Eusebius Werke: Band 2, Teil 2. Die Kirchengeschichte. [2., unveränderte ed.] 3050032480, 9783050032481

Citation preview

EUSEBIUS WERKE ZWEITER BAND ZWEITER TEIL

DIE KIRCHENGESCHICHTE Herausgegeben von

EDUARD SCHWARTZ UND THEODOR MOMMSEN Zweite, unveränderte Auflage von Friedhelm Winkelmann

AKADEMIE VERLAG

Dieser Band wurde durch die Bund-Länder-Kommission für Bildungsplanung und Forschungsförderung im Akademienprogramm mit Mitteln des Bundes (Bundesministerium für Bildung, Wissenschaft, Forschung und Technologie) und des Landes Berlin (Senatsverwaltung für Wissenschaft, Forschung und Kultur) gefördert.

Herausgegeben durch die Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften im Einvernehmen mit der Patristischen Kommission der Akademien der Wissenschaften in Düsseldorf, Göttingen, Heidelberg, Leipzig, München und der Akademie der Wissenschaften und der Literatur in Mainz

Die Deutsche Bibliothek - CIP-Einheitsaufnahme Eusebius : Werke / Eusebius. [Hrsg. durch die Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften ...].- Berlin : Akad. Verl. Band 2. Die Kirchengeschichte / hrsg. von Eduard Schwartz und Theodor Mommsen Teil 2. - 2., unveränd. Aufl. / von Friedhelm Winkelmann. - 1999 (Die griechischen christlichen Schriftsteller der ersten Jahrhunderte ; N.F., Bd. 6)

ISBN 3-05-003248-0

ISSN 0232-2900 © Akademie Verlag GmbH, Berlin 1999 Der Akademie Verlag ist ein Unternehmen der R. Oldenbourg-Gruppe. All rights reserved (including those of translation into other languages). No part of this book may be reproduced in any form - by photoprinting, microfilm, or any other means - nor transmitted or translated into a machine language without written permission from the publishers. Druck und Bindung: Druckhaus „Thomas Müntzer", Bad Langensalza Printed in the Federal Republic of Germany

INHALT VON EUSEBIUS BAND II Kirehengeechichte Buch VI—

S. 509-904

Eueebiofl, flber die Märtyrer in Palästina

8. 907—960

Euflnue Vorrede nnd Einlage über Gregoriue Thaumaturgns . . . 8. 951—956 Rofinue Buch X—XI

S. 957—1040

Vorbemerkungen zum zweiten Teile Während die zweite Abteilung der Kirchengeschichte im Druck war, ist Th. Mommsen durch den Tod von der Arbeit abgerufen. Ich habe nach dem bis zum Schluß fertig vorliegenden Manuscript des Textes und des Apparats die Correctur besorgt, auch die Collation des Palatinus 822, die G. Mercati mit unermüdlichem und stets hilfreichem Fleiß in die Druckbogen eintrug, nach den von Mommsen aufgestellten Grundsätzen dem Apparat einverleibt. Die Bibelstellen sowie die Entlehnungen der griechischen Kirchenhistoriker aus Rufin X. XI sind von mir nachgewiesen. Außer den zu Beginn von Buch I aufgeführten Handschriften hat Mommsen für den Text von Rufins Buch X und XI benutzt: L = Lucca Capitularbibliothek 490. Im Apparat bedeuten La und Lb Lesung erster Hand vor und und nach der Correctur, L1 und I/2 Lesung erster und zweiter Hand. Die griechische Übersetzung, die zu großen Partien des elften Buches nach Mommsens Anordnung unter den Text gesetzt ist, stammt aus der zweiten Recension der Chronik des Georgios Monachos und ist von De Boor an Mommsen mitgeteilt. Näheres werden die Prolegomena bringen, deren Manuscript von Mommsen selbst fertig gestellt ist. Der ursprüngliche Plan war, die Prolegomena dem ersten, die Indices dem zweiten Bande beizugeben. Er wurde aufgegeben, weil auf diese Weise die beiden Textbände unförmlich angeschwollen wären; auch ist es bequemer die Indices zu benutzen, wenn sie separat gebunden sind, So ist beschlossen, aus den Prolegomena und den Indices einen dritten Teil zu bieten, der bestimmt 1908 erscheinen wird. Göttingen, November 1907 . Schwartz.

B E R L I N - B R A N D E N B U R G I S C H E AKADEMIE DER WISSENSCHAFTEN

DIE G R I E C H I S C H E N CHRISTLICHEN SCHRIFTSTELLER DER ERSTEN JAHRHUNDERTE

NEUE FOLGE · BAND 6,2

EUSEBIUS DIE K I R C H E N G E S C H I C H T E ZWEITER TEIL

LIBER VI Haec continet sextus liber Eusebii Caesariensis ecclesiasticae historiae de Graeco in Latinum yersae. Incipiunt capitula de libro sexto: 5 I De persecutione Severi. II De Origenis a puero institutione. Ill De eo quod a puero verbum dei praedicabat. IIII Quanti per ipsum edocti martyres facti sunt. V De Potamiena. 10 VI De Clemente Alexandrin o. VII De luda tractatore. VIII De his quae erga semet ipsum gessit Origenes. VIIII De Narcissi mirabilibus. X De episcopis Hierusolymorum. 15 XI De Alexandro. XII De Serapione et libris eius. XIII De libris dementis. XI1II De Heracia. XV Quantum studii fuerit Origeni erga scripturas divinas. 20 XVI De Symmacho interprete.

POP 1/2 haec vereae] P om. OF \ 4 incipiunt . . . . sexto] P incipiunt capitula libri sexti 0 incipit liber sextus F \ 9 c. V hoc loco delet inserens 2 post c. VII rubr. de potamiena O , corrigens ita rvibricas Eusebianas secundum textum Rufini \ 10/11 c. VI. VII omisit in textu Rufinus \ 12 origenus Pa

Τάόε xal ή ς περιέχει βίβλος της Έχχληοιαοτιχής ιΟτορίας Α .Ζ? 5 Γ Δ Ε ? Ζ 10 Η Θ Ι ΙΑ IB 15 ΙΓ ΙΔ ΪΕ 1^ ΙΖ

Περί τον κατά Σενήρον όιωγμον. Περί της Ώριγένονς εκ παιόος άοχήϋεως. Ως χομιό% νέος cov τον Χριοτον λόγον επρέοβενεν. Όοοι Οι αυτόν χατηχη&έντες προήχ&ηοαν μάρτνρες. Περί Ποταμιαίνης. Περί Κλήμεντος τον Άλεξανόρέως. Περί Ίονόα ονγγραφέως. Περί τον τολμη&έντος Ώριγένει. Περί των χατα Νάρχιοΰον παραδόξων. Περί των εν Ίεροοολνμοις επιβχόπων. Περί Άλεξάνόρον. Περί Σεραπίωνος xal των φερομένων αντον λόγων, Περί των Κλήμεντος ϋνγγραμμάτων. Όπόόων εμνημόνενϋε γραφών. Περί Ήραχλα. Όπως Ώριγένης περί τας &είας γραφας εοπονόάχει. Περί Σνμμάχον τον ερμηνέως.

AAmTBDM(ER)rarm^araityt | 8 των εκκλησιών Οιωγμον BD | 5 ων ωριγένησ ER | έπρέσβενσεν ΤΜ | 7 ποταμιαίνησ τήσ μάρτνροα BD ί 9 τον ΰνγγραφέωσ Τ ονγγραφέωσ χριατιανον BD | 10 am Schluss + tbl τήο κατηχήαεωσ άμβροαίον BD | 2/3 die Titel ΪΘ Κ > A, so dass die folgenden Zahlen um 3 niedriger werden | B oaai M | το D | 1 4 έπεγνωρίζοντο M | 8 έξηγήσαντο TB« έξητήσαντο B D | 8—10 die Titel Kd ΚΕ ϊίς >> A, so dass die folgenden Zahlen um 6 niedriger werden | 9 £vόια&έτων BD | 10/11 die Titel Κς und KZ umgestellt Am Σ arm Σ arm t 10 αίτονς Σ arm Σ arm t j H οπωσ T | 16 am Schluss + τον χρονογράφου BD | 17 den Titel AB > A, so dass die folgenden Zahlen um 7 niedriger werden j am Schluss -f- xal o a BD | 19 καΐ κατά Τ1, durch Rasur corr. | φίλιππον TM φΐλιππον καίσαρα AAm φίλιππον τον βασιλέα BD und ber Philippos, mit dem Vorhergehenden verbunden Σ arm Σ arm t | 20 ΑΔ ^arm^armt | 21 ΛΕ Σ arm Σ arm t | έσπονδαοται BD | τώί > MER i 22 Ας Σ arm Σ arm t | 23 A Z Σ arm Σ arm t, | τήΰ των Ε 24 ΛΕ Σa,nn ^armt | περί τον κατά δέκιον διωγμού καΐ όσα ωριγένησ πέπονO-FV BD

Rufiims VI

513

XVII De Ambrosio. XVUI De episcopis, qui tempore Origenis faerunt. De Hippolyti libris. XX Quomodo Origenes presbyter factus est. δ XXI Quomodo Heraclas apud Alexandriam susceperit sacerdotium. XXII De persecutione Maximini. XXIII De ordinatione Fabiani episcopi et mirabilibus, quae in ea gesta sunt. Quanti discipuli faerint Origenis. ίο XXV De Africano. XXVI De Beryllo. De Philippe. XXVIII De Dionysio episcopo. XXVIIII De Arabum discessione. 15 XXX De haeresi Helcesaitarum. XXXI De Decio.

χνιπι

χχππ

χχνπ

POF 4 origenis P \ 5 quomodo] quando P« | 7 epiacopi fabiani P1 \ | l δ helcesaitarum] P 9 origines Pa | 11 birillo P | 14 araborum P elcesaitarum OF

514

Eosebius, Kirchen geschickte VI

M ΜΑ MB ΜΓ

Περί των Διονναίω ονμβάντων. Περί των επ αντής Αλεξανδρείας μαρτυρηαάντων. Περί ων άλλων 6 Λιοννοιος ίοτορεϊ. Περί Νοονάτον, οίος τις ην τον τρόπον, χαΐ περί της κατ ανδ τον αίρέΰεως. ΜΔ Περί Σεραπίωνος Ιοτορία Διοννοίον. ΜΕ Έπιοτολή προς Νοονάτον ΔιοννοΊον. Μ ς Περί των άλλων Διοννοίον επιοτολών.

1 ΑΘ Zarm^armt | όιοννσίω τω επισκοπώ BD | 2 Μ Σ arm Σ arm t i ες D l 3 MA ^arm^aimt | ων > Μ | υ> Τ | 4 MB ^arm^annt | β ΜΓ Σ arm Σ arm t | Διοννσίον} παράόοξοσ ER | 7 ΜΔ ^arra ^armt | διοννσίον προβ νανάτον ER | 8 den Titel Μς > Λ \ ΜΕ Σ arm Σ arm t

Rufinua VI

XXXII ΧΧΧΙΠ XXXIIII XXXV XXXVI XXXVII

De De De De De De

passionibus Dionysii. martyrilras, qui apud Alexandriam passi sunt. his, quae scripsit Dionysins. Novato. Serapione. his, quae ad Novatmn scripsit Dionysius.

NPOF 3 scribit P«

\ 6 scribit F

515

516

ER

Eueebius, Kirchengeschichte VI

Τάδε περιέχει και ή ϊ'κτη βίβλος της εκκλησιαστικής Ιστορίας Ενσεβίον τοϊ Παμφίλοι" Α Β = Text Γ ιΩς μετά Ίονλιανον Δημήτριος την έπισκοπϊ/ν Αλεξανδρείας [άλεξανδρέων R] κατέσχεν. Δ—θ [die Zahl 0 > R] = Γ—Η Text / [Θ R] Ως Σέβηρον Ιάντωνΐνος νϊύς αντοϋ διαδέχεται. ΙΑ [Ί Rj Περί τω)· κατά Νάρκισσην τον \τών ER] 'ΐεροσολύμο^ν επίσκοποι· παραδόξων. Ιΐί [Ϊ~Α R] Περί ^Αλεξάνδρου τον ονν τώι Ναρκίσσοιι έπίσκοποΰντος. IF [IB R] 'βς ,t£tT« Σαραπίωνα Άοκληπιάόης Αντιοχείας ίπίσκοποζ καθίσταται. ΙΔ [ΙΓ R] Περί —αραπϊωνος και των φερομένων αντοϋ λόγων. ΙΕ [ΙΔ R] Περί των Κλήμεντος οιγγραμμάτιον, όπόαων ΐ-μνημόνει-σε γραφών. 7ς [ΙΕ R] Περί Αλέξανδροι- πάλιν τον ϊεροσολνμων. ΙΖ [ίς R] "Οτι Ώριγένης και Αδαμάντιος έκαλεΐτο. 1H—KU [ΙΖ—ΚΑ R] = ΙΕ—ΙΘ Text ΚΓ [KB R] Ήκ των Πορφνρίον τον δνσσεβονς περί Ώριγένονς. ΚΔ [ΚΓ RJ 'ίϊς υ της Αραβίας ηγούμενος τον Ώριγένην μεταπεμψάμεννς παρ* αντοϋ τον της αλητείας κατηχή&η λόγον. Κ Ε [KJ R] "Οπως Ήριγένης κπ" εκκλησίας παρόντων επισκόπων, καίτοι πρεοβντερίον μήπω τνχών, έδίδασχεν. Kc, [ΚΕ R] "Οσοι κατά τοΐ·σδε εκκλησιαστικοί και λόγιοι άνδρες έλογίζοντο. ΚΖ (Kc R] Ως Άντωνΐνον βασιλέα Μακρινός διαδέχεται και ως Μακρΐνον ένιαντον μόνον βασιλεύσαντα Άντωνΐνος άλλος διαδέχεται. ΚΗ [KZ R] Περί των εν (Ρωμηι τηνικαντα επισκόπων. ΚΘ [ΚΗ R1 Ως Αλέξανδρος ο νϊός Μαμαίας την βαΰιλείαν ^Ρωμαίων κατέσχεν. Λ [ΚΘ R· "Οσα των Ίππολττοι· εις ημάς ήλ9εν. ΛΑ [Λ R] Περί των επισκόπων 'Ρωμαίων και Άντιοχέων. ΛΒ-ΛΔ [ΛΑ—Αϊ1 R] = ΚΓ-Κ~Ε Text E [Ad R i Ci2e μετά Λημήτριον Ήρακλας την Άλεξανδρέων έπισκοπην όιεδέξατο. Λί, [ΛΕ RJ Περί τον κατά Μαξιμΐνον διωγμοί: Α7ι [Ac, R] £ιβς 'Ρωμαίων επίσκοπος Φαβιανος εκ 0-εον παραδόξως έγεγόνει [γέγονε R].

Eusebiue, Kirchengescliichte VI

517

ΛΗ [ΛΖ B] Περί των τηνικάόε Άντιοχέων xal Άλεξανδρέων επισκόπων. ΛΘ [ΛΗ Β] Περί των Ώριγένονς φοιτητών. Μ— MB [Λθ—M Β] = ΛΑ—ΛΓ Text ΜΓ [MB Β] Τα κατά. Φίλιππον τον βαΰιλέα μετά. Γορόιανδν βααιλείσαντα. Μα [ΜΓ Β] 'Ως μετά (Ηρακλΰν Αιονναιος Αλεξανδρείας κατέστη επίσκοπος. ΜΕ-ΜΗ [M —MZ Β] = Λς—ΛΘ Text Μθ [ΜΗ Β] Τίνες εν 'Ιεροσολνμοις και Άντιοχείαι τηνικαντα έπεσκόπησαν, Ν [Μθ Β] Περί τον τέλους Ώριγένονς. N —NZ [Ν—Νς Β] = Μ-Μς Text

518

Eusebius, Kirchengeschichte VI l — 2, 2

Ως δε xal Σενηρος οιωγμον χατα των έχχληϋιών εχίνει. λαμπρά Α 1 μεν των νπερ ενΰεβείας α&λητών χατα πάντα τόπον απετελεϊτο μαρτυρία, μάλιΰτα ό* έπληϋ-νεν επ Αλεξανδρείας, των απ* Αιγύπτου xal Θηβαίόος άπάοης αντό&ι ωΰπερ επί μέγιοτον ά&λητών &εοΰ 5 παραπεμπομένοίν οτάόιον όια χαρτεριχοπάτης τε ποιχίλων βαΰάνον xal &ανάτον τρόπων νπομονής τους παρά &εώ Οτεφάνονς άναΟονμένων εν οις xal Aiojvi tjg, 6 λεγόμενος Ώριγένονς πατήρ, την χεφαλην άποτμη&ε'ις, νέον χομιο^ καταλείπει τον παΐόα' ος όη οποίας εξ εκείνον περί τον &εΐον λόγον προαιρέοεως ην, ονκ αχαιροι> όια 10 βραχέων όιελ&είν τω μαλιοτα πολνν είναι παρά τοις πολλοί, τον περί αντον βεβοημενον λόγον. πολλά μεν ονν αν τις εϊποι τον 2 1 βίον τον άνόρος εν οχολ% παραοονναι όια γραφής πειρωμενος. όέοιτο ό' αν καΐ ίόίας νποΟέϋεως η περί αντον ΰννταξις' όμως ό' ημείς επί τον παρόντος επιτεμόμενοι τα πλεϊϋτα όια βραχέων ο)ς οίον 15 τε, ολίγα αττα των περί αντον όιελεναόμε&α, εκ τίνων επιστολών xal ίοτορίας των καΐ εις ημάς τω βίω πεφνλαγμένων αντον γνωρίμων τα όηλονμενα φέροντες. Ώριγένονς και τα ε$ αντών ως ειπείν οπαργάνων άξιομνημό- Β Τ 2 νεντά μοι είναι οοκεϊ. οέχατον μεν γαρ επεΐχε Σενηρος της βαοιATERBDM r

2 ά&λητών TBDM2"aviiL ά&λητών εν άπάσαια ταΐα έκκληαίκισ AER 4 Ο-ηβαίδοσ ΠΑ άσίαο Zarm | αντό&ι — μέγιστον ά&λητων TERBDMSarm ά&λητών άοιοτίνδην — μέγιστον A uelut in quoddam stadium pietatis athletae (dedueebantur} A \ δ πεοιπεμπο μένων Μ | τε και Μ | 6 τρόπον BD | 1 ^ B^arm | 11 αυτοί' ABDM αυτόν TERc αντων R ] ονν > Μ1 -J- Mem 14: έπιτεμόμενοι ATERM επιτεμνόμενοί BD | 15 των > Β | 16/17 γνωρίμων TERBDM^arm }ιμΐν γνωρίμων Α | 18 Β ^arm 7 Μ 8 ER 11 BD 18 Γ ERi 520, 22 Γ Sann 520, 5 BD 520, 3 Μ Β und Γ weggeschnitten A 520, 3 "Δ ER | ώριχενονσ zum Vorhergehenden gezogen ATERBD | τα g T durch Rasur, ER | 18/19 αξιομνημόνευτα TERBDM α αξιομνημόνευτα Α

Rufinus VI 1 — 2,2

519

[I]

At cum Severus quoque persecutione agitaret ecclesias, praeclara A 1 a militibus Christi pro pietate cerfcamina martyrii gerebantur, praecipue tarnen apud Alexandriam, quo ex omni Aegypto ac Thebaide velut in quoddam stadium pietatis athletae deducebantur, qui pro suppliciorum [11] 5 mortisque patientia consequebantur a deo immortalitatis coronas. | in quibus et Leonides Origenis pater pro martyrio Christi capite plexus tenerae adhuc aetatis supra dictum puerum dereliquit. quique qualibus animis ex eo erga divinae legis studia viguerit, non erit importunum paucis exponere, praecipue quia et apud quam plurimos opinio de eo 10 celeberrima pervulgata est. et si quidem velit quis omnem vitam viri 2 1 huius litterarum tradere monumentis, certum est quia tanta sunt de eo ac talia, quae proprium et opus requirant et otium. nos tarnen in praesenti quanta possumus brevitate inseremus huic operi etiam quae ad ipsum spectant, pauca de multis, quae vel ex ipsius epistulis ad nos 15 usque servatis vel ex aliorum m'storiis indicata cognovimus.

Cuius gesta, si res pateretur, etiam ex ipsis incunabulis digna mihi Β Γ 2 videntur posteritatis memoria. decimum namque imperil agebat Severus

POP 1 persecutione] scripsi, persecutiones 0*F pereecutionibus PO2 tyris Ρ | 9 et om. PO | 14 uel om. Pa

\ 2 mar-

520

Eusebius, Kirchengeschichte VI 2, 3—9

λείας έτος, ηγεΐτο δε Αλεξανδρείας και της λοιπής Αιγύπτου Λαϊτος, των d' αυτό&ι παροικιών την επίϋχοπην νεωοτι τότε μετά Ίουλιανον Δημήτριος υπειλήφει. εις μέγα δη ούν της τον διωγμού S πυρχαΐάς άφ&είοης και μυρίων οοων τοις κατά το μαρτύριον άνα5 όονμένων ατεφανοις, έρως τοΟοντος μαρτυρίου την Ώριγένονς, έτι κομιδή παιόος υπάρχοντος, κατείχε ψυχήν, ως όμόοε τοις κινδύνοις χωρεϊν προπηδάν τε xal όρμαν επί τον αγώνα προΰυμως εχειν. ήδη γέ τ οι ο μικρόν οοον αυτώ και τα της από του βίου 1 απαλλαγής ου πόρρω κα&ίϋτατο, μη ουχί της &είας και ουρανίου 10 προνοίας εις την πλείΰτων ωφελειαν όια της αυτοΰ μητρός εμποόών αυτώ της προ&υμίας ενοτάΰης. αυτή γοϋν τα μεν πρώτα λόγοις 5 ικετεΰουοα, της περί αυτόν μητρικής όια&έΰεως φειόώ λαβείν παρεκάλει, ΰφοόρότερον ό* επιτείναντα ϋ-εαΰαμένη, οτε γνους αλόντα τον πατέρα όεομωτηρίω φυλάττεαΰ-at όλος έγίνετο της περί το μαρτύ15 ριον ορμής, την πάοαν αυτοΰ άποκρυψαμένη εθ&ήτα οίκοι μένειν ανάγκην επήγεν ο ό\ ως ουδέν άλλο πράττειν αυτώ παρήν, της 6 προ&υμίας υπέρ την ηλικίαΐ' επιτεινομένης ουχ οίος τε ων ήρεμεΐν, διαπεμπεται τω πατρι προτρεπτικωτάτην περί μαρτυρίου έπιοτολήν, εν η κατά λέξιν αυτώ παραινεί λέγων >επεχε μη δι ημάς άλλο τι 20 φρονήθ%ς TER | έπιατολήν Τ1 ERBDM ουντάξασ έπιατολήν ATrm^arm | 20 φρονήσεισ Α | 22 καϊ2 > Τ1 + TC i 24 / ούν ATER ό' ούν BDM | 24 τανταα πεπόνητο TcERBD τκνταα πεπόνητο Μ ταντα έπεπόνητο Α ταύτα πεπόνητο Τ1 | 25 εγκύκλιο* Τ1 Ε S corr. TcEc I 26 ποιούμενοι- BD | 27 άακεΐα&αι Τ1, corr. T

Rufinus VI 2, 3—9

521

annum, Alexandriae vero per idem tempus omnique Aegypto praesidebat Laetus, episcopatum in ea post lulianum Demetrius susceperat, cum 3 supra modum accenso perseeutionis incendio et multis ea tempestate martyrio coronatis in tantum ardorem capessendi martyrii puerulus 5 tune adhuc Origenes exarserat, ut sponte se periculis ingereret et aliis in certamine positis praeceps in medium rueret, ita ut insectari ipsam mortem et rapere velle videretur, quam et adipisci omnimodis potuisset, 4 nisi quod dispensation domini ad utilitatem multorum putatur pro totius ecclesiae aedificatione servatus per sollicitudinem matris, quae 10 gloriosae mortis eius desideriis impedivit. quae cum primo maternis δ obsecrationibus supplicaret, ut sibi consuleret, ut parceret matri, et ille ex his precibus inflammatior ad amorem martyrii redderetur, maxime ex eo, quod patrem iam teneri cognovisset in vinculis et ipse propere socius effici vinculorum eius ac martyrii festinaret, arte quadam materni 15 affectus inhibetur. etenim cum maturare eum velle et antelucanum prorumpere ad agonum certamina praesensisset, noctu cubiculum filii dormientis ingressa omnia indumenta, in quibus procedi ad publicum poterat, furata subtraxit, ut per hoc domi residere necessitate cogeretur. ille maternis inpeditus dolis, cum nihil aliud agere posset nee tarnen β 20 mens quiescere pateretur, audet aliquid supra aetatem. epistulam scribit ad patrem se quidem maternis artibus detineri, sed ilium tenere debere quod coepit. et addit etiam hoc: >vide, pater, ne propter nos aliud aliquid velis Μ | 7 μεν BDM μεν υσουα ATcER μεν 1 όσων Τ | λνπών ΑΤ>, ΒΙ corr., D, M» corr., A λοιπών B'Mi^arm λοιπόν TcER 9 αυτόΰ ye BDM γε αντόσ ATER | 10 έ&νων Tr | 14/15 οεωμένοισ ABDM 1 τε&εαμένοισ Τ durch Ras. corr., ER τε&εο)μένοισ Τ | 15 αντον BD | 16 παρώρμα ABDM παρορμά TER | 17 έπάγεο&αι R | 19 »eicov D | 20 %aiροϋ AT I 22 Ά A2»rm 024, 7 Μ 524, 14 BD E 524, 6 Ε | 23 ό > Τ ΐ + Τ TER | πεπόνηται R | 11 'ψενδή Μ | 12 παροικίασ Α 13 έξοκίλανταα M | ov Randbemerkung der Genfer Ausgabe von 1612' ης Π 16 ονόματα BD | 17/18 παρελάβομεν] παραιτούμενα Μ | 19 μί/ν Μ προσφερόμενον T^E, T durch Ras. corr. | 22 έφωλευεν TERBM έΜφωλενεν D ένεφώλενεν A nach falscher Conjectur, Serapion schrieb wohl έχώλει·ει· 23/24 προσδοκάτε — αδελφοί >^arm | 24/046, l αϊρέσεωσ ό μαρκιανδο ί'ρ· R

Rufinus VI 12, 1—5

545

>nostis etiam vos et eo amplius cognoscetis. cuius praesentia apud >nos per dei providentiam procurata et confirmavit et auxit ecclesiam >dominiNos enim, fratres, et Petrum et alios apostolos recipimus sic ut 3 >Christum. quae autem sub eorum nomine falso ab aliis conscripta sunt, >velut gnari eorum sensus ac sententiae declinamus, scientes quod talia >nobis non sunt tradita. ego enim cum essem apud TOS, putabam omnes 4 >rectae fidei esse inter vos et non decurso libello, qui mihi offerebatur, 20 >in quo nomine Petri conscriptum euangelium ferebatur, dm: »si hoc est >solum, quod inter vos simultatem videtur inferre, legatur codex«, nunc >autem comperto, quod hi, qui codicem ilium legi debere adserunt, pre>spectu cuiusdam occultae haereseos hoc fieri poposcerunt, sicut mihi >dictum est, festinabo iterum venire ad vos et expectate me cito, nos 5 25 >enim novimus, fratres, cuius haereseos fuerit Marcianus, qui etiam sibi

POP 8 domini] P dei OF \ 6 tarn modo Pl | 7 superstitutionem P 11 rossum] PO*F rhodum 02 | 16 falsa 0 \ 23/24 dictum est mihi P 2 ι 24 et expectate me cito] PO cum Graecis, om. Ο ΐ'

546

Eusebius, Kirchen geschichte VI 12, 6 — 13, 4

>χιανός, (ος) και εαντφ εναντιοντο, μη νοών α έλάλει, α μα&ήϋεο&ε >έξ ων νμΐν εγράφη, έόννή&ημεν γαρ παρ1 άλλων των άοχηΰάντων β >αντό τούτο το εναγγέλιον, τοντ εοτίν παρά των διαδόχων των χαταρ>ξαμένων αυτοί, ους Δοχητας χαλονμεν (τα γαρ πλείονα φρονήματα δ >έχείνων εΰτι της οιόαΟχαλίας), χρηοάμενοι παρ' αυτών οιελ&εΐν χαϊ >ενρεΐν τα μεν πλείονα τον ορ$ον λόγον τον οοοτήρος, τίνα όε προϋ>όιεϋταλμένα, α. χαϊ νπετάξαμεν νμΐν.< χαϊ ταντα μεν τα Σεραπίωνος' τον όε Κλήμεντος Στρωματεϊς, οΐ πάντες οχτώ. παρ1 ημίν οω- 1Γ 10 ζονται, ονς χαϊ τοιαντης ήξίωοεν προγραφής >Τίτον Φλανίον Κλήμεν>τος των χατα την άλη&ή φιλοοοφίαν γνωϋτιχών νπομνημάτατν >θτρωματεϊςΕβραίοις γάρ