Die neuplatonische, fälschlich dem Galen zugeschriebene Schrift Pros Gauron peri tou pos empsychoutai ta embrya: Aus der Pariser Handschrift [Reprint 2012 ed.] 9783111466330, 9783111099446


141 62 3MB

German Pages 80 [84] Year 1895

Report DMCA / Copyright

DOWNLOAD PDF FILE

Table of contents :
Einleitung
Erklärung der Zeichen
[ΓαλΗνοῡ] πρὸς Γαῡρον περὶ τοῡ πώς έμψυχοῡται τά ἔμβρυα
Wortverzeichnis
Namenverzeichnis
Nachträge und Berichtigungen
Tafeln
Recommend Papers

Die neuplatonische, fälschlich dem Galen zugeschriebene Schrift Pros Gauron peri tou pos empsychoutai ta embrya: Aus der Pariser Handschrift [Reprint 2012 ed.]
 9783111466330, 9783111099446

  • 0 0 0
  • Like this paper and download? You can publish your own PDF file online for free in a few minutes! Sign Up
File loading please wait...
Citation preview

DIE NEUPLATONISCHE, FÄLSCHLICH DEM GALEN ZUGESCHRIEBENE SCHRIFT

Προς Γαϋρον περί τοΰ πώς έμψυχούται τα έμβρυα AUS DER PARISER HANDSCHRIFT ZUM E R S T E N MALE HERAUSGEGEBEN VON

DR. KARL KALBFLEISCH IN BERLIN.

AUS DEM ANHANG ZU DEN ABHANDLUNGEN DER KÖNIGL. PREUSS. AKADEMIE DER WISSENSCHAFTEN ZU BERLIN VOM JAHRE 1895.

MIT 2 TAFELN.

BERLIN 1895. VERLAG DER KÖNIGL. AKADEMIE DER WISSENSCHAFTEN. IN COMMISSION BEI GEORG REIMER.

Vorgelegt in der Sitzung der phil.-hist. Classe am 7. Februar 1895 [Sitzungsberichte St. VII. S. 111]. Zum Druck eingereicht am 28. März, ausgegeben am 29. August 1895.

Einleitung. U n t e r den griechischen Handschriften, welche M i n o i d e s M y n a s auf einer im Auftrage des französischen Unterrichtsministers V i l l e m a i n (1840—1845) unternommenen wissenschaftlichen Reise in den Klöstern des Berges Athos entdeckte 1 , befand sich der Rest einer in schräger, an Abkürzungen reicher Minuskel geschriebenen Papierhandschrift des dreizehnten Jahrhunderts, welche jetzt den ersten Theil des cod. Suppl. gr. 635 der Pariser Nationalbibliothek bildet 2 . Sie mufs einst ziemlich umfangreich gewesen sein, da sich auf dem neunten der erhaltenen Blätter (d. h. f. 11 r , da 1 und 2 modern sind) der Custos Τη findet, so dafs mindestens 17 Trinionen, also 102 Blätter vorausgegangen sein müssen; vielleicht waren es erheblich mehr, da die Handschrift ebenso gut in Quaternionen oder Quinionen geordnet gewesen sein kann; etwas Sicheres läfst sich bei dem gegenwärtigen Zustand der Handschrift darüber nicht feststellen 3 . Erhalten sind 21 Folioblätter, welche fast alle, namentlich am oberen und äufseren Rand, durch Feuchtigkeit sehr gelitten haben, so dafs sie an vielen Stellen nur noch mit grofser Mühe zu entziffern sind; von dem ersten (f. 3) und von den beiden letzten (f. 22 und 23) ist nur noch etwa die innere Hälfte erhalten 4 . 1

publique

V e r g l . Le Moniteur

Ausgabe

der F r a g m e n t e

d'Oribase 2

Universel

1 8 4 4 N r . 5 : Rapport

u.s.w. 270.— D a r e m b e r g , von

Galen's

Essai

sur

Galten

Commentar

adressd ά Μ. le ministre de considere

comme phüosophe

zum Timaios,

I'instruction (bei

P a r i s 1848) 6 4 u n d

seiner Oeuvres

I (Paris 1 8 5 1 ) S. X I I . Vergl. H. O m o n t ,

Inventaire

sommaire

des mamiscrits

grecs de la Bibliotheque

nationale

I I I ( P a r i s 1888) S . 287. 3

D i e F e u c h t i g k e i t h a t t e a u c h d i e inneren R ä n d e r z e r s t ö r t u n d die einzelnen B l ä t t e r

einander gelöst;

Mynas

h a t sie

mit weifsem Papier durchschiefsen

a n d e r e n v o n ihm g e f u n d e n e n M a n u s c r i p t e n 4

Vergl. M y n a s '

άντίγραφον

τελώϊ

Ausgabe

von

(vergl. O m o n t

Galen's

. . ημίσαθρον {πτηρχ€ και σΈσηποε τα

εξηφάνιστ'

αν, ev

fiaQei

πύργου

rtvos

€ίσ·αγωγή

ρ ρ ι μ μβνον,

mit

( P a r i s 1 8 4 4 ) S.\e': Και νη Δια ye

e'i μη κατββην

von

verschiedenen

a. a. O . ) z u s a m m e n b i n d e n

διαλεκτική

Κβ·γόμβνα πβριθβωρια . . . Kare

und

lassen. To

άνιμησόμβνος.

ι*

..

και παν-

4

Κ.

KALBFLEISCH:

Das erst« Blatt enthält Reste des Schlusses einer medicinischen Schrift, in welcher

Mynas1,

öepcmevrucri

da sich

μeOoSos

der Verfasser auf eine von ihm

geschriebene

beruft, mit Recht ein Werk des Galen vermuthete, ohne

zu erkennen, dafs es der Schlufs der Schrift flepl Kuehn) war, um den es sich handelte.

μαρασμού

(VII 666 — 704

A u s der Vergleichung dieses Frag-

ments mit unserer Vulgata gewinnen wir keinen sehr günstigen Eindruck von der in Rede stehenden Handschrift:

sie zeigt sich in diesem kurzen

Stück ziemlich reich an Fehlern; an einigen Stellen berichtigt sie die Vulgata, was nicht viel heifsen will; an vielen anderen ist keine sichere Entscheidung meisten

möglich,

da es von

dem Buch

ilepl

μαρασμού,

galenischen Schriften, keine kritische Ausgabe

wie von den

giebt 2 .

Auf

alle

Fälle aber ist die Handschrift für uns werthvoll, weil uns zwei Schriften des griechischen Alterthums, soviel wir wissen,

nur durch sie überliefert

sind, nämlich Galen's Einleitung in die Logik ( β σ α γ ω γ ή διαΧβκτικη), 1844 von M y n a s herausgegeben und,

welche

wie ich an anderer Stelle zu

be-

weisen hoffe, mit Unrecht von K a r l P r a n t l (Gesch. der Logik I 591 ff.) und Anderen dem Galen abgesprochen worden ist, sowie eine am Schlufs verstümmelte Schrift unter dem Titel ' V o n die

Frage,

Γivpov

wie

7Γepi

τον

die ttws

Embryonen έμψνχονται

G a l e no s

beseelt

τα

an G a u r o s

werden'

'έμβρυα3),

welche

über

(Γαληνού bis

jetzt

irpbs keinen

Herausgeber gefunden hat. M y n a s hat in der Einleitung zu Galen's Eisagoge (S. μ')

die Anfangsworte

beschäftigte, 1 2

mitgetheilt;

dais er sich weiter mit der Schrift

zeigen seine in die Handschrift eingebundenen

Blätter

mit

a.a.O. Das Fragment beginnt mit αντον 700, 4.

Die Abweichungen von Kuehn's Ausgabe sind

folgende: 700,4 τον fehlt || 6 ne των] Se των || nach evepyeiäv zugefügt αποτελείται ]| 7 \eyoyuev || II των fehlt II 1 4 μαραινομίνοισ || 7 0 1 , 3 ώσ-re τροφην μόνην] 57 ( I 3 2 > 3)· ^^ 26 (223» 8?). 27 (226, 4)· Ad Marc. 32 (295, 4). tva mit Conj. für ώστβ IX 4. Porph. in Cat. 96, 33. De abst. II 52 (178,5).

ϋτοψον ovv κατηγορεΐν

V 5 ; erοιμον heyetv

Porph. D e abst. III 6 (194,10).

ort και

XIV 4. (XII 5?) Porph. Ad Marc. 6 (277, 27). 34 (296, 13). Eus. Pr. ev. I 9, 21. val, φασίν, άλλ' ωσττερ . . ούτωσϊ X I V I.

val, φασίν,

όλλ' &>s. . oüras

Anderes in den Anmerkungen zur Ausgabe.

Porph. De abst. III 21 (2ΓΙ, 16).

16

Κ.

KALBFLEISCH:

Creuzer): Πάν τό yevv5>v τί; ουσία αντοΰ χείρον αντοΰ yevvä, und er fahrt ganz ähnlich, wie es an der oben besprochenen Stelle hiefs, fort: και πάν τ ό 1 2 (20Ι, 13) U. Hipp.: παραβαΚΚούσησ Ρ Ίπποκρ.] Π. φνs των κιρναμένων τά σνμφθειρόμενα και πάλιν ούτωε ras o'uceias δυνάμειε σώζουσιν ώε τά άκρατα και καθ' έαυτά διακεκριμένα· ο και του μη σώματα είναι μηδέ διαθέσεσι σωμάτων TOS ούσίαε αυτών ένίσχεσθαι γίγνεται κατηγορον. άλλα περί μέν 6 Trjs άσνμφθάρτου δι' όλων κράσεωε ετοιμοε έν άλλο is iepoTs λόγοιε τό προσήκον μέτρον άποδοΰναι· όταν δέ μη ψ κατ' αύτη ν την Ttjs μητ pos ο'ικονομίαν, ουτε μην ή μητηρ στέγει τό κατά την διάκρισιν άποκόψον την vergl. Ζ . 6 u n d X V I 2 (πλάσσϊΐν και ττησσΈΐν): σνμπβσ5 περιβολής Μ: παραβοΧήσ Ρ 6. 7 veils κατασκευή vergl. H e r m i p p . 5 5 » 1 1 (62,21); Einl. S. 2 0 2 10 (αν) Κ I I e f e i s M : efei Ρ 15 ταρόΚου geändert aus παρ' "ΙΙΙΙΧου (= aXXov?) Ρ ig τη ι φυτ. προσχ., aber corrigirt Ρ 2 θ tSeovrocr geändert in Seovnia Ρ 2 3 κιρναμένων verbessert aus κρινόμενων Ρ 25 SiaOemoi Κ : διαθέ) θεν τεμάχιον προστίθεται, ή δε . . . . στ . . | (ep)γαζ(. . . ού)δ' εχει παρόν ούδε yäp ΰφάντηε η ΰποδι^ματοποιοε epydσασθαί τι επιχειρησ)αιτ' αν μη yvoi/s πρότερον ο ποιεΐν (μ)εΧΧει και \ (πα)ρόντα τούτον, δι αύτον yap, ού δι' eairrrjs yvofy (α)ν I (Χρ)υσίππου· την του ädpos προσβοΧην φα(μένου) | αδύνατον r\yoi- ^ (*s) μενοε την τοιαύτην εγερσιν | δε πυρόε εν δάΚω φωΧεύοντοε πιστεϋειν | (äveyei)peiv την φΧόγα ώε ei ye μη επι των j Tis· η φυσων Tis εξ avdp(aKOs) | avOpaKos φΧόγα. ποΧΧοΐε yap | 3° 5 eöos] vergl. Herrn. 55> njr«s] v e r g l . 3 6 , 1

2 1

20 re μαχών Ρ

(^3» 5) ™ V^l 2 1 ΰφαντησ

™ν Ρ

φνσάντων τά γβνόμΐνα άναμάττβται 24 Χρυσίππου]

vergl. 5 4 > Ι 5 ^ " ·

pos €V δ. φ.] v e r g l . Herrn. 56, 5 ( 6 3 , 1 9 ) o\ws re ούδ' iSeTv μοι δοκοΰσι πΰρ μένον την

τον

βζωθεν äepos

π ρ ο σβο\

ev δαΚω

η ν (s. Ζ . 24) άναρριπίσπυσαν και äveyepovouv

6 όμοιό26.27

φωΚθϋον την

πν

~

και φ\ό-γα.

63

Wortverzeichnis. Die mit * bezeichneten Wörter fehlen in den Wörterbüchern. Die in [ ] eingeschlossenen Zahlen beziehen sich auf die Einleitung.

αβασάνιστος,

άβασανίστως

33,

αβΧαβής.

τίκτειν äßKaßfj 4 1 , 1 1

ayaOos.

άριστα

56,10.

άγανακτεΐν

χάΚεπως

ay απ αν. άγαπητόν ayeιν

45,1

το ομοιον προς το

ομοιον

43»6· P a s s . προη-

43» 4 · φαντασία

άγνοεΐν

44»

τι 44» 5· 22

οτι 54» αγνό,ιμα

2 1 22·

ποιονντες

53» Γ 7· Ρ1· 5 4 , 5

άγνωστος

2

40,

άγριος,

άγρια

αγριότης

θ

(φυτά) 4 ° , 1

40, 3

άγρυπνος άγων

45»

· άγνοοίσι

2

άγωνίζεσθαι 35,

αδη\ος

58,20.

μη . . ρ

Γ9

55,

2

4

37, 23· 42,

αδύνατος άερώδης.

σώ/ια

49,17 άζωία

38,13

[Χ5 1 ]

άθεος

62, ΙΟ

\6γος

άθετεΐν 37,22

54,

Pass. 3 6 , 9 ·

άθετητεον

7

προς α\\οις

το αίσθ.

5 1 , 1 1 . 1 4 . V^X"/ 3 4 , 8 . 4 ° , 2 4· ένέργβια

3 3 , 2 5· opefis 5 6 , 26.

πάθημα

43,8.

άπήχημα

κείμενον

ζ2,Ι.

νεΐσϋαι

6ο, 5

ζ 1,30.

2

[Ι41] 42» 25· παθητικη

αμα 62,9? 45» 3

2

33» 5 · 3 7 , 6 .

TIVOS

διατεινο46»

59,11 α\ήθεια

φαντασίας

58,13

αμήχανος

55» 7· 5 8 » 8 ?

41» 2 8

62,15? των

φαντασμάτων

55» 6

4 5 , " f . 27.

2

2 0

ff.

αμοιρεΐν

ψυχής

άμοιρος

Gen. 4 ° » 9*

43,1. 5ΐ, άμφισβητεΐν

22·

34» 8 42»

4 53,ι

49, 2 ° ·

52>

ι6.

πότερον..

η

33» 'άμφω

40,15

α ν fehlt beim I r r . 41» 2 8 (vergl. &>εδεχετο 4 2 » ί ο ) ; S. ώς

42, 5

26·

56» 2 7

13

PI. 5 2 » 3 2 ·

48» 2 3·

44, ίο. 53,17·

αμέτοχος

6ΐ,5

verstehen

2

της

49» ΐ9· D a t . 37» 2 ° - 5 4 , 1 7

άμνημονεΐν

μενου 3 5 , 9 [ 2 3 * ] · 40» 5·

56»5

το αΚογον

άΛελβι

36,27

6 62,14·

28·

κίνησις 4 0 , ΐ 6 .

5 6 , 27

άμηχα(νοποιεΐ)

56,15

47»

56,14

ουσία 5 6 , 2 9 .

προς το ακαρες

42» ι 6 . Gen.

α\ογος

εζ αιώνος 5 7 » 4

άκρατος

37» ι7·

κι-

48, 20

3 6 , 31·

α λ λ ο τ β 47» ϊ 6 άΚΚότριος

ψυχής

37» 2 4· 38» ί ο .

57,9·

2

άΚογία

40, l8f.

ακαρής.

53,22. 55,

ύιτο-

αίσθητικώς

33»17·

ων

ώς δή τι και αΚΚο 5 8 , 22 (vergl.

Äwo/us 5 1 , 2 5 · 53» 3·

άκτίς

9

aWos.

άλ-

2

55»

5 0 , 1 2 ) . αλΧως

άκρόδρνον Γ

δ1»^

8

2

το φανταστικον

Κοιοΰται

αΧΚως Χηρεΐν

Gen. 47»

35» Ι Γ · 3 6 , 2 6 . 4 2 , ί ο

αθάνατος

39»

άΚΚοιοΰν.

34» Ι 8 ·

ακοΰειν

πνεΰμα 4 2 , 8.

\αμ-

48»

51»1

αισθητικός

άκό\ουθος

4 2 , ι 8 . 47» 9

άΚλ,οΐος

40,12.17. 54»28

ακμή 2 0

α.

loff. Plur. 3 7 . 3 ° ·

αιών. αδη\ον

6

2

των φυτών

4 1 , 6.

ακίνητος

51, άδιαφορεΐν

α λ λ ή λ ω ν 49»

α ί'τι ο s των επιθυμιών

2 1

άδηΚία

58»ΐ9 22·

αισθητήριον

αιτία

οτι 5 8 , 22

20

im N a c h s a t z 39» *7· 45»

ΐ5· 53» 2 3 ·

και ορμή 33» 6-f·. 34»

βάνειν

ά\η θ ή ς ζ2, ά\\ά

43» 2 4 · 54»

αισθάνομαι

αΐσχννεσθαι

3

διεξό-

4

σώμα 4 9 , ^7

αισθητός

4· αρπαγή πτηνού 35'*7 βαθύς, βαθεΐς ΰτπ/ους 55. 5 ή^Γν αυτάρκους οντος ei .. συγ11 αρπάζει ν ψνχήν αρρην 35. 4 · 1 0 · 435. 4.ι6 βαΚανεϊον PI. 4 1 . 7 χωροΐεν 38, 5 Phil. - hist. Abh. rächt zur 4 tod. gehör. Gelehrter, 1895, I, 9

66

[ΓΑΛΗΝΟΥ]

βία 5

10

εξαψις 48, 2 1 . 59» 2 0 έζεΐναι. έζησαν 6 1 , 3 0 εζερχεσθαι. eis φώε εξελθόντων 46, 7 εξευπ(ορειν) 42. 4 εξηγεΐσθαι erklären (κατά) 3 3 . 2

° · 35. τ· + 3 7 . 1 ° εξις 3 4 . ι 6 . 5 2 . 6 f . 5 3 . 2 · 5 4 . 7 · το καθ' εξιν τελειον 5 2 . Γ 3 · PI. 34. 6 έξοδοs 4 ° . 9· 4 Ι . Ι 5 εξωθεν. της ε. περιβολής

47.5·

ή ε. πλάσις 5 2 , 27 εξωθειν. έξω σαι το εμβρυον 4 1 , 17 εοικεναι

gleichen 3 4 . 2 ·

έοικό-

TOS 3 4 . 3 · 5 9 . 2 3 · scheinen 40,

23 e'i μή

46,13

11. 48,15·

T

V ^θανω

εϊκότι

69

Woriverzeichnifs. 42,4.

etKOTa 54, I. etKOTios

3 8 , 1 3 . 40, 22. 59, 2 ewayeiv

ewaWarreiv ewe!

ewe !yetv eireiS)j

46,8.

50,13

42,12

Trjs -ψνχής ms

σνμ-

21

epyov

eis

σιrep-

μα-ros ίκδβχό/.levoi 3 5 , 3. TOS αισθήσεις τάττουσιν ein την τνπωσιν 40, Γ 2.

fwpla Μ

μυ-

47>10

ewiSexTiKos

5 2 , 1 3 . 25

ζωογονία

evyovla

τ ϊ * Ψ·) 37»

02, 3·

™ ®· (βόριον 38,4·9·

42»

28· 5 3 , 9 3 9 , 2 7 · Ρ ' · 4 ° , 4- 4 1 »

8. 44, 8. ΙΟ. 45»

evOvs

θατέρω

58,4.

57» 6 . P a s s . 51» 18 3 3 , 1 - 34» " . 4 7 » " ·

Piaton 4 4 » 1 5 ® · 53,

ζωοποιοί

23

34» 9

ψνχή 57» ΙΟ

ζωότης

Pass. 3 3 » " ·

ζωοΰν ζωτικ05.

36,16

ζ. μήτρα ζ6, 21. ρβΰμα

57» 14

τβκόντων 4 2 , 2 1 . -f· 43» 6 ό ewiireawv αήρ54»'6

ewt ση μαίνβ ι ν τα Κυπουντα 51»7

βφβΚκβιν βφιεναι

πpos τον νοΰν 42,

02,

τι

58,19

η θos

τινά παρόντα 5 0 , 1 6 . εύρίσκβται 45,

2°·

47.4

M e d . 49, r 6 Χήροιβ 4 Ι » Ι 8 βφβστάναι 5 8 , 1 5 λόγων

αζιον

35» ^8.

αίτιον μβγάΧην 02, IO? eis ζωα

eiriTijSe«os irpos ·π 4 9 , 9 .

την

59,

παρονσίαν

33»5·

ΊΌ

53» 8

34» · ί ί ο ν ί 3 7 , 2 8 . 3 ° · 4 ° » Ι Ο · 43» 2 6

β τη σχ υ β ι ν ?rj>os το epyov 4 8 , 5 f. 1 3 f.