Magbasa Kita San Masbatenyo (Ikadoha) 2

Citation preview

Magbasa Rita San Masbatenyo (Ikadoha) (Let's Read .Masbatenyo)

2

gig Summer Institute of Linguistics, Inc. Publishers Translators 1979

P ublished in cooperation with Bureau of Elementary Education and Institute of National Language of the Ministry of Education and Culture Manila, Philippines

Masbatenyo Story Book 2 52.20P-796026NG 63.2-479-1C Printed in the Philippines SIL Press

FOREWORD Some of the glory of the Philippines lies in the beautiful variety of people and languages within its coasts. It is to the great credit of the national leadership over the years that no attempt has been made to destroy this national heritage. The goal has been instead to preserve its integrity and dignity while building on this strong foundation a lasting superstructure of national language and culture. The present book is one of many It recognizes designed for this purpose. the pedagogical importance of dividing literacy and second-language into two steps--literacy being the first. When a student has learned to read the language he understands best the resulting satisfaction in his accomplishment gives the drive and confidence he needs to learn the national language. His ability to read, furthermore, is the indispensable tool for the study this program will require. The Ministry of Education and Culture of the Philippines is proud to present this latest volume on a nationwide series designed to teach the national language through literacy in the vernaculars. It will strengthen both the parts of the nation and the whole. JUAN L. MANUEL Minister of Education and Culture

PREFACE This alphabet book has been designed to help speakers of Masbatenyo, Masbate, the Republic of the Philippines, who have at some time been taught to read but who have not had sufficient readthe ing practice to maintain skill. The alphabet symbols are a, i, c, and b, k, d, g, h, 1, m, n, ng, p, r, s, t, w, and y. Short sentences and stories are used to review and increase the skill of reading words in context. Elmer and Beverly Wolfenden, members of the Summer Institute of Linguistics, prepared this alphabet and easy-reader book. .

Aa

amo

Nagsakat an amo sa kahoy. 1

aram abot ayo amigo

Mapakain ka, amigo? 2

Bb

bao

Namondo an bao.

3

bokid bolan bado badil

May tawo kag may badil, sabi niya. 4

Kk

kalayo

Mainit an kalayo.

kadi kahon karton kabayo

Kadi na! Oras na san pagkaon.

Dd

dahon

Kon an kahoy wara sin dahon maraot pagkitadn.

didto dosi daraga doktor

Kon may sakit, makadto ako sa doktor.

Gg

goma

Mahal an goma yana. 9

gorang gisi gotom gas

Nagotom ako. 10

E

.uepheq es RA's boiotieN

uepfieg

q

ri

hanap hatag himo homot

Mahomot an imo pagloto! 12

Ii

ido

Igwa ako sin ido na an ngaran Mini. 13

isad Itay igwa iya

Nakakita sinda sin isad na pono san sag ing. 14

L1

lalaki

Makosog an lalaki. 15

Hog linog loha losong

Pag-abot namon sa inda balay, nakakita ako sin opat ka tawo na sagabayo sa losong.

16

Mm

mata

An nalooyan ko bota an doha na mata. 17

81

jpPAPCI UPS iegeut UP HRH

"Sew UPUI 0.11SWIU

"mew

61

°Ned em oiodeu ue ON ueifluetieuim .

oiodeu

01

u N

OZ

•eputu uodemb um eibliecteutb Born uts ea uom

uputu etutqou pumou °Am

Ng ng

ngipon

Ganda an imo mga ngipon. 21

ZZ

eitobueibeut IIIPMPLII eMs fuebu nip dieN eMu mown' ue ouom llaptd IoN bunofietu ues iqes

juebu UMIEfill

efiu

0o

Sabi san osa, Nano kay mahadlok ako na dosi bilog an akon songay?

23

010 ontani obos opod

Nag-opod sinda na doha. 24

GZ

• uebeipeN es iipecteaed ue ;oqe-beu Ateipe tuts pest iipeqeied

pamilya piso plato pasaan

Nakakaon siya sin pasayan. 26

'0U14

£2

es oiebp uis WV

owbii

.1 11

rosas ristawran rason ripolyo

Maganda an mga rosas!

28

Ss

sawa

Ginahadlok naton an sawa.

29

salog sapatos siya salampati

Dakodako an akon sapatos. 30

Tt

talabong An talabong sapat nahirilagba an bitiis kag hilaba an ling. 31

toig tiya tanan tolo

si Juan isad-isad na bata ni Tiya Maria. 32

Ww

wara

Wara na an ritrato! 33

wakwak wigtik waga walo

Wiwigtikan ko na la kon namara na an kinula. 34

Yy

t,.

yaman

Mayaman si Jose. 35

yamit yana yarda yaman

Makadto ako sa mirkado yana. 36

An Ingkantado na logar

as told by Victor Gondola San didto pa sa Uson, igwa ako sin dili ko gayod malilimotan na gin-agihan na hasta yana. Inaabot pa ako sin hadlok kon akon nadodomdoman. Isad sin adlaw ako kag san akon kaopod nagpainom kami san karabaw didto sa borabod san Pipita. Wara gayod sin iba na tawo kondi ,kami la na doha. San sigi an inom sa karabaw, ako in-abot sinhadlok kay akon nadodomdoman anmga istorya san mgs gorang na an Pipita daw ingkantado na logar. Wara magdogay an karabaw omodong pag-inom, kag naglakat paatras ginkita ko an tobi igwa sin

37

mga poti na bao Rag damo na isda na pasarisari na klasi, kag an tobi nahimo na nalapok. Pakakita namon sina kami na doha lomokso sa karabaw ka domalagan.

Ginbiyaan la namon an karabaw, kag pagkaaga na la namon gindakop.

38

Grabi an Kabokya as told by Victor Gordola

San naglipas na San Juan damo-damo ,a mga tawo an nagkalipay pagsilibrar pangarigo sa dagat, kag isad man ako na nag-opod sina na pagkarigo sa dagat. San nasa kasadyaan na an amon pagkarigo igwa kami sin nababatian na bosis sin isad na babayi na nagasiyak sin, " Tabangi man niyo an akon bata kay adto malolomos." Sigi an amon panginano kon hain ina na bata na malolomos na ginsabi sa babayi. Paglingi ko nakakita ako sin isad na lalaki na lomokso sa dagat kag diritso niya boso. Pagbotwa san lalaki kilikkilik na niya an bata pahigad. Ginhoronga an lalaki san mga tawo kon nano nangyari sa bata. An sabi san tawo," Grabi an

39

kabokya sani na bata kay an bata dismayado." Wara magdogay naolian an bata. Ako kag san iba na tawo nag-oli na kay hadlok na magkarigo kay kadaka kami naman an mabokya.

40

AN NAVIDAD

as told by Victor Gordola San nagadangadang na an navidad damo an nasolod sa isip ko kon nano an amon pripararon sa pag-abot san navidad, kay kadaka may magkadi sa amon na mga bisita na mga paryintis namon. San pag-abot man gayod san navidad damo man gayod kami sin mga bisita, kaya naghanda man kami sin para sa amon midya-nochi. Sina na gab-i bali man an amon sadya kay nagmaranito man kami. Kag sina mismo na gab-i nagbaralyohan kami san aginaldo, nakapangkatorog kami maaga na. Pagkaaga san navidad naggowa ako sa may bangkita igwa ako sin

41

nakita na gintitiriponan sa mga tawo. Ako domolok didto na kon nakita an isad na tawo na makalolooy na sigi an kanta na nagapaaginaldo. An nalooyan ko bota an doha na mata pongkol an kamot kag siya mismo an nagagitara.

42

Pagkatapos san iya pagkanta an tagbalay ginhatagan siya sin aginaldo. Ako man homatag man sadto na tawo na makalooy an iya kamotangan. Basta oras san navidad kag anyo noibo sa akon honahona, wara sin tawo na dili malipay sina na kaorason.

43

AN BAO KAG SAN AMO

as told by Nely Gordola Isad sin adlaw naglakat an amo. San sigi an iya lakat ingkasogat niya an bao. Sabi san amo, " Mapakain ka, migo?" " Wara, nagalakatlakat mahanap sin pangabohay makakaon." " Sigi, didi ka na la sa akon mag-opod,

kay mangita kita na doha sin pangabohay." Nag-opod sinda na doha. " Pakain man kita, migo?" sabi san bao. " Pakadto didto sa bokid. Mahanap kita sin pagkaon." Sigi an istorya ninda hasta nakakita sinda sin isad na pono san saging. Nakita dayon san amo.

44

" Oy: adto igwa sin isad ka bolig na saging." Namondo an bao. Tapos ginsodong san amo an bao. " Nano kay namondo ka?" Sabi man san bao.

45

" Pan-o, dili ako makasakat." " Ay, dili ina problima. Didi ka la sa obos; didi ka la sa sirong san saging kay ako an sa ibabaw." " 0 sigi." Nagsakat an amo. San sigi an iya kaon, nalimtan niya na an bao alto sa pono san saging. " Taga-i man san imo saging kay gotom na ako." " Ay,dida ka lang toyo mo kay dili ka maaram magsakat. Dida ka lang."

46

47

Naorit an bao. Ginbotangan niya sin tonok an pono san saging. Sabi man san amo, "Hala kay malokso man ako. Dili ka man la makadakop sa akon." Nakaisip an bao na amigohon niya an amo. Opod la sinda; mangita na la sinda sin pagkaon. Paglosad san amo opod gihapon sinda paglakat. "Pakain na man kita, migo?" "Pakada sa bayabay mangita sin pagkaon. Maayo didto an pagdiskanso." "0 sigi, opod la kita kag basi makadiskanso man ako." Nag-opod an doha pakadto sa higad san baybay. San nagadiskanso na an amo an bao naglakat. Sabi niya,

48

"Ako naman an mahanap sin pagkaon." Nakakaon siya sin pasayan, isda. Nakamata an amo. "Migo, taga-i man ako sa imo g inakaon." "Oy, kanina ikaw la an nagkinaon sadto na damo-damo na saging. Yana magtios ka, dili ka man makakadi sa dagat. Dida ka la sa takas."

49

Naorit an amo niya la. "Madabok ako sin kalayo pars makabalos ako sani na bao." Ginsiyakan niya an bao, "Kadi ma!" Pag-apiki san bao, "Anhon mo ina, migo, na kalayo?"

50

Sabi san amo, "Kay isogba ka didi sa kalayo kay maimot ka." Nagparatawa an bao, "Salamat, kay magoronda ako." Nakaisip an amo na dili niya dapat paghimoon kay magoroganda kag mapopola. "Kon ikaw an akon ipilak sa dagat makalolooy ka." Tapos wara na la ipilak sa kalayo an bao. Nag-amigo naoli sinda.

51

An Ginhalian san Bangag

as told by Nely Gordola Si Juan isad-isad na bata ni Tiya Maria. Antis namatay si Tiyo Pedro ginsabihan niya an asawa na padayonon pag-iskwila si Juan hasta makahoman sa colihiyo. Kaya si Tiya Maria ongod-ongod an trabaho para makakita sin kwarta na magasto para kan Juan pagiskwila. Nasakit sa poso ni Tiya Maria na magbolag sinda na doha piro iya gintiosan kay amo an bilin san asawa. Paglarga ni Juan paManila ginsabihan san iloy na magboot kag manigoro na makahoman pag-iskwila. Damo na bolan an ligad, isad sin adlaw nakabaton si Tiya Maria sin sorat half kan Juan. Nagakinahamglan sin

52

kwarta na panggasto sa pag-iskwila. Kinoha ni Tiya Maria sa iya tagoan an diyotay na natipon. Pirmi niya ginahimo ini hastao nakaprindi an sa inda diyotay na sadiri na nabilin san iya ama.

Pakalipas sin damo na toig wara makabaton sin notisya si Tiya Maria. Somolod sa isip niya na kadtoon niya si. Juan sa Manila. An ginona niya pagkadto an

53

iskwilahan na ginasolodan ni Juan. Grabi an iya osa san maaraman niya an sabi san maistro san iskwilahan na wara sinda sin kilala na an ngaran Juan. Maloya an Tawas ni Tiya Maria na naglowas siya sin iskwilahan. Homali siya dili niya aram an iya kakadtoan sa paghanap san iya anak. Piro dili niya toyo nalantawan niya si Juan sa solod san balay na sogalan, kaopod san damodamo na lalaki poros may hoyot na baraha.

54

Wara sa hona-hona san iya makalolooy na iloy na nagpakasakit para makasalbak san san iya kahinanglan. Kaya an hinimo ni Tiya Maria hinayhinay kag nagloloha siya na nagdolak kag kinopkopan si Juan, piro imbis na maila si Juan kay nagkita sinda na doha, homarakhak siya sintodo kag iya tinokiang hasta na naholog sa hagdan. An naholog na an gorang ini ginsabi, "Anak ko, ako an imo iloy na mamatay na ikaw an dphilan. Patawadon ka san Diyos san mga kasal-an na imo nahimo, "kag siya wara na magginhawa.

55

Taodtaod domolom an mondo homangin kag komidlat omoran sin todotodo. San mawara an dolom nakita si Juan patay na. Naosa an mga tawo kay may nakita na diyotay maitom hayop na igha sin doha na songay na lomotaw sa lowas ni Juan na nagin abo. Pakahoman

56

may lomopad pa ibabaw kag nagsabi, "Aram niyo sa nahimo ko na mga sala kag pagtraydor ko sa akon mahal na iloy. Ginkastigo ako san Diyos. Tona yana an pagtawag sa akon sa mga tawo 'bangag'"

57