Pashto 05

  • 0 0 0
  • Like this paper and download? You can publish your own PDF file online for free in a few minutes! Sign Up
File loading please wait...
Citation preview

‫کتاب ﻣعﻠﻢ‬ ‫رﻫﻨﻤاي تدرﻳس عربﻲ‬

‫د پوهن‪ 3‬وزارت‬

‫صﻨف ‪7‬‬

‫!ول‪/‬یصﻨف ‪7‬‬ ‫تدرﻳس عربﻲ‬ ‫رﻫﻨﻤاي_ پن‪%‬م‬ ‫پ‪+‬تو‬

‫پ‪+‬تو‬ ‫پن‪%‬م !ول‪/‬ی‬

‫د چاپ کال‪ 1398 :‬هـ ‪.‬ش‪.‬‬

‫ملي سرود‬ ‫دا وطن افغانســـتـــان دى‬

‫دا عــــزت د هـــر افـغـان دى‬

‫کور د سول‪ 3‬کور د تورې‬

‫هر بچی ي‪ 3‬قهرمـــــان دى‬

‫دا وطن د ټولـــو کـور دى‬

‫د بـــــلـوڅـــــــو د ازبـکــــــــو‬

‫د پ‪+‬ـــتــون او هـــــزاره وو‬

‫د تـــرکـمنـــــــو د تـــاجـکــــــو‬

‫ورســـره عرب‪ ،‬گوجــر دي‬

‫پــاميــريـــان‪ ،‬نـورســـتانيــــان‬

‫براهوي دي‪ ،‬قزلباش دي‬

‫هـــم ايمـــاق‪ ،‬هم پشـه ‪4‬ان‬

‫دا ه‪5‬ــــــواد به تل ځلي‪8‬ي‬

‫لـکـه لـمــر پـر شـــنـه آســـمـان‬

‫په ســـينــه ک‪ 3‬د آســـيـــا به‬

‫لـکــــه زړه وي جـــاويــــــدان‬

‫نوم د حق مـــو دى رهبـــر‬

‫وايـــو اهلل اکبر وايو اهلل اکبر‬

‫د پﻮﻫن‪ 3‬وزارت‬

‫پ‪+‬تﻮ‬ ‫پن‪%‬م !ﻮلگﻰ‬

‫د چاپ کال‪ ١٣٩٨ :‬هـ‪.‬ش‪.‬‬ ‫الف‬ ‫أ‬

‫د تاب ان ت او‬

‫‪----------------------------------------------------‬‬‫مضمون پ تو‬

‫مؤلف ن د تعل مي نصاب د پ تو ب او ادب اتو د برخ د در‬

‫تابونو مؤلف‬

‫ا ديټ وون ي د پ تو ب د ا ډيټ ډ پار نت غ ي‬ ‫ټول‬

‫دم‬

‫پنځم‬

‫به پ تو‬

‫ان شاف ور وون‬

‫خ روون‬

‫د ا‬

‫د ا‬

‫د پوهن وزارت د ا‬

‫ال‬ ‫ا‬

‫ا خونه‬

‫بر نال‬

‫د تعل مي نصاب د پراخت ا او در‬

‫تابونو د تأل ف لو ر است‬

‫و او عامه پوهاوي ر است‬

‫هجري شم‬ ‫ابل‬ ‫ته ‪[email protected]‬‬

‫‪----------------------------------------------------‬‬‫تابونو د چاپ و ش او پلورلو حق د افغانستان اس مي جمهور ت د پوهن‬ ‫د در‬ ‫پلورل او پ رودل منع دي له غ وون و ه‬ ‫وزارت ه محفوظ د په بازار‬ ‫قانو‬ ‫ب‬ ‫ب‬

‫چلند‬

‫ي‬

‫د‬

‫ن د ز ر غام‬

‫اقرأ باسم رب‬ ‫مو ته ي وند راب ل او د لوست او لي له‬ ‫ش ر ه ا وو‬ ‫د لو او ب ون خدا‬ ‫اله لوم ن‬ ‫نعمت خه ي برخمن ي يو او د الله تعال ر وروست غم محمد مصطف‬ ‫غام ورته لوستل و درود وايو‬ ‫هجري ريز ال د وهن د ال ه نامه ونومول شو له د امله به‬ ‫ولو ته اره ده‬ ‫رن ه‬ ‫اداره‬ ‫تاب وون‬ ‫زده وون‬ ‫د ران ه واد وونيز نظام د ورو بدلونونو شاهد وي وون‬ ‫د ه واد د وون‬ ‫او د والدينو شورا ان د ه واد د وهنيز نظام ش و بنس يز عنا بلل ي ي‬ ‫او روزن ه راختيا او رمختيا مهم رول لري ه داس مهم وخت د افغانستان د وهن وزارت د‬ ‫م تابه مقام د ه واد ه وونيز نظام د ود او راخت ا ه لور بنس يزو بدلونونو ته من د‬ ‫له همد امله د وونيز نصاب اص ح او راختيا د وهن وزارت له مهمو لوم يتوبونو خه دي همدارن ه‬ ‫وونيزو تأسيساتو د در تابونو محتوا يفيت او‬ ‫ه وون يو مدرسو او ولو دولت او خصو‬ ‫د با يفيته در‬ ‫ا لري مو ه د باور يو‬ ‫توز ع ته املرنه د وهن وزارت د ارو ه‬ ‫تابونو له شتون رته د وون او روزن اسا اهدافو ته رس دل نشو‬ ‫وونيز نظام د رامن ته ولو ل اره د راتلون نسل د روزون و‬ ‫ورتنيو موخو ته د رس دو او د اغ زنا‬ ‫ه تو ه د ه واد له ولو ز ه سواندو وون و استادانو او مسل مديرانو خه ه درناوي هيله وم‬ ‫تابونو ه تدريس او د محتوا ه ل دولو هي ول ه ه او هاند‬ ‫د ه واد ب يانو ته د د در‬ ‫زيار او و‬ ‫ونه س موي او د يوه فعال او ه دين م او انتقادي تف ر سمبال نسل ه روزنه‬ ‫ه ه د نيت لوست ل ي‬ ‫و ي هره ور د من ه نوي ولو او د مسؤوليت ه در‬ ‫ران زده وون به سبا د يوه رمختل افغانستان مع ران او د ولن متمدن او ور‬ ‫د نن ور‬ ‫اوس دون وي‬ ‫د ه واد ارز تنا ه ان ه ده غو تنه لرم و له هر فرصت‬ ‫همدا راز له خو و زده وون و خه‬ ‫و او فعالو ونوالو ه تو ه او وون و ته ه‬ ‫ه روسه د‬ ‫خه ه ورته ي او د زده‬ ‫درناوي ه له تدر س خه ه او اغ زنا ه استفاده و ي‬ ‫د‬ ‫د وون او روزن له ولو وهانو او د وونيز نصاب له مسل هم ارانو خه‬ ‫ه ا‬ ‫دي مننه وم او د لو‬ ‫دون هل ل‬ ‫د تاب ه لي لو او متو ولو ي نه ست‬ ‫بريا غوا م‬ ‫له دربار خه دو ته ه د س ي ل او انسان جو وون ه‬ ‫خدا‬ ‫و ي خ لوا وه او‬ ‫وونيز نظام او د داس ودان افغانستان ه ه له‬ ‫د معياري او رمختل‬ ‫سو اله وي‬ ‫د وهن وزير‬ ‫د تور محمد م ويس بلخ‬

‫جج‬

‫فـــــﻬرست‬ ‫مخﻮنﻪ‬

‫شم‪5‬رې‬

‫سرلﻴکﻮنﻪ‬

‫مخﻮنﻪ‬

‫سرلﻴکﻮنﻪ‬

‫شم‪5‬رې‬

‫‪١‬‬

‫حمد‬

‫‪١‬‬

‫‪١٥‬‬

‫د چاپ‪5‬ريال پاک ساتل‬

‫‪٢٩‬‬

‫‪٢‬‬

‫نعت‬

‫‪٣‬‬

‫‪ ١٦‬متضادې کلم‪3‬‬

‫‪٣١‬‬

‫‪٣‬‬

‫بي بي عا يشه‬

‫‪٥‬‬

‫‪ ١٧‬د ماين خطرونه‬

‫‪٣٣‬‬

‫‪٤‬‬

‫*وونکی‬

‫‪٧‬‬

‫‪! ١٨‬لويزيون‬

‫‪٣٥‬‬

‫‪٥‬‬

‫د مشرانو درناوی‬

‫‪٩‬‬

‫‪١٩‬‬

‫‪٦‬‬

‫د *ه ملگري !اکل‬

‫‪١١‬‬

‫‪ ٢٠‬ماشومانوته درناوی‬

‫ک‪5‬سه‬

‫‪٣٧‬‬ ‫‪٣٩‬‬

‫‪٧‬‬

‫ترافيکي الر*وون‪3‬‬

‫‪١٣‬‬

‫‪٢١‬‬

‫نيو!ن‬

‫‪٤١‬‬

‫‪٨‬‬

‫له کتاب سره مينه‬

‫‪١٥‬‬

‫‪٢٢‬‬

‫بشر دوستي‬

‫‪٤٣‬‬

‫‪٩‬‬

‫د ‪$‬ان او کاليو پاک ساتل‬

‫‪١٧‬‬

‫‪ ٢٣‬م‪5‬لمه پالنه‬

‫‪٤٥‬‬

‫‪١٠‬‬

‫د زده کوونکو مسووليتونه‬

‫‪١٩‬‬

‫‪ ٢٤‬أزادي‬

‫‪٤٧‬‬

‫‪١١‬‬

‫د کور په کارونو ک‪ 3‬مرسته‬

‫‪٢١‬‬

‫‪' ٢٥‬په (ه‪5‬جا)‬

‫‪٤٩‬‬

‫‪ ١٢‬د زده کوونکو تر من‪ 3* #‬اړيک‪3‬‬

‫‪٢٣‬‬

‫‪* ٢٦‬کلی ليک‬

‫‪٥١‬‬

‫‪١٣‬‬

‫د بُست کال‬

‫‪٢٥‬‬

‫‪ ٢٧‬کندهار‬

‫‪٥٣‬‬

‫‪١٤‬‬

‫د ب‪ 3‬اتفاق‪ 9‬پايل‪3‬‬

‫‪٢٧‬‬

‫‪ ٢٨‬موزيم‬

‫‪٥٥‬‬

‫دد‬

‫سرلﻴکﻮنﻪ‬

‫شم‪5‬رې‬

‫مخﻮنﻪ‬

‫شم‪5‬رې‬

‫سرلﻴکﻮنﻪ‬

‫مخﻮنﻪ‬

‫‪ ٢٩‬مور‬

‫‪٥٧‬‬

‫‪ ٣٨‬اشر (گ‪ 6‬کار)‬

‫‪٧٥‬‬

‫‪ ٣٠‬د نشه يي توکو زيانونه‬

‫‪٥٩‬‬

‫‪ ٣٩‬ملگري ملتونه‬

‫‪٧٧‬‬

‫روغتيا ساتنه‬

‫‪٦١‬‬

‫‪٤٠‬‬

‫مترادف‪ 3‬کلم‪3‬‬

‫‪٧٩‬‬

‫‪ ٣٢‬گل پاچا الفت‬

‫‪٦٣‬‬

‫‪٤١‬‬

‫پر حيواناتو زړه سوی‬

‫‪٨١‬‬

‫‪ ٣٣‬صفت‬

‫‪٦٥‬‬

‫‪ ٣٤‬معلولينو ته درناوی‬

‫‪٦٧‬‬

‫‪ ٤٢‬په شيدو ک‪ 3‬د اوبو‬ ‫‪6-‬ول‬

‫‪ ٣٥‬ب‪5‬ال ب‪5‬ل خواړه‬

‫‪٦٩‬‬

‫‪ ٣٦‬ولسي دودونه‬

‫‪٧١‬‬

‫‪ ٣٧‬ابن سينا‬

‫‪٧٣‬‬

‫‪٣١‬‬

‫‪ ٤٣‬د *و خبرو اړتيا‬

‫‪٨٣‬‬ ‫‪٨٥‬‬

‫‪٤٤‬‬

‫وچ‪ 3‬او تازه م‪5‬وې‬

‫‪٨٧‬‬

‫‪٤٥‬‬

‫ملي يووالی‬

‫‪٨٩‬‬

‫‪ ٤٦‬ساده او مرکب‪ 3‬کلم‪3‬‬

‫‪٩٠‬‬

‫ههـ‬

‫لﻮم‪7‬ى لﻮست‬

‫حــمــد‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د حمد پ‪5‬ژندل او په دې پوه‪5‬دل چ‪ 3‬حمد د اهلل‬

‫ثنا او صفت ته‬

‫ويل ک‪85‬ي‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ستاسو په فکر په حمد ک‪ 3‬د چا صفت او ستاين‪ 3‬ک‪85‬ي؟‬ ‫'وک به ووايي چ‪ 3‬د اهلل د قدرت ن‪ 3+‬کوم‪ 3‬دي؟‬ ‫پــــــــــه نـــــامــــه د هــغـــه خـــدا ى مـــ‪ 3‬دا بــيــان دى‬ ‫چــ‪ 3‬يــو نــوم يــ‪ 3‬پـه نــومــو نــوکــ‪ 3‬سبـــحـــان دى‬ ‫هــــــم پــــادشــــاه دى د جــمـــلـــــه وو پــــادشـــاهـــانـــو‬ ‫هـــــم د هـــــــــر يــــوه ســلـــطـــان پــــه سر سلـطــان دى‬ ‫هــــغــــه کـــــار چـــ‪ 3‬و هـــــر چــــــاوتـــه مــشــکــل دى‬ ‫هـــــغــــــــــه کــــــــــار واړه و ده و تـــــــه اســــــــــــــان دى‬ ‫'ــــوک آفـــتــــاب شـــي پـــر آســـمــان راخـــ‪5‬ــژولــــى‬ ‫ده آفـــــتـــاب را خــــــ‪5‬ـــژولــــــى پــــــر آســــــــمـــان دى‬ ‫(عبدالرحمن بابا)‬

‫رحمان بابا د پ‪+‬تو ژب‪ 3‬شاعر دی‪ .‬د پي‪+‬ور *ار په بهادر کلي ک‪ 3‬په ‪ ١٠١٨‬هجري قمري کال ک‪3‬‬ ‫زي‪8‬يدلی او په ‪ ١١٢٨‬هجري قمري کال ک‪ 3‬وفات شوی دی‪.‬‬

‫‪١‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ *وونکی دې په !ولگي ک‪ 3‬له زده کوونکو سره له ست‪7‬ي مشي وروسته خپل نوم‬‫پرتخت‪ 3‬وليکي او خپل نوم دې ورته ووايي‪ ،‬بيا دې زده کوونکي خپل نومونه په وار سره‬ ‫ووايي چ‪ 3‬يوله بل سره ي‪ 3‬پ‪5‬ژندنه وشي‪.‬‬ ‫ *وونکی دې زدهکوونکو ته د زده ک‪7‬ې د ارز*ت‪* ،‬وون‪%‬ي ته د تگ راتگ‪ ،‬د‬‫*وون‪%‬ي اصول او له !ولگيوالو سره د مين‪ 3‬او محبت په هکله خبرې وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ *وونکی دې د کتاب لوم‪7‬ی لوست په مناسب أواز زده کوونکو ته ولولي او هغوی دې‬‫ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې په وار سره د لوست متن د !ولگي په مخ ک‪ 3‬ولولي‪ ،‬نور زدهکوونکي‬‫دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د لوست يو بيت ووايي او نور زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪3‬‬‫وليکي‪ ،‬بيا دې نور زده کوونکي پات‪ 3‬بيتونه د !ولگي په مخ ک‪ 3‬ولولي‪.‬‬ ‫لغتﻮنﻪ‬ ‫سبحان‬ ‫سلطان‬ ‫أفتاب‬ ‫مشکل‬

‫معناوې‬ ‫پاک‬ ‫پاچا‬ ‫لمر‬ ‫سخت‬ ‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬

‫زده کوونکي دې د شعر 'و بيتونه په خپلو کتابچو ک‪ 3‬وليکي‪.‬‬

‫‪٢‬‬

‫دوﻳم لﻮست‬

‫نعت‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د نعت پ‪5‬ژندنه او د هغه په هکله لن‪ 6‬معلومات السته راوړل‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫د ت‪5‬رو !ولگيو 'خه مو کوم نعت شريف په ياد ده؟‬ ‫'وک به د نعت او حمد ترمن‪ #‬توپير بيان ک‪7‬ي؟‬ ‫نصيـــب مــــــ‪ 3‬کــ‪7‬ه خــالقــــه ته ديـدار د مدينـــــــــ‪3‬‬ ‫کــه الس راکـــــ‪7‬ي يو ‪$‬ل را ته سـردار د مدينـــــــ‪3‬‬ ‫هر يو گوره روان دی ‪$‬ي د پاک نبي‬

‫روض‪ 3‬ته‬

‫*ايستـــــه رامعلــومي‪8‬ي شــــــام سهــــــار د مدينـــــــــ‪3‬‬ ‫د زړونـــــو مــالک تــــه يـ‪ 3‬رحــــم وک‪7‬ه اې خــــــالقه‬ ‫ته يــــــو م‪ 3‬سه يـــــو ‪$‬ـــل‪ 3‬په گلـــــــــزار د مدينـــ‪3‬‬

‫(ابراهيم قطب زی)‬ ‫مرحوم ابراهيم قطب زی د ننگرهار واليت د عربانو د کلي اوسيدونکی و‪ ،‬په پ‪+‬تو او‬ ‫دري ژبو ي‪ 3‬ډير شعرونه ويلي دي‪.‬‬

‫‪٣‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ يو زده کوونکی دې لوست د !ولگي په مخ ک‪ 3‬ولولي او نور دې ورته ‪$‬ير شي‪.‬‬‫*وونکی دې ت‪5‬روتن‪ 3‬ورته سم‪ 3‬ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې لوست په پ"ه خوله ولولي‪ .‬د کتاب يو بيت دې په خپلو کتابچو ک‪3‬‬‫وليکي‪ ،‬بيا دې د !ولگي په مخ ک‪ 3‬ولولي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې الندې لغتونه په خپلو کتابچو ک‪ 3‬وليکي او په جملو ک‪ 3‬دې وکاروي‪:‬‬‫ديدار‪ ،‬سردار‪ ،‬مالک‪ ،‬رحم‬ ‫ يو زده کوونکی دې پورته شي د نعت په هکله دې خبرې وک‪7‬ي‪ ،‬نور زده کوونکي دې‬‫ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د نعت متن د !ولگي په مخ ک‪ 3‬ولولي او نور دې ورته غوږ‬‫ونيسي‪.‬‬

‫لغتﻮنﻪ‬ ‫نعت‬ ‫رحم‬ ‫مالک‬

‫معناوې‬ ‫د پيغمبر‬ ‫مهرباني‬ ‫خاوند‬

‫ستاينه‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د متن 'و بيتونه په خپله خو*ه په خپلو کتابچو ک‪ 3‬وليکي او په جملو‬ ‫ک‪ 3‬دې وکاروي‪.‬‬

‫‪٤‬‬

‫درﻳم لﻮست‬

‫بﻲ بﻲ عا ﻳشﻪ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د بي بي عايش‪3‬‬

‫پ‪5‬ژندنه او په اړه ي‪ 3‬خبرې کول‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ويالى شئ چ‪ 3‬بي بي عايشه‬‫ ستاسو په فکر بي بي عايشه‬‫ک‪5‬ده؟‬ ‫بي بي عايشه‬ ‫مــحــمـد‬

‫'وک وه؟‬ ‫زموږ د گران پيغمبر حــضـــرت مــحــمـد‬

‫'ه‬

‫د حـــضــرت ابــــوبــــکـــــر صـــديــق لـور وه‪ .‬له حــضــرت‬ ‫سره ي‪ 3‬د بي بي خديج‪3‬‬

‫حضرت محمد‬

‫تر وفات وروسته واده وک‪ .7‬له‬

‫'خه ي‪ 3‬ديني عـلـوم زده کـ‪7‬ل‪ .‬ډ‪4‬رو *‪%‬ـينه مـسلـمانانو‬

‫او اصحابو کــرامـو به لـه هـغ‪' 3‬ـخـه دينـي مسايـل زده کول‪ .‬زيات شم‪5‬ر‬ ‫احاديث ترې روايت شوي دي‪.‬‬ ‫بي بي عايشه‬

‫د (‪ )٦٦‬کالو په عمر په مدين‪ 3‬منورې ک‪ 3‬وفات او هلته‬

‫خاورو ته وسپارل شوه‪ .‬موږ هم بايد د بي بي عايش‪3‬‬

‫په شان علم او‬

‫پوه‪ 3‬په زده ک‪7‬ه ک‪ 3‬زيار وباسو او دغه راز د ديني علومو په زده ک‪7‬ه ک‪3‬‬ ‫کو*) وک‪7‬و‪.‬‬

‫‪٥‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن په چوپتيا سره ولولي‪ ،‬که اړتيا وه‪* ،‬وونکی دې مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬‫ د لوست يو يو پاراگراف دې په خپله خو*ه په کتابچو ک‪ 3‬وليکي او بيا دې د !ولگي په‬‫مخ ک‪ 3‬ولولي‪.‬‬ ‫ الندې جمل‪ 3‬دې ولولي او په خپلو کتابچو ک‪ 3‬دې وليکي‪:‬‬‫ډ‪4‬ره پوهه او عالمه *‪%‬ه وه‪.‬‬

‫بي بي عايشه‬

‫د علم او پوه‪ 3‬په برکت لوړې درج‪ 3‬او مقام ته‬

‫حضرت بي بي عايشه‬ ‫رس‪5‬دل‪ 3‬وه‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې په وار سره د بي بي عايش‪3‬‬‫دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫لغتﻮنﻪ‬ ‫صديق‬ ‫کو*)‬ ‫وفات‬ ‫اصحاب‬

‫په هکله خبرې و ک‪7‬ي او نور‬

‫معناوې‬ ‫ر*تينی‬ ‫ه(ه‬ ‫م‪7‬ينه‬ ‫ملگري‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫د لوست د مفهوم په هکله 'و کر*‪ 3‬په کور ک‪3‬‬ ‫زده کوونکي دې د بي بي عايش‪3‬‬ ‫وليکي‪ .‬په بل درسي ساعت ک‪ 3‬دې د *وونکي په الر*وونه ولولي‪.‬‬

‫‪٦‬‬

‫'لﻮرم لﻮست‬

‫*ﻮونکی‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د متن په مفهوم پوهيدل او *وونکي ته درناوی‪.‬‬

‫پﻮ*تنﻪ‬ ‫ستاسو په فکر يو مهربان *وونکی 'ه ‪$‬انگ‪7‬تياوې لري؟‬ ‫*وونکی زدهکوونکو ته د *وون‪ 3‬او روزن‪ 3‬دنده په غاړه لري‪ .‬بايد د مور‬ ‫او پالر په '‪5‬ر په زدهکوونکو مهربان وي او زدهکوونکي د خپلو اوالدونو‬ ‫په '‪5‬ر وبولي‪.‬‬ ‫هغه *وونکي چ‪ 3‬په زدهکوونکو مهربان وي او په مهربان‪ 9‬سره ورته‬ ‫لوست ورکوي‪ ،‬پو*تن‪ 3‬ترې کوي‪ ،‬د زدهک‪7‬ې لپاره ي‪ 3‬ه(وي‪ ،‬نو هغه‬ ‫زدهکوونکي بريالي وي‪ ،‬خپل لوستونه په *ه توگه زده کوالی شي او له‬ ‫کورنيو کارونو سره ي‪ 3‬مينه زياتي‪8‬ي‪.‬‬

‫‪٧‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن يو‪$‬ل په چوپتيا سره ولولي او بيا دې متن د 'و کسانو له خوا په‬‫وارسره ولوستل شي‪* ،‬وونکی دې ستونزې ورته حل ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې تخت‪ 3‬ته والړ شي‪ ،‬پر تخت‪ 3‬دې وليکي (مهربان *وونکی)‪ ،‬نور‬‫زده کوونکي دې په وار سره د مهربان *وونکي د ‪$‬انگ‪7‬تياوو په هکله يوه يوه جمله ووايي‬ ‫او پرتخت‪ 3‬دې وليکي او بيا دې په وار سره بل زده کوونکی ولولي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې تخت‪ 3‬ته پورته شي‪ ،‬بل زده کوونکی دې د متن يوه جمله ووايي او‬‫زده کوونکی دې پرتخت‪ 3‬له ياده وليکي‪ .‬نور زده کوونکي دې د هغه ت‪5‬روتن‪ 3‬ونيسي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې په وار سره پورته شي‪ ،‬د لوست متن دې په وار سره د !ولگي په‬‫مخ ک‪ 3‬ولولي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې په !ولگي ک‪ 3‬د لوست د مفهوم په هکله له ياده خبرې و ک‪7‬ي او‬‫نور زده کوونکي دې هم خبرې پرې وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫لغتﻮنﻪ‬ ‫دنده‬ ‫بريالی‬ ‫مينه‬

‫معناوې‬ ‫وظيفه‬ ‫کامياب‬ ‫محبت‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د *وونکي په هکله په خپلو کتابچو ک‪' 3‬و کر*‪ 3‬وليکي او بيا دې په‬ ‫بل درسي ساعت ک‪ 3‬خپلو !ولگيوالو ته واوروي‪.‬‬

‫‪٨‬‬

‫پن‪%‬م لﻮست‬

‫د مشرانﻮ درناوی‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د مشرانو په درناوي پوه‪5‬دل او د هغوی درناوی کول‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ستاسو په فکر مشران په کشرانو 'ه حقونه لري؟‬‫ 'وک به ووايي چ‪ 3‬د مشرانو 'ه ډول درناوی وشي؟‬‫د مشرانو درناوی کول زموږ ديني وجيبه او ولسي دود دی‪ .‬هر چا ته الزمه‬ ‫ده چ‪ 3‬د مشرانو درناوی وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫مشران پر کشرانو حق لري چ‪ 3‬ورته درناوی ولري‪ ،‬لکه‪ :‬مشرانو ته سالم‬ ‫واچوي‪ ،‬د هغوی *‪ 3‬او گټورې خبرې ومني او سرته ي‪ 3‬ورسوي ‪.‬‬ ‫*ه زده کوونکي له مشرانو سره د ناست‪ 3‬په وخت ک‪ 3‬تر هغو مخک‪ 3‬او يا‬ ‫لوړ نه ک‪5‬ني او د مشرانو خبرو ته غوږ نيسي‪.‬‬ ‫د زده کوونکو دنده ده چ‪ 3‬خپله هم د مشرانو درناوی و ک‪7‬ي او نورو‬ ‫هم‪%‬ولو ته هم د مشرانو د درناوي په هکله خبر ې وک‪7‬ي‪.‬‬

‫‪٩‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ اوس دې د لوست متن په چوپه خوله ولولي له لوستلو وروسته دې يو تن د !ولگي مخ‪3‬‬‫ته ورشي‪ ،‬لوست دې د !ولگي په مخ ک‪ 3‬ولولي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د لوست متن په مناسب غ‪ 8‬د !ولگي په مخ ک‪ 3‬ولولي او نور دې‬‫ورته غوږ ونيسي‪ ،‬که اړتيا وه‪* ،‬وونکی دې ورسره مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ يو تن دې پورته شي‪ ،‬د لوست يو پاراگراف دې د !ولگي په مخ ک‪ 3‬نورو زده کوونکو ته‬‫د امال په توگه ووايي او هغوی دې په خپلو کتابچو ک‪ 3‬وليکي‪ .‬بيا دې 'و تنه په !ولگي‬ ‫ک‪ 3‬ولولي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې تخت‪ 3‬ته پورته شي‪ ،‬بل زده کوونکی دې يو پاراگراف ورته ووايي‪،‬‬‫هغه دې پرتخت‪ 3‬وليکي او بيا دې ولولي‪ ،‬نور زده کو ونکي دې د هغه ت‪5‬روتن‪ 3‬ونيسي او‬ ‫د اصالح لپاره دې تخت‪ 3‬ته راشي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې د تخت‪ 3‬مخ‪ 3‬ته په وار سره راشي‪ .‬د لوست د مفهوم په هکله‬‫دې خبرې و ک‪7‬ي او نور زده کوونکي دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫لغتﻮنﻪ‬ ‫درناوی‬ ‫دود‬

‫معناوې‬ ‫احترام‬ ‫دستور‪ ،‬رواج‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د مشرانو د درناوي په هکله 'و کر*‪ 3‬ليکنه وک‪7‬ي او بيا دې د !ولگي‬ ‫په مخ ک‪ 3‬ولولي‪.‬‬

‫‪١٠‬‬

‫شپ‪8‬م لﻮست‬

‫د *ﻪ ملگري !اکل‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د !ولنيز ژوند په گ"و پوه‪5‬دل او په ژوندانه ک‪$ 3‬انته د *ه ملگري پيدا‬ ‫کول‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ستاسو په فکر انسان له !ولن‪ 3‬پرته *ه او سوکاله ژوند کوالی شي؟‬‫ 'وک به ووايي چ‪ 3‬د *ه ملگري درلودل به 'ه گ"‪ 3‬ولري؟‬‫هر انسان دې ته اړ دی چ‪ 3‬په ټولنه ک‪ 3‬ژوند وک‪7‬ي او يو له بل سره‬ ‫مرسته وک‪7‬ي‪$ ،‬که چ‪ 3‬په يوازې توگه ژوند کول له ستونزو سره مخ وي‪.‬‬ ‫په ټولنيز ژوند ک‪ 3‬دې ته اړتيا ده چ‪ 3‬انسان *ه ملگري ولري‪ .‬د اړتيا او‬ ‫ستونزو په وخت ک‪ 3‬يو له بل سره مرسته وک‪7‬ي او ټولن‪5‬ز ژوند پرمخ بوزي‪.‬‬ ‫*ه ملگری په سختو وختونو ک‪ 3‬له خپلو ملگرو سره مرسته کوي‪ ،‬هغوی‬ ‫له ستونزو ژغوري او *‪ 3‬الرې ته ي‪ 3‬رابولي‪ ،‬خو بايد د *ه ملگري په‬ ‫ټاکلو ک‪* 3‬ه فکر وشي او د هغه ن‪5‬ک صفتونه او *ه خويونه وپ‪5‬ژندل شي‪.‬‬

‫‪١١‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ يو زده کوونکی دې متن په مناسب غ‪ 8‬ولولي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪* .‬وونکی‬‫دې ورسره مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې متن په چوپتيا سره ولولي‪ ،‬که ي‪ 3‬ستونزې درلودې‪ ،‬له *وونکي 'خه‬‫دې د ستونزمنو ‪$‬ايونو پو*تنه وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې تخت‪ 3‬ته والړشي‪ .‬بل زده کوونکی دې د لوست يو پاراگراف ورته‬‫ووايي او هغه دې پرتخت‪ 3‬وليکي‪ .‬نور زده کوونکي دې د هغه ت‪5‬روتن‪ 3‬په ن‪+‬ه ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې په وار سره د!ولگي په مخ ک‪ 3‬د لوست د مفهوم په هکله خبرې‬‫وک‪7‬ي او نور زده کوونکي دې په ‪$‬ير سره واوري او په بحث ک‪ 3‬دې ورسره شريک‬ ‫شي‪.‬‬ ‫لغتﻮنﻪ‬ ‫اړ‬ ‫مرسته‬ ‫!ولنيز‬

‫معناوې‬ ‫محتاج‬ ‫کومک‬ ‫اجتماعي‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪ 3‬د لوست د مفهوم په هکله 'و کر*‪ 3‬وليکي او بيا‬ ‫دې په بل درسي ساعت ک‪ 3‬هغه ولولي‪.‬‬

‫‪١٢‬‬

‫اووم لﻮست‬

‫ترافﻴکﻲ ﻻر*ﻮون‪3‬‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د ترافيکو په ن‪+‬ون‪+‬انو پوه‪5‬دل او هغوته په ور‪$‬ني ژوند ک‪ 3‬پاملرنه‪.‬‬

‫پﻮ*تنﻪ‬ ‫ تاسو کله په *ارونو ک‪ 3‬ترافيکي ن‪ 3+‬ن‪+‬ان‪ 3‬ليدل‪ 3‬دي؟‬‫ ستاسو په فکر که چ‪5‬رې 'و ک له سرک 'خه ت‪5‬ر‪84‬ي او د ترافيکو قوانين مراعات نه ک‪7‬ي‪،‬‬‫'ه به پ‪ )5‬شي؟‬ ‫په سرکونو باندې د خلکو او موټرو د تگ راتگ او له سرکونو 'خه د ت‪5‬ر‪4‬دن‪3‬‬ ‫لپاره 'راغونه او نورې ترافيکي ن‪ 3+‬ن‪+‬ان‪ 3‬موجودې دي چ‪ 3‬خلک له هغو‬ ‫ن‪+‬و او 'راغونو 'خه په کار اخيستلو سره له خطرونو خوندي پات‪ 3‬کي‪8‬ي‪.‬‬ ‫په هغو *ارونوک‪ 3‬چ‪ 3‬بر‪+4‬نا وي‪ ،‬په 'لور الرو ک‪' 3‬راغونه درول شوي‬ ‫وي‪ .‬دغه راز په سرکونو باندې ترافيکي لوح‪ 3‬او ن‪ 3+‬وي چ‪ 3‬د ت‪5‬ر‪4‬دلو‬ ‫په وخت ک‪ 3‬ترې کار اخيستل ک‪85‬ي‪.‬‬ ‫کله چ‪' 3‬راغ سور وي‪ ،‬ودر‪84‬و‪ .‬که 'راغ ز‪ 74‬شو‪ ،‬د تگ لپاره تياری‬ ‫نيسو او که 'راغ شين شو په سرک حرکت کوو او يا د سرک بل لوري ته‬ ‫ت‪5‬ر‪84‬و‪.‬‬ ‫له سرک 'خه بايد هغه وخت ت‪5‬ر شو چ‪ 3‬موټر نه وي‪.‬‬

‫‪١٣‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ يو زده کوونکی دې د نوي لوست متن ولولي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪ .‬په لوستلو ک‪3‬‬‫که 'ه ستونزه وه‪* ،‬وونکی دې ورسره مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ اوس دې زده کوونکي متن يو ‪$‬ل په چوپه خوله ولولي‪ .‬ستونزې دې په ن‪+‬ه ک‪7‬ي او بيا‬‫دې له *وونکي 'خه پو*تنه وک‪7‬ي‪* .‬وونکی دې په لوړ أواز ‪$‬واب ووايي‪.‬‬ ‫ يو زدهکوونکی دې پورته شي‪ ،‬د لوست د متن يو پاراگراف دې د امال په توگه نورو‬‫زدهکوونکوته ووايي او هغوی دې په کتابچو ک‪ 3‬وليکي‪ .‬بيا دې يو تن خپله ليکنه د تخت‪3‬‬ ‫پرمخ وليکي او نور زده کوونکي دې د هغه ت‪5‬روتن‪ 3‬په ن‪+‬ه ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د لوست متن په مناسب أواز ولولي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬‫ يو زده کوونکی دې د تخت‪ 3‬مخ‪ 3‬ته راشي‪ .‬له سرک 'خه د ت‪5‬ريدلو په هکله خپلو‬‫!ولگيوالو ته خبرې و ک‪7‬ي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪ 3‬د ترافيکي ن‪+‬و ن‪+‬انو د مراعاتولو د گ"و په هکله 'و‬ ‫کر*‪ 3‬وليکي‪.‬‬

‫‪١٤‬‬

‫اتم لﻮست‬

‫لﻪ کتاب سره مﻴنﻪ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د کتاب په ارز*ت پوه‪5‬دل او له کتاب سره مينه پيدا کول‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ تاسو کله کوم کتاب لوستلی دی؟‬‫ ستاسو په فکر د کتاب لوستل او ليکل 'ه گ"‪ 3‬لري؟‬‫کتاب د ژوند ډ‪4‬ر *ه ملگری دی‪ .‬د کتابونو ارز*ت دادی چ‪ 3‬د علم‬ ‫او پوه‪ 3‬سرچينه ده‪ .‬هغه 'وک چ‪ 3‬د کتاب له لوستلو سره مينه لري‪،‬‬ ‫مفهوم او موخه ي‪ 3‬خپل ذهن ته سپاري او په ژوند ک‪ 3‬ترې کار اخلي‪ ،‬د‬ ‫هغه په علم او پوهه ک‪ 3‬زياتوالی را‪$‬ي‪.‬‬ ‫هغه زده کوونکي چ‪ 3‬خپل کتابونه پاک او *ه ساتي‪ ،‬په خپل وخت ي‪3‬‬ ‫لولي‪ ،‬د لوستونو په مفهوم *ه پوه‪5‬دلی شي‪ ،‬د داس‪ 3‬زده کوونکو پوهه‬ ‫ډ‪4‬ري‪8‬ي‪ ،‬د *وون‪%‬ي په ټولو کتابونو باندې د لوستلو او زده کولو له الرې‬ ‫برالسي او په پايله ک‪ 3‬د ن‪5‬کمرغه ژوندخاوندان ک‪85‬ي‪.‬‬

‫‪١٥‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن په چوپتيا سره ولولي او ستونزمن !کي دې په ن‪+‬ه ک‪7‬ي او‬‫*وونکی دې ورته رو*انه ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په وار سره متن ولولي‪ ،‬که 'ه ستونزه وه‪* ،‬وونکی دې ورسره مرسته‬‫وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په دوو ډلو وو‪4‬شل شي‪ .‬هره ډله دې د کتاب د ارز*ت په هکله 'و‬‫کر*‪ 3‬وليکي او بيا دې د هرې ډل‪ 3‬استازی د !ولگي په مخ ک‪ 3‬ولولي‪.‬‬ ‫ اوس دې 'و زده کوونکي متن په مناسب أواز د !ولگي په مخ ک‪ 3‬ولولي‪* ،‬وونکی‬‫دې ورسره مرسته و ک‪7‬ي او نور زده کوونکي دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫لغتﻮنﻪ‬ ‫ن‪5‬کمرغه‬ ‫سرچينه‬

‫معناوې‬ ‫ن‪5‬ک بخته‪ ،‬د *ه ژوند '‪+‬تن‬ ‫منبع‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کورونوک‪ 3‬د لوست د مفهوم په هکله 'وکر*‪ 3‬وليکي او په بل‬ ‫درسي ساعت ک‪ 3‬دې د !ولگيوالو په مخ ک‪ 3‬ولولي‪.‬‬

‫‪١٦‬‬

‫نﻬم لﻮست‬

‫د ‪$‬ان او کالﻴﻮ پا ک ساتل‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د ‪$‬ان او کاليو د پاک ساتلو په ‪"-‬و او ارز*ت پوه‪5‬دل ‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ستاسو په فکر د ‪$‬ان او کاليو پاک ساتل 'ه گ"‪ 3‬لري؟‬‫ که 'وک خپل ‪$‬ان او کالي پاک ونه ساتي‪' ،‬ه به وشي؟‬‫پاکوالی د ايمان جز دی‪ .‬موږ بايد ‪$‬ان‪ ،‬کالي او د خپل‪ 3‬هستوگن‪3‬‬ ‫شاوخوا پاکه وساتو‪ .‬په ناپاک چاپ‪5‬ريالونو ک‪ 3‬ډول‪ ،‬ډول ميکروبونه وي‬ ‫چ‪ 3‬له يوه ‪$‬ای 'خه بل ‪$‬ای ته د ب‪5‬الب‪5‬لو عواملو په وسيله ل‪85‬دي او په‬ ‫انسانانو ک‪ 3‬ډول‪ ،‬ډول ناروغ‪ 9‬رامن‪ #‬ته کوي‪ .‬په ميکروبونو او ناروغيو‬ ‫باندې له اخته ک‪5‬دو 'خه د مخنيوي لپاره الزمه ده چ‪ 3‬خپل ‪$‬ان‪ ،‬کالي‬ ‫او خپل چاپ‪5‬ريال پاک وساتو او هر وخت ورته پاملرنه و ک‪7‬و‪$،‬که چ‪ 3‬په‬ ‫پاک چاپ‪5‬ريال ک‪ 3‬ناروغ‪ 9‬ورک‪85‬ي او انسانان ترې ژغورل ک‪85‬ي‪.‬‬

‫‪١٧‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ 'و زده کوونکي دې په وار سره متن د !ولگي په مخ ک‪ 3‬ولولي او *وونکی دې ورته‬‫ت‪5‬روتن‪ 3‬سم‪ 3‬ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې د لوست متن په چوپه خوله ولولي‪ .‬له متن 'خه دې يو پاراگراف په‬‫خپله خو*ه په خپلو کتابچو ک‪ 3‬وليکي او بيا دې 'و تنه په !ولگي ک‪ 3‬ولولي‪* .‬وونکی‬ ‫دې ت‪5‬روتن‪ 3‬اصالح ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په دوو ډلو وو‪4‬شل شي‪ .‬له يوې ډل‪' 3‬خه دې يو زده کوونکی تخت‪3‬‬‫ته راشي د بل‪ 3‬ډل‪ 3‬يو زده کوونکی دې ورته د متن 'و نومونه ووايي‪ ،‬هغه دې پر تخت‪3‬‬ ‫وليکي او په جملو ک‪ 3‬دې وکاروي‪ ،‬د بل‪ 3‬ډل‪ 3‬زدهکوونکي دې د هغه ت‪5‬روتن‪ 3‬اصالح‬ ‫ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې په خپل وارسره متن د !ولگيوالو په مخ ک‪ 3‬ولولي او نور دې ورته‬‫غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې په خپل وار سره د !ولگي په مخ ک‪ 3‬د ‪$‬ان او کاليو د پاک ساتلو‬‫د گ"و په هکله خبرې وک‪7‬ي او'و نور زده کوونکي دې د پاکوالي د نورو گ"و په هکله يوه‬ ‫يوه جمله وليکي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کورونو ک‪ 3‬د لوست د گ"و په هکله 'و کر*‪ 3‬وليکي او په بل درسي‬ ‫ساعت ک‪ 3‬دې ولولي‪.‬‬

‫‪١٨‬‬

‫لسم لﻮست‬

‫د زده کﻮونکﻮ مسﻮولﻴتﻮنﻪ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل او زده کوونکي پخپلو مسووليتونو پوهيدل‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ستاسو په نظر د زده کوونکو مسووليتونه کوم دي؟‬‫ ستاسو په نظر که زده کوونکي خپل مسووليتونه سرته ونه رسوي‪' ،‬ه به پي) شي؟‬‫زده کوونکي په کور او *وون‪%‬ي ک‪ 3‬يو شم‪5‬ر مسووليتونه لري بايد هغه‬ ‫سرته ورسوي‪ .‬په *وون‪%‬ي ک‪ 3‬د زدهکوونکو يو شم‪5‬ر مسووليتونه دا دي‬ ‫چ‪ 3‬په خپل وخت *وون‪%‬ي ته والړشي او له رخصت‪ 9‬وروسته دې خپلو‬ ‫کورونو ته ‪$‬ان ورسوي‪.‬‬ ‫په *وون‪%‬ي ک‪ 3‬نظم او قانون مراعات ک‪7‬ي‪ ،‬خپل ور‪$‬ني درسونه *ه زدهک‪7‬ي‬ ‫او په کور ک‪ 3‬تر هر 'ه د مخه لوم‪7‬ۍ خپله کورن‪ 9‬دنده سرته ورسوي‪.‬‬ ‫د زدهکوونکو دنده ده چ‪ 3‬خپلو *وونکو ته درناوی ولري او خبرو ته ي‪3‬‬ ‫غوږ ونيسي‪ ،‬تر 'و د خپلو مسووليتونو د سر ته رسولو لپاره خپل درسونه‬ ‫زدهک‪7‬ي او په ژوند ک‪ 3‬ترې کار واخلي‪.‬‬

‫‪١٩‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ 'و زده کوونکي دې په وار سره متن په مناسب أواز ولولي‪* ،‬وونکی دې ورته ت‪5‬روتن‪3‬‬‫اصالح ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ يو زدهکوونکی دې د تخت‪ 3‬مخ‪ 3‬ته راشي‪ ،‬بل زده کوونکی دې ورته د متن يو پاراگراف‬‫د امال په توگه ووايي او هغه دې پر تخت‪ 3‬وليکي‪ .‬بل زدهکوونکی دې د هغه ت‪5‬روتن‪3‬‬ ‫ونيسي او پر تخت‪ 3‬دې وليکي‪.‬‬ ‫ زدهکوونکي دې په دوو يا دريو ډلو وو‪4‬شل شي‪ ،‬هره ډله دې د متن د سرليک په هکله‬‫خپل نظرونه ووايي او استازی دې د هغوی نظرونه وليکي‪ .‬بيا دې د هرې ډل‪ 3‬استازی د‬ ‫تخت‪ 3‬مخ‪ 3‬ته راشي او د خپلو ملگرو نظرونه دې يو په بل پس‪ 3‬پر تخت‪ 3‬وليکي او بيا‬ ‫دې ولولي‪.‬‬ ‫ يو زدهکوونکی دې متن د کتاب له مخ‪ 3‬ولولي او نور دې متن ته ‪$‬ير شي‪.‬‬‫ 'و زدهکوونکي دې په وار سره د لوست د مفهوم په هکله خبرې و ک‪7‬ي او نور زده‬‫کوونکي دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کورک‪ 3‬د لوست د مفهوم په هکله 'و کر*‪ 3‬وليکي او بيا دې په بل‬ ‫درسي ساعت ک‪ 3‬د !ولگي په مخ ک‪ 3‬ولولي‪.‬‬

‫‪٢٠‬‬

‫ﻳﻮولسم لﻮست‬

‫د کﻮر پﻪ کارونﻮک‪ 3‬مرستﻪ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د کور په کارونو ک‪ 3‬مرسته کول او د مرست‪ 3‬په ارز*ت‬ ‫پوه‪5‬دل‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ تاسو د کور په کارونو ک‪ 3‬مرسته کوئ؟‬‫ ستاسو په فکر د کور په کارونو ک‪ 3‬مرسته کول 'ه گ"ه لري؟‬‫په هر کور ک‪ 3‬ډ‪4‬ر کارونه وي چ‪ 3‬بايد سر ته ورسي‪8‬ي‪ .‬که د کور کارونه‬ ‫د کور يوه غ‪7‬ي ته پر‪+4‬ودل شي نه يوازې دا چ‪ 3‬د هغه د ست‪7‬تيا سبب‬ ‫ک‪85‬ي‪ ،‬بلک‪ 3‬په خپل و خت سرته نه رس‪85‬ي‪.‬‬ ‫الزمه ده چ‪ 3‬د کورن‪ 9‬ټول غ‪7‬ي د کور په کارونو ک‪ 3‬يو بل ته الس‬ ‫ورک‪7‬ي او په گ‪6‬ه ي‪ 3‬سرته ورسوي‪.‬‬ ‫زدهکوونکي چ‪ 3‬کله کورته ورس‪85‬ي‪ ،‬له ډوډۍ خوړلو او لمون‪ #‬کولو‬ ‫وروسته دې خپله کورن‪ 9‬دنده سرته ورسوي او بيا دې له مور او پالر سره‬ ‫د کور په کارونو ک‪ 3‬مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫که 'وک له خپل‪ 3‬مور او پالر سره په کارونو ک‪ 3‬مرسته وک‪7‬ي‪ ،‬د دوی په‬ ‫کورونيو ک‪ 3‬مينه او يووالی رامن‪ #‬ته ک‪85‬ي او کارونه ي‪ 3‬هم په *ه توگه‬ ‫سرته رسي‪8‬ي‪.‬‬

‫‪٢١‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ 'و زده کوونکي دې په وار سره د لوست متن په مناسب أواز ولولي او *وونکی دې‬‫ورسره مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په دوو ډلو وو‪4‬شل شي‪ ،‬يوه ډله دې له مور سره د مرست‪ 3‬په هکله 'و‬‫کر*‪ 3‬په شريکه وليکي او بله ډله دې له پالر سره د مرست‪ 3‬په هکله 'و کر*‪ 3‬په گ‪6‬ه‬ ‫وليکي‪ .‬بيا دې د هرې ډل‪ 3‬استازی خپله ليکنه د تخت‪ 3‬مخ‪ 3‬ته ولولي‪ ،‬نور زده کوونکي‬ ‫دې نظر ور ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ زدهکوونکی دې په وارسره د کور په کارونو ک‪ 3‬له خور او ورور سره د مرست‪ 3‬په هکله‬‫خبرې وک‪7‬ي‪ .‬نور زدهکوونکي دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ 'و زدهکوونکي دې په وار سره‪ ،‬د لوست د مفهوم په هکله خبرې وک‪7‬ي او نور‬‫زدهکوونکي دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کور ک‪ 3‬له مور او پالر سره د مرست‪ 3‬په هکله 'و کر*‪ 3‬وليکي او‬ ‫په بل درسي ساعت ک‪ 3‬دې ولولي‬

‫‪٢٢‬‬

‫دولسم لﻮست‬

‫د زده کﻮونکﻮ ترمن‪ 3* #‬اړﻳک‪3‬‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د زده کوونکو ترمن‪ #‬د *و اړيکو په گ"و پوه‪5‬دل او د‬ ‫*و اړيکو د پيدا کولو د‬ ‫مهارتونو پياوړتيا‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ستاسو په فکر د زده کوونکو تر من‪ #‬د *و اړيکو درلودل به 'ه گ"‪ 3‬ولري؟‬‫ تاسو کله له خپلو هم‪%‬ولو سره *‪ 3‬اړيک‪ 3‬درلودل‪ 3‬دي؟‬‫کله چ‪ 3‬زده کوونکي په *وون‪%‬ي ک‪ 3‬شامل شي له نورو زده کوونکو سره‬ ‫ډ‪4‬ره ل‪8‬ه پيژندگلوي لري‪ .‬ورو‪ ،‬ورو له يو بل سره د هغوی ليدنه او پيژندنه‬ ‫زياتي‪8‬ي او له يو بل سره بلدي‪8‬ي‪ .‬لوب‪ 3‬کوي او په گ‪6‬ه لوست وايي‪ ،‬خو‬ ‫دا کار هغه وخت *‪ 3‬پايل‪ 3‬لري چ‪ 3‬په خپلو من‪%‬و ک‪ 3‬دوستانه اړيکو‬ ‫ته پام وک‪7‬ي‪ ،‬يو بل ته د ورور او خور په شان وگوري او يو له بل سره په‬ ‫لوست ک‪ 3‬مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫*ه! زده کوونکي د ورو‪1‬و او خويندو په '‪5‬ر له يو بل سره پيژندنه او اړيک‪3‬‬ ‫لري او له يو بل سره په درسونو ک‪ 3‬مرسته کوي‪.‬‬

‫‪٢٣‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې لوست په چوپه خوله ولولي او ستونزمن ‪$‬ايونه دې په ن‪+‬ه ک‪7‬ي‪.‬‬‫ 'و زده کوونکي دې په وارسره د لوست متن د !ولگي په مخ ک‪ 3‬ولولي او *وونک‪3‬‬‫دې د هغوی ت‪5‬روتن‪ 3‬ورته اصالح ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې تخت‪ 3‬ته راشي‪ ،‬د لوست د سرليک په هکله دې دوه جمل‪3‬‬‫وليکي او بيا دې ولولي‪ .‬نور زده کوونکي دې د هغه ت‪5‬روتن‪ 3‬په ن‪+‬ه ک‪7‬ي او پر تخت‪ 3‬دې‬ ‫وليکي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې په وار سره د لوست د سرليک په هکله لن‪6‬ې خبرې وک‪7‬ي او نور‬‫زده کوونکي دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکی دې‪ ،‬د زده کوونکو ترمن‪ #‬د *و اړيکو د نه درلودلو د زيانونو په هکله‬‫خبرې وک‪7‬ي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کور ک‪ 3‬د زده کوونکو د *و اړيکو د گ"و په هکله 'و کر*‪ 3‬وليکي‬ ‫او په بل درسي ساعت ک‪ 3‬دې ولولي‪.‬‬

‫‪٢٤‬‬

‫دﻳارلسم لﻮست‬

‫د ُبست کﻼ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل او د بُست د کال په هکله معلومات ترالسته کول‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ 'وک ويالى شي چ‪ 3‬د بـُست کال د ه‪5‬واد په کوم واليت ک‪ 3‬ده؟‬‫‪ -‬ستاسو په فکر د بُست کال به کومو پاچاهانو جوړه ک‪7‬ې وي؟‬

‫زموږ د ه‪5‬واد له لرغونو آثارو 'خه يوه هم د ُبست تاريخي کال ده چ‪ 3‬د‬ ‫هلمند په واليت ک‪ 3‬د يوې غون‪6‬ۍ په سر جوړه شوې ده‪.‬‬ ‫دا تاريخي کال 'و ‪$‬ل‪ 3‬د بريدگرو لخوا ورانه شوې ده‪ .‬دې کال 'لورو‬ ‫خواوو ته لوړ‪ ،‬لوړ برجونه درلودل‪.‬‬ ‫د دې غون‪6‬ۍ په لمن ک‪ 3‬جومات‪ ،‬بازار‪ ،‬کاروان سرايونه او حمامونه‬ ‫جوړ شوي وو چ‪ 3‬اوس مهال د ُبست د *ار يوازې يوه دروازه آباده پات‪3‬‬ ‫ده چ‪ 3‬په ډ‪4‬ر مهارت او *کل‪ 3‬ب‪ 32‬جوړه شوې ده چ‪ 3‬شتون ي‪ 3‬زموږ د‬ ‫تاريخي آثارو لويه برخه جوړوي‪.‬‬

‫‪٢٥‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ 'و زده کوونکي دې متن په وارسره په مناسب أواز ولولي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬‫ زده کوونکي دې د بُست د کال په هکله د !ولگي په مخ ک‪ 3‬خبرې وک‪7‬ي او د نورو‬‫تاريخي ‪$‬ايونو نومونه دې که ورته معلوم وي پر تخت‪ 3‬وليکي‪.‬‬ ‫ د الند‪4‬نيو کلمو متضادې کلم‪ 3‬دې له چوکاټ 'خه پيدا او د کلمو تر 'نگ دې‬‫په خپلو کتابچو ک‪ 3‬وليکي‪.‬‬ ‫________‬ ‫لويه‬ ‫________‬ ‫وران‬ ‫________ اوړى _ وړه _ أباد _ بدرنگ‬ ‫*کل‪3‬‬ ‫________‬ ‫ژمى‬

‫لغتﻮنﻪ‬ ‫ب‪2‬ه‬ ‫ه‪5‬واد‬

‫معناوې‬ ‫شکل‬ ‫وطن‪! ،‬ا!وبی‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې الندې کلم‪ 3‬په خپلو کتابچو ک‪ 3‬وليکي او بيا دې په جملو ک‪ 3‬وکاروي‪.‬‬ ‫( بُست‪،‬‬

‫غزنوي‪،‬‬

‫غون‪6‬ۍ‪،‬‬

‫کال‪،‬‬

‫*ار )‬

‫‪٢٦‬‬

‫'ﻮارلسم لﻮست‬

‫د ب‪ 3‬اتفاق‪ 9‬پاﻳل‪3‬‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل او د ب‪ 3‬اتفاق‪ 9‬په ناوړو پايلو پوه‪5‬دل‪.‬‬ ‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ستا سو په فکر ب‪ 3‬اتفاقي کوم‪ 3‬پايل‪ 3‬لري؟‬‫ 'وک به ووايي اتفاق 'ه گ"‪ 3‬لري؟‬‫په الند‪4‬ني نظم ک‪ 3‬شاعر د ب‪ 3‬اتفاق‪ 9‬په اړه يوه کيسه په نظم ليکل‪ 3‬ده‪ .‬په گ‪6‬ه به ي‪ 3‬ولولو‬ ‫او پند به ترې واخلو‪.‬‬ ‫يـــــــوه ورځ چيــــرې په الره ت‪5‬ـــــريــدم زه نـا'ـــــاپـــــي د ونــــــ‪ 3‬النــدې ودر‪4‬ـــدم زه‬ ‫دوه مرغی شوې پاس په ونه ک‪ 3‬په جنگ دواړه غـــــــون‪6‬ې کلـــــــوله شوې په دا رنگ‬ ‫د غــــون‪6‬وسـک‪ 3‬غونــــدې الندې ولو‪4‬دل‪ 3‬پيشــــــو ټــوپ ک‪ 7‬دواړه يـــ‪ 3‬غبرگ‪ 3‬ونيـــول‪3‬‬ ‫چـــغ وپـــــــغ شــــــور و فـــــــرياد ي‪ 3‬وک‪ 7‬ډ‪4‬ر ولـــــ‪' 3‬ه ک‪5‬ـــده چــــــ‪ 3‬وخت و ‪$‬ن‪ 3‬ت‪5‬ر‬ ‫نفاق دواړه د بال په خوله ک‪ 3‬ورک‪7‬ې غليم دواړه ر‪4‬ز مــــر‪4‬ز ز‪4‬رو زبـــر ک‪7‬ې‬ ‫که 'وک کاندې اختالف له خپله وروره له د*منه به پيمـــــــال شــــي له ضروره‬ ‫فرض ک‪7‬ه دا چ‪ 3‬هم‪5‬شه د*من تيار دی‬ ‫د فــــــــــرصت او د مــــــــوقع په انتظار دی‬ ‫(قيام الدين خادم)‬

‫قيام الدين خادم د مال حسام الدين زوی‪ ،‬په ‪ ١٢٨٦‬لمريز کال ک‪ 3‬د ننگرهار واليت د‬ ‫کام‪ 3‬په ولسوال‪ 9‬ک‪ 3‬ز‪84‬يدلی دی‪ .‬شاعر او ليکوال و‪ .‬د ‪ ١٣٥٨‬کال د وږي په پن‪%‬مه‬ ‫ن‪"5‬ه وفا ت شوي دی‪ .‬نوموړی د ډ‪4‬رو چاپ شوو او ناچاپو أثارو '‪+‬تن دی‪.‬‬

‫‪٢٧‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ 'و زده کوونکي دې د لوست متن ولولي او *وونکی دې د هغوی ت‪5‬روتن‪ 3‬اصالح‬‫ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې د لوست په مفهوم خبرې وک‪7‬ي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬‫ زده کوونکي دې د لوست مفهوم په خپلو کتابچو ک‪ 3‬وليکي او بيا دې 'و تنه په !ولگي‬‫ک‪ 3‬ولولي‪ ،‬نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې د لوست په پوه‪5‬دو سره پدې برخه ک‪ 3‬د خپل تصميم په هکله‬‫خبرې و ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫لغتﻮنﻪ‬ ‫غليم‬ ‫ر‪4‬زمر‪4‬ز‬ ‫فرصت‬

‫معناوې‬ ‫د*من‬ ‫ميده ميده‬ ‫موقع‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کور ک‪ 3‬د ب‪ 3‬اتفاق‪ 9‬په هکله 'و کر*‪ 3‬وليکي او په بل درسي‬ ‫ساعت ک‪ 3‬دې ولولي‪.‬‬

‫‪٢٨‬‬

‫پن‪%‬لسم لﻮست‬

‫د چاپ‪5‬رﻳال پاک ساتل‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د پاک چاپ‪5‬ريال په گ"و پوه‪5‬دل‪.‬‬

‫پﻮ*تنﻪ‬ ‫ستاسو په فکرچ‪5‬رې چ‪ 3‬موږ ژوند کوو‪ ،‬د 'ه په نامه يادي‪8‬ي؟‬ ‫زموږ د استوگن‪ 3‬د ‪$‬ای شا او خوا‪ ،‬کور‪ ،‬کلى‪* ،‬وون‪%‬ي‪ ،‬سرکونه‪ ،‬د‬ ‫لوبو ‪$‬ايونه او هغه هوا چ‪ 3‬موږ ي‪ 3‬تنفس کوو‪ ،‬دا ټول زموږ د چاپ‪5‬ريال‬ ‫په نامه يادي‪8‬ي‪ .‬موږ بايد خپل چاپ‪5‬ريال *کلی او پاک وساتو او په هغه ک‪3‬‬ ‫گالن وکرو او ون‪ 3‬ک‪5+‬نوو‪.‬‬ ‫زموږ د ه‪5‬واد د وگ‪7‬و شم‪5‬ر ورځ په ورځ په زيات‪5‬دو دى‪ ،‬چ‪ 3‬د چاپ‪5‬ريال‬ ‫د کک‪7‬تيا سبب ک‪85‬ي او دا کک‪7‬تيا بيا ډ‪4‬رې ناروغ‪ 9‬او ستونزې رامن‪ #‬ته‬ ‫کوي‪ ،‬نو د ټولو خلکو دنده ده چ‪ 3‬بايد خپل چاپ‪5‬ريال پاک او سوتره‬ ‫وساتي او په پسرلي ک‪ 3‬د نيالگيو په ک‪5+‬نولو او ساتلو ک‪ 3‬برخه واخلي‪.‬‬

‫‪٢٩‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ 'و زده کوونکي دې متن د يو بل په مرسته ولولي‪* .‬وونکی دې ورسره مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬‫ 'وتنه زده کوونکي دې د چاپ‪5‬ريال د پاک ساتلو په اړه خبرې وک‪7‬ي‪.‬‬‫ يو زده کوونکی دې په !ولگي ک‪ 3‬له يوبل زده کوونکي 'خه دغه الندې پو*تن‪ 3‬وک‪7‬ي‬‫او بل زده کوونکی دې ورته ‪$‬واب ورک‪7‬ي‪ .‬که 'ه ت‪5‬روتنه وه‪ ،‬نور زده کوونکي دې ورته‬ ‫اصالح ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫الف‪ :‬چاپ‪5‬ريال 'ه ته وايي؟‬ ‫ب‪ :‬د چاپ‪5‬ريال د کک‪7‬تيا علتونه 'ه دي؟‬ ‫ج‪ :‬د چاپ‪5‬ريال ساتنه د چا دنده ده؟‬ ‫ زده کوونکي په دوو ډلو وو‪4‬شئ‪( .‬الف) ډله دې د پاک چاپ‪5‬ريال د گ"و په هکله خپل نظر‬‫په شريکه وليکي او بيا دې د هغوی استازی ولولي‪ ،‬نور دې ورته غوږ ونيسي‪( .‬ب) ډله‬ ‫دې د کک‪ 7‬چاپ‪5‬ريال د زيانونو په هکله خپل نظرونه سره شريک ک‪7‬ي او د خپل استازي‬ ‫په واسطه دې په !ولگي ک‪ 3‬ولولي‪ .‬نور زده کوونکي دې ورته غوږ شي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د پاک چاپ‪5‬ريال په اړه 'و کر*‪ 3‬په خپله خو*ه وليکي‪.‬‬

‫‪٣٠‬‬

‫شپاړسم لﻮست‬

‫متضادې کلم‪3‬‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل او د متضادو کلمو په معنا او مفهوم پوه‪5‬دل‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ستاس‪ 3‬په نظر متضادې کلم‪' 3‬ه ډول کلمو ته وايي؟‬‫ 'و ک به د متضادو کلمو'و ب‪5‬لگ‪ 3‬ووايي؟‬‫متضادې کلم‪ :3‬هغه کلم‪ 3‬دي چ‪ 3‬د معنا له پلوه يو د بل ضد وي‪ .‬لکه‬ ‫په دې کلمو ک‪:3‬‬ ‫(تور _ سپين) (ژړا _ خندا)‪( ،‬اور _ او به)‬ ‫په ژمي ک‪ 3‬هوا س‪7‬ه وي او خلک توده هوا خو*وي‪ .‬تر ژمي وروسته‬ ‫پسرلی را‪$‬ي‪ .‬پسرلی د کال لوم‪7‬ی فصل دی‪ .‬د پسرلي په پيل ک‪ 3‬شپه او‬ ‫ورځ سره برابره وي بيا ورو‪ ،‬ورو ورځ اوږدي‪8‬ي او شپ‪ 3‬لن‪6‬ي‪8‬ي‪.‬‬ ‫الندې جمل‪ 3‬ولو لئ او هغو کلمو ته ‪$‬ير شئ چ‪ 3‬کر*ه ترې الندې ا‪4‬ستل‬ ‫شوې ده‪:‬‬ ‫ د پسرلي په پيل ک‪ 3‬شپه او ورځ سره برابره وي‪.‬‬‫‪ -‬په ژمي ک‪ 3‬هوا س‪7‬ه وي او انسانان توده هوا خو*وي‪.‬‬

‫‪٣١‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‪:‬‬

‫ يو يو زده کوونکی دې د !ول‪/‬ي مخ‪ 3‬ته د متن يوه جمله لوم‪7‬ی ولولي او بيا دې‬‫پرتخت‪ 3‬وليکي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د تخت‪ 3‬مخ‪ 3‬ته والړ شي‪ ،‬الندې بيتونه دې ولولي او بيا دې‬‫پرتخت‪ 3‬وليکي‪ .‬بل زده کوونکی دې په ليکل شوو بيتونو ک‪ 3‬تر متضادو کلمو الندې‬ ‫کر*ه باسي‪.‬‬ ‫کــار گران مــو شــپـــه او ورځ پـه کار لـگيــا دي‬ ‫د هــ‪5‬ــواد سـخـــتـو دردونـــو تــــــه دوا دي‬ ‫د ژونـــدون ســ‪7‬ې تــودې زغــمــي پـه مـيـنــه‬ ‫د وطـــــن د أبــــادۍ الر کــــ‪ 3‬فـنـــــــا دي‬ ‫(اروا*اد محمد عثمان نژند)‬ ‫يو زده کوونکی دې تخت‪ 3‬ته راشي‪ ،‬بل زده کوونکی دې له لوستل شوو درسونو 'خه‬ ‫'وکلم‪ 3‬ورته ووايي او هغه دې پرتخت‪ 3‬وليکي او په جملو ک‪ 3‬دې وکاروي‪ .‬نور‬ ‫زده کوونکي دې ورته پام ولري‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې تخت‪ 3‬ته والړ شي‪ .‬يوه جمله دې پر تخت‪ 3‬وليکي‪ .‬بيا دې هغه‬‫ولولي‪ ،‬بل زده کوونکی دې دوه کلم‪ 3‬په نورو جملو ک‪ 3‬وکاروي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪' 3‬و متضادې کلم‪ 3‬وليکي او بيا دې په جملو ک‪3‬‬ ‫وکاروي‪.‬‬

‫‪٣٢‬‬

‫اووه لسم لﻮست‬

‫د ماﻳن خطرونﻪ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل او د ماين په خطرونو پوه‪5‬دل او ور'خه ‪$‬ان ژغورل‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ کله مو داس‪ 3‬پ‪+5‬ه اور‪4‬دل‪ 3‬ده چ‪ 3‬يو 'و ک دې د ماين په چاودنه ک‪ 3‬م‪ 7‬يا ژوبل شوی وي؟‬‫ ستاسو په فکر له ماينونو 'خه 'ه ډول ‪$‬انونه وساتو؟‬‫زرمينه د خپل‪ 3‬ترور کره روانه وه‪ .‬نا'اپه ي‪ 3‬سترگ‪ 3‬په ماين ولگ‪5‬دې‪$ ،‬ای‬ ‫پر ‪$‬ای ودر‪4‬ده‪ .‬د خپل *وونکي خبرې وريادې شوې چ‪ 3‬د ماينونو د‬ ‫خطر د مخنيوي په اړه ي‪ 3‬معلومات ورک‪7‬ی و‪.‬‬ ‫لوم‪7‬ى ي‪ 3‬هغه ‪$‬ای د ډبرې په وسيله په ن‪+‬ه ک‪ .7‬بيا ي‪ 3‬د ورور په واسطه د‬ ‫ماين پاک‪ 9‬دفتر ته خبر ورک‪ ،7‬د ماين شن‪6‬ولو يوه ډله ي‪ 3‬له ورور سره هلته‬ ‫والړه‪ ،‬لوم‪7‬ی ي‪ 3‬تي‪8‬ې په رنگ سرې ک‪7‬ې چ‪ 3‬دلته گر‪5$‬دل خطر لري‪.‬‬ ‫بيا ي‪ 3‬له سيم‪' 3‬خه د ماينونو په پاکولو پيل وک‪ .7‬ډ‪4‬ر ماينونه ي‪ 3‬وايستل‬ ‫او هغه سيمه ي‪ 3‬له ماينونو 'خه پاکه ک‪7‬ه‪.‬‬

‫‪٣٣‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‪:‬‬

‫ 'وتنه زده کوونکي دې متن په چوپه خوله په !ولگي ک‪ 3‬ولولي‪ ،‬ستونزمن ‪$‬ايونه دې‬‫په ن‪+‬ه ک‪7‬ي او *وونکی دې ورته ستونزې حل ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکي دې د لوست د مفهوم په اړه خبرې وک‪7‬ي‪ .‬بيا دې زده کوونکي د ويل‬‫شوي مفهوم 'خه 'و جمل‪ 3‬په خپلو کتابچو ک‪ 3‬وليکي او په !ولگي ک‪ 3‬دې ولولي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د لوست د متن يوه جمله بل زده کوونکي ته د امال په توگه ووايي‪.‬‬‫هغه دې پرتخت‪ 3‬وليکي او بيا دې ولولي‪ .‬نور زده کوونکي دې د هغه ت‪5‬روتن‪ 3‬ونيسي او‬ ‫اصالح دې ک‪7‬ي ‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د !ولگي مخ‪ 3‬ته راشي‪ ،‬الند‪4‬ن‪ 9‬پو*تن‪ 3‬چ‪ 3‬له يوه يوه زده کوونکي‬‫'خه وک‪7‬ي او بل زده کوونکی دې ‪$‬واب ورک‪7‬ي‪ .‬نور زده کوونکي دې ورته غوږ و نيسي‪.‬‬ ‫ب‪ :‬په الره ک‪ 3‬ي‪' 3‬ه وليدل؟‬ ‫الف‪ :‬زرمينه چ‪5‬رته تلله؟‬ ‫ج‪ :‬بيا ي‪ 3‬چاته خبر ور ک‪7‬؟‬ ‫هـ‪ :‬په پاى ک‪' 3‬ه وشول؟‬ ‫د‪ :‬ول‪ 3‬ي‪ 3‬د ماين پاکولو دفتر ته خبر ورک‪7‬؟‬ ‫ يو زده کوونکی دې پورته شي‪ ،‬د ماين د خطرونو په هکله دې خبرې و ک‪7‬ي او نور دې‬‫ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ بل زده کوونکی دې له ماينونو 'خه د ‪$‬ان ژغورن‪ 3‬په هکله خبرې وک‪7‬ي او نور دې‬‫ورته غوږ ونيسي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په خپلو کورو نو ک‪ 3‬د ماينونو د خطرونو په اړه که کومه کيسه اور‪4‬دلي‬ ‫وي وک‪7‬ي‪.‬‬

‫‪٣٤‬‬

‫اتلسم لﻮست‬

‫تلﻮﻳزﻳﻮن‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل د تلويزيون پ‪5‬ژندل او د !لويزيون د گ"و او زيانونو په اړه‬ ‫معلومات ترالسه کول‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ په پورته ان‪%‬ور ک‪' 3‬ه وينئ؟‬‫ستاسو په فکر تلويزيون 'ه گ"‪ 3‬او زيانونه لري؟‬‫تلويزيون د خبر رسولو هغه وسيله ده چ‪ 3‬له غ‪ 8‬سرب‪5‬ره تصوير هم *يي‪.‬‬ ‫تلويزيون د راډيو يو پر مختللى شکل دى‪.‬‬ ‫زموږ په ملي تلويزيون ک‪ 3‬د قرآن کريم تالوت‪ ،‬ديني الر*وون‪ ،3‬روغتيايي‬ ‫معلومات‪ ،‬خبرونه‪ ،‬تفريحي پروگرامونه‪ ،‬سپورتي لوب‪ ،3‬تران‪ ،3‬سندرې‪،‬‬ ‫مرک‪ ،3‬روزنيز فلمونه او داس‪ 3‬نور ب‪5‬الب‪5‬ل معلومات خپر‪84‬ي‪.‬‬ ‫زموږ ه‪5‬واد په ملي تلويزيون سرب‪5‬ره نور خصوصي تلويزيونونه هم لري‪.‬‬ ‫زموږ د ه‪5‬واد ماشومانو او ‪$‬وانانو ته په کار ده چ‪ 3‬دوى د تلويزيونونو‬ ‫تعليمي او تربيوي خپرون‪ 3‬وگوري او گټه ترې واخلي‪ .‬د تلويزيون ننداره‬ ‫مو بايد له درسونو‪ ،‬کورني کار او مطالع‪' 3‬خه ونه باسي‪.‬‬

‫‪٣٥‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې د لوست متن په چوپه خوله ولولي‪ ،‬په کوم ‪$‬ای ک‪ 3‬چ‪ 3‬نه پوهي‪8‬ي‪،‬‬‫هغه دې په ن‪+‬ه ک‪7‬ي او *وونکی دې ورسره مرسته وک‪7‬ي ‪.‬‬ ‫ الند ې لغتونه دې په خپلو کتابچوک‪ 3‬په جملو ک‪ 3‬وکاروي ‪.‬بيا دې يو تن تخت‪ 3‬ته راشي‬‫خپله ليکنه دې پرتخت‪ 3‬وليکي‪ .‬نور زده کوونکي دې د هغه ت‪5‬روتن‪ 3‬په ن‪+‬ه ک‪7‬ي‪ ،‬او په‬ ‫خپلو کتابچوک‪ 3‬دې اصال ح ک‪7‬ي ‪.‬‬ ‫غ‪8‬ونه‬ ‫راډيو‬ ‫شکل‬ ‫ زده کوونکي په دوو ډلو وو‪4‬شئ‪ .‬يوه ډله دې د تلويزيون د گ"و په هکله او بله ډله دې‬‫د تلويزيون د زيانونو په هکله خپل نظرونه سره شريک ک‪7‬ي او بيا دې د خپل استازې په‬ ‫واسطه د !ولگي په مخ ک‪ 3‬ووايي او پات‪ 3‬زده کوونکي دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫لغتﻮنﻪ‬ ‫تعليمي‬ ‫تالوت‬

‫معناوې‬ ‫*وونيز‬ ‫د قرأن لوستل‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫د خپل‪ 3‬سيم‪ 3‬د تلويزيون کومه خپرونه مو چ‪ 3‬خو*ي‪8‬ي؟ د هغ‪ 3‬د گ"و په باره ک‪ 3‬په‬ ‫خپلو کتابچو ک‪' 3‬و کر*‪ 3‬وليکئ‪.‬‬

‫‪٣٦‬‬

‫نﻮلسم لﻮست‬

‫کﻴسﻪ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د کيس‪ 3‬لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د کيس‪ 3‬په ارز*ت پوه‪5‬دل او په ور‪$‬ني ژوند ک‪ 3‬ترې‬ ‫گ"ه اخيستل‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ستاسو په فکر روزنيزې کيس‪' 3‬ه گ"ه لري؟‬‫ په تاسو ک‪ 3‬د چا يوه کيسه زده ده؟‬‫يوه گيدړه په تياره ک‪ 3‬باغ ته والړه‪ .‬باغوان له باغ 'خه ډ‪4‬رجگ ديوال‬ ‫را تاوک‪7‬ى و‪.‬‬ ‫گيدړې د ديوال په ب‪5‬خ ک‪ 3‬د اوبو د ت‪5‬ر‪4‬دلو يو سورى وليد‪ .‬له دې سوري‬ ‫'خه په ډ‪4‬ر زحمت باغ ته ننوته‪ .‬ډ‪4‬ر زيات انگور ي‪ 3‬وخوړل او خ‪5‬ټه ي‪3‬‬ ‫وپ‪7‬س‪5‬ده‪.‬‬ ‫گيدړې وغو *تل چ‪ 3‬له راغلي سوري 'خه ب‪5‬رته وو‪$‬ي‪ ،‬خو دومره انگور‬ ‫ي‪ 3‬خوړلي وو چ‪ 3‬له سوري 'خه وتل ورته ناممکن شوي وو‪ .‬سهار باغوان‬ ‫له خپل سپي سره باغ ته را غی‪ .‬سپي په گيدړې بريد پيل ک‪ .7‬گيدړې د ژوند‬ ‫په وروستيو ش‪5‬بو ک‪ 3‬داس‪ 3‬وويل‪ :‬کاشک‪ 3‬لوم‪7‬ى م‪ 3‬د وتلو الر سنجول‪3‬‬ ‫واى او بيا باغ ته ننوت‪ 3‬واى‪ ،‬اوس به له مرگه ژغورل شوې وای‪.‬‬

‫‪٣٧‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې د يو بل په مرسته کيسه په چوپه خوله ولولي‪ .‬ستونزې دې په ن‪+‬ه‬‫ک‪7‬ي او *وونکی دې ورسره مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې الندې کلم‪ 3‬د کتاب له مخ‪ 3‬ولولي او بيا دې د کلمو متضادي‬‫معناوې له چوکاټ 'خه پيدا او په خپلو کتابچو ک‪ 3‬دې د کلمو تر 'نگ وليکي‪.‬‬ ‫ جگ ______‬‫ تياره ______‬‫ل‪ ،8‬ما*ام‪ ،‬غرمه‪ ،‬ر‪1‬ا‪! ،‬ي＀‬ ‫ زيات ______‬‫ سهار ______‬‫ 'و زده کوونکي دې د متن په اصلي مفهوم د !ولگي په مخ ک‪ 3‬خبرې وک‪7‬ي او نور‬‫زده کوونکي دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ د متن اصلي مطلب دې په الندې جملو ک‪ 3‬و*يي او بيا دې د !ولگي په مخ ک‪3‬‬‫هماغه جمله ولولي‪ ،‬نور زده کوونکي دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫الف‪ :‬په باغ ک‪ 3‬د انگورو خوړل‪.‬‬ ‫ب‪ :‬باغ ته د باغوان راتگ‪.‬‬ ‫ج‪ :‬لوم‪7‬ى د يوه کار د پای سنجول او بيا هغه کار کول‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪ 3‬د لوستل شوې کيس‪ 3‬مطلب په 'و کر*و ک‪3‬‬ ‫وليکي او په بل درسي ساعت ک‪ 3‬دې ولولي‪.‬‬

‫‪٣٨‬‬

‫شلم لﻮست‬

‫ماشﻮمانﻮ تﻪ درناوی‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل او د ماشوم درناوی‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ستاسو په فکر ماشومانو ته 'ه ډول درناوی وشي؟‬‫ کله مو د ماشوم د درناوي په هکله 'ه اوريدل‪ 3‬دي؟‬‫ماشومان د راتلونکي ميندې او پلرونه دي‪ .‬که *ه وروزل شي د خپل ‪$‬ان‪،‬‬ ‫کورن‪ 9‬او ه‪5‬واد لپاره *ه خدمت کوالی شي‪ .‬ماشومان په خپل‪ 3‬کورن‪9‬‬ ‫حق لري چ‪ 3‬د هغوی درناوی وشي‪ .‬په درن‪+‬ت ورته وکتل شي‪ .‬د هغوی‬ ‫روغتيا‪ ،‬زده ک‪7‬ې او اړتياوو ته پاملرنه وشي‪.‬‬ ‫کله چ‪ 3‬ماشومانو ته پو*تن‪ 3‬پيدا ک‪85‬ي بايد د هغوی پو*تنو ته مناسب‬ ‫‪$‬وابونه ورک‪7‬ل شي‪.‬‬

‫‪٣٩‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن د يو بل په مرسته ولولي‪ ،‬ستونزمن‪ 3‬کلم‪ 3‬اوجمل‪ 3‬دې پک‪ 3‬په‬‫ن‪+‬ه ک‪7‬ي او *وونکی دې ورسره مرسته و ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په 'و ډلو ک‪ 3‬د ماشوم د درناوي په هکله خبرې شريک‪ 3‬ک‪7‬ي‪.‬‬‫يو استازی دې د خپل‪ 3‬ډل‪ 3‬خبرې په کاغذ ک‪ 3‬وليکي او بيا دې د !ولگي په مخ ک‪3‬‬ ‫ولولي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د تخت‪ 3‬مخ‪ 3‬ته راشي‪ ،‬بل زده کوونکی دې ورته د متن يو‬‫پاراگراف ووايي او هغه دې پرتخت‪ 3‬وليکي‪ ،‬بل زده کوونکی دې د هغه ت‪5‬روتن‪ 3‬په گوته‬ ‫ک‪7‬ي‪ .‬په خپله دې هغه پر تخت‪ 3‬وليکي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي د ې په وار سره د !ولگي مخ‪ 3‬ته راشي او لوست دې په وار سره ولولي‬‫او نور زده کوونکي د ې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪ 3‬د الندې لغتونو معنا گان‪ 3‬وليکي او په جملو ک‪3‬‬‫دې وکاروي‪ .‬که ي‪ 3‬ت‪5‬روتن‪ 3‬درلودې نور زده کوونکي دې ورته اصالح ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫الف‪ :‬ماشوم‬ ‫ب‪ :‬کورن‪9‬‬ ‫ج‪ :‬پام‬ ‫درناوی‬ ‫د‪:‬‬ ‫هـ‪ :‬روغتيا‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د نن ور‪ 3$‬د درس 'و کر*‪ 3‬په خپله خو*ه په کتابچو ک‪ 3‬وليکي‪.‬‬

‫‪٤٠‬‬

‫ﻳﻮوﻳشتم لﻮست‬

‫نﻴﻮ!ن‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل د نيو!ن پ‪5‬ژندنه او د ‪$‬مک‪ 3‬د جاذب‪ 3‬د قوې په اړه‬ ‫معلومات‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ کله مود نيو!ن نوم اور‪4‬دلى دی؟‬‫ 'وک به ووايي چ‪ 3‬د جاذب‪ 3‬قوه 'ه ته وايي؟‬‫نيوټن هغه ساينس پوه و چ‪ 3‬د ساينس د علم په برخه ک‪ 3‬ي‪ 3‬د ‪$‬مک‪ 3‬د‬ ‫جاذب‪ 3‬قانون کشف ک‪ .7‬ده تقريباً (‪ )٣٠٠‬کاله د مخه ي‪ 3‬په انگلستان ک‪3‬‬ ‫ژوند کاوه‪ .‬وايي چ‪ 3‬يوه ورځ نيوټن د م‪ 32‬تر يوې ون‪ 3‬الندې ناست و‬ ‫چ‪ 3‬يوه م‪2‬ه له ون‪' 3‬خه را و لو‪4‬ده‪ .‬نيوټن په دې فکر ک‪ 3‬شو چ‪ 3‬هر شى‬ ‫ول‪$ 3‬مک‪ 3‬ته را لو‪84‬ي؟‬ ‫له ډ‪4‬رې '‪75‬ن‪ 3‬وروسته هغه په دې پوه شو چ‪ 3‬د ‪$‬مک‪ 3‬د جاذب‪ 3‬قوه پر‬ ‫شيانو باندې اغ‪5‬زه کوي او هغه د ‪$‬مک‪ 3‬خوا ته را کاږي‪.‬‬ ‫‪$‬مکه يوه قوه لري چ‪ 3‬هر شى د ‪$‬ان خوا ته را کاږي او دې ته د ‪$‬مک‪3‬‬ ‫د جاذب‪ 3‬قوه وايي‪.‬‬

‫‪٤١‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې يو‪$‬ل متن په چوپه خوله ولولي او بيا دې 'و تنه زده کوونکي د‬‫!ولگي په مخ ک‪ 3‬په مناسب أواز ولولي‪.‬‬ ‫ يو يو زده کوونکی دې راشي‪ ،‬د ‪$‬مک‪ 3‬د جاذب‪ 3‬د قوې په باره ک‪ 3‬دې خبرې وک‪7‬ي‬‫او نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په دوو ډلو وو‪4‬شل شي او هره ډله دې الند‪4‬ن‪ 9‬پو*تن‪ 3‬يوه يوه ‪$‬واب‬‫ک‪7‬ي او بيا دې د هرې ډل‪ 3‬استازي هغه ‪$‬وابونه په !ولگي ک‪ 3‬ولولي‪.‬‬ ‫ د ‪$‬مک‪ 3‬د جاذب‪ 3‬قوه هر شى کوم‪ 3‬خوا ته کش کوي؟‬‫الف‪ :‬د ‪$‬مک‪ 3‬خوا ته‬ ‫ب‪ :‬د هوا خوا ته‬ ‫ کوم شى د جاذب‪ 3‬قوه لري؟‬‫الف‪ :‬يوازې ‪$‬مکه‬ ‫ب‪ :‬يوازې سپوږم‪9‬‬ ‫ج‪ :‬هر شى‬ ‫د‪ :‬ه‪ &5‬شى‬ ‫ يو يو زده کوونکی دې په وار سره نورو زده کوونکو ته د متن د يوه پاراگراف امال ووايي‪،‬‬‫نور زده کوونکي دې هغه پرتخت‪ 3‬وليکي‪ .‬او بيا دې هغه ولولي‪ .‬که ي‪ 3‬ت‪5‬روتنه درلوده‪،‬‬ ‫*وونکی دې ورسره مرسته وک‪7‬ي ‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې الندې کلم‪ 3‬په خپلو کتابچو ک‪ 3‬په جملو ک‪ 3‬وکاروي‪.‬‬ ‫(د جاذب‪ 3‬قوه‪ ،‬نيو!ن‪$ ،‬مکه‪ ،‬کشف)‬

‫‪٤٢‬‬

‫دوه وﻳشتم لﻮست‬

‫بشر دوستﻲ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل او د بشر دوست‪ 9‬په مفهوم پوه‪5‬دل ‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ستاسو په فکر بشر دوستي 'ه ته وايي؟‬‫ په تاسو ک‪ 3‬چا په کوم وخت ک‪ 3‬له ب‪ 3‬وزلو سره د خپل توان په اندازه مرسته ک‪7‬ې ده؟‬‫انسان يو ټولنيز مخلوق دی او په ب‪5‬الب‪5‬لو ټولنو ک‪ 3‬ژوند کوي‪ ،‬بايد په‬ ‫ور‪$‬نيو چارو ک‪ 3‬له يو بل سره همکاري او مرسته وک‪7‬ي‪ .‬د خپلو خپلوانو‬ ‫او گاون‪6‬يانو د حال او احوال 'خه ‪$‬ان خبر ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫په هره الر چ‪ 3‬کوالی شو بايد له محتاجو خلکو سره مرسته وک‪7‬و‪ .‬که نور‬ ‫'ه نه وي‪ ،‬يوه *ه خبره ورته وک‪7‬و او سمه الره ورته و*يو‪.‬‬ ‫د انسان ژوند يوازې د دې لپاره نه دى چ‪ 3‬خپل ‪$‬ان سوکاله ک‪7‬ي‪،‬‬ ‫بلک‪ 3‬د نورو سوکال‪ 9‬ته هم په ډ‪4‬ر ارز*ت قايل شي‪.‬‬ ‫'رنگه چ‪ 3‬موږ انسانان يو‪ ،‬دا د انسانيت دنده ده چ‪ 3‬د ن‪7‬ۍ له ټولو‬ ‫انسانانو سره مينه‪ ،‬خپله بشري فريضه وبولو‪.‬‬

‫‪٤٣‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن د يو بل په مرسته په چوپتيا سره ولولي‪ .‬که ستونزې ولري‪،‬‬‫*وونکی دې ورسره مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې له متن 'خه 'و کلم‪ 3‬پر تخت‪ 3‬وليکي‪ .‬بل زده کوونکی دې ليکل‬‫شوې کلم‪ 3‬په جملو ک‪ 3‬وکاروي او بيا دې ولولي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې په وار سره متن په !ولگي ک‪ 3‬ولولي او نور دې خپلو کتابونو ته‬‫‪$‬ير شي‪ .‬که 'ه ستونزه ولري‪* ،‬وونکی دې ورته الر*وونه وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې په !ولگي ک‪ 3‬د انسان د ارز*ت په هکله خبرې وک‪7‬ي او نور‬‫دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په !ولگي ک‪ 3‬د بشر دوست‪ 9‬په هکله يوه يوه کر*ه په خپلو کتابچو‬‫ک‪ 3‬وليکي‪.‬‬ ‫لغتﻮنﻪ‬ ‫سوکاله‬ ‫محتاج‬ ‫مرسته‬

‫معناوې‬ ‫أرامه‬ ‫اړ‬ ‫کومک‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د بشر دوست‪ 9‬په هکله په خپلو کتابچو ک‪' 3‬و کر*‪ 3‬وليکي‪.‬‬

‫‪٤٤‬‬

‫دروﻳشتم لﻮست‬

‫م‪5‬لمﻪ پالنﻪ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل او د م‪5‬لمه پالن‪ 3‬په دود او أدابو پوه‪5‬دل‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ستاسو په فکر د ميلمه پالن‪ 3‬دود 'ه ارز*ت لري؟‬‫ که ستاس‪ 3‬کور ته م‪5‬لمه راشي‪ ،‬د هغه 'ه ډول خدمت کوئ؟‬‫زموږ ه‪5‬واد هم د نورو ټولنو په شان يو شم‪5‬ر دودونه لري چ‪ 3‬خلک ورته په‬ ‫درانه نظر گوري‪ .‬زموږ له منل شوو دودونو 'خه يو هم د م‪5‬لمه پالن‪ 3‬دود‬ ‫دی‪ .‬م‪5‬لمه پالنه زموږ په خلکو ک‪ 3‬يو ډ‪4‬ر لرغونى ديني او ملي دود دى‪.‬‬ ‫افغانان م‪5‬لمه ته په درنه سترگه گوري او د خپل وس او توان په اندازه ي‪3‬‬ ‫قدر‪ ،‬درناوى او خدمت کوي‪ .‬زموږ خلک ه‪(5‬کله داس‪ 3‬حرکت نه کوي‬ ‫چ‪ 3‬د م‪5‬لمه د خپگان سبب وگر‪$‬ي‪.‬‬ ‫زموږ په دين ک‪ 3‬هم د م‪5‬لمه د درناوي په اړه امر شوی دی‪ ،‬نو له دې امله‬ ‫زموږ خلک دې وياړلي دود ته په درنه سترگه گوري او د م‪5‬لمه درناوی‬ ‫کوي موږ بايد خپل *ه دو دو دنه وساتو‪.‬‬

‫‪٤٥‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن له يو بل سره په چوپتيا ولولي‪ .‬ستونزمن ‪$‬ايونه دې په ن‪+‬ه ک‪7‬ي‬‫او *وونکی دې ورسره مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې متن د !ولگي په مخ ک‪ 3‬په مناسب أواز ولولي‪* .‬وونکی دې‬‫ورسره مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫يو زده کوونکی دې پر تخت‪ 3‬د م‪5‬لمه پالن‪ 3‬په هکله 'وجمل‪ 3‬وليکي‪ ،‬ودې لولي او‬‫بيا دې بل زده کوونکی د هغه ت‪5‬روتن‪ 3‬ووايي او په سمه ب‪2‬ه دې وليکي‪* .‬وونکی دې ور‬ ‫سره مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې د م‪5‬لمه پالن‪ 3‬په هکله د !ولگي په مخ ک‪ 3‬خبرې وک‪7‬ي‪ .‬نور دې‬‫ورته غوږ ونيسي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د خپل‪ 3‬سيم‪ 3‬د م‪5‬لمه پالن‪ 3‬د دود په اړه 'و کر*‪ 3‬وليکي‪.‬‬

‫‪٤٦‬‬

‫'لروﻳشتم لﻮست‬

‫آزادي‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د شعر لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د أزادۍ په هکله معلومات ورکول او د نوو کلمو په معنا‬ ‫پوه‪5‬دل او په جملو ک‪ 3‬کارول‪.‬‬

‫پﻮ*تنﻪ‬ ‫ستاسو په فکر أزادي 'ه ته وايي؟‬ ‫پـه شــ‪7‬ۍ کـ‪* 3‬ــه يـم زه آزاد فــقـيــــــر‬ ‫نه ور‪+4‬مو ک‪ 3‬چنجـــــي غوندې اسيـــــر‬ ‫په خامتا ک‪ُ 3‬حر آزاد *ه دى سل ‪$‬لــــه‬ ‫لـه غــالمه چـ‪ 3‬لـباس يــــ‪ 3‬وي حريــــــر‬ ‫د وژغــنو پــه کـيـ‪8‬دۍ کـــ‪ 3‬که آزاد يـــــم‬ ‫يـو و‪+4‬ته به يــ‪ 3‬ور نه کـــــ‪7‬م په کشميــــر‬ ‫په ويجاړه ک‪ 3‬مرغه ‪$‬اله ک‪ 3‬خوښ وي‬ ‫په قفس کـــ‪ 3‬د ســــــرو زرو وي زهـــــير‬ ‫(گل پاچا ُالفت)‬

‫‪٤٧‬‬

‫اروا *اد گل پاچا الفت د ه‪5‬واد نامتو شاعر او ليکوال و‪ .‬د لغمان واليت د عزيزخان ک&‬ ‫اوسيدونکی و‪ .‬په ‪ ١٣٥٦‬کال ک‪ 3‬وفات شوی دی‪.‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‪:‬‬

‫ يو زده کوونکی دې يو‪$‬ل شعر ولولي‪ .‬بيا دې 'و تنه په وارسره د !ولگي په مخ ک‪ 3‬په‬‫*ه اواز ولولي‪* ،‬وونکی دې ورسره مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې د لوستل شوي شعر مطلب په خپلو کتابچو ک‪ 3‬په نثر واړوي او بيا دې‬‫'وتنه په !ولگي ک‪ 3‬ووايي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې پر تخت‪ 3‬د أزادۍ کلمه وليکي‪ ،‬بيا دې د أزادۍ په هکله دې يو‪،‬‬‫يو زده کوونکی خپل نظر پرتخت‪ 3‬وليکي او ودې وايي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې په وارسره د تخت‪ 3‬مخ‪ 3‬ته راشي او د متن په مفهوم دې خبرې‬‫وک‪7‬ي‪ ،‬نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪ 3‬الندې کلم‪ 3‬په جملو ک‪ 3‬وکاروي‪.‬‬ ‫( خوښ_ ويجاړه_ اسارت_ زهير_ و‪+4‬ته _ ش‪7‬ۍ )‬

‫‪٤٨‬‬

‫پن‪%‬ﻪ وﻳشتم لﻮست‬

‫'پﻪ (ﻫ‪5‬جا)‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل او د 'پ‪ 3‬په معنا او مفهوم پوه‪5‬دل‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ 'وک به ووايي چ‪' 3‬په يا ه‪5‬جا 'ه ته وايي؟‬‫ په تاسو ک‪ 3‬به 'وک کومه کلمه په 'پو واړولى شي؟‬‫('په د کلم‪ 3‬يوه داس‪ 3‬برخه ده چ‪ 3‬په يو وار له خول‪' 3‬خه راو‪$‬ي‪ ،‬لکه‪( :‬ما) يوه 'په‬ ‫ده‪.‬‬ ‫د (پ‪+‬تانه) کلمه درې 'پ‪ 3‬لري‪ ،‬لکه‪ :‬پ) ‪ -‬تا ‪ -‬نه‪ .‬د (بزگر) کلمه دوې 'پ‪ 3‬لري‪،‬‬ ‫لکه‪ :‬بز ‪ -‬گر او دغه راز د (ب‪ )0‬کلمه يوه 'په لري‪.‬‬ ‫الندې متن ولولئ! هغو کلمو ته ‪$‬ير شئ چ‪ 3‬ترې الندې کر*ه ا‪4‬ستل‬ ‫شوې ده‪ .‬تاسو ي‪ 3‬ه‪5‬جا ک‪7‬ئ‪.‬‬ ‫نن زلمي او د ده خور مالل‪ 9‬د *وون‪%‬ي د ادارې په الر*وونه د *وون‪%‬ي په انگ‪7‬‬ ‫ک‪ 3‬کار وک‪ .7‬له نورو زده کوونکو سره ي‪ 3‬د *وون‪%‬ي انگ‪ 7‬او ټولگي پاک ک‪7‬ل‪.‬‬ ‫د زلمي او مالل‪ 9‬دا کار ډ‪4‬ر خوښ شو‪ .‬کله چ‪ 3‬دوى له کار 'خه وزگار‬ ‫شول او ب‪5‬رته کورته والړل‪ ،‬د *وون‪%‬ي د انگ‪ 7‬د پاکولو کيسه ي‪ 3‬خپل‪3‬‬ ‫مور او پالر ته وک‪7‬ه او هغوی د کيس‪ 3‬په اور‪4‬دلو ډ‪4‬ر خوشحاله شول‪.‬‬

‫‪٤٩‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ 'و زده کوونکي دې لوم‪7‬ی متن په پ"ه خوله ولولي او ستونزمن ‪$‬ايونه دې په ن‪+‬ه‬‫ک‪7‬ي‪ ،‬بيا دې *وونکی د هغو د ستونزو په برخه ک‪ 3‬ورسره مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې متن په مناسب أواز ولولي‪* ،‬وونکی دې ورسره مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬‫ يو زده کوونکی دې‪ .‬د متن 'و کلم‪ 3‬پر تخت‪ 3‬وليکي او دويم زده کوونکی دې ليکل‬‫شوې کلم‪ 3‬په 'پو واړوي او دريم زده کوونکی دې د هغه ت‪5‬روتن‪ 3‬اصالح ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې متن ولولي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬‫ زده کوونکي دې په ډلو ک‪ 3‬الندې کلم‪ 3‬په خپلو کتابچو ک‪ 3‬وليکي او بيا دې ووايي‬‫چ‪' 3‬و 'پ‪ 3‬لري‪( :‬سر ‪ -‬مخ ‪ -‬الس – قلم ‪ -‬کتابچه ‪ -‬شپه – درملتون – ک‪ – 7‬الر‬ ‫ سمسورتيا ‪ -‬ستونزمن‪* -‬وون‪%‬ي‪ -‬چاپ‪5‬ريال)‬‫ زده کوونکي دې الندې لغتونه په خپلو کتابچو ک‪ 3‬وليکي‪ .‬په جملو ک‪ 3‬دې وکاروي‬‫او بيا دې په !ولگي ک‪ 3‬ووايي‪.‬‬ ‫(وزگار ‪ -‬پاک – خور‪' -‬په)‬ ‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کور ک‪ 3‬يوه جمله له ‪$‬انه وليکي او بيا دې د هغ‪ 3‬جمل‪ 3‬کلم‪ 3‬په‬ ‫'پو واړوي‪.‬‬

‫‪٥٠‬‬

‫شپ‪ 8‬وﻳشتم لﻮست‬

‫*کلی لﻴک‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د لوست سم لوستل‪ ،‬ليکل او د *کلي ليک په ارز*ت پوه‪5‬دل‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ستاسو په فکر *ه ليکنه به 'ه گ"‪ 3‬ولري؟‬‫ که تاسو يو ليک وليکئ او 'وک ي‪ 3‬ونشي لوستالی‪* ،‬ه ليک ورته ويالی شو؟‬‫*کلی ليک دې ته وايي چ‪ 3‬ليکونکی او نور خلک ي‪ 3‬پرته له ستونزو‬ ‫ولوستالی شي‪.‬‬ ‫که يو 'وک په لوستلو *ه وپوهي‪8‬ي اوپه ليکلو ک‪ 3‬کمزوری وي او 'وک‬ ‫ي‪ 3‬ليک ونه شي لوستالی‪* ،‬ه ليکنه ورته نشو ويالی‪.‬‬ ‫*ه ليکنه هغه ده چ‪ 3‬د کلمو ټول توري ي‪ 3‬په واضح ډول وليکل شي‪،‬‬ ‫کر*‪ 3‬ي‪ 3‬ک‪8‬ې نه وي‪ ،‬يوه کلمه له بل‪ 3‬سره ن‪+‬ت‪ 3‬نه وي‪ .‬په لوستلو ک‪3‬‬ ‫چا ته ستونزه پيدا نشي‪.‬د يو چا ليکنه هغه وخت *کل‪ 3‬ک‪85‬ي چ‪ 3‬ډ‪4‬ر ډ‪4‬ر‬ ‫لوستل وک‪7‬ي‪،‬ډ‪4‬ره ليکنه وک‪7‬ي او په هر‪$‬ل ليکن‪ 3‬ک‪ 3‬خپل‪ 3‬ت‪5‬روتن‪3‬‬ ‫اصالح ک‪7‬ي‪.‬‬

‫‪٥١‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکی دې يو‪$‬ل متن ولولي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬‫ يو زده کوونکی دې له متن 'خه بل زده کوونکي ته امال ووايي او هغه دې په *کلي‬‫ليک پر تخت‪ 3‬وليکي او بيا دې ولولي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې د *کلي ليک په گ"و يوه‪ ،‬يوه جمله ووايي او بل زده کوونکی‬‫دې پر تخت‪ 3‬وليکي‪.‬‬ ‫ که په !ولگي ک‪ 3‬کوم زده کوونکی وي چ‪ 3‬د هغه خط *کلی وي‪ ،‬تخت‪ 3‬ته دې والړ‬‫شي‪ ،‬يوه جمله دې په *کلي خط وليکي‪ ،‬بيا دې نور زده کوونکي هغه په خپلو کتابچو‬ ‫ک‪ 3‬په هماغه ډول وليکي‪.‬‬ ‫ د *و او سمو ليکلو مهارت 'نگه ترالسه ک‪85‬ي‪ ،‬دوه زده کوونکي دې پرې خبرې‬‫وک‪7‬ي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کو ونکي دې په کورونو ک‪' 3‬و جمل‪ 3‬په *کلي خط له ياده وليکي او په راتلونکي‬ ‫ساعت ک‪ 3‬دې ولولي‪.‬‬

‫‪٥٢‬‬

‫اووه وﻳشتم لﻮست‬

‫کندﻫار‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬په معنا ي‪ 3‬پوه‪5‬دل او د کندهار په هکله معلومات‬ ‫السته راوړل‪.‬‬

‫پﻮ*تنﻪ‬ ‫تاسو کله د کندهار واليت ليدلى دى؟‬ ‫کندهار د ه‪5‬واد پخوانی مرکز او پايتخت و چ‪ 3‬تيمورشاه بادشاه د افغانستان‬ ‫پايتخت له کندهار 'خه کابل ته ول‪85‬داوه‪.‬‬ ‫نوموړی *ار ډ‪4‬ر تاريخي ‪$‬ايونه لري‪ ،‬لکه‪ :‬خرقه شريفه‪ ،‬چهل زينه‪ ،‬د احمدشاه بابا‬ ‫او ميرويس خان هوتک مقبرې‪.‬‬ ‫اوس مهال د کندهار په *ار ک‪ 3‬د عينو *ارگوټي نوموړي *ار ته ‪$‬انگ‪7‬ې *کال‬ ‫او ارز*ت ورک‪7‬ی دی‪ .‬د نوموړي *ارگوټي نقشه او پارکونه په ه‪5‬واد او آسيايي‬ ‫ه‪5‬وادونو ک‪ 3‬ساری نه لري‪ .‬نوموړی *ارگوټی د تفريح او م‪5‬لو لپاره ‪$‬انگ‪7‬ي‬ ‫ب‪ 3‬ساري پارکونه لري چ‪ 3‬هره ورځ په زرگونه خلک د سيل لپاره ور‪$‬ي‪.‬‬

‫‪٥٣‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن په چوپتيا سره ولولي‪ .‬ستونزمن ‪$‬ايونه دې په ن‪+‬ه اوله *وونکي‬‫'خه دې پو*تنه وک‪7‬ي او هغه دې ورته رو*انه ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د پارک کلمه پرتخت‪ 3‬وليکي‪ ،‬بيا دې يو يو زده کوونکی د پارک‬‫د گ"و په هکله خپل نظر ورک‪7‬ي‪ ،‬او د *وونکي په مرست‪ 3‬دې هغه پر تخت‪ 3‬وليکي او‬ ‫ليکل شوې جمل‪ 3‬دې ولولي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د لوست متن ولولي او*وونکی دې د ستونزو په برخه ک‪ 3‬ورسره‬‫مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د تفريحي پارکونو د گ"و په هکله خبرې وک‪7‬ي او نور دې ورته‬‫غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د لوست د متن په هکله خبرې وک‪7‬ي او نور دې ورته ‪$‬ير شي‪.‬‬‫ زده کوونکي دې الندې کلم‪ 3‬په جملو ک‪ 3‬وکاروي‪.‬‬‫(ه‪5‬واد‪ ،‬ساری‪ ،‬وا!ونه‪ ،‬خرقه‪ ،‬واکمن‪ ،‬اړوند)‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د کندهار د لوست مفهوم په لن‪6‬و جملو ک‪ 3‬وليکي‪.‬‬

‫‪٥٤‬‬

‫اتﻪ وﻳشتم لﻮست‬

‫مﻮزﻳم‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د موزيم په معنا او مفهوم پوه‪5‬دل او د لرغونو أثارو‬ ‫د ارز*ت په هکله معلومات ترالسه کول‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ستاسو په فکر موزيم کوم ‪$‬اى ته وايي؟‬‫ تاس‪ 3‬کله موزيم ته تللي ياست؟‬‫موزيم هغه ‪$‬اى ته وايي چ‪ 3‬د يوه ه‪5‬واد ارز*تناک او لرغرني آثار لکه‪ :‬هنري‪،‬‬ ‫فرهنگي‪ ،‬تاريخي او داس‪ 3‬نور پک‪ 3‬ساتل ک‪85‬ي‪.‬‬ ‫لرغوني آثار د يوه ه‪5‬واد د تاريخ د يوه سند حيثيت او ارز*ت لري‪$ .‬که د‬ ‫ټول‪ 3‬ن‪7‬ۍ خلک د خپلو تاريخي آثارو ساتنه کوي‪.‬‬ ‫په افغانستان ک‪ ،3‬د ه‪5‬واد د لرغونو آثارو د ساتلو ‪$‬ای (موزيم) د کابل *ار په‬ ‫داراالمان ک‪ 3‬موقعيت لري‪ .‬دا موزيم د اسيا له مشهورو موزيمونو 'خه گ‪2‬ل‬ ‫ک‪85‬ي‪ .‬الزمه ده چ‪ 3‬موږ د موزيم پر ارز*ت وپوه‪85‬و او په هغه ک‪ 3‬د موجودو‬ ‫لرغونو آثارو ساتنه وک‪7‬و‪.‬‬

‫‪٥٥‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن يو ‪$‬ل په چوپه خوله ولولي‪ .‬پر کوم ‪$‬ای چ‪ 3‬نه پوه‪85‬ي‪ ،‬له‬‫*وونکي 'خه دې مرسته وغواړي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د موزيم کلمه پر تخت‪ 3‬وليکي‪ .‬بيا دې نور زده کوونکي د موزيم په‬‫هکله يوه جمله ووايي او هغه دې پر تخت‪ 3‬وليکي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې په وار سره د !ولگي په مخ ک‪ 3‬د موزيم په هکله خبرې وک‪7‬ي‬‫*وونکی دې ورسره مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې متن ووايي او نور دې ورته ‪$‬ير اوسي‪.‬‬‫ الندې کلم‪ 3‬دې په کتابچو ک‪ 3‬وليکي او نوموړي لغتونه دې په جملو ک‪ 3‬وکاروي‪.‬‬‫بيا دې 'وتنه په !ولگي ک‪ 3‬ووايي‪.‬‬ ‫( گران‪ ،‬ډ‪4‬ر‪ ،‬ه‪5‬واد‪ ،‬ارز*ت‪ ،‬غوره‪ ،‬أثار‪ ،‬مشهور)‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د موزيم د ارز*ت په اړه په خپلو کتابچو ک‪' 3‬وکر*‪ 3‬وليکي‪.‬‬

‫‪٥٦‬‬

‫نﻬﻪ وﻳشتم لﻮست‬

‫مﻮر‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د مور د مقام په ارز*ت پوه‪5‬دل او د مور درناوی کول‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ستاسو په فکر مور په خپلو اوالدونو باندې کوم حقونه لري؟‬‫ په تاسو ک‪ 3‬به 'وک د مور د حقونو په هکله 'ه ووايي؟‬‫د لوی خدای‬

‫له نعمتونو 'خه يو نعمت مور ده‪ .‬مور د خپلو اوالدونو په‬

‫روزنه ک‪ 3‬زيار‪ ،‬زحمت او ب‪ 3‬خوب‪ 9‬زغمي‪ .‬مور په خپله غ‪ 85‬ک‪ 3‬خپل بچيان‬ ‫د خپلو خلکو د هوساين‪،3‬د ه‪5‬واد د ودانولو او ساتلو لپاره روزي‪.‬‬ ‫وايي چ‪ 3‬مور په يوه الس زانگو زنگوي او په بل الس جهان‪ .‬د ن‪7‬ۍ ټول‬ ‫پوهان او تاريخي '‪5‬رې د مور په غ‪ 85‬ک‪ 3‬روزل شوي دي‪ .‬له دې امله موږ‬ ‫بايد د خپلو ميندو ډ‪4‬ر خدمت وک‪7‬و‪ ،‬خبره ي‪ 3‬ومنو او دکور په کارونو ک‪3‬‬ ‫ورسره مرسته او په مينه ورسره خبرې وک‪7‬و‪ .‬موږ بايد زيار وباسو چ‪ 3‬مور را‬ ‫'خه خپه نشي او تل بايد د مور زړه وساتو‪.‬‬

‫‪٥٧‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن په چوپه خوله ولولي‪ ،‬د ستونزمنو برخو پو*تنه دې له *وونکي‬‫'خه وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې په وار سره د لوست متن په !ولگي ک‪ 3‬ولولي او نور دې ورته غوږ‬‫ونيسي‪.‬‬ ‫ دوه زده کوونکي دې له يو بل 'خه د مور د حقونو په هکله پو*تن‪ 3‬وک‪7‬ي او هغه بل‬‫دې ‪$‬واب ورک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې په وار سره د متن د مفهوم په هکله خبرې وک‪7‬ي او نور دې ورته‬‫غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪ 3‬د مور د حقونو په باره ک‪' 3‬و کر*‪ 3‬و ليکي او‬‫بيا دې په !ولگي ک‪ 3‬ولولي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې په !ولگي ک‪ 3‬د هغو مرستو يادونه وک‪7‬ي چ‪ 3‬په کور ک‪ 3‬ي‪ 3‬له‬‫مورسره کوي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کور ک‪ 3‬د مور د حقونو په اړه دوه‪ ،‬درې داس‪ 3‬جمل‪ 3‬وليکي چ‪3‬‬ ‫په کتاب ک‪ 3‬نه وي راغل‪.3‬‬

‫‪٥٨‬‬

‫د‪4‬رشم لﻮست‬

‫د نشﻪ ﻳﻲ تﻮکﻮ زﻳانﻮنﻪ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د نشه يي توکو په زيانونو پوه‪5‬دل او له هغو 'خه ‪$‬ان‬ ‫ساتل‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ستاسو په فکر نشه يي توکي کوم زيانونه لري؟‬‫ که چ‪5‬رې يو 'وک په نشه يي توکو روږدی وي‪ ،‬د هغه ژوند به 'ه ډول وي؟‬‫نشه يي توکي‪ ،‬لکه‪ :‬چرس‪ ،‬بنگ‪ ،‬اپين‪ ،‬شراب‪ ،‬تنباکو‪ ،‬نصوار‪ ،‬سگرټ او‬ ‫داس‪ 3‬نور چ‪ 3‬په هره ب‪2‬ه وکارول شي‪ ،‬بدن ته زيان رسوي‪ .‬نشه يي کسان د‬ ‫بدن د کمزورتيا له امله نـشي کـوالـى چـ‪ 3‬خـپل ور‪$‬ـني کارونـه سرتـه ورسوي‪.‬‬ ‫ورو‪ ،‬ورو له غريب‪ 9‬سره مخ ک‪85‬ي‪ ،‬د خپل‪ 3‬کورن‪ 9‬او ټولن‪ 3‬د اوږو بار گر‪$‬ي‪،‬‬ ‫او خلک ورته په *ه نظر نه گوري ‪ .‬د نشه يي خلکو ذهن ورو‪ ،‬ورو خرابي‪8‬ي‪ ،‬بيا‬ ‫يوازې د خپل‪ 3‬نش‪ 3‬په فکرک‪ 3‬وي‪ ،‬د خپل ‪$‬ان پاکوالي او روغتيا ته پام نشي‬ ‫کوالی‪ ،‬له خپل‪ 3‬کورن‪' 9‬خه هم جال ک‪85‬ي‪.‬‬ ‫په نشه يي توکو روږدي کسان د پيسو د تر السه کولو لپاره په غال او نورو ډول‪،‬‬ ‫ډول نارواوو کارونو الس پورې کوي‪.‬‬

‫‪٥٩‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زد ه کوونکي دې متن په خپل من‪ #‬ک‪ 3‬ولولي‪* .‬وونکی دې ورسره مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬‫ زده کوونکي دې الند‪4‬ن‪ 9‬کلم‪ 3‬په خپلو کتابچو ک‪ 3‬وليکي‪ ،‬په جملو ک‪ 3‬دې وکاروي‬‫او بيا دې په !ولگي ک‪ 3‬ووايي‪:‬‬ ‫(چرس‪ ،‬بنگ‪ ،‬اپين‪ ،‬شراب)‬ ‫ د نشه يي توکو د زيانونوپه هکله دې نورو !ولگيوالو ته معلومات ورک‪7‬ي‪* .‬وونکی دې‬‫هم ورسره همکارو اوسي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې د لوست متن په مناسب غ‪ 8‬ولولي او نور زده کوونکي دې ورته‬‫غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ الندې پو*تنو ته دې مناسب ‪$‬وابونه ووايي‪.‬‬‫په نشه يي توکو اخته ک‪5‬دل 'ه زيانونه لري؟‬ ‫نشه يي کسان ول‪ 3‬خپل ور‪$‬ني کارونه سم تر سره کوالى نه شي؟‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د نن ور‪ 3$‬لوست دوه ‪$‬ل‪ 3‬په خپلو کتابچو ک‪ 3‬وليکي او په بل درسي‬ ‫ساعت ک‪ 3‬دې له ‪$‬ان سره راوړي‪.‬‬

‫‪٦٠‬‬

‫ﻳﻮ د‪4‬رشم لﻮست‬

‫روغتﻴا ساتنﻪ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د روغتيا په ارز*ت پوه‪5‬دل او خپل‪ 3‬روغتيا ته پاملرنه کول‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ستاسو په فکر روغتيا د انسان لپاره 'ه گ"‪ 3‬لري؟‬‫ که 'وک خپل‪ 3‬روغتيا ته پام ونه ک‪7‬ي‪' ،‬ه زيان به ورته ورسي‪8‬ي؟‬‫روغتيا انسان ته ډ‪4‬ره اړي‪2‬ه ده‪ .‬روغتيا دې ته و ايي چ‪ 3‬وجود مو له ناروغ‪9‬‬ ‫'خه خوندي او جوړ وي‪ .‬د روغتيا په درلودلو سره کوالی شو چ‪ 3‬خپل‬ ‫ور‪$‬ني کارونه‪ ،‬او زده ک‪7‬ې مخ ته يوسو‪ ،‬د خپل‪ 3‬کورن‪ 9‬او ه‪5‬وادوالو‬ ‫خدمت په *ه توگه سرته ورسوو او په پايله ک‪ 3‬يو آرامه ژوند ولرو‪ .‬داس‪3‬‬ ‫روغتيا 'خه هغه وخت برخمن ک‪5‬دالی شو چ‪$ 3‬ان‪ ،‬کالي او خپل‬ ‫چاپيريال پاک او سوتره وساتو‪ ،‬تر 'و د ميکروبونو د رامن‪ #‬ته ک‪5‬دو‪ ،‬ودې‬ ‫او ل‪85‬د لپاره زمينه برابره نه شي‪.‬‬

‫‪٦١‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن يو‪$‬ل په چوپه خوله په گ‪6‬ه ولولي‪ ،‬په ستونزمنو برخو دې خبرې‬‫وک‪ 7‬ي او بيا د ې *وونکی ورسره مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې په وارسره متن په مناسب غ‪ 8‬ولولي‪ .‬که 'ه ستونزه وه‪* ،‬وونکی‬‫دې ورسره مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکو ته دنده ورک‪7‬ئ چ‪ 3‬د لوست د سرليک په هکله 'و کر*‪ 3‬له خپل‬‫فکر 'خه وليکي‪ ،‬بيا دې په !ولگي ک‪ 3‬ولولي‪ ،‬نور زده کوونکي دې د هغوی ت‪5‬روتن‪3‬‬ ‫اصالح ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې د متن پر مفهوم خبرې و ک‪7‬ي او نور زده کوونکي دې هم خپل‬‫نظرونه ورسره شريک ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې روغتيا ته د نه پاملرن‪ 3‬او د هغو د زيانونو په هکله وغ‪8‬ي‪8‬ي‪.‬‬‫*وونکی دې په پای ک‪ 3‬د نورو زده کوونکو نظرونه هم واخلي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کور ک‪ 3‬د روغتيا په اړتيا باندې 'و کر*‪ 3‬وليکي او بيا دې په بل‬ ‫درسي ساعت ک‪ 3‬نورو !ولگيوالو ته ولولي‪.‬‬

‫‪٦٢‬‬

‫دوه د‪4‬رشم لﻮست‬

‫گل پاچا الفت‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د گل پاچا الفت د ادبي شخصيت پ‪5‬ژندل او له خپلو‬ ‫ملي شاعرانو سره مينه پيدا کول‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫'وک به د پ‪+‬تو ژب‪ 3‬د 'و مشهورو شاعرانو‬‫نومونه واخلي؟‬ ‫'وک به ووايي چ‪ 3‬پورتنی عکس د چا دی؟‬ ‫گل پاچا الفت د لغمان واليت د قرغيو ولسوال‪ 9‬په عزيز خان ک& ک‪3‬‬ ‫ز‪84‬يدلى و‪.‬‬ ‫الفت په خپلو ليکنو ک‪ 3‬موږ ته بلنه را کوي چ‪ 3‬علم او پوهه زده ک‪7‬و او‬ ‫عمل پرې وک‪7‬و‪ .‬لکه چ‪ 3‬وايي‪ :‬ب‪ 3‬عمله پوهه د غلط‪ 3‬پوه‪ 3‬مثال لري‬ ‫او غلطه پوهه له انسان 'خه شيطان جوړوي‪ .‬همدارنگه خپل ه‪5‬واد او‬ ‫خلک ورباندې گران وو او ټول افغانان د دې ه‪5‬واد بچيان بولي‪ ،‬لکه‪:‬‬ ‫چ‪ 3‬وايي‪:‬‬ ‫د يـــوه وطــــن اوالد يــــــو تــ‪5‬ـــر لـــه ســـره پـــه هــ‪5‬ــواد يــو‬ ‫دا وطـــن دى پــه موږ گـــــران‬ ‫دا وطـــــن دى د افـــغـــــــــان‬

‫‪٦٣‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن په چوپتيا سره ولولي‪ .‬ستونزمن ‪$‬ايونه دې په ن‪+‬ه ک‪7‬ي او بيا دې‬‫له *وونکي 'خه پو*تنه وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې متن په مناسب غ‪ 8‬ولولي او *وونکی دې ورته ستنونزې حل ک‪7‬ي‪.‬‬‫ د الند‪4‬نيو جملو تش ‪$‬ايونه دې په مناسبو کلمو سره او بيا دې په خپلو کتابچو ک‪3‬‬‫وليکي‪.‬‬ ‫*اغلی الفت !ول ‪ ...‬د دې ه‪5‬واد بچيان بولي‪.‬‬ ‫*اغلى الفت‪ ...‬ز‪484‬دلی دی‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې د متن په مفهوم خبرې وک‪7‬ي‪ .‬نور زده کوونکي دې په بحث ک‪3‬‬‫ورسره شريک شي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي په دوو ډلو وو‪4‬شئ‪ .‬يوه ډله دې د متن د معنا او مفهوم په هکله خپل نظرونه‬‫سره شريک ک‪7‬ي‪ ،‬بله ډله دې د علم او پوه‪ 3‬په هکله خپل نظرونه وليکي او د خپل‬ ‫استازي په واسطه مو دې په !ولگي ک‪ 3‬ولولي‪.‬‬ ‫زده کوونکي دې الندې لغتونه په جملو ک‪ 3‬وکاروي او بيا دې 'وتنه په !ولگي ک‪ 3‬ولولي‬ ‫او په کتابچو ک‪ 3‬دې وليکي‪.‬‬ ‫(پوهه ‪ -‬چوپتيا – الفت ‪ -‬ليکوال)‬ ‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د گل پاچا الفت په اړه 'و کر*‪ 3‬وليکي‪.‬‬

‫‪٦٤‬‬

‫درې د‪4‬رشم لﻮست‬

‫صفت‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د صفت په معنا پوه‪5‬دل او په جملو ک‪ 3‬د صفت د کلمو کارول‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ستاسو په فکر صفت 'ه ډول کلم‪ 3‬ته وايي؟‬‫ کوالى شئ داس‪ 3‬جمل‪ 3‬ووايئ چ‪ 3‬د صفت کلمه پک‪ 3‬استعمال شوې وي؟‬‫صفت‪ :‬هغه کلمه ده چ‪ 3‬د نوم حالت او 'رنگوالى 'رگندوي‪.‬‬ ‫لکه‪* :‬ه‪* ،‬کلى‪ ،‬هو*يار‪ ،‬سپين‪ ،‬تور او داس‪ 3‬نور‪.‬‬ ‫الندې جمل‪ 3‬ولولئ او هغو کلمو ته ‪$‬ير شئ چ‪ 3‬کر*ه ترې الندې ا‪4‬ستل‬ ‫شوې ده‪.‬‬ ‫تک‪7‬ه زده کوونکي تل درس وايي‪.‬‬ ‫هو*يار زده کوونکي د يو بل خبروته غوږ نيسي‪.‬‬ ‫موږ په بازار ک‪ 3‬سرې م‪ 32‬واخيست‪.3‬‬ ‫د پاکو اوبو '‪+‬ل بدن ته گټه لري‪.‬‬ ‫په پورتنيو جملو ک‪( 3‬تک‪7‬ه‪ ،‬هو*يار‪ ،‬سرې‪ ،‬پاکو) صفتونه دي‪.‬‬

‫‪٦٥‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن په چوپتيا سره ولولي او بيا دې يو زده کوونکی د !ولگي په مخ‬‫ک‪ 3‬ولولي‪.‬‬ ‫ الندې جمل‪ 3‬دې په خپلو کتابچو ک‪ 3‬وليکي او بيا دې د صفت تر کلم‪ 3‬الندې‬‫کر*ه وکاږي‪.‬‬ ‫د پخو م‪5‬وو خوړل بدن ته گ"ه رسوي‪.‬‬ ‫زيار ک) بزگر له خپل‪$ 3‬مک‪' 3‬خه زيات حاصل اخلي‪.‬‬ ‫سپينه کوتره د سول‪ 3‬ن‪+‬ه ده‪.‬‬ ‫کندز خواږه خ"کي لري‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې د لوست متن په !ولگي ک‪ 3‬ولولي او نور دې ورته ‪$‬يرشي‪ .‬که کومه‬‫پو*تنه لري‪ ،‬هغه دې وپو*تي‪* ،‬وونکی دې ورسره مرسته وک‪7‬ي ‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په دوو ډلو وو‪4‬شل شي‪ .‬هره ډله دې په خپل من‪ #‬ک‪ 3‬داس‪ 3‬جمل‪ 3‬د‬‫خپل استازي په واسطه وليکي چ‪ 3‬په هغو ک‪ 3‬صفتونه راغلي وي‪ ،‬بيا دې د خپل استازي‬ ‫په واسطه ولولي او نور دې ورته پاملرنه وک‪7‬ي ‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې الندې صفتونه په کتابچو ک‪ 3‬وليکي او په جملو ک‪ 3‬دې وکاروي‪.‬‬ ‫(سپين‪ ،‬هو*يار‪ ،‬پوه‪* ،‬ه)‬

‫‪٦٦‬‬

‫'لﻮر د‪4‬رشم لﻮست‬

‫معلﻮلﻴنﻮ تﻪ درناوی‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬له معلولينو سره مرسته او هغوی ته درناوى کول‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ستاسو په فکر معلول چا ته وايي؟‬‫ ستاسو په نظر له معلولو خلکو سره 'نگه چلند ک‪7‬و؟‬‫سمسور دوه کاله مخک‪ 3‬له خپل پالر سره کروندې ته دکار لپاره روان و‪ ،‬په‬ ‫الره ک‪ 3‬پر يوه ماين برابر شو او په دې پ‪+5‬ه ک‪ 3‬ي‪ 3‬خپله پ‪+‬ه له السه ورک‪7‬ه‪.‬‬ ‫په روغتون ک‪ 3‬ي‪ 3‬درملنه وشوه‪ ،‬خو معلول پات‪ 3‬شو‪ .‬هغه ډ‪4‬ره موده غمجن‬ ‫و‪$ ،‬که هغه نه شو کوالى چ‪ 3‬له نورو هلکانو سره لوب‪ 3‬وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ملگري ي‪ 3‬د هغه په حال خواشيني وو‪ .‬هغوى دا فکر وک‪ 7‬چ‪' 3‬نگه له‬ ‫سمسور سره مرسته وک‪7‬ي‪ .‬هغوى داس‪ 3‬لوب‪ 3‬پيل ک‪7‬ې چ‪ 3‬په هغو ک‪3‬‬ ‫سمسور هم برخه اخيستلى شوه‪.‬‬ ‫سمسور له زده ک‪7‬ې سره هم ډ‪4‬ره مينه لري‪ .‬ملگرو ي‪ 3‬هغه په *وون‪%‬ي ک‪3‬‬ ‫شامل ک‪ .7‬اوس د *وون‪%‬ي په پن‪%‬م ټولگي ک‪ 3‬درس وايي‪.‬‬

‫‪٦٧‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې لوم‪7‬ی متن په چوپه خوله ولولي او هغه ‪$‬ايونه چ‪ 3‬پرې نه پوهي‪8‬ي‪،‬‬‫په ن‪+‬ه ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې متن په لوړ أواز ولولي‪ .‬نور زدهکوونکي دې پام وک‪7‬ي‪ ،‬تر'و‬‫خپل‪ 3‬ستونزې له من‪%‬ه يوسي‪.‬‬ ‫ د الند‪4‬نيو کلمو مترادف‪ 3‬کلم‪ 3‬دې له چوکاټ 'خه پيدا او په خپلو کتابچو ک‪ 3‬دې د‬‫کلمو تر'نگ وليکي‪.‬‬ ‫'رگند‬ ‫معلول____________‬ ‫عيبي‬ ‫مرسته _________‬ ‫کومک‬ ‫تک‪7‬ه _____________‬ ‫‪$‬واکمن‬ ‫*کاره __________‬ ‫ الندې جمل‪ 3‬ولولئ! په خپلو کتابچو ک‪ 3‬ي‪ 3‬وليکئ او د صفت تر کلمو الندې کر*ه‬‫وکاږئ‪.‬‬ ‫الف ‪ -‬اوس سمسور د روغو هلکانو په '‪5‬ر زده ک‪7‬ه او کار کوالی شي‪.‬‬ ‫ب‪ -‬د سمسور ملگري د هغه په حال خواشيني وو‪.‬‬ ‫ج‪ -‬هغوى داس‪ 3‬لوب‪ 3‬پيل ک‪7‬ې چ‪ 3‬په هغو ک‪ 3‬سمسور هم برخه اخيستلى شوه‪.‬‬ ‫‪' -‬و زده کوونکي دې له معلولينو سره د مرست‪ 3‬په هکله خبرې و ک‪7‬ي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪ 3‬د معلولينو په هکله 'و کر*‪ 3‬وليکي او په بل‬ ‫درسي ساعت ک‪ 3‬دې له ‪$‬ان سره راوړي‪.‬‬

‫‪٦٨‬‬

‫پن‪%‬ﻪ د‪4‬رشم لﻮست‬

‫ب‪5‬ﻼب‪5‬ل خﻮاړه‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د خوړو په ارز*ت پوهيدل او ور'خه کار اخيستل‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ستاسو په فکر زموږ بدن خوړو ته 'ه اړتيا لري ؟‬‫ که موږ هر ډول خواړه ونه خورو‪ ،‬بدن ته به مو'ه زيان ورسي‪8‬ي؟‬‫د ه‪5‬واد د هرې سيم‪ 3‬په ب‪5‬الب‪5‬لو موسمونو ک‪ 3‬هر ډول حبوبات‪ ،‬ترکارۍ‬ ‫او م‪5‬وې پيدا ک‪85‬ي او ه‪5‬وادوال د خوړو لپاره ترې کار اخلي‪ .‬په ‪$‬ينو‬ ‫سيمو ک‪ 3‬يو شم‪5‬ر خلک ترکاري وچوي او بيا ي‪ 3‬په بل موسم ک‪ 3‬پخوي‪.‬‬ ‫دغه راز يوشم‪5‬ر م‪5‬وې تازه او يو شم‪5‬ر م‪5‬وې تازه او وچ‪ 3‬خوړل ک‪85‬ي‪.‬‬ ‫هر ډول خواړو او ميوې د بدن د ودې‪ ،‬دکارکولو د وړتيا او د ناروغيو د مخنيوي‬ ‫لپاره په خپل‪ 3‬برخ‪ 3‬ک‪ 3‬ډ‪4‬ره مرسته کوي‪ ،‬د ب‪5‬لگ‪ 3‬په توگه‪ :‬حبوبات په ودې‬ ‫او نمو ک‪ 3‬مرسته کوي‪ ،‬خواږه او غوړ وجود ته انرژي ورکوي او يو شم‪5‬ر خواړه‬ ‫په وجود ک‪ 3‬ټول‪ 3‬اړتياوې پوره کوي‪ ،‬لکه‪ :‬شيدې‪ ،‬هگ‪ 9‬اوداس‪ 3‬نور‪.‬‬ ‫د ور‪$‬نيو خوړو په مهال و‪4‬ش ک‪ 3‬بايد توازن رامن‪ #‬ته ک‪7‬و او د ټاکلي‬ ‫پروگرام له مخ‪ 3‬د ‪$‬ان لپاره خواړه تيار ک‪7‬و‪.‬‬

‫‪٦٩‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ 'و زده کوونکي دې متن په مناسب غ‪ 8‬په !ولگي ک‪ 3‬ولولي‪* ،‬وونکی دې ورته ‪$‬ير‬‫وي‪ ،‬که اړتيا وه مرسته دې ورسره وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په دوو ډلو وو‪4‬شل شي‪! .‬ول زده کوونکي دې متن ولولي‪ .‬يوه ډله دې‬‫په متن ک‪ 3‬صفتونه پيدا ک‪7‬ي‪ ،‬په جملو ک‪ 3‬دې وکاروي او بله ډله دې د م‪5‬وو د گ"و په‬ ‫هکله 'و کر*‪ 3‬وليکي‪ ،‬بيا دې 'وتنه په !ولگي ک‪ 3‬خپله ليکنه ولولي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې پرتخت‪ 3‬د م‪5‬وو نومونه چ‪ 3‬بل زده کوونکی ي‪ 3‬ورته وايي‪ ،‬د امال‬‫په ډول وليکي او په پای ک‪ 3‬دې يو بل زده کوونکی هغه ولولي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د !ولگي په مخ ک‪ 3‬د م‪5‬وو نومونه واخلي او نور دې ورته نور نومونه‬‫هم واخلي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کور ک‪ 3‬د خوړو د گ"و په هکله 'و کر*‪ 3‬وليکي او په بل درسي‬ ‫ساعت ک‪ 3‬دې ولولي‪ ،‬نور زده کوونکي دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬

‫‪٧٠‬‬

‫شپ‪ 8‬د‪4‬رشم لﻮست‬

‫ولسﻲ دودونﻪ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د ولسي مثبتو دودونو په ارز*ت پوه‪5‬دل او هغه په خپل‬ ‫ژوند ک‪ 3‬عملي کول‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ستاسو په فکر په يوه !ولنه ک‪ 3‬مثبت دودونه 'ه گ"‪ 3‬لري؟‬‫ 'وک به ووايي چ‪ 3‬زموږ د !ولن‪ 3‬کوم دودونه *ه دي؟‬‫هره ټولنه خپل دودونه لري چ‪ 3‬يوه ټولنه له بل‪' 3‬خه ب‪5‬لوي‪ .‬په ټولنه‬ ‫ک‪$ 3‬ين‪ 3‬دودونه گټور او اوږد عمر لري او ‪$‬يني دودونه بيا د ټولن‪ 3‬د‬ ‫خلکو لپاره گټه نشي رسولی‪.‬‬ ‫'ومره چ‪ 3‬يوه ټولنه پرمختگ کوي‪ ،‬په هماغه اندازه د هغ‪ 3‬ټولن‪ 3‬په‬ ‫دودونو او رواجونو ک‪ 3‬بدلون رامن‪ #‬ته ک‪85‬ي‪ .‬خلکو ته گټور دودونه او‬ ‫رواجونه پات‪ 3‬کي‪8‬ي او هغه چ‪ 3‬خلکوته گټه نشي رسولی‪ ،‬د ټولن‪ 3‬له‬ ‫پرمختگ 'خه وروسته پات‪ 3‬ک‪85‬ي‪.‬‬ ‫موږ ته الزمه ده چ‪ 3‬خپلو گټورو دودونو ته په درنه سترگه وگورو او سرته‬ ‫ي‪ 3‬ورسوو او هغه دودونه چ‪ 3‬خلکو ته گټه رسولی نشي‪ ،‬هغه بايد پر‪84‬دو‬ ‫چ‪ 3‬له من‪%‬ه والړشي‪.‬‬

‫‪٧١‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې يو‪$‬ل متن په چوپه خوله ولولي‪ .‬په هغو جملو او کلمو چ‪ 3‬نه‬‫پوهي‪8‬ي‪ ،‬له *وونکي دې پو*تنه وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د لوست متن ولولي او *وونکی دې ورسره په لوستلو او د ت‪5‬روتنو‬‫ک‪ 3‬مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې د دودونو په هکله له کتاب پرته 'و کر*‪ 3‬وليکي او بيا دې په !ولگي‬‫ک‪ 3‬ووايي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په دوو ډلو وو‪4‬شل شي‪ .‬يوه ډله دې د ‪"-‬ورو دودونو په هکله او بله ډله‬‫دې د ناوړه دودونو د زيانونو په هکله خپل‪ 3‬نظري‪ 3‬سره شريک‪ 3‬ک‪7‬ي او بيا دې د هغوی‬ ‫استازي د !ولگي په مخ ک‪ 3‬ولولي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې د خپل کلي او سيم‪ 3‬د يوه دود نوم واخلي او په اړه دې خبرې‬‫وک‪7‬ي چ‪ 3‬په 'ه ډول سرته رس‪85‬ي ‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د خپل‪ 3‬سيم‪ 3‬د يوه دود په هکله 'و کر*‪ 3‬په خپلو کتابچو ک‪3‬‬ ‫وليکي‪.‬‬

‫‪٧٢‬‬

‫اووه د‪4‬رشم لﻮست‬

‫ابن سﻴنا‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل او د ابن سينا په هکله معلومات ورکول‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ کله مو د ابن سينا نوم اوريدلی دی؟‬‫ 'ه فکر کوئ چ‪ 3‬دغه عالم په کومو علومو ک‪ 3‬پوره الس رسی درلود؟‬‫ابن سينا د ن‪7‬ۍ مشهور عالم او د بخارا په *ار ک‪ 3‬ز‪84‬يدلى و‪ .‬نوموړى د‬ ‫شلو کلونو و چ‪ 3‬د خپل وخت د يوه عالم په نوم وپ‪5‬ژندل شو‪.‬‬ ‫ابن سينا په خپل وخت ک‪ 3‬د طب په هکله شپاړس کتابونه ليکلي دي‪.‬‬ ‫خورا مشهور کتاب ي‪ 3‬د (القانون فى الطب) په نوم يادي‪8‬ي‪ .‬له دې کتاب‬ ‫'خه 'ه د پاسه شپ‪ 8‬سوه کاله د درسي کتاب په توگه گټه اخيستل ک‪5‬ده‪.‬‬ ‫اوس هم ‪$‬يني خلک د نوموړي کتاب له مطالع‪' 3‬خه گټه اخلي ‪.‬‬ ‫ابن سينا د فلسف‪ 3‬او عقا‪4‬دو په هکله (‪ )٦٨‬کتابونه ليکلي دي‪ .‬دغه راز‬ ‫يوولس کتابونه ي‪ 3‬د نجوم او ساينس په برخه ک‪ 3‬او 'لور نور ي‪ 3‬د شعر‬ ‫او شاعرۍ په اړه ليکلي دي‪ .‬د ن‪7‬ۍ ټول خلک د ابن سينا خدمتونو ته په‬ ‫درانه نظر گوري‪.‬‬

‫‪٧٣‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن د يو بل په مرسته په چوپتيا سره ولولي‪' .‬و تنه زده کوونکي دې‬‫د ابن سينا په اړه 'ه چ‪ 3‬ي‪ 3‬له متن 'خه زده ک‪7‬ي دي معلومات وړاندې ک‪7‬ي‪ ،‬که 'ه‬ ‫ستونزه ي‪ 3‬درلوده‪* ،‬وونکی دې ورسره مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ زدهکوونکي دې له الندې کلمو 'خه جمل‪ 3‬جوړې ک‪7‬ي او بيا دې په !ولگي ک‪3‬‬‫ولولي‪.‬‬ ‫مشهور‪ -‬طبابت‪ -‬ز‪84‬يدلى‪ -‬نجوم‪ -‬گ"ه‬ ‫ زده کو ونکي دې د لوست د موخو په هکله خبرې وک‪7‬ي او بيا دې بل زده کوونکی د‬‫هغه خبرې بشپ‪7‬ې ک‪7‬ي‪* .‬وونکی دې ورسره مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې الند‪4‬نيو پو*تنو ته په شفاهي توگه سم ‪$‬وابونه ورک‪7‬ي او نور دې ورته‬‫غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ابن سينا د علومو په کومو برخو ک‪ 3‬پوه‪5‬ده؟‬ ‫ابن سينا په کومو علومو ک‪ ٦٨ 3‬کتابونه ليکلي دي؟‬ ‫ول‪ 3‬خلک ابن سينا ته درناوی لري؟‬ ‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د ابن سينا په اړه يوه لن‪6‬ه ليکنه وک‪7‬ي او په بل درسي ساعت ک‪ 3‬دې په‬ ‫!ولگي ک‪ 3‬ولولي‪.‬‬

‫‪٧٤‬‬

‫اتﻪ د‪4‬رشم لﻮست‬

‫اشر ( گ‪ 6‬کار)‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د گ‪ 6‬کار د گ"و په ارز*ت پوه‪5‬دل او گ‪ 6‬کار کول‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ کله مو په گ‪6‬و کارونو ک‪ 3‬برخه اخيست‪ 3‬ده؟‬‫ 'وک به ووايي چ‪ 3‬گ‪ 6‬کار 'ه گ"‪ 3‬لري؟‬‫سباوون د ترکارۍ دکرلو لپاره پر‪4‬شان و‪ .‬دی يوازې و‪ ،‬د ترکارۍ دکرلو‬ ‫وخت ترې ت‪5‬ريده‪ .‬له خپل‪ 3‬م‪5‬رمن‪ 3‬تورپيک‪ 9‬سره ي‪ 3‬مشوره و ک‪7‬ه‪ .‬هغ‪3‬‬ ‫ورته وويل‪:‬‬ ‫ دکلي ‪$‬وانان د اشر لپاره را وغواړه ‪.‬‬‫سباوون هم د خپل‪ 3‬ماندين‪ 3‬خبره ومنله‪ .‬دکلي زلميان ي‪ 3‬د اشر لپاره را وغو*تل‪.‬‬ ‫سهار وختي ي‪ 3‬د ترکارۍ په کرلو پيل وک‪ ،7‬تر غرم‪ 3‬پورې ي‪ 3‬کار وک‪ ،7‬په پټي‬ ‫ک‪ 3‬ي‪ 3‬ډول‪ ،‬ډول ترکارۍ وکرل‪ 3‬او بيا ي‪ 3‬پول‪ 3‬ورته جوړې ک‪7‬ې‪.‬‬ ‫تورپيک‪ 9‬د غرم‪ 3‬لپاره ورته *ه خوندوره *وروا پخه ک‪7‬ې وه‪ .‬دکلي‬ ‫زلميانو په گ‪6‬ه سره ډوډۍ وخوړه‪ .‬سباوون خپل‪ 3‬م‪5‬رمن‪ 3‬ته وويل‪:‬‬ ‫گ‪ 6‬کار زموږ د ټولن‪ 3‬ډ‪4‬ر *ه دود دی‪ .‬زه به هم له دې وروسته د گاون‪6‬يانو‬‫په اشرونو ک‪ 3‬هرومرو برخه اخلم‪.‬‬

‫‪٧٥‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې يو‪$‬ل متن ولولي او بيا دې 'و تنه د !ولگي په مخ ک‪ 3‬ولولي‪.‬‬‫*وونکی دې ورسره مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکي دې متن ولولي‪ ،‬په خپله خو*ه دې 'و کلم‪ 3‬خو*‪ 3‬او په جملو ک‪3‬‬‫دې وکاروي‪.‬‬ ‫بيا دې 'و تنه زده کوونکي خپل‪ 3‬ليکل شوې جمل‪ 3‬د !ولگي په مخ ک‪ 3‬ولولي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې په !ولگي ک‪ 3‬د اشر يا گ‪ 6‬کار د گ"و په هکله خبرې وک‪7‬ي او نور‬‫دې ورته متوج‪ 3‬وي‪.‬‬ ‫ بل زده کوونکی دې د يوازې کار د وروسته پات‪ 3‬ک‪5‬دو په هکله خبرې و ک‪7‬ي او نور دې‬‫ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې په خپل کلي ک‪ 3‬د *و دودونو او رواجونو په هکله خبرې وک‪7‬ي‬‫او *وونکی دې د خبرو په بشپ‪7‬ولو ک‪ 3‬ورسره مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪ 3‬د هغه گ‪ 6‬کار په هکله چ‪ 3‬په کور‪* ،‬وون‪%‬ي او يا‬ ‫په کوم بل ‪$‬اى ک‪ 3‬ي‪ 3‬تر سره ک‪7‬ی وي‪' ،‬و کر*‪ 3‬وليکي‪.‬‬

‫‪٧٦‬‬

‫نﻬﻪ د‪4‬رشم لﻮست‬

‫ملگري ملتﻮنﻪ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د ملگرو ملتونو پيژندل او د ملگرو ملتونو د دندو په‬ ‫اړه معلومات ترالسه کول‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ أيا ويالى شئ چ‪ 3‬ملگري ملتونه 'ه ډول سازمان دى؟‬‫ د ملگرو ملتونو د سازمان اصلي موخه 'ه ده؟‬‫ملگري ملتونه يو ن‪7‬يوال سازمان دى‪ .‬د دغه ن‪7‬يوال سازمان موخه داده‬ ‫چ‪ 3‬په ن‪7‬ۍ ک‪ 3‬د ک‪7‬ک‪5‬چونو او شخ‪7‬و د مخنيوي الرې چارې برابرې‬ ‫ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫د ب‪5‬الب‪5‬لو ه‪5‬وادونو تر من‪ #‬د پوهاوي‪ ،‬مرستو او سوله ييز ژوند د الرو چارو‬ ‫په برابرولو ک‪ 3‬مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫دغه راز په وروسته پات‪ 3‬ه‪5‬وادونو ک‪ 3‬د *وون‪ ،3‬روزن‪ 3‬د تاريخي ودانيو‪،‬‬ ‫روغتيا‪ ،‬خوراکي موادو او د ماشومانو په روزلو او نورو برخو ک‪ 3‬مرست‪3‬‬ ‫کوي‪ .‬دا سازمان ب‪5‬الب‪5‬ل‪' 3‬انگ‪ 3‬لري چ‪ 3‬يوه ي‪ 3‬د يونيسف 'انگه ده ‪.‬‬ ‫يونيسف د ماشومانو او ‪$‬وانانو د *وون‪ 3‬او روزن‪ ،3‬خوړو‪ ،‬روغتيا‪ ،‬اوبو‪،‬‬ ‫درمل ورکولو او نورو برخو ک‪ 3‬مرسته کوي‪.‬‬

‫‪٧٧‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې يو‪$‬ل لوست په چوپه خوله ولولي‪ .‬که ستونزه وه‪ ،‬هغه دې په ن‪+‬ه ک‪7‬ي‬‫او بيا دې له *وونکي 'خه وپو*تي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې متن ولولي‪' ،‬و لغتونه دې خوښ ک‪7‬ي‪ ،‬په جملو ک‪ 3‬دې وکاروي او‬‫بيا دې 'وتنه په !ولگي ک‪ 3‬ولولي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په دوو ډلو وو‪4‬شل شي‪( .‬الف) ډله دې د الندې لوم‪7‬ۍ پو*تن‪ 3‬د‬‫‪$‬واب په هکله خپل نظرونه او د (ب) ډله دې د دويم‪ 3‬پو*تن‪ 3‬په هکله خپل نظرونه‬ ‫سره په شريکه وليکي او بيا دې د هر ډل‪ 3‬استازی په !ولگي ک‪ 3‬ولولي‪.‬‬ ‫يونيسف 'ه فعاليتونه ترسره کوي؟‬ ‫د ملگرو ملتونو سازمان د جوړ‪4‬دو اصلي هدف 'ه شی دی؟‬ ‫زده کوونکي دې د الندې جملو تش ‪$‬ايونه په مناسبو کلمو سره په خپلو کتابچو ک‪ 3‬ډک‬ ‫ک‪7‬ي بيا د ې 'وتنه په !ولگي ک‪ 3‬ولولي‪.‬‬ ‫الف‪ :‬ملگري ملتونه يو ‪ ............‬سازمان دى‪.‬‬ ‫ب‪ :‬يونيسف د ماشومانو او ‪$‬وانانو ‪ .................‬په برخه ک‪ 3‬مرست‪ 3‬کوي‪.‬‬ ‫ج‪ :‬د دغه ن‪7‬يوال سازمان د جوړيدو اصلي موخه دا ده چ‪ 3‬د ‪ ...........‬مخنيوى‬ ‫وک‪7‬ي‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د لوست مفهوم او لن‪6‬يز په 'و کر*و ک‪ 3‬وليکي‪.‬‬

‫‪٧٨‬‬

‫'لﻮ‪+4‬تم لﻮست‬

‫مترادف‪ 3‬کلم‪3‬‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د مترادفو کلمو په معنا او مفهوم پو ه‪5‬دل او ور'خه‬ ‫گ"ه اخيستل‪.‬‬

‫‪٧٨٦‬‬ ‫مترادفه کلمه‪ :‬هغه کلمه ده چ‪ 3‬په شکل‬ ‫يا ب‪2‬ه ک‪ 3‬سره توپير لري او معنا ي‪ 3‬سره‬ ‫ورته وي‪ ،‬مترادفه کلمه بلل کي‪8‬ي‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ستاسو په فکر کله مو مترادف‪ 3‬کلم‪ 3‬په خبرو او ليکنو ک‪ 3‬کارولي دي ؟‬‫ په تاسوک‪' 3‬وک د مترادفو کلمو ب‪5‬لگ‪ 3‬ويالی شي؟‬‫*کال او سمسور خور او ورور دي‪ .‬دوى په يوه شنه او زرغون ب‪ 0‬ک‪ 3‬خوښ‬ ‫او خو شحاله ناست وو‪ .‬هغوى *کلي او *ايسته کالي اغوستي وو‪ .‬د ب‪0‬‬ ‫په هره خوا ک‪ 3‬خو*ي او خوشحالي وه‪ .‬هرې خوا ته د مرغيو چغهار‪،‬‬ ‫خواږه آوازونه او نارې وې‪ .‬په آسمان ک‪ 3‬بر‪+4‬نا شوه‪ .‬باران په اور‪4‬دو پيل‬ ‫وک‪* .7‬کال او سمسور دواړو په ‪$‬غاستو او من‪6‬و ‪$‬انونه کور ته ورسول‪.‬‬ ‫مترادف‪ 3‬کلم‪ :3‬هغه کلم‪ 3‬دي چ‪ 3‬په شکل يا ب‪2‬ه ک‪ 3‬سره توپير لري او‬ ‫معنا ي‪ 3‬سره ورته وي‪ ،‬مترادفه کلمه بلل کي‪8‬ي‪.‬‬

‫‪٧٩‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‪:‬‬

‫ زده کوونکي دې متن يو ‪$‬ل په چوپه خوله ولولي‪ .‬بيا دې 'وتنه په !ولگي ک‪ 3‬پورته‬‫شي او په وار سره دې نوی لوست ولولي‪ .‬که ستونزه وه‪* ،‬وونکی دې ورسره مرسته‬ ‫وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ الندې جمل‪ 3‬دې په خپلو کتابچو ک‪ 3‬وليکي او تر مترادفو کلمو الندې دې کر*ه‬‫وکاږي‪.‬‬ ‫انسان چ‪ 3‬روغ او جوړ وي‪* ،‬ه کار کوالى شي‪.‬‬ ‫زرغونه د أزموين‪ 3‬په ت‪5‬رولو ډ‪4‬ره خوشحاله او خو*ه *کاري‪.‬‬ ‫زموږ *وونکي پاک او سپ‪(5‬لي خلک دي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې په !ولگي ک‪ 3‬د متن مترادف‪ 3‬کلم‪ 3‬و*يي او نور دې ورته ‪$‬ير‬‫شي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪' 3‬و مترادف‪ 3‬کلم‪ 3‬وليکي او 'و تنه دې په‬‫!ولگي ک‪ 3‬ولولي‪.‬‬ ‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې 'و مترادف‪ 3‬کلم‪ 3‬په خپلو کتابچو ک‪ 3‬وليکي او په جملو ک‪ 3‬دې وکاروي‪.‬‬

‫‪٨٠‬‬

‫ﻳﻮ 'لﻮ‪+4‬تم لﻮست‬

‫پر حﻴﻮاناتﻮ زړه سﻮی‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬پر حيواناتو زړه سوی او ورسره مرسته کول‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫پر حيواناتو مو کله زړه سوی؟‬‫ ستاسو په فکر حيوانات موږ ته 'ه گ"‪ 3‬رسوي؟‬‫اهلل‬

‫ډول‪ ،‬ډول حيوانات او الوتونکي پيدا ک‪7‬ي دي ‪$.‬ين‪ 3‬په هوا ک‪3‬‬

‫‪$‬ين‪ 3‬په ‪$‬مکه او ‪$‬ين‪ 3‬په اوبو ک‪ 3‬ژوند کوي‪$ .‬ين‪ 3‬هم په وچه او اوبو‬ ‫دواړو ک‪ 3‬ژوند کو ي‪.‬‬ ‫له يو شم‪5‬ر حيواناتو'خه ب‪5‬ال ب‪5‬ل‪ 3‬گټ‪ 3‬اخيستل ک‪85‬ي‪ .‬د بيلگ‪ 3‬په توگه ‪:‬‬ ‫له پوستکو‪ ،‬غو*و او ش‪5‬دو 'خه ي‪ 3‬گټ‪ 3‬اخلو او زموږ د خوړو ارز*تناکه‬ ‫برخه جوړوي‪.‬‬ ‫پر حيواناتو بايد زړه سوی ولرو‪ ،‬هغوی ونه ‪$‬وروو‪ .‬د ناروغ‪ 9‬درملنه ي‪3‬‬ ‫وک‪7‬و په غذا او ساتلو ک‪ 3‬ي‪ 3‬زيار وباسو‪..‬‬

‫‪٨١‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن په چوپه خوله ولولي او بيا دې 'وتنه په !ولگي ک‪ 3‬ولولي‪،‬‬‫*وونکی دې ورسره مرسته وک‪7‬ي ‪.‬‬ ‫ زده کوونکي په دوو ډلو وو‪4‬شئ ‪.‬‬‫لوم‪7‬ۍ ډله دې د هغو حيواناتو نومونه په شريکه چ‪ 3‬له پوستکو 'خه ي‪ 3‬کار اخيستل‬ ‫کي‪8‬ي او بيا دې د خپل استازي په واسطه ولولي‪.‬‬ ‫دويمه ډله دې د هغو حيواناتو نومونه وليکي چ‪ 3‬له شيدو 'خه ي‪ 3‬گ"ه اخيستل کي‪8‬ي‪.‬‬ ‫بيا دې د هرې ډل‪ 3‬استازی د !ولگي په مخ ک‪ 3‬ووايي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د هغو حيواناتو نومونه واخلي چ‪ 3‬په ‪$‬مکه او اوبو ک‪ 3‬ک‪ 3‬ژوند‬‫کوالی شي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د اهلي حيواناتو نومونه واخلي او بل دې د هغوی د گ"و په اړه خبرې‬‫وک‪7‬ي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کور ک‪ 3‬په خپلو کتابچو ک‪ 3‬وليکي چ‪ 3‬پر حيواناتو 'رنگه زړه سوی‬ ‫وک‪7‬و او په بل درسي ساعت ک‪ 3‬دې خپلو !ولگيوالو ته واوروي‪.‬‬

‫‪٨٢‬‬

‫دوه 'لﻮ‪+4‬تم لﻮست‬

‫پﻪ شﻴدو ک‪ 3‬د اوبﻮ گ‪6‬ول‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬زده کوونکي په دې پوهول چ‪ 3‬په ش‪5‬دوک‪ 3‬اوبه گ‪6‬ول‬ ‫لويه گناه ده او بايد ترې ډډه وشي‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ستاسو په نظر د ش‪5‬دو په پلورلو ک‪ 3‬د اوبو گ‪6‬ول *ه عمل دى؟‬‫ 'ه فکر کوئ چ‪ 3‬د ش‪5‬دو خوړل وجود ته 'ه گ"‪ 3‬لري؟‬‫حضرت عمر‬

‫به د عادت له مخ‪ 3‬د مدين‪ 3‬منورې په کو'و ک‪ 3‬د شپ‪3‬‬

‫گر‪5$‬ده‪ .‬يو آواز ي‪ 3‬تر غوږو شو چ‪ 3‬يوې *‪ 3%‬خپل‪ 3‬لور ته وويل‪ ،‬لورې!‬ ‫په دې شيدو ک‪ 3‬ل‪8‬ې اوبه گ‪6‬ې ک‪7‬ه چ‪ 3‬ډ‪4‬رې پيس‪ 3‬پرې وگټو او 'ه کار‬ ‫به مو پرې روان شي‪ ،‬خو لور ي‪ 3‬مخالفت وک‪.7‬‬ ‫لور ورته وويل‪ :‬حضرت عمر‬

‫په شيدو ک‪ 3‬له اوبو گ‪6‬ولو 'خه منع ک‪7‬ي يو‪.‬‬

‫مور ورته وويل‪ :‬اوس‪ ،‬خو دلته 'وک نشته‪.‬‬ ‫لور ورته وويل‪ :‬که عمر‬

‫‪٨٣‬‬

‫نشته‪ ،‬خدای‬

‫خو شته‪.‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن په مناسب غ‪ 8‬ولولي‪* ،‬وونکی دې ورسره مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬‫ زده کوونکی دې په وار سره له متن 'خه يو بل ته د يوې جمل‪ 3‬امال ووايي او پر تخت‪3‬‬‫دې وليکي‪ .‬بيا دې بل زده کوونکی د هغ‪ 3‬جمل‪ 3‬ت‪5‬روتنه اصالح ک‪7‬ي‪ ،‬پات‪ 3‬نور زده‬ ‫کوونکي دې همدا فعاليت تر سره ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ الندې پو*تنو ته دې ‪$‬وابونه ورک‪7‬ي او بيا دې په خپلو کتابچو ک‪ 3‬وليکي‪ .‬وروسته دې‬‫'و کسه په !ولگي ک‪ 3‬خپل ‪$‬وابونه ووايي‪.‬‬ ‫*‪ 3%‬ول‪ 3‬په شيدو ک‪ 3‬اوبه گ‪6‬ول‪3‬؟‬ ‫د دې لوست اصلي مطلب 'ه شى دى؟‬ ‫موږ بايد په پلورلو ک‪' 3‬ه شی په پام ک‪ 3‬ونيسو؟‬ ‫ 'و زده کوونکي دې په !ولگي ک‪ 3‬په وار سره د لوست د مفهوم په هکله خبرې‬‫وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې د (مخالفت‪ ،‬شپ‪ ،3‬گ‪6‬ې او منع) کلمو ته په خپلو کتابچو ک‪ 3‬جمل‪3‬‬‫جوړې ک‪7‬ي‪ .‬او بيا دې 'و تنه خپل‪ 3‬جوړې ک‪7‬ې جمل‪ 3‬په لوړ أواز ولولي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کورونو ک‪ 3‬د لوست مفهوم په خپلو کتابچو ک‪ 3‬وليکي‪.‬‬

‫‪٨٤‬‬

‫دري 'لﻮ‪+4‬تم لﻮست‬

‫د *ﻮ خبرو اړتﻴا‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متــن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د *و خبرو زده کول او *‪ 3‬خبرې کول‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ په تاسو ک‪ 3‬به 'و ک د *و خبرو په گ"و خبرې وک‪7‬ي؟‬‫‪ -‬که د چا *‪ 3‬خبرې زده نه وي‪' ،‬ه زيان به ورته ورس‪85‬ي؟‬

‫هر چاته الزمه ده چ‪ 3* 3‬خبرې زده ک‪7‬ي او ور'خه گټه واخلي‪.‬‬ ‫*‪ 3‬خبرې دا دي چ‪ 3‬په هغوک‪ 3‬داس‪ 3‬کلم‪ 3‬و کارول شي چ‪ 3‬پک‪ 3‬د چا‬ ‫ب‪ 3‬احترامي ونشي او هر چاته له درناوي سره د خپل‪ 3‬موخ‪ 3‬يادونه وشي‪.‬‬ ‫د خبروکوونکي بايد په ساده الفاظو او د *و جملو په جوړولو سره داس‪3‬‬ ‫خبرې وک‪7‬ي چ‪ 3‬د مقابل لوري له سوي‪ 3‬او درناوي سره برابرې وي‪.‬‬ ‫هر 'وک بايد د خبرو کولو ‪$‬ای او وخت وپ‪5‬ژني او په درناوي سره خپل‪3‬‬ ‫خبرې پای ته ورسوي‪.‬‬ ‫په خبرو ک‪ 3‬داس‪ 3‬کلم‪ 3‬ونه کاروي چ‪ 3‬په چا باندې بدې ولگي‪8‬ي او زړ ه‬ ‫ي‪ 3‬ور 'خه بد شي‪.‬‬

‫‪٨٥‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ !ول زده کوونکي دې متن يو ‪$‬ل په چوپه خوله ولولي او بيا دې 'و تنه وروسته په‬‫مناسب أواز ولولي‪ ،‬که اړتيا وه‪* ،‬وونکی دې ورسره مرسته وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ يوزده کوونکی دې بل زده کوونکي ته د لوست يوه کر*ه د امال په توگه ووايي او هغه‬‫دې پر تخت‪ 3‬وليکي‪ .‬بل داوطلب زده کوونکی دې د هغه ت‪5‬روتن‪ 3‬په ن‪+‬ه ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د *و خبرو کولو د گ"و په هکله خبرې وک‪7‬ي‪ ،‬بل زده کوونکی دې‬‫د بدو خبرو کولو د زيانونو په هکله خبرې وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې د لوست متن په مناسب غ‪ 8‬ولولي او نور دې د هغو ت‪5‬روتنو ته ‪$‬ير‬‫او ورته دې اصالح ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په خپل زړه له متن 'خه 'و کلم‪ 3‬و!اکي او هغه دې په جملو ک‪3‬‬‫وکاروي او بيا دې په !ولگي ک‪ 3‬ولولي‪ .‬نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کور ک‪ 3‬د *و خبرو د اړتيا په هکله 'و کر*‪ 3‬وليکي او بيا دې په بل‬ ‫درسي ساعت ک‪ 3‬په !ولگي ک‪ 3‬ولولي‪.‬‬

‫‪٨٦‬‬

‫'لﻮر 'لﻮ‪+4‬تم لﻮست‬

‫وچ‪ 3‬او تازه م‪5‬ﻮې‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د وچو او تازه م‪5‬وو پ‪5‬ژندل ا و د هغو په گ"و پوه‪5‬دل‪.‬‬

‫پﻮ*تنﻪ‬ ‫ستاسو په فکر په پورته عکس ک‪' 3‬ه شی ليدل کي‪8‬ي؟‬‫زموږ د ه‪5‬واد په مرکز او واليتونو ک‪ 3‬د ډول ډول‪ ،‬م‪5‬وو ون‪ 3‬او باغونه‬ ‫شته چ‪ 3‬ډ‪4‬ره اندازه تازه او وچ‪ 3‬م‪5‬وې ترې السته را‪$‬ي‪ .‬تازه او وچ‪3‬‬ ‫م‪5‬وې هم د ه‪5‬واد په دننه ک‪ 3‬خوړل ک‪85‬ي او هم بهرنيو ه‪5‬وادونو ته ل‪85‬ل‬ ‫کي‪8‬ي‪ ،‬لکه‪ :‬م‪ ،32‬انگور‪ ،‬انار‪ ،‬بادام‪ ،‬پسته‪ ،‬جنغوزي‪ ،‬ک‪+‬ته او داس‪ 3‬نور‪.‬‬ ‫له دې الرې زموږ ه‪5‬واد او خلکو ته گټ‪ 3‬رسي‪8‬ي‪.‬‬ ‫تازه او وچ‪ 3‬م‪5‬وې وجود ته ډ‪4‬رې گټ‪ 3‬رسوي‪ .‬د م‪5‬وو په خوړلو سره‬ ‫وجود تقويه او د ناروغيو په مقابل ک‪ 3‬د وجود مقاومت زياتوي‪.‬‬ ‫موږ بايد په خپلو ‪$‬مکو او د کورونو په حويليو ک‪ 3‬م‪5‬وه لرونک‪ 3‬ون‪ 3‬هم‬ ‫ک‪5+‬نوو او *ه ساتنه ي‪ 3‬وک‪7‬و چ‪ 3‬په ډ‪4‬ره اندازه م‪5‬وې ترې السته راشي‪.‬‬

‫‪٨٧‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن په خپله ولولي او بيا دې 'وتنه د !ولگي په مخ ک‪ 3‬ولولي‪.‬‬‫*وونکی دې ورته وخت ورک‪7‬ي چ‪ 3‬د ستونزمنو کلمو او جملو پو*تنه و ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په دوو ډولو وو‪4‬شل شي‪ .‬يوه ډله دې په خپل من‪ #‬ک‪ 3‬د تازه م‪5‬وو‬‫نومونه او بله ډله دې د وچو م‪5‬وو نومونه وليکي‪ .‬بيا دې هر استازی د !ولگي په مخ ک‪3‬‬ ‫ولولي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د 'و وچو او تازه م‪5‬وو نومونه پر تخت‪ 3‬وليکي‪ .‬نور زده کوونکي‬‫دې نوموړي نومونه له تخت‪' 3‬خه په خپلو کتابچو ک‪ 3‬وليکي او په جملو ک‪ 3‬دې‬ ‫وکاروي او بيا دې 'وتنه په !ولگي ک‪ 3‬ولولي‪.‬‬ ‫ 'و زده کوونکي دې په !ولگي ک‪ 3‬د م‪5‬وو د گ"و په هکله خبرې وک‪7‬ي او نور دې ورته‬‫غوږ ونيسي او که 'وک د م‪5‬وو د گ"و په هکله نورې خبرې کوالی شي‪ ،‬وخت دې‬ ‫ورک‪7‬ل شي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د لوست د مفهوم او موخ‪ 3‬په هکله ر‪1‬ا واچوي‪ ،‬بل زده کوونکی‬‫دې د هغه خبرې بشپ‪7‬ې ک‪7‬ي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د خپل‪ 3‬سيم‪ 3‬د م‪5‬وو نومونه په خپلو کتابچو ک‪ 3‬وليکي‪.‬‬

‫‪٨٨‬‬

‫پن‪%‬ﻪ 'لﻮ‪+4‬تم لﻮست‬

‫ملﻲ ﻳﻮوالی‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل او د يووالي په ارز*ت او ‪"-‬و پوه‪5‬دل‪.‬‬ ‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ ستاسو په نظر به يووالی کوم‪ 3‬گ"‪ 3‬ولري؟‬‫ که د يوه ه‪5‬واد د خلکو ترمن‪ #‬ملي يووالی‬‫نه وي 'ه زيان به ولري؟‬ ‫په کور‪ ،‬ټولگي‪ ،‬ټولنه او ه‪5‬واد ک‪ 3‬يووالی ډ‪4‬ر اړين دی‪ .‬په يووالي سره د خلکو‬ ‫تر من‪ #‬مينه او ورور ولي زيات‪85‬ي او د خلکو ترمن‪ #‬ب‪ 3‬اتفاقي له من‪%‬ه ‪$‬ي‪ .‬اهلل‬ ‫هم په يووالي باندې امر ک‪7‬ی دی‪ .‬په يووالي سره ه‪5‬واد پر مختگ کوالی شي او‬ ‫د ټولن‪ 3‬د سوکال‪ 9‬او ن‪5‬کمرغ‪ 9‬لپاره الره هواري‪8‬ي‪ ،‬نو بايد موږ ټول ه‪5‬وادوال د‬ ‫خپل ه‪5‬واد د ودانولو لپاره يو بل ته په مينه السونه ورک‪7‬و او د نفاق مخه ونيسو‪.‬‬ ‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫زده کوونکي دې يو‪$‬ل متن په چوپه خوله ولولي او بيا دې 'و تنه په !ولگي ک‪ 3‬په مناسب غ‪ 8‬ولولي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په دوو ډلو وو‪4‬شل شي‪ .‬يوه ډله دې په خپل من‪ #‬ک‪ 3‬د ملي يووالي د گ"و‬‫په هکله او بله ډله دې په يوه !ولنه ک‪ 3‬د ملي يووالي د نشتوالي د زيانونو په هکله خپل نظرونه‬ ‫شريک ک‪7‬ي او د خپل استازي په واسطه دې وليکي او بيا دې په !ولگي ولولي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د ملي يووالي کلمه پر تخت‪ 3‬وليکي‪ ،‬نور زده کوونکي دې د هغو د گ"و په‬‫هکله خپل نظرونه ووايي او خبرې دې پرې وک‪7‬ي‪.‬‬ ‫زده کوونکي دې د الند‪4‬نيو جملو تش ‪$‬ايونه په مناسبو کلمو سره ډک ک‪7‬ي‪.‬‬ ‫ په ‪ ........‬سره د خلکو تر من‪ #‬مينه او ورور ولي زياتي‪8‬ي‪.‬‬‫ په يووالي سره د ه‪5‬واد ‪ .............‬ته دوام ورکوالی شو‪.‬‬‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬

‫‪٨٩‬‬

‫زده کوونکي دې په کور ک‪ 3‬د لوست په مفهوم باندې 'وکر*‪ 3‬وليکي او‬ ‫په بل درسي ساعت ک‪ 3‬دې ولولي‪.‬‬

‫شپ‪' 8‬لﻮ‪+4‬تم لﻮست‬

‫ساده او مرکب‪ 3‬کلم‪3‬‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د ساده او مرکبو کلمو پ‪5‬ژندل او په جملو ک‪ 3‬ي‪ 3‬کارول‪.‬‬

‫پﻮ*تن‪3‬‬ ‫ په تاسو ک‪ 3‬به 'وک ووايي چ‪ 3‬ساده کلمه 'ه ډول وي؟‬‫ له تاسو 'خه به 'وک د مرکب‪ 3‬کلم‪ 3‬يو مثال ووايي؟‬‫ساده کلمه‪ :‬هغه کلمه ده چ‪ 3‬له يوې واحدې کلم‪' 3‬خه جوړه شوې وي‪،‬‬ ‫لکه‪ :‬کتاب‪ ،‬قلم‪ ،‬زړه‪ ،‬خندا‬ ‫مرکبه کلمه‪ :‬هغه کلمه ده چ‪ 3‬له دوو او يا زياتو کلمو 'خه جوړه شوې وي‪،‬‬ ‫لکه‪ :‬کتابتون – پرهارپا‪1‬ه – سپين بولدک – جالل آباد – نوی *ار – گلخانه ‪-‬‬ ‫پکتيا کوټ ‪ -‬ميدان *ار‬ ‫په کلي ک‪ 3‬ژوند‪:‬‬ ‫په اوړ ي ک‪ 3‬د کلي باغونه *کل‪ 3‬او خوندورې م‪5‬وې لري ‪ .‬بريالى د رخصتيو‬ ‫په ور‪$‬و ک‪ 3‬له خپل پالر سره ميدان *ار ته ‪$‬ي‪ ،‬هلته د خپل باغ په گلخانه‬ ‫ک‪ 3‬له پالر سره کار کوي‪ .‬د راتگ په وخت ک‪ 3‬له خپل باغ 'خه د خپل‪ 3‬مور‬ ‫لپاره م‪ ،32‬ناک او زردآلو راوړي‪.‬‬ ‫په کلو ک‪ 3‬ژوند خوند کوي‪$ .‬که د کلي چاپ‪5‬ريال سمسور وي او د خلکو گ‪2‬ه‬ ‫گو‪1‬ه هم زياته نه وي‪ ،‬باغونه او شنه چمنونه پک‪ 3‬وي چ‪ 3‬انسان ي‪ 3‬له ليدلو‬ ‫'خه خوند اخلي‪ .‬په کلو ک‪ 3%* 3‬له خپلو م‪75‬ونو سره د کرن‪ 3‬په چارو ک‪3‬‬ ‫پوره مرسته کوي‪.‬‬

‫‪٩٠‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن په چوپه خوله ولولي او بيا دې 'و زده کوونکي په مناسب غ‪ 8‬په‬‫!ولگي ک‪ 3‬ووايي او *وونکی دې د هغوی د ستونزو الر*وونه وک‪7‬ي‬ ‫ زده کوونکي په دوو ډلو وويشئ‪( .‬الف) ډله دې له ياده 'و مفردې کلم‪ 3‬وليکي او‬‫(ب) ډله دې 'و مرکب‪ 3‬کلم‪ 3‬وليکي او دواړه ډل‪ 3‬دې نوموړې کلم‪ 3‬په جملو ک‪3‬‬ ‫وکاروي او بيا دې د هرې ډل‪ 3‬استازي د !ولگي په مخ ک‪ 3‬هغه ولولي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې په خپله خو*ه بل زده کوونکي ته 'و مفردې کلم‪ 3‬ووايي او هغه‬‫دې پرتخت‪ 3‬باندې وليکي او په جملوک‪ 3‬دې وکاروي‪ ،‬نور دې د هغه ت‪5‬روتن‪ 3‬و*يي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د کتاب له مخ‪ 3‬متن ووايي‪ ،‬نور دې ورته غوږ شي بيا دې بل‬‫زده کوونکی د ويل شوی متن مفهوم له ياده ووايي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په الندې جملو ک‪ 3‬هغو کلمو ته ‪$‬ير شي چ‪ 3‬په هغو ک‪ 3‬مرکب‪3‬‬‫کلم‪ 3‬راغلي وي‪ ،‬په !ولگي دې ووايي‪.‬‬ ‫‪ -١‬د مزار شريف پوهنتون يو *کلى کتابتون لري‪ -٢ .‬سپين بولدک د کندهار په واليت‬ ‫ک‪ 3‬دى‪ -٣ .‬په جالل أباد ک‪ 3‬د نارنجو ون‪ 3‬ډ‪4‬رې دي‪ -٤ .‬زما ورور په نوي *ار ک‪3‬‬ ‫اوسي‪8‬ي‪.‬‬ ‫‪ -٥‬د حبيب کور په گلخان‪ 3‬ک‪ 3‬دى‪ -٦ .‬پرهار پا‪1‬ه د يوه بو!ي نوم دى‪.‬‬

‫كﻮرن‪ 9‬دنده‬ ‫الندې مرکب‪ 3‬او مفردې کلم‪ 3‬په جملو ک‪ 3‬وکاروئ‪.‬‬ ‫(سپين گل ‪ -‬گل غو!‪ - 9‬مور ‪ -‬کلى ‪ -‬ب‪ - 0‬کار ‪ -‬پالر ‪ -‬وزير اکبر خان ‪ -‬ميوند واټ)‬

‫‪٩١‬‬