Philonis Alexandrini opera quae supersunt: Vol III Quis rerum divinarum heres sit. De congressu eruditionis gratia. De fuga et inventione. De mutatione nominum. De somniis (I-II) 9783110833294, 9783110051087

Citation preview

PHILONIS OPERA

PHILONIS ALEXANDRINI OPERA QYAE SYPERSYNT

EDIDERVNT

LEOPOLD VS COHN et PAYLYS WENDLAND

VOL. III CONTINENS

QVIS RERVM DIVINARVM HERES SIT DE CONGRESSV ERVDITIONIS GRATIA DE FVGA ET INVENTIONE DE MVTATIONE NOMINVM DE SOMNIIS LIBER I DE SOMNIIS LIBER II

BEROLINI T Y P I S E T IMPENSIS GEORGII REIMERI 1IDCCCLXXXXVIII

PHILONIS ALEXANDRINI OPERA QYAE SYPERSYNT

VOL. III

EDIDIT

PAVLVS WENDLAND

BEROLINI TYPI8 ET IMPENSIS GEORGII REIMERI MDCCCLXXXXVIII

Dieser Band ist ein unveränderter Nachdruck

Archiv-Nr. 3 6 1 6 6 2 / I I I

© 1002 l>y Walter ilo Gruyter & Ca., vormals G. 3. GflschenV.he Verlagshandlung — J . Guttcntag, Verlagsbuchhandlung — Georg Reimer — Karl J . Trttbner — Veit & Com|). — Berlin W 30 Printed in Germany Ohne ausdrückliche Genehmigung des Verlages ist es auch nicht gestattet, dieses Buch oder Teile daraus auf iiliotomechanischem Wege (Pbotokopie, Mikrokopie) zu vervielfältigen.

P R O L E G O M E N A Ad codices M G F A B H P L , qui iam in prioribus voluminibus usur- D· codice O pati et in Prolegomenis vol. I descripti sunt, unus accedit in hoc volumine primum adhibitus codex O.

est autem L a u r e n t i a n u s

plut. X

cod. 23, membranaceus, formae quartae minons, quem saeculo Bandini,

saeculo XIV L. Cohn tribuit.

continet

sex libros

XII

Philonis

hoc ordine: 1. Φίλωνος περί τοΰ βίου Μωυσέως ( = liber I). 2. λόγος δεύτερος ( = de vita Mosis liber II). 3. περί ίερωσύνης λόγος γ' ( = de vita Mosis liber III). 4. Φίλωνος περί αρετών ήτοι ανδρείας χαί εόσεβείας χαί φιλανθρωπίας χαί μετανοίας ( = de

fortitudine).

5. βίος πολιτικού, δπερ έστί περί 'Ιωσήφ. 6. περί τοΰ τίς δ των θείων πραγμάτων χληρονόμος. incipit hic postremus liber fol. 87T, folia autem 96—116 ( = p. 2 4 , 5 χαί τάς χείρας usque ad finem libri) tenuioris chartae sunt, scripta manu saec. XVI et suppleta ex Turnebi editione.

quod efficitur vitiis

ex editione principe in codicem translatis ν el falso correctis, velut — pauca 27,3

enim afferam exempla — p. 2 6 , 1 διανοήσαι (διανοήσαι Tum.). γινομένοος (δινομένοος Turn.).

30,20 αδτώ.

32,6 τοότων 8à.

2 7 , 1 4 θοχεΐ.

29,14

δφελόντων.

34,5 το (pro τά). quae omnia vitia praeter

illud θοχεΐ cum animadvertissem in recentiore parte codicis F repeti, postquam L. Cohn demonstravit hanc recentiorem partem codicis F a Iacobo Diassorino suppletam esse 1 ), fieri non poterat, quin ') v. Prolegomena yol. I p. X X V et commentationem insertam, Vratislaviae 1896 (Diassorinos und Turnebus). Philonia opera vol. ΙΠ.

auspicio

eius Saturae Viadrinae A

It

PROLEGOMENA

oreretur huic etiam codicie O recens supplementum tribuendum esse, atque H. Vitelli a me rogatus, ut utriusque Laurentiani supplementorum manus conferret, quo est studio cum omne genus litterarum tum hanc editionem adiuvandi, statim mihi respondit certissime eandem manum agnosci neque se dubitare, quin Iacobi Diassorini manus sit. paulo post L. Cohn mecum quae olim de codice O a se inspecto notaverat communicavit; unde didici idem iudicium eum tulisse, in commentatione modo commemorata eis quae recte olim cognoverat per oblivionem usum non esse, inde quod Diassorinus p. 31,25 in O F particulam δέ, quam habet Turnebus, omisit, non concluserim ad alterum codicem supplendum eum pro libro impresso alterius codicis textum ab ipso prius scriptum adhibuisse. neque enim per neglegentiam, sed consulto particulam omisisse potest, hoc verisimile videtur prius codici F supplendo eum operam dedisse, in hoc enim saepius erravit quam in 0, errata in margine correxit. Ex eis quae modo exposui apparet, cur in edendo libro guis rerum divinarum heres sit ut codicem F ita recentiorem partem codicis 0 spreverimus. iam quid valeat antiquior huius libri pars, examinandum est, sepositis prioribus quinqué libris in 0 traditis ; in quibus quae ratio intercedat inter 0 et ceteros codices, in Prolegomenis voluminis IV disserendum erit. hoc tamen suspicari licet, cum ceteri quinqué libri in aliis codicibus, qui primum ad quartum volumen adhibebuntur, eodem ordine servati sint, sextus desit, hunc non ex eodem atque ceteros archetypo in codicem 0 translatum esse, quod eo confirmatur, quod textus quem praebet 0 in libris de vita Mosis et de fortitudine piane ab A Β discrepai, in nostro libro ita consentit '), ut commune librorum Ο A Β archetypum statuendum sit. quamquam paulo artiore vinculo A et Β quam 0 et A Β conexi sunt, habet enim 0 interdum sua propria et bona et vitia. velut veram lectionem cum aliis codicibus et papyro habet p. 2,5. 2,11. 3,10. 8,5. 11,20. 13,11. 15,11. 17,15, cum A B errent, saepius 0 errat, cum A Β vel vera vel paulo vero propiora praebeant: v. adnotata ad 1,6. 4,16. 5,1. 5,11. 6,10. 8,9. 9,12. 9,19. ') Ex innumeris pauca afferò vitia gravissima quae sic nisi in Ο A Β non inveniuntur: 9,13 άνεγείρω. 10,2 οϊ καΐ μαχρυνθέντες. 10,6 μου. 10,15 ούχέτι. 14,10 υ ποπε πλασμένος. 14,14 χάριν ol παρέχοντες. 15,15 πρΟΓίΙ vol. 111.

1

2

PHILONIS

(Exod. 4 , 1 0 ) . είκος το μέν

και αψευδής έστιν ή του προφήτου μαρτυρία· τότε γαρ φωνητήριον

όργανον έπέχεσθαι,

τον δέ κατά

Stávotav

λόγον άρθρουμενον άνυποτάκτψ φορά χρήσθαι, νοημάτων oò ρημάτων έπάλληλα κάλλη μετ' εότρόχου και 5

υψηγόρου δυνάμεως φιλοσοφοΰντα.

θαυμάσιοι δε αρεταί ή τε εότολμία καί ή Ιν τψ δέοντι παρρησία προς 5 του? αμείνους, ώς καί το κωμικον άψευδώς μάλλον ή κωμικώς είρήσθαι δοκειν S.V πάνθ' ó δούλος ήσυχάζειν μανθάνη, πονηρός έ'σται· μεταδι'δου παρρησίας]

6

(2).

πότε

ήδικηκότι

ουν άγει παρρησίαν

7 καί λεγοντι καί πράττοντι; έλευθεροστομεΐν δεσπότην

προς

τον

σθαι,

έαυτοΰ

ή δταν αμαρτημάτων

ή εί τοΰ παντός

θαλάττης

αρ' ουχ δταν 10

πάντα δ' ύπερ τοΰ κεκτημένου ρ. 474 Μ.

πότε ουν άςίον καί τον τοΰ θεοΰ δοΰλον

συνειδότος κριντη, πλείονι χαρά 8

οικέτης προς δεσπότην;

μεν έαυτψ μηδέν | συνειδή, τε

καί

τοΰ παντός ηγεμόνα

καί

καθαρεύη καί το φιλοδέσποτον έκ τοΰ χρώμενος έπι τ φ θεράπων θεοΰ γενέ- 15

ανθρώπων γένους ¿βασίλευσε το γης όμοΰ καί

άναψάμενος άκονιτί κράτος; τάς δέ φιλοδεσπότους θεραπείας

καί λειτουργίας

τοΰ 'Αβραάμ

διασυνίστησιν ακροτελεύτιον

λογίου τοΰ

χρησθέντος αύτοΰ τοί υίεΐ· „δώσω σοι καί τψ σπέρματί σου πασαν την γήν ταυτην, καί ένευλογηθήσονται έν τψ σπέρματί σου πάντα τά εθνη 20 της γης,

άνθ' ων υπήκουσεν 'Αβραάμ

δ πατήρ σου της έμής φωνής,

1 εστι P a p 3 άθροούμενον Α 4 έπάλληλα] αλλ' έπάλληλα ΟΑΒ 5 αί άρεταί Α Β Η ' Ρ τωι P a p : om. codd. 7 ôo-xei P a p 8 ήσυχάζη Ρ, ήσυχάζων y μανθάνει Ρ 9 μεταδιδου P a p : μεταδιδους GHP, μη μεταδιδους ΟΑΒ 10 κ αισθητώς βεβοηκότα — ού γάρ άναγέγραπται τούτο έν ττ] Έξοδιι» — , μεγάλως δέ τήν άκουομένην μόνφ θειή φωνήν βεβοηκο'τα διά τής ευχής. cf. Theodoretiim in psalm. 5, 'Ì (p. fö5).

QÜIS

R E R . DIV.

HERES

5

ικανός, των δέ έν αίσθήσει φυρομένων οόδέ είς. δργάνου ó

κατά την δια πασών ή δις

ακροατής

ώσανεί

πυνθάνεται

πα'ντα γαρ γνώριμα θειο 5 αποτροπής (5.)

ή

—

δια πασών

προς

συμφωνίαν

αλήθειαν

où

„τι βοάς προς μ έ " ;

κατ' εδχαριστίαν

λάλος δε ούτως

δλου δή του

μετουσίας

διανοίας

έξηχοΰντος

πυνθανόμενος

—

κα&' ίκεσίαν κακών

αγαθών ή κατά

αμφότερα;

ó ίσχνόφωνος καΐ βραδύγλωσσος καΐ άλογος εϊναι 16

δοκών ανευρίσκεται, ώστε irfi μέν où μόνον λέγων αλλά και βοών εισάγεται,

έτέρωθι

„Μωυσής"

δέ

γάρ

io ( E x o d . 1 9 , 1 9 ) , καί

συνεχώς δέ

καί

„έλάλει,

άδιαστάτω καί

δ

χρώμενος

καί ó θεός

άπεκρίνετο.

έκαστος 8 μή

δπου

δε

έργον

άπόκρισις, μαθεΐν

είναι

ρύμη.

αλλά κατά μηκυνομένην

où κατά συντέλειαν έδίδαξεν,

έπίσταται,

έπιστήμην . ώφελιμώτατον

λόγων

θεός άπεκρίνετο αύτψ φ ω ν ή " 17

ou κατά συντέλειαν έλάλησεν,

παράτασιν έλάλει, έρωτα

άπαυστψ

φησιν

άλλ' atei

έκεί πάντως ερώτησις. 18

αξιών γνούς

ζητεΐν,

τε

έρωταν,

των

είς

πυνθάνεσθαι,

15 μηδέν δοκεϊν ε(δέναι μηδέ τι οίεσθαι παγίως κατειληφέναι.

σοφοί μέν 19

ουν ύφηγητη καί διδασκάλψ χρώνται θ ε ψ , οί δ' ατελέστεροι τψ

σοφψ.

διό και λέγουσι· „λάλησον συ ήμΐν, καί μή λαλείτω προς ημάς ó θεός, μή ποτε άποθάνωμεν" ( E x o d . 2 0 , 1 9 ) .

τοσαύτη δ' άρα χρήται παρρησία

ó αστείος, ώστε ου μόνον λέγειν κα'ι βοαν, άλλ' ήδη και καταβοάν έ£ 30 άληθοΰς

πίστεως

καί

από

γνησίου

τοΰ πάθους

μέν άφεΐς αυτοΐς τήν άμαρτίαν, άφες· βίβλου

σου

ής

εγραψας" ( E x o d . 3 2 , 3 2 )

1 ικανός] δυνατός Ο codd. μέ βοάς HP

ΟΑΒ

4

7 αλλά om. G H ' P 1

GP'H1

καί το „ μ ή

2 η P a p : καί

βοα προς με P a p ,

προς

6 ούτως P a p H P 1 : ούτος G L , ουδέν ήττον

φωνηι P a p :

ô om. Ο

έγώ έν γαστρί

φερομένων Ο Α Β

9 Μωσής codd.

άπεκρίνατο codd.

το γάρ „ei 20

έςάλειψόν με έκ τής

γάρ om. Ο Α Β

5 κατά] κ α τ ' ΟΗΡ

AO BP' 2 νετο P a p :

αισθηει P a p

3 ο!> om.

θαρρεί,

εί δέ μ ή ,

έν φωνή

ó om. Ο Α Β codd.

έδίδασκεν HP

12 άπεκρίνετο P a p G P : άπεκρίνατο ceteri

άπεκρί11

παράστασιν

αιει P a p : αεί codd.

13 δέ] καί Β

άξιων om. P a p

γνους Mang, (τε ex P a p addidi): γνησιωστε Pap, γνησίων G H P , γνησίων δέ περί Ο Α Β

14 έπιστήμην Pap IIP 1 : έπιατήαης

GP 2 , έπιστήμας ΟΑΒ

ώφελιμωτάτων codd. D

15 δοκεϊν] άδικεϊν (ί

P a p I I s : πλαγίως ceteri

IG θευΐ om. Pap

18 ποτε oiu. Pap codd. Ν

δέ Ν

1 3 — 1 5 1JK fol. 2 0 3 »

δέ 0 ( ¡ 1 I P N

19 άλλα καί Ν

άφεΐς P a p G l ' : άφής ceteri Ν

ωφελιμωτατον Pap: εί τι οιεται Ο Α Β

παγίως

17 λεγουσιν P a p

21 μέν post το (lin. 2 0 ) transpos.

22 σου om. P a p Ν

μη εγγαστρει P a p

Φίλωνος έ κ τ ω ν μ ε τ ο ν ο μ α σ μ έ ν ω ν : των είς έπιστήμην ώφελιμωτάτων

έργων ζητεΐν καί πυνθάνεσθαι κάλλιστον, μηδέν δέ δοκεϊν είδέναι μηδέ οίεσϊαι κατειληφέναι καλλιστότερον.

15—6,17

σοφοί — οίκεϊον Ν fol. l G 5 r .

6

PHILONIS

Ιλαβον

πάντα τον λαόν τούτον,

λάβε αυτόν εις τον κόλπον

σου,

( N u m . 11, 1 2 ) καί τό „πόθεν δτι κλαίουσιν έ π ' έ μ ο ί ; οψος της θαλάσσης

ή έγώ ετεκον αδτόν, ωσεί

άραι

τιθηνός

δτι λέγει?

μοι·

τον θηλάζοντα;"

μοι χρέα δούναι παντί τ φ λ α ψ τούτω,

μ η πρόβατα καί

συναχθήσεται

καί

βόες σφαγήσονται ή παν το

άρκέσει;"

( N u m . 1 1 , 13. 2 2 )

5

και τό „κύριε, διά τι | έχάκωσας τον λαόν τούτον; καί ίνα τι άπέσταλκάς ρ. 476 Μ. μ ε ; καί

αφ' ου πεπόρευμαι προς Φαραώ

έκάκωσε ταΰτα

τόν λαόν,

γάρ χαί τά

21 βασιλέων ε ί π ε ΐ ν δ ' άρα πέρας σοφοί πάντες

καί οόκ έρρυσω τοιαύτα εδεισεν

φίλοι θ ε ο ΰ ,

παρρησιάσαιτο ;

Μωυσής

(Exod.

τόν λαόν σου" ( E x o d . 5 , 2 2 . 2 3 ) , άν τις καί

πρός ίνα

των έν μέρει

ó δ' άποφαίνεσθαι καί προς θεόν έθάρρησεν.

ή ν οδ τόλμης

απλώς,

καί μάλιστα

παρρησία δε φιλίας συγγενές· φίλον

λαλήσαι έπί τ φ σφ δνόματι,

ευτολμίας

αυτφ,

κατά τον ίερώτατον

τοΰτο ίο

διότι οΕ

νομοθέτην.

έπεί πρός τίνα άν τις ή προς τόν έαυτοΰ

παγκάλως

33, 11),

αλλ'

Γν'

οδν

έν

δσα

έπί

τοις

χρησμοΐς

θάρσει

φίλος

αδεται

παρακεκινδυνευμένα

διεξέρχεται, φιλία' μάλλον ή αύθαδεία προφέρεσ&αι δοκη.

15

θρασυτης μεν

γάρ αυθάδους, φίλου δέ θαρραλεότης οϊκείον. 22

(6). το

μεν

Ά λ λ ά σκόπει γάρ

„δέσποτα"

ευλάβειαν.

αίτιου προσρήσεσι,

1 αότόν om. P a p άρη cetei'i Ν

πάλιν,

δτι ευλαβείς το

θαρρεϊν

άνακέκραται.

„ τ ι μοι δ ώ σ ε ι ς ; " ( G e n . 1 5 , 2 ) θάρσος έμφαίνει, είω&ώς

δε

χρήσθαι

r g θεός καί τ ^ κύριος,

μάλιστα

διτταΐς

το έπί

δέ του 20

ουδετέραν νυν παρείληφεν,

2 αυτόν om. H P ωσεί αραι P a p : καθά αίρει G, καθά τιθηνη Pap 4 κλαίουσιν P a p : κλαίει codd. Ν 4. 5 το (τ

del.) οψος P a p : τό ίψον codd. Ν 7 αφ ou εγω πορεύομαι P a p προς Φαραώ λαλήσαι P a p : λαλήσαι (κλήσαι Ν) πρός Φαραώ codd. Ν τω ονοματι σου Pap 8 έχάκωσας Ν τω λαώ G έρύσω Pap HP 9 ταϋτ' άρα καί conicio γάρ] ουν Ν 9. 10 των βασιλέων εαμμερει P a p 10 ο δ' P a p : τό δ' codd. αποφαίνεται P a p πρός] προ Pap θαρρήσαι codd. (λαλήσαι Ο) 10. 11 τούτον αρα P a p 11 áp' ήν Ν πέρας Η : περ ceteri et Pap, om. Ν άπλώς Ο Α Β Ρ 2 : αύτό GHP 1 , αότώ Ν, om. P a p άλλά ΑΒΗ αότψ om. Ν διά τ ί ; 5τι OABGN 12 πάντα Ν τόν ίερώτατον νομοθέτην scripsi: τό (τον P a p ) ίερώτατον νομοθέτημα Pap et codd. Ν 13 πρός prius] προ P a p πρός alteram om. Pap, fort, recte 14 ¿v OÍD. Ν (θεοΰ)-φίλος conicio φίλος om H J P 15 Μωυσής P a p G : Μωσής ceteri Ν 'ίνα ΟΑΒ θαρρεί Pap 16 προφερεσθαι P a p : προσφέρεσθαι codd. Ν δοκεϊ Β 17 φίλου; Pap 18 θαρρούν codd. 20 δέσποτα P a p : ώ δέσποτα codd. ευλαβεια Pap χρησασθαι P a p , fort, recte μαλιστα διτταις P a p : διτταϊς αίτίαις codd. 21 αιτιοο P a p (Mang.): αίτίου καί codd. προσρησεσιν P a p τή τε τοΰ θεοΰ καί τή τοΰ κυρίου codd. 11. 12 DK fol. 261» D v p. 693 Φίλωνος: πάς σοφός θεοΰ φίλος έστίν (τψ οντι add. DV).

QUIS

R E R . DI Y.

HERES

7

άλλά την δεσπότου, λίαν ευλαβώς χαί σφόδρα κυρίως· ταΰτ' είναι λέγεται, κύριος χαί εν χαί ταότόν έστιν,

έπινοίαις

δεσπότης, αί

καίτοι συνώνυμα

άλλ' εΐ χαί το υποχείμενον 23

κλήσεις διαφέρουσι*

κύριος μέν γαρ

παρά το κΰρος, 8 δή βέβαιον έστιν, είρηται, κατ' Ιναντιότητα άβεβαίου 5 καί άκυρου, δεσπότης δε παρά τον δεσμόν, αφ' ου τό δέος οιμαι — ώστε τον δεσπότην κύριον είναι και ετι ώσανεί φοβερόν κύριον, ου μόνον το χΰρος

καί το

κράτος

άνημμένον

ίκανον έμποιήσαι — , συνέχων

αυτά

άπάντων,

τάχα μέντοι χαί

άλυτα καί

σφιγγών

αλλά καί δέος καί φόβον

έπειδή των δλων

διαλυτά

οντα

έ£

δεσμός

εαυτών,

έστι δ

δή 24

10 φάσκων „δέσποτα, τί μοι δ ώ σ ε ι ς " δυνάμει ταύτα διεςέρχεται· oòx αγνοώ σου το υπερβάλλον κράτος, έπίσταμαι το φοβερόν της δυναστείας, δεδιώς καί

τρέμων

φοβεισ&αι,

έντυγχάνω σύ

μοι

καί

γλώσσαν

πάλιν θαρρώ· παιδείας

συ γάρ

εδωκας

του

έθέσπισάς μοι μή 25 γνώναι

ήνίκα

δει

φθέγίασθαι, συ το στόμα άπερραμμένον έξέλυσας, σί> διοίξας έπΐ πλέον 15 ήρθρωσας, έκεΐνον·

συ τά λεκτέα

„έγώ

ανοίξω

το

ρ. 477 M. I λαλήσειν" ( E x o d . 4 , 1 2 ) .

συνεβίβασας είπεϊν τον χρησμόν στόμα

σου,

και συμβιβάσω

βεβαιούμενος σε

α

μέλλεις

τις γάρ έγενόμην, Γνα συ μοι λόγου μεταδψς, 26

ίνα μισθον όμολογης, χάριτος καί δωρεάς αγαθόν τελεώτερον ; ου της πατρίδος είμι μετανάστης; ού της συγγενείας άπελήλαμαι; ου της πατρψας οίκίας 20 ήλλοτρίωμαι; ουκ άποκήρυκτον καί φυγάδα πάντες έρηαον καί άτιμον δνομάζουσιν; άλλά σύ μοι, δέσποτα, ή πατρίς, σι) ή συγγένεια, συ ή πατρώα έστία, 27 σί> ή έπιτιμία, ή παρρησία, ó μέγας χαί άοίδιμος καί αναφαίρετος πλούτος.

1 την] τήν του Ο Α Β

δέσποτα Ρ

καιρίως P a p HP

6 δεσπότης Mang, per errorem διαφέρουσιν Η

είναι P a p G : om. ceteri

το om. Ο Α Β

4 βέβαιου A B

απάντων P a p G H P : ras. A)

εύλαβώς P a p G, prius Η : εύσεβώς ceteri

2 τ α ΰ τ ' P a p ΰ : τ α ΰ τ α ceteri

3 al κλήσεις] χεχλησθαι P a p

5 το P a p : om. codd.

8 δεσμός Mang. : δεσμών P a p , δεσπότης codd.

9 διαλυτά όντα scripsi :

á διαλύεται G (sed ä supra ser. G 2 ) , διαλύοντα ceteri et P a p 4 δή] ώ Cohn

δή Η,

οδεδε P a p ,

codd.

12

αυτών Ο Α Β

τυγχάνω ve! έντυγχάνω (eoi) coni.

ήνίχα om. Α 1 Β , á A 2

άπεραμμένον P a p O B 15 άρβρώσας G

17 λαλήσειν] ποιήσαι Ο Α Β P a p : τελειιίτερον codd. Mang.

h δέ Mang.

12 έθέσπιίας Ο Α Β ( P a p ) ? : θεσπίσας G ' I I ' P , 6 θεσπίσας G 2 Η 2

κας P a p : δέδωκας codd. Pap

7 άνημμένον

άνειμένον (post ει ras.) άπάντων Ο , άπάντων άνειμμένον A B (ει in

8 . 9 P i a t o n i s T i m . p. 4 1 A .

έπιπλέον codd.:

16 έχείνον om. Ο Α Β

XóyovABG 1 , λο'γων G 2

18 άγαθών Η

2 0 alterum καί] τε χαί Ο Α Β

2 1 alterum σΐ> om. P a p

2 2 περιουσία coni. Mang.

διήνοιξας Ο Α Β

χρημων P a p

13 εδω-

14 φθεγς(ασθαι) P a p : φβέγγεσθαι επιπλειστον

σε om. G τελεωτερον

2 0 . 2 1 νομίζουσιν coni.

2 1 . 2"2 tertium συ ή — παρρησία om. P a p

αναι(ρε)τος Pap

πλούτος] κλήρος P a p

8

PHILONIS

28 διά τί ουν μαθεΐν λογώ

ουχί

τι πλέον δεδιέναι

έμοί

μάχην

29 την

θαρρήσω άξιων;

καί

φόβος

δ με

τε

εμαθον

καί

φρονώ;

λέγων

άνευ

την

έν υπερβολαΐς

ουκ

την

πευσομαι

πάλιν

ομο-

άμικτον

υπολήψεταί τις,

γάρ οόδένειαν τών

έν

αλλά

ouv ευωχοΰμαι του

εδλαβείας

ακρότητας

θαρρεΐν εχει

ίσως

άπλήστως

μήτε

διά τί δ' où

εγώ

*αί

θάρσος, ώς

ευλαβεΐσθαι.

καί τάς

δ

συμφωνών,

άναπέπεικε

άπαρρησιάστως

αλλ'

δ

καταπεπλήχθαι,

άνακεκραμένην

ματος,

λέγειν

κρά-

παρρησιάζεσθαι

5

μήτε

τήν έμαυτοΰ μετρεΐν σών

ευεργεσιών περι-

βλέπεσθαι· και έπειδάν „γήν καί τέφραν" καί εί τι έκβλητότερον έμαυτον αίσθωμαι, τηνικαΰτα έντυγχάνειν σοι θαρρώ,

ταπεινός γεγονώς,

κατα- 10

βεβλημένος είς χουν, δσα εις γε το μηδ' όφεστάναι δοκεΐν άνεστοιχειω30 μένος. έμφ

(7). καί τοϋτό μου τό πάθος της ψυχής έστηλογράφησεν έν τφελτοΰ ν 23 τά Pap ν: om. codd. δσα] ä G έποίησε HP 24 χαλα λειαν Pap: άγαθά πάντα AB, άγαθά σφόδρα GIIP τοΰ om. GHP 25 επηινεσεν Pap ού om. GHP

QÜIS RER. DIV. H E R E S

37

δημιουργηθεΐσαν δλην, την άψυχον καί πλημμελή καί διαλυτήν, έτι δέ φθαρτην έ£ έαυτης άνώμαλόν

τε καί άνισον,

αλλά τά έαυτοδ τεχνικά

εργα χατά μίαν Γσην καί δμαλήν δύναμιν και έπιστήμην όμοιαν χαί την αότήν άποτελεσθέντα.

παρό χαί

τοις

της

αναλογίας χανόσιν îija χαί

5 δμοια πάντα πασιν ένομίσθη κατά τον της τέχνης και έπιστήμης λόγον. (33.)

ίσότητος δέ el καί τις άλλος έπαινέτης γέγονε Μωυσή?, πρώτον 161

μεν ύμνων

άεΐ χαί

που δήλοι τοΰνομα,

πανταχού καί δικαιοσύνην, ής ίδιον, ώς καί αότό το δίχα τέμνειν εις μοίρας τά τε σώματα καί τά

πράγματα ισας, είτα ψέγων 10 μιουργόν.

άδικίαν,

την άνισότητος της έχθίστης δη-

άνισότης δέ το!>ς διδύμους πολέμους ετεκε, τόν

καί τον έμφύλιον,

ώς εμπαλιν είρήνην Ιαότης.

σύνης καί τους ψόγους άδικίας έναργέστατα Λ οό

ποιήσετε

ά'δίκον έν κρίσει, έν μέτροις,

τε ξενικον 162

τά δ' έγκώμια δικαιο-

διασονίστησιν, δταν λέγη· έν

σταθμοί?,

έν

ζυγοΐς*

ζυγά δίκαια καί στάθμια δίκαια και μέτρα δίκαια και χους δίκαιος εσται 15 υμΐν" ( L e v . 1 9 , 3 5 . 3 6 ) , καί έν Έπινομίδι „ουκ εσται έν μαρσίππψ σου στάθμιον μέτρον εσται

καί

καί

στάθμιον,

μέχρον,

μέγα

μέγα

ή

μικρόν

ή μικρόν·

σοι, fva πολυήμερος γένη έπί

οδκ εσται έν τη olxiq σου

στάθμιον της

άληθινόν

και δίκαιον

γης, ής κύριος δ θεός σου

δι'δωσί σοι έν κλήρψ, δτι βδέλυγμα κυρίψ πας ποιών ταΰτα, πας ποιών 20 άδικα" ( D e u t . 2 5 , 1 3 — 1 6 ) . τεται καί μεμίσηκε,

στάσεως

οόκοΰν δ φιλοδίκαιος θεός άδικίαν βδελύτ- 163 καί χακών άρχήν.

ρ. 496 Μ. δικαιοσύνης τροφδν δ νομοθέτης

που δ' ισότητα την

ουκ άποδέχεται άρξάμενος | από της

1 διαλυτην Pap: διάλυτον codd. 4. 5 χαί δμοια om. AB 5 παντάπασιν ΑΒΗΡ 6 δέ Pap AB: τε ceteri χαί ε( AB Μωσης codd. 7 μέν Pap H P 1 : μέν αότήν G, μέν αότός ΑΒΡ 2 αει Pap: om. codd. διχαωσυνην, ης P a p : δικαιοσύνης codd. post ίδιον add. ¿νομάζων ΑΒΡ 3 χαί ώς AB 8 που om. Pap 8. 9 χαί πράγματα GHP 1 9 ισας P a p : om. codd. έχθίστης scripsi : εχθιστου Pap, αίσχίατης codd. 10 άνισότητος G 10. 11 διδύμους — καί om. G 10 ετεχεν Pap 11 είρηνισιίτης G, ειρήνη Ιβότητα Ρ 12 διαχίθησιν AB 13 ποιήσητε Pap G H ' P αδιχιαν Pap ζυγοϊς Pap G 2 : ζυγίοις ceteri 14 σταθμά GH'P 1 χαί μέτρα Stxata P a p : om. codd. Ισται δίχαιος Η ' Ρ 15 μαρσιππίω GHP, μαρσι πίω AB 16. 17 xat στάθμιον μεγα— μιχρον στάθμιον P a p : om. codd. 17 post άληθινον add. δέ AB 18 σοι om., addunt ουχί δέ (xal add. AB) στάθμιον μέγα χαί μικρόν codd. iva — γης Pap : ϊνα πληθυνθώσιν αϊ ήμέραι σου έπί της χθονός codd. ης P a p : ήν codd. σου om. codd. 19 εν χληρωι Pap: χληροδοσίαν codd. ταΰτα] τά Η2 alterum πας ποιών om. HP 20 άδιχίαν G, άδιχον conicio 20. 21 βδελυττεται χαι μεμεισηχεν P a p : μεμίσηκε χαί βδελυττεται codd. 21 Ισότητα] ίσιίτητος xal AB την Pap : om. codd. 22 τροφήν PH 1 άποδέχεται 6 νομοθέτης AB ουχ P a p : om. codd.

38

PHILONIS του παντός ουρανοί) γενέσεως; „διεχώρισε" γαρ φησιν „ό θεός ανά μέσον του φωτός καί άνά μέσον φως ήμέραν καί

τοΰ σκότους·

καί

έκάλεσεν ó θεός τό

το σκότος νύκτα" (Gen. 1, 4 . 5 ) ·

164 νύκτα καί φως καί σκότος ίσότης εταξε τοις οδσι. τον άνθρωπον εις άνδρα καί γυναίκα,

δυο τμήματα,

ήμέραν

γάρ καί

διεΐλεν ίσότης και άνισα

μέν

ταΐς

5

ρώμαις, πρός 8 δέ εσπευσεν ή φύσις, τρίτου τινός όμοιου γένεσιν, Ιααίτατα.

„έποίησε" γάρ φησιν „δ θεός τον άνθρωπον, κατ' είκόνα θεού

έποίησεν αδτόν,

άρσεν καί θήλυ έποίησεν" ουκέτ' α&τόν, αλλ' „αυτους"

έπιφέρει πληθυντικώς (Gen. 1, 27), εφαρμόττων τά εΚη τω γένει διαι165 ρεθέντα, ώς εΤπον, ¿σότητι. ( 3 4 . ) ψΰχός γε μην καί καΰμα καί θέρος καί ίο εαρ ανέγραψε (Gen. 8 , 2 2 ) , τάς έτησίους ώρας πάλιν τω αυτοί τομεί διαιρουμένας.

οχ γε

μην προ ήλιου τρεις ήμέραι ταΐς μ ε θ ' ήλιον ισάριθμοι

γεγόνασιν (Gen. 1,5 ss.), έξάδος τμηθείσης ίσότητι προς αιώνος καί χρόνου δήλωσιν* αίώνι μέν γάρ τάς πρό ήλιου τρεις άνατέθεικε, χρόνος δέ τάς 166 μεθ' ήλιον, δς έστι μίμημα αιώνος,

τάς δέ τοΰ οντος πρώτας δυνάμεις, 15

την τε χαριστικήν, καθ' ήν έκοσμοπλάστει, ή προσαγορευεται θεός, καί την κολαστικήν, καθ' ήν άρχει και έπιστατεΐ του γενομένου, ή προσονομάζεται κύριος, υπ' αυτοΰ φησιν έστώτος έπάνω μέσου διαστέλλεσθαι· „λαλήσω γάρ σοι" φησιν „άνωθεν τοΰ ίλαστηρίου άνά μέσον των δυείν Χερουβίμ" (Exod. 25, 21), ιν' έπιδείς^ οτι αί πρεσβυταται τοΰ οντος 20 δυνάμεις ίσάζουσιν, ή τε δωρητική καί κολαστήριος, αυτο> τομεί χρώ167 μεναι.

(35.)

τ ί δ'; αί στήλαι των γενικών δέκα νόμων, ας ονομάζει

I γενέσεως ουρανού AH διεχωρισεν γαρ Pap: καί διεχώρισε OIL2, καί διεχώρισε γαρ cetori ο θεος Pap: om. codd. 4 το σκότος codd. Μοτητοί Pap εταξεν Pap (έν) τοις eonicio ουσιν Pap 6 τρίτην τήν ώ; ομοιογενών AB 6. 7 ¡σαίτατα scripsi : ισοτατα Pap, ισότητα codd., ίσώτατα ν 7 έποίησεν Pap Β 8 ά'ρσεν Pap Α: άρρεν ceteri ούκέτι codd. 9 post γένει add. καί AB o* II αιτησιους Pap παλι Pap 13 πρό Ρ, πρ Π αιώνας και χρονους Pap 14 ανατεθεικεν Pap χρονου Pap 15 εστίν Pap δε Pap: δύο codd., δέ δΰο Mang. 16 εκοσμοπλαττειν Pap η ν, item lin. 17 προσαγορευεται Pap: προσηγόρευται codd. θεός Pap AB: κύριος ΘΠΡ 18 κύριος Pap AB: θεος GHP μέσον AB διαστέλλεται G 19 soi γαρ Pap μέσου L δυοίν codd. 20 χαιρουβειν Pap ίνα G πρεσβΰτατοι AB 21 ή κολαστήριος AB, χολαστηρίοκ G ¿νομαζειν Pap

Ιό cf. Piatonis Tim. p. 37D (vol. II 63,11).

QUIS

RER. DIV.

HERES

39

πλάκας, où δύο είσίν ισάριθμοι τοις της ψυχής μέρεσι, λογιχω και «λόγω, α παιδευθήναί

τε

χαΐ

θεσμοθέτου μόνου; γραφή

σωφρονισθήναι χ ρ ή , τεμνόμενοι πάλιν υπό τοΰ

„αί

γαρ πλάχες

θεού κεκολαμμένη

έργον θεού ήσαν,

κ ai

ή γραφή

èv ταις πλαξί" (Exod. 32, 16).

καΐ μήν 168

s των έν αόταΐς δέκα λόγων, οί κυρίως είσΐ θεσμοί, διαίρεσις ?3η γέγονεν εις πεντάδας,

ων ή μέν πρότερα

πρός ανθρώπους περιέχει,

τά προς θεόν δίκαια, ή δε έτερα τά

των

μέν

ουν

προς θεόν δικαίων πρώτος 169

έστι θεσμός ó έναντιουμενος τη πολυθέψ δόξη, διδάσκων δτι μοναρχεΐται ó κόσμος· 10 γραφέων

δεύτερος

καί πλαστών

δε 6 περί τοΰ μή θεοπλαστεΐν τά μή αίτια έπιβουλοις

τέχναις,

αίς Μωυσής έξήλασε της

καθ' αυτόν πολιτείας άίοιον φυγήν έπ' αόταΐς ψηφισάμενος, Tv' δ μόνος ρ. 497 Μ. ·χαΙ I προς άλήθειαν τιμάται θεός · τρίτος

8à ó περί όνόματος κυρίου, 170

(ου του) ο οδδ' ήλθεν είς γένεσιν — άρρητον γαρ το ον — , αλλά τοΰ ταΐς δυνάμεσιν έπιφημισθέντος,

διείρηται γαρ αότο μή λαμβάνειν έπί

15 ματαίω· τέταρτος δε ó περί της άειπαρθένου και άμήτορος εβδομάδος, iva την

άπραξίαν

αότής

μελετώσα

πάντα δρώντος ερχηται·

πέμπτος

γένεσις

δε

είς μνήμην τοΰ άοράτωζ

δ περί

γονέων τιμής·

καί γαρ 171

ούτος Ιερός εχων τήν άναφοράν ουκ έπ' ανθρώπους, αλλ' έπι τόν σποράς καί γενέσεως τοις δλοις αίτιον, παρ' 8ν μήτηρ τε καί πατήρ γεννάν 20 εδοξαν, ου γεννώντες, αλλ' όργανα γενέσεως ό'ντες. μος ούτος έγράφη

της τε

προς

μεθόριος δ' ó θεσ- 172

ευσέβειαν τελούσης πεντάδος καί της

άποτροπάς τών προς τους όμοιους αδικημάτων περιεχουσης, έπειδήπερ

1 oò δυο scripsi: ο υ δ ' P a p , δύο codd. om. codd.

5 αυταις P a p :

δευτέρα codd.

8 εστίν P a p

Μαισής codd.

9 alt. o P a p : om. codd.

εξηλασεν P a p

ται P a p (Mang.): άεί. είρηται codd. 19 γενήαεως Λ ,

iva P a p

δ oò διήλθεν

το ον P a p : τουνομα codd.

14 διείρη-

άεί παρθένου A B

20 γεννήσεως Mang.

21 εγραφη P a p : έτάγη codd.

20. 21 θεσμός

τε om. H

τείνου-

22 αποτροπής (¡HP, άποτρο-

τοϊις oui. A B

1. 2 Clem. Alex. Strom.

VI § 1,'JÌ p. W/SP:

πνεύμασιν έντολαί (sic S y l b u r g i u s 130 ρ. 809:

12 o P a p : om.

δ οόδ' ήλθεν P a p A B :

σας P a p : τε ίσης G, ί'σης IIP, ί'σως A B , ουστ,ς ν πην ν

Pap:

10 αις P a p : 3ς codd.

15 ο P a p : om. codd.

γεννήσεως Β (Mang.)

P a p : γρησμός codd.

6 ετερα

11 κ α θ ' αυτόν P a p : κ α τ ' αότον codd.

13 oò τοΰ addidi, ¡οί>χ 8 Mang.

G Ρ 2 , οόχ 8 διήλθεν II 2 , 3 διήλθεν Η 1 ? 1

3 μονού P a p :

εισιν P a p

ν.οιηαάμενοί GII 1 Ρ , ψ ή φ φ s. s. H 2

αότοϊς codd. codd.

2 παιδευθηνεται ν,αι P a p

ταύταις codd.

είν.ότωί

δισσώς (δισσαί?), ώ ; Ιοιχεν, γράφονται δισσοίς

pro έντολαίς), t « ì τε

ήγεμονικφ τ ω τε

ΰποκειμένψ.

τοίνυν αί δύο πλάχες τοις δισσοϊς πνεύμασι τάς δεδομένος έντολα'ς, τι»

τε πλασθέντι τ ψ τε ήγεμονικφ, . . . . άλλαχ^ είρηνται μ^νύειν.

40

PHILONIS

oí θνητοί γονείς τέλος είσίν άθανάτων δυνάμεων, ai πάντα γεννώσαι χατά φυσιν έπέτρεψαν υστάτψ καΐ τ φ θνητψ γένει μιμησαμένφ την περί τό γενναν τέχνην σπείρειν· αρχή μέν γάρ γενέσεως ó θεός, το 173 δ' εσχατον και άτιμότατον, το θνητον είδος, τέλος, ή δ' έτερα πεντάς έστιν άπαγόρευσις μοιχείας, άνδροφονίας, κλοπής, ψευδομαρτυρίας, έπι- 5 θυμι'ας. ούτοι γενικοί σχεδόν πάντων αμαρτημάτων είσί κανόνες, έφ' 174 ους Ικαστον άναφέρεσθαι των έν εϊδει συμβέβηκεν. ( 3 6 . ) άλλά και τάς ένδελεχεΐς θυσία; όρας εις ίσα δι^ρημένας, ην τε υπερ έαυτών οί ιερείς προσφέρουσι της σεμιδάλεως καί την υπέρ το£ έθνους των δυειν αμνών, οδς αναφέρειν διείρηται. πρωί γάρ τά ήμίση των λεχθέντων 10 καί τά ετερα δειλινής έκέλευσεν ίερουργεΐν δ νόμος (Lev. 6,20. Exod. 29, 38. 39), fva καί υπέρ των μεθ' ήμέραν καί υπερ των νυκτωρ άρδομένων 175 απασιν αγαθών ô θεός ευχαριστήται. όρδς καί τους προτιθεμένους άρτους έπί τής ξέρας τραπέζης, ώς (είς) ίσα μέρη διανεμηθέντες οί δώδεκα άριθμψ καθ' εξάδα τίθενται (Lev. 24,6) μνημεία τών ισαρίθμων 15 φυλών, ών τήν ήμίσειαν ή αρετή Λεία κεκλήρωται Ις τεκοΰσα φυλάρχας, τήν δ' έτέραν ήμίσειαν οί τε ' Ρ α χ ή λ καί οί τών παλλακών νόθοι. 176 δρ^ς καί του$ επί του ποδήρους δυο λίθους τής σμαράγδου πρός τε τοΐς δεξιοΐς καί προς τοις ευωνυμοις ίσότητι διηρημένους, οίς καθ' εξάδα έγγέγλυπται τά τών δώδεκα φυλαρχών δνόματα, θεία γράμματα 20 177 έστηλιτευμένα, θείων φύσεων υπομνήματα (Exod. 28, 9—12). τί δ' ; ουχί δυο ορη συμβολικώς δυο γένη λαβών καί πάλιν ίσότητι διακρίνας αναλογουση το μέν άπένειμε τοΐς ευλογοΰσι, τό δ' αυ τοΐς καταρωμέ-

1 δυνάμεις AB παν G 3 αρχηι Pap γεννήσεως Mang. 4 prius δέ codd. άτομώτατον τ ώ αθλητή είδος AB ή om. Pap 5 απαγορεύσεις Pap ψευδομαρτυρίας om. Pap 6 διαταγμάτων coni. Mang. εισιν Pap 7 άναφαίνεοθαι G 8 ουσίας H 1 Ρ 1 τε] τό GHP εαυτών Pap: αυτών AH3, αότών ceteri 8. 9 οι ιερείς προαφερουαι Pap: άνάγουΐιν οί ίερείς codd. 9 της] διά τής AB δυειν Pap G: δυοϊν ceteri 10 πρωίας Β τά ήμισυ HP 11 καί τά Ετερα Pap Η (τά in ras. Η): καί θάτερα AB, καθ' ϊτερα GP (sed corr. Ρ), tum έβπέρας add. ΑΒΡ ! , έτέρα II 1 (del. Π 2 ) Ρ 1 , έτέρη G δειληνης Pap post Ικέλευοεν add. όντως codd. ¿ νόμος] όνομα AB 12 μεθ'—υπέρ τών om. codd. αδρομενων Pap, ¿δομένων AB 13 προστιθεμένους Pap Ρ 14 είς add. Mang. ίσαμερή Π1 Ρ διανεμηθεντας Pap 15 αριθμωι και (και delevi) καθ' εξαδα P a p : καθ' έξάδα άριθμώ codd. 17 δε Pap ο'ί] ή ABG 'Ραχιήλ Η οί codd.: om. Pap των παλλακων νόθοι P a p : τών άλλων codd. 18 δυο Pap: δώδεκα codd. 19 προς om. codd. ήρημένους G post οις add. τά faa codd. 20 φυλάρχων AB 22 alterum δυο P a p : om. codd. 23 δ ' ] δι' G αύτοϊς AGHP, où τοις L

Q U I S R E R . DIV. H E R E S

41

p. 498 Μ. νοις Εξ έφ' έκατέρου | στη σας φυλα'ρχας ( D e u t . 2 7 , 1 1 — 1 3 ) , Γνα τοις χρείοις νουθεσίας οδσιν έπιοείξη, ápat καί σχεδόν,

d

δτι καί ισάριθμοι (ταϊς) εόλογία« at

θέμις είπεΐν, ισότιμοι;

των αγαθών xal οί ψόγοι

όμοι'ως γάρ of τε έπαινοι 178

των μοχθηρών ώφελοΰσιν, έπεί καί τό φυ-

5 γεϊν το κακόν τφ τάγαθόν έλέσθαι παρά τοις εδ φρονοΰσιν δμοιον χαί ταυτον ένομίσθη.

( 3 7 . ) καταπλήττει με χαί ή των προσαγομένων τ φ 179

ίλασμφ δυεΤν τρα'γων έπικρισις όμοΰ xal χαί άτεχμάρτφ τομεΐ, κλήρφ*

διανομή τεμνομένων άδήλψ

λόγων γάρ

δυεΐν

δ μεν τά της θείας

αρετής πραγματευόμενος άνιερουται καί ανατίθεται θ ε φ , 10 ανθρωπινής κακοδαιμονίας ελαχεν αύτη χλήρον, έπειδή

έζηλωκώς γενέσει

δ 8à τά της

τ η φυγάδι·

χαί γάρ δν

άποπομπαΐον χαλοΰσιν οί χρησμοί ( L e v . 16, 8 ) ,

μετανίσταται καί

διφχισται

χαί

μακράν

άπελήλαται

σοφίας,

έπισήμων γε μήν και άσημων ώσπερ νομισμάτων, ούτως και πραγμάτων 180 όντων έν rj¡ φύσει πολλών ó αόρατος τομείκ où δοκεΐ σοι διελεΐν πάντ' 15 εις μοίρας

ισας χαί τά μεν έπίσημα καί δόκιμα τ φ παιδείας έραστη,

τφ δέ άμαθαίνοντι τά ατύπωτα καί άσημα προσνεΐμαι ; φησι „τά μέν άσημα 30,42).

τοΰ Λαβαν, τά

δέ έπισημα

„έγένετο" γάρ

τοΰ Ι α κ ώ β " (Gen.

καί γάρ ή ψυχή, τό κήρινον, ως εΤπέ τις τών αρχαίων, έ/μα- 181

γεΐον, σκληρά

μέν

οδσα

και

αντίτυπος

απωθεί

καί άποσείεται τοί>ς

20 έπιφερομένους χαρακτήρας καί ασχημάτιστος έ£ ανάγκης διαμένει, πειθήνιος δ' υπάρχουσα καί μετρίως ύπείκουσα βαθεΐς τους τόπους δέχεται χαί άναμαξαμένη τάς σφραγίδας άκρως διαφυλάττει τά ένσημανθέντα

1 εξ εφ' Pap: ό έξ έφ' G, έξ ceteri φυλάρχους AB, om. Pap 2 τόϊί addidi εύλογίας GBHP αι Pap: om. codd. 4 οφελουβιν επι Pap 4. 5 φεύγειν per errorem Mang. 5 xoxaxovPap: xaxòv codd. Ν τώΡβρΑΗΡΝ: τό Β, xal τό G τα αγαθόν (sic) Pap: αγαθόν codd. Ν, έλέσθαι ¿γαθόν transp. Ν 6 ταυτό G νενόμισται codd. Ν 7 δυεϊν Pap G: δυοίν ceteri ¿itrfxptou L 8 χαί — χλήρψ om. Pap λογω Pap διιεϊν Pap G: δυοΐν ceteri 9 τώ θεώ Β 12 διωχιαται Pap: διώχεται codd. απεληλαβται Pap 13 γε] τέ AB 14 ¿ ABH 2 : om. Pap GH'P πάντ' om. codd. 15 μοιρασίας G xal δόχιμα post έραση) transpos. codd. 16 δ1 AB 17 φησιν Pap Β δ' Pap Ν 18 χαί γάρ ή Cohn: ως γαρ η Pap, ή γαρ codd. Ν χηρινον Pap (Mang.): xatpiov codd. Ν 19 ουσαν Pap άντωθεί codd. Ν, άπωθεΐται conicio 20 post έπιφερομένουΐ add. hi G διαμένει έξ άνάγχηί Ν διαβαίνει AB 21 δέ ΑΒΝ 22 αχρως Pap: ¿χριβώς codd. Ν

3—6 όμοίως —νενόμισται Ν fol. 166'. 18 Piatonis Theaet. p. 191C.

1 6 - 4 2 , 1 έγένετο —είδη Ν fol. 166r.

P H I L O NIS

42 182 ανεξάλειπτα εΓδη. μενος

διένειμε,

εις κρατήρας· 24, 6), 183

(38.)

θαυμαστή

μέντοι

χαί

ή

τοΰ

των

θυσιών

ϊση διανομή, ην δ αρχιερείς Μωυσής φύσει διδασκάλψ χρησά-

αίματος

„λαβών" το

γα'ρ φησι

δέ ήμισυ

8πως άναδιδάξη,

προσέχεε

?τι

τό

μέν θείον, τό δε άνθρώπινον· ου ίνεχα τ ω σπένδεται

άμιγεΐ

θεψ,

„το

πρός τό θυσιαστήριον" ( E x o d .

σοφίας

xal

χαί άκράτψ

ήμισυ τοΰ αίματος ένέχεεν ιερόν

τό μέν και

γένος διττόν έστι, το

θείον

5

αμιγές χαί άκρατον,

κατά τήν μόνωσιν

μονάδι

τό δέ άνθρώπινον μικτόν χαί κεκραμένον,

οντι

8 τοΰ μικ-

τού και συνθέτου και κεκραμένου γένους κατασκεδα'ννυται η μ ώ ν , όμόνοιαν καί κοινωνίαν χαί τί γάρ άλλο ή κράσιν μερών τ ε και ή θ ώ ν έργασόμε184 νον.

αλλά γάρ καί τ η ς

ψυχής

τό

μέν

αμιγές

ίο

και άκρατον μέρος ó

ακραιφνέστατος νους έστιν, 8ς α π ' ουρανού καταπνευσθείς άνωθεν οταν άνοσος καί απήμων δ ι α φ υ λ α χ θ η , τ φ κακοΰ διαφυλα'ζαντι προσηκόντως θ ε ί ς άνταποδιδοται· | τό 185 κρατήρας

δ'

οικείους ή φύσις

οφθαλμοί, ακοής δέ

ωτα

άρμόττουσαι δεξαμεναί.

αδ

καταπνεύσαντι

μικτόν

γένος

έδημιούργησε. καί

και α π α θ ή

ολος είς ίεράν σπονδήν

παντός

άναστοιχειω-

το α?σ&ήσεών έστιν,

κρατήρες

μυκτήρες οσφρήσεως

δέ

οράσεως

ω ρ. 49!) Μ. μέν 16

καί τών άλλων αί

τούτοις έ π ι χ ε ι τοις χρατήρσιν ó ίερός λόγος τοΰ

αίματος άξιων το άλογον η μ ώ ν

μέρος ψυχωθήναι και τρόπον τινά λο-

I τά ειδη Ν, είδη om. H τών ora. codd. 2 άρχιερευς] ίεροφάντης vel άρχιπροφήτης coni. Mang. Μωσής (illΡ 3 διενιμε Pap ένέχεε (ί 4 είς — προσέχεε om. (ί προσεχεεν Pap, προσέαχε Ρ, πρόσεχε Η1 το om. G 6 δ' Pap 7 alt. "/.αϊ Pap G : om. ceteri μονωσιν Pap: Ενωσιν codd. 8 σπένδει codd. άνθρώπινον om. Pap δ A l i : om. Pap (¡ÍIP 9 κεκραμμένου HP 10 μέρων Pap: μελών codd. έργαιόμενοζ (ί, έργαοάμενος HP I I γαρ και Pap: γάρ G11P, om. AH 6 om. codd. 13 άπαδεϊ li 14 όλος codd. (όλως L ) : ο λογος Pap σπονδήν Pap (ί: σπουδήν ceteri 15 γένος Pap: μέρος codd. τό] τών Ρ 16 κρατήρες] κρατήρας Pap 17 τών Pap ut vid.: τούτων codd. άλλων Pap (cf. Arabros.): om. codd. 18 (τό ήμισυ) τοΰ coni. Cohn

1 sqq. Ambros. Epist. 65,2: ilia (pars) quae in crateras mittitur moralis est, haec quae ad altare effunditur mystica, eo quod divino muñere et adspiratione quadam humanis infundatur mentibus . . . 15—19 ibid. .5: Cráteres igitur sensuum receptacula. cráteres oculi sunt duo, aures sunt, nares sunt, os quoque et aliae partes convenientes muneri. oculi enim visum recipiunt et ministrant, auditum aures, odorein nares, ora giistatum, et cetera, in istos cráteres verbum illud, in quo est principatus saceidotii vel prophetiae, effundit sanguinis sui partes, ut vivificet atque animet irrationabiles portiones et faciat rationabiles. 8 mentes hominum vivificavit . . .

QUIS

RER. DIV.

HERES

43

γικόν γενέσθαι, ταΐς μεν νουθεσίας περιόδοις ακολούθησαν, άγνεΰσαν δε των όλχόν

απατεώνα

προτεινόντων

δυναμιν

τούτον τον τρόπον καί το δίδραχμον

αίσθητών.

διενεμήθη

ápá γε οδχι 186

τό αγιον, Γνα τό μέν

ήμισυ αότοΰ, την δραχμήν, καθιερωμεν λύτρα της έαυτών ψυχής κατα5 τιθέντες ( E x o d . 3 0 , 1 2 . 1 3 ) , ήν ó μόνος αψευδώς έλεόθερος καί έλευθεροποιδς θεός ω μ ή ς ίκετευθείς,

Ιστι

και

πίκρας

μέρος τ φ ανελευ3έρφ

ίτερον

παθών

καί άδικημάτων

δ' δτε καί χωρίς ικεσίας, ανά

κεκοινώνηκεν ó λέγων·

και δουλοπρεπεϊ

δεσποτείας

κράτος Ι/λύει, γένει

το δ'

καταλίπωμεν, ou

„ήγάπηκα τδν κυριόν μου," τον ήγεμόνα έν έμοί

10 νουν, „καί την γυναίκα μου," την φίλην καί οίκουρόν παθών αΓσθησιν, „καί

τά

παιδία,"

(Exod. 21, 5).

τά

κακά

τούτων

εγγόνα,

„ουκ

άπειμι

ανάγκη γάρ καί τ φ τοιούτφ γένει κλήρον ά'κληρον και 187

αποπομπαΓον έκ

τοΰ

διδράχμου

δραχμή τε καί μονάδι·

μονάς

δοθήναι,

έναντίον

τη

τε άλλα ές έαυτών,

δέ

el

άνατεθειμένη

δε ουτε προσθήκην ουτε άφαίρεσιν δέ-

15 χεσθαι πέφυκεν, εΐκών ουσα τοΰ μόνου πλήρους θεού. κόλλα γάρ

έλεύΟερος

που και πυκνωθείη,

καί δεσμός ούτος πάντα

της

χαΰνα γάρ τά 188

λόγω σφίγγεται θ ε ί ω .

ουσίας έκπεπληρωκώς • ó δ'

εΓρας και συνυφήνας εχοτστα πλήρης αυτός έαυτοΰ κυρίως εστίν, ου δεηθείς έτερου τό παράπαν. 20 ου προσθήσει,

και

( 3 9 . ) είκότως ουν έρεΐ Μωυσής· „ό πλούτων 189

ó πενόμενος

ούκ

έλαττώσει άπό του ήμίσους του

διδράχμου" ( E x o d . 3 0 , 1 5 ) , όπερ έστίν, ώς εφην, δρο^χμή τε καί μονάς· ή πας αν αριθμός είποι το ποιητικόν έκείνο έν σοΙ μέν λήξω, σέο δ' άρξομαι. I νου9εβίας A (coni. T u r n . ) , νοΰ θείαις c o n i n o Maug.

δέ] των δε Pap

περιοδοος P a p , προόδοις coni.

2 τ ω ν ] τον Β , τον τών Ρ

προτεινόντων l'a]) : προτεινόντων codd. τρόπω codd.

χαί τ ώ διδαγμόν (ί

¿λχόν (χαΐ) Mang,

3 τούτον τον τροπον P a p : τ ο ύ τ ω τ ώ διενοήβη Η

4 δραγμην Ρ 1 I I 1

χαθιερωνεν (sie) P a p : χαθίρωμεν G, χαθήρωμεν A ß , χαθάρωμεν HP om. codd.

7 εστίν P a p

8 χαταλείπωμεν ν

εγλυει P a p

9 μοο τον χύριον codd.

G H P : τ ο χατα P a p , χαχά A B δρα'γμου Η 1 Ρ 1

5 άψευδώς

7 . 8 τό δ ' — ά ν ε λ ε υ θ έ ρ φ om. P a p alt. τον] τον δέ G

ίχγονα A B G

11 τά χαχά

12 άχληρον om. G '

14 ο ΰ τ ' A B

16 αί>τών Ρ , αύτών Η 1

τά πάντα codd. HP1

17. 18 6 διείρας καί συνυφάνας A B Μωσης G H P

δν om. A B

2 3 Horn. II. / 9 7 .

»

πυχνωθειη P a p : πυχνω (πυχνωθείς Ρ " )

εϊη Ρ 1 Η 1 , πυχνωθέν εΐη GH 2 , πυκνωθείς εϊη τις A B του P a p

13 δι-

την εναντίον (ανατεθει)μενηι P a p , τον έναντίον ττ) άνατ. conicio

21 διδράγμου I I ' Ρ 2 3 λ ή ξ ω , έχ σέο codd.

17 γάρ έστι χα'ι codd. 18 χύριιίς A B Ιφη A B

19 τ ό ]

2 2 πάς άνάριθμος

44

PHILO NIS

190 λήγει t e γάρ άναλυόμενος 6

χατά

συνθεσιν άπειράκις άπειρος αριθμός

εις μονάδα, άρχεται τε αδ πάλιν από μονάδος είς άπερίγραφον μενος π λ ή θ ο ς , 191

διόπερ οόδ'

άριθμόν,

μου ταυτην εφασαν, οΓς ζητεΐν έπιμελές. φήν —

σοφία δε έστιν —

συντιθέ-

άλλα στοιχεΤον και αρχήν αριθ-

τ η ς ψυχής,

ετι τοίνυν την οόράνιον τροήν καλεΐ μάννα, διανέμει πάσι

5

τοΤς χρησομένοις θείος λόγος έξ Γσου, πεφροντικώς | διαφερόντως ?σότη- ρ. 500 Μ. τος.

μαρτυρεί δε Μ ω υ σ ή ς λέγων·

Μ οόκ

Ιπλεόνααεν

ó τδ πολυ, καΐ ó

τδ ελαττον οδκ ήλαττόνησεν" ( E x o d . 1 6 , 1 8 ) , ήνίκα τ ψ τ ή ς άναλογίας έχρήσαντο θ α υ μ α σ τ ώ δτι Εκαστος

„εις

χαί π ε ρ ι μ α χ ή τ ψ

μέτρψ·

τους χ α θ ή κ ο ν τ α ς " ( E x o d . 1 6 ,

λεξεν οδκ ανθρώπους μάλλον ή λογισμούς λεν έ κ ά σ τ ψ , τοΰτ' 192 αυ περιττεΰσαι.

τδ

δέ παραπλήσιον τ ή ς κατ'

εκουσίως πάσχίβ·

οικία,

21 είς αποσκευηι

QUIS RER. DIV. H E R E S

p. 513 M. 15,15).

63

oòxoùv oí μεν | ατελείς καί πολεμούμεθα και δουλευομεν και

μόλις απαλλαγή ν των

έπικρεμασθέντων

φοβέρων

ευρισκόμεθα, το δέ

τέλειον γένος αδουλωτον, άπολέμητον, ειρήνη καί έλευθερία βεβαιότατη έντρεφόμενον.

δογματικώς

δέ τον άστεΐον ουκ απο&νή σκοντα, άλλ' 276

5 απερχόμενον είσήγαγεν, Γν' άσβεστον καί «θάνατον το της χεκαθαρμένης άκρως ψυχής άποφανη γένος, αποδημία τη ένθένδε προς ουρανόν χρησόμενον, où διαλύσει καί φδορά, ήν έπάγειν θάνατος δοκεΐ.

μετά δέ τό 277

„άπελεΰση" γέγραπται τό „προς τοί>ς πατέρας σου"· ποίους

πατέρας,

άξιον σκέψασθαι. τους μεν γάρ έν τη Χαλδαίων χώρα βεβιωκότας, οΓς 10 μόνοις έχρήσατο

συγγενέσιν, οόκ δν λέγοι, δια το χρησμψ των αφ'

αίματος απάντων διψκίσθαι.

„είπε" γάρ φησι

άπελθε έκ της γης σου και έκ της συγγενείας τοΰ πατρός σου ε?ς την γην ήν σοι δείξω· μέγα" (Gen. 1 2 , 1 . 2 ) .

τ φ 'Αβραάμ*

σου καί έκ του οίκου

καί ποιήσω σε εις έθνος

τον γαρ άλλοτριωθέντα έπιφροσυνη θεία πώς 278

ιό ήν τοις αυτοϊς ευλογον οίκειοΰσθαι πάλιν; πώς νους ετέρου μέλλοντα

„κύριος

ηγεμόνα εσεσθαι

δέ τον έθνους καί γέ-

προσκληροΰσθαι τ φ παλακΰ;

ού γάρ âv έχαρίζετο καινόν τρόπον τινά και νέον έθνος καί γένος αυτω ó θεός, ε? μη τοΰ αρχαίου κατά τό παντελές άπεσχοίνιζεν.

έθνάρχης 279

γάρ καί γενάρχης ώς αληθώς έστιν ούτος, άφ' ου καθάπερ από ρίζης 20 το σκεπτικόν καί θεωρητικόν ερνος, όνομα 'Ισραήλ·

έπεί

ρε tv" διείρηται (Lev. 26,10). καί κατημαξευμένων

των της φύσεως πραγμάτων άνέβλαστεν καί „τα παλαιά έκ προσώπου' νέων έκφεπου γάρ αρχαιολογίας ετι χαι παλαιών

έθών όφελος, οίς έξαπιναίως

oò προσδοκήσασιν

2 άπαλλαγήναι G εί>ρίσκομεν codd. 3 έλευθερίαν βεβαιοτάτην G 5 τό της Η 2 : om. ceteri, το Pap G άποφήνη coni. Mang. αποδημιαν την Pap 6. 7 χρησάμενον codd. 7 επάγει Pap 9 εν τηι χαλδαιων χωραι P a p : έν γη χαλδαίων codd. 10 εχρησατο P a p : έγχρονίσας ώς ΑΒΡ 2 , έγχρο2 νίσας G H ' P ' , ένεχρόνισε Η συγγενεϋσιν Ρ, post συγγενέσιν add. ήν AB 10. 11 δια τό — διψχίσθαι om. G 10 δια (το) P a p : διότι codd. 11 απάντων om. codd. διωκίσθαι Ρ ' ( Η 1 ) , διωικεισθαι P a p : διωχίσθη ceteri κύριος post 'Αβραάμ transpos. Ρ 12 έξελθε codd. συγγενείας] γενέσεως G 13 prius εις P a p : προς codd. ην σοι δείξω P a p : ήν δείξω σοι (σε G) BGHP, δείξω σοι Α, ήν αν σοι δείξω ν 16 μέλλοντα G HP: μέλλον Pap, om. AB ηγεμόνα εσεσθαι P a p : ίσεσθαι ήγεμόνα codd. 17 τόπον coni. Mang. 18 άπεσχοίνισεν Ali 19 γαρ om. G γενεάρχης AP, γεννάρχης Π 20 θεωρητικόν καί σκεπτικόν transpos. Η άνεβλάστησεν codd. 21 επι Pap προσώπων AB 22 διήρηται G Αρχαιολογία AB έστ'ι fi 23 έθνών IIP, έθών L ou Pap: οίιδε ABGP, οΰδέν Η προδοκησασι Pap

PHILONIS

64

2 8 0 άί)ρόα καί νέα ώμβρησεν αγαθά ;

(57.)

πατέρας ουν ούχ ών μετανά-

στατος έγένετο ή ψ υ χ ή καλεΐ τους έν τοις ΧαλδαϊκοΓς κατορωρυγμένους μνήμα®«, αλλ' ώς μέν ενιοί φασιν, ήλιον καί σελήνην καί τους αστέρας —

άλλους

τήν γάρ των κατά γήν απάντων γένεσιν δια τούτων λόγος

εχει συνίστασθαι — ,

ως δέ τίνες νομιζουσι, τάς αρχέτυπους ίδέας, τά

νοητά καί αόρατα έκεΐνα των

δρωμένων

τούτων παρα-

281 δείγματα, προς δ τήν τοδ σοφοΰ διάνοιαν μετοικίζεσθαι.

τινές δέ πα-

τέρας υπετόπασαν είρήσθαι ών συνέστηκεν ó κόσμος,

αίσθητών

τάς

καί

τέτταρας

γήν υδωρ

αρχάς

άέρα

καί

5

τε καί δυνάμεις, έξ πυρ·

282 2καστον των γενομένων φασίν άναλόεσθαι δεόντως,

εις

γάρ ταύτας

καθάπερ γάρ δνό- ίο

ματα και ρήματα καί τά λόγου μέρη πάντα συνέστηκε μεν έκ των της γραμματικής στοιχείων,

αναλύεται δέ πάλιν είς έσχατα έκεΐνα, τον αυ-

τδν τρόπον ίκαστος ημών νος

αφ'

καιρών

έκαστης έκτίνει

283 ε? δέ τι δγρόν,

οόσίας

το

συγκριθείς μικρά

δάνειον,

υδατι,

εί

έκ των τεττάρων καί δανεισάμε-

μόρια, | καθ'

ώρισμένας

μέν

ειη ,

τι

ςηρόν

εί δέ ψυχρόν, άέρι,

περιόδους ρ. 514 Μ.

άποδιδους

γη, 15

εί δ' ενθερμον, πυρί.

τά

μέν σωματικά ταύτα, το δέ νοερόν καί ούράνιον τής ψυχής γένος προς (ίίίθέρα τον καθαρώτατον ώς πατέρα άφίξεται.

πέμπτη γάρ, ώς ó των

αρχαίων λόγος, εστω τις οόσία κυκλοφορητική, των τεττάρων

κατά το

κρεΐττον διαφέρουσα, ε£ ης οΓ τε αστέρες καί δ σόμπας ουρανός εδο£ε 20 γεγενήσόαι,

ης

2 8 4 απόσπασμα.

κατ'

(58.)

1 ωμβησεν P a p

άκόλουθον το

δε

θετέον

,,μετ'

των γάρ codd.

2 κατωρυγμένους codd.

5 νομιζουσιν P a p

1 0 γεννωμένων A B

14 άφ'] έφ' G μέντοι Β Η

σώματα Pap

6. 7 παρα-

9 ante άέρα add. καί G I I P 12 εκείνων Pap

τεααάρων codd.

13. 14

13 συγκριθείς δανεισάμενος post

έκατέρου H P , έκαστου T u m .

εΐη scripsi: ti G ( P a p ? ) , ή ceteri

δέ Ιν8ερμον, πυρί post δδατι transpos. codd.

Ιστι conicio

4 την γαρ των P a p :

6 τούτων om. (ί

11 συνεβτηκεν Pap

ουσίας transpos. A B

μέν οδν Α

ψυχήν

ουκ από σκοπού

φησιν G

8 τέσσαρας A B G H , δ ' Ρ

P a p (Mang): σογκραθείς codd.

πρός πατέρα codd.

ανθρωπίνην

απαντών γενεσιν P a p : άπάντων των φύσιν A B , έπομένων απάντων

H P , άπάντων G

1 5 έκτείνει GHP

τήν

τραφείς"

1. 2 μεταναστάντος HP

3 ως P a p G (Turn.): ώ ; τους ceteri

δειγμάτων Β

καί

είρήνης

ψυχρόν] έμψυχρόν G

τοιαύτα AB, ταύη) coni. Mang.

18. 19 ώς των άρχαίων ¿ λόγος κυκλοφορική A B G (coni. Mang.)

AB

IG εί 17 μέν] 18 ώς

19 λο'γον Ρ

τεσσάρων codd.

21 κατ'

A B G H 1 Ρ , κατα P a p : κατά τά TP

13 sqq.

cf. Piatonis Timaeum

p. 4 3 4 sqq.).

p. 4 2 lì.

19

cf. A risto telera

(Zeller II 2

65

QÜIS R E R . DIV. H E R E S

προοδιώριαται,

αλλ'

λέμφ xal τοις

έκ πολέμου κακοΐς πασι τρέφεται,

2τι σχεδόν

τί> πλείστον ανθρώπων γένος έπί ποπόλεμος δ' δ μέν

άπδ των έκτος έστιν, δν άδοξία καί πενία καί δυσγένεια καΐ τά ομοιότροπα έπάγουσιν, δ δ' από των έμφυλιων, 5 νειαι, λώβαι,

κατά μέν το σώμα άσθέ-

πηρώσεις παντελείς καί κηρών σωρδς άλλων αμύθητων,

κατά δέ την ψυχήν πάθη, νοσήματα, άρρωστήματα, δι' αφροσύνης καί άδιχιας καί των όμοτυράννων χαλεπαί καί βαρυταται έπαναστάσεις καί ακαθαίρετοι δυναστείαι.

»μετ'

ειρήνης οδν τραφείς" γαληνόν καί ευ- 285

διον κτησάμενο; βίον, εδδαίμον' ώς 10 τοΰτο συμβήσεται; ξίαν, εδοδ^ ' δέ τά

άληθώς καί μακάριον.

πότε οδν

2ταν εδοδη μέν τά έχτδς πρός εδπορίαν καί εδδοσώματος πρδς όγίειάν τε καί

τά ψυχής προς άπόλαυσιν αρετών,

ίσχυν, εδοδη δέ

χρήζει γάρ 2χαστον οικείων δορυ- 286

φόρων* δορυφορεΐται δε σώμα μέν εδδοξία καί περιουσία καί άφθονίβρ πλούτου, ψυχή δέ τω τοΰ σώματος όλοκλήρψ καί χατά πάντα υγιεινψ, 15 ó δέ νους υπό των έν ταΐς έπιστήμαις θεωρημάτων · έπεί 2τι γε είρήνης οδχ ήν αί πόλεις άγουσι μέμνηται,

σαφές Ιστι τοις έντυγχάνουσι

ταις ίεραΐς γραφαΐς· μεγάλους (γάρ) καί βαρείς πολέμους 'Αβραάμ άνεδέζατο, ους καθηρηκώς φαίνεται, καί ή της πατρφας μέντοι γης άπό- 287 λειψις μετανισταμένφ καί πάλιν οίχήσαι

μή δυναμένω, φορουμένφ δέ

20 ώδε χάχεϊσε καί έρημους καί ¿τριβείς όδους άλωμένφ τψ μή θεοπροπίοις καί τισι θεσφάτοις

πεπιστευχότι

βαρύς ήν πόλεμος,

αλλ' Ιδεί

γάρ χαΐ τρίτον τι των φοβερών προσεπιδαψιλευσασθαι, λιμόν, μεταναστάσεως χαί

πολέμου κακόν χείρον,

ποίαν οδν είρήνην ήγαγεν;

τδ 288

2 éx] ¿χ τοό AB άπααι A B δέ P a p GHP 3 άπό om. P a p πενεια χαι P a p : om. codd. 3. 4 ¿μ συνέκλεισέ με κύριος του μή τίκτειν·

προς

εί'σελθε προς τήν 15

παιδίσκην μου, ίνα τεκνοποίησης έξ αότής" ( G e n . 1 6 , 1 ) .

τάς σωμάτων

προς σώματα μίξεις και ομιλίας ήδονήν έχουσας το τέλος υπεξαιρετέον του παρόντος λόγου·

νοΰ γάρ πρός άρετήν έστι σύνοδος ές αότής έφιεμένου

παιδοποιεΐσθαι, εί δέ μ ή δυναιτο εόθυς, 13 τής, τήν μέσην παιδείαν,

έγγυασθαι

άλλά τοι τήν θεραπαινίθα αύ-

διδασκομένου.

( 4 . ) άξιον

δέ τής 20

αίδοΰς καταπλαγήναι σοφίαν, ήτις το βράδυ πρός γένεσιν ή τελέως άγονον οόκ ήξίωσεν ή μ ΐ ν δνειδίσαι,

καίτοι

δτι „οόκ ετικτεν," oò διά φθόνον,

του χρησμού τάληθές είπόντος,

αλλά διά τήν ήμών αότών ανεπιτη-

δειότητα· „συνέκλεισε" γάρ φησι „με κύριος του μή τίκτειν", και ουκέτι προστίθησιν „ ό μ ΐ ν " , ?να μή προφέρειν άτυχίαν και δνειδίζειν έτέροις δοκη. 25

1 αύτών Α

τοΟτ' F 2

όψιν G F : τήν όψιν ΜΑΗ

ου Η 2 : οδν MAH 1 , om. G F

2 Σάρραν codd. άλλ' om. G F p o s t alt. τίκτειν add. τήν Σάρραν Η 3 ούτης έντύχ. t r a n s p o s . G F έντύχοιμεν G (sed οι in ras.): έντύχομεν A , χωμεν MHF

4 ή Α

διά seel. Mang.

σοφισμάτων γεϋσις (νεϋσις G) G F ,

καί λογική add. L·2, ευρεσις p r o

(cf. § 29) vel καί άλλη λογική θεωρία (cf. § 11) 6 ουτω G F

7 πρόκεινται I I G F

13 θεραπεία F μοι G

GFv ρηται G F άτυχίαν Η

τεκνοποιήσεις G F

19 òè καί μή G 20

άτυχίαν καί

24 25

15

με]

17 προς σωμάτων G

ενιθύς] iç αύτής coni. Mang,

òè om. G F

φησι om. ΜΑΗ

8 άγουσα F

14 Σάρρας et Σάρρα codd.

16 ίνα] εί π ω ς G F

17 ύπεξέρετε G τοι] τί Α

γεΰσις coni. Mang,

αδλειοι Η : αυλιοι ceteri

7 post ¿δός add. τίς G F

itäsiv ôv έστι A

έντύ-

5 post μουσική add. καί ή λογική

γάρ φησι κύριος του μ ή

ύμΐν Μ (Η 1 ):

¿νειδίζειν ΜΑ:

ήμΐν ceteri

άδικίαν καί ¿νειδίζειν G F ,

τίκτειν έμέ προσφέ-

καί ¿νειδίζειν

DE CONGRESSU „εί'σελΟε" έγχυκλίων αυτής" ·

ουν φησι „πρός έπιστημών

ERUDITIONIS

την παιδίσκην

μέσην

αδθις γαρ δόνηση

παιδείαν, χα! τών

γενέσει παίδων γνησίων άπόνασθαι. 5 παρά ποιηταΐς

και συγγραφεΰσιν

έργάσεται και καταφρονητικώς τυφοπλαστοΰσι,

μου,"

Μ ινα

10 έ κ μ ε λ έ ς μέλει μετρία δ'

γραμματική

αΓς

φιλομαθή γλαφορότητι ρητορική

δ' ανα'ρμοστον

κατεπάδουσα

τό

τους

δέ

και τον

νείαν γυμνάσασα

τόν

νουν

πρότερον

χαί 14 έξ

καΐ

τήν 15

πολυμάθειαν

δσα αϊ κεναί δό£αι

α δομένους παρ'

αυτοϊς

μουσική δέ τδ μεν άρ- 16

αρμονία,

άσύμφωνον

συνεχούς

μέσων

μεν γάρ ίστορίαν

νόησιν

εχειν άναδιδά£ει τών

ίσότητος καί αναλογίας

τών

τεκνοποίηση

αναδιδάζασα

δια τάς κακοπραγίας, το

την

75

προς την δέσποιναν ομιλιών ( έ π ί )

ήρωας τ ε καί η μ ι θ έ ο υ ς λόγος ε χ ε ι χρήσασθαι. ρυθμον [έν] ρυθμοΐς,

GRATIA

τό

δ'

άπωδόν

εις συμφωνίαν «ζει.

και γεω-

έμβαλλομένη τά σπέρματα είς ψυχήν θεωρίας

δικαιοσύνης ζήλον

έμποιήσει.

προς θεωρίαν ακονησαμένη καί προς έρμη-

λόγον

καί συγκροτήσασα

17

λογικόν όντως αποδείξει

15 τόν άνθρωπον έ π ι μ ε λ η θ ε ΐ σ α του ίδιου xaì έξαιρέτου, 8 μηδενΐ τών άλλων ζ ω ω ν ή φύσις δεδώρηται.

διαλεκτική

δε

ή ρητορικής

αδελφή χαί δι- 18

δυμος, ω ς εΐπόν τίνες, τους α λ η θ ε ί ς τών ψευδών λόγους διακρίνουσα καί τάς τών σοφισμάτων πιθανότητας έλέγχουσα μεγα'λην νόσον ψυχής, απάτην, ακέσεται.

τούτοις

20 προμελετήσαι λυσιτελές·

ουν

καί

ίσως

τοις παραπλησίοις

γα'ρ,

ίσως,

8

υπηκόων ταΐς βασιλίσιν άρεταΐς γνωρισθησόμεθα. ρ. 522 Μ. σ ώ μ α πρίν

ημών

ού πρότερον

ή ταΐς αποικίλοις

ενομιλήσαι καί έμ-

πολλοίς συνέβη, ουχ όρας,

πεπηγυίαις | και πολυτελέσι

χαί γαλακτώδεσιν

διά τών

δτι και τό 19

χρήται

τροφαΐς,

έν ήλιχί^ r j ¡ βρεφώδει;

τον

1 γοϋν GF φησί om. Α 2 μέσην fort. seel. τεχνοποιήσης L, fort, recte (cf. § 1) 3 έπί addidi 4 γραμματιχήν A ιστορίας τάς ν 5 prius χαί] τε χαί GP άναδείξασα G, ¿ναπτΰξασα conicio νόησιν] σΰνεσιν G πολυμαθίαν G 6 χαί] χαί ίτι GF al om. G F 7 τυφοπλαστοΰσι A F : τυφλοπλαστοΰσι ceteri 8 τε om. GF 9 έν seclusi ante άρμονι'? add. έν Η τόν II 10 έμμελές G l F ' L 2 μέλη G, μέλος AF» Turn., βέλος L * ( F ' ? ) , μέλεσι CODÌCÌO ηξει HL 2 11 ίσότης Μ έμβαλλομένη Α : άμβαλομένη Μ, συμβαλλομένη G, in ras. F , αύτά βαλλομένη Η 12 θεωρίαις Turn. 13 άχονισαμένη Α 15 8] ώ G 19. 20 ένπροσμελετήσαι G 22 πολυτελέσι] τελείαις coni. Mang., πολυειδίσι conicio

1—4 Clem. Alex. Strom. I § 30 p. 333 P.: ήξίου δέ είκότως τον ηδη καιρόν έχοντα προχοπής τη κοσμική παιδεία . . . . συνευνασθήναι πρότερον, ύστερον δέ χαί αύτη προσελθιΐντα χατά τήν βείαν πρόνοιαν γεννησαι τον Ίσαοίχ. 17 Stoici (Zeller III 1 p. 64, de Arnim, Leben und Werke des Dio yon Prusa p. 77).

76

PHILONIS

αότον δή τρόπον και τη ψ υ χ ή παιδικάς μεν νόμισον ευτρεπίσθαι τροφάς τά έγκύκλια καί τά καθ' £καστον αότών θεωρήματα, τελειότερα? δε καΐ πρέπουσας άνδράσιν ώς αληθώς τάς άρετάς. 20

( 5 . ) Οί δέ πρώτοι της μέσης παιδείας χαρακτήρες διά δυεϊν παρίστανται

συμβόλων,

Αιγύπτια, ανάγκη

καλείται

τοΰ τε γένους χαΐ τοΰ ¿νάματος, δέ *Αγαρ,

γαρ τον έγχορεόοντα

έταίρον οντα τ φ γεώδει

τούτο δέ

έρμηνευθέν

γένος μέν έστιν έστι

5

παροίκησις·

ταΐς έγκοκλίοις θεωρίαις καί πολυμαθείας

και Ά ί γ υ π τ ί φ

προσκεκληρώσθαι σώματι, χρη-

ζοντα καί δφθαλμών, ώς ίδεΐν καί άναγνώναι, καί ώτων, ώς προσσχεΐν τε καί άκοΰσαι, καί τών άλλων ανθήσεων, 21 άναπτυξαι. βάνεσθαι*

κρίνει

δε τό αίσθητόν

κατά τον αίσθητόν κόσμον, ένήν άνευ αίσθήσεως.

αισθησις,

γένους ούτος,

προσερρίζωται,

έπισκεψώμεθα.

συμβέβηκεν*

έπιστήμη

μεν

γαρ

καί πολΐτις ώς

αλλαι παιδεΐαι

δευτέρων

καί

κατά

ένδιατρίβειν άστοΐς,

1 νόησον L s

αληθώς

τινα κοινωνίαν

μόνη τοΰ παντός,

ΜΑ, προσέχειν F L 3

τε γαρ γένους άκρατου καί

έφάπτονται.

6 δ' G F 8 έτερον G

4. 5 συνίστανται G F

8. 9 χρήζονται Α

γάρ ΜΑ

αίτιον ΜΑ

17 θεραπίς G

9 προσχεϊν

τών] τον G της ψυχής L s

16

Αίγυπτος Η :

15

τής

αίσθηαις ceteri

18 post ποίος add. r¡ τίς G F L 2 , ποϊός τις conicio

ιθαγενής Α

2 0 πολίτης AG Η 1

πάροικοι H L 1

δαπεΐς Α, άλλοδαπής G 1

καθάπερ,

7 πολυμαθείας G ( M a n g . ) : πολυ-

14 ένην H 2 G F : âv ήν ΜΑ(Η'Ρ)

23

πάροικος γάρ τφ μέν

4 δυοϊν Η

12 δέ H G F :

άγγεΐον H G F :

δέ 20

τροφάς εύτρεπίσθαι (εΰτρεπεΐσθαι F ) G F

τελειωτέρας F

μαθείαις M A F , πολυμαθίαις Η

αί

ύστατων άθλων τυγχάνουσαι

τω δέ μ ή κατοικεΐν άλλοδαποις ίσοΰται·

5 μέν] γάρ G F , μέν γάρ conicio

om. Turn.

έστι

καί

ουδετέρου

ηύτρεπίσθαι ΜΑΗ

2 ίχάοτην G F

ó δέ άπο τοΰ όνόματος

και σοφία καί αρετή πάσα αόθιγενής

τρίτων

μεθόριοι ξένων καί αστών είσιν· 23 πάλιν άμφοΐν

μέν εις ó από του

την μέσην παιδείαν πάροικου λόγον εχειν

καί αότόχθων

19 πάς G F

το δέ της ψυχής άγγεΐον 15

χαρακτήρ

ον ή θεραπαινίς αρετής ελαχεν·

ποΐός έστιν,

ò om. G

ώστ' άκριβωθήναί τι τών

αΓσθησις δε, το σωματοειδέστερον ψυχής μέρος,

τ φ της δλης ψυχής άγγείψ

13 πλείω F

ίο

έν οΓς ή πλείων μοίρα τοΰ φιλοσοφείν, οόκ

22 Αίγυπτος δια συμβόλου προσονομάζεται.

om. G

ώς Ικαστον των αισθητών

δίχα γάρ τοΰ κρίνοντος τό κρινόμενον où πέφυκε καταλαμ-

24

δ' G F

αύτοις Η

21 καί τρίτων

μ ή ] μόνω G

άλλο-

ίσοϋνται H L 1

6 Clem. Alex.

Strom. I SI

σιν.

8 ibid. § 3 0 Αίγυπτος δέ δ κόσμος άλληγορεΐται.

p. 3-34 P.:

έρμηνεύει

δέ δ Φίλων τήν

μέν "Αγαρ

παροίκη·

DE C O N G R E S S Ü

ERUDITIONIS

GRATIA

77

τ)Τμαι, χαί oí θετοί παίδες, η μεν χληρονομοΰσι τά των θεμένων, τοις γνησίοις, η δ' οδ γεγέννηνται πρός αότών, τοις ¿θνείοις.

8ν δη λόγον

εχει δέσποινα μέν πρός θεραπαινι'δα, γονή δε άστη προς παλλακήν, τούτον £ξει τον λόγον αρετή Σάρρα προς παιδείαν "Αγαρ· 5 τοΰ θεωρίαν χαΐ έπιστήμην

ωστ'

είκότως

έζηλωκότος, 'Αβραάμ ονομα, γένοιτ' äv ή

μέν άρετή, Σάρρα, γονή, παλλαχή δέ "Αγαρ, ή έγκόκλιος μουσική πάσα. ψτινι μέν OUV φρόνησις

έχ διδασκαλίας περιγίνεται, τήν *Αγαρ οδκ äv 24

άποδοκιμάζοι· πάνα γάρ αναγκαία ή των προπαιδευμάτων κτήσις.

(6.) εί

δέ τις τους όπέρ

χρήται

αρετής άθλους έγνωχώς διαπονεΐν μελέταις

ίο συνεχέσιν άνενδότως εχων πρός άσκησιν, δυο μέν άστάς, παλλαχάς δέ ρ. 523 Μ. τάς Γσας, των αστών | θεραπαινίδας, αζεται. αδτών έκαστη διάφορον.

χαί εδσταθεστάτη χαί είρηνικωτάτη ώνόμασε Λείαν.

ή

φυσιν δέ χαί ίδεαν Ιλαχεν 25

αότίχα των αστών ή μέν έστιν

δέ εοιχεν άχόνΐβ, καλείται δέ ' Ρ α χ ή λ ,

15 φίλαθλος και φιλογυμναστής νους παραθηγόμενος ¿ξύνεται · δέ δρασις βεβηλώσεως,

υγιεινότατη

κίνησις, ήν άπδ τοΰ συμβεβηκότος πρός ήν ó έρμηνευεται

οόκ έπειδή βεβήλως ópπέραυχον F μετέωρα scripsi: μετεωρία codd. 16 έστιν υιός Η 17 (έγρήγορσις) πατρίς Cohn (cf. Onomastica ed. Lag. 195,68) 18 oò om. H 1 6 oœ. GF 19 άναδεξάμενος L 2 εί] ή εί Α, άεί L l 20 aìixm A μνηοθήναι L 21 παλλακίς F alt. ή om. Η 22 N a è p GF καίτοι Turn. 24 σαρουμά G 2 25 ταύτα GF

DE

vu)v δια

CONGRESSU

συμβόλων

ERUDITIONIS

άνάπτυξις.

τά δ'

81

GRATIA

μεταβαλόντες

¿νάματα

ήμετέραν διάλεκτον είσόμεθα την υπόσχεσιν άληθή.

είς

τήν

Φερ' ουν Ικαστον

αυτών έρευνήσωμεν. ( 9 . ) Ναχώρ έρμηνεύεται φωτός άνάπαυσις, Μελχά 45 δέ βασίλισσα, ' Ρ ο υ μ ά

δέ όρώσά τι.

το

μεν ουν φως εχειν χατά διά-

5 νοιαν αγαθόν, τό δέ άναπαυόμενον χαί ηρεμούν και αχίνητον ου τέλειον αγαθόν·

ήσυχία

μέν

κινήσει συμφέρον,

γάρ

τά

τις γάρ

κακά χρήσθαι λυσιτελές,

τά

δε αγαθά

ονησις εδφώνου ήσυχάζοντος ή· μ ή αύλοΰν- 46

το ς αύλητοΰ ή κιθαριστοΰ μ ή κιθαρίζοντος ή συνόλως τεχνίτου τά κατά την τέχνην μή ένεργοΰντος;

ή

γάρ

ίο ουδέν οφελος τοις έπιστήμοσιν· παλαίειν ε?δώς έξαγκωνισθεις χειν έπιστήμην

έκμαθών,

πράζεως

θεωρία

άπόναιτ' äv αθλήσεως

εΐ ποδαγριχω χρήσαιτο

περί τάς βάσεις κήρα άναδέξαιτο. στήμη·

άνευ

ψιλή πρός

ου γάρ ó παγχρατιάζειν ή πυχτεύειν ή

φως

ή ó τήν του τρέ-

πάθει ή τινα άλλην

δέ ψυχής ήλιοειδέστατον έπι- 47

χαθάπερ γάρ τά όμματα αδγαϊς,

καί ή διάνοια σοφία, περιλάμ-

ρ. 526 Μ. πεται καί | όξυδερκέστερα έμβλέπειν έγχριομένη καινοΐς άεΐ θεωρήμασιν 16 έθίζεται.

φωτός

γάρ 'Αβραάμ σχηκεν·

ουν

έστι

άνάπαυσις έρμηνεύεται Ναχώρ

τοΰ σοφοΰ συγγενής,

η δ' oò συναποδεδήμηκεν

το άγένητον

καί

τήν

είκότως·

η μέν 48

φωτός του κατά σοφίαν μετέ-

αυτω τήν άπο τοΰ γενομένου προς

από τοΰ κόσμου

πρός τον κοσμοπλάστην άποδη-

20 μίαν, χωλήν καί άτελή τήν έπιστήμην έκτήσατο, άναπαυομένην καί μένουσαν,

μάλλον

δ'

άψυχου τρόπον

άνόριάντος

πεπηγυΐαν.

της γάρ 49

Χαλδαϊκής ου μετανίσταται χώρας, τουτέστι της περί άστρονομίαν θεωρίας οδ διαζεύγνυται, το γενόμενον προ τοΰ πεποιηκότος καί κόσμον πρό θεοΰ τετιμηχώς, μάλλον δέ τον χόσμον αυτόν θεον αότοκράτορα νομίζων, 25 ούχ αυτοκράτορος έργον θεοΰ.

1 συμβούλων Η 1

( 1 0 . ) Μελχάν

δε G F

λαβ scripsi:

11 δίδωσιν ευθύς G F

αίρού- 20

κακίαν δ' οί

οτι

post prius δέ add. καί G F

δει om. G F

9 δέ .G F

18 παιδίσκης G

εόθυς έκ μιας,

7 £νεκα καί αρεσκείας transp. GF

r¡ MA: ή A, εί G F N

GF

ώ ς έν

3 αίτιων ν

5 prius εγκράτεια A F

(φανεϊται Ciena.)

μέν

προϋποτυπωθέντων

6 δι' αϋτά (αύτά Α) Μ Α Η :

1—3

και

δίδυμον στέλεχος

σύμβολόν έστι, κακιών

1 γαρ] δε G F 2

om. A

έπιθομίαις,

μ ή π ω του λογισμού 15

καί ποιούμεθα μέν τήν κατάληψιν άμφοϊν,

τήν

τούτων

Αίγυπτος

μεθα G F

πτόαις,

ερχεται,

χρόνου δέ προϊόντος δταν έκβαίνοντες τ ή ς παιδικής ηλικίας μει-

κακία, φύεται ρίζης·

τεια Α

ουκ άμε-

καί κακά καί η διαφέρει ταύτα

αλλ' ετι νυστάζοντος

ρακιοΰσθαι μέλλωμεν,

μεθα

δέ τοΰτ' έστίν,

άλγηδόσι,

αίσθήσεων έ π ' αότήν

βλέπειν δυναμένου τά λων άκριβοΰν,

τί

γήν άφικομένψ, ρ. 531 Μ.

έν α ρ χ ή μέν τ ή ς γενέσεως η μ ώ ν • ή ψ υ χ ή συντρόφοις

τοις πα'θεσι μόνοις χ ρ ή τ α ι , λύπαις, ναϊς,

τήν Χαναναίων

ώσπερ G

αρετή M, αρετής G δέ G F N

23

2 0 κακίας G

σύμβολον Αίγυπτος traiispos.

ώ σ τ ] ώσπερ G F

cf. Doxographi

p. 273, 12,

Cie.

De fin. II 37

Tuse. IV 57 V 7.

13. 14. 8 9 , 2 . 3 cf. Epicurea fragm. 3 9 8 p. 2 7 4 (Pbilonis Opera I p. 56,7 sqq.). 1 3 — 2 2 Ν fol. 1 6 7 v : έν άρχ^· — έναντίοι. p. 4Ô-3 P.:

22. 2 3

ö « .

Alex.

παθών και κακιών σύμβολον Αίγυπτος και ή Χανανίτις γή.

Strom.

II

§47

DE CONGRESSO ERUDITIONIS

άναστήσας άπ

Αιγύπτου

άνθρωπος γάρ,

GRATIA

89

τον λεών είς την Χαναναιων είσάγει

ώς έφην, αμα

μεν τη

γενέσει

χώραν.

το Αίγύπτιον πάθος 84

έλαχεν οίκεΐν ήδοναΐς και άλγηδόσι προσερριζωμένος, αύθις δ' άποικίαν στέλλεται την προς κακίαν, ήδη τοΰ λογισμού προς το 5 έπιδεδωκότος και καταλαμβάνοντας

δξυωπέστερον

μέν αμφότερα, αγαθόν τε αυ καί

κακόν, το δέ χείρον αίρουμένου δια το πολΰ μετέχειν τοΰ θνητού, το κακόν οίκεΐον, έπεί καΐ τοόναντίον τω θειφ, τό αγαθόν.

ψ

(16.) αλλ' 85

αί μεν φύσει πατρίδες αύται, παιδικής μέν ηλικίας το πάθος, Αίγυπτος, ήβώσης δε κακία, ή Χανανΐτις. ó δε ιερός λόγος, καίτοι σαφώς έπιστά10 μένος τάς τοΰ θνητού γένους πατρίδας

ημών, υποτίθεται

τά

πρακτέα

χαί συνοίσοντα παραγγέλλων μισεΐν τά εθη και τά νόμιμα καί τά έπιτηδεύματα

αυτών έν οΓς φησι· „χαί

λάλησον τοις υίοΐς 'Ισραήλ υμών*

κατά

ειπε κύριος προς Μωυσήν λέγων· 86

και i ρ εις προς αυτούς· έγώ κύριος ó θεός

τά επιτηδεύματα γης Αιγύπτου,

15 αυτής, ου ποιήσετε·

έν ή

κατοικήσατε έπ'

και κατά τά επιτηδεύματα γης Χαναάν, εις ήν

έγώ εισάγω υμάς έχει, ου ποιήσετε· και τοις νομίμοις αυτών ού πορεύσεσθε· τά κρίματά μου ποιήσετε, πορεύεσθε έν αύτοΐς·

έγώ

καί τά προστάγματά μου φυλάξεσθε,

κύριος ó θεός υμών.

και φυλάξεσθε πάντα

τά προστάγματά μου καί τά κρίματά μου, καί ποιήσετε αυτά.

δ ποιή-

20 σας αυτά ζήσεται έν αύτοΐς· έγώ κύριος ó θεός ύμών" (Lev. 1 8 , 1 — 5 ) . οόκοΰν ή προς άλήθειαν

ζωή περιπατοΰντός

έστιν έν ταΐς τοΰ θεοΰ 87

1 λαόν Η άγει ν 2 την Αιγυπτον Mang. 3 άλγεσι GF δέ G F 6 του θνητού GFL 2 : τούτου Μ AHL·1 7 τό θείον G 8 φύσεως Η παιδίσχης GF 9 χαχία F ( ? ) H 2 L ' : χαχίας M A G H ' L 2 χανανίτης FH δ ' GF σάφος F 10 ήμϊν Η 11 εθη ΜΑ: εθνη GFII 12 Μωυσην Α: Μωσήν ceteri λέγων ΜΑΗ, τω λέγειν G F 13 έρεί GF 14 ήμων G γη« ex L X X et Clem, scripsi: της MAH, αυτής L, om. GF χατοιχήσατε MAGL 2 : έχατοιχήσατε HL 1 , κατοικήσετε F, κατοικήσατε ν (Clem.) 14. 15 έπ' αυτής ΜΑΗ: έν αύτη G F (Clem.) 15. 16 χαί χατά τά — ποιήσετε om. Η, in mg. add. L, lin. 17 post ποιήσετε falso inserii ν 15 γης HGF: τής MA 16. 17 χαι τοις νομίμοις— μου ποιήσετε om. GF 17. 18 φυλαςασΒε χαί πορεύεσθαι G 18 έγώ] ότι έγώ GF 6 om. F 18—20 χαί φυλάξεσθε— υμών om. F 18 φυλάξεσθε Μ: φυλάξααδε AUG 19 χαί τά κρίματά μου om. Clem. αυτά om. A 20 post αυτά ex L X X et Clem. vid. add. άνθρωπος post υμών add. χαί φυλάςασθε πάντα τά προστάγματά μου χαί τά χρίματά μου (ill 21 περιπατοΰντός scripsi: περί παντός codd., περίπατος Markland έστι και έν G τοΰ om. Η

12—20 locum bibliciim οχ l'bilone sumpsit C'lem. Alex. ibid. § 40, crepautias supra adnotatas cum nostro textu consentit.

qui praeter dis-

PHILONIS

90

κρίσεσι καί προστάΐεσιν, | ωστε θάνατος δεύματα. 88 βών

τινά δε αθεώρητα πάθους

και άνοσιουργών

πλήί)η

αν

είη

τά των άθεων έπιτη- ρ. 532 Μ.

καί κακιών εστίν,

φύεται,

μετά

Χαναναίους μετοικίας άςόμεθα την "Αγαρ,

έξ ών τά άσε-

δεκαετίαν

οδν

της

προς

έπειδήπερ ευθυς μεν γενόμε-

νοι λογικοί της φύσει βλαβερας άμαθίας και άπαιδευσίας μεταποιουμεθα, χρόνω δ' ύστερον και έν ά ρ ι θ μ ψ

5

τελείψ, δεκάδι, νομίμου παιδείας της

ώφελεΐν δυναμένης εις έπιθυμίαν έρχόμεθα. 89

(17·)

Τον δε περί δεκάδος λόγον έπιμελώς μεν ήκρίβωσαν μουσι-

κών παίδες, ύμνησε δε ου μετρίως ó ίερώτατος Μωυσής, άναθείς αδτη τά κάλλιστα, τάς αρχάς,

τάς άπαρχάς, τά των ιερέων ένδελεχή δώρα, 10

την του Πάσχα διατήρησιν, τον ίλασμόν, την διά πεντηκονταετίας άφεσίν τε και εις τάς άρχαίας λήξεις έπάνοδον, τήν κατασκευήν της άδιαλυτου 90 σκηνής, ά'λλα μυρία, ών μακρόν αν είη παρετέον.

αυτίκα τον Ν ώ ε

ίεραΐς άνερρήθη γραφαϊς δέκατον,

ουκ

ένιαυτών

μεμνήσθαι.

ήμΐν — πρώτος

—

άπό

του

διαπλασθέντος

πλήθος παραστήσαι

σαφώς, δτι ώσπερ δεκάς αριθμών

τά δε καίρια ου

δ' ούτος

δίκαιος έν ταΤς έκ

βουλόμενος,

γης άλλα

εισάγει 15 διδάξαι

τών άπό μονάδος έστί πέρας τελειό-

τατον, ουτω το δίκαιον έν ψ υ χ ή τέλειον και πέρας δντως τών κατά τον 91 βίον

πράξεων,

τήν

μεν γαρ πολλαπλασιαζομένην

έφ'

έαυτήν

τριάδα

προς ενάτου γένεσιν αριθμού πολεμιωτάτην έξεΐπον οί χρησμοί, τήν δε 20 έπιβεβηκυιαν μονάδα προς 92 σημεΐον δέ*

έκπλήρωσιν

δεκάδος

τάς έννέα τών βασιλέων αρχάς,

πίσθη στάσις,

τών

τεττάρων π α θ ώ ν

μένων κα'ι πόρθησιν καί κατασκαφήν

ούτος

φίλην

άπεδέςαντο.

ήνίκα ή έμφυλιος άνερρι-

προς τάς πέντε αισθήσεις κονισακινδυνευουσης

δλης άναδέχεσθαι ψυχής, έκστρατευσας 93 κατος έπιφανείς ( G e n . 1 4 ) .

ως

αντί

τρόπον πόλεως τής

ó σοφός 'Αβραάμ κατέλυσε δέ- 25 χειμώνος

γαλήνην

και υγείαν

άντί νόσου καί ζωήν, ει δει ταληθές ειπείν, άντί θανάτου παρεσκευασε,

2 δτινα δη coni. Markland είσιν G F , fort, recte, cf. ad lin. 2

τινές δε ευπαράδεκτοι conicio 2 έστιν Μ Α Η : 3 π λ ή θ η ] είαι πλήθη καί F , πλήθη καί L 2

4 άςόμε9α F : άξώμεθα II 2 , άρζώρ.εθα ΜΑ (Η 1 ), άξιώμεθα G 6 νομίμου M a n g . : νομίμω ΜΑΗ, νομίμως G F αυτή Η 2 :

GFII

αύτώ

coteri

biblicis, quos respicit, v. i n f r a οθηναι G F παριτέον H L 1 τών G

ΜΑ (Η ), άλοόσης conicio

5 της] τ ή (i F ό] καί ö F

Μωσής

αρχάς Μ: ευχα'ς c e t e r i ; de locis διαλύτου F

13 μνη-

14 παρετέον s c r i p s i : παραιτέον A, παρεατέον MGFL 2 ,

16 έπιστήσαι l i

23. 24 έγκονίααμένων Mang. 1

10 12 τε o n . G F

où om. II 1 20 έννάτου A F H

9 δ' II

18 τέλειον (αγαθόν) conicio δ' G F

24 alterum καί] εις G άναδεδέχθαι G F

18 τόν]

23 τεττάρων ( ¡ F : τεσαάρων ΜΑΙΙ 25 δλης GF11 2 : αυλής

27 πύϊρασκευάσαι G F

DE

CONGRESSU

ERUDITIONIS

τοΰ νικηφόρου θεοΰ τροπαιοφόρον τας χαριστήρια

της νίκης

91

GRATIA

αυτόν άναδείξαντος, ο> και τάς δεκάκαι παντός μέντοι 94

άνατίθησι ( G e n . 1 4 , 2 0 ) .

τοΰ έλθόντος „υπό την ράβδον," λέγω δε την παιδειαν, ήμερου καί τιθασοΰ θρέμματος 5 „αγιον"

το δέκατον

(Lev. 2 7 , 3 2 ) ,

αποκρίνεται,

Γν' Ι κ

νόμου

προστάξει

γινόμενον

πολλών διδασκώμεθα την δεκάδος προς

Οεον οικειότητα καί την τοΰ έννέα αριθμού προς το θνητον ημών γένος, ρ. 533 Μ. ( 1 8 . )

αλλά γαρ

¿forò των δσα

άλλα καί 95

ουκ από ζψων | μόνον άπάρχεσθαι δεκα'τας,

έκ γης βλαστάνει διείρηται.

„πάσα"

γάρ φησι

„δεκάτη

της γης άπό τοΰ σπέρματος καί τοΰ καρποΰ τοΰ ξυλίνου έστίν αγιον το> 10 κυριφ* τω

καί πααα δεκάτη βοών και προβάτων, καί παν ο καιρών G F 16 ΰποκΰπτειν Η 1 ΰπερβαίνειν G F L 2 AG F 17. 18 διήρηται G, δ ' ειρηται Λ αί)τόν Η 2 : αότόν ceteri έγγυείται F G F , αύτών conicio, etiam L u c i a n u s

quod de plant.

alterum où A H L 1 : ουχί

t e r t i u m οϋ A G F : ουχί ΜΗ

φύσεις F

14 έναρμονίαις ΜΑ

17 μονονου τοΰ G άγεννήτου 19 άντιδώσει F L 2 , άντιδτή G F , αύτήν Α περί έαυτης II: περί αύτη; ΜΛ, om. G F

DE C O N G R E S S U

ERUDITIONIS

GRATIA

101

„Ιδοΰαα οτι έν γαστρί εχει, ήτιμάσθην Ινώπιον αυτής" ( i b i d . 5 ) . τι;

δτι αί μέσαι τέχναι,

όρώσιν,

xal

eî τά καθ' αυτάς,

αλλά τοι πάντως άμυδρώς

όρώσιν,

δια 140

α>ν είαιν έγκυμονες,

άλλ' έπιστήμαι τηλαυγώς

και σφόδρα έναργώς καταλαμβάνουσιν · έπιστήμη γαρ πλέον έστί τέχνης, 5 το βέβαιον χαί αμετάπτωτον όπό λόγου προσειληφυια. ορος ούτος·

τέχνης μεν γαρ 141

σύστημα έχ καταλήψεων συγγεγυμνασμένων πρός τι τέλος

είίχρηστον, του εόχρήστου

διά

τάς

καχοτεχνίας δγιώς προστιθέμενοι»·

έπιστήμης δέ· κατάληψις ασφαλής χαί βέβαιος, άμετάπτωτος όπό λόγου, μουσιχήν μεν ουν χαί γραμματιχήν χαί τάς συγγενείς καλοΰμεν τέχνας 142 10 —

xal γαρ οί αποτελούμενοι

δι' αυτών τεχνΐται λέγονται μουσικοί τε

χαί γραμματικοί — , φιλοσοφίαν δέ χαί τάς άλλας άρετάς έπιστήμας χαί ρ. 540 Μ. τους έχοντας αυτός έπιστήμονας· | φρόνιμοι γάρ είσι χαί σώφρονες χαί φιλόσοφοι, ων ουδέ εις έν τοις της διαπεπονημένης έπιστήμης σφάλλεται δόγμασι, 15 μασιν.

καθάπερ οί προειρημένοι ώσπερ

γαρ

οφθαλμοί

έν τοις των μέσων τεχνών θεωρή-

μέν όρώσιν,

τηλαυγέστερον, και ακούει μέν ώτα,

ô

δέ νους δι' όφθαλμών 143

ó δέ νους δι' ώτων άμεινον, χαί

όσφραινονται μέν οί μυχτήρες, ή δέ ψυχή δια ρινών έναργέστερον, και αί άλλαι αισθήσεις τών και είλικρινέστερον

καθ' αυτάς άντιλαμβάνονται,

ή διάνοια —

κυρίως γαρ είπεΐν

καθαρώτερον δέ ή δ ' εστίν όφθαλ-

20 μός μέν όφθαλμών, ακοή δέ ακοής και εκάστης τών αισθήσεων αίσθησις ειλικρινεστέρα,

χρωμένη μέν έκείναις ως έν δικαστήρια) ύπηρέτισι,

1 ήτιμίίοδην e x L X X scripsi : ήτιμάοθη M H F , ήτοιμάσθη A G L aura'« M A H : κατ

xal εί x a 9 ' αύτάς F N ,

αύτάς Mang.

x a l ci x a ® '

3 άλλ'] al δ ' G F

4 έναργή G

6 ¿x καταλήψεων M G F 2 : έγχαταλήψεων A I I N ( F ' ) Sextiim):

έγγεγυμνασμένων M H G 2 N ,

βεβαία G F N

12 γβρ] τε γάρ G F N

20

άποχαλούμενοι G

13. 14 τη{ — δόγμασι om. G

νοντπι G F N : ¿σφρώντβι ΜΑΗ

έστίν Π 8 έπιστήμη MAH 1

1 0 γάρ om. L

15 γάρ] γάρ ol G

xal al (vel ol)

συγγεγυμνασμένων scripsi (cf.

έγγεγυμνασμένον A G ' F

άμετάπτωτον A

διαπεπονημένοις Ν

2 x a l zi τά xafP

abrás έπιατημαι G ,

μέν om. Ν

13 της om. F N

16 άχούειν F

18 al i n mg. Η ! , om. F

έκαστης I P : έχάστης δέ G F N , έκαστη MAH 1

21

17 ¿σφραί-

x a x ' βϋτάς G F -/ρωμέν G 1 , χρωμένη G 3

(om. μέν)

2 — 1 0 2 , 1 5 Ν fol. 1 6 7 v

δτι al μέσαι —έχείνη.

είναι δέ την έπιστήμην

χβτα'ληψιν άσφαλη xal άμετάπτωτον όπό λιίγου·

5 ss. Stobaeus Eel. I I 7 3 , 1 9 W . ss. έτέρως δέ έπι-

στήμην σύστημα έχ καταλήψεων . . . . S e x t u s Emp. Adv. matbem. II 10 p. 6 7 6 , 2 4 Β . (et alibi) πάσα τοι'νυν τέχνη σύστημα έστιν έχ καταλήψεων συγγεγυμνασμένων x a ì έπΐ τέλος εύχρηστον τω βίψ Clem. Alex.

λαμβανόντων

ed. Dind. I V

την

p. 234).

άναφορα'ν Zeuonis

(cf. Z e l l e r , banc

pbilos. gr. I l l 1

definitionem

t e s t a t u r ; v. Dionysii T h r a c i s artern ed. Uhlig p. X C I X .

esse

p. 7 6 et

Olympiodorus

102

PHILONIS

δικάζουσα δ ' αότή τάς φύσεις των δποκειμένων, ώς τοις μεν συναινεΐν, τά δέ αποστρέφεσθαι — , ούτως al (lèv λεγόμεναι μέσαι τέχναι ταίς χατά το σώμα δυνάμεσιν έοικυϊαι τοις

θεωρήμασιν έντυγχάνουσι κατά τινας

άπλα; έπιβολάς,

έπιστημαι καί συν έξετάσει περιττή.

άκριβέστερον δέ

144 δ γάρ νους προς αίσθησιν, τοΰτ' έπιστήμη προς τέχνην έστί · καθάπερ γάρ αί'σθησίς τις αισθήσεων, ώς έλέχθη τρότερον, έστιν ή ψυχή * * έκείνων μέν ουν έκάστη

μικρά

άττα

των

έν τη

5

*

φύσει παρεσπάσατο,

περί δ πονεΐται καΐ πραγματεύεται, γραμμάς μέν γεωμετρία, φθόγγους δέ μουσική, φιλοσοφία δέ πάσαν την των όντων φύσιν· υλη γάρ έστιν αυτής δδε ó κόσμος και πάσα ή των όντων όρατή τε και αόρατος oò- 10 145 σία.

τί οδν θαυμαστόν,

καί άμεινον έκείνων, ματωθεΐσα;

ε?κότως

ουν

την θεραπαινίδα αυτής, 146 ( 2 6 . )

καίτοι

ή

κυρία

φιλοσοφία

έγκύμονα θεάσεται

γ ' ουδέ τοΰτό τις άγνοεϊ,

τάς αρχάς καί ματα,

εί ή τά ολα καθορώσα θεαται

τά

σπέρματα,

φιλοσοφία δεδώρηται.

ές

ών

την

μάλλον

ισόπλευρα γάρ

και έπιφανείας

καί

μέσην

παιδείαν,

ή έαυτήν

Ικείνη.

δτι πάσαις ταίς κατά μέρος 15

άναβλαστεΐν

στερεοί;

εδο£ε

τά

θεωρή-

καί σκαληνά κύκλους τε

καί πολυγώνια και τά άλλα σχήματα γεωμετρία δέ καί γραμμής

και τά μέρη,

ατε ¿φθαλμοΐς μείζοσι καί δξυδερκεστέροις ένομ-

προσεξεΰρε,

φύσιν,

147 θεμέλιοι των λεχθέντων είσίν, οόκέτι γεωμετρία,

5

δή

σημείου ρίζα ι καί

πόθεν γάρ αυτή λέ- 20

γειν όριζομέντβ, δτι σημείον μέν έστιν ου μέρος ουδέν, γραμμή δέ μήκος άπλατές, έπιφάνεια δέ δ μήκος και πλάτος μόνον εχει, στερεόν δε ο τάς τρεις έ'χει διαστάσεις,

μήκος,

πλάτος,

βάθος;

ταύτα γάρ άνά-

148 κείται φιλοσοφώ καί ή περί δρων πραγματεία πάσα τφ φιλοσόφψ. γε μην γράφειν καί αναγινώσκειν

2 τά G K H 2 N : τους ΜΑ (Η 1 ) GFN

6 αίαθήσεως Α

Α Ν : αττα ΜΗ, τά G F τών om. Η

δ' GFN

ante τε ras. Η

om. G F H'L1

15 γε G F

11 ή om. A G F N

τοϋτί] το'τε M

18 πολυγώνια Μ Η 2 :

2 3 γάρ] δέ G F

7 άττα

10 ó om. MA βεάαεται G F N

μεγίστην G

14 έκείνην

16 (τέχναις) τάς conicio

πολύγωνα H 1 G F , πολύγονα Α

προεξεΟρε coni. Mang.

2 1 δρίζομεν ή G F

4 δε] δέ αϊ

9 πάσα Α

13 o i ν om. Η

στερεάς (corr. ex στερεού) φύσεως Α GF

3 τοις om. A H 1

παρεπεσπάσατο F

τό

τής άτελεστέρας έπάγ- 25

οδτως τέχνη τις τεχνών έπιστήμη suppleo

12. 13 ¿μματωθεϊσα G F N AHF

γραμματικής

17 γάρ γεωμετρίαν

19 έπιφανείας καί γραμμής Η 20. 21 αύτη λέγει δριζομένη Turn.

post ούδέν add. έστι G 2 5 καί] ή G F

25. 1 0 3 , 2 cf. Dionysii T h r a c i s artem § 1 p. 5 Uhlig.

2 2 post άπλατές add. έστίν

DE CONGRESSU

ERUDITIONIS

GRATIA

103

γελμα, ήν παρατρέποντές τίνες γραμματιστικήν καλοΰσι, της δε τελειορ. 541 Μ. τέρας άνάπτυξις των παρά ποιηταΐς τε καί συγγραφεΰσιν. | έπειδάν oSv περί των του λόγου διεξέρχωνται μερών, τότε où τά φιλοσοφίας ευρήματα παρασπώνταί τε καί παρεργολαβοΰσι; ταύτης γαρ ίδιον έξετάζειν, 149 5 τί σύνδεσμος, τί ονομα, τί ρήμα, τί κοινόν όνομα, τί Γδιον, τί έλλιπές έν λόγφ, τί πλήρες, τί άποφαντόν, τί έρώτημα, τί πύσμα, τί περιεκτικόν, τί εόκτικόν, τί άρατικόν χαί κατηγορημάτων

τάς γαρ περί αυτοτελών και αξιωμάτων

πραγματείας ήδ' έστίν ή συν&εΐσα.

ήμίφωνον δε 150

ή φωνήεν ή παντελώς άφωνον στοιχεΐον ίδεϊν, καί πώς Ικαστον τούτων 10 ειωθε λέγεσ&αι, καί

πάσα ή περί

φωνής και στοιχείων καί τών τοΰ

λόγου μερών ίδέα où φιλοσοφία πεπόνηται καί κατήνυσται; βραχείας δ' ώσπερ από χειμάρρου σπάσαντες λιβάδας καί βραχυτέραις ταΐς εαυτών ψυχαΐς έναποθλίψαντες τό κλαπεν οί φώρες ουκ έρυθριώσι προφέροντες ως ίδιον. 15

(27.) Ου χάριν φρυαττόμενοι τής κυρίας, η το κΰρος όντως καί ή 151 τών θεωρουμένων άνάκειται βεβαίωσις, άλογοΰσι. συναισθομένη δε αυτη τής ¿λιγωρίας τούτων

έλέγξει καί

μετά

παρρησίας φήσει·

καί παρασπονδοΰμαι τό γε έφ' υμΐν ομολογίας παραβαίνουσιν.

αδικούμαι άφ' ου 152

γάρ ένεκολπίσασδε τά προπαιδεύματα, τής έμής Οεραπαινίδος τά εγγόνα, 20 την

μέν ώς γαμετήν έξετιμήσατε,

έμε δε ούτως

άπεστράφητε,

ως

1 γραμματιστικήν Fv: γραμματική ν ceteri 2 τε om. F 3 περί om. G F τότε om. AGF 3. 4 ευρήματα F : εόρέματα ceteri 4 τε om. H 5 όνομα, τί ίδιον, τί κοινόν, τί έλλιπές G F (ceteris omissis) έλλειπές ΜΗ1 6 άποφαντός G πεϋσμα GF, πτύσμα Α 6. 7 τί περιεκτικόν om. GF, τί προβτακτικόν conicio, nam περιεκτικόν (ν. Uhligii Indicem) hue non pertinet. 7 εόκτικόν, τί άρατικόν seri psi: εύκτικόν M, όρατικόν A, ευ τί κακόν άρα GF, εύ, κακόν hi τί Η τάς γάρ] καί γαρ τάς II 8 8è om. A 8. 9 δέ — άφιονον add. in mg. M, 8è add. Η 2 9 ατοιχεΐον om. F 11 διαπεπόνηται conicio κατανυσται G (ή s. s.), τηνυ in spatio om. A hi MA 12 ταις GFH 2 : oiu. MAH 1 13 έναποκρύψαντες coni. Mang, φωβτηρες Α προσφέροντες AG 1 15 ή] ή A 16 αυτη G F L 2 : om. ceteri, αύτη ν 17 τούτων G F : om. ceteri φησίν AF, evanidum in G 19 έκολπίαασθε G

5 ss. cf. Laert. Diog. VII 60 et Dionysium, etiara de agrie. § 141. 15 sqq. Orig. Comment, in Gen. p. 36 (ad Gen. 16,5): έπίτηδες ούκ έααφηνίσθη τό υπό τίνος, ίνα ήμεϊς ζητήσαντες εδρωμεν, δτι πέφυκεν άτιμάζεσδαι αρετή, ήνίκα τά προπαιδεύματα γεννήση, ού πόντιος υπό τοΰ 'Αβραάμ, άλλ' ήτοι υπό της παιδίσκης ή τών χαιρόντων προ της γενέσεως τών κρειττόνων τοις γεννήμασιν αυτής.

104

PHILONIS

μηδέ πώποτε ές ταύτον έλθόντες. υπείληφα, έμέ

έκ της φανερδς

αυτήν

αλλοτρίωσιν

άλλ' ιοως εγώ μεν ταύτα περί υμών

προς την οίκετιν ομιλίας την αδηλον προς

τεκμαιρομένη·

ε?

δ'

υμεις

έναντιως

ή

ώς

υπείληφα διάκεισθε, γνώναι μεν άμήχανον έτέρψ, ράδιον δέ μόνω θ ε ψ . 153 διόπερ οίκείως έρεΐ· 16,5),

„κρίνοι ó

ου προκατεγνωκυϊα ώς

äv ίσως καί κατορθοΰντος· δι'

ών

άπολογούμενος

θεός ανά μέσον ήδικηκότος,

έμοΰ καί σου" ( G e n .

δπερ ¿ψευδώς ουκ ε?ς μακράν Αναφαίνεται

καί

τον

ένδοιασμόν

αυτής

έξιώμενός

φησιν

„ίδου ή παιδίσκη έν ταις χερσί σου, χ ρ ώ αυτή, ώς αν σοι αρεστδν 154 ( G e n . 1 6 , 6 ) .

και

γαρ

δ

παιδίαχην είπών αμφότερα ομολογεί,

δούλην καί το νηπίαν είναι τούτων έφαρμόζει — , μεν ν η π ία τήν

5

αλλ' ένδοιάζουσα ώς τ ά χ '

—

το

συνομολογεί

ή"

τό τε 10

γαρ της παιδίσκης ονομα έκατέρφ δε πάντως ευδυς και τάναντία, τ η

τελείαν, τ η δέ δούλη την κυρίαν,

μονονου βοών άντι-

κρυς, δτι τήν μεν έγκύκλιον παιδείαν και ώς νεωτέραν καί ώς θεραπαινίδα ασπάζομαι, τήν δέ έπιστήμην καί φρόνησιν ώς τελείαν καί δέσποι- 15 155 ναν έκτετίμηκα. εστί σοι.

το δέ „έν

σημαίνει

δέ

καί

ταίς χερσί σου" δηλοΐ μέν τό υποχείριος τοιούτον

χείρας | άφικνεΐται σώματος — τά έγκύκλια χρεία — ,

Ιτερον ·

τά

μέν τής δούλης εις.

σωματικών γάρ δργάνων καί δυνάμεων ρ. 542 Μ.

τα δέ τής κυρίας είς ψυχήν ερχεται· λογισμοΐς

156 γάρ τά κατά τε φρόνησιν καί έπιστήμην ανατίθεται,

ώσό'

οσψ δυνα- 20

τώτερον καί δραστικώτερον καί τοις δλοις κρεΐττον διάνοια χειρός έστι,

1 μηδέποτε Α

εις G F

μεν om. G F

περί] ύπέρ F

λον— αυτήν om. G τίον L 1

αίιτόν G

ίσως (ουκ ¿ρθώς) e. gr. conicio

2 οίκέτιν] παιδίσκην om. G F

4 γνώμη ν άμήχανον μεν έτέρω συνιδεϊν, ράοιον G F

Η : προκατεγνωκυίας ΜΑ, κατεγνωκυΐα G F GF

7 άψευδώς ούκ om. G

om. ΜΑΙΙ ρων Α

μακρόν Π

10 ¿μολογει άμφο'τερα G F

τελεία τήν νηπίαν ΜΑΙΙ

κρείττω F

άνεφαίνετο G

μονονουχί G F

15 δ ' ( ¡ F

έκατέ-

13 νήπια τήν τελείαν G F : alt. καί] τε καί G σώματος

19. 2 0 λογισμώ τε γάρ G F L 2

21 post δραστικώτερον add. άδυνατώτερον M

διάνοια χειρός Mang.: διάνοια χρεΐος

9. 1 4 — 1 6 Clem. Alex. Sti-om. 132

τάχα

9 ή G F (Clem.):

18 χρείας coni. Mang.

19 έρχονται II

ώς G, om. Κ

6 προκατεγνωκυϊα

11 νηπίαν T u r n . : νήπιον codd.

17 σημεΐον δέ πέφυκε και ετέρου τοιούτου Η Η : σώματα MA, om. G F

ΰμϊν έναν-

άλλ'] άλλ' άντ'' G, άλλ' à V F

12 έναντίαν vel τάναντία (τ-f έπιστήμη) conicio

2 0 τε om. G F

2. 3 άδη-

3 εί δ' Μ Α Ι Ι : τάχα δέ G F , ταχα καί L 2

p. ·Ί·3ό P.:

F Η -, διανοίας χρείος ΜΑΙΙ 1

„iôoù ή παιδίσκη έν ταίς χερσί σου, χρώ αύτη

ώς άν σοι άρεστάν η " φησί δηλών, ό'τι ¿σπάζομαι μέν τήν κοσμικήν παιδείαν καί ώς νεωτέραν καί ώς σήν θεραπαινίδα, σέβω.

τήν δε έπιστήμην τήν σήν ώς τελείαν δέσποιναν τιμώ καί

DE τοσούτψ

CONGRESSU

της έγκοχλίου

μουσικής έπιστημην

ραν είναι νενόμικα καί υπάρχουσα

διαφερόντως

GRATIA

καί φρόνησιν

έκτετίμηκα.

θαυμασιωτέ-

λ α β ο υ σ α ουν, ω

„ώς

ευάρεστόν

σοι."

το

δε

καί μακράν τ ο υ ή δ έ ο ς ά φ έ σ τ η χ ε ν . δεομένοις

νουθεσία,

8

καί ώ φ έ λ ι μ Ο ν ,

άγαθ&ν δέ καί ώ φ έ λ ι μ ο ν τ ο ι ς

έτέρω

όνόματι

καί

παιδείαν

σοι ε ό ά ρ ε σ τ ο ν ούκ

α γ ν ο ώ δτι π ά ν τ ω ς έ σ τ ί ν ά γ α θ ό ν , ε ΐ καί μ η π ρ ο σ η ν έ ς ,

χου

105

κ α ί π ρ ο ς έ μ ο ΰ ν ο μ ι ζ ο μ έ ν η κυρία, την έ μ ή ν άπασαν

ώ ς θεραπαινιδι χ ρ ω , 5

ERUDITIONIS

κάκωσιν

ó

ιερός

157

εί

έλεγμηνύει

λόγος. (28.) 10 ίσον τ φ αδεία

Διόπερ

έπιφέρει·

ένουθέτησε

και

καί

εκεχειρία,

καθάπερ

μ ά σ τ ι γ ι μόλις καί α γ ω γ ή προκείμενα

άθλα

„καί

ούχ

όρόίς

βαρυδαίμονες,

στεφανούμενοι.

ιπποις

τοις

οικτρά

δε

αφηνιασταίς,

άνεπιπλήκτοις;

βραβεία,

(έπ')

το

κα'κωσις

έν&ένδε σεως"

φησιν·

μέγιστον αγαθόν

ορμηθείς

1. 2 θαυμασιώτερον G F är.aat Π 1 ,

και

της

πρώτης

εορτής

τά άζυμα.

έπλατύνθη ώστε

εί ή

άοίδιμον

τ ο σύμβολον

ή

160

καί έπί μετά

νουθεσίαν.

„άρτον

κακώ-

τις ούκ οιδεν, δτι

έορταί

161

3 νομιζομένην χυρίαν Α 6 τοις] της F

κακώσεως conicio vel ¿νομάζει pro μηνύει 12 τιθασσευ&ηναι G F

Turn., η (ή in appendice) Mang.

GF

μαρτυρεί

τουναντίον

ώ ] ώς F L S

10 ίσων Α

ή G F H 2 : οαι. ΜΑ(Η'), ή

13 τοις άνεζιπλήκτοις ,quidam viri docti" (Mang.):

τοις άνεπιπλήχτως G F , τους άνεπιπλήκτους ΜΑΗ Mang. (ν. lin. 19)

έαυτους

ό ίερός μηνύει G F : μηνύει ò Ιερός ΜΑΗ

έκχεχειρία Μ

και

κεκιβδηλευμέ-

4 θεραπαινίδα A, fort, recte

8] ôè S Α

(καλέσας) ό colli. Cohn

την

καίτοι

2 έντετίμηκα G F

7 νουθεσίας F L 2

ώδίνει,

159

πανάθλιοι

υπέλαβον

έπαχύνθη,

τα

εύρύνονται,

οντος έ κ λ α θ ό μ ε ν ο ι .

άποτίκτει,

έπεί ή

κηρυττόμενοι

θεούς, νομίσματος

ασέβειαν,

τέλειον

corr. in mg. Η 2

11 άδείω F

άθεότητι

„έλιπάνθη,

κακόν,

είπε ( D e u t . 1 6 , 3 ) ,

κέντρον,

λιπώσιν,

158

τοΤς έν

δύνανται,

θ ε ό ν τον π ο ι ή σ α ν τ α α υ τ ό ν " ( D e u t . 3 2 , 1 5 ) ·

π λ έ ο ν άνεσις νόμου

δίυ

ρεουσαν ε ύ τ υ χ ί α ν

α λ η θ ι ν ο ύ καί ό ν τ ω ς

εν οις

(Gen. 1 6 , 6 ) ,

σφόδρα

ε ί τ α αίρονται τ ά ά σ ε β ε ί α ς , οί

δια γαρ την λ ε ί ω ς

καί Μ ω υ σ ή ς

20 έ γ κ α τ έ λ ι π ε

γαρ

και τ ι θ α σ ε υ θ ή ν α ι

είναι τ ο υ ς ύπαργύρους και υ π ο χ ρ υ σ ο υ ς νου τον τρόπον, τοΰ

αυτήν"

λυσιτελές

δαμασθήναι

πιαίνονται, λ α μ π ρ ό ν πνέουσιν· 15 καί

έκάκωσεν

έσωφρόνισε.

14 αίροϋνται G 3

εύρύνονται om. Α, παχύνονται coni.

15 ίπ addidi

15. 16 καί στεφανούμενοι om.

17. 18 κεκιβδηλευμένοι G F , fort, recte, nisi potius deest aliquid, velut έαυτους

παραχαράττοντες (μιμηαάμενοι add. Cohn) Μωσής J I G F

21

θένδεν II, έντεϋθεν G F

ά'φεσις G,

18 οντος όντως G F

sed post φ ras.

19 καί om. G F

ante ή add. δε G-'

2 4 καί τοις F

9 ibid. „καί έκα'κωσεν αυτήν Σα'ρρα" ίσον τ φ ¿σωφρόνισε και ένουθέτησεν.

2 3 έν-

106

PHILONIS

καί θαλιαι περιποιουσιν ιλαράς εόφροσύνας καί εόθυμίας, ου κακώσεις; 162 άλλα δήλον, ώς δνόματι χατακέχρηται πόνου, του σωφρονιστοδ. τά γάρ πλείστα καί μέγιστα των αγαθών άσκητικαΐς αθλήσεσι και ήβώσι πόνοι; εΐώθε περιγίνεσθαι· ψυχής δε έορτή ζήλος ó των άριστων καί τελεσφορούμενος

πόνος,

ου χάριν

διείρηται

καί

„έπί

πικρίδων

τά

άζυμα

5

έσθίειν" ( E x o d . 1 2 , 8 ) οόχ ώς προσεψήματος, αλλ' έπειδή το μ η οίδϊΐν καί άναζεΐν ταΐς έπιθυμίαις, Ιστάλθαι δε καί συνήχθαι προς αηδίας οί πολλοί τίθενται, πικρδν ήγούμενοι τό | άπομαθεϊν το πάθος, δπερ έστίν ρ. 543 Μ. 163 ευφροσύνη καί έορτή διανοία φιλάθλφ. της αίτιας

έν χωρίω,

( 2 9 . ) ταύτης ενε/ά μοι δοκεϊ

δ κέκληται πικρία,

τά νόμιμα άναδιδαχθήναι· 10

ήδί) μεν γάρ τό άδικείν, έπίπονον δέ το δικαιοπραγειν· τοΰτο δέ έστιν ó άψευδέστατος νόμος,

έξελθόντες,

παθών „ήλθον εις Μερρά, πικρον γάρ ήν. πικρία,

γάρ φησιν,

έκ των Αιγυπτιακών

και ουκ ήδυναντο πιείν δδωρ ¿κ Μερρών

διά τοΰτο έπωνομάσθη το όνομα του τόπου έκείνου

καί διεγόγγυζεν

ó λαός κατά Μωυσή λέγοντες·

έβόησε δέ Μωυσής προς κύριον,

εδειξεν

πιόμεθα; 15

αότψ

κύριος ξύλον, και

ένέβαλεν αότό εις το υδωρ, καί έγλυκάνθη το υδωρ.

έκεΐ έ'θετο αύτω

δικαιώματα καί κρίσεις,

καί

τί

κάκεΐ αότόν έπείραζεν" ( E x o d . 1 5 , 2 3 — 2 5 ) .

164 ή γαρ άδηλος απόπειρα καί δοκιμασία της ψυχής έστιν έν τώ πονεΓν καί πικραίνεσθαι·

δπη γάρ ταλαντεύσει, χαλεπον διαγνώναι.

οί μεν 20

γάρ προκαμόντες άνέπεσον, βαρυν άντίπαλον ήγησάμενοι τον πόνον, καί τάς χείρας ύπ' άσθενείας ώσπερ απειρηκότες άθληταί καθήκαν, παλιν165 δρομεΐν είς Αίγυπτον έπί την άπόλαυσιν του πάθους έγνωκότες.

1 θάλειαι G, θάλιαί τε F ¿ργη ΜΑ

ποιοΰοιν F

4. 5 τελεσφορούμενος M A F :

5 πόθος coni. Mang.

ευθυμίας καί ευφρόσυνα« G F

διήρηται A G

6 ώς] οΰτως Α

9 έορτή καί εύφροαύνη Η

άναδειχθήναι G F

13 Μερρά scripsi GSF

έχ] άπο G F

νου 001. G F 18 κρίαεις G : άθλοι; G F

Μεράν F , Μερράν ceteri Μωυαή Α :

16 Μωσής AGE" κρίσιν ceteri

21 προκάμνοντες G F

πικρά G

10 έν τά

πιείν] τοΰ τιεϊν 14 έχεί-

πιόμεθα prius Η :

17 καί έγλυκάνθη τό δδωρ om. Α

έπείραζεν αυτόν G F

άνέπεααν F

έκάθιααν G F

Μωσή ceteri

νόμιμα

12 άψευδης MA

Μερρών ΜΑ: Μερράν G, Μεράν F, Μερράς Η

15 έγόγγυζεν G

πιώμεθα ceteri

7 άναζήν Α,

δοκώ (IF

11 έπίπονον] πιχρόν coni. Mang.

(sic Η 1 ut vid.):

προυεψήματος

έπί το G, έπί τώ F

χωρίω 8 κέκληται G F H 2 : έγχωρίως κεκλησθαι ΜΑΗ 1 oui. Α

4 δ' Η

τελεσφορουμένου G, τελεοφορουμένων Η

H G F : προσεψέματος ΜΑ, προαοψήματος ν άνάγειν G F , άναζητεϊν Η

οί δέ

20 ταλαντεύαη F H 1

22 ί)π'] έπ' A 23 έπεί Α

post άπειρηχότες add.

έπί — πάθους om. G F

2 — 4 DR fol. 274r Φίλωνος Anton. Mel. II 45 col. 1123: τά πλεϊβτα — περιγίνεαθαι.

DE C O N G R E S S U

ERUDITIONIS

GRATIA

τά φοβερά xal δεινά της έρημης πάνυ τλητικώς δεχόμενοι

τον

αγώνα

του βίου

διήθλησαν

107

και έρρωμένως ανα-

άδιάφθορον

και άήττητον

φυλάξαντες χαί των τήί φύσεως αναγκαίων κατεξαναστάντες, ώς πεΐναν, δίψος [ρίγος], κρύος, θάλπος, δσα τους άλλους εϊωί)ε δουλοΰσθαι, χατά 5 πολλήν ίσχυος

περιουσίαν δπάγεσθαι.

πόνος, άλλά συν τφ γλυκανθήναι*

αίτιον δέ

λέγει γαρ ·

έγένετο oò ψιλός ó 166

„έγλυκάνθη τό

ύδωρ,"

γλυκός δέ καΐ ήδυς πόνος έτέρφ δνόματι φιλοπονία καλείται,

το γάρ

έν πόνα» γλοκί) έρως έστί χαί πόθος χαί ζήλος χαί φιλία τοΰ καλοΰ. μηδείς ουν την τοιαύτη ν κάκωσιν άποστρεφέσθω, 10 σεως" νομισάτω ποτέ λέγεσθαι την έορτής έπί βλάβη μάλλον ή ωφελεία* νουθετουμένη ψυχή. ώστε

χρησμοΐς

ισαρίθμους

(30.)

προτιθέναι

„άρτο ν χαχώ- 167

χαί εόφροσυνης τράπεζαν

τρέφεται γάρ τοις παιδείας δόγμασιν ή

το άζυμον πέμμα τοΰτο ούτως έστίν ιερόν, 168

προστέτακται

15 ( E x o d . 2 5 , 2 9 ) ,

μηδ'

έπί

δώδεχα τής

xal καλούνται

έν

άρτους τοις

άζύμους

άδύτοις

προθέσεως,

ταΐς

χρυσής

χαί νόμψ

φυλαίς

τραπέζης

δέ άπείρηται 169

πασαν ζύμην χαί παν μέλι προσφέρειν τ ψ βωμφ ( L e v . 2 , 1 1 ) · χαλεπον γάρ ή τάς γλυκύτητας των κατά τό σώμα ήδονών ή τάς τής ψυχής αραιάς καΐ χαυνους έπάρσεις καθιεροΰν ώς άγια, τά φύσει βέβηλα χαί ανίερα ές αυτών,

αρ' οδν ουκ ειχότως

20 λόγος, όνομα Μωοσής, έρεΐ· κύριος δ θεός έν έρήμψ,

„μνησθήση πασαν την όδόν ην ήγαγέ σε

δπως 5ν χακώση σε και έκπειράση σε χαί

ρ. 544 Μ. διαγνωσθη τά έν καρδία σου, έκάκωσέ σε χαί

έπισεμνυνόμενος ó προφήτης 170

εί φυλάξεις έντολάς αυτοΰ ή | ου·

έλιμαγχόνησέ σε και έψώμισέ σε το μάννα,

ηδεισαν οί πατέρες σου, Γνα άναγγείλη σοι,

καΐ

δ οόκ

δτι οόκ έπ' άρτω

μονω

25 ζήσεται ó άνθρωπος, αλλ' έν παντί ρήματι έκπορευομένφ διά στόματος

1

τής έρήμης M H ' F 2 :

μενοι F

τοις έρήμοις Α ,

4 δίψαν c o n i c i o

δηλοΰοθαι A

της έρημίαί

GF'H2

άναποδεχό-

δ ψιλός Η 2 : ψιλόν c e t e r i , quo s e r v a t o fort, s c r i b . τό πονεϊν

7 i a n t e γλυκός add. Η 2 om. G

8 γλυκυς G

1 2 νουθετημένη G 17 τό o m . Μ Α

δ προφητικός „Ms. P a r . R e g . " a l t e rum σε G F N :

om. MAH

11 έπιλάβη G

13 προτέτακται G

1 5 . 16 και καλούνται — μέλι προς in mg. Η 2 θεώ G

19

(Mang.)

τ ό ] καΐ τό G

25 6 (ìFN:

16 post μέλι add. μή Α 20

Ν fol. 150ΐ":

εί]

2 1 έκπεράση A

/al

Ν

22. 2 3 ή ου·

2 3 a l t e r a m αε om. M

άνθρωπος] άνηρ Ν

άρα ουν ο υ κ — παραδείσου.

βωμοί]

ò προφήτης o m . M,

Μ ω σ η ς codd. Ν

2 2 έγκάρδια H G F N om. Μ Α Η

η ωφελεία

1 4 προτεθήναι Α

αυτών Η 2 : αυτών ceteri

καΐ e x L X X (cf. leg. alleg. I I I § 1 7 4 ) scripsi : ή ούκ codd.

19 — 1 0 8 , 6

1. 2

ί " Τ ο ΐ s e c l . M a n g . , p o s t £>ϊγος add. δπνον G F

108

PHILONIS

171 θ ε ο ύ " (Deut. 8 , 2 . 3 ) ;

τις

ουν ούτως

ανόσιος

έστιν,

κακωτήν τον θεον και λιμό ν, οϊκτιστον ολεθρον, τροφής ζην μή δυναμένοις;

ώς

δπολαβεΐν

έπάγοντα τοις άνευ

αγαθός γάρ καί αγαθών αίτιος, ευεργέτης,

σωτήρ, τροφεύς, πλουτοφόρος, μεγαλόδωρος, κακίαν δρων ιερών άπεληλακώς·

ουτω γάρ τά γης ά χ θ η ,

172 έκ του παραδείσου,

τόν τε 'Αδάμ καί Κα'ιν, έφυγάδευσεν

μή παραγώμεθα οδν ταΐς φωναΐς,

5

αλλά τά δι'

υπονοιών σημαινόμενα σκοπώμεν καί λέγωμεν, δτι το μεν „έκάκωσε" ίσον έστί τ ψ έπαίδευσε και ένουθέτησε και έσωφρόνισε, το δε „λιμοί παρέβαλεν" oò σιτίων καί ποτών είργάσατο ενδειαν, αλλ' ηδονών και έπιθυμιών φόβων τε καί λύπης καί αδικημάτων καί συνόλως απάντων 10 173 δσα

ή κακιών έστιν

έξης·

ή παθών εργα.

„έψώμισέ σε το μάννα."

πωρον τροφήν

διχα σπουδής

άναδοθεΐσαν, α π '

ουρανοΰ

μαρτυρεί

δέ τό

των ανθρώπων ουκ

δέ,

έπιλεγόμενον

αρά γε τον την άπονον και άταλαίτεράστιον

έργον,

έκ γής, έπ'

ώς εθος,

ευεργεσία

τών

χρησομένων παρασχόμενον άξιον λέγειν λιμοΰ καί κακώσεως ή τουναν- 15 174 τίον εύθηνίας

καί ευετηριας άδειας τε

καί ευνομίας αίτιον;

αλλ' o?

πολλοί καί άγελαΐοι νομίζουσι τους λόγοις θείοις τρεφομένους καί ταλαιπώρως ζην — άγευστοι γάρ είσι του σοφίας — , 175 γοντες.

παντρόφου

άθλίως

γεύματος

οί δ' (εν) ταις εύπαθείαις και ευφροσυναις λελήθασι

διά-

ουτω τοίνυν ή ποιά κάκωσις ώφέλιμόν έστιν, ώστε καί 20

(31.)

το ταπεινο'τατον αυτής, ή δουλεία, μέγα αγαθόν νενόμισται.

καί ταυτην

ηυξατό τις έν ταΐς ίεραίς άναγραφαΐς πατήρ υίψ, τ φ ά'φρονι Ήσαΰ ó 176 άριστος 'Ισαάκ,

είπε

γάρ που·

„έπί

μαχαίρα

σου ζήσεις,

καί τ ω

άδελφψ σου δουλεύσεις" (Gen. 2 7 , 4 0 ) , λυσιτελέστατον κρίνων τψ πόλεμον άντ' ειρήνης αίρουμένψ καί ώσπερ έν μάχαις όπλοφοροΰντι δια 25 την έν τ η ψ υ χ η στάσιν καί ταραχήν υπηκόψ γενέσθαι καί δουλεΰσαι

1 post θεού add. ζήσεται G F N καί vid. seel. 5 οδτος coni. Cohn σου Α

10

κών Η 1 Η1 ν

φόβου ν

6 παραδείσου] π cuòci? 7 λέγομεν A H 1

της φωνής Α

8 έστί om. Η

τώ Η1

2 κακωτήν ici ras. H?

4 πλουτοφόρος G F L 2 Ν : oro. M A H L 1

Κάιν] Eúav coni. Mang.

παραιτώμεθα G F

έκακωσεν F τό]

ώστε G F N , 8ς Α

3 άγαθός] αγαθών F

τ ψ ] τό G άπαντώντων Η 1 ,

έξεπαίδευσε T u r n ,

άπάντων τ ώ ν II 2

11 κα-

12 τόν τήν] τόν Η 2 ,

ή παθών έστιν t r a n s p o s . G F

τήν

15 χρησομένων (όμβρηθείσαν) παρασχόμενον] νον e corr. Η 2 , παρεχόμενον coni.

Mang.

16 εόσθενίας F 1 , είιθηνείας Η

καί] τάς Α

αίτιον] άρτον coni. Mang.

θείοις Α , θείοις λόγοις II είιπλοίαις G F L 2 Μ : Ή σ α ΰ ceteri

20

ιδίας Α

τε om. AG

17 τους] τοις G

λόγους

19 δ ' έν ν : δέ codd., δ ' μών G: ήμών Η 19 άποχρώντος G 19. 20 έπί et τρεψώμεθα codd.: ετι et σχεψώμεθα ν 21 άσκητοΰ G: άβχητιχοΰ Η

3—6 epist. 8,8: in se eniin didicerat propheta, quid esset consummandae rei αίτιον, nam cum mitteretur ad populum dei liberandum ad regem Aegypti, ait: q u i s sum e g o , ut v a d a m et e d u c a m p o p u l u m a r e g i s p o t e s t a t e ? respondit dominus: ego ero tecum. 6—8 ibid. 9: interrogationes ergo illae in medio et responsiones habent sapientiae semina et θεωρίαν. gratum tarnen άποτέλεσμα est, quia ait: e g o ero t e c u m . 21—141,7 Ambros. de fuga saeculi 4,22.23: itaque Laban perscrutatus est domum eius spiritalem et n o n i n v e n i t e f f i g i e s ; plena enim erat non figuraran), sed negotiorum . . . denique ea inprobitatis caecitate suffusi mentem Sodomitae ostium nequaquam sancti Lot invenire potuerunt. cf. etiam 5,27. epist. 8,11: Laban denique, qui per dominum non quaesivit, quia quaerebat idola, non invenit.

DE F U G A E T I N V E N T I O N E

5

ίο

15

30

25

οίκον „ουχ ευρεν" ή φησι Μωυσης „τά είδωλα" (Gen. 31, 33)· πλήρης γάρ πραγμάτων, ουκ δνειράτων χαί χενών φαντασμάτων ήν. οδδ' o? τυφλοί διάνοιαν Σοδομΐται σπουδάσαντες έκθυμως αίσχΰναι τους ιερούς χαι αμίαντους λόγους ευρον την ε?ς τοΰτ' άγουσαν όδόν, αλλ', ως φησι το λόγων, „παρελύθησαν ζητοΰντες την θύρα ν" (Gen. 19, 11), καίτοι γε έν κύκλω πάσαν την οίχίαν περιθέοντες χαί πάντα χινήσαντες λίθον προς έκπλήρωσιν της έκφυλου χαί άσεβους έπιθυμίας. ήδη τίνες χαί αντί πυλωρών βασιλείς έΟελήσαντες γενέσθαι χαί τό κάλλιστον έν βία), τάξιν, καταλυσαι ου μόνον της αδίκως έλπισθείσης εόπραγίας έσφάλησαν, άλλα χαί ήν έν χερσίν είχον έκβαλεΐν ήναγκάσθησαν. ίερωσύνης γαρ τους Κορέ θιασώτας όρεχθέντας * * * ó νόμος διαμαρτεΐν φησιν άμφοϊν (Num. 16). ωσπερ γαρ οό τά αυτά παίδες χαί άνδρες μανθάνουσιν, αλλ' έχατέροι των ηλικιών ε?σιν άρμόττουσαι διδασκαλίαι, ούτως πεφύκασιν είναι τίνες ahi παιδικοί ψυχαι καί έν σώμασι γεγηρακόσι χαί εμπαλιν τελειόταται έν άρτι άχμάζουσι καί ήβώσιν. οφλοιεν άν ουν εδήθειαν, δσοι μειζόνων ή κατά την εαυτών φυσιν έρώσιν, επειδή πάν το υπέρ δύναμιν έπιτάσει σφοδρότητας άπορρήττεται. και Φαραώ „ζητών άνελείν Μωυσήν" (Exod. 2, 15), τό προφητιχον γένος, ουδέποτε ευρήσει, καίτοι χαλεπον άκηκοώς κατ' αυτοΰ λόγον ως έπικεχειρηκότος καθελεΐν την σώματος άπασαν ήγεμονίαν δυσΐ προσβολαΐς· ων την μεν προτέραν έποιήσατο προς τον Αίγύπτιον τρόπον, δς έπετείχιζεν ήδονήν ψυχη — „πατάζας γάρ αυτόν" οδσία σποράδι „κατέχωσεν, άμμψ" (Exod. 2,12), του αδτοΰ νομίσας άμφότερα είναι τά δόγματα, καί ήδονήν ως πρώτον καί μέγιστον αγαθόν καί άτόμους ώς τών ολων άρχάς — , τήν δ' ετέραν (ibid. 13) προς τον κατακερματίζοντα τήν φυσιν τοΰ αγαθού χαί το μεν ψυχη, το δε σώματι, τό δε τοις έκτος

141

144

145

146

147

148

1 Μωσής codd. 5 παρεληλύθεισαν L 9 της] τοις Π 1 ut vid. άπεαφάλησαν coni. Mang. 11 θιασσο'τας G lacunam statuo et μή άρχουμένους τη νεωκόρων τάξει suppleo, Mang, post ίερωσΰνης add. χαί άρχής 15 ήβώσιν ex corr. Η 2 16 post δσοι add. χατά Η 1 17 (ίπορήττετοι (sic) G: άπορρήσσετβι Η (sed alterum ρ s. s. Η 3 , σσε ex corr.), D ν. infra (διορρήγνυται conicio), άπορρυήσεται coni. Mang. 18 Μωσην codd. 19. 20 έπιχειρηχότος Η 22 post σποράδι ras. in Η κατέχωσαν Η 1 24 ¿τόμους Η 2 (post a ras.): συντόμους G είσηγουμένου vid. add.

16—18 DK fol. 244 v τοΰ αότοΰ έ'/ τοΰ περί φυγής χα\ ευρέσεως: πάν τό υπέρ δΰναμιν ι ρ ν έπιτάσει σφοδροτήτος λ α π . . ρυειται (etiam supra ει evanidae litterae exstant).

PHILONIS

142 απονέμοντα,

όλόκληρον

γάρ αυτό βούλεται είναι,

τ ψ άρίστιο των έν

ή μ ι ν , διανοί(£ μ ό ν η , προσκεκληρωμένον καί μηδενί τ ω ν α ψ ύ χ ω ν έφαρ149 μόττον.

(27.)

ουδέ την άνίκητον άρετήν καί πικραινομένην έπί τ α ΐ ς

καταγελάστοις τ ω ν α ν θ ρ ώ π ω ν

σ π ο υ δ α ΐ ς , ονομα Θ ά μ α ρ ,

ó

διαπεμφθείς

έπί την ζήτησιν αότής ανευρίσκει | φ υ σ ι κ ώ τ α τ α · λέγεται γ ά ρ · „απέστειλε ρ. 568 Μ. δέ 'Ιούδας τον εριφον έν χ ε φ ί του ποιμένος τοΰ Ό δ ο λ λ α μ ί τ ο υ σθαι τον αρραβώνα παρά τ η ς γυναικός· και ο υ χ ευρεν αυτήν, δέ τους άνδρας τους έκ τοΰ τόπου*

ο υ χ ευρον, xal οί άνθρωποι

λέγουσι μ ή είναι ώ δ ε πόρνην. ποτε κ α τ α γ ε λ α σ θ ώ μ ε ν

πείρας.

καλλίστου

έπηρώτησε

καί α π ε σ τ ρ ά φ η οί έκ του τόπου 10

είπε δέ ' Ι ο ύ δ α ς · έ χ έ τ ω αυτά, αλλά μ ή

έ γ ώ μέν άπέσταλκα τον εριφον τούτον,

ο υ χ ευρηκας" ( G e n . 3 8 , 2 0 — 2 3 ) . 150 πους

άρραβώνά

κτήματος,

6

π ο ΰ έστιν ή πόρνη ή γενομένη έν

Αίνάν έπί τ η ς όδοΰ; καί ε ϊ π ο ν · ουκ ήν ένταΰθα πόρνη, προς Ί ο ύ δ α ν καί είπεν·

κομίσα-

τις

συ δε

ώ θ α υ μ α σ τ ή ς δοκιμασίας, ώ ίεροπρε-

έδωκεν

θεοσεβείας,

ώνητικώς

διά

τριών

δακτυλίου, ορμίσκου, ράβδου ( i b i d . 1 8 ) ,

έχουσα

ένεχύρων

διάνοια ή

τοΰ

συμβόλων, 15

βεβαιότητα καί π ί σ τ ι ν ,

είρμόν

καί άκολουθίαν λόγου προς βίον καί βίου προς λόγον, δρθήν καί άκλινή 151 παιδείαν, εδωκε,

ή λυσιτελές βασανίζει,

κεχρημένον

έπερείδεσθαι.

τις

δυνάμει,

ουν δόίαν ή

ή

τον

βάσανος;

αρραβώνα καθεΐναί

πλοΰτον ή υγείαν

τοΰτον εί καλώς τι

δέλεαρ

σώματος ή

όλκω τι τ ώ ν 20

όμοιοτρόπων, και γνώναι προς πότερα καθάπερ έπί πλάστιγγος ταλαντεύσει·

ροπή γάρ εί γένοιτο

πρός τι τ ο ύ τ ω ν ,

ó άρραβών ου βέβαιος,

άπέστειλεν ουν τον εριφον κομίσασθαι τον αρραβώνα π α ρ ά τ η ς γυναικός, oò

τοΰτο προηρημένος

152 κατέχειν

πάντως άπολαβεΐν,

έκείνη γένοιτο,

άλλ' ε ί

γενήσεται δέ π ό τ ε ;

ποτε

άναξία

τοΰ

ήνίκα άν τά διαφέροντα 25

«διαφόρων αντικαταλλάξηται, τ ώ ν γνησίων α γ α θ ώ ν τ ά νόθα π ρ ο τ ι μ ή σ α σ α · γνήσια μέν ουν ά γ α θ ά π ί σ τ ι ς , ειρμός καί ακολουθία λόγων προς εργα, παιδείας κανών δρθής, ως εμπαλιν κακά απιστία, το άνακόλουθον, άπαι15Β δευσία,

τ ά δέ ν ό θ α ,

I αύτώ Η 1 δαΐς G: σχηναϊς Η αί>τοΰ τοΰ ex LXX διά conicio, lin. 16 μένος G(ïP Mang.): coni. Cohn 27 έργα (-/ai έργων GH 1 29 τά]

δσα τ η ς

αλόγου

φοράς

άπγ|ώρηται.

ζητών ουν

βούλετ' Η τών Mang.: τώ G, τό Η 4 απου5. 6 άπέστειλεν 'Ιούδας L 6 alt. τοΰ codd. : οώτοϋ ν, conicio Όδολαμίτου Η 8 γε μόνη G 1 15 (δηλοΰσα) post ^άβδου add. μηνύουσα Mang., δοϋοα Cohn 24 προηρηπροηρημένου H a τοΰτον conicio άλλ' μαθεϊν vid. add. 26 άδιαφ δν σωμάτων τε όμοΰ και πραγμά-

I φέγγος] post φ ras. in Β 8 νοήΐΐβς το 5ν, δπερ προς Hoescbel 9 όργανον Mang.: δρδν codd. 10 φαντασιωθηναι Cohn: φαντασιασθηναι codd. I I γάρ ex Coisl. 43 et codice Oxon. Coll. Novi 143 Mang.: ουν AB Ιστιν] ήν Hoesch. νουν scripsi: ίοχύν codd. Μωσης codd. 12 *al θεόπτης secl. Cohn, xaì θεοπρόπος coniciebam αύτόν φααιν Β 13 θείοι D: om. codd. xal άαώματον D: om. codd. 15 άγαθόν D: om. codd. 16 των έλπιζομένων Hoesch. 18 γνωβτώς] εί s. s. Β, ίνα add. Richter όμως D : ¿μοίως codd. 19 θνητών Mang.: θνητώ codd. 20 των addidi

12—19. 158,2 D c fol. 44 r έκ του περί των μετονομαζομένων DR fol. 55 Τ του α&τοΰ έχ των μετονομαζομένων DH fol. 65" του αυτού : τον Μωυΐην φασιν ol θείοι χρηαμοί εις τον γνόφον είσελθεϊν, τήν διά πάντων έρευνήαβντα (διερευνήσαντα DR) το μόνον άγαθόν ίδεϊν μή ίσχΰσαι· έπειδήπερ ουδέν εΰρισχεν (ηϋρισκεν DR) οίιδέ έμφερη τινα ίδέαν (ίδείν DC DH) έν τω έλπιζομένφ προθέσεως τω μη πεφυκέναι όράσθαι το ¿ν (θεόν DR). postrema τω — 5ν olim in textu lin. G addebam, nunc ex p. 158,2 fltixisse verisimilius puto.

158

PHILONIS

των είς κατάληψιν έρχομένων,

εI και μή πάντα ήδη καταλαμβάνεται,

10 μόνου 8' ¿κείνου μή πεφυκότος όρασθαι. άνθρώποις άκατάληπτον,

καί τί θαυμαστόν, ε? το 3ν

όποτε και δ έν έκάστψ νους άγνωστος ήμΐν;

τις γαρ ψυχής οόσίαν ειδεν ; ής ή άδηλότης μυρίας έριδας σοφισταΐς έγέννησεν έναντίας είσηγουμένοις γνώμας ή καί δλοις γένεσιν άντιστα11 τούσας.

5

ήν ουν άκόλουθον το μηδ' ονομα κυριον έπιφημισθήναι δυνα-

σθαι τω οντι προς αλήθειαν.

ουχ δρας δτι φιλοπευστοΰντι τω

φήττβ, τί τοις περί τοΰ δνόματος αύτοΰ ζητοΰσιν άποκριτέον, „εγώ ειμι ó ων" (Exod. 3 , 1 4 ) ,

| προ- ρ. 580 Μ.

φησίν δτι

ισον τω εϊναι πέφυκα, οό λέγεσθαι.

12 τοΰ δέ μή παντάπασιν άμοιρήσαι τό των ανθρώπων γένος προσρήσεως 10 τοΰ αρίστου, δίδωσι καταχρήσθαι ώς αν δ ών ονόματι τοιουτω· „κύριος δ θεός" των τριών φύσεων, διδασκαλίας, τελειότητος, ασκήσεως, ών σύμβολα 'Αβραάμ, 'Ισαάκ, 'Ιακώβ

αναγράφεται,

„τούτο γάρ μου" φησίν

„δνομα αίώνιον" ώς δν έν τω καθ' ή μας αίωνι έξεταζόμενον, ουκ έν τφ προ αιώνος, „καί μνημόσυνον", οδ το πέρα μνήμης και νοήσεως ίστάμενον, 15 13 καί πάλιν „γενεαΐς" (ibid. 15), ου φόσεσιν αγενήτοις.

καταχρήσεως γάρ

όνόματος θείου δει τοις είς την θνητήν γένεσιν έλθοΰσιν, Γν', εΐ καί μή πράγματι,

δνόματι γοΰν προσερχόμενοι

δηλοΐ δέ καί λόγιον έκ προσώπου

αρίστφ

θεσπισθέν

τοΰ

κατ'

αυτό

των

περί τοΰ μηδενι δεδηλώσθαι το ονομα αυτοΰ κυριον.

3 άκατονόμαατον D

4 τ(ς γάρ D : έστι. τίς codd.

7 προς αλήθειαν a n t e a l t τ φ add. codd., om. D codd.

δτι om. D

«ίφαιρήσαι codd.

των D :

om. codd.

ών conicio

πέραν codd.

6 ών I ) :

τοι13 Ι α κ ώ β

14 αν I ) : om. codd.

16 καί πάλιν — άγενήτοις om. D

17 θνητήν D (Mang): ώνητην codd.

δίδωσι D

om. codd.

12 τελειότητος D : όσιότητος codd.

μου D : om. codd.

τοΰ D : oin.

1 0 άμοιρήσαι D (Mang.): καταχρήσθαι δ άκατονόμαστος

αν D (Hoesch.): έν codd.

καί ' Ι α κ ώ β codd.

5 ή fort. del.

11 αρρήτου coni. Mang.

καταχρήσασθαι D

ουτω Τ): τ ώ κυρίω codd.

ήγεμόνος

„ώφθην" φησί 20

8 τί om. D R D 2 c

9 feov τ ω ] είς ών τό DR

(Hoesch.): δίδωμι codd.

κοσμώνται.

όλων

D:

15 πέρα D :

κατά χρήαιν D

17. 18 έλθοΰσιν είμί καί πράγματι D

18 προαερυόμενοι D, προσχρώμενοι coni. Mang., προσεχόμενοι coni. Cohn

2 0 τό

s c r i p s i : τό ôv D R , ανθρώπων D c (fort, scrih. ανθρώπων τό), om. codd. ¿νόματι codd., όνομα τι Hoesch.

κόριον D (Hoesch.):

ονομα D :

-χυρίω codd.

2 0 . 1 5 9 , 1 ώφθην — αυτών και D : om. codd.

2—4

DC fol. 2 2 4 Γ τοΰ αότοΰ έκ τοΰ περί των μετονομασμένων

μαατόν . . . . 7—18

εϊδεν.

7—9

DC fol. 224·· τοΰ αύτοΰ

DR fol. 2 2 2 ν ;

τί θαυ-

pergit DC DR 1. c . : οί>χ δρας — λέγεσθαι.

έκ τοΰ περί των έν γενέσει ζ η τ η μ ά τ ω ν :

τ ω προφήτη τοις περί — κοσμούνται (sic). ad lin. 7 — 9 a l l a t u m : περί 8è τοΰ μηδενί—αύτοϊς.

φιλοπευστοΰντι

2 0 — 129,2 pergit DC DR post locum

DE MUTATIONE „προς 'Αβραάμ μου

xúptov

χαί 'Ισαάκ

ουκ

έδήλωσα

xaì ' Ι α κ ώ β αυτοίς"

μετατεθέντος έξης 3ν τοιούτος είη έδήλωσα α υ τ ο ΐ ς " , άλλα

NOMINUM θεός

ών αότών,

(Exod. 6 , 3 ) . λόγος·

159

„ονομά

καί το

τοΰ γαρ

ονομά

ύπερβατοΰ

μου το κυριον

το έν καταχρήαει δια τάς είρημενας αίτιας,

ουκ ουτω 14

5 μέντοι τδ ον άρρητον έστιν, ώ σ τ ' ούδέ αί όπηρετουμεναι δυνα'μεις κόριον ονομα ήμϊν λέγουσι·

μετά γοΰν την πάλην, ην όπερ κ τ ή σ ε ω ς αρετής ó

ασκητής έπάλαισε, φησί τ ψ άοράτω Ιπιστα'τη · „άνάγγειλόν μοι το ονομά σ ο υ " , ó δέ εΓπεν· „ίνα τί τοΰτο έρωτας το ονομά μ ο υ ; " ( G e n . 3 2 , 2 9 ) , x a ! ου μηνόει το ίδιον κα! κόριον.

άπόχρη γάρ σοι, φησίν,

10 κατά τάς έμάς ευφημίας, τά δέ γενητών σύμβολα, παρά

φύσεσιν

άφθάρτοις·

(3.)

μήτ'

οδν

διαπόρει,

ώφελείσθαι

δνόματα, εί το

μ η ζήτει των

όντων 15

πρεσβύτατον άρρητον, όποτε x a ì ó λόγος αότοΰ κυρίφ δνόματι ου ρητός ρ. 581 Μ. ήμϊν·

καί μην εί άρρητον,

καί | απερινόητον

το , , ώ φ θ η κύριος τ ω Α β ρ α ά μ " ( G e n . 1 7 , 1 ) 15 ώ ς έπιλάμποντος καί έπιφαινομένου

καί ά χ α τ ά λ η π τ ο ν λέγεσθαι

υπονοητέον

τοΰ παντός αιτίου —

ώστε ουχ

τίς γάρ αν-

θ ρ ώ π ε ι ο ς νους τό μέγεθος της φαντασίας ικανός έστι χ ω ρ ή σ α ι ; — ,

αλλ'

ώ ς μιας των περί αυτό δυνάμεων, τ η ς βασιλικής, προφαινομένης· ή γάρ κύριος πρόσρησις α ρ χ ή ς καί βασιλείας έ σ τ ί .

νους δε η μ ώ ν ήνίκα έ χ α λ - 16

δάιζε μ ε τ ε ω ρ ο λ ε σ χ ώ ν , τ ψ κ ό σ μ φ τάς δραστήριους ήν περιέπων δυνάμεις 20 ώ ς αίτιας• γενόμενος δέ μετανάστης από τοΰ Χαλδαϊκοΰ δόγματως εγνω ήνιοχούμενον καί κυβερνώμενον αότόν υπό ήγεμόνος, ου τ η ς αρχής φαντασίαν ελαβε.

διό λέγεται , , ώ φ θ η " ου το ον, άλλά κύριος· οίον έφάνη 17

2 xúptov D: om. codd., χύριος ex L X X Hoesch. 5 το Sv Α : ras. 3 litt. Β έστι Α οί)δ' Β ίηιηρετοΰσαι conicio 5. 6 (τό) χύριον ίνομα (αυτών) conicio 7 άρρήτω coni. Mang. έπιστάττ)] παλαιστή conicio (τ. § 44) 8 τοΰτο codd.: om. D 9 xal oû — xúpiov om. D eoi D : om. codd. ώφελεΐα&αι φησί DR 10 χατά Coisl. (ν. Mang.): xal AB, om. D ευφημίας D R : εόφημήσεις D c , ΰφηγήσεις codd., mg. D c γενητών Β 3 : γεννητών AB 1 11 μηδ' conicio, μή γοΰν coni. Cohn 12 πρεσβυτατον D (Mang.): πρεσβύτερον codd. xal D : om. codd. οϋ ^ητός] άρρητος D R 13 xal μένει άρρητος (άρρητος om. D R ) χαί άπερινόητος D χαί άκατάληπτον Seri psi: χαί άχατάληπτος D, om. codd. 15 πάντων conicio 16 (ταύτης) της conicio 17 αυτό Β (Mang.): αυτόν Α 19 τα χιίσμου τάς Mang., τάς έν τω χάσμω δραστήριους περιείπεν conicio περιέπων Mang.: περιιππεύων codd.

6 — 1 0 pergit D c D K I.e.: ουτω χαι'Ιαχώβ μετά την πάλην μαθείν έθέλων ήχουσεν(ήχουενDC) ha τί — εύφημίας. 11—13 De fol. 44ν, DRDH post locum ad p. 157,12 allatum: τι διαπορείς, εί — άχατάληπτος. Mang. falso fragmenturn, quod in D sequitur ex libro de praem. et poen. 6 (11 414,25—32 M.) depromptum, nostro libro inserendum esse conicit.

160

PHILONIS

δ βασιλεύς, έ£ αρχής μεν ών, ου πω δε τ η ψυχη όψιμαθής μεν,

ού

γνωριζόμενος, ή καί

μην είσάπαν αμαθής διετέλεσεν,

18 τήν έν τοις ουσιν αρχήν καΐ ήγεμονίαν.

άλλ'

έφαντασιώθη

φανείς δ' 6 άρχων ετι μάλλον

ευεργετεί τον ακροατήν χαί θεατήν φάσκων· „ έ γ ώ ε?μι θεός σός" ( G e n . 17, 1 ) .

τίνος γαρ, ειποιμ' (αν), oò θεός υπάρχεις τώνδε δσα εις γένεσιν

5

ήλθεν ; αλλά διδάξει μ ε ó υποφήτης αύτοΰ λόγος, δτι ου περί του κόσμου νυν λέγει, ου δημιουργός πάντως έστί καί θεός, άλλα 19 ψυχών, ας ου τής αυτής επιμελείας ήξίωκε. λέγεσθαι

κύριος

καί

δεσπότης,

των δ'

περί ανθρωπίνων

δικαιοΐ γαρ των μεν φαύλων

έν προκοπαΐς

καί

βελτιώσεσι

θεός, των δ' άριστων καί τελειότατων άμφότερον, κύριος δμοΰ καί θεός. 10 αυτικα γέ τοι έσχατον δρον

ασεβείας ίδρυσάμενος τόν Φαραώ

[κύριον

καί] θεον τούτου ουδέποτε προσεϊπεν εαυτόν, αλλά τον σοφόν Μωυσήν — λέγει γάρ·

„ίδου δίδωμί σε Οεόν Φ α ρ α ώ " ( E x o d . 7 , 1 ) — ,

20 ώνόμασε πολλαχοΰ τών υπ' αύτοΰ χρησθέντων·

κύριον

δέ

αδεται δέ τα τοιαύτα·

„τάδε λέγει κύριος" ( E x o d . 7 , 1 7 ) , καί έν άρχ·β· „ i λάλησε κύριος προς 15 Μωυσήν λέγων· έγώ κύριος, λάλησον Φαραώ βασιλεΐ Αιγύπτου, δσα έγώ 21 λαλώ προς σ έ " ( E x o d . 6 , 2 9 ) , τήν πόλιν,

καί Μωυσής πρός αυτόν·

„δταν

εξέλθω

έκπετάσω τάς χείρας προς κύριον, καί αί φωναί παύσονται,

καί ή χάλαζα

καί δ υετός ουκ

εσται·

ίνα γνως,

οιονεί πάσα ή σωματική καί γεώδης σύστασις,

δτι κυρίου ή

„καί

σύ",

γή,"

δ άγαλματο- 20

φορούμενος νους, „καί οι θεράποντες σου," οι κατά μέρος δορυφοροΰντες λογισμοί, 9,29. 30), 22 δεσπότην.

„έπίσταμα·. γάρ, δτι οόδέπω πεφόβησθε τον κύριον" ίσον τ ψ

oò τον

λεγόμενον

άλλως,

αλλά

τόν

(Exod.

όντως όντα

κύριος γαρ γενητος προς | άλήθειαν ουδείς, κδν άπό περάτων ρ. 582 Μ.

έπί πέρατα εόρύνας τήν ήγεμονίαν άνάψηται· μόνος δ' δ άγένητος άψευ- 25 δώς ήγεμών, ου τήν αρχήν δ δεδιώς καί καταπεπληγμένος αθλον

ώφε-

I. 2 (εί) καί όψιμαθής ήν, où conicio έφαντασιώθη Cohn: έφαντασιάα9η codd. 4 τόν] τήν Α άκροατήν καί om. Α 5 ά'ν addidi τών (del. δέ) conicio 7 post ού add. i A, ras. in Β 11 Ιδρυσάμενος] δ ex coir. Β I I . 12 κύριον καί secl. Mang. 14 χρισθέντων Α δέ] γε conicio 15 έν άρχη, sc. orationis dei] („κύριος Ικτισέν με άρχήν ¿δών αύτοΰ είς έργα αύτοΰ, προ τοΰ αίώνος έθεμελίωσέν με) έν ¿ρχη (Prov. 8, 22) coni. Mang. IG βασιλεΐ Φαραώ Β 17 Μωσης codd. 18 τάς χείρα« om. Β 19 ó om. Β κύριον Α 24 γεννητός codd. D (Ant. Mel.) 25 έπί codd. : είς D (Ant.) εύρύνας om. D R (Ant.) 24—26 DP fol. 130 (έ* τοδ περί τών μετονομασμένων) DR fol. 159 Γ τοΰ αύτοΰ DV ρ. 434 Φίλωνος Anton. Mel. II 21 col. 1063: κύριος γεννητός —ήγεμών.

DE MUTATIONE

NOMINUM

161

λιμώτατον αίρεται νουθεσία;, τδν δε δλίγωρον έκδέχεται πάντως οικτρός όλεθρος.

ούκοΰν κύριος αφρόνων έπιδέδεικται τον άρχοντος έπανατεινά- 23

μένος οίκεΐον φόβον, θεός δε βελτιούμενων γράφεται,

καθώς και νΰν·

„έγώ είμι θεός σος" ( G e n . 1 7 , 1 ) , „εγώ (ό) θεός σου, αυςάνου και πλη5 θύνου" ( G e n . 3 5 , 1 1 ) , έν δέκα λόγοις·

τελείων δε άμφότερον, κύριος όμοΰ και θεός, ώς

„έγώ κύριος ó θεός σου" ( E x o d . 2 0 , 2 ) καί

„κύριος ó θεός των πατέρων υ μ ώ ν " ( D e u t . 4 , 1 ) . φαΰλον ώ ς υπό κυρίου δεσπόζεσθαι,

έτέρωθι*

δίκαιοι γάρ τον μεν 24

Γν' εόλαβουμενος και στενών

έπι-

κρεμάμενον ε χ η τον δεσποτικών φόβον, τόν δέ προκόπτοντα ώς υπό θεοΰ 10 εόεργετεϊσθαι,

δπως ταΐς ευποιίαις τελειότατος

έφίκηται, τον δέ τέλειον

καί ήγεμονευεσθαι ώς υπό κυρίου καί ευεργετεϊσθαι ώς υπό θεοΰ· μένει γαρ ούτος είσάπαν άτρεπτος, θεοΰ.

έκεΐνος δέ πάντως έστίν άνθρωπος

δηλοΰται δε τοΰτο μάλισθ' ώς έπί Μωυσέως·

„ ή ευλογία ην ευλόγησε Μωυσής,

δια-

άνθρωπος θ ε ο ΰ "

„ α υ τ η " γάρ φησιν 25 (Deut. 3 3 , 1 ) .

ώ

15 παγκάλης καί ιεροπρεπούς άντιδόσεως αξιωθείς, θείας προνοίας άντιδοΰναι έαυτόν.

αλλά μή νομίσης τον αυτόν τρόπον άνθρωπόν τε γίνεσθαι καί 26

άνθρωπον θεοΰ· άνθρωπον μεν γάρ, θεοΰ ώς κτήμα· άνθρωπον δέ θεοΰ, ώς αυχημα καί ωφέλημα,

ει δή βούλει διανοίας κλήρον τον θεόν εχειν,

αυτός πρότερον γενοΰ κλήρος άςιόχρεως 20 χειροποίητους

αυτοΰ·

γενήση

καί έκουσίους απαντας νόμους έκφυγης.

δέ,

äv

τους

( 4 . ) αλλά γάρ 27

ουδ' εκείνο προσήκεν αγνοεΐν, δτι το „έγώ είμι θεός σ ο ς " ( G e n . 1 7 , 1 ) λέγεται καταχρηστικώς,

ού κυρίως,

το γάρ ον,

η

δν εστίν,

ουχί των

πρός τι* αότο γάρ έαυτοΰ πλήρες καί αυτό έαυτφ ίκανόν, και προ τής τοΰ

κόσμου

γενέσεως

καί

μετά

25 άτρεπτον γάρ καί άμετάβλητον,

την

γένεσιν

χρ^ζον

ετέρου

τοΰ το

παντός

έν

παράπαν

ωστε αυτοΰ μεν είναι τά πάντα, μηδενός δέ κυρίως αυτό.

όμοίω. ουδενός, 28

των δέ δυνά-

μεων, ας ετεινεν εις γένεσιν έπ' ευεργεσία τοΰ συσταθέντος, ένίας συμβέβηκε λέγεσθαι ώσανεί πρός τι, την βασιλικήν, την ευεργετικήν· λεύς γαρ τίνος καί ευεργετης τινός ετερου ρ. 583 Μ. ευεργετουμένου.

πάντως

βασιλευομένου

βασικαί

τούτων συγγενής lem καί | ή ποιητική δύναμις, ή κα- 29

31 λουμένη θεός· διά γάρ ταύτης τής δυνάμεως εθηκε τά πάντα ó γεννήσας

1 αίρεται scripsi: αίρεϊται codd. νουθεσία·; coni.Mang. 2 ¿φρένων Α: Αμφοτέρων Β 3 χαθά coni. Cohn 4 σος (xaì έτέρωθι) conicio ó äddidi 5 xaì θεός ¿μοΰ transpos. Β 6 δεχαλόγοις codi). έγώ—σου om. Β 7 ΰμών Hoesch.: ήμών codd. 13 ώς fort. del. Μωυσέος codd. 15 ¡σορρεποΰς Β 15. 16 άντιδόιεως, άξιωθήναι θείας προνοίας αυτόν conicio 18 δή Α: δέ Β 18. 19 διάνοια et αύτη conicio 24 (μένον) έν conicio 28 πρίί τι ώσανεί transpon. Mang. PhUoDie opera vol. III.

11

162

PHILONIS

καί τεχνιτεύσας πατήρ, ωστε τό „έγώ είμ-t θεός σο;" ίσον έστί τ ώ έγώ 30 ε?μι ποιητής και δημιουργός,

μεγίστη δέ δωρεά το αυτου λαχεΐν

τε'χτονος, ou καί σόμπας ó κόσμος ελαχε.

άρχι-

φαύλου μεν γαρ ψυχήν ου

διέπλασεν — έχθρόν γάρ θ ε φ κακία — , την δέ μέσην ου δι' έαυτοΰ μόνου κατά τον ίερώτατον Μωυσήν, έπειδή κηροΰ τρόπον έ'μελλεν αυτη 31 δέξασθαι κάλου τε καί αίσχροΰ διαφοράν.

5

διόπερ λέγεται· „ποιήσωμεν

άνθρωπον κατ' είκόνα ήμετέραν" (Gen. 1 , 2 6 ) , tv', ει μεν δέξεται φαυλον τύπον, έτερων φαίνηται δημιούργημα, εΐ δέ καλόν, αγαθών μόνων τεχνίτου. „έγώ είμι θεός σος,"

του των καλών καί

πάντως ουν σπουδαίος έκεΐνός έστιν, ψ φησιν·

ποιητοΰ μόνου λαχών

32 αμα μέντοι καί το πολλαχοΰ

άνευ συμπράξεως έτερων, ίο

κατασκευαζόμενον

διδάσκων, δτι μόνων αγαθών καί

σοφών

αυτφ

δημιουργός

πας ó θίασος την (τών) έκτος άφθονον κτήσιν εαυτόν 33 άλλά καί τών σαρκΐ φίλων ώλιγώρηκεν.

δόγμα έστιν. έκών

συνάγει ούτος δέ

αφγίρηται,

ευέκται μεν γάρ και σφριγώντες

άθληταί το δοΰλον έπιτετειχικότες ψ υ χ ή το σώμα, ωχροί δε και διερρυη- 15 κότες καί κατεσκελετευμένοι τρόπον τινά οί άπο παιδείας, ταίς ψυχικαϊς δυνάμεσι και τους σωματικούς τόνους προσκεκληρωκότες καί, εί δει ταληθές ε?πεΐν, εις !ν είδος το της ψυχής αναλυθεντες και ασώματοι διάνοιαι 34 γεγονότες.

φθείρεται ουν είκότως το γεώδες καί καταλύεται, δταν δλος

δι' δλων ó νους ευαρεστεΐν προέληται θ ε φ · καί

μόλις

ευρισκόμενον,

χρησθέν έπί του Έ ν ώ χ

πλην

ουκ

λόγιον τόδε·

35 καί ούχ ευρίσκετο" ( G e n . 5, 24).

σπάνιον δέ καί τό γένος 20

αδύνατον

γενέσθαι,

„ευηρέστησε

που γαρ ($ν)

δηλοΐ

δέ Έ ν ώ χ

δέ τό

τω θεφ,

σκεψάμενός τις εύροι

τάγαθόν τοΰτο; ποια πελάγη διαβαλών; (προς) τίνας νήσους, τίνας ήπεί36 ρους έλθών;

παρά βαρβάροις ή παρ' Έ λ λ η σ ι ν ;

τών φιλοσοφία τετελεσμένων είσί τίνες,

ή ουχί καί μέχρι νυν 25

ο"ί λεγουσιν

ανύπαρκτον

είναι

σοφίαν, έπειδή καί τόν σοφόν; μηδένα γάρ απ' αρχής ανθρώπων γενέ2 δημιουργός (σός) conicio

(τοΰ) αότοΰ conicio

3 φαύλην coni. Mang.

5 μόνον Hoesch. αυτη scripsi : αύτη codd. 7 δέςεται Β, ex corr. A : όέςηται prius Α, δέξαιτο conicio 9 μόνον Hoesch. έστιν έκεΤνος Β 10 μόνου (θεοδ) *el (τούτου) μόνου conicio 11 άτώ Β εισάγει coni. Mang. 12 μόνων (τών) conicio οδτος] τούτων conicio 13 τών έκτος άφθονον Markland : έκ τοΰ ¿φθόνου codd. 15 άθληταί (οί) conicio alterum τό vid. seel. 18 διάνοιαι M a n g . : διανοία codd. 19 καταλύεται Mang.: κατακλύζεται codd. 20 καί vid. del. 2 3 âv addidi 23. 24 εδροι (corr. ex εδρη) τάγαθόν A: εδροιτ' άγαθόν Β, εδρη τό άγιθόν y 24 διαλαβών Α προς add. Mang., sed fort. lin. 25 έπελθών leg. 26 Stoici: Zeller III 1 p. 253. 254. vol. I

27-263,2

T)C f „ | . 4Gv ( p o s t locum ad

p. 247, 12 allatum) D R fol. 24r τοΰ αότοΰ περί γενέσεως "Λβελ et fol. 67»

(post

DE M U T A T I O N E

NOMINUM

163

σεως άχρι τοΰ παρόντος βίου κατά το παντελες ανυπαίτιον

νομισθήναι·

καί γαρ αδύνατον είναι θνητψ σώματι ένδεδεμένον είσάπαν εδδαιμονήσαι. ρ. 584 Μ. ταύτα δ' ε? μέν ¿ ρ 9 ω ς | λέγεται, σκεψόμεθα έν καιρώ · θήσαντες τω λογίφ φήσομεν,

οτι

εστι

μεν

υπαρκτόν

νυνι δ' άκολου- 37 πράγμα

σοφία,

5 εστι δέ και ó έραστής αυτής, σοφός, υπάρχων δέ δμως ή μ δ ς τους φαύλους διαλέληθεν αγαθόν γάρ οδκ έθέλει κακφ συνέρχεσθαι. λέγεται· „ουχ ευρι'σκετο" ó εδαρεστήσας τρόπος τω θ ε ψ , υπαρκτός μέν ών, άποκρυπτόμενος δέ και

δια τούτο 3 8

ώς 3ν δήπου

την εις ταδτο σύνοδον ημών

άποδιδράσκων, έπειδή και μετατεθήναι λέγεται, το δ' έστί

μεταναστηναι

ίο καί μετοικίαν στείλασθαι την από θνητοΰ βίου προς τδν άθάνατον. ( 5 . ) Ούτοι μεν δη την ενθεον μανίαν μανέντες έξηγριώθησαν, £τεροι 39 δ' είσίν οί της τιθασοΰ καί ήμερου σοφίας έταΐροι.

τούτοις

καί

βεια διαφερόντως ασκείται καί τά ανθρώπεια ουχ υπεροραται. δ' οί χ ρ η σ μ ο ί ,

έν

οις

λέγεται

15 „εδαρέστει ένώπιον έμοΰ"

τω 'Αβραάμ

(Gen. 17, 1),

άλλα και τοις έμοϊς εργοις παρ' Ιμοί κριτή,

μάρτυρες

έκ προσώπου τοΰ

τοΰτο δ' έστί

μη

ευσέ-

έμοί

θεοΰ* μόνφ,

ώς έφόρφ καί έπισκόπφ.

τιμών γάρ γονείς ή πένητας έλεών ή φίλους εδεργετών ή πατρίδος υπερ- 4 0 ασπίζων ή τών κοινών προς απαντας ανθρώπους δικαίων έπιμελούμενος ευαρεστησεις μεν πάντως τοις χρωμένοις, θεοΰ δ' ένώπιον ευαρεστήσεις · 20 άκοιμήτω γαρ δφθαλμω βλέπει πάντα κα'ι τά σπουδαία χάριτι έςαφετω προς έαυτον καλεί καί αποδέχεται, ταδτον άποδηλώσει φάσκων· καί προστίθησιν τήν

πραγματικήν

25 α υ τ ο ΰ " ·

τοιγάρτοι καί ó ασκητής εδχόμενος 41

„ό θεός, φ εύηρέστησαν

„ένώπιον αότοΰ" διαφοράν τοΰ

(Gen. „θεω"

το μεν γάρ αμφότερα περιέχει,

48, 15), ευαρεστεϊν

οί πατέρες μου"

χάριν

τοΰ

προς το

το δε θάτερον

γνώναί

„ένώπιον

μόνον,

ουτω 4 2

1 εΰρεθήναι conicio (cf. D) 2 συνδεδεμένον D R fol. 24 4 σοφόν D 5 δέ om. H G oòx έθέλει D: où θέλει codd., oi φιλεϊ coni. Mang. 12 τιθασσοΰ codd. 15 εύαρέστει D: εύαρεστήσει AB, in εύαρεστήση corr. Η, εΰαρεστήσεις ν τουτέατι D έμοί μονοί 1): μο'να» έμοί AB μόνον Mang. ex CantaWrigiensi Coll. S. Trin. B. 9. G 17 έλεών om. D 18 παντός I) 19 εύαρεατήαει; D : εύαρεατεϊς codd. δέ D είιαρεατήσεις 1): εΰαρεστεϊς codd. 25 περιέχει Mang. : παρέχει codd. locum ad vol. I 1. c. allatum): ¿δυνατόν áit' άρχής . . . . ¿νυπαίτιον ε&ρεΐν θνητψ σώματι ένδεδεμένον. 4—6 D R fol. 77r του αύτοΟ έ* τών μετονομαζομένων : itti μέν — συνέρχεσθαι. 14—20 Ι>Ρ fol. 305 ν (post verba κοινιονικόν xal ou μονωτιχόν ζψον ó άνθρωπος ad nostrum li bruin relata; v. Harris p. 105. 92. eadem praecedunt in P R ) 1>R fol. 253 v τοΰ αύτοϋ: τιΰ Αβραάμ εϊρηται έκ προσώπου—πάντα, pergunt ρ. 164,2. 17—19 cf. ad p. 116,18. 11*

164

PHILONIS

καί Μωυσής έν τοις προτρεπτικοί? παραινεί λέγων· „το ευα'ρεστον ποιήσεις ένώπιον κυρίου του θεου σου" ( D e u t . 1 2 , 2 8 ) , οίον τοιαύτα πράττε, α γενήαεται έπα'ςια του φανήναι Osto καί απερ ιδών άποδέξεται· ταύτα 43 δε

καί

είς

τους

όμοιους

εΐωθε

χωρεΐν.

σκηνήν δυσι περιβόλων όρίοις συνύφαινε, ο πω ς διακρίνηται των εΐαω

εντεύθεν

ορμηθείς

την τε

μέσον άμφοΤν κάλυμμα θείς,

5

τά εςω ( E x o d . 2 6 , 3 3 ) , καί την νομοφυλα-

κίδα ίεράν κιβωτών ενδοθεν καί εξωθεν έχρυσωσε

(Exod. 2 5 , 1 0 ) ,

τ(ό μεγάλω ίερεΐ διττάς άνέδωκε στολάς, την μεν λινην ένδον, την 44 ποικίλην εςω μετά του ποδήρους ( E x o d . 2 8 , 4 . Lev. 6 , 1 0 ) .

καί δε

ταΰτα γαρ

καί τά τοιαύτα σύμβολα ψυχής έστι καί τοις είσω προς θεόν άγνευουσης 10 καί [έν] τοις έ'ςω προς τον αίσθητον κόσμον ευστόχως ουν έκεΐνο προς τον τοις

νίκητηρίοις

αναδεΐσθαι

παλαιστήν

στεφάνοις.

το

καί

βίον καθαρευούσης,

νικηφόρον έ λ έ χ θ η γαρ

έπ'

μέλλοντα

αυτω | κήρυγμα ρ. 585 Μ.

τοιούτον έστι· „ΐσχυσας μετά θεοΰ καί μετά ανθρώπων δυνατός" (Gen. 45 3 2 , 2 8 ) .

το γαρ καθ' έκατέραν τάςιν ευδοκιμήσαι,

άγένητον καί την προς το γενόμενον, δει τάληθές

είπεΐν,

κόσμου και θεου

καί την προς το 15

ού μικρας έστι διανοι'ας, αλλ', εί μεθορίου·

συνόλως τε προσήκει

τον αστεϊον οπαδόν είναι θεου* μέλει γάρ τ ω πάντων ήγεμόνι και πατρί 46 τοΰ γενομένου,

τίς γάρ ουκ οΐδεν, οτι καί προ της του κόσμου γενε-

ί Μωοής codd. 3 ä φανηναι θεώ γενήαεται έπάζια I) R 4 και τοις χρωμένοις εΐωθεν άρέσκειν conicio (cf. § 40), τοις efocu και εςω ¿μοίως είωθε καθαρεύειν c¿ni. Mang., καί έκτος δμοίως ειωθε χωρεΐν coni. Cohn 10 τοίς ex της corr. Β 11 έν sechisi 12 κάκεϊνο conicio 13 αυτό Β, αυτού Cohn 14 ηίκησας Β δυνατός Α2 : δυνατώς Α1, δυνατός εΐ Β, sed ο et ει ex corr. 15 τό καθ' έκάτερον φηαίν ÜH τάξιν] άςίαν D (om. Ι) Η ) καί την προς] τήν τε προς ])Μ D," I) L D11 15. 16 τό άγένητον καί om. D p 16 άγέννητον 1 L II" γενόμενον D P D 2 k : γεννώμενο-; codd., e corr. 1)2U> γεγεννημένον I > Π , L , γεγενημένον I)M hH 16. 17 εί —ειπείν om Π 3 " 17 θεοΰ om. I'i K D,1-· μεθορίου συνόλως τε D S R , μεθόριον συνόλως τε D p : μεθόριον ουσαν (μεθορίου ούσης man. recentissima in Λ, coni. Hoesch.) ό'λως τε AB, μεθόριον καί καθόλου I>Μ I),111)1' Ι>Μ 18 όπαδον] σπουδαίον D^DLΙ) Η , καί βπουδαϊον Ι)Μ είναι] έστιν 1)1* μέλλει ΑΙ)" 0'Μ),ΙΊ)Η γάρ I): 8è codd. πατρί] περί Ι)Μ I),R l) L li) γινομένου I), " I ) , γ ε γ ε ν η μένου DM

2. 3 pergunt D P D R τοιαύτα ούν πράττε — άποδέξεται. pergunt lin. 15. 15—165,3 1)Μ fol. 22r I ) l fol. 28·· et 59 coni. Cohn 30 τυγχάνοι Δ

202

PHILONIS

αότόν, αόξήσω αυτόν, π λ η θ ύ ν ω , δώδεκα έ'θνη γεννήσει" ( i b i d . 2 0 ) , τον κυκλον καί τον χορον ά π α ν τ α των σοφιστικών π ρ ο π α ι δ ε υ μ ά τ ω ν .

„ τ η ν δέ

διαθήκην μου στήσω προς Ι σ α ά κ " ( i b i d . 2 1 ) , tv' έκατέρας αρετής το ανθρώπων

μεταποιήται

γένος,

διδακτής

τε

καί αυτομαθοΰς,

το

μεν

άσθενέστερον διδασκόμενης, έτοιμης δέ το έρρωμένον. 264

(46.)

5

„ Ε ι ς δέ τόν καιρόν τούτον τέξεταί σοι",

χαράν (ibid.).

ποίον, ώ θ α υ μ α σ ι ώ τ α τ ε ,

γενέσεως άδεικτον

μόνον;

ó γάρ

δεικνύεις καιρόν;

265 φύσεων, ζ ψ ω ν όμοΰ καί φυτών απάντων, καί μ ή

ή

σοφία

ή τόν

α λ η θ ή ς αυτός (áv) είη καιρός,

τολή των δλων, ή ευπραξία καί ευκαιρία γης,

είπείν τοις άποδεδρακόσι

φησιν,

τον

υπέρ

„άφέστηκεν

ó δέ κύριος έν ή μ ΐ ν " ( N u m . 1 4 , 9 ) .

των

μεταξύ

δθεν καί Μ ω υ σ ή ς έθα'ρρησεν 10

θέλουαι

πόλεμον προς τους άντιτεταγμένους·

οόρανοΰ,

υπό ανα-

αρετής

άρασθαι

δ καιρός ά π '

αυτών,

μόνον γάρ ούκ ά ν π κ ρ υ ς ομολογεί

τον θεον καιρόν, δς παντός μέν άσεβους μακράν άφέστηκεν, άρετώσαις 266 δ' έ μ π ε ρ ι π α τ ε ΐ ψ υ χ α ΐ ς .

„ π ε ρ ι π α τ ή σ ω " γάρ φησιν „έν ύμΤν, καί έ'σομαι 15

υμών θ ε ό ς " ( L e v . 2 6 , 1 2 ) .

oí δέ τάς ώρας

τοΰ

έτους καιρούς είναι

λέγοντες ου κυρίως κ α τ α χ ρ ώ ν τ α ι τοις δνόμασιν, άτε μ ή πάνυ | τάς φύσεις ρ. 619 Μ. τών π ρ α γ μ ά τ ω ν ήκριβωκότες, άλλά πολλού τοΰ είκη 2C7

(47.)

Έπιτείνων

μετέχοντες.

δέ το κάλλος του γεννωμένου φησίν αυτό ,,έν

τ ω ένιαυτψ τ ω έ τ έ ρ φ " ( G e n . 1 7 , 2 1 ) γεννηθήσεσθαι, οό (το) τοΰ χρόνου μηνυων διάστημα, αναμετρείται

περιόδοις,

ο ταΐς σεληνιακαΐς ή ήλιακαΐς

άλλά το εκτοπον καί ξένον καί καινον όντως,

ετερον τ ώ ν δρωμένων καί α ι σ θ η τ ώ ν , ζόμενον,

ένιαυτόν Ιτερον 20

έν άσωμάτοις

δπερ το χρόνου παράδειγμα

αΙών δέ άναγράφεται τοΰ νοητού

βίος

καί νοητοΐς έςετα-

καί άρχέτυπον ε ι λ η χ ε ν , κόσμου,

ώ ς αισθητού

αΙωνα. χρόνος. 25

268 έν ω ένιαυτψ καί „τήν έκατοστεύουσαν ευρίσκει κριθή ν " ( G e n . 2 6 , 1 2 ) ó τάς

θεοΰ

χάριτας

έπΐ γενέσει

πλειόνων

269 πλείστοι τών έπαξίων τ υ χ ε ΐ ν μεταλάβωσιν.

σπείρας α γ α θ ώ ν , άλλά

γάρ

τω

Tv'

ώς

σπείραντι

καί θερίζειν έ'θος· ó δ' έσπειρε μέν έπιδεικνυμενος τήν έ χ θ ρ ά ν φθόνου καί κακίας άρετήν, εύρείν δέ, άλλ' ου θερίσαι λέγεται·

1 (καί) π λ η θ ύ ν ω c o n i . Mang. τ ώ έρρωμένω Β codd.

είκαίοο coni. M a n g . Mang.

5 αυτομαθοδς òè το έρρωμενέστερον c o n i . M a n g ,

8 äv a d d i d i 11 άποδεδειλιακόαι

2 5 cf. a d p . 3 8 , 1 5 .

coni. M a n g .

19 αότόν coni. C o h n

25 ώς] ώς xal Mang.

ó γάρ σ τ ά χ υ ν 30

9 κ α ί ] και ή Β

10 Μ ω ο η ;

1 8 πολλού om. Β 21 τό a d d i d i

δ] δς c o n i .

DE M U T A T I O N E NOMINÜM

203

άδρότερον των ευεργεσιών καί πλήρη πεποιηκώς ίτερος ήν,

δς εότρε-

πισάμενος καί έτοιμασάμενος έλπίδας μείζους καί πλείους δωρεάς προυΟηκε τοις ζητουσιν ε?ς ευρεσιν. (48.)

T è δέ „συνετέλεσε λαλών πρός αυτόν" ( G e n . 1 7 , 2 2 ) ϊσον 270

5 ΙστΙ τ ψ τον άκροατην αυτόν ¿τελείωσε κενόν οντα σοφίας πρότερον και αθανάτων λόγων έπλήρωσεν.

έπεί δέ τέλειος ó μ α δ η τ η ς έγένετο, „άνέβη

' κύριος από Α β ρ α ά μ " ( i b i d . ) δηλών, οδχ δτι διεζευχθη — φύσει γαρ θεοΰ δπαδος ó σοφός — , άλλα το έκουσιον τοΰ μαδητοΰ

βουλόμενος

παραστήσαι, Γν', δπερ εμαΟε, μηκέτι Ιφεστωτος τοΰ διδάσκοντος χ ω ρ ί ς 10 ανάγκης αυτός έπιδεικνυμενος, έθελουργψ και αυτοκελευστψ χρώμενος,

ένεργή δι' έαυτοΰ.

δίδωσι

γάρ δ διδάσκαλος

τω

προθυμία μαθόντι

τόπον πρός τήν άνευ υποβολής έκουσιον μελέτην, άληστου μνήμης έ γ χ α ράττων βεβαιότατον είδος.

1 εόεργεσιών] συνήθων conicio conicio

δς s c r i p s i :

9 όπερ M a n g . : ωοπερ codd.

ό codd.

7 (φησί) κύριος

Φ Ι Λ Ω Ν Ο Σ Π Ε Ρ Ι

T O T

Θ Ε Ο Π Ε Μ Π Τ Ο Ϊ Σ

Τ Ο Υ Σ

1

(1.) Ή

Ο Ν Ε1Ρ Ο ϊ

Ε Ι Ν Α Ι

Σ

μεν πρδ ταύτης γραφή περιείχε των Οεοπεμπτων

ονείρων I ρ. 620 Μ.

τους κατά το πρώτον είδος ταττομένους, έφ' ου το θείον έλέγομεν κατά την ιδίαν έπιβολήν τάς έν τοις 5πνοις έπιπέμπειν φαντασίας, 2

τερον δ' είδος,

έν ω

ó ημέτερος

βα'νειν καί προγινώσκειν τι τών μελλόντων, είδει τ φ

σημαινομένψ το φανεν έπΐ

ένυπνιάσ&η·

δεύ-

νους τ ω των δλων συγκινούμενος ες

έαυτοΰ κατέχεσ&αί τε καί θεοφορεΐσθαι δοκεΐ, ώ ς

3

έν ταύτιη

δ ' , ώ ς S.V οίον τε ή , δηλώσομεν τους έφαρμόττοντας τψ δευτέρψ.

της

ικανός είναι προλαμ-

οναρ δ' έστί πρώτον οίκείον ουρανού κλίμακος τόδε·

και ίδου κλϊμαξ ¿στηριγμένη έν τ η γ η ,

„και

ής ή κεφαλή αφι-

κνεΐτο εις τόν ουρανόν, καί οί άγγελοι του θεοΰ άνέβαινον καί κατέβαινον έπ'

αυτής·

ó δέ κύριος έπεστήρικτο έ π '

Φίλωνος MAG: om. FHP μέν ούν GFHP

δ

αυτής·

καί ε ί π ε ν

έγώ

ίο

είμι ó

τους όνείρους thai transpos. F 1 μεν MA: τών θεοπέμπτων όνείρων hic habet MA : post ταττομένους

transpos. (τών om. Ρ) GFHP 3 ΰποβολήν F, έπιβουλήν Ρ 2 4 δέ GFP áv om. L δηλώσωμεν A έφαρμόττοντας MA: Εφαρμόζοντας ceteri 5 χαθεύδεις, σοι δώσω αότην χαί τ φ σπέρμα σου

ώς ή άμμος της γης,

σπέρματί σοο, χαί εσται τδ

χαί

πλατονθήσεται έπΐ

θάλασσαν

χαί λίβα χαί βορρδν χαί ανατολάς · χαί ένεολογηθήσονται έν σοΙ πδσαι 5 αί φυλαί της γης χαί (έν) τ φ σπέρματί σοο.

χαί Ih où έγώ μετά σοο,

διαφολάσσων σε έν τ η όδω πάση, η άν πορεοδης·

χαί αποστρέψω σε

εις την γήν ταύτην, δτι oò μ ή σε έγχαταλίπω, 2ως τοΰ ποιήσαί μ ε πάντα ρ. 621 Μ. δσα έλάλησα σοι" ( G e n . 2 8 , 1 2 — 1 5 ) . | προχατασχεοή δ' έστί της φαντα σία ς αναγκαία, ίο δηλούμενα

ην

οπό της φαντασίας χαταλαβεΐν.

„και έ ξ ή λ θ ε " φησίν

4

άχριβώσαντες εύμαρώς ισως δονησόμεθα χαί τά τις

οδν ή

προχατασχεοή;

„'Ιακώβ από τοΰ φρέατος τοΰ 2ρχοο και έπορεόθη

εις Χαρράν, χαί απήντησε τ ό π ω · εδο γαρ ó ήλιος· χαί ελαβεν άπο των λίθων τοΰ τόποο χαί ε θ η χ ε προς κεφαλής αδτοΰ, και έ χ ο ι μ ή θ η έν τ φ τόπφ έ χ ε ί ν φ " ( i b i d . 1 0 . 1 1 ) · χάπειτ' ευθύς έστι τό οναρ.

οδχοΰν άξιον

5

15 έν αρχή ταοτί τρία διαπορήσαι· εν μεν τι το τοΰ 3ρχοο φρέαρ χαί δια τί

ούτως ώνομάσθη,

δεύτερον δέ τις ή

Χαρράν χαί δια τ ί από τοΰ

λεχθέντος φρέατος έξελθών είς Χαρράν ερχεται ευθύς, τρίτον τις ó τόπος χαί διά τί, 2ταν γένηται χατ' αδτόν, δ μεν ήλιος δόεται, αυτός δέ κοιμάται. 20

(2.)

Σκοπώμεν

οδν αδτίχα το πρώτον,

έμοί τοίνον δοχεΐ σύμ-

6

βολον είναι τό φρέαρ έ π ι σ τ ή μ η ς · oò γάρ έστιν έπιπόλαιος αδτής ή φύσις, I 'Αβραάμ fere scribunt HP toó MAG, s. s. H : om. F P ¿ MAH 2 : om. GFPH 1 ή γη MA: την γήν ceteri 2 ής] η AF aW)v MA: om. ceteri 3 ή άμμος MA: χοΰ; ceteri (& s. s. H 2 ) 3—5 xat— σου om. A 3 πλατονθήσεται Mang. (cf. § 176): πληθυνθήσεται HP, πληθυνθήσονται MGF 4 λίβα xal ante άνατολάς transp. M λίβαν F εύλογη&ήσονται G 5 φυλαί Μ: αυγγένειαι ceteri έν addidi post σοο rep. xat εσται — γης ex lin. 2. 3 Μ μετά σο« om. MA C διαφυλάσσω MA σε s. s. H Αποστρέψω MA: έπιστρέψω ceteri 7 έγχαταλείπω GL 8 ίσα MA: â ceteri δέ έστι MAP 9 ίσως om. G 10 χαταλαβεΐν MA: χαταλαμβάνειν ceteri I I prius τοΰ om. FPH 1 alteram του s. s. H 2 P 2 , om. F 12 άπήντησεν έν τόπω GFHP έδυ γαρ MA (cf. § 72): xal ηΰλίσθη έχει, ί τ ι είσήλθεν ceteri 13 χεφαλήν FI αότοό ν 14 χαπειτα G εόδός ΜΑ: εύθέως ceteri έστι] έπΐ G, έπεται conicio 15 ταυτί τρία ΜΑ: τρία ταύτα ceteri τό ΜΑ, S.S. G»H 2 : om. G 1 FPH 1 post δρχοο add. τό Ρ 2 17 λεχθέντος ΜΑ: προλεχθέντος ceteri έξελθών hic habet MA: post έρχεται transpos. GFHP εδθός GFHP: om. MA 18 κατ' α&τοδ F δόηται GP 20 τό] και τό Α τοίνον om. ΜΑ 21 sqq. cf. Orig. Contra Geis. IV 44 p. 537 (Siegfried, Philo von Alex. p. 356). bras, de Isaac 4,21.

Am-

206 αλλά

PHILONIS πάνυ

βα&εΐα·

κρυπτεσθαι φιλεΐ· ανευρίσκεται,

οδδ'

έν φανερώ πρόκειται,

οδδέ ραδίως,

αλλ'

έν άφανεΐ που

αλλά μετά πολλών πόνων καί

καί ταΰτ' oò μόνον έπί των μεγάλα και αμύθητα

7 θεωρήματα έχουσών,

μόλις οσα

αλλά καί έπί των ευτελεστάτων θεωρείται,

ήν

γοΰν ν

καί

δεόντως οδν εις αίσθησιν

καθά

και

ó πάππος

αύτοΰ

λέγεται γάρ· „ α π ή λ θ ε κύριος, ώ ς έπαύσατο λαλών

τ φ 'Αβραάμ, και ' Α β ρ α ά μ άπέστρεψεν εις τον τόπον α ύ τ ο ΰ " ( G e n . 1 8 , 3 3 ) · δι' ου συνάγεται τό λόγοις τοιούτοις έντυγχάνειν ίεροΐς, δλων

θεός

71 τάς d m έλθεΐν

άπήλλακται,

των μ ε θ ' ε?ς

τον

μηκέτι τάς άφ' αυτοΰ τείνων φαντασίας,

αυτόν δυνάμεων,

τόπον,

αλλ'

5

ων ó προ των αλλά

υπερφυέστατα δ' έ'χει το μ ή φάναι

άπαντήσαι

τόπφ·

έκουσιον

μεν

γάρ

το

ερχεσθαι, τό δ' άπαντδν πολλάκις άκουσιον, Γν' έξαπιναίως ó θείος λόγος 10 έπιφαινόμενος άπροσδόκητον χαράν έλπίδος δοιπορεΐν μέλλων προτεινη. συνάντησιν

του θ ε ο ύ "

μείζονα

( 1 3 . ) Την δ'

αίτίαν έπιφέρει,

φησιν „ό ή λ ι ο ς " ( G e n . 2 8 , 1 1 ) , αοράτου τοΰί)1 δέ

καί

μεγίστου θεοΰ

ψυχη

συνο-

καί γάρ Μ ω υ σ ή ς ,,έξάγει τον λαον εις την

(Exod. 1 9 , 1 7 ) ,

σαφώς

άοράτως προς τάς ποθουσας ψυχάς έντυχειν 72

έρημη

είδώς

έρχόμενον

αυτόν

αύτψ.

δι' ήν τ ό π φ υ π ή ν τ η σ ε ν

ούχ ó φαινόμενος

περκρεγγέστατον

και

ούτος,

Βεδυ"

γάρ 15

άλλα το τοΰ

περιαυγέστατον

φως.

δταν μεν έπιλάμψη Öiavoicf, τά δεύτερα λόγων δύεται φέγγη, πολυ

μάλλον οί αισθητοί

73 χωρήσΐβ,

πάντ'

εύθυς

τόποι άνίσχει

πάντες καί

έπισκιάζονται·

ανατέλλει,

δταν

δ'

μή θαυμάσης

έτέρωσε δέ,

εΐ ó 20

ήλιος κατά τους της αλληγορίας κανόνας έξομοιοΰται τ ω πατρί καί ήγεμόνι των σ υ μ π ά ν τ ω ν δόξιο νενόμισται,

θειί> γάρ δμοιον προς άλήθειαν μέν οόδέν,

δυο μόνα έστίν,

74 άόρατον, όρατόν δέ ήλιος, έν

έτέροις

ειπών·

άόρατόν τε καί

τήν | μέν

„έποίησεν δ θ ε ό ς

οδν ψ υ χ ή ς

όρατόν,

ψυχή

έμφέρειαν

τόν άνθρωπον, κατ'

3 δέ μέν

δεδήλωκεν ρ. 632 Μ.

εικόνα θ ε ο ΰ 25

έποίησεν α δ τ ό ν " ( G e n . 1 , 2 7 ) , καί έν τ φ κατά άνδροφόνων τεθέντι ν ό μ φ πάλιν·

„ 6 έ κ χ έ ω ν αΓμα άνθρώπου άντί τοΰ αΓματος αυτοΰ έ κ χ υ θ ή σ ε τ α ι ,

1 prius xat om. Turn. αλειπτον G 2 xaì τρόπον ¿κατ^γώνιατον GHP ¡>ά (om. μην) Ρ έκφύοντες ΜΑΗ 3 δ' ΜΑΗ 2 Ρ 2 : OÍD. G F H ' P 1 4 άπήλθεν 6 κύριος GFHP 6 ιερείς L 1 πρό] πατήρ coni. Cohn Ί άπ αύτοΰ ΜΑ 8 μεθ' έαυτών G, μεθ' αότήν Turn. δέ GFHP 9 τόν om. G άλλά GFHP ΰπαντηααι ν 10 όπαντάν GFHP 11 άποφαινόμενος HP 1 11. 12 μέλλων συνοδοιπορεϊν F 12 την om. GFHP 15 δέ GFHP 18 τούτο GFHP έπιλα'μψει I, τά δεύτερα om. G τών λόγων Ρ πολλοί AGF (corr. Hoescb. in mg. A) 19 έτέρως FHP 20 si om. A (add. Hoesch.) 21 τη; om. GFHP έξομοιοϋνται A 24 6 ήλιος F 26 έποίηαεν αύτόν om. ΜΑ τίθεται H (sed prius ι in ras.) Ρ 1

τεθέντι MF: ταθέντι A, τιθέντι GP»,

221

DE SOMNIIS L I B E R I 2τι έν είκόνι θεοΰ έποίησα τον άνθρωπον" (Gen. 9 , 6 ) , δια

συμβόλων

μεμήνυκε.

την δέ ήλιου

ράδιον δέ χαί άλλωί έξ έπιλογισμοΰ τοΰτο 75

κατιδεΐν, έπειδή πρώτον μεν ó θεός φως έστι — „κύριος γάρ φωτισμός μου χαί ,σωτήρ μου" έν υμνοις άδεται ( P s a l m . 2 6 , 1 ) — και oò μόνον 5 φως, αλλά χαί παντός έτερου φωτός άρχετυπον, μάλλον δέ παντός αρχετύπου πρεσβύτερον χαί άνώτερον,

λόγον εχον παραδείγματος.

τί> μεν

γαρ παράδειγμα ó πληρέστατος ήν αυτοΰ λόγος, φως — „είπε" γάρ φησιν „ό θεός· γενέσθω φ ω ς " ( G e n . 1 , 3 ) — , αυτός δέ οόδενί των γεγονότων όμοιος,

επειθ'

ώς

ήλιος

ήμέραν

και

νύχτα

διακρίνει,

ούτως

φησί 76

10 Μωυσής τόν θεόν φως χαί σκότος διατειχίσαι· „διεχώρισε γάρ ó θεός ανά μέσον τοΰ φωτός καί άνά μέσον του σκότους" ( G e n . 1 , 4 ) ·

άλλως

τε ώς ήλιος άνατείλας τά χεκρυμμένα των σωμάτων έπιδείκνυται, οδτως και δ θεός τά πάντα γεννήσας οό μόνον εις τουμφανές ήγαγεν,

αλλά

καί α πρότερον οόκ ήν, έποίησεν, oò δημιουργός μόνον άλλα καΐ κτίστης 15 αυτός

ών.

( 1 4 . ) λέγεται δέ πολλαχώς κατά τον ιερόν λόγον έν υπο- 77

νοίαις ήλιος, απας μεν ó ανθρώπινος νους, δν ο£κοδομοΰσιν ώς πόλιν καί κατασκευάζουσιν οί γένεσιν πρδ τοΰ άγενήτου θεραπεύειν αναγκαζόμενοι, έφ' ών ειρηται δτι „ψκοδόμησαν πόλεις όχυράς τ ψ Φαραώ, την τε Π ε ι θ ώ " , 20 αισθησιν,

τδν λόγον ω το πείθειν άνάκειται,

„και "Ραμεσσή",

υφ' ης ώσπερ υπό σεων ή ψ υ χ ή διεσθίεται —

την

έρμηνεύεται

γάρ σεισμός σητός — , „καί την ν Ων", τον νουν, ήν Έ λ ί ο υ πόλιν ώνόμασεν

(Exod. 1 , 1 1 ) ,

έπειδή καθάπερ ήλιος τοΰ παντός

ημών όγκου

την ήγεμονίαν άνήπται καί τάς αυτοΰ δυνάμεις ώσπερ ακτίνας είς 2λον τείνει,

τον δέ ιερέα καί θεραπευτην τοΰ νοΰ πενθερόν έπιγράφεται πας 78

25 ó την τοΰ σώματος πολιτείαν άναψάμενος, όνομα Ι ω σ ή φ , φησιν

„εδωκε" γάρ

„ α υ τ φ την Ά σ ε ν έ θ θυγατέρα Πετεφρή ιερέως Έ λ ί ο υ

πόλεως"

1 έποίησε Η'Ρ τον δέ ήλων L 2 μεμήνυχεν Μ, μεμΰνηχε G 3 ψωτιαμός ΜΑ: φως GFHP 4 έν om. GFHP 5 παντός om. GFHP 5. 6 πρεσβύτερον άρχετύπου GFHP 7 πληρέστατος] περιφεγγέστατος vel περιαυγέστατος coni. Mang, (cf. §72) 7. 8 είπε — φως MA: om. ceteri 10 Μωυαής Α: Μωσής ceteri 12 6 ήλιος FHP ¿νατείλας om. GFHP οδτω HP 15 δέ om. GFHP τον Ιερόν λο'γον GFHP: Μωσήν MA 16 6 ήλιος GFHP 17 γένησιν F (ίγεννήτou codd. 18 έφ'] άφ' G 1 19 Πει8ών G τον λς υπό φύσεως δρισθέντας ρ. 642 Μ. χρόνους,

αριθμούς χαί

τούτων αί μέν τά σύντροφα καί συνήθη τοΰ | θνητού βίου 139

ποθοΰσαι

παλινδρομοδσιν αύθις,

αί δέ πολλήν φλυαρίαν αδτοΰ κατα-

5 γνοΰσαι δεσμωτήριον μεν καΐ τύμβον έκάλεσαν τό σ ώ μ α ,

φυγοΰσαι δ'

ωσπερ έξ είρκτής ή μνήματος άνω κούφοίς πτεροΐς πρός al&épa έζαρθεΐσαι

μετεωροπολοΰσι τόν αιώνα,

άλλαι δ' είσΐ χαθαρώταται

χαί 140

άρισται, μειζόνων φρονημάτων χαί θειοτέρων έπιλαχοΰσαι, μηδενός μέν τών περίγειων ποτέ δρεχθείσαι το παράπαν,

ύπαρχοι δέ τοΰ πανηγε-

ιο μόνος, ωσπερ μεγάλου βασιλέως άχοαί χαί όψεις, έφορώσαι πάντα χαί άκούουσαι.

ταύτας δαίμονας μεν οί άλλοι φιλόσοφοι, ó δέ ιερός λόγος 141

αγγέλους είωθε καλεΐν προσφυεστέρφ χρώμενος δνόματι·

χαί γαρ τάς

τοΰ πατρός έπιχελεύσεις τοις έγγόνοις χαί τάς τών έγγόνων χρείας τψ πατρί

διαγγέλλουσι.

παρό καί άνερχομένους

αδτους χαί κατιόντας 142

15 είσήγαγεν, οόκ έπειδή τών μηνυσόντων δ πάντη έφθακώς θεός δεΐται, αλλ' δτι τοις έπικήροις

ήμϊν συνέφερε μεσίταις χαί διαιτηταΐς λόγοις

χρήσθαι

διά το τεθηπέναι

μέγιστον

αρχής αότοΰ κράτος,

τίνος τών μεσιτών λέγοντες·

καί πεφριχέναι τόν παμπρύτανιν χαί το ου λαβόντες εννοιαν έδεήθημέν ποτέ 143

„λάλησον σι) ή μ ΐ ν , καί μή λαλειτω προς

20 ήμας ó θεός, μή ποτε άποθάνωμεν" (Exod. 20, 19).

οδ γάρ δτι κολά-

σεις, άλλ' οόδ' ύπερβαλλούσας καί ακράτους εδεργεσίας χωρήσαι δυνάμεθα, δς áv αδτός προτείνη δι' έαυτου μή χρώμενος υπηρέταις άλλοις, παγκάλως δέ έστηριγμένον έν τη γη διά συμβόλου κλίμακος φαντασι- 144 οΰται τον άέρα· τάς γάρ άναδιδομένας έχ γης αναθυμιάσεις λεπτυνομέ-

2 διακριθεΐσαι om. F άριθμους] 6ρισμοί>ς FL S 3 θνητού om. PL 9 έπιγείων Α 10 post ώαπερ add. γάρ G áxoai] ¿φθαλμοΙ Η 2 όψεις ΜΑ: ώτα ceteri άφορώσαι G F H P 11 6 δέ Ιερός λόγος G F H P : Μωυσής (Μωσής Δ) δ' ΜΑ 12 δρώμενος Α 13 έπικλήσεις G έχγόνοις GFHP έχγόνων GFHP 14 αότους post χατώντας traiispos. GHP 15 rávr¡¡ scripsi: πάντα codd., έπΐ πάντα coni. Cohn, post έφθακώς add. είδέναι GFHP δεΐται θε πύλη τις ήν ¿κείνου conicio 9 βουλεμένοι om. G 9 . 1 0 οδτως όσοι MA, in ras. P J : καί 2 καθώς G, καί ώσπερ FN, οδτως καί οΐ in ras. Η 10 ár¡Sf¡ Μ, 33ον

αΰτοειόείτα'του αρραγέστατον

20 22

διά-

άπαμπίσχεται

Α prius 1[

GF ούθε-

252

PHILONIS αποθνησκόντων

218 μ η α μ ε λ ώ ;

γίνεται

ετι λαμπρότατον

καθαρθεΐσα χ ρ ώ μ α ,

δια

και φωτοειδέστατον

άδόλως καΐ κ α θ α ρ ώ ς θεραπευόντων το ον ουδείς έστιν ος μ ή

τον

μέν

ίσχυρογνωμοσυνη

πραγμάτων,

δέ

α δελεάζοντα κηραίνει

αληθείας

άσχίψ

τών τ η ς ψευδούς (38.)

ó

κέχρηται

έφίεται γελάσας

μέν

φέγγει

δόξης,

δη

μέγας

τον

δέ

τών

περιαυγεΐ

σ κ ό τ φ φίλα

| επειτα ρ . 6 5 4 Μ. τελευταιον

καταλάμπεται,

είναι

τρισί

συμβέβηκε,

ταΐς

μηδέν

του

μέσου καί

(Gen. 3 7 , 3 ) ,

ανθρωπινής

ποικίλου,

οΰτε

ε?ρημέναις

πολιτείας

λέγεται γαρ

καθαρσίοις

τυπωθείς

έφιέμενον,

ύφασμα

έγκαταμέμικται,

πολλαί δέ και μεγάλαι

εικότων,

μάντεις,

χιτώνα

παμπαίκιλον,

φ

ών

τερατοσκόποι,

έαυτόν

της

πολιτείας

μέρος

αληθείας

μοΐραι ψ ε υ δ ώ ν

ευλόγων

ές ών ο! Α ί γ υ π τ ο υ πάντες άνέβλαστον σοφισται',

έγγαστρίμυθοι,

μο'νου

ποικίλον εσχεν αφ'

άλλά το

βραχυτατον

10

'Ιωσήφ

ουτε τ η ς πανλευκου καί φ ω τ ο -

ψαΰσαι δ υ ν η θ ε ί ς ,

έπαμπισχόμενος

νών

221

αρετής,

δτι

περιρρανα'μενος ίεροΤς,

áv εγνω τέφρας καί ύδατος σ υ μ φ ό ρ η μ α , ειδεστάτης έ σ θ ή τ ο ς ,

ετι

π ο ι κ ί λ η , τ η σ π ο δ ο ε ι δ ε ΐ ρ α ν τ η , τοιούτος ή μ ΐ ν

της

6

προοιέμενος.

ονομα, τ ώ ν μέν άκρων ίδείν έ'στι μ ή μεταποιουμενον χ α ρ α κ τ ή ρ ω ν , 220 δέ

3τι

πρώ-

ανθρωπείων

θνητοί τ υ φ ο π λ α σ τ ο ΰ σ ι ,

άρχιερευς

σφραγΐσι, τ η δ ι α λ ε υ κ ψ , τ η άναγεγράφθω·

καί

α

καταφρονήσας

καί άσθένειαν έ ρ γ ά ζ ε τ α ι ,

οσα οί

εχει

δέ τούτων έκεΐνο αίνίττεται,

των

άφθαρσίας

219

/αϊ

δεινοί παλεΰσαι

πιθαοίωνο-

και κατεπασαι

καί γοητεΰσαι, ών τάς έπιβουλους τ έ χ ν α ς μέγα έργον διεκδυναι.

15

20

διό καί

τον χ ι τ ώ ν α τούτον εισάγει Μ ω υ σ ή ς φ υ σ ι κ ώ ς αΓματι πεφυρμένον ( G e n . 3 8 , 3 1 ) , έ π ε ι δ ή πας 6 του πολιτευομένου βίος π έ φ υ ρ τ α ι , πολεμών τε καί πολεμουμενος καί 222 μένος

και

υπό

τ ώ ν προσπιπτουσών

τοξευόμενος.

πόλεως πράγματα

έρεύνησον

έφορμεΐ,

αβουλήτων

ουν

τον

μ ή καταπλαγείς

λίαν

συντυχιών δημοτικόν,

τους θ α υ μ α σ τ ι κ ώ ς

βαλλόφ

τα

25

έχοντας

αυτοΰ, καί πολλάς μέν έμφωλευουσας νόσους ευρήσεις, πολλάς δ ' έξημμένον κ ή ρ α ς καί

3 τών] τον F

β ι α ί ω ς έκάστην τήν

4 ανθρωπίνων G F H P

τυφοπλαστοΰσι F :

τυφλοπλαστοϋσι ceteri

interpolatum

Epist.

13

ex

εΐχεν G F H P

ίίγνω Α :

22

14

είοίν Α

Μωσής codd.

10

περιρανάμενος M A G F

οί Μ Α : 20

οί άπ

περιφυρμένον G 26 ν.αταττλαγης GFI1P

28

έφ' έχάτερα GHP,

ποιχίλω HP, G ut vid. αφ'] έφ' A

15 αν

17 αληθείας μέρος (μέθος F ) G F H P ceteri

παλαϊσαι GHP,

δημωτικόν G έχα'στην Μ Α :

6 θνητοί M A P 2 : τυφλοί ceteri

ουτε] ου F 19

αφανώς

9 ante τρισί add. της δμολογίας G F H P ,

ad Hebraeos 3, 1

άνέγνω ceteri

18 άλογων Α όνίματ'

ψ υ χ ή ν αυχενίζουσαν καί

σοφίας G

τ.αλάοαι F 23

πας om. G

19. 2 0 οΓς

χατασπασαι G F H P 2 5 δημοκοπικόν Α,

27. 2 8 έξ υμένων Α, έξημμένας conicio

έκάτερα F

DE SOMNIIS L I B E R I αυτή προσπαλαίουσαν

και ζητούσαν

253

ανατρεψαι και καταβαλεΐν,

ή τοΰ

πλήθους τη προστασία δυσχερα'ναντος ή κατά άντεπίθεσιν δυνατωτέρου ανδρός,

εστι δέ καί ó φθόνος βαρύς κα'ι δυσαπότριπτος έ χ θ ρ ό ς ,

φυόμενος 5 (39.)

dei

ταΐς

λεγομέναις

ευπραγίαις,

τί ουν ώς έσθήτα πολυτελή

ψάμενίη γαυριώμεν,

ου

ρά:διον

έκφυγεΐν.

πολιτείαν άνα- 224

τ φ εύπρεπεΐ της φανερός όψεως άπατώμενοι,

δ' άφανες καί κεκρυμμένον έπίβουλον κατανοοΰντες;

8ν

την έπηνθισμένην

έπι- 223

και σφαλερόν αίσχος

τδ

αυτής ου

άποδυσάμενοι δη τον άνθηρον τούτον χιτώνα τον ιερόν 225

ένδυώμεθα αρετών ποικίλμασιν ένυφασμένον ούτως γαρ καί τάς ένέδρας 10 άποδρασόμεθα, ημών

ας άτεχνία

τιθέασιν,

καί

ων ó Λαβαν

ανεπιστημοσύνη

έστί θιασώτης,

ρ. 655 Μ. ήμοίς ó ίερος λόγος τοις εις άγιστείαν

καί άπαιδευσία καθ' έπειδή

| εότρεπισθεΐσι

γαρ

έκοίθηρεν 226

περιρραντηρίοις

καί τοΐς απορρήτοις φιλοσοφίας αληθούς κατεποίκώε λόγοις άγαγών

εις

το δοκίμιον καί διάσημους καί έπιφανεις και λάμπρους έποίησεν, αιτιάται 15 το έπίβουλον φησί γαρ· δήπουθεν το

πάντη

θείας 20 δφθείς

ήθος,

οίς

έδωρησάμην

σκοταιον.

συμμαχίας σοι

προς την τών

λεχθέντων ανηρεθισμένον

„έώρακα δσα σοι Λαβαν

έν

έγώ,

το

γαρ

ου

άλλα

έφορμοΰντα,

τόπψ

θεοΰ"

ψ

ποιεί" (Gen. 3 1 , 1 2 ) , δυσκάθαρτον χρή

και

(Gen.

καί

κατεπτηχέναι

λέγεται·

31, 13).

„έγώ

το είρημένον,

αλλά ακριβώς έξέτασον,

λέγεται γαρ δτι „έγώ είμι ó θεός

ó δφθείς σοι",

αλλ' „έν τόπψ θ ε ο ΰ , " ώς άν έτερου, 25 θείοι θεός εις έστιν, ó ιερός λόγος

el τόϊ οντι

άδόκιμον, τον

έλπίδι

είμι ó θεός δ

πάγκαλόν

ψυχη, το αξιοΰν θεόν έπιφαίνεσθαι και ένομιλεΐν αυτή. δέ

το

λώβην. ταναντία 227

γε μή

αυχημα 228 παρέλθης

δύο είαί

θεοί·

ουκ έν τόπψ

έμψ,

τί ουν χ ρ ή λέγειν; ó μεν άλη- 229

o? δ' έν καταχρήσει λεγόμενοι πλείους.

διό καί

έν τ φ παρόντι τον μέν αληθείς διά τοΰ άρθρου μεμή-

I αΰτήν GFIIP άναστρέψαι Ρ 2 κατά άντιπείθεσιν Α 3 δυσαπότρεπτος colli. Mang. 5. 6 έσθητος πολυτελούς της έπηνθιαμένης πολιτείας άψαμενοι ν άψάμενοι GFIIP 7 prius καί om. GFPL 10 άποδράσομεν ΜΑ I I τίθησιν GFHP 12 άγιατίαν Λ, άγιστίαν IIP 13 άπορρήτοις et άληθοϋς om. MAP2 14 δόχιμον Η, δοχιμεϊον conicio 15 ^ηθέντων HP άνηρεθισμένων G, άνηρεθισμένην Ρ 16 δα α ΜΑ: & GFHP 17 alt. το om. FHP 19 è om. IIP 21 θεώ A 22 áXk' GFHPN τφ οντι om. GFHPN 23 δτι om. GFHPN τώ έμώ GFHPN 25 γενόμενοι HP 26 6 Ιερός λόγος GFHPN: Μωυσης ΜΑ διά τοΰ £οθροι> om. Α

21—254,10 Ν fol. 151* : μή πορέλθης— υπορξιν. in Hept. lib. I ad Gen. 31,13.

24 ss. cf. Augustini Locutionum

254

PHILONIS

νυκεν ειπών - ,,έγώ είμι ó θ ε ό ς " , τον ο' έν χαταχρήσει χωρίς άρθρου φάσκων

„ό

230 „θεοΰ".

¿φθείς

καλεΐ δε

σοι

έν τ ό π φ " ,

où

του θεού,

αλλ' αυτό μόνον

θεόν τον πρεσβυτατον αυτοΰ νυνί λόγον,

δαι μονών περί την θέσιν των δνομάτων, πραγματολογησαι.

αλλ' εν τέλος

προτεθειμένος,

xaì γάρ έν έτέροις σχεψάμενος, εΐ έ'στι τι του ό'ντος

ονομα, σαφώς έ'γνω οτι κΰριον μεν ουδέν ( E x o d . 6, 3 ) , τις, καταχρώμενος έρεΐ231 το ό'ν.

(40).

ου δεισι-

λέγεσθαι γάρ ου πέφυκεν,

5

8 δ' αν ε'ίπη

αλλά μόνον είναι

μαρτυρεί δέ καί το θεσπισθέν λόγιον τ ω πυνθανομένψ,

εΐ εστίν ονομα α ό τ φ , οτι ,,έγώ είμι ó ώ ν " ( E x o d . 3, 14), tv' ών δυνατόν

ανθρώπιρ

232 ταΐς μεν

καταλαβειν μή

όντων περί θεόν,

έπιγνφ τήν υπαρ&ν. ίο

οδν άσωμα'τοις καί θεραπευτρίσιν αυτοΰ ψυχαΓς εικός αυτόν

οίος έστιν έπιφαίνεσθαι διαλεγόμενον ώ ; φίλον φίλαις, σώματι άγγέλοις είκαζόμενον, ά'τρεπτος γάρ — ,

ου μεταβάλλοντα την

άλλά δόξαν

έντιθέντα ταίς

ταϊς δέ έ'τι έν

έαυτοΰ φυσιν —

φαντασιουμέναις έτερό-

μορφον, ώς την εικόνα ου μίμημα, αλλ' αυτό το άρχέτυπον εκείνο είδος 15 233 ύπολαμβα'νειν είναι,

παλαιός μεν ουν αόεται λόγος, οτι το θείον ανθρώ-

ποις είκαζόμενον άΤ,λοτε ά'λλοις περινοστεΐ τάς πόλεις έν κύκλω, τε αδικίας xaì παρανομίας έ ς ε τ ά ζ ο ν 234 τως

δέ λυσιτελώς

καί τ ά χ α μεν ουκ α λ η θ ώ ς ,

και συμφερόντως

αδεται.

ó δε

λόγος

τάς πάν-

σεμνότερον

καί άγιώτερον ταΐς περι του οντος έννοίαις αεί χ ρ ώ μ ε ν ο ς , αμα δέ καί 20 τον τών

αφρόνων βίον | παιδεΰσαι

γλιχόμενος ά ν θ ρ ώ π ω

μεν εί'κασεν, p. C5G

235 ου μεντοι τών επί μέρους ουδενί* πρόσωπον διά τούτο xaì χείρας καί βάσεις

I

post

θεός add.

λόγον

om.

λογήσει 0

ών

τόν

και στόμα καί φωνήν οργάς τε και θυμούς,

4

IIP

όντως

αδύνατον

Κ

θεραπευτίσιν

14

τοις

18

ceteri

7

11

10

prius

εύδικίας

F

Mang.

IG

Horn.

χα\

χείρας καί

Od.

λάς

μή

τον

μή]

add.

(Horn.),

6 ôè

τών

Λ:

δ'

ρ, 4 8 5 — 4 8 7 .

2 2 ss.

-αρά

Ί-'.^ραίοις

vel

μ,όνον

IIP

GFIII" 9.

τών

Ciein.

δυνα-

Il2

ing.

(IKIIP 17

περιενοοτει δέ M A ,

10

conicio

13 αώμαιιν

Κ

Μωυΐής τών

πο'δας * « ί ο τ ό μ α καί ο φ θ α λ μ ο ύ ς καί

TtotiÍTj Ο ε ο ΰ τ ι ς ΰ π ο λ α ' β τ ,

Γ» π ρ α γ μ α τ ο είναι o m .

είδος έ χ ε ϊ ν ο G K I 1 P

άλλοδαπεϊς

Μ(?)ΙΙΡ,

Turn.

Ι'2, γ ν ώ - - e i x ò ; a d d .

ing.

λο'γο; G F H P : τόν

θεόν

8 μο'νον c o n i c i o

τών

οΓον Α

τόν

ΚΙ.Ν

?, I I -

1.5 o ù ] μ ή ( ¡ H P

(¡HP1 19

21

άλλ'

S vel

Ο,

έ ζ ι γ ν ώ — ψυχαΐς 12

άλλοδαποίς

άλλά]

ora.

Ν

Ρ

3

ττροστεϋειμένος

Η2].

φ α ν τ α ι ι ο υ μ έ ν ο ι ; Κ2 MAP2:

έ ν ] δέ ( ¡ K l l l ' N

ώ ς Λ ' - ' , ον F I I ' P ' N ,

10.

II

άλλοις

δ' τέλος ora. F

G εγνων

ΜΑΊΙ2(Ρ*):

ΜΑ:

coni.

σου Α

Κ

έ'τι δέ αμυντήρια

δ δέ

coni.

άλλοτε

Mang.

ιερός λ ό γ ο ς

bene

OF

Alex.

Strom.

είΐόδους καί

λέγεσαι . . . .

V § 6!)

έςόδους cf.

p . G87 Ρ :

καί οργάς

v o l . Il

ad

ρ.

και Ι,Γι.

διό άπει-

D E S Ο M Ν11S L I B E R I

255

όπλα χαί εισόδους μέντοι χαι εξόδους και τάς άνω χαί κάτω χαί παντ α χ η κινήσεις περιέθηκεν,

ου προς άλήθειαν το χεφάλαιον τοΰτο των

λόγων αναφερών, αλλά προς το λυσιτελές των μανθανόντων.

ε?σί γαρ 236

τίνες

σώματος

αμβλείς πάνυ

τάς φύσεις,

ως μή δύνασθαι θεον άνευ

5 έπινοήσαι το παράπαν· ους άμήχανον έτέρως ή τρόπον τούτον νουθετεΐν λέγοντας,

οτι

ώς

άνθρωπος ó

θεός

άφικνεΐται

καί έξαναχωρεί

και

χάτεισι καί ανέρχεται καί cpiovij} χρήται και τοις άμαρτανομένοις δυσχεραίνει καί απαραιτήτως

προς τάς

οργάς εχει και βέλη

μέντοι και ξίφη και

τά άλλα οσα προς τιμωρίας όργανα έπιτήδεια κατά των αδίκων προευιο τρεπισται.

άγαπητόν γάρ,

σωφρονισθήναι

δυνηθώσι.

εάν τ ω διά καί σχεδόν

τούτων έπικρεμασθέντι δυο είσιν

φόβω 237

αύται μόναι αί της

νομοθεσίας πάσης όδοί, μία μεν ή προς το αληθές άπονευουσα, δι' κατασκευάζεται „ουχ ώς άνθρωπος ó θ ε ό ς " ( N u m . 2 3 , 1 9 ) , ή προς

τάς των νωθεστέρων

δόξας,

έφ'

ών λέγεται·

ής

έτερα δέ

„παιδεύσει

σε

15 κύριος ó θεός, ώς ε " τ ι ς παιδεύσειεν άνθρωπος τον υίόν αύτου" ( D e u t . 8 , 5 ) . (41).

τί ουν ετι θαυμάίομεν, εί αγγέλοις, οπότε καί άνθρώποις Ινεκα 238

της των δεομένων έπικουρίας άπεικάζεται; ó θεός ó όφθείς σοι έν τόπω μήπω δυναμένου

την άνθήλιον όρώσι καί

αυγήν ώς ήλιον οί

„εγώ ε?μι

τότε νόησον, οτι

τ ω δοκεΐν, ού μεταβάλλων, προς την

τον αληθή θεον

τάς περί σελήνην

όταν φη·

θεού" (Gen. 3 1 , 1 3 ) ,

τον αγγέλου τόπον έπέσχεν osa 20 του

ώσθ'

ίδείν ώφελειαν.

καθάπερ γάρ 239

μή δυνάμενοι τον ήλιον αυτόν ίδειν

αλως ώς αυτήν έκείνην,

ούτως καί τήν

J δπλα ΜΑ: Ιργα ceteri 1. 2 πανταχού HP 2. 3 του λίγου coni. Mang. 3. 4 είσι γάρ τίνες ΜΛ : ήδει γάρ τίνες ceteri 5 ή τώ τρο'πω τούτω (ÍFIÍP νουθετεί Λ 8 τάς oin. (ÌKHP 9 τά om. GFIIP 9. 10 προτ,υτρέ-ισται IIP 10 αν MA II μόναι αί ΜΛ: μόναι GHII, oui. Ρ 12 άπάσης (¡FHP έπινεύουσα Mang. ex Oxon. Coll. Nov. I4.J 14 τών om. (iFIIP ¿φ' MAP 2 : άψ' ceteri, άπερείσας Mang.,

έστώτος

5 τοιούτων om. G F H P N

6 ¿ ] xipio« δ G H P

9 τήν om. Ν

ό om. ν

καί

αύτόν] αύτοϋ F ' H ' P N

βελτιοΰσθαι G F H P N

GFHPN 10

τιμής

GFHP:

19 â ] τά G Μωυσής φησιν άντικρυς

άνθρωκίνων s c r i p s i : ¿νθρώπων codd., άνθρωπείων

κάν] καϊ Α

2 3 . 2 4 ούκ οίονται γάρ (om. άλλά) Α οντος Μ

έπιλελησμένος Ρ

DE SOMNIIS L I B E R I

257

άποκλίναντας γάρ αότους και έκτραπομένους την έπ' άρετήν άγοοσαν όδόν ετι μάλλον έξέτρεψεν αίσθησις, ή σύμφυτος αότών γυνή, καί ήνάγκασεν έξοκεΐλαι.

τοιγάρτοι περικαταχθεΐσα

στήλης ανετέθη,

ώς

ναΰς ή

ολη ψυχή τρόπον 247

έπιστραφεΤσαν είς

την γάρ Λώτ γυναίκα

τουπίσω

5 φασΐν οί χρησμοί γενέσθαι στήλην αλός (Gen. 19, 26), είκότως γε καί προσηκόντως· εί γάρ τις μή τά πρόσω, τά θέας καί άκοής άξια, διορα 248 — ταΰτα δ' ε?σιν άρεται και τά κατά άρετάς εργα — ,

περιβλέπεται

δε τά δπίσω καί τά νώτια, κωφήν δόξαν καί τυφλόν πλοΰτον καί αναίσθητο ν ευσαρκίαν και νου κενήν εόμορφίαν 10 μεταδιώκων,

άψυχος άνακείσεται

καί δσα

συγγενή τούτοις

στήλη περί έαυτήν καταρρυεΤσα·

οί

γάρ άλες oò βέβαιον. (43.)

Παγκάλως οδν ó άσκητής

γένεσις κινητον έξ έαυτής,

μελέτη

το δέ άγένητον

συνεχεΐ

μαθών,

ότι 249

άτρεπτόν τε καί ακινητον,

άνίστησι τψ θ ε φ στήλην καί άναστήσας αλείφει· λέγεται γαρ* „ήλει15 ψάς μοι στήλην" (Gen. 31, 13). φεσθαι,

αλλά το περί του

γομνάζεσθαι

αλλά μή νομίστβς έλαίψ λίθον άλεί- 250

μόνον έστάναι τον θεόν έν ψυχη δόγμα

και συνασκεϊσθαι πρός άλειπτικής έπιστήμης,

ούχ ή τά

σώματα πιαίνεται, άλλ' υφ' ης διάνοια ίσχυν κτάται καί ρώμην άνανταγώνιστον.

φίλαθλος γάρ καί φιλογυμναστης ó προς την των καλών 251

ρ. 658 Μ. έπιτηδευμάτων ώρμημένος | θήραν· ωστ' είκότως την άδελφήν ιατρικής

1 άποκλίνοντας (sed άποκλίναντας etiam F) et έκτρεπομένου; GFHP της έπ' άρετήν άγούσης όδοϋ coni. Mang. 2 έξέθρεψεν F H P αότών Turn.: αότώ codd. post ήνάγκασεν add. αότόν F 3 έζοκεϊλαι Λ: έξωκεϊλαι ceteri 3. 4 τοιγάρτοι — άνετέθη om. G 3 περιχατασχεθεϊσα HP, παρακατασχεθεϊσα F, περιχαταγείσα conicio 4 post γυναίκα add. xaì Turn. τά ¿πίσω F 5 όλων GFHP γε ΜΑ: δέ ceteri 6 πρόσω τά MGF: πρόσωπα Δ, πρόσω HP 7 δέ είσιν G F H P τά om. F χατά άρετάς Μ: άρετης Δ , κατά τάς άρετάς ceteri 8 νότια HP, νωτα Α 9 χαΐ νου κενήν] χινουμένην ΜΑ τοΰτοισι Ρ, τούτου Η 10 στήλη om. F αυτήν ΜΑ, αίίτην conicio καταρρέουσα G F H P 11 βέβαια F 12 συνεχή G Ρ 13 αίιτής ΜΑ, αί>τής conicio δέ om. Turn. άγέννητον GFIIP άτρεπτόν om. FHP 16 το M: om. ceteri μόνου Ρ 16. 17 δόγμα γυμνάζεσθαι Mang.: δόγμα παραγυμνάζεσθαι ΜΑ, παρά δόξαν (παράδοξα FP) γυμνάζεσθαι ceteri. παρά videtur dittographia vocis περί (lin. 16) 17 συνασκεϊσθαι ΜΑ: προσασχεϊσθαι ceteri, tum συμβαίνει add. A ουχ t¡] ούχι A 17. 18 ούχ T¡ — άλλ" om. F r¡ πιαίνεται σώματα GIIP 18 ή διάνοια FHP 18. 19 άνταγώνιστον G 19 φιλογύμναστο; (ÎFHP 20 ώστε GFH1'

4 cf. ad p. 13G,1.

Philonis opera vol. 111.

17

258

PHILONIS τέχνης

αλειπτικήν έκπονήσας,

άλείψας

πάντας τους περί

χαί συγκροτήσας λόγους,

252 αναθήσει θ ε φ .

αρετής χαί ευσεβείας

ανάθημα κ αλλ ι στο ν χαί έχυρώτατον

διό και μετά την της στήλης άνάθεσίν φησιν, δτι

μοι ε δ χ ή ν " ( i b i d . ) ·

ε υ χ ή δέ έστι

μόνον τά έαυτοΰ κ τ ή μ α τ α , 253 διδόναι λέγεται θ ε φ

δώρον.

κυρίως

ειπείν άνάθεσις,

„ηυςω

όποτε

μή

άλλά χαί τον κεκτημένον έαυτόν οίποδιδους

5

„άγιος" γα'ρ φησιν „έστίν ó τρέφων κόμην

τρίχα κ ε φ α λ ή ς " ( N u m . 6 , 5 ) εδξάμενος· εί δε άγιος, ανάθημα πάντως, 254 μηδενός

ετ'

ανίερου

και βεβήλου

προσαπτόμενος.

έγγυάται

δέ

τον λόγον ή προφήτις καί προφητοτόκος "Αννα, η ς μεταληφθέν καλείται

χάρις,

( I Reg. 1 , 2 8 ) , κατεχόμενον 255 γμένος θ ε φ .

τον γάρ οίον

διδόναι φησί τψ

oòx ά'νθρωπον μάλλον,

έκ

μανίας

θεοφορήτου.

τί ουν ε τ ι ,

φοιτάς πρός τον ασκητήν,

ψυχή,

άγίφ δώρον Σαμουήλ

αλλά τρόπον Σαμουήλ

μου

τουνομα ίο

ένθουσιώντα καί

δέ ερμηνεύεται

τετα-

ματαιάζεις καί κενά πονεϊς, αλλ' ου

τά κατά του

πα'θους καί

τ η ς κενής

δόξης

άναλαβεΐν δπλα καί παλαίσματα μ α θ η σ ο μ έ ν η ; τ ά χ α γάρ μαδούσα άγελαρ- 15 χ ή σ ε ι ς , οδκ άσήμοο καί αλόγου καί άναγώγου, δοκίμου δέ καί λογικής 256 καί ποικίλης

αγέλης·

ής εί γένοιο ή γ ε μ ώ ν , τό μεν οΐκτρόν

άνθρώπων

γένος όλοφυρη, το δέ θείον oò παύση προστρεπομένη, τον δέ θεόν οόκ έπιλείψεις ευδαιμονίζουσα, αλλά καί υμνους ιεροπρεπείς στήλαις έγχαρά£εις, tv α μ ή μόνον λ έ γ η ς ε ό τ ρ ό χ ω ς , οντος

άρετάς.

ούτως γάρ

άλλά καί $ δ η ς μουσικώς τάς του 20

δυνήση καί

εις τον πατρφον οίκον έπανελ-

θεΐν, τήν έπί τ ή ς ξένης μακράν καί άνήνυτον ζάλην έκφυγοδσα.

2 έχυρώτατον ΜΗΡ: ¿χυρώτατον AF, ίσχυρώτατον G 3 άναθήσει ΜΑ: άνατίθησι ceteri, τίθηαι ν τώ θεώ G 3. 4 ευξομαι εόχήν Turn. 3 εϋςω GFP(H') 5 αύτοΰ GFHP, tum τις addunt τον om. F 5. 6 άποδιδο'ναι διδους Ρ 6 δώρον θεώ HP έστίν GFHP : έβτΐ Μωυσης ΜΑ 7 ¿ εόξάμενος GFHP 6 άγιος F άνάθεμα GFHP 8 ετι FHP, έστίν G άνιαροϋ HP μοι HP 9 ή om. ΜΑ 11 οόκ] ait ν. αν Η(Ρ') μάλλον, άλλα Α : μάλα άλλά Μ, μάλλον άλλ' ν] ceteri, μάλλον η per errorem Mang. 12 δ' GH, γάρ conicio 13 κενοπονεϊς GFHP 15 άναλαβοΰσα ν θησομένη L 17 ποικίλης ΜΑ: ποικίλης καί καλής GF, καλής HP άγέλης om. G eí om. GFH'P γένη 6 ήγεμών A 18 ¿λοφυρη γένος GFIIP προστρεπομένη scripsi: προτρεπομένη codd., προτρεψομένη L 2 (Vat. 379) 19 στήλας GFIIP 20 ευστόχως A 22 ζάλψ ΜΑ: άλητείαν GH 2 , άλήθειαν F H ' Ρ τοΰ θεοπέμπτους τοός ¿νείρους είναι subscribit G

φίλωνος περί

Φ Ι Λ Ω Ν Ο Σ

ΠΕΡΙ

TOT

Θ Ε Ο Π Ε Μ Π Τ Ο Υ Σ

Τ Ο Τ Σ

I ρ. 659 Μ.

(1.)

Το

ΕΙΝΑΙ

Ο Ν E I Ρ Ο Τ Σ

τρίτον είδος των θεοπέμπτων

είκότως áv έπίμαχον Μωυσήν καλοΐμεν,

ιν',

¿νεφών άναγράφοντες

1

ώς εμα&εν ουκ είδώς,

άγνοουντας καΐ ή μας αναδιδάξη περί των σημείων,

ίκαστον αυγάζων.

συνίσταται δε τό τρίτον είδος, δπόταν έν τοΤς υπνοις έξ έαυτής ή ψυχή 5 κινούμενη και άναδονοΰσα έαοτήν κορυβαντία προγνωστική τά μέλλοντα Οεσπίζη.

καί ένθουσιώσα δυνάμει

το μέν γάρ πρώτον ήν άρχοντος

2

της κινήσεως θεοΰ και υπηχοϋντος άοράτως τά ήμΐν μέν άδηλα, γνώριμα

δέ έαυτψ · το δέ δεύτερον της ημετέρας

συγκινουμένης ψυχη και 10 πολλά των άποβησομένων κατά το πρώτον έμήνοσεν,

διανοίας τη

των ολων

θεοφορήτοϋ μανίας άναπιμπλαμένης, προαγορεόειν.

σημαινόμενον φαντασίας τρανώς πάνυ καί

ατε τοΰ θεοδ χρησμοΐς

η θέμις

διό ó ίεροφάντης τάς μέν

σαφέσιν έοικότα διά των

3

αριδήλως όνείρων

υποβάλλοντος, τάς δέ κατά τό δεύτερον ουτε σφόδρα τηλαυγώς ουτε σκοτίως άγαν· ών όπόδειγμα ή έπί της ουρανοί κλιμακος φανεϊσα οψις. 15 αδτη γάρ αίνιγματώδης μέν ήν, το δέ αίνιγμα οδ λίαν τοις δξί> καθοραν δυνάμενοι? άπεκρύπτετο.

αί δέ κατά το τρίτον είδος φαντασίαι μάλλον

4

Φίλωνος — ¿νείρους Δ 2 άνεπίμαχον A, áv σύμμαχον conicio vel δν έπί (τό Εργον) σΰμμαχον χαλοϊμεν Mang.: χαλεΐ μέν Α, χαλοδμεν ν 3 σημαινόμενων coni. Mang. 5 άναδινοϋσα Richter, αναπολούσα conicio, άναχλονοΰαα coni. Cohn 6 θεσπίζη scripsi: θεσπίζει A 9 η Mang.: εί A 11 σημαινόμενον Mang.: σημαινόμενο; Α, είδος γινομένας conicio 14 σχοτι ώς Α, σχοταίως conicio ών scripsi: δν A, ou ν έπί Mang.: ΐιπό Α ο&ρανοΰ χλίμαχος scripsi: ούρανοχλίμαχο; Α 15 αύτη scripsi: αότη Α

17*

PHILONIS

260 των προτέρων

άδηλούμεναι δια το βαθυ καί χατακορές εχειν το αίνιγμα

έδεήθησαν καί τ η ς δνειροκριτικής έ π ι σ τ ή μ η ς .

πάντες γουν o? κατ'

αυτό

άναγραφεντες όνειροι τ φ νομοθέτη διακρίνονται προς σοφών την λεχθεΐσαν 5

I τέχνην ανδρών, του ' Ι ω σ ή φ ,

6 ποιος

καί

τίνος ouv είσιν οί όνειροι;

ή παντί τ φ δήλον, δτι οί ρ. 660Μ.

οί του βασιλέως Αιγύπτου Φ α ρ α ώ καί οδς δ τε

άρχιοινοχόος

εΐδον

αυτοί;

πρέποι

άρχισιτο-

δ' περ9, lac. 1—2 litt., αν Α, δπερθεν ετ1 ν, ΰπερέθετ 3ν Hoesch. 20 prius ή Hoesch.: εί Α 22 φλογμόν et χρυμόν alteram in alterius locum transp. Cohn χαι seel. Mang. 23 προς Mang.: ήρος Α εΰχάρπίαν Hoesch.: άχαρπίαν A 24. 25 ¿νασείων Mang.: άναβείειν A 25 χαλάν Α χαχηγόρου Mang.: κατηγόρου A 26 άατέρας Mang.: δ1 ετέρας Α 27 δίκαιων Richter: δικαίου Α, διχαιώσας coni. Mang. ούρανίων Mang. : ουρανών Α

280

PHILONIS

τότερον Ιαυτόν, οσψ καί των άλλων άνθρωπος ών διενηνοχέναι ζω ων 133 δοκεΐ. ( 1 9 . ) τοιούτοι μέν oí κορυφαίοι της κενής ήμϊν δόξης γράφονται, τους δε χορευτάς έν μέρει κατ' αυτους ιδωμεν.

ούτοι μεν έπιβουλευ-

ουσιν αεί τοις άσκηταϊς αρετής· ους δταν 'β ω σι σπουδάζοντας τον αότών βίον αλήθεια άδόλω φαιδρυνειν καΐ ώς πρός σεληνιακον ή το αφ' ήλιου

5

καθαρόν φέγγος αυγάζειν, άπατώντες ή βιαζόμενοι κωλυουσιν, εις τόν ασεβών άνήλιον χώρον είαελαόνοντες, 8ν έπέχουσι νυς βαθεϊα καί σκότος άτελεύτητον

καί

ειδώλων

καί

φασμάτων

καί άνειράτων έ'θνη μυρία,

134 κάκεΐ καταδυσαντες προσκυνεΐν ώς δέσποτας άναγκάζουσι. φρονήσεως

τόν μεν γαρ

ασκητή ν υπολαμβάνομεν ηλιον, έπειδήπερ ó μεν τοΐς σώ- 10

μασιν, ó δε τοΐς κατά ψ υ χ ή ν πράγμασιν

έμπαρέχει φώς, την δε παι-

δείαν, η κέχρηται, σελήνην — έν νυκτί γάρ ή έκατέρας είλικρινεστάτη καί ώφελιμωτάτη χρήσίς

έστιν — ,

αδελφούς

δε

τους

παιδείας

καί

ασκητικής ψυχή? (ώς) äv έγγόνους αστείους λόγους, οδς πάντας όρθήν άτραπον εόθυνοντας του βίου παλαίσμασι πολυτρόποις καί πολυμηχάνοις 15 αυχενίζοντες

έκτραχηλίζειν καί

καταρράττειν υποσκελίζοντες

135 υγιές μήτε λέγειν μήτε φρονεϊν έγνωκότες άίιοΰσι. τοιούτψ τιθασώς ó πατήρ, ουκ Ι α κ ώ β , άλλ'

οί μηδέν

διό καί έπιτιαδ τ ψ

δ καί τούτου πρεσβύτερος

ορθός λόγος φάσκων· „τί τό ένυπνιον τοδτο ένυπνιάσθης" ( G e n . 87, 1 0 ) ; 136 άλλ' ουκ ένυπνιον εΐδες;

ή υπελαβες,

οτι τά φύσει έλευθερα άνθρω- 20

πείων ανάγκη δοΰλα έ'σται και υπήκοα τά άρχοντα καί,

το έτι παρα-

δοξότερον,

ουδ'

δοΰλα

αλλά

ουκ

άλλων

των

υπήκοα

δουλευόντων;

πάντα δυνατού, φ

αλλά ει

των

αρχομένων,

ετέρων

μή άρα κράτει θεοΰ τοΰ

μόνου

καί τά ακίνητα κινεΐν καί τά φορουμενα θέμις ίδρυ-

137 σασ&αι, μεταβολή των καθεστώτων γένοιτο προς τάναντία. | έπεί τίνα ρ. 677 Μ. εξει λόγον το όργίζεσθαι καί ίδόντι;

έπιτιμάν

μή γάρ έκών ειδον αότήν;

ήδικηκότων έπάγεις έγκλήματα;

2 καινής Α

4 τοΐς Hoesch.: της Α

άπαντώντες A

είδη coni. Mang.

τί μοι τά των έκ προνοίας

7 *al om. ν

δέσποτας (έαυτοϋς) conicio

16 υποσκελίζοντας A ούχ Α

20 άλλ'] àp coni. Uoesch., οναρ coni. Mang. 2 8 έπάγης A

12 ή ]

18 τιθαβώς s c r i p s i :

19 τοϋτο (8) conicio, cf. § 111 20. 21 άν&ρώπων coni. Maug.

2 3 κράτει Mang.: κρατείν Α, τ ψ κράτει in a p p e n d i c e coni. Mang. Cotelerius: όρίζεσθαι A

G άπατών-

8 εθνη Hoesch.: εθη A,

6 Mang.: lacuna in A, oí Hoesch.

14 ώς add. Mang.

τιθα'σω Α, άτιθάσσψ ν

3 κ α τ ' αότους s c r i p s i :

αυτών conicio

9 καταδΰσαντας coni. Mang.

10 ήλιον] ή, tum l a c u n a A ή A

έρεί,

φαντασίαν 26

το προσπεσόν εςωθεν καί πλήξάν μου

γραφέσ&ων conicio (cf. e. gr. § 205)

καθ' αίιτους A τες Mang.:

τ ψ την καθ' υπνον

26 ¿ργίζεαθαι

281

DE S O M N I I S L I B E R I I την Stávoiov αίφνίδιον άκοντος διηγησάμην.

αλλά γάρ οδχ εστι περί 1Β8

δνείρατος ó παρών λόγος, αλλά περί πραγμάτων έοικότων ένυπνίοις -

S

τοΤς μ ή λίαν κεκαθαρμένοις μεγάλα και λαμπρά χαι περιμάχητα είναι δοχεϊ, μικράξόντα χαΐ αμυδρά και χλεύης έπα'ςια παρ' άδεκάστοις άλη5 θείας βραβευταΐς. (20.) άφίςεται

Άρ'

ουν, φησίν,

έλεόσομαι

μεν

(δ) δρθος λόγος, έγώ, 139

δ έ ' χ α ί ή τοΰ φιλομαθούς θιάσου [ψυχή]

μήτηρ

όμοΰ καΐ

τροφός, αρετώσα παιδεία, συντενουσι δέ καί οί αμφοτέρων ήμών εγγονοί και στάντες αντικρϋς ουτω κατά στοΐχον έν κόσμω τάς χείρας έξάραντες ίο προσευξώμεθα

τΰφον

πρότερον αφέντες;

εϊτα

καταβαλόντες

έαυτους 140

ύς το έδαφος ποτνιάσί)αι καί προσκυνεΐν έπιχειρήσωμεν ; αλλά μ ή έπιλάμψαι

ποτέ τούτοις γινομένοις ήλιος,

τηλαυγές δέ φως άγαθοϊς έφαρμόζει. ή τον πλαστόν καί φένακα τΰφον

αντί

έπει βαθύ μεν σκότος κακοΐς, τί δ' äv γένοιτο μείζον κακόν της

άπλάστου

καί

άψευδοΰς

15 άτυφίας έπαινεϊσ&αί τε καί θαυμάζεσθαι; παγκάλως δέ προσδιέσταλται 141 το ,,διετήρησεν ó πατήρ το ρήμα" (Gen. 3 7 , 1 1 ) · τέρας ουδέ

αγόνου και ¿στειρωμένης,

ψυχής γάρ ου νεω-

αλλά τω οντι πρεσβυτέρας και

γενναν έπισταμένης έργον εστί συζήν εύλαβεία καί μηδενός καταφρονεΐν το παράπαν, αλλά τδ ά'δραστον και άνίκητον τοΰ 9εοΰ κράτος κατεπτη20 χέναι

καί

περιαθρεϊν

έν

κύκλω,

διά τοΰτο καί την Μωυσέως

τί άρα αποβήσεται το τέλος αυτη.

άδελφήν

—

έλπίς

δέ

παρ' ήμΐν τοις 142

άλληγορικοΐς ονομάζεται — φασίν άποσκοπεϊν μακρόθεν ( E x o d . 2 , 4 ) oí χρησμοί, άπαντήση, 25 πολλοί

γάρ

προς

το τοΰ βίου δήπου τέλος έμβλέπουσαν, ?να αί'σιον

τοΰ τελεσφόρου καταπέμψαντος αυτό άνωθεν απ' ουρανοΰ. πολλάκις άπλωτα πελάγη διαβαλόντες καί μακρόν πλοΰν 143

ούρίοις πνευμασιν ακίνδυνοι παραπεμφθέντες έν αότοΐς λιμέσιν εξαίφνης ¿ναυάγησαν, μέλλοντες ήδη προσορμίζεσθαι.

μυρίοι δέ καί βαρείς καί 144

πολυετείς πολέμους ανά κράτος έλόντες καί άτρωτοι διατελέσαντες, ώς

4 παρ' άδεκάατοις Mang.: παρά δέ έκάστοις Α 6 ό addidi óp&òi Hoescb.: ¿ρθώς A 7 τοΰ] της Mang. θιάυου secl. Mang. ψυχή seclusi, ψυχής coni. Mang. 8 συντενοΰαι Maug.: συντείνουαι A 9 κατά οτοίχον scripsi: •/.ατάστιχον Α κατά στίχον ν 10 προσευξόμεθα Mang. (τον) τΰφον conicio ΰφέντες coni. Mang. 11 έπιχειρήαομεν Mang. 12 Α 13 φώς Iloesch.: φωτός Α 14 πλάστην coni. Mang. 15 -ροσδιεσταλταί Mang.: προδιέαταλται Λ 19 άόιάδραατον coni. Mang. 21 Μωϋσεος Α 22 άτ.οΤλοττεϊν vel καταακοπεύειν (v. Exod. 2,4) Cohn: ά-οακοπεύειν Α 24 οϋτό Mang.: αύτώ Α 25 απλωτα πελάγη Mang. : πλωτά μεγάλα Α 25 διαβαλόντες Mang. : διαλα^ίντες Α 27 μυρίοι Mang.: μυρίους Α

282

PHILONIS μ η δ ' έπιφάνειαν ακραν νυχ&ήναι,

αλλ' ώσπερ

έκ | πανηγυρεως κοινο- ρ. 678

δήμου και δημοτελοΰς εορτής τελεΐν * * *

όλοκλήροις

μ ε θ ' ιλαράς έπιστρέψαντες εόθυμίας έν τοις

ίδίαις ύ φ ' ών ήκιστ' Ι χ ρ ή ν

έπεβουλευθησαν 145 γέντες.

οίκίαις,

το λεγόμενον τούτο,

και

παντελέσι,

„βόες έπί φ ά τ ν η "

σφα-

( 2 1 . ) ώσπερ δ ή ταΰτα απροσδόκητοι και «τεκμαρτοί συντυχίαι

κατασκήπτειν φιλοΰσιν, προς ταναντία βιάζονται,

και

5

ουτω και τάς περί ψ υ χ ή ν δυνάμεις αντωθοΰσι

άντιμετακλίνουσιν,

ήν

ofaí τε ώσι, και

ανατρέψαι

τις γάρ εις τον αγώνα του βίου παρελ&ών ά π τ ω τ ο ς εμεινε;

146 τις δ' ου χ ύπεσκελίσθη; ευδαίμων δ' ó μ ή πολλάκις, δρευεν ή τ ύ χ η , διαπνέουσα και σολλεγομενη

ρώμην,

τίνι δ' ουκ έφήtv α συμπλακεΓσα 10

147 εόόυς έξαρπάση, πρίν φ&άσαι τον άντίπαλον κονίσασ&αι; ουκ ή δ η τινάς ί'σμεν έκ παίδων ε?ς γήρας άφιγμένους, ο" μηδεμιας έπήσ&οντο τ α ρ α χ ή ς είτε δι' εδμοιρίαν φύσεως είτε διά την των τρεφόντων και παιδευόντων έπιμέλειαν είτε και αμφότερα,

βαθείας δ' ειρήνης αναπλησ&έντας

της

(έν) έαυτοΐς, ή προς αλήθειάν έστιν ειρήνη, τ ή ς κατά τάς πόλεις άρχε- 15 τύπον, και διά τ ο ΰ τ ' εόδαίμονας νομισ&εντας, δτι τον όπό των π α θ ώ ν άναρριπιζόμενον έμφυλιον πόλεμον, άργαλεώτατον

οντα πολέμων,

οόδ'

οναρ έπήσθοντο, ε ΐ τ ' έν αυταΐς του βίου ταίς δυσμαΐς έξοκείλαντάς τε και ναυαγήσαντας ή περί γλώτταν άθυρον ή περί γαστέρα άπληστον ή 148 περί την τών υπογαστρίων άκράτορα λεγνείαν;

ol μεν γάρ τον μειρα- 20

κ ι ώ δ η τ ώ ν α σ ώ τ ω ν , άτιμο ν, άποκήρυκτον, αίσχρον βίον έζήλωσαν γήραος ουδοί", άπαρχόμενοι

οί δέ τον πανοΰργον και συκοφάντην και

φιλοπραγμοσυνης,

δτε είκος ήν

ήδη

„επί

ρ^διουργόν,

και παλαιάν ουσαν

1 νυχθήναι Mang.: μιχθηναι Α 1. 2 καινοδήμου Α 2 δημοτελεϊς ν εορτής Mang.: έορτάς Α τελεΐν, tum lacuna 10 litt. Α: έπανελθεΐν (εξελθεΐν Cohn) τοις αώμασιν conieio, μέλεσιν add. vel δλόκληροί χ at παντελείς coni. Mang. 4 οίκείαις Α φάτν^ Mang.: φάτνης Α 5 δέ Mang. 6 καταακήπτειν Mang.: καταακαπτειν Α 7 ήν Unna, Über den Gebrauch der Absichtssätze bei Philo p. 35: ?v' A ohi τε A 9 ΰπεσκελίίθη Flor. Laur. : ί>ποσκελισ9είς A 9. 10 έφήδρευαεν coni. Mang. 11 φθάσει A ουκ ήδη ïloesch.: ουκ εί δή Α, ουχί δή Mang. 12 έπησθοντο Mang.: έπείθοντο Α, έπειρώντο coni. Hoesch. 13 ευμοιρίαν Mang.: εόμάρειαν Α 14 και Α: χαί δι' ν 14. 15 της έν Mang.: τήν Α 15 αΰτοϊς Mang. 15. 16 άρχέτυπον Hoesch.: αρχετύπων Α 16 ευδαιμονίας Α ευδαιμονισθέντας coni. Mang. 16. 17 accusativi pro genetivis offendunt 16 ί>πό scripsi: άπό A 18. 19 έζοκείλαντάς et ναυαγήααντας Hoesch.: έξωκείλαντες (sic) et ναυαγήσαντες A 19. 20 ter παρά coni. Mang.

4 Horn. Od. δ 535. 8. 9 Flor. Laur. No. 17: τίς εις—πολλάκις. 19 cf. Theogn. 421 et άθυρόγλωττος apud Eur. Or. 903. 21. 22 Hom. II. X 6 0 a l .

DE SOMNIIS

καταλΰσαι.

LIBER

II

283

διό χρή τον θεον ποτνιδσθαι και λιπαρώς ι κ ε τ ε ύ ε ι , δπως 149

το έπίκηρον ημών γένος μ ή τ:αρελν}γ],

κελευση

δε

διαιωνίζειν αυτοΰ

τον σωτήριον ελεον· χαλεπον γ à ρ ειρήνης άκρατου γευσαμένους κωλυθήναι κορεσθήναι.

(22.)

αλλά φέρε,

δίψης κουφότερόν έστι κακόν ó 150

5 λιμός ούτος, έρωτα και πόθον έχων παρηγοροΰντας.

δταν δε αφ' έτε-

ρα; πηγής, ης θολερόν καί νοσερόν τό νάμα, δια τον (του) πιεΐν Γμερον έμφορεΐσθαι

δέη,

τότε ανάγκη γλυκυπίκρου πληρουμένους ηδονής έν

αβιώτψ βίφ διαζήν, τοΰ συμφέροντος,

τοις βλαβεροΐς ώς ωφέλιμοι; έπιτρέχοντας άγνοια

ή δε των κακών ανιαρότατη φορά γίνεται τούτων, 151

ίο έπειδάν αί άλογοι δυνάμεις

τής

ψυχής

έπιθέμεναι ταΐς τοΰ λογισμού

ρ. 679 Μ. κρατήσωσιν. εως μεν γαρ ή βουκόλια | βουκόλοις ή ποιμέσι ποίμνια ή 152 αΐπόλοις αί-όλια πειθαρχεί, τα περί τάς άγέλας κατορθοΰται· έπειδάν δέ ασθενέστεροι

τών

θρεμμάτων

οί

έπιστατοΰντες

άγελάρχαι

γίνωνται,

πλημμελεΐται τα πάντα καί συμβαίνει αταξία μεν έκ τάξεως, άκοσμία δ' 15 ές ευκοσμίας, ταραχή δ' έξ ευσταθείας και σύγχυσις έκ διακρίσεως, ατε μηδεμιας έτι νομίμου καθεστώσης επιστασίας· ρητο.

εϊ γάρ ήν, ήδη καθη-

τί ουν ; ουκ οίόμεθα και έν ήμΐν αυτοΐς θρεμμάτων μεν άγέλην 158

εΐναι, παρόσον οίποτέτμηται ψυχής το άλογον στίφος, άγελάρχην δε τον ηγεμόνα νουν; 20 ένδίκως

αλλ' εως μεν έ'ρρωταί τε καί ικανός άγελαρχεΐν έστιν,

απαντα καί συμφερόντως

έπιγένηται τω βασιλεΐ,

έπιτελειται.

δταν δε άσθένειά τις 154

συγκάμνειν ανάγκη καί

το υπήκοον·

και

μάλιστα ήλευθερώσθαι δοκει, τότε μάλιστα γίνεται Ιτοιμότατον κείμενον τοις βουλομένοις αότο μόνον κονίσασθαι.

δτε

άθλον

πέφυκε γαρ αναρχία

μεν έπίβουλον, αρχή δ' είναι σωτήριον, καί μάλισθ' η νόμος καί δίκη 25 τετίμηται· αδτη δ' έστίν ή συν λόγω. (32.)

Τά

μεν

δη

τά δε τής γαστριμαργίας ποικίλων,

τη

τής κενής δόξης όνείρατα ώδε ήκριβώσθω· 155 είδη

πόσις τε καί βρώσις,

δε μυρίων δσων ήδυσμάτων

καί

αλλά τή μέν oò

παραρτυμάτων χρεία,

ταΰτα μέντοι δυσί φροντισταίς έπανατίθεται, τά μεν τής περιέργου πό30 σεως

άρχιοινοχόψ,

2 κελεύσει Α

τά δέ τής αναγκαιότερα;

σονδιαιωνίζειν αύτώ coni. Mang.

7 -ληρουμένους Mang.: πληρουμένης A 15 σύγχυσις e codice Coll. S . Trin. Mang.: conicio

18 (λόγον) έχτέτμηται conicio

Mang.: έχοντα A 25

αδτη scripsi;

ποιχίλα A

έδωδής

άρχισιτοποιφ.

6 τοΰ add. Mang.

9 άνιαρωτάτη A συγχύσεις A

13 γίνονται ν 16. 17

19 Ικανώς A

καβηρηται 20 άπαντα

23. 24 αναρχία et άρχή s c r i p s i : άναρχίαν et άρχην A αύτη A

27 τη Mang.: της A

tt¡ Mang.: της A

30 άναγχαιοτίρας scripsi:

άνθηροτέρας A

28 ποικίλων Mang.:

29 φαντασταΐς coni. Mang.

284

PHILONIS

156 σφόδρα δ' έξητασμένω; μια νυκτί φαντασιουμενοι

τους δνείρους εισά-

γονται* προς γάρ την αύτήν χρείαν σπευδουσιν Αμφότεροι, τροφήν οδχ άπλήν, άλλά την μεθ' ήδονής καί τέρψεως

εότρεπιζόμενοι.

καί έκά-

157 τερος μεν περί τροφής ήμισυ πονεΐται, αμφότεροι δε περί πασαν.

εστι

δέ καί θάτερον μέρος όλκδν θατέρου* καί γάρ οί φαγόντες ευθί>ς δρέγονται ποτού καί αύτίκα έδωδής οί πιόντες·

5

ωστε οόχ ήκιστα καί διά

158 τούτο χρόνον τον αότον της φαντασίας αμφοτέροις άναγεγράφθαι.

ó

μεν ουν αρχιοινοχόος οίνοφλυγίαν, δ δέ άρχισιτοποιδς λαιμαργίαν έ'λαχε. φαντασιοΰται

δέ

οίνου

άμπελον,

φυτόν,

έκάτερος τά οίκεΐα,

ó μέν οϊνον καί τδ

ó δ' έπί κανών διακειμένους έκκεκαθαρμένους 10

159 άρτους καί κανηφορουντα εαυτόν (Gen. 4 0 , 1 6 . 17). είη πρότερον

γεννητικδν

το πρότερον

έξετάζειν οναρ,

άρμόττον δε áv

εστι δέ τοιόνδε·

„έν

τφ

υπνψ μου ήν άμπελος έναντιον μου· Ιν δέ τη άμπελο) τρεις πυθμένες καί αύτη θάλλουσα άνενηνοχυΐα βλαστούς* πέπειροι βότρυες σταφυλής. καί τδ ποτήριον Φαραώ έν η ) χειρί μου* | καί ελαβον την σταφυλήν ρ. 680 Μ. καί έξέθλιψα αυτήν ε?ς το ποτήριον, 160 χείρας Φαραώ" (Gen. 4 0 , 9 — 1 1 ) . ¿ψευδώς οίνου

έ'χει

μέθην

το

„έν

τφ

καί έδωκα το ποτήριον είς

τάς 16

θαυμασίως γε προανεφθέγξατο καί

υπνφ μου."

τω

γάρ οντι δ μή τήν δι'

μάλλον ή τήν δι' αφροσύνης έπιτηδευων,

δρθότητι

καί

έγρηγόρσει δυσχεραίνων, ώσπερ ο! κοιμώμενοι καταβέβληται καί παρεϊται 20 καί καταμέμυκε τά της ψυχής όμματα, ουδέν οίίθ' δραν ουτ' άκούειν 161 τών θέας καί άκοής αξίων οιός τε ων* ηττημένος δέ τυφλήν καί άχειραγώγητον, οόχ όδόν,

άλλ' άνοδίαν

τοΰ βίου διεξερχεται,

βάτοις καί

τριβόλοις περιπειρόμενος, έ'στι δ' δτε καί κατά κρημνών κυλιόμενος καί άλλοις

έπιφερόμενος,

ως

162 ó δέ βαθύς καί διωλύγιος

έκείνους τε καί έαυτον οίκτρώς διαφθείρειν. 25 ύπνος,

ψ πάς κατέχεται φαύλος,

τάς μέν

αληθείς καταλήψεις αφαιρείται, ψευδών δέ ειδώλων καί αβέβαιων φαντασμάτων άναπίμπλησι τήν διάνοιαν, πείθων άποδέχεσθαι. οόκ

αισθάνεται,

168 άμπελον, ορδί.

τά

υπαίτια (ώς) επαινετά

καί γάρ νυνί λυπην ώς χαράν

δνειροπολεΐ

άνακαί

δτι το αφροσύνης καί τοΰ παραπαίειν * * * φυτόν, 30 „ήν" γάρ φησιν „άμπελος έναντιον μου" (Geil. 4 0 , 9 ) ,

1 0 κανών M a n g . : xavòv A, χανοΰ H o c s c h .

1 4 p o s t βλαατοός add. %al I l o e s c b .

18

το

εχει fort. del. vel lin. 17

errorem om. Mang. σωφροσύνης Α

γε (8) s c r i b . μ ή secl. H o e s e h .

¿ρθιο'τητι coni. M a n g .

2 2 δέ (2πνοι>) c o n i c i o vel πεπηρωμένος δέ Hoeseh.

Hoeseh.: τώ A

prius τφ

per

1 9 δι' άφροσΰνης I l o e s c h . :

διά

2 0 παρίεται coni. 2 4 περιπηρο'μενος Α

Mang. 2 8 ώς add.

3 0 l a c u n a 0 — 1 0 litt. Α, αίτιον vel γεννητικόν s u p p l . M a n g . ,

παραίτιον s u p p l . (ν. De p l a n t . § 2 7 )

fort,

DE S01ÍNIIS* LIBER II το ποθούμενον τ ω ποθοΰντι, κακία οξ ανόητοι γεωργοΰντες, έκα'τερον

τροφής

ής

κακω·

τον καρπόν

κατατάττοντες είδος,

285

ήν καθ' έσθίομέν

ψ

ώς

εαυτών λελήθαμεν τε καί πίνομεν ε?ς

εοικεν ουκ έφ'

ημισεία

τ ή βλάβη άλλ' άρτιψ και όλοκλήρψ και παντελεΐ μεταποιούμεθα. 5

(24.)

Προσήκει δε μ ή άγνοεΐν,

δτι

το άμπέλιον

χρησομένους απαντας οόχ ομοίως, αλλά πολλάκις

μέθυσμα τους 164

έναντίως

διατίθησιν,

ώ ς τους μεν άμείνους, τους δε χείρους εαυτών έςετάζεσθαι.

των

γαρ το σύννουν και σκυθρωπον

έχάλασεν

έπανήκε

και

τάς φροντίδας

μεν 165

όργάς τε *αί λύπας έπράυνε τά τε ή θ η προς το έπιεικές έπαιδαγώγησε καί 10 τάς ψυχάς έαυταις ίλεως έποίησε·

τών

δέ εμπαλιν τους θυμους έπή-

λειψε καί τάς δδύνας έπέσφιγξε και τους έρωτας έκίνησε καί τάς αγροικίας άνήγειρεν, άκλειστον στόμα καί γλώτταν άχαλίνωτον καί αισθήσεις άθύρους

καί

λελυττηκότα

πάντα νουν αποτελούν 15 ή

τη

κατά

τον αέρα

πάθη κάίηγριωμένον

καί

έπτοημένον

πρδς

ώς δοκεΐν την μεν τών προτέρων κατάστασιν 166 νηνέμιρ αίθρια

ή

τη

κατά

θάλατταν

άκύμονι

γαλήνη ή τ η κατά τάς πόλεις είρηνικωτάτη ευσταθείς έοικέναι, την δέ τών ύστερων ή βιαίφ καί συντόνψ τουμένφ πελάγει ή στάσει, ρ. 681 Μ. μωτέρα τ α ρ α χ ή ,

πνεύματι

άσπονδου καί

ή χειμαίνοντι

καί

κυμα-

ακήρυκτου πολέμου δυσωνυ-

δυεΐν γοΰν | συμποσίων το μεν πέπλησται γέλωτος, παι- 167

20 διας, έπαγγελλομένων, αγαθά έλπιζόντων, χαριζομένων, ευθυμίας, ευφημίας, ίλαρότητος, ευφροσύνης, αδείας· το δε συννοίας, κατηφείας, προσκρουσ- 168 μάτων, λοιδοριών, τραυμάτων, βριμουμένων, ύποβλεπο μένων, ύλακτούντων, άγχόντων, καταπαγκρατιαζόντων,

άκρωτηριαζόντων ώτα καί ρίνας

καί απερ αν τ ύ χ η του σώματος (μέρη καί μέλη), την [του] παντός του 25 βίου μέθην καί παροινίαν έν άνιέρψ άγώνι μετά αισχρουργίας της πάσης έπιδεικνυμένων.

(25.)

άκόλουθον

άμπελος δυεΐν σύμβολον πραγμάτων

ουν

(äv)

εστίν,

εΓη λογίζεσθαι,

άνοιας τε καί

δτι

ευφροσύνης,

έκάτερον δέ, καίτοι μηνυόμενον έκ πολλών, ίνα μ ή μακρηγορώμεν,

1 τοϋ ποθοϋντος conicio

xaxoû conicio

οόκ, έφ' ήμιαεί? Hoescb.: ol έφημησείας Α

καί 169 δι'

3 ής scripsi: ήν Α 4 -trj βλάβη scripsi: τη; βλάβης Α

άρτίω καί δλοχλήρψ xal παντελεΐ scripsi: άρτίου καί δλοχλήρου καί παντελώς (παντελούς Mang.) Α Hoesch.:

5 άμπέλινον conicio

6 χρηοαμένους conicio

ώδίνας Α, ήδονάς coni. Mang.

13 προς] περί coni. Mang.

14 νουν Mang.: oiv A

(hoc iam Mang.) ταραχή scripsi: δυσωνύμω ταραχή Α 19. 20 παιδιά; Mang.: παιδείας Α Mang.

18. 19 δυΐωνιψωτέρα 19 δυοίν ν

20 έπαγαλλομένων coni. Mang.

24 lacuna 10—12 litt. Α, μέρη xal μέλη supplevi

2G áv addidi συννοίας coni. Mang.

11 ¿δύνας

11. 12 άγερωχίας coni. Mang.

καί lloesch.: κάν A, καί ή coni. Mang. 28 καίτοι Mang.: καί tè Λ

πέπλησθαι Α χαριεντισμένων τοΰ sechisi 27 δυοίν ν

'286

PHILONIS

170 δλίγων έπιδείςομεν.

ήνίχα ή μας δια της των παθών καί

έρημης όδου, φιλοσοφία?, ορθόν λόγον εστησεν έπί

αδικημάτων

άγαγών καί ώσπερ έμπορος άναβιβάσας τον άκοπης καί έκέλευε περιαθρεΐν

την απασαν

αρετής χώραν, είτε ευγειος καί βαθεία καί χλοηφόρος και καρποτόκος εστί καί αγαθή μεν και τά σπειρόμενα μαθήματα συναυξήσαι, δέ τά φυτευόμενα καί δενδρουμενα δόγματα στελεχώσαι, ναντίον,

καί περί των ώσανεί πόλεων πράξεων,

αγαθή

5

είτε καί του-

εί (ευερκέσταται) και

οχυρώταται ή γυμναί καί άπημφιασμέναι οΓα κύκλων το βέβαιον,

καί

περί οίκητόρων, εί πρός τε πλήθος καί προς άλκήν έπιδεδώκασιν ή δι' 171 ασθένειαν δλιγανδροΰσιν ή δι' δλιγανδρίαν άσδενοΰσιν,

τότε

ου δυνη- 10

θέντες δλον τδ σοφίας στέλεχος βαστάσαι κληματίδα μίαν καί βότρυν σταφυλής τεμόντες ήραμεν χαράς σαφέστατον δείγμα, κουφότατον άχθος, βλάστημα

καί

δςυδορκοΰσι 172 N u m .

13).

εύσκόπως πάλαι

καρπδν τήν

όμου καλοκαγαθίας έπιδειξόμενοι τοις δκίνοιαν

εδκληματοΰσαν

(26.)

ταυτην,

Ιξομοιοΰσιν

προφητών,

δς

καί

ής

ευφρόσυνη. έπιθειάσας

βοτρυηφόρον

μοΤράν

μαρτυρεί ειπεν·

173 κράτορος οίκος του Ι σ ρ α ή λ " (Ies. 5 , 7 ) . ρητικός θεοΰ τε καί κόσμου — καί οΐκος δέ διανοίας δλη ψυχή.

τινα

αμπελον

λαβείν δέ

„άμπελών

μοί

τις

κυρίου

δ μεν'Ισραήλ έστι νοΰς θεω-

γαρ

ερμηνεύεται θεδν δρών

αυτφ μ η άπαξιώσαι χρήσθαι, καί τότε μάλιστα, I γένος έκτρέποιτο μεν αμαρτήματα, έπικλίνοι

1 έπιδείξωμεν conicio

γνώμη

φύσεως

νόμοις

13,21)

δέ καί έπιστρέφοι πρδς p. G82 Μ. καί

θεσμοΐς

έπόμενον. 25

έμπορος] εφορον

3 σκοπιάς coni. Mang,

5 έστι Cohn: Ιπά A, pro έπεί και coniciebam και πίων (cf. Num. prius άγαθή scripsi: άπαθεϊ Α, άπειθεΐ Hoesch., ή βαθεία Mang,

alt. %α\ vid. seel, yel ante τά φυτευόμενα transp. 7 εί Hoesch.: ή A ταται Α

άγαθη A

6 δέ] τά δέ Mang.

lacuna 1 0 — 1 2 litt. Α, εύερκέσταται supplevi

γυμνά Hoesch.

οία κυκλών Α : κύκλων (secl. ola) Mang., οία (τειχών) κύκλον conicio ήραμεν Mang.: ήραν μετά Α

ανοιαν Α

15 ταύτην M a n g . :

Mang.

16 εύσκόπως Cotelerius: εύσκόποις Α

Α, αύτη ν

22 φααΐ Α

ταύτης Α

ετυμον Cotelerius: Μωοης Α

8 όχυρό-

άπημφιασμέναι Mang.: άπημφιεσμένα A

τες scripsi: γέμοντες Α, κόπτοντες ν

Hoesch.:

θεδν

δπότε τδ ανθρώπων

2 ante άγαγών add. τις Mang.

coni. Mang., είς ίρος conicio (v. Num. 13,18) έκέλευαε ν

—,

ουτω μέντοι το φρονειν ε3, τδ

εόφροσυνης ετυμον, μέγα καί λαμπρόν, ώστε φησί Μωυσής καί

έκουσίψ

των παντο-

αυτη δ' έστίν άμπελών ιερώτατος, το 20

174 θείον βλάστημα καρποφορών, αρετήν.

δικαωσυνην,

(cf.

έδυνήθημεν, 15

12 τεμόν13 δι'

ήδυνήθημεν ν, δυνηθείημεν coni. 20 αύτη s c r i p s i : αύτη

έτοιμο ν Α , έφόδιον coni. Mang.

φησί

24 αμαρτήματα s c r i p s i : αμαρτημάτων Α

έπιστρέφοι s c r i p s i : έπιτρέποι Α, έπιρρέποι coni. Mang.

DE

„έπιστρεψει" αγαθά,

γάρ

φησι

SOMNIIS

L I B E R II

287

„κύριος ó θεός σου εδφρανθηναι έπι σέ εις 17δ

καθότι ηυφράνθη έπι τοις πατράσι σου,

έάν είσακούσγ,ς της

φωνής αυτοΰ, φυλάσσειν πάσας τάς έντολάς καί τά δικαιώματα και τάς κρίσεις τάς γεγραμμένας έν τω βιβλίο) του νόμου τούτου" ( D e u t . 3 0 , 5 9. 1 0 ) .

τις áv δύναιτο μάλλον αρετής ίμερο ν ή καλοκαγαθίας ζήλον 176

έμφΰσαι;

βούλει,

φησίν,

ώ διάνοια, ευφραίνεσθαι

αύτη και άνάλωμα μεν μ ή είσενέγκης μηδέν —

θεόν;

ευφράνθητι

τίνος γαρ των σων

χρείός έστιν; — , αλλ' εμπαλιν δσα σοι δίδωσιν αγαθά χαίρουσα δεξαι. διδους γάρ,

δταν άςίοι χάριτος ώσιν οί λαμβάνοντες,

ευφραίνεται·

ει' 177

10 μ ή νομίζεις, δτι οί μεν υπααίως ζώντες παραπικραίνειν καί παροργίζειν ένδίκως λέγοιντ' αν θεόν,

οί δ' έπαινετώς ούχί εύφραίνειν.

τέρας μεν καί μητέρας, τους θνητούς γονείς,

αλλά πα- 178

ουδέν ούτως ώς τέκνων

ευφραίνουσιν άρεταί, μυρίων δσων ένδεεΐς οντάς· τον δέ των δλων γεννητήν και μηδενός ένδεα το παράπαν ουχ ή καλοκαγαθία

των

λεγο-

15 μένων; μαθοΰσα οδν, m διάνοια, ήλικον (κακόν) μέν έστιν δργή θεοΰ, 179 ήλίκον δέ αγαθόν ευφροσύνη θεοΰ,

μηδέν

μέν των δργής αξίων έπ'

δλέθρω κίνει τω σεαυτής, μόνα δέ δι' ων ευφράνεις θεόν έπιτήδευε. ταΰτα δέ ευρήσεις ου μακράς καί άτριβεϊς διεξιών όδους ή

άπλωτα 180

πελάγη περαιούμενος ή έπί τους γης και θαλάττης απνευστί συντείνων 20 δρους· ου γαρ πορρωτάτω διφ'κισται καί της οικουμένης ε£ω πεφυγάδευται,

άλλ',

η

φησι

Μωυσης

(Deut. 30, 1 2 — 1 4 ) ,

έγγυς

ουτωσί

ταγαθον παρίδρυταί σοι καί συμπέφυκε, τρισΐ τοις άναγκαιοτάτοις μέρεσιν ήρμοσμένον, καρδί^, στόματι, χερσί, το δ' έστί διανοία, λόγφ, πράξεσιν, έπειδή τά καλά καί φρονεϊν και λέγειν καί ποιεΐν άναγκαΤον, συμπλη25 ρουμενον εκ τε ευβουλίας κοί ευπραξίας και ευλογίας. (27.)

Λέγωμεν ουν τω θάτερον είδος γαστριμαργίας, πολυποσίαν, 181

έπιτηδεύοντι άρχιοινοχόψ· τί κακοπαθεΐς, ώ ανόητε; δοκεϊς μέν γάρ τά άγωγά προς ευφροσύνην

ευτρεπίζεσθαι,

ακολασίας έίάπτεις φλόγα,

4 τψ] τή ν conicio

το δ' αληθές αφροσύνης καί

πολλήν αυτη και άφθονον έπιφέρων δλην.

βιβλίψ scripsi ex L X X : βίβλω A 7 αύτη] άρε-rj) coni. Mang.

Α: ή coni. Hoesch. Mang.

10 παροργίζων A 13 ένδεεϊς Hoesch.:

11 λέγοιτ'Α

ουδέ εΓς A

14. 15 γεννωμένων coni. Mang., γενομένων conicio 17 χίνει τ ψ Mang. : χινείτωΑ τάτω conicio Mang.: Mang.

21 f j ή Α

23 το Hoesch.:

συμπληρούμενα Α τ ψ Mang.:

5 τί δ' áv vel t í áv (ouv>

ανάθημα coni. Mang.

d

14 ούχ ή] ούχί conicio 15 xaxòv add. Mang. Μωσης Α

τί Α

9

ουχί] où xal coni.

έγγίις οΰτωσί] έ γ ρ 24. 25

συμπληρούμενον

26 λέγωμεν s c r i p s i : λέγω μέν Α, λέγοιμ' áv coni. το A

28

εύφροαύνην Hoesch.:

είιφροαύνης A

288

PHILONIS

182 άλλ', îbtoç äv είποι, μ ή με προπετώς αίτιώ, πριν με σκέψασδαι. χοεΐν έτάχθην, άρετάς

ο?νο-

oò μην δή σωφροσυνην καί ευσέβειαν και τάς άλλας

ένεσκευασμένψ,

άλλ' άνδρί λαιμάργψ

κ od «κρατεί | καί άδίκψ ρ. 683 Μ.

καί έπί ασεβείς μέγα «ppovoimt, δς έτόλμησέ ποτε ειπείν· „ουκ οιδα τον κόριον" ( E x o d . 5 , 2 ) · ώς είκότως έγώ τά έκείνω δι' ηδονής έπιτε183 τήδευκα.

5

μή θαυμάσης δέ, 8τι τοις έναντίοις ó θεός καί ó άντίθεος

νους ευφραίνεται,

Φαραώ,

τις οδν οινοχόος θεοΰ;

δ σπονδοφόρος, ó

μέγας όντως αρχιερείς, ος τάς των άεννάων χαρίτων λαβών προπόσεις άντεκτίνει, εαυτόν,

πλήρες

δρας

δλον τό σπονδεΐον ακράτου μεθυσματος

οινοχόων

διαφοράς

τοις

θεραπευομένοις

184 δια τούτο έγώ μεν 6 τοΰ Φαραώ κατά τάς

έπιχέων,

αναλογούσας. 10

άνέσεις έπιτεινομένου τον

σκληραυχενα καί πάντων άκράτορα λογισμον εόνοΰχός είμι ( G e n . 4 0 , 1 . 2 ) , τά γεννητικά της ψ υ χ ή ς έκτετμημένος, τιδος,

φυγάς δέ και τής γυναικωνίτιδος,

μετανάστης μέν τής άνδρωνίοιίτ' άρρεν ουτε θήλυ,

προέσθαι ουθ' ύποδέξασθαι σποράν δυνάμενος, ανθρωπείου παράκομμα νομίσματος,

αμφίβολος,

άμοιρος αθανασίας,

έγγόνων διαδοχαΐς είς αεί ζωπυρειται,

συλλόγου

ουτε

ούδέτερος, 15

ή τέκνων ή

και έκκλησίας ίεράς

άπεσχοινισμένος· θλαδίαν γάρ καί άποκεκομμένον ά'ντικρυς διείρηται μή 185 ε?σιέναι ( D e u t . 2 3 , 1).

( 2 8 . ) ó δέ άρχιερευς άμωμος έστιν, ολόκληρος,

άνήρ παρθένου ( L e v . 2 1 , 1 7 . 13), (το) παραδοξότατον, οόδέποτε γυναι- 20 κουμενης, αλλ' εμπαλιν τά γυναικεία κατά την προς τον άνδρα όμιλίαν έκλιπουσης ( G e n . 1 8 , 1 1 ) ,

καί οόκ άνήρ μόνον ούτος, αμίαντους καί

186 παρθένους γνώμας σπείρειν ικανός, άλλά καί πατήρ λόγων ίερών· ων οί μέν επίσκοποι καί έφοροι των τής φύσεως πραγμάτων, 'Ελεάζαρ καί Ί θ ά μ α ρ ( E x o d . 2 8 , 1 ) , oí δέ λειτουργοί θεοΰ, τήν ουράνιον φλόγα άνα- 25 καίειν καί ζωπυρεΐν έπειγόμενοι· τρίβοντες γαρ άεΐ τους περί όσιότητος λόγους καθάπερ έκ πυρείων τδ θεοειδέστατον ευσεβείας γένος ποιοΰσιν 187 έκλάμπειν. μοΐρα τής

ó δέ τούτων υφηγητής, όμοΰ καί πατήρ ουχ ή τυχοϋσα ίεράς

έκκλησίας

έστίν, άλλ' ου χωρίς σύγκλητος οδκ άν

άθροισθείη ποτέ των τής ψυχής μερών βουλή το παράπαν, δ πρόεδρος, 30

2 μέν conicio 3 λαιμάργψ Mang.: μάργω Α 5 ώστ' conicio 7 γοΰν conicio 9 «ίντεκτείνει Α 10 έαυτοΰ conicio 11 (τοΰ) κατά conicio 12 είμι Hoesch.: ε{ μή Α 13. 14 της άνδρωνίτιδος ών (hoc omisi) Mang.: των άνθρωνιτίδων Α 16 if)] r) Α η Α: και conicio 17 είς del Mang.: τοις áel Α, αίς άεί coni. Hoesch. 18 διήρηται Α 19 άμωμες scripsi: άλώμενός Α 20 τό add. Mang. 25 ούράνιον scripsi r οδρανίαν A 27 πορ(ων Α γένος Α: φέγγος Mang. 29 οδ χωρίς Cotelerius: o¡> χωρεί A

D E S O M N I I S L I B E R II

289

δ πρότανις, δ δημιουργός, δ χαί χ ω ρ ί ς άλλων μόνος έ φ ' έαυτοΰ σχοπεΐν τε

και

πράττειν ίκαστα

ίχανός.

ούτος

συν άλλοις μεν έςεταζόμενος

¿λίγος, πολύς δε, δταν μ ο ν ω θ η , γίνεται, δικαστήριον (ολον), λευτήριον, δλος δήμος,

δλος όχλος,

σύμπαν

άνθρώπων

188

δλον βου-

γένος,

μάλλον

5 δε, d τ ά λ η θ έ ς είπε tv δει, μεθόριος τις θεοΰ (καί ανθρώπου) φύσις, τοΰ μεν έλάττων,

ανθρώπου δέ χρείττων.

„όταν"

γαρ

φησιν

Βε?σίη

εις 189

p. G84 M. I τά αγια τών αγίων ó άρχιερεύς, άνθρωπος ούκ ε σ τ α ι " ( L e v . 1 6 , 1 7 ) . ουν,

εί μ ή άνθρωπος;

δνόματος ίο Αίγύπτψ,

τοΰδε

αρά γε θ ε ό ς ;

κλήρον

προσρηθείς

ó

Φαραώ

άλλ' έχατέρων τών άκρων,

οδχ αν είποιμι —

άρχιπροφήτης ως

θεός ( E x o d . 7, 1 ) —

γάρ τοΰ

ετι

ουτε

άν βάσεως και κεφαλής,

( 2 9 . ) το μεν ουν ετερον είδος άμπελοο,

τόν

ελαχε Μωυσής

τις

ών

έν

άνθρωπος,

έφαπτόμενος.

δπερ ευφροσύνη

κεχλήρωται, 190

καί το έ£ αότής μ ε θ υ σ μ α , ή άκρατος ευβουλία, καί ó άρυσάμενος οινοχόος έκ τοΰ θείου κρατήρος, ον αυτός ó θεός αρετών πεπλήρωκεν 15 χ ε ί λ η ,

δεδήλωται.

το

δέ ανοίας

καί λύπης

καί

παρόδιας

έπί

ήδη μεν

τρόπιΐ) τινί τύπιρ

δε ετερον έ/τυποΰται δια τών έ τ ε ρ ω θ ι λ ε χ θ έ ν τ ω ν έν

ω δ ή τ η μείζονΓ

„ έ κ γάρ α μ π έ λ ο υ " φησί „Σοδόμων ή άμπελος αυτών,

191

καί ή κληματίς αυτών έκ Γομόρρας· ή σταφυλή αυτών σταφυλή χ ο λ ή ς , βότρυς

πικρίας

αυτοΐς·

θυμός

δρακόντων ó

20 ασπίδων ανίατος" ( D e u t . 3 2 , 3 2 . 3 3 ) .

οΐνος α υ τ ώ ν ,

χαί θ υ μ ό ς

όρας δσα το αφροσύνης μ ε θ υ σ μ α

192

έργάζεται, το πικρόν, το κακόηθες, το ακρόχολον, το περίθυμον, το ατίθασον, το δηκτικόν, το έπίβουλον. έμφαντικώτατα δέ αφροσύνης έ'ρνος έν Σοδόμοις φησίν είναι —

τύφλωσις δε ή στείρωσις ερμηνεύεται Σόδομα

επειδή τυφλον και άγονον καλών αφροσύνη, ύφ' ής άναπεισθέντες 25 μετρεΐν

χαί

σταθμάσθαι

χαί

άριθμεΐν

πάντα καθ'

αυτους

—, τινές

ήςίωσαν

1 Ιερουργό; coni. Mang., δήμαρ/o; coni. Cohn μόνο; Jiang. : μόνον A ί! ¿λίγο; Mang. λόγο; Λ prius ολον addilli (όλον ôix. cimi. Mang.) f> και άνίΐρώττου add. Jiang. τοΰ] ίΐεοΰ conicio 9 τοΰ δέ Λ Μωσϊ,; Λ 10 οϋτε /ούν 8εός οΰτε) (ν. § l'.jO) aut a û ο ύ ΐ έ άνθρωπος, έκατέρων conicio, οϋχέτι Jiang. l i πρότερον conicio είιφροσΰνη lloeseli. 15 συννοίας coni. Mang. είδος, (γένει) μέν (ϊν) vol ζαροινία; ίόιοτρό-8(> Μ. ομβρεΐ ' κακόν,

ó δημιουργός

εκθλίβει καί πιέζει

αφ' ής το οίνοφλυγίας

της άκρασίας πιέζει κραταιώς, Γνα ταΐς

21 έκθλιβομέναις λιβάσιν ήδιστη τροφή χριΰτο. ( 8 1 . ) Τοιούτος μεν ή μ ΐ ν ó βεβακχευμένος άκράτω, παροίνιον και 205 παράληρον κακόν καί άνίατον, στρωνα και αυτόν όντα, •25 έδωδήν ακρατώς

γραφέσθω·

τον δε συγγενή τουτου γά-

πολυφαγίας καί λαιμαργίας έταΐρον,

τεχνιτευοντα,

πάλιν

έπισκεπτέον.

τά περί

καίτοι ου πολλής 206

δει προς την θήραν αυτοΰ φροντίοος· εστι γαρ έκμαγεΐον έμφερέστατον αυτοΰ τής είκόνος ó φανείς ό'νειρος. ωσπερ

εμφασιν

έν κάτοπτρο)

άκριβώσαντες (ουν) αυτόν έκεΐνον

θεασόμεθα.

„ιόμην" γάρ φησι

„τρία 207

2 έγχεφίαεσι Λ 3 εί>οδβει coni. Mang. 5 μόνον coni. Slang. 7 ττ;ς 1 loescb. : τάς A 8 η Α άκρατους Mang.: άκρατου Λ έχττλήρωαις lloeseh. : ή πλήρωοις Α 11 άκρατεί Λ : άκράτω Mang. έιταναθεϊναι scripsi: έπανα-είναι Λ 11. 12 αότουργιίΐ Mang.: αύτογεωργοΰ Α, αυτογεωργώ ν 12 (καί) αίσχίστου coni. Mang. τό δέ τοιούτον έστιν conicio IM μέντοι conicio 15 άγα'λλεται Mang.: άγγέλλεται Λ 16 Λυτό (vel τοΰτο) Mang.: ταυτό Λ 17 (τό) κεκρυμμένον conicio 21 ήδίσττ; Mang.: ήδιαστη Λ, ήόιστα τή líocsch. 23 και om. lloesch. 23. 24 γαστρών α TIoescIi. : γάστρων Λ, fort, γάστριν leg. 27 οΰν add. Mang, (vel ονειρο; (Λστε) conicio) τούτον conicio 2S θεαοόμεθα Mang.: θεασώμεθα A

19*

292

PHILONIS

καν à χονδριτών αί'ρειν liti της κεφαλής μου" (Gen. 4 0 , 1 6 ) .

κεφαλήν

¡lèv τοίνυν άλληγορουντές φαμεν είναι ψυχής τον ηγεμόνα νουν, έπικεΐσ&αι δέ τούτω πάντα· 208 έγένετο

ταύτα

καί γαρ έςεφώνησέ ποτε έπ' αυτού -

πα'ντα"

(Gen. 4 2 , 3 6 ) .

στειλάμενος

οδν

έτεχνίτεοσε κατά γαστρδς τής ταλαίνης έπιδείκνυται,

„έπ'

έμέ

πομπήν

ών

καί κανηφορών δ

5

ανόητος οόκ αιδείται τοαοότω βαρυνόμενος τριττω κανών άχθει, τούτο 209 δ' έστί τής

τρισι χρόνου μέρεσι.

εκ τε μνήμης

την γαρ ήδονήν οι θίασώταί φασιν aò-

των παρεληλυθότων

καί έζ

τερπνών

απολαόσεως

210 των ένεστηκότων καί έζ έλπίδος τών μελλόντων συνεστάναι*

ωστε τά

τρία κανδ τοις τρισι. τοΰ χρόνου μερεσιν έξομοιοΰσθαι,

τά δ' έπί τών ίο

κανών πέμματα τοις έκάστψ τών μερών έφαρμόζουσι,

παρεληλυθότων

μνήμαις, ένεστηκότων μετουσίαις, μελλόντων προσδοκίαις, τόν δέ βαστάζοντα

ταΰτα

πάντα

τφ φιληδόνω,

ος ουκ αφ' ένός γένους άκρασιας,

αλλ' από πάντων σχεδόν ειδών καί γενών τής ακολασίας άσπονδον καί 211 φίλιων

άλών

ωσπερ

έν

φθοράν

έπιδεα

τράπεζαν

δημοθοινια

έγκρατείας

δέ τδ υπέρογκον

έκπεπλήρωκεν.

δ βασιλεύς Φαραώ,

έπιτετηδευκώς·

κα'ι βασιλικόν

άγαθοϊς άγάλλεσθαι,

ης

σποράν

ερμηνεύεται

αυτψ ουκ

απολαύει

μόνος 15

και σκέδασιν καί

γαρ σκεδασμός.

έφ' οΓς εικός

Ιστι

σωφροσύνης

αλλ' έν οίς άπεικός βδελυρίας έπιτηδευμασι σεμ-

νύνεσθαι, προς άπληστίαν καί λαιμαργότητα καί το άβροδίααον έςοκει- 20 212 λαντι.

τοιγάρτοι τά πτηνά, τό δ' εστίν al έπιποτώμεναι έ'ςωθεν ¿τεκ-

μαρτοί συντυχίαι, πάντα πυρός τρόπον έπιδραμοΰνται και άναφλέξουσι καί

τη παμφάγφ

λείψανον

γουν

δυνάμει

καταναλώσουσιν

υπολείπεσθαι

προς

(Gen. 4 0 , 1 7 ) ,

άπόλαυσιν

τω

ώς

μηδέ

κανηφοροΰνπ,

ος

ήλπισε τάς ευρέσεις καί τάς έπινοίας αυτού μέχρι παντός αιώνος οϊσειν 25 213 αναφαίρετους

έν | βεβαιώ.

χάρις

δέ τω νικηφόρφ θ ε ψ ,

δς ατελείς ρ. 087 Μ.

τάς ε?ς άκρον πεποιημένας σπουδάς τοΰ φιλοπαθοΰς έργάζεται, πτηνάς φύσεις

έπιπέμπων άοράτω;

προς άναίρεσιν καί φθοράν αυτών,

περι-

συληθείς ουν δ νους ών έδημιούργησεν, ώσπερ τον αυχένα άποτμηθείς 1 καναχονδριτών Α

3 έπ' αυτού s c r i p s i : έπί τον Λ, περί τούδε Hoesch., έπί

τούδε vel έπί τούτου Mang. 1") άπολαΰειν Α τοις είκοσι Α

(i κανών lloesch. : κακόν Α

16 διασποράν lloesch. 19 έν] έφ' conicio

κείλαντι lloesch.: έξωκείλοντι Λ 27 πεπονημένοις coni. Mang. συληθείς Mang.

7 cf. Epicurea f · . 4uösqς πλήρεις" (Gen. 4 1 , 1 7 — 2 4 ) . 25 δή

(το) προοίμιον τοΰ φίλαυτου,

ος κινητός

καί στρεπτός

οράς μεν 21!) καί

μετα-

βλητός ων κατά τε σώμα καί ψυχήν φ η σ ι ν „ ψ μ η ν εστάναι," καί ουκ έλογίσατο, τις

οτι μόνψ ί)ε scripsi (vel σταυριό τιί collirio): αύτώ A, a i toi Mang. ο έςαπναίω·. conicio 'J τοΰ addidi IO όνομα] όνείρατα lJoesch. 10 ϊτ.τά βόε; conicio 14 α/ει] έ'λει male Hoescli. IG ¿t;J ota; conicio ex L X X 17 ai (έ-τά) βόες conicio ex L X X 19 lacuuam ex L X X supplevi 20 είπον seclusi 21 ώιπερ ex LXX conicio έχόμενοι (αυτών) ex LXX supplet Mang. 24 ατάχνες (οί λε-τοί καί ¿νεμόφθοροι τους έτττά στίχυα;) ex L X X λ id. suppl. 25 το addidi 28 μεν (γάρ) vel (ojv) conicio 26 sqq. cf. Orig. comment. ìu lieu. p. 44 6 έπί τοις ρευοτοίς καί αβέβαιοι ; ,τε-οιΗώς (ϊετο έστάναι . . . Aristobuluw apud. Eus. l'raep. ev. VIH IO § U—12.

294

PBILONIS πίστις οδε ó κόσμος, «et κατά τά αότά και ωσαύτως έ χ ω ν

—

Ss ó κόσμος άρρεπής, δ δημιουργός π ώ ς où βέβαιος; — , 221 και

o? άψευδέστατοι

μάρτυρες ιεροί χ ρ η σ μ ο ί ·

ών

έκεΐ

τέ είμι

καί

σέ έπί της

ισον τ ω | ούτος έγώ πανταχού,

είτα μέντοι

λέγεται γαρ έκ προσώ-

που του &εοΰ· „ ώ δ ε έγώ εστηκα έκεΐ προ του Χ ω ρ ή β " ( E x o d . 17, 6 ) ,

οπότε

πέτρας έν

ó έ μ φ α ν ή ς καί ένταυθα ρ. 688

πεπληρωκώς

τά

πα'ντα,

έστώς έν

6

όμοίω καί μένων, άτρεπτος ών, πριν ή σε ή τι των όντων είς γένεσιν έλθεϊν, έπί της άκροτάτης καί πρεσβυτάτης 'ιδρυμένος δυνάμεως α ρ χ ή ς , αφ' ή ς ή των όντων γένεσις ώμβρησε καί το σοφίας έπλήμμυρε νάμα. 222 έγώ

γαρ

είμι

,,ό

έςαγαγών

έκ

πέτρας

άκροτόμου

πηγήν

ύδατος" 10

( D e u t . 8, 1 5 ) έν έτέροις είρηται.

μαρτυρεί

δε καί Μ ω υ σ ή ς περί

μ ή τρέπεσ&αι το θείον φ ά σ κ ω ν

„εΐοον τον τόπον ου είστήκει ó θεός

τοΰ

του Ι σ ρ α ή λ " ( E x o d . 2 4 , 1 0 ) , το μ ή μεταβάλλειν διά της στάσεως καί 223 ιδρύσεως

αίνιττόμενος.

(33.)

άλλα γάρ

τοσαυτη περί το Οείόν έστιν

υπερβολή του βέβαιου, ώστε καί ταϊς έπιλελεγμέναις τος,

ώς άριστου κτήματος,

χαρίτων

διαδήκην

πρεσβυτατος

—

μεταδίδωσιν.

έαυτοΰ

—

αότίκα

φυσεσιν έχυρότη- 15

γέ τοι

τήν

πλήρη

νόμος δ' έστί καί λόγος των όντων ó

ώ ς αν έπί βάσεως

της του

δικαίου

ψυχής

άγαλμα

δεοειδες ίδρυσεσ^αι παγίως φησίν, έπειδάν λέγη τ ψ Ν ώ ε · „στήσω τήν 224 διαΟήκην μου προς σε" ( G e n . 9 , 1 1 ) .

παρεμφαίνει δε και δυο ετερα, 20

έν μεν δτι το δίκαιον αδιαφορεί διαί)ήκης ί)εου, έτερον δε δτι οί μεν άλλοι χαρίζονται τά διαφέροντα των λαμβανόντων, ο δε &εός ου μόνον ταΰτα,

αλλά

εκαστον

των

225 σε" ί'σον

αυτους

έκείνους

όντων έ α υ τ ω ·

έστί

τω

έαυτοΐς·

έμε

γάρ έμοί δεδώρηται καί

το γάρ „ σ τ ή σ ω τήν διαθήκην μου προς

„σοι δωρήσομαι."

σπουοάζουσι

δε καί πάντες οί 25

θεοφιλείς τον φιλοπραγμοσυνης χ ε ι μ ώ ν α άποδιδράσκοντες, και

κλυδων

αεί κυκάται,

226 ένορμίζεσΟαι λιμέσιν.

τοΤς τής αρετής

έν φ

σάλος

ευδίοις καί ναυλοχωτάτοις

ουχ οράς, οΓα περί 'Αβραάμ λέγεται του σοφοΰ,

ώς έστιν ,,έστώς ένώπιον κυρίου" ( G e n . 18, 2 2 ) ; πότε γάρ εικός δυνασΟαι

στήναι

διάνοιαν

μηκε'Ο' ώς

έπί τρυτάνης ταλαντευουσαν ή οτε :»

1 ó δέ Α 4 εατηκα scripsi: εστη καί (sed. ι eras.) Α, είτηκα και ν έκεΐ scripsi: έκεϊσε Α 4. 5 έν Χωρήβ ex LXX scripsi: έγ/ωρείν Α δ οΰτος scripsi: ούτω; Α · 7 ών A ή τι Mang.: έπί Α 8 ιδρυμένος Jiang.: όρώμενο; Α !) έπλημμύρει conicio 11 Μωσής Α 13 μεταβάλλον coni. Jiang. 16 γέ scripsi: δέ Α 18 ώσάν Α έπιβάσεω; Α 19 ίδρύαεσθαι .Alang.: ίδρύΐαββαι Α 25 σοι (si) coni. Jiang. 2(5 πολυπραγμοσΰντ,ς coni. Jiang. Üd ώς coni. Mang.: δ; Α ποτέ A εικός (μάλλον) coni. Jiang.

DE SOMNIIS L I B E R άντικρύς

έστι θ ε ο ΰ ,

όρώσά

άρρεπές,

έκ μεν του όραν τον άσύγκριτον,

γμάτων ουκ άνθέλκεται,

τε

και

II

δρώμενη;

διχόθεν γαρ αυτή το 227

οτι υπό των όμοιων πρα-

εκ δε του όρασθαι,

δτι ήν άξίαν εκρινεν εις

όψιν ó ήγεμών την εαυτού ( έ λ θ ε ί ν , τ