Ioannis Zonarae Epitome historiarum: Vol. 1 [Reprint 2021 ed.] 9783112422489, 9783112422472

Citation preview

Β. Τ. f ü r Gelehrte

I&ANNOT TOT ZßNAPA

EniTOMH

I2T0PI&N.

IOANNIS ZONARAE

EPITOME HISTORIARUM. CUM

CAROLI DUCANGII SUISQUE ANNOTATIONIBUS EDIDIT

LUDOVICUS DINDORFIUS.

Y O L . I.

LIPSIAE IN A E D 1 B U S B. G. T E U B N E R I . MDCCCLXVIII.

LIPSIAE: TTPIS B. a . TECBNEHI.

PRAEFATIO. Ioannis Zonarae Epitomen historiarum quum propter scriptores ab eo non solum excerptos, sed etiam ex parte conservatos, nemini liceat negligere qui illos tractet et quam apud Xenophontem, cuius Cyropaediae libro usus est optimis simillimo, Dionem Cassium, cuius integriorem habuit vel superstitibus in libris iis qui hodie exstant, perditorum autem nunc librorum plurima servavit, quorum nihil superest in eclogis Constantinianis, losephum, Plutarchum, deuique LXX interpretes, sequutus sit scripturam cognoscere cupiat, mihi meae Dionis Cassii editioni paullo correctiorem etiam Zonarae adiicere editiouem tanto magis consenlaneum visum est quo pauciora ex eo Dionis inseruissem aut superstitibus libris aut perditorum fragmentis, quippe Dionea saepe adeo cum Plutarcheis confundente ut utraque distingui ab se nequeant, quoque magis desiderari videretur quae nonduiti exstaret integra et satis emendata ampli operis editio. Quod qui primus Basileae apud Ioannem Oporinum a. 1 5 5 7 edidit Hieronymus Wolfius, quamvis quinque uteretur codicibus, ii tamen omnes minus fuerunt boni, Ducangius autem in editione Parisina a. 1 6 8 6 — 7 quamvis et ipse aliis quinque uteretur libris, de quibus dixit in praefatione, ex iisque multa Wolfianae editionis vitia corrigeret, omnibus tamen illis multo emenilatiori non potuit uti codice eo qui post ipsius demura aetatem bibliothecae regiae est Hiatus. Quem librum, bombycinum foliorum formae maximae 4 7 4 , versuum fere 3 1 , scriptum anno C. 1 2 8 9 secundum subscriptionem: 'EisXuéih) t ò naf/òv ßißtiov dicc xeiQoq ¿poi rov a*

IV

PRAEFATIO.

¿ftaorcoAoi} XU'/U y.ctl ¡xova-FOV (imxiov TOV TUQCCVI], ¡itjvl cntQiU.iu) Tzivzexcudexaty, TjfisQa g', lv8. ¡3' exovg gipb^. ] ctno trig 13a6ilslag TOV ¡xeyakov Kavaxaviivov. Zonaram folio 2 4 0 excipit Nicetus Choniata. xai xavxrjv xi)v (iifilov ¿¡ifiavovrjlog o/xjlaiflevlg o ex fiovefi^aoiag ¿¡¡iyQaips fiexa xr\v naQadoSiv xrjg iavxov naxqiBog. Quibus omnibus iam Wolfius erat usus, post quem Vindobonensem membranaceum, olim Budensem Matthiae Corvini, nunc bibliothecae Caesareae n. 1 0 2 , accuratius descripsit Kollarius Supplem. Lambecii p. 6 3 2 seq., qui ibidem p. 6 4 1 , etiam alios duos memorat eiusdem bibliothecae n. 2 0 3 , 2 0 4 , chartaceos, ab initio mutilos, seculorum quarti quintique decimi. Vaticanum membranaceum n. 1 3 6 'autographum penc et correctissimum, quinque propeinodum seculorum', et Palatinum Vaticanum chartaceum n. 2 7 5 c posterioris aevi' usurpavit Nicolaus Carminius Falconius in Cassii Dionis Romanae Historiae tomo primo Neapoli 1 7 4 7 , ex iisque p. 5 seqq. aliquot annotavit varietates, quae partim eaedem sunt in Parisino 1 7 1 5 , partim ab hoc ceterisque multum discrepant. De altero v. infra p. XXX. Horum Iibrorum etsi Parisini illius non ea est bonitas quin saepe ex ceteris sit emendandus et supplendus, nedum ut pro eorum possit archetypo liaberi, toties tamen meliores ceteris suppeditat scripturas, ut ego demum non solum multa ex eo receperim quae quum scriptorum a Zonara excer-

PRAEFATIO.

V

ptorum consensu firmarentur, nulla esset ratio cur celerorum scripturis poslhaberentur, sed etiam in reliquis ilium potius quam alteros duxi sequendum. Nam etiam in hoc tam recenti opere novitiorum correctorum tantam saepe licenlìam arguunt libri minus boni cum ilio aut Vaticano, de quo modo dixi, n. 1 3 6 comparati ut modo amplas ab iis adiectas appendices praebeant qualem abieci sub finem praefationis p. 1 1 , modo vix vestigium servent eius quod scripserat Zonaras, ut p. 1 9 , A , B , ubi quod ego ex ilio aliisque restituì xal fistà

%iliovg

zovg o xaxaxkvGfiòg xovxa

è^axoaiovg nsvxì]xovra

ktxßQOv xaxa%eofiévov

r ò VÓAQ im

xal

iviav-

yrj énevtjvexTO iq> rjjiéqag XSGGUQCL-

xij

ntvxsxaidexa

xrjg yrjg vsrov, nij^sig

xà xàv

mg

vTtegßrjvat

ÒQCÒV vijjtjlóxEQa,

pro eo in deterioribus haec legebantur supposita : xal •¿dictòu ÓLTtXrjv izùv fté%Qi xal

avxov

xaxagaxxàv xo VSCOQ im

xov

ngòg SiaxoGioie

xaraxkvG(iov.

àvoiyévxcov

às

xov OVQUVOV i] (té gag xeGGKQcéxovxa xaì ÒQÙV vtyrjXóxsQOv

niÌ%UG TtsvxsxaCSexa

(iixà

xsGGaqüxovxa

xal xàv

vvxxore, yiyovi.

Quo c o r r e c t o r s sublato commento idem Zonarae numerus annorum 1 6 5 6 pro 2 2 4 2 restituitur, quem una cum altero memorai Eusebius Georgii Svncelli p. 8 4 , A , B , nec dubium eundem pro numero 2 6 5 6 restituendum esse Iosepbo A. I. 1 , 3 , 3 , quem sequi tur Zonaras, non ut crediderunt qui deteriorimi scripturam sequerentur, LXX interpretes. Atque etiam quae vitiosa videri possent et melius in ceteris scripta, interdum Zonarae apparet potius tribuenila esse sermoni Byzantino saepe magis quam Graeco. Velut quod vol. 1 , p. 5 0 , C, reo Baccioc nQoexQÌmxo

xaxà xàv

nolefiicov

t'frat, ex eo restituì pro xov BUQCIX, quum aliquoties sit apud Leonem Diaconum, ipsumque Zonaram p. 1 0 9 , A : Toìg iGQarjMxaig Tà

itQOVTQÌitexo

xòv naxQtàov Geßsiv

ós 7tqoipr(xrj 'isoeuicc

nsxo,

tlg BaßvkSva

&ióv,

et 1 1 6

cmeX&eìv

B:

itQOSTQS-

ubi proxime praecedentis loci oblitus Wolfius accusati-

vum i n f e r e b a t , voi/ AXÌ^UVSQOV

ut etiam p. 2 6 4 , A : Kara ¿noXaßav

r ò àkrj&ig

igsìv

¡lóvag ó KacGaQ avxù

nqosxgi-

nexo, dativus haud dubie cum ilio sit coniungendus, nemo dubitabit ex ilio recte fuisse receptum. Item ex eodem naget pro

ini

vol.

1,

p.

95,

B:

AL

te

NÓQvai

ini

xrj

XQÌ]VY}

évo

VI

PEAEFATIO.

èlovovro• 1 7 3 , B: Avzòg ini zrj xoirrj xazédctQd-ev, ut p. 1 7 0 , D, est in o m n i b u s : IlaQU zoìg iv Mrjdia 'Ex/Jaravoig idònei to zélog avzov y.aztxlfjipiG&ixi, et Michael Glycas dicit Annal. p. 1 4 7 , D : Ilagà zij a ¡¿¡¿a KQVTZZU avzóv, el T h e o d o r u s Metodi. Mise. p. 3 3 1 , 1 1 : *PV%QOXOVZSÌV NAG' Evqmza, usu novitio pro èv vel simili praepositione. Atque sic alia ex eodem restituì libro optimo quae in ceteris imperiti sermonis eius depravaverant librarii, velut p. 4 0 8 , C: Tàg %st()cig vnb va ijiaxia vnofìuXsìv pro zò ifiatiov, ut p. 9 9 B ; 1 1 0 , B, cum V. e t N . T. dixit ÓISQQ^S za tjiazia avzov. Nam Zonarae oralio multis aevi quo vivebat vitiis ita est depravata ut ego perpauca de hoc genere duxerim tollenda quae ne illi quidem possent t r i b u i , velut àydyofiai pro àydyaaai, cGExca p r o eo quod alibi habet h'oxai, eìdoìsv pro sldeìev, ftoìev pro &sìsv, noXefiàev pro noXipoìsv, TtccQajieivoiev pro TcaQci(ieivaisv, iizyvrjGa pro eTtyveact, Nixavagog p r o Nixavogog, sGzmg pro eGtóg, xazoQ&axmg p r o xazWQ&axmgf okoxavzoise p r o mXoxavzaGs, GvvcafioGafisvog pro GvvofioGafisvog, fiovXrj&ijGOfiai pro ¡Soviijaofiai, etsi reliqui vix multo melius ¿vavzicod-ijGOfiai pro ivavziaiGOfuu ipsumque y£vrjd"i]GO(ica pro yevijaoficei. Nam etsi vix dubitandum haud pauca etiam de illis librariorum esse potius quam i p s i u s , satius tamen duxi non lollere nisi certissime vitiosa. Etenim qui in scribendo hanc prodit diligentiam u t ¿ y j f h j v proprie dictum discernat ab ¿%v9>]v improprie dicto, nec dixit avvsxé&tjv ut ìne%é&r\v, HaXaiGzivr\ secundum grammaticorum novitiorum praeceptum a IlalaiGzrivoi, eum etsi credibile est plura de vitiis quibus eius oratio n u n c est c o n t a m i n a t a , accepisse ab librariis, illisque potius quam ipsi esse tribuendam alternationem r e c t a r u m et vitiosarum f o r m a r u m , u t doirj et d u i / , ra/xisìov et zafisìov, iyysyvrmévog et i]yyvì]fiévog, vel quod niliili est et ex u t r o q u e conflatum èvtjyyvr]6£ vol. 1, p. 4 3 6 , A ; 5 3 7 , B; — éexaczrjg et — óexexrjg. quas inter duplices formas interdum etiam libri variant, nQaiaizsQOv et nQtoizegov, r u r s u s tamen ipse in plurimis ita vacillai ut et in formis verborum sihi non constet, modo "yvav dicens modo eyvooGav, modo rtvsxzo modo ivijvexzo, et ili cons t r u c t i o n p r o r s u s sit dissolutus et multa lalia admiserit quale

PRAEFATIO.

VII

hoc est vol. 1, p. 2 1 6 , D: 'EitéiQeTtsv avroìg Ttjv iv trj %WQavrai k'&eSiv Iovdcù'xoìg, quod scribendura videatur ^ covro, ut iqrjQ&ai & ilo LEV elicit Iosephus, ncc minus inter se confundat tempora, ut aoristos cum perfectis et plusquamperfectis. Sed idem interdum meliores quam codices qui supersunt scriptorum quos describit servavit vocabulorum formas, ut Iosepho A. I. 13, 11, 2, bis ex Zonara vol. 1 , p. 2 1 8 , D, restituendum esse uonlog pro avonlog non dubitabil qui 6, 2, 2, etiarn Iibros Iosephi nonnullos, et omnes 1 8 , 3 , 2 in eodem cum Zonara consentire viderit, etsi alibi omnes uvonlog, pariterque ipsius Zonarae vol. 1 , p. 4 7 9 , A, ut non solum Polybii aut Diodori, quibus omnibus restituendum alibi dixi aonlog, sed ipsius Philodemi ex papyris Herculanensibus editi. Et quod p. 2 6 3 , D, Zonaras posuit: Tit avzovgyictg