Quae Jesu in regno coelesti dignitas sit synopticorum sententia exponitur: Dissertatio inauguralis [Reprint 2020 ed.] 9783112335666, 9783112335659

Citation preview

QUAE

M H R E G 1 mm

DIG«

SIT

SYNOPTICORUM SENTENT1A EXPONITUR. D I S S E R T A T I O

1NAUGURALIS

QUAM

THEOLOGOßUM EVANGELIOORCM ORDINIS SUMME VENERANDI ix

ACADEMIA LUDOVICIANA CONSENSU E T

AUCTORITATE AI)

VENIAM LEGENDI RITE CAPESSENDAM scmrsrr HENRICHS GULIELMILS VYEIFFENBACH PH1LOSOPHIAE DOCTOR ARTIUM L1HEHALIUM MAGISTER THEOLOGIAE LICENTIATUS.

GISSAE MDCCOLXVIII. P R O S T A T I N L I B R A B I A J. RICKER.

VIRIS SUMME VENERANDIS HERMANNO HESSE EDUARDO KOELLNER GUILIELMO GASS AUGUSTO DILLMANN PRAECEPTORIBUS

SUIS

AC

FAUTORIBUS OPTIMIS NEC

PARENTIBUS

NON

CABISSIMIS.

HASCE LITERARUM PRIMITIAS

UT PIETATIS GRATIQUE ANIMI TESTEM SACRAS

ESSE

V0LU1T

AUCTOB.

Prooemium. Res theologica tempore praesenti, si quidem paulo diligentius in intimam eius partem intrare et summas sententias, quae nunc moventur, enucleate perspicere tentaverimus, spectaculum mirabile oculis nostris exhibet. Neque enim progressus ceu flumen placide manans lenique tractu labens recta linea procedit, sed omnia aestuare quasi videntur, ita ut studia et conatus tlieologorum nostrae aetatis rectius possis comparare cum torrente rapido, violento, crebris flexibus curvato, saxula limumque'volvente. Omnia ardent ac moventur; quod alteri affirmant et pro certo dicunt, alteri non minus cupide vehementerque negant. Omnia fere antea vel non impugnata vel primoribus quasi labris gustata et extremis digitis attacta nunc aperte non solum in disceptationem, sed in dubitationem vocantur. Conatus quidem permulti veritatis investigandae non frustra facti sunt, sed ad exituin aliquo modo certum, in quo acquiesças, nusquam pervenimus 1). *) Conferas quae Gassius noster (Gesch. der prot. D o g m . Tom. IV, pag. 438) egregie disputavit : »Das 19. Jahrhundert ist gewifs nicht ärmer als das vorige, vielmehr reicher und vielseitiger, aber auch verworrener und gegensätzlicher und drangvoller ; es hat nichts Empfangenes liegen lassen und abgebrochen, aber zu den ererbten Aufgaben viele neue hinzugefügt und ein mannigfaches Material der F o r s c h u n g in sich aufgehäuft unter gesteigerten Schwierigkeiten und erneuerten Aussichten

1

2 E a, quae diximus, quum ad cetera literarum sacrarum genera, tum ad earn disciplinam pertinent, quae circa vitam domini nostri Jesu Christi versatur. In qua tractanda non solum nuper multi et doctissimi viri diversis itineribus et a partibus contrariis carceribus exierunt, sed etiam omires nervös intenderunt, ut vitam domini cogitatione et mente plane complecterentur. Perscrutantur diligentissime fontes, e quibus historia Jesu hauriri posse videatur; nonnulli traditionis quoque et famae sacrae rivulos consectantur iustoque facilius ad credendum indueuntur. Dum vero multi opinione praeiudicata seu dogmatica seu critica dueti non historiam investigant, sed opiniones fictas atque vanas pro historia venditant : major et ea quidem liaud deterior pars theologorum Jesum nec deum in terra ambulantem 2) nec merum hominem ingeniosum et religiosissimum fingunt, sed fontes locosque, e quibus argumenta eruantur, perscrutati eorum, quae igni quasi critico spectata atque comprobata esse videntur, summam conficere student. Hoc modo, etiamsi adhuc permulta in tractanda Jesu historia obscura et inexplorata sint, certa tarnen et explorata in dies crescunt. Sed, ut corpus huius diseiplinae ad finem quendam certum pervenire possit, singula nos fideliter diligenterque perscrutali oportet. Circumspicientibus autem nobis literas theologicas de vita Jesu in lucem editas unus quidam locus huius diseiplinae gravissimus neque satis accurate tractatus neque satis cognitus et perspectus esse videbatur. Dicimus quaestionem, quaenam sit ratio duarum notionum in N. T. saepius occurrenlium regni Dei et regni Christi sive Messiae, vel, ut disertius pressiusque dicamus, utrum eadem dignitas ac conditio Jesu in utroque regno tribuatur necne. 2

) Cf. illud Beyschlagii notisaimum in concilio Altenburgensi facete dictum, sed a theologis orthodoxia aegerrime latum : „Ein auf Erden incognito wandelnder Gott".

3 Multa quidem scripta sunt de regno divino universo, quae enumerare neque nobis proposuimus neque hic quidem operae pretium esse dueimus. Sed singularem illam rem supra commemoratam quuni plurìmum leviter attactam nusquam tarnen accuratius eopiosiusqnc tractatam videmus. Quod enim modo Deus modo Clirirttus rex dominusque regni coelorum dicitur vel videtur, hujus rei nulla haberi solet ratio, sed regnum Dei cum regno Christi plerumque eodem loco et numero ponitur, quasi nullis inter se differant modis 3). Quod quo iure fieri possit, adhuc sub iudice lis est, ac tum demum diiudicari poterit, quum singulos locos N. T., in quibus de Christi in regno et Dei et Messiae dignitate agitur, perscrutati erimus censuraeque nostrae subiecerimus. Quod primo nobis proposueramus disputationem hancce ad omnes N. T. locos estendere, id quominus faceremus, et amplitudo materiae sub manibus, ut aiunt, crescens et vires corporis longiore morbo debilitatae prohibuerunt. Quamvis igitur rem paraverimus multaque ad consilium illud exsequendum iam collegerimus, tamen certos fines terminosque nobis constituentes, quos egredi nolumus, in cognoscendis trium priorum evangelistarum scriptis nunc quidem nos continebimus. Sin vero Deus 0 . M. valetudinem sanam viresque integras restituerit, neque viri docti ab hac disputatione assensum plane retinuerint, rem posterius ad finem nos perducturos esse speramus. Evangelii Joannei in disputatione nostra ratio nusquam fere est habita, quia de eius a t ^ e m p ac fide apostolica theologi usque in contrarias partes disputant 4 ).

3

) Cf. ex. gr. Schmidii (bibl. Theologie p. 269) verbum : „Als durch Christus verwirklicht ist es sein Reick". Etiam Schirlitzius in lexici de N. T. eonscripti p. 56 haud dubitat scribere : „Das Haupt (?) und der Mittelpunkt dieses Reiches ist Christus". Similiter alii multi. 4

) Multa quidem Weizsäckerus in libro de historia evangélica conscripto praeclare dixit (p. 220—289 ; 512—562) ad defendendam quarti 1*

4 Finibus disputationis nostrae hoc modo circumscriptis restat, ut verbum dicamus de conficiendis exponendisque singulis libelli partibus. Ut aliquid certi de quaestione nostra ponere possimus, primum quaerendum est, quid locis, quibus de regno Dei y.az' è^oxrjv agitur, insit, ac quid dignitatis, auctoritatis, potestatis regiae Jesu ibi tribuatur. Deinde simili modo ac Consilio de locis, in quibus regnum Messiae nobis occurrit, disputabimus ; atque fontibus sic accuratius cognitis diligenter in illud inquiremus, utrum duae hae notiones plane conveniant, an ceu fratres gemini etsi similes distingui tamen possint et quibus lineamentis oris inter se difterant. Denique dispiciemus, et quae res effecerit, ut illae notiones quamvis paene congruae diverso tamen modo conformarentur, et quo numero locoque opiniones de regno et opere Messiae Jesu aetate pervulgatae in nostra disquisitione haberi possint, et quo iure, id quod nonnulli volunt, illa regni Messiani notio in N. T. obvia harum opinionum quasi fructus maturus dici possit. Priusquam autem disputationem nostrani exordiamur, librorum ad materiam nostrani pertinentium ideoque a nobis perlectorum ratio breviter est reddenda. Quum ad finem aliquo modo certuni pervenire nequeamus, nisi prius fontibus diligenter cognitis perspectisque fundamenta quasi firmiora historiae Jesu narrandae iecerimus, opera, quae ante librimi Straus sii notissimum ac familiam ducentem edita

eyangelii originem apostolicam ; Bed et ipse rem nondum diiudicatam reliquit. Etiamsi vero illius fides et avdtvria piane intacta atque inviolata esset, tamen in depingenda Christi imagine ad tempus quidem Joannem cum Synopticis confundere minime Iiceret. Nam alia occurrit imago apud bos, alia apud illum ; concordiam autem discordem fastidimus. Quin autem postea, utraque imagine per se clarius perspecta pluribusque oris lineamentis utrique communibus detectis, fratres quasi illos aliquomodo dissimiles in yinculum quoddam majoris concordiac redigi possint, sane non dubitamus. 6

) Das Leben Jesu kritisch bearbeitet, 2 Bde., Tübingen 1835 u. 1836.

5 illud neglexerunt, sine damno ac salvo rei iure omitti posse putabamus. Quorum tarnen gravissimos notissimosque, scilicet Fleckii libellos 6 ) de regno Christi et de regno divino scriptos lectione percucurrimus, interdum consentientes, sacpius discrepantes, Consilio nostro inservientia haud multa invenientes. Libros quidem singillatim de disquisitione nobis proposita editos nusquam invenimus, sed multa huc pertinentia illis scriptis insunt, quibus vel de evangeliorum origine ac compositione critica ratione disputatur iudicioque acriori e a, subiicitur vel vita J e s u Christi ingenio acuto fideliter describitur. In iudicandis tribus prioribus evangeliis (Synopticis) plerumque sequimur Holtzmannum ornatiss., utpote qui in re critica familiam ducat atque opere suo praeclarissimo 7 ) quaestionem Synopticam, quam dicunt, e nostra quidem sententia ad finem quadamtenus certum adduxisse videatur. In rei summa plane ei consentientes tarnen in singulis saepius ab eo dissedimus. Eundem fere animum spirat ac simili via, ratione, fine, Consilio gaudet "Weizsaeckerus 8 ), cujus opus non minus ingenue fortiterque quam fideliter et religiose conscriptum est. Utinam animus ille purus et castus in dies magis diffundatur in literas theologicas ! Sequuntur libri, quibus singillatim de vita J e s u eiusque indole agitar, inter quos praecipue libri novissime editi digni sunt, quorum rationem habeamus. Agmen ducat Straussii liber de vita J e s u alter 9 ), sequatur Schenkelii 1 0 ) 6 ) Cf. ejus et de regno Christi dissertationem primam, 1826, et de regno divino librum exegeticum hiatoricum quatuor evangelistarum doctrinam complectentem, Lips. 1829. 7 ) Die synoptischen Evangelien. Ihr Ursprung und geschichtlicher Character, Leipz. 1863. 8 ) Untersuchungen über die evang. G e s c h i c h t e , Gotha 1864. 9 ) Das Leben J e s u für das deutsche Volk bearbeitet, 2. Auflage, Leipz. 1864. 10 ) Das Characterbild Jesu. Ein bibl. Versuch , W i e s b a d e n 1864. Nos secundum primara editionein locos laudavimus.

6 liber, cuius nomen longe lateque vagatur — vere signum, cui contradictum est et contradicitur ! Addimus illis libellum Keimii n ) , qui quamvis Marci evangelistae detrectator tamen subtilitate ac diligentia disserendi, elatione animi atque orationis vi maxime excellit altiusque omnibus in Christi imagine depingenda assurgit. Multas et graves quaestiones epere suo posthumo commovit Baurius Tubingensis 18 ), qui gravitate, constantia, sagacitate, acumino disserendi, crebritate sentcntiarum non multos habet pares, sed saepius tamen non certo ictu destinata ferire nobis videtur, quia methodo, ratione, disciplina nimis artificiosa atque violenta procedens iusto saepius fontium narrationi vel invitus vim adhibet. Schmidii quoque theologiam biblicam 1S), quatenus hue pertinet, relegere studuimus. Denique commemoretur Langenius u ) , qui ad cognoscendas de Messia opiniones Jesu tempore vulgares saepius adiumentum gratum nobis praestitit. Libro Schleiermacheri 15) de vita Jesu nupcr edito ceteris operibus huius generis perlectis facile nos carere posse putavimus, praesertim quum Joannem evangelistam prae ceteris amare eique iusto magis indulgere videatur. E x Ewaldi libro 16), quae usui fucrunt, lubentissime in rem nostram convertinius. Atque liaec quidem hactenus !

") Der geschichtliche Christus, Zürich 1866. 12 ) Vorlesungen über neutcstamentliche Theologie, von F. Fr. Baur, Leipz. 1864.

") Biblische Theologie des N. T. Tübingen 1864.

Neu ed. von Prof. Weizsäcker,

>4 ) Das Judenthum in Palästina zur Zeit Christi, Br. 1866. ,6 ) Das Leben Jesu u. s. w. Rütenik, 1864. 16

herausgegeben

Freiburg im

Nach Nachschriften ed. von C. A.

) Geschichte Christus' und seiner Zeit. Erste Ed., Göttingen 1855.

7

Pars Prior. Quae Jesu in regno divino dignitas sit, Synopticorum sententia exponitur. Jam natura

supra monuimus

atque

nobis

indole r e g n i

non

divini

esse

universa

in

animo

scribere,

de sed

dignitatem, q u a J e s u s et in r e g n o Dei et in r e g n o Messiae S y n o p t i c o r u m iudicio utatui- ; poncre.

et ex-

S i n v e r o tria priora evangelia i n s p e x e r i m u s , statim

cognoscemus Messiae,

accuratius e x p l a n a r e

duas

illas notiones et r e g n i

Dei

q u a e a viris doctis contundi s o l e n t ,

q u i d e m , n e c vero e a s d e m e s s e ,

et

regni

propinquas

quia m o d o C h r i s t u s m o d o

D e u s r e x d o m i n u s q u e r e g n i illius esse vide.atur, Qavia v e r o n e c insta n e c g r a t a esse possit.

noXvxoi-

Quam rem ut

e x p e d i a m u s , u t i q u e diligentissime duas has notiones s e p a r e inus ac d i s t i n g u a m u s oportet, quo facilius efficiamus, u t r u m p l a n e c o n v e n i a n t , an valde inter se d i f f e r a n t , d e i n d e u n d e enata

sit

diversitas

illa,

denique niun

fortasse

coniungi

possint ac q u o m o d o h o c fieri oporteat. Q u a in r e servato temporis ordine p r o d e u n d u m nobis esse p u t a b a m u s ,

ita quidem

ut

cum W e i s s e o ,

Reussio,

W e i z s a e c k e r o , H o l t z m a n n o , aliis Marco e v a n g e l i s t a p r o fund a m e n t o disputationis posito " ) e a, quae ex aliis e v a n g e l i o r u m

") Dum hac in re viris iIiis honestissimis atque doctissimis aecedere audemus, non aogre ferimus cavillationem, quam Straussius ad gravissimas verborum contumelias descendens in libello „der Christus des Glaubens und der Jesus der Geschichte" ineptissime et rabie quadam theologica vix audita in amatores Marci evangelistae iacere est ausus. Cf. ibid. p. 54 : „Unbegreiflich ist die aufgekommene Vorliebe für den saftund farblosen Marcus (sie!) — — — Unsere jungen und allen Markuslöwen mögen brüllen, so gut sie wollen: so lange sieb jedem ihrer Scheingründe für die Priorität ihres Evangeliums sechs wirkliche (?) dawider entgegenstellen lassen, — — — bleibt mir diese ganze liioh-

8 nostrorum fontibus, praecipue e thesauro orationum domini (za

Xóyia

TOV

XVQIOV)

hue pertinent,

apto interiiceremus

loco. Primum igitur de locis, in quibus mentio fit regni divini, disputatori duo capita distinguimus, quorum alteram tempus, quo J e s u s regnum divinum renuntians nondum Messiac dignitatem sibi asserit, alteram autem tempus,

quo

disertis verbis Messiam se esse profitetur, complectitur.

Cap. I.

Jesus de regno Dei generatim loquitur neque Messiae dignitatem sibi vindicat. §• 1-

Quid primae orationes Jesu, in quibus notio regni divini nobis occurrit, de quaestione nostra prodant. 1.

Primum dominus regnum Dei propinquum et ap-

propinquans nuntiavit. I V , 12 et 1 7 ;

Docet id locus Me. I , 15 (cf. Mttli.

Luc. I V ,

14 sq.), ubi primum nobis

currit vocabulum illud in N. T .

vulgatissimum.

oc-

Jesus

J o a n n e in vincula coniecto venit in Galilaeam provinciam pronuntians evangelium suum bisce verbis : „Tempus est impletum et appropinquavit regnum D e i ;

mentes

igitur

tung ein Zeitschusindel (sic!) wie die Zukunftsmusik oder die Agitation gegen die Kuhpockenimpfung (!), und ich glaube sogar im Ernat, dafa es dieselbe Art von Köpfen ist (!), die je nach den Umständen in diese oder jene Art des Schwindels verfallen". Paulo inferius Holtzmanni, aliorum studia gravissima foedissimo convicio „kritische Maulwurfshügel !" appellare virum doctum non puduit.

9 convertite crediteque evangelio ! a E a d e m fere verba Matthaeus III, 2 J o a n n e m baptistam edentem faeit, nec vero suo iure, n a m , ut cum Holtzmanno (I. 1. p. 172) loquamur, : „In der T h a t ist allerdings nicht denkbar, dafs zwischen dem Thema der Predigt des Vorläufers und des Messias kein Unterschied gewesen sein sollte". J e s u s igitur loco nostro regnum D e i , postquam ó aìwv ovtog 18) ad finem suum pervenerit, appropinquasse dicit. Ipse quasi praeco regni valde propinqui apparet. Etiamsi igitur falsum est dicere 19) J e s a m sc merum TtQuÖQ0j.i0v habuisse, tarnen ii quoque commentiuntur, qui cum Meyero 20 ) haec statuunt : „Jesus verkündigte ganz allgemein das nahe Messiasreich (?), welches er aber als sein (?) Reich wufste, ohne dies jetzt schon zu erklären — ganz der Natur des ersten Auftretens entsprechend" 2 l ). Deo igitur soli regnum coeleste hic vindicatur, Christus ipse eius praeco esse videtur, didaaxwv wg ¿l-ovalctv e%o)v xal ov% wg ol yQccfiftarels (Me. I, 22 ; cf. vers. 27), vir in magna apud gentem admiratione (Me. I, 37) tanquam propheta insignis et homo excelsus, audientium animos mirandum in modum permovens, dilectus a multis, ingeniöse ad novam aetatem omnibus, qui evangelio fidem habeant, viam aperiens 22 ). 2. Similiter ac loco nostro Christus Me. I , 38 (cf. Luc. IV, 42 sqq.) praeconem regni divini agit. Dicit enim : „Proficiscamur in proximos vicos, ut ibi quoque praedicem" seil, evangelium meum ac regnum Dei appropinquans (vs. 15) ;

18

) De hoc yocabulo et de altera voce o alav ip^oftevog relegas in Bertboldtii „Christologia Judaeorum Jesu apostolorumque aetate", Erlangen 1811, §. 11. 19 M

) Strauss. „L. J., Vol. I, p. 503 ed. prim.

) Meyerus in commentariis in Mtth. IV,

81

17. Ed. IV".

) Kectius nobis de hao re disputasse videtur Weizsaeckerus 1. 1.

p. 420 sq., Nr. 2. 2S

) Cf. Schenkelii (1.1. p. 57) disputationem de loco nostro uberiorem.

10 „ad hune enim finem exii" id est, a Deo missus sum tanquam legatus cum mandatis. Videmus igitur Jesum primo muneris publici tempore de dignitate, qua in regno divino praeditus sit, nihil praedicasse, quod ultra conditionem legati Dei praeconisque regni illius esse videatur. Jesus ipse est quasi in recessu; omnia refcruntur ad opus a Deo mandatum, ad regnum divinum erigendum, cuius omnes mente convertenda ac fide evangelio habenda civcs et participcs fieri possint. Optime de liac re Ewaldus (apud Holtzm. 1. 1. p. 493) : „Er fing nicht damit an, sich laut als den rechten König des Gottesreichs zu besehreiben ; er begann vielmehr damit, das Reich mit eigener Mühe und Arbeit zu begründen, sich selbst als den ersten vollkommenen Bürger desselben zu bewähren". 3. His addimus verbum e corpore sermonum Jesu haustum. Hue enim pertinet oratio dominica, cuius formam principalem apud Lucam invenias 2S) (Luc. XI, 1—4; cf. Mttli. VI, 9—13). Sed ad quaestionem nostrani pertinet nonnisi versus secundus : „Adveniat regnum tuum ! a ; quae precatio docet regnum nondum praesens, sed appropinquans cogitari. Sin vero verbum illud sensu praegnanti esse dictum statuimus, id est Deum rogari, ut regnum eius in dies magis ad omnes homines propagetur atque extendatur : nihil alieni huic vocabulo inesse videtur neque quidquam obstat, quin putemus illud tempore posteriore scriptum esse, ut Holtzmannus censet (1. 1. p. 131 et 136). Sic enim explicatum nihil differì ab altero vocabulo subinde nobis occurrente : „Kegmim Dei adesta. Sed alia res est digna, in quam animum diligenter intendas, dieimus suinmam

S3 ) Cf. Holtzmanni et 1. 1. p. 131. 136. 226 et commentatiunculam in „Allgemeine kircbl. Zeitschrift v o n Schenkel", 1867, Nr. 5 , qua praeclare recensuit Karaphausenii libellum et Hannei iilii commentationem (Jahrb. für d. Theol. XI, p. 507 sqq.) de oratione dominica conscripta 1866.

11 erga D e u m obedientiam Jesu hie loeutì : 8 T u u r n r e g n u m veniat!" Nunquam igitur J e s u s obliviscitur solum D e u m esse summurn rectorem dominuinque regni u eoelo in terram magis magisque descendentis.

§• 2.

In dies magis Jesu augetur conscientia se esse auotorem conditoremque regni divini. Vox illa „regnum divinum appropinquavi^ magis magisque commutatili 1 cum altera „regnum Dei venit et adesta. H o e autem nisi opera sua atque in se ipso non adesse neque apparuisse J e s u s sibi est conscius. P r i m a indicia et vestigia liuius eonscientiae elatioris repcrimus apud Me. I I , 9 sq. (cf. Mttli. I X , 1 sqq.; Luc. V, 17 sqq.). Argumentum narrationis nostrae ipse illic relegas. Habemus loeum difficillimum vel crucem, ut dicunt, interpretum, in qua explicanda viri docti magnopcre digrediuntur. Maximam diffieultatem affert vocabulum ibi primum nobis occurrens Ì cuius significatio nondum posita est nó viòg tov Qa, ióov TiaQadiSoiai xrX. vera. 42 : éysÌQea&e • ayw/uev idov ò naQadidovs ns tjyyixev). 2. Sed quaeritur, quomodo Jesus duas notionea illas et Mesaiae victoris et Messiae morientis inter se coniunxerit. Reapondemua : hoc ut fieri potuerit, eo effectum esse, quod *06) J a m profecto tempus est narrationem n o s t r a m n o n diutius coloribus e artis dogmaticae assumptis f u o a r e , sed sincero veritatis a m o r e in ea tractanda historiae (idem sequi et v e r a m domini imaginent bic c o g n o s c e r e , q u a e , quo magia oris l i n e a m e n t a v e r e h u m a n a nobis o s t e n d i t , eo pulcbrior dicenda est. Qui i g i t u r veritatis impatientes a n x i e t a t e m animi summam a Jesu abiudicare c o n a n t u r a t q u e domin u m sola h o m i n u m peccata lugentem f a c i u n t : l o n g e a vero a b e r r a n t , in sole c a e c u t i u n t , quod ante pedes e s t , n o n v i d e n t , v a n a l o q u u n t u r , illud, q u o d vulgo adversariis exprobrant, ipsi faciunt, seil, „sie meistern die S c h r i f t " (Luther). Maxime rei Veritas procedit et p r o m i n e t apud M a r c u m , s e c u n d u m quem (vers. 36") J e s u s r e c t a via a Deo pâtre, cui navra Swarâ, petit : Ilaçiiiyxe to nar^çtov àn iftov roî-ro ! Tum demum mirabili quodam obsequio submissus D e i q u e voluntati prorsus obediens pergit (vers. 86 b ) : '4/1/1' ov ri iyò d-iXa, a'XXà ri Svvarai TOVTO TO HOTîjçiov aaçtXdetv an ifiov, iav fiij avrò nia, yivyd-rpa to \HXtftia