Philonis Alexandrini opera quae supersunt: Vol II De posteritate Caini. De gigantibus. Quod deus sit immutabilis. De agricultura. De plantatione. De ebrietate. De sobrietate. De confusione linguarum. De migratione Abrahami 9783110833287, 9783110051070

Citation preview

PHILONIS OPERA

PHILONIS ALEXANDRINI OPERA QYAE SYPERSYNT

EDIDERVNT

LEOPOLD VS COHN et PAVLVS WENDLAND

VOL. II CONTINENS

DE POSTERGATE CAINI DE GIGANTIBVS QVOD DEVS SIT IMMVTABILIS DE AGRICYLTVRA DE PLANTATIONE DE EBRIETATE DE SOBRIETATE DE CONF VSIONE LINGVARVM DE MIGRAT I ONE ABRAHAM!

BEROLINI TYP1S ET IMPENSIS GEORGII REIMERI MDCCCLXXXXVII

PHILONIS ALEXANDRINI OPERA QYAE SYPERSYNT

VOL. II

EDIDIT

PAVLVS WENDLAND

BEROLINI TYPIS ET IMPENSIS GEORGII REIMERI MDCCCLXXXXVII

Dieser Band ist ein unveränderter Nachdruck

Archiv-Nr. 3 β 1 β 6 2 / Ι Ι

© 19fi2 b y Waltor de Gruyter & Co., vormals G. J . Göschen'sehe Verlagshandlung — J . Guttentag, Wrlagsbuohhandlung — Georg Reimer — Karl J . Trübner — Veit & Comp. — Berlin W 30 Printed in Germany Oline ¡lusdrückliflio Genehmigung des Verlages ist es auch nicht gestattet, dieses Buch oder Teile daraus auf phntomeehanischem Wege (Photokopie, Mikrokopie) zu vervielfältigen.

P R O L E G O M E N A Adhibiti sunt in hoc volumine codices M U F G A H P L ; qui omnes De Pbilonis iam in Prolegomenis vol. I descripti sunt, et quae ratio inter eos inter- c0(,îcibus cedat accuratius investigatum est. quibus in codicibus singuli libri traditi sint et quid valeant singuli codices ad textum constituendum, infra exponetur, cum de singulis libris in hoc volumine editis agetUr1). hie pauca de Tischendorfìi collationibus addenda esse videntur; quae ipsae, cum antea apographa Ottoniana adhibuissemus, Lipsia, ubi in bibliotheca Universitatis servantur, Berolinum missae sunt, coütinentür autem tribus voluminibus, quibus inscriptum est ,codices Tischendorfiani L, LI, LIP. tertium volumen complectitur accuratam, ut videtur, collationem codicis Vindobonensis hist. gr. 81 (cf. Nesseiii catalogum p. 141. 142), codicis V (v. Prolegomena vol. I p. XXXV ss.), codicis Suppl. Kollar. 69 (nunc Suppl. gr. 50), excerptorum ex libro de vita contemplativa, quae in codicibus theol. gr. 65 et 110 inveniunttir. has collationes in Tischehdorfii usum Henricus Ernestus Poesche confecit, ut ipse in stibscriptione profitetur. primüm volumen ipsius Tischendorfìi collationes Parisihas oontinet, quae ad Parisinos 433. 434. 435. 2Θ75. 2221, Coislinianum 43, variorum codicum excerpta Philonea pertinent, dedique alterata volumen collationes codicum plerorumque Laurentianorum, Venetorum, Vaticanorum, Neapolitani complectitur. ipeius Tischendorfìi oollatioiies ideo minoris fructus sunt, quod fere satis habuit eos locos inspicere, quibus Mangey aliquam codicum discrepantiam adflotavit. quam rationem se ') hoc obiter moneo me hoc ordine PH 1 posuisse, ubi quid H 1 habeat ex Ρ concludendum est. PMlonis oDera vol. TT

ir

PROLEGOMENA

etiam in conferendo codice L secutum esse ipse testatur in primi voluminis p. 89.

scito igitur plenam notitiam lectionum codicis L ex nostro appa-

rata hauriri non posse; verisimile est eum saepius quam adnotavimus a codice H dissentire, et factum esse potest, ut semel vel bis Turnebi emendationes diceremus, quae revera lectiones codicis L sunt,

sed labo-

rem denuo conferendi codicis L suscipere noluimus, quia persuasum habebamus nihil novi inventum iri, quod non aut H aut editio princeps suppeditaret.

plura addenda sunt de usu codicum, qui excerpta Philo-

nea continent: De codice R

1. Codicis R sex excerpta ex libro de posteritate Caini, duo ex libro de plantatione L. Cohn in Prolegomenis voluminis primi p. LVII. LVIII composuit.

idem recte monuit codicis R textum familiae UF maxime

cognatum esse, quam ob causam non multum R valet ad constituendum textum libri de posteritate Caini in solo U traditum. emendationem άναπτηναι confirmât,

p. 18,18 Mangeii

p. 25,7 eandem corruptelam κτησά-

μενοι atque U habet. He codice Ν

2. Codicis Ν (cf. Prolegomena vol. I p. LVIII) excerpta duodecim in hoc volumine adhibita sunt, unum e libro quod deus sit immutabilis p. 65,12—66,4 αΓσθησις—φυτών, tria ex libro de plantatione p. 154,11— 18 αλλά γαρ— άμαρτίαν, p. 158,9—159,17 τόν τε παιδείας — γεγονότων, ρ. 166,3—13 εέδότες ουν—οίνοΰσθαι, sex ex libro de ebrietate p. 175,16 — 176,18 τον ουν άπειθη — οί'σομεν, p. 180,12 — 181,8 οόκοΰν— 'Ισαάκ, p. 189,21—23 μή νόμισες —ζψον, ρ. 195,13—27 πώς γάρ—θέμις, ρ. 198, 18. 19 τά άγαί)ά— δεξα'μενοι, ρ. 203,9—205,6 χωρίς — δνειρατα, unum ex libro de sobrietate p. 223,8—22 ó αυτός — τούτων, unum ex libro de confusione linguarum p. 264,24—265,9 μΐξις—οίνος,

etiam his locis con-

fìrmatur quod rectissime in Prolegomenis vol. I Cohn de excerptis ad illud volumen adhibitis asseruit codicem Ν tantum non ubique cum familia UF conspirare,

tantus enim est consensus, ut nullo loco — nam

p. 264,26 vix in censum venit — ex solo Ν genuina lectio recepta sit. haec autem de codicum UFN familiaritate sententia etiam ordine excerptorum aliquo modo confirmatur.

qui etsi non plane idem est atque in F, tarnen

in nonnullis partibus congruit. quod ut intellegas, ordinem scriptorum '),

') perpaucis locis graecos títulos Ν praebet, ceteris latinos ipse supplevi.

PROLEGOMEMA

III

e quibus deinceps compilator codicis Ν excerpsit, hic refero et uncis inclusos addo numéros, ad quos L. Cohn p. XXI—XXIII scripta codicis F digessit: από των τοΰ φίλωνος όσα κρείττονα τε καί χρησιμώτερα: 1. (24) de congressu eruditionis

gratia.

2. (25) de somniis I. 3. τοΰ αυτού από τοΰ Φλάκκοο. deest in F; recentior enim pars a Iacobo Diassorino addita hue non pertinet. 4. (15) de decalogo. 5. (17) de monarchia 1. 6. (18) de monarchia II. 7. (21) de victimis.

afferuntur verba είτα έπΐ πασιν — καινοτομεϊν ex

ea parte libri, quam solus F servavit (Neu entdeckte Fragm. p. 14,2—5) '), τοσαΰτα falso adnectitur ex ea parte libri (II 240,1 Mang.), quae etiam in aliis codicibus traditur.

sequuntur alia

duo ex eodem libro excerpta. 8. (22) Mang. II 264,1—265,2. haec in editionibus priore libri qui fertur de mercede meretrici» parte continentur; recte ea in codice F post libri de victimas offerentibus cap. 4 poni 1. c. p. 138 demonstravi.

quod nunc etiam comprobatur ordine librorum,

quem Ν testatur. 9. (3) de vita Mosis II. 10. (4) de vita Mosis III.

non fortuito factum est, quod nihil ex

primo de vita Mosis libro excerptum invenitur.

eius enim prior

eaque maior pars addita est in F a Iacobo Diassorino; defuisse eam etiam in archetypo codicis F inde efficitur, quod vetusta manus, ubi incipit (Mang. II 112,36), fol. 15T titulum posuit περί θεολογίας xat προφητείας μωϋσέως λόγος πρώτος.

et

eiusdem

familiae codex Laurentianus conv. soppr. 59 primum de vita Mosis librum post alterum et tertium ponit. videtur igitur primus liber iam in archetypo suo loco motus, tum mutilatus, in exemplar ab excerptore usurpatum omnino non receptus esse. 11. (5) de specialibus legibus III. 12. (6) de praemiis et poenis. ') lectio τοΰ περί αμαρτίας, quam non debui mutare, nunc etiam codice Ν confirmatur.

A*

IV

PROLEGOMENA

13. (7) de opificio. 14. (23) του αδτοΰ άπό τοΰ λόγοο τοΰ περί εδορχίας χαί σεβασμού της ίερας έβδομης καΐ γονέων τιμής. F eundeni titulum proprium praebet, nisi quod communem totius operis praemittit. 15. (26) legum allegoriae I. 16. (28) de sacrificiis Abelis et Caini, excerpta inveniuntur ex ea parte libri, quae in prioribus editionibus libro qui fertur de mercede meretrici» falso inserebatur. quam F et Ν recte suo loco tradunt. 17· (30) de ebrietate. τοΰ αότοΰ ών γράφει τα χρησιμώτερα : 18. quis rerum divinarum heres sit deest hic liber in F; cf. adnotata ad 3. 19. (24) de congressu eruditionis gratia. 20. (9) τοΰ αότοΰ από τοΰ λόγοο τοΰ πολιτικού, δπερ έστίν περί ' Ιωσήφ, titulus in F et in Ν consentit. sequuntur post interposita frustula Fla vii Iosephi: 21. (30) de ebrietate. 22. (31) de sobrietate. 23. (32) quod deus sit immuta/bilis. 24. (34) de plantatione. 25. (35) de confusione linguarum. 26. (36) de nobilitate. Iam ut uno conspectu videas, quanta sit similitudo, si non universi ordinis, attamen singularum codicis Ν partium, has partes codicis Ν numeris librorum codicis F distinctas iuxta pono: 24 15 3 30 23 24 25 17 4 26 9 31 5 28 32 18 6 30 34 21 7 35 22 36 excerpta ex libris 24. 25, quae primo, et excerpta ex libris 24. 9, quae quinto loco posita sunt, suo loco mota esse patet. his discerpuntur excerpta ex libro de ebrietate (30), quae se excipere debebant. illa excerpta ex libris 24 (Mang. I 543,46—544,13). 25 succedere debebant

V

PROLEGOMENA

excerptis alteris ex libro 24 (depromptis ex Mang. I 498—540).

recte

enim ex ordine ab ipso Philone instituto libri de congressu eruditionis gratia (24) et de somniis I (25) se excipere debent, siquidem ei libri, qui medium locum tenent, de profugis et de mutatione nominum, omissi sunt,

et libri 24. 25 ut in F, ita etiam in Vaticano 379 (v. Prolego-

mena vol. I p. XXVI) se excipiunt.

quem locum libri 24. 25 in exem-

plari ab excerptore usurpato habuerint, certum non est. poni post librum 35.

oportebat eos

tamen verisimile est eos eundem locum habuisse

atque in F Vaticano 379, i. e. post librum 23 et ante librum 26 positos fuisse,

interim ponamus etiam Iosephi vitam (9) post librum 7 eo

loco, quem F huic libro tribuit, quamquam ne hoc quidem certum est.

certius iudicare licet de eis libris, quos Ν proprios habet,

nam

liber quis rerum divinarum heres sit ponendus est ante librum de congressu eruditionis gratia (24). ipse Philo ei tribuit.

recte enim ille hunc locum in Ν obtinet, quem ñeque est cur dubitemus, quin liber quis rerum

divinarum heres sit olim pars archetypi huius familiae fuerit, quam vis omittatur in UF Vat. 379. traditur enim in papyro, quam etiam in hac parte ab eodem fonte atque in libro de sacrißciis Abelis et Caini pendere videri in Prolegomenis vol. III ostendam. denique non dubito, quin etiam Flaccus non ex alio codice ascitus'sit ab excerptore, sed partem huius corporis eífecerit. ubi ponendus sit, dubium est; ponamus interim primo loco, quem in codice tenet, iam quattuor corporis Philonei, quod Ν adhibuit, partes distinguere licet: 1.

Flaccus, 15, 17, 18, 21, 22

2.

libri 3, 4, 5, 6, 7, 9

3.

liber 23, quis rerum, divinarum heres sit, 24. 25. 26. 28

4.

libri 30. 31. 32. 34. 35. 36.

apparet quantus sit consensus codicum FN.

F easdem partes tradit,

primam et alteram ordine inverso, inter alteram et primam haud pauca scripta F addit, quae Ν omisit.

accedit quod FN soli supplent lacunam

libri de victimis, priorem libri qui fertur de mercede meretricis partem suo loco tradunt, alteram recte libro de sacrißciis Abelis et Caini insérant,

denique quod in duobus quos praebet titulis Ν cum F consentit,

quod autem ostendimus varias eiusdem corporis partes diversa ratione in F et in Ν coni uñetas esse, inde confirmatur, quod etiam in ceteris

PROLEGOMENA

VI

huius familiae codicibus modo hae modo illae partes traduntur. nam codex U, cum hoc ordine tradii scripta codicis F: 26. 27. 28. 29. 32. 33. 30, solas partes tertiam et quartam novit '). Vaticanus 379 omnium partium scripta tradit eodem plane ordine atque F, ut docet comparatio numerorum, quam L. Cohn p. XXVI. XXVII instituit. Laurentianus conv. soppr. 59 (Prolegomena vol. I p. XXVII. XXVIII) habet scripta 3. 4. 1. 9. 10. 2. 26. 27. 28. 29; partem igitur alteram et postremam codicis F novisse non videtur. et idem cadit in Laurentianum LXIX, 11 (v. 1. c. p. XXIX), in quo ipso quoque ex scriptis 10—26 nihil laudatur. compilator codicis R hoc ordine adhibuit scripta codicis F: 11. 7 — sequitur liber de posteritate Caini — 34. 26 — sequitur liber de aeternitate mundi — 26. 34. 32. partem igitur alteram codicis F non novit, denique hue pertinent excerpta libri περί κόβμoo, quae infra tractabimus ; in quibus adhibita sunt hoc ordine scripta codicis F: 35. 36. 34 — sequitur liber de gigantibus (v. adnot. 1) — 34. 32. 34. 32; sequitur liber de aeternitate mundi, in his igitur excerptis, si praetereas librum περί αφθαρσίας κόσμου, qui, si codicem U sequaris (cf. etiam codicem R), ad tertiam partem pertinet — quamquam certo iudicare non licet —, non adhibiti sunt nisi libri quartae partis. De epitome 3. Libellus qui fertur περί κόσμου primum editus est ab Aldo a. ττερί *. 236,2. 3 χείλη 5έ στόματος μέν έστι πέρατα. IMùioiiiti o p e r a vol. H

C

XXXIV

ADDENDA ET

CORRIGENDA

128,1. 2 compilant Clemens ; v. supra p. X. 131,7 corr. φαύλου λόγος έζωθεΐν καί άνα-

56 τρέπειν τά σπουδαία μελετ^. γάρ

'Ραμεσσή δέ ή αισθησις » » » καθάπερ 20

δπό σητδς δφ' έκαστης των αισθήσεων νους έχβιβρο'ισχεται και

διεσθίεται, σειόμενος καί σπαραττόμενος·

αί γάρ èustatoùaai μή χαθ'

57 ήδονήν φαντασίαι λυπηρόν καί έπίπονον άποτίκτουσι

τόν βίον.

ή δέ

"Ων καλείται μέν βουνός, εστι δέ συμβολικώς δ νους· έπί γάρ τούτον

3 έν έαυτοϋ scripsi (έαυ U): έξ εαυτού Mang.

post ψυχή add. ή U

4 βουλευθείς Holwerda: βουληθείς U, χολωθείς Mang., ένθυμηθείς Cobn, θυμωθείς olim conieci

5 άλλά add. Holwerda

7 ?στι λόγον scripsi : έστιν ή λόγον U, Ιστι τόν

νοΰν i¡ λόγον Mang., Ιστιν άσεβη δήγματα η λόγον Holwerda

έκαστου] κακίας cotiicio

(cf. De confus, lingu. § 115), è/άστου (κακοΰ) coni. Cohn

11 άρα της Otto (cf. De

confus, lingu. § 116): άρετής U, έπαράτου Mang. xpdCoueiv U

15 et 18 Πυθώ U

coni. Holwerda excidisse videtur, σητός

18 τούτων U

12 την orn. ν

'Ηλιούπολις U 19 Ιξω&εν U

17 όντα

13 άνα(¿χαράματα)

2 0 post αίσθηαις etymologia

cf. Testimonia et D e somn. I 6 3 2 , 3 2 Μ. έρμηνεΰεται γάρ σεισμός

21 έκαστη U

23 άποτίχτουσι τόν (vel αότοϋ τόν) Tisch.: ¿ποτίκτουσιν

αί>τόν U, άποτίκτουσιν αυτυΐ Holwerda

20 cf. Onomastica Bieren.

9,30.

14,20

p. 179,14

Lag.

'Ραμεσσή αρπαγή. 197,27

'Ραμέσι ποιμανσία έκ σητός.

(Siegfried, Philo von Alexandria p. 358)

DE P O S T E R I T A T E

oí πάντων θησαυρίζονται λόγοι, πόλιν προσαγορευσας·

CAINI

13

μάρτυς δέ καί ó νομοθέτης "Ων Ηλίου

ώσπερ γάρ άνατείλας ήλιος τά χρυπτόμενα νυκτΐ

έμφανώς έπιδείκνυται, ούτως ó νους τό ο?κεΐον φως άποστέλλων πάντα καί τά σώματα καί τά πράγματα τηλαυγώς 5 νεσθαι.

παρασκευάζει

καταλαμβά-

διόπερ οόκ αν τις ειπών άμάρτοι του συγκρι'ματος εΐναι ημών 58

τόν νουν ήλιον, δς έν ανθρώπψ τφ βραχεί κόσμφ μη άνατείλας καί το ίδιον

φέγγος

προφαίνεσθαι.

έκλάμψας,

πολί)

σκότος των

όντων καταχέας ουδέν

έ£

( 1 7 . ) τόν βουνόν τοΰτον ó ασκητής 'Ιακώβ έν τοις πρός 59

Λάβαν δικαίοις μάρτυρα καλεί ( G e n . 3 1 , 4 6 . 4 7 ) δογματικώτατα δηλών 10 δτι ó νους έκάστψ μάρτυς έστίν ών έν άφανει βουλεύεται καί τό συνειδός ελεγχος αδέκαστος καί πάντων άψευδέστατος, τών

πόλεων

οικοδομείται.

φησί

γάρ

τους

* * *

προ τούτων

κατασκόπους

έλθεΐν

είς 60

Χεβρών, έκεΐ δ' είναι Άχειμάν καί Σεσείν καί Θαλαμείν, γενεάς Έ ν ά χ · εΐτ'

έπιφέρει·

15 Αιγύπτου"

„καί

Χεβρών

έπτά ετεσιν ιρκοδομήθη

(Num. 1 3 , 2 3 ) .

διαστέλλεσθαι.

Χεβρών

φυσικώτατον

(γάρ)

(τό)

έρμηνεύεται

τάς

συζυγή·

προ

του Τάνιν

ομωνυμίας

είδεσι

δισσόν

τοΰτο,

ψυχής ή σώματι συνεζευγμένης ή πρός άρετήν ήρμοσμένης.

δέ

ή μέν οδν 61

σωματικαΐς συζυγίαις υποβάλλουσα αότήν οίκήτορας εχει τους λεχθέντος· έρμηνεύεται δέ ó μέν Άχειμάν άδελφός μου, 20 ó δέ Θαλαμείν κρεμάμενος τις·

ó δέ Σεσείν έκτός μου,

ανάγκη γάρ ψυχαις ταΐς φιλοσωμάτοις

άδελφον μέν νομίζεσθαι το σώμα, τά δέ έκτός άγαθά διαφερόντως τετιμήσθαι· δσαι δέ τούτον διάκεινται τον τρόπον, άψυχων έκκρέμανται καί | ρ. 237 Μ. καθάπερ οί άνασκολοπισθέντες άχρι θανάτου φθαρταΐς υλαις προσήλωνται. ή δέ τψ καλφ συνεζευγμένη διαφερόντων ταΐς άρεταις ελαχεν οίκητόρων, 62 25 ους τό διπλούν σπηλαιον ( G e n . 2 3 , 9 )

I . 2 Ήλιούπολιν U om. U

2

Κλήμεντος στρωματέων a

DR fol. loG v

βολον ή ράβδος· ανευ — αμήχανον είς δεξιά — δεξιά ουδέ αριστερά.

Κλήμεντος ] ) ν ρ. 4 3 5 (Φίλωνος): παιδείας σύμ2S — ρ. 22,12. 13 R fol. O í r : Μωυσής δέ ουτ

22

PHILONIS

γηίνου Έ δ ώ μ άποκλίνειν οιεται δεΐν, τη δέ μέση όδψ παρέρχεσθαι, ήν κυριώτατα καλεί βασιλικήν ( N u m . 20,17).

έπειδή γάρ πρώτος

καί

μόνο; των δλων βασιλεύς δ θεό; έστι, καί ή πρδς αότδν άγουσα δδδς £τε βασιλέως οδσα είκότως ώνόμασται βασιλική. ταύτην δ' ήγοδ φιλοσοφίαν, οόχ ήν μέτεισιν ó vôv άνθρώπων σοφιστικός όμιλος — λόγων

δ

γάρ οδτοι τέχνας μελετήσαντες κατά της άληθείας την πανουργίαν σοφίαν έκάλεσαν εργψ μοχθηρψ θείον έπιφημίσαντες όνομα — , αλλ' ήν ó άρχαΐος ασκητών θίασος διήθλει, τάς τιθασοός της ήδονής γοητείας άποστρεφό102 μένος,

άστείως καί αδστηρώς χρώμενος τη τοΰ καλού μελέτη,

βασιλικήν γοΰν ταότην

δδόν,

ήν

την

άληθή καί γνήσιον Ιφαμεν είναι 10

φιλοσοφίαν, ó νόμος καλεί θεοΰ ρήμα καί λόγον. γέγραπται γάρ* „οόκ έκκλινεΐς άπδ τοΰ ρήματος ου έγώ έντέλλομαί σοι σήμερον δεςιά οόδέ αριστερά" (Deut. 2 8 , 1 4 ) ·

ωστε έμφανώς έπιδεδεΐχθαι ότι ταότόν έστι

τη βασιλική δδψ τδ θεού ρήμα, είγε προτρέπει μήτ' από της βασιλικής δδοΰ μήτ' άπο τοΰ ρήματος, ώς συνωνύμων όντων, αποκλίνοντας δρθή 15 διανοία; την έπ'

εόθείας

άγουσαν ατραπόν

μέσην

τε καί

λεωφόρον

βαδιζειν. 103

(31·)

»0

δέ Ίουβάλ ούτος" φησίν „έστι πατήρ δ καταδείίας ρ. 245 Μ.

ψαλτήριον καί κιθάραν" (Gen. 4,21).

πατέρα μουσικής καί των κατά

μουσικήν πάντων δργάνων τον γεγωνδν λόγον προσφυέστατα καλεΐ· το 20 γάρ φωνητήριον όργανον ζψοις ή φύσις πρώτον καί τελειότατον έργασα· μένη πάσας αδτφί

τάς αρμονίας καί τά γένη των μελφδιών ευθυς

έχαρίζετο, ιν' η τοις έκ τέχνης μέλλουσι δημιουργεΐσθαι προειργασμένον 104 παράδειγμα,

[καί] καθάπερ γάρ τδ οδς ημών

κύκλους έν κύκλοις,

έλάττους έν μείζοσι, γράφουσα σφαιρικδν έτόρνευε του τήν προσιοϋσαν 25 φωνήν μη χεομένην εξω σκεδάννυσθαι, είσω δ' όπό των κύκλων συναγομένην

καί σφιγγομένην

1 ίδων U, έδών R

οία

διαχεομένην

παρέρχεοθαι M a n g . :

τήν

άκοήν είς τάς του

περιέρχεσθαι Ü, προέρχεσθαι R

ττ 2 κυριω U 4 δέ R δ τιθασσους UR, πιθανού; Mang. αίιατηρώς scripsi: άατείω καί αύατηρώ UR 10 γοΰν R : om. U ων κλίνεις Mang.: έκκλίνης UR 18 Ίουβάλ s c r i p s i : Ί ω β ά λ U καί (ιίρχέτυπον) coni. Holwerda scripsi: τον κύκλον U

1δ αυννο

U

9 άστείως καί 12 έχ-

16 εόθείας U: εόθεΐαν ν

21 ζψοις M a n g . : ζωρίς U

24 καί secliisit Cohn,

26 χεομένην U (non χεομένου)

τών κύκλων

27 διαχεομένην την άκοην s c r i p s i : διαχεομένης της άκοής U

19. 2 0 R fol. 90» Φίλωνος: πατέρα μουσικής — καλεί.

DE P O S T E R I T A T E

23

ΟΑΙΝΓ

ήγεμονικου δεξαμενάς έπαντλεΐσθαι — χαί τοΰτ' εύθός ήν παράδειγμα θεάτρων των χατά πόλεις ευδαίμονας · προς (γαρ) τό ώτων σχήμα άκρως ή θεάτρων χατασχεοή μεμίμηται — , ούτως χαί τήν τραχεϊαν άρτηρίαν ή τά ζψα φύσις διαπλάσασα ώσπερ μουσιχόν χανόνα τείνασα τά έναρμόνια 5 χαί χρωματιχά χαί διατονιχά γένη συνυφαίνουσα χατά τάς των συνημμένων χαί διεζεογμένων μελφδιών παμπληθεΐς ποικιλίας παντός ¿ργάνοο μουσιχοΰ παράδειγμα ίδρύετο.

( 3 2 . ) Sea γοδν αύλοί χαί λόραι χαί τά 105

παραπλήσια

άηδόνων

μελψδουσι,

άπολει'πεται, 10 φθαρτον

της

ή

χύκνων

μουσιχής

τοσούτον

δσον άπειχόνισμα χαί μίμημα αρχετύπου παραδείγματος,

είδος

άφθαρτου γένους,

τήν

μέν γάρ ανθρώπων

μοοσιχήν

οόδενΐ των άλλων συγχρίνειν άξιον εχουοαν γέρας έξαιρετον, ω τετίμηται, τήν εναρθρον σαφήνειαν. τά μέν γάρ άλλα η ) περί τήν φωνήν χλάσει 106 χρώμενα χαί ταΐς έπαλλήλοις των τόνων μεταβολαις άχοάς αυτό μόνον ήδύνει, ó δ' άνθρωπος, ώσπερ πρός το λέγειν, ούτως χαί πρός xb ό|δειν 16 αρθρωθείς υπό φύσεως έχάτερον, άκοήν τε χαί νουν, έπάγεται, τήν μέν τψ μέλει

χηλών,

τόν δέ τοις νοήμασιν έπιστρέφων.

χαθάπερ γάρ 107

όργανον άμούσφ μέν παραδοθέν άνάρμοστον, μουσικφ δέ χατά τήν ¿ν αδτφ τέχνην β&άρμοστον γίνεται, τον αότόν τρόπον xaì ó λόγος δπό μέν φαύλου νου κινούμενος άνάρμοστος, υπό δέ σπουδαίου πάνυ έμμελής 20 ευρίσκεται,

λύρα γε μήν ή ει τι των όμοιων, εί μή πληχθείη πρός 108

ρ. '246 Μ. τίνος, ήρεμεΐ* λόγος τε αυ | μή πληχθείς όφ' ηγεμονικού κατά τάναγκαιον ήσυχίαν άγει.

χαί μήν ώσπερ όργανα χατά τάς τοΰ μέλους άπειρους

δσας κράσεις μεθαρμόττεται, ούτως xaì ó λόγος συνφδός τις έρμηνευς πραγμάτων

γινόμενος

άμυθητους

λαμβάνει

μεταβολάς.

τίς γάρ άν 109

25 ομοίως γονεΰσι χαί τέκνοις διαλεχθείη, των μεν φύσει δοΰλος, των δέ γένει δεσπότης ών; τίς δ'

áv άδελφοϊς xaì άνεψιοΐς ή συνόλως τοις

έγγυς γένους και μακράν οδσιν; τίς δ' áv οίκείοις καί άλλοτρίοις, ή

2 γάρ add. Mang., έπεί το conicio 4 φύσις Mang.: φωνή D διπλάσασα D 5 χρωματικοί scripsi : χρωματιστιχά U διατονιχά Mang. : διά τον · χά U 7 ίσα (vel Γσως) Mang.: Samt U, δλως coni. Holwerda δ μελφδοϋσι U : μελψδ(ας ίργανα Mang. άφθαρτον (J scripsi:

9 άπολείπεται scripsi: άπολείπονται U 10 φ&αρτόν Mang.: γένους Mang.: γένος U 11 ψ Mang.: ώς U 12 xXáaei

χλάσιν U, χράσει Mang.

13 ταΐς Cohn: τή U

έπαλλήλοις

U" έπαλλήλω Mang. μετοβολαϊς Cohn: μεταβολή U 16 χηδών an χηλών habeat U, incertum 19 έμμελής scripsi: εύμελής U 20 εΓ secludit Cohn 21 πλεχθείς U τάγχαΐον U 23 τις scripsi: έστιν ϋ , έστι χαί Mang. ή U

25 τέχνοις Mang.: τέχναις U

26 γενέσει conicio

χαί Cohn·

PHILONIS

24

πολίταις καί ξένοις, où μακράς ούδέ * * * τύχης ή φύσεως ή ηλικίας εχουσι διαφοράς; πρεσβυτη γάρ Ιτέρως δμιλητέον και ν έ ω , καί

πάλιν ένδόξψ

και ταπεινψ,καί πλουσίφ καί πένητι, και άρχοντι καί ίδιώτΐβ, καί θεράποντι 110 και δεσπότη, γυναικί τ ε αδ καί άνδρί, καί άτέχνψ καί τεχνίτη, τάς των προσώπων

καί τι' δει

άμυθήτους ιδέας καταλέγεσθαι, προς ας ó λόγος δ

τρεπόμενος άλλοτε άλλοΐα λαμβάνει σχήματα; καί γάρ al των πραγμάτων ιδιότητες τυποΰσιν αότον κατά τους ίδιους χαρακτήρας· μεγάλα γάρ καί μικρά ή πολλά καί δλίγα ή ιδιωτικά καί δημόσια ή

καί βέβηλα

ιερά

ή άρχαΐα καί νέα οδ τόν αυτόν äv έρμηνευσαι τρόπον, αλλά τον έκάστοις έφαρμόζοντα τ ω

πλήθει και άξιώματι καί μεγέθει, τοτέ μέν υψηλόν 10

111 αίρων έαυτόν, τοτέ δ ' εμπαλιν συνάγων τε καί συστέλλων. δ' ώσπερ τά πράγματα και αί των γινομένων

καί τά πρόσωπα τ φ

αίτια!

παρέχουσι

λόγψ μεταβολάς, ούτως

καί οί τρόποι καί)' οδς γίνεται,

προσέτι

μέντοι καί τά ών οόκ άνευ πάντα, χρόνοι καί τόποι, παγκάλως ουν ó μετακλίνων λόγους Ίουβάλ

πατήρ είρηται

ψαλτηρίου καί κιθάρας, από 15

μέρους της 2λης μουσικής, ώς έπιδέδεικται. 112

(33.)

Τ ά μέν οδν τής Άδας εγγόνα καί αυτή τις έστι δεδήλωται·

την δ' έτέραν γυναίκα τοΰ Λάμεχ Σελλάν καί δσα άποκυει θεασώμεθα. Σελλά τοίνυν ερμηνεύεται σκιά, των περί σώμα καί έκτος αγαθών, α τψ οντι σκιάς ουδέν διαφέρει, συμβολον.

ή κάλλος ουχί σκιά, δ προς 20

βραχυν άνθήσαν χρόνον άφαυαίνεται, ίσχυς δε καί εότονία σώματος, ας ή τυχοΰσα νόσος έξέλυσεν,

αισθητήρια δε καί ή περί ταΰτα ακρίβεια,

ήν ρεύμα δυσώδες ένέφραξεν ή γήρας, ή αναγκαία καί κοινή πάντων νόσος, έπήρωσεν; Ιτι δ'

οόχί πλούτοι καί δόξαι καί άρχαί καί τιμαί

IIB καί δσα τών έκτός αγαθά νενόμισται | σκιά πάντα; χρή δε τήν διάνοιαν ρ. 247 Μ. ώς δι'

αναβαθμών έπί τήν τοΰ παντός έπάγειν αρχήν,

εις Δελφούς 26

γεγόνασιν άνθρωποι τών λεγομένων ένδοξων, ο"ί τους εύδαίμονας βίους

1 oùSi U : η Mang., είτε Tisch.

post ουδέ lacunatn statuo (ούδέ τύχης?),

ουδέ τάς τυχούααί ή coni. Holwerda 7. 8 x a l μικρά Mang.: ή μικρά U Tisch., έρμηνεύσειε Holwerda διαστέλλων U

εκάστων conicio

11 συστέλλων Mang.:

14 ών ούκ άνευ πάντα U : ών (άνευ) ουκ αν απαντα Mang.

17 Άδας U Holwerda

5 καταλέγεσθαι T i s c h . : κατάγεσθαι U 9 ερμηνεύσει s c r i p s i : ερμηνευσαι U, έρμηνεύσαις

έκγονα conicio

αίίτη U

19 Σέλλαν et Σέλλα U

2 3 9¡v Mang.: ή U Tisch.: όζω ς U

2 4 hi

18 άποκυει conicio

21 άθήσαν U

Mang.: δ'τι IT, τί Holwerda

άναβασμών U

2 . 3 R fol. 9 1 " : ττρεσβύττ) γάρ έ τ έ ρ ω ? — κ α ί πένητι.

θεασόμ,εθα

21. 22 bis τε pro δέ conicio 25

οσως U

2(î

ώ;

UE P O S T E R I T A T E

Ικεισε άνατεθείχασι.

CAINI

25

καΟα'περ οδν έξίτηλοι γραφαί, oò χρόνου μήχει

μόνον [oò] διερρύησαν, αλλά χαί χαίρων όςείαις μεταβολαΐς έκπεπνεύχασιν, είσΐ

δ'

ους

οία

σασα ήφάνισεν.

χείμαρρου

φορά

πλημμύροντος

έξαίφνης

έκ ταύτης της σκιάς χαί των αβέβαιων

5 άποκυεΐται υίωνός, δν ώνόμασεν θοβέλ (Gen. 4,22)* σύμπασα,

έπιχλύ-

δνειράτων 114

έρμηνεΰεται

δε

τω γάρ οντι οί το παρά πολλοίς αδόμενον άγαθόν σύν&ετον

πλουόυγείαν χτησάμενοι μιχρά και μεγάλα χαί πάν&' απλώς άνηφθαι δοκοΰσιν.

si δε χαί παραγένοιτό τις αυτεξούσιος ήγεμονία, φυσηδέντες 115

χαί μετεωρισθέντες δπό κουφής έννοιας, έκλαδόμενοι έαυτών χαί υλης ίο φθαρτής έξ ής γεγόνασι, μείζονος ή κατ' άνθρωπίνην σύστασιν οίηθέντες φύσεως έπιλαχεϊν ταΐς τιμαΐς αυτους υπό μεγαλαυχίας άποσεμνύναντες έξεθείωσαν.

ήδη γοΰν τίνες έπετόλμησαν τόν άληθή όεόν φάναι μή

είδέναι (Exod. 5,2), της περί αότους άνθρωπότητος έκλαθόμενοι, δια την των περί σώμα καί έχτός αμετρίαν άφθόνως * * * ους Ιχαστος χαραχτη15 ρίζων.

(34.) είτά φησιν δτι „ούτος ή ν σφυροχόπος χαλκευς χαλχοΰ χαί 116

σιδήρου" (Gen. 4 , 2 2 ) .

του γάρ σεσοβημένου περί τάς ή σωματικός

ήδονάς [ή τάς ήδονάς] ή τάς έκτος υλας ή ψυχή καθάπερ έπ' αχμονος σφυρηλατείται κατά τάς τών έπιδυμιών μακράς καί διωλυγίους έκτάσεις έλαυνομένη.

τους μεν γε φιλοσωμάτους ίδοις áv αεί χαί πανταχού λίνα

20 καί πάγας προς τών ών δρέγονται θήραν τιθέντας, τους δ' α3 φιλαργύρους καί φιλοδόίους τον περί ταΰτα οΤστρον χαί Γμερον έπι τά πέρατα γης καί θαλα'ττης αποστέλλοντας χαί ωσπερ δικτόοις ταΐς άορίστοις αυτών ορέξεσιν έπισπωμένους τά πανταχόδεν, μέχρις äv υπό βίας ή σφοδρά τάσις ρή£ιν λαβουσα καί τους έλκοντας αντεπισπωμένη πρηνεΐς καταβάλλη. 25 δημιουργοί δ' eteri πάντες ούτοι πολέμου, παρδ σίδηρον χαί χαλκόν 117

2 οϋ del. Mang. 3 πλημμυροϋντος conicio 5 Θοβέλ Mang.: ίωβέλ U 6 τψ γάρ όντι οί το UR (non τψ γάρ όντι όντος) παρά U: παρς ve] (έαυτ)ους 2καιιτοί άθανατίζων 17 ή τάς ήδονάς seclusit Tisch, (om. Mang.) 18 έκτάσεις Maug.: έκατάσεις U 19 γε] γάρ conicio 20 τών] την Otto 22 άορίστοις scripsi: άορίσταις U, άκορέστοις coni. Mang. αυτών U 23 έπισπωμένους U (non έπισπασμένους) πανταχόθεν (αγαθά) coni. Jessen μέχρι U 24 άντεπιαπωμένη U, ut yid. (non άντεπίδπασμένη) 6. 8 H fol. 91 v τψ γάρ — δοκοΰσιν.

26

PHILONIS

έργάζεσθαι

λέγονται, δι' ών οί πόλεμοι | συνίστανται.

τάς μέν γάρ ρ. 248 Μ.

μεγίστας χαί ανδρών ίδια καί πόλεων κοινή διαφοράς εδροι τις äv άκοπων χαί πάλαι γεγενημένας και νυν όπαρχουσας καΐ έσομένας αύθις ή εδμορφίας γυναικάς εΓνεκα ή χρημάτων ή δόξης ή τιμής ή αρχής ή κτήσεως ή συνόλως δσα σώματος χαί των έχτός έστι πλεονεκτήματα·

5

118 παιδείας δέ χαί αρετής χάριν, 5 τοΰ κρατίστου των έν ήμΐν άγαθά διανοίας έστι'ν, οδτε ξενικός ουτ' έμφυλιος πώποτε χατέσχε πόλεμος· είρηναια γαρ φύσει ταύτα,

έφ'

περιχαλλέστατα είδη τοις ψυχής

ών εδνομία καΐ εδστάθεια καί %αα δξυδερκεστάτοις ομμασιν, ουχί τοις

σώματος άμυδροΐς, θεωρείται· ταύτα

μέν γαρ τάς έκτός έπιφανείας 10

μόνον όρα, ó δέ της διανοίας δφθαλμός εισω προελθών καί βαθυνας 119 ΐ ά έν αδτοΐς σπλάγχνοις έγκεκρυμμένα χατείδε. γίνονται δ' αί ταραχαί ή αί στάσεις πάσαι τοις ανθρώποις del σχεδόν περί μέν οδδενδς άλλου, περί δέ της πρός αλήθεια ν σχιας.

τόν γάρ δημιουργών των πολεμιστηριων

δπλων, χαλκού καί σιδήρου, Θοβέλ uiòv Σέλλας της σκιάς ώνόμασεν, οδ 15 λόγων τέχναις, αλλά νοημάτων υπερβάλλοντι κάλλει φιλοσοφών. γάρ 2τι πας

ή ναυτικός ή

Ιγνω

πεζός στρατός τους μέγιστους αίρεΐται

κίνδυνους δνεκα σωματικών ηδονών ή χάριν περιουσίας τών έκτός, ών οδδέν βέβαιον ή πάγιον δπο του πάντα έξελέγχοντος αιώνος μαρτυρεΐται· 120 σκιαγραφίαις γάρ έπιπολαίοις έξ έαυτών διαρρεουσαις εοικε.

(35.) τοΰ 20

δέ θοβέλ αδελφήν είναίφησι Νοεμάν (Gen. 4,22), ής έρμηνεία πιότης· ακολουθεί γάρ τοις εδπάθειαν σώματος καί ας είπον δλας μεταδιώχουσιν, 2ταν τινός ών δρέγονται λάχωσι, πιαίνεσθαι.

την δέ τοιαυτην πιότητα

οδχ ίσχυν, άλλ' άσθένειαν Ιγωγε τίθεμαι· διδάσκει γάρ άφίστασθαι θεοΰ 121 τιμής, ή πρώτη καί άριστη ψυχής έστι δυναμις. έν φ δη μείζονι λέγων ούτως·

μάρτυς δ' δ νόμος 25

„έλιπάνθη, έπαχυνθη, έπλατύνθη, χαί

έγκατέλιπε θεον τόν ποιήσαντα αδτόν, καί έπελάθετο θεοΰ σωτήρος αδτοΰ" ( D e u t . 32,16).

όντως γάρ οδκέτι μέμνηνται τοΰ αιωνίου, οις

3 σκοπών Mang. : σχοποϋ U 5 χτίαεως U (των) δβα coni ciò 7 χατέστη coni. Mang. 9 τοις U (non της) 10 τάς Tisch.: τά U 11 προσελθών coni. Mang. έμβαθύνας coni. Mang. 12 σπλάγχνου U, ut vid. (non σπλάγχνα) 13. 14 άλλου, περί 8è Mang.: άλλα- περί δέ U, άλλ' ή περί γε Tisch. 16 άλλά νοημάτων scripsi : άλλ' ¿νομάτων U φιλοσόφων Ο 19 ούδέ U διώνος U 20 διαρεοόλαις U 22 xal τάς έχτός δλας conicio 23 τινός U : τι Tisch. λάχωσι scripsi: λάβωσι U ποιότητα U 25 ψυχής Mang.: ψυχή U (non ψυχής, ut Tisch, adnot.) 26 ώδή ü 27 έπελάθετο Mang.: έπελάθου ü 28 μέμνηνται Tisch.: μέμνηται U

DE P O S T E R I T A T E

27

CAINI

πρός καιρόν δ βίος ήνθησε* νομίζουσι γοΰν τόν xatpèv θεόν. Μωυσης

μαρτυρεί

8ti χαί 122

προτρέπων πολεμείν ταΐς έναντίαις δόξαις·

λέγει

γαρ* „αφέστηχεν δ xatpèç α π ' αύτών, ó δέ κύριος έν ήμΐν" ( N a m . 1 4 , 9 ) · ρ. 249 Μ. ωθδ'

| οϊς μέν δ ψοχης βίος τετίμηται,

λόγος θείος èvoixsî xai

5 έμπεριπατεί, οίς δ' δ των ήδονων, έφήμερον xal χατεψευσμένην Ιχοοσιν εδχαιρίαν. ούτοι μεν οδν υπό διαρρεοόσης πιότητός τε xal τέρψεως έπί πλέον οίδήσαντες χαί περιταθέντες έξερράγησαν· οί δέ τ ξ τρεφουση τάς φιλαρέτους ψυχάς σοφίας πιαινόμενοι βέβαιον xal αχράδαντον ϊσχοοσι δόναμιν, ή ς υπόδειγμα τό δλοκαυτουμενον από παντός ίερείου στέαρ. ίο λέγει γάρ Μωοσης·

„παν στέαρ τψ κυριω νόμιμον αιώνιο ν" (Lev. 3, 123

16.17), ώς της χατά μέν διάνοιαν πιότητος αναφερομένη έπί θεόν χαί οίχειοομένης αυτφ, διόπερ απαθανατίζεται, της δέ χατά τό σώμα xal τά έχτδς αναφερομένης έπί τον άντίθεον καιρόν, διδ xal τάχιστα παρήχμααεν. (36.)

Περί μέν ουν των Λάμεχ γοναιχών τε xal έχγόνων ίχανώς 124

15 οϊμαι δεδηλώσθαι· την δ ' ώσπερ παλιγγενεσίαν "Αββλ το.5 δολοφονηθέντος σχεψώμεθα.

„εγνω" φηαίν „'Αδάμ την γυναίκα αυτοΰ Εδαν, χα! συλλα·

βοΰσα ετεχεν υίόν, xai έπωνόμασε τό ονομα αότοΰ Σ ή θ (λέγαοσα)· έζανέστησε γάρ μοι δ θεές σπέρμα ίτερον αντί "Αβελ, δν άπέχτεινε Κάιν" (Gen. 4,25). Σήθ έρμηνευεται ποτισμός.

ωσπερ οδν τά χατά γην σπέρματα 125

20 xal φυτά ποτιζόμενα αυζεται xal βλαστάνει χαί πρός καρπών γενέσεις εδτοχεϊ, στερόμενα δέ έπιρροής αφαοαίνεται, ούτως ή ψυχή, χαθάπερ φαίνεται, 3ταν νάματι ποτίμφ σοφίας αρδηται, βλαστάνει τε xal έπιδίδωσι προς τό βέλτιον. ποτισμός δέ δ μέν έστι ποτίζοντος, δ δ' αύ ποτιζομένου. 126 ή οόχ δν είποι τις των αισθήσεων έχάστην ώσπερ 25 νου ποτίζεσθαι τάς δυνάμεις χαθάπερ

από πηγής τοδ

δχετοός άνεορόνοντός τε

χαί

τείνοντος; ουδείς γοΰν ε ι φρονών ειποι 3ν όφθαλμους όραν, αλλά νουν δι' δφθαλμών, οδδ' ώτα άχοόειν, αλλά δι' ώτων έχεΐνον, οόδέ μοχτηρας δσφραίνεσθαι, άλλά διά μοχτηρων το ήγεμονιχόν.

(37.) διό χαί έν 127

I γοΰν] γάρ conicie διό] 8 li¡ conicio 4 ψυχη U 5 δ ' ή τών Ο 6 eixaipíav U : άχαιρίαν ν 7 πρησθέντες coni. Mang. 8 βοφίςι πιαινόμενοι Mang.: οοφίας πεπαινιίμενοι U 9 ίερείου U (non Ιερού, u t Tisch, adnot.) I I (τήν) διάνοιαν conicio 12 αότψ U (non αύτών) 13 διό scripsi: δι' ίν U 16 σχεψώμεθα Cohn: σχύψιομεν U, σχέψωμεν Mang., οχίψομεν Holwerda 17 λέγουσα ex L X X addidi 18 μοι] μή U 21 έπιροής Ü άφεαίνεται U •χαθάπερ φαίνεται] σπερμαίνεται Tisch., χαθάπερ φυτόν τι vel tale aliquid subesse videtur, χαθάπερ έμφαίνεται coni. Cohn 22 τε] γάρ ν

27. 28 cf. Epicharmi fragm. p. 255 Lorenz.

28

PHILONIS

Γενέσει λέγεται· „πηγή δέ άνέβαινεν έχ της γης και έπότιζε παν το πρόσωπον της γης" (Gen. 2,6). έπεί γάρ δλου τοΰ σώματος μέρος Ιξαίρετον ενειμεν ή φύσις το πρόσωπον αίσθήσεσιν, ή άνιοδσ' άφ' ήγεμονιχοΰ πηγή σχιζομένη πολλαχή καθάπερ τινάς δδρορρόας άναστείλασα μέχρι προσώπου, δι' αδτών τάς δυνάμεις έφ' ίκαστον άγει των 5 αισθητικών δργάνων. οδτως μέντοι και δ θεοΰ λόγος | ποτίζει τάς ρ. 250 Μ. 128 άρετάς* αρχή γάρ καί πηγή καλών πράξεων ούτος, δηλοΐ δ' δ νομοθέτης φάσκων· „ποταμός δ' έκπορεύεται έξ 'Εδέμ ποτίζειν τον παράδεισον. έκεΐθεν αφορίζεται εις τέσσαρος αρχάς" (Gen. 2,10). γενικαί μέν γάρ ε?σιν άρεταί τέσσαρες, φρόνησις, ανδρεία, σωφροσύνη, δικαιοσύνη· τούτων ίο δ' ήγεμονίς έκάστη καί βασιλίς έστι, καί δ κτησάμενος αυτάς άρχων καί βασι129 λευς εδθέως, κάν μηδεμιδς δλης εδπορη. τό γάρ „αφορίζεται είς τέσσαρας αρχάς" οδ τούτων διάστασιν, άλλ' αρετών ήγεμονίαν έμφαίνει καί κράτος, αύται δε καθάπερ έκ μιας ρίζης έκπεφύκασι τοΰ θείου λόγου, δν εικάζει ποταμψ διά τήν άένναον καί συνεχή φοράν ποτίμων λόγων και δογμάτων, 15 130 οίς τάς φιλοθέους τρέφει καί συναυξει ψυχάς. ( 3 8 . ) ποΐαι δ' αύται, κατ' δλίγον έπάγων έκδιδάσκει, ποιούμενος άπδ τών φύσει τήν υφήγησιν τεχνών, εισάγει γάρ τήν "Αγαρ πληρούσαν άσκδν ύδατος καί τδ παιδίον ποτίζουσαν — εστι (δ' ή) "Αγαρ θεραπαινίς Σάρρας, της τελείας αρετής [καί] μέση παιδεία — φυσικώτατα· έπειδάν οδν άχρι του βάθους 20 έλθοΰσα της έπιστήμης, ην δνομάζει φρέαρ, άρύσηται ώσπερ είς άγγος τήν ψυχήν τά τε δόγματα καί θεωρήματα, ä μέτεισιν, οις τέθραπται, 131 τούτοις τρέφειν τδ παιδίον άξιοι, παιδίον δέ καλεί τήν άρτι διδασκαλίας όρεγομένην ψυχήν καί προς τ ψ μαθεΐν νυνί τρόπον τινά γεγενημένην, παρδ καί ανδρωθείς ó παις γίνεται σοφιστής, δν προσαγορεύει τοξότην· 25 έφ' 8 γάρ âv προθήται κεφάλαιον ώσπερ σκοπόν, εόστόχως αποδείξεις

132 ώσπερ δϊστους άφίησι. (39.) 'Ρεβέκκα δ' ουκέτι προκοπαϊς άλλα τελειότητι ποτίζουσα τδν μαθητήν ευρίσκεται, πώς δέ, αυτός διδάξει δ νόμος, „ή γάρ παρθένος" φησίν „ήν καλή τη ό'ψει σφόδρα, παρθένος ήν, άνήρ ουκ εγνω αυτήν, καταβάσα δέ έπί τήν πηγήν επλησε τήν 30 όδρίαν και άνέβη. προσέδραμε δέ δ παις είς συνάντησιν αυτ^ καί είπε· πότισόν με δή μικρόν 3δωρ έκ της υδρίας σου. ή δέ είπε· πίε, κύριε, καί σπευσασα καθεΐλε τήν υδρίαν έπί τδν βραχίονα αυτής καί έπότισεν 4 ί>δρορσιν ε?ργάσατο, παρ' οδ τά φρονήσεως παραδεξαμενη σπέρματα 20 ώδίνει καί άποτίκτει χαλάς χαί άξιας έννοιας του γεννήσαντος πατρός, έάν ουν χαί συ μιμησαμένη Λείαν, ώ ψυχή, (τά) θνητά άποστραφης, έξ ανάγκης έπιστρέψει πρός τον άφθαρτον, δς δλας έπομβρήσει σοι τάς τοΰ καλοΰ πηγάς. (41.) ή δέ 'Ρεβέκκα κατέβη, φησίν, έπί τήν πηγήν 136 πλήσαι τήν υδρίαν, καί άνέβη.

πόθεν γάρ τήν φρονήσεως διψώσαν

25 διάνοιαν εικός έστι πληροΰσθαι πλήν από σοφίας θεοΰ, της άνελλιποΰς πηγής, ε?ς ήν κατιούσα αναβαίνει κατά τι συγγενές σπουδαίου μαθητού; τοί)ς γάρ απ'

οίήσεως

χαυνου κατελθόντας

ó

καί υπολαβών δι' εδκλείας είς υψος αίρει λόγος, χαί Μωυση διαλέγεσθαι·

αρετής

έχδεζάμενος

ου Ινεχά μοι δοχεΐ

„βάδιζε, χατάβηθι, καί ανάβηθι" (Exod.

1 αότήν U 8 ò' Cobn: τεσσάρων U (confudit δ' et δ') μέν add. Mang. 9 ή eyanidum 10 γάρ (Σάρρα) conicio 18 γεννητόν U 21 τά addidi αποστροφής Mang.: άποστροφής U 22 έπιστρέψει« conicio, έπιστρέψ^ coni. Jiang.

πολλάς coni. Mang.

23. 24 πηγήν πλήσαι Mang.: Mang. συγγενής conicio T i s c h . : Μωυσής U

έπομβρήσει Tisch.: ετί ¿μβρήαει U

γήν άντλησαt U

ϋδρείαν ν

2G τ ι ] τό

σπουδαίο« Mang.: σπουδαϊον U

24

29 Mcouef

4 sqq. Clemens Strom. IV § 163 p. G37 Ρ potins Quaest. in Genesin IV § 99 respicit. cf. etiam Augustini Lorutionuiu librum I 81.

PHILONIS

80

19,24), ώς παντός τοδ τήν ίδιον | ταπεινότητα μετροδντος έπικοδεστέροο ρ. 152 Μ. 137 παρά τοις αληθείας κριταΐς γινομένου,

παρατετηρημένως δέ σφόδρα ή

μέν [γάρ] "Αγαρ ασκον προς τήν όδρείαν, ' Ρεβέκκα δέ δδρίαν έπιφέρεται, 3τι τη μέν τοΐς παιδεόμασι τοις έγκυκλίοις (έγ)χορευουση δει χαθάπερ τινών σωματικών της αίσθήσεως άγγείων, όφθαλμών, ώτων, προς τήν

5

των θεωρημάτων άνάληψιν — έχ γάρ τοδ πολλά μέν ίδεΐν, πολλών δέ έπαχοδσαι περιγίνεται τοϊς φιλομαθέσιν ή έξ έπιστημης ωφέλεια — , τη δέ άχράτοο σοφίας πεπληρωμενη δερμάτινοι» μέν ογκου (τό) παράπαν οόδενός — εμαθε γάρ ή άσωμάτων έρώσα δλον άποδόεβθαι λογισμέ τον ασκόν, τό σώμα — δδρίας δέ αδτό μόνον, ή συμβολόν έστιν άγγείου τό πολυχουν 10 δδατος τρόπον ήγεμονικδν χεχωρηκότος·

δπερ ειτε μήνιγγα ειτε καρδίαν

138 είναι σοντέτβοχεν, οί περί ταύτα δεινοί φιλοσοφείτωσαν.

όδρεοσαμένην

οδν άπδ σοφίας, της θείας πηγής, τάς έπιστήμας ó φιλομαθής ίδών έπιτρέχει χάΐ ύπαντιάσας ικέτης γίνεται, δπως τήν τοδ μαθεΐν δίψαν άκεσηται.

ή

δέ τό πρεσβότατον τών παιδευμάτων διδαχθεΐσα, τό 15

άβάσχανον χαΐ φιλόδωρον, εδθί»ς δρέγει τό σοφίας νάμα χαί έμπιεΐν αθρόου παραχαλεΐ μετά τοΰ καΐ κυριον δνομάζειν τον οίχέτην.

τοδτο

δ' έστί τό δογματιχώτατον, δτι δ σοφός μόνος έλευθερός τε χαΐ άρχων, 139 xäv μυρίους τοΰ σώματος ε χ η δέσποτας.

(42.) δρθότατα μέντοι φαμένου

„πότισόν με μικρόν ύδωρ", οόκ αποκρίνεται τον άχόλουθον τρόπον 20 ποτιώ, άλλά φησι* „πίε" · τοΰτο μέν γάρ έπιδειχνομένης τον θείον ήν πλοΰτον, δς απασι τοις αζίοις χαί δυναμένοις χρήσθαι προκέχυται, έχεΐνο δέ έπαγγελλομένης διδάξειν* 140 αρετή,

ουδέν δέ τών έξ έπαγγέλματος

τεχνιχώτατα μέντοι χαρακτηρίζει

οίκεΐον

τήν της διδασκουσης και

1 μετροΰντος] χατηγορουντος conicio, μεταγνίντος coni. Cohn 2 γινομένου Diels: γενομένου U 3 γάρ del. Holwerda 4 ν

πορρωτάτω

διφκισμένων

άντελάβοντο

τάς

μηχίστας

έν

έαυτοϊς

τείνοντες έπιθυμίας· ποιχίλαι γάρ έξ ανάγκης αί ποικίλων ήδονών αιρέσεις, άλλων ι^χειωμένων άλλαις. 20

( 5 . ) Έ ν δή τοις τοιουτοις άμήχανον το του θεοΰ χαταμεΐναι χαί 19 διαιωνιοαι πνεύμα, ώς δηλοϊ χαί αύτδς δ νομοθέτης,

„είπε" γάρ φηαι

„κύριος δ θεός* οό χαταμενεΐ cò πνευμά μου έν τοις άνθρώποις εις τον αιώνα διά το είναι αότους σάρκας" (Gen. 6,3). μένει μέν γάρ εστίν δτε, 20 χαταμένει

δ'

οόκ είσάπαν παρά

τοις πολλοίς ήμΐν.

τις γάρ

ούτως

1 γαρ UE: om. ΜΑΗ'Ρ, δέ Η2 2 οδτω Ε της] της ίγαθής Η 3 προρρήβεως ΛΕ άξίους om. HP 3 πρεσβύτας U 3. 4 ¿ούλους καί Ιερούς HP 4 post άσύλους add. φύλακας Ε πανάλην (sic) U 5 προρρήσεως A χαί αότός] χαί υπαιτίους coni. Mang. 6 άμαρτήβεις UH 2 Ε 6. 7 λόγφ ¿ όμνογράφος ούτωοί λέγων Ε 7 τοΰτο U (coni. Mang.) 8 θυμόν— άποοτολήν om. Ε άποστελεΐ Α 9 ούτοι] spat. 5 litt. Μ ol ante tò add. H2 xi om. M 11 θνητός των ανθρώπων HP θνητών θνητάς U 13 εύμορφίαν ή αΓσθηαις άπάγεται U 14 ένίας ΜΗΡ: ένίας ς γαρ φοιτητάς xal γνωρίμους άποφήναβα έμπειρους πάντας χατ' οδδέν μέρος έλαττοΰται, πολλάχις δέ xal προς τό άμεινον έπιδίδωβιν, ώβπβρ φαβί τάς άπαντλουμένας πηγάς· xal γάρ έχείνας λόγος εχει τότε μάλλον γλυχαίνεβθαι. αί γάρ βυνεχεΐς πρός έτερους όμιλίαι μελέτην xal άσχησιν έμποιοΰβαι όλόχληρον τελειότητα έργάζονται. ε? μέν οδν το Ιδιον αύτοδ Μωυβέως πνεύμα ή τίνος άλλου γενητου τοβουτψ πλήθει γνωρίμων έμελλε διανέμεβθαι, χ9ν χαταχερματισθέν είς μοίρας τοβαυτας έμειοδτο. vûv δέ τό έπ' αδτφ πνευμά έβτι το σοφόν, τό θείον, τό άτμητον, τό αδιαίρετον, τό άβτεΐον, τδ πάντη δι' 8λων έχπεπληρωμένον* δπβρ ωφελούν οδ βλάπτεται οδδέ μεταδοθέν έτεροι; οδδ' au προβτεθέν έλαττοΰται την βυνεβιν χαί έπιοτημην 'χαί σοφίαν. (7.) διό δη πνεύμα θείον μένειν μέν δυνατόν έν ψυχή, διαμένειν δέ ¿δυνατόν, ώς εϊπομεν. xal τί θαυμάζομεν; οόδέ γάρ άλλου τό παράπαν οόδενός έχυρά xal βέβαιο; έγγίνεται χτηοις άντιρρεπόντων xal πρός έχάτερα ταλαντεύονταν των άνθρωπίνων πραγμάτων xal άλλοτε άλλοίας ένδεχομένων μεταβολάς. αίτιον δέ της άνεπιβτημοβυνης μέγιβτον ή αάρζ χαί ή πρός σάρχα οίχείωβις· χαί αότός δέ ομολογεί φάβχων ,,διά τό είναι αδτους σάρχας" μή δυναβθαι τό θείον πνεύμα χαταμεΐναι. χαίτοι χαί γάμος xal παιδοτροφία xal ποριβμδς των άναγχαίων άδοξία τε μετά άχρηματίας xal πραγματεΐαι, ¿ ν αί μέν ìSiat αί δέ χοιναί, xal μύρια άλλα, πριν σοφίαν

47

26

27

28

29

1 έξάψης conicio μένει post δμοίψ posait U 2 xal om. U τοί>ς μέν γάρ U 3 (ϋποντας άποφήναβα έμπείρους χατ' U ίπαντας Ρ 8 Μωυαέως U: Μωσέως ceterì γεννητοΰ Α γνωρίμων M&ng. : γνώριμον U, γχορίμω ceteri 10 vuvl ϋ aòtèv Ρ 12 o i t i A: ο6 ΜΡΗ1, om. OH» μεταδοθέν έτέροις om. U έτέρικς Μ: έτερω ceteri προβτιθοΰν U 13 i t i ] at U 14 post θείον add. ε ιοί U χαταμένειν coni. Hang. 15 οόδενός om. U ¿χυρά Ρ 1 16 χτίβις A έχάτερα MAD, mg. Η, mg. Ρ: άλληλα text. HP 17 Αλας coni. Hang. ένδεχομένων UH: έχδεχομένων HAP μεταβολάς] τροπάς U 19 ς

πυνθανομένους

το δέ μή προς πάντα ο?κεΐον προσέρχεσθαι της

άναγκαΐον.

ενια

γάρ

προσετέον,

οΓον αυτά

έπιτήδεια, οίς χρώμενοι ζην άνόσως καί υγιεινώς δυνησόμεθα,

τά

τά δέ

2 σαρκός U 3 8καστος U 4 γάρ om. Α 5 θελημάτων Η 6 αότάς U: ({ς ταύτας ΜΑ, ει« τοιαύτας Ρ, είς τοσούτον Η (sed u et ον in ras.) 7 τόν] των AU τόν φόρτον U 8 οόρανίας, s. s. ους Η 6δοί>ς U 9 προσερρίζονται Α 10 παρ' δ U, παρ' ών corr. ex παρό Α 12 άνθρωπος om. UH 1 , άνθρώπω AP 1 πρός πδσαν σάρκα οίκίαν U 14. 15 τόν τρόπον τούτον U 16 ποτε om. U 17 αύτά Η 2 , αυτήν Ρ 18 άνθρωπος άνθρώπφ Α 19 prius τον om. Ρ τον έν άρετη U 20 ίντος Α δν] δς corr. ex δν Α, 6 U, ώς coni. Mang. 20. 21 τόν παλαιόν Α 21 τις] της corr. ex τις Α έν μεσημβρία τις λυχνον U 22 πάντα τά οικεία U 23 άναγκαΐον] άναπτΰξαι άξιον coni. Mang. èvia μέν γάρ U προσεκτέον Α 24 δέ om. Η 1 Ρ

18—20 Orígenes Homilía XXIV 2 in Numeros p. 363 (ad Num. 30,2): quae est ista repetendi nominis causa? . . . . ille interior est homo . . . in ilio namque est habitaculum virtutum. refutatur haec interpretatio in Augustini Locutionum lihr. Ill 59 f a d Levit. 24,15) 21 Laert. Diog. VI 41.

DE περιττά σκορακιστέον,

δφ'

GIGANTIBUS

49

ών έξαπτόμεναι a l έπιθομίαι

πάντα ρυμη μια καταφλέγοοσι.

τά

σπουδαίο

μ ή προς πάντα οδν τά τ η σαρκι φίλα 35

αί δρέξεις άνηρεθίσθωσαν· ήδοναι γάρ αί ατίθασοι πολλάκις, δταν κυνών τρόπον προσσαίνωσιν,

έξ υποστροφής ανίατα εδακον.

ωστε την

αρετής

5 φίλην δλιγοδεΐαν πρό των σώματος οικείων άσπαζόμενοι τον πολύν και άνήνυτον όχλον άσπονδων έχθρων καταλυωμεν.

έάν δέ που τις καιρός

βιάζηται πλείω των μετρίων καί (κανών λαμβάνειν, αδτοι μ ή προσερχώμεθα· (9.)

λέγει γάρ·

„οδ προσελεόσεται αυτός άποκαλυψαι ασχημοσύνην".

τί δέ τοΰτό έστιν,

ίο πορισταΐ

χρημάτων

άίιον άναπτόίαι·

άφθονον

εσχον

έπιτηδεύσαντες έπαίνων δημοσία: καί μικράν

ίσχον

έλπίσασι

μεγίστη

πολλάκις oò γενόμενοι τίνες 36

περιουσίαν, τιμών

2τεροι

ήξιώθησαν,

προσεγένετο

εδτονία.

δέ

δόξαν

τοις

δέ

μαθέτωσαν

οδκ οδδέ δή 37

πάντες ούτοι μηδενι προσέρχεσθαι γνώμη των είρημένων, τοΰτο δέ έστι μ ή θαομάζειν αδτά καί άποδέχεσθαι πλέον του μετρίοο κρίνοντας Ικαστον ρ. 268 Μ. αδτών οδκ | άγαθόν [μόνον], άλλα και μέγιστον κακόν, τά χρήματα, την 16 δόξαν, τήν σωμάτων δυναμιν.

φιλαργυροις μεν γάρ ή προς άργόριον,

φιλοδόξοις δε ή πρός δόξαν, φιλάθλοις δέ

καί φιλογομνασταΐς ή πρός

ίσχυν πρόσοδος οικεία' τό γάρ άμεινον, ψυχήν, τοις χείροσιν έκδεδώκασιν, 'άψυχοις.

2σοι δέ έντός εαυτών ε?σι,

20 εδπραγίας υπηκόους άποφαίνοοσιν

τάς λαμπράς καί περιμαχήτοος 38

ώς ήγεμόνι τ φ

νψ,

προσιούσας μέν

δεχόμενοι προς έπανόρθωσιν, μακράν δέ άφεστηκοιαις οδ προσερχόμενοι, ώς καί δ ί χ β αδτών δυνηθέντες 3ν εδδαιμονήσαι.

ó δέ μετιών καί κατ' 39

Γχνος βαίνειν έθέλων αίσχρας άναπίμπλησι δόξης φιλοσοφίαν· λέγεται

„άποκαλυψαι

τήν

άσχημοσυνην".

πώς

γάρ

οδκ

οδ χάριν

έναργη

καί

•25 πρόδηλα τά δνείδη των λεγόντων μέν είναι σοφών, πωλουντων δέ σοφίαν καί έπευωνιζόντων, ωσπερ φασί τους έν αγορά τά ώνια προκηρυττοντας, τοτέ μέν μικροΰ λήμματος, τοτέ δέ ήδέος καί εδπαραγώγου λόγοο, τοτέ δέ άβεβαίου έλπίδος από μηδενός ήρτημένης έχυροΰ, εστι δ'

οτε καί

3 άνηρεθίσθωσαν Μ: άνηρεθήαθωσαν Α, άνερεθίαθωσαν UH'P, άνερεθι£έσθωσαν Η 2 άτίθασσοι Αϋ, τιθασοί coni. Mang. 4 προσσαίνωσιν Μ: προσαίνωσιν ΠΡ, προς £νωσιν Α, προσγενώσιν U έπιστροφης Η 5 ¿λιγοδέειαν Η'Ρ 6 καταλύωμεν ΡΗ1: καταλΰσωμεν ϋ , χαταλΰομεν ΜΑΗ2 7 ίχανώς Ρ 7. 8 προσερχόμεθα Α 9 δ' έστί τούτο ϋ 10 των χρημάτων HP 11 ο6δέ] oò Α 13 δ ' έστί U 15 μόνον om. U oò μόνον oòx άγαθόν conicio 16 τήν τών σωμάτων U 17 alteram δέ om. ΜΑΗ1 18 πρόσοδος] δόναμις ϋ ψ υ χήν MAÜP, mg. Η: της ψυχής text. Η 19 έντός έαυτών ΜΑ: έν τοις έαυτών U, έαυτών Ρ, έαυτών έντός II 23 έμπίπλησι AH1, sed έμπι in ras. Α δόξης om. Ρ 24 γάρ om. A 25 φιλοσοφίαν U 27 ποτέ ter A ήδέως U 28 δέ άβεβαίου] 8Γ άβεβαίου Η 2 , διά βέβαιου Η', δέ διά βεβαίου Ρ, δέ δι' άβεβαίου L αίσχροϋ U Pbüouis opera vol. II 4

60

PHILONIS

40 δποσχέσεων, at διαφέρουσα ¿νειράτων οδδέν ; ( 1 0 . ) τδ δε έπιφερόμενον „έγώ κύριος" παγκάλως χαί σφόδρα παιδευτικώς ειρηται.

άντίθες γβίρ,

φησίν, ώ γενναίε, τδ σαρκός αγαθόν τ ψ της ψυχής και τ ψ του παντός αγαθω · οδκοΰν τδ μέν σαρκός έατιν άλογος ήδονή, 41 του παντός ó νους των ?λων,

ó θεός.

τδ δέ ψυχής καΐ

έφάμιλλός γε ή

συγκρισις, ώς παρά τήν έγγυς ομοιότητα άπατηθηναι·

άσύγκριτος

δ

εί μή καί τά

έμψυχα αψυχοις έρεΐ τις xal τά λογικά άλόγοις χαί ήρμοβμένα άναρμόστοις καί περιττοΐς άρτια καί φωτί σκότος καί ήμεραν νυκτΐ χαί πάντα 42 τάναντία

τοις έναντίοις τά αότά πρός άλήθειαν είναι,

καίτοι καί ei

ταΰτα τ ψ γένεσιν ένδεδέχθαι κοινωνίαν τινά Ι χ ε ι καί συγγένειαν, άλλα 10 γε ó θεός οδδέ τφ άρίστφ των φόντων Ζμοιος, δτιπερ το μέν γέγονέ τε 43 καί πείσεται, λιποτακτησαι

ó δ' έστίν άγένητός τε καί ποιων dei.

καλόν δέ

μή

μέν της του θεοΰ τάξεως, έν η τους τεταγμένους πάντας

άριστευειν ανάγκη, αότομολήσαι δέ πρός τήν άνανδρον και κεχλασμένην ήδονήν, ή βλάπτει μέν τους φίλους, ώφελεΐ δέ τοί»ς έχθρους. καινοτάτη 15 γάρ τις αότης ή φύσις*

οΓς μέν áv έθελήση των βίων αγαθών μετα-

δοΰναι, τούτους εόθυς έζημίωσεν, ους δ' δν αφελέσθαι, τά μέγιστα ώνησε· 44 βλάπτει μέν γάρ οταν διδψ, χαρίζεται δέ 2ταν άφαιρήται. έάν ουν, ώ ψυχή, προσκαλήταί σέ τι των ήδονής φίλτρων, μετάκλινε σεαυτήν καί άντιπεριάγουσα τήν οψιν κάτιδε τδ γνήσιον

άρετής κάλλος καί όρωσα 20

έπίμεινον, άχρις 3ν ίμερος έντακη σοι καί ώς σιδηρΐτις λίθος έπισπάσηταί 45 σε καί έγγυς άγάγη καί έξαρτήση του ποθουμένου.

( 1 1 . ) τδ δέ „έγώ

2 εΓρηται ΜΑΗ8: ήρτηται ΡΗ1, διήρηται U 4 της ψυχή« HP 5 ó θεός MA: θεά: ÜHP γε scripsi: τε codd. ή (ή Η) άαύγκριτος αύγκριβις ΜΑΙΙ1 (ή 3ύγκρισις Η 2 )Ρ: καί άσύγχριτος αόγχρισις ü, xal άβύγχρίτος ή σύγχριβις L, ή άαυγχρίτων σύγχριαις conicio 6 ei μή xal τά ΜΑ: μήχιβτα U, eì xal μη Ρ, εί xal Η 7 άψυχα U τά om. L τά ήρμοβμένα U 8 ήμέρα Μ 9 πρός άλήθειαν είναι τά αότά HP ei xal ü 10 ένεδέχη M 10. 11 άλλ' δ γε θεός Ü 11 φυτών U γεγονέναι Ρ τε U: τι ceteri 12 πείθεται] φθαρήσεται U δέ U άγέννητος AU τε om. U δέ] δή H s 13 λειποτακτήσαι codd. χάριτος xal τάξεως U 16 αύτης] αδτη D μέν γάρ 3ν ήθέλησε D έθελήσοι Α (οι in ras.), θελήση U ίδίων MAUD: οίχείων HP IG. 17 δούναι άγαθών D 17 δ' U 19 τ(ς Ρ των της ήδονης Η 20 κάλλος om. Α 21 άν σοι μέρος ένταχή ä ή αιδηρίτις U έκταχή Α σιδηρϊτις U: υιδηρίτης ccteri έπισπάσεται U 22 έξαρτίση Λ, έξαρτήαει U 13—18 DR fol. 244Τ Φίλωνος: oö χαλόν αύτομολήίαι πρός τήν άνανδρον ήδονήν — θταν άφαιρήται.

DE CTIGANTIBUS

51

p. 269 M. I χόριος" άχουστέον oò μόνον έν ισφ τ φ „έγώ τό τέλειον χαί άφθαρτον χαί προς άλήθειαν αγαθόν", ου περιεχόμενος τις τό ατελές χαι φθαρτόν χαι σαρχών ήρτημένον άποστραφήσεται, αλλά καί άντί τοΰ „έγώ δ άρχων καί [δ] βασιλεύς χαί δεσπότης",

ουτε δέ ύπηχόοις παρόντων ηγεμόνων 46

5 ουτε δουλοις δεσποτών άδιχεΐν άσφαλές· έγγυς γάρ δταν ώσιν οί χολασταί, φόβφ σωφρονίζονται οί έξ εαυτών μή πεφυχότες νουθετεΐσθαι. πάντα 47 γάρ πεπληρωχώς δ θεός έγγυς έστιν, ωστε έφορώντος καί πλησίον δντος μάλιστα μέν αίδεσθέντες, εί δέ μή τοΰτο, εδλαβηθέντες γοΰν το άνίχητον της αρχής αότοΰ κράτος καί τδ φοβερον καί απαραίτητον

έν

ταΐς

ίο τιμωρίαις, δπότε τη χολαστηρίφ χρήσθαι δυνάμει διανοηθείη, ήρεμήσωμεν άδικοΰντες, οιχηται, Μωυσεΐ

Γνα καί τδ σοφίας πνεύμα θείον μή

πάμπολυν τφ

σοφψ ·

δέ χρόνον καταμείνη χρήται

ραδίως

μεταναστάν

παρ' ήμίν, έπεί

γάρ ούτος ταΐς ε?ρηνικωτάταις

καί

παρά

σχέσεσιν 48

ή ώς έστώς ή ώ ς χαθεζόμενος, ήχιστα τρέπεσθαι καί μεταβολαΐς χρήσθαι 15 πεφυκώς· λέγεται γάρ δτι „Μωυσής χαί

ή κιβωτός οόκ

έχινήθησαν"

( N u m . 1 4 , 4 4 ) , ήτοι παρ' 8σον ó σοφός αχώριστος αρετής ή παρ' δσον ουτε αρετή κινητόν ουτε σπουδαίος μεταβλητόν, λόγου βεβαιότητι ίδρυμένον· καί πάλιν έν έτέροις· μετ' έμοΰ" (Deut. 5, 31).

αλλ' έκάτερον δρθοΰ „σί> δέ αύτοΰ στήθι 49

λόγιόν έστι τοΰτο χρησθέν τ φ

προφήτη·

20 στάσις τε και ηρεμία άκλινής ή παρά τον άκλινώς έστώτα del θεόν· άνάγκη γάρ υγιεΐ κανόνι τά παρατιθέμενα εόθυνεσθαι.

διά τοΰτό μοι 50

δοχει καί δ περισσός τΰφος, έπίχλησιν Ί ο θ ό ρ , καταπλαγείς την άρρεπή και ίσαιτάτην χαί /ατά τά αυτά καί ωσαύτως εχουσαν προαίρεσιν τοΰ σοφοΰ σχετλιάζειν καί άναπυνθάνεσθαι τον τρόπον τοΰτον· 25 κάθησαι μόνος" (Exod. 1 8 , 1 4 ) ;

„διά τί συ

ίδών γάρ τις τον έν ειρήνη συνεχή 51

πόλεμον ανθρώπων oò κατά εθνη καί χώρας καί πόλεις αότδ μόνον 1 τψ] τό ΙΙ'Ρ τέλειον τά ¿φθαρτον U 2 χαί φθαρτόν U: om. ceteri 3 σαρχών U: σαρχί ceteri έξηρτημένον coni. Mang. 4 & om. U δέ om. HP 6 αύτών IIP 7 γάρ] δέ ü 8 et — ευλαβηθέντες om. li 9 τό χράτος της άρχής αύτοΰ HP (τό de). II2) 10 χρήσθαι τη χολαστηρς έθάδας άθλους έξ όπαρχής άπαντα, γίνεται δέ τούτο ταΤς έαριναΐς καί κατά θέρος &ραις·

ωσπερ γάρ έκ βαθέος δπνου περιαναστασα τους

1 ένεδόσατο AH, ένεδύσαντο Ε 2 SÇtv UE φύσιν UE ψυχην Ε δέ καί λογική UF λογιχήν ψυχτ,ν Ε λίθον ΜΗ'Ρ 3 ξΰλον ΜΗ 2 Ρ τη συμφυία Α, τη« συμφωνίας b 4 είργάσατο ΗΡΕ ή] d Α 7 ante Εζεως add. φυτών δυνάμεις τρεις, θρεπτική, αυξητική, μεταβλητική MAGHP δίαυλος] διάβολος U 7—10 άφθαρτος — δείκνυνται om. Ε 8 μιμούμενοι UP 8. 9 τοΤς άπανταχοΰ της οικουμένης θεάτροις conicio 8 άνθρώποις οί πάντων UF κοινοίς άπάντων G 10 κερασάμενοι Α 11 θρεπτικής τε καί γεννητικής Ε, καί αδϋητικής om. UF 12 χρείας A post δέ add. δτι Η 2 13 καί] καί μήν Α άφαυαίνεται— ποτιζόμενα om. Α ώσπερ — ποτιζόμενα om. UF, qui καί μην addunt (καί μην καί F 2 ) αύτά GIIP ποτιζόμενα] spat. 8 litt. M 14 τέως om. U βραδύτητα G ερνη om. A 15 τί om. G τί — αότών om. UF 16 χεΐται M: κείται AGFHP, κείνται U 17 γεηπόνων ¿φθαλμών A 18 φύσεις G έβφράγισται L 2 19 συνειλεγμένης G 22 βάθους G 1—11 exstant in E cap. 4, Mang. II 606,10—23: άλλ' έπαναλαβόντες τον λόγον σαφηνείας χάριν είπωμεν δτι τών σωμάτων τά μέν — θρεπτικής τε καί γεννητικής, pergit Ε ρ. 65,9

QUOD

DEUS

SIT

65

IMMUTABILE

τε δφθαλμοός διοιγνυσι τά t e μεμυχότα των στομίων άναστείλασα ευρύνει, ών δ ' . έστιν έγκύμων πάντα άποτίχτει,

πέταλα χαί χληματίδας, £λιχας,

οίναρα, χαρπον έπι πδσιν· είθ' 2ταν τελεσθη, παρέχεται τάς τροφάς οΓα μήτηρ τψ γενομένψ Sta τίνων αφανών πόρων, οι τοις έν γυναιξί μαστοίς 5 άναλογοΰσι,

xaì

φορηθήναι· δρέπηται, τροφών

οό

πρότερον παύεται τρέφουσα

τελεσφορεΐται της

των

δέ

συμφυΐας

άπό

της

ή τόν χαρπόν

ó πεπανθείς άκρως,

αότός

έπείγεται

ήνίχα,

διαζεύγνυσθαι

τεχούσης δεόμενος,

ικανός

δ'

ών,

τελεσ-

xäv μηδείς 40 όΓτε

μηκέτι

ε?

χώρας

αγαθής έπιλάχοι, σπείρειν καί γενναν δμοια τοις φυτεύσασι. ( 9 . ) ψοχήν 41 ίο δέ φύσεως τρισί διαλλάττουσαν ó ποιών έποίει, αίσθήσει, φαντασία, όρμη* τά μέν γάρ φυτά άόρμητα, αφάνταστα, αίσθήσεως αμέτοχα, των δε ζψων Ικαστον αθρόων μετέχει των ε?ρημένων. που

δηλοί τουνομα,

αίσθησις μέν οδν, ώς αδτό 42

εισθεσίς τις ουσα τά φανέντα έπεισφέρει τφ

τούτω γάρ, έπειδή μέγιστίν έστι ταμεΐον xaì πανδεχές, 15 οράσεως xaì

νω·

πάνθ' δσα δι1

ακοής xaì των άλλων αισθητικών ¿ργάνων έντιθεται χαί

ρ. 279 Μ. έναπο θησαυρίζεται. φαντασία δέ έστιτύπωσις | έν ψυχη · ών γάρ είσήγαγεν 43 έχάστη των αισθήσεων, ώσπερ δακτύλιος τις ή σφραγίς έναπεμάξατο τόν οίκείον

χαρακτήρα* χηρφ

δέ

άχρως παρ' έαυτφ φυλάττει,

1 άνατείλασα G

2 καί fort. del.

τελεσθη add. οΓον άρα A G U F 6 δέ a n t e xäv add. σπεύδει G s

έοιχώς

AUF

8

μ έ ν — άόρμητα o m . A G

δέ G

9

τοις] ταΐς A G

φύσασι H s

14 ταμιεΐον D

p o s t φυτεύσασι add. 12

άθρώην M G F :

Ε

άθρόον

13 είσθεσίς τις ούσα om. D

1 4 τοΰτο A G U , τούτων D

om. Ε

post

μαζοίς G

1 1 τά μίν δή φυτά τούτων άμέτοχα

γάρ o m . U F

1 2 . 1 3 αδτό δήπου U F N E

έπιφέρεί D

τό έκμαγεϊον δεξάμενος

3 οίναρα T u r n . : οίον άρα codd.

4 γεννωμένω A

1 0 φαντασία, αίσθήσει U F

AUHPE

ó νους

μέχρις 3ν ή αντίπαλος μνήμης τόν τύπον

1 4 — 1 6 τ ο ύ τ ψ — έναποθησαυρ^εται

1 4 . 1 5 ταμιεΐον καί άλλων αισθητικών ¿ργάνων χαί παν-

δεχές· πάντα ίσα δ ι ' όράίεως καΐ ακοής καί ών προειρήκαμεν αισθητικών ¿ργάνων D R ταμεΐον πάν δέχεται πάθος â ί ι ' δράσεως U F N

1 4 πάντα βσα D

τών o m . Α

τών om. D

έστί ora. E

post ψυχγ; add. οίονεΐ φαοστασία τις ούσα Ε

x)¡v A , §v G , â U F N E D

1 6 άποθησαυρίζεται U F N D R

1 5 καΐ a n t e δ' έστι

UFN

ών s c r i p s i : 9¡v Μ Η Ρ ,

17 τις έβφράγισε και άπεμάξατο οίκείον D

1 8 . 19 χα-

ρακτήρα, ή (9j b ) το έκμαγεϊον φυλάττει παρ' έαυτη, μέχρις αν ή άντίπαλος τ η μνήμη τόν τύπον (τον τύπον τ η μνήμη b) Ε αντίπαλος μνήμης p o s t μης D

1 8 Ιοικεν D

λήθη ( ρ . 6 6 , 1 )

το γάρ έκμαγεϊον D L

transpos. HP

19

19 ή

μνήμη U F N , της μνή-

τόν] αυτόν τον G

9 — 6 7 , 1 0 ψυχην δέ - άποτίσει e x s t a n t in E , I I p. 6 0 6 , 2 3 — 6 0 7 , 3 3 M., cf. ad p. 6 4 , 1 12—66,2

D L fol. 1 1 2 r

1>R f o l . 2 2 1 » (τοΰ αύτοΰ DK) έκ τοΰ περί γιγάντων: αΓσθησις, ώ ς

αύτό που — διέθηκε την ψυχήν. Philonis opera vol. II

1 2 — 6 6 , 4 Ν fol. 1 8 8 r

αίσθηαις — φυτών. 5

66

PHILONIS

44 λεάνασα λήθη άμυδρόν εργάσηται ή παντελώς άφανίση.

το δε φανέν

καί τύπωσαν τοτέ μέν οίκείως τοτέ δέ ώς έτέρως διέθηχε την ψυχήν. τοΰτο δέ αότής το πάθος ορμή καλείται, ήν οριζόμενοι πρώτον εφασαν είναι ψυχής κίνησιν. τοσούτοις μέν δή ζψα προυχει φυτών· 45 τίνι τών άλλων ζωων όπερβέβληχεν άνθρωπος.

"δωμεν δέ

(10.) έξαίρετον ούτος

5

τοινον γέρας ελαχε διάνοιαν, ή τάς άπάντων φύσεις σωμάτων τε όμοΰ καί πραγμάτων ειωθε καταλαμβάνει.

καθάπερ γαρ έν μέν τω σώματι

τό ηγεμονικών οψις έστίν, έν δέ τ φ παντί ή τοΰ φωτός φύσις, τόν αδτόν 46 τρόπον χαί τών έν ήμΐν το κρατιατεδον 6 νοΰς·

ψυχής γάρ οψις ούτος

οίκειαις περιλαμπόμενος αόγαϊς, δι' δ' U, ούδέ G : ουθ' ceteri

ην U F , ε σ θ ' 8 ήν G, έστι Α, έ σ » ' 8 I I 3

9 νο-

προκεΐσθαι δει D

εόμοιροΰντες F ,

άγωγήν G

13 προααναπλα'ττουσιν U F H 2 : προαναπλάττουσιν ceteri

ούδ' s c r i p s i : ο δ τ ' codd.

om. MAGHP

προοαγορεύοντος F

προακεϊσθαι ΜΑΗΡ

λαχόντες om. U F

ζην A G , om. HP

καταιγίδα U F :

ποιηταί om. F

μοβετήαοντι D : νομοθετήααντι codd.

UF1

5 « a l πνεύμασι G U F : om.

των καί φθοροποιών πυρία (μυρία ω 2 ) G

2 0 καί ante όξί> add. Mang.

τψ ά'ριστα — τους έντυγχάνοντας.

D c fol. 4 5 v έκ τοϋ περί γιγάντων: ουδέ τ φ νψ καταληπτός

ó θεός δτι εί μή κατά τό είναι μόνον.

QUOD D E U S ιατρών

δέονται

νουθετητών,

SIT

(Λ

IMMUTABILE

προς

το

παρόν

71

πάθος

την

οίκείαν

έπινοήσουσι θεραπείαν· έπεί καί άναγώγοις και άφροσιν οίκέταις φοβερός 64 δεσπότης

ωφέλιμος,

άκοντες φόβψ

τάς γαρ

νουθετούνται,

έπανατάσεις

και άπειλάς αύτοΰ

μανθανέτωσαν

δεδιότες

οδν πα'ντες οί τοιούτοι

τά

δ ψευδή, δι* ών ώφεληθήσονται, εί μή δύνανται δι' αληθείας σωφρονίζεσθαι. και γαρ τοις τά σ ώ μ α τ α κάμνουσιν έπισφαλώς οί δοκιμώτατοι των ιατρών 6 5 τάληθή

λαλειν οόχ

ύπομένουσιν

είδότες

άθυμοτέρους

μέν

έκ

τούτου

γενησομένους καί οδ ρωσθησομένην την νόσον, έκ δέ τ η ς τών έναντίων παρηγοριας πραότερον τά έν χερσίν οΓσοντας καί τό άρρώστημα 10 τις γάρ άν τών ευ φρονούντων ειποι τ ω θεραπευομένψ· κεκαύση,

άκρωτηριασθήση,

ουδείς έρεΐ. ψυχής

κάν εΐ

μέλλοι ταΰτ'

την

θεραπείαν

άσμενος,

του

| έκ

δέ

15 θεραπεύοντας προσδοκήσαι τ λ η τ ι κ ώ ς πάν θ ' η τά σφζοντα. άριστος Ιατρός

γενόμενος

οδν

τών

της

3 τάς γάρ om. A G

και άπειλάς ODD. D

(lin. 4)

2 έπινοήσαι Α,

έπανασταθείς G 4 . 5 πάντες ούτοι τά

8 où eras. Η

σω8η-

τά άρρωατήματα ώφελήσοντας UF

μέλλει Α

έρεΐ om. U F

τέτμηθι ή και καύσε ι

άπαίρει A U F (sed αι in ras. A)

τοΰ τοΰ έναντία II, τ ή τοΰ έναντία Ρ

16 τής om. U F

άπάγη F

καί νοσημάτων U F : om. ceteri

έκ τοΰ περί τών γιγάντων:

ανέχονται

12 ούδείς Μ : δτε δέοι U F , mg. L ,

12. 13 της ψυχής scripsi: τή ψυχή codd.

13 προσλαβών U F H 2 : προσβολών ceteri

col. 1 0 6 3 Φίλωνος):

ρίζαις

εί μη — σωφρονίζεσθαι om.

I I τέτμηθι εί καί καύση Α

κδν] καί A U F

fort, in lin. 15 transpon.

ούκ

αόταις

καί καύση καί άκρωτηριασθήση UF, post κεκαύση add. καί

ούδέ εΓς ceteri

2 — 7 DK fol. 252*

καί νοσημάτων 67

δοκιμώτατοι Mang.: νομιμώτατοι codd.

10 είποι G U F : είπε Μ ΑΗΡ

λέγειν

παθών

άπαντες U F

9 ^αιίτερον U F L 2

á'/ρωτηριασθείση G

τοΰ

υποστήσεται, κάν άλγεινότατα ψυχής

μέν post είδότες transpos. PH 1

σομένην ΜΑΗ'Ρ

άπερει

απάτη

οϊ] οϊ καί A, χαί G

6 καμοϋαιν U F

τα G

υπομένειν;

προσλαβών

έναντία

5 ώφελήσονται M A G I I ' P

7 λαλεϊν] λέγειν DK

etiam L 2

τά

έπαναστάσεις MAHPD,

4 ούν om. DK

οικονομικώς ψεύδη DK DK

σώματος του

ó νομοθέτης £ν έργον καί τέλος προυθετο,

1 νουθετητών s c r i p s i : νομοθετών codd. έπινοοϋσι G

ές ανάγκης

προαναπεσών γάρ την γνώμην έκεϊνος καί νόσον έτέραν τ η ς

άργαλεωτέραν τ η ς προύπούσης·

ρ. 283 Μ. προς

λωφήσον.

ώ ούτος, τ ε τ μ ή σ η , 66

15 πάν-

17 τέλος εν l ' F

έπειδή καί άναγώγοις - τών ιατρών τάληθή

DB fol. 159 Γ Φίλωνος έκ τοΰ περί γιγάντων καί

14 άσμενος

(Anton. Mel. II 21

άναγώγοις καί αφροσι (οίκέταις Anton.) φοβερός—νουθετούνται

6 sqq. cf. De Cherubim § 15, Piatonis Remp. p. 389 Β, dementem

§ 53 ρ. 803 Ρ, Orig. Homil.

XIX,

3 in Jeremiam

Strom.

VII

p. '205: ώς ιατρός άπαταν τον κα'μνοντα

πραγματεύεται μη δυνάμενον θεραπευθήναι, έαν μή απάτης παραδέςηται λόγους . . . λεγέτω ó ίατρός τ φ κάμνοντι· αυτόν έκεϊνος, J'ragm.

τμηΟήναί σε δει, καυτηριασθήναί σε δεϊ ex libro

VI Stromatum

Origenis

p. 3'J.

ούκ 3ν παράσχοι

72

PHILONIS

τάς

της

διανοίας νόσους έκτεμείν,

68 άρρωστήματος ένέγχη δυσιάτου.

Γνα μή τις όπολειφθείσα βλάστην

τούτον δή τον τρόπον ήλπισεν έκκόψαι

δυνήσεσθαι, ε£ χρώμενον άπειλαϊς και άγανακτήσεσι δργαΐς,

ετι δε άμυντηρίοις

δπλοις

έπεξόδους είσαγάγοι το αίτιον·

πρός τάς

κατά

καί

άπαραιτήτοις

των

άδικουντων

μόνως γάρ οδτως ó άφρων νουθετείται.

5

69 παρό μοι δοκεΐ τοις προειρημένοις δοσΐ κεφαλαίοις, τ ω τε „ώς άνθρωπος" χαι τ ψ „ουχ ώς άνθρωπος ó θεός" Ιτερα δόο συνυφήναι ακόλουθα καί συγγενή, φόβον τε καί άγα'πην · τάς γάρ διά των νόμων εις ευσέβειαν δρω παρακελευσεις άπάσας άναφερομένας ή πρός τό αγαπάν ή πρός το φοβεϊσθαι τον δντα.

τοις μέν ουν μήτε μέρος μήτε πάθος ανθρώπου 10

περί τό 3ν νομίζουσιν, αλλά θεοπρεπώς αότό δι' αυτό μόνον τιμώσι το αγαπάν οικειότατον, φοβεϊσθαι δε τοΐς έτέροις. 70

( Ι ό . ) "Α μεν τοιαΰτά έστιν. μεν,

οδν προκαταστήσασθαι

της

ζητήσεως άρμόττον ήν,

έπανιτέον δε έπί την έξ άρχής σκέψιν, καθ' ην ήποροΰ-

τίνα υπογράφει

νουν

το „έθυμώθην

δτι έποίησα αότους".

ίσως 15

οδν τοιούτον τι βουλεται παραστήσαι, δτι οί μεν φαύλοι θ υ μ ψ γεγόνασι θεοΰ, οί δ' αγαθοί χάριτι. 71 (Gen. 6 , 8 ) .

καί γαρ έξης φησι· „ Ν ώ ε δε ευρε χάριν"

τό δέ κυριολογούμενον

εόθυβόλως εϊρηται τροπικώτερον έπί

έπ'

ανθρώπων

πάθος ó θυμός

του δντος εις την

αναγκαιοτάτου

πράγματος δήλωσιν, δτι πάνθ' δσα δι' όργήν ή φόβον ή λυπην ή ήδονήν 20 ή τι τών άλλων παθών πράττομεν, υπαίτια καί έπίληπτα ομολογουμένως 72 έστίν,

δσα δε μετ'

δρθότητος λόγου καί επιστήμης,

δσΐβ καί περί την προφοράν κέχρηται προφυλακή,

επαινετά,

δρας

„δτι έθυμώθην, δτι

έποίησα αότους" ειπών, αλλ' ου κατ' άναστροφήν· διότι έποίησα αότους, έθυμώθην.

τοΰτο μεν γάρ μετανοοΰντος ήν, δπερ ή τα πάντα προμη- 25

θουμένη θεοΰ φύσις ουκ ανέχεται, έκεΐνο δε δόγμα συνεκτικώτατον είσηγουμένου, δτι πηγή

I βλάστη G δή] ουν U

μεν αμαρτημάτων θυμός, λογισμός δέ κατορθωμά-

δυσιάτου MAGH 2 : δυσίατον UFPH 1

2 ένέγκη om. Α 3 εί] ή Α

χρώμενος U F

H P : έπαγάγοι MG, έπαγάγη Α, είσάγοι U F

άναχτήσεσι Η ' Ρ μόνως ΜΗΡ:

5 είσαγάγοι

μόνος ceteri

6 om. U F 6 παρ' 8 A U τέως F 7 συνυφεϊναι A II τό αότό U, τό αύτοΰ F δι' αυτό om. HP, δι' αύτοΰ U F 13 προκαταστήσεσθαι AG

14. 15 άποροΰμεν Α

νουν] νυν UF, τε νουν Α 17 δέ MGF UF 20

φασι Α παρόντος U F

όταν Η

τι] έστιν 8 G

19 εύθυβόλως UF: om. ceteri

στη σα ι U δέ ante έπί add.

αναγκαιοτάτου Mang.: άναγχαιοτάτην του codd.

2 3 φυλακή GUF

κατά άντιστροφήν Η"

15 υπογράφεται GF, Απογράφει τε Α

16 τι τοιούτον U F

24 είπον Α

25. 2b προ&υμουμένη G

ού* άναστροφήν Α 27 πηγαί G

QUOD D E U S S I T

των.

IMMUTABILIS

73

μεμνη μένος δέ της περί ποίντα τελείας άγαθότητος έαυτοΰ ó θεός, 73

xáv το σύμπαν ανθρώπων πλήθος εξ έαυτοΰ δι' όπερβολάς αμαρτημάτων περιπίπτη, την δεξιάν χα! σωτηριον χείρα δρέγων

ύπολαμβάνει

ρ. 284 Μ. I χαί έξανίστησιν οόκ ¿ων είσάπαν φθαρήναι χαί άφανισθήναι τδ γένος. 5 (16.) διό νυν φησι τον Νώε χάριν εδρεΐν παρ' αύτψ,

δτε οί άλλοι 74

φανέντες αχάριστοι τίνειν μέλλουσι δίχας, ινα τον σωτηριον ελεον άνακεράσηται τη κατά άμαρτανόντων χρίσει· καθάπερ χαί ó υμνφδδς είπέ ποο·

„ελεον χαί κρίσιν άσομαί σοι" (Psalm. 100, 1 ) · ε? γάρ βουληθείη 75

δ θεός δικάσαι τω θνητψ γένει χωρίς έλέου, την καταδικάζουσαν ψήφον 10 οισει μηδενός ανθρώπων τον άπδ γενέσεως άχρι τελευτής β ίον άπταιστον έξ έαυτοΰ δραμόντος,

άλλά τδ μέν έκουσίοις, το δε άκουσίοις χρησα-

μένου τοις έν ποσίν δλισθήμασιν.

Γν'

ουν υπάρχη

τδ γένος, xáv 76

πολλά των ειδικών βυθια χωρη, τον ελεον άνακίρνησιν, φ προς εδεργεσίας και των

αναξίων χρήται,

15 έλεήσας διχάζει·

και οδ μόνον διχάσας έλεεϊ, άλλα χαί

πρεσβύτερος γαρ δίκης ó ελεος παρ' αότψ έστιν 5τε

τον κολάσεως άξιον ου μετά την δίχην, άλλά πρδ δίκης είδότι. τοΰτο έν έτέροις είρηται·

(17.) διά 77

„ποτήριον έν χ ε φ ι κυρίου, οίνου ακράτου

πλήρες κεράσματος" (Psalm. 7 4 , 9 ) · καίτοι τό γε κεχραμένον ουκ άχρατον. άλλ' εχει λόγον ταΰτα φυσιχώτατον χαί τοις προεφημένοις άχόλουθον* 20 ó γάρ θεός ταϊς δυνάμεσι προς μέν έαυτόν άκράτοις χρήται, κεχραμέναις δε προς γένεσιν· τάς γάρ αμιγείς θνητήν άμήχανον φυσιν χωρήσαι. ή νομίζεις

άχρατον

μέν την ήλιου φλόγα μη δυνασθαι θεαθήναι — 78

1 ras. ante πόντο Η οώτοΰ PL è fort. del. 2 post σύμπαν add. πλείστον Η et ή τό supra ser. H a ανθρώπων πλήθος add. Η 3 , άνθρώπων πλείστων Ρ όπερβολήν F 3 περιπίπτη suspectum, fort, πίπτη. παραπίπτη vel περιπταί^ coni. Mang. 4 εις άπαν MAUFP 5 τον] τω Α δτι L 6 τίνειν ΜΑΗΡ: τίσειν GU, τίσιν F τόν] τό G 7 χαί] γάρ χαί Ρ Η 1 8 σοι χΰριε F 8. 9 γάρ μη βουλή θεός U, γάρ μή βουληθή θεός F 9 γένει UF: om. ceteri έλέους U 10 τόν] τών AUH 1 άχρι ΜΑ UFP : μέχρι GH 11 tò] ποτε UF, του Η» τό] του H a 12 Γν' A F P : ϊνα ceteri 12. 13 xäv πολλά — ευεργεσίας oin. F 13 τών όγκων βαθεϊα χωρητόν G, βαθεία etiam Α είδικών Mang.: ιδικών codd. ώς Α 14 μτώ Η ' : έαυτώ GF, αύτώ ceteri 15 ούδέ χρ(νας U χάριτος άξιον UF γάρ post άφθονα add. HP καί prius om. HP τοις om. MAH'P (hab. L) 16 άλλ à MG 17 έπιβάλλον] έπεί βέλτιον Α 18 με GUF κόσμων U μαθέτω G τό ante παρά add. Α 19 Minuetto; U: Μωσέως MAF, Μωυσέος GHP άποκρινομένου AG îjxiç om. ν 20 πρεσβυτάτη τών (θεοΰ δυνάμεων, των) χαρίτων ούσα πηγή conicio έαυτς] αίτία Tel αυτού coni. Mang. 21. 22 xupíou τε xal θεοΰ 22 Μωυσην UF: Μωαην ceteri τόν δοροφορούμενον U 23 λέγει coni. Cohn 24 τοΰ om. Η

80

PHILONIS

110 οεικνικ εαυτόν τον άνευ παντός έτέροο.

ούτως άρα την

μεν

κατά

Μωυσήν άχραν σοφίαν άξιοι χάριτος δ ών αυτός δι' έαυτοΰ μόνοο, την δέ άπεικονισθεΐσαν έκ ταότης δεοτέραν χαΐ είδικωτέραν ούσαν 8tà των υπηκόων δυνάμεων, καθ' ας χαΐ κύριος καΐ θεός, άρχων τε καΐ εύερ111 γέτης έστιν.

έτερος δέ τις φιλοσώματος καί φιλοπαθής νους πραθείς

5

τη άρχιμαγείρψ (Gen. 39, 1) του συγκρίματος ημών ήδονη χαί έςευνουχισθεις τά άρρενα καί γεννητικά της ψυχής μέρη πάντα, σπάνει κεχρημένος κάλων έπιτηδευμάτων, άκοήν παραδέξασθαι θείαν

άδυνα-

τών, έκκλησίας της ίερας άπεσχοινισμένος (Deut. 23, 1), έν η [σύλλογοι και] λόγοι περί άρετής άεί μελετώνται, εις μέν το δεσμωτήριον 10 τών παθών εισάγεται, χάριν δέ ευρίσκει την ατιμίας άδοξοτέραν παρά 112 τ φ

άρχιδεσμοφυλακι (Gen. 39, 20. 21).

δεσμώται

μέν γάρ

κυρίως

είσίν οόχ ους έν δικαστηριψ καταδικασθέντας υπό χλήρφ αρχόντων ή καί χεφοτονηθέντων δικαστών άπάγουσί τίνες είς άποδεδειγμένον χώρον κακούργων, άλλ' ών ή φύσις κατεδίκασε ψυχής τρόπων, οίτινες άφρο- 15 σύνης (καί) ακολασίας καί δειλίας καί αδικίας και ασεβείας και άλλων 113 αμύθητων κηρών γέμουσιν. των, ó ήγεμών

ó δέ επίτροπος καί φυλαξ καί ταμίας τού-

του δεσμωτηρίου,

αθρόων καί ποικίλων

σύστημα καί συμφόρημα χακιών

είς §ν εΐδος συνυφασμένων έστίν, ψ το εύαρε-

στήσαι μεγίστη ζημία· ην οδχ όρώντες Ινιοι, άπατώμενοι δέ περί το 90 βλάπτον ώς ωφελούν, προσίασί τε αότψ μάλα γεγηθότες καί δορυφοροΰσιν, Γν' ύπαρχοι καί διάδοχοι φυλακής αμαρτημάτων ακουσίων τε 114 καί έκουσίων πιστοί κριθέντες γένωνται.

άλλά συ γε, ώ ψυχή, την

δεσποτείαν καί ήγεμονιαν ταύτην άργαλεωτεραν της έπαχθοΰς δουλείας νομίσασα,

μάλιστα

μέν άδέσμψ

και λελυμένη και έλευθέρα χρήσαι 35

115 προαιρέσει του βίου· äv δ' άρα άγκιστρευθης δπό πάθους, δεσμώτις

1 δεικνύντος conicio αότόν coni. Cohn οδτως] ίντως A G E 2 ápa] (τι F 2 Μωσήν ΜΑΗΡ ó om. A 3 ¡δικωτέραν MAG 4 δυνάμεων ί>πηκπηχ Α) AUF χα»' ä« GUF: κα»ά ΜΑΡΗ 1 , καθό Η 2 è χόριο« HP 5 πραθείς om. Α 7 της om. F 9 ίερωτάτης G 9. 10 σύλλογοι καί seclusit Cohn, διάλογοι καί conicio 10 ante μέν ras. HP 13 oik] ώς G 1 κλήρων conicio 14 καί om. UF χωρίον UF 15 ών] δν AU τρόπον AU οϊτινες M: οΓά τίνες ceteri 15. 16 άφροσΰνης om. τ 16 καί addidi xxì δειλίας om. UF xal ante άσεβείας om. MGUF, ante άλλων GUF καί άσεβείας om. IIP 17 κηρών] πονηριών A, sed πονηρι in ras. 18 6 om. U F P 19 συνυφααμένον HP ψ] ώς U 20 μεγάλη F 21. 22 δορυφοροϋντες Ρ 22 ϊνα GUF ακουσίους Α 22. 23 τε καί om. Α 23 καί post άλλά add. UF, καί corr. ex άλλα L 2 25 νομίσας U άθέσμω li F λελυμέν^ καί om. Η 26 δεσμώτης U

QUOD DEUS S I T I M M U T A B I L E μάλλον ή είρκτοφυλαξ

ύπόμεινον

γενέσθαι·

81

κακωθείσα

μέν γάρ

καί

ρ. 290 Μ. στέναζασα ελεον εδρήσεις, | σπουδαρχίαις δέ και λιμοδοξίαις υποβαλοΰσα σαυτήν

ήδυ κακόν

γενήση

πάντα

το είρκτοφυλακεϊν καί

αγώγιμος

τόν

αιώνα.

μέγιστον

(25.)

άναδέίη,

τάς μεν

υφ' ou

οδν παρά τοΤς 116

5 άρχιδεσμοφυλαξιν εόαρεστήσεις άνά κράτος άπόθου, τών δέ παρά τψ α?τίφ

διαφερόντως

μετά

σπουδής

της

άπάσης

έφίεσο.

έάν δ' άρα

αδύνατης — δπερβάλλον γάρ το τοδ αξιώματος μέγεθος — , ΐθι άμεταστρεπτι προς τάς δυνάμεις αδτοΰ καί τούτων ίκέτις γενοΰ, μέχρις áv άποδεξάμεναι το συνεχές και γνήσιον της θεραπείας έν -η) τών εδαρε10 στησάντων αυταϊς κατατάξωσι χ ώ ρ α ,

καθάπερ και τόν Ν ώ ε ,

ου τών

έγγόνων θαυμαστότατον καί καινότατον πεποίηται τον κατάλογον

φησι 117

γ ά ρ · „αύται αι γενέσεις Νώε· Νώε άνθρωπος δίκαιος, τέλειος ών έν τ η γενεά αότοΰ· τ ω θ ε ψ εόηρέστησε Νώε" (Geil. 6, 9).

τά μεν γάρ του

• (Λτρφίματος γεννήματα πέφυκεν είναι καί αυτά συγκρίματα·

ίπποι γάρ

15 Γκπους καί λέοντες λέοντας καί βόες ταύρους, ομοίως δέ και άνθρωποι ανθρώπους

έ£ ανάγκης

γεννώσι·

διανοίας

δέ αγαθής oò τά τοιαύτα 118

ο?κεΐα εγγόνα, άλλ' α? προειρημέναι άρεται, το άνθρωπον είναι, το δίκαιον είναι, τελεώτατον

τό

τέλειον είναι,

ή ν καί

τό θ ε ψ εόαρεστήσαι·

δρος τής άκρας

εόδαιμονίας,

δπερ έπειδή καί

έφ' άπασιν ειρηται.

20 γένεσις δέ ή μέν άγωγή καί οδός τίς έστιν έκ τοδ μή όντος είς το 119 είναι — ταύτη φυτά τε καί ζ φ α έ£ άνάγκης αεί χρήσθαι πέφυκεν — , έτέρα δ' έστίν ή έκ βελτίονος γένους εις Ιλαττον είδος ματαβολή, ής μέμνηται δταν φή·

„αύται δέ αί γενέσεις 'Ιακώβ·

'Ιωσήφ δέκα έπτά

έτών ήν ποιμαίνων μετά τών αδελφών τά πρόβατα, ών νέος, μετά τών 25 υ ίων Βαλλάς καί μετά τών υίών Ζελφας τών γυναικών πατρός αότοΰ" (Gen. 3 7 , 2 ) ·

2 ίλαιον Μ UF

δταν γάρ δ ασκητικός καί φιλομαθής ούτος λόγος από 120

πολυαρχ{αίς U F

3 έαυτήν δια-

σπουδής της άπάσης U F P : σπουδής της πάσης MAG, πάσης σπουδής Η

έφίεσθαι G, άφίεαο Α μεναι Α

ύποβάλλουσα Η

6 αίτίω M H P ' L 1 : άιτείιο A G U F L 2 , άατίω mg. Ρ 2

δ δεσμοφύλαξιν A U F φερόντων Α

δέ] τε Α

4 αιώνα] Ινον t e x t . Η (mg. αιώνα) et fort. Ρ 1

ήδί)] εί δέ Α

8 αότοΰ om. Η

10 (σε) χ ώ ρ α conicio

Ιγγονον U F

17 εκγονα conicio

έπειδή εί καί U F

έστίν M A G : δέ έστιν ceteri έπτά καί δέκα U F

24 δε a n t e μετά Ρ Η 1

υίοϊς ζεαφάς (sic) γυναικών U F

12 ών] ήν U F L

ής] ών Λ ών Γ

τοΰ πατρός G

10. 11 τον

18 είναι a l t e r a m om. U F

19 της A U : τις ceteri 22 μεταβολής G

9 ύποδεζά-

οδ] où A U F

11 θαυμαστότατα καί καινότατα Ρ

14 συγκρίματα πέφυκεν F τό] τ ώ AG

οίκέτις Α, ίχέτης P L κα&ά U F

άκρος Ρ

25 νέος συν υίοϊς βελλάς καί 26 ούτος a n t e καί t r a n s p o s . 11

δ λόγος Ρ Philonis opera vol. I I

20 δ '

23 δέ om. F

β

82

PHILONIS

των θειοτέρων έννοημάτων εις άνθρωπίνας καί θνητάς δόξας καταβιβασθη,

ó τοΰ σώματος

και των περί

αότό χορευτής 'Ιωσήφ εύθυς

άπογεννδται, νέος ών ετι, χ$ν μήκει χρόνου πολιός γένηται, πρεσβυτέρας ουτε γνώμης ουτε ακοής είσάπαν έπησθημένος, ην οί Μωυσέως θιασώται κατασταθέντες κτήμα και άπόλαυσμα ώφελιμώτατον εαυτοις 121 τε καΐ τοις έντυγχάνουσιν ευραντο.

διά τοΰτό

5

μοι δοχεΐ τόν τόπον

αδτοΰ καί τήν άκριβεστάτην τοΰ χαρακτηρος Ιδέαν βουλόμενος έκδηλοτέραν έγγράψαι ποιμαίνοντα είσάγειν μετά γνησίου μεν ουδενός, μετά òà των νόθων αδελφών, οι παλλακίδων δντες άπό τοΰ χείρονο; γένους, του πρός γυναικών, χρηματίζουσιν ·

αλλ' οδχ άπό τοΰ κρείττονος, τοΰ πρός ανδρών, 10

υίοΐ γαρ των γυναικών Βαλλας καί Ζελφας, άλλ' ουκ

Ισραήλ τοΰ πατρός νυνί καλούνται. 122

(26.) Ζητησαι δ' αν τις προσηκόντως, τίνος Ινεκα μετά τήν έν ρ. 291 Μ. ταΐς άρεταΐς τοΰ Νώε τελείωσιν εδθι>ς είρηται,

δτι

„έφθάρη ή

έναντίον τοΰ θεοΰ καΐ έπλήσθη αδικίας" (Gen. 6,11). αλλ' 123 χαλεπόν λύσεως εόπορήσαι τ φ μή σφόδρα παιδείας άπείρφ. δτι,

γη

ίσως oò 15

λεκτέον ουν

έπειδάν έν ψυχη τό άφθαρτον είδος άνατείλη, τό θνητόν εόθέως

φθείρεται· γένεσις γάρ των καλών θάνατος αισχρών έπιτηδευμάτων έστίν, έπεί και φωτός έπιλάμψαντος αφανίζεται το σκότος, διά τοΰτο έν τ φ νόμφ της λέπρας άκριβέστατα διείρηται, δτι „έάν άνατείλη χρώς ζών 20 124 έν τ φ λεπρφ, μιανθήσεται" (Lev. 13,14.15). καί προσεπισφίγγων αυτό τοΰτο καί δσπερ έναποσημαινόμενος έπιφέρει „καί μιάνει δ χρώς ó υγιής", άντιταττόμενος τ φ είκότι καί σονήθει· πάντες γάρ οί άνθρωποι τα νοσοΰντα φθοράς των δγιαινόντων καί τά νεκρά τών ζώντων, οδκ εμπαλιν τά ύγιαίνοντα καί ζώντα τών έναντίων, άλλά σωτήρια νομίζουσι. 25

1 θνητάς] κενάς HP 2 αότοΰ MGPH'L εύθυς U F : εδθέως G, om. ceteri 3 ετι] del UF 4 9)v corr. in ή Α, ή habet mg. Ρ 4 Μωυ&έως U : Μωυαέος G, Μιοβέως MAFP, Μωβέος Η 5 χατεπασθέντες UF έαυταϊς G 8 γράψαι UF, άναγράψαι coni. Mang. εισάγειν Turn.: εΐαάγει codd. 9 τών om. Α 10 άλλά κάπό τοδ U 11 βελλδς U 12 νυν UF 14 άρεταίς om. U post ταϊς άρεταΐς add. ταϊς L 2 16 τω] τό Α ¿πείρου Α, άμοίρω U 18 6 θάνατος U, ras. ante θάνατος F 19 έλλάμψαντος UF το om. UF 20 διήρηται G ζώον A 21 προσεπιαφραγίζων (iramo προαεπισφραγιίόμενος) coni. Mang. 22 ώαπερ άποσεκίμενος F post μιάνει add. αότόν ex L X X Mang. 22. 23 χρώς & λεπρός τον χρώτα τον &γιή UF 23 άντιδιαταττίΐμενος G 2 , αότόν 1 διαταττόμενος G , άντιδιαβτελλόμενος UF 24 supra νοαοϋντα scripsit ^τις G'1 25 άλΧ" oò σωτήριο F

QUOD D E U S καινότατος 8'

SIT

IMMUTABILE

έν άπασι την σοφίαν ó νομοθέτης

είσηγήσατο, διδάσκων δτι τά ύγιαίνοντα καί μιασμάτων αίτια γίνεται*

τό

ώς αληθώς φαινόμενον έπ'

83

ών καί τοΰτο ίδιον 125

ζώντα τοΰ μ η καθαρευειν

γάρ υγιαΐνον καί

ζών έν ψ υ χ ή

αυτής έλεγχος έστιν.

χρώμα

ούτος δταν άνάσχη, 126

5 κατάλογον ποιείται τών αμαρτημάτων αυτής απάντων, καί δνειδίζων καί δυσωπών και έπιπλήττων μόλις παύεται· ή δ' καθ'

έλεγχομένη γνωρίζει τά

ίκαστα, ών παρά τόν όρθον λόγον έπετήδευε, καί τότε άφρονα καί

άκόλαστον

καί

άδικον

καί

πλήρη

μιασμάτων

εαυτή ν

καταλαμβάνει.

( 2 7 . ) διό καί παραδοςότατον νόμον άναγράφει, έν ω τόν μέν έκ μέρους 127 10 όντα λεπρόν άκάθαρτον, τον òè δλον δι'

δλων άπδ άκρων ποδών άχρι

κεφαλής έσχάτης κατεσχημένον τ η λέπρα καθαρόν 13,11.13),

τάχα άν τίνος το

έναντίον,

δπερ

φησιν είναι

ευλογον

ήν

(Lev.

υπολαβείν,

είκάσαντος, τήν μέν έσταλμένην καί περί τι βραχύ του σώματος λέπραν ήττον άκάθαρτον, τήν òè κεχυμένην, ως άπαν περιλαβειν αυτό, μάλλον. 15 δήλοι δ ' , ώς εμοιγε φαίνεται, διά συμβόλων τούτων άληθέστατον έκεΐνο, 128 δτι τά μέν άκουσια τών άδικημάτων κάν έπιμήκιστα δντα καί καθαρά, το συνειδός βαρυν κατήγορον ουκ έχοντα, καν

μή

έπι

ρ. 292 Μ. δικαστού, 20 διφυής κακίαν·

πλείστον

άναχέηται

άνίερα καί μιαρά

καί

δυο

έξανθοΰσα

προς τοΰ

καί άκάθαρτα χρώματα

κατά

ψυχήν

| δοκιμάζεται,

λέπρα

τήν

άνυπαίτια

τά δέ εκούσια, έλεγχόμενα ή μέν ούν 129

έκουσιον

έμφαίνει

έχουσα γάρ ή ψυχή τόν ύγιαίνοντα καί ζωτικόν καί όρθόν έν

έαυτη λόγον τω

μέν oò χρήται

ώς κυβερνήτη προς τήν τών

καλών

1 όίπααιν 6 (ora. την αοφίαν) UF τοϋτ' Α 2 τοϋ] τώ II 2 post χαθαρευειν add. τά άλλα G 2 4 φαινόμενον Λ (sed ν in ras.) GI ' Η : φαινόμενος MFPL 5 ττοιείαθαι Η -άντων IIP 7 2χαστον, ; παρέλθωμεν

διελεύση s c r i p s i : παρελεύση codd.

δέ μή, έξελεύσομαι είς συνάντησίν σου U F ceteri

φαινομένων

10 έξελεύσομαι U F :

11 oí M G F H 2 : om. A U H ' P

9 . 10 εί διεξελεύσομαι

1 1 — 1 3 xaì έάν δδωρ

πίωμεν, έγώ τε xat τά χτήνη μ ο υ , άργύριον δ ώ σ ω σοι· πλην παρελεύσομαι έν γη μου. δέ κτλ. U F διελευσόμεθα codd.

12 τιμήν σοι conicio 14 λο'γος εχει τινά F

17 αυχήσαντα έπάγγελμα F

τε om. Η

15 άποδιδιίντα G

1 6 πόσων

Όλυμπιαχόν G P : Όλυμπιχόν MAUH, 'Ολύμπιον

1 8 έστεφάνωσαι Α : έστεφανώσθαι ceteri 2 3 Μωυσή U F : Μωσεί ΜΑΗΡ, Μωση G

2 0 θαυμασιώτερος F

F

F

2 1 άχονητί AG

άναδειχθέντι U F , άναδιχθέντι L

17 cf. Cie. T u s e . V 9 1 , L a e r t . Diog. I I 25, Epicurea p. 2 9 6 , 2 1 .

ό

παρελευσόμεθα s c r i p s i :

88

PHILONIS άπάντων αγαθών τόν γήινον Έδώμ — όντως γαρ τά τι5 δ ο χει ν άγαθά

149 πάντα γήινα — λέγειν* ύπερφυεστάτης όπερβήναι [όντα]

και

„ήδη

παρελευσομαι διά της γης σου."

μεγαλοπρεπούς

υποσχέσεως,

παρελθεΐν παραδραμεΐν τά

αγαθά

δυνήσεσθε;

καί

οδδέν

ώ

είπατε

μοι,

φαινόμενα και νομιζόμενα

γης

άρα

τήν

πάντα,

ε?ς τό πρόσω υμών

5

150 όρμήν άντιβιασάμενον έφεξε ι και στήσει; αλλά τους μεν του πλούτου θησαυρούς απαντας έξης πλήρεις ίδόντες άποστραφήσεσθε καΐ άποκλινεΐτε τάς όψεις, τά δέ των προγόνων αξιώματα των προς πατρός και μητρός και τάς αιδομένας παρά τοις πολλοίς εδγενείας υπερκύψετε; δόξαν δέ, ής αντικαταλλάττονται πάντα άνθρωποι, κατόπιν ώσπερ τι των άτιμο- 10 τάτων απολείψετε; τ ί δέ; όγείαν σώματος καί αισθήσεων άκρίβειαν καί κάλλος περιμάχητον καί ρώμην άνανταγώνιστον καί τ άλλα δσοις ó της ψυχής οίκος ή τύμβος ή δτιοΰν χρή καλεΐν κεκόσμηται παραδραμεΐσθε, 151 ώς μηδέν αδτών κατατάξαι έν τη των άγαθών μέρίδι; δλυμπίου

καί

οδρανίου ταΰτα ψυχής τά μεγάλα τολμήματα τόν μέν περίγειον χώρον 15 άπολελοιπυίας, τωμένης·

άνειλκυσμένης δέ καί μετά

των

θείων

φύσεων

διαι-

θέας γάρ έμπιπλαμένη των γνησίων και άφθάρτων άγαθών

152 είκότως τοις έφημέροις καί νόθοις άποτάττεται.

(33.)

τί ουν όφελος

παρελθεΐν πάντα τά θνητών θνητά αγαθά, παρελθεΐν δέ μ η συν δρθψ λόγψ, αλλ' ώς ενιοι δι' όκνον ή ρ^θυμίαν ή άπειρίαν έκείνων; ου γάρ 20 153 πανταχού

πάντα,

βουλόμενος το μετ'

ά'λλα

δέ

παρ'

άλλοις

τετίμηται.

τούτου

δρθότητος λόγου καταφρονητικους τών

χάριν

είρημένων

γενέσθαι παραστήσαι τω „παρελεόσομαι" προστίθησι το „διά της γης σου"·

τοΰτο γάρ το άναγκαιότατον ήν,

φαινομένων

άγαθών υλαις

άπάσαις

γενομένους έν άφθόνοις τών

υπό

μηδενός τών

προβληΟέντων 25

I τά τω ΜΗΡ: τά τοϋ U F , ίιφ' ou A G

2 λέγειν G U F H : λέγει MAP

add. είναι Α

δυνήδεσθε II 2 : δυνήβεαθαι ceteri

5 όντα secl. Cohn

τήν] αυτήν U, άρα της Ρ καί] τε καί G

πρόίωπον L

μέν] μ ή L

7 έξεις Δ

9 τοις] τάς H L 1

πολλοίς om. Α

10 άντικαταλλάττονται G U F H 2 : καταλλάττονται ΜΑΗ 1 Ρ I I άπολήψετε AG, καταλείψετε U F L 2 αίαθήαεως U F L 2 II'Ρ

δσοις T u r n . : οαα codd.

2τί ποτέ U F

ò om. A

παραδραμείσθαι U

κατατάξαι μερίδι U F UFL2

21 δέ om. U F

23 τιρ om. UF, τό A G

17 θείας A

22 τό] τι τό Η 2 , έτι ν τό om. G

M A G F : γενομένους U, γενομένοις HP

πάντες Ρ 12 άνταγώνιατον

13 prius ή] ήν A 14 αύτόν Α

15 ψυχής ταΰτα G U F

16 άπολωλυίας, sed ωλυί in ras. A

αρα

6 όρμήν om. F , ¿ργήν Α

τοϋ om. Η

άποβτραφήίεδθαι U ( Η 1 ? )

post γης

τήν et χώραν G 20 έκείνων] ένίων προειρημένων U F

24 ήν G U F : om. ΜΑΗΡ 25 πάσαις U F

δτιοΰν]

έν τή τών άγαθών

γενομένους

QUOD

DEUS

SIT

89

IMMUTABILIS

υφ' έκαστης δικτύων άλώναι, πυρός μέντοι τον τρόπον ίσχΰσαι ρύμη μια: τάς έπαλλήλους και συνεχείς φοράς διακλάσαι. διά μεν δή τούτων 154 φασί „παρελεύσεσθαι", διά δε „αγρών και αμπελώνων" οόκέτι· τά γαρ ήμερα έν ψυχη φυτά ήμερους άποτίκτοντα καρπούς, αστείους μεν λόγους, 5 έπαινετάς δέ πράξεις, ώγύγιος ευήθεια παρέρχεσθαι·

μένειν γάρ εδει

και δρέπεσθαι χαί άπλήστως έμφορεΐσθαι· κάλλιστον γάρ ή έν αρεταΐς τελείαις ακόρεστος ευφροσύνη, ής οί λεχθέντες αμπελώνες σύμβολα, ρ. 296 M. I οΓς δ' ó θεός έπινίφει και Ιπομβρεΐ τάς αγαθών πηγάς άνωθεν, έχ 155 λάκκου πίνομεν και βραχείας [και] κατά γης λιβάδας άναζητοΰμεν, υοντος 10 ήμΐν άνεπισχετως οόρανοΰ την νέκταρος καί αμβροσίας τών μεμυθευμενων άμείνω τροφήν;

(34.)

ετι δε ποτόν τεθησαυρισμένον έξ έπι- 156

τεχνήσεως ανθρώπων έξανιμώντες υπόδρομον καί καταφυγήν δυσελπιστίας έργον προσιέμεθα, οις τον δλύμπιον θησαυρόν είς χρήσιν καί απόλαυσιν ó σωτήρ του παντός ήνοιξεν ; εύχεται γάρ Μωυσής δ ίεροφάντης, iva 15 „άνοιξη κύριος ήμΐν τον θησαυρόν αυτου τον αγαθόν, τον οόρανόν, ôoùvat υετόν" (Deut. 2 8 , 1 2 ) · έπήκοοι δε a? του θεοφιλούς εόχαί.

τί 157

δ' ; δ μηδ' oòpavòv ή υετόν ή λάκκον ή συνόλως τι τών έν γενέσει νομίσας ίκανόν είναι τρέφειν εαυτόν, υπερβάς δε ταΰτα πα'ντα καί ο έπαθεν ειπών „6 θεός δ τρέφων με έκ νεότητος" (Gen. 48,15)

άρα

20 ου δοκεΐ σοι πάντα δσα κατά γης ύδατος συστήματα μηδ' αν άξιώσαι προσιδεΐν; ουκ ηνοί

Περσών

τών

προ

μικρού

ήγεμόνων 15

έπικρατοΰσιν οί τότε υπήκοοι, επνευσέ ποτε λαμπρόν καί Ιπί μήκιστον Αίγυπτος, άλλ' ώς νέφος αυτής ή μεγάλη παρήλθεν εόπραγία. Αιθίοπες, τί δέ καί Καρχηδών καί τά πρός Αιβυην; τί δ' 175 βασιλείς;

τί δ'

Εόρώπη

καί Ασία

τί δέ

οί Πόντου

και συνελόντι φράσαι πάσα

ή

οικουμένη; οόκ άνω και κάτω κλονουμένη καί τινασσομένη ώσπερ ναΰς 20 θαλαττευουσα τοτέ μέν δεξιοις τοτέ δέ καί έναντίοις πνευμασι χρήται; 176 χορεύει γάρ έν κύκλω λόγος ó θείος,

ον οί πολλοί τών

ανθρώπων

δνομάζουσι τυχην · είτα άει ρέων πατά πόλεις καί έ'θνη καί χώρας τά άλλων

άλλοις

καί

πδσι

τά

πάντων έπινέμει,

χρόνοις

αότο

μόνον

άλλάττων τά παρ' έκάστοις, ίνα ώς μία πόλις ή οικουμένη πάσα τήν 25 177 άρίστην πολιτειών ανθρωπίνων

άγη

δημοκρατίαν.

(37.)

ουδέν

σπουδασμάτων έργον και πράγμα οόδέν,

οδν

εστι

τών

άλλά σκιά τις

1 υπομείνας αν L ίιπομείνασαν τότε δεϊν UF τόν δείνα GH 2 : τώ δεϊν ΜΑ, το δεϊν Ρ Η ' λέγομεν tìUFH2, λέγω μέν L 2 τών σου Mang. 4 άξίως ών Α 5 γάρ om. UF περί ί U F : 8 ceteri αυνόλως otu. Ρ 7 ώσπεράειινων (sic) G fart ώρας Α, έπ' έώρας UF άβεβαίους G 8 φορεΐσθαι UF 9 θέλης G 10 (ίδε) τάς conicio τε om. L το χείρον U F : χείρον ceteri 11 άφείλαντο F H P (s. s. οΡ) 13 τό om. F 15 Πάρθοι F 17. 18 τί δέ Αίθίοπες — Λιβυην om. MAHPL 1 18 prius xaì om. G 18 Καλχηδών U δέ ΜΑΗΡ 19 δέ G 20 xai post οίχουμιένη add. PH 1 où κάτω χαΐ ávu> Ρ τιναττομένη UF 21 ποτέ bis AU 22 δ om. F 23 είτα (καί add. F) περί τών κατά U F άεΐ—χώρας om. G 24 ά'λλων ά'λλα H P 26 άγει Α 27 σπουδασμάτων] πραγμάτων HL 1 ουδέν om. UF

QUOD

DEUS

SIT

ή αύρα πριν υποστήναι παρατρέχουσα. ώσπερ

έν

ταΐς παλιρροίαις·

μετά συρμοΰ καί πατάγου τέως χέρσον,

ποτέ

δε

τά βία

93

IMMUTABILE

γάρ

ερχεται γάρ καί πάλιν άπεισιν άμπωτίζοντα

φέρεται

πελάγη ποτέ

μέν

και άναχεόμενα λιμνάζει την

έξαναχωροΰντα πολλήν της

θαλάττης

μοΐραν

ρ. 299 Μ. ήπειροι· ούτως ouv εστίν δτε | μέγα καί πολυάνθρωπον έθνος έπικλύσασα 178 6 εδπραγία έτέρωσε την φοράν τοΰ ρεύματος παρατρέψασα ουδέ βραχείαν ειασε λιβάδα, Γνα μηδ' ίχνος υπολειφθη πιότητος αρχαίας,

τούτων δ' 179

ουχ άπαντες άρτιους καί πλήρεις λαμβάνουσι λογισμούς, αλλ' οις εθος σονομαρτεΐν δρθψ και πεπηγόπ δρω καί λόγψ.

οί γάρ αυτοί

άμφω

ίο ταύτα λέγουσι, καί το γενέσεως πράγμα δλον οόδέν έστι, καί παρά το ορος πορευσόμεθα·

αδύνατον γάρ τον μη

ταϊς

υψηλαΐς

καί

όρικαΐς 180

χρώμενον όδοΐς άπογνώναι μεν τά θνητά, μετακλΐναι δέ καί μεταναστηναι προς τά άφθαρτα,

δ μεν ouv γήινος Έ δ ώ μ την ουράνιον και βασιλικήν

αρετής δδόν έπιφράττειν άξιοι, δ δε θείος λόγος έ'μπαλιν τήν έκείνοο 15 καί των ό μ ο ζ ή λ ω ν

ων Ινα καί τον Βαλαάμ άναγραπτέον·

θρέμμα και ούτος, οόκ ουρανοΰ βλάστημα. ψευδέσι μαντειαις έπόμενος οόδ' άναβλέψας

„είδε τόν άγγελον

δτε

του

20 χρησάμενος

το

θεοΰ

μετατραπόμενος έπέσχε το άδικείν,

γης γαρ 181

τεκμήριον δέ* οίωνοΐς καί της

ψυχής

μεμυκός

άνθεστώτα"

άλλα

πολλψ

ρεύματι επικλυσθεις κατεπόθη.

ομμα

(Num. 22,31),

τφ

της

αφροσύνης

τότε γάρ ώ ς άληθώς οδ 182

δυσθεράπευτα μόνον άλλά καί παντελώς ανίατα

γίνεται τά της ψυχής

άρρωστήματα, δταν έπιστάντος έλεγχου — λόγος δ' έστι θείος, άγγελος ποδηγετών

καί τά έν ποσίν άναστέλλων,

iva άπταιστοι διά λεωφόρου

βαίνωμεν της όδοΰ ( P s a l m . 9 0 , 1 1 . 1 2 ) — τάς άκριτους έαυτών γνώμας 25 προ

των

ύφηγήσεων

σωφρονισμό» ποιεΐσθαι.

καί

τη

διά τοΰθ'

1 ή αύρα] λαύρα Α 4 δ' U

τάττωμεν του

των

παντός

1 0 τά αυτά U F

2 πολυρρο(αις Α

add. G 2

ποιότητος F P

8 αιτίους U F

9 συναμαρτάνειν U

13 οόρανίαν ν

γνώμας] φοράς U F

δριχαϊς Ρ

1 4 Ιμπαλιν s c r i p s i :

16 oòxouv ού βλάστημα L

τοΰ θεοΰ om. F

της om. ΜΑ

τοτέ F

11 πορευσώμεθα Η 2

19 μετατραπιίμενος M A G H P : μετατρεπόμενος U F

2 4 έαυτοΰ U

καί

εΓωθε

6 περιτρέψασα Η

15 £νεχα χαί A U F

18 άναβλέψαν ν

21 γίγνεται U F

νουθεσία

συνεχώς

άμποτίζοντα U P L

το γενέσεως — έστι xat om. F

πδσι M A G U F P 3 , om. H P 1

17 ούδ' om. G

έπΐ

βίου

ó μη πεισθείς, μή μετατρεπόμενος τ ω άντιβαί- 183

12 μεταναστηναι U F L 2 : μεταναστεΰσαι ceteri

το ν

δς

πολλήν της U F : πολλής ceteri

7 μ η δ ' ] μή τι L

h

έκείνου,

έπανορθώσει

οί> post «ίνθεστώτα όπέαχετο

Α, έπέσχε-

2 2 λόγος] έλεγχος coni. Mang.

27 δια U F H L 1 : άγαν δια MG, άγαν A P L 2

άγγέλψ δέ τοΰ θεοΰ δ μή πεισθείς coni. J i a n g .

και post πεισθείς add. Ρ

PHILONIS

94 νοντι έ λ έ γ χ ω Ινδέίεται, τοότοο

„φθοράν

ους

συμφορά

την

μετά των

κατεκέντησε τοις

μή

καί

τραυματιών"

κατέτρωσε

τελέως

δοσκαθάρτοις

too

π ε φ δ σ θ α ι τον Ινδον δ ι κ α σ τ ή ν ε χ ε ι ν ε υ μ ε ν ή ·

των

δρθώς δπ'

αυτοί» γ ν ω α θ έ ν τ ω ν

( N u m . 31,8)

τά πάθη.

άναδικάζοιεν.

δίδαγμα

αύθις

γενήδεται δ'

ή

αόταρκεστατον

σ χ ή β ο ο σ ι δε, s i

μηδέν 5

1 τραυματιών] πραγματειών UF 2 ένδέξεται PHP: ένδέξηται MAG, άναδέξεται U xal om. UF κατέτρωαε MAG: χατέβτρωσε UFHP δ' ή] δη ΑΡ 3 δείγμα UF, δίγμα Α αόταρχέϊτατον] αί παρ' ίχαστον ΜΑ 4 σχήσουβι] ίβχύαουαι Α 5 άναδιδ-ίξοιεν GUF subscriptio in G: φίλιονος δτι άτρεπτον το θείον, in U: φίλωνος ιουδαίου περί τοΰ μή τρέπεαθαι το θείον.

ΦΙΛΩΝΟΣ Π Ε Ρ Ι

ρ. 300 Μ.

Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Α Σ

( 1 . ) „Καί ήρξατο Νώε άνθρωπος γεωργός γης είναι, καί έφυτεοσεν αμπελώνα, καί επιε | του otvoo, (Gen. 9 , 2 0 . 2 1 ) . μάτων

έμεθυσθη έν τ ψ

οίκω

αδτο5"

oí μέν πολλοί των Ανθρώπων τάς φύσεις των

oòx είδότες

5 άμαρτάνοοσι·

και

καί

τοΐς

περί

τήν

μέν γάρ

προσρήσεις Ιπονται, τοΐς δ'

έ£

πραγ-

των

δνομάτων

θέαιν

έζ

άνατομής

περινοη&εΐσι κυριαι

δσπερ

1

ανάγκης

όποσογκεχομένοις oò σφόδρα ήκριβωμεναι.

Μωοσής δέ χατά πολλή ν περιοοσίαν της έν τοις πράγμασιν έπιστήμης

2

δνόμασιν εδθοβολωτάτοις και έμφαντικωτάτοις είωθε χρήσθαι. πολλαχοΰ μεν ουν της νομοθεσίας την ύπόσχεσιν έπαληθεύουσαν ευρήσομεν, ίο ηκιστα δέ καν τ ω προτεθέντι κεφαλαίω, Νώε εισάγεται,

καθ'

δ γεωργός

ó

οδχ

δίκαιος

τίνι γάρ των προχειρότερων οδκ άν δόξειε τά αδτά είναι

3

γεωργία τε καί γης έργασία, καίτοι προς άλήθειαν οδ μόνον οδκ όντα τά αδτά, αλλά καί λίαν άπηρτημένα, ώς άντιστατεΐν καί διαμάχεσθαι; δύναται

μέν γάρ

τις καί

άνεο

έπιστήμης

περί

τήν

γης έπιμέλειαν

4

15 πονεΐσΟαι, γεωργός δέ τό μή ιδιώτης άλλ' εμπειρος είναι και τ ω δνόματι πεπίστωται,

βπερ

έκ

της

γεωργικής

τέχνης,

φίλωνος περί γεωργίας (τό a' add. Index Μ) MAG: λόγος ι ' U , του αότοΰ περί γεωργίας F, om. UF

φ0.αίνος ιουδαίου περί

έστιν,

γεωργία?

1. 2 xal — αύτοΰ

2 ?πιε τοΰ MG: έπιεν έχ τοϋ AH

7 της] τοίς U

λη&εύοντα coni. Cohn

φερώνυμός

περί γεωργίας Η

1 γης om. Η

3 τών om. F

ης

8 έμφατιχωτάτοις Μ

είιρήσωμεν G

9

10 προστεθίντι Α

έπα-

χαθ' 8

το AU:

χαθό ceteri

11 δόξειε ϋ :

αυτό conicio (item lin. 13)

12 τε om. F

om. ÜF

14 γάρ om. UF

ceteri

τό ßenzelius: τώ codd.

ής Tura.: ϊ) U, ή F, ώς MAGH

δόξαιεν F,

γην Η 1

δόξαι MGH,

δίξαι Α

τό

13 τά αδτά Η : τοιαύτα MAG, 15 ποιεϊβθαι Η 1

δέ GH 3 : om.

16 δπερ U F : ώπερ MGH, ώσπερ Α

96 5

PHILONIS

ευρηται.

πρός δέ τουτφ κάκεΐνο

λογιστέον,

δτι

ó

μέν γης | έργάτης p. 301 M.

προς Εν τέλος, τόν μισθόν, άφορων — εμμισ&ος γάρ ώς έπίπαν οδτος —

οδδεμίαν έχει φροντίδα του καλώς έργάσασθαι,

πολλά άν έθελήσαι καί των ιδίων τι

υπέρ

του

χαί

τό

χωρίον

δ

μέντοι γεωργός

είσφέρειν καί προσαναλίσκειν οίκοθεν

δνήσαι

καί πρδς μηδενός

των

ίδόντων

5

μεμφθήναι* βούλεται γάρ οδχ έτέρωθέν πόθεν, οίλλ' έκ των γεωργηθέντων 6

ευτοκία χρωμένων άνά παν ετος τους καρπούς άναλαμβάνειν.

ούτος τά

μέν άγρια των δένδρων ήμεροΰν, τά δ' ήμερα έπιμελείαις συναύξειν, τά δ' υπό πλεοναζουσης τροφής κεχυμένα τομαΐς στέλλειν, τά δ' καί

πεπιλημένα

έπιφύσεων

έκτάσεσι

μηκύνειν,

καί

πολοκληματοΰντα κατά γης τείνειν έν οδ πάνυ δέ μή εΰκαρπα έτερων εις τδν πρός ίυμφυεστάτΐβ

ένώσει

τυγχάνει ταδτόν, 7

βελτιοΰν

ώς

τους

ταΐς

έθελήσει

—

ευγενή ίο

βαθειαις τάφροις,

ρίζαις κορμον

θετοί>ς παΐδας

έσΐαλμένα

δσα. μέν

καί

γάρ

γένεσιν

δσα

ένθέσει

έπ'

καί

ανθρώπων

άλλοτρίοις διά τάς

σφετέρας οίκειουμένους άρετάς παγίως έναρμόζεσθαι—· μυρία τοίνυν και 15 αδτόπρεμνα pt'Catç αδταΐς άνασπάσας κατέβαλε τάς εις

εδκαρπίαν (έκ-)

φύσεις έστειρωμένα και τοις φέρουσι μεγάλην ζημίαν έκ του παραπεφυτεδσθαι πλησίον ένεγκόντα. τοιαύτη μέν τις έστιν ή περί τά βλαστάνοντα έκ

γης

φυτά

τέχνη,

την

δέ

ψυχής

γεωργικήν

έν μέρει πάλιν έπι-

σκεψώμεθα. 8

20

( 2 . ) Πρώτον μέν τοίνον σπείρειν ή φυτευειν άγονον οδδέν έπιτηδεύει, πάντα δ' ήμερα άνθρώπφ·

9

καί καρποτόκα φόρους

τούτον

γάρ

άρχοντα

ή

έτησίους οίσοντα τ φ

φύσις

δένδρων

άλλων δσα θνητά άπαξ απάντων άνέδειξεν. τις

ημών

από της γης, ή εχανε τό στόμα αδτής δέ£ασθαι τδ αιμα του αδελφού σοο èx της χειρός σοο, η έργα τήν γην, και οδ προσθήσει την ίσχον αδτης δούναι' 15 σοι" (Gen. 4,11.12).

πώς οδν άν τις περιφανέστερον έπιδεΐίαι δύναιτο, 22

δτι γης έργάτην άλλ' οδ γεωργον ó νομοθέτης νομίζει τον φαΰλον, ή τόν τρόπον τούτον; οδ μήν ύποληπτέον ή περί ανθρώπου χερσί χαί ποσί χαί τη άλλη δυνάμει τοΰ σώματος ένεργεΐν ixavoo ή περί γης δρεινής χαι πεδιάδος είναι τόν λόγον, αλλά περί των χαθ' 20 ημών δυνάμεων· ματεύεσθαι

συμβέβηκεν

άπάσας ήδονάς.

ίχαστον

τήν γαρ τοΰ φαύλου ψοχήν περί ουδέν άλλο πραγή

το γήινον

σώμα

χαί

τάς

του

σώματος

ó γοον πολύς δμιλος ανθρώπων τά γης έπιών κλίματα 23

και άχρι τών περάτων φθάνων αδτης καί τά πελάγη περαιουμενος χαί τά έν μοχοϊς θαλάττης άναζητών

χαί

μηδέν

μέρος έών τοΰ παντός

25 άδιερεύνητον άεΐ χαι πανταχού πορίζει ταύτα, δι' ων ήδονήν συναυξήσει· χαθάπερ γάρ οί άλιεοόμενοι δίκτυα καθιάσιν έστιν δτε μήχιστα πολλήν 24 έν κύχλφ περιβαλλόμενοι θάλατταν, ιν' ώς πλείστους έντδς ληφθέντας

1 εόανδρουμέναις Α 2 άνδρίας AG 2. 3 τό βωφροαόνης—άπάαης om. G 2 tertium τό] xal UF 3 τι om. AU 3. 4 τών της άγρία« λεγομένης Ü F : της λεγομένης άγρίας ceteri άγρίας δλης Mang. (cf. De opif. § 40): άγριαζοόσης A, άγριος μούσης ceteri 4 μέν μη U F : μέν où GH 3 , δη ΜΑ(Η'?) φέρει Α δύναται Α 5 αί/τό coni. Cohn 6 άναγχαΐον χαί χρήβιμον F 7 Μωυβής U F : om. ceteri 9 την GH 3 : om. MAUFH 1 φέρουσαν UH: έπιφέρουβαν MAGF 10 είργασμένος F 12 χαταφοραται A'U 13 αύτη ς y 14 ή ίργδ MGHL 1 : 3 ή έργα Α, είργάσΐ) U, ή έργάοη F L αίιτής Turn. 17 μήν] μή L άποληπτέον Μ(Η'), άπολειπτέον Α 17. 18 χερσί χαί irosi U F : χερσίν ή ποβΐ ceteri 18 τοΰ σώματος ένεργεΐν DF: ένεργεΐν τοΰ σώματος ceteri γης F : της ceteri 20 ούδενός άλλου Α 22 ras. 2 litt, ante Ανθρώπων Η (τών Η 1 ?) 23 μέχρι coni. Jessen 25 ταύτα om. UF 7*

100

PHILONIS

άρκυων οια τειχήρεις γεγονότα? {χθυας συλλάβωσι, τόν αότδν τρόπον ή πλείστη μοίρα ανθρώπων οόκ έπΐ μέρος θαλάττης μόνον, | αλλ*

έφ' ρ. 304 Μ.

απασαν την ύδατος καί γης και αέρος cpúcJtv τά πάναγρα, ώς οί ποιηταί που φασι, λίνα τείνασ' απαντα πανταχόθεν δι' ηδονής άπόλαυσίν τε καί 25 χρηαιν άγκιστρευεται· καί γάρ γήν μεταλλευουσι καί τά πελάγη διαβαίνουσι

δ

καί ταλλα πάντα δσα ειρήνης καί πολέμου εργα δρώσιν, δλας άφθόνοος ώς βασιλίδι ήδονη πορίζοντες,

οί

γεωργίας

μεν

αμύητοι

δρέπεται

ψυχικής,

ή

σπείρουσα καί φυτευουσα τάς άρετάς

καρπόν

τόν εόδαίμονα

βίον απ' αότών, έργασάμενοι δέ καί

μεθοδευοντες τά φίλα τη σαρκι

και τόν συνθετον χουν, τον πεπλασμένον ανδριάντα, τόν ψυχής εγγιστα ίο οίκον, δν άπί> γενέσεως αχρι τελευτής, άχθος τοσούτον, οόκ αποτίθεται νεκροφοροΰσα, μετά σπουδής της πάσης οίκειουμενοι. 26

(6.)

Ώ ς μεν ουν γεωργίας Ιργασία γης καί γεωργού γης έργάτης

διαφέρουσιν, ειρηται. σκεπτέον δέ, μη και άλλαι τινές είσιν ?δέαι συγγενείς των ε?ρημένων, διά την έν τοις δνόμασι κοινωνίαν έπικρυπτουσαι τάς έν 15 τοις πράγμασι διαφοράς· είσΐ δέ γε ας άναζητοΰντες εδρομεν διτταί, περί 27 ών τά προσήκοντα, έάν οίόν τε η , και γης έργάτην

λέξομεν.

δόίαντας άδιαφορεϊν

διάνοιαν άλληγορουντες μακρψ

αδτίκα τοίνυν ώς γεωργον

αλλήλων

εδρομεν έν τοΐς κατά

διεστηκότας, οδτως ποιμένα και κτηνο-

τρόφον μέμνηται γάρ ποτέ μέν κτηνοτροφίας ποτέ δ' 28 νομοθέτης,

καί

έπιτηδευσεως

οι

γε

μη

λίαν

συνωνυμουσας

ήκριβωμένοι

αδ ποιμενικής ó 20

τάχα που

τής

αδτής

υπολήψονται προσρήσεις είναι, είσι δέ γε

29 πραγμάτων διαφερόντων έν ταΐς

δι'

όπονοιων άποδόσεσι·

και γάρ εΐ

τοΐς θρεμμάτων προεστηκόσιν άμφότερα έπιφημίζειν εθος κτηνοτρόφων καί ποιμένων è νάματα, αλλ' ου γε τω την ψυχής αγέλην έπιτετραμμένφ 25

1 γεγονότα; G U F H : γεννώντας ΜΑ 2 μέρους U F

μόνον U F :

4 φησι G

διαβάλλουυι M A F Ï Ï 1

φυτεύβασα F

1 4 αλλαις U διττάς U

εδρωμεν A F 19 μακράν U F

18. 19

ceteri

12 έκροφοροϋαα Α , οΰντες s. s. A 2 12 τής om. U F

εδρομεν G H :

17 έάν] ώς áv Α

λέξωμεν Μ

άτελη M L 2 , άτελεϊ A G H L 1

εδρωμεν ΜΑ, είιρήαο1 8 διαφορεΐν Α

έν τοΐς καθ' όπονοιων Mang. (¡mmo καθ 1 ΰπόνοιαν)

συνώνυμους U F AH

13 καί γεωργούσης έργάτης

16 γε om. Α

οδτως Μ A G I I : οδτω ώς U F

άπηχριβωμένοι F

7 ήδονήν U

1 0 εχθιστον olim coniciebam

¿ποτίθεναι Α 2

12. 1 3 βπουδής — γης om. G μεν U F

τά άλλα M U F I I

9 έργαζόμενοί ν

11 5γκον Mang. AF

λαβωοι U F

3 καί post γης om. M

τείνας άπαντα ΜΑΗ 2 , τείνας δπαν U, τείνααα πάντα G, τείνας F H 1

5 διαβαίνουβι G U H 2 : 8

ίχθύας U F : ίχθυς ceteri om. ceteri

25. 26

21 οί γε] εί γε A , oí F 2 4 έπκρημίζει Α

άγέλην — φαύλος om. U

2 5 ου I I : ουν 25

άγέλην

F:

DE A G R I C U L T U R A

101

λογισμψ · φαύλος μεν γαρ ών ó άγελάρχης ούτος καλείται κτηνοτρόφος, αγαθός δέ καί σπουδαίος δνομάζεται ποιμήν. αυτίκα·

δν δε τρόπον, έπιδείξομεν

(7.) ή φύσις ή μ ώ ν έκα'στω κτήνη συγγεγέννηκε,

της

ψυχής 30

ώσπερ από μιας ρίζης ερνη διττά άναβλαστούσης, ών το μέν άτμητον 5 όλον δι' δλων έαθέν έπεφημισθη νους, τό δ'

έξαχη σχισθέν ζΐς επτά

φύσεις πέντε των αισθήσεων χαί δυεΐν άλλων δργάνων, φωνητηρίου τε χαί γονίμου, αυτη δέ πάσα ή πληθυς άλογος ουσα χτήνεσιν άπειχάζεται, 31 πληθύι δέ νόμψ φύσεως ήγεμόνος

è£ ανάγκης

δει.

έπειδάν

μέν

ουν

ρ. 305 Μ. άπειρος αρχής αμα και | πλούσιος έξαναστάς άρχοντα έαυτόν αποφήνη, 10 μυρίων αίτιος κακών γίνεται τοις θρέμμασιν-

αυτός μέν γαρ άφθονα 32

παρέχει τά έπιτήδεια, τά δέ άμέτρως έμφορούμενα δπό πλεοναζούσης τροφής ¿¿υβρίζει — κόρου γάρ ύβρις εγγονον γνήσιον — , έξυβρίζοντα μέντοι σκιρτά καΐ αφηνιάζει και χατά μέρος σχιδνάμενα διαλύει το τής αγέλης συντεταγμένον 15 αρχομένων δύναιτο

στίφος,

ιδιώτης

ó

δέ

τέως

άνεφάνη,

συλλαβεΐν

ές

ήγεμών

και

υπαρχής

καταλειφθείς

έπιτρέχει

μέν

υπό

των 33

σπουδάζων,

χαί δπαγαγέσθαι·

δταν

δέ

ει

τι

άδυνατη,

στένει χαί κλαίει την ιδίαν καχίζων εύχέρειαν και έαυτον των συμβεβηκότων

α?τιώμενος.

τούτον

δη

τον τρόπον

χαί

τά

των

αισθήσεων 34

θρέμματα, έπειδάν ó νους ύπτίως χαί ρ^θυμως ε χ η , τής των αισθητών 20 απλήστως

έμφορούμενα

άφθονίας

πλημμελώς δ π η τύχοι φέρεται, μένοι τα

άπαυχενίζει

τε

και

σκιρτά

χαί δφθαλμοί προς πάντα

ορατά, χαί S μ ή θέμις όρδν, έζώχειλαν,

χαί

και

άναπεπτα-

άκοαί

πάσας

φωνάς παραδεχόμεναι και μηδέποτε πληρούμεναι, διψώσαι δέ άει περιεργίας

καί

φιλοπραγμοσύνης,

25 έκπεφοιτήκασιν.

1 λογισμός Μ UF

δέ

δπου

καί

ουγγεγένηται F είς G H 2 : om. ceteri

add. εσχεν U

δυοϊν ν

δέ] τέ MAF

12 εχγονον conicio τι om. U F

άπαυχενίζεται

ceteri ΜΑΗ

xai

AF

22 έξώχειλαν

θέρου Α

p o s t φύσεις άλογος om. U F

scripsi:

9 έξαναστάς M A G H :

14 τέως] γε ώς U F

16 αδύνατης U 20. 21

21 τύχοι U: τ ύ χ η F

( s u p r a ser. u t vid. ντα II)

4 ών] έξαχ^ M a n g . :

8 πληθύι M F : πληθύει Α , πληθυς U, πλήθουσα G H

δει scripsi: αίει Μ, άει U, δέεται G , έπιδέεται Η , om. A F προεξαναστάς U F

2. 3 αύτίκα έπιδείξομεν

6 φύσις G F H

7 αύτη A U

χτήνεσιν U F : κτήνει ceteri

τρέχει conicio

χλεύης

τη ψυχή U F

δ 1 (άλογον) conicio

5 έπευφημίσθη νοΰς Α

έξ άρχής codd.

20

άνελευθέρου

2 έπιδείξομεν G U F H : έπιδείξωμεν ΜΑ

3 χτήνει U F

ώς U F

εστι

( 8 . ) έπεί πόθεν άλλοθεν τά πανταχού τής οικουμένης 35

*αί

πλημμελώς — ¿φθαλμοί

21. 22 άναπεπταμενοι G U F : έξιοχείλοντα G ,

15 περι-

19 Ιχει Α

έζωχείλοοσι MF,

23. 24 περί άργίας A

UF:

om.

άναπεπταμένα

έξοχε&ουσι A U H 24 χαί έλευ-

102

PHILONIS

θέατρα νομίζομεν α μ ύ θ η τ ω ν μυριάδων

άνά πάσαν ήμέραν

πληροΰσθαι;

οί γάρ ακουσμάτων καί θ ε α μ ά τ ω ν ήττους και ώ τ α καί δφθαλμους

χωρίς

ήνιών έάοαντες φέρεσθαι *αι κιθαριστάς καΐ κιθαρψδους x a l πάσαν την κεκλασμένην *αΙ άνανδρον

μουαικήν

περιέποντες,

ετι Sà δρχηστάς

καΐ

τους άλλους μίμους άποδεχόμενοι, δτι σχέσεις καΐ κινήσεις έκτεθηλυμμένας ίσχονται καί κινούνται, τδν έπί

σκηνής αεί πόλεμον

συγκροτοΰσι

5

μήτε

τ η ς των ίδιων μ ή τ ε τ η ς των κοινών έ π α ν ο ρ θ ώ σ ε ω ς πεφροντικότες, άλλά τόν έαυτών οί δυστυχείς διά τ ε ¿ φ θ α λ μ ώ ν καί ώ τ ω ν άνατρέποντες βίον. 36 άλλοι δέ είσιν γεΰσιν

ώσπερ

οί έκ

τούτων δεσμών

έλυσαν·

ποτών (άπόλαυσιν) αφετος έπιλέγεται κάν

αί

καί πεΐναν της

άθλκότεροι εδθυς

άληκτον

γαστρος

καί

ή

δέ

κακοδαιμονέστεροι, προς

όρμήσασα

καί άπληστον

άποπληρωθώσι

πάσαν

τ ά τε ίσχει

δείαμεναί,

σιτίων

ηδη

ο"ϊ

την

τε

καί

ίο

εότρεπισθέντα

τών απόντων, σπαργώσαν

ετι

ώς, καί

μαιμώσαν την άεί κενήν έπιθυμίαν περιβλέπεσθαι και περιφοιταν, μ η τ ί που παροραθέν λείψανον άφεΐται, 37 έ π ι λ ι χ μ ή σ η τ α ι .

γαστριμαργί^

συνουσίας ήδονή άργαλεωτάτην πολλής προς μέχρις

καί

ου χάριν

ή

δπαδός οΐστρον

έκ

μίξεις

φύσεως

και ή

ακολουθεί καί

λύτταν

καί άκρατου

καί

οόκέτι κρατεΐν έαυτών δύνανται, ρ. 306 Μ.

έπειγόμενοι

τοΰ πάθους

πυρός δίκην 15

άνεπίσχετον

δταν γάρ υπό δψοφαγίας

άνθρωποι π ι ε σ θ ώ σ ι ν ,

έρωτικάς

äv τον πολ!>ν

3 8 δυνηθώσιν.

τοίνυν

εκτοπον

έπιφέρουσα·

I μέθης

δε τάς

μανίαν

ίνα καί τούτο παμφάγου

κωμάζουσι

άποχετευσάμενοι

καί

θυραυλόΰσι, 20

βρασμον

ήρεμήσαι

φύσις ώ ς εοικεν όπογάστρια τα συνουσίας

όργανα έδημιουργησε, προλαβοΰσα δτι λ ι μ φ μέν ου χαίρει, πλησμονή δε 39 Ιπεται καί πρός τάς

ιδίας ένεργείας

1 νομιζόμενα UF 3 φέρεσθαι 5 έχτεθηλυμμένας A G : έχτεθηλυμένας UF συγχροτουντες U F L a δυστυχείς UF άναστρέφοντες

ύπανίσταται.

(9.)

τους οδν

τοις

U F : αίρεσδαι ceteri 4 δέ] τέ UF ceteri 6 χοινοΰνται F πΜεμον άει 7 prius της om. UF 8 έαυτόν A oía A 9 δ' UF eíal τούτων Η 2

10 ή δέ GFH 2 : ήδη δέ MAU(H') πάσαν MAUH 1 : πάν GFH 3 10. 11 σιτίων et ποτών MAUH 1 : σιτίον et ποτόν GFH 2 11 άπύλαυαιν addidi άφέτως AU όρμήσασαν Α 3 τά τε U F : τά ceteri 12 άληπτον Α 13 αί Η 2 : δίχα MAG, αϊ δια UFH 1 μαργώσαν L 2 14 μαιμώσαν] μεμηνυϊαν UF καινών Α 15 που] τοΰ UF παροραθέντος F άφεΐται U F : άφετον ceteri ϊνα U F : είναι ceteri 16 έπιλιχμήσηται scripsi: έπιλιχμήσηται UFL 2 , έπιλιχνήσηται MAG(II'), έπιλιχνεύσηται H 2 L' ή ΜΑ 19 πλησθώσιν UF 20 έπεγειρο'μενοι Mang, xat om. UF 22 ώς om. G UFH τά] τάς F 23 δημιουργήσαι UF προλαβοΰσα A U F : προκαλούσα Μ, προβάλλουσα GH, προσλαβοΰσα L a , προσβάλλουσα L 1 λιμώ μέν oò χαίρει U F : om. ceteri 23. 24 χαίρει, πλησμονή δέ έπειτα καί coni. Mang. 24 Επεται] τέρπεται conicio ένεργείας] χρείας UF

DE AGRICULTURA

103

θρέμμασι τούτοις έπιτρέποντας άθρόων ών δρέγονται πάντων έμφορεϊσθαι κτηνοτρόφους λεχτεον, ποιμένα; δ' Ιμπαλιν δσοι τά τε άναγχαΐα χαΐ αότά μόνα τά έπκήδεια παρέχουσι κεριτεμνόμενοι χαί άποχόπτοντες τήν περιττήν χαί αλυσιτελή πδσαν αφθονίαν, ήτις άπορίας χαί ένδειας οδχ 5 ήκιστα βλάπτει, πρόνοιάν τε πολλήν εχουσι το5 μή έξ αμελείας xai ραθυμίας νόσησαν τήν αγέλην εόχόμενοι χατασκήπτειν νόσους έπιγενέσθαι.

μηδέ τάς εξωθεν

είωθυίας

στοχάζονται δέ ούδεν ήττον xal toû 40

μή διασπασθεισαν αότήν σποράδην διασχεδασθήναι, φόβον έπανατεινόμενοι τόν σωφρονιστήν των λόγψ μηδέποτε πειθομένων χαί κολάσει χρώμενοι 10 συνεχεΐ, μετρία μέν χατά των ιάσιμα νεωτεριζόντων, άφορήτφ δέ κατά των ανίατα· τό γάρ είναι δοχοϋν άπευχτόν μέγιστον αγαθόν άφραίνουσιν, ή

χόλασις,

ωσπερ

τοις

τά

σώματα

χάμνουσιν

ai

ίατρικαΐ

υλαι.

(10.) ταύτα τά έπιτηδευματα ποιμένων έστίν, οι των συν ήδονή βλαβερών 41 τά μετά αηδίας προτιμώσιν ώφέλιμα.

ούτως γόΰν σεμνόν xal λυσιτελές

15 νενόμισται το ποιμαινειν, άστε τό μέν ποιητιχόν γένος τους βασιλέας ποιμένας λαων ειωθε χαλεΐν, ó δέ νομοθέτης τοός σοφούς, οî μόνοι προς άλήθειαν βασιλείς είσιν· άρχοντας γάρ αυτούς ώς 3ν ποίμνης εισάγει της ανθρώπων άπάντων άλογου φοράς, διά τούτο xal τ φ τελειωθέντι έξ 42 ασχήσεως 'Ιακώβ τήν ποιμενιχήν έπιστημην περιήψε· ποιμαίνει γάρ ούτος 20 τά πρόβατα Λάβαν (Gen. 30,36), της του άφρονος ψυχή; τά αισθητά μόνα xal φαινόμενα νομιζούσης αγαθά, χρώμαα και σχιαΐς ήπατημένης xal δεδουλωμένης- λευχασμός γάρ έρμηνεύεται Λάβαν.

καΐ Μωυσεί τ φ 4Β

πανσόφφ τήν αότήν τέχνην άνατίθησι* χαί γάρ ούτος ποιμήν άποδειχνυται διανοίας τδφον προ αληθείας άσπαζομένης xal πρό του εΐναι τό δοχεΐν ρ. 307 M. I άποδεχομένη;· περισσός γάρ Ίοθόρ έρμηνεύεται, περιττόν δέ χαί έπεισ26 ηγμένον άπλανεΐ βίφ προς άπάτην τύφος, φ χαί τά χατά πόλεις έτερα

1 άθρόων U: άθρόον ceteri 2 δέ Μ τε om. UF 3 μόνα om. Η, μόνα τά om. L 1 τάπιτήδεια F 4 ¿γηοιτελή Ο ήτις MGUF: ή της Α, ήπερ Η 5 ήττον coni. Hang. Ιχουσιν υπέρ του UF 8 σκεδααθήναι UF 9 τον] του U λόγων UFH1 χρώμενοι GH'L1: ερωμένων ceteri 10 μέτρια MAUF άψόρητα AUF 10. 11 δέ xaxà *βτ' αότών άνίατα Α 11. 12 ή »¿Χασίς άφραίνουβιν Α 12 αϊ χολάσεις UFLa 14 μετοί αηδίας UFL*: μεγάλα ϊδια MAHL1, μή μεγάλο ήδια G προτιμώοιν Hang.: περιποιοΰσιν UFL*, περιποιήαειεν MGH1, περιποιήσειν Α, περιποιήσειαν H 2 L' οδτως ούν UF 15 τους om. UF 20 της post ψυχής add. mg. Η 21 μόνον UF Χρήμα« Of οχιάς U, αχήμασι coni. Mang. 22 Λάβαν. Μωαεϊ γάρ L Μωυαε'ι U : 1 Μωυσή F, Μωσεί MGH, Μωσή Α 23 άνατίβηοι UF: άναδίδωοι ΜΑΗ , μεταδίδωσι GH* 24 προ άληβείας GH3: προς άλήθειαν MAUFH· δοχεΐν] άδιχεϊν U 25 Ίοθώρ U, ό ' Ιοθόρ GH δέ] γάρ UF 26 άπλανή βίον Α

PHILONIS

104

παρ' έτέραις, oò τά αυτά δίκαια παρά πασιν, έ'θος είσηγεΐσθαι τά xotvà της φύσεως και ακίνητα νόμιμα

ουδ'

οναρ

?δόντι·

λέγεται

γάρ

2τι

„Μωυσής ην ποιμαίνων τά πρόβατα Ίοθόρ τοΰ ιερέως Μαδιάμ (Exod. 44 3,1).

ó δ' αυτός οδτος εύχεται,

μή ώς άνεπιτρόπευτον ποίμνην τον

οχλον καί λεών απαντα της ψυχής άφεθηναι, τυχεΐν δε άγαθοΰ ποιμένος

5

έξάγοντος μέν από των αφροσύνης καί αδικίας καί πάσης κακίας δικτύων, είσάγοντος δέ είς τά παιδείας καί

της οίλλης αρετής δόγματα·

„έπι-

σκεψάσθω" γα'ρ φησι „κύριος δ θεός των πνευμάτων και πάσης σαρκός άνθρωπον έπΐ της συναγωγής ταύτης"· είτα ολίγα προσειπών έπιφέρει· „καί ουκ εσται ή συναγωγή κυρίου ώσεί πρόβατα, οις ουκ έ'στι ποιμήν" ίο 45 ( N u m . 2 7 , 1 6 . 1 7 ) .

( 1 1 . ) αλλ' ουκ άξιον ευχεσθαι μή χωρίς έπιστάτου

καί ήγεμόνος έαθήναι το συγγενές καί συμφυές ημών έκάστψ ποίμνιον, ώς μή τής φαυλοτάτης των κακοπολιτειών δχλοκρατίας, ή παράκομμα της άριστης δημοκρατίας έστίν, άναπλησθέντες θορύβοις

καί ταραχαΐς

46 καί έμφυλίοις στάσεσιν αει χρώμενοι διατελώμεν; ου μήν άναρχία μόνον 15 όχλοκρατίαν τίκτουσα δεινόν, άλλ' ή καί παρανόμου καί βίαιου τινός έφ' ήγεμονίαν έπανάστασις·

τύραννος γάρ έκ φύσεως έχθρός, πόλεων

μεν

άνθρωπος, σώματος δε καί ψυχή? *αί των καθ' έκάτερον πραγμάτων δ 47 τήν άκρόπολιν έπιτετειχικώς έκάστψ θηριωδέστατος νους. αλυσιτελείς δε ουχ αύται μόνον αί δεσποτεΐαι, άλλά καί των λίαν έπιεικών άρχαί τε 20 και προστασίαι*

χρηστότης γάρ πράγμα ευκαταφρόνητον καί έκατέροις,

άρχουσί τε καί υπηκόοις, βλαβερόν, τοις μέν έκ τής των υποτεταγμένων

1 π α ρ ' om. U F δίκαιος U Μωσής ceteri πεοτον U F :

où U F : οδ ceteri 2 καί om. U F Ίοθώρ U

αν έπιπρέπη τήν Μ,

τήν Η, äv έπιτρέπειν τήν L

αυτά M a n g . : δυνατά codd. δτι] δτι καί Α

3 Μωυσής

4 — 7 μή — δόγματα mg. Η αν έπιπρέπει τήν G,

äv έπιτρέποι τήν Α ,

4. 5 τον οχλον om. Α

äv έπιτρέπει

5 καί λεών scripsi (και

λαόν Mang.): κλαίων Μ, κλ ων (sic) G, κλοιόν Α, κελεόων U F , καλών Ρ. τοΰ F

6 έξαγαγόντος F

καί πάσης] δικτύω G

δέ είς τάς Μ, δ ' είς τάς F , δεϊ τάς U της πάσης F

ώσεί πρόβατα] είς ποίμνιον U, ώς ποίμνιον F á p ' conicio ceteri

οί>κ U F H L 2 : oiv M A G L 1 13 φαυλότητος της τών F

των πατέρων

10 Ισται] ά'ρα F

εστίν αώτοίς ποιμήν U F άξιος U κακοπολιτών U F H

δέ] δέ

7 είααγαγόντος U F

8 γάρ φησι] λέγων Η

9 άνθρωπον U F H : άνθρώπων MAG

UF:

4 άνεπιτρό-

11 ά λ λ ' ]

12 συμφυές U F : ευφυές όχλοκρατίας F L 2 :

όχλοκρασίας ceteri 14 δημοκρασίας Α 16 όχλοκρατίαν F H : όχλοκρασίαν ceteri (etiam L) δεινόν τίκτουσα U άλλά καί ή Α παρανο'μου τινός καί βιαίου Α 17 τύραννος — έχθρός om. U F

post πόλεων add. ή Μ, εί A

ó U F : a n t e θηριωδέστατος pos. ceteri δ ' UF

20 έαυταΐ U, al αύταΙ F

al H, post καί add. έτέρων αί F

18 ετερον MA

19 άκρόπολον] έλέπολιν coni. Mang, ai U F : om. ceteri 20. 21 τε καί] τε U

καί corr. in καί 21 χρηστότητος F

DE

ε?ς αύτοϊχ δλιγωρίας

105

AGRICULTURA

μηδέν μήτε

ίδιον

μήτε χοινόν έπανορθώσασ&αι

δυναμένου, εστι δ' οτε καί τάς ηγεμονίας άναγκαζομένοις άποτίθεσθαι, τοις δέ εκ συνεχούς της προς τους άρχοντας ¿λιγωρίας πειθούς ήμεληκόσι καί

άδεώς

έπΐ

μεγάλου

κακού

κτήσει

περιποιησαμένοις

αδθάδειαν.

5 τούτους μέν (οδν) θρεμμάτων, έκείνους δέ κτηνοτρόφων ουδέν νομιστέον 48 διαφέρειν· οί μέν γάρ τρυφδν έν άφθόνοις υλαις άναπείθουσιν, οί δέ τον κόρον αδυνατούντες φέρειν έζυβρίζουσι. χρή δέ ώσπερ αίπόλον ή βουκόλον ρ. 308 Μ. ή ποιμένα ή κοινώς νομέα τον ήμέτερον άρχειν νουν το | συμφέρον προ του ήδέος έαυτφ τε καί τοΐς θρέμμασιν αίρουμενον.

(12.) ή δέ τοΰ 49

ίο θεοΰ έπίσκεψις πρώτον σχεδόν καί μόνον αίτιον τοΰ τα μέρη της ψυχής μη άνεπιτρόπευτα

άφεθηναι, τυχεΐν δέ άνυπαιτίου καί πάντα αγαθοί

ποιμένος· ου κατασταθέντος άμήχανον την σύνοδον της διανοίας γενέσθαι σποράδα.

υπό γάρ μίαν καί την αυτήν συνταξιν έξ ανάγκης φανεΐται

προς την ένος έπιστασίαν άφορώσα, Ιπεί

τό γε πολλαΐς δπακουειν

15 άρχαΐς άναγκάζεσθαι βαρυτατον άχθος, ούτως μέντοι τό ποιμαίνειν έστίν 50 αγαθόν,

ωστε ο6 βασιλεΰσι

μόνον καί σοφοΐς

άνδράσι

και

ψυχαΐς

τέλεια κεκαθαρμέναις αλλά καί θ ε φ τψ πανηγεμόνι δικαίως ανατίθεται, τουτου δέ έγγυητής οδχ

ó τυχών

αλλά προφήτης έστίν, ψ

καλόν

πιστευειν, ó τάς υμνφδίας άναγράψας· λέγει γάρ ώδε· „κύριος ποιμαίνει 20 με, καί ουδέν με υστερήσει" (Psalm. 22,1).

τοΰτο μέντοι

το ασμα 51

παντί φιλοθέω μελεταν έμπρεπές, τψ δέ δή κόσμο» καί διαφερόντως· καθάπερ γάρ τινα ποίμνην γήν καί υδωρ καί αέρα καί πυρ καί δσα έν τούτοις φυτά τε α3 καί ζφα, τά μέν θνητά τά δέ θεία, έτι δέ ουρανοΰ φυσιν καί ήλίου καί σελήνης περιόδους καί τών άλλων αστέρων τροπάς 25 τε αυ καί χορείας έναρμονίους δ ποιμήν καί βασιλεύς θεός άγει κατά

1 μήτ' Α 2 8è MGH άναγκαζόμενος Μ 3 τοϊς δέ έ* AGH: τοίς έ* Μ, της δέ UF ήμεληκότι U 4 χαί άδεώς Cohn: κατά δέος U, χαταδεές ceteri, μετ' αδείας olim coniciebam περιποιησαμένης Α αόθάδειαν F H a : αύθαδεία ceteri 5 ουν addidi 9 αύτώ UF 10 σχεδόν καί μόνον U F : σχεδόν μόνον MAG, μόνον σχεδόν Π 12 ou] oò U 14 έπίστασιν U F άφορώσα U F : άφορώσαν ceteri έπί A 16 ώστ' UF 17 τέλεια MAGH: om. UF, τελείως conicio παντός ήγεμόνι A 18 άλλα καί GH 19 6 τάς om. F 20 λεγέτω καί ¡Εκαστος έν μέρει το αυτό τούτο, τό γάρ ante τοΰτο add. Η ex ρ. 106,7 τούτο μέντοι τό] τοιούτον Η 21 ευπρεπές GH καί U F : om ceteri 22 γάρ om. MAH 1 22 ποικρήν U, ποιηράν F 23 ζώων Μ τε αυ Η: om. ceteri 25 ταύτα cr¡ πάντα ante 6 ex Eus. recipi vult Cohn 6 UF Eus : ώς GH, om. MA καί om. U 6 θεός GH a

25—106,3 Euseb. Pr. Εν. VII 13 . . .

6 δ' αότός έν τιΰ περί γεωργίας προτέρψ καί ulòv

106

PHILONIS

δίκην και νόμον, προστησάμενος τον δρθδν αδτοδ λόγον και πρωτόγονον uíóv, 8ς τήν έπιμέλειαν της ιεράς ταύτης αγέλης οίά τις μεγάλου βασιλέως ύπαρχος διαδέχεται·

χαί γάρ είρηταί που·

άγγελόν μου εις πρόσωπον 52 23,20).

„'Ιδού έγώ είμι, αποστέλλω

σου του φυλάίαι σε έν τη όδψ" (Exod.

λεγέτω τοίνυν χαί δ χόσμος απας, ή μεγίστη χαί τελεωτάτη

5

του δντος Οεοδ ποίμνη· „κύριος ποιμαίνει με, χαί ουδέν με υστερήσει". 53 λεγέτω χαί ίκαστος των έν μέρει τδ αότό τούτο μή τη διά γλώττης χαί στόματος ρεουση φωνη προς βραχεΐαν αέρος έξικνουμένη αλλά

τη

της

διανοίας

εδρυνομένη

χαί

των

τοδ

παντός

μοΐραν, άπτομένη

περάτων* | άμήχανον γάρ των έπιβαλλόντων Ινδειαν είναί ;ινος έπιστα- ρ. 309 Μ. τοΰντος θεού πλήρη χαί τέλεια 54 χαρίζεσθαι.

(13.)

τάγα&ά τοις οδσιν απα( ιν είωθότος 11

παγχάλη δέ εις όσιότητα

παραίνεσις

ή

διά τοδ

λεχθέντος $σματος · τψ γάρ οντι ó μέν πάντα τά άλλα δοκών έχειν, τη δέ ένός προστασί^ δοσχεραίνων, ατελής καΐ πένης· ήτις δέ υπό θεοΰ ποιμαίνεται ψυχή το §ν χαί μόνον έχουσα,

ου τά πάντα έκκρέμαται, 15

άπροσδεής είκότως έστίν άλλων, οδ τυφλόν πλούτον, βλέποντα δέ χαί 55 σφόδρα δξυδορκοδντα θαυμάζουσα. τονον χαί δυσαπάλλακτον

τούτου πάντες οί μαθηταΐ ε?ς συν-

έρωτα ήλθον,

56 έξεπόνησαν ποιμενιχήν έπιστήμην.

διό χτηνοτροφίαν

γελάσαντες

τεκμήριον δέ· δ τήν περί σώμα καΐ

τάς χενάς δόξας όπόθεσιν αεί μελετών 'Ιωσήφ, άρχειν μέν και έπιστατεΐν 20

1 prius xal om. Eus αύτοΰ codd. alterum xal Eus: om. codd. 1. 2 πρωτογονον ulèv om. U 2 ante 8ς add. προστησάμενος αότοΰ τόν άρχάγγελον οδ τήν προσωνυμίαν λέγειν oò* άναγκαϊον UF, προστησάμενος αύτοΰ circumpunxit F 8ς] ώς Α 3 διοτοίξεται F L a 3. 4 xal γάρ—δδώ DF, mg. L : om. ceteri, fort, recte 3 που om. D 5 λέγω A άπας ή] άπάση U F ή om. MAH 1 τελειότατη GUF 6 τοδ ίντος AGÜFH 1 : του ίντως ΜΗ3, τ φ οντι conicio θεοΰ om. U F μέ om. U 7 λεγέτω — τούτο om. Η 1 , add. m. ree., cf. supra ad p. 105,20 8 έξικνουμένην F μοίρα MA 10 ¿πιβαλόντων U ένδιαμείναι UF 11 άγαθά UF 12 δέ χαί είς H 6β:ότητα U F : ισότητα ceteri 13 τώ μέν γάρ F τά άλλα πάντα U F ίχειν add. Η 2 14 δ ' Α έπιστασία U F ήτις GUF: τίς ΜΑ, εί τις Η υπό] άπό UF 15 έκκρέμανται ΜΑ 16 έστίν είχότως Η, sed είκότως άλλων add. m. ree. 16. 17 πλοΰτον, βλέποντα δέ xal σφόδρα όξυδορκοΰντα Mang. : πλοΰτον βλέπουσα (βλέπουσα πλοΰτον U) σφόδρα δέ όξυδερκοϋσα χαί UF, πλουτον βλέπουσα τά δέ χαί σφόδρα όξυδορχοΰσα (όξυδερκοΰσα Η) ceteri 17. 18 σύντομον L 3 18 πελάσαντες UF, άπελάσαντες F s , a έλάσαντες L 19 i τήν] δταν ΜΑ

θεοΰ τόν πρωτόγονον αότοΰ λόγον τοΰτον όνομάζει τον τρόπον: Ταΰτα δή πάντα 6 ποιμήν χαί βασιλεύς θεός —διαδέξεται.

DE

αλόγου φύσεως οδκ

AGRICULTURA

έπιστάμενος —

107

πρεσβύταις

γάρ

Ι&ος έπι

τάς

άνυπευθύνους αρχάς καλεΐσθαι, νέος δέ έστιν ούτος αεί, κάν το χρόνου μήκει γήρας έπιγινόμενον ένέγκηται — , τρέφειν δε ε£ωί)ώς χαί συναύέειν υπολαμβάνει χαΐ τους φιλαρέτους πεΐσαι δυνήαεσθαι μεταβάλλειν 5 αδτόν, ίνα των αλόγων χαΐ άψυχων

ώς

περιεχόμενοι μηχέτ' ένευκαιρείν

δύνωνται τοις λογικής ψυχής έπιτηδεύμασι•

φησί γάρ· äv δ βασιλεύς 67

νοΰς της σωματικής χώρας πονθάνηται, τί τδ έργον όμών, άποκρίνεσόβ· άνδρες κτηνοτρόφοι το

εικός

έσμέν (Gen. 46, 3 3 . 3 4 ) .

δυσχεραίνουσιν,

ε?

ήγεμόνες

οντες

τοΰτο άκούσαντες χατά υπηκόων

τάξιν

εχειν

ίο δμολογήσουσιν · ot μέν γάρ τροφάς ταΐς αίσθήσεσι διά της των α?σ&η- 58 των άφόονίας εδτρεπιζόμενοι δούλοι γίνονται των τρεφομένων καθάπερ δεσποίναις οίκέται

φόρον

τελούντες καθ 1 έκάστην

ήμέραν

αναγκαϊον,

άρχοντες δέ οί τούτων έπιστατοΰντες καί τά περιττά της εις άπληστίαν ορμής αότών έπιστομίζοντες.

τδ μεν οδν πρώτον καίτοι το5 λεχθέντος 59

15 oò καθ' ήδονήν άκούσαντες έχεμυθήσουσι

περιττόν ηγούμενοι τδ μή

μαθησομένοις διαφοράν κτηνοτροφίας και ποιμενικής δφηγεΐσθαι, αυ&ις δέ δταν δ περί τούτων άγών ένστη, διαγωνιοδνται πάση δυνάμει και, πριν ανά κράτος έλεϊν, οδκ άνήσουσι τδ της φύσεως έλεύθερόν τε καί εδγενές και ήγεμονικδν τ φ οντι έπιδειίάμενοι·

πυν&ανομένου γοΰν του

20 βασιλέως „τί το έργον υμών;" αποκρίνονται· „ποιμένες έσμέν, καί οί πατέρες ημών" τοσούτον

(Gen. 47, 3).

αδχείν,

(14.) εϊτ

δσον ουδέ έπΐ τ φ

ουκ äv δόξαιεν επί ποιμενική 60 τοσούτψ κράτει τής αρχής

δ

προσομιλών αδτοΐς βασιλεύς; of γε οδχ αυτοίς μόνοις την προαίρεσιν του βίου τούτου μαρτυροΰσιν, αλλά καί τοις πατράσιν αότών, ¿ ς σπου-

1 άλογου] λογικής Θ 2 άνυπευθύνους Mang. : άνυπαιτίους codd., υπαιτίους Turn. ούτς άφηνιάσαντα πλημμελή καί άταχτον ποιείται τον δρόμον.

ó δ'

έπιβεβηκώς οδδενός ένειλημμένος, δφ' ου στηριχθήσεται, πίπτει, περιδροπτόμενος δέ γόνυ καί χείρας καΐ πρόσωπα μεγάλα κλαίει την ιδίαν 10 χακοπραγίαν ó δείλαιος, πολλάκις

δε χαί τάς βάσεις πρός τόν δίφρον

έξημμένος ανατραπείς ύπτιος έπί νώτα | άπηώρηται χαί έν άρματροχιαΐς ρ. 312 Μ. αδταΐς κεφαλήν τε καί αδχένα καΐ ώμους άμφοτέρους περιθραύεται κατασυρόμενος, εΤθ' ώδε κάκείσε φορουμενος καί πασι τοις êv ποσί προσαραττό76 μένος οίκτρότατον δπομένει θάνατον,

τω μέν. δή τοιούτον αποβαίνει τό 15

τέλος, τό δέ όχημα άνακουφιζόμενον καί έξαλλόμενον μετά βίας, δταν έπί γην παλισσυτον ένεχθη, ρ^στα κατάγνυται, ως μηκετ' αδθις άρμοσθήναι καί παγήναι αφειμένα

δύνασθαι·

παρακινείται

καί

τά δέ ζφα πάντων των συνεχόντιον

ο£στρδ

καί

οδ

παύεται

φερόμενα,

πριν

δποσκελισθέντα πεσεΐν ή κατά τίνος ένεχθέντα κρημνού βαθέος παρα- 20 77 πολέσθαι.

(17.) τούτον οδν εοιχε τον τρόπον αδτοΐς έπιβάταις τό της

ψυχής όχημα σύμπαν διαφθείρεσθαι πλημμελήσαν την ήνιόχησιν.

τους

δή τοιούτους Γππους καί τοί>ς έποχουμένους άνευ τέχνης αύτοΐς λυσιτελές καθαιρεΐσθαι, ίνα τά αρετής έγείρηται· πιπτούσης γάρ άφροσύνης ανάγκη 78 φρόνησιν όπανίστασθαι.

διά τοΰτ' έν προτρεπτικοΐς

Μωυσής φησιν· 25

„έάν έξέλθης εις πόλεμον έπ' έχθρους σου καί Γδης Γππον καί άναβάτην χαί λαον πλείονα, ου φοβηθήση, δτι κύριος ó θεός μετά σου" (Deut. 2 0 , 1 ) · θυμοΰ γάρ καί έπιθυμίας καί συνόλως απάντων παθών, πασών δέ και

1 έπιθυμίαι L 6 οδν χαί άπα Α 8 πλημμελή GH 2 : πλημμελεί ΜΑ(Η') ποιεί τον Α 11 τοϋ δίφρου coni. Mang. 12 άνατραπείς add. m. ree. in mg. Η «ίπηώρηται codd.: έπ^ώρηται Turn. έν άρματροχιαϊς G H : έναρμοιτροε(' χιοϊί Μ, έναρμοτροχιαΤς Α 14 φερόμενος Α 17 κατεάγνυται Η 2 19 παραχινεΐτοι —φερόμενο add. m. ree. in H 21 της om. M 22 όχημα om. A πλημμελήσαν την ήνιόχησιν G I P : πλημμελήσοντα ήνίόχησις ΜΑΗ1, tum add. ή Μ, εί A, ras. Η πλημμεληθέν

1 άναδιδαχθή; Λ 3 οίΐτω Α(ϊ 4. ;"ι παρ' έπιχαιρεχαχοΰσιν ΜΑ: παρά χαιρεκαχοΰσιν (¡'II, παρά -άσι χαιρεκακοϋ3ΐν (ί7 δε oui. GA άλογων ΜΑ 8 οΰκ] ras. O 9 εχεται MA 10 έμβάλλοντες Α αυτών ΜΑ: αυτών ,αίνειν A 22 φάρας ι Μ(ί δέ Η : τε ΜΛίί ante ¿ypt ras. 3 litt. II χαί I I : oui. MA(i 23 άναγχάζοι Λ ψυχή παρέχεται μόνα conicio ω ÒIT-: ώ ; Μ Λ111

τά òè G H : τοις δέ Μ, τής δέ Λ 24 αρετής (εύοδίαν) έχόμενα μόνα ( i l l 2 : έχομένοις μόνοις MAH'

8*

116

PHILONIS

προσπταίσασα κλιθησεταί.

προσφυέστατα ουν εχεσθαι της δρθής δδοδ

σωφροσόνην είπε, διότι χαί τήν έναντίαν £ξιν άκολασίαν αν ο δ ta χρήσθαι 102 σομβέβηχε. νοδν,

(23.)

ως γε

τό δέ „καθήμενος έπί τρίβου" τοιούτον δποβάλλει

έμαυτόν

πείθω ·

τρίβος

έατίν

ή

τετριμμένη

προς

τε

103 ανθρώπων χαί υποζυγίων ίππήλατος και άμαξήλατος οδός. ταύτη φασίν

5

ήδονήν έμφερεστάτην είναι· σχεδόν γάρ από γενέσεως άχρι τοδ μακρού γήρως έπιβαίνουσι xal έμπεριπατοδσι χαί μετά σχολής xaì ραστώνης ένδιατρίβουσι

τη

όδφ ταύτη,

άλλαι ίδέαι των ζψων είσίν·

οδχ άνθρωποι (μόνον),

αλλά χαί δσαι

Ιν γάρ οόδέν έστιν δ μ ή πρδς ήδονής

δελεασθ£ν είλχοσται xal έμφέρεται τοις πολυπλοκωτάτοις δικτύοις αότής, 10 104 3 πολίκ διεκδδναι πόνος, άλλων αρετών

όδοί, χαί

a i δέ φρονήσεως καί σωφροσύνης χαί των ε? μ ή άβατοι,

άλλά τοι πάντως άτριπτοι*

δλίγος γάρ αριθμός έστι των αδτάς βαδιζόντων,

οι πεφιλοσοφήχασιν

άνόθως χαί πρδς μόνον τδ καλόν έταιρίαν εθεντο, των άλλων άπάντων 105 άπαξ άλογήσαντες. φροντίς

εισέρχεται

,,έγκάθηται" ouv, καρτερίας,

xaì οόχ άπαξ,

δτω ζήλος καί 15

Γν' έξ ένέδρας έπιθέμενος την έθάδα

ήδονήν, πηγήν άεννάων κακών, έπιφράξη καΐ έκ τοϋ της ψυχής άνέλη 106 χωρίου.

τότε,

ώς φησιν

άχολοοθί^ χρώμενος,

άναγκαίως

„δήξεται

πτέρναν ίππου"· καρτερίας γάρ καΐ σωφροσύνης ίδιον τάς τής ύψαυχενούσης κακίας καί τοδ παρατεθηγμένοι» xaì δξυκινήτου χαί σκιρτητικοΰ 20 107 πάθους έπιβάθρας διασεΐσαι | χαί άνατρέψαι.

( 2 4 . ) τόν μέν οδν τής ρ. 317 Μ.

Εύας οφιν εισάγει κατ' άνθρώπου φονώντα — λέγει γάρ έν ταΐς άραΐς· „αδτός

σου

τηρήσει

χεφαλήν,

καί

ab

τηρήσεις

αύτοδ

πτέρναν"

(Gen. 3 , 1 5 ) — , τον δε τοδ Δάν, περί οδ νδν έστιν δ λόγος, ίππου πτέρναν, 108 άλλ' οόκ ανθρώπου δάκνοντα· βολον, ώς έδείχθη πρότερον,

δ μέν γάρ τής Ευας ήδονής ων σόμ- 25 άνθρωποι τ ψ καθ' Ικαστον ήμών έπιτί-

θεται λογισμψ — φθορά γάρ διανοίας πλεοναζούσης ήδονής άπόλαυσίς 109 τε καί χρήβι? — · δ δέ τοδ Δάν, είκών τις ών έρρωμενεστάτης άρετής

1 κληθήβεται G ¿δοΰ της βρθής Η ταύτην G H περιπατώβι Α

ίχεαθαι G H 2 : ευχεσθαι ΜΑΗ 1 2 είπε G H 2 : ειπείν ΜΑΗ 1

τη« βρθης δδοΰ MAG: της Εξιν om. G 5 τούτη ΜΑ:

φηαίν Η 1 6 ήδονήν ΜΑΗ 1 : ήδονη G H 2 7 έπιβαίνωσι xal έμ8 μ'

DK fol. l l G r

¿κ τοΰ περί γ ε ω ρ γ ί α ς :

σπάνιον ει τπ' E, άπό M 10 λόγου Eus: νόμου codd. 11 αίιτόν Eus H 2 : αδτόν ceteri χαθάπερ om. Eus 11—13 χαθάπερ— διαιτώντες om. E I I φωνάεντα G, φωνήεν Eus, φωνήέν τι conicio στοιχεία U 12 έγγράμμου Eus φωνής Mang.: μούσης codd., μουσικής Eus 13 συναγωγφ scripsi: συνόδω codd. Eus 14 ούτως MGF: ουτω UH, ουπω E έριζοΰτο U, έχραταιοΰτο coni. Mang. 16 άνεστώτα G 1 , ένεστώτα M 18 προσενέμετο conicio 19 τώ υδατι UE πτηνά δέ E xal τά GUFH: τά δέ Μ 19 — 1 3 6 , 1 χαί τά — προφαίνεσθαι om. Ε 20 κατά Μακεδονίαν om. Μ

1—13 Euseb. Pr. ev. VII 13 χαί έν τψ δευτέρφ δέ πάλιν è αύτός τάδε γράφει προς λέξιν: Τάς δυστροπίας — διαιτώντος.

136

PHILONIS

(JÔat, καί oí άστέρβς oòpavtf» —

ζ φ α γάρ και τούτους νοερά δι' δλων

φασίν οί φιλοσοφήσαντες — , (ών) οί μέν πλανήτες

ές εαυτών,

οί

δ'

απλανείς τ η τόδ παντός συμπεριαγόμενοι φορά τόπους.έναλλάττειν δοχουσι. 18 τά δέ αφαντάστφ φύσει διοικούμενα, βατικής κινήσεως ¿ μ έ τ ο χ α . 14 ποιων

έποίει.

άέρι

(4.)

μέν τά

απερ ίδίως λέγεται φυτά,

μετα-

διττά δέ εν τε γη καί άέρι γένη ó

πτηνά καί

αισθητά καί

5

δυνάμεις άλλας

αίβθήσει οδδαμη ούδαμώς καταλαμβανομενας — ψυχών δ θίασος ούτος ασωμάτων έβτΐ διακεκοσμημένων oò ταΐς αόταΐς έν τάξε σι · τάς μέν γάρ είβκρίνεσθαι λόγος εχει σώμασι θνητοΐς και κατά τινας ώρισμένας περιόδους άπαλλάττεσθαι άπαντος

άλογβΐν

I αίθέρι

τάς

ήρωας

πάλιν,

τάς δέ

του γης χωρίου,

καθαρωτάτας,

καλοΰσι, Μωύσής

ας οί δέ

θειοτέρας

ανωτάτω δ' μέν

δνόματι

κατασκευής

λαχουσας 10

είναι προς

αυτφ

π α ρ ' "Ελλησι εόθυβόλφ

τω

φιλοσοφήσαντες ρ. 332 Μ.

χρώμενος

άγγέλους

πρσσαγορευει, πρεσβευομένας καί διαγγελλοόσας τά τε παρά του ήγεμόνος τοις όπηκόοις άγαθά καί τ φ βασιλεΐ ών ε?σιν οί υπήκοοι χρεΐοι — , 15 γ η δέ ζ φ ά τε χερσαία καί φυτά,

δυο πάλιν,

15 μητέρα τε βουληθείς είναι καί τροφόν·

προσένειμε,

την αότήν

καθάπερ γάρ γυναικί καί παντί

τ φ θήλει πηγαΐ πρός τ φ μέλλειν άποκυίσκειν αναχέονται γάλακτος, ίνα τοις γεννωμένοις ά'ρδωσι τάς αναγκαίας καί άρμοττοόσας aikòv

τρόπον καί τη χερσαίων

ζφων μητρί

τροφάς,

τον

γη πάσας φυτών προσέ- 20

νειμεν ίδέας, ίνα συγγενέσι καί μή δθνείοις τροφαϊς τά γεννώμενα χρή-

1 xal οί άστέρες Mang.: τους άστέρας έν codd., τους άστέρας δέ έν Ε, χαί των άστέρων έν Turn. L—5 ζψα — άμέτοχα om. Ε 1 γάρ] δέ Μ τούτου;] ταδτα G 2 ών addidi πλανήται U εαυτών (χινούμενοι) conicio 5 δέ E: ODD. codd. γη καί δδατι χαί Ε 6 μέν] μέν (γάρ) conicio xal post πτηνά om. Turn. χαί αισθητά om. Ε 8 ού ταΐς Turn.: οδσαις codd. Ε τάξεσιν U 11 της γης Ε προς] χαί Μ 13 χαλεϊν Μ post καλοΰσι add. καί δαίμονας Ε εόθυβόλω χρώμενος όνιίματι Ε 14 διαγγελούσας MGU παρά] περί Μ 15 ών] ώ L οί υπήκοοι Ma: υπήκοοι ceteri 16 τε] τε χ ai Μ δύο (γένη) conicio 17 μητέρα τε scripsi: τε μητέρα codil. γάρ GH: χαί MUF 18 προς] άπο Μ προ του μέλλειν conicio τώ codd.: τό Turn. άναχέονται scripsi: άποχέονται codd. 20 καί post χερσαίων add. Μ 21 ¿θνείαις GF

14. 15 cf. ad p. 45,2 16—137,1 sic partim amplificavit partim contraxit E l l p. 605,26 Mang. : δδατι δέ ζψα πλωτά καί ζψιίφυτα, τη γη δ' αυ ζψά τε χερσαία xal φοτά, χαί τά μέν φυτά χατωχάρα, pergit usque ad p. 137,17 γεγονότων (Il 606,9 M)

DE P L A N T A T A T I ON E σηται. έν

137

καί μην τά μεν φυτά κατωκάρα άπειργάζετο τάς χεφαλάς α ό τ δ ν 16

τοΐς βαθυγειοτάτοις

γης μέρεσι

πήξας,

ζψων δέ των άλόγ«ον

τάς

κεφάλας άνελχυσας από γης έπί προμήκους αδχένος άκρας ήρμόζετο τ φ αυχένι ωσπερ έπίβασιν τους έμπροσθίους πόδας θείς.

έξαφέτου 6έ τη? 17

5 κατασκευής ελαχεν άνθρωπος· των μέν γαρ άλλων τάς δψβις περιήγαγε κάτω κάμψας, διό νένευκε τίρός χέρσον, ανθρώπου δέ έμπαλιν άνώρί)ακ»ν, ι να

τόν oòpavòv καταθεαται,

παλαιός

λόγος,

δπάρχων.

φυτόν ο υ / έπίγειον αλλ' oòpàvtov, (5.)

αλλ'

οί

μέν

άλλοι

της

φύσεως τον ήμέτερον voôv μοϊραν είπόντες είναι συγγένειαν 10 προς α?θέρα συνήψαν, λογικής

ψυχής

το

ώς δ

αίθερίου 18 ανθρώπφ

ó δέ μέγας Μωυσής οδδενί των γεγονότων της

εΐδος

ώμοίωσεν,

αλλ'

είπεν αυτήν τοδ θείο ο καΐ

αοράτου πνεύματος έκείνου δόκιμον elvat νόμισμα σημειωθέν καΐ τοπωθέν σφραγΐδι θεοΰ, ης ó χαρακτήρ έστιν ο άίδιος λόγος·

„Ινέπνευσε" 19

γάρ φησιν „ó θεός είς τό πρόσωπον «δτοΰ πνοήν ζωής" (Gen. 2 , 7 ) , 15 ώστε άνάγκη πρός τον έκπεμποντα τον δεχόμενον άπεικονίβθαν δώ καί λέγεται

κατ' εικόνα θεοΰ τόν άνδρωπον γεγενήσθαι ( G e n . 1 , 2 7 ) ,

μην κατ' εικόνα τινός των που

ψυχής

κατά τον

γεγονότων.

αρχέτυπον

τοΰ

οό

ακόλουΟον ο3ν ήν της άνθριίκ 20 αίτιου

λόγον

άπείχονισθείσης

1 κατωκάρα] χατω, tum spat. 4 litt. Μ άπειργάζετο Ε : άνεφγάζιτο codd., είργάαατο £ 1. 2 αότών τοΐς βαθέσι τοις της γης £ γης om. L 3 α&ιχένας Η 6 χύψας Ε δ' U 7 oipavòv] ονον Μ ò om. Β 8 ίίπάρχιβν om. Ε 9 τοΰ άνθρώπου Eus 10 άνήψαν Η δέ Sì) Ε Μωσης Eus 11 ώμοίωσεν Eus: δμοίως ώνάμααεν codd. Ε 12 άχηράτου coni. Mang. πνεύματος Eus: θεού codd. E, om. y έκείνου MG'UFH (postea del. H) E u s : είχόνα G 2 Tum., ¿κείνου είκίνα E 12. 13 δόκιμον — χαραχτηρ om. F 12 νόμισμα Eus-: νομίαας codd. Ε σημειωθέν Eus: f¡c εΓωθε GUE, είωθε Μ, οίιίιωθεΐσαν Η 12. 13 tuπωθέν MGUE Eus: τυπωθεΐσαν Η 13 σφραγΐδι UFH J E u s : σφραγίδα MG(H()E alteram δ GUF Eus Έ: om. ΜΗ 14 φησίν om. Μ post ζωης add. xal έγένετο ¿ άνθρωπο; ει; ψυχην ζώβαν Eus 15 έμπνέοντα coni. Mang, άπεικονίζεσθαι Eus codd. nonnulli E, άπεικάζεσθαι Eus codd. OG alii M (pro διό spatium in U) xal τον άνθρωπον κατ' eíxdva φασί θεοΰ γεγενήσθαι UE IG γενέσθαι Eus, γενέσθαι τον άνθρωπον Eus codd. OG alii 17 των γεγονότων τινός Eus codd. OG alii ήν Eus: om. codd. 18 λόγου M(Gl>

1 R fol. 91 r τοΰ αυτού: χαί μην τά μέν φυτά κατωκάρα άπειργάζετο: το λεγόμενον παρά τοΐς ίδιώταις κατακέφαλα. 8—138,2 Euseb. Pr. Εν. VII 18 χαί ταΰτα δέ πάλιν h 'Εβραίος έρμηνεύει Φίλων ταΐς έκτεθείσαις αΰτοΰ φωναΐς Ιτι χαί τάδε έπιλέγων: 'Αλλ' ol μέν — άνατεΐναι.

138

PHILONIS

και τό σωμα άνεγερθέν προς την καθαρωτάτην τοΰ παντός μοίρα ν, ούρανόν, τάς όψεις άνατείναι, 'να τ φ φανερψ το αφανές έκδήλως καταλαμβάνηται. 21 έπειδή τοίνυν την προς τό ον διανοίας όλκήν άμήχανον ήν ίδεΐν δτι μή τους άχθέντας πρός αυτοί) μόνους —

δ γαρ πέπονθεν £καστος, αυτός

έξαιρέτως οίδεν — , είοωλον έναργές | άειδοδς ομματος τά τοΰ σώματος ρ. 333 Μ. 22 ποιεί

δυνάμενα

πρός

αιθέρα

άπονευειν.

οπότε

γάρ

οί

έκ

φθαρτής

6

παγεντες υλης δφθαλμοί τοσούτον έπέβησαν, ά ς από τοδ της γης χωρίου προς τον μακράν ούτως άφεστώτα άνατρέχειν οόρανδν καί ψαύειν των περάτων αυτοί),

πόσον τινά χ ρ ή νομίσαι τον πάντη δρόμον των ψυχής

όμμάτων; απερ υπό πολλού τοδ τό ον κατιδείν τηλαυγώς ίμερου πτερω- 10 θέντα oò μόνον προς

τον έ'σχατον

αιθέρα τείνεται, παραμειψάμενα δέ

23 καί παντός τοδ κόσμου τους δρους έπείγεται προς τδν άγένητον.

( 6 . ) διά

τοδτο έν τοις χρησμοΐς οί σοφίας και έπιστήμης άπληστοι διατελούντες άνακεκλήσθαι λέγονται·

πρός γάρ το θείον άνω καλεϊσθαι θέμις τους

24 υ π ' αδτοΰ καταπνευσθέντας.

δεινον γ ά ρ , εΐ τυφώσι μέν καί άρπυίαις 15

αδτόπρεμνα δένδρα πρός άερα άνασπαται καί μυρια'γωγα σκάφη βρίθοντα φόρτω καθάπερ τινά των κουφοτάτων Ικ μέσων των πελαγών άναρπάζεται

και λίμναι

καί ποταμοί μετάρσιοι

φέρονται,

τους

γης

κόλπους

έκλιπσντος του ρεύματος, δπερ άνιμήσαντο αί των ανέμων κραταιόταται καί πολυπλοκώταται δΐναι, τ η δέ τοΰ θείου πνεύματος και πάντα δυνα- 20 τοδ καί τά κάτω νικώντος φύσει κοδφον δ νους ών ούκ έπελαφρίζεται καί πρός 25 ανόθως.

μήκιστον υψος έζαίρεται,

1 πρός] χ cd Μ

4 αυτόν U E

5 εΐίεν L

άπορεύειν Μ, άνανεύειν conieio

16 άνασπαται Η : άνασπααθαι M G U F 19. 20

υψος F

8 οδτως] όντως L E 10 τό Êv U

11 πρός]

παραπεμψάμενα GH

14 πρός] άπό Μ

τό corr. ex

16 πρός] άπό Μ 19 έκλείποντος G U ,

άέρ Μ έκλείποντος

κραταιιίτατοι καί πολυπλοκώτατοι Μ

21 τά Η 2 : om. ceteri icio

6 ποιεί om. L

15 δεινον γαρ εί Η : τούτοις γαρ Μ, τούτους γάρ G U F , άτοπον γάρ εί conicio

άρπυίαις G H : άρπυίαι ώς Μ, άρπυίαις ώς U F transpos. U

ψυχών Η

τείνεται, άλλα κ ά τ ω που λιπών παντός Ε άγέννητον MUHar

καταλαμβάνεται

έναργές ε'ίδωλον M

7 δλης παγέντες Η

της ψυχής U E

1'2 άγένητον G F b : τον Μ

2 άνερείααι E u s codd. OG

έκδήλως M U E : εύδήλως G F H , άδήλως L

9 πάντη om. Ε από Μ

δ τοΰ φιλοσοφήσαντος

τον oòpavòv E u s codd. n o n n u l l i

alii, άνέτεινεν Ε G1!!

καί μάλιστα

ούτος γάρ κάτω μέν oò βρίθει προς τά σώματος καί γης φίλα

κ ά τ ω νικώντος Η: κατωκηκς δέ μεθορίους πάντας

1 ήκετε Η : Ικέται MGUF

ώ&η Μ

2 κτήματα τών scripsi: χτημάτων MP,

λ* χτήματα GUH σοφόν Μ 3 ένοήσατε Μ 4 τεχνήτη Μ 5 ¿φε Μ 6 χληρον μη Η : κληρονομεΐν Μ, κληρονομεί GUF τούτοις έμφερές Η 2 : τοις έμφερεστέροις ceteri άκούετε UH: άχοΰεται GF, άκούετο Μ 7 μεγίστων Mang.: μέγιστον codd. 8 ante άξιοϋσιν ras. 2 litt. Η άγαθόν U 11 Αβραάμ ΚΗ 13 θεός αίώνιος Mang.: θεοϋ αιωνίου codd. ιδιώτης Μ 15 θεοϋ 3σα έν κτήμασιν corrupta 18 £ιζω8εΐσιν coni. Mang. 19 χύριος conicio 20 προταθέντων codd.: προτεθέντων ν 21 πως άποδοϋναι GP, άποδοΰναι Μ μήκει MGF: μήκους UH 22 πλάτει Mang.: πλάτους codd. 26 παρ' 8 (ÌU

DE

PLANTATIONE

αριθμούς τοις δρόμον άγωνιζομένοις·

149

άρχόμενοι γαρ ωσπερ από βαλβί-

δας φέρεσθαι μονοίδος παρά μυριάδα τό τέλος ίστανται.

μετιόντες ουν 77

από τούτων τινές ώσανεΐ συμβόλων Ιφασαν τόν θεόν αρχήν χαί πέρας είναι των απάντων, δόγμα χατασκευαστιxòv εδσεβείας· τοΰτο τό δόγμα 5 φυτευθέν έν ψυχη κάλλιστον χαί τροφιμώτατον χαρπόν, άαιάτψα,

τίχτει.

τόπος (δ 1 ) έστίν οίχειότατος τω φοτφ τό φρέαρ, 8 χέχληται δρχος, έν 78 φ

χατέχει

λόγος μή άνευρεθηναι υδωρ*

„οι παίδες 'Ισαάκ απάγγειλαν

„παραγενόμενοι" γαρ φησιν

αυτψ περί του φρέατος ου ώρυξαν, χαί

είπον* οόχ ευρομεν υδωρ, χαί έκάλεσεν αυτό δρκος" (Gen. 26, 32. 3 3 ) . 10 τοΰτο δέ ην εχει δυναμιν θεασώμεθα*

( 1 9 . ) o? την των όντων φυσιν 79

διερευνώντες χαί τάς περί έχάστων ζητήσεις μή δλιγώρως παραπλήσια ποιοΰσι τοις τά φρέατα δρυττουσι· άφανεΐ πηγάς άνευρειν,

αναζητοΰσι.

αλλά τοις

15 τρέφεσθαι.

χαί κοινός μέν πόθος δπασίν

μέν δι' ου σώμα, τοις δέ δι' ου

έστι

ψυχή

ποτον πέφυκε

ώσπερ oSv Ivtoi των άνατεμνόντων τά φρέατα τό ζητου- 80

μενον υδωρ

πολλάκις

των έπιστημών τέλους

ποιούμενοι

χαί γαρ έχεϊνοι τάς έν

χαί

έπιψαΰσαι.

οόχ ευρον,

έπΐ

πλέον

τους

ούτως

οί προσωτέρω

χωροΰντες

έμβαθυνοντες

αυταΐς

άδυνατοΰσι

πολυμαθεϊς

φασιν

άμαθίαν

γοΰν

τοΰ

δεινήν

έαυτών κατηγορείν, μόνον γαρ δσον τοΰ άληθοΰς υστερίζουσιν τ^σθοντο. 20 χαί

τινα των

παλαιών

φάναι θαυμάζεσθαι·

λόγος

εχει θαυμαζόμενον έπί σοφία είχότως

μόνον γάρ είδέναι δτι

οδδέν

οιδεν.

έλοΰ δ' εί 81

θέλεις ήν äv διανοηθης μιχράν ή μείζονα τέχνην χαί τον κατά ταυτην γενόμενον άριστον τε χαί δοκιμώτατον, είτα χατανόησον εΐ τά έπαγγέλματα της τέχνης ίσάζει τοις εργοις τοΰ τεχνίτου·

σχοπών γάρ εόρήσεις

25 ταΰτα έχείνων oò βραχέσιν άλλα μεγάλοις διαστήμασιν άποδέοντα, σχεδόν άδυνάτου

καθεστώτος

πρός ήντινοΰν

τελειωθηναι

τρόπον άεΐ χαινουμένην χαί θεωρημάτων παντοίων ίδέας

τέχνην

πηγής

άνομβροΰσαν.

δια τοΰθ' δρχος ώνομάσθη προσφυέστατα τό πίστεως βεβαιότατης συμ- 82

2 ίσταται G τέλος Μ

3 ώς äv ei Θ 5 χάλιοτον Μ

καλείται G ρως Μ έοτιν Η

9 είπαν ΜΗ 12 όρύττουβιν Μ 14 ψυχή] άρχή UF

συμβόλων H L 1 : αύμβολον MGUFL 2 post τίχτει add. f¡ G 3 , 6 U εδρωμεν G

12. 13 έναφανείς G

25 άποδέοντας Μ, άποδέονται F

11 περί] παρ1 Μ

18 φησιν MF

26 ήντιναοϋν Μ

28 βεβαιότατης M G U F : βεβακίτατον Η

2 0 Piatonis Apol. ρ. 21 D.

¿λιγ9υμίαν Μ 17 δή G

8 έπ' Η3:

ούν om. Η

αίτιον τελειότατον conicio 13 τών Μ

χαδαρμοζο'μενος Mang,

4 ηνίξατο coni. Mang.

έκαστων conicio

εύθυμίαν] post εί> ras. in Η (εόδαιμονίαν Η 1 ? )

άποδέδοται coni. Mang.

τό sechisi

18 τε καί τέλος ΰπολαμβά-

νεσθαι (λα;»βάνεσθαι scripsi) M a n g . : τινα κάλλιστον λαμβάνεσδαι codd. τον Μ

τελείου U

21 λέγειν G 1 2 6 πρός] εις 11

όν-

12. 13 εΰδαι-

2 0 αυτών II

22 οίΐτω l i υμών F : om

prius καί om. Μ ceteri

19 τ ώ ν ]

δ' εσθ' Η : δ' έστίν M G F , δέ έστιν U 2 4 δέ] δέ καί Μ

PHILONIS

152

χαταφυτευσητε παν ξόλον βρώσεως, περικαθαριεΐτε την ακαθαρσίαν αότοϋ· ó καρπός αυτού τρία ε τ η εσται άπεριχάθαρτος, οδ βρωθήσεται· τ«]5 τ ε τ ά ρ τ φ εσται πας καρπός αυτού άγιος, ετει τ φ

πέμπτφ

96 α υ τ ο ί ,

έγώ

φάγεσθε

είμι

των ξύλων τά έδώδιμα, ναστήναι, τεύσετε

φυτευειν

πάν

δυναίμεθα

καρπόν,

πριν

των

δμΐν

τά

τω

oòxoùv

δένδρων

ώ σ τ ε εζω γεωργεΐν·

διατρίβοντες και

μήποτ'

5

μετα-

„δταν γάρ ε ί σ έ λ θ η τ ε προς την γήν, φησίν,

δέ

γεννήματα

(Lev. 1 9 , 2 3 — 2 5 ) .

εις την υπό θεοί; δοθεΐσαν χώραν

βρώσιμον"

τοιαύτα

πρόσθεμα

θεός υ μ ώ ν "

αδύνατον·

ίυλον

τά

τον

χυριος ó

τ φ δε ετει

αίνετος τ φ κορίφ·

φυ-

ουκ

άν

είκότως·

97 ε ω ς μέν γάρ εϋς την σοφίας όδόν oò προσελήλυθεν δ νους, τετραμμένος

10

δε πόρρω πλανάται, των τ η ς αγρίας υλης έπιμελεϊται φυτών, απερ ήτοι 9 8 άγονα οντα έστείρωται ή γεννώντα έδωδίμων έστίν άφορα, την φρονήσεως έμβάς

δταν δέ εις

όδόν συνεισέρχηται | τοις δόγμααι καΐ συντρέχω ρ. 344 Μ.

πδσιν, άρζεται την ημερον και καρπών ήμερων οίστικήν αντί της αγρίας έκείνης γεωργεΐν, άπάθειαν αντί παθών καί αντί αγνοίας έπιστήαην 99 άντί

κακών

άφέστηκεν, θαρσίαν 100 τ ά

αγαθά, είκότως

έπεί

ουν δ άρτι

φυτευσαντι

τοΰ φυτευθέντος.

εισαγόμενος -μακράν

αδτφ

προστέτακται

τ ί δε τ ο ΰ τ '

έστί,

μέσα τών καθηκόντων ή μ ε ρ ω ν φυτών

του

περιελεΐν την

συνεπισκεψώμεθα.

εχειν

καί 15

τέλους άχα(23.)

μοι δοκεΐ λόγον*

έκά-

τερα γάρ ώ φ ε λ ι μ ω τ ά τ ο υ ς φέρει καρπούς, τά μεν σ ώ μ α σ ι , τά δέ ψυχαΐς. 20 πολλά δε έν τοις μέσοις συναναβλαστάνοντα βερών

άναγκαίως

άν τέμνοιτο

τοΰ

μή

καί έπιφυόμενα

ζημιοΰσθαι

τά

τών

άμείνω

βλαχα'ριν.

1 0 1 ή οόκ áv εί'ποιμεν φυτον ημερον ψυχής παρακαταθήκης άπόδοσιν; τοΰτό γε το φυτόν καθάρσεως δεΐται

καί περιττοτέρας

έπιμελείας.

αλλά τις

1 περικαθαριεΐτε Η: περικαθάρητε MGUF (ι s. s. G 2 ), καί περικαθάρητε coni. Cohn 2 6 καρπός Mang.: τον καρπόν codd. άπερικάθαρτος scripsi: άχάθαρτος codd. ßptoθήαετε M 3 αίνετός ex L X X Mang.: 8v Ιτος codd. 4 γενήματα G 5 6 om. H 7 χαί post γήν add. ν 7. 8 φυτεύσεται Μ, φυτεύσητε Η, καί φυτεύσητε conicio 9 δυνάμεθα ML 10 προελήλυθεν coni. Mang. 11 τών Turn.: καί των GUFH, καί τόν Μ 12 δταν ôè om. Η 13 6δόν âv είαέρχηται Η δόγμασιν U συντρέχη U: συντρέχειν ceteri 14 άρξεται scripsi: άρξηται MGFH, αδξητε Γ καρπών Η 2 : εδχαρπον ceteri 15 γεωργεϊ Η άπάθειαν Η: εόπαθείας MGUF, έϋπάθειαν L 2 16 άγαθά Μ: τε άγαθά GUF, τά άγαθά Η, τε τά άγαθά L έπεί ούν Turn.: οίκείων GHUF, οίκεϊον Μ 6 άρτι scripsi: άρετής codd., άρετής 6 ν 17 φυτεύσοντι conicio ούν post φυτεύσαντι add. G 2 18 post tout' ras. io II έστί συνεπισκεψώμεθα GUFH: έστιν έπισκεψώμεθα Μ 19 post φυτών add. 8ν MGU, έν F, τόν αύτόν II, ήμέροις φυτοϊς τόν αύτόν coni. Mang. εχει Μ 20 φέρει] φύσει Μ σώματι Μ δέ U: δ' έν MGFH 22 áv τέμνοιτο ed. stereot. Tauchnit. (άνατέμνοιτο Mang.): άν γένοιτο codd. τά] τήν G 2

DE

PLANTATIONE

153

οδν ή κάθαρσις ήδε; παρά νήφοντος λαβών παρακαταθήκην μήτε μεθύοντι μήτ' άσώτφ μήτε μεμνηνότι αποδψς — ó γάρ λαβών δνησιν έκ του κομίσασθαι οδχ ίξει καιρόν ώφεληθήναι — , μηδέ χρεώσταις ή δούλοι? άποδψς δανειστών και δεσποτών έφεδρευόντων — προδοσία 5 γαρ τοδτ' έστίν, οόκ άπόδοσις — , μηδέ την έν δλίγοις πίστιν φυλαττε (έπί) θήρ$ της έν πλείοσι πίστεως*

δελέατοί γε οί μέν άλιευόμενοι 102

μικρά καθιέντες έπί τ φ τοί>ς μείζους άγκιστρευεσθαι τών {χθύων ού σφόδρα äv υπαίτιοι της κατ' άγοράν εόετηρίας προνοεϊσθαι φάσκοντες καί ώς äv αφθονον

τοις άνθρώποις την καθ' έκάστην ήμέραν ποιή-

10 σωνται δίαιταν· δέλεαρ δη μηδείς δλιγοχρημάτου παρακαταθήκης από- 103 δοσιν έπ' άγρα μείζονος προφερέτω, χερσί

μέν τά ένος καΐ

προτείνων, διάνο t'a δέ τά πάντων καί αμύθητα νοσφιζόμενος. ώς δένδρου της παρακαταθήκης περιέλης τά ακάθαρτα,

¿λίγα

έάν οδν

τάς άπό τών

έφεδρεοόντων βλάβας, τάς άκαιρίας, τάς ένέδρας, τά ομοιότροπα πάντα, 15 ημερώσεις το μέλλον άγριαίνεσθαι.

(24.) κάν τ φ φιλίας μέντοι φ ο τ φ 104

ταύτα δή τά παραβλαστάνοντα τεμεϊν καί άποκόψαι φυλακής 2νεκα του βελτίονος άναγκαΐον.

τά δέ παραβλαστάνοντα ταΰτ' έστίν έταιρών προς

έραστάς γοητεΐαι, προς τους κολακευομένους οίκοσίτων άπάται.

τάς γάρ 105

μισθαρνουσας έπί τη ωρα του σώματος ίδείν εστι περιεχομένας 20 έραστών

τών

ώς δή σφόδρα φιλουσας — φιλοΰσι δέ οδκ έκείνους, αλλ1

έαυτάς και τοις καθ' έκάστην ήμέραν λήμμασιν έπικεχήνασι — , τους ρ. 345 Μ. τε κόλακας αλεκτον μέν εστίν οτε μίσος πρός τους | θεραπευομένους φυλάττοντας, άναπείθονται 26 δέ της

δψοφαγίαν

δέ

καί

λαιμαργίαν

αγαπώντας,

τους χορηγούς τών άμετρων έπιθυμιών

άκιβδηλευτου

φιλίας δένδρον

ταΰτα καρπόν τοις χρησομένοις

άποσεισάμενον

ώφελιμώτατον

υφ'

περιέπειν.

ών τό 106

καί

μεθέμενον

οισει, τό

άδέκαστον.

2. 3 6 γάρ (έν άλλω χρ λαβών (δν) ίνησιν έ* τοΰ χομίαασθαι ούχ 2ζει άδελφόν conicio

om. G

διήρηται MG

χρημάτων Μ

15 αύτη ς Μ

12 τό ξυλον F :

έν Η: μεν M G U F

11 άνενδΰ-

ξύλον ceteri 14 ή post σταφυλήν

άπερικάθαρτος Mang.: ακάθαρτος codd.

§ 5 3 p. 2 8 5 Ρ

έσχατων

1 0 άντιρέπον M

13 πεπίστωται Mang. : πεπίστευται codd.

17 τουτ' ενεστι MG, τοΰτ' έστι F

4 — 1 1 Clem. Paedag. I I I

6 παρ' δ U

τον I I : τό M G U F

8 άκρας e x Clem, addidi

καθαρών M

δεξιώμεθα conicio, cf. Clem.

1 2 . 1 3 άλήθειαν MG

μέσοις

4 . 5 ποικιλλο'μενον M a n g . : ποικιλλομένη codd.

e x Clem, scripsi: άκρων codd. αστον F

ράβδου G

της U F H : τοις MG

ακοταίοις G F : σκοτέοις Μ, σκοταίας UH

τιθέντι GU, τεχθέντι F , ταχθέντι L " 7 διηθισμένον G

2 έπίκλησιν conicio

τό] τον Μ

16 δήποτε M

όπονοίας U

δίδωσιν ουν ήμϊν ó παιδαγωγός έσθήτι χρήσθαι

τη λιτή, χρόα δέ τη λευκή, ώ ; προειρήκαμεν, 'ίνα μή τέχνη ποικιλλομένη, φύσει δέ γεννιομένη οίκειούμενοι πάν δσον άπατηλόν καί της άληθείας καταψευδόμενον παρωσάμενοι τό μονότροπον και

μονοπρόσωπον της άληθείας άσπασώμεθα . . . .

5 4 παρ' 8 καί ό έν τψ

νο'μψ περί της λέπρας διά Μωυσέως τεθείς νόμος τό ποικίλον καί πολυστικτον ώς ο6χ δσιον άπωθείται . . . τόν γοΰν μηκέτι διηνθισμένον ποικιλία χρωμάτων,

όλον δέ λευκωθέντα δι'

δλων από κεφαλής άκρας άχρι ποδών εσχάτων καθαρόν είναι ¿θέλει, ίνα κατά τήν άπό του σώματος μετάβασιν τό ποικίλον καί πανοΰργον τής διανοίας μεθέμενοι πάθος τό άποίκιλτον και άνενδοίαστον τής άληθείας άπλουν άγαπήσωμεν χρώμα.

PHILONÍS

156 συνάδοντας.

ή δέ λέζις εστίν αμφίβολος· δήλοι γάρ Εν μεν τι τοιούτον

„6 καρπός αότοΰ τρία ετη εσται", βρωθήσεται",

ίίτερον

δέ

„6

είτα fôtç τό

„απερικάθαρτοί

καρπός αότοΰ τρία ετη

114 θαρτος", επειθ' ουτω; „(oò) βρωθήσεται."

Ισται

oò

άπερικά-

χατά μεν οδν τό πρότερον

σημαινόμενον ταύτα άν τις έκδέξαιτο· των τριών έτών αντί τοΰ τριμεροΰς χρόνου

παραλαμβανομένων,

5

δς εις τδν παρεληλυθότα καί ένε-

στώτα καί μέλλοντα τέμνεσθαι πέφυκεν,

ó της παιδείας καρπός Ισται

και υποστησεται καί μενεΐ σψος κατά πάντα τά χρόνου τμήματα, ίσον τ φ δι' αιώνος φθοράν μή δεχόμενος· φύσις,

άφθαρτος

γάρ

„άπερικάθαρτος δέ καρπός oò βρωθήσεται",

κεκαθαρμένοι

και

αυτή.

παρόσον οί μεν 10

υγιαίνοντες αστείοι λόγοι ψοχήν τρέφουσι καί νουν

αΰξουσιν, oò τρόφιμοι δέ είσιν οί έναντίοι νόσον και 115 ποντες

ή τοΰ άγαθοΰ

φθοράν

κατά δέ το Ιτερον σημαινόμενον ώσπερ

έπιπέμ-

άναπόδεικτος

λέγεται διχώς, δ τε δυσκόλως άργαλεότητος Ινεκα έπιδεικνυμενος καί ó ένθένδε γνώριμος έξ αότοΰ,

το

σαφές οόκ έκ της έτέρου

αλλ' έκ της έμφαινομένης έναργείας αότψ πιστουμενος, συλλογιστικούς

ειωθεν ή διαλεκτική λόγους χρήσθαι,

φ

μαρτυρίας, 15 προς τους

ούτως άπερικά-

θαρτος καρπός δ τε δεόμενος καθάρσεως καί μή κεκαθαρμένος, και δ 116 τηλαυγέστατος.

τοιούτος έστιν ó παιδείας καρπός τρία ετη,

τουτέστι

τον τριμερή χρόνον, τόν σύμπαντα αιώνα, καθαρώτατος καί διαυγέστα- 20 τος, υπ' οδδενός βλαβερού συσκιαζόμενος, λουτρών καί περιρραντηρίων ή συνόλως έτέρου τινός τών εις κάθαρσιν τεινόντων οόδαμη ουδαμώς 117 χρεϊος ών.

(28.)

„ τ φ | δέ ετει" φησί „ τ ω

καρπός αότοΰ άγιος, αίνετός τιό χυρίω".

τετάρτψ

Ισται

πας

ó ρ. 347 Μ.

τόν τέσσαρα αριθμόν πολλα-

χοΰ μέν τής νομοθεσίας, μάλιστα δέ έν τφ καταλόγφ της τοΰ παντός 25 118 γενέσεως, άποσεμνυνειν Ιοιχεν δ προφητικός λόγος·

το γάρ αίσθητδν

1 Εν] έν Μ 2 Ιτη om. U 2. 3 είτα - έσται om. F 2 ίδίω Μ 2—4 oò — άπεριχώθαρτος om. G 2 où] χάπειθ' ουτω L 4 χ ί π ε ι θ ' ,,οϋ βρωθήσεται" Mang. οδτως oò scrïpsi: οδτω codd. 5 τούτη conicio έχδέςαιτο Turn.: έχδέξηται τό MGUF, έχδέξεται Η 6 δς] 8 MF 7 ο&ν post παιδείας add. Η 3 8 μένει MGF τά om. ϋ κτήματα MGF 9 τψ] τό Μ μή] μέν Μ 10 παρόσον Μ: παρ' δβον ceteri 11 νοϋν] γην F 12. 13 έπιπέμποντες scrips!: έπιλάμποντες codd. 14 τοΰ Turn.: αότοΰ codd. 16 φαινομένης U ένεργείας GUF αύτό Μ ψ scripsi : χαί codd., ψ χαί coni. Cohn 16. 17 άπα τους συλλογικούς Μ 17 λίγους F : λόγοι« ceteri 18 χαθαρσεως Η : χαθαιρέσεως MGUF χαί 6 Η : om. MGÜF 19 τής παιδείας Η τοΰτ' εατι Μ 22 τεινο'ντως Μ ούδαμή ούδαμώς MGF: ούδαμή U, ούδαμώς Η 24 αίνετός Mang.: Ιν έτος codd.

DE P L A N T A T I O N E χαί τίμιον φως, το xal έαυτοΰ xal των άλλων

157 σαφέστατον γνώρισμα,

χαΐ τους τοχέας αδτοΰ ήλιον xal σελήνην xal τον ίερώτατον χορόν των άστέρων, οι νύχτα τε χαι ήμέραν, ετι τε μήνας xal ένιαυτους άνατολαΐς xal δόσεσιν ¿περάτωσαν αριθμού τε φυσιν ανέδειξαν, 5 ψυχής αγαθόν άνάχειται, 1, 14).

διαφερόντως

οΓς τό μέγιστον

ήμερα; τετάρτη φησί δημιουργηθήναι (Gen.

δέ χαί νΰν αδτόν έχτετίμηχεν,

oòx έν Ιτέρω 119

χρόνφ τόν των δένδρων χαρπόν άναθϊΐς τ φ θ ε ψ ή ένιαυτω της φυτείας τετάρτφ.

λόγον γαρ xal φυσιχώτατον xal ήθιχώτατον ε χ ε ι ·

τάς τε 120

γοΰν τοΰ παντός ρίζας, έξ ών ó κόσμος, τέτταρας είναι συμβέβηκε, γην, ίο ύδωρ, αέρα, πυρ, χαί τάς έτησίους δρας ισαρίθμους, χειμώνα xal θέρος καΐ τάς μεθορίους, εαρ τε xal μετόπωρον.

πρεσβυτατός τε αδ τετρα- 121

γώνων ô αριθμός ών έν δρθαΐς γωνίαις, ώς το χατά γεωμετρίαν δηλοί σχήμα, έξετάζεται· αί δ' είσίν δρθότητος λόγου σαφή δείγματα, πηγή δέ αέναος αρετών ó δρθδς λόγος,

ανάγκη μέντοι τάς τοΰ τετραγώνου 122

15 πλευράς ίσας είναι·

διχαιοσυνην δε ίσότης τήν εξαρχον xal ήγεμονίδα

των αρετών ετεχεν·

ώστε ίσότητος xal δικαιοσύνης xat πάσης αρετής

χωρίς τών άλλων έπιδείχνυται τόν αριθμόν είναι συμβολον.

χαλεΐται 123

δ' ή τετράς xal „ π ά ς " , δτι τους άχρι δεχάδος xal αυτήν δεχάδα περιέχει δυνάμει.

( 2 9 . ) δτι μέν ουν τους προ αδτής, παντί τ φ δήλον·

δτι δέ

20 χαί τοί>ς μετ' αδτην, ές έπιλογισμοό ρ^διον ίδεΐν [έν αριθμφ μέν ί ξ ] · £ν, δυο, τρία, τέτταρα συντιθέντες γάρ ένος xal τεττάρων πεντάς εσται, έβδομάς δέ έχ τριών xal τεττάρων·

δ ήποροΰμεν

εύρήσομεν.

έχ μέν 124

έχ δέ δυεΐν xal τεττάρων έξάς, χαί χατά τήν διπλήν σύνθεσε έξ

1 ante φως ras. in Η 3 άστέρων scripsi : άστρων codd. iti δέ conicio μήνας H: μήνα MGUF ένιαυτόν F post ένιαυτους add. xal ν 4 έπαρέτωβαν UF άριθμών coni. Mang. 5 της ψυχής F άγαβόν Turn.: άπατη codd., dyadòv (φιλοσοφία) conicio 6 αδτόν MFH: αυτήν GÜ 7 ένιαυτών U 8 λ τούτου πλέον των ε?ς άμοιβήν άντιπαρασχειν δυναμένη· 8 γαρ áv θέληση των άλλων άντιχαρίσασθαι, τοΰθ' ευρήσεται τοΰ πάντα πεποιη10 κότος άλλ' ο δ της κομιζουσης φύσεως κτήμα ίδιον,

μαθόντες ουν, ώς 131

εν έργον ήμΐν έπιβάλλει μόνον έν τοις προς τιμήν θεοΰ, το εόχάριστον, τούτο άεί καί πανταχού

μελετώμεν διά φωνής καί διά γραμμάτων

αστείων καί μηδέποτε έπιλείπωμεν μήτε λόγους έγκωμιαστικους μήτε ποιήματα συντιθέντες, Τνα καί έμμελώς καί χωρίς μέλους καί καθ' εκα15 τέραν φωνής

ίδέαν, η το λέγειν καί τδ άδειν άποκεκλήρωται, ο τε

ρ. 349 Μ. κοσμοποιός καί ó κόσμος γεραίρηται, „6 μεν", ως εφη τις, | „άριστος των αιτίων, ó δέ τελειότατος των γεγονότων".

(32.) έπειδάν ουν ετει καί 132

άριθμψ τετάρτψ πας ó ψυχής άφιερωθή καρπός, τψ πέμπτψ τήν άπόλαυσιν και χρήσιν ήμεΐς αυτοί σχήσομεν. 20 πέμπτιρ

φάγεσθε τον χαρπόν",

έπειδή

φησί γαρ · „έν τψ ετει τω το γεγονός τοΰ

πεποιηκότος

ύστερον έν απασιν έξετάζεσθαι νόμος φύσεως άνεπίληπτος,

ώστε καν,

εΐ των δεοτερείων άντιλαμβανοίμεθα, καί θαυμαστον ήγεΐσθαι.

καί δια 133

τοΰτο μέντοι τδν χαρπόν τοΰ πέμπτου ήμΐν άνατίθησιν, δτι αίσθήσεως πεντάς αριθμός οίκεΐος καί, εί δει τάληθές ειπείν, τό τρέφον τδν νοΰν

1 άψευδέστατον F N

2 άκούσαντος Μ

4 8r¡ scripsi: òè codd. Ν 5. 6 δ μέν — λέγομεν OÍD. Ν γένεσιν codd. Ν

3 άναφανεϊται L, ίίναφήναt coni. H a n g .

αϊτών Η

?¡v] τήν U

5 χαλοΰσι Η

7 θ ε φ s c r i p s i : θεόν codd. Ν

μηδέ Π

8 τούτου om. Ν

δυναμένη s c r i p s i : δυναμένην F N , δυναμένων GIIU, δυναμέν (sic!) Μ εόρήσει conicio

10 φύσεως Η: om. MGUFN

Ιργον Sv έν Η

14 ποίημα II

17 αίτιων Μ

έπειδή Μ

αύτοις χρήσομεν codd.

άεΐ δεϊν F N

πέμπτου (έτους) conicio

xal vid. del.

δταν Μ

καί έν αίσθήσει γένους πλείστον μετέχομεν M(¡UF

IG cf. Piatonis Timaeura p. 29 Λ.

19 αυτοί σχήσομεν C o h n :

21 απασιν Η : ά-α'σαΐί M G U F

22 άντιλαμβανοίμεθα Η : έπιλανθανοίμεθα M G U F 23 ε' Μ

15 ή MG 1 16 γεραίρεται F N

?τει I I : ετι MGUF

20 τον om. II

ε 9 ευρήσεται ΙΓ,

11 êv έργον MG: ένεργόν U F N ,

14. 15 έτέραν U

η τό λέγειν καί conicio

γενέσει scripsi:

πλεόντων Μ

θαυμαστών G 2

24 post οίχεϊος add. είδουί

160

PHILONIS

ημών έστιν αίσθησις, ή δι' δφθαλμών τάς χρωμάτων xal οχημάτων ποιότητας εδτρεπίζουσα ή δι' ώτων παντοδαπάς τάς των φωνών ιδιότητας ή διά μοκτήρων δσμάς ή χυλούς διά στόματος ή μαλακότητας εδενδότους χαί σκληρότητας άντιτύπους ή λειότητας χαί τραχύτητας, (ψυχρότητας) τε αδ χαί θερμότητας διά της ανά παν το σώμα σχιδνα- 5 134 μένης δυνάμεως ην εθος δνομάζειν άφήν. (33.) των δέ είρημένων παράδειγμα σαφέστατον οί Λείας υίοί, της αρετής, οδχ απαντες, αλλά τέταρτος τε xal πέμπτος, έπ'ι μέν γαρ του τετάρτου φησι Μωυσής, δτι „εστη του τίκτειν" (Gen. 29, 35), καλείται δε 'Ιούδας, 8ς έρμηνευεται κυρίψ έξομολόγησις. τον δέ πέμπτον Ίσσάχαρ προσαγορευει, μισθός δέ μεταληφθεις καλείται, και τεκοΰσα τόν τρόπον τοΰτον ή ψυχή δ επαθεν εδθί>ς έξελάλησεν ,,έκάλεσε" γάρ φησι „τά ονομα αδτοΰ Ίσσά135 χαρ, δ έστι μισθός" (Gen. 3 0 , 1 8 ) . οδκοΰν 'Ιούδας δ ευλόγων τον θεδν νους καΐ τάς εις αδτδν εδχαρίστους υμνιρδίας άπαύστως μελετών αδτος ó προς άλήθειαν „άγιος καΐ αίνετός καρπός" ήν, οδχ υπό γης δένδρων, άλλ' υπό φύσεως λογικής καΐ σπουδαίας ένεχθείς. παρδ καΐ ή τεκοΰσα αδτόν φύσις „στήναι" λέγεται „του τίκτειν", έπεί και πη τράπηται οδκ εΤχεν ετι, πρδς τδν τελειότητος δρον έλθοΰσα· τών γάρ αποκυηθέντων κατορθωμάτων άπάντων άριστον καί τελειότατον γέννημα 136 ó εις τόν πατέρα του παντός ύμνος, ó δε πέμπτος υιός τής κατά τόν πέμπτον ένιαυτδν τών φυτευθέντων αδιαφορεί χρήσεως· S τε γάρ γεωπόνος μισθδν τρόπον τινά λαμβάνει παρά τών δένδρων ετει πέμπτφ καί το της ψυχής γέννημα Ίσσάχαρ [δς] μισθός έκαλεΐτο, καί σφόδρα είκότως, μετά τον εδχάριστον Ίούδαν άποκυηθείς· τποδρομίοις

14 μόνα M ούδε U 19 μίαν Μ

τής προ'τερον F

όντας Μ

24. 2 5 οί>δέ οίιτινοσοϋν Turn.

7 ένός] έν οίς Η

12 έμφιίμενον (sic) Μ

15 έμφαίνη M Π

οίνώσέως Mang. : γνώσεως codd.

έστι G F I I

25

4 προς] spatium in M

σκήπων F

μέθην L

13. 14 xcít τά — μόνον om. Η, add. mg. L έν U F

υπ'

6 ναυλοχωτάτοις F : ναυλν έκ τούτου αναλόγως παρειλήφθαι και τό άποπατούντες άντι του χέζοντες.

DK

PLANTATIONE

μεθέσεως ψυχής αιτία γίγνεται.

167

με&ίεται δέ ó μέν των αφρόνων λογία- 166

μός είς πλειόνων χόσιν αμαρτημάτων, δ δέ των έμφρόνων εις άνέσεως καί ευθυμίας χαΐ ιλαρότητας απόλαυαν·

ήόίων γάρ αότός έχυτοδ νή-

φοντος οίνωθείς 6 σοφός γίγνεται, ώστε οόδ' άν ταότη διαμαρτάνοιμεν 5 φάσκοντες δτι μεθυσθήσεται.

προς δέ τούτοις κάκείνο λεκτέον, δτι où 167

σχυθρωπόν χαί αόστηρόν το της σοφίας είδος, υπό συννοίας χαί κατηφείας έσταλμένον, αλλ' εμπαλιν ίλαρόν χαί γαληνίζον, μεστον γηθοσυνης χαί χαράς· υφ' ών πολλα'χις προήχθη τις ουκ αμουσως παΐξαί τι χαι χαριεντίσασ&αι, παιδιάν μέντοι rj¡ σεμνότητι καί σπουδή χαθάπερ ίο έν ήρμοσμένη λύρα: φθόγγοις άντιφώνοις είς ένός μέλους χοασιν συνηχούσαν.

χατά γοΰν τον ίερώτατον Μωοσήν τέλος έστί σοφίας παιδιά 168

χαί γέλως, αλλ' οόχ α τοις νηπίοις άνευ φρονήσεως πδσι μελετάται, αλλ' S τοις ήδη πολιοΐς oò χρόνφ μόνον άλλα καί βοολαϊς άγαθαϊς γεγονόσιν.

ουχ όρας δτι τόν αότηχόοι) χαί αότομαθοΰς χαί αότουργου

15 της έπιστήμης άρυσα'μενον ου μετέχοντα γέλωτος, αλλ' αότόν γέλωτα εΤναί φησιν; ουτός έστιν 'Ισαάκ, 8ς έρμηνευεται γέλως, ψ παίζειν μετά 169 της υπομονής, ην 'Ρεβέ/καν 'Εβραίοι χαλουσιν, άρμόττει.

(41.) την

ρ. 355 Μ. δέ | θείαν παιδιάν της ψυχής ίδιώττβ μέν oò θέμις ίδεΤν, βασιλεΐ δε εξεστιν, ψ πα'μπολυν χρόνον παρφχησεν, εί χαί μή πα'ντ' ένιιίκησε τον 20 αιώνα, σοφία,

προσαγορευεται ούτος Άβιμελεχ, δς διαχύψας τη θορίδι,

τω διοιχίΐέντι και φωσφόρφ της διανοίας δμματι, τον 'Ισαάκ είδε παίζοντα μετά ' Ρεβέκκας της γυναικός αυτοΰ (Gen. 26, 8).

τί γάρ άλλο 170

1 μεθύσεως G γίνεται Μ μεθύεται Η 2 χύσιν scripsi: ίαχυβιν codd. άμάρτημα Μ είιφρόνων U, ¿φρένων F 3. 4 νηφόντων U, νηφόντως F 4 γίγνεται GU: γίνεται MFH ούδ' âv Cohn: ούδέν MGUF, ούδ' έν Η 5 μεθύβεοθαι Μ 6 αόστηρόν Arnim: αύχμηρόν codd. της om. GUF 7 καί om. L 8 πολλάκις om. Η 9 παιδειάν G την conicio 10 έν ήρμοσμένη FH: ένηρμοαμένη MGU μέλλους κροΰαιν Μ 12 γέλος F 13 άλ>: ä Μ: άλλα GUFH πολλοίς U μονω Η 14 γεγονασιν Μ αότήκοον et αύτομαθή Μ1 15. 16 είναι γέλωτα ν 16 δς] 8 U ψ scripsi: δς MGUF, οί>ς Η, 8ν ν 18 παιδειάν Μ 19 ψ Mang.: οδ ΜΗ, où GUF 20 της θυρίδος conicio (cf. Clem.) 22 αΰτοϋ ν

16 sqq. Clem. Paedag. I § 21. 22 p. 110. I l l P. . . . γέλως έρμηνευεται δ Ίιαάχ. τοϋτον έώραχεν παίζοντα μετά της γυναικός χαί βοηθού, της 'Ρεβέκκας, 6 περίεργος βασιλεύς . . . 'Ρεβέχκαν δέ έρμηνεύουσ'.ν Οπομονήν . . . . και αδτη ή θεία παιδιά τί γάρ άλλο εύπρεπες έργον αοφιρ καί τελείω η παίζειν καί συνευφραίνεσθαι τη των καλών υπομονή διακύψαί της θυρίδος . . . .

168

PHILONIS

έμπρεπές έργον σοφοί ή το παίζειν καί γανοΰσθαι καί συνευφραίνεσθαι τη των καλών υπομιινη; έξ ών δτι καί μεθυσθήσεται δήλόν έστι της 171 μέθης ήΟοποιούσης καί άνεσιν καί ώφέλειαν έργαζομένης· ó γάρ άκρατος τά τη φύσει προσόντα έπιτείνειν καί σφοδρυνειν εοικεν είτε

καλά

είτε καί τά έναντία, καθάπερ καί πολλά των άλλων· έπεί καί χρήματα αίτια μέν αγαθών (άγαθψ), κακω δέ, ώς εφη τις, κακών·

5

καί πάλιν

δό£α τοΰ μεν άφρονος τήν κακίαν έπιφανεστέραν, τοΰ δε δικαίοο την άρετήν εδκλεεστέραν έπιφαίνει.

ούτως οδν καί ó άκρατος άναχυθείς

τον μέν πάθεσι κεχρημένον έμπαθέστερον, 172 στερον καί Γλεω μάλλον άπειργάσατο.

τον δε εύπαθείαις ευμενέ-

τις γε μην ουκ οΐδεν, δτι δυεΐν ίο

έναντίων έπειδάν θάτερον είδος έφαρμόζη πλείοσι, καί θάτερον ές ανάγκης συμβήσεται; οίον λευκοΰ καί μέλανος έναντίων όντων, εί το λευκον άστείοις τε καί φαύλοις,

καί τό μέλαν έξ ί'σου δήπουθεν

ουχί μόνοις προσέσται τοις έτέροις. θυειν έναντία,

άμφοτέροις,

καί μην τό γε νήφειν καί το με-

μετέχουσι δε τοΰ νήφειν,

ώς ó των προτέρων λόγος, 15

αγαθοί τε καί φαύλοι· ώστε καί το μεθυειν έκατέρψ των ε?δών έφαρμόττει. 173 βαλών.

μεθυσθήσεται τοιγάρτοι καί δ αστείος μηδέν της αρετής άπο( 4 2 . ) si

δ' ώσπερ έν δικαστηρίψ μή μόνον

ταΐς

έντέχνοις

άποδείξεσιν, άλλά καί ταΐς άτέχνοις λεγομέναις χρηστέον, ών μία έστίν ή διά των μαρτυριών, πολλούς καί ευδοκίμους μαρτυροΰντας παρεςόμεθα 20 παΐδας ιατρών καί φιλοσόφων, ου λόγοις μόνον αλλά καί γράμμασι τήν 174 μαρτυρίαν σημαινομένους.

μυρίας γάρ άπολελοίπασι συντάξεις έπιγρά-

ψαντες περί μέθης, έν αις περί ψιλής αυτό μόνον χρήσεως οίνου σκο-

1 έμπρεπές scripsi: εόπρεπές Clem., έμπρέπει codd. 2 aut κακών aut έπιμονη dubitanter Mang. τία Μ, έναντία Η

6 αίτια U : αίσια M G F H

MGFH, αγαθόν U, άγαθω αγαθών ν κακόν LT, ora. M αναλυθείς G 10 ιλέων ν

9 έμπαθέστερον scripsi: ευπαθέστερον codd. οΐδεν MGUF : είδεν Η 12 συμβήσηται U

spat. Μ

έςίσου G U I !

14 πρόσεστι U

UF άτέχναις Η μεθα Η

Ιδ. 16

¿i] di έταίροις F

18 ταΐς] τοις Μ

post λεγομέναις add. αίς G 22 ένσημηναμένους conicio

καί om. Μ είιπαθείας G U F

δυοΐν ΜΗ

έναντία — μεθύειν ora. F

17 καί om. Μ

κακών GF1I:

8 έμφαίνει Μ, έπιφέρει U

πλείοσιν Μ

5 τάναν-

αγαθών άγαθφ scripsi: αγαθών

κακψ T u r n . : κακά codd.

7 δικαίου δέ M

¡ιύαη U om. U

άγανοΰσθαι G, γάννυσθαι Ρ

3 άφέλειαν coni. Mang.

11 έφαρμόζει G F , έφαρUH

13 τε καί] τ, tum 14. 15 καί τό —νήφειν

16 πώς τε U

έκατέρων

19 καί άτέχνοις G 20 διά om. Η

παραδεξό-

"23 ψιλοΰ G, où G 2 in ras.

χρήσεως οίνου Μ: οίνου GUFH, οίνου post σκοποϋσιν transpos. Η, οίνου χρήσεως Mang.

5. 6 [Piatonis] E r y x i a s p. 397 E

DE

169

PLAN TATIONE

ποΰσιν, ουδέν περί των ληρεΐν είωθότων προσεςετάζοντες, άλλ' δλον το παροινίας παραπέμψαντες άνωμολογησθαι,

δτι

το

είδος·

ώστε

μεθόειν

και

παρά τούτοις

ην το ο?νο5σθαι.

σαφέστατα

οίνου δε σπάσαι

πλείονος οόκ αν ε Γη χείρον έν καιρψ σοφόν ου τοίνυν διαμαρτησόμεθα ρ. 356 M. I λέγοντες δτι μεθυσϋήσεται.

έπεί δέ οόδείς καθ' αυτόν αγωνιζόμενος 175

6 αναγράφεται νικών, εί δε αγωνίζεται,

σκιαμαχειν μάλλον αν είκότως

δόζαι, ανάγκη και τους το έναντίον κατασκευάζοντας λόγους ειπείν, ίνα δικαιότατη γενηθ^ κρίσις, μηδετέρου μέρους εξ έρημου καταδιχασθέντος. εστι δέ πρώτος χαί δυνατώτατος ούτος·

εΐ

τω

μεθυοντι ουκ αν τις 176

10 ευλόγως λόγον απόρρητον παρακατάθοιτο, (τω δέ αστείψ παρακατατίθεται), ουκ άρα μεθυει ó αστείος,

άλλ' ουν πριν ή τους άλλους έςής

συνείρειν, άμεινον καθ' εκαστον τών προτεινομένων άντιλέγειν, ίνα μ ή μακρηγοροΰντες έπΐ πλέον διοχλειν δοκώμεν.

φήσει δή τις έναντιου- 177

μένος, δτι κατά" τον λεχθέντα λόγον ó σοφός οΰτε μελαγχολήσει ποτέ 15 ουτε κοιμηθήσεται ουτε συνόλως άποθανεΐται· φ δέ μ ή συμβαίνει τι τοιούτον, άψυχόν εστίν ή θείον, άνθρωπος δέ ουκ áv ειη το παράπαν. την γαρ άγωγήν του λόγου μιμησάμενος έφαρμόσει τον τρόπον τούτον τω μελαγχολώντι ή κοιμωμένψ ή άποθνήσκοντι· λόγον απόρρητον τω τοιούτω παρακατάθοιτο,

ούκ αν τις εόλόγως

τιο δέ σοφω ευλόγως·

20 ουτ' άρα μελαγχολα οΰτε κοιμάται ουτε αποθνήσκει ó σοφός.

1 ουδέ Η

2 παρατρέψαντες Μ

παρά o m . G

3 άνωμολογεϊσθαι M G

σττα'ααι M F L 2 : πασαι U, σπεϋσαι H L 1 , σττίαθιι G (sed απά in r a s . ) σοφών M G U

oò] oí G 1

5 αυτό G 1 , αυτό M

4 σοφόν F H :

6 νικών, ούδέ άγωνίζεται

(τα παράπαν), σκιομαχείν (δέ) μάλλον A r n i m ; sed ad εί δέ αγωνίζεται (άγωνίζοιτο c o n i c i o ) s u b a u d i καί)' αί)τόν

σκιαμαχείν s c r i p s i : σκιομαχείν codd.

τους τον G 2 , τοΰτο U έτέρου M G H

λόγον G

9 άδυνατώτατος Η

τίθεται a d d i d i (cf. A r n i m p . 136) coni. Cohn

17 20

ε ί ] έν Μ 1 , u t vid.

γάρ άγωγήν A r n i m :

ο υ τ ' ά'ρα s c r i p s i :

U U : φίλωνος περί φυτουργίας Ν ώ ε

7 τοί>ς τό M G ' F H :

μηδετέρου U: μηδ' έτέρου F , μηδέ 10. 11 τ ω — παραχατα-

11 άλλ' ουν s c r i p s i : άρ' ουν codd., α ρ ' (ουκ) ουν

13 πλέον C o h n : πλείον codd.

16 άν9ρώπου L γάρ G U F I I

8 γεννηθή F

δη] δέ Μ παραγωγήν c o d d .

où γάρ c o d d . ,

ούκ άρα M a n g .

1 5 συμβαίνη G 18 p o s t τις a d d . subscriptio

Φ Ι Λ Ω Ν Ο Σ

ΠΕΡΙ

1

ΛΟΓΟΣ

ΠΡΩΤΟΣ

( 1 . ) Τά μεν τοις άλλοις φιλοσόφου είρημένα περί μέθης, ώς οίόν I ρ. 357Μ. τε ήν,

2

ΜΕΘΗΣ

έν t f ¡ προ ταύτης ύπεμνήσαμεν βίβλω,

νυνί δέ

έπισκεψώμεθα

τίνα τ ψ πάντα μεγάλψ καί σοφά» νομοθέτη περί αύτης δοκεί.

πολλα-

χ ο ΰ γάρ της νομοθεσίας οίνου καί τοΰ γεννώντος φυτοΰ τον οινον άμπελοι) διαμέανηται· καί τοις μέν έμπίνειν έπιτρέπει, τοις δ' ουκ έφίησι,

5

καί τοις αύτοΐς εστίν δτε προστάττει ταναντια, οΓνφ χρήσθαι τε καί μη. ούτοι μέν οδν είσιν οί την μεγάλην εόχήν εύςάμενοι ( N u m . 6, 2 sqq.), οις δέ άκράτψ χρησθαι άπείρηται οί λειτουργούντες ίερεϊς ( L e v . JO, 9), oí δέ προσφερόμενοι τόν οινον μύριοι των έ π ' οίρετη μάλιστα και παρ' 3 4

αυτψ τεθαυμασμένων.

πριν δέ περί τούτων άρξασθαι λέγειν, τά συν- 10

τείνοντα πρός τάς κατασκευάς αότών άκριβωτέον.

εστι δ 1 ώς γ '

τάδε·

ένός

( 2 . ) συμβολον τόν άκρατον Μωυσής οδχ

άλλα

πλειόνων

είναι νομίζει, τοΰ ληρεΐν καί παραπαίειν, άναισθησίας παντελούς, στίας άκορέστου καί δυσάρεστου

έπιθυμίας

& έργάζεσ&αι.

απλη-

καί εδφροσυνης της τάλλα

περιεχουσης καί πασι τοις είρημένοις έμφαινομένης γυμνότητος, Ν ώ ε I μεθυσθέντα φησί χρήσασθαι.

οίμαι

η τόν 15

τον μέν ουν οινον λέγεται ταΰτα ρ. 358 Μ.

μορίοι δέ καί των ου προσαψαμένων ακράτου νήφειν 6πο-

λαμβάνοντες τοις

όμοίοις άλίσκονται*

καί εστίν ίδεΐν τους μέν αότών

φίλωνος περί μέθη« G, φίλωνος σοφού ιουδαίου περι μέθης λόγος cß' U, περί μέθης τοΰ αύτοΰ λ(ίγος πρώτος F, περί μέθης Η 2 έπιαχεψώμεθα FH: έπισ/,εψο'μεθα GU 4 γενώντος Η 6 έστι Η δτε — τε om., sed lin. 8 post άχράτψ inserit verba Ιστιν δτε—καί μή Η χεχρήσθαι xal Η, με χρήσθαι xal L 7 ούτοι] δτι F 8 8è om. Η Ιερείς GUFL 2 : αότοΐς HL 1 9 μάλιβτα των έπ' άρετη Η 11 δέ Η γ' om. Η 12 τώδε Η, om. L σύμβουλον u 14 έπιθυμίας Mang.: ευθυμίας codd. αφροσύνης F 15 (της) πααι conicio έμφερομένης conicio 17 μυρίοις U

DE

171

Ε Β R 1 E TAT E

αφραίνοντάς τε χαί ληροΰντας,

τους δ' αναισθησία

παντελεϊ

κατεσχη-

μένους, τους δέ μηδέποτε πληρουμένους, αίει δε των άνηνύτων διψώντας δια χηρείαν έπιστήμης, τους δ' εμπαλιν γανουμένους χαί ευφραινομένους, τους δέ τω οντι γυμνουμένους.

του μεν ουν ληρεΐν αίτιον ή έπιζήμιος

6

5 άπαιδευσία — λέγω δ' ου τήν παιδείας άνεπιστημοσυνην, άλλά την πρός αυτήν αλλοτρίωσα — , του δ' αναισ&ητεΐν ή έπίβουλος χαί πηρός άγνοια, απληστίας δέ ή άργαλεωτάτη παθών ψυχής

επιθυμία,

ευφρόσυνης

δέ

κτήσις όμοΰ και χρήσις αρετής, γυμνότητος μέντοι πολλά, άγνοια των έναντίων, ακακία και αφέλεια ηθών, αλήθεια ή τά των συνεσχιασμένων 10 πραγμάτων άνακαλυπτήρια άγουσα δυναμις, τη μέν άπαμπίσχουσα άρετήν, τη δέ κακίαν έν μέρει· άμα μέν γαρ ουχ οίον άποδυσασθαι, αλλ' ουδ'

7

ένσκευάσασθαι ταύτας δυνατόν· έπειδάν δέ τις απορρίψω τήν ετέραν, ές ανάγκης τήν έναντίαν άναλαβών έπαμπίσχεται. άλγηδόνα φύσει μαχομένας,

ώς ó παλαιός

ώσπερ γάρ ήδονήν και λόγος,

εις

μίαν

8

κορυφήν

15 συνάψας ó θεός έκατέρας αίσθησιν ουκ έν ταύτοΐ, διαλλάττουσι δέ χρόνοις ένειργάσατο κατά τήν φυγήν τής έτέρας κάθοδον τη έναντία ψηφισάμενος, ουτω; από μιας ρίζης του ηγεμονικού τά τε αρετής και κακίας διττά άνέδραμεν

έ'ρνη

μήτε

βλαστάνοντα

μήτε

καρποφοροΰντα

οπότε μέν γάρ φυλλορροεΐ χαί άφαυαίνεται θάτερον, 20 στάνειν θατερου

και

χλοηφορείν το έναντίον,

δυσχεραϊνον

εϋπραγία

ώς υπολαβείν,

στέλλεται,

δι' ήν

έν

ταυτιί)·

άρχεται άναβλαδτι

αίτίαν

έκάτερον

9

τη

φυσικώτατα

τήν Ι α κ ώ β έςοδον εί'σοδον Ήσαΰ παρίστησιν· „έγένετο" γάρ φησιν „οσον έίήλθεν Ι α κ ώ β ,

ήκεν Ήσαΰ ó αδελφός αυτού" (Gen. 2 7 , 3 0 ) ·

μέχρι 10

μέν γάρ ένσχολάζει και έμπεριπατεΐ τη ψυχή φρόνησις, υπερόριος πας

1 ευφραίνοντας F παντελή F 1. 2 χατιαχημένους F, κατεχομένου? II 2 del GF_ 3 χρείαν G γανουμένους F H : γαννουμένους G, γεγανωμένους U άφραινομένους F 5. 6 άλλά — άγνοια om. II 7 αφροσύνης F L 2 8 γυμνότης GH 8. 9 των (άγαάών *αί τών) έναντίων coaicio 9 xaxía L έσχιααμένων Turn. 10 άπαμπίσχουσα scripsi : άκαν-ιούση F , δπαν πιούση U, άπα lac. 3 litt. G, άπαν ποιοΰΐη Η, άπαμφιάσασα Mang. 10. 11 r j ¡ — μ έ ρ ε ι add. Η 2 11. ται 16 21

12 ουδέν σχευάσασ&αι G 12 ταύτας om. II δέ om. G 13 έπαμπίσχεscripsi: έπαμπίσεται G (J, άπαμπίσεται F, απαν πίεται II, έπαμφίσχεται Mang. ψησάμενο; G 18 ένέδραμεν L pi ius μήτε] μήποτε Η 19 φυλοροεΐ U ¡ ι ην Η 2 in ras. et δέ add., rursus del. φυσικώτατα scripsi: φυαιχωτάτην

codd.

22 ή ν om. F

24 περιπατεί F

πας om. L

9. 10 DR fol. 72v έχ του περί μέθης β' χεφ"' (Anton. Mel. I 21 col. 843): Ι ΐ τ ι ν ή τά — δύναμις.

άλήθειά

PHILONIS

172

ó αφροσύνης έταΐρος έκτετόξευται· έπειδάν δέ μεταναστβ, γεγηθώς κάτεισιν έκεΐνος, της πολεμίου και δυσμενούς δι' ην ήλαύνετο καί έφυγαδεύετο μηκέτι τον αυτόν χώρο ν ο?κούσης. 11

( 3 . ) Τά μέν οδν ώσανεί προοίμια της γραφής αρκούντως λέλεκται, τάς δ' αποδείξεις έκαστων προσαποδώσομεν,

από τοΰ πρώτου πρώτον

5

άρίάμενοι διδάσκειν · την τοι'νυν άπαιδευσίαν (του) | ληρεΐν καί άμαρ- ρ. 359 Μ. τοίνειν αίτίαν εφαμεν είναι καθάπερ μυρίοις τών 12 ακρατον. ειπείν,

άπαιδευσία

γαρ

τό άρχέκακον,

πράξεις,

πότιμον

τών

ψυχής

αφρόνων

αμαρτημάτων,

τον

πολύν

ε? δει τάληθές

άψ' ης ς αστέρας των ημετέρων δψεων άθρόον ρ. 364 Μ. τό έαοτοΰ καταχέας φέγγος, ούτως δταν τω της ψυχής δμματι άμιγεις καί καθαρώταται καί τηλαυγέσταται τοΰ φωσφόρου θεοΰ νοηταΐ έναστρά- 25 ψωίιν αδγαί, κατιδεΐν οδδέν Ιτερον δύναται· έπιλάμψασα γάρ ή τοΰ δντος έπιστήμη πάντα περιαογάζει, ώς xal τοις λαμπροτάτοις έζ έαυτών είναι 45 δοκοΰσιν έπισκοτεΐν.

θεοΐς οδν τοΐς ψεοδωνύμοις οδκ άν τις τδν άληθή

θεόν σογκρίνειν όπέμενεν, είπερ ¿ψευδώς έγίνωσκεν α δ τ ό ν πιστημοσύνη τοΰ ένός τήν έπί πολλοίς ώς όπάρχουσι,

άλλ' ή άνε-

προς άλήθειαν 30

I παγίως Turn.: πλαγίως codd. 4 αε GUH: soi Fv 5 δόχησϊν — ώφελιμωτάτην om. GF 6 tà τοιαύτα F άλογήση G 10 ψευδοϋσαν Η I I βουλομένοις U 12 λέγει GU 13 άαεβείας L παραδικάζειν codd. έπισταμένως G 15 πάντων conicio τις πρεσβύτερος U θεώ HL 1 17 άπαξαπάντων FH 18 φής 3Ú GU: φησι Η, φής F 19 άρχή Η ουδέν ζττον] εύαέβειαν conicio 20 λέγεις G 21 άλήθειαν G, άλήθεια U, πρός άλήθειαν conicio 25 χαθαρώτατοι F 28 έπιαχοπεΐν Η τις τόν Cohn: πιατόν codd., ποτε τ&ν coniciebam 29 ί>πέμεινεν G 30 ώς om. G Ε>πάρχουσιν et ούοιν Η

DE οδχ ουσι, δόξαν είργάσατο.

EBRIETATE

179

( 1 2 . ) της αδτής προαιρέσεως έστι πας, δτφ 46

τά [χέν ψυχής άπέγνωσται, τά δε περί σώμα τε καί έκτος χρώμασι xal σχήμασι πεποικιλμένα πρός άπάτην αίσθήσεως εδπαραγώγου θαυμάζεται, καλεί δέ τδν τοιούτον δ νομοθέτης Λαβαν, δς τους αληθείς της φύσεως 47 5 νόμους οδ χατιδών ψευδογραφεΐ τοί>ς παρά άνθρώποις φάσχων*

„οδχ

Ιστιν ούτως έν τ φ τόπφ ήμών, δούναι την νεωτέραν πριν ή την πρεσβυτέραν" (Gen. 2 9 , 2 6 ) .

ούτος μεν γάρ την έν χρόνοις τάξιν φυλάττειν 48

οιεται δεΐν, τά πρεσβύτερα πρότερον χαί τά νεώτερα αδθις εις κοινωνίαν άγεσθαι

δίκαιων,

ó δέ σοφίας ασκητής

είδώς

χαί

φάσεις

άχρονους

ίο υπαρχούσας έφίεται καί νεωτέρων προτέρων καί πρεσβυτέρων υστέρων, εχει δέ καί τον ήθοποών λόγον έαυτιΰ συνάδοντα·

τοις γάρ άσκηταις

άνάγκη πρότερον έντυχεΐν τη νεωτέρα παιδεία;, Τνα της τελειοτέρας αύθις άπόνασθαι έρασταί

βεβαίως

οδ

15 φιλοσοφίας, μετρία

καί

δυνηθωσι.

πρότερον πριν

ή

έπί ταΐς

τάς

παρό

καί μέχρι νυν οί χαλοχάγαθίας 49

της

πρεσβυτέρας

νεωτέραις

έντυχεΐν,

τη συμπάση των έγκυκλίων

άφικνοΰνται

γραμματική

μουσική*

αύται

τοις άδόλως χαί καθαρώς μνωμένοις άεί προίενοΰσιν.

καί

θύρας γεω-

γάρ σοφίαν

δ δ' άντισοφί- 50

ζεται βουλόμενος την πρεσβυτέραν ημάς άγαγέσθαι προτέραν, οδχ Γνα βεβαίως εχωμεν, άλλ' Γνα τοις της νεωτέρας φίλτροις δελεασθέντες αδθις 20 τον έπ' έκείνη πόθον έχλύσωμεν.

( 1 3 . ) καί σχεδόν τοΰτο συνέβη πολ- 51

λοίς των άνοδία πρός παιδείαν χρησαμένων.

ετι γάρ, ώς έπος ειπείν,

άπ' αδτων σπαργάνων προς τελειότατον έπιτήδευμα, φιλοσοφίαν, έλθόντες, άμυητοι των έγκυχλίων είσάπαν οδ διχαιώσαντες γενέσθαι δψέ και μόλις αδτων

ασθαι διενοήθησαν.

25 τέρας έπί την των

καπειτα από της μείζονος χαί πρεσβυ-

έλαττόνων καί νεωτέρων θέαν

χαταβάντες

ρασαν αδτοΐς, ώς μηχέτ' άναδραμεΐν δθεν «όρμησαν ίσχΰσαι.

ένεγή-

διά τοΰτ' 52

2 σώμά τε xal scripsi : σώματα xal UFH, σώμα χαί Θ, σώμα χαί τά Mang. 3 ¿παραγώγου Η 4 τον om. Η 8 πρότερον GP: πρότερα UH 9. 10 φύοιν άχρονον ΰπα'ρχουσαν F2 11 ήθοποιοΰ U, ήθιχόν conicio. hic sequitur in H textus § 136 inde ab είβιόντι. continuatio § 48 usque ad § 106 λόγον — μεθημερινόν invenitur fol. 376' sqq., inserta libri De migr. § 12 12 τελεωτέρας Η (σοφίας) αύθις conicio 13 άπώνασθαι GD βεβαίως om. D δυνηθώϊΐν U παρ' 8 UD 15. 16 γραμματική — μουσική om. U 17. 18 δ δ'—την om. ü 18 πρεσβυτέραν] όράν U πρότερον Η 20 έχείνην Η πόνον ένδυσωμεν (immo ένδυσώμεθα) Mang. έλκύσωμεν U 21 άνοδίαν F 23 ε(ς äitav UH 24 άπό] ί>πό F 11—15 DK fol. 248r έκ του περί μέθης: τοις άαχηταϊς σοφίας άνάγχη—έντυχεΐν

12*

180 οΐμαί

PHILONIS φησι·

„συντέλεσον τά Ιβδομα ταύτης" (Gen. 2 9 , 2 7 ) ,

ίσον τψ

I μή άτελευτητον εστω dot τό της ψυχής αγαθόν, αλλ' δρον έχέτω χαί ρ. 365 Μ. πέρας,

iva xal τη νεωτέρα τάξει των αγαθών έντύχης,

ήν

σώματος

63 κάλλος χαί δόξα καΐ πλούτος χαί τά ομοιότροπα κεχλήρωται.

δ δέ συν-

μέν οόχ όπισχνεϊται, „άναπληρώσειν" (Gen. 29, 2 8 ) δ' αότήν

τελέαειν

ομολογεί, τουτέστι μηδέποτε έπιλειψειν

5

τα πρός αυξησιν χαί συμπλή-

ρωσιν αδτής έπιτηδευων, άλλ' άεΐ χαί πανταχού περιέξεσθαι, χάν μυρία 54 τά άντισπώντα καΐ άνθέλχοντα η.

πάνυ δ' έκδήλως το τά εθη γυναιξί

μάλλον ή άνδράσιν έπιτηδεύεσθαι δοχει μοι παρίστασθαι διά τών ' Ραχήλ της μόνα τά αισθητά θαυμαζουσης λόγων·

φησί γάρ προς τόν πατέρα ίο

έαυτής· „μή βαρέως φέρε, κύριε· où δυναμαι άναστήναι ένώπιόν σου, 55 δτι τά χατ' έθισμόν τών γυναικών μοί έστιν" (Gen. 31, 35). γοναιχών ίδιον τό εθεσι πείθεσθαι· θηλυτέρας

ψυχής τό εθος·

οόκοΰν

χαί γάρ τφ οντι άσθενεστέρας χαί

άνδρών γάρ τοι ή φύσις, χαί έρρωμένου

56 χαί άρρενος ώς άληθώς λογισμού Ιπεσθαι φύσει.

( 1 4 . ) χαταπέπληγμαι 15

δέ τό ¿ψευδές τής ψυχής της έν τοις έαυτής διαλόγοις όμολογουσης, δτι ού δύναται τών φαινομένων αγαθών χατεξαναστήναι, άλλ' Ιχαστον αυτών 57 τέθηπε χαί τιμά χαί μονονοί»χ έαυτής προκέχρικεν.

έπεί τις ήμών άντι-

στατεΐ πλουτψ; τις δέ πρός δόξαν χονίεται; τις δέ τιμής ή αρχής καταπεφρόνηχε σχεδόν τών ετι φυρομένων έν χεναις δόξαις; 58 παράπαν.

ουδέ εις τδ 20

άλλ' ϊιος μέν οόδέν τούτων πάρεστιν, ύψηγοροΰμεν ώς δλιγο-

δεΐας έταΐροι τον αόταρχέστατον

χαί διχαιότατον

εδγενέσιν άρμόττοντα περιποιούσης βίον·

χαί έλευθέροις χαί

έπειδάν δέ τίνος τών είρημένων

έλπίς ή έλπίδος αυτό μόνον αυρα βραχεία καταπνευση,

διελεγχόμεθα·

υπείκοντες γάρ εόθυς ένδίδομεν χαί άντιβήναι χαί άντισχεϊν oò δυνάμεθα, 25

1 συντέλεοον τά F : σοντελέσων τά G, αυντελέσοντα U, συντελές τά Η

τ ψ ] τό Η

2 της ODJ. F L

6 ¿μιλεί Η

τουτέστιν Β

3 ήν] ή G μηδέποτ' Η

άλλά χαί G F om. G conicio μένων D τοις L

4 xal δ καί οί υίοί σου μετά σέ,

ήνίκα

äv

οΐνον καί σίκερα ου είσπορευησθε είς την

1 ίτεροι, où: G L : έτεροίους ο'ύς U F , έταΐροι ούς R i c h t e r codd.

5 πιασθέντες G

μενοι ν

έθοδούλους GU

10 τό] τον U

μένων scripsi: ένδεδειγμένων U F L , έκδεδειγμένων G βακμένων F , βε βλαμμένων ν 16 τε om. F L , γε conicio

11 ί>π' seclusi

12 ένδεδεγ-

13 βεβακχευμένων G U :

1 4 η καί F : ή καί G, ήκα U

2 3 áp'/ήν fort. del.

om. ν

2 6 oò om. Π

βε-

αυτούς G

20. 21 ήμίσεα κακών και D: ήμίση κακών F ,

GU, κακών ήμίσει ν αιτίου ν

3 oò τψ T u r n . : οδτω

5 μιμησάμενοι scripsi : oí μιμησάμενοι G U F , μιμού-

ήμίσει κακών

2 4 μόνων G H : μόνον F L

2δ 8

27 σέ] σοϋ Turn.

2 0 — 2 1 D K fol. 162r έκ τοϋ περί μέθης β ' : τά άκούσια— συνειδότος δικαστηρίω μή καταβαρούμενα.

DE E B R I E T A T E

195

σκηνήν του μαρτυρίου ή προσπορεύησθε τ ψ θυσιαστηρίψ, χαί οδ

μή

άποθάνητε· νόμιμον αίώνιον είς τάς γενεάς υμών διαστείλαι ανά μέσον άγιων χαί βέβηλων και άνά μέσον καθαρών 10, 8 — 1 0 ) . 5 ται, κενοΰ

καί

ακαθάρτων"

(Lev.

'Ααρών δε έστιν ó ιερεύς, και τουνομα όρεινός έρμηνευε- 128

μετέωρα

καί

υψηλά

φρονών

φυσήματος δπόπλεων ογκον,

λογισμός,

οδ

διά

μεγαλαυχίας

άλλά διά μέγεθος άρετής,

ή

φρόνημα έξαίρουσα πέραν οδρανοΰ ταπεινον ουδέν έα λογίζεσθαι.

το δια-

κείμενος δ' ούτως άκρατον χαί πάν άφροσυνης φάρμακον Ικών ουποτε προσήσεται.

ανάγκη γάρ έστιν ή άρρηφοροΰντα αυτόν είς την σκηνήν 129

10 είσιέναι τάς άοράτους έπιτελέσοντα τελετάς ή τ ω β ω μ φ προσιόντα θυσίας υπέρ τε των ιδίων καί κοινών χαριστηρίους άναγαγεΤν· νήψεως δέ καί περιττής άγχινοίας ταύτα δειται.

( 3 3 . ) θαυμάσαι μέν ουν είκότως 130

άν τις χαί τό ρητδν της προστάξεως.

πώς γάρ οδ σεμνον νήφοντας

καί έν έαυτοΐς οντάς πρδς εδχάς καί Ιερουργίας χωρεΐν, ώς εμπαλιν 15 αμφότερα, σώμα καί ψυχήν,

παρειμένους δπδ οίνου καταγελαστον; ή 131

δεσπόταις μεν καί γονεΰσι καί άρχουσιν οίκέται καί υίοί καί υπήκοοι μέλλοντες προσέρχεσθαι πρόνοιαν Ιξουσι του νήφειν, ώς μήτε έν τοις λεγομένοις καί

πραττομένοις διαμάρτοιεν μήθ'

ώς καταπεφρονηκότες της

έκείνων αξιώσεως χολασθεΐεν ή, το γοΰν έπιεικέστατον, χλεύην οφλοιεν· 20 τδν δέ του παντός ήγεμόνα καί πατέρα τις θεραπευειν δίκαιων οδ χαί σιτίων καί ποτών καί υπνου καί πάντων οσα άναγκαΐα τη φύσει περιέσται, άλλά προς τό άβροδίαιτον άποκλίνας βίον,

τδν

καί βεβαρημένος τους ¿φθαλμοΐκ άπ'

παραβάλλων

καί

τών άσωτων ζηλώσει

οίνου

την

κεφαλήν

τον αδχένα έγκάρσιον πλαγιάζων καί δπ'

καί

άμετρίας

25 έρευγόμενος καί δλψ διαρρέων τ ω σώματι χέρνιβος ή βωμών ή θυσιών προσάψεται; τοιουτφ θέμις,

αλλ' ουδέ την ίεράν έζ άπόπτου φλόγα θεάσασθαι ει μέντοι μήτε σκηνήν

τφ

μήτε θυσιαστήριον δπολάβοι 132

τις λέγεσθαι τά δρώμενα έκ της άψυχου και φθαρτής δημιουργηθέντα

1 προπορεύησδε FL 3 άγιων — μέσον om. U 5 xal post μεγαλαυχίας add. Mang. 6 κενού GFL: -/al voú U ογκον G2 ή U 9 προοήσεται F: τιροσίσεται G, προσίεται U, προσοίσεται ν άρρηφροϋντα FL αυτόν Mang.: αϋτοϊς codd. 10 άοράτους] άρρήτους coni. Mang. 12 μέν] γ' G 2 in ras. 14 έν] ras. in G έαυτοις FLN: εαυτών G, αί>τώ U 15 ή FLN: εί μη GU 19 έχείνοις χολάσεως χολασθεΐεν U 21. 22 περίεστιν Ν 22 τό om. Ν 23 βαρημένο« G άπ'] ϋπ' conicio 24 περιβάλλων Ν πλησιάζων ν υπό U 25 διαρέων U 26 ουδέν G 1 13—27 Ν fol. 187Γ : πώ« γάρ — »έμι{

13*

PHILONIS

196

υλης, αλλά χά άόρατα καί [τα] νοητά | θεωρήματα, ών αίσθηταί ταύτα ρ. 378 Μ. 138 εικόνες, καταπλαγήσεται μάλλον την υφήγησιν. μεν παράδειγμα,

το δε μ ί μ η μ α

έπειδή γάρ παντός τί>

6 ποιών έποίει,

και αρετής τήν μεν

άρχέτυπον σφραγίδα είργάζετο, τον δέ άπό ταύτης ένεσημαίνετο έμφερέστατον

χαρακτήρα·

ή μεν οδν αρχέτυπος σφραγίς ασώματος έστιν

5

ιδέα, ή δέ χαραχθεΐσα είκών σώμα ήδη, φύσει μεν αίσθητόν, οό μήν εις αίσθησιν έρχόμενον· καθάπερ καί cò έν τ φ βαθυτάτφ τοδ 'Ατλαντικού πελάγους ξυλον εΓποι τις áv πεφυκέναι μέν προς μηδέποτε 134 χυσιν.

δ' υπό πυρός άναλωθήσεσθαι διά τήν της

το καίεσθαι, θαλάττης άνά-

( 3 4 . ) τήν οδν σκηνήν καί τον βωμόν έννοήσωμεν

ιδέας,

μέν άρετής άσωμάτου, τον δε αισθητής εικόνος είναι συμβολον.

τήν 10 τον

μέν γε βωμόν καί τά Ιπ' αδτοΰ ράδιον ίδεΐν — ε£ω τε γαρ ε χ ε ι τήν κατασκευήν καί ασβέστφ πυρί . . . αναλίσκεται, ώς μ ή μεθ' ήμέραν μόνον, 135 άλλά καί νυκτωρ περιλάμπεσθαι — , ή δέ σκηνή και τά έν αδτη πάντα αθέατα, οόχί

τ φ μόνον έσωτάτω καί έν άδύτοις ίδρδσθαι, αλλά καί 15

τ φ τόν προσαψάμενον ή διά περιεργίαν όφθαλμών ίδόντα δίκη θανάτου κατά πρόσταίιν νόμου κολάζεσθαι, κληρος καί παντελής εί'η, κηραίνων πάθος, άλλ' 136 μένος τ η φύσει,

περί

μηδέν,

απαραιτήτφ

πλήν ε? μ ή τις ολό-

μ ή μέγα, μ ή

μικρόν, απλώς

άρτια) καί πλήρει καί πάντα τελειότατη κεχρη-

τουτφ γάρ έπιτέτραπται δι' έτους απαξ είσιόντι έπι- 20

σκοπεΐν τά αθέατα άλλοις, έπειδή καί έ£ άπάντων μόνφ ó των μάτων και άφθάρτων αγαθών πτηνος καί οδράνιος ερως

¿σω-

ένδιακαται.

137 2ταν οδν οπό της ιδέας πληχθείς ί π η τ α ι τ η τάς κατά μέρος άρετάς τυπουση σφραγΐδι κατανοών καί καταπληττόμενος αότής τό θεοειδέστατον κάλλος ή τινι προσέρχηται δεξαμενή τον έκείνης χαρακτήρα, λ ή θ η μέν 25 άμαθίας καί άπαιδευσίας, μ ν ή μ η δέ παιδείας καί έπιστήμης εδθί>ς έγγί138 νεται.

διό λ έ γ ε ι · „olvov και σίκερα ου πίεσθε, σί) καί οί υίοί σου μετά

σέ, ήνίκα

άν ε?σπορευησθε eli τήν σκηνήν του μαρτυρίου ή προσπο-

ρεύησθε τ ψ θυσιαστηρίφ Κ . μην

άποφαινόμενος

ταΰτα δ' ουκ άπαγορεύων μάλλον ή γνώ-

διεξέρχεται*

τφ

μέν

γε

άπαγορευοντι

οίκεΐον 30

1 άόρατα F 2 : δρατά GUF'L τά del. F 2 3 όποιον U 9 μηδέποθ' ί»πό G θαλάσσης G 10 ιδέας, (xaì) Coni. Cohn 11 τον] tr¡v L είναι αύμβολον fort. del. 12 γε] γάρ conicio αίιτώ GF 13 φωτίζεται, ψ τά ίερουργοΰμενα supplet Cohn 15 ένιδρύσθαι U 20 post ά'παζ inc. Η fol. 369ν, cf. ad. p. 190,26 είσιο'ντι F 2 H : 2 εΐβιόντας GUF'L 21 μόνω G ' U F : μίνων Η, μ ληρεΐν, ο δημιουρ- 154 γον άπαιδευσίαν εΐχεν, άλλα καί τό παντελώς άναισθητεΐν, αναισθησίας δέ της μέν κατά το σώμα δημιουργός οίνος, της δέ κατά ψυχήν άγνοια τούτων ων εικός ήν έπιστήμην άνειληφέναι, 25 βραχέα αδτά τά καίρια όπομιμνησκοντας. τ φ σώματι τό έν ψυχη πάθος

λεχτέον καί περί άγνοιας

τίνι οδν άπεικάσωμεν τών έν 155

8 κέκληται άγνοια ή η} τών αισθητη-

ρίων πηρώσει; οδκοΰν δσοι δφθαλμους καί ώτα έβλάβησαν, οδδέν ετι (ουτ') ίδεΐν ουτ' άκοΰσαι δύνανται, ήμέραν μέν καί φώς, ων

1 τραχύς Η

2 πάλαι Η

ίνεχα

3 post ειπών rep. ex lin. 1 9 8 , 2 6 . 1 9 9 , 3 verba έαυτήν

προς τό χλευάζειν (sic!) άπιδοΰσα παϊδας (sic) τούτω — νενόμισται ειπών (om. ή — έ μ α ρ τ ύ ρησεν) Η

4 ίλαδόν Ü F

7 τό] μέν τό G 2 επειτα Η

ΐκηται

12 συμβαίνειν F

έναντι Η

τών] τώ Η

6 αθάνατοι Η

13 σπουδήν H L

16 προααγαγών G F

20 άπαιδευβίας Η UFH

5 θεοί Η

G 2 , ήχειας F (η et ει corr.)

23 τό om. U 26 ψυχαΐς Η

14 σπεΰδεσβαι L

17 τών] τον F 6 οίνος Η

18 άγεννήτου Η

25 άπεικάσωμεν G: άπειχάιομεν

27 βεβλάβηααν G

4 — 8 Hesiodi Opera et dies v. 2 8 7 . 2 8 9 — 2 9 2 .

ές codd.: έ π ' ν 8 δ ' ήπειτα GU, δ1

28 οδτ' add. Cohn

200

PHILONIS μόνων, εί χ ρ ή τάληθές ειπείν, τό ζην αίρετόν, οδκ είδότες, μακρψ δέ σκοτιρ καί νοκτι αίωνίψ συνοικουντες, προς πάντα καί μικρά και με ι ζω

156 κεχωφημένοι, ους είκότως δ βίος αδυνάτους ει'ωθε καλεΐν· κάν γάρ αί τοΰ άλλου

σώματος

άπασαι δυνάμεις

έ π ' αυτό δή το πέρας

Ισχύος

ελθωσι καί ρώμης, ΰποσκελισθεΐσαι πρός δφθαλμών καί ώτων πηρώσεως

5

μέγα π τ ώ μ α πίπτουσιν, ώς μηχέτ' άναστήναι δυνασθαι· τα γάρ όπερείδοντα καί στηρίζοντα

ανθρωπον λόγφ μέν αί βάσεις είσίν, εργφ δε άκοαί

τε καί όψεις, ας εχων μέν τις δλοκλήρους έγηγερται και 157 στερόμενος δέ αότών κλίνεται καί είσάπαν καθαιρείται,

άνωρθίασται,

το παραπλήσιον

οδν έν ψ υ χ η πάντως άγνοια έργάζεται τά βλέποντα καί άκουοντα αότής 10 λυμαινομένη καί

μήτε φως μήτε λόγον παρεισελθεΐν έώσα, τον μέν,

ίνα μή διδάξη, το δέ, ίνα μή δείςη τά δντα, βαθυ δέ σκότος καί πολλήν άλογίαν χαταχέασα κωφήν λίθον το περικαλλέστατον είδος ψυχής είργά158 σατο.

( 3 9 . ) καί γάρ τ η αγνοία το έναντίον, ή έπιστήμη, τρόπον τινά

ψοχής καί δφθαλμοί καί ω τ ά έστι·

και γάρ τοις λεγομένοις προσέχει 15

τον νοΰν καί καταθεαται τά οντα και ουδέν ουτε παρορδν οΰτε παρακοόειν δπομένει, πάντα δ' περιβλέπεται,

8σα άκοής καί θέας άξια περισκοπεΐ

κάν ε? πεζευειν καί πλεΐν δει,

και

γης καί θαλάττης άχρι

159 τών περάτων άφικνεΐται, ίνα Β η τι πλέον ή άκουση καινότερον.

άοκ-

νότατον γάρ δ έπιστήμης έ'ρως, έχθρος μέν υπνου, φίλος δέ έγρηγόρ- 20 σεως· διανιστάς οδν καί ανεγείρων και παραθήγων χόσε

περιφοιτάν

αναγκάζει λίχνον

160 δίψαν άληκτον έντήκων.

αεί διάνοιαν παντα-

άκοής έργαζόμενος καί

μαθήσεως

ουκοΰν έπιστήμη μέν τό βλέπειν και άκουειν

περιποιεΐ, δι' ών αί κατορθώσεις· δ γάρ ίδών καί άκουσας, γνους | το ρ. 382 Μ. συμφέρον,

το

μέν

έλόμενος,

το

δέ έναντίον

άποστραφείς

ώφέληται. 25

1 μόνον G 2 μικρώ GU 3 κεκωφωμένοι F 6 μηκέτι Η 8 àî] aï Η όλοκλήρου Η 9 είς άπαν UFH' 10 πάντως Turn.: πάνθ' δβα codd. άγνοια U: άγνοιαν GFH 12 prius μη om. G prius Sé om. H δέ καί βκόß α τος Η 13 ¿λογίαν] αίγίαν Η καταχέουαα F κωφόν U (?) ν είδος ψυχής Η, είδος ψοχής ν 15 τών λεγομένων Η προσέχει Η: προΐέχειν GUF 16 καταθεδοθαι G 3 19 άφικνήται G πλέον Cohn: πλείον codd. 19. 20 άοκνότατον U: άοχν6 ττ Η, άοκνίτατος GF 21 διαναστάς G αίεί F 22 άκοήν HL 23 έπιστήμην GF 24 post άκούαας add. καί πειραθείς D καί γνους G2, καί νους G 1 25 έφελείται D

24—201,5 DK fol. 227r Φίλωνος έκ τοΰ περί μέθης: 6 ίδών - έπφουλεύεται.

DE

201

EBRIETATE

άγνοια δέ χαλεπωτεραν της έν τ ώ σώματι πήρωσιν έπιφέρουσα τ ή ψ υ χ η πάντων αμαρτημάτων αιτία γίνεται, μηδέν μ ή τ ' έκ τοΰ προϊδέσθαι μ ή τ ' έκ τοΰ προακοΰσαι δυναμένη λαβείν εξωθεν βοήθημα·

διά

γοΰν

την

πολλήν έρημίαν έαυτης αφρουρητος χαί αφύλακτος έαθεΐσα [χαί] προς 5 των

έπιτυχόντων

μηδέποτ' οδν μ ή τ '

ανθρώπων τε όμοΰ χαί ακρατον

πραγμάτων

προσενεγχώμεθα

έπιβουλεύεται.

τοσούτον, ώς

άπραξίαν 161

έμποιήσαι ταΐς αίσθήσεσι, μήτε τοσούτον έπιστήμης άλλοτριωθώμεν, ώς άγνοιαν, τί> μέγα χαί βαθί) σκότος, της έαυτών ψυχής

κατασκεδάσαι.

( 4 0 . ) διττόν δέ το άγνοιας γένος, τδ μέν άπλοΰν, ή παντελής αναισθησία, 162 10 το δέ διπλούν, δταν μη μόνον άνεπιστημοσόνη τις συνέχηται, αλλά και οΐηται είδέναι δ μηδαμώς οΐδε δόξη ψεοδεΐ σοφίας έπαιρόμενος.

τό μεν 163

οδν πρότερον κακόν ελαττον — κουφοτέρων γάρ άμαρτημάτων καί τ ά χ α ακουσίων αίτιον — , το δέ δεύτερον μ ε ί ζ ο ν

μεγάλα γάρ άποτίχτει χαί

oòx ακούσια μόνον αλλ' ήδη κάχ προνοίας αδικήματα,

περί ταϋτά μοι 164

15 δοκεΐ Λώτ δ θυγατροποιός μάλιστα χηραίνειν άρρεν χαί τέλειον έν ψ υ χ η φυτόν άναθρέψαι μη δυνάμενος· δύο γάρ θυγατέρας έκ της λιθοομένης γυναικός εσχηκεν, ήν εδθυβόλα» χρησάμενος όνόματι καλέσειεν άν τις συνήθειαν, έχθράν φυσιν άληθείας,

καί οπότε άγοι τις αυτήν,

υστερί-

ζουσαν καί περιβλεπομένην τά αρχαία καί σύντροφα και αψύχου τρόπον 20 στήλης έν μέσοις αότοΐς καταμένουσαν.

των δέ θυγατέρων ή μέν πρεσ- 165

βυτέρα κεχλήσεται βουλή, συναίνεσις δέ ή νεωτέρα·

τ ω μέν γάρ βου-

λεύσασθαι το συναινεΐν ίπεται, συναινέσας δ' ούδέ εις ετι

βουλεύεται,

καθίσας οδν ó νους έν τ ψ έαυτοΰ συνεδρίφ διακινεϊν άρχεται τάς θυγατέρας καί μετά μέν της πρεσβυτέρας, βουλής, σκοπεΐσθαί τε χαί διερευναν 25 Ικαστα, μετά δέ της νεωτέρας, συναινέσεως, έπινεύειν ρφδίως τοις έπιτυχοΰσι καί ώς φίλα τά έ χ θ ρ ά άσπάζεσθαι, δέλεαρ ει τι μικρόν ηδονής

1 post 5è add. xal απειρία D έπιφέρουσαν UHD τη OÍD. D 2 προειδέσ&αι U 3 παρακοΰσαι G δυνατή HL' 4 αύτης D xal seclusi 5 των] την των Turn. 6 μήτε UF άταξίαν G, άπαξίαν F 8 χαταβχεδ αληθές

πάγιον

έν έαυτοΐς εχουσι,

5

συναινέσαι, τη; ανθρωπινής φύσεως μηδαμη μηδαμώς ικανής ούσης ή έκ περισκέψεως το σαφές εδρεΐν ή τά μέν ώς αληθή καί συμφέροντα 167 έλέσθαι, τά δ ' ώς ψευδή καΐ βλάβης αίτια | άποστραφήναι.

πολί) γαρ ρ. 383Μ.

σκότος των όντων καί σωμάτων καί πραγμάτων κατακεχυμένον οόκ ία. την. έκαστου φύσιν ίδεΐν,

άλλά κάν βιασάμενός τις υπό

περιεργίας ή 10

τοΰ φιλομαθούς έθελήσΐβ διακΰψαι, καθάπερ οί πεπηρωμένοι προσπταίων τοΐς έν ποσί, πρίν τι λαβείν, άναπεσών ύστερίζει ή ταϊς χερσίν έφαπ168 τόμενος τά άδηλα εικάζει γάρ

ε? δαδουχουσα

στοχασμον πρό αληθείας κτώμενος,

παιδεία

παραπέμποι

ουδέ

τον νοΰν φως άψαμένη το

οίκεΐον έπί την των όντων θέαν, δνήσαι δύναιτ' 3ν μάλλον ή βλάψαι· 15 το γάρ βράχο φέγγος δπό πολλού σκότους σβέννυσθαι πέφυκε, σβεσθέντος 169 δε ανωφελής πάσα οψις.

τόν μέντοι σεμνυνόμενον ή έπί τα> βουλεύεσθαι

ή έπί τ φ τά μεν αίρεΐσθαι τά δε φεύγειν ίκανώς δύνασθαι διά τούτων όπομνηστέον· πιπτειν

αύτοΐς φύσει ώς

εί μέν από των αυτών τάς αότάς άεΐ συνέβαινε προσ-

άπαραλλάκτους φαντασίας,

άψευδή

ήν ίσως άναγκαϊον τά τε έν ήμϊν 20

κατασκευασθέντα διττά κριτήρια, και

αδέκαστα

θαυμάζειν

αισθησίν τε καί νουν,

καί περί μηδενός

ένδοιάζοντας

έπέχειν, άλλά τοις απαξ φανεϊσι πιστεύοντας τά μέν αίρεΐσθαι, τά δε 170 Ιμπαλιν άποστρέφεσθαι.

έπειδή δέ διαφόρως άπ' αυτών

εδρισκόμεθα

1 ένδιδοίη conicio 2 κατεαχημένος Turn.: χατιαχημένος UFH, κατηαχημένος G 3 άναιοθηοία F H : άναισθησίαν GUv ita ντελή ν 4 δοκεϊ GF είναι om. Η 7 τά μέν ώς H L ' : ώς τά μέν GUFL 3 , ώς ν 8 τά δ' scripsi: ή codd. 9. 10 ¿ήθειαν— κατανοήσαι om. Her 9 εΐ μή xal απλώς HL1 χαί] xal αί G 10 συνηραμέναι G'F, αονηραμμέναι L2, συνερραμμέναι G2 φρούδοι Turn, άοράτων F 11 κεκραμμένων Η έκαστη U σονηρανισθεισών U 12 άναγκαϊον secl. Cohn έκεϊνα Mang.: έκείνο GUF Her, έχε! Η 13 προπιστευειν Turn.: προσπιστεόειν codd., πιοτεΰειν Her χατά] άνά L 14. 15 έπάγοντα Her: ίπαγαγίντα codd. 15 τον] τήν Her δήπουθεν om. Her 16 παλαιοί om. Her 16. 17 Εν —ίθνη om. F 18. 19 πόλεις χαί χώμας χαί οικίας, άνδρας τε καί γυναίκας χαί νήπια· τά γοΰν Her 19 ίλων Η, άλλοις L 21 ίσια] άνόσια Η παρανίμιμα Η tertium τά om. G 1 22 της τιμής Her έναντία om. U Her ταίιτά coni. Mang., τοιαύτα conicio 24 άλλο et litt, evanida in F 25 ένερευνήσας L προθέντι F, είρημένιρ Her

208

PHILONIS

χαί εθη καί νόμους έπιέναι χωρών, έθνών, πόλεων, τόπων, υπηκόων ηγεμόνων, ένδοξων άδοξων, έλευθέρων οίκετών, ιδιωτών έπιστημόνων, οόχ ήμέραν μιαν οδδέ δυο, αλλά ουδέ μήνα η ένιαυτόν, τον δε άπαντα εαυτοΰ κατατρίψει βίον, κάν αίώνι χρήσηται μακρψ, καί oòSàv ήττον πολλά 196 αδιερεύνητα καί απερίσκεπτα καί άφωνα λήσει καταλιπών. παρ' άλλοις oò βραχεί μόνον διεστηκότων,

οδκοδν άλλων

5

αλλά καί τοις 2λοις άπα-

δόντων, ώς άντιστατεΐν χαί διαμάχεσθαι, άνάγκη καί τάς προσπίπτουσας 197 διαφέρειν φαντασίας καί τάς κρίσεις άλληλαις πεπολεμώσθαι.

(48.) ων

υπαρχόντων τις ούτως εχφρων έστί καί παράληρος, ώς φάναι παγίως, δτι τό τοιόνδε έστί δίκαιον ή φρόνιμον ή καλόν ή συμφέρον; 8 ycp áv io 198 οδτος όρίση, τάναντία μεμελετηκώς έκ παίδων Ιτερος ακυρώσει,

έγώ

δ' oò τεθαύμαχα, ε{ πεφορημένος χαί μιγάς όχλος, έθών καί νπηκόων Her

21 μικρών — έν om. Her

2 3 λέγων Η

19 θήρα U 22 συνίσταται U

p o s t λέγουσιν add. άντιφέρονται Her

20 τίθεται scripsi: 22. 23 πεπερασμέή] καί Her

γεννητόν Η, γεγενημένον U Her

15 Demosthenes or. Olynth. III 32 : Ιστι δ ' οόδέποτ\ οΐμαι, μέγα καί νεανικόν φρόνημα λαβείν μικρά καί φαΰλα πράττοντας.

DE

EBRIETATE

209

φαινομένου ή ot χωρίς έπιστάτου καί ήγεμόνος αλόγου χαί

άπαυτομα-

τιζουσης έξάψαντες φοράς τοις υπολαμβάνουσι πρόνοιαν καί 2λου

χα!

νώντος

των

μερών

απταίστως

5 καταλήψεις

τών

θαυμαστήν

τιν'

χαί σωτηρίως θεοΰ

υποκειμένων

είναι πώς

ήνιοχοΰντος άν

έπιμέλειαν καί

κυβερ-

τάς

αότάς

δυναιντο

ποιεΐσθαι πραγμάτων;

αί δε r s p i την 200

τάγαθοΰ σκέψιν φαντασίαι άρ' ουκ έπέχειν μάλλον ή όμολογεΐν βιάζονται τών μεν αγαθόν είναι νομιζόντων

μόνον το καλόν καί

δησαυριζο-

μένων αυτό έν ψ υ χ ή , τών δε προς πλείω κατακερματιζόντων καί άχρι σώματος και τών έκτος αποτεινόντων ; ούτοι λέγουσι τάς μεν τυχηράς 201 ρ. 388 Μ. εύπραγίας δορυφόρους εΐναι σώματος, υγείαν δέ και ίσχυν καί το | όλό11 κληρον καί ακρίβεια ν αίσ&ητηριων καί δσ α ομοιότροπα

της

βασιλίδος

ψ υ χ ή ς · τρισί γάρ της τάγαδοΰ φύσεως κεχρημένης τάςεσι την μεν τρίτην καί έξωτάτην της δευτέρας καί ύπεικούσης πρόμαχον είναι, την δέ δευτέραν της πρώτης μέγα πρόβλημα

καί

φυλακτήριον γεγενήσδαι.

15 περί αυτών τούτων μέντοι καί βίων διαφοράς καί τελών προς â τάς πράξεις άπάσας άναφέρεσθαι καί μυρίων άλλων χαί ή δ ι κ ή καί φυσική πραγματεία ών αχρι του παρόντος νηται.

καί 202 χρή

δσα τε ή λογιχή

περιέχει γεγόνασι σκέψεις άμυδητοι,

ουδεμία παρά πάσι τοις σκεπτικοΐς

συμπεφώ-

( 4 9 . ) οόκ είκότως ουν τών δυεΐν θυγατέρων, βουλής τε καί 203

20 συναινέσεως, άρμοσδεισών καί συνευνασδεισών ó νους αγνοία έ π ι σ τ ή μ η ς χρώμενος εισάγεται; λέγεται γάρ δτι „ουκ ^ δ ε ι έν τω κοιμηθήναι αύτάς χαί άναστήναι" ( G e n . 1 9 , 3 3 . 3 5 ) ·

ουτε γάρ υπνον ουτε έγρήγορσιν ουτε 204

σχέσιν ουτε κίνησιν εοικε σαφώς καί παγίως καταλαμβάνειν, άλλα καί οπότε άριστα βεβουλεΰσδαι δοκεΐ, τότε μάλιστα αβουλότατος ών ευρίσκεται τών 25 πραγμάτων μ η δμοιον τοις προσδοκηδεισι λαβόντων τό τέλος·

καί οπότε 205

1 ή] χ αϊ Her 1. 2 αύτοματιζούσης Eter 2 φοράν GU lier 3 δλου] spatium, tum oò i n U 3—5 θαυμαστήν — πραγμάτων om., alia iuseruit Her 3 τινα Ii 4 πώς UH: ώς GF 5. 6 τοΰ άγαίΐοΰ την σκέψιν Her 6 τοΰ άγα&οΰ Η 7 μκ άπεικότως conicio δυεΐν OF: δύο UH 20 συναινέσεως Mang. : συνέσεως codd. και συνευνασθεισών om. Η έπιστήμης] παντελεϊ conicio, aut έπιστήμης del. (idem secl. Cohn) Philoni* opera vol. (I

14

210

PHILONIS συνεπιγράφεσθai τισιν ω ς άληθέσιν έ'δοξε, τήν έ π ' ε υ χ ε ρ ε ί ς κατάγνωσιν,

άπιστων χαί αβέβαιων,

στευε, φαινομένων*

χαρποΰται

οΐς πρότερον ώς βεβαιοτάτοις έπί-

ώ σ τ ε εις τά έναντία,

ών υπετόπησέ τις,

είωθότων

περιίστασθαι των πραγμάτων άσφαλέστατον το έπεχειν είναι. (50.)

206

Διειλεγμένοι δή περί τούτων ίκανώς έπΐ τά ακόλουθα τψ

λόγψ τρεψώμεθα.

5

εφαμεν τοινυν έκ τοΰ μεθυειν καΐ τήν πολλούς πολ-

λάκις μεγάλα βλάπτουσαν γαστριμαργίαν δηλοΰσθαι, η τους χρωμένοος εστίν ίδεϊν, κάν τάς τοΰ σώματος δεξαμενάς άποπληρωθώσι πάσας, ετι 207 κενούς τάς έπιθυμίας οντάς·

ούτοι κάν υπό πλήθους ών ένεφορήσαντο

διακορεΐς γενόμενοι πρός δλίγον χρόνον χαθάπερ οι πεπονηκότες άθληταΐ τά σώματα διαπνευσωσι, πάλιν έπαποδύονται 2 0 8 ó γοΰν βασιλεύς τ η ς Αιγύπτιας χ ώ ρ α ς ,

10

τοις αότοΐς άγωνίσμασιν.

τοΰ σώματος, τ ψ

μέθης

υπη-

ρέτη δόξας οίνοχόψ δυσχεραναι πάλιν ούκ ε?ς μακράν καταλλαττόμενος έν ταΐς ίεραΐς βίβλοις εισάγεται τοΰ τάς έπιθυμίας άναρρηγνυντος πάθους υπομνησθείς εν ήμερα γενέσεως φθαρτής, ούκ έν άφθάρτψ

τοΰ άγενή- 15

του φωτός· λέγεται γάρ δτι „ήμερα γενέσεως ην Φ α ρ α ώ " ( G e n . 4 0 , 2 0 ) , ήνικα έκ τοΰ δεσμωτηρίου τόν άρχιοινοχόον έπί σπονδαΐς μετεπέμψατο· 209 τοΰ γάρ φιλοπαθοΰς ίδιον λαμπρά τά | γενητά καί φθαρτά ήγεΐσθαι διά ρ. 389 Μ. τό νυκτΐ και σκότφ κ ε χ ρ ή σ θ α ι β α θ ε ΐ προς την των άφθαρτων έπιστήμην·

ου χάριν εύθυς τήν έξάρχουσαν ήδονής μέθην καί τόν όπηρέτην

20

I εόχέρειαν G 2. 3 έπίατευεν ώς βεβαιοτάτοις U 3 τάς έναντίων G 5. 6 του λόγου coni. Mang. 6 τρεψόμεθα G 7 μεγάλο om. G βλάπτουσι Η 8 άποπληρωθειαών F 10 πεπονηχότες Η: πεπονηθέντες GUF I I διαπνεύοουβι U, διαπνεύσας G 1 (διαπνεύσατό τις G 2 ?) 14 τοΰ Mang. (falso ad F provocane): προς τοΰ GUF, προς HL πάθους om. Η 15 φθαρτή coni. Cohn άφθάρτου conicio (έν secluso) 15. 16 άγεννήτου FH 18 φιλομαθούς L, φιλοαωμάτου Turn. λαμπρόν Η γεννητά FH 20 έξάρχουβαν ήδονης Mang.: έξ αρχόντων ήδονήν codd.

16 sqq. Orígenes Comment, in Matth. Χ 22 p. 471: έτήρηαε μέν ούν τις των προ ήμών τήν άναγεγραμμένην έν Γενέσει του Φαραώ γβνέθλιον *αί διηγήσατο, δτι ó φαύλος τά γενέσεως άγαπών πράγματα εορτάζει γενέθλιον Selecta in Genesim p. 44: των μέν προ ήμών έτήρησέ τις, δτι φαύλες έστιν 6 τά γενέσεως τιμών πράγματα καί τήν ήμέραν της γενέσεως αύτοΰ άποδεχόμενος . . . Homilía VIH 3 in Levit. p. 229: nemo ex omnibus sanctis invenitur diem festum vel convivium egisse in die natalis sui . . . . soli peccatores super buiusmodi nativitate Jaetantur. invenimus etenim in veteri quidem testamento Pharaonem regem Aegypti diem natalis sui cum festivitate celebrantem. Homilía I 8 in librum Regum p. 486. — cf. etiam Augustini Quaestionem de Genesi L.

DE EBRIETATE αυτής δεξιοΰται.

211

( 5 1 . ) τρεις δ' είσιν οί της άχολάστου χαΐ άχράτορος 210

ψυχής έστιοΰχοί τε και θεραπευταί, άρχισιτοποιός, άρχιοινοχόος, αρχιμάγειρος, ών δ θαυμασιώτατος μέμνηται Μωυσής διά τούτων· „χαί ώργίσθη Φαραώ έπι τοις δυσίν ευνουχοις, έπί τω άρχιοινοχόφ χαί έπί τ φ άρ5 χισιτοποιψ, xal εθετο αυτούς έν φυλακή παρά τψ (Gen. 4 0 , 2 . 3 ) .

άρχιδεσμοφυλαχι"

εστι δέ χαί ó άρχιμάγειρος εόνοϋχος· λέγεται γάρ έτέ-

ρωθι* „χατήχθη δε Ι ω σ ή φ εις Αίγυπτον, χαί έκτήσατο αυτόν εόνοΰχος Φαραώ, άρχιμάγειρος" (Gen. 39,1), χαί πάλιν · „άπέδοντο τον 'Ιωσήφ τ φ σπάδοντι Φαραώ, άρχιμαγείρφ" (Gen. 3 7 , 3 6 ) . 10 άνήρ

ουτε γυνή

των λεχθέντων

ουδέν

τίνος δή χάριν ουτ' 211

άπλώς

έπιτέτραπται ;

ή 3τι

σπείρειν μεν άνδρες γονάς υποδέχεσθαι δέ γυναίκες έχ φύσεως πεπαίδευνται, ών την είς ταυτδ συνοδον αίτίαν γενέσεως χαί της τοΰ παντός διαμονής

είναι

συμβέβηκεν,

άγονου δέ χαί έστειρωμένης, μάλλον δέ

¿^ευνουχισμένης ψυχής σιτίοις πολυτελέσι και ποτοΐς χαί οψων περιέρ15 γοις παραρτύσεσι χαίρειν μήτε τά άρετής άρρενα ώς αληθώς σπέρματα καταβάλλεσθαι δυναμένης μήτε τά καταβληθέντα παραδέξασθαι χαί άναθρέψασθαι, αλλ' οϊα λυπράν άρουραν χαί λιθώδη προς διαφθοράν μόνον πεφυχέναι των αεί ζήν δφειλόντων; δόγμα δή τίθεται χοινωφελέστατον, 212 2τι πάς ó δημιουργός ήδονής σοφίας έστίν άγονος ουτε άρρην ών ουτε 20 θήλεια, διά το μήτε διδόναι μήτε λαμβάνειν τά πρός άφθαρσίαν ικανός είναι σπέρματα, μελεταν δ' αίσχίστην χατά του βίου μελέτην, φθείρειν τά άφθαρτα χαί σβεννυναι τά μένοντα τής φύσεως λαμπάδια άσβεστα, τών τοιούτων ουδενί έπιτρέπει Μωυσής εις έχχλησίαν άφιχνεϊσθαι θεοδ· 213 λέγει γάρ δτι „θλαδίας χαί άποκεκομμένος ουκ είσελευσεται είς έχχλη25 σίαν κυρίου" ( D e u t . 2 3 , 1 ) .

1

ol]

ου

F

2

άρχιοινοχόος 5

Η

ίρχιδειιμοφύλακι

δή

G U :

δ'

13

άγομένης

έξοφειών. 20

το]

23

ούδέν

18 sqq. τών τίνες

εΓη G

F,

δέ

10

δ'

F

G F :

δέ

ίκανώς

ϋ

11

C o h n

Ικανά

Η ,

δέ

Η 19

Ικανόν

2. 4

λέγει G F : 17

Mang.

σοφίας άγόνφ λόγων

U H 6

δυναμέναις

coni.

G,

ευνούχοι

θαυμάσιος

codd.

ούδέ

16

δή]

τ ί γάρ τ φ

Mang.,

άρχιμαγείριο

Η

Η

Η

coni.

θαυμαίιώτατος

Cohn:

1

δόγμα

τοΰτο

έτπάτορες 3

(52.)

πώς

3

δυαίν]

Η

9

om.

U H ,

διαφοράν

Η

πάδοντι

τε

i

Η

conicio

G ' U

Η

Turn.

άρχιμάγειρος,

Si

18 om.

21

μελέτην

καΐ

Ιστοριών

τών

ν Η

U

Orígenes Comment, in Matthaeum XV 5 p. 656:

κατά

τάς

εάνοΰχοι

νουχιβθέντες.

γραφάς τοΰ

μετά

Φαραώ, 2 3 — 2 5

της

Αποφαινομένης

άγονοι

παντός

Ν

187'

fol.

ήμϊν

καλοΰ,

τών

ίνα

είς

ε ί δέ χ ρ ή αότάς

άναγωγης,

οίνοχοώαιν

τοιούτων —

αύτψ

έφάψαββαι δτι

tini

αιτοποιώβιν

EÒ-

φήυομεν

καΙ

κυρίου.

14*

212

PHILONIS ακροάσεως ιερών όφελος εκτετμημένψ πίστιν καί παρακαταθήκην βιω-

214 φελεστάτων

δογμάτων φυλάξαι μή δυναμενψ;

τρεις δ' ά'ρ' εϊσίν áv-

θρώπων γένους έστιάτορες, άρχισιτοποιός, οινοχόος, δψαρτυτής, είκότως, επειδή

τριών

χρήσεως τε καί άπολαυσεως

έφιέμεθα,

αιτίων,

οψου,

ποτών· άλλ' o? μεν μόνων τών άναγκαίων, οις προς τε τό δγιεινώς καί

5

μ ή άνελευθέρως ζήν έ£ ανάγκης χρώμεθα, οι δε άμετρων καί σφόδρα περιττών, α τάς δρέξεις άναρρηγνυντα καί τάς του σώματος δεξαμενάς πλήθει βαρύνοντα καί πιέζοντα μεγάλα καί | παντοδαπά τίκτειν νοσήματα ρ. 390 Μ. 215 φιλεΐ.

οί μεν ουν ηδονής καί επιθυμίας καί παθών ίδιώται καθάπερ

οί έν ταΐς πόλεσι δημοτικοί άμισή καί άνεπαχθή β ίο ν ζώντες, ατε δλι- 10 γοδεεϊς οντες, ού ποικίλων καί περίεργων τήν τέχνην δέονται υπηρετών, άλλ'

«ποικίλω

χρωμένων υπηρεσία,

μαγείρων,

οινοχόων,

σιτοποιών

216 οί δέ ήγεμονίαν καί βασιλείαν νομίζοντες είναι το ήδέως ζήν καί πάντα καί μικρά καί μείζω προς τοΰτ' άναφέροντες άρχιμαγείροις καί άρχιοινοχόοις καί άρχισιτοποιοΐς ύπηρέταις άξιοΰσι χρήσθαι, τουτέστιν άκρως 15 217 έκπεπονηκόσιν Ικαστον ων έπετήδευσαν· τά μεν γάρ άμήτων καί μελιπήκτων καί άλλων άμυθήτων

πεμμάτων

ποικιλώτατα γένη ου μόνον

ταΐς τής υλης διαφοραίς, αλλά καί τ ψ τρόπω τής κατασκευής καί τοις σχήμασι

προς ού μόνον τήν γευσεως

άλλά

καί

τήν

όψεως

άπάτην

218 περιειργασμένα oI περί σιτοποιίαν άκροι μελετώσι· τά δε περί εξέτασιν 20 οίνου θάττον άναδιδομένου καί μ ή κεφαλαλγοΰς καί τοόναντίον άνθίμου καί

ευωδεστάτου,

κρδσιν

είς σφοδρον

πολλήν

ή

δλίγην

άναδεχομένου

καί συντονον ή πρ^ον καί

πότον καί δσα τοιουτότροπα άρχιοινοχόων 219 τής τέχνης άφιγμένων το τέλος·

τήν

άνειμένον

μεθ'

ύδατος

έπιτηδείου

έπιτηδευματα έπ' αυτό δή

ίχΟυας δέ καί ορνεις καί τά παρα- 25

πλήσια ποικίλως αρτΰσαι καί κατασκευάσαι καί δσα ά'λλα οψα |ήδυναι περιττοί τήν

έπιστήμην

είσίν

εύτρεπεΐς

δψαρτυταί,

μυρία

χωρίς

ών

ήκουσαν ή εΐδον άλλ' έκ τής συνεχούς μελέτης καί τριβής τών είς άβρο220 δίαιτον καί τεΟρυμμένον τον άβίωτον βίον έπινοήσαι δεινοί.

( 5 3 . ) αλλά

1 έκτετιμημένω F 5 ποτού II μο'νον (τ οΓς] oí GCJ 8 τίκτει UH 9 έπιθυμιών Η 10 ταΐς] τοις Η 12 άλλ' άποικίλφ Mang.: άλλά άποικίλων GÜF, άλλά ποικίλω II χρώνται conicio 13 είναι νομίζοντες H παρά ante πάντα add. ΚΙ,2 18 τω ora. L τρόπον Η 20 αιτοπονίαν FH 21 άναδιδόμενα Η άνθίμου (vel άνθοσμίου) Mang·.: άναίμου codd. 22 Ευωδέστατου UF: άωδεατάτου GII 2ο είς U: καί (¡FH Ιπιτήδειον Η 24 πότον scripsi: ποτόν codd. 2δ όρνις F 2G Οκευάσαι Η 27 εύτρεπεϊς Mang, e cod. Coll. S. Triii.: Απρεπείς ceteri 28 ή] καί (i συνεχούς Tí: συνεχούαης GUF τών G Κ : τον li, της II

213

DE E B R I E T A T E γάρ ούτοι πάντες έδείχθησαν sùvoùyot, σοφίας άγονοι· προς ον δε σομβατηρίους τίθεται

σπονδάς

ó γαστρός βασιλεύς,

νους,

οινοχόος

ήν·

φίλοινον γάρ ύπερφυώς το άνθρώπων γένος χαί προς μόνον τούτο διαφερόντως άκόρεστον,

ε ί γε δπνου μεν χαί έδωδής χαί συνουσίας χαί

5 των όμοιων απλήρωτος οδδείς, άκρατου δέ σχεδόν άπαντες και μάλισί)' οις

το πράγμα άσκεΐται·

πιόντες γάρ ετι

άπο των βραχυτέρων κυάθων,

προϊόντες

διψώσι χαί άρχονται μεν 221

δέ

ταΐς μείζοσιν

οίνοχόαις

έγχεϊν παραγγέλλουσιν · έπειδάν (δ') άκροθώρακες γενόμενοι χλιανθώσιν, οδχέτι χρατεΐν έαυτών δυνάμενοι τάς οίνηρύσεις χαί τάς άμύστεις χαί ρ. 391 Μ. τοί>ς κρατήρας δλους προσενεγκάμενοι άκρατου σπώσιν άθρόως, | μέχρις 11 δ,ν ή βαθεΐ υπνψ δαμασθώσιν βλόση τό έπεισχεόμενον.

ή

των όγκων άποπληρωθέντων υπερ-

άλλά και τότε ομως ή άπληστος έν αύτοϊς 222

δρεξις ώαπερ ετι λιμώττουσα μαίμάζει· „έκ γάρ της αμπέλου Σοδόμων ή άμπελος αυτών" η φησι Μωυσής „καί ή κληματίς αυτών έκ Γομόρ15 ρας·

ή σταφυλή αυτών σταφυλή χολής, βότρυς πικρίας αυτοΐς·

θυμός

δρακόντων ó οίνος αότών, και θυμός ασπίδων ανίατος" (Deut. 3 2 , 3 2 . 3 3 ) · Σόδομα μέντοι στείρωσις καί τύφλωσις ερμηνεύεται,

άμπελω δέ

καί

τοις έ£ αυτής γινομένοις άπεικάζει τους ο£νοφλυγίας καί λαιμαργίας καί των αίσχίστων ηδονών ήττους.

α δέ αϊνίττεται, τοιαΰτ' ε σ τ ί ν ευφρο- 223

20 σύνης μεν αληθούς ούδέν έμπεφυκε η ) του φαύλου ψυχή φυτον άτε οόχ ύγιαινούσαις κεχρημενίβ ρίζαις, θείσαις,

οπότε

άνθ' ύδατος τάς

άλλά εμπεπρησμέναις καί τεφρω-

κεραυνίους

φλόγας

θεοΰ

τήν

κατά

άσεβων καλώς δικάσαντος δίκην ó ουρανός άσβεστους ενιφεν, άκοάτορος δε έπιθυμίας της έστειρωμένης τά καλά καί πεπηρωμενης προς πάντα 25 τά θέας

άςία,

ήν

άμπέλω

παραβεβληκεν,

μητρί, άλλά ήτις πικρίας καί πονηρίας

2 ήν οινοχόος

2 τίθενται H L λιβτ' Η Tum.: 10

8 V addidi

transpos. F

οργής τε καί

3 τούτον G

τ ά ; άμύστεις T u r n . :

τους άμυστείς

oò8è Π é o m . II

13

μαιμάζει B e n z e l i u s :

15 6 βότρυς Η

19 τοιαΰτά έστιν G 2 0 τ η ς et ψ υ χ ή ς II ενιφεν F :

μαρμάζει codd.

17 ά μ π ε λ ο ; Η

codd. μέχρι G

φαύλου] φίλαυτου 1.

20 μητριά (ί

ένέφηνεν G

εί τις F

prius

ευφροσύνη uèv άληθη 2 3 άρετών Η

άκράτορος H a n g . :

24 τά — πεπηρωμένης om. U άλλ' II

τ η ς T u r n . : του GL'F,

18 άπεικάζειν T u r n .

19. 2 0 αφροσύνης F

ένηφεν U H ,

G U F L 2 , άκρότητα I I I , ' λ 25 άμπε II

9 οίνηρΰσεις

p o s t δαμασδώαιν a d d . ex lin. 9 ουχέτι χρατεΐν έαυτών δυνάμενοι Η

év om. U om. G

5 μά-

9. 10 τάς — προσενεγκάμενοι o m . Η

οίνηρεύσεις codd.

το Η καί

ουχι τή καρπών ήμερων πανουργίας

άκρατου οπώσιν U : ακράτους πίνωαιν G F I I , ά-/.ράτους πίνουσιν ν

11 βα9ί> G 12

και

ακράτητο;

πεπρωμένης L

και πονηρία; F: om. ΓΙΙ

214

PHILONIS θυμού καί άκραχολωτάτων ηθών οίατική γέγονε, δάκνουβα την ψυχήν

224 εχεων και ασπίδων τρόπον ιοβόλων καί παντελώς ανίατα,

ών άπο-

τροπήν εόχώμεθα γενέαθαι τόν πάντα ίλεω ποτνιώμενοι θεόν, Γνα και τήν άγρίαν ταυτην αμπελον διολέση καί τοις εδνουχοις και πάσιν άγόνοις αρετής άίδιον ψηφίαηται φυγή ν, αντί δέ τούτων ήμερα μέν ταΤς ψυχαΐς ήμών δένδρα τά παιδείας δρθης έμφυτευση, αρρενας ώς αληθώς καρπούς

καί

5

γενναίους δέ και

λόγους χαρίσηται δυναμένους

μεν

σπείρειν χαλάς πράξεις, δυναμένους δε συναυίειν άρετάς, ικανούς δέ τήν εόδαιμονιας απασαν αυνέχειν καί διαφυλάττειν εις άεί βυγγένειαν.

1 άχροχολωτάτων FH 2 έχθρων GF τρόπων G ιοβόλων Η: ίοβόλα GUF 3 εόχόμεθά FH ϊλεων FH 4 πάσης coni. Mang. 5 ψηφίσεται Η 6 δένδρα ήμών GUH δέ om. Η 8 συνάξειν U 9 εόδαιμονίαν Η tit om. Η subscriptio in G: φίλωνος περί μέθης

ΠΕΡΙ

ΩΝ

Ε Υ Χ Ε Τ Α Ι

I p. 392 M.

ΝΗΨΑΣ

Κ Α Ι

Κ A T

Ο

ΝΩΕ A P A T A

1

( 1 . ) Τά περί μέθης χαί της επομένης αύτη γυμνότητας είρημένα

1

τ ψ νομοθέτη διεξεληλυθότες πρότερον .άρςώμεθα τοις λεχθεΐσι τον εξής πραααρμόττειν λόγον· περίεστι τοίνυν έν τοις χρησμοις άχόλουθα τάδε· „έξένηψε δέ^Νώε άπί> τοΰ οίνου χαί εγνω δσα έποίησεν αότψ ó υίός 5 αδτοΰ ó νεώτερος" (Gen. 9 , 2 4 ) .

το νήφειν oò μόνον ψυχαίς αλλά χαί

2

σώμασιν ώφελιμώτατον άνωμολόγηται· τάς τε γαρ έξ άμετρου πλησμονής γινομένας

νόσους απωθείται

άχονόί χαί

δλα

καΐ τάς αισθήσεις προς αχρας δξυτητας

μέντοι τά σώματα οδχ έδ βαρυνόμενα

πίπτειν,

αλλ1

έξαίρει χαί έπιχουφίζει χαί πρός τάς οικείους ένεργείας ανακαλεί πδσι 10 τοις μέρεσιν έτοιμότητα έντίχτον* χαί συνόλως 03ων δημιουργός χαχών ή μέθη,

τοσούτων εμπαλιν αγαθών το νηφάλιον.

όπότ' ο3ν χαί σώ-

μασιν, οις ή οίνου πόσις οίχεΐον, λυσιτελέστατον τό νήφειν,

oò

3

πολυ

μάλλον ψυχαΐς, ών φθαρτή τροφή πάσα αλλότριο ν; νηφουσης γάο διανοίας τ ί των παρά άνθρώποις μεγαλειότερον ; τίς δόξα; τις πλούτος; τίς 15 δυναστεία; τίς ίσχυς;

τί των πάντων δσα θαυμάζεται; φέρε μόνον τό

ψυχής δμμα δλον ?σχΰσαι δι' δλων διοιχθήναι χαί μηδέν οΓα δπό ρεύματος συγχυθήναι μέρος ή καταμΰσαι·

τότε γαρ μάλιστα δςυωπήσαν,

ρ. 393 Μ. συνεσιν χαί φρόνησιν αότήν έμβλέπον, τοις νοητοΐς | άγάλμασιν έντευξεται, ών ή θέα ψυχαγωγούσα πρός οόδέν ετι των αισθητών απονευειν έάσει.

περί ών νήψας 6 νους (Νώε cum G 2 scripsi) εύχεται χαί καταραται Ρ : περί ών άνανήψας 6 νους (νώε in mg.) εύχεται καΐ χαταράται G, περί τοΰ έξένηψε νώε Η τά ante είρημένα add. G -εριέΰται codd. ζοι Η οίκείον τό Η

2 άρξώμε&α F : άρξόμεθα G H 5 αϋτοϋ G :

οικείους G : οικείας F H τό om. G F

15 πάντων] παρόντων F L 2 λϋσαι G

om. F H

Mang.:

ψυχή Η

9 έπιχουφι-

10 έτοιμότατα έμπίπτον Η

12 λυσιτελές

13 τροφή om. G F 16 της ψυχής Η

18 ante συνεσιν add. καί G

1 αύτώ F 3 περίεστι

αΰνεσ

14 των G H : τό F διανοιχθήναι G

17

χατα-

PHILONIS

216 4

χαί τι θαυμάζομεν, εΐ τ ψ νηφαλίψ της ψυχής καί βλέποντι όξυωπέστατα των γένεσιν λαχόντων

μηδέν Ιστιν ίσότιμον;

και γάρ οί τοΰ σώματος

δφθαλμοι και τό αίσθητόν φως περιττώς πρδς ημών πάντων τετιμηται· πολλοί γοΰν των τάς όψεις άποβαλόντων καί τό ζην έκουσίως προσαπέβαλον κουφότερον 5

κακόν

πηρώσεως θάνατον

είναι δικάσαντες έαυτοΐς.

5

2σφ τοίνυν ψ υ χ ή σώματος κρείττων, τοσουτψ καί νους δφθαλμών άμείνων· δς είπερ άπήμων είη καΐ άζήμιος προς μηδενός των μέθην παράφορον έργαζομένων αδικημάτων ή παθών πιεσθείς, υπνω μέν άποτάξεται λήθην καΐ οκνον έμποιοΰντι τών πρακτέων, έγρήγορσιν δέ άσπασάμενος προς τά θέας α£ια πάντα δξυδορκήσει, μνήμαις μεν υποβαλλουσαις έγει- 10 ρόμενοί, πράςεσι δέ τοις γνωσθεΓσιν έπομεναις χρώμενος.

6

( 2 . ) ToÖ μεν δή νήφοντος κατάστασίς έστι τοιαύτη, δταν φ η „υίόν",

„νεώτερον" δ'

ουχ ηλικίας ονομα αναγράφει, νεωτεροποιίαν δε άγα-

πώντος έμφαίνει τρόπου διάθεσιν.

έπεί π ώ ς άν ή τά άθέατα κατιδεΐν

παρά νόμον καί δίκην έβιάσατο ή έκλαλήσαι τά δφείλοντα ήσυχάζεσθαι 15 ή είς τοδμφανές προενεγκεΐν τά δυνάμενα οίκοι συσκιάζεσθαι καί τους ψ υ χ ή ; δρους μή ύπερβαίνειν, εί μη νεωτέρων πραγμάτων ήπτετο γελών τά έτέροις συμπίπτοντα, δέον έπιστένειν και μή χλευάζειν έφ' οίς είκός 7

ήν

καί

εύλαβούμενον τό

μέλλον σκυθρωπάζειν;

πολλαχοΰ μέντοι της

νομοθεσίας και τους ηλικία: προήκοντας νέους καί τοί»ς μηδέπω γεγηρα- 20 κότας εμπαλιν δνομάζει πρεσβυτέρους, οόκ είς πολυετίαν αφορών ή βραχυν καί μήκιστον χρόνον, άλλ' είς ψυχής δυνάμεις κινούμενης ευ τε και 8

χείρον

τον γοΰν 'Ισμαήλ είκοσαετίαν ήδη που βεβιωκότα σχεδόν κατά

την προς τον έν Λ ελαβε"

άρεταϊς

γαρ φησιν

τέλειον 'Ισαάκ

,,ά'ρτους καί άσκόν

συγκρισιν

ύδατος

ένομάζει

παιδίον·

και εδωκεν "Αγαρ, καί 25

έπέθηκεν επί τον ώμον καί τό παιδίον", ήνίκα αότους οίκοθεν 'Αβραάμ έξέ~ϊμψε, καί πάλιν ,,ερριψε το παιδίον ύ π ο / ά τ ω μιας έλάτης", καί „oü μή i'ò(o τον θάνατον τοΰ παιδιού" ( G e n . 2 1 , 1 4 — 1 6 ) · της

γενέσεως 'Ισαάκ

τρισκαίδεκα γεγονώς

καίτοι προ μέν

έτών 'Ισμαήλ

περιτέτμηται

(Oeil. 1 7 , 2 5 ) , περί δε τήν έπταέτιν ήλικίαν παυσαμένου της έν γάλακτι 30

1 ε(] ή G1 1. 2 ¿ςυίυπεστότων γένεσιν GF 4 άποβαλλΛτων F 5 δοξάσαντες coni. Cohn 7 μέΰψ G-: μέθη G'FH 7. 8 παραφόρψ ν 9 έγρήγοραι Η 10 τάς Üiot; II μνήμαις] γνώμαι; coriicio 12 δέ Η 13. 14 ονομα — διά8εοιν ο lu. F Κί òè] òìj II 15 π^ράνομον G'F ¿φείλοντα scripsi: ¿φειλο'μενα codd. li) ('¿/.e-iima) vel (αίόούμεν.νν) -/.où conicio τά μέλλον] μάλλον conicio μέλλειν L 20 πρ·,κοντας II 21 πολυετίαν (καί ¿λιγοετίαν) conicio 23 γοΰν] γαρ Η yir, που (i Κ: όέ που 11. òr,που L 2ß έπέδηχ* II, om. G 'Αβραάμ FH 27 έλάτ~r¡i Η 3d. 217,] τ:αυ5α;.·.ί·την ν 11 άζάσης ψευδούς G 13 την της ψυχής Η 14 κατιβχημένον F 14. 15 τόν ένγέρως Η δηλώοωμεν L

14 sqq. Orígenes Selecta in Genesim p. 36 (ad Gen. 18,11): μήποτε έπί δικαίων μόνων τό ,,προβεβηκο'τες ήμερων" τέτακται· δπερ èàv οίίτως ίχη, οόδείς φαύλος προβέβηκε. — Homilía in Genesim III 3 ρ 67: quanti ante eos longioribus annorum spatiis vitam duxere nongentis et eo amplius annis, aliqui non inulto minus usque ad diluvium vixere: et nulli ex his presbiteri appellati sunt, non enim hoc nomine in Abraham senecta corporis, sed cordis maturitas appellata est. sic et ad Mosen dominus dicit: elige tibi p r e s b y t e r o s , quos tu ipse seis p r e s b y t e r o s esse numquid is qui senilem corporis gerebat aetatem non omnium oculis perspieuus erat, quod esset presbyter, id est senex? quid ergo soli Mosi, tanto ac tali prophetae, specialis ista raandatur inspectio, ut Uli eligantur non quos ceteri homines norunt, sed quos propheta deo plenus elegerit? non enim erga eos de corpore, non de aetate, sed de mente iudicium est. — Homilía in Genesim IV 4 p. 72: quantum ad aetatem corporis pertinet, multi ante ipsos numerosioribus annis duxerant vitam, nemo tamen presiyter appell a t e est. unde videtur nomen hoc sanctis non longaevitatis ratione, sed maturitatis ascribi. — Homilía in losuam XVI p. 435: Etiam ante nos quidam observantes notarunt in scripturis, quia presbyteri vel seniores non ex eo appellantur, quod longaevam duxerint vitam, sed pro maturitate sensus et gravitate vitae veneranda hac appellatone decorentur . . . . si enim prolixitate appellandus, qui presbyter vel senior videretur, quem magis oportebat alium hoc nomine censeri quam primum Adam vel certe Mathusalem aut Noe, qui utique longe pluribus quam ceteri annis in hoc mundo vixisse declarantur? sed nunc videamus quod ex illis quidem nullus refertur a

DB

SOBRIETATE

219

τυχηχότων τοις ίερωτάταις βίβλοις, Sri σχεδόν των προγόνων έαυτοδ πόντων δ σοφός 'Αβραάμ, δλιγοχρονιώτατος

εισάγεται;

κάκείνων

μεν,

οΐμαι, οΐ μακροβιώτατοι γεγόνασιν, οόδέ εις, οδτοσί δέ άναγέγραπται πρεσβύτερος· φασί γοΰν οί χρησμοί,

3τι

„'Αβραάμ

ήν

πρεσβύτερος

5 προβεβηχώς χαί κύριος εόλόγησε τόν 'Αβραάμ χατά πάντα" (Gen. 24,1). τοΰτό μοι δοχεΐ το προχείμενον αίτιας άπόδοσις είναι, δι' ην πρεσβυ- 18 τερος έλέχθη

ó σοφός·

έπιφροσόνη γάρ θεού τό λογιχόν της ψυχής

μέρος 3ταν εδ διατεθη χα'ι μη χαθ' Sv είδος άλλα χατά

πάσας

τάς

έπιβολάς ευλογιστη, πρεσβυτέρα χρώμενον γνώμη καί αύτό δήπου πρεσ10 βύτερόν έστιν.

ούτως χα'ι τους συνέδρους του θεοφιλούς τον δέχα έβδο- 19

μάδων άριθμον ε?ληχότας πρεσβυτέρους ¿νομάζειν Ιθος* λέγεται γάρ· „συνάγαγέ μοι έβδομήχοντα άνδρας από των πρεσβυτέρων 'Ισραήλ, ους αδτός συ οίδας δτι ουτοί ε?σι πρεσβύτεροι" ( N u m . 1 1 , 1 6 ) .

ο&χοΰν 20

ου τους υπό των τυχόντων γέροντας νομιζομένους ώς ίεροφάντας, αλλ' 15 ους ó σοφός οΐδε μόνος, της των πρεσβυτέρων ή&'ωσε προσρήσεως· ους μέν γάρ áv ούτος άποδοχιμάση χαθάπερ αργυραμοιβός αγαθός έχ του της αρετής νομίσματος, χεχιβδηλευμένοι νεωτεροποιοί τάς ψυχάς απαντες· ους δ' Sv γνωρίμους έθελήση ποιήσασθαι, δόκιμοι τε καί Ά φρόνημα πρεσβύτεροι χατά το άναγκαΐόν είσιν.

(5.) ένΐ μέντοι νόμου διατάγματι 21

20 τοις άχούειν έπισταμένοις έκάτερον ών εϊπον έναργέστερον φανεΐται δεδηλωκώς· „èàv γάρ γένωνται" φησιν „άνθρώπψ δύο γυναίκες, ήγαπημένη χαί μισουμένη, καί τέκωσιν αότψ ή ήγαπημένη καί ή μισουμένη,

χαί

2 σοφώτατος y 'Αβραάμ Η 4 φασί γοΰν Cohn: φασίν oiv codd. φασίν— πρεσβύτερος om. Η 'Αβραάμ G 5 'Αβραάμ codd. χατά] χαί L 6 το G F : τον Η, τών y προβχείμενον F , προχειμένων y 7 έλέγχθη Η 9 έπιβουλάς G εΰλογιατη G Ψ (ση s. s. G 2 ): είιλογιιθή Η γνώμη χρώμενον Η δήπου Η: δήμου G F 10 οδτω FH .òv δέχα Mang: τόν ?νδεχα GF, δι' δν ?νδεχα Η, λαού Ενδεχα ν (Turn.) 11 είληφπό] άπό F 15 άζιώσαι GF 17 χιβδηλευόμενοι Η, χαί χιβδηλευόμενοι L ¿πάντων Η 18 το om. L φρόνιμα Η 19 είσί Η 20 ών F : ών 3ν GH 20. 21 δεδηλωχός G a 22 χαί τέχωσιν — μιοουμένη om. GH

scriptura presbyter aut senex appellatus, sed is qui longe breyioris temporis yitam duxit, primus in scripturis sanctis Abraham presbyter yel senior appellatur. dictum est etiam ad Mo y sen a domino: e l i g e t i b i a b o m n i p o p u l o p r e s b y t e r o s , q u o s t u n o s t i

qui a p r e s b y t e r i sunt. — Hieronymus Comment, inlsai. cap.III,2:

qui scierit in scriptu-

ris sanctis presbyteros merito et sapientia eligi, non aetate . . . nam et Moysi praecipitur, ut eligat presbyteros, quos seit esse presbyteros . . . nullus alius prius appellatus est presbyter, id est senex, nisi Abraham, qni multo paucioribus annis yixisse conyincitur.

220

PHILONIS

γένηται υίός πρωτότοκος της μισουμένης, υίοις τά υπάρχοντα,

η αν ήμεροι κληροδοτη τοις]

oò δυνήσεται πρωτοτοκεΰσαι τ φ υ ί ψ της ήγαπη-

μένης ύπεριδών τόν οίον της μισουμένης τον πρωτότοκον αλλά τόν πρωτότοχον υίόν της μισουμένης έπιγνώσεταί, δούναι αότφ διπλά από πάντων ων έάν ευρεθη α ό τ φ ,

δτι. ουτός έστιν άρχη

τέκνων αότοΰ καΐ τούτω

5

22 καδήχει τά πρωτοτόκια" (Deut. 2 1 , 1 5 — 1 7 ) . | παρατετήρηκας ήδη, δτι ρ. 396 Μ. τον μέν της στεργομένης υίόν ουδέποτε πρωτότοχον ή πρεσβύτερον καλεί, τον δέ της μισουμένης πολλάκις· καίτοι τοΰ μεν την γένεσιν προτέρου, του δε έκ της στυγουμένης όστέρου δεδήλωκεν

εόθυς

αρχόμενος

της

προστάξεως· „έάν γαρ τέκωσι" φησίν „ ή ήγαπημένη χαί ή μισουμένη." 10 αλλ' δμως το μέν της προτέρας γέννημα, κάν πολυχρονιώτερον η ,

νεώ-

τερον παρ' δρθψ λόγω δικάζοντι νενόμισται, τό δε της υστέρας, κάν έν τοις κατά την γένεσιν χρόνοις υστερίζη, 23 μοίρας ήξίωται.

της μείζονος καί

πρεσβυτέρας

δια τί; δτι των γυναικών την μέν στεργομένην ηδονής,

την δέ στυγουμένην φρονήσεως είναί φαμεν συμβολον· πολί>ς δμιλος ανθρώπων την συνουσίαν

υπερφυώς

φίλτρα Ιξ εαυτής έπαγωγότατα ένδιδουσης

από

της μέν γάρ δ 15

αγαπά

γενέσεως

δελέατα καί αρχής

άχρι

πανυστάτου γήρως, της δέ έκτόπως το αυστηρον και περίσεμνον διαμεμίσηκε καθάπερ οί άφρονες παίδες τάς των γονέων και τρεφόντων ώφε24 λιμωτάτας μέν άτερπεστάτας οέ ύφηγήσεις. μέν

τον φιλήδονον,

τίκτουσι δ' άμφότεραι, ή 20

ή δ' αδ τον φιλάρετον έν ψ υ χ η τρόπον,

αλλ' ó

μέν φιλήδονος ατελής καί όντως αεί παις έστι, κάν εις πολυετίας αίώνα μήχιστον άφίκηται, δ δ' αυ φιλάρετος έν γερουσία τής φρονήσεως ές ετι 25 σπαργάνων, το τοΰ λόγου δη τοΰτο, άγήρως ων τάττεται· παρό καί λίαν έμφαντικώς είρηκεν έπί τοΰ τής μισουμένης

υπό των πολλών αρετής 25

γεγονότος, δτι „ουτός έστιν α ρ χ ή τέκνων", καί τάξει καί ηγεμονία δήπου πρώτος ών, 26 ανομία

„καί τουτψ καθήκει τά πρωτοτόκια" νόμψ φύσεως,

τη παρ' άνθρώποις.

(6.)

έπόμενος

οόκ

ουν αότφ καί ωσπερ έπί

προτεθέντα σκοπδν άφιείς εδστόχως τά βέλη κατά άκολου&ίαν εισάγει

5 έάν] äv ν τοΰτο G 8. 9 πρότερον et ύστερον conicio 9 ΰϊτατου Η alteram της GF: άπό τής Η 13 γέννησιν II ίχίτερίζη Tum.: υστερίζοι codd. 14 μοίρας GFL2: ^ιώμης HL1 στέργομεν Η 16 υπερφυώς Η: υπό φΰαεως F, ora. G 17 έπαγωγότατα Turn.: άγωγιώτατα G, άγαγιίτα HL1, άγιώτατα F, άγνότατα L3 18 γέρως F 19 *al om. G 21 prius τόν] την Ii à] ή Η 22 ούτως G αίώνας G 23 άφίκηται scripsi : άφι'κοιτο codd. έξέτι GH 2δ έπί GF: υπό II τοΰ conicio 26 άρχιτέκτων F 27 τοΰτο G 28 αότφ] τούτφ conicio 29 κατ' G

DE

221

SOBRIETATE

τον Ί α χ ώ β γενέσει μεν τοΰ Ή σ α ΰ νεώτερον — δτι αφροσύνη μεν έ* πρώτης ηλικίας έστίν ήμϊν σύντροφος, δψίγονος δ' ó τοΰ καλοΰ ζήλος — , δυνάμει δέ πρεσβύτερον·

παρό καί των πρωτοτοκίων

μεταποιείται δ' ούτος είκότως.

ó μέν Ή σ α ΰ

έζίαταται,

τούτοις συνάδει χαί τά έπί των οίων 27

5 'Ιωσήφ έκ πολλής περισχέψεως άνεζητημένα, ήνίκα ένθουσιών δ σοφός άντιχρυς παρεστηχότων οόχ έπιτίθησι

ταΐς χεφαλαΐς έ£ έναντίας

χαί

χατ' εδθυ τάς χείρας έπενεγκών, άλλ' έναλλάξας, δπως τη μεν εδωνύμψ τοΰ πρεσβυτέρου δοκοΰντος είναι, τοΰ δέ νεώτερου τη δεξιά ψαύση (Gen. 48, 13. 14).

καλείται δ' ó μεν [έν] γενέσει πρεσβύτερος Μανασσής, ó δέ 28

10 νεώτερος Έφραίμ* ταΰτα δ' εί μεταληφθείη τά ¿νάματα εις Ελλάδα γλώτταν, μνήμης καί άναμνήσεως ευρεθήσεται σύμβολα· έρμηνεύεται γαρ ρ. 397 M. I Μανασσής μέν „έκ λ ή θ η ς " — τό δ' έστ'ιν δνόματι έτέρφ χαλούμενον άνάμνησις· δ γαρ ών έπελάθετο είς άνάμνησιν έρχόμενος εςω πρόεισι τής λήθης —, Έφραΐμ δέ καρποφορία, μνήμης πρόσρησις οίκειοτάτη, διότι 15 χαρπός ώφελιμώτατος καί τ φ όντι έδώδιμος ψυχαΐς τό άληστον έν μνήμαις άδιαστάτοις.

μνήμαι μέν οδν ήνδρωμένοις ήδη και παγίοις συντυγχά- 29

νουσι, παρά καί νεώτεραι ένομίσθησαν δψέ φυόμεναι· λήθη δέ καί άνάμνησις έπαλλήλως σχεδόν έχ πρώτης ήλικίας έκάστω σύνεισιν, ου Ινεκα τά χρόνου πρεσβεία ευρηνται καί έπ' εδωνυμοις παρά σοφφ ταξιαρχοΰντι 20 τάττονται· των δέ αρετής αί μνήμαι κοινωνήσουσι πρεσβειών, ας ó θεοφιλής δεξιωσάμενος τής άμείνονος παρ' έαυτφ μοίρας αξιώσει. Νήψας οδν ó δίκαιος καί γνους δσα „έποίησεν αδτψ ó νεώτερος 80 αδτοΰ υιός" άράς χαλεπωτάτας τίθεται· τ φ γάρ όντι δταν ó νοΰς νήψη, κατά τό άκόλουθον εδθυς αισθάνεται δσα ή νεωτεροποιός έν αδτψ κακία 25 πρότερον ε^ργάζετο, α μεθύων άδυνάτως καταλαβεΐν είχε. μέντοι καταραται,

σκεπτέον·

(7.) τίνι 31

Sv γάρ τι καί τούτο των έρεύνης άξιων

έστίν, έπειδήπερ ου τω δοκοΰντι ήμαρτηκέναι παιδί,

αλλά τ φ έκείνου

μέν υίω, έαυτοΰ δέ υίωνψ, ου φανερόν οδδέν εις γε τό παρόν αδίκημα, 1 Ήσαδ codd. 2 ήμΐν έβτι Η 3 πρεσβύτερος FH Ήσαδ codd. 4 υίών om. G 5 άναζητημένα G, άνεζητημένιον F 7 χατιυθί) codd. άλλ1 om. Ρ 9 έν seclusi 9. 10 νεώτερος δ ' ν 12 τό Η : τώ G F ¿νάματι Mang.: ¿ίνομα τώ codd. καλούμενος Η 13 6 γάρ — έρχόμενος om. Η ών F 15. 16 μνήμαι: Mang.: ταΐ; codd., τοις ν 16 άδιάστατον coni. S a n g , παγίοις Π: παγία ι GF 16. 17 τυγχάνουίι Η 19 χρόνου Mang.: χράνω codd. ευρηνται Turn.: εδρηται codd. 19 έπ' εόωνύμοις Turn.: έπιυνύμοις GF, εύωνΰμοις Η νεωτεροποιός F 26 τι] τοι F τε codd.

20 πρεσβειών GF 22 αότώ G: om. ceteri 23 αύτοϋ scripsi: αίιτώ codd., αύτω ν 24 έν om. Η 28 ου Η : ο& GF ek γε] fore G γε scripsi;

222

PHILONIS

32 ού μικρόν oò μέγα, δεδήλωκεν*

ó μέν γάρ έκ περιεργιας ?δεΐν τον πατέρα

γυμνδν έθελήσας καΐ γελάσας â σ&έντα

ó

υιός ή ν

του

Νώε

εΐδε χαΐ έκλαλήσας τά δεόντως

Χαμ,

ó δέ

έφ'

οίς

?τερος

ήσυχα-

ήδίκησε

αίτιας ε χ ω ν καί τάς άράς καρπούμενος Χαναα'ν έ σ τ ι · λέγεται γάρ κατάρατος Χ α ν α ά ν ·

παις

33 αότοΰ" ( G e n . 9 , 2 5 ) . ψαντο

μέν

έφ'

οίκέτης

[δούλος

εαυτών

ίσως

οίς

λόγω

την

3 4 προειπόντες·

περί

φορά δέ ή κίνησις·

τον αδτον

τόπον

3 5 κινήσει δ ' ένέργεια. γένοιτ'

αν*

αχριβοΰν

ήμεΐς

άπόδοσιν

έ'σται

εφην,

τοις άδελφοις

ούτος;

τάς

ρητάς

δέ πειθόμενοι τ φ

διερμηνεύσωμεν

τέκτονα

ή ς ε ι δ η δυο,

είλούμενον.

σχέσει

ζωγράφον

καί

άλλους τεχνίτας, κάν ήσυχίαν άγωσι

έμπειρίαν

καί

έπιστήμην

και

προ-

έκεΐνα άναγκαίως ή

μεν

γάρ

τδ μέν μεταβατικόν, μέν ουν | άδελφον

τό δ έ λεγόμενον παραδείγματι ο ί κ ε ί ψ καί

γεωργόν

10

τό

££ις, ρ . 3 9 8 Μ.

γνωριμώτερον

καί μουσικόν καί τους

αηδέν των κατά

άνειληφότες

5

έσκέ-

όποβάλλοντι

τάς

τέχνας ένερ-

γοΰντες, οόδέν ήττον τοις είρημένοις εί>ος καλειν δνόμασιν, 3 6 έκάστοις

αλλ'

( 8 . ) σχέσις καί κίνησις διαφέρουσιν αλλήλων·

έστιν η ρ ε μ ί α , δέ

έγκειμένην

ως

έθος

χείρους αποδόσεις έν τοις νόμοις· δρθψ

δούλων]

τί γαρ ήμάρτηχεν,

τάς „έπι-

εχουσιν.

έπεί

15

την έν

έπειδάν

δέ δ

τεκτονικός ξύλων υλην έργάζηται λαβών, δ δέ ζωγράφος τά οικεία χερασάμενος χ ρ ώ μ α τ α νοήται,

δ δ'

έπι

του

αυ γεωργός

πίνακος

άνατέμνων

διαγραφή γης

τους

αύλακας

τύπους

ων άν δια-

καταβάλλη

τά

σπέρ-

20

μ α τ α , κληματίδας δέ καί μοσχεύματα δένδρων έ μ φ υ τ ε ύ η , α μα δέ τροφήν άναγκαιοτάτην ά ρ δ η καί έ π ο χ ε τ ε ύ η τοις φυτευδείσι

καί

τοις άλλοις οσα

γεωργικά π δ σ ι ν έ γ χ ε ι ρ η , δ δ ' αυ μουσικός αυλοΐς καί κι&άραις καί άλλοις δργα'νοις μέτρα καί ρυθμους καί πάσας μέλους ιδέας ά ρ μ ό τ τ η δύναται δέ καί δι'χα τ ω ν χ ε ι ρ ο κ μ ή τ ω ν τ φ

ειπερ

έγχειρεΐ,

τοις

κατά τάς

—

ώς ΟΠ). G

:l G

δέ G,

έν om. G

τεμών conicio

2 2 — 2 4 δσα — άλλοις om. F τειν G

18

έργάζεαθαι G

20

12 τρόπον F

16 τοις om. L

άνατέμνων Η: άνατέμνη G F , άνα-

21 alterum δέ Η : τε G F

2 2 έποχετεύει G

2 3 γεωργικά T u r n . : γεωργεί καί GH

2 5 δύναται scripsi (et parenthesin statui): δύνηται codd.

scripsi: χειροτμήτιον codd.

ανάγκης

9 έγκειμένην Η : οίχουμένην G F , 11 έρημία G 1

15. 16 ένεργοΰντας Η

καταβοίλη G

έξ

5 δούλος δούλων seelusit Mang,

διερμηνεύαομεν Η

δ' ή F

ίτερα

26

έκαστος

ήμάρτηχεν scripsi : ήμάρτησεν codd.

8 έν τοις νόμοις άποδόβεις Η

έναιτοκειμένην conicio '3 δ' Η:

6 αυτού ν

άλλων

2. 3 δέοντα ήσυχααβψαι conicio

4 καρπούμενος] ποιούμενος L

δούλων G ' F , δουλεύων G 2

καί των

έπιστήμας

2 έκλαλήσας Mang. : έκγελα'αας G, έγγελάσας F H 3 του] τώ F

—

τ η ς φύσεως δργάνψ χ ρ ή σ θ α ι

διά φ ω ν ή ς ή ρ μ ο σ μ έ ν η ς π δ σ ι τοις φθόγγοις τεχνιτών

τοις

27 έγχειρεΐ G F :

έγχορεΐ Η, έγχωρεί L

2 4 άρμότχειροκμήτων

223

DE S O B R I E T A T E

οίκεΐα τοις προτέροις ¿νάματα προσδίνεται, τ ω μεν τεκτονι το τε*τονεΐν, τψ

δέ

γεωργψ,

ζωγράφψ καί

το

ζωγραφεΐν αδλεΐν

ποιεϊν τ φ μιυσικψ.

ήδη,

χαΐ

το

γεωργεΐν

ή κι&αρίζειν ή αδειν ή τι των

μέντοι

τφ

παραπλήσιων

τισιν οδν οί ψόγοι καί οί έπαινοι παρακολουθοΰσιν ; 37

5 άρ' οόχί τοις ένεργοδσι καί δρώσι; κατορθοΰντες μέν γάρ επαινον, ψόγον δ' εμπαλιν καρπούνται διαμαρτάνοντες. στήμονες

αότδ

μόνον,

άκίνδυνον

οί δ' άνεο του τι ποιεϊν έπι-

γέρας είληφότες ήσυχίαν

ήρεμοΰσιν.

( 9 . ) ó αυτός τοίνυν λόγος έφαρμόττει καί τοις κατ' άφροσύνην καί συνό- 38 λως τοις κατ' άρετήν τε καί κακίαν· 10 άνδρεϊοι και δίκαιοι τάς ψοχάς

οί φρόνιμοι τε καί σώφρονες καί

μύριοι γεγόνασι φύσεως

μέν

εόμοιρία,

νομίμοις δ' ύφηγήσεσι, πόνοις δ' άηττήτοις καί άοκνοτάτοις χρησάμενοι, το δέ κάλλος των έν ταϊς διανοίαις αγαλμάτων οόκ ίσχυσαν έπιδείξασ&αι διά πενίαν ή άδοξίαν ή άν&ρώπινον

νόσον σώματος ή τάς άλλας

περιπολοΰσι βίον.

οόκοΰν ούτοι

κήρας

2σαι

μεν ώσπερ δεδεμένα

τόν καί 39

15 καθειργμένα έκτήσαντο άγαί)ά, Ιτεροι δ' είσίν οι λελομένοις καί άφέτοις καί έλευθέροις έχρήσαντο πασι τάς εις έπίδειξιν υλας άφθονωτάτας προσλαβόντες·

δ μεν φρόνιμος ίδιων τε καί κοινών προστασίαν πραγμάτων, 4 0

οΐς σύνεσιν καί εδβουλίαν ένεπιδείξεται·

ó δε σώφρων τον είς

άσωτίαν

δεινόν έπδραι καί παρακαλέσαι τοφλόν πλοΰτον, ινα βλέποντα απόδειξη* 20 ó δέ δίκαιος άρχήν, δι' ής το κατ' ά£ίαν άπονέμειν έκάστφ των όντων άκωλύτως δυνατός εσται· ó δ' ασκητής εδσεβείας ίερωσύνην καί χωρίων ρ . 399 M. I ίερών καί της έν τούτοις άγιστείας έπιμέλειαν.

άνεο δέ τούτων άρεταΐ 4 1

μέν είσιν, ακίνητοι δέ άρεταί καί ήσυχίαν αγουσαι, καθάπερ ó τεθησαορισμένος έν άφανέσι γης μυχοϊς αργυρός τε καί χρυσός ουδέν χρήσιμος. 25 πάλιν τοίνυν κατά τά έναντία μυρίους εστίν ίδεϊν άνανδρους, άκολάστους, 4 2 άφρονας, άδικους,

άσεβεϊς έν ταΐς διανοίαις δπάρχοντας,

zh δέ κακίας

1 τφ] το Η 4 τίς Η οί ante έπαινοι om. Η ποραχολουθώαιν G 6 oí δ' άνευ του τι Turn.: oí δ' άνεο τι του G 2 HL' (οΓς δ' âv Ιστι s. s. L 3 ), ol δ' άν έστι του G1, of« δ' äv έατι τό F 8 έφαρμόττειν G 9 prius τε FN: δέ GH alteram τε om. F 12 διακονίαις L 2 14 περιπολοΰσι H: περιπνοΰαι G, περιπνέουαι FN δεδεμένας F 15 ήτήσαντο Ν τάγαθά Ν 17 προατασίαν scripsi: περιουσίαν codd. Ν, έπιυτασίαν coni. Mang., παρουαίαν Cohn 18 σύνεση F έπιδείξεται GF 20 αυνόντων coni. Mang., υπηκόων conicio 21 άχωλύτων GFN εύσεβείας Mang.: εύσέβειαν codd. Ν 22 ίερών Η: f¡ Ιερέων GFN άριστείο« Ν άνευ δέ τούτων Η: τε äv έν τούτων G, τε άνένδοτον τούτων FN 24 (είς) ουδέν coni. Mang. 26 ύπερμάχοντας Η

8—22 Ν fol. 187":

6 ούτος—τούτων.

224

PHILONIS

έκαστης αίσχος άδυνατοΰντας έπιόείκνυσθαι δι' ακαιρίαν τών εις το άμαρτάνειν καιρών, έπειδάν δε τοΰ δυνασθαι πολλή καί μεγάλη κατασκήψη φορά, γήν καί θάλατταν άχρι τερμάτων άμυθήτων άναπιμπλάντας κακών καί μηδέν, μή μικρόν μή μέγα, άζήμιον έώντας, αλλά ρύμη μια άνα43 τρέποντας τε και φθείροντας· ώσπερ γαρ τοΰ πυρός ή δυναμις άπουσία μέν υλης ησυχάζει, παρουσία δέ ανακαίεται, ούτως καί oaat προς άρετήν ή κακίαν ψυχής δυνάμεις άφορώσι, σβέννυνται μεν άκαιρίαις, καθάπερ 44 εφην, καιρών, τυχηραΐς δ' ευπορίαις αναφλέγονται. (10.) τίνος δή ταΰθ' εινεκα εΐπον ή τοΰ διδάςαι χάριν, δτι ó μεν υιός τοΰ Νώε Χάμ ήρεμο υ σης κακίας εστίν ονομα, δ δέ υίωνός ήδη καί κινουμένης; έρμηνεύεται 45 γάρ θέρμη μέν Χάμ, σάλος δέ Χαναάν. θέρμη δε έν μεν σώματι πυρετδν έμφαίνει, κακίαν δε έν ψυχαις· ώς γάρ, οΐμαι, καταβολή πυρετού νόσος έστίν ου μέρους αλλ' δλου σώματος, ούτως ολης της ψυχής άρρώστημά έστι κακία, αλλ' ότε μέν ήρεμεΐ, δτέ δέ κινείται* τήν δέ κίνησιν 46 αότής δνομάζει σάλον, 8ς Εβραίων γλώττη Χαναάν καλείται. νομοθετών δέ οόδείς έπιτίμιον ορίζει κατά άδικων ήρεμουντων, αλλά δή κινουμένων και τοις κατά άδικίαν εργοις χρωμένων, καθάπερ οόδέ τών δακετών οόδέν άνήρ μέτριος κτείνειν δν έθελήσαι μή μέλλον δάκνειν· λόγιο γάρ 47 όπεξαιρετέον ψυχής ωμότητα φύσει [καί] κατά πάντων φονώσαν. είκότως ουν ó δίκαιος τάς αράς τω υίωνψ Χαναάν δόξει τίθεσθαι· δόίει δέ εΐπον, δτι δυνάμει τω υίψ Χάμ δι' έκεινου καταρδται· κινηθείς γάρ προς τό άμαρτάνειν Χάμ αυτός γίνεται Χαναάν. εν γάρ το υποκείμενον κακία, ής το μέν έν σχέσει, τό δέ έν κινήσει θεωρείται· πρεσβυτερον δέ κινήσεως αχέσις, ώς έγγόνου λόγον εχειν το κινούμενον πρός τό ίτ/ί-

5

10

15

20

1 έκάστη» GH : έσχατης F άπορίαν conicio 2 δέ Η: δή GF 3 θάλασσαν G άχρι scrip&i (vel πασαν άχρι): δς μέχρι GP, τάς μέχρι Η, μέχρι ν ávaπιμπλώντες GF 4 μηδέν μικρόν G 6 παρουσία Vat. Regin. (Turn.): περιουσία codd. ανατρέπεται G ουτω Π 7 σβέννυνται Η: σβέννυται G F άκαιρίας G, άχαιρίως F, άπορίαις conicio 8 είικαιρίαις coni. Mang. 9 hey.a F 10 (ένεργούσης) ήδη conicio 11 γάρ om. II δέ έν μεν Η: μέν έν μέσω G, δε έν μέσω F 12 προσβολή coni. Mang. 13 δλου (τοΰ) coni. Cohn 14 ίσται Η άλλοτε G 14—15 μέν —OÍ om. G 15 γλώσση G 16 έπιτιμαν GFL 2 ήρεμίας Η άλλ' ήδη conicio κινουμένω Η 17 άδικίας GF 18 έθελήσαι Cohn (έθελήσειε Mang.): έθελήση codd. λόγφ scripsi: λο'γου codd. 19 ϋπεξαιρετόν GF xal seclusi 20 τών υίωνών F υίωνυί] υΐώ Η 21. 22 δι' έκείνου —Χαμ om. F 24 έκγόνου conicio 5. 6 Vat. Regin. 77 fol. 669v Φίλωνος: τοΰ πυρός —άνακαίεται Homiliam X X 2 in Numeros p. 348.

8 sqq. cf. Origenis

225

DE S O B R I E T A T E

μενον παρò χαί τοΰ Χάμ υίός δ Χαναάν φυσικώς άναγράφεται, σάλος 48 ρ. 400 Μ. ηρεμία?, iva καί | τό έτέρωθι λεχθέν έπαληθεύη το ,,άποδιδους ανομίας πατέρων έπί οίους, έπί τρίτους καί έπί τετάρτους" (Exod. 20,5)· έπί γαρ τά αποτελέσματα και ώς άν έ'γγονα των λογισμών στείχουσιν αί 5 τιμωρίαι, κατ' αυτους έκείνων, εί μηδεμία προσγένοιτο πραξις έπίληπτος, άποδιδρασκόντων τά έγκλήματα. διά τοΰτο μέντοι κάν τω νόμω της 49 λέπρας ó μέγας πάντα Μωοσής την μέν κίνησιν καΐ έπί πλέον αυτής φοράν και χυσιν ακάθαρτον, την δ' ήρεμίαν κα&αράν αναγράφει· λέγει γάρ δτι Λέάν διαχέηται έν τω δέρματι, μιάνει ó ιερεύς, έάν δε κατά 10 χώραν μείνη το τηλαυγημα καί μή διαχέηται, καδαριεΐ" (Lev. 13,22.23)' ώστε την μεν ήσυχίαν καί μονήν κακιών καί παδών των κατά ψυχήν — ταΰτα γάρ αίνίττεται διά της λέπρας — ουχ υπαίτιον είναι, την δε κίνησιν καί φοράν υποχον δέοντως. το παραπλήσιον καί έν τοις προς 50 τον Κάιν χρησθεΐσι λογίοις περιέχεται σημειωδέστερον· λέγεται γάρ προς 15 αυτό » · ώ ούτος, „ήμαρτες, ήσυχασον" (Gen. 4,7), τοΰ μεν άμαρτάνειν, δτι κινεΐσ&αι καί ένεργεϊν κατά την κακίαν ήν, οντος ενόχου, τοΰ δ' ήσυχάζειν, δτι ίσχεσθαι καί ήρεμεϊν, άνυπαιτίου καί σωτηρίου. 11.) Ταΰτα μεν οδν ίκανώς γε, οιμαι, προείρηται. τάς δ' αράς 51 [έχοντα], ον εχουσι λόγον, ιδωμεν· „έπικατάρατος" φησί „Χαναάν· 20 παις οίκέτης εσται τοις άδελφοϊς αύτοΰ"· και „ευλογητός κύριος ó θεός Σήμ, καί εσται Χαναάν δοΰλος αυτοΐς" (Gen. 9, 25. 26). έφαμεν πάλαι, 52 δτι Σήμ έπώνυμός Ιστιν άγαθοΰ, καλούμενος ουκ όνόματος είοει, αλλ'

2 έπαληβεύηται conicio 3 tertium έπί om. ν quartum έπί G: έπεί FH 4 εκγονα conicio στίχουσιν F 5 καθ' αυτούς conicio 7 Μωσή; Vat πλείον Vat 8 λέγει] φ η σι Vat 9 διάχητε Η 11 καί μονήν Vat: έκτοι· είναι μόνην 'Odd., είκίτως είναι μονήν Mang. κακιών Vat: κακών codd. είν 12 ταΰτα Vat: τοΰτο codd. 13 ΰποχον G 1 : ίίποσχον F, ΰπάρχοντι Ο2, ϋποσχών in mg. li, om. Η, όπαίτιον Vat, όπόδικον coni. Mang. 13. 14 προς τον Κάιν Vat- περί της τοΰ παντός γενέσεως codd. 14 χρησθεΐσι oin. Vat λτ. 420): τ ώ νόμω—άνυπαίτιον χαί σωτήριον. ΙΜπΙιιιπ*

»per:» vol. I I

If)

Ιτι έν

226

PHILONIS

δλον το γένος otúxou ovojaoc^ ir αρόσον xò αγαθόν δνομαστόν μόνον καί ευφημία? καί ευκλείας άξιον, ώς εμπαλιν άνώνυμον κ αϊ δυσώνυμον το 53 κακόν,

τίνος ουν τον της φυαεως τάγαθοΰ μεμοφαμένον ευχής άξιοι;

τίνος; καινότατης καί παραλλαγμένης, ή θνητός ουδείς ύπηρετήσαι δυνατός, άφ' ής σχεδόν ωσπερ απ' ωκεανού ρέουσιν αί άφθονοι καί αέναοι πλημμυροΰσαι καί άναχεόμεναι των καλών πηγαί.

5

τδν γάρ κυριον και

θεον τοΰ τε κόσμου και των έν α υ τ ψ πάντων ίδια: θεον κατ' έξαίρετον

54 χάριν του Σήμ ανακαλεί, καί δρα· τίνας υπερβολάς τούτο οόχ υπερβάλλει; σχεδόν γαρ ισότιμος ó τούτου λαχών γίνεται κόσμψ· δτε γάρ το έπιστατοΰν καί κηδόμενον άμφοΐν ταυτόν, καί τά έπιτροπευόμενα κατ' 10 55 άναγκαΐον ευθύς έστιν ισότιμα, μήποτε δέ και έπιδαψιλεύεται τά των δωρεών· του μεν γαρ | αισθητού κόσμου δεσπότης καί εόεργέτης άνείρηται ρ. 401 διά τοΰ κύριος καί θεός, τοΰ δε νοητού άγαθοΰ σωτήρ καί ευεργέτης αυτό μόνον, ουχί δεσπότη; ή κύριος* φίλον γάρ το σοφον θεψ μάλλον 56 ή δοΰλον. παρό καί σαφώς έπί 'Αβραάμ φάσκει· „μή έπικαλύψω έγώ 15 από 'Αβραάμ τοΰ φίλου μου" (Gen. 1 8 , 1 7 ) ; ó δέ εχων τόν κλήρον τοΰτον πέραν δρων ανθρωπινής εόδαιμονίας προελήλυθε· μόνος γάρ ευγενής ατε θεόν έπιγεγραμμένος πατέρα καί γεγονώς είσποιητος αότψ μόνος υιός· ου πλούσιος, αλλά πάμπλουτος, έν άφθόνοις καί γνησίοις, ου χρόνφ παλαιουμένοις, καινουμένοις δε καί ήβώσιν άεί τροφών άγαθοΐς μόνοις· 20 67 ουκ ένδοξος, αλλ' εύκλεής, τον μη κολακεία νοθούμενον, μενον άληθεί^: καρπούμενος επαινον·

αλλά βεβαιού-

μόνος βασιλεύς, παρά τοΰ πανηγε-

μόνος λαβών τής έφ' απασιν αρχής το κράτος άνανταγώνιστον

μόνος

έλεύθερος, άφειμένος άργαλεωτάτης δεσποίνης, κενής δόξης, ήν υπέραυχον ουσαν

άπο

τής

άκροπόλεως

άνωθεν

ó

έλευθεροποιος

καθείλε

θεός. 25

58 τούτφ δη τω τοσούτων καί ούτως υπερβαλλόντων καί αθρόων άξιωθέντι αγαθών τί προσήκει ποιεΐν ή λόγοις καί ωδαΐς καί υμνοις τόν ευεργέτην άμείβεσθαι; τοΰτ' εσθ', ώς έ'οικεν, ο αίνίττεται διά τοΰ „ευλογημένος

1 αΰτοϋ F: αύτό GH, αύτψ Mang. παρ' δσον codd. τό GF: καί τό Η 2 τό] τόν F 3 μεμοιρααμένον Η ευχής] ευλογίας coni. Mang. 5 iévaoi G: άένναοι FH 6 πλημυροϋϊαι G 8 δρα II: ότι GF τοϋτο om. L 9 τούτου GF: τούτο Η 9 8τε scripsi: ¿τον codd. 11 έπιδαψιλεΰητοι L 15. 16 bis 'Αβραάμ FH 15 άποκαλύψω F 16 άπο om. G 17 προσελήλυ&ε GF, παρελήλυθε L 18 εΓς ποιητης FH 19 où] ó II 20 μιΐνοις Η: νόμοις GFL-; γρ. μόνος mg. Η, L·1 21 κολακείαν G ώθοΰμενον G1, ώνούμενον G2 24 άφειμένος Mang.: άφιέμενος codd. δεσποίνης G: δέ ποινής F, δη ποινής Η 26 τω scripsi: των codd. -/.où άθρόων om. F 27 λίγους Η, ut vid. 28 έοικώς Η, εικός Turn. 8 II: om. GF διά τοΰ seri psi : αύτοΰ GF, αΰτώ II, έν τοΐ coni. Mang.

DE S O B R I E T A T E

κύριος 6 θεός Σ ή μ " ,

227

έπείδή τ ψ τ&ν θεον εχοντι κλήρον εόλογεΐν καί

έπαινεΐν αυτόν άρμόττει μόνον τοΰτ' άντιπαρασχεΐν δυναμένφ, τά δ' άλλα ανά κράτος π ά ν θ ' άπλώς άδυνατοΰντι. ( 1 2 . ) Τ φ ¡lèv δή Σ ή μ εύχεται ταύτα· τ φ δ' Ί ά φ ε θ όποια, θεασώ- 59 5 μ ε θ α · „πλατύναι" φησίν „ό θεός τ φ Ί ά φ ε θ , και κατοικησάτω έν τοις oixotç τοΰ Σ ή μ ,

καί

γενέσθω Χαναάν

δούλος

αυτοΐς"

( G e n . 9, 2 7 ) .

του αγαθόν ηγουμένου τό καλόν μόνον εσταλται καί συνήκται το τέλος 60 — ένι γάρ μυρίων όντων των περί η μ ά ς τ ψ ήγεμόνι ν φ συνέζευκται — , τοΰ δέ Tptalv έφαρμόζοντος αότο γένεσιν, τ φ περί ψυχήν, τ φ περί σώμα, 10 τ φ περί τά έκτος, άτ' εις πολλά και ανόμοια κατακερματιζόμενον ευρύνεται. ταϊς

διόπερ οίκείως εύχεται τούτφ προσγενέσθαι πλα'τος, δπως και 61 περί

ψυχήν άρεταΐς, φρονήσει

και

σωφροσύνη

και

έκαστη

των

άλλων, χρήσθαι δύναιτο καί ταϊς σώματος, υγεία και ευαισθησία δυνάμει t í καί ρ ώ μ η

καί ταΐς τούτων συγγενέσιν,

15 πλεονεκτήμασιν,

ετι

δσα είς πλοΰτον και δόςαν

ρ. 402 Μ. των αναγκαίων ηδονών άγεται. | ( 1 3 . )

μέντοι

καί

τοις

άπόλαυσίν τε καί

περί μεν τοΰ πλάτους ταΰτα. 62

τίνα δε έν τοις οίκοις εύχεται τοΰ Σ ή μ κατοικήσαι, σκεπτέον· γάρ oò μεμήνυκεν.

έκτός χρησιν σαφώς

ενεστι μεν δή φάναι, δτι τον ηγεμόνα τοΰ παντός,

τις γάρ οίκος παρά γενέσει δύναιτ'

άν

αξιοπρεπέστερος

εύρεθήναι

θεφ

20 πλην ψυχής τελείως κεκαθαρμένης καί μόνον το καλόν ηγουμένης αγαθόν, τά δέ άλλα δσα νενόμισται έν δορυφόρων χαί υπηκόων λόγφ ταττούσης; κατοικεΐν δε έν οικφ λέγεται ó θεδς ουχ ώς έν τ ό π φ — περιέχει γάρ 68 τά πάντα προς μηδενός περιεχόμενος — , αλλ' ώς πρόνοιαν καί έπιμέλειαν έκείνου τοΰ χωρίου διαφερόντως ποιούμενος· παντί γάρ τ φ δεσπό25 ζοντι

ο'ικίας ή ταύτης κατά το αναγκαΐον άνήπται φροντίς.

ευχεσθω 64

δή πάς θ ε φ , δτψ το θεοφιλες ώμβρησεν αγαθόν, οίκήτορος λαχεΐν τοΰ πανηγεμόνος, ος το βραχύ τοΰτο οικοδόμημα, τον νουν, έξαίρων ει; υψος από γης τοις ουρανοΰ συνάψει πέρασι.

καί το ρητόν

μέντοι

εοικεν· ó γάρ Σ ή μ ώσανεί ρίζα καλοκαγαθίας υποβεβληται, 30 ήμεροτοκοΰν

έκ ταύτης ó σοφός 'Αβραάμ άνέδραμεν,

ου

συνάδειν 65 δένδρον δ'

xh

αυτήκοον

καί αότομαθες γένος, 'Ισαάκ, ó καρπός ήν, αφ' ου πάλιν αι διά πόνων

2 τοΰτο G 3 άνά κράτος fort,, in lin. 2 post έπαινεΐν t r a n s p o n . 9 τρικήν GF έφαρμο'ττοντος G αότό T u r n . : αύτώ Π, έαυτω G F 11 όπως] ούτως G 12 ψυχής GF 13 δύναται L·1 υγεία scrips! : υγείαις codd. 16 άγεται] άναφέρεται conicio 21 νενο'μυται] νέμ'/νται F 22 λέγεται έν οΓχιο II 23 περιεχόμενος I I : om. G F 25 r¡ F : ή G, ή Π έ / έ ί θ ω II 20 ώβρυεν F 28 ούρανίοις (ί ιυνάψη I, 2!) ό μέν γάρ G 30 'Αβραάμ II

Ι ό ·:

228

PHILONIS

άρεται κατασπειρονται, ών αθλητής έατιν ô την προς πάθη πάλην γεγϋμ66 νασμένος 'Ιακώβ, άγγέλοις άλείπταις, λόγοις, χρώμενος. δεκα κατάρχει φυλών, γίειαν codd.:

έν ψυχη G F : εόχη Η

15. 16 τών σπουδαίων II

2 3 κρειττόνως F

prius x a ì τά I I :

15 τοΰτο

προφητικός λίγος Cohn: πρόλογος codd., Ιερός λόγος

εγραψεν èva conicio): Ιγραψε μεν codd. Mang.

4 εύλογίαν

ένοικήσαι scripsi: οίκήσαι

9 . 1 0 άναδραμείν I I : άναμείναι G F

Mang.: τούτων H F L , τούτον Η coni. Mang.

2 6 'Ιακώβ F

5 (έν) τοίς coni. Mang.

16 ϊγραψεν scripsi (vel τών σπουδαίων 18 έτέρων δοξών F

2 0 αγαθόν F : κάγαθόν (ίΠ

χρήσεται Η

2 4 τ ψ ] τό G

ών άνανήψας 6 νους εύχεται καί καταραται.

19 γνώμας coni. 2 2 τών της άρετης II

2 5 siibscriptio in G : περί

ΠΕΡΙ

I ρ.404 Μ.

Σ Γ Γ Χ Ϊ Σ Ε Ω 2

ΔΙΑΛΕΚΤΩΝ

( 1 . ) Περί μεν δή τούτων αρκέσει τα είρημένα.

où παρέργως, γάρ ώδε·

α περί τη? των διαλέκτων συγχύσεως φιλοσοφεί·

„και ή ν πάσα ή γή χείλος £ν,

και φωνή μία πασι.

έγένετο έν τω κινήσαι αότους από ανατολών, 5 Σεναάρ

σκεπτέον δέ έ£ής

καί κατψκησαν έκεΐ.

I

λέγει και

ευρον πεδίον έν τη γη

και ειπεν άνθρωπος τω πλησίον

πλινθευσωμεν πλίνθους καί δπτήσωμεν αυτάς πυρί.

δεύτε

καί έγένετο αυτοΐς

ή πλίνθος εις λίθον, καί άσφαλτος ήν αδτοΐς ó πηλός,

καί είπον · δεύτε

οίκοδομήσωμεν έαυτοΐς πόλιν καί πύργον, ου ή κεφαλή εσται £ως του οόρανοΰ, καί ποιήσωμεν εαυτών όνομα προ τοΰ διασπαρήναι έπί πρόσ10 ωπον

πα'σης της γης.

και

κατέβη

κύριος

ίδεϊν

πύργον 8ν ωκοδόμησαν οί υίοί τών ανθρώπων,

την

πόλιν καί τον

και είπε κύριος·

ίδου

γένος εν καί χείλος Εν πα'ντων· καί τοΰτο ήρξαντο ποιήσαι, και νυν ούκ έχλείψει

έξ αυτών πάντα δσα äv έπιθώνται ποιεΐν·

δεΰτε

καί

κατα-

βάντες συγχέωμεν έκεΐ αυτών τήν γλώσσαν, ίνα μή άκούσωσιν £καστος 15 τήν φωνήν τοΰ πλησίον, ωπον πάσης της γης, πύργον.

και διέσπειρεν αυτους κύριος έκεΐθεν έπί πρόσκαί έπαύσαντο οίκοδομοΰντες τήν πόλιν καί τον

διά τοΰτο έκλήθη το όνομα αυτοΰ σύγχυσις, δτι έκεί συνέχεε

κύριος τά χείλη πάσης της γης,

καί έκεΐθεν διέσπειρεν αυτους κύριος

ρ. 405 Μ. έπί πρόσωπον πάσης της γης" (Geil. 1 1 , 1 — 9 ) . 20 ραίνοντες

τη

πατρίψ πολιτεία,

( 2 . ) | οί μεν δυσχε-

2

ψόγον καί κατηγορίαν αΐεί τών νόμων

μελετώντες, τούτοις καί τοις παραπλησι'οις ώς äv έπιβάθραις της άθεό-

περί συγχύσεως διαλέκτων G F 1 1 : σοφεί G F L 3 : φιλοσοφουσι I I P L 1 7 ή ] εις F

3 πασιν δ καί G

!) εαυτών F H P :

έξ G F : ά π ' I I P

έαυτώ G,

έαυτοίς ν

έπίθωνται Ρ , έπείθωνται I I

17 αυτού ( ί : αυτοί; F , αυτής UP

13

8 πόλιν καί έκλείψοι Ρ

14 αυτών έκεΐ Ρ 1 2 0 άεί G

2 φιλο-

5 Σεναάρ] σάαρ L

ή άσφαλτος et πηλός (om. δ) ex § 103 conicio

om. Ρ ώπου G

τοΰ αυτοΰ περί συγχύσεως διαλέχτων Ρ

15. IG προσ-

230

Ρ111L 0 Ν I S

τητος αυτών, 3

oí δυσσεβεΐς, χρώνται φάσκοντες·

ετι

νυν

σεμνηγορειτε

rrept των διατεταγμένων ώς τους αληθείας κανόνας αδτης

περιεχόντων;

£ôot> γάρ α( ίεραΐ λεγόμενοι βίβλοι παρ' ύμίν xal μύθους περιέχουσιν, έ φ ' οις είώθατε γελάν, δταν άλλων διεξιόντων

ακούητε.

καίτοι τί δει

τους πολλαχόθι της νομοθεσίας έσπαρμένους άναλέγεσ&αι ωσπερ σχολή ν

S

άγοντας xaì ένεοκαιροΰντας διαβολαΓς, αλλ' oò μόνον των έν χερσι καί 4

παρά πόδας υπομιμνήσκειν; έπί

των

Άλωειδών,

ους

εις μέν οδν έστιν ó έοικώς τ ω συντε&εντι

δ μέγιστος

και

δοκιμώτατος

των

"Ομηρος διανοηθήναί φησι τρία τά περιμήκιστα των ορών

ποιητών

έπιφορήσαι

και έπιχώσαι έλπίσαντας την ε?ς ουρανον όδόν τοις άνερχεσ&αι βουλο- 10 μένοις εύμαρη διά τούτων εσεσθαι προς αί&έριον υψος αρ&έντων

εστι

δε τά περί τούτων επη τοιαύτα· Ό σ σ α ν έ π ' Ούλυμπω μέμασαν θέμεν, αότάρ έ π ' Ό σ σ η Πήλιον είνοσίφυλλον, Γν' ουρανός άμβατός είη, 5

Ό λ υ μ π ο ς δέ καί "Οσσα και Πήλιον δρών δνόματα,

πύργον δέ ó νομο- 15

θέτης άντί τούτων εισάγει προς τών τότε ανθρώπων

κατασκευαζόμενον

Οελησάντων υπ' άνοιας αμα καί μεγαλαυχίας οόρανοΰ ψαδσαι.

π ώ ς γάρ

ου φρενοβλάβεια δεινή; καί γάρ εί τά της συμπάσης μέρη γης έποικοδομηθείη προκαταβληδέντι ένός,

μυρίοις

της

βραχεί θεμελίω και άνεγερθείη τρόπον κίονος

αιθέριου

σφαίρας

άπολειφΟήσεται

μάλιστα κατά τους ζητητικους τών φιλοσόφων,

1 αυτών ν

3 λεγόμενοι G

αλλ' η) μόνον coni. Mang.

ήμϊν F

5 έπαρμένους F

μόνων H P

χερσι] χρήσει F

scripsi: άλλοειδών G ' F , Άλλευαδών G 2 , Άλωαδών Η, Άλωαδών Ρ όλύμπω Ρ

άτάρ H P (in Ρ post ά ras.)

σκευασμένων G

Contra

καί 20

6 αλλά (vel 8 Άλωειδών

13 ό μ λ ΰ α - ω (sic) H,

14 είνοσίφυλον Η

16 κατα-

17 μεγαλαυχίας scripsi (idem coni. Cohn): μεγαλουργίας codd.

πώς γάρ ού Mang'.: πάσα γάρ ούν codd.

7 Orígenes

διαστήμασι,

οι του παντός κέντρον

Celsum

IV 21 p. 515:

21 ζητικους G

έπεί δ ' οιεται Μωυσέα τον άναγράψαντα τά

περί τοϋ πύργου x a l της τών διαλέκτων συγχύσεως παραφθείραντα τά περί τών Ά λ ω α δ ώ ν ίστορούμενα τοιαύτα περί τοϋ πύργου άναγεγραφέναι, λεκτέον p. 134 sgq. (Juliani

imperatoris

librorum contra Christianas

mann p. 181 sqq.),

c f . potissimum:

Neu-

είτα τούτοις άξιοϋτε πιστεύειν ήμας, άπιστεϊτε

δέ ύμει; τοις b