277 109 6MB
Dari / Farsi / Persian Pages [71]
وزارت معارف
تعلیم و تربیة اسالمی صنف چهارم
سال چاپ: 1398هـ .ش.
سرود ملی دا وطن افغانس���تـــان دى
دا عـ���زت د هـــر افـغـان دى
دا وطن د ټول���و کـور دى
د بـــــلـوڅــــ���و د ازبـکـــــ���و
کور د سولې کور د تورې د پښ���تــون او هــ���زاره وو
ورس���ره عرب ،گوجــر دي
براهوي دي ،قزلباش دي دا هېـــ���واد به تل ځليږي په س���ينــه کې د آس���يـــا به
نوم د حق م���و دى رهبـــر
هر بچی يې قهرمـــــان دى د تـــرکـمنــــ���و د تـــاجـکـــ���و
پــاميــري���ان ،نـورس���تانيــــان هـــم ايمـــاق ،هم پشـه ېان
لـکـه لـمــر پـر ش���نـه آس���مـان لـکـ���ه زړه وي جـــاويـــ���دان واي���و اهلل اکبر وايو اهلل اکبر
وزارت معارف
تعليم و تربیۀ اسالمی صنف چهارم
سال چاپ 1398 :هـ .ش. أ
مشخصاتکتاب
-----------------------------------------------------مضمون :تعلیم و تربیۀ اسالمی
مؤلفان :گروه مؤلفان کتابهای درسی بخش تعلیم و تربیۀ اسالمی نصاب تعلیمی ویراستاران :اعضای دیپارتمنت ویراستاری و ایدیت زبان دری
صنف :چهارم
زبان متن :دری
انکشاف دهنده :ریاست عمومی انکشاف نصاب تعلیمی و تألیف کتب درسی
ناشر :ریاست ارتباط و آگاهی عامۀ وزارت معارف سال چاپ ۱۳۹۷ :هجری شمسی
مکان چاپ :کابل چاپخانه:
ایمیل آدرس[email protected] :
-----------------------------------------------------حق طبع ،توزیع و فروش کتابهای درسی برای وزارت معارف جمهوری اسالمی افغانستان محفوظ است .خرید و فروش آن در بازار ممنوع بوده و با متخلفان برخورد قانونی صورت میگیرد. ب
پیام وزیر معارف
اقرأ باسم ربک سپاس و حمد بیکران آفریدگار یکتایی را که بر ما هستی بخشید و ما را از نعمت بزرگ خواندن و نوشتن برخوردار ساخت ،و درود بیپایان بر رسول خاتم -حضرت محمد مصطفی که نخستین پیام الهی بر ایشان «خواندن» است. چنانچه بر همهگان هویداست ،سال 1397خورشیدی ،به نام سال معارف مسمی گردید .بدین ملحوظ نظام تعلیم و تربیت در کشور عزیز ما شاهد تحوالت و تغییرات بنیادینی در عرصههای مختلف خواهد بود؛ معلم ،متعلم ،کتاب ،مکتب ،اداره و شوراهای والدین ،از عناصر ششگانه و اساسی نظام معارف افغانستان به شمار میروند که در توسعه و انکشاف آموزش و پرورش کشور نقش مهمی را ایفا مینمایند .در چنین برهه سرنوشتساز ،رهبری و خانوادۀ بزرگ معارف افغانستان ،متعهد به ایجاد تحول بنیادی در روند رشد و توسعه نظام معاصر تعلیم و تربیت کشور میباشد. از همینرو ،اصالح و انکشاف نصاب تعلیمی از اولویتهای مهم وزارت معارف پنداشته میشود. در همین راستا ،توجه به کیفیت ،محتوا و فرایند توزیع کتابهای درسی در مکاتب ،مدارس و سایر نهادهای تعلیمی دولتی و خصوصی در صدر برنامههای وزارت معارف قرار دارد .ما باور داریم، بدون داشتن کتاب درسی باکیفیت ،به اهداف پایدار تعلیمی در کشور دست نخواهیم یافت. برای دستیابی به اهداف ذکرشده و نیل به یک نظام آموزشی کارآمد ،از آموزگاران و مدرسان دلسوز و مدیران فرهیخته بهعنوان تربیت کنندهگان نسل آینده ،در سراسر کشور احترامانه تقاضا میگردد تا در روند آموزش این کتاب درسی و انتقال محتوای آن به فرزندان عزیز ما ،از هر نوع تالشی دریغ نورزیده و در تربیت و پرورش نسل فعال و آگاه با ارزشهای دینی ،ملی و تفکر انتقادی بکوشند .هر روز عالوه بر تجدید تعهد و حس مسؤولیت پذیری ،با این نیت تدریس راآغاز کنند، که در آیندۀ نزدیک شاگردان عزیز ،شهروندان مؤثر ،متمدن و معماران افغانستان توسعه یافته و شکوفا خواهند شد. همچنین از دانش آموزان خوب و دوست داشتنی به مثابه ارزشمندترین سرمایههای فردای کشور میخواهم تا از فرصتها غافل نبوده و در کمال ادب ،احترام و البته کنجکاوی علمی از درس معلمان گرامی استفادۀ بهتر کنند و خوشه چین دانش و علم استادان گرامی خود باشند. در پایان ،از تمام کارشناسان آموزشی ،دانشمندان تعلیم و تربیت و همکاران فنی بخش نصاب تعلیمی کشور که در تهیه و تدوین این کتاب درسی مجدانه شبانه روز تالش نمودند ،ابراز قدردانی کرده و از بارگاه الهی برای آنها در این راه مقدس و انسانساز موفقیت استدعا دارم. با آرزوی دستیابی به یک نظام معارف معیاری و توسعه یافته ،و نیل به یک افغانستان آباد و مترقی دارای شهروندان آزاد ،آگاه و مرفه. دکتور محمد میرویس بلخی وزیر معارف ج
فهرست عنوانها
د
شماره درس
عنوان
صفحه
درس اول
عقيده
1
درس دوم
اهلل
3
درس سوم
صفات اهلل
5
درس چهارم
صفات ذاتی اهلل
7
درس پنجم
صفات فعلی اهلل
9
درس ششم
قبر
11
درس هفتم
حشر
13
درس هشتم
جنت
15
درسم نهم
دوزخ
17
درس دهم
آب ()1
19
درس يازدهم
آب ()2
21
درس دوازدهم
فرضهای وضو
23
درس سيزدهم
سنتهای وضو
25
درس چهاردهم
اذان ()1
27
درس پانزدهم
اذان ()2
29
درس شانزدهم
معنای اذان
31
درس هفدهم
اقامت
33
درس هجدهم
دعای اذان
35
درس نزدهم
معنای دعای اذان
37
درس بيستم
تکبير تحريمه
39
درس بيست و يکم
ثنا
41
شماره درس
عنوان
صفحه
درس بيست و دوم
تعوذ و تسمیه
43
درس بيست و سوم
تسمیع و تحميد
45
درس بيست و چهارم
تسبيحات
47
درس بيست و پنجم
سالم
49
درس بيست و ششم
آداب خواب
51
درس بيست و هفتم
دعای بيرون شدن از خانه
53
درس بيست و هشتم
اخالق نيکو
55
درس بيست و نهم
نشانههای منافق
57
درس سی ام
مسلمان
59
درس سی و يکم
صحت
61
درس سی و دوم
ترحم برحيوانات
63
ه
درس اول
عقيده عقيده ايمان و باور را میگويند. عقيده اساس همه اعمال است. صحت عقيده شرط قبول شدن عمل است. ما بر اهلل تعالی ،مالئک و کتابهای آسمانی ايمان داريم. ما بر پيامبران ،روز آخرت و تقدير خير و شر ايمان داريم. عقيدۀ درست سبب کاميابی انسان در دنيا و آخرت مي شود.
1
فعاليت ها
-1در بارۀ اهميت عقيدۀ درست با همکاری معلم گفتگو نماييد. -2جمله های ذيل را با کلمه های مناسب تکميل نماييد: تورات بر .................علیه السالم نازل گرديده است. انجيل بر .................علیه السالم نازل گرديده است. زبور بر ...................علیه السالم نازل گرديده است. قرآنکريم بر .................نازل گرديده است.پرسش ها
-1عقيده چه را میگويند؟ -2اساس همه اعمال چه است؟ -3داشتن عقيدۀ درست چه فایده دارد؟ کار خانه گی
شاگردان درس را در کتابچههای خود بنويسند.
2
درس دوم
اهلل اهلل يکی است ،شريک و مانند ندارد. اهلل بر هر چيز عالم است. هیچ چيزی از اهلل پنهان نيست. اهلل بر هر چيز قادر است. تمام کائنات را اهلل خلق نموده است. ما تنها اهلل را عبادت ميکنيم. زمين ،کوهها ،درختها ،سنگها ،گياهها ،آسمانها و تمام مخلوقات تابع امر اهلل استند. بدون ارادۀ اهلل هیچ کاری انجام شده نميتواند.
3
فعاليت ها
شاگردان در بارۀ موضوعات ذيل بحث نمايند: -1همه کائنات تابع امر اهلل استند: -2آفتاب در طلوع و غروب تابع امر اهلل است. -3شاگردان به دو گروه تقسيم شوند ،هر گروه ده نام اهلل را بگویند.
پرسش ها
-1کائنات را کی آفريده است؟ -2ما کی را عبادت ميکنيم. -3زمين ،کوهها و آسمانها تابع امر کی استند؟ کار خانه گی
شاگردان در بارۀ درس با اعضای خانوادۀ شان گفتگو نمايند.
4
درس سوم
صفات اهلل ما به تمام صفات اهلل ايمان داريم. صفات اهلل بر دو نوع است: -1صفات ذاتی -2صفات فعلی -1صفات ذاتی :صفاتی است که نسبت ضد آن به اهلل تعالی درست نیست؛ مانند :علم که ضد آن جهل است. - 2صفات فعلی :صفاتی است ،که نسبت ضد آن هم به اهلل تعالی درست است؛ مانند :احياء (زنده ساختن) که ضد آن ميراندن است. زندهگی و مرگ ما در اختيار اهلل است.
5
فعاليت ها
-1در بارۀ صفات اهلل گفتگو نماييد. -2نام های اهلل را که در زیر آمده است با معنای آن بخوانيد: اآلخ ُر ،ال ْ َع ِزيزُ ،ال ْ َمل ِ ُ الص َم ُد ،األَ َّو ُلِ ، (ال ْ َو ِ ك ،ال ْ َح ُّق) اح ُدَّ ، معنا :اهلل يکی ،بی نياز ،اول ،آخر ،غالب ،پادشاۀ کاينات و ذات حق است.
پرسش ها
-1صفات اهلل به چند نوع است؟ -2صفات ذاتی اهلل کدامها اند؟ -3صفات فعلی اهلل کدامها اند؟ کار خانه گی
شاگردان در بارۀ صفات ذاتی و فعلی اهلل با اعضای خانوادۀ شان گفتگو نمايند. 6
درس چهارم
صفات ذاتی اهلل صفات ذاتی اهلل قرار ذيل است: -1قدرت (توانایی) :اهلل بر هر چيز قادر است. -2اراده (قصد کردن) :اهلل صاحب اراده است. -3سمع (شنيدن) :اهلل هر سخن آشکار و پنهان را مي شوند. -4بصر (ديدن) :اهلل هر چيز را ميبيند. -5علم (دانایی) :اهلل بر هر چيز دانا است. -6حيات (زندهگی) :اهلل دايم زنده است. -7کالم (سخن) :سخنگفتن صفت اهلل است.
7
فعاليت ها
-1در بارۀ صفات ذاتی اهلل با هم گفتگو نماييد. -2نام های اهلل را از ياد بخوانيد:
( ال ْ َمل ِ ُ ار ،ال ْ ُمت ََك ِّب ُر) ِن ،ال ْ ُم َهيْم ُ الم ،ال ْ ُم ْؤم ُ ك ،ال ْ ُقدُّ ُ الس ُ وسَّ ، ِن ،ال ْ َع ِزيزُ ،ال ْ َج َّب ُ
-3نام های اهلل را که در زیر آمده است با معنای آن بخوانيد: ِيع ،الْبَ ِ يم ،ال ْ ُمتْ َعالِ ،ال ْ َح ُّي ،ال ْ َقا ِد ُر) (السم ُ َّ يم ،ال ْ َع ِظ ُ صي ُر ،ال ْ َعل ِ ُ
معنا :اهلل ذات شنونده ،دانا ،بزرگ ،عالي شأن ،هميش زنده و صاحب قدرت است. -3شاگردان به دو گروه تقسيم شوند ،يک گروه پنج صفات ذاتی اهلل و گروه دوم پنج صفات فعلی اهلل را بيان کنند. پرسش ها
-1صفات ذاتی اهلل را تعريف نماييد . -2معنای قدرت ،اراده ،سمع و بصر را بيان نماييد. -3معنای علم ،حيات و کالم چه است؟ کار خانه گی
شاگردان صفات اهلل را که خواندند ،حفظ نمايند. 8
درس پنجم
صفات فعلی اهلل
برخی از صفات فعلی اهلل قرار ذيل است:
-1تخليق (پيدا کردن) :اهلل خالق همه مخلوقات است.
-2ترزيق (روزی دادن) :اهلل همه مخلوقات را روزی ميدهد.
-3احياء (زنده ساختن) :زندهگي بخشيدن همه مخلوقات
به اختيار اهلل است.
-4اماتت (ميراندن) :مــرگ همه مخلوقـات به اختيار
اهلل است.
-5رحمت (مهربانی) :اهلل ذات بی نهايت مهربان است.
-6غضب (قهر) :نا فرمانی از حکم اهلل باعث قهر اهلل
میگردد.
-7اعزاز (عزت دادن) :اهلل کسی را که بخواهد ،عزت
ميدهد.
-8اذالل (ذلت دادن) :اهلل کسي را که بخواهد ،ذليل
ميسازد. 9
فعاليت ها
-1با همکاری معلم در بارۀ صفات فعلی اهلل گفتگو نماييد. -2نامهای اهلل را در زیر آمده است با معنای آن بگوييد:
ور ،ال ْ َقاب ِ ُ ض ،الْبَ ِ اس ُط ،ال ْ ُم ِعزُّ ،ال ْ ُم ِذ ُّل ،ال ْ ُم ْحيِي، (ال َّر ْح َم ُن ال َّر ِح ُ يم ،ال ْ َغ ُف ُ ِيت) ال ْ ُمم ُ معنا :اهلل بر خاص و عام مهربان ،بخشاينده ،گيرندۀ روزی ،فراخ
کننده ،عزت دهنده ،ذلت دهنده ،زنده کننده و ميراننده است.
پرسش ها
-1پنج صفت از صفات فعلی اهلل را بگوييد. -2معنای تخليق چه است؟ -3احياء و اماتت چه را میگويند؟ -4ضد رحمت چه است؟ -5اعزاز چه را میگويند؟ کار خانه گی
شاگردان صفات فعلی اهلل را حفظ نمايند. 10
درس ششم
قبر
مرگ حق است ،همه انسانها به مرگ باور دارند. ما به زندهگی در قبر ايمان داريم. قبر برای مسلمان نيکو کار باغچهیی از جنت است. برای کافر و بد عمل حفرهیی از دوزخ است. هر انسان در قبر با سه پرسش ذيل رو به رو ميشود: -1پروردگارت کيست؟ -2دينت چیست؟ -3پيامبرت کیست؟ مسلمان نيک عمل در جواب میگويد: -1پروردگارم اهلل است؟ -2دينم اسالم است. -3پيامبرم حضرت محمد است. مسلمان با اين جوابها از عذاب قبر نجات پيدا ميکند. کافر و انسان بد عمل ،پاسخ اين پرسشها را داده نميتواند. 11
فعاليت ها
یگیرد -1با همکاری معلم در بارۀ پرسش های که در قبر صورت م
گفتگو نماييد.
-2در وقت گذشتن از کنار قبر دعای ذيل را تکرار نماييد:
ني ،و إَّنا -إ ْن َشاَء ُ الساَلم عَ اهلل ِ -ب ُك ْم َلاَل ِحُق ْو َن، َلي ُكم دَار َق ِ وم ُم ْؤ ِمن َ ِ ِ َّ ُ ْ ْ َ ٍ َن ْسأَ ُل اهللَ َلنَا َوَل ُك ُم اْل َعاِفيََة .
پرسش ها
-1قبر برای کی باغچهیی از جنت است؟
-2قبر برای کی حفرهیی از دوزخ است؟
-3در قبر از هر انسان چه چيز پرسيده ميشود؟
-4مسلمان نيکوکار در برابر پرسشهای قبر چه جواب
ميدهد؟
-5آيا کافر و بدکار جواب پرسشهای قبر را داده ميتواند؟ کار خانه گی
شاگردان در بارۀ قبر با اعضای خانوادۀ شان گفتگو نمايند. 12
درس هفتم
حشر
ما به روز قيامت ايمان داريم.
در روز قيامت همه مردهها زنده ميشوند.
همه مخلوقات در يک جا حشر (جمع) ميشوند. با هر انسان در ميدان حشر حساب ميشود.
رسول اهلل ميفرمايد :از هر انسان در بارۀ چهار چيز
پرسيده ميشود:
-1جوانی را در چه گذرانده ايد؟
-2زندهگی را در چه سپری کرده ايد؟
-3مال و دارایی را از کجا پيدا و در کجا به مصرف رسانده
ايد؟
-4به علم خود چه عمل کرده ايد؟
13
فعاليت ها
-1با همکاری معلم در بارۀ حشر گفتگو نماييد. -2وضو سبب در خشندهگی چهرههای مسلمانان در روز قيامت میگردد .درين باره گفتگو نماييد.
پرسش ها
-1حشر چه را میگويند؟ -2در روز حشر چه چيز از هر انسان پرسيده ميشود؟ -3در حشر چگونه در بارۀ مال پرسيده ميشود؟ کار خانه گی
شاگردان به همکاری اعضای خانواده شان معلومات مزيد را در بارۀ حشر ب ه دست بياورند.
14
درس هشتم
جنت ما به جنت ايمان داريم. اهلل برای مؤمنان ،در آخرت جنت را پيدا کرده است. در جنت هر نوع نعمتها هست. مؤمنان برای دايم در جنت زندهگی ميکنند. اهلل تعالی جنت را در پاداش اعمال نيک ،به مسلمان ميدهد. ما بايد کارهای نيکو انجام دهيم ،تا اهلل تعالی جنت را نصيب ما بگرداند. ايمان داشتن به جنت فرض است.
15
فعاليت ها
-1شاگردان به دو گروه تقسيم شوند و به همکاری معلم در بارۀ درس با هم گفتگو نمايند. -2به همکاری معلم چند نام جنت را بگيريد.
( -3اَل إِل َ َه إِ اَّل اهلل) کلید جنت است ،در اين مورد بحث نماييد.
پرسش ها
-1اهلل تعالی جنت را برای کی پيدا کرده است؟ -2در برابر عمل نيک برای مسلمان چه چيز داده ميشود؟ -3ايمان داشتن به جنت چه حکم دارد؟ کار خانه گی
شاگردان در بارۀ جنت از اعضای خانوادۀ شان بپرسند و برداشت شان را در کتابچههای خود بنويسند.
16
درس نهم
دوزخ ما به دوزخ ايمان داريم. اهلل تعالی دوزخ را برای جزا دادن به کافران ،آفريده است. دوزخ جای عذابهای سخت است. کافران در دوزخ برای دايم ميباشند. مسلمان گناهگار هم به اندازۀ گناه خود در دوزخ جزا ميبينند. ايمان داشتن به دوزخ فرض و انکار از آن کفر است.
17
فعاليت ها
بهای دوزخ گفتگو نماييد. - 1به همکاری معلم در بارۀ عذا - 2در بارۀ اینکه ما به دوزخ ايمان داريم .گفتگو نماييد.
پرسش ها
-1اهلل تعالی دوزخ را برای کی آفريده است؟ -2کافران در آخرت کجا ميباشند؟ -3ايمان داشتن به دوزخ و انکار از آن چه حکم دارد؟ کار خانه گی
شاگردان کار های را که به نظرشان سبب گناه میشود در کتابچههای شان لست کنند.
18
درس دهم
آب ()1
آب نعمت بزرگ اهلل است. همه مخلوقات زنده ،به آب ضرورت دارند. آب وسيلۀ پاکی است. ما بايد آب را بيجا مصرف نکنيم. آب بر سه قسم است:
-1آب پاک کننده -2آب مستعمل -3آب ناپاک
-1آب پاک کننده :مانند آب چاه ،چشمه ،جوی ،دريا و آب باران ،که نجاست در آن نباشد. وضو با اين آب ميشود و چيزهای دیگر با آن پاک میگردد. -2آب مستعمل :آن است ،که با آن وضو يا غسل شده باشد. 19
اين آب در ذات خود پاک است ،مگر وضو و غسل با آن درست نيست. مایعاتی که به آنها آب گفته نميشود ،مانند چای ،جوس و شوربا ،پاک استند؛ مگر وضو و غسل با آنها درست نيست.
فعاليت ها
-1در بارۀ اهميت آب با هم گفتگو نماييد. -2چند شاگرد ضررهای مصرف بيجای آب را بیان نمایند.
پرسش ها
-1 -2 -3 -4
آيا بدون آب زندگی ممکن است؟ آب به چند قسم است؟ يک مثال آب پاک را بگوييد. آيا با آب مستعمل وضو درست است؟ کار خانه گی
شاگردان درس را در کتابچههای خود بنويسند. 20
درس يازدهم
آب ()2
-3آب ناپاک :آبی است که در آن نجاست افتيده باشد. آب ناپاک هر چيز پاک را نجس ميسازد. با افتيدن نجاست در آب کم باعث ناپاکی آن میگردد. آب زياد و يا آب جاری وقتی با افتيدن نجاست ناپاک
ميشود ،که نشانۀ نجاست در آن ديده شود.
نشانه های نجاست در آب زياد و جاری سه چيز است:
-1به سبب افتيدن نجاست رنگ آن تغيير کند. -2به سبب افتيدن نجاست مزۀ آن تغيير کند. -3به سبب افتيدن نجاست بوی آن تغيير کند. 21
آب زياد آن ست که با حرکت دادن يک طرف آن ،طرف دیگر آن حرکت نکند. با آب ناپاک وضوء وغسل درست نيست. شاگرد خوب آب را ناپاک نميسازد. فعاليت ها
-1با همکاری معلم در بارۀ نتايج ناگوار آب ناپاک گفتگو نماييد.
يرساند .در رابطه به آن بحث و -2آب ناپاک به صحت انسان ضرر م
گفتگونماييد.
پرسش ها
-1آب ناپاک را تعريف نماييد . -2آيا آب ناپاک چيزهای پاک را ناپاک ميسازد؟ -3آيا با آب ناپاک ،وضو و غسل درست است؟ -4نشانههای ناپاک شدن آب جاری را بيان نماييد . -5آب زياد را تعريف نماييد. کار خانه گی
شاگردان نمونۀ آب ناپاک را در کتابچههای خود بنويسند. 22
درس دوازدهم
فرض های وضو
وضو کردن برای نماز شرط است. وضو کردن بدن ما را پاک ميسازد. با وضو کردن ،گناهان مسلمان بخشيده ميشود. در وضو چهار چيز فرض است:
ي يک -1شستن روی ،از روييدن موی تا زير زنخ و از نرم گوش تا نرمی گوش دیگر -2شستن دستها همراه با آرنجها -3مسح کردن چهارم حصۀ سر -4شستن پاها همراه با بجلکها
23
فعاليت ها
-1چند تن از شاگردان در صنف وضو را تمثيل نمايند. -2شاگردان درمورد اندازۀ شستن روی ،دستها و پاها که فرض است گفتگو نمایند.
پرسش ها
-1آيا وضو از جملۀ شرطهای نماز است؟ -2وضو کردن چه فایده دارد؟ -3فرض های وضو چند و کدامها اند؟ کار خانه گی
شاگردان فرض های وضو را در کتابچههای خود بنويسند.
24
درس سيزدهم
سنتهای وضو ما پيامبر خود را دوست داريم. ما به سنتهای پيامبر خود عمل ميکنيم. وضو را مطابق سنتهای پيامبر انجام ميدهيم. تهای وضو: برخی از سن -1نيت کردن . -2در شروع وضو بسم اهلل الرحمن الرحيم گفتن. -3شستن هر دو دست تا بندها -4مضمضه ،یعنی شستن دهن -5استنشاق ،یعنی شستن بينی -6مسح کردن تمام سر -7سه بار شستن هر عضو
25
فعاليت ها
تهای وضو را تمثيل نماييد. -1در محضر معلم سن
مها در وضو سنت است؟ درين باره گفتگو -2سه بار شستن کدام اندا
نماييد.
پرسش ها
-1ما بايد در وضو چه چيز را در نظر بگيريم؟ -2گفتن بسم اهلل الرحمن الرحيم در وضو چه حکم دارد؟ -3مضمضه و استنشاق چه را میگويند؟ -4سه بار شستن کدام اندامها سنت است؟ کار خانه گی
شاگردان سنتهای وضو را در کتابچههای خود بنويسند.
26
درس چهاردهم
اذان ()1 اذان دعوت مسلمانان به سوی نماز است.
اذان گفتن برای نمازهای پنچگانه و نماز جمعه سنت
مؤکد است.
اذان گفتن ثواب زياد دارد.
اذان دهنده را مؤذن میگويند.
اولين مؤذن در اسالم حضرت بالل است. آداب اذان:
-مؤذن بايد وضو داشته باشد ،و رو به روی قبله به حالت
ايستاده و با آواز بلند اذان بگويد.
الص َ مؤذن بايد در وقت گفتن « َح َّى عَالةِ» روی خود را َلى َّ
«ح َّى َعَلى اْل َف َ الح» به طرف به طرف راست و در وقت گفتن َ
چپ دور بدهد.
27
ِ
فعاليت ها
-1هدف از اذان گفتن چيست؟ درين باره گفتگو نماييد. -2مؤذن بايد در اذان گفتن کدام آداب را مراعات نمايد؟ در اين باره گفتگونماييد. -3اذان نماز صبح با اذان نمازهای دیگر چه فرق دارد؟ در رابطه به آن بحث کنيد.
پرسش ها
-1اذان گفتن برای کدام نمازها سنت است؟ -2آيا اذان گفتن ثواب دارد؟ -3اولين مؤذن در اسالم کي است؟ -4دو ادب اذان را بيان نماييد. کار خانه گی
شاگردان متن درس را در کتابچههای خود بنويسند.
28
درس پانزدهم
الفاظ اذان:
اذان ()2
اهلل أَ ْكرَُب * ُ اهلل أَ ْكرَُب * ُ اهلل أَ ْكرَُب * ُ ُ اهلل أَ ْكرَُب ال ُ ال ُ اهلل * أَ ْش َه ُد أَ ْن َ أَ ْش َه ُد أَ ْن َ ال إَِلَه إِ َّ ال إَِلَه إِ َّ اهلل م َّم ًدا َر ُس ُ م َّم ًدا َر ُس ُ ول اهللِ * أَ ْش َه ُد أَ َّن حَُ أَ ْش َه ُد أَ َّن حَُ ول اهللِ الص َ الص َ الةِ * َح َّى عَ َلى َّ َح َّى َعَلى َّ الةِ الح * َح َّى َعَلى اْل َف َ َح َّى َعَلى اْل َف َ الح ِ ِ َ اهلل أَ ْكرَُب * ُ ُ اهلل أ ْكرَُب ال ُ َ ال إَِلَه إِ َّ اهلل (ح َّى َعَلى اْل َف َ الح) ،دو مرتبه در اذان نماز صبح ،بعد از َ ِ (الص َ ي ِّم َن النَّ ْوم) گفته ميشود. الُة َخ َّ رٌْ ِ 29
فعاليت ها
-1چند تن از شاگردان اذان را در صنف تمثيل نمايند. -2شاگردان در مورد تفاوت اذان نماز صبح با چهار نماز دیگر (پشین، دیگر ،شام ،خفتن) گفتگو نمایند.
پرسش ها
-1کی ميتواند ،اذان را تمثيل نمايد؟ (ح َّى َعلَى ال ْ َف َ ال ِح) چه گفته ميشود؟ -2در اذان صبح بعد از َ کار خانه گی
شاگردان اذان را حفظ نمايند.
30
درس شانزدهم
معنای اذان الفاظ و کلمهها
ُ اهلل أَ ْكرَُب
اهلل بسيار بزرگ است
ال ُ أَ ْش َه ُد أَ ْن َ ال إَِلَه إِ َّ اهلل
گواهی ميدهم که بهجز اهلل کس دیگری اليق عبادت نيست.
م َّم ًدا َر ُس ُ أَ ْش َه ُد أَ َّن حَُ ول اهللِ
گواهی ميدهم که محمد پيامبر اهلل است
الص َ َح َّى َعَلى َّ الةِ
بياييد بهسوی نماز
َح َّى َعَلى اْل َف َ الح ِ ال ُ َ ال إَِلَه إِ َّ اهلل
الص َ ي ِّم َن النَّ ْوم الُة َخ َّ رٌْ ِ
31
ترجمه
بياييد بسوی نجات غير از اهلل کس دیگری اليق عبادت نيست. نماز بهتر از خواب است.
فعاليت ها
-1در بارۀ معنای اذان با هم گفتگو نماييد. -2آیا در اذان کلمۀ (شهادت يا طيبه) آمده است؟ در رابطه به آن گفتگو نماييد. -3در هنگام اذان ،شنونده چه بايد کند؟ درين باره گفتگو نماييد.
پرسش ها
-1معنای (اهللُ أ َ ْكبَ ُر) را بيان نماييد. الص َ الةِ) چيست؟ -2معنای َ (ح َّى َعَلى َّ (ح َّى َعلَى ال ْ َف َ ال ِح) را ترجمه نماييد. َ -3 (الص َ ي ِم َن النَّ ْوم) چه معنا دارد؟ َّ -4 الُة َخرٌْ
ِ
کار خانه گی
شاگردان معنای جملههای اذان را در کتابچه های خود بنويسند.
32
درس هفدهم
اقامت گفتن اقامت برای نمازهای پنجگانه ونماز جمعه سنت است. الفاظ اقامت
اهلل أَ ْكرَُب * ُ اهلل أَ ْكرَُب * ُ اهلل أَ ْكرَُب * ُ ُ اهلل أَ ْكرَُب ال ُ ال ُ اهلل * أَ ْش َه ُد أَ ْن َ أَ ْش َه ُد أَ ْن َ ال إَِلَه إِ َّ ال إَِلَه إِ َّ اهلل م َّم ًدا َر ُس ُ م َّم ًدا َر ُس ُ ول اهللِ * أَ ْش َه ُد أَ َّن حَُ أَ ْش َه ُد أَ َّن حَُ ول اهللِ الص َ الص َ الةِ * َح َّى عَ َلى َّ َح َّى َعَلى َّ الةِ الح * َح َّى َعَلى اْل َف َ َح َّى َعَلى اْل َف َ الح ِ ِ الصالُة الصالُة * َق ْد َقا َم ِت َّ َق ْد َقا َم ِت َّ اهلل أَ ْكرَُب * ُ ُ اهلل أَ ْكرَُب ال ُ َ ال إَِلَه إِ َّ اهلل
33
معنای اقامت
الفاظ و کلمهها
الصالُة ت َّ َق ْد َقا َم ِ
ترجمه
به تحقیق نماز جماعت برپا شد.
فعاليت ها
-1معنای اقامت را در صنف تکرار نماييد. -2اقامت را بايد چه کسی بگويد؟ دراين باره در گرو ههای کوچک گفتگونماييد.
پرسش ها
-1فرق بين اذان و اقامت را بيان نماييد. الصالُة) چيست؟ -2معنای (َق ْد َقا َم ِت َّ کار خانه گی
شاگردان الفاظ اقامت را تکرار و عملی نمايند.
34
درس هجدهم
دعای اذان تکرار جملههای اذان برای شنونده سنت است.
(ح َّى َعَلى اْل َف َ الص َ (ح َّى عَ الح) شنونده الةِ) و َلى َ بعد از َ َّ ِ
(ال َح َ ول َ َ والُقوةَ إ ّ ال ِباهللِ) میگويد. دعای مسنون بعد از اذان:
الص َ آت حَُ ال ّٰل ُه َّم َر َّب َه ِذهِ َّ م َّم ًدا َّامِةَ ،و َّ الد ْع َوةِ الت َّ الةِ ا ْل َقا ِئ َمِةِ ، م ُمو ًدا َّ ا ْل َو ِس َيلَة َوا ْل َف ِض َيلَةَ ،وا ْب َعثُْه َم َقا ًما حَ ْ ال ِذى َو َع ْد َتهُ.
35
فعاليت ها
-1دعای اذان را بين خود تکرار نماييد. -2در اذان کدام جمله است که مسلمانان را ب هسوی نماز دعوت يکند؟ بيان داريد. م
پرسش ها
-1تکرار جملهها اذان چه حکم دارد؟
الص َ (ح َّى عَ الةِ) چه خوانده ميشود؟ -2بعد از شنيدن َ َلى َّ -3دعای مسنون بعد از اذان را بيان داريد. کار خانه گی
شاگردان دعای اذان را حفظ نمايند.
36
درس نزدهم
معنای دعای اذان الفاظ و کلمهها
ترجمه
ال ّٰل ُه َّم َر َّب َه ِذهِ َّ َّامِة الد ْع َوةِ الت َّ
پروردگارا ! تو صاحب اين دعوت
الص َ الةِ اْل َقاِئ َمِة َو َّ
و صاحب نماز قايم استی
آت حَُ م َّم ًدا اْل َو ِس َيلَة ِ َواْل َف ِض َيلَة
بده به محمد آن وسيله و
ْموًدا َّال ِذي َواْب َعثُْه َم َقا ًما حَم ُ
َو َع ْدَتُه
37
کامل
برتری را
و حشر کن او را در مقام محمود
که وعده داده یی او را.
فعاليت ها
-1معنای دعای اذان را در بين خود تکرار نماييد. -2شاگردان به دو گروه تقسيم شوند ،يک گروه آن دعای اذان را خوانده و گروه دوم آن را ترجمه نمايند.
پرسش ها
( -1ال ّٰل ُه َّم َر َّب َه ِذهِ َّ َّامِة) را ترجمه نماييد. الد ْع َوةِ الت َّ الص َ الةِ اْل َقاِئ َمِة) چيست؟ -2معنای ( َو َّ
م َّم ًدا اْل َو ِس َيلَة َواْل َف ِض َ (آت حَُ يلَة) را بيان نماييد. -3معنای ِ ن ْموًدا َّ ال ِذى َو َع ْدَتهُ) را ترجمه نماييد. َ ( -4واْب َعثُْه َم َقا ًما حَم ُ ن کار خانه گی
شاگردان معنای دعای اذان را حفظ نموده و در کتابچههای خود بنويسند.
38
درس بيستم
تکبير تحريمه
گفتن (اهللُ أ َ ْكبَ ْر) را در شروع نماز ،تکبير تحريمه میگويند. گفتن تکبير تحريمه در نماز فرض است. با گفتن تکبير تحريمه نماز شروع ميشود. در هنگام گفتن تکبیر تحریمه ،مرد دستهای خود را تا نرمیگوشها و زن ،دستهای خود را تا شانهها بلند ميکند. بعد از گفتن تکبير تحريمه ،همه کارهای بيرون از نماز بر نماز گزار حرام میگردد. 39
فعاليت ها
-1چند تن از شاگردان گفتن تکبير تحريمه را تمثيل نمايند. -2در مورد این که چرا با گفتن تکبير تحريمه همه کارهای بيرون از نماز بر نماز گزار حرام میگردد .دراين باره با يکدیگر گفتگو نماييد.
پرسش ها
-1تکبير تحريمه چه را میگويند؟ -2گفتن تکبير تحريمه در نماز چه حکم دارد؟ -3در هنگام گفتن تکبير تحريمه مرد دستهای خود را تا کجا باید بلند کند در عمل نشان دهید؟ -4در هنگام گفتن تکبير تحريمه زن دستهای خود را تا کجا باید بلند کند در عمل نشان دهید؟
کار خانه گی
شاگردان حکم تکبیر تحریمه و لفظ آن را دو بار در کتابچههای خود بنويسند. 40
درس بيست ويکم
ثنا
ثنا :صفت و ستايش اهلل را ثنا میگويند. (سبْ َحان َ َ ك ال ّٰل ُه َّم) در نماز سنت است. خواندن ثنا ُ ثنا بعد از تکبير تحريمه خوانده ميشود.
معنای ثنا: الفاظ و کلمهها
ُسبْ َحاَن َ ك ال ّٰل ُه َّم َوحَِ ب ْم ِد َك اس َ َوَتبَا َر َك مُْ ك َوَت َع ىَال َج ُّد َك
ي َك َوال إَِلَه َغرُْ 41
ترجمه
پروردگارا ! تو از هر نقص و عيب پاک استی. تو را چنانچه ميزيبد ،ميستايم. و پر برکت است نام تو. و بلند است مقام تو. و جز تو کسی اليق عبادت نيست.
فعاليت ها
-1معنای ثنا را در صنف بيان نماييد. -2در مورد این که چرا ما ثنای اهلل را میگوییم در گروها گفتگو نمایید.
پرسش ها
-1ثنا چه را میگويند؟ -2خواندن ثنا در نماز چه حکم دارد؟ -3معنای ثنا را بيان نماييد. کار خانه گی
شاگردان ثنا و معنای آن را در کتابچههای خود بنويسند.
42
درس بيست و دوم
تعوذ و تسمیه ّ (أ َ ُعو ُذ بِاهللِ ِم َن َّ ان ال َّر ِجيم) را تعوذ میگويند. الشيْ َط ِ
الر ْح ٰم ِن ال َّر ِحيْ ِم) را تسمیه میگويند. س ِم اهلل َّ (ب ِ ْ خواندن تعوذ وتسمیه بعد از گفتن ،ثنا در نماز سنت است. يم) در شروع هر کار خوب س ِم اهللِ ال َّر ْح َم ِن ال َّر ِح ِ خواندن (ب ِ ْ سنت است. معنای تعوذ:
الفاظ و کلمهها
أَ ُع ُ وذ ِباهللِ ِ ِم َن َّ الر ِجيم الشيْ َطا ِن َّ ِ ِب ْسم اهللِ ا َّلر ْح ٰم ِن
ِ الر ِحيم َّ 43
ترجمه
يبرم به اهلل پناه م از شر شیطان رانده شده معنای تسمیه
يکنم به نام اهلل تعالی شروع م صاحب رحمت بسيار است مهربان است
فعاليت ها
-1معنای تعوذ و تسمیه را تکرار نماييد. الرحِ ْي ِم) آغاز گردد ،بی برکت و الر ْح ٰم ِن َّ -2هر کاری که بدون ( ِب ْس ِم اهلل َّ
ناقص ميباشد .درين باره گفتگو نماييد.
پرسش ها
يشود؟ -1تعوذ و تسمیه چه وقت خوانده م الرحِ ْي ِم) در نمازچه حکم دارد؟ الر ْح ٰم ِن َّ -2خواندن ( ِب ْس ِم اهلل َّ ( -3أ َ ُعو ُذ بِاهللِ ِم َن َّ ان ال َّر ِجيْ ِم) چه معنا دارد؟ الشيْ َط ِ يم) را بگوييد. (الر ْح ٰم ِن) و (ال َّر ِح ِ -4معنای َّ کار خانه گی
شاگردان معنای تعوذ و تسمیه را حفظ نمايند.
44
درس بيست و سوم
تسمیع و تحميد (س ِم َع اللهَّ ُ ل ِ َم ْن َح ِم َد ُه) را تسمیع میگويند. گفتن َ
(ربَّنَا ل َ َ ك ال ْ َح ْم ُد) را تحميد میگويند. گفتن َ
خواندن تسمیع و تحميد بعد از رکوع سنت است. معنای تسمیع و تحميد: الفاظ و کلمهها
س َع ُ اهلل مَ ِ
ح َدُه مِلَ ْن مَ ِ ك حْ َ َرَّبنَاََل َ ال ْم ُد
45
ترجمه
ميشنود (قبول ميکند) اهلل تعالی از هرکسی که ثنا و ستايش او را بگويد ای پروردگار ما ،تنها برای تو پاکی و ستايش است.
فعاليت ها
-1معنای تسمیع و تحميد را تکرار نماييد. -2تسمیع و تحميد در کدام بخش نماز خوانده ميشود؟ دراين باره گفتگو نماييد.
پرسش ها
-1تسمیع چه را میگويند؟ -2تحميد چه را میگويند؟ -3تسمیع و تحميد در کدام بخش نماز خوانده ميشود؟ (ربَّنَا ل َ َ ك ال ْ َح ْم ُد) را بیان کنید؟ -4معنای َ َ کار خانه گی
شاگردان معنای تسمیع و تحميد را حفظ نمايند.
46
درس بيست و چهارم
تسبيحات ان َربِّي األَ ْعلَى) را ان َربِّ َي ال ْ َع ِظ ِ (سبْ َح َ (سبْ َح َ يم) و ُ خواندن ُ
تسبيحات میگويند.
يم) در رکوع سنت است. ان َربِّ َي ال ْ َع ِظ ِ (سبْ َح َ سه بار خواندن ُ ان َربِّي األَ ْعلَى)در سجده سنت است. (سبْ َح َ سه بار خواندن ُ
معنای تسبيحات رکوع: الفاظ و کلمهها
ُسبْ َحا َن َرِّب َي ِ اْل َع ِظيم الفاظ و کلمهها
ُسبْ َحا َن َرِّبي
َ األ ْعَلى 47
ترجمه
پاکی است برای پروردگار من که بسيار بزرگ است ترجمه
پاکی است برای پروردگار من که صاحب مقام بلند است
فعاليت ها
-1تسبيحات نماز را در بين خود تکرار نماييد. -2تسبيحات در کدام بخش نماز خوانده ميشود،به گونه عملی تمثیل کنید.
پرسش ها
-1تسبيحات چه را میگويند؟ -2در رکوع و سجده چند مرتبه تسبيحات خوانده يشود؟ م يم) چه معنا دارد؟ ( -3ال ْ َع ِظ ِ -4معنای (األَ ْعلَى) را بگوييد. کار خانه گی
شاگردان معنای تسبيحات را حفظ نمايند.
48
درس بيست و پنجم
سالم
بعد از ختم نماز بيرون شدن از آن فرض است.
(السالُم َعَليْ ُك ْم َو َرمْ َ حُة اهللِ) بيرون شدن از نماز با خواندن َّ
سنت است.
نماز گزار به هر دو طرف روی آورده سالم میگويد. روی نماز گزار در گشتاندن سالم ،بايد برابر شانه هايش باشد. سالم گفتن بيرون از نماز سنت و جواب آن واجب است. 49
معنای سالم
ترجمه
الفاظ و کلمهها
سالمتی باد
السالُم َّ
َعَليْ ُك ْم
بر شما
َو َرمْ َ حُة اهللِ
و رحمت خداوند بر شما باشد
فعاليت ها
-1در مورد اینکه (سالم) در کدام بخش نماز ادا میگردد گفتگو نمایید. -2در مورد حکم سالم دادن و جواب آن در بیرون نماز گفتگو نمایید. پرسش ها
(السالُم عَ َليْ ُك ْم َو َرمْ َ حُة اهللِ) چه حکم دارد؟ -1گفتن َّ -2حکم سالم دادن بيرون از نماز چيست؟ -3معنای سالم را بگوييد. کار خانه گی
شاگردان الفاظ و معنای سالم را حفظ نمايند. 50
درس بيست و ششم
آداب خواب
خواب نعمت بزرگ اهلل بر بند هگان است. يسپارد. مسلمان در هنگام خوابيدن خود را به اهلل تعالی م بيدار شدن از خواب زند هگی دوباره برای انسان است. آداب خواب:
ما در هنگام خوابيدن آداب ذیل را در نظر میگيريم: -1بعد از ادای نماز خفتن استراحت ميکنيم. -2به پهلوی راست خواب ميشويم. -3دست راست خود را زير سر میگذاريم . -4آيت الکرسی و سورههای اخالص ،الفلق و الناس را ميخوانيم.
إس َ -5اين دعا را ميخوانيمَّ : ك أَُم ُ وت َوأَ ْحيَا). (الل ُه َّم ِب مْ ِ
يخوانيم: یشويم ،اين دعا را م -6وقتی که از خواب بيدار م
حْ َ (ال ْم ُد للِهَِّ َّال ِذي أَ ْحيَاَنا َب ْع َد َما أَ َماَتنَا َوإَِليِْه الن ُ ّشو ُر). بايد بيشتر از ضرورت خواب نکنيم.
51
فعاليت ها
-1در بارۀ آداب خواب گفتگو نماييد. -2دعاهایی که در هنگام خوابیدن و بیدار شدن خوانده میشوند
باهم تکرار نمایید.
پرسش ها
-1قبل از خوابيدن ،خواندن کدام سورهها سنت است؟ -2بعد از بيدار شدن از خواب کدام دعا را ميخوانيد؟ کار خانه گی
شاگردان آداب خواب را در ضمن مقاله در کتابچه های
خود بنويسند.
52
درس بيست و هفتم
دعای بيرون رفتن از خانه ما در هر حالت از پيامبر پیروی ميکنيم. رسول اهلل فرموده اند :وقتی مسلمان از خانۀ خود
ِ بيرون ميرود ،بايد اين دعا را بخواند«ِ :ب ْسم اهللِ َت َو َّكْل ُت ال َح ْو َل َو َ َلى اللهَِّ َ عَ ال ُق َّوةَ إِ َّ ال ِباللهَِّ». شخصی که این دعا را میخواند برایش گفته ميشود:
-1تو بر راه حق هدايت شدی. -2همه ضرورتهای تو بر آورده شد. -3و از هر نوع شر و فتنه در امان گشتی. معنای دعای فوق:
یشوم ،بر اهلل توکل دارم، به نام اهلل از خانه بیرون م به توفيق اهلل از گناه نجات مييابم و کا رهای نيک انجام يدهم. م 53
فعاليت ها
-1دعای بيرون رفتن از خانه را در گروههای تکرار نماييد. -2معنای دعای بيرون رفتن از خانه را به يکدیگر بگوييد.
پرسش ها
-1در هنگام بيرون رفتن از خانه کدام دعا را ميخوانيد؟ -2فوايد دعای فوق را بگوييد. -3دعای فوق را ترجمه نماييد. کار خانه گی
شاگردان دعای بیرون رفتن از خانه را با معنای آن حفظ کنند.
54
درس بيست و هشتم
اخالق نيکو
انُ ، الخلُ ُق پیغمبر فرموده اند« :أَثْ َق ُل َشي ٍء ِفي ال ْ ِمي َز ِ سن» مسند امام احمد ال ْ َح َ ترجمه :اخالق نيک سنگين ترين عمل در ترازوی اعمال
است.
بعضی از کار های که از جمله اخالق نيک شمرده میشوند
قرار ذیل میباشند:
-راست گفتن و خود داری از دروغ.
خود داری از سخنان زشت و ناروا. -همکاری با مردم در کارهای نيک .
-احترام به بزرگان و شفقت بر خورد ساالن.
خود داری از ضرر رساندن به مردم. -امانتداری.
ما بايد دارای اخالق نيک باشيم ،تا اهلل از ما راضی
شود و مردم از ما خوش باشند. 55
فعاليت ها
-1در مورد اینکه بزرگان بر خورد ساالن چگونه شفقت کنند؟ در گروههای کوچک گفتگو نمایید. -2چند نمونۀ از اخالق نيک را بيان داريد.
پرسش ها
-1کلمهها ذيل را ترجمه نماييد: أَثْ َق ُل َشي ٍء ِفي ال ْ ِمي َزان ُس ُن الخلُ ُق ال ْ َح َ
-2چند نمونۀ از اخالق نيک را بگوييد. کار خانه گی
شاگردان در بارۀ اخالق نيک با اعضای خانواده خويش گفتگو نمايند ،و در درس بعدی به نوبت ،فوايد اخالق نيک را بيان دارند.
56
درس بيست و نهم
نشانه های منافق حضرت محمد فرموده اند« :آَيُة مْالُنَاِفق َث َ ال ٌث إَِذا َح َّد َث ِ َك َذ َبَ ،وإَِذا َو َع َد أَ ْخَل َ فَ ،وإَِذا ا ْؤمُتِ َن َخا َن» .رواه البخاری
ترجمه :نشانههای منافق سه است:
-1در هنگام سخن گفتن ،دروغ میگويد. -2بر وعدۀ خود وفا نميکند. -3و در امانت خيانت ميکند. ما بايد هميشه راست بگوييم ،بر وعدههای خود وفا کنيم و امانتدار باشيم. دروغ گفتن انسان را بی اعتماد ميسازد.
57
فعاليت ها
-1شاگردان در بارۀ نشانه های منافق با هم گفتگو نمايند. -2شاگردان در مورد اینکه(:دروغ گفتن انسان را بی اعتماد می سازد) گفتگو نموده و چند مثال بیان نمایند.
پرسش ها
-1کلمهها ذيل را ترجمه نماييد:
آَيُة مْالُنَاِف ِقب َك َذ َان َخ َ -2نشانههای منافق چند است؟ -3دروغ گفتن چه زيان دارد؟ کار خانه گی
شاگردان با همکاری اعضای خانواده زيان های دروغ گفتن را بنويسند. 58
درس سی ام
مسلمان مسلمان به هیچ کس ضرر نميرساند.
ون سل ِ ُم َ سل ِ ُم َم ْن َسل ِ َم ال ْ ُم ْ حضرت محمد فرموده اند« :ال ْ ُم ْ
سان ِ ِه َويَ ِد ِه» .صحيح مسلم ِم ْن ل ِ َ
ترجمه :مسلمان کامل کسی است ،که مردم از ضرر
زبان و دست او در امان باشند. مسلمان برادر مسلمان است ،ومسلمان بر برادر خود ظلم نميکند. دشنام دادن ،غيبت کردن و زشت گفتن برای مسلمان گناه است. ما کسی را به نام بد ياد نميکنيم. ما همصنفان خود را دوست داريم و به آنها ضرر نميرسانیم.
59
فعاليت ها
-1شاگردان به همکاری معلم کارهایی را فهرست کنند ،که از جملۀ زيانهای زبان شمرده ميشود. -2شاگردان به دو گروه تقسيم شوند ،يک گروه زيانهای زبان و
گروه دوم زيانهای دست را بيان کنند.
پرسش ها
-1حديث درس را ترجمه نماييد. -2چند نمونۀ از زيانهای زبان را بيان داريد. -3کلمهها ذيل را ترجمه نماييد: سان ِ ِه َ -٢ويَ ِد ِه َ -3م ْن َسل ِ َم ِ -1م ْن ل ِ َ کار خانه گی
شاگردان در بارۀ گفتن سخن های نیک و خوب مقالۀ کوتاه را بنويسند.
60
درس سی و يکم
صحت
صحت نعمت بزرگ اهلل است.
ري يه َما َكثِ ٌ حضرت محمد فرموده اندِ« :ن ْع َمتَا ِن َم ْغُبو ٌن ِف ِ الص َّحُة َواْل َف َر ُ اغ» صحيح البخاری َّاسِّ ، ِم َن الن ِ
ترجمه :دو نعمتی است که بسياری از مردم از آن غافل
اند ،يکی صحت و دیگرش فراغت است. ما بايد به صحت خود توجه داشته باشيم. ما بدن ،لباس و خانۀ خود را پاک نگه ميداريم. دندانهای خود را با مسواک پاک مينماييم. 61
فعاليت ها
-1در بارۀ اهميت صحت با هم گفتگو نماييد. -2ترجمۀ حديث درس را با يکدیگر بگویید.
پرسش ها
-1حديثی را که در مورد صحت است بیان کنید. -2کلمهها ذيل را ترجمه نماييد:
الص َّحُةَ ،واْل َف َر ُ اغ) (ِن ْع َمتَا ِنَ ،م ْغُبو ٌنِّ ،
-3جملههای ذيل را در کتابچه های تان تکميل نماييد: صحت نعمت بزرگ ............است. ما .................و خانۀ خود را پاک نگه ميداريم. دندان های خود را با ...................پاک مينماييم.کار خانه گی
در باره اهمیت صحت یک مقاله در کتابچههای تان بنویسید. 62
درس سی و دوم
ترحم بر حيوانات
اسالم دين شفقت و مهربانی است. اهلل شخص مهربان و دلسوز را دوست دارد . ترحم بر حيوانات ثواب زياد دارد. ما بايد حيوانات را آزار نهدهيم. ما به حيوانات خوراک و آب ميدهيم. ترحم بر حيوانات سبب رضايت اهلل میگردد. آزار دادن حيوانات گناه است. ما بايد باالی حيوانات بيشتر از توان آنها کار نکنيم. 63
فعاليت ها
-1با همکاری معلم ،چند نمونۀ دیگر ترحم بر حيوانات را که در متن نیست بيان داريد. -2بند کردن پرندهگان و حيوانات را در قفسها گناه است. درين باره گفتگو نماييد.
پرسش ها
خانه خالی های ذیل را با کلمههای مناسب در کتابچههای تان پر نماييد: -1اسالم ...............شفقت و ترحم است. -2اهلل شخص ................را دوست دارد. -3آيا اذيت وآزار دادن حيوانات گناه است؟ کار خانه گی
شاگردان با همکاری معلم در بارۀ شفقت و ترحم بر حیوانات مقالۀ کوتاه بنويسند. 64