Pashto 02 [Revised Edition]

Citation preview

‫ذ‬

‫ر‬

‫څ‬ ‫ږ‬

‫ح‬

‫خ‬

‫چ‬

‫ړ‬

‫د‬ ‫ز‬

‫ډ‬

‫ځ‬ ‫ژ‬

‫س‬

‫ش‬

‫ښ‬

‫ص‬

‫ض‬

‫ط‬

‫ظ‬

‫ع‬

‫غ‬

‫م‬

‫ن‬

‫ڼ‬

‫ف‬ ‫ی‬

‫ق‬

‫ي‬

‫ک‬

‫گ‬

‫ل‬

‫ې‬

‫ۍ‬

‫ئ‬

‫و‬

‫دويم ټولګی‬

‫پښتو ‪ -‬دويم ټولگی‬

‫ا‬ ‫ټ‬

‫آ‬ ‫ث‬

‫ب‬ ‫ج‬

‫پ‬

‫ت‬

‫پښتـو‬

‫د پوهنې وزارت‬

‫هـ‪-‬ه‬

‫کال‪ ۱۳۹۸ :‬هـ ‪ .‬ش‬

‫ملي سرود‬ ‫دا وطن افغانستـــــان دى‬

‫دا عـزت د هـــر افـغـان دى‬

‫دا وطن د ټولو کـــور دى‬

‫د بـــــلـوڅــــــو د ازبـکـــــــو‬

‫کور د سولې کور د تورې‬

‫د پښتــــون او هــــزاره وو‬ ‫ورسره عرب‪ ،‬گوجــر دي‬

‫براهوي دي‪ ،‬قزلباش دي‬ ‫دا هېـــــواد به تل ځليږي‬

‫پــه سينــــه کې د آسيـــــا به‬ ‫نوم د حق مو دى رهبـــــر‬

‫هر بچی يې قهرمـــــان دى‬

‫د تـــرکـمنــــــو د تـــاجـکـــــو‬

‫پــاميــــريان‪ ،‬نـورستانيــــــان‬ ‫هـــم ايمـــاق‪ ،‬هم پشـه يان‬

‫لـکـــه لـمــر پـــر شنـه آسمـان‬ ‫لـکـــه زړه وي جـــاويـــــدان‬ ‫وايو اهلل اکبر وايو اهلل اکبر‬

‫د پوهنې وزارت‬

‫پښــــــتو‬ ‫دويم ټولگی‬

‫کال‪ ۱۳۹۸ :‬هـ ‪ .‬ش‬ ‫الف‬ ‫أ‬

‫د کتاب ځانګړتیاوې‬

‫‪---------------------------------------------------‬‬‫مضمون‪ :‬پښتو‬

‫مؤلفین‪ :‬د تعلیمي نصاب د پښتو ژبې او ادبياتو څانګې د دريس کتابونو مؤلفني‬ ‫اېډېټ کوونکي‪ :‬د پښتو ژبې او ادبیاتو د اېډېټ څانګې غړي‬

‫ټولګی‪ :‬دويم‬

‫د منت ژبه‪ :‬پښتو‬

‫انکشاف ورکوونکی‪ :‬د تعلیمي نصاب د پراختیا او دريس کتابونو د تألیف لوی ریاست‬

‫خپروونکی‪ :‬د پوهنې وزارت د اړیکو او عامه پوهاوي ریاست‬ ‫د چاپ کال‪ 1398 :‬هجري شميس‬ ‫د چاپ ځای‪ :‬کابل‬

‫چاپ‌خونه‪:‬‬

‫برېښنالیک پته‪[email protected] :‬‬

‫‪---------------------------------------------------‬‬‫د چاپ او خپرونې حق له پوهنې وزارت رسه خوندي دی‪.‬‬

‫دا کتاب د "افغان ماشومان يې لويل" پروژې په تخنیکي مرسته تألیف‬ ‫شوی دی‪.‬‬

‫ب‬

‫د پوهنې د وزير پيغام‬ ‫اقرأ باسم ربک‬ ‫د لوی او بښونکي خدایﷻ شکر په ځای کوو چې موږ ته يې ژوند رابښلی او د لوست او ليک‬ ‫له نعمت څخه يې برخمن کړي يو‪ ،‬او د اللّٰه تعالی پر وروستي پیغمرب محمد مصطفی‪ ‬چې‬ ‫الهي لومړنی پیغام ورته (لوستل) و‪ ،‬درود وايو‪.‬‬ ‫څرنگه چې ټولو ته ښکاره ده ‪ ۱۳۹۷‬هجري ملريز کال د پوهنې د کال په نامه ونومول شو‪،‬‬ ‫له دې امله به د گران هېواد ښوونيز نظام‪ ،‬د ژورو بدلونونو شاهد وي‪ .‬ښوونکی‪ ،‬زده‌کوونکی‪،‬‬ ‫کتاب‪ ،‬ښوونځی‪ ،‬اداره او د والدينو شوراگانې د هېواد د پوهنيز نظام شپږگوين بنسټيز عنارص‬ ‫بلل کيږي‪ ،‬چې د هېواد د ښوونې او روزنې په پراختيا او پرمختيا کې مهم رول لري‪ .‬په داسې‬ ‫مهم وخت کې د افغانستان د پوهنې وزارت د مرشتابه مقام‪ ،‬د هېواد په ښوونيز نظام کې د ودې‬ ‫او پراختیا په لور بنسټيزو بدلونونو ته ژمن دی‪.‬‬ ‫له همدې امله د ښوونيز نصاب اصالح او پراختيا‪ ،‬د پوهنې وزارت له مهمو لومړيتوبونو څخه دي‪.‬‬ ‫همدارنګه په ښوونځيو‪ ،‬مدرسو او ټولو دولتي او خصويص ښوونيزو تأسيساتو کې‪ ،‬د دريس کتابونو‬ ‫محتوا‪ ،‬کيفيت او توزېع ته پاملرنه د پوهنې وزارت د چارو په رس کې ځای لري‪ .‬موږ په دې باور يو‪،‬‬ ‫چې د باکيفيته دريس کتابونو له شتون پرته‪ ،‬د ښوونې او روزنې اسايس اهدافو ته رسېدلی نه شو‪.‬‬ ‫پورتنيو موخو ته د رسېدو او د اغېزناک ښوونيز نظام د رامنځته کولو لپاره‪ ،‬د راتلونکي نسل‬ ‫د روزونکو په توگه‪ ،‬د هېواد له ټولو زړه سواندو ښوونکو‪ ،‬استادانو او مسلکي مديرانو څخه په‬ ‫درناوي هيله کوم‪ ،‬چې د هېواد بچيانو ته دې د دريس کتابونو په تدريس‪ ،‬او د محتوا په لېږدولو‬ ‫کې‪ ،‬هيڅ ډول هڅه او هاند ونه سپموي‪ ،‬او د يوه فعال او په ديني‪ ،‬ميل او انتقادي تفکر سمبال‬ ‫نسل په روزنه کې‪ ،‬زيار او کوښښ وکړي‪ .‬هره ورځ د ژمنې په نوي کولو او د مسؤوليت په درک‬ ‫رسه‪ ،‬په دې نيت لوست پیل کړي‪ ،‬چې د نن ورځې گران زده‌کوونکي به سبا د يوه پرمختليل‬ ‫افغانستان معامران‪ ،‬او د ټولنې متمدن او گټور اوسېدونکي وي‪.‬‬ ‫همدا راز له خوږو زده کوونکو څخه‪ ،‬چې د هېواد ارزښتناکه پانگه ده‪ ،‬غوښتنه لرم‪ ،‬څو له هر‬ ‫فرصت څخه گټه پورته کړي‪ ،‬او د زده کړې په پروسه کې د ځريکو او فعالو گډونوالو په توګه‪ ،‬او‬ ‫ښوونکو ته په درناوي رسه‪ ،‬له تدریس څخه ښه او اغېزناکه استفاده وکړي‪.‬‬ ‫په پای کې د ښوونې او روزنې له ټولو پوهانو او د ښوونيز نصاب له مسلکي همکارانو څخه‪ ،‬چې‬ ‫د دې کتاب په ليکلو او چمتو کولو کې يې نه ستړې کېدونکې هلې ځلې کړې دي‪ ،‬مننه کوم‪،‬‬ ‫او د لوی خدایﷻ له دربار څخه دوی ته په دې سپيڅلې او انسان جوړوونکې هڅې کې بريا‬ ‫غواړم‪.‬‬ ‫د معياري او پرمختليل ښوونيز نظام او د داسې ودان افغانستان په هیله چې وگړي ېې خپلواک‪،‬‬ ‫پوه او سوکاله وي‪.‬‬ ‫د پوهنې وزير‬ ‫دکتور محمد مريويس بلخي‬

‫ج‬

‫لړ ليک‬

‫اونۍ‬

‫مخ‬

‫لومړۍ اونۍ‬

‫‪6-۱‬‬

‫درميه اونۍ‬

‫‪18 - ۱۳‬‬

‫دویمه اونۍ‬

‫‪12 - ۷‬‬

‫څلورمه اونۍ‬

‫‪24 - ۱۹‬‬

‫شپږمه اونۍ‬

‫‪36 - ۳۱‬‬

‫امته اونۍ‬

‫‪48 - ۴۳‬‬

‫پنځمه اونۍ‬

‫‪30 - ۲۵‬‬

‫اوومه اونۍ‬

‫‪42 - ۳۷‬‬

‫نهمه اونۍ‬

‫‪54 - 49‬‬

‫لسمه اونۍ‬

‫‪60 - 55‬‬

‫يوولسمه اونۍ‬

‫‪66 - 61‬‬

‫دولسمه اونۍ‬

‫‪72 - 67‬‬

‫ديارلسمه اونۍ‬

‫‪78 - 73‬‬

‫څوارلسمه اونۍ‬

‫‪84 - 79‬‬

‫شپاړسمه اونۍ‬

‫‪96 - 91‬‬

‫پنځلسمه اونۍ‬

‫‪90 - 85‬‬

‫اووه لسمه اونۍ‬

‫‪102 - 97‬‬

‫نولسمه اونۍ‬

‫‪114 - 109‬‬

‫يو ويشتمه اونۍ‬

‫‪126 - 121‬‬

‫اتلسمه اونۍ‬

‫‪108 - 103‬‬

‫شلمه اونۍ‬

‫‪120 - 115‬‬

‫دوه ويشتمه اونۍ‬

‫‪132 - 127‬‬

‫څلور ويشتمه اونۍ‬

‫‪144 - 139‬‬

‫درويشتمه اونۍ‬

‫‪138 - 133‬‬

‫پنځه ويشتمه اونۍ‬

‫‪150 - 145‬‬

‫اووه ويشتمه اونۍ‬

‫‪162 - 157‬‬

‫شپږ ويشتمه اونۍ‬

‫‪156 - 151‬‬

‫اته ويشتمه اونۍ‬

‫‪168 - 163‬‬

‫د‬

‫‪1‬‬

‫اونۍ‬

‫‪ 1‬لوست‬

‫ا‬

‫ِانـ ـسان‬

‫ِانسان‬

‫َاخـ ـتر‬ ‫ِا مام‬

‫ِامام‬

‫پيـ ـدا‬

‫پيدا‬

‫َاختر‬

‫الله‬ ‫اهلل َج ّل َج ُ‬ ‫اهلل َجّــل َجاللـ ُـه يــو دی‪ُ .‬قــرآن کريــم داهلل َجـ ّ‬ ‫ـل َجاللـ ُـه ِکتــاب‬ ‫دی‪ .‬مــوږ ټــول اهلل َج ّ‬ ‫اللــه پيــدا کــړي يــو‪.‬‬ ‫ــل َج‬ ‫ُ‬ ‫مــوږ د اهلل َج ّ‬ ‫اللــه‬ ‫ــل َج‬ ‫ُ‬ ‫بَنــده گان يــو‪.‬‬ ‫ّ‬ ‫ِ‬ ‫هربانه‬ ‫اهلل َجــل َجاللـ ُـه ډېــر م َ‬ ‫دی‪ .‬مــوږ مؤمنــان يــو‪ .‬مــوږ‬ ‫اللــه ِعبــا َدت‬ ‫د اهلل َج ّــل َج ُ‬ ‫کــوو‪.‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪1‬‬

‫‪ 2‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫ا‬

‫َامسا‬

‫ـا‬ ‫ـا‬ ‫الله)‬ ‫(ج ّل َج ُ‬ ‫اهلل َ‬

‫ټپي پيشو‬

‫ليکل‬ ‫‪2‬‬

‫َامـ‬

‫ـسا‬ ‫ـالم‬

‫اسالم‬ ‫ِعبادت‬

‫اسـ‬ ‫ِعـ ـبا دت‬

‫پيدا‬

‫پيـ ـدا‬

‫‪1‬‬

‫‪ 3‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫ل‬

‫کـ ـمال‬

‫کمال‬

‫َجـ ـالل‬

‫َجـالل‬

‫َجـ ـمال‬

‫َجـمال‬

‫دېـــ وال‬

‫دېوال‬

‫لَيال او لېمه‬ ‫لَيــا او لېمــې پــه نانځکــو لوبــې کولــې‪ .‬لَيــا د‬ ‫نانځکــې پــر َتنــدي الس کېښــود‪ .‬ويــې ويــل‪ :‬وۍ!‬ ‫َســخته َتبــه يــې ده‪ .‬لېمــې وويــل‪ :‬کلينيــک تــه بــه‬

‫يــې يوســو‪ .‬د لَيــا ورور‬ ‫پوښــتنه وکړه‪ :‬کلينيک‬ ‫څــه تــه وايــي؟ لېمــې‬ ‫وويــل‪ :‬پــه کلينيــک‬ ‫کــې د ناروغانــو ِعــا ج‬

‫کېــږي‪.‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪ 4‬لوست‬

‫‪ 1‬اونۍ‬

‫لـ‬ ‫ـلـ‬

‫ـل‬

‫لَيــال‬

‫لَيــ ــال‬

‫لېــمه‬

‫لېــ ـمه‬

‫مېلـمــنه‬

‫مېلـ ــمــ ـنه‬

‫َدر َمل‬

‫َدر َمل‬

‫ټپي پيشو‬

‫لَيال او لېمه‬

‫ليکل‬ ‫‪4‬‬

‫‪ 5‬لوست‬

‫‪ 1‬اونۍ‬

‫ا‬

‫ـا‬

‫ل‬

‫ـلـ‬

‫‪-۱‬اهلل‪ ‬ډېر ــــــــــــــــــــــــــــــــــ دی‪ .‬‬ ‫ ‬ ‫کولې‪.‬‬

‫‪-۴‬په کلينيک کې د ناروغانو ِعالج ــــــــــــ ‪.‬‬ ‫الله)‬ ‫(ج ّل َج ُ‬ ‫اهلل َ‬

‫‪5‬‬

‫ـل‬

‫ ‍‬

‫‪-۲‬موږ د اهلل‪ ‬ــــــــــــــــــــــــــــــــ کوو‪.‬‬ ‫‪-۳‬لَيال او لېمېـــــــــــــــــــــــ‬

‫ـا‬

‫ ‬

‫(مهربانه‪ ،‬لري)‬ ‫(کور‪ِ ،‬عبا َدت)‬

‫(لوبې‪ ،‬کلينيک)‬ ‫(نانځکه‪ ،‬کېږي)‬

‫‪ ۶‬لوست‬

‫‪ 1‬اونۍ‬

‫ـا‬

‫ا‬ ‫ل‬

‫ـا‬

‫ـلـ‬

‫ـل‬

‫هجا‬ ‫پيدا‬

‫پيـ ـدا‬

‫کالي‬

‫زما‬

‫ز ما‬

‫جومات‬

‫ُدعا‬

‫ُد عا‬

‫کا لي‬ ‫جو‬

‫مات‬

‫خوشــحال خوشـ ـحال‬

‫اِمال‬

‫لَيال او لېمه‬

‫‪6‬‬

‫‪2‬‬

‫اونۍ‬

‫‪ 1‬لوست‬

‫ب‬

‫ِکـ ـتاب‬

‫ِکتاب‬

‫ـساب‬

‫ِحساب‬

‫حـ ِ‬

‫َتـ ـواب‬

‫َتواب‬

‫ـباب‬

‫َکباب‬

‫َکـ‬

‫د ِحساب ِکتاب‬ ‫ببرک او بَريالی سره ټولگيوال وو‪ .‬ببرک په حساب کې َتکړه و‪.‬‬ ‫د بريالي حساب ښه نه و زده‪ .‬له ببرک څخه يې پوښتنه وکړه‪ :‬ته‬

‫ِحساب څنگه زده کوې؟‬

‫ببرک وويل‪ :‬زه يې له ورور څخه‬ ‫زده کوم‪ .‬بريالي هم له خور سره‬ ‫ِحساب َپيل کړ‪ .‬ورو ورو يې‬ ‫ِحساب زده شو‪ .‬اوس په ِحساب‬

‫ښه پوهېږي‪.‬‬

‫‪7‬‬

‫‪2‬‬

‫‪ 2‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫ـب‬

‫بَر يالی‬

‫بَر يا لی‬

‫تبر‬

‫تـــ ــبر‬

‫ِعـبــادت‬

‫ِعـ ـبــا دت‬

‫َمک َتب‬

‫ـ َتب‬

‫د ِحساب ِکتاب‬

‫د مور او پالر َحقونه‬

‫ليکل‬ ‫‪8‬‬

‫َمکـ‬

‫‪2‬‬

‫‪ 3‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫م‬

‫ما شوم‬

‫ماشوم‬

‫با دام‬

‫بادام‬

‫َسـ ـالم‬

‫َسالم‬

‫اسـ ـالم‬

‫اسالم‬

‫ضر ِ‬ ‫د(ص َلی ا ُ‬ ‫وس َّلم)‬ ‫ت ُم َح َّم َ‬ ‫هلل َع َلي ِه َ‬ ‫َح َ‬ ‫ُ‬ ‫يغمبر َحضر ِ‬ ‫زموږ َپ َ‬ ‫وس َّلم) نومېږي‪.‬‬ ‫ت ُم َح َّم َ‬ ‫د(ص َلی اهلل َع َلي ِه َ‬ ‫َ‬ ‫هغه ډېر ِمهربانه و‪ .‬له ماشومانو‬ ‫سره يې ډېره مينه کوله‪.‬‬ ‫د ماشومانو لوبې يې خوښېدې‪.‬‬

‫ُ‬ ‫َحضر ِ‬ ‫وس َّلم)‬ ‫ت ُم َح َّم َ‬ ‫د(ص َلی اهلل َع َلي ِه َ‬ ‫َ‬ ‫به ويل‪ :‬د لور او زوی فرق مه کوئ‪.‬‬ ‫له دواړو سره مينه وکړئ‪.‬‬

‫په دواړو تعليم وکړئ‪.‬‬

‫‪9‬‬

‫‪2‬‬

‫‪ 4‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫مـ‬ ‫ـمـ‬

‫ـم‬

‫ضر ِ‬ ‫ت ُم َح َّمد‪‬‬ ‫َح َ‬

‫ِمهـربان‬

‫ِمهـ ـر بان‬

‫ليمو‬

‫ليـ ـمو‬

‫قلم‬

‫قــــ ـلم‬

‫ُمعلم‬

‫ُمـ ـعـ ـلم‬

‫د مور او پالر َحقونه‬

‫ليکل‬ ‫‪10‬‬

‫‪ 5‬لوست‬

‫‪ 2‬اونۍ‬

‫ـمـ‬

‫مـ‬

‫ـب‬ ‫ـم‬

‫‪-۱‬ببرک په ــــــــــــــــــ کې تکړه و‪.‬‬

‫(څوکۍ‪ِ ،‬حساب)‬

‫ِ‬ ‫‪-۳‬زموږ َپ َ‬ ‫حضرت محمد‪ ‬ــــــــ ‪.‬‬ ‫مبر‬ ‫يغ َ‬

‫(زده شو‪ ،‬مڼې)‬ ‫(نومېږي‪ُ ،‬گالن)‬

‫‪-۲‬ورو ورو يې ِحساب ـــــــــــــــ‪.‬‬ ‫‪ -۴‬هغه ډېر ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ و‪.‬‬ ‫د ِحساب ِکتاب‬

‫‪11‬‬

‫( ِمهربانه‪ُ ،‬درود)‬

‫‪ ۶‬لوست‬

‫‪ 2‬اونۍ‬

‫ـا‬

‫ا‬ ‫لـ‬

‫ـا‬

‫ـلـ‬

‫ـل‬

‫هجا‬

‫ُدعا‬

‫ُد عا‬

‫جومات‬

‫جو مات‬

‫ماللۍ‬

‫مـ ـال لۍ‬

‫بادام‬

‫با دام‬

‫َپ َ‬ ‫مـبر‬ ‫يــغ َ‬

‫َپيـ َ‬ ‫ـغمـ َـبر‬

‫قــلم‬

‫اِمـال‬

‫ضر ِت ُم َح َّمد‪‬‬ ‫َح َ‬

‫‪12‬‬

‫قـ ـلم‬

‫‪۳‬‬

‫‪ 1‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫و‬

‫واو ره‬

‫واوره‬

‫ورا ره‬

‫وراره‬

‫وړانـ ـدې‬

‫وړاندې‬

‫وروسـ ـته‬

‫وروسته‬

‫الس مينځل‬ ‫لـــه ډوډۍ وروستــــــــه‬

‫لـــــه ډوډۍ وړانــــــدې‬

‫الســونـــــــه ميــــنځـــــئ‬

‫پـــه صـابــــون بانـــــدې‬

‫چـــــــې لـــــه تشـــنابــــه‬

‫څوک شــــــي راستـــــون‬

‫السـونـــــــه ميـــنځــــي‬

‫پــــــاک پـــــه صابـــــــون‬

‫بـــــه پــــه َامـــــــــان وي‬

‫ــــرضـــــونــــــــــو‬ ‫لــــــــه َم َ‬

‫ټــــول ماشومــــــان وي‬

‫واورئ‪ ،‬خبـــــــــــــــر دې‬

‫‪13‬‬

‫‪3‬‬

‫‪ 2‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫و‬

‫ـو‬ ‫ـو‬

‫وروڼه‬

‫ورو ڼه‬

‫صابون‬

‫صا بون‬

‫ټولـگی‬

‫ټولـ ـگی‬

‫اوتو‬

‫او تو‬

‫الس مينځل‬

‫بې پروايي‬

‫ليکل‬ ‫‪14‬‬

‫‪3‬‬

‫‪ 3‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫د‬

‫َدر َملـ ـتون‬

‫َدر َملتون‬

‫دا رو‬

‫دارو‬

‫َدر َمل‬

‫َدر َمل‬

‫دا وود‬

‫داوود‬

‫پاک خواړه‬ ‫َفريدې مېوه مينځلو ته وړله‪ .‬داوود ورته وويل‪ :‬ما ته لږ انگور‬ ‫راکړه‪َ .‬فريدې وويل‪ :‬صبر‬ ‫وکړه چې ويې مينځم‪ .‬مور‬ ‫يې وويل‪َ :‬فريده ښه وايي‪.‬‬ ‫َوحيدې ناپاکه مېوه خوړلې وه‪.‬‬ ‫بيا يې نس خوږېده‪ .‬ناپاکه‬ ‫مېوه او سابه به هېڅکله نه‬ ‫خورئ‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫‪3‬‬

‫‪ 4‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫د‬ ‫ـد‬

‫ـد‬

‫پاک خواړه‬

‫دويم‬

‫دو يم‬

‫َفريده‬

‫َفــ ـريـ ـده‬

‫داوود‬

‫دا وود‬

‫َوحيــده‬

‫َو حيـ ـده‬

‫بې پروايي‬

‫ليکل‬ ‫‪16‬‬

‫‪ 5‬لوست‬

‫‪ 3‬اونۍ‬

‫و‬

‫ـو‬

‫د‬

‫ـد‬

‫ـو‬

‫ـد‬

‫‪ -۱‬له ـــــــــــــ به په امان وي‪.‬‬

‫(مرضونو‪ ،‬دوا)‬

‫‪-۲‬چې له ـــــــــــــ څوک شي راستون‪.‬‬

‫(تشنابه‪ ،‬صابون)‬

‫‪َ -۳‬فريدې ــــــــــــــ مينځلو ته وړله‪.‬‬

‫(مېوه‪ ،‬کتابچه)‬

‫ ‬ ‫‪-۴‬بيا يې ـــــــــــ خوږېده‪.‬‬

‫(څوکۍ‪ ،‬نس)‬

‫الس مينځل‬

‫‪17‬‬

‫‪ ۶‬لوست‬

‫‪ 3‬اونۍ‬

‫ا‬

‫ـا‬

‫ل‬

‫ـلـ‬

‫مـ‬

‫ـمـ‬

‫ـا‬

‫ـل‬ ‫ـب‬ ‫ـم‬

‫هجا‬

‫اسالم‬

‫اسـ ـالم‬

‫ماشوم‬

‫جومات‬

‫جو مات‬

‫ما شـوم‬

‫َدر َملتون‬

‫َدر َملـ ـتون‬

‫َپ َ‬ ‫مــبر‬ ‫يغ َ‬

‫َپيـ َ‬ ‫ـغمـ َـبر‬

‫لَيــال‬

‫لَيـ‬

‫اِمـال‬

‫پاک خواړه‬

‫‪18‬‬

‫ـال‬

‫‪۴‬‬

‫اونۍ‬

‫‪ 1‬لوست‬

‫آ‬

‫آ ذان‬

‫آذان‬

‫آ َفـ ـرين‬

‫آ َفرين‬

‫آ‬

‫رام‬

‫آ سو نه‬

‫آرام‬ ‫آسونه‬

‫آس‬ ‫ِ‬ ‫آصف ُگالنو ته اوبه وړې‪ .‬آس وششنېده‪ .‬په اوبو پسې‬ ‫يې زور وکړ‪ِ .‬‬ ‫آصف وويل‪ :‬اوهو! آس َتږی دی‪.‬‬ ‫اوبه يې ورته کېښودې‪ .‬آس‬ ‫اوبه وڅښلې او آرام شو‪ِ .‬‬ ‫آصف‬ ‫پالر ته کيسه وکړه‪ .‬د هغه‬ ‫پالر آدم خان وويل‪ :‬آ َفرين‬ ‫زويه! هېر مې و چې آس ته‬ ‫اوبه کېږدم‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫اونۍ‬

‫‪4‬‬

‫‪ 2‬لوست‬

‫آ‬ ‫ـا‬ ‫حُ سنا‬

‫ـا‬

‫آ َفـرين‬

‫آ َفـ ـرين‬

‫آ ِ‬ ‫صف‬

‫آ ِ‬ ‫صف‬

‫آسمان‬

‫آسـ ـمان‬

‫ُخرما‬

‫ُخر ما‬

‫آس‬

‫دمت‬ ‫د مور ِخ َ‬

‫ليکل‬ ‫‪20‬‬

‫‪4‬‬

‫‪ 3‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫او َدس‬

‫س‬

‫َالـ‬

‫ـماس‬

‫َالماس‬

‫گېـ‬

‫ـالس‬

‫گېالس‬

‫ُبرس‬

‫د غاښونو مينځل‬ ‫نَسيمه َسهار‪َ ،‬غرمه او ماښام غاښونه مينځي‪.‬‬ ‫د هغې غاښونه سپين او‬ ‫صفا دي‪ .‬که غاښونه ونه‬ ‫مينځل شي‪ ،‬خرابېږي‪.‬‬ ‫ناپاک غاښونه روغتيا ته‬ ‫زيان َرسوي‪ .‬هر څوک بايد‬ ‫ځانته خپل ُبرس يا ِمسواک‬

‫ولري‪ .‬پاک او صفا غاښونه‬ ‫ډېر عمر کوي‪.‬‬

‫‪21‬‬

‫او َدس‬

‫ُبرس‬

‫‪ 4‬اونۍ‬

‫‪ 4‬لوست‬

‫سـ‬ ‫ـسـ‬

‫ـس‬

‫َسـهار‬

‫َسـ ـهار‬

‫نَـسيـمه‬

‫نَـ ـسيـ ـمه‬

‫ِمســواک‬

‫ِمسـ ـواک‬

‫بَکس‬

‫بَکس‬

‫دمت‬ ‫د مور ِخ َ‬

‫د غاښونو مينځل‬

‫ليکل‬ ‫‪22‬‬

‫‪4‬‬

‫‪ 5‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫آ‬

‫ـا‬ ‫ـسـ‬

‫سـ‬ ‫ ‬ ‫‪-۱‬آس ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ‪.‬‬

‫‪-۲‬آدم خان َوويل‪ :‬آ َفرينـــــــــــــــ!‬

‫حُ سنا‬

‫ـا‬

‫ـس‬

‫(وششنېده‪ ،‬لرگی)‬ ‫(زويه‪ِ ،‬کتاب)‬

‫‪ -۳‬د هغې غاښونه پاک او ــــــــــ دي‪.‬‬

‫( ِمسواک‪ ،‬صفا)‬

‫‪ -۴‬پاک او صفا غاښونه ــــــــــــ ُعمر کوي‪.‬‬

‫(ډېر‪ ،‬تور)‬

‫آس‬

‫‪23‬‬

‫‪ ۶‬لوست‬

‫‪ 4‬اونۍ‬

‫ـب‬

‫مـ‬

‫ـمـ‬

‫و‬

‫ـم‬

‫ـو‬

‫ـو‬

‫ـد‬

‫د‬

‫ـد‬

‫هجا‬

‫بَريالی‬ ‫ِکتاب‬

‫ماشوم‬

‫حا ِمد‬

‫حا ِمد‬

‫ـتاب‬

‫َدر َملتون‬

‫َدر َملــ ـتون‬

‫ما شوم‬

‫ُگلـدانۍ‬

‫ُگلـ ـدا نۍ‬

‫بَر يا لی‬

‫ِکـ‬

‫اِمـال‬

‫د غاښونو مينځل‬

‫‪24‬‬

‫‪5‬‬

‫‪ 1‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫ا‬

‫ـا‬

‫ـا‬

‫لـ‬

‫ـلـ‬

‫ـل‬

‫را وړل‬

‫راوړل‬

‫لَيـ ـال‬

‫لَيال‬

‫ا نار‬

‫انار‬

‫لېـ ـمه‬

‫لېمه‬

‫فيل او موږک‬ ‫فيل او موږک ملگري وو‪ .‬فيل غټ و‪ .‬خوراک يې هم ډېر و‪.‬‬ ‫يوه ورځ موږک ډېر خواړه وخوړل‪.‬‬ ‫ناروغه شو‪ .‬فيل بيزو ته وروست‪.‬‬ ‫بيزو درمل ورکړل‪ .‬په خندا يې ورته‬ ‫وويل‪ :‬خوراک په اندازه کوه‪ .‬د فيل‬ ‫خوراک د فيل کولمې غواړي‪.‬‬

‫‪25‬‬

‫‪5‬‬

‫‪ 2‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫ـب‬ ‫مـ‬ ‫بَريالی‬ ‫ِعبادت‬

‫ـمـ‬ ‫بَر يا لی‬ ‫ِعـ ـبا دت‬

‫موبايل‬ ‫ليمو‬

‫فيل او موږک‬

‫والړې اوبه‬

‫ليکل‬ ‫‪26‬‬

‫ـم‬ ‫مو بايل‬ ‫ليـ ـمو‬

‫‪5‬‬

‫‪ 3‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫واو ره‬

‫َو حيـ ـده‬

‫و‬

‫ـو‬

‫ـو‬

‫د‬

‫ـد‬

‫ـد‬

‫واوره‬

‫َدر َملـ ـتون‬ ‫دو يم‬

‫َوحيده‬

‫ټوکه‬ ‫بَريالی او توريالی وروڼه دي‪.‬‬ ‫توريالی په باغچه کې ناست و‪.‬‬ ‫درس يې لوستلو‪ .‬خو بريالی‬ ‫بې‌کاره گرځېده‪ .‬په دې وخت‬

‫کې آس وششنېده‪.‬‬

‫بريالي پوښتنه وکړه‪:‬‬

‫دا آس ولې ششنېږي؟‬

‫توريالي په خندا وويل‪ :‬په تا‬ ‫پورې خاندي‪ .‬ځکه چې درس نه‬

‫وايې‪.‬‬

‫‪27‬‬

‫َدر َملتون‬ ‫دويم‬

‫‪5‬‬

‫‪ 4‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫آ‬

‫ـا‬

‫سـ‬

‫ـسـ‬

‫آذان‬

‫آ ذان‬

‫آسمان‬

‫آسـ ـمان‬

‫ـا‬

‫حُ سنا‬

‫س‬

‫ُمسلمان‬

‫ُمـ ـسلـ ـمان‬

‫َسالم‬

‫َسـ ـالم‬

‫والړې اوبه‬

‫ټوکه‬

‫ليکل‬ ‫‪28‬‬

‫‪5‬‬

‫‪ 5‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫ا‬

‫ـا‬

‫لـ‬

‫ـلـ‬

‫مـ‬

‫ـمـ‬

‫‪ -۱‬فيل او موږک ــــــــــــــ وو‪ .‬‬

‫ ‬

‫‪-۲‬خوراک په اندازه ــــــــــــــ‪ .‬‬

‫ ‬ ‫‪ -۳‬توريالی په ــــــــــــــکې ناست و‪.‬‬ ‫ ‬ ‫‪ -۴‬دا آس ولې ــــــــــــــ؟‬ ‫فيل او موږک‬

‫‪29‬‬

‫ـا‬

‫ـل‬ ‫ـب‬ ‫ـم‬

‫(خواړه‪ ،‬ملگري)‬

‫(کوه‪ ،‬کارونه)‬ ‫(آس‪ ،‬باغچه)‬

‫(ششنېږي ‪ ،‬وايي)‬

‫‪5‬‬

‫اونۍ‬

‫‪1‬‬

‫ه‬ ‫جـ‬

‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪ ۶‬لوست‬

‫ـو‍‬ ‫ع‬

‫بـ‬ ‫ـن‬

‫ذ‬

‫‪5‬‬

‫آ‬ ‫ـل ر هـ ـگ‬ ‫ظ پ غـ ا‬

‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬

‫ج س ډ‬ ‫ر سـ ز‬ ‫م ک ح‬ ‫ـو‍ عـ ـب‬

‫ـلـ‬ ‫ـد‬ ‫قـ‬ ‫تـ‬

‫‪1‬‬

‫‪2‬‬

‫‪3‬‬

‫ميله‬ ‫مڼه‬ ‫کيله‬ ‫توله‬

‫کور‬ ‫سر‬ ‫لمر‬ ‫تور‬

‫سودا‬ ‫جاکټ آرام‬ ‫ساعت بادام دادا‬ ‫دولت ماشوم ماما‬ ‫ملت دام‬ ‫دوا‬

‫‪4‬‬

‫‪5‬‬

‫اِمـال‬

‫ټوکه‬

‫‪30‬‬

‫‪6‬‬

‫بار‬ ‫کار‬ ‫انار‬ ‫تار‬

‫‪6‬‬

‫‪ 1‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫او ړی‬

‫ی‬

‫اوړی‬

‫سيو ری‬

‫سيوری‬

‫ستو ری‬

‫ستوری‬

‫يو ځای‬

‫يوځای‬

‫د کال فصلونه‬ ‫َيما له َيعقوب څخه پوښتنه وکړه‪ :‬يو کال څو َفصله دی؟‬

‫َيعقوب ورته وويل‪ :‬يو کال څلور َفصله دی‪َ .‬يما وويل‪:‬‬

‫نومونه يې راته واخله‪.‬‬

‫َيعقـوب وويـل‪ :‬پسـرلی‪ ،‬اوړی‪ ،‬منـی‪ ،‬ژمـی‪ .‬دا يـې هـم‬

‫وويـل چې هـر َفصل‬ ‫درې مياشـتې دی‪.‬‬ ‫هـره مياشـت څلـور‬ ‫اونـۍ ده‪ .‬هره اونۍ‬ ‫اووه ورځـې لـري‪.‬‬

‫‪31‬‬

‫‪6‬‬

‫‪ 2‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫َيعـ ـقوب‬

‫َيعــقوب‬

‫َکـ ـميس‬

‫َکميس‬

‫َيـ ـما‬

‫ـيـ‬

‫منـ ـگی‬

‫ـی‬ ‫د کال فصلونه‬

‫ښېگڼه‬

‫ليکل‬ ‫‪32‬‬

‫َيما‬

‫منگی‬

‫‪6‬‬

‫‪ 3‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫ت‬

‫ِتـ ـال وت‬

‫ِتالوت‬

‫قـ ـالت‬

‫قالت‬

‫ِعـ ـبا دت‬

‫َسـ ـخا وت‬

‫ِعبادت‬ ‫َسخاوت‬

‫د غاښونو ساتنه‬ ‫تلوسې په غاښونو بادام ماتول‪ .‬غاښ يې خوږ شو‪ .‬پالر يې‬ ‫روغتون ته بوتله‪ .‬ډاکټرې له تلوسې څخه پوښتنه وکړه‪ :‬غاښ‬ ‫دې ولې خوږ شوی دی؟ تلوسې وويل‪ :‬بادام مې پرې مات‬ ‫کړي دي‪ .‬ډاکټرې وويل‪:‬‬ ‫َدر َمــل بــه َدرکــړم‪.‬‬ ‫غــاښ بــه دې ښــه‬ ‫شــي‪ .‬نــور گــوره‬ ‫پــه غاښــونو ک َلــک‬ ‫شــيان مــه ما َتــوه‪.‬‬ ‫‪33‬‬

‫‪ 6‬اونۍ‬

‫‪ 4‬لوست‬

‫تورپېـکۍ‬

‫تور پېـ ـکۍ‬

‫پوښـتــنه‬

‫پوښـ ـتـ ـنه‬

‫ما َتـول‬

‫ما َتـ ـول‬

‫ساعت‬

‫سا عت‬

‫ـت‬

‫ښېگڼه‬

‫د غاښونو ساتنه‬

‫ليکل‬ ‫‪34‬‬

‫‪6‬‬

‫‪ 5‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫ـيـ‬

‫ـي‬ ‫ـت‬

‫‪ -۱‬يو کال څلور ـــــــــــــــ دی‪ .‬‬

‫( َمک َتب‪َ ،‬فصله)‬

‫تلوسې پهــــــــــــــبادام ما َتول‪.‬‬ ‫‪َ -۳‬‬

‫(غاښونو‪ ،‬مخ)‬

‫‪-۲‬هر َفصل ـــــــــــــــ مياشتې دی‪.‬‬ ‫َ‬ ‫‪-۴‬غاښ يې خوږ ــــــــــــ‪.‬‬ ‫د غاښونو ساتنه‬

‫‪35‬‬

‫(درې‪ ،‬څوکۍ)‬

‫(تلوسه‪ ،‬شو)‬ ‫َ‬

‫‪6‬‬

‫‪ ۶‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫و‬

‫ـو‬

‫د‬

‫ـد‬

‫آ‬

‫ـا‬

‫ـو‬

‫ـد‬ ‫حُ سنا‬

‫ـسـ‬

‫سـ‬

‫ـا‬

‫ـس‬

‫هجا‬

‫بريالی‬

‫بر يا لی‬

‫حا ِمد‬

‫حا ِمد‬

‫ِکتاب‬

‫ِکـ ـتاب‬

‫َدر َملـتون‬

‫َدر َملـ ـتون‬

‫ماشوم‬

‫ما شوم‬

‫ُگلــدانۍ‬

‫اِمـال‬

‫د غاښونو ساتنه‬

‫‪36‬‬

‫ُگلـ ـدا نۍ‬

‫‪7‬‬

‫اونۍ‬

‫‪ 1‬لوست‬

‫ر ڼا‬

‫ر‬

‫ســ‬

‫ـهار‬

‫رڼا‬

‫سهار‬

‫ر وان‬

‫روان‬

‫خو رې‬

‫خورې‬

‫د َوخت ارزښت‬

‫بريالي ډېر َوخت په لوبو تېراوه‪.‬‬

‫رڼا ورته وويل‪ :‬وروره! له َسهاره تر ماښامه‬

‫لوبې‬

‫کوې‪ .‬درسونه به دې کله لولې؟ بريالي وويل‪ :‬بيا به يې‬ ‫ولولم‪ .‬وخت ژر تېرېده‪.‬‬

‫امتحانونه راورسېدل‪.‬‬ ‫رڼا اول نومره شوه‪ .‬د‬ ‫بريالي نومرې کمې وې‪.‬‬ ‫بريالي له ځان سره وويل‪:‬‬ ‫خور مې رښتيا ويل‪ .‬اوس‬ ‫د وخت په ارزښت پوه‬ ‫شوم‪.‬‬ ‫‪37‬‬

‫‪7‬‬

‫‪ 2‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫ر‬

‫ـر‬ ‫ـر‬

‫روان‬

‫ر وان‬

‫بَ َرکت‬

‫بَـ َـر کت‬

‫کورنۍ‬ ‫َ‬

‫کو َر نۍ‬

‫بزگر‬

‫بــز گر‬

‫د وخت ارزښت‬

‫ښکلې ولسوالي‬

‫ليکل‬ ‫‪38‬‬

‫‪7‬‬

‫‪ 3‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫شا کوپ‬

‫پ‬

‫شاکوپ‬

‫غو ړپ‬

‫غوړپ‬

‫گروپ‬

‫گروپ‬

‫توپ‬

‫توپ‬

‫آزادي‬ ‫پنجره کې مرغان ساتلي وو‪ .‬مور يې ورته وويل‪:‬‬ ‫َپروېز په َ‬

‫زويه! آزاد يې کړه‪ .‬بَچي به لَري‪ .‬آزار به درته وکړي‪.‬‬ ‫پروېز نه َمنله‪ .‬بله ورځ د دوی يو َکليوال راغی‪ .‬هغه له‬

‫زندان څخه آزاد شوی و‪.‬‬

‫هغــه خپــل ماشــومان پــه‬ ‫غېــږ کــې ونيــول‪.‬‬ ‫د خوشـــحالۍ اوښـــکې‬ ‫يـــې تويولـــې‪ .‬پروېـــز‬ ‫َ‬ ‫راغـــی‪ ،‬بَنـــدي مرغـــان‬

‫يـــې آزاد کـــړل‪.‬‬

‫‪39‬‬

‫‪ 7‬اونۍ‬

‫‪ 4‬لوست‬

‫پنــجــره‬ ‫َ‬ ‫لَپه‬

‫ـپ‬

‫ـجـ ـره‬ ‫پنــ َ‬ ‫لَـ‬

‫ـپه‬

‫َپروېز‬

‫َپر وېز‬

‫کپ‬

‫کپ‬

‫ښکلې ولسوالي‬

‫آزادي‬

‫ليکل‬ ‫‪40‬‬

‫‪7‬‬

‫‪ 5‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫ر‬

‫ـر‬

‫ ‬ ‫‪ -۱‬له َسهاره تر ماښامه ـــــــــــــ کوې‪.‬‬

‫‪ -۲‬اوس دــــــــ په ارزښت پوه شوم‪ .‬‬

‫ـر‬

‫ـپ‬ ‫(لوبې‪ ،‬مکتب)‬ ‫(سپين‪ ،‬وخت)‬

‫ ‬ ‫‪ -۳‬آزار به درته ـــــــــــــــــــ‪.‬‬

‫(وکړي‪ ،‬خوشحال)‬

‫ ‬ ‫‪ -۴‬بندي مرغان يې ـــــــــــــــــکړل‪.‬‬

‫(پنجره‪ ،‬آزاد)‬ ‫َ‬

‫د وخت ارزښت‬

‫‪41‬‬

‫‪ ۶‬لوست‬

‫‪ 7‬اونۍ‬

‫ـا‬

‫آ‬

‫حُ سنا‬

‫ـسـ‬

‫سـ‬

‫ـيـ‬

‫ـا‬

‫ـس‬ ‫ـی‬

‫ـت‬ ‫هجا‬

‫ِ‬ ‫آصف‬

‫آ َفـرين‬

‫َسـهار‬

‫آ‬

‫ِ‬ ‫صف‬

‫َسـ‬

‫ـهار‬

‫آ َفـ ـرين‬

‫گاونـډی‬

‫گا ونـ ­ـډی‬

‫ورته‬

‫ور ته‬

‫شَ فـتـالو‬

‫شَ فـ ـتــا لو‬

‫اِمـال‬

‫آزادي‬

‫‪42‬‬

‫‪8‬‬

‫اونۍ‬

‫‪ 1‬لوست‬

‫ن‬

‫آ سان‬

‫آسان‬

‫ايـ ـمان‬

‫ايمان‬

‫آسـ ـمان‬

‫آسمان‬

‫کار وان‬

‫کاروان‬

‫ِکتاب‬ ‫مينې او امان اهلل کتابونه لوستل‪ .‬مينې امان اهلل ته وويل‪:‬‬ ‫وروره! يو ښه شعر خو راته ووايه‪ .‬امان اهلل وويل‪ :‬سمه‬ ‫ده‪ .‬د کتاب شعر به درته ووايم‪.‬‬

‫آســمان کــې زاڼــې دي‬

‫ِکـتـاب کـې پاڼــې دي‬ ‫ِکـتـاب خبـــرې لــــري‬

‫زاڼــــــې َوزرې لــــــري‬ ‫ِکـتـــاب ملـگری زمـــا‬ ‫کـِتـاب ښــه خوند لــري‬

‫ِکـتــاب مـلـگری د تــا‬ ‫پـوهـــه د ژونــد لــــري‬

‫‪43‬‬

‫‪8‬‬

‫‪ 2‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫ـن‬

‫ناهيد‬

‫نا هيــد‬

‫َرنگينه‬

‫ِکتابونه‬

‫َرنـ ـگيـ ـنه‬ ‫ِکـ ـتا بونه‬

‫لمن‬

‫لـ ـمن‬

‫ِکتاب‬

‫اوبو وړی ُپل‬

‫ليکل‬ ‫‪44‬‬

‫‪8‬‬

‫‪ 3‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫ج‬

‫ر واج‬

‫رواج‬

‫ِسـ ـر اج‬

‫ِسراج‬

‫َو هاج‬

‫َوهاج‬

‫ُمحـ ـتاج‬

‫ُمحتاج‬

‫کيسۍ‬ ‫جميله او نجيبه سره ټولگيوالې دي‪ .‬يوه‬ ‫ورځ يې په باغچه کې َدرسونه ويل‪ .‬دواړه‬ ‫ستړې شوې‪ .‬جميلې وويل‪ :‬يوه کيسۍ به‬ ‫درته ووايم‪.‬‬ ‫جامـــــه يې تکـــه توره‬

‫پـه خپــله سپين وي‪،‬گوره!‬

‫جامـــــــه يــې د لـــرگيـو‬

‫پـه خپــــلــــــه د غــــــوړيــــو‬

‫وايه څه دی؟ وايه څه دی؟‬

‫ځــواب ته زما زړه دی‬

‫نجيبې ورته وويل‪ :‬پوهه شوم‪ .‬جلغوزی دی‪.‬‬ ‫‪45‬‬

‫‪ 8‬اونۍ‬

‫‪ 4‬لوست‬

‫جـ‬

‫جميله‬

‫جـ ـميـ ـله‬

‫ـجـ‬

‫نَجيب‬

‫نَـ ـجيب‬

‫َجمال‬

‫َجـ ـمال‬

‫ـج‬

‫حج‬

‫حج‬

‫اوبو وړی ُپل‬

‫کيسۍ‬

‫ليکل‬ ‫‪46‬‬

‫‪8‬‬

‫‪ 5‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫جـ‬

‫ـجـ‬

‫‪ِ -۱‬کتاب ـــــــــــــــــــــــ لري‪ .‬‬ ‫‪ -۲‬زاڼېــــــــــــــــــــــــ لري‪.‬‬

‫ ‬

‫‪ -۳‬جامه يې د ــــــــــــــــــــ‪ .‬‬

‫‪ -۴‬په خپله ـــــــــــــــــــــــ وي‪،‬گوره!‬ ‫ِکتاب‬

‫‪47‬‬

‫ـن‬

‫ـج‬

‫(خبرې‪ ،‬کتابچه)‬ ‫(ونې‪َ ،‬وزرې)‬

‫(لرگيو‪ ،‬خاوره)‬ ‫(تور‪ ،‬سپين)‬

‫‪8‬‬

‫‪ ۶‬لوست‬

‫اونۍ‬

‫ـيـ‬

‫ـی‬ ‫ـت‬

‫ر‬

‫ـر‬

‫ـر‬ ‫ـپ‬

‫هجا‬

‫رڼا‬

‫ر ڼا‬

‫پنجره‬

‫پنـــ ـجـ ـره‬

‫بريالی‬ ‫پوښتنه‬

‫بر يا لی‬ ‫پوښـ ـتـ ـنه‬

‫گاونــډی‬

‫گا ونـ ـډی‬

‫َيـما‬

‫اِمـال‬

‫کيسۍ‬

‫‪48‬‬

‫َيـ ـما‬

‫‪۹‬‬

‫اونۍ‬

‫‪1‬‬

‫ک‬

‫لوست‬

‫چا الک‬

‫چاالک‬

‫َـرک‬

‫ځيرک‬ ‫َ‬

‫َسـ ـړک‬

‫َسړک‬

‫ځيـ‬

‫مو ږک‬

‫موږک‬

‫ترافيک پوليس‬ ‫ځيــر ک مامــا دی‪ .‬هغــه ترافيــک پوليــس دی‪.‬‬ ‫کريــم د‬ ‫َ‬ ‫ځيــر ک ورڅخــه پوښــتنه وکــړه‪ :‬مامــا! دا څراغونــه د‬ ‫َ‬ ‫څــه لپــاره دي؟‬

‫کريــم وويــل‪ :‬دا ترافيکــي‬ ‫څراغونــه دي‪ .‬دا نــه پرېــږدي‬ ‫چــې موټرونــه ســره َټکــر شــي‪.‬‬ ‫هــر رنــگ يــې يــوه معنــا لــري‪.‬‬ ‫ســور څــراغ وايــي‪ ،‬و َد رېــږه‪.‬‬ ‫ژېــړ څــراغ وايــي‪َ ،‬تيــار شــه‪.‬‬ ‫شــين څــراغ وايــي‪ ،‬تېرېــږه‪.‬‬ ‫‪49‬‬

‫‪9‬‬

‫اونۍ‬

‫‪2‬‬

‫کـ‬

‫ـکـ‬

‫کريم‬

‫کـ ـريم‬

‫َټکر‬

‫َټـ ـکر‬

‫مکتب‬

‫مکـ ـتب‬

‫ترافيک‬

‫ـک‬ ‫ترافيک پوليس‬

‫له َسړک څخه تېرېدل‬

‫ليکل‬ ‫‪50‬‬

‫لوست‬

‫تـــ ـرا فيک‬

‫‪9‬‬

‫اونۍ‬

‫‪3‬‬

‫ټ‬

‫لوست‬

‫آ لو کاټ‬

‫آلوکاټ‬

‫پيـ ـلوټ‬

‫پيلوټ‬

‫واټ‬

‫واټ‬

‫ُکو هاټ‬

‫ُکوهاټ‬

‫ټال‬

‫َخټــک او خاټولــه ســره ورور او خــور دي‪َ .‬خټــک پــه ټــال‬

‫کــې ټالــۍ وهــي‪ .‬خاټولــه چينــدرۍ کــوي‪ .‬دواړه کــټ‬ ‫کــټ خانــدي او دا ترانــه وايــي‪.‬‬

‫ټـــال ټـــال ټـالـــــۍ وهــــم‬

‫دا د چوتـــرې غـــاړه ده‬ ‫ټـــال ټـــال ټــالـــــۍ وهــم‬ ‫ډکــه د َمســتو َکټــو‬

‫ټــوپ ټــوپ چينــدرۍ وهــم‬ ‫دلـتــــــــه َپـ َلتــــــــۍ وهــــــــم‬ ‫شــپېلۍ وهــم شــپېلۍ وهـــم‬ ‫زه پــه کــې څمڅــۍ وهــم‬

‫‪51‬‬

‫‪9‬‬

‫اونۍ‬

‫‪4‬‬

‫ټولگي‬ ‫پټو‬ ‫َکټوه‬ ‫ِ‬ ‫کرېکټ‬

‫ـټ‬

‫ټولـ‬

‫لوست‬

‫ـگي‬ ‫ـټو‬

‫پـ‬ ‫َکـ ـټـ ـوه‬ ‫کرېـ‬

‫ِ‬ ‫ـکټ‬

‫له َسړک څخه تېرېدل‬

‫ټال‬

‫ليکل‬ ‫‪52‬‬

‫‪9‬‬

‫اونۍ‬

‫‪5‬‬

‫کـ‬

‫لوست‬

‫ـکـ‬

‫ـک‬

‫ ‬ ‫‪ -۱‬شين څراغ وايي ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ‪.‬‬

‫(تېرېږه‪ ،‬کړکۍ)‬

‫‪-۲‬سور څراغ وايي ــــــــــــــــــــــــــــ ‪.‬‬ ‫‪-۳‬ټال ټال ــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫ ‬

‫وهم‪ .‬‬

‫ ‬ ‫‪-۴‬ټوپ ټوپ چيندرۍ ـــــــــــــــــــــــــــــــــ ‪.‬‬ ‫ترافيک‬

‫‪53‬‬

‫ـټ‬

‫ (پړانگ‪ ،‬ودرېږه)‬ ‫(ټالۍ‪ ،‬پنسل)‬ ‫(وهم‪ ،‬کټ)‬

‫‪9‬‬

‫اونۍ‬

‫‪6‬‬

‫ر‬

‫ـر‬

‫جـ‬

‫ـجـ‬

‫لوست‬

‫ـر‬ ‫ـپ‬ ‫ـن‬ ‫ـج‬

‫هجا‬ ‫َپــلی‬

‫َپـ ـلی‬

‫َزرغونه‬

‫َزر غو نه‬

‫ارزښتـناک‬

‫ار زښتـ ـناک‬

‫ويجاړه‬

‫ويـ ــجا ړه‬

‫َمرجان‬

‫َمر جان‬

‫پروېز‬

‫اِمـال‬

‫ټال‬

‫‪54‬‬

‫پر وېز‬

‫‪۱۰‬‬

‫اونۍ‬

‫‪1‬‬

‫لوست‬

‫ـی‬

‫يـــ‬

‫ـت‬

‫َيـ ـما‬

‫تـ ـږي‬

‫َيما‬

‫َتو ده‬

‫ِکـ ـتاب‬

‫تږي‬

‫َتوده‬

‫ِکتاب‬

‫تږي ُگالن‬ ‫د اوړي ورځ وه‪ .‬هوا َتوده وه‪ .‬لَيال او َيما له ښوونځي څخه‬ ‫کور ته راغلل‪ .‬کورنۍ َدنده يې وليکله‪ .‬مازديگر باغچې ته‬

‫ووتل‪ .‬لوبې يې کولې‪ .‬لَيال وويل‪:‬‬ ‫دا ُگالن ولې داسې مړاوي دي؟ يما‬

‫وويل‪ :‬دا خو تږي دي‪ .‬دواړو ُگالن‬ ‫اوبه کړل‪ُ .‬گالن وغوړېدل‪ .‬لَيال‬

‫وويل‪ :‬وا وا! وگوره‪ُ ،‬گالن خوشحاله‬ ‫شول‪.‬‬ ‫‪55‬‬

‫‪10‬‬

‫اونۍ‬

‫‪2‬‬

‫ر‬

‫ـر‬

‫لوست‬

‫ـر‬ ‫ـپ‬

‫رمه‬

‫پروا‬

‫پوښتنه‬ ‫لَپه‬

‫ر مه‬

‫پــر وا‬ ‫تږي گالن‬

‫مېږه او لېوه‬

‫ليکل‬ ‫‪56‬‬

‫پوښـ ـتـ ـنه‬ ‫لَـ‬

‫ـپه‬

‫‪10‬‬

‫اونۍ‬

‫نَـ‬

‫ـجيـ ـبه‬

‫‪3‬‬

‫لوست‬

‫ـن‬ ‫جـ‬

‫منـ ـگی‬

‫ـجـ‬ ‫نَجيبه‬

‫منـگی‬

‫ـج‬

‫جا مې‬

‫جامې‬

‫نَـ ـجيب‬

‫نَجيب‬

‫په لوبو کې پام کول‬ ‫د ُجمعې ورځ وه‪ .‬نَجيبه او جميله په ټال کې َزنگېدلې‪ .‬د‬ ‫نَجيبې َڅپ َلکه ولوېده‪ .‬الس يې پسې َ‬ ‫وغځاوه‪ .‬له ټال څخه‬ ‫راولوېده‪ .‬جميلې راپورته کړه‪.‬‬ ‫پوښتنه يې ترې وکړه‪ :‬ژوبله شوې‬ ‫خو به نه يې؟ نَجيبې جامې َ‬ ‫وڅنډلې‪،‬‬

‫ويې ويل‪ :‬نه‪ ،‬نه‪ ،‬ښه يم‪ .‬مور يې‬ ‫راغله‪ .‬ورته ويې ويل‪ :‬گورئ! لوبې‬ ‫کوئ‪ ،‬خو بې َپروايي مه کوئ‪.‬‬ ‫‪57‬‬

‫‪10‬‬

‫اونۍ‬

‫‪4‬‬

‫کـ‬

‫لوست‬

‫ـکــ‬

‫ـک‬ ‫ـټ‬

‫َکريم‬

‫َکـ ـريم‬

‫ټالۍ‬

‫ټا لۍ‬

‫چابک‬

‫چا بک‬

‫آلوکاټ‬

‫آ لو کاټ‬

‫مېږه او لېوه‬

‫په لوبو کې پام کول‬

‫ليکل‬ ‫‪58‬‬

‫‪10‬‬

‫اونۍ‬

‫‪5‬‬

‫لوست‬

‫ـی‬

‫يــ‬ ‫ر‬

‫ـت‬

‫ـر‬

‫ـر‬ ‫ـپ‬

‫ ‬ ‫‪ -۱‬د اوړي ـــــــــــــــــــــ وه‪.‬‬

‫(ورځ‪ ،‬ساعت)‬

‫‪-۲‬دواړو ُگالن ـــــــــــــــ کړل‪ .‬‬

‫(مازديگر‪ ،‬اوبه)‬

‫‪-۳‬د نجيبې څپلکه ــــــــــــــــ ‪ .‬‬

‫(ولوېده‪ ،‬ځمکه)‬

‫‪-۴‬لوبې کوئ‪ ،‬خو ـــــــــــ مه کوئ‪.‬‬

‫(لوبې‪ ،‬بې پروايي)‬

‫تږي ُگالن‬

‫‪59‬‬

‫‪10‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫اونۍ‬

‫ا‬ ‫حـ‬

‫‪6‬‬

‫ـپ‬

‫څ‬

‫ـک قـ‬ ‫د ـه‬

‫‪1‬‬

‫بـ‬

‫جـ ـف‬ ‫ـل ـم‬ ‫ن ی‬

‫‪2‬‬

‫پاک‬ ‫تاک‬ ‫ناک‬ ‫څوک‬

‫سـ‬

‫‪5‬‬

‫‪3‬‬

‫کوم جارو‬ ‫کار‬ ‫يوم‬ ‫جوال‬ ‫بام‬ ‫ناکام جوار‬

‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬

‫لوست‬

‫ز ـر ږ‬ ‫ټـ بـ حـ‬ ‫ط ـظـ ـثـ‬ ‫ـد ذ ـن‬

‫ـژ‬ ‫ث‬ ‫ـت‬ ‫حـ‬

‫‪4‬‬

‫‪5‬‬

‫‪6‬‬

‫کله‬ ‫بلبله‬ ‫تله‬ ‫بله‬

‫ټال‬ ‫ټکر‬ ‫ټغر‬ ‫ټول‬

‫چاغ‬ ‫باغ‬ ‫کاغ‬ ‫بيرغ‬

‫اِمـال‬

‫په لوبو کې پام کول‬

‫‪60‬‬

‫‪۱۱‬‬

‫اونۍ‬

‫‪1‬‬

‫ړ‬

‫لوست‬

‫وړانـ ـدې‬

‫وړاندې‬

‫دوا ړه‬

‫دواړه‬

‫گو ړه‬

‫گوړه‬

‫َو ړۍ‬

‫َوړۍ‬

‫دوه ملگري‬ ‫يو ړوند او يو شَ ل سره ملگري شول‪ .‬ړانده الره نه ليده‪ .‬شَ ل پر الره‬ ‫نه شو تلالی‪ .‬دواړو داسې مشوره‬ ‫وکړه‪ :‬شَ ل به ړانده ته ور په شا شي‪.‬‬ ‫ړانده ته به الره ښيي‪ .‬ړوند به د شَ ل‬ ‫په الرښوونه وړاندې ځي‪ .‬په آخر کې‬ ‫دواړه خپل ځای ته ورسېدل‪ .‬په‬ ‫مشوره او مرسته کارونه آسانېږي‪.‬‬

‫‪61‬‬

‫‪11‬‬

‫اونۍ‬

‫‪2‬‬

‫ړ‬

‫ـړ‬ ‫ـړ‬

‫ړومبی‬

‫ړومـ ـبی‬

‫لَړم‬

‫لَـ ـړم‬

‫َوگړي‬

‫َو گـ ـړي‬

‫انگړ‬

‫دوه ملگري‬

‫موږک او زمری‬

‫ليکل‬ ‫‪62‬‬

‫لوست‬

‫انـ‬

‫ـگړ‬

‫‪11‬‬

‫اونۍ‬

‫‪3‬‬

‫شاهـ ُـرخ‬

‫خ‬

‫پـ ـراخ‬ ‫پوخ‬ ‫ښاخ‬

‫لوست‬

‫شاهرخ‬ ‫ُ‬ ‫پراخ‬ ‫پوخ‬ ‫ښاخ‬

‫خاټوله‬ ‫شاهرخ کور ته راغی‪ .‬خاټوله خور يې َخپه وه دا ِشعر يې‬ ‫ُ‬ ‫ورته ووايه‪:‬‬ ‫وايـــــــــه څـــــــــه َخبــــــره ده؟‬

‫خــــــور مــــــې َمــــــــــروره ده‬

‫پښــه بــه يــې پيــدا کــړم‬

‫جــوړه بــه يــې بيــا کــړم‬

‫پښــــه يــې ترېنـــــه ورکـــه ده‬

‫مـاتـــه يـــــــــې نانـځـکـــــه ده‬

‫دا بــــــــه دالســــــــا کــــــــړم‬

‫خور بــــه مـــې پـخــــا کـــــــړم‬

‫ميــــــــنه يـــــو پـــــر بــــــل کـــــوو‬

‫گـــــډې لــوبـــــې تـــــــل کــــوو‬ ‫خاټوله خوشحاله او په خندا‬ ‫شوه‪.‬‬

‫‪63‬‬

‫‪11‬‬

‫اونۍ‬

‫‪4‬‬

‫خـ‬

‫َخبـره‬

‫ـخـ‬

‫ـخ‬

‫ـبـ‬

‫پخال‬ ‫شاهرخ‬ ‫ُ‬

‫شاهـ ُـرخ‬

‫مـ ـخا مخ‬

‫موږک او زمری‬

‫ليکل‬ ‫‪64‬‬

‫ـره‬

‫پــخـ ـال‬

‫مخامخ‬

‫خاټوله‬

‫َخـ‬

‫لوست‬

‫‪11‬‬

‫اونۍ‬

‫‪5‬‬

‫لوست‬

‫ړ‬

‫ـړ‬

‫ـړ‬

‫خـ‬

‫ـخـ‬

‫ـخ‬

‫‪ -۱‬ړانده الره ـــــــــــــــــــــ ‪ .‬‬

‫( نه ليده‪ ،‬مشوره)‬

‫‪-۲‬شَ ل ـــــــــــــــ نه شو تلالی‪ .‬‬

‫(ځنگل‪ ،‬پر الره)‬

‫‪ -۳‬خور به مې ـــــــــــــــــــ کړم‪ .‬‬

‫(پخال‪ ،‬لوبې)‬

‫‪-۴‬دا به دالسا ـــــــــــــــــــــ‪ .‬‬

‫(خورم‪ ،‬کړم)‬

‫دوه ملگري‬

‫‪65‬‬

‫‪11‬‬

‫اونۍ‬

‫‪6‬‬

‫لوست‬

‫ـن‬ ‫جـ‬

‫ـجـ‬

‫ـج‬

‫کـ‬

‫ـکـ‬

‫ـک‬ ‫ـټ‬

‫هجا‬

‫ِ‬ ‫کرېکټ‬

‫کرېـ ِ‬ ‫ـکټ‬

‫ناجو‬

‫نا جو‬

‫آلوکاټ‬

‫آ لو کاټ‬

‫ترافيک‬

‫تـ ـرا فيک‬

‫نَجيبه‬

‫نَـ ـجيـ ـبه‬

‫ِاکرام‬

‫اِمـال‬

‫خاټوله‬

‫‪66‬‬

‫ِاکـ ـرام‬

‫‪۱۲‬‬

‫اونۍ‬

‫‪1‬‬

‫َمـ‬

‫ش‬

‫ـعاش‬

‫درې دېرش‬

‫لوست‬

‫َمعاش‬ ‫درې دېرش‬

‫ِپنـ ـسل تراش ِپنسل تراش‬ ‫داش‬

‫د شاتو دوکان‬

‫داش‬

‫شمس د بَکتاش پالر دی‪ .‬هغه د شاتو دوکان لري‪ .‬بَکتاش‬ ‫به کورنۍ دنده ليکله‪ ،‬وروسته به دوکان ته َورتلو‪ .‬بَکتاش‬

‫به د دوکان مخه جارو کوله‪.‬‬

‫يوه ورځ بَکتاش ناروغه شو‪.‬‬

‫دوکان ته والړ نه شو‪ .‬د شمس‬ ‫هېر شول چې د دوکان مخه‬ ‫صفا کړي‪ .‬ښاروالۍ َجريمه کړ‪.‬‬ ‫َ‬

‫اوس شمس هر وخت د دوکان‬

‫صفا کوي‪ُ .‬مشتريان يې‬ ‫مخه َ‬ ‫هم ډېر شوي دي‪.‬‬

‫‪67‬‬

‫‪12‬‬

‫اونۍ‬

‫‪2‬‬

‫شـ‬ ‫ـشـ‬

‫ـش‬

‫شاکر‬

‫شا کر‬

‫شَ مله‬

‫شَ مـ ـله‬

‫پيشو‬

‫پيـ ـشو‬

‫خط کش‬

‫خط کش‬

‫د شاتو دوکان‬

‫د ښوونکي حقونه‬

‫ليکل‬ ‫‪68‬‬

‫لوست‬

‫‪12‬‬

‫اونۍ‬

‫‪3‬‬

‫غ‬

‫لوست‬

‫څـ ـراغ‬ ‫نا روغ‬

‫څراغ‬

‫ناروغ‬

‫بَيـ َـرغ‬

‫يرغ‬ ‫بَ َ‬

‫د ماغ‬

‫دماغ‬

‫يرغ‬ ‫َب َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫طاق َظفر پر‬ ‫طاق َظفر وليد‪ .‬د‬ ‫غفار َپغمان ته والړ‪ .‬هلته يې‬ ‫يرغ َرپېده‪ .‬له پالر څخه يې وپوښتل‪ :‬پالره!‬ ‫سر د افغانستان بَ َ‬

‫يرغ څه شی دی؟‬ ‫بَ َ‬

‫يرغ زموږ‬ ‫پالر يې ورته وويل‪ :‬بَ َ‬ ‫يرغ‬ ‫د خپلواکۍ نښه ده‪ .‬زموږ بَ َ‬

‫درې َرنگه لري‪ ،‬تور‪ ،‬سور او‬ ‫َزرغون‪ .‬زموږ بيرغ ښکلی دی‪.‬‬

‫يرغ درناوی کوو‪.‬‬ ‫موږ د خپل بَ َ‬

‫‪69‬‬

‫‪12‬‬

‫اونۍ‬

‫‪4‬‬

‫غـ‬ ‫ـغـ‬

‫ـغ‬

‫لوست‬

‫َغفار‬

‫َغـ ـفار‬

‫َزرغون‬

‫َزر غون‬

‫افغانان‬

‫افـ ـغا نان‬

‫َکتغ‬

‫َکـ ـتغ‬

‫د ښوونکي حقونه‬

‫يرغ‬ ‫َب َ‬

‫ليکل‬ ‫‪70‬‬

‫‪12‬‬

‫اونۍ‬

‫‪5‬‬

‫لوست‬

‫شـ‬

‫ـشـ‬

‫ـش‬

‫غـ‬

‫ـغـ‬

‫ـغ‬

‫‪-۱‬بَکتاش به د دوکان مخه ـــــــــ کوله‪( .‬جارو‪َ ،‬خ َځلې)‬ ‫( ِکتاب‪ ،‬پالر)‬

‫ ‬ ‫‪-۲‬شَ مس د بکتاش ـــــــــــ دی‪.‬‬

‫يرغ زموږ د ـــــــــــــ نښه ده‪.‬‬ ‫‪-۳‬بَ َ‬ ‫َ‬ ‫‪-۴‬غفار ــــــــــــــــ ته والړ‪ .‬‬ ‫د شاتو دوکان‬

‫‪71‬‬

‫ ‬

‫(غښتلی ‪ ،‬خپلواکۍ)‬ ‫( ِکتاب‪َ ،‬پغمان)‬

‫‪12‬‬

‫اونۍ‬

‫‪6‬‬

‫لوست‬

‫کـ‬

‫ـکـ‬

‫ړ‬

‫ـړ‬

‫ـړ‬

‫خـ‬

‫ـخـ‬

‫ـخ‬

‫ـک‬ ‫ـټ‬

‫هجا‬

‫ِ‬ ‫کرېکټ‬

‫کرېـ ِ‬ ‫ـکټ‬

‫لَړم‬

‫لَـ ـړم‬

‫آلوکاټ‬

‫آ لو کاټ‬

‫خولۍ‬

‫خو لۍ‬

‫خاټوله‬

‫خا ټو له‬

‫گيدړ‬

‫گـيـ ـدړ‬

‫اِمـال‬

‫يرغ‬ ‫َب َ‬

‫‪72‬‬

‫‪۱۳‬‬

‫اونۍ‬

‫‪1‬‬

‫ز‬

‫لوست‬

‫َزلـ ـمی‬

‫َزلمی‬

‫زېـ ـری‬

‫زېری‬

‫نو روز‬

‫نوروز‬

‫زا من‬

‫زامن‬

‫زيار َکښ بزگر‬ ‫د زلمي پالر بزگر دی‪ .‬هغه پياز کرلي وو‪ .‬زلمی له ښوونځي‬ ‫څخه کور ته َروان و‪ .‬پالر يې په َکرونده کې پياز اوبه کول‪.‬‬

‫زلمي له سالم وروسته وويل‪ :‬د پيازو پاڼې مړاوې وې‪ .‬اوس‬ ‫به تازه شي‪ .‬پالر يې وويل‪ :‬زويه! اوبه پيازو ته نوره څه گټه‬ ‫لري؟ زلمي وويل‪:‬‬ ‫د پيـاز غوټـې َغټـوي‪.‬‬ ‫پلار يې وويـل‪ :‬آفرين!‬ ‫پـــه مکتـب کــــې ډېـر‬ ‫هوښـيار شـوی يـې‪.‬‬

‫‪73‬‬

‫‪13‬‬

‫اونۍ‬

‫ز‬

‫زلمی‬

‫ـز‬ ‫ـز‬

‫زرگر‬ ‫بزگر‬

‫بز گر‬

‫زيار َکښ بزگر‬

‫د مرغانو سيمه‬

‫‪74‬‬

‫زلـ‬

‫ـمی‬

‫زر گر‬

‫َمميز‬

‫ليکل‬

‫‪2‬‬

‫لوست‬

‫َمـ‬

‫ـميز‬

‫‪13‬‬

‫اونۍ‬

‫‪3‬‬

‫چ‬

‫لوست‬

‫ما لوچ‬

‫مالوچ‬

‫ـلوچ‬

‫بَــلوچ‬

‫بَـ‬

‫مرچ‬

‫مرچ‬

‫کوچ‬

‫کوچ‬

‫چاغې چرگې‬ ‫کوچــی د َترکاريــو دوکان لــري‪ .‬کوچــی مــرچ‪َ ،‬کچالــو‪ ،‬پالــک‬ ‫َ‬ ‫خرڅــوي‪ .‬مېرمنــې بــه يــې پــه کــور کــې َتــرکارۍ‬ ‫او نــور ســابه‬

‫گاونــډۍ‬ ‫صفــا کولــې‪ .‬پاتــې شــوني بــه يــې پــر ډېــران غورځــول‪َ .‬‬ ‫مېرمنــې غونچــې ورتــه وويــل‪ :‬د‬

‫َتــرکارۍ پاتــې شــوني َولې ايســته‬ ‫اچــوې؟ چرگــې وســاته‪ .‬د َترکارۍ‬

‫پاتــې شــوني چرگــو تــه اچــوه‪ .‬د‬ ‫کوچــي مېرمنــې همداســې وکــړل‪.‬‬ ‫چرگــې يــې واخيســتې‪ .‬د دوی‬ ‫چرگــې چاغــې شــوې‪ .‬اوس هــره‬

‫ورځ هگــۍ اچــوي‪.‬‬

‫‪75‬‬

‫‪13‬‬

‫اونۍ‬

‫‪4‬‬

‫چـ‬ ‫ـچـ‬

‫ـچ‬

‫لوست‬

‫چرگې‬

‫چر گې‬

‫غونچه‬

‫غونـ ـچه‬

‫سـوېچ‬

‫سـ ـوېچ‬

‫کوچی‬

‫کو چی‬

‫د مرغانو سيمه‬

‫چاغې چرگې‬

‫ليکل‬ ‫‪76‬‬

‫‪13‬‬

‫اونۍ‬

‫‪5‬‬

‫لوست‬

‫ز‬

‫ـز‬

‫ـز‬

‫چـ‬

‫ـچـ‬

‫ـچ‬

‫‪ -۱‬د زلمي پالر ــــــــــــــ دی‪ .‬‬

‫( بزگر‪ ،‬الرښوونه)‬

‫ ‬ ‫‪ -۲‬هغه ــــــــــــــ کرلي وو‪.‬‬

‫(بکس‪ ،‬پياز)‬

‫‪ -۳‬کوچی د ــــــــــــــــــ دوکان لري ‪ .‬‬

‫(ښوونه‪،‬ترکاريو)‬

‫‪ -۴‬د دوی چرگې ــــــــــــــــ شوې‪ .‬‬

‫( چاغې‪ ،‬چرگوړي)‬

‫زيارکښ بزگر‬

‫‪77‬‬

‫‪13‬‬

‫اونۍ‬

‫‪6‬‬

‫لوست‬

‫ړ‬

‫ـړ‬

‫ـړ‬

‫خـ‬

‫ـخـ‬

‫شـ‬

‫ـشـ‬

‫ـخ‬ ‫ـش‬

‫غـ‬

‫ـغـ‬

‫ـغ‬

‫هجا‬

‫گوړه‬

‫گو ړه‬

‫شېبه‬

‫شېـ ـبه‬

‫دواړه‬

‫دوا ړه‬

‫افغانان‬

‫افـ ـغا نان‬

‫خاټوله‬

‫خا ټو له‬

‫يرغ‬ ‫بَ َ‬

‫بَيـ َـرغ‬

‫اِمـال‬

‫چاغې چرگې‬

‫‪78‬‬

‫‪۱۴‬‬

‫اونۍ‬

‫‪1‬‬

‫سر پوښ‬

‫ښ‬

‫لوست‬

‫سرپوښ‬

‫با ال پوښ‬

‫باالپوښ‬

‫نا خوښ‬

‫ناخوښ‬

‫اوښ‬

‫اوښ‬

‫کوکو پښ‬

‫ښاپېرۍ خپل ورور اجمل ته وويل‪ :‬د کوکوپښ شعر دې‬

‫اورېدلی دی؟‬

‫اجمل وويل‪ :‬نه‪ .‬ښاپېرۍ وويل‪ :‬زه به درته د کوکوپښ شعر ووايم‪.‬‬ ‫مــوږ تــه راکــړه دوه بڼکې‬ ‫سبــــــا راشــــــه پــــــه اتــــڼ‬ ‫د اوبـــو غــاړې تـــه راشــــه‬ ‫شين خالۍ چونگښه يوسه‬

‫کـوکـوپـښـه‪،‬پـښـه‪،‬پــښـــــه‬ ‫در واده بــه کــړو چونگښــه‬ ‫کـوکـوپـښـه‪،‬پـښـه‪،‬پـښــــه‬ ‫ســتا ججوغــه شــخه پخــه‬

‫اجمل وويل‪ :‬څومره ښکلی شعر و‪.‬‬ ‫ښاپېرۍ وويل‪ :‬مننه‪.‬‬

‫‪79‬‬

‫‪14‬‬

‫اونۍ‬

‫‪2‬‬

‫ښـ‬ ‫ـښـ‬

‫ـښ‬

‫ښوونځی‬

‫ښو ونـ ـځی‬

‫هوښيار‬

‫هوښـ ـيار‬

‫َمـښوکه‬

‫ـښو که‬

‫کوکوپښ‬

‫کوکو پښ‬

‫له ماشومانو سره مينه‬

‫ليکل‬ ‫‪80‬‬

‫لوست‬

‫َمـ‬

‫کو کو پښ‬

‫‪14‬‬

‫اونۍ‬

‫‪3‬‬

‫ور دگ‬

‫گ‬

‫لوست‬

‫وردگ‬

‫بـ ـزرگ‬

‫بزرگ‬

‫برگ‬ ‫َ‬

‫برگ‬ ‫َ‬

‫چرگ‬

‫چرگ‬

‫ُگالن‬

‫ُگالب خان بَڼ لري‪ .‬په بَڼ کې يې رنگ رنگ ُگالن شته‪ .‬سره‪،‬‬

‫سپين‪ ،‬ژېړ‪ ،‬نارنجي او ُگالبي ُگالن‪ .‬هر ُگل ښايسته ښکارېږي‪.‬‬ ‫ُگالب خان ُگالن َخرڅوي‪ .‬هغه‬

‫ښې پيسې گټي‪ .‬ځينې ُگالن ښه‬

‫بوی لري‪ .‬له ځينو ُگالنو څخه‬ ‫َعطر جوړېږي‪ .‬د سنځلو‪ُ ،‬گالبو‬

‫او نارنجو َعطر ښه بوی لري‪.‬‬ ‫خلک دغه َعطرونه خوښوي‪ .‬د‬

‫شاتو ُمچۍ له ُگالنو څخه شات‬ ‫جوړوي‪.‬‬ ‫‪81‬‬

‫‪14‬‬

‫اونۍ‬

‫‪4‬‬

‫گـ‬ ‫ـگـ‬

‫ـگ‬

‫لوست‬

‫ُگالب‬

‫ُگـ ـالب‬

‫ځنگل‬

‫ځنـ ـگل‬

‫پالنگ‬

‫پا لنگ‬

‫لَ َونگ‬

‫ـونگ‬ ‫لَـ َ‬

‫له ماشومانو سره مينه‬

‫ُگالن‬

‫ليکل‬ ‫‪82‬‬

‫‪14‬‬

‫اونۍ‬

‫‪5‬‬

‫لوست‬

‫ښـ‬

‫ـښـ‬

‫ـښ‬

‫گـ‬

‫ـگـ‬

‫ـگ‬

‫‪ -۱‬شين خالۍ ــــــــــــــ يوسه‪ .‬‬ ‫‪ -۲‬ستا ججوغه شخه ــــــــــــــ ‪.‬‬

‫ ‬ ‫‪ -۳‬ځينې ُگالن ـــــــــــ بوی لري‪.‬‬ ‫‪ُ -۴‬گالب خان ُگالن ـــــــــــــ‪.‬‬

‫(چونگښه‪ ،‬قلم)‬ ‫ ‬

‫(پخه‪،‬څوکۍ)‬ ‫(خوند‪ ،‬ښه)‬ ‫(خرڅوي‪ ،‬غرڅه)‬

‫کوکوپښ‬

‫‪83‬‬

‫‪14‬‬

‫اونۍ‬

‫‪6‬‬

‫لوست‬

‫شـ‬

‫ـشـ‬

‫ـش‬

‫غـ‬

‫ـغـ‬

‫ز‬

‫ـز‬

‫ـغ‬ ‫ـز‬

‫چـ‬

‫ـچـ‬

‫ـچ‬

‫هجا‬

‫ُشغله‬

‫ُشغـ ـله‬

‫َکچالو‬

‫َکـ ـچا لو‬

‫چاغې‬

‫چا غې‬

‫چرگان‬

‫چر گان‬

‫زيار َکښ‬

‫زيار َکښ‬

‫َافغانان‬

‫َافـ ـغا نان‬

‫اِمـال‬

‫ُگالن‬

‫‪84‬‬

‫‪۱۵‬‬

‫اونۍ‬

‫‪1‬‬

‫لوست‬

‫ړ‬

‫ـړ‬

‫ـړ‬

‫خـ‬

‫ـخـ‬

‫ـخ‬

‫ړومـ ـبی‬

‫ړومبی‬

‫خو لۍ‬

‫خولۍ‬

‫لَـ ـړم‬

‫لَړم‬

‫تخـ ـته‬

‫تخته‬

‫گيدړه او ښارو‬ ‫َ‬ ‫يوه َوزر ماتې ښارو پر ښاخ ناسته وه‪ .‬په ونه کې غومبسو هم‬ ‫گيدړه له کومې خوا څخه راغله‪ .‬پر ښارو يې‬ ‫ځاله جوړه کړې وه‪َ .‬‬

‫گېدړې‬ ‫سترگې ولگېدې‪ .‬تر ونې الندې ورته تاوېده را تاوېده‪.‬‬ ‫َ‬ ‫غوښتل چې پر ښارو باندې َسر‬

‫وگرځوي‪ .‬ښارو الندې راولوېږي‬

‫او دا يې وخوري‪ .‬غومبسې له‬ ‫گيدړه يې‬ ‫ښارو سره مرسته وکړه‪.‬‬ ‫َ‬ ‫گيدړه وتښتېده‪.‬‬ ‫پر َپ َزه وچيچله‪.‬‬ ‫َ‬

‫ښارو يې له شَ ره خالصه شوه‪.‬‬

‫‪85‬‬

‫‪15‬‬

‫اونۍ‬

‫‪2‬‬

‫لوست‬

‫شـ‬

‫ـشـ‬

‫ـش‬

‫غـ‬

‫ـغـ‬

‫ـغ‬

‫شـ ـمــع‬

‫شمع‬

‫غومـ ـبـ ـسې‬

‫غومبسې‬

‫پيـ ـشو‬

‫پيشو‬

‫َټـ ـغر‬

‫ټغر‬

‫گيدړه او ښارو‬ ‫َ‬

‫پيشو او موږک‬

‫ليکل‬ ‫‪86‬‬

‫‪15‬‬

‫اونۍ‬

‫‪3‬‬

‫لوست‬

‫ز‬

‫ـز‬

‫ـز‬

‫چـ‬

‫ـچـ‬

‫ـچ‬

‫ز لمی‬ ‫بَز گر‬

‫زلمی‬

‫چيـ ـچل‬ ‫مـ ـچۍ‬

‫بَزگر‬

‫چيــچل‬ ‫مـچۍ‬

‫د مچيو ځاله‬ ‫زلمي تر ونې الندې کتاب لوست‪ .‬پر ونه د انگورو تاک‬ ‫غځېدلی و‪ .‬زلمی ورپورته شو چې انگور وشکوي‪ .‬هغه‬ ‫چې َوږی شکاوه‪ ،‬مچۍ وچيچه‪.‬‬

‫زلمي چيغه کړه‪ .‬انگور يې له السه‬ ‫ولوېدل‪ .‬ملگرو يې رامنډې کړې‪.‬‬ ‫د زلمي الس ته يې وکتل‪ .‬يوه‬ ‫ملگري وويل‪ :‬ته خو پر مچيو ډېر‬ ‫گران يې‪ .‬وگوره! څنگه يې الس‬ ‫درته مچو کړ‪ .‬زلمي خپل درد هېر‬ ‫کړ او په خندا شو‪.‬‬ ‫‪87‬‬

‫‪15‬‬

‫اونۍ‬

‫‪4‬‬

‫لوست‬

‫ښـ‬

‫ـښـ‬

‫ـښ‬

‫گـ‬

‫ـگـ‬

‫ـگ‬

‫ښو ونـ ـځی‬

‫ښوونځی‬

‫کو ښښ‬

‫کوښښ‬

‫ُگـ ـالب‬

‫َځنـ ـگل‬

‫ُگـالب‬

‫َځنـگل‬

‫پيشو او موږک‬

‫د مچيو ځاله‬

‫ليکل‬ ‫‪88‬‬

‫‪15‬‬

‫اونۍ‬

‫‪5‬‬

‫لوست‬

‫ړ‬

‫ـړ‬

‫ـړ‬

‫خـ‬

‫ـخـ‬

‫ـخ‬

‫شـ‬

‫ـشـ‬

‫ـش‬

‫غـ‬

‫ـغـ‬

‫ـغ‬

‫‪-۱‬پر ښارو يې ــــــــــــــــ ولگېدې‪ .‬‬ ‫‪-۲‬گيدړه يې پر پزه ـــــــــــــــــــ‪ .‬‬ ‫َ‬

‫‪-۳‬زلمي تر ونې الندې ـــــــــــــ لوست ‪.‬‬

‫‪-۴‬هغه چې وږی شکاوه‪ ،‬ـــــــــــــ وچيچه ‪.‬‬ ‫گيدړه او ښارو‬ ‫َ‬

‫‪89‬‬

‫(سترگې‪،‬ونه)‬

‫(الس‪ ،‬وچيچله)‬ ‫( ِکتاب‪ ،‬انگور)‬ ‫(لوست‪ ،‬مچۍ)‬

‫‪15‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫اونۍ‬

‫‪6‬‬

‫ع فـ شـ ـو‬ ‫ـگ د ژ بـ‬ ‫ا ـر فـ ـړ‬ ‫ـبـ غـ ج خـ‬ ‫‪3‬‬

‫‪1‬‬

‫‪2‬‬

‫شفيع‬ ‫شمع‬ ‫شال‬ ‫شرم‬

‫مزار سړی‬ ‫مميز زلمی‬ ‫زوړ‬ ‫مېز‬ ‫مزدور زمری‬

‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪4‬‬

‫ړ ـد ښ‬ ‫آ هـ ذ‬ ‫ـز ـط غ‬ ‫حـ چـ ه‬

‫ـق‬ ‫خـ‬ ‫س‬ ‫ج‬ ‫‪5‬‬

‫غږ‬ ‫تخت‬ ‫غرمه پخته‬ ‫ناروغ پوخ‬ ‫غر‬ ‫تخته‬ ‫اِمـال‬

‫د مچيو ځاله‬

‫‪90‬‬

‫لوست‬

‫‪6‬‬

‫مخ‬ ‫مچۍ‬ ‫مچ‬ ‫مالوچ‬

‫‪۱۶‬‬

‫اونۍ‬

‫‪1‬‬

‫ژ‬

‫لوست‬

‫رو ژه‬

‫روژه‬

‫َژ می‬

‫ژَمی‬

‫ژرنـ ـده‬

‫ژرنده‬

‫َژ به‬

‫ژَبه‬

‫ليک او لوست‬ ‫ُمژده او منيژه مکتب ته تللې وې‪ .‬بَرقي د برېښنا بِل راوړی‬ ‫و‪ .‬بِل يې د دوی پالر ته ورکړی و‪ .‬دوی چې له مکتب څخه‬

‫راغلې‪ ،‬پالر يې وويل‪ :‬لوڼو! دلته راشئ‪ .‬دا بِل وگورئ‪ .‬منيژه‬ ‫ژر ورمخ ته شوه‪ .‬بِل يې ولوست‪.‬‬ ‫پالر ته يې وويل‪ :‬دا خو د ژرنده‬ ‫گړي د برېښنا بِل دی‪.‬‬ ‫پالر يې له ځان سره وويل‪:‬که په‬ ‫پر َدی بِل به مې‬ ‫ليک پوهېدای‪َ ،‬‬ ‫نه اخيست‪ .‬زه به خامخا ليک او‬

‫لوست زده َکوم‪.‬‬

‫‪91‬‬

‫‪16‬‬

‫اونۍ‬

‫‪2‬‬

‫ژ‬

‫ـژ‬ ‫ـژ‬

‫ژمني‬

‫ژ مـ ـني‬

‫منيژه‬

‫مـ ـنيـ ـژه‬

‫نژدې‬

‫نژ دې‬

‫بنداژ‬

‫بنـ ـداژ‬

‫ليک او لوست‬

‫د ډوډۍ خوړلو ادبونه‬

‫ليکل‬ ‫‪92‬‬

‫لوست‬

‫‪16‬‬

‫اونۍ‬

‫‪3‬‬

‫ځ‬

‫لوست‬

‫َگـ ـهيځ‬

‫َگهيځ‬

‫ږ منځ‬

‫ږمنځ‬

‫ورځ‬

‫ورځ‬

‫پوځ‬

‫پوځ‬

‫وږې ُسويه‬ ‫يو ځوان َهره ورځ د ځنگله له څنگه تېرېده‪ .‬ځوان به له کلي څخه‬ ‫گازرې راوړې‪ .‬گازرې به يې په بازار کې خرڅولې‪ .‬يوه ورځ يې‬ ‫يوه ځنگلي ُسويه وليده‪ُ .‬سويه پر الره بې حاله پرته وه‪ .‬ځوان‬ ‫ُسويه را پورته کړه‪ .‬گازره يې‬ ‫ورته ونيوه‪ُ .‬سويې گازره ژر ژر‬ ‫وخوړه‪ .‬ځوان پوه شو چې ُسويه‬ ‫ډېره وږې ده‪ .‬يو څو نورې گازرې‬ ‫يې هم ورکړې‪.‬‬ ‫تر َپکو‬ ‫ُسويه چې َم َړه شوه‪ ،‬په َ‬ ‫ځنگله ته ننوته‪.‬‬ ‫‪93‬‬

‫‪16‬‬

‫اونۍ‬

‫‪4‬‬

‫ځـ‬ ‫ـځـ‬

‫ـځ‬

‫لوست‬

‫َځنگل‬

‫َځنـ ـگل‬

‫ښځه‬

‫ښـ ـځه‬

‫ِانځر‬

‫ِانـ ـځر‬

‫گهيځ‬

‫گـ ـهيځ‬

‫د ډوډۍ خوړلو ادبونه‬

‫وږې ُسويه‬

‫ليکل‬ ‫‪94‬‬

‫‪16‬‬

‫اونۍ‬

‫‪5‬‬

‫لوست‬

‫ژ‬

‫ـژ‬

‫ـژ‬

‫ځـ‬

‫ـځـ‬

‫ـځ‬

‫‪-۱‬مژده او منيژه ـــــــ ته تللې وې‪ .‬‬ ‫ُ‬

‫‪ -۲‬بَرقي د برېښنا بِل ــــــــــــــــــ ‪ .‬‬ ‫‪-۳‬يوه ورځ يې يوه ځنگلي ــــــــــ وليده‪.‬‬ ‫‪-۴‬سويه پر الره ـــــــــــ پرته وه‪.‬‬ ‫ُ‬ ‫ليک او لوست‬

‫‪95‬‬

‫(مکتب‪ ،‬خبره)‬ ‫( برق‪ ،‬راوړی و)‬ ‫(خبره‪ُ ،‬سويه)‬

‫(بې حاله‪ ،‬موټر )‬

‫‪16‬‬

‫اونۍ‬

‫‪6‬‬

‫لوست‬

‫ز‬

‫ـز‬

‫ـز‬

‫چـ‬

‫ـچـ‬

‫ـچ‬

‫ښـ‬

‫ـښـ‬

‫ـښ‬

‫گـ‬

‫ـگـ‬

‫ـگـ‬

‫هجا‬

‫َزلمی‬

‫َزلـ ـمی‬

‫ښکلی‬

‫مچۍ‬

‫مـ ـچۍ‬

‫گيدړه‬ ‫َ‬

‫وچيچله‬

‫و چيـ ـچـ ـله‬

‫تخته‬

‫اِمـال‬

‫وږې ُسويه‬

‫‪96‬‬

‫ښکـ ـلی‬ ‫گيـ‬

‫ـد ړه‬ ‫َ‬

‫تخـ ـته‬

‫‪۱۷‬‬

‫اونۍ‬

‫‪1‬‬

‫لوست‬

‫ډو ډۍ‬

‫ډوډۍ‬

‫هوډ من‬

‫هوډمن‬

‫ډا لۍ‬

‫ډالۍ‬

‫ډ‬

‫ډېـ ـوه‬

‫ډېوه‬

‫گډ کار‬ ‫ډېوه له ښوونځي څخه کور ته راغله‪ .‬گوري چې مور يې کالي‬ ‫َگنډي‪ .‬ډېوې وويل‪ :‬مورې! پالر مې چېرته دی؟‬ ‫مـور يـې وويـل‪ :‬د َغنمـو لَـو تـه تللـی دی‪ .‬ډېـوې وويـل‪ :‬چـې‬

‫ډوډۍ وخـورم‪ ،‬بيا به زه هم ورشـم‪.‬‬ ‫ډېـوې ډوډۍ وخـوړه‪ .‬د َغنمـو َپټـي‬ ‫گېډۍ‬ ‫تـه ورغلـه‪ .‬پلار يـې د َغنمـو َ‬

‫راغونډولـې‪ .‬ډېـوې هـم ورسـره‬ ‫گېـډۍ راغونـډې کړې‪ .‬کار ژر تمام‬ ‫شـو‪ .‬پلار يـې وويـل‪ :‬خيـر يوسـې‬ ‫لـورې! گـډ کار بَ َر َکـت لـري‪.‬‬

‫‪97‬‬

‫‪17‬‬

‫اونۍ‬

‫‪2‬‬

‫ډ‬

‫ـډ‬ ‫ـډ‬

‫ډېوه‬

‫ډېـ ـوه‬

‫گېډۍ‬

‫گېـ ـډۍ‬

‫گنډي‬

‫گنـ ـډي‬

‫راغونډ‬

‫را غونډ‬

‫گډ کار‬

‫د خبرو کولو ادبونه‬

‫ليکل‬ ‫‪98‬‬

‫لوست‬

‫‪17‬‬

‫اونۍ‬

‫‪3‬‬

‫څ‬

‫لوست‬

‫َسر لوڅ‬ ‫بَـ ـلوڅ‬

‫َسرلوڅ‬ ‫بَلوڅ‬

‫غوڅ‬

‫غوڅ‬

‫بوڅ‬

‫بوڅ‬

‫غرڅه‬ ‫څانگه له پالر سره ځنگله ته والړه‪ .‬له يو څه َمزله وروسته څانگه‬

‫س َتړې شوه‪ .‬په ځنگله کې تر يوې ونې الندې کښېناستل‪ .‬گوري‬ ‫چې له غره څخه څو غرڅې راکښته شوې‪ .‬د غره په لمن کې‬ ‫څمالستې‪ .‬يوې غرڅې په لوړ ځای‬ ‫ورته څار کاوه‪ .‬څو شېبې وروسته‬ ‫څارونکې غرڅې څه وليدل‪ .‬چيغه‬ ‫يې وکړه‪ .‬نورې غرڅې پاڅېدې او‬ ‫وتښتېدې‪ .‬پالر څانگې ته وويل‪:‬‬ ‫گوره لورې! څاروي هم د ځان په‬ ‫ساتلو پوهېږي‪.‬‬

‫‪99‬‬

‫‪17‬‬

‫اونۍ‬

‫‪4‬‬

‫څـ‬ ‫ـڅـ‬

‫لوست‬

‫څانگه‬

‫څانـ ـگه‬

‫َکڅوړه‬

‫َکـ ـڅو ړه‬

‫غرڅه‬

‫غر څه‬

‫غوڅ‬

‫غوڅ‬

‫ـڅ‬

‫د خبرو کولو ادبونه‬

‫غرڅه‬

‫ليکل‬ ‫‪100‬‬

‫‪17‬‬

‫اونۍ‬

‫‪5‬‬

‫ډ‬

‫ـډ‬

‫ـډ‬

‫څـ‬

‫ـڅـ‬

‫ـڅ‬

‫‪-۱‬ډېوه له ښوونځي څخه ـــــــــــــ ته راغله‪ .‬‬ ‫‪ -۲‬د ـــــــــــــ‬

‫لوست‬

‫لَو ته تللی دی‪ .‬‬

‫ ‬

‫‪-۳‬څانگه له پالر سره ـــــــــــ ته والړه ‪.‬‬

‫(غنمو‪ ،‬پنسل)‬ ‫ ‬

‫‪-۴‬له يو څه َمزله وروسته څانگه ـــــــــــــــــــــ شوه‪.‬‬ ‫گډ کار‬

‫‪101‬‬

‫(قلم‪ ،‬کور)‬ ‫(ځنگله‪ ،‬غومبسه)‬ ‫(ستړې‪ ،‬غوڅ)‬

‫‪17‬‬

‫اونۍ‬

‫‪6‬‬

‫لوست‬

‫ښـ‬

‫ـښـ‬

‫ـښ‬

‫گ‬

‫ـگ‬

‫ـگ‬

‫ژ‬

‫ـژ‬

‫ـژ‬

‫ځـ‬

‫ـځـ‬

‫ـځ‬

‫هجا‬

‫برېښنا‬

‫برېښـ ـنا‬

‫ژمی‬

‫ژ می‬

‫َدړه‬

‫َد ړه‬

‫َځنگل‬

‫َځنـ ـگل‬

‫ښکلې‬

‫ښکـ ـلې‬

‫ښځه‬

‫ښـ ـځه‬

‫اِمـال‬

‫غرڅه‬

‫‪102‬‬

‫‪۱۸‬‬

‫اونۍ‬

‫‪1‬‬

‫ږ‬

‫لوست‬

‫ږ منځ‬

‫ږمنځ‬

‫ږيـ ـره‬

‫ږيره‬

‫َږ لۍ‬

‫َږلۍ‬

‫َو ږی‬

‫َوږی‬

‫َږلۍ‬

‫وږمه له ښوونځي څخه کور ته روانه وه‪ .‬ناڅاپه‪ ،‬په آسمان کې‬ ‫تورې ورېځې را َپيدا شوې‪ .‬وږمه کور ته نه وه رسېدلې چې‬

‫باران شو‪ .‬سپوږمۍ د وږمې مور وارخطا شوه‪ .‬زوی ته يې‬ ‫َغږ کړ‪ :‬ولي زويه! َچترۍ واخله‪ .‬په وږمې پسې ورشه‪ .‬هسې نه‬

‫چې َږلۍ وشي‪ .‬ولي وږمې ته‬

‫َچترۍ وروړه‪ .‬دوی چې کور‬

‫ته راورسېدل‪ ،‬سخته َږلۍ و‬

‫ورېده‪ .‬وږمې ولي ته وويل‪:‬‬ ‫مننه الال جانه‪ .‬که دې َچترۍ‬ ‫نه وای راوړې‪ ،‬لَنده خيشته‬ ‫به وم‪.‬‬

‫‪103‬‬

‫‪18‬‬

‫اونۍ‬

‫‪2‬‬

‫ږ‬

‫َږلۍ‬ ‫ږيره‬

‫ـږ‬

‫کېږدۍ‬

‫ـږ‬

‫ورمېږ‬

‫َږلۍ‬

‫بابر َبڼ‬

‫ليکل‬ ‫‪104‬‬

‫لوست‬

‫َږ لۍ‬

‫ږيـ ـره‬ ‫کېږ دۍ‬ ‫ور مېږ‬

‫‪18‬‬

‫اونۍ‬

‫‪3‬‬

‫ق‬

‫لوست‬

‫صا ِدق‬

‫ِ‬ ‫صادق‬

‫طا ِرق‬

‫طا ِرق‬

‫فا روق‬

‫فاروق‬

‫َاخـ ـالق‬

‫َاخالق‬

‫بې ځايه لوبې‬

‫ُقدسيه او َيعقوب خور او ورور دي‪َ .‬يعقوب ُقدسيې ته وويل‪:‬‬

‫راځه چې پر بام گوډۍ والوځوو‪ُ .‬قدسيې وويل‪ :‬نه‪ ،‬نه‪ .‬دا خو‬ ‫َخ َطر لري‪َ .‬يعقوب يې خبره و نه منله‪ .‬بام ته وخوت‪ .‬گوډۍ يې‬

‫هوا ته پورته کړه‪َ .‬يعقوب پاس‬ ‫گوډۍ ته کتل‪.‬‬

‫شا ته روان و چې يو ناڅاپه‬ ‫له بامه را وغورځېده‪ُ .‬قدسيې‬

‫چيغې کړې‪ .‬پالر يې قا ِهر په‬ ‫منډه راغی‪َ .‬يعقوب يې روغتون‬

‫ته يووړ‪ .‬اهلل‪َ ‬يعقوب روغ کړ‪.‬‬

‫اوس هغه بې ځايه لوبې نه کوي‪.‬‬

‫‪105‬‬

‫‪18‬‬

‫اونۍ‬

‫‪4‬‬

‫قـ‬ ‫ـقـ‬

‫لوست‬

‫قلم‬

‫قـ ـلم‬

‫تقسيم‬

‫تقـ ـسيم‬

‫َرفيق‬

‫فيق‬

‫ـق‬

‫شَ َفق‬

‫بې ځايه لوبې‬

‫َر‬

‫شَ ـ ـ َفق‬

‫بابر َبڼ‬

‫ليکل‬ ‫‪106‬‬

‫‪18‬‬

‫اونۍ‬

‫‪5‬‬

‫لوست‬

‫ږ‬

‫ـږ‬

‫ږ‬

‫قـ‬

‫ـقـ‬

‫ـق‬

‫ ‬ ‫‪ -۱‬ولي وږمې ته ــــــــــــــــ وروړه‪.‬‬

‫(ښوونځی‪َ ،‬چترۍ)‬

‫‪-۳‬گوډۍ يې هوا ته ــــــــــ کړه‪.‬‬

‫(پورته‪،‬سويه)‬

‫‪-۴‬اهلل‪َ ‬يعقوب روغ ــــــــــــ‪.‬‬

‫(گوډۍ‪ ،‬کړ)‬

‫‪ -۲‬سخته ـــــــــــــــــــ و ورېده‪.‬‬

‫َږلۍ‬

‫‪107‬‬

‫(ږلۍ‪،‬کټ )‬ ‫َ‬

‫‪18‬‬

‫اونۍ‬

‫‪6‬‬

‫لوست‬

‫ژ‬

‫ـژ‬

‫ـژ‬

‫ځـ‬

‫ـځـ‬

‫ـځ‬

‫ډ‬

‫ـډ‬

‫ـډ‬

‫څـ‬

‫ـڅـ‬

‫ـڅ‬

‫هجا‬

‫ډوډۍ‬

‫ډو ډۍ‬

‫څارونکی‬

‫څا رونـ ـکی‬

‫ډېوه‬

‫ډېـ ـوه‬

‫َځنگل‬

‫َځنـ ـگل‬

‫څانگه‬

‫څانـ ـگه‬

‫ښځه‬

‫ښـ ـځه‬

‫اِمـال‬

‫بې ځايه لوبې‬

‫‪108‬‬

‫‪۱۹‬‬

‫اونۍ‬

‫‪1‬‬

‫مـ ـعـا ِرف‬

‫ف‬

‫لوست‬

‫معا ِرف‬

‫نَـ‬

‫ـداف‬

‫نَداف‬

‫شَ ـ‬

‫َـرف‬

‫شَ َرف‬

‫َاشـ ـرف‬

‫َاشرف‬

‫فيل‬ ‫فيل يو َځنگلي او قوي ځناور دی‪ .‬فيل لنډه لَکۍ او اوږد َخرطوم‬ ‫لري‪ .‬فيل خواړه او اوبه په َخرطوم سره خولې ته وړي‪ .‬فيالن غټ‬ ‫او پلن غوږونه لري‪ .‬فيالن َډلې َډلې گرځي‪ .‬فيالن په گډه له ځانه‬ ‫دفاع کوي‪ .‬د ِهند او َافريقا په ځنگلونو کې فيالن ډېر دي‪ .‬فيالن‬

‫ډېر درانه بارونه وړلی شي‪.‬‬ ‫په پخوا وختونو کې تجارتي‬ ‫مالونه په فيالنو لېږدېدل‪ .‬د‬ ‫َافغانِستان په ژوبڼ کې هم يو‬ ‫فيل و‪.‬‬

‫‪109‬‬

‫‪19‬‬

‫اونۍ‬

‫‪2‬‬

‫فـ‬

‫ـفـ‬ ‫ـف‬

‫ظريف‬

‫فيالن‬

‫لوست‬

‫فيـ ـالن‬

‫َافغانِستان اَفـ ـغا نِسـ ـتان‬ ‫شفتالو‬ ‫َظريف‬

‫فيل‬

‫د وخت ارزښت‬

‫ليکل‬ ‫‪110‬‬

‫شفـ ـتا لو‬ ‫َظـ ـريف‬

‫‪19‬‬

‫اونۍ‬

‫‪3‬‬

‫ڼ‬

‫لوست‬

‫تر کاڼ‬

‫ترکاڼ‬

‫ځد راڼ‬

‫ځدراڼ‬

‫شــکوڼ‬

‫شکوڼ‬

‫گل بڼ‬

‫گل بڼ‬

‫د مڼو َبڼ‬ ‫د َرڼا پالر يو ښکلی بَڼ لري‪ .‬د دوی په بَڼ کې د مڼو ونې دي‪.‬‬ ‫د دوی بَڼ ژېړې او سرې مڼې لري‪ .‬ژېړې او سرې مڼې ډېرې‬ ‫خوندورې وي‪ .‬په ميدان وردگو کې د مڼو ډېر باغونه دي‪.‬‬ ‫َ‬ ‫په بَڼ کې د مڼو ونې کتار کتار‬ ‫والړې وي‪ .‬په مني کې د ونو‬ ‫ژېړې پاڼې ښکلې ښکاري‪ .‬د‬ ‫مڼو او نورو مېوو خوړل گټه لري‪.‬‬ ‫له مڼو څخه خلک ُمربا هم‬ ‫خوندوره او‬ ‫جوړوي‪ .‬د مڼو ُمربا‬ ‫َ‬ ‫خوږه وي‪ .‬زما ُمربا خوښېږي‪.‬‬ ‫‪111‬‬

‫‪19‬‬

‫اونۍ‬

‫‪4‬‬

‫ـڼ‬

‫د مڼو َبڼ‬

‫لوست‬

‫َرڼا‬

‫َر ڼا‬

‫مڼې‬

‫مـ ـڼې‬

‫پاڼې‬

‫پا ڼې‬

‫ژوبَڼ‬

‫ژو بَڼ‬

‫د وخت ارزښت‬

‫ليکل‬ ‫‪112‬‬

‫‪19‬‬

‫اونۍ‬

‫‪5‬‬

‫فـ‬

‫ـفـ‬

‫‪ -۱‬فيالن ـــــــــــــــــ گرځي‪.‬‬

‫ ‬

‫لوست‬

‫ظريف‬

‫ـف‬ ‫ـڼ‬

‫( َډلې َډلې‪ ،‬خرطوم)‬

‫‪ -۲‬فيالن ډېر درانه ـــــــــــــــ وړلی شي‪ .‬‬

‫(هوا‪ ،‬بارونه)‬

‫‪-۳‬دا بڼ ژېړې او سرې ــــــــــ لَري‪ .‬‬

‫( اوبه‪ ،‬مڼې)‬

‫‪-۴‬د مڼو او نورو مېوو خوړل ـــــــــــــ لَري‪.‬‬

‫( گټه‪ ،‬قلم)‬

‫فيل‬

‫‪113‬‬

‫‪19‬‬

‫اونۍ‬

‫‪6‬‬

‫لوست‬

‫ډ‬

‫ـډ‬

‫ـډ‬

‫څـ‬

‫ـڅـ‬

‫ږ‬

‫ـږ‬

‫ـڅ‬ ‫ږ‬

‫قـ‬

‫ـقـ‬

‫ـق‬

‫هجا‬

‫ډوډۍ‬

‫ډو ډۍ‬

‫گېډۍ‬

‫گېـ ـډۍ‬

‫ږمنځ‬

‫څانگه‬

‫څانـ ـگه‬

‫وږمه‬

‫غرڅه‬

‫غر څه‬ ‫ږ منځ‬ ‫وږ مه‬

‫امـال‬

‫د َمڼو َبڼ‬

‫‪114‬‬

‫‪۲۰‬‬

‫اونۍ‬

‫‪1‬‬

‫لوست‬

‫ژ‬

‫ـژ‬

‫ـژ‬

‫ځـ‬

‫ـځـ‬

‫ـځ‬

‫ژ می‬

‫ژمی‬

‫َځنـ ـگل‬

‫َځنگل‬

‫مـ ـنيـ ـژه‬

‫منيژه‬

‫ږ منځ‬

‫ږمنځ‬

‫هوښيار بزگر‬

‫فضل کاکا په ځمکه کې په کار بوخت و‪ .‬زوی يې ځيرک‬ ‫ناڅاپه چيغه کړه‪ .‬پالره ژر راشه! دا څه شی دی؟ پالر يې ژر‬ ‫ځان ور ورساوه‪ .‬ورته يې وويل‪:‬‬ ‫پام چې ور نژدې نه شې! ماين دی‪.‬‬ ‫فضل کاکا د ماين ځای په نښه کړ‪.‬‬ ‫کليوال يې خبر کړل چې ځانونه او‬ ‫څاروي ځنې وساتي‪ .‬فضل کاکا‬ ‫ماين پاکان راوستل‪ .‬ماين پاکانو‬ ‫ماين وکيښ‪ .‬خلک يې د ماين له‬ ‫خطره وژغورل‪.‬‬ ‫‪115‬‬

‫‪20‬‬

‫اونۍ‬

‫َډنډر‬ ‫گېډۍ‬

‫‪2‬‬

‫لوست‬

‫ډ‬

‫ـډ‬

‫ـډ‬

‫څـ‬

‫ـڅـ‬

‫ـڅ‬

‫َڅوکۍ‬

‫َډنـ ـډر‬ ‫گېـ ـډۍ‬

‫هوښيار بزگر‬

‫کڅوړه‬

‫مرسته‬

‫ليکل‬ ‫‪116‬‬

‫َڅو کۍ‬

‫کـ ـڅو ړه‬

‫‪20‬‬

‫اونۍ‬

‫‪3‬‬

‫لوست‬

‫ږ‬

‫ـږ‬

‫ـږ‬

‫قـ‬

‫ـقـ‬

‫ـق‬

‫ُږ منځ‬ ‫کېږ دۍ‬

‫ُږمنځ‬

‫ُقد رت‬ ‫َزنـ ـبق‬

‫کېږدۍ‬

‫ُقدرت‬ ‫َزنـبق‬

‫ُقدرت اهلل او خيراهلل‬ ‫ُقدرت اهلل غنم ژرندې ته وړل‪ .‬ژرنده له کلي څخه ډېره لرې وه‪.‬‬ ‫ُقدرت اهلل په الره کې ستړی شو‪ .‬السي کراچۍ يې د الرې خوا‬ ‫ته ودروله‪ .‬د ونې ډډ ته يې تکيه وکړه‪.‬‬ ‫په دې وخت کې د ده ملگری‪ ،‬خيراهلل‬ ‫راغی‪ .‬ورته يې وويل‪ُ :‬قدرت اهلل! لکه‬ ‫چې ستړی شوی يې‪ .‬راځه زه به درسره‬ ‫مرسته وکړم‪ .‬دواړو غنم وار په وار‬ ‫ژرندې ته يووړل‪ُ .‬قدرت اهلل له خيراهلل‬ ‫څخه مننه وکړه‪.‬‬ ‫‪117‬‬

‫‪20‬‬

‫اونۍ‬

‫لوست‬

‫‪4‬‬

‫فـ‬

‫فـ‬

‫ـڼ‬

‫ـڼـ‬

‫ـف‬

‫ظريف‬

‫ـڼ‬

‫فيـ ـالن‬

‫فيالن‬

‫مـ ـڼې‬

‫مـڼې‬

‫شفـ ـتا لو‬

‫شفتالو‬

‫ژو بڼ‬

‫ژوبڼ‬

‫مرسته‬

‫ُقدرت اهلل او خيراهلل‬

‫ليکل‬ ‫‪118‬‬

‫‪20‬‬

‫اونۍ‬

‫‪5‬‬

‫لوست‬

‫ژ‬

‫ـژ‬

‫ـژ‬

‫ځـ‬

‫ـځـ‬

‫ـځ‬

‫ډ‬

‫ـډ‬

‫ـډ‬

‫څـ‬

‫ـڅـ‬

‫ـڅ‬

‫‪-۱‬فضل کاکا د ماين ځای ـــــــــــــ کړ ‪ .‬‬

‫(په نښه‪ ،‬تيږه)‬

‫‪ -۲‬پام چې ور نژدې ــــــــــــــــــ‪ ،‬ماين دی ‪( .‬راشه‪ ،‬نه شې)‬ ‫‪ُ -۳‬قدرت اهلل غنم ــــــــــــــ ته وړل‪ .‬‬ ‫‪ُ -۴‬قدرت اهلل په الره کې ــــــــــــــــــ شو‪ .‬‬ ‫هوښيار بزگر‬

‫‪119‬‬

‫(ژرندې‪ ،‬کتاب)‬ ‫ستړی)‬ ‫(ولوېد‪،‬‬ ‫َ‬

‫‪20‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪1‬‬

‫اونۍ‬

‫‪6‬‬

‫ښـ م ډ ـر‬ ‫قـ ـطـ تـ عـ‬ ‫سـ صـ ـد ځـ‬ ‫ـ‌ذ ـژ ز ـړ‬ ‫‪2‬‬

‫‪3‬‬

‫بوډۍ ژرژر قوم‬ ‫ِفلم‬ ‫گېډۍ ژبه‬ ‫ډوډۍ ژوند قلم‬ ‫ژرنده چاقو‬ ‫ډاډ‬

‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪4‬‬

‫څـ ث سـ پ‬ ‫ک ـذ ږ بـ‬ ‫تـ ف هـ ـن‬ ‫ع ضـ ن ـڼ‬ ‫‪5‬‬

‫څوکۍ فال‬ ‫څوک کال‬ ‫څپلۍ فيل‬ ‫څانگه ِفلم‬ ‫اِمـال‬

‫ُقدرت اهلل او خيراهلل‬

‫‪120‬‬

‫لوست‬

‫‪6‬‬

‫ماڼۍ‬ ‫مڼه‬ ‫رڼا‬ ‫ناک‬

‫‪۲۱‬‬

‫اونۍ‬

‫‪1‬‬

‫َفـ ـتاح‬

‫ح‬

‫ِاصـ‬

‫ـالح‬

‫نِـ‬

‫ـکاح‬

‫َجـ‬

‫ـراح‬

‫لوست‬

‫َفتاح‬

‫ِاصالح‬ ‫نِکاح‬ ‫َجراح‬

‫َحوض‬ ‫د ُجمعې ورځ وه‪ .‬مليحه او فتاح ډېر خوشحاله وو‪ .‬پالر يې‬ ‫ژمنه کړې وه چې مېلې ته به ځو‪ .‬دوی يې مېلې ته بوتلل‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫کرېکټ لوبه کوله‪ .‬توپ يې په َحوض کې‬ ‫فتاح او مليحې د‬ ‫ولوېد‪ .‬فتاح او مليحه ورغلل چې توپ را واخلي‪ .‬پالر يې‬ ‫وليدل چې توپ اوبو ته لوېدلی دی‪.‬‬ ‫توپ يې ورته را وايست‪َ .‬فتاح او‬ ‫مليحې ته يې وويل‪ :‬بچيانو! حوض ته‬ ‫نژدې لوبې مه کوئ‪ .‬خدای‪ ‬مه کړه‪،‬‬ ‫په کې وبه لوېږئ‪.‬‬

‫‪121‬‬

‫‪21‬‬

‫اونۍ‬

‫‪2‬‬

‫حـ‬

‫َحالل‬

‫ـحـ‬ ‫ـح‬

‫مليحه‬ ‫ِمحراب‬

‫ِمحـ ـراب‬

‫تسبېح‬

‫تسـ ـبېح‬

‫ملگرتيا او دوستي‬

‫‪122‬‬

‫َحـ ـالل‬

‫مـليـ ـحه‬

‫حوض‬

‫ليکل‬

‫لوست‬

‫‪21‬‬

‫اونۍ‬

‫‪3‬‬

‫ذ‬

‫لوست‬

‫ذا ِکر‬

‫ذا ِکر‬

‫ذا ِکـ ـره‬

‫ذا ِکــره‬

‫ذکـ ـيه‬

‫ذکـيه‬

‫َذ ره بين‬

‫ذَره بين‬

‫ُم ِهم کاغَذونه‬

‫ذکيه َوړه ده‪ .‬په ليک لوست نه پوهېږي‪ .‬پرون له المارۍ څخه‬

‫يو کاغذ رالوېدلی و‪ .‬ذکيې کاغذ را واخيست‪ .‬اور يې ورته‬

‫لگېدلی اور‬ ‫واچاوه‪ .‬مور يې ذا ِکره په منډه ورغله‪ .‬په کاغذ‬ ‫َ‬ ‫يې مړ کړ‪ .‬په دې وخت کې ذِکراهلل له ښوونځي څخه راغی‪.‬‬

‫مور يې وويل‪ :‬زويه! ته دا کاغذ‬ ‫وگوره چې د څه شي دی‪ِ .‬ذکراهلل‬ ‫نيم سوی کاغذ وکوت‪ .‬د دوی د‬ ‫کور د برېښنا بِل و‪ِ .‬ذکراهلل مور‬

‫ته وويل‪ :‬دا خو د کار کاغذ دی‪.‬‬ ‫ُم ِهم کاغذونه بايد په خوندي‬ ‫ځای کې وساتل شي‪.‬‬

‫‪123‬‬

‫‪21‬‬

‫اونۍ‬

‫‪4‬‬

‫ذ‬ ‫ـذ‬

‫ـذ‬

‫لوست‬

‫ذکيه‬

‫ذکـ ـيه‬

‫ذا ِکر‬

‫ذا ِکر‬

‫کاغذونه‬

‫کا غـ ـذو نه‬

‫کاغذ‬

‫کا غذ‬

‫ُم ِهم کاغَذونه‬

‫ملگرتيا او دوستي‬

‫ليکل‬ ‫‪124‬‬

‫‪21‬‬

‫اونۍ‬

‫‪5‬‬

‫حـ‬ ‫ذ‬

‫لوست‬

‫ـحـ‬

‫ـح‬

‫ـذ‬

‫ـذ‬

‫‪ -۱‬مليحه او فتاح ډېرـــــــــــــ وو‪.‬‬

‫(غوښتل‪ ،‬خوشحاله)‬

‫‪ -۲‬فتاح او مليحه ــــــــــــــــــ‪.‬‬

‫(حوض‪ ،‬ورغلل)‬

‫‪ -۳‬پرون له المارۍ يو کاغذ ــــــــــ و‪.‬‬

‫(سپين‪ ،‬رالوېدلی)‬

‫‪ -۴‬د دوی د کور د ـــــــــــ بِل و‪.‬‬

‫(برېښنا‪ ،‬المارۍ)‬

‫حوض‬

‫‪125‬‬

‫‪21‬‬

‫اونۍ‬

‫‪6‬‬

‫لوست‬

‫ږ‬

‫ـږ‬

‫ـږ‬

‫قـ‬

‫ـقـ‬

‫ـق‬

‫فـ‬

‫فـ‬

‫ـف‬

‫ڼـ‬

‫ـڼـ‬

‫ظريف‬

‫ـڼ‬

‫هجا‬

‫ږيره‬

‫ږيـ ـره‬

‫يعقوب‬

‫يعـ ـقوب‬

‫کېږدۍ‬

‫کېږ دۍ‬

‫ژوبڼ‬

‫ژو بڼ‬

‫ترافيک‬

‫تـ ـرا فيک‬

‫قلم‬

‫قـ ـلم‬

‫اِمـال‬

‫ُم ِهم کاغَدونه‬

‫‪126‬‬

‫‪۲۲‬‬

‫اونۍ‬

‫‪1‬‬

‫ص‬

‫لوست‬

‫ِاخـ ـالص‬

‫ِاخالص‬

‫َخـ ـواص‬

‫َخواص‬

‫َمخـ ـصوص‬ ‫را خالص‬

‫َمخصوص‬ ‫راخالص‬

‫نظافت‬

‫ِ‬ ‫صادق ته وويل‪ :‬وروره‪ ،‬ښوونځي ته د تگ وخت دی‪.‬‬ ‫صابرې‬ ‫ِ‬ ‫صادق ورته وويل‪ :‬لږ صبر وکړه‪ .‬زه مې مخ او السونه مينځم‪.‬‬ ‫صابرې وويل‪ :‬ما هم مخ او السونه په صابون ومينځل‪ .‬صابره‬

‫ِ‬ ‫صادق ښوونځي ته والړل‪ .‬ښوونکي شاگردان وکتل‪ .‬د‬ ‫او‬ ‫ډېرو جامې صفا وې‪ .‬نوکان يې لنډ وو‪ .‬د سر وېښتان يې هم‬ ‫صفا وو‪ .‬ښوونکي ټولو ته آفرين ووايه‪.‬‬ ‫صابرې او صا ِدق ته يې چکچکې وکړې‪.‬‬ ‫ځکه چې هغوی خپل کتابونه هم پاک‬ ‫ساتلي وو‪ .‬ښوونکي وويل‪ :‬له صفايۍ‬ ‫سره د انسان زړه خوشحاله وي‪ .‬ثواب‬ ‫هم لري‪.‬‬ ‫‪127‬‬

‫‪22‬‬

‫اونۍ‬

‫‪2‬‬

‫صـ‬

‫معصومه‬

‫مخلص‬

‫ـصـ‬ ‫ـص‬

‫صابره‬

‫صا بـ ـره‬

‫ُرخصت‬

‫ُرخـ ـصت‬

‫ِاخالص‬

‫ِاخـ‬

‫صابون‬

‫صا‬

‫نظافت‬

‫بې ځايه وېره‬

‫ليکل‬ ‫‪128‬‬

‫لوست‬

‫ـالص‬ ‫بون‬

‫‪22‬‬

‫اونۍ‬

‫‪3‬‬

‫ض‬

‫لوست‬

‫َفـ ـياض‬

‫َفياض‬

‫مـ ـرض‬

‫مرض‬

‫ر ياض‬ ‫ِعـ ـوض‬

‫رياض‬ ‫ِعوض‬

‫بې پروايي‬ ‫ضيا‪ُ ،‬مرتضی او َفياض ملگري دي‪ .‬هغوی يو ځای لوبې کوي‪.‬‬ ‫ضيا غوښتل چې په سړو اوبو کې والمبي‪.‬‬

‫َفياض ورته وويل‪ :‬وروره! منی دی‪،‬په سړو اوبو کې مه المبه‪.‬‬ ‫ناروغه به شې‪ .‬ضيا د هغه خبره ونه منله‪ .‬په سړو اوبو کې يې‬ ‫ولمبل‪ .‬ضيا سبا ته مريض شو‪.‬‬

‫ُمرتضی او َفياض‪ ،‬ضيا څو ورځې‬

‫ونه ليد‪ .‬پوښتنې ته يې ورغلل‪.‬‬ ‫ضيا ورته وويل‪ :‬بې پروايي مې‬ ‫وکړه‪ .‬ستاسو خبره مې ونه منله‪.‬‬ ‫د حوض په سړو اوبو کې مې‬ ‫ولمبل‪ .‬مريض شوم‪ .‬نور به داسې‬ ‫بې پروايي نه کوم‪.‬‬ ‫‪129‬‬

‫‪22‬‬

‫اونۍ‬

‫‪4‬‬

‫ضـ‬ ‫ـضـ‬

‫ضرر‬

‫ضـ ـرر‬

‫َفياض‬

‫َفـ ـياض‬

‫ضيا‬

‫ـض‬

‫مريض‬

‫بې پروايي‬

‫لوست‬

‫ضـ‬ ‫مـ‬

‫ـيا‬ ‫ـريض‬

‫بې ځايه وېره‬

‫ليکل‬ ‫‪130‬‬

‫‪22‬‬

‫اونۍ‬

‫‪5‬‬

‫صـ‬ ‫ضـ‬

‫معصومه‬

‫ـصـ‬

‫ـص‬

‫ـضـ‬

‫ـض‬

‫‪ -۱‬صابره او صا ِدق ښوونځي تهــــــــــ ‪ .‬‬ ‫‪-۲‬د سر ـــــــــــــــ يې هم صفا وو‪.‬‬

‫لوست‬

‫(والړل‪ ،‬کابل)‬

‫(نوکان‪ ،‬وېښتان)‬

‫‪ -۳‬ضيا غوښتل چې په ـــــــ اوبو کې والمبي‪( .‬سړو‪ ،‬مريض)‬ ‫‪-۴‬ضيا د هغه خبره ـــــــــــــــــ ‪.‬‬ ‫ِنظافت‬

‫‪131‬‬

‫(ونه منله‪ ،‬مريض)‬

‫‪22‬‬

‫اونۍ‬

‫‪6‬‬

‫لوست‬

‫فـ‬

‫ـفـ‬

‫ڼـ‬

‫ـڼـ‬

‫حـ‬

‫ـحـ‬

‫ـح‬

‫ـذ‬

‫ـذ‬

‫ذ‬

‫ظريف‬

‫ـف‬ ‫ـڼ‬

‫هجا‬

‫فيالن‬

‫فيـ ـالن‬

‫افغانستان‬

‫افـ ـغا نسـ ـتان‬

‫مڼې‬

‫مـ ـڼې‬

‫َرڼا‬

‫فتاح‬

‫فـ ـتاح‬

‫مليحه‬

‫مـ ـليـ ـحه‬

‫اِمـال‬

‫بې پروايي‬

‫‪132‬‬

‫َر ڼا‬

‫‪۲۳‬‬

‫اونۍ‬

‫‪1‬‬

‫ط‬

‫لوست‬

‫ِاحـ ـتياط‬

‫ِاحتياط‬

‫خــ ـياط‬

‫خياط‬

‫خـ ـطاط‬

‫خطاط‬

‫ِار ِتـ ـباط‬

‫ِار ِتباط‬

‫خطاطي‬

‫طا ِهرې د طيبې کتابچه وليده‪ .‬ويې ويل‪ :‬طيبه جانې! دا‬

‫َک ِلمه شَ ريفه چا درته ليکلې ده؟ طيبې وويل‪ :‬دا ما ليکلې ده‪.‬‬ ‫طا ِهرې وويل‪ :‬او هو! څومره ښکلی خط دې دی‪َ .‬سمه خطاطه‬

‫يې‪ .‬طيبې وويل‪ :‬مننه‪ .‬زه هره ورځ د خط َمشق کوم‪ .‬طا ِهرې‬ ‫وويل‪ :‬ارمان چې زما خط ستا د خط‬

‫غوندې وای‪.‬‬ ‫طيبه موسکۍ شوه‪ .‬ويې ويل‪ :‬دا خو‬ ‫آسانه خبره ده‪ .‬ته هم َمشق کوه‪ .‬زه به‬ ‫خطاطي در زده کړم‪ .‬طاهرې مننه‬

‫وکړه او خطاطي يې پيل کړه‪ .‬څه‬ ‫موده وروسته يې خط ښايسته شو‪.‬‬ ‫‪133‬‬

‫‪23‬‬

‫اونۍ‬

‫‪2‬‬

‫ط‬ ‫ـطـ‬

‫ـط‬

‫طا ِهره‬

‫طا ِهـ ـره‬

‫خطاطي‬

‫خـ ـطا طي‬

‫خطاط‬

‫خـ ـطاط‬

‫طيبه‬

‫طـ ـيــ ـبه‬

‫خطاطي‬

‫دوستي‬

‫ليکل‬ ‫‪134‬‬

‫لوست‬

‫‪23‬‬

‫اونۍ‬

‫ظريف‬

‫‪3‬‬

‫َمحـ ـفوظ‬

‫ظ‬

‫لِـ‬

‫ـحاظ‬

‫ِحـــ ـفاظ‬

‫الـ ـفاظ‬

‫لوست‬

‫َمحفوظ‬ ‫لِحاظ‬

‫ِحفاظ‬

‫الفاظ‬

‫بـيـزوگی‬

‫ظا ِهر او َمحفوظ ځنگله ته تللي وو‪ .‬د بيزوگي چيغې يې‬ ‫واورېدې‪ .‬د بيزوگي پښه د ونې په ښاخونو کې بنده وه‪ .‬ظا ِهر‬ ‫ونې ته وروخوت‪ .‬ښاخونه يې سره بېل کړل‪ .‬بيزوگی راکښته‬

‫شو‪ ،‬منډه يې کړه‪َ .‬محفوظ وويل‪ :‬هله چې بيزوگي دې څادر‬ ‫وتښتاوه! ظا ِهر وويل‪ :‬زما د‬ ‫نېکۍ لحاظ يې هم ونه کړ؟‬

‫وروسته بيزوگی له يوې غوټې‬ ‫سره بېرته راغی‪ .‬ظا ِهر وويل‪:‬‬ ‫دا خو زما څادر دی‪ .‬غوټه يې‬

‫خالصه کړه‪ .‬گوري چې غوزان‬ ‫او جلغوزي دي‪َ .‬محفوظ وويل‪:‬‬ ‫عجبه ده! بيزوگی هم پوهېږي‬

‫چې د نيکۍ بدله نيکي ده‪.‬‬

‫‪135‬‬

‫‪23‬‬

‫اونۍ‬

‫ظريف‬

‫حفيظه‬

‫‪4‬‬

‫ظا ِهر‬

‫ظ‬ ‫ـظـ‬

‫ـظ‬

‫بيزوگی‬

‫لوست‬

‫ظا ِهر‬

‫َمظلوم‬

‫َمظـ ـلوم‬

‫لِحاظ‬

‫لِـ ـحاظ‬

‫َحفيظ‬

‫َحـ ـفيظ‬

‫دوستي‬

‫ليکل‬ ‫‪136‬‬

‫‪23‬‬

‫اونۍ‬

‫‪5‬‬

‫طـ‬ ‫ظريف‬

‫ظـ‬

‫حفيظه‬

‫لوست‬

‫ـطـ‬

‫ـط‬

‫ـظـ‬

‫ـظ‬

‫‪ -۱‬طا ِهرې د طيبې کتابچه ــــــــــ ‪.‬‬

‫(واورېده‪ ،‬وليده)‬

‫‪-۲‬څه موده وروسته يې خط ـــــــــ شو‪.‬‬

‫(ښايسته‪ ،‬خراب)‬

‫‪-۴‬بيزوگی ـــــــــــ شو‪.‬‬

‫(راکښته‪ ،‬وتښتاوه)‬

‫‪-۳‬د بيزوگي ــــــــــــــ يې واورېدې‪.‬‬

‫َخطاطي‬

‫‪137‬‬

‫(چيغې ‪ ،‬سترگې)‬

‫‪23‬‬

‫اونۍ‬

‫‪6‬‬

‫حـ‬

‫لوست‬

‫ذ‬

‫ـحـ‬

‫ـح‬

‫ـذ‬

‫ـذ‬

‫صـ‬

‫ـصـ‬

‫ـص‬

‫ـضـ‬

‫ـض‬

‫ضـ‬

‫معصومه‬

‫هجا‬

‫حميده‬

‫حـ ـميـ ـده‬

‫کاغذ‬

‫کا غذ‬

‫خوشحال‬

‫خوشـ ـحال‬

‫ُرخصت‬

‫ُرخـ ـصت‬ ‫ِاخـ ـالص‬

‫َذره بين‬

‫َذ ره بين‬

‫ِاخالص‬

‫اِمـال‬

‫بيزوگی‬

‫‪138‬‬

‫‪۲۴‬‬

‫اونۍ‬

‫‪1‬‬

‫ع‬

‫لوست‬

‫ُشـ ـروع‬

‫ُشروع‬

‫فاع‬

‫ِدفاع‬

‫ِد‬

‫ِاخـ ـ ِتـ ـراع‬

‫ِاخ ِتراع‬

‫ِو داع‬

‫ِوداع‬

‫ُمطالعه‬

‫عابِده او ُع َمر د َعبداهلل اوالدونه دي‪ .‬دوی به له پالر څخه‬ ‫پوښتنې کولې‪ .‬پالر يې عالِم سړی دی‪ .‬د دوی پوښتنې به يې‬ ‫ځوابولې‪ .‬عابِدې پالر ته وويل‪ :‬تا دومره شيان له چا زده کړي‬ ‫دي؟ پالر يې وويل‪ :‬دا مې له ملگرو زده کړي دي‪ُ .‬ع َمر وويل‪:‬‬ ‫ملگري دې څوک دي؟ پالر يې‬ ‫وويل‪ :‬ملگري مې ډېر دي‪ .‬دوی‬ ‫ډېر معلومات لري‪.‬‬ ‫عابِدې وويل‪ :‬نو موږ ته يې هم‬ ‫راوښيه‪ .‬پالر يې په خندا وويل‪:‬‬

‫زما ملگري ِکتابونه دي‪ .‬ډېر‬ ‫کتابونه مې ُمطالعه کړي دي‪.‬‬ ‫هر ِعلم په ِکتابونو کې وي‪.‬‬

‫‪139‬‬

‫‪24‬‬

‫اونۍ‬

‫‪2‬‬

‫عـ‬

‫عابِده‬ ‫عالِم‬

‫ـعـ‬

‫ـع‬

‫عا لِم‬

‫تعليم‬ ‫شمع‬ ‫َ‬

‫ـمــع‬ ‫شـ‬ ‫َ‬

‫د جومات ادبونه‬

‫‪140‬‬

‫عا بِـ ـده‬ ‫َتعـ ـليم‬

‫ُمطالعه‬

‫ليکل‬

‫لوست‬

‫‪24‬‬

‫اونۍ‬

‫‪3‬‬

‫ې‬

‫لوست‬

‫گا َز رې‬

‫گا َزرې‬

‫شيـ ـدې‬

‫شيدې‬

‫تر وې‬

‫تروې‬

‫مو رې‬

‫مورې‬

‫مېوې‬

‫زموږ هېواد ُمع َت ِدله هوا لري‪ .‬خاوره يې د مېوو او َغلو دانو‬ ‫کولو ته جوړه ده‪َ .‬ډول َډول مېوې په کې کېږي‪ .‬مېوې په دوه‬ ‫ډوله دي‪ .‬تازه مېوې او وچې مېوې‪َ .‬مڼې‪ ،‬آلوچې‪َ ،‬انگور‪،‬‬

‫ِهندواڼې‪َ ،‬خټکي‪َ ،‬انار‪ ،‬مالټې تازه مېوې دي‪ .‬بادام‪ ،‬پسته‪،‬‬

‫غوزان‪َ ،‬جلغوزي‪ُ ،‬ممپلي او نخود وچې مېوې بلل کېږي‪.‬‬ ‫ځينې مېوې هم تازه وي‪ ،‬هم‬ ‫وچېږي‪ .‬لکه توت‪َ ،‬انگور‬ ‫او َخټکي‪ .‬مېوې بدن ته َگټه‬ ‫لري‪ .‬تازه مېوې بايد پاکې‬

‫ومينځل شي‪ .‬د ناپاکو مېوو‬ ‫خوړل ِانسان مريضوي‪ .‬د‬ ‫هېواد ځينې مېوې نورو‬ ‫هېوادونو ته لېږل کېږي‪.‬‬

‫‪141‬‬

‫‪24‬‬

‫اونۍ‬

‫‪4‬‬

‫ې‬

‫ـې‬

‫مېوې‬

‫لوست‬

‫مېوې‬

‫مېـ ـوې‬

‫هېواد‬

‫هېـ ـواد‬

‫مېنه‬

‫مېـ ـنه‬

‫شيدې‬

‫شيـ ـدې‬

‫د جومات ادبونه‬

‫ليکل‬ ‫‪142‬‬

‫‪24‬‬

‫اونۍ‬

‫‪5‬‬

‫عـ‬

‫لوست‬

‫ـعـ‬

‫ې‬

‫ـع‬ ‫ـې‬

‫‪ -۱‬دوی به له پالر څخه ــــــــــ کولې‪.‬‬ ‫‪-۲‬دوی ډېر معلومات ــــــــــــــــــ‪.‬‬

‫(کتابونه‪ ،‬پوښتنې)‬ ‫ ‬

‫(لري‪ِ ،‬علم)‬

‫‪َ -۳‬ډول َډول ـــــــــــــــ په کې کېږي‪.‬‬

‫(مېوې ‪ ،‬وچې )‬

‫‪-۴‬مېوې بدن ته ـــــــــــــــــ لري‪.‬‬

‫(مريضوي‪ ،‬گټه)‬

‫ُمطالعه‬

‫‪143‬‬

‫‪24‬‬

‫اونۍ‬

‫‪6‬‬

‫صـ‬ ‫ضـ‬

‫معصومه‬

‫طـ‬ ‫ظـ‬

‫ظريف‬

‫حفيظه‬

‫هجا‬

‫صابِره‬

‫صا بِـ ـره‬

‫لوست‬

‫ـصـ‬

‫ـص‬

‫ـضـ‬

‫ـض‬

‫ـطـ‬

‫ـط‬

‫ـظـ‬

‫ـظ‬ ‫طيب‬

‫طــ ـيب‬

‫ُرخصت‬

‫ُرخـ ـصت‬

‫طا ِهره‬

‫طا ِهـ ـره‬

‫ض َرر‬ ‫َ‬

‫ضـ َـرر‬ ‫َ‬

‫َحفيظ‬

‫ـفيظ‬

‫اِمـال‬

‫مېوې‬

‫‪144‬‬

‫َحـ‬

‫‪۲۵‬‬

‫اونۍ‬

‫‪1‬‬

‫حـ‬ ‫ذ‬

‫لوست‬

‫ـحـ‬

‫ـح‬

‫ـذ‬

‫ـذ‬

‫حا جي‬

‫حاجي‬

‫َذ کي‬

‫َذکي‬

‫َتسـ ـبېح‬

‫َتسبېح‬

‫کا غذ‬

‫کاغذ‬

‫خصتي‬ ‫ُر َ‬

‫ذا ِکر په َحميد پسې کور ته َورغی‪َ .‬حميد راووت‪ .‬کاغذ او‬

‫قلم يې په الس کې وو‪ .‬ذا ِکر وويل‪ :‬راځه چې لوبې وکړو‪ .‬بيا‬ ‫به په َحوض کې والمبو‪َ .‬حميد وويل‪ :‬زه خو اوس درس وايم‪.‬‬

‫خصتي ده‪ .‬په‬ ‫مازديگر به لوبې وکړو‪ .‬ذا ِکر وويل‪ :‬نن خو ُر َ‬ ‫خصتۍ کې نو چا درس ويلی؟ په‬ ‫ُر َ‬ ‫دې وخت کې د َحميد مور راووتله‪.‬‬

‫خصتيو کې هم لوبې‬ ‫ويې ويل‪ :‬په ُر َ‬

‫وکړئ‪ ،‬هم درسونه ووايئ‪ .‬بيا به د‬ ‫مکتب درسونه درته آسانه شي‪.‬‬ ‫ذاکر وويل‪ :‬سمه ده ترورې!‬ ‫‪145‬‬

‫‪25‬‬

‫اونۍ‬

‫‪2‬‬

‫صـ‬

‫معصومه‬

‫ضـ‬ ‫صابون‬ ‫َتصوير‬

‫ـصـ‬

‫ـص‬

‫ـضـ‬

‫ـض‬

‫ضابِط‬

‫صا بون‬ ‫َتصـ ـوير‬

‫مريض‬

‫خصتي‬ ‫ُر َ‬

‫ناروغي‬

‫ليکل‬ ‫‪146‬‬

‫لوست‬

‫ضا بِط‬

‫مـ ـريض‬

‫‪25‬‬

‫اونۍ‬

‫‪3‬‬

‫طـ‬ ‫ظريف‬

‫طا ِهـ‬

‫ظـ‬ ‫ـره‬

‫َخـ ـطاط‬

‫حفيظه‬

‫طا ِهره‬

‫ـطـ‬

‫ـط‬

‫ـظـ‬

‫ـظ‬

‫ظا ِهر‬

‫َخطاط‬

‫لوست‬

‫َمحـ ـفوظ‬

‫ظا ِهر‬

‫َمحـفوظ‬

‫د َخطاطۍ َقلمونه‬

‫َظريف د ظا ِهر او طا ِهرې پالر دی‪ .‬يوه ورځ طا ِهرې وويل‪:‬‬ ‫پالره! زما د َخط َکتابچه ډکه شوې ده‪ .‬ظا ِهر وويل‪ :‬زما هم د‬

‫َخطاطۍ قلمونه په کار دي‪ .‬پالر يې وويل‪ :‬نو راځئ چې بازار‬ ‫ته پسې والړ شو‪ .‬بازار ته ورسېدل‪ .‬ظا ِهر وويل‪ :‬هاغه دی‪،‬‬ ‫رم َح َّمد‬ ‫نَ َظر ُم َح َّمد ماما مې وگورئ‪ .‬نَ َظ ُ‬ ‫ډېر ښه خطاط دی‪ .‬هغه َ‬ ‫دخطاطۍ َق َلمونه‬

‫ښه پېژني‪ .‬ظا ِهر ته يې د َخطاطۍ َق َلمونه‬ ‫واخيستل‪ .‬طا ِهرې وويل‪ :‬ماما! زما‬ ‫کتابچه دې هېره شوه؟ نَ َظر ُم َح َّمد وويل‪:‬‬ ‫نه‪ ،‬نه‪ .‬د َخط ښکلې کتابچه به درته واخلم‪.‬‬ ‫‪147‬‬

‫‪25‬‬

‫اونۍ‬

‫‪4‬‬

‫عـ‬

‫ـعـ‬

‫ې‬

‫لوست‬

‫ـع‬ ‫ـې‬

‫َعيــ َنـکې‬

‫َعيـ ـ َنـ ـکې‬

‫مېوې‬

‫مېـ ـوې‬

‫ُمــطالـعه‬

‫ُمـ ـطا لـ ـعه‬

‫آلوچې‬

‫آ لو چې‬

‫ناروغي‬

‫د خَ طاطۍ َقلمونه‬

‫ليکل‬ ‫‪148‬‬

‫‪25‬‬

‫اونۍ‬

‫‪5‬‬

‫حـ‬

‫لوست‬

‫ذ‬

‫ـحـ‬

‫ـح‬

‫ـذ‬

‫ـذ‬

‫صـ‬

‫ـصـ‬

‫ـص‬

‫ـضـ‬

‫ـض‬

‫ضـ‬

‫معصومه‬

‫ ‬ ‫‪ -۱‬بيا به په ــــــــــ کې والمبو‪.‬‬ ‫‪ -۲‬زه خو اوس درس ــــــــ‪.‬‬

‫(حوض‪ ،‬ميدان)‬ ‫َ‬

‫ (قلم‪ ،‬وايم)‬

‫‪ -۳‬ظريف د ظا ِهر او طا ِهرې پالر ــــــــــــ ‪( .‬دی‪ ،‬شته)‬ ‫‪ -۴‬زما د خط کتابچه ـــــــــــ شوې ده‪.‬‬ ‫خصتي‬ ‫ُر َ‬

‫‪149‬‬

‫ ( بازار‪ ،‬ډکه)‬

‫‪25‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪1‬‬

‫اونۍ‬

‫‪6‬‬

‫ـطـ ت ـپ فـ‬ ‫ث ټـ ص عـ‬ ‫جـ ـگ چـ ـظـ‬ ‫ښـ حـ خـ چ‬ ‫‪2‬‬

‫‪3‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪4‬‬

‫د ـض‬ ‫ـذ ثـ‬ ‫ـه قـ‬ ‫ـگ ـل‬ ‫‪5‬‬

‫لوست‬

‫ر‬ ‫عـ‬ ‫عـ‬ ‫مـ‬

‫ـنـ‬ ‫ص‬ ‫ـژ‬ ‫ې‬

‫‪6‬‬

‫توت خط‬ ‫زره‬ ‫صابر َعي َنکې خولۍ‬ ‫ذره بين تور‬ ‫ايبک‬ ‫سطل صبر‬ ‫مرۍ‬ ‫زړه طوطي خطاطی صابون چوغکې څپلۍ‬ ‫موچي خطر‬ ‫صابره الوتکې هيلۍ‬ ‫ذا ِکر‬ ‫اِمـال‬

‫د خَ طاطۍ َقلمونه‬

‫‪150‬‬

‫‪۲۶‬‬

‫اونۍ‬

‫‪1‬‬

‫ۍ‬

‫لوست‬

‫او ږۍ‬

‫اوږۍ‬

‫بېـ ـړۍ‬

‫بېړۍ‬

‫شـ ـړۍ‬

‫شړۍ‬

‫پېـ ـړۍ‬

‫پېړۍ‬

‫څپلۍ‬ ‫کورنۍ خوشحاله‬ ‫هيلۍ او هوسۍ سره ملگرې دي‪ .‬د دوی‬ ‫َ‬

‫ژوند لري‪ .‬تېره اونۍ هيلۍ او هوسۍ بازار ته والړې‪ .‬هوسۍ‬ ‫ورور ته کورتۍ او خولۍ واخيستې‪ .‬هيلۍ هم خپلې خور‬ ‫سپوږمۍ ته َڅپلۍ واخيستې‪َ .‬څپلۍ د سپوږمۍ په پښوکې‬ ‫جوړې نه وې‪ .‬سپوږمۍ َخپه شوه‪ .‬هيلۍ ورته وويل‪ :‬خــورې!‬ ‫مه‌ َخپه کېږه‪َ .‬څپلۍ به بېرته‬ ‫درته بَ َدلې کړم‪ .‬بله ورځ هيلۍ او‬

‫سپوږمۍ بازار ته والړې‪.‬‬

‫دوکاندار څپلۍ وربدلې کړې‪.‬‬ ‫سپوږمۍ له دوکاندار څخه مننه‬ ‫وکړه‪.‬‬ ‫‪151‬‬

‫‪26‬‬

‫اونۍ‬

‫‪2‬‬

‫ۍ‬

‫هيلۍ‬

‫هيـ ـلۍ‬

‫هوسۍ‬

‫هو سۍ‬

‫کورنۍ‬

‫کو ر نۍ‬

‫سپوږمۍ‬

‫سپوږ مۍ‬

‫ـۍ‬ ‫ـۍ‬

‫لوست‬

‫څپلۍ‬

‫بخښنه‬

‫ليکل‬ ‫‪152‬‬

‫‪26‬‬

‫اونۍ‬

‫‪3‬‬

‫سـ‬

‫ي‬

‫ـړي‬

‫لوست‬

‫سړي‬

‫دوسـ ـتي‬

‫دوستي‬

‫ـري‬

‫ټيکري‬

‫ټيکـ‬ ‫گـ‬

‫ـړي‬

‫گړي‬

‫د مرغۍ َبچي‬ ‫َولي او َسخي سره ملگري دي‪َ .‬ولي سپينه پيشولري‪ .‬پيشو‬

‫ميو کوي‪ .‬يوه ورځ َولي او َسخي‬ ‫ميو َ‬ ‫په باغ کې گرځي او َ‬ ‫په باغ کې لوبې کولې‪ .‬د مرغۍ بچي يې وليدل چې له ځالې‬ ‫رالوېدلي وو‪ .‬پيشو غوښتل‬ ‫چې ويې خوري‪ .‬د َولي او‬ ‫َسخي ورته پام شو‪ .‬دواړو د‬

‫مرغۍ بَچي را واخيستل‪ .‬په‬ ‫ځاله کې يې کېښودل‪ .‬مرغۍ‬ ‫په َمښوکه خپل بَچي ونازول‪.‬‬

‫َولي وويل‪ :‬وگوره! مرغۍ‬ ‫خـوشحــالي کوي‪ .‬پـه چــوڼ‬ ‫چوڼ له موږ څخه مننه کوي‪.‬‬ ‫‪153‬‬

‫‪26‬‬

‫اونۍ‬

‫‪4‬‬

‫ي‬

‫لوست‬

‫بَچي‬

‫بَـ ـچي‬

‫سپينه‬

‫سپيـ ـنه‬

‫ليدل‬

‫ليـ ـدل‬

‫پيشو‬

‫پيـ ـشو‬

‫ـي‬

‫د مرغۍ َبچي‬

‫بخښنه‬

‫ليکل‬ ‫‪154‬‬

‫‪26‬‬

‫اونۍ‬

‫‪5‬‬

‫ۍ‬

‫ـۍ‬

‫ي‬

‫لوست‬

‫ـۍ‬ ‫ـي‬

‫‪ -۱‬تېره اونۍ هيلۍ او هوسۍ بازار ته ـــــــــ ‪( .‬واخيستې‪ ،‬والړې)‬ ‫‪ -۲‬څپلۍ د سپوږمۍ په پښوکېـــــــ نه وې‪( .‬جوړې‪ ،‬هيلۍ)‬ ‫‪ -۳‬د َولي او َسخي ـــــــــــ پام شو‪.‬‬ ‫‪ -۴‬وگوره! مرغۍ ــــــــــــ کوي‪.‬‬

‫(باغ‪ ،‬ورته )‬ ‫ ‬

‫څپلۍ‬

‫‪155‬‬

‫وميو)‬ ‫مي َ‬ ‫(خوشحالي‪َ ،‬‬

‫‪26‬‬

‫اونۍ‬

‫‪6‬‬

‫طـ‬ ‫ظريف‬

‫ظـ‬

‫حفيظه‬

‫عـ‬ ‫ې‬

‫لوست‬

‫ـطـ‬

‫ـط‬

‫ـظـ‬

‫ـظ‬

‫ـعـ‬

‫ـع‬ ‫ـې‬

‫هجا‬

‫طا ِهره‬

‫طا ِهـ ـره‬

‫ظريف‬

‫ظـ ـريف‬

‫عالِم‬

‫َحفيظه‬

‫َحـ ـفيـ ـظه‬

‫مېوې‬

‫تعليم‬

‫تعـ ـليم‬ ‫عا لِم‬ ‫مېـ ـوې‬

‫اِمـال‬

‫د مرغۍ َبچي‬

‫‪156‬‬

‫‪۲۷‬‬

‫اونۍ‬

‫‪1‬‬

‫لوست‬

‫ِغـ ـياث‬

‫ِغياث‬

‫وا ِرث‬

‫وا ِرث‬

‫ميـ ـراث‬

‫ميراث‬

‫ث‬

‫ِا ناث‬

‫ِاناث‬

‫ماين‬ ‫ُث َريا او غياث پر الره روان وو‪ُ .‬ث َريا وويل‪ :‬هغه څه شی دی؟‬ ‫ُث َريا ور روانه شوه‪ .‬غياث ژر له السه راونيوه‪ .‬ويې ويل‪ :‬پام!‬

‫پام! ُث َريا ځای په ځای ودرېده‪ .‬ويې ويل‪ِ :‬غياث الال څه َخ َبره‬ ‫ده؟ غياث وويل‪ :‬هغه سرې نښې نه وينې؟ ُث َريا وويل‪ :‬هغه‬ ‫تيږې چې په سره رنگ په نښه شوې‬ ‫دي؟ غياث وويل‪ :‬هو! دا د َخطر‬ ‫نښې دي‪ .‬چېرته چې ماينونه وي‪،‬‬ ‫په همدې نښو ښودل کېږي‪ .‬هغه د‬ ‫َپ َتنگ په شان شی وينې؟ هغه ماين‬ ‫دی‪ ،‬ماين‪ُ .‬ث َريا وويل‪ :‬وۍ‪ ،‬ښه شوه‬

‫چې پوهه دې کړم‪.‬‬

‫‪157‬‬

‫‪27‬‬

‫اونۍ‬

‫‪2‬‬

‫ُث َريا‬

‫ـث‬

‫ُعثمان‬

‫ُثـ َـر يا‬ ‫ُعثـ ـمان‬

‫کوثر‬

‫کو ثر‬

‫ُم َث َلث‬

‫ماين‬

‫د ماين َخطر‬

‫ليکل‬ ‫‪158‬‬

‫لوست‬

‫ُمـ ـثَـ ـ َلث‬

‫‪27‬‬

‫اونۍ‬

‫‪3‬‬

‫ئ‬

‫لوست‬

‫گو رئ‬

‫گورئ‬

‫را وړئ‬

‫راوړئ‬

‫و کړئ‬

‫وکړئ‬

‫و لــ ـرئ‬

‫و لرئ‬

‫ِا ِتفاق‬ ‫يوه سپين ږيري غوښتل خپل زامن له بې ِا ِتفاقۍ څخه وباسي‪.‬‬ ‫يوه ورځ يې زامنو ته وويل‪:‬‬ ‫ورشئ‪ ،‬ما ته د لښتو يوه گېډۍ‬ ‫راوړئ‪ .‬هغوی ورته گېډۍ راوړه‪.‬‬ ‫بيا يې گېډۍ هر زوی ته د ماتولو‬ ‫لپاره ورکړه‪ .‬هغوی گېډۍ ماته نه‬ ‫شوی کړای‪ .‬سپين ږيري په خپله‬ ‫گېډۍ خالصه کړه‪ .‬يوه يوه لښته يې ماته کړه‪ .‬خپلو زامنو ته‬ ‫يې وويل‪:‬‬

‫گورئ! تاسو د گېډۍ په څېر يو ځای اوسئ‪ِ ،‬ا ِتفاق ولرئ‪ .‬په‬ ‫دې کې به ټول گټه وکړئ‪ .‬که بې ِا ِتفاقه شوئ‪ ،‬ټول به تاوان‬

‫وکړئ‪.‬‬ ‫‪159‬‬

‫‪27‬‬

‫اونۍ‬

‫‪4‬‬

‫ئ‬ ‫ـئ‬

‫لوست‬

‫وکړئ‬

‫و کړئ‬

‫مه نيسئ‬

‫مه نيـ ـسئ‬

‫نيسئ‬

‫نيـ ـسئ‬

‫َاخلئ‬

‫َاخـ ـلئ‬

‫ـئ‬

‫ِا ِتفاق‬

‫د ماين َخطر‬

‫ليکل‬ ‫‪160‬‬

‫‪27‬‬

‫اونۍ‬

‫‪5‬‬

‫لوست‬

‫ـث‬

‫ئ‬

‫ـئ‬

‫ـئ‬

‫ ‬ ‫‪ -۱‬دا د َخطر ـــــــــــــــــــــــــــ دي‪.‬‬

‫(کتابچه‪ ،‬نښې)‬

‫ ‬ ‫‪ِ -۲‬غياث الال څه خبرهــــــــــــــ؟‬

‫(ده‪ ،‬الره)‬

‫‪ -۳‬ما ته د لښتو يوه ــــــــــــــــ راوړئ‪( .‬ماتېږئ‪ ،‬گېډۍ)‬ ‫‪ -۴‬تاسو د گېډۍ په څېر ــــــــــ اوسئ‪ .‬‬ ‫ماين‬

‫‪161‬‬

‫(لښته‪ ،‬يوځای)‬

‫‪27‬‬

‫اونۍ‬

‫‪6‬‬

‫ۍ‬

‫ـۍ‬

‫عـ‬

‫ـعـ‬

‫ي‬

‫لوست‬

‫ـۍ‬ ‫ـي‬

‫ې‬

‫ـع‬ ‫ـې‬

‫هجا‬

‫مېوې‬

‫مېـ ـوې‬

‫َعي َنکې‬ ‫عالِم‬

‫َعيـ ـ َنـ ـکې‬ ‫عا لِم‬

‫کورنۍ‬

‫سپوږمۍ سپوږ مۍ‬ ‫مستي‬

‫اِمـال‬

‫ِا ِتفاق‬

‫‪162‬‬

‫کو ر نۍ‬ ‫مسـ ـتي‬

‫‪۲۸‬‬

‫اونۍ‬

‫‪1‬‬

‫ِاصـ ـالح‬

‫ح‬

‫َفـ‬

‫ـالح‬

‫لوست‬

‫ِاصالح‬ ‫َفالح‬

‫نِـ‬

‫ـکاح‬

‫نِکاح‬

‫َفـ‬

‫ـتاح‬

‫َفتاح‬

‫د هيلۍ بچی او چرگوړی‬ ‫نَری باران ورېده‪ .‬چرگوړی د َحوض پر غاړه پاتې و‪ .‬ژړل يې‪.‬‬

‫د هيلۍ بَچی ورغی‪ .‬ورته ويې ويل‪ :‬ولې ژاړې؟ چرگوړي‬ ‫وويل‪ :‬زموږ کور د َحوض پورې غاړه دی‪ .‬په َحوض نه شم‬ ‫ور َگډېدای‪ .‬د هيلۍ بچي يې اوښکې پاکې کړې‪ .‬ورته ويې‬ ‫ويل‪َ :‬ا َول وخانده‪ ،‬بيا دې له َحوض څخه پورې باسم‪ .‬چرگوړي‬

‫وخندل‪ .‬د هيلۍ بَچي ورته وويل‪:‬‬ ‫اوس نو زما پر شا کېنه‪ .‬چرگوړي‬ ‫شا ته ور ټوپ کړ‪ .‬د هيلۍ بَچي په‬ ‫حوض کې المبو ووهله‪ .‬چرگوړی يې‬ ‫له َحوض څخه پورې ايست‪ .‬چرگوړی‬

‫خوشحاله شو او مننه يې ترې وکړه‪.‬‬

‫‪163‬‬

‫‪28‬‬

‫اونۍ‬

‫‪2‬‬

‫حـ‬

‫حا ِمد‬

‫ـحـ‬ ‫ـح‬

‫ِمحراب‬ ‫َتسبېح‬

‫َتسـ ـبېح‬

‫د هيلۍ بچی او چرگوړی‬

‫نيکي‬

‫‪164‬‬

‫حا ِمد‬

‫ِمـحـ ـراب‬

‫َفتاح‬

‫ليکل‬

‫لوست‬

‫َفـ ـتاح‬

‫‪28‬‬

‫اونۍ‬

‫‪3‬‬

‫هـ‬

‫لوست‬

‫هېـ ـواد‬

‫هېواد‬

‫ِهنـ ـدوا ڼې‬

‫ِهندواڼې‬

‫َهـ‬

‫َسـ‬

‫ـوا‬

‫ـهار‬

‫َهوا‬

‫َسهار‬

‫هيله او ُاميد‬

‫يبر له ژونده زړه تور و‪ .‬يوه شپه يې په ژړا وويل‪ :‬پښه مې‬ ‫د َخ َ‬ ‫ماين َو َهلې ده‪ .‬نه مې ځان ته َخير رسېږي او نه نورو ته‪ .‬پالر يې‬

‫دوې شَ معې راوړې‪ .‬يوه جوړه وه‪ ،‬بله ماته‪ .‬دواړه يې ولگولې‪.‬‬ ‫دواړو يو ډول َرڼا کوله‪ .‬پالر يې‬ ‫مع هم پوره َرڼا‬ ‫وويل‪ :‬وگوره! ماته شَ َ‬ ‫کولَی شي‪ .‬ناهي َلی کېږه مه‪ .‬که ته‬

‫تعليم وکړې‪ ،‬ځان او خلکو ته به دې‬ ‫يبر د پالر السونه‬ ‫خير ورسېږي‪َ .‬خ َ‬ ‫ښکل کړل‪ .‬ويې ويل‪ :‬ډېره َمننه‪ .‬د‬

‫ژوند روښانه الره دې راوښوده‪.‬‬

‫‪165‬‬

‫‪28‬‬

‫اونۍ‬

‫لوست‬

‫‪4‬‬

‫هـ‬ ‫ـهـ‬

‫هغوی‬ ‫َمهارت‬

‫ـه‬

‫هيله او ُاميد‬

‫هـ‬ ‫َمـ‬

‫ـغوی‬ ‫ـها رت‬

‫کوټه‬

‫کو‬

‫پورته‬

‫پور ته‬

‫نيکي‬

‫ليکل‬ ‫‪166‬‬

‫ټه‬

‫‪28‬‬

‫اونۍ‬

‫‪5‬‬

‫حـ‬ ‫هـ‬ ‫‪۱‬د هيلۍ بَچی ــــــــــــــــــ‪.‬‬

‫لوست‬

‫ـحـ‬

‫ـح‬

‫ـهـ‬

‫ـه‬ ‫(ورغی‪ ،‬باران)‬

‫‪-۲‬زموږ کور دــــــــــ پورې غاړه دی‪.‬‬

‫(اوښکې‪ ،‬حوض)‬

‫‪-۳‬يوه ـــــــــــــــــ وه‪ ،‬بله ماته‪.‬‬

‫(جوړه‪ ،‬تعليم)‬

‫‪-۴‬دواړو يو ډول ــــــــــــــ کوله‪.‬‬

‫(ځان‪َ ،‬رڼا)‬

‫د هيلۍ بچی او چرگوړی‬

‫‪167‬‬

‫‪28‬‬

‫اونۍ‬

‫‪6‬‬

‫ۍ‬

‫ـۍ‬

‫لوست‬

‫ـۍ‬

‫ي‬

‫ـي‬ ‫ـث‬

‫ئ‬

‫ـئ‬

‫ـئ‬

‫هجا‬

‫کورتۍ‬

‫کور تۍ‬

‫ُث َريا‬

‫ُثـ َـر يا‬

‫هيلۍ‬

‫هيـ ـلۍ‬

‫ساتئ‬

‫سا تئ‬

‫لرگي‬

‫لر گي‬

‫َاخلئ‬

‫َاخـ ـلئ‬

‫اِمـال‬

‫هيله او ُاميد‬

‫‪168‬‬