Philonis Alexandrini opera quae supersunt: Vol V De specialibus legibus (I-IV). De virtutibus. De fortitudine. De humanitate. De paenitentia. De nobilitate. De praemiis et poenis. De exsecrationibus [1962 (unveränd. Nachdr. der Ausg. 1906). Reprint 2013 ed.] 9783110839371, 9783110051100

Citation preview

PHILONIS OPERA

PHILONIS ALEXANDRINI OPERA QYAE SYPERSVNT EDIDERVNT

LEOPOLDVS COHN ET PAVLYS WENDLAND

VOL. V CONTINENS

DE SPECIALIBVS LEGIBVS LIB. I — I V DE VIRTVTIBVS DE FORTITVDINE DE HVMANITATE DE PAENITENTIA DE NOBILITATE DE PRAEMIIS ET POENIS DE EXSECRATIONIBVS

BEROLINI T Y P I S E T IMPENSIS GEORGII REIMERI M CM VI

PHILONIS ALEXANDRINI OPERA QYAE SYPERSYNT

YOL. Y

EDIDIT

LEOPOLDVS COHN

ADIECTAE SVNT TABVLAE PHOTOTYPICAE DVAE

BEROLINI TYPIS E T IMPENSIS GEORGII EEIMERI MCMVI

Dieser Band ist ein unveränderter Nachdruck

Arohiv-Nr. 361662/ V

© 1962 by Walter de Gruyter & Co., vormals 6 . J : Göschen'sche Verlagshandlung — J. Guttentftg, Verlagsbuchhandlung — Georg Heimer — Karl J. Trübner — Veit & Comp. — Berlin W 30 Printed in Germany Ohne ausdrückliche Genehmigung des Verlages ist es auch nicht gestattet, dieses Buch oder Teile daraus auf photomechanischem Wege (Photokopie, Uikrokopie) zu vervielfältigen.

PROLEGOMENA In hoc volumine quinto, quo de specialibus legibus libri quattuor et qui illis quasi appendices adiecti sunt libri de virtutíbus et de praemiù et poenis comprehend un tur, ad codices in superioribus voluminibus adhibitos nova et pretiosa subsidia artis criticae accesserunt duo, codices antiquissimi R et S. R nobis est codex rescriptus Vaticanus graecus 316, membranaceus, olim formae maximae, duabus columnis, quarum unaquaeque ex triginta quinqué versibus constabat, saeculo IX potius quam X nitidissime exaratus. simulacrum scripturae extat in tabula phototypica priore ad calcem huius voluminis adnexa (continet verba υπό του νόμου •προΐαγορευόμενοι — ωφέλησε τον άνδρώπινον quae infra leguntur p. 80,11 ad 81,16). codex Angelo Maio ') cardinali olim cognitus et ab eo tractatus nec vero ut par erat numero significatus, postquam din delituit, ante hos paucos annos casu rursus detectus est. stipendio ab Academia Regia scientiarum Berolinensi munifico collato fieri potuit, ut autumno anni 1904 Romam proficiscerer et codicem examinarem. ex itinere reversus de natura codicia in Actis Academiae ') rettuli. in ea commentatione quae fasius tractavi hoc loco brevius repetenda videntur. codex olim Philoneus saeculo XIV (ut videtur) foliis singulis diremtis aliterque conglutinatis (est enim nunc formae octavae) rescriptus est obliqua scriptura a recentiore librario adhibita. continentur hoc superiore et recentiore codice inprimis commentarli quidam ad Aristotelem a byzantinis scriptoribus conscripti.3) codicis antiqui Philonei tantum servata sunt folia 83 et dimidium. foliis quattuor dieiecta membra ») cf. A. Mai, Nova Patrum Biblioth. T. VI p. II pag. 67 adn. ) Sitzungsber. der Kgl. Preuß. Akad. d. Wissensch. 1905 p. 36—52. 3 ) cf. Brandis in Abhandl. der Kgl. Preuß. Akad. d. W. 1831 p. 60, ubi codicem manu Ioannis Rhosi scriptum esse falso contenditur. 2

De codice E

VI

PROLEGOMENA

Philonea

extant

ad libros de migratione

Abrahami

et de Iosepho

et

librum I de vita Mosis pertinentia; quam ob causam dubitari potest an ad codicem recen tiorem componendum folia d u o r u m codicum Philoneorum sint adhibita.

reliqua folia omnia in pristinum ordinem redacta artissime

inter se cohaerent in iisque sese excipiunt Philonis librorum particulae haece: de vita Mosis lib. II § 71 usque ad fìnem, de decalogo, de speeialibus legibus lib. I, de speeialibus

legibus lib. I I ab initio usque ad § 95 verba

χα! επειδή τις της άγαν ώμότητος κατεμέμφετο. ut iam dixi, codex elegantissime et accuratissime vetusta scriptura minuscula quae vocatur exaratus est.

accentus et spiritus summa cum diligentia erant positi,

plerique nunc extincti.

sed

non minus accurate res orthographicas librarius

tractavit, ut ubique γενητός et άγένητος scripsit (non γεννητός et άγέννητος), ubique τιθασός άτί&ασος τιΟασεύειν (non τι&ασσός άτίδασσος τιΟασίεύειν), ubique αέναος (non άένναος), ubique μωυσής (non μωσης), alia,

menda

sparsim commissa litteris minoribus vel supra vel in margine adscriptis ab ipso librario correcta sunt, inprimis verba errore omissa postea suppleta.

veluti de spec. leg. I § 333 (p. 80,19) scripserat où μήν από | των

βουλευμάτων vocabulo αυτών omisso, postea in margine litteris tissimis τ άο adscripsit.

minu-

compendia desunt, nisi quod hie illic ς (pro

και) et notissima illa θσ, xa, οϋνοσ, ανοσ occurrunt. textum Philoneum propter verba oblique rescripta

lectu difficillimum esse apparet.

multis paginis verba codicis antiqui adeo sunt oblitterata,

ut

in

praeter

verba in marginibus vacuis codicis recentioris servata nihil fere cerni possit.

maxime

operam dabam

ut novas huius codicis sententias in

textu vulgato praetermissas quam certissime investigarem; ac diuturna saepiusque repetita observatione et oculorum contentione mihi contigit, ut iis locis omnibus verba scriptoris recuperarem vel certa coniectura quomodo supplenda essent reperirem. de spec. leg. I § 335 (p. 8 1 , 1 1 . 1 2 ) in verbis εί μή σκα'φος έ. αο

η· ουτοσ ó και των βαναυσων και των

ωτέρων τεχνών λεγομένων ευρετής (cf. simulacrum phototypicum) diu multumque haesitabam, quae vocabula post σκα'φος et ante τεχνών supplenda

essent;

tandem

contento litterarurn

duetuum obtutu voces

έναυπηγήδη et γλαφυρωτέρων latere coguovi. Codicem tam vetustum tamque accurate scriptum ad artem criticam exercendam et ad textum scriptoris emendandum et restituendum multum

PROLEGOMENA valere consentaneuni est.

VII

quamquam non per omnia eius auctoritatem

eandem esse iudicandum est; n a m q u e in libris de vita Mosis codicum

memoria

specialibus

passim

legibus

pluris aestimanda videtur.

duobus prioribus,

quippe

quorum

aliorum

at in libris de memoria

propter

penuriam codicum non ita bonis fundamentis nitatur, novum hoc subsidium optimum se p r a e b u i t ; ac valde dolendum est quod textus libri secundi non plenus in codice R servatus est pariter ac libri primi, hoc autem

libro

ope codicis R non solum verba scriptoris

in

permultis

locis emendantur et vitiis purgantur, verum etiam verba m u l t a ceteris codicibus

omissa

recuperantur

et maiores quaedam

lacunae antea ne

anirnadversae quidem, quibus vulgata memoria corrupta et mutilata est, mirum in modum explentur, id quod maxime valet in eo capite quod περί θυόντων inscriptum e s t : cf. de spec. leg. I § 3 2 6 (p. 7 9 , 3 . 4 ) χαί συγκεχυται — διαγνώναι -/αϊ διαχρΐναι. έκτετμημένους υπόληψιν.

§ 330 (ρ. 80,4—6) ομμασιν ά/οιμήτοις —

§ 335 (ρ. 8 1 , 9 — 1 3 ) χαί όδους εν θαλάτη) πολυ-

σχιδείς — χαι των γλαφυρωτέρων τεχνών λεγομένων ευρετής.

§ 341 (ρ. 82,

24. 25) άμα γάρ — αλλά χαί φ&είροντα·..

§ 342 (ρ. 83,2—8) ετι hl άρμο-

νίαι — προς ώφέλειαν ψυχής,

lectionum

codicis

graviora

vitia

ceterorum

codicum

R optimarum,

e textu Philoneo

tolluntur,

quibus pauca

esempla insigniora hoc loco afferam: p. 3,11 συνή&ων R pro αυνόντων. 6,17 είναι R pro χεΐι&αι vel χεΐσόαι. 40,8 προς απόρον R pro σπόρον.

9,8 βρΦουσαν R pro πλήΟουααν.

41,5 άγα'ζειν R pro αυγάζειν (scribendum

άγιάζειν). 44,3 θύματα R pro θυμιάματα. 44,25 δια το R pro ατε. άνάγειν R pro αιγών. ηρςατο.

50,9 θερμοΰ R pro

69,13 αρετών R pro αριθμών.

χέχρησαι R pro χέχωσαι.

θεοΰ. 70,1

61,17

45,20

ηυξατο R pro

ως R pro

ίσως.

73,18 πότον R pro πόθον vel πόνον.

71,3 73,21

άπαυχενίζοντες R pro άποσχοινίζοντες. 75,7 xaipòv όζον εχει της μεταβολής R pro

xaì δςεΐαν εχει την μεταβολήν.

ψεοδολογίας

λόγους.

πασαν R pro πρός.

77,2

επιμελουμενος

76,7

R pro

77,6 πλασμάτων R pro

νόσον R pro αληθή νόσον.

ψευδόμενος λόγια R pro έπιβουλευόμενος.

πραγμάτων.

78,20

77,3 θήλειαν

79,14 την άμορφον χαί άποιον έχεινην άγει R

pro την αμορφίαν άπο δέ σχηνοΰν άγει.

79,17 ευδαίμονα R pro

81,5 φαντασιουσθαι R pro αφοσιοΰσθαι.

81,8 ναϋν χατασχεοάσας R pro

νυν ουρανόν χατασχευάσας. στενοποιοΰσι.

81.22

σεμνοποιοΰσι R pro

ίδμονα.

σθενοποιοΰσι

vel

Vili De codice

s

PROLEGOMENA

S = codex S e l d e n i a n u s 12 (Coxe 11) bibliothecae Bodleianae, membranaceus, formae quartae minoris, foliorum 156, saeculo X scriptae, in initio et in fine mutilas. 1 ) imaginem scripturae habes in tabula phototypica altera ad calcem huius voluminis adnexa (extant verba φαίην äv ώ ούτος — αν ft' ένος τοΰ ύφαιρε&έντος quae infra leguntur p. 211, 19—212,5). continentur hoc codice scripta Philonis haec: 1. De specialibus legibus liber III. initium deest, incipit codex a verbis προσαγωγον γαρ μάλιστα έν τοϊς τοιούτοις τό ευώδες (ρ. 160,17). in fine titulus libri subscribitur φίλωνος περί των αναφερομένων έν είδει νόμων είς β' γένη των ι' λογίων το ς' καί το ζ', τό τε κατά μοιχών και παντός ακολάστου και το κατά άνδροφόνων και πάσης ασεβείας (sic). 2. περί των Αναφερομένων έν sìSst νόμων είς τρία γένη τών ι' λογίων· το η' καί το θ'· και τό περί τοΰ μή κλέπτειν καί ψευδομαρτυρεΐν και μή έπιθυμεΐν καί τών είς Ικαστον αναφερομένων· και περί δικαιοσύνης η πασι τοις ι' λογίοις έφαρμόζει, δ έστι της συντάξεως: (De specialibus legibus liber IV). 3. φίλωνος περί γ' αρετών ας συν άλλαις ανέγραψε μίυυσής περί ανδρείας καί φιλαν&ρωπίας καί μετανοίας: (De virtutibus). huius libri caput ultimum inscriptum est περί ευγενείας (de nobilitate). sub finem codicia (fol. 150r — 156 v ) adnexus est commentarius in Philonis de numero denario doctrinam, qui inscribitur φίλωνος περί της δεκάδος είρημένων έρμηνεία. incipit: φίλων τους κατά μωυσέα διαγορευων νόμους ίερους καί τον έν αυτοΐς αυτψ θεωρηθέντα νουν έκκαλυπτων τον φ διετάχθησαν της δεκάδος έ£εθ(ε)ίασεν αριθμόν, το έν αύτψ ποικίλον κάλλος έκτιθέμενος. abrumpitur verbis εστι δε καί (seil, ó άνθρωπος) προς τι· η γάρ δεξιός έστιν ή άριστ£ρός ή πη Codex satis eleganter scriptus est, accentue et spiritus plerique appositi sunt, compendiis scripturae passim usus est librarius, ut signo / pro syllabis finalibus ην, ιν, ειν et suprascripto ς pro syllabis finalibus ης, ις, εις. exemplar illud ex quo descripsit librarius unciali quae vocatur scriptura et sine accentibus exaratum fuisse veri simillimum >) cf. Coxe, Catal. codd. mss. bibl. Bodl. I p. 590. vol. LI p. 266 sqq.

cf. etiam quae dixi Philol.

PROLEGOMENA est.

IX

nam e x archetypi continua et indistincta

candum

videtur

accurate

quod singula vocabula

diremta

et

distincta

in

leguntur.

scriptura facillime expli-

codice

S partim

inprimis

non

satis

praepositiones

cum

sequenti substantivo v e l adiectivo v e l pronomine ubique f e r e coniunctim librarius scripsit: προσεχ&ρών, με&ημέραν, χατατουναντίον, χα&έχαστον, χα&ήν ( p r o χ«&' ήν), συνάλλοΗς, είσταυτόν, άν&ών ( p r o αν&' ώ ν ) , παρόμοι ( p r o παρ' δ μοΟ, similia. iunxit:

passim

etiam

οόκεναυτοίί, οόχανιώνται,

ουκ et ώς

cum sequenti

οόχήττον, ώσεν.

vocabulo

con-

deinde librarius, q u e m

indoctum fuisse unaquaeque f e r e linea docet, non m o d o ut alii

librarli

soient multos errores commisit ex itacismo ortos, quo η et et, η et ι, ει et i, ε et αι, υ et 01 confunduntur, sed etiam alias litteras in unciali scriptura similes inter se non raro commutavit, ita ut interdum monstra lorum

effìceret.

174,12

v e l u t i p. 165,21

συντεχνήτης

pro

συν τ έ χ ν η τις.

196,4 οίχιών συντυχίαις pro οικείων ή δεσμούς. δττίοΰντος.

εΐη χρινηται scripsit pro

185,9 πλείουσιν pro

ευτυχίαις.

ποντίων pro ΚΑΚΟΤΤΟΛΙΤΕΙώΝ. librarius

archetypi

272,20 λέγειν είτε

pro "Η ' 6 ρ ί φ ω Ν "Η.

322,18 χαχο-

334,2 γένους ή pro γεμουση.

scripturam incuriose

tractaret,

etiam

atque cum

graviora

orta sunt, quibus m e m o r i a Philonis in hoc codice corrupta est. μή πειΟαρχων

pro

ΜΗ '6ΤΤΙΟΑΡΡώΝ.

ήν.

262,13 δει ouv τάσ pro

271,4 αλλά λαμβάνειν pro ΆΝΑΛΑΜΒΑΝ€ΙΝ. 310,12 πφωνη ( s i c )

πλείοος

200,20 ηδεεμουσ ( s i c ) pro

243,14 ουχωλάίων pro ούχ δ λαχών.

pro Δ 6 ΓΙΝΗΤΑΙ.

vocabu-

'εΠΊΚΡΙΝΗΤΑΙ.

197,13

μεταυτον

pro

vitia

ut p. 188,1 MeCAYAON.

223,18 δευτέρω pro δυο ετερα. 226,12 πάντα καινοΰντες pro ' e n A N T A O Y N T € C . 251,21

παμφορτίδων

έπεισχείσί)ωσαν. δάνειον.

pro ΠΑΛΙΝ Φ Ο Ρ Τ Ι Δ ω Ν .

285,8

φιλό&εον έ ;

factae.

auxilio

288,10 δαιμόνων

depravationes a correctore

pro pro

ad errores nonnunquam

codex eniin a docto quodam homine (nescio quo t e m p o r e )

rectus est. adiecit

pro φιλοεδνές.

293,6 γάρ λασίοις και πλήρεσι pro ταλάροις πλήρεσι.

ab librario commisses accedunt

falsas

261,10 έπισχυοίτωσαν

cor-

is multis locis accentue et spiritus a librario saepe omissos

ac m e n d a librarii

quaedam

orthographica plerumque correxit, sed i d e m

scripturas corrigere

uteretur

sed

suo

arbitrio

conatus, ageret,

cum non codicis passim

verba

cuiusdam

scriptoris

non

m o d o non restituii sed etiam magis corrupit.

ut p. 238,9 librarius ( S l )

εί

διπηχει

δίπηχυ

corrector

scripserat, (S3)

temere

ubi

archetypum

correxit

είς

(ωσ)ει

διπηχει.

262,2

habuisse

με&ιστωσαν

videtur, S1 (cor-

χ

PROLEGOMENA

ruptum ex με&έσΟωσαν vel μεθείσθωααν), in μεθιστώσιν falso correxit S®. 262,13 ubi pro δ^ουντας S 1 scripserat δει ουν τάσ, S a τάα in τουσ correxit.

264,7 έκτον S 1 (pro άλεκτον), ίκτην S 3 . 276,11 μηδεισητεαχϊ (i. e.

μή δείσητε ώς) sine accentibus scripserat S 1 , falsis accentibus positis S 3 scripturam depravavit, cum nunc in codice legantur verba illa μη osla ή τέωσ. Sed quamvis multis mendis et vitiis scripturae scateat, tarnen cum propter vetustatem

tum

propter

memoriae

Philonis libris manuscriptis numerandus est.

praestantiam

in optimis

atque etiamsi

accurata

scripturae forma et specie a codice rescripto R valde superatur codex S, in recensendis tarnen eis libris qui in eo traditi sunt idem fere valet quod codex R in libro primo de specialibus legibus, etenim ex eo primum Mangey in lucem edidit integrum de specialibus legibus librum quartum, cuius antea particulae tantum cognitae fuerant; ac praeter codicem S totum eum librum unus codex- M servavit.

in libro autem de virtutibus

ceteris codicibus omnibus ita praestat codex S, ut permultis locis ad corruptam vulgatam memoriam emendandam et novam fere ac veriorem textus formam restituendam plurimum valeat.

etsi multa iam textus

vulgati vitia codice S adhibito Mangey correxit, non tamen ea qua palest cura et sollertia codicem tractavit; etenim cum ipse eum anno 1891 Oxonii conferrem, multa Mangeium falso interpretatum esse ac plura etiam et graviora plane praetermisisse cognovi. quam bona sit memoria in codice S servata, inde etiam apparet, quod saepissime lectiones eius testimonio Clementis Alexandrini contìrmantur. codk/bus^

Praeter codices R et S in hoc volumine adhibiti sunt codices M, F, G, A, HP; accedunt in parte maiore; libri de virtutibus eo capite quod de fortitudine

codex C et in

inscribitur codices BEK et VO.

atque M

quidem solus omnium codicum títulos genuinos et recto ordine dispositos quattuor librorum de specialibus

legibus exhibet (cf. vol. I p. XXXII),

libri autem primi duo tantum capita priora continet quae de circumcisione et de monarchia

inscripta sunt,

in libro quarto eius operis

virtute fere certat cum codice S, si quidem maior pars eius libri nisi his duobus codicibus non servata est atque, etsi memoria codicis S in universum praeferenda videtur, nonnulla tamen eius vitia a codice M absunt.

primum vero auctoritatis locum obtinet M in secundo libro de

PROLEGOMENA

XI

specialibus legibus, quem integrum solus omnium codicum servavit, cum exiguam tantum partem älii codices exhibeant. textum eius libri, qualem codex M tradidit, ne Mangey quidem novit, primus in lucem edendum curavit Constantinus Teschendorf (Philonea,

Lipsiae 1868, p. 1 — 83).

Wendland, cum codicem denuo conferret, nonnullis locis aliter scriptum esse cognovit ac Tischeudorf enotavit.

multa autem quae in M corrupta

leguntur nobis emendanda reliquit. libri de virtutibus unum caput quod de fortitudine deest.

inscribitur in M extat, liber de praemiis et poenis plane

codicis F memoriam praestantissimam esse ut alias ita in hoc

volumine satis apparet.

etenim ex eo in libro de specialibus legibus

primo singulorum capitum vera fórma titulorum et distinctio genuina restituta est, quam postea codicis R auctoritate confirmatam repperimus, ac textus memoria codice F servata non longe recedit a codice R, quocum plerasque communes habet scripturas, ubi ceteri codices in diversam partem discedunt; atque etiam codicum A et H lacunae maiores, quae in capitibus de victimis et de sacrificantibus explentur atque codice R.

extant, codice F pariter

in ceteris huius voluminis libris codicis F

auctoritas, etsi non omnino eadem est, non tamen parvi aestimanda videtur; in libro de specialibus legibus tertio non modo saepe cum optimo codice S convenit adversus deteriorem memoriam, verum etiam aliquot locis unus sine dubio genuinam scripturam exhibet.

cf. e. gr. p. 167,12

τέκνων.

170,14 δσα υπέρ.

167,14 έφεδρεύσοντα ιστω.

167,16 πάτρια.

174,5 8ν προήρητο.

180,8 καΐ πρ^ελΟη.

187,24 προαγωνιστήν.

195,3 άμμου σπυρίδα πλήρη. 205,17 τομίαι.

είσερχεται.

185,4. 5 τούτου μεν πρότερα. 208,3

itaque non mirum quod in initio eius libri, ubi S deficit,

F saepe solus ad verba scriptoris restituenda adhibendus est.

in libro

de praemiis et poenis, cuius textus tribus tantum testi bus nititur F, A, HP, omnino fere F meliorem praebet memoriam, deteriorem A et HP. itaque posteriore parte eius libri (inde a p. 364,16 ó προφήτης), ubi F deficit, verba scriptoris magis corrupta videntur extare quam parte priore, codice G hoc monendum est caput quod de humanitate

de

inscribitur bis

in eo scriptum esse, uno loco sine titulo adnexum ad libri quarti de specialibus legibus caput quod de iudice inscribitur, altero loco titulo περί φιλανόρωπίαί instructum (cf. vol. I p. XXXIVsq. num. 6 et 25). priorem formam in apparatu critico G1, alteram cui adhaerent capita

XII

PROLEGOMENA

•κερί μετανοίας et περί ευγενείας G ' significavi,

exemplum ex quo prior

forma de8cripta est vel mutilum videtur fuisse vel non satis dilucide scriptum; multis enim locis ac maxime talibus quibus verba scriptoris corrupta videntur extitisse librarius spatia vacua reliquit. G ' capitum de humanitate

textus forma

et de paenitentia et de nobilitate plane con-

spirât cum codice C (ut in libro de Abrahamo).

codices A et H P ut

alibi ita in hoc volumine plerumque deteriorem textus Philonei memoriam efficiunt.

codex C, qui capita tantum περί φιλανθρωπίας et περί μετανοίας

et particulam capitis περί εδγενείας praebet (cf. vol. I V p. I), saepius cum codice S congruit quam cum deterioribus codicibus.

codicem C in capite

περί φιλανθρωπίας iuxta codicem L iam adhibuit Turnebus eiusque lectiones non paucas in editionem suam recepit. attinet,

quod ad codices Β Ε Κ et VO

qui praeter vitas Abrahami Iosephi Mosis libri

de

virtutibus

caput primum περί ανδρείας exhibent (cf. vol. I V p. Vsq. IX. Ilsqq.), tres codices Uli priore loco nominati saepius cum libris manuscriptis deterioribus faciunt quam cum melioribus, aliquanto plus auctoritatis habent codices VO (et F, qui in eo capite eandem fere textus formam praebet), quippe qui nonnunquam

soli

meliorem

codicia S memoriam sequantur.

nec

desunt loci ubi vel soli vel cum uno alterove codice lectiones óptimas suppeditant: cf. p. 266,13 νίκη.

267,4 Οαρραλεωτα'της.

269,9 ή συζωντες.

270,7 πα'ντα δε τα ε?ρημένα. De libris manuscriptis haec hactenus, iam de ceteris subsidiis breviter 'β versione

disserendum est. inter scripta Philonea in sermonem Armenium translata r

Armem»

i¡b

r o r u r Q

¿e specialibus legibus particulae

quaedam memoriae proditae

sunt hoc ordine dispositae: 1. de sacerdotibus (1.) i. e. caput quartum libri primi de specialibus legibus quod περί ιερέων inscribitur (p. 20,12—32,9). 2. de sacerdotibus (2.) i. e. eiusdem libri caput quintum quod γέρα ιερέων inscribitur (p. 32,10—39,10). 3. Philonis

de altari

i. e. pars capitis ultimi eiusdem libri περί

Ουόντων, quae pertinet a verbis πυρ, φηΐίν, επί τοΰ θυσιαστηρίου καυ&ήσεται usque ad finem (p. 69,1—84,8). 4. de decern verbis, ubi primum traditur initium libri tertii de specialibus legibus usque ad verba έφαρμόζειν τους έν είδει νόμους (ρ. 150,1 —152,4),

deinde brevi fragmento de numero decern

PROLEGOMENA

XIII

interfecto liber Philonis de decalogo sine titulo, tum novo titulo Philonis de decern verbis addito quae ibi sequuntur a verbis πρώτον γράμμα τοΰτ' έστιν usque ad verba τιμάτα» τό διχαστήριον έπ* αδτω (ρ. 152,4—168,10). De auctoritate versionis Armeniae hoc tenendum est, memori&m ei subesse optimam, id quod maxime apparet in fragmentis libri primi de specialibus legibus, ubi codices Armenii tantum non ubique cum codice R congruunt; nam additamenta quoque capitis περί θυόντων in R nuper reporta, quibus lacunae textus vulgati complures explentur, in versione Armenia servata sunt, perinde versio Armenia in fragmentis libri tertii eiusdem operis eandom fere textus formant prae se fert quam optimus codex S (vel ubi is deficit codex F), sed interpres cum verba graeca {¡delissime verbis armeniis reddere studeret, multas sententias scriptoris male intellectas non recte vertit vel etiam ita corrupit, ut sine exemplo graeco explanari nequeant (cf. vol. I p. LUI), varias lectiones in graecum sermonem retro translatas F. C. Conybeare Oxoniensis amicus mihi rursus officiosissime obtulit. idem ex itinere hiemali redux plagulis perlectis additamenta quaedam mecum communicavit, undo quae alicuius momenti esse videantur in Addendis proferam. Excerpta Philonea in hoc volumine adhibita partim e codicibus ^¿didime traditi*

miscellaneis partim e catenis et florilegi« deprompta sunt. Codex Ν = NeapolitanusII C 32 (cf. vol. I p. LYIII et vol. II p. II sqq.) De codice ν viginti quinqué excerpta continet, novem e libro primo de specialibus legibus p. 6,1—2 μόνον οδκ — Οεοπλαστήσεται, 7,15—20 οο μην — άπεργασάμενοι, 11,1—12,19 τις δέ— γνωρίμους, 14,7—13 έπειδή— σον τη γοναικί, 20,8—11 και χρόνοις — έλπίδες, 47,3 — 6 είτα — χαινοτομεΐν τοσαυτα, 49,2—14 τάς— τετίμηται, 52,1—53,21 έάν μεν οδν — τά μέλλοντα, 67,21— 68,11 έν ταΐς ίεραϊς — αδύνατα, quinqué e libro secundo p. 85,5—88,3 έν μεν τη ι—νομίζεαόαι, 100,13—101,20 μετά — υπομενοοσιν, 102,3.4 τά μεν ώτα — λόγων ποτιμων, 105,1—19 δπαίτιον — άποτιννόντες, 109,1—22 παοαάϊσ&ωσαν — χα'ριν, quinqué e libro tertio p. 160,10—161,11 έπεισχεκώμακε — xal νυκτωρ, 175,3—18 έάν δέ και — έλ&εΐν, 183,1—20 πόρρωθεν — άπεφήνατο, 189,4—14 διό προσήκει — προδοολωσάμενος, 201,7—8 οδ γάρ ταότόν — καχώς ε?πείν, unum ex libri de virtutibus capite quod inscribitur περί εδγενείας p. 325,12—329,12 μόνους χρή λέγειν — οίον τε ήν, quinqué

PROLEGOMENA

XIV

è libro de praemiis

et poenis p. 343,23—345,5 πάντων — προήλ&ον,

349,1 — 17 αδελφοί — καρποφόρον, 351,12—13 πρώτος — έπιτείχίσας, 352,16—21 ώσπερ — όδονηρα', 359,18 — 360,6 ote μεν — ?πεται. ex libro quarto de specialibus legibus nihil excerptor descripsit.

ceterum nihil

praebet quod non codice F traditum sit. vin¿LMst.1gr.67

Codex Vin d o bo n en sis hist. gr. 67 (cf. vol. IV p. XXII) undécim

contiuet excerpta, sex e libro primo de specialibus legibus p. 3,18—4,7 βλέποντας τον έπι, 21,1—6 χρή τοίνυν— φύσεις έχέτω, 21,6—9 εί γάρ— λόγου ôsoù, 24,1-9—25,10 δει τον ίερε'α πόρνης — δέδοται,

έμπόδιός έστιν, 26,12—14 μίσθωμα

42,13 —19 άρτος — ανίατους,

tria e libro

secundo

p. 87,17—88,3 ορκος — νομίζεσαι, 127,8—12 άγα&ήν — αγαΟαί, 141,25— 142,4 oí γάρ γονείς — άδανατίζουσι, unum e libro tertio p. 193,17—20 χρή — ομολογία, unum e libro quarto p. 232,15—233,8 Μωυσής — παντελώς, excerptor passim verba Philonis ad arbitrium suum immutavit vel transposuit. ceterum maxime cum codice F et titulis et lectionibus congruit. sed memoratu dignum est quod duo excerpta praebet ex libri secundi de specialibus legibus ea parte, quae solo codice M servata est, unum ex libri quarti capite de concupiscentia, quod codicibus S et M solis traditum est. Escnriaiensi

De c o d i c i s E s c u r i a l e n s i s g r a e c i X — I — 1 3 excerptis Philoneis (cf. vol. I p. LX) nuper C. de Boor collega amicissimus certiorem me fecit; idem rogatu meo excerpta illa pleraque in usum meum e codice benignissime descripsit.

continet codex (bombyc. saec. XIV) multas sententias e variis

scriptis Philonis excerptas: fol. 226 r 'Ex τών τοΰ εβραίου Φίλωνος: (excerpta e libro de opificio mundi). fol.226 v —228 r Έ χ του λόγου του περί ών ίερουργουσιν άβελ τε χαί καιν. fol. 228Γ φησίν ó φίλων περί του ήλιου δτι φλογός ών πίλημα κτλ. (de Cherubim § 26.

sequitur excerptum ex eiusdem libri para-

grapho 32). fol. 228 r med. έκ του λόγου του περί καταστα'σεως αρχόντων, fol. 228 ν έκ του περί γεωργίας λόγου, sequuntur fol. 229 r et 234 r excerpta ex legum allegoriarum libris et ex libro quod probus liber sit. fol. 236 v — 238 r εκ του λόγου του περί τών Οεοπέμπτων ¿νείριον (lib. I et II), ex libri quarti de specialibus legibus capitis de iustitia ea parte quae in codicibus κατάστασις αρχόντων vel περί καταστα'σεως αρχόντων inscribitur

PROLEGOMENA

XV

excerpta quindecim in Escurialensi extant hoc ordine: p. 243,3—5 εύτυχίαν ουκ άρετήν — έςετάζεσΟαι,

243,13 — 1 7

ίατροί —

φαίνηται

δεδιδαγμένος,

2 4 5 , 1 8 — 2 0 του μεν άναγινώσ/οντος — έπερειδούσης έαυτήν,

247,17 — 1 8

ó νόμιμος άρχων — άπολέλοιπεν, 251,8 — 1 7 κοινοί πόλεων — της αληθούς όψεως, 253,2 — 5 οί λειτουργοί — βασιλέως, 2 5 4 , 2 — 3 τά μεν ά δ ι κ α — αναφαίρετος, 2 4 5 , 1 8 — 2 0 μάχη πασών — πάσχειν,

261,6 ειρήνη — πολέμου,

261,16—262,1 τοις ετέρων — σωφρονεϊν, 262,7—11 το κατά πάντων — κατοικίδιος, 253,7—11 ó προς άλήΟειαν ιερεύς — καταληπτών, 255,19—256,1 τί δει — αίδουμένοος, 261,1 ¿ργη προ λογισμού χαρίζεται, 260,12 δασμοΐς τους υπηκόους έκτραχηλίζει, exemplum illud

261,16—262,1 τοις έτερων — σωφρονεϊν (iterum).

quo usus est excerptor melioris notae videtur fuisse;

congruit enim Escurialensis plerumque cum codice M. excerpta ex libro primo de somniis e libro de praemiis

praeterea inter

(fol. 2 3 7 v ) interiectum est excerptum

et poenis p. 340,10—15 ωσπερ — άνερε&ίζεσ&αι, ubi

scripturam quae genuina videtur πάλιν έξορμήση ex Escurialensi exploravi pro vulgata παλινδρόμηση. In c o d i c e

Parisino

graeco

1630, de quo cf. vol. I p. L V I sqq., ^ ¿ " ΐ ω ο

quae extant excerpta Philonea incipiunt a fragmento ex libri de capite quod depaenitentia άγνοη'σαντος.

virtutibus

inscribitur descripto p. 321,2—15 φιλάρετος — ουκ

hoc quoque

loco librario exemplum ut videtur

optimum

praesto fuit, si quidem textus memoria quam prae se fert proxime accedit ad meliores codices S CG®. Denique

hoc loco

monendum

videtur

in

opusculo

quod

Philonis

nomine fertur περί κόσμου (cf. vol. I I p. V I sqq.) breve fragmentum extare compilatum

ex

libri de virtutibus

capite quod de nobilitate

inscribitur

p. 331,12—332,13 καί ó του Ιουδαίων έθνους πρεσβυτατος — και των έν αυτφ. In

convenit E tantum non ubique cum codice F. catenam

codicis

Barberini

IV

56

(cf. vol. I V

p. XXIII)De^arberjy56

recepta sunt quinqué satis magna excerpta ex libro tertio de specialisms legibus:

p. 152,5 —157,16 πανταχού της οικουμένης — κακά καί δυσίατα,

158,18 —159,13 φορά των μηνιαίων — δεδιώς, 160,10—163,1 έπεισκεκώμακε — καί των όμοιοτρόπων,

184,2 —185,7 (ubi falso titulo

laudantur

verba φίλωνος εβραίου έν xq> περί ευσεβείας λόγω) τον άκουσίω γνώμη.— υποληπτέον, 186,3—188,19 είτα διεςιών — θάνατον κατέγνω.

ad emendanda

verba scriptoris ex his Barberini locis nihil fere proficitur.

XVI

PROLEGOMENA

Optimum artis criticae N i c e t a e S e r r a n i vol potius Lucae composita (cf. vol. II Nicetas ex Philonis libris de

subsidium in hoc volumine nobis praebet Heracleensis episcopi catena in Evangelium p. XV sqq. voL IV p. XXIV). transcripsit specialibm legibus quattuor locos hos:

1. Philonis de diebus festis Hebraeorum expositionem, i. e. longe maximam partem libri secundi de specialibus legibus (p. 96—139), Nicetas in commentario suo ad Lucae verba 2*2,1 ήγγιζε δΙ ή έορτη των α£όμων κτλ. ita adhibuit, ut quasi epitomen doctrinae Philoneae conficeret, cum sententias gravissimas et quae maxime idoneae videbantur deinceps reciperet, alias multas praetermittèret. 2. ex libro tertio duos locos descripsit, p. 152,4—153,8 και γράμμα πρώτον τούτο έστιν—ζήλουν έπιμελες et ρ. 173,7—174,9 οόδεν γάρ οίτβ ίεροπρεπεβτερον — λαβόντες τοΰ πάΟοος οΐκτον. 3. ex libro quarto descripsit unum locum quem similiter contraxit, recepii enim primum p. 211,22—212,22 τά μέν άλλα φώρια— έπάγειν τολμών, deinde ρ. 213,11—13 και πιπράσκουσιν — άπογεοσομένοος έλπιοος, tum ρ. 213,22—214,1 δίκη δ' έατω — θάνατο; απαραίτητος. codices Nicetae tres adhibui, Vaticanum gr. 1611 (saec. XII), Coislinianum 201 (saec. XV), Monacensem gr. 33 (saec. XVI); Vaticanum et Coislinianum contulit Wendland, Monacensem ipse contuli, praeterea locus quartus praesto fuit a Joh. Lietzmanno descriptus e Nicetae codice Veneto gr. 494 (saec. XIII), ex quo codicem Monacensem 33 transcriptum esse constat, ceterum moneo exemplum graecum illud quod adhibuit Balthasar Corderius in adornanda latina huius catenae versione (Antverpiae 1628) quodque ex codice Bessarionis Veneto transcriptum fuisse in praefatione ilio dicit etiamnunc extare in bibliotheca urbis gallicae Perpignan. 1 ) cf. H. Omont, Catalogue des manuscrits grecs des départeJ ) Fugit hoc J. Sickenbergerum, qui docte de Nicetae catena disseruit (Tejfte u. Untersuch, ζ. Gesch. d. altchristl. Litt., Ν. F. VII, 3. 1902), p. 69 sq. ceterum verba illa quae apud Corderium alteram excerptum ex libro tertio de spec, legibus sumptum sequuntur (cf. W e n d l a n d vol. II p. XV 2 ) etiam graece extant, sunt autem haec: π (έτερον μέν 6 νόμος τά έν οΓς εόχολώτερον διολυ&αίνομεν διορδωσάμενος· οίον τό μοιχεΊειν, έπειδή το πΰρ φυϊικόν έστιν χαΐ ενδοδεν· καΐ το φονεΰειν, έττειδη μέγα θηρίον è θυμός, δεύτερα τά σπανίωΐ αομβαίνοντα τίθησι, λέγων μή χλέψαι, μη ψευδομαρτυρήσης. quae num Philonea sint equidem dubito.

PROLEGOMENA ments (Paris 1886) p. 54.

nam

codex

iste

XVII manu Ioannis

Murmuris

Venetiis anno 1552 scriptus olim fuit bibliothecae societatis Iesu Antverpiensis.

Nicetas excerpta Philonea ex optimo codice deprompsit, quare

multis locis ad textum Philonis recte constituendum multum confert. veluti p. 212,4 verba άνάλογον και την εκτισιν ¿νομοθέτησε Nicetas memoriae prodidit,

codices SM

plane omiserunt.

maximi vero

auctoritas eius

aestimanda est in excerptis ex secundo libro de specialibus legibus petitis, quippe cuius memoria magnam partem nitatur uno eoque multifariam corrupto codice M.

itaque saepe lectiones a Niceta traditas memoriae

codicis M praeferendas duxi et in textum recepì, cf. e. gr. p. 119,8. 9.12. 121,19. 122,5. 124,8.22.23.127,10. 129,5.12. 131,8. 9.18. 133,2.13.20. 138,1. ac magnopere dolendum est quod Nicetas non ut solebat integra verba Philonis transcripsit, sed hanc partem in epitomen redigere maluit. In F i o r . Laur. (cf. vol. I p. L X I X ) tria leguntur excerpta hue perti- De floniegiu nentia: nr. 19 ex libro I I de specialibus legibus p. 87,9 verba απιστίας, où πίστεως, ή πολυαρχία τεκμήριον.

nr. 4 ex libro I I I p. 202,5—11 φιλο-

σοφίαν — καταχέει, ubi librarius verba Philonis paululum immutavit. nr. 13 ex libro I V p. 218,17—19 έν συγκρίσει — ήττον άδικος. In I o a n n i s

Damasceni

Sacra P a r a l l e l a

et in

florilegia

vel

gnomologia quae ab eis pendent pauca ex libris de specialibus legibus excerpta transierunt, paulo plura ex libris de virtutibus et de praemiis itaque raro D ad textum Philoneum corrigendum

et poenis.

in hoc

volumine aliquid confert. ut p. 268,17 πολοδεής suppeditavit pro corrupta codicum scriptura πολυτελής et p. 269,2 πολυδεες pro πολυτελές,

p. 341,3

ζήσασαι D servavit, quod codices omittunt. C l e m e n s A l e x a n d r i n u s , quem saepissime verba Philonis in usum^pïfiîmeMâ suum convertisse constat, cum alia ex huius voluminis libris tum maxime librum de virtutibus humanitate,

adhibuit, cuius singula capita

de paenitentia,

de nobilitate)

(de fortitudine,

deinceps in Stromatum

de

lib. I I

cap. X V I I I et X I X ita usurpavit, ut multas sententias illinc vel verbo tenus vel suis verbis redditas transcriberet ac totam frustulis Philoneis tacite ornaret.

orationem suam

id quod iam Potter in annotationibus

ad Clementis Stromata passim suis locis monuerat, fusius et singillatim demonstravit Wendland (Hermae vol. X X X I p. 435 sqq.). quos neglegenter Philonis

ODera

properans

vol. V.

excerpsit,

decurtando

et

aliquot locos,

discerpendo Β

ita

snnt

XVIII

PROLEGOMENA

oorrupit Clemens,

at nisi textu Philonis adhibito

omnino

intellegi

nequeant. ubi vero Philonis verba fideliter transcripsit, eius testimonium utpote antiquissimi scriptoris ad textum Philoneum recte constituendum plurimum valere consentaneum est. sod quoniam ad librum de virtutibus receneendum optimo codice S uti nobis licet, Clementis auctoritas in eo fere consistit, quod scripturas codicis S tantum non omnes illias testimonio confirmatas videmus. E u s e b i u s P a m p h i l i unum locum ex libro primo de specialibus legibus p. 3,18—4,22 τινές ήλιον— συνέστησαν et p. 5,7—12 ωσ#' υπερβα'ντες — άσεβει'α η} μέγιστη in Praeparationem

Evangelicam

recepii.

I o s e p h u s in explanandis legibus Mosaicis etsi non verbis argumentis vero saepe cum Philone convenit.

itaque operam dedi ut eius locos

similes omnes adnotarem. Graecae LXX virorum versionis locos non modo eos, quos Philo enarrandos sibi proposuit, verum etiam eos, ad quos passim alludit, summa cum cura conquirere et enotare studui.

in constituendis Scrip-

turae Sacrae locis ab eis rationibus, quas in Prolegomenis voluminis primi (p. LXXXIV) sequendas esse dixi, ne in hoc quidem volumine discedendum esse arbitratue sum. 1 )

ut exemplum afferam, p. 324,2. 3

memoriam codicis S a Clemente Alexandrino confirmatam secutus verbis ex Deuter. 26,17. 18 a Philone laudatis earn formam, quae cum LXX virorum versione omnino congruit, reddere non dubitavi: τον θεόν είλοο σήμερον εΤναί aot θεόν, και χυριος ειλατό σε σήμερον γενέσθαι λαόν αότψ. vulgo secundum

codicem C scribitur:

τδν χυριον άντηλλα'ςω σήμερον

είναί σοι είί θεόν, χαί χόριοί αντηλλάξατό σε σήμερον γενέσδαι λαόν αότφ. insuper non hanc sed priorem formam vere Philoneam esse luculenter inde apparet, quod scriptor sic pergit: παγχα'λη γε τής αίρέσεως ή αντίδοσις.

') Non intellego cur Strack (Einleitung in das Alte Testament, 6. Aufl., 1906, p. 215) haec scripserit: . . . Bedauerlich ist, dass in Philonis Alexandrini opera . . . Berlin 1896 ff. die Citate oft nicht nach dem Wortlaute der Philo-Handschriften, sondern nach dem von LXX-Handschriften gedruckt sind. Vgl. Eb. Nestle im Philologus 1899, 121—129 etc. quibus ille verbis se ñeque editionem nostram et rationes quas secuti sumus novisse neque ea legisse quae ad Nestlei falsas opiniones refellendas in Philologi vol. LIX p. 521 sqq. exposuimus satis ostendit.

PROLEGOMENA

XIX

His hactenus de libris manuscriptis et de ceteris eubsidiis breviter expositis iam de singulis libris Philonis in hoc volumine editis nonnulla praemittenda sunt. DE SPECIALIBUS LEGIBUS LIBER I. codices RMFAH. duo tantum capita priora (p. 1—16) continet. busdam versio Armenia (v. sup. p. XII).

sed M

accedit in particulis qui-

titulum universalem ad omnea

quattuor libros pertinentem Φίλωνος περί των έν μέρει διαταγμάτων e codice rescripto R addidi.

totum librum primum titulo περί των αναφερομένων

έν είδει νόμων eli δύο κεφάλαια των δέχα λογίων, τό τε μή νομίζειν εζω τοΰ ενός Οεους έτερους αότοχρατεΐς χαί το μή χειρόχμητα θεοπλαστεΐν secundum memoriam codicum MF nunc primum instruxi. In prioribus editionibus singula huius libri capita, quasi libri sui iuris essent, suis titulis e codicum deteriorum A H memoria petitis inscripta erant (atque ideo sic laudàri soient): περί περιτομής de circumcisione,

περί μοναρχία; λόγοι α' β'

de monarchia lib. I. II, περί τοΰ τίνα γέρα ιερέων de sacerdotum περί Ορων των εις θυσίας de animalibus περί θοόντων de sacrificantibus

sacrificio idonéis sive de

sive de victimas offerentibus,

konoribus, victimis,

nec Mangey

quicquam mutavit, quamquam hos libellos re vera pro uno libro habendes esse cognoverat (cf. eius notam vol. II p. 210). omnes recte se habent, si quidem de monarchia tus proprie in duas partículas dividitur.

ceterum tituli illi non liber II falso sic inscrip·

comprehendit enimvero de specia-

lities legibus liber primus, si memoriam codicum optimorum R F sequimur, Septem capita his titulis inscripta: 1. περί περιτομής de

circumcisione.

2. oí περί μοναρχίας νόμοι de

monarchia.

3. περί ίεροδ de templo. 4. περί ιερέων de sacerdotibus. 5. γέρα ιερέων de sacerdotum

honoribus.

6. περί ζφων των εις τάς ιερουργίας χαί τίνα των Ουσιών τά είδη de victimis (rectius de victimis et de sacrificiorum 7. περί θυόντων de

generibus).

sacrificantibus.

capitum tituli partim iam antiquis temporibus videntur extitisse.

Dam

Eusebius (Hist. eccl. II 18,5), postquam titulum quattuor de specialibut legibus librorum laudavit περί των αναφερομένων έν εϊδει νόμων εί; τά συντείνοντα χεφάλαια των δέχα λόγων α β' γ' δ', insuper capitis sexti huius Β*

XX

PROLEGOMENA

libri inscriptionem commémorât περί των είς τάς ιερουργίας Cui ω ν και τίνα τά τών Ουσιών ει'όη. caput 6. de victimis integrum nunc primum ed i tur, si quidem omnia quae a paragrapho 177 usque ad paragraphum 193 leguntur (p. 43,11—47,6), ubi sacrificia diebus

festis offerenda enu-

m e r a n t e , e codicibus R F accesserunt, omnino desunt in AH.

primus

ea detexit et e codice F in lucem edidit Wendland (Neu entdeckte Fragmente Philos p. 1—14), postea in codice R eadem reperta sunt,

perinde

caput 7. de sacriftcantibus nunc primum integrum prodit, auctum scilicet iis quae de mercede meretricis in templum non inferendo exposuit Philo § 280—284 (p. 67,20—68,22).

in hoc enim capite suum ilia locum

habere testantur codices F, de quo iam monuit Wendland 1. 1. p. 135 sqq., et R, in quo et inscriptio reperitur rspt τοΰ μίσδωμα πόρνη? είς τό ιερόν μή κομίζειν.

codices deteriores AH et editiones hoc loco ea omittunt.

nempe compilator quidam medio aevo ea quae Philo hic de mercede meretricis disseruit cum eis quae in libro de sacrißciis Abelis et Caini ( § 2 1 — 32 vol. I p. 210,1 —215,20) de certamine quodam cupidinis et virtutis narravit ita conglutinavit, ut novum quasi Philonis opusculum περί ταΰ μίσθωμα πόρνης είς τό ιερόν μη προσδέχεσ&αι componeret, quod codicibus Α Η Ρ (et G) traditur et a Turnebo et Mangeio inter libros Philonis editum est (Mang. vol. II p. 264—269).

nos genuino textu et

libri de sacrißciis Abelis et Caini et capitis de sacrificantibus restituto opusculum illud pseudo-philoneum ex editione nostra prorsus exclusimus. porro caput de sacrificantibus multifariam, ut supra dixi, emendatum ac multis sententiis auctum nunc prodit ope codicis R nuper demum reperti,

textum vulgatum huius capitis satis lacunosum esse antea iam

F. C. Conybeare versionis Armeniae ratione habita demonstravit (Classical Review vol. Χ, 1896, p. 281—284). DE SPECI ALIBUS LEGIBUS LIBER II. codices RMF(L).

in codice

R tertia fere pars libri servata est, desini* R p. 109,15 χατεμε'μφετο. codex F vix dimidiam partem exhibet, pertinet usque ad § 123 p. 115,20 υπηρεσίας,

codex L initium libri praebet (usque ad § 38 p. 95,5 και

ευχών αλις), descriptum illud quidem a Nicolao Sophiano non e codice quodam classis H, sed e codice Vaticano 379 gemello codicis F: cf. vol. I p. XVI. to tum li brum unus codex M servavit. memoria igitur posterions et maioris partis huius libri uno codice nititur, nisi quod passim aliquid

XXI

PROLEGOMENA

auxilii praebent excerpta in catena Nicetae tradita,

constat liber e

tribus capitibus: de iureiurando (p. 85,1—95,5), de septenario et diebus festis (p. 95,6—141,16), de colendis parentibus (p. 141,17—149,28). in lucem prodiit totus hic liber nostra demum aetate. in editione principe ab Adriano Turnebo curata nihil extat nisi initium illud quod codice L traditur. anno 1614 David Hoeschel earn partem libri quae de septenario inscribi solet libello peculiari edidit 1 ) vel potius edere sibi visus est. re vera Hoeschelii libellus capitis de septenario et diebus festis integram continet eam tantum partem quae et codice M et codice F traditur ( i . e . p. 95,6 —115,20), quae sequunter apud Hoeschelium non verba Philonis sunt, sed Nicetae ex libro Philonis excerpta (p. 119,3—139,19), id quod Hoeschel ipse ignoravit.

de codicibus ab Hoeschelio usurpatis

adhuc dubitatum est. falso Mangey opusculum de septenario ab Hoeschelio editum esse coniecit ex codice Vaticano 379 (gemello ilio codicis F); „neque enim, inquit, in alio quovis Ms., quod sciam, occurrit".

iam

vero Hoeschel ipse in notis duos codices aliquoties commémorât, unum „codicem Boicum", alterum „codicem veterem Canteri", utrumque simul laudat ad vocem άνχ-νεύααντες (p. 101,18), ubi haec: άναπνβύσαντες] όιαπνεΰσαντες

cod. Bfoicus]

e nob. et eruditissimi

Theodori Canteri Bibliotheca,

Michaelis Apostolij Byz. Προνοίας),

misit.

et vetus, quem vir ciariss. Andreas

(cui debentur fragmenta

ut ex sua

Schottus 'Ιωνιάν

Philonis ex τον

περί

codicem Canteri, quem Hoeschelio ipsi ad manus

fuisse hinc concludendum quemque fundamentum editionis Hoeschelianae fuisse iudicandum videtur, indagare non potui.

hoc vero certum est

memoriam eius non diversam fuisse ab ea quam codices F et Vaticanus 379 prae se ferunt.

alterum codicem, quem Boicum

appellavit Hoeschel,

eundem esse cum codice M o n a c e n s i g r a e c o 113 pro certo nunc affirmari potest (cf. Tischendorf Philonea p. XII sq.). est codex miscellaneus, chartaceus, saeculo XVI scriptus.

fol. 225 r —233 T extat: Φίλωνος fooòatou repi

Philo Iudaeus de septenario. Eiusdem fragmenta II e libro de Providentia. Omnia e codd. mss. nunc primum edita a Davide Hoeschelio. Augustae Vindelicorum ad insigne pinus MDCXIY. exemplari bibliothecae Regiae Berolinensis hüc transmisse» mihi uti lieuit.

XXII

PROLEGOMENA

της έβδομης (p. 95,6—115,20).

quod ad textus formam attinet, et ipse

paucis vitiis propriis exceptis prorsus cum codice F congruit.

hunc

codicem fuisse Hoeschelii Boicum eo comprobatur quod lectiones omnes quas Hoeschel e suo codice laudat in Monacensi extant,

p. 95,15 pro

άπεργα'ζεσ&αι, quod in textu habet (e codice Canteri?), codicem Boicum άπεργάαασ&αι praebere Hoeschel adnotavit (sic Monacensis 113 cum ceteris codicibus).

p. 97,3 κατά 9' εαυτών Hoeschel in textu (sic F Yat. 379),

χα&' έαοτον cod. Β. Hoeschel in notis; voluit scribere καί)' εαυτών vel falso legit is qui codicem inspexit, praebet enim κα&' εαυτών Monac. 113. p. 98,2 υπολαβουσης Hoeschel in textu (sic Vat. 379 et sine dubio codex Canteri), υπολαμβανουσης cod. Boicus Hoeschel in notis (sic Monac. 113 cum codice F), p. 100,4 εδλαβεΐται lì Hoeschel in textu (e codice Canteri?), εδλαβεΐταί τε cod. Β. Hoeschel in notis (sic Monac. 113 cum F Vat. 379). p. 100,15 άπιδόντες Hoeschel in textu (sic codd.), έπιδόντες cod. B. Hoeschel in notis (sic Monac. 113 solus), p. 101,18 άναπευοαντες Hoeschel in textu (per errorem?), διαπνευααντες cod. B. et vetus . . . Hoeschel in notis (sic Monac. 113 cum ceteris codicibus).

p. 109,5 ad φόρων, quod in textu

ecripsit, in notis haec adnotavit Hoeschel: pro φόβων quod est in mss. legendum φόρων,

in ntroque igitur codice scriptum fuit φόβων, hoc vero

praebent et Monac. 113 et Vat. 379 et F 1 . accedunt aliae quaedam lectiones, quibus Hoeschel cum Monacensi 113 congruit quasque e codice Boico ab eo receptas esse putandum videtur. quod et Monac. 113 et F praebent.

velut p. 97,7 άνδικεΐν,

p. 105,2 δανεΐται, quod solus quan-

tum seio Monac. 113 habet (δανειεΐται F Vat. 379). p. 106,17 άπηγμένος, quod rursus Monac. 113 solus praebet, pro ¿πηγμένος, quod ceteri codices omnes exhibent, p. 115,9 κομίζονται, quod Monac. 113 et Vat. 379 praebent. attamen codicem Boicum sive Monacensem 113 Hoeschel non pro fundamento editionis habuit nec omnino ipse videtur inspexisse, sed scripturas eius amico

cuidam

acceptas referre.

rem

ita

se habere ipse fere

indicavit adnotatione ilia qua primum codicem Boicum laudat ad vocem á«eργόίζεσθαι p. 95,15 his verbis: ¿περγάιτασΰαι

cod. Boicus, ut ex litteris

nobiliss. loan. Georgi] Eercvarti, sermiss. Bauar. Ducum comiliarij secreti, intellexi.

accedit

quod saepius Hoeschelii textus a memoria codicia

Monacensis 113 discrepat.

ut p. 95,12 παιδιάδος τε και ειρήνης (sic)

Mon., πεδιάδος τε χαί δρεινής recte Hoeschel.

96,3 πρώτον Mon., πρώτη

XXIII

PROLEGOMENA

recte Hoeschel.

96,4 ή δι' ες Mon., ή έξ Hoeschel in textu (corr. in

notis). 97,17 κοσμοποιήτας Mon., κοσμοπολίτας Hoeschel. 99,7 αδτήν Mon., αότω Hoeschel in textu (corr. in notis). διαιωνίζοοσαν recte Hoeschel.

100,13 διχαιονίζοοσαν Mon.,

101,6 άναςείς (sic) Mon., αναΟεις recte

Hoeschel. 104,4 καταζεύγνιπαι Mon., χαταζεόγνηται Hoeschel. 111,14 κελεύω Mon., κελεύει recte Hoeschel.

113,3 έπεπανχτησία (sic) Mon., έπ' άκτησία

Hoeschel. 113,13 εόπόρως Mon., απόρως recte Hoeschel. Mon., οίχιαις recte Hoeschel.

113,19 οίχείαις

utrumque autem codicem non pertinuisse

nisi usque ad paragraphum 123 ipse Hoeschel testatur post vocem υπηρεσίας (p. 115,20) haec adnotans:

c

Επόμενοι δε etc. (p. 119,3 sqq.)

haec usque ad finem in codice Boiço et vetere desiderantur, suppleta ex recentiore antigrapho eiusdem Th. Canteri,

codex 'Boicus igitur finem

cepit eodem loco quo Monacensis 113 (F Vat. 379) nec vetus Canteri codex plura continuit.

quae deinde ex recentiore codice eiusdem Canteri

accepit continuationem esse libelli Philonei putavit Hoeschel et putaverunt omnes qui post eum librum de septenario ediderunt. transiit enim totus libellus Hoeschelianus primum in editionem Philonis operum Parisinam anni 1640, ubi ad calcem adiecta sunt quae Hoeschel ediderat, tum in editiones quae secutae sunt Francofurtenses a. 1691 et 1729. ex editione Parisina a. 1640 librum de septenario in editionem suam recepit Mangey, qui ne ipse quidem immutavit quicquam, nisi quod librum suo loco post initium libri II de specialibus legibus inseruit.

ab editione Mangeiana

pendent editiones Lipsienses Richteriana et Tauchnitiana.

Tischendorf,

cum totum librum ederet, alteram partem Hoescheliani libelli nihil esse nisi excerpta primus intellexit, sed unde fluxerit antigraphum illud Canteri nescivit; quod coniecit e codice M ipso excerpta illa fluxisse, piane erravit. nunc demum postquam de Nicetae in evangelium Lucae catena certiores facti sumus, antigraphum illud quo ad posteriorem libelli de septenario partem edendam usus est Hoeschel nihil aliud fuisse nisi Nicetae catenam (vel si mavis excerpta Philonea ex Nicetae catena) luculentissime apparet. nam quae altera parte libelli Hoescheliani continentur plane congruunt cum excerptis ex ea parte libri Philonei a Niceta factis (inde a p. 119,3 usque ad p. 139,19). de antigrapho ilio Canteriano ab Hoeschelio adhibito mihi non magis quam Tischendorfio certi quicquam innotuit.

coniecturam

tamen ausim facere eundem fuisse codicem quem a Corderio in adornanda

XXIV

PROLEGOMENA

versione latina catenae usurpatum esse supra dixi (p. XVI).

nam cum

veterem codicem Canteri, quo ad priorem libelli partem edendam usus est, ab Andrea Schotto sibi transmissum esse Hoeschel ipse profiteatur, recentius illud antigraphum ad suppléndum ilium ab eodem viro missum esse Hoeschelio veri simillimum videtur. itaque hoc putaverim Andream Schottum simul cum Canteri codice Philoneo, quo prior pars capitis de septenario continebatur, excerpta Philonea ex altero codice Canteri (qui idem fuerit cum Nicetae codice in bibliotheca societatis Iesu Antverpiensi asservato) descripta misisse Hoeschelio, illa vero ab Hoeschelio edita esse quasi continuationem libri Philonei.

longo spatio temporis

interiecto postrema pars libri li de specialibus legibus in lucem prodiit. anno 1818 A. Mai cardinalis, cum librum Philoneum non integrum in editionibus extare vidisset, extremam partem capitis de septenario et de festis diebus (qua agitur de festo cophini) et caput de parentibus colendis e codice M peculiari libello edidit (infra p. 139,20—149,28).')

quanta

neglegentia hoc muñere ille functus sit satis demonstravit Tischendorf. Philonis de diebus festis expositionem praecedentem in codice M multo uberiorem extare quam in editionibus Mai non vidit. tandem anno 1868 integrum librum II de specialibus legibus qualis

codice M traditur

Ç. Tischendorf in lucem edidit.') equidem in edendo hoc libro a Tischendorfio primum eo discessi, quod inscriptiones particularum multas in margine codicis M adscriptas in textum non recepì, sed in apparatu critico tantum commemoravi, deinde saepius memoriam excerptis Nicetae traditam secutus vitia multa codicis M e textu sustuli, tum alias multas et corruptas codicis M scripturas e coniectura correxisse mihi videor. sero cum totus liber typis iam expressus esset, in commentationem incidi quam scripsit I. H. Holwerda Batavus. 3 )

in iudicanda Tischendorfii edi-

tione partim is eandem sententiam pronuntiavit quam ego in recensendo hoc libro secutus sum.

velut p. 86,13 commendavit μεντοι codicis M

') Philonis ludaei de cophini festo et de colendis parentibus cum brevi scripto de Iona. Editore ac interprete Angelo Maio. Mediolani 1818. a ) Philonea inedita altera, altera nunc demum recte ex vetere scriptum eruta. Ed. Conttantinus Tischendorf. Lipsiae 1868. *) Verslagen en Mededeelingen der Koninklijke Akademie van Wetenschapen. Afdeel. Letterkunde. 2. Reeks, 3. Deel. Amsterdam 1873, p. 271—288.

XXV

PROLEGOMENA

scripturam in t e x t u m a me receptam.

88,7 — 1 2 in editionibus male

distrahi quae arte cohaereant recte observavit. t u r a m τότε βελτιοΰντα« iure defendit.

101,23 vulgatam scrip-

peri nde. 110,23 χρείας et καχιζουσα.

emendationes meas locorum aliquot, quos et alius quilibet facile correxerit, idem anticipavit.

p. 98,5 ύποτοφόμενον.

116,19 (μή) ήσοχασβήναι.

116,24. 2 5 διαδεξομένοος. 122,13 αυτά pro αδτά. 129,22 μερών pro ήμερων. 144,20 αποδοχής pro αποχής. pro αότών μόνον.

146,13 ήνδραγαΟίσαντο.

146,27 έπεί τι'νι pro έπί xtvt.

146,15 αδτό μόνον

147,13 έξηει pro έζίει.

reliquas coniecturas eius, quas longe plurimas vix probabiles esse iudico, in Âddendis enotabo. DE SPEC1ALIBUS LEGIBUS LIBER III. codices SMFAGHP. accedit versio Armenia,

quae pertinet usque ad paragraphum 6 4 (p. 168,10).

tractantur hoc libro decalogi praecepta sextum et septimum.

proinde

liber dividitur in duo capita, unum quo de adulterio et ceteris legibus ad nuptias spectantibus agitur (p. 150,1—173,1), alterum κατά ανδροφόνων inscriptum quo praecepta de variis homicidii generibus e n a r r a n t u r (p. 173,4—208,8).

inscriptiones particularum, quas multas S in textu

et M in margine praebent, ne hic quidem omnes in t e x t u m recipiendas duxi, sed eas t a n t u m

quae codicibus omnibus tradita sunt,

capitis (de homicidio) duplicem formam exhibet codex H.

alterius

n a m postquam

priore loco (9.) totus liber cum titulo suo περί των αναφερομένων έν είδει νόμων χτλ. descriptus est, in fine codicis alterius capitis particulae tres suis titulis instructae τοΰ αότοδ φίλωνος ίουδαίου περί άνδροφόνων, περί των οΐχέτας

κτεινόντων, περί τοΰ μή ανακτχοντείν γυναίκας forma textus

diversa repetitae sunt (cf. vol. I p. XIII). in hac igitur parte textus formam priore loco traditam nota H 1 significavi, alteram nota H a . inscriptionem

ceterum

περί τοΰ μή αναισχοντεΐν γυναίκας non ad omnia

quae

sequunter i. e. extremam partem libri tertii referendam esse, sed ad ea tantum

spectare quae Philo i n

enarrando praecepto Deuter. 2 5 , 1 1 . 1 2

exposuit (p. 197,9—200,16), vix est quod moneam. DE SPECIALIBUS LEGIBUS LIBER IV. corruptum

ope indicis Philonis

librorum

titulum codicum in fine

vetusti

theol. gr. 29 traditi (cf. vol. I p. XXXVI) correxi.

codice Vindobonensi totus liber,

quem

primus Mangey ex Seldeniano edidit, non traditur nisi codicibus S et M, libri manuscript! deteriores (in qui bus F) partes t a n t u m exhibent pecu-

XXVI

PROLEGOMENA

liaribus titulis instructas. in quattuor capita:

dividitur hie liber, ut ipse titulus declarat,

1. de furto (περί κλοπής) et aliis huius generis peccatis (p. 209,8— 218,11). 2. de

falso

codices SM. testimonio

(οδ

ψεοδομαρτυρήσεις)

et

de

iudicibus

(p. 218,12—227,3). partem huius capitis, qua de vero iustoque iudice agitur (p. 221,8—227,3), praebent etiam codices deteriores FGAHP, iam ediderat Turnebus; inscripta fuit τά περί δικαστού (de iudice), codices praeter H P titulum exhibent τά προς δικαστήν. 3. de concupiscentia (οόκ έπιθυμήσεις), quo capite agitur etiam de animalibus ad edendum concessis et prohibitis (p. 227,4—239,17). codices SM. hoc ultimo decalogi praecepto explanato pergit Philo agere de ea vir tute, quae quasi ad omnes leges pertineat, scilicet 4. de iustitia (περί δικαιοσύνης),

huius capitis initium solis codici-

bus SM traditur (p. 239,18—242,26), maior pars, quae περί καταστάσεως αρχόντων (de creatione principum)

inscribi solet

(κατάστασις αρχόντων in S), etiam deterioribus libris (p. 243,1 — 265,6). DE VIRTUTIBUS.

ad caput ultimum antecedentium librorum, quo

de iustitia egerat, quasi supplementum Philo adnexuit librum singularem de aliis virtutibus quas legibus quibusdam Mosaicis commendari declarat. titulus huius libri apud antiquissimum auctorem Eusebium (Hist. eccl. II 18,2) legitur περί των τριών αρετών ας συν άλλοις ανέγραψε Μωυσής. idem fortasse legebatur in eo exemplari quo Ioannes Damascenus usus est, quippe qui excerpta quaedam ex hoc libro proférât verbis Φίλωνος έκ του περί αρετών vel έκ τοΰ περί τριών αρετών,

cf. adnot. ad p. 268,17.

269,1. 300,9. codices in diversas partes discedunt, quare de titulo genuino et de partibus huic libro adscribendis multum disceptatum est. 1 )

ab

Eusebio proximo abest vetustissimus codex S: Φίλωνος περί γ' αρετών ας σον άλλαις ανέγραψε Μωυσής περί ανδρείας καΐ φιλαν&ρωπίας καί μετανοίας,

ceteri qui quidem titulum generalem tradunt numerum γ' et

verba δς σον άλλαις ανέγραψε Μωοσης omittunt, addunt vero καί εδσεβείας:

') de ordine capitum huius libri cf. Einteilung u. Chronologie der Schriften Philos (Philol. Suppl. VII) p. 412sq. Wendland, Hermae vol. X X X I p. 436sqq.

PROLEGOMENA

XXVII

(Φίλωνος) περί αρετών ήτοι περί ανδρείας και ευσεβείας και φιλανθρωπίας και μετανοίας. quamquam tractatus περί ευσέβειας non traditus est, non tarnen ea verba temere inculcata esse crediderim (cf. etiam títulos codicum FGHP infra memoratos). caput περί εόσεβείας iam antiquis temporibus videtur periisse, si quidem Clemens Alexandrinus id non iam habuit, qui in excerpendo hoc libro Philonis a capite περί ανδρείας statim ad caput περί φιλανθρωπίας pergit. itaque librarium codicis S (vel eius archetypi) propter numerum γ', cum tractatum περί εύσεβείας in exemplari suo non repperisset, in titulo describendo verba xai ευσεβείας praetermisisse, ceterum codicis S titulum pro genuino habendum esse arbitror. verba autem περί τριών αρετών ita mihi explicanda videntur, ut tres virtutes intellegendae sint ανδρεία, ευσέβεια, φιλανθρωπία, nam particulam illam quae περί μετανοίας inscribitur artissime cum capite περί φιλανθρωπίας cohaerere nec μετα'νοιαν proprie virtutem esse nemo est quin videat. atque ad idem caput περί φιλανθρωπίας pertinet opusculum περί ευγενείας, quod in S aliisque codicibus capiti illi recte adnexum est. totus liber de virtutibus (excepto capite ilio περί εόσεβείας deperdito) uno codice S traditus est, ceteris codicibus, etiam iis qui generalem titulum exhibent, partes tantum diversis locis collocatae. iam igitur liber de tribus virtutibus principio e tribus partibus compositus fuit, περί ανδρείας, περί εόσεβείας, περί φιλανθρωπίας, aetatem tulerunt capita duo περί ανδρείας et περί φιλανθρωπίας si ve tractatus quattuor suis titulis distincti: 1. περί ανδρείας {de fortitudine'), tradunt praeter codicem S codices FGAHP, hoc unum caput libri de virtutibus exhibent codex M et qui coniunctum praebent cum vitis Abrahami Iosephi Mosis codices BEK et VO. codex F in hac parte eandem fere memoriam prae se fert quam VO. codex G in medio capite (p. 275,11 ante έθνος) titulum addit περί ευσεβείας. 2. περί φιλανθρωπίας (de humanitate), cui adiuncti sunt tractatus 3. περί μετανοίας (de paenitentia) 4. περί ευγενείας (de nobilitate).

et

integri tractatus hi tres cum titulis suis deinceps scripti leguntur in SCG\ in codice F caput de humanitate, cui sine titulo adbaeret tractatus de paenitentia, sub falso titulo λόγος περί εόσεβείας extat, tractatus de nobilitate alio loco descriptus est. in HP caput de humanitate (cum tractatu de

XXVIII

PROLEGOMENA qui titulo caret) titulum prae jse fert περί ευσεβείας και φιλ-

paenitentia,

ανθρωπίας, tractatus περί εόγενείας ut in F separatim extat. titulus capitis περί φιλανθρωπίας { e t adiuncti

in A et G 1

tractatus περί

μετανοίας)

plane deest; in illis enim hoc caput adnexum est opusculo ex capite secundo libri quarti de specialibus legibus decerpto quod τά προς δικασχήν (de indicé) inscribitur; tractatus περί εόγενείας in AG 1 non legitur.

tracta-

tulus περί μετανοίας integer servatus est tantum in SCG*, ceteri codices A F G ' H P desinunt verbis πα'γκαλον γάρ και συμφέρον αυτομολεΐν (ρ. 322,22), reliqua (usque ad p. 324,14) omittunt.

tractatus περί εόγενείας librarius

codicis C particulam

descripsit

exiguam

εύγένειαν— 327,16 γενηται

tantum

γονέων),

reliqua

(p. 326,17

omisit.

codex

mutilus est, desinit verbis έφ' ημισείας στοργής (p. 335,5); igitur

eius

loco

gemellum

codicem

Vaticanum

379

F

in

fine

in reliquie

adhibui.

Mangeium tractatus de nobilitate post librum de praemiis locatus est.

οΐμαι την

apud

et poenis col-

etsi vero librorum ordinem a Mangeio constitutum in hac

editione retiñere studuimus, tamen hoc loco a Mangeio discedendum et tractatum ilium hue transponendum duxi. DE PRAEMIIS memoria

ET

POENIS.

codices

F A H P.

ceteris codicibus Α Η Ρ valde praestat,

codex

F,

cuius

partim rursus deficit,

desinit enim verbis ούτος ω φησιν (p. 364,16); quae sequuntur omnia manu recentiore (Iacobi Diassorini) ex editione Adriani Turnebi suppleta sunt, cf. Satura Viadrina (Breslau 1896) p. llOsqq. appendicem librorum virtutibus)

esse voluit.

hunc librum Philo quasi

de specialibus legibus (et eorum supplementi de hanc appendicem et codices et editiones in duos

libros male discerptam praebent, unum περί άθλων και έπιτιμίων, alteram περί άρών inscriptum, et Mangey

sed re vera unum esse librum nemo non videt

recte iam animadvertit,

expresse autem testatur Eusebius

(Hist. eccl. I I 18,5), qui titulum huius libri sic laudat : περί των προκειμένων έν τφ νόμω τοις μέν άγαθοΐς άθλων τοις δε πονηροΐς έπιτιμίων και άρών.

itaque recte me fecisse árbitror quod titulum huic libro reddidi

περί άθλων και έπιτιμίων και άρών. at ne sic quidem argumentum totius libri

iusto et genuino

titulo

significatur.

neque

enim

integer

liber

aetatem tulit, in medio libro satis magna lacuna statuenda est.

nam

Philo, postquam ab initio usque ad paragraphum 66 de praemiis legum observantibus promissis fusius disseruit, inde a paragrapho 67 (p. 351,5)

PROLEGOMENA

XXIX

poenas maleficis instantes enarrandas sibi proposuit, sed quae de ea re nunc leguntur admodum pauca sunt et in narranda seditione Core et sociorum oratio abrupte desinit (p. 353,18); verba autem quae sequuntur μαρτυρία δε σαφής έν τοις ίεροίς άνάκειται γρα'μμ,ασι ad prorsus alia spectare quae non extant luculenter apparet.

multa hoc loco deesse videri rec-

tissime monuit Mangey. sequitur a paragrapho 79 usque ad paragraphum 126 tractatus de benedictionibus inprimis Levit. '26,3—13 et Deuter. 28,1—14 pronuntiatis, quem inde a paragrapho 127 excipit tractatus contrarius de exsecrationibus Levit. 26,14sqq. et Deut. 28,15sqq. enarratis. itaque lacuna illa maiorem partem capitis de poenis et initium tractatus de benedictionibus absorptam esse elucet. hinc etiam explicandum videtur quod tractatus de benedictionibus in libris manuscriptis titulo suo caret, quippe qui una cum initio interciderit.

eum vero titulum nobis supplere

licet, nempe Ioannes Damascenus in Sacris Parallelis unum locum ex ea parte laudavit hoc titulo: Φίλωνος έχ του περί ευχής και ευλογιών (cf. adnot. ad p. 359,18).

atque cum Philo ipse dixerit λέγε τάς ευχάς πρότερον,

ας εόλόγίας είωΟεν δνομάζειν (ρ. 353,21), antiquum titulum fuisse περί ευχών και ευλογιών existimaverim ; itaque totus liber rectius ihscribendus fuerit περί άθλων και Ιπιτιμιων καί ευλογιών καί αρών.

iam igitur hic

liber ex tribus capitibus compositus fuit hisce: 1. περί άθλων καί έπιτιμίων (de praemiis et poenis). 2. περί ευχών καί ευλογιών (de benedictionibus). 3. περί άρών (de

exsecrationibus).

in Ioannis Damasceni Sacris Parallelis aliisque florilegiis aliquanto plura excerpta ex hoc libro servata sunt quam ex aliis libris huius voluminis. e codice Hierosolymitano accessit excerptum quod A.Papadopulos-Kerameus apud Philonem non reppererat (cf. adnot. ad p. 343,7). Scribebam Vratislaviae m. Augusto a. MDCCCCVI. L . COHN.

ADDENDA

ET

CORRIGENDA

p. 20,13.14 corr. ¿ριστίνδην. 21,9

adnot. corr. ήν φααι] φασι δεΐν Arm

23.9

adnot. add. πνεύματα βίαια φοράς Arm

27.4

adnot. verba âçovçav om. Arm delenda sunt; add. δ ιερός ι ε ρ έ ω ν σπόρος Arm

29.5

adnot. add. έν γενέσει] ix γενέσεως Arm

30,3

adnot. corr. εσπέρα;] ή μέρας έσπέρας Arm

30,15 ¿ιά λόγων (sicut scripsi) Arm 31,20.21 adnot. add. ha φώρες τρόπον τινά άνυπαιτίως ζώντες (sic) Arm 34,1

adnot. add. χαί λιίγοις προ γένους (sic) άοράτοις είδεσιν Arm

44,14 corr. ψή8η. 69,1

adnot. corr. Φίλωνος τά περί το θυσιαστήριον Arm

69,5

adnot. τυγχάνουσιν etiam Arm

72,18.19 adnot. add. τί δέ Arm 72,25 adnot. corr. οτε έποιήθη δ έτα'χθη Arm 73,12 adnot. add. δρατοΰ (om. ούρανοΰ) Arm, fortasse recte. 73,18 adnot. corr. ήσδένησαν pro διετέλεσαν Arm 74,11.12 adnot. άρχων—άρχόντων habet etiam Arm 78,4. 5 adnot. add. διένειμεν αυτήν Arm (ut videtur) 78.12 adnot. πολιτείας pro χαταστάβειος etiam Arm 79.3 et 4 quae supplevi confirmât Arm 79.10 adnot. corr. ούσίας] ή ποσότητες Arm 79.14 adnot. corr. τήν άμορφον xal ¿ποιον έχείνην άγει etiam Arm 79.15 έγέννησεν] έγνώρισεν Arm (ut videtur) 79,21 νικητήρια] κριτήρια Arm 80.4

οΓς (quod seclusi) om. Arm

80,9

adnot. πολυαρχίας α ύ τ ώ ν λόγψ Arm

80,17 adnot. χάλλιον έπιστήμης etiam Arm 81.11 tit έαυτοϊις] εις ταύτό Arm (fortasse recte). 83.8

ταύτα] τά ώτα Arm; hoc fortasse etiam in R supplendum.

83.13 πεπαιδευμένοις] πεποιημένοις Arm 85.9

διαλεξώμεθα] διαλεγώμεθα coni. Holwerda.

86,17. 18 πάντα ταΰθ'] ταΰτα πάνθ' coni. Eólwerda. 88.16 (το της) παραβάσεως των δρχων τ ο υ δ ε ί ν ' άδιχείν coni. Holwerda. 91,20sqq. έπειδή— βεβαιουμένους ante o'j γαρ Ιχουσι— έστέλλοντο transponenda cens. Holwerda. 94.12 της τιμής] τη τιμ·η coni. Holwerda. 97,16.17 οια χρή τ ο υ ς τψ δντι κοσμοπολίτας γενομένους recte Holwerda.

ADDENDA

ET

CORRIGENDA

XXXI

p. 97,24 χαμπτιίμενοι] χαδαιρούμενοι coni. Holwerda. 99,14 μετ' άοφαλείας] μετ' άμελείας (Μ) prob. Holwerda. 100.15 corr. ΰπερβάλλουααν. 101,4 corr. χρείττους. 104,18 άδελφοϊς insiticium esse cens. Holwerda. 105.4 (μάλλον) ετι βλάπτεται coni. Holwerda. 107,20 jb(j8iu){] ραόνως coni. Holwerda. 108,3 corr. ούσίαν. 117,19.20 έπειδη γενόμενος (οΰτος) τούτοις coni. Holwerda. 119,4.5 verba χατά σελήνην— διηριδμήσαντο interpolata cens. Holwerda. 119.22 corr. f v \ 121.9 χατά άρχαιολογίαν τινά vel χατά παλαιάν παράδοαιν coni. Holwerda. 140,1 παρά ταύτας έορτή μέν ου (pro θεοϋ) coni. Holwerda. 144.1 corr. ΰγιαινοντων. 144.10 τοις γέρασιν (την γέρασιν M) delenda cens. Holwerda. 144.23 τεδειχέναι] τεθηπέναι coni. Holwerda. 145,9.10 5¡v αυτοχέλευστον ή φύσις έξ έ τ ι σπαργάνων τ ε ταΤς ψυχαις coni. Holwerda. 145.24 τους γινομένου;] τους γειναμένους coni. Holwerda. 148.2 £φοροι] έφεδροι coni. Holwerda. 148.3 adnot. corr. έπΐ χαταλεύσει τ( δρώσιν Μ 151.11 έν πολιτεία] έν τη προτεραία Arm 154,17 μάχαις] άμηχοίνοις χαχοϊς Arm 157.16 άπορρήττουσα] απόρρητα Arm 167,3 τον νόμψ] τών νο'μων Arm 173,13 corr. οίιδέν. 211.22 adnot. cûrr. φώρια S Nicet.: φωρία ν 215.23 corr. άήττητον. 270,1 της τε suspectum, corrigendum videtur τών τε (Wendl.) 321.5 χαΐ τών χ α τ ' αύτήν (άγα&ών) άπιίλαυσιν coni. Wendl.

I N D E X

R S C M F G V O Β E Κ A Η Ρ L

= = = = = — = = = = = = = =

Ν = 1) =

S I G L O R V M

Vaticanus gr. 316 Seldenianus Parisinus gr. 435 Laurentianus X 20 Laurentianus LXXXV 10 Vaticano-Palatinus gr. 248 Yindobonensis suppl. gr. 50 Laurentianus X 23 Venetus gr. 42 Oxoniensis Lincolniensis 34 Laurentianus conv. soppr. 59 Monacensis gr. 459 Venetus gr. 40 Petropolitanus X X Aa 1 Parisinus gr. 433

Neapolitanus II C 32 (excerpta) Sacra Parallela DC = Coislinianus 276 DK = Vaticanus gr. 1553 DP = Paris, gr. 923 DM = Venetus gr. 138 D H = Hierosolymitanus 15 DR = Rupefucaldinus (Berolinensis Phill. 1450) D L = Laurentianus VIII 22 DV = Vaticanus gr. 1236 Arm = versio Armenia Turn. = Turnebus Mang. = Mangey Tisch. = Tischendorf ν = lectio vulgata

Φ Ι Λ Ω Ν Ο Σ Π Ε Ρ Ι

ΤΩΝ

ΕΝ

Μ Ε Ρ Ε Ι

Δ Ι Α Τ Α Γ Μ Α Τ Ω Ν

ΠΕΡΙ ΤΩΝ Α Ν Α Φ Ε Ρ Ο Μ Ε Ν Ω Ν

ΕΝ ΕΙΔΕΙ

ΝΟΜΩΝ

ΕΙΣ Δ Ϊ Ο Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Α ΤΩΝ Δ Ε Κ Α ΛΟΓΙΩΝ, ΤΟ T E Μ Η s

ΕΞΩ TOT ΕΝΟΣ ΘΕΟΤΣ Ε Τ Ε Ρ Ο Τ Σ ΚΑΙ ΤΟ ΜΗ Χ Ε Ι Ρ Ο Κ Μ Η Τ Α

Περί II ρ. 210 Μ.

(1.)

ΝΟΜΙΖΕ1Ν

ΑΥΤΟΚΡΑΤΕ1Σ

ΘΕΟΠΛΑΣΤΕΙΝ

περιτομης.

Τ ά μεν γένη των έν είδει νόμων, οί προσαγορευόμενοι δέχα 1

λόγοι, διά τ η ς προτέρας ήχρίβωνται συντάξεως, τά δ' έν μέρει διατάγιο μ α τ α -/ατά την τ η ς γ ρ α φ ή ς άχολουθίαν νυν έπισχεπτέον. ά π ο τοΰ γελωμενου r a p a τοις πολλοίς, περιτομή, π ρ ά γ μ α σπουδαζόμενον x a i μάλιστα τ ω Α ί γ ο π τ ι α κ φ ,

oò μετρίως χαί

π α ρ ' έτέροις

εθνεσι

δ χαί πολοανθρωπότατον χαί άρχαιότατον

xal φιλοσοφώτατον είναι δοχεϊ. 15 μεθεμένοος φρονιμώτερον

άρςομαι δ*

γελδται δέ ή τ ω ν γεννητικών 2

παρό και προσήκον ήν παιδιχήν χ λ ε υ η ν 3

χ α ί σεμνότερον

άναζητήσαι

τάς

αιτίας,

ών

χ ά ρ ι ν έκράτησε το εθος, και μ η προείαναστάντας καταγινώσκειν μ ε γ ά λ ω ν ρ. 211 Μ. έ&νών έχάστην

εόχέρειαν, γίνεάν

λογιζομένοος,

άποτέμνεσθαι,

ώς

είχός,

μετά χ α λ ε π ώ ν

τοσαυτας | μυριάδας άλγηδόνων

καθ'

ακρωτηρια-

1. 2 Φίλωνος περί των έν μέρει διβ(τογμίίτων) R : om. ceteri 3—7 περί των άναφερομένων . . . έξω hòc . . . χειρότμητα θεοπλαοτεϊν Μ, του αίιτοϋ περί . . . λύγων . . . θεοπλαβτεϊν F, Φίλωνος περί περιτομής Α, Φίλωνος ίουδαίου περί περιτομής Η 9 μέρη Μ 10 δέ AH 11 δέ RM: δ' ceteri γεννητικών] γεννητών Η (Tum.) 13 -/al άρχακ$τατον om. AH (Turn.) 14 φιλοσοφώτατον] πολυσοφώτατον AH (Turn.) προσηχον] πρέπον MP 16 έχράτησεν ίθος (om. το) Mang. Ιβνος Η 17 λογιζομένα; Η ώς είχός AH: ώς oòx είχός RMF (υ) 18 (μάτην) περιτέμνεαθοι coni. Mang.

11 sqq. cf. Wendland Archiv f. Papyrusforsch. II p. 22 sqq. Philonis opera vol. V.

1

2

Ρ HIL Ο Ν I S

ζούσας τα' τε Ιαυτών

καί των οίκειοτα'των σώματα,

πολλά δ' είναι τά

προτρέποντα την είσήγησιν των παλαιών διατηρεΐν και έπιτελεΐν, τά δ' 4 ανωτάτω

τέτταρα·

εν

μέν

χαλεπής

νόσου

και

δυσιάτου,

ποσ&ενης,

άπαλλαγήν, ήν ανΰρακα καλοΰσιν, από του καίειν έντυφόμενον, ώς οΐμαι, ταύτης

της προσηγορίας τυχόντα, δπερ ευκολώτερον

5 εχουσιν έγγίνεται·

τοΐς άκροποσΟίας 5

δεύτερον òà την δι' δλοο τοΰ σώματος

κα&αριότητα

προς τό άρμόττον τα'ξει ίερωμένη, παρο καί ξυρώνται τά σώματα προσυπερβάλλοντες οί έν Αίγόπτψ των ιερέων·

ύποσυλλέγεται γαρ καί υπο-

6 στέλλε t και Οριξί και ποσί)ίαις εν ία των δφειλόντων καΟαίρεσί)αι· τρίτον δε την προς καρδίαν ομοιότητα του περιτμη&έντος

μέρους·

πρός γάρ 10

γένεσιν άμφω παρεσκεύασται, τό μεν έγκάρδιον πνεύμα νοημα'των, το δε γόνιμον όργανον ζαίων · έδικαιωσαν γάρ οί πρώτοι τ φ

άφανεί καί κρειτ-

τονι, δι' οΰ τά νοητά συνίσταται, τό έμφανες καί όρατόν, φ τά αισθητά 7 γεννδσδαι πέφυκεν, έξομοιώσαι* τέταρτον δέ και άναγκαιότατον την προς πολυγονίαν παρασκευήν* λέγεται γάρ ώς εδοδεΐ το σπέρμα μήτε σκιδνάμενον 15 μ ή τ ε περφρέον είς τους της ποσίΚ'ας κόλπους· δθεν καί τά περιτεμνόμενα των έίίνών πολυγονώτατα καί πολυανΟρωπότατα είναι δοκεΐ. 8

(2.)

Ταΰτα

μέν ουν είς άκοάς ή λ θ ε τάς ημετέρας, άρχαιολογού-

μενα παρά θεσπεσίοις άνδράσιν, οί τά Μωυσέως ου παρέργως διηρεύνησαν. έ γ ώ δέ προς τοις είρημένοις καί σύμβολον ηγούμαι την περιτομήν δυοίν 20 1 τε R : τ ' Γ , θ ' ΜΑΗ

καί τά τών F A (ν)

δ ' είσΐ ß , om. MF

τ ά ] τά τε M F

τήν—παλαιών] τών παλαιών τη άγωγή Μ δ' om. M F

είαήγησιν R A H : είσαγωγήν F L 5 (ν)

3 χαλεπής] τό έκ της MF

ποσθένης corruptum

5 τυχόντα R M F : τυχόντος AH

A H ( v ) ; όστις coni. Mang. άκροποσθιάσεις Μ

δπερ R F :

εόκολώτερον om. R M P 6 έχουσι γίνεται F

δέ MF, om. R

δεύτερον A H (δέ a d d i d i ) : έτερον

7 άρμόττειν F L 2 (ν)

(om. τάξει) R . ίερωσύνη A H

alt. προς R : είς ceteri (ν)

1 3 τά νοητά R M F : καί τά νοήματα A H (ν) καί] ήν Μ

19 μωϋσέος Μ, μ ω σ έ ω ς AH

8 . 9 υποστέλλει] ύποσυστέλλει F 11 τό μέν γάρ

ν, γάρ om. codd.

ψ ] ώς R

αισθητά om. Μ

και άναγκαιότατον—είρημένοις καί (20) om.

15 παρασκευήν R M : κατασκευήν AH ( T u r n . ) 16 τής ποσθίας] ποσθίους Μ

καθαριότητα

R:

τάξει [ερωμένη H F L 2 : (ερωμένη

8 τών Ιερέων (παίδες) coni. R e i t z e n s t e i n

ύποσυλλέγεται] Αποστέλλεται Η, ίιποσυστέλλεται Α

τεμνόμενα Η ( T u r n . )

δπερ καί Μ, ήτις

τοίς τάς άκροποσθίας F ( v )

τ ή ν — σ ώ μ α τ ο ς ] δια την δηλουμένην M F

καθαρότητα ceteri (ν)

1 4 δέ om. AH

άπό τοΰ καίειν R A H : άπο-

4 . 5 ώς οΐμαι, ταύτης A H : ώ ς οΐμαι ταύτης οίκειοτέρας R , ώς

οικειοτέρας MF

1 0 την om. Μ

ποσθένης R M F : πάθους AH (ν)

4 άπαλλαγήν om. R M F

χεόμενον καί M F

7 cf. Herod. 2 , 3 7

πολλά 8 ' είναι A H : πολλά

2 προτρέποντα] πρέποντα Μ

F

εύοδεϊ R M : εύοδοϊ Α (ν), εύωδοΤ Η

ante κόλπους add. ώ ς ήλθε A H (ν) 17 δοκεϊ R : om. ceteri (ν)

καί om. Μ

1 8 oiv om. Μ

διηρεύνησαν R M : διηρμήνευσαν A H (ν)

DE SPECIAL. LEGIBUS LIB. I (DE CIRCUMCIS.) είναι τοϊν άναγκαιοτάτοιν· ίνας

3

μεν ήδονών έκτομής, ai καταγοητευοοσι

9

διάνοιαν· έπειδή γαρ τά νικητήρια φέρεται τ ω ν έν ήδοναΐς φίλτρων ή ανδρός

προς γυναίκα

συνουσία,

οργανον άκρωτηριάζειν

εδοζε

το

υπηρετούν τ α ΐ ς τοιαυταις

τοις νομοθέταις, αίνιττομένοις

όμιλίαις περιτομήν

5 π ε ρ ι τ τ ή ? έ χ τ ο μ ή ν καί πλεονάζουσας ήδονής, ου μιας, άλλά δια μ ι α ς τ η ς βιαστικωτάτης

καί

των

άλλων

άπασών·

έτερου

δέ

τοΰ γνώναί

τινα 10

εαυτόν χαι την βαρεϊαν νόσον, οίησιν, ψ υ χ ή ς α π ώ σ α σ θ α ι · ενιοι γαρ ώ ς αγαθοί ζψοπλα'σται ρ. 212 Μ. δημιουργεΐν

χαί

ίο ώ ς α λ η θ ώ ς

ζ ω ω ν τό κάλλιστον, άνθρωπον, η υ χ η σ α ν

φυσηθέντες

υ π ' αλαζονείας

έαυτους

δύνασθαι

έςεθείωσαν, | tòv

αίτιον γενέσεως οντα θεον παραχαλυψάμενοι, χαίτοι γε έχ

τ ω ν συνήθων έπανορθώσασθαι

την ά π ά τ η ν δυνα'μενοι· πολλοί

μεν γ α ρ

II

παρ' αυτοϊς είσιν άνδρες άγονοι, πολλαί δέ στείραι γυναίκες, ώ ν ατελείς αI όμιλίαι χαταγηρασάντων τ η ς διανοίας 15 τοσαΰτα*

έν (¿παιδία.

πονηράν ουν δόξαν

χαί τ ά ς άλλας δσαι μ ή φιλόθεοι.

τρεπτέον

τούτων

εχτμητέον

μέν δή πέρι 12

δ' έπί τους κατά μέρος ή δ η νόμους ,χαΐ

πρώτους,

α φ ' ών ά ρ χ ε σ θ α ι καλόν, τους περί μοναρχίας όρισθέντας.

0? περί μοναρχίας ρ. 213 Μ.

(1.)

νόμοι,

Τίνες ηλιον καΐ σελήνην και τους άλλους αστέρας ύπέλαβον 13

είναι θεούς αδτοχράτορας, οίς τάς τ ω ν γινομένων απάντων αίτιας ανέθεσαν. 1 είναι R F : ένεκα Μ, om. AH (ν) έκτομήν Μ 2 διάνοιαν om. AH γαρ om. R 3 γυναίκας F 4 άκρωτηριάζει MF Ιδοξε] πασι MF αίνιττόμενος MF 4 . 5 περιτομήν περιττής έκτομήν scripsi: περιτομήν περιττής έκτομής R (ut vid.), περιτομήν περιττής MF, έκτομήν περιττής AH (ν) 5 άλλα καί F 6 έτερον F τιν' F 7 τήν οιησιν AH (ν) 8 ζώων R : ζώον ceteri (ν) άνθρώπων F 9 έξεθέωσαν AH 10 ώς om. F (Turn.) αίτιον γενέσεως όντα R F : όντα αίτιον γενέσεως AH (ν), όντα γενέσεως αίτιον Μ καίτοι—δυνάμενοι (11) om. AH γε R : γ ' MF 11 συνήθων R: συνόντων MF (ν) 12 πολλαί δέ] καί Η (Turn.); πολλαί δέ καί Mang. 13 ¿μιλίαι] ήμιολίαι AH κατηγορησάντων F ' H (Turn.) 14 τής διανοίας—φιλόθεοι om. MF δή RMF: ουν AH (ν) 15 πρώτους RM: πρώτους γ ' F, πρώτον AH (Turn.); πρώτον γ' Mang. 16 περί] έπί AH 17 tit. oí περί μοναρχίας νόμοι R F : ol περί μοναρχίας λόγοι Vind., περί μοναρχίας mg R mg Μ, φίλωνος περί μοναρχίας AH, περί μοναρχίας λόγος πρώτος L (ν) 18 αστέρας om. AH 19 αυτοκράτορας] αύτοκρατεΐς coni. Mang. πάντων F Vind. αιτίας απάντων transp. Μ ένέθεσαν M 18—4,22 Euseb. Praep. Εν. XIII 18,11 είκότως δήτα Μωυσή; . . . μόνον ήγεΤσθαι θεόν καί μόνψ τήν σεβάσμιον άπονέμειν νομοθετεί τιμήν λέγων "μή ίδών—προσχυνήσης αότοις" (Deut. 4,19). έρμηνεύει δέ ταύτα διασαφών είς πλάτος è τά Εβραίων πεπαιδευμένος Φ ί λ ω ν ώδέ πΐβ λέγων πρός λέξιν· Τινές ήλιον—συνέστησαν. 18—4,7 Vind. hist, gr. 67 fol. 59v Οί περί μοναρχίας λόγοι : — Τινές κτλ. abrumpitur verbis (4,7) τοί>ς δέ μή βλέποντας τον έπι, folium proximum intercidit. 1*

PHILONIS

4 Μωυσεί δ' ó κόσμος εδοξεν

είναι καί γενητός και καθάπερ

πόλις

ή

μεγίστη, άρχοντος έχουσα καί υπηκόους, άρχοντας μέν τους έν οδρανψ πάντας οσοι πλανήτες και

απλανείς

αστέρες,

14 σελήνην εν αέρι καί περιγείους φύσεις·

υπηκόους

δέ τάς

τους δέ λεχθεντας

οδχ αυτεξουσίους, αλλ' ενός τοΰ πάντων πατρός υπάρχους,

μετά

άρχοντας ου μίμου- ü

μένους τήν έπιστασίαν χατορθοΰν πρυτανεύοντος κατά δίκην καί νόμον ?καστον των γεγονότων τους δέ μή βλέποντας τον έπιβεβηκότα ήνίοχον τοις όπεζευγμένοις ώς αδτουργοΐς των έν τ ω κόσμιο γινομένων άνάψαι 15 τάς αίτιας,

ών

την

άγνοιαν

μεθαρμόζεται λέγων ώ δ ε ·

δ

ίερώτατος

„ μ ή ίδών τον

νομοθέτης

ήλιον

καί

είς

έπιστήμην

τήν σελήνην καί 10

τους αστέρας καί πάντα τον κόσμον τοΰ οδρανοΰ πλανηθείς προσκύνησες αυτοΐς"

(Deut. 4,19).

εδθυβόλως πάνυ καί καλώς πλάνον είπε

τήν

16 των είρημένων ώς θεών άποδοχήν. οί γάρ Οδόντες ήλιου μεν προσόδοις καί άναχωρήσεσι τάς έτησίους δ ρ α ς συνισταμένας, έν αΓς a? | ζ φ ω ν καί ρ. 214 Μ. φυτών καί καρπών γενέσεις ώρισμέναις χρόνων περιόδοις τελεσφοροΰνται, 15 σελήνην

δ' όπηρέτιν

καί διάδοχον ήλιου νυκτωρ

τήν έπιμέλειαν

καί

προστασίαν άνειληφυιαν ών μ ε θ ' ήμέραν ήλιος, καί τους άλλους αστέρας κατά τήν προς τά έπιγεια συμπάθειαν μυρία των έπί διαμονή τοΰ παντός ένεργοΰντάς τε καί δρώντας, πλάνον έπλανήθησαν άνήνυτον μόνους είναι 17 τούτους θεούς υποτοπήσαντες. ε? δ' έσποόδασαν διά της άπλανοΰς βαδί£ειν 20 όδοΰ, κ3ν εδΟυς έγνωσαν δτι, καθάπερ αίσθησις υποδιάκονος νοΰ γέγονε, τον αδτόν τρόπον καί οί αισθητοί πάντες υπηρέται τοΰ νοητοΰ κατέστησαν,

I μωϋση MF, μωσεϊ AH γεννητός Yind.

δέ (om. ό) AH

άρχοντος δέ Η (ν) ; άρχοντάς τε coni. Mang. 4 έν άέρι xal om. A H ; καί om. y ϋπάρχου AH

5 πατέρος y

πλανηται M

πατρός υπάρχους] προ-

8 έν τώ χόαμω codd.: έν κόομψ y

12 αύτοίς RMF Eus.: αότούς AH (ν)

άποδοχήν] τάς . . . άποδοχάς A H αί] καί A H (Turn.)

περώδοις] προόδοις

ήλίου καί διάδοχον transp. Μ ήλιος RM Eus.: ήλιον F A H

παντός] παρόντος AH (Turn,)

ευθυς] εόθυς äv AH (Turn.)

προσόδοις F et

14 συνισταμένας] άνεσταλμέν'ας AH

15 ώρισμένων Η (Turn.)

16 όπηρέτιν codd.: υπηρέτη ν ν ών] ώς AH

12. 13 τήν . . .

13 ίδιίντες] είδιίτες Μ

Eus. codd. nonnulli: προό&οκ ceteri

φυίαν ΜΑΗ

2 μεγάλη F Vind. 3 δσοι] οΓον Eus.

6 πρυτανεύοντας Vind.

I I προσκυνήσεις M (y)

τών] τά AH

καί ante γενητός om. A H

καθάπερ om. MAH Bus.

18 τάπίγεια Eus.

2 0 δέ AH

voû om. A H

21 καν

22 αισθητοί (θεοί) coni. Mang,

νοητοΰ] voû L 2 (Turn.)

κατέστησαν AH(R?): συνέστησαν ceteri

13 cf. Cie. de nat. deor. II 19

Possetne

...

Η 17 είλη-

tot

rebus ipsis se immutantibus

accessus discessusque solstitiis brumisque cognosci?

solis

DE SPECIAL. LEGIBUS LIB. I (DE MONARCHIA)

5

άγαπήσαντες ε? δευτερείων έφίξονται. παγγέλοιον γαρ οΓεσθαι, Ζτι ó μέν 18 νους ó έν ήμίν βραχυτατος ών καί αόρατος ήγεμών των

αίσ&ητικών

δργάνων Ιστίν, 6 δε του παντός δ μέγιστος και τελειότατος οόχί βασιλεύς βασιλέων είναι πέφυκε, βλεπομένων oò βλεπόμενος.

πα'ντας ουν τοί»ς κατ' 19

5 ούρανόν ους αισΟησις έπισχοπεΐ θεούς οόκ αότοκρατεις νομιστέον, την ύπαρχων τα'ςιν είληφότας, υπευθύνους μεν φύσει γεγονότος, Ινεχα δ' αρετής ευθυνας οόχ ύφέξοντας.

ώσί)' ύπερβάντες τω λογισμψ πδοαν 20

τήν όρατήν ούσιαν έπί την του άειδους και άοράτου χαι μόνη διανοια καταληπτού τιμήν Γωμεν, δς ου μόνον θεός θεών έστι νοητών τε χαί ίο αισθητών αλλά και πάντων δημιουργός,

έάν δέ τις τήν του άιδι'ου χαί

ποιητου θεραπειαν άλλω προσνέμη νεωτέρφ χαι γενητψ, φρενοβλαβής άναγεγράφθω χαι ένοχος ασεβείς τη μεγίστη. (2.)

Είσί δέ τίνες οί χρυσόν καί άργυρον άνδριαντοποιοΐς ώς θεο- 81

πλαστεΐν ίκανοΐς παρέδοσαν* οί δέ λαβόντες αργή ν ΰλην θνητχ R F : αλλ' οόχ Μ, καί A H

11 της θεραπείας om. Μ

1 2 . 1 3 τοΰ βασιλέως R M F : της βασιλείας A H ( T u r n . ) δέ F (ν), άθάνατος οδν A H

έν om. F

14. 15 συνδιαιωνίζειν τ ώ κόσμω t r a n s p . A H (ν) βάνομεν έννοιαν a d d . Μ (Mang.) πάντων

14 δέ R M F : τε A H (ν) 15 tit. π(!θεν τοΰ είναι θεόν λαμ-

16 άόρατος a n t e δυστόπαστος add. Μ

p o s t δυσκατάληπτος a d d . έστίν Μ (Mang.), s e d r e p e t i t p o s t συμ17 έστίν c o d d . : hoc loco om. Mang.

τ α ΰ τ ' R M : ταύτα AH, ταΰτά τε F om. Μ

13 άθάνατος RM: άθάνατος

ήδε ή ζωή RM: ή om. A H , ήδε ή om. F L ( T u r n . )

μακραίων] μακρός αιών F L ( T u r n . )

ουν om. Μ

τρισμακάριστος Μ

1 1 . 1 2 πρεσβυτάτου R M F : πρεσβυτέρου A H (ν)

τοϋτο AH

έπαπορείν διανοία F

21 πρότερον—τό δέ om. A H

18 ανωτέρω A H 20 έτερον—¡δεϊν (21)

22 έκάτερον R M F : έκάτερα Δ Η (ν)

DE SPECIAL. LEGIBUS LIB. I (DE MONARCHIA)

9

dei το tv uv γνωρίσματα των δημιουργών πέφυχέ π ω ς είναι τά δημιοοργηθέντα·

τις γάρ ανδριάντας ή γραφάς θεασάμενος ουκ εόθυς ένινόησεν

άνδριαντοποιόν ή ζωγράφον; τις δε έσθήτας ή ναός ή οικίας ίδών οδ* εννοιαν ελαβεν υφάντου καί ναυπηγού καί οικοδόμου; παρελθών

δέ τις

5 siç πόλιν ευνομον, έν -ξ τά της πολιτείας σφόδρα καλώς διαχεχόσμηται, τί

ίτερον

ρ. 217 M. I αγαθών;

ύπολήψεται ή

δτι έπιστατεΐται ηδε

ή

τόν ουν άφικόμενον ε?ς την ώ ς α λ η θ ώ ς

πόλις υπ'

αρχόντων

μεγαλόπολιν, τόνδε 34

τον κόσμον, και θεασα'μενον την δρεινήν καί πεδιάδα

βρίθουσαν

ζφων

και φυτών καί ποταμών αόθιγενών και χειμάρρων φοράς καί πελαγών ίο αναχυσεις

καί ευκρασίας

αέρος καί των

έτησίων ωρών

τροπάς,

είτα

ήλιον και σελήνην, τους ημέρας και νυκτός ηγεμόνας, καί τάς των άλλων πλανήτων τε και απλανών καί του σύμπαντος ουρανού περιπολήσεις χαί χορείας, ουκ εΐκότως, μάλλον δέ άναγκαίως,

εννοιαν λήψεσθαι δει τοΰ

ποιητοΰ καί πατρός και προσέτι ήγεμόνος; 15 έργων άπαυτοματίζεται· χόσμος, ώ ς υπό τίνος δεδημιουργήσθαι. ( 5 . ) Την δ' συμβέβηκεν,

τεχνικώτατον

οόδέν

γαρ

των

τεχνικών 35

δέ καί έπιστημονιχώτατον δδε ó

την έπιστήμην αγαθού καί τελειοτάτου πάντως

τούτον τον τρόπον εννοιαν έλάβομεν υπάρξεως θεοΰ. ουσίαν, el καί δυσθήρατον

δμως

καθ'

δσον

ενδέχεται

καί δυσκατάληπτον

διερευνητέον.

άμεινον

είναι 36 γαρ

20 οόδέν τοΰ ζητεΐν τον αληθή θεόν, καν ή ευρεσις αυτί>ϋ διάφευγε δύναμιν άνθρωπίνην, έπειδή καί ή περί το βούλεσθαι μαθεΐν σπουδή καθ' αυτήν άλέκτους ήδονάς καί ευφροσυνας έργάζεται.

μάρτυρες δέ οί μή χείλεσιν 37

1 τοίνυν om. AH (Turn.) γνώρισμα Ρ 2 ανδριάντα F ένενίησεν RMF: ένάησεν AH (ν) 3 pr. ή] καί F δ' FAH αισθητός Α ναΰν Μ οίκίαν MF 5 της om. AH κεκδσμηται AH (Turn.) 6 έπιστατεΐται] κρατείται AH (Turn.) 7 ώ ; άγαθών Mang, (non Μ) εις την ώς άληθώς (R?)M: είς την άληθώς F (Mang.), άληθώς εις την AH (Turn.) rdvSe] τίν τε M 8 την] γήν MFL 3 (Turn.) βρίθουσαν R : πλήθουσαν AH (y), πληθύουσαν MF 9 φοράς] τροφός AH (Turn.) 10 εύκρασίας R : εόκρασίαν ceteri (y) χαι ante τών om. AH (Turn.) είθ' MF 12 πλανητών M τε om. MF 13 δ' MF λήψεσθαι δεϊ] λήψεσθαι δή Η, λήψεται MF 14 ποιητοΰ χαί πατρός RMF: πατρός καί ποιητοΰ ΔΗ (ν) 15 άπαυτομίζεται AH τεχνικώτατος AH (ν) δέ om. F 1 καί έπιστημονικώτατον RM: om. ceteri (y) δδε R : om. ceteri (v) 16 ί>πό] άπό M την έπιστήμην post πάντως transp. M 17 δεδημιουργεϊσθαι M 18 tit. περί ούσίας θεού add. mg M δ' om. Turn. 19 συμβεβηκέναι R καθόσον AH, καί δσον Μ 19. 20 άμεινον γάρ ούδέν RMF: οόδέν γαρ άμεινον AH (y) 20 του om. M ή om. ΔΗ διαφεύγη RMF: διεκφεΰγη Η, διεκφεΰγει Α ; διαφυγή y 20. 21 δύναμιν άνθρωπίνην RMF: την άνθρωπίνην δύναμιν AH (y) 21 περί τό R F : περί τοΰ ceteri (ν) 21. 22 καθ' αυτήν (έαυτήν FA) άλέκτους ήδονάς RMFA: άλέκτους ήδονάς καθ' έαυτήν Η (Turn.) 22 δέ R : δ' ceteri

io

PHILONIS

άκροις γευσάμενοι

φιλοσοφίας, αλλά των λόγων και δογμάτων

αότής

έπί πλέον έστιαθέντες· τούτων γάρ δ λογισμός από γης άνω μετέωρος αρθείς αίθεροβατεΐ καί συμπεριπολών ήλίω χαί σελήνη χαι τ φ σύμπαντι ουρανφ, τάκεί πάντα γλιχό μένος ίδεΤν, αμυδροτέραις χρήται ταΐς προσβολαϊς, ακράτου και πολλού φέγγους έκχεομένου, ώς τό της ψ υ χ ή ς δμμα 5 38 ταίς μαρμαρυγαΐς σκοτοδινιάν.

άλλ' oò διά τοΰτο προκαμών απαγορεύει,

γνώμη δ ' άηττήτψ προς την ένδεχομένην θέαν Γεται, καθάπερ έν άθλοις δευτερείων μεταποιουμενος, έπειδή των πρώτων έσφάλη.

φαντασίας δ'

άληθοΰς

εις

την

των

οιός

έστι

των ίο

δεύτερα έστιν εικασία καΐ στοχασμός καί δσα

39 εδλόγων

χαί

πιθανών

ίδέαν

ανάγεται,

καθάπερ

ουν

αστέρων έκαστος κατά την où σίαν είλικρινώς ουτ' είδότες ουτε δυνάμενοι σαφώς

διαγνώναι

ζητεϊν δμως προθυμουμεθα,

τερπόμενοι

τοις είκοσι

40 λόγοις ενεχα του φύσει φιλομαθούς, τον αυτόν τρόπον, εί και της κατά τον όντως

οντα

θεόν

έναργοΰς

άπολείπεσθαι της ζητήσεως ευρέσεως καθ*

φαντασίας άμοιροδμεν, δφείλομεν

μή

δια τό την σκέψιν καί άνευ της 15

αυτομ,

αυτήν τριπόθητον είναι, έπεί καί

τους του | σώματος ρ.'218 Μ.

δφθαλμους ουδείς αιτιάται, παρόσον ήλιον αυτόν ίδεΐν αδυνατούντες τήν φερομένην άπόρροιαν των άκτίνων έπί γήν όρώσιν, ηλιακών αυγών εσχατον 41 φέγγος.

(6.) είς άπερ άπιδών ó ίεροφάντης καί θεοφιλέστατος Μωυσής

ικετεύει τον θεόν λ έ γ ω ν ,,έμφάνισόν μοι σαυτόν" ( E x o d . 3 3 , 1 3 ) , μόνον 20 ού κατασχεθείς καί έκβοών άντικρυς, δτι „του μεν είναι σε καί δπάρχειν διδάσκαλος

καί

υφηγητής

μοι

άναδιδάςας

με

περί

πατρός

του

γέγονεν καί

δδε

ó κόσμος,

ώς έργον περί

καί του

ώς

υιός

τεχνίτου*

2 γης R M F : της γνώσεως AH, της γης L 2 (ν)

1 των δογμάτων Μ 4 χρήσεται A H ( T u r n . )

4. 5 ταίς περιβολαϊς Μ

6 ταίς μαρμαρυγαϊς

σκοτοδινιάν R F : σκοτοδινιάν ταϊς μαρμαρυγαίς AH (ν), ταίς μαρμαρυγαίς om. Μ προκαμών Μ ίεται MF Mang.

7 δέ A H

εις δεχομένην Μ

δευτέρα AH (ν), δευτερεϊα F

t r a n s p . AH (ν)

τερπόμενοι ora. A H

εί c o d d . : om. ν

14 όντα όντως F

15 τό om. Μ

16 τους Μ : om. ceteri ( T u r n . )

L (Turn.)

19 μωσής AH

11. 12 σαφώς δυνα'μενοι

12 δ ' a n t e ό'μως a d d . Α

άμοιρούμεν c o d d . : άμοιροΰντες ν

1 0 . 1 1 οίος—έκαστος]

11 ο υ τ ' ] ουκ Μ

13 φιλομαθούς φύσει t r a n s p . F om. Μ

9 άληθοΰς] έναργοΰς coni.

δσον A H (Turn.)

ο?α έκαστη των αρετών έστι AH

iìxai

θέαν om. Μ

8 π ρ ώ τ ω ν ] πρωτείων coni. Mang.

της ευρέσεως—έπεί καί (16) 17. ¿φθαλμόν Α

αδυνατούντες ίδεϊν t r a n s p . M 20 σεαυτόν F

2 0 . 2 1 μονονου R M H : μονονουχί F A ( T u r n . )

21 κατασχεθείς καί έκβοών R M F : καταχθείς καί βοών AH (ν) transp. Μ 2 3 διδάζας M

δδε

R:

om. ceteri

αιτιάται]

18 άπορροήν MF

(ν)

χαί

om. R

22 γέγονέ μοι (ut

vid.)

DE SPECIAL. LEGIBUS LIB. I (DE MONARCHIA)

H

τις 8è κατά την οόσίαν τυγχάνεις ών διαγνώνοκ ποθών οόδένα τούτου τοΰ μαθήματος ύφηγητήν έν ούδενΐ των του παντός μερών ανευρίσκω, διό 42 δή δέομαι καί ποτνιώμαι προσέσθαι την ίκεσίαν ανδρός ίχέτου και φιλοθέου καί μόνον σε θεραπεύειν αξιοΰντος· ώς γαρ το φως υφ' έτερου 5 μη γνωριζόμενον αδτό έαυτοΰ γνώρισμα έστιν, ούτως καί συ σεαυτδν μόνος &ν φήναι δυναιο. διό συγγνώμης άΐιω τυχεΐν, εΐ σπάνει τοΰ διδάξοντος έπί σέ καταφυγεΐν έθάρρησα περί σου σπεύδων μαΟείν". ó 43 δέ „την μεν προθυμίαν" φησίν „έπαινετήν ουσαν αποδέχομαι, τό δ' αίτημα ουδενί των εις γένεσιν ήκόντων έφαρμόζει. χαρίζομαι δ' έγώ ίο τά οικεία τφ ληψομένψ· ου γαρ δσα μοι δούναι ράδιον καί άνθρώπψ λαβείν δυνατόν· δθεν όρέγω τφ χάριτος άςίω πάσας όσας äv οΐός τε δέίασθαι δωρεάς, την δ' έμήν κατάληψιν ουχ οίον ανθρώπου φύσις 44 αλλ' οόδ' ó σύμπας ουρανός τε καί κόσμος δυνήσεται χωρήσαι. γνώθι δή σαυτον καί μη συνεκφέρου ταΐς υπέρ δύναμιν όρμαΐς καί έπιθυμίαις, μηδέ 15 σε των άνεφίκτων ερως αίρέτω καί μετεωριζέτω· των γαρ έφιχτών ουδενος άμοιρήσεις". ταύτα άκουσας έπί δευτέραν ίκεσίαν ήλθε καί 45 φησι· „πέπεισμαι μέν ταΐς σαΐς ύφηγήσεσιν, δτι ουχ äv ίσχυσα δέξασθαι το της σης φαντασίας έναργές είδος, ικετεύω δέ την γοΰν περί σέ δόξαν θεάσασθαι (Exod. 33,18)· δόίαν δέ σήν είναι νομίζω τάς περί σέ 20 δορυφορούσας δυνάμεις, ών διαφεύγουσα ή κατάληψις άχρι τοΰ παρόντος ου μιχρόν ένεργάζεταί μοι πόθον της διαγνώσεως", ó δέ αμείβεται 46 καί φησιν „ας έπιζητεΐς δυνάμεις είσίν αόρατοι καί νοηταί πάντως έμοΰ τοΰ αοράτου καί νοητοΰ· λέγω δέ νοητάς ουχί τάς ηδη υπό νοΰ κατα1 ποθώ Μ 1. 2 τοΰ μαθήματος τούτου transp. AH 2 μέρους FN εί>ρίσχω M 3 δή R : om. ceteri (ν) προσέσθαι] προσήσεσθαι AH Ικέτου] οίχέτου ΑΝ 4 aè om. L (Turn.) 5 έαυτώ AH (Turn.) έβτιν om. FN ούτω AH (ν) σαυτον M 6 φηναι äv transp. M 7 διδα'ξαντος FN (Mang.) χαταφεύγειν FN έθα'ρρησα R F N : έθάρσησα M, Θαρρώ AH (Turn.) περί] παρά AH (Turn.) σπεύδω M 8 φησί ante τ ή ί transp. FN έπαινετήν ούσαν om. Ν δέ FN 9 δ' έγώ] δέ (om. έγώ) AH (Turn.) 11 post δσας add. τε FN 12 ofóv τ ' Ν φύσιν Ν 13 ούδ' 6] ουδέ F (σύμπας) κόσμος ουρανός τε xal yη Μ δύναται Μ (Mang.) 14 συνεκφέρου] συμπεριφέρου AH (Turn.) 15 αίρέτω] αίρείτω Μ 16 ταΰτα R : ταϋτ' ceteri 17 σαϊς om. Rieht. ίσχυσας Ν 18 δέ RMFN: δ ' έ γ ώ AH (ν) 19 περί om. Turn. 20 δορυφορούσας RAH: δορυφόρους MFN 21 έργοίζετοι AH (Turn.) μοι om. AH (Turn.) δ' FN 22 νοηταί] δύνανται M 23 νοητοΰ καί άοράτου transp. F τάς] καί Rieht. νου RMFN: τοΰ νοΰ AH (ν)

1—12,19 Ν fol. 135'·: τίς δέ—γνωρίμους.

12

PHILONIS λαμβανόμενα?, αλλ' οτι εΐ καταλαμβάνεσ&αι ο ΐ α ί τε εΐεν, οόκ άν αίσθησις

47 αύτάς αλλ' ακραιφνέστατος νους καταλαμβάνοι.

π ε φ υ κ υ ΐ α ι δ' ακατάληπτοι

κατά την ουσιαν ο μ ω ς παραφαίνουσιν έκμαγεΐόν τι και απεικόνισμα τ η ς Ι α υ τ ώ ν ενεργείας· οιαι α ι παρ' υ α tv σφραγίδες — δταν (γαρ) π ρ ο σ ε ν ε χ θ η κηρός ή τις ομοιότροπος

ΰλη,

μυρίους

άσους τόπους

έναπομάττονται, 5

μηδέν άκρωτηριασθεισαι μέρος, | α λ λ ' έν όμοίψ μένουσαι — , τοιαύτας όπο- ρ. 219 Μ. ληπτέον καί τ ά ς περί ¿μ£ δυνάμεις περιποιουσας αποίοις ποιότητας και μορφάς άμόρφοις καί μηδέν της «ιδίου φύσεως μ ή τ 1 άλλαττομένας μ ή τ ε 4 8 μειουμένας.

δνομάζουσι δ' αυτάς οόκ α π ό σκοπού τίνες τ ω ν π α ρ '

ι δ έ α ς , έ π ε ι δ ή έκαστα τ ω ν όντων είδοποιοΰσι τά άπειρα καί αόριστα καί α σ χ η μ ά τ ι σ τ α

υμϊν

τά άτακτα τάττουσαι καί ίο

περατοΰσαι καί

πβριορίζουσαι

καί σ χ η μ α τ ί ζ ο υ σ α ι καί συνόλως το χείρον εις το άμεινον μεθαρμοζόμεναι. 49 μ ή τ '

ουν έ μ ε μ ή τ ε τινά των έ μ ώ ν δυνάμεων κατά την ουσίαν έλπισης

ποτέ δυνήσεσθαι καταλαβεΐν.

τ ω ν δ'

έ φ ι κ τ ώ ν , ω ς ειπον, έτοίμως καί

π ρ ο θ υ μ ω ς μεταδίδωμι* τ α ΰ τ α δ ' εστίν έπί την τοΰ κόσμου καί τ ω ν έν 15 α υ τ ω καλέσαι Οέαν, ην ου σώματος δ φ θ α λ μ ο ί ς αλλά τοΤς διανοίας ακοι50 μήτοις

ομμασι

συμβαίνει

καταλαμβάνεσθαι.

σ υ ν ε χ ή ς εστω καί πυκνός, ή δογμάτων

μόνον

ó

άοιδίμων καί

αναπι'μπλησι τους φοιτητάς καί γνωρίμους α υ τ ή ς " ,

σοφίας

ίμερος

περικαλλεστάτων

ταΰτα ακούσας ουκ

έπαυσατο τ η ς έ π ι θ υ μ ί α ς , αλλ' έτι τον έπί τοις άοράτοις πόθον έ ζ ω π υ ρ ε ι . 20 51

( 7 . ) Κ α ί πάντας τους όμοιοτρόπους είτ 'ουν φυντας ές α ρ χ ή ς ειτε καί έκ τοΰ μεταβάλλεσθαι

πριός την ά μ ε ί ν ω τάξιν κρείττους

γεγονότος

α π ο δ έ χ ε τ α ι , τους μέν δτι την ευγένειαν ου κατέλυσαν, τους δ' δτι προς 1 δτι— άλλ' (2) om. AH post εί add. καί FN (ν) oîaQ οΓόν M τ' F 2 ante ¿χραιφνέατατος add. άς 6 AH καταλαμβάνοι MFN: καταλαμβάνειν RAH (Turn.); καταλάβοι Mang. πεφυκυΐαι δ' RMFN: πέφυκεν· ai δ' AH (Turn.) 3 περιφαίνουσιν AH (ν) 4 εαυτών KM: αυτών ceteri οΓαι] ώσπερ FN; οία conieceram, οίον coni. Wendl. al om. Turn, ήμϊν AHN γαρ addidi 7 pr. καί om. Ν άποίους M 8 άμόρφους M μήτ' άλλαττομένας scripsi (sic fortasse R): μεταλλαττομένας M (Mang.), άλλαττομένας F, μήτ' έλαττουμένας Ν, μήτ' έλαττούσας AH (Turn.) 8. 9 μήτε μειουμένας om. F 9 δέ Ν, δ' om. Μ τίνες] τινός Μ ήμϊν A 10 έπεί δέ Ν εκαϊτον AH (ν) είόοποιοΰοι RAH: (ϊιοποιοΰΐι MFNL 2 11 αόριστα] αόρατα AH 12 καί σχηματίζομαι om. AH καθαρμοζόμενοι F 1 (ut vid.) L 2 (Turn.) 13 δυνάμεων om. M 14 τών δ* έφικτών RAH: ών δ' έφικτόν MFN εΐπον] ίίφην Μ 15 ταΰτα] τοΰτο coni. Mang. δέ έστιν AH την] τών Μ τοϊς 15. 16 τών έν αύτψ] την έμαυτοϋ Μ 16 τοις RFN: της Μ, της AH 17 μόνον codd.: μόνος ν ίμερος] ερως AH 19 αύτής om. Ν ταΰτα R ταΰτ' ceteri 20 έζωπύρει] multa hic deesse falso suspicatus est Mang. 21 είτ ] είτ' FH 21. 22 εΐτε καί] είτ' Μ 23 αποδέχεσαι Μ

D E S P E C I A L . L E G I B U S L I B . I (DE MONARCHIA)

l3

εόσέβειαν ήξίωσαν μεδορμίσασθαι — τούτους δε καλεί προσηλυτους άπό τοΰ προσεληλυθέναι καινή και φιλοθέω πολιτεία — , ο" μυθικών μέν άλο/οΰσι πλασμάτων, περιέχονται δε ακραιφνούς άληθείας.

ίσοτιμίαν γοΰν 52

«πασιν έπηλύταις διδους καΐ χαρισάμενος Ζαα και τοις αότόχθοσι παραινεί 5 τοις εόπατρίδαις, μή μόνον αυτους τιμαΐς γεραίρειν αλλά και έξαιρέτψ φίλια καί εύνοια περάτη, και μήποτ' είκότως* „άπολελοιπότες" φησί „πατρίδα και φίλους και συγγενείς δι' άρετήν καί όσιότητα μή άμοιρείτωσαν έτερων πόλεων καί οικείων καί φίλων, αλλ' εστωσαν εφεδροι καταφυγαί τοις προς εόσέβειαν αότομολοΰσι*

φίλτρον γαρ άνυσιμώτατον καί δεσμός άλυτος

10 εύνοιας ένωτικής ή τοΰ ένος θεοΰ τιμή",

προστα'ττει δέ μή, παρόσον 63

αυτοΐς Ιαονομίαν καί ίσοχελειαν [έπηλύταις] παρέχει κατεγνωκόσι πατρώου και προγονικοΰ τύφου,

σΐομαργία χρήσασθαι

καί

τοΰ

αχαλίνω

γλώσση βλασφημοΰντας οδς Ετεροι νομίζουσι θεούς, Γνα μή κάκεϊνοι διακινηθέντες δ μή θέμις φθέγςωνται κατά τοΰ όντως όντος· άγνοια γαρ ρ. 220 Μ. της | διαφοράς, άτε το ψευδός ώς άληθές προμαθόντες έκ παίδων καί 16 σύντροφον εχοντες, έξαμαρτήσονται. Των δ' άπό τοΰ εϋνους ει τίνες καθυφίενται την τοΰ ένός τιμήν, 54 ώς λιπόντες τήν άναγκαιοτάτην τάξιν εδσεβείας καί όσιότητος ταΐς άνωτάτω τιμωρίαις δφείλουσι κολάζεσθαι, σκότος αίρούμενοι προ αδγοειδε20 στάτου φωτός καί τυφλήν άπεργαζόμενοι διάνοιαν è£ì> -καθορδν δυναμένην. καί έπιτετράφθαι δέ καλόν απασι τοις ζήλον εχουσιν αρετής έκ χειρός 55 άναπράττειν άνυπερθέτως τα ς τιμωρίας, μήτ' εις δικαστήριον μήτ' είς

1 εόσέβειαν R M A H : εύγένειαν F L 2 (ν)

δ' έκάλει MF

μεθορμίσασθαι s c r i p s i : μεθαρμόσασθαι codd. (ν)

2 οϊ RAH: om. MF

ή (sic) Μ

2. 3 όλογοϊαι RAH: άλογούαη F , ά λόγου;

3 περιέχονται R A H : περιεχομένη M F

άληθείας] πολιτείας L 2 ( T u m . ) δοί>ς F , μεταδους A H (ν)

ίσοτιμίας Η 6 πατρίδας Μ

9 άνησυμώτατον Η

έρωτιχής A H (υ)

11 αύτοϊς R F : om. ΜΑΗ

χρήσθαι Μ ξονται Μ

1 0 ένωτικής R M F (coni. M a n g . ) : έπηλΰταις R M F

11. 12 τοΰ πατρώου κατεγνωκότας (sic) AH άχαλινιί>τω M

ϊνα] είναι A H ( T u r n . )

1 3 γλώττη F

βλασφημοΰντα

1 3 . 1 4 διακινηθέντες] διανοηθέντες AH

16 σύντροφον R M F : ξύντροφον AH (ν)

1 L e v . 19, 3 3 . 3 4 .

Deut. 1 0 , 1 8 . 1 9

I o s e p h i locos ibi laudatos.

2 1 δέ om. F

F 1 4 φθέγ-

έξαμαρτήσωνται Μ

καθυφίενται R M F : καθυφιέντες AH (ν)

( R ) M A H : ώς λείποντες F ; έκλιπ μέν δήλωσιν, τό δέ αλήθειαν.

αίνίττεται δέ διά μέν της αληθείας,

δτι ουρανοΰ τό παράπαν ψεΰδος έπιβαίνειν oò θεμιτόν, αλλά τοΰθ' απαν 20 ε?ς τον περίγειον πεφυγάδευται χώρον ψυχαΐς έναγών ανθρώπων ε?σοικιζόμενον, διά δέ της δηλώσεως, δτι αί κατ' ούρανον φύσεις ίκαστα δηλοΰσι 90 τών παρ' ήμΐν, α καθ' αυτά πάντως áv ή ν άγνωστα, σημεΐον δ' έναργέστατον· ει μή φώς, ήλιου ήλιος, άνέλαμψε, πώς áv αί τών σωμάτων

1 έαθήτ' F ήνίκα äv] δταν F είς τά άδυτα om. F 2 ερια] ίερεϊα AH 3 κεχρηα&αι ΔΗ (Turn.) 4 ώς—κατασκευή (5) om. AH μίμημα R : μίμημα τι F (ν) δ δι' όλων] διόλου AH 6 ΰακίν&ω AH 7 μετά Mang.: κατά codd. 9 έπΙ τοΰτο Η άκρωμίων] ά'κρων μόνων F , άκρώμων mg F 2 10 σμαράγδου R F A r m : σμάραγδοι AH (ν) ΰλης AH: om. R F Arm είσίν] έστίν F εις] είς Α, εΓς om. Arm. 11 περιφερείς R (Arm?): περιφερής F (ν), περιφερές AH δείγμα AH (Turn.) 12 δέ AH έστί post υπέρ γην (11) transp. AH 13 τετραστοιχεί R F : τετραστοίχων Α, τετραστίχων Η 13. 14 τοΰ ζωδιακού A H : τό ζωδιακόν F, τόν ζωδιακόν R (ut vid.) 15 τρία] τρεις AH 16 λογεΐον] λόγιον F 18 λογίου Η, λόγου F 1 προσαγορεΰον F 19 δ ' F 20 τοΰθ' (τοΰτ' F 1 ) άπαν R F : τοΰτο πάν AH (Turn.) 21 είς τό . . . χωρίον F έναγών R F : άναγώγων A H ; έξαγών ν 23 äv om. AH 24 ήλίου ήλιος scripsi (cf. § 284): ήλίου R (ut vid.) Arm, ήλιος F , ήλιος δ ' AH (v); ήλιώδες coni. Mang. Tel ήλιος διανέλαμψε

DE SPECIAL. LEGIBUS LIB. I (DE SACERDOT.)

23

αμύθητοι ποιότητες διεφάνησαν, πώς δ' αν αί πολύμορφοι των χρωμάτων καί σχημάτων ίδέαι; ήμέρας δέ καί νύκτας μηνάς τε καί ένιαυτους χαί συνόλως χρόνον τις ανέδειςεν δτι μή σελήνης xal ηλίου καί των άλλων αστέρων αί έναρμόνιοι καί παντός λόγου κρείττους περιφοραί; τίς δέ την 91 s αριθμού φόσιν εί μή τά λεχθέντα κατά τάς των μερών τοδ χρόνου συνθέσεις; τίς δέ τάς έν θαλάσστ^ χαί τοσουτοις πελάγεσιν δδοός άνέτεμε χαί διέδειζε πλωτήρσιν εί μή

αί τών αστέρων στροφαί χαί περίοδοι;

σοφοί δ' άνδρες καί μυρία άλλα παρατηρήσαντες ανέγραψαν, έχ τών ουράνιων σημειωσάμενοι νηνεμίας καί βίας πνευμάτων, φοράς καί άφορίας ίο καρπών, άνειμένα καί φλογωδέστατα θέρη, χειμώνας έξαισίους χαί έαρίζοντας, αύχμους καί έπομβρίας, ευγονίας ζφων χαί φυτών χαί τοδναντίον έκατέρων άγονίας ¡χαί δσα τοιουτότροπα· πάντων γάρ έστηλίτεοται τών έπί γης έν ουρανφ τά σημεία.

(6.) προς δέ τοις χατωτάτω μέρεσι τοϋ ποδή- 93

ρους άπηώρηνται χρυσοί ροΐσκοι κώδωνες τε χαί άνθινα· τά δ' έστί συμ15 βολα γης χαί ύδατος, γης μέν τά άνθινα, παρόσον βλαστάνει καί ανθεί πάντα έχ ταύτης, ύδατος δέ oí ροΐσκοι λεχθέντες έτυμως παρά τήν ρυσιν, τήν δ' άρμονίαν καί συμφωνίαν καί συνήχησιν τών τοϋ κόσμου μερών οί κώδωνες έμφαίνουσιν.

εδ δ' εχει χαί ή θέσις· άνωτάτω μέν, έν φ οί 94

λίθοι, το καλουμενον περιστήθιον, οδρανοΰ μίμημα, διότι χαί 6 ούρανός 20 άνωτάτω, δ δέ ποδήρης υπ' αυτω, δλος δι' δλων υαχίνθινος, έπειδή ρ. 227 M. I και ó άήρ μέλας ων τήν μετ' oòpavòv δευτέραν τάςιν χεχλήρωται, τά δ ' άνθινα καί οί ροΐσκοι πρός τοις έσχάτοις, διότι γή καί υδωρ τήν χατωτάτω τοϋ παντός μοϊραν ελαχον.

ήδ' έστίν ή της ιεράς έσθήτος χατα- 95

σκευή, μίμημα τοϋ παντός, θαυμάσιον έργον καί ¿φθήναι καί νοηθήναι*

1. 2 χρωμάτων xal om. Η 2 αγημάτων χαί αχ ιών Arm δέ R : TE F, om. AH 4 oí om. Η (Turn.) xal om. Η 5 εί R : δτι F A H (ν) μερών] ήμερων F 6 θαλάττη ν 7 ΐιέδειξε R : Ιδειξε F, ¿νέδειξε AH (ν) 8 άλλα R F : αλλ' arca AH (ν) άνέγραψαν F : «ίνεγράψαντο RAH (ν) 9 ο&ρανών F βίας πνευμάτων, φοράς scripsi : βιαίας πνευμάτων φοράς F, πνευμάτων βιαίας φοράς R, πνεύματα βίαια xal φοράς AH, πνευμάτων βία: φοράς L 9 (ν) 10 άνειμένα R F A r m : xal άνειμένα AH (ν) 10.11 ¿ερίζοντας AH 11. 12 xal τοόναντίον έχατέρων άγονίας om. F Arm 13 χατωτάτω R F : κάτω AH (ν) 14 άπαιώρηνται F 1 χρυβοΐ R F : χρύοεοι AH (ν) άνθινά F (ν) τάδ' Mang. 15 άνθινά F (ν) 16 οί om. F 17 συμφωνίαν] αυμφώνησιν A H 18 μέν γάρ Arm ol om. F 20 ίιπ' αυτώ R A H : ί>π' αύτό F (Mang.) δι' όλων R F : δΓ δλου AH (ν) 21 μετ' oòpavòv R F : μετά τον oòpavòv Α (ν), μετά τών ούρανών Η τάξιν δευτέραν transp. Η (ν) χεκλήρωται] τετίμηται F L ' ( ν ) ; νενέμηται coni. Mang. 22 άνθινά F (ν) oí om. F 22. 23 χατωτάτω] χάτω AH 23 ζ δ ' ] ώδ' AH ή om. F Ϊ5τι δ ' ή Arm

24

PHILONIS

καί γάρ οψιν εχει καταπληκτικωτάτην ο?αν οδδεν ύφασμα των παρ' ή μι ν ίνεκα ποικιλίας δμοϋ καί πολυτελείας καί νόησιν την περί των αότής 96 μερών φιλόσοφον.

βουλεται γάρ τον αρχιερέα πρώτον μεν εικόνα του

παντός εχειν έμφανή περί έαυτόν, Γν' èx της συνεχούς θέας άξιον π α ρ έ χ η τόν ίοιον βίον της τών δλων φύσεως, ε π ε ι θ ' δπως έν ταΐς ίερουργίαις 5 συλλειτουργη π α ς δ κόσμος αυτφ* πρεπωδέστατον δε τό τόν ιερώμενον τ φ τοΰ κόσμου πατρί καί τον υίόν, το παν, έπάγεσθαι πρός θεραπείαν 97 του δεδημιουργηκότος καί γεγεννηκότος.

εστι δέ καί τρίτον τι της ίεράς

έσθήτος σύμβολον άναγκαΤον μη ήσυχασθήναι· τών μεν γάρ άλλων οί ιερείς όπερ οικείων κάι φίλων καί πολιτών αυτό μόνον εΐώθασι τα'ς τε ίο ευχάς καί Ουσίας έπιτελειν, δ δε τών 'Ιουδαίων άρχιερευς oò μόνον όπερ όίπαντος ά ν θ ρ ώ π ω ν γένους αλλά καί όπερ τών της φύσεως μερών, γης, ύδατος, αέρος, πυρός, τάς τε ευχάς καί τάς εόχαριστίας κόσμον, δπερ έστί ταΐς αληθείαις, έαυτοΰ

ποιείται, τον

πατρίδα είναι νομίζων, υπέρ

ή ς ίκεσίαις και λιταΐς είωθεν έξευμενίζεσθαι τον ήγεμόνα ποτνιώμενος 15 της έπιεικοΰς καί Γλεω φύσεως αυτοΰ μεταδιδόναι τ φ γενομένιρ. 98

(7.) Ταΰθ

ύπειπών προσνομοθετει κελεύων τον προσιόντα το} β ω μ ψ

καί ψαυοντα θυσιών, έν ψ χρόνω τέτακται τάς ιεράς λειτουργίας έπιτελειν, μ ή τ ' οινον μήτε τι άλλο μέθυσμα πίνειν, τεττα'ρων ενεκα τών άναγκαιοτα'99 των, οκνου καί λήθης καί υπνου καί αφροσύνης,

1 οίαν R A r m : οίον F , καί οϊαν A H (ν)

άκρατος γάρ τάς μέν 20

2 νο'ησιν—(3) αρχιερέα] νόησις περί τών

αί>τών μερών φιλοσοφίας γίνεται τυΐ άρχιερεϊ Arm 5 ?πειθ' R F : έπειτα A H om. F (ν)

ίερωμένον c o d d . (ν)

A r m (ν), τό πάν R A H 9 γάρ om. F

Ιερέων A r m

12 άνθρωπου F

τρίτον τι R F : τι om. A H (ν)

10 τε R : τ ' A H , om. F

13. 14 καί τόν κόσμον R, τόν τε κόσμον A r m 16 αΰτοΰ Η (ν)

17 sqq. Lev. 10,9.

17 ταΰτα προειπών Arm

τεσσάρων Vind.

Ezech. 44,21.

14 έαυτοΰ πατρίδα

15 έξευμενίζεσθαι R F : έξευμενίζειν

19 μ ή τ ' R F V i n d . : μή A H (ν)

μέθυσμα t r a n s p . A H (ν)

11 Ι ο υ δ α ί ω ν ]

13 πυρός R F Arm : καί πυρός A H (ν)

είναι R F : πατρίδα είναι έαυτοΰ A H (Turn.) στή ρ (ω A H

τό R A H :

7 τόν uláv, τό πάν s c r í p s i : τόν υίόν F εστι] ετι F

Ιεράς om. F

A H (ν)

δέ] γάρ F

8 δε(δημιουρ)γηκότος καί γεγεννηκότος R : δεδημιουργη-

κότος A H , γεγεννηκότος F Arm (ν)

τ' AH

αύτη ς] αότών F

6 συλλειτουργεί Η

Joseph. Ant. lud.

βωμυΐ] θυσια-

άλλο om. R F

πίνειν

20 καί a n t e δπνου om. Η (Turn.)

III

§ 279

1 9 — 2 5 , 1 0 Vind.

hist. gr. 67 fol. 58 T τοΰ αυτοΰ περί ίερωσύνης: (ουτε κληρωτούς οΰτε έ* γένους ουτε έξ ενός ψήφου βουλεται δ νόμος τους ιερείς είναι, άλλ' 8ν τό πλήθος ελοιτο· καί γάρ ικανός προς πίστιν 6 παρά τών τοιούτων γινόμενος Ιπαινος· άλλά) δει τόν ιερέα τόν μέλλοντα είς τά άδυτα εισιέναι μήτ* οίνον πίνειν μήτε μην μέθυσμα, τεσσάρων ενεκα τών άναγκαιοτ{ίτων — έμπόδιός έστιν.

DE SPECIAL. LEGIBUS LIB. I (DE SACERDOT.)

25

τοΰ σώματος δυνάμεις άνιείς δυσκινητότερα τά μέλη ποιεί καί δχνηροτέροος απεργάζεται χαί β c'a καταδαρθάνειν αναγκάζει, τους δέ της ψυχής τόνοος έπιχαλών λήθης όμοΰ καί αφροσύνης αίτιος γίνεται* νήφοντος δέ τά τε μέρη τοΰ σώματος έπελαφριζόμενα εδκινητότερα αΐ τε αίσθήσεις καθα5 ρώτεραι χαί ειλικρινέστεροι δ τε νοΰς δξυωπέστερος, ώς καί προϊδέσθαι πράγματα δυνασθαι καί δ πρότερον είδεν άπομνημονεδσαι.

συνόλως μεν 100

οδν την ofvoo χρησιν απασι τοις κατά τον βίον άλοσιτελεστάτην υποληπτέον, ψυχής πιεζομένης, αισθήσεων άμαορουμένων, βαρυνομένοο οώματος — έλευθερον γάρ καί άφετον ουδέν έα των παρ' ήμΐν, άλλ' έχάστω ίο πρός ο πέφυκεν έμπόδιός έστιν — , έν δέ ταΐς άγιστείαις και ίερουργίαις ρ. 228 Μ. το βλάβος | άργαλεώτερον, δαω καί το περί θεόν έξαμαρτεΐν του περί άνθρωπον άφορητότερον.

δθεν είκότως προστέτακται νηφάλιους θυειν,

„είς διαστολήν καί διάκρισιν άγιων καί βέβηλων καί καθαρών καί ακαθάρτων" καί νομίμων καί παρανόμων. 15

(8.) Έπεί δ' ó Εερευς πολί» πρότερον άνη'ρ έστι καί ταϊς προς 101 συνουσιαν όρμαΐς ές άνάγκης δφείλει χρήσθαι, γάμον αδτφ μναται παρθένου καθαρός καί έκ καθαρών γονέων καί πάππων καί προγόνων είς τε καλοκάγαθίαν καί εδγένειαν άριστίνδην έπικριθέντων.

πόρνη μέν 102

γαρ καί βεβήλιρ σώμα καί ψυχήν ουδέ προσελθεΐν έά, καν την έργασίαν 20 αποθεμένη σχήμα κόσμιον καί σώφρον όποδυηται, δια το την αρχαία ν προαίρεσιν άνίερον αδτη γενέσθαι,

αυτη δέ πρός μέν τά άλλα έπιτιμίαν

1 μέλη] μέρη F Vind. Arm 2 χαταδαρθάνειν] χαταλαμβάνειν AH δέ FA Vind.: τε RH (ν) 3 νήφοντος RAH: νηφόντων F Vind. Arm (y) τε om. F Vind. 4. 5 καθαρώταται xal ειλικρινέστατοι F Vind., χαθαρώτεραι xal ειλικρινέστατοι (sic) R 5 δ τε] δτι F 1 ¿ξύτερος H ώς xal F Vind.: ώστε xal RA, ώστε Η (ν) προειδέσθαι R 6 εΐδον Vind. 7 άλυσιτελέστατον Vind. 7. 8 είναι ante ίιποληπτέον add. F Vind. (ν) 9 i à των] εαυτών Vind. Ικαστον (?) Arm 10 άγιστίαις F 11 το om. R βλάβος] βάρος AH (Turn.) άργαλαιιίτερον F 1 , άργαλεώτατον AH (Turn.) χαί om. Arm τό om. AH έξαμαρτεΐν R A H : έξαμαρτάνειν F (ν), άμαρτάνειν D 12 νηφάλιους scripsi: νηφάλια RAH (ν), om. F 13 είς R A H : χατά την F (ν) των άγίων FH (ν) 15 άρχιερευς coni. Mang. 16 χρασθαι A H γάμω F 1 16. 17 μναται παρθένου καθαρά; R F : παρθενίας καθαράς μναται Δ Η 17 xal προγόνων om. AH 18 έπιχριθείσης coni. Mang. 19 σώμα και ψυχήν F : σώματι κα'ι ψυχή RAH (y) προσελθεΐν scripsi: προσιδεΐν codd. (y) 21 γενέσθαι] γεγενήσθαι F (Mang.) αδτη] αύτη AH (y) τάλλα F 1 1 . 1 2 DK fol. 38 r DL fol. 43r et 182r Φίλωνος: τό περί θεόν άμαρτάνειν τοΰ περί άνθρωπον άφορητο'τερον. 13 Lev. 10,10 16sqq. Lev. 21,13.14. cf. Ioseph. Ant. lud. III § 277. c. Αρ. I § 30. 31.

26

PHILONIS έ χ έ τ ω σπουδάσασα έπαινετόν

μιασμάτων καθαρεΰσαι·

μετάνοια γαρ αδικημάτων

χαί μηδείς ?τερος αότήν αγεσθαι κεκωλυσθω,

ίερεΐ δε μή

προσίτω· τά γαρ ίερωσυνης έξαίρετα δίκαια συμφωνίαν έπιζητούσης την 103 από γενέσεως [ α ρ χ ή ς ] άχρι τελευτής άνυπαίτιον. τάς έκ των τραυμάτων

ευηθες γάρ διά μεν

έπιγενομένας οδλάς έν τοις σώμασιν εφγεσθαί 5

τινας ίερωσυνης, ai συμβολον ατυχίας, où μοχθηρίας, εΐαί,

τάς δε μή

κατ' ανάγκην μόνον αλλ* εστίν δτε καί έκουσίου γνώμαις πεπρακυίας την ιδίαν δραν, έπειδήπερ δψε καί μόλις μετέγνωσαν, εόθυς από έραστών ίερεΰσιν άρμόζεσθαι καί από χαμαιτυπείων είς ιερά χωρία μετοικίζεσθαι·

μένουσι γάρ οόδέν ήττον

έν ταΤς ψυχαις

104 οόλαΐ καί τόποι των αρχαίων άδικημάτων.

των

μετανοουντων ίο

ευ και παγκάλως έν έτεροις

διείρηται „μηδέ μίσθωμα πόρνης είσκομίζειν είς το ιερόν" ( D e u t . 2 3 , 1 8 ) · καίτοι τό γε νόμισμα καθ' αυτό ουκ ενοχον, αλλά διά την λαβοΰσαν καί την πράξιν έφ' ή δέδοται.

σχολή γ' αν έτι προσοϊτό τις είς κοινωνίαν

ιερέων γυναίκας, ων και τά χρήματα βέβηλα καί παράσημα, εΐ καί ταΐς 15 υλαις καί τοις χαρακτήρσι δόκιμα.

1 σπουδα'σασα μιασμάτων καθαρεΰσαι RF Arm: διά τό των πρίν σπουδασμάτων καθαρεΰσαι AH (Turn.); διό τό των πρίν μιασμάτων καθαρεΰσαι Mang. μετάνοιαν L (Turn.) 2 έπαινετόν RF: έπαινετέον AH (ν) έτερος] έξ έτέρων- Arm αγεσθαι αότήν transp. F μή R F : μηδέ AH (ν) 3 προσίτω] „concedatur" (προσιέσθω?) Arm δικαίας συμφωνίας R έπιζητοΰσι F 1 , έπιζητούση F 2 , η« έπιζητοϋσιν ης (ortum ex έπιζητοδσιν) R 4 γεννήσεως Α άρχήν RF αρχής seclusi 5 τάς om. R έ* om. F έπιγινομένας AH (Turn.) είργασθαι F 1 6 ίερωσδνης] Ιερέων F αΐ] καί Arm είσί] είσΐν αδται Arm 7 καί om. AH (Turn.) 8 μόλις χαί όψέ Arm άπ' F τ ευ 9 χαμαιτυπίων R, χαμαιτύπων F 11 εδ RF Arm: δθεν AH, δθεν L, δβεν εδ ν 12 μηδέ] μηδέν AH (Turn.) είσχομίζειν] μή κομίζειν AH (Turn.) ; κομίζειν Mang, είς τό Ιερόν ante μή κομίζειν transp. A, om. Η ίερόν θεού Arm 13 τό γε R F Vind.: γε τό AHD (υ) χαθ' έαυτό Vind., κατ' αδτό D Ινοχον] έναγές coni. Mang. διά om. D λαβοΰσαν] βαλοδσαν coni. Mang. 14 σχολή F γ ' äv RAH: γάρ F (ν) ίτι] εί AH προσοϊτό RF: πρόσοιτό AH (Mang.); προσείτό Turn. 15 καί τά om. AH 16 τοις] ταϊς Η

10.11 cf. Zeno frg. 158 Pearson (215 Arnim) ap. Sen. de ira 116,7 nam, ut dixit Zeno, in sapientis quoque animo, etiam cum vulnus sanatum sit, cicatrix manet. sentiet itaque suspiciones quasdam et umbras affectuum; ipsis quidem carebit. 12—14 D R fol. 41* Φίλωνος είς τον δεχάλογον (sic), DH fol. 129Γ Φίλωνος: μίσθωμα πόρνης είσκομίζειν είς το lepòv άπηγόρευαεν ¿ νομοθέτης· καίτοι γε τό νόμισμα — δέδοται. Vind. hist. gr. 67 fol.60 Γ : μίσθωμα πόρνης ού θέμις τόν Ιερέα είς τό iepèv είσχομίζειν καίτοι τους (sic pro τό γι) νόμισμα — δέδοται.

DE SPECIAL. LEGIBUS LIB. I (DE SACERDOT.) (9.)

Τ ά μεν οδν περί γάμον ούτως ήκρίβωται τψ

27

άρχιβρεΐ,

&οτ* 105

οδδε χήραν έφεΐται γν κελεύσας, άγέλας.

έκ τ η ς

είσφοράν

δυνατοϋ.

έπινέμει άπό

έπιγονής κατά

άλλας

142 αφθονία, τεκμήραιτ' άν τις

καί τήν

μάλιστα τοΰ πασι

άπάρχεσθαι

ετι

αίπόλια

ί'σην έδικαίωσε

εφην,

τε τε

δση

τοις

νομοΟετήσαι

(2.)

ίερεΰσιν,

σίτου

έπειδή

άφανεστά-15

καί

μετά οίνου

ποίμνας

καί

δε

τούτων

καί

καί

βουκόλια 20

περί το έθνος πολυανθρωπίας.

ών απάντων δήλόν έστιν, δτι βασιλέων σεμνότητα καί τιμήν

δε

εκαστον

έστίν ές

περιάπτει

1 λιίγοις—εϊδεσιν] τοις προγόνων άοράτοις εϊδεσιν coni. Mang. άοράτοις εϊδεσιν R L 2 : άρρήτοις etSeaiv ΔΗ, άοράτοις (om. εϊδεσιν) F Arm. 2 έγγόνους R τ' F έννοίας Arm 4 ευγονίας xal εότεκνίας transp. F 5 σφόδρ' F 6 είναι post άμέμπτους (5) transp. AH (Turn.) βλαστήσας F : βλαστήσει R, βλαστός ή AH, βλαστό; ή καί Arm 7 xal ante άνδρας om. Arm 8. 9 Ιργω καί λ(!γω transp. Η (ν) 9 άληθεϊ AH παγίως scripsi: παγ(ω codd. (ν) 9. 10 της . . . χαδιερώσεως RAH: τήν . . . χαίΗέρωσιν F (Turn.); τήν χαθιέρωσιν γόνας καί τδ ενυστρον

περιέβαλεν είς το δυσ-

τω

καλούμενον,

είρημένην αίτίαν,

τάς δέ

ίερεΐ

δίδοσθαι,

βραχίονα και

τον μέν βραχίονα διά σιαγόνας

2 η F : είς R , om. AH 1 γοΰν om. Arm 5 άλλοίας] άλλας coni. Mang. UP Arm 9 xa&' έκάστην om. Η ιερατικά seclusi 11 έτοιμότητι] ¿σώτητι Η (sic) Mang, 13 δ' F πρεπωδέστατοι Η νέμεται AH

την

τοΰ τε κυριωτάτοο

σιαδλίγω τών

4 λομεώνας AH: έχθροϋς σκεπτόμενοι AH 7 τά ώρών] ¿ρών F ποιου ντε £ σπουδή om. R 12 άπο13. 14 έναγομένων AH

15 δυεΤν R F : δυοίν AH 16 άνδρίας AH 20 στρατιώτη; AH 21 ¿χυρώτατον R F : έχυρώτατα AH 24 χρεηφαγίας R τρία ταΰτα Arm 24.25 σιαγόνας F : σιαγόνα RAH 25 ίνυστρον καλουμενον R F : καλούμενον ήνυστρον (ενυστρον A) AH (ν) post ίνυστρον add. F : ίνυβτρον τό ϋντερον λέγει 14 Lev. 7,21—24. 10,14. 15. Num. 18,18 23 Deut. 18,3. cf. Ioseph. Ant. lud. IV § 74 είναι δέ κ»ί τοις χατ' οίκον θύουσιν εύωχίας ενεκα της αυτών, άλλά μη θρησκείας, ανάγκην κομίζειν τοις ίερεΰσιν ϊνυστρόν τε καί χελόνιον χαί τον δεξιόν βραχίονα τοΰ Θύματος. 3*

PHILONIS

36

μελών, κεφαλής, και λόγου του χατά προφοράν άπαρχήν, ου τί> νάμα ρεΐν εξω δίχα της τούτων κινήσεως οόκ 3ν δυναιτο· σειομένων γάρ — αφ ou xal προαωνομάσθησαν έτυμως — δταν πληχθώσιν δπο γλώττης, απασα 148 ή της φωνής δργανοποιΐα συνηχεί,

τό δέ ενυστρον εκφυσις κοιλίας

έστί· κοιλίαν δέ φάτνην άλογου θρέμματος, έπιθυμίας, είναι συμβέβηκεν, 5 ήτις υπ' οίνοφλυγίας καί δψοφαγίας οίρδομένη τροφαις έπαλλήλοις αιτίων όμοΰ και ποτών ¿el κατακλύζεται και συός τρόπον έν βορβόρφ διαιτωμε'νη χαίρει· παρο καί τόπος απενεμήθη σφόδρα οίκειότατος ó των 149 περιττωμάτων άκολάστφ χαι άπρεπεστάτψ θρέμματι.

αντίπαλον δέ έπι-

θυμίας έγκράτεια, ην άσκητέον καί διαπονητέον καί σπουδαστέον μηχανή 10 πάση περιποιεΐσ&αι ώς μέγιστον αγαθόν καί τελειότατον Ιδία τε και 150 κοινή συμφέρον,

έπιθυμία μέν ουν βέβηλος καί ακάθαρτος καί ανίερος

ουσα πέρα των άρετής δρων έγχράτεια

δέ,

καθαρά

καί

έλήλαται

αχηλίδωτος

χαί

πεφυγάδευται

αρετή,

πα'ντων

δεόντως· δσα

πρός

βρώσιν χαΐ πόσιν άλογοΰσα καί έπάνω τών γαστρδς ήδονών αδχοΰσα 15 Γστασθαι, κοιλίας,

βωμών Ιερών ψαυέτω καί την πρόσφυοιν έπιφερομένη της όπόμνημα

του

καταφρονητικώς

εχειν

απληστίας

151 μαργίας χαί πάντων δσα τά είς τάς έπιθυμίας άναφλέγει. απασι έστί

μέντοι —

καί

δοράς

τάς

τών

προστάττει

ολοκαυτωμάτων — αμύθητα τους

υπηρετοΰντας

ταΐς

και

λαι-

(4.) δέ

θυσίαις

έφ' ταΰτ

Ιερείς 20

λαμβάνειν, oò βραχεϊαν αλλ' έν τοις μάλιστα πολυχρήματον δωρεάν. έ£ ών δήλόν έστιν, δτι κλήρον èva μη παρασχών τη (ερωμένη φυλή

1 μερών AH απαρχής F ου E F : καί γάρ AH; xal γάρ τούτου ν 1 . 2 το νάμα freiv R F : άμαρτάνειν AH Arm 2 έξω om. Arm δίχα της τούτων κινήσεως R F : και δίχα της χινήαεως τούτων AH (ν) δόναιτό τις AH σειομιένων] «κίμεναι exspectaveris γαρ om. Η (Turn.) 3 προσωνομάσ&η AH (Turn.) έτύμως F : έτοίμως RAH 4 δ" F Ινυστρον R F A : ήνυστρον Η (ν) 5 έστίν R 6 τροφαΐς] τρυφαίς L (Turn.) 7 aid AH 8 τόπος άπενεμήθη σφόδρα R F : σφόδρα άπενεμήθη τόπος AH άπενεμήθη codd. : έπενεμήθη ν οίκειιίτατος] οικείος coni. Mang, vel σφόδρα delendum 9 εύπρεπεστάτω F δ' F 9 . 1 0 έπιθυμία AH 10 σπουδαστέον καί διαπονητέον transp. F 1 0 . 1 1 μηχανη πάση R F : πάση μηχανή AH (ν) 11 τελεώτατον F 13 πέραν R τών] της R έλήλασται F 14 καθαρά] καί καθαρά AH άρετή A H : έν άρετή RF 16 καί secludendum videtur πρόσφυοιν] Ικφυσιν coni. Mang. 17 καταφρονητικώς] κατηγορητιχώς AH 18 τά είς τάς R A H : τάς είς τουτ' F (Mang.), τοιαύτας Arm 19 τάς έπΐ τών Arm 20 δοράς] δωρεάς Arm 21 βραχείας R 22 Ιερωμένη] έρωμένη Η

5 φάτνην i U f ο υ θρέμματος: cf. Plat. Tim. p. 7 0 e

19 Lev. 6,38.

D E S P E C I A L . L E G I B U S L I B . I ( D E S A C E R D . HONOR.)

37

κατά ταδτά ταΐς άλλαις τοΰ πασών εδωκε σεμνότερον πόρον χαί άγιώτερον, κατά πρόφασιν απαρχών των έξ απαντος θοσιας είδους, δε τοΰ μηδένα τών ρ. 236 Μ. άπαρχάς εις

δπέρ 152

διδόντων ¿νειδίζειν τοΐί λαμβάνουσι, κελεύει τάς κομίζεσδαι πρότερον, ε ί τ ' | έν&ένδε τους Ιερείς

τό ίερόν

5 λαμβάνειν· ήρμοττε γαρ θ ε φ

μεν τους ευεργετουμένους έν απασι τοις

κατά τδν β ίο ν χαρι στηρίους άνα'γειν άπαρχάς, τον δε ατε μηδενός έπιδεα τοις άμφί τό. Upòv υπηρέταις και λειτουργοϊς χαρίζεσ&αι μετά σεμνότητος καί τιμής της άπάσης* το γαρ μη παρ' ανθρώπων αλλά παρά τοΰ πάντων ευεργέτου δοκεΐν λαμβάνειν άδυσώπητον εχει δωρεάν, ίο

(5.)

Τοσούτων

ουν προκειμένων άθλων, έάν τίνες άπορώσι των 153

ιερέων κοσμίως και άνυπαιτίως ζώντες, της ημετέρας παρανομίας έφεκατήγοροι, καν ήσυχάζωσιν· εί γαρ έπειθαρχοΰμεν τοις κελευσθεΐσι

βτάαι

και τάς άπαρχάς

έποιούμεθα η προστέτακται, ουκ αν μόνον έκεϊνοι τών

αναγκαίων ευπόρουν, αλλά και τών άλλων δσα προς άβροδιαίτους χορη15 γίας άνεπίμπλαντο.

καν άρα ποτέ αύθις ή φυλή τών ιερέων έν άπασι 154

τοις κατά τον βίον άφθόνοις έξετάζηται,

μέγα δείγμα γενήσεται τοΰτο

κοινής όσιότητος καί τής τών νομίμων έ π ' ακριβές είς απαν φυλακής, αλλ' ή τίνων ¿λιγωρία — άπαντας γαρ ουκ ασφαλές αίτιασθαι — γέγονεν αίτία

πενίας

20 έκείνοις.

τοις

ιερωμένοι;,

το γαρ παρανομεΤν

δλίγον δελεάζη χρόνο ν

εί δέ δει τάληθές ειπείν, έπιζήμιον

τοις

καί

παρανομοΰσι,

αδτοΐς

κδν

προς 155

το δέ επεσ&αι τοις τής φύσεως νόμοις ώφελι-

μώτατον, κδν παραυτίκα αυστηρον η και μηδέν προσηνές έμφαίνη. (6.)

Τοσαύτας προσόδων άφορμάς χαρισάμενος τοις ίερεΰσιν ουδέ 156

τών έν τη δευτέρα τάξει κατωλιγώρησεν · ε(σί δέ νεωκόροι

τούτων οί

25 μέν έπι θύραις Γδρυνται παρ' αδταϊς ταις είσόδοις πυλωροί, οί δ'

είσω

κατά τδ πρόναον υπέρ τοΰ μη τινα ών ου θέμις έκόντα ή καί άκοντα έπιβήναι, οί δ' έν κύκλψ περινοστοΰσιν έν μέρει διακληρωσάμενοι νύκτα

1 τοΰ R F : τών AH (υ)

πόρον M a n g . : τρόπον codd., τόπον Arm

R F A r m : άπονώτερον A H 5 ήρμοττεν R

θεώ

¿váyeiv R A H (Turn.)

2 είδους] δούς A r m μέν τους F :

δ' F

6.7

tò codd.: τψ ν

έχείνα A H

θ ε ώ τους μέν R A H (ν)

έπιδεη R

13 ¿ποιούμεθα c o d d . : έπονοΰμεθα ν

22

2 6 τιν' F

ποτ' F

RF:

1 5 άνεπίμ-

16 γενήβεται τοϋτο c o d d . :

18 όίπαντας R F : πάντας A H

γέγονε πενίας αίτία AH (ν)

έμφαίνη] ήν

δοκεΐν

μόνων corr. e x μόνον Α

17 τ ή ς ] τοϊς F

γέγονεν αίτία πενίας R F :

μηδέν R F : μή A H

8 τής άπάβης R F : τής om. AH

1 1 . 12 έφεστάσι c o d d . : έφευτώσι τ

πλαντο R : ένεπίμπλαντο AH (ν), om. F 18.19

R

6 άναγειν F :

9 εύεργέτου R F : δημιουργού AH

11 υμετέρας Arm

τούτο γενήσεται ν

1 . 2 άγιώτερον

3 λαμβάνουσιν

ÏÏ

2 4 νωχόροι F

ή καί R F A r m : χαί om. AH ( T u r n . )

2 1 δ1 F 2 5 ταίς om. F άχοντ' F

38

PHIL Ο Ν IS /at ήμέραν, ήμεροφυλακες και νυχτοφυλακές, Ιτεροι δέ τάς στοάς και τά έν ΰπαίΟρψ κοροΰντες τον φορυτόν έκκομίζουσιν έπιμελουμενοι καθαριότητος· οίς απασι μισθός ώρίσ&ησαν αί δεκάται, κλήρος γαρ νεωκόρων

157 ούτος,

ου πρότερον γοΰν ειασεν ó νόμος αυταΐς χρήσθαι τους λαβόντας

ή πάλιν άλλας δεκα'τας ώς από κτημάτων ίδιων άπάρζασθαι και δούναι 5 τοις της άμείνονος τάςεως ίερεΰσι· 158 πρότερον δ' ουκ έα.

τηνικαΰτα γαρ έφήκεν

άπολαυειν,

απένειμε δε καί πόλεις αυτοΤς δκτώ πρός ταις

τεσσαράκοντα καί κα&' εκάστην προα'στεια εις δισχιλίους

πήχεις

έν κύκλιο

προς νομάς θρεμμάτων καί τάς άλλας ων δει πόλεσιν αναγκαίας ρεσίας.

έκ δέ τούτων απεκληρώθησαν εξ,

υπη-

αί μεν έκτος αί δέ έντός 10

'Ιορδανού του ποταμού, τρεις έκατέρωθεν, εις καταφυγήν τοις άκουσιον 159 φόνον δρα'σασιν. της παραίτιον

έπειδή γαρ | τον όπωσουν γενόμενον α ν θ ρ ώ π φ τελευ- ρ. 237 Μ.

ουκ ην ευαγες εί'σω περιρραντηρίων

παρε'ρχεσθαι

χρώ-

μενον προς ασφάλειαν καταφυγή τ ψ ίερω, τάς είρημένας ανήκε πόλεις, ίερά δεύτερα,

πολλήν ασυλίαν έχουσας ενεκα της περί τους οίκήτορας 15

προνομίας τε καί τιμής, ο" τους ίκέτας διασωζειν έ'μελλον, εΐ βιάζοιτό τις έχυρωτέρα δυναμις, ού παρασκευαΐς τ α ΐ ς είς πόλεμον οΰσαις, αλλ' άξιώμασι καί προνομίαις, απερ έκ των νόμων δια την σεμνότητα τής

1.2 καί τά R F : και το Α, τάς (om. καί) Η 2 κοροϋντες] ώρώντες AH έπιμελουμενοι R F : έπιμελόμενοι AH (Turn.) 2 . 3 καθαρειότητος F (καθαριότητος scripsi): καθαρότητος RAH (ν) 3 ώρίσθησαν αί δεκάται R F : ώρίσθη δεκάται AH (prob. Mang.) 6 νεωκόρων F (Mang.) 4 γ' ουν F εΐααεν RF: έα AH 7 ταϊς] τοίς H 8 καί om. Turn. χιλίους Arm 10 εξ F: ανά Ιζ RAH (ν) αί μεν έντός αί δ' έκτος F Arm 11 τρεις] προς All 12 έπειδή γαρ] έπειδήπερ 11 όίνθρωπον Η; ανθρώπων Turn. 13 εΰαγες] ευγενές Α 14 καταφυγή om. Arm 15 έχούίης Η 16 τιμής] φυγής AH ίκέτας RA: οίκέτας FH (Turn.) 17 έχυρωτέρα R : όχυρωτέρα FAH (ν) ουσαις R F : om. AH (ν) 18 προνοϊ μείαις Α 3 sqq. Num. 18,21. 24. 26—28. cf. loseph. Ant. lud. IV §68 προς τούτοις δέ καί τον λαόν έξέταξε των έπετείων καρπών δεκάτην αότοϊς τε τοις Λευίταις καί ίερεϋαι τελεϊν. καί οι μεν ή φυλή παρά του πλήθους λαμβάνει ταΰτ' έϊτίν· άναγκαϊον δ' ήγησάμην ä τοις ίερεΰσιν ιδία παρά πάντων γίνεται δηλώααι. (69) των μέν τεαααράκοντα καί όκτώ πόλεων τρισκαίδεκα παραχωρήσαι τους Λευίτας αύτοίς προσέταξε καί τής δεκάτης, ής παρά τοΰ λαοΰ κατ' Ιτος λαμ.βάνουαι, δεκάτην αύτοίς άπομερίζειν. 7 sqq. Num. 35,2—8. 11—15. cf. Ioseph. I. I. § 67 Μωυ3ής δ' έπεί πολέμου καί στρατείας ή των Λευιτών άφεΐτο φυλή θεραπεύουαα τον θεόν, ϊνα μή δι' άπορίαν μηδέ ζήτησιν των είς τον βίον αναγκαίων άμελοϊεν τοΰ ίεροΰ, κατά βοΰληυιν τοΰ θεοΰ τήν Χαναναίιον κτησαμένους τους 'Εβραίους έκέλευε κατανεϊμαι τοίς Λευίταις όκτώ καί τεαααράκοντα πόλεις άγαθάς καί καλά; τής τε προ αυτών γής περιγράψαντας είς διοχιλίους πήχεις από των τειχών αυτοί; άνεϊναι.

DE S P E C I A L . L E G I B U S L I B . I ( D E VICTIMIS)

ίερωσύνης εϊχον.

39

ó δέ φυγάς έντός δρων της πόλεως, είς ην πεφυγά- 160

δευται, κατακεκλείσθω δια τους έφεδρους κολαστάς, ο" γένει προσήκοντες τπό των ιδιωτών έτέρα δ ' t»rcò τοΰ δήμου συντελούμενοι κατά δύο γίνονται τρόπους. 11 Exod. 29,38—42. Num. 28,3—8. cf. Ioseph. Ant. lud. III § 237 15 Num. 28,9.10. cf. Ioseph. I. I. 19 Exod. 30,6—8. cf. Ioseph. I. I. § 199.

42

Ρ I-I I L Ο Ν I S

172 έμορφώθη προς αρχέτυπο ν Ιδεαν εικόνος θείας,

άρτοι δε προτίθενται

ταϊς έβδόμαις έπί της ιεράς τραπέζης ισάριθμοι τοις μησί του ένιαοτοΰ, δυσί θέμασιν ανά εξ, [δώδεκα,] χατά τον λόγον των ισημεριών έκάτερα — δύο γαρ είσιν ανά παν ετος, εαρινή τε καί μετοπωρινή, αί εξ

μησίν

καταριθμούνται — · δι' ην αίτίαν * * * (έαρινη μεν) τά σπαρτά 5

πα'ντα τελειογονεΐται, καθ' δν χρόνον τά δένδρα γεν ν αν άρχεται,

μετο-

πωρινή δέ χαί δ των δένδρων καρπός τελεσφορεΐται, έν φ καιρψ πάλιν α ρ χ ή σποράς,

ούτως δολιχεύουσα ή φύσις τον αιώνα άλλας έ π ' άλλαις

αμείβει δωρεάς ανθρώπων γένει, ών είσι σύμβολα αί διτταί των προ173 κειμένων άρετων

άρτων

εξάδες,

έγκράτειαν,

αίνίττονται δέ καί την ώφελιμωρίτην

ή δορυφορεΐται προς

ευτελει'ας

των ίο

καί ευκολίας και

δλιγοδείας, διά τον έξ ακολασίας καί πλεονεξίας βλαβερώτατον

Ιπιτει-

χισμόν·

άρτος γαρ έραση) σοφίας διαρκής τροφή, παρέχουσα καί τά

σώματα

άνοσα καί τον λογισμόν υγιή καί έν τοις μάλιστα νηφάλιο ν

174 οψα δε καί μελίπηκτα καί ήδύσματα και δσα σιτοπόνων και όψαρτυτων 15 περιεργίαι τεχνιτεύουσι καταγοητεύουσαι τήν άμουσον καί άφιλόσοφον καί άνδραποδωδεστάτην των αισθήσεων γεΰσιν, υπηρετούσαν καλιρ μεν ουδενί θεάματι ή άκούσματι, γαστρος δέ της ταλαίνης έπιθυμίαις, νόσους 175 σώματι καί ψ υ χ η κατασκευάζει πολλάκις ανίατους,

συνεπιτίθεται

δέ

τοις άρτοις λιβανωτός καί | άλες, ó μέν σύμβολον του μηδέν ήδυσμα ρ. 240 Μ.

1 εικόνα θείαν coni. Mang.

προτιθέναι Η

θΰμασιν F , θρέμμασιν L (Turn.)

2 της] ταίς II

δώδεκα seclusi

3 θέμασιν]

τόν om. F

έκάτερα] ών έκατέρα F (Mang., qui αΐ 1. 4 d e l e n d u m et καταριθμείται 1. δ s c r i b e n d u m censuit);

ών έκατέρα W e n d l . U s e n e r i

¿πωρινή L (Turn.)

sententiam

secutus

5 δι' ην αίτίαν c o d d . : om. y

4

μεθοπωρινή

^αΡινί

i n d i c a v i ; δι' ήν αίτίαν (τούτο προστέτακται, αύτίκα λεκτέον) e. g r . s u p p l e o μέν a d d . T u r n . 8 άρχής F

τά om. Η οΰτω F (ν)

F,

post αίτίαν l a c u n a m

6. 7 μεθοπωρινή F

7 ψ om. F έ π 1 ά'λλαις c o d d . :

αλλας] αλλαις Η (Turn.)

¿ π ' αλλας Mang.

9 δωρεαις (sic) αμείβει t r a n s p . F

9 . 1 0 προκειμένων]

προτεθειμένων F

11 δωρυφορεϊται Η, δωροφορεϊται Α

εύτελείας καί ευκολίας

R F : εόκολίας και εύτελείας (-λίας Η) A H (ν) F V i n d . : τροφην R, τρυφή AH

12 ¿λιγοδείας F A

14 υγιή R : ΰγιά F A H Vind. (ν)

μάλιστα R F V i n d . : om. AH ( T u r n . )

17 άνδραποδεστάτην F , άνδρα-

18 έπιθυμίαις F V i n d . : έπιθυμία A H (-ία ν), έπιθυμίαν R

a n t e νο'σους add. ή F , ή V i n d .

1 Lev. 24,5. 6. 8.

έν τοις

16 τεχνιτεύουσι F V i n d . : τεχνιτεύουσαι R A H

καταγοητεύουσαι F H V i n d . : καταγοητεύουσι R A ποδέστατον V i n d .

13 τροφή

19 σώματι και] σωματικά; F , σωματικούς Vind.

cf. Joseph. I. I. § 142.143.255.

fol. 5 6 v του αύτου: ά'ρτος γαρ — άνιάτους.

256 19 Lev. 24,7.

1 3 — 1 9 Vind. hist. gr. 67

DE SPECIAL. L E G I B U S L I B . I (DE VICTIMIS) ευωδέστερον ¿λιγοδείας είναι καί έγκρατείας παρά σοφία δ' άλες διαμονής τε των συμπάντων — τηροΰσι

—

χαί

ικανού

43

δικαζουση,

οΓς γαρ αν παραπασθώσι

προσοψήματος.

οΐδ' οτι

γέλωτα

οί δια-

χαί χλευών 176

ταύτα θήσονται οί περί τά συμπόσια χαί τάς ε υ ω χ ί α ς πραγματευόμενοι 5 καί

πολυτελείς

τραπέζας

μεταδιώχοντες,

οί

δρνέων

χαί

ίχθυων

καί

χρεών χαί τ η ς όμοιοτρόπου φλυαρίας άθλιοι δούλοι, μ η δ ' οναρ αληθούς ελευθερίας γευσασθαι δυνα'μενοι.

ών ¿λίγα φροντιστέον τοις κατά θεον

καί προς την του όντως οντος άρέσκειαν ζην έγνωκόσιν, ο" των σαρκός αλογειν ηδονών πεπαιδευμένοι τάς διανοίας χαράς καί εόπαθείας θ ε ω ρ ί α 10 τών τ η ς φύσεως ένασκούμενοι

μεταδιώκουσι.

Ταΰτα περί τ η ς εβδόμης θυειν

όλόκαυτα

έπτα'.

επειδή

δέκα τα

διαταξάμενος

σύμπαντα·

ταΐς νουμηνιαις

μόσχους δύο,

γαρ ó μήν τέλειος,

έν φ

σελήνη

τον

αριθμός,

δύο μόσχους,

δν ευ

έπειδή

δύο

μάλα

ε?σί

σελήνης

άεί

χύκλον

ή δεκάς δέ 178

διένειμεν εϊς τά λ ε χ θ έ ν τ α ,

κινήσεις

δεΐν 177

αμνούς

εαυτής

περατοΰται, τέλειον αριθμόν ζ ψ ω ν ήξίωσεν ίερουργεΐσθαι. 15 παντελής

φησί

κριον ίνα,

τους

μέν

διαυλοδρομούσης,

ή μεν κατ' αΰξησιν άχρι πλησιφαοΰς, ή δε κατά μείωσιν άχρι συνόδου, τον δ' ίνα

κριόν, έπειδή λόγος εις έστι, κ α θ ' δν αυξεταί τε καί μειοΰται

τοις ΐσοις διαστήμασι 20 αμνούς,

ότι

καθ'

καί φ ω τ ι ζ ό μ ε ν η

εβδομάδας

πρώτΐβ μεν έβδομάδι

τή

καί έπιλείπουσα,

έπιδέχεται

τους τελείους

συνόδου τον

άπο

διχότομον,

τους

δέ

σχηματισμούς, δευτέρα δε τον

πλησιφαή, καί δταν άνακάμπτ^ πάλιν, ε(ς διχότομον το πρώτον, εις σύνοδον απολήγει,

μετά

δέ τών

έλαίψ προσφέρειν καί οινον εις 25 διότι

καί ταΰτα

σελήνης

ρεΐται διαφερόντως τους

ίερείων

έπτά

σεμίδαλιν

επειτ'

άναδεδευμένην 179

σπονδάς μέτροις (ώρισμέν)οις διετάξατο,

περιόδοις κατά τάς καρπούς πεπαινουσης,

έτησίους σίτος

ώρας τελεσφο-

δέ καί οΤνος χαί

1 ¿λιγοδείας F A 2 δ' R : δέ ceteri τε codd.: τη« y παραπασθώσι R (Wendl.) : παραπαθώσι F, περιπασδώσι Α (ν), περιπαδώσι Η 3 . 4 γέλωτα χαί χλεΰην ταύτα θήσονται R F : χλεύην όήσουαι -/.al γέλωτα ταΰτα AH (ν) 6 ¿μοιοτρόπου R F : ¿μοτρόπου AH (Turn.) δούλοι] δ' ούτοι F 8 xal om. Turn, όντως όντος codd.: ο ντο; όντως y 9 άλογεΐν ήδονών R F : ήδονών άλογεΤν AH (ν) διανοίας R F : της διανοίας AH (ν) 11—47,6 Ταΰτα — καινοτομεϊν R F : om. AH (y) 12. 13 άμνούς έπτά R : έπτά αμνούς F 14 περατοΰται Wendl.: περαιοΰται R F ; περατοΐ conicio ή om. F 15 διένειμεν R : om. F ; διαιρεί post λεχθέντα add. Wendl. 16 είαί R : om. F 19 δέ R : δ" F 20 καθ' έβδομάδος R 21 τόν διχότομον R : την διχο'τομον F 24 σπονδάς R : σπονδήν F μέτροις (ΰρισμένοις scripsi: μέτροις οΓς R F ; μέτροις οΓς (πρέπει) olim comeceram 11 Num. 28,11—14.

cf. Joseph. Ani. lud. Ill

§238.

44

PHILONIS

ελαιον, βιωφβλεσταται οδσίαι και πρδς χρηαιν άνθρώποις άναγκαιόταται, πάσαις είχότως θυσίαις συγκαθιεροΰνται. 180

Τ ^ δ' ίερομηνία διττά θύματα προσάγεται προσηκόντως, έπει καί διττός ó περί αυτής λόγος, ó μέν ώς νουμηνίας, ó δε ώς ίερομηνίας. η μεν οδν νουμηνία, τά ιια ταΐς άλλαις ίερουργεΐσθαι διείρηται, ή δε 5 καί

ίερομηνία,

διπλασιάζεται

αντί δυβϊν προσάγεται,

τά

δώρα,

δίχα των μόσχων·

εΓς γάρ

του βραβευτοΰ διχαιώσαντος ¿διαιρετοί φύσει

μονάδος προ διαιρέτης δυάδος χρήσασθαι έν αρχή τοΰ ένιαυτοΰ. 181

Έ ν δέ τω πρώτφ καιρψ — πρώτον δε καιρόν την έαρινήν ώραν χαί ίαημερίαν χαλεΐ — προστάξας έπτά ήμέρας έορτήν άγειν την έπι-10 χαλουμένην τών άζυμων ισοτίμους άπέφηνε πάσας έν ταΐς ίερουργίαις· δέκα γάρ δσα χαί ταΐς νουμηνίαις Ουειν καθ* έκάστην κελεύει, τά συμ-

182 παντα δλόκαυτα, δίχα τών περί πλημμελείας, αριθμόν έβδομήκοντα.

τδν

γάρ αυτόν εχειν ώήθη λόγον προς μήνα νοομηνίαν δν πρδς ίσημερίαν έβδόμφ μηνί γινομένην τάς έπτά της έορτής ήμέρας, Γν' άποφήνη καί 15 την άρχήν εκάστου μηνός ίεράν καί άθρόων τών έπτά τάς ισαρίθμους ταΐς νουμηνίαις ήμέρας. 183

Μεσοΰντος δέ έαρος άμητος ένίσταται, καθ' ον καιρόν χαριστήρια μεν ανάγεται τ φ θεψ της πεδιάδος έπΙ τψ πλήρη τον καρπδν ένηνοχέναι και τά θέρη συγκομιζεσθαι, δημοτελεστάτη δ' άγεται έορτή προσαγο· 20 ρευομένη πριοτογεννημάτων έτυμως από τοΰ συμβεβηκότος, έπειδή τών

184 γεννημάτων τά πρώτα, αί άπαρχαί, τότε καθιεροΰνται.

προστετακται

δ' άνάγειν θυσίας μόσχους δυο, κριόν ενα καί έπτά αμνούς, ταΰτα μέν δέκα ίερεΐα όλόκαυτα, δυο δ' αμνούς ε?ς βρώσιν ιερέων, ους έπικαλεΐ σωτηρίου διά τό τάς τροφάς άνθρώποις έχ πολλών χαί παντοδαπών 25 διασεσώσθαι· φθοραι γάρ είώ&ααι καταλαμβάνειν, αί μεν έπομβρίαις, αί δ ' αδχμοΐς, αί δ' άλλαις άμοθήτοις νεωτεροποιΐαις, αί δ' αυ χειρο-

3 θύματα R : σ υ γ χ α θ ι ε ρ ο ϋ ν τ α ι ^ : καθιεροΰνται F 2 πάσαις F : πάσαι R 4 δέ R : δ ' F 5 ή R (ut vid.): τή F 5. 6 ή δέ θυμιάματα F xal R : τη δ' F 9 π ρ ώ τ ω ] πρωτοτρισχόμενον F 1δ περιραντηρίοις F χρηοαμε'νην F : χεκαθορμένην R 19 άχρατος F : άκρατοι R ai R: om. F 20 έγείρουααι προίαναφλέγουαι R: έςεχείρουαι (sic) προααναφλέγουσαι F 23 ά'περ] δπερ coni. Wendl. τά αύτά R: τούτα F 25 έπιοτομίζοντας R (Wendl.): έπιβτομβτίζοντβς F τάς om. R είτα R: εϊτ' F 26 μετουσίαν R (Wendl.): μετουσία F έκαλεαεν F : έκέλευυεν R

2 Num. 29,35. 36. cf. Iosepk /. I, § 247 22. 25. 28. 31. 34. 38.

7 Num. 28,15. 22. 30. 29,5. 11. 16.19.

DE SPECIAL. LEGIBUS LIB. I (DE VICTIMIS) τοΰ

τόπου κάκ

των

δρωμένων

καί

λεγομένων

διά

47

των

κυρ«ι>τα'των

α ν θ ή σ ε ω ν , όψεως καί ακοής, έγκρατείας « μ α χαΐ εΰσεβείας έρασδώσιν, ειτ' έπί

πδσιν υπέμνησε τοΰ μ ή

αμαρτίας

· ó

γαρ

άμαρτάνειν Sta της θυσίας τοΰ περί

αμνηστίαν έ φ ' οις ήμαρτεν

αιτούμενος

ούχ

οΰτως

5 έστι κακοδαίμων, ω σ τ ' έν φ χ ρ ό ν ψ παλαιών α δ ι κ η μ ά τ ω ν αιτείται λύσιν ετερα καινοτομεΐν. (4.)

Τοσαΰτα

περί τούτων

διαλεχδείς άρχεται

διαιρειν

τα

τ ω ν 194

Ουσιών γένη καί τ έ μ ν ω ν eli ειδη τρία τά ανωτα'τω το μεν όλόκαυτον καλεί, τό δέ σωτήριον,' το δε περί α μ α ρ τ ί α ς · ε ί θ ' εκαστον τοις άρμόττουσιν έπιιο κοσμεί τοΰ πρέποντος αμα καί ευαγοΰς ου μετρίως στοχασα'μενος. παγκάλη 195 δε καί προσφυεστάτη τοις πράγμασιν

ή διαίρεσις

άκολουθίαν

έχουσα

καί είρμόν· ε? γαρ βοόλοιτό τις έξετα'ζειν ακριβώς τάς αίτιας, ών ί ν ε χ α τοις π ρ ώ τ ο ι ς εδοξεν ά ν θ ρ ώ π ο ι ς έπί τάς διά θ υ σ ι ώ ν ευχαριστίας όμοΰ καί λιτάς έ λ θ ε ΐ ν , ευρήσει δυο τάς α ν ω τ ά τ ω ·

μίαν μεν την προς θεόν

15 τ ι μ ή ν , την άνευ τινός ετέρου δι 1 αυτόν μόνον γινομένην ώ ς άναγκαΐον (και)

καλόν,

έτέραν

δε

τήν

των

θυόντων

προηγουμένην

ώφέλειαν·

διττή δ' έστίν, ή μεν έπι μετουσια α γ α δ ώ ν , ή δέ έπί κακών α π α λ λ α γ ή , τη

μεν

ουν κατά θεόν καί δι' αυτόν μόνον γινομένη προσήκουσαν ó 190

νόμος απένειμε θυσίαν τήν όλόκαυτον, 20 έπιφερομένη

της

θνητής

φιλαυτίας

όλοκλήρω και

όλόκληρον

καί

παντελεΐ

παντελή·

μηδέν

τήν

δε

ya'piv α ν θ ρ ώ π ω ν , έπειδή διαίρεσιν έ π ε δ έ χ ε τ ο ή δόξα, και αότός διείλε, κατά

μέν

σωτήριον,

τήν τη

μετουσίαν δε

φυγή

τών τών

άγαδών κακών

όρίσας

άπονειμας

θυσίαν τήν

ην

περί

ώνόμασε αμαρτίας.

1 (όρω)μένων καί R: om. F òià τών R F : δυο Wendl. 2 ά'μα F : om. R 3 δύσεως Ν τοΰ R F : της Wendl. 6 καινοτομεί conicio 8 γένη] είδη F είδη τρία codd.: τρία είδη ν καλεί RF: ποιεί ΑΠ (Turn.) 9 . 1 0 έ π ι κ ο σ ρ ^ ^ Ρ : έπιδιώκει AH (Turn.) 11 al διαίρει« (sic) Η 13 διά R F : om. AH (Turn.) ¿μου RAH: άμα F (Mang.) 14 εύρήσω Η 1δ δι' αυτόν Mang.: δι1 αυτό Α, διά το ceteri ώς άναγκαΐον R F : καί άναγκαΐον AH (v); άκέραιον coni. Bernays 16 καί καλόν scripsi; (δν τιμάσθαι) αναγκαίο ν (καί) καλόν coni. Mang. προηγουμένην RAH: προηγουμένως F 17 δέ έστιν AH μετουσίαν R δ' F άπαλλαγήν R 18 τη . . . γινομένη F : την . . . γινομένην RAH κατά 9εόν] κατά τό δέον coni. Mang. καί om. AH (Turn.) 20 έπιφερομένη R F : έπκρερομένην AH (ν) 21 δόξα] θυσία coni. Mang. 22 μέν F : om. RAH (ν) 23 σωτηρίου coni. Mang.

3—6 Ν fol. 156 r : είτα έπί—καινοτομεΐν τοσαϋτα. Schrift über die Frömmigkeit p. 105.

14 cf. J. Bernays, Theophrasts

48

Ρ Π I L Ο ΝI S

197 ως τρεις εΐναι δεόντως έπί τρισί, την μεν δλόκαοτον δι' αυτόν μόνον τδν I θεόν, δν χαλάν τιμάσθαι, μή δι' ίτερον,

τάς δ' άλλας δι' ήμάς, ρ. 241 Μ.

την μεν σωτήριον έπί σωτηρία καί βελτιώσει των ανθρωπίνων πραγμάτων, την δέ περί αμαρτίας έπί θεραπεία; ών έπλημμέλησεν ή ψυχή. 198

(5.)

Λεκτέον

δε περί

έκαστης τά

νομοθετηθέντα

την

ποιησαμένους άπο της αρίστης· άριστη δ' έστιν ή όλόκαυτος. δή, φησί, πρώτον

μέν το ίερείον

άρρεν,

αρχήν 5 εστω

έκ των προς τάς θυσίας

άριστίνδην ζω ων έπικρι&εντων, μόσχος ή αμνός ή εριφος· επειτα δ' άπονιψάμενος δ προσάγων τάς χείρας έπιφερέτω τη τοΰ ίερείου κεφαλή· 199 καί μετά ταΰτα λαβών τις των ιερέων καταθυέτω καΐ φιάλην ?τερος ίο δποσχών

καί δεξάμενος

τοΰ αίματος

έν κυχλφ περιϊών χόν βωμόν

έπιρραινέτω, καί τδ ίερείον αποδαρέν είς δλόκληρα μέλη διανεμέσθω, κοιλίας άποπλυνομένης καί ποδών·

εΤτα σύμπαν τφ

ίερψ πυρί τοΰ

βωμοΰ παραδιδόσ&ω, γεγονός καί έζ ενός πολλά καί έκ πολλών Ιν. 200 ταΰτα μέν ή ρητή πρόσταξις περιέχει,

μηνύεται δέ και νους ίτερος 15

αίνιγματώδη λόγον εχων τόν διά συμβόλων· σύμβολα δ' έστί τά λεχθέντα φανερά άδηλων καί αφανών,

άρρεν εόθέως

το δλόκαυτον

ίερείον,

έπειδή τοΰ θήλεος καί τελειότερον καί ήγεμονικώτερον καί συγγενέστερον αίτίψ δραστιχψ· τό γάρ θήλυ ατελές, όπήκοον, έν τφ πάσχειν μάλλον 201 ή ποιεΐν έξεταζόμενον. δυοϊν δ' όντων, έξ παρ' ουδενί A l l (Turn.) 12 καί ψόγον R : ή i>6-¡ον F A H (ν) 13 πάντως έγένετο Ν τών χαλών R F N A : τών om. II (ν) xal τών συμφερόντων Ν 3 παρά σοφία R : â περί σοφίας F(N ?), όίπερ τη σοφία AH (ν) 14 χαί σοφοί; R : σοφοϊς FN, χαί χαλοίς AH (ν) 1δ προχείται AH (Turn.) τό addidi τελεώτατον F 16 τοΰ] ου AH μέρος μηδέν R A H : μηδέν μέρος F ; μέρος ούδέν ν σπουδής Α 17 γαρ κυρίως R F : δ' ώς AH (Turn.) εστίν ειπείν t r a n s p . R F 1 9 . 2 0 προς θεόν F 20 άποπλύνεσθαι] έχνίπτεσθαι F 21 την έπιΟυμίαν R F : ώς την έπιθυμίαν AH (ν) ήν F : om. R A H (ν) 22 έκνίπτεσθαι R F : άπονίπτεσ9αι AH (ν) χαί μιασμάτων ora. Η (Turn.) 2 3 χαχών F 24 συνασκουμενον] συναυςόμενον coni. Mang. 2—14 Ν fol. 15C r : τάς — τετίμηται. Philonis opera vol.V.

4

50

Ρ H I L 0 Ν IS

το

μηκέτι βαίνειν

έπί γης, αλλ' αι'Οεροβατεΐν· ή

γαρ ~οΰ φιλοδέου

ψυχή προς άλήθειαν από γης άνω προς ουρανόν πηδά καί πτερω&εΐσα μετεωροπολεΐ συντάττεσθαι γλιχομένη καί συγχορευειν ή λ ί ψ καί σελήνη χαί τ η των άλλων αστέρων ίερωτάτΐβ χαί παναρμονίω στρατί^, ταςιαρχοΰντος και ήγεμονεύοντος το5 θεού τοΰ την ανανταγώνιστον και αν- 5 208 αφαίρετον βασιλείαν έχοντος, δι' ής ένδίκως Ικαστα πρυτανευεται. ή δέ ε?ς μέλη τοΰ ζψου διανομή δήλοι, ήτοι ώς εν τα πα'ντα ή δτι έζ ενός τε καί είς εν, δπερ οί μεν κόρον και χοησμοσυνην έκάλεσαν, έκπυρωσιν

καί

διακόσμησιν,

έκπυρωσιν

μεν

κατά

την

τοΰ

οί δ' θερμού

δυναστείαν των άλλων έπικρατήσαντος, διακόσμησιν δε κατά τήν των ίο "209 τεττάρων

στοιχείων

ευδυβολώτερον

ίσονομίαν,

ήν

το ον δι' αότο το 3ν δφείλει μή συν έπιστήμη

άντιδιδόασιν

αλλήλοις.

σκοπουμένφ δοκεΐ τούτο δηλοΰσί)αι· καί λόγιο τιμδν.

ή

εμοί

τιμώσα

δε

ψυχή

άλόγως μηδ' άνεπιστημόνως αλλά ó δε περί αΰτοΰ λόγος τομήν

έπι-

δέχεται καί διαίρεσιν καί)' έκάστην των θειων δυνάμεων καί αρετών 15 ó γαρ θεός αγαθός τέ έστι καί ποιητής καί γεννητής των δλων καί προνοητικός ών έγέννησε, σωτήρ τε καί ευεργέτης, μακαριότητος καί πάσης ευδαιμονίας άνάπλεως· ών εκαστον χαί κα&' αύτο ίδια σεμνόν 210 καί έπαινετον καί μετά των ομογενών έξεταζόμενον. άλλα ταύτη.

ε χ ε ι δέ καί τά

2ταν | βουληΟης, ώ διάνοια, ευχαριστήσαι περί γενέσεως ρ. 243 Μ.

κόσμου Οεψ, καί περί τοΰ δλου ποιου τήν εόχαριστίαν καί περί των 21 όλοσχερεστάτων αότοΰ μερών

ώς δ,ν ζψου

τελειοτάτου

μελών,

οίον

οόρανοΰ λέγω χαί ήλιου καί σελήνης, πλανήτων χαί απλανών αστέρων,

3 μετεωροπολεΐ R (sic scripseram): μετεωροπορεϊ FATI (ν) ώς R F : ητοι είς A H ; ή δτι είς Turn. εν R F : είς ενα A H (Turn.)

13 άλλα c o d d . : άλλά xaì ν

15 post διαι'ρεσιν add. καί A H (Turn.) 17 έγέννησεν R

IG γεννητής F : γενέτης R A H (ν)

μακαριότητας R F : καί μακαριώτατος A l l (ν) 'διασεμνον (sic) R

¿ίλλω π(άσι?) τοις δεδημιουργημένοις θεωρούμενον βουλησεισ ολοκληρω

8 είς

11 ίσονομίαν] οίκονομιαν II ( T u m . )

12 ψυχή R F : om. A H (Turn.)

αυτόν R , κ α θ ' έαυτό F

7 ητοι

9 έκπύρωίΐν μέν—διακόσμησιν δέ (10) om. A H (Turn.)

θερμού R : θεοϋ F ; πυρός coni. B e r n a y s δ'F

6 S' F

êv τά ποίντα] εισ απαντα R

ταύτη R

18 καί)'

19 post έπαινετον add. R : έν 1 9 . 2 0 ταλλα F

τά άλλα

20 ώ διάνοια R F : ση οιανοία A H (ν)

2 0 . 2 1 περί γενέσεως κο'σμου θεώ R F : θεώ post ευχαρίστησα! (20) transp. A H 21 καί—ποιου om. Rieht. RF:

¿λοσχερεστέρων A H ;

όλου ποιου] δλων ποιητοϋ 11 ολοσχερών ν

22 όλοσχερεστα'των

μελών] μερών Turn.

23

πλανήτων A H

7s(iν] άνομημάτων FN 9 έν φ ποτε φωλεύαας] έν ύζοτέρψ νεύσας (sic) Turn. φωλεύων Ν, φωλεύει F αδικίας xal ασεβείας άνοδίαν FN: αδικίας και άσεβείας ανοιαν R, άδικίαν καί ά'νοιαν AH (Turn.) 10. 11 τήν . . . ά'γουσαν (άνάγουσαν Ν) όδόν RFN: της . . . άγούαης ύδοΰ AH (Turn.) 11 ΰπόμνηαιν αμαρτημάτων αλλά μή λήθη ν RFN: μη λήθην άμαρτημοίτων ά)Χ ότζόμνηνιν AH (ν) 12 μηδ' έτερον FN 13.14 διείρηται F, διήρηται Ν: διαιρείται RAH (Turn.) 15 έπαμφίσκει F, έπαμπίβχει Ν 19 αίμοειδείς] ίσθμοειξεϊς FN 21 άρδεται om. F 23 έποχετευομένην FN: έποχετευομένη R, έποχετευμένην Η, έπωχετευμένην A (Turn.) 24 διανομήν FN (prob. Mang.) γαρ om. F αa περικείμενοί A 1—53,21 Ν toi. 155v: έάν μέν ούν — τά μέλλοντα.

DE SPECIAL. LEGIBUS L I B . I (UE VICTIMIS) υπό

των

οδόντων

τμηθείσαν

πρότερον

υποδέχεται χαί προχατεργάζεται κοιλία;·

χαΐ

λεανθεΐσαν

53

αύθις

τροφήν

κοιλία δέ παρά στομάχου λαμ-

βάνουσα την δευτέραν υπηρεσίαν έπιτελεΐ, προς ην υπό φύσεως έ τ ά χ θ η , χυλωσιν άπεργαζομένη τ η ς τροφής·

αόλοί δε δυο τ η ς κοιλίας σωληνο-

S ειδεΐς έκπεφυκασιν είς ήπαρ έπαντλοΰντες δεξαμεναίς.

έξαιμάτωσιν · ή μεν ουν διακριτική παν γαστον

ταίς

διαπεφυχυίαις έν α ό τ ω

ε χ ε ι δε διττήν δυναμιν ήπαρ, διακριτικήν τ ε και την προς 218

είς

το

χαθαρόν καί

παρακείμενον διηθημένον

τψ

χολής περί

δσον άτεραμνον καί δυσκατέρ-

άγγεΐον

άποκρίνει,

ή

δ ' έτερα το

αυτήν φλογμψ τρέπει μεν είς αίμα

10 ζωτικώτατον, αναθλίβει δ' είς καρδίαν.

α φ ' ης ώ ς

έ λ έ χ θ η ταίς φλεψίν

έποχετευόμενον διά παντός είλείται τοΰ σ ώ μ α τ ο ς γινόμενον αότψ τροφή, πρόσεστι και

δε κακεϊνο τοις είρημένοις·

λειοτάτην

οδσαν

εχειν συμβέβηκεν,

[καί]

διά

τήν τοΰ ήπατος φυσιν μετέωρον 219

λειότητα

ίν' έπειδάν των

φανοτα'του

κατόπτρου

λόγον

ήμερινών φροντίδων αναχωρήσας ó

15 νους, υπνιρ μεν παρειμένου του σώματος,

μ η δ ε μ ι δ ς δε των α ι σ θ ή σ ε ω ν

ρ. 245 Μ. I ίσταμένης έμποδών, άναχυκλεΐν αυτόν άρίηται καί τά νοήματα καθαρώς έ φ ' αύτοΰ σκοπεΐν, οία είς χάτοπτρον αποβλέπων το ήπαρ έκαστα είλικρινώς καταθεάται των νοητών και περιβλεπόμενος έν χ υ κ λ φ τά είδωλα, μή

τι πρόσεστιν

αίσχος,

[ίνα]

το

μεν

φυγτβ,

το

δ' έναντίον

εληται,

20 καί πα'σαις ταΐς φαντασίαις ευαρεστήσας προφητευ^ διά τών ¿νείρων τά μέλλοντα. (8.)

ΔυσΙ

δε

μόναις

ήμεραις

επιτρέπει

τήν

χρήσιν

τής

σωτηρίου θυσίας ποιεΐσθαι μηδέν είς τήν τρίτην απολείποντας, χα'ριν·

ενός

μεν

δτι τά τ ή ς

τοΰ 220

πολλών

ίερας τραπέζης πα'ντα καιρίως δει προσ-

2 κοιλία· κοιλία R F N : pr. κοιλία om. ΑΠ (Turn.) 2 . 3 Χαβοΰαα FN 3 έπιτελεΐ R F N : αποτελεί AH (ν) 4 χύμωαιν FN άπεργαζομένης Ν ôè om. FN 5 έμπεφύκααιν II ήπαρ — ήπαρ (tí) om. AH (Turn.) fi. 7 την προς έςαιμάτωβιν scripsi : προς την έξαιμάτωσιν RAH (Turn.), προιεςαιμα'τωίιν FN (Mang.) 8 pr. tò om. FN περικείμενον AH (Turn.) χολής RFN: κωλής AH ir.ιχρίνει Turn. 11 αύτψ] αύτη AH 12 προ'ΐεστι R F N : προϊδετέον AH (ν) ante την add. οτι ν, om. codd. post μετέωρον add. τε Mang, (non F ) 13 λειοτάτην] τελειοτάτην FN ούσαν R F N : om. AH (Turn.) καί seclusi φανοτάτην FN 16 έκποδών F, έκποδών Ν άνακυκλεϊν] άνακινεϊν coni. Mang. αύτόν FN1I 17 αύτοΰ F, έαυτοΰ AH οϊα δ ' R 19 μή τι] μήτε F Γνα sechisi 20 καί om. FN εύαρεατήαας] αριστεύσας vel κρατιατεύυας coni. Mang. προφητεύη scripsi: προφητεύει codd. (ν) ¿νεφάτων Ν 23 άπολιπο'ντας F

13 cf. Plat. Tim. p. 7 1 b .

22 Lev. 10,5. 6.

cf. loseph.

Ant. lud. Ill

§ 229.

Ρ H IL OKI'S

54 φέρεσθαι

σπουδήν ποιουμένους, ώ ς μ ή μεταβα'λη μήκει

221 δε ε ώ λ ω ν ευσηπτος ή φύσις,

καν

χρόνου·

ήδύσμασι παραρτυΟή.

χρεών

έτερου δ' δτι

τάς θυσίας άταμιευτους είναι προσήκει και πάσιν είς μέσον προκεισθαι τοις

δεομένοις·

ίερεΐον,

δς

είσί

γαρ

ευεργέτης

ουκέτι

του

τεθυκότος,

και φιλόδωρος ων

αλλ' ψ

τέθυται

και όμοτρα'πεζον το συμπόσιον των την θυσίαν έπιτελούντων, αγγέλλει μ ή νομίζειν έ σ τ ι α ν · τορες,

ó δ ' έστιάτωρ έστίν

έπίτροποι

ου

γαρ ε υ ω χ ί α ς είσι'ν,

συμβέβηκεν

είναι

και την

ή ν oò θ έ μ ι ς άποκρυπτειν φειδωλίαν, ανελευθερον κακίαν, 222 αρετής

ευγενούς,

προκρίνοντας,

τελευταίου

θυσίαν υπερ δυεΐν προσάγεσί)αι έκατέρφ

μεν

προτεραία

ην

ήμέραν

τη

χρήσιν

γευσάμενον

βέβηλων,

1 ώς

μή

την

των

του

κρεών·

σψζεσθαι

βρώσει

των

της

ένδέχεσθαι,

απηγόρευσε

άπολειφθέν,

μόνον

τη

σωτηρίαν

κρα'τος

λήΟην

αμα

ενοχον

ουχ

εστιά-

παρασκευήν, φιλανθρωπίας, σ ω τ η ρ ί ο υ 10

ψυχικής

άποφαίνει

φησιν

ώς

σωτηρίας

ε?ς την

εί

αναλίσκεσθαι καί

γαρ

ήμιν,

έπεί δέ τρίτον 15

την

προστα'ξας,

ευθυς

ων

ήρμοττε έν

τ η ς κατά το σ ώ μ α υγείας,

πέφυκε

ανά

ή αυτό

νομίζων, ώ

οναρ

δ ' υστεραι'α

ο κυρίως

κατ' αγνοιαν

λαμβα'νειν

δτι

5

οίς παρ-

ψ υ χ ή ς τε και σώματος,

μίαν ήμέραν απένειμεν εις ε υ ω χ ί α ν

2 2 3 ύπόμνησιν, ουδέν

δ'

συμβέβηκε,

ίσα'ριθμον χρόνον ορισδήναι τοις πεφυκόσι τη

το

καινωνόν απέφηνε του β ω μ ο ύ

και πυρί.

αότω·

τρίτην

τυχοι

Tt

τον

δε

τεθυκέναι

καταγέλαστε, ου τέΟυκας· ου προσηκα'μην ά θ ύ τ ω ν , ανίερων, 2«

άκαδα'ρτων,

ών

ήψηκας

κρεών,

ώ γατρίμαργε,

Ουσιών

ούδ'

έπησθημένος. μεταβολή

μήκει

2 ήδύσματι F

χρόνου A H :

έτερον F

5 κοινωνόν] κοινόν F

7 γάρ om.

φειδωλίαν add. καί HAH, om. F τελευταΐον R A H

αποφαίνειν Α Ι !

Wendl. ώ om. F ;! cf. Theodoret.

καί

φησιν R F :

16 την τρίτην

18 πυρί R F : ποιεϊν All λέγων ΑΠ (ν)

(ουδέν των) vel (χρήσιν) άδυτων conicio, (θοίνην) άίύτων 21 καί ακαθάρτων F

εψηκ'α; F

F:

14 ψυχικής] ψυχής F

υγείας R F : ύγιείας AH

17 τύχοι 11: νύχη F A I I

2 0 νομίζεις F

9 post τελευταίου

προσάγεσΟαι συμβέβηκε lì Κ ;

13 των fort, secludendum

15 ύπόμνησιν I I : υπόμνημα F A I I (ν) 19

7. 8 ουκ έστια'τορες F

11 δυοϊν AH (ν)

συμβέβηκε προσάγεσβαι AH (ν)

(Turn.)

Η

RF

3 άταλψεύτους (sic) F

10 προκρίνοντας R F

δε AH

11: την om. F A H (ν)

ώς où μήκει /peiνου μεταβάλλει δέ A l l

coni.

κρεών] κρέα conicio

2 2 έπησθημένο;] έφήσ8ημαι (sic) F Quaest.

VI in Lévit,

(Migne T. 8 0 Col. 3 1 2 ) : Δια τί μετά (κατά?) την τρί-

την ήμέραν ού κελεύει των ίερείων έσΟίειν, τψ δέ παραβαίνοντι τον νόμον επιφέρει ζημίαν, ά'θυτον είναι λέγων την δυσίαν έκείνην; βούλεται μη μόνους αυτούς εύωχεϊσίΐαι, άλλά καί τοις ένδεέσι των κρεών μεταδιδόναι.

τούτου χα'ριν τη πρώτη και τη δευτέρα ήμέρα των

κρεών εκείνων μετα/.αμβάνειν κελεύει, τά όέ περιττεύοντα αποκαίεσ8αι, 'ίνα ύπο τής ανάγκης ταύτης ώΐίούμενοι κοινωνούς εχωσι τους πένητας τής εύωχίας.

16 Lev. 7 , 6 — 1 1 . 1 9 , 7 . 8 .

D E S P E C I A L . L E G I B U S L I B . I (DE VICTIMIS)

(9.)

55

Της δε του σωτηρίου Ουσίας έν εΐδει περιλαμβάνεται ή λεγο- 224

μένη τ η ς α ί ν έ σ ε ω ς ,

ήτις λόγον έχει τοιόνδε·

άβουλήτω περιπεσών, μήτε κατά σώμα

δ μηδενί το παράπαν

μήτε κατά τά έκτος, αλλ' απο-

λέμψ και είρηνικψ βία) χρώμενος έν ευπαδείαις τε και ευτυχιαις έξετα5 ζόμενος, άπήμων καί άπταιστος ών καί το μακρόν του βίου πέλαγος ευθυνών έν ευδία καί γαλήνη πραγμάτων, έπιπνεουσης α ε ι κατ' οάκων ρ. 246 Μ. ευπραγίας, | αναγκαίως δφείλει τδν κυβερνήτην θεόν και άνοσον μεν σωτηρίαν αϋημίους δ' ωφελείας καί συνόλως αμιγή κακών τά αγαθά δωρουμενον υμνοις τε καί εδδαιμονισμοΐς και εόχαΤς Ουσίαις τε *αί ίο ταΐς άλλαις ευχαριστίαις εύαγώς αμείβεσ&αι· λήβδην εν ονομα το α ί ν ε σ ε ω ς έλαχε,

α δή πα'ντα ά&ρόα συλ-

ταύτην την Ουσίαν ουχ ωσπερ 225

την προτέραν του σωτηρίου δυσίν ημέρας άναλίσκεσδαι προστα'ττει, μια δ' αυτό μόνον, tv' oí έπιτυχόντες έτοιμων καί προχείρων ευεργεσιών έτοίμην και ανυπέρδετον ποιώνται την μετα'δοσιν. 15

(10.)

Ταΰτα μεν επί τοσούτον,

ή καλείται περί α μ α ρ τ ί α ς ,

την δέ τρίτην έξης έπισκεπτέον, 226

α υ τη τέτμηται -ολλαχη, κάν τοις προσ-

ώποις κάν τοις των ίερείων είοεσι, προσώποις μεν άρχιερέως καί τοΰ σύμπαντος έθνους καί άρχοντος έν μέρει και ίδιώτου, ίερείοις δε. μόσχου καί χιμα'ρου καί χιμαίρας ή άμνάδος.

διακέκριται δε καί μάλιστ' ήν 227

20 άναγκαΐον διακεκρίσ&αι τά θ ' εκούσια καί ακούσια, τροπάς λαμβανόντων τάς προς τά βέλτιον των δοξάντων άμαρτεϊν καί κακιζόντων μεν αυτους έφ' οΓς έπλημμελησαν, με&ορμιζομένων δε προς ζωήν άνυπαίτιον.

τά 228

μέν ουν τοΰ άρχιερέως αμαρτήματα καί τοΰ έθνους ίσοτίμψ καΟαιρεται 1 παραλαμβάνεται R 3 τά έκτός R F :

2 αίνήσεως F

έντός (ora.

εύτταΟεία L ( T u r n . ) (Tura.)

ó μηόενί] οΰδενι L 4 είρηνικώ R :

om. AH (Turn.) 12 πρότερον R τυχόντες F ,

ΑΙΓ (Turn.)

14

post

ελαχεν R, ελαχον F επιτυχόντες R (Mang.): μετάόουιν tit. περί αμαρτίας

15 ταΰτα—καλείται ( 1 6 ) om. AH (Turn.)

17 άρχιερεων F

6 άεί om. Η 9 τε post ύμνοι;

10 εύαγωγώς (sic) Η

αίνήσειυς F

1 3 μόνον R F : μόνη AH ( T u r n . )

έπιτυγχάνοντες

add. R

8 δέ AH

καί εϋχαϊς F : om. RAH (Turn.) 11 εν om. L (Turn.)

(Turn.)

είρηναίω F A H (ν)

ευτυχίαις τε καί εύπαθει'αις transp. F

κατ' οίάκων] κατ' οίκον F

- ά ν τ ' AH

16 κάν] καί F

1 9 μάλιστ' ήν R (sic scripseram): μάλιιίΓ ήν F (Mang.), δάμαλις

ήν AH (Turn.)

2 0 τροπάς c o d d . : τάς τροπάς Mang.

τάς om. AH (ν) scripsi:

τά) AH

άμαρτήααι AH ( T u r n . )

μεθαρμοζομένων

F (Mang.),

αότοϋς F

με&ορμιζόντιον R A H (Turn.)

21 τάς προς R F : 2 2 μεθορμιζομένων 2 3 ουν om.

Η (Turn.)

2 Lev. 7,2

11 Lev. 7,5

2 3 Lev. 4 , 3 . 1 3 . 1 4 .

16 Lev. cap. 4. cf. lusejih. Ant. lud. Ill § 2-30—232

56

PHILONIS ί ψ ψ — μόσχον y à ρ άνάγεσθαι περί έκατέρου προστέτακται — , τά δε τοΰ άρχοντος έλάττονι μεν, άρρενι δε καί τούτω — χίμαρος γαρ έστι το ίερειον — , τά 8ε του ίδκΰτου καταδεεστέρψ το είδος — θήλυ γάρ

229 αλλ' ουκ άρρεν θΰμα, χίμαιρα, καταδύεται — . εδει γάρ ίδιώτου μεν πλέον άρχοντα φέρεσθαι καν ταΐς ίερουργίαις, άρχοντος δέ τδ έθνος, 5 έπεί τδ δλον τοΰ μέρους αεί κρεϊττον

είναι δει, τον δ' αρχιερέα τΰ>

εθνει της αυτής ήξιωσθαι προνομίας έν τω καθαίρεσθαι καί παρά της Γλεω τοΰ θεοΰ δυνάμεως αμνηστίαν άδικημάτων αίτεΤσθαι· το δ' Ιαότιμον ού δι' αυτόν,

ώς εοικε, καρποΰται μάλλον ή διότι τοΰ έθνους

υπηρέτης έστι τάς κοινάς υπέρ απάντων ποιούμενος ευχαριστίας έν ταΐς 10 230 ίερωτάταις ευχαϊς καί

έν ταις ευαγεστάταις Ουοιαις.

σεμνή δέ καί

θαυμάσιος καί ή περί ταΰτα διάταξις· „ έ ά ν " φησίν „ό άρχιερευς άκων άμάρτΐ[)," και προστίθησιν „ώστε τον λαόν άμαρτεΐν" (cf. L e v . 4, Β), μόνον ουκ άντικρυς άναδιδάσκων, δτι ó προς άλήθειαν άρχιερευς καί μή ποτέ,

ψευδώνυμος πείσεται

άμέτοχος τοΰτο

ου

αμαρτημάτων δι'

αυτόν,

αλλά

έστίν,

εί

διά

κοινόν

δ'

δλισθήσοι 15 τοΰ

έθνους

σφάλμα· το δε σφάλμα ούκ άνίατον, αλλά ραδίως την θεραπείαν ένδε231 χόμενον.

δταν ουν σφαγιασθώ ó μόσχος, κελεύει τοΰ αίματος έπιρραίνειν

έπτάκις τω δακτύλψ άντικρυ τοΰ προς τοις άδύτοις έσωτέρω

τοΰ

προτέρου,

καθ' 8ν τόπον

ιδρυται

καταπετάσματος,

τά ιερώτατα

σκεύη, 20

κάπειτα (τά) τοΰ | θυμιατηρίου τέτταρα κέρατα — τετράγωνον γάρ έστι — ρ. 247 Μ. χρίειν καί έπαλείφειν, το δ' άλλο αίμα προσχεΐν παρά τη βάσει τοΰ 232 έν υπαίθρψ βωμοΰ· έφ' δν άναφέρειν τρία διείρηται, στέαρ καί λοβον

1 έκατέρου R F : έκατέρων AH (ν) Mang): τοΰ είδους F H (ν)

2 έλά'ττον (sic) F 4 αλλ' om. Turn.

A H (Turn.), χίμαιρα R F (Mang.) (-oí Α) πλέον R A H (ν)

ίδιώτην A

6 έπεί] έπί F

δοκεί A H (Turn.), om. h. 1. F προνομίας R F A :

δέ R

10 έστίν R

ταί: εΰαγ. R : έν om. F A Η (ν) αυτά; A H (Turn.)

5 πλέον άρχοντα F : αρχοντα αίεί A, om. F

9

αυτόν codd.

12 θαυμάσιος R F : θαυμασία A l l (ν)

21 καπειτα R F : κάπΐ τά A H

θυσιαστηρίου A l l (ν)

16 αύτόν Η, εαυτόν F 20 το'πον]

τά addidi

θυμιατηρίου R F : την βοίσιν F

αναφέρει F

3 Lev. 4,27. 28

ταΰτα R F : 15 ολισΒήαοι R :

19 αντικρυς F

22 έπαλείφειν c o d d . : άλείφειν ν

23 έφ 1 8ν R F : έφ' ών A H

AH:

11 καί έν

14 μο'νον ούκ R F : ούκ oin. A H

17. 18 ένδεχίμενον R : δεχο'μενον F A I I (ν)

2 L e v . 4,22. 23

καρποΰται

10. 11 εν τε ταΤς ίερ. F

όλισίΐήση A l l (Turn.), όλισθείη F (Mang.!); όλισθήσαι Wendl. τρόπον R

δει R (Mang):

7 p o s t ήξιώσί>αι add. δει F

προνοίας II (Turn.)

καρποΰσθαι R F

3 τό είδος R A (coni. θΰμα, χίμαιρα, s c r i p s i : θύμα

18 sqq. Lev. 4,6—12.

DE SPECIAL. LEGIBUS LIB. I (DE VICTIMS)

57

ήπατος καί διττοί»? νεφρούς, κατά την έπί τοΰ σωτήριου διάταξιν, δοράν δέ καί κρέα και σύμπαν από κεφαλής αχρι ποδών τό άλλο σώμα τοΰ μόσχου μετά των έντοσθιδίων προφέρειν εςω καί κατακαίειν εν χωρίω καθαρω, ενθα την ίεράν από τοΰ βωμού τέφραν έκκομίζεσθαι συμβέβηκε. 5 τα δ' αυτά νομοθετεί καί περί παντός τοΰ έθνους άμαρτόντος. el δέ 233 τις άρχων πλημμελήσειε, χιμα'ρω ποιείται την κάθαρσιν, ως ειπον, έάν δέ ?διώτης, χίμαιρα ή άμνα'δι* τ ψ μεν γαρ άρρεν, τω δ' ιδιώτη θήλυ ζψον άπένειμε, τά δ' άλλα διαταξάμενος έπ' άμφοϊν όμοια, χρίσαι τά κέρατα τοΰ έν υπαίθριο βωμοΰ τ ψ α?ματι, στεαρ καί λοβον ήπατος καί ίο διττούς νεφρούς άνενεγκεΐν, τά δ' άλλα τοις ιερεΰσι παρασχεΐν έδωδήν. (11.) έπεί δε των άμαρτημα'των τά μεν είς ανθρώπους, τά δ' είς 234 ίερά καί άγια δραται, περί μεν των εις άνθρώπους γινομένων ακουσίως διείλεκται, την δ' επί τοΐς ίεροίς κάθαρσιν ίλάσκεσθαι κριώ νομοθετεί, πρότερον άποτίσαντας έκεΐνο περί ο γέγονεν ή πλημμέλεια, το πέμπτον 15 προσεπιτιθέντας της αξίας τιμής. Ταΰτα καί τά τούτοις όμοια νομοΟετήσας έπί τοις ακουσίοις καί 235 περί των έκουσίων έξης διατάττεται. έα'ν τις, φησί, ψεύσηται περί κοινωνίας ή περί παρακαταθήκης ή αρπαγής ή ευρέσεως ων άπώλεσεν ετερος καί υπονοηθείς, δρκου προταθέντος, δμόση καί δόίας έκπεφευ20 γέναι τον από των κατηγόρων ελεγχον αυτός έαυτοΰ γένηται κατήγορος, ένδον ύπο τοΰ συνειδότος έλεγχθείς, καί κακίση μεν εαυτόν ών ήρνήσατο καί επιώρκησεν, όμολογων δ' άντικρυς το πραχθεν αδίκημα συγγνώμην αίτήται, κελεύει τω τοιούτφ παρέχειν αμνηστίαν, έπαληθεύσαντι την 236 μετάνοιαν οόχ υποσχέσει αλλ' εργοις, άποδόσει τής παρακαταθήκης καί 1 έπί om. AH (Turn.) 2 χρέα RF: δέρμα AH (Turn.) 3 έντοσθιδίων RAH: εντοσθίων F (ν) προφέρειν Mang.: προσφέρειν codd. 4 άπό τοΰ βωμοΰ τέφραν RF: τέφραν από τοΰ βιομοΰ AH (ν) είσχομίζεσθαι L (Turn.) 5 περί om. F άμαρτάνοντο« F 6 πλημμελήσειε F, πλημμελήσειεν R : πλημμελήσει, έν AH (Mang.) 8 τά δ' άλλα codd.: τά άλλα ν 10 άνενεγχείν R F : ένεγχείν AH (Turn.) 12 ακουσίως] έχουσίως Η 13 κάθαρσιν] άμαρτίαν conicio χριώ R A : χριών F, χριόν Η (Turn.) 14 άποτισαντοί F γέγονε πλημμέλεια F 15 προσεπιτιθένταί RF: προσεπιθέντα« AH (Turn.) 17 pr. περί] èr.ì R 18 περί om. F 19 προτεθέντος Turn. 20 κατηγόρων RF: κατηγοριών AH (Turn.) 21 εαυτόν RF: αυτόν AH ώ ν ] ov II (Turn.) 23 αιτείται Η άμνηστεΐαν F έπαληθεύσαντι RAH: έπαληθεόοντι L (Turn.), έπαληθεύουσαν ετι F 24 ίιποσχέσεσιν F (Mang.) αποδώσει FH 13 Lev. 5,15.16 17 Lev. 6,2—7. cf. Joseph. Ant. lud. IH §232 è δέ άμαρτών μέν αΐιτφ δέ συνειδώς χαΐ μηδένα Ιχων τον έξελέγχοντα xptòv θύει, τοΰ νόμου τούτο κελεύοντος, ου τα χρέα χατά τό ιερόν όμοια)s oí ιερείς αυθημερόν αιτούνται.

58

PHIL

ONIS

ών ήρπασεν ή ευρεν ή συνόλως έσφετερίσατο τοΰ πλησίον, προσαποτίσας 237 καί το έπίπεμπτον εις παρηγορίαν τοΰ πλημμελη&έντος.

οταν δε ίλά-

σηται τόν ήδικημένον πρότερον, ίτω, φησί, μετά ταύτα καί εις το ιερόν αίτησόμενος ών έξήμαρτεν άφεσιν, έπαγόμενος παράκλητον ου μεμπτόν τον κατά

ψυχήν ελεγχον,

δς ανίατου συμφοράς

αυτόν έρρυσατο τήν 5

288 Οανατοΰσαν νόσον ανεις καί προς υγείαν παντελή μεταβαλών.

κριόν δ'

είναι καί τούτω διείρηται σφάγιον, καΟά | καί τ ψ προς τα αγια πλημ- ρ. 248 Μ. μελήσαντι· το γαρ έν τοις άγίοις ακουσιον αμάρτημα ίσότιμον άπέφηνε τ ψ περί τά ανθρώπινα έκουσίψ, εί μή άρα καί τοΰτ' έστί τι αγιον, επειδή προσγέγονεν δρκος,

ον ουκ έ φ ' υγιεΐ γενόμενον έπηνωρθώσατο ίο

τροπ·β τη προς το βέλτιον. 239

Παρατηρητέον δ' δτι τά μεν έπιφερόμενα τ ψ β ω μ ψ έκ τοΰ περί αμαρτίας ίερείου ταύτα έστιν α και έπί της τοΰ σωτηρίου Ουσίας, λοβός ήπατος και στέαρ καί νεφροί· τρόπον γα'ρ τινα καί δ μετανοών σψζεται, τήν χαλεπωτεοαν των έν τ ω σώματι π α θ ώ ν νόσον ψ υ χ ή ς έκτρεπόμενος. 15

240 τά δ 1 άλλα μέρη τοΰ ζψου προς έδωδήν απονέμεται διαφερόντως.

έν

τρισί δ ' ή διαφορά· τ ό π ψ , χρόνος, τοις λαμβάνουσι· τόπος μεν ουν το ιερόν, χρόνος δε αντί δυεΐν ήμερων μία, o? δέ μεταλαμβάνοντες ιερείς, 241 αλλ' ουχ ών έστιν ή Ουσία, καί ιερέων άρσενες.

έξω μεν ουν ουκ έα

τοΰ ίεροΰ προφέρειν βουλόμενος, ε* τι τ ψ μετανοοΰντι πρότερον ήμάρ- 20 τηται,

μή

περίφημον

είναι

βασκάνων

1 τοΰ πλησίον om. A H ( T u m . ) προς F

ô' R

καί φιλαπεχδημόνων

προσα-οτίσαντι

exspectaveris

2. 3 ίλάσηται R F : ίλεώσηται A H (ν)

5 τόν om. R

•Λιτά ψυχήν έλεγχον R F : περί ψυχής ελεον AH (Turn.) σασαν F

ανιάτων Η (Turn.)

6 θανατοϋσαν s c r i p s i : θανατώσαν R A H (ν), θανατώ-

παντελή R F : παντελώς A H (ν)

6 . 7 ν.ριόν δ ' είναι s c r i p s i : κριόν

δεϊν R (ut vid.), κριόν άναγαγεΐν F , κριόν δ ' α γ ε ι ν κελεύει A H (ν) τοϋτο AH (ν)

καθά R F : κ α 8 ώ ; Α Π (ν)

άνθρώπινον A H ; παρ 1 ανθρωπίνου T u r n .

7 τούτω

RF:

9 περί τά άν9ρώ-ινα R F :

rap'

έστί τι αγιον R : έστιν αγιον F A H (ν)

10 έπειδή προσγέγονεν R F : έττεί όέ προγέγονεν A H ( T u r n . ) A H (Turn.)

2 εις]

3 ΐτω] εστω F

4 ών έςήμαρτεν αφεσιν R F A : άφεσιν ών έξήμαρτεν Η (ν) έρρύσατο αυτόν t r a n s p . F

γνώμαις

12 τοΰ βωμοΰ Η

τής . . . θυσίας R F : τη . . . θυσία A H (ν)

έφ' ύγιεί R F : έκφεύγει

13 ταυτοί] ταύτα Η , τ α ϋ τ ' F 15 ψυχής] έκ ψυχής

F

εί 17 δ ' ή διαφορά F : διαφοραϊς R A H (Turn.) 18 όυοΐν II σ 19 ών R F : δλων Α, ούτως Η 20 προφέρειν R : προφέρειν F, προσφέρειν AH (Turn.) 16 διαφέροντος Α

2 1 περίφημον F : περίφοιτον R A H (ν)

16 Lev. 6,25. 26. 29.

φιλαπεχθήμοσι F

59

DE SPECIAL. LEGIBUS LIB. 1 (DE VICTIMS) άγνώμοσι και στόμασιν άχαλίνοις, έ π ' ¿νείδει και διαβολαΐς έκδεδομένον, αλλ' εντός δρων ιερών, έν οίς και ή κάθαρσις γέγονεν, είναι. δ' ιερεΰσιν

ευωχεϊσδαι

την

Γνα τίμηση τους τεί)υκότας,

Ουσίαν

κελεύει

δια πολλά·

( 1 2 . ) τοΤ; 242 πρώτον

μεν

ή γαρ των έστιωμένων άςίωσις έπικοσμεί

5 τους εστιάτορας· δεύτερον δε Γνα βεβαιότατα πιστεύσωσιν, δτι οΓς αμαρτημάτων εισέρχεται μεταμέλεια ιλεω τον Οεον εχουσιν· ου γαρ δν το!>ς προσπόλους αυτοΰ και Οεράποντας έπί μετουσίαν της τοιαύτης τραπέζης έκάλεσεν, εΐ μ ή παντελής έγεγένητο αμνηστία· τρίτον δ' δτι λειτουργεΐν ουδενί των ιερέων εξεστιν, δς αν μή ολόκληρος η · καί γάρ τ(!> βραχυ10 τάτιρ μ ώ μ ω σκορακίζεται. μάτων

παρηγορεί δή τους μηκέτι τήν των άδικη- 243

όδον ΐόντας ως ιερατικού

μεταλαχόντας

και προς

γένους

ενεκα

προαιρέσεως

ιερέων ίσοτιμίαν έπαχδέντας.

δόεν

κα9αρας καί

μιί

ήμερα το περί αμαρτίας ίερείον αναλίσκεται, ώς δέον υπερτι'ΟεσΟαι μεν το άμαρτάνειν μ έ ν ο ν τ α ς 15 κατορΟοΰν έπεσπευσμένω ή τοΰ εόνους

αεί προς αυτό και βραδύνοντας, προς δε το τάχει

χρήσΟαι.

ενεκα πλημμελείας

τα δ' ύπερ τοΰ άρχιερέως 244

σφαγιαζόμενα προς μεν έδωδήν

σκευάζεται, κατακαίεται δ' έπι της ιεράς τέφρας, ώς έ λ έ χ θ η ·

ου

κρείττων

γαρ ουδείς «ρχιερέως ή του έθνους εστίν, δς άμαρτησάντων γενήσεται παραιτητής.

είκότως ουν αναλίσκεται τά κρέα 'πυρί, κατά μίμησιν των 245

20 όλοκαυτουμένων,

επί τιμή τών προσώπων,

ου/ δτι προς αςίωσιν αί

ίεραί γίνονται κρίσεις, αλλ' δτι τών τάς άρετάς μεγάλων καί ώς αληθώς αγίων αμαρτήματα τοιαΰτά έστιν, ώς ετέρων κατορθώματα νομίζεσθαι. ρ. 24!) Μ. καΟάπερ γάρ ή βα&εΐα καί | άρετώσα πεδιάς, xáv άφορήση ποτέ, της 24G λυπρόγεω 2"> σπουδαίων

φύσει

καρπον

καί

φιλοδέων

φέρει

πλείονα,

συμβαίνει

τά;

τον προς

αυτόν

τρόπον

καλοκάγαδίαν

καί

τών

αφορίας

1 έκδεδομένον F A : έχδε/ομενον R, έκδεχομένων Η (ν) 3 πρώτον scripsi: πρότερον codd. (ν) 4 τους τε8υχότας RF: τον τεθυκότα All (ν) 5 δ' F βεβαιότατα Η: βεβαιότερον FAU (ν) 6 ίλεω codd.: ιλέων Turn. 7 προπόλου; Α θεράποντα«] Θεραπευτάς F μετουσίαν UFA: μετουσία Η (ν) 9 τών om. F 10 μώμω σχοραχίζεται R F : μώμος κομίζεται All (Turn.) παρηγορεί or¡ R F : παρηγορεΐν òè AH τους F (coni. Mang.): τούτους RAH (ν) 12 ίσοτιμίαν R F : ισοτιμίας ΑΠ (ν) έπαχ9έντας F, έπευχθέντας (sic) R : έκπεμφβέντας AH (ν) μια μια] ava (sic) R 13 δέον R F : δέ A, ora. Η (Turn) μεν ss. R 15 έπεοπευϊμένω R F : έσ-ευαμένω AH (Turn.) 18 ή] εί F 19 «al πυρί F 20 όλοκαυτουμένων R : όλοχαυτωμένων FA II (ν) προαώπων R F : προϊόντων AH (ν) άζίωσιν] άξιώμαοιν F 21 τών τάς] τά τών F ώς om. F 22 αμαρτήματα R F : τα Αμαρτήματα AH (ν) τοιαϋτ' F 24 καί om. All

60

Ρ H IL 0 Ν I S

άμείνους είναι ών έκ τ ύ χ η ς οί φαύλοι κατορθοΰσι· γνώμΐβ γαρ οόδέν υγιές δράν υπομένουσι. 247

(13.)

Ταύτα διαταξάμενος

περί

εκάστη; ίδέας των

Ουσιών

έν

μέρει, της τε όλοκαύτου καί σωτηρίου και περί αμαρτίας, άλλην προσνομοθετεΐ κοινήν των τριών, ?να ταύτας έπιδείζ-Q φίλας και συγγενείς 5 248 ούσας· ή δέ συναγωγός αυτών ε ύ χ ή ταύτης ε τ υ χ ε της προσρήσεως, παντός μέρους κτήσεως,

μ ε γ α ' λ η καλείται,

λεκτέον·

πυρούς,

κριθάς,

διά

τί

δε

δταν απάρξωνταί τίνες από ελαιον,

οινον,

τά

κα'λλιστα

τών άκροδρύων, έ'πειτα των ζωων τά πρωτότοκα αρρενικά, τά μεν έκ τών καθαρών καί)ιερώσαντες,

τά δ' έκ

τών μή καθαρών κατ' αξίαν 10

τιμησα'μενοι, μηκέτ 3 έχοντες υλας, έν αίς διαθήσονται την ευσέβειαν, αυτους ανατι&εασι καί καθιεροΰσιν, ά'λεκτον έπιδεικνύμενοι όσιότητα κ«1 υπερβολήν τινα γ ν ώ μ η ς φιλοθέου. καλείται· 249 χ ω ρ ε ί

διό καί μεγάλη προσηκόντως ε δ χ ή

κτημάτων γάρ το μέγιστον αυτός τις έστιν αυτόν ου παρα-

και

έζίσταται.

ποιησαμένψ

δε

την

ευχήν

τάδε

διαγορευει· 15

πρώτον μεν ά'κρατον μή προσφέρεσθαι μηδ' ,,δσα έκ σταφυλής κατεργάζεται" μηδ' ά'λλο τι μέθυσμα πίνειν έπί καθαιρέσει λογισμού, νομίζοντα τον χρόνον εκείνον ίερασθαι· και γάρ τοις λειτουργοίς τών ιερέων 250 δίψαν

άκουμένοις

υδατι

τά

περί

μέθην απείρηται·

τρίχας της κεφαλής μή άποκείρεσθαι,

σύμβολον

δεύτερον δέ τάς

έναργές

όρώσι 20

τοις

παρέχοντα του μή παρακόπτειν το νόμισμα τής εύχής- τρίτον δέ το σώμα

φυλάττειν

καθαρον

καί

άμίαντον,

ώς

μή

γονεϋσιν

έπεισιέναι

τετελευτηκόσι μηδ' αδελφοΐς, τήν φυσικήν ευνοιαν καί συμπάθειαν πρός τά οικεία καί φίλτατα νικώσης ευσεβείας, ήν αεί νικαν καλόν ομού καί 251 σ υ μ φ έ ρ ο ν . άγειν

έπί

(14.) λύσει

ή κ ο ύ σ η ς δέ τής π ρ ο θ ε σ μ ί α ς , τής

ευχής,

1 γάρ R F : δέ A H (ν)

άρνα

καί

εττιόείξη R F : άποδείςη A H (ν)

κριόν,

τον

μεν

6 συναγωγός R F : συναγωγή AH (ν) 10 καθιερώσαντες R :

17 λογισμού R F A : λογισμών Η (ν)

¿σκουμένοις F , άρκουμένοι; R H

12 αυτούς F 19 άκουμένοις Α :

δεύτερον—συμφέρον (25) om. AH (Turn.)

21 παρέχοντα scripsi: παρέχοντας RF (ν)

cf. Joseph. Ant. lud.

8 και καθιέρωσαν

11 μηκέτ' εχβντες R A H , μηκέτι έχοντες F :

έν αΓς διαθήσονται] αις ένδιαθήσονται F

14 αΰτιίϊ· ου] 8ς αύτω F

τών

'iva ταύτας R A H : ιν' αύτάς F (Mang.)

9 άρρενικά om. A H (Turn.)

A H (Turn.), άνιερώσαντες F (Mang.)

6 Num. 6 , 2 s q q .

καί

5 κοινή (κοινήν scripsi) τών τριών R A :

τριών κοινήν F , τινι τών τριών Η (Turn.)

μηκέτι δ' εχοντες ν

άμνάδα

κ ε λ ε ύ ε ι π ρ ο σ - 25

2 όγιές F : !¡καίτιον R A H (v); άνυπαίτιον coni. Mang.

4 αλλην R F : ά'λλο AH (Turn.)

κριθάς F

τ ρ ί α ζψα

IV

2 6 έπιλΰσει F

§7'J

1!) δίψαν άχουμένοις Horn. II. X 2

DE SPECIAL. L E G I B U S LIB. I (DE VICTIMIS)

είς όλοκαύτωσιν, την δε περί αμαρτίας,

61

τον δέ κριόν εις Ουσίαν τοΰ σωτή-

ριου. πάσ; γάρ τούτοις έμφέρεταί πως ó εόξάμενος, τη μεν όλοκαύτω Ουσία 252 διά το μή των άλλων μόνον απαρχών αλλά καί έαυτοΰ παραχωρεΐν, τη

δέ περί αμαρτίας διά το άνθρωπος είναι — και γαρ ó τέλειος η

5 γενητός ούκ· έκφεύγει τό διαμαρτάνειν — ,

τη δέ τοΰ σωτηρίου, διότι

τον σωτήρα ό'ντως Οεόν έπιγέγραπται της σωτηρίας

αίτιον,

αλλ' ουκ

ρ. 250 Μ. ιατρούς καί τάς παρ1 αδτοΐς δυνάμεις· οί | μέν γαρ έπίκηροι και θνητοί μηδ' αυτοΐς ύγείαν [χανοί παρασχεΐν, αί δ' οΰτε πάντας οΰτ' αεί τους αυτους ώφελοΰσιν, οίλλ' εστίν δτε και μέγα βλάπτουσιν, έπειδή το χΰρος 10 έτερος άνήπται καί των δυνάμεων και των χρωμένων αυταΐς. έχπλήττει 253 δέ με το των τριών ζω ω ν προσαγομένων είς διαφέρουσας θυσίας μηδέν είναι ετερογενές,

αλλά ταυτοΰ γένους τά πάντα,

χριόν καί άρνα καί

άμνάδα· βούλεται γάρ, δπερ εφην μικρφ πρότερον, διά τούτου παραστήσαι, δτι άδελφαί καί συγγενείς είσιν αί τρεις ίδέαι των Θυσιών, τ(5 15 και τον μετανοοΰντα σφζεσθαι καί τον σωζόμενον εκ των ψυχικών άρρωστη μάτω ν μετανοεΐν καί έκάτερον σπευδειν προς όλόκληρον καί παντελή διάθεσιν, ής ή όλόκαυτος θυσία σύμβολον.

έπεί δ' αυτόν ηίίςατο προσ- 254

αγαγεΐν, τόν δ' ιερόν βωμον ου θέμις αΓματι άνθρωπίνω μιαίνεσθαι, εδει δέ τι πάντως μέρος ίερουργηθήναι, μέρος έσπούδασε λαβείν, δπερ 20 άφαιρεθέν ουτ' άλγηδόνας ουτε λώβην απεργάζεται· τοΰ γάρ κατά το σώμα φυτικού καθάπερ δένδρου περιττούς τρίχας άπέκειρε καί παρέδωκε πυρί,

ψ

τά

κλάδους τάς της κεφαλής κρέα τής τοΰ

σωτηρίου

θυσίας εψεται· προσηκόντως, ινα τι τών τοΰ ευξαμένου μέρος, ο μή

I είς δλόκαυτον F

τοΰ om. F

ο μόνον I I F : μόνων Α Π (ν) A l i (ν), omisi cum R F (íj ν) τ η ] τό F

δ γεννητός F A n

7 ίατροϋς R F : ίατρόν A l l ( T u m . )

αύτοϊς R F : αύτοϋ AH (Turn.)

θνητοί R F : γεννητοί AH (Turn.)

αϊ δ' R F : ci δ' oiv A H ( T u r n . )

τούτους F

γενείς om. A H (Turn.) om. F , ss. R

ίδέαι] ίδέαι τών ιδεών AH αίιτόν Η

1 9 alt. μέρος R F : om. AH (ν)

αυτοίς T u r n . 1 3 xaì ante 1 4 x a l συγ-

15 τών om. Mang.

17 ή

ηυξατο R (coni. M a n g . ) : ήρζατο F A H

λαβείν] άνάγειν coni. Mang.

γάρ om. R

¿1 φυτικού F : φυσικοϋ ( R ? ) A H ( v ) μερών voluit Mang.

12 άρνα] άμνόν F

1 3 . 1 4 παραστήσαι] παρασχεΐν καί F

δέ F

άπεργάσεται R A H (ν)

8 αύτοϊς F

9 μέγα R : μεγάλα F A H (ν)

χρωμένων] χρωμάτων Η (Turn.)

διαφέρουσας R F : διαφόρους A H (Turn.)

διά add. F

ή R F : ή AH

διαμαρτάνειν R F : άμαρτάνειν AH (ν)

10 ετερος R F : έτέρου AH (ν) II

post παραχωρεΐν add. τ ώ σωτηρι

4 x a l γάρ R F : καν γάρ AH (ν)

(άτε) έπίκηροι conieio ύγίειαν F

2 έμφέρεταί R F : συμφέρεται AH (ν)

αΐιτοΰ AH

2 0 άπεργάζεται F :

2 0 . 2 1 τό σώμα R F : τό om. AH (Turn.) 2 3 τών om. R i e h t .

μέρος om. F :

62

Ρ HI L Ο Ν I S έπιφε'ρειν εςεστι τιο β ω μ ώ , Ουσίας γοΰν stost

συνανακραθη, γενόμενον

ύλη φλογός ιεράς. 255

(15.)

Ταΰτα

μεν

κοινά

των

άλλων,

εδει

δε

καί χοός

ιερείς

απα'ρςασθαί τι τ ψ β ω μ ω , μ ή νομίσαντας άσυλίαν ευρήσθαι τάς υπηρεσίας χαί λειτουργίας έ φ ' ών

έτα'χθησαν.

ή δ' α π α ρ χ ή πρέπουσα

α π 1 ουδενός των έναίμων, αλλ' από το3 κ α θ α ο ω τ ά τ ο υ της 250 τ ρ ο φ ή ς ·

ίερεΰσιν ú

ανθρωπινής

σεμίδαλις γα'ρ έστιν ή ένδελεχής αυτών θυσία, μέτρου

ίεροΰ

το δέκατον κ α θ ' έκα'στην ήμεραν, ου το μεν ήμισυ π ρ ω ί α ς , το δε ή μ ι σ υ δείλης

προσα'γεται, ταγηνισθεν

έν έ λ α ί φ ,

φΟεντος· χ ρ η σ μ ό ς γα'ρ έστι, πασαν

μηδενός ε?ς βρώσιν

υπολει-

θυσίαν ίερεως όλόκαυτον είναι καί 10

μηδέν αυτής ε?ς έδωδήν άπονέμεσθαι.

είρηκότες ουν, ώ ς οΐόν τε ήν,

τα περί Ουσιών ε£ης και περί τών θυόντων λε'£ομεν.

Περί 257

θυόντων.

( 1 . ) ! Βουλεται τον άνα'γοντα θυσίας ó νόμος καθαρόν είναι σ ώ μ α καί ρ. 251 Μ. ψ υ χ ή ν , ψ υ χ ή ν μεν ά π ό τε τών π α θ ώ ν καί νοσημάτων καί ά ρ ρ ω σ τ η μ ά τ ω ν 15 καί κακιών τών εν τε λόγοις και πράςεσι, το δε σ ώ μ α άφ' ών

258 α ύ τ φ

μιαίνεσθαι.

κάθαρσιν

δ ' έπενόησεν έκατέρο) την

εΟος

προσήκουσαν,

ψ υ χ ή μεν δια τών προς τάς θυσίας ευτρεπιζομενων ζ ω ω ν ,

σώματι δε

δια λουτρών καί περιρραντηρίων, περί εύρήσϋαι RF: εύρήσαι All (ν) 5 καί λειτουργία? om. Alf (Turn.) (i αλλά ΑΠ 7 γα'ρ έστιν om. ΑΠ (Tum.) γα'ρ έστιν ή έντελεχής αυτών θυσία R: ή ένδελεχής αότών θυσία Alt, γάρ ή ένδελεχής έστι θυσία αυτών F 8 V F !) δειλινής F ταγηνισθεν RAII: τηγανισίίεν F 9. 10 μηδενός . . . OroλείΦ&έντος RF: μηδέν . . . ά~ολειφ!)έν-ι All (Turn.) 10 χρησμός] νόμος F τΛ

άπελευθεριάσασα,

καί πολυπλασίους,

υ π ' ευφορίας

το παραπλήσιον μέντοι και τους ά λ ε ί π τ α ς έ'στιν ίδεΐν

δρώντας έπί τ ω ν ά ί ) λ η τ ώ ν · καί σ υ ν ε χ έ σ ι γυμνασίαις, ανέσεις ου μόνον

τών

οταν γάρ αυτους συγκροτήσωσιν

έ π α λ λ ή λ ο ι ς 10

πριν εις άκρον κ α μ ε ΐ ν , ανακτώνται

έν

άθλήσει

πόνων

άλλα καί τ ώ ν

παρέχοντες

προς

έδωδήν

καί πόσιν, το σκληροδίαιτον χ α λ ώ ν τ ε ς ε?ς τ ε ψ υ χ ή ς ε ό θ υ μ ί α ν και 9 9 θειαν σ ώ μ α τ ο ς ,

καί ου δήπου

διδάσκαλοι ρ α θ υ μ ί α ς

και

ευπά-

τρυφής

είσιν

οις έ π ά γ γ ε λ μ α το προς πόνους άλείφειν, άλλα μ ε θ ό δ ψ καί τ έ χ ν η ποιοΰσιν ίσχυν κραταιοτέραν

ί σ χ υ ϊ και δυνάμεις σ θ ε ν α ρ ω τ έ ρ α ς

δε παρά τ η ς πανσόφου τ α ΰ τ α φ ύ σ ε ω ς , ή τ ι ς τ ο έπίπονον καί του

γένους τη

ήμών μέν

έπισταμένη

έγρήγορσιν,

διένειμε

νυκτί

τον

δ ' υπνον

χρόνον

εμαθον

καματηρ&ν

εις ήμέραν

παρασχοΰσα.

προσ-15

δυνάμεσι,

1 0 0 την ρ ώ μ η ν άνέσει καί έ π ι τ ά σ ε ι κ α θ ά π ε ρ άρμονίαν συναύξοντες.

101 νύκτα,

τε

φροντίς

καί γάρ 20

αυτήν οΓα μ η τ έ ρ α κ η δ ε μ ο ν ι κ ω τ ά τ η ν ε ι σ ή λ θ ε του

μ ή τ ά εγγόνα ά π ο τ ρ υ χ ε -

σθαι·

καί

μ ε θ ' ήμέραν

χρείας

καί

5

και

γάρ τ ά

σ ώ μ α τ α διανίστησι

υπηρεσίας άπάσας

έγείρει

διαίτα» β ί φ σχολάζειν έ θ ι ζ ο μ έ ν ο υ ς ,

κακίζουσα

νυκτωρ

δέ

πρός

τάς

τους

άργψ

καθάπερ

έν

του

βίου

καί άβροπολεμώ

το

άνακλητικόν δ π ο σ η μ ή ν α σ α προς άνάπαυλαν κ α λ ε ί καί τήν τ ώ ν σ ω μ ά τ ω ν 25

I πάντα Μ (Tisch.): om. F (ν) ετέρων Μ (Tisch.); μεδίεσαν ν codd. (ν)

8 ύπ' ευφορίας Mang. : υπέρ ευφορίας F , υπέρ έλευΟερίας

τάτη Μ

νυχτί Μ (Tisch.); τη νυκτί F (ν)

21 αύτη ήμετέρα κηδεμονικω-

23 χρείας F : χρήσεις Μ (Tisch.)

κακίζουσα Μ: άναγχάζουσα F (v); "/εντρίζουσα Tisch.

(Tisch): άργία F (ν) coni. Mang.

17 άρμονίαν Μ

2 0 έγρήγορσιν Μ (Tisch.): έγρη-

του μή τά εγγόνα Μ (Tisch.): του τ ' εγγόνα (sic) μή F ; του τά εγγόνα μή ν 'β

21. 22 άποτρύχεσθαι F : άποτρυεσθαι (sic) Μ πάσας Μ

10 Αθλητών] άσχητών Μ

είς άχρον Μ (Tisch.): εϊί άπαν F (ν)

(Tisch., coni. Mang.): άρμονία F ; αρμονίας Wendl. γορεΐν F (ν)

5 ηύτρέπισται

έβδόμιο Μ (Tisch.): τ ώ έβδόμω F (ν)

9 ίδεϊν έστι transp. Μ (Tisch.)

I I γυμνασίοις (sic) Μ

2 άγαθών]

μεθείσαν F (Hoesch. in textu): μεδησαν M

φορών Μ (Tisch.): àr.ò φόρτων F (ν)

6 άντεχτίννειν Μ

7 έλευ9εριάσααα Μ (Tisch.) Μ (Tisch.)

έαυτών Μ (Tisch.): αότών F (ν)

3 ί>¡¿ετέρων Μ

αργώ Μ

25 ΰποσημήνασα Μ (Tisch.): ΰποσημάνασα F (ν); ύποσημαίνουσα

DE SPECIAL. LEGIBUS LIB. II (DE SEPTEN.) έπιμέλείβν.

111

oí δ ' αποθέμενοι πολυ βάρος πραγματειών, δσον ίωθβν εΐζ 102

έσπέραν ήσαν

έπηχθισμένοι,

χαί

έπανελθόντες οικαδε

πρός ήσυχίαν

τρέπονται χαί χαταδαρθόντες υπνψ βαθει τον μεθημερινον πόνον έκνοσηλεύονται, χαί πα'λιν νεαλείς και αχμήτες γενόμενοι απεύδαυσιν Ιχαστοι 5 πρόί τά οίκεΐα και συνήθη,

τον δόλιχον τούτον ή φύσις Stai τε υπνου 103

ρ. 289 Μ. xal έγρηγόρσεως άπένειμεν | άνθρώποις, Γν' έν μέρει μεν ένεργώσιν, έν μέρει

δ' άτρεμίζοντες

ετοιμότερα

χαί

εόκινητότερα τά

τοΰ

σώματος

ίσχωσι μέρη. (12.)

Πρός απερ άπιδών ó τοί»ς νόμους ή μ ΐ ν προφητεύσας άνεσιν 104

10 έκήρυξε τ η χ ώ ρ α δι' εξαετίας γεωπόνους έ π ι σ χ ώ ν .

αλλά γαρ ούχ ?νεχα

ων είπον αυτό μόνον τοΰτ' είσηγήσατο, αλλά χαί της συνήθους φιλανθρωπίας, ήν απαντι μέρει της νομοθεσίας συνυφαίνειν άξιοι τοις έντυγχα'νουσι ταίς ίεραϊς γραφαΐς κοινωνικά και χρηστά ένσφραγιζόμενος ή θ η . κελεύει γάρ τ ω έβδόμψ έτει μηδέν συγκλείειν χωρίον, αλλά 15 αμπελώνας και έλαιώνας

άναπεπταμένους

πάντας 105

έδν και τάς άλλας κτήσεις

δσαι σπαρτών είσιν ή δένδρων, Γνα τοις απαυτοματιιθείσι

καρποΐς οί

πένητες άδεώς χ ρ η σ θ α ι δύνωνται μάλλον ή ουχ ήττον τών κεκτημένων, δθεν

τοΐς

μεν δεσπόταις ουκ έφήκεν

έργάζεσθαι

στοχασα'μενος

τοΰ 106

μηδεμιδς λύπης αίτιος αυτοίς γενέσθαι ώς τά μεν άναλώματα παρασχοΰσι, 20 τάς δ' αντί τούτων προσόδους μή λαμβάνουσι, τους δ ' απόρους ώς ίδιων άπολαύειν τότε γοΰν τών αλλότριων εΐναι δοχούντων ήξίωσε

ταπεινού

σχήματος αότους άπαλλάττων και τών έπι μεταίταις δνειδών. άξιον έρασθήναι τών νόμων, οι τοσαύτης γέμουσιν ήμερότητος;

άρ' οδκ 107 δι' ήν

οί μέν πλούσιοι διδάσκονται μεταδιδόναι καί χοινωνεΐν «δν εχουσι, παρη-

2 έπηχθίίμένοι Μ (Tisch., coni. Mang.): άπηχθιίμένοι F 3 χαταδαρθιΐντες Mang.: χαταδαρθέντες codd. δπνψ ßaikt] ουν τω ß«tpei Μ; δπνον βαθϋν coni. Mang. 3 . 4 έχνοβιλεΰονται F 4 άχμήται Μ (Tisch.) Sxούτοι Μ (Tisch.): εχαστο; F (y) 5 τ ' οίχεϊα (sic) F δόλιχον scripsi: δολιχόν codd. (v) post φΰίις add. δρόμον Μ Stet θ ' F 10 ενεχα M (Tisch.): Sve*' F; ?νεχ' y 11 μόνον F: μίνων M (Tisch.) τοΰτ' M (Tisch.): ταϋτ' F (ν) 14 χελεύω F 15 αμπελώνας χαί έλαιώνας Μ (Tisch.): έλαιώνας χαί αμπελώνας F (ν) 18 βτοχασάμενος Μ: στοχαζπόρ.νησιν Μ Nicet. (Tisch): τήν δέ υπόμνηοιν ν (Tisch.): δι' έρήμης ν M Nicet.

καρπών Μ

1 . 2 xal τοιουτοτρόποις καί ante οκιαΐ addidi 11 δ ι ' έρήμ-ου M Nicet.

βαθείας Nicetae cod. Coisl. (Tisch., coni. Mang.): βαθείαις

πολυετή χρίνον M Nicet. (Tisch.): πολυετούς χρόνου ν

Nicet. (Vat. Coisl.): ένδιαιτώντο M (y); ένεδιαιτώντο Tisch. ιδιωτικού οχήματος om. Nicet.

12 ένδιητώντο

13 xal έν ήγεμονίαις

15 ήδονή . . . μείζων T i s c h . : ήδονής . . . μείζον Μ

23 δέ ή Nicet. (Vat.): δή Μ (Tisch.), δέ ν (Coisl. Mon. et Hoesch. cod.)

10 L e v . 23,43. έν ειρήνη κινδύνων.

1 0 — 1 4 pergit N i c e t a s : ή δι' ΰπόμνησιν — καί άδοξίας έν δ(!ξτ] καί 23 Lev. 23,34.

Num. 29,12.

2 2 - 1 3 9 , 1 9 pergit N i c e t a s :

πάλιν δέ ή ταύτης τής έορτής αρχή — τελευταία γάρ έατι του ένιαυτοΰ χαί

συμπέρασμα

(139,6) αταθερώτερον καί παγιώτερον— πλαζομένων καί δεδιίτων (139,12—14). έπί πλέον έμήκυνα — μητρός λίγον έχούσης (139,17—19).

ταύτα

DE SPECIAL. LEGIBUS LIB. II (DE SEPTEN.)

139

αλλά καΐ νυκτωρ πλήρης ó κόσμος η τοΰ φύσει παγκάλου φωτός, ηλίου χαί σελήνης κατ' εκείνη ν την ήμέραν άλλήλοις ρ. 298 Μ. άδιαστάτοις, ας | μεθόριον ού διακρίνει σκότος, έπισφραγίζεται καλέσας „έξόδιον" 5 της εορτής,

άλλα και πασών

αυγαΐς

αυτήν, ουκ εκείνης, ώς εοικε,

των έτησίων,

διεςήλΟον· τελευταία γάρ έστι

έπανατελλόντων

επτά δέ ήμεραις ογδόην 211 μόνον

δσας κατηριθμησάμην

τοΰ ένιαυτοΰ

χαί

συμπέρασμα,

και

τάχα 212

μέντοι και πρώτος κύβος, όγδοάς, έπενεμήΟη ( τ η ) έορτη δια τόδε· της μέν δυνα'μει στερεάς ουσίας έστίν αρχή κατά μετάβασιν, της δέ νοητής συμπέρασμα* 10 προς

την

στερεάν φύσιν » *

».

και

την από τών ασωμάτων

τα δε νοητά ταΐς παραυςήσεσι ή

μετοπωρινή

μέντοι

εορτή, 213

καθάπερ εϊπον, πλήρωμα τι καΐ συμπέρασμα τών έντος ένιαυτοΰ πασών εοιχεν είναι σταθερώτερον και παγιώτερον, τάς από της χώρας προσόδους είληφότων

ήδη

καί

μηκέτ' ένδοιασμοις

τοις περί

πλαζομένων και δ ε δ ι ό τ ω ν ανίδρυτοι γάρ al

φοράς

καί

άφορίας

γεωπόνων φροντίδες, αχρις

15 αν οί καρποί συγκομισδώσι, δια τάς έφέδρους από μυρίων δσων ανθρώπων τε και θρεμμάτων Ταΰτα βουλόμενος,

επί

πλέον

ζημίας. έμήκυνα

διά την

δτι πάσας τάς ετησίους

γόνους εβδομάδος είναι

ίεράν έβδόμην επιδείςασθαι 214

έορτάς

συμβέβηκεν

μητρός λόγον έχούσης *

*

ώς αν απο-

»

20 άφροσύναι καί ευφροσύναι, καί διότι έν πανηγύρεσι καί ίλαρψ βίψ τέρψεις αμέτοχοι συννοίας καί κατηφείας συνίστανται χέουσαι, τά μέν τω άβροδιαιτω, τάς δέ τ ψ

σώματα

καί

ψυχάς

ανα-

φιλοσοφείν.

1 η] εΓη Nicetae codd. Vat. Coisl. φύαει M Nicet. (Tisch.): om. ν (Mon. et Hoesch. cod.) 3 άδιαστάτοις M Nicet. (Tisch., coni. Mang.): άδιαστίχτοις ν (Mon. et Hoesch. cod.) 3ς Mang.: alt M Nicet. 4 έχείνης M Nicet. (Tisch.): έχείνην ν 5 αλλά χαί Μ (Tisch.): xai om. Nicet. χατηριθμησάμην M Nicet.: χατηριθμήσαμεν ν 5 . 6 χαί διεξηλθον om. Nicet. 6 ταχα μέντοι— ίοιχεν είναι (12) om. Nicet. 7 tig έορτί) scripsi: εορτή Μ (Tisch.) 8 στερεάς scripsi: ατερράς M (Tisch.) 10 lacunam indicavi; προ« την στερεάν φύσιν (μεταβαίνει) Tel (πληρούται) conicio 12 σταθερώτερον Nicet.: σταδεώτερον Μ παγιώτερον Μ Nicet. (Tisch., coni. Mang.): άγιώτερον ν (Coisl. Mon. et Hoesch. cod.) 13 ένδοιασμοίς τοις Nicet.: ενδοιασμούς τους M 14 πλαζομένων] πιεζόμενων coni. Mang, (recepit Tisch.) δεδιότων Nicet.: δεδοιχόταιν Μ (Tisch.) «ίνίδρυτοι— ζημίας (16) om. Nicet. ¿ΐδρυτοι M (Tisch.) γεωπόνων scripsi: γεηπόνων Μ (Tisch.) 17 έβδόμην M Nicet. (Tisch.): έβδομάδα ν (Vat. Mon. et Hoesch. cod.) άποδείξασθαι conicio 19 έχούσης: sequuntur in M sine indicio lacunae verba άφροσύναι xai εύφροσύναι χτλ., TÍ den tur autem plu ra ante haec intercidisse 21 σώματα scripsi: σώμα M (Tisch.) 2 1 . 2 2 άναχέουσαι Wendl.: ιίνασχοΰσαι Μ (ν) 22 τά μέν scripsi: τοις μέν ut vid. Μ, τάς μέν Tisch. 3 . 4 Lev. 23,36. Num. 29,35.

PHILONIS

140 215

( 1 . ) Έ σ τ ι δε τις παρά ταύτας ( ο δ χ ) εορτή μεν θεού, έορτής δε (συγγενής) πανήγυρις,

ή ν καλουσι „κάρταλον"

μικρόν ύστερον άποδείξομεν. τάξιν δήλο ν èx π ο λ λ ώ ν των άλλων έκαστη, τον

βωμδν

από του συμβεβηχότος, ώς

το μεν οδν μ ή έορτής εχειν αξίωμα καί

ουτε γαρ τοϋ έθνους εστίν ώς πάνδημος, οία

ουτε τι των προσαγομένων

καθαγιάζεται

παραδιδόμενον

τφ

ή προσφερομένων

ασβέστψ

πορι και

216 οί>»' ήμερων αριθμός 8ν χ ρ ή (ταύτην) έορτάζειν εφηται.

(2.)

έορτώδη τόπον εχειν καί έγγυς Γστασθαι πανηγυρικής αδείας κατίδοι τις αν. έκαστου

των

έκαστος

γαρ

των

άκροδρυων είδους

αγρούς

το δ'

ευμαρώς

καί κτήσεις έχόντων

αγγεία πληρώσας,

επί 5

ίερψ,

άψ'

καθάπερ εφην,

α 10

προσαγορευουσι καρτάλους, άπαρχήν της ευκαρπίας ε Ες το ιερόν κομίζει γεγηθώς

και στάς άντικρί) του βωμοΰ

δίδωσι τ φ

ίερεΐ, το

πάγκαλον

καί θαυμα'σιον ξισμα διεξιών, εΐ δέ μή τυχοι μεμνημένος, άκουων παρά 217 του

ιερέως μετά προσοχής

πάσης,

εστι δέ τοιόνδε ασμα·

„Συρίαν

άπέβαλον oc άρχηγέται τοΰ γένους ημών καί μετανέστησαν είς Αίγυπτον. 15 δλίγος οντες αριθμός ηυξήθησαν εις πλήθος έθνους, κακωθέντες υπό των εγχωρίων, ουδεμιάς ετι

οί απόγονοι μυρία

φαινόμενης ές ανθρώπων

έπικουρίας, Ιγένοντο θεοΰ [κέται καταφυγόντες έπί τήν έξ αότοΰ βοήθειαν. 218 προσδεξάμενος τήν ίκεσίαν ó πδσι τοις

άδικουμενοις ευμενής τους μεν

επιτιθεμένους κατέπληξε σημείοις καί τέρασι καί φάσμασι καί τοις άλλοις 20 δσα κατ' έκεΐνον τον χρόνον καί

έθαυματουργεΐτο,

τους δ' επηρεασμένους

πάσας υπομένοντας έπιβουλάς έρρύσατο,

219 έζελόμενος, άλλα καί χώραν πάμφορον δους. ευεργέτα, σοι φέρομεν τήν

oò μόνον είς

έλευθερίαν

άπο τών ταύτης καρπών,

άπαρχήν, εί δή θέμις είπεΐν έστι

κομίζειν

τον λαμβάνοντα· σαι γάρ, ώ δέσποτα, χάριτες καί δωρεαί τά πάντα, ών 25 άξιωθέντες έναβρυνόμεθα

καί ένευφραινόμεθα τοις άπροσδοκήτοις άγα-

22Ö θοις, απερ ουκ έλπίσασιν ήμΐν εδωκας." από θέρους ένισταμένου

μέχρι

I tit. χαρτάλου πανήγυρις add. mg Μ ante εορτή et αυγγενής post δέ addidi

(3.)

μετοπώρου

το ασμα τοΰτο σχεδόν

λήγοντος

άδιαστάτως

υφ'

ταύτας Μ (Tisch.): ταύτα Mai 1 . 2 ούχ 2 κάρταλον M (sic ubique): χάρταλλον Mai

4 ώς πάνδημος Μ (Tisch.): άπάνδημος Mai ota scripsi: οίαι M (ν) 7 ταύτην addidi δέ Mai 8 'ίστααθαι scripsi: εοτιασθαΐ M (ν) αδείας] ιδέας conicio I I προσαγορεύουαι Μ (Tisch.): προσηγορεύουΐι Mai 15 άπέβαλον scripsi,: άπέβαλλον Μ (ν) 16 μόρια Mai 17 ουδεμιάς Μ: ούδεμίας ν 21 δ' Μ: δέ Tisch. 24 δη Tisch.: δέ M 26 ένευφραινο'μεθα Μ (Tisch.): εύφραινόμεθα Mai 26. 27. άγαθοΐς (non άγαθοϋ) M 28 άδιαστάτως M (Tisch.) : άδιάατατον Mai

9 sqq. Deut. 26,1—11.

cf. Joseph. Ant. lud. IV § 241.

141

DE SPECIAL. L E G I B U S L I B . I I (DE P A R E N T . COL.)

ετέρων καί έτερων άδεται

δυσΐ καιροΐς,

όλοκλήρω

μέρει ή μισεί του

ένιαυτοΰ, διά το μή πα'ντας αθρόους κατά ρητήν προθεσμίαν τά ώραϊα δυνασθαι κομίζειν, άλλ' άλλοτε άλλους, εστι δ' οτε χαι τους αυτούς dito των αδτών χωρίων,

έπειδή γαρ των καρπών οι μεν θαττον οί δέ βρα- 221

5 δυτερον πεπαίνονται, καί δια τάς των τόπων διαφοράς άλεεινοτέρων ή κρυμωδεστέρων όντων καί διά μυρίας αλλ ας αίτιας,

είκότως αόριστος

έατι και άπερίγραφος ó χρόνος της των ακροδρυων Απαρχής Ιπί μήκιστον έκτεινόμενος.

ή δέ τούτων χρήσις έπιτέτραπται τοις ίερεΰσιν, έπεί γης 222

μέν άποτομήν ουκ ελαχον ουδέ προσοδεοομένας κτήσεις, κλήροι δ' είσίν 10 αδτοΐς αί παρά του έ'θνους άπαρχαί αντί των λειτουργιών, ας μεθ' ήμέραν και νυκτωρ δπομένουσι. (4.)

Τοσαΰτα μεν περί έβδομάδος καί τών ε?ς αυτήν αναφερο- 228

μένων εν τε ήμέραις καί μησί και ένιαυτοΐς κα'ι περί εορτών, αϊ συγγένειαν εχουσι προς έβδομάδα, διεξήλθον έπόμενος είρμω τών προκειμένων 15 κεφαλαίων κατά την έν λόγοις αχολουθίαν.

έπισχέψομαι δ' έξης το

έπόμενον, δ περί γονέων αναγέγραπται τιμής.

Π ε ρ ί γονέων τ ι μ ή ς . (1.)

Τέτταρα

είδη πρότερον υπειπών,

5 καί τή τα'ξει καί τη 224

δυνα'μει πρώτα ήν ώς αληθώς, τό τε περί μοναρχίας ή

μοναρχειται

20 Ο XOGfJ-Οζ« XOtt ΤΟ Î? ερί του μηδέν απεικόνισμα καί μίμημα δημιουργεΐν θεοΰ, καί το περί του μή ψευδορκεϊν ή συνόλως μάτην δμνυναι, καί τό περί τής ιεράς έβδομης,

απερ σύμπαντα τείνει

προς εδσέβειαν

χαι

όσιότητα, μέτειμι έπί το πέμπτον τό περί γονέων τιμής, 3, χαθάπερ έν

τοις (οία περί αδτοΰ λόγοις εδειξα, μεθόριον άνθρωπείων τε χαι

25 θείων,

o? γάρ γονείς μεταξύ θείας χαι ανθρωπινής φύσεως είσι μετέ- 225

χοντες αμφοΤν* ανθρωπινής μέν, ώς εστι δήλον, ότι χαί γεγόνασι καί

3 χα! τους αύτους] vel αυτούς secludendum vel χατά τους αυτούς (χρόνους τους) corrigendum puto άπαρχης) conicio τομής Mai

δ τόπων Mai: τροπών Μ (Tisch.) γης Tisch.: τής M (Mai)

8 τούτων] τούτης (seil, 9 αποτομην Μ (Tisch.): άπο-

προαοδευομένας χτήαεις Μ (Tisch.): προαοδευομένης χτήίεως Mai

21 θεοΰ Μ (Tisch.): θειίν Mai

22 της om. Mai

σύμπαντα (sic) M

25 φύβεως Mel. Bar. Vind. : om. M (suppleverat Mai)

2 5 — 1 4 2 , 4 Mel. Barocc. fol. 235ν Φίλωνος: . . . οί γονείς μεταξύ θείας — τό γένος άθανατίζουϊιν.

Vind. hist. gr. 67 fol. 5 7 r : ot γάρ γονείς μεταξύ θείας — τό γένος άθανατίζουσι.

PHILONIS

142 φθαρήσονται, θ ε ί ο ;

δ' ότι ^εγεννήκασι και τά μ ή όντα

είς το εΐναι

παρήγαγον· &περ γαρ, οΤμαι, θεός προς κόσμον, τούτο προς τέκνα γονείς, έπειδή ώς έκεϊνος τ ψ μ ή υπάρχοντι υπαρξιν κατειργάσατο, και ούτοι μιμούμενοι καθ' όσον οιόν τε τήν έκείνου δυναμιν το γένος άθανατίζουσιν. 226 ( 2 . )

άξιοι δ ' où διά τοΰτο μόνον τιμής πατήρ τε και μήτηρ, άλλα και 5

δι' Ιτερα πλείω.

παρ' οΓς γάρ λόγος άρετής έστί, πρεσβύτεροι νεω-

τέρων προκρίνονται καΐ διδάσκαλοι γνωρίμων καΐ εόεργέται των εδ πε227 πονθότων καΐ άρχοντες υπηκόων καί δεσπόται δούλων,

έν μεν ουν τ η

άμείνονι τάξει κρίνονται γονείς, πρεσβύτεροι γάρ είσι και ύφηγηταί καί εόεργέται καί άρχοντες καί δέσποτας έν δε τη έλάττονι υιοί και Οογα- ίο τέρες, νεώτεροι γαρ καί δούλοι, αί 228 ( 3 . )

δ' έκ

μαθηταί και ευ πεπονθότες υπήκοοι τε και

ώς δ' οόδέν τούτων κατέψευσται, δήλον μεν έκ της έναργείας· λόγου

πίστεις

λέγω τοίνυν,

ετι

μάλλον

έπισφραγιοΰνται

δτι το ποιούν τοΰ γινομένου καί

τήν

άλήθειαν.

το αίτιον ουπέρ

έστιν αίτιον αεί πρεσβύτερόν έστιν· οι δε γεννήσαντες αίτιοι καί δημι-15 ουργοι τρόπον τινά των γεννηθέντων είσι· καί ol μέν υφηγητών

εχουσι

τάξιν, δσαπερ 5ν είδότες ταγχάνωσι τους παΐδας έκ πρώτης αναδιδάξαντες ηλικίας,

καί

οδ μόνον

τα

περί

τάς έπιστήμας, [ασκοΰσι και

νεάζουσιν] έναποματτόμενοι λογισμούς άκμάζουσι παίδων, άλλα και τά αναγκαιότατα των προς αιρέσεις καί φυγάς, αιρέσεις μέν αρετών, φυγάς 20 229 δ» κακιών καί τών κατ' αότάς ένεργειών.

εόεργέται μέντοι τίνες ήί>ην ήδη πεπηρώσΟαι,

διοίγω καί φωτί

σοφίας έναυγάζομαι μη πάντα τον βίον τ ω σκότιρ παραδο&είς. 20 τοι τολμώ

μη μόνον

τοΐς ίεροΐς Μ ω υ σ έ ω ς

άλλα καί φιλεπιστημόνως διακύπτειν

έρμηνεύμασιν

τω

ίδού γέ

έντυγχάνειν,

ε li ίκαστον καί δσα μή γνώριμα

τοΐς πολλοίς διαπτύττειν καί άναφαίνειν. (2.)

Έ π ε ι δε τών δέκα λογίων, απερ αυτός εχρησεν

ó θεός άνευ

7

προφήτου καί έρμηνέως, πέντε μεν ειρηται τα χαραχ&έντα έν τ η προ-

2 καθέλκων με Arm

με καταβαλεΐν] μεταβαλεϊν F , κατέβαλεν (om. με) Μ

4 δύναμαι] σθένω F

στένων] θεός (sic) F ,

άντέχων καί F

5 ίμερον] • ερον F

7 άμυδρώς A r m : άμυδροϊς codd. (ν)

στένων om. Arm

θορύβου τών (sic) F

12 μόνον οί>κ άεροπορών om. Μ θεραπεύειν

έσκίασεν F

άναγκαίως] άνεψγόσι coni. Mang.

11 εύδεία H ' P Α

συνημερεύειν Arm

έν πολιτεία F : έκ πολιτείας ceteri (ν)

F

άπό] ύπό Α Ρ 3

18 τινός M a n g . : τινές codd.

(coni. M a n g . ) :

καί

ψήδην scripsi (ψή9ην äv M a n g . ) : ώήθηϊαν codd. φωτί τής σοφίας Α

2 0 μωϋσέως G : μωϋσέος ceteri, του νομοθέτου Arm δέκα F : περί δέκα ceteri (ν)

13 δραπετευειν]

συνημερεύοντα ceteri (ν),

15 έπεισχεομένων F : έπιχεομένων ceteri (ν)

19 τ ω σκότω Μ: έν σκτιό τής ΰγρότητος πνευμα-

τικούς τόνους mg Μ 8 άγριότητος Barb.

κατασυρείς Arm : έκσυρεϊσα Α, κατασυρεΐσα ceteri (ν) σπερματικούς Α : πνευματικούς ceteri

τόνους] γόνους MG

8. 9 χαλασθείς et έκλυθείς scripsi ( A r m ? ) : χαλασ&εϊσα et έκλυθεϊσα codd. ( ν ) 9 δ ' F A : δέ ceteri om. Arm (fort, recte)

1 0 εκαστον F B a r b . : έκαστα ceteri (ν) δέ F

έπίσχοιτο G

φθοράς F : σποράν Η, φθοράν ceteri (ν)

11 τε «αϊ ψυχής

12 μηναία F 1 , ι add.

FJ

12. 1 3 βληθησομένων Μ

13 tit.

τοις περί των συνερχομένων στείραις add. mg Μ

την A

14 ή om. A G H ' P

15 θήρα γαρ αυτό μόνον] θηραταί γάρ ούτοι μόνον Μ (Mang.) ώς οί scripsi:

oí F , δσοι ceteri (ν)

18 ακρασίαν] άκολασίαν Α (Mang.) όπότε ceteri (ν) χήρας Α

άκρατοι Μ

17 έξ ανάγκης ϊσασιν transp.- Α άνίατον άκρασίαν Arm

μακοψ χρόνω Arm

αίσθόμενοι Α

2 0 ¿πόταν

F:

στείρας]

PHILONIS

1(50

μη άποπέμπωνται, συγγνώμης είσίν

επάξιοι συνήθειας,

βιαστικωτάτου

πράγματος, ήττώμενίϊι και φίλτρα αρχαία συμβιώσει μακρά ταΐς ψυχαΐς 36 ένεσφραγισμένα λύειν αδυνατούντες. άνδράσιν ως ε?σίν

άγονοι

Soot δε προδεδοκιμασμένας έτέροις

μνώνται

συών τρόπον ή

τράγων

όχευοντες

αυτό μόνον, έν άσεβων στήλαις έγγραφέσθωσαν ώς αντίπαλοι θεοΰ* τ ω 5 μεν γαρ άτε φιλοζωψ και φ Λ α ν θ ρ ώ π φ

δι' έπιμελείας της πάσης

έστί

σωτηρίαν καί μονήν τοις γένεσιν άπασιν έργάζεσθαι, οι δ' άμα τ-jj καταβολή σβεσιν τοις σπέρμασι

τεχνάζοντες έχθροί της φύσεως ομολογου-

μένως είσίν. 37

( 7 . ) Έ π ε ι σ κ ε κ ώ μ α κ ε δε ταΐς πόλεσιν ετερον πολί) του λεχθέντος ίο μείζον κακόν,

το παιδεραστεΐν,

ο

πρότερον

μέν

καΙ

λεχθήναι

μέγα

ονειδος ήν, νυνί δ' έστίν αίίχημα ου τοις δρώσι μόνον, άλλα και | τοις ρ. 306 Μ. πάσχουσιν, ο" νόσον θήλειαν νοσεΐν έθιζόμενοι

τάς τε ψυχάς και τα

σώματα διαρρέουσι μηδέν έμπύρευμα της άρρενος γενεάς έώντες όποτυφεσθαι, περιφανώς ούτως τάς της κεφαλής

τρίχας

άναπλεκόμενοι και 15

διακοσμουμενοι καί ψ ι μ μ υ θ ί ω xal φυκεσι και τοις όμοιοτρόποις τάς όψεις τριβόμενοι καί υπογραφόμενοι χαι εόώδεσι μύροις λίπα χριόμενοι — προσαγωγον

γαρ

μάλιστα

έν τοις τοιουτοις

το ευώδες έν άπασι

τοις είς

ευκοσμίαν ήσκημένοις — , καί την άρρενα φυσιν έπιτηδευσει τεχνάζοντες 38 είς θήλειαν

μεταβάλλειν οδκ έροθριώσι.

κ α θ ' ών φονάν άξιον

ν ό μ φ 20

πειθαρχοΰντας, ος κελεύει τον άνδρόγυνον το φύσεως νόμισμα παρακόπτοντα νηποινεί τεθνάναι, μηδεμίαν ήμέραν αλλά μηδ' ώραν έώμενον ζην,

1 άποπέμπονται Μ, άποπεμπέτωσαν, ούτοι δε H P ; α π έ π ε μ ψ α ν

ούτοι 2ή T u r n ,

έπάζιοι F : άξιοι ceteri (ν)

μακρά συμβιώσει t r a n s p .

H P (ν)

2 άρχαία φίλτρα Arm

3 προόεδοκιμασμένας F A : προς δεδοκιμασμένας ceteri (Turn.)

4 άγονοι — όμολογουμένως είσίν (9) om. F

5 έγγεγραφέσ&ωσαν Η (Turn.)

7 μονήν Μ: μόνην G H P , μο'νον Α ; διαμονών coni. Mang. add. mg Μ

έπισκεκώμακε F , έπικεκώμακε Ν

1 0 . 1 1 ετερον — μείζον] μέγα B a r b . (Turn.)

15 ουτω B a r b .

ΜΑ, ψιμυθίω Ρ

το παιδεραστών H P 16 ψιμμιθίω

λίπα χριο'μενοι] ΰποχριόμενοι Μ;

1 7 . 1 8 προσ^γωγόν incipit S

c o d d . : ήσκημένοι Mang. βαλεϊν S

11 κακόν om. G 15. 16 καί διακοσμουμενοι om. G

17 έπιτριβόμενοι Α

έπιχριόμενοι coni. Mang.

10 tit. κατά παιδεραστών έτερον] πρότερον Α

19 ήσκημένοις

έπιτηδευσει F : έν έπιτηδεύσει ceteri

έρυθριώσιν S

καθών S

νόμον F 1

20 μετα-

21 ος] θ ϊ (θεός) S

τό φύσεως νόμισμα Mang. : τα φύσεως όργανα S, τα φύσει νόμιμα F N , τα φύσεως νόμιμα ceteri (ν) ceteri

22 νηποινεί] άκρίτως S, γρ. άκρίτως m g Μ ήμέραν] ώραν G

10—163,1 pergit τρόπων.

Catena

άλλ' ούδ' ώραν Μ

B a r b e r . IV 56 fol. 1 2 2 v :

νηποινή Δ , νηποινί μηδέ Α Ρ

έπεισκεκώμακε — καί

10—161,11 M fol. 158*': έπικεκώμακε — κ α ί νύκτωρ.

των

¿μοιο-

21 Deut. 23,17.

DE S P E C I A L . L E G I B U S L I B . III

161

όνειδος αυτοΰ χαί οίκίας και πατρίδος οντα και του σύμπαντος πων γένους,

ανθρώ-

ó δε παιδεραστής ίστω την αυτήν δίκην υπομένων, επειδή 3 9

την παρά φύσιν

ήδονήν

διώχει

χαί τάς πόλεις τό γε έ π ' αδτόν

ήχον

μέρος έρημους καί χενάς άποδείκνυσιν οίχητόρων διαφθείρων τάς γονάς 5 χαί χαί

προσέτι

των

διδα'σκαλος

μεγίστων

χαχών,

άξιοι γενέσθαι

άνανδρίας χαί

τους

νέους

μαλακίας,

ώραΐζων

άνθος έκθηλύνων, δ προς άλκήν χαι ρώμην

υφηγητής

καί το

της οίχμής

αλείφειν άρμόττον ήν, χαί

τελευταΐον δτι κακοΰ τρόπον γεωργού τάί· μέν βα9υγείους και εύχάρπους άρούρας χερσευειν έά μηχανώμενος έπ' αόταΐς άγονίαν, έζ ών δ ' οδδέν ίο βλάστημα προσδοκάται το παρα'παν, χαί νυκτωρ. μαλακίας

εις ταΰτα πονεΓται μ ε θ ' ήμέραν τβ

αίτιον δ' οιμαι τό παρά πολλοίς των δ ή μ ω ν άχρασίας καί 4 0

αθλα κεΐσθαι·

τους γοΰν

ανδρογύνους

εστίν

ίδεΐν

δια

πλη-

Οοούσης αγοράς αεί σοβοΰντας καν ταις έορταΐς προπομπεύοντας χαί τά ιερά τους άνιέροος διειληχότας καί μυστηρίων καί τελετών κατάρχοντας 15 καί (τά)

Δήμητρος

οργιάζοντας,

προσεπιτείνοντες εις άπαν

δσοι

ώρέχθησαν

δ' αυτών

τήν

μεταβολής

χαλήν

της είς

νεανιείαν 41

γυναίκας καί

τά γεννητικά προσαπέκοψαν, άλουργιδας άμπεχόμενοι καθα'περ o? μεγάλων αγαθών αίτιοι ταΐς πατρίσι προέρχονται δορυφορούμενοι, τους ύπαντώντας έπιστρέφοντες.

ει δ ' ήν άγανάκτησις οΓα παρά τ ω

20 κατά τών τά τοιαύτα

I αύτοΰ S A : αί>τοΰ corr. in αΰτόν Η, αυτού ceteri 3 γε SM: γ' ceteri

4 μέρος om. Arm

άποδείκνυσθαι F 7 ¡¿ωμής Α om. Α

άγη

καί

καί om. F ' N

άνανδρείας HP

6 γενέσθαι S A G :

τους νέους] του γένους A mg Ρ ; τους γένυς coni. Mang. άλείφειν om. Α

μη/ανώμενον S

άρμο'τατον (sic) Α 10 προσδοκά F

εστίν ίδεϊν S : ¡δεϊν έστι ceteri (ν) κάν] καί S F

Turn., om. codd.

17 προαπέκοψαν Α 19 υποστρέφοντες S

15 τα add.

νεανιείαν (sed ι eras.) F : 16 προσεπιτείνοντες SMA (Mang.):

ώρέχθησαν] ήνέχθησαν S

18 τοις πατρίσιν (sic) F

12 μαλακείας HP

14 μυστηρίων] μυρίων Μ

νεανείαν AGP Barb., νεανίαν ΜΗ, νεανιότητα S καί om. S (Mang.)

τε S : om. ceteri (ν)

12. 13 πληθυοΰσης S : πληθούαης ceteri (ν)

Δήμητρος] μρασ (μητέρας) S

προσεπιτείναντες ceteri

9 άρούρας] χώρας S , ζονεϊσθαι S , ποιεϊτίι Ν

μεθ' om. Μ μεθ' ήμέραν codd.: καθ1 ήμέραν ν Ο) I I τό Α, τό om. GH'P άκρασίας] (ίνανδρίας coni. Mang. 13 αίεΐ F

νομοθέτη 4 2

2 ίστω Mang.: έστω codd. έρήμας F 1

5 κακών om. Α

γίνεσθαι ceteri (ν)

ήμετέριρ

τολμώντων καί ως κοινά τών πατρίδων

γυναίκα S καί καθάπερ Barb. οΓα περί F

om. A

2 Lev. 18,22. 20,13. Philouis opera vol. V.

cf. loseph.

Ant. lud. III

§ 275.

c. Αρ. II § 199. 11

20 t i

162

PHILONIS

μιάσματα δίχα συγγνώμης άνηροΰντο, πολλούς άν έτερους συνέβαινε νουΟετεισθαι* αί γάρ των προκαταγνωσδέντων απαραίτητοι τι μωρία ι άνακοπήν ου βραχεΐαν έργάζονται τοις ζηλωταΐς των όμοιων έπιτηδευμάτων. 43 (8.) I 'Αλλά γάρ ενιοι τάς Συβαριτών και τάς ετι λαγνιστέρων έπι- ρ· 307 Μ. δυμίας ζηλώσαντες το μεν πρώτον δψοφαγίαις και οίνοφλυγίαις καί ταΐς 6 άλλαις ταΐς γαστρός καί των μετά γαστέρα ήδοναΐς ένησκήδησαν, είτα δέ κορεσδέντες έςυβρισαν — υβριν γάρ κόρος γενναν πέφυκεν —, ώς υπό φρενοβλαβείας λυττβίν καί έπιμεμηνέναι μηκέτ' άνδρώποις εϊτ' ά'ρρεσιν είτε δηλείαις αλλά και άλόγοις ζψοις, ώσπερ âv Κρήτη φασι το ίο 44 παλαιόν την γυναίκα Μίνω του βασιλέως ονομα Πασιφάην· ταύρου γάρ έρασδεΤσαν καί τω πάδει σφαδά£ουσαν ενεκα της περί την όμιλίαν άπογνώσεως — άποτυγχανόμενος γάρ ερως ου μετρίως έπιτείνεται — Δαιδάλω την κατέχουσαν συμφοράν άνενεγκεϊν, ος ή ν των κατ' αότον ά'ριστος δημιουργός· τον δε πάνυ δεινόν όντα ταΤς έπινοίαις τά ά&ήρατα ig δηραν δούρειον κατασκευάσαι βοΰν και 8tà της ετέρας πλευράς âvôetvoti την Πασιφάην, τον δε ταΰρον όρμήσαντα ώς έπί ζωον συγγενές έπιβαίνειν· έγκυμονα δε γενομένην χρόνοις ύστερον άποτεκεΐν μιξόδηρα τον 45 έπικαλουμενον Μινώταυρον. εικός δέ καί ά'λλας εσεσδαι Πασιφάας, άχαλινώτων έωμένων των παθών, καί oò γυναίκας μόνον αλλά και 20 άνδρας έπιμανήσεσδαι Οηρίοις, έ£ ών γενήσεσδαι τέρατα παλίμφημα, μηνύματα της άνδρώπων ϋπερβαλλούσης βδελυρίας· δι' ήν ίσως καί αί των άνυπάρχτων καί μεμυδευμένων άγένητοι φύσεις Ίπποκενταυρων και

I áv om. S ετέρου; om. Arm. 1. 2 συνέβαινε νου9ετεΐα9αι S : νουθετεΐσθαι (νομοθετεΐσθαι Α) συνέβαινεν ceteri (ν) 2 άπαραίτητοι τιμωρίαι SF: τιμωρίαι απαραίτητοι ceteri (ν) 5 ετι λαγνιστέρων Μ : έπΐ τών λαγνιστέρων SF, ετι των λαγνιστέρων ceteri (ν) ; τών ετι λ. coni. Mang. G ταϊ; ante ά'λλαις om. S Arm 7 ταΐς] της MFA, om. Arm καί τών F (coni. Mang.): καί ταϊς S, καί (ora. τών) ceteri (ν) 7. 8 είτα δέ F : δέ om. ceteri (ν) 8 ένύβρισαν S γάρ Barb.: δέ codd. (ν) ¿ -¿όρο; Μ 9. 10 εϊτ''. . . εΐτε] η . . . η Α 10 άλόγοις orn. Arm I I Μίνω] μιλίω G γάρ om. Α (Mang.) 12 την] τόν Α την όμιλίαν] τον λιίγον S 14 έπενεγκεΐν F καταυτόν S, κ α τ ' αυτόν Barb.: καθ' αυτόν ceteri (ν) 15 δημιουργών F πάνύ' δεινόν S 2 , πανδεινόν S 1 όντα ταϊς έπινοίαις F : όντα ταϊς έπιθυμίαις S, οία (οΓον Η 2 ) ταίς έπινοίαις όντα ceteri 16 δούρειον] δούριόν τε tum ras. 6 fere litt. S (δούριον ν) 18 άποτεκεΐν ύστερον transp. F μιξόθηρα] μικρόν θήρα S 19 έπικαλουμενον S F : χαλούμενον ceteri (ν) μινιίταυρον G, μινώταυρον Μ παλίμφημα τέρατα Α 22 μυνήματα S αί om. A Barb. 23 μυ8ευομένων S

21 έπιμανήσασθαι F 1 γενέσθαι ΰπερβαλλούσηί άνθρώπων transp. Ρ άγένητοι SGP Barb.: άγέννητοι ceteri

163

D E S P E C I A L . L E G I B U S L I B . III

Χιμαιρών χαί των όμοιοτρόπων έσονται,

τοσούτον δ' άρα το προμηθές 46

έν τοις ίεροΐς νόμοις εστίν, waft' όπερ τοΰ μηδεμίαν εχθβσμον

δμιλίαν

ανθρώπους προσίεσθαι διείρηται μηδέ χτήνος έάν υπό τίνος έτερογενοΰς δχευεσθαι· τράγον οόδείς έάσει ποιμήν 'Ιουδαίος έπιβαίνειν άμνάδι ουδέ 5 xpiòv χίμαιρα ουδέ βοΰν ιππω, εί δέ μή, δώσει δίκας ώς φύσεως δόγμα λυων, ή τά ανωτάτω γένη διατηρεΐν έπιμελές ου νοθευόμενα. δρεϊς

ενιοι

μέν

απάντων υποζυγίων

προτιμώσιν,

έπειδή τά

τους 47 σώματα

αύτοις πέπηγε χαί σφόδρα νενευρωται, χάν τοις ίπποφορβίοις χαί ταίς ίπποστα'σεσιν ονους υπερμεγέθεις, οδς προσαγορευουσι χήλωνας, άνατρέ10 φουσιν, ίνα ταΐς θηλείαις έπιβαίνωσι πώλοις, αϊ δή μιχτον

ζφον άπο-

τίχτουσιν ήμίονον, ής παρά φυσιν την γένεσιν είδώς ανά κράτος άπειπί Μωυσής χαθολικωτέρα προστάζει, τοις άκομοιογενέσι μ ή έφείς δχευβιν ή δχευεσθαι.

προυνόησε μέν ουν αναλόγως

τοΰ πρέποντος xal αχο- 48

λουθου τ η φύσει, μακρόθεν δ* ώς από σχοπής έσωφρόνισεν ανθρώπους, 15 Γ»» έχ τώνδε προμαθόντες άνδρες όμοΰ χαί γυναΐχες ανέχωσιν έχνόμων.

¿μιλιών

έάν τε ουν άνήρ δχευη τετράπουν έάν τε γυνή υπό τετρά- 49

ποδος δχευηται, θνησχέτωσαν χαί οί άνθρωποι χαί τά τετράποδα, οί ρ. 308 Μ. μέν δτι υπέρ

τους | δρους

παρηλλαγμένων έπιθυμιών 1 δ ' S F : om. ceteri

άχρασίας αύτής ήλασαν ευρεταί γενόμενοι χαί

δτι ήδονάς άηδεστάτας

3 προσίεσθαι S : προΐεσθαι ceteri

διήρηται S

μηδέ κτήνος F : μ η δ ε vi Η, μηδέν (om. κτήνος) ceteri (ν) 5 χιμαίρη S τανωτάτω γένει S

(J ή Ρ ' , η F P 1

νοθευόμενον S , νενοΗευμένα H P 1 (ν)

7 ενιοι μεν F : ους ενιοι ceteri σώματ' I I P

4 άναβαίνειν Α

ας δίκην A

δώσει S A r m : τίσει ceteri (ν)

τους om. S

απάντων υποζυγίων] των ύιτοζυγίων'άπάντων Η Ρ ( ν )

8 αότοϊς] αυτών F

at δη F : al δέ ceteri (ν)

10 έπιβαίνωσι S F : άναβαινωσι ceteri (ν)

11. 12 άπείπε Μωυσής] άπείπεν δ ιερός λίγος S

12 άνομοιογενέσι S F (coni. M a n g . ) : άνομοίοις γένεσι ceteri (ν) όχεϊν S

13 προυνόησεν S , προενόησε Α

και a n t e αναλόγως a d d . F σκοπιής ceteri (v)

όμοϋ τε και S

έφείς όχεύειν] άφείς

μέν oiv om. S , ουν om. G

αναλόγως S F H P : άλλ' άλόγως G, άλλως MA

1 3 . 1 4 ακολούθως S A r m , ακολουθία F σκοπής S F :

έχαινούργησαν,

14 δέ ώς A, êu>ç S

άπό o m . S

15 προμαθοϋσαι ¿μου (om. άνδρες) F

16 έκνόμων] έννομων F

τετράπουν — οχεύηται ( 1 7 ) om. S

τ1 Α

όχετεύη Α

γυνή F A H 2 : ή γυνή M G H ' P

ποδος F A A r m : τετραπόδου (sic) M G I I P ; τετραπόδων ν

1 6 . 1 7 τετρά-

17 ¿χετεύηται Α

θνησκέτωσαν (θνησκέτω · θνησχέτωσαν δέ corr. m a n . ree.) καί άλογα καΐ τετράποδα S τά o m . F

18 ί)πέρ S F L ä : προς ceteri

ακολασίας coni. M a n g .

αύτής om. A r m

δρους] όνους F

τ ή ς άχρασίας Μ ;

19 αηδέστατος] άκηδεατάτας Μ ;

άηθεστάτας coni. M a n g . 3 L e v . 19,19. Ant. lad. III

16 E x o d . 2 2 , 1 9 .

L e v . 1 8 , 2 3 . 2 0 , 1 5 . 16.

Deut. 27,21.

§275.

11*

cf.

Iostph.

PHILONIS

164

ών χαί ή διήγησις αίσχίστη, τά δέ οτι τοιούτοις ¿νείόεσιν

υπηρέτησε

καί ίνα μηδέν ή τέκη ή γέννηση παλίμφημον, οία είχός έκ τοιούτων 50 μιασμάτων*

άλλως

τε οΓς καί

βραχύ μέλει τοΰ πρέποντος οόχέτ' áv

χρήσαιντο τοις θρέμμασιν είς οόδεμίαν των περί βίον υπηρεσίαν, μυσαττόμενοι και άποστρεφόμενοι καί την οψιν αυτήν δυσχεραίνοντες χαί νομί- 5 ζοντες ών áv προσάψαιτο χάκεΐνα εόθυς ακάθαρτα είναι· τά δε μηδαμη χρήσιμα τω βίψ ζην εί καί λυσιτελές αλλ' οδν περιττον

„ ά χ θ ο ς γης",

ώ ς είπε τις. 51

(9.)

Πάλιν πόρνην ή χατά Μωυσήν ου παραδέχεται πολιτεία κοσ-

μιότητος χαί αίδοΰς χαί σωφροσύνης και των άλλων αρετών άλλοτρίαν, ίο ή άναπιμπλασα τάς ψυχάς ανδρών όμοΰ χαί γυναικών ακολασίας xb μεν της διανοίας άθάνατον κάλλος αίσχύνει, την δέ τοΰ σώματος δλιγοχρόνιον εόμορφιαν προτιμά, παραρριπτοΰσα μέν αυτήν τοις έπιτυχοΰσι, τήν δ' ώραν ωσπερ τι τών ώνίων έπ' αγοράς πιπράσκουσα, χαί έπί μέν θήρα των νέων έκαστα λέγει τε χαί πράττει, τους δέ έραστάς αλείφει χατά 15 αλλήλων αισχιστον αθλον αυτήν προτιθεΐσα τοις το πλέον είσενεγκοΰσιν. ώς λύμη

και ζημία χαί κοινον μίασμα καταλευέσΟω, τάς της φύσεως

διαφθείρασα χάριτας, ας ήρμοττε καλοκαγαθία προσεπικοσμήσαι.

1 ή ODI. S υπηρέτησαν S 2 pr. ή om. FA παλίμφημον SF Arm: δύιφημιν ceteri (Turn.) οία εικός] οίων S έκ τών τοιούτων Α 3 τε om. M καί SF: καν ceteri (y) μέλει SF 2 G (Mang.): μέλι F 1 , μέλοι A, μέλη ΜΗΡ (Turn.) ούκέτ' SFA: οϋκέτι ceteri 4 τοις θρέμμασιν] τοις τοιούτοις θρέμμασιν Α (Mang.) τον βίον Μ ίιπηρεσιών F 6 ών] ώς S προσάψαιτο scripsi: προσάψαιντο codd. (ν) κακεϊνα S: καί έκεϊνα FG, καί έκεϊν' ceteri άκάθαρτ' GHP 7 ζην — περιττον] où ζην είναι λυσιτελές, περιττον Α (Mang.) αλυσιτελές F Arm ή περιττον F άχθος γης F : άχθος γης δντα Μ, άχθος όντα γης ceteri (ν) 9 tit. περί πόρνης add. mg M πάλιν δέ Arm post πόρνην add. ή F 2 : om. ceteri (ν) μωϋσήν F Arm: τον Ιερόν λόγον ceteri (ν) πολιτεία SF Arm: ή πολιτεία ceteri (ν) 10 καί σωφροσύνης om. Α άλλοτρίαν om. F Arm 11 ή om. SF Arm άναπιμπλασαν S, sed ν add. m. 2; scribendum fortasse (om. 5¡) άναπιμπλασα (γαρ) άκολασίας] ήτις 8 ' äv ακολασία F 12 αίσχύνη F του om. HP (Turn.) ¿λιγοχρονίαν Ρ 13 παραρρίπτουσα F αυτήν SFGP, αυ in au corr. Η 14 τι FL 8 : om. ceteri τών ώνίων S F : ώνιον ceteri (ν) καί F : om. ceteri (ν) 15 λέγει τε καί πράττει SMAG: λέγη τε καί πράττη F, καί λέγει καί πράττει HP (ν) 8è S: δ' ceteri άλείφη F κατά S: κατ' ceteri 16 αίσχους Arm δ ' ante άθλον add. S αυτήν αθλον transp. Α αύτήν SFG, έαυτήν Μ προτιθεΐσα FA : προτιθεΐσαν S, προθεϊσα ceteri (Turn.) το ora. F 17 λοίμη S post λύμη add. oiv GH (ν), om. ceteri καταλεύεσθαι G

7 άχθος γης: v. supra ρ. 19,12.

9 Deut. 23,17.

165

DE SPECIAL. L E G I B U S L I B . I I I (10.)

Μοιχείας

δέ τάς

μεν ή

αυτοφώρους ή

έναργέσιν

έλέγχοις 52

πιστουμένος υπαιτίους άπέφηνεν ó νόμος, τάς δε καθ' ύπόνοιαν ουκ εδικαίωσεν

έίετάζεσθαι

δικαστήριον,

προς ανθρώπων,

έπειδήπερ

5 δε και των ¿ δ ή λ ω ν , φ ούν

τω

υπονοήσαντι

'ίθι συν τ η

γυναικί

όπερ

ίο ακριβής

του

γραψάμενος

και καταστάς έπΐ

ρ. 309 Μ. μένουσα,

τον

άνευ

μεν

υπέρ

λεώτερον θανάτου,

μή

ώς

σοφιστείας, ψυχής,

πρόχλησιν

των

πάντως περιγενέσθαι,

έςεταστής

φύσεως

είς την

δικαστών αν -ις

αλλ'

ή

άν τις της

δε γυνή δύο

τον δέ | αισχύνης

βίου, παντός

δηλούτω

τήν

έάν δέ άμφήριστα η

ίτωσαν είς

το

ιερόν,

παρόντος του κατ' έκείνην

υπόνοιαν,

αμα και

κομίζων

προτεινέτω τ η

γυναικί καί

αλευρον

μεν

τοδπίκρανον αφελών,

I tit. περί μοιχαλίδας add. S mg'M, om. ceteri πιστουμένας add. ένθένδε F L 2 (ν) 5 μόνον G

7 εϊσιθι F

8 παριατάν F , παριατάν είδος S

τι

αλλ' από

ó δέ ίερευς λαβών 56 γεγυμ-

2 post 3 άλλα S H P :

πρόακλησιν ΜΑΗΡ συκοφαντήση κακότεχνων F

1 0 . 1 1 υπομένουσα F : υπομείνασα ceteri (y) παρ' έαυτή Μ, παρ' αυτή ceteri

άπολογείσ9ω] άποκρινάσθω G

δέ S : δ ' ceteri

ποιησαμενη] προστησαμένη yel προφασισαμένη coni. Mang. 16 μηδ' έτερον FGII

βωμοΰ mg Η, Ιερού in textu Η 18 δηλοϋται S 1 , corr. S 2

τούπίκρανον] τό ΰπόχρανον S

ίνα Α

cf. Ioseph. Ani. lud. III

χαί)έλκει F

ιερωμένου τήν ήμέραν

20 γνώμης F G L 2 : γνώσεως ceteri

ό δέ F, ó δ' S : S θ' ceteri (ν)

5sqq. Num. 5,12sqq.

ειδός

Γν' έπικρίνηται

ώς γραψάμενος Α

15 δέ άμφήριστα S F : δ' άμφήριστ1 ceteri

ένδυασμόν S

ιερωμένου,

4 δικαστήριον S F : δικαιωτήριον ceteri

tì

12 παρ' αύτη Α :

14 των άμαρτηθέντων F

transp. F

κρίθινον,

αίο/ύνης βίου S F G : αίσχΰνην βίου ΑΗΡ (Turn.), αισχύνης

13 θαρροΰσ' HP, θαραοΰα1 S

17 αντίκρυ; F

ó μεν άνήρ στάς ήμέραν

άπέφαινεν Κ, ύπέφηνεν HP

είς om. HP (Turn.)

τοΰ Μ (Mang.)

τέλους

τα λεχθέντα και 5 5

pr. f¡] καί Ρ, om. H (ν)

έπιφανών G

τις] τι F

άργα-

κα^αρεύη,

ait. r¡ om. HP (Turn.)

άλλ' ceteri

I I δέ S F A : δ' ceteri

υπο- 54

καταδυέσθω,

κ α τ ' έπήρειαν

είίλογον αίτιδσθαι.

αυτοφώροις (ι in ras.) S, αϋτοφόρους FHP

!) πάντων Α

και την

θυσίας υπέρ τ η ς γυναικός, είς ενδειξιν του μ ή 20 γνώμης υ-,ιους κατ 1 ένδοιασμόν

τό

αληθείας

κινδύνους

προχάλυμμα των αμαρτημάτων αιδώ ποιησαμενη· το γαρ μέχρι

αντίκρυ του βωμού,

φησίν 5 3

ίερόπολιν

συκοφάντης ή κακό-

ώς

θαρρούσα άπολογείσθω, εΐ δέ υπό του συνειδότος έλέγχοιτο,

μηδέτερον καθέλκίβ μέρος,

θεός

άπογύμνωσον

κρινάτω παρ' αυτή το πράγμα, κάν

15 άναισχυντεΐν υπερβολή κακίας,

ήγαγε

εμφανών έπιγνώμονες,

μόνψ δυνατόν ψ υ χ ή ν έναργώς θεάσασθαι. άνδρί·

παραστάν σοι τ η ς υπονοίας πάθος, τεχνων

αλλά είς το της

άνθρωποι μεν των

21 xal ante τή γυναικί add. F έτπχρίνηται] είη χρίνηται S

§

270—273.

166

P H I L O N I S

νωμένη τ η κεφαλή, το της αίδους περιηρημένη συμβολον, ψ ταίς εις άπαν άναιτίοις εθος χρήσθαι.

μήτε δε έ'λαιον μήτε λιβανωτός ώς έπί

των άλλων θυσιών παρέστω, διά τό μ ή έπί χαρτοΐς άλλ' άγαν δδυνηροΐς 57 την θυσίαν έπειδή

μέλλειν

έπιτελεΐσθαι.

κρίθινον δ' έστί το άλευρον,

ίσως

όπαμφίβολός έστιν ή άπό κριθής τροφή και άλόγοις ζψοίς και 5

άτυχέσιν άνθρώποις έφαρμόζεται, συμβολον το3 την μεμοιχευμένην ουδέν θηρίων διαφέρειν, ών άδιακρίτους είναι και άνεπιστάτους τάς δχείας συμβέβηκε, την δε καθαρευουσαν των έγκλημάΐων τον οίκεΐον ανθρώπων 58 βίον έζηλωκέναι.

λαβών δέ, φησίν, ó ιερεύς κεραμεοΰν άγγεΐον έγχείτω

καθαρον δδωρ έκ πηγής άρυσάμενος και έπιφερέτω βώλον γής έκ τοΰ 10 κατά το ιερόν έδάφους· άπερ οιμαι καί αυτά συντείνειν προς την ερευναν τής αληθείας διά συμβόλων,

το μέν κεραμεοΰν άγγεΤον πρός το

μεμοιχεΰσθαι, διά το εδκάτακτον, θάνατος γάρ ή κατά μοιχών δίκη, ή δέ γή καί τό δδωρ πρδς τό καθαρευειν τής αίτιας, έπειδή δι' αμφοτέρων 59 αί γενέσεις καί αυξήσεις καί τελειώσεις απάντων, άπό σκοποΰ

και τοις δνόμασιν έπεκόσμησε,

δθεν έκάτερον ουκ 15

το μεν δδωρ ειπών δεΐν

„καθαρον" λαμβάνειν καί ,,ζών", έπεί άνυπαίτιος ή γυνή καθαρευει τον βίον καί ζην δφείλει, τήν δε γήν ουκ άπό του τυχόντος άλλ' άπό τοΰ ίεροΰ έδάφους, δπερ άναγκαΐον άρετάν, 60 τούτων

δέ προευτρεπισθέντων,

κρίθινον άλευρον

1 συμβολον — έπί ( 2 ) o m . Α δ' ceteri

ή

κομίζουσα,

λιβανωτόν

μεν

καθάπερ

δ ' έστί] δέ καί S

5 έπαμφίβολος S

Α

(ν)

1 0 άρρυσα'μενος S F I I

F2AGHP:

F1,

γάρ F A A r m :

ουκ] οδν S

p o s t καθαρον t r a n s p . M

ευτακτον

έπιφερέτω

11 απερ F : à μέν S A r m , δπερ

1 3 μεμοιχεϋσθαι S F :

εύκτδν L ( T u r n . )

1 5 όθεν o m . S

8 τον οίκεΐον Ι " : 0 λαβών δ' δ ιερεύς

αυτά S F A r m : αίιτό c e t e r i ( T u r n . ) εϋκάτακτον

S,

συντείνει conicio μ η μοιχεόεσθαι Α, μοιχεύεσθαι εΰθραυστον o m . ceteri

16 έπεκίσμησεν S

ν.α\ εύκάτακτον Μ, (Turn.) ειπών o m . A r m ,

16. 17 δεΐν — λ α μ β ά ν ε ι ν ] δεϊ άναβαίνειν καθαρο'ν τε

17 καθαρον c o d d . ( p r a e t e r F ) : καθαρών τε T u r n . , καθαρών τ ι M a n g . ή S : ή άνυπαίτιος c e t e r i (ν) καί om. Η ' Ρ 21 έλέγ/θη Η 17 N u m . 5 , 1 7 .

μή

6 έφαρμι^εται M a n g . : έφαρμιίζεσθαι c o d d .

γης o m . F

1 2 το μεν F : τό γάρ c e t e r i (ν)

δέ F :

παρέστω S :

4 μέλλειν την θυσίαν t r a n s p . H P (y)

φησίν o m . S ( M a n g . )

ceteri (Turn.)

τό 20

ιερεύς

2 άναιτίαις H P (ν)

ανθρώπων o m . S

F A r m : φερέτω c e t e r i (ν)

κεφαλή ó δε

άνεπιστάτους m g Η , άσυατάτους i n t e x t u H P

φησι Α

ευκατέακτον

τη

παρίτω,

3 των δ ' άλλων

οίκεΐον τον S , τον o m . ceteri ( ν )

ceteri

άκατακαλυπτψ έλέχθη,

φ ] ώς S S

προσαπτέσθω Α , προσέστω c e t e r i ( T u r n . ) 7 θηρίου S

ώς καί γυναίκα τήν σώφρονα.

F

άνυπαίτιος

1 9 άρετάν S F A r m : αίρέτωσαν Α , άρετώσαν ceteri ( ν )

2 0 τούτων δέ] τό δέ τ ω ν F ó δέ S F G : δέ om. Μ, δ δ ' H P , S θ ' Α

άκατακαλύφω

F

DE SPECIAL. LEGIBUS LIB. III

167

[αντίκρυ] το κεραμίουν άγγεΐον, έν ψ υδωρ εστί χαί γη, (αντικρύ) στάς έπιλεγέτω τάδε· „ει μεν τοί>ς έπί γα'μοις δεσμούς m παραβέβηχας ουδ' 61 ρ. 310 Μ. ανήρ Ιτερος ώμίλησε σοι καδυφεμένη τά προς τον | νόμψ συνοικισ&έντα δίκαια, ανυπαίτιος και αδψος ίσδι· εί δ' ώλιγώρησας μέν ανδρός καινός 5 òà έζήλωσας

έπιδυμίας

η

έρασδείσα

ή έρασδέντι

ένδοΰσα, τά αναγ-

καιότατα χαί φίλτατα προδοΰσα χαί νοθεύσασα, μη «¿γνόει πα'σαις άραΐς ένοχος γεγενημένη,

ών τά δείγματα αναφανείς έπί τοΰ σώματος,

δή εκπινε ποτόν έλεγχου, ο τά χεκρυμμένα νΰν χαί ¿δηλούμενα φια'σει χαί απογυμνώσει."

ταΰτα γρα'ψας èv χαρτιδίψ

ίο τω χατά το άγγεΐον υδατι προτεινέτω τη γυναικί·

ίδι

άπαμ-

και απαλείψας 62

ή δε πιοΰσα

άπαλ-

λαττεσδω προσδοκώσα ή σωφροσύνης αδλον ή ακολασίας την άνωτάτω τιμωρίαν. ζέτω

εί μεν γάρ σεσυκοφάντητάι, σποράν χαί γένεσιν τεχνών έλπι-

των έπι

στειρώσει

χαί άγονία

φόβων καΐ φροντίδων

αλογουσα·

ε? δ' έστίν ένοχος, έφεδρευσοντα Γστω γαστρος ογκον οίδούσης χαί πιμ15 πραμένης χαί των περί μήτραν δεινήν κάκωσιν, ήν χαδαράν ουκ ήξίωσε διατηρεΐν άνδρΐ τ φ

χατά πα'τρια γημαντι.

τοσαυτην δ' εχει πρόνοιαν 63

δ νόμος τοΰ μηδέν έπί γα'μοις νεωτερίζεσδαΐ, ώστε χαί τους

συνιόντας

1 άντικρυς S ' F αντίκρυ h.], seclusi; (έχων) έν τη χειρί conicio coll. Num.5,18 αντίκρυ ante ατός addidi στάς ούν A 2 οϋδέ F 3 ώμίλησέ σοι] σε ώμίλησε F καθυφιεμένη FL 2 (Tura.) νόμω Mang. (Arm): νόμον codd. συνοικισθέντα S: συνεληλυθότα ceteri (ν) 4 άθώος S : άθώα ceteri(v) ιθι S a A Arm ώλιγώρηκας F (ν) καινός Μ (Mang.): κενός ceteri 5 δέ F : om. ceteri (ν) έζήλωσας scripsi: ζηλώσας Η, ζηλώσασ' Ρ, ζηλώσασα ceteri (ν) ή έρασθέντι—νοθεύσασα (fi) om. HP (Tum.) post ένδοΰσα add. xal A 5. 6 τά αναγκαιότατα F G : τάναγχαιότατα SMA 7 δείγματα SF: δείγματ' ceteri άναφανής F, άναφανή A Arm έπί] àr.ò A foftt SHP (Turn.) 8 δή S : δη καΐ ceteri (ν) έκπιε Α, έκπίνουσα S 2 τοΰ έλεγχου F ο] δς F, ώ S 2 νϋν F Arm: σοι AP, σου ceteri (ν) άδηλοΰμενα SF Arm τά ¿δηλούμενα Μ, τά μή δηλούμενα Α, τάδηλούμενά σοι GHP (ν) 8. 9 άπαμφιάσει SA έπαμφιάσει F, άπαμφιέσει ceteri (ν) 10 τω om. Α κατά το άγγεΐον SFA κατά (κατ' Μ) άγγεΐον ceteri (Turn.) . πιοΟσ' ΑΗΡ 11 ή σωφροσύνης F Arm ή om. ceteri (ν) αθλον] έργον S 12 τιμωρίαν] τιμήν η τιμωρίαν Α (Mang.) γένεσιν SF: γέννησιν ceteri (ν) τέκνων F : om. ceteri (ν) 1 2 . 1 3 έλπίζέτω post φόβων (13) transp. Α 13 άλογοϋσα] άλογου F 14 έφεδρεύσοντα ίστω F : έφεδρεΰσοντα εις τον GHP 1 , έφεδρεύσοιτό σοι τον ΑΡ 2 , έφεδρεύσονται εις αύτήν SM (Mang.) της γαστρός Α όγκος S'M (Mang.) 14. 1δ πιμπραμένης S: πιμπλαμένης ceteri (ν) 15 δεινή κάκωσις S2M (Mang.) 16 άνδρΐ διατηρεΐν transp. HP (ν) πάτρια FL 2 : πάντα MGHP, παντί (sic) SA 17 μηδέν SF Arm: μηδ' ceteri (ν) συνόντας Α

17 Lev. 15,18.

cf. loseph. c. Αρ. Π

§203.

168

PH ILO

NIS

είς όμιλίαν άνδρας καί γυναίκα? κατά τους έπί γάμοις θεσμούς, δταν εδνής

άπαλλάττωνται,

περιρραντηρίοις

ου πρότερον

χρήσθαι,

έά τίνος ψαυειν

πόρρωθεν

μοιχείας

ή λουτροΐς

άνείργων

και

των

και έπί

μοιχείαις εγκλημάτων. 64

(11·)

Έάν δέ τις χήραν αποθανόντος ανδρός ή και διαζευχθεΐσαν 5

άλλως βιασάμενος αισχύνη, κουφότερον ή κατά μοιχείαν αμάρτημα δρών, ήμισυ σχεδόν έκείνου, της μεν θανάτου τιμωρίας άφείσθω, βίαν δέ καΐ υβριν καί άκολασίαν καί θράσος τά α'ισχιστα ως κάλλιστα άποδεξάμενος κατηγορείσθω καί δ τι χρή παθεΐν ή άποτίσαι τιμάτω το δικαστήριον έπ' αυτψ.

ίο Περί

65

φθοράς.

Άδελφόν μεν καί συγγενές αδίκημα μοιχείας φθορά, καθάπερ έκ μητρός μιας, ακολασίας, φυντα· ήν ενιοι των είωθότων ευπρεπέσιν όνόμασι τα αισχρά έπικοσμεΐν έρωτα όνομάζουσι τάληθές όμολογεΐν έρυθριωντες.

αλλ' δμως, εί καί συγγενές, ου παντάπασιν δμοιον, τω το 15

αδίκημα μ η είς πλείους χωρεϊν οικίας, ώς έπί της μοιχείας συμβέβηκεν, 66 αλλ' είς μίαν συνήχθαι την της παρθένου,

λεκτέον ουν τω κόρης αστής

έπιθυμοΰντι· ,,προπέτειαν καί θράσος άναίσχυντον ή τάς έπ' ένέδρα πάγας η τι των όμοιοτρόπων, ώ | ούτος, άποστραφείς μήτε αναφανδόν μήτε ρ. 311 Μ. 67 λάθρα πονηρός έξετασθής.

αλλ' είπερ άρα τι τη ψ υ χ ή πέπονθας προς 20

την παιδα οίκεϊον, Τθι προς τους γονείς αυτής, εάν ζώντες τυγχάνωσιν, εί

δέ μ ή ,

προς τους άδελφους ή επιτρόπους ή

I κατά] και A, om. I I P άπαλλάττων F

όταν] απάν F (pro έπαν?)

έάν SM

7 ήμισυ S 1 , ήμίιιει S 2

8 καί θράσος] θράσους ος F

9 τιμάτω Mang. (Arm): τιμάσθω codd. συγγενές δέ G

ακολάστου M om. ceteri

¿ξεχασθείς S a H ' P

τύχωσιν ceteri (ν) ceteri (ν)

16 μή S F A : ουκ ss. Η 2 (ν),

άστής S ' F A G P 2 : αυτής S 2 M H P l (Turn.)

18 xal θράσος S M F : ή θράσος ceteri (Turn.) (Turn.)

r)v ένιοι F : ενιοι δέ ceteri (ν)

Ιρωτ^ ΜΑΗΡ

17 τ ψ ] tò S 1

19 pr. μήτε S F : μ ή τ ' ceteri

12 άδελφόν μέν καί om. S

13 μιας μητρός transp. ΜΑ, μητρός om. S

φύντα] φύσα coni. Mang.

14 ταίσχρά H P , τά αΐσχιστα Μ

άφείσθω c o d d : κάλλιστ' ΑΗΡ

10 έπ' αύτφ: desinit Arm

I I tit. περί φθοράς add. S F m g M mg G m g H m g Ρ (fort, recte)

4 μοιχείαις S :

6 άλλως S 1 , άλλος S 2

θανάτου S : τοΰ θανάτου ceteri (ν) δέ oui. Arm

καί

2 εύνής] ευ Α

3 άνείργων—μοιχείαις (4) om. F

μοιχεία Α (-α Mang.), μοιχείας ceteri (Turn.) άφιέσθω Mang.

άλλους κυρίους,

πάγας] πηγάς Mang. Rieht.

άναφανδόν] άναφανής Η (Turn.) ειττερ] έπείπερ G, εί' τι Α

22 τους om. F

20 πονήρως L 2 21 τυγχάνωσιν S M :

άλλους S : τους ά'λλως Α, τους άλλους

169

DE S P E C I A L . L E G I B U S L I B . III

άπογυμνώσας το σεαυτοΰ πάθος, ώς χρή τον ελεύθερον, αιτεί προς γάμον καί παρακαλεί μή ανάξιος νομισθήναι.

αχαιός γάρ ουδείς áv ούτως 68

γένοιτο των έπιμελουμένων της παιδός, ώς έναντιωθήναι προς λιπαρεστέρας δεήσεις, και μάλιστά γε έπειδάν έςετάσας άνευρισκ^ μή κατεψευσ5 μένον ή έπιπόλαιον άλλως το πάθος αλλ' έπαληθεΰον καί παγίως ένιδρυμένον."

έάν δε τις λυττών και μεμηνώς, απασι τοις έκ λογισμού πολλά 69

χαίρειν φράσας, δυναστείαν τον οιστρον και την έπιθυμίαν υπολαβών, νόμου βίαν, ως φασί τίνες, προημοτέραν θέμενος, άρπάζη καί φθείρα ταΐς έλευθέραις ώς θεραπαίναις χρώμενος, τά πολέμου δρών έν ειρήνη, 10 προς τους δικαστάς άγέσθω.

κδν

μεν η πατήρ τη βιασθειση,

βου- 70

λευέσθω περί έγγυης της προς τον έφθαρκότα* εΐτα έάν μεν ανανευη, προικιζέτω τήν παϊδα δ φθορευς άλλως ζημιουμενος χρήμασιν, έάν δε συναινη καί συνεπιγράφηται, μηδέν υπερτιθέμενος άγέσθω προίκα πάλιν τήν Γσην όμολογών καί μήτε αναδυεσθαι τήν έξουσίαν έχέτω μήτε παραι15 τεΐσθαι, καί δι' αυτόν, tva μή λαγνείας ενεκα δο/η μάλλον ή κατ' έρωτα νόμιμον έφθαρκέναι, καί δια τήν κόρην, Γν αυτής το περί τήν πρώτην συνοδον ατύχημα παρηγορηθώ βεβαιοτάτφ γάμψ, δν ουδέν άλλο τι ή θάνατος διαζευξει.

έάν δε πατρός δρφανή τυγχάνη, πρός των δικαστών 71

έρωτάσθω, εΓτε βουλεται συνοικειν είτε μ ή ·

έάν τε δέ συναινώ έάν τε

20 άρνήται, τά αυτά γινεσθω a iïv καί έπί ζώντι διωμολογήθη τψ πατρί. 1 γυμνώσας S σεαυτοΰ S : σαυτοΰ ceteri om. F νομισθήναι S : λογισθήναι ceteri (ν) 4 γε AP-, γ ' S (coni. Mang.): σε ceteri (ν)

2 καί παρακαλεί μή ανάξιος νομισθήναι 3ν οΰτως F A : ούτως àv ceteri (ν) έπεί γ' òv S μή] ίνα μ ή S

5 ή] ή S>, η ss. S 2 έπιπόλεον S , έπί παλαιόν F το πάθος άλλως transp. Α παγίως S F : παντελώς ceteri (ν) 6 λυττών] αύτών S F 7 δυναστείαν S (coni. Mang.): δυναστεία ceteri (-α ν) τήν om. S ύ-ολαβών] ύποβαλών GH 2 (ν) 8 προτιμοτέραν θέμενος] προτιμήσας S F ϋποθέμενος Α άρπάξη ΑΡ, έπάζη (sic) S 9 ώς] -/αί A κ otl ante τά πολέμου add. MAGHP (ν), oui. S F τά] το S 10 άγέσθω] άνείσθω Α ig] ήν F 11 προς Mang.: περί codd. είτα F : είτ' ceteri 12 r a t o ' G H P ' άλλως SMH'P, αλλ* ώς F : «λλω AGH- (ν) 13 συναινεί S 1 , corr. Sσυνεπιστρέφηται S 14 pr. μήτε S : μ ή τ ' ceteri 1 4 . 1 5 παραιτείσθω S 15 άυτον SA, aù in aù corr. Η 15. IG κατ' έρωτα νο'μιμον SMF, καί έρωτα νο'μιμον Α Ρ : ετέρων τά νόμιμα G, ίμέρω τά νόμιμ' Η (ν) 16 ίνα F 17 γάμω] νο'μω Α άλλο τι ή] έτι μή F (scribendum ότι μ ή ? ) 18 διάζευξη F A , διαζεύγει Η δέ] δε καί Α δικαστών] δικαίων Α 19 άνερωτάσθω F alt. είτε] ή F , είτε καί Α έάν — άρνήται (20)] είτε δέ συναινεί, είτε καί άρνήσεται H P ; είτε συναινεί καί άρνήσεται Turn. δέ om. F ; δή conicio alt. έάν τε S : έάν τε καί F A G , έάν τε δέ Μ 20 άρνήται S F : άρνήσηται MAG γενέσθω F ä âv S : âv om. ceteri (ν) διωμολογήθη F : διωμολόγησε ceteri; διωμολογήσατο ν « s q q . Exod. 22,IG. 17.

Deut. 22,28. 29

cf. Toseph. Artt. Itici. IV

§252.

PHILONIS

170

Περί 72

(12.)

υπογαμίου.

Μεθόριόν τίνες ύπολαμβάνουσιν αδίκημα είναι φθοράς και

μοιχείας υπογάμιον, δταν όμολογίαι μεν υπερεγγυήσωσι, μ ή π ω δε των γάμων έπιτελεσθέντων ίτερος άπατήσας τις ή καί βιασάμενος είς όμιλιαν ελθη. παρ' έμοί δέ κριτή

μοιχείας καί τοΰτ' εστίν είδος· a? γάρ όμολογίαι 5

γα'μοις ίσοδυναμουσιν, αις ανδρός ονομα καί γυναικός καί τά άλλα τα 73 επί συνόδοις έγγράφεται. προσέταςεν,

έάν

ών χα'ριν

καταλευειν

δ

νόμος

γε από μιας και της αυτής γ ν ώ μ η ς

άμφοτέρους

έπιθώνται

τοις

άδικήμασι συμφρονήσαντες· ουχ otóv τε γαρ μή από των αυτών όρμη74 θέντας βουλευμάτων νομίζεσθαι συναδικεϊν, ου συναδικοδντας.

παρά γοΰν ίο

τάς των τόπων διαφοράς | αυξεσθαι συμβέβηκε καί μειοϋσθαι τάδίκημα· ρ. 312 Μ. μείζον μεν γάρ, ώς ε?κός, έστίν, εί π ρ α χ θ ε ί η κατά πόλιν, ελαττον δέ, ΐ.1 τειχών ε ; ω κ α τ ' έρημίαν· ένταΰθα μεν γαρ βοηθός ουδέ εις εστι τ η παιδί πάν ft' δσα υπέρ του διατηρήσαι την παρ&ενίαν άψαυστον καί άνεπιβουλευτον λεγουση τε καί δρώση, έν ά'στει δέ βουλευτήρια, δικαστήρια, 15 στρατηγών, άγορανόμων, άστυνόμων, άλλων αρχόντων όμιλοι μεγάλοι καί 75 συν τούτοις ó δήμος,

εστι γάρ εστίν έν έκαστου τ η ψ υ χ η , καν ιδιώτης

τυγχάνη, μισοπόνηρον πάθος, ο διακινηΟέν άποδείκνυσι τον έχοντα κατ' έκεΐνον

τόν

χρόνον

όπέρμαχον

καί προαγωνιστήν

1 tit. περί. υπογαμίου a d d . S F m g Μ m g G m g Η m g Ρ ί>πολαμβάνουσί τίνες ceteri (ν)

τις S : om. ceteri (ν)

6 τά άλλα S F : ταλλα

7 καταλευειν] κατέλυε·; F

ceteri

άπό της αυτής καί της μιας Μ

έπίΟωνται ΜΑ

10 où om. S

13 εί S F : om. ceteri (ν)

παρά] περί A

11 αϋςεαθαι

τάδικήματα S

14 όσα υπέρ F : δσαπερ M4.GP, ό'σα περί Η (ν), ώσ

την παρδένον Α

ά'ψαυστον— δικαστήρια (15) om. Α

15 δικαστήρια S M F : καί δικαστήρια G H P (ν) S F A G : alt. Ιστιν om. ΜΗΡ (ν)

17 ò om. Ρ

18 άποδείκνυσι F :

έχοντα] παρατυχόντα coni. Mang.

αγωνιστήν F , προδιαγωνιστήν Α Η Ρ ( T u m . )

2sqq. Deut. 22,23—27.

¡I οόχ om. F

τειχών S F : τείχεων G, τειχέων ceteri (ν)

ουδέ εΓς S F : ουδείς ceteri (ν)

ceteri (ν)

S

6 . 7 ταπί A

συμβέβηκε— ελαττον δέ (12) om. Α

υπέρ S 1 , ώσπερ S 2

xal om.

8 έάν γε Α, ά'ν γε F : έάν τε G P , έάν δέ S, έάνπερ Μ,

από μη t r a n s p . Δ (Mang.) δοκεϊ Α

4 ΐίπατήσας SFM 1 u t

μηδέπω MG

vid. (coni. M a n g . ) : άπαντήσας ceteri (ν)

έάν Ε (ν)

είναι om. Α

δμολογιαι S M F : ομολογίας Α , δμολογία G H P (-α ν)

ίιπερεγγυήσωσι] αϊ περιεγγυήσασαι F

G

του

2 τινές ύπολαμβάνουιιν S :

ά δ ί κ η μ ' ΜΗΡ

3 ύπογάμιον] υπό γάμον Α

ΙλΟη A, ελΆης

αότοκέλευστον

cf. Joseph. Ant. lud. IV § 251.

εστι γαρ εστίν

διαδεικνύει Μ, αποδεικνύει

19 προαγωνιστήν SMG: προσ-

DE SPECIAL. LEGIBUS LIB. III

171

δόςαντος ήδικησθαι. (13.) τώ μεν ουν διαπραςαμένψ την βίαν επεται δίκη πανταχού, μηδέν έκ της των χωρίων διαφοράς ευρισκομένιρ προς έπανόρθωσιν ών ύβρισε και παρηνόμησε· rjj δε παιδί, χαθάπερ εφην, τοτέ μέν ελεος χαί συγγνώμη τοτέ δε απαραίτητος τιμωρία παρακολου5 θήσει. χαί περί ταύτης μέντοι πολυπραγμονητέον τψ δικαστή μη πάντ' έπι τους τόπους άναφέροντι* δύναται γαρ χαί κατά μέσην την πόλιν άκουσα βεβια'σθαι χαί εζω της πόλεως έχουσα προς εχθεσμον όμιλιαν ένδοΰναι. διό παρατετηρημένως χαί σφόδρα καλώς απολογούμενος δπερ της έν έρημία φ&ειρομένης φησίν ó νόμος· „έβόησεν ή νεδνις, χαί ó ίο βοηθήσων ουκ ην aòrfl" (Deut. 22,27), ωστε, εί μήτε έβόησε μήτε ήναντιώθη, βουλομένη δε συναπήρε, γένοιτ' δ,ν ένοχος, σόφισμα του βεβιάσθαι δοκεϊν προστησαμένη τόν· τόπον. και μην έν πόλει τι γενοιτ' άν όφελος τ^ πάντα μέν έθελούση ποιεΐν υπέρ της ίδιας έπιτιμίας, αδυνατούσα δέ Ινεκα της περί τόν υβριστήν ίσχυος; τί γαρ, εί μετά 15 των άλλων καταδήσειεν ή το στόμα αποφράξειεν, ως μηδέ φωνήν ρήξαι δύνασ&αι, γενοιτ' αν οφελος έκ των συνοιχουντων ; τρόπον γαρ τινα ήδε μέν έν πόλει διατρίβουσα κατ' έρημίαν έστίν ατε βοηθών έρημος, ή δέ, καν μηδείς παρατυγχάνη, τω έχουσα συναπδραι λέγοιτ' αν ουδέν διαφέρειν τής'έν άστει. •20 (14.) Etal δέ τίνες περί τάς ομιλίας άψίκοροι, γυναικομανεΐς έν ταύτφ και μισογύναιοι, συγχλύδων και μιγάδων ηθών άνάπλεψ, ο" ταΐς

76

77

78

79

2 ευρισκομένων F 4 δ' GHP 5 περί om. F μέντοι] μέν Α μη] και F 6 άναφέροντι] άναφέρειν S ν.α\ κατά SF : καΐ om. ceteri (ν) την om. Α 7 βεβιάσθαι mg Η, βιάαασ&αι in textu Η και] ή A ες ω της -όλεω; S : της om. ceteri (ν) έχθεσμον ¿μιλίαν S: όμιλίαν εχθεσμον ceteri (ν) 8 έχδοΰναι Α διότι Α 9. 10 ó βοηθήσων SF: δ βοηθός Μ, βοηθός ceteri (ν) 10 ώστε F : ώστ' ceteri pr. μήτε F: μηδ' S, μήτ' ceteri alt. μήτε F: μήτ' ceteri 11 έναντιώθη SF ένοχος — γένοιτ' αν (12) om. F σοφϊ 12 προστησομενος (sic) A 13 ώφελος S 1 , corr. S 2 πάντα μέν SF: πάντ' (om. μέν) ceteri (ν) θελούση F 14 άδυνατοΰση SFG: άδυνατούσης ceteri δέ S : δ* ceteri ε'ίνεκα M 14. 15 μετά των άλλων SF: μετά τών κάλων HAGP, μετά Η χάλιυν (ras. 3 litt.) Η; μετάγων (άττοθεν τών) άλλων conicio 15 καταδήσειεν SF: άποδήσειεν ceteri (ν) στόμ' ΑΗΡ 16 ώφελος S 1 , corr. S J 17 μέν] κάιζερ Μ (Mang.) βοηθών] βοηθείας S (fort, recte) ή δέ SFA: ò δέ ceteri (Turn.) 18 τώ F: το δ' S, τώ δ' ceteri (ν) συναπαραι λέγοιτ'] συμπαραλέγοιτ' SA 18. 19 διαφέρει Α 20 tit. περι τών προφασιζομένων μετά (τόν add. Μ) γάμον χαί λεγόντων μη ε&ρηχέναι (εόρίσχεσθαι Μ) παρθενίαν της γυναικός add. S mg Μ άψίχοροι MFP γυναιμανεΐς FA 20.21 έν ταυτώ SF: έν τώ αύτώ MGHP, επί το αύτό Α 21 ήθών SF: έθών ceteri άνάπλειυ Α: άνάπλεοι ceteri (ν) oî om. SF

PHILO NIS

172

πρώταις ευθυς όρμαΐς ένδιδόντες,

όποΐαί περ αν ούσαι τυγχάνωσιν, ας

ήνιοχεΓν δέον αχαλίνωτους έώσιν, άπερισκέπτως καί άπροοράτως σώμασιν όμοΰ καί πράγμασιν έπεμπίπτοντες τυφλών τρόπον, ατε ρύμη καί φορά βιαίφ συνωθοΰντες καί άνατρέποντες, ουκ έλα'ττω ών διατιθέασι πάσχουσι. 80 περί ών τάδε νομοθετείται • κόρας o? αγόμενοι νόμω καί γάμους θυσαντές 5 τε καί έστιαθέντες, μηδέν οίκεΐον έπί ταΐς γαμεταΐς πάθος

σώζοντες,

αλλ' ύβρίσαντες | καί ώς έταίραις ταΐς άσταΐς προσενεχθέντες, έάν δια- ρ. 31 ζευξιν τεχνάζωσι μηδεμίαν απαλλαγής πρόφασιν άνευρίσκοντες, είτ' έπί το συκοφαντεΐν τραπόμενοι σπάνει φανερών έγκλημάτων προς τά αφανή τρέπωσι τάς αίτιας καί παρελθόντες κατηγορώσιν, δτι παρθένοις δόξαντες ίο συνεληλυθέναι γυναίκας έν ταϊς πρώταις όμιλίαις έφώρασαν, άθροιζέσθω μεν ή γερουσία πάσα προς την κρίσιν, παρίτωσαν δε οί τών κατηγορου81 μένων γονείς άπολογησόμενοι περί κοινού κίνδυνου,

κίνδυνος γάρ oò ταΐς

θυγατράσι μόνον περί τής τών σωμάτων άγνείας έστίν, αλλά καί τοις έπιμεληταΐς, ου μόνον δτι εις τον άναγκαιότατον τής ακμής καιρόν ου 15 παρετήρησαν, αλλ' δτι καί ώς παρθένους τάς 82 ένεγόησαν

άπατώντες

περιγένωνται

καί φενακίζοντες

τοις οικαίοις,

τους

υ φ ' έτερων

έφθαρμένας

λαμβάνοντας,

τιμάτωσαν οι δικασταί

κατά

είτα

έάν

τών ψευδείς

αίτιας πλαττομένων χ ρ η μ ά τ ω ν ζημίας καί τάς δια πληγών εις τά σώματα ύβρεις καί — τά πάντων έκείνοις άηδέστατον — την τών γάμων βεβαίωσιν, 20

1 6ρμαις εόβυς S

όποΐαί

σώμαδιν om. S Mang.

ρύμτ)] τρυφή S

6 τε om. Μ Η Ρ (ν) (Turn.)

ποτ' Α

ώσαι (sic) Μ

2 και απροοράτως

3 έμπεπίπτοντες (sic) F , έμπίπτοντες Α 4 βιαία Α

5 κόρας om. Α 7 άαταϊς S ' F A G : αόταϊς S 3 M H P

σώααντες coni. Mang.

εάν om. F

εύρίσκοντες SM

8 τεχνα'ζουϊΐ F , τεχνάσωαι SM

είτε F

ί) τραπόμενοι] πραττομένοις F

Μ (Mang.), καθαρώς (sic) Α τρέπουσι ceteri

ατε] άπαντα coni.

τά αφανή S : τάφανή ceteri δόξαντας A

εφωρά&ησαν H P ( T u r n . ) , φωραθείσας εϋρον A Sè SM: δ 1 ceteri

11 γυναίκες II (Turn.) 12 παρέστωσαν coni. Mang.

15 ού μ,ο'νον ότι om. S F

παρεφυλαξαν ceteri (ν)

εις] εί S F

16 παρετήρησαν S : παρθένος F 1

καί ώς S M F : τάς ceteri (ν)

17 ένεγύησαν s c r i p s i : Βεγγΰησαν Μ, ένεγγύησαν ceteri (ν), συνέστησαν S έάν] civ F , έάν μή S ceteri (ν)

τών φανερών 10 τρέπωαι S M :

κατηγορώσιν SM, ώ ex où corr. Η : κατηγοροΰσιν ceteri

post δτι a d d . ώς Mang., om. codd.

τούτοις S

μηδεμιας S

17. 18 εΐ τι δ ' αν περιγένηται Α

κατά δέ τών ΑΡ 2 , κ α τ ' αυτών G 19 πλαττομένων S : πλασσομένων ceteri (ν)

5sqq. Deut. 22,13—21.

cf. Ioseph. Ant. lud. IV

§246—248.

είτ' MGIIP 18 τοις δικαίοις]

ψευδείς S F : τάς ψευδείς

DE SPECIAL. LEGIBUS LIB. III

173

έάν υπομένωσιν αί γυναίκες ετι τοις τοιούτοι; συνοιχειν· ταΐς μεν γαρ έφίησιν ó νόμος Οελουσαις καΐ μένειν χαί άπαλλάττεσθο«, τους δε οδδετέρου κυρίους απέφηνεν, ávd' ών έσυκοοάντησαν.

Κατά 5

(15.)

άνδροφόνων.

Ό ν ο μ α μεν άνδροφονία χατά του χτείναντος άν&ρωπον ¿ici- 8 3

φημίζεται, το δ' Αληθές έργον έστίν ιεροσυλία χαΐ ιεροσυλιών ή μεγίστη, διότι των έν χόσμψ κτημάτων καΐ κειμηλίων οδδέν ουτε ίεροπρεπέστερον ουτε θεοειδέστερόν έστιν ανθρώπου· έχμαγεΐον αρχέτυπου

λογικής

ιδέας

* « * παγκα'λης είχόνος πάγχαλον παραδείγματι

τυπωΟέν.

10 άνδροφόνον ευθυς ασεβή και άνοαιουργόν υποληπτέον,

τον ουν 84

άνοσιουργημάτων

και άσεβημάτων δρώντα το μέγιστον, 8ν αμείλικτα έργασάμενον άναιρετέον, έπειδή μυρίων θανάτων επάξιος ών ενα υπομένει διά το τής τιμωρίας α&άνατον

εις

πλήθος

μή πεφυκυίας

συναυςεσθαι·

χαλεπόν δε ουδέν,

1 Ιτι τοις τοιούτοι; F : Ετι τοϊς αύτοίς S, ετι αυτοί; MAG, ούτοι; Ιτι HP (ν) 2 χαί θελούσαι; transp. S δέ S F : δ' ceteri 2 . 3 οδδ' έτέρου GH (Turn.) 3 άπέφηναν F, άπέφαινεν S 4 t i t χατά άνδροφόνων SF mg Μ, περί άνδροφόνων Α, του αότοΰ φίλωνο; ιουδαίου περί άνδροφόνων Η 9 , περί άνδροφονία; mg G mg Η 1 mg Ρ 5 κτείνοντο; S 7 καΐ] τε xal AH 2 ουδέν οϋτε] ουδενό; τε F θεοπρεπέστερον S -8 μεθόριος, τρόπον τινά δεύτερον ιερόν· αί γαρ τών ιερωμένων πόλεις σεμνότεραι των άλλων είσίν, έφ' δσον, οΐμαι, -χαι οίχήτορες οίχητόρων έντιμότεροι· βούλεται γάρ τ η της υποδεξαμένης προνομία βεβαιοτα'την άσφάλειαν περιποιήσαι. τ ψ χαταφυγόντι.

χρόνον δ ' , ώς εφην, ώρισε της καθόδου την 131

15 τοΰ μεγα'λου ιερέως τελευτην αιτίας ενεκα τοιααδε· ωσπερ ένος έκα'στου των δολοφονηθέντων οί αογγενεΐς e h ι ν εφεδροι της χατά των δολοφονησάντων δίκης χαί τιμωρίας, ούτως χαί τοΰ σύμπαντος έθνους συγγενής χαί αγχιστευς χοινός δ άρχιερεύς αμφισβητουσι

κατά

τους νόμους,

έστι, πρυτανεύων μέν τά δίκαια τοις εόχάς

δε χαί

θυσίας

τελών

χαθ'

20 έχάστην ήμέραν χαί τά αγαθά αιτούμενος ώς υπέρ αδελφών χαί γονέων χαί τέκνων, Γνα πάσα ηλικία χαί πα'ντα μέρη τοΰ έθνους ώς ένός σώματος είς

μίαν

και

έφιέμενα.

την αότήν άρμο'ζηται

χοινωνίαν

είρήνης

χαι

εδνομίας

τούτον ουν εύλαβείσθω πάς ó ακουσίως άνελών ώς

υπέρ-132

μαχον καί προαγωνιστήν των αναιρεθέντων χαί είσω της πόλεως

1 μέν om. G

δευτέραν S F H 1 : δεύτερον ceteri

2 ή δ e] ή δέ Rieht. T a u c h n .

3 χ om. F H ' P (Turn.) καθαρούς καί παντός SFL 2 : om. ceteri παντός] πάντως ν Βμετο'χους Η 1 alt. καί] καν coni. Mang. 17 τοις om. F ύπηρετήσασθαι S τισαμένης] σ πεισαμένης F 18 αυτη scripsi: αύτη codd. (ν) 19 άστοϊς] άυτοίς Μ, αίιτοϊς Η ' Ρ 1 20 καί om. S

189

DE SPECIAL·. L E G I B U S L I B . III

Κατά θεράποντες μεταποιούνται

τύχη

τοις

των

οίκέτας

μεν έλάττονι

δεσπόταις.

τω

/τεινόντων.

κέχρηνται,

φύσεως

δέ Οείφ ν ό μ ω

δε

κανών

έστίν ού το τ η ς τ ύ χ η ς αλλά το τ η ς φ ύ σ ε ω ς έναρμόνιον.

της

των διό

προσήκει

5 τους κυρίους μ ή κατακόρως χ ρ ή σ δ α ι ταις έξουσίαις κατά τ ω ν άλαζονείαν καί

υπεροψίαν

και δεινήν

ωμότητα

α υ τ ή ς 187 δικαίων

οίκετών,

έπιδεικνυμένους·

ταύτα

γαρ ουκ εστι δείγματα ψ υ χ ή ς ε ι ρ η ν ι κ ή ς άλ'κ υπό άκρασίας το άνυπεύΟυνον ζηλούσης

κατά

τυραννικήν

δυναστείαν.

ώσπερ άκραν έ π ι τ ε ι χ ί σ α ς , παρρησίας

δ

δέ

γαρ

των

την

ένδον

μεν

ίδίαν

μηδενΐ

ίο αλλά προς ί π α ν τ α ς ή γ ρ ι ω μ έ ν ο ς υπό τ η ς εμφύτου τα'χα δέ καί δευμένης μισανΟρωπίας, τύραννος έστιν έλάττοσι παρασκευαΐς ές ών διελέγχεται χρημάτων· την

αυτού

15 τ ω ν ρ. 3 2 3 Μ. ί σ τ ω

άλλων

έπιτετη-

χρώμενος.

μ ή στησόμενος έπι τ ω ν α υ τ ώ ν , εί μειζόνων λάβοιτο 139

διαβήσεται πατρίδα

γάρ

ευθύς

επί

προδουλωσάμενος

υπηκόων

ήμερως

μ ή τήν του σ υ ν ε χ ώ ς

έναντιώσεται γαρ ή τών

οίκίαν 138

μεταδιδούς,

πόλεις είς

τ ε καί

ενδειξιν

προσφέρεσΟαι.

καί είς

πολλούς

μισοπόνηρος α υ τ ω

χώρας

του

σαφώς

καί

μηδενί ουν

ó

εθνη

μέλλειν τοιούτος 140

άμαρτάνειν | άδειαν

δίκη, ή

β ο η θ ό ς καί

εξων

υπέρμαχος

άδικηθεντων, ή λόγον καί εόθύνας αυτόν τ ή ς περί τους πεπονθότας

συμφοράς ά π α ι τ ή σ ε ι ·

κ 3 ν άρα φ ά σ κ η

πληγάς Ινεκα νουθεσίας έντεΐναι 141

1 tit. κατά τών οίκέτας κτεινο'ντων F , περί τών οίκέτας κτεινοΰσ8ωσαν

λαμβάνοντες F x a l 8aot S F :

SF:

έπανορθούτωααν c e t e r i ( ν )

2 τό] τον

tit. περί οικοδομής οικίας a d d . S m g M καί o m . c e t e r i (ν)

4

ανήμερα

F

3 τ ώ προλεχθέντι S

καταλίπουσι S

στέγη

F

περιστεφανούν θωρακίοις δέον] έπιβτεφανούσθαι δίκαιον θωρακίοις A H a γ ' ceteri

αίιτούς F : αύτοϊς ceteri ( ν )

άχανή] άμηχανη G

7 . 8 καταλιπούσι S

παρά άνδροφόνου a d d . S m g Μ άνδροφ' έτερων ετερα μηδεμίαν έχοντα τημένα

καταλυόντων

νόμους έστίν,

των άλλων [ ο υ χ ] ομοίως ε χ ό ν τ ω ν

καν άχρι | μέντοι της κελεύει·

υπομένειν γαρ

κοινωνίαν αλλά τοις ε β ε σ ι ν ου βεβαιουντων.

ταυτί

απηρ-

δέ φαμεν 183

ου γαρ ταυτόν αλλοτρίψ καί πατρι

πληγάς έμφορήσαι ουδέ άρχοντα ή ίδιώτην κακώς ε?πεΐν ουδέ έργάσασ&αί τι τών μη έφειμένων έν βεβήλοις ή ίεροΐς χωρίοις ουδ' έν έορταΐς καί ίο πανηγυρεσι πρόσεστι

και δημοτελέσι

τών

είς

Ουσία;? και πάλιν

έκεχειρίαν ή

τοιουτότροπα διερευνητέον

και συνόλως

ε?ς συναύίησιν

ή

έν ήμέραις

αποφράσι, μείωσιν

αίς

μηδέν

καί δσα

άλλα

κολάσεως.

Πάλιν έάν τις, φησίν, δφ&αλμόν οίκέτου ή Οεραπαινης έκκόψη, έ λ ε υ & έ - 1 8 4 ρους άφιέτω.

δια τ ί ; ω σ π ε ρ την του σ ώ μ α τ ο ς ήγεμονιαν ή φύσις άνήψε

15 κεφαλή χαρισαμένη και τόπον οίκειότατον ώ ς βασιλεΐ την άκραν — γάρ αυτήν έ π ' αρχήν παραπέμψασα ίδρυσατο καθάπερ υποΟεΐσα

την

ά π ' αυχίνος

άχρι

ποδών

απασαν

άνδριάντι

άρμονίαν — ,

καί τών αίσδήσεων το κράτος άνέδωκεν δφθαλμοΐς·

άνω βάσιν

ούτως

υπεράνω γοΰν και

I οΓς] οία Μ 2 άδικώσι Ρ τών πλησίον F, τών πλησίων S 1 (ut vid.): τον πλησίον ceteri (ν) έάν] àv AH 2 2 . 3 έξαμαρτάνωσι(ν) S G : άμαρτάνωσι ceteri (ν) 3 χατά τε S καί μέλη S F : η μέλη Μ, η καί μέλη ceteri (y) alt. καί om. Α άχρι om. S ; post μέντοι add. μέχρι mg S 1 4 τιμωρεισθαι* κελεύειν γαρ (om. υπομένειν) S 5 ί ν θ ' ] αν F ετερα om. G 5. 6 άπηρτιμένα S 6 ταυτι] ταυτει S 7 (περί) yel (έπΐ) τών άλλων coni. Mang. άλλων] όλων F ονιχ δμοίως έχόντων om. S ούχ seclusi άλλοτρίω και πατρί FNMG: άλλοτρίω καί δεόντως πατρί S, άλλοτρίω και πατρίω AH 2 , πατρι καί άλλοτρίω Η'Ρ (ν) 8 pr. ουδέ S : ουδ' ceteri άρχοντ' GH'P alt. ουδέ S : ουτ' Μ, οόδ' ceteri εργάσ8αι (sic) F , έργάζεσθαι S (ν) 9 έφειμένων F : έφιεμένων ceteri (ν) ούδ' έν] ουδέν G 10 θυσία ις] άσυλίαις S ή I I πρόσεσπ] προσέτι S 2 , έστι AH2 ά'δειαν έκεχειρίαν S (η ss. S 3 ) έκχεχειρίαν ΑΗ 2 Η'Ρ pr. καί om. S άποφρα'σι AH 2 : άποφοράς SFM, άποφοράς GH'P (Turn.) όσα SFM: δσ' ceteri 12 κολάσεων F 13 tit. περί έκκοπης οφθαλμού (-ών S) οίκέτου add. S mg Μ ¿φθαλμους F 14 άφιέτω] έάτω F hià τί S F : διο'τι ceteri (ν) του om. Η'Ρ (Turn.) άνήψεν S 15 κεφαλήν F τπ' F άχρι] μέχρι S πασαν S (σώματος) άρμονίαν coni. Mang. ούτως S : ούτω ceteri 18 το κράτος om. ΔΗ 2 ¿φθαλμοΰς AH 2 7 — 8 Ν fol. 159V: o¿ γάρ ταότόν — κακώς ειπείν.

13 Exod. 21,26.

202

Ρ H I L 0 iN I S

τούτοις ώς άρχουσιν άπένειμεν οί'κησιν, βουληθεΐσα μή μόνον τοις άλλοι; αλλά

και

185 ( 3 4 . )

χ ω ρ ί φ περιαημοτα'τφ

και περιφανεστάτω

τούτου? γεράραι.

τάς μεν ουν χρείας καί ωφελείας, ας παρέχουσι τ ω γένει ημών

οφθαλμοί, μακρόν αν ει η καταριθμεΐσθαι · μίαν δε τήι* αρίστην λεκτέον. φιλοσοφίαν ώμβρησε μεν ó οόρανός, έχώρησε δε ó ανθρώπινος νους, 5 έξενάγησε δ ι οψίς· πρώτη γαρ αυτη κατειδε τάς λεωφόρους έ π ' αίθέρος 186 οδούς.

άγαθών δε, όσα προς άλήθειαν αγαθά, πηγή φιλοσοφία· ής ó

μεν άρυτόμενος είς κτήσιν καί χρήσιν

αρετής έπαινετός, ó δ' Ινεκα

πανουργίας και του κατασοφίσασθαί τινα ψεκτός· εοικε γαρ ó μέν άνδρί συμποτικοί καί εαυτόν καί τους συνεστιωμένους πάντας ευφραίνοντι, ó ίο δε τ ω τον άκρατον εις παροινίαν καί υβριν έαυτοδ τε καί των πλησίον 187 έμφορουμένψ.

δτω

δ' ουν

τρόπω

φιλοσοφίαν έςενάγησεν

οψις,

ήδη

λεκτέον.

άναβλέψασα ει'ς αιθέρα κατεϊδεν ήλιον και σελήνην καί πλάνη-

τος

άπλανεΐς

καί

αστέρας,

τήν

ιεροπρεπεστάτην

ουρανού

στρατιάν,

κόσμον έν κόσμψ, είτ' ανατολάς καί δύσεις καί χορείας έμμελεΐς καί 15 188 τεταγμέναις

έπιλάμψεις,

ειτ'

αυξήσεις καί μειώσεις σελήνης, ηλίου κινήσεις τάς κατά πλάτος,

χρόνων περιόδοις

συνόδους,

έκλείψεις,

από

μέν των νοτίων επί τα βόρεια προσιόντος, άπο δέ των βορείων έξαναοι; περισημοτάτιυ και

2 χιυρίω S F (γωρίοις S s ) : σημείω ceteri (ν)

1 ώ ς ] ώσάν F Olì

περιφανεστάτω S (ou ss. S 2 ), περιφανεστάτω καί παρασημοτάτω AH 3 γεραίρειν ceteri (ν)

6 οόρανός F : 6 om. ceteri (ν) αδτη] ταύτη S

5 ώ μ βρίσε SG

δέ S F : ò' ceteri

6 δέ S : δ '

δέ A H 2 : δ' ceteri, om. S

έπήγαγε Flor.

φιλοσοφίας G H ' P

8

10 έαυτώ S

πάντας t r a n s p . Η · Ρ (ν) F l o r . : τοΰ ceteri (ν)

τρόπι» om. S

14 στρατιάν S F : στρατείαν ceteri (ν)

προϊόντος S

coït.

Η 1 , τον

ευφραίνοντι

(om. τιίΐ)

τε καί] τους F

12 έμφορουμένων F , έμφορούμενος S 2

13 άναβλέψας A H 2

περιόδους S 2 F 2 corr. Η 1 (ν)

τινα] τίνος A, om. Flor,

συμποσιωμένους (sic) S

αυτού Α, αυτοΰ < ί Η -

δ ' ουν s e r i p s i : γοΰν codd. (ν)

όρεγο'μενος

χτήσιν t r a n s p . MAH 2

11 τ ώ τόν Μ: τ ώ ex τον

και δβριν S F : om. ceteri (ν)

πηγή]

άρυτόμενος s e r i p s i :

9 κατασοφίσασθαί M a n g . : καταψηφίσασθαι codd. άνδρί] άνδριάντι S

7 ôôoùç

αγαθή S

F Flor., άρρυόμενος SH 1 , άρυόμενος ceteri (ν)

αυςήσεις S

ceteri

έ π ' αιθέρος M a n g . : α π ' αιθέρος codd. F l o r .

καί δσα Flor.

corr. Η 1

γεράραι S F

3 παρέχουσι S : παρέχονται ceteri (ν)

ceteri τών F

οτψ] ό'τι S

φιλοσοφίας Ρ , -αν ex -ας

είδεν Η ' Ρ (Turn.)

13. 14 πλανήτας AH 1

16 τεταγμέναις . . . περιόδοις] τεταγμένος . . .

συνόδους om. S

17 σελήνης, ηλίου] ήλιου καί σελήνης F

16. 17 είτ' αύξήσεις] έπαυςήσεις F , 18 έ-1] είς A H 2

από δέ τών βορείων m g Η 1 , έπ: δέ τα βόρεια in t e x t u Η 1

βόρια S βορίων S

5 — 1 1 F l o r . L a u r . n r . 4 : φιλοσοφίαν—ψεκτός (9). è μέν γάρ και εαυτόν καί πάντας ευφραίνει, ό δέ δβριν έαυτοΰ τε καί τ ώ ν πλησίον καταχέει (κατέχει Neap., καταχεί s c r i b e n d u m ) .

203

DE SPECIAL. L E G I B U S LIB. III p. 331 Μ. χωροΰντος | προς τά νότια,

ε?ς

καιρών

των

ετησίων γενεβιν,

οις τά

πάντα τελεσφορεΐται, καί προς τούτοις μυρία άλλα θαυμάσια· καί περιαΟρήσασα κατά τε γήν καί κατά θάλατταν καί αέρα τάδε πάντα τ ω νω μετά σπουδής έπεδειςατο.

ó δ ' άπερ ουχ

οΐός τ ' ή ν δι' αυτού

κατα-189

5 λαβείν διά της δράσεως ίδών οόκ έπί των όραθέντων αότό μόνον εστη, αλλ' ατε φιλομαθής και φιλόκαλος, άγάμενος τήν θέαν, λογισμδν εικότα έλάμβανεν,

δτι ταύτα οόκ άπαυτοματισθέντα

συνέστη φοραΐς

άλόγοις,

άλλα διανοία θεού, δν πατέρα καί ποιητήν δνομάζειν θ έ μ ι ς , καί οτι οόκ εστίν άπειρα,

πεπέρασται

δε ενός κόσμου περιγραφή, πόλεως

τρόπον

ίο τ η των απλανών έξωτάτω σφαίρα περιλαμβανόμενα, καί ώς ó γεννήσας πατήρ νόμφ φύσεως έ π ι μ ε λ ε ΐ τ α ι τοΰ γενομένου, δλου καί των μερών,

προνοουμενος και τοΰ

είτα προσεπεσκέψατο, τις ουσία τοΰ όρατοΰ καί 190

εί πάντων ή αύτη τών κατά τον κόσμον ή έτερων έτερα καί έκ τίνων έκαστα έτελέσΟη, και τάς αίτιας δ ι ' ας έγένετο και δυνάμεις αίς συνέ15 χ ε τ α ι καί

πότερον αύται

σώματα

ή

άσώματοι.

ή

γάρ περί

τούτων 191

και τών παραπλήσιων ερευνά τ ί άν άλλο ή φιλοσοφία

προσαγορευοιτο;

τ ί δέ το7 σκοπού μένω ταΰτα θ ε ί τ ο

δνομα ή

σοφον;

τδ

γάρ

κοινώς

ζωων

20 πάλιν αίσθητών

τε

περί καί

θεοΰ

σκοπείν

φυτών

αποτελεσμάτων

καί

άν τις οίκειότερον καί περί

κόσμου νοητών

καί

τών

έν

παραδειγμάτων

καί της καθ' ?καστον

τών

φιλόαυτοί καί

γεγονότων

1 προς] έπί S καιρών] καρπών AH 2 (Mang.) οις scripsi: ώ S ' , ώς ceteri (ν) 2 τελεσφορεΐται S F : τελεσφορείσθαι ceteri (ν) μυρΓ άλλα προς τούτοις transp. Μ μυρί'MGH'P θαυμάσια· καί] θαυμάσια κάλλη coni. Mang. "2.3 περιαθρήσας ä S 3 alt. κατά S F : om. ceteri (Mang.) καί άέρα F : καί (om. dépôt) S, καί αέρα τά κατά ceteri (κ. ά. καί τά κατά ν) τάδε πάντα om. F, πάντα om. S, πάντα τάδε transp. M 4 έκαστα έπεδείςατο S δι' αύτοΰ FMGP, αΰ ex αύ corr. II 1 , διά τοΰ S 4. 5 χαταλαβεϊν δι' αότοϋ transp. Μ 5 δια της δράσεως S : δι' οράσεως ceteri (ν) ¡δών om. S 1 , add. S 2 αύτώ FM, αυτών S 2 (αυτό S 1 ) μόνων M 6 καί φύσει φιλόκαλος F εικότα S F : είχότ' ceteri 7 ταύτα S F : ταΰτ' ceteri αί>τοματισ9έντα S 8 όνομάζειν] νομίζειν coni. Mang. 9 πεπέρασθαι (sic) Α; πεπεράτωται coni. Mang. δέ SM: δ' ceteri 10 τών om. Μ περιλαμβανόμενα AH 2 : περιλαμβανόμενος ceteri (Turn.) ώς om. AH 2 έγέννησας (sic) G 12 δ ante καί τών add. F προεσκέψατο S 13 τών om. S τον κόσμον F : τον om. ceteri (ν) ετέρων έτέρα F : ετέρα (έτερα Η'Ρ) ετέρων ceteri (ν) 14 έκαστα SFM: έκαστ* eeteri έγένοντο S 14. 15 συνέχονται S 15 καί om. AH 2 πρότερον AH 2 αύται S σώματα S F : σώματ' ceteri 16 τών παραπλησίον Η'Ρ, τών πλησίον S 3ν om. S 17 τί—θείτο] τί δ' εστω σκοποϋμεν ταΰτα τ' (om. θείτο) S ταΰτα om. F H ' P (Turn.) 17. 18 φιλοσόφου conicio 18 τό] τψ Rieht. θεοΰ] κόσμου F καί χόαμου om. S F αδτψ] κίσμω S 19 κοινών F, κοινώς om. SH 2 ζψων τι om. S F

204

Ρ HIL 0 Ν I S

αρετής τε καί κακίας φιλομαθή καί φιλοθεάμον« καί τώ οντι φιλόσοφον 192 διάθεσιν έμφαίνει. μέγιστον μεν δή τούτο τφ βίψ των άνθρώπων αγαθόν οψις παρέχεται· δοκεΐ δέ μοι ταύτης ήξιωσθαι της προνομίας, έπειδή των άλλων αισθήσεων συγγενεστέρα ψυχή καθέστηκεν· άπασαι μεν γαρ την προς διάνοιαν εχουσιν οικειότητα, αυτη δε καθάπερ έν ταίς 5 193 οίκίαις την έγγυτάτω γένους πρώτην καί άνωτάτω τα'ξιν ειληχε. τεκμηριώσαιτο δ' άν τις έκ πολλών· τις γαρ ουκ οιδεν, δτι χαιρόντων μεν δφθαλμοί γανοΰνται καί μειδιώσι, λυπουμένων δε συννοίας γέμουσι και κατηφείας; ε? δε πλεονάζοι και πιέζοι καί ¿ναθλίβοι το άχθος, έκδακρύουσι καί κρατούσης μεν δργής οίδοΰσι. καί υφαιμον καί πυρωπόν 10 194 έμβλέπουσιν, ιλέων δε καί εόμενές, εΐ χαλάσαι ó θυμός, καί έν μεν τ φ λογίζεσθαι καί σκοπεΐν αί κόραι πεπήγασι τρόπον τινά συνεννοοΰσαι, των δε εόηθεστέρων ύπ' ήλιθιότητος πλάζεται καί ή ορασις οόκ ηρεμούσα· I καί συνόλως τοΐς της ψυχής πάθεσι συμπάσχουσιν δφθαλμοί καί ταΐς ρ. 332 JJ. άμυθήτοις τροπαΐς συμμεταβάλλειν πεφύκασι δια την οικειότητα· δοκεΐ 15 γάρ μοι μηδέν ούτως ó θεός έμφανές αφανούς άπεργάσασθαι μίμημα 195 ώς οψιν λογισμού. (35.) έάν τις ουν εις την άρίστην καί ήγεμονικωτάτην των αισθήσεων ?ρασιν ή έπιβεβουλευκώς τφ καί καταφανή μεν έλευθέρου όφθαλμόν έκκόψας, τα αυτά άντιπασχέτω, δούλου δέ μή· 1 φιλομαθή τε και ΜΑΗ2 2 διάθεσιν] διάνοιαν S μέν δή F : μέν om. ceteri (ν) τ ώ βίω των άνθρώπων SF: τ ώ γένει των βροτών AH2, των βροτών άνθρώπων ceteri (ν) 3 άγαθών Μ παρέχεται] γάρ 'έγεται S ταύτης] ταΰτ' AH 2 4 συνεργεστέρα Η 1 ; ένεργεστέρα Turn. FGH'P, ψυχή; S 5 προς τήν transp. AH 2 αΒτη δέ add. Η 1 : om. ceteri καθάπερ SH 1 : καθάπερ δ' ceteri 6 καί πρώτην F εΐληφε Ρ, έλαχε AH2 8 γανοΰνται] γάννυνται ΑΗ 2 Η' (ν) μειδιώσιν S γέμουσιν S 9 κατηφίας S 1 πλεονάζοι Mang.: πλεονάζη S', πλεονάζει S 2 , πλεόνασαν ceteri (ν) πιέζει καί άναθλίβει S 9. 10 εκδακρύουσιν S 10 οίδοΰσιν S alt. καί om. S 11 ΐλεων ΜΗ'Ρ: 'ίλεω ceteri ευμενείς AH2 χαλάση S 1 , χαλάσει S 2 12 καί σκοπεΐν S F : ή σκοπεΐν ceteri (ν) αί κο'ραι πεπήγασι S: πεπήγασιν αί κο'ραι MGAH5, πεπήγασι FH'P 1 , αί κιΐραι ss. Η1 add. mg Ρ 2 συνεννοοΰσαι codd.: συννοοΰσαι ν 13 δε S : δ' ceteri υπ' ήλιθιότητος πλάζεται F : πλάζεται άπό ήλιθιότητος MGH'P (ν), πλάζεται (πλάζουσι S 2 ) οί δ' άπό ήλιθκίτητος S, άπό ήλιθιότητος post ήρεμοΰσα transp. AH 2 14 πάθεσιν SGH1 oí ¿φθαλμοί ΜΑ (Mang.) 16 οϋτω Μ έργάσασθαι Η'Ρ (ν) 17 έάν] εί Μ 18 η ] ή SG, εΐη M, om. F τ φ scripsi: αύτώ corr. Η' (Turn.), om. AH2, τ ώ ceteri καί om. F καταφανεί F 18. 19 μέν έλευθέρου Η ' Ρ : έλευθέρου μέν ceteri

15—17 Maximi Eel. cod. Barb. I 158 (cap. v9'): Φίλωνος: δοκεΐ —λογισμού.

DE SPECIAL. LEGIBUS LIB. III

205

ο υ χ οτι συγγνώμης εστίν άξιος ή ελαττον αδικεί, αλλ' δτι πονηροτέρψ χρήσαιτ' αν

ó πεπονθώς

άντιπηρωθέντι

τω

δεσπότη,

μνησικακήσοντι

της συμφοράς τον otîi χρόνον χαι άμυνουμένω καθ' έκάστην ήμερα ν ώς ε χ θ ρ ό ν άσπονδον άφορήτοις καί βαρυτεροις 5 οίς πιεζόμενος και την ψυχήν άπορρήξει. μήτε

τον

έπιβεβουλευκότα

προσαδικηθήναι

επιτάγμασιν,

προύνόησεν otjv ó νόμος τοΰ 196

άφεθήναι

μήτε

τον

πεπηρωμένον

κελεύσας, ε ί τις έκκόψειε θεράποντος δφθαλμόν,

δοιάστως έλευθερίας διττην

αθωον

της δυνάμεως

μεταδιδόναι.

άνεν-

ούτως γαρ ó μεν ά ν θ ' ών εδρασε 197

ένδέξεται ζημιαν, α μ α τ η τιμή και την

υπηρεσίαν

αφαιρεθείς,

ίο και τρίτον έκατέρου των λ ε χ θ έ ν τ ω ν χαλεπώτερον, άναγκαζόμενος έν τοις μεγιστοις εόεργετείν έχθρόν, ον ισως ηΰχετο κακοΰν αεί δυνασθαι, ó δε ανθ' ών ύπέμεινε παρηγορίαν εςει διπλήν, ού μόνον έλευθερωθείς οίλλά και αργαλέον και ώμόν δεσπότην εκφυγών. (36.)

Προστάττει

δέ

χαν

εΓ τις

15 έλευθερίαν χαρίζεσθαι τω θεράποντι. δέ ζωής

έτεκτήνατο

συμβέβηκεν.

¿δόντα θεράποντος

έκχόψειεν, 198

δια τί; οτι ζωή μεν τίμιον, όργανα

ή φύσις ¿δόντας, οΓς

τήν

τροφήν

οίκονομεΐσθαι

δδόντες δε o? μεν ε?σι τομίαι τω τέμνειν σαία καί

άλλα εδώδιμα,

διά τοΰτο ταύτης

τής

προσηγορίας αξιωθέντες,

μύλαι τω τά διατμηθέντα είς μείονα λεαίνειν δυνασθαι.

δσα

οί δε

π α ρ ' ήν α(τίαν 199

1 έστίν SAH 2 : έ'στ' ceteri (ν) άλλ'] ή Μ, άλλ' om. GH'P, ss. Η 1 2 άντιπηρω&έντι τώ δευπότη S F : άντιπεπονθότι τώ δεαπότη ceteri; τ φ δεσπότη om. Turn., τω δεσπότη άντιπηρωθέντι Mang. μνησικακήσοντι Mang. : μνησικακήσοντι codd. 3 άμυνομένω SMA 4 καί άσπονδον AH 3 άφορητοτέροις Η 1 (Turn.) 5 οις] ώ καί S —ιαιζ 20 καθορώντα,

ου

τά

αγάλματα

καί

κειμήλια

ψυχή

πέφυκε

ταμιευειν.

μυρίους γαρ πενία χατεπάλαισεν, ο" τρόπον αθλητών άπειρηκότων υ π ' 6 άνανδρίας κατέπεσον μαλαχισθέντες· ένδεής δε π α ρ ' αλήθεια δικαζουση το παράπαν οδδε εις έστι χορηγόν ε χ ω ν τόν της φύσεως άκαθαιρετον

I δέ Κ xaì eras. V, om. OF 2 αύτών VOF, αύτοϊς om. A μαχροίς HE (ν) 2. 3 κατεσκλετευμένων Μ, χατεσχλητευμένων H9, χατεαχηλιτευμένων VO 4 θαρραλεωτάτης V2OKH: θαρραλετό] το S χρόνον ύπομείνοι transp. HP (ν) άπομείναι Ρ 7 άλλ' αϋτίκα S : αύτίκα δέ ceteri (ν) πρόνοια τινί S : τινί om. ceteri (ν) 8 αίρομένης S : καιομένης ceteri (ν) S) θοίνης] τροφής S τίς] τί S ί>περφυας C 10 όρέξεις G 1 : αιτιάσεις Α (εστιάσεις coni. Mang.), om. ceteri (ν) προβάλοιτο C κενάς L (Turn.), καινός γαρ S έκτοπίους μέν αν έκθΰσαιτό τις ήδονάς S I I ol τοιούτοι S : οι δ' οί τοιούτοι (ΐ 2 , οί δή τοιούτοι ceteri (ν) μεταδιώκουσι] διώκουσι Ρ, μέντοι άδικοΰσι S κρεοφαγοΰσιν S , κρεηφαγοΰσι C 12 έν ταΰτώ S : εκ τε ceteri (Turn.) μητέρων S C : των μητέρων ceteri (ν) των έγγόνων G 1 ών S : om. ceteri (Turn.) 13 άναμίξας S θελήσειεν άναπείρων ¿βελοΐς om. S θελήσειεν CG 2 : θελήσει ceteri καί άναπείρων G 1 όβελοίς, W scripsi: όβελοίσιν C G ' F H P , όβελοϊσι καί Α, όβελίσχοις (ί 1 έμφορήσαιτο S : έμφορήσασθαι ceteri (ν) 14 δοκείν S, όοκή (sed ή ex εϊ corr.) A P διατελέσειν S C G 2 (ν) ήσυχα C G ' : ήσυχη S, ήσυχον ceteri ρήζει Α δέ] τέ S σχετλιάσαντα S C G 1 : σ/ετλιάσαν FII 2 , σχετλιάσας A t ì 2 H ' P (Turn.) 15 λοιδορήσεβθαι S : λοιδορήσασθαι ceteri 16 άσιτον S : άδεκτον F , άλεκτον ceteri (ν) tit. διά τί εγκυον ζώον προστάσσει μή θύεσθαι add. S, περί τοΰ μή θΰειν τά Ιγκυα ζώα m g G ' δ γε νόμος] 6 γενόμενος S G 2 16 sqq. Clem. Alex. I. /. άντικρυς γοΰν και όσα των ζυίων κυοφορεί 6 νόμος ουκ έπιτρέπει άχρις αν άποτέκη σφαγιάζεσαι, μακρόθεν άδικουντων.

έπισχών

τήν είι/έρειαν

των 20·

εις άνθρωπον

sos

PHILONIS

των περιρραντηρίων έλαύνει και δσα των ζ φ ω ν κυοφορεί, μ ή Ι π ι τ ρ έ π ω ν ά'χρις « ν

àποτέκη

σφαγιάζεσ&αι,

τά κατά

γαστρός έν

ί'σψ

τοις

απο-

κ υ η θ ε ΐ σ ι ν ή δ η λογισάμενος, ουκ ε π ε ι δ ή την ί'σην ε λ α χ ε τά£ιν α μ η δ ' ε?ς φως π ω

προήλθεν,

αλλ' υπερ

138 των είω&ότων πάντα φυρειν. μενα και μ έ ρ η νομιζόμενα περίοδοι;

αυ9ις

του

μακρόΒεν

έπισχεϊν

την

εύχέρειαν

ε? γαρ τά φυτών τρόπον ε τ ι παραυξανό-

ιών κυόντων,

άποσπασ&ησόμενα

της

νυνί μέν η ν ω μ έ ν α , μηνών

συμφυΐας,

δια την

έλπίοα

γενήσεσ&αι ζ φ α φυλάττεται τ ω περί τάς μ η τ έ ρ α ς ά ν ε π φ ο υ λ ε ύ τ ω , τοΰ μ ή τό λεχί>έν μ ί α σ μ α σ υ μ β η ν α ι , π ώ ς ουχί και κα&' αυτά τατον 139 ένδένδε

ένι

ψυχής

καιρώ

μοι

καί

δοκοΰσιν

κατακρίτοις γυναιξιν ά'ξια θανάτου

και σώματος ημέρα

μια

όρμηθέντες ε?σηγήσασί)αι

δράσωσιν,

ενιοι

τών

νόμον,

φυλάττεσ&αι

όμοΰ

πάντων Ύαρ άνοσιώ- ίο καί

μητέρα

νομοθετών

τον

κτεινειν. έπί

ος κελεύει τάς έγκυους,

μέχρις

του

χα'ριν

μάλλον τά άποτεχ&έντα

μεμοιραμένα;

εγγονον

5

δέ

αν άποτέκωσιν,

Γνα

ταΐς έάν μή

1 pr. τών S : om. ceteri (ν) θυσιών καί περιρραντηρίων Α έλαύνειν F 2 άιζοτέκοι Η 3 ήδη S : om. ceteri (ν) ελα/ε τάξιν S : έλαχεν άξίαν ceteri (ν) όί] αν S 4 πως S (πω scripsi): om. ceteri (ν) προήλθεν S : προ'τερον ήλθεν ceteri ( \ ) 5 φυρειν] φέρειν Α 5. 6 έτι παραυξόμενα S (έτι παραυξανόμενά scripsi): έμπεριαυξανόμενα ceteri (ν); έτι περιεχόμενα coni. Mang. 6 μέρη S : μή ceteri (Turn.) κυόντων S O G 2 : κυούντων ceteri (ν) νΰν εί S (νυνί scripsi): νΰν ceteri (ν) μεν om. G 2 8 του . . . άνεπιβουλεύτου S, τώ . . . είιεπιβουλεύτω Α χάριν S : om. ceteri (ν) 10 καθαυτά S : κατ' αότά CG 2 (Turn.), κατά ταυτά F , κατά ταΰτα Α Θ Ή Ρ της ψυχής CG 2 11 évi καιρώ] έν καιρώ C G 2 , ήλίω ενι S 12 ένθεν δέ S (ένθένδε recte Mang., cf. Clem. ΑΙ.): συνιέΒναι F , συνιεϊν M ceteri (Turn.) post νομοθετών add. έντεϋ8εν G 1 τον] καί τόν F L 3 (y), τον corr. ex τών S 13 είσηγείσθαι S έγγύους AP 2 , έγγυούσας H P 1 èàv S : om. C, καν A (Mang.), âv ceteri ( T u m . ) 14 δράσωσιν S : δρώσας C, δρώσιν ceteri (ν) φυλάττεσθαι S : om. G 2 ! ! 1 ? 1 , μή άναιρείσθαι C, μή άποκτείνεσθαι A P 2 , μή θανεϊν mg Η 2 (ν), μή άποθνήσκειν (post έγκύους 1. 13) G 1 , μή κτείνειν (post έγκυους) F

12 cf. Diodor. 1 7 7 , 9 (de Aegyptiis) τών δέ γυναικών τών καταδικασθεισών θανα'του τάς έγκύους μ ή θανατοΰσθαι, πρίν âv τέκωσι. καί τοϋτο το νο'μιμον πολλοί καί τών 'Ελλήνων κατέδειξαν, ήγούμενοι παντελώς άδικον είναι τά μηδέν αδίκησαν τω άδικήσαντι της αυτής μετέχειν τιμωρίας. Plut, de sera num. vind. 7 p. 552, γε H 2

14 θρέμμασιν S

οψεσιν S δ' Α

είναι οίεται t r a n s p . H P (Turn.) ceteri

τάς om. F

áv A

11 άχροβατεί S C : 12 έπαίρει S

κέχρηται δέ S (Mang.): καί χρήται ceteri 15 κόλαξιν S

IG τε S : om. FG 1 , δέ ceteri

έντιμώτατος (sic) S : έπισημότατος H (ν), έπι'τιμο'τατο:

17 δικαιότατος αωφρονέστερος (sic) t r a n s p . S

(Mang.): λογικώτατος ceteri

άλλ' δλον

8 . 9 ϋπολαμβάνειν S 1 , corr. S 2

άχροβυστειός τε F , άκροβατείται G 2 , άκροβατεϊ τε ceteri (ν) 1 3 παραβλέπεται S

7 δε S.: δ' ceteri

8 ο ί τ ' . . . oúiP A

S (Mang.): om. in lac. G 1 , μάλλον r¡ ceteri 10 ή om. S

5 δ ' A, γάρ S

κολαατής δε om. in textu C, add. mg C 2

2

ότι] où A

3 πράττειν τι

4 άλαζονία S

18 λογιώτατος SA

έπιστημονικώτατος om. G 2 Η (Turn.)

'20 oùv]

καί κολαστη] καί om. Η, κεκόλααται F

3 p e r g i t C'/em. Alex. 1.1. ος δ ' îv έγχειρ^ τι πράσσειν μ ε 3 ' ύπερηφανίας, τον θεόν παροξύνει, ψησίν· άλαζονεία γάρ ψυχής έστι κακία.

8 P i n d . f r g . 280 (Bergk)

S21

DE VIRTUTIBUS (DE P A E N I T E N T I A )

TTept (1.) ó

Φιλάρετος

ίερώτατος

Μωυσης

xat

φιλόκαλος

προτρέπει

δικαιοσύνης εΐναι ζ η λ ω τ ά ς , 5 μετανοοΰσι πολιτείας

μετανοίας.

τους

αόλα

κοινωνίαν

καί

διαφερόντως

πανταχού

προτιμείς

της

ώς

άριστης

φιλάνθρωπος

ών 175

π ά ν τ α ς ευσεβείας

xai

νικηφόροι? μ ε γ ά λ α τοις

και των

κατ' αυτήν

άπό-

λαυσιν μικρών τε καί μ ε γ ά λ ω ν .

ά γ α 8 ά γαρ π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν α εν μέν σώμασιν 176

ή

ή

άνοσος

υγεία,

έν

δέ

ναυσίν

άκίνδυνος

άληστος μ ν ή μ η των άξιων μ ν η μ ο ν ε ύ ε σ α ι ·

είίπλοια,

έν δέ

ψυχαΐς ή

δεύτερα δε τα κατ' έπανόρ-

θ ω σ ι ν συνιστάμενα, ή τε έκ νόσων άνάληψις καί ή έκ τ ω ν κατά π λ ο ΰ ν 10 κινδύνων εόκταιοτάτη σωτηρία και ή άδελφον ανωτάτω

καί

συγγενέστατον

τεταγμένον

φερόμενον δευτερεΐα.

τάζει

το

λήί)ης έ κ γ ι ν ο μ έ ν η

μ ε τ α ν ο ε ΐ ν έστιν,

των

άγα&ών,

ουκ

αλλ'

έν

ανάμνησις,

ής

έν η } πρώτ-β και τη

μετά

ταύτην

το μεν γ α ρ μηδέν συνόλως ά μ α ρ τ ε ΐ ν ίδιον θ ε ο ΰ , 177

τ ά χ α δε καί θείου ανδρός, το δε άμαρτόντα μ ε τ α β α λ ε ΐ ν π ρ ο ς άνυπαίτιον 15 ζ ω ή ν φρονίμου και το συμφέρον εις ά π α ν ουκ άγνοήσαντος.

όθεν τους 178

τοιούτους συνάγων καί μ υ σ τ α γ ω γ ώ ν προσκαλείται τάς συμβατηρίους καί φιλικάς προτείνων υφηγήσεις, α" παραινοΰσιν αψεύδειαν ά σ κ ε ΐ ν και τΰφον

1 tit. Ttefiì μετανοίας add. SC. mg G 2 : om. cetei'i

2 φιλά ρ έτος δέ AH 2 (ν)

καί φιλάνθρωπος Α Η Ρ 3 μωαή; Α 4 είναι F G ' G 2 : om. ceteri (Turn.) 2 προτιθείς SG : προθείς ceteri (Turn.) 5 μετανοοΰσι SOG'- P a r . : μέγα νοοΰσι ceteri Γ). G άπολαύσειν A 0 γαρ P a r . : γαρ καί S, μεν ceteri (ν) μέν S P a r . : om. ceteri (ν) 7 pr. ή om. SOG 2 έν δέ ναυσίν S G 2 P a r . : έν ναυσί δ ' Ο, έν δέ ναυμαχίαις Α KIPP, έν δέ ναυτιλίαις G ' I I 2 (ν) alt. ή oin. F I I P 1 (ν) 8 μνήμη] γνώσις S τά] και P a r . κατά Κ 9 συνιστάμενα, ή τε έκ νόσων SCG 2 , συνιστάμενο, ή έκ των νόσων P a r . : εί'ς τε 3 μέν δή τε κε νοσών F , είς τε ä δή τε κε νόσων Α Η Ρ , εις τε σώμα καί ναυτηλίαν καί ψυχήν ή έκ νόσων G 1 10 λήθης] αληθής S Par. έκγινομένη scripsi: έγγενομέν/j SK, έγγινομένη ceteri (v); έκ λήθης έγγινομένη coni. Mang. ìfi SCG 2 : ών G 1 Par., om. ceteri 11 συγγενέστατον τε F το μετανοεΐν έστιν S Par. : έστιν om. II (ν), έστι το μετανοεΐν ceteri τεταγμένον t r a n s p . Α, τεταγμένον post άγαθών transp. P a r .

καί ουκ S 12 τάξει ά)Χ έν τή SCG 2 :

ά)Χ ίτι A F H ' P , ά).)Λ τά G1112 μετά ταύτην CG 2 : ήμετέρα ταύτη (sic) S, μετ' 1 αυτά Par., μετ αυτήν ceteri ( T u m . ) 13 μηδέν SCG 3 P a r . A n t o n . : μηδέ ceteri (Turn.) άμαρτάνειν Anton. 14 άμαρτάνοντα F Par. Anton. μεταβάλλειν Anton. 15 φρονήμου S IG συνάγων τε καί Α προσκαλείται S C H : προκαλείται ceteri 17 αφηγήσεις ΠΡ άψευδιαν S ' , corr. S 2

2—15 Par(isinus gr. 1G30) fol. 88v Τοϋ φίλωνος περί μετανοίας: φιλάρετος — ουκ άγνοήσαντος. 13—15 Anton. Mel. I 17 (Migne 'Γ. 13G Col. 832) Φίλωνος: το μέν μηδέν συνόλως άμαρτάνειν— ουκ άγνοήσαντος. Philúnis opera vol. V.

21

322

Ρ HIL Ο ΝIS

προβεβλήσϋαι και άλη&είας καί ατυφίας ώς αναγκαιοτάτων και ευδαιμονίας αίτιων περιέχεσΟαι μυθικών πλασμάτων κατεςαναστάντας, έκ πρώτης

και μύριοι άλλοι των

συνήθων ένεχάραξαν πλα'νον άνήνυτον περί της

179 τοΰ αρίστου γνώσεως άπεργασα'μενοι.

τί δ' αν είη των όντων άριστον 5

ή θεός; ου τάς τιμάς προσένειμαν τοις oû θεοις, σεμνυνοντες

πλε'ον

έκλαόόμενοι.

τοΰ

μετρίου,

τοΰ

δέ

εις

έκείνους μέν άπο-

άπαν

οί κενοί φρενών

πα'ντας ουν, δσοι τον κτίστην και πατέρα τοΰ παντός sí

καί μ ή έξ αρχής σέβειν ήζίωσαν άλλ' ύστερον αρχίας

απερ

ήλικίας άπαλαΐς ετι ψυχαις γονείς καί τίτΟαι καί παιδαγωγοί

άσπασα'μενοι,

φιλτάτους

καί

μοναρχίαν

συγγενεστα'τους

αντί πολυ-

υποληπτέον,

τί> 10

μεγιστον εις φιλίαν καί οικειότητα | παρασχομένους θεοφιλές ήθος, οίς p. 40G Μ. χ ρ ή καί συνήδεσδαι, καθα'περ άν ει καί τυφλοί πρότερον οντες άνέβλεψαν έκ βαΟυτάτου σκότους αόγοειδέστατον φως ίδόντες. 180

(2.) εΓρηται.

Το

μέν ουν πρώτον καί άναγκαιότατον τών εις

μετάνοιαν

μετανοείτω δέ τις μή μόνον έφ' οΓς ή π α τ ή δ η πολύν χρόνον 15

τά γενητά προ τοΰ άγενήτου καί ποιητοΰ Οαυμάσας, αλλά καί έν τοις άλλοις 8σα περί βίον αναγκαία, μετιών ώσπερ έκ της φαυλοτα'της τών κακοπολιτειών, δχλοκρατίας, είς την ευνομωτα'την πολιτείαν, δημοκρατίαν, τοΰτο δ' έστίν έζ άμαίΚας είς έπιστήμην ων αφροσύνης είς φρόνησιν, 181 δικαιοσυνην,

ή

άγνοια

έ£ άκρατείας είς έγκράτειαν,

έξ ατολμίας είς θαρραλεότητα.

αίσχρόν,

έξ

έζ αδικίας είς 20

πα'γκαλον γάρ καί

συμ-

φέρον αυτομολεΐν άμεταστρεπτί προς άρετήν κακίαν, έπίβουλον δέσποιναν,

I άποβεβλήσδαι C

άναγκαιοτάτων S C H 2 : άναγκαιοτάτω G 2 ,

ώς S : om. c e t e r i (ν)

1

καί] ώς G 1

άναγκαιότατα G , άναγκαιότατον A F H ' P CO Ή 2 (ν), αίτιωτάτω G 2 , αίτιώτατον A F H ' P 3 άπαλαϊς] άπαλλαγείς F ' H ' P τίτδαι om. C 6 ή om. A F G 1

γονείς S : om ceteri ( T u r n . )

ου] oí F

έκείνους S : τους ceteri ( T u r n . Mang.)

9. 10 p o s t πολυαρχίας a d d . σέβειν Η ( T u r n . ) I I φιλίαν] φιλανθρωπίαν Η

9 ήζιώθησαν (sed θησ in ras.) A 10 φιλτάτοις καί συγγενεστάτοις G 2

οικειότητα S C G 2 : οίκειότατον ceteri

14 δ μέν A F H P

x a l ποιητοΰ om. S (fort, recte) ποντίων S

8 πάντες SC 1

7. 8 έκλαδιίμενοι oí κενοί φρενών S

πατέρα C G H : δημιουργόν S, τόν πατέρα ceteri

άναγ*αϊον C

καί a n t e

4 πλάνον άνήνυτον] πλην άνήνυτα F

2

12 δν om. S

κατεξαναΒέντας F 1

τιτθαϊς A P 2

7 τοΰ μέτρου S A 2

1

2 αίτιων S : αίτιωτάτων

περιέρχεαθαι Α

16 γεννητά Α έν om. G 2 ; έπί coni. Mang.

της om. S

φυλοτάτης S

¿χλοκρατείας Α Η Ρ , ¿χλοκρασίας SG 2

οίς] ής F 1 άγεννήτου Α 17 βίων A

18 κακοπολιτειών] κακοδημοκρατείαν S 2

19 τοΰτο δ ' έστίν S : τουτέστιν ceteri (ν)

20 άκρατείας] άκρασίας Α (Mang.)

21 θαρσαλεότητα S

22 αυτομολεΐν: hic d e s i n u n t A F G ' H P ,

πάγκαλον] καλόν S

r e l i q u a ( u s q u e ad p. 324,14) e x h i b e n t s o l u m m o d o SCG 2

D E V I R T U T I B U S (DE P A E N I T E N T I A )

323

άπολιπόντας· αμα δ ' αναγκαϊον ίπεσδαι, ώς έν ήλίψ σκιάν σώματι, χαΐ τ ^ του οντος θεοΰ τ ι μ ή πασαν την των άλλων αρετών κοινωνίαν. γίνονται 182 yip ευ&υς o? επηλυται

σώφρονες, εγκρατείς, α δ η μ ο ν ε ί , ήμεροι, χρηστοί,

φιλα'νδρωποι, σεμνοί, δίκαιοι, μεγαλόφρονες, αληθείας έρασταί, κρείττους 5 χ ρ η μ ά τ ω ν xal ηδονής· έπεί χαΐ τουναντίον τους των ιερών νόμων άποστάντας ίδεΐν εστίν άκολάστους, αναίσχυντους, αδίκους, άσεμνους, ¿λιγόφρονας,

φιλαπεχβήμονας,

ψευδολογίας

έταίρους

καί

ψευδορκίας,

την

έλευ&ερίαν πεπρακότας οψου χαι άκρατου καί πεμμάτων χαί ευμορφίας εις τε τάς γαστρός

απολαύσεις χαι

τών μετά γαστέρα, ων τα

ίο βαρυταται ζημίαι σώματος τε καί ψυχής είσι.

τέλη

παγκάλους μέντοι και 183

τάς είς μετα'νοιαν ύφηγήσεις ποιείται, αίς διδασκόμεδα

μεδαρμόζεσΟαι

τον βίον ες άναρμοστίας ε?ς την άμείνω μεταβολήν· φησι γαρ, δτι τουτί τό πράγμα ούχ υπέρογκόν έστιν ουδέ μακράν άφεστός, ουτε κατά τον αιθέρα άνωτα'τω καν έσχατιαΐς (γης οΰτε πέραν) τής μεγα'λης Οαλάττης, ώς αδυνα15 τήσαι λαβείν, αλλ' εστίν έγγυτα'τω, τρισΐ μέρεσι τών κα&' ή μ δ ς ένδιαιτώμενον, στόματι και καρδία καί χερσί, διά συμβόλων λόγοις καί βουλαίς και πράςεσι· λόγου μεν (γαρ) στόμα συμβολον, καρδία δέ βουλευμάτων, πρα'ξεων δέ χείρες, έν οΓς το ευδαιμονεΐν έστιν.

δταν μεν γαρ οΓος δ 184

λόγος τοιάδε ή γ ν ώ μ η καί οίον το βούλευμα τοια'δε ή πρα£ις, έπαινετός 20 καί τέλειος δ βίος, δταν δέ στασιάζη ταΰτα έν αλλήλοις, ατελής τε καί ψεκτός.

el μη τις τής αρμονίας ταύτης έπιλάΟοιτο, ευαρεστήσει

1 σκιάν om. CG 2

2 την om. G 2

9 τών] τον G 2

7 έταίρους C : έτέρους SG 2

10 βαρυταται M a n g . : βαρύτατα codd.

13 πράγμα] πρόσταγμα coni. Mang. codd. (ν)

6 εστίν om. CG 2

άφεστώς codd.

θεώ

είσιν SC

où* S 1 , corr. S 2

ουδέ s c r i p s i : ούτε

14 *«tv s c r i p s i : xal c o d d . ; καί έν coni, etiam

M a n g . ; d e i n d e έσχατιαϊς (γης οδτε πέραν) τ η ; μεγάλης θαλάττης s u p p l e v i τοις coni. Mang. coll. Clem. ΑΙ. γαρ add. Mang.

15. IG ένδιαιτωμένων C ' G 2

15 τ ώ ν ] 17 πράξεσιν S

21 έτπλάθοιτο S G 2 (prob. Mang.) : έπιλα'βοιτο C (τ)

ευαρεστήβει

(-ση S) 8 ε ώ S G 2 : om. C (ν)

l O s q q . p e r g i t Clem. Alex. 1.1. ά φ ' ης καί τών άλλων καχιών μετανοεΐν κελεύει άρμοζομένοις τον βίον έξ άναρμοστίας προς την άμείνω μεταβολήν δια τών τριών τούτων, στόματος, καρδίας, χειρών,

συμβολον δ' αν είη ταΰτα πράξεως μέν αϊ χείρες, βουλής δέ ή καρδία,

καί λίγου (το) στο'μα. cf. Clem. Alex.

Prolrept. cap. 10 p. 85P.

(177,32

Stâhlin)

. . . ουδέ

έστι (ή αλήθεια) δυσπρόσιτος οί>δέ άδύνατος λαβείν, αλλ' έστιν έγγυτάτω, ένοικος ή μ ώ ν , η φησιν αίνιττόμενος 6 πάνσοφος Μωυσης, τρισΐ τοις κ α ό ' ή μας ένδιαιτωμένη μέρεσι, χιρσί καί στόματι καί καρδία,

σύμβολον τοΰτο γνήσιον τρισΐ τοις πάσι

άληβείας, βουλί) καί πράξει καί λόγω.

συμπληρουμένης

13 Dent. 30,11—14.

21*

της

324

Ρ II I L Ο Ν I S γενόμενος όμοΰ θεοφιλής είρημένοις

έχρήσθη

και φιλόθεος,

τό λόγιον

σοι Οεόν, και κύριος ειλατό 185 2 6 , 1 7 . 1 8 ) . μεν

έκεΤνο·

οθεν εδ καί | σ υ μ φ ώ ν ω ς τοις ρ. 407 Μ. „τον

θεον

ε'λου σήμερον είναι

σε σήμερον γενέσθαι λαόν α ό τ ώ "

(Deut.

παγκα'λη γε της αίρέσεως ή άντίδοσις, σπεύδοντας ανθρώπου

θεραπεύειν

το

ον, θ ε ο ύ δε ανυπερθέτως

έξοικειοΰσΟαι τον ίκέτην

και προαπανταν τs μένους S 3 άλεχτον S : άληχτον ceteri (ν) χηδαιμονίαν S πρόγονοι codd. (y) 4 ώς φύσει] ώ ; φησι F 5 μέρει ήμίσει scripsi : μέρει ήμισυ S, μέρει ήμισυ τή μίςει G 2 , μέρει τη μίξει F, μόνη τη μίςει HP (ν) νομισδέντες S (Mang.): μερισθέντες ceteri έφ' ήμισεία στέργειν S: έφ' ήμισείας στοργής ceteri (ν) στοργής: desinit F prima manus, reliqua supplevit man. ree. άλλήλοις S 6 άντιφιλεΐν V a t 379 9 τ( τοίνυν μεταδοτέον Vat. 379 : ετι τοίνυν μεταδοτέον αυτοϋ S G ' H ' ( ν ) , Ιτι τοίνυν μεταδοτέον αΰτοΐς Η ' Ρ ; λόγου pro αυτού coni. Wend]., αυ τοΰ (λόγου) Mang. 10 αν addidi 11 χαί τοΰτο ίουδαίων !9νος Η ' Ρ 12 έχχεχειρίαν Η ΰγιαίνοντος Vat. 379: ϋγιαινοΰσης ceteri (ν) 13 βίου χαί βεβαίου scripsi: βεβαίου Vat. 379, χαί ού S, βεβαίου χαί οϋ G 2 HP (v); (ΰγιαίνοντος) βίου (pro βεβαίου) coni. Mang. των] του (corr. ex το) S 13. 14 έπ' αότήν om. HP (Turn.) 14 είς άχρότητα Turn. 16 εί om. S εί μήτε] έπάν δέ Vat. 379 17 έπαχολου8ήση G 2 , έπαχολου9ήσωσι Vat. 379 μήτε S : οΰτε G'HP (ν), ούχοϋν Vat. 379 18 εψεται S: έχεται G 2 HP, ερχεται Vat. 379 (Turn.) δοχιμά£οντος S Vat. 379: δικάζοντος G 2 HP (ν) ?χαστον αυτόν G 2 H J Vat. 379: αύτον Εχαστον S, έχαατον αυτών Η ' Ρ έφ'έαυτοΰ SHP: άφ' έαυτοϋ G 2 Vat. 379 χαί om. HP (ν) 19 μή (έπί) coni. Wendl. ή χαχίαις om. HP (Turn.)

Π Ε Ρ Ι

1

(1.) είναι

Α Θ Λ Ω Ν

Των

μεν

συμβέβηκε,

μεμήνυται,

ουν

την

τρίτην νομοθετικήν.

Κ Α Ι

δια

μεν

Ε Π I Τ I

του

περί

M I Ω Ν

προφήτου

Κ Α Ι

Μωυσέως

κοσμοποιίας,

την

δε

Α Ρ Ω Ν

ίστορικήν,

τήν

I I ρ . 4 0 8 Μ.

δε

ή μεν ουν κοσμοποιία π α γ χ ά λ ω ; πάσα και θ ε ο π ο ε π ώ ς τήν

λαβοΰσα

ανθρώπου κατασκευήν·

αρχήν

γ ε ν έ σ ε ω ς ουρανοΰ και λήξασα εις

άπό

ó μεν γαρ αφ&α'ρτων τελειότατο?,

άθα'νατα δε και θ ν η τ ά έν γενέσει

ó δέ

συνυφαίνων ó π ο ι η τ ή ς

5

θνητών,

ε?ργάσατο

κόσμον, τά μεν [γενόμενα] ( ώ ς ) ηγεμονικά', τά δ ' ώ ς υπήκοα 2 μενα.

Ιδέας

λογίων τρεις

τόν

[ χ α ί ] γενησό-

το δέ ιστορικόν μέρος αναγραφή βίων έστί σπουδαίων χαί πονηρών

και τά ορισθέντα έκατέροις έ π ι τ ί μ ι α και γέρα έν έκα'σταις γενεαΐς.

του δε 10

νομοθετικού το μεν καθολικωτέραν υπόθεσιν ε χ ε ι , το δ ' ετερον ( τ ώ ν κ α τ ά ) μέρος νομίμων ε?σίν έντολαί· κεφα'λαια μεν δέκα, α π ε ρ λέγεται κ ε χ ρ η σ μιρδήσθαι

ου

δι' έ ρ μ η ν έ ω ς

αλλ' έν τ ω

ζόμενα καί αρΟρωσιν έ χ ο ν τ α

λογικήν,

3 δια τοΰ | προφήτου θ ε σ π ι σ θ έ ν τ α , προτέραις

συντα'ίεσι

διεξελθών

ύψώματι

τοΰ

αέρος

σχηματι-

τ ά δ' αλλα τά κ α τ ' είδος

[μέρη]

περί ών απάντων οσα καιρός έν ταϊς ρ. 409 Μ. χαί

προσέτι

τών

αρετών

ας

απένειμεν 1G

1 tit. περί ά θ λ ω ν καί έ π ι τ ι μ ί ω ν H P (ν.Ά «ίρών a d d i d i e x F u s e l ) . H i s t . e c c l . IF 1 8 , ό ) , τ ο ΰ αότοΰ περί ά θ λ ω ν καί ί π ι τ ι μ ί ω ν F , τ ο ΰ αΰτοΰ ψίλωνος ττερί ά θ λ ω ν καί έ π ι τ ι μ ι ώ ν 2 τ ώ ν s c r i p s i : τάς c o d d . (ν)

a n t e διά a d d . τ ώ ν Λ Ι Ι Ρ (ν), o m i s i c u m

μωΰσέος Ρ , μ ω σ έ ω ς F A I I τ η ς κοσμοποιίας Α κάλως Ρ

(γρ. κ α λ ώ ς

Α Η Ρ (ν) φθαρτών

λογίων o m . F δ1 F

mg Ρ2),

coni. Mang.

μέν γαρ H P ( ν )

4 π α γ κ ά λ ω ς πάσο Α : πΟΛί o m . F , πάσα παγ-

πάσα

0 θνητών F :

3 μεν F A :

Λ F

καλώς

II ( T u r n . )

θ ν η τ ώ ν φθαρτός 8

γενόμενα

5

λαβοΰσα F :

λαχοΰσα

H I ' ( ν ) , θνητών φθαρτικώτατος

seclusi

ϋποταγησομενα p r o γενησόμενα c o n i . M a n g .

et

ώς

addidi,

9 ò1 F

deinde

καί

Λ;

καί

sechisi;

αναγραφή βίων έστί

σπουδαίων καί πονηρών c o d d . : αναγραφή πονηρών καί σπουδαίων βίων έστί ν 1 0 έπίτιμα Η

καί γέρα F :

καί o m . Α Η Ρ

γενεαίς ( π ε ρ ι έ χ ε ι ) vel (μηνύει) c o n i c i o τήν ύπόθεσιν

FHP;

καθολικωτέραν

iv o m . I I

τήν ύποδεσιν ν

11.12

τ ώ ν κ α τ ά o m . c o d d . ; τ ώ ν έν μέρει c o n i . M a n g . μέν s c r i p s i :

δέ Α Η Ρ ( ν ) ,

μέρη seclusit Mang.

om. F Ili ϊ ι ε λ θ ώ ν

έκάστοις

II

11 κ α θ ο λ ι κ ω τ έ ρ α ν ΰπό9εσιν Α : κ α θ ο λ ι κ ώ τ ε ρ ο ν

1-1 δέ F A

τ ώ ν κ α τ ά μέρος

scripsi:

12 ν ο μ ί μ ω ν ] ν ό μ ω ν Ρ ( f o r t , r e c t e ) alt. τά om. A

ΐίς άπένειμεν] αϊ βραβεύουσιν Α

DE PRAEMIIS ET POENIS

337

ειρήνη τε χαί πολεμώ μ έ τ ε ι μ ι κατά το άκόλουθον επί καί τοΓς άγαθοϊς αθλα και τοις πονηροΐς έπιτίμια. υφηγήσεσι

χβ'ι

προτροπαϊς

μαλακωτέραις

και

τά

έπίδειςιν·

οι δε

γαρ 4

πάλιν έπανατάσεσι

νουθεσίαις έμβριθεστέραις τους κατ' αυτόν πολιτευομένους 5 την ών έπαιδευθησαν

προτεθέντα

συνασκήσας

παρελθόντες

και

έκάλεσεν

ώσπερ

εις

εις

ιερόν

αγώνα γυμνή ν την έαυτών προαίρεσιν άνέφηναν είς έναργέστατον ελεγχον της αληθείας.

είτα οι μεν άθληταί τω οντι αρετής

άνευρίσκοντο μ ή 5

ψευσαντες της έπ' αυτοΐς χρηστής ελπίδος τους άλείπτας νόμους,

οί δε

άνανδροι καί άγεννεΐς υπό τής έμφυτου μαλακίας τάς ψυχάς, πριν ίο δυνατώτερόν

τι

θεατών έγίνοντο.

άντιβιάσασθαι,

προκαταπίπτοντες

αισχύνη

καί

ή

γέλως

δι' ην αίτίαν οί μεν βραβείων καί κηρυγμα'των καί 6

τών άλλων οσα νικώσι δίδοται μετελάμβανον, οί μόνον άπήεσαν, αλλά καί ήτταν έπονείδιστον

δε ουκ αστεφάνωτοι

ένδεςάμενοι τών έν τοις

γυμνικοΐς αγώσιν αργαλεωτέραν· έκεΐ μεν γαρ αθλητών σώματα κλίνεται 15 ραδίως ορθοΰσθαι δυνα'μενα, ένταΰθα δε δλοι βίοι πίπτουσιν, ους απαξ ανατραπέντας μόλις εστίν άνεγεϊραι. Τ ή ς δέ προνομίας καί τ ι μ ή ς καί τουναντίον κολάσεως τάξεις έναρ- 7 μονίους υφηγειται, κατ' άνδρας, κατ' οίκους, κατά πόλεις, κατά χώρας καί εθνη, κατά κλίματα γής μεγάλα. 20 επί τιμαΐς, έπειδή καί λυσιτελέστερα

( 2 . ) πρότερον δ' έρευνητέον καί ήδίω προς άκρόασιν,

λαμβάνοντας την αφ' ενός εκάστου τών έν μέρει,

τά

αρχήν

φασί τον παλαιόν 8

έκεΐνον Τριπτόλεμον "Ελληνες άρθεντα μετέωρον έπί πτηνών δρακόντων τον του σίτου καρπόν είς άπασαν την γήν κατασπείρειν, αντί βαλανηφαγίας ιν' ε χ η τό ανθρώπων γένος ήμερον καί ώφέλιμον

καί

ήδίστην

1 προταθέντα coni. Mang. 2 έπιτίμια corr. ex έπίτιμα Η 3 έπαναστάσεσι F 4 κατ' αυτόν F P : υπ'αιιτόν AH (υπ' αυτοΰ ν) 5 έπαιδευθησαν F P : ένομοθέτησεν AH (ν) άπόδειςιν A G post αγώνα add. τοις κατ' αυτόν A (cf. 1. 4) γυμνην Ρ : om. FAH (ν) 7 είθ' F άθληταί] άσκηταί coni. Mang, τώ όντι F P : om. AH (ν) 8 δ' F 9 άνανδροι F : άνανδροι καί μαλακοί ΑΗΡ (ν) αγενείς Η ή Ρ, η om. F 10 τι δυνατώτερόν transp. F βιάσασ9αι Ρ, άναβιώσασθαι L (άναβιάσασδαι Turn.) 11 έγίνοντο F : έγένοντο ΑΗΡ (ν) pr. χαί om. Turn. 12 δ' F 13 ¿πίεσαν Ρ έπονείδιστον codd.: Οπονείδιστον Turn. ένδειξάμενοι ΑΡ 14 άργαλεώτερον Α 15 δυνάμενοι Α δ' F 16 μόλις F : μόγις ΑΗΡ (ν) έγεϊραι F 19 καί εβνη FHP: καί κατά εθνη Α (κατά Ιδνη Mang.) 20 pr. καί om. A ηδιστα F 2 21 λαμβάνοντας Α: λαβόντας FHP (ν) έφ' ένός εκάστου Α (άφ' έ. έ. scripsi): άφ' έκαστου HP, έφ' έκαστου F (ν) 23 άπασαν] άπαν F 1 24 £χοι F 8—11 DK fol. 138 ν Φίλωνος: oí άνανδροι υπό — γέλως έαυτών (sic) γίνονται. 22 cf. Apollod. Bibl. I 5,2. Himer. Or. 25,3. Pliilouìs opera vol. V. 22

338

Ρ Ii I L Ο Ν I S

τροφήν.

τοΰτο μεν ουν ωσπερ πολλά καί άλλα τοις εΐωθόσι

τερατεύεσθαι

μύθου πλάσμα ον απολελείφθω σοφιστείαν προ σοφίας και γοητεία ν προ 9 αλήθεια; έπιτετηδευκόσιν.

έξ α ρ χ ή ς γάρ αμα τ ζ π ρ ώ τ η γενέσει τών δλων

ó θεός προευτρεπίσατο τα έπιτήδεια πάσ ι τοις ζωοις έκ γης ανείς, καί μάλιστα τ ω γένει των ανθρώπων, ω τήν έφ' απασι τοις γηγενέσιν ήγεμονίαν έχαρίζετο.

5

των γάρ θειων έργων ουδέν δψίγονον, αλλά καί οσα τέχναις και

έπιμελείαις ύστερον τελειοΰσθαι δοκεΐ, πα'ντως ήμίεργα προύπόκειται προμήθεια

φύσεως,

10 λέγεσθαι.

ώς

ταύτα

μή

μέν

από

σκοπού

τάς | μαθήσεις

ουν υπερκείσθω·

τήν

αναμνήσεις είναι ρ. 4 1 0 Μ.

δ ' αναγκαιοτάτων

σποράν

έπισκεπτέον, ήν ó ποιητής έν άρετώση χ ώ ρ α κατέσπειρε, λογική ψ υ χ ή . 10 11 ταύτης δ ' ó πρώτος σπόρος εστίν έλπι'ς, ή πηγή των βίων. γαρ κέρδους

ó χρηματιστής

έπαποδύεται

έλπίδι

δ' δ ναύχληρος ευπλοίας

δόξης

χαί

μέλειαν·

δι'

άσκηταί αρετής

δ φιλότιμος έλπίδα

βραβείων

τους γυμνικούς ζηλωτάς

αίρεΐται

έπαίρει

περαιοΰται πολιτείαν χαί

τά

καί

τη

ψυχή

φιλοσοφείν,

μεν ουν τά

καί

έλπίδι

οί

των

έπι-

σωμάτων 15

ώς

ταύτη

δυνησομένους καί

τήν

τά ακόλουθα πρδς τήν τών αρίστων

ένέπρησαν

γεωργικής υπό ραθυμίας διέφθειραν.

ών ó τυχών ευθύς έστιν

ή

ώς

αμελείς

είσί δ ' ο" καί

προ εύσεβείας άσπασάμενοι,

13 μάτων ανεθηκαν έαυτοΐς.

πελα'γη· πραγμάτων

έλπίδος σπέρματα ή ώς πολέμιοι τάς έν 20

κακίας ζωπυρήσαντες

σθαι, φιλαυτίαν

μακρά κοινών

στεφάνων

βίων θεωρητικού τε καί πρακτικού τελείωσιν, ενιοι

μέν

αγώνας διαθλοΰσιν· έλπίς ευδαιμονίας καί τους

τών όντων φύσιν ίδεϊν καί δρασαι

12 ευδαίμων,

έλπίδι

πολυτρόποις ίδέαις πορισμών,

τέχνης

της

δόξαντες έπιμελεΤ-

τάς αιτίας τών

κατορθω-

υπαίτιοι δε πάντες ούτοι* μόνος δ' αποδοχής

άξιος ó άναθείς τήν έλπίδα θεοί καί ώς αίτια» της γενέσεως αυτής καί 25

1 ουν ο ι η . Ρ

2 των άλογων ζημίας καί βλάβας έκπεφεύγασιν. 92 αίσχιστον γαρ, ώς εΐκός, φανεΐται, τά μεν ίοβόλα καί άνΟρωποβόρα καί 20 άμικτα και άκοινώνητα ενσπονδα γεγενήσθαι μεταβαλόντα προς είρήνην,

1 x a l παρδάλεις om. Α

παρ' Ίνδοίς (ζψα) coni. Mang.

( T u r n . ) : μεταβάλλειν codd. &σται Α

μονητικοΰ F

4 ήμερωδήσεται codd.: ήμερωθήσεσθαι ν

εξει ss. Ρ 2 : 2ξειν F A H P 1 (y)

3 μεταβαλειν ν

3 . . 4 προς τό σύννομον] καί σύννομα 5 μηκέί)' F

7 του F A : τ η ς του HP

6 δέ A

του φιλοδεσπότου Α

τ ή F (ν): τ( Α Η Ρ ; t t ¡ fort, secludendum ( W e n d l . ) vel τι scribendum σαίνοντα M a n g . : προσαίνοντα codd. F : οόδενός ¿νθρώπων ζημία

9 τα A : oui. F H P (ν) φέρει F : om. Α Η Ρ (ν)

8.9

αίγΰπτου Α

Α Η ' Ρ : δμορα F H ' (v); όμοια (καί βλαβερά) conicio, ήμερα coni. Mang. HP:

φέρη F , om. Α ;

οίσει coni. Mang.

είδέας F

πδσιν Α Η Ρ (ν) βαλλόντων Η ' Ρ

ε'·'ιιγε jÎAng.

Η'Ρ

6 ίερός A, ó eras. F ούτω F

19 τών άλόγων s c r i p s i : των βλάβας καί ζημίας F

μεταβαλλόντων F H 2 ,

κατα-

18 γέ μοι F A : γ ' έμοί II 2 (ν), άλλων codd. ( v ) ;

2 0 ώς om. L ( T u r n . )

2 1 μεταβαλόντα F P : μεταβαλλόντα (sic) Η, μεταβάλλοντα Α ( ν )

1 sqq. cf. lésai. l l , 6 s q q .

F:

13 ά'πασιν F :

14 αότη F : om. Α Η Ρ (ν)

16 μεταβαλόντων Α :

τιθαιόν H P : τιθασσόν F A (ν)

δμοια 12 φέρει

άργαλεωτα'των

¿ργαλεωτάτων αύτη A, om. HP ( v ) ; άργαλεωτέρων ετι coni. Mang. τό om. Α

προσ-

10 post (óv add.

τών αύτών

τά μεν γαρ Λ

coni.

D E P R A E M I I S E T POENIS το δε

ημερών φύσει ζώπν,

357

άνΟρωπον, κοινωνίας xot'i ομονοίας συγγενές,

άσπονδε! φοναν κατά των ομοίων,

ή το παράπαν ουν, φησίν, ού διελευ- 93

σεται πόλεμος διά χ ώ ρ α ς ευσεβών, α λ λ ' αυτός καταρρυήσεται και συντριβήσεται

προς εαυτόν, προς οίους έσοιτο ó άγων αίσ&ανομένων των

5 πα'λων, ατε χ ρ ω μ έ ν ο υ ς πρεπες

άνανταγωνίστφ

σ υ μ μ α χ ί α τοΰ δικαίου·

γαρ καΐ περίσεμνον α ρ ε τ ή καί μ ό ν η x a ö '

μ ε γ ά λ ω ν έξευμαρίζειν χακών.

άντι-

μεγαλό-

ήσυχίαν ικανή φοράς

ή καν μ ε μ η ν ό τ ε ς τινές αττωσιν ά κ α θ έ κ τ φ 94

καί άπαρηγορήτω χ ρ ώ μ ε ν ο ι τ η τοΰ π ο λ ε μ ε ΐ ν έ π ι θ υ μ ί α , μ έ χ ρ ι μεν συνίστανται, καταλαζονεόσονται θρασυνόμενοι, προς δέ χ ε ι ρ ώ ν αμιλλαν ηκοντες 10 αίσβήσονται

κενόν

γάρ αντιβιασθεντες

αυχημα

αυχήσαντες,

κραταιοτέρα

ως μ ή δυνα'μενοι νικαν·

φεύξονται προτροπάδην

προς

ρώμη

πεντα'δων

εκατοντάδες και προς εκατοντάδων μυριάδες, πολλαΐς όδοΐς οί κατά μίαν έπελΟόντες. τοις

ενιοι

αντιπάλοις

15 πάντας φησίν

Οεοΰ -

μ η δ έ διώκοντος μηδενός δτι μ ή φόβου, τα νώτα 95

βολάς ευσκόποος έπιστρέψουσιν, ώς ευμάρειαν

αναιρε&έντας

χρησμός,

πολυάνθρωπα τοΰ

είς

ήβηδον ó

δέ,

καί

στραταρχών

χειρώσεται,

τοΰτο

πεσείν.

δ' έ σ τ ι

„έξελεύσεται και

πολεμών

γαρ έθνη

το άρμόττον όσίοις έπικουρικον Οάρσος ψ υ χ ώ ν

άκατάπληκτον

είναι

άνθρωπος," μεγάλα

καί

έπιπέμψαντος καί

σωμάτων

ί σ χ υ ς κραταιοτάτη, ών καί θάτερον φοβερον έχδροΤς, ά μ φ ω δέ ε? συνελθοι, 20 και

παντελώς

ανυπόστατα,

ένίους

δέ

τών

έχθρών

αναξίους

έσεσ&αί 96

1 δε F : δ' ΑΗΡ άνθριυπον F : τον άνδρωπον ΑΗΡ (ν) 2 άσπονδε'ι F (coni. Mang.): άσπονδεϊ Η'Ρ, άσπονδεϊν AH'- (ν) ουν, φησίν om. HP (Turn.) 4 εαοιτο FA : έστίν HP (ν) post άγων add. ώς ίηττήτους A mg Ρ 3 , καί ώς άηττήτους Mang. 4. 5 αντιπάλων] πολεμίων Α 5 άνταγωνίστω Α 6 πάνσεμνον Α (Mang.) τών σοφών ή άρετή D ικανή φορά; om. in lac. DK£)IJ 7 έξευμενίζειν A τινές om. F άττωαιν F : λυττώσιν ΑΗΡ (ν) άχαΟέκτω F : αόθεκάστω ΑΗΡ (ν) 9 καταλαζονεύσονται H P : καταλαζονεύονται F A χαταθρασυνόμενοι Α 10 καινόν HP 11 χραταιότερον Η 12 εκατοντάδες] εκατόν, τά δ' F καί προς et μυριάδες om. F 13 μηδέ διώκοντος μηδενός Α (Mang.): μήδέ διώκοντος Η (Turn.), μηδέν διώκοντος Ρ, ουδέ διώκοντος οϋδενός F 14 έπιστρέψουσιν F H P : άντιστρέψουσιν Α (Mang.) ευμάρειαν codd.: εύμαρίαν ν 16 καί στραταρχών F H P : καταστραταρχών Α (Mang.) πολέμων F ε9νη F : έθνη τε ΑΗΡ (ν) 18 τοΰ θεού F : θεοϋ ΑΗΡ (ν) θάρσος codd. (Mang.): θράσος ν 19 ώ F θάτερα F 20 ανυπόστατα Mang.: άνυπόστατον codd.

2 sq. Lev. 26,5.

5—7 DH fol. 120* Φίλωνος έκ τοΰ περί άθλων xal έπιτιμιών DI'

fol. 37ν DR fol. 33ν Φίλωνος: μεγαλοπρεπές καί περίσεμνον τών σοφών ή άρετη καί μόνη καθ" ήσυχίαν Ικανή φοράς μεγάλων έςευμαρίζειν κακών. 11 Lev. 26,7. 8. 12 Deut. 28,7.

15 Num. 24,7.

358

PHILONIS

(srjatv ήττης τ ω ν α ν θ ρ ώ π ω ν , οίς σμήνη σφηκών αντιτάξειν Ι π ' ¿ λ ϊ ί ) ρ ω 97 α ί σ χ ί σ τ ω

προπολεμοΰντα

των

όσιων,

τούτου;

δ'

où

μόνον

την

έν

πολέμιο νίκην άναιμωτι βεβαίως εςειν, άλλά και κράτος α ρ χ ή ς άνανταγώνιστον έ π ' ωφελεία των | υπηκόων, ή γένοιτ' αν δ ι ' ευνοιαν ή φόβον ρ. 424 Μ. ή αιδώ.

τρία γάρ έπιτηδευουσι τά μέγιστα καί συντείνοντα προς ήγε- 5

μονίαν άκαόαίρετον,

σεμνότητα καί

δεινότητα καί

ευεργεσίαν,

εξ ών

αποτελείται τά λ ε χ θ έ ν τ α · το μεν γάρ σεμνόν αίόώ κατασκευάζει, το δε δεινον φόβον, το δε ευεργετικόν

ευνοιαν, απερ οίνακραϋέντα και άρμο-

σ&έντα έν ψ υ χ ή καταπει&εις άρχουσιν υπηκόους 98 και

περιεχομένοις

έκάστψ

απεργάζεται.

Τ α ΰ τ α μεν δή π ρ ώ τ ά φησι συμβήσεσΟαι τοις έπομένοις 9 ε φ 10

(17·)

τ ω ν τοΰ

άεί

καί π α ν τ α χ ο ύ

βίου μερών

πλαζόμενον έκδιαιτδσ&αι· 99 ειρήνη καί α ρ χ ή επεται.

ταΰτα

των

προσταγμάτων

έφαρμόττουσιν,

ως

δεύτερον δέ πλοΰτον, ος κατά

αυτοΰ μηδέν ιό

καί νόσω

άναγκαΐον

πλούτος δε ó μέν τής φύσεως ευτελής έστι

τροφή καί σ κ έ π η · τροφή μεν ουν άρτος καί ναματιαιον υδωρ, ο π α ν τ α χ ο ύ lft τής οικουμένης α ν α κ έ χ υ τ α ι · σκέπης δε διττόν είδος, το μεν ά μ π ε χ ό ν η , το δε οικία, διά τάς άπο κρυμοΰ καί όάλπους παρακολουθουσας ζ η μ ί α ς · ών έκάτερον, ε* τις έί)ελήσειε την περίεργον καί περιττήν άφελεΐν πολυ100 τέλειαν,

ευποριστότατον.

ο" δ' αν

ζηλώσωσι

τον

λεχθέντα

πλοΰτον

ασπασάμενοι τά φύσεως δώρα, μ ή τά τής κενής δόξης, ¿λιγοδεΐαν και 20 έγκράτειαν

ασκήσαντες,

εξουσι

κατά

πολλήν

περιουσίαν καί

άβροδιαίτου τροφής πλοΰτον ουκ έπιτηδευσαντες·

τον

τής

έπιπηδήσει γαρ

ώς

1 των ανθρώπων F: των ora. ΑΗΡ (ν) 1. 2 ère' αίσχίστω ¿λέθρω transp. F 2 τούτους scripsi: τοΰτο codd. (τοΰτον ν) 3 . 4 άνταγώνΐΐτον Α 4 η γένοιτ' αν FA: οΐ γένοιντ' δν HP (ν) G όειλότητα F 8 δειλον FH 3 δέ F: δ' ΑΗΡ 9 έν τη ψυχή Α 10 φησι om. Α 11 πανταχη HP 12 έκάοτιο F: έφ' ίχάατω HP, αφ' έκα'ϊτου Α; αφ' έκάΐτων ν ταΰτ' F μηδέν scripsi: μηδένα codd. (ν) νόσφ] ν μέν γαρ ελαιον καί δσον πιον 10 έκρυήσεται σύμπαν άφανώς, ó δ' έκτος ογκος αυτός εις άπάτην ψυχής κενός κενής υπολειφθήσεται. χαί συνόλως οσα σπαρτά ή δένδρα καρποις 130 αυτοΐς έξαναλωθήσεται προς έρυσίβης. (2.) έφεδρεύοοσι δε χαί άλλαι συμφοραί δίχα τών είρημένων, ένδείας καΐ απορίας δημιουργοί, δι' ών γάρ άνθρώποις ή φύσις έχορήγει τά αγαθά, στειρωθήσεται, γή καί 15 οόρανός, ή μέν άμβλίσκουσα καί τελειογονεΐν αδυνατούσα τους καρπούς, δ δέ μεταβεβηχώς είς άγονίαν, τών έτησίων ωρών μή χειμώνος, μη θέρους, μή έαρος, μή μετοπώρου προς τάς οίκείας τάξεις ανιόντων, αλλ' είς άποιον και πεφορημένην συγκρισιν βιασθέντων άποχριθήναι δεσποτικού 131 κράτους αρχή. oò γάρ ομβρος, οόχ όετός, οό λεπτή ψεκάς, ου βραχεία 20 λιβάς, ου δρόσος, ουκ άλλο τι τών αυςειν δυναμένων έπιγενήσεται, τοόναντίον δέ 2σα λυμαντικά μέν φυομένων, φθοροποιά δέ καρπών καταπεπανθέντων καί iva μή τελειωθ^ παρεσκευασμένα· „θήσω" γάρ φησι „τον οδρανον υμίν χαλχοΰν χαί τήν γήν σιδηρδν" (Lev. 26,19. I ήσυχάσουαιν HP (coni. Mang.): ήσυχάζουαιν Α (ν) post άργαλεώτεραι add. δέ ν, om. codd. 2 γάρ om. Α κατασίτερεϊς coni. Mang. την βαθύγειον Π: το βαδύγειον Ρ, το βαΒύγαιον Α 3 έκθεριεϊ conicio 4 αμπελώνας Α φυτεύεις codd.: φυτεύσεις ν 5 καί add. Mang. γεωπόνους Α : γεωπόνοις HP Ρ' 6 βρίθοντα χαί βλαστάνοντα Α 8 εί>9ηνοϋντας Η-: εϋθυνοϋντας Π'Ρ, άσδενοϋντας Α ήσθήση A: ϊσθι Ρ, ?8ι Η (Turn.) 9 δέ A : om. HP (ν) 10 άσεβείας codd. εύσεβείας ν ; ασεβείας corruptum, άφ9ονίας vel εύθηνία; conicio, ευπαθείας coni. Mang. II αύτός] αύος coni. Mang., αύτό (μόνον) conicio 13 έφεδρεύοοσι codd.: έφεδρεύσουσι ν 15 άνθρώποις ή φύσις Α : ή φύσις άν9ρώποις HP (ν) 18 μή ίαρος om. Α άνιόντων Α: Μντων HP (Turn.) 19 σύγχρισιν] σύγχυσιν conicio βιασθέντων άποκρι9ήναι Α : άποκριθήναι βιασ8έντων HP (ν) 23 παρεσκευασμένα Α: παρεσχευασμένων HP 24 ήμϊν Η (Turn.) 2 Deut. 28,38.

4 Deut. 28,39.

10 Deut. 28,40.

12. 13 Deut. 28,42.

DE EXSECRATIONIBUS p . 4 3 0 M. c f . D e u t . 2 8 , 2 3 ) ,

367

α ί ν ι τ τ ό μ ε ν ο ς το μ η δ έ τ ε ρ ο ν α υ τ ώ ν | τ ά ο ι κ ε ί α κ α ί

προς

α γέγονεν έπιτελεσειν έργα* πού γάρ ή σίδηρο; έσταχυηφόρησεν ή ΰετον 132 ήνεγκε χαλκός, ών χρεία τά ζ ω α καί μάλιστα το έπίκηρον και πολλών έπιδεές, ανδρωπος; μηνύει δ' où μόνον άφορίαν και των έτησίων ωρών 5 φδοράν, αλλά και πολέμων γενέσεις καί των έν τούτοις αφόρητων χαί αμύθητων

κ α κ ώ ν χαλκός γαρ και σίδηρος πολεμιστηρίων δπλων υλαι.

χαί γή μέντοι χονιορτόν οίσει χαί χους άνωθεν έξ ουρανοΰ καταχδήσεται 183 βαρύτατον έπιφέρων καρπόν είς την δια πνίγους άπώλειαν, ίνα μηδέν παραλειφθώ τ *" ν ® π ' δλέδρψ. 10 γένειαι, κενα'ι

δέ

αί

πολυάνθρωποι μέν έρημωδήσονται

πόλεις· έζαπιναίως

οίκητόρων

έσονται,

συγ-

μνημεία

παλαιάς μεν εότυχίας προσκαίρου δε βαρυδαιμονίας ύπολειφθεΐσαι προς νουθεσίαν σπάνις

τών

τών

δυναμένων

αναγκαίων,

σωφρονίζεσαι.

ώστε

(3.)

άλλοτριωθέντες

τοσαυτη

τούτων

δε

έφέςει 134

τρέψονται

έπ'

άλληλοφαγίας, ου μόνον δθνείων καί μηδέν προσηκόντων, αλλά καί τών 15 οίκειοτάτων

καί

φιλτάτων

αψεται γάρ καί

πατήρ

υίοΰ

σαρκών

χαί

μήτηρ σπλάγχνων ί)υγατρός χαί αδελφών αδελφοί καί γονέων παίδες· αεί δέ οί ασθενέστεροι τών δυνατωτέρων χακαί καί έπάρατοι τροφαί· τά θυεστεια παιδιά [χαί] συγκρινόμενα ταΐς ύπερβολαΐς τών συμφορών, ας μεγαλουργήσουσιν οί καιροί,

μετά γάρ τών άλλων, ώσπερ τοις έν 135

20 ευτυχίαις ποΟεινός δ βίος εις άπο'λαυσιν αγαθών, ούτως καί τοις βαρυδαίμοσιν έκείνοις ερως πολύς ένιδρυδήσεται του ζην προς άμετρων καί άπαύστων κακών μετουσίαν, απάντων άνιάτων.

ήττον γάρ

(χαλεπόν)

άπαλγήσαντας επιτεμεϊν θ α ν ά τ φ τάς άνίας, 8 τοις μή λίαν φρενοβλαβέσιν εδος δράν· οί δ' έκ παραπληγίας Ιθέλοιεν äv καί μακροβιώτατοι γενέσδαι, 25 της άνωτάτω βαρυδαιμονίας άπλήστως χαί άχορέστως εχοντες.

2 έτταχυηφόρηαεν s c r i p s i : έσταχυφιίρησεν codd.

2.^

ΰετον ήνεγχε χαλκάς Α :

χαλχοΰί (sic) ΰετον ήνεγχε H P (χαλκός ΰετον ήνεγχε ν) 4 ώρών] χαρπών coni. Mang. μέν Α 12 8' Α

(ludus

7 μέντοι]

8 χαρπόν] χαχον conicio

8 . 9 ίνα — ¿λέ9ρι>>] ίνα μηδενός παραλειφθέντος Α

13 άλλοτριωθέντε;] έλαττιυθέντες conicio

¿Ηνείιυν Mang.: έΟνών codd. Mang.

3 ών om. Η ( T u r n . )

5 γενέσει;] κινήσεις coni. Mang.

έξ οΰρανοϋ οίνω&εν t r a n s p . Α

διαπνίγοι>8αν απώλειαν Α

14 άλληλοφαγίαις Η ' Ρ

16 γονέω; Η ' Ρ

17 αεί δέ] Ιβονται coni.

18 τά θυέστεια Α, τά θυέστια H P : τά θ υ έ ϊ τ ο υ ν vertit M a n g . ) : παιδία codd. (ν)

om. I I P (v)

7 Deut. 28,24.

παιδιά scripsi

χαί seclusit Mang.

2 0 6 βίος ποθεινός t r a n s p . A

19 τ ο ϊ ; A :

21 χαί] ή Λ

χαλεπόν s c r i p s i : ήττον γάρ c o d d . ; αίρετώτερον γάρ coni. Mang. Η (Turn.)

τοιαύτα 136

2 2 ήττον γάρ 2 3 ¿νιας] ήνίας

24 καί om. Α

9 Lev. 20,31.

15 Lev. 26,29.

D e u t . 28,53.

368

PHILONIS

το κουφότατον ¿Ivon δοκούν τ ώ ν κακών, απορία, προσεργάζεσδαι πέφυκεν, δταν θεήλατος έπα'γηται δίκη· και γάρ ει χ α λ ε π ά ρίγος, δίψος, ενδεια τροφής, αλλ' ευκταιότατα γένοιτ' άν έπι καιρών, εί μόνον άνυπερδετον φί)οράν Ιργάσοιτο· χρονίζοντα δέ και τήχοντα ψυχήν τε και σώμα τ ω ν τ ε τ ρ α γ ψ δ η μ έ ν ω ν , α δι' υπερβολάς μεμυθεΰσΟαι δοκεΐ, βαρύτερα π ε φ υ κ ε 5 καινουργεΐν. 137

(4.) δάζουσιν

Δουλεία τοις έλευ&έροις αφορητότατόν έστιν, όπερ ής σπουάποΟνησκειν

οί

σώφρονες | αγωνιζόμενοι

φιλοκινδυνως προς ρ. 431 Μ.

τους έπανατεινομένους δεσποτείαν· βίφόρητον δέ και έχ&ρός ά μ α χ ο ς · εί δ' δ αυτός αμφότερα γένοιτο, δεσπότης όμοΰ καί πολέμιος, τίς άν ύπο- ίο σταίη (τον) το μέν δόνασδαι άδικεΐν έκ δεσποτικής έςουσίας, το δε μηδέν 138 συγγινώσκειν

ές

ασυμβάτου

δυσμενείας

περιπεποιημένον; έχ&ροϊς

ουν

φησι δεσπόταις εις το ανήλεες χρήσεσΟαι τους άλογοΰντας νόμων ίερών, ου

μόνον

ές

έπιθέσεως

έκουσίοις Ικδόντας αυτους

της

εκείνων ύπαχ&εντας, αλλά καί

γνώμαις

ενεκα τών άβουλήτων, α λιμός καί σπάνις 15

τ ω ν αναγκαίων ά π ε ρ γ ά ζ ε τ α ι · τά γάρ έλα'ττω κακά φ υ γ η μειζόνων αιρετά 139 νομίζουσί τίνες, εί δη τι β ρ α χ ύ τ ώ ν είρημένων έστί.

δουλευοντες (γάρ)

πικρών μέν έ π ι τ α γ μ ά τ ω ν υπηρεσίας αναδεύονται τοις σώμασι, πικρότερων δέ θ ε α μ ά τ ω ν άνίαις κατατεινόμενοι τάς ψ υ χ ά ς άπαγορευσουσιν · οψονται γάρ ών συνψχοδόμησαν ή χατεφύτευσαν ή περιεποιήσαντο κληρονόμους 20 γεγονότας έχ&ρους, αλλότριων απολαύοντας άγα&ών καί έ τ ο ι μ ω ν καί

τά

πίονα

τών

ίδιων

δρεμμα'των

εδωχουμένους,

οψονται

ίερευοντας

παραρτυοντας εις άπόλαυσιν ήδίστην, οί στερόμενοι τους

καί

άφελομένους*

οψονται και γυναίκας, ας ήγα'γοντο κουριδίας έπΙ γνησίων παίδων σπορά, I δοκοΰντιυν κακών Η κακών] άρών Α 2 (ιϊγος suspectum; πνίγος conicio 3 γένοιντ' Α μ«5νην Α 4 έργάβοιτο om. Α ; έργάσαιτο conicio 5 βαρύτερο Mang.: βαρύτατο codd. (βαρΟτατον ν) 7 άφορητότατος Η 7 . 8 αποϋδάζουαιν άποθνήσκειν Α Η Ρ : απουδάζουοιν om. L (¿ποθνήσκουσιν Turn., άποθνήϊκειν σπουδάζουσιν Mang.) 9 δεσποτείαν H P : δείπιίτας Α άφίρητοζ Α I I τον addidi μηδέν Α : μηδενί H P (ν) 12 περιπεποιημένον Mang.: περιπεποιημένος codd. 13 ανηλεές Α Η Ρ : άνηλεες in ανηλεώς corr. L (ανηλεώς ν); καί τοις άνηλεέαι coni. Mang. χρήαει&αι ν : χρήσαϋΙίαι codd. 14 έπιθεσίας (sic) Α γνώμαις scripsi : νο'μοις códd.; σπονδαίς coni. Mang. 15 α&τους Ι Ι ' Ρ ενεκα codd. (Mang.): ενεκεν ν ä λιμός Α : ä καί λιμός H P (ν) 17 γαρ add. Mang. 22 ίερεΰοντας Mang.: ίεροδντας codd. 23 oí στερόμενοι A P (Mang.): ΰστεροΰμενοι Η (ν) τους άφελομένους Mang.: τοις άφελομένοις codd. (της άφελομένης υ) 24 μικρού πίονες ευσαρκοί τε

καί

ευεξία

μα'λιστα

θάλλοντες

ούτως

αίφνίδιον

έκτακέντες

ρικνοί

γεγόνασιν Γνες αυτό μόνον καί λ ε π τ ή δορά, καί π ώ ς γυναίκες άβροδίαιτοι καί

πανάπαλοι

147 κ α κ ώ σ ε ω ς δη τότε τάς

διά την

έκ

δεινής όίμα ταΐς διάζονται

πόλεις

μεν

π ρ ώ τ η ς ηλικίας συναυξηθεΐσαν τρυφήν υπό 15 ψυχαίς

εχθροί

καταφεύγοντες,

καί τά σ ώ μ α τ α έξηγρίωνται.

και

δταν

τότε

μα'χαιρα έκδικήσει δίκην, οί δ' είς έν

άσφαλεΐ

γεγενήσθαι

νομίσωσιν,

έλπίδος ά π α τ η φενακισθέντες ήβηδον άπολουνται προκαταδύντες ένέδραις έχθρών. 148

(6.)

20 Καν (εί) έπί τούτοις μη σωφρονίζοιντο πλαγιάζοντες και τάς

έ π ' αλήθειαν

άγουσας εύΟυτενεΐς όοους έκτρεπόμενοι, δειλία καί φόβος

ταΐς ψυχαΤς αυτών ένιδρυθήσεται, καί φεύξονται μεν οόδενος διώκοντος, φήμαις δε οία φιλεΐ ψευδέσι πεσοΰνται προτροπάδην, φύλλου τε κτύπος I κουφότατος δι' άέρος φερόμενος τοσαύτην άγωνίαν καί πτοίαν έργάσεται, ρ. 433 Μ.

1.2

συγκρινόμενα — δεινά o m . H P 1

(Turn.)

c o d d . : τοΰ δ ' ετέρου ν ( T u r n . )

3 έν a n t e αύτψ o m . Λ

4 άποδεχομένου Λ

είσπαραδυομένου H P ( v ) ; παρεισδυομένου c o n í e c e r a m άλγϊ|δ