Pashto 05

Citation preview

‫کتاب ﻣعﻠﻢ‬ ‫رﻫﻨﻤاي تدرﻳس عربﻲ‬

‫د پوهن‪ ３‬وزارت‬

‫صﻨف ‪7‬‬

‫！ول‪／‬یصﻨف ‪7‬‬ ‫تدرﻳس عربﻲ‬ ‫رﻫﻨﻤاي_ پن‪％‬م‬ ‫پ‪＋‬تو‬

‫پ‪＋‬تو‬ ‫پن‪％‬م ！ول‪／‬ی‬

‫د چاپ کال‪ 1398 :‬هـ ‪.‬ش‪.‬‬

‫ملي سرود‬ ‫دا وطن افغانســـتـــان دى‬

‫دا عــــزت د هـــر افـغـان دى‬

‫کور د سول‪ ３‬کور د تورې‬

‫هر بچی ي‪ ３‬قهرمـــــان دى‬

‫دا وطن د ټولـــو کـور دى‬

‫د بـــــلـوڅـــــــو د ازبـکــــــــو‬

‫د پ‪＋‬ـــتــون او هـــــزاره وو‬

‫د تـــرکـمنـــــــو د تـــاجـکــــــو‬

‫ورســـره عرب‪ ،‬گوجــر دي‬

‫پــاميــريـــان‪ ،‬نـورســـتانيــــان‬

‫براهوي دي‪ ،‬قزلباش دي‬

‫هـــم ايمـــاق‪ ،‬هم پشـه ‪４‬ان‬

‫دا ه‪５‬ــــــواد به تل ځلي‪８‬ي‬

‫لـکـه لـمــر پـر شـــنـه آســـمـان‬

‫په ســـينــه ک‪ ３‬د آســـيـــا به‬

‫لـکــــه زړه وي جـــاويــــــدان‬

‫نوم د حق مـــو دى رهبـــر‬

‫وايـــو اهلل اکبر وايو اهلل اکبر‬

‫د پﻮﻫن‪ ３‬وزارت‬

‫پ‪＋‬تﻮ‬ ‫پن‪％‬م ！ﻮلگﻰ‬

‫د چاپ کال‪ ١٣٩٨ :‬هـ‪.‬ش‪.‬‬ ‫الف‬ ‫أ‬

‫د تاب ان ت او‬

‫‪----------------------------------------------------‬‬‫مضمون پ تو‬

‫مؤلف ن د تعل مي نصاب د پ تو ب او ادب اتو د برخ د در‬

‫تابونو مؤلف‬

‫ا ديټ وون ي د پ تو ب د ا ډيټ ډ پار نت غ ي‬ ‫ټول‬

‫دم‬

‫پنځم‬

‫به پ تو‬

‫ان شاف ور وون‬

‫خ روون‬

‫د ا‬

‫د ا‬

‫د پوهن وزارت د ا‬

‫ال‬ ‫ا‬

‫ا خونه‬

‫بر نال‬

‫د تعل مي نصاب د پراخت ا او در‬

‫تابونو د تأل ف لو ر است‬

‫و او عامه پوهاوي ر است‬

‫هجري شم‬ ‫ابل‬ ‫ته ‪[email protected]‬‬

‫‪----------------------------------------------------‬‬‫تابونو د چاپ و ش او پلورلو حق د افغانستان اس مي جمهور ت د پوهن‬ ‫د در‬ ‫پلورل او پ رودل منع دي له غ وون و ه‬ ‫وزارت ه محفوظ د په بازار‬ ‫قانو‬ ‫ب‬ ‫ب‬

‫چلند‬

‫ي‬

‫د‬

‫ن د ز ر غام‬

‫اقرأ باسم رب‬ ‫مو ته ي وند راب ل او د لوست او لي له‬ ‫ش ر ه ا وو‬ ‫د لو او ب ون خدا‬ ‫اله لوم ن‬ ‫نعمت خه ي برخمن ي يو او د الله تعال ر وروست غم محمد مصطف‬ ‫غام ورته لوستل و درود وايو‬ ‫هجري ريز ال د وهن د ال ه نامه ونومول شو له د امله به‬ ‫ولو ته اره ده‬ ‫رن ه‬ ‫اداره‬ ‫تاب وون‬ ‫زده وون‬ ‫د ران ه واد وونيز نظام د ورو بدلونونو شاهد وي وون‬ ‫د ه واد د وون‬ ‫او د والدينو شورا ان د ه واد د وهنيز نظام ش و بنس يز عنا بلل ي ي‬ ‫او روزن ه راختيا او رمختيا مهم رول لري ه داس مهم وخت د افغانستان د وهن وزارت د‬ ‫م تابه مقام د ه واد ه وونيز نظام د ود او راخت ا ه لور بنس يزو بدلونونو ته من د‬ ‫له همد امله د وونيز نصاب اص ح او راختيا د وهن وزارت له مهمو لوم يتوبونو خه دي همدارن ه‬ ‫وونيزو تأسيساتو د در تابونو محتوا يفيت او‬ ‫ه وون يو مدرسو او ولو دولت او خصو‬ ‫د با يفيته در‬ ‫ا لري مو ه د باور يو‬ ‫توز ع ته املرنه د وهن وزارت د ارو ه‬ ‫تابونو له شتون رته د وون او روزن اسا اهدافو ته رس دل نشو‬ ‫وونيز نظام د رامن ته ولو ل اره د راتلون نسل د روزون و‬ ‫ورتنيو موخو ته د رس دو او د اغ زنا‬ ‫ه تو ه د ه واد له ولو ز ه سواندو وون و استادانو او مسل مديرانو خه ه درناوي هيله وم‬ ‫تابونو ه تدريس او د محتوا ه ل دولو هي ول ه ه او هاند‬ ‫د ه واد ب يانو ته د د در‬ ‫زيار او و‬ ‫ونه س موي او د يوه فعال او ه دين م او انتقادي تف ر سمبال نسل ه روزنه‬ ‫ه ه د نيت لوست ل ي‬ ‫و ي هره ور د من ه نوي ولو او د مسؤوليت ه در‬ ‫ران زده وون به سبا د يوه رمختل افغانستان مع ران او د ولن متمدن او ور‬ ‫د نن ور‬ ‫اوس دون وي‬ ‫د ه واد ارز تنا ه ان ه ده غو تنه لرم و له هر فرصت‬ ‫همدا راز له خو و زده وون و خه‬ ‫و او فعالو ونوالو ه تو ه او وون و ته ه‬ ‫ه روسه د‬ ‫خه ه ورته ي او د زده‬ ‫درناوي ه له تدر س خه ه او اغ زنا ه استفاده و ي‬ ‫د‬ ‫د وون او روزن له ولو وهانو او د وونيز نصاب له مسل هم ارانو خه‬ ‫ه ا‬ ‫دي مننه وم او د لو‬ ‫دون هل ل‬ ‫د تاب ه لي لو او متو ولو ي نه ست‬ ‫بريا غوا م‬ ‫له دربار خه دو ته ه د س ي ل او انسان جو وون ه‬ ‫خدا‬ ‫و ي خ لوا وه او‬ ‫وونيز نظام او د داس ودان افغانستان ه ه له‬ ‫د معياري او رمختل‬ ‫سو اله وي‬ ‫د وهن وزير‬ ‫د تور محمد م ويس بلخ‬

‫جج‬

‫فـــــﻬرست‬ ‫مخﻮنﻪ‬

‫شم‪５‬رې‬

‫سرلﻴکﻮنﻪ‬

‫مخﻮنﻪ‬

‫سرلﻴکﻮنﻪ‬

‫شم‪５‬رې‬

‫‪١‬‬

‫حمد‬

‫‪١‬‬

‫‪١٥‬‬

‫د چاپ‪５‬ريال پاک ساتل‬

‫‪٢٩‬‬

‫‪٢‬‬

‫نعت‬

‫‪٣‬‬

‫‪ ١٦‬متضادې کلم‪３‬‬

‫‪٣١‬‬

‫‪٣‬‬

‫بي بي عا يشه‬

‫‪٥‬‬

‫‪ ١٧‬د ماين خطرونه‬

‫‪٣٣‬‬

‫‪٤‬‬

‫＊وونکی‬

‫‪٧‬‬

‫‪！ ١٨‬لويزيون‬

‫‪٣٥‬‬

‫‪٥‬‬

‫د مشرانو درناوی‬

‫‪٩‬‬

‫‪١٩‬‬

‫‪٦‬‬

‫د ＊ه ملگري ！اکل‬

‫‪١١‬‬

‫‪ ٢٠‬ماشومانوته درناوی‬

‫ک‪５‬سه‬

‫‪٣٧‬‬ ‫‪٣٩‬‬

‫‪٧‬‬

‫ترافيکي الر＊وون‪３‬‬

‫‪١٣‬‬

‫‪٢١‬‬

‫نيو！ن‬

‫‪٤١‬‬

‫‪٨‬‬

‫له کتاب سره مينه‬

‫‪١٥‬‬

‫‪٢٢‬‬

‫بشر دوستي‬

‫‪٤٣‬‬

‫‪٩‬‬

‫د ‪＄‬ان او کاليو پاک ساتل‬

‫‪١٧‬‬

‫‪ ٢٣‬م‪５‬لمه پالنه‬

‫‪٤٥‬‬

‫‪١٠‬‬

‫د زده کوونکو مسووليتونه‬

‫‪١٩‬‬

‫‪ ٢٤‬أزادي‬

‫‪٤٧‬‬

‫‪١١‬‬

‫د کور په کارونو ک‪ ３‬مرسته‬

‫‪٢١‬‬

‫‪＇ ٢٥‬په (ه‪５‬جا)‬

‫‪٤٩‬‬

‫‪ ١٢‬د زده کوونکو تر من‪ ３＊ ＃‬اړيک‪３‬‬

‫‪٢٣‬‬

‫‪＊ ٢٦‬کلی ليک‬

‫‪٥١‬‬

‫‪١٣‬‬

‫د بُست کال‬

‫‪٢٥‬‬

‫‪ ٢٧‬کندهار‬

‫‪٥٣‬‬

‫‪١٤‬‬

‫د ب‪ ３‬اتفاق‪ ９‬پايل‪３‬‬

‫‪٢٧‬‬

‫‪ ٢٨‬موزيم‬

‫‪٥٥‬‬

‫دد‬

‫سرلﻴکﻮنﻪ‬

‫شم‪５‬رې‬

‫مخﻮنﻪ‬

‫شم‪５‬رې‬

‫سرلﻴکﻮنﻪ‬

‫مخﻮنﻪ‬

‫‪ ٢٩‬مور‬

‫‪٥٧‬‬

‫‪ ٣٨‬اشر (گ‪ ６‬کار)‬

‫‪٧٥‬‬

‫‪ ٣٠‬د نشه يي توکو زيانونه‬

‫‪٥٩‬‬

‫‪ ٣٩‬ملگري ملتونه‬

‫‪٧٧‬‬

‫روغتيا ساتنه‬

‫‪٦١‬‬

‫‪٤٠‬‬

‫مترادف‪ ３‬کلم‪３‬‬

‫‪٧٩‬‬

‫‪ ٣٢‬گل پاچا الفت‬

‫‪٦٣‬‬

‫‪٤١‬‬

‫پر حيواناتو زړه سوی‬

‫‪٨١‬‬

‫‪ ٣٣‬صفت‬

‫‪٦٥‬‬

‫‪ ٣٤‬معلولينو ته درناوی‬

‫‪٦٧‬‬

‫‪ ٤٢‬په شيدو ک‪ ３‬د اوبو‬ ‫‪６－‬ول‬

‫‪ ٣٥‬ب‪５‬ال ب‪５‬ل خواړه‬

‫‪٦٩‬‬

‫‪ ٣٦‬ولسي دودونه‬

‫‪٧١‬‬

‫‪ ٣٧‬ابن سينا‬

‫‪٧٣‬‬

‫‪٣١‬‬

‫‪ ٤٣‬د ＊و خبرو اړتيا‬

‫‪٨٣‬‬ ‫‪٨٥‬‬

‫‪٤٤‬‬

‫وچ‪ ３‬او تازه م‪５‬وې‬

‫‪٨٧‬‬

‫‪٤٥‬‬

‫ملي يووالی‬

‫‪٨٩‬‬

‫‪ ٤٦‬ساده او مرکب‪ ３‬کلم‪３‬‬

‫‪٩٠‬‬

‫ههـ‬

‫لﻮم‪７‬ى لﻮست‬

‫حــمــد‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د حمد پ‪５‬ژندل او په دې پوه‪５‬دل چ‪ ３‬حمد د اهلل‬

‫ثنا او صفت ته‬

‫ويل ک‪８５‬ي‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ستاسو په فکر په حمد ک‪ ３‬د چا صفت او ستاين‪ ３‬ک‪８５‬ي؟‬ ‫＇وک به ووايي چ‪ ３‬د اهلل د قدرت ن‪ ３＋‬کوم‪ ３‬دي؟‬ ‫پــــــــــه نـــــامــــه د هــغـــه خـــدا ى مـــ‪ ３‬دا بــيــان دى‬ ‫چــ‪ ３‬يــو نــوم يــ‪ ３‬پـه نــومــو نــوکــ‪ ３‬سبـــحـــان دى‬ ‫هــــــم پــــادشــــاه دى د جــمـــلـــــه وو پــــادشـــاهـــانـــو‬ ‫هـــــم د هـــــــــر يــــوه ســلـــطـــان پــــه سر سلـطــان دى‬ ‫هــــغــــه کـــــار چـــ‪ ３‬و هـــــر چــــــاوتـــه مــشــکــل دى‬ ‫هـــــغــــــــــه کــــــــــار واړه و ده و تـــــــه اســــــــــــــان دى‬ ‫＇ــــوک آفـــتــــاب شـــي پـــر آســـمــان راخـــ‪５‬ــژولــــى‬ ‫ده آفـــــتـــاب را خــــــ‪５‬ـــژولــــــى پــــــر آســــــــمـــان دى‬ ‫(عبدالرحمن بابا)‬

‫رحمان بابا د پ‪＋‬تو ژب‪ ３‬شاعر دی‪ .‬د پي‪＋‬ور ＊ار په بهادر کلي ک‪ ３‬په ‪ ١٠١٨‬هجري قمري کال ک‪３‬‬ ‫زي‪８‬يدلی او په ‪ ١١٢٨‬هجري قمري کال ک‪ ３‬وفات شوی دی‪.‬‬

‫‪١‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ ＊وونکی دې په ！ولگي ک‪ ３‬له زده کوونکو سره له ست‪７‬ي مشي وروسته خپل نوم‬‫پرتخت‪ ３‬وليکي او خپل نوم دې ورته ووايي‪ ،‬بيا دې زده کوونکي خپل نومونه په وار سره‬ ‫ووايي چ‪ ３‬يوله بل سره ي‪ ３‬پ‪５‬ژندنه وشي‪.‬‬ ‫ ＊وونکی دې زدهکوونکو ته د زده ک‪７‬ې د ارز＊ت‪＊ ،‬وون‪％‬ي ته د تگ راتگ‪ ،‬د‬‫＊وون‪％‬ي اصول او له ！ولگيوالو سره د مين‪ ３‬او محبت په هکله خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ ＊وونکی دې د کتاب لوم‪７‬ی لوست په مناسب أواز زده کوونکو ته ولولي او هغوی دې‬‫ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د لوست متن د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬ولولي‪ ،‬نور زدهکوونکي‬‫دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د لوست يو بيت ووايي او نور زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪３‬‬‫وليکي‪ ،‬بيا دې نور زده کوونکي پات‪ ３‬بيتونه د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬ ‫لغتﻮنﻪ‬ ‫سبحان‬ ‫سلطان‬ ‫أفتاب‬ ‫مشکل‬

‫معناوې‬ ‫پاک‬ ‫پاچا‬ ‫لمر‬ ‫سخت‬ ‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬

‫زده کوونکي دې د شعر ＇و بيتونه په خپلو کتابچو ک‪ ３‬وليکي‪.‬‬

‫‪٢‬‬

‫دوﻳم لﻮست‬

‫نعت‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د نعت پ‪５‬ژندنه او د هغه په هکله لن‪ ６‬معلومات السته راوړل‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫د ت‪５‬رو ！ولگيو ＇خه مو کوم نعت شريف په ياد ده؟‬ ‫＇وک به د نعت او حمد ترمن‪ ＃‬توپير بيان ک‪７‬ي؟‬ ‫نصيـــب مــــــ‪ ３‬کــ‪７‬ه خــالقــــه ته ديـدار د مدينـــــــــ‪３‬‬ ‫کــه الس راکـــــ‪７‬ي يو ‪＄‬ل را ته سـردار د مدينـــــــ‪３‬‬ ‫هر يو گوره روان دی ‪＄‬ي د پاک نبي‬

‫روض‪ ３‬ته‬

‫＊ايستـــــه رامعلــومي‪８‬ي شــــــام سهــــــار د مدينـــــــــ‪３‬‬ ‫د زړونـــــو مــالک تــــه يـ‪ ３‬رحــــم وک‪７‬ه اې خــــــالقه‬ ‫ته يــــــو م‪ ３‬سه يـــــو ‪＄‬ـــل‪ ３‬په گلـــــــــزار د مدينـــ‪３‬‬

‫(ابراهيم قطب زی)‬ ‫مرحوم ابراهيم قطب زی د ننگرهار واليت د عربانو د کلي اوسيدونکی و‪ ،‬په پ‪＋‬تو او‬ ‫دري ژبو ي‪ ３‬ډير شعرونه ويلي دي‪.‬‬

‫‪٣‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ يو زده کوونکی دې لوست د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬ولولي او نور دې ورته ‪＄‬ير شي‪.‬‬‫＊وونکی دې ت‪５‬روتن‪ ３‬ورته سم‪ ３‬ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې لوست په پ＂ه خوله ولولي‪ .‬د کتاب يو بيت دې په خپلو کتابچو ک‪３‬‬‫وليکي‪ ،‬بيا دې د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې الندې لغتونه په خپلو کتابچو ک‪ ３‬وليکي او په جملو ک‪ ３‬دې وکاروي‪:‬‬‫ديدار‪ ،‬سردار‪ ،‬مالک‪ ،‬رحم‬ ‫ يو زده کوونکی دې پورته شي د نعت په هکله دې خبرې وک‪７‬ي‪ ،‬نور زده کوونکي دې‬‫ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د نعت متن د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬ولولي او نور دې ورته غوږ‬‫ونيسي‪.‬‬

‫لغتﻮنﻪ‬ ‫نعت‬ ‫رحم‬ ‫مالک‬

‫معناوې‬ ‫د پيغمبر‬ ‫مهرباني‬ ‫خاوند‬

‫ستاينه‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د متن ＇و بيتونه په خپله خو＊ه په خپلو کتابچو ک‪ ３‬وليکي او په جملو‬ ‫ک‪ ３‬دې وکاروي‪.‬‬

‫‪٤‬‬

‫درﻳم لﻮست‬

‫بﻲ بﻲ عا ﻳشﻪ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د بي بي عايش‪３‬‬

‫پ‪５‬ژندنه او په اړه ي‪ ３‬خبرې کول‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ويالى شئ چ‪ ３‬بي بي عايشه‬‫ ستاسو په فکر بي بي عايشه‬‫ک‪５‬ده؟‬ ‫بي بي عايشه‬ ‫مــحــمـد‬

‫＇وک وه؟‬ ‫زموږ د گران پيغمبر حــضـــرت مــحــمـد‬

‫＇ه‬

‫د حـــضــرت ابــــوبــــکـــــر صـــديــق لـور وه‪ .‬له حــضــرت‬ ‫سره ي‪ ３‬د بي بي خديج‪３‬‬

‫حضرت محمد‬

‫تر وفات وروسته واده وک‪ .７‬له‬

‫＇خه ي‪ ３‬ديني عـلـوم زده کـ‪７‬ل‪ .‬ډ‪４‬رو ＊‪％‬ـينه مـسلـمانانو‬

‫او اصحابو کــرامـو به لـه هـغ‪＇ ３‬ـخـه دينـي مسايـل زده کول‪ .‬زيات شم‪５‬ر‬ ‫احاديث ترې روايت شوي دي‪.‬‬ ‫بي بي عايشه‬

‫د (‪ )٦٦‬کالو په عمر په مدين‪ ３‬منورې ک‪ ３‬وفات او هلته‬

‫خاورو ته وسپارل شوه‪ .‬موږ هم بايد د بي بي عايش‪３‬‬

‫په شان علم او‬

‫پوه‪ ３‬په زده ک‪７‬ه ک‪ ３‬زيار وباسو او دغه راز د ديني علومو په زده ک‪７‬ه ک‪３‬‬ ‫کو＊） وک‪７‬و‪.‬‬

‫‪٥‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن په چوپتيا سره ولولي‪ ،‬که اړتيا وه‪＊ ،‬وونکی دې مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬‫ د لوست يو يو پاراگراف دې په خپله خو＊ه په کتابچو ک‪ ３‬وليکي او بيا دې د ！ولگي په‬‫مخ ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬ ‫ الندې جمل‪ ３‬دې ولولي او په خپلو کتابچو ک‪ ３‬دې وليکي‪:‬‬‫ډ‪４‬ره پوهه او عالمه ＊‪％‬ه وه‪.‬‬

‫بي بي عايشه‬

‫د علم او پوه‪ ３‬په برکت لوړې درج‪ ３‬او مقام ته‬

‫حضرت بي بي عايشه‬ ‫رس‪５‬دل‪ ３‬وه‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د بي بي عايش‪３‬‬‫دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫لغتﻮنﻪ‬ ‫صديق‬ ‫کو＊）‬ ‫وفات‬ ‫اصحاب‬

‫په هکله خبرې و ک‪７‬ي او نور‬

‫معناوې‬ ‫ر＊تينی‬ ‫ه（ه‬ ‫م‪７‬ينه‬ ‫ملگري‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫د لوست د مفهوم په هکله ＇و کر＊‪ ３‬په کور ک‪３‬‬ ‫زده کوونکي دې د بي بي عايش‪３‬‬ ‫وليکي‪ .‬په بل درسي ساعت ک‪ ３‬دې د ＊وونکي په الر＊وونه ولولي‪.‬‬

‫‪٦‬‬

‫＇لﻮرم لﻮست‬

‫＊ﻮونکی‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د متن په مفهوم پوهيدل او ＊وونکي ته درناوی‪.‬‬

‫پﻮ＊تنﻪ‬ ‫ستاسو په فکر يو مهربان ＊وونکی ＇ه ‪＄‬انگ‪７‬تياوې لري؟‬ ‫＊وونکی زدهکوونکو ته د ＊وون‪ ３‬او روزن‪ ３‬دنده په غاړه لري‪ .‬بايد د مور‬ ‫او پالر په ＇‪５‬ر په زدهکوونکو مهربان وي او زدهکوونکي د خپلو اوالدونو‬ ‫په ＇‪５‬ر وبولي‪.‬‬ ‫هغه ＊وونکي چ‪ ３‬په زدهکوونکو مهربان وي او په مهربان‪ ９‬سره ورته‬ ‫لوست ورکوي‪ ،‬پو＊تن‪ ３‬ترې کوي‪ ،‬د زدهک‪７‬ې لپاره ي‪ ３‬ه（وي‪ ،‬نو هغه‬ ‫زدهکوونکي بريالي وي‪ ،‬خپل لوستونه په ＊ه توگه زده کوالی شي او له‬ ‫کورنيو کارونو سره ي‪ ３‬مينه زياتي‪８‬ي‪.‬‬

‫‪٧‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن يو‪＄‬ل په چوپتيا سره ولولي او بيا دې متن د ＇و کسانو له خوا په‬‫وارسره ولوستل شي‪＊ ،‬وونکی دې ستونزې ورته حل ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې تخت‪ ３‬ته والړ شي‪ ،‬پر تخت‪ ３‬دې وليکي (مهربان ＊وونکی)‪ ،‬نور‬‫زده کوونکي دې په وار سره د مهربان ＊وونکي د ‪＄‬انگ‪７‬تياوو په هکله يوه يوه جمله ووايي‬ ‫او پرتخت‪ ３‬دې وليکي او بيا دې په وار سره بل زده کوونکی ولولي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې تخت‪ ３‬ته پورته شي‪ ،‬بل زده کوونکی دې د متن يوه جمله ووايي او‬‫زده کوونکی دې پرتخت‪ ３‬له ياده وليکي‪ .‬نور زده کوونکي دې د هغه ت‪５‬روتن‪ ３‬ونيسي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې په وار سره پورته شي‪ ،‬د لوست متن دې په وار سره د ！ولگي په‬‫مخ ک‪ ３‬ولولي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې په ！ولگي ک‪ ３‬د لوست د مفهوم په هکله له ياده خبرې و ک‪７‬ي او‬‫نور زده کوونکي دې هم خبرې پرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫لغتﻮنﻪ‬ ‫دنده‬ ‫بريالی‬ ‫مينه‬

‫معناوې‬ ‫وظيفه‬ ‫کامياب‬ ‫محبت‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د ＊وونکي په هکله په خپلو کتابچو ک‪＇ ３‬و کر＊‪ ３‬وليکي او بيا دې په‬ ‫بل درسي ساعت ک‪ ３‬خپلو ！ولگيوالو ته واوروي‪.‬‬

‫‪٨‬‬

‫پن‪％‬م لﻮست‬

‫د مشرانﻮ درناوی‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د مشرانو په درناوي پوه‪５‬دل او د هغوی درناوی کول‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ستاسو په فکر مشران په کشرانو ＇ه حقونه لري؟‬‫ ＇وک به ووايي چ‪ ３‬د مشرانو ＇ه ډول درناوی وشي؟‬‫د مشرانو درناوی کول زموږ ديني وجيبه او ولسي دود دی‪ .‬هر چا ته الزمه‬ ‫ده چ‪ ３‬د مشرانو درناوی وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫مشران پر کشرانو حق لري چ‪ ３‬ورته درناوی ولري‪ ،‬لکه‪ :‬مشرانو ته سالم‬ ‫واچوي‪ ،‬د هغوی ＊‪ ３‬او گټورې خبرې ومني او سرته ي‪ ３‬ورسوي ‪.‬‬ ‫＊ه زده کوونکي له مشرانو سره د ناست‪ ３‬په وخت ک‪ ３‬تر هغو مخک‪ ３‬او يا‬ ‫لوړ نه ک‪５‬ني او د مشرانو خبرو ته غوږ نيسي‪.‬‬ ‫د زده کوونکو دنده ده چ‪ ３‬خپله هم د مشرانو درناوی و ک‪７‬ي او نورو‬ ‫هم‪％‬ولو ته هم د مشرانو د درناوي په هکله خبر ې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫‪٩‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ اوس دې د لوست متن په چوپه خوله ولولي له لوستلو وروسته دې يو تن د ！ولگي مخ‪３‬‬‫ته ورشي‪ ،‬لوست دې د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬ولولي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د لوست متن په مناسب غ‪ ８‬د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬ولولي او نور دې‬‫ورته غوږ ونيسي‪ ،‬که اړتيا وه‪＊ ،‬وونکی دې ورسره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ يو تن دې پورته شي‪ ،‬د لوست يو پاراگراف دې د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬نورو زده کوونکو ته‬‫د امال په توگه ووايي او هغوی دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬وليکي‪ .‬بيا دې ＇و تنه په ！ولگي‬ ‫ک‪ ３‬ولولي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې تخت‪ ３‬ته پورته شي‪ ،‬بل زده کوونکی دې يو پاراگراف ورته ووايي‪،‬‬‫هغه دې پرتخت‪ ３‬وليکي او بيا دې ولولي‪ ،‬نور زده کو ونکي دې د هغه ت‪５‬روتن‪ ３‬ونيسي او‬ ‫د اصالح لپاره دې تخت‪ ３‬ته راشي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته په وار سره راشي‪ .‬د لوست د مفهوم په هکله‬‫دې خبرې و ک‪７‬ي او نور زده کوونکي دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫لغتﻮنﻪ‬ ‫درناوی‬ ‫دود‬

‫معناوې‬ ‫احترام‬ ‫دستور‪ ،‬رواج‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د مشرانو د درناوي په هکله ＇و کر＊‪ ３‬ليکنه وک‪７‬ي او بيا دې د ！ولگي‬ ‫په مخ ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬

‫‪١٠‬‬

‫شپ‪８‬م لﻮست‬

‫د ＊ﻪ ملگري ！اکل‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د ！ولنيز ژوند په گ＂و پوه‪５‬دل او په ژوندانه ک‪＄ ３‬انته د ＊ه ملگري پيدا‬ ‫کول‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ستاسو په فکر انسان له ！ولن‪ ３‬پرته ＊ه او سوکاله ژوند کوالی شي؟‬‫ ＇وک به ووايي چ‪ ３‬د ＊ه ملگري درلودل به ＇ه گ＂‪ ３‬ولري؟‬‫هر انسان دې ته اړ دی چ‪ ３‬په ټولنه ک‪ ３‬ژوند وک‪７‬ي او يو له بل سره‬ ‫مرسته وک‪７‬ي‪＄ ،‬که چ‪ ３‬په يوازې توگه ژوند کول له ستونزو سره مخ وي‪.‬‬ ‫په ټولنيز ژوند ک‪ ３‬دې ته اړتيا ده چ‪ ３‬انسان ＊ه ملگري ولري‪ .‬د اړتيا او‬ ‫ستونزو په وخت ک‪ ３‬يو له بل سره مرسته وک‪７‬ي او ټولن‪５‬ز ژوند پرمخ بوزي‪.‬‬ ‫＊ه ملگری په سختو وختونو ک‪ ３‬له خپلو ملگرو سره مرسته کوي‪ ،‬هغوی‬ ‫له ستونزو ژغوري او ＊‪ ３‬الرې ته ي‪ ３‬رابولي‪ ،‬خو بايد د ＊ه ملگري په‬ ‫ټاکلو ک‪＊ ３‬ه فکر وشي او د هغه ن‪５‬ک صفتونه او ＊ه خويونه وپ‪５‬ژندل شي‪.‬‬

‫‪١١‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ يو زده کوونکی دې متن په مناسب غ‪ ８‬ولولي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪＊ .‬وونکی‬‫دې ورسره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې متن په چوپتيا سره ولولي‪ ،‬که ي‪ ３‬ستونزې درلودې‪ ،‬له ＊وونکي ＇خه‬‫دې د ستونزمنو ‪＄‬ايونو پو＊تنه وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې تخت‪ ３‬ته والړشي‪ .‬بل زده کوونکی دې د لوست يو پاراگراف ورته‬‫ووايي او هغه دې پرتخت‪ ３‬وليکي‪ .‬نور زده کوونکي دې د هغه ت‪５‬روتن‪ ３‬په ن‪＋‬ه ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د！ولگي په مخ ک‪ ３‬د لوست د مفهوم په هکله خبرې‬‫وک‪７‬ي او نور زده کوونکي دې په ‪＄‬ير سره واوري او په بحث ک‪ ３‬دې ورسره شريک‬ ‫شي‪.‬‬ ‫لغتﻮنﻪ‬ ‫اړ‬ ‫مرسته‬ ‫！ولنيز‬

‫معناوې‬ ‫محتاج‬ ‫کومک‬ ‫اجتماعي‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬د لوست د مفهوم په هکله ＇و کر＊‪ ３‬وليکي او بيا‬ ‫دې په بل درسي ساعت ک‪ ３‬هغه ولولي‪.‬‬

‫‪١٢‬‬

‫اووم لﻮست‬

‫ترافﻴکﻲ ﻻر＊ﻮون‪３‬‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د ترافيکو په ن‪＋‬ون‪＋‬انو پوه‪５‬دل او هغوته په ور‪＄‬ني ژوند ک‪ ３‬پاملرنه‪.‬‬

‫پﻮ＊تنﻪ‬ ‫ تاسو کله په ＊ارونو ک‪ ３‬ترافيکي ن‪ ３＋‬ن‪＋‬ان‪ ３‬ليدل‪ ３‬دي؟‬‫ ستاسو په فکر که چ‪５‬رې ＇و ک له سرک ＇خه ت‪５‬ر‪８４‬ي او د ترافيکو قوانين مراعات نه ک‪７‬ي‪،‬‬‫＇ه به پ‪ ）５‬شي؟‬ ‫په سرکونو باندې د خلکو او موټرو د تگ راتگ او له سرکونو ＇خه د ت‪５‬ر‪４‬دن‪３‬‬ ‫لپاره ＇راغونه او نورې ترافيکي ن‪ ３＋‬ن‪＋‬ان‪ ３‬موجودې دي چ‪ ３‬خلک له هغو‬ ‫ن‪＋‬و او ＇راغونو ＇خه په کار اخيستلو سره له خطرونو خوندي پات‪ ３‬کي‪８‬ي‪.‬‬ ‫په هغو ＊ارونوک‪ ３‬چ‪ ３‬بر‪＋４‬نا وي‪ ،‬په ＇لور الرو ک‪＇ ３‬راغونه درول شوي‬ ‫وي‪ .‬دغه راز په سرکونو باندې ترافيکي لوح‪ ３‬او ن‪ ３＋‬وي چ‪ ３‬د ت‪５‬ر‪４‬دلو‬ ‫په وخت ک‪ ３‬ترې کار اخيستل ک‪８５‬ي‪.‬‬ ‫کله چ‪＇ ３‬راغ سور وي‪ ،‬ودر‪８４‬و‪ .‬که ＇راغ ز‪ ７４‬شو‪ ،‬د تگ لپاره تياری‬ ‫نيسو او که ＇راغ شين شو په سرک حرکت کوو او يا د سرک بل لوري ته‬ ‫ت‪５‬ر‪８４‬و‪.‬‬ ‫له سرک ＇خه بايد هغه وخت ت‪５‬ر شو چ‪ ３‬موټر نه وي‪.‬‬

‫‪١٣‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ يو زده کوونکی دې د نوي لوست متن ولولي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪ .‬په لوستلو ک‪３‬‬‫که ＇ه ستونزه وه‪＊ ،‬وونکی دې ورسره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ اوس دې زده کوونکي متن يو ‪＄‬ل په چوپه خوله ولولي‪ .‬ستونزې دې په ن‪＋‬ه ک‪７‬ي او بيا‬‫دې له ＊وونکي ＇خه پو＊تنه وک‪７‬ي‪＊ .‬وونکی دې په لوړ أواز ‪＄‬واب ووايي‪.‬‬ ‫ يو زدهکوونکی دې پورته شي‪ ،‬د لوست د متن يو پاراگراف دې د امال په توگه نورو‬‫زدهکوونکوته ووايي او هغوی دې په کتابچو ک‪ ３‬وليکي‪ .‬بيا دې يو تن خپله ليکنه د تخت‪３‬‬ ‫پرمخ وليکي او نور زده کوونکي دې د هغه ت‪５‬روتن‪ ３‬په ن‪＋‬ه ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د لوست متن په مناسب أواز ولولي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬‫ يو زده کوونکی دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي‪ .‬له سرک ＇خه د ت‪５‬ريدلو په هکله خپلو‬‫！ولگيوالو ته خبرې و ک‪７‬ي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬د ترافيکي ن‪＋‬و ن‪＋‬انو د مراعاتولو د گ＂و په هکله ＇و‬ ‫کر＊‪ ３‬وليکي‪.‬‬

‫‪١٤‬‬

‫اتم لﻮست‬

‫لﻪ کتاب سره مﻴنﻪ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د کتاب په ارز＊ت پوه‪５‬دل او له کتاب سره مينه پيدا کول‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ تاسو کله کوم کتاب لوستلی دی؟‬‫ ستاسو په فکر د کتاب لوستل او ليکل ＇ه گ＂‪ ３‬لري؟‬‫کتاب د ژوند ډ‪４‬ر ＊ه ملگری دی‪ .‬د کتابونو ارز＊ت دادی چ‪ ３‬د علم‬ ‫او پوه‪ ３‬سرچينه ده‪ .‬هغه ＇وک چ‪ ３‬د کتاب له لوستلو سره مينه لري‪،‬‬ ‫مفهوم او موخه ي‪ ３‬خپل ذهن ته سپاري او په ژوند ک‪ ３‬ترې کار اخلي‪ ،‬د‬ ‫هغه په علم او پوهه ک‪ ３‬زياتوالی را‪＄‬ي‪.‬‬ ‫هغه زده کوونکي چ‪ ３‬خپل کتابونه پاک او ＊ه ساتي‪ ،‬په خپل وخت ي‪３‬‬ ‫لولي‪ ،‬د لوستونو په مفهوم ＊ه پوه‪５‬دلی شي‪ ،‬د داس‪ ３‬زده کوونکو پوهه‬ ‫ډ‪４‬ري‪８‬ي‪ ،‬د ＊وون‪％‬ي په ټولو کتابونو باندې د لوستلو او زده کولو له الرې‬ ‫برالسي او په پايله ک‪ ３‬د ن‪５‬کمرغه ژوندخاوندان ک‪８５‬ي‪.‬‬

‫‪١٥‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن په چوپتيا سره ولولي او ستونزمن ！کي دې په ن‪＋‬ه ک‪７‬ي او‬‫＊وونکی دې ورته رو＊انه ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په وار سره متن ولولي‪ ،‬که ＇ه ستونزه وه‪＊ ،‬وونکی دې ورسره مرسته‬‫وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په دوو ډلو وو‪４‬شل شي‪ .‬هره ډله دې د کتاب د ارز＊ت په هکله ＇و‬‫کر＊‪ ３‬وليکي او بيا دې د هرې ډل‪ ３‬استازی د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬ ‫ اوس دې ＇و زده کوونکي متن په مناسب أواز د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬ولولي‪＊ ،‬وونکی‬‫دې ورسره مرسته و ک‪７‬ي او نور زده کوونکي دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫لغتﻮنﻪ‬ ‫ن‪５‬کمرغه‬ ‫سرچينه‬

‫معناوې‬ ‫ن‪５‬ک بخته‪ ،‬د ＊ه ژوند ＇‪＋‬تن‬ ‫منبع‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کورونوک‪ ３‬د لوست د مفهوم په هکله ＇وکر＊‪ ３‬وليکي او په بل‬ ‫درسي ساعت ک‪ ３‬دې د ！ولگيوالو په مخ ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬

‫‪١٦‬‬

‫نﻬم لﻮست‬

‫د ‪＄‬ان او کالﻴﻮ پا ک ساتل‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د ‪＄‬ان او کاليو د پاک ساتلو په ‪＂－‬و او ارز＊ت پوه‪５‬دل ‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ستاسو په فکر د ‪＄‬ان او کاليو پاک ساتل ＇ه گ＂‪ ３‬لري؟‬‫ که ＇وک خپل ‪＄‬ان او کالي پاک ونه ساتي‪＇ ،‬ه به وشي؟‬‫پاکوالی د ايمان جز دی‪ .‬موږ بايد ‪＄‬ان‪ ،‬کالي او د خپل‪ ３‬هستوگن‪３‬‬ ‫شاوخوا پاکه وساتو‪ .‬په ناپاک چاپ‪５‬ريالونو ک‪ ３‬ډول‪ ،‬ډول ميکروبونه وي‬ ‫چ‪ ３‬له يوه ‪＄‬ای ＇خه بل ‪＄‬ای ته د ب‪５‬الب‪５‬لو عواملو په وسيله ل‪８５‬دي او په‬ ‫انسانانو ک‪ ３‬ډول‪ ،‬ډول ناروغ‪ ９‬رامن‪ ＃‬ته کوي‪ .‬په ميکروبونو او ناروغيو‬ ‫باندې له اخته ک‪５‬دو ＇خه د مخنيوي لپاره الزمه ده چ‪ ３‬خپل ‪＄‬ان‪ ،‬کالي‬ ‫او خپل چاپ‪５‬ريال پاک وساتو او هر وخت ورته پاملرنه و ک‪７‬و‪＄،‬که چ‪ ３‬په‬ ‫پاک چاپ‪５‬ريال ک‪ ３‬ناروغ‪ ９‬ورک‪８５‬ي او انسانان ترې ژغورل ک‪８５‬ي‪.‬‬

‫‪١٧‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ ＇و زده کوونکي دې په وار سره متن د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬ولولي او ＊وونکی دې ورته‬‫ت‪５‬روتن‪ ３‬سم‪ ３‬ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې د لوست متن په چوپه خوله ولولي‪ .‬له متن ＇خه دې يو پاراگراف په‬‫خپله خو＊ه په خپلو کتابچو ک‪ ３‬وليکي او بيا دې ＇و تنه په ！ولگي ک‪ ３‬ولولي‪＊ .‬وونکی‬ ‫دې ت‪５‬روتن‪ ３‬اصالح ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په دوو ډلو وو‪４‬شل شي‪ .‬له يوې ډل‪＇ ３‬خه دې يو زده کوونکی تخت‪３‬‬‫ته راشي د بل‪ ３‬ډل‪ ３‬يو زده کوونکی دې ورته د متن ＇و نومونه ووايي‪ ،‬هغه دې پر تخت‪３‬‬ ‫وليکي او په جملو ک‪ ３‬دې وکاروي‪ ،‬د بل‪ ３‬ډل‪ ３‬زدهکوونکي دې د هغه ت‪５‬روتن‪ ３‬اصالح‬ ‫ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې په خپل وارسره متن د ！ولگيوالو په مخ ک‪ ３‬ولولي او نور دې ورته‬‫غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې په خپل وار سره د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬د ‪＄‬ان او کاليو د پاک ساتلو‬‫د گ＂و په هکله خبرې وک‪７‬ي او＇و نور زده کوونکي دې د پاکوالي د نورو گ＂و په هکله يوه‬ ‫يوه جمله وليکي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کورونو ک‪ ３‬د لوست د گ＂و په هکله ＇و کر＊‪ ３‬وليکي او په بل درسي‬ ‫ساعت ک‪ ３‬دې ولولي‪.‬‬

‫‪١٨‬‬

‫لسم لﻮست‬

‫د زده کﻮونکﻮ مسﻮولﻴتﻮنﻪ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل او زده کوونکي پخپلو مسووليتونو پوهيدل‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ستاسو په نظر د زده کوونکو مسووليتونه کوم دي؟‬‫ ستاسو په نظر که زده کوونکي خپل مسووليتونه سرته ونه رسوي‪＇ ،‬ه به پي） شي؟‬‫زده کوونکي په کور او ＊وون‪％‬ي ک‪ ３‬يو شم‪５‬ر مسووليتونه لري بايد هغه‬ ‫سرته ورسوي‪ .‬په ＊وون‪％‬ي ک‪ ３‬د زدهکوونکو يو شم‪５‬ر مسووليتونه دا دي‬ ‫چ‪ ３‬په خپل وخت ＊وون‪％‬ي ته والړشي او له رخصت‪ ９‬وروسته دې خپلو‬ ‫کورونو ته ‪＄‬ان ورسوي‪.‬‬ ‫په ＊وون‪％‬ي ک‪ ３‬نظم او قانون مراعات ک‪７‬ي‪ ،‬خپل ور‪＄‬ني درسونه ＊ه زدهک‪７‬ي‬ ‫او په کور ک‪ ３‬تر هر ＇ه د مخه لوم‪７‬ۍ خپله کورن‪ ９‬دنده سرته ورسوي‪.‬‬ ‫د زدهکوونکو دنده ده چ‪ ３‬خپلو ＊وونکو ته درناوی ولري او خبرو ته ي‪３‬‬ ‫غوږ ونيسي‪ ،‬تر ＇و د خپلو مسووليتونو د سر ته رسولو لپاره خپل درسونه‬ ‫زدهک‪７‬ي او په ژوند ک‪ ３‬ترې کار واخلي‪.‬‬

‫‪١٩‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ ＇و زده کوونکي دې په وار سره متن په مناسب أواز ولولي‪＊ ،‬وونکی دې ورته ت‪５‬روتن‪３‬‬‫اصالح ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ يو زدهکوونکی دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬بل زده کوونکی دې ورته د متن يو پاراگراف‬‫د امال په توگه ووايي او هغه دې پر تخت‪ ３‬وليکي‪ .‬بل زدهکوونکی دې د هغه ت‪５‬روتن‪３‬‬ ‫ونيسي او پر تخت‪ ３‬دې وليکي‪.‬‬ ‫ زدهکوونکي دې په دوو يا دريو ډلو وو‪４‬شل شي‪ ،‬هره ډله دې د متن د سرليک په هکله‬‫خپل نظرونه ووايي او استازی دې د هغوی نظرونه وليکي‪ .‬بيا دې د هرې ډل‪ ３‬استازی د‬ ‫تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي او د خپلو ملگرو نظرونه دې يو په بل پس‪ ３‬پر تخت‪ ３‬وليکي او بيا‬ ‫دې ولولي‪.‬‬ ‫ يو زدهکوونکی دې متن د کتاب له مخ‪ ３‬ولولي او نور دې متن ته ‪＄‬ير شي‪.‬‬‫ ＇و زدهکوونکي دې په وار سره د لوست د مفهوم په هکله خبرې و ک‪７‬ي او نور زده‬‫کوونکي دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کورک‪ ３‬د لوست د مفهوم په هکله ＇و کر＊‪ ３‬وليکي او بيا دې په بل‬ ‫درسي ساعت ک‪ ３‬د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬

‫‪٢٠‬‬

‫ﻳﻮولسم لﻮست‬

‫د کﻮر پﻪ کارونﻮک‪ ３‬مرستﻪ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د کور په کارونو ک‪ ３‬مرسته کول او د مرست‪ ３‬په ارز＊ت‬ ‫پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ تاسو د کور په کارونو ک‪ ３‬مرسته کوئ؟‬‫ ستاسو په فکر د کور په کارونو ک‪ ３‬مرسته کول ＇ه گ＂ه لري؟‬‫په هر کور ک‪ ３‬ډ‪４‬ر کارونه وي چ‪ ３‬بايد سر ته ورسي‪８‬ي‪ .‬که د کور کارونه‬ ‫د کور يوه غ‪７‬ي ته پر‪＋４‬ودل شي نه يوازې دا چ‪ ３‬د هغه د ست‪７‬تيا سبب‬ ‫ک‪８５‬ي‪ ،‬بلک‪ ３‬په خپل و خت سرته نه رس‪８５‬ي‪.‬‬ ‫الزمه ده چ‪ ３‬د کورن‪ ９‬ټول غ‪７‬ي د کور په کارونو ک‪ ３‬يو بل ته الس‬ ‫ورک‪７‬ي او په گ‪６‬ه ي‪ ３‬سرته ورسوي‪.‬‬ ‫زدهکوونکي چ‪ ３‬کله کورته ورس‪８５‬ي‪ ،‬له ډوډۍ خوړلو او لمون‪ ＃‬کولو‬ ‫وروسته دې خپله کورن‪ ９‬دنده سرته ورسوي او بيا دې له مور او پالر سره‬ ‫د کور په کارونو ک‪ ３‬مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫که ＇وک له خپل‪ ３‬مور او پالر سره په کارونو ک‪ ３‬مرسته وک‪７‬ي‪ ،‬د دوی په‬ ‫کورونيو ک‪ ３‬مينه او يووالی رامن‪ ＃‬ته ک‪８５‬ي او کارونه ي‪ ３‬هم په ＊ه توگه‬ ‫سرته رسي‪８‬ي‪.‬‬

‫‪٢١‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د لوست متن په مناسب أواز ولولي او ＊وونکی دې‬‫ورسره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په دوو ډلو وو‪４‬شل شي‪ ،‬يوه ډله دې له مور سره د مرست‪ ３‬په هکله ＇و‬‫کر＊‪ ３‬په شريکه وليکي او بله ډله دې له پالر سره د مرست‪ ３‬په هکله ＇و کر＊‪ ３‬په گ‪６‬ه‬ ‫وليکي‪ .‬بيا دې د هرې ډل‪ ３‬استازی خپله ليکنه د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته ولولي‪ ،‬نور زده کوونکي‬ ‫دې نظر ور ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ زدهکوونکی دې په وارسره د کور په کارونو ک‪ ３‬له خور او ورور سره د مرست‪ ３‬په هکله‬‫خبرې وک‪７‬ي‪ .‬نور زدهکوونکي دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ ＇و زدهکوونکي دې په وار سره‪ ،‬د لوست د مفهوم په هکله خبرې وک‪７‬ي او نور‬‫زدهکوونکي دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کور ک‪ ３‬له مور او پالر سره د مرست‪ ３‬په هکله ＇و کر＊‪ ３‬وليکي او‬ ‫په بل درسي ساعت ک‪ ３‬دې ولولي‬

‫‪٢٢‬‬

‫دولسم لﻮست‬

‫د زده کﻮونکﻮ ترمن‪ ３＊ ＃‬اړﻳک‪３‬‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د زده کوونکو ترمن‪ ＃‬د ＊و اړيکو په گ＂و پوه‪５‬دل او د‬ ‫＊و اړيکو د پيدا کولو د‬ ‫مهارتونو پياوړتيا‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ستاسو په فکر د زده کوونکو تر من‪ ＃‬د ＊و اړيکو درلودل به ＇ه گ＂‪ ３‬ولري؟‬‫ تاسو کله له خپلو هم‪％‬ولو سره ＊‪ ３‬اړيک‪ ３‬درلودل‪ ３‬دي؟‬‫کله چ‪ ３‬زده کوونکي په ＊وون‪％‬ي ک‪ ３‬شامل شي له نورو زده کوونکو سره‬ ‫ډ‪４‬ره ل‪８‬ه پيژندگلوي لري‪ .‬ورو‪ ،‬ورو له يو بل سره د هغوی ليدنه او پيژندنه‬ ‫زياتي‪８‬ي او له يو بل سره بلدي‪８‬ي‪ .‬لوب‪ ３‬کوي او په گ‪６‬ه لوست وايي‪ ،‬خو‬ ‫دا کار هغه وخت ＊‪ ３‬پايل‪ ３‬لري چ‪ ３‬په خپلو من‪％‬و ک‪ ３‬دوستانه اړيکو‬ ‫ته پام وک‪７‬ي‪ ،‬يو بل ته د ورور او خور په شان وگوري او يو له بل سره په‬ ‫لوست ک‪ ３‬مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫＊ه! زده کوونکي د ورو‪１‬و او خويندو په ＇‪５‬ر له يو بل سره پيژندنه او اړيک‪３‬‬ ‫لري او له يو بل سره په درسونو ک‪ ３‬مرسته کوي‪.‬‬

‫‪٢٣‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې لوست په چوپه خوله ولولي او ستونزمن ‪＄‬ايونه دې په ن‪＋‬ه ک‪７‬ي‪.‬‬‫ ＇و زده کوونکي دې په وارسره د لوست متن د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬ولولي او ＊وونک‪３‬‬‫دې د هغوی ت‪５‬روتن‪ ３‬ورته اصالح ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې تخت‪ ３‬ته راشي‪ ،‬د لوست د سرليک په هکله دې دوه جمل‪３‬‬‫وليکي او بيا دې ولولي‪ .‬نور زده کوونکي دې د هغه ت‪５‬روتن‪ ３‬په ن‪＋‬ه ک‪７‬ي او پر تخت‪ ３‬دې‬ ‫وليکي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د لوست د سرليک په هکله لن‪６‬ې خبرې وک‪７‬ي او نور‬‫زده کوونکي دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکی دې‪ ،‬د زده کوونکو ترمن‪ ＃‬د ＊و اړيکو د نه درلودلو د زيانونو په هکله‬‫خبرې وک‪７‬ي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کور ک‪ ３‬د زده کوونکو د ＊و اړيکو د گ＂و په هکله ＇و کر＊‪ ３‬وليکي‬ ‫او په بل درسي ساعت ک‪ ３‬دې ولولي‪.‬‬

‫‪٢٤‬‬

‫دﻳارلسم لﻮست‬

‫د ُبست کﻼ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل او د بُست د کال په هکله معلومات ترالسته کول‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ＇وک ويالى شي چ‪ ３‬د بـُست کال د ه‪５‬واد په کوم واليت ک‪ ３‬ده؟‬‫‪ -‬ستاسو په فکر د بُست کال به کومو پاچاهانو جوړه ک‪７‬ې وي؟‬

‫زموږ د ه‪５‬واد له لرغونو آثارو ＇خه يوه هم د ُبست تاريخي کال ده چ‪ ３‬د‬ ‫هلمند په واليت ک‪ ３‬د يوې غون‪６‬ۍ په سر جوړه شوې ده‪.‬‬ ‫دا تاريخي کال ＇و ‪＄‬ل‪ ３‬د بريدگرو لخوا ورانه شوې ده‪ .‬دې کال ＇لورو‬ ‫خواوو ته لوړ‪ ،‬لوړ برجونه درلودل‪.‬‬ ‫د دې غون‪６‬ۍ په لمن ک‪ ３‬جومات‪ ،‬بازار‪ ،‬کاروان سرايونه او حمامونه‬ ‫جوړ شوي وو چ‪ ３‬اوس مهال د ُبست د ＊ار يوازې يوه دروازه آباده پات‪３‬‬ ‫ده چ‪ ３‬په ډ‪４‬ر مهارت او ＊کل‪ ３‬ب‪ ３２‬جوړه شوې ده چ‪ ３‬شتون ي‪ ３‬زموږ د‬ ‫تاريخي آثارو لويه برخه جوړوي‪.‬‬

‫‪٢٥‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ ＇و زده کوونکي دې متن په وارسره په مناسب أواز ولولي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬‫ زده کوونکي دې د بُست د کال په هکله د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬خبرې وک‪７‬ي او د نورو‬‫تاريخي ‪＄‬ايونو نومونه دې که ورته معلوم وي پر تخت‪ ３‬وليکي‪.‬‬ ‫ د الند‪４‬نيو کلمو متضادې کلم‪ ３‬دې له چوکاټ ＇خه پيدا او د کلمو تر ＇نگ دې‬‫په خپلو کتابچو ک‪ ３‬وليکي‪.‬‬ ‫________‬ ‫لويه‬ ‫________‬ ‫وران‬ ‫________ اوړى _ وړه _ أباد _ بدرنگ‬ ‫＊کل‪３‬‬ ‫________‬ ‫ژمى‬

‫لغتﻮنﻪ‬ ‫ب‪２‬ه‬ ‫ه‪５‬واد‬

‫معناوې‬ ‫شکل‬ ‫وطن‪！ ،‬ا！وبی‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې الندې کلم‪ ３‬په خپلو کتابچو ک‪ ３‬وليکي او بيا دې په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬ ‫( بُست‪،‬‬

‫غزنوي‪،‬‬

‫غون‪６‬ۍ‪،‬‬

‫کال‪،‬‬

‫＊ار )‬

‫‪٢٦‬‬

‫＇ﻮارلسم لﻮست‬

‫د ب‪ ３‬اتفاق‪ ９‬پاﻳل‪３‬‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل او د ب‪ ３‬اتفاق‪ ９‬په ناوړو پايلو پوه‪５‬دل‪.‬‬ ‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ستا سو په فکر ب‪ ３‬اتفاقي کوم‪ ３‬پايل‪ ３‬لري؟‬‫ ＇وک به ووايي اتفاق ＇ه گ＂‪ ３‬لري؟‬‫په الند‪４‬ني نظم ک‪ ３‬شاعر د ب‪ ３‬اتفاق‪ ９‬په اړه يوه کيسه په نظم ليکل‪ ３‬ده‪ .‬په گ‪６‬ه به ي‪ ３‬ولولو‬ ‫او پند به ترې واخلو‪.‬‬ ‫يـــــــوه ورځ چيــــرې په الره ت‪５‬ـــــريــدم زه نـا＇ـــــاپـــــي د ونــــــ‪ ３‬النــدې ودر‪４‬ـــدم زه‬ ‫دوه مرغی شوې پاس په ونه ک‪ ３‬په جنگ دواړه غـــــــون‪６‬ې کلـــــــوله شوې په دا رنگ‬ ‫د غــــون‪６‬وسـک‪ ３‬غونــــدې الندې ولو‪４‬دل‪ ３‬پيشــــــو ټــوپ ک‪ ７‬دواړه يـــ‪ ３‬غبرگ‪ ３‬ونيـــول‪３‬‬ ‫چـــغ وپـــــــغ شــــــور و فـــــــرياد ي‪ ３‬وک‪ ７‬ډ‪４‬ر ولـــــ‪＇ ３‬ه ک‪５‬ـــده چــــــ‪ ３‬وخت و ‪＄‬ن‪ ３‬ت‪５‬ر‬ ‫نفاق دواړه د بال په خوله ک‪ ３‬ورک‪７‬ې غليم دواړه ر‪４‬ز مــــر‪４‬ز ز‪４‬رو زبـــر ک‪７‬ې‬ ‫که ＇وک کاندې اختالف له خپله وروره له د＊منه به پيمـــــــال شــــي له ضروره‬ ‫فرض ک‪７‬ه دا چ‪ ３‬هم‪５‬شه د＊من تيار دی‬ ‫د فــــــــــرصت او د مــــــــوقع په انتظار دی‬ ‫(قيام الدين خادم)‬

‫قيام الدين خادم د مال حسام الدين زوی‪ ،‬په ‪ ١٢٨٦‬لمريز کال ک‪ ３‬د ننگرهار واليت د‬ ‫کام‪ ３‬په ولسوال‪ ９‬ک‪ ３‬ز‪８４‬يدلی دی‪ .‬شاعر او ليکوال و‪ .‬د ‪ ١٣٥٨‬کال د وږي په پن‪％‬مه‬ ‫ن‪＂５‬ه وفا ت شوي دی‪ .‬نوموړی د ډ‪４‬رو چاپ شوو او ناچاپو أثارو ＇‪＋‬تن دی‪.‬‬

‫‪٢٧‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ ＇و زده کوونکي دې د لوست متن ولولي او ＊وونکی دې د هغوی ت‪５‬روتن‪ ３‬اصالح‬‫ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې د لوست په مفهوم خبرې وک‪７‬ي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬‫ زده کوونکي دې د لوست مفهوم په خپلو کتابچو ک‪ ３‬وليکي او بيا دې ＇و تنه په ！ولگي‬‫ک‪ ３‬ولولي‪ ،‬نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې د لوست په پوه‪５‬دو سره پدې برخه ک‪ ３‬د خپل تصميم په هکله‬‫خبرې و ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫لغتﻮنﻪ‬ ‫غليم‬ ‫ر‪４‬زمر‪４‬ز‬ ‫فرصت‬

‫معناوې‬ ‫د＊من‬ ‫ميده ميده‬ ‫موقع‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کور ک‪ ３‬د ب‪ ３‬اتفاق‪ ９‬په هکله ＇و کر＊‪ ３‬وليکي او په بل درسي‬ ‫ساعت ک‪ ３‬دې ولولي‪.‬‬

‫‪٢٨‬‬

‫پن‪％‬لسم لﻮست‬

‫د چاپ‪５‬رﻳال پاک ساتل‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د پاک چاپ‪５‬ريال په گ＂و پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پﻮ＊تنﻪ‬ ‫ستاسو په فکرچ‪５‬رې چ‪ ３‬موږ ژوند کوو‪ ،‬د ＇ه په نامه يادي‪８‬ي؟‬ ‫زموږ د استوگن‪ ３‬د ‪＄‬ای شا او خوا‪ ،‬کور‪ ،‬کلى‪＊ ،‬وون‪％‬ي‪ ،‬سرکونه‪ ،‬د‬ ‫لوبو ‪＄‬ايونه او هغه هوا چ‪ ３‬موږ ي‪ ３‬تنفس کوو‪ ،‬دا ټول زموږ د چاپ‪５‬ريال‬ ‫په نامه يادي‪８‬ي‪ .‬موږ بايد خپل چاپ‪５‬ريال ＊کلی او پاک وساتو او په هغه ک‪３‬‬ ‫گالن وکرو او ون‪ ３‬ک‪５＋‬نوو‪.‬‬ ‫زموږ د ه‪５‬واد د وگ‪７‬و شم‪５‬ر ورځ په ورځ په زيات‪５‬دو دى‪ ،‬چ‪ ３‬د چاپ‪５‬ريال‬ ‫د کک‪７‬تيا سبب ک‪８５‬ي او دا کک‪７‬تيا بيا ډ‪４‬رې ناروغ‪ ９‬او ستونزې رامن‪ ＃‬ته‬ ‫کوي‪ ،‬نو د ټولو خلکو دنده ده چ‪ ３‬بايد خپل چاپ‪５‬ريال پاک او سوتره‬ ‫وساتي او په پسرلي ک‪ ３‬د نيالگيو په ک‪５＋‬نولو او ساتلو ک‪ ３‬برخه واخلي‪.‬‬

‫‪٢٩‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ ＇و زده کوونکي دې متن د يو بل په مرسته ولولي‪＊ .‬وونکی دې ورسره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬‫ ＇وتنه زده کوونکي دې د چاپ‪５‬ريال د پاک ساتلو په اړه خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬‫ يو زده کوونکی دې په ！ولگي ک‪ ３‬له يوبل زده کوونکي ＇خه دغه الندې پو＊تن‪ ３‬وک‪７‬ي‬‫او بل زده کوونکی دې ورته ‪＄‬واب ورک‪７‬ي‪ .‬که ＇ه ت‪５‬روتنه وه‪ ،‬نور زده کوونکي دې ورته‬ ‫اصالح ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫الف‪ :‬چاپ‪５‬ريال ＇ه ته وايي؟‬ ‫ب‪ :‬د چاپ‪５‬ريال د کک‪７‬تيا علتونه ＇ه دي؟‬ ‫ج‪ :‬د چاپ‪５‬ريال ساتنه د چا دنده ده؟‬ ‫ زده کوونکي په دوو ډلو وو‪４‬شئ‪( .‬الف) ډله دې د پاک چاپ‪５‬ريال د گ＂و په هکله خپل نظر‬‫په شريکه وليکي او بيا دې د هغوی استازی ولولي‪ ،‬نور دې ورته غوږ ونيسي‪( .‬ب) ډله‬ ‫دې د کک‪ ７‬چاپ‪５‬ريال د زيانونو په هکله خپل نظرونه سره شريک ک‪７‬ي او د خپل استازي‬ ‫په واسطه دې په ！ولگي ک‪ ３‬ولولي‪ .‬نور زده کوونکي دې ورته غوږ شي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د پاک چاپ‪５‬ريال په اړه ＇و کر＊‪ ３‬په خپله خو＊ه وليکي‪.‬‬

‫‪٣٠‬‬

‫شپاړسم لﻮست‬

‫متضادې کلم‪３‬‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل او د متضادو کلمو په معنا او مفهوم پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ستاس‪ ３‬په نظر متضادې کلم‪＇ ３‬ه ډول کلمو ته وايي؟‬‫ ＇و ک به د متضادو کلمو＇و ب‪５‬لگ‪ ３‬ووايي؟‬‫متضادې کلم‪ :３‬هغه کلم‪ ３‬دي چ‪ ３‬د معنا له پلوه يو د بل ضد وي‪ .‬لکه‬ ‫په دې کلمو ک‪:３‬‬ ‫(تور _ سپين) (ژړا _ خندا)‪( ،‬اور _ او به)‬ ‫په ژمي ک‪ ３‬هوا س‪７‬ه وي او خلک توده هوا خو＊وي‪ .‬تر ژمي وروسته‬ ‫پسرلی را‪＄‬ي‪ .‬پسرلی د کال لوم‪７‬ی فصل دی‪ .‬د پسرلي په پيل ک‪ ３‬شپه او‬ ‫ورځ سره برابره وي بيا ورو‪ ،‬ورو ورځ اوږدي‪８‬ي او شپ‪ ３‬لن‪６‬ي‪８‬ي‪.‬‬ ‫الندې جمل‪ ３‬ولو لئ او هغو کلمو ته ‪＄‬ير شئ چ‪ ３‬کر＊ه ترې الندې ا‪４‬ستل‬ ‫شوې ده‪:‬‬ ‫ د پسرلي په پيل ک‪ ３‬شپه او ورځ سره برابره وي‪.‬‬‫‪ -‬په ژمي ک‪ ３‬هوا س‪７‬ه وي او انسانان توده هوا خو＊وي‪.‬‬

‫‪٣١‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‪:‬‬

‫ يو يو زده کوونکی دې د ！ول‪／‬ي مخ‪ ３‬ته د متن يوه جمله لوم‪７‬ی ولولي او بيا دې‬‫پرتخت‪ ３‬وليکي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته والړ شي‪ ،‬الندې بيتونه دې ولولي او بيا دې‬‫پرتخت‪ ３‬وليکي‪ .‬بل زده کوونکی دې په ليکل شوو بيتونو ک‪ ３‬تر متضادو کلمو الندې‬ ‫کر＊ه باسي‪.‬‬ ‫کــار گران مــو شــپـــه او ورځ پـه کار لـگيــا دي‬ ‫د هــ‪５‬ــواد سـخـــتـو دردونـــو تــــــه دوا دي‬ ‫د ژونـــدون ســ‪７‬ې تــودې زغــمــي پـه مـيـنــه‬ ‫د وطـــــن د أبــــادۍ الر کــــ‪ ３‬فـنـــــــا دي‬ ‫(اروا＊اد محمد عثمان نژند)‬ ‫يو زده کوونکی دې تخت‪ ３‬ته راشي‪ ،‬بل زده کوونکی دې له لوستل شوو درسونو ＇خه‬ ‫＇وکلم‪ ３‬ورته ووايي او هغه دې پرتخت‪ ３‬وليکي او په جملو ک‪ ３‬دې وکاروي‪ .‬نور‬ ‫زده کوونکي دې ورته پام ولري‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې تخت‪ ３‬ته والړ شي‪ .‬يوه جمله دې پر تخت‪ ３‬وليکي‪ .‬بيا دې هغه‬‫ولولي‪ ،‬بل زده کوونکی دې دوه کلم‪ ３‬په نورو جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪＇ ３‬و متضادې کلم‪ ３‬وليکي او بيا دې په جملو ک‪３‬‬ ‫وکاروي‪.‬‬

‫‪٣٢‬‬

‫اووه لسم لﻮست‬

‫د ماﻳن خطرونﻪ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل او د ماين په خطرونو پوه‪５‬دل او ور＇خه ‪＄‬ان ژغورل‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ کله مو داس‪ ３‬پ‪＋５‬ه اور‪４‬دل‪ ３‬ده چ‪ ３‬يو ＇و ک دې د ماين په چاودنه ک‪ ３‬م‪ ７‬يا ژوبل شوی وي؟‬‫ ستاسو په فکر له ماينونو ＇خه ＇ه ډول ‪＄‬انونه وساتو؟‬‫زرمينه د خپل‪ ３‬ترور کره روانه وه‪ .‬نا＇اپه ي‪ ３‬سترگ‪ ３‬په ماين ولگ‪５‬دې‪＄ ،‬ای‬ ‫پر ‪＄‬ای ودر‪４‬ده‪ .‬د خپل ＊وونکي خبرې وريادې شوې چ‪ ３‬د ماينونو د‬ ‫خطر د مخنيوي په اړه ي‪ ３‬معلومات ورک‪７‬ی و‪.‬‬ ‫لوم‪７‬ى ي‪ ３‬هغه ‪＄‬ای د ډبرې په وسيله په ن‪＋‬ه ک‪ .７‬بيا ي‪ ３‬د ورور په واسطه د‬ ‫ماين پاک‪ ９‬دفتر ته خبر ورک‪ ،７‬د ماين شن‪６‬ولو يوه ډله ي‪ ３‬له ورور سره هلته‬ ‫والړه‪ ،‬لوم‪７‬ی ي‪ ３‬تي‪８‬ې په رنگ سرې ک‪７‬ې چ‪ ３‬دلته گر‪５＄‬دل خطر لري‪.‬‬ ‫بيا ي‪ ３‬له سيم‪＇ ３‬خه د ماينونو په پاکولو پيل وک‪ .７‬ډ‪４‬ر ماينونه ي‪ ３‬وايستل‬ ‫او هغه سيمه ي‪ ３‬له ماينونو ＇خه پاکه ک‪７‬ه‪.‬‬

‫‪٣٣‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‪:‬‬

‫ ＇وتنه زده کوونکي دې متن په چوپه خوله په ！ولگي ک‪ ３‬ولولي‪ ،‬ستونزمن ‪＄‬ايونه دې‬‫په ن‪＋‬ه ک‪７‬ي او ＊وونکی دې ورته ستونزې حل ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکي دې د لوست د مفهوم په اړه خبرې وک‪７‬ي‪ .‬بيا دې زده کوونکي د ويل‬‫شوي مفهوم ＇خه ＇و جمل‪ ３‬په خپلو کتابچو ک‪ ３‬وليکي او په ！ولگي ک‪ ３‬دې ولولي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د لوست د متن يوه جمله بل زده کوونکي ته د امال په توگه ووايي‪.‬‬‫هغه دې پرتخت‪ ３‬وليکي او بيا دې ولولي‪ .‬نور زده کوونکي دې د هغه ت‪５‬روتن‪ ３‬ونيسي او‬ ‫اصالح دې ک‪７‬ي ‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬الند‪４‬ن‪ ９‬پو＊تن‪ ３‬چ‪ ３‬له يوه يوه زده کوونکي‬‫＇خه وک‪７‬ي او بل زده کوونکی دې ‪＄‬واب ورک‪７‬ي‪ .‬نور زده کوونکي دې ورته غوږ و نيسي‪.‬‬ ‫ب‪ :‬په الره ک‪ ３‬ي‪＇ ３‬ه وليدل؟‬ ‫الف‪ :‬زرمينه چ‪５‬رته تلله؟‬ ‫ج‪ :‬بيا ي‪ ３‬چاته خبر ور ک‪７‬؟‬ ‫هـ‪ :‬په پاى ک‪＇ ３‬ه وشول؟‬ ‫د‪ :‬ول‪ ３‬ي‪ ３‬د ماين پاکولو دفتر ته خبر ورک‪７‬؟‬ ‫ يو زده کوونکی دې پورته شي‪ ،‬د ماين د خطرونو په هکله دې خبرې و ک‪７‬ي او نور دې‬‫ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ بل زده کوونکی دې له ماينونو ＇خه د ‪＄‬ان ژغورن‪ ３‬په هکله خبرې وک‪７‬ي او نور دې‬‫ورته غوږ ونيسي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په خپلو کورو نو ک‪ ３‬د ماينونو د خطرونو په اړه که کومه کيسه اور‪４‬دلي‬ ‫وي وک‪７‬ي‪.‬‬

‫‪٣٤‬‬

‫اتلسم لﻮست‬

‫تلﻮﻳزﻳﻮن‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل د تلويزيون پ‪５‬ژندل او د ！لويزيون د گ＂و او زيانونو په اړه‬ ‫معلومات ترالسه کول‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ په پورته ان‪％‬ور ک‪＇ ３‬ه وينئ؟‬‫ستاسو په فکر تلويزيون ＇ه گ＂‪ ３‬او زيانونه لري؟‬‫تلويزيون د خبر رسولو هغه وسيله ده چ‪ ３‬له غ‪ ８‬سرب‪５‬ره تصوير هم ＊يي‪.‬‬ ‫تلويزيون د راډيو يو پر مختللى شکل دى‪.‬‬ ‫زموږ په ملي تلويزيون ک‪ ３‬د قرآن کريم تالوت‪ ،‬ديني الر＊وون‪ ،３‬روغتيايي‬ ‫معلومات‪ ،‬خبرونه‪ ،‬تفريحي پروگرامونه‪ ،‬سپورتي لوب‪ ،３‬تران‪ ،３‬سندرې‪،‬‬ ‫مرک‪ ،３‬روزنيز فلمونه او داس‪ ３‬نور ب‪５‬الب‪５‬ل معلومات خپر‪８４‬ي‪.‬‬ ‫زموږ ه‪５‬واد په ملي تلويزيون سرب‪５‬ره نور خصوصي تلويزيونونه هم لري‪.‬‬ ‫زموږ د ه‪５‬واد ماشومانو او ‪＄‬وانانو ته په کار ده چ‪ ３‬دوى د تلويزيونونو‬ ‫تعليمي او تربيوي خپرون‪ ３‬وگوري او گټه ترې واخلي‪ .‬د تلويزيون ننداره‬ ‫مو بايد له درسونو‪ ،‬کورني کار او مطالع‪＇ ３‬خه ونه باسي‪.‬‬

‫‪٣٥‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې د لوست متن په چوپه خوله ولولي‪ ،‬په کوم ‪＄‬ای ک‪ ３‬چ‪ ３‬نه پوهي‪８‬ي‪،‬‬‫هغه دې په ن‪＋‬ه ک‪７‬ي او ＊وونکی دې ورسره مرسته وک‪７‬ي ‪.‬‬ ‫ الند ې لغتونه دې په خپلو کتابچوک‪ ３‬په جملو ک‪ ３‬وکاروي ‪.‬بيا دې يو تن تخت‪ ３‬ته راشي‬‫خپله ليکنه دې پرتخت‪ ３‬وليکي‪ .‬نور زده کوونکي دې د هغه ت‪５‬روتن‪ ３‬په ن‪＋‬ه ک‪７‬ي‪ ،‬او په‬ ‫خپلو کتابچوک‪ ３‬دې اصال ح ک‪７‬ي ‪.‬‬ ‫غ‪８‬ونه‬ ‫راډيو‬ ‫شکل‬ ‫ زده کوونکي په دوو ډلو وو‪４‬شئ‪ .‬يوه ډله دې د تلويزيون د گ＂و په هکله او بله ډله دې‬‫د تلويزيون د زيانونو په هکله خپل نظرونه سره شريک ک‪７‬ي او بيا دې د خپل استازې په‬ ‫واسطه د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬ووايي او پات‪ ３‬زده کوونکي دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫لغتﻮنﻪ‬ ‫تعليمي‬ ‫تالوت‬

‫معناوې‬ ‫＊وونيز‬ ‫د قرأن لوستل‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫د خپل‪ ３‬سيم‪ ３‬د تلويزيون کومه خپرونه مو چ‪ ３‬خو＊ي‪８‬ي؟ د هغ‪ ３‬د گ＂و په باره ک‪ ３‬په‬ ‫خپلو کتابچو ک‪＇ ３‬و کر＊‪ ３‬وليکئ‪.‬‬

‫‪٣٦‬‬

‫نﻮلسم لﻮست‬

‫کﻴسﻪ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د کيس‪ ３‬لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د کيس‪ ３‬په ارز＊ت پوه‪５‬دل او په ور‪＄‬ني ژوند ک‪ ３‬ترې‬ ‫گ＂ه اخيستل‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ستاسو په فکر روزنيزې کيس‪＇ ３‬ه گ＂ه لري؟‬‫ په تاسو ک‪ ３‬د چا يوه کيسه زده ده؟‬‫يوه گيدړه په تياره ک‪ ３‬باغ ته والړه‪ .‬باغوان له باغ ＇خه ډ‪４‬رجگ ديوال‬ ‫را تاوک‪７‬ى و‪.‬‬ ‫گيدړې د ديوال په ب‪５‬خ ک‪ ３‬د اوبو د ت‪５‬ر‪４‬دلو يو سورى وليد‪ .‬له دې سوري‬ ‫＇خه په ډ‪４‬ر زحمت باغ ته ننوته‪ .‬ډ‪４‬ر زيات انگور ي‪ ３‬وخوړل او خ‪５‬ټه ي‪３‬‬ ‫وپ‪７‬س‪５‬ده‪.‬‬ ‫گيدړې وغو ＊تل چ‪ ３‬له راغلي سوري ＇خه ب‪５‬رته وو‪＄‬ي‪ ،‬خو دومره انگور‬ ‫ي‪ ３‬خوړلي وو چ‪ ３‬له سوري ＇خه وتل ورته ناممکن شوي وو‪ .‬سهار باغوان‬ ‫له خپل سپي سره باغ ته را غی‪ .‬سپي په گيدړې بريد پيل ک‪ .７‬گيدړې د ژوند‬ ‫په وروستيو ش‪５‬بو ک‪ ３‬داس‪ ３‬وويل‪ :‬کاشک‪ ３‬لوم‪７‬ى م‪ ３‬د وتلو الر سنجول‪３‬‬ ‫واى او بيا باغ ته ننوت‪ ３‬واى‪ ،‬اوس به له مرگه ژغورل شوې وای‪.‬‬

‫‪٣٧‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې د يو بل په مرسته کيسه په چوپه خوله ولولي‪ .‬ستونزې دې په ن‪＋‬ه‬‫ک‪７‬ي او ＊وونکی دې ورسره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې الندې کلم‪ ３‬د کتاب له مخ‪ ３‬ولولي او بيا دې د کلمو متضادي‬‫معناوې له چوکاټ ＇خه پيدا او په خپلو کتابچو ک‪ ３‬دې د کلمو تر ＇نگ وليکي‪.‬‬ ‫ جگ ______‬‫ تياره ______‬‫ل‪ ،８‬ما＊ام‪ ،‬غرمه‪ ،‬ر‪１‬ا‪！ ،‬ي＀‬ ‫ زيات ______‬‫ سهار ______‬‫ ＇و زده کوونکي دې د متن په اصلي مفهوم د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬خبرې وک‪７‬ي او نور‬‫زده کوونکي دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ د متن اصلي مطلب دې په الندې جملو ک‪ ３‬و＊يي او بيا دې د ！ولگي په مخ ک‪３‬‬‫هماغه جمله ولولي‪ ،‬نور زده کوونکي دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫الف‪ :‬په باغ ک‪ ３‬د انگورو خوړل‪.‬‬ ‫ب‪ :‬باغ ته د باغوان راتگ‪.‬‬ ‫ج‪ :‬لوم‪７‬ى د يوه کار د پای سنجول او بيا هغه کار کول‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬د لوستل شوې کيس‪ ３‬مطلب په ＇و کر＊و ک‪３‬‬ ‫وليکي او په بل درسي ساعت ک‪ ３‬دې ولولي‪.‬‬

‫‪٣٨‬‬

‫شلم لﻮست‬

‫ماشﻮمانﻮ تﻪ درناوی‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل او د ماشوم درناوی‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ستاسو په فکر ماشومانو ته ＇ه ډول درناوی وشي؟‬‫ کله مو د ماشوم د درناوي په هکله ＇ه اوريدل‪ ３‬دي؟‬‫ماشومان د راتلونکي ميندې او پلرونه دي‪ .‬که ＊ه وروزل شي د خپل ‪＄‬ان‪،‬‬ ‫کورن‪ ９‬او ه‪５‬واد لپاره ＊ه خدمت کوالی شي‪ .‬ماشومان په خپل‪ ３‬کورن‪９‬‬ ‫حق لري چ‪ ３‬د هغوی درناوی وشي‪ .‬په درن‪＋‬ت ورته وکتل شي‪ .‬د هغوی‬ ‫روغتيا‪ ،‬زده ک‪７‬ې او اړتياوو ته پاملرنه وشي‪.‬‬ ‫کله چ‪ ３‬ماشومانو ته پو＊تن‪ ３‬پيدا ک‪８５‬ي بايد د هغوی پو＊تنو ته مناسب‬ ‫‪＄‬وابونه ورک‪７‬ل شي‪.‬‬

‫‪٣٩‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن د يو بل په مرسته ولولي‪ ،‬ستونزمن‪ ３‬کلم‪ ３‬اوجمل‪ ３‬دې پک‪ ３‬په‬‫ن‪＋‬ه ک‪７‬ي او ＊وونکی دې ورسره مرسته و ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په ＇و ډلو ک‪ ３‬د ماشوم د درناوي په هکله خبرې شريک‪ ３‬ک‪７‬ي‪.‬‬‫يو استازی دې د خپل‪ ３‬ډل‪ ３‬خبرې په کاغذ ک‪ ３‬وليکي او بيا دې د ！ولگي په مخ ک‪３‬‬ ‫ولولي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي‪ ،‬بل زده کوونکی دې ورته د متن يو‬‫پاراگراف ووايي او هغه دې پرتخت‪ ３‬وليکي‪ ،‬بل زده کوونکی دې د هغه ت‪５‬روتن‪ ３‬په گوته‬ ‫ک‪７‬ي‪ .‬په خپله دې هغه پر تخت‪ ３‬وليکي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي د ې په وار سره د ！ولگي مخ‪ ３‬ته راشي او لوست دې په وار سره ولولي‬‫او نور زده کوونکي د ې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬د الندې لغتونو معنا گان‪ ３‬وليکي او په جملو ک‪３‬‬‫دې وکاروي‪ .‬که ي‪ ３‬ت‪５‬روتن‪ ３‬درلودې نور زده کوونکي دې ورته اصالح ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫الف‪ :‬ماشوم‬ ‫ب‪ :‬کورن‪９‬‬ ‫ج‪ :‬پام‬ ‫درناوی‬ ‫د‪:‬‬ ‫هـ‪ :‬روغتيا‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د نن ور‪ ３＄‬د درس ＇و کر＊‪ ３‬په خپله خو＊ه په کتابچو ک‪ ３‬وليکي‪.‬‬

‫‪٤٠‬‬

‫ﻳﻮوﻳشتم لﻮست‬

‫نﻴﻮ！ن‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل د نيو！ن پ‪５‬ژندنه او د ‪＄‬مک‪ ３‬د جاذب‪ ３‬د قوې په اړه‬ ‫معلومات‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ کله مود نيو！ن نوم اور‪４‬دلى دی؟‬‫ ＇وک به ووايي چ‪ ３‬د جاذب‪ ３‬قوه ＇ه ته وايي؟‬‫نيوټن هغه ساينس پوه و چ‪ ３‬د ساينس د علم په برخه ک‪ ３‬ي‪ ３‬د ‪＄‬مک‪ ３‬د‬ ‫جاذب‪ ３‬قانون کشف ک‪ .７‬ده تقريباً (‪ )٣٠٠‬کاله د مخه ي‪ ３‬په انگلستان ک‪３‬‬ ‫ژوند کاوه‪ .‬وايي چ‪ ３‬يوه ورځ نيوټن د م‪ ３２‬تر يوې ون‪ ３‬الندې ناست و‬ ‫چ‪ ３‬يوه م‪２‬ه له ون‪＇ ３‬خه را و لو‪４‬ده‪ .‬نيوټن په دې فکر ک‪ ３‬شو چ‪ ３‬هر شى‬ ‫ول‪＄ ３‬مک‪ ３‬ته را لو‪８４‬ي؟‬ ‫له ډ‪４‬رې ＇‪７５‬ن‪ ３‬وروسته هغه په دې پوه شو چ‪ ３‬د ‪＄‬مک‪ ３‬د جاذب‪ ３‬قوه پر‬ ‫شيانو باندې اغ‪５‬زه کوي او هغه د ‪＄‬مک‪ ３‬خوا ته را کاږي‪.‬‬ ‫‪＄‬مکه يوه قوه لري چ‪ ３‬هر شى د ‪＄‬ان خوا ته را کاږي او دې ته د ‪＄‬مک‪３‬‬ ‫د جاذب‪ ３‬قوه وايي‪.‬‬

‫‪٤١‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې يو‪＄‬ل متن په چوپه خوله ولولي او بيا دې ＇و تنه زده کوونکي د‬‫！ولگي په مخ ک‪ ３‬په مناسب أواز ولولي‪.‬‬ ‫ يو يو زده کوونکی دې راشي‪ ،‬د ‪＄‬مک‪ ３‬د جاذب‪ ３‬د قوې په باره ک‪ ３‬دې خبرې وک‪７‬ي‬‫او نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په دوو ډلو وو‪４‬شل شي او هره ډله دې الند‪４‬ن‪ ９‬پو＊تن‪ ３‬يوه يوه ‪＄‬واب‬‫ک‪７‬ي او بيا دې د هرې ډل‪ ３‬استازي هغه ‪＄‬وابونه په ！ولگي ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬ ‫ د ‪＄‬مک‪ ３‬د جاذب‪ ３‬قوه هر شى کوم‪ ３‬خوا ته کش کوي؟‬‫الف‪ :‬د ‪＄‬مک‪ ３‬خوا ته‬ ‫ب‪ :‬د هوا خوا ته‬ ‫ کوم شى د جاذب‪ ３‬قوه لري؟‬‫الف‪ :‬يوازې ‪＄‬مکه‬ ‫ب‪ :‬يوازې سپوږم‪９‬‬ ‫ج‪ :‬هر شى‬ ‫د‪ :‬ه‪ ＆５‬شى‬ ‫ يو يو زده کوونکی دې په وار سره نورو زده کوونکو ته د متن د يوه پاراگراف امال ووايي‪،‬‬‫نور زده کوونکي دې هغه پرتخت‪ ３‬وليکي‪ .‬او بيا دې هغه ولولي‪ .‬که ي‪ ３‬ت‪５‬روتنه درلوده‪،‬‬ ‫＊وونکی دې ورسره مرسته وک‪７‬ي ‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې الندې کلم‪ ３‬په خپلو کتابچو ک‪ ３‬په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬ ‫(د جاذب‪ ３‬قوه‪ ،‬نيو！ن‪＄ ،‬مکه‪ ،‬کشف)‬

‫‪٤٢‬‬

‫دوه وﻳشتم لﻮست‬

‫بشر دوستﻲ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل او د بشر دوست‪ ９‬په مفهوم پوه‪５‬دل ‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ستاسو په فکر بشر دوستي ＇ه ته وايي؟‬‫ په تاسو ک‪ ３‬چا په کوم وخت ک‪ ３‬له ب‪ ３‬وزلو سره د خپل توان په اندازه مرسته ک‪７‬ې ده؟‬‫انسان يو ټولنيز مخلوق دی او په ب‪５‬الب‪５‬لو ټولنو ک‪ ３‬ژوند کوي‪ ،‬بايد په‬ ‫ور‪＄‬نيو چارو ک‪ ３‬له يو بل سره همکاري او مرسته وک‪７‬ي‪ .‬د خپلو خپلوانو‬ ‫او گاون‪６‬يانو د حال او احوال ＇خه ‪＄‬ان خبر ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫په هره الر چ‪ ３‬کوالی شو بايد له محتاجو خلکو سره مرسته وک‪７‬و‪ .‬که نور‬ ‫＇ه نه وي‪ ،‬يوه ＊ه خبره ورته وک‪７‬و او سمه الره ورته و＊يو‪.‬‬ ‫د انسان ژوند يوازې د دې لپاره نه دى چ‪ ３‬خپل ‪＄‬ان سوکاله ک‪７‬ي‪،‬‬ ‫بلک‪ ３‬د نورو سوکال‪ ９‬ته هم په ډ‪４‬ر ارز＊ت قايل شي‪.‬‬ ‫＇رنگه چ‪ ３‬موږ انسانان يو‪ ،‬دا د انسانيت دنده ده چ‪ ３‬د ن‪７‬ۍ له ټولو‬ ‫انسانانو سره مينه‪ ،‬خپله بشري فريضه وبولو‪.‬‬

‫‪٤٣‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن د يو بل په مرسته په چوپتيا سره ولولي‪ .‬که ستونزې ولري‪،‬‬‫＊وونکی دې ورسره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې له متن ＇خه ＇و کلم‪ ３‬پر تخت‪ ３‬وليکي‪ .‬بل زده کوونکی دې ليکل‬‫شوې کلم‪ ３‬په جملو ک‪ ３‬وکاروي او بيا دې ولولي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې په وار سره متن په ！ولگي ک‪ ３‬ولولي او نور دې خپلو کتابونو ته‬‫‪＄‬ير شي‪ .‬که ＇ه ستونزه ولري‪＊ ،‬وونکی دې ورته الر＊وونه وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې په ！ولگي ک‪ ３‬د انسان د ارز＊ت په هکله خبرې وک‪７‬ي او نور‬‫دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په ！ولگي ک‪ ３‬د بشر دوست‪ ９‬په هکله يوه يوه کر＊ه په خپلو کتابچو‬‫ک‪ ３‬وليکي‪.‬‬ ‫لغتﻮنﻪ‬ ‫سوکاله‬ ‫محتاج‬ ‫مرسته‬

‫معناوې‬ ‫أرامه‬ ‫اړ‬ ‫کومک‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د بشر دوست‪ ９‬په هکله په خپلو کتابچو ک‪＇ ３‬و کر＊‪ ３‬وليکي‪.‬‬

‫‪٤٤‬‬

‫دروﻳشتم لﻮست‬

‫م‪５‬لمﻪ پالنﻪ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل او د م‪５‬لمه پالن‪ ３‬په دود او أدابو پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ستاسو په فکر د ميلمه پالن‪ ３‬دود ＇ه ارز＊ت لري؟‬‫ که ستاس‪ ３‬کور ته م‪５‬لمه راشي‪ ،‬د هغه ＇ه ډول خدمت کوئ؟‬‫زموږ ه‪５‬واد هم د نورو ټولنو په شان يو شم‪５‬ر دودونه لري چ‪ ３‬خلک ورته په‬ ‫درانه نظر گوري‪ .‬زموږ له منل شوو دودونو ＇خه يو هم د م‪５‬لمه پالن‪ ３‬دود‬ ‫دی‪ .‬م‪５‬لمه پالنه زموږ په خلکو ک‪ ３‬يو ډ‪４‬ر لرغونى ديني او ملي دود دى‪.‬‬ ‫افغانان م‪５‬لمه ته په درنه سترگه گوري او د خپل وس او توان په اندازه ي‪３‬‬ ‫قدر‪ ،‬درناوى او خدمت کوي‪ .‬زموږ خلک ه‪（５‬کله داس‪ ３‬حرکت نه کوي‬ ‫چ‪ ３‬د م‪５‬لمه د خپگان سبب وگر‪＄‬ي‪.‬‬ ‫زموږ په دين ک‪ ３‬هم د م‪５‬لمه د درناوي په اړه امر شوی دی‪ ،‬نو له دې امله‬ ‫زموږ خلک دې وياړلي دود ته په درنه سترگه گوري او د م‪５‬لمه درناوی‬ ‫کوي موږ بايد خپل ＊ه دو دو دنه وساتو‪.‬‬

‫‪٤٥‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن له يو بل سره په چوپتيا ولولي‪ .‬ستونزمن ‪＄‬ايونه دې په ن‪＋‬ه ک‪７‬ي‬‫او ＊وونکی دې ورسره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې متن د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬په مناسب أواز ولولي‪＊ .‬وونکی دې‬‫ورسره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫يو زده کوونکی دې پر تخت‪ ３‬د م‪５‬لمه پالن‪ ３‬په هکله ＇وجمل‪ ３‬وليکي‪ ،‬ودې لولي او‬‫بيا دې بل زده کوونکی د هغه ت‪５‬روتن‪ ３‬ووايي او په سمه ب‪２‬ه دې وليکي‪＊ .‬وونکی دې ور‬ ‫سره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې د م‪５‬لمه پالن‪ ３‬په هکله د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬خبرې وک‪７‬ي‪ .‬نور دې‬‫ورته غوږ ونيسي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د خپل‪ ３‬سيم‪ ３‬د م‪５‬لمه پالن‪ ３‬د دود په اړه ＇و کر＊‪ ３‬وليکي‪.‬‬

‫‪٤٦‬‬

‫＇لروﻳشتم لﻮست‬

‫آزادي‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د شعر لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د أزادۍ په هکله معلومات ورکول او د نوو کلمو په معنا‬ ‫پوه‪５‬دل او په جملو ک‪ ３‬کارول‪.‬‬

‫پﻮ＊تنﻪ‬ ‫ستاسو په فکر أزادي ＇ه ته وايي؟‬ ‫پـه شــ‪７‬ۍ کـ‪＊ ３‬ــه يـم زه آزاد فــقـيــــــر‬ ‫نه ور‪＋４‬مو ک‪ ３‬چنجـــــي غوندې اسيـــــر‬ ‫په خامتا ک‪ُ ３‬حر آزاد ＊ه دى سل ‪＄‬لــــه‬ ‫لـه غــالمه چـ‪ ３‬لـباس يــــ‪ ３‬وي حريــــــر‬ ‫د وژغــنو پــه کـيـ‪８‬دۍ کـــ‪ ３‬که آزاد يـــــم‬ ‫يـو و‪＋４‬ته به يــ‪ ３‬ور نه کـــــ‪７‬م په کشميــــر‬ ‫په ويجاړه ک‪ ３‬مرغه ‪＄‬اله ک‪ ３‬خوښ وي‬ ‫په قفس کـــ‪ ３‬د ســــــرو زرو وي زهـــــير‬ ‫(گل پاچا ُالفت)‬

‫‪٤٧‬‬

‫اروا ＊اد گل پاچا الفت د ه‪５‬واد نامتو شاعر او ليکوال و‪ .‬د لغمان واليت د عزيزخان ک＆‬ ‫اوسيدونکی و‪ .‬په ‪ ١٣٥٦‬کال ک‪ ３‬وفات شوی دی‪.‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‪:‬‬

‫ يو زده کوونکی دې يو‪＄‬ل شعر ولولي‪ .‬بيا دې ＇و تنه په وارسره د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬په‬‫＊ه اواز ولولي‪＊ ،‬وونکی دې ورسره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې د لوستل شوي شعر مطلب په خپلو کتابچو ک‪ ３‬په نثر واړوي او بيا دې‬‫＇وتنه په ！ولگي ک‪ ３‬ووايي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې پر تخت‪ ３‬د أزادۍ کلمه وليکي‪ ،‬بيا دې د أزادۍ په هکله دې يو‪،‬‬‫يو زده کوونکی خپل نظر پرتخت‪ ３‬وليکي او ودې وايي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې په وارسره د تخت‪ ３‬مخ‪ ３‬ته راشي او د متن په مفهوم دې خبرې‬‫وک‪７‬ي‪ ،‬نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬الندې کلم‪ ３‬په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬ ‫( خوښ_ ويجاړه_ اسارت_ زهير_ و‪＋４‬ته _ ش‪７‬ۍ )‬

‫‪٤٨‬‬

‫پن‪％‬ﻪ وﻳشتم لﻮست‬

‫＇پﻪ (ﻫ‪５‬جا)‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل او د ＇پ‪ ３‬په معنا او مفهوم پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ＇وک به ووايي چ‪＇ ３‬په يا ه‪５‬جا ＇ه ته وايي؟‬‫ په تاسو ک‪ ３‬به ＇وک کومه کلمه په ＇پو واړولى شي؟‬‫(＇په د کلم‪ ３‬يوه داس‪ ３‬برخه ده چ‪ ３‬په يو وار له خول‪＇ ３‬خه راو‪＄‬ي‪ ،‬لکه‪( :‬ما) يوه ＇په‬ ‫ده‪.‬‬ ‫د (پ‪＋‬تانه) کلمه درې ＇پ‪ ３‬لري‪ ،‬لکه‪ :‬پ） ‪ -‬تا ‪ -‬نه‪ .‬د (بزگر) کلمه دوې ＇پ‪ ３‬لري‪،‬‬ ‫لکه‪ :‬بز ‪ -‬گر او دغه راز د (ب‪ )０‬کلمه يوه ＇په لري‪.‬‬ ‫الندې متن ولولئ! هغو کلمو ته ‪＄‬ير شئ چ‪ ３‬ترې الندې کر＊ه ا‪４‬ستل‬ ‫شوې ده‪ .‬تاسو ي‪ ３‬ه‪５‬جا ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫نن زلمي او د ده خور مالل‪ ９‬د ＊وون‪％‬ي د ادارې په الر＊وونه د ＊وون‪％‬ي په انگ‪７‬‬ ‫ک‪ ３‬کار وک‪ .７‬له نورو زده کوونکو سره ي‪ ３‬د ＊وون‪％‬ي انگ‪ ７‬او ټولگي پاک ک‪７‬ل‪.‬‬ ‫د زلمي او مالل‪ ９‬دا کار ډ‪４‬ر خوښ شو‪ .‬کله چ‪ ３‬دوى له کار ＇خه وزگار‬ ‫شول او ب‪５‬رته کورته والړل‪ ،‬د ＊وون‪％‬ي د انگ‪ ７‬د پاکولو کيسه ي‪ ３‬خپل‪３‬‬ ‫مور او پالر ته وک‪７‬ه او هغوی د کيس‪ ３‬په اور‪４‬دلو ډ‪４‬ر خوشحاله شول‪.‬‬

‫‪٤٩‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ ＇و زده کوونکي دې لوم‪７‬ی متن په پ＂ه خوله ولولي او ستونزمن ‪＄‬ايونه دې په ن‪＋‬ه‬‫ک‪７‬ي‪ ،‬بيا دې ＊وونکی د هغو د ستونزو په برخه ک‪ ３‬ورسره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې متن په مناسب أواز ولولي‪＊ ،‬وونکی دې ورسره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬‫ يو زده کوونکی دې‪ .‬د متن ＇و کلم‪ ３‬پر تخت‪ ３‬وليکي او دويم زده کوونکی دې ليکل‬‫شوې کلم‪ ３‬په ＇پو واړوي او دريم زده کوونکی دې د هغه ت‪５‬روتن‪ ３‬اصالح ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې متن ولولي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬‫ زده کوونکي دې په ډلو ک‪ ３‬الندې کلم‪ ３‬په خپلو کتابچو ک‪ ３‬وليکي او بيا دې ووايي‬‫چ‪＇ ３‬و ＇پ‪ ３‬لري‪( :‬سر ‪ -‬مخ ‪ -‬الس – قلم ‪ -‬کتابچه ‪ -‬شپه – درملتون – ک‪ – ７‬الر‬ ‫ سمسورتيا ‪ -‬ستونزمن‪＊ -‬وون‪％‬ي‪ -‬چاپ‪５‬ريال)‬‫ زده کوونکي دې الندې لغتونه په خپلو کتابچو ک‪ ３‬وليکي‪ .‬په جملو ک‪ ３‬دې وکاروي‬‫او بيا دې په ！ولگي ک‪ ３‬ووايي‪.‬‬ ‫(وزگار ‪ -‬پاک – خور‪＇ -‬په)‬ ‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کور ک‪ ３‬يوه جمله له ‪＄‬انه وليکي او بيا دې د هغ‪ ３‬جمل‪ ３‬کلم‪ ３‬په‬ ‫＇پو واړوي‪.‬‬

‫‪٥٠‬‬

‫شپ‪ ８‬وﻳشتم لﻮست‬

‫＊کلی لﻴک‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د لوست سم لوستل‪ ،‬ليکل او د ＊کلي ليک په ارز＊ت پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ستاسو په فکر ＊ه ليکنه به ＇ه گ＂‪ ３‬ولري؟‬‫ که تاسو يو ليک وليکئ او ＇وک ي‪ ３‬ونشي لوستالی‪＊ ،‬ه ليک ورته ويالی شو؟‬‫＊کلی ليک دې ته وايي چ‪ ３‬ليکونکی او نور خلک ي‪ ３‬پرته له ستونزو‬ ‫ولوستالی شي‪.‬‬ ‫که يو ＇وک په لوستلو ＊ه وپوهي‪８‬ي اوپه ليکلو ک‪ ３‬کمزوری وي او ＇وک‬ ‫ي‪ ３‬ليک ونه شي لوستالی‪＊ ،‬ه ليکنه ورته نشو ويالی‪.‬‬ ‫＊ه ليکنه هغه ده چ‪ ３‬د کلمو ټول توري ي‪ ３‬په واضح ډول وليکل شي‪،‬‬ ‫کر＊‪ ３‬ي‪ ３‬ک‪８‬ې نه وي‪ ،‬يوه کلمه له بل‪ ３‬سره ن‪＋‬ت‪ ３‬نه وي‪ .‬په لوستلو ک‪３‬‬ ‫چا ته ستونزه پيدا نشي‪.‬د يو چا ليکنه هغه وخت ＊کل‪ ３‬ک‪８５‬ي چ‪ ３‬ډ‪４‬ر ډ‪４‬ر‬ ‫لوستل وک‪７‬ي‪،‬ډ‪４‬ره ليکنه وک‪７‬ي او په هر‪＄‬ل ليکن‪ ３‬ک‪ ３‬خپل‪ ３‬ت‪５‬روتن‪３‬‬ ‫اصالح ک‪７‬ي‪.‬‬

‫‪٥١‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکی دې يو‪＄‬ل متن ولولي او نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬‫ يو زده کوونکی دې له متن ＇خه بل زده کوونکي ته امال ووايي او هغه دې په ＊کلي‬‫ليک پر تخت‪ ３‬وليکي او بيا دې ولولي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې د ＊کلي ليک په گ＂و يوه‪ ،‬يوه جمله ووايي او بل زده کوونکی‬‫دې پر تخت‪ ３‬وليکي‪.‬‬ ‫ که په ！ولگي ک‪ ３‬کوم زده کوونکی وي چ‪ ３‬د هغه خط ＊کلی وي‪ ،‬تخت‪ ３‬ته دې والړ‬‫شي‪ ،‬يوه جمله دې په ＊کلي خط وليکي‪ ،‬بيا دې نور زده کوونکي هغه په خپلو کتابچو‬ ‫ک‪ ３‬په هماغه ډول وليکي‪.‬‬ ‫ د ＊و او سمو ليکلو مهارت ＇نگه ترالسه ک‪８５‬ي‪ ،‬دوه زده کوونکي دې پرې خبرې‬‫وک‪７‬ي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کو ونکي دې په کورونو ک‪＇ ３‬و جمل‪ ３‬په ＊کلي خط له ياده وليکي او په راتلونکي‬ ‫ساعت ک‪ ３‬دې ولولي‪.‬‬

‫‪٥٢‬‬

‫اووه وﻳشتم لﻮست‬

‫کندﻫار‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬په معنا ي‪ ３‬پوه‪５‬دل او د کندهار په هکله معلومات‬ ‫السته راوړل‪.‬‬

‫پﻮ＊تنﻪ‬ ‫تاسو کله د کندهار واليت ليدلى دى؟‬ ‫کندهار د ه‪５‬واد پخوانی مرکز او پايتخت و چ‪ ３‬تيمورشاه بادشاه د افغانستان‬ ‫پايتخت له کندهار ＇خه کابل ته ول‪８５‬داوه‪.‬‬ ‫نوموړی ＊ار ډ‪４‬ر تاريخي ‪＄‬ايونه لري‪ ،‬لکه‪ :‬خرقه شريفه‪ ،‬چهل زينه‪ ،‬د احمدشاه بابا‬ ‫او ميرويس خان هوتک مقبرې‪.‬‬ ‫اوس مهال د کندهار په ＊ار ک‪ ３‬د عينو ＊ارگوټي نوموړي ＊ار ته ‪＄‬انگ‪７‬ې ＊کال‬ ‫او ارز＊ت ورک‪７‬ی دی‪ .‬د نوموړي ＊ارگوټي نقشه او پارکونه په ه‪５‬واد او آسيايي‬ ‫ه‪５‬وادونو ک‪ ３‬ساری نه لري‪ .‬نوموړی ＊ارگوټی د تفريح او م‪５‬لو لپاره ‪＄‬انگ‪７‬ي‬ ‫ب‪ ３‬ساري پارکونه لري چ‪ ３‬هره ورځ په زرگونه خلک د سيل لپاره ور‪＄‬ي‪.‬‬

‫‪٥٣‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن په چوپتيا سره ولولي‪ .‬ستونزمن ‪＄‬ايونه دې په ن‪＋‬ه اوله ＊وونکي‬‫＇خه دې پو＊تنه وک‪７‬ي او هغه دې ورته رو＊انه ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د پارک کلمه پرتخت‪ ３‬وليکي‪ ،‬بيا دې يو يو زده کوونکی د پارک‬‫د گ＂و په هکله خپل نظر ورک‪７‬ي‪ ،‬او د ＊وونکي په مرست‪ ３‬دې هغه پر تخت‪ ３‬وليکي او‬ ‫ليکل شوې جمل‪ ３‬دې ولولي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د لوست متن ولولي او＊وونکی دې د ستونزو په برخه ک‪ ３‬ورسره‬‫مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د تفريحي پارکونو د گ＂و په هکله خبرې وک‪７‬ي او نور دې ورته‬‫غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د لوست د متن په هکله خبرې وک‪７‬ي او نور دې ورته ‪＄‬ير شي‪.‬‬‫ زده کوونکي دې الندې کلم‪ ３‬په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬‫(ه‪５‬واد‪ ،‬ساری‪ ،‬وا！ونه‪ ،‬خرقه‪ ،‬واکمن‪ ،‬اړوند)‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د کندهار د لوست مفهوم په لن‪６‬و جملو ک‪ ３‬وليکي‪.‬‬

‫‪٥٤‬‬

‫اتﻪ وﻳشتم لﻮست‬

‫مﻮزﻳم‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د موزيم په معنا او مفهوم پوه‪５‬دل او د لرغونو أثارو‬ ‫د ارز＊ت په هکله معلومات ترالسه کول‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ستاسو په فکر موزيم کوم ‪＄‬اى ته وايي؟‬‫ تاس‪ ３‬کله موزيم ته تللي ياست؟‬‫موزيم هغه ‪＄‬اى ته وايي چ‪ ３‬د يوه ه‪５‬واد ارز＊تناک او لرغرني آثار لکه‪ :‬هنري‪،‬‬ ‫فرهنگي‪ ،‬تاريخي او داس‪ ３‬نور پک‪ ３‬ساتل ک‪８５‬ي‪.‬‬ ‫لرغوني آثار د يوه ه‪５‬واد د تاريخ د يوه سند حيثيت او ارز＊ت لري‪＄ .‬که د‬ ‫ټول‪ ３‬ن‪７‬ۍ خلک د خپلو تاريخي آثارو ساتنه کوي‪.‬‬ ‫په افغانستان ک‪ ،３‬د ه‪５‬واد د لرغونو آثارو د ساتلو ‪＄‬ای (موزيم) د کابل ＊ار په‬ ‫داراالمان ک‪ ３‬موقعيت لري‪ .‬دا موزيم د اسيا له مشهورو موزيمونو ＇خه گ‪２‬ل‬ ‫ک‪８５‬ي‪ .‬الزمه ده چ‪ ３‬موږ د موزيم پر ارز＊ت وپوه‪８５‬و او په هغه ک‪ ３‬د موجودو‬ ‫لرغونو آثارو ساتنه وک‪７‬و‪.‬‬

‫‪٥٥‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن يو ‪＄‬ل په چوپه خوله ولولي‪ .‬پر کوم ‪＄‬ای چ‪ ３‬نه پوه‪８５‬ي‪ ،‬له‬‫＊وونکي ＇خه دې مرسته وغواړي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د موزيم کلمه پر تخت‪ ３‬وليکي‪ .‬بيا دې نور زده کوونکي د موزيم په‬‫هکله يوه جمله ووايي او هغه دې پر تخت‪ ３‬وليکي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬د موزيم په هکله خبرې وک‪７‬ي‬‫＊وونکی دې ورسره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې متن ووايي او نور دې ورته ‪＄‬ير اوسي‪.‬‬‫ الندې کلم‪ ３‬دې په کتابچو ک‪ ３‬وليکي او نوموړي لغتونه دې په جملو ک‪ ３‬وکاروي‪.‬‬‫بيا دې ＇وتنه په ！ولگي ک‪ ３‬ووايي‪.‬‬ ‫( گران‪ ،‬ډ‪４‬ر‪ ،‬ه‪５‬واد‪ ،‬ارز＊ت‪ ،‬غوره‪ ،‬أثار‪ ،‬مشهور)‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د موزيم د ارز＊ت په اړه په خپلو کتابچو ک‪＇ ３‬وکر＊‪ ３‬وليکي‪.‬‬

‫‪٥٦‬‬

‫نﻬﻪ وﻳشتم لﻮست‬

‫مﻮر‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د مور د مقام په ارز＊ت پوه‪５‬دل او د مور درناوی کول‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ستاسو په فکر مور په خپلو اوالدونو باندې کوم حقونه لري؟‬‫ په تاسو ک‪ ３‬به ＇وک د مور د حقونو په هکله ＇ه ووايي؟‬‫د لوی خدای‬

‫له نعمتونو ＇خه يو نعمت مور ده‪ .‬مور د خپلو اوالدونو په‬

‫روزنه ک‪ ３‬زيار‪ ،‬زحمت او ب‪ ３‬خوب‪ ９‬زغمي‪ .‬مور په خپله غ‪ ８５‬ک‪ ３‬خپل بچيان‬ ‫د خپلو خلکو د هوساين‪،３‬د ه‪５‬واد د ودانولو او ساتلو لپاره روزي‪.‬‬ ‫وايي چ‪ ３‬مور په يوه الس زانگو زنگوي او په بل الس جهان‪ .‬د ن‪７‬ۍ ټول‬ ‫پوهان او تاريخي ＇‪５‬رې د مور په غ‪ ８５‬ک‪ ３‬روزل شوي دي‪ .‬له دې امله موږ‬ ‫بايد د خپلو ميندو ډ‪４‬ر خدمت وک‪７‬و‪ ،‬خبره ي‪ ３‬ومنو او دکور په کارونو ک‪３‬‬ ‫ورسره مرسته او په مينه ورسره خبرې وک‪７‬و‪ .‬موږ بايد زيار وباسو چ‪ ３‬مور را‬ ‫＇خه خپه نشي او تل بايد د مور زړه وساتو‪.‬‬

‫‪٥٧‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن په چوپه خوله ولولي‪ ،‬د ستونزمنو برخو پو＊تنه دې له ＊وونکي‬‫＇خه وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د لوست متن په ！ولگي ک‪ ３‬ولولي او نور دې ورته غوږ‬‫ونيسي‪.‬‬ ‫ دوه زده کوونکي دې له يو بل ＇خه د مور د حقونو په هکله پو＊تن‪ ３‬وک‪７‬ي او هغه بل‬‫دې ‪＄‬واب ورک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې په وار سره د متن د مفهوم په هکله خبرې وک‪７‬ي او نور دې ورته‬‫غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬د مور د حقونو په باره ک‪＇ ３‬و کر＊‪ ３‬و ليکي او‬‫بيا دې په ！ولگي ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې په ！ولگي ک‪ ３‬د هغو مرستو يادونه وک‪７‬ي چ‪ ３‬په کور ک‪ ３‬ي‪ ３‬له‬‫مورسره کوي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کور ک‪ ３‬د مور د حقونو په اړه دوه‪ ،‬درې داس‪ ３‬جمل‪ ３‬وليکي چ‪３‬‬ ‫په کتاب ک‪ ３‬نه وي راغل‪.３‬‬

‫‪٥٨‬‬

‫د‪４‬رشم لﻮست‬

‫د نشﻪ ﻳﻲ تﻮکﻮ زﻳانﻮنﻪ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د نشه يي توکو په زيانونو پوه‪５‬دل او له هغو ＇خه ‪＄‬ان‬ ‫ساتل‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ستاسو په فکر نشه يي توکي کوم زيانونه لري؟‬‫ که چ‪５‬رې يو ＇وک په نشه يي توکو روږدی وي‪ ،‬د هغه ژوند به ＇ه ډول وي؟‬‫نشه يي توکي‪ ،‬لکه‪ :‬چرس‪ ،‬بنگ‪ ،‬اپين‪ ،‬شراب‪ ،‬تنباکو‪ ،‬نصوار‪ ،‬سگرټ او‬ ‫داس‪ ３‬نور چ‪ ３‬په هره ب‪２‬ه وکارول شي‪ ،‬بدن ته زيان رسوي‪ .‬نشه يي کسان د‬ ‫بدن د کمزورتيا له امله نـشي کـوالـى چـ‪ ３‬خـپل ور‪＄‬ـني کارونـه سرتـه ورسوي‪.‬‬ ‫ورو‪ ،‬ورو له غريب‪ ９‬سره مخ ک‪８５‬ي‪ ،‬د خپل‪ ３‬کورن‪ ９‬او ټولن‪ ３‬د اوږو بار گر‪＄‬ي‪،‬‬ ‫او خلک ورته په ＊ه نظر نه گوري ‪ .‬د نشه يي خلکو ذهن ورو‪ ،‬ورو خرابي‪８‬ي‪ ،‬بيا‬ ‫يوازې د خپل‪ ３‬نش‪ ３‬په فکرک‪ ３‬وي‪ ،‬د خپل ‪＄‬ان پاکوالي او روغتيا ته پام نشي‬ ‫کوالی‪ ،‬له خپل‪ ３‬کورن‪＇ ９‬خه هم جال ک‪８５‬ي‪.‬‬ ‫په نشه يي توکو روږدي کسان د پيسو د تر السه کولو لپاره په غال او نورو ډول‪،‬‬ ‫ډول نارواوو کارونو الس پورې کوي‪.‬‬

‫‪٥٩‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زد ه کوونکي دې متن په خپل من‪ ＃‬ک‪ ３‬ولولي‪＊ .‬وونکی دې ورسره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬‫ زده کوونکي دې الند‪４‬ن‪ ９‬کلم‪ ３‬په خپلو کتابچو ک‪ ３‬وليکي‪ ،‬په جملو ک‪ ３‬دې وکاروي‬‫او بيا دې په ！ولگي ک‪ ３‬ووايي‪:‬‬ ‫(چرس‪ ،‬بنگ‪ ،‬اپين‪ ،‬شراب)‬ ‫ د نشه يي توکو د زيانونوپه هکله دې نورو ！ولگيوالو ته معلومات ورک‪７‬ي‪＊ .‬وونکی دې‬‫هم ورسره همکارو اوسي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې د لوست متن په مناسب غ‪ ８‬ولولي او نور زده کوونکي دې ورته‬‫غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ الندې پو＊تنو ته دې مناسب ‪＄‬وابونه ووايي‪.‬‬‫په نشه يي توکو اخته ک‪５‬دل ＇ه زيانونه لري؟‬ ‫نشه يي کسان ول‪ ３‬خپل ور‪＄‬ني کارونه سم تر سره کوالى نه شي؟‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د نن ور‪ ３＄‬لوست دوه ‪＄‬ل‪ ３‬په خپلو کتابچو ک‪ ３‬وليکي او په بل درسي‬ ‫ساعت ک‪ ３‬دې له ‪＄‬ان سره راوړي‪.‬‬

‫‪٦٠‬‬

‫ﻳﻮ د‪４‬رشم لﻮست‬

‫روغتﻴا ساتنﻪ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د روغتيا په ارز＊ت پوه‪５‬دل او خپل‪ ３‬روغتيا ته پاملرنه کول‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ستاسو په فکر روغتيا د انسان لپاره ＇ه گ＂‪ ３‬لري؟‬‫ که ＇وک خپل‪ ３‬روغتيا ته پام ونه ک‪７‬ي‪＇ ،‬ه زيان به ورته ورسي‪８‬ي؟‬‫روغتيا انسان ته ډ‪４‬ره اړي‪２‬ه ده‪ .‬روغتيا دې ته و ايي چ‪ ３‬وجود مو له ناروغ‪９‬‬ ‫＇خه خوندي او جوړ وي‪ .‬د روغتيا په درلودلو سره کوالی شو چ‪ ３‬خپل‬ ‫ور‪＄‬ني کارونه‪ ،‬او زده ک‪７‬ې مخ ته يوسو‪ ،‬د خپل‪ ３‬کورن‪ ９‬او ه‪５‬وادوالو‬ ‫خدمت په ＊ه توگه سرته ورسوو او په پايله ک‪ ３‬يو آرامه ژوند ولرو‪ .‬داس‪３‬‬ ‫روغتيا ＇خه هغه وخت برخمن ک‪５‬دالی شو چ‪＄ ３‬ان‪ ،‬کالي او خپل‬ ‫چاپيريال پاک او سوتره وساتو‪ ،‬تر ＇و د ميکروبونو د رامن‪ ＃‬ته ک‪５‬دو‪ ،‬ودې‬ ‫او ل‪８５‬د لپاره زمينه برابره نه شي‪.‬‬

‫‪٦١‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن يو‪＄‬ل په چوپه خوله په گ‪６‬ه ولولي‪ ،‬په ستونزمنو برخو دې خبرې‬‫وک‪ ７‬ي او بيا د ې ＊وونکی ورسره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې په وارسره متن په مناسب غ‪ ８‬ولولي‪ .‬که ＇ه ستونزه وه‪＊ ،‬وونکی‬‫دې ورسره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکو ته دنده ورک‪７‬ئ چ‪ ３‬د لوست د سرليک په هکله ＇و کر＊‪ ３‬له خپل‬‫فکر ＇خه وليکي‪ ،‬بيا دې په ！ولگي ک‪ ３‬ولولي‪ ،‬نور زده کوونکي دې د هغوی ت‪５‬روتن‪３‬‬ ‫اصالح ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې د متن پر مفهوم خبرې و ک‪７‬ي او نور زده کوونکي دې هم خپل‬‫نظرونه ورسره شريک ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې روغتيا ته د نه پاملرن‪ ３‬او د هغو د زيانونو په هکله وغ‪８‬ي‪８‬ي‪.‬‬‫＊وونکی دې په پای ک‪ ３‬د نورو زده کوونکو نظرونه هم واخلي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کور ک‪ ３‬د روغتيا په اړتيا باندې ＇و کر＊‪ ３‬وليکي او بيا دې په بل‬ ‫درسي ساعت ک‪ ３‬نورو ！ولگيوالو ته ولولي‪.‬‬

‫‪٦٢‬‬

‫دوه د‪４‬رشم لﻮست‬

‫گل پاچا الفت‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د گل پاچا الفت د ادبي شخصيت پ‪５‬ژندل او له خپلو‬ ‫ملي شاعرانو سره مينه پيدا کول‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫＇وک به د پ‪＋‬تو ژب‪ ３‬د ＇و مشهورو شاعرانو‬‫نومونه واخلي؟‬ ‫＇وک به ووايي چ‪ ３‬پورتنی عکس د چا دی؟‬ ‫گل پاچا الفت د لغمان واليت د قرغيو ولسوال‪ ９‬په عزيز خان ک＆ ک‪３‬‬ ‫ز‪８４‬يدلى و‪.‬‬ ‫الفت په خپلو ليکنو ک‪ ３‬موږ ته بلنه را کوي چ‪ ３‬علم او پوهه زده ک‪７‬و او‬ ‫عمل پرې وک‪７‬و‪ .‬لکه چ‪ ３‬وايي‪ :‬ب‪ ３‬عمله پوهه د غلط‪ ３‬پوه‪ ３‬مثال لري‬ ‫او غلطه پوهه له انسان ＇خه شيطان جوړوي‪ .‬همدارنگه خپل ه‪５‬واد او‬ ‫خلک ورباندې گران وو او ټول افغانان د دې ه‪５‬واد بچيان بولي‪ ،‬لکه‪:‬‬ ‫چ‪ ３‬وايي‪:‬‬ ‫د يـــوه وطــــن اوالد يــــــو تــ‪５‬ـــر لـــه ســـره پـــه هــ‪５‬ــواد يــو‬ ‫دا وطـــن دى پــه موږ گـــــران‬ ‫دا وطـــــن دى د افـــغـــــــــان‬

‫‪٦٣‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن په چوپتيا سره ولولي‪ .‬ستونزمن ‪＄‬ايونه دې په ن‪＋‬ه ک‪７‬ي او بيا دې‬‫له ＊وونکي ＇خه پو＊تنه وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې متن په مناسب غ‪ ８‬ولولي او ＊وونکی دې ورته ستنونزې حل ک‪７‬ي‪.‬‬‫ د الند‪４‬نيو جملو تش ‪＄‬ايونه دې په مناسبو کلمو سره او بيا دې په خپلو کتابچو ک‪３‬‬‫وليکي‪.‬‬ ‫＊اغلی الفت ！ول ‪ ...‬د دې ه‪５‬واد بچيان بولي‪.‬‬ ‫＊اغلى الفت‪ ...‬ز‪４８４‬دلی دی‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې د متن په مفهوم خبرې وک‪７‬ي‪ .‬نور زده کوونکي دې په بحث ک‪３‬‬‫ورسره شريک شي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي په دوو ډلو وو‪４‬شئ‪ .‬يوه ډله دې د متن د معنا او مفهوم په هکله خپل نظرونه‬‫سره شريک ک‪７‬ي‪ ،‬بله ډله دې د علم او پوه‪ ３‬په هکله خپل نظرونه وليکي او د خپل‬ ‫استازي په واسطه مو دې په ！ولگي ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬ ‫زده کوونکي دې الندې لغتونه په جملو ک‪ ３‬وکاروي او بيا دې ＇وتنه په ！ولگي ک‪ ３‬ولولي‬ ‫او په کتابچو ک‪ ３‬دې وليکي‪.‬‬ ‫(پوهه ‪ -‬چوپتيا – الفت ‪ -‬ليکوال)‬ ‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د گل پاچا الفت په اړه ＇و کر＊‪ ３‬وليکي‪.‬‬

‫‪٦٤‬‬

‫درې د‪４‬رشم لﻮست‬

‫صفت‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د صفت په معنا پوه‪５‬دل او په جملو ک‪ ３‬د صفت د کلمو کارول‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ستاسو په فکر صفت ＇ه ډول کلم‪ ３‬ته وايي؟‬‫ کوالى شئ داس‪ ３‬جمل‪ ３‬ووايئ چ‪ ３‬د صفت کلمه پک‪ ３‬استعمال شوې وي؟‬‫صفت‪ :‬هغه کلمه ده چ‪ ３‬د نوم حالت او ＇رنگوالى ＇رگندوي‪.‬‬ ‫لکه‪＊ :‬ه‪＊ ،‬کلى‪ ،‬هو＊يار‪ ،‬سپين‪ ،‬تور او داس‪ ３‬نور‪.‬‬ ‫الندې جمل‪ ３‬ولولئ او هغو کلمو ته ‪＄‬ير شئ چ‪ ３‬کر＊ه ترې الندې ا‪４‬ستل‬ ‫شوې ده‪.‬‬ ‫تک‪７‬ه زده کوونکي تل درس وايي‪.‬‬ ‫هو＊يار زده کوونکي د يو بل خبروته غوږ نيسي‪.‬‬ ‫موږ په بازار ک‪ ３‬سرې م‪ ３２‬واخيست‪.３‬‬ ‫د پاکو اوبو ＇‪＋‬ل بدن ته گټه لري‪.‬‬ ‫په پورتنيو جملو ک‪( ３‬تک‪７‬ه‪ ،‬هو＊يار‪ ،‬سرې‪ ،‬پاکو) صفتونه دي‪.‬‬

‫‪٦٥‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن په چوپتيا سره ولولي او بيا دې يو زده کوونکی د ！ولگي په مخ‬‫ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬ ‫ الندې جمل‪ ３‬دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬وليکي او بيا دې د صفت تر کلم‪ ３‬الندې‬‫کر＊ه وکاږي‪.‬‬ ‫د پخو م‪５‬وو خوړل بدن ته گ＂ه رسوي‪.‬‬ ‫زيار ک） بزگر له خپل‪＄ ３‬مک‪＇ ３‬خه زيات حاصل اخلي‪.‬‬ ‫سپينه کوتره د سول‪ ３‬ن‪＋‬ه ده‪.‬‬ ‫کندز خواږه خ＂کي لري‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې د لوست متن په ！ولگي ک‪ ３‬ولولي او نور دې ورته ‪＄‬يرشي‪ .‬که کومه‬‫پو＊تنه لري‪ ،‬هغه دې وپو＊تي‪＊ ،‬وونکی دې ورسره مرسته وک‪７‬ي ‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په دوو ډلو وو‪４‬شل شي‪ .‬هره ډله دې په خپل من‪ ＃‬ک‪ ３‬داس‪ ３‬جمل‪ ３‬د‬‫خپل استازي په واسطه وليکي چ‪ ３‬په هغو ک‪ ３‬صفتونه راغلي وي‪ ،‬بيا دې د خپل استازي‬ ‫په واسطه ولولي او نور دې ورته پاملرنه وک‪７‬ي ‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې الندې صفتونه په کتابچو ک‪ ３‬وليکي او په جملو ک‪ ３‬دې وکاروي‪.‬‬ ‫(سپين‪ ،‬هو＊يار‪ ،‬پوه‪＊ ،‬ه)‬

‫‪٦٦‬‬

‫＇لﻮر د‪４‬رشم لﻮست‬

‫معلﻮلﻴنﻮ تﻪ درناوی‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬له معلولينو سره مرسته او هغوی ته درناوى کول‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ستاسو په فکر معلول چا ته وايي؟‬‫ ستاسو په نظر له معلولو خلکو سره ＇نگه چلند ک‪７‬و؟‬‫سمسور دوه کاله مخک‪ ３‬له خپل پالر سره کروندې ته دکار لپاره روان و‪ ،‬په‬ ‫الره ک‪ ３‬پر يوه ماين برابر شو او په دې پ‪＋５‬ه ک‪ ３‬ي‪ ３‬خپله پ‪＋‬ه له السه ورک‪７‬ه‪.‬‬ ‫په روغتون ک‪ ３‬ي‪ ３‬درملنه وشوه‪ ،‬خو معلول پات‪ ３‬شو‪ .‬هغه ډ‪４‬ره موده غمجن‬ ‫و‪＄ ،‬که هغه نه شو کوالى چ‪ ３‬له نورو هلکانو سره لوب‪ ３‬وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ملگري ي‪ ３‬د هغه په حال خواشيني وو‪ .‬هغوى دا فکر وک‪ ７‬چ‪＇ ３‬نگه له‬ ‫سمسور سره مرسته وک‪７‬ي‪ .‬هغوى داس‪ ３‬لوب‪ ３‬پيل ک‪７‬ې چ‪ ３‬په هغو ک‪３‬‬ ‫سمسور هم برخه اخيستلى شوه‪.‬‬ ‫سمسور له زده ک‪７‬ې سره هم ډ‪４‬ره مينه لري‪ .‬ملگرو ي‪ ３‬هغه په ＊وون‪％‬ي ک‪３‬‬ ‫شامل ک‪ .７‬اوس د ＊وون‪％‬ي په پن‪％‬م ټولگي ک‪ ３‬درس وايي‪.‬‬

‫‪٦٧‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې لوم‪７‬ی متن په چوپه خوله ولولي او هغه ‪＄‬ايونه چ‪ ３‬پرې نه پوهي‪８‬ي‪،‬‬‫په ن‪＋‬ه ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې متن په لوړ أواز ولولي‪ .‬نور زدهکوونکي دې پام وک‪７‬ي‪ ،‬تر＇و‬‫خپل‪ ３‬ستونزې له من‪％‬ه يوسي‪.‬‬ ‫ د الند‪４‬نيو کلمو مترادف‪ ３‬کلم‪ ３‬دې له چوکاټ ＇خه پيدا او په خپلو کتابچو ک‪ ３‬دې د‬‫کلمو تر＇نگ وليکي‪.‬‬ ‫＇رگند‬ ‫معلول____________‬ ‫عيبي‬ ‫مرسته _________‬ ‫کومک‬ ‫تک‪７‬ه _____________‬ ‫‪＄‬واکمن‬ ‫＊کاره __________‬ ‫ الندې جمل‪ ３‬ولولئ! په خپلو کتابچو ک‪ ３‬ي‪ ３‬وليکئ او د صفت تر کلمو الندې کر＊ه‬‫وکاږئ‪.‬‬ ‫الف ‪ -‬اوس سمسور د روغو هلکانو په ＇‪５‬ر زده ک‪７‬ه او کار کوالی شي‪.‬‬ ‫ب‪ -‬د سمسور ملگري د هغه په حال خواشيني وو‪.‬‬ ‫ج‪ -‬هغوى داس‪ ３‬لوب‪ ３‬پيل ک‪７‬ې چ‪ ３‬په هغو ک‪ ３‬سمسور هم برخه اخيستلى شوه‪.‬‬ ‫‪＇ -‬و زده کوونکي دې له معلولينو سره د مرست‪ ３‬په هکله خبرې و ک‪７‬ي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‪:‬‬ ‫زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬د معلولينو په هکله ＇و کر＊‪ ３‬وليکي او په بل‬ ‫درسي ساعت ک‪ ３‬دې له ‪＄‬ان سره راوړي‪.‬‬

‫‪٦٨‬‬

‫پن‪％‬ﻪ د‪４‬رشم لﻮست‬

‫ب‪５‬ﻼب‪５‬ل خﻮاړه‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د خوړو په ارز＊ت پوهيدل او ور＇خه کار اخيستل‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ستاسو په فکر زموږ بدن خوړو ته ＇ه اړتيا لري ؟‬‫ که موږ هر ډول خواړه ونه خورو‪ ،‬بدن ته به مو＇ه زيان ورسي‪８‬ي؟‬‫د ه‪５‬واد د هرې سيم‪ ３‬په ب‪５‬الب‪５‬لو موسمونو ک‪ ３‬هر ډول حبوبات‪ ،‬ترکارۍ‬ ‫او م‪５‬وې پيدا ک‪８５‬ي او ه‪５‬وادوال د خوړو لپاره ترې کار اخلي‪ .‬په ‪＄‬ينو‬ ‫سيمو ک‪ ３‬يو شم‪５‬ر خلک ترکاري وچوي او بيا ي‪ ３‬په بل موسم ک‪ ３‬پخوي‪.‬‬ ‫دغه راز يوشم‪５‬ر م‪５‬وې تازه او يو شم‪５‬ر م‪５‬وې تازه او وچ‪ ３‬خوړل ک‪８５‬ي‪.‬‬ ‫هر ډول خواړو او ميوې د بدن د ودې‪ ،‬دکارکولو د وړتيا او د ناروغيو د مخنيوي‬ ‫لپاره په خپل‪ ３‬برخ‪ ３‬ک‪ ３‬ډ‪４‬ره مرسته کوي‪ ،‬د ب‪５‬لگ‪ ３‬په توگه‪ :‬حبوبات په ودې‬ ‫او نمو ک‪ ３‬مرسته کوي‪ ،‬خواږه او غوړ وجود ته انرژي ورکوي او يو شم‪５‬ر خواړه‬ ‫په وجود ک‪ ３‬ټول‪ ３‬اړتياوې پوره کوي‪ ،‬لکه‪ :‬شيدې‪ ،‬هگ‪ ９‬اوداس‪ ３‬نور‪.‬‬ ‫د ور‪＄‬نيو خوړو په مهال و‪４‬ش ک‪ ３‬بايد توازن رامن‪ ＃‬ته ک‪７‬و او د ټاکلي‬ ‫پروگرام له مخ‪ ３‬د ‪＄‬ان لپاره خواړه تيار ک‪７‬و‪.‬‬

‫‪٦٩‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ ＇و زده کوونکي دې متن په مناسب غ‪ ８‬په ！ولگي ک‪ ３‬ولولي‪＊ ،‬وونکی دې ورته ‪＄‬ير‬‫وي‪ ،‬که اړتيا وه مرسته دې ورسره وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په دوو ډلو وو‪４‬شل شي‪！ .‬ول زده کوونکي دې متن ولولي‪ .‬يوه ډله دې‬‫په متن ک‪ ３‬صفتونه پيدا ک‪７‬ي‪ ،‬په جملو ک‪ ３‬دې وکاروي او بله ډله دې د م‪５‬وو د گ＂و په‬ ‫هکله ＇و کر＊‪ ３‬وليکي‪ ،‬بيا دې ＇وتنه په ！ولگي ک‪ ３‬خپله ليکنه ولولي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې پرتخت‪ ３‬د م‪５‬وو نومونه چ‪ ３‬بل زده کوونکی ي‪ ３‬ورته وايي‪ ،‬د امال‬‫په ډول وليکي او په پای ک‪ ３‬دې يو بل زده کوونکی هغه ولولي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬د م‪５‬وو نومونه واخلي او نور دې ورته نور نومونه‬‫هم واخلي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کور ک‪ ３‬د خوړو د گ＂و په هکله ＇و کر＊‪ ３‬وليکي او په بل درسي‬ ‫ساعت ک‪ ３‬دې ولولي‪ ،‬نور زده کوونکي دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬

‫‪٧٠‬‬

‫شپ‪ ８‬د‪４‬رشم لﻮست‬

‫ولسﻲ دودونﻪ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د ولسي مثبتو دودونو په ارز＊ت پوه‪５‬دل او هغه په خپل‬ ‫ژوند ک‪ ３‬عملي کول‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ستاسو په فکر په يوه ！ولنه ک‪ ３‬مثبت دودونه ＇ه گ＂‪ ３‬لري؟‬‫ ＇وک به ووايي چ‪ ３‬زموږ د ！ولن‪ ３‬کوم دودونه ＊ه دي؟‬‫هره ټولنه خپل دودونه لري چ‪ ３‬يوه ټولنه له بل‪＇ ３‬خه ب‪５‬لوي‪ .‬په ټولنه‬ ‫ک‪＄ ３‬ين‪ ３‬دودونه گټور او اوږد عمر لري او ‪＄‬يني دودونه بيا د ټولن‪ ３‬د‬ ‫خلکو لپاره گټه نشي رسولی‪.‬‬ ‫＇ومره چ‪ ３‬يوه ټولنه پرمختگ کوي‪ ،‬په هماغه اندازه د هغ‪ ３‬ټولن‪ ３‬په‬ ‫دودونو او رواجونو ک‪ ３‬بدلون رامن‪ ＃‬ته ک‪８５‬ي‪ .‬خلکو ته گټور دودونه او‬ ‫رواجونه پات‪ ３‬کي‪８‬ي او هغه چ‪ ３‬خلکوته گټه نشي رسولی‪ ،‬د ټولن‪ ３‬له‬ ‫پرمختگ ＇خه وروسته پات‪ ３‬ک‪８５‬ي‪.‬‬ ‫موږ ته الزمه ده چ‪ ３‬خپلو گټورو دودونو ته په درنه سترگه وگورو او سرته‬ ‫ي‪ ３‬ورسوو او هغه دودونه چ‪ ３‬خلکو ته گټه رسولی نشي‪ ،‬هغه بايد پر‪８４‬دو‬ ‫چ‪ ３‬له من‪％‬ه والړشي‪.‬‬

‫‪٧١‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې يو‪＄‬ل متن په چوپه خوله ولولي‪ .‬په هغو جملو او کلمو چ‪ ３‬نه‬‫پوهي‪８‬ي‪ ،‬له ＊وونکي دې پو＊تنه وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د لوست متن ولولي او ＊وونکی دې ورسره په لوستلو او د ت‪５‬روتنو‬‫ک‪ ３‬مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې د دودونو په هکله له کتاب پرته ＇و کر＊‪ ３‬وليکي او بيا دې په ！ولگي‬‫ک‪ ３‬ووايي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په دوو ډلو وو‪４‬شل شي‪ .‬يوه ډله دې د ‪＂－‬ورو دودونو په هکله او بله ډله‬‫دې د ناوړه دودونو د زيانونو په هکله خپل‪ ３‬نظري‪ ３‬سره شريک‪ ３‬ک‪７‬ي او بيا دې د هغوی‬ ‫استازي د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې د خپل کلي او سيم‪ ３‬د يوه دود نوم واخلي او په اړه دې خبرې‬‫وک‪７‬ي چ‪ ３‬په ＇ه ډول سرته رس‪８５‬ي ‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د خپل‪ ３‬سيم‪ ３‬د يوه دود په هکله ＇و کر＊‪ ３‬په خپلو کتابچو ک‪３‬‬ ‫وليکي‪.‬‬

‫‪٧٢‬‬

‫اووه د‪４‬رشم لﻮست‬

‫ابن سﻴنا‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل او د ابن سينا په هکله معلومات ورکول‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ کله مو د ابن سينا نوم اوريدلی دی؟‬‫ ＇ه فکر کوئ چ‪ ３‬دغه عالم په کومو علومو ک‪ ３‬پوره الس رسی درلود؟‬‫ابن سينا د ن‪７‬ۍ مشهور عالم او د بخارا په ＊ار ک‪ ３‬ز‪８４‬يدلى و‪ .‬نوموړى د‬ ‫شلو کلونو و چ‪ ３‬د خپل وخت د يوه عالم په نوم وپ‪５‬ژندل شو‪.‬‬ ‫ابن سينا په خپل وخت ک‪ ３‬د طب په هکله شپاړس کتابونه ليکلي دي‪.‬‬ ‫خورا مشهور کتاب ي‪ ３‬د (القانون فى الطب) په نوم يادي‪８‬ي‪ .‬له دې کتاب‬ ‫＇خه ＇ه د پاسه شپ‪ ８‬سوه کاله د درسي کتاب په توگه گټه اخيستل ک‪５‬ده‪.‬‬ ‫اوس هم ‪＄‬يني خلک د نوموړي کتاب له مطالع‪＇ ３‬خه گټه اخلي ‪.‬‬ ‫ابن سينا د فلسف‪ ３‬او عقا‪４‬دو په هکله (‪ )٦٨‬کتابونه ليکلي دي‪ .‬دغه راز‬ ‫يوولس کتابونه ي‪ ３‬د نجوم او ساينس په برخه ک‪ ３‬او ＇لور نور ي‪ ３‬د شعر‬ ‫او شاعرۍ په اړه ليکلي دي‪ .‬د ن‪７‬ۍ ټول خلک د ابن سينا خدمتونو ته په‬ ‫درانه نظر گوري‪.‬‬

‫‪٧٣‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن د يو بل په مرسته په چوپتيا سره ولولي‪＇ .‬و تنه زده کوونکي دې‬‫د ابن سينا په اړه ＇ه چ‪ ３‬ي‪ ３‬له متن ＇خه زده ک‪７‬ي دي معلومات وړاندې ک‪７‬ي‪ ،‬که ＇ه‬ ‫ستونزه ي‪ ３‬درلوده‪＊ ،‬وونکی دې ورسره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ زدهکوونکي دې له الندې کلمو ＇خه جمل‪ ３‬جوړې ک‪７‬ي او بيا دې په ！ولگي ک‪３‬‬‫ولولي‪.‬‬ ‫مشهور‪ -‬طبابت‪ -‬ز‪８４‬يدلى‪ -‬نجوم‪ -‬گ＂ه‬ ‫ زده کو ونکي دې د لوست د موخو په هکله خبرې وک‪７‬ي او بيا دې بل زده کوونکی د‬‫هغه خبرې بشپ‪７‬ې ک‪７‬ي‪＊ .‬وونکی دې ورسره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې الند‪４‬نيو پو＊تنو ته په شفاهي توگه سم ‪＄‬وابونه ورک‪７‬ي او نور دې ورته‬‫غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ابن سينا د علومو په کومو برخو ک‪ ３‬پوه‪５‬ده؟‬ ‫ابن سينا په کومو علومو ک‪ ٦٨ ３‬کتابونه ليکلي دي؟‬ ‫ول‪ ３‬خلک ابن سينا ته درناوی لري؟‬ ‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د ابن سينا په اړه يوه لن‪６‬ه ليکنه وک‪７‬ي او په بل درسي ساعت ک‪ ３‬دې په‬ ‫！ولگي ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬

‫‪٧٤‬‬

‫اتﻪ د‪４‬رشم لﻮست‬

‫اشر ( گ‪ ６‬کار)‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د گ‪ ６‬کار د گ＂و په ارز＊ت پوه‪５‬دل او گ‪ ６‬کار کول‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ کله مو په گ‪６‬و کارونو ک‪ ３‬برخه اخيست‪ ３‬ده؟‬‫ ＇وک به ووايي چ‪ ３‬گ‪ ６‬کار ＇ه گ＂‪ ３‬لري؟‬‫سباوون د ترکارۍ دکرلو لپاره پر‪４‬شان و‪ .‬دی يوازې و‪ ،‬د ترکارۍ دکرلو‬ ‫وخت ترې ت‪５‬ريده‪ .‬له خپل‪ ３‬م‪５‬رمن‪ ３‬تورپيک‪ ９‬سره ي‪ ３‬مشوره و ک‪７‬ه‪ .‬هغ‪３‬‬ ‫ورته وويل‪:‬‬ ‫ دکلي ‪＄‬وانان د اشر لپاره را وغواړه ‪.‬‬‫سباوون هم د خپل‪ ３‬ماندين‪ ３‬خبره ومنله‪ .‬دکلي زلميان ي‪ ３‬د اشر لپاره را وغو＊تل‪.‬‬ ‫سهار وختي ي‪ ３‬د ترکارۍ په کرلو پيل وک‪ ،７‬تر غرم‪ ３‬پورې ي‪ ３‬کار وک‪ ،７‬په پټي‬ ‫ک‪ ３‬ي‪ ３‬ډول‪ ،‬ډول ترکارۍ وکرل‪ ３‬او بيا ي‪ ３‬پول‪ ３‬ورته جوړې ک‪７‬ې‪.‬‬ ‫تورپيک‪ ９‬د غرم‪ ３‬لپاره ورته ＊ه خوندوره ＊وروا پخه ک‪７‬ې وه‪ .‬دکلي‬ ‫زلميانو په گ‪６‬ه سره ډوډۍ وخوړه‪ .‬سباوون خپل‪ ３‬م‪５‬رمن‪ ３‬ته وويل‪:‬‬ ‫گ‪ ６‬کار زموږ د ټولن‪ ３‬ډ‪４‬ر ＊ه دود دی‪ .‬زه به هم له دې وروسته د گاون‪６‬يانو‬‫په اشرونو ک‪ ３‬هرومرو برخه اخلم‪.‬‬

‫‪٧٥‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې يو‪＄‬ل متن ولولي او بيا دې ＇و تنه د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬‫＊وونکی دې ورسره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکي دې متن ولولي‪ ،‬په خپله خو＊ه دې ＇و کلم‪ ３‬خو＊‪ ３‬او په جملو ک‪３‬‬‫دې وکاروي‪.‬‬ ‫بيا دې ＇و تنه زده کوونکي خپل‪ ３‬ليکل شوې جمل‪ ３‬د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې په ！ولگي ک‪ ３‬د اشر يا گ‪ ６‬کار د گ＂و په هکله خبرې وک‪７‬ي او نور‬‫دې ورته متوج‪ ３‬وي‪.‬‬ ‫ بل زده کوونکی دې د يوازې کار د وروسته پات‪ ３‬ک‪５‬دو په هکله خبرې و ک‪７‬ي او نور دې‬‫ورته غوږ ونيسي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې په خپل کلي ک‪ ３‬د ＊و دودونو او رواجونو په هکله خبرې وک‪７‬ي‬‫او ＊وونکی دې د خبرو په بشپ‪７‬ولو ک‪ ３‬ورسره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬د هغه گ‪ ６‬کار په هکله چ‪ ３‬په کور‪＊ ،‬وون‪％‬ي او يا‬ ‫په کوم بل ‪＄‬اى ک‪ ３‬ي‪ ３‬تر سره ک‪７‬ی وي‪＇ ،‬و کر＊‪ ３‬وليکي‪.‬‬

‫‪٧٦‬‬

‫نﻬﻪ د‪４‬رشم لﻮست‬

‫ملگري ملتﻮنﻪ‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د ملگرو ملتونو پيژندل او د ملگرو ملتونو د دندو په‬ ‫اړه معلومات ترالسه کول‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ أيا ويالى شئ چ‪ ３‬ملگري ملتونه ＇ه ډول سازمان دى؟‬‫ د ملگرو ملتونو د سازمان اصلي موخه ＇ه ده؟‬‫ملگري ملتونه يو ن‪７‬يوال سازمان دى‪ .‬د دغه ن‪７‬يوال سازمان موخه داده‬ ‫چ‪ ３‬په ن‪７‬ۍ ک‪ ３‬د ک‪７‬ک‪５‬چونو او شخ‪７‬و د مخنيوي الرې چارې برابرې‬ ‫ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫د ب‪５‬الب‪５‬لو ه‪５‬وادونو تر من‪ ＃‬د پوهاوي‪ ،‬مرستو او سوله ييز ژوند د الرو چارو‬ ‫په برابرولو ک‪ ３‬مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫دغه راز په وروسته پات‪ ３‬ه‪５‬وادونو ک‪ ３‬د ＊وون‪ ،３‬روزن‪ ３‬د تاريخي ودانيو‪،‬‬ ‫روغتيا‪ ،‬خوراکي موادو او د ماشومانو په روزلو او نورو برخو ک‪ ３‬مرست‪３‬‬ ‫کوي‪ .‬دا سازمان ب‪５‬الب‪５‬ل‪＇ ３‬انگ‪ ３‬لري چ‪ ３‬يوه ي‪ ３‬د يونيسف ＇انگه ده ‪.‬‬ ‫يونيسف د ماشومانو او ‪＄‬وانانو د ＊وون‪ ３‬او روزن‪ ،３‬خوړو‪ ،‬روغتيا‪ ،‬اوبو‪،‬‬ ‫درمل ورکولو او نورو برخو ک‪ ３‬مرسته کوي‪.‬‬

‫‪٧٧‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې يو‪＄‬ل لوست په چوپه خوله ولولي‪ .‬که ستونزه وه‪ ،‬هغه دې په ن‪＋‬ه ک‪７‬ي‬‫او بيا دې له ＊وونکي ＇خه وپو＊تي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې متن ولولي‪＇ ،‬و لغتونه دې خوښ ک‪７‬ي‪ ،‬په جملو ک‪ ３‬دې وکاروي او‬‫بيا دې ＇وتنه په ！ولگي ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په دوو ډلو وو‪４‬شل شي‪( .‬الف) ډله دې د الندې لوم‪７‬ۍ پو＊تن‪ ３‬د‬‫‪＄‬واب په هکله خپل نظرونه او د (ب) ډله دې د دويم‪ ３‬پو＊تن‪ ３‬په هکله خپل نظرونه‬ ‫سره په شريکه وليکي او بيا دې د هر ډل‪ ３‬استازی په ！ولگي ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬ ‫يونيسف ＇ه فعاليتونه ترسره کوي؟‬ ‫د ملگرو ملتونو سازمان د جوړ‪４‬دو اصلي هدف ＇ه شی دی؟‬ ‫زده کوونکي دې د الندې جملو تش ‪＄‬ايونه په مناسبو کلمو سره په خپلو کتابچو ک‪ ３‬ډک‬ ‫ک‪７‬ي بيا د ې ＇وتنه په ！ولگي ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬ ‫الف‪ :‬ملگري ملتونه يو ‪ ............‬سازمان دى‪.‬‬ ‫ب‪ :‬يونيسف د ماشومانو او ‪＄‬وانانو ‪ .................‬په برخه ک‪ ３‬مرست‪ ３‬کوي‪.‬‬ ‫ج‪ :‬د دغه ن‪７‬يوال سازمان د جوړيدو اصلي موخه دا ده چ‪ ３‬د ‪ ...........‬مخنيوى‬ ‫وک‪７‬ي‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د لوست مفهوم او لن‪６‬يز په ＇و کر＊و ک‪ ３‬وليکي‪.‬‬

‫‪٧٨‬‬

‫＇لﻮ‪＋４‬تم لﻮست‬

‫مترادف‪ ３‬کلم‪３‬‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د مترادفو کلمو په معنا او مفهوم پو ه‪５‬دل او ور＇خه‬ ‫گ＂ه اخيستل‪.‬‬

‫‪٧٨٦‬‬ ‫مترادفه کلمه‪ :‬هغه کلمه ده چ‪ ３‬په شکل‬ ‫يا ب‪２‬ه ک‪ ３‬سره توپير لري او معنا ي‪ ３‬سره‬ ‫ورته وي‪ ،‬مترادفه کلمه بلل کي‪８‬ي‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ستاسو په فکر کله مو مترادف‪ ３‬کلم‪ ３‬په خبرو او ليکنو ک‪ ３‬کارولي دي ؟‬‫ په تاسوک‪＇ ３‬وک د مترادفو کلمو ب‪５‬لگ‪ ３‬ويالی شي؟‬‫＊کال او سمسور خور او ورور دي‪ .‬دوى په يوه شنه او زرغون ب‪ ０‬ک‪ ３‬خوښ‬ ‫او خو شحاله ناست وو‪ .‬هغوى ＊کلي او ＊ايسته کالي اغوستي وو‪ .‬د ب‪０‬‬ ‫په هره خوا ک‪ ３‬خو＊ي او خوشحالي وه‪ .‬هرې خوا ته د مرغيو چغهار‪،‬‬ ‫خواږه آوازونه او نارې وې‪ .‬په آسمان ک‪ ３‬بر‪＋４‬نا شوه‪ .‬باران په اور‪４‬دو پيل‬ ‫وک‪＊ .７‬کال او سمسور دواړو په ‪＄‬غاستو او من‪６‬و ‪＄‬انونه کور ته ورسول‪.‬‬ ‫مترادف‪ ３‬کلم‪ :３‬هغه کلم‪ ３‬دي چ‪ ３‬په شکل يا ب‪２‬ه ک‪ ３‬سره توپير لري او‬ ‫معنا ي‪ ３‬سره ورته وي‪ ،‬مترادفه کلمه بلل کي‪８‬ي‪.‬‬

‫‪٧٩‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‪:‬‬

‫ زده کوونکي دې متن يو ‪＄‬ل په چوپه خوله ولولي‪ .‬بيا دې ＇وتنه په ！ولگي ک‪ ３‬پورته‬‫شي او په وار سره دې نوی لوست ولولي‪ .‬که ستونزه وه‪＊ ،‬وونکی دې ورسره مرسته‬ ‫وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ الندې جمل‪ ３‬دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬وليکي او تر مترادفو کلمو الندې دې کر＊ه‬‫وکاږي‪.‬‬ ‫انسان چ‪ ３‬روغ او جوړ وي‪＊ ،‬ه کار کوالى شي‪.‬‬ ‫زرغونه د أزموين‪ ３‬په ت‪５‬رولو ډ‪４‬ره خوشحاله او خو＊ه ＊کاري‪.‬‬ ‫زموږ ＊وونکي پاک او سپ‪（５‬لي خلک دي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې په ！ولگي ک‪ ３‬د متن مترادف‪ ３‬کلم‪ ３‬و＊يي او نور دې ورته ‪＄‬ير‬‫شي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې په خپلو کتابچو ک‪＇ ３‬و مترادف‪ ３‬کلم‪ ３‬وليکي او ＇و تنه دې په‬‫！ولگي ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬ ‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې ＇و مترادف‪ ３‬کلم‪ ３‬په خپلو کتابچو ک‪ ３‬وليکي او په جملو ک‪ ３‬دې وکاروي‪.‬‬

‫‪٨٠‬‬

‫ﻳﻮ ＇لﻮ‪＋４‬تم لﻮست‬

‫پر حﻴﻮاناتﻮ زړه سﻮی‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬پر حيواناتو زړه سوی او ورسره مرسته کول‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫پر حيواناتو مو کله زړه سوی؟‬‫ ستاسو په فکر حيوانات موږ ته ＇ه گ＂‪ ３‬رسوي؟‬‫اهلل‬

‫ډول‪ ،‬ډول حيوانات او الوتونکي پيدا ک‪７‬ي دي ‪＄.‬ين‪ ３‬په هوا ک‪３‬‬

‫‪＄‬ين‪ ３‬په ‪＄‬مکه او ‪＄‬ين‪ ３‬په اوبو ک‪ ３‬ژوند کوي‪＄ .‬ين‪ ３‬هم په وچه او اوبو‬ ‫دواړو ک‪ ３‬ژوند کو ي‪.‬‬ ‫له يو شم‪５‬ر حيواناتو＇خه ب‪５‬ال ب‪５‬ل‪ ３‬گټ‪ ３‬اخيستل ک‪８５‬ي‪ .‬د بيلگ‪ ３‬په توگه ‪:‬‬ ‫له پوستکو‪ ،‬غو＊و او ش‪５‬دو ＇خه ي‪ ３‬گټ‪ ３‬اخلو او زموږ د خوړو ارز＊تناکه‬ ‫برخه جوړوي‪.‬‬ ‫پر حيواناتو بايد زړه سوی ولرو‪ ،‬هغوی ونه ‪＄‬وروو‪ .‬د ناروغ‪ ９‬درملنه ي‪３‬‬ ‫وک‪７‬و په غذا او ساتلو ک‪ ３‬ي‪ ３‬زيار وباسو‪..‬‬

‫‪٨١‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن په چوپه خوله ولولي او بيا دې ＇وتنه په ！ولگي ک‪ ３‬ولولي‪،‬‬‫＊وونکی دې ورسره مرسته وک‪７‬ي ‪.‬‬ ‫ زده کوونکي په دوو ډلو وو‪４‬شئ ‪.‬‬‫لوم‪７‬ۍ ډله دې د هغو حيواناتو نومونه په شريکه چ‪ ３‬له پوستکو ＇خه ي‪ ３‬کار اخيستل‬ ‫کي‪８‬ي او بيا دې د خپل استازي په واسطه ولولي‪.‬‬ ‫دويمه ډله دې د هغو حيواناتو نومونه وليکي چ‪ ３‬له شيدو ＇خه ي‪ ３‬گ＂ه اخيستل کي‪８‬ي‪.‬‬ ‫بيا دې د هرې ډل‪ ３‬استازی د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬ووايي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د هغو حيواناتو نومونه واخلي چ‪ ３‬په ‪＄‬مکه او اوبو ک‪ ３‬ک‪ ３‬ژوند‬‫کوالی شي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د اهلي حيواناتو نومونه واخلي او بل دې د هغوی د گ＂و په اړه خبرې‬‫وک‪７‬ي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کور ک‪ ３‬په خپلو کتابچو ک‪ ３‬وليکي چ‪ ３‬پر حيواناتو ＇رنگه زړه سوی‬ ‫وک‪７‬و او په بل درسي ساعت ک‪ ３‬دې خپلو ！ولگيوالو ته واوروي‪.‬‬

‫‪٨٢‬‬

‫دوه ＇لﻮ‪＋４‬تم لﻮست‬

‫پﻪ شﻴدو ک‪ ３‬د اوبﻮ گ‪６‬ول‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬زده کوونکي په دې پوهول چ‪ ３‬په ش‪５‬دوک‪ ３‬اوبه گ‪６‬ول‬ ‫لويه گناه ده او بايد ترې ډډه وشي‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ستاسو په نظر د ش‪５‬دو په پلورلو ک‪ ３‬د اوبو گ‪６‬ول ＊ه عمل دى؟‬‫ ＇ه فکر کوئ چ‪ ３‬د ش‪５‬دو خوړل وجود ته ＇ه گ＂‪ ３‬لري؟‬‫حضرت عمر‬

‫به د عادت له مخ‪ ３‬د مدين‪ ３‬منورې په کو＇و ک‪ ３‬د شپ‪３‬‬

‫گر‪５＄‬ده‪ .‬يو آواز ي‪ ３‬تر غوږو شو چ‪ ３‬يوې ＊‪ ３％‬خپل‪ ３‬لور ته وويل‪ ،‬لورې!‬ ‫په دې شيدو ک‪ ３‬ل‪８‬ې اوبه گ‪６‬ې ک‪７‬ه چ‪ ３‬ډ‪４‬رې پيس‪ ３‬پرې وگټو او ＇ه کار‬ ‫به مو پرې روان شي‪ ،‬خو لور ي‪ ３‬مخالفت وک‪.７‬‬ ‫لور ورته وويل‪ :‬حضرت عمر‬

‫په شيدو ک‪ ３‬له اوبو گ‪６‬ولو ＇خه منع ک‪７‬ي يو‪.‬‬

‫مور ورته وويل‪ :‬اوس‪ ،‬خو دلته ＇وک نشته‪.‬‬ ‫لور ورته وويل‪ :‬که عمر‬

‫‪٨٣‬‬

‫نشته‪ ،‬خدای‬

‫خو شته‪.‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن په مناسب غ‪ ８‬ولولي‪＊ ،‬وونکی دې ورسره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬‫ زده کوونکی دې په وار سره له متن ＇خه يو بل ته د يوې جمل‪ ３‬امال ووايي او پر تخت‪３‬‬‫دې وليکي‪ .‬بيا دې بل زده کوونکی د هغ‪ ３‬جمل‪ ３‬ت‪５‬روتنه اصالح ک‪７‬ي‪ ،‬پات‪ ３‬نور زده‬ ‫کوونکي دې همدا فعاليت تر سره ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ الندې پو＊تنو ته دې ‪＄‬وابونه ورک‪７‬ي او بيا دې په خپلو کتابچو ک‪ ３‬وليکي‪ .‬وروسته دې‬‫＇و کسه په ！ولگي ک‪ ３‬خپل ‪＄‬وابونه ووايي‪.‬‬ ‫＊‪ ３％‬ول‪ ３‬په شيدو ک‪ ３‬اوبه گ‪６‬ول‪３‬؟‬ ‫د دې لوست اصلي مطلب ＇ه شى دى؟‬ ‫موږ بايد په پلورلو ک‪＇ ３‬ه شی په پام ک‪ ３‬ونيسو؟‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې په ！ولگي ک‪ ３‬په وار سره د لوست د مفهوم په هکله خبرې‬‫وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې د (مخالفت‪ ،‬شپ‪ ،３‬گ‪６‬ې او منع) کلمو ته په خپلو کتابچو ک‪ ３‬جمل‪３‬‬‫جوړې ک‪７‬ي‪ .‬او بيا دې ＇و تنه خپل‪ ３‬جوړې ک‪７‬ې جمل‪ ３‬په لوړ أواز ولولي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کورونو ک‪ ３‬د لوست مفهوم په خپلو کتابچو ک‪ ３‬وليکي‪.‬‬

‫‪٨٤‬‬

‫دري ＇لﻮ‪＋４‬تم لﻮست‬

‫د ＊ﻮ خبرو اړتﻴا‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متــن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د ＊و خبرو زده کول او ＊‪ ３‬خبرې کول‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ په تاسو ک‪ ３‬به ＇و ک د ＊و خبرو په گ＂و خبرې وک‪７‬ي؟‬‫‪ -‬که د چا ＊‪ ３‬خبرې زده نه وي‪＇ ،‬ه زيان به ورته ورس‪８５‬ي؟‬

‫هر چاته الزمه ده چ‪ ３＊ ３‬خبرې زده ک‪７‬ي او ور＇خه گټه واخلي‪.‬‬ ‫＊‪ ３‬خبرې دا دي چ‪ ３‬په هغوک‪ ３‬داس‪ ３‬کلم‪ ３‬و کارول شي چ‪ ３‬پک‪ ３‬د چا‬ ‫ب‪ ３‬احترامي ونشي او هر چاته له درناوي سره د خپل‪ ３‬موخ‪ ３‬يادونه وشي‪.‬‬ ‫د خبروکوونکي بايد په ساده الفاظو او د ＊و جملو په جوړولو سره داس‪３‬‬ ‫خبرې وک‪７‬ي چ‪ ３‬د مقابل لوري له سوي‪ ３‬او درناوي سره برابرې وي‪.‬‬ ‫هر ＇وک بايد د خبرو کولو ‪＄‬ای او وخت وپ‪５‬ژني او په درناوي سره خپل‪３‬‬ ‫خبرې پای ته ورسوي‪.‬‬ ‫په خبرو ک‪ ３‬داس‪ ３‬کلم‪ ３‬ونه کاروي چ‪ ３‬په چا باندې بدې ولگي‪８‬ي او زړ ه‬ ‫ي‪ ３‬ور ＇خه بد شي‪.‬‬

‫‪٨٥‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ ！ول زده کوونکي دې متن يو ‪＄‬ل په چوپه خوله ولولي او بيا دې ＇و تنه وروسته په‬‫مناسب أواز ولولي‪ ،‬که اړتيا وه‪＊ ،‬وونکی دې ورسره مرسته وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ يوزده کوونکی دې بل زده کوونکي ته د لوست يوه کر＊ه د امال په توگه ووايي او هغه‬‫دې پر تخت‪ ３‬وليکي‪ .‬بل داوطلب زده کوونکی دې د هغه ت‪５‬روتن‪ ３‬په ن‪＋‬ه ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د ＊و خبرو کولو د گ＂و په هکله خبرې وک‪７‬ي‪ ،‬بل زده کوونکی دې‬‫د بدو خبرو کولو د زيانونو په هکله خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې د لوست متن په مناسب غ‪ ８‬ولولي او نور دې د هغو ت‪５‬روتنو ته ‪＄‬ير‬‫او ورته دې اصالح ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په خپل زړه له متن ＇خه ＇و کلم‪ ３‬و！اکي او هغه دې په جملو ک‪３‬‬‫وکاروي او بيا دې په ！ولگي ک‪ ３‬ولولي‪ .‬نور دې ورته غوږ ونيسي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې په کور ک‪ ３‬د ＊و خبرو د اړتيا په هکله ＇و کر＊‪ ３‬وليکي او بيا دې په بل‬ ‫درسي ساعت ک‪ ３‬په ！ولگي ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬

‫‪٨٦‬‬

‫＇لﻮر ＇لﻮ‪＋４‬تم لﻮست‬

‫وچ‪ ３‬او تازه م‪５‬ﻮې‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د وچو او تازه م‪５‬وو پ‪５‬ژندل ا و د هغو په گ＂و پوه‪５‬دل‪.‬‬

‫پﻮ＊تنﻪ‬ ‫ستاسو په فکر په پورته عکس ک‪＇ ３‬ه شی ليدل کي‪８‬ي؟‬‫زموږ د ه‪５‬واد په مرکز او واليتونو ک‪ ３‬د ډول ډول‪ ،‬م‪５‬وو ون‪ ３‬او باغونه‬ ‫شته چ‪ ３‬ډ‪４‬ره اندازه تازه او وچ‪ ３‬م‪５‬وې ترې السته را‪＄‬ي‪ .‬تازه او وچ‪３‬‬ ‫م‪５‬وې هم د ه‪５‬واد په دننه ک‪ ３‬خوړل ک‪８５‬ي او هم بهرنيو ه‪５‬وادونو ته ل‪８５‬ل‬ ‫کي‪８‬ي‪ ،‬لکه‪ :‬م‪ ،３２‬انگور‪ ،‬انار‪ ،‬بادام‪ ،‬پسته‪ ،‬جنغوزي‪ ،‬ک‪＋‬ته او داس‪ ３‬نور‪.‬‬ ‫له دې الرې زموږ ه‪５‬واد او خلکو ته گټ‪ ３‬رسي‪８‬ي‪.‬‬ ‫تازه او وچ‪ ３‬م‪５‬وې وجود ته ډ‪４‬رې گټ‪ ３‬رسوي‪ .‬د م‪５‬وو په خوړلو سره‬ ‫وجود تقويه او د ناروغيو په مقابل ک‪ ３‬د وجود مقاومت زياتوي‪.‬‬ ‫موږ بايد په خپلو ‪＄‬مکو او د کورونو په حويليو ک‪ ３‬م‪５‬وه لرونک‪ ３‬ون‪ ３‬هم‬ ‫ک‪５＋‬نوو او ＊ه ساتنه ي‪ ３‬وک‪７‬و چ‪ ３‬په ډ‪４‬ره اندازه م‪５‬وې ترې السته راشي‪.‬‬

‫‪٨٧‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن په خپله ولولي او بيا دې ＇وتنه د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬‫＊وونکی دې ورته وخت ورک‪７‬ي چ‪ ３‬د ستونزمنو کلمو او جملو پو＊تنه و ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په دوو ډولو وو‪４‬شل شي‪ .‬يوه ډله دې په خپل من‪ ＃‬ک‪ ３‬د تازه م‪５‬وو‬‫نومونه او بله ډله دې د وچو م‪５‬وو نومونه وليکي‪ .‬بيا دې هر استازی د ！ولگي په مخ ک‪３‬‬ ‫ولولي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د ＇و وچو او تازه م‪５‬وو نومونه پر تخت‪ ３‬وليکي‪ .‬نور زده کوونکي‬‫دې نوموړي نومونه له تخت‪＇ ３‬خه په خپلو کتابچو ک‪ ３‬وليکي او په جملو ک‪ ３‬دې‬ ‫وکاروي او بيا دې ＇وتنه په ！ولگي ک‪ ３‬ولولي‪.‬‬ ‫ ＇و زده کوونکي دې په ！ولگي ک‪ ３‬د م‪５‬وو د گ＂و په هکله خبرې وک‪７‬ي او نور دې ورته‬‫غوږ ونيسي او که ＇وک د م‪５‬وو د گ＂و په هکله نورې خبرې کوالی شي‪ ،‬وخت دې‬ ‫ورک‪７‬ل شي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د لوست د مفهوم او موخ‪ ３‬په هکله ر‪１‬ا واچوي‪ ،‬بل زده کوونکی‬‫دې د هغه خبرې بشپ‪７‬ې ک‪７‬ي‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫زده کوونکي دې د خپل‪ ３‬سيم‪ ３‬د م‪５‬وو نومونه په خپلو کتابچو ک‪ ３‬وليکي‪.‬‬

‫‪٨٨‬‬

‫پن‪％‬ﻪ ＇لﻮ‪＋４‬تم لﻮست‬

‫ملﻲ ﻳﻮوالی‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن لوستل‪ ،‬ليکل او د يووالي په ارز＊ت او ‪＂－‬و پوه‪５‬دل‪.‬‬ ‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ ستاسو په نظر به يووالی کوم‪ ３‬گ＂‪ ３‬ولري؟‬‫ که د يوه ه‪５‬واد د خلکو ترمن‪ ＃‬ملي يووالی‬‫نه وي ＇ه زيان به ولري؟‬ ‫په کور‪ ،‬ټولگي‪ ،‬ټولنه او ه‪５‬واد ک‪ ３‬يووالی ډ‪４‬ر اړين دی‪ .‬په يووالي سره د خلکو‬ ‫تر من‪ ＃‬مينه او ورور ولي زيات‪８５‬ي او د خلکو ترمن‪ ＃‬ب‪ ３‬اتفاقي له من‪％‬ه ‪＄‬ي‪ .‬اهلل‬ ‫هم په يووالي باندې امر ک‪７‬ی دی‪ .‬په يووالي سره ه‪５‬واد پر مختگ کوالی شي او‬ ‫د ټولن‪ ３‬د سوکال‪ ９‬او ن‪５‬کمرغ‪ ９‬لپاره الره هواري‪８‬ي‪ ،‬نو بايد موږ ټول ه‪５‬وادوال د‬ ‫خپل ه‪５‬واد د ودانولو لپاره يو بل ته په مينه السونه ورک‪７‬و او د نفاق مخه ونيسو‪.‬‬ ‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫زده کوونکي دې يو‪＄‬ل متن په چوپه خوله ولولي او بيا دې ＇و تنه په ！ولگي ک‪ ３‬په مناسب غ‪ ８‬ولولي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په دوو ډلو وو‪４‬شل شي‪ .‬يوه ډله دې په خپل من‪ ＃‬ک‪ ３‬د ملي يووالي د گ＂و‬‫په هکله او بله ډله دې په يوه ！ولنه ک‪ ３‬د ملي يووالي د نشتوالي د زيانونو په هکله خپل نظرونه‬ ‫شريک ک‪７‬ي او د خپل استازي په واسطه دې وليکي او بيا دې په ！ولگي ولولي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د ملي يووالي کلمه پر تخت‪ ３‬وليکي‪ ،‬نور زده کوونکي دې د هغو د گ＂و په‬‫هکله خپل نظرونه ووايي او خبرې دې پرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫زده کوونکي دې د الند‪４‬نيو جملو تش ‪＄‬ايونه په مناسبو کلمو سره ډک ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ په ‪ ........‬سره د خلکو تر من‪ ＃‬مينه او ورور ولي زياتي‪８‬ي‪.‬‬‫ په يووالي سره د ه‪５‬واد ‪ .............‬ته دوام ورکوالی شو‪.‬‬‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬

‫‪٨٩‬‬

‫زده کوونکي دې په کور ک‪ ３‬د لوست په مفهوم باندې ＇وکر＊‪ ３‬وليکي او‬ ‫په بل درسي ساعت ک‪ ３‬دې ولولي‪.‬‬

‫شپ‪＇ ８‬لﻮ‪＋４‬تم لﻮست‬

‫ساده او مرکب‪ ３‬کلم‪３‬‬ ‫مﻮخﻪ‪ :‬د متن سم لوستل‪ ،‬ليکل‪ ،‬د ساده او مرکبو کلمو پ‪５‬ژندل او په جملو ک‪ ３‬ي‪ ３‬کارول‪.‬‬

‫پﻮ＊تن‪３‬‬ ‫ په تاسو ک‪ ３‬به ＇وک ووايي چ‪ ３‬ساده کلمه ＇ه ډول وي؟‬‫ له تاسو ＇خه به ＇وک د مرکب‪ ３‬کلم‪ ３‬يو مثال ووايي؟‬‫ساده کلمه‪ :‬هغه کلمه ده چ‪ ３‬له يوې واحدې کلم‪＇ ３‬خه جوړه شوې وي‪،‬‬ ‫لکه‪ :‬کتاب‪ ،‬قلم‪ ،‬زړه‪ ،‬خندا‬ ‫مرکبه کلمه‪ :‬هغه کلمه ده چ‪ ３‬له دوو او يا زياتو کلمو ＇خه جوړه شوې وي‪،‬‬ ‫لکه‪ :‬کتابتون – پرهارپا‪１‬ه – سپين بولدک – جالل آباد – نوی ＊ار – گلخانه ‪-‬‬ ‫پکتيا کوټ ‪ -‬ميدان ＊ار‬ ‫په کلي ک‪ ３‬ژوند‪:‬‬ ‫په اوړ ي ک‪ ３‬د کلي باغونه ＊کل‪ ３‬او خوندورې م‪５‬وې لري ‪ .‬بريالى د رخصتيو‬ ‫په ور‪＄‬و ک‪ ３‬له خپل پالر سره ميدان ＊ار ته ‪＄‬ي‪ ،‬هلته د خپل باغ په گلخانه‬ ‫ک‪ ３‬له پالر سره کار کوي‪ .‬د راتگ په وخت ک‪ ３‬له خپل باغ ＇خه د خپل‪ ３‬مور‬ ‫لپاره م‪ ،３２‬ناک او زردآلو راوړي‪.‬‬ ‫په کلو ک‪ ３‬ژوند خوند کوي‪＄ .‬که د کلي چاپ‪５‬ريال سمسور وي او د خلکو گ‪２‬ه‬ ‫گو‪１‬ه هم زياته نه وي‪ ،‬باغونه او شنه چمنونه پک‪ ３‬وي چ‪ ３‬انسان ي‪ ３‬له ليدلو‬ ‫＇خه خوند اخلي‪ .‬په کلو ک‪ ３％＊ ３‬له خپلو م‪７５‬ونو سره د کرن‪ ３‬په چارو ک‪３‬‬ ‫پوره مرسته کوي‪.‬‬

‫‪٩٠‬‬

‫فعالﻴتﻮنﻪ‬

‫ زده کوونکي دې متن په چوپه خوله ولولي او بيا دې ＇و زده کوونکي په مناسب غ‪ ８‬په‬‫！ولگي ک‪ ３‬ووايي او ＊وونکی دې د هغوی د ستونزو الر＊وونه وک‪７‬ي‬ ‫ زده کوونکي په دوو ډلو وويشئ‪( .‬الف) ډله دې له ياده ＇و مفردې کلم‪ ３‬وليکي او‬‫(ب) ډله دې ＇و مرکب‪ ３‬کلم‪ ３‬وليکي او دواړه ډل‪ ３‬دې نوموړې کلم‪ ３‬په جملو ک‪３‬‬ ‫وکاروي او بيا دې د هرې ډل‪ ３‬استازي د ！ولگي په مخ ک‪ ３‬هغه ولولي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې په خپله خو＊ه بل زده کوونکي ته ＇و مفردې کلم‪ ３‬ووايي او هغه‬‫دې پرتخت‪ ３‬باندې وليکي او په جملوک‪ ３‬دې وکاروي‪ ،‬نور دې د هغه ت‪５‬روتن‪ ３‬و＊يي‪.‬‬ ‫ يو زده کوونکی دې د کتاب له مخ‪ ３‬متن ووايي‪ ،‬نور دې ورته غوږ شي بيا دې بل‬‫زده کوونکی د ويل شوی متن مفهوم له ياده ووايي‪.‬‬ ‫ زده کوونکي دې په الندې جملو ک‪ ３‬هغو کلمو ته ‪＄‬ير شي چ‪ ３‬په هغو ک‪ ３‬مرکب‪３‬‬‫کلم‪ ３‬راغلي وي‪ ،‬په ！ولگي دې ووايي‪.‬‬ ‫‪ -١‬د مزار شريف پوهنتون يو ＊کلى کتابتون لري‪ -٢ .‬سپين بولدک د کندهار په واليت‬ ‫ک‪ ３‬دى‪ -٣ .‬په جالل أباد ک‪ ３‬د نارنجو ون‪ ３‬ډ‪４‬رې دي‪ -٤ .‬زما ورور په نوي ＊ار ک‪３‬‬ ‫اوسي‪８‬ي‪.‬‬ ‫‪ -٥‬د حبيب کور په گلخان‪ ３‬ک‪ ３‬دى‪ -٦ .‬پرهار پا‪１‬ه د يوه بو！ي نوم دى‪.‬‬

‫كﻮرن‪ ９‬دنده‬ ‫الندې مرکب‪ ３‬او مفردې کلم‪ ３‬په جملو ک‪ ３‬وکاروئ‪.‬‬ ‫(سپين گل ‪ -‬گل غو！‪ - ９‬مور ‪ -‬کلى ‪ -‬ب‪ - ０‬کار ‪ -‬پالر ‪ -‬وزير اکبر خان ‪ -‬ميوند واټ)‬

‫‪٩١‬‬