De Vita et Scriptis Sancti Jacobi, Batnarum Sarugi in Mesopotamia Episcopi: The Life and Works of Jacob of Sarug 9781463224042

Citation preview

De Vita et Scriptis Sancti Jacobi, Batnarum Sarugi in Mesopotamia Episcopi

Syriac Studies Library

43

Sériés Editors Monica Blanchard Cari Griffïn Kristian Heal George Anton Kiraz David G.K. Taylor

The Syriac Studies Library brings back to active circulation major reference works in the field of Syriac studies, including dictionaries, grammars, text editions, manuscript catalogues, and monographs. The books were reproduced from originals at The Catholic University of America, one of the largest collections of Eastern Christianity in North America. The project is a collaboration between CUA, Beth Mardutho: The Syriac Institute, and Brigham Young University.

De Vita et Scriptis Sancii Jacobi, Batnarum Sarugi in Mesopotamia Episcopi

The Life and Works of Jacob of Sarug

Jean Baptiste Abbeloos

2010

gorgias press

Gorgias Press LLC, 954 River Road, Piscataway, NJ, 08854, USA www.gorgiaspress.com Copyright © 2010 by Gorgias Press LLC Originally published in 1867 All rights reserved under International and Pan-American Copyright Conventions. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, scanning or otherwise without the prior written permission of Gorgias Press LLC. 2010

O

1 ISBN 978-1-60724-902-3

Reprinted from the 1867 Louvain edition.

Digitized by Brigham Young University. Printed in the United States of America.

Series Foreword

This series provides reference works in Syriac studies from original books digitized at the ICOR library of The Catholic University of America under the supervision of Monica Blanchard, ICOR's librarian. The project was carried out by Beth Mardutho: The Syriac Institute and Brigham Young University. About 675 books were digitized, most of which will appear in this series. Our aim is to present the volumes as they have been digitized, preserving images of the covers, front matter, and back matter (if any). Marks by patrons, which may shed some light on the history of the library and its users, have been retained. In some cases, even inserts have been digitized and appear here in the location where they were found. The books digitized by Brigham Young University are in color, even when the original text is not. These have been produced here in grayscale for economic reasons. The grayscale images retain original colors in the form of gray shades. The books digitized by Beth Mardutho and black on white. We are grateful to the head librarian at CUA, Adele R. Chwalek, who was kind enough to permit this project. "We are custodians, not owners of this collection," she generously said at a small gathering that celebrated the completion of the project. We are also grateful to Sidney Griffith who supported the project.

IlOTVERSITAS

CATHOLICA

ÏN OPPIDO LOVANIENSI.

"

*

"

i 5. FACULTAS THEOLOGICA.

1866—67. CCGXXVI.

DE VITA ET SCRIPTIS

S. JACOBI SAIIUGENSIS.

DE VITA ET SCIÌIPTIS

SANGTI JACOBI, BATMRDM S A M 1 IN MESOPOTAMIA EPISCOPI, CUM EJUSDEM SYIUACIS CAKMINIBUS DUOBUS INTEGRI* AC AL10BPM AMQllOT FRAGMENT!» , SECNON GEORGI! EJUS DISCIPIIS.I OUATIONE PANEGÌRICA, EX CODICIBUS VAT1CANIS NUNC PHIMUM EDITIS ET LATINE REDDITIS.

DISSERTATICI

HISTORICO - THEOLOGICA

QUAM GUM SUBJECT IS THESIBUS ,

ANNUENTE ET

AUSPICE

SUMMO NOMINE ,

BEATISSIMA

V IRCI N E

MARIA,

EX AUCTORITATE RECTORIS MAGNIFICI

NICOLAI JOSEPHI

LAFORET,

8. I). CUBICUL, INT., ECCI.. CATH. NAMORC. CAN, HON., S. THEOL. BOCT,, ORO, CHRIST! DEC-, ACAB. UELltì. CATH. ROM. SODALIS, ET CONSENSU S, FACULTATIS T H E O L O G I C A ,

PRO

GRADU

DOGTORIS

IN

S.

THEOLOGIA

IN UNIVERSI TATE CATHOLICA , IN OPPIDO LOVANIENSI, RITE ET LEGITIME CONSEQUENDO , PUBLIGE PROPUGNABIT Joannes Baptista

ABBELOOS,

ÌIJechliniensis , S .

ex Goyck, Theol.

presr.

archidioec.

Licent.

Diebus X I , X I I I e t X V mensis Juliì, ab bora X ad I , ari. MDCCCLXVIl.

LO VANII EXCUDEBANT VANLINTHOUT UMVER5ITATIS TtPOOBAPHI

FRATRES ,

EMÌNENTISSIMO • AG • REVERENDISSIMO

SANCTJ:

• ROMANA:

• ECCLESIA

•

PRINCIPI

ENGELBERTO CARDINALI STERCKX ARCHIEPISCOPO . MECHLINIENSI

BELGII

PRIMATI

CONCREDITI • GREGIS - PASTORI • OPTIMO • VIGILANTISSIMO

DOCTRINA • PIETATE • MANSUETUDINE

STUDIORUM

IN • TESTIMONIUM

SPECTATISSIMO

FAUTORI • MUNIFICENTISSIMO

PILIAL1S • AMORIS • ET

OBSEQUII

ILLUSTRISSIMO

PRUDENTISS1MO

SANCTISSIMI • DOMINI • NOSTRI • IMI • PAPvE • IX • CUBICULARIO • INTIMO ACADEMIjE - CATHOLICiE - LOVANIENSIS • RECTORI • MAGNIFICO

SUISQÜE • IN • LINGUIS • ORIENTALIBUS • INSTITÜTOR1BUS VIRO • ILLUSTRISSIMO

J O A N N I

T H E 0 D 0 R 0 • B E E L E N

S A N T I S S I M I • DOMINI • NOSTRI • PII • P A P * • IX • CUBICULARIO • AD • HONORES

ET - VIRO • EXIMIO

T H 0 M J 1

COLLEGI!

IN

• PERENNE

HUNC

•

• J O S E P H O

MARI/E

•

THERESIA

• GRATISSIMI

- SUUM

1».

•

• ANIMI

• QUALEMCUMQUE

1».

L A M Y

•

PRESIDI

• ARGUMENTUM

• LABOREM

I».

Auctor.

PMFATIO.

Operis hujus in limine panca qusedam praemonenda d u x i . quibus ejus occasio, consilium et argumentum lectoribus meis aperiantur. Adeptus igitur in alma nostra liceniise g r a d u m ,

Lovaniensi

mecurn ipse cogitare

Academia

cocpi, quamnam

*dissertationis » pro more m a j o r u m scribendse ad summos 111

S. Theoiogia honores obtinendos, materiem mihi seli-

gerem. Interea vero contigit p n n ci pis,

ut

beneficio eminentissimi

S . R . E . CARDINALIS S T E R C K X ,

archiepiscopi Mech-

üniensis, Romani mitterer. Quam ob rem, et Ex. Tu. J. l ä m y tores

r

111. J . T H . BEELEN

praeceptores mei colendissimi, auc-

"tibi fuerunt ut syriacis m o n u m e n t i s , quse magno

numero in Urbe a s s e r v a n t u r , operam meam impenderem el ex

eis nonnulla evulgarem.

Huic ego Consilio morem g e r e n s , Romse, dum e s t e r a ejus sacrarum disciplinaram adjumenta non

negligebam,

b

X

PR/EFATIO.

in biblioteca Vaticana codices syriacos lustrando ci nonnulla inde excerpendo , quantum olii nactus sum sedalo impendi, Quod

dum mente recolo, non possum quin gratum

meum animum publice signiiìcem Bibliothecse praepositìs, maxime

vero ejus primo

ALEXANDRO

ASINARI

custodi , illustrissimo Corniti

DI SANMARZANO

, archiepiscopo Ephe-

sino, prò insigni illa benevolentìa qua me ibi et primum excepit et perpetuo deinceps est prosecutus. Grato pariter animo recordor, me bisce studiis Romoe vacantem frequenter usum fuisse consiliis Patris P n ZINGERLE,

Benedictini sodalis orbi litterato notissimi , et

Rev. Professoris

A L . VINCENZI,

linguae hebraicae in Biblio-

t e c a scriptoris, virorum doctissimorum quibus ea de re gratias ago quam maximas. Sed j a m , age, paucis dicam qusenam illa sint monumenta, qua; ex codicibus Vaticanis excerpsi. 1° E codice qui in Catalogo assemaniano notatur numero 1 5 5 , foli. 95-100 : i L a ^ o w s o o l * ^^wk-laLcuà, ^i-iso ij-à^à^i

Uj-^J

wa*àjaL*.ì

Epistola Mar Jacobi doctoris,

quam misit

monas-

teri*) sancii Isaaci Gabulensis ad venerabilem Mar

Samm-

lern abbatem. E codice 1 0 7 , foli. 57 verso-60 : r o a i l * ? j-o

jJLa^Utf

^aL?

^ o i

vflaolt

av^t?

Epistola ejusdem Mar Jacobi ad Stephanum

Barsudailum.

PRJ®FA.TIO.

XI

3° E codice 109 » foli. 2 8 - 5 0 verso : ^ i a a j p ? Aas

Ex

homiliis

U^^o

•• : i x a ^

compositis a Mar Jacobo

^ a ^

^¡Jsa^

doctore,

homilía

prima : de natimtate Domini. Tria haec soluta oratione conscripta s u n t , reliqua vero ligala. 4° E

codice osi

117,

foli. 5 0 4 verso-505 :

j.,**^*,

UAAS»o

aC^?

¿.iipl» osi

waasX*

l*J¿-r>

Carmen

Mar Jacobi de hoc Pauli apostoli effato : unus est mediator Dei et hominum homo Jesus Christus redemptor. 5° E codice 1 1 7 , foli. 4 9 8 - 5 0 1 verso, collato cod. 2 5 1 , foli. 21

seqq. : U

>o r Ä?

^

o t ó c a l a c i IfrioÜ«

I l o ^

fTi^ loci

L+)

^oonS t váj^cs ctv^aj |Ààai.o Carmen quo docetur Dominum nostrum tempore dispensationis ante habuisse corpus passibile et mortale, 6° E

codice 1 1 8 ,

descriptione ci. P.

ejusdem Mar Jacobi,

foli, 2 5 9 verso-261

ZINGEULE

resurrectionem verso, collata

quam confecit e ms. syriaco

Mussei Borghiani in Collegio de propaganda fide :

Ejusdem sancii Mar Jacobi carmen tertium de crucißxione. 7° E codice 1 1 8 ,

U-*»J? Uà*. V^?

foli. 2 2 4 verso-226 :

ii.ki|lc

•.

Jacobi carmen de serpente mieo

sil^?

^¿.Ld Sancii Mar

XII

Plt/EFATIO. 8° E codice 1 1 7 ,

t'oli. 5 0 5

Ì]V>? l^ontWl

verso-507

.safl^*

perceptione mysteriorum

sanctorum

^jJ*?

Ì"|V'? ì^cua-ASil

riorum

sanctorum

10° E foli.

verso

Mar

woaa^

Mar Jacobi de perceptione

118,

foli.

26-51,

seqq. : «¿=>0.11^

JoiX Sancii

Mar Jacobi de

myste-

carmen alterum,

codice

64

-A-o

Carmen primura.

9° E codice 1 1 7 , foli. 509-511 : l-^-^a

verso

collato

^¿io

cod.

h**^?

IAL0A0 Jacobi carmen

117,

•. ijàollo

de beata virgine

Dei

genitrice

Maria. Cfr. Dissert. pagg. 2 0 2 - 2 5 2 . 11® E codice 1 1 8 , IAJM^O

foli. 51 verso-57

1 jLclic « s o a U

^SldqUUO

•.

oijJL»

ìoiSt,

sancii Mar Jacobi carmen

Dei genitrice

et semper

blasphemant,

dicentes eam post partum

sua non

^oZ

-àflo |jk.A|_D? rais»*? lA^oAoo

Ejusdem

: ani**?

virgine Maria,

et contra suum in

'-¿t^i

de sancta eos qui virginitate

permansisse,

12° E codice 1 1 7 , [].oV-r>

foli. 67

«Ipa^

verso-70 verso : l ^ t k )

i^Lc)?

: Ist-k

'«¿g.lhao *

l^o^ss

Vaxca

prolatum

a

Mar

Jacobo

Carmen

aliud de Dei genitrice ,

doctore

et congruens

scrutaiores. 15° E codice 4 1 8 , foli. 6 5 - 6 9 verso :

adversus

PRuEFATIO.

^ciàffliuax)

Uh trio

Vi*?

XIII

. lj.Lojl^

j j | S a n c i i

laudìbus Johannis baptistce et

. ^.saaLi

Mar Jacobi

^¿ie

Carmen de

pmcursoris.

14° E codice 1 1 9 , foli. 1 2 1 - 1 2 5 verso : ÌAlLc

Uoitlu

q0

Mar Isaaci

UcLAQ-fci.

V^?

w£UfcSCu]

Doctoris Carmen de passibilìtate

impassibilitate Dei Verbi i^o]

ffiptlfl.'^^

Carmen

et

incarnati.

15° E codice 1 1 7 , foli. 4 1 0 - 1 1 4 : ^ q ^

-i^c

Vi,

^¡so?

de

Mar

Inolio

Ua^o

Jacobo

j s n nS *

doctore,

Batnarum

Sarugi episcopo, compositum a Mar Georgio ejus discipulo. Cfr. Dissert. pogg. 2 4 - 8 4 . Documenta hsec o m n i a , duobus e x c e p t i s , quorum aiterum

S.

cuidam

tribuitur,

ISAACO

MAGNO

JACOBI

SAUUGENSIS

sanctum

JACOBUM,

alterum

discipulo ,

vero

GEORGIO

auctorem

habent

saeculo sexto iueunle Batnarum

Sarugi

in Mesopotamia episcopum orthodoxum Syrisque doctorem insìgnem. In his autem e manu scriptis codicibus excerpendis versatus sum quam potui rato

fidelissime,

s e m p e r , plerumque

vero

apographon meum ite-

etiam

pluries

cum

textu

tria

nunc

codicis ms. conferendo. Ex

quindecim monumenti» supra

recensitis

integre, praeter aliorum fragrnenta, publici juris facio. In quibus edendis hanc curam adhibui, ut typis quam

accu-

XIV

PK/HFATIO.

ratissime exprimerem

ea quae in ms. cod. invenissem ;

neque ipsa sphalmata s ubi ea in codice deprehendi, unquam correxi, quin de c o r r e c t i o n a me facta lectores admonerem, Attamen in punctis diacriticis apponendis, ex defectu typographical supellectilis aliquoties non licuit ad amussim omnia exprimere quae in codice inveri iron t u r , quod presort im dictum sit de codicibus 118 et 1 5 5 , quadralis sive estrangelicis iitieris exaratis. Porro iti monumenlis ligata oratione conscriptis, versus singulos distinclis lineis expressi, quamquam hoc in codicibus factum non est; nimirum exislimavi futurum hoc esse nonnullius utililatis ad faciliorem textus intelligentiam. Ad interpretationem meam latinam quod

allinei, in

liac, nulla qu®sita sermonis elegantia, interpres esse volui fidelissimus. Monumenlis syriacis in hoc opere editis

pnemittitur

DISSERTALO »E S . JACOBI SARUGENSIS VITA ET SCEIPTIS , u b i

et de iheologica ejus dottrina inquiritur. Atque his adjecimus brevem antiquati UtteraturcB syriacm conspectum trattatulum de Syrorum

metro et

et

pom.

Ex anecdoctis meis syriacis tria tantum, ut jam dixi, nunc in publicum prodeunt : et ex scriptis sima virgine

GEORGII

S . JACOBI SARUGENSIS

MARIA.

seligerem, haec fuit.

oratio panegyrica ,

carmina duo de beatis-

Causa autem, ob quam haec pr® caeieris GEORGII

panegyricum,

sit esigui, aliquid tarnen ad vitam

S.

licet in se valoris JACOBI SARUGENSIS

PR-a.*,aVi ^Jsc ]r»

«frÄj ol . ^-fc^cn M Vostri

-V hp^o libico ^l^pS

L*;">c .

juSjio

. ÄJ] jjoV10 l'r*-^

jj"» 3 - 3 ^

ûwiûJU , „--.oiXa ^ i i . a i ^ . V>

f à ^ o j-.In,*, Jj^^io

. M

îaui^l oui j-ìii»

,-^aio

ENTRODUCTIO, earitra

non

toxins

habeaiur,

sed

conflala

ex

grseca

s e b i i v e r s i o n e i n i e r p r e t a t i o , lisec t a m e n s y r i a e o merito ah

judicatur

Eusehio

ad

iU-laJk-

^

- j?

textura

.^

|L-sa*s

„ •> .

simillima,

•:• . •:• ^ / ¿ A i » i ^ j j

P?

offi Po . -fZa.-* ty^AJao? jj]

.

il'-S

jjjkio

. 14?

ipsa

sit

autographo anliqua ,

fideliter

A

LpLs?

| J c t jjcjZo . --*Z'i\ | Z l Z o .¿.-^¿..a. Z?

i-aais?

j Z y | Z ? a V j

P yjs

.

uSilaZl?

^-ia^rn? . J.1..P P

jX

.,„,*,'>• .i?

ucn 'Vi» .

^aliiuatJ

„Uso . A^t^sLfej ¡.ieo

el

expressa,

t~4.ll». pfcO . "Co^-I ^-iC . ^J^u,

^aJffi

et

prinaigeaium

ZL.}? iz-lz.

*

cum

Eu-

J.si'31 „_Ao Z a X

IT-Z]

¡v-j. Exemplar epislolse, qua) script a fuit ab Abgaro

PI

rege ad

Jesum , et missa ad ipsum per tabularium Hananiam, Jerosylimam. « Abgar Uchama toparcha Jesu redemplori benefico , qui apparuit in lerra Jerusalem, salulem ! Audivi de te et de sanitate quae per maous tuas eiiicitur, absque pharmacis et herbis. N a m , ut fer.tur, crecos eflicis ut v i d e a n t , et claudos ut a m b u l e n t , ac leprosos e m u n d a s , atque spiritus impuros dsemonesque expellis, eos quoque qui infirmitatibus d i u t u m i s cruciantur sanas el mortuos res use it as.'Cum vero de te hsec omnia audissem, apud me u l t e r u t r u m statu!, aut te Deum esse qui ex coelo apparuisti et ilia a g i s , ant te filium Dei esse et ilia agere, Proplerea igitur ad te scrips!, rogans te ut. gravamen subeas ad me veniendi, et infirmitatem , qua laboro , sanandi. Nam etiam audivi J u d a o s contra te murinurare et libi male velle. Civitalem autem habeo parvam et pulchram , ambobus sutficientem. » Exemplar eorum quae scripta sunt a Jesu per manum Hananise tabularii ad Abgarum topareham : « B e a m s qui credidit in m e , quin me viderit! Scriplum enim est de me : quod ii qui vident me non credent in m e , ii vero qui non vidertint m e , ipsi credent et salvi erunt. Ciioa id ¡intern quod scripsisti mihi ut. ad te veniarn, oportel ut compleam illud omne propter quod missus s u m , el postquam illud implevero ,

SYRORÜM HIST.

1

LITT.

Non me tatet quidem a gravissimis auctoribus horum documentorum yvYiatótviTix acriter i m p u g n a t i , neque is ego sum qui tanlam litem dirimere possim. Eorum tarnen argumenta , ut mihi quidem videtur, ejusmodi non sunt ut rationibus non spernendis aut enervari aut etiam penitus dissolvi n e q u e a n t ; atque hic praeterea observandum moneo in re historica periculosum esse positiva testimonia, ubi praesto h a b e n t u r , critìcis eonjecturis quae sola documentorum indole aut veterum silenti© n i t a n t u r , temere pessumdare vel plus aequo negligere. § 2.

DE À.NTIQUIS VERSIONIBUS SYRIAC1S S.

SCRIPTUM.

Certe ad originem Christianismi in Syria prope accedit SS. Scriplurarum utriusque foederis versio, quae Peshito seu simplex nuncupari solet : «Omnes conveniunt, aitCl. Lamy (1), « versionem Peshito seu simplicem esse antiquissimam. « Qua autem prsecise aelate, quibus auctoribus, quo loco « confecta fuerit, non ita facile definieris. Probabile omnino « est vetus Teslamentum syriace Iranslatum fuisse tempore « Adsei apostoli, paulo post advenlum Christi Domini. Hoc « cum Barhebrseo tradunt auclores Syri. Jacobus Edes« s e n u s , qui ad fìnem sseculi VII scribebat, explanans tunc assumar apud ilium qui m e misit. Et cum asstimplus f u e r o , lam tibi u n u m

ex discipulis

mit-

meis qui curet infirmitatem l u a m , atque

etiam salinem dabit libi et iis qui tecum sunt. » Laudatae e p i s t o l a

grace

reperiuntur

apud

Eusebium,

Hist,

ecel.,

lib. I, ed. Migne, XX , coll. 121 e l 1 2 4 ; item apud Moysen Chorenensem Armenorum historiograph um qui saec. V floruit et latine prìmum prodiil Londini 1736, Earum praHerea meminerurvt S. E p h r a m ; S. .lacobus Saru gensis B. 0 . I, 3 1 8 ; Josue Slylites B. 0 . 1, 261 ; Dionysius Telmaharensis B

- 0

t, 4 2 0 ; Barhebrseus etc — De iis el de origine christian® religionis

in Armenia, videsis optimam dispulalionem D. W e l l e , apud : Quartalschrift; ( 0 Introduciio

T u b i n g e n , 1 8 4 2 , pp. 5 3 5 - 3 6 5 . in S. Scripluram.

Pars p r i m a ,

p. 182 seq.

Theologische

8

ìntroductio.

« psalmos ait : « I n t e r p r é t é s illi, qui inissi sunt ah Adsno « apostolo et Âbgaro rege O s r h o ë n o in Palsestinam, quique « verterunt libros sacros etc. » Hœc traditio confirmari « potest ex S. Ephraemo, qui sacculo IV commenta ria in « Scripluram scribens usus est versione simplici tanquam « c o m m u n iter a Syris usurpata et recepla. » Porro Barhebraeus, saeculi XIM scriptor jacobita doctissimus, versionem N. Ï . eodem tempore confectam fuisse a u t u m a t , et sane validissimae rationes persuadere vidcntur ut ea non habeatur sœculo Christi secundo recentior. Ccterum ipsius originem esedem tenebrae o b v o l v u n t , quibus o b d u c u n t u r veteris versionis iatinse, Italœ dictae, natales. Attamen Barhebraeus et S. Ephraem ita l o q u u u t u r , ut ex eorum mente non unus, sed plures auctores in ea operam posuisse c r e d a n t u r , quod doctorum judicio atque etiam interna ejus indole et styli varietate videiur comprobari (i). Q u a n d o q u i d e m de antiquis S. Scripturae versionibus sermo est, memorali o m n i n o merenter fragmenta sat ampia quatuor Evangeliorum , quae Curetonius (2) a. 1 8 5 8 eòidit ex codice

(i) J. B. Weinig S. J. in Schola syriaca, OEniponte 1866 edita , p. Jam seq., ah bac sententia recedens, probabile judicat utramque utriusque testamenti versionem ab uno eodetnque translatore hebraice et graece sciente esse profectam. — De origine versionis peshito consuli merenlur Wiseman, Horœ syriacm, I , passim. — Uhlemann, De Nov. Test. vers, syr. Berolirii 1 8 5 0 . — Wichelbaus. Do N. T. versione syriaca antiqua, quam peschitho vacant libri quatuor, Halîs 1 8 5 0 , p. 6 3 , 84 seqq. —• P e r l e s , Meletemala peschilthoniana. Uratislavias 1859. (i) Remains of a very antient recension of the four Gospels in syriac, hitherto unknown in Europe. London, John Murray. Albemarle-street, t 8 5 8 . Auctor in praef. p. vi de Evangelio S. Malthsei a se publicato ila sentential» suam aperit : « The Gospel of St. Matthew is in every way te be considered as a text far superior to the others : they exhibit several marks of blunders and mistakes in the translation from the greek into syriac, while this Gospel of St. Matthew appears at least to be built upon the original Aramaic t e x i , which was te work of the Aposlle himself. ¡< — Cfr. Etude

SYRORTJM HIST. LITT,

9

nitriensipervetusto,quem quidem ipse ad medium sseculum V pertinere judical. Hsecitaque fragmenta ñeque cum posteriori philoxeniana versione confundí q u e u n t , ñeque coiiveniunt cum veteri Peshito. Bine referenda forent ad aiiquam recensionem adhuc incognita«!, quse sane sit antiquissima et in q u a , ex editoris sententia, Matthaei evangeli! primigeneus textus fere exhiberetur, cum versio saltern ad h u n c , antequam deperderetur, fuerit confecta. Nihil autem dicimus de aîiis versionibus S. S c r i p t u r e , cum haec posterioris sint setatis (i). §3.

DE BÂRDESANE GNOSTICO.

Syrorum deinde scriptorum primus cujus setas certo defìniri potest BARDESÀNES f u i t , sœcuio li (2) evolvente in sur une ancienne version syriaque des Evangiles, récemment découverte et publiée par le DT Cureton, cujus aucior ( Lebir ) Curelonio e a l e n u s c o n sentit , q u a t e n u s ipse u l r a m q u e versionem Peshito et curetonianam origine eamdem r e p u t a i , iilam vero ex hac fuisse derivatam. Paris. 1859. (i) Hue p e r t i n e t versio philoxeniana anni 3 0 8 , d e n u o a T liorna Heracleensi a n n o 616 A l e x a n d r i a recognita et e m e n d a t a , item syriaca hexaplaris Pauli Telensis quae a. 0 f 7 fuit confecta. De hac c o n s a l e A. M. C e r i a n i , biblioth. Ambrosianae d o c t o r , qui h u j u s versionis reliquiis ex mss. londiri., paris, et medio), e r u e n d i s mira diligentia et âxpifieia insudat. « Omnia documenta edita s u n t ad amussim ad codices , « ipsis h o r u m lineis servatis et q u a m accuratissime licuit s u b ocults « editoris. Duse tabulse lithographic® exibent specimina f u s i o r a , codicis « versionis s y r i a c o - h e x a p l a r i s , alterius v e t u s t i s s i m a versioni» Pescito e t « trium codicum graecorum versionis LXX, q u o r u m p r i m u s est V « ferme seculi, » Ita editor I o fascículo tomi I , ubi etiam in Prolegomenis se opinari dicit versionem LXX i n t e r p r e t u m syriacam ad lextus graeci criticem inter a n t i q u a s a l i a r u m lingg. versiones esse prœ reliquia utilem. — Partem h u j u s versionis edidit Skat R o r d a m : Libri regum syriace ; alia M i d d e l d o r p f , et a n t e eos Bugati et N o r b e r g . (2) Ipsum a n n u m ,

mensem e t diem quo n a t u s est Bardesanes notavit p y y y Chronici edessenì auetor saec.VI catholicus, B. 0 . 1 , 389 : i l i a c i &JL* V " 7 »X « „ V 7 V i » F 1 }"" • ^«t? f S f-^^Z] ave | a i o ¿ v-j-éjd ^-.l^io 2

IO

INTRODUCTIO.

Mesopotamìa famosas. Fuit ¡Ile patria, uti videtur, Edessenus{ì) et lantani sibi d oc tri ose landein acquisivi!, ut äquales omnes apud gentiles suos celebritate facile superaverit, Adversus deliramenta Gnosticorum et contra Chaldaeorurn astrologornm errores, qui in illis partibus multorum ánimos infecerant, cum initio strenue decertasset, tandem ipse in hseresim lapsus tali orationis vi et dictionis lepore falsa sua dogrnata proposuit, ut asseclas non paucos nactus fundaverit Bardesanistarum sectam, contra quam più res catholicorum calamum acuisse traduntur. Inter illos autem orthodoxise defensores princeps exstitit S. Ephraemus, qui ut pestem illarn aboleret, post duorum ferme saeculorum tractum, Bardesanem in dtacipulis superstitem suis ipsius armis debellans, eodem poetico dicendi genere quo ille «Anno 465, die I I a julii nalus est Bardesanes.» Porro anttus ille sera; Seleucidarum 465 u s eoincidit ex Edessenorum senientia communi cum A. I). 1 5 6 , quia epocham istam Christi nativitate annis 309 priorem esse opinabantur. Verum, ex ipso Chronica liquido apparet, cum hinc iDine Indictionum notationem et passim evenluum aliunde cognilorum tempus exhibeat, epocham Christianam vulgarem ex ejus mente posteriorem esse aera Gracorum annis trecentis unclccim , non vero trecentis novem. Cfr. H. 0. I, p. ¿587. Juxta liane ergo suppulationem Bardesanes natus l'uerit anno Uomini 154, Verum probat Hahn hsec erronea osse et plurihus annis ante annum l o i Bardesanem hanc lucem aspexisse, in opusculo cai titulus : Bardesanes gnostìcus etc. pp. 15 et 16. (|) S. Epiphanius, in Uh. adv. licer. 58, I , Mign. XLI, 989, ila habet : "O Bapdr¡aidur¡q in M monotafAt'ai; (ih t ¿ y hoc, v¡v, t

y,"iiTi)o

ÌL^Ì-a.

f a i

j j ' ^ a *

.

¡Lo}? a i l

:

'ai£j.ik

^ O j ^ A J ? loffi

i o « . }o1,Vfl-?AS>0

V f l ^ A i o

ai£>o

^JSnp 'otlaA^Ì

v. 13. S c r i p s e r a m Ì Z o j a s . . . ^

^Abk^e

„Ixjji

jxȓ3

„jU}

ÌOIAID

J^inl^so

loci

2 0

w s a a L k

^OCTUDO U L ^

Al}

M o

^ L o a J

Usj?

15

. s i l i

i l Lo 031

o]

"ylLoci^

}Oj.£> .

o]

«-A-s^p?

l^ò?

2 5

ffl^OU^

ilLo

il

^¿C

U^clc?

prò quo nuoc f Z o i a l ^ .

reposui , quod

m e t r o c o n v e r t i i , et in p a r a l l e l ì s m u m c u r a v. a n t e g r e s s o p e n u l t i m o

videtur

quadrare. v. 1 5 . Voculffi >afflui jJ e ms. s u p p o r i e r e non

tossitavi,

S. Jacobi

e a r m i n e , ad

patet,

iUud e t f a m

ut

quidem

calcem obiler

dissertalionis animadvertam,

m e t r i d e l e c t u , sed

in e o n c e p l i b u s

suum

imitalum.

v. tigiis v,

p r e s s e fuisse 1 7 . Voces

piane

evanuerunt. Ea

tamen

cura hi duo versus i n t e g r i d e s u m p t i s i m e p r i m o

LàiLs ^ i X a o ^

. , A m a L » v»J % voJl

ÜAJ

U a ^

^

v

gJ]

.

jJoai >cu.saJ?

•

v. 2 8 . Vocero tinam

legere non

l^Le

l^Joi

apud Castellum

jttcundus. Derivalur a rad. p -.¥ooi

-sì

j «Sn\

s w c i ^

wjj]

^ S ^ A I O ;

A L Ä s

wflA^J O » ** o a

{lo

ijoi

¡J-sci

—¿Isa*

M-v*3?

, O 7 ¡JOASLO

V

, J.iC»,,k

y^ì

A ^ J

^öiojul

^ i l o j

5 U

Ici^?

Ulo

^c^x;

^À^tì

% uaaXjoAJ»

lAls]

M*©'

i s ? 31

^O

Up* / ^ ^ ^ ¿ A l o ,

oi_3o

jL*ài>

Uòci

A-a.gr1?

av*A*|

. IlA^.T.» ».

Ijloìlpo

jLku^Vo^ ol

^

loci

v. 100. Quod puer aquam

Lo

ili)

lisci

ah».

i^am»

^ 1

OCI?

^oci^oj^A**

J-*j|

Ì3?

s>.

o O .. v

|AAS0S

r-^SS (RÙ*+'>

loci

AL^o

T+iJk*

A*)?

105

\.s

A j o ^ ì

lA^a-s

115

ocvl|o

n s ;

hauserit in textu syriaco minime dicilur ;

hanc vocem ex suo comminiscilur Assemanus, eumque in co commento falli opinor. De hoc infra panca dispntabuntur, Dedendum est seqq. vv. e quibus

forse

sequuntur aliorum

explicaiio peti posset in cod. evanuisse. — Post

deinde

panca

15 aut

vocabula

16

versus,

aut vestigia

ex

quibus

v, 106

vix duo i n t e g r i , et

in cod. supersunt.

Duos

tamen

seqq. ex his proiulit Assemanus; unde patet alramenlum postea adhuc periisse.

JACOBI SARUG. VITA.

37

sic ille immaculatus ante meosam manus simul porrexit, tribusque aquam pugiliis hausit ; etc

Exinde coepit Spiritus sanctus arcana omnia in divinis scripturis contenta eidem revelare et exponere.] .

quod ilie ex suo proprio hoc effecerit eo fine ut laudarelur a spectatoribus, sicut agere solent stulti, quorum superbia laqueus efficitur quo ipsi capiuntur. Non ita e s t , fratres m e i , ut ab invidis et osoribus temere creditur; seti Spiritus sanctus elicuit e labiis ejus veritates omnes, commentarla et serraones... Non

est

statuendum

[ Si autem scire cupis quisquís doctriniB studio flagras quando ille docere cceperit, ex ejus historia et ex V. 109. Verba : non est statuendum oranoms.

Ceterum,

ante

hunc

a d d i d i , ad complendum s e n s u m

versum

qusedam

legere

potui,

qua;

tarnen, cum non sufflciant ad sensum e o m p l e l u m efiSciendum , in typis omisi. — in voce a i C X ß a j j , duae liner® priores evanuerunt. V. H I . In ^^¿¡¡¿o

Ultima elementa

supplevi.

V. 113. ^ j o i ^ a M p a s ex vestigiis probabilis m i h i , non certa lectio est. v. 115. Sequitur vos una abrasa, quam qui restituam

non

codicis expedio.

38

• A PUT f.

,^

I^^^UTI

^.F

• *F 1 OVVN

¿.LB) "^LÛ-À.

Ì^LAÙ? ÏÏ?So

. ] o « i *>cue

,-LD ^ZIJFI

|A**GLA.kLO

^js

120

VS'I^A AI^NL ^NSP? UPM IOOI ^¿-S . {¿>0?

^GIO^A^

I^J] A^J-JK-O

Î.MC? CRTL. ^•TTJF? Ì

OÏLIO ,AM2J 5

. JIÛÀ ^OKJY-S AA.AÎJ? OI^OJLA^LO ]

,!

TIILC

^OIAJAANJ

PI cù^Z^O

cris ;

,03L*ÀJULO -JK^ÏZ 1J0|IO

\2.R,COÌTI

OAU]?

WKDL I^KSA^

155

Z^'TJ.

v, 119. Voees t - l s l J i o ,_ioo nunc abierunt a cod.; evanuerint |>ost Assennarli tempora ; nano hic eas légère potuit. v. 120, In voce

dilutum est atramcntum ; e

vero sola littera

Je saperest. v. 121. ,-AJ.S

proprie : in quatuor

vestigia reliquà possunt videri.

terminas.

Ex sola voce

JACOB! SARTI O, VITA.

doctore veritatem autem

vigesirauia

ejus fama que

tibi, prout

ubique

39

audivi,

secundum

annum

terrarum

vulgata,

ad eum ventilare

coeperunt,

expoiiam. ageret,

Quum

doetrinae

complures

ut collati a

undiSpiritu

sancto eidem thesauri participes fierent.] — Ecce autem exinde exundavit doctrina ejus ad maris instar . coepitque propinare cunctis regionibus eloquentiam tanquam

polum

vivum , quem Spiritus in ejus canali temperaverat, fortiorem quidem et dulciorem quam melìis favum.

[ H o c etiam episcopi

de ipso memoria} proditum est. Quinque

eum al ¡quando con v e n e r e , de

ipsius

doctrina

cognituri; putabant enim illum non Spiritus sancti afflatum l u m i n e , sed ex

saeculari sapientia, qua

et

ipsi dicere

s o l e b a n t , verba facere. Postularunt ilaque, ut

exlempo-

raneum

doctrina;

ad

ipsos

sermonem

haberet,

ejus

sinceritatem exploraturi. Sic enim illis deliberatum fuerat, ut si quid orthodoxa; lìdei a patribus tradita; contrarium v. 122. V a ^ ¿ o potius nane ex spatio conjiciendum quam legendum superesl in cod. v. 125.

legerem I & ^ X s p per diieresin. Vox sit lexicographis

adhuc incom perla a radice v. 126. Verba """N^Sj ~ •

àywy>j

aio^ ,

a-quivalens vocabulo Ì Z a N T N v .

a^s

nullo

verti quasi

tamen

h. e. in medio

ipsius

uicl^ì

scriptum fuisset prò

auciore. — Rectius interioris

{in

ìntimo

torte

tegerciur

ejus

pectore)-,

ai tunc explicari nequit quare prima vox l o ^ p in staiu etnphatico, non autem o ^ p

in stalu conslruelo, fueril descripta.

v. 152. Extcmporancum liberius vertit.

de

suo addidit Assemanus ; sequentia eliam

40

CAPUT I. ÌÀA^Offi

¿1

li^ojLio

>*cnaJcuajL*Jo ^ASPìos

,o.^iftJb

r*»jo

^

>OJL£flJ?

cn^o d a b Vi, io Àa]? ¡Lkil*

oiistso

ooai

^cu*

OSI

¿51

ìosi

Us;

^so

^kloJ?

i-Lo'l

IjJksJ^cs

^aJoi

J S I O ^ A^as;

>ajLsaJlo

^¿r^?

140

U?

¡Laìclo

Jx*]

loffi

1o0r D

osi

ìu*o?

JJo

atl^c *nV

jLfcla

U

ai^ytS.m

A o o ^

fjk'Ofs

l^alia^oi?

loffi

Ij-s?

oi^oLa^Lo

l^alja^la^

^.iyD^

tfi

,oLÀJ

145

>oaaJ?

^aJl

^oAj)

ìj^oì^o

al*!? 150

•• ) * a l

lAsaspe

. Ìj.l00590 % U^S-o?

Uoa]

ÌH-^?

jLk£Jl

r-o|j

oi*^?

...¥©0-0

]oai * Z u | i >

155

fooi fTiLoao

Jlao

v*»Àso

fiplo o'er,

ils.ro >0^ lib;

too

JACOBI SÀRUG. VITA,

4L

Jacobus effuiiisset, non modo ejus dogmata proscriberentur , sed el ipse, sublata quacunque de rebus ecclesiasticis scribendi facultate, segregaretur. At Spiritus sanctus, qui Jacobum ad doctoris officium selegerat, orthodoxam fidei regulam

eumdem pracdocuerat. Quamobrem etsi

in

ea

virorum corona pro sua modestia omnino tacere decrevisset, episcoporum tamen aucloritate, populique frequentissimi , qui in tempio Batnaì Sarug convenerat, precibus compulsus, veritus praeterea antistitum justam indignationem, dictis obsequuturum se respondit, sermonis tantum argumentum ab ipsis petere.

Prostabat ad portam sacri altarís imago currus , quem admirabili prophetse Ezechiel spedare olim datum fuit. De hoc, responderunt episcopi, tabulanti

monstrantes,

nobis edissere, si potis es. ] Stetit itaque super gradum suggesti (roù /3liparoe) ecclesise, [atque hic percepta Jacobus ab ordine benedicto episcoporum benedictione, et in mediana populi concionem progressus, qui incredibili illum audiendi desiderio tenebatur, coepit simplex ille in virtute Spiritus cum magna vocis contentione dicere : «Altissime, qui inscrutabili currui insides, pangatur in me, quseso, sermo mirabilis de majestate t u a . » ] Cum vv. 154 et 155. Vocabula posui ea quse in cod. legi possunt. Porro •MI? sic est in cod. 6

42

CAPUT I.

lp£>05?0 \ UaI

joai

fTL^so

^scmsa*si

«ne

H?

r»o

^ f A f l¿ o

l** 0 '

.

^-¿tSaP j-^M?

*»HÌ"0 ¡Lo

.

|Lm*? ÀJ| •

. sj.Leì : jLSpJLA

t^r^

«¿\JhJi ^

ìloì

: j^c)

¿¿DI^?

t^Ol

r

s

ilei©

-.ks . .0310?

Opiis?

yiol? -, ]oen

v. 167.

QJ-ia«®

ici?

allò 13?

OS» Mjlì.

j^of.^

CÒ»?

0901?

175

j.iaials.0

pki|3

lyj-té

¿jaiko

'Vili

,a&sJ

Jic?o

¿sol?

taSfA

bL090ì4? j^pl?

j-Jcn

170

+£>QZ On tigia reliquit in cod.

Literatur.

et

de

Abhandlungen

Güttingen, 1852, pp, 3 3 - 1 2 9 .

quod equidem legendum

p u t a v i , vix

ves-

CAPUT t.

46 *.

.—a.*!

jj

ooi

-, . ^ ¿ J ^ L a o

i^jJL

^ a.

. oiLsì

auû^o

AaJSsOJ

. lAooia!s¿

UAjL

cu^

„.Lo

oi^^li,

,-Ls

*^qioSr; n l á o

. ' A m a J a i © ¡LaImoV

^OiaJ^O")

\-slo

o

, 0 OL^AO

Ï O (TI

Olii

2 0 5

U.4*

otLoa**

|ooi

A*1

2.j-s

i*.**

AÛI7U

|jcnJ

Zotera

iJcm

l o oí?

¡Jai iriso

]o(J15

A*|.1mO? ,

icon

jjoi

Í-JL-^A)

j o «si 5

. If^àO^lk

»..

pro voce ^ i c ? »

^^

^ A'^r?

,^'^Û.Jk.

v. 2 0 2 . Descripsi a

p.

.-¿e???

.por

quod

pharmacum

J j oí ,¿>5

.^¿afflâAk) U

looi

ilôt

sili

j,a?aJ

. laiük» OIO

V o l s

caspjjs

. jU.?Q„0 |A2aaa**

^scio

-s]

loo,, aillo

.¿o-Lo^c

O TI

amanuensis

2 1 5

U ]ooi . UaiX ¡¿£¿¡¿0 001

j.1301

01^1,1,nSVl,^ Iaa? jooi . lArasí-Lo

Icoi

loi Ip-ofeo >cu t i

o oí .

(TL^oJ. UraJ

r^J?

i 1 qS>Sr> u?^

270

U-SBÍ yOfZ)

%Í3o? i^asl ^oioia^ oijAso . Ij^-Uí 1r*i»£> — . • >» \ s

VL.

-roo

, lA^jjali a ^ ? Ir*-2"* Vs? jllncu,

• j,•* ¿ *~>

i*, j-lo tv-í

, jjL^Lá\AQ

fia aso -.o?o ]

j.a^^a.'S.

l

o

275

IZvLa^a?

^

2.

o

i

^ooiilo

ÍAajs woi? 280

. ^ooijlo fM

]yflAix I«*"*-^

v 0I^> ¿»OÁiU? .

fll^

|3Ó? Í1D 0*01

MPr^0

li+r^o 285

vv. 272-275. Hkcraagisalus ccelestcs attoniti s u n t , quod e

paradiso

felicitati»

referto exierit.

[Atque ita divino doctori

placnit ab hoc initium

doc-

ti'inie suso d u c e r e ; nam licet hymnus illc de curru Ezecliielis admirandarum

visionarci

prophetse

reliquis ante-

cessit, maluit tameh docior, Adamum omnium parentem homiliarum suarum agmen d u c e r e , tiliosque patrem sequi. Hoc enitn nequum f u i t , hymnosque et expositiones

com-

p o s u i l , in quibus illustritim virorum imagines expressit, per omnes generationes orationem abst|ue ordinis interruptione deducens. |

Gemmas ergo et pretiosas margarites e thesauro sibi a domino

concesso

eduxit

benedictus illc

pater,

iisque

corona« texuit regibus et d o m i n a n t i b u s , utpote qui esset dispensato!- scientia peritus et intelligentia magnus, Hinc

venerandis

singulorum

capitibus quod

proprio

eorum honori cougruum esset. et decens coepit ordinare : capiti regis impositum fuit diadema p u l c h e r r i m u m , principi autem corona

ex beryllis

conlexta ; judices

et duces popoli p r i m a t e s , margarita pretiosse

autern

plurimum

oratiouem deducens per omnes successive generationes, alque verbis stris divinis et viviiicis imagines depingens illustritim virorum quorumcunque mundum ingressi sunt eie. » v. 276, In voce in eod.

duse iitterae priores discerni haud poierani

54

CAPUT

. UsgÜ*

I.

jjoilso

% ^akuóAJ

Inflijo

^sl

. Ì.JDO*»

¿ÁJ

^oaus

U¿!j Us?

^süa^

.. U o J j o

l ^ t o

ì r ^ h i^lfiis

i s ^ o

290

•. I m a .

aia ^ f ^ f j f f ì

>

j

. ox.TnS .. J . J r j 5 a s

.

|ÌCJLdj V i ,

Ò^OfSi

¿¿^t?

i o ai

oi1d|JD

^ ^ ì ?

V i *

: ooen U t f

>a»

-¿osi

^«la^M

^«i;

^osi^ias

>aso

loci

V L .

i ^ u L

^ ¡ . ^

300

^ U ^

>o?jo

LA

295

^na

?

|

ì a l ^

>o?|J

« - ^ r ®

% j.Viip , t W

-,

5

V s o

U^-)

.. > o j ]

o

occisis regibus, horum terram Dei jussu Abrami fdiis distribuii. De J e s u , filio Josedek, sacerdote

magno.

De filiis Selli qui in principiis suis honesti f u e r u n t , sed tarnen non ad fmem usque in virtute p e r d u r a r m i ! , siquidem gigantes cum Caini flliabus in turpem fornieationem cecidere.

De Elia deinde filio advenorum {Galaad) el de Eliseo plurimos

ipsi sermones enarrandos tribuit

Spiritus. De

ísaaco qui in sacrificio suo sese fortiter gladio objecit. De Israéle qui scalam vidit in somnio. De Josepho puero forzoso

et innocente,

qui

concupiscenliam

devicit a qua

gigantes omnes rei constiluti sunl.

De Enos

sapiente,

qui docuit terram

nomen Domini

jugiter invocare. De Daniele qui ob jejunium et oraliones suas vir desiderii fuit nuncupalus ab angelo. v. 321, ^ « n i . . legi dubiiando — Pro exscripseram I'f®-^ v. 322. Habetur hie in cod. vSa..») Jubus, sed in margine notatur v^slJI Enos, quae procul dubio vera lectio esl. Cfr, Gen. IV, 26, v. 324. Vox V ^ J j paene evanuit in cod. 8

58

CAPUT I.

v ^ c *. ^ o t u l W X I n , M a s u ^ L o *. 7 1 J ¡¿a.*

U'V^

v ^ o

Un«* ¿¿£>1?

^atla.'ldZ

oom

*oif®

lA^-jo..^ |j

^.miD

•U ^ i

"alio

U ^ l

aaXsyo

ail'ìa

V ^ o

V i ,

330

*

I^as)

IjJLeUio .*t-B

J

0

?

V

e

X

7

: jA^i^a^

' ìcU?

^ ,

...» O U ^ i

^

O „

a

lifts?

• V

-JkJl

U'ffi

v. 3 2 7 . ia a l i ò

„-aA*]

335

ai^ia^o )en

>0-^«,

(lass

^ ¿ s

Jlaoo

l^sa^.

jiaso

Jiasfo siilo

7

V ^ o

^

i^asio

.

9.

s

*]UJÌ

:

•. a ^ o

]oen

i^ctó]

•/Us-*'

P

„

* 0

..in 1. U i a o

!

oat

p.. 7

JiOfi

locn

340

pauci ductus videri poteranl.

v. 3 2 8 . De verbo o ? , j » supererai ¡ j s . v. 3 3 1 . Supplevi

> in verbo

^»n

et integrar« vocem

v. 3 3 2 . Sequitur in cod. spati«m (riunì linearum penilus abrasimi, et porro etìam in sequentibus sex aut septem prima voeabula evanuerunt, ut adeo sensus eflfici nequeat. Ex qui bus tamen tres versus seqq. Assemanus suo tempore describere potuii.

JACOBI SARUG. VITA.

59

Hananiae, Azariae et Misaélis quam sint elogia admiranda quis dicere valeat; Ijì enijn

cum fiamma p r a l i a m

confi-

denter i n s t i l u e r u n l , indeque ascenderunt quin ejus ardore tesi

fuissent. De Ezechiele a u t e m , Jeremía et Isaia ser-

mone») h a b u i l , in quo cos pro merito laudavil. De Jona autem filio

[Divinoque spiritu efflalus, de cu ne E is coelestium ordinibus disseruit, qua scilicet ratione adstent coram D e o ; praeterea de omnibus pioru m impiorumve, qui in mundo e x s t i t e r u n t , gradibus, sive q u u m v i v e r e n t , sive postquam vita defuncti f u e r u n t , tractavit, e o r u m q u e mores gestaque descripsit.] Neque quidquam

erat...

a b s c o n d ì t u m , quod ipse non

demonstraverit { atque hinc

unusquisque

cognovit

quale

esset ejus meritum ; nani hinc considerare licei quantum sit praestans, quantum sapiens, et in operibus suis honesl u s , quam humilis, innocens et s a n c t u s , quantum

virtutis

electo huic interius exteriusque c o m p e t e r e t , quantum e d a m angelus ejus cautus iuerit et gloriai ejus invigilarli, ut ne

v. 3 5 7 . . ^ ¿ x v. 3 3 8 . V o c e m

ad M

compiendo«

pro

spatio

sensurn

penitus

pro

vacuo spalio

abraso s e n p s i ,

posui.

maxime

ob

ductus

ap-

V. s e q . v. 3 3 9 . V o c e m ^ i o parent

trium

aut

ex

sensus

quatuor

autem ob litteras v. o4»2. V o c e s U a ^

exigentia

litierarum,

posui;

quarum

in certe

cod. prior

^

restituì. I r 3 3 - * - incerta; sunt

lectionis.

erat.

m

CAPUT I.

. w^AXaIc

oijIsd?

Aad

joci

jflJjAl? , „-¿Oj-©

,-l0

oi, 1 *

l ^ J

. loi^k : i^i^A-?

jLa^j-s >aià.

. U l a ^

oi^»

|

„

jDsu

V-G-é

*ii009?

^ootiDo

iaitfjj

tsl

o

^oavoj ^oou^

|o

: ^ogiaA^I?

v. 3 8 1 .

U^U

^^joloc

.

v. 3 8 0 .

3

-.^JÌ

,-Lo

-

Uf^

I "lobars©

PoAsxso

iguia.^

595

wsl

pro vacuo spatio supplevi. ex solis d u c l i b u s

i-» perfeci, quod

sinebant

setisus

et v.m e3t8r2u.m In . apparebant lilterrc seqq. v. 393, Scripseramsolum Jj-fm l o o o • Error manifestus pro j j - f a o i o s « -

JACOBI

vero omnibus

aperta

SARUG.

erant

VITA.

65

verba p r o p h e t a r u m ,

sed

iis

tantum hominibus quibus ea Dominus manifestare voluit. Hie vero electus ea declaravit veluti in limine s

soiis , lucem

«am mundo manifestans eumque exhilarans. Quis dical

'»une fuisse prophetarum eaHui inferiorem qui mysteria vidlt et abscondita quseque? ea scilicet enarrarunt ipsi quamquam interim ea quae loquebantur 91

non

prophetce,

exponerent;

vero advenit is eaque prout essent exposuit. Age vero, apostolorum coctum considera, tarn purum

et

serenum , simplicem ae innocentem, mysteria ediscens a

i'lio summi e

regis cui adhseseral, atque aperte

hominibus

usitata

Beeten,

n

apud

op.

cit.

unde

feci

174. v.

396.

Hujas

vocis

priora elementa

hsecce

videbantur

o j s ,

9

6fj

CAPUT I. %

) n S o

, i"*»^

cnjlc

'--¿osi

CÌ.aÀ*Ì

•. Î U ^ û l o

>aL.

jjt^

,0(0^*5

,0 a i t a s i »

^aJOlï

ciloalnL

iukSCUà)

iîiL^îO Ì h c.M

osi U«I

*

v

olnJï

«-si

.. o i ^

lai-

. Îàaq-D

w^xlii?

%

etiS?

UsoiÂÎ

juo«^

„Jscj ji^Woo

^CflL^S

nJiC cnÀAiûajDo

jLiàOj OTLà» - Û f l V A Î -,

U-js

ÎOTI

|VI

w^^oA^j

Olii» |cCTl

i A i j

osi

. aiiOîCLD

|ccji i-4*0'

lAliX)

^ Â J

-'Ls-iuâC.^. •. j..* j . A . u . 0

,-A.n.aJî

i ^ ^ ^ l c

ioavlj

4 1 0

\A4O i^cuàa? (IJDO

ci^i-kjalc

,

v. 402. Verbum

4 0 5

>oa.*,^jD}

rri-fLc

. —aÌÌÌ^I

4 0 0

oa*Ls

^

. |às?QJD

cixo?

a sila^jj

91

Uàóo

9 0 . ^ 0

A ^ a ls i J a a J ^ J o

f o s aijoAs

. ¡.o?

j ^ u 4 5 5

, 0 0 1 ^ !

Uloo .

^

^ O j ^

j i i

4 7 0

wSO^O

„ 0 0 1 5 { . l ^ P

V. 4 5 8 . Vox o i ^ i ^ l in c o d . a d e o d e l r i t a quain p o t i u s e x seiisu c o n j i c e r e d e b u e r i m , V. 4 6 6 . A ^ L j i e yrex h i c p o n i l u r , n i q u i d e m p r ò christìanorum ccctu episcopo v. 4 6 7 , in cod. p r ò

e r a t , u t e a m non tam i e g e r e saepe a l i b i , p r ò ecclesia e t eommisso, Nempe ponctum

diacriticnin

JACOB! SARUG. VITA.

73

Dominus prseservet, atque ab ea (ecclesia) lupos arceat, qui nioliuntur ovium perniciem, quas filius Dei sanguine suo prelioso acquìsivit, quasque illorum manibus commendatas detlii ui eas g u b e r n e n t , pascuis magnificis ac beuediclis aquis reficiant, sponsam rcgis lactando corpore et sanguine quse e mensa filii Dei quotidie sumuntur.

Venite, accedamus

nunc,

fralres m e i , ad

athletam,

senem easlum, et caput venerandum , pium J a c o b u m , vas Rectum , templum Spiritus sancti et pastorem ipsumque instanter

supplicemur dicentes

:

magnum;

veni,

pater

noster, visita gregem tibi ab eo commissum qui semetipsum pro eo obtulit in vertice ligni; ecce enim te deprecatur ut ipsi cunctas benedietiones impertiaris ex thesauro manibus tuis, inclyte, commisso.

Retribue bona eis qui sanctum tuum corpus psalmodiis Spiritus sancti veneratum v e n e r u m , et redde illis omnes recias peiitiones e o r u m ; sie enim te decet, pater noster, omnibus egentibus tribuere. In firm is da valetudinem et sanationem ; confractis adhibe affixi pronotninis aut a Übrario o m i s s u m , « t o m i l t i p o l e r a t , aul in cod. d e l e t u m fuerit. v. ¿ 6 9 . Ex vacuo spatio post. litt. v, 471.

=

v. 4 7 3 .

ex vestigiis conjeci.

^

conjeci I - S u e w ?

10

74

C A P U T I. : ERUOI5AS

,-SSC

*>O|«O

I ^ A A L

% QI^OAL^O

-z]

^CNU-OO^ JUCIS

¿.JLO^?

»OFLI

CT^CL^AMO

-SAT*

¡¿¿IS?

. \ZQJLM : IUULKJUS)

. L I A I ^

.

^.¿.LC

^¿O

JLO^A,

|1?

480

UPUJ?

ILOF^I

OFFLLS]

UJL^S

^AAJO

475

^.A^LO?

^ S T U ^ O

..

J~L*PO

^IFLLLO

UII]

{JOAA

IFTI^

I^LO

JJUI?

485

TA*1O

*•

V S O

ilxJ

ai^.

ySSo?

w^I^m

I}.**?

Ul.JC

^ z l j A c i

ooijj

Us? |L^Loq

\

4

a

i^i--

l^cfi?

j

l ^ j o

^ m a l ^

¿.LeiJ

i-Lasc

«riAlLj^

aio

s-^GL^AJ

{¿so* , ^

ocn

f£>

^ a s a A O VlsajLo

..Jul]

. s o i

. ^Jui-Lc]

f ^ a ^ r s

Hsec vox =

in

cod.

detrcclator,

supersunl

^ s b i

sediliosus,

litter»

jh

^¿a^c

cal!iO

520

j^jaJo

^m

^ a L v ?

v. 512. Clare

^as]

1.11m

^oiaA^cuo

515

j4

oiiftoXoc,

^

525

,aj]

\aLai*o

unde

M-sj-i

j

st n

530

complevi.

adversaritts.

TACOBI SARUGt. VITA,

79

Dum videt aliquem propter Jesum tenaciter p a t i e n t e m , namquam

accedil ad

ipsum o r a n i n o , quia

is eum

con-

temnit. Ubi lhalamum videi m u n d u m a fornicatione, ibi si potest adulterium admiscet diabolus. Ubi videt amorem in homine p n r u m , supervenit i p s e , injiciens esedem , necera et quailibet malefaela. Ubi videt hominem salulis suae sollicitum mille laqueos coram

ipso l e n d i t , ut prseeipitetur in eos.

Sed q u a n t u m , fratres m e i , dicere possimus de inimico Nostro, contra cujus astus et insidias nemo stat

securus!

itaque transeamus ab hoc sermone de s a t a n a , et ad par e n t nostrum accedentes apud ipsum refugium h a b e a m u s ; Uwum i n v o c e m u s , orantes et dicentes : p r o t e n d e , benediete

pater,

dexteram

tuam

banc

quam

exteodisti

in

°rationibus et supplicationibus ad Deum. Ilaec nobis adducat elementiam , miserationem et veniam peccatornm a Domino tuo quem multum dilexisli, qui exaudit le neque potest ullis rectis petilionibus resistere.

E x t e n d e dexteram tuam et benedic ovibus til)i commissi«, ^uas t u , pater n o s t e r , diligente!' et sapienter pavisti. E s tende dexteram v

' SIS.

0 1

k- -

Proprie : cui

cura

benedic ovibus est

ut possidcat

Luis

vitam

et

suam.

agnis, Vocem

non amplius dilucide eomparebat in ras.

v. §16. v

tuam et

ex vestigiis ducluum conjeci.

- 517. ^ S s ^ i est in cod. fere abrasum.

v. 518. >o1-p edidi, quamquam litlera media e charta detrìta abierat.

80

CAPUT I.

. , Qgl k A, A i

. sus

1

A-*]?

«¡>71 ^lè Si. »

„J Q-AS

eniïhS

oiso

••

ÌU4

hcÙtSûZl

^-SSIJ 555

.

¿.ifSQi

*Joa*

(-^-Ls

I^aA-oj-so

jLjtsî

^j-oAJ

oioo

IsQjto aio

. 'Zoen

Uirts .. ^ Q j ]

. |AÄ90Ä

' ^ r ^

^Ixkuâ.

UI4.05

ÎJjiÂ^

^ 0 0

'Isî

J.^I.a.,2 A i e

%**tOiasa£j , gi*»nViS : ÌAsîoa

540

^(ÏIO

ff.%0 ^

. 'Zom

«àâ

Ttl^c

Ij^D

^.aOÄ

'V^»?

i^so-*

sìai

5 A'iJI

^ - O Ä O

^ U ' n *

. ^ i a î ^010 ^ c l a s

yj^so

\ a o

545

Î5Î.S

. i a ¿.In

j.lasiiû.Lo

1

O A a I ^ ..¿•(TIO

v. 532, In j Í I ó v. 535. I j ^ o a i »

yJLjt>l¿£l.*

littera 3 evanuit, ^.i^DiJ posui conjiciendo ad complendum seosum. Est

enim codex hoc loco rasilis. v.

S36.

etiarn v. 537,

Seripseram

l^eoiS».

dìvinitatem,

quamquam

cilici queat. conjeci ; ex

vero evanuil

^

ex

vesiiglis

81

JACOB! SA RUG. VITA.

eosque congrega sub protectìone orationum tuarum. Extende dexteram tuam liane, quae super eorum capita extendisti, quos px hominibus carnalibus effecìsli regni ccelestis filios e

l heredes. Ea dcxtera

inonasterium)

tua

benedicami* commoratio

isla

(istud

cum universis habilaloribus e j u s ; sic enim

f'ecet ut filios tuos spiriluales foveas. Extende dexteram tuam hanc quae extensa

fait super

baptizandos, ut eos D e i lìlios effìceret. E a benedicatur coetus qui diem commemoralionis tua; celebravit cum fide, cum

amore puro et sapientia. Estende dexteram tuam hanc quae extensa super sacerdotes, eos e terrenis effecit s p i r i t u a l s , haecque nunc nobis a Domino cunctas benedictiones adduca* quibus coetus noster d i l e t u r , benedicte p a t e r ! Extende dexteram tuam h a n c , quae super Christi corpus extensa f u i t , illudque distribuit omnibus sumentibus in r

emissionem peccatorum. Extende dexteram tuam et benedic

terrae et liabitatoribus ejus , ut producat illa fructus uberrimos quorumlibet segetum , utque mendicantes et pauperes Dominus ex dono suo ob sanctas tuas orationes sustentet. Extende dexteram tuam et pacem tribuas ecclesiae matri in qua inde a pueritia ad senectutem usque converv

a

- 542. Vocis Ì-oì nihil superest in cod., et in i ^ - r ^ l>parebant. Unde haec non nisi ad complenduin v. adjeei.

vestigia vis

v

- 544. Iniiio hujus v. legi adhuc poterat . posi quae inforniia vestigia ex diluto alrainento sequuntur, atque ex his conjeci oiZn^^s. — Tandem vocem s*tnaao.^l ex sensu et paucis ductihus admillendam censui. 549. Ecclesia- Sarugensi. il

82

C A P U T 1, :

*

.

^a^AÀ-C •. ^ o f l i ^ a - É ^ ?

1

va£5Ì

-ifl^o

^ - ¿ O

éVI*

^Oiffijo

v^o-à.^

U>,alo

Ijjscai*

Ì^OAS?

^oia^oaÄX!

^jiLosJL^o

.

IIa*»

,aJ i

-JSÌ

^ p o

¡.s) raJÌ

owo

*£>b

ÌAJP

^«jioju?

Ì A ^

0^

^ o a s

565

^Oj-D

JL£>

Ò.jl*aZo

nolione

ctìnjunctivi

^ Q ^ Ö

Proprie : adolevisti

v. 551, Debet hic ^

. educatus ut

es.

partie, cum

siderar]. (-fr. v. 175. v. 556, in i - a i i o È - à i o Hiiera S». discerni non poterai. v. 557,

«¿Q.ÉJ3

0^1

fJU-a*

à \

555

ìonJb

yJU¿A* ì^-i^3

òe»

:

550

ZQMS

wsl

. yljAàLo?

J

- ^ a f s

1¿¿eliso

:

v, 550

Ä

olii

,oJiri

.

.

^.IA^CL*

fAfi V i *

, ^

^O^oäjo

0

psene evanuit.

con-

JACOBI SAKTJG. VITA.

satus es. Extende

dexleram

83

tuam et s o s t e n t a , ut erigi

possini, eos qui ceciderunt et per relaxationem suam satanse maneipatì

existunt.

Extende

dexteram

t u a m , et

obumbret, paler n o s i e r , animabus n o s t r i s , ne seducantur a satana qui nobiscum pnelialur.

Extende dexteram luam , et nos inler oves gregis

tui

collocare digneris, ut et n o s , sicut illse, Ubi dociles eificiamur. Exlende dexteram

tuam,

pestilentiam a grege tuo

arceas sicut polena Moyses et Aaron illustri».

Extende dexleram luam et benedic habilationi tuse honorabili in qua reponitur pars sancii lui corporis. Extende dexteram

tuam et benedic illius sacerdotibus, diaconia,

nionachis, praesulibus et d u c i b u s , curatoribus, ministris, ^dituis itemque.... quos commendatos voluit Deus ministris Domini. Extende dexleram l u a m , ei benedic eorum cum habUalionìbus, tum personis, qui magna soiiicitudirte et cura erga habi tores istius monasterii

aguntur. Bona vi ¡'tuli

eorum rétribué, pater benedicte, et per orationes tuas sub alis luis protégé, o paler, sacerdote» regioni» tuse (tui V- 865.

deest in lexicis

Forma esl a JJjs wdifieavit

demanda.

S64. Vocem imam legere non potui ; — dubito pariter uirum recle Sttmpserim

•

v- 507. Recli us for le prò virtuti gatlice : à leurs

Excellences,

eorum verterelur : eorum

Vide supra vv. 136 et 543.

Celsitudini,

84

CAPUT

^aiaiorcLO . la.Aj.0

HjLso

: Ijo^Lo

v

I.

. ^omuJsicu)

Up>o

iia^io^

IjJkij

U¿.ln'-i.

od jLuriD?

is^dkO ^OOl^-ià»?

lAocnaLo

.

Ij^o]

^¿P

,JLo

J^aÀ

LS^Ì)

>0^1? U^jL

575

ut^jo osi

,aj|

: i'scuas . Lf-^

"V^oai?

MI»

, ^OOl^Q^tVO : Iàaoi^v

570

V ^ i ^ o AxL?

f A.M.B

^ÙO

V U .

081? : ,. c J ]

TLCU.ÌA.Z if.«

j,.J„.amVi

|J? ^Lo

580

^oJÌ

ò(7i * || «ISSo

v. 580. j - i l s nescio quid proprie notet. Bar Bahlu! apud Castellum sub voce

legit

satanas, dwmon. — Porro t l i . j - . k i o

mal-

ignimi veni ; proprie idem notai quod grsecum voiJTG'S intelligibili*.

JACOB! SARUÖ. VITA.

monasterü)

85

quique in ea m i n i s l r a n t ; suscipiat

Dominus

oblaliones eorum, sicut oblationes Habelis, agni innocentis et fruclus benedici!, qui in monle agnum in sacrificium perfectum obtuìit Domino.

Suscipiat Dominus oblationes eorum sicut oblationes justi Abrahami, Melchisedeki et aliorum juslorum. Perficiai Dominus omnia sacrifici;! et preces e o r u m , et íw, illis abundanter largiaris de dono divino. Salva illos ex hoc mari flamm®, quae perversos et impios «stuat. Salva eos ex fovea bombili ut ne crucientur cum d e m o n e maligno. Salva eos a crucialu divitis et cum Lazaro paupere ipsos exhilara. Peregrinos vero

(defunctos) .

.

V. 383. Vox isla ultima est folii 114; porro folio U S incipit c a r n e » cjusdem sancii Jacobi doctoris de sancto Stephano archidiácono et protomartyrc. Cum autem Georgii panegyrictim ila minime absolutum habeatur, probabile videiur folia, unum aut plura, hic e volumine excidisse.

86

CAi'OT

§ 2.

I.

D E A U C T O R E HÜJUS CARMIN IS

PANEGYRICI.

Mox quae in hoc Georgii panegyrico carmine Sarugensis hislorise, auI catholic® tradition! i l l u s t r a n d o ulilia esse possum indicabo singulatim ; sed prsestat antea quaedam dixisse de ipsius Georgii aetate et vilae conditione. Floruit a u t e m saeculo sexto et definitius circa a n n u m 5 2 2 ; nam , ut infra v i d e b i m u s , hoc ipso anno J a c o b u s Sarugensis e vita migrav i t ; h u j u s vero discipultis fuit Georgius ut in ipso pancgyrici e p i g r a m m a t e teslatur a m a n u e n s i s ; neque modo eo sensu quo qui aliquam doctrinam e scriptis h a u s e r i t , h o r u m auctoris discipulus q u a n d o q u e a u d i t , sed strictius el copul a t i u s , quippe qui auribus perceperat magistri sui vivae vocis o r a c u l u m ; ipsum enim quaedam vitae S. Jacobi adjuucta didicisse ex relatione magistri liquet ex ejus verbis supra positis : « dieam tibi veraciter sicut audivi ex historia « de ipso (conscripta aul tradita) et ab ipso doctore : » ubi sane per d o c t o r e m narè^oy^v nullus nisi Jacobus intelligiuir, qui hoc titulo sibi voluti proprio cum passim apud S y r o s g a u d e t , tum praecipue ab encomiaste suo decoratili". Vixit itaque Georgius ea , qua d i x i , Belale. Aliamoti cerium historicum de ipso testimonium , quod sciain, non exstilit u l l u m , et f a t e t u r Jos. Sim. A s s e m a n u s (i) sese e r u e r e non valuisse quae h u j u s viri conditio et qua fu eri l dignitate c o m m e n d a t u s . P o r r o , quoti hsec a l l i n e i , ipsum non homin e m laicum fuisse sed in hierarchico gradu c o n s t i t u t u m , imo cujusdam civitatis, n e m p e A r a b u m c h r i s t i a n o r u m , episc o p u m , probabile est ex sequenti Barhebraei t e s t i m o n i o , ila de Jacobo Sarugensi in chronico scribentis (2) : « habet etiam (1) B, 0 ,

t,

340. 7

(21 . II,

,-pi.? |ocn

322.

V

*

v ,

uÄUj^ol?

„

~

i-»-*. I VÌViN?

,

£••!>, 7

,0

fi

K

Mutas

,P

tate * deiinienda, et laudandis operibus, non satis distinguât quse ad " Jacobum Edessenum et ad Sarugensem pertinent, vir doetus qui " anno 1694 Romse suum opus edidit. In kalendario anni 1624, lau" datur ad diem 27 januarii cum Ephrsemo Jacobus Edessentfs, " quod omnino congruit iis, quse ex Maronitarum kalendario " afifert Naironus. Atputo ex ignorantia Edessenum illicnomina* turn fuisse, et pro Edesseno Sarugensem reponi oportere. Re" centiores ergo institut,ionis esset festum diei 5 aprilis, et post " Naironi admissum tempora. »

CAPUT ALTERUM DE S C R I P T I S

ET

DOCTRINA

S. J A C O B T

SÀRUGEN SIS .

Jacobus tanta floruit apud Syros doetrinse et eloquentise f a m a , ut « fistula Spiritus sancii et fidelis Ecclesia cyihara (i), » item « veritalis doctor et columna spiritual i s t ) » nuncupari meruerit. Reliquit autem pene innumera ingenii sui m o n u m e n t a , ut testes locupletissimi indicant. Si vero Gregorio Barhebraeo (ìdes e s t , ubi eum claris scriptoribus qui Severi tempore enituerunt accenset, « ha« buit amanuenses septuaginta describendis ejus sermoni« bus occupatos, quos septingentos sexaginta recensent, « praeter expositiones, epistolas, hymnos et cantica (3). » Quibus verbis cum ligataì, tum metro soluta? compositiones summatim complectuntur. Porro sola metrica, ea dorsi curvitatem per anuos duodeni ginti passa est. Cod. 117, fol. 302, et cod. nitr. XIV, Ibi. 1. 112 De quinqué panibus et d/uobuspiscibus. Cod. 117 , Ibi. 304113 Parcenesis, et depauperate. Cod. 117 , fol. 308. 114 De amore pecuniae. Cod. 117, fol. 310. 115 In illud Salomonis : va.nit.as est mundus et vanitas vanitatum. Cod. 1)7, fo). 312. 116 De pauperis gemili',. Coti, 11?, fol. 315. 117 Parcenesis. Cod. 117, fol. 310. 118 De filio vid.ua', quem Dominus suscitavi/-. Cod. 117, fol, 306; cod. 118, fol. 120, et arab. IX, fol. 204. 119 De hemorrhoissa, Cod. 117, fol. 329; cod. 118, fol. 123; - cod. 251, fol. 1. 120 De miraculis a Domino pat,ralis, quai sunt curationis smculi siimbola. Cod. 118, fol. 134. 121 In illud Domini : vulpes foveas habent. Cod. 118 , fol. 158, 122 De centurione cujus puerum Dominus in Capharnaum suscitavit. Cod. 118, fol. 174. 123 De la»ni"e in qu legio deemoniorum erat. Cod. 118 , fol. 197. 124 De vidua quee duos obolos in gazophylacium immisi/. Cod. arab, IV, fol. 197. 125 De filia Je.ph.te. Cod. 117 , fol. 332, et cod. 114 , fol. 146. 126 De Ozia rege et Isaiapropheta. Cod. 117, fol. 335, et nitr. XIV, fol. 6.

JACOB! SARUG. SCRIPTA.

111

127-133 Ádversus Judceos sermones septem. /«* cod. 117, fol. 339 ; U™ ibid. fol. 341; 111«* ibid. fol. 343; IVa* ibid. fol. 345; Y«« ibid' fol. 346; VIw ibid. fol. 348 ; 7//'« ibid. fol. 350. '34 De Lazaro quem Dominus suscitavit. Cod. 117, fol. 360, et cod. 118, fol 128. 13o De dominica hosannarum. Cod. 117, fol. 367 ; cod. 118, fol. 208, et nitr. X í l i , fol. 106. 136 D et 106 seq., ex eodem codice. (i) Ibid. pp. et 112, ex codd. add. mss. 11, 6 2 4 el 14,390. 0 ) Vide Zeitschrift der Deutschen morgenländischen Gesellschaft. Leipzig, Brockhaus, torn. 1 2 , anno 1 8 5 8 , pag. 117 s e q q . ; a. 1859, p. 44 seqq.; a. I860, p, 679 seq.; a, 1864, p. 751. — Aliqua etiam carminum S . Jacobi speeimina , ex Zingerleio et offieiis Syrorum deprompta, impressa reperiuntur apud J. B. Wenig S. 1., schola syriaca, OEniponte, 1 8 6 6 , pp. 1 5 3 - 1 3 9 , ,P v V V , . (*) l ? o s p . a } vox grseca est a v a f o p a , , syriaca civitale donata. « Sunt autem anaphora?, ail Renaudotius, liturgg, orienti, toni. II, p. 45, p r e cipua ilia pars officii eucharistici, quae ab oratione osculi pacis incipit, et usque ad graliarum actionem extenditur. »—Exstat «nap/ior« Jaeobi Sarug. syriace in cod. nilr. Ill, fol. 160 et cod. echellensi V, fol. 8 0 , eamque Ialine edidit Renaudoiius torn. H liturgg. pp. 556 566. Paris. 1715. PX v ,PPV . n ». fit) (.A^y-D ¡ ^ i a - ? Hunc e manu scripto Syrorum Maroni-

.TACOBI SARUG. SCRIPTA.

115

3° Ordo Confirmations (1). 4° Epistola ad Samuelem abbatem monasteri! sancii domini mei Isaac Qabulensis. Inedita. o° Epìstola ad Stephanum Bar-Sudaili edessenum. Inedita. 6° Epistola ad dominimi Jacob-uni abbatum monasteri edesseni, ^uoil appellator de anima. Inedita. Exstat in cod. syr. Vi. > Epistola paraenetica de humilitate et amore divino. Exstat iacodd. syr. VI e t X . Inedita. 8° Epìstola ad quondam prmstantem virum. Inedita. Exstat in c °d. syr. VI (seu 126 in catalogo assemaniano). 9° Homìlice sere seu cccpositiones Via^foZ de natìvitate DoMinide epiphania Domini, de jejunio quadragesimali, de dominica hosannarum , de feria. YI passionis , de dominica resurrectionis. Exstant in codice 10i) (syriaeo X ). Eas omnes desCfipsit ci. Pius Zingerlo, ego primam. Epistola tandem, quam supra (2) Styìites memorai, et eccpositio venturiarum sex Evagrii, de qua loquitur Barhebrseus (3Ì, «escio utrum uspiam repertae fuerint, §2.

His universim et summalim de scriptis S. Jacobi praenotatis, quaedam spedalini adjungere necessarium arbitror, l l»eis eorum forma, methodus et doctrina enueleatius fxplicentur el accuratius. De forma quidem metrica fusius, ln sequenti disquisitione de Syrorum poesi agendum erit ; s ' vero quis jam quserai quid de ejus stylo, de verboriJ ni deleelu, de senientiarum perspicuitale et elegantia Gl'una

rituali

lit

urg, t o m . S^pjJBj

edidìl syriaec

||?

et l a t i n e

pp. 3 0 0 - 8 5 0 ,

hoc Ululo

in

codice

prsefixum : j £ - . ? n V i S S n ?

pJLxJ

Jos. Aloys,

vSooàh* ^jào? JjOsa.^

Assemanus

\ , _ o

Ordo sancii

'"'ptisini, instìtutus a domino Jacobo Batnarum Sarugi. ( 4 ) E x e o d e m M a r o n i i a r u m rituali e d i t u m fu i l i o n i . I l i codic. liturg. Pp> 1 8 4 - 1 8 7 ; Maronitarum

in seqq. vero legìtur j u x t a r e c e n s i o n e m S l e p h a n i patriarchi,

sacramentum vocani Syri '"»mediate

posi

qui obiit circa a n n u m ^ojalac?

haplismum

a siinpliei

100.

(3) S u p r a ,

1 7 0 4 . — C o n firma ti o n is

signaculum chrismatis,

illudque

presbylero a p u d ipsos

conferri

soiebat. (a} P a g .

Aldoensis

pagg. 8 6 et 8 7 .

116

CAPUT II.

sit dieendtim , judicem Jacobo Edesseno , auclore syro qui in his rebus diligenter et ex professo versatas f a i t , alium peri Lia aut aequiiale praestantiorem noil facile inveniet. Atqui is Sarugensem veluti exemplar syriace bene et eleganter dieendi proponit, una cum Ephraemo , Isaaco Magno et Xenaia Mabugensi (i). Quinimo , baud immerito ipsum habueris, post S . Ephrsemum , Syrorum omnium anliquorum copia el facundia priinum. Ob banc etiam rationem popularibus suis perpetuo videbatur « scientist « donum non humana industria , sed Spiritus sancii mu« nere adeplus (2). » Doclrinam ejus quod atiínet, in iis quae apud ipsum lustrari potili, nihil prorsus offendi quod profanuin vel a sacris disciplinis alienum s i t , nihil quod a recta fidei regula abhorreat. Postea quae in conlrarium allegantur refellemus, el direclis argumentis orlhodoxiam ejus stabihemus. Interim ordo rei postulai ut illorum authentia et fides prius citra controversiam posila habeanlur. A H T Í C U L U S II. DE AUTHENTIA

KT I N T E G R I A T E

SCRIPTOKUM

S.

I ACORI.

§ 1. De authentia operum s. Jacobi multum dissere opus {1) I n epistola

)>¿>'c¡Jo

de ortographia

syriaca

l i l i affi

et de punctis

li^r

vocalibus

; syriace;

B. O. I, 478. Jacobus Edesse-

ñus, saeculi seplimi seri ptor, passim vocal ur ¡L¿£s> j i a - í J í i o , Ubrorum interpret, quod nonmillos ss. scripturarum libros comiiienianis, grsecos vero auclores plures versionibus illustrarli. Fertur etiam púnela vocalinm diacrilica primum in ìinguam suam vernaculam indurisse ; siculo vero octavo, Theophilus Anliochenus vocales graecas csepit adhibere. — Cfr. Bartaebraei librum splcndorum

ìJ^s

(i) Ila Barhebraeus B. O. I I , p. 521.

apud B. O . I, 64 el 4 7 7 .

JACOBI SÀRUG. SCRIPTA,

117

n o n e s t ; e q u i d e m n o n v i d e o q u a rat i o n e e j u s s c r i p t a velati supposititia traducere v a l e a t , qui historicum testim o n i u m e t f a c t i a r g u m e n t a e s s e i n h u j u s m o d i r e v e r i tat is criterium agnoscit. Prirnum e n i m est , q u o d auctoris n o m i n e i n s c r i b u n t u r in c o d i c i b u s a n t i q u i s s i m i s , e o r u m Usui e x a r a t i s , q u i c e l e b e r r i m i d o c t o r i s s c r i p t a e t n o v e r a n t ° p ü m e , e t inaximi faciebant : a m a n u e n s e s scilicet dolo vel insci Lia a i i e n a s l u c u b r a t i o n e s J a c o h i n o m i n e g e n e r a t i l a s a l i n i o b t r u d e r e i n t e n d i s s e , a u t , si v o l u i s s e n t , p o t u i s s e , r e s est q u a m n e m o g r a t i s f a c i l e a d m i t t a t (t). C o n f i r m a t u r lisec c o d i c u m (ides i p s a e o r u m s e c u m c o i i sensione e t h a r m o n i a , s e u , ut clarius l o q u a r , illorum auclorum t e s t i m o n i o , qui m a g n o n u m e r o Jacobi s c r i p t a , in n s d e m a u t aliis m a n u s c r i p t s c o d i c i b u s , n o m i n a l i m l a u d a r e a«t verbotenus recitare deprehendunlur. id enim factum Suisse c o n s t a t a S y r o r u m p l e r i s q u e , q u a n t u m q u e r e g i o n e , saeculo a u t s e d a a J a c o b o d i s s i t i s . S u p r a , s c r i p t o r e s S a iugensi scquales, Josue stylitam et Georgiani, protulimus. E C a t h o l i c i s p r s e l e r e a h u e r e f e r r i m e r e n t u r Isaac Ninivita (2) e t Joannes Maro (3); e M o n o p h y s i l i s v e r o (4), Joannes e p i s c o p u s Basorensis, Jacobus Edessenus , Joannes Darensis, Basilius patriarcha, Moyses Barcepha (5), Dionysius Barsalibceus, Jacobus Tagritensis, Gregorius Barhebroeus ; d e niuni e N e s t o r i a n i s (e), Mares Salomonis t ì l i u s , e t Amri 'ilius Matthm. 0 ) Librarli id effieere non poluissent, quia fucum alii tacile deprebendissem. Hinc quandoque facilina videmus u t . ubi librari] in notando auciorem nomine lapsi era t u , error a peritiori tectore emendaius appareat, (2) B. 0 . i ,

445.

(3} Gir, infra et lì. 0 . I , 516. (*) 13. 0 . i l , art. IV, passim,

nempe pagg. 98,

119, 126, 129,

158,

16S, 207, 2 5 9 seq., 282, "295, 303, 3 0 6 , 310, 321 seq. (b) In commentario

de paradiso,

quem edidit Andreas Masius, Àntverpise,

officina Ohrislophori Piumini, anno 1569, (0) B, 0 . Ill, pp. 3 8 5 seq. et 5 8 5 .

EIS

C A P U T II.

Kl horum quidem testimonium universim valere a r b i l r o r de quibusvis d o c u m e n t i s , Jacobo in codicibus manu scriplis a l l r i b u t i s ; etsi enim inibì nonnulla r e p e r i r e n t u r a n e m i n e alio laudato q u a m a m a n u e n s i , b u i e , ulpoie in c e t e r i s fi-deli, assensus detrectari non d e b e t , nisi certae rationes in p r o m p t u siili aliter s t a t u e n d o Si autem de eompositionibus m e t r o concinnatis speciatim i n q u i r i t u r , in iis dignoscendis et Sarugensi vindieandis subsidium praebere poterit m e n sura v e r s u s , cui duodecim syliabis constare s o l e m n e est. T a n d e m , ut propius ad rem nostram a c c e d a m u s , neve ultra idem a r g u m e n t u m c o g a m u r r e t r a c t a r e , animadvertere juverit d o c u m e n t a quae ad calcem s u m u s ediluri, alio adirne titulo auctori nostro vindicari. Q u i p p e partes aliquae islorii m cannili u m apud Syros in officio ecclesiastico ejus n o m i n e notai® l e g u n t u r , quae adeo quasi totius illius ecclesia? calculo p r o n u n c i a n t u r authenticae. 5,2;

P o r r o et illa quaestio moveri p o t e s t , ut r u m scripta quae auctori n o s t r o quoad substantial!) adscribenda censemus, ad ipsum r e v e r a , p r o u t in mss, j a c e n t , integra sint referenda et completa h a b e a n t u r ; baec profecto est solutu difficilior ; in qua solvenda non solum librariorum delectus involuntarii aut erro res prse oculis versati d e b e n t , qui s a n e ipsis nimium vitio vertendi non s u n t ; homines enim s u n t , et quidem o r i e n t a t e s , a quibus judicium criticumi et. sequa t e x t u u m d i s c r e d o rarissime p o t e r u n t e x p e c l a r i , ut in confesso est apud o m n e s ; set! p r e c i p u e agtlur de sinceritate ac fide qua d u c e r e n t u r nonnulli syri librorum descript o r e s ; baec a u t e m , ubi de r e b u s dogmaticis inter ipsos controversis s e r m o est, suspecta aliquando videtur. Monopbysitae praesertim non s e m e l , ut sectae suae a u t i q u o r u m p a l r u m patrocinio auctoritatem et gloriam couciliarenl, e o r u m scripta adultera manu pervertisse sciuntur; i n t e r alia, apertam

119

j AC OBI SARUG. SCRIPT A .

ìoterpolalionis

nolana arguii doctissimus R e n a u d o l (i) in liturgia s. Maruthw, aliam merilo suspieatur Jos. S i m , A s s e manus (a) in operibus S . Isaaci M a g n i , a Jacobitis uranscripiis. Vere punica, u l i d i c i l u r , istorum ex hac parie fides m e r i l o audit. A pud E v a g r i u m , lib, 5 bistorto ecclesiasticm, cap. 5 1 , monachi palsestineoses caiholici X e n a i a m e l m o n o p b y s i t a s arguunl quod « libros sanctorum p a l r u m saepenumero c o r « r u p e r i n t ; » a d j u n g u n t « raultos q u o q u e Apollinaris libros « A t h a n a s i o , e t Gregorio T h a u m a l u r g o , e l Julio falso a d « scriptos f u i s s e , quibus p r e c i p u e libris muititudiuem in « erroris sui s o c i e l a l e m i n d u c u n t (3). » Pari perfidia usi sunt Monotheliue in producendis sanctorum palrum scriptis, uti notum est e x concilio generali s e x i o (4). Similes etiam fraudes a Graecis schismaticis allentala animadverlit Bessarion in concilio F i o r e n t i n o (5). T a n d e m ipse Barbebraeus quosdara s e r m o n e s J a c o b o injuria adseribi testatili' (e). Hinc ita c o n c l u d i m u s : q u a m v i s d e Jacobi S a r u g e n s i s scriptorum, a c u j u s v i s s e d a ; hofflinibns l a u d a t o r u m , authentic dubitari n e q u e a t , lieri l a m e n p o t u i t , u l quae per solas Jacobitarum m a n u s ad 110s pervenerunt, hinc inde mutila, quin i m o interpolata e x i s l a n i , d u m id poslulabant s e d i e Praejudicia. Difficile sane e s t in casu particular! r e m , u l i a i u n t , acu t a n g e r e ; sed fraus baud injuria s u s p i c a b i t u r , q u o t i e s c u n q u e , ubi de nalurarum in Gbristo u n i o n e sermo i a s t i t u i t u r , auetori nostro ese aitribuantur e x p r e s s i o n e s , quae c u m ejus d o c l r i n a , aliunde certa e t orthodoxiae confoi m i , aegre a u t m i n i m e conciliari videantur. (1) Liturgg. orienti, lom. II , l>. 273(2) B. 0 . I , 220.

(3) Cfr. Migne . Patrol, {*) Cfr. Hefele ,

greec, torn. LXXXVI , col. 2663.

Concilicngeschìchte, Band III,

im Breisgau. (G) Cfr. Garnerins, apud Migne, (e) B. 0, 1, 296.

Patrol, graie,

pag. 241 , ed. Freiburg

torn. XXXII, ool. 40.

CAPUT II.

ARTICULUS I I I . DE DOCTRINA S. JiVCOBI, F.JUSQUE OPEKUM USI' DOGMATICO.

Scriptores ecclesiasticos eo majori in re dogmatica pollere auctoritate, quo propius accedunt ad tempora apostolorum et c h r i s t i a n s religionis initia, oplime norunl o m n e s ; priores enim astate testes ceteris praeferetidi jure aestim a n t u r , quod primaevse traditionis vox distiuctius eorum auribus personare debuerit. Post illos autem , qui aevo apostolico viciniores c r a n i , sunt el alii maximopere altendendi qui sequenlibus saeculis, q u o tempore in conciliis orientalibus dogmata eatholica deflnitius exponerentur et clarius, eruditione floruerunt» q u o r u m q u e scripta veluti traditionis el doctrinal! fontes recentionbus suppeditantur ac prostant : q u o quidem titillo Jacobus Sarugensis locum inter auetores insignem m e r e t u r , quippe qui volumina sacra eruditione baud mediocri referta reliqueril, et luerit Theodoreto , Cyrillo, L e o n i , aliisque quorum libri summa c u m v e n e r a t a n e versati tur, aetale fere suppar. Non conventi sane opusculo molis tam exiguae, omnia quae apud ipsurn revelala: doctrinoe illustrando utilia adsunt memorare et discutere; prie te rea ad id diligenler et frucluosc prsestandum , perlegenda fuissent omnia Jacobi opera quse supersunt in codicibus, a l q u e , ut id fatear, ad talem laborem persolvendum oiium ego non babui. Abs re tamen minime fuerit nonnulla liic ejus doctrinse capita brevi ter indicasse; d u o vero, quae fusiori analyst expendenda vid e n t u r , nimirum ejus sentenlia de Incarnatione et de Beala Maria Virgine, distinctis articulis tractanda reservo. § I. S. JACOB! DOCTRINA DE SS. TRINITATIS.

De SS. TRIBUTATE Odern catbolicam exprimit bisce verbis,

121

JA.COBI SARUG. DOCTRINA.

quae scribit ad Samuélem abbaten) monasteri! S. Isaac Gabulensis (i). « Qui in hunc modum fidei professionem non lonet, expers est professione Trinitatis, in qua desuní fides nostra constat; hsec enim est quae confudit, contempsit, dejecil ac delevil e terra omnem idololatriam, cunctasque doctrinas erróneas. Paler enim et Filius e l Spiriius sanctus agniius est, visus, et praedicatus unus Deus adorandus, qui nullam aliam secum habet personam suae adorationis participen» (2). Unus est enim Paler sanctus, unus Filius sanctus, unus Spiritus sanctus. Pater ingenitus, Filius quidem genitus, Spiriius aulem es Paire procedens et a Filio accipiens, estque is veras paracletos, doctor et consummalor íidei. » Quae verba adeo sunt dilucida ut nulla explicatione indigeant : aperle enim exprimuntur essenliae unitas el finitas personarura ; adstruitur quoque Filii generatio ex Paire, item Spiritus sancti ex Paire Filioque processio; i is vero quidquid de SS. Trinitatis mysterio divina revelado docet, perfecle proponitur. (1) Cod. 1 3 5 , fol. 9 0 v e r s o in fine , e t Fol. 9 7 : - - b a i e 13 ^ e n ?

• UalLeuoi

- " oi-=>?

IZa^^^i

^ico

oen ^^soJ

airáis* ji.il rr1*5 ¿r^M® "•'A-^*»© ^ ' r ^ 0 ¿ ^ i - 3 V-oio ìi-a® koals (Tiia^

•• i r ^ " l -^

r**o . j - 4 - y - c M

•

^

^ 31

1

r*

j-*™^ opi r « - U r - ^

Ijjd .

I-I^Xo^a X» V o

^

:

í^r-l

osi fMO . U - ^ o !*-=> ^

• Uo-lia-oi? liaia^o j.V^N'^ Hj-*'?- — Verba quae uncinis inclusi recitantup etiam B. 0. 1 , 514. (2) lísec Jacobi observatio Nestorianis opponitur, qui personam Christi bua n a m , divtnitaü hypostatice haud junctam , nihiio m i n u s a d o r a t o n e colendam asáerebanl.

m

16

122

CAPUT II.

j E t e r n a m v e r b i generationem etiam pradicat p a s s i m , v, g. in priori de Eucharistia sermone (i) : a P a t e r general Filium suutn unigenilum ante t e m p o r a , sine principio alque aeternaliter. » T a n d e m p e r son arum divinarum n•spt%wprpii si ve mutua CIRCUMINSESSIO non obscure a Jacobo indicator (2) : « e s t , i n q u i t , Pater incomprehensibilis , Filius inscrulabilis et Spiritus investigabilis; Pater lux v e r a , Filius splendor e s s e n t i » e j u s , Spiritus orlus divinitatis e j u s , quod est una lux vera quae non accressit in partes, quando in personis adoratur. » — Et alibi (3) : « qui videt me videt P a t r e m , dixit D o m i n u s ; itaque evidens est nos ilium par Filium ejus videre. » Hinc liquet S a r u g e n s e m , ubi Filium Patri suo similem -cioslf |.io? (*) appellai, id de vera et essentiali acqualitale esse tntelligendum. § 2. 8. JACOB1 DOCTRINA DE CREATIONE. C R E A T I O MUNDI

SUBSTANTIAL«

aperte docetur in sequenli-

(») Cod. 117, foi. 505 verso, l a col. in fine, et 2a : : 0L+r«.us (1) : « ( V e r b u m ) i n m u n d o e r a t , i m o p e r i p s u m c o n s t a t ftinndus; at quia a b s c o n d i t u m e r a t , m u n d u s i p s u m n o n c o g n o v i t ; a d p r o p r i a v e n i t in m u n d o h o c q u e m e x n i h i l o c r e a v i t , e t in q u o e r a t , licet p e r o c c u l l a m s u a r a n a t u r a m ab e o f o r e t a b s c o n d i t u m . » — S i m i l i t e r in earmine priori de Perceptions mysteriorum sanctorum (2) : « c o e l u m m a n u c o m -

p l e c t i t u r , terra v e r o e t m a r e in pugiìlo e j u s (nempe V e r b i d i v i n i ) p o s i l a s u n t , u n i v e r s a d e n i q u e c r e a t i o sicut n i h i l u m est a n t e i p s u m . S i d e s e r e r e i m u n d u r n , b i c foret t a n q u a m non e s s e t ; i m o n e q u i d e m u t o p u s e x p u l v e r e e s t a n t e i p s u m . » A t q u i si m u n d u s sine j u g i D e i c o n s e r v a t o n e minime p e r d u r a r c i , sine divina operatione ulique n o n poiuissel incipere. U) Ex carmine de @&TÓxù> , et adversua scrutatore», cod. H 7 , fol.

69,

2a coi.

: ìocn lcM> oi^O . ¿ M ? I.Vt^S vjoyàp y . «.lise jooi ^

001 i\s\?

•

jZalN. -

IZoJ}^

justos

agit,

J^u.

j?4ciQj£uL'a^.

^oenuLaJ aaai-? M t i o

• Ha^i

Uaoi...

• lio^eu* tf? oiz Mj?

jjsoio , ^¿4-*?

r

^

-Zo^ißZ

VS*»'Zo . V ^ r ^

HÄA

^io

]Ua01?

).I

» "Nil?

eoi ^ft^ia^. lovfflo •

zaiel?

V . loo,

,-sl .

>nSs\? i-o-»?l

^•¿T'p

• ^sui-i-r^©

128

CAPUT II.

recitissima sunt judicia tua; justitia tua super reprebensionem elevatur; recta; sunt vise tuae, et non est in iis scandalum. Pecca Lor juste cadit in ignem seternutn, quia eo direxit cogitationes s u a s , ut in aeternum peccaret. et non est conversus ad poenitentiam. P a r k e r digni sunt justi vita seterna quia seipsos et voluntatem suani addixerunt ut currerent in via justitia;. Nos autem decet, donee tempus e s t , bona seminare ut apprehendamus a labore mediocri magnano retributionem etc. » Dicit quidem Jacobus justos praemio coronari ob eorum voluntatem bono inbserentem; sed non inflciatur hanc ipsam bonam voluntatem et perseveratitiam finalem a gratia divina p e n d e r e , qua negatrone conslabat unus ex erro* ribus semipelagianorum ; alter vero in eo consistebat, ut putarent ad salutare inilium (idei non esse necessariam interiorem , immediatam et praevenienlem gratiam ; ast ab co alienus quoque exslitit Sarugensis (i) : « nemo e n i m , a i t , verba Apostoli sua efficicns, dicere valet Jesum dominum esse nisi per Spiritimi sanctum. » Observandum prseterea e s t , semipelagtanos non ante h»reticis fuisse a n n u m e r a n d o s , quam e a n o n e s , anno 5 2 9 in concilio arausicano propositi, fuissent auctoritate apostolica comprobati, Q u a r e , etiamsi Jacobus noster in eorum errores impegisset, non ideo violate iìdei crimen incurreret. § 5, S. JACGBl DOCTRINA DE RESURRECTIONE.

FUTURA

actis S. Smeonis. ( i ) Quae quae r e c i t a v i

.

alfirmaiur a Jacobo 1° in sanclo coelum ingrediente,

CORPO RUM R E S U R R E C T I O

verba

Ibi enim

leguntur

¡tag. 121 t|

:

PI

in epist. 001

ad

Samnelcm, ¡r^M?

immediate

p o s t ea

^ J l

"

J 29

J ACOBI SARUG. DOCTRINA.

angeli i n d u c u n t u r orantes (1) : « liane D o m i n e , o r a m u s , suscipe animam , eique prsemium impensi tibi obsequii repende. J u b e illam ad t h e s a u r u m vitse deduci , ibidem usque ad c o r p o r u m resurrection em m a n s u r a m , quando dilectum sibi c o r p u s suo ex pulvere e x e i t a n d u m resumet. » nostrum habuisse In carmine, quo docelur Dominum corpus passibile et mortale (2) : « descendil D e u s , i n q u i i , et factus est c o r p u s ex inferioribus ; in eo m o r t u u s est et v i x i t , illoque a s s u m p t o ascendil ad P a t r e m s u u m . E x ilio c o r p o r e quod morti subjacebat c o r p o r a l i , et per illud corpora omnia morti subjecta solvit a m o r t e . » Ibi r e s u r r ectionem c o r p o r u m attribuit Christi resurrection!, eodem modo quo A p o s t o l o s , I Cor, XV, 2 0 et 2 1 . § 0.

S . JACOBI ET

PR^ESENTIA

DOCTRINA D E SANCTISSIMA DE SACRIFICIO

REAUS

CHRISTI

NOVyE

LEGIS.

DOMINI

IN

EUCHÀRISTIA

SS.

EUCHARISTLE

multoties a Jacobo p r o p o n i t u r . Testimonia possimi apud E x . D. L a m y , in dissertatone fide et disciplina in re eucharistica, pp. 2 0

SACRAMENTO

duo videri de Syrorum

(i) Apud Siepi). Evod. Assemanum , acta ss. martyrim, . jVv

pari, II, p. 243 :

ai * N *7 n ^¿¿c? ^oen^s

LM^LSJ

clì-oo

.

,-io eiioCM** JJS Cfr. ibid. p. 237, ubi dicit S. Simeoni pedera suum abscissum in die resurreciionis fore resliluendum. (») Cod. H7, fot. 498 verso, 3» col. : *. : . Uaii

josi ^

ILi^a-«^ ì®.SO Uv*

(3) C o d . 1 1 7 , fol. 5 1 1 ,

: ^nosl

versus m i l i u m :

>0|-a

.jLioj t l a s ^

jJaus

j-fcfiso-u. •^¿o

Ufrlb?

Jj^ ^ai.

^fS) |(J1 UU

0(nt£>

vi *

i^oj

JAOOBI SARUG. DOCTRINA.

131

tjui pro me mortem obivit, el per eum propiiius esto. Ecce oblationem ha ne tuam tfuia ex te e s t , et (

ex

manibus

meis

per liane reconciliationem

suscipe, concede,

l»ia ipse ¡lie mihi est per quem ad te accedere

confidant.

Ecce sanguis ejus innocens propter me in Golgotha fusus est et rogai pro me : suscipe deprecationem ter ipsum. Quanta •'ationes ,

si

ista

habeo in

peccata ,

lance

inclinai vel ipsos iniquilatum

meam prop-

tantas habet

appendas ;

imo

mise-

gratia

tua

monies qui a te ponderantur,

lìespice ad peccata , sed et

respicias

ad

sacrificium

pro

eis oblatum ; nam sacrificium istud illaque vidima cui pis Böa

gnopere prevalent. Propter peccatum clavos et lanceam

iteravit

dilecius

tuus;

sufficuint

P'aeandum; per isla itaque r

passiones

ejus

salvus s i m ! E x quo

ad

tempore

edemptus s u m , circuivit Nequam et conjecit in me

* aiÄ

IjläZlo ^¿o

vZU»

^üisuD

iff!

wÄjJil? Wkiu £u»i Qjoi? ava l ^ j ^ j o J—a-Ì Uà-«. mio? 1«

•• . :M

tela

-.IÜL*» Ì3-tl£>

: ^lic

^

te

Vjji

^Zo^S V a x ^

l^eukV

•j-abi-u. J-i^o

J^ä-u.

^

V

:

foJ^Lg

. |Zì^«Lu. ^Jsó

50_é*0

|^S3?0

Sfc^s

io-»* WJI tesi?

.• •fZi^.CiM VJZUO ly^ieoio |.V b.j^M.7 V^ic • . lull

i^O

a

. ^OOj^

^OOIÄO

^Jaip?

^JSOji.©

^àOiajk.*

^n^ss

-si

) Apparel in codice solum vj»! , atramente in reliquis deleto.

132

CAPUT II.

sua : tu quoque circumeas, et cura vulnera mea, o res, salvator mi ! etc. » Porro in ulroque carmine de Eucharistia , Jacobus animse puritatem, qua corpus Christi suscipi oportet, sedulo inculcai, et peccatoribus peccata sua prius quam ad sacram mensam acceda»t expianda docet. Sic enim loquitur (1) : « per vocem sacerdoti segregai Pater fiüos suos sane,los a peccatoribus. Clamat enim ; sancta quae sanclis descenderunt, distribuenda sunl! [n illa hora terribili, qua haec dicit sacerdos, ikas, peccator, et a Deo misericordiam implores. Cum corde vexalo, humiliato et contrito propter ejus iniquitatem , profunde lacrymas , quibus animae tu® foeditatem detergas. Baptismus lacrymarum fiat in bac hora, ut per illtim abluas et purifices peccatum quod commisisti. Die illi : peccavi et impie egi et magna est impietas mea etc. » —Similia leguntur in altero carmine ejusdem argumenti (2) : « noli perfunctorie et quasi transeundo ad nos declinare; sed vox ministerii (zfji luxoupytai) (1)

Cfr.

cod. 117,

fot.

:

S07, col. : f-o afflala ILo) vA'iJ ¡Jots? Ileus

-, jic]

jlJaia?

|J r Ii

1

. joiJ^x yj'"* }Vi,'.A V^uia Ni.no ),ru

:

) -iV^

: Mr^ ocrLs ÌaaiZ fc^e?? -^ «-eojioo : • .,'.>1,..? iZaXaSS -«.ff» j.—io 2Ò»A8J{O (2) Cod. 117, fol. 309 verso, col. 2® initio : •. JXJj ^.¿ai p ]L£.fflZ ,

auso ervlà. j^cf p

j^ert^n, jLl^jos JJ? |iwfcia-fc/Z Vjso

JACOBI S A I Ì U G .

133

DOCTRINA.

te hue sola adducat. Ad domum medici nemo perfunclorie vadit ; sed incitat eum vulnus ut ad medicum eat : si habes ulcus in anima t u a , illud ulcus te trahat et a d d u c a t , supplica ntem oh debita tua. Moveat te d o l o r , et age affeetu doloris ostende ulcus tuum medico, qui gratis m e d c t u r , et sine mercede sanitatem restituit. V e n i , ingredere et vide ulcera iniquitatis sanari, et omnia peccalorum vulnera r esarciri. » § 7,

S.

JAGOBI DOCTRINA DE MAGISTERO ECCLESIA, DEQUE

PETRI PRIMATU.

crebro appellai Sarugensis ad dmmendas fidei controversias, quod quidem legenti carmen de virginitate perpetua B. M. V,, ad calcem hujus dissertationis e d e n d u m , liquido constabit. Eidem peremptoriam , adeoque infallibilem tribuit in damnandis brereticis auctoritatem ; exemplo sit sequens ex epistola ad Samuelem Pericopa(i) : « diabohts effeeit sibi discipulos contra apostoìos et seminavit zizaniam ad impediendum frumentum , ECCLESIA

MAGISTERIUM

: ^

V]] v^Jl I r ^ o . v^o^

Lijk-a— oai

r i

NM

eoi

. yLacm, V i

a^

2.0 ]

. 0) Cod. 135, fol. 96 : ?=>pJ? U p ]

Uo I3?0

JA+FIÙE

fs Ui^ Viusoi

oiA-^

VH* ter** M

I-Imo..*. •^¿s» 7 ^a

.-^Lmcl^ |cu» U-- ^ . J A ^ O M

MI?

qmj| p^l ^-p

^ T * ?

^ ^

Va?

Yt^ùi^Z

aù*

r^o

cru-iol V i w T ^ i a ^ Z ? Vacuai ^ i a J ? -H* 0 • ^ ^

134

CAPUT

ri.

coepitquc de d i s p e n s a t o n e Chrisii perverse loqui per os discipulorurn ejus, Id autem factum est per Marciooem et B a r d e s a n e m , Manetum et A u d a e u m , Sa beli iu tu, Pholin u m , Arium et reliquos h u j u s m o d i , quorum nomina ut in medium adducami neeesse non e s t , siquidem deleta *fuit eorum memoria ab Ecclesia universali et apostolica. » Alibi autem Petri piumatus diserte adstruitur, nempe in Carmine de Samouna et Curia (1) : « Samouna et Guria , filii p a u p e r u m , ecce ad portas vestras inclinantur divites, ut a vobis necessaria sua accipiant. Filius Dei in paupertate et egeslale ostendit mundo omnes suas divitias nihil esse : omnes piscatores, omnes p a u p e r e s , omnes imbecilles, omnes e x i g u i , viclores effecti sunt per ipsius fidem. U n u m piscatorem, cujus pagus erat Belhsaida, eilecit caput duodenis atque oeconomum; alteram , scenofactorem, . jcl'-O

—uLLÌC. .

^a..*..fijiSn i-a-3

o j n . ^Jtj^usin

P? •' ^-t'-ioi { j I J-sj-Jto . •-.»a-.i)® . uoclIì-Jlso . otri iOfUt oJS. (niZii. gL-j»ci..s; } V i \ \ \ . ÈJSqjIZ V a j 1 nwV V a Va . oiZalVt-.CTLX oooi Va . -»»01 ìp*v c r i \ + < n .aj? It»*^ (-»»is. . jocri j^oj? fJLD] Jo^ji

Ir^aii,

JACOBI S A R U G .

135

DOCTRINA.

qui antea persecutor f u e r a t , assumpsit et effecit vas fidei electum. » Alque in carmine de civitate Antiochice eidem Peti 'o, apostolorum principi, urbis Romse episcopalum obtigisse non obscure innuit : « S i m o n i , i n q u i t , Roma , Jobauni v 'ero obligli Ephesus (1). § 8 . S. JACOBI DOCTRINA DE INTERCESSIONE SANCTORUM.

docetur sequenlibus verbis, quipus S. Simeonem auctor alioquilul (2) : « 0 bealum spirit i t i t u u m , clectc pater, alque tot victoriis clarissime, qui divinum illud regnum adeptus es! Filius Dei quem ab infontia dilexisli, nos pro sua d e m e n t i a dignos efficiat, qui mtercedentibus precibus tuis veniam impetremus. » — Item, in carmine de Curia et Satnouna (3) : « ejus (Edessae) Avocali eslis vos, o doctores, qui silendo vicistis omnem er r o r e m , vocem suam in infidelilate extol lentem.» Intercessio

sanctorum

§ 9 . S. JACOBI DOCTRINA DE DEFUNCTIS.

Orationes

prò

'n officio feriali juxla PP- 227 el 261. (oì fS

,

ÌTtAv?

Í^JD

a. * ,1

pag. ax> (106) :

^o&JÌ sLi-f^p-io fiiuXa^

CAPUT II.

136

Hsce autem quae hactenus recitavi nimiura esse jejuna et brevia perspieio, quam ut theologteis disciplinis. magno adjumento cedere valeanl; qute tamen penilus omittere noiui, sed potius eo fine proferenda duxi ut vel summaria indicatione aliqua tenus innoteseal insigne adhuc rei sacrie apud scriplores syros latere promptuarium, quod si integrtim in lucem e d e r e t u r , traditionem christianaro locupletissimis adaugeret testimoniis et a r g u m e n t s . Optandum sane maximopere est, ut periti cujusdam industria S. Jaeobo Sarugensi edendo ea tandem tribuatur opera, quam P. Benedictus et S. E. Àssemanus S. Ephraenio vulgando adhibuerunt (i). AUTICULljS IV. DE ORTHODOXIA 8. JACOB! EJUSQOE DOCTRINA CIRCA SACRATISSIMUM INCARNATIOMS MVSTEIilUM. Jam vero, quod supra s p o p o n d i , mihi nunc duo doetoris Sarugensis doetrinse capita enueleatius sunt exponenda. Primum versatur circa Jacobi nostri de incarnalione dominica sententiam , atque ilium fldei catholicae consentire in prsesenti articulo duplici argumentorum genere probabimus. §

1.

ORTHODOXIiE

S.

JACOBI

ARGUMENTÀ

EXTERNA,

CUM NEGATIVA, TOM POSITIVA.

1° P R O S AT io NEGATIVA. Nulla prorsus apud auctoreni nostrum offendi, quae cum dogmale catholico in concordiam redigi nequeant. Quia tamen ab Eusebio Renaudotio non solum ut jacobita, sed ut jacobitarum antesignanus (i)" Libeniissime hac occasione indico quaedam mox S. Jacobi proditura , nerope sermone» sex, germanica convcrsos opera cl. P. Z i n g e r l e , d® bisce sludiis meritissimi. — Edunlur Bonn®, aputl Henry.

137

JACOB! SARUa. ORTHODOXIA.

traducebalur,

operse p r e t i u m

est ut

illius

senlentia e x a -

rnìnì s u b j i c i a l u r e l i d o n e i s a r g u m e n t i s d e s t r u a t u r : i n q u o p r e s t a n d o A s s e m a n u m saepe d u c e m s e q u e m u r , n o n t a m e n eodem ordine,

n e q u e s o l i s quae i p s e

rem conficiendam

protulit

argumentis

arbitrati.

Renaudolius senlentiam suam de Jacobo Sarugensi bisce verbis proponit

(1) : « f u i t a u t e m

ilio,

ut christiani

« orthodoxi quam nestoriani testantur, Severi

tarn

Antiocheni

« d i s c i p u l u s e t m a x i m u s j a c o b i t i c s e (idei p r o p u g n a l o ! ' , c u m « alter in exilio

pulsus

foret; successoremque

in

eadem

« causa sustinenda babuit Jacobum alium B a r a d a t u m , a q u o s

Jacobitas

« drini

nominatos fuisse Nicephori, Eutychii

et aliorum

« Jacobus

mullorum

Botnaneosis

multa

« ecclesiEe j a c o b i t i c s e d o c t o r e s

opinio

fuit.

Alexan-

Cum

autem

scripserit, non modo

inter

n u m e r a l u r in b^oloyla s i v e

« c o n f e s s i o n e fìdei quae a b o r d i n a n d i s e x i g i t u r , s e d m u l t a « ejus

testimonia

occurrunt

in tractatu

de

fuie

patrum.

« Historiée neslorianae s c r i p t o r e s t r a d u n t , J a c o b u m « l e m fuisse A c a c i o , q u e m « corum

(2) s u o r u m

vigesimum

numerant,

secundum

Uteris

sacris

« d e d i s s e i n schola e d e s s e n a quse

florentissima

« et initio

a d lises i s s e .

Nestorianorum

opinioni

aequacatholioperam

tunc

« vero Anastasium imperatorem Severo plurimum

fuit,

Postquam tribuere

« e t in e j u s s e n l e n t i a m c o n s e n s i s s e i n l e l l e x i l , u n i u s naturae « fidem professimi fuisse, îllamque

acriter

défendisse.»

(1) Liturgg. orienti, torn. II, |>ag 367, (») Acacius anno 485 in synodo seleuciensi ordinatus est Selewciœ el Ctcsiphoniis arehiepiscopus. — Juxta Proeopium , « christianorum antistitern « grseco vocabulo catholicum idcirco appellant quod unus univers® praesit « regioni. » Duo aulem ai» initio fuere sub patriarcha antiocheno caltioUci, scilicet Persidis metropolita, qui c h r i s t i a n s in tola Perside et magna India versantes regebat, et. Seleuciœ archiepiscopus qui Assyriis, Cbaldacis et Arabibus christianis, sub Persarum regum ciitione positis, prierai, Circa conciiii nicseni tempora duo alia emersere eatholici, Armenia- nimirum t't Ibcriœ. Gfr. B, 0, IV, 61G. is

138

CAPUT If.

Quo loco R e n a u d o t i u s , vir ceteroquin doctissimus et p l e r u m q u c a c c u r a l u s , veris q u i b u s d a m assertionibtìs falsas admiscet perplures el injuria p r o r s u s auclorem nostrum haeresis arguii. In primis o m n i n o a veritale alienum est orthodoxis Jaeob u m uspiam jacobiticee fìdei addictum aut Severi discipuluni baberi. Orthodoxos quos intelligit n o n n o m i n a t R e n a u d o tius ; sed Melcbitas quos verse fìdei tenaces afììrmat (i) ab ipso significar! probabile e s t ; profecto ex e o r u m auctoritate aut testimonio nihil proficit contra Jacobi fidem insimulatio ; imo Tero t a n t u m abest J a c o b u m ab iis monophysilam c e n s e r i , ut contra n u n c u p e l u r o r t h o d o x u s , idque testimonio hand suspecto Tirnothei presbyteri constantinopolitani catholici, c u j u s tractatus de rcceptione hcerelicorum, saeculo septimo e x a r a t u s et in ritualibus e o r u m libris i n s e r t u s , apud ipsos ecclesiastica gaudet auctoritate (a). P o r r o q u o testimonio nixus R e n a u d o t i u s S e v e r i , antiocheni» sedis itivasoris, discipuluni Jacobum constituat plane m e fugit. Vidimus quidem supra Gregorium Barhebrseum, conciliandi sectse suae Syrorum doctoris auctoritat e m studio a b r e p l u m , h u j u s doctrinam a Severo fuisse laudatane gratuito finxisse ; eo tamen usque non processi t quo abiit Renaudotii a s s e r t i o , qua; ut refellatur sufficit chro( 1 ) C f r . liturgg. Alexandrinorum, (2)

Videsis

hunc

orientt. p. 119.

lom.

II,

librum

apud

Migne ,

p.

1;

item

Patrol,

histaria grcec.

patriarcharum lom.

86 ,

p. 4 1

:

Ei/ryjuai/mac v/A 0 routwv -Aoivoivbq àtóaxopos '¿ai lombv Xefifjpoq xal lotxw/Sos, ou/' ó Barvwv b òp6ó$o%o). » At vero neuter istorum dictum suum ullo veterum lesiittonio confirmât; caetera tarnen qua) in eodem contextu de Sarugensi doctore narrai Barhebrteus, ea se ex traditione accepisse diserte testalur ; suspicari proinde merito licei quai hic adjungit non fuisse revera nisi gratuita sui, aul alterius jacobiti figraenta. Superesl Dionysius; sed is sibi non constat, et. a seipso redarguì potest, quod ut liquido pateat, accipe narrationis ejus summam. Paulus, inquit, iacobum episcopum Batnarum accersivit ; qui Antiochiam Proflcisci recusabat quod Paulum cernerei sanse üdei non esse. Postea tarnen, quum abito compulsus essei, ex urbe ßainis egressus, in monasterio quodam non longe ab Odessa distanti divertii; ibi, revelatione de suo exilu accepta,jussus fuit in proprium eivilatem reverti ; in quam cum pervenisset, de ecclesia deque universa doctrina sua testamento disposuit et duobus post diebus ex hac luce (0 Cfr. supra p. 117. (s) B, O. i , "297 seq. (s) Barhebraeus " V '»-©(.a U—r.o

if

Chroni'co

in

B. 0,

tvp

I I , 322. Verba ejus a V ,t> ¡V X

htec sunt : y ,-

^ c ai/alalia? j-u-i^J i-JLci.. • ^BÜxoZjo avlic M>ou4JJ? p s ^ ^ s -

-

» .

V

. *

9

, e

• * » • . ,

, »

. f x

6.

se

.S?

,

»

?

*

7

142

CAPUT II.

migravit. T u n c P a u l u s de ejus obilu a d m o n i l u s , Moysem q u e m d a m in locum ejus o r d i n a v i t . — Usee, i n q u a m , narrati*) falsa d e m o n s t r a t u r ex t e m p o r u m notis quas s u b m i n i s t r a t ipse Dionysius, Acciderint enim a n n o Graecorum 8 5 3 ; a t q u e P a u l u s f u e r i t Severo in exilium depulso in sede antiochena suiFectus a n n o 8 3 1 , et post a n n u m u n u m m o r t e sublatus. Jgitur juxta D i o n y s i u m , Paulus defunctus est a n n o 8 3 2 Graecorum ; proinde non potuit a n n o sequenti seu 8 3 3 , Sarugensis ad P a u i u m proiectus e s s e , siquidem is tum jam mensibus saltern pluribus e vivis excesserat. Bine « probabile est Dionysium a u c t o r e m alioquin e bonum et a c c u r a t u m , falsa aliqua s u o r u m gentilium « relatione d e e e p t u m , isla suae chronologiae imprudente!* « inseruisse (i). » Si quis nihilo m i n u s difficultalem vellet u r g e r e , inde petitam quod jacobitici auctores magno n u m e r o Sarugensem voluti sectse suae s a n c t u m d o c t o r e m q u e recita nt et vener a n t e , in p r o m p t u e s t , praeter directam m o d o p r o f e r e n d a m ejus orthodoxise d e m o n s t r a t i o n e m , ea quam supra posui animadversio, n i m i r u m illos p e r p e t u o satagere ut alios eliam patres certe catholicos ad sese p e r t r a h a n t , aut sibi saltern non alienos perhibeant. C u j u s autem rei , praeter inscitiam et malam fidem , causa assignari polest ipsa in rebus ad religionem s p e c t a n t i b u s incuria; baec enim apud haereticos, ubi semel a rigida (idei regula d e f e c e r u n t et prima cont e n d e n d i alacritas a b i i t , oriti et i n g r u e r e nata est. Apud Jacobitas vero id accidisse considerata rei natura non modo probabile e s t , sed e x p e r i e n u a constat et factis eorum qui vel m a x i m e doctrinae et eruditionis laude c l a r u e r u n t . Testis est e s e m p l o suo Gregorius Barhebraeus, m a p h r i a n u s (a) sive primas o r i e n t i s , a p u d suos (1) B. O. I , 299. (2) Maphrianus,

* & &

V

as

(sic dictus ab w^]

J?

foecundavit)

prinuim

JACOBI SARUG.

143

ORTHODOXTA.

suinmo semper honore dignatus. Haud ingratum vel abs re fore a r b i t r a r , si ipsius v e r b a , quamvis paulo lorigiora , retulero. Scilicet in libro qui theologia seu candelabrum sanctorum de fundamentis ecclesiasticis (i) inscribitur, recensitis et rejectis sententiis plnribus, quas haereticas h a b e t , subjungit : « sciendum est has omnes sectas, quas supra recensuimus, absurdissimas haereses e s s e , quum Daturas ( i n Christo) c o r r u m p a n t , el christiano dogmati éthnicas opiniones misceant ; ac propterea D e u s , cujus grätige laus e s t o , eas radieitus exstirpavit. Reliquse v e r o , ,

-e

».

J?

p p

3k

, PP P ,

7

P".

ÌK

, .PP..

'

ä» x r « r *-J> « * .

f^joioo (J? ^oflt.lSß? ¡.lis ¿ O j - ^ e (¿a-Zu-i^ »P i P 7 .p I , * .p lZa-4^.«? CTU^J? p J a s X^iio j-itSJ^ If-MSI ^-»UV^S Ik. 9 * f -s

™

p

v

v

144

CAPUT II.

riants (1): « quum autem Bagdadum descendisset (maphnanus ), ipsi obviam venere archidiaconus et reliqui proceres, adeo ut marMachicha catholicus Nestorianorum de maphriani adventu admonitus, suum ex fratre nepotem et alteram ex sorore, aliosque viros bagdadenses cives eidern obviam ire jusserit, ipsumque cum honore in suis sedibus susceperit. A catholici sedibus ad suam maphrianus ecclesiam ad fores Muchuli sitam accessit. Misit autem catholicus cum ipso eos qui in ejus occursum processerant, et una cum istis vestem albam holosericam rasilem, veneruntque atque maphrianum iuduerunt, coque munere fundi abierunt. Jamque paschalia festa inierant. Quare per earn solemnitatem maphrianus pretiosa munera calholico misit, et laetati sunt valde in maphriano fideles; sed et populus Nestorianorum nobiscum in nostra ecclesia conveniebant. » Similiter hue spec la ni quae chronico adjecit Barsaurnas Gregorii frater; «post hujus mortem, inquit (2), quia mar Jaballaha catholicus laudabilis eo tempore in urbe Maraga versabatur, praecepit ne quis in (brum procederet, 7

7

7

7 -

(i) B. 0. II, pag. 250 . ^aJsU^-t-si] «.jasJo » D S. » . P . x i . P . P * ? 0 , », k. , pVj-v-p p'fwj -n ¡f r

»r*

JufcJpo nZ^M ¿..ai*© ^sia«*] J^ '

r-

j n. -,gZj-o .

£> ,-r

b.

7

K

m

7

.

7

,ff

0"

,

-T

A

7

«

7

A 7 V .P

•

«V

cnZc-i» e,

•'x^'cV ~ x, .. ? 1 J.

—

k

, 7

con euaai? ^oJffv^ oilaik . 'k.ih.Oi a , —» „V ,v ~.'V]J ajit^L^. oZ|© j?fl»M f.1^3 ^oouioiko : ,1» V . V vs| . (.«^.o? lip.? jiiea. o-Z*] Jo 7

7

Oft

V ,

OP

7

. m

»

..

,7

P

(,,* 1 1 , 7

V

7

V

i

V

p

»

.0. X

DP

.^^

7

t-l^^

v.

f

1-

-•

y

0 "V

, m

7

s-

f

••

..v

.

V

.x

"

7

- *

ouo jj.lc_.7i.'-: ajfito *

7

i

-

f

c

,

k

: ,

O

7

T

P

.

7

xk.

V

0 P

V

7

V

7

P

0

J

„

. P

"

7

f A S

, P

pa^ .-^—i ,

P 7

, » i

^

LI-*-"

, « »

(2) Joffi -^(Tioi^f j-ifcSiAie |,ri« NOZLD (cn.^. «j.iu P k, p 4.» „0 t. P P e V, (JftA^n „4,11 „cs-iJ M? l^ljj-so By,!} Vi,*i OILS , 0

"T7

^i-fcJ-s&ifi 5oi< \ a a LSOZ (.l^Va-f«011?

V

.^u?

.

,r>i>

V

f ?

, »

,

J

*•

.^.aJc . fZaJL«. V

V

.

D

M

y oru~>

V

»

(i-i

u s r

,0

,.P

m

152

CAPUT ti.

inesse n a t u r a s , alteram supernam , ex humana stirpe alteram. Et spiritai is quidem natura ex Patre tibi est ; corporalis vero ex Olia David, lila ex P a t r e , hsec ex Maria absque divisione; altera ex S p i r i t a , corporali« a l t e r a , sine s c r u t a t o n e . Credo D o m i n e , Patrem quidem nequaquam te seniorem esse , mal rem vero te juniorem affirmo. » Hunc textum protulit Joannes Maro (aut alius) ad retundendum Jacobi auctoritate monophysitarum e r r o r e m , oplimo sane jure ; nemo enim non videi p r e c l a r e in eo contineri omnem catholicam de Verbo incarnato s e n t e n t i a m ; in uno eodemque Christo espresse agnoscunlur duse n a t u r a , divina scilicet et humana : quae sane per se sola suffìeiunt ad probandum Jacobi fìdem de i n c a r n a t a n e longissime distare ab opinione monophysitarum o m n i u m ; quippe nimis dilucida sunt et aperta quam ut ullatenus hseretico licei moderalo et subtili a t t r i b u a n t u r ; is enim vel unatn dupiicem naturarti ex duabus derivatam ut monophysil® recentiores (i), vel polius unarh naturarti ex divinilate et O V e r \ 7 : U^JC ^.-.»i h i i i j V

....uasoo* ^ 6.

»

p

; v aJ|

0

,

PP,

P

-7

V

: a:

P

p

&

7

FIRN

J

P?

D 7

V

.

0

^'¿¿y

P,

, 0

V

7 .

P I (MI.Vì .gCae . D & » V , PJ "> P jiaCCTia^ f-sCO) .-¿O r S V*. p , E , PPP ¡j , P.V »p jai UJ.-.O M^l? aiJU-s 7

. jrfo? , f.P it ì-^0.3 ? . I^mjCÌ

*

r * .. of ,. , ^ - . - n u c i ^»yjL 1 P.V .• *. ^P j u -Z^^ZI V

«P*,

}oai fl^ ^ r.

-+S jtJi

. Ì-4.J)

p

t

^io?

7 , P

?

li-^a « 7

V

PP P

,

» r^0 *

,-ào

V

? ,

7

f-o P

p P

V

.7 * V t^l ^ rM P

s-

~

7

,_ào

. j-ai? . oiZaJj-^s

j_*.lisp J.1-Ì1 J^ml,©

Ijjiso

. ffiZo-Ajjlrjo aiZaaiJk.,» ^ 3mi* . jj avlio «rx ? Ur*-*"' (i) Desumpta h s c fuere ex codice 1 1 7 , fai. 504 verso, coli. 2« et 5% ubi sic leguntur ;

155

JA COB I S ARU G. DOCTRÏNA DE IN CARNATI ON E.

« respexerat A p o s t o l u s a d d i v i n i i a t e m Christi e t ad h u m a û i l a t e m e j u s , e t t a n q u a m sapiens vocavit euwi e x rei v e n t a t e u n u m m e d i a l o r e m ; v i d e r a i q u i p p e P a u l u s eutn simili D e u m esse et h o m i n e m . Igitur a m e d i a t i o n e n o m e n convenientissimum Christo imposuit, quod communis q u i d a m s i t , t u m e x P a i r e t u m e x Maria genitus, a t que s i i u l r i u s q u e partis c o g n a t u s , q u a m q u a m s i i u n u s . V i d i t e u m e s s e Deum etim genitore suo in sua divinitate, hominem vero in humanitate sua, idem tamen remanens ; ncque fas est ut in duos Unigenilum dividamus. »

I n f r a , in e o d e m s e r m o n e l e g i l u r (1) : 6° « Christus in persona s u a c o p u l a v i ! d i v i n i i a t e m et h u m a n i t a t e m , qui p e r earum c o m m i s t i o n e ! » altam pacem conciliabat ; a b s q u e c o n f u s i o n e effeeit d u a r u m partium reconcilialionem ( s e u u n i o n e m ) , c u m nempe divinitas : ciZa-àJÌ-So otZOCTUXÄ ¡..m^a. . I•

y*

: ) ...

far*-2

loci ¿.M

1v *

yzso . IZcl^jÌO?

I^ÛAO &

.

^

e * y j ìoai ^ a - j J ; oiZoai^O

oi*eùxl >ai» ooi

^«n-.'Jj*

.'«Ol fS> 0*081 OlZSLjfcjj-B qoi i^Jj? : oui

dt-r——?

li-so P?o

t>

*) In codice apparut oi..a^ h) Vocula coi evanuit. '-) Hoc v e r b u m e x d u c t i b u s t r i u m p r i o r u m titlerarum conjeci. d ) Tuta vox ex spatio e t pauets vestigiis restituenda videbatur.

(0 Haben tur isla in codice IJ7. fol. 505, col. "2" : : lZa.*J] U o o t X aiioaJiis j-t?] . lom

U^A

jJ-ìw^a-^?

156

CAPUT Ii.

et humanilas unita fuere. » Difficultas quam forsitan quis ex usu vocis commistionis peteret, postea solvelur; interim animadvertendum moneo hie expressis terminis confusionem ab unione duarum naturarum in Christi persona penitus excludi. 7 ° I n cannine terlio de crucifixione a d o r i t u r

Jacobus

sequentibus verbis, quibus tum duplex Christi natura, tum mors ipsius vicaria sive redemptionis veritas et efficacia dilucide significantur ( i ) : « D e u s , inquit, volens ut mundus intelligeret mortem suam quam pro peccatoribus subiit, innocens lignum opprobrii humiliter ascendit, mortuosque evocans eos potenter suscitavit. Doctrinam mundo ila sapienter disposuit, ut DIVINITATEM SUAM ET HUMANITATEM

SIMUL

CREATUKIE

AGNOSCERENT ;

NECESSE

ENIM ERAT

UT

ideoque in crucifixione sua eas apud spectatores manifeste comprobavit. Noverai etiam quanta; UTRAQUE

APPARERENT,

JLa^a« ^ . Zoai fj^Lzz )ZaA,j|> vsi jZoffuki ••») V o c a b u i o U a ^ j Z

reconciUatio

in codice s u p e r p o n i t u r S i g n u m m i n i o n o -

tatum , c u i in m a r g i n a s i m i l e r e s p o n d i l c u m voce

mio

apposita,

i d q u e p r i m a m a n u , ut q u i d e m mihi v i d e b a t u r q u a n d o e a d i s c r i b e b a m . A g n o s cenda p r o i n d e est vcl varians iectio e x a n l i q u i o r e m s . , vel glossema a b a m a n u e n s i conlictum. Alteram h a n c hypothesin potius o b c o n t e x t u m a d m i t t e r e m .

(0 Excerpsi hsec e codice 118, coli. et 2"; legitur primo tilulus minio, uli fieri solet, exaralus in Uunc modum : . Ucua^D} V i , ? IJ^ol^o: . a u i - -»¿¿o U - R O ? CTL^? Deinde :

: loiA. ¡jd

: ¿wt-i « -iSn

J^,*

-n

\iaiZ

uaa»

•TA COBI SA RU G- I>OCTRINA DE INCARNA TIONE.

157

procellae fierent in m u n d o , i p s u m q u e decebat eas per crucifixionem suam c o n f o n d e r e . » 8° Ex carminé quo docetur corpus passìbile et mortale Domino nostro fuisse tempore dispensationis ante resurrcetionem (i) : « Deus enim noster propter nos passas est el ignominia a f f e c t u s , additque ( P a u l u s ) quod in omnibus similis factus est n o b i s , excepto hoc quod peccatum Filio Dei haud accesserit, Quis ergo is est qui in omnibus similis nobis effeclus e s t ? Interroga Apostolum et ipse eum libi dilucide ostendet : Jesus Christus filius Dei factus est pontifes s u m m u s , et in o m n i b u s assimilatus est nobis propter nos. Non eo se continet Paulus ut

: M Vi > - * . : ^ooi

w«jjïïi

UaXa^ii

îûrfjJD óiZa_4Jl^ìo

^"¡^AJ

: ^*oeni

ciZsfnuàs-O?

j-fc^ Zooi

. jL^-M

^-XJl

j^q^r

Pa-A-^io l^os

.

,x3Ì

Ìj-Jlt

Kffinl

' j^Iât.

giis^Ltòk^So ici itli.

je ai ij^so

a

) et i>) In codice syriaco musœi Borghiani, in collegio de propagamia It'gitur giZol,3ilq\V' doctrina ejus, el .¿ooi necesse fuerat. (i) In codice 117, Fol. 499 verso, col. 2a in fine et col. 3a : .

¡J-

: ^i» :

JOfio "Vasi?

i^s©

«¿¡ojZj k^La^aiT-?

- £«»1 ¡nJ : Ì'fìoar: wSï

^¿vX^io

omo loci

l^r.

j»

^afflolo

jjci

aJ^óo

4 **> ^ajk-»

fide

158

C A P U T Tl.

t a n t u m m o d o Christum e u m a p p e l l e t ; sed : Christus Alius Dei est pontif'ex n o s t e r ; quia autern vocat e u m nomine d i g n i t a t i s et h u m a n i t a t i s , n o m e n istud quod integrum est rninime dividit. Non vocat Christum s u b j u n g e n s illud n o m e n : et fllium D e i , sed : Christus filius faclus est pontifex magnus. Neque Simon , a Filio i n t e r r o g a t u s quis e s s e t , nomen Fi Iii in duo d i s c e r p s i t , sed dixit : tu es Christus filius D e i , sine divisione. P e r revelationem Patris Filium verum prsedicavit P e t r u s , et similiter P a u l u s nobis in o m n i b u s assimilation esse J e s u m Christum fllium Dei scripto significavit. Ecce t a m e n quidam negat quod Deurn Maria p e p e r i l , alius vero (licit Deum nec passurn nec conturoeliis affectum fuisse. Is injuria (licit c o r p u s ejus : . . V y i in

foot ^ovj^d j, m* . ^jifiOS

-*TlcI'v..j

. jzo-*j]?o . ooi

j-lixa^jL^? :

¡, MAi-V

tZooÄ»

i^aAS

„—.»'¿wis*

jjso

Ij-fo

wäüJolo

:

tAio

Ij-p U

fZ>

fluiajtii. 01

U?

1J j . a V> J]j

oiJLio Vj&uh.) OTj^o?

j]|

saou^?©

Jom

. VfSnaaa; |on .(sic)

loci Ü

r~

jls| a

ok-1 j

»V

alic?

oai —soio

._ .

IffuV? IjÄ Zf^jt .

ail»?

vjkM

: a) In COd. 8S1 : Offl

jcn.^,

1 ieJ )ìoilJlI» foen 0.^2 }.1Vi\ àSro (s) Ibid., fol. f>00 verso colt. 1» el : atAaJ? . ous

r^

li>

^^Ù^'Zìv-éZÌC •

. Ij^s

jJ^O on

. J.oio^ls

:

,-io

Usi -¿Jioj Ì-lio |ooi

iegitur Zon

il VJSOZO

jjfflLii. ffl^ù^M

ZaiiflJi ;'loci |on

j^Mtajfc jj> |Zaioo ») In codice

Zjh^

l^ip

P li^s

Us}

Ijii j cjviis

160

CAPUT IX.

siones et mortem sine mutatione gustavit filius vivens in corpore hnmano quoü assumpserat, et vicissim, ümnem gloriam divinitalis sine variatione largitus est Deus corpori quod acceperal a fìlia David, Non poluisset eum oculis contemplari quin corpore esset indutus, aut manus eum tangere nisi in corporali natura. Neque natura ignis hujus visibilis, quam in tut servilium esse jussil Deus, ex seipsa et per se est hujusrnodi ut libi ostendatur; fieri nequit ut videas ignem s o l u m , et quamquam realiter sit, sine aliqiio alio tibi tamen non est. Ubi non communicator natura ejus abdiia aticui rei sensibili, non videi oculus ignem hunc creai um. Quomodo igitur ignis vivus divinitalis apparuissethominibus sine c o r p o r e ? Neque ideo, quia homo factus est filius Dei, desinit is esse Deus, prout stulti

: l-tl^cuà; U» IZo-nJk? . r -c?

l*pnJL> athso

w^uoJ? Iht 2 -^

A-fis

:

Ì-L*.^, . UfiAa^,

'Vi.

jASJ

.^ 1 P : . -»ti

«) Ood. 2S1 ; ¿am

OTL^O fnJLiö

jjsias

.»Vi )ìcl1X

Ua|

^Zoi-4.) **' V

j?aJ )o-1*2)> ooiik ijjaJo

jj-iA«* | jom

' ^"ai?

^

.

«010M?

SLioalafi V=u»

: -^sizl? .

^

a^

IìtuX

}, ^,'.

^s]

^OÌTIXS

|>aJ? ervlic j^jJio |»aiJ }.asoi

^JLBO

.•I44? Uà» firn oi-ZUÌ jLlsoi al* .

wj^f.3 ^ ), t'ms 001 crus :iU)

^ otlie

.VäÄJttio^

li^a^

^ ^ a i o | 0 oi |3 I-atti

oi-A«.? mLS a ^ ? •M

^ •' M r - r *

V.-,^» no-, J j ^ OU ' VÄ

A i-fHf- ^

ai.

JACOBI SARUG. DOCTRINA DE INCARNATION!!.

163

Est aulem illud intelligenti typus praeclarus. A t t e «uatur impetus ejus ut sine timore h o m o accedat ad opus illud quod perficit et operalur ignis in ferro existens. lia Natus ille divinus qui intra corpus est, emollit impet » m s u n m , et per corpus manus cum apprehendit. Nisi eoim impetuni ilammie attenuasset, quis unquam posset quidquam , in q u o r e s i d e t , apprehendere? Nisi in corp o r e , ut ita dicam, parva fieret divinitas, quse unquam creatura ad ipsam valeret accedere? Quisve posset in ©anu sua apprehendere ignem divmilatis vivum et i n comprehensihilem ? Doctrina catholica luculentissime exponitur ultimis verbis, quibus auctor ignis et terri conjunctionem comparat cum u o i o n e naturarum , divinae et humanse, in una Christi persona. Asserit enim igni et f e r r o , quantumvis unum ab alio absorptum fuisse v i d e a t u r , utrinque naturam suam retineri et proprietates, et porro , figuram archetypo coap\£>i

Aia^ni^S

pen O

1

seu :

"¿r^*? ^ r ^ Ipol^o

f

*. v-ocuib-.

ViN

T e x t u s ci t a l u s l e g i t u r in c o d . vat. s y r . 1 1 7 , fot. 6 8 v e r s o , U c o l u o i n a :

I >o?l? oi^Ao lodi

Ijbì^S Ja-ir10?

Ua-r*^ a? l^os) (*)

r"

Ì4U?

tt^Ì

¡xsl, .aaÄJ lorn V i ^ ^ a o

loffi }iai»©

•)•'} Ex hisce vocibus non nisi pauca vestigia supcrstinl in codice.

JA COBI SARUG. DOCTK1NA DE INC ARN ATIONE.

173

competere nequìt ut nascatur aut crescat, quandoquidem natura ejus humanis incrementis superior est. Tribuatur ergo naturis quae ipsarum propria sunt! — S i c loquitur isle doctor. At vero, sapias et agnoscas iilium hominis simili esse Deum ; occludas fonlem hunc venenosum , o doctor insensale! amarus est enim e t plenus felle draconis. Sinas itaque defluere ingentem iidei scaturiginem , ex qua mundo renovato prosili un t aquae vivifica?. Uuus est Christus, nefas proinde sit ipsum in partes dividere, quia ad ipsum aeque pertinent ignominiosa et gloriosa. Si naturis propria sua distincte attribuas, sequitur ipsum Verbum esse in excelsis, pulverem vero nostrum in terris, Ipsum curii Patre habitare in nube gloriosa , nos vero in inferis ubi a vermibus corrodimur. Natura Domini vivens e r i t , immensa et luminosa, nostra vero pulvis erit, et ex : IZX^iZ |)o IfX* ila] J a l ^ JJ . I&ajlJÌ ^ cji.1^ offi >0» ^¿1 j fàss ^oaiA tNi? ) V«iN v_cctI . Offl laiJ^. 3?P Ìooi

•. jenSk j-O

l«oi vVäJ

}••«•* Vi

CL^Ì? I^jfic? Pi

....iJiSa^

j-s

Iwfj Uw^iL— |cti

olX»?

i l ì r > c i

^-ayo

-¿j-^JZl ilo «ilio

jiWtr

osi ^->1» j-^aj^?

a) In hac voce dubius h s r e o de scriptione litt. J ot x> ¡ri cod.

177

JACOB! SARUG. DOCTRINA Dr; INCARNATIONS.

2 n Haud absimilia sunt qui» leguntur in epistola ad Samuekm abhatem (i) : « (Nestorius) verbis suis duos statuii ( i n Chrislo), .unum e P a t r e , e Virgine alteram ; aiterum visibilem, invisibilem allerum ; hunc cruci affixum, illuni qui cruci non accessit. Omni modo nilitur idolum introducere et cum unigenito Patris constituera. Verum quum ab orthodoxorum fide rejectus et confusus esset aliud ausus est statuere, nimirum duas naturas expresse et distincte in Christo , etiam post unionem numerandas esse, et unicuique naturae suam inesse personam quae distincte per se subsistât. Alii vero ejusdem cum ipso opinionis pravam hanc doctrinam callide stabilire et artificiose obtrudere volentes, affirmant servali oportere uniuscujusque naturae p r o p r i e t i e s , confluentibus bisce naturis in unum npooomov. Hoc a u t e m , servari nempe naturis suas proprietates, unicuique ex ipsis quod ad eas pertinet ita sonat : quod natura Dei est invisibilis, non conci(i) Cod. 135, fol. 90 verso : M VUs

^fl ^

^

-.^jeyixs V a s o -l^u-ol^». •~£u-r£> P? J J ^ I q

• M ™ * a «ZZenLojo siiW^c? |3| ] V-iNr» . )JLsL*rti. ÌJ-i^j .

.-¿e wa) j

cullo

lovV?

^»"j?

^-r^Ì

^JW?

,-»?

P^ZMo

ilo . IZiJ^O

¡n->r» « » >oi» ìOjJflJ

*,Snn eti_E ^-..„l-VoAào - olia. 2UÌ }à0&l.C

j i oV^ . p o i ^ «ovâJûàeuuaJ ^.-ìi-àJ^? ^.JJàJ?

.

Vs l ^ r

• wul-*-^'

5

wn-Oo-jjaJ?

• l-ao^r® r ^

5

• I^-m^CLÌO VU VSXÌ£OIOO

V *

U^s

r

-br15 Po .IVoipiSi ^ H 5 ^ 5

^

• U^al. U'-r*-"-'

pò . * î-*-3»-0

p

178

CAPUT II.

pi tur

in u t e r o ,

homo,

non

aetatum

non h a b i t a t in m u i i e r e , non g i g n i l u r ut

involvitur

spalia

pannis,

deducilur,

adolescit,

non

pei"

sugi). l a c , * n o n

baptismo

tingi t u r , non cruci a f f i g i t u r , non d e s c e n d i t ad

mortuos;

s e d a b s c o n d i t a et quam

Christus

servando

sunt

non

non

remota ab omni dispensationis genere,

incomprehensibiiiter

couci-

p i t u r hsec s i n e c o n j u g a l i o p e r e , non m a g o s e x o r t u

steli®

cura

natura

muneribus

vinum c o n v e r t i i , non

proprietates

si

non

ad sui cultura

humanae

implevit. K u r s u s

adducil,

ambulai super

non aquam

lluctus

maris,

i" non

fcBteniera d e f u n c t u m a m o r t e ad vitam revocat ; sed Deo expresse

assignari

oporteret

quse

Dei

sunt,

et

bomini

qiue h o m i n i s . À t q u e a d e o ex bue perversa d o c t r i n a paia ni sequeretur, omnino

unum

esse

experlem,

et

Deum

unum

dispensationis

hominem

ex

in

Alia

carne hominis

n a t u m , qui v i r t u t u m et p r o d i g i o r u m a b u n i g e n i t o Dei io |3o . jjau-D Vi»

Po . ?|Snv\

jìoot? }ZQJ f ^ f ^ a wCoZ

^

te)

^BüsBO

^ . j-Mé àVi?

Po . i Ä ^ PI .

^oL* P® *

P ffU4?o|-£5 ovaia ^Jse

^oi^ic Po . k^ool P?

P - . a C ^ i U-aJÌ ¡ . l - ^ » ^ - J J W *

w * Vi PO , giZy^. m,.^ ^asao? OL-MJ^ ^s«nuJLà?o»o ^

U ^ a l . I t i Po - Ila-? U i ^ V i

^.^JiJaD

^aiic

PI .

Po .

ovlik vàààoo , ^i-Sfl?

jjsUQ Ij-uAio M p i f n J o . CTuX*5 . ¿ja&s» jZoJiJDpialk : UoZPo ' U i ^

P?] 1 . 011 j. V--s -. jL. (.•*--»*-» >ai» • cìùtiijJo v v^ojjaJj (0 Gfr, Labbe et Cossarl, Cotte. toni. V, pag. 569 : e" rie, xarà X*PIV i $ x a T ' évèpy&icot ^ ¡7 hozt(xictv , yj aùQevziav &eov

, Yj àva^opàv

Xóyou

npoç

(xpeaBévzoç, zov àó^at

xa&'

&EOV

aÙTfo 7te pi

,

avOpomov lóyou. aùzcâi,

n

a^éaiv

y

yeyevvfjoQai

3wap.iv

* ¿i v.az

ùrrò

zou àv&pânov. xûlQmç

Qsôiïwpoç

ò[JMVi>(j.(ay. v~xQ' yjv ol "Neazopizvoi

, zip

zòv

ZOÌ>

KCCT

é'ywariv xoù

eùdoKtav,

ùç

eu, VAI xaXâç

patvóp.evoc,

Osiv

léyei

\6yov.

~kéyei ' 'irpovv.

180

CAPUT ir.

i t a q u e , cui T h e o d o r u s Mopsuestenus e l Diodorus Tarsensis praeiverant, revera duos filios et duas Christi personas praedicabat; i n t e r d u m tamen ejus discipuli, ut fucum facerent, personam u n a m , ev npoaunov, u n u m q u e Filium asserebant, unum unitale m o r a t i , n e q u a q u a m vera et naturali; atque idipsum e s t quod supra (pag. 1 0 0 ) in epistola ad Saninelem auctor eallidioribus Nestorii diseipulis a t t r i b u i i , ubi eos refellcndo e a m d e m vocem ttpéaamov a d h i b e t , qua istos subdole abusos i'uisse historice constat. A g e v e r o , si is Jacobi scopus o b oculos h a b e a t u r , non video quid tantopere in ìocis modo recilatis offendere queat. Diffìcultas quae reperitur in iis quae de n a t u r a r u m proprietatibus scribit S a r u g e n s i s , solvere sibi visus est J o s . Sim. A s s e m a n u s (1), dicendo a b eo « n o n proprietates « inlelligi quae ad r e r u m substantiam s p e c t a n t , quales « s u n t in h o m i n e proprietates naturales auimae et c o r « poris ; sed e a s d u m t a x a t designar! quae accidentales « sunt e t extrinsecse. » Wolim b u j u s m o d i solutionem in se spectatam falsitatis a r g u e r e ; n o n videtur tamen auctor doctissimus r e m acu tetigisse, mihique praeplaeet alia e x p l i c a t i o n s via. In primis , ultro quidem f'ateor proprietates accidentales naturae nai XpipTQv Kalouvzeq, tied tòv avQpomov xzyuptauévuK Xpiaxbv xai utov òvopuxfcwzei , y.aì d"óo npóaoma ixpoya.v&c, léyovzsq. mx à jj.cv/iv ~YjU Tcpsartyopiav, v.ai r < p j v , xac v, xai rcpoayvvrpiv, xal h npÓGùiTtovj xal iva Xpiaròv vixatpivovTxt ÌJysiv ' 'AAA où% ò(j.oloy£i t/jv su moiv roD Seoù A ¿you npòq aó,pxa étj.ipuyo)[xévYiV '•p'-ty/i Aoyt/.r,, -aal vespa., x«rà awBèatv , yyouv naQ' ÙTtóerraaiV ysyevvfjaSat, KaSàg ot ayioi 7tatépsq é$tda%av ' Kai dìà rovTQ ¡¿(ay aùxoù TYjV vnóvxaatv ^ o éariv b xòpioc, 1 i/¡aouq Xpirrcòc, sU xyjg àylac, xpiadoq ' b xomxoq ivàBtp.a ear«.

0) 8, 0. I, 297.

JA0OBI SARÜG. DOCTRINA DE INCARNATIONS,

181

huma use huj usque defectus non posse de Christo omnes prœdicari ; quamvis egim de Christo affirmari possint naturae humanae proprietates, id sane intelligendum est de proprietatibus naturae humanae essentialibus, quas Verbum a s s u m p s i t , minime vero d e defectibus aliisque accidentalibus proprietatibus quai in ea d e p r e h e n d u n l u r , sed ad Verbum divinum baud pertinent (i). Regula ergo statuenda est quaî docet n o n posse de Christo ea praedicari quae ipsi neque ratione naturae divinae, neque ratione naturae humanae conveniunt, Ita, exempli g r a l i a , d e Christo affirmari n o n poterit euin fuisse ignorantiae, eoncupiscentise, peccato obnoxium ; quae tarnen omnia pertinent ad accidenlales humanae naturae proprielatis, hominique in prsßsenti ejus statu inhaerent : hoc itaque s e n s u , si res ut in se est s p e e t e t u r , verissimum est proprietates eas accidenlales in Christi natura humana non fuisse servatas, easque ipsi injuria affingi. Verum e n i m v e r o , aliud prorsus est aliquid e rei veritate posse affirmari, aliud vero illud fuisse ab auctore quopiam assertum ; quare existimaverim doctissimum Assemanum Jacobi meutern n o n fuisse penitus assecutum. Ut enim laceam hu ne non solum de natura, sed de naturis Christi Domini sermonem i n s t i l u e r e , a d e o q u e , quia et de divinitate agitur, accidenlales proprietates ne cogitasse q u i d e m , manifestum plane est totam quam instituit argumenlalionem et ipsam proprielatum enumerationem ad rerum substantiam et dotes naturales omnino pertinere. Negat quippe servari posse nalurarum proprietates q u i a , si

servarentur,

Christus

divider etur,

et

«si

naturis

propria sua distincte Iribuanlur, sequerelur ipsum c u m P a t r e habitare in nube gloriosa, nos vero (sive nostram naturam quam assumpsit) in pulvere sepulchri eonquies(t) Cfr. S, T h o m a s , summa

theol.

p. III , qit. U ,

art, 4 ,

e l tju. IS.

182

CAPUT

ti.

cere. » A d naturarci divinarli perlinere dicit, ut sit invisibilis, vivens, immensa, gloriosa miraculis, in ccelis sedens eie.; ad nostrana vero, ab ipso assumptam, ut mortalis sit, corrumpenda ejus caro in sepulchro , ut naS' calur, crescat , cai Le ra que id generis patiatur. Quae sane omnia non a c c i d e n t a l dici possint, ne tunc quidem si de sola humana natura quaestio foret; nam hiee naturaliter, non modo accidentaliter morti obnoxia est, aut saltern nascitur et incrementa accipit. Neque ideo auctor, utut naturale» naturarurn proprietates intelligens, confundit utramque Christi naturam, aut quidquam profert quod monophysiticae haeresi vel minimum faveat. Nam in eo lotus est ut quam recentiores communicationem idiomatum vocant, de Chris to p radicami am esse asse rat in concreto; quo sensu de natura divina prout in Verbo subsistit, humanse naturae propria sunt affirmanda, atque buie quatenus verbo hypostatice unitur ea vicissim convenirmi, quae alioquin abstracte considerata solius divinità lis propria sunt. Nullibi vero asserii Jacobus divinitati in se et praecisive spectatae dotes humanitalis esse iribuendas, vel human ita ti, independenter ab intima ejus cum persona Verbi conjunctione, posse divina adscribi. Repellit itaque communicationem idiomatum in abstracto; quod ut clarius pateat, paulo uberius est evolvendum. Liquet nempe expressis ipsius verbis el tota orationis serie, cum contra Nestorianos in aciem procedere, qui cum unionem intimam, substantivam et hypostaticam dtiarum naturarurn iniiciarentur, Christum in duas veluti partes discerpebant, quarum u n a , natura videlicet humana , per sese subsistens non nisi morali vinculo cum Verbo conjungatur : quo posilo sequitur, quod auclor adversariis suis exprobrat, ita naturas in Christo pennanere divisas, ut « Filius Dei nobis non sit sua largitus, « neque dolores nostros in sua persona portaverit. » Quo

JACOBI SARUÖ. DOCTRINA DE IN('AKNATIONS.

1,83

paclo , ut ail S. Thomas ( i ) , everlitur fides mearnalionis, tollitur ipsum fundamentum christian® religionis. Jam vero propria et proprìelates naturarum , quas nominal J a c o b u s , eas intelligil quae ad naturai rationalis ultimum complementum aut directe s p e c t a n t , ant propter islud ad illam referuntur, Merito proinde et calholice asserii proprìelates in Christo non ita esse separandas el cuique naturae vindicandas, ut quaa ad unam pertinent, ei absque »IIa communieatione substantiali cum alterius subsistentia t r i b u a n l u r ; haec enim subsistenlia, cum sit ipsa Verbi divini p e r s o n a , quœ utramque naturam regit et complet, utriusque eliam proprìelates sibi vindicat et vere officii esse suas; quatenus autem eadem persona divina utriusque naturae, divinœ scilicet el h u m a n ® , proprietates compleclitur, eatenus verum est naturam alteram alterius proprietates, mediante persona, parlicipare, suasque non sibi servare exclusive, sed alterius in eodem supposito subsistentis communes efficere, quamquam ambse integrse, inconfusœ inseparabiliter exislunl. « Agit enim utraque forma cum alterius communione quod proprium est ( epist. S. Leonis ad Flavianum), »

Ceterum non est simpliciler et absolute dîeendum proprietates naturarum in Christo non p e r m a n e s s e ; neque ita loquitur S a r u g e n s i s , c u m potius intenda!, el adsignifìcet cas n o n ita permansisse ut volebant Nestoriani, proprias nimirum unius naturse sine u l l a , etiam personali, communione cum altera ; v e r b o , adstruitur ab ipso mutua communicatio proprietatum

( àvxiàootc tùv

iàóp.axwv ) in

concreto, minime vero in abstracto; refellitur Nestorii blasphéma assertio, non admiilitur monophysitica hseresis. I m o communicationem idiomatum, q u a m v o c a n t in abstracto, 0 } Summa contra gen (es, lib. I V , cap, 3 4 ; e d i ü o a p u d Giraud , loin. I I , ¡>. 415.

Luteliae

Paris.,

caput ir.

184

rejicit espresse in ea cl em epistola ad Samuelem, ubi negat aetatis incrementum divinitati Domini uliatenus posse applicali (i) : « quia autem Filius Dei venit in c a r n e , i n q u i t , et apparuit in c a r n e , atque similitudine el habitu inventus est ut h o m o , neeesse fuit eum prsedicari ut hominem in sacris Scripturis, quo manifesto pateret ratio ipsius incarnationis ( litt. in textu via tìfc oîxovo^uaç ejus in came), eum videlicet non improprie et metaphorice hominem esse factum, sed potius ex rei ventale nobis in omnibus esse assimilatimi, excepto peccato. Testantur scripturse Verbum quod factum est caro in ventate fuisse fili urn h o m i n i s , quamquam remansit Deus in immutabilitale naturae suae; idem porro e s t , uuus Unigeoitus incomprehensibilis, iile qui praedieatur in Scripturis divinilus (secundum divinamsuam naturam), quia est Deus ex Deo, et humanilus {secundum naturam humanam) quia vere factus est Alius h o m i n i s , quin mutaretur ab eo quod e r a t , nempe Deus. Quando ergo audis Scripturam dieentem Jesum fuisse natum aunos triginta cum venit ad Johannem ut baptizar e l u r , intelligas principium viae dispensationis suae in carne

(

: jìcl?

j-t-tj.^? -.VsiJiio ¿'-»cîi : j¿w>aSn\Sn\

avicolo,^

.

^íons» •:•

l ì „»IV

W

. X m, V t e D e a. ,, V " . Ore V P -c (1) iJXi^JL-fcî .XffOfJaûî V i . vJDaôiw M-j-o? Ij-icpc p T ,P fc V ,V ÍJ * ~ p t>* V , PP i 1 "" » Î "'v1' IZpiì |?n Vi S oaVi*,ìe

«ti Ìj-UO

a) V o c e m l i a n e in c o d i c e a b r a s a m e x s p a l i o e t s e n s u b) A p p a r e n t i n c o d i c e p a u c a v e s t i g i a hcec ;

aLaSo

supplevi.

197

JACOB! SARTIG. DOCTEINA DE lì. V. M. quam

Deus

respiciat amore

esset. » E l

paulo

doctor, turbatus

infra (i) :

haerebit,

et

« sì naturanti

nisi ejus anima

fueril repleta, in foveam cadit. Quippe

gravidam

videi et mairein juniorem quae procumbit ad

pariendum,

doloresque

genitricum;

partus,

item infantulum

et lac

al totius hujusmodi rei causam quod a t t i n e t , hsec tota ab opere conjugali d e p e n d e t ; n e q u e enim potest natura

filios

d a r e absque complexu , n e q u e virgo habere filium absque viro. » Hk3C ergo omnia partus dolores Marise a t t r i b u e r e videntur. A t t a m e n in eodem c a r m i n e , ex quo lerlium locum p r o t u l i , sequentia eliam diserte leguntur : « Spiritus s a n c t u s , M a r i a n i , in ipso instante Incarnalionis Verbi divini, benedictam inter mulieres e f f e c i l , e a m q u e a maìedictione et doloribus Hevae m a t r i s sua; liberavit, •> eriiel lo»? L^J-so fidali. -j.cn » Quibus simul c o n s i d e r a t i s , qui proposila ditlicullas sit resolveuda equidem non video, l n t e g r a m certe Marise virginitatem luculenter tuetur J a c o b u s ; at vero si Sal-

ZOOÌ

|£WIK©2ÌJS)E

IJ^.-?

. ]ccn

1^-nJ^.o

|Zn =i »

Ì-^-m

3)

| f " preeter minimos ductus ex quibus illud, juvante conlextu , eonjeci , evanuit e ms. (,) ¡bid.

ffl^ v\ a j ..

IjSJS ìU U —^

tefcis?

Pio Ì^A^

. Ur^-'? v v*oi ^co")

lofliJ ii-s

Mo

U+Ä

}3ai»o

„-¿¡e (TuXa

.^ZU .

^

1

Ufi-«.® It-a^.

JÄQJ ìli? U l s ì i ^

i^ClvS

U^o 13o ibi

caput ir.

198 valor

or tus

oculo

puro

perpetuo do lo r u m

est

e, Virgine

cffulgens clausa

(i),

et

si

radius

signacula

manserunt,

qui in p a r t u

virginità le m in

tanquam

ejus

nulla j a m

a matrìbus

ex

luce

in

virginali»

superest

senliuntur.

causa

Uncle

partu el p a r i e n t i u m d o l o r e s Mari;e

qui

simul

a t t r i b u i i sibi baud c o n s t a r e , vel polius s e c u m ipse p u g n a r e convincitur ; sententiam narum

nullus

Patrum,

quatenus

uovi,

p r o p o s u i t . Sed p a r u m hoc e s l ,

incohaerenlia

ex

humana

hujusmodi

quum

fragilitale

doclri-

apud

ipsos

p r œ s t a n t i s s i m o s etiam viros q u a n d o q u e r e p e r i r e est ; q u o d a u t e m in praesenli casu mngis m i r a t i o n e m movet., in

ea

consistit i c r m i u o r u m c o n t r a d i c t i o n e quae in u n o e o d e m q u e carmine

occurril;

nam

Maria

priedicatur

per

Spiritimi

s a n c t u m liberata fuisse a m a l e d i c t i o n e et d o l o r i b u s Hevae. E x h a c difflcultate aliquis forte ita se e x p e d i a t , ut a s s e r a t a u c l o r e m n o s t r u m , ubi affirmai d o l o r e s p a r i e n t i s in Maria o b t i g i s s e , t a n t u r n m o d o loqui de molestiis , quae non sint p r o p r i e dolores

p a r t u s , sed q u a s in c u r a n d o divino

suo

Filio p e r p e s s a e s t , aliisque i n c o m m o d i s e l difficuUatibus ; a l q u e ideo cum

iis c o n j u n x i s s e etiam infantium,

dolores.

Vix l a m e n , ut o p i n o r , p o t e r i ! h u j u s m o d i e x p i a n a l i o c u m obvia et n a t u r a l i v e r b o r u m

sensu

c o m p o n i , e a m q u e ceu

c o n j e c t u r a m potius q u a m ut s e n t e n t i a m p r o f e r o m e a m .

(i) Ita legitur in Anaphora S. Jaeobi Sarugensis , apud Renaudot. loin. Il liturgy, p. 3S8.

CARMEN DE B. V. IL PR1MUM. Reliquum est ut duo Jacobi carmina, quie de beatissima Virgine, uti dixi, agunt ex professo, m m c integre pròferam. Ambo excerpsi e codice 118. Prius autem reperitur etiam in codice 1 1 7 , foli. 64 seqq,, ex eoque variati les lectiones collegi et apposui in margine. Textum vero polius ex codice 1 1 8 edidi, quoti in altero non ubique nitide servatus appareat, atque is proeterea ob antiquiorem setatem generatim prseslanlior sit et accuratior.—Utrique autem carmini brevem rerum analysin proemisi.

ARGUMENTUM.

lnitio ponitur invocatio ad Filium Dei i n c a r n a t u m , poetico expressa. Vocat eutn Jacobus benignimi, horreumi beatitudinum, calicem inebriamela, filium Virginis, iiìiuin Altissimi, Dominum, verbum rationale; efllagitatque ab eo gratiam el auxiliuin ad digne loquendum de ipsius genitrice, cujus quidem laus omnein humanuni facultatem longe iranscendit (vv. 1 - 2 6 ) . Porro perplexum sese dich qui Mariani c e l e b r e t ,

auditoresque

invitai ut et ipsi auditum suum purum et tanta virgine dignum adhibeant. E s t e n i m luce caslum alterum,

benedictis&ima mulierum,

casta,

humtlis,

qua: omnem sermonis

piane

vincat,

tali pulchritudine

prmstans

filia inopum matcr summi

tri* caelcstis terra) asportarli,

regis effecta,

currens , filia parentibus mater,

palalium

torem sustentans

navis thesauros

ager bonus spontanee

fruges proferens , ìleva altera vivenlium Regis, adolescentula

et sine

mater et puella

suis veste orbatis

vim

cultura

ve tuia* sue •

stolam conteccens,

fortissimum

Pa-

mculorum

virgocondi-

, sponsa generans sine concursu sponsi ( vv. 27-58 ).

200

JACOBl SAKUG.

Cura vero elogia cuncta veluli exhausit, iterum sese hserere aiiirm a t , nesciené quonam ia gradu Dei pa ram collocet ; siine virginibus a n n u m e r a n d a , vol accensenda matribus? Impelili amor ad loquendum, at sequum loquendi naodurn non permiltit argumenii s u b l i m i t s (vv. 59-90). Slupet autem virginem terricolam ad tantum excelleniice gradtim pertiDgere poiuisse : « n u m q u i d , a i t , gratia inclinavit iilium ad « ipsam , an vero ipsa tantam inclaruit ut fieret mater Filli sanclis« sirai?» Sane huinilitate, mansuetudine, puritate singuiariter enituii ; hoe enim eo colligilur quod Deus ad earn tantopere accedere voluit, ut in raatrem ipsam elegerit ( w . 90-116). Nulla alia mnlier Mari» vel comparal i poiest, quae ab ipsa sua infantia in justitia sine labe perseveravi!. Maria ideo prati aliis io matrem Filii Dei clecta f u i t , quod nulla alia tanta puritate effulserit u n q u a m ; Deus enim non est acceptor persouarum, et si alia purior rcperta fuisset et sanetior , banc potius elegisset. Ceterum , Maria maxime laudanda e s t , quia liberiate sua optime sit usa , el ita sibi meritorum thesaurum eomparaverit ; tanta nempe virlutum omnigenarum ornamento decora fuit quantam natura p e r m i t l i t , ideoquc prte ceteris Deo placuit ; ea vero virlus bona; ipsins voluntatis disposition! etiani parlim est adscribenda ( vv. 117-201 ). Attamen , non est ejus merito Iribuendum quod effecta fuerit mater Dei; ideniin dilectioni divitiae Chrisli ex ipsa incarnati acceptum est referendum ( vv. 202-206). Filius is est quem ornncs mundi capere n e q u e u n t , Maria talis e s t , qua in inundo major non surrexerit unquam. Purificala fuit sicut Johannes, Eliseus, Elias et Melcbisedech ; « ad terminum usque virtu« turo profecit, el tunc liabitavit in ea gratia infinita » (vv. 207-222). Daque mittitur Gabriel, et in ejus cum Maria colloquio sapientissime se gerit virgo castissima. Deinde Jacobus magnificis verbis mysterium reconciliationis adm i r a t u r , quod tunc in domo nazarethana incceptum e s t , fuseque prosequitur in Gabriele quklem dvzivumv scrpentis, in Maria vero dvTtTWW Ile va;.

201

CARMEN I DE E. V, M.

Maria, anteluni interrogando, exslitit Ecclesia Organum

t

nosque

edocuit arcanum generationis fllii Dei provocando angeli responsuin: palei stullitia llevae tacenlis coram serpente , et sapientia Mariae angehim interrogantis ( vv, 225-363 ). Spiritus sanctus , juxta angeli dictum , dcseendit ad Mariani, ut hanc ab Ilevae malediciione et doloribus l i b e r a r e t , et pleniori sanciilate ornaret. Aecepit ergo Maria Spiritum sanctum , qui etiam s p i o verai in faciem Adami, ut polis esset ad Hevam g e n e r a n d u m , atque hoc divino spiraculo potuit ipsa Filium Dei sine conjugio parere. — Adam et Ileva lypi fuere Christi et Marise. — Explica tur distinclias qua in re prsecipuc sita esset nova Mariae per Spiritum supervenientem sanctificaiio, nempe in abolendis in ipsa peccati fomite aliisque sequelis

peccati

o r i g i n a l i ; qua ulteriori sanciificaiione p e r a c t a ,

Maria suscepit virtutcm altissimi, id est ipsum Filium Dei unigenitum {vv. 364-456 ). Maria comparari potest epislolse cuidam obsigillatse, in qua Filius Dei essentiam suam scripsil, et per quam Pater « t e r n u s omnigena nuntia felicitatis humano generi transmisit ( 457-485 ). Merito igitur beatam ipsam , pruesertim ob divinoe maternitatis Privilegium , omnes generaiioues proclamant ( vv. 486-518 ).

26

20ä

•)A CO Kl iSAIiUU

IcTlX

.. J j j

5m 2

ÎAloAs

rD

ft-sa.J»'

. yX

i^z

'."'Tla.a** .

U^l o il

1)^*1

AJl

1^ fS>

IAAIÄO^

soi

U^?

oiaaula >a£U»>¿Ío

fS

1

fS>

ìoj^Loj

5

ylLo

|Aj¿Í

>oMù,

o]

». I ^ O Ì C l L ] ^

51 ¿.O >•£>01 10

U Lu.2. . ^

iofflLJ? i^?^?

^kWo

i^s

iloo^

Um* m ^ L a ? l ^ A ^ k t lAL^o .¿.k) osi ÀJ} >) Titulus isti; in codice 117 legiLur ad hunc modum : Vi.» . doctoris

h. e. Carmen Batnarum.

de sanda

QeoxÓM) ,

ejusdcm

Mar Jacobi

203

CARMEN f DE B. V. M

(Tilulus

scribitur in codice Ut kris mbris, nigris. )

Carmen

ejusdeiu Virgine

«aneti

Mar

Dei genitrice

cum

.lai'obi

de

punctis

beata

Ilaria.

0 b e n i g n e , cujus ostium mails et peccatoribus p a t e t , m i h i , quœso, ingressum p e r m i t t a s , ut mirabundus pulehritudinem tuam contempler. 0 borree b e a t i l u d i n u m , ex q u o etiam ingrati a l u n t u r , salier p e r t e , quandoquidem tu es lotus vita le degustanti. 0 calix polu tuo inebrians a n i m a m , q u o mala ejus d e n t u r oblivioni, bibam ego ex t e , p e r te sapiam ac generationem tuam digne enarrem. 0 t u qui genus nostrum , quantumvis i n d i g n u m , exallari n o n d e d i g n a r i s , canlicis a m œ n i s verbum m e u m exalle tur ! Fili Virginis, qui faetus es parvulus i n f a n s , prsesta parvitati mese de tua magnitudine loqui. Fili Altissimi, qui terricolis annumerali voluisti, peile verbum meum in altura ascenda!, teque eloquatur. T u es Dominus n o s t e r , Verbum rationale, vivißcum, et sermo magnus divitias in auditores effimdens, QuicumV. S. Verbum }ì>4 hoc loco structura haud solila pouitur cura accusalur rei,

sine parlicuta

V

204

JACOBI SA RUG. .

H^aii,

ocn •* j . 3 j L ^ i ^ ò ? -, Y,* ,1

il]

ÌAb»I*o

^ ¿ « 2 5 ÌA l i r y 5

)Í¿o]LL0O

^ a

jJoffio

^JJS

\.£>H

.joaiú}

offi

Allj

jLtâJ?

iLn^a.«

y o

^ j J ^ y - c

jjLÀ^

Ilo

{If î-^cuaifl

.

f

A s c i a i

. î-ÂAgUO

|3?

^

ti^

V ^ o

. AJI

A*1

}J?1

M

^ô'^aiâ.

¡..A-eso

L a j JL*©

¿.ici? V OÌaÌ^Ì

^

^.lLc

. Q^kLcAiûJL

îî?o

\ s

U1

{.An

. A*¡Lsu«£i*é

(TlfÄ

fidle

r

Ä

líelas

i a,a.J ;

.

)\V) ViV>

1o -, j j ^

tìus

. ì.o??ASs