Johannes von Sterngassen und sein Sentenzenkommentar: Teil 2: Texte [Reprint 2018 ed.] 9783050070131, 3050025808, 9783050025803

Citation preview

Walter Senner

JOHANNES VON STERNGASSEN OP Teil II: Texte

Quellen und Forschungen zur Geschichte des Dominikanerordens. Neue Folge Band 5

Im Auftrag der Dominikanerprovinz Teutonia herausgegeben von Isnard W. Frank OP (Federführender Herausgeber) Kaspar Elm Ulrich Horst OP Walter Senner OP

Walter Senner

JOHANNES VON STERNGASSEN OP UND SEIN SENTENZENKOMMENTAR Teil II: Texte

Akademie Verlag

Gedruckt mit Unterstützung der Dominikanerprovinz Teutonia

Die Deutsche Bibliothek - CIP-Einheitsaufnahme Senner, Walter: Johannes von Sterngassen und sein Sentenzenkommentar / Walter Senner. - Berlin : Akad. Verl. Zugl.: Louvain, Univ. Catholique, Diss., 1989

Teil 2. Texte. - 1995 (Quellen und Forschungen zur Geschichte des Dominikanerordens ; N.F., Bd. 5) ISBN 3-05-002580-8

NE: GT

ISSN 0942-4059 © Akademie Verlag GmbH, Berlin 1995 Der Akademie Verlag ist ein Unternehmen der VCH-Verlagsgruppe. Gedruckt auf chlorfrei gebleichtem Papier. Das eingesetzte Papier entspricht der amerikanischen Norm ANSI Z.39.48 - 1984 bzw. der europäischen Norm ISO TC 46. The paper used corresponds to both the U.S. standard ANSI Z.39.48 - 1984 and the European standard ISO TC 46. Alle Rechte, insbesondere die der Übersetzung in andere Sprachen, vorbehalten. Kein Teil dieses Buches darf ohne schriftliche Genehmigung des Verlages in irgendeiner Form - durch Photokopie, Mikroverfilmung oder irgendein anderes Verfahren - reproduziert oder in eine von Maschinen, insbesondere von Datenverarbeitungsmaschinen, verwendbare Sprache übertragen oder übersetzt werden. All rights reserved (including those of translation into other languages). No part of this book may be reproduced in any form - by photoprinting, microfilm, or any other means - nor transmitted or translated into a machine language without written permission from the publishers. Druck: GAM Media GmbH, Berlin Bindung: Dieter Mikolai, Berlin Printed in the Federal Republic of Germany

Inhaltsver z eichnis

Teil II

Liste von Abkürzungen und Sigla

p. V -X

AUS DEM SENTENZENKOMMENTAR Tabula questionimi. Liber I. Uber II. Liber m. liber IV Aus Liber I. Prologus, d. 2, d. 3, d. 8, d. 17 B, d. 2 0 - 2 1 , d. 37 A, Aus Liber IL d. 1, d. 3, d. 11, d. 12, d. 16 - 17, d. 18 - 19, d. 2 0 - 2 1 , d. 31 - 32, Aus Liber El d. 1, d. 4 - 5 , d. 6, d. 23,

PPPP-

1173249-

16 31 48 80

q. 1. q. 2. q.2. q. 2. q. 1. q. 2. q. 1, a. 1 q. 2. q. 1. q. 1.

PPPPPPPPPP-

81 95 102 115 149 185 191 193 199 207-

94 101 114 148 184 190 192 198 206 218

q.2. q. 1, q. 1, q. 1. q. 1. q. 1. q. 2, q, 2,

a. 3. a. 5.

PPPPPPPP-

219-234 235 235 2 3 6 - 247 248 - 263 264 - 272 273 274

q. 1. q.2. q.2 q. 1 q. 1, a. 4.

PPPPP-

275 286292 298 305

a. 3. a. 5.

285 291 297 304

Aus Liber IV d. 1, q. 1 d. 1 1 - 1 2 , q. 2 d. 14, q. 2, a. 7

p. 306 - 317 p. 318 - 332 p. 333

QUAESTIONES



"Utrum etiam angeli vel plures sint eiusdem speciei." "Utrum mundus per creatlonem potuerit esse ab eterno."

p. 335 - 340 p. 341 - 344

DEUTSCHE WERKE Predigten Predigtfragment: "Diu unwandelbarkeit..." Predigtfragment: "Wc unser frouwe teti..." Predigt "Surge illuminare Ierusalem" Predigtfragment: "Der wissage sprichet.... " Predigtfragment: "Maria Magdalena sas zuo..."

347 348 350358361 -

349 357 360 363

Sprüche Berliner Spruchsammlung. Baseler Spruch. Nürnberger Spruch.

p. 365 - 375 p. 376 p. 377

Authentizität zweifelhaft Spruch aus Koblenz, Gymnasialbibliothek.

p. 378

TEXTE ANDERER AUTOREN Quaestionen aus Basel, UB, Ms. A XI, 6 8 Q. 26. Q. 33.

p. 3 8 0 - 382 p. 382 - 383

VERZEICHNIS SE Index der von Johannes von Sterngassen zitierten Autoren. 1. Explizite Zitate p. 387 2. Glossenverweise p. 398 3. Implizite Zitate p. 401 4. Allusionen p. 408

-

397 400 407 411

Index verborum z u m Sentenzenkommentar und den Quaestionen auf beiliegendem Mikrofiche.

»J Ï X « V -P Ä U f i timtttmimtiit oliÇfiit fit fflctma h r f c t f w n - »Kecft tit- U t r u m i n d e o s i t p o t e n t i a infinita. U t r u m d e u s o p e r e t u r e x n e c e s s i t a t e nature. U t r u m o p e r e t u r e x d e b i t o iustitie. U t r u m e a q u e f a c i t p o s s l t f a c e r e m e l i o r a . U t r u m p o s s l t u n i u e r s u m m e l i u s f a c e r e quam f e c l t . U t r u m h u m a n l t a t e e t b e a t i t u d i n e B e a t e V l r g i n i s posslt quid melius facere.

15

20

< d . i*5 > D I S T I NCTIO XLVA. U t r u m i n d e o s l t uoluntas. U t r u m d e u s u e l l t se. U t r u m u o l e n d o suam e s s e n t l a m

15) 22)

I

f o l . 61 r Cf. W fol.

06) 07) 09) 10) 11) 12) 13) 15) 16) 17) 17) 19) 22) 24)

S.th In I In I In I 5SIn %In %In In I In I In I In I In I In I %In

26 s e q . : 74 v .

a.

1 -

a.

< L uellt

-

alla

fol. a

se.

6.

.fIa,q.23»a.7; P40,l. S e n t . » d . 4 1 » q . u . » a . 4 ; XS . t h . , I a « q . 2 3 « a . 8 5 % P 4 0 » 3 . S e n t . , d . 4 2 , q . l , a . i ; S . t h . , I a »q.25 » a. 1; P 4 2 , l . Sent.,d.42»q. l»a.2. I S e n t . , d . 4 2 , q . 2 » a . 1 ; S . t h . , I a , q . 25 » a . 3 5 % P 4 2 t 3 . I S e n t . , d . 4 2 » q . 2 » a . 2 ; S . t h . » I a • q . 251 a . 4 . I Sent.,d.42»q.2,a.3; P42,2. S e n t . » d . 4 3 . q . l » a . i ; S. th . , I a , q . 2 5 , a . 2 ; P43«2. S e n t . » d . 4 3 » q . 2 » a . 15 % S . t h . 1 1 a » q . 2 5 » a . 5 . Sent.»d.43»q.2»a.2. S e n t . » d . 4 4 » q . u . » a . 1 « S . t h . » la »q.25 * a.6. Sent.»d.44tq.u.»a.2. S e n t . t d . 4 5 . q . u . » a . 1; S . t h . , I a » q . 19»a. 1: P 4 5 » l . I S e n t . , d . 4 5 , q . u . ta . 2 » S . t h . » I a » q . l 9 , a . 2 .

ra

>

>

>

-

16

-

25

-

Utrum

u e l l t

Utrum

u o l u n t a s

SECUNDA

30

Utrum

u o l u n t a s

dei

u o l u n t a s

bene

Utrum

b e n e p l a c i t i

48

Utrum Utrum

u e l l t

Utrum

semper

Utrum

EXPLICIUNT

DOCTRINA SIT

34)

25)

TITULI

)

EI US

s a l u o

In

28)

S . t h . , I a » q . 1 9 , a . 5 ;

V I I I A .

homines




dei

L

29)

S . t h .

30)

In

in

vb

>

45

rb

>

f i e r i .

L

f o l .

nostrani

u o l u n t a t i

n o s t r a m

u o l u n t a t i

u o l i t o .

QUESTIONUM EX

SUPER

PRIMUM

I.I BRUM

I0HANNES

THEOTONICUS

SUMMA

SCRIPTIS

THOME

ET

SANCTE

TOTA

MEMORIE

SCIENTIA

ET ,

HUNIC OUECUIUS

ECCLESIASTICA,

3ENE0ICTUM.

SCR,

CORR

ut

t e x t u s

L

f o l .

% S . t h . , l a , q . 1 9 , a . 4 .

%P46,2.

, I a , q . l 9 , a . 8 . S e n t . , d . 4 5 »q.u.» a.4 J

S . t h . , I a , q . 1 9 « a . 1 1 .

S . t h . , I a , q . l 9 , a . 1 2 . I

f o l .

i m p l e a t u r .


malorum.

u o l u n t a t e m

ILLUMINATUR

26)

31)

ET

s i t

FRATER

FRATRIS

NOMEN

< s a l u o s >

VIIA dei

c o n f o r m a r e

COMPILAVIT

S T I ON I B U S

rb

c o n f o r m a r e .

SENTENTIARUM. LIBRUM

44

d i s t i n g u i t u r .

P R I N C I P A L I S .

tenemur

d i u i n e

n e c e s s i t a t em

bene

u o l u n t a s

tenemur

d l u l n e

f o l .

s i g n i .

omnes

OUESTIO

Utrum

L

c a u s a .

d i s t i n g u i t u r

s i g n i

FT

u o l u n t a s

SECUNDA

a l i q u a

>

XLVIA



r e r u m .
DISTINCTIO PRIMA. < 1 > U t r u m n e c e s s a r i u m sit omne e n s < e s s e > c r e a t u m a d e o . Adhuc querltur utrum allquid posslt creari. < L fol. < 3 > U t r u m c r e a r ! sit t a n t u m c o m p o s i t o r u m . 4 6 v b > Utrum creatlo posslt communicari creature. Utrum creatura allquid agat. SECUNDA OUESTIO PRINCIPALIS. < L f o l . 47 rb > < 1 > U t r u m m u n d u s sit e t e r n u s . U t r u m d e u s a g a t p r o p t e r f i n e m . Utrum omnia fecerlt propter suam bonltatem. U t r u m anima debult tali c o r p o r l u n i r i . < d. 2 > < L f o l . 48 va > DISTINCTIO SECUNDA. U t r u m e t e r n l t a s , t e m p u s et e u u m d i f f e r u n t . < 2 > U t r u m e u u m sit u n u m t a n t u m . U t r u m a n g e l u s p r e c e d a t m u n d u m d u r a t i o n s . SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. U t r u m c e l u m e m p i r e u m sit c o r p u s . U t r u m c e l u m e m p i r e u m sit l u c i d u m . U t r u m sit ibi l a u s u o c a l i s .

02)

) S U P P L ut t e x t u s

0 2 ) I f o l . 21 v 25 s e q . : 07-11) Ed. c f . infra» 08) I f o l . 24 r 7 seq.: 17) I f o l . 26 v 8 s e q . : 02) 03) 04) 05) 06) 08) 09) 09) 09) 11) 13) 14) 15) 17) 18)

17 -

a. p. a. a.

L f o l . 46ra

< L f o l . 49 ra >

2.

1. 219 - 234. 1 - a. 4. 1 - a . 3.

S.th.,Ia,q.44,a.l. % I n II S e n t . , d . l , q . l , a . 2 J S . t h . , I a , q . 4 5 » a . 1 ? PI.5 %S.th.,Ia,q.45,a.4. %S.th.,Ia,q.45,a.6ì PI,6. % I n II S e n t . , d . 1 , q . 1 , a . 4 . In II S e n t . « d . l « q . I v a . 5 ; % S . t h . , I a , q . 4 6 , a . I ; P I , 4 . In II S e n t . , d . 1 , q . 2 , a . 1J S S . t h . 1 1 a » q . 4 4 » a . 4 . % I n II S e n t . , d . l , q . 2 , a . 2 ; %S.th.» la «q.65 » a . 2 . % I n II S e n t . , d . l , q . 2 » a . 2 5 % S . t h . » l a , q . 6 5 » a . 2 . n II S e n t . , d . l , q . 2 » a . 5 { S.th.» I a » q . 7 6 , a . 5 . % I n II S e n t . , d . 2 , q . l , a . l i S S . t h . » l a , q . 1 0 , a . 4 ; % P 2 , 5 . In II S e n t . , d . 2 , q . l , a . 2 ; S . t h . , l a , q . 1 0 , a . 6 ; P 2 , 6 . % ì n II S e n t . , d . 2 , q . 1 , a . 3 ; % S . t h . » la,q.61 » a . 3 . In II S e n t . , d . 2 , q . 2 , a . i ; % S . t h . , I a , q . 6 6 , a . 3 . In II S e n t . , d . 2 , q . 2 , a . 2 .

20

25

30

35

18 < d. 3 > OISTINCTIO Utrum U t r u m U t r u m U t r u m

- T a b u l a 1. II

-

< L fol. 49 va > TERTIA. a n g e l u s sit c o m p o s i t u s ex m a t e r i a et f o r m a . angeli slnt in m a g n o n u m e r o « specie! unius slnt plures angeli. p l u r e s slnt u n i u s g e n e r i s .

SECUNOA QUESTIO PRINCIPALIS. < L fol. 50 rb > U t r u m a n g e l u s c o g n o s c a t r e s per s u a m e s s e n t i a m . < 2 > U t r u m s u p e r l o r e s i n t e l l i g a n t per s p e c i e s p a u c i o r e s . U t r u m I n t e l l i g a n t s l n g u l a r l a . U t r u m I n t e l l i g a n t p l u r l a s l m u l . < d. 4 - 5 > < L f o l . 51 ra > D I S T I N C T I O Q U A R T A ET Q U I N T A . U t r u m a n g e l u s In p r i m o instanti p o t u l t esse m a l u s . U t r u m a n g e l u s f u e r l t c r e a t u s in g r a t i a . U t r u m a n g e l u s fuerlt c r e a t u s In b e a t i t u d i n e . U t r u m c a s u m s u u m uel c o n f i r m a t i o n e m p r e s c l u i t . SECUNOA QUESTIO PRINCIPALIS. < L f o l . 51 va > U t r u m a n g e l i s p o t e s t esse p e c c a t u m . U t r u m p e c c a n d o a p p e t i i e q u a l l t a t e m d e l . U t r u m p e c c a t u m suum f u e r l t s u p e r b i a .

23) 26) 26) 27) 27) 32) 34)

Ed. M . G R A B M A N N , M A G L I ( 1 9 2 6 ) , p. 3 9 5 ; c f . infra» p. 2 3 5 . I f o l . 28 r 23 s e q . : a . 1« a. 2, a. 4 . E d . L . U L L R I C H » F r a g e n der S c h o e p f u n g s l e h r e . . . ( 1 9 6 6 ) » p . 2 9 5 . Ed. A . L A N D G R A F » J o h a n n e s S t e r n g a s s e . . . (1926)» p. 3 3 2 . E d . L . U L L R I C H » F r a g e n der S c h o e p f u n g s l e h r e . . . ( 1 9 6 6 ) » p . 3 2 5 . I f o l . 67 r 2 5 s e q . : s o l . GL: " N o t a de a n g e l i s ". I f o l . 67 r 3 6 s e q . : s o l .

21) 22) 23) 24) 26) 27) 28) 29) 31) 32) 33) 34) 36) 37) 38)

In II S e n t . » d . 3 » q . 1 » a.1 ; S . th.» I a » q . 5 0 » a . 2 . % I n II S e n t . , d . 3 » q . l » a . 3 ; S . th.» I a » q . 5 0 » a.3{ In II S e n t . » d . 3 » q . l » a . 4 J %S.th.» I a » q . 5 0 » a . 4 i % I n II S e n t . , d . 3 » q . l » a . 5 . In II S e n t . » d . 3 » q . 3 » a . 1 ; % S . t h . » I a »q.55 » a . 1 . % I n II S e n t . » d . 3 » q . 3 » a . 2 ? % S . t h . » I a » q . 5 5 » a . 3 ; % I n II S e n t . » d . 3 » q . 3 » a . 3 ; S.th.» I a »q.51 » a . 2 . In II S e n t . » d . 3 » q . 3 » a . 4 ? S . t h . » I a » q . 5 8 » a . 2 . In II S e n t . » d . 3 » q . 2 » a . i ; % S . t h . » I a » q . 6 3 » a.5 ; S.th.»Ia»q.62»a.3; P4»7. % I n II S e n t . » d . 4 » q . l » a . 1 i % P 4 » 3 . % I n II S e n t . » d . 4 » q . l » a . 2 . In II S e n t . » d . 5 » q . l » a . i ; % S . t h . » I a »q.63» a.1 ; In II S e n t . » d . 5 , q . l , a . 2 ; % S . t h . » I a » q . 6 3 » a . 3 ; In II S e n t . » d . 5 » q . 1 » a . 3 ; % S . t h . » I a « q . 6 3 » a . 2 .

P3»l. %P3»3. %P4»5. %P5»4.

*P5»1. P5»3.

-

- T a b u l a 1. II -

40

U t r u m l n d l g u e r i t g r a t l a m ad hoc ut ad d e u m < 5 > U t r u m beat I t u d l n e m s u a m m e r u e r u n t .

19 -

conuertetur.

< d. 6 - 7 > < L fol. 52 ra > U t r u m a n g e l u s qui c e c l d l t fuerlt summus Inter o m n e s . U t r u m p e c c a t u m primi fuerlt allls o c c a s l o p e c c a n d i . fol. < 3 > U t r u m l o c u s c a l l g l n o s u s slt locus c o n u e n l e n s d e m o n u m . 3ra U t r u m In d e m o n l b u s slt o r d o . U t r u m In d e m o n l b u s slt ordo n a t u r e . SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. < L fol. 52 rb > U t r u m angeli beati posslnt p e c c a r e . 05 Utrum angelus malus posslt aliquld bonum facere. < 3 > U t r u m i n t e l l e c t u s e o r u m slt t o t a l i t e r o b t e n e b r a t u s . U t r u m d e m o n e s p o s s l n t facere nouos e f f e c t u s In n a t u r a l l b u s . U t r u m c o r p o r a o b e d l u n t a n g e l l s ad m o t u m l o c a l e m . Utrum per d e m o n e s posslt fieri diulnatlo. 10 < 7 > U t r u m In t a l l b u s l l c e a t utl C o n s i l i o d e m o n u m .

15

< d. 8 - 9 > < L fol. 53 ra > D I S T I N C T I O VI11A ET V I I I I A . U t r u m angeli h a b e a n t c o r p o r a slbl n a t u r a l l t e r u n i t a . U t r u m a s s u m u n t c o r p o r a . U t r u m In c o r p o r l b u s a s s u m p t l s e x e r c e a n t opera u l t e . U t r u m demones p o s s l n t esse Intra corpora humana.

4 2 ) I fol. 67 v 37 s e q . : a. 2« sol.« a. 5« 0 5 ) I f o l . 68 r 20 seq.: a. 2» sol.» a. 3» 0 8 ) I f o l . 68 v 15 seq.: a. 5» sol.» a. 6»

39) 40) 42) 42) 44) 01) 02) 04) 05) 06) 07) 08) 09) 10) 12) 13) 14) 15)

sol. sol. sol.

In II S e n t . » d . 5 » q . 2 » a . 1 ; S.th.« l a » q . 6 2 » a . 2 . In II S e n t . » d . 5 » q . 2 » a . 2 ; S.th.« l a » q . 6 2 » a . 4 . %In II S e n t . » d . 6 » q . l « a . l ì % S . t h . » 1 a »q.63»a.75 % P 5 , 6 . In II S e n t . » d . 6 » q . l » a . 2 ; % S . t h . » la « q . 6 3 « a . 8 . %In II S e n t . » d . 6 » q . l » a . 3 ; % S . t h . » I a « q . 6 4 » a . 4 . In II S e n t . » d . 6 » q . 1 » a . 4 » % S . t h . » I a » q . 1 0 9 « a . l . % I n II S e n t . » d . 6 » q . l » a . 5 5 % S . t h . » I a « q . 1 1 4 » a . 5 . In II S e n t . » d . 7 » q . l » a . i ; S.th.» l a » q . 6 2 » a . 8 . In II S e n t . t d . 7 t q . l « a . 2 ; % S . t h . » I a » q . 6 4 . a . 2 . %In II S e n t . » d . 7 » q . 2 » a . i ; % S . t h . » l a » q . 6 4 » a . 1 . %S.th.»Ia»q.ll4»a.4» *P7»1. In II S e n t . « d . 7 » q . 3 » a . i ; S . t h . » I a » q . l l O « a . 3 . In II S e n t . » d . 7 » q . 2 » a . 2 » % P 7 , 2 . % I n II S e n t . « d . 7 » q . 3 » a . 2 ; % S . t h . « I l a i I a e » q . 9 5 » a . 4 . % I n II S e n t . » d . 8 » q . u . » a . l » S.th.» I a »q.51 » a . 1 . In II S e n t . « d . 8 » q . u . » a . 2 » % S . t h . » I a * q . 5 1 » a . 2 . %In II S e n t . » d . 8 » q . u . » a . 4 » S . t h . » I a » q . 5 1 » a . 3 . In II S e n t . » d . 8 » q . u . » a . 5 .

-

20

25

30

20

-

-

Tabula

1.

II

-

SECUNDA Q U E S T 1 0 P R I N C I P A L I S . < L f o l . 53 va U t r u m omnium angelorum sit una yerarchia. U t r u m c u l u s l i b e t y e r a r c h l e s l n t p l u r e s ordlnes. U t r u m c u l u s l i b e t o r d l n l s slnt plures angeli.

< d . 10 > D I S T I N C T I O XA. U t r u m u n u s U t r u m u n u s U t r u m u n u s U t r u m u n u s quod a l i < l >

< L fol.

26)

loquatur

16) 23) 27)

I fol. I fol. I fol.

17) 18) 18) 19) 21) 22) 2'») 25) 26) 28) 29) 30) 31) 32)

%In I I S e n t . » d . 9 » q . u . » a . 3 ? S.th.»Ia»q.l08»a.2. S.th.fIa»q.l08»a.5. %In I I S e n t . » d . 9 » q . u . » a . 7 î %In I I S e n t . » d . 9 » q . u . » a . 8 5 %In I I Sent.»d.9»q.u.»a.6. S.th.» la «q.106»a.1. %In I I Sent.»d.9,q.u.»a.2. %In I I S e n t . « d . l l t q . 2 « a . 3 ; S.th.»Ia»q.l07»a.3. In II S e n t . » d . 1 0 » q . u . » a . 1 ; In II S e n t . » d . 1 0 » q . u . » a . 2 î In II S e n t . » d . l 0 » q . u . » a . 3 ? In I I Sent.»d.10»q.u.»a.

69 69 70

locatur

v 7 v 36 v 21

vb

>

54

rb

>

angelus llluminet allum. allum purget et perficiat. angelus alteri loquatur. loquatur alteri ita l o c u t i o n e m non p e r c i p l a n t .

SECUNDA QUESTIO P R I N C I P A L I S . < L fol. U t r u m o m n e s a n g e l i assistant. U t r u m a l i q u i mittuntur. U t r u m o m n e s mittuntur. U t r u m o m n e s d e s e c u n d a y e r a r c h i a mittuntur. U t r u m in huiusmodi missionibus a c o n t e m p l â t I one retardentur.

)

53

seq.: seq.: seq.:

SCR

a. a. a.

L.

ali

1« a . 5 t a . 1 - a. 1 - a. 5.

S.th.»la

)

i

OM L .

6.

»q.108»a.1.

S.th.»Ia»q.108»a.4. S.th.»la,q.108 «a.8 ;

%P9,2.

S.th . t la «q.107»a.1î

%P11»1.

%S.th.» latq.112»a.3. S.th . » Ia »q.112 » a.1. S.th.« la»q.112 » a

- Tabula 1. II -

35

40

-

21

-

< d. 11 > < L fol. 54 vb > DISTI NC TIO XIA• Utrum angelí custodlant homines. Utrum qulllbet homo habeat unum angelum custodem. Utrum Christus habuerlt angelum custodem. Utrum angelus deputetur homlnl a sua natlultate. Utrum Antlchrlstus habet angelum custodem. Utrum custos quandoque deserai hominem cui deputatur.

SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. < L fol. 55 ra > Utrum angeli perflclant in uisione dei. Utrum unus alium per illuminailonem ducat in cognitionem rerum, fol. Utrum angeli ab hominibus incarnationem didicerunt. 3rb Utrum Inter angelos slt pugna. < d. 12 > DISTINCTIO X11A. Utrum celum habeat materlam. Utrum omnia simul sint creata. 05

< L fol. 55 va >

SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. < L fol. 56 vb > Utrum deus potuit producere materlam sine formam. Utrum primo creata sint quatuor coequalia.

02) DISTINCTIO )

UTRUM

ADD et DEL

L.

35) I fol.71 r 23 seq.: a. 1 - a. 6. 35-40) Ordlnem artlculorum mutat: 1? 3» 2» 5» 4» 6 M. 39) Ed. cf. lnfra» p. 235. 02-04) Ed. cf. lnfra» p. 236 - 248. 03) I fol. 73 v 23: " Non concordat cum Thoma 03) Frag. ed. A.LANDGRAF» Johannes Sterngasse...(1926)» p. 333. 06) I fol.31 r 2 seq.: a. 1» a. 2« 35) 37) 39) 40) 42) 43) 44) 03) 04) 06) 07)

In II Sent.»d.ll»q.l»a.i; S.th.,Ia»q.113,a.l. %In II Sent.»d.ll»q.l»a.3; S.th.» I a»q.113.a.4. S.th.»Ia»q.ll3»a.5. %In II Sent.»d.ll»q.l»a.4» S.th.» la »q.113 »a.6. In II Sent.«d.ll»q.2»a.l. In II Sent.,d.ll»q.2»a.2« %S.th.»Ia»q.106.a.1. In II Sent.»d.ll»q.2»a.4. P12»l. %In II Sent.»d.l2»q.u.»a.2; %S.th.»Ia»q.46»a.3. %In II Sent.«d.l2»q.u.»a.4. %In II Sent.»d.l2»q.u.»a.5.

-

10

15

20

22

-

-

Tabula

1. II

-

< d. 13 - 15 > < L f o l . 57 ra > D I S T I N C T I O X111A ET Q U A T T U O R D E C I M A ET Q U I N T A < ! > . U t r u m p r e t e r o p u s c r e a t l o n l s f u e r l t n e c e s s a r i u m opus d i s t i n e t 1 on 1 s et ord1nationis. < 2 > U t r u m o p u s d1 st I n e t 1onis et o r d i n a t l o n i s sit c o n u e n l e n t 1 bus dlebus assignata. < 3 > U t r u m lux n o m i n e t n a t u r a m i n t e n t i o n a l e m uel r e a l e m . Utrum aque sunt super c e l o s . SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. < L f o l . 57 vb > Utrum corpora celestla moueantur a natura uel ab 1 n t e l 1 i g e n t I a. < 2 > U t r u m i n t e l 1 i g e n t 1 a m o u e n s hec c o r p o r a sit f o r m a e o r u m . Utrum corpora celestia habeant causalitatem super lnferlora. Utrum super actus humanos. < d . 16 DISTINCTIO Utrum Utrum Utrum

17) XVIA ET V I I A

17 > < L f o l . 58 ra > XVIA ET VIIA < ! > . a n i m a sit c o m p o s i t a ex m a t e r i a et f o r m a . a n i m a sit de e s s e n t i a d e l . sit f o r m a s u b s t a n t i a l i s c o r p o r i s h u m a n i .

) ADD MARG L2, X11A ET Q U A R T A

ET Q U I N T A

DEL

L2.

0 8 ) I f o l . 3 1 r 29 s e q . : a. 1 - a. 4 . 17-20) E d . c f . l n f r a , p. 2 4 8 - 2 6 3 . 19) E d . s o l . f r a g . : A . L A N D G R A F « J o h a n n e s S t e r n g a s s e . • . ,p. 20) E d . s o l . f r a g . : A . L A N D G R A F , O p . c l t . , p. 4 7 3 - 4 8 0 .

08) 10) 11) 13) 14) 15) 16) 18) 19) 20)

%In I Sent.,d.l3,q.u.,a.l. % P 1 3 »2. % In II S e n t . , d . l 4 , q . u . , a . l t % S . t h . , I a » q . 6 8 » a . 2 { % P 1 4 , 1 . % I n II S e n t . , d . l 4 , q . u . , a . 3 ! % P 1 5 , 4 . %S.th.tIa,q.,65«a.4. % I n I S e n t . , d . l 5 , q . l , a . 2 t %S.th.,I a,q.,115,a.3. In I S e n t . , d . l 5 , q . l , a . 3 ; t S . t h . , I a , q . , 1 1 5 , a . 4 . %In I Sent.,d.l7,q.l,a.2? S.th.,Ia,q.,75,a.5. In I S e n t . , d . l 7 , q . l , a . i ; % S . t h . , I a , q . , 9 0 , a . 1 . %In I Sent.,d.l7,q.2,a.l, %S.th.,Ia,q.,76,a.1.

468.

- Tabula 1. II -

- 23 -

SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. < L fol. 59 rb > Utrum sit allqua forma substantial1 s ln homlne preter anlmam Intellectiuam. Utrum anime slnt simul create cum corporibus. Utrum in composltione corporis humant sit aliquid de natura corporis celestis. < d. 18 - 19 > < L fol. 60 rb > DISTINCTIO XVIIIA ET XIXA. Utrum forma que educitur de materia in ipsa preexlstat. Utrum deus indidit materie rationes seminales. Utrum Eua fuerlt formata de costa ade. Utrum corpora Ade et Eue slnt formata Immediate a deo.

25

30

35

SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. < L fol. 61 rb > Utrum < anima > humana educatur < de potentla materie uirtute semlnis >. Utrum sit corruptibils. Utrum anima sensltiua educatur de potentia materie uirtute semlnis. Utrum Adam ln statu lnnocentle fuerit per naturam Immortali s. Utrum fuerlt passlbilis.

40

< d. 20 - 21 > < L fol. 61 vb > DISTINCTIO XXA. Utrum ln statu innocentle fuerlt generatlo. Utrum puerl mox nati habuissent omnem ulrtutem cognitluam. Utrum in tali statu fuerlnt mulleres. Utrum puerl mox nati fuissent perfectl sclentia.

31) < anima > ... < de ... semlnis >) SUPPL UT L» fol. 61rb 14. 25-29) 22) 23) 24) 27) 28) 29) 31) 32) 33) 34) 35) 37) 38) 39) 40)

Ed. cf. infra» p. 26* - 271.

S.th.»Ia»q.»76»a.4. %In I Sent.»d.17,q.2,a.2! *S.th.»la «q.»90»a.4. %In I Sent.»d.l7»q.3»a.l. %In II Sent.»d.l8»q.l»a.2. %In II Sent.»d.l8»q.l»a.i; %S.th.»Ia»q.92»a.3! %P18»2. %S.th.»Ia»q.91»a.2. %In II Sent.»d.l8»q.2»a.i; %S.th.» la »q.118»a.2. %In II Sent.«d.19»q.u.»a.1 ; S.th.»la»q.75»a.6. %In II Sent.»d.l8»q.2»a.3; %S.th.»Ia»q.ll8»a.1. %In II Sent.»d.l9»q.u.»a.4? %S.th.»Ia»q.97»a. i; %P19»1. %In II Sent.»d.l9»q.u.»a.2; %S.th.» la»q.97» a.2. In II Sent.»d.20»q.l»a.i; S.th.* la »q.97»a.1 ; %P20,1. In II Sent.»d.20»q.2«a.2i %S.th.» la»q.101 » a.2. S.th.»Ia»q.99,a.2J P20,3. S.th.« la»q.101»a.1.

2h

-

-

Utrum f u i s s e n t Utrum f u i s s e n t fol. 3va

05

10

15

Tabula nati nati

1.

II

-

in o r i g i n a l i in i u s t i t i a

Iustitia. generata.

SECUNDA QUESTIO P R I N C I P A L I S . < L f o l . 62 r b > Utrum h o m i n e s t e m p t a r i a d i a b o l o c o n u e n l a t . Utrum modus e t o r d o t e m p t a t l o n l s f u i t c o n u e n i e n s . Utrum peccata omnia nostra temptation« dyaboli prouenlunt. Utrum p e c c a t u m primorum p a r e n t u m p o t u e r i t e s s e u e n i a l e . Utrum f u e r i t g r a u i u s omnibus p e c c a t i s . < d . 22 - 23 > < L f o l . 62 vb > DISTINCTIO XXIIA ET TERTIA. Utrum p e c c a t u m p r i m i h o m i n i s f u e r i t s u p e r b i a . Utrum p r i m u s homo a p p e t i u l t e q u a l i t a t e m d e i . Utrum p e c c a t u m ade f u e r i t g r a u i u s p e c c a t o E u e .

Utrum d e u s i m p o s s 1 b 1 1 i t a t em p e c c a n d l creature conferre posslt. Utrum p r i m u s homo u l d e r i t deum p e r e s s e n t i a m . Utrum p r i m u s homo h a b u e r i t c o g n i t l o n e m omnium r e r u m . Utrum i n s t a t u i n n o c e n t i e p o t u l t d e c l p l .

05)

XXIIA )

XVA

ADD L I ,

DEL

L2.

02) 14)

Ed. c f . I n f r a , p . 2 7 2 . I f o l . 63 r 21 s e q . : sol.

41)

< L fol. 63 va > D I S T I N C TI 0 X X I I I I A . < 1 > U t r u m h o m o sit liberi a r b i t r i i . < 2 > U t r u m deus sit liberi a r b i t r i i . < 3 > U t r u m l i b e r u m a r b l t r i u m sit actus» h a b i t u s uel p o t e n t l a . < 4 > U t r u m l i b e r u m a r b i t r i u m sit p o t e n t l a dlstlncta a uoluntate. U t r u m s e n s u a l i t a s sit n o m e n a p p e t l t u s s e n s i t i u l . U t r u m r a t i o s u p e r i o r et inferior sint una p o t e n t l a . < 7 > U t r u m s i n d e r e s i s sit potentla» actus» uel h a b i t u s . U t r u m c o n s c i e n t i a sit p o t e n t i a » actus« uel h a b i t u s .

30

SECUNDA QUE ST IO P R I N C I P A L I S . < L f o l . 64 rb > U t r u m in s e n s u a l i t a t e p o s s i t esse p e c c a t u m . < 2 > U t r u m in r a t i o n e p o s s i t esse p e c c a t u m . U t r u m c o n s e n s u s in d e l e c t a t i o n e m sit p e c c a t u m m o r t a l e . < 3 > U t r u m p e c c a t u m m o r t a l e possit esse r e m i s s i b i l e .

35

< d. 25 - 26 > < L fol. 6A- vb > D I S T I N C T I O XXVA ET V I A . < 1 > U t r u m u o l u n t a s de n e c e s s i t a t e a l l q u i d u e l l t . U t r u m l i b e r u m a r b i t r i u m e x t e n d l t se ad o m n e s actus h u m a n o s . < 3 > U t r u m g r a t i a sit a l i q u i d c r e a t u m in a n i m a . U t r u m g r a t i a sit a c c i d e n s .

20

22) 24) 25) 35)

I f o l . 63 I fol. 63 I f o l . 63 Frag. ed.

r 32 seq.: s o l . v 12 seq.: s o l . GL: " S y n d e r e s l s v 21 seq.: s o l . GL: " Q u i d c o n s c i e n t i a A.LANDGRAF« Johannes Sterngasse...(1926)«

18) 19) 20) 21) 22) 23) 24) 25) 27) 28) 29) 32) 33) 34) 35)

S.th.»Ia»q.83»a.1. In II S e n t . » d . 2 5 » q . u . « a . 1 ? S.th.» l a » q . 1 9 » a . 1 0 . %In II S e n t . » d . 2 4 » q . l » a . i ; %S . th. » I a» q . 8 3 , a. 2 i P 2 4 » l . %In II S e n t . » d . 2 4 » q . l »a.3« S. t h . » la « q .83» a. % I n II S e n t . » d . 2 4 » q . 2 » a . i ; % S . t h . » I a»q.81 » a.1. In II S e n t . » d . 2 4 » q . 2 » a . 2 » S . t h . « I a » q . 7 9 » a . 9 . In II S e n t . » d . 2 4 » q . 2 » a . 3 ; % S . t h . » la » q . 7 9 » a . 1 2 . In II S e n t . » d . 2 4 » q . 2 » a . 4 ? % S . t h . » la « q . 7 9 » a . 1 3 . % I n II S e n t . » d . 2 4 » q . 3 » a . 2 ; S.th.» la I I a e » q . 7 4 » a . 3 . % I n II S e n t . » d . 2 4 » q . 3 » a . 3 ? S.th.» l a i I a e . q . 7 4 » a . 5 . %In II S e n t . » d . 2 4 » q . 3 » a . 4 5 S.th.» la 1 1 a e » q . 7 4 » a . 8 . %S.th.» la»q.82»a.1. %In II S e n t . » d . 2 5 » q . u . » a . 3 i % S . t h . » la » q . 8 3 » a . 1 . % I n II S e n t . » d . 2 6 » q . u . « a . i ; % S . t h . » la I I a e » q . 1 1 0 » a . 1 . In II S e n t . « d . 2 6 » q . u . » a . 2 ; % S . t h . » l a i I a e » q . 1 1 0 » a . 2 .

p.

335.

-

26

-

-

Tabula

1.

II

-

SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. Utrum uirtus sit habitus uel potentla. Utrum gratia sit Idem quod uirtus. < 3 > U t r u m g r a t i a s i t in e s s e n t i a anlme. Utrum gratia multipi 1cetur in anima.

AO

fol. 3vb

65

rb

>

< d. 27 - 28 > < L fol. 65 D I S T I N C T I O XXV11A ET XXVIIIA. Utrum homo possit aliquld a deo merer!. Utrum sine gratia homo possit mereri ultam eternam. Utrum habens gratiam possit mereri ex c o n d i g n o ultam eternam. Utrum homo possit mereri prlmam gratiam. Utrum unus alterl possit mereri prlmam gratiam.

vb

>

SECUNDA QUESTIO Utrum homo Utrum homo Utrum homo Utrum exlst Utrum homo

05

Utrum

09) 10)

XXIXA ET primus )

38) 42)

I I

fol. fol. II

64 64

in

< ET XXXA. homo fuerit

primo

statu

XXXA ) XIXA ADD T E X T U S L» fol. 67 r v

31 28

L

fol.

PRINCIPALIS. < L fol. 66 rb > sine gratia possit aliquld uerum Intelllgere. facere. sine gratia possit aliquld bonum sine gratia possit legls precepta implere. e n s in p e c c a t o m o r t a l i possit ultare allud. sine g r a t i a possit se ad g r a t i a m preparare.

< d. 29 - 30 > DISTINCTIO XXIXA Utrum primus

10




37)

%In

38) 39) 40) 42) 43)

I n II S e n t . » d . 2 6 » q . u . » a . 4 « S.th.« IalIae»q.110»a.3 ; P27»l. S.th.»IaIIae»q.llO»a.4. In II S e n t . » d . 2 7 » q . u . » a . 6 . S.th.»IaIIae»q.ll4»a.l. % I n II S e n t . » d . 2 7 » q . u . » a . 3 ; % S . t h . » l a I I a e t q . 1 0 9 »a . 5 ; % P 2 8 » 1 .

% S . t h . » la I I a e » q . 5 5 » a . 1 .

44) 01) 02) 04) 05) 06) 07) 08) 10) 11)

% I n II S e n t . » d . 2 7 » q . u . » a . 8 3 ; S . t h . » la I I a e » q . 1 1 4 » a . 3 . % I n II S e n t . » d . 2 7 » q . u . » a . 4 » S.th.» laiIae»q.114»a.5. In II S e n t . » d . 2 7 « q . u . » a . 6 ; S . t h . « la 1 1 a e » q . 1 1 4 • a . 6 . % I n II S e n t . « d . 2 8 » q . u . » a . 5 ; % S . t h . » la I I a e » q . 1 0 9 » a . 1 . In II S e n t . » d . 2 8 » q . u . » a . 1 < S . t h . » la 1 1 a e » q . 1 0 9 » a . 2 . % I n II S e n t . » d . 2 8 » q . u . » a . 3 ; S.th.» laiIae»q.109»a.4. % I n I I S e n t . » d . 2 8 » q . u . » a . 2 ; %S.th.» la 1 1 a e » q . 1 0 9 » a . 8 ; %In II Sent.»d.28»q.u.»a.4. % I n II S e n t . » d . 2 9 » q . u . » a . l ; S . t h . » la » q . 9 5 » a . 1 . In II Sent.»d.29»q.u.»a.3.

P28»3.

-

T a b u l a 1. II -

-

27

-

U t r u m p l u s m e r u i s s e t in primo s t a t u q u a m m o d o . U t r u m d e f e c t u s slnt n a t u r a l e s uel pro p e c c a t o I n f l l c t i . U t r u m h u l u s m o d i d e f e c t u s h a b e a n t r a t i o n e m culpe* 15

20

25

SECUNDA Q U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L fol. 67 rb > U t r u m a l l m e n t u m t r a n s e a t ad u e r i t a t e m h u m a n e n a t u r e . U t r u m s e m e n sit de s u p e r f l u o a l i m e n t i . < d. 31 - 32 > < L fol. 68 ra > D I S T I N C T I O XXXIA ET S E C U N D A . < 1 > U t r u m o r i g i n a l e p e c c a t u m sit c o n c u p i s c e n t i a . U t r u m t r a d u c a t u r in p o s t e r o s per o r i g i n e m . U t r u m t r a d u c a t u r in omnes h o m i n e s . Utrum» si sola Eua p e c c a s s e t » filli originale peccatum contrahissent. SECUNDA Q U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L fol. 68 va > U t r u m p e c c a t u m o r i g i n a l e sit in e s s e n t i a a n i m e . < 2 > U t r u m sit e q u a l i t e r in o m n i b u s . < 3 > U t r u m l n f e c t i o o r i g i n a l i s peccati sit a deo. U t r u m d e u s d e b u i t infundere animam corporl ex quo c o n t r a h e r e t m a c u l a m . < 5 > U t r u m omnes anime sint e q u a l e s ex c r e a t i o n e .

29) ex c r e a t i o n e

)

T E X T U S L»

creature

SCR

TABULA.

12) 14) 27) 29)

I fol. 66 r 18 seq.: sol. F r a g . e d . L . U L L R I C H : F r a g e n der I f o l . 76 r " C o n t r a Thomam Ed. c f . infra» p. 273.

12) 13) 14) 16) 17) 19) 20) 21) 22) 23) 25) 26) 29)

%In II S e n t . » d . 2 9 » q . u . » a . 4 . In II S e n t . » d . 3 0 » q . 1 » a . 1 { S.th.» la I I a e » q . 8 5 « a . 6 . % I n II S e n t . » d . 3 0 » q . l » a . 2 i % P 3 0 » 1 . In II S e n t . « d . 3 0 » q . 2 » a . 1 i S . t h . » I a » q . 1 1 9 » a . 1 . In II S e n t . » d . 3 0 « q . 2 t a . 2 « S.th.» l a t q . 1 1 9 » a . 2 . In II S e n t . « d . 3 0 « q . l » a . 3 ; S . t h . » I a l I a e » q . 8 2 » a . 3 . %In II S e n t . » d . 3 1 , q . l , a . l i S.th.» l a i I a e » q . 8 1 » a. 1 i % P 3 1 » 1 . % I n II S e n t . » d . 3 1 » q . l » a . 2 i S.th.» la IIae»q.81 »a.3. S.th.»IaIIae»q.81»a.4i P31»5. S.th.»IaIIae»q.81»a.5i P31.6. %S.th.»IaIIae»q.83»a.2i P31»4. S.th.» la I I a e < q . 8 2 « a . 4 . In II S e n t . , d . 3 2 » q . 2 , a . 3 i P 3 2 » l .

Schoepfungslehre(1966)»p.64. Ed. cf. infra, p. 272.

-

28

-

Tabula

1.

II

-

< d . 33 - 34 > < L f o l . 68 vb > D I S T I N C T I O X X X I I I A ET QUARTA. U t r u m p e c c a t u m p r o x l m o r u m p a r e n t u m t r a d u c a t u r In p o s t e r o s . U t r u m p r o x l m o r u m p a r e n t u m r e d u n d e t I n f i l i o s . U t r u m p e c c a t u m o r i g i n a l e s l t u n u m t a n t u m . U t r u m p r o p e c c a t o o r i g i n a l i d e b e a t u r p e n a senslbllis. U t r u m p u e r l n o n b a p t l z a t i sentlant a f f l l c t l o n e m In a n i m a .

30

35

SECUNDA QUESTIO Utrum malum U t r u m m a l u m U t r u m m a l u m U t r u m b o n u m U t r u m m a l u m

40

fol. 4ra

05

-

< d . 35 DISTINCTIO U t r u m U t r u m U t r u m U t r u m

PRINCIPALIS. < L fol. sit allqua essentia. l n u e n i a t u r in r e b u s . s i t i n bono s i c u t i n s u b l e c t o . s i t causa mall. c o r r u m p a t totum bonum.

36 > XXXVA ET V I A . malum bene d i u i d a t u r c u l p a p l u s h a b e a t de omne p e c c a t u m c o n s i s t c o n s i s t â t in actu ex

< L fol.

XXXVA ET V I A

)

XXXIA

ADD L I »

34) 35) 04)

I f o l . 66 GL: N o t a I f o l . 66

31) 32) 33) 34) 35) 37) 38) 39) 40) 41) 43) 44) 01) 02) 04) 05)

%In I I S e n t . , d . 3 3 » q . 1 » a . 1 S %In I I Sent.»d.33,q.l»a.2. In II S e n t . , d . 3 3 , q . l , a . 3 î In I I Sent.,d.33,q.2,a.l. In I I Sent.,d.33,q.2,a.2. %In I I S e n t . , d . 3 4 , q . u . , a . l î S. t h . » la » q . 4 8 , a . 2 . In II S e n t . t d . 3 4 t q . u . * a . 4 ; In I I S e n t . t d . 3 4 , q . u . . a . 3 ; In I I S e n t . » d . 3 4 » q . u . « a . 5 ; In I I S e n t . « d . 3 5 , q . u . » a . 1 S S.th.,la,q.48,a.6. In I I S e n t . , d . 3 5 , q . u . , a . 3 ; In II Sent.,d.35»q.u.,a.4. In I I S e n t . , d . 3 6 , q . u . , a . 1 ; In I I Sent.,d.36,q.u.,a.2.

rb

>

70

ra

>

per penam e t c u l p a m . ration« m a l l quam p e n a . â t in a c t u . terior!.

SECUNDA QUESTIO P R I N C I P A L I S . < L fol. U t r u m p e c c a t u m p o s s i t e s s e c a u s a peccati. U t r u m p a s s i o p o s s i t e s s e peccatum.

42)

69

OEL

70

va

L2.

r 34 s e q . : sol. N2 f o l . 91rb. v 19 s e q . : a . 1. S . t h . » I al Iae»q.81 » a . 2 . S.th.,IaIIae,q.82,a.2.

th.»

la,q.48,a.1.

S.th.«Ia.q.48ta.3. %S.th.» la»q.49,a.1. S.th.»Ia»q.48»a.4. %S.th.» la»q.46»a.5. %S.th.,laiIae,q.71,a.5 ;

P35,l.

%S.th.,laiIae,q.75,a.4;

P35.4.

>

- Tabula 1. II -

- 29 -

Utrum peccatum slt pena peccati. Utrum omnls pana pro peccato infligatur.

10

15

20

25

< d. 37 - 38 > < L fol. 71 ra > DISTINCTIO XXXV11A ET VIIIA. Utrum peccatum slt aliqua substantia uel natura. Utrum deus sit causa peccati. Utrum sit causa actus peccati.

Utrum omnium rectarum uoluntatum sit unus finis. Utrum Intentio sit actus uoluntatls. Utrum aliquls possit simul plurima Intendere. Utrum intentio finis et eius que est ad flnem slt unus motus. Utrum bonltas uoluntatis slt iudicanda ex fine. < d. 39 - VO > < L fol. 72 ra > DISTINCTIO XXXIXA ET XLA. Utrum uoluntas possit esse subiectum peccati. Utrum in alils potentlls possit esse peccatum. Utrum uoluntas uelit tantum bonum. Utrum eadem slt uoluntas boni et mali* Utrum slnderesis possit extlngul. Utrum consclentia erronea obllget.

09) substantia uel ) TEXTUS L, OH TABULA? GL: Nota N2 fol.9 < L f o l . 73 rb > D I S T I N C T I O XL IA ET S E C U N D A . U t r u m i n t e n t i o d l r i g a t u r un 1 u e r s a l i t e r per f l d e m . < 2 > U t r u m o m n i s a c t i o i n f l d e l i u m sit p e c c a t u m . U t r u m o m n e p e c c a t u m sit u o l u n t a r i u m . < 4 > U t r u m o m n i s a c t u s i n t e r i o r et e x t e r i o r sit u n u m p e c c a t u m . SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. < L f o l . 73 va > U t r u m post a c t u m p e c c a t i r e m a n e a t m a c u l a in a n i m a . U t r u m post p e c c a t u m r e m a n e a t r e a t u s p e n e . U t r u m p e c c a t a bene d i u l d a n t u r . U t r u m o m n i a p e c c a t a s l n t e q u a l l a . < d. 43 > < L fol. 74 v a > D I S T I N C T I O XL T E R T I A ET Q U A R T A . U t r u m p e c c a t u m in S p i r l t u m S a n c t u m sit idem q u o d p e c c a t u m ex t o t a m a l i t i a . U t r u m sit d e t e r m l n a t u m genus p e c c a t i .

36) o m n l s

27) 28) 29) 30) 31) 33) 34) 35) 36) 38) 39) 40) 41) 43) 44)

)

uoluntas

EXP

L2.

%lr\ II S e n t . » d . 4 0 » q . u . » a.2? S . t h . « I a I lae » q. 20» a .2 . % I n II S e n t . » d . 4 0 » q . u . » a . 3 ? % S . t h . » la I l a e » q . 2 0 » a . 4 . S.th.»IaIIae»q.20»a.5. In II S e n t . » d . 4 0 » q . u . » a . 4 5 S.th.» I a I I a e » q . 2 0 » a . 6 . In II S e n t . » d . 4 0 » q . u . » a . 5 » % S . t h . » I a I l a e t q . 2 0 • a . 8 . % I n II S e n t . » d . 4 1 » q . l » a . 1 . % I n II S e n t . t d . 4 1 t q . l * a . 2 ; S.th.« I a I l a e » q . 1 0 » a . 4 . % I n II S e n t . » d . 4 1 » q . 2 » a . 1 ; S. th . » la I l a e » q . 7 4 » a . 2 . % I n II S e n t . » d . 4 2 » q . l » a . l . S.th.» l a i l a e » q . 8 6 » a . 2 . In II S e n t . » d . 4 2 » q . l » a . 2 ; %S.th.» la 1 1 a e « q . 8 7 » a . 2 . % I n II S e n t . » d . 4 2 » q . 2 » a . 3 » % S . t h . » I a I l a e » q . 7 7 » a . 2 . % I n II S e n t . » d . 4 2 » q . 2 » a . 5 ? % S . t h . » la I l a e » q . 7 8 » a . 2 . % I n II S e n t . » d . 4 3 » q . u . » a . i ; % S . t h . » 11 a 1 1 a e « q . 1 4 » a . 1 . In II S e n t . » d . 4 3 » q . u . » a . 2 .

- T a b u l a 1. II -

- 31 -

fol. U t r u m c o n u e n i e n t e r a s s l g n e n t u r s e p t e m s p e c i e s 4rb huius peccati. U t r u m ante alia p e c c a t a p o s s i t fieri p e c c a t u m in S p i r i t u m S a n c t u m . < 5 > U t r u m p e c c a t u m in S p i r i t u m S a n c t u m sit r e m i s s i b i l e . 05

10

01) 02) 03) 05) 06) 07) 08) 09)

SECUNDA Q U E S T IO P R I N C I P A L I S . < L fol. 75 ra > < 1 > U t r u m p o t e n t i a peccandi sit a d e o . U t r u m o m n l s p r e l a t i o sit a d e o . < 3 > U t r u m in primo s t a t u fulsset p r e l a t i o . Utrum christlanl secularibus potestatlbus teneantur obedire. Utrum religiosi prelatis teneantur in o m n i b u s o b e d i r e . < L fol. 75 va > EXPLICIUNT TITULI QUESTIONUM SECUNDI LIBRI SENTENTI ARUM. SIT N O M E N DOMINI BENEDICTUM.

% I n II S e n t . » d . 4 3 » q . u . » a . 3 J S.th.« Ila I I a e « q . 1 4 » a . 2 . %In II S e n t . » d . 4 3 » q . u . » a . 5 J % S . t h . « 11 a l I a e » q . 1 4 » a . % I n II S e n t . * d . 4 3 » q . u . » a . 4 ? S.th.» I la I I a e » q . 1 4 » a . 3 . In II S e n t . » d . 4 4 , q . l . a . l S % S . t h . » I a l I a e » q . 7 9 , a . 1 . In II S e n t . » d . 4 4 » q . l , a . 2 J % P 4 4 » 1 . Sin II S e n t . » d . 4 4 » q . l , a . 3 ; % S . t h . » l a • q . 9 6 » a . 4 . In II S e n t . « d . 4 4 « q . 2 » a . 2 ; % S . t h . » I la I I a e « q . 1 0 4 « a . 6 . %In II S e n t . , d . 4 4 » q . 2 » a . 3 ; P 4 4 » 3 .

- 32 -

- Tabula 1. Ili -

fol. 4rb 12 INC IPIUNT TITULI QUESTIONUM TERTII LIBRI AMEN.

15

20

25

SENTENTIARUM.

< d. 1 > < L fol. 75 vb > DISTINCTIO PRIMA. Utrum possibile fuerlt deum incarnar!. Utrum deum lncarnarl fuerlt conuenlens. Utrum incarnatus fuisset» si homo non peccasset. Utrum Deus conuenienter debuit lncarnarl a principio mundi. Utrum dlfferrl debuit usque in finem mundi. SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. < L fol. 76 rb > Utrum persone diuine conueniat assumere naturam creatam. Utrum una persona sine alia potuit incarnar!. Utrum aliqua persona preter personam filli potuit lncarnarl. Utrum magls conuenlens fuerlt incarnari flllum quam aliam personam. Utrum plures persone possint unam naturam assumere. Utrum una persona potuit plures naturas assumere. < d. 2 > < L fol. 76 vb > DISTINCTIO SECUNDA. Utrum humana natura fuerlt magis assumpt1bi1is quam quellbet alla. Utrum totum unluersum fuerlt assumptlblle. Utrum natura humana assumi debuit in omnibus supposltis suls.

12) I fol. 75 r 1 - 104 v 3: d. 1 - d. 26. 13-18 ) Ed. cf. infra, p. 274 - 284. 19-25 ) Ed. cf. infra» p. 285 - 290. 14) 15) 16) 17) 18) 20) 21) 22) 23) 24) 25) 27) 28) 29)

In III Sent.,d.l»q.l»a.l. In III Sent.•d.11q.1 «a.2; S.th.,11 la«q.1 » a.1. In III Sent.»d.1 »q.1 » a.3 ; S.th.,11 la »q.1,a.3. %S.th.,IIIa»q.l»a.5. %S.th.»IIIa»q.l»a.6. S.th.«IIIa«q.3*a.l. In III Sent.td.l*q.2,a.i; S.th.,11la »q.3•a.4. %In III Sent.td.l,q.2,a.3; S.th . » 11 la,q.3 » a.5. %In III Sent.«d.l«q.2*a.2; S.th.,111a,q.3,a.8. % In III Sent.,d.l,q.2,a.4; *S.th.»IIIa»q.3»a.6. % In III Sent.»d.11q.2,a.5; %S.th.,111 a,q.3 » a.7. %In III Sent. ,d.2tq.1»a.1,qc.i; S . th.1111 a »q.4»a.1. %In III Sent.»d.2»q.1 » a.1 »qc.3. %In III Sent.td.2»q.1»a.2»qc.1 ; %S. th.» 111 a,q.4»a.5.

-

30

35

40

fol. 4va



Utrum Utrum Utrum Utrum

Tabula

1.

III

-

earn a s s u m e r e d e b u l t «am assumere debuit F i l i u s Del h a b u e r l t anlmam sumpserlt.

-

33

-

In q u o l l b e t de s t i r p e A d e . in i p s o A d a m « uerum corpus humanum.

SECUNOA QUESTIO PRINCIPALIS. < L f o l . 77 r b >

Utrum assumpsit carnem mediante anima.

Utrum assumpsit anlmam mediante Intellectu.

Utrum anima fult prius assumpta a uerbo quam caro.

Utrum caro Christi fuerlt prlus a uerbo assumpta quam anime unita.

Utrum assumpsit humanam naturam mediante gratia. < d. 3 > < L f o l . 77 v a DISTI NCTIO TERTIA.

U t r u m B e a t a V i r g o f u e r l t In u t e r o s a n c t 1 f 1 c a t a .

U t r u m per huiusmodi s a n c t 1 f l c a t i o n e m fuerlt a fomite mundata.

U t r u m per h u i u s m o d i s a n c t i f l c a t l o n e m f u e r l t ab o m n i p e c c a t o a c t u a l i p r e s e r u a t a .

Utrum aliquid actlue In c o n c e p t l o n e C h r i s t i s i t c o o p e r a t a ,

U t r u m g e n e r a t l o C h r i s t i ex u l r g i n e possit esse naturalis.

Utrum oportult annuntlari conceptlonem Christi.

U t r u m a n n u n t l a t l o per a n g e l u m fieri d e b u l t .

35)

fllius

dei

)

SUPPL UT TEXTUS

41)

Sol.frag.ed.:

30) 31) 32) 33) 35) 36) 37) 38) 39) 41) 42) 43) 44) 01) 02) 03)

% I n III S e n t , t d . 2 t q . 1 t a . 2 t q c . 2 ^ % S . t h . 1 1 1 1 a t q . 4 t a . 6 . In III S e n t . « d . 2 » q . 1 t a . 2 t q c . 3 » % I n III S e n t . t d . 2 * q . l « a . 3 « q c . i ; % S . t h . , 1 1 la » q . 5 » a . 2 . % I n III S e n t . , d . 2 » q . l t a . 3 r q c . 2 i S . t h . « 111 a » q . 5 1 a . 3 . In III S e n t . t d . 2 t q . 2 t a . l t q c . l i S . t h . » 111 a » q . 6 , a . 1 . % I n III S e n t . t d . 2 t q . 2 t a . l t q c . 2 « S . t h . 1 1 1 l a t q . 6 « a . 2 . S.th.tIIIatq.6ta.3. % I n III S e n t . t d . 2 t q . 2 t a . 3 t q c . 2 i S . t h . . 1 1 l a t q . 6 » A 4 . % I n III S e n t . t d . 2 t q . 2 t a . 2 t q c . i ; S . t h . t I I I a « q . 6 « a . 6 . % I n III S e n t . t d . 3 t q . I t a . l t q c . 1 ? % S . t h . » 11 l a t q . 2 7 1 a . 1 . % I n III S e n t . t d . 3 t q . l t a . 2 t q c . i ; S . t h . 1111 a » q . 271 a . 3 . % I n III S e n t . t d . 3 1 q . 1 1 a . 2 1 q c . 2 ! S . t h . , 1 1 1 a , q . 2 7 , a . % I n III S e n t . t d . 3 t q . 2 t a . i ; %S.th.,11latq.32ta.4. In III S e n t . t d . 3 t q . 2 t a . 2 i % S . t h . » 1 1 l a t q . 3 3 1 a . 4 . % I n III S e n t . t d . 3 t q . 3 t a . l t q c . l i % S . t h . 1 1 1 l a t q . 3 0 1 a . 1 . In III S e n t . t d . 3 t q . 3 t a . 2 t q c . l i % S . t h . , 1 1 1 a t q . 3 0 » a . 2 .

IOHANNES

DE

L f o l . 77 rb

Turrecremata:

>

10.

Tractatus...IV»29+33.

-

34

-

Tabula

1. III

-

SECUNDA Q U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L f o l . 78 rb > f o r m a t a fuerit

Utrum caro Christi e* p u r l s s l m l s s a n g u l n l b u s u l r g i n l s .

U t r u m c a r o C h r i s t i In a n t l q u i s p a t r l b u s fuerit p e c c a t o l n f e c t a .

U t r u m C h r i s t u s fuerit in A d a m s e c u n d u m s e m i n a l e m rationem uel s e c u n d u m s u b s t a n t l a m compulsatam.

U t r u m C h r i s t u s d e s l g n a t u s fult In l u m b l s H a b r a e .

Utrum conceptlo Christi fult subito completa.

05

< d. 4 - 5 > DI S T I N C T I O Q U A R T A ET Q U I N T A . < L fol. 78 vb >

Utrum efflclentia conceptlonls Christi S p i r l t u l S a n c t o attribuì d e b e a t .

U t r u m C h r i s t u s sit c o n c e p t u s de S p i r l t u S a n c t o .

U t r u m S p i r i t u s S a n c t u s d e b e a t dici pater C h r i s t i .

U t r u m B e a t a V i r g o p o s s l t dici m a t e r llllus h o m i n i s .

U t r u m B e a t a V i r g o slt d l c e n d a m a t e r d e l .

U t r u m antiqui p a t r e s m e r u e r u n t l n c a r n a t 1 o n e m .

U t r u m g r a t i a sit 1111 homlnl n a t u r a l i s .

10

15

SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. < L fol. 79 rb >

U t r u m unio facta sit In p e r s o n a uel in n a t u r a .

U t r u m unlo slt a l i q u i d c r e a t u m .

U t r u m d u a r u m n a t u r a r u m sit m a x i m a u n i o .

Utrum persona diulna assumpsit humanam naturam.

U t r u m p e r s o n a h u m a n a a n a t u r a slt a s s u m p t a .

U t r u m d l f f e r a n t u n i o et a s s u m p t l o et q u o m o d o .

U t r u m anima s e p e r a t a slt p e r s o n a .

20

25

18-25) 05) 06) 07) 08) 09) 11) 12) 13) 14) 15) 16) 17) 19) 20) 21) 22) 23) 24) 25)

-

Ed. cf. Infra,

p. 291 -

296.

% I n III S e n t . , d . 3 , q . 5 , a . i ; S . t h . , 1 1 I a » q . 3 1 , a . 5 . In III S e n t . , d . 3 , q . 4 , a . 1 ? S . t h . , 1 1 I a , q . 3 1 , a . 7 . % I n III S e n t . , d . 3 , q . 4 , a . 2 ; %S .th.,111 a , q . 3 1 » a . 6 . In III S e n t . , d . 3 , q . 4 , a . 3 ; % S . th . , 11 Ia « q.31 » a. 8. In III S e n t . , d . 3 , q . 5 , a . 2 . In III S e n t . , d . 4 , q . l , a . l , q c . 3 . %S.th.,IIIa,q.32,a.2. In III S e n t . , d . 4 , q . l , a . 2 ; %S.th.,IIIa,q.32,a.3. In III S e n t . , d . 4 , q . 2 , a . l J % S . t h . , I I I a , q . 3 5 , a . 3 . In III S e n t . , d . 4 , q . 2 , a . 2 ; S. t h. , 11 Ia , q. 35 , a . 4. t i n III S e n t . , d . 4 , q . 3 , a . 1 . % In III S e n t . , d . q . 3 , a . 2 5 S.th.,11Ia,q.2,a.12. % I n III S e n t . , d . 5 , q . l , a . 2 5 %S . t h . ,111 a,q.2 » a . 2 . % I n III S e n t . , d . 5 , q . l , a . l , q c . i ; %S.th.,11Ia»q.2,a.7. S.th.,IIIa,q.2,a.9. %In III S e n t . , d . 5 , q . 2 , a . 1 ; % S . t h . , 1 1 1 a , q . 3 , a . 1 . U n III S e n t . , d . 5 , q . 2 , a . 2 ; % S . t h . , 1 1 1 a , q . 3 , a . 2 . %S.th.,IIIa,q.2,a.8. In III S e n t . , d « 5 , q . 3 , a . 2 « % S . t h . , I a , q . 7 5 , a . 4 .

- T a b u l a 1. III < d. 6 > Ol S T I N C T I O S E X T A .

U t r u m n a t u r a h u m a n a fuerit

U t r u m lsta nomina» p e r s o n a » p r e d i c a n t u r In plurali uel

U t r u m C h r i s t u s p o s s l t dici

U t r u m flllus Del a s s u m p s i t

30

-

35 -

< L fol. 79 vb > uerbo d i u l n o a c c l d e n s . lndiuiduum et c e t e r a In s i n g u l a r ! « duo. hominem.

SECUNDA gUESTIO PRINCIPALIS. < L fol. 80 rb >

U t r u m in C h r i s t o slnt duo e s s e .

U t r u m p e r s o n a uerbl post i n e a r n a t 1 o n e m slt composita«

U t r u m in C h r i s t o slt c o m p o s l t i o anime et c o r p o r i s . < d. 7 - 8 > < L f o l . 80 va > D I S T I N C T I O VII ET V I I I A .

U t r u m hec slt uera: "Deus est h o m o " .

U t r u m hec sit uera: " D e u s factus est h o m o " et e c o n u e r s o .

U t r u m hec sit u e r a : " C h r i s t u s est h o m o d i u i n l t u s " .

Utrum Christus fuerit predestlnatus.

U t r u m h e c slt u e r a : "Iste homo p r e d e s t I n a t u s est esse f l l l u s d e l " .

U t r u m c o n u e r s a illlus sit u e r a .

35

40

SECUNDA Q U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L fol. 81 rb >

U t r u m n a t l u l t a s c o n u e n l a t n a t u r e uel p e r s o n e .

U t r u m In C h r l s t o slnt due n a t i u l t a t e s .

Utrum Chrlstus p o t e s t dlcl bis n a t u s .

U t r u m in C h r l s t o slnt due f l l i a t l o n e s .

fol. 4vb

26-30)

27) 29) 30) 32) 33) 34) 36) 37) 38) 39) 40) 41) 43) 44) 01) 02)

Ed. c f . Infra»

p. 297 - 3 0 3 .

tin III S e n t . » d . 6 » q . 3 » a . 2 J % S . t h . » I I I a » q . 2 » a . 6 . % I n III S e n t . » d . 6 » q . l » a . l » q c . 3 ; % S . t h . » 11 la»q.17 » a.1. In III S e n t . » d . 6 » q . l » a . 2 S S.th.» 111 a»q.4» a . 3 . % I n III S e n t . » d . 6 » q . 2 » a . 2 ; % S . t h . » 11 la »q.17 » a . 2 . In III S e n t . » d . 6 » q . 2 » a . 3 . S.th.« 11la »q.2» a . 4 . In III S e n t . » d . 6 » q . 3 « a . i ; % S . t h . » I l i a » q . 2 » a . 5 . In III S e n t . » d . 7 » q . l » a . i ; S . t h . » I I I a » q . l 6 » a . l . %In III S e n t . » d . 7 » q . 2 » a . i ; S.th.» 11 l a » q . 1 6 » a . 6 . %S.th.»IIIa»q.l6»a.8. % I n III S e n t . » d . 7 » q . 3 » a . i ; % S . t h . » 11la » q . 2 4 » a . 1 . %S.th.»IIIa»q.24»a.2. %In III S e n t . » d . 7 »q.3 » a . 3 » q c . 1 . %S.th.»IIIa»q.35»a.l. % In III S e n t . » d . 8 » q . u . » a . 4 » q c . 1 ; % S . t h . » 11 la » q . 3 5 » a . 2 . % I n III S e n t . » d . 8 » q . u . » a . 4 » q c . 2 . % I n III S e n t . » d . 8 » q . u . » a . 5 ; S.th.» 111 a » q . 3 5 » a . 5 .

- 36 -

05

10

15

20

- T a b u l a 1. III < d. 9 > DISTI N C T I O

Utrum

Utrum U t r u m

Utrum

Utrum

Utrum

VIIIIA. < L fol. 81 vb > latria sit u l r t u s . latria h a b e a t actus e x t e r i o r e s . h u m a n i t a t i Christi sit latria e x h l b e n d a . l m a g l n l b u s d e b e a t latria e x h i b e r l . Beate Virgini d e b e a t . s a n c t o r u m r e l i q u i e sint a d o r a n d e .

SECUNDA O U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L fol. 82 rb >

U t r u m dulia sit u i r t u s d i s t i n c t a a l a t r i a .

Utrum dulia habeat dluersas species.

U t r u m honor a l i q u i d c o r p o r a l e i m p o r t e t .

< L fol., 82 va > D I S T I N C T I O XA ET X I A .

U t r u m C h r i s t u s s e c u n d u m quod homo sit d e u s .

U t r u m C h r i s t u s s e c u n d u m quod homo sit p e r s o n a .

U t r u m Oeo c o m p e t a t a l l q u e m f i l i u m a d o p t a r e .

U t r u m hoc c o n u e n l a t toti T r l n l t a t l .

U t r u m C h r i s t u s sit f l l l u s a d o p t i u u s .

U t r u m Christi p r e d e s t 1 n a t 1 o sit e x e m p l u m n o s t r e p r e d e s t 1 n a t 1 on 1s.

U t r u m sit c a u s a nostre p r e d e s t 1 n a t i o n 1s.

18) c o m p e t a t

04 ) 05) 06) 07) 08) 09) 11) 12) 13) 14) 16) 17) 18) 19) 20) 21) 22)

-

)

SCR

L.

In III S e n t . t d . 9 » q . l » a . 1 »qc. i ; % S . t h . » I I a I I a e » q . 8 1 » a S.th I lai Iae» q .81 »a.7. In I I S e n t . » d . 9» q. 1 »a.2 * qc .I; % S . t h . » I I I a » q . 2 5 » a . 2. In I I Sent.» d. 9» q . 1 » a .2 » qc .2 ; %S * t h . » I I I a » q . 2 5 » a . 3. In I I Sent.» d. 9 » q . 1 » a . 2 » qc .3; % S . t h . » I I I a » q . 2 5 » a . 5. II S e n t . » d . 9 » q . l » a • 2»qc .5. %In . S. th. » I I a I I a e » q . l 0 3 » a . 3 . In I I S e n t . » d . 9 » q . 2 » ai; In I I S e n t . t d . 9 » q . 2 » a . 2 ; s . th. » I I a I I a e » q . l 0 3 f a . V . S.th « I la IIae» q . 1 0 3 , a . 4 • %In II S e n t . » d . 9 » q . 2 » a .3. In I I Sent.» d. 10» q. 1 » a. 1 » qc. i; S . t h . » I I I a » q . l 6 » a . 11 In I I S e n t . » d . 10» q.1 » a. 2 » qc. I; S . t h . » I I I a » q « 1 6 » a . 12 In I I S e n t . » d . 10»q.2»a • 1 »qc.1; % S . t h . » I I I a » q . 2 3 » a .1 In I I Sent.» d . 10»q.2»a . 1 » qc. 2 ; % S . t h . » I I I a » q . 2 3 » a .2 In I I S e n t . « d . 1 0 » q . 2 » a . 2 »qc. 1 ; S . t h . » I I I a » q . 2 3 » a . In I I Sent.« d. 10» q.3 « a. 2 ; S .th . » I I I a » q . 2 4 » a . 3 . In I I Sent n d . 1 0 » q . 3 » a . 3 ; s .th . » I I I a » q . 2 4 » a . 4 .

.»

- Tabula 1. III

- 37 -

SECUNOA QUESTIO PRINCIPALIS. < L fol. 83 ra > Utrum ea que sunt humane nature posslnt dici de deo. Utrum ea que sunt humane nature possint dici de diulna natura« Utrum Christus sit creatura. Utrum Christus sit creatura secundum quod homo.

25

30

35

VO

< d. 12 - 13 > < L fol. 83 va > DISTINCTIO XIIA ET XIIIA. Utrum monstrato Christo hec slt uera: "Iste homo lncepit esse". Utrum Christus potult peccare. Utrum habuerlt potentlam peccandi. Utrum debult assumere sexum allquem. Utrum gratle et uirtutes fuerlnt In Christo. Utrum habuerlt gratle plenltudlnem. SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. < L fol. 8V ra > Utrum gratia Christi slt infinita. Utrum gratia Christi possit augerl. Utrum Christus secundum quod homo sit caput angelorum. Utrum caput unlonis et gratia capitis et gratia < slngularls hominis > slnt una gratia in Christo. < L fol. 8V rb > < d. IV > DISTINCTIO XI111• Utrum in Christo aliqua sclentia fuerlt preter diuinam. Utrum anima Christi per suam essentlam comprehendat uerbum. Utrum hac sclentia omnia scluerlt.

39 ) slngularls hominis ) SUPPL UT TEXTUS L fol. 8V ra 18. VI) Frag. ed. J. ERNST: Die Lehre ... (1971)» p. 253. 2V) 25) 26) 27) 29) 30) 31) 32) 33) 3V) 36) 37) 38) 39) VI) V2) V3)

XIn III Sent. » d . U » q . u . » a . V ? S.th..111 a »q.16»a.V. S.th.»IIIa»q.l6»a.5. In III Sent.»d.ll»q.u.»a.2; S . th.» 111 a»q.16»a.8. In III Sent.»d.11 «q.u.»a.3 ? %S.th.» 11 la»q.16»a.10. In III Sent.»d.l2»q.l»a.i; %S.th.» 111 a»q.16»a.9. In III Sent.»d.l2»q.2»a.i; %S.th.» 111 a»q.15»a.1. In III Sent.»d.l2»q.2»a.2. In III Sent.»d.12»q.3»a.1»qc.1. %In III Sent.»d.l3»q.l»a.i; %S.th.» 11 la »q.7 » a.1. In III Sent. »d. 13»q. 1 »a.2»qc. 1 ; %S. th. » 111 a »q . 7 » a . 9. In III Sent.»d.l3»q.l»a.2»qc.2; S.th.» 111 a »q.7 » a. 11. In III Sent.»d.13»q.l»a.2»qc.3; S.th.» 11la »q.7»a.12. In III Sent.»d.l3»q.2»a.2»qc.i; S.th.» 111 a»q.8»a.V. In III Sent.»d.l3»q.3«a.2»qc.i; %S.th.» 11 la»q.8»a.5. %In III Sent.»d.IV»q.u.»a.1»qc.1 ; S.th.» 11 la »q.9»a.1. %In III Sent.»d.lV»q.u.»a.l»qc.3; %S.th.» 11la»q.10»a.1. %In III Sent.»d.lV»q.u.»a.3»qc.1 ; %S.th.» 11la »q.11 » a.1.

- 38 -

- Tabula

fol. 5ra

U t r u m anima Christi per s c l e n t l a m sciat omnia» U t r u m anima Christi habuerit hanc per m o d u m c o l l a t l o n l s .

10

15

< d. 15 DISTI NCTIO

Utrum

Utrum U t r u m

Utrum Utrum

Utrum

Utrum

scientiam

16 > < L fol. 85 rb > XVA ET X V I A . h u m a n a m n a t u r a m a s s u m p s e r i t cum d e f e c t l b u s . anima Christi fuerlt p a s s i b i l i s . in C h r i s t o fuerit uerus dolor s e n s i b i l i s . in C h r i s t o fuerlt t r i s t i t l a . in ipso fuerlt t i m o r . In Ipso fuerlt Ira. dolor eius fuerlt m a x l m u s d o l o r .

SECUNDA QUESTIO P R I N C I P A L I S . < L fol. 86 ra >

Utrum ex n e c e s s i t a t e d e f e c t i b u s p r e d i c t l s sub 1 a c u e r 1 1 .

U t r u m c l a r i t a s t r a n s f l g u r a t i o n i s fuerit g l o r i o s a . Utrum fuerlt y m a g l n a r i a .

U t r u m apparuerit tantum In corpore uel c u m u e s t i b u s .

04) o m n i a )

OM T E X T U S L fol. 85 ra 3.

03) F r a g . e d . J. ERNST: Die Lehre Ol) 03) 04) 05) 06) 07) 09) 10) 11) 12) 13) 14) 15) 17) 18) 19)

ludlcatiuam

SECUNDA Q U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L fol. 84 vb >

Utrum Christus secundum experlmentalem scientiam omnia c o g n o u e r i t .

U t r u m C h r i s t u s s e c u n d u m hanc s c i e n t i a m ( omnia ) p r o f e c e r l t .

U t r u m aliquid ab homine d i d l c e r l t .

Utrum ab a n g e l l s s c i e n t i a m a c c e p e r l t .

U t r u m anima Christi habuerit omn1 potent 1 am.

05

20

l. III -

... (1971), p. 254.

In III S e n t . , d . 1 4 » q . u . » a . 3 , q c . 3 ; % S . t h . , 11 l a , q . 1 1 , a . 3 . % I n III S e n t . » d . l 4 » q . u . » a . 3 » q c . 4 » S . t h . , 11 la,q.12 , a.1. In III S e n t . » d . l 4 » q . u . , a . 3 » q c . 5 ; % S . t h . , 111 a • q . 1 2 , a . 2 . S.th.« I I I a , q . 1 2 , a . 3 . In III S e n t . , d . 1 4 , q . u . » a . 3 , q c . 6 ; S.th.,111 a *q.12 » a.4. In III S e n t . « d . 14»q.u.,a.45 S . th. , 111 a » q . 1 3 , a . 1 . %In III S e n t . , d . l 5 , q . l , a . i ; %S.th.» 11Ia,q.14»a.1. % In III S e n t . » d . l 5 » q . 2 » a . l » q c . 3 ; S.th.« 111 a »q.15 »a.4. In III S e n t . , d . 1 5 »q.2,a.3,qc.1i S . t h . , 1 1 I a » q . 1 5 , a . 5 . In III S e n t . , d . l 5 , q . 2 , a . 2 , q c . i ; S . th. , 111 a , q . 1 5 , a . 6 . In III S e n t . , d . l 5 , q . 2 , a . 2 , q c . 3 ; S . t h . , 1 1 I a , q . 1 5 t a . 7 . In III S e n t . , d . l 5 , q . 2 « a . 2 « q c . 2 ; S.th.1111 a , q . 1 5 , a . 9 . %In III Sent. ,d.l5tq.2,a.3«qc.2« % S . t h . 1 1 1 I a » q . 4 6 , a . 6 . %In III S e n t . , d . l 6 , q . l , a . 2 ; S .th.,111 a , q . 1 4 , a . 2 . In III S e n t . , d . l 6 , q . 2 , a . 2 ; S . t h . , 1 1 I a , q . 4 5 , a . 2 . In III S e n t . , d . l 6 , q . 2 , a . l .

- T a b u l a 1. III -

39 -

< d. 17 - 18 > < L fol. 86 rb > DISTI NCTIO XV11A ET V I I I A .

U t r u m In C h r i s t o f u e r l n t p l u r e s u o l u n t a t e s .

U t r u m In C h r i s t o f u e r l t aliqua u o l u n t a s s e n s u a l I tat 1s.

U t r u m in C h r i s t o aliud u o l e b a t u o l u n t a s h u m a n a quam Deus uult.

U t r u m C h r i s t o c o n u e n l a t orare»

U t r u m o r a t i o e i u s semper fuerlt e x a u d i t a .

25

SECUNDA O U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L fol. 86 va >

U t r u m In C h r i s t o slt duplex o p e r a t l o .

U t r u m actio h u m a n a Christi p o t u l t esse m e r i t o r i a .

U t r u m C h r i s t u s allis mererl p o t u l t .

U t r u m per p a s s l o n e m slbl et n o b i s m e r u e r l t .

U t r u m per p a s s l o n e m a p e r u i t nobis c e l u m .

U t r u m sanctl p a t r e s m e r u e r i n t a p e r t l o n e m c e l l .

30

35

4-0

< d. 19 - 20 > < L fol. 87 ra > D I S T I N C T I O XIX ET X X A .

U t r u m per p a s s l o n e m Christi slmus liberati a p e c c a t o .

U t r u m per p a s s l o n e m Christi slmus liberati a potestate diaboli.

U t r u m a pena p e c c a t i .

U t r u m r e d e m p t i o slt p r e c l u m C h r i s t i .

U t r u m C h r i s t u s r e c o n c 1 1 1 a u l t nos d e o .

U t r u m esse m e d l a t o r e m slt p r o p r i u m C h r i s t i .

U t r u m el c o n u e n l a t s e c u n d u m q u o d h o m o .

28) o p e r a t l o

22) 23) 24) 25) 26) 28) 29) 30) 31) 32) 33) 35) 36) 37) 39) 40) 41)

-

)

o r a t i o SCR EXP

LI.

%In III S e n t . t d . 1 7 t q . u . « a. 1 «qc.1 ; % S . t h . » 1 1 I a * q . 1 8 * a . 1 . %In III S e n t . » d . l 7 » q . u . » a . l » q c . 2 ; % S . t h . » 11 la»q.18 »a.2. In III S e n t . » d . l 7 » q . u . » a . 2 » q c . l « S.th.» 111 a » q . 1 8 » a . 2 . % I n III S e n t . » d . 1 7 » q . u . » a . 3 » q c . 1 ; S.th.« 1 1 l a » q . 2 1 • a . 1 . In III S e n t . » d . 1 7 « q . u . » a . 3 » q c . 3 5 S.th.« 11la «q.21 » a . 4 . % I n III S e n t . » d . l 8 » q . u . » a . l ? % S . t h . « 1 1 1 a » q . 1 9 * a.1. % In III S e n t . » d . 1 8 » q . u . » a . 2 5 S.th.» 1 1 I a » q . 1 9 » a . 3 . S.th.»IIIa»q.l9»a.4. % I n III S e n t . » d . 1 8 » q . u . « a . 6 » q c . I . %In III S e n t . » d . l 8 » q . u . » a . 6 » q c . 2 « %S.th.» 1 1 I a » q . 4 9 » a . 5 . S.th.,IIIa»q.49»a.1. In III S e n t . » d . l 9 « q . u . « a . l » q c . l < S . t h . » I I I a » q . 4 9 « a . l . In III S e n t . » d . 1 9 » q . u . » a . 2 ; S.th.» 111 a » q . 4 9 » a . 2 . In III S e n t . » d . 1 9 » q . u . » a . 3 ? S.th.» 111 a » q . 4 9 » a . 3 . In III S e n t . » d . 1 9 » q . u . » a . 5 » q c . 1 . *In III S e n t . » d . 1 9 » q . u . » a . 5 » q c . 3 ; S.th.» 111 a »q.26 » a . 1 . %In III S e n t . » d . l 9 » q . u . » a . 5 « q c . 2 ; S.th.» 111 a » q . 2 6 » a . 2 .

- 40 -

SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. < L fol. 87 va > Utrum humana natura debult per satisfact1onem repararl. Utrum pura creatura satlsfacere potult. Utrum satlsfactlo debuit fieri per passlonem mortis. Utrum allus modus fuerit posslbills. Utrum Iste modus fuerit conuenlent1 ss 1mus. Utrum Pater tradlderlt selpsum ad passlonem.

fol. 5rb 05

10

15

Tabula 1. III -

< d. 21 - 22 > < L fol. 87 vb > DISTINCTIO XXIA ET SECUNOA. Utrum In morte Christi dlulnitas fuerit a carne separata Utrum Christus In trlduo mortis fuerit homo. Utrum fuerit ldem corpus numero mortuum et uiuum. Utrum corpus Christi debult lnclnerarl. Utrum Christus fuerit In sepulcro trlbus noctlbus. SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. < L fol. 88 va > Utrum Christus descendit ad Inferos. Utrum Christum resurgere tertla die fuerit conuenlens. Utrum resurrectlo probarl debult. Utrum motus ascensionls Chrlstl fuerit naturalls. Utrum fuerit ln Instantl. Utrum ascenderlt super omnes celos.

06) XXIA

43) 01) 02) 03) 04) 05) 07) 08) 09) 10) 11) 13) 14) 15) 16) 17) 18)

)

ADD

L2»

XIIIIA

SCR

LI»

DEL

L2.

%In III S e n t . » d . 2 0 » q . u . » a . l » q c . I . %In III S e n t . » d . 2 0 » q . u . » a . 2 » q c . 1 . % In III S e n t . » d . 2 0 » q . u . • a . 3 ; S.th.» 11 la•q.461a.1. In III Sent.»d.20,q.u.»a.4»qc.lî %S.th.« 111 a«q.461a.2. %In III Sent.»d.20»q.u.,a.4»qc.2î %S.th.» 111a,q.50»a.1. %In III Sent.»d.20»q.u.»a.5,qc.1 ; %S.th.« 11 la *q.471a.1. In III Sent.«d.21«q.1«a.1«qc.i; S . th.« 111 a «q.50.a.2. In III Sent.»d.22 »q.1 « a.1 i S.th.»11 la»q.50 » a.4. S.th.»IIIa,q.50»a.5. In III S e n t . « d . 2 1 , q . W a . 2 ; %S . th. . 111 a, q. 51 »a . 3. %S.th.*IIIa«q.51ta.4. In III Sent.,d.22tq.2,a.i; XS.th.,111a«q.52,a.1. In III Sent.fd.21«q.2ta.2t S.th., 11 l a T q . 5 3 » a . 2 . In III Sent.,d.21«q.2«a.3; %S.th.» 111 a•q.551a.5. %In III Sent.«d.22tq.3ta.2«qc.i; %S.th.,11 la,q.57»a.3. In III S e n t . » d . 2 2 » q . 3 » a . 2 » q c . 2 . In III Sent.»d.22»q.3»a.3«qc.i; S.th.» 111 a»q.57»a.4.

-

20

25

30

35

27) 23) 20) 21) 22) 23) 24) 26) 27) 28) 29) 30) 31) 32) 34) 35) 36) 37) 38) 39)

Tabula

1.

III

-

-

41

-

< d . 23 > < L f o l . 89 r a > DISTINCTIO X X I I I A .

Utrum Indlgeamus h a b l t i b u s In o p e r l b u s humanls.

Utrum h a b i t u s l n t e l l e c t u a l e s s l n t ulrtutes.

Utrum u l r t u t e s morales d l s t l n g a n t u r ab I n t e l l e c t u a l 1 b u s .

Utrum u l r t u t e s t h e o l o g i c e s i n t necessarle.

Utrum s l n t tantum t r e s . SECUNOA O U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L f o l . 89 r b >

U t r u m d l f f i n l t l o f i d e l » quam d a t A p o s t o l u s » s i t b o n a .

U t r u m c r e d e r e s i t cum a s s e n s i o n e c o g i t a r e .

Utrum f l d e s s l t In I n t e l l e c t u s l c u t In s u b l e c t o .

Utrum C a r i t a s s l t forma f i d e l .

Utrum f i d e s i n f o r m l s f i a t formata.

Utrum s l t ulrtus.

Utrum s l t p r i o r a l i l s ulrtutlbus. < d . 24 DISTINCTIO

Utrum

Utrum

Utrum

Utrum

Utrum

Utrum

25 > < L f o l . 90 r a X X 1 1 1 1 A ET X X V A . oblectum f i d e l s l t uerltas. oblectum f i d e l s l t a l l q u l d complexum. f i d e l p o s s l t subesse falsum. f l d e s s l t de u i s l s . ea que s u n t f i d e l p o s s l n t e s s e s c i t a . r a t i o a d d l t a f i d e l mlnuat merltum e l u s .

cum a s s e n s i o n e Ed.

cf.

In I I I % In I I I In I I I %In I I I »In I I I In I I I In I I I %In I I I In I I I %In I I I In I I I In I I I %In I I I %In I I I In I I I In I I I In I I I %In I I I

lnfra»

Sent. Sent Sent. Sent Sent Sent. Sent. Sent Sent. Sent Sent. Sent. Sent Sent Sent. Sent. Sent. Sent

)

In p.

ascenslone

SCR

L.

304.

d.23»q.lta.lt %S.th.»IaIIae»q.49»a.4. »d.23«q.l»a.2t %S.th.»IaIIae»q.56»a.3. d.23»q.l»a.4«qc.2; S.th.»IaIIae»q.56»a*2. »d.23»q.l»a.4»qc.3t %S.th.»IaIIae»q.62»a.2. »d.23»q.l»a.4»qc.5t %S.th.»IaIIae»q.62»A3. d.23»q.2»a.l{ S.th.»IIaIIae»q.4»a.l. d.23»q.2»a.2»qc.lt S.th.»IIaIIae»q.2*a.l. »d.23»q.2»a.3! S.th.»IIaIIae«q.4«a.2. d.23»q.3»a.l»qc.l« S.th.«IIaIIae*q.4«a.3. »d.23»q.3»a.l»qc.3i %S.th.»IIaIIae»q.4*a.4. d.23»q.3»a.l«qc.2; S.th.«IIaIIaetq.4ta.5. d.23«q.2ta*5; %S.th.»IIaIIae»q.4»a.7. »d.24tq.u.«a.ltqc.i; %S.th.»IIaIIae»q.l»a.l. »d.24»q.u.*a.l»qc.2; %S.th.,IIaIIae»q.l»a.2. d.24tq.u.»a.ltqc.3; S.th.vIIaIIae»q.l«a.3. d.24tq.u.va.2tqc.i; S.th.,IIaIIae»q.l»a.4. d.24«q.u.«a.2tqc.2; S.th.«IIaIIaetq.l«a.5. td.24tq.u.«a.3«qc.3; S.th.tIIaIIae«q.2ta.l0.

>

-

42 -

40

fol. 5va

05

10

15

-

Tabula

1.

Ill

-

S E C U N D A Q U E ST 10 P R I N C I P A L I S . < L f o l . 90 rb

U t r u m c r e d l b l l i a slnt per certos artículos disti n g u e n d a .

U t r u m artlculi fldei c o n u e n l e n t e r d i s t i n g u a n t u r In s y m b o l o .

U t r u m omnia debeant credi e x p l l c l t e .

Utrum incarnatlo debeat credi apud o m n e s omni t e m p o r e .

U t r u m per s u c c e s s i o n e m t e m p o r u m creuerint articuli fldei. < d . 26 > DISTINCTIO

Utrum

Utrum

Utrum

Utrum

Utrum

PRINCIPALIS.




91

rb

>

f o l . 91

rb

37.

fol.

>

03) XXVIA ) X V I I A ET X V I I I A ADD Lit DEL L2. 1 4 ) p r l n c i p a l l o r ) p r l m u m S C R . S U P P L U T T E X T U S Lt

41) 42) 43) 01) 02) 04) 05) 06) 07) 08) 10) 11) 12) 13) 14) 15)

91

< L fol. XXVIA. spes sit p a s s i o . s p e s p e r t l n e a t ad u i m c o g n i t l u a m . sit passio principalis. sit u l r t u s . s i t u l r t u s d i s t i n c t a ab a l i i s .

SECUNDA QUESTIO Utrum

Utrum

Utrum Ut r u m

Utrum inter

Ut r u m

>

S.th.11 lailae»q.1 » a.6. In III S e n t . t d . 2 5 « q . l , a . 2 ; % S . t h . » 1 1 a 1 1 a e » q . 1 » a . 9 . In I I I S e n t . , d . 2 5 « q . 2 t a . i ; % S . t h . , I la I l a e , q . 2 « a . 5 . %S.th.»IlalIae»q.2ta.7. % I n III S e n t . t d . 2 5 » q . 2 « a . 2 « q c . i ; S . t h . t 11 a I l a e t q . 1 » a . 7 . In III S e n t . t d . 2 6 f q . I t a . 1 . % I n III S e n t . t d . 2 6 t q . 1 t a . 2 Í % S . t h . , 1 1 a I l a e t q . 1 7 , a . 5 . In III S e n t . « d . 2 6 , q . 1 f a . 4 ! % S . t h . » la I l a e » q . 2 5 . a . 3 . In III S e n t . » d . 2 6 » q . 2 » a . 1 ; S . t h . » 11 a l l a e » q . 1 7 « a . 1 . % I n III S e n t . t d . 2 6 f q . 2 t a . 3 « q c . l ; S . t h . t 11 a 1 1 a e t q . 1 7 » a . 6 . S.th.« I lailaetq.IB ta.1. % I n III S e n t . t d . 2 6 t q . 2 t a . 5 ; % S . t h . » 11 a I l a e t q . 1 8 t a . 2 . % I n III S e n t . t d . 2 6 t q . 2 t a . 4 i S . t h . 1 1 la 1 1 a e t q . 1 8 1 a . 4 . In I I I S e n t . t d . 2 7 t q . l t a . 2 i XS.th.,lailaetq.25ta.1. In III S e n t . t d . 2 7 t q . l t a . 3 5 S . t h . t l a 1 1 a e t q • 2 5 t a . 2 . In III S e n t . t d . 2 7 t q . l t a . 4 .

-

< d. DISTI



20



25

30

35

Tabula

1.

III

-

-

43

-

< L f o l . 91 vb > 27 - 28 > NC T I O X X V I I ET X X V I I I A . amlcltla. Utrum c a r l t a s s i t uirtus. Utrum c a r l t a s s i t Utrum spec 1 a l 1 s . Utrum s u b l e c t u m e l u s s i t u o l u n t a s . Deus posslt a nobis Utrum immediate amari in s t a t u u l e . Utrum Deus p o s s i t t o t a l l t e r diligi. Utrum d i l e c t l o n l s d l u l n e s i t a l l q u l s modus.

SECUNDA Q U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L f o l . 92 r b

Utrum c a r i t a s u l e p o s s l t e s s e p e r f e c t a .

U t r u m a n g e l í s l n t ex c a r i t a t e dlllgendl.

Utrum demones.

Utrum c r e a t u r e Irrationales.

U t r u m homo s e l p s u m d e b e a t ex c a r i t a t e dlligere.

U t r u m c o r p o r a n o s t r a s l n t ex c a r i t a t e dlllgenda.

>

< d. DISTI



>

31)

XXIX

17)

I

)

fol.

29 - 30 > < L f o l . 92 va N C T I O X X I X ET X X X A . Utrum I n c a r l t a t e s l t a l l q u l s o r d o . U t r u m m a g l s d l l l g l b l l i s s l t D e u s quam p r o x i m u s . Utrum m a g l s debeamus d i l i g e r e ex c a r l t a t e deum quam n o s . U t r u m p l u s n o s l p s o s quam p r o x i m o s .

XVI111A 33 v

LI»

13 s e q . :

DEL a.

L2. 1 -

a.

7.

17) I n I I I S e n t . » d . 2 7 » q . 2 * a . l f q c . i ; S.th.,IlaiIae»q.23»a.1. 18) I n I I I S e n t . » d . 2 7 » q . 2 » a . 2 ¡ S . t h . » I l a i I a e » q . 2 3 » a . 3 . 19) % I n I I I S e n t . » d . 2 7 , q . 2 » a . 4 J S . t h . » I l a I I a e » q . 2 3 « a . 20) t i n I I I S e n t . « d . 2 7 » q . 2 » a . 3 ; S . t h . » I l a I I a e » q . 2 4 » a . 1 . 21) In I I I S e n t . » d . 2 7 » q . 3 » a . i ; S . t h . » H a i I a e » q . 2 7 » a . 4 . 22) I n I I I S e n t . « d . 2 7 » q . 3 » a . 2 ; % S . t h . » I la I I a e » q . 2 7 » a . 5 . 23) I n I I I S e n t . » d . 2 7 » q . 3 » a . 3 ; S . t h . » I l a i I a e » q . 2 7 , a . 6 . 25) % I n I I I Sent.»d.27»q.3»a.41. 26) I n I I I S e n t . » d . 2 8 » q . u . » a . 3 J %S.th.»IIaIIae»q.25»a.10. 27) I n I I I S e n t . » d . 2 8 » q . u . » a . 5 ; % S . t h . » I l a i I a e « q . 2 5 » a . 1 1 . 2 8 ) I n I I I S e n t . » d . 2 8 » q . u . » a . 2 ; % S . t h . « 11 a l I a e » q . 2 5 » a . 3 . 29) I n I I I S e n t . » d . 2 8 » q . u . » a . 6 ; S . t h . » I l a I I a e » q . 2 5 » a . 4 . 30) I n I I I S e n t . » d . 2 8 » q . u . , a . 7 ; S . t h . » I la I I a e » q . 2 5 » a . 5 . 32) I n I I I S e n t . « d . 2 9 , q . u . , a . i ; %S.th.»IIaIIae»q.26»a.l. 3 3 ) Xln I I I S e n t . » d . 2 9 » q . u . » a . 3 i S . t h . » 11al I a e » q . 2 6 » a . 2 . 34) % S . t h . » I I a I I a e » q . 2 6 » a . 3 . 3 5 ) I n I I I S e n t . » d . 2 9 » q . u . » a . 5 ; % S . t h . » 11 a l I a e » q . 2 6 » a . 4 .

• 44 -

- T a b u l a 1. III

SECUNDA Q U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L fol. 93 ra >

U t r u m d l l i g e r e l n l m l c o s sit de n e c e s s i t a t e carltatlsi

U t r u m e x h l b e r e signa d l l e c t i o n l s els sit ex n e c e s s i t a t e c a r l t a t l s .

Utrum malorls meriti sit diligere lnlmicum quam amicum.

U t r u m d l l i g e r e p r o x i m u m sit m a g i s m e r l t o r l u m quam d e u m .

U t r u m m e r l t u m c o n s l s t a t pr1 ne 1 pal 11er In c a r i t a t e .

40

< d. 31 - 32 > < L fol. 93 va > D I S T I N C T I O XXXIA ET X X X I I A . U t r u m c a r i t a s semel h a b i t a possit a m l t t l .

U t r u m liber ulte sit a l l q u l d et quid s i t .

U t r u m liber iste sit u l t e g l o r i e .

U t r u m a l l q u l s d e l e á t u r de libro u l t e . Utrum quellbet caritas possit resistere culllbet temptatlonl.

Utrum recuperans gratlam semper resurgat eadem caritate.

fol. 5vb 05

SECUNDA Q U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L fol. 94 ra >

U t r u m Deus amet c r e a t u r a s o m n e s . Utrum equallter diligat omnia.

U t r u m m i n u s d l l e x e r l t h u m a n u m genus q u a m C h r i s t u m .

10

39) I 01) I 08) I 36) 37) 39) 40) 41) 42) 43) 01) 02) 03) 04) 05) 06) 08) 09) 10)

U t r u m m a g i s p r o x i m u m quam c o r p u s p r o p r i u m . U t r u m c o n s a n g u í n e o s plus q u a m a l i i .

fol. 35 v 21 s e q . : fol. 36 v 1 seq.: fol. 37 r 16 s e q . :

a. 1 - a. 5. a. 1 - a. 6 . a. I - a. 6.

S.th.» 11 a l I a e » q . 2 6 » a . 5 . % I n III S e n t . » d . 2 9 » q . u . » a . 6 ? % S . t h . « 11 a 1 1 a e » q . 2 6 » a . 8 . %In III S e n t . » d . 3 0 » q . u . » a . 1 ; % S . t h . » I la 1 1 a e » q . 2 5 » a . 8 . In III S e n t . » d . 3 0 » q . u . » a . 2 • % S . t h . » 11 a I l a e » q . 2 5 « a . 9 . In III S e n t * « d . 3 0 » q . u . f a . 3 ; S.th.» I la I l a e » q . 2 7 » a . 7 . In III S e n t . » d . 3 0 » q . u . » a . 4 » S . t h . » I l a i l a e » q . 2 7 » a . 8 . In III S e n t . » d . 3 0 » q . u . » a . 5 ; % S . t h . » la I l a e » q . 1 1 4 » a . 4 . % In III S e n t . » d . 3 1 » q . l » a . i ; S.th.» Ila I l a e » q . 2 4 » a . 1 1 . In III S e n t . » d . 3 1 » q . l » a . 2 » q c . i ; % S . t h . » la » q . 2 4 » a . 1 . %S.th.»Ia»q.24»a.2. In III S e n t . » d . 3 1 » q . 1 » a . 2 » q c . 3 » S.th.» la » q . 2 4 » a . 3 . In III S e n t . » d . 3 1 » q . l » a . 3 . % I n III S e n t . » d . 3 1 » q . l » a . 4 ; % S . t h . » 1 1 l a » q . 8 9 » a . 2 . In III S e n t . » d . 3 2 » q . u . » a . 2 ; S.th.» la »q.20 » a.2. In III S e n t . » d . 3 2 » q . u . » a.4» S . t h . » l a » q . 2 0 » a . 3 . In III S e n t . » d . 3 2 » q . u . » a . 5 » q c . 4 .

- Tabula 1. Ill DISTINCTIO Utrum Utrum Utrum Utrum Utrum Utrum

< L fol. 9^ va > XXXIII. uirtutes morales lnsunt nobis a natura. uirtutes dlfferunt In specie. uirtutes cardinales debeant dici morales. slnt quattuor uirtutes cardinales. uirtus moralis consistât in medio. uirtus theologlca consistât in medio.

SECUNDA OUESTIO PRINCIPALIS, < L fol. 95 ra > Utrum uirtutes morales remaneant in patria. Utrum uirtutes intellectuales maneant in patria. Utrum spes maneat in patria.

DISTINCTIO XXXVA. Utrum ulta conuenlenter diuldatur in actluam et contempi at 1uam. Utrum contemplatiua solum consistât in contemplât 1 one dei. Utrum contempi atio delectationem habeat. Utrum ulta actlua post hanc ultam maneat. Utrum actlua sit maiorls meriti quam contemplatiua. Utrum una lmpediat allam. SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. Utrum sapientla slt donum. Utrum lntellectus slt donum. Utrum scientia sit donum. Utrum consilium sit donum.

< L fol. 96 vb >

41) I fol. 104 v 4 - 112 r: d. 35 - d. 39 - 40. Ed. cf. Tell I» p. 438 - 441. 31) 32) 34) 35) 36) 37) 38) 39) 41) 42) 43) 44) 01) 02) 04) 05) 06) 07)

%In III Sent.»d.34»q.1 » a.4» S.th.»laiIae»q.69 » a.1. %In III Sent.»d.34»q.l»a.5î %S. th. t la 11 ae » q. 701 a. 2. %In III Sent.»d.34»q.2 » a.1 »qc.2 » %S.th.» I a IIaetq.41 » a.4. %S.th.»IIaIIae»q.l9,a.2. % In III Sent.»d.34»q.2»a.3»qc.l5 %S.th.»11 a IIae»q.19»a.8. %S.th.»IIaIIae»q.l9»a.9. In III Sent.»d.34»q.3»a.1 »qc.1 ; %S.th.» Ila IIae»q.139»a.1. %In III Sent.»d.34»q.3»a.2»qc.l; S.th.» 11 a IIae»q.121 » a.1. In III Sent.»d.35»q.l»a.i; S.th . » 11 a 11ae»q.179,a.1. %In III Sent.»d.35»q.l»a.2»qc.3; S.th.» 11 a IIae»q.180 » a.4. S.th.»IIaIIae»q.l80»a.7. S.th.»IIaIIae«q.l81»a.4. In III Sent.»d.35»q.l»a.4»qc.2; S . th.,I la 11ae»q.182 » a.2. In III Sent..d.35»q.1 » a.3 »qc.3 ; %S,th.» I la IIae,q.182 » a.3. In III Sent.»d.35»q.2»a.l»qc.i; %S.th.« 11 a 11ae»q.45 » a.1. In III Sent.»d.35 »q.2 » a.2 »qc.1î S.th.» Ila IIae»q.8»a.1. %In III Sent.»d.35»q.2»a.3»qc.l; S.th.» 11 a 11ae»q.9 » a.1. In III Sent.»d.35,q.2»a.4»qc.i; %S.th.» Ila IIae»q.52»a.1.

- Tabula

10

15

20

25

1. III

-

M

< d . 36 - 37 > < L fol. 97 rb > D I S T I N C T I O XXXVI ET V I I A .

Utrum ulrtutes morales slnt connexe.

U t r u m dona slnt c o n n e x a .

U t r u m u l r t u t e s slnt e q u a l e s .

U t r u m u l t l a slnt c o n n e x a .

U t r u m m o t u s c a r l t a t l s c a d a t sub p r e c e p t o . SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. < L f o l . 97 vb >

U t r u m n e c e s s a r l u m f u e r l t legem s c r l p t a m darl h o m l n i .

U t r u m c o n u e n l e n t e r a s s l g n e n t u r decern p r e c e p t a .

U t r u m p r e c e p t a legis o m n i a ad hec decern r e d u c a n t u r . U t r u m p r e c e p t a d e c a l o g l slnt d 1 s p o s 1 1 1 o n e s ad a l i u d .

U t r u m c o n u e n l e n s fuit s a b b a t u m ad c o n s e r u a t l o n e m p r e c l p e r e .

U t r u m o b s e r u a t l o sabbatl t e m p o r e C h r i s t i cessare debult.

U t r u m s e m p e r sit p e c c a t u m o p e r a r ! die s a b b a t l . < d . 38 > < L fol. 98 va > DISTINCTIO XXXVIII.

U t r u m r e c l p e r e u s u r a s slt p e c c a t u m .

U t r u m a l i q u l s posslt pro p e c u n i a m u t u a t a allquld aliud acclpere.

Utrum qulcquld allquls de p e c u n i a u s u r a r l a luctus fecerlt teneatur restltuere.

U t r u m l l c e a t a c c l p e r e m u t u u m sub u s u r a . SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. < L fol. 99 ra >

Utrum conuenlenter dlfflnlatur mendaclum.

Utrum mendacia bene dluidantur.

09) 10) 11) 12) 13) 15) 16) 17) 18) 19) 20) 23) Z't) 25) 26) 28) 29)

% I n III S e n t . » d . 3 6 » q . u . » a . 1 î S.th.« l a i I a e » q . 6 5 » a . 1 . In III S e n t . « d . 3 6 t q . u . t a . 3 ; S.th.» l a i I a e » q . 6 8 » a . 5 . In III S e n t . » d . 3 6 » q . u . » a . ^ ? S . t h . » I a I I a e » q . 6 6 » a . 2 . In III S e n t . » d . 3 6 » q . u . » a . 5 ! % S . t h . » la I I a e » q . 7 3 » a . 1 . %ln III S e n t . t d . 3 6 * q . u . t a . 6 ; % S . t h . « I a l I a e t q . 1 0 0 » a . 1 0 . In III S e n t . » d . 3 7 » q . u . » a . l . In III S e n t . » d . 3 7 » q . u . » a . 2 » q c . 1 ; % S . t h . » la I I a e » q . 1 0 0 » a . 7 . In III S e n t . » d . 3 7 » q . u . » a . 3 ; S.th.» l a i I a e » q . 1 0 0 » a . 3 . * I n III S e n t . » d . 3 7 » q . u . •a.'fî %S . t h . « I al Iae « q . 100» a. 8. % I n III S e n t . « d . 3 7 » q . u . » a . 5 » q c . 1 ; %S,th.» Ila I I a e » q . 1 2 2 » a . ^ . % I n III S e n t . » d . 3 7 , q . u . » a . 5 » q c . 3 . In III S e n t . « d . 3 7 » q . u . » a . 6 ; S.th.« Ila I I a e » q . 7 8 » a . 1. S . t h . » I la I Iae » q . 7 8 » a . 2 . S.th.»IIaIIae»q«78»a.3. S . t h . » Ila I I a e * q . 7 8 » a . 4 . In III S e n t . • d . 3 8 » q . u . , a . 1 ; % S . t h . » 11 a l I a e , q . 1 1 0 » a . 1 . In III S e n t . » d . 3 8 » q . u . » a . 2 ; % $ . t h . , I l a I I a e » q . 1 1 0 » a . 2 .

- 4& 30



- Tabula 1. Ill Utrum mendaclum sit peccatum. Utrum sit mortal« peccatum. Utrum mentlri In perfectls sit mortale

peccatum«

40

< d. 39 - 40 > < L fol. 99 va > DISTINCTIO XXXIX ET XL A. Utrum lurare sit idem quod deum testem lnuocare. Utrum luramentum sit llcitum. Utrum luramentum requirat tres codltiones, scilicet iudiclum» lustltiam et ueritatem. Utrum omne luramentum sit seruandum. Utrum periurlum sit ludlcandum secundum intentlonem reclplentls. Utrum luramentum coactum obliget. Utrum perlurlum sit peccatum mortale.

fol. 6rb

SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. < L fol. 100 ra > Utrum preceptum de concuplscentia conuenlenter asslgn«tur. Utrum lex uetus 1 ustIf1cabat. Utrum occidebat. Utrum temporalla tantum promlttebat. Utrum lex noua grauior sit quam uetus.

35

EXPLICIUNT TITULI QUESTIONUM TERTI LIBRI SENTENTIARUM. SIT NOMEN DOMINI BENEDICTUM.

30) 31) 34) 35) 36) 37) 38) 39) 40) 42) 43) 01) 02)

% In III Sent.,d.38,q.u.,a.3; %S.th.»I la 11ae,q.110,a.3. %In III Sent.,d.38,q.u.,a.4; %S.th.,11alIae,q.1101a.4. In III Sent.,d.39,q.u.,a.l5 S.th.,I la 11ae,q.89,a.1. In III Sent.,d.39,q.u.,a.2,qc.2; S.th.,IIaIIae,q.89,a.2. %fn III Sent.,d*39,q.u*,a.2,qc.3; %S.th.,IIaIIae,q.89,a.3. %In III Sent.,d.39,q.u.,a.3,qc.1; XS.th.,11alIae,q.89,a.7. %In III Sent.,d.39,q.u.,a.3,qc.3. tin III Sent.,d.39,q.u.,a.3,qc.2. In III Sent.,d.39,q.u.,a.5,qc.1; %S.th.,I la 11ae,q.98»a.3. %In III Sent.,d.40,q.u.,a.1. %In III Sent.,d.40,q.u.,a.3; S.th.,la IIae,q.100,a.12. In III Sent.,d.40,q.u.,a.4,qc.1; %S.th.,I a 11ae,q.99,a.6. In III Sent.,d.40,q.u.,a.4,qc.35 S.th.,la IIae,q.107,a.4.

- Tabula 1. IV fol. 6 rb 05 INCIPIT LIBER

10

15

20

QUARTUS.

DEO GRATIAS.

- 49 -

AMEN.

< d. 1 > < L fol. 106 ra > DISTINCTIO PRIMA. Utrum dlffinltio sacramenti bene d e t u r . Utrum alle d1ff1 ni11 ones bene asslgnentur. Utrum sacramenta slnt necessaria ad salutem. Utrum fuerlnt necessaria ante peccatum. Utrum post peccatum ante Christum sacramenta esse debuerunt. Utrum post Christum esse debuerunt Utrum sacramenta In rebus et In uerbls consistant. Utrum sacramenta slnt causa efflclens gratle. Utrum sit eadem uis in uirtutibus et in sacramentis. SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. < L fol. 107 rb > Utrum necessarium fuerit darl clrcumcis1onem. Utrum debuit darl ante legem. Utrum trla sint de necessitate circumcisionls» et que slnt Illa. Utrum fides parentum ante c 1 rcumc 1 slonem ualebit paruulls. Utrum hulusmodi fldes sufficit sine signo e x t e r i o r ! . Utrum in adultis sacrificium erat necessarium ad salutem.

06-15) Ed. cf. infrat p. 305 - 316. 12) Sol. frag. ed. A.LANDGRAF: Johannes Sterngasse...» 14) I fol. 119 r 1 seq.: a. 8» sol.

OT) In IV Sent. 08) In IV Sent. 09) In IV Sent. 10) In IV Sent. 1 1 ) %In IV Sent 12) %In IV Sent 13) In IV Sent. 14) In IV Sent. 15) *In IV Sent 17) In IV Sent. 18) In IV Sent. 19) In IV Sent. 2 0 ) In IV Sent. 21) In IV Sent.

P. 340.

d. 1 » q.lta.i; %S • th. 111 atq.60ta.1 • d. 1 »q. 11 a.1. d. 1 » q .l*a.2»qc. i; % S . t h . Illa.q.61,a.l. d. 1 »q. l«a.2tqc. 2; S.th. I IIa »q.61»a.2. » d• 1 »q.l»a.2»qc .2; S.th. IIIa«q.61*a.3. » d• 1 »q•l«a.2tqc .5; S.th. IIIa»q.61»a.4. d. 1 v q .Ita.3; %S .th. IIIa»q.60»a.6. d. 1 «q. l»a.4»qc. % S . t h . IIIa»q.62»a.l. «d . l»q.l»a.4»qc 5; %S.th. IIIa»q.62,a.2< d. 1 » q •2 < L fol. 107 va > DISTINCTIO SECUNDA. U t r u m omnia s a c r a m e n t a sint r e m e d i a contra aliquem defectum. U t r u m a l i q u o d s a c r a m e n t u m sit r e m e d i u m c o n t r a p a n a m . U t r u m a l l q u o d s a c r a m e n t u m slt remedium contra culpam uenialem. U t r u m s a c r a m e n t a sint S e p t e m et non p l u r a . U t r u m in noua lege noua debeant i n s t i t u í . U t r u m e a d e m d e b e a n t instituí que prius f u e r u n t . U t r u m s a c r a m e n t a C h r i s t o nato instituí d e b u e r u n t . U t r u m o m n i a s a c r a m e n t a noue legis a C h r i s t o sint i n s t i t u í a . SECUNDA O U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L fol. 108 rb > U t r u m b a p t i s m u s Iohannis fuerit s a c r a m e n t u m . U t r u m forma aliqua usus f u e r i t . U t r u m I n s t i t u t l o eius fuerit a d e o . U t r u m g r a t l a m c o n f e r e b a t . U t r u m c a r a c t e r e m i m p r i m e b a t . U t r u m hoc b a p t l s m o b a p t i z a t i d e b e a n t r e b a p t i z a r i . < d. 3 - 4 > < L fol. 108 va > D I S T I N C T I O TERTIA ET Q U A R T A . U t r u m hec forma l n t e g r i t a s sit b a p t i s m a t i s : " Ego te b a p t i z o U t r u m e x p r e s s l o trium p e r s o n a r u m sit de n e c e s s i t a t e f o r m e . < 3 > U t r u m llceat hanc f o r m a m b a p t i s m ! m u t a r e .

I fol. 119 v 18 s e q . : a. 3t In IV S e n t . % I n IV Sent In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . %In IV Sent % I n IV Sent In IV S e n t . In IV S e n t . % I n IV Sent In IV S e n t . In IV S e n t . %In IV Sent In IV S e n t . %In IV Sent In IV S e n t . In IV S e n t .

sol.

d.l»q.2«a.6«qc.3ì %S.th.»IaIIae»q.l03»a.2. »d.2»q.l»a.l»qc.l. d.2«q.l«a.ltqc.3. d.2«q.l«a.ltqc.4. d . 2 « q . l « a . 2 ; % S . t h . 11 I a « q . 6 5 « a . 1 . d.2«q.lta.4«qc.l. »d.2»q.l»a.4»qc.2. »d.2«q.1 » a . 4 » q c . 3 5 % S . t h . 111 a »q.61 « a . 4 . d.2«q.l«a.4vqc.4. d.2tq.2«a.l«qc.1. ?d.2»q.2ta.l»qc.21. d . 2 f q . 2 ? a . l t q c . 3 ; % S . t h . 111 a ?q.38 * a . 2 . d . 2 f q . 2 » a . 2 ? % S . t h . 111 a « q . 3 8 1 a . 3 . t d . 2 » q . 2 » a . 3 » q c . l + 2 ; % S . t h . 111 a »q.38 » a.6. d . 3 » q . u . « a.2 »qc•I « % S . t h . 111 a t q . 6 6 1 a . 5 . t d . 3 » q . u . « a . 2 « q c . 2 + 3 5 % S . t h . 11la «q.66«a.6« d.3fq.u.«a.2«qc.2. d .3 «q.u.» a.3 »qc.1 ; % S . t h . 111 a « q . 6 6 « a . 3 .

-

fol. 6va

T a b u l a 1. IV -

- 5 1 -



U t r u m c o n u e n i e n t e r flat In aqua» U t r u m In aqua m i x t a p o s s i t f i e r i . U t r u m t r l n a immersio sit de e s s e n t i a é l u s , Utrum baptlsmus fuerlt instltutus post C h r i s t u m uel q u a n d o . Utrum instituto baptismo legalia cessant.

SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. < L fol. 109 rb > U t r u m s a c r a m e n t a I m p r i m a n t c a r a c t e r e m . 05 < 2 > U t r u m c a r a c t e r sit in p o t e n t l a anime uel in e s s e n t i a é l u s . U t r u m In p o t e n t l a c o g n o s c i t i u a aut a f f e c t i u a . U t r u m c a r a c t e r slt l n d e l l b i l l s . Utrum Christus habuerlt caracterem. U t r u m in o m n i b u s s a c r a m e n t l s I m p r i m a t u r c a r a c t e r * 10 < 7 > U t r u m b a p t l s m u s d e l e a t omne p e c c a t u m . U t r u m p u e r i s ln b a p t i s m o c o n f e r a n t u r gratie et u l r t u t e s . U t r u m e f f e c t u s baptismi c o n u e n i e n t e r a s s l g n e t u r . Utrum flctio impedlat affectum baptismi. < l l > U t r u m a m e n t e s et furiosi d o r m i e n t e s sint b a p t l z a n d l . 15 < 1 2 > U t r u m c o n u e n i e n t e r d i c a n t u r t r i a b a p t i s m a t a : f l u m i n i s , f l a m l n i s et s a n g u i n i s . < d. 5 - 6 > < L f o l . 110 vb > D I S T I N C T I O Q U I N T A ET S E X T A . U t r u m C h r i s t u s s e c u n d u m q u o d homo p o t u e r i t operari i n t e r l o r e m e f f e c t u m s a c r a m e n t o r u m . U t r u m C h r i s t u s p o t e s t a t e m q u a m ln s a c r a m e n t i s habuit communicare aliis potult.

14) d o r m a n t e r

43) 44) 01) 02) 04) 05) 06) 07) 08) 09) 10) 11) 12) 13) 14) 15) 17) 18)

)

DUB

L.

% I n IV S e n t . , d . 3 , q . u . , a . 3 , q c . 2 ; % S . t h . 111 a * q .66, a. 4. In IV S e n t . , d . 3 , q . u . » a . 4 » q c . 3 ; % S . t h . 11 l a , q . 6 6 , a . 8 . %In IV S e n t . , d . 3 , q . u . , a . 5 , q c . 2 < % S . t h . 1 1 I a , q . 6 6 , a . 2 . %S.th.,IaIIae,q.l03,a.3. S.th. Ilia,q.63,a.1. % I n IV S e n t . , d . 4 , q . l , a . 3 , q c . l î % S . t h . 11 la « q . 6 3 , a . 4 . In IV S e n t . , d . 4 , q . l , a . 3 , q c . 3 . In IV S e n t . « d . 4 « q . l , a . 3 , q c . 4 ; % S . t h . 11 la« q . 6 3 » a . 5 . In IV S e n t . , d . 4 , q . l » a . 3 » q c . 5 ; % S . t h . 11 l a • q . 6 3 » a . 3 . % I n IV S e n t . , d . 4 , q . l , a . 4 , q c . 2 ; S . t h . 1 1 l a t q . 6 3 « a . 6 . % I n IV S e n t . , d . 4 , q . 2 , a . 1 , q c . 3 ; % S . t h . 1 1 1 a « q . 6 9 « a . 1 . % I n IV S e n t . , d . 4 , q . 2 , a . 2 , q c . i ; % S . t h . 11 la « q . 6 9 , a . 4 . % I n IV S e n t . « d . 4 » q . 2 , a . 2 , q c . 3 - 6 J % S . t h . I I l a , q . 6 9 , a . 5 . % I n IV S e n t . , d . 4 , q . 3 , a . 2 î S . t h . 1 1 l a , q . 6 9 , a . 9 . %S.th., Ilia.q.68,a.12. %S.th.,Ilia.q.56,a. 11. % I n IV S e n t . , d . 5 , q . 1,a.15 S . t h . I l i a , q . 6 4 , a . 3 . % I n IV S e n t . , d . 5 , q . l , a . 2 i S . t h . 11 l a , q . 6 4 , a .

- 52

20

25

30

35

WO

19) 20) 21) 22) 23) 25) 26) 27) 28) 29) 30) 31) 32) 30 35) 36) 37) 38) 39) ^0)

-

- T a b u l a 1. IV



Utrum Utrum Utrum Utrum Utrum

non o r d l n a t u s p o s s l t b a p t i z a r e . malus s a c e r d o s posslt b a p t i z a r e . peccet baptizando. b a p t l s m u m r e c l p i e n s a malo s a c e r d o t e angelus posslt baptizare.

peccet.

SECUNDA Q U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L fol. Ili rb > U t r u m paruuli In m a t e r n l s u t e r i s p o s s l n t b a p t l z a r l . < 2 > U t r u m a l l q u l s posslt s a n c t l f l c a r l In u t e r o . U t r u m talis b a p t l z a n d u s s i t . Utrum intentio baptlzantls requlratur. U t r u m fldes r e q u l r a t u r . U t r u m b a p t i s m u s posslt I t e r a r l . U t r u m c a t e c h i s m u s p r e c e d e r e debeat b a p t l s m u m . U t r u m e x o r c l s m u s p r e c e d e r e d e b e a t . < d. 7 > < L fol. 112 ra > DISTINCTIO SEPTIMA. U t r u m c o n f i r m a t l o sit s a c r a m e n t u m n e c e s s i t a t i s . U t r u m c h r l s m a slt c o n u e n l e n s In hoc s a c r a m e n t o . < 3 > U t r u m m a t e r i a c o n s e c r a t a slt de n e c e s s i t a t e hulus sacramenti. U t r u m hoc slt forma h u l u s s a c r a m e n t i : " C o n s i g n o te " e t c . . U t r u m c o n f i r m a t l o l m p r i m a t c a r a c t e r e m . U t r u m c a r a c t e r c o n f 1 r m a t i on 1s p r e s u p p o n a t caracterem baptismalem. U t r u m c h r i s m a sit c o n u e n l e n s in hoc s a c r a m e n t o .

In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . %In IV Sent S . t h . Illa, In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . %In IV Sent In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . %In IV Sent

d . 5 , q . 2ta. ltqc.i; % S . t h . I I I a t q . 6 7 t a . 3. d . 5 « q . 2 « a . 2 * qc.1 « % S . t h . I I I a t q . 6 4 t a . 5. d . 5 » q . 2,a* 2 «qc . % S . t h . I I I a t q . 6 ^ t a . 6. d . 5 » q . 21 a. 2 « qc « 5. • d.5 « q. 2» a• 3* qc.2; % S . t h • 11 la »q.ó^ta .7 . 6 8 f a .11. d . 61 q .1, a. l t q c . 2 . d . 6 « q .Ita. 2 « q c . 3 ! d . 61 q .11 a .2 » q c . i ; % S . t h . I l l a » q . 6 4 » a . 10 d . 61 q .1 » a .3tqc.lt % S . t h . 11 la » q . 6 8 » a . 8. d . 61 q .2 . a . ltqc.li S . t h . I I I a » q . 6 6 » a . 9 • d . 6 v q .2 , a . 2tqc.l? S . t h . 11 la »q.71,a.1 • d . 61 q .2 » a.3t qc.1< S . t h . I I I a . q . 7 1 t a . 2 • d . 7 » q . Ita. I »qc.2. « d . 7 « •q Iva•2tqc.2 ; % S . t h • I I I a » q . 7 2 » a .2 d . 7 » q . I. a. 21 qc.3• % S . t h . II la » q . 7 2 , a . 3. d . 7 t q . 11 a .3t qc.3i S . t h . I I I a t q . 7 2 t a . 4 • d . 7 , q . 2 r a .ltqc.i? S . t h . I I I a t q . 7 2 t a * 5 • d . 7 , q . 2, a. 11 qc.3 < S . t h . 11 la t q.72t a.6• t d . 71 q• 21 a• 21 qc . 1; S . t h . I I I a t q . 7 2 t a . 7.

-

fol. 6vb

05

10

42) 43) 44) 01) 02) 03) 05) 06) 07) 08) 09) 10) 11) 12) 13) 14)

Tabula 1. IV -

-

53 -

SECUNDA QUE ST IO P R I N C I P A L I S . < L fol. 112 va > U t r u m s a c r a m e n t u m conf 1 rma t i orti s sit d a n d u m o m n i b u s . U t r u m slt c o n f e r e n d u m In f r o n t e . U t r u m c o n f l r m a n d u s slt t e n e n d u s ab a l i q u o . < 4 > U t r u m s o l i u s e p i s c o p i slt c o n f l r m a r e . U t r u m s a c e r d o s ex c o m m i s s i o n e posslt c o n f l r m a r e . U t r u m c o n f 1 r m a t i o posslt I t e r a r ! . < d. 8 - 9 > < L f o l . 112 vb > D I S T I N C T I O VI11A ET N O N A . U t r u m e u c h a r i s t l a slt s a c r a m e n t u m . U t r u m slt u n u m s a c r a m e n t u m . U t r u m c o n u e n l e n t e r n o m l n e t u r hoc n o m i n e . U t r u m a g n u s p a s c h a l i s fuerlt h u l u s sacramenti eucharistie figura. < 5 > U t r u m c l b u s et potus p r e a c c e p t l impediant perceptlonem hulus sacramenti. U t r u m hoc slt c o n u e n l e n s forma panls: " Hoc est e n i m c o r p u s m e u m U t r u m h o c slt c o n u e n l e n s forma s a n g u i n i s : " Hic est e n i m calix " e t c . . U t r u m in u e r b l s p r e d i c t i s slt a l i q u a u l r t u s c r e a t a e f f e c t i u a c o n s e c r a t I on 1 s. < 9 > U t r u m Iste forme m u t u o se e x p e c t e n t . < 1 0 > U t r u m per ista u e r b a sine allls posslt fieri s a c r a m e n t u m .

%In IV S e n t . , d . 7 , q . 3 , a . 2 , q c . 3 ; S . t h . 111 a «q.72 « a . 8 . %In IV S e n t . , d . 7 , q . 3 , a . 3 , q c . 2 ; S . t h . 11 la «q.72« a.9. % S . t h . 1 1 1 a , q . 7 2 • a . 10. %In IV S e n t . , d . 7 , q . 3 , a . l , q c . 2 t % S . t h . 111 a , q . 7 2 , a . 1 1 . In IV S e n t . » d . 7 , q . 3 , a . l » q c . 3 . In IV S e n t . , d . 7 , q . 3 , a . 3 » q c . 3 . In IV S e n t . v d . 8 « q . l « a . l « q c . i ; S . t h . 11la ? q . 7 3 , a . 1 . In IV S e n t . , d . 8 , q . l , a . l » q c . 2 ì S . t h . I I l a , q . 7 3 , a . 2 . %In IV S e n t . , d . 8 , q . l , a . l , q c . 3 ; % S . t h . I l l a , q . 7 3 , a . 4 . S.th. Illa,q.73,a.6. %S.th. 11Ia,q.80»a.8. In IV S e n t . , d . 8 » q . 2 , a . l , q c . l ì S . t h . I l l a , q . 7 8 , a . 2 . % I n IV S e n t . , d . 8 . q . 2 »a.2»qc.1 ; S S . t h . 1 1 l a , q . 7 8 1 a . 3 . %S.th. Illa,q.78,a.4. In IV S e n t . , d . 8 , q . 2 , a . 4 , q c . 1 : % S . t h . 1 1 l a , q . 7 8 , a . 5 . In IV S e n t . , d . 8 , q . 2 , a . 4 , q c . 3 .

- 54 15

-

SECUNDA Q U E S T IO P R I N C I P A L I S . < L fol. 113 vb > U t r u m t a n t u m sit unus m o d u s m a n d u c a n d i C h r i s t u m . U t r u m a n g e l u s sumat hoc s a c r a m e n t u m spiritualIter. U t r u m p e c c a t o r possit m a n d u c a r e < i n > hoc s a c r a m e n t o C h r i s t u m . U t r u m l n f i d e l i s possit m a n d u c a r e C h r i s t u m s a c r a m e n t a l 1 ter. U t r u m animal b r u t u m . U t r u m accedens cum consclentla m o r t a l l s peccati peccat m o r t a l l t e r . U t r u m peccatori penitenti hoc s a c r a m e n t u m sit d a n d u m . U t r u m p o l l u t l o n o c t u r n a i m p e d i a t reception«™ hulus sacramenti. U t r u m a m e n t i b u s sit d a n d u m hoc s a c r a m e n t u m .

20

< d. 10 > < L fol. 114 va > DISTI NC TIO XA. U t r u m t o t u s C h r i s t u s in s a c r a m e n t o altarls contlneatur. U t r u m sub u t r a q u e specie totus C h r i s t u s c o n t l n e a t u r . U t r u m t o t u s C h r i s t u s sit sub q u a l i b e t parte s p e c i e ! . U t r u m tota q u a n t i t a s d i m e n s l u a Christi sit in hoc s a c r a m e n t o .

25

18) < l n >

26-34-)

16) 17) 18) 19) 20) 21) 22) 23) 24) 26) 27) 28)

T a b u l a 1. IV -

) SUPPL.

sacramento

)

sacramentum

ERR

L.

I fol. 40 v 28 s e q . : a. 1 - a. 9.

% I n IV S e n t . * d . 9 t q . u . « a . 1 « q c . 3 ; % S . t b . II l a , q . 8 0 * a . 1 . %In IV S e n t . » d . 9 » q . u . » a . 2 f q c . 5 ; % S . t h . 111 a « q . 8 0 1 a . 2 . In IV S e n t . t d . 9 « q . u . « a . 2 t q c . 1 ; % S . t h . 11 l a , q . 8 0 » a . 3 . In IV S e n t . t d . 9 « q . u . » a . 2 « q c . 2 . In IV S e n t . » d . 9 , q . u . , a . 2 » q c . 3 . In IV S e n t . « d . 9 , q . u . t a . 3 t q c . 1 ; % S . t h . 111 a »q.80« a . 5 . S.th. IIIa»q.80»a.6. In IV S e n t . t d . 9 , q . u . » a . 4 » q c . l ? S . t h . 111 a » q . 8 0 » a . T . In IV S e n t . , d . 9 t q . u . » a . 5 » q c . 3 ; % S . t h . I I I a » q . 8 0 » a . 9 . % I n IV S e n t . t d . l O t q . u . f a . i ; S . t h . I I I a » q . 7 6 » a . l . S.th. IIIa»q.76»a.2. In IV S e n t . « d . l O f q . u . » a . 3 » q c . 2 ; S.th. 111 a » q . 7 6 » a . 3 .

- T a b u l a 1. IV 30

40

fol. Tra

U t r u m c o r p u s Chrlstl sit in hoc s a c r a m e n t o slcut in loco. U t r u m sit immobile in h o c s a c r a m e n t o . U t r u m o c u l u s c o r p o r e u s g l o r l f l c a t u s possit uidere C h r i s t u m in h o c s a c r a m e n t o . < 8 > U t r u m sit uere c o r p u s . U t r u m in tali a p p a r i t i o n « sumí d e b e a t . SECUNDA Q U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L fol. 115 rb > U t r u m s u b s t a n t i a pañis et uini r e m a n e a n t post c o n s e c r a t i o n e m . < 2 > U t r u m s u b s t a n t i a panls post c o n s e c r a t i o n e m adni eh 1letur. U t r u m r e s o l u a t u r in p r e l a c e n t e m m a t e r l a m . < 4 > U t r u m s u b s t a n t i a panls c o n u e r t a t u r in u t r u m c o r p u s C h r i s t i . U t r u m h e c c o n u e r s i o fit i n s t a n t a n e a Utrum mlrablllor ceteris mirabllibus. < d. 11 > < L fol. 115 vb > DISTINCTIO XIA. U t r u m m a t e r i a huius s a c r a m e n t i debeat esse p a n l s et ulnum. U t r u m r e q u i r a t u r d e t e r m i n a t a q u a n t l t a s . Utrum requiratur panis trltrlceus. Utrum panls azymus. U t r u m u l n u m u l t l s .

VI) sit 4 2 ) XIA

29) 30) 31) 32) 32) 34) 36) 37) 38) 39) 40) 41) 43) 44) 01) 02) 03)

- 55 -

) )

SUPPL. O C T A V A ) SCR

LI,

DEL

L2.

In IV S e n t . , d . l 0 , q . u . , a . 2 » q c . 3 ; % S . t h . 111 a , q . 7 6 , a . 4 . S . t h . Illa t q.76« a . 5 . %In IV S e n t . , d . l 0 , q . u . , a . 3 , q c . 4 ; % S . t h . 11 la « q . 7 6 , a . 6 . In IV S e n t . , d . I 0 , q . u . , a . 4 , q c . 1 J % S . t h . II l a , q . 7 6 , a . 7 . In IV S e n t . , d . l O , q . u . , a . 4 , q c . 1 5 % S . t h . 1 1 1 a , q . 7 6 , a * 7 . %In IV S e n t . , d . 1 0 , q . u . , a . 4 , q c . 3 . %In IV S e n t . , d . l l , q . l , a . l , q c . i ; S.th. I I l a , q . 7 5 , a . 2 . In IV S e n t . , d . l l , q . l , a . 2 ì S . t h . 1 1 l a , q . 7 5 , a . 3 . S.th. Illa,q.75,a.3. %In IV S e n t . , d . l l , q . l , a . 3 , q c . i ; % S . t h . 11 l a , q . 7 5 , a . 4 . %In IV S e n t . , d . l l , q . l , a . 3 , q c . 2 5 S . t h . 111 a , q . 7 5 , a . 7 . In IV S e n t . , d . l l , q . l , a . 3 , q c . 3 ; In IV S e n t . , d . l l , q . 2 , a . l , q c . 2 ; % S . t h . 11 l a , q . 7 4 , a . 1 . In IV S e n t . , d . l l , q . 2 , a . l , q c . 3 ¡ S . t h . 11 l a , q . 7 4 , a . 2 . In IV S e n t . , d . 1 1 , q . 2 , a . 2 , q c . 1 ; S . t h . II l a , q . 7 4 , a . 3 . In IV S e n t . , d . l l , q . 2 , a . 2 , q c . 3 ; % S . t h . 111 a , q . 7 4 , a . 4 . In IV S e n t . , d . l l , q . 2 , a . 3 , q c . i ; % S . t h . 11 l a , q . 7 4 , a . 5 .

56 -

- T a b u l a 1. IV U t r u m a p p o s i t l o aque slt de n e c e s s i t a t e s a c r a m e n t i . U t r u m C h r i s t u s s u u m c o r p u s et s a n g u i n e m s u m p s e r l t . U t r u m lüde d e d e r i t . U t r u m c o r p u s s u u m p a s s i b i l e d i s c i p u l i s d e d e r i t .

05

10

15

SECUNDA Q U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L fol. 116 va > U t r u m in hoc s a c r a m e n t o m a n e a n t accidentia sine sublecto. U t r u m q u a n t i t a s d l m e n s i u a s i g n i f i c a i s u b l e c t u m allorum accidentlum in hoc sacramento. U t r u m s p e c i e s r e m a n e n t e s p o s s i n t immutare aliquid extrinsecum. Utrum possint corrumpi. U t r u m ex eis posslt a l i q u i d g e n e r a r ! . U t r u m p o s s i n t n u t r i r e . U t r u m In hoc s a c r a m e n t o f r a n g a t u r c o r p u s C h r i s t i . U t r u m s p e c i e s f r a n g a n t u r . < d. 12 - 13 > < L fol. 117 va > 0 I S T I N C T I 0 XII ET X 1 I I A . U t r u m per hoc sacramentum remittatur peccatum mortale. U t r u m per hoc r e m i t t a n t u r p e c c a t a u e n l a l i a . U t r u m r e m i t t a t u r tota pena p e c c a t i . U t r u m p r e s e r u e t u r homo per hoc a p e c c a t i s f u t u r l s . U t r u m per p e c c a t u m u e n l a l e l m p e d i t u r effectus huius sacramenti.

20

17) ET XII 08-16) 09-16)

Ok) 05) 06) 07) 09) 10) 11) 12) 13) 14) 15) 16) 18) 19) 20) 21)

)

NONA

SCR

LI.

DEL

L2.

Ed. c f . infra» p. 317 - 331. I f o l . 124- v 1 - fol. 125 v 7: a. I - a. 8.

%In IV Sent In IV S e n t . In IV S e n t . % In IV Sent %In IV Sent % S . th. Ilia In IV S e n t . In IV S e n t . In IV Sent. In IV S e n t . In IV S e n t . In TV S e n t . %In IV Sent In IV S e n t . %In IV Sent % I n IV Sent

,d . 111 q• 2 , a• 4t qc.1 ; %s.th . I I I a , q . 7 ^ ,a.7 d . 111 q •3 , a . li S.th . I I I a , q * 8 1 , a . l . d. 11,q. 3, a *21 qc. 1 i S . t h . I I I a , q . 8 1 , a . 2. td . 111 q• 3 , a.3; %s. th. I I I a , q . 8 1 , a . 3 . ,d . 12 t q. 11 a• 11 qc. 1; S . t h . I l l a , q . 7 7 , a . 1. q. 7 7 » a . 2. d. 12,q. Ita. 21 qc. 1 ; S . t h . I l l a , q . 7 7 , a . 3. d . 12 t q .Ita. 21 qc < 3 « S . t h . I l l a , q . 7 7 , a. d. 1 2 , q . Ita. 2 » qc . « S . t h . I l l a , q . 7 7 , a . 5. d. 12 t q .Ita. 2,qc.5 « S . t h . I I I a , q . 7 7 , a . 6. d. 12,q. Ita. 3 * q c . l . d. 121 q. Ita. 3,qc » 2 » S . t h . I l l a , q . 7 7 , a . 7. , d.12,q .2 ta .2,qc.2 ; % S . t h . 11 l a , q . 7 9 t a . 3 d. 12,q. 21 a. 2 , q c . i ; S . t h . I I I a t q . 7 9 , a . td .12,q . 21 a• 2 , q c . 3 ; S . t h . I I l a , q . 7 9 , a .5. td .12,q • 2 t a.1,qc. 1 ; s . t h . I l l a , q . 7 9 , a .6.

- Tabula

25

30

35

40

1. IV -

< 6 > U t r u m f r e q u e n t e r sit c o m m u n 1 c a n d u m . U t r u m o m n i n o a c o m m u n i o n e a b s t i n e r e l l c e a t . Utrum liceat consecrantl abstinere omnino. SECUNDA Q U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L fol. 118 ra > < 1 > U t r u m c o n s e c r a t i o huius s a c r a m e n t i slt p r o p r i e s a c e r d o t i s . U t r u m p l u r e s s a c e r d o t e s p o s s u n t eandem hostiam consecrare. U t r u m l i c e a t s a c e r d o t i a c o n s e c r a t i one omino a b s t i n e r e . U t r u m d i s p e n s a t i © h u i u s s a c r a m e n t i ad s o l u m s a c e r d o t e m p e r t l n e a t . U t r u m heretici e x c o m m u n l c a t 1 et s c h l s m a t i c l d e g r a d a t i possint c o n f i c e r e . < 6 > U t r u m m l s s a boni s a c e r d o t i s plus u a l e a t quam m a l i . U t r u m sine a l t a r e et u e s t i b u s < confici possit >. Utrum defectibus huius sacramenti possit subueniri et qualiter. < d. 14 > < L fol. 119 ra > DISTINCTIO XIIIIA. U t r u m p e n i t e n t i a sit s a c r a m e n t u m . U t r u m p e c c a t a sint m a t e r i a h u i u s s a c r a m e n t i . U t r u m h e c slt forma c o n u e n i e n s : " Ego te a b s o l u o U t r u m in hoc s a c r a m e n t o r e q u i r a t u r Impositio manuum sacerdotis. U t r u m p e n i t e n t i a slt s e c u n d a tabula post n a u f r a g i u m .

33)

confici

34)

I fol. 43 r 13 seq.: a. 8.

22) 23) 24) 25) 27) 28) 29) 30) 31) 33) 34) 36) 37) 38) 39) 40)

- 57 -

potest

)

SUPPL UT TEXTUS L fol. 118 ra 43.

S.th. IIIa«q.79«a.8. % I n IV S e n t . t d . 1 2 t q . 3 t a . 1 5 % S . t h . 111 a , q . 7 9 , a . 1 0 . In IV S e n t . f d . l 2 « q . 3 , a . 2 , q c . i ; % S . t h . I I l a « q . 7 9 « a . 1 1 . %In IV S e n t . « d . l 2 » q . 3 » a . 2 , q c . 2 ; % S . t h . I I I a » q . 8 2 » a . 4 . % I n IV S e n t . « d . 1 3 » q . 1 « a . I « q c . 1 - 2 Í S . t h . 111 a *q.82 « a . 1 . In IV S e n t . t d . 1 3 « q . 1 «a.21qc.2 ; S . t h . 1 1 l a t q . 8 2 « a . 2 . In IV S e n t . « d . l 3 f q . l « a . 2 « q c . l { S . t h . 11 l a t q . 8 2 1 a . 1 0 . % I n IV S e n t . t d . l 3 t q . I t a . 3 t q c . 1 - 2 ; S . t h . 11 l a t q . 8 2 « a . 3 . In IV S e n t . « d . l 3 » q . l , a . l « q c . 3 ; % S . t h . 11 la « q . 8 2 1 a . 7 . %In IV S e n t . t d . l 3 t q . l « a . 2 « q c . 5 ; % S . t h . 11 la « q . 8 3 » a . 3 . %S.th. IIIa«q.83«a.6. In IV S e n t . « d . 1 4 « q . l « a . 1 «qc.l ; S . t h . I I I a « q . 8 4 « a . 1 . S.th. I I I a « q . 8 4 « a . 2 . S.th. IIIa«q.84«a.3. S.th. IIIa«q.84ta.4. In IV S e n t . t d . 1 4 « q . 1 t a . 2 t q c . 4 ; S . t h . I I l a t q . 8 4 t a . 6 .

-

58



fol. 7rb 05

10

15

Utrum Utrum Utrum Utrum

Tabula

1. IV -

p e n i t e n t l a slt u l r t u s . ad i u s t l t i a m r e d u c a t u r . slt In c o n c u p i s c i b i l i slcut in s u b l e c t o . durare d e b e a t usque ad f i n e m u l t e .

SECUNDA Q U E S T IO P R I N C I P A L I S . < L fol. 119 vb > U t r u m s a c r a m e n t u m p e n l t e n t l e d e b e a t l t e r a r l . U t r u m p e n i t e n t l a d e b e a t i t e r a r i . U t r u m p e n i t e n t l a lterarl p o s s i t . U t r u m r l t u s p e n l t e n t l e s o l e m p n l s et publice slnt dluersl. U t r u m per p e n l t e n t i a m r e m o u e a n t u r o m n i a p e c c a t a . U t r u m per earn r e s t l t u a n t u r omnes u l r t u t e s . U t r u m m o r t i f i c a t a o p e r a per p e c c a t u m per penltentiam reuiuiscunt. U t r u m o p e r a sine c a r i t a t e facta per penltentiam u1u1ficentur. < d. 15 > < L fol. 120 va > D I S T I N C T I O XVA. U t r u m homo possit deo s a t i s f a c e r e . U t r u m homo de uno peccato sine a l t e r o p o s s i t s a t i s f a c e r e . < 3 > U t r u m e x l s t e n s in mortali p e c c a t o possit s a t i s f a c e r e sine a l l o . U t r u m r e d e u n t e c a r i t a t e u a l e a t s a t i s f a c t l o facta In mortali p e c c a t o . U t r u m o p e r a extra c a r i t a t e m facta slnt allculus temporalis pene meritoria. U t r u m slnt tres p a r t e s satisfactionis» s c i l i c e t : leiunlumt e l e e m o s i n a et o r a t i o . U t r u m e l e e m o s i n a slt f a c l e n d a n e c e s s a r i o .

0 8 ) Ed. cf. infrat 41) In IV S e n t . 42) In IV S e n t . 43) th. Illa 4 4 ) %In IV Sent 02) %In IV Sent 0 3 ) %In IV Sent 04) In IV S e n t . 06) % I n IV Sent 0 7 ) In IV S e n t . 00) % In IV Sent 11) In IV S e n t . 12) In IV S e n t . 13) %In IV Sent 14) % I n IV Sent 15) %In IV Sent 16) In IV S e n t .

p. 3 3 2 .

d. 1 4 t q . l t a . l t q c . 2; S . t h . I d. 1 4 t q . l t a . l t q c . 5; % S . t h . q. 851 a . 4 . td . 1 4 t q . 1 t a . 4 t q c • i; S . t h . td • 14t q.11 a.5t qc . 2 ; S . t h . td • 1 4 t q . l t a . 5 t q c . 1 . d. 141 q . l t a . 4 t q c . 3; % S . t h . td • 1 4 t q . 2 t a . l t q c . 1 ; S.th. d. 1 4 t q . 2 t a . 2 t S. th. I Ilatq td • 1 4 t q * 2 t a . 3 t q c .I? S.th. d. 1 5 t q . l t a . 2 . d. 1 5 t q . l t a . 3 t q c . I? % S . t h . td • 1 5 t q . l t a . 3 t q c .3. td . 1 5 t q . l t a . 3 t q c .4. td • 1 5 t q . l t a . 4 t q c .3. d. 1 5 t q « 2 t a « 4 t q c » 1.

I a f q . 851 a. 1. Ilatq • 85ta .3. Ilatq • 84ta .8. Ilatq • 84t a . 1 0 . Ilatq • 84ta .9. Ilatq .86,a . 1 . 891 a. 1. Ilatq . 89,a. 6 . Ilatq . 86ta . 2 .

- 59 -

- T a b u l a 1. IV < 8 > U t r u m de Illicite a c q u i s i t i s posslt facere eleemosina. < 9 > U t r u m < sub > p o t e s t a t e < a l t e r l u s > c o n s t l t u t i posslnt facere eleemos1 n a m . 20

25

30

35

SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. < L fol. 121 va > U t r u m o m n e s t e n e a n t u r ad lelunia e c c l e s i e . U t r u m ad lelunlum r e q u l r a t u r quod h o m o nisi semel c o m e d a t . U t r u m h o r a n o n a sit c o n u e n l e n s lelunantlbus ad comedendum. < 4 > U t r u m c o n u e n l e n s slt o r a r e . U t r u m o r a t l o c a d a t sub p r e c e p t o . U t r u m d e b e a t petere t e m p o r a l l a a d e o . U t r u m r e s t i t u e r a ablata sit de n e c e s s i t a t e s a l u t l s . U t r u m ad rest 11ut 1onem fame q u l s t e n e a t u r . U t r u m t e n e a n t u r ad r e s t l t u t 1onem» uel q u i . < d. 16 > < L fol. 122 ra > D I S T I N C T I O XVIA. U t r u m p e n l t e n t i a h a b e a t p a r t e s . U t r u m c o n u e n l e n t e r 3 partes p e n l t e n t i e a s s i g n e n t u r . < 3 > U t r u m p e n l t e n t i a slt de u e n i a l l b u s . U t r u m m a n e n t e u o l u n t a t e possit dimlttl u e n l a l e . U t r u m u e n l a l e p o s s l t dlmittl sine m o r t a l i . < 6 > U t r u m a l l q u l s t e n e a t u r peniterl de u e n l a l i b u s ex n e c e s s i t a t e . U t r u m teneatur u e n l a l l a c o n f i t e r l . < 8 > U t r u m per bened1 e t i o n e m e p i s c o p a l e m et a q u a m benedictam remlttantur.

18)

sub

20)

I fol. 45 v 11 seq.: a. 1 - a. 9.

17) 20) 21) 22) 23) 24) 25) 26) 28) 30) 31) 32) 33) 34) 36) 37)

... a l t e r l u s

) ln p o t e s t a t e SCR»

SUPPL UT TEXTUS

L.

%In IV S e n t . » d . 1 5 » q . 2 » a . 4 » q c . 2 . In IV S e n t . » d . l 5 » q . 3 , a . 2 » q c . i ; S . t h . » I I a I I a e » q . 1 4 7 » a . 4 . %In IV S e n t . » d . l 5 , q . 3 , a . 4 » q c . l î S . th. » I la I Iae »q. 147 » a . 6. %In IV S e n t . » d . I 5 » q . 3 » a . 3 » q c . 3 ; S.th.» I l a i I a e * q . 1 4 7 » a . 7 . S.th.«IIaIIae»q.83»a.2. %In IV S e n t . » d . l 5 » q . 4 » a . l » q c . 3 . In IV S e n t . » d . l 5 » q . 3 » a . 4 » q c . 2 î S.th.» I l a i I a e » q . 8 3 » a . 6 . S.th.» I l a i I a e » q . 6 2 » a . 2 . % I n IV S e n t . » d . l 5 « q . l » a . 5 » q c . 3 ; % S . t h . » I I a I I a e » q . 6 2 » a . 6 . In IV S e n t . » d . l 6 » q . l » a . l » q c . i ; % S . t h . 1 1 I a » q . 9 0 » a . 1 . In IV S e n t . » d . l 6 » q . l » a . l » q c . 2 ; % S . t h . 1 1 l a » q . 9 0 » a . 2 . %In IV S e n t . » d . l 6 » q . l » a . 2 » q c . 3 ; % S . t h . 111 a » q . 9 0 » a . 4 . In IV S e n t . » d . l 6 » q . 2 » a . l » q c . l î % S . t h . 1 1 l a » q . 8 7 » a . I . In IV S e n t . » d . l 6 » q . 2 » a . l » q c . 3 ; S . t h . I I I a » q . 8 7 » a . 4 . In IV S e n t . » d . 1 6 » q . 2 » a . 2 » q c . 3 . %In IV S e n t . » d . 1 6 » q . 2 » a . 2 » q c . 4 » S . t h . 11 la » q . 8 7 » a . 3 .

-

60

fol* 7vaJ

05

10

39)

39) 4-0) 41) 42 ) 43) 44) 01) 02) 04) 05) 06) 07) 08) 09) 10) 11) 12)

-

Tabula 1. IV -

SECUNDA Q U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L fol. 122 vb > U t r u m c 1 r c u m s t a n t i e a g g r a u a n t p e c c a t u m . U t r u m c i r c u m s t a n t 1 e possint trahere p e c c a t u m in a l i a m s p e c i e m . W r u m o m n e s c i r c u m s t a n t l e sint c o n s i d e r a n d e . U t r u m y p o c r i s i s sit p e c c a t u m m o r t a l e . U t r u m y p o c r i s i s pre aliis u i c i i s sit i m p e d 1 m e n t u m p e n i t e n t i e . U t r u m ludi impediant p e n i t e n t i a m . U t r u m s p e c t a c u l a i m p e d i a n t . Utrum exercltium militie. < d. 17 > < L f o l . 123 rb > 01 ST INC TIO XVII A. U t r u m ad I u s t i f i c a t i o n e m impii requiratur aliqua preparatio. Utrum requiratur gratie infusio. U t r u m r e q u i r a t u r m o t u s liberi arbitrii in p e c c a t u m et in d e u m . U t r u m i ust i fi cat i o impii fiat in i n s t a n t i . U t r u m inter ea que r e q u i r u n t u r u n u m alio sit p r i u s . U t r u m i u s t i f i c a t i o impii sit m a x i m u m opus d e i . U t r u m de omni p e c c a t o mortali actuali sit c o n t r i t i o h a b e n d a . U t r u m dolor c o n t r i t i o n i s debeat esse m a x i m u s d o l o r . U t r u m p o s s i t esse m i n i m u s .

I fol. 47 v 23 seq.: a. 1 - a. 8.

In IV S e n t . » d . l 6 » q . 3 » a . 2 » q c . l ; S.th.11 a 11 a e t q . 7 3 1 a . 7 . In IV S e n t . t d . 1 6 t q . 3 t a . 2 t q c . 3 . %In IV S e n t . » d . l 6 » q . 3 » a . 2 » q c . 5 . In IV S e n t . t d . l 6 t q . 4 t a . l t q c . 3 ; S . th . , I la 11 ae , q. 111, a. 4. %ln IV S e n t . f d . 1 6 t q . 4 t a . 1 t q c . 4 . %In IV S e n t . t d . l 6 t q . 4 t a . 2 t q c . l . In IV S e n t . t d . 1 6 t q . 4 t a . 2 t q c . 2 . %In IV S e n t . f d . 1 6 t q . 4 t a . 2 t q c . 3 . % I n IV S e n t . f d . 1 7 t q . 1 1 a . 2 f q c . 1 ; % S . t h . « la I I a e « q . 1 1 2 « a . 2 . In IV S e n t . f d . l 7 t q . I t a . 3 > q c . i ; % S . t h . • I a 1 1 a e » q . 1 0 9 1 a . 7 . %In IV S e n t . » d . 1 7 » q . 1 »a.3»qc.2+4? S.th.» la 1 1 a e » q . 1 1 3 , a . 3 . %In IV S e n t . f d . l 7 « q . I t a . 5 ; S.th.tlai I a e t q . 1 1 3 . a . 7 . %In IV S e n t . t d . 1 7 t q . 1 t a . 4 t q c . 3 ; % S . t h . t I a l l a e t q . l 1 3 t a . 8 . S.th.flallaetq.J13ta.9. ' %In IV S e n t . t d . 1 7 t q . 2 1 a . 2 t q c . 6 ; % S . t h . » S u p p l . » q . 2 t a . 5 . %In IV S e n t . t d . 1 7 f q . 2 t a . 3 t q c . 1 . Xlr\ IV S e n t . f d . l 7 t q . 2 t a . 3 t q c . 2 .

-

15

20

25

30

22)

14) 15) 16) 17) 18) 19) 20) 22) 23) 24) 25) 25) 28) 29) 31) 32)

T a b u l a 1. IV -

-

61

SECUNDA Q U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L f o l . 124 rb > U t r u m c o n f e s s i o sit de n e c e s i t a t e s a l u t i s . U t r u m s t a t i m q u a n d o p o t e s t t e n e a t u r quis conflterl peccata mortalla. < 3 > U t r u m n e c e s s a r l u m sit c o n f l t e r l s a c e r d o t i . U t r u m n t c a s s a r i u m sit c o n f l t e r l s a c e r d o t i p r o p r i o . U t r u m c o n f e s s l o p o s s l t esse l n f o r m i s . U t r u m c o n f e s s l o d e b e a t esse i n t e g r a . U t r u m a l l q u i s p o s s l t c o n f l t e r l per nuntium uel scrlpturam. < d . 18 > < L f o l . 124 vb > DISTINCTIO XV111A. U t r u m in e c c l e s i a d e b e a n t esse c l a u e s . < 2 > U t r u m s l n t due c l a u e s regni c e l o r u m . U t r u m p o t e s t a s c l a u l u m se e x t e n d i t ad r e m i s s l o n e m c u l p e * U t r u m ad r e m i s s l o n e m p e n e . U t r u m s a c e r d o s possit uti p o t e s t a t e c l a u l u m prò sua u o l u n t a t e . SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. < !_ fol. 125 rb > U t r u m e c c l e s i a d e b e a t a l l q u e m e x c o m m u n l c a r e . U t r u m q u i l i b e t s a c e r d o s p o s s i t e x c o m m u n i c a r e . U t r u m non s a c e r d o s p o s s i t . U t r u m e x c o m m u n l c a t u s et s u s p e n s u s possit excommunicare. < 5 > U t r u m a l i q u i s m a i o r e m se p o s s i t e x c o m m u n i c a r e .

I f o l . 49 r 19 s e q . : a . I - a. 5.

In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . Xln IV Sent In IV S e n t . In IV S e n t . % I n IV Sent In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . % I n IV Sent %In IV Sent In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . %In IV Sent

d . 1 7 t q . 3 t a . l t q c . l t S. th.t S u p p l . t q . 6 t a . l . d . 1 7 t q . 3 t a . l t q c . 4 t S. th.t S u p p l . t q . 6 t a . 5 . d . 1 7 t q . 3 t a . 3 t q c . l ; S. th.t S u p p l . t q . 8 t a . l . t d • 1 7 t q . 3 t a . 3 t q c . 4 « s .th. » S u D p l . t Q . 8 t a . d . 17tq.3ta.4-tqc.lt S. th.t S u p p l . t q . 9 t a . l . d . 1 7 t q . 3 t a . 4 t q c . 2 5 VS .th. t S u p p l . t q . 9 t a . 2 . » d . 1 7 t q . 3 t a . 4 t q c . 3 . % S . t h .t S u p p l . t q . 9 t a . 3 . d . 18tq.lta.lt qc.l. d. 18tq.lta.ltqc.3. d . 18tq.lta.3tqc.l. td . 1 8 t q . l t a . 3 t q c . 2 1 • td • 1 8 t q . l t a . 3 t q c . 2 1 • d . 1 8 t q . 2 t a . l t q c . 2 ; %s.th. 11 la I Iae t q .391 a . 4 d. 18tq.2ta.2tqc.l. d. 18tq.2ta.2tqc.3. t d • 1 8 t q . 2 t a . 3 t q c . 1.

-

- 62 -

35

40

fol. 7vb

05

- Tabula 1. IV

U t r u m u n l u e r s l t a s posslt excommun1 c a r e . U t r u m llceat c o m m u n l c a r e e x c o m m u n i c a t o . IJtrum c o m m u n i c a n s e x c o m m u n i c a t o sit c o n e x c o m m u n i c a t u s .

U t r u m peccet m o r t a l l t e r . U t r u m q u l l l b e t s a c e r d o s s u b d l t u m suum absoluere posslt.

< d. 19 > < L fol. 127 ra > D I S T I N C T I O XIX. U t r u m soli s a c e r d o t e s c l a u e s h a b e a n t . U t r u m s a c e r d o t e s legales c l a u e s h a b u e r i n t . < 3 > U t r u m sanctl h o m i n e s non s a c e r d o t e s usum claulum habeant. U t r u m mail s a c e r d o t e s h a b e a n t . U t r u m h e r e t l c l » d e g r a d a t i » excommun1 cat 1 h a b e a n t . U t r u m q u l l i b e t s a c e r d o s c l a u e s que h a b e t p o s s l t utl In q u e m l l b e t . U t r u m s a c e r d o s semper s u u m s u b d i t u m posslt a b s o l u e r e U t r u m Inferior s u p e r l o r e m . SECUNDA O U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L fol. 127 ra > U t r u m q u l l l b e t ex p r e c e p t o teneatur ad f r a t e r n a m correct 1onem. U t r u m llceat c o r r i p e r e p r e l a t u m . U t r u m p e c c a t o r c o r r i p l e n s p e c c a t . U t r u m a c o r r e c t l o n e d e b e a t cessare propter t l m o r e m . U t r u m In c o r r e c t l o n e a d m o n i t l o s e c r e t a debeat precedere.

08) a d m o n i t l o 33) 34) 35) 36) 37) 39) 40) 41) 42) 43) 44) 01) 02) 04) 05) 06) 07) 08)

)

ammonltlo

SCR

L.

In IV S e n t . , d . l 8 , q . 2 , a . 3 , q c . 2 . %In IV S e n t . , d . l 8 , q . 2 , a . 4 , q c . l . %In IV S e n t . , d . 1 8 , q . 2 , a . 4 » q c . 2 . % In IV S e n t . , d . 1 8 , q . 2 , a . 4 » q c . 3 . In IV S e n t . » d . l 8 , q . 2 , a . 5 , q c . l . In IV S e n t . , d . l 9 , q . l , a . l , q c . 3 . %In IV S e n t . , d . l 9 , q . l , a . l , q c . l . In IV S e n t . , d . l 9 , q . l , a . 2 » q c . l . In IV S e n t . , d . 1 9 , q . 1 , a . 2 , q c . 2 . %In IV S e n t . , d . l 9 , q . l , a . 2 , q c . 3 . In IV S e n t . , d . 1 9 , q . l , a . 3 , q c . l . In IV S e n t . , d . l 9 , q . l , a . 3 , q c . 2 . %In IV S e n t . , d . l 9 , q . l , a . 3 , q c . 3 . In IV S e n t . , d . l 9 , q . 2 » a . 2 » q c . l » % S . t h . , I la I I a e , q . 3 3 , a . 2 . In IV S e n t . , d . l 9 , q . 2 » a . 2 » q c . 3 ; . th. • 11 a 1 1 a e , q . 3 3 , a . 4 . In IV Sent. ,d » 19, q . 2 , a . 2 , qc . 2 J % S . t h . , 1 1 a I I a e , q . 3 3 » a.5. S.th.» I la I I a e » q . 3 3 , a . 6 . Sin IV S e n t . , d . l 9 , q . 2 » a . 3 » q c . i ; S . th. , I la I Iae , q . 3 3 , a . 7 .

- Tabula 1. IV -

- 63 -

Utrum testlum indlctio precedere debeat publlcam denunctat Ionem. 10

15

20

25

18)

09) 11) 12) 14) 15) 16) 17) 18) 19) 21) 23) 24) 25) 26) 27)

< d. 20 - 21 > < l- fol. 127 vb > DISTINCTIO XXA ET XXIA. Utrum aliquis in fine ulte sue possit uere penltere. Utrum penltens In fine a quollbet sacerdote possit absolul. Utrum penitenti In fine slt penitentla iniungenda. Utrum talibus reseruatur allqua pena post mortem. Utrum penltens slt maiorls pene debltus quam slbl Iniungltur. Utrum aliquis pro alio possit satlsfacere. Utrum indulgentie ualeant contra penam sa11sfactor I am. Utrum ualeant tantum quantum ualere pronunt1antur. Utrum solus papa possit facere 1ndulgent 1 as » uel et i am alii. SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. < L fol. 128 va > Utrum post hanc uitam slt purgatorlum. Utrum locus purgatori! slt In terra uel ubi slt. Utrum pene purgatorli excedant omnem penam hulus ulte. Utrum pena Illa slt uoluntaria. Utrum ibi punlantur anime per demones. Utrum allquld slgnlficetur per lignum« stipularti« fenum etc.. Utrum culpa uenlalls per purgatorlum deleatur.

I fol. 48 v 21 seq.: a. 8.

%In IV Sent.,d.l9,q.2»a.3,qc.2; S.th.11 la 11aetq.331a.8. In IV Sent.td.20»q.u.» a.1»qc. 1. In IV Sent.td.20*q.u.»a.l«qc.2. In IV Sent.td.20tq.u.ta.1tqc.3. In IV Sent.»d.20»q.u.« a.2*qc.2. In IV Sent.»d.20»q.u.»a.2»qc.3. %In IV Sent.td.20«q.u.«a.3 t qc.l. %In IV Sent.td.20tq.u.«a.3«qc.2. %In IV Sent.td.20tq.u.» a.4»qc.1. %In IV Sent.«d.21»q.1 f a.1 «qc.1 ; S.th.«Suppl.«App.« a.1. In IV Sent.td.21 «q.11a.1 «qc.3t S.th.«Suppl.«App.» a.3. In IV Sent.td.21tq.1ta.1tqc.4; S.th.«Suppl.«App.ta.4. In IV Sent.fd.21tq.lfa.ltqc.5i S.th.tSuppl.tApp.ta.5. %In IV Sent.td.21tq.Ita.2tqc.l. %In IV Sent.td.211q.11a.3tqc.1 ; %S.th. f Suppl.tApp.ta.6.

-

- Tabula

64

1. IV -

30

35

40

fol. 8ra

28) 29) 30) 32) 33) 34) 35) 36) 37) 39) 40) 41) 42) 43) 01) 02) 03)

U t r u m per c o n f e s s l o n e m g e n e r a l e m deleantur uenialia et obllta.

U t r u m s a c e r d o s t e n e a t u r celare peccatorem in quolibet casu. < 1 0 > U t r u m s c l e n s non per c o n f e s s i o n e m teneatur celare* < d. 22 > < L fol. 129 va > DISTI NCTIO X X I I A .

U t r u m in eo qui r e c l d l u a t r e d e a n t p e c c a t a d i m l s s « .

U t r u m ingratitudo talis d i c a t u r s p e c i a l e p e c c a t u m .

Utrum recidiuans incriminatur reatum omnium peccatorum precedentium.

U t r u m per i n g r a t i t u d i n e m r e d e a n t p e c c a t a u e n i a l i a .

Utrum originale redeat.

U t r u m r e c i d i u a n s t e n e a t u r iterum c o n f i t e r i . SECUNDA Q U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L fol. 130 ra >

U t r u m p e n l t e n t i a sit u n u m s a c r a m e n t u m .

U t r u m m a g i s sit in p e n i t e n t e quam in s a c e r d o t e .

U t r u m uerba a b s o l u e n t i s d e b e a n t esse per m o d u m depreca11 o n i s .

U t r u m h o c s a c r a m e n t u m sit ex a l i q u a i n s t i t u t i o n e .

U t r u m t e m p o r e Christi fuerit i n s t l t u t u m uel q u a n d o . < d. 23 > 01 S T I N C T I 0

Utrum

Utrum

Utrum huius

< L fol. 130 va > XXI11 A. e x t r e m a u n c t i o sit s a c r a m e n t u m . C h r i s t u s hoc s a c r a m e n t u m i n s t i t u i t . o l e u m oliue sit c o n u e n i e n s m a t e r i a sacramenti.

In IV S e n t . , d . 2 1 » q . 2 , a . l + 2 » % S . t h . , S u p p l . , q . 1 0 , a . 5 . In IV S e n t « , d . 2 1 , q . 3 , a . l , q c . l . %In IV S e n t . , d . 2 1 , q . 3 , a . 3 . In IV S e n t . , d . 2 2 , q . l » a . 1 5 S . t h . , 111,q.88 » a . 1 . In IV S e n t . , d . 2 2 , q . l , a . l , q c . i ; S . t h . , 1 1 1 , q . 8 8 , a . 1 . % I n IV S e n t . , d . 2 2 , q . l , a . 2 , q c . 3 ; % S . t h . 1 1 1 1 » q . 8 8 , a . 3 . In IV S e n t . » d . 2 2 , q . l » a . 3 » q c . i ; % S . t h . , 1 1 1 , q . 8 8 » a . 2 . In IV S e n t . » d . 2 2 » q . l » a . 3 , q c . 2 . %In IV S e n t . » d . 2 2 , q . l » a . 4 . In IV S e n t . » d . 2 2 t q . 2 » a . 2 » q c . 1 . % I n IV S e n t . » d . 2 2 » q . 2 » a . 2 , q c . 2 . In IV S e n t . » d . 2 2 , q . 2 » a . 2 » q c . 3 ; % S . t h . , I I I , q . 8 4 » a . 3 . In IV S e n t . , d . 2 2 » q . 2 , a . 3 , q c . l . In IV S e n t . » d . 2 2 » q . 2 » a . 3 » q c . 2 - 3 » S.th.,111»q.84»a.7. In IV S e n t . f d . 2 3 t q . l , a . l » q c . i ; S . t h . » S u p p l . • q . 2 9 , a . 1 . In IV S e n t . ,d . 23 »q.1 » a . 1 , q c . 3 ; % S . t h . , S u p p l . , q . 2 9 » a . 3 . In IV S e n t . , d . 2 3 , q . 1 , a . 3 , q c . 1 ; S . t h . , S u p p 1 . , q . 2 9 , a . 4 .

-

05





10

15

20

Utrum Utrum " Per Utrum Utrum Utrum

Tabula

1.

TV

-

-

65

-

h a b e a t aliquam formam. hoc s i t c o n u e n i e n s forma. lstam unctlonem " etc.. u a l e a t ad r e m e d i u m p e c c a t o r u m . u a l e a t ad s a n i t a t e m corporalem. Inprlmat caracterem.

SECUNDA O U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L f o l . 131 Utrum d i a c o n u s s i t m i n i s t e r h u l u s sacramenti. < 2 > U t r u m s l t dandum s a n i s . Utrum i n u n g e n d l s u n t In i l l l s partibus» In q u i b u s c o n s u e u l t fieri. Utrum i t e r a r i debet. Utrum in eadem l n f l r m i t a t e l t e r a r l debet.

rb

>

< d . 24 > < L f o l . 131 va DISTINCTIO XXIVA. Utrum s a c r a m e n t u m o r d l n l s d e b e a t e s s e in ecclesia. Utrum o r d o s l t sacramentum. Utrum c o n u e n i e n t e r a s s l g n e n t u r o r d l n e s septem. Utrum bene a s s l g n e t u r o f f i c l u m c u l u s l l b e t ordinis. Utrum o r d l n e s a l l i s l n t s a c r i « a l i i non. Utrum In s i n g u l i s i m p r i m a t u r caracter. Utrum c a r a c t e r u n l u s presupponlt caracterem alterlus.

>

08)

inprlmat

04) 05) 06) 07) 08) 10) 11) 12) 13) 14) 16) 17) 18) 19) 20) 21) 22)

In %In In In In In In %In In In In In In In In In In

)

SCR

L.

IV S e n t . » d . 2 3 » q . 1 » a . 4 » q c . 1 5 S.th.»Suppl.»q.29»a.7. I V S e n t . » d . 2 3 » q . l » a . 4 » q c . 2 - 3 i XS. t h . « S u p p 1 . » q . 2 9 » a . 9 . IV S e n t . » d . 2 3 » q . 1 » a . 2 » q c . I J S . t h . » S u p p l . » q . 3 0 » a . 1. IV S e n t . » d . 2 3 » q . 1 « a . 2 » q c . 2 ; *S.th.»Suppl.»q.30ta.2. IV S e n t . » d . 2 3 » q . l » a . 2 » q c . 3 ; S.th.«Suppl.»q.30ta.3. IV S e n t . » d . 2 3 » q . 2 « a . l * q c . 2 ; S.th.»Suppl.•q.31 » a.2. IV S e n t . • d . 2 3 t q . 2 « a . 2 t q c . i ; %S.th.«Suppl.«q.32«a.1. IV S e n t . » d . 2 3 « q . 2 t a . 3 v q c . 2 ; S.th.«Suppl.«q.32ta.7. IV S e n t . « d . 2 3 « q . 2 « a . 4 « q c . l ; S.th.«Suppl.«q.33»a.1. IV S e n t . » d . 2 3 » q . 2 » a . 4 » q c . 2 ; S.th.»Suppl.»q.33»a.2. IV S e n t . « d . 2 4 » q . 1 « a . 1 « q c . 1 ; S.th.«Suppl.»q.34»a.I. IV S e n t . « d . 2 4 « q . 1 « a . 1 « q c . 3 ; S.th.«Suppl.«q.34»a.3. IV S e n t . » d . 2 4 » q . 2 » a . l » q c . 2 J %S.th.»Suppl.»q.37»a.2. IV S e n t . » d . 2 4 » q . 2 » a . 2 t S.th.»Suppl.»q.37»a.4. IV S e n t . » d . 2 4 » q . 2 » a . l » q c . 3 ; S.th.»Suppl.*q.37»a.3. IV S e n t . » d . 2 4 » q . 2 » a . 2 » q c . 2 < % S . t h . » S u p p l . » q . 3 5 « a . 2 . IV S e n t . » d . 2 4 » q . 2 » a . 2 » q c . 3 ; S.th.»Suppl.»q.35*a.5.

-

66

25

30

35

40

40)

24) 25) 26) 27) 28) 29) 31) 32) 33) 34) 35) 36) 37) 38) 40) 41) 42) 43)

-

-

Tabula

1.

IV

-

SECUNDA OUESTIO PRINCIPALIS. < L f o l . 132 va > < 1 > U t r u m In s u s c I p i e n t 1 b u s r e q u i r a t u r b o n i t a s u l t e . < 2 > U t r u m t e n e a n t u r s c i r e totani s a c r a m s c r l p t u r a m . U t r u m promouens lndlgnum peccet. U t r u m e x i s t e n s in m o r t a l i p o t e s t uti o r d i n e s u s c e p t o . Utrum supra sacerdotem debeat esse potestas superior. Utrum uestes m i n i s t r o r u m conuenienter slnt o r d i n a t e . < L f o l . 1 3 3 ra > < d. 25 > DISTINCTIO XXVA. U t r u m s o l i u s e p i s c o p i sit c o n f e r r e o r d i n e s . Utrum heretic! et s c h i s m a t i c ! et huiusmodl possint conferre ordines. U t r u m sexus femineus Impediat ordlnis s u s c e p t i o n e m . < 4 > U t r u m p u e r i et c a r e n t e s r a t l o n e possint ordines suscipere. Utrum serultus impediat susceptionem ordlnis. U t r u m h o m i c i d l u m impediat susceptionem ordlnis. Utrum lllegitime natus posslt suscipere. Utrum habentes defectum membrorum. SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. < L f o l . 133 v b U t r u m s y m o n i a slt p e c c a t u m . U t r u m s y m o n i a sit h e r e s l s . Utrum llceat pro s a c r a m e n t i s pecunlam dare. U t r u m pro s p i r 1 t u a l i b u s a c t i b u s sine a b s o l u t i o n e .

I fol.

In In In In In In In In In In In %In %In In %In In %In %In

121

IV S e n t . IV S e n t . IV S e n t . IV S e n t . IV S e n t . IV S e n t . IV S e n t . IV S e n t . IV S e n t . IV S e n t . IV S e n t . IV S e n t IV S e n t IV S e n t . IV S e n t IV S e n t . IV S e n t IV S e n t

r 19 s e q . :

a.

1 - a.

7.

d . 2 4 t q . l,a.3,qc.i; S.th.t S u p p l . , q . 3 6 , a . 1 . d.24tq. 1»a.3»qc.2? S.th., Suppl*,q.36,a.2. d.24tq. l»a.3*qc.3« S.th., Suppl.» q.36,a.4. d .24» q . 1 » a . 3 t q c . 5 « % S . t h . , S u p p l . , q . 3 6 , a . 5 . d•24» q « 3,a.3,qc. 1 ; %S.th. ,Suppl.,q.40,a.4. d.24tq. 3»a.3 ? %S.th .,Suppl.,q.40ta.7. d . 2 5 « q .l t a . i ; S . t h . t S u p p l . , q . 3 8 , a . l . d.25«q. Ita.2; S.th. tSuppl .,q.36,a.2. d . 251 q .2 f a . l « q c . l i S . t h . , S u p p l . , q . 3 9 , a . l . d.2 5 , q .2 « a . l « q c . 2 i S . t h . , S u p p l . , q . 3 9 , a . 2 . d . 2 5 « q• 2 » a . 2 » q c . l j S . t h . , S u p p l . t q . 3 9 1 a . 1 . , d . 2 5 , q . 2 » a . 2 » q c . 2 ? 35S • th. , S u p p l . , q . 3 9 , a . 4 . « d . 2 5 t q• 2 t a . l t q c . 3 ? % S . t h • t S u p p l . t q . 3 9 t a . 5 » d.25tq. 2ta.lt qc.4? %S.th. tSuppl.tq.39ta.6. t d . 2 5 , •q 3 t a . l t q c . l . d . 2 5 , q .3 t a . l t q c . 2 . ,d.25» q .3ta.2tqc.i; %S.th • t l l a l l a e t q « 1 0 0 t a . 2 ,d.25,q .3ta.2tqc.3i %S.th •tllallaetq«100ta.3

>

- 67 -

- T a b u l a 1. IV -

fol. 8rb

05

10

15

20

01) 02) 04) 05) 06) 07) 08) 09) 10) 11) 13) 14) 15) 16) 17) 18) 19) 20) 21)

U t r u m prò ingressu r e l i g i o n l s . U t r u m prò a n n e x l s spirItual1 b u s . U t r u m c o m m l t a t u r s y m o n l a per m u n e r a

ad

obsequium.

< d. 26 - 27 > < L fol. 134 vb > D I S T I N C T I O XXVIA ET X X V I I A . U t r u m m a t r i m o n i u m sit de iure n a t u r a l i * < 2 > U t r u m m a t r i m o n i u m sit sub p f e c e p t o . U t r u m actus m a t r l m o n l l semper sit p e c c a t u m . U t r u m sit m e r i t o r l u s . U t r u m m a t r i m o n i u m sit s a c r a m e n t u m . Utrum conferai gratiam. U t r u m c a r n a l i s c o p u l a sit de i n t e g r l t a t e e i u s . U t r u m bene d i f f i n i a t u r m a t r i m o n i u m in l i t t e r a . SECUNOA Q U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L fol. 135 va > U t r u m c o n s e n s u s per uerba de presenti expressus sit causa matrlmonii. U t r u m per u e r b a de presenti slne c o n s e n s u interiori fiat matrimonium. U t r u m alter» a l t e r o inulto» p o s s i t t r a n s i r e ad r e g u l a m post c o p u l a m . < 4 > U t r u m ante c o p u l a m possit h o c . U t r u m p r o m i s s l o f u t u r a r u m n u p t i a r u m sponsalia dicantur conuenlenter. U t r u m s p o n s a l i a posslnt dirimi» et q u i b u s c a s l b u s . U t r u m b i g a m i a causet i r r e g u l a r i t a t e m . < 8 > U t r u m per b a p t l s m u m t o l l a t u r 1 r r e g u l a r i t a s b i g a m i e . U t r u m c u m b i g a m o llceat d i s p e n s a r e .

In IV S e n t . » d . 2 5 » q . 3 » a . 2 » q c . 3 ; S.th.» I la I I a e « q . 1 0 0 » a . 4 . Sin IV S e n t . » d . 2 5 » q . 3 » a . 3 » % S . t h . » I la I I a e » q . 1 0 0 » a . 5 . % I n IV S e n t . » d . 2 6 « q . l » a . i ; % S . t h . » S u p p l . » q . 4 1 » a . 1 . In IV S e n t . » d . 2 6 » q . l » a . 2 ; % S . th . » Supp 1. » q . 4 1 » a. 2 . In IV S e n t . » d . 2 6 » q . l » a . 3 ; S . t h . * S u p p l . » q . 4 1 » a . 3 . In IV S e n t . » d . 2 6 » q . l » a . 4 i S. th. » Suppl . « q. 41 » a . 4 . In IV S e n t . » d . 2 6 » q . 2 » a . i ; S . t h . » S u p p l . » q . 4 2 » a . 1 . In IV S e n t . » d . 2 6 » q . 2 » a . 3 ; S . t h . » S u p p l . » q . 4 2 » a . 3 . In IV S e n t . » d . 2 6 » q . 2 » a . 4 * S . t h . » S u p p l . « q . 4 2 » a . 4 . In IV S e n t . » d . 2 7 » q . l » a . l q c . 3 ; S . t h . » S u p p l . » q . 4 4 » a . 3 * In IV S e n t . » d . 2 7 » q . l » a . 2 » q c . i ; % S . t h . » S u p p l . » q . 4 5 » a . 1 - 3 . In IV S e n t . » d . 2 7 » q . l » a . 2 » q c . 4 ? %S.t h,. » S u p p l . » q . 4 5 » a . 4 . In IV S e n t . » d . 2 7 » q . 1 » a . 3 » q c . l < S . t h . » S u p p l . » q . 5 1 » a . 1 . In IV S e n t . » d . 2 7 » q . 1 » a . 3 » q c . 2 « S . t h . » S u p p 1 . « q . 5 1 « a.2. In IV S e n t . » d . 2 7 » q . 2 » a . 1 ; S . t h . « S u p p l . » q . 4 8 » a . 1 . %In IV S e n t . » d . 2 7 » q . 2 » a . 3 ; S . t h . » S u p p 1 . » q . 4 8 » a . 2 . In IV S e n t . » d . 2 7 » q . 3 » a . 1 , q c . 2 5 % S . t h . » S u p p l . » q . 6 6 » a . 1 - 2 . In IV S e n t . » d . 2 7 » q . 3 » a . 2 ; % S . t h . » S u p p l . » q . 6 6 » a . 4 . In IV S e n t . » d . 2 7 » q . 3 » a . 3 ; S . t h . » S u p p l . » q . 6 6 » a . 5 .

-

68

-

-




f a c i t »

Inhonestam.

Utrum

In

ra

p r e s e n t l

matrlmonlum.

c o m p e l l e r e

e r r o r

37)

137

f u t u r o

consentientem

persona

SUPL

uerba

P R I N C I P A L I S .

Utrum

36)

>

matrimonium.

propter

in

p o s s i t

contrahendum

IV

rb

matrimonium.

Utrum

)

136

iuramento

matrimonium

coactus

cadat

)

f o l .

copulam c o a c t i o

f a c i t

post

per

consensus

esse

cum

expressus

Utrum

27)

L

XXXA.

f u t u r o

copula

Utrum

2 4)

ET

matrlmonium.

SECUNDA

35

ET

ad

-




X X V I I I

f a c i t 25

Tabula

111 a » q . 2 9 » a . 2 .

- T a b u l a 1. IV -

< L f o l . 137 va > D I S T I N C T I O XXXIA ET S E C U N D A . < 1 > U t r u m m a t r l m o n l u m d e b u i t habere a l i q u a bona qulbus excusetur. < 2 > U t r u m h u i u s m o d l bona c o n u e n l e n t e r In H t t e r a asslgnentur. U t r u m u n u m l l l o r u m slt p r i n c l p a l i u s a l t e r l u s . U t r u m a c t u s m a t r i m o n i i per bona posslt e x c u s a r i . U t r u m u i t a t i o forni c a t i o n i s e x c u s e t a c t u m m a t r i m o n i i U t r u m e x c u s e t u r si fiat p r o p t e r s a n i t a t e m . U t r u m propter solam delectat1onem cognoscens uxorem mortaliter peccet. SECUNDA Q U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L fol. 138 ra > U t r u m sponsi t e n e a n t u r sibi m u t u o ad r e d d i t i o n e m d e b i t i . U t r u m uir uxori non petenti t e n e a t u r r e d d e r e d e b i t u m . U t r u m uir et m u l i e r sint s q u a l e s in actu m a t r i m o n i a l i . < 4 > U t r u m a l t e r posslt facere u o t u m a l t e r o i n u l t o . U t r u m t e m p o r i b u s s a c r l s d e b e a n t p e t e r e d e b i t u m . U t r u m a l l q u o d t e m p u s impedlat celebraiionem matrimonialem. < d . 33 > DISTINCTIO Utrum U t r u m U t r u m Utrum U t r u m

< L fol. 138 vb > XXXIIIIA. h a b e r e plures u x o r e s slt c o n t r a legem n a t u r e . habere plures fuerlt allquando llcltum. habere concubinam slt c o n t r a legem n a t u r e . a l i q u a n d o l l c l t u m f u e r l t habere c o n c u b i n a m . lnseparabilitas uxoris slt de lege n a t u r e .

In IV S e n t . » d . 3 1 » q . 1 » a . 1 ? S . t h . » S u p p l . » q . 4 9 » a . 1 . In IV S e n t . » d . 3 l » q . l » a . 2 ? % S . t h . » S u p p l . » q . 4 9 » a . 2 . %In IV S e n t . » d . 3 1 » q . 1 » a . 3 ; % S . t h . . S u p p l . » q . 4 9 » a . 3 . In IV S e n t . t d . 3 1 » q . 2 » a . l » S . t h . » S u p p l . » q . 4 9 » a . W . % I n IV S e n t . « d . 3 1 » q . 2 » a . 2 i % S . t h . » S u p p l . » q . 4 9 » a . 5 » A D 2 . %S.th.»Suppl.»q.49,a.5»ad4. In IV S e n t . » d . 3 1 « q . 2 » a . 3 ; S . t h . » S u p p l . » q . 4 9 » a . 6 . In IV S e n t . » d . 3 2 » q . u . » a . 1 ; S . t h . » S u p p 1 . » q . 6 4 » a . 1 . %In IV S e n t . » d . 3 2 » q . u . » a . 2 » q c . l ? S . t h . » S u p p l . » q . 6 4 » a . 2 . In IV S e n t . » d . 3 2 » q . u . » a . 3 5 S . t h . » S u p p l . » q . 6 4 » a . 3 . In IV S e n t . » d . 3 2 » q . u . » a . 4 ; % S . t h . » S u p p l . » q . 6 4 » a . 4 . In IV S e n t . « d . 3 2 » q . u . » a . 5 » q c . i ; % S . t h . » S u p p l . » q . 6 4 » a . 7 . In IV S e n t . » d . 3 2 » q . u . » a . 5 » q c . 4 . In IV S e n t . « d . 3 3 » q . l » a . i ; S.th.» S u p p l . » q . 6 5 » a . l . In IV S e n t . » d . 3 3 » q . l « a . 2 f % S . t h . » S u p p l . « q . 6 5 « a . 2 . In IV S e n t . » d .33»q.1 » a.3»qc.1 ; S . t h . » S u p p l . » q . 6 5 » a . 3 . In IV S e n t . » d . 3 3 » q . 1 » a . 3 » q c . 3 5 S . t h . » S u p p l . » q . 6 5 » a . 5 . In IV S e n t . » d . 3 3 » q . 2 » a . l ! S . t h . » S u p p l . » q . 6 7 » a . 1 .

-

70 15

20

25

30

18)

15) 16) 18) 19) 20) 21) 23) 24) 25) 26) 27) 29) 30) 31) 32) 33) 34)

-

- Tabula U t r u m p e r m l s s i o U t r u m r e p u d i a t e

repudil Hcebat

I. IV excusabat a culpa. alium ulrum ducere.

SECUNDA Q U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L fol. 139 vb > U t r u m u i r g i n l t a s c o n s i s t â t In i n t e g r i t a t e c a r n i s . U t r u m u i r g i n l t a s sit u i r t u s . U t r u m sit e x c e l l e n t l o r m a t r i m o n i o . U t r u m sit m a x i m a u l r t u t u m . < d . 34 - 35 > < L fol. 140 rb > D I S T I N C T I O X X X 1 1 1 1 A ET V A . U t r u m f r l g i d i t a s i m p e d i a t m a t r l m o n i u m . U t r u m m a l e f i c l u m i m p e d i a t m a t r l m o n i u m . < 3 > U t r u m furia I m p e d i a t . U t r u m l n c e s t u s m a t r l m o n i u m d i r l m a t . Utrum impedimenta sufficlenter assignentur. SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. < L f o l . IVI rb > U t r u m propter forn1cat1onem l l c e a t uiro u x o r e m d i m i t i e r e . U t r u m uir ex p r e c e p t o t e n e a t u r fornlcariam dimittere. U t r u m hoc p o s s l t p r o p r i o iudiclo f a c e r e . U t r u m uir et uxor in c a s u d l u o r t i i sint ad p a r i a t u d i c a n d i . U t r u m uir post d i u o r t l u m p o s s i t alteri n u b e r e . U t r u m d e b e a t fieri r e c o n c i 11 at 1 o.

I fol. 122 v 1 s e q . :

a. 1 - a. 4 .

% I n IV S e n t . , d . 3 3 , q . 2 , a . 2 , q c . 2 ; % S . t h . , S u p p l . » q . 6 7 , a . 3 . In IV S e n t . , d . 3 3 , q . 2 , a . 2 , q c . 3 ; % S . t h . , S u p p l . , q . 6 7 , a . 4 . % I n IV S e n t . , d . 3 3 , q . 3 , a . 1 5 S. t h . , I l a i I a e » q . 1 5 2 , a . 1 . In IV S e n t . « d . 3 3 « q . 3 , a . 2 ! S . t h . . I la 1 1 a e , q . 1 5 2 , a . 3 . S.th.,IIaIIae,q.l52,a.4. In IV S e n t . , d . 3 3 , q . 3 , a . 3 5 S . t h . , I la 1 1 a e , q . 1 5 2 , a . 5 . In IV S e n t . , d . 3 4 , q . u . , a . 2 ; S . t h . , S u p p l . , q . 5 8 , a . 1 . In IV S e n t . , d . 3 4 , q . u . » a . 3 5 %S.th.,Suppl.»q.58,a.2. In IV S e n t . » d . 3 4 , q . u . , a . 4 î S . t h . , S u p p l . , q . 5 8 , a . 3 . In IV S e n t . , d . 3 4 , q . u . , a . 5 ; S . t h . , S u p p l . , q . 5 8 , a . 4 . S.th.,Suppl.,q.50,a.U. In IV S e n t . , d . 3 5 , q . u . , a . 1 ; S . t h . , S u p p 1 . , q . 6 2 , a . 1 . In IV S e n t . , d . 3 5 , q . u . , a . 2 ; S.th . , S u p p l . » q . 6 2 , a . 2 . In IV S e n t . , d . 3 5 , q . u . » a. 35 S . t h . , S u p p 1 . , q . 6 2 , a . 3 . In IV S e n t . , d . 3 5 , q . u . , a . 4 ; S . t h . , S u p p l . , q . 6 2 , a . 4 . In IV S e n t . , d . 3 5 , q . u . , a . 5 ; S.th . , S u p p l . , q . 6 2 » a . 5 . In IV S e n t . , d . 3 5 , q . u . , a . 6 ; % S . t h . , S u p p l . , q . 6 2 , a . 6 .

-

35

fol. 8vb

05

10

36) 37) 38) 39) U t r u m s e r u u s sin« c o n s e n s u domini sui posslt contrahere. U t r u m filli debent c o n d i c l o n e m p a t r i s s e q u i . U t r u m d e f e c t u s e t a t i s Impediat m a t r l m o n i u m . SECUNOA Q U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L fol. 1^2 ra > < 1 > U t r u m ordo impediat m a t r l m o n i u m . U t r u m o r d o s u p e r u e n i r e m a t r i m o n i o p o s s l t . U t r u m liceat uiro u x o r e m l n t e r f l c e r e in a d u l t e r i o d e p r e h e n s a m . U t r u m u x o r c l d i u m impedlat m a t r l m o n i u m . < d. 38 > < L fol. 1^2 vb > D I S T I N C T IO X X X V I I I A . U t r u m u o t u m c o n u e n l e n t e r d l f f l n l a t u r In l i t t e r a . < 2 > U t r u m u o t u m t a n t u m sit de meliorl b o n o . U t r u m u o t u m p o s s l t fieri a q u o l i b e t . U t r u m u o t u m s i m p l e * et s o l e m p n e d i f f é r a n t et q u o m o d o U t r u m u o t u m semper o b l l g e t ad i m p l e n d u m . < 6 > U t r u m u o t u m impedlat m a t r l m o n i u m . < 7 > U t r u m in u o t o p o s s l t fieri d l s p e n s a t i o . < 8 > U t r u m q u l l i b e t p r e l a t u s posslt In uoto d i s p e n s a r e . < 9 > U t r u m In solempnl u o t o c o n t i n e n t i « p o s s l t fieri d l s p e n s a t i o .

In IV In IV In IV In IV In IV In IV In IV In IV In IV In IV In IV In IV % I n IV In IV %In IV In IV In IV %In IV

-

- 72 -

15

20

2?

30

13) l*) 15) 16) 17) 19)

20)

23)

2*)

25) 26) 28) 29) 30) 31)

- Tabula 1. IV SECUNDA QUEST IO P R I N C I P A L I S . < L fol. Utrum s c a n d a l u m bene dlfflnlatur in llttera. U t r u m scandalum sit semper peccatum. U t r u m s c a n d a l u m passluum slt in p e r f e c t i s . U t r u m scandalum actluum slt In p e r f e c t i s . U t r u m bona s p r i t i t u a l i a slnt propter scandalum d i m i t t e n d a .

rb >

< d. 39 - 40 > < L fol. 1*4 vb > O I S T I N C T I O XXXXIX ET XLA. U t r u m fldells et infldelis posslnt matrimonium contrahere. U t r u m Inter infldeles posslt esse m a t r i m o n i u m . U t r u m hoc m a t r i m o n i u m excuset a p e c c a t o . U t r u m d l s p a r l t a s cultus Inter fldeles Impedlat m a t r i m o n i u m . Utrum conuersus ad fidem possit manere cum uxore lnfldell. Utrum talis posslt uxorem dimittere uolentem cohabitare. Utrum tails dimlttens talem posslt allam d u c e r e . U t r u m propter quodcumque peccatum possit uxorem d i m i t t e r e . SECUNDA QUESTIO P R I N C I P A L I S . < L fol. 1*5 va > U t r u m dlfflnltlo consanguln1 tatis que datur in llttera sit bona. U t r u m c o n s a n g u l n 1 t a s conuenienter dlstlnguatur per llneas et gradus. Utrum impedlat de iure naturali m a t r i m o n i u m . U t r u m e c c l e s i a potult huiusmodi gradus t a x a r e . U t r u m gradus conuenienter t a x a u i t .

In IV Sent. In IV S e n t . %In IV Sent In IV Sent. %In IV Sent In IV Sent. In IV S e n t . In IV S e n t . In IV Sent. In IV S e n t . In IV Sent. In IV S e n t . In IV Sent. In IV Sent. In IV Sent.

d. 3 8 , q . 2 , a . i; %S.th.» IIaIIae,q.43,a.l. d. 3 8 , q . 2 , a . 2 , qc. 1 ; %$ . t h . , I I a I I a e , q . * 3 , a . 2 » d.38»q.2*a .3,qc.i; S . t h . , I I a I I a e , q . 4 3 , a .5 d. 3 8 , q . 2 , a . 3, qc . 2 ; s . t h . , I I a I I a e , q . 4 3 , a . 6. ,d .38 » q.2 » a.4 « qc.2 S S. t h . , I I a I I a e , q . 4 3 , a .7 d. 39,q.u.«a .i; S.th ., S U P P L , q . 4 9 , a * l . d. 39 » q.u.«a . 2 ; S.th. ,S U P P L , q . 4 9 , a . 2 . d. 39,q.u. ,a .3; S.th. ,S U P P L , q . 4 9 , a . 3 . S.th. ,S U P P L , q . 4 9 , a . 4 . d. 3 9 , q . u . »a d. 39,q.u. ,a .5; S.th., S U P P L , q . 4 9 , a . 5 . d. 39,q.u.,a .6; % S . t h . , S U P P L , q . 4 9 , a . 6 . d. * 0 , q . u . , a . 1 ; % S . t h . • S U P P L , q . 5 4 , a . 1 . d. * 0 , q . u . , a . 2 ; S.th. , S U P P L , q . 5 4 , a . 2 . d. 40,q.u. ,a .3; S.th., S U P P L , q . 5 4 , a . 3 . d. 40,q.u.,a S.th., S U P P L , q . 5 4 , a . 4 .

-

T a b u l a 1. IV -

- 73

< d. 41 - 42 > < L fol. 146 rb > D I S T I N C T I O XL I ET S E C U N D A . U t r u m a f f i n l t a s impediat m a t r 1 m o n l u m . < 2 > U t r u m ex s p o n s a l l b u s a f f i n l t a s c a u s e t u r . U t r u m a f f i n l t a s slt causa a f f l n l t a t l s . U t r u m filli al1 qui sunt l l l e g l t l m i . U t r u m filli lllegltlmi p o s s u n t l e g l t l m a r l et qui bus m o d l s . < 6 > U t r u m s p e c i e s luxurle bene a s s l g n e n t u r . U t r u m m a t r l m o n l u m Inter a f f l n e s slt semper per d l u o r t l u m dlrimendum. U t r u m In tall c a s u slt per t e s t e s p r o c e d e n d u m .

35

40

SECUNDA Q U E S T IO P R I N C I P A L I S . < L fol. 147 ra > < 1 > U t r u m s p i r l t u a l l s c o g n a t i o Impediat m a t r l m o n l u m . U t r u m per o m n i a s a c r a m e n t a c o n t r a h a t u r s p i r l t u a l l s propinqui t a s . < 3 > U t r u m Inter b a p t l z a n t e m et ipsum r e c l p l e n t e m c o n t r a h a t u r talis proplnqul tas. Utrum cognatio spirltualls t r a n s e a t a ulro In u x o r e m . U t r u m t r a n s e a t ad f l l l o s c a r n a l e s . U t r u m a d o p t a d o bene d l f f i n l a t u r In l l t t e r a . U t r u m a d o p t a d o I m p e d i a t m a t r l m o n l u m . < 8 > U t r u m s e c u n d e n u p t l e slnt l i c i t e .

fol. 9ra

05

< d . 43 > < L fol. 147 vb > DI STINC TIO X L I I I A . U t r u m r e s u r r e c t l o o m n i u m slt f u t u r a . U t r u m r e s u r r e c t l o slt n a t u r a l l s .

34) 35) 36) 37) 38) 39) 40) 41) 43) 44) 02) 03) 04) 05) 06) 08) 09)

In In In In In In In In In In In In In In In In In

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

Sent Sent Sent Sent Sent Sent Sent Sent Sent Sent Sent Sent Sent Sent Sent Sent Sent

td • 4 1 t q . u . t a • 2 tqc S . t h . t S u p p l . t q . 5 5 t a .6. td • 4 1 t q . u . t a . 21 qc.4; S . t h . t S u p p l . t q . 5 5 t a .4. td . 4 1 t q . u . t a • 21 qc.5; S . t h . t S u p p l . t q . 5 5 t a .5. S . t h . f S u p p l . » q . 6 8 » a .1. td . 4 1 t q . u . t a • 3t qc td < 4 1 t q . u . t a • 3tqc .3; S . t h . t S u p p l . t q . 6 8 t a .3. td .411 q.u.t a • 4t qc. 2 ; % S . t h . t I I a I I a e t q . l 5 4 t a td . 4 1 t q . u . » a • 5tqc .1; S . t h . t S u p p l . t q . 5 5 t a .9. td .411 q . u . t a • 5tqc.3; S . t h . t S u p p l . t q . 5 5 t a .10 td • 4 2 t q . l t a . i; S. th. t S u p p l * t q . 5 6 t a . l . td . 4 2 t q . l t a . 25 %S .th . t S u p p l . t q . 5 6 t a . 2 1 . td • 4 2 t q . l t a . 31 qc .2; S . t h . t S u p p l . t q . 5 6 t a . 4. td . 4 2 t q . l t a . 3t qc. 3; S . t h . t S u p p l . t q . 5 6 t a . 5. td < 4 2 t q . 2 t a . i; %S .th . t S u p p l . t q . 5 7 t a . l . td • 4 2 t q . 2 t a . 2 i %S .th • t S u p p l . t q . 5 7 t a * 2 . td . 4 2 t q . 3 t a . i ; s . th. t S u p p l . » q . 6 3 t a . 1 . td • 4 3 t q . u . t a . 11 qc. 2 ; % S . t h . t S u p p l . t q . 7 5 f a . 2 td • 4 3 t q . u . t a . 1 »qc.3; S . t h . t S u p p l * t q . 7 5 t a .3.

-

- 74 10

15

20

25

14) 24) 10) 11) 12) 14) 15) 16) IB) 19) 20) 21) 22) 24) 25) 26) 27) 28) 29)

- T a b u l a 1. IV

-

< 3 > U t r u m r e s u r r e c t l o Chrlsti sit c a u s a nostre r e s u r r e c t i o n 1s. U t r u m r e s u r r e c t l o fiet per u o c e m t u b e . U t r u m angell allqul o p e r a n t u r ad r e s u r r e c t i o n e m . SECUNDA Q U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L fol. 148 rb > < 1 > U t r u m r e s u r r e c t l o debeat dlfferri usque ad f l n e m m u n d i . U t r u m t e m p u s r e s u r r e c t 1 on 1s sit o c c u l t u m . U t r u m r e s u r r e c t l o flet s u b i t o . U t r u m h o r a r e s u r r e c t I on 1s sit c e r t a . U t r u m o m n e s r e s u r g e n t a m o r t e . U t r u m o m n e s r e s u r g e n t a c l n e r l b u s . < 7 > U t r u m p u l u e r e s habeant 1 nel 1 n a c l o n e m a l i q u a m ad a n l m a m . U t r u m r e s u r g e n t e s u l d e b u n t m e r i t a et d e m e r i t a p r o p r i a et a l l e n a . U t r u m In uno instanti u l d e b u n t . < d. 44 > < L fol. 149 ra > DISTINCTIO XXXXIIIIA. U t r u m idem homo n u m e r o r e s u r g a t . Utrum omnia membra corporis resurgent. U t r u m captili et ungues r e s u r g e n t . Utrum humores resurgent. U t r u m t o t u m quod fult In m e m b r i s materialiter resurget. < 6 > U t r u m t o t u m quod fult de u e r l t a t e humane nature resurget.

I f o l . 50 r 10 s e q . : a. 1 - a. 3» a. 5 - a. 9. F r a g . e d . T h . W . K O E H L E R : Oer B e g r i f f . . . ( 1 9 7 1 ) , p.

451.

In IV S e n t . , d . 4 3 , q . u . » a . 2 » q c . l » S . t h . , S u p p l . » q . 7 6 , a . 1 . In IV S e n t . , d . 4 3 , q . u . » a . 2 » q c . 2 ; % S . t h . , S u p p l . , q . 7 6 » a.2. In IV S e n t . , d . 4 3 , q . u . , a . 2 , q c . 3 J % S . t h . , S u p p l . » q . 7 6 » a.3. In IV S e n t . , d . 4 3 » q . u . » a . 3 , q c . 1 5 S . t h . » S u p p l . » q . 7 7 » a. 1. In IV S e n t . , d . 4 3 , q . u . , a . 3 , q c . 2 ; S . t h . , S u p p l . » q . 7 7 , a . 2 . In IV S e n t . , d . 4 3 , q . u . » a.3 »qc.3; S . t h . » S u p p l . » q . 7 7 » a.4. In IV S e n t . , d . 4 3 , q . u . , a . 4 , q c . 1 J % S . t h . , S u p p l . , q . 7 8 * a . 1. In IV S e n t . » d . 4 3 » q . u . » a . 4 » q c . 2 ? S . t h . » S u p p l . » q . 7 8 » a . 2 . In IV S e n t . » d . 4 3 » q . u . , a . 4 » q c . 3 ; S . t h . » S u p p l . » q . 7 8 » a . 3 . %In IV S e n t . » d . 4 3 , q . u . » a . 5 » q c . 3 ; S . t h . » S u p p l . » q . 6 7 » a.1. % I n IV S e n t . » d . 4 3 » q . u . » a . 5 » q c . 3 ; S . t h . » S u p p l . » q . 6 7 » a . 3 . In IV S e n t . » d . 4 4 » q . l » a . l » q c . i ; S . t h . » S u p p l . » q . 7 9 » a . 2 . In IV S e n t . , d . 4 4 , q . 1 , a . 2 , q c . 1 ; S . t h . , S u p p l . , q . 8 0 , a . 1 . In IV S e n t . , d . 4 4 , q . 1 , a . 2 , q c . 2 ; S . t h . » S u p p 1 . » q . 8 0 , a . 2 . In IV S e n t . » d . 4 4 » q . l»a.2»qc.3J S . t h . » S u p p l . , q . 8 0 » a . 3 . In IV S e n t . » d . ^ 4 » q . l » a . 2 « q c * 5 i S . t h . , S u p p l . » q . 8 0 » a . 5 . In IV S e n t . » d . 4 4 » q . 1 , a . 2 , q c . 4 ; S . t h . , S u p p l . , q . 8 0 , a . 4 .

- Tabula 1. IV 30

35

40

fol. 9rb

- 75 -

Utrum corpus cum suls d»formi tatibus resurget. Utrum in ead«m etate omnes resurgent. Utrum tn eodem sexu. SECUNDA QUESTIO PRINCIPALIS. < L fol. 150 ra > Utrum corpora sanctorum post resurrect Ionem erunt impassib111 a* Utrum erunt subtilla. Utrum erunt agibilla. Utrum erunt clara. Utrum corpus glorlosum posslt esse In eodem loco cum allo corpore. Utrum ratlone agibilltatls moueantur In instanti. Utrum in potestate gloriosi corporis sit quod eius claritas uideri possit. < d. 45 > < L fol. 150 vb > DISTINCTIO XXXXVA. Utrum corpora dampnatorum cum suls deformi tatibus resurgent. Utrum erunt corruptib11 la. Utrum 1mpassibl1ia. Utrum ignis inferni sit corporeus. Utrum sit «lusdem specie! cum igne nostro. Utrum lgnes 1111 slnt sub terra.

30) resurget

)

42)

I fol . 53

30) 31) 32) 34) 35) 36) 37) 38) 39) 40) 42) 43) 44) 01) 02) 03)

%In IV Sent In IV Sent. In IV Sent. In IV Sent. In IV Sent. In IV Sent. In IV Sent. In IV Sent. In IV Sent. In IV Sent. In IV Sent. In IV Sent. In IV Sent. In IV Sent. In IV Sent. In IV Sent.

resurgent

V

SCR

L.

31 seq.: a. 1 - a . 8.

t d.44»q.l»a.3»qc.2 • d •44»q.lta.3»qc.l» S.th.t Suppl. tq.81ta. 1. d .44tq.lta.3tqc.3» %S.th. tSuppl .»q.81»a .3 d .44«q.2«a.ltqc.i; %S.th. »Suppl .tq.82»a .1 d .44tq.2ta.2tqc.l» SJS.th.tSuppl • t q.831 a.1 d • 4 4 t q . 2 t a . 3 1 q c . 1 » %S«th. tSuppl .tq.84ta .1 d • 44t q.2 » a.4» qc.1 ; %S.th. tSuppl .t q.85•a .1 d .44»q.2»a.2»qc.4J S . t h . t Suppl. tq.83ta. 4 . d

U t r u m a n i m a b u s post m o r t e m r e c e p t a c u l a bene assignentur.

U t r u m l i m b u s inferni sit idem quod sinus A b r a e .

Utrum mortui possint iuuari p r e c i b u s u i u o r u m slue o p e r i b u s .

U t r u m s u f f r a g i a per p e c c a t o r e s facta p r o s i n t m o r t u i s .

U t r u m s u f f r a g i a que pro m o r t u i s fiunt prosint uiuls facientlbus.

U t r u m s u f f r a g i a p r o s i n t e x i s t e n t i b u s in i n f e r n o .

U t r u m p r o s i n t s a n c t i s in p a t r i a .

U t r u m m a g i s u a l e a n t lllis pro q u i b u s s p e c l a l l t e r f i u n t .

U t r u m sancti o r a t i o n e s n o s t r a s c o g n o s c a n t . < 1 0 > U t r u m o r a t i o n e s s a n c t o r u m pro nobis ad d e u m semper e x a u d i a n t u r . < L fol. 152 va > < d. 46 > D I S T I N C T IO Utrum

Utrum

Utrum est ei bene placltum. quia

U t r u m deus posslt p r e t e r m l t t e r e aliqi que ad lustltlam pertlnent, eorum

U t r u m deus punlat a l i q u e m non prò pe
DISTINCTIO XXXXVIIA.

U t r u m ludlclum g e n e r a l e sit f u t u r u m .

U t r u m ludlclum illud flet per l o c u t l o n e m u o c a l e m .

U t r u m t e m p u s futuri ludlcll sit I g n o t u m .

U t r u m aliqui h o m i n e s l u d i c a b u n t cum C h r l s t o .

Utrum ludlclaria potestas respondeat uolunta'rle p a u p e r t a t i .

U t r u m angeli d e b e n t ludlcare d a m p n a t o s .

U t r u m post d i e m ludlcll d e m o n e s e x e q u u n t u r s e n t e n t l a m ludlcis In d a m p n a t l s .

U t r u m omnes In Ilio l u d l c i o sint i u d l c a n d l . SECUNDA Q U E S T I O P R I N C I P A L I S . < L fol. 154 va >

U t r u m p u r g a t l o mundi sit f u t u r a .

U t r u m hec p u r g a t l o debeat fieri per ignem.

U t r u m Ignis lile sit e l u s d e m speclel cum e l e m e n t a r i

U t r u m ignis lile p u r g a b l t c e l o s s u p e r i o r e s .

U t r u m alia e l e m e n t a .

In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . % I n IV Sent In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . In IV S e n t . %In IV Sent

d . 4 6 t q . 2«a. ltqc.1? S.th.t I a t q . 2 I t a . 3 . d . 4 6 t q . 2t a. 1 » q c . 3 . d.46» q. 2t a. 2 t q c . 1. d . 4 6 t q . 2 ta.2 » qc.2 J % S . t h . tIatq. 2 1 , a . 4 . t d . 4 6 t q .2*a •3tqc.1 • d . 4 7 t q . 1 « a.ltqc.l« S.th.t S u p p l . t q.881 a.1. d . 4 7 f q . 1 « a •ltqc.2i S.th.t Suppl . t q . 8 8 t a . 2. d . 4 7 f q . 1 «a. I t q c . 3 ; S.th.t S u p p l . t q . 8 8 t a . 3. d . 4 7 t q . Ita. 2tqc.lt S.th.t S u p p l . t q . 8 9 t a . 1. d . 4 7 t q > 1 « a.21 qc.2 « S.th.« S u p p l . t q . 8 9 t a . 2 . d.47 » q.Ita. 21 qc.31 S.th.t S u p p l . t q.891 a.3. d . 4 7 , q . I t a . 2 t q c . 4 í % S . t h . t S u p p l .t q . 8 9 t a .4. d . 4 7 » q . 1 » a .3tqc.lt % S . t h . t Suppl . t q . 8 9 t a . 6 + 7 . d . 4 7 f q . 2 « a .l t q c . i ; S.th.t S u p p l . t q.74t a.1. d . 4 7 t q . 2 . a .1tqc.2S % S . t h . tSuppl . t q . 7 4 t a .2. d . 4 7 « q.2t a. 11 qc.3 i S . t h . , S u p p l . t q . 7 4 t a . 3. d . 4 7 , q . 2 • a .2tqc.lt S.th.t S u p p l . t q . 7 4 » a . 4. t d.47t q• 2 f a•2tqc.2 ; % S . t h . t S u p p l . t q . 7 4 t a . 5 + 6 .

-

- 78 fol. 9va

05

10

15

20

- T a b u l a 1. IV U t r u m Ignis lile ludlclum sequi d e b e a t . < 7 > U t r u m c o n f l a g r a i l o n e m aget In omnes* < < L fol. 155 ra > 01 ST INC TI 0 XXXVI IIA. U t r u m C h r i s t u s In forma h o m i n i s sit i u d l c a t u r u s . U t r u m a p p a r e b l t ibi in forma h o m i n i s g l o r i o s i . U t r u m d e l t a t e m Christi slnt omnes uisurl In i u d l c l o . U t r u m a d u e n t u m Christi ad ludlclum aliqua signa precedent. U t r u m s e c u n d u m u e r i t a t e m sol et luna o b s c u r a b u n t u r . U t r u m u i r t u t e s c e l o r u m m o u e b u n t u r . < 7 > U t r u m l u d l c l u m fiet in u a l l e Y o s a p h a t h . SECUNDA 0 U E S T I 0 P R I N C I P A L I S . < L fol. 155 vb > U t r u m m u n d u s i n n o u a b l t u r . U t r u m m o t u s c o r p o r u m c e l e s t i u m tunc c e s s a b i t . Utrum corporibus celestibus claritas augebltur. U t r u m e l e m e n t a l n n o u a b u n t u r per c l a r i t a t e m a l i q u a m . U t r u m plante et a n l m a l l a In ilia i n n o u a t l o n e manebunt« < d. 49 > OlSTINCTIO XXXXIX. U t r u m b e a t l t u d o U t r ü m b e a t l t u d o Utrum consistât

02) conflagratlonem 12) 01) 02) 04) 05) 06) 07) 08) 09) 10) 12) 13) 14) 15) 16) 18) 19) 20)

>

DUB

< L fol. 156 rb > c o n s i s t â t in a l i q u o bono sit a l i q u i d i n c r e a t u m . in a c t u .

creato.

L.

I fol. 123 V 12 s e q . : a. 1 - a. 5. In IV S e n t . » d . 4 7 » q . 2 » a . 3 » q c . l » S . t h . » S u p p l . » q . 7 4 » a . 7 . % I n IV S e n t . « d . 4 7 » q . 2 « a . 3 » q c . 2 . %In IV S e n t . , d . 4 8 » q . 1 » a . l 5 % S . t h . « S u p p l . » q . 9 1 « a . 1 . In IV S e n t . » d . 4 8 » q . 1 «a.2Î % S . t h . « S u p p 1 . » q . 9 1 «a.2 . % I n IV S e n t . » d . 4 8 « q . l » a . 3 . In IV S e n t . » d . 4 8 » q . 1 » a . 4 « q c . 1 ; S . t h . » S u p p l . » q . 7 3 « a . 1 . In IV S e n t . » d . 4 8 » q . l » a . 4 » q c . 2 : S . t h . , S u p p l q . 7 3 « a . 1 . % I n IV S e n t . » d . 4 8 » q . 1 « a . 4 » q c . 3 5 th.»Suppl.»q.73» a.2. In IV S e n t . • d . 4 8 » q . 1 « a . 4 » q c . 4 î S . t h . » S u p p l . » q . 8 8 » a . 4 . In IV S e n t . » d . 4 8 « q . 2 » a . i ; S . t h . « S u p p l . • q . 9 1 » a . 1 . In IV S e n t . « d . 4 8 « q . 2 * a . 2 ; S . t h . « S u p p l . « q . 9 1 « a . 2 . In IV S e n t . « d . 4 8 « q . 2 « a . 3 ; % S . t h . « S u p p l . « q . 9 1 « a . 3 . In IV S e n t . « d . 4 8 « q . 2 « a . 4 t % S . t h . « S u p p l . « q . 9 1 « a . 4 . In IV S e n t . « d . 4 8 « q . 2 « a . 5 ; S . t h . « S u p p l . « q . 9 1 » a . 5 . In IV S e n t . « d . 4 9 « q . 1 « a.1«qc.1 ; S.th.« I al Iae»q.2 « a . 8 . In IV S e n t . » d . 4 9 » q . 1 « a . 2 » q c . 1 ; S . t h . , l a I I a e » q . 3 » a . 1 . %In IV S e n t . « d . 4 9 « q . l « a . 2 « q c . 2 t % S . t h . « I a 1 1 a e « q . 3 « a.2.

- T a b u l a 1. IV

25

35

4-0

21) 22) 23) 2 < L fol. 158 rb > D I S T I N C T I O XXXXXA VEL Q U I N Q U A G I N T A .

U t r u m anima s e p a r a t a a c o r p o r e possit aliquid intelligere.

U t r u m anima s e p a r a t a c o g n o s c a t o m n i a n a t u r a l i a .

U t r u m omnia s i n g u l a r l a .

U t r u m boni in p a t r i a p e n a s d a m p n a t o r u m u i d e a n t .

U t r u m dampnati a l i q u a n d o de deo c o g i t e n t .

U t r u m dampnati u i d e a n t g l o r i a m b e a t o r u m .

I f o l . 56 r 17 s e q . : a. 1 - a. 9. In IV Sent.»d. Omnls enlm sclentla p r o c e d i t ex Et u i d e t u r quod n o n . p r i n c i p l l s per se n o t l s , t h e o l o g l a uero ex p r i n c i p l l s per se n o t l s non p r o c e d i t . P r o c e d i t e n l m ex a r t i c u l l s fidel» que n o n sunt per se n o t l , qula non ab o m n l b u s conceduntur. Ergo theologla non est sclentla. < Arg. 2 Preterea. t r a c t a t de Iacob et

10

q. 1« a. 1

81

> sed t h e o l o g l a S c l e n t l a n o n est s l n g u l a r l u m , slngularlbus, puta de gestls Abrahe» Y s a a c , slmlllbus. Ergo non est sclentla.

< Contra > Contra AUGUSTINUS In Ubro 14o De t r l n l t a t e : " Theologla est sclentla de rebus que ad s a l u t e m h o m i n i s pertlnent. " Ergo est sclentla.

2 - 1 7 Et u i d e t u r quod non ... p o s s l t diel s a p l e n t l a ) OM B. 2 O m n l s ) OM L2. 3 ) uero OM T. 3-4 ex p r i n c i p l l s ... n o t l s $ non p r o c e d i t ) INV f M N, e r g o n o n est s c l e n t l a ADD T. 5 que ) qul F T. 6 Ergo t h e o l o g l a * non ) INV M. 7 S c l e n t l a non est ) IT T? est ) OM Nl. M T. 7-8 t h e o l o g l a t r a c t a t ) In t h e o l o g l a t r a c t a t u r 8 puta ) t r a c t a t e n l m N; Abrahe ) OM F, Habrae SCR L Vi Y s a a c ) et ADD F N. 9 Ergo ) t h e o l o g l a ADD N. 10 14o ) OM F M N V, 9o T. 1 11-12 11-12

2-6 7-9 10-13

GL:

De lsta q u e s t l o n e Prima parte? ar. s e c u n d o ; Item prlmo s e n t e n t l a r u m » d l s t . prima L 2 : cf. T H O M A S Aq.: In I Sent.« P r o l . « q . l « a.3v q c . 2 . A U G U S T I N U S : De d o c t . C h r i s t . 1,3: C C h r S.L.» t . 3 2 , 8t 5. C f . De t r l n . X I V , 7: C C h r S.L., t . 5 0 A , 435, 66 - 68. T H O M A S Aq.: S . t h . Ia, q . l , a.2, A r g . l . T H O M A S Aq.: S . t h . Ia, q . l , a.2. A r g . 2 . T H O M A S Aq.: S . t h . Ia, q . l , a.2, c o n t r a .

-

82

15

20

25

-

-L.

I»

Prol.»

q. 1 -

< TItul 1 a. 2 - 5 > < 2 > Iuxta hoc queritur utrum Ista scientia sit necessari a. < 3 > Item utrum speculatiua uel practica. < h > Item utrum sit dignior alils scientils. < 5 > Item utrum hec scientia posslt dici sapientla. < A. It sol. > Ad primam questionem respondent quidam et dicunt sine omni dlstinctione quod theologia sit scientia. Et hoc sic probant: Cum enim scientie considérant de ente» quedam particulariter» ut physica et mathematlca» quedam autem uniuersali ter » ut metaphvs ica» que considérât ens In quantum ens* nulla tstarum considérât de ente diuino secundum proprias eius rationes. Quod enim scientie particulares illud non considérant manifestum est per se. Scientia autem uniuersalis» cum diulnum considérât ens In quantum ens» Ipsum ens secundum proprias élus rationes minime cons 1derab11.

Iuxta ) lusta SCR Nî scientia * sit ) INV T. 15 Item ) et M Nî sit ) OM F M V; uel ) OM F, an M. 16 Item ) et H Nî sit Ad t e r t l a m q u e s t l o n e m » u t r u m t h e o l o g i a sit s p e c u l a t l u a uel practica» r e s p o n d e n t q u i d a m et d i c u n t quod nec est speculatlua nec practica» sed potlus affectlua.

148

s e c u n d a m q u e s t l o n e m ) illud quod p o s t e a q u e r l t u r F M N» id quod s e c u n d o q u e r l t u r V. 148-149 dlcendum ... n e c e s s a r i a ) u t r u m ista s c l e n t i a sit necessarla» d l c e n d u m quod sic B F M N V. 149 c u i u s ) et N. 150 necesse ) necessarlum B M N Vt f l n e m ) prlus ADD N. 151 f i n e m ) prlus ADD N» cognoscere ) precognoscere B F NJ s c i l i c e t ) OM F M NJ beaM N V; autem ) enlm tltudo ) eterna ADD LI T; 152 n a t u r a l e m $ c o g n i t i o n e m ) INV T» lpslus ADD F M N. 153 aliam ) aliquam M N T. 155 dirlgeret ) Indlrlgeret V. 156 t e r t i a m q u e s t i o n e m ) illud quod p o s t e a q u e r l t u r F M N. 1 5 6 - 1 5 7 u t r u m ... p r a c t i c a ) OM LJ t h e o l o g i a ) OM F M N V. 157 quod ) h e c s c l e n t l a ADD F M» sclentia ADD N l , Ista sclentia ADD N2J nec ) non B F M NJ est ) OM B F V.

148

GL:

156

GL:

156-165

P r i m a , q. 1» ar. 1 N2 V2: cf. THOMAS Aq.: S.th. la» q. 1» a. 1» c . a . P r i m a q. 1» ar. 4 N2: cf. THOMAS Aq.: S . t h . la» q. 1» a. 4» c . a .

Cf. ALBERTUS Magnus: In I Sent.» d.l» a.4» sol.: e d . P a r . t . X X V ( 1 8 9 3 ) , 18 N2? A E G I D I U S R o m a n u s : In I Sent.» p r o l . » p . 4 » q.l: e d . V e n . (1521)» fol. 7 v b .

- L. I »

160

165

170

175

Prol.»

q. 1 -

- 91

-

Cuius rationem assignant: Unumquodque denominatur a fine u l t i m o . Ultlmus a u t e m finis hulus s c i e n t i e est caritas» eo quod in ea tota lex p e n d e t et p r o p h e t e . Caritas autem est in a f f e c t u et non in Intellectu» qui d l u i d i t u r in speculatluum et p r a c t i c u m . Et ideo dlcunt quod hec scientla debet did affectiua et non speculatiua nec practlca. Sed illud n o n u i d e t u r esse c o n u e n i e n s . Cum enlm beatltudo c o n s i s t â t non in h a b l t u sed in actu» adhuc s u p p o sito quod u l t l m u s finis huius scientie sit c a r i t a s * Quod tamen non est uerum» sicut postea ostendetur» oportebit quod ipsa c a r i t a s » que est finis ultlmus» slue In qua consistit beatitudo» sit non habitus» sed magls actio« C u m ergo scientla dicatur practica per c o m p a r a t i o n e m ad a c t i o n e m » non o b s t a n t e quod p r e d l c t a a c t i o sit in affectu» oportebit quod lsta s c i e n t l a sit p r a c t i c a » sicut uidemus quod alique scientie dlcuntur practice

159

a s s i g n a n t ) quod ADO L T» id est ADD V» quia ADO B? unumquodque ) numquam SCR T. 160 a u t e m * finis ) INV TÎ huius ) OM TJ est ) OM T. 161 c a r i t a s ) in A00 Vi; ea ) ipsa T. 162 et ) OM M N; in ) OM L. 164 dlcunt ) quidam ADD N* 164-165 debet dlci ... p r a c t i c a ) n o n debet dlcl s p e c u l a tiua uel p r a c t i c a sed potlus a f f e c t i u a B. 165 s p e c u l a t i u a * nec p r a c t i c a ) INV N. 166 lllud ) Istud F M TJ non ... c o n u e n i e n s ) nlchll B F M N V; u i d e t u r « esse ) INV Bî u i d e t u r esse b e a t i t u d o ) que est finis u l t l m u s ADD B F M N. 167 consistât n o n ) INV V5 c o n s i s t â t ... actu ) IT T. 168 u l t l m u s * f l n l s ) INV B F M Nî h u i u s s c i e n t i e ) OM B F M N. 169 o s t e n d e t u r ) quod A D D L. 170 o p o r t e b i t ) o p o r t e t N? est ) OM N i ; finis =» u l t l m u s ) INV B; sue ) huius s c i e n t i e V» slue M N. 171 qua ) quo L T; sit * non ) INV L. 172 m a g l s ) uel ADD N. 173 e r g o ) a u t e m F» OM M Nî c o m p a r a t i o n e m ) e x t e n s i o n e m B M V. 174 a c t i o n e m ) slue per c o m p a r a t i o n e m ad o p u s ADD V. 175 oportebit ) oportet N; lsta ) hec B F M N. 176 d i c u n t u r * p r a c t i c e ) INV T» sunt p r a t i c e F. 161 173-174

in ea tota lex p e n d e t et p r o p h e t e ) Mt 22» A R I S T O T E L E S : M e t . II» 1: 993b 20 - 21.

159-165

Cf. AEGIDIUS Romanus:

l.c.

40.

- 92

-

- L. I »

Prol•t

q. 1 -

quamuls earum actiones» ad q u a s o r d l n a n t u r » tutes sensitluas expleantur. 180

185

per

ulr-

Et Ideo d l c e n d u m est cum aliis quod hec s c l e n t l a est tam p r a c t l c a quam speculatiua. Sclentla enlm speculatlua est cuius finis est uerltas» practice autem opus. Hec a u t e m s c l e n t l a non s o l u m d i r l g l t In operat 1onlbus humanls» sed e t l a m ordlnat ad d l u l n o r u m cognltlonem uerltatls prime? que deus est» conet maxlme ad templatIonem. U t r u m a u t e m sit m a g l s s p e c u l a t i u a uel p r a c t l c a pateblt cum ostensum fuerlt utrum beatltudo« que est finis ultlmus» sit m a g l s in actu I n t e l l e c t u s uel a f f e c t u s .

190

< A. > Ad q u a r t a m q u e s t l o n e m » utrum hec s c l e n t l a sit d l g n l o r alllst dlcendum quod s i c . Nam secundum COMMENTATOREM in primo Oe anlma» artes non excedunt se nisi In

177 180 181

ulrtutes ) mites EXP T. tam ) q u a m A D D L V I ! practica speculatiua INV F. c u i u s ) cui F; practice ) practlca B M? autem ) cuius finis est ) AOD M N. 182 operationi bus ) o p e r l b u s B M N. 18^ m a x l m e ) OM N; prime ) OM L; est ) per ADO N. 186 m a g l s * s p e c u l a t i u a ) INV T; uel ) quam B M N T. 187 utrum ) autem ADO V. 188 m a g l s ) OM L? uel ) quam F» aut B M N. 189-212 Ad q u a r t a m ... sua a l t i t u d i n e t r a n s c e n d l t ) OM 3. 189 quartam questlonem ) id quod p o s t e a q u e r l t u r M N V» tertium T. 189-190 u t r u m ... quod sic ) d l c e n d u m quod hec s c l e n t l a sit digniór allls L» d l c e n d u m quod dlgnlor est s c l e n tla aliis dupli cIter TI nam ) OM N. 191 in primo ) in OM L; In a l t e r o ) In OM L. 179 187 189 191

GL:

Solutlo L2» opinio Thome N2 V2» Prima parte» q.l» ar.'to L2 V2: c f . THOMAS Aq.: S.th la» q. 1 »a »c. a . C f . infra: 1. IV» d . ^9, q. 1» a. GL: Prima» q. 1» ar. 5o L2 N2: c f . T H O M A S Aq.: S . t h . la» q. 1» a. 5» c . a . A V E R R O E S : C o m . m a g . In Oe an. I, 1: e d . C R A W F O R D (1953): CCAA VI» 1» P. 3» 13-16? cf. A u c t . A r i s t . 6 , 2 3 .

- L. I*

Prol.»

q. 1 -

- 93 -

altero duorum modorum» scilicet certitudlne uel firmltate demonstratlonis et nobilitate sublectl. Quantum ad utramque autem hec scientla alias scientlas excedlt. 195

200

Hulus autem sclentle demonstratlones sunt flrmisslme» quia cum allarum sclentiarum demonstrat 1 ones flrmitatem habeant ex uirtute luminis naturalis* slue humane ratlonls» que errare potest» hec scientla habet flrmitatem ex lumine sclentle dlulne» que declpl non potest* Hec etlam scientla habet pro subiecto eat que sua altitudine omnem ratlonem transcendunt. ( ( (

192

Sed allarum sclentiarum sublecta« scilicet quod ab els cons 1derantur» ratlonem non transcendunt.

) ) )

certltudlne uel flrmltate ) fortitudine F L T, conflrmatlone M N. 193 demonstratlonis ) OM M» sunt fortissime ADO DEL T. 193-194quantum ... excedlt ) OM F LI N V5 autem ) OM M. 195 huius ) hec M» modi V15 autem ) enim F» de ADD DEL T; flrmisslme ) fortissime T. 196 cum ) OM N; flrmitatem ) falsltatem V» OM N. 197 habeant ) habent F» habentur N; uirtute lumlnls ... ratlonis) lumine naturalis rationls slue humane M» 197 lumine lntellectus N. 198 errare ) declpl N5 hec ) autem ADD N. habet flrmitatem ... scientla habet ) OM HOM Nl. 198-200 199 flrmitatem ) fortltudinem Tt certltudlnem M KJ2 V. 199-200 sclentle ... potest ) lntellectus humanl» qui decipl potest Nf potest ) potuit L V. 200 etlam ) autem F L2« OM LI N; pro ) suo ADD V. 201 omnem ) totam N« ratlonem ) naturalem ADD N. 202-204 sed allarum ... non transcendunt ) B F M V» quod de allls sclentiis dici non potest per lllud patet ratio Nt OM L T. 202 allarum ) alia T» omnium M; scilicet ) sed M.

- Preterea. Per idem patet r e s p o n s l o ad q u l n t a m q u e s t l o nem« scilicet utrum hec sclentla sit sapientia. Cum enlm secundum PHILQSOPHUM» in 6o E t h i c o r u m » sapientia sit cognitio scientiarum altissimarum causarum« r e l i n q u l t u r quod hec s c l e n t l a » puta t h e o l o g i a n sit maxime sapientia« eo quod ipsa considerai de causa prima omnium« in q u a n t u m o m n i u m c a u s a r u m u i r t u t e s sua altitudine transcendit.

205

P r e t e r e a ) OM F M N, et T; idem ) illud Mi quintam questlonem ) illud quod postea querltur F M« querebatur N V. 206 scilicet ... s a p i e n t i a ) OM L T. 207 In ) OM N T V. 208 c o g n i t i o ) circa c o g n l t i o n e m F. 209 hec s c l e n t l a ) INV N. 210 c a u s a * prima ) INV M; o m n i u m ) OM N. 211-212 o m n i u m ... u i r t u t e s * sua a l t i t u d i n e ) INV F M, sua u l r t u t e et a l t i t u d i n e F» creaturarum uirtutes et noil 1 i t a t e s N.

205 207

c f . THOMAS Aq.: P r i m a parte« q. It a r . 6o L2 N2: S . t h . Ia« q. 1« a. 6« c . a . A R I S T O T E L E S : E t h . N I c . VI» 7: ll^la 18 - 20; cf. A u c t . A r i s t . 12« 113.

GL:

- 95


Secundo querltur prIne 1 pal 11er iectum in hac sclentla.

5

10

utrum deus sit sub-

< Arg. 1 > Et argultur primo quod non* Nam sclentia» secundum PHILOSOPHUM In primo Posterlorum» de sublecto oportet supponere quid est* Sed hec sclentia non supponit de deo quid est« quia secundum DAMASCENUM» dicere de deo quid est» est impossibile. Ergo deus huius scientle non est subiectum. < Arg. 2 > Preterea. Omnia que determinantur in allqua sclentia comprehenduntur sub sublecto illlus scientle. Sed In sacra doctrlna determinatur de multis aliis» que sub deo non comprehenduntur» puta de creaturls et mor i bus. Ergo deus non est subiectum huius scientle.

1 3

principal iter ) OM M N T. argultur ) uldetur L; primo ) OH N Ni nam ) OM V5 sclentia ) OM M N. 4 in ) OM N V5 de sublecto $ oportet ) INV M N V; de sublecto ) IT T. 5 supponere ) ponere LI* 7 est * Impossibile ) est OM Lit INV L2. 7-8 huius scientle * non est subiectum ) INV M N V. 9 allqua ) OM M N. 10 sublecto illlus ) OM LI. 11 doctrlna ) scrlptura M N. 12 puta ) quia N5 creaturls ) ADD IT V2i et ) de ADD N. 13 morlbus ) hominum ADD M N. 14 Ergo deus * non ) INV M.

1

Contra: lllud est subiectum In scientist de quo est sermo In scientia. Sed sermo In hac sclentla est de deo. Ergo deus est subiectum in hac scientia. < TltulI a. 2 - 5 > Iuxta hoc queritur utrum hec scientia sit una uel plures. Item utrum sit argument atiua. Item utrum debet utl metaphoris.

Item utrum sub una littera habeat plures sensus.

25

< A. I» sol. > Responslo. Olcendum ad prlmam questlonem est subiectum hulus sclentle.

30

Sic enlm se habet subiectum ad scientiam sicut oblectum ad potentlam uel habitum. Proprie autem asslgnatur oblectum aliculus potentle uel habitus lllud sub cuius ratlone omnia referuntur ad potentlam uel habitum. Slcut homo uel lapis referuntur ad uisum

15 16 17 18 20 21 Zk 26 28 29 30

quo est ) est OM L. sermo ) OM Ni; est ) OM Nl. deo ) est ergo theologla Idem quod sermo de deo AOD T. hec scientia ) OM N. utrum ) una ADO V. debet ) debeat N T. Olcendum ) OM T; prlmam # questlonem ) INV N. se habet * subiectum ) INV T. uel habitus ) OM MS lllud habitus N. lllud ) OM N; potentlam uel ) ad ADO T; homo uel ) homo et V.

quod deus

24- GL : Prima» q.l M; Ibidem« ar.7o V2: quod deus ... ob24-32 tectum ulsus ) THOMAS Aq.: S . th.» I a «q. 1 » a.7» c.a.

15-17

lllud ... hac sclentla ) q. 1« a. 7t s.c.

THOMAS Aq.:

S.th. Ia,

I. I«

35

40

45

Prol.«

q. 2

- 97 -

in quantum colorata, unde coloratum est proprlum oblectum ulsus. Omnia autem, que tractantur In sacra s c r l p t u r a , sub ratlone del tractantur, uel quia sunt ipse deust uel quia habent ordinem ad deum, ut ad p r l n c l p i u m et ad flnem. Unde sequitur quod deus sit subiectum huius sclentle. Quidam u e r o , attendentes ad eat que tractantur in ista scientist et non ad r a t l o n e m secundum quam cons 1derantur« assignant aliter subiectum huius sclentle» ut puta res et signât uel opera r e p a r a tlonist uel totum Christum» id est caput et m e m b r a . Sed hoc non sufflclt, quia de o m n i b u s istls tractatur in ista scientia per ordinem ad deum* Rellqultur ergo quod subiectum huius sclentle sit deus*

31 32

proprlum ) proprie M. u l s u s ) ulsio N5 omnia autem ) sed omnia v; tractantur ) colorantur L1 EXP L2» 33 scrlptura ) uel scientia ADO M Nî sub ratione dei * tractantur ) INV M N V» sunt ) OM NI. 35 et ad ) uel M N V. T; hulus scientie ) ln hac scientia V. 36 slt ) est 37 attendentes ) a d t e n d e n t e s SCR CORR VI. 38 non ad r a t l o n e m ) OM VI. 39 c o n s l d e r a n t u r ) asslgnantur EXP V2» ADD EXP N2. assignant ) assignabant Tî alla 40 et ) uel TJ signa ) cetera SCR CORR M. 40-41 opéra r e p a r a t l o n i s ) operatlones SCR L1 CORR L2. 42 hoc ) Istud M N V. 44 hulus scientie ) OM T. 45 slt ) est M V. 33-41

sub ratlone del ... et membra ) THOMAS Aq.: S.th.» Ia» q. 1» a. 7» c.a. 39 res et Signa ) C f . AUGUSTINUS: De doctr. C h r i s t . It2» n. 2: C Chrt S.L.: 32» 7. 39-40 opera r e p a r a t i o n l s ) C f . HUGO de S.Victore: De sacraroentls, prol., 2: PL 176, 183? ALEXANDER H a l e sius: S u m m a , I, t r . l n t r o d « , q.l»c.3»ad 2: e d . Q u a r . t. 1(1924)» p. 6b; AEGIDIUS Romanus: In I Sent.» prol., p. 1, q. 3: e d . Ven. (1521), fol. 3v N - 0 . 41 t o t u m C h r i s t u m ) B O N A V E N T U R A : In I S e n t . , p r o o e m . , q . 1 , concl.: Opera t. 1(1882), p. 7b. 42-43 qula de ... ad deum ) THOMAS Aq.: I.e.

- 98 -

50

55

60

L. It

Prol.»

q. 2

Sed contra hoc alîqui quldem sic oblclunt: Nlchll» de quo determinatur in una sclentla» potest esse sublectum In alia« nisi sub speciali ratione acceptum. Alias sequeretur scientiarum confuslo» scilicet si idem in dluersls scientils cons 1deretur. Oportet ergo quod« si deus sit sublectum huius scienti«» hoc non sit» nisi sub aliqua ratione speciali accipiatur. Et ideo dlcunt nuod sublectum huius scientle est deus in quantum est princlplum nostre restauratlonls et finis glorificatlonls. Sed hoc non ualet. Vidimus enlm quod de ente absolute et In quantum tale considérât metaphysicus tamquam de subiecto proprio» de quo considérât physlcus sub ratione speciali» in quantum predlcatur de ente mobili« Non ergo oportet quod» si de allquo in dluersls scientils determinatur quod ipsum in utraque sclentla sub speciali ratione consideretur.

46 allqul ... sic * obiclunt ) INV M V; quidem ) OH N V. 47 una ) OM LI» alia N. 47-48 ) potest esse ) est M N. 48 alia ) sclentla A00 M N5 speciali ) RAS M. 49 alias ) quia LI EXP L2. 50 scilicet ) OH H Ni si Idem ... in diuersis ) cum idem aduersls M N» sic idem secundum Idem aduersls V. 51 quod ) ut V. 52 scientle ) quod ADD T. 52-53 ratione * spelcall ) INV N. 54 scientle ) OM T. 55 nostre ) nec SCR NI CORR N2. 56 Sed hoc ) adhuc ut B» sed lstud M N» sed illud v ; ualet ) sequltur scientiarum confusio B; uidimus ) uldemus 8. 57 et In quantum tale ) OM L. 59 speciali ) speculatiua LI EXP L2; In quantum predlcatur ) puta B M N» principia conslderetur ) OM B. 60-62 ) Non ergo

46 48 56

GL: Eg 1d i V2» Oblectio L2: Cf. AEGIDIUS Romanus: In I Sent.» prol.» pars 1» q. 3» sol.: ed. Ven. (1521)» fol. 5 vb 0. Ad prlmum dlcendum ... cf. supra» Tell I» S. 220. GL: Oblectio L2Î cf. supra: p. 92» 20 - 24.

L. I«

65

70

75

Prol.t

q. 2

- 99 -

Et lta est ln proposlto: metaphyslcus enlm» determinans de deo» considérât de Ipso ut de a l i q u o scibili modo naturali» theologus autem absolute de Ipso considérât. < Rasp. I > Ad prlmum ergo d i c e n d u m q u o d in q u a l i b e t s c i e n t i a oportet presupponere de s u b i e c t o quid e s t ; id est quod s i g n l f i c e t u r per nomen» non a u t e m d i f f i n 1 t l o n e m subiecti. Q u a m u l s ergo de deo non p r e s u p p o n a t u r in h a c s c l e n t l a » quid sit per d i f f l n i t l o n e m » supponitur tarnen de deo» quid slgnificatur per nomen. < Resp. 2 > Ad s e c u n d u m d i c e n d u m q u o d o m n i a alia« de q u l b u s d e t e r m l n a t u r in hac s c i e n t i a » c o m p r e h e n d u n t u r sub deo» non ut partes uel species uel accidentia eius» sed ut ordinata aliquallter ad ipsum.

63 64

enlm ) autem N» OM T. c o n s i d é r â t ) seu d e t e r m l n a t ADD Bî ipso ) a b s o l u t e ADD T. 65 modo naturali ) naturaliter B M N. 65-66 a b s o l u t e de ipso c o n s i d é r â t ) determlnat absolute B M N» a b s o l u t e d e t e r m i n a t de 66 ipso ) deo ADD LI DEL L2. 67 primum ) tertium T. 68 presupponere ) subponere M» supponere N. 69 a u t e m ) quid est per ADD V. 70 ergo ) a u t e m N» presupponatur ) subponatur 71 supponitur ) presupponitur N. 72 t a m e n ) ILL EXP L2» autem Nî deo ) eo 73 o m n i a « alia ) INV M» alia ) OM NI. Tf determlnatur ) tractatur M; sub ) ut ADD 75 s p e c i e s uel ) s p e c i e s et T. 76 ut ) n a t u r a l i t e r V.

73-76

Ad s e c u n d u m ... ad ipsum ) q. 1» a. 7» ad 2.

T H O M A S Aq.:

de ipso ipso V.

M. L. EXP

NI.

S.th.

la»

-

100

80

85

90

-

L. I«

Prol.»

q. 2

< A. 2» s o l . > Ex quo apparet solutlo sequentls questionls. Nam« slcut o m n i a ilia spectant ad e a m d e m p o t e n t l a m uel habltum» que ad eamdem rationem formalem potentie uel h a b i t u s referuntur» ut puta colorata omnia ad uisum« eo quod omnia in esse colorati conueniant» sic o m n i a ilia ad u n a m s c i e n t i a m pertinebunt« que ad s u b l e c t u m ipsius s c i e n t i e p e r t l n e r e possunt» quia igltur hec s c i e n t i a considérât multa Ideo« non secundum quod sunt ad deum ordinata» obstante tali multitudine« hec scientia potest esse una* < A. 3» sol > Ad tertiam questionem dlcendum quod hec s c i e n t i a est a r g u m e n t a t l u a . Sicut enim q u e l i b e t alia s c i e n t i a non a r g u m e n t a t u r ad p r o b a n d u m sua p r i n c i p i a « sed ex

77 79

apparet ) OM NI» patet N2. uel ) et L? e a m d e m ) p o t e n t i a m uel habltum« s c i l i c e t ADO M V; f o r m a l e m ) OM L « f o r m a l i t e r oblectl N. 80 p o t e n t i e ) OM T; uel ) et L. 80-81 c o l o r a t a * o m n i a ) INV N V. 82 Illa ) 1 sta T. 83 Ipsius ) illius V. 84 I g i tur ) ergo M N T; m u l t a ) OM VI. 85 s e c u n d u m quod ) que L. 88 t e r t i a m q u e s t i o n e m ) id quod postea q u e r i t u r M N V. 88-89 hec ... q u e l i b e t ) OM Nl« slcut N2.

77

GL: Ibidem« ar. 3o V2 N2: c f . THOMAS Aq.: S.th.« Ia, q. 1« a* 3« c . a . 88 GL: Primo« q. 1« ar. 8o M N2. 88-94 quod ... p r o b a n d u m ) T H O M A S Aq.: S . t h . la» q. 1« a. 8» c . a .

-

95

92 93 9^ 95 96

Prol.»

q. 2

-

- 101

-

suis p r l n c l p i i s argumentatur ad p r o b a n d u m alia in ipsa s c l e n t i a , sic ista s c l e n t i a non a r g u m e n t a t u r ad sua p r i n c i p i a p r o b a n d a , due sunt articuli fidel» sed ex eis p r o c e d l t ad aliud p r o b a n d u m * sicut A P O S T O L U S Primo ad Corinthios 15 ex resurrection« Christi argumentatur ad p r o b a n d u m resurrectionem communem.

<
>

suis ) OM M N5 V. principiis argumentatur ) arguit prlnclpiis Ipsa s c l e n t i a ) lpsls s c i e n t l l s M N; ista ) hec M N . p r o b a n d a » que sunt articuli fidei ) INV M N V, ad ) a l i q u i d ADD N; p r o b a n d u m ) OM T. Primo $ ad C o r i n t h i o s ) INV v; 15 ) OM V5 resurrectione ) rationem resurrectionls communis ADD T. a r g u m e n t a t u r ) arguit M V, procedit N? c o m m u n e m ) a n i m a r u m ADD M.

95

I C o r . 15»

12 -

13.

97

THOMAS Aq.: S . t h . Ia, q. 1, a. 9 • 10, c . a .

-

102

-




" A p o s t o l u s namque alt. " Secundo queritur prIncipaliter circa d 1 stinetionem s e q u e n t e m u t r u m deus sit c o g n o s c l b 1 1 1 s a c r e a t u r l s et a r g u i t u r primo quod n o n . 5

< Arg. 1 > C o g n i t l o est t a n t u m e x l s t e n t i u m . Deus a u t e m DIONYSIUM est super omne existens. Ergo per o m n e m cognItionem. < Arg. 2 > P r e t e r e a omne I n f i n i t u m «st l n c o g n l t u m . inflnltus. Ergo est incognitus.

1 2 3 5 6 7 3 9

1

secundum est s u -

Sed deus

est

A p o s t o l u s namque alt ) F. Secundo ) OM F I; p r 1 n c 1 p a l 1 t e r ) OM F I M N; circa dist1 n e t i o n e m ) OM i. s e q u e n t e m ) OM 1» s c i l i c e t s e c u n d a m ADD T5 queritur ... s e q u e n t e m * pr1nc1 paliter ... u t r u m ) INV F. arguitur ) uidetur M N. C o g n i t l o ) e n i m ADD M N? a u t e m ) sed d e u s F I M N. super ) o m n i a ADD F I? omne e x i s t e n s ) e n t l a ens entia ens Ft existentia I M N» exlstentlam V. super ) omnia et ADO F. lncognltum ) cognitum L» ignotum M N. ergo ) deus ADO N; est ) OM F T; I n c o g n i t u s ) 1gnotus M N« et c e t e r a ADD F.

PETRUS L o m b a r d u s : S e n t . 1. 1» d. 3» c. 1: ed. Q u a r r a c c h i , t. 1/2 (1971), p. 68t 21 - 22. 5 - 7 THOMAS Aq.: In I Sent.t d. 3t q. lt a. lt arg. 1. 6 Ps. D I O N Y S I U S : Dlv. nom.t c. 1: D l o n y s i a c a t. It p. 9t 3 - p. 12, 3. 8 omne ... i n c o g n i t u m ) A R I S T O T E L E S : Phys.t III» 6: 207a 25. 3 - 9 THOMAS Aq.: In I Sent.t d. 3t q. 1, a. lt a r g .

d. 2,

10

15

10 11 12 12 13 14 14 15 16

11

q. 2

-

-

103 -

< Contra > C o n t r a In I EREMI A 9: "in hoc g l o r i e t u r qui g l o r i a t u r » scire et nosce m e . " Ergo deus est cognosclbl1ls.

< T i tul i a. 2 - 5 > < 2 > Iuxta hoc queritur utrum deum esse slt per se notum. < 3 > Item utrum deum esse possit demonstrar!» < 4 > Item utrum phllosophl in c o g n l t l o n e m t r i nltatis natural! ratione deuenerunt. < 5 > Item utrum uestiglum trinltatls reperlatur in creaturls.

In Ieremia ) l e r e m i a s F I M N V 5 9 ) 10 IT, Vi g l o r i e t u r qui ) OM L. nosce ) nosse M N v ; e r g o ) OM M N» uldetur p o s s i b i l e sit ADD F i; deus ) d e u m FI, OM est ) OM F I M N T; cognoscibi1is ) cognoscere - 17 Iuxta hoc ... in c r e a t u r i s ) OM I. queritur ) questio N; esse ) OM I LI. d e u m ) OM Ni; possit ) et ADD M N. Item ) OM M N. - 15 in ... naturali * r a t i o n e d e u e n e r u n t ) INV naturali r a t i o n e ) c o g n l t i o n e n a t u r a l i F M Ni d e u e n e r u n t ) et ADD F M N . I t e m ) OM N; t r i n i t a t i s ) del M N V;

OH L quod M N; F I.

F N.

Ier. 9, 24.

10 - 11

THOMAS Aq.: In I S e n t . , d . 3, q. 1, a. 1, c o n t r a ed. P . M A N D O N N E T , t . I ( 1 9 2 9 ) , p. 33.

1:

-

ICH -

20

25

30

18 19 21

I. I»

d. 2»

q. 2

< A. 1» s o l . > Responsio: d i c e n d u m ad p r i m a m questioned) quod u n u m quodque est cognoscibile in quantum est actu. Cum ergo deus sit actus purus relinquitur quod sit maxime cognosc1bi1is secundum suam naturam. Verum quia secundum PHILOSOPHUM in 2o M e t a p h y s l c e i n t e l l e c t u s noster se habet ad ea que sunt manifestissima in natura» sicut oculus uesperti1lonis ad lucem soils» sicut d i c i t u r in s e c u n d o M e t a p h y s l c e . Ideo q u i d a m d i x e r u n t quod» quamuls deus sit m a x i m e cognosclbi1is in se et in sua natura» a nobis tamen non cognoscitur. Sed lllud n i c h i l est, quia s e c u n d u m COMMENTATOREM ibidem uerba non d e m o n s t r a n t Impossibi1itatem sed magls difficultatem.

30

ad p r i m a m q u e s t i o n e m ) OM I. in q u a n t u m ) id quod F I M N V. actu m a x i m e c o g n o s c l b i l i s * cum ... sit ) INV I M; s e c u n d u m ) ex F; suam n a t u r a m ) sua n a t u r a F T» sui, n a t u r a m I M N. s e c u n d u m P h i l o s o p h u m ) OM L V! in ) OM N; 20 ) T. I n t e l l e c t u s ) OM LI? ad ) omnia ADO M. manifestissima ) manifestiora MJ in ) OM F. l u c e m ) lumen M N5 sicut dicitur ) OM F I M N? in ) OM N. quod ) cum ADO V» q u a m u l s d e u s ) q u i c q u i d lsteMJ m a x i m e ) OM F L. in sua n a t u r a ) s e c u n d u m s u a m n a t u r a m V» sul I N T . lllud ) 1 stud F N; quia ) nam ADD L T; secundum C o m m e n t a t o r e m ) OM M. ADD M V. ibidem ) hec ADD F i; u e r b a ) P h l l o s o p h l

18

GL:

22 23 2W 25 26 27 29

22 - 25 29 - 30

Prima pars q. 12 ar. lo V2: THOMAS Aq.: S.th., la» q. 12« a. 1« c . a . A V E R R O E S : C o m . m a g . i n M e t . I I « c o m . 1: e d . G . D A R M S (1966) p. 53, 14 - 15; cf. ARISTOTELES: Met., 11,1: 993b 9 - 11. A V E R R O E S : I.e.: p. 53, 16 - 18.

d . 2,

35

40

32 33 35 37 39 40 41 42 43

33 -

q« 2

-

-

105 -

Et Ideo d i c e n d u m quod deus a n o b i s est c o g n o s c 1 b 1 1 i s . Quod sic patet s e c u n d u m C O M M E N T A T O R E M ln 2o M e t a p h y sice: Naturale hominis deslderlum non est f r u s t r a . Sed omnis h o m o naturallter appétit cognoscere deum, cum etlam secundum phllosophos u l t l m u s finis h u m a n e ulte sit e i u s c o n t e m p l â t lo. R e l i n q u i t u r ergo quod deus sit cognoscibllls a nobis. < Resp. 1 > Ad p r l m u m e r g o d l c e n d u m quod deus p r o p t e r e m l n e n t l a m sue e n t l t a t i s d l c i t u r super o m n i a entla e x i s t e n t l a » non sicut existens, sed sicut non ens per modum a l l o r u m e n t i u m . Ita nec c o g n o s c l t u r per m o d u m a l i o r u m entium, que i n t e l l e c t u n o s t r o comprehend! possunt.

Ideo ) est ADD F; est ) d u p l l c l t e r ADD M. s e c u n d u m ) e n i m ADD F I M NJ in ) ON VI 2o ) lOo F, 6o M N. homo ) h o m i n l s EXP Lli e t l a m ) OM N. sit ) m a x l m e ADD M M . p r l m u m ergo ) p r i m a m q u e s t i o n e m LJ ergo ) OM VJ propter ) per M. d l c l t u r ) esse ADD VJ entla ) OM F I M N. non ) a u t e m ADD N5 existens ) exlstentes L5 sed ) OM M Ni; sicut non ) est ADD I M N V2. entium ) exlstentlum C O R R ADD It et ADD T? Ita nec ... a l i o r u m e n t i u m ) OM LIS nec ) non F Ni modum allorum ) modum earum I. que ) ab ADD V? n o s t r o ) OM NJ c o m p r e h e n d l ) non ADD V.

34

36 - 37 39 GL:

42 - 43

A V E R R O E S : C o m . m a g . in Met. II, c o m . 1 : e d . G. DARMS ( 1 9 6 6 ) , p. 54, 21 - 24. ARISTOTELES: M e t . , XII, 7: 1072a 32 - b 1. S e c u n d o in s c r i p t o d. 3, q. 5, lo a r . V2 : cf. T H O M A S Aq.: In I S e n t . , d.3 t q.lt a.lt ad 1.

Ita nec ... possunt ) THOMAS Aq.: d. 3» q . It a. It ad 1: p. 91.

In I Sent.»

-

106

45

50

44 45 46 47 48 49 50 52 53

-

d. 21

2

-

Non tamen propter Hoc est e x p e r s omnirio sicut nec entltatls.

cognltionis»

< Resp. 2 > Ad s e c u n d u m d l c e n d u m quod i n f i n i t u m dicitur d u p l i c i ter: Uel p r i u a t l u e uel n e g a t i u e . Infinitum priuatlue est quod s e c u n d u m suum genus natum est habere f i n e m et non h a b e t . Et tale est i m p e r f e c t l s s l m u m , et ex sui imperfect1 one non c o g n o s c i t u r p e r f e c t i o n e m sed s e c u n dum q u i d . I n f i n i t u m uero n e g a t i u e d i c i t u r quod nullo rnodo f i n i t u m e s t . Et hoc est per f ec t i ss i mum non u a l ens i n t e l l e c t u c r e a t o c o m p r e h e n d ! sed t a n t u m a t t i n g i .

tamen ) o m n i n o ADO EXP VI, per AOD V; propter ) OM VJ o m n i n o ) omnis I. nec ) e n t i s AOD I V; e n t i t a t i s ) OM IV. secundum ) secundam questionem L. uel ) licet F N, et i; priuatiue ) priuatio L; uel ) et F I M NJ negatiue ) negatio L. quod ) OM T; suum ) OM N15 et ) OM T. habet ) h a b e n s I? est ) cum sit I M N. lmprefectissimum ) lmperfectum F I M N; et ) OM F I M N VI. c o g n o s c i t u r * p e r f e c t i o n e m ) INV F I M N. finitum ) Infinitum Vi; est ) OM N1 T; ualens ) ab ADD M T. I n t e l l e c t u ) OM I; creato ) n o s t r o Nt Intellectu ADD i; tantum ) solum N.

46 - 53

I n f i n i t u m ... attingi d.3» q.l» a.l» ad 4:

) THOMAS Aq.: p. 9 2 .

In I S e n t . ,

L.I»

55

60

65

d. 2 t

q. 2

-

107 -

< A. 2» sol. > Ad s e c u n d a m q u e s t l o n e m d i c e n d u m quod a l i q u i d est per se n o t u m d u p l i c i t e r : Uno modo s e c u n d u m se et non quo ad nos« alio modo s e c u n d u m se et quo ad n o s . Aliqua enlm propositlo est ex hoc per se nota quod p r e d l catum est de ratlone s u b i e c t l t ut h o m o est animal« animal enim est de r a t l o n e h o m i n l s . Unde» si n o t u m sit o m n i b u s de p r e d l c a t o et de s u b l e c t o hulus propotunc ista p r o p o s l t l o n l s quid est u t r u m q u e lstorum» slto erit o m n i b u s per se nota? sicut patet in p r l m i s demonstrationum prlnciplls» q u o r u m termini sunt q u e dam c o m m u n i s « que nullus ignoratt ut ens« totum« pars et s i m i l l a . SI a u t e m apud aliquos non sit n o t u m de p r e d l c a t o et s u b l e c t o quid sit« p r o p o s i t l o q u l d e m in se nota est» tamen apud illos« qui p r e d l c a t u m et

54 - 160 Ad s e c u n d a m ... in c r e a t u r a ) OM I. 54 s e c u n d a m q u e s t l o n e m ) illud quod p o s t e a q u e r l t u r M» Id quod p o s t e a q u e r l t u r N. 55 d u p l i c i t e r ) d i c l t u r SCR M. 55 - 56 et non quo ad nos ) OM M» non ) OM N. 56 s e c u n d u m ) quo ad V5 se ) uno modo A00 M{ et ) non ADD N V. 56 - 57 aliqua e n i m p r o p o s i t l o est ex h o c ) INV F. 57 est * ex hoc ) INV M N. 58 est de ) i n c l u d i t u r in F N T. 59 hominls ) subiecti EXP FJ unde ) OM F M NJ si ) ergo ADD F M, lta ADD Ft lgltur ADD N. 61 lstorum ) OM V? tunc ) esset M; et N; ista * p r o p o s i t l o ) INV F M N V, ista ) 111a F N. 63 q u o r u m ) e n i m ADD N5 termini ) OM F Nl« partes N2. 66 quldem ) quidam Ft quodam Vt quantum ADD F N« In se ) OM L T. 67 - 68 t a m e n ... Ignorant * non ... n o t a ) INV F M N.

54

GL:

Prima pars q. 2 a r . 1. An d e u m esse sit per se notum V2: cf. T H O M A S Aq.: S.th.t Iat q.2t a.It c.a*

- 108 -

70

75

68 68 69 69 70 71 71 72 73 7 Ad quartam questionem dicendum quod per naturalem cognitionem non possumus peruenlre in c o g n i t i o n e m trlnltatls personarum. Et ideo p h i l o s o p h l n i c h l l de

79 80 81 82 83 83 8^ 85 86 87 88 91 92 93 79

t e r t l a m q u e s t i o n e m ) lllud quod p o s t e a q u e r l t u r M N» id quod postea q u e r l t u r V. hecu dlcltur ) ista est M N. et ) h e c ADO F M V; p r l o r a ) per e f f e c t u m ADO T. d l c l t u r ) est Ti hec ) OM T. per ) ea que sunt ADD M N5 cum ) quando V5 effectus ) allquis ADD F M N V. - 8

querltur

utrum

< Arg. 1 > Et uldetur quod. s i c . AUGUSTINUS quod memoria et trlnltate diclt uoluntas sunt una u l t a , una mens«

essentia

anlme

In L i b r o lOo De 1 ntel11 g e n t i a et una substantia.

< Arg. 2 > Preterea. Anima est n o b l l i o r quam materia prima. Sed m a t e r i a prima est sua p o t e n t l a . Ergo et a n i m a m a g i s . < Contra > Contra dielt DIONYSIUS, tertlo capltulo Ierarchle quod celestes species diulduntur

Celestis In e s s e n -

1

S e c u n d o ) OM I» secunda questio principalis ADD F; pr1 ne 1 pal11er ) OM B I L T. pr1 ne 1 pal 1 ter * q u e r l t u r ) INV F M N. e s s e n t i a ... p o t e n t l a ) p o t e n t l e anime realiter différant ab elus e s s e n t i a B. 2-16 p o t e n t l a ... p r i m a m q u e s t l o n e m ) OM B. 3 sie ) e n i m ADD F i; llbro ) OM F I . 3-4 A U G U S T I N U S ... de t r l n l t a t e * dielt ) INV F I. 4 1ntell1gent i a ) Intellectus T. 5 una u i t a « una m e n s ) INV V. una m e n s < 2 > Iuxta hoc querltur utrum ymago del sit In anima secundum actus uel secundum potentlas. 15

< 3 >

Item utrum ymago del sit In anima per comparai 1onem ad oblectum» quod est deus.

< A. It Sol. - Opinio prima > Ad primam questionem respondent quidam et dlcunt quod essentia anime non sit elus potentia. Quod auctoritatlbus confirmant et rationlbus.

20

10 11 11

12

13 16

16 17 19 20

21 22 23

19

< Auctoritas 1 > Auctoritatlbus quldentf quia secundum PHIL0S0PHUM in PredIcamentISf potentia naturallsf slue Impotentiaf sunt in secunda specie qualltatis. Et ita sunt accidentia* Potentie autem anime sunt potentle naturales. Et cetera.

uirtutem ) DM i; operatlonem ) igltur et ADD M» multo ) OM V. magls $ ergo ) INV I F N v; est ) OM I; est * aliud ) INV FJ esse ) essentia F i; et ) OM M T, aliud F I N. sua potentia ) potentia Tf operatio F I M N. hoc ) OM vi; querltur ) quero NJ utrum ymago ) OM TJ ymago ) DEL I? del ) trlnitatls L Tf OM VI. uel ) aut I N; potentlas ) et ADD I M N; Item ) OM N. ymago dei ) OM L T. et dlcunt ) OM B F I M N. - 19 et dlcunt ... quldem ) OM HOM M. non ) OM F M N; essentia anlme .. potentia ) sic B. secundum Phllosophum ) primo Philosopho B. Pred1cament1s ) dlcente quod OM B. naturalls * slue impotentla ) INV B. - 23 et ita ... et cetera ) OM B. Potentie autem anlme $ sunt ) INV IS autem ) uero M; sunt ) sue SCR Li naturales ) rationales et cetera ) potentie anlme non sunt Ipsa anime essentia V.

ARISTOTELES: Cat. 8:

9a 14 - 16.

-

25

30

35

1. I,

d. 31

2

-

-

117 -

< Auctoritas 2 > Preterea: secundum PHILOSOPHUM Jn libro De s e n s u et sensato» Ignis et terra non agunt In q u a n t u m ignis et terra» sed in q u a n t u m c o n t r a r i a . Ex quo sic a r g u u n t : Illud quo u n u m q u o d q u e agit» est potentia qua a g i t . Sed ignis et terra» et cetera elementa» non agunt s u b s t a n t i a » sed m a g i s contrari e t a t e . Ergo c o n t r a r i e t a s in predictls elementis est potentia qua agunt predieta elementa. Et ita eorum substantia non erit potentia qua agunt* Ergo a simili nec anima erit sua potentia. < Auctoritas 3 > Hoc idem probant per C O M M E N T A T O R E M » qui dicit in lo De anima quod anima est u n u m secundum subiectum» sed plura secundum uirtutes» ita quod d i u i s i o anime in

24-

P r e t e r e a ... P h i l o s o p h u m ) Item a u c t o r i t a t e e i u s d e m B . U b r o ) OM B L T. 25 sensato ) sensano EXP Ti d l c e n t e quod ADD B. agunt ) nec p a t i u n t u r ad lnuicem ADD B. 26 et terra ) aut t e r r a B? OM N. sed in q u a n t u m c o n 26 t r a r i a ) IT T; quo ) hoc e n i m B. 27 illud ) id B F M N; u n u m q u o d q u e * agit ) INV F I M N V? qua agit ) OM L N . 28 et ) OM V. 29 m a g l s ) OM I L T; contrarietate ) essentie L. 30 in p r e d i c t l s e l e m e n t i s ) OM L. B. 31-34 predicta ... idem p r o b a n t ) OM 31 eorum ) lpsorum T. s u b s t a n t i a ) OM B N2» s u b s t a n t i a F, potentia I Nl. 32 erit ) e r u n t F; agunt ) a g a n t N. 33 sua * p o t e n t i a ) INV M. 34 Hoc ... qui dicit in ) tertlo ex a u c t o r i t a t e C o m m e n t a toris super B. 34 - 35 qui dicit * in lo De anlma ) INV T V» 34 qui dicit ) d i c e n t l s B? in ) OM F I M N; lo ) 3o N. 35 est ) OM Nl? subiectum ) Philosophum DEL I; sed ) et B F I M N. 36 plura ) plures B.

24 34

ARISTOTEIES: De s e n s u , 4: 441b 11 - 15. AVERROES: C o m . m a g . in De an. I» c o m . 92: ed. S. C R A W F O R D (1953)» CCAA VI»1» p. 123» 26 -

28.

-

118

40

-

-

1. 1»

d. 3«

q. 2

-

suas p a r t e s est slcut d l u l s l o poml in o d o r e m » colorem et s a p o r e m . Hec autem» s c i l i c e t odor» color et sapor» sunt a c c i d e n t i a In pomo. Ergo et p o t e n t l e anime sunt accidentia elus. Ergo et cetera. < Auctorltas 4 > Preterea: Idem dlclt In 2o De anlma quod sensus lmmutatur uno modo in relatione» alio modo in qualitate» q u o r u m u t r u m q u e est a c c l d e n s . P o t e n t l e ergo sensltlue non sunt ipsa essentia anime.

45

< Ratio 1 > Hoc e t i a m probant ratlonlbus. Et prlmo sic: actus et p o t e n t i a sunt in e o d e m genere cum diuldant omne genus« Ideo» si actus non est in g e n e r e s u b s t a n t i a » nec p o t e n t i a » que est ad ilium actum» erlt In genere

37 odorem ) et ADD v; o d o r e m * c o l o r e m ) INV B F I M N. 38 et s a p o r e m ) OM I. 38 - 39 Hec a u t e m ..* sunt ) qua c o n s t a t esse B. 39 in ) OM B F I M N; pomo ) poml F. 39 - 40 ergo ... ergo et c e t e r a ) OM B. 39 et ) OM L; potentle ) potentia SCR M V. 40 a c c i d e n t i a ) anlma SCR TJ elus ) OM L. ergo et c e t e r a ) OM M N. 41 preterea ) q u a r t o B; Idem ) a u c t o r i t a t e e l u s d e m C o m mentatoris BJ in ) super B» OM F; 2O ) libro N. 42 lmmutatur =* uno modo ) INV B F; lmmutatur ) sit LI» mutatur L2. 44 non ) OM B T; Ipsa ) Ipse B I M, ipslus N; essentia ) accldentie B» essentie I M N; anime ) elus B. 45 e t i a m ) a u t e m F V» idem I M, item B Ni et ) OM B L M; prlmo ) OM l ; et prlmo * sic ) INV T; sic ) quia ADD B. 46 genere ) OM M. 47 si ) sit DEL I. 48 in ) e o d e m ADD V.

41

AVERROES:

O p . clt.»

c o m . 143:

p. 347» 37 -

38.

1. It

50

55

60

49 49 51 51 52 53 54

55 55 56 56 58 59 59 59 60 61

d. 3»

q. 2

- 119 -

substantle. Solius uero dei operatlo est sua substantia. Ergo in solo deo potential que est prlncipium operationlst est ipsa dei essentia« Non ergo hoc erlt uerum in anima* < Ratio 2 > Preterea: anima secundum suam essentiam est actus« Si ergo ipsa essentia anime est immedlatum principlum operationist sequitur quod semper habens an I mam actu habeat opera ulte» sicut semper habens anlmam actu est uiuum« < Ratio 3 > Preterea: effectus immedlatus oportet proportionari cause« Sed operatio anime est effectus Immediate fluens a potentia et est accidens* Ergo et ipsa potentia erit accidens« et non essentia anime«

substantie ) Operatio autem anime non est in genere substantie ADD F; Actus autem anime sunt accidentia quedam ADD B; solius uero ) sed solius F I M N. - 53 Solius uero ... preterea ) OM B. sua ) eius It OM M N« ipsa ) OM I L Tt IT DEL F, essentia ) operatio ADO DEL F. - 52 hoc erit a uerum ) INV F. erlt ) est I V? uerum ) OM L T. Preterea ) secundo quia cum B» est ) sit B. actus ) purus A00 V. ergo ) igitur Nt in AOD I N VJ essentia $ anime INV N; essentia ) lpsius ADD I; est ) esset B* principlum ) principiis F. principlum * operationis ) INV F I N. habens animam ) habens naturam Bi anima hominis Nt actu ) semper anima ADD B. - 56 actu * habeat ) INV N. - 57 sicut ... uiuum ) OM B. animam ) OM B LG. Preterea ) Cuius contrarium apparet tertio quia B. oportet ) debet F I M N VJ proportionarl ) esse proportlonatus B I M Nt esse proport1onalI s F. cause ) anime I. - 61 Sed operatio ... .. anime ) OM B. anime ) OM M N. - 61 ergo ... accidens ) OM F? et ) OM T. erlt ) OM I.

-

120

65

-

1. I ,

d. 3,

q. 2

-

< Ratio 4 > Preterea: slcut se habet essentia ad esse* ita se h a b e t p o t e n t i a ad o p e r a t l o n e m . Ergo» per locum a c o m mutata proprietate« sicut se habet o p e r a t i o ad esse« ita se habet potentia ad essentiam. Ex hoc sic arguunt: sicut se habet esse ad operatlonem« ita potentia ad e s s e n t i a m . Sed in solo deo esse est o p e r a t i o . Ergo in solo deo e s s e n t i a est potentia. Non ergo erit anima sua potentia.

70

62 62 63 63 64 65 65 66 67 68 69 70 71 72 73 73

72

< Ratio 5 > P r e t e r e a : si e s s e n t i a anime est sua p o t e n t i a « qua aglt» sequitur quod anima sit agens per e s s e n t i a m « quod falsum est» quia s e c u n d u m A V I C E N N A M a g e n s per e s s e n t i a m est prlmum agens» quod est unicum solum.

P r e t e r e a ) q u a r t o quia B5 se ... esse ) esse e s s e n t i a m B; esse ) p o t e n t i a ad earn p o t e n t l a m ADD DEL 1. - 63 se habet ) OM F I M N V. - 69 ad o p e r a t l o n e m ... p o t e n t i a ) OM HOM B» Ergo et cetera ADD B. p o t e n t i a ) posse V15 operatlonem ) essentiam M, potentlam VI. proprletate ) proportlone T. - 69 se h a b e t ... p o t e n t i a ) OH HOM N. se habet ) OM F I M V. hoc ) quo 1» eadem ration M» OM T5 arguunt ) argultur M T. p o t e n t i a ad e s s e n t i a m ) e s s e n t i a ad p o t e n t l a m F I M. esse « est ) INV I. sed ... ergo ) o p e r a t l o n e m DEL OM B N5 erlt ) est F I. P r e t e r e a ) q u i n t o quia B5 est ) OM T, sit M; 15 qua agit ) IT DEL I. sua ) OM - 73 agens ... per e s s e n t i a m est ) OM HOM N. falsum * est ) INV B F I M N V5 f a l s u m quia s e c u n d u m ) contra B5 A u i c e n n a m ) d i c e n t e m quod ADD B. p r i m u m » agens ) INV B I M N5 a g e n s ) agnes SCR V I . unlcum solum ) unum B M N.

Cf. A V I C E N N A : M e t . VIII» 7: (1977), p. 430» 24 - 25.

e d . S. van RIET»

t. II

1. It

75

80

85

d. 3,

q. 2

-

-

121

< Ratio 6 > Preterea: diuersls per feetib111 bus debentur dluerse perfectiones. Sed anima perflclt dluersa corporis organa. Ergo oportet quod hoc faclat dluersis perfectlonlbust aut ergo llle dluerse perfectiones erunt substant1 ales aut accidentales. Non substantlalest quia In uno corpore non est nisi una perfectio substant1 al1 St ut dlcunt; erunt ergo acc1 dentales« Sed perfectiones diuerset qulbus anima perflclt dluersa organa» sunt ipslus anime potentie. Ergo potentle anime erunt accidentia anime et non essentia eius. < Ratio 7 > Preterea: potentlarum anime quedam sunt actus corporlst quedam uero nullius partis corporis sunt actus. Sed essentia anime est simplex corporis actus. Ergo essentia ( anime ) non est eius potentla.

Tt Preterea ) sexto quia B. 75 Sed ) cum lgltur B? perflclt ) perflclat B. 75-76 corporis $ organa ) INV I T. 76 Ergo ) OM BJ hoc faciat ) ea perflclat 8. llle ) lste T; diuerse « per77 aut ergo ) Item BJ fectiones ) INV I M Nt dluersis perfectionlbus B. 78 erunt substant1 ales ) substan11al1 bus B« accldentales ) accidentalibus B. 78-79 non substantlales ) OH I. 79 substantlales quia ) substant1al1 bus cum B. 79-80 in uno corpore * non ... substant1al1s ) INV B. 79 est ) sunt B. 80 Erunt « ergo ) INV B F I M N V? erunt accldentales ) accidentalibus B. 81 perfectiones dluerse ) INV M. 82 diuersa ) OM F v ; organa ) corporis ADO B N. 83 potentie anime ) OM B F I; anlme ) OM T; erunt ) essent N; accidentia ) ipslus ADD F I M N. 8 All! a u t e m d i c u n t quod e s s e n t i a anime est sua potentla» quod s i m i l i t e r a u c t o r 11at 1 bus c o n f i r m a n t et r a t l o n l b u s * < Auctorltas contra primam opinionem 1 > Auctor1 tat 1 bus quidem: dlclt e n l m PHILOSOPHUS In 2o De anima? quod id quo primo sentimus est anima*

88

Preterea ) o c t a u o quia B{ potentie ) lpslus ADD I M? anime ) OM L? sunt $ dluerse ) INV I? Inter se ) OM Ni inter se * s p e c i e ) INV F I M. 89 Sed anlme e s s e n t i a ) e s s e n t i a a u t e m anlme B5 anlme ••• s p e c i e ) OM T; anlme ) OM F V ! anime $ e s s e n t i a ) INV I M. 90 ipsa .*. p o t e n t l a ) et c e t e r a B L5 erlt ) est F V. p o t e n t l a ) OM T, IBI PONIT T E X T U M INFRA 123, 9 9 - 1 0 6 F. 91 a u t e m ) OM T, uero V, oppositum A00 B? 91-92 e s s e n t i a ... quod s i m i l i t e r ) OM HOM B. 91 essentia ) lpslus ADD F I M N; anlme ) OM L T? est ) sit F I N V, fit M. 92 quod ) qui N; s i m i l i t e r ) OM B, slmpllclter SCR V1J a u c t o r 1 1 a t 1 bus ) suls ADO DEL Nl. c o n f i r m a n t * et r a t l o n l b u s ) INV N. 93 r a t l o n l b u s ) et ADD I M N V5 auctorltatibus « quiADD F N Ti enlm ) OM dem ) INV B? q u i d e m ) sic B FJ In ) OM B M NJ De a n l m a ) d l c e n s ADD B. 9 A- Id ) illud B? sent lmus ) et I n t e l l i g i m u s A D D BJ est ) Ipsa ADD I! anlma ) hoc a u t e m d l c e n s a n l m a m ADD B.

91 93

GL: 2a o p i n i o N2. A R I S T O T E L E S : De an.

II, 2:

a 12 -

13.

1. If 95

100

105

d.3t

q. 2

- 123 -

Ex quo sic argultur: 1llud quo primo uluimus et sentimus est potentla anime. Sed anlma est Id quo primo uluimus et sentimus. Ergo anima est sua potent i a. < Auctorltas contra 2 > Preterea: COMMENTATOR dicit In To Physicorum quod Alexander dixit quod Philosophus« probando motum non esse nisi in tertla specie qualitatis« non fecit mentionem de secunda specie qualitatis* que est naturalis potentla uel lmpotentla» eo quod potentia at lmpotentla non sunt qualltates. Sed unumquodque agit per suam formam et patltur per suam materlam. Potentie ergo non sunt accidentia anime* sed sua essentia* < ( ( (

Auctorltas contra 3 > Preterea dielt COMMENTATOR quod naturalis potentia uel lmpotentla non sunt alique species nisi secundum ••• allquorum philosophorum ...

) ) )

95-98 ex quo ... sua potentia ) OM B. 95 1llud ) Id F M N V? primo ) OM Ni uluimus et ) OM M T. 96 et sentimus ) OM M T . 95-96 ex quo ... est ) IT M. 96 potentla * anime ) INV F I M N5 anime ) secundum quo eos ADO V; Id ) lllud T. 99 COMMENTATOR ) ex auctorltate Commentator 1s B; Commentator * dicit ) INV I? In ) OM F V» super B; To ) 6o F N? Physicorum ) dlcentls AOO B. 100 dixit ) dicit B L2. 101-102 non ... qualitatis ) OM F. 102 mentionem ) DUB N? est ) OM N. 103 uel ) et B5 uel lmpotentla OM F I M N; quod ) naturalls ADD F I V. 103-104 potentia ... et lmpotentla ) OM L T. 104 et ) uel V. 105 per ) secundum V (2x); suam ) OM F (2x)J agit Preterea: Cum res d e p e n d e a t a prima causa secundum esse* si esse sit a l i u d ab e s s e n t i a s e q u l t u r illud lnconuenlens» quod res a prlmo dependeat per a l i q u i d aliud quam per se lpsam.

125

130

< Titull a. 2 - 3 > < 1 > Iuxta hoc q u e r l t u r u t r u m hoc n o m e n " qui est " propriissime deo conueniat. < 3 > Item u t r u m deus sit esse formale omnium rerum. < a* It sol. > Responslo. Dlcendum ad p r i m a m q u e s t i o n e m quod o p i n i o PHILOSOPHI uldetur fuisse quod esse et e s s e n t i a In n u l l a re d i f f é r a n t r e a l i t e r . O i c l t enlm 4o M e t a p h y s l c e

113-114 sed p r l n c l p l a ... et forma ) V. 115 nec ) non TJ hoc ) OM B; e n l m ) esset ADD N1 EXP N 2 . 116 sibl * d e t e r m l n a r e t ) INV B F N? hoc ) esset ADD N1 EXP N25 a c c l d e n s ) s c i l i c e t esse ADD FJ et ) sic ADD F. 116—117 r e p u g n a r e t * slbl ) INV I. 117 e i u s ) OM B M N; esse ) et sic e s s e n t i a n u m q u a m p o s set non esse ADD Bi determlnaret ) termlnaret T. 120 est ) u l d e t u r F I M Nf est DEL I. 121 < C o n t r a 1 > C F . SUPRA 94 - 100 B. 121-124 < C o n t r a 4 > P r e t e r e a ... se lpsam ) OM B H N« 121 prima * c a u s a ) INV T. 122 sit ) s i m i l i t e r ADD DEL I; illud ) Istum F, Id SCR G R . 123 a primo ) p r i m a I. 125-143 Iuxta hoc ... Impedlt n u g a t l o n e m ) OM B. 125 qui ) quod SCR GR. 126 p r o p r i i s s i m e ) m a x l m e N; p r o p r i i s s i m e * deo ) INV M V. 127 deus ) del N? sit esse ) OM Nl. 128 Responslo ) respondeo LEG GR. d l c e n d u m ... q u e s t i o n e m ) OM B. 130 enlm ) Phylosophus ADD V{ In ADD F I N T GR.

113-114: 129-132:

C f . A R I S T O T E L E S : M e t . Vllt 9: 1034b 12 A R I S T O T E L E S : M e t . IVt 2: 1003b25 - 29.

13.

-

158 -

135

140

-

L . I,

d. 8»

q. 1

-

quod ens homo et homo et u n u s homo non diuersum allquid ostendunt secundum dlctionem repetltam. AVICENNA autem hoc n e g a t . SI enlm» ut dielt« esse non adderet allquld dluersum s u p r a rem» sequeretur quod d l c e n t e s rem esse n u g a r e n t u r . Et ldeo d l c l t esse r e a liter ab e s s e n t i a d l f f e r r e . COMMENTATOR autsm argult c o n t r a hoc In 4o et In 5o M e t a p h y s l c e : si e n l m In omni eo quod est» d i f f e r a t e s s e n t i a ab esse» cum lpsum esse sit» s e q u e r e t u r q u o d ipsum e s s e h a b e r e t in se e s s e n t l a m et esse r e a l i t e r d i f f e r e n t i a et esset ire in I n f i n i t u m . Respondet etlam ad r a t l o n e m A V I C E N N E quod» licet esse et e s s e n t i a slnt idem r e a l i t e r » d i f f e r u n t tarnen r a t l o ne! et hoc impedlt nugationem.

131 132

et homo * et u n u s h o m o ) INV F N. a l l q u l d ) a n n u n t i a n t uel AOD L T ; o s t e n d u n t ) d i c u n t N» dlclt LEG GR; s e c u n d u m ) sed I M N GR. 133 negat ) negauit L T; d l c l t ) ipse ADD T. 134 a d d e r e t ) addit C O R R a d d a t F; dluersum ) super essent l a m uel A D D F; s u p r a ) RAS M{ q u o d ) d l c e n t e s ADD L V . 135 dlcentes ) dicens F I M N T« nugarentur ) nugaretur I N» n e g a r e t r e m esse M» nugaret T; esse ) OM Li; 135-136 r e a l l t e r a ab e s s e n t i a ) INV F V. 136 Commentator ) contrarlum SCR G R ; commentator * autem argult ) argumentatur F i;

Ad q u a r t u m d l c e n d u m quod» quamuis esse e x i s t e n t i e et Ipsa e s s e n t i a c r e a t u r e non d i f f e r a n t re» lmmo e s s e n t i a creature per hoc quod est effectus creationls habet esse n u l l o s u p e r a d d l t o In re. C r e a t i o e n l m nlchll p o t a m e n quia nlt in creato» nisi r e s p e c t u m ad c r e a t o r e m » aduenit ab e x t r í n s e c o e s s e n t i e reí iam non e x l s t e n t i » sed r e c l p i t esse per hoc quod est e f f e c t u s c r e a t i o n i s . Und« potest ab ipsa e s s e n t i a separari» ne e x i s t a t in a c t u . Et tamen fit essentia quedam» In se ab

o m n e m ) OM N. u e r u m ) u n u m CORR i; q u l n ) quia GRJ in ipso ) IT L I . se ipsis ) IT LI? d1st1 neti ) d l s t l n c t l s N. e s s e n t i e ) esse N? q u a n t u m ) q u l b u s M V» quantis N. quartum ) quartam questionem L» illud quod postea o b lcltur M N. allud V? esse ) ab Ipsa ADD F; exq u e s t l o n e m e s s e ) ab Ipsa ADO F. lstentle ) e s s e n t l a l e 1» essentie ADD F. Ipsa e s s e n t i a ) ipsum esse I; non d i f f e r a n t * re ) INV I M N. creationis ) creatorls M N. esse ) in IJ nullo ) m o d o ADD DEL LI. nisi ) t a n t u m ADD T; creatorem ) creatlonem T? tamen quia ) INV M N, non ADD V. e x i s t e n t i e L? a d u e n i t ) u e n l t F; e s s e n t i e ) esse I M, lam ) OM i; n o n ) a c t u a l l t e r ADD M; exlstenti ) e x i s t e n t 1s EXP L I . sed ) OM I; r e c l p i t ) r e c l p i t u r GR» reclplens M: esse OM i; creationis ) creatorls M N. tamen ) cum MJ fit ) sit F I M N; essentia quedam i In se ) INV F I M N. extra ) e x t e r i u s F.

273-284

H E N R I C U S G a n d . : Q u o d l . I» 9» ad 3: 57» 48 -

60.

-

168

-

L . It

d. 8,

q. 1

intellectu concepta» In q u a n t u m habet r a t l o n e m extra rem» per quam nata est fieri e f f e c t u s c r e a t l o n i s » qua concepta non est concipere elus essentiam actualem. 285

290

295

283 28^ 285

< Resp. 5 > Ad q u l n t u m d l c e n d u m quod non est simile de m a t e r i a et forma» quia m a t e r i a est In p o t e n t l a ad f o r m a m subiectlue. Et quod sic est in p o t e n t l a ad aliquid» oportet quod sit aliud re ab Ipso. Sed e s s e n t i a est In p o t e n t l a ad esse o b i e c t l u e . Et quod sic est In p o t e n t l a ad a l l quid non o p o r t e t quod sit aliud ab ipso re» sed r a t i o n e tantum. Est a u t e m a d u e r t e n d u m » quod illud esse d l c l t u r ad aliud In p o t e n t l a sublectiue» quod a l l q u a l l t e r ad quod est In p o t e n t l a s e c u n d u m esse a c t u a l i s e x i s t e n t l e preexistit» s l c u t m a t e r i a p r e e x i s t i t forme ad q u a m est in p o t e n t l a . Obiectlue autem In p o t e n t l a est a l l q u l d quod non p r e e x i s t i t 1111 ad quod est in potentla» sed esse actualis existentle. Sed p o t i u s tunc prlmo est quando fit. Slcut < ergo > hoc modo esse forme est obiectlue se h a b e n s ad g e n e r a t l o n e m non sublectiue.

r e m ) OM F? nata ) nota V5 c r e a t l o n l s ) c r e a t o r l s 1 M. non ) OM LIS essentiam ) exlstentlam F M V. q u l n t u m ) aliud B M» qulntam questionem L» Id N» lllud V» quod p o s t e a o b i c i t u r ADD M N V T. 286 forma ) et e s s e n t i a et esse ADD B; est * In p o t e n t l a ) INV L T; formam ) s u b s t a n t 1 a l e m ADD F. 287-289 Et q u o d ... o b i e c t l u e ) OM HOM F. 287 quod ) quia N. 288 allud ) a l l q u l d I. 289 obiectlue ) absolute i; ad a l l q u l d ) ad dlcl L» ad allud dlcl T. 290 non ) OM LIS Ipso ) ipsa M N T; sed ... t a n t u m ) OM B. 291 Est ... a d u e r t e n d u m ) c u i u s ratio est B5 autem ) tamen T V; lllud ) Id T» quod ADD V; esse ) OM V GR. 292 allud ) a l l q u l d F 15 s u b l e c t i u e ) ad a l l q u l d ADD BJ quod ) quia 1» OM Vi a l l q u a l l t e r ) allcui rei T» 1111 ADD B F I M N. 29^ preexistit ) preexlstat F. 295 potentla ) sublectiue ADD BJ a u t e m ) et B» IT LIS In p o t e n t l a * est ) INV B F I M N; potentla ) Ipsa GR; a l l q u l d ) id T. ad a l l q u l d ADD B. 297 esse ) OM LI. 298 fit ) e x l s t i t CORR F» fleret I? slcut ) si V GR» OM B; ergo ) OM B L M N TJ hoc ) quo B.

L. 1»

300

305

310

d. 8»

q. 1

-

-

169 -

Et sic essentia» quia n u l l a t e n u s existit» q u a n t u m ad esse actualls exlstentle ante c r e a t i o n e m » sed p o t i u s tunc actuallter existit prlmo quando ipsa creatur; et ex hoc ipso quod c r e a t u r existit» q u a n t u m ad esse exlstentle. Et ideo se habet ad c r e a t i o n e m o b l e c t i u e non sublectlue. < Resp. Ad s e x t u m quod e s s e non re» Inter r e m opposlto dlfferre

6 > quedam respondent et d i c u n t dlcendum quod actualis exlstentle d l f f e r t ab Ipsa e s s e n t i a nec ratlone» sed lntentlone» que est m e d i u m et r a t i o n e m . Et sic potest intelligl u n u m sub alterlus» q u a m u l s slnt Idem» et lta dicunt rationale ab irratlonall.

300

sic ) et ADD F 1» etlam ADD VJ e s s e n t i a ) esse N» RAS ADD Li quia ) que F I L. 302-303 p r i m o ... e x i s t i t ) OM HOM B M* 302 primo ) preterea NJ creatur ) creatura N. 304 e x l s t e n t l e ) p e r d u c l t u r ADD B; et ldeo ) OM BJ h a b e t ) OM Nl« c r e a t i o n e m ) seu ad esse ADD B. 304-305 o b l e c t i u e non s u b l e c t l u e ) non s u b l e c t l u e sed o b lectiue Vi oblectiue OM N. 306 s e x t u m ) illud quod p o s t e a o b l c l t u r M» Id quod p o s t e a oblcltur N» allud B V; q u e d a m * r e s p o n d e n t ) INV F. et ) OM B. 307 actualls ) actuale N; Ipsa ) OM B M N; essentia ) natura ADD T. 308 non ) neque L» nec T; nec ) aut B F I M N; r a t l o n e ) solum ADD V. 309 r a t i o n e m ) ut ADD V5 et ) que» slcut d i c u n t » t a l l a s u n t quod ADD B; sic ) lta F I M N; potest ) posslt I N V. 310 slnt * Idem ) INV B5 slnt ) OM IJ Idem ) u n u m L T , s e c u n d u m rem ADD B» re ADD V! dicunt ) d l c l t u r N. 311 d 1 f f e r e ) a n i m a l a ADD B V» et ADD F? ab ) OM Si d l f f e r r e a r a t i o n a l e ab Irratlonall ) INV F I M N.

306

GL:

306-311

Opinio fratrum mlnorum

HENRICUS Gand.: Quodl.

V2.

1» 9» sol.:

51»

14 - 40.

-

170 -

315

320

325

312 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 326

-

L.I,

d. 8»

I

-

Sed Istud non potest stare. Effectus enlm proportionatur sue c a u s e . Sed non sunt nisi due cause« ut dielt s c i l i c e t n a t u r a et l n t e l l e c t u s s e c u n d u m quod» COMMENTATOR in lOo M e t a p h y s l c e . R e l i n q u i t u r ergo quod sit nisi res uel r a t i o . Est ergo aduertendum quod ratio p r e d i c t a lmpedlt se ipsam: sicut enlm nichll quod est idem alteri potest intelllgl sub suo o p p o sitof c u m esse intelligatur sub suo o p p o s i t o » puta cum intelligo esse non esse« sequitur quod esse non sit idem sibi ipsl» sed r e a l i t e r a se d i f f e r e n s « sicut ab ipsa e s s e n t i a » quod falsum est. Est ergo a d u e r t e n d u m quod si aliqua sunt idem re differunt tamen r a t l o n e non absoluta sed r e s p e c t i u a » unum p o t e r l i lntelligl sub opposito alterius» sicut apparet in actione et p a s s i o n e . A c t i o e n i m et p a s s i o s e c u n d u m P H I L O S O P H U M

illud ) i stud L» hoc GR; stare ) p r o b a r e CORR N. s c i l i c e t ) puta F M Ni in ) OM F T V? lOo ) 4o L T; relinquitur ) sequitur M N; ergo ) igitur N. nisi ) n i c h i l F V» OM T? uel A00 T VJ ratio ) id est uel e f f e c t u s n a t u r e uel e f f e c t u s r a t i o n l s ADD VJ Est ergo a d u e r t e n d u m ) unde c o n s l d e r a n d u m est L T. p r e d i e t a ) OM F; sicut ) si F V? nichil ) idem N. alteri ) a l t e r i u s F; suo ) elus B F M N. suo ) elus CORR FJ o p p o s i t o puta ) OM B. intelligo ) intelllglmus T? esse ) et ADD M. sit ) OM VI? idem * slbl ipsi ) INV M N T; a se ) sibi V. ipsa ) OM LI T; ergo ) e t i a m F. si ) q u a n d o B M N. absoluta ) absolute F; respectiua ) respectlue F» quorum ADD L T5 unum * p o t e r l t ) INV B F M N. passione ) p r i u a t i o n e CORR N» et m o t u ADD B.

315 C f . A V E R R O E S : C o m . m a g . In M e t . I» c o m . 5: fol. 7 v a H. 326-327 T H O M A S Aq.: In P h y s . III» lect. 5, n.7 ( MAR 314 )? cf. A R I S T O T E L E S : P h y s . III» 3; 2 0 2 b 2 0 - 22.

I. 1«

330

335

340

345

327

d. 8«

q. 1

-

171

-

In 3o P h y s l c o r u m sunt u n u s m o t u s r e a l l t e r ? quia t a m e n addunt supra motum respectum ad agens et p a t l e n s . Ideo motus potest lntelligi sub o p p o s l t o utriusque In quantum seorsum potest lntelligi sub opposlto utroque. In q u a n t u m e n l m Intelllgltur ut In p a t l e n t e « Intelllgltur ut passlo« quod est opposltum actlonls et e conuerso. ( In q u a n t u m I n t e l l l g l t u r ut ab agente lntelll) ( gltur ut actio quod est o p p o s l t u m p a s s l o n l s . ) Unde nec In t a l l b u s tenet sllloglsmus exposltorlus. Non e n l m s e q u l t u r : hlc m o t u s est actio et hlc m o t u s est passlo« ergo actio est passlo« sicut nec In d l u l n l s t e n e t : hec e s s e n t i a est pater et hec e a d e m e s s e n t i a est flllust ergo pater* Unde? c u m esse super e s s e n t l a m a d dat r a t l o n e m r e s p e c t u s « p o t e s t lntelligi ipsa e s s e n t i a sub o p p o s l t o lpsius. Nec e t l a m s e q u l t u r per s l l l o g i s m u m e x p o s l t o r l u m quod» si e s s e n t i a l n t e l l i g a t u r sub esse et non esse. non esse* quod esse sit < Resp. 7 > Ad s e p t i m u m d i c e n d u m quod e s s e n t i a est esse p o s s l b l l e « et ldeo non exlstlt In q u a n t u m essentia absolute« sed ut est e f f e c t u s c r e a t l o n l s . Non a u t e m est e f f e c t u s

3o ) libro N ; P h y s l c o r u m ) e t h l c o r u m C O R R LI« unus ) unlus F. 328 a d d u n t ) d l c u n t F; et ) ad ADO 8« p a t l e n s ) p a t i e n t e m F. 329 m o t u s => p o t e s t ) INV L. 329-330 utriusque ... o p p o s l t o ) OM HOM MJ seorsum < 330-331 e n l m ) OM HOM LI? opposlto * utroque ) INV F T. 331 in q u a n t u m ) OM L5 e n l m ) uero N. esse ADD F o N. 332 I n t e l l l g l t u r ut ) d l c l t u r e s s e F; est ) OM 333 conuerso ) contrarlo L M N. 334-335 in q u a n t u m ... p a s s l o n l s ) ADD F N V. 336 nec ) OM N. 337 m o t u s est a c t i o ) IT V. 338 s1 cut ) e n l m ADO LI T; nec ) neque L. 339 e s s e n t i a « est ) INV N; pater ) patrls N; eadem ) OM B F M N; e s s e n t i a « est ) INV N. 34-0 f 11 ius ) filli N . 341 Ipsa e s s e n t i a ) Ipsum esse G R . 342 sub ) s u b l e c t o ADO N V? ipslus ) e s s e n t i e ADO N VJ etlam ) autem B. 344 et non esse ) OM N. 345 s e p t i m u m ) a l l u d B« s e p t l m a m q u e s t l o n e m L» illud ) Id N» quod p o s t e a o b l c l t u r M N V» preterea GR. 346 absolute ) abstracte GR. 347 effectus « creatlonls ) INV L T; creatorls B F.

-

172

-

L. I«

d. 8»

a. 1

creatlonls» ut est essentia» causam effectiuam» sed solum 350

355

360

34-8 34-9

quia sic non exemplarem.

habet

< Resp. 8 > Ad o c t a u u m dicendum quod 11 lud » quod est possibile de se ut s u b i e c t u m t r a n s m u t a t 1 onis» non e x i s t i t sine aliquo sibl impresso» slcut apparet in materia» que non existit sine forma sibl impressa. Illud autem» quod est possibile obiectiue» non est p o s s i b i l e r e s p e c t u forme imprimende» sed s o l u m r e s p e c t u efficientls. Est a u t e m maxime hoc aduertendum quod illud» quod est per se in p o t e n t i a ad aliud» non est per se id in actu» ferendo i n t e l l e c t u m ad idem. Quod e n i m est per se in p o t e n t i a e f f e c t i u e » non est in actu per se effectiue. Alias idem efflceret se ipsum. Et quod per se est in p o t e n t i a f o r m a l i t e r non est in actu f o r m a l i t e r per se. Sed illud» quod est per se in potentia effectiue» poterit esse in actu per se formaii t e r .

est ) OM N V; sic ) tunc B M N; habet ) ut ADD EXP V I . sed s o l u m * e x e m p l a r e m ) INV F» solum ) solam T» exemplarem ) e x t r a rem SCR L N T V. 350 o c t a u u m ) aliud B» o c t a u a m questionerei L» illud ( id N ) quod p o s t e a o b i c i t u r M N V. 351 sine ) si nec DEL M, nlsi N. 353 a p p a r e t in ) OM BJ que ) OM 8; impressa ) OM B. 354 est * p o s s i b i l e ) INV F; p o s s i b i l e ) EXP T. 355 forme ) sibl ADD GR. 356 m a x i m e ) iuxta B GR. 357 illud ) id GR; est * per se ) INV V; aliud ) aliquid B M N. 358 id ) illud F M N» ideo T, OM V: e n i m ) OM B. 359 e n i m ) OM B! est * per se ) INV F V; in p o t e n t i a ) IT F? est ) illud ADD B; in actu * per se ) INV M N. 360 e f f e c t i u e ) e t e r n l t a t i ... p e r t i n e t IT p . 1 7 6 , 4 2 0 - 4 2 9 L. 36-1-362 Et quod ... f o r m a l i t e r per se ) IT EXP T. 361 per se est « in p o t e n t i a ) INV M n; est ) OM B. 362 In actu f o r m a l i t e r * per se ) INV F M N; 363 p o t e n t i a ) ad a l i u d ADD N; in actu * per se ) INV M N» per se ) OM F.

L.

365

370

375

It

d. 8«

q. 1

-

173 -

< Resp. 9 > Ad nonum dlcendum quod« sicut dictum est» esse actualis exlstentie non est essentia absolute conslderata» sed magls est ipsa essentia» prout est effectus creatlonls. SI ergo In C h r i s t o esset s e o r s u m facta h u m a n a n a t u r a ? s e q u e r e t u r quod lila n a t u r a h a b e ret aliud esse a c t u a l i s e x l s t e n t i e ab ypostasl d i u i n a . Et sic In C h r i s t o e s s e n t duo esse a c t u a l i s e x l s t e n t i e » •t C h r i s t u s esset duo e x i s t e n t e s * Quia uero h u m a n a n a tura In C h r i s t o non fult s e o r s u m facta» sed m a g l s in sul f a c t l o n e est ypostasl dluine conluncta» Ideo h u in C h r i s t o n a n a n a t u r a seu e s s e n t i a non habet proprie ratlonem actualis exlstentie complete» < A. 2» sol. > Ad secundam questioned) d l c e n d u m quod In hoc n o m i n e "qui e s t " sicut in q u o l l b e t alio est c o n s i d e r a r e duo» scilicet signlficatum et modum s i g n i f 1 c a n d 1.

365

n o n u m ) a l i u d B» n o n a m questioned! L» lllud ( id N ) quod p o s t e a o b l c l t u r M N V» preterea uero GR* 365-368 sicut dictum est * esse ... c r e a t l o n l s ) INV B. 366 absolute ) abstracte GR. 367 prout ) ut B. 368 creatlonls ) creatoris F; ergo ) enlm NJ esset * s e o r s u m f a c t a ) INV F. 369 facta ) OH VI? n a t u r a ) tarnen AOD T? natura» ) tarnen ADO T? n a t u r a ) non L. 370 aliud ) allquod L» quod N? a c t u a l i s OM T. 371 C h r i s t o ) ipso N; e s s e n t ) esset B; e s s e n t * duo ) INV V; esse ) e s s e n t 1 e N. 372 et ) 1 gltur L T; C h r i s t u s esset duo ) OM m; existentes ) ut ... o p o r t e t ADD B. uero ) OM B. 373 h u m a n a n a t u r a $ In C h r i s t o ) INV B; in C h r i s t o ) OM F; sul ) sua F; in sul f a c t l o n e ) INV F. 374 factlone ) formatlone F L. 375 seu ) slue B M Ni e s s e n t i a ) esse L . 376 exlstentie ) essentle GR; TEXTUS UT INFRA p. 176» 411 - 177» 430 IT L. 377 secundam questionem ) lllud ( Id N ) quod postea ( luxta hoc V ) quer 1tur M N V. 378 est c o n s i d e r a r e * duo ) INV M N. 379 s c i l i c e t ) OM T. 377

GL: Ia» q.13» ar.7 L2» la pars q . 1 3 , a.11 V2: T H O M A S Aq.: S.th.» Ia» q.13» a.11» ad 1.

378

Qui est

)

Ex. 3»

14.

Cf.

-

m

380

385

390

-

-

L . I»

d. 8»

q. 1

-

Q u a n t u m ergo ad s lgniflcatum» hoc n o m e n " d e u s " » quod lmp o n i t u r ad s 1 gnl f i c andum naturarti diulnam» magls proprie est n o m e n dei q u a m hoc n o m e n "qui est"» et adhuc m a g l s p r o p r i u m n o m e n est T e t r a g r a m m a t o n » quod est i m p o s l t u m ad sign1f1candum dei s u b s t a n t i a m Incommun1 cab 1 lem» ut 1 1 ceat loqul s l n g u l a r e m . Q u a n t u m uero ad m o d u m slqnlflcandi» tunc hoc n o m e n "qui est** p r o p r i l s s i m e c o n u e n i t deo. C u i u s ratio est quia l n t e l l e c t u s noster non p o t e s t e s s e n t l a m dei c o g n o s c e r e in statu uie» s e c u n d u m quod in se est* Sed q u e m c u m q u e m o d u m d e t e r m i n e t c i r c a lllud quod de deo i n t e l l l g i t » d e f i c i t a modo» quo deus est in se. Et ideo» q u a n t o a l i q u a n o m i n a sunt m i n u s d e t e r m i n a t a et magis communla» tanto m a g i s proprie d l c u n t u r de deo a nobis* C u m ergo hoc n o m e n "qui e s t " n u l l u m m o d u m e s s e n di d e t e r m i n e t » sed habet se indeterminate ad omnes»

ergo ) igltur N GR ; quod ) OM M N. p r o p r i e * est ) INV M GR. nomen ) quod est ADD M T GRÎ et ad hoc ) OM T; hoc ) ut M» conuenlens N. 382-383 del ... p r o p r i u m * n o m e n ) INV V. 383 proprium ) proprie Fi nomen ) dei ADO F H T. 384 incommunlcabilem ) 1ncommutabilem F L NJ ut ) sic T. 386 tune ) sic F. 386-387 c o n u e n i t * deo ) INV F M N V. 388 e s s e n t i a m # del) INV F M N Vî in se * est ) INV L. 389 sed q u e m c u m q u e ) a l i q u e m sibi GR; determinet ) determinai Lì lllud ) id F T ; quod ) ILL F. 390 deo ) eo M; d e f i c i t ) ab eo ADD F; a modo ) ab eo F» alio ADD V G R ; quo ) quod M; est * ln se ) INV M. 391 minus ) nimis T. 392 communia ) absolute ADD M; tanto ) t a n t u m M. 394 sed ... o m n e s ) circa id quod de deo intelllgit» sed q u a n t u m c u m q u e d e t e r m i n e t circa id quod de deo i n t e l l l git d e f i c i t a m o d o quo deus ln se est» et Ideo quanto aliqua nomina sunt minus determinata et magis c o m m u n i a tanto m a g l s de deo proprie d l c u n t u r . N ( Cf. THOMAS A q . I.e. ); habet Ad tertlam questionem dlcendum quod deus non est esse formale omnium rerum. Quod enim est commune multis non est aliquid preter multa nisi sola ratione, sicut animal non est aliud preter Socratem et Platonem et animalia alia nisi Intellectu, qui faclt uniuersalitatem in rebus secundum COMMENTATOREM in 3o De anima. SI ergo deus sit commune esse omnium rerum« non esset aliqua res« nisi que sit in intellectu tanturn« quod falsum est. Non ergo deus est esse omnium rerum formale.

N? essentie ) et ) OM F LI T; nominat ) nomlnatur substantie GR THOMAS Aq. 396 et ) propterea F; deo * conuenlt ) INV F V? deo ) diuine substantie F. 397 tertiam questionem ) illud ( id N ) quod postea queritur M N V. est ) est ADD F. 397-398 esse * formale ) INV T. 399 aliquid ) aliud L T; sola ) solum V; sola * ratlone ) INV M. 400 Socratem ) sortem M N. 401 animalia * alia ) INV F M N; Intellectu ) in Intellectu F M N, secundum intellectum V« qui ) quod M N. 402 30 ) lo F I M N V. 403 ergo ) igitur N. 404 esset ) erlt F M N T? aliqua ) alia ) F. 405 falsum » est ) INV M N; ergo ) Igitur N? est esse * 406 omnium rerum formale ) INV Ft =» formale ) INV M N. 395

396 JOHANNES Damascenus: De fide orth., I, 9: PG 94, 836 B. 397 GL: Contra Gentiles» 1. I» c. 26 ) V2J Quod enim ... 398-401 ... in intellectu ) THOMAS Aq.: S.c.g.» I. 26: ed. Leon., t. XIII, 81b, 15 - 18. 402 Cf. AVERROES: Com. mag. in De an. Ill, com. 5: p. 409, 661 - 410, 663 ( Auct. Arist., 6, 229 ); com. 10: p. 424, 2 7 - 3 0 ( Auct. Arist., 6, 241 ).

403-404

Si ergo ... in Intellectu tantum ) S.c.g., I, 26: 82a, 6 - 8 .

THOMAS Aq.

-

176 -

-

L.

It

d . 8»

q. 1

410

< A. A > Circa precedentem d 1 stinetionem adhuc queritur utrum difflnitlo BOETHII» quam dat de e t e r n i t a t e In 5o De c o n s o l â t ione » s i t b o n a » scilicet quod eternitas est i n t e r m l n a b i 1 Is u l t e tota simul et p e r f e c t a possesio.

415

< Arg. 1 > Et u l d e t u r quod non. Interminabile enlm negationem dicit. Sed negatio non est nisi de r a t l o n e eorum que sunt deficlentia quod eternitati non competlt. Ergo in diffinitione eternitatis non debet poni intermi nabi le. Ergo et cetera. < Arg. 2 > Preterea: Eternitas durationem quandam significat. Ouratio autem magis respicit esse quam uitam. Ergo ( n o n d e b e t poni in d i f f i n i t i o n e u l t a , s e d m a g i s e s s e ) et cetera.

407 408 409 410 411 412 414 415 416 417 418

GL: q u e s t i o V2J d i s t i net 1 o n e m ) questioned) F» et c e tera? adhuc ) ad hoc v; q u e r i t u r ) e t A O D F» p r i m o A00 F M N. Boethii » quam dat ) INV N; 5o ) 2o N. quam ... e t e r n l t a t e ) trinitate CORR N. in . . . c o n s o l a i i o n e * s i t b o n a ) INV N ; est ) sit V. perfecta ) Imperfecta L. i n t e r m i n a b i l e ) i n t e r m i n a b i 1 1 s FJ negationem * dlclt ) INV M N. sed ) quod CORR LI. s e d ) q u o d SCR L I ? n i s i * de r a t l o n e ) INV M. LI N V . Ergo ) RAS A00 M; in . . . poni ) OM interminabile ) indeterminabile TJ cetera ) EXP L 2 . durationem * quandam INV T. q u a m ) e s s e n t l a m uel ADO F. non ... esse ) F L 2 ; d i f f i n i t i o n e ) e t e r n i t a t i s ADD F.

407-410

416-419

BOETHIUS:

THOMAS

Cons,

Aq.:

phll.»

S.th.

la»

V , 6 , 4:

CChr

q.

1» a r g .

10»

a.

S . L . 94»

2.

161.

L* It

420

425

d* 8«

- 177 -

q. 1

< Arg. 3 > Preterea: Totum dicltur quod habet partes. Hoc autem eternltati non competlt cum sit simplex. Ergo et cetera. < Arg. 4 > Preterea: Plures dies non possunt esse simul. Sed in eternltate sunt plures dies simul. Dicltur enim Mychee 5: ™ Egressus elus a diebus eternltatls. " Ergo et cetera. < Arg. 5 > Preterea: Totum et perfectum sunt idem. Posito ergo quod sit tota» superflue additur quod sit perfecta.

430

< Arg. 6 > Preterea: Possessio ad duratlonem non pertinet. Eternlatas autem duratio estt ergo non est possessio*

420 - 422 * 423 - 426: < Arg. 3 * 4 > ) INV N. 422 Ergo ) Inconuen1 enter ADO F L2t additur tota ADD Ft dicltur totum ADD L2. 423 esse * simul ) INV V» nec plura tempora ADD F. 424 sunt ) possunt V» plura tempora et ADD T V2J simul ) non possunt ADD LI DEL L2t esse ADD V. 425 5 ) 7 F M Tt 2 N; eius ) slcut ADD Ft ab initio ab Initio ADD V2; diebus ) rebus SCR Li; eternltatls ) eternitas non est ratio simul ADD T. 426 Ergo ) eternitas non est tota simul ADO F. 427 posito * ergo ) INV Vt posito igltur Ft cum igitur M N. 430 duratio =* est ) INV Nn; non est ) est OM T.

425

Egressus ... eternltatls )

420-422 423-425 427-428 429-430

THOMAS THOMAS THOMAS THOMAS

Aq.: Aq.: Aq.: Aq.:

S.th. S.th. S.th. S.th.

Iat Iat Iat Iat

Mich.

q. q. q. q.

10t 10» 10t 10,

5t 2c.

a. a. a. a.

It It It It

arg. arg. arg. arg.

3* 4. 5. 6.

-

178

-

L. It

d. 8»

q. 1

< Tituli a. 5 - 7. > < 5 > Iuxta hoc querltur u t r u m esse s t e r n u m sit p r o p r i u m soli deo. < 6 > Item u t r u m uerba t e m p o r a l i s p o s s l n t diel < 7 > Item u t r u m omnis c r e a t u r a preter d e u m sit mutabllis.

435

440

445

de deo«

< A. 4, sol. > Responslo. O i c e n d u m ad p r i m a m q u e s t l o n e m quodt sicut In c o g n i t i o n e m s l m p l l c l u m o p o r t e t nos u e n l r e per c o m p o sita» ita In c o g n i t i o n e m e t e r n l t a t i s o p o r t e t nos u e n l r e per t e m p u s , quod nichil aliud est quam numerus motus s e c u n d u m p r l u s et p o s t e r i u s * C u m e n i m in q u o l i b e t m o t u sit s u c c e s s i o u n i u s partis post alteram* ex eo, quod numeramus prlus et p o s t e r i u s in motu« a p p r e h e n d 1mus tempus, quod n i c h i l a l i u d est quam n u m e r u s p r i o r i s et posterloris in m o t u . In eo a u t e m , q u o d caret m o t u et semper eodem modo se habet» non acclpitur p r l u s et posterius. Slcut ergo ratio temporis consistit in numeratlone prioris et posterloris In motu» ita in a p p r e h e n s 1 one un 1 formi tat 1s» que est extra motum» omnino consistit ratio eternltatis.

F M N V. soli * deo ) INV Item ) et ADD M N, q u e r l t u r ADD T; u t r u m ) esse e t e r n u m ADD EXP m; temporali a ) OM N. 434 Item ) et L5 preter d e u m ) OM N. 435 d l c e n d u m ) IT EXP M, OM N? 436 in ) ad T; uenire ) d e u e n i r e F; per ) ad VI. 437 eternltatis ) trlnitatis SCR CORR M. 438 est ) OM F M N V; numerus ) numerus IT DEL L2 T. 439 s e c u n d u m ) per M; in ) ita T. u n l u s ) IT 440 sit ) IT EXP M; s u c c e s s i o ) s u c c e s s u s Mi DEL N T; alteram ) allam partem M N» RAS F; ex ) per omne T; eo ) hoc M N V. 442—443 quod ... motu ) OM L i ; a l i u d * est ) INV M. 444 acc1 pi tur ) additur F L. 445 ergo ) igltur M N? consistit ) existit M. 447 u n l f o r m i tat Is ) u n i u e r s l t a t l s EXP v i ; que ) EXP elus quod ADD N. 448 o m n i n o ) OM TV. 432 433

435 435-458

GL: la, q. 10, a. 5 L2 T; la, q. 10, a. lo quod slcut ... simul e x i s t e n s ) THOMAS Aq.: la, q. 10, a. 1, c . a .

V2. S.th.

-

450

455

460

449 450 451 452 453 454 455 456

L.I,

d. 8»

q. 1

-

179 -

Item ea d i c u n t u r t e m p o r e m e n s u r a r l » que p r i n c l p l u m et f l n e m h a b e n t In tempore» ut dicitur in 4o P h y s l c o r u m . Et hoc Ideo« quia In omnl eo quod m o u e t u r est a c c l p e r e princlplum aliquod et f l n e m a l i q u e m . Quod uero o m n i n o est Immobile* slcut nec s u c c e s s i o n e m ita nec p r i n c l p l u m h a b e r e potest» sic ergo ex duobus n o t i f i c a t u r e t e r n l tas. P r i m o ex hoc» quod Id quod est In e t e r n i t a t e est interminabile* principio et fine carens. Secundo per hoc» quod ipsa eternitas successione caret» tota slmul exlstens. Quid a u t e m sit e t e r n u m patebit in secundo. < Resp. 1 > Ad prlmum ergo dlcendum quod S i m p l i c i a solent per negatlonem dlffinlrl» slcut p u n c t u s est cuius pars non est» quod n o n ideo est» quia n e g a t l o sit de e o r u m

457 458 459 461 462

p r l n c i p i u m Ad s e c u n d u m d i c e n d u m quod lllud« quod uere est e t e r n u m » non solum est ens sed uluens; et ipsum u l u e n s e x tendlt se ad o p e r a t l o n e m quodammodo» non a u t e m e s s e . Ouratlo autem et o m n i s m o t u s attendltur secundum operationem magls quam secundum esse* Unde et t e m p u s est numerus motus* < Resp. 3 > Ad tertlum dicendum quod eternitas dicitur non quod h a b e a t partes» sed quia nlchil ei

475

463 464 466 467 468 469 472 473 474 475 476 477

< Resp. 4 > Ad quartum dicendum lncorporeus« nomlnlbus In s c r l p t u r i s n o m i n a t u r » nomlnlbus temporallbus

tota» deest.

quod» slcut deus» cum sit rerum materiallum metaphorlce sic e t e r n i t a s simul e x i s t e n s et successiuls.

noster ) OM T. prlmo ) comprehendlt ADO V. a p p r e h e n d l t ) OM V. uere * est ) INV M N V5 uluens ) uiuere M T. e x t e n d i t * se ) INV F M N; ad ) In NJ ad o p e r a t i o n e m Dielt enlm AUGUSTINUS In llbro Sollloqulo quod uerum est Idem quod ens. Sed Id quod est idem est quod uerum est. Ergo et cetera. < Arg. 2 > Preterea. St non est Idem uerum quod ens» tunc oporteret quod sit entls dlspositlo. Sed non potest esse entls dlspositlo» quia aut esset dispositlo totaliter corrumpens» et tunc sequeretur: " est uerum» ergo est non ens sicut sequeretur: " est homo mortuus» ergo non est homo "• Aut esset dlspositlo dimlnuens» et tunc non sequeretur: H est uerum» ergo est "» slcut sequeretur: " est albus dente» ergo est albus H . Aut esset dlspositlo contrahens ens» et tunc non conuerteretur cum ente. Verum ergo non est dlspositlo entls» sed est Idem secum.

5 7 9

quod est ) ens A00 M T; uerum est ) ens L. si ) uerum ADD MJ tunc ) OM M. esse ) OH M; entls * dlspositlo ) INV M.

1

Cf.

4

quod

PETRUS Lombardus: I Sent.» d. 19» c. 10: ed. Quarracchl (1971)» t. I» 2» p. 169» 31. AUGUSTINUS: Sollloqulum» 1. II» c. 5: PL 32» 889 f.

- 5 7-17

Cf. THOMAS Aq.: Oe ver.» q. 1» a. 1» arg. 1: ed. Leon.: t.XXII,I (1970)» p. 3» 2 - 7. THOMAS Aq.: De ver.» q.l» a.l» a r g . p . 3 » 2 5 - 4»35.

-

200

20

-

L. I» d. 20 - 21» q. 1

< Contra > Contra dlclt YSAAC quod ueritas est adequatlo rel et intellectus. Sed ens non dicit adéquationem» quia non est rslatluum. Ergo et cetera. < Tltull a. 2 - 3. > < 2 > Iuxta hoc queritur una uerltate. < 3 > Item utrum plures

25

30

utrum

omnia

ueritates

slnt

sint

eterne.

< A. 1, so 1. > Responsio. Dicendum ad prlmam questlonem quod« slcut In demonstrabi1ibus oportet flerl reductlonem In allqua prlnclpla per se nota lntellectul« ita lnuestlgando quod quid est unumquodque» oportet recurrere ad ld quod est maxlme natum 1 ntellectum. Illud autem quod lntellectus primo conclplt» quod est quasi notlssimum el» et in quod conceptlones resoluit» est ens» ut AVICENNA dicit in primo sue Metaphysice.

20 adequatlonem ) rei ADD LI» DEL L2. 22 omnia ) que sunt uera ADD M; slnt « uera ) 26 - 27 allqua ... Ita ) OM L. 26 - 29 oportet ... lntellectum ) principia ita lntellectul nota LI» DEL L2. 30 conclplt ) acciplt M. 31 conceptlones ) omnes ADD THOMAS Aq.» I.e.

19 32

uera

INV

M.

per

se

YSAAC Israeli etlam a S. Thoma ascribltur? invenitur: AVICENNA: Met. I»8: ed. S. van RIET» t.I (1977), p.55»59- 6 0 . Cf. THOMAS Aq.. l.c.: p. 6» 185. AVICENNA: Met. I» 5: p. 31» 1 - 32»

18 - 21 30 - 32

THOMAS Aq.: De ver. q. I» a.l, sol.: THOMAS Aq.: 1. c.: p. 5» 100 - 104.

p. 6»

185-186.

-

35

40

45

50

L. I» d. 20 - 21, q. 1

-

-

201

-

Unde oportet quod omnes alle conceptlones lntellectus acclplantur ex addltlone ad ens. Entl autem non potest allquld addl quasi natura extrlnseca per modum quo differentia addltur generi uel accldens sublecto» quia quellbet natura est ens essentlallter. Sed secundum hoc altquis lntellectus dlcltur addere super ens, in quantum •xprlmlt allquem modum entls quem ens non exprlmit, quod dupliclter contlnglt. Uno quldem modo sic, quod exprlmatur aliquls specialis modus entls. Sunt enlm diuersi gradus entis, secundum quos accipiuntur diuersi modi essendl, et luxta hos modos accipiuntur diuersa rerum genera, slcut substantia que non addlt allquam naturam super ens, sed magls exprlmit quemdam specialem modum essendl, scilicet ens per se, et ita est in allls generibus. Exprlmit quldam modum essendl in alio, scilicet esse alio modo, sic quod modus expressus sit modus generalis consequens omne ens, et hlc modus potest dupliclter acclpi. Uno modo

secundum quod consequitur

quodllbet ens In se.

34-35 ex addltlone ... extrínseca ) OM M. 35 allquid ) allqua T; quasi ) quia T. 35 - 36 per modum ... sublecto ) OM L . 36 sublecto ) ex addltlone ... extrínseca IT UT SUPRA 34 - 35 M; accidens sublecto ) extra naturam M. 38 lntellectus ) uerum ADO M. 41 quldem ) OM M; exprimatur ) modus expressus sit M. 41 - 42 specialis modus ) INV T. 42 - 44 Sunt ... genera ) OM L. 45 exprimít ) OM L. 49 - 50 expressus ... modus ) OM HOM L. 49 generalis ) generallter M. 51 quod ) OM LI, consequitur ) sequltur L» uerum ) OM CORR M

51

GL: Q. de uerltate, ar.lo M; 50-58 In ord1ne...essendi ) THOMAS Aq.: De ver., q. 1, a. 1, sol.: p. 5, 129 - 137.

33 - 37 37 - 44 46 - 47 48 - 53

Unde ... essentlallter ) THOMAS Aq.: De ver. q. 1, p. 5, 104 - 109. a. 1, sol.: Sed ... genera ) 1. c.: p. 5, 111 - 119. scilicet ... generibus ) 1. c.: p. 5, 123. alio modo ... alio modo ) 1. c.: p. 5, 124 - 128.

-

202

-

-

L. I. d. 20 - 21* q. 1

Alio modo In q u a n t u m ad allud. 55

60

65

70

54 55 56 57 58 59 61 63 65 67 71 72 59 71

consequltur

ens

uerum

In ordine

SI prlmo m o d o , hoc est dupliciter: uel quia e x p r i m l t u r a l i q u i d In ente a f f i r m a t i u e uel n e g a t l u e . Non a u t e m lnuenltur aliquid affirmatiue dictum absolute» quod p o s s i t accipl In omnl ente? nisi e s s e n t i a e i u s , secundum quam dicitur esse. Et sic i m p o n i t u r hoc nomen " res "» quod in hoc d l f f e r t ab ente secundum AVICENNAM in primo sue Metaphysice, quia ens s u m l t u r ab actu e s s e n d l , res a u t e m dlcit e s s e n t i a m e n t l s , n e g a t i o a u t e m c o n s e q u e n s omne ens absolute est indluislo» quam slgnificatur hoc nomen " u n u m "» nlchil e n l m allud est u n u m quam ens i n d i u i s u m . Si a u t e m m o d u s e n t i s a c c l p l a t u r s e c u n d u m o r d l n e m u n l u s ad alterum, aut hoc est secundum diulsionem unlus ad a l terum, et hoc e x p r i m i t hoc n o m e n " a l i q u i d " quod Idem slgnificat quam " allud quid % aut hoc est secundum c o n u e n 1 e n t i a m unlus ad alludt quod non p o t e s t esse nisi acclplatur aliquid quod n a t u m sit conuenire c u m omni ente* Hoc a u t e m est a n l m a , que quodammodo est omnia« ut d i c i t u r in tertio Oe a n l m a . Sed anima est uls c o g l t a -

prlmo ) OM T. - 56 uel ... a f f i r m a t i u e ) OM HOM L. - 57 possit accipl ) esse p o s s i t T. e s s e n t i a ) esse SCR T. res ) ens ADD DEL T. INV L. - 60 sue * M e t a p h y s i c e ) dlclt essentiam ) exprimit naturam T. est ) IT L? u n u m ) EXP L 2 . - 66 ad a l t e r u m ) ab a l t e r o THOMAS A q . , i.e. hoc est ) OM M. sed ) in ADD M5 est uls ) OM CORR M. et a p p e t l t l u a ) ad a p p e t l t l u a m L. C f . A V I C E N N A : M e t . I» 6: p. 34, 50 - 35, A R I S T O T E L E S : De an. Ill, 8: 431 b 2 1 .

61 - 63 63 - 65 67 - 71

essentiam q. 1, a. secundum secundum

61.

e n t l s ... a c c l p l a t u r ) THOMAS Aq.: De v e r . 1, sol.: p. 5, 138 - 142. ... a l t e r u m ) 1. c.: p. 5, 143 - 144. ... De anlma ) 1. c.: p. 5, 150 - 155.

-

75

80

85

90

95

L. It d. 20 - 21» q. 1

-

- 203

-

tiua et a p p e t l t l u a ? conuenHntlam autem e n t i s ad a p p e t l t u m e x p r l m l t hoc n o m e n " b o n u m "» c o n u e n i e n t I am a u t e m entls ad intellectum exprlmlt hoc nomen " uerum Cum autem omnls cognltlo perflcltur per ass 1 m l l a t i o n e m c o g n o s c e n t l s ad rem c o g n l t a m » lta quod a s s l m l l a t l o dicta est c a u s a c o g n l t l o n l s » slcut u l s u s per hoc quod d l s p o nltur secundum speclem colorls cognosclt coloremt ldeo prima comparatlo entls ad I n t e l l e c t u m est ut ens Inque q u l d e m c o n c o r d l a a d e q u a t l o Intellectul concordet» t e l l e c t u s et rel dlcltur» In qua f o r m a l l t e r ratio uerl perflcltur. Hoc est ergo quod addlt uerum super ens» scilicet conformltatem slue a d e q u a t l o n e m rel et l n t e l lectus» ad q u a m conformltatem sequltur cognltlo rel» Sic ergo essentia slue e n t l t a s rel precedlt ratlonem uerltatls» sed cognltlo» que est quldam uerltatls effectus» sequltur. Secundum hoc ergo uerltas slue uerum inuenltur trlpllclter dlfflnltum. Uno m o d o s e c u n d u m Id» quod ens p r e c e d l t r a t l o n e m u e r l t a tls et In quo u e r u m fundatur» et s i c A U G U S T I N U S d t f f i n l t uerum dlcens: " uerum est Id quod est Alio m o d o d l f f l n l t u r s e c u n d u m Id» In quo f o r m a l l t e r ratio uerl p e r f l c l t u r » et sic dlclt YSAAC quod " u e r l t a s est adequatlo rel et lntellectus T e r t l o modo dlfflnltur uerum secundum effectum conseq u e n t e m , et sic dlclt H I L A R I U S : " u e r u m est m a n l f e s t a t l u u m et d e c l a r a t l u u m esse n .

76 - 77 lta quod ... c o g n l t l o n l s ) OM L. 80 c o n c o r d l a ) cum ADO T. 82 ergo ) ratio ADD 87 ergo ) quod L. 88 d l f f l n l t u m ) OM L» dlfflnlrl T H O M A S Aq., I.e. 89 ens ) OM M. 92 formallter ) fellclter SCR EXP LI. 93 et ) OM L. 95 s e c u n d u m ... c o n s e q u e n t e m ) est m a n 1fest at Iuum L. 96 H i l a r i u s ) quod ADD L. 97 esse ) Tertlo modo dlfflnltur uerum s e c u n d u m quod manlfestatluum ADD T.

T.

est

90 - 91 93 96 - 97

AUGUSTINUS: S o l l l o q u l u m » 1. II» c. 5: PL 32» Ps. YSAAC Israeli, cf. supra p. 192» 19. H I L A R I U S P l c t a v e n s l s : De t r l n . 1. V» c. 2: PL 10, 13 IC.

72 - 91

et a p p e t l t l u a ... est ) THOMAS Aq.: De ver. q. 1.» a. 1» s o l . : p. 5, 156 - 6, 181. Alio m o d o ... l n t e l l e c t u s ) 1. c.: p. 6 , 18^ - 187. T e r t l o ... esse ) 1. c.: p. 6, 193 - 196.

92 - 9 Ad p r i m u m patet s o l u t l o ex

100

105

110

-

predictis.

< Resp. 2 > Ad s e c u n d u m d l c e n d u m quod u e r u m est e n t i s d i s p o s i t i o non addens aliquam naturam, nec e x p r i m e n s allquem specialem modum entis, sed aliquid quod generaliter inuenltur in omni e n t e , quod tarnen n o m i n e e n t i s non exprimitur. Unde non o p o r t e t quod sit dispositio corrumpens uel diminuens uel contrahens in partem* < A. 2t sol» > Ad s e c u n d a m q u e s t i o n e m dlcendum quod ratio ueritatis, sicut d i c t u m est» formaliter perficitur in a d e q u a t i o n e rei et i n t e l l e c t u s . Res autem aliter comparatur ad Intellectum practicum et ad speculatluum. Intellectus e n i m p r a c t i c u s c a u s a t r e s , unde est m e n s u r a r e r u m que per Ipsum f l u n t . Intellectus enim speculatiuus accipitur a rebus, et ideo res m e n s u r a n t Ipsum, ex quo p a t e t quod res naturales, ex quibus Intellectus noster acclplt sclentiam, mensurant Intellectum nostrum, ut d i c i t u r in lOo M e t a p h y s i c e . Mensurantur autem res ab intellectu

99 secundum ) secundam questionem L• non ) quia ADD 102 e n t i s ) sed ADD LI DEL L 2 . 104 in p a r t e m ) OM LI, in p a r t e s M. 110 e n i m ) uero V. 112 ex ) a V? noster OM L. 112 - 113 a c c i p i t * s c i e n t i a m ) INV V. 113 I n t e l l e c t u m ) I n t e l l e c t u s SCR Lli nostrum ) tamen 114 res ) OM V.

105 114

M.

L.

GL: De u e r l t a t e M V, ar. 2 M; Cf. THOMAS Aq.: De v e r . q. 1, a. 4, s o l . THOMAS de A q . : In M e t . X, l e c t . 2 , n.21 ( MAR 1957 ).

99 - 102 105 - 111

C f . T H O M A S Aq.: De v e r . q.l,a.l» ad 4? p . 7 , 2 2 9 - 2 3 0 . C f . T H O M A S Aq.: S . t h . la, q. 16, a. 6.

-

115

120

L. I» d. 20 - 21»

q. 1

-

-

205 -

dlulno» In quo sunt o m n i a creata» slcut a r t l f l c a t a in lntellectu artlflcis. Res ergo naturalis» inter duos Intellectus constituta» per adequationem ad utrumque uera dicitur« Secundum enim a d e q u a t i o n e m ad l n t e l l e c t u m diuinum d i c i t u r uera in q u a n t u m c o m p l e t id ad quod est ordlnata per intellectum diuinum* Secundum autem a d e q u a t i o n e m ad l n t e l l e c t u m humanuni d i c i t u r res u e r a in quantum nata est facere de se ueram estimationem. Ex quo a p p a r e t quod u e r i t a s a l l q u a l l t e r in t r i b u s i n u e nltur» s c i l i c e t in rebus» in i n t e l l e c t u d i u i n o et h u m a n o .

125

130

135

119 120 123 125 127 128 130 131 132 13* 139

Verum quia a l i q u i d d i c i t u r per prius et p o s t e r i u s * non o p o r t e t semper quod illud» quod prius r e c l p i a t predicationem communis» quod est c a u s a a l i o r u m » sed illud» in quo primo p e r f e c t a r a t i o a l i c u i u s c o m m u n i s c o m p l e t e Inuenitur» sicut s a n u m per prius d i c i t u r de anlmall» in quo p r i m o c o m p l e t a r a t i o s a n l t a t l s lnuenitur» q u a m u l s m e d i c i na causa e f f e c t i u a s a n i t a t i s . Et ideo» c u m u e r u m d l c a t u r communlter de p l u r i b u s per p r i u s et p o s t e r i u s » oportet quod per p r i u s de illo d i c a t u r » in quo primo inuenitur completa ratio ueritatis» Complementum autem cullibet motus est in suo termlno. Motus autem cognoscitiue uirtutls terminatur ad animam» quia cognitum est in c o g n o s c e n t e per m o d u m c o g n o s c e n t i s . Sed m o t u s a p p e t e t l u e uirtutls terminatur ad res» quia ergo uerum dielt ordlnem entis ad I n t e l l e c t u m « bonum a u t e m ad a p p e t l t u m .

complet ) Implet per ) ad V. aliquallter ) aliqua T V» Inuenitur ) repertur quia ) quando M V. c o m m u n i s ) OM V; est ) ut ADO M. p e r f e c t a ) OM M; alicuius ) U l i L» llllus m; communis ) perfecte LI» ratlone V. completa ) perfecta V» m e d l c i n a ) IT L* c a u s a ) OM V; sanltatls ) dlcatur ADO M V. c o m m u n l t e r ) OM v. VI, EXP V2. completa ) perfecta ad ) OM VI.

-

206

1V0

1V5

150

-

-

L . I» d. 20 - 21f

Inde «st f quia uerum et falsum

q. 1

-

secundum PHIL0S0PHUM In 6o Metaphysicef sunt In mentef bonum et malum In r e b u s .

Verum ergo per prius inuenitur In Intellectu et per posterius In rebuSf et adhuc per prius in Intellectu diuino quam h u m a n o . Quia» etiam si intellectus humanus non esset adhuCf dicerentur res uere in ordine ad intellectum diuinum. loquamur de ueritatef prout est in rebus extr&f Si ergo sic sunt multe ueritates que non sunt eterne. Si autem loquamur de ueritatef prout est in intellectu humanof sic adhuc sunt multe non eterne. SI autem loqamur de ueritatef prout est in Intellectu diulnot sic est tantum una u e r i t a s que sola est e t e r n a . < A. 3 Et per

> hoc

patet

solutio

ad

tertiam

questionem.

IVO inde ) idem T. IVI rebus ) et adhuc per intellectum ADO Vlf VA CAT 1V2 - 1V3 et per p o s t e r i u s ) per p o s t e r i u s autem T. 1V5 d i c e r e n t u r =* res ) INV V5 uere ) proprie Llf EXP 148 que ) quia M. 150 multe ) u e r i t a t e s ADD M. 152 tantum * una ) INV V.

IVO 1V7

V2. L2.

1027b 25 - 2 7 . A R I S T O T E L E S : Met.f Vlf V: Primaf 16f ar. 6 • 7 H: Cf. GL: Q. de ueritatef ar.lf S.th. I a f q. 16f THOMAS Aq.: De ver.» q . If a. V + 5 ; a. 6 + 7.

- 207


Circa d i st i net I onem p r e c e d e n t e m adhuc q u e r l t u r utrum ydee in deo sint et u l d e t u r quod non.

5

10

< Arg. 1 > Olcit enim PHILOSOPHUS In prlmo Posteriorum: "gaudeant species quia monstra sunt". Intendlt autem per species ydeas. V i d e t u r ergo u a n u m esse p o n e r e y d e a s . < Arg. 2 > Preterea: Ydea ponltur ut princlplum cognoscendi et operandi. Sed essentia diulna est sufflciens princlplum cognoscendi et operandi omnia. Non ergo necesse est ponere ydeas.

2

d l s t I n c l t l o n e m p r e c e d e n t e m ) istam A I st 1 net 1onem T. a d h u c ) OM T. 3 ydee in deo * sint ) INV F V, ydee » INV T. dielt enlm P H I L O S O P H U S ) OM F CORRJ prlmo ) libro M. 5 g a u d e a n t ) g e n e r a A00 N Tt et q u o n i a m ADO T« monstra ) mostra ERR F V« sancta ADO F. 7 uidetur ergo ) INV T, u i d e t u r ) OM M; esse ) est F, OM M. 9 et operandi ) OM L. 9 - 1 0 s u f f l c i e n s * p r i n c l p l u m ) INV F. 10 operandi ) quia est p r i n c l p l u m ADO F; o m n i a ) o m n i u m F. 11 necesse est ) INV T.

1

PETRUS Lombardus: I Sent.« d. 37« c . 1: ed. Q u a r r a c c h l ( 1 9 7 1 ) , t. 1,2, p. 2 6 3 , 16 - 17. 2 GL: De p < o t e n t i a > M. C f . T H O M A S A q . : De v e r . , q. 3, a. 1. tt - 5 A R I S T O T E L E S : II A n . I, 22; 83 a 32 - 33.

8 - 1 1

THOMAS Aq.: S.th.,

Ia, q. 15, a. 1, a r g . 3.

-

-

208

-

-

L . It d. 37 A, q. 1

-

< Contra > C o n t r a : A U G U S T I N U S dielt in I l b r o 83 q u e s t l o n u m quod In y d e l s constltultur» ut sine hlls tanta uls Intellectus allquls sapiens esse non possit. 15

20

< Tltull a. 2 - 7 > < 2 > Iuxta hoc querltur utrum sint p l u r e s yd«« in deo. < 3 > Item utrum non entium sit ydea. < 4 > Item utrum materia prima habeat ydeam. < 5 > Item utrum malum habeat ydeam« < 6 > Item utrum genera et s p e c i e s et lndluidua habeant eandem ydeam. < 7 > Item utrum accidentia habeant ydeam. < A. 1, sol. > Responsio. Dlcendum ad p r i m a m q u e s t i o n e m quod necesse est p o n e r e y d e a s in m e n t e d i u i n a . C u i u s ratio est: ydea e n l m grece nichil est aliud q u a m forma

12 16 17 17 18 19 19 20 21 22 23 24

Contra ) contrarium F. i n t e l l e c t u s ) i n t e l l e c t i s F, sunt illic H, i n t e l l e c t e N, intelligi T; a l i q u i s ... non ) n i c h i l T. non ) OM CORR N. - 21 h a b e a t ) s p e c i e s ... y d e a m IT CORR I. y d e a m ) in deo ADO V. ydeam ) in deo ADD V. lndluidua ) in deo ADD N. - 20 lndluidua # h a b e a n t e a n d e m y d e a m ) INV T. eandem * y d e a m ) INV I T V. y d e a m ) ILL ADO V2. primam * q u e s t i o n e m ) INV N. ydeas ) In deo siue ADD F. est * a l i u d ) INV F M Ti est ) OM N; aliud ) OM I L.

12 - 14 22

A U G U S T I N U S : De dlv. q u a e s t . 83, q . 4 6 , 1 : CChr S.L. 44 A, p. 70» 10 - 11. GL: P r i m a , q. 15, ar. lo V2: c f . THOMAS Aq.» S . t h . , I a » q. 15, a. 1, c . a .

12 - 14

T H O M A S Aq.: S . t h . , Ia, q. 15, a. 1,

s.c.

-

25

30

35

^0

26 27 28 29 30 31 32 3^ 36 38 39

Ad secundum dlcendum quod deus secundum suam essentlam est slmilltudo rerum omnium. Unde ydea In deo nlchll aliud est quam essentia elus apprehensa ab intellectu diuino sub ratlone slmilltudlnls allcuius» secundum quam part 1 c 1 p a b 1 H s est a creaturls. < A. 2. sol. > Ad secundam questionem dlcendum quod ydea secundum quod dictum est« non est allud quam essentia diulna apprehensa ab Intellectu diuino» ut est particlpabllis a creaturls secundum allquam ratlonem si ml 11tud1nls. Cum ergo deus» se ipsum perfecte cognoscens» cognoscat essentlam suam secundum omnem modum quo part Ic1pab111s est a creaturls.

58 59

rerum * omnium ) INV F I T . In deo * nlchll allud est ) INV F; elus ) FXP I» diulna F I M N» que essentia dluina ADD L. 59-60 apprehensa $ ab Intellectu dlulno ) INV F. 60 dlulno ) suo T; sub ) communl ADD F. 60-61 slmllltudlnls * allcuius ) INV F T. 62 a ) OM VI. 63-6^ secundum quod ) slcut I M N T» aliud ) ydea A00 T. 65 diuino ) sub ratione slmllltudlnls allcuius A00 VI» VACAT V2. 67 se lpsum * perfecte ) INV V. 68 secundum ) ILL VI.

63-69

Cf. HERVAEUS Natalls: Quodl. II» q. 3» a. 2» sol.» ad oplnlonem: ed. Ven. (1513)» fol. 39 ra. Ibid.» a. 3» sol.: fol. solum secundum quod Ipse est» sed etlam secundum quod est partlclpabllls secundum allquem modum slmllltudlnls a creaturls» una quam autem creatura habet propriam speclem» secundum quod aliquo diulne essenti« siml1ltudlnem. Sic lgltur» In quantum deus cognosclt essentlam suam» nec sit Immutabile actual! creature» cognosclt earn secundum propriam rationem et alils. ydeam hulus creature; et sic de Et sic patet quod deus Intelllglt plures ratlones proprlas plurlum rerum» que sunt plures ydee.

Item cum creature» secundum suas species aliter et aliter» s Imi 11tudlnem diulne essentle partlclpant allquallter sequltur quod deus» cognoscendo essentlam suam secundum omnem modum quo participabllis est a creaturls» cognosclt earn sub omnibus ratlonibus proprlis culusllbet creature» et Ita sub dluersls ratlonibus ydeallbus. < A. 3» sol. > Ad tertiam questlonem dicendum quod ydea ut est In mente diulna dupllclter acclpltur. Potest enlm conslderari ut est prlnclplum factlonis rerum» et sic dlcitur exemplar et ad practlcam cognitionem pertlnet» uel ut est prlnclplum cognitlonls rerum» et sic dlcitur ratio et ad cognitionem speculatluam pertlnet»

70-82 cognosclt ... ldeo ) I. 70 < non > SUPPL,. 83 Item ) ldeo M. 83-87 Item ... creaturis ) OM I N. dlulne * essentle ) INV F; participant ) particlpent V! participet T. 87 cognosclt ) cognoscat F M T. 87-88 omnibus * ratlonibus proprlis ) INV F. 90 ut ) dum F; est OM VI. 92 potest ) post ERR V5 enim considerar! ) OM L. 94 cognitionem ... prlnclplum ) OM Ni; uel ) uelut L! ut ) secundum quod T. 95 rerum ) OM V.

L . It d. 37 A» q. 1

100

105

-

- 213 -

Si ergo loquamur de ydea primo modo« sic e o r u m que sunt» fuerunt uel erunt s e c u n d u m a l i q u o d tempus» est ydea p r a c t i c a a c t u a l i t e r in d e o . De hiis a u t e m que nec suntf nec fueruntf nec erunt secundum aliquod tempus» que t a m e n deus facere potest» est ydea in deo s e c u n d o modof s c i l i c e t s p e c u l a t i u a non p r a c t i c a » nisi uirtute tantum» in q u a n t u m deus p o t e s t ea f a c e r e . < A. ^f sol. > Ad lllud q u o d postea q u e r i t u r d i c e n d u m quod l o q u e n d o de ydea p r a c t l c a m a t e r i a prima y d e a m p r o p r l a m non habet. Ydea enim» sicut dictum est» r e s p l c l t rem s e c u n d u m quod est p r o d u c l b l l l s In e s s e . M a t e r i a a u t e m sine forma e x i r e in esse non potest» nec e conuerso. linde y d e a h o c m o d o non est nisi c o m p o s i t i .

97

ergo ) lgltur N» autem TJ loquamur ) loquitur LIS eorum ) horum I M N V. 98 uel ) et F. uel ) et F? sunt * f u e r u n t ) INV T; fuerunt ) OM N; a l i q u o d ) est ADD I. 100 f u e r u n t ) flunt N» uel A D D M VJ n e c erunt ) OM L T . 101 d e u s ) OM F i; est * y d e a ) INV F. 103 q u a n t u m ) t a m e n ADD VI? potest d e u s ) INV F I M V. 10 sine forma ) INV F. 131 format est ) ideo AOD I; quia est ) quia est in Ft quia esse in T. 131-132 pura * potentia ) INV I M N. 132 est ) in 1ntell1 glbl11 s ADD F T. Intelligibili um ) intel1ig 1bl11 s T. 13* In ) OM T. 135 taie ) llle i; lpsum ) OM L, lpsam T; ad ) In M N. 136-137 pura « potentla ) INV T.

125 - 126

Cf. AVERROES: Com. mag. in Phys. Ilt com. 21: ed. Ven.t t. IV (1562)t fol. 56ra A. 126 IOHANNES de Sterngassen: In II Sent.t d.l2t q.2« a.l. 132 - 133 ARISTOTELES: Oe An. Illt 4: 429b 30 - 430a 2.

-

216

-

-

L. I» d. 37 At q. 1

-

potentla» repugnat. Intellectus autem diulnus actus purus est. Unde nichll obstat quin posslt materiam prlmam sine forma lntelligere.

140

145

150

< A. 5» sol. > Ad Id quod postea querltur dicendum quod malum ydeam proprlam In deo non habet. Ydeam enlm practlcam nullo modo habet In deo» eo quod In deo non sit prlnclplum factlonls mall. Ydeam autem speculatluam habet quldem In deo» cum deus mala cognoscat; non autem proprlam* quia« cum sit priuatlo» non nisi per ratlonem bonl cognoscltur. < A. 6» sol. > Ad lllud quod postea querltur dlcendum quod» cum slt ldem esse lndluldul» speclel et generls» ut puta sortis hominis et anlmalls» eadem est ydea lndluldul generls et speclel» sumendo ydeam practice. Cum autem

137-138 actus purus ) INV V. 138 nlchll ) non I TJ quin ) ut I» nlsl L. 139 prlmam ) OM F. 140 Id ) lllud I M V» id ... queritur ) qulntum TJ dlcendum quod ) ILL F. 14-0-141 ydeam prorlam => in ... habet ) INV F. 141 enlm ) autem N» practlcam ) proprlam DEL M. 142 non ) nullo modo V. 143-144 habet quldem * in deo ) INV T. 144 mala * cognoscat ) INV F. 145 prluatio ) boni ADO T. 147 lllud ) id Ni 1llud...querltur ) sextam questlonem T. 147-148 sit Idem ) slcut F. 148 esse ) essentia NJ lndluldul * speclel » et generls ) F T ; generls ) esse ADO T. 149 et ) uel i; ydea ) OM T. 150 generls * et * speclel ) INV F T. cum autem ) sed tarnen T.

147

GL:

Prima» q. 15» a. 4» In sol M: cf. THOMAS Aq.: S.th.» Ia» q. 15» a. 2» c.a.

-

L. I» d. 37 A» q. 1

-

- 217 -

sit dluersa consideratlo sortis» ut est sors et ut est homot et ut est animait sequltur quod dluersa sit ydea speculatlua indiuidult generis et speciei.

155

160

165

151 152 153 15^

< A. 7« sol. > Ad tllud quod postea querltur dlcendum quod accldentla quedam 1nseparabi11ter concomltantur sublectum que» quia slmul exeunt in esse cum sublecto» habent eandem ydeam practlcam cum sublecto. Quedam autem superueniunt sublecto que» quia non slmul flunt cum sublecto» proprlam ydeam practlcam habere non possunt» habent tarnen tarn lsta quam ilia ydeam specialem speculatiuam» in quantum quiddltates eorum seorsum a sublecto ab intellectu dluino cognosci possunt* Sed contra hoc oblcltur: In Sacramento altaris accidentia subsistunt sine sublecto; ergo habent ydeam practlcam specialem in deo.

sors ) sortis I M V. est * homo ) INV T. sit ) sunt M; generis » et * speclel ) INV T. lllud ) id I M N; lllud ... querltur ) septimum T{ accidentia ) accldentlum F. 156 que * quia ) INV M N. 157 habent ) habeant lnesse VI« eandem $ ydeam ) INV T. 157-159 quedam ... sublecto ) OM HOM VI. 158 autem ) uero T5 flunt ) fuerunt CORR F. 160 tam lsta quam ) OM T; habent * tamen ) ydeam ) idem ERR F. INV FÎ 160-161 ydeam « specialem ) INV T. 161 specialem ) ILL DEL N» quantum ) tam 162 sublecto ) substantia N. DEL I VI. 165 accidentia ) 1nseparab 1111er separabllla quldem ADO Ft separabllla quidam 1nseparab 111 a ADD I» inseparabi1ia speciale ADD M N; sine ) speciale SCR T. 166 practicam specialem in deo ) INV T.

-

218

170

-

L. l t d . 37 A» q. 1

-

Sed ad hoc dlcendum quod» quamuls talla accidentia subsistant sin« sublecto» quia tarnen producta fuerlnt In esse sublectl» non habent dlstlnctam ydeam practlcam ab ydea sublectl. S1 autem allqua accidentia producerentur In esse sine sublecto» talla ydeam practlcam specialem habere possent.

169 esse ) productlone ADD M V» cum ADD 169-170 dlstlnctam $ ydeam ) INV F. 171 producerentur ) producentur M. 172 specialem

S e c u n d o q u e r l t u r pr1 ne 1 pal 1 ter u t r u m m u n d u s sit Et uidetur q u o d s i c .

5

219

eternus.

< Arg. 1 > Nlchll enlm de nouo inciplt moueri» nisi per hoc quod m o u e n s et m o b i l e aliter se h a b e n t nunc et p r l u s . Sed quod aliter se habet nunc quam p r i u s mouetur. Ergo ante omnem motum nouum fuit allquis motus. Ergo semper fuit et per consequens mobile« < Arg. 2 > Preterea: Omne m o u e n s aut est u o l u n t a r l u m aut n a t u r a l e . Sed n a t u r a s e m p e r e o d e m modo operatur. Unde nisi p r e c e d a t aliqua m u t a t l o In n a t u r a m o u e n t l s , in mobill non lnclpiet a mouente natural! allquis motus« qui p r i u s non f u i t . Voluntas etlam, quamuis absque sul immutatlone quandoque retardet facere quod proponit.

querltur * pr1nc1 pal 1ter ) INV NJ pr1nc1 pal 1ter ) 0 1 T. sic ) non 1« sit S. per ) ex N. et ) uel I M V» quam S. a l i t e r * se habet nunc ) INV VJ quam ) et I M N. ergo ) OH T; ante ) OM LJ o m n e m m o t u m n o u u m ) omne moueri aut n o u u m m o t u m F, omnem motum 1» omnem motum aut n o u u m m o t u m T; m o t u s ) OM St IT V. fuit * s e m p e r ) tunc t e m p o r l s F» INV T; semper ) OM M N; fuit ) c o n s e q u e n s ) a l l q u i d ADO F. sed ) uel N V2J semper ) est Nl» EXP N2i unde ) OM N i ; nisi ) non L M N V. m o u e n t l s ) nlchll ADO L S, uel ADD N St et ADD T; In mobill ) immoblll 1» OM M, mobili T. lnclpiet ) recipiet L, incipitur M. V o l u n t a s ) R A S S5 e t l a m ) a u t e m F M Ti sul ) OM M V I . retardet ) retardat S T.

3 - 6 8 - 1 4

Nlchll ... m o t u s ) T H O M A S Aq.: S . t h . . Ia, q. ^6» a. 1 « a r g . 5. omne m o u e n s ... o p e r a t u r » non r e c i p i e t ... non est ) THOMAS Aq.: S . t h . , Ia, q . 4 6 , a.l, a r g . 6.

-

220

15

20

-

-

L. II»

d. 1»

q. 2

-

Hoc tamen non est nisi propter a l i q u a m m u t a t i o n e m » quam y m a g i n a t u r ad m i n u s ex parte t e m p o r l s . Sicut» qui uult facere domurn eras» e x p e c t a t saltern quod dies h o d l e r n u s transeat» quod sine m u t a t l o n e non est. Re 11nqu1 t u r - e r g o quod ante o m n e m motum nouum fult alius m o t u s et sic Idem quod p r i u s . < Contra > In c o n t r a r l u m est a u c t o r l t a s Sacre

Scripture.

< T1 tul 1 a. 2 - 4 > < 2 > Iuxta hoc q u e r l t u r u t r u m deus agat propter f i n e m . < 3 > Item u t r u m o m n i a fecerat propter suam b o n l t a t e m . < 4 > Item utrum anima debeat tall corporl unirl.

25

< A. 1, s o l . > Responslo. Olcendum triplex o p i n i o .

quod

circa

hanc

questlonem

< Opinio 1 > Q u i d a m e n l m ut C O M M E N T A T O R d i c u n t m u n d u m esse ab et hoc r a t l o n e posse d e m o n s t r a r l .

est

eterno»

14 15 16 17 18 20 22 22 23 24

tamen ) a u t e m N. ex parte ) c o m p a r a t i o n e I? parte * t e m p o r l s ) INV T. quod ) ut F M. sine ) OM Vi; rellnquitur ) reliqultur SCR L. fult ) fuerlt T. o m n e m ) RAS S? m o t u m * n o u u m ) INV N; contrarlum ) autem ADD F. omnia ) alia S? f e c e r a t ) fecit I. fecerlt S; suam * bonltatem ) INV F M N. anima ) h u m a n a ADD T? d e b e a t * tall ... unirl ) INV S. D l c e n d u m ) est ADD 1» ad prlmam ) ADD V» quod circa hanc * q u e s t l o n e m ) INV V. 24 - 25 est * triplex ) INV F S T? triplex ) duplex F T. 26 C o m m e n t a t o r ) dlclt ADD L; ab eterno ) e t e r n u m F T. 27 posse ) posset V.

27

C f . A V E R R O E S : C o m . m a g . In P h y s . V I I I t c o m . 5: ed. Ven.» t. IV ( 1 5 6 2 ) , fol. 341vb M - 342ra B; C o m . m a g . In M e t . XII» c o m . 34: e d . Ven.» t.VIII (1562)» f o l . 317va 15 cf. A R I S T O T E L E S : M e t . XII» 7: 1072a 21 - 23.

16 - 19 20

quod d i e s ... p r i u s a. 1» arg. 6. Gen 1» 1.

)

T H O M A S Aq.:

S.th.»

la» q. 46»

-

Ratio esse 30

35

40

L. II»

autem lsta:

d. I*

q. 2

-

potissima

quam

pro

-

se

Inducit

221

-

uidetur

A g e n s non agtt» nisi q u a n d o est in d1spos111 one» In qua necesse est lpsum agere. Quamdlu enim agens est in d i s p o s i t i o n e t in qua non n e c e s s e est lpsum agere« p o t e s t non agere et nullo modo a g l t . T a m e n quia quod se h a b e t ad u t r u m l i b e t non p o t « s t ad a l t e r u m ( d e t e r m l n a r i ) sine a l t e r o e x t r i n s e c o tament quia nlchll e x i s t e n s in p o t e n tia e d u c l t se in actum« sed ad hoc ut agat requiritur agens d e t e r m i n a n s lpsum ad a g e n d u m t e d u c e n d o lpsum de p o t e n t i a ad actum» et tunc de n e c e s s i t a t e agitt quia» si non a g e r e t de n e c e s s i t a t e » p o s s e t non agere» et sic lterum non ageret» slcut supra dictum est. Ergo» si deus p r o d u x l t m u n d u m In esse» uel fult s e m p e r in di s p o s i t i o n e » in qua necesse fult lpsum mundum producere» et sic habetur proposltum» uel fult in dlspositione» in qua potult p r o d u c e r e et non p r o d u c e r e ;

28 30

Inducit ) a d d u c u n t F N T» lnducunt I. agens ) autem ADD N5 q u a n d o ) In q u a n t u m V? qua ) non ADO DEL I. 32 dlsposl11 one ) ilia A D D V? n e c e s s e * est ) INV F M N? a g e r e ) et ADD S; p o t e s t ) agere et ADD I S V. 33 et ) tunc ADD F M N5 tamen ) c u m 1» unde L? quod ) OM I L T N S 5 se * habet ) INV F. 34 utrumlibet ) utrumque N V» determinari ) F. 35 altero ) allquo F; e x t r i n s e c o ) ex se DUB I L S T V» quod d e t e r m i n a t eum ADD V» I T V. 36 ut ) quod 37 e d u c e n d o lpsum ) d e d u c e n d o e u m L. 33 de n e c e s s i t a t e ) OM I. 39 - 40 et ... a g e r e t ) OM N. 41 ergo si ) si lgltur NJ p r o d u x i t # m u n d u m ) INV L; m u n d u m $ In esse ) INV SJ uel ) n l c h l l L. 42 n e c e s s e * fult ) INV F S. 42 - 44 n e c e s s e ... qua ) OM HOM L. 43 - 44 sic ... et ) OM HOM N. 43 proposltum ) proposltis SCR S» fult ) semper ADD S. 44 et non p r o d u c e r e ) IT L.

30

C f . A V E R R O E S : C o m . m a g . in P h y s . VIII» c o m . 5: e d . Ven.» t. IV (1562)» fol. 341vb M - 342ra B; C o m . m a g . in M e t . XII» c o m . 34: e d . Ven.» t.VIII (1562), fol. 317va I.

-

222

45

50

-

-

L. II.

d. 1,

q. 2

-

et sic nor» p r o d u x i s s e t , nisi fulsset aliquid agens determinans ipsum ad a l t e r u m , quod est i n c o n u e n i e n s . Nichil e n i m e x t r l n s e c u m a deo potest ipsum d e t e r m l n a r e ad a g e n d u m . Nec etiam aliquid intrinsecum, cum omne i n t r i n s e c u m el sit ad u t r u m q u e se habens» s c i l i c e t ad posse producere mundum et non producere equaliter. Ergo hoc est inconueniens• Ergo et cetera. < Opinio 2 > Alii a u t e m dlcunt» mundum ab e t e r n o non f u i s s e , de nouo a deo factum. Et hoc slmpliclter posse ratione demonstrarl.

55

Pro bant a u t e m sic: omnls transmutatio, que est actio subita, cum sit instantanea, est duratlonis indiuislbilis ex parte ante et ex parte p o s t . C r e a t i o autem« modum mutatlonls et si n o n sit mutatio» habet t a m e n subite in quantum est ex non esse in esse.

produxisset ) produxlt L; aliquid ) aliquod N T; F I L S T. agens ) OM IT T; alterum ) lstarum ADD F M. ipsum ad ) M. omne ) esse i n t r i n s e c u m ) ei add t; F St OM m; el ) OM N T; utrumque ) ei * sit ) INV utrumlibet M, alterum N5 h a b e n s ) OM NI. m u n d u m ) OM i; non ) posse I. ADD Ergo ... i n c o n u e n i e n s ) OM et c e t e r a ) OM f i n s : I N S V. m u n d u m ) quod m u n d u s fuisse ) fuit NI» fuisset Nî N2. n; s i m p l 1 c i ter ) sla ) OM T; f a c t u m ) factus est OM S. mlliter F L» ergo N 54 posse * r a t i o n e ) INV L. demonstrarl ) dicunt A00 L. ADD F M*» p r o b a n t ... slc ) OM N» a u t e m ) hoc omnls ) enlm AOD N. 59 tamen m o d u m . . . q u a n t u m ) INV N. I M N. est ) ln ADD EXP VI? in esse ) OM 60 non ... d u r a t i o n e ) OM HOM T.

GL: o p i n i o M. C f . H E N R I C U S de G a n d a v o : Q u o d l . I» 7 - 8 : Opera o m n i a , t. V ( 1 9 7 7 ) , 34, 80 - 83. 55 - 64 Cf. H E N R I C U S de G a n d a v o : I.e.: 37, 45 - 54.

-

60

L. II»

d. I,

q. 2

Ergo carebit omni duratione post* Erit ergo In aliquo

-

- 223 -

ex parte ante et ex parte instanti* non ab eterno.

Nec potest dici quod mundi creatlo sit tantum seruatio in esse« cum actus productionis rei cédât actum conseruatI on I s eiusdem. 65

70

60 61 65 66 67 68 70 71 72 73 T>

conpré-

< Ratio contra eternltatem» 2 > Preterea. Quod factum est aliquando fit. Si ergo mundus factus est» uerum erit dlcere» uel quod semper fit« quod est inconuen 1 ens « uel quod fit pro aliquo instanti. Ergo ante lllud instans non fuit. Ergo et cetera. < Ratio contra eternltatem« 3 > Preterea. Cum mundus sit productus ex nlchllo» si cum hoc dicatur ab eterno» cum hec propositio dicat ordinem ad nichil» nichil precedlt creationem duratione* Et sic mundus non esset eternus uel natura tantum. Sed hulusmodi sunt simul duratione. Ergo nichil et creatura« et esse et non esse simul essent.

duratione ) mutatione N. erit * ergo ) INV F S T» est ergo L, est igltur N; aliquo ) uno ADD F S VÎ instanti ) et ADD F L. factum * est ) INV M; ergo ) igitur M NI. factus * est ) INV T; fit ) fuit V. fit ) fuit VÎ pro ) ab S, omne ADD DEL NI. Instans ) OM I M VJ non ) nec I» OM N; fuit ) fit T. hoc « dicatur) INV M? dicatur ) diceretur N» esse AOD F. ad nichil ) uel illud I N S V» nichil autem ADD F L; precedlt ) precedei I. eternus ) ab eterno I. hulusmodi ) hulus Lì simul ) uel ADD N; et ) est ADD DEL S. et esse ) OM L S T; essent ) quod ADD F M, sed hoc ADD T» est inconueniens ADD F M T» ergo ADD F T» et cetera ADD F M T.

- 224 -

75

80

-

L. II,

d. 1,

q. 2

-

< Ratio contra etern1tatem, 4 > Preterea. Cum secundum PHILOSOPHUM omne quod est, quando est, necesse est esse, sequeretur quod, si mundus esset semper (sequeretur quod mundum) esse sit necesse, et Ita deus mundum non uoluntate sed necessitate produxlsset. < Ratio contra eternltatem, 5 > probant ex hoc, quod si mundus esset ab Hoc etlam eterno, sequeretur infinita esse pertransita, scilicet reuolutlones orblum et dies. < Ratio contra eternltatem, 6 > Item sequeretur Infinita esse actu,

85

75 76

puta

anlmas.

< Ratio contra eternltatem, 7 > Item, si deus quollbet dlerum lllorum feclsset lapldem unum essent lapides Infiniti, et per consequens rnagnltudo ex htls composita esset Infinita.

81 82 83 84

quando ) In quantum F, quandoque I. est, necesse est ) sit I; esse ) quod ADD EXP S; esset ) 0M M, uel ADD F. sequeretur quod mundum ) F L, Ipsum M S T, 0M I N Vî esse $ sit necesse ) INV I. sed ) RAS ADD Sî produxlsset ) produxisse L. etlam $ probant) INV 15 probant ) probatur S; quod ) quia N. orblum ) ordlnum S. esse ) IT Nl, In ADD L? puta ) scilicet N S. quollbet ) quallbet I L; lllorum ) lllarum I L. unum ) OM V.

75

Cf. ARISTOTELES: Met. IV,5: 1009a 34 - 36; 1011b 15 - 20.

77 78 79

76 - 78 79 - 81

Cf. HENRICUS de Gandavo: Quodl. I, 7 - 8 , sol.: 40, 20 - 42, 55. Cf. BONAVENTURA: In II Sent., d.l, pos.l, a.l, q.2, contra 3: Opera omnia, t. II (1885), p. 21.

-

90

95

L . II»

d. 1,

q. 2

-

-

225 -

< Opinio 3 > Alii u e r o dlcunt mundum non esse eternum» potuisset t a m e n deus mundum ab e t e r n o f e c l s s e . Qui e t l a m dlcunt quod m u n d u m esse e t e r n u m uel m u n d u m de nouo f a c t u m non posse demonstrarlt sed t a n t u m hoc« quod deus potuit m u n d u m ab e t e r n o uel de nouo producers» < Probatlo 1 > Quod lta probant: Deus produxit mundum uoluntate. Sit e r g o instans» in quo p r o d u x i t mundum« aut p o t u i t mundum ante illud I n s t a n s p r o d u x i s s e aut non» Sed non potest dlcl» quod non potuit ante p r o d u x i s s e » cum nlchil possit arctare uoluntatem suam. Potuit ( ergo ) ante quodllbet Instans datum mundum produxisse» et sic In Infinitum» quod est posse ab eterno*

uero ) ergo F M T; d l c u n t ) dixerunt v ; potuisset ) potulsse I V» F N T. INV 87 d e u s ) OH Ni; m u n d u m * ab e t e r n o ) S. 88 m u n d u m ... uel ) OM HOM T; uel ) et 89 posse ) p o s s e t I Mi potuit ) p o t u e r a t I» p o t u e r l t N. producere ) feclsse 90 ab e t e r n o * uel $ de n o u o ) INV N5 I N. T. 92 ergo ) OM Li m u n d u m ) OM 92 - 93 potuit ergo ) INV I N T. sed ) si N. 93 lllud ) 1 s t u d F S T; I. 93 - 94- aut ... p r o d u x i s s e ) OM HOM coarctare N; ergo ) 95 arctare ) artare SCR I L M T» OH I L S T{ ante ) OM T. 96 d a t u m ) OM FL» t a n t u m S? in ) OM M. ADO N. 97 posse ) esse potuit ... p o t u i t # a n t e . . . e t e r n o ) INV S. 86

86

87

GL:

opinio M. C f . T H O M A S Aq.: S . t h . la» q. Preterea. Voluntas Sed» si uoluntate nature» necessario Ergo et c e t e r a *

d. 1,

q. 2

-

del non coarctat eius potentlam non produxlsset» sed necessitate ab eterno produxlsset.

< Probatlo 3 > Preterea. Quicquld termlnorum repugnantlam non Implicati subdltur potentie diulne. Sed hlc non est repugnantla» nec ex parte producentis» quia habet potentlam perfect 1sslmam» ut In p o t e n t l a non lmpedlatt nec ex parte product 1 on 1 s » cum non agat per motum» nec ex p a r t e c r e a t u r e » quia u i d e m u s aliquem effectum esse equalem in d u r a t l o n e sue cause» ut patet de u e s t i g l o et l u c e . < Probatio k > Preterea. Sicut se habet non esse nec a se et esse nec ab allo» ita non esse s e m p e r a se et esse semper ab allo. Sed prima stat» ergo et a l t e r a .

96

coarctat ) coartat SCR L M S» arctat N; eius * p o t e n t l a m ) INV V. 102 q u i c q u i d ) quid V» enim ADD MS non ) ergo ADD S. 104repugnantia ) terminorum AOD F M. 10^ - 106 quia ... p r o d u c e n t i s ) DM HOM N. 105 ut ) nec T; n o n Impediat ) ad m u t a t l o n e m T. 106 agat ) aglt T. 107 quia ) OM F M N; u i d e m u s ) u i d e t u r V» e n i m ADD F» a u t e m ADD T» tria ADD L S T; a l i q u e m # e f f e c t u m ) INV I L H. 108 equalem ) similem F T; in d u r a t l o n e ) OM L S T; cause ) lndluldue ADO L. 109 et luce ) in pede F» uel pede M, et pede T. 110 nec ) nunc N S; a se ... nec ) OM HOM N. 111 ita ) se h a b e n t ADD T V5 a se ... semper ) OM HOM N. 111 - 112 ita ... alto ) IT F» OM HOM L. 112 ergo ) OM s; ergo * et ) INV L; altera ) secunda F I M N T.

102 - 109

C f . H E N R I C U S de G a n d a v o : I.e., c o n t r a is p. 29, 31. GODEFRI DUS de F o n t i b u s : Q u o d l . Ill, 3, c o n t r a : ed. M. DE W U L F (190^)» p. 6 9 .

-

115

120

125

L . II»

d. 1»

q. 2

-

-

227 -

Ex quo e t i a m u l t r a c o n c l u d u n t quod« cum p r o d u c t i o mundl a u o l u n t a t e del d e p e n d e a t « d l c u n t non posse d e m o n s t r a r l mundi eternltas uel elus noultas« sed tantum quod deus potult mundum facers ab eterno uel de nouoi slcut deo placult. Et tsta o p i n i o inter a l i a s uidetur magls uerlslmills. < Resp. 1 > Ad p r l m u m ergo quod in c o n t r a r i u m obicltur dlcendum quod p r i m u s motor s e m p e r e o d e m modo se h a b u l t « non a u t e m prlmum mobile« quia lnceplt esse* Sed hoc non fuit per m u t a t i o n e m sed per c r e a t i o n e m . Et ideo non o p o r t e t ante primum motum esse alium* < Resp. 2 > Ad s e c u n d u m d l c e n d u m q u o d p r i m u m agens est u o l u n t a r i u m et q u a m u l s h a b u l t u o l u n t a t e m eternam produeendi effectum. Tamen non e t e r n u m p r o d u x i t « non p r o p t e r a l i c u i u s

113

et 1 am ) OM F; tamen N; ultra ) ulterlus F I N ; concludunt ) concludltur S« productio ) productione EXP VI. IIA d l c u n t ) OM L M N. 115 eternltas ) eternitatem F L? uel ) et Si noultas ) noultatem F elus * n o u l t a s ) INV N; tantum ) tamen M N S. 116 potult $ m u n d u m facere ) INV V. 118 u i d e t u r ) esse ADD F i; u i d e t u r * m a g l s u e r i s i m i l l s ) INV M; uerisimills ) uerlsimiliter N. 119 quod ... o b l c i t u r * d l c e n d u m ) INV T» quod ... o b i c l tur ) OM F; o b l c i t u r ) IT DEL I. 119 - 120 q u o d ... motor ) OM N. 120 motor ) motus F; modo ) OM I. 121 incepit ) non ADO N. 122 creationem ) Imltatlonem VI. 124 s e c u n d u m ) primum LI« d l c e n d u m ) OM S« est ) agens A00 F M N T. 126 t a m e n * non ) INV S; non ) OM M; e t e r n u m ) OM N« tum LI DEL L2i non ) nec F T, hoc fult ADD F.

120 - 122 124 - 133

p r i m u s ... c r e a t i o n e m ) THOMAS Aq.: S . t h . Ia« q. 46« a. 1« ad 5. d l c e n d u m ... s e m p e r fuit ) C f . I.e.« ad. 6 .

-

228

130

135

14-0

127 128 129 131 132 133 13^

137 138 139 1^0

-

-

L. II»

d. 1»

q. 2

-

temporls expectat1onem» quia t e m p u s p r e s u p p o n a t u r elus actionem. Sed» cum sit agens uniuersale» effectum tamen tempore secundum quod uoluit produxisse ad suam potentiam demonstrandam? que magis ex hoc m a n i f e s t a t u r » quod m u n d u s non s e m p e r fuit» quam si s e m p e r fulsset» quia quod non s e m p e r fuit» m a n i f e s t u m est habere causam» sed non ita m a n i f e s t u m est de eo quod semper fuit. < Ad o p l n i o n e m 1 > Ad illud a u t e m quod pro prima o p i n i o n e inducltur est dicendum quod u o l u n t a s del» que est c a u s a p r o d u c t l o n l s rerum» non est semper In lila d i s p o s i 1 1 one » in qua n e c e s s e sit eum producere creaturam» nlsi supposito quod uelit» et p r e c i p u e pro ilio t e m p o r e pro quo uellt absolute» quia u o l u n t a s sua libera est ad p r o d u c e n d u m et non p r o d u c e n d u m » n e c per a l i q u i d e x t r i n s e c u m sed per se

a l i c u i u s ) ipsius S; t e m p o r l s ) OM ST; temporis * e x p e c t a t i o n e m ) INV F; p r e s u p p o n a t u r ) s u p p o n a t u r F. cum sit ) alio MS effectum >. t e m p o r e ) OM S. A D D N SS tamen ) cum F M T ; t e m p o r e ) OM L» p r o d u x l t produxisse ) producere quod u o l u i t ) u o l u n t a t e m SJ F V» produxer1t T, OM N. semper ) OM N. fuit ) est V. de eo ) a deo N. GL: solutio V25 Illud ) prlmum» a u t e m ) ergo N» questione S» a n t e d l c t a m ADD OM s; opinione ) F, F; est ) OM F I M Auerrols ADD v; Inducltur ) OM N» autem ADD M N T V. eutn ) earn F T» lpsam slt ) fuit sic F T» est N; I L M; FT. et ) OM S» supposito ) subposlto SCR F L T; et p r e c i p u e ... u e l i t ) OM HOM Ilio ) OM IM N1 SJ t e m p o r e pro ) OM I M n; uellt ) OM Nl. quia u o l u n t a s del ) OM F I ; u o l u n t a s ) IT FXP S; sua ) del N» a u t e m ADD V! u o l u n t a s sua * libera est ) INV NJ ad p r o d u c e n d u m ) p r o d u c e r e N. producendum ) producere N? allquld extrinsecum ) allqua e x t r í n s e c a L» allquod extrinsecum T.

-

t. II»

d. 1»

q. 2

-

- 229 -

Ipsum ad a f f e c t u m d e t e r m l n a t u r » quia ex sa u o l u n t a s del n e c e s s l t a t e m h a b e t . C a u s a a u t e m que est ex se c o n t l n g e n s n e c e s s a r i o ab a l t e r o d e t e r m l n a t u r ad e f f e c t u m .

150

< Ad o p l n l o n e m 2» ratlonem 1 > Ad p r l m u m q u o d pro o p i n i o n e s e c u n d a Inducltur dicendum quod c r e a t l o » quamuis allquem modum m u t a t l o n l s subite habeat In q u a n t u m est ex non ente» slmpliciter tamen m o d u m élus non h a b e t . Mutatlo enlm illud non esse» ex quo est» o r d i n e d u r a t i o n l s p r e s u p p o n i t » et ideo non fit sine innouatlone» ratlone cuius r é p u g n â t el duratlo ex parte a n t e .

155

C r e a t i o a u t e m illud nlchll ex quo fit non p r e s u p p o n i t nlsl ordlnem nature» et ideo potest esse sine omni Innouatlone. Et sic non r é p u g n â t el ex parte ante duratlo» nec ex parte post. Per consequens « t ideo p o t e r l t ab e t e r n o e s s e .

145

141 142

lpsum ) lpsam S. n e c e s s l t a t e m ) non A D D N ! h a b e t ) et pro t e m p o r e quo ADD VJ est ) OM L V? contingens ) contlngentur L V. l_; ad ) a g e n d u m ADD V. 143 n e c e s s a r l o ) OM 144 p r l m u m ) illud F I Li Inducltur ) a d d u c i t u r L V» o b lcltur S« quod ... d i c e n d u m IT L. 145 m o d u m ) lta ADD EXP N15 sublte OM M. 146 t a m e n ) OM N. 147 mutatlo enlm ) mutationem quia N. 148 presupponit ) presupposlte S. 149 sine ) I m m u t a t l o n e uel ADD F» I n n n o u a t l o n e ) rel a l i culus ADD F; c u i u s ) et sic non ADD V5 el ) slbl F T; duratlo ) duratlone F, OM M N S. 151 - 154 c r e a t l o ... d u r a t l o ) OM HOM V. 151 c r e a t l o a u t e m ) c r e a t l o n i s N; Illud ) OM S5 nlchll ) uel AOD T; fit ) sit F, et ADD N: non ) DEL S. 152 ordlnem ) creatlonem DUB Fi et ) OM M; ldeo ) Id N. 153 innouatlone ) mutatione N. 155 poterit ) poterat F N S T.

-

230

-

-

L. II»

d. I,

q. 2

-

Falsum e t l a m est quod postea a d d i t u r » scilicet quia cum actus c o n s e r u a t i o n i s sequatur a c t u m produc11 onls » actus conseruationis différât ab actu p r o d u c t 1 on 1 s » slcut postea pateblt. 160

165

< Ad o p l n l o n e m 2» ratlonem 2 > Ad secundum dlcendum quod posito quod mundus sit eternus» erit uerum dlcere» quod m u n d u s sit ab a l i o . Non tamen dicetur proprle factum esse ab alio. Nam secundum COMMENTAT0REM» In de celo et mundo» res « t e r n e non h a b e n t a g e n s nisi s e c u n d u m s 1 ml 1 1 t u d i n e m . Et si h a b e n t allquid quasi agens» non erit» nisi In q u a n t u m est forma 1111 et c o n s e r u a n s Ipsum. Et ldeo fieri in t a l l b u s est p r o p r i e ab alio in esse c o n s e r uarl» et s e c u n d u m hoc potest concedi mundum semper fieri» quod tamen lmproprle dlcitur.

156

falsum e t l a m « est ) INV M Sî e t i a m ) e n i m i; est ) 1 llud ADD M; p o s t e a * a d d i t u r ) INV N» a d d u c i t u r S; quia ) quod I M N T. 157 c o n s e r u a t i o n i s * s e q u a t u r a c t u m ~ p r o d u c t l o n i s ) INV T V» s e q u a t u r ) non c o n s e q u a t u r V; a c t u m ) e f f e c t u m F» c r e a t i o n i s uel ADD N. 160 s e c u n d u m ) quod pro e a d e m o p l n i o n e a s s u m l t u r ADD L. 161 erit * u e r u m ) INV NÎ erit ... ab ) OM T; alio ) aliquo S. 162 d i c e t u r ) d l c e r e F » d i f f é r â t T; esse ) OH F N ! nam ) OM M. 163 ) 20 I. 164 a g e n s ) ut fiant ADD N. 164 - 165 s e c u n d u m s 1 ml 1 1 t u d 1 n e m ... nisi ) OM HOM N. 166 f o r m a 1111 ) f o r m a l l s F; et ) OM F M T. 167 ab alio ) OM FJ ab alio « In esse c o n s e r u a r l ) INV T. 168 s e c u n d u m ) ex M N. 169 semper * fieri ) INV F T.

159 163

C f . J O H A N N E S de S t e r n g a s s e n : In II Sent.» d . 1 3 - 15» q . l , a. 1 A V E R R O E S : locus non i n v e n t u s ; cf. A u c t . A r i s t . 3» 94.

-

170

175

180

L. lit

d. 1,

q. 2

- 231

-

-

< Ad o p i n l o n e m 2» rationem 3 > Ad t e r t i u m d i c e n d u m quod non est Inconuen1 ens» non esse s i m u l esse c u m esse* sicut hie a c c i p l m u s t s c i l i c e t non esse a set et esse ab alio* < Ad o p i n i o n e m 2t rationem k > Ad q u a r t u m dicendum quod illud quod est necessarium esse« q u a n d o est non s l m p l i c l t e r sed cum redupl1 cat 1 one uerum est; c o n c l u d l t u r a u t e m s l m p l i c l t e r et lta m a l e . < Ad o p i n i o n e m 2t rationem 5 > Ad q u l n t u m d i c e n d u m quod motus cell ab Initio usque nunc est q u l d e m unumt et uere continuum n e c n u m e r a t u r per r e u o l u t l o n e s uel per dlest nisi sola ymaginat1 one anlme dlstlnguentls et numerantls eos actu. Unde dies et reuolutlones non sunt inflnita ex set nisi sola p o t e n tla* Hoc autem modo lnfinltat non est imposslblle pertranslre secundum PHILOSOPHUM in 6o Physlcorum.

170 tertium ) aliud F I M N V. 170 - 171 non * e s s e . . . cum ) INV V. 171 c u m ) et Vt non A D D DEL S5 scilicet ) uldellcet Lt esse et ADD EXP VI. 172 a ) per S. 173 quartum ) aliud F I M Nt lllud EXP T; quod est ) OM NJ n e c e s s a r i u m ) est ADD I M. 174esse q u a n d o est ) OM Nt lta quod ADD T? slmpliclter ) semper S5 cum ) OM L V. 175 u e r u m est ) OM IN; a u t e m ) c o n t r a a u t e m dicitur Mt hoc ADD V. 176 q u l n t u m ) aliud F Vt lllud quod p o s t e a o b l c l t u r I M N T; d i c e n d u m ) eo T. 177 q u l d e m ) quod Nit quid N2 T; et ) nec ADD L V; uere ) OM L v ; continuum ) contlnult Lt numeratur ) uariatur F M; nec ADD T. 178 r e u o l u t l o n e s ) r e n o u a t i o n e s S; uel ) nec F T; nisi ) sed i; y m a g i n a t i o n e ) umaglna11 one SCR L. 179 eos ) ea T Vt dies N; et ) uel F M N. 180 reuolutlones ) renouationes S; sola ) s o l u m in V. 182 6o ) 3o F Tt libro ADD F.

182

ARISTOTELES:

Phys. V H I t

8:

263b

3 - 7 .

-

232 -

185

190

195

-

L. II»

d. 1,

q. 2

-

< Ad o p l n i o n e m 2» ratlonem 6 > Ad illud a u t e m quod o b l c l t u r de a n i m a b u s d i c e n d u m quod deus potuit facere mundum ab e t e r n o sine hoc quod ( Vel e t i a m p o t e r a t ab hominem ab eterno produxlsset. e t e r n o h o m i n e m sic ab e t e r n o p r o d u x l s s e » ut ) llle h o m i n e m non tarnen ab e t e r n o fecisset» sed in tempore de nouo generasset. Et q u o c u m q u e istorum m o d o r u m poslto» non oportuisset animas in i n f i n i t u m fuisse mul11 pi 1catas• < Ad o p i n l o n e m 2» ratlonem 7 > Ad a r g u m e n t u m a u t e m de l a p l d l b u s d i c e n d u m quod» supposlto quod dies sint infiniti» hec est f a l s a : deus potuit q u o l i b e t die facere unum lapldem» si hoc s l g n u m " q u o d llbet " pro d i e b u s i n f i n l t l s d i s t r i b u â t » eo quod r a t i o totalltatls» qua hoc n o m e n " q u o l i b e t t e m p o r e " Infinito répugnât» cum tarnen h a b e a t ratlonem partis secundum PHIIOSOPHUM in 3o P h y s l c o r u m .

183 18

nature"

Hlc querltur prlmo utrum Et uidetur quod sic.

5

celum

habeat

materiam.

< Arg. 1 > PHILOSOPHUS enlm In lo P h y s l c o r u m » l o q u e n s de p r i n c l p i i s corporis mobllis absolute» dlcit quod trla sunt principia» scilicet materia» forma et p r i u a t i o * C u m erqo c e l u m sit c o r p u s m o b i l e habeblt materiam pro p r i n c l p l o . < Arg. 2 > Preterea: S e c u n d u m P H I L O S O P H U M in prlmo Oe celo et mundo c e l u m est ex tota sua m a t e r i a . Ergo c e l u m habet m a t e r i a m .

10

< Contra > C o n t r a est a u c t o r i t a s T H E M I S T I I » qui» s e c u n d u m q u o d dlclt COMMENTATOR in libro De s u b s t a n t i a orbls» dixit aut materiam non esse In celo aut equluoce earn inesse. < Titulus a. 2. > < 2 > Iuxta hoc q u e r l t u r u t r u m o m n i a slnt slmul

15

1 2 5 15 1

creata.

< A. 1» sol. > Responsio. Dicendum ad primam questlonem quod omnes moderni celum dlcunt habere materiam. Quod p r o b a n t non solum auctoritatlbus supradlctis» sed et ratlonibus.

nature ) c o n d i t l o n e AOD T. primo ) OM M N V. m o b i l i s ) OM T. Q u o d p r o b a n t ) et p r o b a n t hoc

T.

Hec ... n a t u r e ( c o n d i t l o n e ) ) PETRUS L o m b a r d u s : S e n t . II» d . 12» c . l: t. I »2« p. 384» 4 T H O M A S Aq.s In P h y s . I» l e c t . 13» n. 9 (MAR 118); Auct. A r l s t . 2» 17: p. 141» 24; cf. ARISTOTELES: P h y s . I» 7: 191a 12 - 15. 8 THOMAS A q . : In De c o e l o . I» lect. 20» n. 9 (MAR 2 0 6 ) ; cf. ARISTOTELES: De C o e l o I» 9: 279a 30. 10-12 C f . A V E R R O E S : De s u b s t . o r b . » c.5: e d . V e n . t . I X ( 1 5 6 2 ) , f o l . l O v b Lî T H E M I S T I U S : In De coelo I» 3: e d . L a n d a u e r (1902)» p. 15» 3.

-

L . II. d. 12, q. 1

-

- 237 -

< Ratio 1 > Secundum enlm PHILOSOPHUM In 2o M e t a p h y s i c s in omnI re mota o p o r t e t ymaginari materlam. Celum autem mouetur. Ergo et cetera. 20

25

30

35

< Ratio 2 > Preterea: secundum PHILOSOPHUM in lo De celo et m u n d o r a r u m est quod habet p a r u m de m a t e r i a « d e n s u m a u t e m quod habet mult urn de m a t e r i a * Sed in celo est r a r i t a s et densitas; Stella enim, s e c u n d u m quod dicit C O M M E N T A T O R , est pars orbis densior. Ergo et cetera. < Ratio 3 > Preterea: si c e l u m non h a b e t m a t e r l a m erit actus p r i m u s . Sed simplex actus sine forma s u b l e c t u m ess'e non p o t e s t . Ergo non p o s s e t esse dimenslonis sublectum» et ita non esset corpus. < Ratio 4 > Preterea: unumquidque q u a n t u m est separatum materie, et i n t e l l l g l t cum sit uisiblle.

intelllglt et lntelligitur In a materia. Ergo, si c e l u m c^ret et l n t e l l i g i t u r , quod f a l s u m est

< Ratio 5 > Preterea: carens materie caret p o t e n t l a m ad d i u i s l o n e m , et ita est i n d i u i s i b l l e . Sed c e l u m est d i u i s i b i l e , s i c u t ex eplclclls et excentricls apparet. Ergo non caret materie.

24 est ) OM V. 27 p o s s e t ) potest T; dlmensionis ) dimensiones SCR 27-28 non e s s e t ) nec T. N, probatur A00 T. 34 sicut ) a l i t e r non esset A00

17 20 23

ARISTOTELES: M e t . II, 2: 994b T H O M A S Aq.: In Oe c o e l o . III, cf. ARISTOTELES: Oe C o e l o III, Cf. AVERROES: C o m . m a g . in Oe V e n . , t. V ( 1 5 6 2 ) , f o l . 125va G

29-32

25 - 26. lect. 3, n. 8 (MAR 1: 299b 23 - 25. c o e l o II, c o m . 42: - H.

T.

564);

Cf. IOHANNES P a r l s i e n s l s Q u i d o r t : In II S e n t . , d. q. 1, sol.: e d . J . P . M U L L E R ( 1 9 6 4 ) , p. 112.

ed.

12,

- 238

40

45

50

55

60

-

-

L. II» d. 12» q. 1

( Alla o p i n i o ) Q u i d a m a u t e m non solum p o n u n t in celo m a t e r l a m » sed e t i a m asserunt» earn e a m d e m esse cum materia corporum inferiorum. Quod sic p r o b a n t : o m n e s res sunt a deo» ordine quodam» ita quod non est reperire aliqua duo specie differentia eque distantia a primo* Sed» si materia c o r p o r i s c e l e s t l s est alia a m a t e r i a c o r p o r u m lnferiorum» cum u t r a q u e sit ens in p o t e n t i a pura» erunt Iste due p o t e n t i e m a t e r i e e q u a l i t e r d i s t a n t e s a primo» eo quod in puro possibili non sit asslgnare gradus. < 2a r a t i o pro alia o p i n i o n e > Preterea: cum omnls distlnctlo sit per actum» clrcums c r l p t o actu a m a t e r i a celi et a m a t e r i a corporum lnferiorum» s e q u i t u r quod iste due m a t e r i e » s e c u n d u m se c o n siderate» non d 1 s t i n g u u n t u r ab inulcem» sed sunt e e d e m . < Contra aliam opinionem > Sed lstud non uidetur stare posse* Potentia e n l m ad formam cum priuatione eiusdem est causa q e n e r a t i o n i s et Sed» si in c e l o est m a t e r i a e a d e m c o r r u p t l o n i s in rebus* cum materia corporum lnferiorum» erlt c e l u m in p o t e n t i a ad formas corporum lnferiorum» quibus prluatum est. Et ita erit generabile et corruptib1 le. Sed dlcet a l i q u i s quod» quamuis m a t e r i a celi secundum se c o n s i d e r a t a sit In p o t e n t i a ad formas c o r p o r u m lnferiorum» forma tamen cell» propter suam perfect1onem» t o t a m eius p o t e n t i a m terminai» eo quod Ipsa omnes formas inferlores uirtute In se contineat» cuius s i g n u m est quod ad omnes mouet.

38 e t i a m ) OM T. 39 a s s e r u n t ) OM V. 45 m a t e r i e ) OH LI. 46 gradus ) g r a d u m T. 50 dlstlnguuntur ) différant V. 55 formas ) formam T. 56 Et Ita ) ut T. 57-58 al 1qu1 s ... l n f e r i o r u m ) OM

37

-

T.

GL: AI Ia o p i n i o M T, O p i n l o Egidiy V2: cf. A E G I D I U S Romanus: In II Sent.» d. 12» q. 3» a. 3» sol.: ed. Ven. (1531), t. I» p. 551 - 5 5 3 .

-

65

70

75

80

85

90

L . II» d. 12» q. 1

-

- 239 -

Sed lstud non s u f f i c i t . Anima e n i m s e n s i t i v a licet contlneat ulrtute uegetatiuam. M a t e r i a tarnen» cum sit in potentia uegetatiua» non ita per s e n s i t i u a m termlnarl potest» q u i n maneat adhuc ibi potentia ad u e g e t a t l u a m » cuius Signum est quod corrupto animali g e n e r a t u r ex eadem materia pianta* Nec u a l e t si q u l s dicat quod q u a m u l s slt in p o t e n t i a » non tarnen est dare potenti am a c t l u a m » que earn ad a c t u m reducat» quia s e c u n d u m C O M M E N T A T O R E M in Ilo M e t a p h y s l c e non est p o t e n t i a p a s s l u a in natura» cui non r e s p o n d e a t potentia acttua. Preterea: licet m a t e r i a celi p o s s e t sic poni terminata per formam suam» materia tamen lnferlorum esset in p o t e n t i a adhuc ad f o r m a m c e l i . Et ita ex c o r p o r e a l i q u o inferiori posset fieri celum. Quidam tamen ad hoc r e s p o n d e n t » dicentes quod in fine mundi erunt e l e m e n t s Incorrupt Ibi 1 la» quia deus dabit eis allum ordinem ad formam» ita quod forma satiablt totum appetltum materie; nec tamen alia erlt tunc m a t e r i a e l e m e n t o r u m quam m o d o . Ita deus indldit materie celi ordinem ad suam f o r m a m tantum» m a t e r i e u e r o lnferlorum ad ordlnes diuersas. Et sic illl ( d l c u n t ) satiari t o t u m appetitum per unam formam» hic autem satlarl appetitum per o r d i n e m ad d i u e r s a s formas» scilicet generabillum et corruptlb11lum. Sed nec lstud bene d i c t u m e s t . C a u s a enim» quare e l e m e n t a in fine mundi e r u n t i n c o r r u p t l b 1 1 1 a » est c e s s a t i o primi motus» sine quo n u l l a c o r r u p t i o esse p o t e s t » nec m o t u s nec t r a n s m u t a t 1 o . Item» incorruptibi1itas elementorum in fine mundi erlt miraculosa» celi autem 1 n c o r r u p t i b i 1 l t a s est n a t u r a l i s .

66 73 74 78 82 84 88 89

ibi ) in T V. a c t i u a ) in n a t u r a ADD V. celi ) s u p e r i o r u m T V. quod ) sic ADD M. materia ) quattuor ADD V. d i u e r s a s ) f o r m a s ADD T V? illi ) lille T5 dicunt causa e n i m quare ) quod N» quia causa quare T. est c e s s a t i o ) ex c e s s a t l o n e N.

71 78

COMMENTATOR: LOCUS NON I N V E N T U S . GL: R a t i o E g l d l y V2: ( F a l s o a d s c r l b i t u r ) c f . A E G I D I U S R o m a n u s : In II Sent.» d.12» q.3»a.4» d u b . l : p . 5 5 6 b - 5 5 7 a .

) V.

-

ZbO

95

100

105

110

115

120

-

L . II, d. 12» q. 1

-

Si a u t e m dixeris quod In fine mundi I ncorruptibi1itas elementi erit n a t u r a l i s , cum ilia non sit el lam n a t u r a lis, s e q u i t u r a l l a m esse n a t u r a m e l e m e n t i nunc et tunc« < Tertia opinio > Et ideo a l i i , moti r a t i o n i b u s s u p r a d l c t l s , d l c u n t qui dem c e l u m habere materiam, que est s e c u n d u m se c o n s i d e r a t a ens in pura potentla, slcut materia inferlorum, sed quia Illa non est in tarnen 111am differre ab ista, potentla ad a l i a m formam quam ad 111am quam habet. Unde Illa forma sic p e r f e c l t m a t e r i a m illam, quod non manet in ea aliqua p o t e n t l a ad esse sed ad ubi t a n t u m , ut dlcit PHILOSOPHUS In 8o Metaphysice. Materia autem corporum inferlorum non s o l u m est in p o t e n t l a ad f o r m a m quam habet sed e t l a m ad suam f o r m a m c o n t i n u a m . Et ideo est in ea non s o l u m possibtlitas ad ubi sed e t l a m ad esse* Et ita non est e a d e m cum materia celi, quamuis tarnen c o n u e n i a t cum ea secundum aliquam analogiam potent 1 e* Sed nec ista p o s l t i o uidetur sufficlens. Nam secundum quod d i e l t COMMENTATOR in lo P h y s l c o r u m , materia, que est ens in pura potentla, in sui e s s e n t i a non est ens slmpllclter, quia si sit s e q u e r e t u r quod g e n e r a t i o esset e* ente s l m p l l c l t e r « Nec e t l a m est s i m p l i c i t e r non ens, quia s e q u e r e t u r quod g e n e r a t i o esset ex n i c h i l o « Unde oportet quod sit c o m p o s i t a in sul e s s e n t i a ex ente in potentla et priuatlone entls in actu« Materia autem talis, cum habeat priuationem adlnuentam secundum PHILOSOPHUM in lo P h y s l c o r u m , est causa corrupt1 on 1s,

101 102 106 109 HO 120

lsta ) alia T. quam ) q u a n t u m SCR T. formam ) c o n t i n u a m ADD EXP T. c u m m a t e r l a cell ) m a t e r i a cell cum tarnen ) OM M T. c u m h a b e a t ) non h a b e t SCR V.

97 105

GL: Alia opinio M, oponlo V2. AVERROES: C o m . m a g . in M e t . V I I I , c o m . 12: fol. 220va G; cf. ARISTOTELES: M e t . XI, 2: 1069b 25 - 2 6 . Cf. A V E R R O E S : C o m . m a g . in P h y s . I, com 66: fol. 39va G. ARISTOTELES: P h y s . I, 9: 192a 31 - 32.

113 121

ista

T.

-

125

130

135

140

145

L. lit d. 12, q. 1

que celo repugnat. Unde nec In eo erit materia cuius essentia sit potentia. Et hoc est quod PHILOSOPHUS dicit in 9o Metaphys1corum: quod non «st ttmendum quod celum cadat? quia non est fundatum super potentiam contradlctlonls que est ad esse et non esse. Si autem dlceret aliquis quod in materia celi non est priuatio allcuius forme quam non habeat, cum forma celi non habeat contrarlum? et ideo non est in potentia ad aliam formam, nec enlm formam quam habet amittere potest» •t sie nec corruptibile lpsum celum erlt. Istud non ualet« quamuis enlm materia celi non sit priuata proprie aliqua forma quam non habet. Ipsa tarnen in sui essentia considerata est priuata forma? quam actu non habet* Materia enlm cum essentia est potentia? non est aliquid formatum in sui essentia. Unde« quantum ex se est« formam quam habet amittere potest? et secundum hoc omne quod habet talem materlam slue potentiam corruptibile est? slcut patet per PHILOSOPHUM in 9o Metaphysice? ubi dielt quod nichll potentia semplternum ? omnls enlm potentia naturalis contradictlonls est. Possibile enlm omne contlnglt non esse. Idem ergo est possibile esse et non esse. Possibile uero esse contlnglt et autem non esse corruptibile est. non esse. Contingens Et Ita lsta posltlo uldetur ponere celum esse corruptibile naturaliter? non tarnen corrumpl propter carentlam contrarli.

124 9o ) 10o L V. 126 et non esse ) OM V. 129 habeat ) habet SCR CORR M. 131 Istud ) sed lllud T. 133 quam ) actu ADD T. 134 non ) OM NI. 136 Unde ) in ADO T. 142 non ) actu ADO T. 143-144 Possibile ... non esse ) OM HOM

123 127 139

- 241 -

-

NI.

Cf. ARISTOTELES: Met. IX? 8: 1050b? 23 - 24. Si autem dlceret allquls ) GL: Contra Thomam Cf. ARISTOTELES: Met. IX, 8: 1050 b 8 - 14.

M.

- 242

150

-

-

L. lit d. 12, q. 1

-

Hoc a u t e m I m p o s s i b i l e est, slcut supra d i c t u m est* enlm aliqua potentla passiua in n a t u r a » cui non potentia actiua.

Esset rendei

Item hoc est 1 n c o n u e n i e n s « quia quod est p o s s i b i l e non esse continglt non esse, sicut patet ex a u c t o r i t a t e PHILOSOPHI supradicta. 155

160

165

Preterea: secundum quod probat PHIL0S0PHUS in 8o Physlcorum» nulla u i r t u s infinita potest esse in c o r pore f i n i t o habente materlam. Hoc autem non tantum Intelllgltur de u i r t u t e actiua* sed e t i a m de p a s s i u a . Cum ergo omne tale corpus sit possibile diuidi ad finitam dluisionem talis corporis» sequeretur finita d i u i s i o u i r t u t i s eius» et ita talis u i r t u s esset f i n i t a . Si ergo c e l u m haberet materiam» cuius essentia esset potentia, cum ipsum sit dimensionatum» s e q u e r e t u r quod dimensio in ipso existens posset diuidi; et per consequens ipsa u i r t u s . Et ita omnls uirtus existens in ipso dluideretur finita diuisione dimensionis finite. Et per c o n s e q u e n s o m n l s tale u i r t u s esset finita» et sic non esset in celo aliqua uirtus receptlua duratlonls Infinite« et per consequens celum esset c o r r u p t 1b1 le.

149-150 cul ... p o t e n t i a ) sine N. 154 s e c u n d u m quod ) OM M N. 155 infinita ) flnita V. 161 SI ) sic Ni esset ) est M N. 163 d i m e n s i o ) OM V. 164 Et ... u i r t u s ) OM HOM T. 167 non ) OM L.

148 153 154

Cf. supra: p. 239» 70 - 7 4 . Cf. supra: p. 241» 139; A R I S T O T E L E S : M e t . IX» 8: 1050 b 12 - 13. ARISTOTELES: P h y s . VIII» 10: 266b 25 - 26.

-

170

175

180

185

190

171 174 176 180 182 184 185 190 192

178

L. II» d. 12, q. I

-

-

243 -

Preterea: si eel urn haberet materlam» cum multe sunt sphere» aut Ille o m n e s sphere habebunt materlam eiusdem generis» et sic erunt c o r p o r a l e s » omnium entium habentlutn e a m d e m m a t e r l a m est t r a n s m u t a t i o ad lnulcem» aut h a b e b u n t m a t e r l a m diuersam» et sic d i f f e r e n t omnes s p h e r e genere« quod tamen d e f e n s o r e s p r e d l c t e o p l n l o n l s n e g a n t . Sed ad r a t l o n e m r e s p o n d e n t et dlcunt quod sphere c e l e s t e s non sunt m u l t e numero» sed unum corpus nurnero» slcut uldetur COMMENTATOR dlcere In libro Oe celo et m u n d o . quod s e p a r a t u r ab Sed lstud f a l s u m est quia omne c o r p u s alio secundum omnem punctum non est c o n t r a r l u m el» et per c o n s e q u e n s nec Idem numero» c u m ergo omnls s p h e r a celestis separetur ab alia secundum q u e m l i b e t punctum» c u i u s s i g n u m est quod sphere m o u e n t u r m o t l b u s c l r c u l a r i bus et contrariis. Non ergo omnes sunt unum corpus numero* Nec e t i a m hoc intendlt C O M M E N T A T O R per hoc quod o m n e s sphere sunt ad inuicem connexe» slcut et hoc m o d o totum uniuersum dlcitur unus m u n d u s numero. Unde et COMMENTATOR in 2o Oe celo et m u n d o dicit quod corpora celestia sunt p l u r a indiuldua in s p e c i e . Ibidem etlam dicit» quod nec etlam motores» qui mouent corpora celestia sunt c o n u e n i e n t l a et d i u e r s a huius d i u e r s i t a t e « da qua t a m e n m a n i f e s t u m est quod non sunt idem numero.

o m n e s ) OM T; sphere ) OM M N. diuersam ) genere A00 N. r e s p o n d e n t ) quldam AOD M N T. o m n e m ) RAS C O R R M. al1 quo ) SCR M N. Non ergo ) ldeo non T» non ) OM Commentator ) dlcere V. e t i a m ) primi M. qua ) q u l b u s M.

Nl.

A u c t . A r i s t . 3» 41: p. 162; cf. A V E R R O E S : C o m . m a g . in De c o e l o » 1» c o m . 100: e d . V e n . t.V(l562)» f o l . 68va H - I . 188-189 L O C U S N O N I N V E N T U S ; c f . A V E R R O E S : C o m m a g . in Oe celo II» c o m . 42: f o l . 126 vb M - f o l . 127 ra A.

-

195

200

205

210

215

L. lit d. 12, q. 1

-

-

Zkb

-

Preterea: secundum quod diclt COMMENTATOR In prlmo capitulo Oe s u b s t a n t i a orbls» materia* cuius essentia formarum substantIal1um. Si enlm» ut ibidem diclt» m a t e r i a e s s e t a l l q u l d In actu» sequeretur quod t r a n s m u tatlo s u b s t a n t 1 a l 1 s , que est g e n e r a t i o » esset alteratio. C u m ergo in celo non sit talis transmutat1o» non erlt ibi m a t e r i a » cuius essentia sit p o t e n t l a . Et s e c u n d u m hoc celum non erlt a l l u d , nisi natura simplex» cuius essentia est actus cum trlbus d1 m e n s 1 on 1 bus In ea • x i stent 1 b u s . Est t a m e n a d u e r t e n d u m q u o d hec natura» et si sit actus» non t a m e n d i c e n d a est forma» cum nlchil Informet» sed poclus d i c e n d a est natura» c u m sit s u b i e c t u m transmutat i o n l s ad u b l . Et s e c u n d u m hoc forma istlus m a t e r l e non erit a l l q u l d c o n l u n c t u m el s e c u n d u m esse» cum hec n a t u r a sit a c t u s et non potentla» sed poclus forma sua est motor eius» dlstlnctus ab ipsa in esse* < R e s p . ad a r g . 1 > obicitur» dlcendum Ad p r l m u m ergo» quod in c o n t r a r l u m quod nondum probatum fult a PHIL0S0PH0 esse allquld c o r p u s a l t e r l u s nature» s c i l i c e t a n a t u r a g e n e r a b i l l u m et c o r r u p t 1b111um c o n u e n l e n t e e s s e n t i e . Et ideo loquitur ibi t a m q u a m omne c o r p u s sit e i u s d e m n a t u r e . Et hoc f r e q u e n t e r faclt» slcut diclt COMMENTATOR In 3o Physlcorum.

199 sit ) R A S M» est N. 203 tamen ) autem T; sit ) OM N. 20^ t a m e n ) OM M N? est ) OM T. 207 a l l q u l d ) OM N15 el s e c u n d u m ) in NJ hec ) elus T. 208 poclus ) In ADD V. 210 quod ... o b i c i t u r ) OM T. 212-213 s c i l i c e t « a ... c o r r u p t 1b111um ) INV T; g e n e r a b i l l u m et c o r r u p t 1 bi 1 lum c o n u e n l e n t e e s s e n t i e ) INV M N.

193 211 215

Cf. A V E R R O E S : De s u b s t . orb.» c. 1: e d . V e n . t. I X ( 1 5 6 2 ) , fol. 3vb L - ^ra A. Cf. supra, p. 236» - 7. C f . A V E R R O E S : C o m . m a g . In P h y s . Ill» c o m . Ad tertlum dicendum quod in omni re motus oportet talem» cuius essentia ymaginarl materiam« n o n quldem sit potentla» sed sufflcit talis» que dicta est.

225

230

235

224225

< Ad 2am r a t l o n e m > Ad q u a r t u m dicendum quod dlclt C O M M E N T A T O R in libro De substantia orbis: rarum et d e n s u m non i n u e n i u n t u r in corporibus inferioribus et in celo uniuoce. Et ideo» slcut in c o r p o r i b u s Inferioribus rarum et d e n s u m inueniuntur propter malorem uel minorem congregationem partium materie» lta in celo inuenitur r a r u m et d e n s u m p r o p t e r m a l o r e m et m i n o r e m c o n g r e g a t 1 o n e m p a r t i u m illius nature» que est ibl. Nec ad hoc magis requirltur materia» c u i u s e s s e n t i a sit p o t e n t l a » quam illa» cuius essentia sit actus» cum utraque» quantum est ex se» careat parte et parte.

226 227 228 233 23^

que ) q u a i l s M N. dicit C o m m e n t a t o r ) C o m m e n t a t o r mentator T. non ) OM C O R R M Nl. uniuoce ) u n l t a t e SCR T. in ... i n f e r i o r i b u s ) OM N. sit ) est M T. sit ) est T; in ) ex M N

216 219 225

C f . s u p r a : p. 236» 8 - 9 . A R I S T O T E L E S : De coelo I» 9: 278 a 25 - 28. A V E R R O E S : De s u b s t . orb.» c. 2: f o l . 7vb I.

s e c u n d u m quod dicit

Com-

- 246

-

-

L . II, d. 12, q. 1

-

< Ad 3am r a t i o n e m > Ad q u l n t u m dlcendum quod actus purus non p o t e s t esse subiectum a l i c u l u s t r a n s m u t a t 1 on 1s s u b s t a n t i a 1is; potest t a m e n esse s u b i e c t u m accidentls. Uel d l c e n d u m quod hoc intelllgltur de actu puro, non ab alio participator

240

245

250

< Ad 4 a m r a t i o n e m > Ad s e x t u m dlcendum quod causa, quare m a t e r i a Impedit intellec11onem, est quia r e c i p i t formam par11 c u i a r i t e r , puta sub hic et n u n c , slcut dlcit COMMENTATOR in 3o De anima« C u i u s e t l a m s l g n u m est quod m a t e r i a per a b s t r a c tlonem ab Istls c o n d 1 1 i o n 1 bus dicltur 1 ntel11gib11is. Et Ideo c e l u m , cum habeat has c o n d l t l o n e s , puta hie et nunc, non est intelligibile, slcut etlam a p p a r e t in Sacramento hostle, quod a u t e m est u i s i b l l e d e b e t u r ei ratione lucls In eo exlstentis. < Ad 5am r a t i o n e m > Ad s e p t i m u m d l c e n d u m quod s e c u n d u m PHILOSOPHUM et C 0 M MENTATOREM non est ponendum epiciclos et e x c é n t r i c o s . Posslt e n l m o m n i a a p p a r e n t i a In celo aliter quam per e p i c i c l o s s a l u a r l , sicut uult C O M M E N T A T O R In llo M e t a p h y s i c s .

237-238 a l i c u l u s ... s u b i e c t u m ) OM HOM N. 238 Uel ) unde N; quod ) ILL ADD Nl, OEL 239 allo ) aliquo V. 2b0 sextum ) sextam questionem T. 241 quia ) m a t e r i a ADD T. 244 dicltur l n t e l l l g i b i l i s ) t n t e l l l g l t u r N. 246 nunc ) ideo e t l a m ADD N. 248 eo ) Ipso T. 240 p o n e n d u m ) ponere M N« et ) nec M.

242

N2.

C f . A V E R R O E S : C o m . m a g . in De an. Ill, c o m . 4: ed. C R A W FORD ( 1 9 5 3 ) , p. 384, 22 - 25. 249 ARISTOTELES: M e t . X I I , 8: 1074 a 4 - 15. 246 + 248: A V E R R O E S : C o m . m a g . In M e t . X I I , c o m . 45: ed. V e n . t. VIII ( 1 5 6 2 ) , f o l . 329v I.

L . II. d. 12. q. 1

255

260

265

270

275

-

-

247 -

< Ad r a t l o n e s pro alia o p i n i o n e > Ad r a t i o n e s autem probantlum eandem esse m a t e r i a m in c e l o et in c o r p o r i p u s l n f e r i o r l b u s non o p o r t e t s e c u n d u m predicatam opinlonem respondere. N a t u r a e n l m celi non est ens secundum se in pura potentia. sicut ille ratlones supponunt. < A . 2. s o l . > Ad secundam questlonem dlcendum quod opinio beati AUGUSTINI est o m n i a simul f u i s s e c r e a t a et in p r o p r l i s formls distlncta. M O Y S E S a u t e m , rudi p r o p o s i t l o l o q u e n s . proprietates diuisit que simul facta s u n t . Sicut a l l quis docens geometriam docet c o n s t i t u t 1onem figure, pertrahendo lineam post llneam. quamuls linee sine ordine temporis flguram constituant. Successione autem sex d l e r u m . quos ponit MOYSES. AUGUSTINUS dicit unum diem sexcles repetltum secundum dluersa rerum genera cognitionem intellectu angelico faclentla. Unde in e p l s t u l a ad O r o s i u m sic lnqult: "In c o g n i t i o n « lucis dies p r i m u s . In c o g n l t l o n e firmamenti d i e s s e c u n d u s . In c o g n i tione distI net 1onis r e r u m u n a t l s dies t e r t i u s . In c o g n l tione s o i l s et lune et s t e l l a r u m dies q u a r t u s . In c o g n l tlone u o l a t i l i u m et r e p t i l l u m d i e s q u i n t u s . In c o g n l t i o n e h o m i n u m et i u m e n t o r u m dies s e x t u s . Et in q u o l i b e t d i e r u m lstorum fuit u e s p e r e et m a n e . id est cognitio matutina in u e r b o et c o g n i t i o u e s p e r t i n a r e r u m in genere p r o p r i o . A l i o r u m uero sanctorum opinio ponit ordinem temporis seruatum eo modo quo recltatur in generali.

253 255

probantlum ) probantes T. r e s p o n d e r e ) r e s p o n d ! TÎ N a t u r a e n i m cell ) m a t e r i a e n l m talis M N. 259 fuisse ) OM M N. esse T. 260 formis ) OM H Ni d i s t l n c t a ) quod ADO V. 264 ordine ) ordines SCR N. 266 genera ) in ADO V. 269 firmamenti ... s e c u n d u s ) LAC T, dies ) OM M. 270 d 1 s t i n c t i o n i s ... t e r t i u s ) et m a r i s t e r t i u s d l s t l n c t l o 270-271 nis T5 In ... q u a r t u s ) OM L. 272 et ... d i e s ) OM T. 275 r e r u m * in g e n e r e ) INV T. r e r u m ) OM N. 259 260 265 268

Cf.

Aurelius AUGUSTINUS: De G e n . , V. c. 5s CSEL 28(,1) ( 1 8 9 4 ) . p. 145, 25 - 146. 6 . Cf. Moses MAIMONIDES: Dux d u b l t a n t i u m » II. c . 23: ed. A . I U S T I N I A N U S ( 1 5 2 0 ) . fol. 53 v . Aurelius AUGUSTINUS: Oe G e n . . V. c. 5: p. 147. 6 - 9 . Non i n v e n l t u r loco hic l n d u c t o . cf. A u r e l i u s A U G U S T I N U S : I.e.: p. 146. 16 - 147. 3.

- 248

-


lila e n i m que non h a b e n t materiam» non habent c a u s a m sui esse» ut d i c i t u r in o c t a u o M e t a p h y s i c e . Sed anlma habet c a u s a m sui esse» cum slt c r e a t a a d e o . Ergo anlma habet materiam.

5

10

ex

< Arg. 2 > Preterea: Quod non habet materiam» tantum» est actus purus. Hoc autem Ergo anlma habet materiam.

sed est forma s o l i u s del est.

1 anime ) et c e t e r a ADD M V. 2 p r i m o ) OM T. 4 i1la ) n u l l a T? non h a b e n t * m a t e r i a m ) INV S T. 5 M e t a p h y s i c e ) et quarto P h y s i c o r u m TJ 5 - 6 ut ... esse ) OM HOM LI 6 esse ) OM ST; slt c r e a t a ) c a u s e t u r F L2 N» creatur M S» causam habeat T. 7 anlma ) OM LI T, ergo * anlma ) INV L2. 9 est ) sed V2; s o l i u s dei est ) soli deo c o n u e n i t N. 10 a n i m a ) OM F LI» anima * h a b e t ) INV L2.

1 5

Hic ... anime ) PETRUS Loinbardus: II S e n t , d.17» c.l: ed. O u a r r a c c h i » t. I» 2 (1971)» p. 410» 4. THOMAS Aq.: In M e t . V I I I , l e c t . 5, n. 10 ( MAR 1764 ); Cf. A R I S T O T E L E S : M e t . V I I I , 6: 1045b 4 - 5 .

4 - 7 8 - 1 0

lila e n i m ... m a t e r i a m ) THOMAS Aq.: S . t h . Ia, q. 75, a. 5, a r g . 1. Quod non ... m a t e r i a m ) THOMAS Aq.: I . e . , arg. 4.

-

L.

lit

< Contra C o n t r a est quod anlma substantia a c t u s slue

15

20

25

11 12 13 14 15 19 20 21 22 23 24 25

11 23

d. 16 - IT, q. 1

-

249 -

>

quod diclt P H I L O S O P H U S in s e c u n d o De anlma non est substantia que est m a t e r i a , nec que est c o m p o s l t u m , sed s u b s t a n t i a que est forma*

< Tituli a. 2 - 3 > < 2 > Iuxta hoc queritur utrum anima sit de essentia del. < 3 > Item utrum anima lntellectlua sit forma corporis humani. < A. 1, sol. > Responsio. Dicendum ad p r l m a m questionem quod anima non est c o m p o s i t a ex m a t e r i a et f o r m a . Si e n i m h a b e r e t materiam, forma in ipsa r e c e p t a esset part 1cularI s , quod r é p u g n â t inte1lectual1 ta11, secundum quod dlcit COMMENTATOR in tertio De a n i m a . Quidam autem dlcunt a n l m a m esse c o m p o s i t a m ex m a t e r i a s p i r i t u a l i et lllam non impedire i n t e l l e c t l o n e m .

C o n t r a ) In c o n t r a r l u m MJ est quod ) 0M N S T; in ) OM F L VI? s e c u n d o ) primo T. quod ) d i c e n s T. compositum ) composita SCR C O R R M; est ) OM L. a c t u s ) purus ADO V. Iuxta hoc q u e r i t u r ) OM LG. d i c e n d u m $ ad ... q u e s t i o n e m ) INV F? p r i m a m ) OM T. haberet ) haberent SCR CORR S T. forma ) et ADD T LG• in ) OM L5 esset ) ibi ADD V. partlcularis ) particularIter M S V? 1ntellectual1tatl ) Intellectual1 a T L G . In ) OM M S T LG. esse $ c o m p o s i t a m ) INV M; esse ) OM N S T L G ; compositam ) compositum F V. lllam non I m p e d i r e ) Illa non lmpedlt S T, RAS MJ 1 n tellectlonem ) intellectum T LG.

T H O M A S Aq.: In De an. II, l e c t . 1, n. 11 ( MAR 221 ); Cf. ARISTOTELES: De an. II, I: 412al9-20. AVERROES: C o m . m a g . In De an. Ill, c o m . 60: ed. CRAWFORD ( 1 9 5 3 ) , 2 2 1 , 46.

- 250 -

30

35

4-0

26 27

-

L . lit d. 16 - 17, q. 1

-

Sed hoc n i c h i l e s t . Cum e n l m anima sit forma c o r p o r i s , uel secundum se t o t a m est forma c o r p o r i s et h a b e t u r p r o p o s l t u m , uel s e c u n d u m p a r t e m . Et tunc 111a pars erlt forma duarum materiarum dluersorum ordinum, scilicet splrltualis et corporalls, quod est lnconueniens. Preterea: Essentia materle splrltualis uel erlt actus aut p o t e n t i a . Si a c t u s , non o p o r t e t lpsius esse a l l q u a m formam I n f o r m a n t e m earn. Unde et C O M M E N T A T O R , p o n e n s e s s e n t l a m m a t e r l e cell non esse p o t e n t i a m sed a c t u m , posuit lpsum c e l u m esse n a t u r a m s i m p l i c e m , sicut patet in llbro De s u b s t a n t i a o r b i s . SI a u t e m e s s e n t i a talis m a teria est p o t e n t i a , aut e r g o 111a erit e i u s d e m g e n e r i s erlt In o m n i b u s a n l m a b u s , et sic m a t e r i a u n l u s anlme in p o t e n t i a ad f o r m a m a l t e r l u s a n l m e , et per c o n s e q u e n s o m n e s anlme c o r p o r a l e s , aut erit a l t e r l u s g e n e r i s , et s e q u i t u r o m n e s a n l m a s g e n e r e d i f f e r r e , quod f a l s u m e s t . Non ergo anima est composite ex m a t e r i a et f o r m a .

42

hoc ) OM F. c o r p o r i s ) OM F; est ) OM T; uel ... c o r p o r i s ) OM M N S v; et ) sic ADD F. erit ) est F LG. corporalis ) naturalis ADD N v; est « l n c o n u e n i e n s ) INV M V. uel erit ) aut est F L. aut ) est ADO ADD F l. : esse ) a l i a m a l l q u a m ) OM V. m a t e r i e ) OM F T. posult ) ponit lpsum c e l u m ) ipsam F; slmplis; cem ) esse M. e s s e n t i a ) esse T LG. materia ) materle F M N5 Illa ) OM S. sic ) OM Li u n l u s ) ipslus S. anime ) OM N S T. anime ) erunt AOD F V! corporales ) corruptiblles F n; erlt ) est L LG; et ) tunc ADD S V. sequitur ) s e q u e r e t u r T LG? a n l m a s ) OM T VI L G ; g e n e re * d l f f e r e ) INV T? falsum ) I n c o n u e n l e n s et f a l s u m S anima ) OM T; est * c o m p o s i t a ) INV T V.

33

L o c u s non I n v e n t u s ;

28 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41

c f . A u c t . Ari st. 3, 4 2 .

-

45

50

55

L . II , d. 16 - 17» q. 1

-

-

251

-

< Resp. 1 > Ad p r i m u m e r g o dlcendum quod 111a que non h a b e n t m a terial») non h a b e n t c a u s a m sui esse per t r a n s m u t a t i o n e m siue eductlonem de p o t e n t i a m a t e r i a * Sed nichil p r o hlbet talla habere causam sul esse per creationem. < Resp. 2 > Ad secundum dlcendum quod» quamuis a n l m a sit a c t u s purus» est tamen actus p a r t l c i p a t u s slue d e p e n d e n s a prima causa* Deus autem est actus purus a nullo dependens. < A. 2, sol. > Ad secundam questionem d l c e n d u m quod» si 11 t e n e a t u r effectiue uel flnallter» p o t e r l t dici anima esse de s u b s t a n t i a del» eo quod s u b s t a n t i a del sit p r i n c l p i u m et finis omnls entis. Si a u t e m teneatur materialiter uel formaliter» sic non est u e r u m quod anima sit de e s s e n t i a del» cum e n l m e s s e n t i a del sit a c t u s purus cui nulla potentla permlscetur• Non est p o s s i b i l e ut ipsa fiat m a t e r i a allcuius» c u m m a t e r i a dlcat p o t e n t i a m ad ali qui d*

43 ergo ) OM M N V: habent ) habeant T. 44 - 46 t ransmut at i o n e m ... c r e a t i o n e m ) DM HOM VI. 47 anlma ) non ADD V2 L G . 48 a c t u s ) OM T; dependens ) deprehendens T. 49 a c t u s ) IT DEL S? p u r u s ) OM T. 49 - 50 purus ... d e p e n d e n s ) OM LG. 51 11 ) de e s s e n t i a ADD M. 52 dlci ) OM F; dlcl * anlma) INV S v; esse ) OM N T V I . 53 eo quod ) c u m M N. 54 s u b s t a n t i a * del ) INV S; si ) sic LG. 55 m a t e r l a l l t e r uel $ f o r m a l i t e r ) INV Vi uel ) OM M N. 56 essentia ) substantia S? cum ... del ) OM HOM n; a c t u s ) anlma CORR S. 57 est ) e n l m L; ut ) quod F. 58 materia ) materlallter EXP N5 a l l c u i u s ) OM N.

43 - 46 47 - 50

Cf. Cf.

THOMAS Aq.: S . t h . Ia, q. 75» a. 5» ad 3. THOMAS Aq.: S . t h . Ia, q. 75» a. 5» ad 4.

- 252

60

65

70

-

L. II» d. 16 - 17, q. 1

-

Item nec forma» eo quod forma rei sit alteri» puta materie» et per c o n s e q u e n s

componibllis in p o t e n t i a .

Preterel: Cum deus sit actus purus nulla el priuatio admisceri potest* Anime a u t e m adiunguntur multi d e fectus uel priuationes» ut ignorantia» malitia et huiusmodi. < A. 3» sol. > Ad t e r t i a m q u e s t i o n e m dicendum quod C O M M E N T A T O R » sequens opinionem PHILOSCIPHI in septimo Metaphvslce» scilicet quod forma fit per e d u c t l o n e m de p o t e n t i a materie» o p i n a t u s est nullam formam esse in m a t e r i a » que non sit e d u c t a de p o t e n t i a m a t e r i e . Unde C O M M E N TATOR Ibidem d i c i t quod» si forma aliqua fieret non per

N5 componiblnec forma ) rei ADD N T; rei ) OM lis ) c o m p o s s l b i l i s LEG LG. 61 alter i ) OM T; puta ) pure M. 62 - 65 preterea ) p r e t e r e a ... h u i u s m o d i ) OM Nl. 63 admisceri potest ) a d m i s c e t u r N? a d i u n g u n t u r ) OM M N. 6^ d e f e c t u s ) sunt ADO M; uel ) et F; adiunguntur * * multi ... p r i u a t i o n e s ) INV v ; p r i u a t i o n e s ) OM T ; I g n o r a n t i a ) uel ADD S. 65 huiusmodi ) hulus LEG LG. 66 tertiam questionem ) tertlum quesitum LEG LG; C O M M E N T A T O R ) c o m IT A D D N. 67 in ) OM F. 69 materie ) contra ADD EXP S. 69 - 70 o p i n a t u s ... sit ) OM C O R R S. 70 educta ) conducta F5 unde ) hoc ADD S V; 70 - 71 C O M M E N T A T O R Ibidem dicit ) dicit ibidem F L T. 60

66 67 71

AVEftROES: Corn. m a g . in M e t . V I I , c o m . 60: ed. Ven.» t. VIII (1562), fol. 208rb F - va G. T H O M A S A q . : In M e t . VII» l e c t . 7 , n.7 ( MAR 1^23 ); Cf. ARISTOTELES: M e t . V I I , 8: 1033b 7 - 8 . C O M M E N T A T O R ibidem: cf. supra» 66.

L. II» d. 16 - 17» q. 1

75

80

85

90

-

- 253

-

t r a n s m u t a i Ionem de p o t e n t i a m a t e r i e » sequeretur formam lllam ess« per c r e a t i o n e m » q u a m sicut s u p r a d i c t u m est ipse penitus negault. Forma autem omnis e d u c t a de potentia materie» est forma materialis et materie Immersa» et ideo r e c i p i t s p e c l e m m a t e r i a 111er» et per c o n s e q u e n s s p e c l e m q u a m receoit non i n t e l l i g l t . Et ideo secundum eum anima i n t e l l e c t i u a non p o t e s t esse forma Et s e c u n d u m hoc corporis» alias nichll i n t e 1 1 i g e r e t . procedunt o m n e s r a t i o n e s sue» quas ponit in tertio Oe anima ad p r o b a n d u m u n i t a t e m i n t e l l e c t u s . Sed est q u e dam s u b s t a n t i a separata» u l t l m u m locum t e n e n s in g r a d u substant1arum separatarum» et ideo est in potentia» ut lntelllgat per a b s t r a c t 1onem s p e c l e r u m a fantasma11 bus » ut ipse dicit in t e r t i o Oe a n i m a . Ex quo sequitur h o m i n e m non reponi in s p e c l e m per animam I n t e l l e c t i u a m sed per s e n s i t i u a m . < Dubium 1 > E* qua positione oritur q u a l i t e r homo intelligat» separata*

duplex dubltatio» anima intellectiua

< Dubium 2 > Item qualiter uno existente intellectu» uno intelligente intelligant.

scilicet existente

non

omnes

72 de ) uel T. 74 ipse ) ille Vi negauit ) negat LG. 75 m a t e r i e ) de AOD DEL S. 76 Immersa ) innisa LG. 77 speclem ) species T. 79 c o r p o r i s ) h o m i n l s ADD T» alias ) uel T» uel e n i m T. 80 procedunt ) conceduntur N. 84 lntelllgat ) lntelllgeret LG. 85 dicit ) probat Ni in ) OM S. 88 duplex ) IT LI EXP L 2 ; duplex « d u b i t a t i o ) INV T. 89 e x i s t e n t e ) OM V. 90 - 91 e x i s t e n t e ) s e p a r a t a ... e x i s t e n t e IT L. 91 Item ) iterum LG? q u a l i t e r ) in ADD Ti existente ) In ADD L5 omnes ) e x i s t e n s N» homines ADD V. 92 intelligant ) intelligunt L.

80

AVERROES:

C o m . m a g . in De an. III» com. 5: p 387» - 388» 401» 4 2 4 .

23 -

- 25^

95

100

105

93 96 98 99 101 102 103 10^ 107 108

-

L. r i f d .

16-17,

q. 1

-

< Ad d u b i u m 1 > Ad q u o r u m prlmam r e s p o n d e t ibidem» d i c e n s quod s p e c i e s qua lntelliglt a b s t r a c t a a f a n t a s m a t e t 1nte11 igibi 1 is• duplex habet s u b i e c t u m * scilicet Intellectum possibile m » cui Inheret» et in eo habet esse sicut a c c i d e n s in sublecto. Aliud a u t e m s u b i e c t u m s p e c i e ! est f a n t a s m a » a quo species habet u e r l t a t e m » sicut c o n c e p t u s Intellectus u e r i t a t e m habet ex e n t i t a t e rei. Et ideo et c o n species In i n t e l l e c t u ex Istens habet ord i n e m n e x l o n e m essent1 a lem ad fantasma» ratione cuius potest ei influere 1 n t e l 1 e c t i o n e m » et sic mediante fantasmate c o m m u n l c a t u r homini i n t e l l i g e r e . < Ad dubium 2 > Ad secundum e t i a m r e s p o n d e t ibidem» quia i n t e l l l g e r e c o m m u n l c a t u r homlnl m e d i a n t e f a n t a s m a t e » ideo» non o b stante u n l t a t e Intellectus» non omnes uno i n t e l l i g e n t e intelligunt» cum in d i u e r s i s h o m i n i b u s d l u e r s a f a n t a s mata e t i a m de e a d e m re r e p e r i a n t u r .

quorum ) harum F; respondet ) respondent N, quod Ibidem ) idem M. cul ) non ADD T? in eo ) ideo T. a ) ex S. c o n c e p t u s ) uel u n i u e r s a l l s ADO LG. rei ) r e r u m S. fantasma ) fantasmata LI CORR L2» fantasmatem S. medlante ) manente S. c o m m u n i c a t u r ) omni ADD S. etiam ) autem S5 respondet ) respondent FN» in ) ADD EXP S; ibidem ) d i c e n t e s L» quod ) ADD N S V. non =:< o m n e s uno i n t e l l i g e n t e ) INV F; intelligunt ) intelligent F LJ cum ) quia TJ h o m i n i b u s ) OM F. reperlantur ) lnueniantur F L S.

93

GL:

10¿>

Cf.

Auerroys V2 LG; C f . A V E R R O E S : C o m . m a g . in De an. III» c o m . 5: p. A00» 385 - 3 9 0 . AVERROES: Op. c i t . Ill, c o m . 30: p. ^ 6 9 , 21 - 3^.

-

Hanc 110

115

120

L. II » d. 16 - 17, q. 1

autem

opinionem

multl

-

nltuntur

255 -

reprobare.

< la ratio > Et prlmo sic: P r l n c l p i u m a c t i o n l s rei est forma dans ei esse* SI ergo anima l n t e l l e c t i u a non est corporis sequitur quod homo non intelllgat.

elus, forma

Hec autem r a t i o non uidetur concludere» quia, et si anima lntellectiua non sit forma corporis» fantasma tamen, per quod l n t e l l e c t i o homlnl c o m m u n 1 c a t u r » est forma anlme sensitlue» qua homo habet esse« < 2a ratio > S e c u n d o p r o b a n t hoc: homo per se et non per a c c l d e n s se totum uel lntelligit. Aut ergo homo secundum secundum partem erit prlnclpium sue 1 n t e l l e c t i o n l s . Non s e c u n d u m se totum» c u m non intelllgat per c o r p u s . Ergo secundum aliquam partem, que est forma c o r p o r i s . Ergo anima lntellectiua erit forma corporis.

110 111 112 115

et ) OM S? sic ) pr i m u m A D O Tî «lus ) que T. d a n s el ) dat T; l n t e l l e c t i u a ) et ADD N1 EXP N 2 . c o r p o r i s ) OM Sî non ) nichll M. t a m e n ) lntellectui ADO T; per ) propter F; homlni c o m m u n l c a t u r ) INV S T, communlcatur ) intelllgatur N1 CORK N2. 116 qua ) quo L T; homo ) OM M. 117 p r o b a n t ) r e p r o b a n t earn F» p r o b a t u r M; hoc ) OM F L M , sic A00 F S T V. 118 homo ) OM F; t o t u m ) cum i n t e l l l g a t per c o r p u s ADD Lî uel ) ergo L, aut T LG. 118 - 119 uel ... p a r t e m * erit ... i n t e l l e c t i o n 1 s ) INV F. 119 erit ) erat M. 120 s e c u n d u m ) OM NI ; se ) OM F; non ) OM LI. 121 a l i q u a m ) all am M S. 122 ergo ... c o r p o r i s ) OM HOM F; erit ) est L T.

109

GL:

113 117

GL: GL:

R a t i o n e s Thome c o n t r a A u e r r o y m V2. la r a t i o : c f . T H O M A S Aq.: S . t h . Ia, q. 7 6 , a . 1, c . a . : e d . L e o n . t . V ( 1 8 8 9 ) , p. 208b - 2 0 9 a . Contra Thomam V2. S e c u n d a ratio Thome V 2 . L . c . : p. 2 0 9 b .

- 256 -

-

Sed hec ratio

125

130

L. II» d. 16 - 17, q. 1

patitur eandem responsionem

quam

prima.

< 3a r a t i o > Tertio sic: N u m q u a m potest tantum allquld nobllitari quod e x e a t suam speclem» nisi a c q u l r a t nouam formam. Ergo s e n s l t i u u m n u m q u a m p o t e r i t t a n t u m n o b i l i t a r l quod constituât hominem In altiori gradu ulte q u a m sit sentire? non ergo p o t e s t dare s p e c i e m hominl» qui est in altiori gradu ulte quam alia animalia bruta« habentla animam sensltluam. Sed nec ista ratio c o n c l u d i t . Non e n l m omnls anima s e n sitiua est e l u s d e m s p e c i e ! cum a l i a . A l i a s omnia a n i m a l i a bruta e s s e n t e l u s d e m speclel» et ideo una anima sensitiua c o n s t i t u i t u r in p e r f e c t i o r l g r a d u uite quam

123

patltur ) h a b e t T; respons1onem ) solutlonem Li rationem DEL M. 124 sic ) 0M V; t a n t u m * a l i q u i d ) INV F V; aliquld ) in ADD F? n o b i l i t a r ! ) nobillori T. 126 n u m q u a m ) non qui SCR T; poterit ) nobillori ADO Ti tantum ) e a m quam EXP S? nobllitarl 0M T. 127 uite ) nature N. 127 - 129 sit ... q u a m ) OM HOM F S. 128 non * ergo ) INV V? qui ) qua M N, que V. 129 alia a n i m a l i a bruta ) OM SJ alia ) o m n i a T. 132 est ) est in altiori ... e n l m 128 - 131 IT i; alias ) sic e n l m F L. 132 - 135 A l i a s ... alia ) OM HOM VI 133 essent * e l u s d e m speciei ) INV S T V2; et ) OM V2. 134 constituitur ) constltult F M N, animai ADD F < in ) OM M.

123 124 131

GL: GL: GL:

Contra Thomam V2. T e r t i a ratio Thome Contra Thomam V2.

V 2 . L . c . : p. 209b -

210a.

-

135

140

145

135 135 136 137 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148

143

L. II » d. 16 - 17, q. 1

-

- 257

-

alia. Hec a u t e m n o b i l i s s i m a est in h o m i n e , scilicet anima cognoscitiua, c u i u s est q u l d d l t a t e m p a r t i c u l a r e m cognoscere et i n t e n t l o n e s p a r t i c u l a r e s sicut i n t e l l e c tus u n i u e r s a l e s äd i n u i c e m conferr«» quod nulli a l i a r u m anlmarum sensitiuarum conuenlt. Et ideo et lam r a t i o particularis uirtus cognoscitiua dicitur» et s e c u n d u m hoc homo per earn in gradu perfectiori uite quam bruta anlmalia constituitur « < 4a ratio > Q u a r t o sic o b l c i u n t : S p e c i e s uel f a n t a s m a c o m p a r a t u r ad Intellectum sicut color ad u l s u m , ut d l c i t u r in t e r tlo De a n i m a . Sed non p o s s u m u s dicere quod p a r i e s u l deat propter hoc quod color u i d e t u r ab a l i q u o » sed quod paries uidetur. Licet e r g o f a n t a s m a t a n o s t r a sint a c t u 1ntel1ig 1bi1ia » n u m q u a m tamen propter hoc homo I n tel 1 i g e r e t .

nobilissima ) nobilissime L m; s c i l i c e t ) uel S. 136 s c i l i c e t anima c o g n o s c i t i u a ) OM F? scilicet » anima ) INV M N. cognoscitiua ) cogitatiua V? L G . et ) et I am ADD V. anlmarum ) anlmallum L? sensitiuarum ) senslbillum L M s; et lam * r a t i o ) INV S. cognoscitiua ) cogitatiuaua LEG LG. hoc ) OM Nl. a n l m a l i a ) alia LEG LG. uel f a n t a s m a ) et f a n t a s m a t a S» comparatur ) comparantur L S V. .. ad ) } OM HOM i n t e l l e c t u m ... Ni; slcut color ) ut species S; ut ) sicut T! t: in ) OM S. dicere ) OM VI. LG. allquo ) alleo LEG INV V. licet $ ergo ) lntelligibilia ) i n t e l l e c t a F N; n u m q u a m ) non q u a m T» n u m q u a m * tamen ) INV TÎ p r o p t e r ) potest VÎ hoc ) dicere ADD V. dici LEG LG.

GL:

143 - 145

4a r a t i o T h o m e V2. L.c.: c r é â t , a. 2« s o l . Cf. ARISTOTELES: De anima

p. 209aî III» 7:

De

spirit.

431 b 6 - 7.

- 258

-

150

Sed ratio Ista m u 1 1 i p i 1citer deficit. Primo quia paries caret p r i n c i p i o a p p r e h e n s i u o et ideo nulla c o g n i t i o ei c o m m u n i c a r i p o t e s t . Secundo quia f a n t a s m a t a non c o m p a r a n t u r ad i n t e l l e c t u m tantum ut l n t e l l e c t a ab eo ut color ad u l s u m , sed e t lam c o m p a r a n t u r ad s p e c i e m I n t e l I i g I b i l e m ut r e c l p i e n tia i n f l u x u m 1nte1lectI onis ab ipsa specie l n t e l l i g i principium totlus Intellectionis bili, que est e t i a m ipsl intellectui.

155

160

150 151 152 154 155 156 157 159 160 161 162 163

150 159

-

L . II» d. 16 - 17, q. 1

< 5a ratio > Q u i n t o sic o b i c i t u r : Oiuersltas actlonis sequitur dlu e r s l t a t e m forme qua a g e n s a g l t . C u m ergo f o r m a , qua intelligit Intellectus, non sit f a n t a s m a , sed s p e c i e s lntelligibilis, dluersitas et unitas i n t e l l e c t i o n Is sequntur unitatem et d i u e r s i t a t e m speciel i n t e l l l g l bilis et non f a n t a s m a t i s .

ista ) ilia N. omnl ADD S T V! apprecaret * p r i n c i p i o ) INV T1 hensiuo ) deprehensiuo T. et ideo ) uero N. t a n t u m ) OM F; e t i a m ) OM F L M. recipientia ) e t i a m ) OM F L M? ut ) non L, et S? RAS M, recipiant N. lntelllgibili ) i n t e l l e c t u a l ! S. ipsa ) aliqua N? S v; etiam ) O M N T! e t i a m * p r i n c i p i u m ) INV t o t i u s ) OM T. obicitur ) obiciunt FT, OM M N S V. ergo ) igitur N; forma ) OM CORR F. DEL N25 Intelligit * i n t e l l e c t u s ) INV S T, IT N1 fantasma ) fantasia M. l n t e l l i g i b i l i s ) l n t e l l e c t i u a et T. sequntur ) s e q u i t u r V; u n i t a t e m * et * d i u e r s i t a t e m ) INV F L; speciel ) OM LG; lntelligibilis ) lntell e c t u a l i s In aliquo l n t e l l e c t u T.

GL: GL:

Contra Thomam 5a ratio Thome p. 2 0 9 a .

V2. V2;

S . t h . Ia, q. 76» a. 1, c . a . :

L . II» d. 16 - 17, q. 1

165

170

175

-

-

259 -

Sed poslto uno I n t e l l e c t u non erlt in l n t e l l e c t u nisi una s p e c i e s respectu elusdem intell1gibi11s• Ergo non erlt nisi una intellectio» et ita multl homines eandem rem una Intellectione Intell1gerent. Sed et lsta ratio non u l d e t u r s u f f l c l e n t e r c o n c l u ^ e r e . Quamuls enim forma» qua lntellectus separatus Intelllglt» sit s p e c i e s I n t e l l 1 g I b 1 1 1 s • forma tamen» qua homlnl I n t e l l e c t i o c o m m u n i c a t u r » est f a n t a s m a . Et Ideo s e c u n d u m d l u e r s i t a t e m f a n t a s m a t u m in d l u e r s l s h o m l n i b u s erunt et d i u e r s e 1ntellect1 ones respectu e l u s d e m rel homlnum diuersorum.

165

uno ) OM LG» In ADD N? erlt ) erat T; In l n t e l ADD L T. lectu ) OM F M» al I quo 165 - 166 nisi una s p e c i e s ) OM L5 nisi una s p e c i e s s r e s p e c t u e l u s d e m 1 n t e l 1 i g 1 b i 1 1 s ) INV S V. 166 s p e c i e s ) In I n t e l l e c t u ADO S; 1nte111g1b11is ) intellectuali s T. 167 non ) nec M N V? erlt ) est T; ita ) ldeo T. 168 1nte111gerent ) Intelligent F L» intelligunt T. 169 et ) et 1 am NJ lsta ratio) INV M N S V» sufflclenter concludere ) sufficlere F L• 171 sit ) slcut ADD S? intelllgibilis ) I n t e l l e c t u a l 1 s S. 172 ) h o m i n i s EXP T. homlnl ) h o m i n i s EXP T; I n t e l l e c t i o ) OM s. 17 Sexto o b l c l t u r c o n t r a f u n d a m e n t u m quasi o m n i u m i s t a r u m respons1onum: cum enim» slcut ipse COMMENTATOR in tertlo De anima dlcit, forma r e c e p t a indIuldua1iter siue p a r t i c u l a r l t e r » hoc est sub cond1c1 on 1 bus m a terialibus» non sit prlncipium 1ntellect1onis, non poterit Ipsa intellectio uniuersalis per fantasma» quod est i n d i u l d u a l i t e r et sub condlcionibus materlalibus in f a n t a s i a r e c e p t a » nobis c o m m u n i c a r i » et s e cundum hoc positio predicta nulla uidetur. Et ideo quidam dlcunt quod anima intellectiua est forma h o m i n l s , non de p o t e n t i a m a t e r i e per t r a n s m u t a t i o n e m ipslus educta» sed m a g i s per c r e a t l o n e m I n f u s a . Et ideo non oportet quod tota sit Immersa materie» sed s e c u n d u m a l l q u a s suas p o t e n t l a s eleuatur supra materiam. Que q u l d e m p o t e n t i e ex hoc Ipso non r e q u i r u n t in sui o p e r a t i o n e allqua organa c o r p o r e a . Et s e c u n d u m hoc poterit s p e c i e s 1ntel1igibi 1 is In els sine c o n diclonlbus materlallbus reclpl» et sic prlncipium inte1lec11 on 1s esse» et s e c u n d u m hoc cessant omnes ob i ect1 ones C O M M E N T A T O R IS in t e r t l o De a n i m a .

o b i c i t u r ) sic ADO F L! quasi ) ILL ADD NI, EXP N25 Istarum ) illarum M N? r e s p o n s l o n u m ) r a t l o n u m F» q u e s t i o n u m M; c u m ) est N. recepta ) concepta T; indiuldual 1 ter ) i n d i u l d u a t u r S T V» indi u l d u a t a LEG LG. p a r t i c u l a r i t e r ) p a r t l c u l a t a LG; sub ) s e c u n d u m EXP VI. fantasma ) fantasmata N. c o n d 1 c 1 o n l b u s ) OM T. l nd1u i duali ter ) i n d l u l d u u m V? recepta ) receptls N» receptum S T V. posltio * p r e d i c t a $ n u l l a ) INV S. 1 ps1 us e d u c t a ) OM S. quod ) ut M N T v; tota ) anima N. suas * p o t e n t l a s ) INV V. q u i d e m ) quod T; requirunt ) utuntur T. sul ) sua F Li allqua o r g a n a ) a l i q u o o r g a n o T» corporea ) c o r p o r a l l a S» corporeo T. i n t e l l i g i b i l i s in ) 1 n t e l l e c t u a 1 1 s ab S. c o n d i c l o n l b u s * m a t e r l a l l b u s ) INV S; sic ) OM N. cessant ) cessarent S; omnes ) OM T.

GL: 6a ratio T h o m e . L. c.: p. 2 0 9 a . AVERROFS: C o m . m a g . In De an. III» com - 76.

p. 385, 62 -

-

200

205

210

L . II» d. 16 - 17, q. 1

-

-

261

-

Sed etiam contra hanc p o s l t i o n e m uldetur sic posse argul: Aut e n l m anlma I n t e l l e c t l u a est forma c o r p o r i s In q u a n t u m est p r i n c i p i u m t a l t u m p o t e n t l a r u m » scilicet potentle 1nte1lect1ue» aut n o n . Si d l c a t u r quod est forma corporis in q u a n t u m est p r i n c i p i u m t a l l u m p o t e n tlarum» s e q u l t u r quod n e c t a l e s p o t e n t l e erunt e l e u a t e s u p r a c o r p u s slue m a t e r l a m . Immo e r u n t Immerse m a t e r l e sicut et ipsa forma i n t e l l e c t l u a secundum essentiam non est s u p r a m a t e r l a m e l e u a t a . SI a u t e m d l c a t u r quod forma anlma Intellectlua secundum essentiam non est c o r p o r i s » In q u a n t u m est p r i n c i p i u m t a l l u m p o t e n t l a r u m » sed est e l e u a t a super corpus» sequltur q u o d Ipsa non reponat homlnem In s p e c l e m In q u a n t u m est p r i n c i p i u m t a l l u m p o t e n t l a r u m et per c o n s e q u e n s nec In q u a n t u m est Intellectlua, sed magls in q u a n t u m est sensltlua» et sic sequltur quod anlma Intellectlua In q u a n t u m talis non sit forma corporis.

196

etI am ) OM ST; c o n t r a ) OM CORR S; hanc ) istam S5 p o s l t i o n e m ) c o m p o s 111onem CORR S; posse ) OM CORR M. 198 - 201 s c i l i c e t ... p o t e n t l a r u m ) OM HOM F. 199 1ntellax 11ue ) IT DEL T; quod ) OM C O R R S; 201 nec ) n e c c e s s e CORR S. 202, 20 Ouidquld tarnen r e s p o n d e a t u r ad hoc» posttio ponens I n t e l l e c t i u a m a n i m a m non esse f o r m a m c o r p o r i s falsa est et e r r o n e a , cum ueritati fidel c o n t r a d i c a t . Ponit e n l m intellectluam fldes culusllbet hominis esse animam lncorruptlbilern. Alias perlrent merita et premia homlnum slngulorum.

229 230 231 232 233

quldquid ) qulcquid F N* i ntellect1uam $ animam ) INV N V. fldel ) OM L T; en i m ) e r g o EXP F. esse ) u n a m ADD F. Incorruptlbi lem ) l n c o r r u p t l b 1 1 i s CORR S; lrent ) aliter p o n e r e n t T.

229

GL: u l a n e t o n l s ubi ..«ILL fide ...ILL u l d e t u r cum o m n e s r a t l o n e s lnducte d e f i c l a n t V2: cf. Concilium Vlennense (1311 - 1312), D e c r e t u m : Conclllorum Oecumen1corum Dec r e t a ( 1 9 7 3 ) , p. 361, 1 - 9 .

allas

per-

-

Zbk

-

< **In

L . II, d. 18 - 19, q. 1 eodem

Hlc q u e r l t u r allquallter

5

10

quoque

>

paradiso".

primo u t r u m forma que e d u c l t u r de m a t e r i a in m a t e r i a p r e e x l s t a t . Et u i d e t u r quod n o n .

< Arg. 1 > Dicit enim PHILOSOPHUS in lo f"hysicorum quod m a t e r i a prima se h a b e t antequam formam accipiat sicut i n f o r m e . Informe autem caret omni forma. Ergo et cetera. < Arg. 2 > Preterea: Si forma antequam fiat prefult in m a t e r i a , aut secundum totum aut secundum partem. Si s e c u n d u m Si totum p r e f u i t e r g o non f i e r e t ; quod enlm est non fit. secundum partem, part1cipab11is esset, quod f a l s u m e s t . < Contra > Contra COMMENTATOR dicit in Ilo M e t a p h y s i c e quod opinio ARISTOTELIS de p r o d u c t i o n e forme substanti al i s similis est opinioni de latitlone formarum.

15

1 2 3 5 8 9 12 18

1 4 12

< Tit. a. 2 > < 2 > Iuxta hoc queritur u t r u m deus indldit materie rationes seminales. < 3 > Item utrum Eua fuerlt formata de costa Ade secundum rationes seminales. < 4 > Item u t r u m c o r p o r a Ade et Eue fuerint Immediate a deo formata.

p a r a d i s o ) et c e t e r a A00 M. primo ) OM T; forma ) forme V; educitur preexlstat ) préexistant V. accipiat ) reciplat V. t o t u m ) se t o t a m L. totum ) totam L. substant1 alls ) OM TV. corpora ) corpus L M N5 f u e r i n t ) slt

) educuntur

L M N.

In ... p a r a d i s o ) P E T R U S L o m b a r d u s : Sent. II, d. 18, c. 1: t. 1,2, p. 4 1 6 , 6 . A R I S T O T E L E S : P h y s . I, 7: 191 a 10 - 11. Cf. A V E R R O E S : C o m . m a g . In Met.» X I I , c o m . 18: e d . V e n . t. Vili (1562), f o l . 304vb K .

-

20

25

30

35

L . II. d. 18 - 19, q. 1

-

- 265 -

< A. 1. s o l . > Responslo. Dicendum ad p r i m a m q u e s t l o n e m quod s e c u n d u m COMMENTATOREM In Ilo Metaphyslce de p r o d u c t i o n e forme substantial1s plures sunt opinlones. < Opinio la > omnem forma® dixerunt Quidam enim, sicut ANAXAGORAS, In m a t e r i a preexistere» nec eius fieri aliquid esse quam alterar!. Hanc a u t e m o p l n i o n e m PHILOSOPHUS sufflcienter Improbat in lo Physicorum. < Opinio 2a > Alii autem, sicut IOHANNES GRAMMATICUS. contrarium d i x e r u n t . s c i l i c e t n u l l a m f o r m a m p r e e x i s t e r e in p o t e n t i a m materie. sed o m n e m formam quasi t o t a l i t e r creari t o t a m form« perfectlonem potentle faclentis et nullatenus ponere materie attr1buentes. Que p o s l t i o a u c t o r i t a t i o m n i u m p h i l o s o p h o r u m c o n t r a d i c i t . scilicet quod ex n i c h l l o nichil fit, sed 1111 quod fit oportet aliquid sublci. Via a u t e m A R I S T O T E L IS. ut diclt COMMENTATOR ibidem. est m e d i a inter istas opiniones. que ponit formas de potentla materie educi.

ZU 25 29 30 31 32 3 Ad secundum dlcendum quod forma secundum totum preexistit in m a t e r i a , non tamen secundum omnem gradum p e r f e c t Ionls. Et ideo secundum totum dicitur fieri, in q u a n t u m ipsa tota de uno g r a d u , scilicet potentlalltatis, transfertur ad gradum actualitatis. < A. 2, s o l . > Ad s e c u n d a m questioned) d l c e n d u m quod res exeunt a deo sicut artlflcata ab artifice secundum quod dlclt C O M M E N T A T O R In llo M e t a p h y s i c e . U n d e , sicut forme a r t l f l c a t o r u m p r e e x i s t u n t in a r t i f i c e s e c u n d u m sul s l m l l l t u dinem, sic forme et u i r t u t e s omnium naturalium pree x i s t u n t in mente d i u i n a , quia deus non s o l u m dat f o r m a s absolute, sed e t i a m materlam et uirtutes, q u l b u s res naturales producunt slbl s i m i l e , slue sint a c t l u e slue passiue. Hec autem forme et uirtutes, secundum quod sunt In m e n t e dlulna dlcuntur rationes primordiales, quia nlchil h a b e n t ante se, et d l c u n t u r c a r d i n a l e s , in Uirtus autem q u a n t u m sunt p r l n c l p t a u i r t u t u m l n f e r l o r u m . c o m m u n i c a t a c r e a t u r e ad hoc quod o b e d i a t c r e a t o r ! d i c i t u r ratio obedIentIal1s. Sed u i r t u s indita rebus ad p r o d u cendum sibi simile dicitur ratio semlnalls, hoc Ideo quia r é g u l â t m o t u m n a t u r a l e m . R a t i o n l s e n l m est d i r i g e r e « semlnalls autem dicitur a proprletate seminis quod est p r l n c i p i u m p r o d u c t l o n l s s e c u n d u m s i m i l l t u d i n e m in n a t u r a . Et s e c u n d u m hoc d i c i t u r deus r a t i o n e s s e m l n a l e s materia lndidisse in q u a n t u m c o n t u l i t r e b u s n a t u r a l l b u s u i r t u t e s naturales ad producendum slbl simile.

163 t o t u m ) se t o t a m M. 165 t o t u m ) se t o t a m M. 169-171 quod ... s e c u n d u m ) OM HOM L. 171 p r e e x i s t u n t ) sunt M. 174 absolute ) absolutas T; q u l b u s ) per quas T. 175-176 slnt a c t l u e slue p a s s i u e ) sit a c t l u a slue p a s s i u a 178 d l c u n t u r ) OM M V. 182 s e m l n a l l s ) et ADD LJ hoc ) OM M V. 188 simile ) OM M.

170

-

M.

THOMAS Aq.: In I S e n t . , d. 36, q. 2, a. 1, s o l . : e d . M A N D O N N E T , t. I ( 1 9 2 9 ) , p. 8395 cf. A V E R R O E S : C o m . m a g . in M e t . , X I I , c o m . 36: fol. 318vb M .

- 272 -

190

-

L. II» d. 18 - 19 t q. 1

-

< A. 3» sol. > Et per hoc patet solutio ad tertiam quest 1onem. Eua enim de costa Ade non secundum uirtutem aliculus agentls naturalis fuit producta» et ideo nec secundum rationes seminales» Fuit tarnen producta secundum rationes primordiales et cardinales ex parte del.

200

< A. Ad quartam questlonem dlcendum quod solus deus« qui est instaurator nature» potest preter nature ordlnem res in esse producere. Ordo autem nature habet ut una quequam species ex materia propria generatur» sicut homo naturallter generatur ex semine humano. Et ideo solus deus potult Adam de limo facere et mulierem de costa ulri formare.

189 191 192 195 199

Et ) OM m; quest 1 one® ) scilicet quod et ) OM V. tamen ) OM M. potest preter nature ) OM HOM VI. Adam ) uirum M V.

195

ADD

T.

- 273 < 1. II» d. 20 - 21» q. 2» a. 3 Utrum peccata omnia nostra a t e m p t a t i o n e dyaboll p r o u e n i u n t .

5

10

-

>

Ad t e r t l a m q u e s t l o n e m dicendum quod a l i q u i d procedlt ab altero directe uel indirecte» Directe quidem a l i q u i d ab a l t e r o p r o c e d i t quod est c a u s a eius et q u o d operatur d i r e c t e ad illud. Et hoc m o d o p e c c a t a n o s t r a proueniunt a dyabolo» sed q u e d a m ex 1 1 non omnia bertate arbitrii et c a r n i s c o r r u p t i o n e . Indirecte prouenit aliquid ab a l i q u o quod est eius occasio» Et hoc modo omnia peccata a dyabolo proueniunt» quia ipse i n s t i g a u i t prlmum h o m i n e m ad p e c c a n dum» ex cuius peccato c o n s e c u t a est in toto genere humano quedam promptitas ad p e c c a n d u m . < 1. II» d. 31 - 32» q. 2» a. 3 > U t r u m lnfectio o r i g i n a l l s peccati sit a d e o .

15

20

3-4 9 10 18 20 21 23

3-13

Ad tertiam questionem dicendum quod infectio orlg i n a l i s peccati nullo m o d o est a deo» sed ex p e c c a t o primi p a r e n t i s per c a r n a l e m g e n e r a t Ionem» cum infectio anime ab o r i g i n a l i peccato uoluntaria sit et culpa« Nec o b s t a t quod deus infundlt earn c o r p o r a l i infecto* ut ex hac ipsa i n f u s i o n e diulna m a c u l e t u r uel Infici dlcatur. Infusio enlm importât respectum duplicem: Ad deum 1nfundentem» ex qua parte non maculatur» et ad c o r p u s cui lnfunditur» et ex hac parte m a c u l a t u r *

p r o c e d l t ab a l t e r o ) p o t e s t ab alio p r o c e d e r e M N V» a l i q u o ) alio M N. peccata ) nostra ADO M N. p e c c a t o ) quod a p r i m o p a r e n t e per g e n e r a t l o n e m c a u s a tur uel est p o s t e r l s A D D V5 et c u l p a ) et c u l p a b i l i s M, EXP L» culpabile N. hac ) ex ADD M N V. d u p l i c e m ) et M N, OM V. cui l n f u n d i t u r ) OM N.

GL: Prima» q. cxilli» a r . 3 M N: T H O M A S Aq.: S.Th.» la» q. 114» a.3» c.a; c f . A L B E R T U S M a g n u s : In II Sent.» d. 21» a . 5» sol.: e d . P a r . t. 27 (1894)» p. 3 6 0 b .

- 274

< 1. II, d. 31 - 32, q. 2, a. 4 Ut rum deus d e b u i t Infundere a n l m a m corporl ex quo c o n t r a h e t m a c u l a m .

25

30

>

Ad quartam questlonem dlcendum quod bonum commune preferetur bono singular!. Unde deus secundum suam sapientlam non p r e t e r m l t t l t naturalem ordinem rerum» qui est ut tall corpori talis anima Infundatur, ut nltetur s i n g u l a r i s infectlo huius a n i m e . Melius enim est ei sic esse s e c u n d u m n a t u r a m q u a m n u l l o modo esse» Maxime cum possit dampnationem euadere per g r a t i a m . < 1. II, d. 31 - 32, q. 2, a, 5. > U t r u m omnes anlme s i n t e q u a l e s ex c r e a t i o n e .

35

Ad q u i n t a m q u e s t l o n e m d l c e n d u m quod, cum omnls diuersitas f o r m a l l s , que non est per r e s p e c t u m ad m a t e r l a m , sit d i u e r s i t a s secundum speclem, testante PHIL0S0PH0 In undeclmo Metaphysice, omnes autem anlme humane sunt e l u s d e m s p e c i e ! , relinquitur quod n u l l a d i u e r s i tas, et per consequens inequalitas, sit in a n i m a b u s humanls, nisi r e s p e c t u ad c o r p u s , s e c u n d u m quod diclt PHILOSOPHUS In secundo Oe anima quod molles carne aptos mente diclmus.

30 34 38

m a x i m e cum p o s s i t ) OM VI. t e s t a n t e ) teste M N V. r e s p e c t u ) per r e s p e c t u m V.

34-35 39-40

THOMAS Aq.: In M e t . AVERROES: Com. mag. C R A W F O R D ( 1 9 5 3 ) , p. De an. II, 9: 421a

32-40

C f . Articuli P a r i s i e n s e s ( 1 2 7 7 ) , 104: Chartularium U n í v e r s i tat1s P a r i s i e n s i s , t. I, N r . 4 7 3 , p . 5 4 9 . C f . T H O M A S Aq.: In II S e n t , d . 32, q. 2, a . 3 , sol.: e d . M A N D O N N E T - M O O S , t. II (1920), p. 839. C f . I O H A N N E S P a r i s i e n s i s Q u l d o r t : In II S e n t , d . 3 2 , q.2, sol.: ed.J.P.MULLER, t.11(1964), p.205,14.

X, l e c t . 4, n. 41 ( MAR 2021 ). in Oe an. II, c o m . 94: e d . F . S . 273, 30 - 35; cf. A R I S T O T E L E S : 26.


dlstlnctio

prima.

" C u m ergo uenit p l e n i t u d o t e m p o r i s ... Hie q u e r l t u r primo u t r u m deum incarnarl bile. Et u i d e t u r quod n o n .

5

10

fuerit

2 3 4 5 6 8 10 11 12

) possi-

< Arg. 1 > Omne enirn u n i b i l e alteri p o s s i b i l e est ad u n l o n e m . Omne autem huiusmodi r e d u c l b l l e est ad a c t u m per m o t u m uel passlonem ab allquo priori agente. Sed deo nichil est prius. Ergo et c e t e r a . < Arg. 2 > Preterea. Magls conuenlt creatura cum creatura quam cum c r e a t o r e . Sed deus non potest facere q u o d duo c o n t r a r l a licet c r e a t a simul In e o d e m u n i a n t u r . Ergo et c e t e r a . < Contra > In contrarlum est quod dlcitur Luca l: " N o n erit i m p o s s i b i l e apud d e u m omne u e r b u m

1

275 -

".

Incipit ... prima ) V» d i s t l n c t i o la l e c t i o n l s Le F» Incipit tertius» d i s t l n c t i o la M. ergo ) igltur F; ergo uenlt ) u e n e r l t erqo I. fuerit ) slt L. e n i m ) OM L. a u t e m ) OM Vlt enim V2; h u i u s m o d l ) p o s s i b i l e ad a l i q u i d quod F» quod LJ r e d u c l b l l e Ad q u a r t a m q u e s t l o n e m dicendum quod» cum opus Incarn a t i o n l s pr1 ne 1 pal 1 ter o r d i n e t u r a d r e p a r a t i o n e m h u m a n e nature» n o n fuit c o n u e n l e n s a p r i n c i p i o h u m a n l g e n e r i s ante peccatum d e u m incarnat'um f u i s s e » ( non enlm datur m e d i c i n a nisi iam i n f i r m i s ). Sed n e c e t i a m s t a t i m p o s t p e c c a t u m conueniens fuit eum incarnari* Cum enlm p e c c a t u m h u m a n u m ex s u p e r b i a p r o uenit» eo m o d o erat homo llberandus» ut h u m i l i a t u s recognoscet liberatore lndlgere.

140

ita ) et ita V quod AOD F I M, quo AOD Ni peccato ) OM L. 140 - 141 l n c a r n a t i o ... n o n e x i s t e n t e ) O M H O M LI. 141 peccato « non existente ) INV N; deus ) OM m; incarnari ) non ADO LI. 143 autem ) aliquas ADD I? opinione ) parte N» quldam ) OM F, allqui VI» EXP V2. 144 s i u e ) et F. 146 - 153 cum opus ... h u m i l i a t u s ) OM F. 147 ordinetur ) ordlnatur L. 148 fu 11 ) OM NI. 149 fuisse. ) quia AOD N2. 149 - 150 n o n e n l m ) V» q u i a non N2; datur lnfirmis ) N2 V ; iam OM N2. 151 statim ) In i n s t a n t i A00 N; eum ) deum V. recognoscet ) recognosceret M» 154 ìicognosceret N; beratore * indigere ) INV F.

140 - 142 147 - 164

C f . T H O M A S A q . : S . t h . Illa» q. I, a . 3» c . a . cum opus ... a u x i U u m ) T H O M A S A q . : S . t h . Illa» q. 1» a. 5» c . a .

-

-

28*»

155

160

165

170

-

-

( ( ( ( ( C ( ( ( (

L.

III»

d . 1,

q. 1

-

U n d e G l o s s a s u p e r illud G a l a t o r u m 3: " o r d i n a t a per a n g e l o s in m a n u m e d l a t o r i s " d i c i t : " m a g n o C o n s i l i o f a c t u m est» ut p o s t h o m i n i s c a s u m n o n lllico del f i l l u s m i t t e r e t u r Reliquit enim deus primum hominem in l i b e r i a t e a r b i t r i i in lege naturali» non s e c u n d u m n a t u r e sue cognitionem» ubi cum deflceret legem accepit. Qua data l n u a h u i t m o r b u s n o n l e g i s » sed n a t u r e ulti» ut ita c o g n i t a s u a i n f i r m i t a t e clamaret ad m e d i c u m et g r a t i « q u e r e r e t a u x l l i u m .

< A . 5» sol. > Ad q u i n t a m q u e s t l o n e m dlcendum quod» sicut non fuit conueniens deum incarnari a principio mundi» ita non fuit conueniens usque in f i n e m mundi 1 nearnat1onem differrl: sicut enim in eo quod de i m p e r f e c t o fit perfectum» imperfectum ordine nature sue motus tempore precedit perfectum» licet tamen perfectum simpliciter

155 - 164 Unde Glossa ... auxilium ) V. 158 l l l i c o ) DUB» lex n o n d a r e t u r uel THOMAS Aq.: l.c.. 165 quintam ) sextam V. 166 a ) in LJ n o n ) nec M V» nobis ADD F. 167 u s q u e in f i n e m ) IT OEL VI. 167 - 168 incarnationem $ differrl ) INV F. 168 in ) de NI» cum N2 » eo ) OM F; q u o d de i m p e r f e c t o fit ) q u o d fit LI» q u o d sit F L 2 M» quem imp e r f e c t i u s sit NÎ p e r f e c t u m ) OM F 169 o r d i n e . . . m o t u s ) OM I N V . 169 - 170 precedit perfectum ) INV M. 170 - 171 l i c e t ... i m p e r f e c t u m ) OM I N V . 170 simpliciter ) precedit L.

155 - 158

PETRUS Lombardus: 128.

165 -

THOMAS

1B2

Aq.:

Glossa

S.th.»

Illa»

super

G a l . 3»

q . 1» a . 6»

19: PL

c.a.

192»

-

175

180

171 172 173

L . III»

d. 1»

q. I

-

-

285 -

precedit 1mperfectum» Ita in eo quod est p e r f e c t l o n l s causa efflclens perfectum precedit Imperfectum. Quia e r g o in o p e r e i n c a r n a t l o n î s n a t u r a h u m a n a est p r o d u c t a ad s u m m a m p e r f e e t 1onem» ideo n o n d e c u i t quod a princ i p i o mundi i n c a r n a t i o f a c t a f u i s s e t propter rationem supradictam. Verbum autem incarnatum est p e r f e c t l o n l s humane causa efflclens» et ideo cum tempus gratie succédât tempori nature» quod fuit Imperfectum et précédât tempus glorie» non d e b u i t incarnatlonîs opus in f i n e m mundi dlfferri. Sed p e r f e c t l o g l o r i e » usque ad q u a m p e r d u c e n d a est u l t i m o n a t u r a h u m a n a per u e r b u m incarnatum» erlt In fine mundi*

precedit ) precedat F M; ita ) OM N. precedit ) natura ADD F L N. e r g o ) lgltur I N; 1 n c a r n a t i o n i S ) u t r u m q u e ILL q u l a ADD V? p r o d u c t a ) ILL ADD I. 17^ ldeo ) OH I. 175 mundl ) facta ADD EXP V i ; I n c a r n a t i o ) OM I; facta ) IT N1 EXP N2? f u i s s e t ) esset F» et ldeo cum t e m p u s gratie ADO M. 175 - 176 p r o p t e r r a t i o n e m s u p r a d i c t a m ) OM I N V . 177 humane ) nature ADD L N! c a u s a ) OM L» 177 - 179 cum t e m p u s ... g l o r l e ) O M I N V. 179 opus ) mlsterlum F. 180 u s q u e In f i n e m mundl * d l f f e r r l ) INV M. 181 perducenda ) produetus L? n a t u r a ) uel EXP L i ; n a tura * humana ) INV N. 182 i n c a r n a t u m » ) hoc ADD L.

-

286

-




Secundo querltur pr1nc1 paliter utrum persone diuine c o n u e n i a t a s s u m e r e n a t u r a m c r e a t a m . Et u i d e t u r q u o d n o n .

5

< Arg. 1 > P e r s o n a e n l m diuina a l i q u i d m a x i m e p e r f e c t u m s i g n i f i c a t . Perfectum autem est cui non potest fieri addltio. Ergo et cetera. < Arg. 2 Preterea: quoddammodo est quod

10

> Illud ad quod a l l q u i d a s s u m i t u r communicatur ei quod a s s u m i t u r . Sed de r a t i o n e persone sit 1 n c o m m u n 1 c a b 11is. Ergo et cetera.

< Contra > C o n t r a est quod diclt AUGUSTINUS In libro De fide ad P e t r u m : " f o r m a m et n a t u r a m serul a c c e p i t llle deus u n l q e nitus U n l g e n l t u s a u t e m p e r s o n a est. Ergo et c e t e r a .

15

< Tituli » a. 2 - 6 > < 2 > Iuxta hoc q u e r l t u r u t r u m una p e r s o n a sine alla carnei» potuerlt assumere. < 3 > Item u t r u m a l i q u a p e r s o n a p r e t e r p e r s o n a m Filli potuit humanam naturam assumere.

1 2 3 6 7 10 11 12 U 15

dluine ) uel ADD VI, EXP V2. c o n u e n i a t ) uere ADD V5 non ) c o n u e n i a t persone e n i m OM N; a l i q u i d ) quid L» p e r f e c t u m ADD V. a l i q u i d ) OM L; ad ) de L. quod ) a quo I. et ) OM Vi llle ) idem I. a u t e m ) OM F V. alia ) a l i a m p e r s o n a m V. u t r u m ) et ADO VI, EXP V2. h u m a n a m * n a t u r a m ) 1NV I N.

9

Ps. AUGUSTINUIS < Claudius Gordlanus FULGENTIUS De fide ad P e t r u m , c. 2: PL 65, 5 8 0 .

3 - 5 6 - 8 9 - 1 1

P e r s o n a ... q. 3, a. 1, T H O M A S Aq.: T H O M A S Aq.:

addltio ) THOMAS Aq.: a r g . 1. I.e., a r g . 2. I.e., s . c .

S.th.,

ADD

>:

Ilia,

V.

-

< 4 > < 5 > 20

25

30

35

< 6 >

L. Ili» d. 1» q. 2

-

- 287 -

Item u t r u m m a g i s fuerlt c o n u e n l e n s F i l i u m quam allam personam lncarnarl. Item utrum plures persone posslnt u n a m n a t u r a m assumere* Item utrum una persona potuit p l u r e s n a t u r a s assumpslssa.

< A . 1, s o l . > Responslo. D l c e n d u m ad p r l m a m q u e s t l o n e m quod in u e r b o assumpt1 on 1 s duo Importantur» uidelicet princlpium quasi ad se actus et t e r m i n u s . Dlcltur enim assumere aliquid sumere. H u i u s autem a s s u m p t l o n i s p r i n c l p i u m et t e r m i n u s est p e r s o n a . Prlncipium quidem» quia p e r s o n e proprie c o m p e t i t agere. ( Similiter autem persona est huius a s s u m p t l o n i s ) terminus» quia unio facta est in p e r s o n a non in n a t u r a . ( Esse a s s u m p t l o n i s princlpium formale est» quo c o n u e n i t nature dluine s e c u n d u m se lpsam» quia eius u i r t u t e a s s u m p t i o facta e s t . Sed esse t a n t u m a s s u m p t l o n i s non c o n u e n i t nature d l u i n e s e c u n d u m se lpsam» sed ratlone persone In qua saluatur. S e c u n d a r l e a u t e m potest dici quod n a t u r a assumit n a t u r a m ad sui personam. ) Et ideo proprissime competit persone naturam assumere.

16 m a g l s fuerlt ) fuit m a g i s N. 20 potuit ) potuerlt I V. 21 assumpsisse ) assumere V. 22 a s s u m p t l n l s ) OM NI. 23 duo ) p r i n c i p i a ADD F; uidelicet ) scilicet F. 2 Ad p r i m u m e r g o d i c e n d u m quod» cum p e r s o n a d i u l n a sit lnfinlta» non p o t e s t fieri el a d d i t i o . Sed id quod d l u l n u m est addltur h o m l n i . Unde non deus sed homo p e r f i c l t u r .

45

< Resp. 2 > quod p e r s o n a dlcltur lncommunlcaAd s e c u n d u m d i c e n d u m bilist quia non p o t e s t de p l u r i b u s s u p p o s i t i s p r e d i c a r l . Nichll tamen prohlbet plura de persona predicari. Unde non c o n t r a r a t l o n e m est persone» sic c o m m u n i c a r i » ut in pluribus naturis subsistat.

50

55

< A . 2» sol. > Ad s e c u n d a m q u e s t l o n e m d i c e n d u m quod q u a n d o a l i q u a duo in a l i q u o c o n u e n l u n t et. in a l l q u o d l f f e r u n t » si a l l q u l d conuenit uni eorum» ration« elus in quo conuenlunt» oportet ut et rellquo conuenlat. Non autem» si el conueniat ratione elus in quo ab inulcem dlfferunt» ut homo et bos conuenlunt In a n i m a l i . Unde» q u l c q u i d c o n u e n l t homini In q u a n t u m est animai» c o n u e n i t et b o u l . Sed quia d 1 s t 1 n g u u n t u r s p e c i f i c a d i f f e r e n t i a non o p o r t e t quod qulcquid conuenit uni secundum hanc rationem conueniat alteri. Cum ergo persone diulne unlantur in e s s e n t i a et d1st1nguantur proprietate personali» non oportet» quod id quod unltur uni e a r u m in p e r s o n a » unlatur et r e l l q u e . Et Ita una earum potest carnem sine alia assumere.

38 ergo ) OM L N. 39 - 40 Id quod d i u i n u m est ) quia est p e r f e c t u m F L. 41 secundum ) secundam questlonem F. 43 p l u r a ) OM L. 44 c o m m u n i c a r i ) ut infert ADO V. 45 n a t u r i s ) non ADD V. 46 quando ) OM L{ d l f f e r u n t ) sed ADD N. 49 et ) OM F. 50 conuenlat ) conuenlunt N. 51 ut ) cum F; In a n i m a l ! ) OM V. 52 c o n u e n i t * homlni ... animal ) INV V» c o n u e n i t OM Nl. 53 distinguuntur ) differunt F. 54 q u i c q u i d ) OM F I N ? r a t l o n e m ) OM I, speclem N. 55 c o n v e n i a t ) et ADD i; ergo ) Igitur V. 56 d I s t 1 n g u a n t u r ) "differunt F» in ADD I? proprietate ) d l f f i n i t l o n e N15 personal! ) personarum M N V. 58 u n i a t u r ) DUB V? ita ) ldeo M v; p o t e s t ) p o t u l t L . 38 - 40 41 - 44

T H O M A S Aq.: S.th.» Illa» q. 3» a. 1» ad 1. p e r s o n a ... c o m m u n i c a r i ) THOMAS Aq.: I.e.»

ad 2.

L• III, d. 1, q. 2

60

65

70

75

80

60 61 62 63 68 71 72 7V 75 77 78 79 80

-

- 289 -

< A. 3, sol. > Ad tertiam questionem dicendum quod quando allqua ulrtus indifferenter se habet ad plura, prout ad quolibet eorum suam actionem terminare. Virtus autem dlulna, que est prlnclplum assumptlonls humane nature. Indifferenter se habet ad omnes personas. Eadem etlam pluralltatls In tribus personls, que est est ratio terminus hulus assumptlonls, licet proprletates personales différant. Unde ulrtus dlulna potult naturam humanam uniré persone Patrls uel Spiritus Sanctl sicut persone Fill I• < A. ift sol. > Ad quartam questlonem dicendum quod Flllum lncarnarl fult conuenlentlsslmum. Ea enlm que sunt slmllla unluntur, slcut enlm uerbum artlflcls, id est conceptus elus, est slmilltudo exemplarls eorum que ab artifice flunt. Ita uerbum del, quod est eternus conceptus elus, est slmilltudo exemplarls totlus creature. Et Ideo, sicut per part 1c1 pat 1onem huius s 1 ml 11tudIn1 s creature sunt In proprlls speciebus producte, Ita per unlonem Verb! personalem conuenlens fuit creaturam reparar!. Nam et artlfex per formam artls conceptam, qua artlficatum condidlt, Ipsum, si collapsum fuerit, restaurai.

quod ) OM L. ad ) OM L, LAC M. eorum ) earum I? terminare ) terminât I N. humane nature ) OM F. 69 persone ) OM F. uel ) et i; ADD I N5 fult ) slbl ADD N? slmilta ) convenlenter uniuntur ) uirtute ADD FJ conceptus ) IT M. de 1 ) dlulnum F? quod est eternus conceptus elus ) OM F. M. est * slmilltudo ) INV ute M N VV. producte ) Institute personalem ) OM FJ repararl ) que destructa erat ADO M. Nam ) unde Ni conceptam ) in mente sua ADD M. Ipsum ) OM FL? artiflcatum ) art1f1cal1ter SCR N? collapsum ) lapsum N.

70 - 78

Flllum ... repararl q. 3, a. 8, c.a.

)

THOMAS Aq.:

S.th., lila,

- 290

-

-

L. Ili» d. 1» q. 2

-

Item h e r e d l t a s c e l e s t l s non debetur nisi f1111 s » s e c u n d u m lllud R o m a n o r u m 8: " SI f i l l ! et h e r e des Unde c o n g r u u m fuit» ut per eum» qui est f l H u s naturalls» homines participent similitudlnem hulus flllatlonis secundum adoptlonem. Item p r i m u s homo peccauit appetendo sclentlam. Unde c o n u e n l e n s fuit» ut per u e r b u m uere s a p i entle homo In d e u m reduceretur.

90

95

100

< A. 5» sol. > Ad qulntam questlonem dlcendum quod plures personas assumere unam naturam in u n l t a t e unius persone est impossibile» quia c o n t r a d l c t l o n e m implicat. Cum enim unlo del et h o m l n l s non p o s s l t esse In u n l t a t e n a t u r e » ut Infra p r o b a b l t u r » oportet quod sit In p e r s o n a » ut s c i l i c e t e a d e m sit p e r s o n a l l t a s a s s u m e n t i s et a s s u m p t i . Unde ponere unam personam ex parte assumpti et plures e* parte assumentis est i m p o s s i b i l e . Sed quod n a t u r a a s s u m p t a a p l u r i b u s p e r s o n l s sit una» u n l t a t e s i n g u l a r l s nature» est p o s s i b i l e » s c i l i c e t ut sic plures persone conuenirent in una humana natura» sicut c o n u e n i u n t in d i u l n a . Non enim una p e r s o n a e x c l u d i t a l l a m a c o m m u n i o n e nature eiusdem sed persone.

81 - 88 Item ... r e d u c e r e t u r ) V 87 ut per u e r b u m ) IT VI» EXP V2. 89 p e r s o n a s ) OM F VI. 90 unam naturam ) naturam humanam F; u n i u s ) OM F 92 unió * dei ) INV V. 93 slt ) fíat M N V. 96 sed ) eo Vi quod ) quia N. 98 s c i l l c e t ) OM Ni ut ) OM Ni; p e r s o n e ) OM 99 conuenirent ) conueniant SCR N; in ) una ADD F V» persona ) personarum N; aliam 100 enim ) autem OM Vi; a ) in I N.

82 93

Si filli et h e r e d e s infra p r o b a b l t u r )

81 - 85 86 - 88 89 - 101

)

N.

F. V. )

R o m . 8» 17a. In III Sent.» d. 2. q. 1» a. 1.

Cf. T H O M A S A q . : S.th.» L . c. Cf. T H O M A S Aq.: S.th.»

Illa» q. 3» a. 8»

c.a.

Illa» q. 3» a. 6»

c.a.

-

105

110

102 103 I0 Ad s e x t a m q u e s t i o n e m dtcendum quod illudt quod sit in unum et non in a m p l i u s , habet potentiam limltatam ad unum. Potentia autem diuine persone I n f i n i t a est» nec limitari potest ad a l i q u l d c r e a t u m . Unde non est d i c e n dum quod p e r s o n a d i u i n a ita a s s u m p s e r i t h u m a n a m n a t u r a m quod non p o t u e r i t a s s u m e r e a l i a m . V i d e r e t u r e n l m ex hoc sequi quod p e r s o n a l i t a s diuine nature e s s e t ita c o m p r e h e n s a per n a t u r a m c r e a t a m « s c i l i c e t h u m a n a m « si ad e i u s p e r s o n a l i t a t em naturam aliam a s s u m e r e non posset quod est impossibile.

illud ) id M N V; sit ) potest in M N V. in ) OM L? 11 m l t a t a m ) hahet AOD I. a u t e m ) OM L. potest ) IT Nil. assumpserit ) assumpsit N. p o t u e r i t ) potult N5 u i d e r e t u r ) u i d e t u r IJ sequi ) OM N, scilicet ADO L. F I Vi n a t u r e ) p e r s o n e non 15 ita ) OM comprehensa ) apprehensa N. creatam ) unam M5 si ) quod V. n a t u r a m # a l i a m a s s u m e r e ) INV V« naturam OM I M N.

102 - 111

id quod ... i m p o s s i b i l e q. 3« a. 7 » c . a .

) THOMAS Aq.: S.th.,

Ilia,

- 292




Secundo q u e r l t u r pr1nc1 pal1 ter » in natura uel in persona.

5

utrum

unlo

facta

sit

< A.l, arg. 1 > Et ui d e t u r quod facta sit in n a t u r a . Proprietates enim corporis et anime non d i c u n t u r simul de a l l q u o uno, nisi hec duo c o n s t i t u e r o n t naturam humanam. Ergo a simili proprietates diuine nature et humane non dicuntur s i m i l i t e r de C h r l s t o , nisi constituant unam naturam in Christo. < Arg. 2 > Preterea. Vldetur quod non in p e r s o n a . Malor est e n i m conuenlentla s e c u n d u m rem» quam in g e n e r e uel s p e c i e » que est s e c u n d u m r a t l o n e m . Sed n a t u r a d l u l n a et h u m a n a natura non possunt conuenlre In g e n e r e uel in s p e c i e » ergo nec in p e r s o n a .

10

< Contra > In c o n t r a r i u m est a u c t o r i t a s

1+3 W 5 5-7 6 7 9 9-11 12 13

9-13

fldei.

facta * sit ) INV N. c o r p o r i s * et * anime ) INV Vî non ) OM N i ; simul ) OM F. uno ) bono L MS h u m a n a m ) OM V» hec duo ... nisi ) OM HOM M. n a t u r e * et « h u m a n e ) INV N» non) uero L dicuntur ) dlcerentur N Vî constituant ) constituèrent Vî u n a m * n a t u r a m ) INV N. p e r s o n a ) elus LI EXP LZ', est * e n i m ) INV N V. rationem ) tantum ADD M N V ! c o n u e n l e n t l a ) in p e r sona que est ADD N V; s e c u n d u m rem ) OM V» quam ) OM M v ; in ... s p e c i e ) OM m; que ... r a t l o n e m ) OM M V. n a t u r a ) OM N VÎ uel In ) OM N» et V. in ) un SCR L.

C f . THOMAS Aq.: In III S e n t . , d. 5, q. 1» a. 3» e d . M A N D O N N E T - M O O S , t. Ill (1933), p. 195.

arg.

-

15

20

25

30

1.111
< 2 > luxta hoc q u e r l t u r u t r u m unio sit allquld c r e a t u m . < 3 > Item u t r u m unlo d u a r u m n a t u r a r u m sit m a x i m a u n i o . aut n a t u r a assumpsit < > Item utrum persona dluina humanam naturam. < 5 > Item utrum persona humana a n a t u r a sit a s s u m p t a . < 6 > Item in quo different unlo et assumptio. < 7 > Item utrum anima separata sit persona. < A. 1» sol. > Responslo. D i c e n d u m ad p r l m a m q u e s t i o n e m q u o d o m n i s u n i o t e r m i n a t u r ad u n u m . Unlo a u t e m n a t u r a r u m in C h r i s t o » cum non possit esse In una natura» oportet quod sit in persona. Natura enlm» quamuls mu111 pi 1c1 ter dlcatur» tarnen prout hlc a c c l p l t u r » dielt rei q u i d d l t a t e m slue essentlam» que In dlffinitlone contlnetur. Et hoc modo non est una natura in C h r i s t o » quia uel esset h u m a n a natura» et sic C h r i s t u s ab allis h o m i n l b u s non differet. Vel diuina tantum» et sie uel noul accidlsset in hoc quod u e r b u m caro f a c t u m est. Vel media» et sie aut dlulna mutaretur in humanam» aut e c o n u e r s o » quod impossibile est.

16 17 19

unlo ) OM F LI? duarum naturaum sit . unio ) INV M. F LI. u t r u m ) OM F; aut n a t u r a ) OM a persona dluina aut p e r s o n a ) n a t u r a V» a natura ) persona V. 20 Item ) U t r u m ADO DEL Nl. quo ) d l u l n a DEL LI» q u o l t b e t V; d l f f e r a n t ) d i f f e r a t V. D i c e n d u m ~ ad primam q u e s t i o n e m ) INV F. 22 n a t u r a r u m ) OH F Li a n l m a r u m DEL LI» In C h r i s t o ) OM F N. 23 quod autem n o n possit esse in 2 4 - 2 5 o p o r t e t . . . p e r s o n a ) IT VI» n a t u r a patet sie ADD N. hlc ) OM Nl. 26 in ) OM m; quia uel ) qual l s LI» quia q u a l l t e r L2. 28 humana ) t e r r e n e a ADD L2? 29 nat ura ) OM F V» t a n t u m M N; sie ) OM VI. sie uel ) sic nlchil DUB N. 30 aut d i Vel m e d i a ) aut media M N» aut m e d i o modo 32 ulna ) uel d l u l n a n a t u r a F. 33 I m p o s s i b i l e * est ) INV F N.

29

GL:

De n a t u r a

M.

- 294

35

40

45

-

l.III,

d. 4 - 5 »

q. 2

-

Ea enlm» que non communicant In m a t e r i a » non t r a n s mutantur ad i n u l c e m . Aut utraque t r a n s l r e t in m e d i a m quod e a d e m r a t i o n e I m p o s s i b i l e est. Aut u t r a q u e m a n e n s c o n s t i t u t e r e t tertlam» et h o c per u i a m cont1nuationist sicut linee constituunt flguram. Vel per u i a m contiguationls» ut plura c o r p o r a ad u n u m terminum» et sic natura diulna esset c o r p o r e a . Aut per u l a m c o m p o s i t i o nls» ut corpus et anima constituunt unam naturam» et sic esset c o m p o s i t u m quod est f a l s u m . R e s t â t ergo quod unlo in persona diuina sit» non a u t e m humana» quia p l u r a l l t a s diulna» cum sit e s s e n t i a et incorporal 1 s » non potest trahi ad a n i m a m . O p o r t e t ergo quod fit unlo facta In persona diulna. < Resp. 1 > Ad p r l m u m e r g o d i c e n d u m quod in h u m a n i s n a t u r a m u l t l p l i catur s e c u n d u m p e r s o n a s t unde non p o t e s t fieri unlo In p e r s o n a qui flat in n a t u r a . S e c u s a u t e m est in d i u l n i s .

50

34 37 39 40 42 43 44 45 46 47 48 49 50 52

< Resp. 2 > Ad s e c u n d u m d i c e n d u m quod malor c o n u e n l e n t i a est In p e r sona quam In g e n e r e uel in s p e c i e s e c u n d u m a c t u m e s s e n di» non t a m e n s e c u n d u m n a t u r a s . Res e n i m d i u e r s o r u m g e n e r u m a d u n a n t u r In una persona» non a u t e m in una n a t u r a .

Ea e n l m ) cum ea M N V. hoc ) uel ADD F V; constltueret tertlam ) constituit tertium N; uel ) hoc ADD F N V. c o n t i g u a t i o n l s ) c o n t l g u a t i o n i s I. • ut ) aut F L, uel M! ad u n u m t e r m i n u m ) a c t u u m N V. SCR EXP VI. natura ) OM N? dlulna ) corporea INV F. compositum ) componIb111s F v; est « falsum ) diuina ) OM N V» ut ADD L . pluralitas ) p e r s o n a l l t a s F M; slt ) OM M; e s s e n t i a ) diuina ADD F. an 1 mam ) al1 am F M N < o p o r t e t i1 ergo ) INV N» igltur oportet v; fit * unlo ) INV P. facta ) OM F. OM ergo ) HM i; in In ) im SCR L. qui ) q u a n d o N V N; In spec i e ) in OM N. c o n u e n l e n t i a * est ) INV tamen ) autem essend 1 ) existendi v;

-

55

60

65

70

55 56 59-60 60-61 61 62 6^ 67 68 69 70 71 72 73 6 Ad secundam quest ionein d i c e n d u m quod unio de qua loquimur est r e l a t i o q u e d a m inter diulnam naturam et humanam» s e c u n d u m quod c o n u e n l u n t in una p e r s o n a fìlli» Omnls autem relatio Inter d e u m et c r e a t u r a m reallter quidem est in c r e a t u r a * per cuius mutationem talis r e l a t i o i n n a s c i t u r . Sad in deo s e c u n d u m r a t i o n e m tantum» O m n l s unio quia non i n n a s c i t u r s e c u n d u m m u t a t i o n e m dei* est in deo secundum rationem tantum* in humana autem naturai que c r e a t a est» realis. Et ideo o p o r t e t quod sit quid c r e a t u m . < A . 3, sol. > Ad t e r t l a m q u e s t i o n e m d i c e n d u m quod unio d u p l i c i t e r p o t est c o n s i d e r a r i . Vel q u a n t u m ad id in quo fit unio» uel q u a n t u m ad ea que u n i u n t u r . Si p r i m o modo» c u m u n i o fiat in p e r s o n a d i u i n a » que est m a x i m e unum» quia est s i m p l l cissima» sic est m a x i m a post u n i o n e m e s s e n t i e in tribus personis. Si s e c u n d o modo» sic non est m a x i m a . Conslderatlo autem unlonis primo modo est s e c u n d u m se» quia s e c u n d u m id s e c u n d u m quod est u n i o . S e c u n d a c o n s i d e r a t l o est que non s e c u n d u m q u o d est u n i o . Ideo d i c e n d u m quod maxima est slmpliclter non maxima secundum quid.

d i u l n a m * n a t u r a m ) INV M N V. filll ) del AOD M N2. 58 t a l i s ) OM LI. sed in ... i n n a s c i t u r ) OM HOM M; deo ) est AOD N 2 . quia ... t a n t u m ) OM HOM F N; mutationem ) Immutat l o n e m V» O m n l s unio ) et hoc s i m i l i t e r M» et ldeo h e c unio de qua l o q u i m u r V. In deo * s e c u n d u m r a t i o n e m ) INV V. realis ) reallter M N» est non r e a l l t e r V. unio ) hec ADD M N, hie ADD V. est ) OM M NJ maxlme ) maxima F. est ) OM M v» m a x i m a ) unio ADD N. si s e c u n d o modo» sic ) s e c u n d o modo L. est ) OM N; quia ) est ADD N. id ) illud V; s e c u n d u m q u o d ) quod M N. que ) OM V; unio ) homo N{ d i c e n d u m ) est A D D N. s e c u n d u m q u i d ) OM Nl. GL: P a r s 3a» 4o ar. M; 6 ^ - 7 3 u n i o ... s e c u n d u m quid ) T H O M A S Aq.: In III Sent.» d.5» q.l» a . l , qc.2: p. 188; c f . S.th. Illa» q. 2» a. 9» c . a .

5 ^ - 6 3 : u n i o de qua ... c r e a t u m q. 2» a. 7» c . a .

)

T H O M A S Aq.: S . t h .

Illa»

- 296 -

75

80

85

90

-

1.III»

d. Ad q u a r t a m questloneni dicendum quod a s s u m e r e dicìtur triplici ter : Uno modo communlter» secundum quod assumere nichll aliud est q u a m ad a l t e r u m s u m e r e . Et in hoc s e n s u p o t est d l c e r e quod tota t r i n l t a s a s s u m p s i t h u m a n a m n a t u r a m . ( quia uirtute diuina f a c t u m est quod natura ) ( humana associaretur diuine in una persona. ) Secundo dicitur proprie quasi ad se sumere» sicut homo a s s u m i t sibi uestem» et sic n a t u r a diuina dicitur assumere humanam» quia uirtute diuina f a c t u m est ut natura humana associaretur diuine in una persona. T e r t i o modo proprissime dicitur quod a l i q u i d ad se et in se sumit» s i c u t a s s u m o c i b u m ad me» ut sit aliquid u n u m et hoc unio p e r s o n a d i u i n a a s s u m p s i t naturam humanam» quia natura humana facta est una diuine p e r s o n e . < A. 5» sol. > Ad q u i n t a m questioned) d i c e n d u m quod p e r s o n a assumi non potuit. C u m e n i m a s s u m e n s n o n sit a s s u m p t u m » si p e r s o n a diuina assumps1sset personam hominis» p e r s o n a dei non esset persona hominis» et sic e s s e n t due p e r s o n e in C h r i s t o . P e r s o n a e n i m s u m e n t e persone assumi non p o t u i t .

75 tripliciter ) dupliciter N. 76 c o m m u n i t e r ) et p r o p r i e ADD M V» sumere IT L. 78 dicere ) dici v; tota ) OM Li assumpsit ) sumpsit N. 79-80 quia ... una p e r s o n a ) F. 81 S e c u n d o dicitur ) s e c u n d o m o d o possit dici F» secundo possit dici M» s e c u n d o m o d o dicitur N V5 qua sit ) tarnen sit F» qua M» quasi V. 82 h o m o ) qui A00 N? a s s u m i t ) sumit V; sibi « u e s t e m ) INV N. 83 diuina ) nature diulne M V? facta ) f a c t u m F v; ut ) quod L. 8 Ad sextam questlonem dlcendum quod unio et a s s u m p t i o tripliciter differunt. Prlmo ex parte a s s u m p t l » quia a s s u m p t u m manet d l u e r s u m , quod a u t e m u n i t u r fit u n u m . Unde assumptio est n a t u r e « sed unio suppositi. Secundo ex parte extremorum» quia unio* q u a n t u m est de se» e q u a l i t e r r e s p l c i t u t r u m q u e e x t r e m o r u m ; a s s u m p t i o autem r e q u i r l t in a s s u m e n t e ens stabile ad quod trahlt» non e conuerso. Unde n a t u r a d i u i n a dicitur unita non assumpta. T e r t l o ex parte t e r m l n o r u m » q u i a a s s u m p t i o o r d i n a t u r ad unionem ut ula ad terminum. < A. 7» sol. > Ad septimam questlonem dlcendum quod anima nec coniuncta nec s e p a r a t a est p e r s o n a . Est e n l m apta nata» ut sit forma corporis et pars hominis. Ratio autem partis c o n u e n l a t ratlonl persone» cum p e r s o n a sit quid complexum et perfectum et per se subsistens; ratio autem partis est ratio Imperfect!. Ideo et c e t e r a .

94

si ... c e d e r e t ) si e n l m a c c e d e r e i Nî p e r s o n a ) p e r s o n a litas V. 95 lnconuenlens ) impossibile V. 96 a m i t t e t u r ) quod est l n c o n u e n l e n s AOD v; m a n e n t e s ) p e r manentes N V. 97 quod ) e t i a m A00 V; Idem e s s e t ) essent idem V. 98 u n l a t u m ) et non u n l a t u m AOD F M N. 102 unitur ILL A D D L. 103 unio ) est AOD M. 104 p e r s o n a J^ parte V. 106 a u t e m ) OM M V5 quod) a s s u m p t a m ADD F ; t r a h l t ) et ADD N. 113 ut ) IT EXP Ll. 114-116 c o n u e n l a t ... p a r t i s ) OM HOM N. 104 111

GL De u e r i t a t e M. GL M a g i s t e r S e n t e n t i a r u m tenet quod a n i m a s e p a r a t a slt persona« in quo e r r a u i t . N. C f . PETRUS L o m b a r d u s : S e n t . III»» d. 5, c. 3: ed. Q u a r . t.II (1981)» p. 48, 2 - 6 .

101-103 104—106

Cf. T H O M A S Aq.: S . t h . I l l a , q. 2, a . 8» c . a . unio ... a u t e m ) T H O M A S Aq.: In III Sent.» d.5» q.l» a. 1.» qc.3» sol.» d i f f e r e n t i a 5a: p. 189» n. 34.

- 298

-


< 2 > Iuxta hoc queritur u t r u m ista nomina: " p a r t i c u l a r e » indiuiduum» singulare« persona» suppositum» ypostasis M p r e d l c a n t u r de C h r i s t o in singulari uel in plurali» < 3 > Item utrum Chrlstus posset dici duo. < 4 > Item utrum filius dei assumpsit hominem* < A . 1« sol. > Responsio. Dicendum ad p r i m a m q u e s t i o n e m quod mysterium unionis duarum naturarum in C h r i s t o heresis surrexit.

25

299 -

circa duplex

Q u i d a m en im» sicut Eutyches et D y o s c o r u s » posuerunt quod ex d u a b u s n a t u r i s c o n s t i t u t e est una n a t u r a « ita quod post u n i o n e m c e s s e t d i s t l n c t i o n a t u r a r u m .

12 p r é d i c a t ) dicat LI. 13 sed q u a n t u m ) in q u a n t u m ADD DEL L1» OM L2. 14 homo ) h a b e n s ADD LI EXP L2Î d e c r e t a l e m * Alexandri ) 14-15 INV F; pape ) SCR I L M N V A r c h i e p i s c o p i R e m e n s i s > 15 paps p r e d i c a t u r a l i q u i d ) ipse p r é d i c a t quid F» substant1 aliter N» pape p r e d i c a t u r quid V. 17 slngulare» p e r s o n a ) s i n g u l a r l s nature L» singulare res nature N» res ADD V. 18 y o p s t a s i s ) persona ADD N. 23 u n i o n i s ) OM FÎ n a t u r a r u m ) ILL ADD LI, DEL L25 in C h r i s t o ) OM F. 25 Q u i d a m ) q u i d e m SCR LI CORR L2J Eutyches ) Eutlcetos SCR F» E u c h l t e t e s SCR L VÎ D y o s c o r u s ) D l a c h e s SCR N. 26 ita ) uel LI DEL L2; ita ) quia ante u n i o n e m d l s t l n c t i s et F. 27 c e s s e t ) c e s s â t N; n a t u r a r u m ) uel p e r s o n a r u m ADD N . 14-15 25 12-15 22-38

D e c r e t a l e ) C o r p u s Iuris C a n o n i c i » t i t . 7» c . 7 : e d . R I C H T E R - F R I E D B E R G » 1 . 1 1 ( 1 8 7 9 ) » E u t y c h e s et D y o s c o r u s ) Cf. DS 300 - 302» 364» quod a. 6, circa a. 6,

... aliquid s.c. ... N e s t o r i ! c.a.

1.V» 779. 519.

)

THOMAS Aq.: S.th.»

Illa»

q.2»

)

THOMAS Aq.: S.th.»

Ilia,

q.2,

- 300

30

35

40

-

L. III» d. 6, q. 1

-

Sed N e s t o r l u s et T h e o d o r u s posuerunt a l l a m esse p e r sonam f i l l ! del et filii h o m i n i s » unlri autem sibi inuicem secundum 1nhab1tat1onem» scilicet in q u a n t u m u e r b u m del habltault In illo h o m l n e sicut in t e m p l o . Posltiones» non putantes has h e r e s e s decllnare» in easdem inclderunt. Concesserunt enlm quldam eorum unam C h r i s t i personam» sed duas ypostases» dlcentes homlnem q u e m d a m esse c o m p o s i t u m ex anlma et c o r p o r e » a princlplo sue conceptionis assumptum a uerbo del. Et hec est prima o p i n i o quam MAGISTER ponit. Incldlt a u t e m hec opinio in h e r e s i m N e s t o r l i ; licet e n l m non omnls y p o s t a s l s sit persona» omnls tamen y p o s t a s i s h u m a n e n a t u r e est p e r s o n a . N a m s e c u n d u m B o e t h i u m persona est ratlonalls nature lndiuidualls substantia. Unde ponere duas y p o s t a s e s uel duo s u p p o s i t a In C h r i s t o est ponere duas p e r s o n a s .

28 Sed ) Alii a u t e m slcut N Vi esse ) OM N. N. 29 et ) a l l a m AOD N2 V; a u t e m ) OM 30 1 n h a b l t a t 1onem ) h a b l t a t l o n e m NI CORR N2. 32 non ) uero V; has ) OM F. 32-33 in e a s d e m * I n c l d e r u n t ) INV F» per l g n o r a n t i a m 33 ADD V? e o r u m ) OM F. 34 u n a m ) esse ADD Vi duas ) suas SCR N» IT N1 EXP N2. 35 esse ) OM F LI V; anima ) natura F. 38 a u t e m hec o p i n i o > OM F» o p i n i o OM L» hec o p i n i o OM N. 41 lndiuidualls ) indluldua N; s u b s t a n t i a ) IT V. 42 y p o s t a s e s ) IT LI DEL L2? C h r i s t o ) esse ADO V. 43 ponere ) In C h r i s t o ADD V? personas ) IT L1» DEL L 2 .

28

C f . IOHANNES D a m a s c e n u s : De fide orth.» III» 3: PG 94» 993 A. C f . DS 300 - 302» 424» 4 2 6 . 37 PETRUS L o m b a r d u s : III Sent.» d. 6» c. 2: p. 50» 7 - 1 2 . 38 heresim N e s t o r l i ) Cf. supra 28. 40-41 Anlclus Manllus Severlnus BOETHIUS: L i b e r de p e r sona et d u a b u s n a t u r l b u s » c. 3: PL 64» 1343 D.

33

quldam

)

GUILLELMUS Altiss1 o d o r e n s 1s: Summa 1. III» tr. 1» c. 1» q. 8» s o l . : e d . C H E T , P a r i s (1500)» f o l . 113 v b .

aurea, PIGOU-

L. III* d. 6» q. 1

4-5

50

55

60

-

301

-

Alii uerot u o l e n t e s seruare u n l t a t e m persone» p o s u e r u n t Christ! anlmam nor» esse corpori unitam» sed hec duo separata ab inuicem esse u n l t a u e r b o . Me a u t e m c o g e rentur ponere a n i m a m et c o r p u s a s s u m p t a m p e r t l n e r e ad n a t u r a m uerbi» q u a m h a b u i t ab e t e r n o i posuerunt quod uerbum assumpsit anlmam et c o r p u s modo accidentali« indumentum» slcut homo Hec a u t e m o p i n i o incidit in e u n d e m errorem Nestorli» q u a n t u m ad hoc quod ponlt u n l o n e m a c c i d e n t a l e m nature« non e n l m d l f f e r t dlcere» u e r b u m del u n l t u m esse hominl secundum lnhabltationem» slcut in t e m p l o » ut dixit Nestorius» et dlcere» uerbum u n l t u m homlni secundum l n d u l t l o n e m » slcut u e s t i m e n t u m » sicut dicit hec opinio« que est q u a m ponit M A G I S T E R in l i t t e r a . Fides autem catholica» medium tenens inter p r e d l c t a s opinlones» nec dicit esse unlonem dei et hominis factam secundum essentiam» nec s e c u n d u m accidens» sed m e d i o modo» scilicet s e c u n d u m subs 1 s t e n t i a m seu v p o staslm uel personam* Et h e c est o p i n i o sana» quam M A G I S T E R ponlt In l i t t e r a .

persone ) non A00 EXP F. non esse Ad p r i m u m ergo d l c e n d u m quod Id» quod aduenlt aduenlt acc1 dent aliter post esse completum» nisi t r a h a t in Constitutionen) llllus esse c o m p l e t i . V e r b u m a u t e m del ab e t e r n o esse c o m p l e t u m h a b u i t s e c u n d u m y p o s t a s l m uel personam. Ex t e m p o r e autem aduenlt ei humana natura assumpta ad Idem esse y p o s t a s i s uel p e r s o n e . Et Ideo humana natura non unltur acc1 d e n t a 1 1 1 e r uerbo d e l . < Ad a r g . 2 > Ad s e c u n d u m d l c e n d u m quod hoc quod non fit uno a c c i dentallter sufficit quod sit facta unio secundum yopstasim. Nam et y p o s t a s i s slue s u p p o s i t u m s i g n i f i c a i substantiam quod diuldltur contra accidens.

75

80

< A. 2» sol. > Ad secundam questlonem dlcendum quod nominum predictorum quedam nomlnant partlclpare in quollbet genere» ut p a r t l c u l a r e » lndiuiduum» singulare» alla autem» scilicet res nature» s u p p o s i t u m » y p o s t a s i s et persona tantum in genere s u b s t a n t i e . Cum a u t e m substantia dlcatur a per se substando» nichll istorum qulnque dlcetur» nisl de re per se e x i s t e n t e . Unde nec de parte nec de a c c i d e n t e d l c u n t u r » de q u i b u s tria alla dici p o s s u n t .

6^-65 66 67 68 69 71 73 T* 77 79 80 81 82 83

a d u e n i t acc1 dental 1 ter * post esse c o m p l e t u m ) OM L, INV N; trahat ) t r a h a t u r N. consti t u t i o n e m illius ) u n i o n e m N. h a b u i t ) OM NI. el ) OM Vi h u m a n a * n a t u r a ) INV N. uel ) et N, OM V. quod ) a d h u c ADD F N? non ) OM L. y p o s t a s i m ) quia non sit facta unio sed n a t u r a ADD V. nam et y p o s t a s i s ) OM F; s u p p o s i t u m ) quod ADO F. c o n t r a ) per L. ut ) OM Ni; s i n g u l a r e ) s i g n i f i c a n t p a r t i c l p a r e ADD VI. p e r s o n a ) unde ista est falsa: forma est h u m a n a n a t u r a ADD EXP VI. s u b s t a n t i a « d l c a t u r ) INV Fi nlchil ) n u l l u m N V. q u i n q u e ) OM N; e x i s t e n t e ) stante N. nec de parte ) OM HOM N. trla * alia ) INV N V.

6^-69

d1cendum...natura

) Ibidem» ad 2.

-

85

90

95

100

105

L. III, d. 6, q. 1

-

- 303

-

Et ldeo secundum opinionem, que ponit In C h r i s t o u n a m rem s u b s i s t e n t e m , que s o l a u e r e est d l c e n d u m , dicendum est quod o m n i a n o m l n a , que s i g n i f i c a n t p a r t i c u l a r e , in quolibet genere possunt dici esse duo in C h r i s t o » sicut e n i m hec m a n u s dicitur i n d i u i d u u m p a r t i c u l a r e uel singulare. Sic et n a t u r a h u m a n a in C h r i s t o similiter est diuina. Unde in C h r i s t o possunt dici esse duo i n d i u l d u a , duo s i n g u l a r i a , duo p a r t i e u l a r i a , quia uero n«c humana natura non predicatur de Christo sicut de S o c r a t e , ldeo non p o t e s t dici C h r i s t u s duo p a r t l cularla, duo indiuiduat duo singularia. Q u a m u i s lsta duo bene d i c u n t u r esse in C h r i s t o , quia uero* licet n o m i n a s i g n i f i c a n t I n d i u i d u u m in q u o l i b e t genere ( et quia d i c u n t u r non s o l u m de non per se ) ( s u b s i s t e n t 1 bus, sed e t l a m de per se subs 1 stent I bus ) ideo dlcere p o s s u m u s u n u m i n d i u i d u u m s i n g u l a r e p a r t i c u lare. ( Non tarnen p o s s u m u s dicere Christum esse ) ( plura indiuldua, uel s i n g u l a r i a uel p a r t i c u l a r 1 a. ) Nomina autem, que significant particulare in genere substantie, non p o s s u n t duo dici e s s e in C h r i s t o , ut due y p o s t a s e s , due p e r s o n e , due res n a t u r e , duo s u p p o slta, cum in C h r i s t o sit t a n t u m una res s u b s i s t e n s .

84 Et ideo ) non L; u n a m ) aut ADO EXP L I , t a n t u m ADD N. 85-86 uere ) n a t u r a F V? d l c e n d u m est ) OM F V. 86 particulare ) part1c1pat1onem N. 88 e n l m ) OM N? uel ) OM N V. 90 est ) OM NJ diel OM N; esse * duo ) INV N V. 91 duo s i n g u l a r i a ) duo OM L. 93 Socrate ) unde ista est falsa: sors et h u m a n a n a t u r a ADD V; C h r i s t u s ) OM L. 93—94 duo p a r t l c u l a r l a # duo i n d l u l d u a ) INV N. 94 du s i n g u l a r i a ) OM N. 95 dicuntur ) dlcantur N VJ esse in C h r i s t o ) in ipso esse V* 97-98 et qula ... subs1 S t e n t i b u s ) V. 99 possumus ) Christum ADD F{ s i n g u l a r e ) uel A D D N. 100-101 non tarnen ... p a r t l c u l a r l a ) V. 103 duo « dici ) INV V, duo OM Nl. 104 n a t u r e ) nec ADD N. 105 in ) OM LI.

- 3 CK -

-

L. ITI» d. 6, q. 1

-

< A. 3» sol. > Ad t e r t l a m q u e s t l o n e m d l c e n d u m quod In C h r i s t o non est duo* Est e n i m In eo tantum una persona» quamuis etlam In eo slnt due nature» quia tarnen r a t i o n e duarum n a t u r a r u m non potest dici d u o .

110

115

106 107 108 111 112 113 116

< A. V» sol. > Ad q u a r t a m q u e s t l o n e m d l c e n d u m quod f i l i u s del non a s sumpsit homlnem» quia aut n a t u r a l e m uel p a r t l c u l a r e m et sie p r e d l c a r e t u r de o m n i b u s aliis» nec p e r t l n e r e t . Homo e n i m s l g n l f i c a t eum» qui habet humanam naturam» et per consequens suppositum. Unde» sl Christus assumpsisset homlnem« essent in eo duo supposita« slcut etlam ponlt prima opinio» que falsa est» slcut dictum est.

In C h r i s t o ) C h r i s t u s I V. in eo ) OM N. tarnen ) n a t u r a non p r e d i c a t u r de s u p p o s i t o ADO F I LI N V» DEL L2» ( natura humana V ). uel p a r t i c u l a r e ) OM L» non n a t u r a l e m quia ADO N 2 . pertlneret ) partlcularem SCR N. h u m a n a m $ n a t u r a m ) INV N. e t l a m ) OM N.

-




Distlnctio xxiil. U t r u m u l r t u t e s t h e o l o g l c e slnt

5

305

quia

operantur

circa

quia sic a solo deo

q u a n t u m ad c o g n l t l o n e m , quia per in nobis man 1 f e s t a n t u r .

diulnum

deum. nobis ser-

A l i a s ... f l n e m ) OM HOM N. Unde ... i n c l i n e t ) N ( ut t e x t u s T H O M A E Aq. ). per ... t r l b u s ) M. primo ... deum IT M? l i b e r o ) O H H Ni o b l e c t o ) OM L . a ) OM LÎ deo ) In ADD M N. i n f u d n u t u r ) fiunt M N. in n o b i s ) OM L » in OM M N.

GL: 3o In III DONNET Oculus

d. 33 a. 8 In S e n t . , d. 23. - M O O S t. Ill ... audit ) 1

t e r t i o q. annexe M: THOMAS A q . : q. 1, a.

INCIPIT LIBER QUARTUS.

)

"Samaritanus

5

autem"

deus uel S p i r i t u s S a n c t u s uel g r a t i a reit nec tamen est sacramentum.

< Tit. a. 2. > < 2 > Iuxta hoc sacramenti»

3 9 11 13

1 8 9

est

< Arg. 2 > Preterea: Agnus paschalis» de quo dlcitur Exodo 12o» et s e r p e n s eneus» N u m e r o r u m 21» et C o l u m b a » Luce 3» signa fuerunt rerum sacrarum» nec t a m e n sacramenta dicuntur. < Contra > Contra est auctoritas

1 2

cetera.

Hlc primo q u e r l t u r de d l f f l n i t l o n e s a c r a m e n t l » et p r l m o de hac» qua d i c l t u r : " s a c r a m e n t u m est sacre rel s i g n u m . " Et uidetur quod non sit bona. < Arg. 1 > Hec enlm dlcto signum sancte

10

et

*1AGISTRI

in

littera.

querltur de allis deflni11 o n i b u s utrum bene dicuntur.

INCIPIT LIBER Q U A R T U S ) M N V. a u t e m ) e n l m w l n e r a t o < ! > a p p r o p i n q u a n s c u r a t l o n i eius s a c r a m e n t o r u m a l l l g a m e n t a a d h i b u i t G (ut P E T R U S L o m b a r d u s ) . Hlc ) ergo A00 C. de hac ) OM K 5 hac qua ) hoc quod F. 21 ) 2 L G » 12 N5 3 ) 1 N. a u c t o r i t a s ... llttera ) M a g i s t e r S e n t e n t i a r u m G5 In littera ) OM C. dicuntur ) OM M N.

S a m a r i t a n u s autem ) PETRUS L o m b a r d u s : Sent. IV» d. 1» c. 1: ed. Q u a r a c c h i » t. II» p. 231» 8; cf. L u e . 10» 33. L.C.» c. 2: p. 232» 2. Ex. 12» 3. Num. 2 1 » 9 ; L u e . 3» 21.

-

15

20

25

30

35

15 16 17 20

L.

IV» d . 1» q . 1

-

-

307

-

< A . 1» sol. > Responsio. Dlcendum ad primam questionem quod slcut ornamentum d l c l t u r ab o r n a n d o actione» ita s a c r a m e n t u m a sacrando actione. Hoc autem potest fieri t r l p l i c i t e r : Aut sanctitatem efficiendo tantum» aut s a n c t i t a t e m s i q nlflcando tantum» aut slmul significando et efficiendo» slcut medicina dicltur sana efficiendo tantum» urina indicando seu significando tantum» exsecratio e f f i c i e n d o et s i g n i f i c a n d o ut s u d o r . sacramentum dlcltur sacrum Signum ut p a s s i o Primo modo C h r i s t i et h u i u s m o d l » secundo modo ut s i q n u m rei s a c r e » tertlo modo ut signum et causa rerum sacrarum. Ratio autem sacramenti primo modo conuenlt rebus sacris» tarn u e t e r l s q u a m n o u e l e g i s » secundo modo signis ueteris legis» tertlo modo signis noue legis. Et hoc modo ultimo acclpltur sacramentum stricte et proprie. Est a u t e m a d u e r t e n d u m » quod actio actiuorum debet proportionari conditionlbus passluorum! et iedo in s a n c t i ficatione» qua homo sanct1f1catur » debet esse talis sanct1flcandl modus» q u a m c o m p e t i t homi ni secundum quod est rationalls. Ex h o c enlm h o m o est h o m o . In q u a n t u m a u t e m est r a t i o n a l l s h a b e t Cognitionen) a s e n s i b u s o r t a m . Unde oportet quod homo hoc modo sanctif 1catur» quod sua s a n c t i f i cat 1o l g l t u r l n n o t e s c a t per s i m l 1 1 t u d i n e m senslbillum rerum. Et inde e s t q u o d de ratione sacramenti» proprie et s t r i c t e s u m p t e » sunt trla» scilicet signum

o r n a m e n t u m ) o r n a t u m G» o r d l n a t u m N? a c t i o n e ) a c t l o n l L . p o t e s t fieri ) dlcltur G. efficiendo ) faciendo F. i n d i c a n d o ) r e p r e s e n t a n d o NJ s e u s i g n i f i c a n d o ) OM M N V5 u r i n a . . . e x s e c r a t i o ) ut u r i n a s i g n i f i c a n d o t a n t u m c e r tlficat F. 21 sudor ) supponitur G. 22 Primo modo ) OM Nl» ergo modo N2. 23 C h r i s t i ) OM i; ut S i g n u m rel ) OM Nl. 21* S i g n u m ) OM LI» s a c r a r u m ) et c u m r a t i o n e s a c r a m e n t o r u m ADO N. 25 modo ) OM N15 conuenlt ) sit M. 26 secundo ) autem ADO N. 27 tertlo ... hoc ) OM N. 27-28 hoc ... s a c r a m e n t u m ) hlc acclpltur sacramentum hoc modo G. 29 actio ) actus M V; debet ) debent M V. 31 s a n c t 1 f 1 c a t u r ) OM LI. 35 quod ) sic ADO L2. 38 sumpte ) sumptl M N V.

308

-

de

s e n s i b i l e et n a t u r a l i s s i m l l i t u d o , ex q u a h a b e t aptitudinem significandel» e t s p i r i t u a l l s s i g n i f i c a t 1 o » ex q u a habet uirtutem efflciendi id guod significai.

^5

50

55

60

-

L.

IV»

d.

1»

q.

1

-

Et ideo hoc modo diffinit MAGISTER In l l t t e r a sacramentum» scilicet q u o d est i n u i s l b i l l s g r a t i e uislbilis forma» et Ita ut «lus s I ml 1 i t u d 1 n e m gerat et causa existât. Hulc etiam difflnitioni concordat dlffinitio HUGONIS» que d i e l t quod: "sacramentum est materiale elementum extrlnsecus» o c u l l s s u p p o s l t u m ex i n s t i t u t i o n » signiflcans» ex s i m i l i t u d i n e r e p r e s e n t a n s » et ex s a n e t i ficatlone inuisibilem gratiam continens". Idem e n i m est d i c t u m m a t e r i a l e e l e m e n t u m exterlus oculis s u p p o s l t u m » ex I n s t i t u t i o n « s i g n i f l c a n s quod Inuislbills g r a t i e u i s l b i l i s f o r m a . I t e m ex s i m i l i t u d i n e r e p r e s e n t a n s idem est ei» quod dicitur ut simi1ltudlnem gerat. Item ex s 1 gn1ficat 1 one inuisibilem gratiam continens I d e m est el quod dicitur ut c a u s a existât. Oula uero s a c r a m e n t u m non est propria causa sanctltatls» sed quasi secundarie et Instrumentalis» actio non attribuitur instrumento sed principali agenti. Ideo AUGUSTINUS» dlfflniens sacramentum» dielt quod " s a c r a m e n t u m e s t In quo sub t e g u m e n t o rerum u s i b i l l u m d i u i n a u i r t u s s e c r e t l u s operatur salutem". < Et

A . 2» s o l . > per hoc patet

solutlo

ad

sequentem

et ) OM c; et c a u s a ) IT EXP L. materiale ) rationale LI. ex s i m i l i t u d i n e ) IT LI. 50 exterlus ) slue extrlnsecus V. 52-53 r e p r e s e n t a n s . . . s1 mi 1 i t u d i n e m ) OM H O M 56 s a c r a m e n t u m non est ) s a c r a m e n t a non sunt 57 secundarle ) secundarla C; Instrumentalls tales M N V. 58 agenti ) et ADO C.

questlonem.

dò

Ad prlmum ergo dicendum quod Signum dicitur significai rem« sacramentum ab aptltudlne s1 ml 111udin1s« quod hlc deficit. 65

70

< Resp. 2 > Ad secundum dicendum quod omnia sacramenta» sumendo nomen sacramenti sumatur proprie.

hoc quod naturalis

Illa possunt dici large. sed non si

< A. 3 > C i r c a p r e c e d e n t e m q u e s t i o n e m adhuc querltur utrum sacramenta sint necessaria ad h u m a n a m s a l u t e m . Et uldetur quod non. < Arg. 1 > Poslta e n i m causa s u f f l c l e n s nichll aliud uldetur esse necessarlum ad e f f e c t u m j sed passio Christi est s u f f l clens causa nostre saluatlonls. Ergo et cetera.

75

< Arg. 2 > Preterea: Secundo ad C o r l n t h o s 12 dlclt APOSTOLUS: sufficit tibi gratia m e a . " Non autem sufflceret» si sacramenta essent necessaria ad salutem. < Contra > Contra est quod

80

85

dlcltur

In

littera.

< Tlt.» a. 4 - 9 > < 4 > Iuxta hoc q u e r l t u r u t r u m s a c r a m e n t a ante p e c c a t u m fuerlnt homlnl necessaria. < 5 > Item u t r u m post p e c c a t u m ante C h r i s t u m s a c r a m e n t a esse debuerunt. < 6 > Item utrum post C h r i s t u m a l i q u a s a c r a m e n t a esse debuerunt. < 7 > Item utrum sacramenta in rebus et In uerbis cons 1stant. < 8 > Item u t r u m s a c r a m e n t a slnt causa e f f i c l e n s q r a t l e . < 9 > Item utrum sit eadem gratia In u l r t u t l b u s et s a c r a m e n t 1s.

62 68

dlcltur ) per ADD C. C i r c a ... q u e r l t u r ) et c e t e r a ADO c a t l o n e m lemmae PETRI L o m b a r d i . 74 Secundo ) primo N. 8 2 - 83 Item ... d e b u e r u n t ) 01 LI. 71• 77

66 si ) 0* LI. L V, quas 1 ad I n d i -

2 C o r . 12» 9 . PETRUS L o m b a r d u s : Sent. IV» d. 1. c. 5 :

7 1 - 73 Tt- 76

P o s l t a ... s a l u a t l o n l s q. 61« a. 1« a r g . 3. Secundo ... s a l u t e m )

)

T H O M A S Aq. :

THOMAS

84

et )

aut

C.

P. 235, 19 -

20.

S.th.»

Illa»

A q . : 1 • e.» arg. 2.

-

310

-

90

< A. 3 » sol. > Responslo. D l c e n d u m ad p r l m a m q u e s t i o n e m q u o d s a c r a m e n t a sunt necessaria ad humanam salutem ratlone triplici: Primo quia p r o p r i u m est h o m i n i » ut per corporalia et sensibilia In s p l r i t u a l l a et i n t e l 1 i g l b 1 1 i a deducatur.

95

100

105

-

L.

IV»

d. 1, q . 1

-

Et ideo conuenit dluina saplentia» que u n l c u l q u e rei prouidet s e c u n d u m m o d u m sue c o n d i t i o n i s » confert homini auxllia salutis sub s l g n i s c o r p o r a l i b u s et s e n s I b i 1 i b u s » que dicuntur sacramenta. Secundo: Q u o d ibi d e b e t mediclnam adhiberi homini» ubi patltur morbus. Homo autem peccando se subdit per affectum rebus corporalibus» et ideo conueniens fuit q u o d d e u s per q u e d a m s l g n a c o r p o r a l i a h o m i n i b u s a d h i b e t u r mediclnam spiritualem. Iam si splrltualia nuda proponentur» animis eorum talibus applicar! non posset corporalibus dedltus. Tertlo: Quia Studium actionls humane circa corporalia uersatur. Ne l g i t u r e s s e t homini durum» si t o t a l i t e r a corporalibus actibus abstrahatur» proposita sunt ei corporalia exercitia in s a c r a m e n t l s » quibus salubrlter exerceatur ad e u i t a n d a e x e r c i t i a s u p e r s t i 1 1 o s a » que in cultu demonum consistunt.

89 92

ad p r l m a m q u e s t i o n e m ) OM M. intelllglbllia ) intellectlua M; in s p l r i t u a l l a . . . d e ad I n t e l l l g l b l l i a quoddammodo sub ducatur ) deducatur corporalibus et sensibilibus que distinguuntur N. 93 dluina ) gratia slue ADD V. 9^-95 confert ... sensibilibus ) splritualla et i n t e l l l g l bllia demonstrari N. 98 morbus ) morbum C M. 99 affectum ) effectum N. 100 q u o d ) ut LI N5 hominibus ) c o r p o r a l e m ADD N; adhibetur ) adhiberet M N. 101-102 s p i r i t u a l e m . . . d e d i t u s ) OM n; nuda ) els C. 102 talibus ) OM LI. 10^ humane ) precipue A D D NJ corporalia ) ILL ADD V. 105 esset homini ) homini esse L. 106 abstrahatur ) abstrahetur M» abstineret C VI. 93 97 10^ 89

GL: GL: GL:

1. 2. 3.

M M M

Cf. THOMAS Aq.:

S.th.

Illa»

q. 61»

a.

1»

c.a.

-

110

115

120

125

130

135

L. IV, d. 1» q. 1

311

-

< Resp. 1 > Ad p r i m u m ergo dicendum quod, quamuis passio Chrlstl sit sufficiens causa humane s a l u t i s , quia t a m e n ipsa hominibus applicatur per s a c r a m e n t a , ideo et ipsa sunt n e c e s s a r i a. < Resp. 2 > Ad s e c u n d u m d i c e n d u m q u o d g r a t i a dei est s u f f i c i e n s c a u s a humane s a l u t i s * Sed deus dat g r a t i a m h o m i n i b u s secundum m o d u m eis c o n u e n i e n t e m . Et ideo n e c e s s a r i a sunt h o m i n i b u s sacramenta ad gratiam consequendam. < A. sol. > Ad s e c u n d a m q u e s t i o n e m d i c e n d u m quod ante p e c c a t u m , s c i licet in s t a t u innocentie, sacramenta non fuerunt necessaria. C u i u s ratio ex rectitudine status illlus sumitur, in quo s u p e r i o r a inferioribus dominabantur at nullo m o d o ab els d e p e n d e b a n t , sicut enlm mens deo s u b erat» ita ipsi anime c o r p u s . C o n t r a hanc a u t e m ordlnem esset, si anima p e r f i c e r e t u r , uel q u a n t u m ad s c i e n t i a m , uel q u a n t u m ad g r a t i a m , per a l l q u i d corporale quod in sacramentis exigitur. Et ideo in hoc statu homo s a c r a mentis non indiguit, non s o l u m in q u a n t u m sacramenta ordinuntur in r e m e d i u m peccati, sed e t i a m in q u a n t u m ordinuntur ad anime p e r f e e t 1onem. < A. 5, s o l . > Ad t e r t i a m q u e s t i o n e m dicendum quod sacramenta necess a r i a sunt ad h u m a n a m salutem in q u a n t u m sunt quedam sensibilia signa inuisibilium rerum, q u i b u s homo s a n c t i ficatur. N u l l u s a u t e m potest s a n c t i f l c a r i post p e c c a t u m , nisi per C h r i s t u m , quem p r o p o s u l t deus prop i t i a t o r e m per fidem in s a n g u i n e e l u s . Et ideo o p o r t u i t ante Christi a d u e n t u , esse q u e d a m signa u i s i b i l l a , q u i b u s homo fidem suam protestaret de futuro saluatoris aduentu. Et huiusmodi signa sacramenta dicuntur. Et ideo ante Christi a d u e n t u m n e c e s s e fuit q u e d a m s a c r a m e n t a i n s t i t u í .

122 126 130 132

mens ) ens Nl. exigitur ) exigatur M. sacramenta ) etlam ADO r e r u m ) ex ADD C.

118

GL: T e r t i a p a r s , q. 6 1 , a. 2 lila, q. 61, a. 2, c . a . GL: T e r t i a p a r s , q. 61, a. 3

130

-

-

M.

M:

c f . THOMAS Aq.:

S.th.,

M:

cf. I . e . , a. 3, c . a .

- 312

140

145

150

155

160

-

-

L . IV» d. 1» q. 1

-

< A. 6» s o l . > Ad q u a r t a m q u e s t i o n e m d i c l t u r quod» sicut antiqui saluati sunt per fidem Christi nascituri et p a s s u r l » ita et nos saluamur per f i d e m Christi nati et passi» Oportet autem allis s i g n i s s i g n i f i c a r ! p r e t e r i t a » p r e s e n t i a et f u t u r a . Et ideo» cum s a c r a m e n t a sint signa quedam» fidem qua homo i u s t i f i c a t u r p r o t e s t a n t i a » o p o r t u l t alia esse s a c r a menta in lege noua» qulbus s i g n i f l c e n t u r ea» que p r e cesserant In C h r i s t o preter sacramenta u e t e r l s legis» quibus pronuntiabantur futura. < A. 7» s o l . > Ad q u i n t a m q u e s t i o n e m dlcendum q u o d c o m m u n e est o m n i b u s sacramentis quod s a c r a m e n t u m c o n s l s t l t In r e b u s s e n s l b l libus g r a t l a m I n u l s l b l l e m s 1gnlf1 cant 1 bus. Sed s p e c i a l e est sacramentis noue legis quod conslstunt etlam in u e r b i s triplici r a t i o n e : Primo ut p e r f e c t l u s r e p r é s e n t e n t c u l t o r e m suum» In quo fuit unlo uerbl et carnis. Secundo quia tanto expressiora dlcuntur esse signa» quanto p r o p l n q u l o r a sunt signlf1 c a t l s . Uerba a u t e m sunt expressiora ceteris signis» quia Inter cetera slqna secundum AUGUSTINUM obtlnent prlnclpatum. Sacramenta a u t e m noue legis sunt proplnqulora suis slgn1ficatis » quia ea causant. Tertio quia h a b e n t e f f l c a c l a m r a t i o n e sane11f1 cat 1 on 1 s. Sanct1f1cat1o uero c r e a t u r e fit per u e r b u m dei» Primo ad Thlmotheum 3.

141 145 150 157 159 163

nos ) 1 am lustlflcatur sacramentum sunt s 1gn1f1 optlnent ) creature )

A00 M» modo ADO N. ) sanctlflcatur Cî sacramenta conslstlt ) conslstunt M N. cat 1 s ) s l g n a t l s M N. optinens SCR L. per c r e a t u r a m V.

140 159 159 164

GL: Tertia pars» q.61» a.4 M: C f . THOMAS Aq.: S.th.» I.e. AUGUSTINUS: De d o c t . C h r i s t . II, 3: CChr S.L. 32 ( 1 9 6 2 ) , p. 34, 14 - 15. 1 Tim. 4» 5.

149

Cf. THOMAS Aq.: S . t h . III» q. 60» a. 6»

c.a.

)

OM

C.

-

165

170

175

180

185

167 168 174 175 181 183 185

L. IV, d. 1, q. 1

-

- 313

-

< A. 8» s o l . > Ad s e x t a m questionem dlcendum q u o d n e c e s s e est dlcere s a c r a m e n t a noue legis per a l l q u e m m o d u m g r a t l a m c a u s a r e » quia per s a c r a m e n t a noue legis homo C h r i s t o 1 n c o r p o r a t u r » s i c u t de b a p t l s m o dtclt APOSTOLUS ad G a l a t a s 3: "Quotquot In C h r i s t o b a p t i z a t i «stls» Christum lnduistis." Non a u t e m uere e f f l c l t u r homo membrum Christi» nisi -per gratlam. Unde secundum omnes sacramenta noue legis efficient gratlam quam significant. De m o d o tarnen «st dluersitas. Q u i d a m a u t e m dicunt quod hoc non est ex u l r t u t e allqua In s a c r a m e n t l s c o n t e n t a » sed per m o d u m pactlonls» quia deus in anima gratiam operatur» ponentes e x e m p l u m de Ilio» qui» afferens d e n a r i u m plumbeum» acciplt centum llbras ex r e g i s ordination«; non quia denarius ille aliquid operetur ad h a b e n d u m prediete pecunie quantltatem» sed hoc operatur sola uoluntas regis. Sed si recte c o n s 1deretur» m o d u s iste non t r a n s c e n d i t r a t l o n e m slgnl. Nam d e n a r i u s p l u m b e u s non est nisi S i g n u m q u o d d a m regie ordinationls de hoc quod pecunia r e c l p l a t u r ab isto. S e c u n d u m hoc e r g o s a c r a m e n t a noue legis non essent causa gratle» sed s l g n a tantum» nec sacramentls ueteris legis preeminent.

s a c r a m e n t a ) ILL ADD L2. Q u o t q u o t ) qui V. autem ) enlm C N V. quia ) s c i l i c e t quod V» a d h i b l t l s s a c r a m e n t l s AOD C M N. recte ) ratlone LI» recte slue cum ratione V. recipiatur ) acciplatur V. u e t e r i s ) noue SCR V.

165 GL: T e r t i a pars» 62» ar.l M: c f . THOMAS Aq.: S . t h . , I.e. 165-172 d i c e n d u m ... g r a t l a m ) T H O M A S Aq.: S.th.» I.e.» c . a . 168 Gal. 3» 27.

174 Cf. B O N A V E N T U R A : In IV Sent.» d.l» p.l» a.l» q.4» s o l . : 174 O p e r a t. IV (1889 ), p. 2 3 b . 175-180 quia ... r e g i s ) T H O M A S Aq.» S . t h . I l l a » q.62» a . l » c . a . 177 Cf. Mt. 25» 20 - 23. 180-184 Sed ... Isto ) T H O M A S Aq.» S . t h . I l l a » q.62» a . l » c . a .

314

190

195

200

-

-

L. IV» d. 1» q. 1

-

Et Ideo alii dicunt quod s a c r a m e n t a noue legis aliquid operantur in c a u s a n d o gratiam» non sicut per se agens et per formam in se existenten» quemadmodum actione naturall c a l l d u m c a l e f a c i t » sed sicut i n s t r u m e n t u m m o t u m ab agente per se» sicut serra operatur In sectlone lignorum» quod non c o m p e t i t el» nisi in q u a n t u m a r t i flclaliter est ab artifice mota. Sed nec hoc uidetur stare posse» Instrumentum enim d u p l l c e m habet o p e r a t i o n e m . Quia q u a n d o aliquld cooperatur ad a l i q u e m e f f e c t u m » ut i n s t r u m e n t u m principalis agentis» o p o r t e t quod habeat aliquam uirtutem proprlam ex natura propria in a g e n d o lllud» quemadmodum agit calldum in calldo» preter hoc» quod aglt generando carnem ut i n s t r u m e n t u m in u l r t u t e principalis agentis» aut q u o d h a b e a t in se dispos1tionem aliquam naturalem» qua attlnglt effectum. In agendo quemadmodum serra» secundum f o r m a m s u a m slue figuram» habet d1spos1tionem» qua attlnglt ligna in d l u i d e n d o ea.

168 operantur ) operentur LEG LG. 189 se ) eis C. 190 naturali ) per ADO LZi s i c u t ) per AOD C. 194-195 I n s t r u m e n t u m ... o p e r a t i o n e m ) OM V LG 199 in ) ali quo ADO L2. 201 aut ) o p o r t e t V LG. 202 e f f e c t u m ) a f f e c t u m SCR LI» q u e m a d m o d u m ) e t i a m ADD V L G . 203 figuram ) formam SCR LI. 204 ea ) OM LI.

187

GL: O p i n i o M» O p i n i o Thome in q u a r t o V: S . t h . Illa» q. 62» a. 1» c . a .

187-193 195-197 198-212

cf. T H O M A S

Aq.:

quod s a c r a m e n t a . . . mota ) H E N R I C U S de G a n d a v o : Q u o d l . IV» 37: e d . Paris (1518)» fol. 150r S. a l i q u l d ... p r o p r l a m ) H E N R I C U S de G a n d a v o : l.c.» T. in a g e n d o ... c r e a t u r a ) H E N R I C U S de G a n d a v o : l.c.

-

205

210

215

220

225

230

L. IV» d. 1» q. 1

-

- 315 -

Cum s a c r a m e n t a a u t e m noue legls non plus h a b e a n t u i r t u t e m in a g e n d o allquid ad c a u s a n d u m gratiam» neque d i s p o sitionem supernaturalem« qua a t t i n g a n t g r a t i a m c r e a t a m » quam sacramenta u e t e r l s legls etiam supernaturaliter» quia» q u a n t u m c u m q u e e s s e t super natural 11er in esse p r o ductum« t a m e n e s s e t a l l q u a c r e a t u r a s e c u n d u m sul n a t u r a m « et hoc nullo m o d o attlngere potest ad non ens» quale est omne creabile» eo quod ulrtus creandi non sit c o m m u n i c a b i l Is c r e a t u r e * N u l l o ergo modo penes p r e d i c t u m m o d u m erunt magis cause gratle s a c r a m e n t a noue legis plus quam ueterls» cum gratia sit per creationem. Et ideo alii d i c u n t quod s a c r a m e n t a noue legis non a g u n t a l i q u i d ad c a u s a n d a m gratiam» neque in c a u s a n d o a t t i n g u n t earn plus quam sacramenta ueteris legis. Sed solum dicuntur esse causa gratie» c u i u s sunt s i g n a in hoc» quod sunt c o n t e n t i u a e i u s quod est per se causa c r e a t i u a gratie et in q u a n t u m creat earn. L i c e t e n i m deus» qui est c r e a t o r gratia» per e s s e n t i a m et s u b s t a n t i a m sit in omnibus. Tamen quoad al1 quern a f f e c t u m est in una re» ita quod n o n in alia» s e c u n d u m quod diuinitas exlstens in carne Christ! per g r a t i a m unionis ad tactum manus eius leprosos curabat» ut diuinitas dicatur lllud egissei non ut diuinitas tantum» sed ut exlstens in m a n u C h r i s t i . Et per hoc» quod ilia e x l s t e n s in m a n u Christ! c u r a b a t ilium sicut a g e n s principale» dlcitur quod c u r a b a t ipsum m a n u s Christi ut agens i n s t r u m e n t a l e .

207

disposi11onem super n a t u r a l e m ) super d 1 s p o s i 1 1 o n e m nat u r a l e m ) SCR L i ; attlngant ) attingat V. 210 c r e a t u r a ) OM LI. 211 et h o c ) que V LG. LI» plus ) OM LI. 214 e r u n t magis cause ) erant t a m e n 220 creatiua ) causatiua LG. 221 creat ) causat V LG. 224» 226» 227 diuinitas ) deitas V LG. 229 c u r a b a t ) OM LI» curat LEG LG.

2 1 3 - 2 1 5 n u l l o . . . u e t e r i s ) H E N R I C U S de G a n d a v o : 1 . c . : f o l . l 5 0 r V . 216-236 quod s a c r a m e n t a ... s a c r a m e n t a ) H E N R I C U S de G a n d a v o : I.e.: fol.150rV.

- 316

235

240

245

250

-

-

L. IV» d. It q. 1

-

Eodem modo sacramenta noue legis dlcuntur causare gratiam 1nstrumentalitert non quia aliquld agunt in producendo gratlam plus quam s a c r a m e n t a u e t e r i s legist sed quia deust existens in ipsist ad tactum illorum circa lllos quibus admlnlstrantur» confert gratiam» Et per hoc differunt sacramenta creando earn in ipsls« noue legist quantum ad a c t u m sacramentorumt a sacramentis ueteris legis. In sacramentis autem ueteris legist aut non dabatur g r a t i a regulariter a deo autt si d a b a t u r a l l q u a n d o t hoc non erat Instrumentaliter ex parte t a c t u s illiust sed ex d e u o t i o n e t a n g e n t i s . Et ita dabatur a deot non ut erat in illis s a c r a m e n t i s t sed ut erat in c o r d e d e u o t o . In s a c r a m e n t o uero c i r c u m c i s I on 1st et si r e g u l a r i t e r ad tactum dabatur a deo gratiat hoc erat s o l u m m o d o ex s o l a p a c t i o n e h a b i t a cum H a b r a h a m t ad quam implendam deust ut a s s i s t e n s sacramentis» dabat gratiam» non ut e x i s t e n s in ipso et de ipsot sicut fit in s a c r a m e n t o noue l e g i s . Unde illud sacramentum noue legist in quo C h r i s t u s c o n t l n e t u r c o r p o r a l i t e r t s c i l i c e t s a c r a m e n t u m altaris» p r e c i p u e d i c i t u r s a c r a m e n t u m g r a t i e . Alia uero s a c r a m e n t a t In q u a n t u m c o n t i n e n t uirtualitert quod illud sacramentum precipuum continet realitert s e c u n d u m quod aqua baptismi» habent uirtutem sanguinis Christ!.

231-232 E o d e m ... i n s t r u m e n t a l 1 t e r ) OM HOM L. 234 deus ) ut ADO L2. 237-238 a s a c r a m e n t i s ... a u t e m ) OM HOM VI» CORR 238-239 in s a c r a m e n t i s ... legis ) OM HOM Lit CORR 253 quod ) OM LI? h a b e n t ) habet V.

248-254

illud ... Christi

)

Cf.

HFNRICUS

V2. L2.

de G a n d a v o :

I.e.

-

255

260

265

258 262 263

L. IV, d. 1, q. 1

-

- 317

-

< A .