Magbasa na Kita. Giya sa Pagtudlo og Sinugbuanong Binisaya 1

Citation preview

Talaan ng Paggamit ng Modyul

Paaralan: Purok: Sangay: Rehiyon: Pangalan ng Humiram

Kailan Ipinahiram

Kondisyon

Kailan Isinauli

Kondisyon

Kailan natanggap sa paaralan:

Gamitin ang sumusunod na titik sa pagtatala ng kondisyon ng modyul: A B C D

(Bago) (Gamit na ngunit maayos pa) (May kaunting sira) (Maraming sira)

1 Magbasa na Kita Giya sa Pagtudlo og Sinugbuanong Binisaya

HINDI IPINAGBIBILI PAG-AARI NG PAMAHALAAN INILAAN PARA SA Distrito/Paaralan: Dibisyon: Unang Taon ng Paggamit: Pinagkukunan ng Pondo:

Magbasa na Kita Giya sa Pagtudlo og Sugbuanong Bisaya - Baitang 1 Karapatang Ari (Hindi ipinagbibili) Unang Edisyon, 2012 ISBN: Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa Bilang 8293: Hindi maaring magkaroon ng karapatang sipi sa ano mang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o tanggapang kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa mga maaring gawin ng nasabing ahensiya o tangapan ay ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon. Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Kalihim: Br. Armin Luistro FSC Pangalawang Kalihim: Dr. Yolanda S. Quijano Kawaksing Kalihim: Dr. Elena R. Ruiz Mga Bumuo ng Ortograpiya Mga manunulat:

Nena V. Miñoza Ninie del Rosario Gea Catalan Alonso Mga tagasuri: Romeo S. Macan, Ed. D. Atty. Manuel Lino Faelnar Rosalina J. Villaneza, Ph.d. Gumuhit ng mga larawan: Jason Villena John Rey Tamagos Roco Naglayout: Aileen Nacario Ilagan John Rey Tamagos Roco

Inilimbag sa Pilipinas ng ____________ Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS) Office Address: 2nd Floor Dorm G, PSC Complex, Meralco Avenue. Pasig City, Philippines 1600 Telefax: (02) 634-1054 or 634-1072 E-mail Address: [email protected] ii

Mga Pagtulon-an

Mensahe............................................................................. iv Alpabeto ug Ortograpiya ............................................... 1 Mga Hustong Paagi sa Gramatika .............................. 10 Katin-awan sa mga Kahulogan sa mga Pulong/Kalugpongan ....................20

iii

Mensahe Bro. Armin Luistro

iv

Alpabeto ug Ortograpiya

Alpabeto sa Sinugbuanong Binisaya Alpabeto

20

Polisiya sa paghulam og mga letra

Gidaghanon sa Patingog

Gidaghanon sa Katingog

Diptonggo/

Ang 20 letra nga a, b, k, d, e, g, h, i,l, m, n,o,p r,s, t,u,w,y maoy gigamit karon nga alpabeto sa Sinugbuanong Binisaya.

(5) a-apa e-estante i-isda o-okra u-unlan

(15) b-baka k- kaka d- dalan g- gabas h- halas L- lata m- mata n-nanay ng- ngabil p-pana r-relo s-saya t-talong w-wati y-yaya

ay- sudlay oy-kahoy aw-adlaw pl-plato bl-blangko pr-prutas tr-trapo/ trak gr-gripo kw- kwarta

Adunay mga pinulongang langyaw (foreign words) nga walay hubad. Tungod niini mahimo kini sila nga gamiton sama sa: Cc, Ff, Jj Ññ, Qq, Vv, , Xx, and Zz. Magamit kini sila sa pagdugang sa original o sa netibong alpabeto sa pagihap o sa pagnumero sa mga letra. 2

Consonant blends

Mga Alpabeto

Mm

Aa

mata

apa

Tt

Yy

yaya

talong 3

Ss

Kk

saya

Nn

kaka

Ll

lata

nanay 4

Pp

Bb

pana

baka

Gg

Dd

dalan

gatas 5

Hh

Ww

halas

Ii

wati

Uu

unlan

isda 6

Rr

Oo

relo

okra

Ee

NGng

ngabil

estante 7

Ang Alpabeto sa Sinugbuanong Binisaya Pinulongan Alpabeto Patingog (Patingog) A E I O U

Consonant (katingog) B

D

G

H

Sinugbuanong Binisaya 20 5 Sinugbuanong Binisaya atop eroplano ikog iro okra utan uling ulo unggoy ulan

English roof airplane tail dog lady’s fingers vegetables charcoal head monkey rain 15

bato balay buhok dagom dalunggan dila garapon gisantes gunting hatag halad hampak hagdan hapag 8

stone house hair needle ear tongue jar pea scissors give offering slam stairs basket

Consonant (katingog) K

L

M N NG P

R S

T

W Y

20 Sinugbuanong Binisaya kanding

English

kilay kalo lantay lomboy lamas mani mais nangka

eyebrow cap bed blackberries spice peanut corn jackfruit

nawong ngabil palad paypay papel relo retrato

face lips palm fan paper watch photograph

singsing

ring

sapatos saging

shoes banana

sabon tasa talong tambok walo yuta

soap cup eggplant fat eight soil

goat

9

Mga Hustong Paagi sa Gramatika

GRAMMAR IN SINUGBUANONG BINISYA LANGUAGE (Pulonglaan/Gramitika sa Sinugbuanong Binisaya)

1. NOUN (PANGALAN) a. To make a noun SIGULAR or PLURAL , a grammatical particle is added before the common noun: When “ang” is added before a noun, it means SINGULAR. When “ang mga” is added before a noun, it means PLURAL. SINGULAR (USAHAN)

PLURAL (DAGHANAN)

Ang estudyante o magtutungha Ang iro

Ang mga estudyante

Ang kahoy

Ang mga kahoy

Ang eskwelahan

Ang mga eskwelahan

Ang mga iro

b. Other grammatical particles that can be used in making a proper/common noun singular or plural: TAGSA (USAHAN) SINGULAR Si Si Nena ang nagluto og law-uy. Ni Gikuha ni Lolita ang lapis sa lamesa. Kang Gihatag ni Nelson ang sulat kang Mrs. Santos nga iyang magtutudlo.

11

TAGURHA (DAGHANAN) PLURAL Sila ni Sila ni Nena, Aurora, ug Ela ang nagluto og law-uy. Nila ni Gikuha nila ni Lolita, Chiara, ug Susana ang mga lapis sa lamesa. Kanila Gihatag ni Nelson ang mga sulat kanila ni Mrs. Santos, Mr. Ruiz, ug Miss Cruz nga iyang mga magtutudlo.

c. In some common nouns referring to relationship, it can be grouped into: TAGSA (USAHAN)

TAGURHA

Igsuon (brother or sister)

Manag-igsuon ( both brothers/ sisters) Mag-agaw( Both cousins) Maghigala ( Both friends)

Ig-agaw (first cousin) Higala(friend)

DAGHANAN Managsuon ( group of brothers/ sisters) Manag-agaw ( group of cousins) Managhigala ( group of friends)

d. Gender (Tima-ilhan)

Tatay

Nanay

WALAY KLARO ginikanan

Lolo

Lola

apo

dahon

Manong

Manang

Bata/puya

Saging

Tiyo

Tiya

paryente

balay

maestro

maestra

magtutudlo

lamisa

Amigo

Amiga

higala

bangko

Pari

Madre

katekista

pangtahal

Dodong

Inday

Pag umangkon

lapis

Tiyo

Tiya

PANLALAKI

PAMBABAYE

12

WALAY TIMA-ILHAN pamaypay

2. PRONOUN (PULINGALAN) Personal Pronoun (Pulingalan sa Tawo)

First Person

Second Person Third Person

Singular (Tagsa) ako, ko nako ako kanako ikaw, ka nimo, mo imo, kanimo siya niya iya

Plural (Dinaghan) kita (inclusive),kami (exclusive)nato, ta (inclusive), namo(exclusive) ato, amo, kanamo kamo ninyo inyo sila nila ila kanila

Demonstrative Pronoun (Pulingalan sa Pagtudlo)

The speaker holds the object being referred to The speaker points to the object that is near to the addressee The object is away from speaker and the addressee

Kini (this)

Nearest to the speaker

Diri (here)

Kana (that)

Near to the addressee

Diha (there)

Kadto (yon)

Remote

Didto (yonder)

13

3. VERB (PUNGLIHOK) Tenses (Panahunan): a. Present Tense (Nahitabo Karon) Present Tense is formed by adding prefix “nag” to a verb or a time marker like karon. Examples: Nagsulat (is writing) Nagsulat karon (is writing now) Nagtindog karon(is standing) Naglingkod karon(is sitting) b. Past Tense (Nahitabo Na) Past Tense is formed by adding prefix “ni” to a verb. Examples: Nisulat (wrote) Nitindog (stood) Nilingkod (sat) c. Future Tense (Umaabot nga Mahitabo) Future Tense is formed by adding prefix “ma”, “mo” or “mag” to a verb. Examples: Mosulat (will write) Magsulat (will write) Motindog (will stand) Molingkod (will sit)

14

4. ADJECTIVE (PANGMATANG/PANGHULAGWAY) Degrees of Comparison

POSITIVE

gwapa

COMPARATIVE NONEQUALITY EQUALITY OF THE BETWEEN TWO TWO OBJECTS COMPARED Labing gwapagwapa gwapa

INTENSE DEGREE

SUPERLATIVE

Kinagwapahan

kinagwapahan kaayo

gamay

Gamaygamay

Labing gamay

kinagamyan

Kinagamyan kaayo

Taas

Taas- taas

Labing taas

Kinatas-an

kinatas-an kaayo

5. PHRASES AND SENTENSES (MGA PULONGAN UG MGA KAPAHAYAG) Mga kapahayag Mga Pulongan (Phrases): Gwapa ang bata Itom ang saya

Mga Pulongan sa Pag-ihap : Lima ka lapis Duha ka tuig

Mga Pulongan sa Punglihok (verb): Limpyo nga panglaba

15

Hinay nga paglakaw

Mga HUGPULONG/KAPAHAYAG ( Sentences) Declarative (Pagsaysay): Examples: Nagdula sa kalsada si Inday. Nagdula si Inday sa kalsada. Interrogative (Pangutana): Examples: Kinsa ang nagdula sa kalsada? Nag-unsa si Inday sa kalsada? or Unsa ang gibuhat ni Inday sa kalsada? Nganong nagdula man si Inday sa kalsada? Asa man nagdula si Inday? Command (Pagsugo) Examples: Panglaba na sa imong mga sinina. Iserado na ang mga bentana ug pultahan. Request (Paghangyo) Examples: Ayaw intawon dugaya pagtahi akong sinina kay ako na kanang gamiton. Paagia ra kami diha kay layo na kaayo og maglibot pa kami. Exclamatory (Matuawon) Tabang! Sunog! Dali na kamo! Maglipay kita. ARTICLE and (Artikulo nga Ug) Ang ug gamiton kongnagkonektar sa duha ka pulong o mas daghan pa. ( Sila si Tita ug Joy mga amiga.) 16

Ang og gamiton ingon nga (preposition) (Ex. Dad-i ko og bulak) Pagkuha og mga utanon sa uma. Sinugbuanong Binisaya Rules of Spelling ( Mga Lagda sa Pagtitik og Sinugbuanong Binisaya) Rule 1. Spelling should be in accordance with the phonetic sound of the word. (Ang pagtitik kinahanglan nga mosunod sa tingog sa pulong) Pananglitan: Siya- means boy /girl Siya- means chair Tiyan- means stomach Rule 2. Use of O and U ( Paggamit og O ug U) a. If the first syllable word that begins in a consonant has O or U sound, U is usually used. ( Kon ang nahauna nga silaba nagsugod sa katingog nga gisundan og O o U nga tingog, kinahanglan ang U ang gamiton.) Pananglitan: duna guba Hulat Suga sulayi b. If a word has two O or U sound, Usually the first is U and the next is O. ( Kon ang pulong adunay duha ka O o kon U nga tingog, mag-una ang U ug sundan kini og O.)

17

Pananglitan: Bukton Kuno Ulo Walay labot: Solo Otot Kolor c. If a word has three O or U sound and the last two are side by side, the first and the second shall be U and the last shall be O. ( Kon ang pulong adunay tulo ka O o kon U nga tingog ang katapusan nga duha nagtupad, U ang gamiton sa mag-una ug ang magsunod niini, kinahanglan U ang gamiton sa ikatulo ang O.) Pananglitan: Lutuon d. If the word has four U or O sound, the first shall be U, the second O, the third U and the fourth O. ( Kon ang pulong adunay upat ka tingog U o kon O, ang nauna kinahanglan U, ikaduha, O, ikatulo U ug ang ikaupat O.) Pananglitan: Bumobuto Lumolupyo e. The terminal letter O is changed to U when a suffix is added to the word. ( Ang katapusan nga letra nga O ilisan og U kon idugang ang iglalakbit sa pulong.) Pananglitan: 18

Luto- lutua; lutuon Rule 3: Use or non-use hyphen (-) ( Paggamit o dili paggamit og hyphen) a. There should be a hyphen between a consonant and a vowel , to avoid confusion. ( Kinahanglan adunay hyphen sa taliwala sa katingog ug patingog para malikayan ang kalibog.) Example: Tam-is Luy-a Tin-aw Tan-aw b. A hyphen is necessary between two repeated words if they tell either similarity or likeness, or repeated action. ( Ang hyphen gikinahanglan gamiton sa duha ka binalik nga mga pulong kon nagsulti kini sa pagkapareha o anggid-anggid, o kon sa binalik nga lihok.) Example: Balik-balik Dula-dula Rule 4: If the word is borrowed from Spanish, retain the vowel and change the consonant. Example: Bentana Exception: If an English equivalent is commonly used with respect od o or u, use the English. Example: Suporta Rule 5: Don’t change the spelling of any English borrowed word. Example: Module 19

Katin-awan sa mga Kahulugan sa Pulong/Kapulongan

KAPULONGAN SA SINUGBUANONG BINISAYA MGA KUMON NGA PAGPANGUMOSTA MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH Magandang Good umaga morning Magandang Good gabi evening Magandang Good hapon afternoon Magandang Good day araw Magandang Good noon tanghali

MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN

nawong mata

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH mukha face mata eyes

dalunggan

tenga

ears

ngabil dila kilay liog bukton dughan tiyan sampot totoy

labi dila kilay liog braso dibdib tiyan puwet suso

lips tongue eyebrow neck arms chest tummy buttocks breast

likod kamay daliri baywang hinlalaki

back hand fingers hips thumb

SINUGBUANONG BINISAYA

Maayong buntag Maayong gabii Maayong hapon Maayong adlaw Maayong udto BAHIN SA LAWAS SINUGBUANONG BINISAYA

likod kamot tudlo hawak kumagko

braso

lubot buko-buko kuyamoy

21

MGA BAHIN SA LAWAS

kumingking

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH hinliliit pinky finger

ilok

kilikili

armpit

ngipon abaga

ngipin abaga

teeth shoulder

pilok

pilik mata

eye lashes

agtang

noo

forehead

buhok lapa- lapa

buhok paa

hair sole

SINUGBUANONG BINISAYA

tikod bitiis

MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN

kiting

Bukung-bukong heel binti legs

palad

palad

palm

siko bat-ang

siko hita

elbow thigh

tangkugo

batok

pusod

pusod

tuhod bukog

tuhod buto

nape belly button, navel knee bone

panit

balat

skin

kuko ugat

kuko ugat

nails veins

abaga

balikat

shoulder

dapi-dapi

MGA SAKOP SA PAMILYA SINUGBUANONG BINISAYA

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH

MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN

amahan

tatay/ papa

ama

father

inahan

nanay/ mama

ina

mother

kapatid na lalake manang/ mana/ kapatid na igsuong babaye manay babae igsuong lalaki

manong/ manoy

22

elder brother elder sister

MGA SAKOP SA PAMILYA SINUGBUANONG BINISAYA

PAGHUBAD

MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN

FILIPINO

ENGLISH

bata

inday/dodong

bata

child

lolo

apohang lalaki

lolo

grandfather

lola

apohang babaye

lola

grandmother

tiya

iyaan

tiya

auntie

tiyo

uyoan

tiyo

uncle

ig-agaw

pinsan

cousin

kinugos nga lalaki

agaw

inaanak na lalake

godson

kinugos nga babaye

agaw

inaanak na babae

goddaughter

bayaw

bayaw

in- law

ugangan

biyanan

father/mother-in -law

balae

son/ daughterin-law

bana

asawa

husband

asawa

asawa

wife

umagad

binalaye

MGA TRABAHADOR SA KATILINGBAN SINUGBUANONG BINISAYA panday

MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN karpintero

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH anluwagi

basurero

basurero

nurse doctor

nars doctor

tindero/ tindera

tinder/tindero

electrician

electrician

barangay tanod

barangay polis

barangay tanod

mag-uuma panadero driver

mag-uugmad

magsasaka panadero tsuper

tsoper

23

carpenter garbage collector nurse doctor salesgirl/ salesboy electrician barangay police farmer baker driver

MGA TRABAHADOR SA KATILINGBAN SINUGBUANONG BINISAYA

maestro/ maestra mananahi

MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH

magtutodlo

guro

teacher

sastre

mananahi

sewer/tailor

pintor

pintor

painter

sapatero

sapatero tagawalis ng daan kumadrona

shoemaker

dentista mangangalakal mekaniko

dentist

kamanero mananabang

kumadrona

dentista negosyante mekaniko serbidor/ serbidora gwardya pari abogado pintor

silbidor guwardya pari abogado pintor

street cleaner mid-wife businessman mechanic waiter/ waitress guard priest lawyer painter

MGA BUTANG, MGA MANANAP, UG MGA TANOM SINUGBUANONG BINISAYA

MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN

kaldero karahay

kaha

takuri kalan

takure

kettle

kalan

stove

kutsara

kutsara

spoon

tinidor

tinidor

fork

plato baso

plate glass

tasa

cup

sandok

ladle

plato baso

sug-angan

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH kaldero kettle kawali frying pan

pinggan

tasa luwag 24

MGA BUTANG, MGA MANANAP, UG MGA TANOM SINUGBUANONG BINISAYA

MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN

kutsilyo

sipol

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH kutsilyo

tadtaran

taparan

lamesa

mesa

bangko

lingkuranan, silya silya

knife chopping board table chair

aparador

aparador

cabinet

lansang

lansang, pako

nail

bairan

panghasa

tabla

tabla

lata

lata

honing stone piece of wood tin

kurtina

kurtina

curtain

pangkok

bowl

iro

aso

dog

iring

pusa

cat

kanding

kambing

goat

baka

baka

cow

manok

manok

chicken

kabaw

kalabaw

carabao

langgam

ibon

bird

pato

pato

duck

baki

palaka

frog

saging

saging

banana

mangga

mangga

mango

nangka

langka

jackfruit

marang

marang

durian

durian

durian

mangosteen

mangosteen

mangosteen

buungon

pomelo

pomelo

santol

santol

santol

lansones

lansones

lanzones

panaksan

marang

yahong

madam

25

MGA BUTANG, MGA MANANAP, UG MGA TANOM

lubi

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH niyog coconut

rambutan

rambutan

rambutan

bayabas abokado

bayabas abokado

guava avocado

atis

atis

atis

chico mani

chico mani

chico peanuts

tisa

tiesa

tiesa

kalabasa talong

squash eggplant

okra sitaw

okra beans

kapayas

papaya

papaya

pichay

pechay

pechay

rabanos

labanos

raddish

kalamunggay

malunggay

horse raddish

alugbati

tanglad alugbati

SINUGBUANONG BINISAYA

kalbasa talong okra batong

kamunggay tanglad agbati

MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN

kalabasa

balatong

tangkong

kangkong

upo

upo

lemon grass alugbati swamp cabbage gourd

babana

guyabano

banaba

banaba

caimito pinya

star apple pineapple

labana ~ banaba

yabana

kaimito pinya

MGA LUGAR SA PANIMALAY, ESKWELAHAN, UG KATILINGBAN

balay

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH bahay house

sala

sala

SINUGBUANONG BINISAYA

MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN

26

living room

MGA LUGAR SA PANIMALAY, ESKWELAHAN, UG KATILINGBAN

kusina banggera simbahan kwarto kayda bentana hagdan kasilyas

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH kusina kitchen lababo sink simbahan church silid bedroom beranda/balkon balkonahe terrace bintana window hagdan stairs palikuran toilet

tunghaan

eskwelahan

SINUGBUANONG BINISAYA

MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN

paaralan

gate/ pergola classroom opisina library clinic/ klinika tanaman sa mga utanon kantina entablado barrio

school gate

silid-aralan aklatan tanaman kantina entablado pamayanan

barangay

barangay hall sentro ng kalusugan

health center

classroom office library clinic vegetable garden canteen stage community barangay hall health center

barangay outpost

barangay outpost

police station/

police sta-

basketbolan merkado

Tiyangge, 27

basketbolan

basketball court

palengke

market place

MGA LUGAR SA PANIMALAY, ESKWELAHAN, UG KATILINGBAN SINUGBUANONG BINISAYA

MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN

plasa parkingan

paradahan, terminal

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH plaza plaza terminal

terminal

panaderia

panaderia

bakery

pabrika

pabrika

factory

museyo

museum

ospital

hospital

tindahan

stores

museyo hospital

balay tambalanan

mga tindahan barberohan kan-anan

karenderya

barber shop eatery/ carenderia

MGA KOLOR UG MGA TIMA-ILHAN NIINI SINUGBUANONG BINISAYA

pula asul

MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN

blue

itom

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH pula red asul blue itim

black

lunhaw

berde

luntian

green

rosas

pink

rosas

pink

salmon/ kahil tabonon

orange brown

kahel tsokolate

orange brown

MGA PORMA UG MGA TIMA-IILHAN NIINI SINUGBUANONG BINISAYA

MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN

tul-id

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH matuwid straight

lingin oblong

bilog

circle oblong

kwadrado

parisukat

square

tatsulok

triangle

triangulo 28

MGA KUNSEPTO MAHITUNGOD SA ORAS

Domingo

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH Linggo Sunday

Lunes Martes

Lunes Martes

Monday Tuesday

Miyerkoles

Miyerkules

Wednesday

Huwebes

Huwebes

Thursday

SINUGBUANONG BINISAYA

Biernes

MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN

Biernes

Friday

Sabado Enero

Sabado Enero

Saturday January

Pebrero

Pebrero

February

Marso

Marso

March

Abril

Abril

April

Mayo

Mayo

May

Hunyo Hulyo

Hunyo Hulyo

June July

Agosto

Agosto

August

Setyembre

September

Oktubre

October

Nobyembre Disyembre

November December

gabii

Gabi

evening

buntag udto

umaga tanghali

morning noon

hapon

hapon

afternoon mid afternoon

Septiyembre

Biyernes

Septembre

Oktubre Nobiyembre Disyembre

Nobembre Desimbre

palis bukang liwayway

kaadlawon

dawn

MGA KONDISYON SA PANAHON SINUGBUANONG BINISAYA

MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN

ulanon 29

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH maulan Rainy

MGA KONDISYON SA PANAHON SINUGBUANONG BINISAYA

MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN

adlawan/ dan-ag/ hayag gabonon

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH maaraw

sunny cloudy/foggy

MGA GIPAMATI

gimingaw

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH homesick homesick

guol

malungkot

sad, lonely

lipay suko

masaya galit

happy angry

nabalaka

nag-aalala

worry

SINUGBUANONG BINISAYA

MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN

MGA NUMERO 0 - 100

Zero, Sip

0

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH Zero Zero

Usa Duha

1 2

Isa Dalawa

One Two

Tulo

3

Tatlo

Three

Upat Lima

4 5

Apat Lima

Four Five

Unom

6

Anim

Six

Pito Walo

7 8

Pito Walo

Seven Eight

Siyam

9

Siyam

Nine

Napulo, Diyes

10

sampu

Ten

Onse

11

Labing-isa

Eleven

Dose Trese

12 13

Labindalawa Labintatlo

Twelve Thirteen

Katorse

14

Labing-apat

Fourteen

SINUGBUANONG BINISAYA

NUMERO

30

MGA NUMERO 0 - 100 SINUGBUANONG BINISAYA

Kinse

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH

NUMERO

15

Labinlima

Fifteen

16

Labing-anim

Sixteen

17

Labimpito

Seventeen

18

Labingwalo

Eighteen

19

Labinsiyam

Nineteen

Bayente

20

Dalawampu

Twenty

Bayente uno

21

Bayente dos

22

Bayente tres

23

Bayente kwatro

24

Bayente singko

25

Bayente sais

26

Bayente siete

27

Bayente otso

28

Bayente nuwebe

29

Trayinta

30

Tatlompu

Thirty

Trayinta i-uno

31

Tatlompu’t isa

Thirty-one

Trayinta i-dos

32

Trayinta i-tres

33

Trayinta i-kwatro

34

Dise sais or disesays Dise siete or disesyete Dise otso or disiotso Dise nuwebe/ disenuybe

Dalawampu’t isa Dalawampu’t dalawa Dalawampu’t tatlo Dalawampu’t apat Dalawampu’t lima Dalawampu’t anim Dalawampu’t pito Dalawampu’t walo Dalawampu’t siyam

Tatlompu’t dalawa Tatlompu’t tatlo Tatlompu’t apat 31

Twenty-one Twenty-two Twenty-three Twenty-four Twenty-five Twenty-six Twenty-seven Twenty-eight Twenty-nine

Thirty-two Thirty-three Thirty-four

MGA NUMERO 0 - 100 SINUGBUANONG BINISAYA

Trayinta i-singko

35

Trayinta i-sais

36

Trayinta i-siete

37

Trayinta i-otso

38

Trayinta inuwebe Kuwarenta / kwarenta Kuwarenta i-uno

Thirty-five Thirty-six

Tatlompu’t pito Thirty-seven Tatlompu’t walo Tatlompu’t siyam

Thirty-eight Thirty-nine

40

Apatnapu

Forty

41

Apatnapu’t isa Apatnapu’t dalawa Apatnapu’t tatlo Apatnapu’t apat Apatnapu’t lima Apatnapu’t anim Apatnapu’t pito Apatnapu’t walo Apatnapu’t siyam

Forty-one

50

Limampu

Fifty

51

Limampu’t isa Limampu’t dalawa Limampu’t tatlo Limampu’t apat

Fifty-one

42

Kuwarenta i-tres

43 44 45

Kuwarenta i-sais

46

Kuwarenta isiete

47

Kuwarenta i-otso

48

Kuwarenta inuwebe Singkuwenta/ singkwenta Singkwenta i-uno Singkwenta i- dos Singkwenta i– tres Singkwenta i- kwatro

Tatlompu’t lima Tatlompu’t anim

39

Kuwarenta i-dos

Kuwarenta ikwatro Kuwarenta isingko

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH

NUMERO

49

52 53 54 32

Forty-two Forty-three Forty-four Forty-five Forty-six Forty-seven Forty-eight Forty-nine

Fifty-two Fifty-three Fifty-four

MGA NUMERO 0 - 100 SINUGBUANONG BINISAYA

Singkwenta i- singko Singkwenta i- sais Singkwenta i- siete Singkwenta i- otso Singkwenta i- nuwebe Saysenta

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH

NUMERO

55

Limampu’t lima Fifty-five

56

Limampu’t anim

57

Limampu’t pito Fifty-seven

60

Limampu’t walo Limampu’t siyam Animnapu

Saysenta i-uno

61

Animnapu’t isa

Saysenta i-dos

62

Saysenta i-tres

63

Saysenta i-kwatro Saysenta isingko

58 59

64 65

Saysenta i-sais

66

Saysenta i-siete

67

Saysenta i-otso

68

Saysenta inuwebe Setenta Setenta i-uno

Animnapu’t dalawa Animnapu’t tatlo Animnapu’t apat Animnapu’t lima Animnapu’t anim Animnapu’t pito Animnapu’t walo Animnapu’t siyam Pitumpu Pitumpu’t isa Pitompu’t dalawa

69 70 71

Setenta i-dos

72

Setenta i-tres

73

Setenta i-kwatro

74

Setenta i-singko

75

Pitumpu’t tatlo Pitumpu’t apat Pitumpu’t lima 33

Fifty-six

Fifty-eight Fifty-nine Sixty Sixty-one Sixty-two Sixty-three Sixty-four Sixty-five Sixty-six Sixty-seven Sixty-eight Sixty-nine Seventy Seventy-one Seventy-two Seventythree Seventy-four Seventy-five

MGA NUMERO 0 - 100 SINUGBUANONG BINISAYA

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH

NUMERO

Setenta i-sais

76

Pitumpu’t anim Seventy-six

Setenta i-siete

77

Pitumpu’t pito

Setenta i-otso Setenta inuwebe Otsenta

78

Seventyseven Pitumpu’t walo Seventy-eight

79

Pitumpu’t siyam Seventy-nine

80

Walumpu

Eighty

Otsenta i-uno

81

Eighty-one

Otsenta i-dos

82

Otsenta i-tres

83

Otsenta i-kwatro

84

Otsenta i-singko

85

Otsenta i-sais

86

Walumpu’t isa Walumpu’t dalawa Walumpu’t tatlo Walumpu’t apat Walumpu’t lima Walumpu’t anim

Otsenta i-siete

87

Otsenta i-otso

88

Otsenta inuwebe Nobyenta

Nobyenta i-dos

92

Nobyenta i-tres

93

Nobyenta i-kwatro Nobyenta i-singko Nobyenta i-sais

Walumpu’t walo Walumpu’t siyam Siyamnapu

90 91

Eighty-three Eighty-four Eighty-five Eighty-six

Walumpu’t pito Eighty-seven

89

Nobyenta i-uno

Eighty-two

Siyamnapu’t isa Siyamnapu’t dalawa Siyamnapu’t tatlo Siyamnapu’t apat Siyamnapu’t lima Siyamnapu’t anim

94 95 96 34

Eighty-eight Eighty-nine Ninety Ninety-one Ninety-two Ninety-three Ninety-four Ninety-five Ninety-six

MGA NUMERO 0 - 100 SINUGBUANONG BINISAYA

Nobyenta i-siete

97

Nobyenta i-otso

98

Nobyenta i-nuwebe Usa ka gatos

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH Siyamnapu’t Ninety-seven pito Siyamnapu’t Ninety-eight walo Siyamnapu’t Ninety-nine siyam Isang daan One hundred

NUMERO

99 100

Tinubdan: Pagsulat sa numero 0—100 , Binisaya.com, Akademiyang Bisaya MGA PULONG GAMIT SA PAGSUKOD UG EKSPRESYON

gamay

PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH maliit small

dako

malaki

big

gamay gamay

mas maliit

smaller

taas mubo

mahaba maba

tall/long short

SINUGBUANONG BINISAYA

MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN

lapad

wide

35

Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa: Curriculum Development Division, Bureau of Elementary Education Kagawaran ng Edukasyon (DepEd) Rm. 204, Bonifacio Bldg. DepEd Complex, Meralco Ave. 1600 Pasig City, Philippines Telefax: (02) 638-4799/ 637-4347