Codices burghesiani Bibliothecae Vaticanae 8821000427, 9788821000423

Citation preview

STUDI E TESTI ---------------1 7 0 ----------------

CODICES BURGHESIANI BIBLIOTHECAE VATICANAE RECENSUIT

A 2ΠE L IE S E M AIE E

CITTÀ DEL VATICANO BIBLIOTECA APOSTOLICA VATICANA

1952

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

STUDI E TESTI --------------- 170----------------

CODICES BURGHESIANI BIBLIOTHECAE VATICANAE R E C E N

S U I T

A N N E L IE S E M A IE E

CITTÀ DEL VATICANO BIBLIOTECA APOSTOLICA VATICANA

1952

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

IMPRIMATUR:

Datum Romae, in Civitate Vaticana, die 22 Novembris 1952. f F r. P e tb u s Ca n isiu s

van

L ie r d e , Ep. Porphyr.

Vio. Gen. Giv. Vat.

Ristampa anastatica Tipo-Litografia D in i s.n.c. - Modena 1992

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

VORW ORT

A lg «C od ices V a tic a n i B u r g h e sia n i» w ird d ie H a n d sch riften -S a m m lu n g b e z e ic h n e t, d ie im J a h r 1 8 9 1 a u s d e m B e s itz d er F iir ste n B o r ­ g h e se in d e n der V a tik a n isc h e n B ib lio th e k ü b erg in g u n d d o rt seitd em als e in se lb stâ n d ig e r , g e sch lo ssen er F o n d s b ew a h rt w ird . D e r g r o sste T e il d ieser C od ices sta m m t a u s d er a lte n p a p stlic h e n B ib lio ­ th e k y o n A v ig n o n , d eren B e s tb e s ta n d zu B e g in n d es 1 7 . J a h rh u n d erts, w a h rsch ein lich u n te r d e m P o n tifik a t P a u ls V ., n a c h B o m ü b erfü h rt u n d d a n n d er F a m ilie B o r g h e se iib erla ssen w u rd e. B is z u m E n d e d es A v ig n o n e r P a p s ttu m s , m it d em d er V erta li u n d d ie Z erstreu u n g d er B ib lio th e k b e g in n t, is t ih re G esch ich te d a r g e ste llt v o n F r a n z E h r le im e r ste n (u n d ein zig en ) B a n d seiner

H istoria Bibliothecae Romanorum pontificum tum Bonifatianae tum Avenionensis (B o m 1 8 9 7 ), d er im J a h r 1 947 d u rch e in en S u p p lem e n tb a n d a u s der F e d e r A u g u s t P e lz e r s (Addenda et emendanda ad Francisci Ehrle H istoriae ... tomum I) a u f d e n h e u tig e n S ta n d der F o r sc h u n g g e b r a ch t w o rd en is t. E in ig e M itte ilu n g e n iib er d ie S ch ick sa le d er B ib lio th e k im 15. u n d 16 . J a h r h u n d ert u n d e in en V ergleich d er h e u te im F o n d s B o r g h e se e r h a lte n e n B e sta n d e m it d em le tz te n in A v ig n o n im J a h r 1 5 9 4 a u fg e s te llte n I n v e n ta r g eb en w ir selb st a n an d erer S te lle (Der letzte Katalog der papstlichen Bibliothek von Avignon (1594) [ Sussidi eruditi 4], B o m 1 9 5 2 ). I n d en te c h n isc h e n E in z e lh e ite n d er H a n d sc h r ifte n -In v e n ta r isieru n g h a b e n w ir u n s a n d ie B e g e ln od er Leges g e h a lte n , d ie fiir d ie K a ta lo g e der V a tik a n isc h e n B ib lio th e k a u fg e ste llt w o rd en sind. W ir m a c h e n z u n à c h st in ein er Z eile d ie w ic h tig ste n A n g a b e n iiber d ie âu ssere F o r m d es C od ex: A lter, M a terial, F o r m a t, A n z a h l der B la tte r u n d S p a lte n . E s fo lg t d ie in h a ltlic h e B eseh reib u n g , in der w ir d ie iT am en d er A u to r e n (fe tt g ed ru ck t) u n d d ie T ite l (gesperrt) n a c h M ô g lich k eit so g e b e n , w ie sie sich im M an u sk rip t fin d en , jed och in m o d ern er b ezw . k la ssisch er O rth o g ra p h ie. B u r b e i d en w en ig en ita lie n is c h e n S tiic k e n b ew a h ren w ir d ie O rigin alsch reib w eise. W a s w ir a n d e n i l a m en u n d T ite ln erg à n zen , h in z u fiig e n od er rich tig -

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

VI

Vorwort

ste lle n , se tz e n w ir in sp itz e K la m m ern < >, A n g a b en der H a n d sch rift, d ie w ir str e ic h e n m o c h te n , in eek ig e [ ]. K u rsiv d ru ck b e d e u te t, d ass d ie b etreffen d en S te lle n — es sin d v o r a llem d ie In cipit u n d D esinit d er ein z e ln e n W erk e — in der O rth ograp h ie d es M an u sk rip ts w ied erg eg eb en sin d , u n te r B e ib e h a ltu n g der F eh ler, d ie w ir n u r in A u sn a h m e fà lle n , w o d ie M o g lich k eit ein es M issv erstà n d n isses v o r lie g t, d u rch e in A u sru fezeich en (!) h erv o rh eb en , od er k orrigieren in d em w ir w ied er d a s H in z n g e fü g te in sp itze, d as zn S treich en d e in eck ig e K la m m e r n se tz e n . P u n k te in sp itz e n K la m m ern < ...) b e d e n te n S te lle n , d ie w ir d er K iir z e h a lb er a u sla ssen , P u n k te in ru n d en K la m m ern (...) L ü ck en im T e x t , d ie d u rch F e u c h tig k e itsfle c k e n , ab gerissen e E c k e n u sw . v e r u r sa c h t sin d . A n E d itio n e n n en n en w ir — en tsp rec h e n d d en B e g e ln — b e i m eh rfach ed ierten W erk en n u r ein e, n ach M o g lich k eit ein en D ru ck , d er in d er V a tic a n a zu g â n g lich is t. A u sserd em w erd en k r itisc h e A u sg a b en , so w eit sie v o rlieg en , u n d geg eb en en fa lls a u c h w ic h tig e E r std r u c k e erw à h n t. A u f d ie in h a ltlic h e B e sc h r eib u n g der H a n d sc h r ift fo lg en — in k lein erem D r u c k — n o c h n â h ere A n g a b en ü b er d en C o d ex a ls solch en , w ie sie sich y o n F a ll zu F a ll ergeb en . In sb eso n d ere erw à h n en w ir e tw a ig e B esitz e r v e rm e r k e u n d P e tie n -X o tie ru n g e n . D ie E in b â n d e b esch reib en w ir in d en m e iste n F a lle n m it der k u rzen A n g a b e « in te g u m e n tu m m em b ra n a ceu m »: d ie C odices d er a lte n p a p stlic h e n B ib lio th e k sin d fa s t a lle im 17. J a h rh u n d ert n e u g eb u n d en w ord en , u n d zw a r d u rch w eg in u n g e fa rb tes P e r g a m e n t, o h n e S ch m u ck u n d ohne W appen. E in grosser T e il der B o r g h ese-H a n d sch riften is t sch o n in d en K a ta lo g e n v e r z e ic h n e t, d ie in d en J a h r e n 1369 (u n ter U rb an V .) u n d 1 3 7 5 (u n ter G regor X I .) y o n der B ib lio th e k v o n A v ig n o n a u fg e ste llt w u rd en . F r a n z E h rle h a t d ie se In v e n ta r e in sein er H istoria ed iert u n d h a t in F u s s n o te n je w e ils d ie K o rresp o n d en z m it d e n h e u tig e n C od ices B u r g h e sia n i v erm erk t. W ir erw à h n en v o n F a ll zu F a ll d iese B e z ie h u n g e n , so w ie sie b e i E h rle (b ezw . in P elzers Addenda) an geg e b e n sin d , u n d erg a n zen od er korrigieren sie in ein ig en P u n k te n d u rch e ig e n e F e stste llu n g e n . B e i d er B e sc h r e ib u n g d er ju ristisch en H a n d sch riften h a b en w ir w e itg e h e n d e U n te r s tiitz u n g v o n D r. B ernhard E lz e erfah ren , fiir d ie w ir ih m a u ch a n d ieser S te lle u n s e m a u frich tig en D a n k sa gen m o c h te n . S ein e H ilfe er str e ck te sich a u f a lle F ra g en , fiir d eren E n tsc h e id u n g e in e grôssere S a c h k en n tn is n ô tig w ar, als w ir selb st sie a u f d iesem G eb iet b e sitz e n . W ir v erd a n k en ih m in sb eso n d ere d ie

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

Vorwort

V II

F e s ts te llu n g d er A u to r e n u n d T ite l in z w e ife llia ften F a lle n , d en g rô sste n T e il der L itera tu ra n g a b en u n d d ie L esu n g der T e x ta n fâ n g e u n d -scb liisse, d ie Z ita te e n th a lte n u n d z u d eren E n tzifferu n g Y ertr a u th e it m it der M aterie erford erlicb is t. A u cb M onsignor P e lzer sei u n ser v e r b in d lic h ste r D a n k a u sg esp ro cb en fiir d ie v ie le n w er tv o lle n E a ts c h là g e u n d H in w e ise , d ie er u n s im L a u f un serer A rb eit g eg eb en b a t. S c h lie sslic h d a n k e n w ir P a te r T h o m a s K â p p e li fiir d ie M itteilu n g e n , d ie er u n s iib er w e n ig b e k a n n te D o m in ik a n er-A u to ren u n d P r e d ig t-H a n d sc h r ifte n g e m a c h t h a t. E o m , d e n 15 . O k to b er 1952. A

n

n

e

l

i e

s

e

M

a

t e

r

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

OPBEA BBEVIUS LAUDATA Aristoteles latinus: G. Lacombe, Aristoteles latinus, pars prior, Eomae 1939 (citantur numeri, quibus in Praefatione translationes ari­ stotelicae medii aevi distinguuntur). E. M. Bannister, Monumenti Vaticani di paleografia musicale latina, Lipsia 1913. Catalogi Avinionenses ann. 1369 et 1375, editi a F. Ebrie in: Histo­ ria bibliothecae Eomanorum pontificum tum Bonifatianae tum Avenionensis, tom. I, Eomae 1890, pp. 277-437, et pp. 454-560. V. etiam A. Pelzer, Addenda et emendanda ad Francisci Ebrie Historiae ... tomum I, Bibi. Vat. 1947, pp. 128-140 et pp. 148-157. H. Ehrensberger, Libri liturgici Bibliothecae Apostolicae Vaticanae manu scripti, Friburgi Brisgoviae 1897. P. Glorieux, La littérature quodlibétique de 1260 à 1320, yol. I (Bibl. thomiste V), Le Saulchoir Kain 1925; vol. II (Bibl. tho­ miste XXI), Paris 1935. S. Kuttner, Eepertorium der Kanonistik (1140-1234) (Studi e testi 71), Città del Vaticano, 1937. A. Maier, Der literarische Nachlass des Petrus Eogerii (Clemens VI.) in der Borghesiana, Eecherches de théologie ancienne et médié­ vale XV, 1948, pp. 332-356 (I). et XVI, 1949, pp. 72-98 (II). Migne, PL = Patrologia latina. IXTEEPEETATIO XOTAEÜM Xota * (anteposita) significantur falsa, nota (?) (postposita) dubia. Uncis angulatis < ) includuntur quae in codicibus omissa a nobis addita sunt, uncis quadratis [ ] quae delenda visa sunt. Litteris inclinatis scribuntur quae ex codicibus sumpta sunt servatis scripturae orthographia et vitiis.

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

CODICES BURGHESI ANI i Saec. XII, membr., mm. 2 5 0 x 175, ff. 173, eoi. 1.

( E v a n g e lia r iu m (cu m n o tis m u sic a e )) (cf. H . E h ren sberger, L ib ri litu r g ic i B ib lio th e c a e A p o sto lic a e Y a tic a n a e m a n u sc rip ti, F rib u rg i B r isg o v ia e 1 8 9 7 , p . 431; E . M. B a n n iste r , M on u ­ m e n ti Y a tic a n i d i p a leo g ra fia m u sic a le la tin a [C odices e V a tica n is se le c ti, v o l. X I I ] , L ip sia 191 3 , p p . 1 9 0 ,1 9 3 ). 1 (fi. l r-138v) ( L e c ­ t i o n e s e y a n g e l i o r u m P r o p r i i d e t e m p o r e u sq u e ad d o m in ic a m X X V p o s t P e n te c o s te n , a d o m in ica V u sq u e ad d o m in i­ ca m I a n te n a ta le D o m in i, o m n iu m feria ru m q u ad ragesim aliu m , f e ­ riaru m q u a rta ru m e t s e x ta r u m ). < P rim a le c tio ) in e. In. uigilia natalis

domini. Seqventia sancti evangelii secundum matheum. In illo tempore. Cum esset desponsata. < U ltim a le c t io ) in e. (f. 1 3 8 r) Sabbato et Do­ minica. Seqventia sancti evangelii secundum Lvcam. ANNO quinto decimo imperii tyberii. 2 (fi. 1 3 8 v-1 6 1 r) ( L e c t i o n e s e v a n g e lio r u m P rop rii sa n c to r u m d r e a e ). < P rim a le c t io ) in e . In natali sancti

u sq u e ad n a ta le s. A n -

Siluestri. Sequentia sancti evangelii secundum matheum {...). Domo quidam peregre proficiscens. -(U ltim a le c t io ) in e. (f. 1 6 1 r) In natali sancti Andreç apostoli. Seqven­ tia sancti evangelii secundum matheum. In illo tempore. Ambulans ihesus iuxta mare galileç. 3 (fi. 161r-1 6 5 v) ( L e c t i o n e s e v a n g e l i o r u m C o m m u n i s s a n c t o r u m (com p lu res aliis lo cis r e q u ir e n d a e )). { P r im a le c tio (alio lo c o r e q u iren d a )) ir e . In uigilia apostolorum. Ego sum uitis. { U lt im a le c tio (m u tila in fin e )) in e. (f. 1 6 5 v) Alivm. Seqventia sancti evangelii secundum iohannem {...) Amen amen dico uobis; d es. qui in monumentis sunt, audient. A c c e d it (fi. 1 6 6 r-173v) { E v a n g e l i i se c u n d u m I o ­ h a n n e m c a p p . 13-17). Codex, exceptis ff. 166-173, uua eadem que manu exaratus est. Rubricae; litterae m aximae et m agnae coloribus rubro et caeruleo depictae. Marginibus m anu saec. x in -x iv numeri capitulorum inscripti sunt. Complura folia humore m aculata vel laesa. Integum entum membranaceum. i

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

ο

Bibliothecae Vaticanae

2 Saec. XII ex., membr., m m . 253 x 175, fi. 141, col. 1.

1 (ff. l r-6 9 v) Sm aragdi (A b batis) D i a d e m a m o n a c h o ­ r u m (ed . M ign e, P L 1 0 2 , coll. 593-690). P r o l o g u s inc. (su b titu lo m in ia to : Hunc modicum libellum Smaragdus de diuersis uiriu-

tibus collegit: et ei nomen diadema monachorum imposuit. Quia sicut diadema gemmis: ita hic libellus fulget uirtutibus. Incipit prologus sequentis librj) Hunc modicum operis nostri libellum, de multorum dictis ortodoxorum·, d es. (f. l r) de orationis officio capitulum ponimus prim um a d d e n te lib rario litte r is rubris: Explicit prologus. Incipiunt capitula centum. In se q u itu r (ff. l r-2v) in d e x cap itu loru m . ( C a p . I ) in e. (f. 2V; su b t itu lo m in ia to In cipit de oratione) Hoc est remedium eius qui uiciorum temptamentis. ( C a p . C ) in e. (f. 6 9 r; sub titu lo m in ia to : De duobus altariis (!) in homine unum scilicet in corpore, et aliud in corde) Duo sunt altaria constituta, corporis uidelicet et cordis nostri·, d es. uel anim i puritate, spirituale habere gaudium mereamur . Auxiliante domino nostro ihesu christo qui ( . . . ) per infinita secutorum secula. Arnen a d d e n te librario litte r is rubris: Explicit libellus modicus domni Smaragdi de diuersis uirtutibus. qui diadema monachorum ab eodem est appellatus. 2 (ff. 6 9 v-1 0 3 v) L eontii ep isco p i N ea p o leo s C yprorum in su la e E n a r r a t i o de v i t a et a c t i o n e s a n c t i p a tr is n o ­ s t r i I o h a n n i s a r c h i e p i s c o p i A l e x a n d r i n i (tr a n s ­ la ta ab A n a sta sio B ib lio th e c a r io ) (ed ., C lausula in fine om issa, M i­ g n e , P L 73, co ll. 3 37-384; cf. B ib lio th e c a h agiograp h ica la tin a , ed . a so ciis B o lla n d ia n is, to . I , B ru xelles 1898, nn. 4388, 4389). P ra eit (ff. 69v-70v) P r a e f a t i o (interpretis) ad d om in u m N i­ c o la u m p a p a m . In c . (su b titu lo m in ia to Incipit prefatio in uita sancti

iohannis. patriarche atque elemosinarli) Cogitante ac diu tacite solliciteque me considerante·, des. Iocius atque orbis papa beate uale. In se ­ q u itu r (ff. 70v-7 1 v) in d e x ca p itu lo ru m p raep osito titulo, operis Enar­ ratio leontii episcopi ( . . . ) (cf. supra). P r a e f a t i o ( a u c t o r i s ) in e. (f. 71v; sub titu lo m in ia to Incipit prefatio sancti leontij episcopi) Intentio quidem una est nostra quoque et eorum. ( V i t a ) in e. (f. 7 2 r) Cum peruenissem alexandriam ego indignus·, des. que preparam i deus diligentibus se. Que omnes nos impetremus ( . . . ) in secula seculorum amen a d d ita litte r is rubris cla u su la in terp retis: Explieiunt acta sancti

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

Codex Burghesiamis 2

3

Iohannis elemosinarij. Que quidem pretermissa fuerant a iohanne atque Sophonio viris illustribus. Sed postmodum leontius episcopus neapoleos cipriorum insule, ea studiose suppleuit. Cuius narrationes Sanctissimus ac ter beatissimus nichólaus papa, ad multorum edificationem. Anastasio peccatori interpretare (!) precepit. 3 S. E phraem A lem anni E p isc o p i C on d om ien sis I n ­ t e lle c t u s super decim o prim o et d ecim o s e ­ cundo c a p itu lo p r a e se n tis operis (i. e. D is p u ta ­ tio n is in te r clericu m e t m ilite m ) a b s q u e a l i a a d d i t i o n e . In e . Prem issis protestationibus assuetis et cetera Aduerto quod iste terminus vicarius·, d es. quia factj sunt apostoli duces et pastores ecclesie. 7 Iohannis W yclif 1 (ff. 3 D - 4 5 r) C o n c l u s i o n e s X X X I I I { s i v e D e p a u p e r t a t e C h r i s t i ) (O pera m in ora, p p . 1973). In e . Christus deus noster apud vniuersalis ecclesie·, d es. compen­

diosius dabit pacem sic fiat Arnen. E xpliciunt conclusiones trigintatres magistri Iohannis W ilclif cum breuibus probacionibus earundem. 2 (ff. 4 5 r-47v) { L i b e l l u s q u e m p o r r e x i t p a r l i a m e n t o regis R ic a r d i con tra sta tu m ecclesiae) (ed. u t p a rtem op eris T h o m a e N e tte r d e W a ld e n [?] “ F a sc ic u li Z izan ioru m

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

30

Bibliothecae Vaticanae

m a g istr i Io h a n n is W y c lif c u m tr itic o ” W . W . S h irley , L o n d o n 1 8 5 8 , p p . 2 4 5 -2 5 7 ). I n c . Protestor publice ut sepe alias quod propono ; d e s . stare pro euuangelica paupertate a d d e n te librario: E xpliciunt con­ clusiones magistri Iohannis W ilclif. 3 (ff. 47v-66v) - ( D i a l o g u s sive) S p e c u lu m e c c le sia e m ilit a n t is (ed. A . W . P o lla n d , L o n d . 1 8 8 6 , p p . 1 -6 9 , 78-85: ca p p . 31 -3 2 e d itio n is e t E p i­ lo g u e d e su n t in m s.). I n c . Cum Idem ptitas sit mater fastidi j; d es. fru­

ctuose consenciant in hac parte. E xplicit speculum ecclesie m ilitantis. 4 (ff. 66v-67v) E p i s t u l a a d a r c h ie p is c o p u m Cant u a r i e n s e m (O pp. m in o ra , p p . 3-6 ). I n e . Venerabilis in christo

pater et domine vester sacerdos pauper et hum ilis sub spe paterni auxi­ lii ; d es. extraneus legislator. 5 (ff. 67v) E p i s t u l a a d p a ­ p a m ( U r b a n u m V I ) (ib id ., p p . 1-2 ). In e . Catideo plane dete­ gere cuicumque fidem ; d es. patens condicio antichristi. Seruus Ihesu christi et ecclesie sue Iohannes. 6 (ff. 6 8 r-71r) T r a c t a t u s d e v e r s u t i i s a n t i c h r i s t i (ed. I . H . S te in [H . K ü h n -S te in h a u se n ], T h e E n g lish h isto r ic a l R e v ie w , v o i. X L V I I , 1 9 3 1 -3 2 , p p . 9 8 1 0 3 ). In c . Quamuis dyabohis -ex naturali ingenio m ultis cautelis cali­ dis (!); d es. beatitudinem cum mediis ad eandem. E xplicit tractatus de versuciis antichristi. 7 (ff. 71r-72v) ( D e d a e m o n i o m e ­ ridiano) (P o le m ic a l w ork s in la tin , ed . R . B u d d e n sie g , L o n d . 1 8 8 3 , v o l. I I , p p . 4 1 7 -4 2 5 ). In c . Frons meretricis facta est populo·, d es.

impedit caritatem in anglia germinare. E xplicit verbum communiter dicendum Clero dominis et populo regni nostri. 8 (f. 72v) G (u illelm i de A lv ern ia ) ep isco p i P a risien sis T r a c t a ­ t u s d e c o l l a t i o n e b e n e f i c i o r u m in itiu m (O pp. o m n ia , P a ris. 1 6 7 4 , to . I I , su p p i., p . 2 48 coi. a, u sq u e a d lin . 8 a b im o ). In e . Umbram vehemoth sicut scriptum est·, d es. (ex ab ru p to ) instar lunaris

eclipsis verum. Codex compluribus manibus descriptus est. Desunt colores, sed vacant hic illic spatiola ad litteras initiales depingendas. In summis paginis aliquoties no­ men auctoris aut titulus operis indicantur. Marginibus insunt emendationes, supplementa, divisiones, auctoritates, notabilia. Codex constat sex senionibus, quorum ordo in compactione voluminis turbatus recenter (i. e. anno 1947) re­ stitutus est, foliis denuo recte typis numeratis, ut notatur in schedula folio initio codicis praeposito agglutinata. Seniones II-VI in imis pagg. rectis primi folii manu antiqua signati sunt numeris v, vi, v ii , v iii, ix: desiderantur, ut videtur, tres fasciculi in principio codicis. Praeterea foliis extremis singulorum senionum prima insequentis fasciculi verba apposita sunt. Aliis numeris et signis imis pa­ ginis rectis inscriptis numerantur priora folia singulorum fasciculorum. Integu­ mentum membranaceum. Becensio codicis hic illic emendanda apud J. H. Stein ■H. Kiihn- Steinhausen), loc. cit., pp. 95-97.

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply. i

Codices Burghesiani 29-30

31

30 Saec. XII, membr., mm. 310x225, fE. I, 258, coll. 2. 1 (£f. 2 r-223v) ( F la v ii M. A u r e lii) Cassiodori H i s t o r i a e c ­ c l e s i a s t i c a t r i p a r t i t a (ed . M ign e, P L 69, coll. 8 7 9 -1 2 1 4 ). P r a e fa tio in c . (su b rubrica: In cip it prefatio cassiodori senatoris In

libro hystorie ecclesiastice tripartite) Utiliter nim is in capite libri prefacio ponitur·, d es. predictum esse cognoscit. E xplicit prologus. I n s e ­ q u u n tu r (f. 2 r-v) c a p itu la p r im i lib ri. L i b e r p r i m u s in e . (f. 2 V; su b rubrica: In cipit liber prim us hystorie ecclesiastice tripartite que

a cassiodoro senatore collecta est. ex tribus grecis auctoribus, theodorico uidelicet. sosomeno et socrate) A I V N T A N T I Q V IS principibus diligentie studium fuisse. L ib . X I I ( e t u ltim u s ) in e . (f. 2 1 4 v; f. 2 1 4 r a n te p o s itis c a p itu lis e t rubrica: In cip it liber. x ijus. hystorie ecclesia­ stice tripartite) I G I T V B occiso tyranno: cogitabat theodosius im pera­ tor·, d es. consulatu septies decies imperatoris theodosii contuli (!). E x p li­ cit historia ecclesiastica tripartita. 2 (ff. 2 2 3 v-257v) S. Victoris Vitensis H i s t o r i a p e r s e c u ­ tion is a frica n a e (provinciae) (ed. M. P e tsc h e n ig , C orpus scrip to ru m ecc le sia stic o ru m la tin o r u m , v o i. V I I , V in d o b o ­ n a e 18 8 1 , p p . 1-107; t e x t u s in m s. in lib ros d u o s d iv isu s e st). P r a e ­ fa tio in e . (su b rubrica: In cipit prefacio in historia persecutionis affr i­

cane sub duobus regibus Wandalorum Genserico et hunirico arrianis scribente beato nidore patrie uitensis) Qvondam ueteres. ob studium sapientie enucleare atque sciscitari. L ib . I in e. (f. 2 2 4 r; su b ru ­ brica: In cipit liber prim us, beati vidoris episcopi, de persecutione affricana) SExagesimus nunc ut clarum est agitur annus. L ib . I I in e. (f. 2 3 1 r; su b ru b rica In cipit i j us) Mortuo igitur genserico: hunericus maior filius patri succedit·, d es. in breui sim ili morte perijt. 3 (ff. 2 5 7 v-258v) ( I n c e r ti a u cto ris P a s s i o se p te m m o ­ n a c h o r u m (ed. ib id ., p p . 108-114); m a n ca in fin e ). I n e . Predicaturus triumphos martirum beatorum·, d es. (e x ab ru p to ) pro fide do­ mini dei nostri, perferimur pre- (ed . c it., p . 112, lin . 6). A c c e d it (f. I r-V) cu iu sd a m h isto r ia e e c c le sia stic a e fr a g m e n tu m in d e a v e r b is habere uacationem. et in eo tantum orationibus occupari u sq u e a d v e r b a P lura quidem nouere pronintiales: ego. Codex haud una manu exaratus est. Rubricae in textu; litterae maximae et magnae coloribus rubro, caeruleo, viridi, subnigro depictae. In textu hic illic emendationes manu haud multum recentiore appositae, in marginibus rara

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

32

Bibliothecae Vaticanae

supplementa. Folia in summis paginis manu antiqua numerata, numeris plerisque abscisis. Fasciculi (fere omnes quatemiones) in fine signati numeris ( i ) us-x x x uH i ex parte abscisis. F. l r nota possessoris magnis litteris rubris ex­ scripta: L I B E R S A N C T I P E T R I C O R B E I E Q U E M Q V I F V R A T V S F V E R I T A N A T H E M A S I T ; currente calamo addita sunt verba: ego g u id o de bolo n ia e p is c o p u s p o r tu e n s is io(hannis) oliui zelum cum discredone spiritus·, d es. per deserta et abruta (!) errauerunt. Datum

Narbone in festo exaltacionis magnifice crucis christi. Anno do­ mini M .cc° .lxx°xxv°. 8 (ff. 1 4 5 r-148v) { E x p o sitio n e s a lle g o r ic a e in a liq u o t G enesis cap itu la) ( f r a g m e n t u m ; aliud fra g m en tu m eiu sd em op eris in cod . 8 2 , ff. 1 1 9 r-1 3 I v). In c. (in e x p o ­ sitio n e G en. 27) paterna benedictione siue promissa priuatus est. s i­ gnificat. { E x p o s itio d e I s a a c ) des. (f. 1 4 6 r) ibi uocabuntur filii dei

uiui. I n c i p i t B e n e d i c t i o i a c o b . Pergente autem iacob in mesopotamiam: uenit in locum·, d es. (in e x p o sitio n e G en. 28) Propterea lye filius mala mandragora inuenit. exiens in agro. Codex constat compluribus partibus. 1) ff. 1-36: titu li m iniati necnon schem ata et loci allati minio distincta sunt, vacant spatiola ad litteras initiales depingendas; marginibus perpauca apposita; ff. 25-28 ex parte abscissa (aut humore deleta), ff. 35r‘v, 36r-v vacant. 2) ff. 37-41: colores desunt, m argini­ bus pauci tituli et correctiones inscripta, folia ex parte humore maculata. 3) ff. 42-72: vacant spatiola litterarum initialium , marginibus insunt rarae cor­ rectiones necnon hic illic verbum hic appositum eadem manu ac notulae consi­ miles in cod. 322. 4) ff. 73-89: vacant spatiola litterarum initialium ut

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

72

Bibliothecae Vaticanae

in particulis praecedentibus; in summo f. 73r titu lu s additus alia manu eius­ dem aetatis abscisus est, in im o f. 73T eadem manu: qwere exposicionem prologi in fme mansionum, id est, ni fallimur, in fine Tractatus de 42 m ansionibus, cuius principium habetur f. 89v. Marginibus insunt annotationes variae, om nes una eadem que manu exaratae; f. 82v, col. b vacat ex parte, sed sine lacuna tex tu s, u t videtur. 5) fi. 90-128: litterae initiales depingendae om issae sunt; in mar­ ginibus perpauca notabilia et correctiones; f. 128r-v vacat. 6) ff. 129-132: litterae magnae e t signa paragraphorum minio distincta, litterae initiales depin­ gendae omissae; f. 132v vacat. 7) ff. 133-144: in im o f. 133r leguntur verba: Iste sexternus est amotus de uno uolumine apposita eadem manu ac annotationes consim iles in codd. 46 et 173; alia manu additum est: fratris G. nigri·, in im o f. 144v signantur ut initium insequentis fasciculi verba Queritur an infantes, quibus incipit Petri Iohannis Olivi q. 59 in Sententiarum librum II; marginibus insunt nonnulla notabilia, divisiones etc. 8) ff. 145-148: littera initialis ca ­ pituli (f. 146r) minio depicta; marginibus insunt perpaucae correctiones. — Ordo fasciculorum in com pactione volum inis turbatus recenter restitutus est; folia in im is paginis rectis typ is numerantur secundum ordinem restitutum , num eratione priore servata in summ is paginis. Integum entum membrana­ ceam recenter refectum. Recensiones codicis apud P. Ehrle, 1. c., p. 472, et apud B. Jansen, 1. c., vol. I l l , p. x x x v .

55 Saec. x iii-x iv , membr., mm. 260x180, ff. 102, coli. 2. 1 A ristotelis < L i b r i n a t u r a l e s n o v a e tr a n sla tio n is) (id e st tra n si, e x gra eco a G u illelm o d e M oerb ek a s iv e fa c ta e s iv e reco g n i­ ta e ). 1 (ff. l r-2 8 r) P h y s i c a ( = A rist. la t., n. 17). In e . Quo­ niam quidem intelligere et scire contingit < ...) arbitramur·, d es. nullam habens magnitudinem. 2 (ff. 2 8 r-4 3 r) D e c a e l o e t m u n d o ( = A r ist. la t., n . 19). I n c . (su b titu lo m in ia to Aristotelis philosophi

de celo et mundo liber prim us incipit translatus de greco) De natura scienda fere plurima·, d es. accidentibus determinatum sit vobis hoc modo a d d e n te ru b ricatore: Explicit liber de celo et mundo aristotelis philo­ sophi translatus de greco in latinum. 3 (ff. 4 3 r-61v) M e t e o r < o l o g i c ) a ( = A r ist. la t., n. 2 5 ). In c. D E prim is quidem igitur causis nature 5 d es. uelud hominem plantam, et alia talia. 4 (ff. 61v-70v) D e g e n e r a t i o n e e t c o r r u p t i o n e ( = A rist. la t., n . 22). In e. De generamene autem et corrupdone < ...) quid utrumque et utrum existimandum eamdem sit esse naturam < ...). Quicumque igitur unum aliquid < ...) multa autem dicit elementa·, d es. ens talis qualis contingit non esse. 5 (ff. 7 1 r-8 2 r) D e a n i m a ( = A rist. la t., n . 27). In e. Bonorum honorabilium noticiam opinantes < ...) aut secundum certi­ tudinem. L ib . I l i in e. (f. 78v) Quod autem non sit sensus alius ( = B ek -

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

Codices Burghesiani 54-55

73

ker 424 b 22); d es. quatinus significet aliquid alteri. 6

q u id a m s e r m o n e s c o m m u n e s . 1 (£f. 1 2 9 r2 8 0 r) ( S e r m o n e s d o m in ic a le s). In c . P rim a dominica

post pascha. H Ec est uictoria que uincit mundum fides nostra. Vir obediens loquetur uictorias. prouer(b ) . In uerbis istis tria tanguntur que debent in predicatore quolibet reperiri ( . . . ) . Hec est victoria et ce­ tera. Sensibiliter cernimus quando aliquis princeps commisit aliquod bellum arduum. ' (S e r m o p a e n u ltim u s ) in e. (f. 27 3 v) Dominica. xxva. post trinitatem. Faciet indicium et iusticiam in terra. Jer. xxiii. Ponam spiritum meum indicium gentibus nunciabit. Jer. In verbis istis tria tanguntur que debent esse in predicatore. Prim o debent (!) diuinam gratiam optinere. il deit la grace dieu receueir ( . . . ) . Faciet in di­ cium et cetera. Consuetudo est quando aliquis rex in regionem longin­ quam. (S e r m o u ltim u s ) in e . (f. 277r) Item de dominica xxva post trinitatem. Indicium . Os in sti meditabitur sapientiam, et lingua eius ( . . . ) in ps. I n verbis istis tria tanguntur que debent esse in predicatore. Prim o debet esse mundus in conscientia, il deit aueir nete conscience ( . . . ) . Indicium et cetera. Notandum quod sicut videmus in mundo quod aliquod indicium solet timeri·, d es. (f. 2 8 0 r) circumdedisti me car­ cere a quo nos auertat summus index noster qui iudicaturus est viuos et mortuos et seculum per ignem amen. I n se q u itu r conclusio: Index iste est ihesus ( . . . ) a quo in hoc opere tanquam a principio recreante incepimus ( . . . ) scilicet de eius aduentu procedendo, per natiuitatem. circumcisionem, apparitionem passionem resurrectionem ascensionem spiritus sancti missionem et alios sermones ad ipsum pertinentes ( . . . ) et sic ( . . . ) habeamus fructum nostrum in sanctificationem, finem vero vitam eternam Arnen dicat omnis legens. 2 (ff. 2 8 0 r-312v) S e r -

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

84

b ib lio th e c a e V a tica n a e

(in m s. titu lu s m in iatu s: üequuntvr qui­ dam sermones communes) (s c ilic e t In d ie p u rification is b. M ariae, D e s. P etro m artyre, D e b. D o m in ic o , lu die a ssu m p tio n is b. M a­ riae, I n n a tiv ita te b. M ariae, Ite m de n a tiv ita te b. M ariae e t de s. cru ce, D e a n g elis, D e q u o cu m q u e s a n c to ). (S e r m o p rim u s) (Sermo in die purificationis b. Mariae Virginis) inc. Suscepimus dens

m ones

c o m m u n e s

misericordiam tuam in medio, in ps. Suscipiat verba mea cor tuum. prouer(b). x iiij. Uidemus quod ad hoc quod aliquis clericus proficiat in aliqua scientia ( . . . ) . Suscepimus et cetera, nota quod quando in vna terra est magna caristia. (S erm o u ltim u s ) (Sermo generalis de quocumque sancto) ine. (f. 3 0 8 v) Iustum deduxit dominus per nias rectas et ostendit illi regnum. Sapientie. x. Emitte lucem tuam et veri­ tatem tuam ipsa me deduxerunt. In verbis istis tria tanguntur que sunt necessaria predicatori ( . . . ) . Iustum et cetera. Videmus ad sensum quando aliquis homo unit ire ad aliquem locum·, d es. vt in perpetuum regnetis, quia regnum tuum regnum omnium seculorum ad quod nos perducat et cetera addenti* librario: Explicit secunda pars Guiotine. In se q u u n tu r in d ices tres :l (f. 3.13r-v) Thenmata huius secunde patiis scilicet sermonum do nimicaliuni a paschale usque ad adventum domini et quorundam aliorum sermonum. (ff. 3 1 4 r-3 1 5 r) Prothenmata diuisa que predictis theumatibns correspondent. (' (f. 3.15 r) Vocabula secundum ordinem alfabeti de quibus fiunt sermones pre­ script!. Et quam plures sermones alii vt patet in diuisis theumatibns et in tabulis que in lercia parte huius totalis operis conscribuntur (c-f. co d . 66). In fine h u iu s in d icis iteru m Explicit secunda pars Guiotine. C odex m in ead em q u e manu ex a ra tu s est. L itterae m axim ae et m agnae liecn on sign a paragraph orum eoioribus rubri) et caeru leo (lepiota; titu li m iniati (rubricae). M arginibus in scrip ta su n t d iv isio n es ( p r o t lic u m a . d i v i s i o then m o lis , distinctio de \ ... · num eri singulorum m em brorum ), rara n o ta b ilia , su p p lem en ta. Ff. 128r"v, 315' va ca n t. F ascicu li (pleriquc senion es) d istin g u u n tu r et in fine prim is in seq u en tis fasciculi verbis e t, sa ltem ex parte, in p rioribus foliis sign is variis. F o lia in su m m is p aginis itis m anu a n tiq u a sig n a ta sunt: ff. i -125 (pars I) et num eris i-cxxv e t 1-123, ff. 129-312 (pars II) et num eris i-clxxx iiij e t 1-181: p raeterea ff. 120-128 m anu liod ieru a in su m m is p aginis, ff. 129-315 ty p is in im is p aginis num erantur. In teg u m en tu m m em branaceum . Codex m em oratur in C atalogo A v in icn . anni 1369. num ero 877.

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

Codices Burghesiani (>5-6(>

85

66 Saec. x iii - x i v , m em br., m m. 2150x 175, fF. 215) ( + f. 199 bis), col. 1.

(Gui donis Ebroicensis Ο. P. S e r m o n e s d e t e m p o r e e t de san ctis s iv e Sum m a G uiotina. P a r s III et IV). A (ff. l r-9 3 r) ( P a r s I I I . T h e m a t a de s e r m o n i b u s d o m i n i c a 1i b u s per to tu m a n n u m ). 1 (ff. l r-7 r) ( T a b u l a t h e m a t u m ) . P r a e e u n t a liq u a n o tan d a: Notandum

quod ista tabula que sequitur est de sermonibus dominiealibus tocius anni, et etiam de aliquibus festis que stint de personis diuinis que ali­ quando non sunt in dominica. Animaduertendum est etiam quod sem­ per prim um thema est de dominica cui assignatur in sequenti tabula (u el) de alia die si non sit dominica, et continetur sermo in illa domi­ nica uel in festo (scilic e t in p a r te a lte r a h u iu s operis, cod. 65). A lia themata que sequntur prim um sunt in sequenti opere divisa et concor­ data ( . . . ) . E t sic in qualibet dominica poterunt sermones multiplices inueniri. vbi illud uocabulum de quo potest sermo fieri debeat inueniri. tabula que est secundum ordinem alphabeti plenius edocebit (ta b u la h is v er b is in d ic a ta d esid era tu r). (T a b u la ) in e. Dominica prim a in aduentu domini. Nvnc enim propior est nostra salus. Hermo fiat De prope uel de saluare. Induam ur arma lucis de induere ; des. (d e Do­ minica xxvja) Fecerunt dedicationem domus dei cum gaudio, i. es. vj. De gaudio. Christus dilexit ecclesiam, et se ipsum tradidit pro ea ut illam mundaret, eph. v. De mundare. 2 (iï. 7 Γ-9 3 Γ) ( T h e m a t a d iv isa

et

c o n c o r d a ta ).

P r a e e u n t ea d em n o ta n d a a c f. 1 r:

Notandum etiam quod themata que sequntur ( sunt > de sermonibus dominicalibus tocius anni et etiam ( . . . ) ; in fine, p o st v erb a planius (!) edocebit, a d d itu m est: protheumata sunt accipienda vbi distinctiones accipiuntur. ( T e x t u s ) ine. (f. 7V) Dominica prim a in aduentu domini. N V nc enim propior est nostra salus. Hermo flat de prope, nel. De sa­ lute. INduarnur arma lucis, ro. xiij. videmus in mundo quod turpe est valenti homini. (T h e m a u ltim u m ) ine. (f. 9 2 r) De eodem (id e s t de fe sto d e d ic a tio n is ecclesia e). FEcerunt dedicationem domus dei eum gaudio, i. es. vi. videmus in inundo quando aliqua domus est edificata ; d es. solent gaudere corporaliter. Ita est spiritualiter. Hermo fiat De gaudio. L ibrarius a d d id it: Expliciunt theumala de dominicis tocius anni. Deo gracias. B (IT. 9 7 v-2 1 9 r) ( P a r s I V . T h e m a t a de f e s t is s a n c t o r u m c ο n t e n t i s in k a 1 e n d a r i o o r d i n i s P r a e d i c a t o r u m per to tu m a n n u m ). 1 (ff. 9 7 v-

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

86

Bibliothecae Vaticanae

1 0 6 r) (T a b u la th e m a tu m ). P r a e e u n t a liq u a n o tan d a: Ista tabula que sequitur, est de festis Sanctorum tocius anni, vnde Notandum quod theumata que sequntur. sunt de festis in kalendario nostri ordinis con­ tentis ( . . . ) . et post istam tabulam, ponitur tabula de theumatibus cuius­ libet ordinis < ...). Notandum etiam quod protheumata semper sunt accipienda in sermonibus operis precedentis in duas partes distincti. I n illis sermonibus in quibus est distinctio illius vocabuli quod conti­ netur in theumate sancti de quo est Sermo faciendus - / / / . In te g u m en ­ tu m m em branaceum . C odex m em oratur in C atalogo A vin . an n i 1369, num . 910.

67 Saec. XIV, m em br., m m . 2 4 5 x 187, ff. I-V I, 369, coli. 2.

Guidonis de L ongis Pisani O. F . M. M i l l e n a r i u m (de h o c titu lo e t d e in d o le op eris v . p ro lo g u m ). P r a eit (f. I r) P ro lo g u s (sub titu lo m in ia to e x p a r te d e le to In cipit prologus in librum « d i e s i m i ) ; (f. 138r ) x v i a. p i e c i ) a . d.; (f. 140v) x v i i a. p { e c i ) a . d . F f. 93v, 174v v a c a n t. F a sc ic u li (p le riq u e se n io n es) h ic illic d is tin g u u n tu r in lin e p rim is in s e q u e n tis fa sc ic u li v e rb is. I n te g u m e n ­ tu m m e m b ra n a c e u m . C od ex m e m o ra tu r in C a ta lo g o A v in io n e n si a n n i 1369, n u m . 878.

125 S aec. XIV, m e m b r., m m . 3 2 3 x 2 3 3 , ff. 273 (-p- f. 2 3 4 a), col. 1.

anima secun­ dum ipsam·, d es. de memoria et reminiscentia et sompno. b (ff. 1 7 5 v1 7 7 v) D e m e m o r i a et r e m i n i s c e n t i a ( = A rist. la t., n . 3 4 ). In c . D E memoria autem et memorari·, d es. et propter quam cau­ sam dictum est. c (ff. 1 7 7 v-1 8 2 v) D e s o m n o e t v i g i l i a ( = A rist. la t., n . 35 ). In c . D E sompno autem et uigilia considerandum est·, d es. diuinatione dictum est. d (ff. 1 8 2 v-1 8 4 r) D e l o n g i ­ t u d i n e e t b r e v i t a t e v i t a e ( = A rist. la t., n . 36). In e. D E eo autem quod est hec quidem esse·, d es. de animalibus metodus. e (ff. 1 8 4 r-1 8 5 v) D e i u v e n t u t e e t s e n e c t u t e ( = A rist. la t., n. 3 7 ). In c . D E iuventute autem et senectute et uita et morte·, d es. dicendum rationem scientibus, magis. f (ff. 18 5 v-1 8 7 r) D e s p i ­ r i t u e t r e s p i r a t i o n e ( = A rist. la t., u. 3 7a). In c. De respi­ ratione autem aliqui quidem pauci priorum·, d es. tales et tantas habent difficultates. « (ff. 1 8 7 r-1 9 0 r) D e v i t a e t m o r t e ( = A rist. la t., n. 376). In e. QuoniaM autem dictum est prius·, d es. de conatis

huius speculationis fere dictum est de omnibus. 2 (ff. 1 9 0 r-1 9 5 v) L i b e r de causis (tran si, e x arabico a G erardo C rem onensi; d e ed. v . cod . 37, ff. 2 3 3 r-2 4 0 r). In c . (sub titu lo m in ia to Incipit liber de causis con coniando [sic!]) OM nis causa prim aria plus est influens·, d es. facientes (!) acquisitam (!) non acquirens sicud ostendimus completus est sermo a d d e n te rubricatore: E xplicit liber de causis conconiuncto (!). 3 *Aristotelis 1 (ff. 1 9 5 v-2 0 0 r) D e c a u s i s p r o p r ie ­ ta tu m e le m e n to r u m (tr a n si. ex arabico a G erardo Cre­ m o n e n s i) ( = A rist. la t., n . 85 ). In c. (sub titu lo m in ia to In cipit liber

de causis proprietatum elementorum) POstquam premissus est sermo a nobis·, d es. hoc est ergo illud cuius uolumus declaracionem a d d e n te lib r a ­ rio: Explicit liber de causis proprietatum elementorum. 2 (ff. 2 0 0 r2 0 6 v) (N icolai D am asceni D e p l a n t i s ) (tran si, e x arab ico ab A lfred o d e S aresh el; = A rist. la t., n. 84). (In m s. lib er d iv isu s e st in tr a c ta tu s duos: De uegetabilibus et plantis e t De tribus uiribus plantae}). (P r o lo g u s in terp retis ad m a g istru m E o g e r iu m d e H erefo r d ia ) in e. T R ia enim ut ait Empedocles. (T r a c t. I ) in e. Uita in animalibus et plantis. (T r a c t. I l ) in c. (f. 2 0 3 r) Planta tres habet uir [ir]es; d es. et erit fructus amarus. 4 (ff. 2 0 6 v-2 0 9 v) (Aristotelis) D e m o t u a n i m a l i u m ( s iv e D e ca u sa m o tu s a n im a liu m ) (tran si, e x graeco a G u illelm o d e M oer-

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

Codex Burghesianus 126

165

b ek a; = A r ist. la t ., n. 68). I n c . D E motu autem eo qui anim alium ; d es. Reliquum aut^em) de generazione dicere. 5 * A ristotelis 1 (ff. 2 1 3 r-2 1 6 r) D e colorib u s (tra n si, e x graeco v u lg a ta ; = A rist. la t., n . 82). In c . Sim plices colorum sunt quicumque { . . . ) ignis nero et sol rubicundi·, d es. que dicta sunt potest videre. 2 (ff. 2 1 6 r-2 2 1 r) D e m u n d o (tra n si, e x graeco; = A rist. la t., n . 8 0 ). I n e . Multociens m ihi diurna quedam ac m irabilis quippe res·, d es. (d e fin e v a r io cf. W . L . L orim er, T h e t e x t tr a d itio n o f P se u d o -A r is to tle « D e m u n d o » [S t. A n d rew s u n iv e r sity p u b lic a ­ tio n s, n . 1 8 ], O x fo rd 1 9 2 4 , p . 9 5 ) hunc autem semper comitatur ultio uel iusticia puniens uel cruciatam (!) reatus (!) atque felix protinus

esset ab inicio particeps delinquendum diuinam legem cuius juturus beatus autem prosperari uel feli(ci)ta ri beatus autem et felix a prin ci­ pio confestim particeps esset. 3 (f. 22.1 r~v) { E p i s t u l a ad A l e x a n d r u m ) (id e s t tr a n sla tio e x graeco p rologi p seu d o -a risto te lic a e B h e to r ic a e a d A le x a n d r u m , cu i a d d u n tu r 12 v e l 13 lin e a e te x tu s , in te r p r e te , u t v id e tu r , G u illelm o d e M oerbeka; = A r ist. la t., n . 60 ). In e . Aristoteles Alexandro bene agere m isisti { m ihi quod sepe sustinuisti ) multos·, d es. secundum unamquamque speciem assu­

mentes et cetera. 6 (ff. 221 v-2 2 3 r) { I n c e r ti a u c to r is ) D e v i t a A r i s t o t e l i s (tran si, e x graeco; = A rist. la t., n . 87). In e . Aristoteles philosophus de gente fuit quidem macedo·, d es. ei multorum testimonium ferre. Ii (ff. 2 2 3 r-2 2 7 r) {A risto telis) D e p r o g r e s s u a n i m a ­ l i u m (tra n si, ex graeco a G u illelm o d e M oerbeka; = A rist. la t ., n . 67). In c . De partibus autem oportunis animalium ad motum·, d es.

consequens est de anima contemplari. 8 (ff. 2 2 7 r-2 3 1 v) * A ristotelis P h y s i o g n o m i a (tra n si, e x g raeco a B a r th o lo m a e o d e M essan a; == A r ist. la t., n. 74). In e . Quo­ niam et anime sequuntur corpora·, d es. sapiende plurime super appa­

ren da fit. 9 (ff. 2 3 1 v-2 3 4 v) {I n c e r ti a u c to r is ) D e pom o { s iv e D e m o r t e A r i s t o t e l i s ) (tra n si, e x a rab ico in h eb ra eu m e t e x h eb raeo in la tin u m ; = A rist. la t., a p p ., η. I I I ) . { P r o l o g u s M an­ fredi regis S ic ilia e / in e . Cvm homo creaturarum dignissima. { T e x t u s ) (tra n si, e x h eb ra eo siv e a M anfredo s iv e iu s s u eiu s) in e. (f. 2 3 2 r) Cvm clausa esset via ueritatis·, d es. (m u tilu s in fin e ) non habet potentiam redeundi ad (reliq u a d e su n t a b la to sa lte m fo lio u n o in te r f. 234 e t f. 2 35). 1 0 {* A r isto te lis) 1 (f. 2 3 5 T) { F r a g m e n tu m (scii, finis) in tr o ­

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

Bibliothecae Vaticanae

166

d u c tio n is in P h y s ic a , cui titu lu s e st D e i n t e l l i g e n t i a ) (tra n si, e x graeco; = A rist. la t., n . 88 ). In c . (e x a b ru p to ) principium motus­ que et quietis, nullus motus esse potest; d es. et dissuete et ab (!) hoc breuissim um prologum fecit. 2 (ff. 2 3 5 r-2 3 6 r) D e i n u n d a t i o n e f l u v i i v e l î s T i l i (tran si, e x graeco; = A rist. la t., n. 8 3 ). In e . PB opter quid aliis flu(m in)ibus in hyeme·, d es. de nilo quidem ergo

hec dicta sunt. 11 (ff. 2 3 6 r-2 3 7 v) D e b o n a f o r t u n a (tran si, e x g ra eco v u lg a ta ; = A rist. la t., n. 50). in e. H Abitum autem utique erit Mis dicere. et felix a principio confestim particeps esset. 7 (ff. 2 4 9 r-2 5 4 v) D e p r o p r i e t a t i ­ b u s e l e m e n t o r u m (tra n si, e x a ra b ico a G erardo C rem onensi; = A r ist. la t ., n . 8 5 ). I n c . POstquam premissus est sermo a nobis·, des.

H oc est ergo illud cuius volumus declaradonem. 8 (ff. 2 5 4 v-2 5 9 v) A ristotelis D e p r o g (tra n si, e x graeco a G u illelm o d e M oerb ek a; I n c . D E partibus autem oportunis animalium·, anim a contemplari. L ib rariu s a d d id it litte r is

r e ssu a n im a liu m = A r ist. la t., n . 67). d es. consequens est de rubris: E xplicit liber

de progressu animalium, et omnes alii libri naturales aristotelis Philo­ sophi nobilis secundum translacionem nouam. Deo gracias. Scripti fuerunt anno dom ini M.cc. nonagesimo sexto, mense m aij. Qui scripsit scribat semper cum domino uiuat. amen. amen. amen. A c c e d it (f. 2 5 9 v) in d e x lib ro ru m c o n te n to r u m in h o c cod ice. C odex, e x c e p to in d ic e f. 259v, im a m a n u e x a r a tu s e s t. L it te r a e m a x im a e e t m a g n a e c o lo rib u s r u b r o , c a e ru le o , v io la c e o , t i t u l i in su m m is p a g in is e t sig n a p a r a g r a p h o r u m c o lo rib u s r u b r o e t c a e ru le o d e p ic ta . T itu li in p rin c ip io e t fin e s in g u lo ru m lib ro ru m { I n c i p i t . . . , E x p l i c i t . .. ) m in ia ti; li tt e r a e m a iu sc u la e in te x t u s a e p e m in io d is tin c ta e . B a r a e g lo ssa e siv e m a rg in a le s siv e in te rlin e a re s ; e m e n ­ d a tio n e s p a s s im ( h a u d m u lta e ta m e n ). M a rg in ib u s in s u n t h ic illic fig u ra e g e o ­ m e tric a e p a r t ir a a d te x t u m d e c la ra n d u m a p p o s ita e , p a r t im n o n a d te x t u m p e r tin e n te s (ex. g r. in m a rg . f. 6 1 r , in p rin c ip io lib r i I P h y s ., in v e n iu n tu r tr e s fig u ra e in s c r ip ta e 1) Q u a d r a t u r a c ir c u l i s e c u n d u m a n t i p h o n te m , 2 ) q r a d r a tu r a c ir c u l i p e r d e c is io n e s s e c u n d u m q u o s d a m , 3) s e c u n d u m c o m m e n ta to r e m s i c f it) . F a s c ic u li (fere o m n e s se n io n e s) in fin e s ig n a n tu r p rim is in s e q u e n tis fa s c ic u li v e rb is . F o lia m u lta , p r a e s e r tim in p rin c ip io e t in fin e v o lu m in is, h u m o r e m a c u ­ l a t a . I n te g u m e n tu m re c e n tio r is a e ta tis : l a t e r a c h a r ta c e a c u m d o rso e t a n g u lis m e m b ra n a c e is.

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

170

Bibliothecae Vaticanae

128 S aec. XIII, m e m b r., m m . 2 9 8 x 2 3 0 , ff. 241 ( + fi. 34α , 8 6 a , 8 7 a , 103 a , 2 2 7 a ), col. 1.

1 A ristotelis scribere ingressos. G. trebati et Mis libris; d es. quedam uoluimus non debita accedere. 6 A ristotelis 1 (ff. 1 1 7 r-1 5 7 r) T o p i c a (tran si, com m .; = A r ist. la t ., n . 8). I n e . PR opositum quidem negocij est methodum inue-

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

C odices B u rg h esia n i 130-131

175

mire·, d es. ad quas habundare difficile est continuo a d d e n te librario: E xpliciunt topica A R IS T O T IL IS . 2 (fi:. 1 5 8 r-1 6 9 v) { S o p h i s t i c i E l e n c h i ) (tra n si, com m .; = A r ist. la t., n . 9). I n e . De So­ phisticis autem elenchis et de Mis; d es. Inuentis autem multas habere grates. 7 (ff. 1 6 9 v-1 7 4 v) { A n ic ii M a n lii S e v e r im B o eth ii D e d i f f e ­ r e n t i i s t o p i c i s l i b . I V ) (ed . M ig n e, P L 64, coll. 12061 2 1 6 ). I n c . S ( i guts') operis titulum diligens examinator; d es. a nobis

translata conscripsimus. 8 (ff. 1 7 4 v-1 7 9 r) {G ilberti P orretan i L i b e r sex p r i n c i ­ p i o r u m ; m u tilu s in fin e ) (ed . A . H e y s s e O. F . M . [O p u scu la e t t e x t u s h isto r ia m e c c le sia e { . . . ) illu str a n tia , series sc h o la stic a , fa se. "VII], M o n a sterii 1 9 2 9 ). I n c . Forma est compositioni contingens sim ­ plici; d es. ultra quem porrigi impossibile est ( = ed . c it., p . 3 4 , lin . 15). 9 < A ristotelis) 1 (ff. 1 8 1 r-2 1 8 v) < A n a l y t i c a priora) (tran si, com m .; = A r ist. la t., n . 10 ). I n e . P rim um dicere oportet circa quid; d es. non erit unum vnius signum. 2 (ff. 2 1 9 r-2 3 8 v) {A n a ly tic a p o ste r io r a ) (tra n si, co m m .; = A r ist. la t ., n . 11). I n e . Omnis doctrina et omnis disciplina intellectiua; d es. sim iliter se habet ad

omnem rerum. A ccedunt 1 (ff. 6 6 v-6 7 r) {C arm en d e figuris sy llo g ism i a d d itis e x e m p lis sin g u la ru m fig u r a r u m ). I n c . Quid facis hic subici facias ibi post ea dici / Ter retinet ternos prim a figura modos; d es. Ter cius est quarto semper contrarius ordo. 2 (f. 1 8 0 r) {E le n c h u s n o m in u m ) (a d m o d u m co lu m n a e o rd in a tu s). I n c . Simon (?) de sancto petro. W ülelmus de tamquarvilla (?). Renatus de boseuilt; d es. W ilelmus de monte. Radulfus leger (in se q u itu r n o m e n e x p a r te erasum : $ { . . . ) dominus de { ...) ) . Codex una m anu exaratus esse videtur. L itterae m axim ae et m agnae co ­ loribus rubro et caeruleo, signa paragraphorum saltem in parte posteriore co­ dicis (ff. 117-238) minio depicta; rari titu li m iniati. Glossae marginales et inter lineares praesertim ff. 31-39, 117-238; in reliquis foliis hic illic com m enta, anno­ tationes, notabilia, schem ata etc. variis manibus (ex parte plum bo v el argento) apposita. F . 5 9 r pars inferior et f. 59v vacant (sine lacuna textus); ff. 10v, 116v, 157v ceterum vacuis insunt notulae etc. plum bo scriptae (non leguntur); f. 179v schema syllogisticum ; f. 180v probationes calami. Inter ff. 234 et 235 a li­ quid chartae in com pactione volum inis applicatum exhibet fragm entum textus flandrici (?): Na bernardus beroeeh < ...> . F . l r, in sum m a pag., nota pretii (forte eadem manu, qua notae consim iles codd. 56 et 58 inscriptae sunt): logica retus et noua empt^iy a quodam scolare de sorbona precio. 1. fra n (ciy . In tegu ­ m entum membranaceum.

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

176

B ib lio th e c a e V a tica n a e

132 Saee. XIV, m em br., m m . 2 5 4 x 1 9 0 , ff. 39, coli. 2.

Guidonis {T erren i s iv e de P erp in ian o) T r a c t a t u s d e p e r ­ fe c tio n e v ita e (in m s.: In cipit tractatus de perfeccione uite editus a domino fratre Guidone episcopo maioricensi·, a liu d ex e m p la r in co d . V a t. la t. 1 0 1 1 ). P r a e it (fE. l r-2 r) { E p i s t u l a n u n c u p a t o r i a a d I o h a n n e m P P . X X I I ) . I n e . SAnctissim o

ac beatissimo patri in christo et domino domino ioftanni diuina prouidencia pape vicesimo secundo ac uniuersalis ecclesie summo pontifici suus deuotus et hum ilis frater Guido eiusdem permissione suique gra­ d a mayoricensis Episcopus { . . . ) . unigenitus dei filius in sinu patris existens. { P r o l o g u s ) in e . (f. 2 r) Qvia apud multos uarie as­ serentes questionis dubietas profunda oritur. P a r s I in e . (f. 2 r) p r a e p o sito in d ic e c a p itu lo r u m A cturi de perfectione euangelica inprim is supponere debemus fundamentum tocius perfectionis. Pars II in e . (f. 1 6 r) p r a e p o sitis c a p itu lis Quia nomen sua m ultiplici signifi­ catione plerumque paralogizat. P a r s I I I in e . (f. 3 2 r) p ra ep o sitis c a p itu lis Expeditus cum dei adiutorio prim is partibus; d es. (f. 3 9 v) Vt dicit quarto de trinitate capitulo sexto doctor egregius Augustinus a d d itis v e r b is Tractatus iste conpletus fuit in vigilia natiuitatis do­ m ini. Anno dom ini M°.ccc°.xxiii0. Codex ab uno librario exaratus est. Litterae m axim ae et m agnae, signa paragraphorum coloribus rubro e t caeruleo depicta, titu li minio exscripti sunt. Marginibus hic illic correctiones e t supplem enta insunt. Priora folia humore m aculata sine damno scripturae. Fasciculi (3 seniones cum binione) distinguun­ tur in fine primis insequentis fasciculi verbis. Integum entum membranaceum. Codex mem oratur in Catalogo A vinionensi anni 1369, num . 715.

133 Saec. x iii-x iv , membr., mm. 2 5 3 x 2 0 0 , ff. 119 ( + f. 82 a , — f. 116), col. 1.

{A ristotelis L o g i c a e n o v a e , q u ae d icitu r, p a r s p o s t e ­ r i o r ) (p ars p rior in co d . 1 5 0). 1 (ff. l r-1 5 r) { S o p h i s t i c i ) E l e n c h i (tra n si, co m m .; = A r ist. la t. n . 9) { in d e a v erb is B e k k e r 172 a 26 u sq u e a d fin e m ). In e . prohibet nescire artem. Nescientem au­ tem necesse est; d es. Inuentis autem multas habere grates. 2 (ff. 15v8 0 v) { A n a l y t i c a ) priora (tra n si, com m .; = A r ist. la t., n . 10). I n e . Prim um oportet dicere circa quid·, d es. non erit vnum vnius

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

C odices B u rg h esia n i 132-134

177

SIGNTJM explicit.

3 (ff. 8 1 Γ-1 1 9 Γ) ( A n a l y t i c a ) p o s t e ­ ( = A r ist. la t ., n . 11). I n e . O M N IS doctriNA. {at}que omnis disciplina intellectiua·, d es. sim iliter se habet ad omnem rerum. E x ­

riora

plicit. A c c e d u n t (f. 1 1 9 v) sc h e m a ta , n o ta b ilia , p ro b a tio n es calam i. >

Codex est pars posterior volum inis, quod memoratur in Catalogo A vinionensi anni 1369 (numero 922) his verbis: « Item logica nova, cooperta corio viridi, que incipit in secundo folio: eos , et finit in penultim o folio: etern arti »; pars prior in cod. 150 habetur, cuius f. 2r in cip it verbo eos, verbo E te r n a v i term inante folium paenultim um (f. 118v) h uiu s codicis 133. U terque codex ab uno eodem que librario exaratus est. Litterae m axim ae et magnae, signa paragraphorum, titu li ifi sum m is paginis coloribus rubro et caeruleo depicta. Glossae marginales (marginibus in colum nas binas au t ternas divisis) et interlineares passim , in utroque tomo; hic illic annotationes plum bo vel argento exaratae. Integum entum membranaceum.

134 Saec. XIV in., inembr., mm. 26 0 x 185, ff. 231, coli. 2. 1 (ff. l r-3 2 v) (A ristotelis D e p a r t i b u s anim alium ) (tra n si, e x g ra eco G u illelm i d e M oerb ek a; = A rist. la t., n . 71). In e . (su b in sc r ip tio n e B e animalibus erasa in sc r ip tio n e De partibus ani­ malium) Circa omnem theoriam et methodum sim iliter, des. deinceps

est ea que circa generacionem ipsorum pertransire. 2 (ff. 3 3 r-3 6 v) * A ristotelis D e c o l o r i b u s (tran si, e x graeco v u lg a ta ; = A r ist. la t., n . 82). I n e . Sim plices colorum sunt quid cum­ que (!) elementis consequuntur ( . . . ) Ignis uero et sol rubicundi·, d es. utique aliquis, que dicta sunt potest uidere a d d e n te librario: E xplicit

liber aristotelis. de coloribus. 3 A ristotelis 1 (ff. 3 7 r-7 5 r) D e g e n e r a t i o n e a n i m a ­ l i u m (tra n si, e x g raeco G u illelm i d e M oerbeka; — A rist. la t., n . 69). In e . Qvoniam autem de aliis partibus dictum est·, d es. propter quam­ dam causam motiuam. Explicit. 2 (ff. 73v-7 8 v) D e m o t u a n i ­ m a l i u m (tra n si, e x g raeco G u illelm i d e M oerbeka; = A rist. la t., n . 68). I n c . De motu autem eo qui animalium; des. Reliquum autem de generacione dicere. 3 (ff. 78v-8 1 r) D e progressu a n i ­ m a liu m (tra n si, e x g raeco G u illelm i d e M oerbeka; = A rist. la t., n . 67). I n c . De partibus autem operatiuis (!) animalibus ad motum; d es. consequens est de anima contemplari. 4 (S . A lberti M agn i) 1 (ff. 8 4 v- 1 0 9 r) L i b e r d e n a t u r a et origine anim ae (O pera o m n ia , ed . B o r g n e t, to . I X , 12

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

178

B ib lio th e c a e V a tica n a e

p p . 3 7 5 -4 3 4 ). In c . D E anima quidem secundum quod est perfectio cor­ poris·, d es. incorruptione et opere tantum dictum est a nobis E xplicit. 2 (ff. 1 0 9 v-1 3 6 r) L i b e r d e n a t u r a l o c i e x l a t i t u d i n e e t l o n g i t u d i n e e i u s d e m p r o v e n i e n t e (ib id ., p . 527p . 5 8 0 ). I n c . D E natura locorum que prouenit ex habitudine loci ad celum·, d es. habent ab oriente num idiam ( = ed. c it., p . 580, coi. b , lin . 19 ab im o; reliq u a d esid era n tu r). 3 (ff. 1 3 7 r-1 6 8 r) D e c a u ­ sis p r o p r ie ta tu m e le m e n to r u m (lib r i I - I I ) (ib id ., p p . 5 8 5 -6 5 3 ). I n e . Qvoniam autem iam nos compleuimus ea commu­ niter·, d es. et corruptibilium deo auxiliante ( disseramus > (in m s. dixe­ ramus). Explicit liber de causis proprietatum elementorum. 4 (ff. 1 6 8 v1 8 1 r) D e i n t e l l e c t u et i n t e l l i g i b i l i (lib r i I - I I im ­ peri:.) (ib id ., p p . 4 7 7 -5 1 1 ). In c . Sicut a principio istius operis diximus·, d es. (m ed io in lib ri I I ca p . 5) sit quo intelligitur omnes quod intelligitur ( = ed. c it., p. 5 1 1 , coi. a, lin . 21 ab im o). 5 (ff. 1 8 1 v- 1 8 2 r) t a b u l a lib roru m e t ca p itu lo ru m c o n te n to ­ ru m ff. 1-181. 6 (S . Alberti M agni) 1 (ff. 1 8 5 r-2 1 7 r) L i b e r d e s e n s u e t s e n s a t o (O pera o m n ia , ed . c it., to . I X , p p . 1-9 3 ). In e . Qvo­ niam autem de anima secundum· ipsam considerata·, d es. que in libro de anima sunt considerata. 2 (ff. 2 1 7 r-224v) L i b e r d e m e ­ m o r i a e t r e m i n i s c e n t i a (ib id ., p p . 9 7 -118). In e. Reliquo­ rum autem prim um considerandum est de memoria·, d es. contingit utrumque ipsorum, explicit de memoria et rem iniscenda. 3 (ff. 2 24v2 3 0 v) ( S p e c u l u m a s t r o n o m i a e ) (ed. c it., to . X , p p . 6296 5 0 ). In e . Ocasione quorumdam librorum apud quos non est radix sciende·, des. inucniuntur ab eodem causata. A c c e d it (f. 2 3 0 v) n o tu la d e q u in q u e d igression ib u s co g n itio n u m . In e . Quinque sunt digressiones cognicionum. prim a est in sensu·, des.

per intelligenciam nec est in illis neque de illis. Codex a compluribus librariis exaratus est. litte r a e m aximae et magnae, signa paragraphoruui, titu li librorum (contracti) in summ is paginis coloribus rubro et caeruleo depicta sunt. Tituli singulorum tractatuum partim m iniati, partim currente calamo appositi manu Petri Rogerii, qui possessor huius codi­ cis fuisse indicatur notula (f. 231r): In hoc volumine continentur isti libri per or­ dinem et sunt p(etri) rotgerii de malomonte monachi case dei. prima pars libri de animalibus. De coloribus. Secunda pars libri de animalibus. De motu animalium. De progressu animalium. De origine anime. De natura locorum. Commentum A l­ berti de sensu et sensato. Item de memoria et reminiscentia. Item (ultimo titu lo

om isso). Marginibus insunt supplem enta, schem ata, notabilia ex .parte manu Petri Rogerii addita. Ff. 1-184 manu illius librarii, qui tabulam £f. 18l v-182r

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

G odices B u rg h esia n i 134-135

179

(necnon partem maiorem codicis) exscripsit, signata sunt in im is paginis rectis numeris 1-184. Praeterea folia totiu s volum inis ty p is numerantur. V acant ff. 136v, 182T-184V, 231v (coperculo agglutinatum ). Integum entum membranaceum. Co­ dex mem oratur in Catalogo A vinionensi anni 1369, num. 500, et in Catalogo anni 1375, num. 421.

135 Saeo. XIV, membr., m m . 270x180, ff. 426, coli. 2. 1 (ff. l r-2 9 v) B a rth o lo m a ei {B rix ien sis) Q u a e s t i o n e s ( d o ­ m in ic a le s et v e n e r ia le s ) (m u tila e in ca p ite). In c . (in qu. 3 5 ) boni viri. dig. pro socio. S i societatem, circa finem·, d es. sed celie

contrarium videtur per iura in prim a parte allegata. 2 (ff. 3 1 r-7 7 r) P ilii M edicinensis Q u a e s t i o n e s

{sa b b a ­ t i n a e ) (cf. U . M c o lin i, « P ilii M ed icin en sis Q u a estio n es sab b atin a e », In tr o d u z io n e a ll’e d iz io n e critica , M o d en a 1 9 35). In c . (su b titu lo m in ia to Incipiunt questiones m agistri piley medicinensis) bononienses dum querimoniam de ferrarensibus deferrent·, d es. dig. de acquir. { rerum dominio l. A ttius ) (in m s.: habetur pantonius auitus)

quod concedit azo. 3 R offredi {E p ip h a n ii) B en even tan i 1 (ff. 8 1 r-124v) Q u a e ­ s t i o n e s ( s a b b a t i n a e ) (ed . u n a cu m a liis op erib u s eiu sd em a u cto ris, C olon iae 1 5 9 1 , p p . 5 7 2 -6 4 6 ). I n c . (su b titu lo m in ia to In ci­

piunt questiones a domino ronfredo de sancto beneuentano iuris ciuilis professore composite de facto sunt eius et coti(di)ane) (C')vm essem aretii ibique in cathedra residerem·, d es. dig. de uulg. et pupill. substi­ tutione. I. ex facto. §. si arrogator, deo gratias a d d e n te librario: Expliciunt questiones Ronfredi beneuentani. deo gracias. E t sunt ibi. liiii. questiones. 2 (ff. 1 2 7 r-3 5 1 v) D e {libellis et) ordine i u d i c i o r u m (ed . c it., C olon iae 1 5 9 1 , p p . 1-435). In c . (su b titu lo m in ia to In cipit libellus de ordine iudiciorum compositus a ronfredo beneuentano et iuris ciuilis professore { . . . ) ) s i considerarem ingenium et scientie proprie facultatem·, des. per studium et sollicitudinem pre­ sene opusculum componendis a d d e n te librario: Explicit libellus ranfredi in iure ciuili. et omnes adiciones libelli expliciunt. 3 (ff. 3 5 3 r4 2 6 v) L i b e l l u s s u p e r i u r e c a n o n i c o (ed. c it., p p . 436571). I n c . (su b t itu lo m in ia to In cipit libellus super iure canonico, compositus a domino ranfredo beneuentano { . . . ) ) (Souper aedonibus omnibus compositi s«n< libelli·, d es. ut alias dig. de acquir. pos. (I.)

quanvis.

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

180

B ib lio th e c a e V a tica n a e

A c c e d u n t (f. 4 2 6 v) n o ta b ilia , q u ib u s a d p a ssu s v a rio s v o lu m in is rreicimur. Codex haud una manu exaratus rubricis et signis paragraphorum m iniatis ornatus est. Litterae maiores depingendae omissae. Marginibus hic illic supple­ menta, divisiones, rara notabilia inscripta. Vacant fi. 30r_v, 77v-80v, 125r-126v, 238v (sine lacuna textus), 352r'v. Folia in im is paginis rectis ty p is numerantur. Integum entum membranaceum.

136 Saec. x in -x iv , membr., mm. 2 6 8 x 1 8 0 , fi. 112, coli. 2.

{Placentini) 1 (ff. l r-15v) S u m m a in s tit u t io n u m ; m u tila in c a p ite (ed. M o g u n tia e 1537). In c. (in lib . I I , t it . 11; ed. c it., p . 33) duos testes etiam non accitos probari debebit; d es. de calumpnia iurari non debet. 2 (ff. 16r-112v) { S u m m a C o d i c i s>; m u tila in fin e (ed . M o g u n tia e 1536). In e. Q U O N D A M EGO credidi quod sufficeret satisque michi memoriale foret·, d es. (in lib . V I I , t it . 42; ed. c it., p. 339) quisquis intendere uelit. a doloso remoneri potest biennii. Codex una manu exaratus est. Rubricae in textu; litterae maiores et m a­ gnae, item que signa paragraphorum coloribus rubro et caeruleo depicta. Margiuibus perpauca inscripta. Extrem a folia codicis humore m aculata et ex parte deleta. Integum entum membranaceum.

137 Saec. XIV, membr., mm. 2 6 2 x 195, fi. 45, col. 1.

{ T a b u l a d istin c tio n u m d e serm on ib u s c o d i c i s 1 5 3 s e ­ c u n d u m litte r a r u m ord in em d ig esta ; m u tila in c a p ite ) (sen io c o n ­ tin e n s p a r te m p riorem , q u a e h ic d esid eratu r, in v e n itu r in cod . 39, ff. 2-13, u b i, in ca lce f. 13v, p rim a in se q u e n tis fa scicu li v erb a in d i­ can tu r: Blandiamus jpsum . Ac). In e. Blandiamus ipsum. A c dormire faciamus { . . . ) folio cc.xxij. 6.; d es. (f. 4 5 v) super tronum precclsse

dominacionis. Tabulam unus librarius, alius a librario codicis 153, exaravit. Coloros d e­ sunt. In sum m is paginis indicantur litterae alphabeti, quarum secundum ordi­ nem index digestus est. F. 45v nota possessoris: I s te lib e r est P i e t r i } la p lo n le m o u ic e n s is d io c e s is. Integum entum membranaceum.

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

C odices B u rg h esia n i 135-138

181

138 Sacc. XIV, m e m b r., m m . 2 4 3 x 170, ff. 242 ( | ff. 22 b is, 36 b is, 113 bis),

coli. 2.

( S e r m o n e s de s a n c t i s per to tu m a n n u m ) (eiu sd em a u c to r is v e l c o m p ila to r is — q u i q u id am clericu s d io ecesis T o lo sa n a e e sse v id e tu r , v . ff. 2 3 9 V-2 4 0 T — a c serm on es d e tem p o re c o n te n ti in cod . 70). (S e r m o p r im u s) in e. (a d d ito in su m m is p a g in is titu lo m in ia to : Sancti Andree) Q Ui uult venire post me abneget

semet ipsum et tollat crucem suam et sequatur me. Jo. xvi. Uerbum istud sumptum est ad honorem et laudem beati andree. (S e r m o se c u n d u s ) in e . (f. 3 V; in su m m is p ag in is: sancti Andree) Christo con­ fixus sum cruci. Gai. i), inter omnia que homo pati potest pro christo videtur tenere m artyrium principatum . (S e r m o te r tiu s ) in e. (f. 5 r; in su m m is p ag in is: Sancti Andree) TRanseuntes mare per ratem liberati sunt. sap. x iiij. A d honorem sancti andree in quo uerbo descri­ bitur magnitudo periculi. (S e r m o p a e n u ltim u s d e P rop rio sa n c to ­ r u m ) in e . (f. 2 2 2 r; in su m m is p ag in is: Sancti Clementis) Os suum aperuit sapiende et lex clemencie in lingua eius, prouerb. ultimo. Hoc uerbum sumptum est ad laudem sancti clementis. /S e r m o u ltim u s d e P ro p rio s a n c to r u m ) in e . (f. 2 2 3 v; in su m m is p agin is: Sancte Tcate­ rine) FOrtitudo et decor indumentum eius, prouerb. xxxi. duo sunt que reddunt mulierem potissime inter alia graciosanr, d es. (f. 22Γ»ν) ad gloriam m artinim sanctorum per passionem, et cetera. A M cN . in se q u u n tu r serm o n es v a r ii (d e reb u s e c c le sia stic is, d e C om m uni sa n cto r u m , d e s. A n n a , de s. L u d o v ic o T o lo sa n o , d e p o e n ite n tia ). P rim u s h oru m se r m o n u m ) in e . (f. 2 2 0 r; in su m m is p agin is: In sy ­ nodo) /yuceat lux uestra coram hominibus ( . . . ) Mt. v. Verbum istud

allegorice sumptum est ordinis clericalis perfectissime instructivum. /S e r m o jia e n u ltim u s (d e s. L u d o v ic o T o lo sa n o )) in e. (f. 2 3 9 r; sin e titu lo ) Puer eram ingeniosus et sortitus sum animam bonam, sap. vii}.

Tria sunt propter que debemus sanctum aliquem singulariter honorare (f. 2 3 9 v: / . . . ) propter hcc tria autem predicta sanctus et dominus lodouicus est a nobis precipue amandus ( . . . ) Et quia ipse erat dominus noster, plus debemus eum amare. ( . . . ) quam si fuisset filitis regis f ran cie rei anglie uel alterius cuiuscumque ; f. 2 4 0 r: vnde eius predicacio erat

utilis sicut et ego auribus meis aliquando eum predicantem audiui). (S e r m o u ltim u s (d e p o e n ite n tia ) in e. (f. 2 4 0 v; sin e titu lo ) I N humi­ litate. eius indicium sublatum est. art. viij. et sum itur ab y sa. liij.

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

182

B ib lio th e c a e V a tica n a e

Q uando a liq u is m u ltu m offen dit et habet tra n sire p e r in d ic iu m iudicis·, d e s . (f. 2 4 2 r) quando in cena d o m in i p e r ip s u m a d ecclesiam reducentur. C o d e x e a d e m m a n u e x a r a tu s e s t a e c o d . 7 0 e o d e m q u e m o d o c o lo rib u s o r ­ n a tu s . T it u l i m in ia ti in s u m m is p a g in is , e x p a r t e a b s c is i. su p p le m e n ta

et

p e rp au c a

n o ta b ilia .

F a s c ic u li

(ie re

In

om nes

m a rg in ib u s r a r a s e n io n e s )

d is tin ­

g u u n t u r h ic illic a u t i n fin e p r im is i n s e q u e n tis f a s c ic u li v e r b is , a u t i n p r i o r ib u s fo liis s ig n is

v a riis .

In te g u m e n tu m

F . 2 4 2 v a liq u a e a u c t o r it a te s n e g lig e n d a e in s c r ip ta e s u n t.

m e m b ra n a c e u m .

139 Saec. x n i-x iv , membr., mm. 241 X 176, ff. 175, coli. 2.

1

de a s c e n s u a n i m a r u m s a l v a n d a r u m ad c a e lu m e m p y r a e u m . 1 utrum ad istum ascensum necessarium sit E is ministerium angelorum. 2 (f. l l v) utrum verum sit quod angeli

ministrent eis et assistant tamquam eas deducentes in ascensu illo. 3 (f. 1 5 r) utrum anime beate assumantur ad ordines et equalitatem ange­ lorum in gloria·, d es. tria possunt hic queri et hic tacta sunt. D (ff. 2 1 v4 7 v) { Q u a e s t i o n e s 6> d e e x i t u a n i m a r u m a c o r ­ poribus. 1 utrum anima debeat dici exire siue recedere a corpore per essencialem et localem separacionem atque instandam (!). 2 (f. 2 5 v) utrum ipsa anima a corpore uelit et appetat separari. 3 (f. 2 7 v) utrum { . . . ) ascendant (scii, a n im ae) ad celum empireum ante diem iudid i. 4 (f. 3 1 v) utrum resumptio corporum in generali resurrectione impediat uel iuuet beatitudinem animarum. 5 (f. 3 6 r) utrum ad

perfectionem substantialis beatitudinis anime necessaria sit resumptio corporis gloriosi. 6 (f. 4 2 v) utrum beatitude substantialis que no­ minat substantiale premium sit equalis in omnibus beatis·, d es. distin­ ctionem et ordinem graduum secundum maius et minus complementum sic patet Responsio. E (ff. 4 7 v-5 7 r) { Q u a e s t i o n e s 2 ) d e

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

de

C odices B u rg h esia n i 138-139

183

1 vtrum cari­ tas seu gracia sit forma corporalis siue am issibilis ab anima. 2 (f. 4 9 v) utrum corrumpatur a peccato scilicet mortali ; d es. et potest in ipso ca­ ritas uel gracia corrumpi. F (ff. 5 8 r-6 9 v) { Q u a e s t i o n e s 7) de a e t e r n i t a t e . 1 vtrum eternitas sit. 2 (f. 5 9 r) vtrum eternitas sit omnino idem quod diuina essencia. 3 (f. 6 0 r) vtrum eternitas sit mensura diuin i esse. 4 (f. 61v) vtrum sint plura eterna que mensuret eternitas. 5 (f. 6 3 r) vtrum eternitas sit men­ sura solius diu in i esse. 6 (f. 6 3 v) utrum eternitas sit mensura sim plex vel composita. 7 (f. 6 6 r) vtrum idem sit nunc eternitatis eui et tem­ poris·, d es. quod sit idem euum et tempus. E xpliciunt questiones de eternitate. G (f. 6 9 v) { Q u a e s t i o de b e a titu d in e ) vtrum corpus sit susceptibile beatitudinis uel gloriae·, d es. aliud est vnitum et organicum et de hoc non est verum. H (f. 6 9 v) { Q u o d l i b e t I I q . 5 ) (im p erfecta ). In e . Queritur circa officium predic o r r u p tio n e

c a r ita tis

seu

g ra tia e.

cacionis quod in ecclesia excercetur scilicet vtrum mulier predicando et docendo mereatur aureolam·, d es. non ergo debetur ei aureola pro pre­ dicanone sua. I (ff. 7 0 r-1 0 4 v) { Q u a e s t i o n e s 8 d e o r ­ dine caritatis). 1 utrum quilibet beatus in patria magis diligat quemlibet alium meliorem se quam se uel saltem equaliter. 2 (f. 75 v) vtrum homo in statu uie plus teneatur ex caritate diligere proxi­ mos suos quam se vel e contrario. 3 (f. 7 9 r) in quo ordine et gradu deus sit diligendus vtrum uidelicet summe hoc est super nos et super omnia. 4 (f. 8 4 v) vtrum christum hominem teneamur magis ex caritate diligere quam nos ipsos et omnes alios. 5 (f. 8 7 v) quid magis teneamur d ili­ gere secundum rectum ordinem caritatis an videlicet corpus nostrum uel animam proxim i. 6 (f. 9 0 r) vtrum ex necessitate plus tenear diligere patrem meum carnalem et eius salutem ex caritate quam salu­ tem alterius extranei eque boni et melioris vel etiam duorum aut trium aut plurium extraneorum. 7 (f. 9 7 r) vtrum ip sa (scii, d ile c tio n a ­ tu ra lis a d p a r e n te s e t p ro p in q u o s) maneat et manebit in sanctis in patria et etiam quid (!) sit maior ad illos. 8 (f. 100v) vtrum sancti in patria parentes suos et propinquos sanctos plus diligent ibi ex caritate quam alios sicut faciunt hic in via·, d es. defficit ista proposicio a veri­ tate nec habet hic locum. 2 {P e tr i de T a ra n ta sia ) A (ff. 1 0 4 v-1 3 4 v) { Q u a e s t i o n e s 4 9 d e l e g e e t p r a e c e p t i s ) (q. l e d . O. L o ttin O. S. B ., E p h em e r id e s th e o l. L o v a n ie n se s, X I V , 193 7, p p . 295-297; p a rtes qq. 1 e t 2 M. G ra b m a n n , M itte la lte rl. G e iste sleb en , I, p p . 8 4 -8 6 . T i­ tu lo s q u a e stio n u m v . a p u d H . D . S im o n in O. P ., L es écrits d e P ierre

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

184

B ib lio th e c a e V a tica n a e

d e T a ren ta ise, in: B e a tu s I n n o c e n tiu s P P . V [P e tr u s d e T a ra n ta sia O. P .] , R o m a e a d S. S a b in a e 1 9 4 3 , p p . 2 4 1 -2 4 4 ). I n c . Qvesitum est de lege eterna scilicet an sit aliqua lex eterna. ( U lt im a q .) in c. (f. 1 3 4 r) Quinto quesitum est utrum in usura transferatur dominium pecunie vsurarie a debitore in creditorem·, d es. transfertur translatione semiplena non plena. B (ff. 1 3 4 v-1 3 7 v) ( Q u a e s t i o n e s q u o d l i b e t a l e s 1 3 ) (ed . P . G lo rieu x, L e q u o d lib et d e P ierre d e T a ­ r e n ta ise , R ech erch es d e th é o l. an c. e t m é d ié v ., I X , 19 3 7 , p p . 237280; cf. e tia m L a lit t . q u o d lib ., I I , p p . 225 -2 2 7 ). I n c . De peccato uero

mortali quesita sunt duo. prim o generaliter si quilibet homo tenetur scire de quolibet mortali quid (!) sit mortale. ( U lt im a q .) in e. (f. 1 3 7 r) Deinde post naturalia et moralia quesitum est de quibusdam sacramentis scilicet ( . . . ) pertinentibus ad sacramentum confessionis·, des. eum excommunicatum esse ut homo non ut deus. 3 (ff. 1 3 7 v-139v) (S . T hom ae Aquinatis Q u o d l i b e t i V I I I a r 1 1 . 7 - 1 8 ) (O pera o m n ia , P a r m a e 18 5 2 -1 8 7 3 , to . I X , p p . 578584). In c . A d secundum sic proceditur uidetur quod malus prelatus non sit honorandus·, d es. et sic ad medium uenit (!) quod est delectabile. 4 Fr. E ustachii 0 . F. M. A (ff. 1 4 0 r-1 5 3 r) Q u o d l i b e t ( I I I ) (f. 1 4 0 r in m arg. a d d itu m est: quodlibet fratris Eustachii in

natiuitate domini anno ultimo quo legit istud notauit propria manu, aliud quodlibet in pasca habeo reportatum post ipsum·, titu lo s q u a e­ stio n u m V. a p u d P . G lorieu x, L a litt. q u o d lib ., I I , p p . 79-81). I n e .

Quesita sunt quedam de deo et prim o de eius existencia in rebus et est questio dato quod deus non influeret in res utrum esset ubique et in omnibus rebus. ( U lt im a ) q. d es. hoc est sanctitati quam simulant sic patet Responsio. . B (ff. 1 5 3 r-1 5 4 r) Q u a e s t i o ( d e a g e n ­ te creato) utrum agens creatum siue sit agens a proposito siue aliud quodlibet possit aliquid de nihilo producere siue creare·, d es. Item tanta est necessario uirtus agentis quanta est distanda. C (ff. 1 5 8 r1 7 0 r) Q u a e s t i o n e s (3 d e m a t e r n i t a t e divina). 1 utrum in gloriosa uirgine M aria post filii diuin i conceptionem et

ipsius secundam sanctificationem remanserit' peccandi potentia. 2 (f. 1 6 4 r) vtrum ipsa aliquid fuerit cooperata actiue per aliquam po­ tentiam naturalem ad conceptionem et generationem filii sui. 3 (f. 1 6 9 r) Queritur de generatione Christi de uirgine gloriosa an scilicet fuerit (·naturalis > uel miraculosa·, des. sicut supra expositum est tam in que­ stione ista quam in precedente. D (ff. 1 7 0 r-1 7 4 r) Q u a e s t i o ­ n e s (4) d e v e n i a l i p e c c a t o (ed. e x h o c co d ice A . L an d graf, D a s W esen d er la sslic h e n S iin d e in der S c h o la stik b is T h o m a s

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

Codices Burghesiani 139-140

185

v o n A q u in , B a m b e r g 1 9 2 3 , p p . 3 0 0 -3 4 3 ). I n c . Questio est de ueniali peccato utrum sit ponere ueniale distinctum contra mortale. ( U lt im a q .) d es. non auertitur a deo habitualiter per peccatum veniale. A ccedunt 1 (f. 1 7 4 r) b r e v is e le n c h u s n o m in u m a liq u o s expo­ sitores Veteris (et} N ou i testamenti en u m era n s. 2 (ff. 1 7 4 v-1 7 5 r) in ­ d e x q u a e stio n u m c o n te n ta r u m in h o c co d ice. C od ex a d u o b u s lib ra riis e x a r a tu s e st: a lt e r ff. 9 r -173v (m ed .) d e sc rip sit, a l t e r ff. l r -8v, 173v (m ed .) — 175r n e c n o n a n n o ta tio n e m f. 140r in m a r g in e a p p o ­ s ita m (cf. s u p r a ). M a rg in ib u s p e r p a u c a (e m e n d a tio n e s , s u p p le m e n ta , n o tu la e ) in s c r ip ta s u n t. I n t e r f. 69 e t f. 70 d e s id e ra ri fo lia 69 p a t e t e x in d ic e in fin e c o ­ d icis. N u m e ri, q u ib u s ip s a fo lia v o lu m in is o lim (in su m m is p a g in is) s ig n a ta e r a n t, fe r e o m n e s a b s c is i s u n t. H o d ie ty p i s in im is p a g in is re c tis n u m e r a n tu r . F . 57 m in o ris d im e n sio n is a tq u e u n iu s c o lu m n a e e s t. F f . 155v-157v a n n o ta tio n ib u s (f) p lu m b o e x a r a tis im p le ta s u n t, q u a e n o n le g u n tu r. V a c a n t ff. 57v, 154v-1 5 5 r, 175v. F a s c ic u li (q u a te rn io n e s , q u in io n e s, se n io n es) d is tin g u u n tu r in fin e p rim is in se q u e n tis fa s c ic u li v e rb is (sa e p e a b sc isis). I n te g u m e n tu m m e m b ra n a c e u m . C od ex m e m o r a tu r in C a ta l. A v in io n e n s i a n n i 1369, n u m . 783. E e c e n sio c o d ic is a p u d P . G lo rie u x , M a ître s fra n c is c a in s d e P a ris . F r . E u s ta c b e , L a F r a n c e fra n c isc a in e , sé r. I I , to . X I I I (1930), p p . 141-142.

140 S aec. x m e x ., m e m b r., m m . 2 3 2 x 1 8 5 , fE. 81 ( + fE. 50 b is , 64 b is ), col. 1 (ff. 18-30, 57-81 coll. 2).

1 (S e r m ο n e s v a r i i ) . 1 (ff. l r-2v). In c . UOcabis me et ego respondebo tibi ( . . . ) hec sunt uerba lob. x iiij. cap. in quibus tria tanguuntur. qui in conscientia. 2 (ff. 2 V-7V) Sermo de assumpcione beate M arie virginis (cf. in fr a ff. 5 8 r-60v). I n c . A stitit Regina a dextris tuis ( . . . ) ps. x liiij. A stitit a dextris pauperis vt saluam faceret a perse­ quentibus animam meam. ps. c[x ]viij. dicitur in gallico, qui centum solidos habet ( . . . ) . ( R e s u m p tio th e m a tis (f. 3 r)>: A stitit Regina ( . . . ) . dicendum qui in spiritu prophetico dixerat. Introibo in locum taber­ naculi. 3 (ff. 7V-8V). I n c . (M )o ritu r doctus, sim iliter et indoctus. Qui indocti sunt in egestate moriuntur. I n ecclesiastico. I n actione tria attendenda sunt. Potentia, sapientia et gratia ( . . . ) . R e su m p tio th e m a ­ t is (f. 8 r): M oritur doctus ( . . . ) . Petrus. I n ueritate comperi quia non est personarum acceptor deus. 4 (ff. 9 r-1 0 r). I n e . ecce tabernaculum dei cum hominibus ( . . . ) Apoc. xxij. M emoria ecclesie m ilitantis con­ secrationis. 5 (ff. 1 0 r- l l r). I n e . aDorabo ad templum sanctum tuum et confitebor ( . . . ) licet omnis homo ubicumque est possit orare. 6 (ff. l l r-1 7 v) (N icolai de Nonancour S erm o h a b itu s in d ie n a tiv ita tis

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

186

Bibliothecae Vaticanae

b . M ariae V irg in is (d ie 8 se p t.) a n n i 1 2 9 7 ) (v. A . M aier, D u e d o c u ­ m e n ti n u o v i r e la tiv i a lla lo t t a d ei ca rd in a li C olonna co n tro B o n i­ fa z io VILI, R iv is t a d i sto r ia d e lla C hiesa in Ita lia , I I I , 1 9 49, p p . 3493 6 1 ). In e . Uas admirabile opus excelsi. Ecclesiastici xliij. quia vita n il dulcius, salute n il salubrius. Ideo letetur ecclesia; d es. vineas sci­

licet ecclesias et ecclesiasticas personas, et ita patet de vtroque vase adm i­ rabili. quod vtrumque est opus excelsi: Rogabimus ergo ( . . . ) Amen. 2 (ff. 1 8 r-3 0 r) ( T h e m a t a p r a e d i c a b i l i a b rev iter e x ­ p o s it a ) . (T h e m a p r im u m ) in e. Qverite prim um regnum dei et iustitiam eius ( . . . ) . T ria sunt bonorum genera. (T h e m a se c u n d u m ) in c. (f. 1 8 r) OBsecro uos ne deficiatis in tribulationibus ( . . . ) . solent mouere ad agendum uel substinendum homines aliquid tria. (T h e m a u ltim u m ) in e. (f. 2 9 v) Stelle dederunt lumen in custodiis suis ( . . . ) stelle (in seq u itu r sp a tiu m fere 4 littera ru m ) quantum ad materiam puritatem ; d es. quartum luciditati. et quintum uelocitati. 3 ( S e r m o n e s v a r ii, e x p a r te N icolai de Nonancour e t Iohannis M o n a ch i). 1 (ff. 3 0 r-3 2 r). In e . Ascendam in palmam vt appre­

hendam fructus eius. eant. vij. Super montem ascendas tu qui evangelizas ierusalem. ysaie. xl. Mons in sacra scriptura, em inendam signi­ ficat ( . . . . ) . (R e s u m p tio th e m a tis (f. 3 0 r)): Ascendam in palmam et cetera. I n actibus apostolorum uel in apostolo. Oportuit christum pati. 2 (ff. 3 2 r-33v) Sermo domini n i c o l a i decani parisiensis cardinalis in prim a dominica aduentus domini. In e . N ox precessi!, dies autem appropinquauit et cetera, ad Rom. x iij0. Appropinquate deo. et ipse apropinquabit uobis. Apropinquatur deo passibus mentis et corporis ( . . . ) . N ox precessit ( . . . ) . ista verba proponit nobis apostolus, v t aduentum dei cum gaudio. 3 (ff. 3 3 v-3 5 r) Sermo de beato Nicolao. In e . lustum deduxit dominus per vias rectae et ( . . . ) . Ostende nobis domine misericordiam tuam et ( . . . ) . Qui indiget, necesse habet postulare ( . . . ) . lu stu m deduxit dominus et cetera, sapientie x°. deus qui uiam iustorum nouit. 4 (ff. 3 5 r-3 6 r) (S e r m o d e C o n cep tio n e b . M ariae V ir ­ g in is ) . I n e . Sanctificauit tabernaculum suum ditissimus. Rogabimus dominum et cetera. Sanctificauit ( . . . ) In ps. vtrum autem festum hoc concepcionis celebrari debeat, quomodo solet fieri. 5 (ff. 3 6 r-3 7 r) Sermo dom ini N i c o l a i cardinalis decani parisiensis. In e. Parate uiam domini. Rectas facite semitas et cetera. P arasti in conspectu meo mensam et cetera. Verbum secundo propositum est psalmiste in persona predicatoris ( . . . ) . P arasti in conspectu meo mensam, mensam uocans sacram scripturam. 6 (ff. 3 7 r-38v) Sermo I o h a n n i s m o n a c i cardinalis. In e . Mundam seruaui animam meam ab omni concupi-

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

Codex Burghesianus 140

187

scenda. A b occultis meis m unda me domine et cetera, verbum secundo propositum est psalm iste recognoscentis se deliquisse ( . . . ) . M undam seruaui animam meam et cetera. Thobie 3°. verbum istud conuenienter adaptatur beato Iohanni. 7 (ff. 3 8 v-4 0 v) Sermo domini N i c o l a i parisiensis. In e . Geli enarrant gloriam dei. Hec verba dupliciter intelligi possunt scilicet spiritualiter et litteraliter ( . . . ) et ita uerba ista sum i possunt et pro prothemate et pro themate principali. Spiritualiter ( . . . ) . Celi enarrant gloriam dei I n quo uerbo apparicio ista seu reuelacio. 8 (ff. 4 0 v-4 2 r) ( S e r m o ) I o h a n n i s m o n a c i . In c . Exibeatis corpora uestra hostiam uiuentem ( . . . ) . D isrupisti vincula mea et cetera. In psalmo, vbi dicit glossa, quod iste uersus tante uirtutis est ( . . . ) . E xhi­ beatis corpora vestra et cetera. Eom. 12. E t recitatur hodie in ecclesia. E t si queras. Quare hodie. 9 (ff. 4 2 r-45v) Sermo N i c o l a i p a ri­ siensis in anniuersario coronacionis pape ( B o n ifa tii Υ Ι Π (h a b itu s d ie 23 ia n u a r ii a n n i 1 3 9 9 )) (cf. A . M aier, lo c . c it., p p . 36 1 -3 6 4 ). In e .

Benedices corone anni benignitatis tue. in ps. Ixiiij0. De duplici corona seu coronacione hodie memoriam facit sancta mater ecclesia et specia­ liter Rom ana mater omnium et m agistra scilicet de vna facta in ecclesia triumphante in persona sancte emerenciane uirginis et m artiris / de alia facta in ecclesia militante in persona dom ini nostri summi ponti­ ficis dom ini b o n i f a c i j p a p e o c t a u i . 10 (f. 45v) ( T h e ­ m ata duo d iv is a e t b r e v ite r e x p o s it a ) . a Venerunt m ihi omnia bona per tunc cum illa, hic tria tanguntur ( . . . ) . b M ulier graciosa inueniet gloriam, hic duo tangebatur (!) ( . . . ) . 11 (ff. 4 5 v4 7 v; cf. in fra , ff. 5 7 r-5 8 r). I n e . Memento unde excidis et penitenciam age ( . . . ) apoc. 2. Peccatum totum hominem deordinat. 12 (iï. 4 7 v4 8 v; cf. in fra, ff. 6 0 v-6 1 v). I n e . ( E riliu s tuus Regnabit post me ( . . . ) . Ista uerba sum pta sunt ex regum 3. et sunt ad litteram dauid regis. 13 (ff. 48 v-4 9 v; cf. in fra , ff. 6 1 v-6 2 v). (N icolai de Nonancour S erm o in secu n d o d ie P a s c h a e ). I n e . ( S)vrrexit dominus uere et apparuit sy-

moni I luce vltimo. N on apparebis in conspectu meo vacuus in exodo, vbi sciendum quod tres sunt in nobis loculi ( . . . ) . Surrexit dominus et cetera, verbum istud et est evvongelicum et apostolicum. 14 (ff. 4 9 v5 0 v; cf. in fra , ff. 6 2 v-6 3 r). (I o h a n n is M onachi S erm o in secu n d o d ie P a s c h a e ). I n e . ( 8 }tetit ihesus in medio discipulorum suorum et dixit

eis I pax vobis, in luca. Ecce sto ad hostium et pulso, verba hec secundo proposita apoc. 3. sunt filij dei ad animam fidelem ( . . . ) . Stetit ihesus in medio et cetera. Dominus ihesus christus formam boni oratoris in ­ duit. 15 (ff. 5 0 v-5 0 b isv; cf. in fra , ff. 6 3 r-6 4 r). I n e . (E )s t puer vnus hic qui habet 5 panes ( . . . ) Io. 6. Repleti pro panibus se locauerunt.

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

188

Bibliothecae Vaticanae

i. Regum secundo. Quid ergo jaciam gui dicere possum . 1 (ff. 1 9 8 r_v; in su m m a p a ­ gina: Questio quedam supra quarti libri sententiarum dist. xvii) Que­ ritur utrum sufficiat confiteri laico·, d es. diuinos uel supernaturales. 2 (ff. 1 9 8 v-199v) Queritur utrum debuerint institui sacramenta·, des. sacramenta uirtute passionis. 3 (ff. 199v-2 0 0 r) Queritur utrum

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

Codices Burghesiani 302-203

259

eternitas sit mensura solius esse diurni uél etiam cum hoc esse creatu­ rarum·, d es. possunt dici eterne. 4 (ff. 2 0 0 v-2 0 1 r) Queritur utrum uno motu adoracionis adorandus sit pater, filius et spiritus sanctus·, d es. respiciunt virtutem cognitiuam. 5 (ff. 2 0 1 r-2 0 2 r) Queritur utrum caritas possit m inui secundum essenciam et hoc per sustraccionem uel corrupcionem alicuius partis essencialis sicut potest augeri per addicionem et influendam noue caritatis a deo·, des. terminum auctionis totalis. 6 (f. 2 0 2 r) Queritur prim o utrum homo possit salubriter alii cuicumque indifferenter quam proprio prelato seu sa­ cerdoti confiteri·, d es. negligens proprius sacerdos. 7 (ff. 2 0 2 r-2 0 3 r) Questio secunda est utrum aliquis possit confiteri proprio episcopo uel edam eius penitendario uel alicui alii contradicente proprio sacerdote·, d es. sufficiens in omnibus. 8 (f. 2 0 3 r) (I n itiu m P r i n c i p i i , u t v id e tu r , i n librum S en tentiarum ). In e. Fluuius ygneus egrediebatur a facie eius. Danielis viii. Secundum, dionisium triplex est gerarchia·, d es. et fluuio cobare. ezechielis primo. 3 (f. 2 0 4 r) ( I n c e r ti a u c to r is ) Q u a e s t i o n e s d e q u o ­ l i b e t (in su m m a p agin a: Questiones de quolibet m agistri ( . . . ) n o m in e a b sciso ). In c . E a que in disputacene nostra de quotlibet (!) querebantur possunt ad sex reduci in vniuersali. primo enim

querebatur de potenda diuina respectu m ali. Secundo de sacramentis. Tercio de viciis. Qvarto de virtutibus. Quinto de penis. Sexto de corporum locis. De prim o duo querebantur prim o utrum deus posset malum facere. Q. 2 in c . an deus posset facere malum si vel­ let. (Q . 3 (im p e r fe c ta )) in e . Queritur de sacramentis et primo de matrimonio, secundo de baptismo, tercio de eucharistia. Quarto de sa­ cramentis legalibus, circa prim um queritur prim o utrum cum aliqua uelata uirgine que fecerit uotum solempne posset dominus papa dispen­ sare ut traderetur nupeiis. alicui infideli qui uellet omnes Christianos occidere dum [edam ] per ipsam pacificaretur, d es. Item augustinus in libro de (reliq u a d esid era n tu r). A ccedunt 1 (f. l v) O p i n i o n e s m a g i s t r i S e n t e n ­ t i a r u m q u a e m o d o n o n t e n e n t u r (cf. cod. 296, f. 3 2 8 v). In c . F rim a est quod caritas qua diligim us dominum et proximum est spiritus sanctus, dist. xvii; d es. N ona dicit quod ab hereticis non con­ ficitur corpus christi quarto libro dist. xiii. 2 (f. l v) (V e r su s 5 de im p e d im e n tis m atrim onii). 3 (f. 5 r, in p a g in a ia m re p le ta scrip tu ra a r g e n to ex a r a ta ) f r a g m e n t a d u aru m q u a estio n u m : a (P a r s p o sterio r c u iu sd a m q u a estio n is U tru m crea tu ra p o s s e t c r e a r e). In e . Probo quod creatura creet·, des. qvia crea­

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

Bibliothecae Vaticanae

260

tura est limitata. b (P a r s prior a lteriu s q u a e stio n is) vtrum sit dare vniuersale reale u sq u e a d v e r b a substanda et accidens. 4 (f. 2 0 5 r) fra g m e n tu m q u a e stio n is vtrum alique farine préexistant in materia·, u sq u e a d v e r b a sed deus et natura. C o d ex c o m p lu rib u s m a n ib u s d e s c r ip tu s e s t. L itte r a e m a x im a e e t m a g n a e , s ig n a p a r a g r a p h o r u m , in d ic a tio L ( i b e r > I I I in su m m is p a g in is (f. 1: P ( r o > L O G ( u s ) ) c o lo rib u s ru b r o e t c a e ru le o d e p ic ta s u n t, e x c e p tis u ltim is fo liis. M a r­ g in ib u s in s u n t c o rre c tio n e s, s u p p le m e n ta , n o ta b ilia , e x p a r t e a rg e n to e x a r a ta ; su m m is p a g in is n u m e ri d is tin c tio n u m u s q u e a d d is t. 34, e t u s q u e a d f. 9 e tia m ti tu l i q u a e s tio n u m . F f. I r , 2 r‘v, 5 r , 6 T, 203v, 2 0 4 \ 205v v a c a n t. P f. I v, 6 V a liq u a p lu m b o a u t a rg e n to a n n o ta t a , q u a e n o n le g u n tu r . F a sc ic u li (p le riq u e sen io n es) d is tin g u u n tu r fe re o m n e s in c a lc e u ltim a e p a g in a e p rim is v e rb is fascicu li in s e q u e n tis, e t e x p a r t e sig n is v a riis in im is fo liis p rio rib u s a p p o sitis, ipsis fo liis d iv e rse c o m p u ta tis . I n te g u m e n tu m m e m b ra n a c e u m .

304 S aec.

XIV i n . , m e m b r . , m i n . 1 9 8 x 1 4 7 , ff. 2 3 , c o l i . 2 ( f f . 1 0 v- 1 3 v c o l i , 3 ) .

1 (£f. l r-1 3 v) ( G l o s s a r i u m ) (h a u d p aru m d iscord an s a G lossarii « A b a v u s », q u o d d icitu r, ta m b reviore q u a m p len iore re c e n ­ sio n e). In e . (A )bauus pater proaui auus ( aui > / abauia vxor proaui / abbas, abba, pater monachorum·, d es. secu n d u m o rd in em a lp h a b e ti zo­ dia sunt signa a d d itis a liq u ib u s su p p lem en tis: zerna est impetigo ( . . . ) . zaba est monumentum (!) in prelio. Explicit. 2 (ff. 1 3 v-19v) ( A u c t o r i t a t e s d i v e r s o r u m p h i l o ­ sophorum ) (im p erfecta e) (e x s ta n t ex e m p la r ia h u iu s o p eris in co m p lu rib u s e o d d ., u t in co d . la t. 16635 B ib i. n a t. P a ris). P r a e it (f. 13v) ta b u la q u a e in e. ( 7 ) sfi sunt libri quorum, auctoritates in hoc volumine continentur. (P r o lo g u s ) in e. (f. 1 4 r) ( 0 ) Vm omne nostrum A ppetitum mouere debens boni racionem habere debeat·, d es. (f. 14v) 1H is visis aliquas auctoritates plurium librorum premissorum videamus. (A u c to r ita te s ) in e. (f. 14v) (O ) Mnes Homines natu­ raliter scire desiderant. Sensus visus (in m arg.: primo metaphisice)·, d es. (d e A r is to te lis lib ro D e se n su e t sen sa to ) hominis respectu om­ nium animalium (in seq u u n tu r lin ea e 3 h u m ore d eleta e). 3 (f. 2 3 v, ff. 2 0 r-2 1 r h o c ord in e r e stitu en d o ) ( T a b u l a lib ro ­ ru m e t ca p itu lo ru m E t y m o l o g i a r u m s. Isidori H ispalensis) (im p erfecta ). (T a b u la lib r o r u m ) in e. (f. 23v) signacio cuiuslibet libri in toto, prim us de grammatica et eius partibus. (T a b u la ca p itu lo ru m )

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

Codices Burghesiani 203-205

261

in c. (f. 2 0 r) In cipit liber prim us. De disciplina et arte, d e s .. (in fine lib r i Y ) quid possit lex. C odex p a r t im m a n u P é tr i R o g e rii, p a r t im a liis m a n ib u s e x a r a tu s e st. P e ­ t r u s E o g e rii d e sc rip sit, n i fa llim u r, « A u c to rita te s » e t T a b u la m E ty m o lo g ia ­ r u m , ite m q u e p a r te m m a g n a m G lo ssa rii (cf. A . M aier, D e r lite ra ris c h e N a c h la s d e s P e tr u s R o g erii, I I , p . 96). L itte r a e in itia le s h ic illic m in io d e p ic ta e , s a e ­ p iu s d e p in g e n d a e o m issa e s u n t. M a rg in ib u s in s u n t r a r a s u p p le m e n ta e t c o r r e ­ c tio n e s. F f. 18-23 m in o ris d im e n sio n is. O rd o ff. 20-23 in c o m p a c tio n e v o lu m in is in v e rs u s h o c m o d o r e s titu e n d u s e st: ff. 22-23, 20-21; ff. 21v, 2 2 r -2 3 r v a c a n t. F o lia e x p a r t e h u m o re m a c u la ta v e l in m a rg in ib u s d e le ta s u n t. In te g u m e n tu m m e m b ra n a c e u m .

205 Saec. XIV in ., m e m b r., m m . 2 0 2 x 140, ff. 116, coli. 2.

1 *S. Cyrilli ( O r a c u l u m a n g e l i c u m c u m E p i s t u l a ad I o a c h i m e t * Ioach im i de Floris R e s p o n s i o ) (ed ., u n a cu m * Io a c h im i C om m en tario, q u i in cod . d eest, a P . P iu r, B riefw e c h se l d es Cola d i R ie n z o [Y o m M itte la lter zur R efo rm a tio n , to . I I , 4 ], B erlin 19 1 2 , p p . 221 -3 1 8 ). A c c e d u n t in c e r ti a u cto ris (Ar­ naldi de Y illanova?) g l o s s a e in terlin ea res e t m argin ales. 1 (f. l r~v) E p i s t u l a C y r illi p r e s b y t e r i ad a b b a t e m I o a ­ c h i m (ita titu lu s m in ia tu s in m s.). In e . Dom ui tocius diuine sa­ piende·, des. et in ictu disparuit. 2 (ff. l v-7 r) L i t t e r a t a b u ­ l a r u m (ita titu lu s m in ia tu s). In e . Tempore annorum christi. mille ducentorum.l.iiij febroarij kalendas octauo·, des. superbis cornutis a tergo. 3 (ff. 7 r-9 r) R e s p o n s i o Io a c h im i ad Cyril l u m p r e s b y t e r u m (ita titu lu s a lia m a n u in m a rg in e a d d itu s). In e . Stelle manenti in ordine sanctitatis·, d es. vale milies uerus christi

miles. 2 (A rn ald i de V illa n o v a )

A (ff. 9 Γ-2 0 Γ) A l p h a b e t u m c a th o lic o r u m ad in c litu m d o m in u m regem A ra g o n u m pro filiis eru d ien d is in e le m e n tis c a th o lic a e fid ei (ed. W . B u rger, B e itr a g e zu r G e sc h ic h te der K a te c h e s e im M itte la lte r, R ô m isch e Q uartalsch rift, X X I , 2, 19 0 7 , p p . 17 3 -1 9 4 ). In c . Es tu fidelisl sum domine·, des. qui contradicunt arguere. B (ff. 2 0 v-2 5v) T r a c t a t u s d e p r u d e n tia c a th o lic o r u m sc h o la r iu m . In c . Qui indiget sapien da postulet·, d es. operatus est uniuersa. C (ff. 2 6 r4 8 r) T r a c t a t u s d e c o n s u m m a t i o n e s a e c u l i ( = T r a c ta tu s d e te m p o r e a d v e n tu s a n tic h r isti e t fin e m undi; ed. e x p a rte H . F in k e , A u s d en T a g en B o n ifa z V I I I . [V o rrefo rm a tio n sg esch ich t-

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

262

Bibliothecae Vaticanae

lic h e F o rsch u n g en , I I ] , M ü n ster i. W . 1902, p p . C X X IX -C LIX ). (m u tila in fine). A u c to r e t titu lu s in d ica n tu r in su m m o f. l r a lia m a n u e iu sd e m a eta tis: lectura P etri boneti (boueti1!) super decretales ( . . . ) (cf. infra); e stn e Petrus B oatinus ? In e . GRego-

rius episcopus seruus et cetera, proemium huius libri diuiditur in duas partes, nam prim a pars continet salutationem, et prim o benedicitur quod scribit usque ibi dilectis·, des. (f. 1 9 6 v; in lib . V , t it . 3 8 , cap . 9) ut titulo de raptoribus, et. i. c. mulier quedam adultera, et contra ibi vide. G. et contra. A c c e d im i o p u sc u la v a r ia in te r sin g u lo s lib ros operis p ra eced en tis in se r ta . 1 (ff. 1 2 5 r-126v) (Io h a n n is A ndreae S u m m a q u a r t i libri brevis s iv e D e s p o n s a l i b u s et m a t r i m o ­ n i o ) (ed. sa ep e, cf. cod. 3 7 2 , n u m . 1). I n e . Christi nomen inuocans

ad honorem ipsius et reuerendissimi patris mei domini bononiensis archidiaconi; d es. ad secundam partem Rubrice. et non ad propositum . vnde quid dicunt vide per te. doctor decretorum. 2 (ff. 1 2 7 r-1 3 0 v) B erengarii (F red o li T r a c t a t u s d e e x c o m m u n i c a t i o n e ) . In e . (DyErengarius miseratione diuina episcopus biterrensis < ...). Quoniam excommunicatos non uitare; d es. in pristinam excommunicacionis sententiam retabuntur. 3 (ff. 130v-1 3 2 r) Guillelm i (D u ­ rantis iu n ioris) E p i s t o l a d e u s u r i s . In c . g Uillermus diuina p a tie n d a sancte M imatensis ecclesie episcopus ( . . . ) . Cum usurarum crimen utriusque testamenti ac iuris pagina detestetur·, d es. constituciones et declaraciones omnes et singulas supra dictas. 4 (ff. 1 5 6 r1 7 1 r) ( I n c e r t i a u cto ris A p p a r a t u s brevis super d e ­ c r e t a l i u m G regorii P P . I X 1 i b . V > . In c . (su b ru b rica De accusationibus ( . . . ) ) S I legitimus accusator, sub(iunge) et male fame, fatigetur sub(iunge) jmo absoluatur, d es. inter elucidatores huius sacre sciende ultimo loco munus ualeam obtinere, ipso testante qui ( . . . )

AM EN. C o d e x h a u d u n a m a n u e x a r a tu s e s t. B u b r ic a e in t e x t u ; lit t e r a e m a io re s e t m a g n a e , s ig n a p a r a g r a p h o r u m , n u m e r i lib r o r u m in s u m m is p a g in is c o lo rib u s r u b r o e t c a e r u l e o d e p i c t a . M a r g i n i b u s h i c ill i c , p r a e s e r t i m

i n f o l ii s p r i o r i b u s ,

n o t a b i l i a e t g l o s s a e ( a n o n y m a e ) i n s c r i p t a . V a c a n t fi. 7 3 v- 7 4 v ( i n t e r l i b . I e t I I l e c t u r a e P e t r i ) , f i. 1 1 7 v- l 1 8 v ( i n t e r l i b . I I e t I I I ) , f . 1 3 2 v ( i n t e r l i b . I l i e t I V , ff. 1 2 5 r - 1 3 2 r a l i i s o p u s c u l i s i m p l e t a s u n t , v . s u p r a ) , ff. 1 5 5 v + 1 7 1 v ( i n t e r l i b .

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

Codices Burghesiani 228-230 IV

281

e t V , ff. 1 5 6 r - 1 7 1 r a l i o o p u s c u l o i m p l e t i s ) . I n s u m m o f . l r n o t a e x p a r t e

a b s c i s a : lectura P etri boneti ( b ou etil) super decretales m on (...)an . per me e m p tty u s . In te g u m e n tu m 1369, n u m .

m e m b ra n a c e u m . C odex m e m o ra tu r in

C a ta lo g o A v in io n . a n n i

1058.

229 S a e c . XIV, m e m b r . , m m . 4 0 0 x 2 7 0 , f i. 6 4 , c o li . 2 .

Casus legum (su p e r d e c r e t a le s ) (recen sio b re­ v io r, u t v id e tu r , c o m p ila tio n is, q u a e h a b e tu r in cod . 24 5 , n . 2 ). I n e . Pone. Quedam mulier nolebat lugere (uirum suum ) infra annum ; d es. (f. 64v) ( uerberyauerit aliquem ( discipulum ) (reliq u a h u m o re d e le ta ). E xpliciunt casus legum (...). C o d e x h a u d u n a m a n u e x a r a tu s e s t. R u b ric a e in t e x t u a u t in S ig n a p a r a g r a p h o r u m

m a rg in e .

e t d iv is io n e s m a r g in ib u s a p p o s ita e m in io e x a r a ta . F o lia

t y p i s n u m e r a n t u r i n i m i s p a g i n i s r e c t i s . V a c a n t ff. 2 4 v, 5 4 v . F o l i a o m n i a h u m o r e m a c u la ta e t la e s a , n o n s in e m a g n is te x tu s d a m n is , r e s a r c ita s u n t. I n te g u m e n ­ tu m

h o d ie rn a e a e ta tis c u m

n a lis

s te m m a tib u s B e n e d ic ti P P . X V

e t A id a n i c a r d i­

G a s q u e t.

230 S a e c . XIV, c h a r t . , m m . 3 9 0 x 2 8 0 , ff. 3 1 7 , c o l. 1 (ff. 2 0 4 - 2 9 4 , 3 0 3 - 3 0 8 c o li . 2 ).

Iohannis de L im ano ( s i v e L ignano L e c t u r a super d e ­ c r e ta liu m lib. I et lib. I I ) (rep o rta tio ). O rdo fo lio ­ ru m in c o m p a c tio n e v o lu m in is tu r b a tu s sic r e stitu e n d u s est: ff. 20 4 3 1 7 , 8 6 -1 1 9 , 1 2 2 -1 8 3 , 1 2 0 -1 2 1 , 1 8 4 -2 0 3 , 6 -8 5 , 1-5. (L e c tu r a su p er lib ru m I> (m u tila in c a p ite , in m e d io , in fine) in e. (f. 2 0 4 r) in tit. 3, cap . 38; in te r r u m p itu r (f. 2 5 4 v) in t it . 11 , ca p . 7; c o n tin u a tu r in tit. 28, cap . 6; d es. (f. 3 0 8 r) in t it . 4 3 , cap . 10 . (L e c tu r a su p er lib ru m I I ) in e. (f. 3 0 9 r; su b in scrip tio n e: Sequitur secundus liber decretalium

lectus per excellentissimum virum dominuum Johannem de liniano decretorum (doctorem )) Visum est supra de preparatoriis ad judicia restabat videre de judiciis·, des. (f. 5 r) ubi sibi specialiter concedatur a papa a d d e n te librario: Expliciunt reportaciones super secundo libro decretalium collecte sub dommo Johanne de liniano utriusque juris doctore profundissimo. M° armo cc°c lxv°j die x ja septembris. C o d e x h a u d u n a m a n u e x a r a t u s e s t. D e s u n t c o lo re s . T e x t u s p r a e b e t , n i f a ll i ­ m u r, p a rtim

ip sa m

s c rip ta m , p a r tim

re p o rta tio n e m

tra n s s c rip tio n e m

a b o re m a g is tr i re c o lle c ta m

e t s ta tim

re p o rta tio n is h a u d

p o s t le c tu ra m

m u ltu m

p e r­

c o n f e c t a m . N o n n u l l a e l a c u n a e m i n o r e s i n t e x t u , s a e p e i n d i c a t a e v e r b i s deficit, deficiunt. V a c a n t ff. 5 * , 6 D - v , 7 4 * -7 5 v , 1 5 3 \ 184> "v, 1 8 7 r , 2 2 7 \ 2 5 5 r - 2 5 6 'r, 2 5 7 \

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

282

Bibliothecae Vaticanae

2 5 8 T, 2 7 3 r ' v, 2 8 0 r - 2 8 3 v ( a d d i t i s v e r b i s f . 2 7 9 v i n c a l c e : licet sin t ibi quatuor folia in quibus n il scriptum est tamen n il deficit), 3 0 8 v , 3 1 7 r . F f . l l l v, 3 1 7 v p r o b a t i o n e s c a l a m i a l i a q u e n e g l i g e n d a . C o d e x c o n s t a t e x quaternis u n i u s a u t p l u r i u m f a s c i ­ c u l o r u m , q u i s a e p e i n s u m m a p a g i n a p r i m a s i c i n d i c a n t u r : A liu s quaternus secundi libri (f. 3 8 1); Secundus quaternus secundi libri (f. 8 6 r ); quaternus quartus secundi libri ( f . 1 0 2 r ); A liu s quaternus (f. 1 8 8 r ); ij. quaternus p rim i libri (f. 2 5 8 r ); e tc . I n te g u m e n tu m

m em b ra n a c e u m .

231 S aec. XIV, m e m b r., m m . 4 0 0 x 2 6 5 , iï. 164, coli. 2.

(B ern ard i de M onte M irato s iv e Abbatis an tiqu i) (v . S . K u ttn e r , W er w a r d er D e k r e ta lis t « A b b a s a n tiq u u s » ? , Z eitsch r. d er S a v ig n y -S tiftu n g , K a n . A b t., X X V I , 19 3 7 , p p . 471-487; cf. eo d . 260). 1 (ff. l r-1 3 8 r) L e c t u r a (su p e r d e c r e ta le s G regorii P P . I X ) (ed. V e n e tiis 1 5 8 7). In c . (su b rubrica: I n c ip it lectura abbatis m o n tis m a io ris u el trip olita/n i quod id em est a d d itis v er b is a lia m a n u cu rr en te c a la m o p erscrip tis: licet n o m in a s in t d iu e r s i; cf. ib id ., p . 4 7 7 ) G B egoriu s. in te rp re ta tu r u ig ila n s et bene uigilauit·, d es. q u ia in d ig n u m est et a ra tio n e et con su etu din e a lien u m et cetera. 2 (ff. 1 3 9 r-1 4 5 r) L e c t u r a super n o v ellis c o n s t i t u ­ tio n ib u s I n n o c e n t ii ( P P . ) I V (m u tila in fin e). In e . (su b ru b rica: I n c ip it lectu ra p i e tr ïy de s a n s o n e ') su p e r n o u ellis constitu c io n ib u s in n o cen cii. ii i j .; cf. ib id ., p . 4 7 7 , e t P . J . K essler, U n ter su c h u n g e n ü b er d ie X o v e lle n -G e se tz g e b u n g P a p s t In n o z e n z ’ IV ., Z eitsch r. d er S a v ig n y -S tiftu n g , K a n . A b t., X X X I I , 19 4 3 , p p . 3803 8 1 , X X X I I I , 1 9 4 4 , p . 6 0). C V m in m u ltis, casu s est p la n u s q u ia p e r generalem c la u su la m ; d es. u t s u p r a eodem § ex p a rte ver. n o n sic a u tem et cetera ( = co d . 2 6 0 , f. 1 1 5 r, col. a, lin . 5) p . de sa n . a d d e n te librario: E x p lic iu n t n ou e co n stitu cion es lecture, p . de sa n . 3 (ff. 145v1 64v) D i s t i n c t i o n e s (in n o v e lla s c o n s t i t u t i o ­ n e s I n n o c e n t i i P P . I V ) . In c . (sub rubrica: I n c ip iu n t d i ­ stin ctio n es P i e t r i } de se m (so n e y , v . K u ttn e r , 1. c., p . 4 7 7 ). C ir c a s ta ­ tu ta fa c ta a c a p itu lo ita d istin g u e, a u t res de quibus·, d es. benefacit a u ten tica , s ig n a t i o ) su p e r, i. C (od). de ep isc o p is et clericis. I. gene­ r a lite r (d e q u o fin e d iffer en te a fin e in a liis co d icib u s cf. S. K u ttn e r , D e c r e ta lis tic a , ib id ., p . 4 6 2 ) a d d e n te librario: E x p lic iu n t d istin ctio n es, p . de sa/n. A ccedunt 1 (f. 1 64v) G uillelm i de M andagoto (D is tin c t io s u ­ p er d e c r e ta liu m lib . I I t it . 1 ca p . 1 ) . In c . de quo u u lt deo n a m a d im i s ib i e p isc o p a tu m , q u ia iu r a ca n on ica d iu ersim o d e locu n tu r quom odo

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

Codices Burgliesiani 230-333

283

nel qualiter sit contra contumaces in criminibus 'procedendum, ut plena doctrina habeatur, sic distingue ; d es. et infra ut lite non contestata ( e ) . quoniam. § in aliis, et § sequentibus. G. de mandagoto. 2 (ib id .) de dominicis). In e . NOtandum quod ista tabula que sequitur (cf. co d . 66, f. l r); d es. ut illam mundaret, eph. vj. de mundare a d d e n te lib rario: E xplicit tabula. B (ff. 57r-85r) (S e r m o n e s de q u ib u sd a m festis s iv e S erm on es c o m m u n e s (cf. cod. 65, ff. 2 8 0 r-3 1 2 v), sc ilic e t D e b . D o m in ic o , I n a ssu m p tio n e b . M ariae, I n n a t iv it a t e b . M ariae, In e x a lta tio n e s. Cru­ cis, D e a n g e lis, D e u n o co n fesso re, D e p u r ifica tio n e b . M ariae, D e b. P e tr o m a r ty r e ). (P r im u s s e r m o ) in e . (su b titu lo m in ia to De beato

dominico). DAbo illi stellam matutinam, apoc. ij. Stella quam uiderant in oriente ( . . . ) Mt. ij. Quando aliqui homines habent facere et expedire aliquod negocium ( . . . ) . Dabo illi, videmus ad oculum homines qui habent ire longam uiam. (S e r m o u ltim u s ) in e. (f. 8 0 v; rubrica: De beato petro martire) BOnum certamen certaui ( . . . ) ij. thim. iiij. in certamine loquele ipsius sapienda, sap. viij. In uerbis istis tria tan­ guntur que sunt predicatori necessaria. Prim o debet esse in predicatore impugnacionis uiciorum excelencia ( . . . ) . bonum certamen et cetera, notandum quod ad hoc quod aliquis sufficiat·, d es. quoniam ipsorum est Regnum celorum. A d quos (!) nos. et cetera. C (T hem ata d e f e s t i s s a n c t o r u m c o n te n tis in k a len d a rio ord in is P r a e ­ d ic a to r u m ). 1 T a b u i a (c o n tin e n s (o m issis « n o ta n d is » , q u ae h a b en tu r in co d . 66 , ff. 9 7 v- 9 8 r) e t (if. 8 5 r-8 8 v) th e m a ta secu n d u m k a len d a rii o rd in em e t (ff. 8 8 v-9 0 v) th e m a ta d e co m m u n i sa n cto ru m sec u n d u m litte r a r u m o r d in e m .). 2 (ff. 9 0 v-170v) ( T h e m a t a

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

286

Bibliothecae Vaticanae

d i v i s a e t c o n c o r d a t a (u sq u e a d fe s tu m o m n iu m s a n c to ­ r u m )). P r a e e u n t n o ta n d a , u t in cod . 66, f. 1 0 6 r_v: NOtandum in

principio huius opusculi quod themata que sequntur sunt in festis in halendario nostri ordinis contentis < ·..). < P rim u m th e m a ) in e . (f. 9 0 v; rubrica: I n festo sancti andree apostoli) SV b umbra illius quem desi­ deram < ...) can. ij. quando aliquis fu it in seruicio alicuius ualentis hominis. < T h em a u ltim u m ) in e . (f. 1 7 0 v; rubrica: I n festo omnium sanctorum) GLoria hec est omnibus sanctis eius, in ps. consuetudo est quando solet teneri aliquod festum ; d es. (m ed io in t e x tu ) Tercium est conuiuentium nomen egregium (cf. co d . 66, f. 20 7 r, lin . 8). C o d ex a b u n o e o d e m q u e lib ra rio e x a r a tu s e st. T itu li m in ia ti in te x t u ; li tte r a e m a x im a e e t m a g n a e , sig n a p a r a g r a p h o r u m c o lo rib u s r u b r o e t c a e ru le o d e p ic ta . H ic illic t i t u l i a d u s u m r u b r ic a to n e p a r v is litte r is m a rg in ib u s in s c rip ti; p ra e te re a o c c u r r u n t in m a rg in ib u s r a r a e a n n o ta tio n e s ( a u c to rita te s , d iv isio n e s) v a riis m a n ib u s a p p o s ita e . F a s c ic u li (q u in io n e s) in fin e p rim is in s e q u e n tis f a ­ scicu li v e rb is (sa e p e ab sc isis) s ig n a ti s u n t. In te g u m e n tu m m e m b ra n a c e u m .

236 Saec. x i n - x i v , m e m b r., m m . 3 7 0 x 2 8 0 , ff. 163, coli. 2.

A ristotelis ( M e t a p h y s i c a e t P h y s i c a u tr a q u e η o vae t r a n s la t io n is ) (id e s t tra n si, e x g ra eco a G u illelm o d e M oerb ek a p a r tim fa c ta e p a rtim reco g n ita e). 1 (ff. l r-9 5 r) M e t a p h y s i c a I - X I V (m u tila in cap ite; = A rist. la t., n . 42). I n e . hanc querimus : circa quales causas et circa qualia principia ( = B e k k e r 9 8 2 a 5); d es. et nichil firmum posse conuerti ·, 137^15 9 v). (T e x t u s A r is to te lis ) in e . Gonsideracio quidem in ueritate diffi­ cilis est uno modo facilis alio. ((C om m entarius A v e r r o is) in e. Qvia ista scienda perscrutatur encia sim pliciter incepit notificare. (T e x tu s A r is to te lis ) d es. (f. 1 3 1 r) non ponere contrarium boni et intellectus. . (C a p . I ) in e. (sub rubrica: de lepra) U n ius­

modi medicine confectio. Recipe auri purissim i. 3. iij. ballam i. 3. i. (C a p . I l ) in e. (f. 6 7 v; rubrica: De fluxu[i ] uentris) S I cibus in sto­ maco more solito non moratur. (C a p . u ltim u m ) in c. (f. 70v; rubrica: De doloribus exterioribus membrorum) Gvm dolor in manu aut in pede fit egre est interrogandum·, d es. inungendus est donec sanetur a d d itis v erb is m in ia tis: Explicit additio noua. Mesue. Deo gratias, deo gratias. Codex ab uno librario exaratus est. Littera initialis, f. l r, im agine Christ i regis ornata, litterae maiores et magnae coloribus rubro et caeruleo depictae. Tituli in textu et signa paragraphorum m iniata. Marginibus supplementa., em endationes, «aliae litterae», addenda vel varianda in confectione m edici­ narum, notabilia inscripta sunt, fere omnia una eademque manu eiusdem aetatis. Folia ty p is numerantur in imis paginis rectis. Fasciculi (seniones 4, quinio, senio) in fine distinguuntur primis insequentis fasciculi verbis ex parte abscisis. Integum entum membranaceum. Codex memoratur in Catalogo A vinion. anni 1375, num . 474, nec tam en idem esse videtur ac codex distinctus num. 1178 in Catalogo anni 1369.

354 Saec. XIV ex., chart., mm, 2 8 5 x 2 1 8 , S. 60, col. 1.

(P e tr i A in elii O. S . B . a rch iep iscop i E b red u n en sis C o m p u t a ­ tion es et e x p o s itio n e s a lle g o r ic a e in V e t u s T e s t a m e n t u m ) (su n t n o ta b ilia e t p rim ae p erscrip tion es ad u su m ip siu s a u c to r is, q u em P e tr u m A m elii esse d ocem u r e p istu la [f. 4 3 r_v] e i d e s tin a ta e t p o ste a aliq u o te x tu s im p leta ; cf. A . M aier, N o tiz ie sto r ic h e d el x m e x i v seco lo d a c o d ici B o rg h esia n i, R iv ista d i S to r ia d e lla C hiesa in I ta lia , IV , 1950, p p . 176-177). In c . (f. 2 V t e x t u ff. l r- 2 r c a n c e lla to ) In principio creauit deus celum et terram

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

Codex Burghesianus 353-355

405

et cetera vsque ibi dies vnus pro aqua Recipe de Numero tribuum pa r­ tem 48 valet a 125 73 — supersunt b 46 toile de dicta radice medie­ tatis. 7. manent 597264 — superest — i. F . 4 r legitu r: Prim o igitur aduertendum quod littere ebraico possunt considerari quo ad N um e­ rorum figuracionem vt quelibet littera representet vnitatem Item se­ cundum ordinem et Numerorum attribucionem vsque ad joz que valet 10 et quelibet sequens addit vnum decennarium vsque ad cof que valet 100 et quelibet sequens addit vnum centenarium {e tc .> . H is reg u lis u su s a u c to r co m p lu res V . T e sta m e n ti p a ssu s (in o rd in a to s) in terp re­ ta tu r sin g u lo ru m q u e e v e n tu u m , e tia m fu tu ro ru m , a n n o s ab a,darn, ab exitu de egipto, ab ingressu terre promisse e tc . c o m p u ta t. P a r te u ltim a co d icis (ff. 5 2 r-6 0 v) fo liis in v e r sis d escrip ta te x tu s lin ire v i ­ d etu r f. 5 2 r, e x e m p lo De Regno am ri super israel. 8. reg. 46, quod d es. Remanent 18468 facit annos 50 dies 206 junge post mortem Salo­

monis peruenies ad hanc istoriam. A c c e d it (f. 4 3 v) {C u iu sd a m prioris Carthusicnsis ad Petrum A m elii arch io p isco p u m E b r e d u n e n se m E p i s t o l a ) (ed. A . M aier, lo c. frit., p p . 1 7 7 -1 7 8 ). In c . Reuerendissime et dulcissime pater noueritis quod non sine magnis laboribus et expensis·, d es. prout uulgaritcr refferunt vniuersj / pater m i det uobis altissimus ( ...) Amen. Scriptum·

manu propria die sanet) georgij hora completorij Prior jndignus cart/ usiensis) senius vester a d d ita (f. 4 3 r) in sc rip tio n e Reuerendissimo patri jn christo / domino P ie tro ) diurna prouidencia Ebredunensi Arciepiscopo / domino suo specialissimo. Codicem, excepta epistola f. 43r_v, ipse auctor currente, calamo descripsit, ex parte ( f f . 15r-17v, 23r-28v, 33v-40v, 52r-60v) foliis inversis. Initium indicatur (f. 2V) verbis margini appositis adsit p rin cip io virgo viaria meo. Multa cancellata et em endata. F. 43 et f. 51 minorum dimensionum, quae codici soluta inserta fuerunt, hodierno tempore agglutinata sunt. Ff. 3 r v, 5V, 8r_v, 9V, 13r, 18v, 20v22r, 25r, 32v, 40r, 40r, 53r, 54r vacant. Integum entum membranaceum. R e­ censio codicis apud A. Maior, loc. cit.

355 A n . 1 0 3 0 , c h a r t . , m m . 2 6 2 x 1 9 5 , ff. I , 8 5 , c o l . 1.

V i t a d e i c a r d i n a l {G io v a n n i G a rzia ) M i 11 i η o { s e u M e liin o ) d a D ecio M em m olo (ed. R o m a e 1 644). P r a e e u n t 1 (f. l r_v) { E p i s t o l a n u n c u p a t o r i a ) AlV Eminentissimo et Reveren­ dissimo ( ...) Signor Cardinale Scipione Borghese ( ...) (scrip ta al primo di Luglio 1630). 2 (ff. 2 r-3 r) P r o o e m iu m (ed . c it., p p . 5-6). {T ex -

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

Bibliothecae Vaticanae

406

t u s ) in c . (f. 3 V) I l Cardinal Giovanni Garsia M illino quanto hebbe dei beni; d es. (f. 8 5 r) a godere la vera gloria, e la perfetta, et eterna beati­

tudine. Codex una eadem que manu (ipsius auctoris?) descriptus est. Vacant f. Iv (f. I r titulum operis praebente), f. 85v. Integum entum membranaceum cum ornam entis aureis.

356 Saec. XVIII, chart., mm. 2 0 0 x 2 7 0 , ff. 41.

F o r m a te lle < i d e s t S p e c i m i n a l i t t e r a r u m ) (tu m per o rd in em a lp h a b e ti tu m se n te n tiis v a r iis e x h ib ita ). P r a e it (f. 2 r) d e ­ d ica tio : AlVIllustrissimo e Reuerendissimo ( . . . ) Signor Cardinale

Borghesi. Folium primum stem m a cardinalis Scipionis Borghesi atram ento exaratum et lignis variis ornatum exhibet, in angulis litteris E. Μ . Μ . M additis.

357 Saec. x m -x iv , membr., mm. 267 x 206, ff. 138, coli. 2.

(P e tr i Iohannis Olivi A (ff. l r-7 4 r) D e p e r f e c t i o n e e v a n g e l i c a (q q . 1 - 8 ) (sp ecim in a a p u d F . E h rle, P . J . O livi, se in L e b e n u n d se in e S ch riften , A r c h iv fiir L ittera tu r- u . K irch en g e sc h ic h te d es M itte la lte rs, I I I , 1887, p p . 503-506; q. 6 ed . e x p a rte A . M aier, v . r e c e n sio n e m cod . 4 6 , ff. 3 3 r-38v). 1 dE perfectione

euuangeliea aliqua quesituri. prius de contemplatione queramus. Et est questio prim a, an. actio qua quis intendit mentem suam unire deo inmediate sit melior ex suo genere et magis meritoria quam omnis alia actio. 2 (f. 1 1 r) SEcundo queritur an contemplatio principa­ lius sit in intellectu et in actu, eius quam in uoluntate et eius actu uel e conuerso. 3 (f. 1 7 r) tErtio queritur, an studere in sacra scri­ ptura siue in aliis scientiis sit opus de genere suo perfectum, et uiris perfectis condecens utile et licitum. 4 (f. 20v) qVarto queritur .an aliquod opus ( uite} actiue post (!) regimen et predicationem sint (!) melius ex suo genere quam studium, et am melius sit uacare alicui tali actioni actiue quam studio. 6 (f. 2 2 v) qVinto queritur an sit melius et magis meritorium utilius et expedientius. aliquid facere ex uoto quam illud idem facere sine uoto. 6 (f. 2 6 r) sExto queritur an uirginitas uel castitas abstinens ab omni concubitu sit sim pliciter melior matri-

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

Codices Burghesiani 355-357

-107

monto. 7 (f. 3 4 r) sEptim o. queritur an uotum uitandi suspectum consorcium uel colloquium implicetur in consilio euangelico. 8 (f. 3 6 r) oCtauo queritur an status altissime paupertatis sit sim pliciter melior omni statu diuiciarum·, des. et de aliis nobilibus circum standis cius. B (ff. 7 4 r-7 6 r) { T r a c t a t u s d e p a u p e r t a t e m i n o r u m ) (cf. F . E h rle, 1. c., p p . 5 0 6 -5 0 7 ). In e . < Q}vod regula fratrum minorum excludat omnem proprietatem tam in speciali quam in communi; des. secretorum fidei nostre. Benedictus sit altissimus et uirgo beatissima et tota celestis curia. Amen. Explicit. C (ff. 7 6 r-1 1 8 v) ( D e p e r ­ fe c tio n e e v a n g e lic a q u a e stio n e s 9-11) (sp e c i­ m in a 1. c., p p . 5 0 7 -5 1 4 , 5 2 2 -5 2 3 ). 1 in e. (f. 8 5 r) queritur utrum in aliquo sint diuerse rationes reales nullam habentes inter se differentiam realem·, d es. u ti­ lius pro fide uidetur. F (ff. 8 7 r-8 8 v) ( D e p e r l e g e n d i s p h i ­ l o s o p h o r u m l i b r i s t r a c t a t u s ) (ed ., e x h o c cod . e t ex cod . 1 0 6 , F . D elo rm e, A n to n ia n u m , X Y I , 1 9 4 1 , p p . 3 7 -4 4 ). In e . stul­

tam fecit deus sapim tiam huius mundi I a cor. i°. vt sciamus quali modo intrandi ; d es. de uno deo melius censerunt. G (ff. 8 9 r-153v) (In l i b l u s q. sen , 1. c., to . I , p p .

rum II S e n t e n t ia r u m qq. 118, 16, t i t u ­ 3 3 , q q . 1 7 - 1 9 , 5 7 - 5 8 , 3 (im p e r f.)) (ed . B . J a n ­ to . I l l , p p . 375-452; to . I , p p . 2 9 1-370; to . I I , p p . 305-517; 3 0 -6 8 lin . 19. T itu lu s q. 3 3 , f. 1 0 8 r, d isco rd a t ab ed.: Deinde

queritur an quilibet angelus contineat in se totum ambitum sue speciei, ita quod impossibile sit duos angelos esse eiusdem speciei). (P r im a q. ( = q. 1 1 8 )) in c . ( Q}veritur an peccatum ueniale sit contra dei preceptum. ( U lt im a q. ( = q. 3)> in c . (f. 1 4 7 r) qveritur an deus possit fa ­ cere infinitum actu ; d es. quam sint puncta signabilia. H (ff. 1 5 4 r1 6 5 r) ( I n l i b r u m I S e n t e n t i a r u m q . 6 ) (cf. J . K o c h , 1. c.). I n e . vtrum deus potuerit nolle que uoluit et vult et uelle quod no­

luit nec uult. et idem queritur de scienda eius utrum nescire seu non prescire ea que sciuit. et scit debere fieri uerso (in su m m a p a g . a h a m a n u fere eiu sd e m a eta tis: agat ex necessitate ); d es. n isi vnica sola ratio patet

scilicet potuerit et esse et e conan deus omnia per iam dicta.

I (ff. 1 6 6 r-2 0 1 r) ( D e p e r f e c t i o n e e v a n g e l i c a q q . 8 - 9 ) (sp e c im in a a p u d F . E h rle, 1. c., p p . 5 0 5 -5 0 6 , 5 0 7 -5 1 4 ). Q . 8 in e.

octauo queritur an status altissime paupertatis est sim pliciter melior omni statu diuiciarum. siue propriorum (!). siue communium, siue quocumque modo se habendi ad temporalia (in su m m a p a g . a h a m a n u fere eiu sd e m a e ta tis: tractatus P etri Iohannis de ditissim a paupertate, quem tractatum F r. Ub(ertinus') in libello quem composuit qui incipit apostolice sanctitati sectatur et dicit catholicam per omnia continere doctrinam, et e contra pro parte ordinis dicitur quod continet heretica et improbata). Q. 9 in e . (f. 1 8 8 v) nono queritur an usus pauper inclu­ datur in consilio seu [ seu\ uoto paupertatis euangelice ita quod sit de eius substantia et integritate·, d es. sufficienter per ea que dicta sunt p a ­ tet. K (ff. 2 0 1 r-2 0 2 r) ( T r a c t a t u s de p a u p e r t a t e m i n o r u m ) (cf. F . E h r le , 1. c., p p . 506 s.). I n e . Quod regula fra­ trum minorum excludat omnem proprietatem·, d es. secretorum fidei nostre. L (ff. 2 0 2 r-2 2 0 r) ( D e p e r fe c tio n e e v a n g e-

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

Bibliothecae Vaticanae

410

l i c a q q . 1 0 , 1 5 , 1 7 , 1 4 > (sp ecim in a a p u d F . E h rle, 1. c ., p p . 5 2 2 s., 5 3 0 s., 5 3 3 , 5 2 8 -5 3 0 ). Q . 10 in e . decimo queritur an paupe­

ribus evvangelicis sit perfectius et conueniencius victum suum acqvirere per mendicitatis qvestum aut per manuale opus, seu laboricium. in c. s i prius quam fisci rationibus. in c . De iure fisci, occasione criminum de quibus in libro superiori·, des.

indices cum suis officialibus, ac(cursius). R u b ric a e in t e x t u ; li tt e r a e m a io re s e t m a g n a e , sig n a p a ra g r a p h o ru m , n u ­ m e ri lib r o r u m e tc . c o lo rib u s r u b r o e t c a e ru le o d e p ic ta . P o lia ty p is n u m e r a n tu r . F . l r a n n o ta t io n e a lte riu s e ra s a e x s t a t n o ta p o sse sso ris: Istud volumen est Thome mjeres Quj ipsum emjt .x. augusti anno MOCGGxxv0. M a n u T h o m a e M ieres (de q u o V. G. M . d e B ro c à , J u r is te s y ju r is c o n s u lts c a ta la n s d els segles x i y - x v n [ I n s t i t u t d ’e s tu d is c a ta la n s , A n u a ri 1909-1910, p p . 483-515}, p lu rie s) e x s c r ip ta e s u n t o u m n o n n u lla e a lia e g lo ssu la e tu m g lo ssu la in fin e f. 68v, u b i le g im u s: Thomas mjeres qui hoe scripsi propria manu. F a s c ic u li (fere o m n e s sen io n e s) d is tin g u u n tu r in fin e e t p rim is in s e q u e n tis fa s c ic u li v e rb is e t n u m e ris ί-24 (m a n u T h o m a e M ieres, u t v id e tu r , a d d itis ). I n te g u m e n tu m c o rii r u b r i c u m s te m m a tis B u rg h e s ia n i a q u ilis e t d ra c o n ib u s a u re is .

375 S aec. XIV, m e m b r., m m . 4 7 0 x 2 9 0 , ff. 288, coli. 4.

< In fo rtia tu m c u m G l o s s a A ccursii (m a n cu m in c a ­ p ite e t in fin e )) (a d d itis g lo ssu lis a n o n y m is e t sig la tis tu m D in i de M u gello, I a c o b i d e A ren a , Ia c o b i d e B e lv is io , P e tr i d e B e lla p ertica , O d ofred i, O ld rad i, G uiU elm i D u r a n tis, A r n a ld i S ca ra b o ti, tu m a lio ­ ru m ). I n e . (f. 2 r) in d ig. 2 4 , 3 , 3; d es. (f. 2 8 8 v) < textu s> in d ig. 38, 17, 1 (1 2 ), in d ig. 38, 17, 2 (3). A c c e d u n t (f. l r_y) a n n o ta tio n e s e t q u a e stiu n c u la e d e iu re c iv ili va ria e. L it te r a e in itia le s sin g u lo ru m lib ro ru m p e rp u lc h ris im a g in ib u s (« h is to riis »), l i tt e r a e m a x im a e c a p itib u s e t fig u ris h u m a n is , b e s tiis (m o n stris), fr o n d ib u s o r ­ n a ta e s u n t. R u b ric a e in te x t u . L it te r a e m a io re s e t m a g n a e , s ig n a p a r a g r a p h o ­ r u m , n u m e r i lib ro ru m e tc . c o lo rib u s r u b r o e t c a e ru le o d e p ic ta . F . 109r (id e s t in p r im a p a g in a I n f o i t i a t i p a r t is I I ) s te m m a e ra s u m . F . l r p r a e t e r p ro b a tio n e s p e n n a e b is n o ta p o ssesso ris (?): Domingo de oso (saec. x v ). S en io n es d is tin g u u n ­ t u r in fin e p rim is in s e q u e n tis fa s c ic u li v e rb is ; f. 288v, id e s t in fin e u ltim i s e n io ­ n is h u iu s co d icis m a n c i, le g im u s: ut ualeat. I n fin e c o d icis d e e st, u t v id e tu r , se ­ n io u n u s ; in . c a p ite n o n n is i fo liu m u n u m . F . 1 h u iu s c o d icis fo liu m a d d itu m e s t; ff. 2-1 2 c o n s titu u n t se n io n e m , c u iu s p r im u m fo liu m (q u o d c e rte c o n tin e b a t im a g in e m e t f o r te te s s e ra m g e n tilitia m u t f. 1 0 9 r ) a v u ls u m e s t. N o n n u lla fo lia h u m o r e m a c u la ta e t e x p a r t e d e le ta r e s a r c ita s u n t. I n te g u m e n tu m c o rii r u b r i c u m s te m m a tis B u rg h e s ia n i a q u ilis e t d ra c o n ib u s a u re is,

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

Bibliothecae Vaticanae

428

376 A n . 1295, m e m b r., m m . 4 5 0 x 3 2 0 , ff. 8, col. 1.

L i b e r , in quo c o n t i n e n t u r a p p a s s u s et m e n ­ s u r a p o s s e s s i o n u m , su m m a s (!) e t e x tim a tio n e s p aroch ian o ru m e t a llib r a tio n e s o m n i u m e c c le sia r u m q u a e in c o lle c tis e t d a tiis A e s i n o B o r g h e s ^ ia n a e y .

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

Codices Burghesiani 376-380

429

379 Saec. XVII, c h a r t., m m . 2 5 5 x 1 1 9 , fi. 810, col. 1.

Indice de' M anoscritti