De Aere Aqvis Locis: mit der alten lateinischen Übersetzung [Reprint 2022 ed.] 9783112691045

Citation preview

A . MARCUS UND E . WEBER'S V E R L A G IN BONN

KLEINE TEXTE FÜR VORLESUNGEN UND ÜBUNGEN HERAUSGEGEBEN

VON HANS

LIETZMANN

1 D A S MURATORISCHE F R A G M E N T u n d die monarchianischen p r o l o g e zu den evangelien, h e r a u s g e g e b e n v o n P r o f . L i c . H a n s L i e t z m a n n . 2. A u f l . 16 S . 0.30 M . 2 D I E DREI ÄLTESTEN MARTYROLOGIEN, herausgegeben v o n P r o f . L i c . Hans Lietzmann. 2. A u f l . 18 S . 0.40 M . 3 APOCRYPHA I: R e s t e des P e t r u s e v a n g e l i u m s , der P e t r u s a p o c a l y p s e u n d des K e r y g m a P e t r i , herausgegeben v o n P r o f . L i c . D r . E r i c h Klostermann. 2. A u f l . 16 S . 0.30 M . 4 AUSGEWÄHLTE PREDIGTEN I : O r i g e n e s homilie X ü b e r d e n propheten Jeremias, herausgegeben v o n P r o f . L i c . D r . E r i c h K l o s t e r m a n n . 16 S . 0.30 M . 5 LITURGISCHE T E X T E I : Z u r geschichte der orientalischen taufe u n d messe im 2. u n d 4. Jahrhundert, a u s g e w ä h l t v o n P r o f . L i c . H a n s Lietzmann. 2. A u f l . 16 S . 0.30 M . 6 D I E DIDACHE, mit kritischem apparat herausgegeben v o n P r o f . L i c . Hans Lietzmann. 2. A u f l . 16 S . 0.30 M . 7 BABYLONISCH-ASSYRISCHE T E X T E , übersetzt von P r o f . D r . Carl Bezold. I. S c h ö p f u n g u n d S i n t f l u t . Z w e i t e u m d e n S i n t f l u t b e r i c h t vermehrte A u f l a g e . 24 S . 0.40 M . 8 APOCRYPHA I I : E v a n g e l i e n , herausgegeben von Prof. Lic. Dr. Erich Klostermann. 2. A u f l . 21 S . 0.40 M . 9 PTOLEMAEUS BRIEF AN DIE F L O R A , herausgegeben von P r o f . D . Adolf Harnack. 10 S . 0.30 M . 1 0 D I E HIMMELFAHRT DES MOSE, h e r a u s g e g e b e n - v o n P r o f . L i c . D r . Carl Clernen. 16 S . 0.30 M . 1 1 APOCRYPHA III : A g r a p h a , slavische J o s e p h u s s t ü c k e , O x y r h y n c h u s f r . 1 9 1 1 hrsg. von P r o f . D r . E r i c h K l o s t e r m a n n . 2. A u f l . 26 S . 0.50 M . 12 APOCRYPHA I V : D i e a p o k r y p h e n briefe des P a u l u s an die L a o d i c e n e r u n d K o r i n t h e r , hrsg. v o n P r o f . D . A d o l f H a r n a c k . 0.40 M . 13 AUSGEWÄHLTE PREDIGTEN II : F ü n f festpredigten A u g u s t i n s in gereimter prosa, herausgegeben von P r o f . L i c . H a n s L i e t z m a n n . 16 S. 0.30 M . 1 4 GRIECHISCHE P A P Y R I , a u s g e w ä h l t u n d erklärt von P r o f . D . H a n s Lietzmann. 2. A u f l . 32 S . 0.80 M . 1 5 / 1 6 D E R PROPHET AMOS, H e b r ä i s c h und Griechisch, herausgegeben von D . J o h a n n e s M e i n h o l d und Lic. H a n s Lietzmann. 32 S . 1.00 M . 1 7 / 1 8 SYMBOLE DER ALTEN K I R C H E , a u s g e w ä h l t von P r o f . L i c . H a n s Lietzmann. 32 S . 0.80 M . 1 9 LITURGISCHE T E X T E II : O r d o missae secundum missale r o m a n u m , herausgegeben von P r o f . L i c . H a n s L i e t z m a n n . 32 S . 0.40 M . 20 A N T I K E FLUCHTAFELN, a u s g e w ä h l t u n d erklärt v o n P r o f . D r . R i c h a r d Wünsch. 2. A u f l . 31 S . 0.70 M . 21 D I E WITTENBERGER U. LF.ISNIGER KASTENORDNUNG 1 5 2 2 , 1 5 2 3 , herausgegeben von P r o f . L i c . H a n s L i e t z m a n n . 24 S . 0.60 M . 22/23 D I E JÜDISCH-ARAMÄISCHEN P A P Y R I VON A S S U A N sprachlich u n d sachlich erklärt v o n L i c . D r . W . S t a e r k . 39 S . 1.00 M . 24/25 MARTIN LUTHERS geistliche • L i e d e r , herausgegeben v o n P r o f . D r . Albert Leitzmann. 3 1 S . 0.60 M . 26/28 LATEINISCHE CHRISTLICHE INSCHRIFTEN mit einem a n h a n g jüdischer inschriften, a u s g e w ä h l t und erklärt von P r o f . D r . E r n s t D i e h l . 48 S . 1.20. 29/30 R E S GESTAE DIVI A V G V S T I , h e r a u s g e g e b e n u n d erklärt v o n P r o f . Dr. E r n s t D i e h l . 2. A u f l . 40 S . 1.20 M .

K L E I N E T E X T E F Ü R VORLESUNGEN UND ÜBUNGEN HERAUSGEGEBEN VON HANS L I ETZMANN

77

HIPPOCRATIS DE AERE AQVIS LOCIS MIT D E R A L T E N L A T E I N I S C H E N

ÜBERSETZUNG

HERAUSGEGEBEN VON

G. GUNDERMANN

BONN A. MARCUS UND E. W E B E R ' S VERLAG

1911

HIPPOCRATIS

2

63V

©

Ilepi

1

'IrjtpiXYjv' 7rpwtov

asv

a s p w v

oatic

üSäTOjy

tdiirnv

ß o ö X s t a i o p i k ö c Cr/tsiv, t ä S s ' / ¡ r q j r o i s s i v •

¿vft'jjxssa&ai

tac

wpac

too

stsoc •

oti

Sovatai

owrep-fdCsadai s x a a r * ] • ou f a p s o i x a a i v o u ^ s v • a X X a jroXo S t a tpspouatv

aotai

ts

S s , tc

irpöc

ta?

avatoXac

^C

arcsipoc

xsstai"

t o ö r[ki00

Ttpöc ßopsTjv x s s t a i x a i ^ t i c d v i a / o v t a • oüS' ijtic xdXXiata-

xai

Ssai )(psovtai swpcov

xai

•rijv y ^ v

twv

s'its sv x o i X w fijv

öiaitav

JtdXiv

•/wpia

twotö

ypvj

itvsu[j.ata Sövatai •

xai $jtic

vötov • odS' ijtis x p ö c ijXiov 8s EVi>u[J.£sai}a'. ¿ c

y) a x X n j p o i a i

ts

xai

sx

astxai

a v o ö p o c • 77 S a a s i a x a i s i p o S p o c •

si

s i 8s

yap tä

xoivtov

oxoq] TjSovtai-

ataXairctopoi,

sStoSoi x a i

ttov

ta

s'its a X u x o t a i x a i a t s p d f i v o i a i •

ävi>pM7Cd>v

a7rotoi" taöta av

^

rcötspov

7totaiv •

fàp

xai

si

av

ISta

upó-

too

svt-

éxàatw

s'tSàç

èpsova>[j.svoç

xív-

yàp

twv

os

tYjatv

-/.at'

opà-òv

tiç

taôta

Soxéot èç

wpïjar

oxwç

ai

ypr¡

r¡Xíoo

toû

óxotov 7cpo7'.cuy.

jJ-stewpôXo-ca oòx

xotXiat

èXâycatov rcávo

nXsl-

¡j.staßaXXot)at

twv

aaipétoç •

ta

yspotto

àXXà

sxaata

¡ppáao)

T r v s ò f j i a t a x s i t a t t à {J-spjià • avatoX^ç

ott

l y j T p •

'/.ai

Sè

èfo)

xaì

el8eír¡ x s p i s x á a t o o • x a i xaì

àatpovo}«?)

ßaaavtCstv,

ysijispcv?)?

xai

7rpostSst7¡ á v t ò s ' t o ç •

[ j . £ t a a t a Í T j tr^ç yvo'jjj/^ç • |xàà}oi a v

Ttpòc t à ts

tè

StattYjç-

t'.ç

byisirjç'

èv r r ¡ té'/VYj •

|i.spoç

av

¡J-áXiar'

t'/jç

si

r/jç

YÍTVstat,

ootwç

xatpoùç

stvar

axorcstv

itpoatovtoç

x a ì t w v a a t p w v èîritoXâç t e x a i SôaTjaç •

*¡r¡VBoO-ai •

sXáytota

-¿póvou

t è v o a T j f i a t a ¡j.éXXs; T r á f x o t v a r í ¡ v 7róXtv

¡j.stapoXàç

[iiXXsi

Stajiaptávstv

t a ò t a jrpótspov s l S à ç

rj •9-épsoç t¡ y s t ^ w v o ç • o a a

YÍYvea&ar

(upécov t à ç ti

voóaiov • jirj Ss

' i i - f V E a i t e t • rjv

a o t o ö , Xs^ot- a v • ¿ x ó a a Sovoç

tôjv

èatt

7rpostpY¡[j.éva>v

Tjttç

[lèv TtoXtç •

t a û t a S' s a t a t ¡j.sta£ò 1vjç

xaì

tû>v

Soajiiwv

tvoXpoö •

tá

eoixe

taîç upôç t à

ts fovaixs? aòtó&i • pY]ï§iwçSôaYjaç

a X X Y j 25

xai

aXXa

toö

Ilspi xsîvtai •

[j.sv

ava^XYj

tà

'J>uypà

arcò

toutswv

xai

t a ô t a ç t à ç 7rôXYjaç d é a i v x é s a ô - a i v o a s p w t á t Y j v •

8530

èvapixó-

aotai-

twv

xai

ts

depjià

ts

Ttapappsî

ó

àvtì-pwrcwv •

tè

outw

20

àv-

aotôç

aaOsvsatspa •

voasu^aar ai

XWXúsi

twv

opyvjv xai

jiáXiata

rcàvta èpatstvà

sxàatots

s'iSsa

¡làXXov

"Ercsita

r¡

Y]Xioç

iwthvov

xai

sati,

[¿aXaxa

is

rcpótspov

rcvsóvtwv

7cvsó[j.ata

au-

taûtaç

Yjaiv l o t i a x s T z r ¡ t w v i t v s o ^ à t w v t w v a r c ò tYjç Yjoôç &sp[tà

twv

rcspi

r¡ •

àvatoXàç

xai

'O

yap

tíxtooai 7ipôç

¡xsv rcóXswv

t o ö •rçXiot) x s o v t a i ,

^Xtou

JJLSV Y t ^ v s a d a t .

óxóaai

Sé

01 a v & p w r c o r

sotxs

a'fódpa

Oxóoai

•9-sp[iòv

rcpooßopiwv

¡J.stpiótYjta

sXáaaw

taîç

s')(si •

èativ

loti

ts

xat

tò

7:0X0 •

àvdïjpà

Eioi t w v

Ttvsújiata

(J-ovsç tòSs

xai

àjj-sivw

xatà sv

etcì

t/jç '/¿Xlxî^ç io

tàç apxtouç satpa^évwv •

rcóXsi tò

pY]Y[JLaTa

¿yyivovtai

rcóXsi.

iuypwv

atàSiov too

xai

rq

Xa[j,rcpó p ( Ù ~ o u ç • STO Y. a i à y p o o u ç TÈ s i x ô ç stvat, x a i àppioaTOÔat • TÔV TE voasujiáTtov zdvzcùv ¡j-sTsysiv ¡J.epoç TO>V 7rpostpY¡(iévtov • ouSèv aoTéotç à j r o x s x p t T a r ßapuipwvou? i s E ' . x ò c stvat x a i ß P A ^ Y O I S E A ? S T À TÒV R¡spa ort àxàîJ-apToç ATÇ èitì TÒ TCOUXÒ auTÓìh YW V £ T O I x a - voawSvjç - IO Ó2V O U T S Y^p uTtò TCÒV ßopstwv èxxptvsTat atpóSpa • || ou "¡dp îrpooéyouat TA 7tvsó¡J.aTa • a TS Ttpoasyouatv a.nzaí'qai x a i »irpóaxstvTat, uSaTetvÓTaTá èattv • èjrsl Ta èitt r/jç sa7rspyjç Trvsoixata sotxsv si' TS (J-s-ä-OTribpa) • ¡j.áXtaTa r¡ tì-sai? i¡ TOtaÓTYj R/JÇ ÍCÓX T J O Ç - x a T à T à ç TS 7¡[Jisp7¡? ¡J.sTafj&Xàç • ozi rcoXù TÒ |J.éaov 15 7 Y ^ v s T a i - TOÖ T S swfl-tvoö x a i TOÖ Ttpôç TY¡V S S Í X Y ¡ V I I s p l ¡JLSV TTVSUJJLATWV • a TS saTtv STUTTjSsta x a i àvsTttTijSsta w§s s y s t • 7tspl Ss TWV Xot7tep[j.a yiyvsTat *j)t))(pa •

yap

00 Totvov SX T o t a o r r j ? ' ¡ i f i oSaTO

ay adv. •

s'tai S J s v t a t

£7tfc^Scta ¿ a r t za T0ia0Ta o S a T a

aoTtxa • r/st

Ss x a i

7tpo? T a ? a v a T o X a ? kaxi'

SsoTspa

Ttspi TOOTSWV, 35 syooat,

Ss TWV, t a

TaoTO pisTa^o

f f>3r TWV •freptviuv a v a T o X s w v || s a r i TOO r^Xtoo x a i S o o s w v x a i ¡xaXXov

2 Tcupetoi TS TST. II B \ 3 ¡j.vjxovfl'ev'ca I 21 B \ 4 E{ om P \ 10 ev i i B | i 2 x o t X a t / | 13 a . Se T. P\ 15 ixvsofiivoo PB \ i 6 8oxeouoiv P I I I B \ 17 ¿ctpavifY]Tat Il \ ¿no uSepou om A \ 18 ¿Spcuitoffjocuatv / | 19 rcpoi; — 20 eivat om 11 oaiov eisv IIB \ 20 SITE] e* Y^S B A \ ' 2 1 i) Xpoabc om B \ 23 TOO IIB \ Y^S o'iovrat 8. a. Y'vsa&at A | 24 TE om B | oioupleafl'ai A \ 26 Y£Y1PV IIB \ 28 01a TE IIB \ XOU oh )(Et(J.divo?

D E A E R E AQVIS

LOCIS

13

hieme cum his ydropes plurimi fiunt et mortificantes estate enim dyssinterie inruunt multe et diarrie et febres quartane multi temporis. Hec uero egritudines prolate ei huius modi nature in hydropis constituunt. Hieme autem iunioribus 5 quidem dissinterias et madiones morbus, eorum autem senioribus causas propter uentris duritiam. Mulieribus uero inflationes || nasci et flegma album et difficile uterum accipiunt f. i8>et pariunt cum dolore grandia corpora et tumentia. deinde cibo thinodea et uilia efficiuntur. PVRGATIONES VERO M V L I 10 ERIBVS FIVNT inutiles post partum. Pueris uero haernee nascuntur sed et uiris uarices et uulnera tibus ita ut iste nature non possint esse longeues ad perueniri senectutis tempus adtritum. Adhuc mulieres putant se in utero habere et quando eis partus aduenerit. plenitudo uentris exterminatur : Hoc 15 autem fit cum matrices hydropes fuerint. eius modi autem aquas pessimas esse arbitrar ad omnem usus. secundo autem quarum sunt fontes petrosis duras enim has esse necesse est quam que sunt ex terra, ubi autem calide et dure aque sunt. Aut ferrum nascitur. aut eramentum. aut argentum. 20 aut aurum. aut sulphur, aut alumen. aut aspalatrum. aut nitrum : Hec enim de uim fiunt preualente igne, hii ergo putant de tali terra aquas optimas nasci, sed magis duras et insuauidiores et ad mixtionem pessimam et de uentris exitum contrarias esse: || [Verum ea quae in altis locis aqua siue ex pulue25 rulentis exsurgit monticulis aliarum optima et saluberrima saporita clara nec multa uini commixtione indigens est, hieme calida, aestate frigida. Similiter quoque et illae quae a profundiusculo exsurgunt fonte. Quarum etiam melior ea quae ab ortu solis et maxime aestiuo tempore decurrit : alba, perspicua 3° atque procul dubio odorifera est. Quae uero lenta est et grauis currere, ea sicca atque bibentibus nisi opus fuerit minime est iuuatiua : quibusdam enim naturis et aegritudinibus profutura uidetur. Aquae fontium secundum ortum solis orientis exsistentium omnium meliores sunt. Secundo uero eorum 35 quicumque inter aestiualem ortum et hiemalem sunt : quorum 2 irruunt m 2 | 3 H e m 2 | inlate m 2 \ ei del m 2 \ 4 nature hydropem m 2 \ 5 madidiores m 2 maniodes Kw | morbos m 2 | 6 causas febris p. m 2 | 7 difficilem m 2 \ g ciba m 2 | 1 1 tibiis m 2 | 1 2 longeue sed m. 2 | peruenire m 2 preuenire Kw | adtributum Kw \ 1 5 matricis m 2 \ 16 usum » 1 2 | 1 7 petrosi m 2 | duriores m 2 \ 21 de ui m 2 | N o n ergo m 2 | 22 insuauiores m 2 | 2 3 mictionem Kw \ pessimas m 2 \ exitu Km \ 24 esse: H o c idem (p. 15,23) continuai P hiatu non indicato; uerba Verum ea — locis specimen praebent interpretationis recentioris IIB | 3 0 èicaivéu) B A \ 3 2 dtXixà" I \ 3 3 T(ù] TaÙTa Koraes \ rcàvca; B | 34 vo3-f||j.axa / 1 3 5 y.at om B | 37 TÓÒV del Littre' \

HIPPOCRATIS

14 tà

îrpôç t à ç

fteptvwv tà

àvatoXàç " tptta

x a i t w v )(ei¡xsptvwv •

[letamò

iteptvYjç

(lèv v o t i o t a t otat

Ss

itpsTrst [i7]Ssv

Ss

av

7totswv

voòaou

wSe

xai

eîvexa

¡j.á.Xtata

axXvjpaí

|ièv

yXoxótata

oattç

xai

twv

oyïaivet

émt7¡Setótatov

£oyxatetv

toîat toots-

tè

xaì

a'iel t ò x a p s ó v

vi fi o y t e t T j ç -

^ou.'fépst x a ì

taôta-

á¡j.sívw •

{lèv

jrivstv

ßooXetat tò xai

t7 conglotae sunt et m 2 conglobata est et Kw \ de p. prrgit A: cf p 5, 20 \ disrumpuntur m 2 erumpuntur A \ ruunt A \ he m 2 | 18 optima A \ uidetur m 2 A \ conquiescere m 2 A \ 1 9 demutari m 2: fort demucare | raucedinem A \ 20 graues m, 2 A | bibentibus m 2 A | efficit m 2 efficiuntur A \ Q. a. aquae de m 2 \ niuibus Kw ; 21 gl. sunt omnis sunt noxiae m 2 \ noxia sunt A \ congelauerint ex coagulauerint m 2 gelauerit. iam A \ 22 reuertuntur m 2 \ sed quicquid in eis 1. m 2 | 2 3 ac dulce A \ fuerit; glatie ext. m 2 gelat et ext. A \ 24 resedit. Intelleges A \ hoc esse si u. m 2 hinc. Si enim u. A \ 25 probare om A | aquam m 2 \ 26 pone earn aquam m. 2 | hiemps. in uas (ex ianuas) mensuram infundens aque. pones sub d. A | ut gelegetur (uoluit geletur) m 2 ut gelet A \ 27 sequenti die m 2 | in in mg add A \ resoluat A Hippocratis de aere

2

HIPPOCRATIS

18 Xäast

|J.aXtata

o

oSojp,

sopn^ast?

IXaaaov

TTTj^rjoc •

aipavtCstai od

jap

TauTYj

odv

Xs7ccöt7.tgv • SövaiTO •

azo yiowz

tä 9

arcavTa

äitb

äv&püHcoi •

xai

toSajiMtata •

xai

Siä

ts

sTspov

za.

Ss

aXoxä

£D[Ajuayö[i.sva xpatseiv aXXoTs

xai

Ss

asi

tö

aXXo •

7rapsysTar

ioixevai

xe

syst •

xai

xoov t â j v

Xai

S'.aßpöyou

tò itviyoç

5

xaì

rjv ôè ó

J1.SV "/iL|j.à)V a u y j j . T j p ô ç x a ì xai

oò-

è j r t t s X X o o a t v • s v t e t jJ.ST07twp(u o S a t a ' c é v r ^ a i •

t ò v x a t p ò v xa) ']jòy_s(. • s v t s « 5 sv

•

t ò s t s o ç • site voaspòv • s i t s óyir¡¡jóv •

óxóaai

sx

twv yévr¡zai

izspitstap•

ATR/fiYjpòv av

tòywatv

r¡ i t p b ç td» r¡pi~

x a i 25 xai èv

titpa)-

à x p a t é a t à îtatôia tixtsLv

à 7 u ó X X o O ' 9 m • r¡ Ç û a r

voawSea • T a ò t a

(lèv zrj&i

Xsirtà

t è 3° • |

1 Ss ètóùv P tàiv (in mg 8' èxiiv) M 8è (úptüv B 8è (úpaíaiv A | icepi — &Y-1 Ouxaj 8' av xtç èvô1. ScaY- itep'c ètiliv, òxoìov TÒ éaó¡j.evov laeo&at, site V., ette b y . ê x o ç . / / : c f p 47 sq \ Staf ivujaxfj I I B —ei A —ot Koraes \ 2 (leXXs 1 edd \ è'xoç P II B A et ex treoç corr M ëxoç I\ 3 YSVTjXat. Littre' ex Gal | 4 |j.exü)iciúpu> / et ante corr P \ 8 fJ-èv om A I ßop.] ß et p ( f r o v et x ?) in ras V | eico|J.ßpov P II B A j 9 vóxiov II B A I ftv.] eîvat | 1 0 òtp-9-. x a i Suaevxepiaç èfj-it. B A Yévtjxai P I 1 1 uitò — éoúof¡? om A \ veaptvcûv / | « 2 SiitXoov B A \ xe x.] xo x. Zwinger \ 1 4 £oveaxY¡xv¡ú>v A \ 15 ipooç A \ 1 6 ob om B I 'fXuSâv A | 1 7 auve(J.icinxetv A \ Stc. xotot 8è V 7 t 6 X e a ) v • x i o v t a i y e

x a X u x ; TOO Y^Xtoo x a i TMV TCVSO^ATIOV • o S a a i TS ^PDIVTAI A Y A & o i a i v , auTat

u . s v TJOOOV a l o ' 6 - d v o v T a t Tpéwv Tàç ¡J.e-fiazaç • x a i [Mjxe v soixev

sai

TtXetatov

Stacpepóvtwv,

nXsìarov

Stayépetv

TjXtou

7tXeìatov

àXXà

xé/pTjtar

ajiévY] ' v o t i a

xai

icàvta

x a i eòSevSpotàtTj • x a i

oìjte ' c à p óirò

e£

tà>v

à a t Y j v • od T t a v t a ^ T j ó j i o t w ? • à X X ' o a Y j [ l è v t f j ? ' / < " p T j C xettat

7rotàtTj

[Lttìv

x a i àatrjv

Ttpòc tijv fjà) • t o ö t e 'Jjuypoù 7topp(otépa) • trjv S è aö^rjatv

erctxpatoöv èv

tijv

t à c ipóaTja?

^¡J'Spw'cépTj • x a i t à

x a i eòepfótepa •

Ttìiv à p é t o v

eystv •

sàpwrcrj? • è ?

ti

(lèv o ò v

*(?[ v • x a i t t ò v à v \ } p ó > 7 r < u v •

x a i ¡j.eiCova

t ^ c X^P7]^

Ilepi

t w v ¡iefiotwv

8è

v • Tójv t e e x t f f i

jrspi

öia^epooatv

r À ? jiopip^c

àXXvjXotat • •

X070C

spéw

óxóaov

èdvéiov

elvat

xatà

tfjv

t ò 6è àvSpetov x a i t ò

a t a X a i i r t o p o v • x a i t ò e[iirovov x a i t ò •S-ojioetSè?, o u x a v S ò v a t t o èv

totaòtYj

i p ó a e t è j ' f i y v e a & a i [t'/jte ¿ ¡ l o r p ù X o a • [ i T j t e à X X o i p ó X o u "

1 n e p i P NEIIIB | x. e5p. x . à a . X é | a i &7cóaov | 2 àXX*f)Xiuv i ? : sfl'viùv l i B x e JV à ; 8 x t Koraes \ 6 e t ? II \ 8 i t à v t a 0/» JP | 9 t i t - e a edd ex Gal| 1 0 è p Y Ó x e p a ante corr P EÒepftjÓT. ante corr / è v e p Y Ó x . E II è v e p Y t j x t x ó x . B è v e p Y e x i x ó i x . A e & o p Y f j x ó x . Heringa \ 1 2 -?jà> ex -rjtö / j 1 4 S o v a a x E u a f ] P\ ll\ 1 7 è a x l orn ob S e v S p . ^ 4 | è v 8 t . £ | i8*aXXioxotc; B A f i à X t a x a E II\ x o t s x è img N \ x o ì a i v in II £ \ 2 0 ijióxeoc: II B \ ß e ß . ] n é i t x e x a t A \ 2 2 f ' v ^ o t ì ' a i edd \ 2 3 o a a ] è * ó a a IIB | a & X T j Koraes \ 2 4 x o t o t IIB | o i a . B | 2 5 \%pro à i t ò i c r JV| 2 6 Kxetvsa E B \ edd | 2 7 è x x p . | e ò x p . | 2 8 f j . e y é i H a edd | 2 9 S t a t p é p o u a i | xsomB a ù x i ù v B acpiatv é o u o x o ì a t v A | 3 0 x o ù f[pof ¿y[. B A \ 3 1 (xexptóix. EII òpÉduv A | 3 2 x a X a i i t . vdLinden ex Gal | 3 3 post lac susp Zwinger ¿ ¡ l ó t p o X o v et à X X ó i p u X o v IIB \

DE A E R E AQVIS

LOCIS

29

asia et de europa dicere quantum inter se différant, hii omnibus et de omnibus gentium formis quare differunt: Nihil similantes siue de minimis quidem multus erit sermo : D e maximis autem et multum differentibus dicam quem ad modum 5 mihi uidetur haberi. asiam multum differre dixi europe in naturas omnium que ex terra gignuntur et homines multum enim meliora et maiora omnia nascuntur : In asia regio enim || a regionem uberior est et gentes hominum tranquilli- f ores et affectiores causa autem eorum usus tempora quoniam 10 in medio hortus solis posita est ad matutinum. a frigido longe : Crementum autem conpetens prebere plerumque omnibus cum enim nihil obtinuerint uiolenter sed omnium equales portio ualuerit: Habere autem circa asiam non omnia oportet similiter . sed quem ad modum regiones in medio constitute frits gidi et calidi : H e c quidem fructuosa est et aquose iam boni odores et aquis optimis utitur celestibus et his que ex terra sunt : Neque enim calido inuruntur nimis neque a siccitatibus et inaquosis neque de frigdore coacta : Quoniam quidem et humida est ex imbribus multis et nubibus montes uero ibidem 20 multos conuenit esse : Quecumque autem ex seminibus ex quacumque eadem terra subministra nascientia quibus fructibus utuntur homines mitiora facientes ex siluestribus et ad utilem transferentes. que uero innutriuntur iumenta uegetari conuenit et maxime generari frequenter enutrire optime : || Homines f. 25 uero robusti et species optimos et magnitudine magnos et minime différentes speciem ubi et magnitudinem que uidentur regiones estus uerno proximos esse secundum naturam et moderamen temporum. Viritum autem et laboriosum et solidum et animosum non potent in huius modi natura 1 euro adicere A | hii homines m 2 in omnibus A | 2 omnibus om A | quo modo m 2 | differant A | 3 siue del m 2 sibi A | de omnibus q. multum A I 4 et de multum A | que ad modum A | 5 asia differre A I 6 naturis m 2 nuturas A | hominibus m 2 hominum A | 7 omnia om A in asiae regione a regione eurupae et uberior et g. A \ r. enim haec a regionebus aliis uberior m 2 \ 9 effectiores causam A | est temporalis m 2 temporum A | 10 ortus A | a matutino A \ 12 n. optimum erint u. A | aequalis A | 13 ualuerit ex uoluerit A | asia A \ 14 quae ad m. A j frigide et calide A j 15 aquosa et boni odoris A \ fori aquosa et: cfCGloss 6, 87 aquosa loca | t 6 optime utuntur A | «8 et i. siccantur neque A | frigore A | ut umida A \ 19 niuibus Kw | Montis A | 20 et quaecumque eandem A | 21 subministrat nascentibus fr. A | 22 hominibus minora A | exsil. ex exil. m 1 | utilitatem A | 23 uegitari A | 24 generare A | fr. et en. A \ 25 robustos A \ speciae A \ 26 menime A \ in speciae sibi et A | 27 istos A \ uerni A \ natura A \ 28 uericum A uiratum Kw

HIPPOCRAT1S

30 TTJV TJSOVTJV

à X X à 1 3

piote '

I l s p l

¡lèv

7cepì S s T W V

e"/si

a ù z à

étooTétov

ai

rcspi

¿péoiv "

x a i

7j

op?)

x a i arcsp

¿ p a i

Ss

a i

ÓJLAXWTÀTTF] poóXstai f.

65' XDìai • x a i

TS

a o o a a t Ètòat

SevSpwSsai

TS

x a i

T^?

ó x ó a a

Ss

a i

Ss

'Ji'.Xf (

Ss

rcspi

'('TiSo?

T W V

xpaTési • S t ó u

ODV

tot?

7rapaXstA> •

aoTóiiv

w ?

s'yst •

TWV j i a x p o x s i p à X w v • TOOTSIOV yàp o ò x s a u v aXXo sdvoe ¿¡loia? T À ? x s i p a X à ? s ' y o v o ò S é v • TYJV [ l è v yàp àpyfjv, Ó v ó f i o ? a'ITIWTATOC SYIVSTO TOD ¡175X00? TTJC x s t p a X7j? vòv Ss x a i 7j (pòai? £oji[3àXXsTai TÒ> V Ó J I W t o ò c f à p 25 ¡xaxpoTàTTjv s')(0VTAC TT]V XEYAXRJV f s w a i o T a t o o i ; •¡¡yémza.i • e / s t Ss rcspi VÓ[1OD a > S s TÒ rcaiSiov ù x i k a v FÉVTJTAT, ló.yiazo. rijv xsipaXijv aÒTsou I T I a T r a X - f j v i o ù a a v ( l a X a x o ò ÈÓVTO?, à v a rcXTjaaooai vìpi X P ° ì " à v a ^ x a C o o o i v èc TÒ [ i ^ x o ? a o j e aì>ai • Ssa|ià TS ^POAIPSPOVTSC x a i TSYV7J(IATA è i r t T T j S s i a • ó ' f 3° ¿ > v TÒ ¡LÈV a y a i p o s i S s ? T^? xsipaX^? x a x o Ò T a i * TÒ S S ¡ I ^ X O ? A'Ó£STAI " AÒTÒC TT]V à p y r j v Ó v ó [ i o ? XATSIP^ÀCATO • WOTS T O I aórrjv TT]V t p ò a t v Y S V É A È A I • TOD S S y p ó v o o ^POIÓVTO?, è v ^ ó a s t èyévszo ' WOTS TÒV v ó [ i o v [ i T j x é T t à v a ^ x a C s i v • ó Y ® P T ° ? jtavTayófl-sv S P Y S T A R a r c ò TS TWV OFITJPWV ó y i r j p ò i ; x a i TOD 35 ATÓ^ATO? • a r c o TS TWV v o a e p w v v o o s p ó ? • s ì ODV y i y v o v r a t s x TS x a i

rcpwTOV,

rcspi

-

-

e

v 0

« 4)8. ÀVDYYITJ A \ x p a T É e i v IIB A om B | DEPIVÀIV Gad \ 4 6 0. B j TYK thesin obzoc, — 'AAI-IJI; uncis inclB [5

tà

ào. om I \ ÀAÌT]? E I I I B ] paren — éaj.om E | SIATPOP^AEI TÒ A :

8 t ó a i t e p Koraes \ 1 1 Saasa I I \ n e S i a IIB \ | ¡ié-(a S t a X X . A \ ¿ikaaa. Nut ante corr V TJ y . om N 1 6 è v ó S p o t ? E I I \ XI(J.va*Ta.xa • ot xe xapiroi '('.fvójisvot. aoTsoi TràvTsç, àvaXdéç slat xaTsìfajXoa^évot x a i otTSXssç ó irò iroXo^XTfjô-strjç TOD oSatoç • Sto x a i OD rcsTratvovTat • r¡r¡p TS iroXùç xaxéy^ei xr¡v ^(úprjv arcò TÛV oSCXTWV • Stà TaÔTaç Sy¡ Tàç itpoipàaTjaç • Ta st'Ssa a7fi(]XXaY|J.sva TWV Xotitwv àv- 20 dpá>7ro)v s'xoDatv, 01 t a X . A | 27 icvìyo? I I B irvó-fOi E \ ijiuxpo? N| 2 8 aàx|j.Yj(; Koraes aop-r)? Foes \ auTTj N E \ 2 9 ptaiio? N et ante corr P | xéfXpova E I I B xéfXPmv ^ I 3 1 ^ T a v ^ I N \ pXri/pó?. icepl IIB | 34 àvavSpeia? NI | àitoXe[JL(ÓTepot II | 3 9 (Lv A \ 4 0 àyviuiiovoi; BA |

*.fl'UfioeiSeo?Bv..fl-ujxiaoetoi;ÌÌtì'upiiuSou?A \ Hippocratis de aere

3

HIPPOCRATIS

34 ò'vta • a i f- 6 5 v

rijv

Y[iata

t à

xaì

tcoXXwv •

èattv • èv

rjYjp

vótotat

o&sv

^P^vov

twv

dsp^wv àXX'

te

'/tóvo?

Sè

t à

òpea

' m z t / B i

Ststsòvtat,-

t&v x a ì

tòv

2

d'opta

x a ì

ou

r p é f s i

àpxtot? ' ots

TjXto?

a ^ ó S p a

àipixvettaf

t^?

àsì

x

5

' !

1

xaì

^ ®

TjV

¡j/rj

uSàtcov Ss

t à

Stot-35

TieSta • e i v a f

1 Statpik ante corr M \ 2 la)(ùv E I II B \ 4 t ü v o»Z i? | 5 oi Sè B \ óicò Heringa \ 7 ó^iX-ij ante corr I^iK-r^ II j 9 Sxùfl'at B \ StsteùvTat ante corr 11

NójiaSes B

StnXà Koraes

| 1 0 ^

1 1 à(A. ^

é^- M E

I I B

\ 1 2 kiXOÌ? I l

| x a i o?» B \ tptTtXà I I B \ 14 vzrjvà

M E I I I B | 16 àtep

| xoù o m E I I B

a i Y . Ä o r a « | 8' ètp' E H B 21 Ep/ovtai iT I I B

\

\ V

TOÖTO

TÒ

ÀRCÒ

WÇ

aôzéoaç

TWV

ÀXXÀ

ZOIOOZÉTÛV •

XAI

AI

¡¿OI

ÈV

YAAVPI

zs

AXÙ&AIAR

TS

¡ISV OOV ÈRCT-

ASßOVTAI TS TOOTÉOOÇ

SSSOCXÔTSÇ

TS WUTÉWV

icepi

TA

zaôza

7TÁÍ>SA

STÉPOO

ÍRÁVTA

ÌTÒA •

SXAATOV fpàoeû

ATS

ÀSI

Ô-SIA

-Ô-STÔTSPOV SS

(PÔAVJOÇ yiyvszai

Y^7V£!J®,AT>

XA[I.ßÄVST •

ÏAYOOAAI

SIAXSYOVTAI OI

TO yàp

vKzi

ÈV

STEPOV

I7C7CÜ)V TOÎÇ RCOAIV • sneiza

XAI

OU

AAPXÔÇ-

YOVAÎXSÇ

AVSO

ÀTAXAI-

TÒ Y £ VOÇ

OUSÈV

SOXSSI

%.éd¡iaza

ÈATT

ÀVSPISLÇ-

SOXEF,

OUSSV

yàp ÀXX'

¡LAXAXAR

JRXSÎOTOT

•Ö-SW • X A I

AÙTSV UTTCOIV À S I

i. 66» ÈÎRTPILJVTOÇ ¿XÍYOV

XOIXÎTJÇ rpaaza.

TOÌAI

SS

z?¡oi

Y'TV£TAT

[UÊTJOÇ

TÛV,

OJIÓ

Y ^ V E T A I TROPPI •

SLVAI (PÓOTV TOIAÚRRJV •

TFJÇ

RÍJTA • AITÒ

£7TTXAÍEXAT • X A I

TÈ

•

SYST •

XAI

ÒRCO RÏJÇ

XPS(J-A[I,SVA)V

ÀÌTOYCUXOÒVTAI X A I SXXOVTAT

TA TAYÍA OÍ ÀV ACPÓSPA VOAYJATOAIV • IWVTAI S S ATPÂÇ AUTÉOUÇ TPÓTTA) TOTÛSS • YXSßA ßAVST

ÓXÓTAV

Ù7TÒ

ÔY'ÎSÎÇ

ÌKJAEI

¡J.OI

^ SS

SÔVTSÇ •

VOÔAOÇ •

SOXSOUAI

ORNA ILS V TOÛ WTÔÇ S X Á T S P A

ÀRCOPPUf¡ TÒ

AT[J.A,

URCVOÇ

ÙTCOXAJI-

XA&SÙSOUAIV • I T O TRA ÀVSYSIPOVTAI • OI S '

STAY&SIPSODAT •

ÈÀV TTÇ S7TÏTÀFJ.TJ

TOÍVUV

OTAV

ÀAÂ-SVSIAÇ • X A I

OI [J-ÉV TTVEÇ, TAÓTTJ T ^ AÇ

AP^YJTAT

TÁ¡J.VOUAIV •

OÙ • ÈJIOI

STAI Y À P

AYOVOT YIYVOVZOU

|J.ÈV OÙV SOXSST ÈV

7CAPÀ ZÀ ¿ T A TPXSßS? •

OI SRCIT[IY)-9,ÉVTSÇ

TÀÇ 'FXÉJ3AÇ SRCITAJIVSTV •

ZAÙZAÇ"

OI S S ¡ I S T À TAÔTA •

2 XE P I TE] T' II \ 4 (IAXS-AIC. E I I B | 5 ÀCP' STÍUV ^Í I ELVAI OM ^Í I I O AÒTÉOIAT / I 1 2 A&TAI ! 1 4 ÀVAY*ÉAIV P - F I | ITOXÚFUJVÓV /1 1 5 |JLSYA B et c o r r E I 'AVOUAI II Ê/OUSÂT B \ 1 8 TOUTÉJTV £ I AXÚTJ-EAIV E II B \ 1 9 XAI AI -F »JVAIXEÇ OOT Ì V | XAI £¿> ov è i c a i T t û v T a i , I v S ó o v T a t o t o X í j V fovatXEÍTjV • x a t a fvôvTÊç éwotéwv àvavSpeÎTjv • f o v a i x i C o D a t t s x a i è p f à Ç o v c a i j i e t à Toiv f o v a t x t o v a x a i è x s i v a i • t o û t o S s i c á a y o o a t , axoftétov oí i t X o ö a t o t G i r / ' oí x á x t o t o i , • à X X ' oí s ù ^ s v é a t a t o i x a i i o ^ ö v TcXeíaTYjv x e x T Y ¡ [ i i v o i S t à r i j v íitKoiaírp • O í ô s i c é v ï j T s ç f¡aaov • o u yàp ticicáCovTat • x a Í T O t eXP*¿ v • l i c e t ftstÓTspov TOÖTO TÒ v ó o s o | i a T û v Xotictòv èaxtv • o u t o î ç f s v v a t o T à T O t ç t û v o x o d é w v xai toîç icXoDatwcâTotç icpooictircetv ¡Jioôvotç' àXXà toîç a i c a a t v ¿(-toiwç • x a i ¡ l à X X o v t o î o i v ó X í y a xexnr¡[J.svoiatv • oò tt{i(ü(j.évotatv r¡Sr¡ • s ì ^ a t p o u a t v oí d s o i x a i í t a u [ x a C ó ¡ j . s v o i oic' avä'pwicoav • x a i à v T Ì t o o t s o ì v , y â p t i a ç à i c o S t â o û a i • e i x ô ç yàp t o ô ç p i v icXoootouç, duetv icoXXà t o î ç t>soîç • x a i à v a Ttì>évat à v a ì h j [ j . a T a o v t w v y p T ^ à t i u v • x a i T t f j . â v toôç Sè îcévvjTaç r¡aaov • S t a t ò [irj s / e t v • e i c s t T a x a i iictfis[i.ç • OTt 0 0 S t S ó a a t •/_pi¡[i.a.za. a u T S o t a t v ' w o t s t w v t o i o o t s w v á j j i a p T t û v T à ç Cv¡¡JLÍac • t o ô ç ¿ X i y a x s x T 7 j [ i i v o o ç (pépsiv f i à X X o v • r¡ t o ô ç i c X o u o t o u ç • à X X à yàp w a i r s p x a i icpóxepov è'Xs£a • $ s î a (tsv x a i t a u r a è o ï i v ¿ ( l o t t o ç t o î ç a X X o t ç " Y Í f V s a d a t xaTà (pòotv s x a o T a • x a i r¡ Totaônrj v o ô a o ç • à i c ò T o i a ô u j ç icpo itpotépio A \ 3 2 tppâotu B A I te om. P | 3 3 Tp-rçxeifjv / / B \ svoSpov I I B avoâpov om A j ahz. P I 3 4 ol*òsp|ià)v 7tvsoji,ÁT[J,ov x a i T Ò Ó7tvTjpòv i a t i v l v auTsotç - s'Ç TS TÀÇ Téyvaç îrayésç x a i OD XS7CTOÌ' oòS'

1

-¡e

A

\ où*

B

I 3

¡XSTE^OUAIV Î | T£[ua ävO'painoiaiv eövxa, vouaoos itotxiXa? eitupopeet., dann 24, 23 xai Y"P Xoevxepiat xal uSp.— 48, 1 1 . II f 393'—395 r hat aus it. xpu)(j.äx(uv den schluss '¿kv.si. (=KwI[ 29, 3 ; fehlt 29, 4 — 1 2 ; dagegen zusatz:) v.ai eitifieXeiafl'ai |J.Tj xt eitixüvStvov ^Ofiß-fj. TeXo? xoö itepi xujv ev xetpaX.-?) xpuufj.äxu>v iititoxpäxooi;: — Dann aus it. äepiov mit dem titel: tititoxpcixoos jtepi itpoYVouaeiuc; etujv : — oi Se, tivo? aXXoo naka100: — X6y°S beginnt mit 22, 1 Ouxtu 3' av x«; evö'ujj.. — 24, 23 ifjE^r^rjA. es folgt 4, 23 xoü 8. y. tjiu^poü — 20, 15 01 X:ih