Islamic Studies (Hanafi) 04 [4]

Citation preview

‫وزارت معارف‬

‫تعلیم و تربیة اسالمی‬ ‫صنف چهارم‬

‫سال چاپ‪:‬‬ ‫‪1398‬هـ ‪ .‬ش‪.‬‬

‫سرود ملی‬ ‫دا وطن افغانس���تـــان دى‬

‫دا عـ���زت د هـــر افـغـان دى‬

‫دا وطن د ټول���و کـور دى‬

‫د بـــــلـوڅــــ���و د ازبـکـــــ���و‬

‫کور د سولې کور د تورې‬ ‫د پښ���تــون او هــ���زاره وو‬

‫ورس���ره عرب‪ ،‬گوجــر دي‬

‫براهوي دي‪ ،‬قزلباش دي‬ ‫دا هېـــ���واد به تل ځليږي‬ ‫په س���ينــه کې د آس���يـــا به‬

‫نوم د حق م���و دى رهبـــر‬

‫هر بچی يې قهرمـــــان دى‬ ‫د تـــرکـمنــــ���و د تـــاجـکـــ���و‬

‫پــاميــري���ان‪ ،‬نـورس���تانيــــان‬ ‫هـــم ايمـــاق‪ ،‬هم پشـه ېان‬

‫لـکـه لـمــر پـر ش���نـه آس���مـان‬ ‫لـکـ���ه زړه وي جـــاويـــ���دان‬ ‫واي���و اهلل اکبر وايو اهلل اکبر‬

‫وزارت معارف‬

‫تعليم و تربیۀ اسالمی‬ ‫صنف چهارم‬

‫سال چاپ‪ 1398 :‬هـ ‪ .‬ش‪.‬‬ ‫أ‬

‫مشخصات‌کتاب‬

‫‪-----------------------------------------------------‬‬‫مضمون‪ :‬تعلیم و تربیۀ اسالمی‬

‫مؤلفان‪ :‬گروه مؤلفان کتاب‌های درسی بخش تعلیم و تربیۀ اسالمی نصاب تعلیمی‬ ‫ویراستاران‪ :‬اعضای دیپارتمنت ویراستاری و ایدیت زبان دری‬

‫صنف‪ :‬چهارم‬

‫زبان متن‪ :‬دری‬

‫انکشاف دهنده‪ :‬ریاست عمومی انکشاف نصاب تعلیمی و تألیف کتب درسی‬

‫ناشر‪ :‬ریاست ارتباط و آگاهی عامۀ وزارت معارف‬ ‫سال چاپ‪ ۱۳۹۷ :‬هجری شمسی‬

‫مکان چاپ‪ :‬کابل‬ ‫چاپ‌خانه‪:‬‬

‫ایمیل آدرس‪[email protected] :‬‬

‫‪-----------------------------------------------------‬‬‫حق طبع‪ ،‬توزیع و فروش کتاب‌های درسی برای وزارت معارف جمهوری اسالمی‬ ‫افغانستان محفوظ است‪ .‬خرید و فروش آن در بازار ممنوع بوده و با متخلفان برخورد‬ ‫قانونی صورت می‌گیرد‪.‬‬ ‫ب‬

‫پیام وزیر معارف‬

‫اقرأ باسم ربک‬ ‫سپاس و حمد بیکران آفریدگار یکتایی را که بر ما هستی بخشید و ما را از نعمت بزرگ خواندن و‬ ‫نوشتن برخوردار ساخت‪ ،‬و درود بی‌پایان بر رسول خاتم‪ -‬حضرت محمد مصطفی‪ ‬که نخستین‬ ‫پیام الهی بر ایشان «خواندن» است‪.‬‬ ‫چنانچه بر همه‌گان هویداست‪ ،‬سال ‪ 1397‬خورشیدی‪ ،‬به نام سال معارف مسمی گردید‪ .‬بدین ملحوظ‬ ‫نظام تعلیم و تربیت در کشور عزیز ما شاهد تحوالت و تغییرات بنیادینی در عرصه‌های مختلف‬ ‫خواهد بود؛ معلم‪ ،‬متعلم‪ ،‬کتاب‪ ،‬مکتب‪ ،‬اداره و شوراهای والدین‪ ،‬از عناصر شش‌گانه و اساسی نظام‬ ‫معارف افغانستان به شمار می‌روند که در توسعه و انکشاف آموزش و پرورش کشور نقش مهمی‬ ‫را ایفا می‌نمایند‪ .‬در چنین برهه سرنوشت‌ساز‪ ،‬رهبری و خانوادۀ بزرگ معارف افغانستان‪ ،‬متعهد به‬ ‫ایجاد تحول بنیادی در روند رشد و توسعه نظام معاصر تعلیم و تربیت کشور می‌باشد‪.‬‬ ‫از همین‌رو‪ ،‬اصالح و انکشاف نصاب تعلیمی از اولویت‌های مهم وزارت معارف پنداشته می‌شود‪.‬‬ ‫در همین راستا‪ ،‬توجه به کیفیت‪ ،‬محتوا و فرایند توزیع کتاب‌های درسی در مکاتب‪ ،‬مدارس و سایر‬ ‫نهادهای تعلیمی دولتی و خصوصی در صدر برنامه‌های وزارت معارف قرار دارد‪ .‬ما باور داریم‪،‬‬ ‫بدون داشتن کتاب درسی باکیفیت‪ ،‬به اهداف پایدار تعلیمی در کشور دست نخواهیم یافت‪.‬‬ ‫برای دستیابی به اهداف ذکرشده و نیل به یک نظام آموزشی کارآمد‪ ،‬از آموزگاران و مدرسان‬ ‫دلسوز و مدیران فرهیخته به‌عنوان تربیت کننده‌گان نسل آینده‪ ،‬در سراسر کشور احترامانه تقاضا‬ ‫می‌گردد تا در روند آموزش این کتاب درسی و انتقال محتوای آن به فرزندان عزیز ما‪ ،‬از هر نوع‬ ‫تالشی دریغ نورزیده و در تربیت و پرورش نسل فعال و آگاه با ارزش‌های دینی‪ ،‬ملی و تفکر انتقادی‬ ‫بکوشند‪ .‬هر روز عالوه بر تجدید تعهد و حس مسؤولیت پذیری‪ ،‬با این نیت تدریس راآغاز کنند‪،‬‬ ‫که در آیندۀ نزدیک شاگردان عزیز‪ ،‬شهروندان مؤثر‪ ،‬متمدن و معماران افغانستان توسعه یافته و‬ ‫شکوفا خواهند شد‪.‬‬ ‫همچنین از دانش آموزان خوب و دوست داشتنی به مثابه ارزشمندترین سرمایه‌های فردای کشور‬ ‫می‌خواهم تا از فرصت‌ها غافل نبوده و در کمال ادب‪ ،‬احترام و البته کنجکاوی علمی از درس‬ ‫معلمان گرامی استفادۀ بهتر کنند و خوشه چین دانش و علم استادان گرامی خود باشند‪.‬‬ ‫‪ ‬در پایان‪ ،‬از تمام کارشناسان آموزشی‪ ،‬دانشمندان تعلیم و تربیت و همکاران فنی بخش نصاب‬ ‫تعلیمی کشور که در تهیه و تدوین این کتاب درسی مجدانه شبانه روز تالش نمودند‪ ،‬ابراز قدردانی‬ ‫کرده و از بارگاه الهی برای آن‌ها در این راه مقدس و انسان‌ساز موفقیت استدعا دارم‪.‬‬ ‫با آرزوی دستیابی به یک نظام معارف معیاری و توسعه یافته‪ ،‬و نیل به یک افغانستان آباد و مترقی‬ ‫دارای شهروندان آزاد‪ ،‬آگاه و مرفه‪.‬‬ ‫دکتور محمد میرویس بلخی‬ ‫وزیر معارف‬ ‫ج‬

‫فهرست عنوانها‬

‫د‬

‫شماره درس‬

‫عنوان‬

‫صفحه‬

‫درس اول‬

‫عقيده‬

‫‪1‬‬

‫درس دوم‬

‫اهلل‪‬‬

‫‪3‬‬

‫درس سوم‬

‫صفات اهلل‪‬‬

‫‪5‬‬

‫درس چهارم‬

‫صفات ذاتی اهلل‪‬‬

‫‪7‬‬

‫درس پنجم‬

‫صفات فعلی اهلل‪‬‬

‫‪9‬‬

‫درس ششم‬

‫قبر‬

‫‪11‬‬

‫درس هفتم‬

‫حشر‬

‫‪13‬‬

‫درس هشتم‬

‫جنت‬

‫‪15‬‬

‫درسم نهم‬

‫دوزخ‬

‫‪17‬‬

‫درس دهم‬

‫آب (‪)1‬‬

‫‪19‬‬

‫درس يازدهم‬

‫آب (‪)2‬‬

‫‪21‬‬

‫درس دوازدهم‬

‫فرضهای وضو‬

‫‪23‬‬

‫درس سيزدهم‬

‫سنتهای وضو‬

‫‪25‬‬

‫درس چهاردهم‬

‫اذان (‪)1‬‬

‫‪27‬‬

‫درس پانزدهم‬

‫اذان (‪)2‬‬

‫‪29‬‬

‫درس شانزدهم‬

‫معنای اذان‬

‫‪31‬‬

‫درس هفدهم‬

‫اقامت‬

‫‪33‬‬

‫درس هجدهم‬

‫دعای اذان‬

‫‪35‬‬

‫درس نزدهم‬

‫معنای دعای اذان‬

‫‪37‬‬

‫درس بيستم‬

‫تکبير تحريمه‬

‫‪39‬‬

‫درس بيست و يکم‬

‫ثنا‬

‫‪41‬‬

‫شماره درس‬

‫عنوان‬

‫صفحه‬

‫درس بيست و دوم‬

‫تعوذ و تسمیه‬

‫‪43‬‬

‫درس بيست و سوم‬

‫تسمیع و تحميد‬

‫‪45‬‬

‫درس بيست و چهارم‬

‫تسبيحات‬

‫‪47‬‬

‫درس بيست و پنجم‬

‫سالم‬

‫‪49‬‬

‫درس بيست و ششم‬

‫آداب خواب‬

‫‪51‬‬

‫درس بيست و هفتم‬

‫دعای بيرون شدن از خانه‬

‫‪53‬‬

‫درس بيست و هشتم‬

‫اخالق نيکو‬

‫‪55‬‬

‫درس بيست و نهم‬

‫نشانههای منافق‬

‫‪57‬‬

‫درس سی ام‬

‫مسلمان‬

‫‪59‬‬

‫درس سی و يکم‬

‫صحت‬

‫‪61‬‬

‫درس سی و دوم‬

‫ترحم برحيوانات‬

‫‪63‬‬

‫ه‬

‫درس اول‬

‫عقيده‬ ‫عقيده ايمان و باور را می‌گويند‪.‬‬ ‫عقيده اساس همه اعمال است‪.‬‬ ‫صحت عقيده شرط قبول شدن عمل است‪.‬‬ ‫ما بر اهلل تعالی‪ ،‬مالئک و کتابهای آسمانی ايمان داريم‪.‬‬ ‫ما بر پيامبران‪ ،‬روز آخرت و تقدير خير و شر ايمان داريم‪.‬‬ ‫عقيدۀ درست سبب کاميابی انسان در دنيا و آخرت مي‬ ‫شود‪.‬‬

‫‪1‬‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬در بارۀ اهميت عقيدۀ درست با همکاری معلم گفتگو نماييد‪.‬‬ ‫‪ -2‬جمله های ذيل را با کلمه های مناسب تکميل نماييد‪:‬‬ ‫ تورات بر ‪ .................‬علیه السالم نازل گرديده است‪.‬‬‫ انجيل بر ‪ .................‬علیه السالم نازل گرديده است‪.‬‬‫ زبور بر ‪ ...................‬علیه السالم نازل گرديده است‪.‬‬‫ قرآنکريم بر‪  .................‬نازل گرديده است‪.‬‬‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬عقيده چه را می‌گويند؟‬ ‫‪ -2‬اساس همه اعمال چه است؟‬ ‫‪ -3‬داشتن عقيدۀ درست چه فایده دارد؟‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان درس را در کتابچه‌های خود بنويسند‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫درس دوم‬

‫اهلل‪‬‬ ‫اهلل‪ ‬يکی است‪ ،‬شريک و مانند ندارد‪.‬‬ ‫اهلل‪ ‬بر هر چيز عالم است‪.‬‬ ‫هیچ چيزی از اهلل‪ ‬پنهان نيست‪.‬‬ ‫اهلل‪ ‬بر هر چيز قادر است‪.‬‬ ‫تمام کائنات را اهلل‪ ‬خلق نموده است‪.‬‬ ‫ما تنها اهلل‪ ‬را عبادت ميکنيم‪.‬‬ ‫زمين‪ ،‬کوهها‪ ،‬درختها‪ ،‬سنگها‪ ،‬گياهها‪ ،‬آسمان‌ها و تمام‬ ‫مخلوقات تابع امر اهلل‪ ‬استند‪.‬‬ ‫بدون ارادۀ اهلل‪ ‬هیچ کاری انجام شده نميتواند‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫فعاليت ها‬

‫شاگردان در بارۀ موضوعات ذيل بحث نمايند‪:‬‬ ‫‪-1‬همه کائنات تابع امر اهلل‪ ‬استند‪:‬‬ ‫‪ -2‬آفتاب در طلوع و غروب تابع امر اهلل‪ ‬است‪.‬‬ ‫‪ -3‬شاگردان به دو گروه تقسيم شوند‪ ،‬هر گروه ده نام اهلل‪ ‬را‬ ‫بگویند‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬کائنات را کی آفريده است؟‬ ‫‪ -2‬ما کی را عبادت مي‌کنيم‪.‬‬ ‫‪ -3‬زمين‪ ،‬کوه‌ها و آسمان‌ها تابع امر کی استند؟‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان در بارۀ درس با اعضای خانوادۀ شان گفتگو‬ ‫نمايند‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫درس سوم‬

‫صفات اهلل‪‬‬ ‫ما به تمام صفات اهلل‪ ‬ايمان داريم‪.‬‬ ‫صفات اهلل‪ ‬بر دو نوع است‪:‬‬ ‫‪ -1‬صفات ذاتی‬ ‫‪ -2‬صفات فعلی‬ ‫‪ -1‬صفات ذاتی‪ :‬صفاتی است که نسبت ضد آن به اهلل‬ ‫تعالی درست نیست؛ مانند‪ :‬علم که ضد آن جهل است‪.‬‬ ‫‪ - 2‬صفات فعلی‪ :‬صفاتی است‪ ،‬که نسبت ضد آن هم به‬ ‫اهلل تعالی درست است؛ مانند‪ :‬احياء (زنده ساختن) که ضد‬ ‫آن ميراندن است‪.‬‬ ‫زنده‌گی و مرگ ما در اختيار اهلل‪ ‬است‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬در بارۀ صفات اهلل‪ ‬گفتگو نماييد‪.‬‬ ‫‪ -2‬نام های اهلل‪ ‬را که در زیر آمده است با معنای آن بخوانيد‪:‬‬ ‫اآلخ ُر‪ ،‬ال ْ َع ِزيزُ‪ ،‬ال ْ َمل ِ ُ‬ ‫الص َم ُد‪ ،‬األَ َّو ُل‪ِ ،‬‬ ‫(ال ْ َو ِ‬ ‫ك‪ ،‬ال ْ َح ُّق)‬ ‫اح ُد‪َّ ،‬‬ ‫معنا‪ :‬اهلل‪ ‬يکی‪ ،‬بی نياز‪ ،‬اول‪ ،‬آخر‪ ،‬غالب‪ ،‬پادشاۀ کاينات و ذات‬ ‫حق است‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬صفات اهلل‪ ‬به چند نوع است؟‬ ‫‪ -2‬صفات ذاتی اهلل‪ ‬کدام‌ها اند؟‬ ‫‪ -3‬صفات فعلی اهلل‪ ‬کدام‌ها اند؟‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان در بارۀ صفات ذاتی و فعلی اهلل‪ ‬با اعضای‬ ‫خانوادۀ شان گفتگو نمايند‪.‬‬ ‫‪6‬‬

‫درس چهارم‬

‫صفات ذاتی اهلل‪‬‬ ‫صفات ذاتی اهلل‪ ‬قرار ذيل است‪:‬‬ ‫‪ -1‬قدرت (توانایی)‪ :‬اهلل‪ ‬بر هر چيز قادر است‪.‬‬ ‫‪ -2‬اراده (قصد کردن)‪ :‬اهلل‪ ‬صاحب اراده است‪.‬‬ ‫‪ -3‬سمع (شنيدن)‪ :‬اهلل‪ ‬هر سخن آشکار و پنهان را‬ ‫مي شوند‪.‬‬ ‫‪ -4‬بصر (ديدن)‪ :‬اهلل‪ ‬هر چيز را ميبيند‪.‬‬ ‫‪ -5‬علم (دانایی)‪ :‬اهلل‪ ‬بر هر چيز دانا است‪.‬‬ ‫‪ -6‬حيات (زندهگی)‪ :‬اهلل‪ ‬دايم زنده است‪.‬‬ ‫‪ -7‬کالم (سخن)‪ :‬سخنگفتن صفت اهلل‪ ‬است‪.‬‬

‫‪7‬‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬در بارۀ صفات ذاتی اهلل‪ ‬با هم گفتگو نماييد‪.‬‬ ‫‪ -2‬نام های اهلل‪ ‬را از ياد بخوانيد‪:‬‬

‫( ال ْ َمل ِ ُ‬ ‫ار‪ ،‬ال ْ ُمت ََك ِّب ُر)‬ ‫ِن‪ ،‬ال ْ ُم َهيْم ُ‬ ‫الم‪ ،‬ال ْ ُم ْؤم ُ‬ ‫ك‪ ،‬ال ْ ُقدُّ ُ‬ ‫الس ُ‬ ‫وس‪َّ ،‬‬ ‫ِن‪ ،‬ال ْ َع ِزيزُ‪ ،‬ال ْ َج َّب ُ‬

‫‪ -3‬نام های اهلل‪ ‬را که در زیر آمده است با معنای آن بخوانيد‪:‬‬ ‫ِيع‪ ،‬الْبَ ِ‬ ‫يم‪ ،‬ال ْ ُمتْ َعالِ ‪ ،‬ال ْ َح ُّي‪ ،‬ال ْ َقا ِد ُر)‬ ‫(السم ُ‬ ‫َّ‬ ‫يم‪ ،‬ال ْ َع ِظ ُ‬ ‫صي ُر‪ ،‬ال ْ َعل ِ ُ‬

‫معنا‪ :‬اهلل‪ ‬ذات شنونده‪ ،‬دانا‪ ،‬بزرگ‪ ،‬عالي شأن‪ ،‬هميش زنده و‬ ‫صاحب قدرت است‪.‬‬ ‫‪ -3‬شاگردان به دو گروه تقسيم شوند‪ ،‬يک گروه پنج صفات ذاتی‬ ‫اهلل‪ ‬و گروه دوم پنج صفات فعلی اهلل ‪ ‬را بيان کنند‪.‬‬ ‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬صفات ذاتی اهلل‪ ‬را تعريف نماييد ‪.‬‬ ‫‪ -2‬معنای قدرت‪ ،‬اراده‪ ،‬سمع و بصر را بيان نماييد‪.‬‬ ‫‪ -3‬معنای علم‪ ،‬حيات و کالم چه است؟‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان صفات اهلل‪ ‬را که خواندند‪ ،‬حفظ نمايند‪.‬‬ ‫‪8‬‬

‫درس پنجم‬

‫صفات فعلی اهلل‪‬‬

‫برخی از صفات فعلی اهلل‪ ‬قرار ذيل است‪:‬‬

‫‪ -1‬تخليق (پيدا کردن)‪ :‬اهلل‪ ‬خالق همه مخلوقات است‪.‬‬

‫‪ -2‬ترزيق (روزی دادن)‪ :‬اهلل‪ ‬همه مخلوقات را روزی‬ ‫ميدهد‪.‬‬

‫‪ -3‬احياء (زنده ساختن)‪ :‬زندهگي بخشيدن همه مخلوقات‬

‫به اختيار اهلل‪ ‬است‪.‬‬

‫‪ -4‬اماتت (ميراندن)‪ :‬مــرگ همه مخلوقـات به اختيار‬

‫اهلل‪ ‬است‪.‬‬

‫‪ -5‬رحمت (مهربانی)‪ :‬اهلل‪ ‬ذات بی نهايت مهربان است‪.‬‬

‫‪ -6‬غضب (قهر)‪ :‬نا فرمانی از حکم اهلل‪ ‬باعث قهر اهلل‪‬‬

‫میگردد‪.‬‬

‫‪ -7‬اعزاز (عزت دادن)‪ :‬اهلل‪ ‬کسی را که بخواهد‪ ،‬عزت‬

‫ميدهد‪.‬‬

‫‪ -8‬اذالل (ذلت دادن)‪ :‬اهلل‪ ‬کسي را که بخواهد‪ ،‬ذليل‬

‫ميسازد‪.‬‬ ‫‪9‬‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬با همکاری معلم در بارۀ صفات فعلی اهلل‪ ‬گفتگو نماييد‪.‬‬ ‫‪ -2‬نامهای اهلل‪ ‬را در زیر آمده است با معنای آن بگوييد‪:‬‬

‫ور‪ ،‬ال ْ َقاب ِ ُ‬ ‫ض‪ ،‬الْبَ ِ‬ ‫اس ُط‪ ،‬ال ْ ُم ِعزُّ‪ ،‬ال ْ ُم ِذ ُّل‪ ،‬ال ْ ُم ْحيِي‪،‬‬ ‫(ال َّر ْح َم ُن ال َّر ِح ُ‬ ‫يم‪ ،‬ال ْ َغ ُف ُ‬ ‫ِيت)‬ ‫ال ْ ُمم ُ‬ ‫معنا‪ :‬اهلل‪ ‬بر خاص و عام مهربان‪ ،‬بخشاينده‪ ،‬گيرندۀ روزی‪ ،‬فراخ‬

‫کننده‪ ،‬عزت دهنده‪ ،‬ذلت دهنده‪ ،‬زنده کننده و ميراننده است‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬پنج صفت از صفات فعلی اهلل‪ ‬را بگوييد‪.‬‬ ‫‪ -2‬معنای تخليق چه است؟‬ ‫‪ -3‬احياء و اماتت چه را می‌گويند؟‬ ‫‪ -4‬ضد رحمت چه است؟‬ ‫‪ -5‬اعزاز چه را می‌گويند؟‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان صفات فعلی اهلل‪ ‬را حفظ نمايند‪.‬‬ ‫‪10‬‬

‫درس ششم‬

‫قبر‬

‫مرگ حق است‪ ،‬همه انسان‌ها به مرگ باور دارند‪.‬‬ ‫ما به زنده‌گی در قبر ايمان داريم‪.‬‬ ‫قبر برای مسلمان نيکو کار باغچه‌یی از جنت است‪.‬‬ ‫برای کافر و بد عمل حفره‌یی از دوزخ است‪.‬‬ ‫هر انسان در قبر با سه پرسش ذيل رو به رو مي‌شود‪:‬‬ ‫‪ -1‬پروردگارت کيست؟‬ ‫‪ -2‬دينت چیست؟‬ ‫‪ -3‬پيامبرت کیست؟‬ ‫مسلمان نيک عمل در جواب می‌گويد‪:‬‬ ‫‪ -1‬پروردگارم اهلل‪ ‬است؟‬ ‫‪ -2‬دينم اسالم است‪.‬‬ ‫‪ -3‬پيامبرم حضرت محمد‪ ‬است‪.‬‬ ‫مسلمان با اين جوابها از عذاب قبر نجات پيدا مي‌کند‪.‬‬ ‫کافر و انسان بد عمل‪ ،‬پاسخ اين پرسش‌ها را داده نمي‌تواند‪.‬‬ ‫‪11‬‬

‫فعاليت ها‬

‫یگیرد‬ ‫‪ -1‬با همکاری معلم در بارۀ پرسش های که در قبر صورت م ‌‬

‫گفتگو نماييد‪.‬‬

‫‪ -2‬در وقت گذشتن از کنار قبر دعای ذيل را تکرار نماييد‪:‬‬

‫ني ‪ ،‬و إَّنا ‪ -‬إ ْن َشاَء ُ‬ ‫الساَلم عَ‬ ‫اهلل ‪ِ -‬ب ُك ْم َلاَل ِحُق ْو َن‪،‬‬ ‫َلي ُكم دَار َق‬ ‫ِ‬ ‫وم ُم ْؤ ِمن َ ِ ِ‬ ‫َّ ُ ْ ْ َ ٍ‬ ‫َن ْسأَ ُل اهللَ َلنَا َوَل ُك ُم اْل َعاِفيََة ‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬قبر برای کی باغچه‌یی از جنت است؟‬

‫‪ -2‬قبر برای کی حفره‌یی از دوزخ است؟‬

‫‪ -3‬در قبر از هر انسان چه چيز پرسيده مي‌شود؟‬

‫‪ -4‬مسلمان نيکو‌کار در برابر پرسش‌های قبر چه جواب‬

‫مي‌دهد؟‬

‫‪ -5‬آيا کافر و بد‌کار جواب پرسش‌های قبر را داده مي‌تواند؟‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان در بارۀ قبر با اعضای خانوادۀ شان گفتگو نمايند‪.‬‬ ‫‪12‬‬

‫درس هفتم‬

‫حشر‬

‫ما به روز قيامت ايمان داريم‪.‬‬

‫در روز قيامت همه مرده‌ها زنده مي‌شوند‪.‬‬

‫همه مخلوقات در يک جا حشر (جمع) مي‌شوند‪.‬‬ ‫با هر انسان در ميدان حشر حساب مي‌شود‪.‬‬

‫رسول اهلل‪ ‬مي‌فرمايد‪ :‬از هر انسان در بارۀ چهار چيز‬

‫پرسيده مي‌شود‪:‬‬

‫‪ -1‬جوانی را در چه گذرانده ايد؟‬

‫‪ -2‬زنده‌گی را در چه سپری کرده ايد؟‬

‫‪ -3‬مال و دارایی را از کجا پيدا و در کجا به مصرف رسانده‬

‫ايد؟‬

‫‪ -4‬به علم خود چه عمل کرده ايد؟‬

‫‪13‬‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬با همکاری معلم در بارۀ حشر گفتگو نماييد‪.‬‬ ‫‪ -2‬وضو سبب در خشنده‌گی چهره‌های مسلمانان در روز قيامت‬ ‫می‌گردد‪ .‬درين باره گفتگو نماييد‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬حشر چه را می‌گويند؟‬ ‫‪ -2‬در روز حشر چه چيز از هر انسان پرسيده مي‌شود؟‬ ‫‪ -3‬در حشر چگونه در بارۀ مال پرسيده مي‌شود؟‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان به همکاری اعضای خانواده شان معلومات مزيد را‬ ‫در بارۀ حشر ب ‌ه دست بياورند‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫درس هشتم‬

‫جنت‬ ‫ما به جنت ايمان داريم‪.‬‬ ‫اهلل‪ ‬برای مؤمنان‪ ،‬در آخرت جنت را پيدا کرده است‪.‬‬ ‫در جنت هر نوع نعمت‌ها هست‪.‬‬ ‫مؤمنان برای دايم در جنت زنده‌گی مي‌کنند‪.‬‬ ‫اهلل تعالی جنت را در پاداش اعمال نيک‪ ،‬به مسلمان مي‌دهد‪.‬‬ ‫ما بايد کار‌های نيکو انجام دهيم‪ ،‬تا اهلل تعالی جنت را‬ ‫نصيب ما بگرداند‪.‬‬ ‫ايمان داشتن به جنت فرض است‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬شاگردان به دو گروه تقسيم شوند و به همکاری معلم در بارۀ‬ ‫درس با هم گفتگو نمايند‪.‬‬ ‫‪ -2‬به همکاری معلم چند نام جنت را بگيريد‪.‬‬

‫‪ ( -3‬اَل إِل َ َه إِ اَّل اهلل) کلید جنت است‪ ،‬در اين مورد بحث نماييد‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬اهلل تعالی جنت را برای کی پيدا کرده است؟‬ ‫‪ -2‬در برابر عمل نيک برای مسلمان چه چيز داده مي‌شود؟‬ ‫‪ -3‬ايمان داشتن به جنت چه حکم دارد؟‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان در بارۀ جنت از اعضای خانوادۀ شان بپرسند و‬ ‫برداشت شان را در کتابچه‌های خود بنويسند‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫درس نهم‬

‫دوزخ‬ ‫ما به دوزخ ايمان داريم‪.‬‬ ‫اهلل تعالی دوزخ را برای جزا دادن به کافران‪ ،‬آفريده است‪.‬‬ ‫دوزخ جای عذاب‌های سخت است‪.‬‬ ‫کافران در دوزخ برای دايم مي‌باشند‪.‬‬ ‫مسلمان گناهگار هم به اندازۀ گناه خود در دوزخ جزا‬ ‫مي‌بينند‪.‬‬ ‫ايمان داشتن به دوزخ فرض و انکار از آن کفر است‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫فعاليت ها‬

‫بهای دوزخ گفتگو نماييد‪.‬‬ ‫‪ - 1‬به همکاری معلم در بارۀ عذا ‌‬ ‫‪ - 2‬در بارۀ اینکه ما به دوزخ ايمان داريم‪ .‬گفتگو نماييد‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬اهلل تعالی دوزخ را برای کی آفريده است؟‬ ‫‪ -2‬کافران در آخرت کجا مي‌باشند؟‬ ‫‪ -3‬ايمان داشتن به دوزخ و انکار از آن چه حکم دارد؟‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان کار های را که به نظرشان سبب گناه می‌شود در‬ ‫کتابچه‌های شان لست کنند‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫درس دهم‬

‫آب (‪)1‬‬

‫آب نعمت بزرگ اهلل‪ ‬است‪.‬‬ ‫همه مخلوقات زنده‪ ،‬به آب ضرورت دارند‪.‬‬ ‫آب وسيلۀ پاکی است‪.‬‬ ‫ما بايد آب را بيجا مصرف نکنيم‪.‬‬ ‫آب بر سه قسم است‪:‬‬

‫‪ -1‬آب پاک کننده ‪ -2‬آب مستعمل ‪ -3‬آب ناپاک‬

‫‪ -1‬آب پاک کننده‪ :‬مانند آب چاه‪ ،‬چشمه‪ ،‬جوی‪ ،‬دريا و‬ ‫آب باران‪ ،‬که نجاست در آن نباشد‪.‬‬ ‫وضو با اين آب مي‌شود و چيزهای دیگر با آن پاک می‌گردد‪.‬‬ ‫‪ -2‬آب مستعمل‪ :‬آن است‪ ،‬که با آن وضو يا غسل شده باشد‪.‬‬ ‫‪19‬‬

‫اين آب در ذات خود پاک است‪ ،‬مگر وضو و غسل با آن‬ ‫درست نيست‪.‬‬ ‫مایعاتی که به آن‌ها آب گفته نمي‌شود‪ ،‬مانند چای‪ ،‬جوس و‬ ‫شوربا‪ ،‬پاک استند؛ مگر وضو و غسل با آن‌ها درست نيست‪.‬‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬در بارۀ اهميت آب با هم گفتگو نماييد‪.‬‬ ‫‪ -2‬چند شاگرد ضررهای مصرف بيجای آب را بیان نمایند‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪-1‬‬ ‫‪-2‬‬ ‫‪-3‬‬ ‫‪-4‬‬

‫آيا بدون آب زندگی ممکن است؟‬ ‫آب به چند قسم است؟‬ ‫يک مثال آب پاک را بگوييد‪.‬‬ ‫آيا با آب مستعمل وضو درست است؟‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان درس را در کتابچه‌های خود بنويسند‪.‬‬ ‫‪20‬‬

‫درس يازدهم‬

‫آب (‪)2‬‬

‫‪ -3‬آب ناپاک‪ :‬آبی است که در آن نجاست افتيده باشد‪.‬‬ ‫آب ناپاک هر چيز پاک را نجس مي‌سازد‪.‬‬ ‫با افتيدن نجاست در آب کم باعث ناپاکی آن می‌گردد‪.‬‬ ‫آب زياد و يا آب جاری وقتی با افتيدن نجاست ناپاک‬

‫مي‌شود‪ ،‬که نشانۀ نجاست در آن ديده شود‪.‬‬

‫نشانه های نجاست در آب زياد و جاری سه چيز است‪:‬‬

‫‪ -1‬به سبب افتيدن نجاست رنگ آن تغيير کند‪.‬‬ ‫‪ -2‬به سبب افتيدن نجاست مزۀ آن تغيير کند‪.‬‬ ‫‪ -3‬به سبب افتيدن نجاست بوی آن تغيير کند‪.‬‬ ‫‪21‬‬

‫آب زياد آن ست که با حرکت دادن يک طرف آن‪ ،‬طرف‬ ‫دیگر آن حرکت نکند‪.‬‬ ‫با آب ناپاک وضوء وغسل درست نيست‪.‬‬ ‫شاگرد خوب آب را ناپاک نمي‌سازد‪.‬‬ ‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬با همکاری معلم در بارۀ نتايج ناگوار آب ناپاک گفتگو نماييد‪.‬‬

‫يرساند‪ .‬در رابطه به آن بحث و‬ ‫‪ -2‬آب ناپاک به صحت انسان ضرر م ‌‬

‫گفتگونماييد‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬آب ناپاک را تعريف نماييد ‪.‬‬ ‫‪ -2‬آيا آب ناپاک چيزهای پاک را ناپاک مي‌سازد؟‬ ‫‪ -3‬آيا با آب ناپاک‪ ،‬وضو و غسل درست است؟‬ ‫‪ -4‬نشانه‌های ناپاک شدن آب جاری را بيان نماييد ‪.‬‬ ‫‪ -5‬آب زياد را تعريف نماييد‪.‬‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان نمونۀ آب ناپاک را در کتابچه‌های خود بنويسند‪.‬‬ ‫‪22‬‬

‫درس دوازدهم‬

‫فرض های وضو‬

‫وضو کردن برای نماز شرط است‪.‬‬ ‫وضو کردن بدن ما را پاک مي‌سازد‪.‬‬ ‫با وضو کردن‪ ،‬گناهان مسلمان بخشيده مي‌شود‪.‬‬ ‫در وضو چهار چيز فرض است‪:‬‬

‫ي يک‬ ‫‪ -1‬شستن روی‪ ،‬از روييدن موی تا زير زنخ و از نرم ‌‬ ‫گوش تا نرمی گوش دیگر‬ ‫‪ -2‬شستن دست‌ها همراه با آرنج‌ها‬ ‫‪ -3‬مسح کردن چهارم حصۀ سر‬ ‫‪ -4‬شستن پاها همراه با بجلک‌ها‬

‫‪23‬‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬چند تن از شاگردان در صنف وضو را تمثيل نمايند‪.‬‬ ‫‪ -2‬شاگردان درمورد اندازۀ شستن روی‪ ،‬دست‌ها و پاها که فرض‬ ‫است گفتگو نمایند‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬آيا وضو از جملۀ شرط‌های نماز است؟‬ ‫‪ -2‬وضو کردن چه فایده دارد؟‬ ‫‪ -3‬فرض های وضو چند و کدام‌ها اند؟‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان فرض های وضو را در کتابچه‌های خود بنويسند‪.‬‬

‫‪24‬‬

‫درس سيزدهم‬

‫سنتهای وضو‬ ‫ما پيامبر‪ ‬خود را دوست داريم‪.‬‬ ‫ما به سنت‌های پيامبر‪ ‬خود عمل مي‌کنيم‪.‬‬ ‫وضو را مطابق سنت‌های پيامبر‪ ‬انجام مي‌دهيم‪.‬‬ ‫تهای وضو‪:‬‬ ‫برخی از سن ‌‬ ‫‪ -1‬نيت کردن ‪.‬‬ ‫‪ -2‬در شروع وضو بسم اهلل الرحمن الرحيم گفتن‪.‬‬ ‫‪ -3‬شستن هر دو دست تا بندها‬ ‫‪ -4‬مضمضه‪ ،‬یعنی شستن دهن‬ ‫‪ -5‬استنشاق‪ ،‬یعنی شستن بينی‬ ‫‪ -6‬مسح کردن تمام سر‬ ‫‪ -7‬سه بار شستن هر عضو‬

‫‪25‬‬

‫فعاليت ها‬

‫تهای وضو را تمثيل نماييد‪.‬‬ ‫‪ -1‬در محضر معلم سن ‌‬

‫مها در وضو سنت است؟ درين باره گفتگو‬ ‫‪ -2‬سه بار شستن کدام اندا ‌‬

‫نماييد‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬ما بايد در وضو چه چيز را در نظر بگيريم؟‬ ‫‪ -2‬گفتن بسم اهلل الرحمن الرحيم در وضو چه حکم دارد؟‬ ‫‪ -3‬مضمضه و استنشاق چه را می‌گويند؟‬ ‫‪ -4‬سه بار شستن کدام اندام‌ها سنت است؟‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان سنت‌های وضو را در کتابچه‌های خود بنويسند‪.‬‬

‫‪26‬‬

‫درس چهاردهم‬

‫اذان (‪)1‬‬ ‫اذان دعوت مسلمانان به سوی نماز است‪.‬‬

‫اذان گفتن برای نمازهای پنچگانه و نماز جمعه سنت‬

‫مؤکد است‪.‬‬

‫اذان گفتن ثواب زياد دارد‪.‬‬

‫اذان دهنده را مؤذن می‌گويند‪.‬‬

‫اولين مؤذن در اسالم حضرت بالل‪ ‬است‪.‬‬ ‫آداب اذان‪:‬‬

‫‪ -‬مؤذن بايد وضو داشته باشد‪ ،‬و رو به روی قبله به حالت‬

‫ايستاده و با آواز بلند اذان بگويد‪.‬‬

‫الص َ‬ ‫مؤذن بايد در وقت گفتن « َح َّى عَ‬‫الةِ» روی خود را‬ ‫َلى َّ‬

‫«ح َّى َعَلى اْل َف َ‬ ‫الح» به طرف‬ ‫به طرف راست و در وقت گفتن َ‬

‫چپ دور بدهد‪.‬‬

‫‪27‬‬

‫ِ‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬هدف از اذان گفتن چيست؟ درين باره گفتگو نماييد‪.‬‬ ‫‪ -2‬مؤذن بايد در اذان گفتن کدام آداب را مراعات نمايد؟ در اين باره‬ ‫گفتگونماييد‪.‬‬ ‫‪ -3‬اذان نماز صبح با اذان نمازهای دیگر چه فرق دارد؟ در رابطه به آن‬ ‫بحث کنيد‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬اذان گفتن برای کدام نمازها سنت است؟‬ ‫‪ -2‬آيا اذان گفتن ثواب دارد؟‬ ‫‪ -3‬اولين مؤذن در اسالم کي است؟‬ ‫‪ -4‬دو ادب اذان را بيان نماييد‪.‬‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان متن درس را در کتابچه‌های خود بنويسند‪.‬‬

‫‪28‬‬

‫درس پانزدهم‬

‫الفاظ اذان‪:‬‬

‫اذان (‪)2‬‬

‫اهلل أَ ْكرَُب * ُ‬ ‫اهلل أَ ْكرَُب * ُ‬ ‫اهلل أَ ْكرَُب * ُ‬ ‫ُ‬ ‫اهلل أَ ْكرَُب‬ ‫ال ُ‬ ‫ال ُ‬ ‫اهلل * أَ ْش َه ُد أَ ْن َ‬ ‫أَ ْش َه ُد أَ ْن َ‬ ‫ال إَِلَه إِ َّ‬ ‫ال إَِلَه إِ َّ‬ ‫اهلل‬ ‫م َّم ًدا َر ُس ُ‬ ‫م َّم ًدا َر ُس ُ‬ ‫ول اهللِ * أَ ْش َه ُد أَ َّن حَُ‬ ‫أَ ْش َه ُد أَ َّن حَُ‬ ‫ول اهللِ‬ ‫الص َ‬ ‫الص َ‬ ‫الةِ * َح َّى عَ‬ ‫َلى َّ‬ ‫َح َّى َعَلى َّ‬ ‫الةِ‬ ‫الح * َح َّى َعَلى اْل َف َ‬ ‫َح َّى َعَلى اْل َف َ‬ ‫الح‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫اهلل أَ ْكرَُب * ُ‬ ‫ُ‬ ‫اهلل أ ْكرَُب‬ ‫ال ُ‬ ‫َ‬ ‫ال إَِلَه إِ َّ‬ ‫اهلل‬ ‫(ح َّى َعَلى اْل َف َ‬ ‫الح)‪ ،‬دو مرتبه‬ ‫در اذان نماز صبح‪ ،‬بعد از َ‬ ‫ِ‬ ‫(الص َ‬ ‫ي ِّم َن النَّ ْوم) گفته مي‌شود‪.‬‬ ‫الُة َخ‬ ‫َّ‬ ‫رٌْ‬ ‫ِ‬ ‫‪29‬‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬چند تن از شاگردان اذان را در صنف تمثيل نمايند‪.‬‬ ‫‪ -2‬شاگردان در مورد تفاوت اذان نماز صبح با چهار نماز دیگر (پشین‪،‬‬ ‫دیگر‪ ،‬شام‪ ،‬خفتن) گفتگو نمایند‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬کی مي‌تواند‪ ،‬اذان را تمثيل نمايد؟‬ ‫(ح َّى َعلَى ال ْ َف َ‬ ‫ال ِح) چه گفته مي‌شود؟‬ ‫‪ -2‬در اذان صبح بعد از َ‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان اذان را حفظ نمايند‪.‬‬

‫‪30‬‬

‫درس شانزدهم‬

‫معنای اذان‬ ‫الفاظ و کلمه‌ها‬

‫ُ‬ ‫اهلل أَ ْكرَُب‬

‫اهلل بسيار بزرگ است‬

‫ال ُ‬ ‫أَ ْش َه ُد أَ ْن َ‬ ‫ال إَِلَه إِ َّ‬ ‫اهلل‬

‫گواهی مي‌دهم که به‌جز اهلل‪‬‬ ‫کس دیگری اليق عبادت نيست‪.‬‬

‫م َّم ًدا َر ُس ُ‬ ‫أَ ْش َه ُد أَ َّن حَُ‬ ‫ول اهللِ‬

‫گواهی مي‌دهم که محمد‪‬‬ ‫پيامبر اهلل‪ ‬است‬

‫الص َ‬ ‫َح َّى َعَلى َّ‬ ‫الةِ‬

‫بياييد به‌سوی نماز‬

‫َح َّى َعَلى اْل َف َ‬ ‫الح‬ ‫ِ‬ ‫ال ُ‬ ‫َ‬ ‫ال إَِلَه إِ َّ‬ ‫اهلل‬

‫الص َ‬ ‫ي ِّم َن النَّ ْوم‬ ‫الُة َخ‬ ‫َّ‬ ‫رٌْ‬ ‫ِ‬

‫‪31‬‬

‫ترجمه‬

‫بياييد بسوی نجات‬ ‫غير از اهلل‪ ‬کس دیگری اليق‬ ‫عبادت نيست‪.‬‬ ‫نماز بهتر از خواب است‪.‬‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬در بارۀ معنای اذان با هم گفتگو نماييد‪.‬‬ ‫‪ -2‬آیا در اذان کلمۀ (شهادت يا طيبه) آمده است؟ در رابطه به آن گفتگو‬ ‫نماييد‪.‬‬ ‫‪ -3‬در هنگام اذان‪ ،‬شنونده چه بايد کند؟ درين باره گفتگو نماييد‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬معنای (اهللُ أ َ ْكبَ ُر) را بيان نماييد‪.‬‬ ‫الص َ‬ ‫الةِ) چيست؟‬ ‫‪ -2‬معنای َ‬ ‫(ح َّى َعَلى َّ‬ ‫(ح َّى َعلَى ال ْ َف َ‬ ‫ال ِح) را ترجمه نماييد‪.‬‬ ‫‪َ -3‬‬ ‫(الص َ‬ ‫ي ِم َن النَّ ْوم) چه معنا دارد؟‬ ‫‪َّ -4‬‬ ‫الُة َخرٌْ‬

‫ِ‬

‫کار خانه گی‬

‫شاگردان معنای جمله‌های اذان را در کتابچه های خود‬ ‫بنويسند‪.‬‬

‫‪32‬‬

‫درس هفدهم‬

‫اقامت‬ ‫گفتن اقامت برای نمازهای پنجگانه ونماز جمعه سنت است‪.‬‬ ‫الفاظ اقامت‬

‫اهلل أَ ْكرَُب * ُ‬ ‫اهلل أَ ْكرَُب * ُ‬ ‫اهلل أَ ْكرَُب * ُ‬ ‫ُ‬ ‫اهلل أَ ْكرَُب‬ ‫ال ُ‬ ‫ال ُ‬ ‫اهلل * أَ ْش َه ُد أَ ْن َ‬ ‫أَ ْش َه ُد أَ ْن َ‬ ‫ال إَِلَه إِ َّ‬ ‫ال إَِلَه إِ َّ‬ ‫اهلل‬ ‫م َّم ًدا َر ُس ُ‬ ‫م َّم ًدا َر ُس ُ‬ ‫ول اهللِ * أَ ْش َه ُد أَ َّن حَُ‬ ‫أَ ْش َه ُد أَ َّن حَُ‬ ‫ول اهللِ‬ ‫الص َ‬ ‫الص َ‬ ‫الةِ * َح َّى عَ‬ ‫َلى َّ‬ ‫َح َّى َعَلى َّ‬ ‫الةِ‬ ‫الح * َح َّى َعَلى اْل َف َ‬ ‫َح َّى َعَلى اْل َف َ‬ ‫الح‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫الصالُة‬ ‫الصالُة * َق ْد َقا َم ِت َّ‬ ‫َق ْد َقا َم ِت َّ‬ ‫اهلل أَ ْكرَُب * ُ‬ ‫ُ‬ ‫اهلل أَ ْكرَُب‬ ‫ال ُ‬ ‫َ‬ ‫ال إَِلَه إِ َّ‬ ‫اهلل‬

‫‪33‬‬

‫معنای اقامت‬

‫الفاظ و کلمه‌ها‬

‫الصالُة‬ ‫ت َّ‬ ‫َق ْد َقا َم ِ‬

‫ترجمه‬

‫به تحقیق نماز جماعت برپا شد‪.‬‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬معنای اقامت را در صنف تکرار نماييد‪.‬‬ ‫‪ -2‬اقامت را بايد چه کسی بگويد؟ دراين باره در گرو ‌ههای کوچک‬ ‫گفتگونماييد‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬فرق بين اذان و اقامت را بيان نماييد‪.‬‬ ‫الصالُة) چيست؟‬ ‫‪ -2‬معنای (َق ْد َقا َم ِت َّ‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان الفاظ اقامت را تکرار و عملی نمايند‪.‬‬

‫‪34‬‬

‫درس هجدهم‬

‫دعای اذان‬ ‫تکرار جمله‌های اذان برای شنونده سنت است‪.‬‬

‫(ح َّى َعَلى اْل َف َ‬ ‫الص َ‬ ‫(ح َّى عَ‬ ‫الح) شنونده‬ ‫الةِ) و‬ ‫َلى‬ ‫َ‬ ‫بعد از َ‬ ‫َّ‬ ‫ِ‬

‫(ال َح َ‬ ‫ول َ‬ ‫َ‬ ‫والُقوةَ إ ّ‬ ‫ال ِباهللِ) می‌گويد‪.‬‬ ‫دعای مسنون بعد از اذان‪:‬‬

‫الص َ‬ ‫آت حَُ‬ ‫ال ّٰل ُه َّم َر َّب َه ِذهِ َّ‬ ‫م َّم ًدا‬ ‫َّامِة‪َ ،‬و َّ‬ ‫الد ْع َوةِ الت َّ‬ ‫الةِ ا ْل َقا ِئ َمِة‪ِ ،‬‬ ‫م ُمو ًدا َّ‬ ‫ا ْل َو ِس َيلَة َوا ْل َف ِض َيلَة‪َ ،‬وا ْب َعثُْه َم َقا ًما حَ ْ‬ ‫ال ِذى َو َع ْد َتهُ‪.‬‬

‫‪35‬‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬دعای اذان را بين خود تکرار نماييد‪.‬‬ ‫‪ -2‬در اذان کدام جمله است که مسلمانان را ب ‌هسوی نماز دعوت‬ ‫يکند؟ بيان داريد‪.‬‬ ‫م‌‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬تکرار جمله‌ها اذان چه حکم دارد؟‬

‫الص َ‬ ‫(ح َّى عَ‬ ‫الةِ) چه خوانده مي‌شود؟‬ ‫‪ -2‬بعد از شنيدن َ‬ ‫َلى َّ‬ ‫‪ -3‬دعای مسنون بعد از اذان را بيان داريد‪.‬‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان دعای اذان را حفظ نمايند‪.‬‬

‫‪36‬‬

‫درس نزدهم‬

‫معنای دعای اذان‬ ‫الفاظ و کلمه‌ها‬

‫ترجمه‬

‫ال ّٰل ُه َّم َر َّب َه ِذهِ َّ‬ ‫َّامِة‬ ‫الد ْع َوةِ الت َّ‬

‫پروردگارا ! تو صاحب اين دعوت‬

‫الص َ‬ ‫الةِ اْل َقاِئ َمِة‬ ‫َو َّ‬

‫و صاحب نماز قايم استی‬

‫آت حَُ‬ ‫م َّم ًدا اْل َو ِس َيلَة‬ ‫ِ‬ ‫َواْل َف ِض َيلَة‬

‫بده به محمد‪ ‬آن وسيله و‬

‫ْموًدا َّال ِذي‬ ‫َواْب َعثُْه َم َقا ًما حَم ُ‬

‫َو َع ْدَتُه‬

‫‪37‬‬

‫کامل‬

‫برتری را‬

‫و حشر کن او را در مقام محمود‬

‫که وعده داده یی او را‪.‬‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬معنای دعای اذان را در بين خود تکرار نماييد‪.‬‬ ‫‪ -2‬شاگردان به دو گروه تقسيم شوند‪ ،‬يک گروه آن دعای اذان را‬ ‫خوانده و گروه دوم آن را ترجمه نمايند‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪( -1‬ال ّٰل ُه َّم َر َّب َه ِذهِ َّ‬ ‫َّامِة) را ترجمه نماييد‪.‬‬ ‫الد ْع َوةِ الت َّ‬ ‫الص َ‬ ‫الةِ اْل َقاِئ َمِة) چيست؟‬ ‫‪ -2‬معنای ( َو َّ‬

‫م َّم ًدا اْل َو ِس َيلَة َواْل َف ِض َ‬ ‫(آت حَُ‬ ‫يلَة) را بيان نماييد‪.‬‬ ‫‪ -3‬معنای ِ‬ ‫ن‬ ‫ْموًدا َّ‬ ‫ال ِذى َو َع ْدَتهُ) را ترجمه نماييد‪.‬‬ ‫‪َ ( -4‬واْب َعثُْه َم َقا ًما حَم ُ‬ ‫ن‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان معنای دعای اذان را حفظ نموده و در کتابچه‌های‬ ‫خود بنويسند‪.‬‬

‫‪38‬‬

‫درس بيستم‬

‫تکبير تحريمه‬

‫گفتن (اهللُ أ َ ْكبَ ْر) را در شروع نماز‪ ،‬تکبير تحريمه می‌گويند‪.‬‬ ‫گفتن تکبير تحريمه در نماز فرض است‪.‬‬ ‫با گفتن تکبير تحريمه نماز شروع مي‌شود‪.‬‬ ‫در هنگام گفتن تکبیر تحریمه‪ ،‬مرد دست‌های خود را تا‬ ‫نرمی‌گوش‌ها و زن‪ ،‬دست‌های خود را تا شانه‌ها بلند مي‌کند‪.‬‬ ‫بعد از گفتن تکبير تحريمه‪ ،‬همه کارهای بيرون از نماز بر‬ ‫نماز گزار حرام می‌گردد‪.‬‬ ‫‪39‬‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬چند تن از شاگردان گفتن تکبير تحريمه را تمثيل نمايند‪.‬‬ ‫‪ -2‬در مورد این که چرا با گفتن تکبير تحريمه همه کارهای بيرون از‬ ‫نماز بر نماز گزار حرام می‌گردد‪ .‬دراين باره با يکدیگر گفتگو نماييد‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬تکبير تحريمه چه را می‌گويند؟‬ ‫‪ -2‬گفتن تکبير تحريمه در نماز چه حکم دارد؟‬ ‫‪ -3‬در هنگام گفتن تکبير تحريمه مرد دست‌های خود را تا‬ ‫کجا باید بلند کند در عمل نشان دهید؟‬ ‫‪ -4‬در هنگام گفتن تکبير تحريمه زن دست‌های خود را تا‬ ‫کجا باید بلند کند در عمل نشان دهید؟‬

‫کار خانه گی‬

‫شاگردان حکم تکبیر تحریمه و لفظ آن را دو بار در‬ ‫کتابچه‌های خود بنويسند‪.‬‬ ‫‪40‬‬

‫درس بيست ويکم‬

‫ثنا‬

‫ثنا‪ :‬صفت و ستايش اهلل‪ ‬را ثنا می‌گويند‪.‬‬ ‫(سبْ َحان َ َ‬ ‫ك ال ّٰل ُه َّم) در نماز سنت است‪.‬‬ ‫خواندن ثنا ُ‬ ‫ثنا بعد از تکبير تحريمه خوانده مي‌شود‪.‬‬

‫معنای ثنا‪:‬‬ ‫الفاظ و کلمه‌ها‬

‫ُسبْ َحاَن َ‬ ‫ك ال ّٰل ُه َّم‬ ‫َوحَِ‬ ‫ب ْم ِد َك‬ ‫اس َ‬ ‫َوَتبَا َر َك مُْ‬ ‫ك‬ ‫َوَت َع ىَال َج ُّد َك‬

‫ي َك‬ ‫َوال إَِلَه َغرُْ‬ ‫‪41‬‬

‫ترجمه‬

‫پروردگارا ! تو از هر نقص و عيب پاک استی‪.‬‬ ‫تو را چنانچه مي‌زيبد‪ ،‬مي‌ستايم‪.‬‬ ‫و پر برکت است نام تو‪.‬‬ ‫و بلند است مقام تو‪.‬‬ ‫و جز تو کسی اليق عبادت نيست‪.‬‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬معنای ثنا را در صنف بيان نماييد‪.‬‬ ‫‪ -2‬در مورد این که چرا ما ثنای اهلل‪ ‬را می‌گوییم در گروها گفتگو‬ ‫نمایید‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬ثنا چه را می‌گويند؟‬ ‫‪ -2‬خواندن ثنا در نماز چه حکم دارد؟‬ ‫‪ -3‬معنای ثنا را بيان نماييد‪.‬‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان ثنا و معنای آن را در کتابچه‌های خود بنويسند‪.‬‬

‫‪42‬‬

‫درس بيست و دوم‬

‫تعوذ و تسمیه‬ ‫ّ‬ ‫(أ َ ُعو ُذ بِاهللِ ِم َن َّ‬ ‫ان ال َّر ِجيم) را تعوذ می‌گويند‪.‬‬ ‫الشيْ َط ِ‬

‫الر ْح ٰم ِن ال َّر ِحيْ ِم) را تسمیه می‌گويند‪.‬‬ ‫س ِم اهلل َّ‬ ‫(ب ِ ْ‬ ‫خواندن تعوذ وتسمیه بعد از گفتن‪ ،‬ثنا در نماز سنت است‪.‬‬ ‫يم) در شروع هر کار خوب‬ ‫س ِم اهللِ ال َّر ْح َم ِن ال َّر ِح ِ‬ ‫خواندن (ب ِ ْ‬ ‫سنت است‪.‬‬ ‫معنای تعوذ‪:‬‬

‫الفاظ و کلمه‌ها‬

‫أَ ُع ُ‬ ‫وذ ِباهللِ‬ ‫ِ‬ ‫ِم َن َّ‬ ‫الر ِجيم‬ ‫الشيْ َطا ِن َّ‬ ‫ِ‬ ‫ِب ْسم اهللِ‬ ‫ا َّلر ْح ٰم ِن‬

‫ِ‬ ‫الر ِحيم‬ ‫َّ‬ ‫‪43‬‬

‫ترجمه‬

‫يبرم به اهلل‬ ‫پناه م ‌‬ ‫از شر شیطان رانده شده‬ ‫معنای تسمیه‬

‫يکنم به نام اهلل تعالی‬ ‫شروع م ‌‬ ‫صاحب رحمت بسيار است‬ ‫مهربان است‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬معنای تعوذ و تسمیه را تکرار نماييد‪.‬‬ ‫الرحِ ْي ِم) آغاز گردد‪ ،‬بی برکت و‬ ‫الر ْح ٰم ِن َّ‬ ‫‪ -2‬هر کاری که بدون ( ِب ْس ِم اهلل َّ‬

‫ناقص مي‌باشد ‪ .‬درين باره گفتگو نماييد‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫يشود؟‬ ‫‪ -1‬تعوذ و تسمیه چه وقت خوانده م ‌‬ ‫الرحِ ْي ِم) در نمازچه حکم دارد؟‬ ‫الر ْح ٰم ِن َّ‬ ‫‪ -2‬خواندن ( ِب ْس ِم اهلل َّ‬ ‫‪( -3‬أ َ ُعو ُذ بِاهللِ ِم َن َّ‬ ‫ان ال َّر ِجيْ ِم) چه معنا دارد؟‬ ‫الشيْ َط ِ‬ ‫يم) را بگوييد‪.‬‬ ‫(الر ْح ٰم ِن) و (ال َّر ِح ِ‬ ‫‪ -4‬معنای َّ‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان معنای تعوذ و تسمیه را حفظ نمايند‪.‬‬

‫‪44‬‬

‫درس بيست و سوم‬

‫تسمیع و تحميد‬ ‫(س ِم َع اللهَّ ُ ل ِ َم ْن َح ِم َد ُه) را تسمیع می‌گويند‪.‬‬ ‫گفتن َ‬

‫(ربَّنَا ل َ َ‬ ‫ك ال ْ َح ْم ُد) را تحميد می‌گويند‪.‬‬ ‫گفتن َ‬

‫خواندن تسمیع و تحميد بعد از رکوع سنت است‪.‬‬ ‫معنای تسمیع و تحميد‪:‬‬ ‫الفاظ و کلمه‌ها‬

‫س َع ُ‬ ‫اهلل‬ ‫مَ ِ‬

‫ح َدُه‬ ‫مِلَ ْن مَ ِ‬ ‫ك حْ َ‬ ‫َرَّبنَاََل َ‬ ‫ال ْم ُد‬

‫‪45‬‬

‫ترجمه‬

‫مي‌شنود (قبول مي‌کند) اهلل تعالی‬ ‫از هرکسی که ثنا و ستايش او را‬ ‫بگويد‬ ‫ای پروردگار ما‪ ،‬تنها برای تو پاکی‬ ‫و ستايش است‪.‬‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬معنای تسمیع و تحميد را تکرار نماييد‪.‬‬ ‫‪ -2‬تسمیع و تحميد در کدام بخش نماز خوانده مي‌شود؟ دراين باره‬ ‫گفتگو نماييد‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬تسمیع چه را می‌گويند؟‬ ‫‪ -2‬تحميد چه را می‌گويند؟‬ ‫‪ -3‬تسمیع و تحميد در کدام بخش نماز خوانده ميشود؟‬ ‫(ربَّنَا ل َ َ‬ ‫ك ال ْ َح ْم ُد) را بیان کنید؟‬ ‫‪ -4‬معنای َ َ‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان معنای تسمیع و تحميد را حفظ نمايند‪.‬‬

‫‪46‬‬

‫درس بيست و چهارم‬

‫تسبيحات‬ ‫ان َربِّي األَ ْعلَى) را‬ ‫ان َربِّ َي ال ْ َع ِظ ِ‬ ‫(سبْ َح َ‬ ‫(سبْ َح َ‬ ‫يم) و ُ‬ ‫خواندن ُ‬

‫تسبيحات می‌گويند‪.‬‬

‫يم) در رکوع سنت است‪.‬‬ ‫ان َربِّ َي ال ْ َع ِظ ِ‬ ‫(سبْ َح َ‬ ‫سه بار خواندن ُ‬ ‫ان َربِّي األَ ْعلَى)در سجده سنت است‪.‬‬ ‫(سبْ َح َ‬ ‫سه بار خواندن ُ‬

‫معنای تسبيحات رکوع‪:‬‬ ‫الفاظ و کلمه‌ها‬

‫ُسبْ َحا َن َرِّب َي‬ ‫ِ‬ ‫اْل َع ِظيم‬ ‫الفاظ و کلمه‌ها‬

‫ُسبْ َحا َن َرِّبي‬

‫َ‬ ‫األ ْعَلى‬ ‫‪47‬‬

‫ترجمه‬

‫پاکی است برای پروردگار من‬ ‫که بسيار بزرگ است‬ ‫ترجمه‬

‫پاکی است برای پروردگار من‬ ‫که صاحب مقام بلند است‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬تسبيحات نماز را در بين خود تکرار نماييد‪.‬‬ ‫‪ -2‬تسبيحات در کدام بخش نماز خوانده مي‌شود‪،‬به گونه عملی‬ ‫تمثیل کنید‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬تسبيحات چه را می‌گويند؟‬ ‫‪ -2‬در رکوع و سجده چند مرتبه تسبيحات خوانده‬ ‫يشود؟‬ ‫م ‌‬ ‫يم) چه معنا دارد؟‬ ‫‪( -3‬ال ْ َع ِظ ِ‬ ‫‪ -4‬معنای (األَ ْعلَى) را بگوييد‪.‬‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان معنای تسبيحات را حفظ نمايند‪.‬‬

‫‪48‬‬

‫درس بيست و پنجم‬

‫سالم‬

‫بعد از ختم نماز بيرون شدن از آن فرض است‪.‬‬

‫(السالُم َعَليْ ُك ْم َو َرمْ َ‬ ‫حُة اهللِ)‬ ‫بيرون شدن از نماز با خواندن َّ‬

‫سنت است‪.‬‬

‫نماز گزار به هر دو طرف روی آورده سالم می‌گويد‪.‬‬ ‫روی نماز گزار در گشتاندن سالم‪ ،‬بايد برابر شانه هايش‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫سالم گفتن بيرون از نماز سنت و جواب آن واجب است‪.‬‬ ‫‪49‬‬

‫معنای سالم‬

‫ترجمه‬

‫الفاظ و کلمه‌ها‬

‫سالمتی باد‬

‫السالُم‬ ‫َّ‬

‫َعَليْ ُك ْم‬

‫بر شما‬

‫َو َرمْ َ‬ ‫حُة اهللِ‬

‫و رحمت خداوند بر شما باشد‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬در مورد اینکه (سالم) در کدام بخش نماز ادا می‌گردد گفتگو‬ ‫نمایید‪.‬‬ ‫‪ -2‬در مورد حکم سالم دادن و جواب آن در بیرون نماز گفتگو‬ ‫نمایید‪.‬‬ ‫پرسش ها‬

‫(السالُم عَ‬ ‫َليْ ُك ْم َو َرمْ َ‬ ‫حُة اهللِ) چه حکم دارد؟‬ ‫‪ -1‬گفتن َّ‬ ‫‪ -2‬حکم سالم دادن بيرون از نماز چيست؟‬ ‫‪ -3‬معنای سالم را بگوييد‪.‬‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان الفاظ و معنای سالم را حفظ نمايند‪.‬‬ ‫‪50‬‬

‫درس بيست و ششم‬

‫آداب خواب‬

‫خواب نعمت بزرگ اهلل‪ ‬بر بند ‌هگان است‪.‬‬ ‫يسپارد‪.‬‬ ‫مسلمان در هنگام خوابيدن خود را به اهلل تعالی م ‌‬ ‫بيدار شدن از خواب زند ‌هگی دوباره برای انسان است‪.‬‬ ‫آداب خواب‪:‬‬

‫ما در هنگام خوابيدن آداب ذیل را در نظر می‌گيريم‪:‬‬ ‫‪ -1‬بعد از ادای نماز خفتن استراحت ميکنيم‪.‬‬ ‫‪ -2‬به پهلوی راست خواب مي‌شويم‪.‬‬ ‫‪ -3‬دست راست خود را زير سر می‌گذاريم ‪.‬‬ ‫‪ -4‬آيت الکرسی و سوره‌های اخالص‪ ،‬الفلق و الناس را‬ ‫مي‌خوانيم‪.‬‬

‫إس َ‬ ‫‪ -5‬اين دعا را مي‌خوانيم‪َّ :‬‬ ‫ك أَُم ُ‬ ‫وت َوأَ ْحيَا)‪.‬‬ ‫(الل ُه َّم ِب مْ ِ‬

‫يخوانيم‪:‬‬ ‫یشويم‪ ،‬اين دعا را م ‌‬ ‫‪ -6‬وقتی که از خواب بيدار م ‌‬

‫حْ َ‬ ‫(ال ْم ُد للِهَِّ َّال ِذي أَ ْحيَاَنا َب ْع َد َما أَ َماَتنَا َوإَِليِْه الن ُ‬ ‫ّشو ُر)‪.‬‬ ‫بايد بيشتر از ضرورت خواب نکنيم‪.‬‬

‫‪51‬‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬در بارۀ آداب خواب گفتگو نماييد‪.‬‬ ‫‪ -2‬دعاهایی که در هنگام خوابیدن و بیدار شدن خوانده می‌شوند‬

‫باهم تکرار نمایید‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬قبل از خوابيدن‪ ،‬خواندن کدام سوره‌ها سنت است؟‬ ‫‪ -2‬بعد از بيدار شدن از خواب کدام دعا را ميخوانيد؟‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان آداب خواب را در ضمن مقاله در کتابچه های‬

‫خود بنويسند‪.‬‬

‫‪52‬‬

‫درس بيست و هفتم‬

‫دعای بيرون رفتن از خانه‬ ‫ما در هر حالت از پيامبر‪ ‬پیروی ميکنيم‪.‬‬ ‫رسول اهلل‪ ‬فرموده اند‪ :‬وقتی مسلمان از خانۀ خود‬

‫ِ‬ ‫بيرون مي‌رود‪ ،‬بايد اين دعا را بخواند‪«ِ :‬ب ْسم اهللِ َت َو َّكْل ُت‬ ‫ال َح ْو َل َو َ‬ ‫َلى اللهَِّ َ‬ ‫عَ‬ ‫ال ُق َّوةَ إِ َّ‬ ‫ال ِباللهَِّ»‪.‬‬ ‫شخصی که این دعا را می‌خواند برایش گفته مي‌شود‪:‬‬

‫‪ -1‬تو بر راه حق هدايت شدی‪.‬‬ ‫‪ -2‬همه ضرورتهای تو بر آورده شد‪.‬‬ ‫‪ -3‬و از هر نوع شر و فتنه در امان گشتی‪.‬‬ ‫معنای دعای فوق‪:‬‬

‫یشوم‪ ،‬بر اهلل‪ ‬توکل دارم‪،‬‬ ‫به نام اهلل‪ ‬از خانه بیرون م ‌‬ ‫به توفيق اهلل‪ ‬از گناه نجات مي‌يابم و کا ‌رهای نيک انجام‬ ‫يدهم‪.‬‬ ‫م ‌‬ ‫‪53‬‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬دعای بيرون رفتن از خانه را در گروه‌های تکرار نماييد‪.‬‬ ‫‪ -2‬معنای دعای بيرون رفتن از خانه را به يکدیگر بگوييد‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬در هنگام بيرون رفتن از خانه کدام دعا را ميخوانيد؟‬ ‫‪ -2‬فوايد دعای فوق را بگوييد‪.‬‬ ‫‪ -3‬دعای فوق را ترجمه نماييد‪.‬‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان دعای بیرون رفتن از خانه را با معنای آن حفظ‬ ‫کنند‪.‬‬

‫‪54‬‬

‫درس بيست و هشتم‬

‫اخالق نيکو‬

‫ان‪ُ ،‬‬ ‫الخلُ ُق‬ ‫پیغمبر‪ ‬فرموده اند‪« :‬أَثْ َق ُل َشي ٍء ِفي ال ْ ِمي َز ِ‬ ‫سن» مسند امام احمد‬ ‫ال ْ َح َ‬ ‫ترجمه‪ :‬اخالق نيک سنگين ترين عمل در ترازوی اعمال‬

‫است‪.‬‬

‫بعضی از کار های که از جمله اخالق نيک شمرده می‌شوند‬

‫قرار ذیل می‌باشند‪:‬‬

‫‪ -‬راست گفتن و خود داری از دروغ‪.‬‬

‫ خود داری از سخنان زشت و ناروا‪.‬‬‫‪ -‬همکاری با مردم در کارهای نيک ‪.‬‬

‫‪ -‬احترام به بزرگان و شفقت بر خورد ساالن‪.‬‬

‫ خود داری از ضرر رساندن به مردم‪.‬‬‫‪ -‬امانت‌داری‪.‬‬

‫ما بايد دارای اخالق نيک باشيم‪ ،‬تا اهلل‪ ‬از ما راضی‬

‫شود و مردم از ما خوش باشند‪.‬‬ ‫‪55‬‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬در مورد اینکه بزرگان بر خورد ساالن چگونه شفقت کنند؟ در‬ ‫گروه‌های کوچک گفتگو نمایید‪.‬‬ ‫‪ -2‬چند نمونۀ از اخالق نيک را بيان داريد‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬کلمه‌ها ذيل را ترجمه نماييد‪:‬‬ ‫ أَثْ َق ُل َشي ٍء‬‫ ِفي ال ْ ِمي َزان‬‫ ُ‬‫س ُن‬ ‫الخلُ ُق ال ْ َح َ‬

‫‪ -2‬چند نمونۀ از اخالق نيک را بگوييد‪.‬‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان در بارۀ اخالق نيک با اعضای خانواده خويش‬ ‫گفتگو نمايند‪ ،‬و در درس بعدی به نوبت‪ ،‬فوايد اخالق نيک‬ ‫را بيان دارند‪.‬‬

‫‪56‬‬

‫درس بيست و نهم‬

‫نشانه های منافق‬ ‫حضرت محمد‪ ‬فرموده اند‪« :‬آَيُة مْالُنَاِفق َث َ‬ ‫ال ٌث إَِذا َح َّد َث‬ ‫ِ‬ ‫َك َذ َب‪َ ،‬وإَِذا َو َع َد أَ ْخَل َ‬ ‫ف‪َ ،‬وإَِذا ا ْؤمُتِ َن َخا َن»‪ .‬رواه البخاری‬

‫ترجمه‪ :‬نشانه‌های منافق سه است‪:‬‬

‫‪ -1‬در هنگام سخن گفتن‪ ،‬دروغ می‌گويد‪.‬‬ ‫‪ -2‬بر وعدۀ خود وفا نمي‌کند‪.‬‬ ‫‪ -3‬و در امانت خيانت مي‌کند‪.‬‬ ‫ما بايد هميشه راست بگوييم‪ ،‬بر وعده‌های خود وفا کنيم‬ ‫و امانتدار باشيم‪.‬‬ ‫دروغ گفتن انسان را بی اعتماد مي‌سازد‪.‬‬

‫‪57‬‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬شاگردان در بارۀ نشانه های منافق با هم گفتگو نمايند‪.‬‬ ‫‪ -2‬شاگردان در مورد اینکه‪(:‬دروغ گفتن انسان را بی اعتماد می‬ ‫سازد) گفتگو نموده و چند مثال بیان نمایند‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬کلمه‌ها ذيل را ترجمه نماييد‪:‬‬

‫ آَيُة مْالُنَاِف ِق‬‫ب‬ ‫ َك َذ َ‬‫ان‬ ‫ َخ َ‬‫‪ -2‬نشانه‌های منافق چند است؟‬ ‫‪ -3‬دروغ گفتن چه زيان دارد؟‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان با همکاری اعضای خانواده زيان های دروغ‬ ‫گفتن را بنويسند‪.‬‬ ‫‪58‬‬

‫درس سی ام‬

‫مسلمان‬ ‫مسلمان به هیچ کس ضرر نمي‌رساند‪.‬‬

‫ون‬ ‫سل ِ ُم َ‬ ‫سل ِ ُم َم ْن َسل ِ َم ال ْ ُم ْ‬ ‫حضرت محمد‪ ‬فرموده اند‪« :‬ال ْ ُم ْ‬

‫سان ِ ِه َويَ ِد ِه»‪ .‬صحيح مسلم‬ ‫ِم ْن ل ِ َ‬

‫ترجمه‪ :‬مسلمان کامل کسی است‪ ،‬که مردم از ضرر‬

‫زبان و دست او در امان باشند‪.‬‬ ‫مسلمان برادر مسلمان است‪ ،‬ومسلمان بر برادر خود‬ ‫ظلم نمي‌کند‪.‬‬ ‫دشنام دادن‪ ،‬غيبت کردن و زشت گفتن برای مسلمان‬ ‫گناه است‪.‬‬ ‫ما کسی را به نام بد ياد نمي‌کنيم‪.‬‬ ‫ما هم‌صنفان خود را دوست داريم و به آن‌ها ضرر‬ ‫نمي‌رسانیم‪.‬‬

‫‪59‬‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬شاگردان به همکاری معلم کارهایی را فهرست کنند‪ ،‬که از جملۀ‬ ‫زيان‌های زبان شمرده مي‌شود‪.‬‬ ‫‪ -2‬شاگردان به دو گروه تقسيم شوند‪ ،‬يک گروه زيان‌های زبان و‬

‫گروه دوم زيان‌های دست را بيان کنند‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬حديث درس را ترجمه نماييد‪.‬‬ ‫‪ -2‬چند نمونۀ از زيانهای زبان را بيان داريد‪.‬‬ ‫‪ -3‬کلمه‌ها ذيل را ترجمه نماييد‪:‬‬ ‫سان ِ ِه ‪َ -٢‬ويَ ِد ِه ‪َ -3‬م ْن َسل ِ َم‬ ‫‪ِ -1‬م ْن ل ِ َ‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان در بارۀ گفتن سخن های نیک و خوب مقالۀ کوتاه‬ ‫را بنويسند‪.‬‬

‫‪60‬‬

‫درس سی و يکم‬

‫صحت‬

‫صحت نعمت بزرگ اهلل‪ ‬است‪.‬‬

‫ري‬ ‫يه َما َكثِ ٌ‬ ‫حضرت محمد‪ ‬فرموده اند‪ِ« :‬ن ْع َمتَا ِن َم ْغُبو ٌن ِف ِ‬ ‫الص َّحُة َواْل َف َر ُ‬ ‫اغ» صحيح البخاری‬ ‫َّاس‪ِّ ،‬‬ ‫ِم َن الن ِ‬

‫ترجمه‪ :‬دو نعمتی است که بسياری از مردم از آن غافل‬

‫اند‪ ،‬يکی صحت و دیگرش فراغت است‪.‬‬ ‫ما بايد به صحت خود توجه داشته باشيم‪.‬‬ ‫ما بدن‪ ،‬لباس و خانۀ خود را پاک نگه مي‌داريم‪.‬‬ ‫دندان‌های خود را با مسواک پاک مي‌نماييم‪.‬‬ ‫‪61‬‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬در بارۀ اهميت صحت با هم گفتگو نماييد‪.‬‬ ‫‪ -2‬ترجمۀ حديث درس را با يکدیگر بگویید‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ -1‬حديثی را که در مورد صحت است بیان کنید‪.‬‬ ‫‪ -2‬کلمه‌ها ذيل را ترجمه نماييد‪:‬‬

‫الص َّحُة‪َ ،‬واْل َف َر ُ‬ ‫اغ)‬ ‫(ِن ْع َمتَا ِن‪َ ،‬م ْغُبو ٌن‪ِّ ،‬‬

‫‪ -3‬جمله‌های ذيل را در کتابچه های تان تکميل نماييد‪:‬‬ ‫ صحت نعمت بزرگ‪ ............‬است‪.‬‬‫ ما ‪ .................‬و خانۀ خود را پاک نگه مي‌داريم‪.‬‬‫ دندان های خود را با ‪ ...................‬پاک مي‌نماييم‪.‬‬‫کار خانه گی‬

‫در باره اهمیت صحت یک مقاله در کتابچه‌های تان‬ ‫بنویسید‪.‬‬ ‫‪62‬‬

‫درس سی و دوم‬

‫ترحم بر حيوانات‬

‫اسالم دين شفقت و مهربانی است‪.‬‬ ‫اهلل‪ ‬شخص مهربان و دلسوز را دوست دارد ‪.‬‬ ‫ترحم بر حيوانات ثواب زياد دارد‪.‬‬ ‫ما بايد حيوانات را آزار نه‌دهيم‪.‬‬ ‫ما به حيوانات خوراک و آب مي‌دهيم‪.‬‬ ‫ترحم بر حيوانات سبب رضايت اهلل‪ ‬می‌گردد‪.‬‬ ‫آزار دادن حيوانات گناه است‪.‬‬ ‫ما بايد باالی حيوانات بيشتر از توان آن‌ها کار نکنيم‪.‬‬ ‫‪63‬‬

‫فعاليت ها‬

‫‪ -1‬با همکاری معلم‪ ،‬چند نمونۀ دیگر ترحم بر حيوانات را که در‬ ‫متن نیست بيان داريد‪.‬‬ ‫‪ -2‬بند کردن پرنده‌گان و حيوانات را در قفس‌ها گناه است‪.‬‬ ‫درين باره گفتگو نماييد‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫خانه خالی های ذیل را با کلمه‌های مناسب در کتابچه‌های‬ ‫تان پر نماييد‪:‬‬ ‫‪ -1‬اسالم ‪...............‬شفقت و ترحم است‪.‬‬ ‫‪ -2‬اهلل‪ ‬شخص ‪ ................‬را دوست دارد‪.‬‬ ‫‪ -3‬آيا اذيت وآزار دادن حيوانات گناه است؟‬ ‫کار خانه گی‬

‫شاگردان با همکاری معلم در بارۀ شفقت و ترحم بر‬ ‫حیوانات مقالۀ کوتاه بنويسند‪.‬‬ ‫‪64‬‬