Pashto 03

Citation preview

‫د پوهن‪ ３‬وزارت‬

‫پ‪＋‬تو‬ ‫تدرﻳس！ول‪／‬ی‬ ‫رهنماي_ در‪４‬م‬ ‫پ‪＋‬تو‬ ‫عربﻲ صنف ‪7‬‬

‫درﻳم ！ول‪／‬ی‬

‫د چاپ کال‪ 1398 :‬هـ ‪.‬ش‪.‬‬

‫ملي سرود‬ ‫دا وطن افغانســـتـــان دى‬

‫دا عــــزت د هـــر افـغـان دى‬

‫کور د سول‪ ３‬کور د تورې‬

‫هر بچی ي‪ ３‬قهرمـــــان دى‬

‫دا وطن د ټولـــو کـور دى‬

‫د بـــــلـوڅـــــــو د ازبـکــــــــو‬

‫د پ‪＋‬ـــتــون او هـــــزاره وو‬

‫د تـــرکـمنـــــــو د تـــاجـکــــــو‬

‫ورســـره عرب‪ ،‬گوجــر دي‬

‫پــاميــريـــان‪ ،‬نـورســـتانيــــان‬

‫براهوي دي‪ ،‬قزلباش دي‬

‫هـــم ايمـــاق‪ ،‬هم پشـه يان‬

‫دا ه‪５‬ــــــواد به تل ځلي‪８‬ي‬

‫لـکـه لـمــر پـر شـــنـه آســـمـان‬

‫په ســـينــه ک‪ ３‬د آســـيـــا به‬

‫لـکــــه زړه وي جـــاويــــــدان‬

‫نوم د حق مـــو دى رهبـــر‬

‫وايـــو اهلل اکبر وايو اهلل اکبر‬

‫د پوهن‪ ３‬وزارت‬

‫پ‪＋‬تو‬ ‫دريم ټول‪／‬ى‬

‫د چاپ کال‪ ١٣٩٨ :‬هـ‪.‬ش‪.‬‬

‫أ‬

‫د تاب ان ت او‬

‫‪----------------------------------------------------‬‬‫مضمون پ تو‬

‫مؤلف ن د تعل مي نصاب د پ تو برخ د در‬

‫تابونو مؤلف‬

‫ا يټ وون ي د پ تو ب د اډيټ د پار نت غړي‬ ‫ټول‬

‫دم‬

‫در م‬

‫به پ تو‬

‫ان شاف ور وون‬

‫خ روون‬

‫د اپ ال‬ ‫د اپ ا‬ ‫اپخونه‬

‫بر نال‬

‫د تعل مي نصاب د پراخت ا او در‬

‫تابونو د تأل ف لو ر است‬

‫د پوهن وزارت د اړ و او عامه پوهاوي ر است‬ ‫هجري شم‬ ‫ابل‬ ‫ته ‪[email protected]‬‬

‫‪----------------------------------------------------‬‬‫تابونو د چاپ و ش او پلورلو حق د افغانستان اس مي جمهور ت د پوهن‬ ‫د در‬ ‫پلورل او پ رودل منع دي له غړوون و ه‬ ‫وزارت ه محفوظ د په بازار‬ ‫قانو‬

‫چلند‬

‫ب‬

‫ي‬

‫د‬

‫ن د ز ر غام‬

‫اقرأ باسم رب‬ ‫مو ته ي وند راب ل او د لوست او لي له‬ ‫ش ر ه ا وو‬ ‫د لو او ب ون خدا‬ ‫اله لوم ن‬ ‫نعمت خه ي برخمن ي يو او د الله تعال ر وروست غم محمد مصطف‬ ‫غام ورته لوستل و درود وايو‬ ‫هجري ريز ال د وهن د ال ه نامه ونومول شو له د امله به‬ ‫ولو ته اره ده‬ ‫رن ه‬ ‫اداره‬ ‫تاب وون‬ ‫زده وون‬ ‫د ران ه واد وونيز نظام د ورو بدلونونو شاهد وي وون‬ ‫د ه واد د وون‬ ‫او د والدينو شورا ان د ه واد د وهنيز نظام ش و بنس يز عنا بلل ي ي‬ ‫او روزن ه راختيا او رمختيا مهم رول لري ه داس مهم وخت د افغانستان د وهن وزارت د‬ ‫م تابه مقام د ه واد ه وونيز نظام د ود او راخت ا ه لور بنس يزو بدلونونو ته من د‬ ‫له همد امله د وونيز نصاب اص ح او راختيا د وهن وزارت له مهمو لوم يتوبونو خه دي همدارن ه‬ ‫وونيزو تأسيساتو د در تابونو محتوا يفيت او‬ ‫ه وون يو مدرسو او ولو دولت او خصو‬ ‫د با يفيته در‬ ‫ا لري مو ه د باور يو‬ ‫توز ع ته املرنه د وهن وزارت د ارو ه‬ ‫تابونو له شتون رته د وون او روزن اسا اهدافو ته رس دل نشو‬ ‫وونيز نظام د رامن ته ولو ل اره د راتلون نسل د روزون و‬ ‫ورتنيو موخو ته د رس دو او د اغ زنا‬ ‫ه تو ه د ه واد له ولو ز ه سواندو وون و استادانو او مسل مديرانو خه ه درناوي هيله وم‬ ‫تابونو ه تدريس او د محتوا ه ل دولو هي ول ه ه او هاند‬ ‫د ه واد ب يانو ته د د در‬ ‫زيار او و‬ ‫ونه س موي او د يوه فعال او ه دين م او انتقادي تف ر سمبال نسل ه روزنه‬ ‫ه ه د نيت لوست ل ي‬ ‫و ي هره ور د من ه نوي ولو او د مسؤوليت ه در‬ ‫ران زده وون به سبا د يوه رمختل افغانستان مع ران او د ولن متمدن او ور‬ ‫د نن ور‬ ‫اوس دون وي‬ ‫د ه واد ارز تنا ه ان ه ده غو تنه لرم و له هر فرصت‬ ‫همدا راز له خو و زده وون و خه‬ ‫و او فعالو ونوالو ه تو ه او وون و ته ه‬ ‫ه روسه د‬ ‫خه ه ورته ي او د زده‬ ‫درناوي ه له تدر س خه ه او اغ زنا ه استفاده و ي‬ ‫د‬ ‫د وون او روزن له ولو وهانو او د وونيز نصاب له مسل هم ارانو خه‬ ‫ه ا‬ ‫دي مننه وم او د لو‬ ‫دون هل ل‬ ‫د تاب ه لي لو او متو ولو ي نه ست‬ ‫بريا غوا م‬ ‫له دربار خه دو ته ه د س ي ل او انسان جو وون ه‬ ‫خدا‬ ‫و ي خ لوا وه او‬ ‫وونيز نظام او د داس ودان افغانستان ه ه له‬ ‫د معياري او رمختل‬ ‫سو اله وي‬ ‫د وهن وزير‬ ‫د تور محمد م ويس بلخ‬

‫ج‬

‫فـــــهرست‬ ‫شم‪５‬رې‬

‫‪١‬‬

‫سرليکونه‬

‫قرأن کرﻳم‬

‫ساعتونه‬

‫‪٣‬‬

‫د حضرت‬

‫‪٢‬‬

‫محمد‬

‫‪٣‬‬

‫درسي‬

‫شم‪５‬رې‬

‫مخونه‬

‫ساعتونه‬

‫‪١‬‬

‫‪ ١٧‬روغتﻴا‬

‫‪٣‬‬

‫‪٣٣‬‬

‫‪٣‬‬

‫‪ ١٨‬متلونه‬

‫‪٣‬‬

‫‪٣٥‬‬

‫‪ ١٩‬د ناروغ‪ ９‬رقعه‬

‫‪٣‬‬

‫‪٣٧‬‬

‫‪٣‬‬

‫‪٣٩‬‬

‫ﭘيﮋندنه‬

‫حضرت‬

‫سرليکونه‬

‫درسي‬

‫مخونه‬

‫‪٥‬‬

‫‪٢٠‬‬

‫ابوبکرصدﻳق‬

‫‪٤‬‬

‫د ＊وونکي مقام‬

‫‪٣‬‬

‫‪٧‬‬

‫‪٥‬‬

‫کﻴس‪９‬‬

‫‪٣‬‬

‫‪٩‬‬

‫‪٦‬‬

‫کتاب‬

‫‪٣‬‬

‫‪١١‬‬

‫پاکه هوا او پاک‪３‬‬ ‫اوبه‬

‫‪ ٢١‬کﻴسه‬ ‫‪٢٢‬‬

‫د کور په کارونو ک‪３‬‬

‫‪٣‬‬

‫‪٤١‬‬

‫‪٣‬‬

‫‪٤٣‬‬

‫مرسته‬

‫‪٧‬‬

‫قلم‬

‫‪٣‬‬

‫‪١٣‬‬

‫‪ ٢٣‬د چاپ‪５‬رﻳال ساتنه‬

‫‪٣‬‬

‫‪٤٥‬‬

‫‪٨‬‬

‫لوب‪３‬‬

‫‪٣‬‬

‫‪١٥‬‬

‫‪ ٢٤‬د غا＊ونو ساتنه‬

‫‪٣‬‬

‫‪٤٧‬‬

‫‪٩‬‬

‫ب‪ ３‬پرواﻳي‬

‫‪٣‬‬

‫‪١٧‬‬

‫‪ ٢٥‬زموږ ه‪５‬واد‬

‫‪٣‬‬

‫‪٤٩‬‬

‫‪١٠‬‬

‫د مور درناوی‬

‫‪٣‬‬

‫‪١٩‬‬

‫‪ ٢٦‬د ＊وون‪％‬ي أداب‬

‫‪٣‬‬

‫‪٥١‬‬

‫‪١١‬‬

‫لﻴک او لوست‬

‫‪٣‬‬

‫‪٢١‬‬

‫‪ ٢٧‬سوله‬

‫‪٣‬‬

‫‪٥٣‬‬

‫‪١٢‬‬

‫د خبرو کولو أداب‬

‫‪٣‬‬

‫‪٢٣‬‬

‫‪ ٢٨‬پندونه‬

‫‪٣‬‬

‫‪٥٥‬‬

‫‪١٣‬‬

‫خواخوږي‬

‫‪٣‬‬

‫‪٢٥‬‬

‫‪٣‬‬

‫‪٥٧‬‬

‫‪١٤‬‬

‫روغه جوړه‬

‫‪٣‬‬

‫‪٢٧‬‬

‫‪١٥‬‬

‫ماﻳنونه‬

‫‪٣‬‬

‫‪٢٩‬‬

‫‪٣‬‬

‫‪٣١‬‬

‫‪ ١٦‬ترافﻴکي ﻻر＊وون‪３‬‬

‫‪٢٩‬‬

‫دماشومانوترمن‪３＊＃‬‬ ‫اړﻳک‪３‬‬

‫‪ ٣٠‬ﻳووالی‬ ‫‪٣١‬‬

‫د‬

‫اوړی‬

‫‪٣‬‬

‫‪٥٩‬‬

‫‪٣‬‬

‫‪٦١‬‬

‫سرليکونه‬

‫شم‪５‬رې‬

‫درسي‬ ‫ساعتونه‬

‫مخونه‬

‫‪ ٣٢‬د ونو ‪３＂－‬‬

‫‪٣‬‬

‫‪٦٣‬‬

‫‪ ٣٣‬د وخت ارز＊ت‬

‫‪٣‬‬

‫‪٦٥‬‬

‫‪٣‬‬

‫‪٦٧‬‬

‫‪ ٣٥‬بز‪－‬ر‬

‫‪٣‬‬

‫‪٦٩‬‬

‫‪ ٣٦‬ترکاڼ‬

‫‪٣‬‬

‫‪٧١‬‬

‫‪ ٣٧‬بر‪＋４‬نا‬

‫‪٣‬‬

‫‪٧٣‬‬

‫‪ ٣٨‬تل‪５‬فون‬

‫‪٣‬‬

‫‪٧٥‬‬

‫‪ ٣٩‬ترانه‬

‫‪٣‬‬

‫‪٧٧‬‬

‫سرليکونه‬

‫شم‪５‬رې‬

‫‪ ٤٥‬په حﻴواناتو زړه‬ ‫سوی‬

‫درسي‬ ‫ساعتونه‬

‫‪٣‬‬

‫مخونه‬

‫‪٨٩‬‬

‫‪ ٤٦‬کار‬

‫‪٣‬‬

‫‪٩١‬‬

‫‪ ٤٧‬لﻴک ن‪３＋‬‬

‫‪٣‬‬

‫‪٩٣‬‬

‫‪ ٤٨‬کلمه‬

‫‪٣‬‬

‫‪٩٥‬‬

‫‪٤٩‬‬

‫！وکه‬

‫‪٣‬‬

‫‪٩٧‬‬

‫‪٥٠‬‬

‫جمله‬

‫‪٣‬‬

‫‪٩٩‬‬

‫‪٥١‬‬

‫پاک خواړه‬

‫‪٣‬‬

‫‪١٠١‬‬

‫‪٤٠‬‬

‫مور او پﻼر ته لﻴک‬

‫‪٣‬‬

‫‪٧٩‬‬

‫‪٥٢‬‬

‫د م‪５‬وو ‪３＂－‬‬

‫‪٣‬‬

‫‪١٠٣‬‬

‫‪٤١‬‬

‫غزني‬

‫‪٣‬‬

‫‪٨١‬‬

‫‪ ٥٣‬د چر‪－‬انو ساتنه‬

‫‪٣‬‬

‫‪١٠٥‬‬

‫‪٤٢‬‬

‫وزلوبه‬

‫‪٣‬‬

‫‪٨٣‬‬

‫‪٣‬‬

‫‪١٠٧‬‬

‫‪ ٤٣‬د خوسي لوبه‬

‫‪٣‬‬

‫‪٨٥‬‬

‫‪٣‬‬

‫‪٨٧‬‬

‫‪٣٤‬‬

‫‪٤٤‬‬

‫ژوند او کار‬

‫اور‬

‫‪٥٤‬‬

‫ه‬

‫ملي شتمني‬

‫لوم‪７‬ى لوست‬

‫قرآن کريم‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪＊ ،‬ه لﻴکل او د قرأن کرﻳم په اړه د زﻳاتو معلوماتو ترﻻسه‬ ‫کول‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ أﻳا تاسو پوه‪８５‬ئ چ‪ ３‬قرأن کرﻳم په چا نازل شوی دی؟‬

‫قرآن کريم د اهلل کتاب دى‪ .‬يوسلو ＇وارلس‬ ‫سورتونه او د‪４‬رش سپارې لري‪ .‬پر حضرت‬ ‫محمد نازل شوى دى‪.‬‬ ‫موږ مسلمانان پرې ايمان لرو‪ .‬هر سهار قرآن‬ ‫کريم لولو او په الر＊وونو ي‪ ３‬عمل کوو‪.‬‬ ‫‪1‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته د لوست متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د متن ﻳوه ﻳوه جمله د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬ولولي او نور‬ ‫دې ورته غوږ ونﻴسي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې له متن ＇خه دوې دوې کلم‪ ３‬پر تخت‪ ３‬ولﻴکي او نور دې په وار‬ ‫سره هغه معنا ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د (کتاب‪ ،‬اﻳمان او سهار کلم‪ )３‬پر تخت‪ ３‬ولﻴکي او‬ ‫نور دې په تورو وو‪４‬شي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫نازل‬

‫معناوې‬ ‫رالﻴ‪８‬ل شوی‬

‫اﻳمان‬

‫باور‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې لوست ولولي او بﻴا دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫دويم لوست‬

‫د حضرت محمد‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د حضرت محمد‬

‫پ‪５‬ژندنه‬ ‫پ‪５‬ژندنه‪.‬‬

‫پو＊تن‪:３‬‬ ‫_ په پورتني ان‪％‬ور ک‪＇ ３‬ه وﻳنئ؟‬ ‫_ د حضرت محمد په هکله ＇ه وﻳﻼی شئ؟‬

‫د حضرت محمد‬

‫د پالر نوم عبداهلل او د نيکه نوم ي‪３‬‬ ‫د قريشو له قوم ＇خه و‪ .‬حضرت‬

‫عبدالمطلب و‪ .‬حضرت محمد‬ ‫محمد‬

‫له کوچنيوالي ＇خه د ＊و اخالقو خاوند و‪ .‬حضرت‬

‫محمد‬

‫په ＇لو‪＋４‬ت کلن‪ ９‬ک‪ ３‬پ‪５‬غمبر شو او قرانکريم ورباندې‬

‫نازل شوی دی‪ .‬د پيغمبرانو دنده د انسانانو الر＊وونه ده‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن ولولي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې له ﻻندې تورو ＇خه کلم‪ ３‬جوړې ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫)‬ ‫(‬ ‫ح _ض _ ر _ ت‬ ‫)‬ ‫(‬ ‫ن _ا _ز _ل‬ ‫)‬ ‫(‬ ‫پ _ل _ا_ر‬ ‫_ زده کوونکي دې ﻻندې لغتونه په جملو ک‪ ３‬استعمال ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫خاوند _ عبداهلل _ قرأنکرﻳم_ محمد‬ ‫_ زده کوونکي دې د خپل گران پﻴغمبر‪ ،‬حضرت محمد‬ ‫لغتونه‬ ‫قرﻳش‬ ‫پﻴغمبر‬

‫په اړه خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫معناوې‬ ‫د عربو ﻳو قوم دی‬ ‫استازی‪ ،‬ﻻر＊وونکی‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې ﻻندې جمل‪ ３‬په خپلو کتابچو ک‪ ３‬پن‪％‬ه پن‪％‬ه ‪＄‬ل‪ ３‬ولﻴکي‬ ‫حضرت محمد د عبداهلل زوی دی‪.‬‬ ‫حضرت محمد زموږ پﻴغمبر دی‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫در‪４‬م لوست‬

‫حضرت ابوبکر صديق‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د حضرت ابوبکرصدﻳق‬

‫پ‪５‬ژندل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ تاسو د حضرت ابوبکر صدﻳق‬

‫نوم اور‪４‬دلی دی؟‬

‫حضرت ابوبکر صديق‬

‫د حضرت محمد‬

‫لوم‪７‬ی يار و‪.‬‬

‫اصلي نوم ‪ ３４‬عبداهلل او د پالر نوم ي‪ ３‬عثمان و‪ .‬په نارينه وو ک‪３‬‬ ‫نوموړی لوم‪７‬نی صحابي و چ‪ ３‬پر حضرت محمد‬ ‫راوړ‪ .‬حضرت ابوبکر صديق‬ ‫له دې امله حضرت محمد‬

‫ي‪ ３‬ايمان‬

‫په خپلو ټولو ک‪７‬نو ک‪ ３‬صادق و‪.‬‬ ‫هغه ته د صديق لقب ورک‪.７‬‬

‫‪5‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫په هکله ﻳو له بل سره خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې د حضرت ابوبکر صدﻳق‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې د( صحابي‪ ،‬عثمان‪ ،‬صدﻳق او لقب) کلم‪ ３‬پر تخت‪ ３‬ولﻴکي او ＇و‬ ‫نور دې په وار سره د هغو توري و＊ﻴي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د خپلو ور‪＄‬نﻴو کارونو په اړه خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫ﻳار‬ ‫صحابي‬

‫معناوې‬ ‫مل‪／‬ری‬ ‫د حضرت محمد‬

‫ﻳار او هم صحبت‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫_ زده کوونکي دې متن ＇و ‪＄‬ل‪ ３‬ولولي او بﻴا دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫＇لورم لوست‬

‫د ＊وونکي مقام‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د ＊وونکي په مقام پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تن‪:３‬‬ ‫_ په ان‪％‬ور ک‪＇ ３‬ه وﻳنئ؟‬ ‫_ ＇ه فکر کوئ ＊وونکی په موږ د چا په شان حق لري؟‬

‫＊وونکی موږ ته ليک او لوست را زده کوي‪ .‬سم‪ ３‬الرې‬ ‫ته مو رابولي‪＊ .‬وونکی پر موږ د مور او پالر په شان حق‬ ‫لري‪ .‬موږ د ＊وونکو درناوی کوو او خبرو ته ي‪ ３‬غوږ‬ ‫نيسو‪.‬‬ ‫‪7‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته د ﻳو بل په مرسته متن ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د ＊وونکي د مقام په اړه خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې له ﻻندې تورو ＇خه کلم‪ ３‬جوړې ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫)‬ ‫ښ _و _و _ن _ک _ی (‬ ‫(‬ ‫(‬

‫م _و _ر‬ ‫پ _ل _ا _ر‬

‫)‬ ‫)‬

‫_ ﻳو زده کوونکی دې د (لﻴک‪ ،‬لوست‪ ،‬درناوی) کلم‪ ３‬پر تخت‪ ３‬ولﻴکي او ＇و نور دې‬ ‫په وار سره د ＊وونکي په مرسته هغه په جملو ک‪ ３‬استعمال ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ درې زده کوونکي دې د ＊وونکي په اړه لن‪６‬ې خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫لغت‬ ‫درناوی‬

‫معنا‬ ‫احترام‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې لوست د کتاب له مخ‪＇ ３‬و ‪＄‬ل‪ ３‬ولولي او بﻴا دې په خپلو کتابچو ک‪３‬‬ ‫ولﻴکي‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫پنځم لوست‬

‫کيس‪９‬‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او له کﻴس‪ ９‬سره بلدتﻴا‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ تاسو کومه کﻴس‪ ９‬اور‪４‬دل‪ ３‬ده؟‬

‫هغه ＇ه شی دی؟‬ ‫ټوله ورځ گرځي‪ ،‬گرځي؛ چ‪ ３‬شپه شي د يوې روپ‪ ９‬ځای‬ ‫نيسي؟‬

‫‪9‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته د کﻴس‪ ９‬متن په خپل من‪ ＃‬ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي د کﻴس‪ ９‬متن دې ولولي او نور‬ ‫دې ورته غوږ ونﻴسي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي د کﻴس‪ ９‬ﻳوه ﻳوه جمله دې د‬ ‫تخت‪ ３‬پرمخ ولﻴکي‪.‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي او کومه ﻳوه کﻴس‪ ９‬چ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬زده وي وواﻳي‬ ‫او نور دې ‪＄‬واب پﻴدا ک‪７‬ي‪.‬‬

‫لغت‬ ‫کﻴس‪９‬‬

‫معنا‬ ‫چﻴستان‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې د خپل‪ ３‬کورن‪ ９‬د غ‪７‬و په مرسته ﻳوه کﻴس‪ ９‬ولﻴکي‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫شپ‪８‬م لوست‬

‫کتاب‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د کتاب د ارز＊ت په اړه خبرې کول‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ په پورته ان‪％‬ور ک‪＇ ３‬ه شی وﻳنئ؟‬

‫کتاب زموږ ＊ه مل‪／‬ری دی‪ .‬له لوستلو او ليکلو ＇خه ي‪３‬‬ ‫پوهه تر السه کي‪８‬ي‪ .‬زموږ په کتاب ک‪ ３‬ډ‪４‬ر ＊ه مطلبونه‬ ‫راغلي دي‪.‬‬ ‫موږ له خپلو کتابونو سره مينه لرو‪ .‬خپل کتابونه پاک‬ ‫ساتو‪ .‬پا‪ ３１‬ي‪ ３‬نه شکوو‪ .‬موږ په ＊وونځي او کور ک‪３‬‬ ‫خپل درسونه لولو او بيا ي‪ ３‬په کتابچو ک‪ ３‬ليکو‪.‬‬ ‫‪11‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي وروسته پورتنی لوست ولولي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې ﻻندې جمل‪ ３‬ولولي او ＇و ‪＄‬ل‪ ３‬دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬ولﻴکي‪:‬‬ ‫_ دا کتاب دی‪.‬‬ ‫_ د کتاب لوستل گ＂‪ ３‬لري‪.‬‬ ‫_ ＊ه ماشومان خپل کتابونه پاک ساتي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د (کتاب‪ ،‬پوهه‪ ،‬پاک او متن) کلم‪ ３‬د تخت‪ ３‬پر مخ‬ ‫ولﻴکي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د (＊وون‪％‬ي‪ ،‬کتابچ‪ ３‬او ساتل) کلم‪ ３‬پر تخت‪ ３‬ولﻴکي‬ ‫او نور دې په لن‪６‬و جملو ک‪ ３‬استعمال ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د کتاب په اړه خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫لغتونه‬ ‫نه شکوو‬ ‫پوهه‬ ‫مﻴنه‬

‫معناوې‬ ‫نه پر‪４‬کوو‬ ‫علم‬ ‫محبت‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې د ﻻندې جملو تش ‪＄‬اﻳونه په ﻻندې کلمو سره ډک ک‪７‬ي‪:‬‬ ‫گ＂ور _ پاک _ ＊ه‬ ‫_ موږ خپل کتابونه ( ) ساتو‪.‬‬ ‫) مل‪／‬ری دی‪.‬‬ ‫_ کتاب زموږ (‬ ‫) کار دی‪.‬‬ ‫_ د کتاب لوستل (‬

‫‪12‬‬

‫اووم لوست‬

‫قلم‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪＊ ،‬ه لﻴکل او د قلم په اهمﻴت پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ په ان‪％‬ور ک‪＇ ３‬ه وﻳنئ؟‬

‫قلم د ليکلو وسيله ده‪ .‬موږ په قلم ليکل کوو‪ .‬قلم ډ‪４‬ر ډولونه‬ ‫لري‪ ،‬لکه‪ :‬د ک‪７‬کي‪ ،‬پنسل‪ ،‬خودرن‪ ،，‬خودکار او توش قلمونه‪.‬‬ ‫＇وک چ‪ ３‬د ک‪７‬کي په قلم ليکل کوي‪ ،‬ليک ‪＊ ３４‬کلی کي‪８‬ي‪.‬‬ ‫موږ ډ‪４‬ر ليکل کوو چ‪ ３‬ليک مو ＊کلی شي‪.‬‬ ‫د قلم په واسطه د انسان فکر‪ ،‬خيال او پوهه کتابونو ته ل‪８５‬دول‬ ‫ک‪８５‬ي او نورو ته رس‪８５‬ي‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ ＇و زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته لوست ولولي او نور دې ورته غوږ‬ ‫ونﻴسي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې ﻻندې کلم‪ ３‬په لن‪６‬و جملو ک‪ ３‬استعمال ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫قلم – ک‪７‬کی – پنسل – خودکار – لﻴکل‬ ‫_ زده کوونکي دې له ﻻند‪４‬نﻴو تورو ＇خه کلم‪ ３‬جوړې ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫)‪.‬‬ ‫)‪ ،‬پ _ ن _ س _ ل(‬ ‫)‪ ،‬ک _ ړ _ ک _ ی (‬ ‫ق_ل_م(‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې د (قلم‪＊ ،‬کلی‪ ،‬خودرن‪ )，‬کلم‪ ３‬پر تخت‪ ３‬ولﻴکي بل دې هغه په‬ ‫لن‪６‬و جملو ک‪ ３‬استعمال ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د قلم په اړه لن‪６‬ې خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫وسﻴله‬ ‫＊کلی‬

‫معناوې‬ ‫واسطه‬ ‫＊اﻳسته‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې ＇و ‪＄‬ل‪ ３‬په کور ک‪ ３‬لوست ولولي او بﻴا دې په خپلو کتابچو ک‪３‬‬ ‫ولﻴکي‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫اتم لوست‬

‫لوب‪３‬‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د ‪＂－‬ورو لوبو پﻴژندل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ په ان‪％‬ورونو ک‪＇ ３‬ه وﻳنئ؟‬

‫ماشومان ډول ډول لوب‪ ３‬کوي‪ ،‬لکه‪ :‬اکوبکو‪ ،‬خوسی‪ ،‬رس‪９‬‬ ‫کشول‪ ،‬پټ پټانی‪ ،‬نانځک‪ ،３‬ټال او داس‪ ３‬نور‪ .‬د ب‪５‬لگ‪ ３‬په ډول‬ ‫د رس‪ ９‬کشولو لوبه در پ‪５‬ژنو‪:‬‬ ‫د رس‪ ９‬کشولو لوبه د دوو ډلو تر منځ سرته رسي‪８‬ي‪ .‬هرې ډل‪،３‬‬ ‫چ‪ ３‬رس‪ ９‬خپل‪ ３‬خوا ته ډ‪４‬ره کش ک‪７‬ه هماغه ډله گټونک‪ ３‬ده‪.‬‬ ‫په دې بايد وپوه‪８５‬و چ‪ ３‬لوب‪ ３‬کول روغتيا ته ‪－‬ټه رسوي‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ ＇و زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته په وارسره په خپله خو＊ه د ！ولگي‬ ‫مخ‪ ３‬ته راشي او متن دې په لوړ غ‪ ８‬ولولي‪ ،‬نور دې ورپس‪ ３‬تکرار ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې ﻻندې کلم‪ ３‬معنا او بﻴا دې په کتابچو ک‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬ ‫_ کش‬ ‫_ ！ال‬ ‫_ لوبه‬ ‫_ رس‪９‬‬ ‫_ زده کوونکي دې په دوو ډلو وو‪４‬شل شي‪ .‬د رس‪ ９‬کشولو لوبه دې د لوبو په مﻴدان ک‪３‬‬ ‫په عملي تو‪－‬ه تر سره ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې په خپله خو＊ه د ！ول‪／‬ي مخ‪ ３‬ته راشي او د (ماشومان‪ ،‬نان‪％‬ک‪،３‬‬ ‫خوسی) کلم‪ ３‬دې د تخت‪ ３‬پر مخ ولﻴکي‪ ،‬بل دې معنا او نور دې په خپلو کتابچو ک‪３‬‬ ‫ولﻴکي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬ﻳوه لوبه دې نورو ته‬ ‫وروپﻴژني‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫پ＀ پ＂انی‬ ‫نان‪％‬که‬

‫معناوې‬ ‫د ﻳوې سمﻴزې لوب‪ ３‬نوم‪ ،‬کلﻴوالي لوبه‪.‬‬ ‫‪６－‬ي‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې لوست ولولي او بﻴا دې په ＊کلي خط ولﻴکي‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫نهم لوست‬

‫ب‪ ３‬پروايي‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د ب‪ ３‬پرواﻳي په معنا او مفهوم پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ ＇ه فکر کوئ ب‪ ３‬پرواﻳي د ＇ه شي ﻻمل ک‪８５‬ي؟‬

‫احمد د مور‪ ،‬پالر او ＊وونکي الر＊وونو ته پاملرنه نه کوله‪.‬‬ ‫تل به ي‪ ３‬د س‪７‬ک تر＇ن‪ ，‬لوب‪ ３‬کول‪ ،３‬يوه ورځ ي‪ ３‬په لوبو‬ ‫ک‪ ３‬توپ په س‪７‬ک ک‪ ３‬ولو‪４‬د‪ ،‬احمد د س‪７‬ک په منځ ک‪ ３‬په توپ‬ ‫پس‪ ３‬من‪６‬ې وهل‪ ،３‬چ‪ ３‬موټر راغی‪ ،‬هغه ي‪ ３‬وواهه‪ ،‬خلک‬ ‫پرې راټول شول او هغه ي‪ ３‬روغتون ته يووړ‪ ،‬روغتون ک‪３‬‬ ‫＇ر‪－‬نده شوه چ‪ ３‬احمد يوه پ‪＋‬ه ژوبله شوې وه‪.‬‬ ‫موږ بايد د لوبو ځايونه وپيژنو‪ ،‬د مور‪ ،‬پالر او ＊وونکي‬ ‫الر＊وونو ته پاملرنه وک‪７‬و‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ ﻳو زده کوونکی دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن په لوړ او مناسب غ‪ ８‬ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د ！ول‪／‬ي مخ‪ ３‬ته راشي په وار سره دې د ب‪ ３‬پرواﻳي په‬ ‫اړه ﻳوه ﻳوه جمله پر تخت‪ ３‬ولﻴکي‪ ،‬نور زده کوونکي دې په کتابچو ک‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی د (روغتون‪ ،‬توپ‪ ،‬مو！ر‪ ،‬من‪ )＃‬کلم‪ ３‬پر تخت‪ ３‬ولﻴکي نور دې په وار‬ ‫سره په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د ！ول‪／‬ي مخ‪ ３‬ته راشي او د ب‪ ３‬پرواﻳي په اړه دې خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫پاملرنه‬ ‫روغتون‬ ‫ژوبله‬

‫معناوې‬ ‫توجه‬ ‫شفاخانه‬ ‫خوږه (！پي)‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې متن ولولي او بﻴا دې د ب‪ ３‬پرواﻳ‪ ９‬په باب ＇و جمل‪ ３‬په خپلو کتابچو ک‪３‬‬ ‫ولﻴکي‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫لسم لوست‬

‫د مور درناوی‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د مور د لوړ مقام پ‪５‬ژندل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ تاس‪ ３‬په ان‪％‬ور ک‪＇ ３‬ه وﻳنئ؟‬

‫مور يو ＊کلی او خوږ نوم دی‪ .‬مور په هر چا گرانه وي‪.‬‬ ‫موږ له خپل‪ ３‬مور سره مينه لرو‪ .‬ځکه چ‪ ３‬موږ ي‪ ３‬له ډ‪４‬رو‬ ‫ستونزو سره پاللي او لوی ک‪７‬ي يو‪.‬‬ ‫خبره ي‪ ３‬منو او درناوی ‪ ３４‬پر موږ الزم دی‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ ﻳو زده کوونکی دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن ولولي او نور دې ورته غوږ‬ ‫ونﻴسي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې په ډلو ک‪ ３‬د مور د درناوي په اړه ﻳو له بل سره خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ که د مور په کلمه ک‪ ３‬د (م) توري پر ‪＄‬ای د (خ) ﻳا (ک) توری راشي کوم‪ ３‬کلم‪ ３‬ترې‬ ‫جوړﻳ‪８‬ي؟‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي د (مور‪ ،‬درناوی‪ ،‬گرانه) کلم‪ ３‬دې پرتخت‪３‬‬ ‫ولﻴکي او نور دې هغه په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د ！ولگﻴوالو په وړاندې د مور په اړه لن‪６‬ې خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫ستونزو‬ ‫درناوی‬

‫معناوې‬ ‫مشکﻼت‬ ‫احترام‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې لوست ولولي او بﻴا دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬په ＊کلي خط ولﻴکي‪.‬‬

‫‪20‬‬

‫يوولسم لوست‬

‫ليک او لوست‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل د لﻴک او لوست په ارز＊ت او گ＂و پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ ＇ه فکر کوئ چ‪ ３‬لﻴک او لوست ＇ه گ＂‪ ３‬لري؟‬

‫ليک او لوست د پوه‪ ３‬کيلي ده‪ .‬د اسالم مقدس دين هم د علم‬ ‫او پوه‪ ３‬زده ک‪７‬ه په نأرينه او ＊ځو فرض ک‪７‬ې ده‪.‬‬ ‫يو ه‪５‬واد هغه وخت ترق‪ ９‬او سوکال‪ ９‬ته رس‪８５‬ي چ‪ ３‬د هغه‬ ‫و‪７－‬ي د ليک او لوست خاوندان وي‪.‬‬

‫‪21‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي او نور دې ورته‬ ‫غوږ ونﻴسي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬د لﻴک او لوست په اړه دې‬ ‫خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې د (لﻴک‪ ،‬لوست‪ ،‬کار) کلم‪ ３‬پرتخت‪ ３‬ولﻴکي‪ ،‬نور زده کوونکي‬ ‫دې په وار سره ﻳوه ﻳوه کلمه په لن‪６‬و جملو ک‪ ３‬استعمال ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې د ＊وونکي په مرسته ﻻندې فعالﻴت تر سره ک‪７‬ي‪:‬‬ ‫که د کار په کلمه ک‪ ３‬د ((ک)) توري پر ‪＄‬ای د ((ت)) توری او د لﻴک په کلمه ک‪ ３‬د ((ل))‬ ‫توري پر ‪＄‬ای د ((ټ)) توری راشي‪ ،‬کوم‪ ３‬کلم‪ ３‬ور＇خه جوړﻳ‪８‬ي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫و‪７－‬ي‬ ‫سوکالي‬

‫معناوې‬ ‫خلک‬ ‫أبادي‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې د لﻴک او لوست په هکله ＇لور ＇لور جمل‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬

‫‪22‬‬

‫دولسم لوست‬

‫د خبرو کولو آداب‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د خبرو کولو په أدابو پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ ستاسو په فکر د خبرو کولو أداب کوم دي؟‬

‫مالل‪＊ ９‬ه نجل‪ ９‬ده‪ .‬کله چ‪ ３‬ټولگي ته راشي‪ ،‬ټولو ته‬ ‫سالم اچوي‪ .‬د خبرو کولو پر مهال وار په پام ک‪ ３‬نيسي‪.‬‬ ‫د نورو خبرو ته غوږ نيسي‪ .‬خپل مطلب په لن‪６‬و او خوږو‬ ‫جملو ک‪ ３‬بيانوي‪ .‬مالل‪ ９‬پر خپلو ټولگيوالو او ＊وونکو‬ ‫گرانه ده‪.‬‬ ‫‪23‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په خپله خو＊ه د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي نوی لوست دې په مناسب‬ ‫غ‪ ８‬ولولي او نور دې ورته غوږ ونﻴسي‪.‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې په خپله خو＊ه د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي د (سﻼم‪ ،‬خپل‪ ،‬غوږ او‬ ‫！ول‪／‬ي) کلم‪ ３‬دې پرتخت‪ ３‬ولﻴکي او نور دې ﻳوه ﻳوه کلمه په لن‪６‬و جملو ک‪ ３‬استعمال‬ ‫ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره له ﻻندې تورو ＇خه کلم‪ ３‬جوړې ک‪７‬ي او نور دې‬ ‫ولولي‪:‬‬ ‫)‬ ‫(‬ ‫پ_ا_م‬ ‫)‬ ‫(‬ ‫ن_ج_ل_ۍ‬ ‫)‬ ‫(‬ ‫ګ_ر_ا_ن_ه‬ ‫)‬ ‫(‬ ‫س _ ل _ ا _م‬ ‫)‬ ‫م_ل_ا_ل_ۍ (‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د خبرو کولو د أدابو په اړه خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫لغتونه‬ ‫پام‬ ‫سﻼم اچوي‬

‫معناوې‬ ‫فکر‬ ‫سﻼم ورکوي‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې لوست ＇و ‪＄‬ل‪ ３‬په کور ک‪ ３‬له ‪＄‬ان سره ولولي او بﻴا دې په خپلو کتابچو‬ ‫ک‪ ３‬په ＊کلي خط ولﻴکي‪.‬‬

‫‪24‬‬

‫ديارلسم لوست‬

‫خواخوږي‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د خواخوږۍ په مفهوم پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ ستاسو په نظرخواخوږي ＇ه ته واﻳي؟‬

‫خواخوږي يو انساني او اسالمي صفت دی‪.‬‬ ‫＊ه زده کوونکي يو له بل سره خواخوږي لري‪ ،‬له اړو‬ ‫کسانو سره مرسته کوي‪.‬‬ ‫موږ بايد له انسانانو سره خواخوږي او پر حيواناتو زړه‬ ‫سوی ولرو‪.‬‬ ‫‪25‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې متن د ！ولگﻴوالو په وړاندې ولولي او نور دې ورته غوږ ونﻴسي‪.‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې د (خواخوږۍ‪ ،‬زړه سوي‪ ،‬خوشحال‪ )９‬کلم‪ ３‬پرتخت‪ ３‬ولﻴکي او‬ ‫نور دې ﻳوه ﻳوه کلمه په جملو ک‪ ３‬استعمال ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره پر حﻴواناتو باندې د زړه سوي په اړه لن‪６‬ې خبرې‬ ‫وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫لغتونه‬ ‫خواخوږي‬ ‫اړو‬

‫معناوې‬ ‫زړه سوی‬ ‫محتاجو‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې نوی متن په کورونو ک‪ ３‬ولولي او په خپلو کتابچو ک‪ ３‬دې په ＊کلي خط‬ ‫ولﻴکي‪.‬‬

‫‪26‬‬

‫＇وارلسم لوست‬

‫روغه جوړه‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د روغ‪ ３‬جوړې په مفهوم او اهمﻴت پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ ستاسو په فکر روغه جوړه ＇ه ته واﻳي؟‬

‫د دوو مخالفو ډلو يا خواوو پخال کولو ته روغه جوړه وايي‪.‬‬ ‫کله کله د خلکو ترمنځ خپگان پيدا کي‪８‬ي‪ .‬که خپگان اوږد شي‪،‬‬ ‫په د＊من‪ ９‬اوړي‪ .‬بايد خپگان اوږد‪４‬دو ته پرې نه ＊ودل شي‪.‬‬ ‫روغه جوړه په ټولنه ک‪ ３‬سوله‪ ،‬يووالی او نيکمرغي راولي‪.‬‬ ‫د اسالم مبارک دين مسلمانانو ته د روغ‪ ３‬جوړې الر＊وونه‬ ‫کوي‪.‬‬

‫‪27‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره متن ولولي او نور دې ورته غوږ ونﻴسي‪.‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬د (روغ‪ ،３‬جوړې‪ ،‬اسﻼم او سوله) کلم‪３‬‬ ‫دې پر تخت‪ ３‬ولﻴکي او نور دې ﻳوه ﻳوه کلمه په جملو ک‪ ３‬استعمال ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په خپل وار سره د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي او د روغ‪ ３‬جوړې د گ＂و‬ ‫په اړه دې خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫ﻳووالی‬ ‫！ولنه‬

‫معناوې‬ ‫اتحاد ‪ -‬ﻳو مو！ی ک‪５‬دل‬ ‫جامعه‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې لوست ولولي او بﻴا دې ＇و ‪＄‬ل‪ ３‬په خپلو کتابچوک‪ ３‬په ＊کلي خط‬ ‫ولﻴکي‪.‬‬

‫‪28‬‬

‫پنځلسم لوست‬

‫ماينونه‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د ماﻳنونو په زﻳانونو پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تن‪:３‬‬ ‫_ په پورته ان‪％‬ورک‪＇ ３‬ه وﻳنئ؟‬ ‫_ تاس‪ ３‬ماﻳنونه لﻴدلي او هغه پﻴژنئ؟‬

‫ماين زموږ پټ د＊من دی‪ .‬ماينونه تل د مرگ او ژوبل‪ ３‬سبب‬ ‫گرځي‪.‬‬ ‫ماينونه د قلم‪ ،‬ساعت‪ ،‬موبايل او د لوبو د شيانو په ＇‪５‬ر جوړ‬ ‫شوي دي‪.‬‬ ‫له دې امله ناپ‪５‬ژندل شوو شيانو ته بايد الس ورنه وړو‪.‬‬ ‫د ماين د ليدلو پر وخت بايد مشرانو ته خبر ورک‪７‬و‪.‬‬

‫‪29‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ ＇و زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته په وار سره متن د ！ولگي په مخ ک‪３‬‬ ‫ولولي او نور دې ورته غوږ ونﻴسي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې په ＇و ډلو ووﻳشل شي‪ .‬له هرې ډل‪＇ ３‬خه دې ﻳو ﻳو زده کوونکی د‬ ‫！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي او د ماﻳنونو په اړه دې خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې ﻻندې جمل‪ ３‬په خپلو کتابچو ک‪ ３‬ولﻴکي او تش ‪＄‬اﻳونه دې په مناسبو‬ ‫کلمو ډک ک‪７‬ي (ډولونه‪ ،‬زموږ‪ ،‬شﻴانو‪ ،‬پ＀)‪.‬‬ ‫_ ماﻳن ‪ ..........‬د＊من دی‪.‬‬ ‫_ تاس‪ ３‬باﻳد ناپ‪５‬ژندل شوو ‪ ..........‬ته گوت‪ ３‬ورنه وړئ‪.‬‬ ‫_ ماﻳن ب‪５‬ﻼب‪５‬ل ‪ ..........‬لري‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د ماﻳنونو په اړه خپل معلومات نورو ته وړاندې ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫لغتونه‬ ‫تل‬ ‫په ＇‪５‬ر‬

‫معناوې‬ ‫همﻴشه‬ ‫په ډول‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې متن ＇و ‪＄‬ل‪ ３‬په خپلو کتابچو ک‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬

‫‪30‬‬

‫شپاړسم لوست‬

‫ترافيکي الر＊وون‪３‬‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د ترافﻴکي اشارو پ‪５‬ژندل او مراعتول‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ په پورتنﻴو ان‪％‬ورونو ک‪＇ ３‬ه وﻳنئ؟‬

‫په ＊ارونو ک‪ ３‬ترافيکي گ‪２‬ه گو‪１‬ه وي‪ ،‬که تاسو ＊ار ته والړئ‪،‬‬ ‫له س‪７‬ک ＇خه د ت‪５‬ر‪４‬دو پرمهال ترافيکي ن‪＋‬و ته پاملرنه وک‪７‬ئ‪،‬‬ ‫که ترافيکي ن‪＋‬ه شنه وه‪ ،‬لوم‪７‬ی ＊ي او کي‪ ０‬پلو ته وگورئ او‬ ‫له س‪７‬ک ＇خه په ټاکلي ځای ک‪ ３‬ت‪５‬ر شئ‪ ،‬د س‪７‬ک په منځ ک‪３‬‬ ‫مه در‪８４‬ئ او من‪６‬ې مه وهئ‪ .‬ترافيکي الر＊وونو ته پاملرنه له‬ ‫پ‪＋５‬و مخنيوی کوي او انسانان له خطر ＇خه ژغوري‪.‬‬

‫‪31‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې په خپلو ډلو ک‪ ３‬د ترافﻴکي اشارو په هکله خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې ﻻندې کلم‪ ３‬په جملو ک‪ ３‬استعمال ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫(‪＄‬ای‪＊ ،‬ار‪ ،‬پاملرنه‪ ،‬خطر)‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي او له س‪７‬ک ＇خه د تﻴرﻳدو پر مهال دې‬ ‫د ترافﻴکي ن‪＋‬و په اړه خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫پاملرنه‬ ‫مهال‬ ‫کﻴ‪０‬‬ ‫مخنﻴوی‬

‫معناوې‬ ‫توجه‬ ‫وخت‬ ‫چپ‬ ‫مخه نﻴول‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې لوست ＇و ‪＄‬ل‪ ３‬په کور ک‪ ３‬ولولي او بﻴا دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬په‬ ‫＊کلي خط ولﻴکي‪.‬‬

‫‪32‬‬

‫اووه لسم لوست‬

‫روغتيا‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل‪ ،‬او روغتﻴا ته پاملرنه‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ ستاسو په فکر روغتﻴا ＇ه ته واﻳي؟‬

‫زمـــا روغــتــيــا خــو＊ــه ده‬

‫تـــــازه هــــوا خـــو＊ـــه ده‬

‫لـــوبـــ‪ ３‬مــســتــي کــومــه‬

‫زمــــا ＊ــکــال خـــو＊ـــه ده‬

‫ځــکــه ځـــان پـــاک ساتمه‬

‫حـــد د خـــــوراک ساتمه‬

‫ځــکــه خــوشــحــالــه يمه‬

‫خـــالص لــه جــنــجــالــه يمه‬ ‫اروا＊اد غﻼم حضرت روغمن‬

‫‪33‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته په وار سره متن ولولي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې د خپل ‪＄‬ان د پاکوالي په اړه په وار سره خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې د (هوا‪ ،‬پاک‪＊ ،‬کﻼ‪ ،‬روغتﻴا) کلم‪ ３‬په خپلو کتابچو ک‪ ３‬په تورو‬ ‫واړوي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې ﻻندې کلم‪ ３‬په لن‪６‬و جملو ک‪ ３‬وکاروي‪:‬‬ ‫روغتﻴا‪＊ ،‬کﻼ‪ ،‬خوراک‪ ،‬لوب‪３‬‬ ‫_ زده کوونکي دې د بﻴتونو خالي ‪＄‬اﻳونه پر مناسبو کلمو ډک ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫زما‪ .........‬خو＊ه ده‪.‬‬ ‫تازه هوا‪ ...........‬ده‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په خپله خو＊ه پورته شعر په ＊کلي غ‪ ８‬ولولي‪.‬‬ ‫لغتونه‬ ‫روغتﻴا‬ ‫حد‬

‫معناوې‬ ‫صحت‬ ‫اندازه‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې پورتنی شعر په خپلو کتابچو ک‪ ３‬ولﻴکي او په ﻳاد دې زده ک‪７‬ي‪.‬‬

‫‪34‬‬

‫اتلسم لوست‬

‫متلونه‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د متلونو په مفهوم پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ ستاسو په فکر متلونه ＇ه اهمﻴت لري؟‬

‫خپل عمل د الرې مل‪.‬‬ ‫＇ه چ‪ ３‬کرې‪ ،‬هغه به ر‪４‬ب‪.３‬‬ ‫ل‪ ８‬خوره‪ ،‬تل خوره‪.‬‬ ‫‪35‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متلونه په خپل من‪ ＃‬ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره ﻳو ﻳو متل د کتاب له مخ‪ ３‬ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې ﻳو ﻳو متل ولولي او د هغه په اړه دې خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په خپله خو＊ه د ！ول‪／‬ي مخ‪ ３‬ته راشي هر ﻳو دې ﻳو ﻳو متل‬ ‫وواﻳي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې (مل‪ ،‬کرې) کلم‪ ３‬د تخت‪ ３‬پر مخ په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫مل‬ ‫ر‪４‬ب‪３‬‬ ‫کرې‬

‫معناوې‬ ‫مل‪／‬ری‬ ‫لو کول‬ ‫ک‪＋‬ت‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬درې درې متلونه ولﻴکي او بله ورځ دې ！ول‪／‬ﻴوالو‬ ‫ته وواﻳي‪.‬‬

‫‪36‬‬

‫نولسم لوست‬

‫د ناروغ‪ ９‬رقعه‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د ناروغ‪ ９‬د رقع‪ ３‬په لﻴکلو پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ د ناروغ‪ ９‬پرمهال ＊وون‪％‬ي ته ＇نگه خبر ورکوئ؟‬

‫د ميرويس نيکه د ＊وونځي محترم مدير صاحب!‬ ‫السالم عليکم ورحمة اهلل وبرکاته!‬ ‫زه ستورۍ د اجمل لور د دريم (ب) ټول‪／‬ي زده کوونک‪ ３‬يم‪،‬‬ ‫نن د ناروغ‪ ９‬له امله ＊وونځي ته نه شم درتالی هيله منه يم‬ ‫چ‪ ３‬ناسوبه ونه شم‪５‬رل شم‪.‬‬ ‫په درناوي‬ ‫ستورۍ‬

‫‪37‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫‪١٣٩٤/٦/٤‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته د ناروغ‪ ９‬رقعه له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې ﻳو بل ته د ناروغ‪ ９‬د رقع‪ ３‬امﻼ وواﻳي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې د ناروغ‪ ９‬رقعه په ﻳاد زده ک‪７‬ي او په خپلو کتابچو ک‪ ３‬دې ولﻴکي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي د (ناروغ‪ ،９‬ستورۍ‪ ،‬لور)کلم‪ ３‬دې پر‬ ‫تخت‪ ３‬ولﻴکي او نور دې په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫هﻴله‬ ‫ناسوب‬

‫معناوې‬ ‫امﻴد‬ ‫غﻴر حاضر‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې د ＊وون‪％‬ي ادارې ته په خپل نوم د ناروغ‪ ９‬رقعه په خپلو کتابچوک‪３‬‬ ‫ولﻴکي‪.‬‬

‫‪38‬‬

‫شلم لوست‬

‫پاکه هوا او پاک‪ ３‬اوبه‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د پاک‪ ３‬هوا او د پاکو اوبو په ارز＊ت پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ ستاسو په نظر پاکه هوا او پاک‪ ３‬اوبه انسانانو ته ＇ه گ＂‪ ３‬لري؟‬

‫انسانان‪＇ ،‬اروي او بوټي پاکو اوبو او هوا ته اړتيا لري‪ ،‬له‬ ‫اوبو او هوا پرته ژوند نه کي‪８‬ي‪ ،‬ناول‪ ３‬اوبه او هوا روغتيا‬ ‫ته زيان رسوي‪ ،‬بايد د ناپاکو اوبو له ＇‪＋‬لو او کک‪７‬ې هوا‬ ‫له تنفس ＇خه ځانونه وساتو‪ ،‬چ‪ ３‬ناروغه نه شو‪.‬‬ ‫‪39‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته نوی متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬ﻳو دې له کتاب ＇خه ﻳوه جمله‬ ‫وواﻳي او بل دې پر تخت‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې له ﻻندې تورو ＇خه کلم‪ ３‬جوړې ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫)‪ ،‬ب _ و _ ټ _ ي (‬ ‫)‪ ،‬هـ _ و _ ا (‬ ‫ر_و_غ_ت_ی_ا(‬

‫)‬

‫_ زده کوونکي دې په وار سره د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي او ﻻندې کلم‪ ３‬دې په جملو ک‪３‬‬ ‫وکاروي‪( .‬اړتﻴا‪ ،‬هوا‪ ،‬اوبه‪ ،‬کار)‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وارسره د ！ولگي په وړاندې د ناپاک‪ ３‬هوا او اوبو په اړه خبرې‬ ‫وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫لغتونه‬ ‫اړتﻴا‬ ‫ناول‪３‬‬ ‫کک‪７‬ې‬

‫معناوې‬ ‫ضرورت‬ ‫ناپاک‬ ‫ناپاک‪ -３‬ألوده‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې د لوست متن ولولي او بﻴا دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬

‫‪40‬‬

‫يوويشتم لوست‬

‫کيسه‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د ر＊تﻴا په ‪＂－‬و پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ ستاسو په نظر ر＊تﻴا او صداقت کوم‪ ３＂－ ３‬لري؟‬

‫يوه هلک په بازار ک‪ ３‬قلمونه خر＇ول‪ .‬د يوه قلم بيه پنځه‬ ‫افغان‪ ９‬وه‪.‬‬ ‫يوه س‪７‬ي يو قلم واخيست‪ .‬د پنځو افغانيو پرځای ي‪ ３‬لس‬ ‫افغان‪ ９‬ورک‪７‬ې او روان شو‪ .‬د هلک دې ټکي ته پام شو چ‪３‬‬ ‫هغه س‪７‬ي لس افغان‪ ９‬ورک‪７‬ي دي‪ .‬هلک په من‪６‬ه ور پس‪３‬‬ ‫ورغی‪ .‬پنځه افغان‪ ９‬ي‪ ３‬ب‪５‬رته ورک‪７‬ې‪ .‬اخيستونکي ترې مننه‬ ‫وک‪７‬ه‪ ،‬ورته وي‪ ３‬ويل‪ :‬شاباس! يو ＊ه هلک بايد ستا په شان‬ ‫صادق او ر＊تينی واوسي‪.‬‬

‫‪41‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬په وار سره دې متن د ！ولگي په وړاندې‬ ‫ولولي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې ﻻندې کلم‪ ３‬د تخت‪ ３‬پرمخ په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬ ‫پام‪ ،‬من‪６‬ه‪ ،‬اخﻴستل‪ ،‬خر＇ول‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د ر＊تﻴا او صداقت په اړه خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫لغتونه‬

‫معناوې‬

‫من‪６‬ه‬ ‫خر＇ول‬

‫‪＄‬غاسته‪ ،‬ت‪＋５‬ته‬ ‫پلورل‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې د نن ور‪ ３＄‬لوست په خپلو کتابچو ک‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬

‫‪42‬‬

‫دوه ويشتم لوست‬

‫د کور په کارونو ک‪ ３‬مرسته‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د خبرو کولو وړتﻴا پﻴدا کول‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ تاس‪ ３‬له چا سره مرسته ک‪７‬ې ده؟‬

‫زرغونه او احمد خور او ورور دي‪ .‬دواړه په ＊وونځي ک‪３‬‬ ‫زده ک‪７‬ې کوي‪ .‬کله چ‪ ３‬له ＊وونځي ＇خه کور ته راشي له‬ ‫ډوډۍ خوړلو وروسته له مور او پالر سره د کور په کارونو ک‪３‬‬ ‫برخه اخلي‪ .‬د دوی د ‪ ６－‬کار له امله ټوله کورن‪ ９‬خوښ او‬ ‫نيکمرغه ژوند کوي‪.‬‬ ‫＊ه زده کوونکي هغه دي چ‪ ３‬د کور په کارونو ک‪ ３‬له مور او‬ ‫پالر سره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬

‫‪43‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته د لوست متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي او د لوست مطلب دې په خپله ژبه‬ ‫وواﻳي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬ﻳو دې له کتاب ＇خه ＇و‬ ‫کلم‪ ３‬د امﻼ په توگه وواﻳي او بل دې پرتخت‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د ！ولگي په وړاندې د مرست‪ ３‬په اړه خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫ن‪５‬کمرغه‬ ‫مرسته‬

‫معناوې‬ ‫خوشبخته‬ ‫کومک‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې د نن ور‪ ３＄‬لوست د کتاب له مخ‪ ３‬په خپلو کتابچو ک‪ ３‬په ＊کلي خط‬ ‫ولﻴکي‪.‬‬

‫‪44‬‬

‫درويشتم لوست‬

‫د چاپ‪５‬ريال ساتنه‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د چاپ‪５‬رﻳال ساتن‪ ３‬په ‪＂－‬و پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ ستاسو په فکر د چاپﻴرﻳال پاک ساتل ＇ه گ＂‪ ３‬لري؟‬

‫د کور له انگ‪＇ ７‬خه نيول‪ ３‬تر ＊وونځي او زموږ د لوبو ځايونه‬ ‫زموږ چاپيريال دی‪.‬‬ ‫په چاپ‪５‬ريال ک‪ ３‬اوبه‪ ،‬هوا‪ ،‬باغونه‪ ،‬سيندونه‪ ،‬ځن‪／‬لونه‪ ،‬د＊ت‪３‬‬ ‫او غرونه شامل دي‪.‬‬ ‫که چاپيريال پاک او ＊کلی و‪ ،‬زموږ ژوند به سم او روغتيا به‬ ‫مو ＊ه وي‪ .‬موږ بايد د چاپيريال په پاک ساتلو ک‪ ３‬زيار وباسو‪.‬‬ ‫ون‪ ３‬او گالن وکرو‪ ،‬د ونو ＊اخونه مات نه ک‪７‬و‪ .‬د کور خځل‪３‬‬ ‫او کاغذونه په يوه ټاکلي ځای ک‪ ３‬واچوو‪ .‬که دا کارونه مو‬ ‫سرته ورسول‪ ،‬نو زموږ چاپيريال به پاک وي‪.‬‬

‫‪45‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته د لوست متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې ﻳو بل ته د لوستل شوي متن ＇و کلم‪ ３‬امﻼء وواﻳي او نور دې په خپلو‬ ‫کتابچو ک‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬د (چاپ‪５‬رﻳال‪ ،‬پاک‪ ،‬روغتﻴا) کلم‪ ３‬په جملو ک‪３‬‬ ‫وکاروي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د ناپاکو شﻴانو د ب‪＄ ３‬اﻳه اچولو په اړه خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په خپله خو＊ه په وار سره وواﻳي چ‪ ３‬خپل شاوخوا چاپﻴرﻳال‬ ‫＇نگه پاک ساتﻼی شي؟‬ ‫لغتونه‬ ‫ان‪７／‬‬ ‫زﻳار‬ ‫＊اخونه‬

‫معناوې‬ ‫حوﻳلي‬ ‫کو＊）‬ ‫＇ان‪３／‬‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬د چاپﻴرﻳال په اړه ＇و جمل‪ ３‬ولﻴکی‪.‬‬

‫‪46‬‬

‫＇لورويشتم لوست‬

‫د غا＊ونو ساتنه‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د غا＊ونو د ساتلو په ‪＂－‬و پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ په پورتني ان‪％‬ورک‪＇ ３‬ه شی وﻳنئ؟‬

‫غا＊ونه د انسان د ＊کال او د خوړو د ژوولو ＊ه وسيله ده‪.‬‬ ‫د دې لپاره چ‪ ３‬غا＊ونه مو خراب نشي‪ ،‬نو په غا＊ونو کلک‬ ‫شيان نه ماتوو‪.‬‬ ‫هر سهار او ما＊ام خپل غا＊ونه په مسواک يا برس مينځو‪.‬‬ ‫که غا＊ونه مو وخوږ‪８４‬ي‪ ،‬د غا＊ونو ډاکټر ته ځو‪ .‬اړينه ده چ‪３‬‬ ‫خپل غا＊ونه پاک وساتو‪ ،‬تر＇و د غا＊ونو په درد اخته نشو‪.‬‬

‫‪47‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته له ‪＄‬ان سره متن ولولي‪.‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬د (کلک‪＊ ،‬کﻼ‪ ،‬غا＊ونه) کلم‪ ３‬دې پر‬ ‫تخت‪ ３‬ولﻴکي او نور دې په وار سره په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې له متن ＇خه ＇و جمل‪ ３‬ولولي او نور دې د امﻼ په تو‪－‬ه ولﻴکي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬د غا＊ونو د پاک ساتلو په اړه‬ ‫دې خبرې وک‪７‬ي‪ ،‬نور دې ورته غوږ ونﻴسي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې سوچ وک‪７‬ي‪ ،‬چ‪ ３‬که د (ما＊ام) کلمه سرچپه شي‪＇ ،‬ه شی ترې‬ ‫جوړﻳ‪８‬ي‪ .‬بﻴا دې ﻳو تن د نورو په استازﻳتوب د تخت‪ ３‬پر مخ ولﻴکي‪.‬‬ ‫لغتونه‬ ‫خواړه‬ ‫ژوولو‬

‫معناوې‬ ‫غذا‬ ‫مﻴده کولو‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې د غا＊ونو د ساتلو د ‪＂－‬و په هکله ＇و جمل‪ ３‬په خپلو کتابچو ک‪３‬‬ ‫ولﻴکي‪.‬‬

‫‪48‬‬

‫پنځه ويشتم لوست‬

‫زموږ ه‪５‬واد‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل‪ ،‬د خپل ه‪５‬واد پ‪５‬ژندل او له هغه سره مﻴنه لرل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ په پورتني ان‪％‬ور ک‪＇ ３‬ه وﻳنئ؟‬

‫زموږ ه‪５‬واد افغانستان دی‪ .‬زموږ ه‪５‬واد لوړ غرونه‪ ،‬گ‪０‬‬ ‫ځنگلونه‪ ،‬ودان‪ ３‬ځمک‪ ３‬او ＊کلي باغونه لري‪ .‬زموږ په ه‪５‬واد‬ ‫ک‪ ３‬هر ډول غل‪ ،３‬دان‪ ３‬او م‪５‬وې کرل ک‪８５‬ي‪.‬‬ ‫پر موږ خپل ه‪５‬واد ډ‪４‬ر گران دی‪ .‬بايد خپل ه‪５‬واد په علم او‬ ‫پوه‪ ３‬سره ودان ک‪７‬و‪.‬‬

‫‪49‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬د متن ﻳوه ﻳوه جمله دې‬ ‫ولولي‪ ،‬نور دې ورته غوږ ونﻴسي‪.‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې د (ه‪５‬واد‪ ،‬غرونه‪ ،‬باغونه) کلم‪ ３‬د تخت‪ ３‬پرمخ ولﻴکي او نور زده‬ ‫کوونکي دې په وارسره په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬ﻳو دې د کتاب له مخ‪ ３‬دوې‬ ‫جمل‪ ３‬د امﻼ په توگه وواﻳي او بل دې ولﻴکي‪.‬‬ ‫_ دوه زده کوونکي دې د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬د ه‪５‬واد په اړه لن‪６‬ې خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫لوړ‬ ‫ودان‬

‫معناوې‬ ‫ج‪，‬‬ ‫أباد‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې متن ولولي او بﻴا دې په ＊کلي خط ولﻴکي‪.‬‬

‫‪50‬‬

‫شپ‪ ８‬ويشتم لوست‬

‫د ＊وونځي آداب‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل‪ ،‬د ＊وون‪％‬ي په أدابو پوه‪５‬دل او د هغو مراعاتول‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫ستاسو په فکر د ＊وون‪％‬ي أداب ＇ه ته واﻳي؟‬

‫＊وونځی د ＊وون‪ ３‬او روزن‪ ３‬ځای دی‪ .‬د ＊‪ ３‬زده ک‪７‬ې لپاره‬ ‫بايد زده کوونکي پر خپل وخت ＊وونځي ته راشي‪＊ ،‬وونځي‬ ‫او ټول‪／‬ي ته د ننوتلو په وخت نوبت په پام ک‪ ３‬ونيسي‪.‬‬ ‫د ＊وونکو درناوی وک‪７‬ي‪ .‬ټولگی او د ＊وونځي انگ‪ ７‬پاک‬ ‫وساتي‪.‬‬ ‫خپل لوست ＊ه ولولي‪ .‬کورن‪ ９‬دنده سرته ورسوي‪ .‬تر ＇و‬ ‫خلکو او ه‪５‬واد ته ＊ه خدمت وک‪７‬ای شي‪.‬‬

‫‪51‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي او د ＊وون‪％‬ي د أدابو په اړه‬ ‫دې خبرې وک‪７‬ي او نور دې ورته غوږ ونﻴسي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په خپله خو＊ه د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬ﻳو تن دې ورته د کتاب له‬ ‫مخ‪＇ ３‬و لغتونه د امﻼ په توگه وواﻳي او بل دې د تخت‪ ３‬پرمخ ولﻴکي‪.‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي د‪( :‬أداب‪＊ ،‬وون‪％‬ي‪ ،‬ان‪ )７／‬کلم‪ ３‬دې‬ ‫پرتخت‪ ３‬ولﻴکي او نور دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬ورته جمل‪ ３‬جوړې ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ دوه زده کوونکي دې د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي او په وار سره دې وواﻳي‪ ،‬چ‪ ３‬په ＊وون‪％‬ي‬ ‫ک‪ ３‬کوم کارونه سرته رسوي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫درناوی‬ ‫ان‪７／‬‬

‫معناوې‬ ‫احترام‬ ‫حوﻳل‪９‬‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې نوی لوست په کور ک‪ ３‬ولولي او بﻴا دې په ＊کلي خط په خپلو کتابچو‬ ‫ک‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬

‫‪52‬‬

‫اوه ويشتم لوست‬

‫سوله‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د سول‪ ３‬په اهمﻴت پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ ستاسو په فکر سوله ＇ه ته واﻳي؟‬

‫سوله ن‪５‬کمرغي راولي‪ .‬په سوله ک‪ ３‬ژوند‬ ‫خوږ وي‪＊ .‬وونځي پرانيستي وي‪ ،‬ماشومان‬ ‫خوشحاله او ＊وونځي ته ځي‪ .‬په سوله ک‪３‬‬ ‫امن را منځته ک‪８５‬ي او ه‪５‬واد پرمخت‪ ，‬کوي‪.‬‬ ‫زما سوله خو＊‪８５‬ي‪.‬‬ ‫‪53‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د لوست متن د ！ولگي مخ‪ ３‬ته په لوړ غ‪ ８‬ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په خپله خو＊ه د ！ولگي مخ‪ ３‬ته د سول‪ ３‬گ＂‪ ３‬بﻴان ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي او د (سوله‪ ،‬ن‪５‬کمرغي‪ ،‬ژوند) کلم‪ ３‬دې‬ ‫په جملو ک‪ ３‬وکاروي او بﻴا دې ﻳوه‪ ،‬ﻳوه جمله په تخت‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬

‫لغتونه‬

‫معناوې‬

‫پرانﻴستي‬ ‫امن‬ ‫پرمخت‪，‬‬

‫خﻼص‬ ‫أرامي‬ ‫ترقي‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬د سول‪ ３‬گ＂‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬

‫‪54‬‬

‫اته ويشتم لوست‬

‫پندونه‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د پندونو په اهمﻴت پوه‪５‬دل او په ژوند ک‪ ３‬عملي‬ ‫کول‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫ستاسو په فکر پندونه ＇ه ‪ ３＂－‬لري؟‬

‫＊ه ماشومان پندونو او ＊و خبرو ته غوږ نيسي‪.‬‬ ‫د مور‪ ،‬پالر او ＊وونکي د پندونو اور‪４‬دل ＊ه کار دی‪.‬‬ ‫＇وک چ‪ ３‬د مشرانو په پندونو عمل کوي له خپلو ک‪７‬نو‬ ‫＇خه نه پ‪５＋‬مان‪８５‬ي‪.‬‬ ‫د ＊و پندونو اور‪４‬دل انسان نيکمرغه کوي‪.‬‬ ‫‪55‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته پندونه له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زدهکوونکي دې د پندونو په مطلب د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬لن‪６‬ې خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬ﻳو دې د کتاب له مخ‪ ３‬د امﻼ په توگه د‬ ‫(＊ه‪ ،‬انسان او ن‪５‬کمرغه) کلم‪ ３‬وواﻳي او بل دې پرتخت‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬ ‫_ ＇و نور زده کوونکي دې په خپله خو＊ه د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬پر تخت‪ ３‬لﻴکل شوې‬ ‫کلم‪ ３‬دې په جملو ک‪ ３‬استعمال ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي که کوم پند ﻳ‪ ３‬زده وي نورو ته دې‬ ‫وواﻳي‪.‬‬ ‫لغتونه‬ ‫پندونه‬ ‫مشرانو‬

‫معناوې‬ ‫نصﻴحتونه‬ ‫لوﻳانو‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې د کتاب پندونه په خپلو کتابچو ک‪ ３‬په ＊کلي خط ولﻴکي او په ﻳاد دې‬ ‫زده ک‪７‬ي‪.‬‬

‫‪56‬‬

‫نهه ويشتم لوست‬

‫د ماشومانو ترمنځ ＊‪ ３‬اړيک‪３‬‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د ماشومانو د ＊و اړﻳکو په ＊‪２／５‬و پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫ستاسو په فکر د ماشومانو نه ‪＄‬ورول ＇ه ‪ ３＂－‬لري؟‬

‫ماشومان يو د بل خويندې او ورو‪１‬ه دي‪ .‬دوی بايد په خپل‬ ‫کور‪ ،‬کلي او ＊وونځي ک‪ ３‬يو بل سره ＊‪ ３‬اړيک‪ ３‬ولري‪ .‬د‬ ‫ماشومانو په خوشحالولو له موږ ＇خه اهلل‬

‫راضي کي‪８‬ي‬

‫مور‪ ،‬پالر او نور خلک خوشحال‪８５‬ي‪ .‬ماشومان بايد هر‬ ‫وخت يو له بل سره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫‪57‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته د نوي لوست متن په خپلو من‪％‬و ک‪３‬‬ ‫ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬ﻳو دې د کتاب له مخ‪ ３‬د امﻼ په توگه ＇و‬ ‫کلم‪ ３‬وواﻳي او بل دې پرتخت‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې د (＊‪ ３‬اړﻳک‪ ،３‬خوﻳندې‪＊ ،‬وونکي) کلم‪ ３‬پرتخت‪ ３‬ولﻴکي او نور دې‬ ‫په وارسره ﻳوه ﻳوه کلمه په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي او د ماشومانو د ＊و اړﻳکو په هکله دې‬ ‫خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫لغتونه‬ ‫اړﻳک‪３‬‬ ‫ماشومان‬

‫معناوې‬ ‫رابط‪３‬‬ ‫کوچنﻴان‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې متن ＇و ‪＄‬ل‪ ３‬ولولي او بﻴا دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬په ＊کلي خط‬ ‫ولﻴکي‪.‬‬

‫‪58‬‬

‫د‪４‬رشم لوست‬

‫يووالی‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د ﻳووالي په ‪＂－‬و پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫ستاسو په فکر ﻳووالی ＇ه ‪ ３＂－‬لري؟‬

‫د خلکو يو موټي ک‪５‬دلو ته يووالی وايي‪.‬اهلل‬

‫په يووالي‬

‫رضا ک‪８５‬ي او خپلو بندگانو ته د يووالي امر کوي‪.‬‬ ‫د ه‪５‬واد خپلواکي په يووالي ساتل ک‪８５‬ي‪.‬‬ ‫د خلکو يووالی سوله منځ ته راوړي‪ .‬په يووالي ه‪５‬واد‬ ‫ودان‪８５‬ي‪.‬‬ ‫‪59‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې ﻻندې کلم‪ ３‬په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪:‬‬ ‫(ه‪５‬واد‪ ،‬خپلواکي‪ ،‬سوله)‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې د (سوله‪ ،‬ﻳووالی او ه‪５‬واد) کلم‪ ３‬پرتخت‪ ３‬ولﻴکي‪＇ ،‬و نور دې په‬ ‫وار سره په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې له متن ＇خه هغه کلم‪ ３‬پﻴدا ک‪７‬ي چ‪( ３‬و) پک‪ ３‬راغلی وي‪ ،‬بﻴا دې‬ ‫هغه په خپلو کتابچو ک‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د ﻳووالي په اړه لن‪６‬ې خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫ﻳووالی‬ ‫ه‪５‬واد‬

‫معناوې‬ ‫ﻳو مو！ي ک‪５‬دل‪ ،‬اتحاد‬ ‫وطن‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې لوست په خپلو کتابچو ک‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬

‫‪60‬‬

‫يو د‪４‬رشم لوست‬

‫اوړی‬ ‫موخه‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬سم لﻴکل‪ ،‬د اوړي د موسم پ‪５‬ژندل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ ستاسو په نظر اوړی د کال ＇ووم فصل دی؟‬

‫اوړی د کال دويم فصل دی‪ .‬دا فصل هم لکه پسرلی درې‬ ‫مياشت‪ ３‬لري‪ .‬د مياشتو نومونه ي‪( ３‬چنگاښ‪ ،‬زمری‪ ،‬وږی)‬ ‫دي‪ .‬په اوړي ک‪ ３‬هوا ډ‪４‬ره توده وي‪ ،‬غل‪ ３‬او م‪５‬وې پخ‪８５‬ي‪.‬‬ ‫زده کوونکي دې د اوړي په تودې هوا ک‪ ３‬له اړتيا پرته نه‬ ‫گرځي‪ ،‬له لمر ＇خه دې ځانونه وساتي چ‪ ３‬ناروغ نشي‪.‬‬

‫‪61‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪ ،‬بﻴا دې ＇و زده‬ ‫کوونکي په وارسره د اوړي په اړه خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې د اوړي د مﻴاشتو نومونه د کتاب له مخ‪ ３‬په خپلو کتابچو ک‪３‬‬ ‫ولﻴکي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې له ﻻندې تورو ＇خه کلم‪ ３‬جوړې ک‪７‬ي‪:‬‬ ‫)‪ ،‬ز _ م _ ر _ ی (‬ ‫)‪ ،‬چ _ ن _ گ _ ا _ ښ (‬ ‫ف_ص_ل(‬

‫)‬

‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره ﻻندې کلم‪ ３‬د تخت‪ ３‬پرمخ په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪:‬‬ ‫(پسرلی‪ ،‬اوړی‪ ،‬م‪５‬وې‪ ،‬ناروغ)‬ ‫لغتونه‬ ‫چن‪／‬اښ‬ ‫زمری‬ ‫وږی‬

‫معناوې‬ ‫سرطان‬ ‫اسد‬ ‫سنبله‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬د هغو م‪５‬وو نومونه ولﻴکي چ‪ ３‬په دې موسم ک‪３‬‬ ‫پخﻴ‪８‬ي‪.‬‬

‫‪62‬‬

‫دوه د‪４‬رشم لوست‬

‫د ونو ‪－‬ټ‪３‬‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل د ونو په ‪＂－‬و پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫ستاسو په نظر ون‪ ３‬کوم‪ ３＂－ ３‬لري؟‬

‫ون‪ ３‬له ژونديو موجوداتو ＇خه دي‪ .‬د ونو وچ‪ ３‬او تازه‬ ‫م‪５‬وې خوړل ک‪８５‬ي او له لرگيو ＇خه ي‪ ３‬د ودانيو په‬ ‫جوړولو ک‪ ３‬کار اخيستل ک‪８５‬ي‪ .‬ون‪ ３‬د چاپ‪５‬ريال په ＊کال‬ ‫او د هوا په پاکوالي ډ‪４‬ره اغ‪５‬زه لري‪ .‬هر ＇وک بايد د‬ ‫خپل چاپ‪５‬ريال د سمسورتيا او ＊کال لپاره ون‪ ３‬کينوي او‬ ‫＊ه پالنه ي‪ ３‬وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫‪63‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د ونو پر گ＂و خبرې وک‪７‬ي او نور دې ورته غوږ ونﻴسي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې ﻻندې کلم‪ ３‬په خپلو کتابچو ک‪ ３‬ولﻴکي او بﻴا دې په تورو ووﻳشي‪.‬‬ ‫ون‪ _ ３‬پالنه _ چاپﻴرﻳال _ ＊کﻼ‪.‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي د (تازه‪ ،‬سمسورتﻴا‪ ،‬اغ‪５‬زه) کلم‪ ３‬دې پر‬ ‫تخت‪ ３‬ولﻴکي او نور زده کوونکي دې ﻳوه ﻳوه کلمه د تخت‪ ３‬پرمخ په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکی دې له متن ＇خه ﻻندې جمل‪ ３‬بشپ‪７‬ې ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ون‪ ３‬له ژوندﻳو ‪＇ .....................‬خه دي‪.‬‬ ‫ون‪ ３‬د چاپ‪５‬رﻳال په ＊کﻼ او د هوا په پاکوالی ‪ .....................‬لري‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫اغ‪５‬زه‬ ‫＊کﻼ‬

‫معناوې‬ ‫تاثﻴر‬ ‫＊اﻳست‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬لوست په ＊کلي خط ولﻴکي‪.‬‬

‫‪64‬‬

‫دري د‪４‬رشم لوست‬

‫د وخت ارز＊ت‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل‪ ،‬د وخت په ارز＊ت پوه‪５‬دل‪.‬‬ ‫شنبه‬

‫ﻳکشنبه‬

‫دوشنبه‬

‫سه شنبه‬

‫چهارشنبه‬

‫پنجشنبه‬

‫جمعه‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫ستاسو په فکر وخت ＇ه ارز＊ت لري؟‬

‫هرې ش‪５‬ب‪ ３‬ته وخت وايي‪ .‬وخت له سرو زرو ＇خه زيات ارز＊ت‬ ‫لري‪ .‬موږ بايد خپل ارز＊تمن وخت ب‪ ３‬ځايه ت‪５‬ر نه ک‪７‬و‪ .‬زده‬ ‫ک‪７‬ې وک‪７‬و‪ ،‬له مور او پالر سره په کارونو ک‪ ３‬مرسته وک‪７‬و او‬ ‫خپل‪ ３‬ورځن‪ ９‬چارې په ټاکلي وخت تر سره ک‪７‬و‪ .‬چ‪ ３‬خپل‪３‬‬ ‫کورن‪ ،９‬ټولن‪ ３‬او ټولو انسانانو ته د خدمت وړ وگرځو‪.‬‬

‫‪65‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن ولولي بﻴا دې ﻳو تن د ！ولگي مخ‪ ３‬ته‬ ‫راشي او د لوست په اړه دې خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې ﻻندې کلم‪ ３‬په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬ ‫(مرسته‪ -‬وخت‪ -‬ارز＊ت‪ -‬ور‪＄‬ن‪)９‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي د (کورن‪ ،９‬مور‪ ،‬پﻼر او خدمت) کلم‪ ３‬دې‬ ‫پر تخت‪ ３‬ولﻴکي او ＇و نور دې په وار سره ﻳوه ﻳوه کلمه د تخت‪ ３‬پرمخ په هﻴجا وو‪４‬شي او‬ ‫نور دې ورته پاملرنه وک‪７‬ي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫مرسته‬ ‫ش‪５‬ب‪３‬‬

‫معناوې‬ ‫کومک‬ ‫د وخت ډ‪４‬رې ل‪８‬ې اندازې ته وﻳل ک‪８５‬ي‪ ،‬لحظه‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې لوست په کور ک‪ ３‬ولولي او بﻴا دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬په ＊کلي خط‬ ‫ولﻴکي‪.‬‬

‫‪66‬‬

‫＇لور د‪４‬رشم لوست‬

‫ژوند او کار‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل‪ ،‬د کار په ‪＂－‬و او ارز＊ت پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ ستاسو په فکر کار کول ＇ه گ＂‪ ３‬لري؟‬

‫ژوند د لوی اهلل‬

‫＊ه نعمت دی‪ .‬د ژوند د پاي‪＋‬ت او ＊ه‬

‫والي لپاره کار ته اړتيا ده‪ .‬ب‪ ３‬کاره ژوند معنا نه لري‪.‬‬ ‫هر ＇وک بايد کار وک‪７‬ي‪ .‬ه‪（５‬وک بايد خپل وخت وز‪－‬ار‬ ‫ت‪５‬ر نه ک‪７‬ي‪ .‬ځکه چ‪ ３‬د يوه ه‪５‬واد جوړونه او پرمخت‪，‬‬ ‫په ＊وونه‪ ،‬روزنه‪ ،‬کار او زيار پورې اړه لري‪.‬‬ ‫‪67‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره نوی لوست په لوړ غ‪ ８‬ولولي‪.‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې د (نعمت‪ ،‬وخت‪ ،‬ه‪５‬واد‪ ،‬ژوند) کلم‪ ３‬پرتخت‪ ３‬ولﻴکي او نور دې‬ ‫په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي د لوست په اړه دې خبرې وک‪７‬ي‬ ‫او نور دې ورته غوږ ونﻴسي‪.‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې د متن ﻳوه جمله د امﻼ په تو‪－‬ه وواﻳي او نور دې په خپلو کتابچو‬ ‫ک‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬ ‫لغتونه‬ ‫زﻳار‬ ‫پرمخت‪，‬‬ ‫پاﻳ‪＋‬ت‬

‫معناوې‬ ‫کو＊）‪ ،‬زحمت‬ ‫ترقي‬ ‫بقا‪ ،‬ژوندي پات‪ ３‬ک‪５‬دل‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې لوست په کور ک‪ ３‬ولولي او بﻴا دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬په ＊کلي خط‬ ‫ولﻴکي‪.‬‬

‫‪68‬‬

‫پنځه د‪４‬رشم لوست‬

‫بز‪－‬ر‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د بز‪－‬ر د کار او زﻳار په ارز＊ت پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ ستاسو په فکر د بز‪－‬ر کار ＇ه ارز＊ت لري؟‬

‫انسانان‪＇ ،‬اروي او مرغان د ژوند کولو لپاره خوړو ته اړتيا‬ ‫لري‪.‬‬ ‫بزگران موږ ته غنم‪ ،‬جوار‪ ،‬وريژې‪ ،‬سابه او داس‪ ３‬نورې غل‪،３‬‬ ‫دان‪ ３‬کري‪ .‬د بزگرانو د زيار له برکته موږ خپل خوراکي توکي‬ ‫او نورې اړتياوې ترالسه کوو‪ .‬بايد د بزگرانو درناوی وک‪７‬و‪.‬‬

‫‪69‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي لوست دې په لوړ غ‪ ８‬ولولي‬ ‫او نور دې ورته غوږ ونﻴسي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي ﻳو دې د کتاب له مخ‪＇ ３‬و کلم‪ ３‬د امﻼ‬ ‫په توگه وواﻳي‪ ،‬نور دې ولﻴکي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د بزگرۍ په اړه لن‪６‬ې خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫لغتونه‬ ‫＇اروي‬ ‫توکي‬ ‫اړتﻴاوې‬

‫معناوې‬ ‫حﻴوانات‬ ‫شﻴان‬ ‫ضرورت‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې متن په کور ک‪ ３‬ولولي او بﻴا دې په ＊کلي خط ولﻴکي‪.‬‬

‫‪70‬‬

‫شپ‪ ８‬د‪４‬رشم لوست‬

‫ترکاڼ‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او ترکا‪ ９１‬د کسب په ارز＊ت پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تن‪:３‬‬ ‫_ په پورتن‪ ３‬ان‪％‬ور ک‪＇ ３‬ه وﻳنئ؟‬ ‫_ ستاسو په فکر ترکاڼ له لرگﻴو ＇خه کوم شﻴان جوړوي؟‬

‫ترکا‪１‬ي ډ‪４‬ر ＊ه کسب دی‪ .‬ترکاڼ ته ټول خلک اړتيا لري‪.‬‬ ‫د اجمل مشر ورور ترکاڼ دی‪ .‬هغه په خپل‪ ３‬ارې‪ ،‬تر＊ځ‪،３‬‬ ‫رندې‪ ،‬برم‪ ３‬او سکن‪ ３‬باندې ＊کلي او ‪－‬ټور شيان‪ ،‬لکه‪:‬‬ ‫رايلونه‪ ،‬ميزونه‪＇ ،‬وک‪ ،９‬دروازې‪ ،‬المارۍ‪ ،‬ک‪７‬ک‪ ،９‬کټونه‪،‬‬ ‫سپارې او مال‪ ３‬جوړوي‪ .‬موږ بايد د ترکاڼ درناوی وک‪７‬و‪،‬‬ ‫ځکه چ‪ ３‬د هغه ‪－‬ټه او خير ټولن‪ ３‬او خلکو ته رس‪８５‬ي‪.‬‬

‫‪71‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د ترکا‪ ９１‬د کسب په اړه خبرې وک‪７‬ي او نور دې ورته‬ ‫غوږ ونﻴسي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې د جملو تش ‪＄‬اﻳونه په ﻻندې کلمو ډک ک‪７‬ي‪:‬‬ ‫_ ترکا‪１‬ي ډ‪４‬ر (‬ ‫_ ترکاڼ ته ！ول (‬ ‫_ د اجمل (‬

‫(ورور‪＊ ،‬ه‪ ،‬خلک‪ ،‬اړتيا)‬ ‫) کسب دی‪.‬‬ ‫) اړتﻴا لري‪.‬‬ ‫) ترکاڼ دی‪.‬‬

‫_ ＇و زده کوونکي دې د (ترکاڼ‪ ،‬اجمل‪ ،‬برمه‪＇ ،‬وک‪ )９‬کلم‪ ３‬د تخت‪ ３‬پرمخ په جملو‬ ‫ک‪ ３‬راوړي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په ！ولنه ک‪ ３‬د ترکا‪ ９１‬په اړه لن‪６‬ې خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫لغتونه‬ ‫ترکاڼ‬ ‫کسب‬ ‫تر＊‪＃‬‬

‫معناوې‬ ‫نجار‬ ‫مسلک‬ ‫تﻴشه‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې متن په خپلو کتابچو ک‪ ３‬په ＊کلي خط ولﻴکي‪.‬‬

‫‪72‬‬

‫اووه د‪４‬رشم لوست‬

‫بر‪＋４‬نا‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل‪ ،‬د بر‪＋４‬نا په گ＂و پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ ستاسو په فکر له بر‪＋４‬نا ＇خه کوم‪ ３‬گ＂‪ ３‬اخﻴستل ک‪８５‬ي؟‬

‫له بر‪＋４‬نا ＇خه د ژوند په ډ‪４‬رو برخو ک‪ ３‬کار اخيستل ک‪８５‬ي‪.‬‬ ‫کورونه رو＊انه او تودوي‪ .‬موږ له راډيو‪ ،‬ټلو‪４‬زيون‪ ،‬کمپيوټر‪،‬‬ ‫يخچال او نورو برقي وسايلو ＇خه هم د بر‪＋４‬نا په وسيله کار‬ ‫اخيستالی شو‪ .‬موږ بايد د بر‪＋４‬نا له ب‪ ３‬ځايه ل‪＋／‬ت ＇خه‬ ‫مخنيوی وک‪７‬و‪ .‬بر‪＋４‬نا ځين‪ ３‬خطرونه هم لري‪ .‬که چ‪５‬رې له‬ ‫بر‪＋４‬نا سره ب‪ ３‬پروايي وشي‪ ،‬د م‪７‬ين‪ ３‬المل گرځي‪.‬‬

‫‪73‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د ！ولگي په وړاندې نوی متن په لوړ او مناسب غ‪ ８‬ولولي‪.‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي د (بر‪＋４‬نا‪ ،‬اوبه‪ ،‬راډﻳو او ＊ار) کلم‪ ３‬دې‬ ‫د تخت‪ ３‬پرمخ ولﻴکي او نور دې په وار سره له ﻳوې ﻳوې کلم‪＇ ３‬خه په خپلو کتابچو ک‪３‬‬ ‫جمل‪ ３‬جوړې ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي او د بر‪＋４‬نا د گ＂و په هکله دې‬ ‫خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫لغتونه‬ ‫بر‪＋４‬نا‬ ‫ﻻمل‬ ‫ل‪＋／‬ت‬

‫معناوې‬ ‫برق‬ ‫سبب‪ ،‬علت‬ ‫مصرف‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې نوی لوست په کور ک‪ ３‬ولولي او بﻴا دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬په ＊کلي‬ ‫خط ولﻴکي‪.‬‬

‫‪74‬‬

‫اته د‪４‬رشم لوست‬

‫تل‪５‬فون‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د تل‪５‬فون په ‪＂－‬و پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫تاس‪ ３‬کله په تل‪５‬فون ک‪ ３‬خبرې ک‪７‬ي دي؟‬

‫تل‪５‬فون د اړيکو ټين‪／‬ولو وسيله ده‪ .‬د لوم‪７‬ي ځل لپاره د ‪－‬راهامبل‬ ‫له خوا اختراع شو‪ ،‬تل‪５‬فون ډ‪４‬ر ډولونه لري‪ .‬تر ټولو ＊ه ي‪３‬‬ ‫مبايل دی‪ .‬زموږ په ه‪５‬واد ک‪ ３‬له ټولو ډولونو ＇خه ‪－‬رځنده‬ ‫تل‪５‬فون زيات کارول ک‪８５‬ي‪.‬‬ ‫موږ ته په کار ده چ‪ ３‬له تل‪５‬فون ＇خه سمه گټه واخلو‪.‬‬

‫‪75‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن په خپلو من‪％‬ونو ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په خپله خو＊ه د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬نوی لوست دې په لوړ او‬ ‫مناسب غ‪ ８‬ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وارسره د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي د (مباﻳل‪ ،‬تل‪５‬فون او گ＂ه) کلم‪３‬‬ ‫دې په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وارسره د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬د تل‪５‬فون د سم‪ ３‬کارون‪ ３‬په‬ ‫هکله دې خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫اختراع‬ ‫‪－‬ر‪＄‬نده‬

‫معناوې‬ ‫دﻳوه نوي شي من‪％‬ته راوړل‬ ‫سﻴار‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪( ３‬تل‪５‬فون‪ ،‬چ＂ک‪ ،‬وسﻴله ) کلم‪ ３‬ولﻴکي او بﻴا دې‬ ‫په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬

‫‪76‬‬

‫نهه د‪４‬رشم لوست‬

‫ترانه‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د تران‪ ３‬په مفهوم پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ تاسو کوم وخت په ډله ﻳﻴزه تو‪－‬ه ترانه وﻳل‪ ３‬ده؟‬

‫دا زمــــوږ ز‪４‬ــبــا وطــن‬

‫دا زمـــــوږ لــيــال وطــن‬

‫دا وطــن مــو ځــان دی‬

‫دا افــغــانــســتــان دی‬

‫وايـــي پــه خــاپــوړو ک‪３‬‬

‫داســ‪ ３‬مــاشــومــان زمــوږ‬

‫دا مـــو د دادا وطــن‬

‫دا مـــو د بـــابـــا وطــن‬

‫پر موږ باندې ډ‪４‬ر گران دی‬ ‫دا افــغــانــســتــان دی‬ ‫(د استاد ملن‪ ，‬جان خوږې نغم‪)３‬‬

‫‪77‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته له ‪＄‬ان سره متن ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په خپله خو＊ه د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬نوموړې ترانه دې په‬ ‫＊کلي غ‪ ８‬وواﻳي او نور دې ورپس‪ ３‬تکرار ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬ﻳو ﻳو دې د (وطن‪ ،‬دادا‪ ،‬خاپوړو‪ ،‬زﻳبا‪،‬‬ ‫ماشومان‪ ،‬گران) کلم‪ ３‬پرتخت‪ ３‬په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬ ‫_ که د زده کوونکو کومه بله ترانه په ﻳاد وي‪ ،‬د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬دې وواﻳي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د خپل ه‪５‬واد په اړه لن‪６‬ې خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫لغتونه‬ ‫خاپوړې‬ ‫دادا‬

‫معناوې‬ ‫هغه ماشوم چ‪ ３‬په ﻻس او پ‪＋‬و ‪－‬ر‪＄‬ي‪.‬‬ ‫نﻴکه او پﻼر‪ ،‬مشر ورور‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې شعر په کور ک‪＇ ３‬و ‪＄‬ل‪ ３‬ولولي او بﻴا دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬په ＊کلي‬ ‫خط ولﻴکي‪.‬‬

‫‪78‬‬

‫＇لو‪＋４‬تم لوست‬

‫مور او پالر ته ليک‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل‪ ،‬اود لﻴک په ‪＂－‬و او ارز＊ت پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ تاس‪ ３‬کوم وخت مور او پﻼر ته لﻴک لﻴکلی دی؟‬

‫وبرکاته!‬ ‫‪－‬رانه پالره او مهربان‪ ３‬مورې‪ ،‬السالم عليکم و رحمة اهلل‬ ‫ُ‬ ‫د دې ليک تر ليکلو روغ او جوړ يم‪.‬کلن‪ ９‬ازموينه م‪ ３‬پای ته‬ ‫رس‪５‬دل‪ ،３‬که د لوی اهلل‬

‫رضا وي‪ ،‬ستاسو د دعا په برکت به په‬

‫دې نژدې شپو او ورځو ک‪ ３‬کور ته راستون شم‪.‬‬ ‫په درن‪＋‬ت‬ ‫ستاسو د ليدو په هيله‬

‫‪79‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته د لوست متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې ﻳو بل ته د متن امﻼ وواﻳي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې متن په ﻳاد زده ک‪７‬ي او په خپلو کتابچو ک‪ ３‬دې ولﻴکي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې په وار سره د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬د لﻴک د اړتﻴا په هکله دې خبرې‬ ‫وک‪７‬ي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫ازموﻳنه‬ ‫راستون‬

‫معناوې‬ ‫امتحان‬ ‫را‪－‬ر‪５＄‬دل‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬مور او پﻼر ته ﻳو لﻴک ولﻴکي او بله ورځ دې د نورو‬ ‫په وړاندې ولولي‪.‬‬

‫‪80‬‬

‫يو＇لو‪＋４‬تم لوست‬

‫غزني‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د غزني وﻻﻳت پ‪５‬ژندل‪.‬‬

‫پو＊تن‪:３‬‬ ‫_ په پورته ان‪％‬ور ک‪＇ ３‬ه و‪４‬نئ؟‬ ‫_ د غزني وﻻﻳت په اړه مو ＇ه اور‪４‬دلي دي؟‬

‫غزني د افغانستان يو لرغونی واليت دی‪.‬‬ ‫غزني پخوا د افغانستان مرکز او د علم زانگو وه‪ .‬په غزني ک‪３‬‬ ‫ډ‪４‬ر لرغوني ځايونه‪ ،‬لکه‪ :‬باال حصار‪ ،‬د سلطان منار او داس‪３‬‬ ‫نور تاريخي ځايونه شته‪.‬‬ ‫له همدې کبله په دې وروستيو وختونو ک‪ ３‬د غزني ＊ار د‬ ‫اسالمي تمدن د مرکز په نامه ونومول شو‪.‬‬

‫‪81‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په خپله خو＊ه د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي د غزني په اړه دې خبرې‬ ‫وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي ﻳو بل ته دې له کتاب ＇خه ＇و کلم‪ ３‬د‬ ‫امﻼ په توگه وواﻳي او نور دې پرتخت‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په خپله خو＊ه د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي د (غزني‪ ،‬افغانستان‪ ،‬أثار‪،‬‬ ‫منار‪ ،‬زانگو) کلم‪ ３‬دې په ساده جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫لرغونی‬ ‫تمدن‬

‫معناوې‬ ‫پخوانی‬ ‫پﻴشرفت او ترقي‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې نوی لوست په کور ک‪＇ ３‬و ‪＄‬ل‪ ３‬ولولي او بﻴا دې په ＊کلي خط په‬ ‫کتابچو ک‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬

‫‪82‬‬

‫دوه ＇لو‪＋４‬تم لوست‬

‫وزلوبه‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل‪ ،‬د وزلوب‪ ３‬په هکله د معلوماتو ترﻻسه کول‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ تاسو کله د وزلوب‪ ３‬ننداره ک‪７‬ې ده؟‬

‫وزلوبه زموږ په ه‪５‬واد ک‪ ３‬يوه لرغون‪ ３‬لوبه ده‪ .‬دا لوبه په‬ ‫لوی ميدان ک‪ ３‬ترسره ک‪８５‬ي‪ .‬نوموړې لوبه د دوو سيالو ډلو‬ ‫ترمنځ د حالل له دايرې ＇خه پيل ک‪８５‬ي‪ .‬په دې لوبه ک‪ ３‬گ‪６‬ون‬ ‫کوونکي له يوه ټاکلي ځای ＇خه وزه را تاووي‪ ،‬هرې ډل‪３‬‬ ‫چ‪ ３‬وزه ب‪５‬رته د حالل دايرې ته ورسوله‪ ،‬گټونکی بلل ک‪８５‬ي‪.‬‬

‫‪83‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي او د متن ﻳوه ﻳوه برخه دې په‬ ‫لوړ غ‪ ８‬ولولي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې د ﻻندې جملو تش ‪＄‬اﻳونه په ﻻندﻳنﻴو کلمو سره ډک ک‪７‬ي‪( :‬پﻴل‪،‬‬ ‫ډلو‪ ،‬لرغون‪)３‬‬ ‫) لوبه ده‪.‬‬ ‫_ وزلوبه زموږ په ه‪５‬واد ک‪( ３‬‬ ‫) ترمن‪ ＃‬د حﻼل له داﻳرې ＇خه پﻴل ک‪８５‬ي‪.‬‬ ‫_ نوموړې لوبه د دوو سﻴالو (‬ ‫) کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫_ دا لوبه ّپ لوی مﻴدان ک‪( ３‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې د (لوبه‪ ،‬مﻴدان‪＂－ ،‬ونکی) کلم‪ ３‬پرتخت‪ ３‬ولﻴکي‪ ،‬نور دې په خپله‬ ‫خو＊ه په وار سره په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د خپل کور‪ ،‬کلي ﻳا ولسوال‪ ９‬د لوبو په اړه خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫لغت‬ ‫‪６－‬ون‬

‫معنا‬ ‫اشتراک‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې نوی لوست په کور ک‪ ３‬ولولي او بﻴا دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬په ＊کلي‬ ‫خط ولﻴکي‪.‬‬

‫‪84‬‬

‫درې ＇لو‪＋４‬تم لوست‬

‫د خوسي لوبه‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د خوسي لوب‪ ３‬په هکله معلومات ترﻻسه کول‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ تاس‪ ３‬د خوسي لوب‪ ３‬په هلکه ＇ه پوه‪８５‬ي؟‬

‫د خوسي لوبه زموږ په ه‪５‬واد ک‪ ３‬يوه سيمه ييزه لوبه ده چ‪３‬‬ ‫د ماشومانو او تنکيو ځوانانو له خوا ترسره کي‪８‬ي‪ .‬دا لوبه د‬ ‫دوو مساوي ډلو ترمنځ سرته رسي‪８‬ي‪ .‬يوه ډله ي‪ ３‬د ټوپ‪９‬‬ ‫ساتونک‪ ３‬او بله ي‪ ３‬د خوس‪ ９‬پلوي ډله وي‪ .‬په دې لوبه ک‪３‬‬ ‫يوه ډله غواړي چ‪ ３‬ټوپ‪ ９‬له منځه يوسي او بله ډله ټوپ‪９‬‬ ‫ساتي‪ .‬که چ‪５‬رې هرې ډل‪ ３‬ټوپ‪ ９‬په پرله پس‪ ３‬توگه ووهله او‬ ‫ونه سوځ‪５‬ده‪ ،‬د لوب‪ ３‬گټونک‪ ３‬بلله کي‪８‬ي‪.‬‬

‫‪85‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي او په وار سره دې نوموړی لوست د خپلو‬ ‫！ولگﻴوالو پر وړاندې ولولي او نور دې ورته غوږ ونﻴسي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې د (！وپ‪ ،９‬خوس‪ ،９‬مساوي او گ＂ونک‪ )３‬کلم‪ ３‬د تخت‪ ３‬پرمخ په جملو‬ ‫ک‪ ３‬استعمال ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په خپل وار سره د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬د نوموړې لوب‪ ３‬په هکله‬ ‫دې خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکي دې د متن ﻳوه جمله د امﻼ په تو‪－‬ه وواﻳي او نور دې په خپلو کتابچو‬ ‫ک‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫پلوي‬ ‫تنکي ‪＄‬وانان‬

‫معناوې‬ ‫طرفداري‬ ‫نوي ‪＄‬وانان‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې د خوسي د لوب‪ ３‬په اړه ＇و جمل‪ ３‬په خپلو کتابچو ک‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬

‫‪86‬‬

‫＇لور ＇لو‪＋４‬تم لوست‬

‫اور‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د اور په ‪＂－‬و او زﻳانونو پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ ستاس‪ ３‬په فکر اور ＇ه گ＂‪ ３‬لري؟‬

‫انسانان اور ته ډ‪４‬ره اړتيا لري‪ .‬خلک په اور خواړه پخوي او‬ ‫په ژمي ک‪ ３‬ورباندې ځانونه او کورونه تودوي‪ .‬له اور سره‬ ‫لوب‪ ３‬کول ژوند ته خطر لري‪.‬‬ ‫موږ بايد د اور بلولو په وخت ک‪ ３‬له ډ‪４‬ر احتياط ＇خه کار‬ ‫واخلو‪ ،‬اور اخيستونکي شيان لکه‪ :‬ت‪５‬ل‪－ ،‬از او نور له اور‬ ‫＇خه لرې وساتو چ‪ ３‬ځان او کور ونه سوځوو‪.‬‬

‫‪87‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په خپله خو＊ه د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي او د اور په گ＂و او زﻳانونو‬ ‫دې خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکی دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي د‪( :‬اړتﻴا‪ ،‬خلک او خواړه) کلم‪ ３‬دې‬ ‫د تخت‪ ３‬پرمخ ولﻴکي او ＇و نور دې په خپله خو＊ه پورته ﻳوه ﻳوه کلمه په جملو ک‪３‬‬ ‫وکاروي‪.‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬د متن ﻳوه جمله دې نورو ته د امﻼ په تو‪－‬ه‬ ‫وواﻳي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫بلول‬ ‫اړتﻴا‬

‫معناوې‬ ‫رو＊انول‬ ‫ضرورت‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې لوست ولولي او بﻴا دې په ＊کلي خط په خپلو کتابچو ک‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬

‫‪88‬‬

‫پنځه ＇لو‪＋４‬تم لوست‬

‫پر ح‪５‬واناتو زړه سوی‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل‪ ،‬په ＇اروﻳو (حﻴواناتو) زړه سوی‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫أﻳا ستاسو په نظر په ＇اروﻳو زړه سوی ＊ه کار دی؟‬

‫يوه ورځ يو س‪７‬ی په الره ت‪５‬ر‪４‬ده‪ ،‬ډ‪４‬ر ت‪８‬ی شو‪ ،‬له ＇اه ＇خه‬ ‫ي‪ ３‬اوبه و＇‪＋‬ل‪ ３‬گوري چ‪ ３‬يو سپی ډ‪４‬ر ت‪８‬ی دی‪ ،‬له ＇اه ＇خه‬ ‫ي‪ ３‬اوبه را وايستل‪ ３‬او سپي ته ي‪ ３‬ورک‪７‬ې‪ ،‬هغه ي‪ ３‬له مرگ‬ ‫＇خه وژغوره‪ .‬لوی اهلل‬

‫د هغه س‪７‬ي ټول‪ ３‬گناوې د همدې‬

‫زړه سوي له امله ور وبخ‪＋‬ل‪.３‬‬

‫‪89‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې متن په وار سره په لوړ غ‪ ８‬ولولي او نور دې ورته غوږ ونﻴسي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬د (س‪７‬ی‪ ،‬ورځ‪ ،‬ت‪８‬ی‪＇ ،‬اه) کلم‪ ３‬دې‬ ‫پرتخت‪ ３‬ولﻴکي او ＇و نور دې ﻳوه ﻳوه کلمه په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په خپل وار سره د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي په ＇اروﻳو باندې دې د‬ ‫زړه سوي په هکله خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫ژغورل‬ ‫＇اه‬

‫معناوې‬ ‫نجات ورکول‬ ‫کوهی‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې لوست ＇و ‪＄‬ل‪ ３‬په کور ک‪ ３‬ولولي او بﻴا دې په ＊کلي خط په خپلو‬ ‫کتابچو ک‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬

‫‪90‬‬

‫شپ‪＇ ８‬لو‪＋４‬تم لوست‬

‫کار‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل‪ ،‬د کار په گ＂و پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ په پورتني ان‪％‬ور ک‪＇ ３‬ه وﻳنئ؟‬

‫ټولو ک‪７‬و وړو ته کار ويل کي‪８‬ي‪ ،‬لکه‪ :‬درس ويل‪ ،‬د کور د کارونو‬ ‫سرته رسول‪ ،‬بز‪－‬ري‪ ،‬ترکا‪１‬ي‪ ،‬سودا‪－‬ريز کارونه او نور‪.‬‬ ‫په کار کولو ژوند ＊ه او شتمني ترالسه ک‪８５‬ي‪ ،‬ن‪５‬ک نوم او‬ ‫شهرت په کار کولو الس ته راځي‪.‬‬ ‫موږ او تاس‪ ３‬بايد کار وک‪７‬و‪ ،‬تر＇و ＊ه او ＊کلی ژوند ولرو‪.‬‬

‫‪91‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې متن په وار سره په لوړ غ‪ ８‬ولولي او نور دې ورته غوږ ونﻴسي‪.‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې په خپله خو＊ه د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬د (ژوند‪ ،‬کار او نﻴک)‬ ‫کلم‪ ３‬دې د تخت‪ ３‬پرمخ ولﻴکي او نور دې په خپله خو＊ه ﻳوه ﻳوه کلمه په جملو ک‪ ３‬وکار‬ ‫وي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په خپله خو＊ه د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي او د متن ‪＄‬ﻴن‪ ３‬کلم‪ ３‬دې‬ ‫د امﻼ په توگه ولﻴکي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫ترکا‪１‬ي‬ ‫شتمني‬ ‫سودا‪－‬رﻳز‬

‫معناوې‬ ‫نجاري‬ ‫پان‪／‬ه‬ ‫تجارتي‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې لوست ولولي او بﻴا دې په ＊کلي خط په خپلو کتابچو ک‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬

‫‪92‬‬

‫اووه ＇لو‪＋４‬تم لوست‬

‫ليک ن‪３＋‬‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل‪ ،‬د لﻴک ن‪＋‬و پ‪５‬ژندل او په کارولو ﻳ‪ ３‬پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫تاسو لﻴک ن‪ ３＋‬پ‪５‬ژنئ او کله مو په لﻴکنو ک‪ ３‬کارولي دي؟‬

‫ټکی (‪ :).‬هغه ن‪＋‬ه ده چ‪ ３‬د پوره جمل‪ ３‬په پای ک‪ ３‬اي‪＋‬ودل‬ ‫ک‪８５‬ي‪ ،‬لکه‪ :‬زه ＊وونځي ته ځم‪.‬‬ ‫کامه (‪ :)،‬هغه ن‪＋‬ه ده چ‪ ３‬د کلمو د ب‪５‬لولو لپاره کارول ک‪８５‬ي‪ .‬لکه‪:‬‬ ‫په افغانستان ک‪ ３‬غنم‪ ،‬جوار‪ ،‬وريژې او اوربش‪ ３‬کرل ک‪８５‬ي‪.‬‬ ‫سواليه (؟)‪ :‬دا ن‪＋‬ه د هغو جملو په پای ک‪ ３‬راوړل ک‪８５‬ي چ‪３‬‬ ‫پو＊تنه پک‪ ３‬شوې وي‪ ،‬لکه‪ :‬آيا تاسو خپله کورن‪ ９‬دنده ليکل‪３‬‬ ‫ده؟‬

‫‪93‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته نوی متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره متن په لوړ غ‪ ８‬ولولي او نور دې ورته غوږ ونﻴسي‪.‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې (کامه‪ ،‬سوالﻴه او ！کی) پرتخت‪ ３‬ولﻴکي او نور دې د ﻻندﻳنﻴو جملو‬ ‫په مناسبو ‪＄‬اﻳونو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬ ‫‪ _ ١‬احمد ＊وون‪％‬ي ته ‪＄‬ي ( )‬ ‫‪ _٢‬زما په بکس ک‪ ３‬قلم ( ) پنسل ( ) کتاب ( ) او کتابچه شته ( )‬ ‫‪ _٣‬ته چ‪５‬رې ‪) ( ３＄‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې د (غنم‪ ،‬جوار‪ ،‬اوربش‪ )３‬کلم‪ ３‬پرتخت‪ ３‬ولﻴکي او نور دې په خپل‬ ‫وار سره پورته کلم‪ ３‬په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫پوره‬ ‫کورن‪９‬‬

‫معناوې‬ ‫بشپ‪７‬‬ ‫فامﻴل‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې د متن هغه جمل‪ ３‬ولﻴکي چ‪ ３‬پورتن‪ ９‬لﻴک ن‪ ３＋‬په ک‪ ３‬کارول شوي‬ ‫وي‪.‬‬

‫‪94‬‬

‫اته ＇لوي‪＋‬تم لوست‬

‫کلمه‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل‪ ،‬د ساده کلمو په معنا او جوړ＊ت پوه‪５‬دل‪.‬‬ ‫بسم اهلل الرحمن الرحﻴم‬

‫_ ښ‪ ،‬و‪ ،‬و‪ ،‬ن‪ ،‬ک‪ ،‬ی = (＊وونکی)‬ ‫_ هـ‪ ،‬ې‪ ،‬و‪ ،‬ا‪ ،‬د = (ه‪５‬واد)‬ ‫_ ذ‪ ،‬ا‪ ،‬ک‪ ،‬ر = (ذاکر)‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ ستاس‪ ３‬په فکر کلمه ＇ه ته واﻳي؟‬

‫کلمه معنا لرونکي لفظ ته ويل ک‪８５‬ي‪ ،‬لکه‪ :‬کور‪ ،‬قلم‪ ،‬کتاب‪،‬‬ ‫الس‪＇ ،‬وک‪ ،９‬م‪５‬ز او داس‪ ３‬نور‪.‬‬ ‫کلمه له تورو ＇خه جوړ‪８４‬ي‪ ،‬لکه‪:‬‬ ‫ک_و_ر‬ ‫ق_ل_م‬ ‫ک_ت_ا_ب‬ ‫م_ر_ی_م‬ ‫څ_و_ک_ۍ‬

‫‪95‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته نوی لوست له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې د (کور‪ ،‬کتاب‪ ،‬قلم او ﻻس) کلم‪ ３‬پرتخت‪ ３‬ولﻴکي او نور دې په‬ ‫جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي که د (کور) په کلم‪ ３‬ک‪ ３‬د (ک) د توري پر ‪＄‬ای (ن) او د (قلم) په کلمه‬ ‫ک‪ ３‬د (ق) پر ‪＄‬ای (ع) راوړل شي‪ ،‬کوم‪ ３‬کلم‪ ３‬ترې جوړﻳ‪８‬ي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي د کلم‪ ３‬په اړه دې خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫لغت‬ ‫معنا لرونکي‬

‫معنا‬ ‫معنا داره‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې د (قلم‪ ،‬کتاب‪ ،‬ﻻس) کلم‪ ３‬په خپلو کتابچو ک‪ ３‬په لن‪６‬و جملو ک‪３‬‬ ‫وکاروي‪.‬‬

‫‪96‬‬

‫نهه ＇لوي‪＋‬تم لوست‬

‫ټوکه‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د ！وک‪ ３‬په مفهوم پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫أﻳا تاسو کله کومه ！وکه اور‪４‬دل‪ ３‬ده؟‬

‫اتل‪ :‬اجمله‪ ،‬پرون شپه ويده شوی وې؟‬ ‫اجمل‪ :‬هو‪＊ ،‬ه خوب م‪ ３‬وک‪.７‬‬ ‫اتل‪ :‬په خوب ک‪ ３‬دې ＇ه وليدل؟‬ ‫اجمل‪ :‬نه‪ ،‬په خوب ک‪ ３‬م‪＇ ３‬ه ونه ليدل‪ ،‬ځکه چ‪ ３‬زه په‬ ‫خوب ک‪ ３‬سترگ‪ ３‬پټوم‪.‬‬

‫‪97‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي او نوموړې ！وکه دې نورو‬ ‫！ولگﻴوالو ته له ﻳاده وواﻳي‪.‬‬ ‫_ که د اجمل په کلمه ک‪ ３‬د (ج) پر‪＄‬ای (ی) همدارنگه که د خوب په کلمه ک‪ ３‬د (ب)‬ ‫د توري پر‪＄‬ای د (ر) توری راشي‪＇ ،‬نگه لوستل کﻴ‪８‬ي؟‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د کتاب له متن ＇خه ﻳوه ﻳوه جمله د تخت‪ ３‬پرمخ په ＊کلي خط‬ ‫ولﻴکي او نور دې په کتابچو ک‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په خپله خو＊ه د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي او ﻳوه ！وکه دې وواﻳي‪.‬‬

‫لغت‬ ‫پرون شپه‬

‫معنا‬ ‫ت‪５‬ره شپه‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫！ول زده کوونکي دې ﻳوه ﻳوه ！وکه په خپلو کتابچو ک‪ ３‬په ＊کلي خط ولﻴکي‪.‬‬

‫‪98‬‬

‫پنځوسم لوست‬

‫جمله‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل او د جمل‪ ３‬پ‪５‬ژندل‪.‬‬ ‫بسم اهلل الرحمن الرحﻴم‬

‫افغانستان زموږ ه‪５‬واد دی‪.‬‬ ‫کابل د افغانستان پالزم‪５‬نه ده‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ ستاسو په فکر جمله ＇ه ته واﻳي؟‬

‫د ＇و کلمو له يو ځای ک‪５‬دو ＇خه چ‪ ３‬بشپ‪７‬ه معنا ورک‪７‬ي‪،‬‬ ‫جمله جوړ‪８４‬ي‪ .‬لکه‪ :‬زه ＊وونځي ته ځم‪ .‬زه له ＊وونځي‬ ‫＇خه کور ته راغلم‪ .‬گالل‪ ９‬له خپل ورور سره سبق وايي‪.‬‬ ‫افغانستان پر موږ گران دی‪.‬‬ ‫‪99‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د ！ولگ‪ ３‬پر وړاندې نوی لوست په مناسب غ‪ ８‬ولولي‬ ‫او نور دې ورته غوږ ونﻴسي‪.‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي د (بشپ‪７‬ه‪＊ ،‬وون‪％‬ي‪ ،‬افغانستان) کلم‪ ３‬دې‬ ‫پرتخت‪ ３‬ولﻴکي او نور دې ﻳوه ﻳوه کلمه په تورو وو‪４‬شي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې له ﻻندﻳنﻴو تورو ＇خه کلم‪ ３‬جوړې ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫)‬ ‫(‬ ‫س_ب_ق‬ ‫)‬ ‫گ_ر_ا_ن (‬ ‫)‬ ‫(‬ ‫و_ر_و_ر‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په خپله خو＊ه د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي او د تخت‪ ３‬پر مخ دې ﻳوه‬ ‫ﻳوه جمله ولﻴکي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫بشپ‪７‬ه‬ ‫‪－‬ران‬

‫معناوې‬ ‫پوره‬ ‫قدرمن‪ ،‬عزﻳز‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې ＇و جمل‪ ３‬په خپلو کتابچو ک‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬

‫‪100‬‬

‫يو پنځوسم لوست‬

‫پاک خواړه‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل‪ ،‬د پاکو خوړو پ‪５‬ژندل او د هغو په گ＂و پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫ستاسو په فکر کومو خوړو ته پاک خواړه وﻳل ک‪８５‬ي؟‬

‫پاک خواړه هغو خوړو ته ويل ک‪８５‬ي چ‪ ３‬ناولي او کک‪ ７‬نه وي‪،‬‬ ‫زموږ بدن ته زيان ونه رسوي‪ .‬زموږ بدن پاکو خوړو ته اړتيا لري‪.‬‬ ‫سابه او م‪５‬وې مخک‪ ３‬له خوړلو ＇خه بايد په پاکو اوبو ومينځل‬ ‫شي‪ ،‬همدارن‪／‬ه له خوړو ＇خه مخک‪ ３‬خپل السونه په اوبو او‬ ‫صابون ومينځو‪ ،‬ځکه چ‪ ３‬د ناپاکو خوړو او م‪５‬وو خوړل ناروغي‬ ‫رامنځته کوي‪ .‬موږ ته په کار ده چ‪ ３‬د ناپاکو خوړو له خوړلو‬ ‫＇خه ډډه وک‪７‬و‪ .‬خواړه بايد په پاک ځای ک‪ ３‬وساتل شي‪.‬‬

‫‪101‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي او د خپلو ！ولگﻴوالو پر وړاندې‬ ‫دې متن په لوړ او مناسب غ‪ ８‬ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي ﻳو دې بل ته د کتاب له مخ‪ ３‬امﻼ وواﻳي‬ ‫او بل دې پرتخت‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬د پاکو خوړو په اړه دې د خپلو ！ولگﻴوالو‬ ‫پر وړاندې خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫اړتﻴا‬ ‫ډډه‬ ‫ناولي‬

‫معناوې‬ ‫ضرورت‬ ‫‪＄‬ان ساتل‬ ‫کک‪７‬‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې متن په خپلو کتابچو ک‪ ３‬ولﻴکي‪.‬‬

‫‪102‬‬

‫دوه پنځوسم لوست‬

‫د م‪５‬وو ‪－‬ټ‪３‬‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل‪ ،‬د م‪５‬وو په ‪＂－‬و پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫_ په پورتني ان‪％‬ور ک‪ ３‬کوم‪ ３‬م‪５‬وې و‪４‬نئ؟‬

‫د م‪５‬وو خوړل زموږ د بدن ودې او قوت ته ډ‪４‬ره گټه‬ ‫لري‪.‬‬ ‫هره م‪５‬وه بايد په پاکو اوبو ＊ه ومينځل شي‪ .‬موږ بايد‬ ‫پاک‪ ３‬م‪５‬وې وخورو‪ .‬د ناولو م‪５‬وو او نورو خوراکي‬ ‫شيانو له خوړلو ＇خه ډډه وک‪７‬و‪ ،‬چ‪ ３‬ناروغ نه شو‪.‬‬ ‫‪103‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي او د ‪＄‬ﻴنو م‪５‬وو په اړه دې خبرې وک‪７‬ي‬ ‫او نور دې ورته غوږ ونﻴسي‪.‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي د (قوت‪ ،‬م‪５‬وه‪＂－ ،‬ه‪ ،‬ناروغ) کلم‪ ３‬دې پر‬ ‫تخت‪ ３‬ولﻴکي او ＇و نور دې ﻳوه ﻳوه کلمه په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې په خپله خو＊ه د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي د (پاک‪ ،‬روغتﻴا‪ ،‬م‪５‬وه) کلم‪３‬‬ ‫دې پرتخت‪ ３‬ولﻴکي او ＇و نور دې همدغه کلم‪ ３‬پر تورو وو‪４‬شي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي او نورو ته دې وواﻳي چ‪ ３‬په هر فصل ک‪３‬‬ ‫کوم‪ ３‬م‪５‬وې پﻴدا کﻴ‪８‬ي‬ ‫لغتونه‬ ‫ناروغ‬ ‫ناولي‬

‫معناوې‬ ‫مرﻳض‬ ‫ناپاک‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې د ‪＄‬ﻴنو م‪５‬وو نومونه په خپلو کتابچو ک‪ ３‬ولﻴکي او بﻴا دې په جملو ک‪３‬‬ ‫وکاروي‪.‬‬

‫‪104‬‬

‫درې پنځوسم لوست‬

‫د چر‪－‬انو ساتنه‬ ‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل‪ ،‬او د چر‪－‬انو د ساتلو په ‪＂－‬و پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫ستاسو په فکر د چر‪－‬انو ساتل ＇ه ‪ ３＂－‬لري؟‬

‫زموږ په ه‪５‬واد ک‪ ３‬ډ‪４‬ر خلک چرگ‪ ３‬او چرگان ساتي‪ ،‬ځکه چ‪３‬‬ ‫د هغوی له ه‪／‬يو او غو＊و ＇خه ‪－‬ټه اخيستل ک‪８５‬ي‪ .‬د چرگانو‬ ‫د ساتلو لپاره ب‪５‬ل ځای په کار دی‪ .‬د دې لپاره چ‪ ３‬چرگان‬ ‫ناروغه نشي‪ ،‬بايد په ټاکلي وخت واکسين شي‪ .‬د اوس‪５‬دو‬ ‫ځای ي‪ ３‬پاک وساتل شي‪ .‬د چرگانو خوړو او اوبو ته دې هم‬ ‫پاملرنه وشي‪.‬‬

‫‪105‬‬

‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته لوست له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي او د لوست په اړه دې خبرې‬ ‫وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫_ زده کوونکي دې په لوستل شوي لوست ک‪ ３‬داس‪ ３‬کلم‪ ３‬پﻴدا ک‪７‬ي چ‪ ３‬له درو او پن‪％‬و‬ ‫تورو ＇خه جوړې شوې وي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د کورنﻴو چرگانو په اړه خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫لغتونه‬ ‫ه‪５‬واد‬ ‫！اکلی‬

‫معناوې‬ ‫وطن‬ ‫مشخص‪ ،‬معلوم‬

‫كورن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې لوست په کور ک‪ ３‬ولولي او بﻴا دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬په ＊کلي خط‬ ‫ولﻴکي‪.‬‬

‫‪106‬‬

‫＇لور پنځوسم لوست‬

‫ملي شتمني‬

‫موخه‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬لﻴکل‪ ،‬د ملي شتمنﻴو په مفهوم‪ ،‬ارز＊ت او ‪＂－‬و پوه‪５‬دل‪.‬‬ ‫پو＊تنه‪:‬‬ ‫ستاسو په فکر ملي شتمني ＇ه ته واﻳي؟‬

‫زموږ په ه‪５‬واد ک‪ ３‬ډ‪４‬رې ملي شتمن‪ ،９‬لکه‪ :‬ځنگلونه‪ ،‬س‪７‬کونه‪،‬‬ ‫بندونه د قيمتي ډبرو‪ ،‬سرو زرو‪ ،‬سپينو زرو‪ ،‬سکرو‪ ،‬مسو‪ ،‬او‬ ‫د اوسپن‪ ３‬کانونه همدارنگه د تيلو او گازو زيرم‪ ３‬شته‪ .‬ملي‬ ‫شتمني پر ټولو خلکو پورې اړه لري‪ .‬موږ ته په کار ده چ‪ ３‬د‬ ‫ملي شتمنيو ساتلو ته پاملرنه وک‪７‬و‪.‬‬ ‫فعاليتونه‪:‬‬

‫_ زده کوونکي دې له ＊وونکي ＇خه وروسته متن له ‪＄‬ان سره ولولي‪.‬‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې په خپله خو＊ه د ！ولگ‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي د (مسو‪ ،‬ت‪５‬لو او گازو) کلم‪３‬‬ ‫دې د تخت‪ ３‬پرمخ ولﻴکي او ＇و نور دې په جملو ک‪ ３‬وکاروي‬ ‫_ ﻳو زده کوونکی دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي د (‪＄‬ن‪／‬لونه‪ ،‬بندونه‪ ،‬سره زر‪ ،‬سپﻴن زر)‬ ‫کلم‪ ３‬دې د تخت‪ ３‬پرمخ ولﻴکي او نور دې همدغه کلم‪ ３‬د تخت‪ ３‬پرمخ په تورو وو‪４‬شي‪.‬‬ ‫_ ＇و زده کوونکي دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي د ملي شتمنﻴو په اړه دې خپلو نورو‬ ‫！ولگﻴوالو ته معلومات ورک‪７‬ي‪.‬‬ ‫معناوې‬ ‫لغتونه‬ ‫ذخﻴرې‬ ‫ز‪４‬رم‪３‬‬ ‫سرماﻳه‪ ،‬پان‪／‬ه‬ ‫شتمني‬

‫‪107‬‬