Commentaria in Aristotelem Graeca: Volumen V/I-III Pars I: Themistii analyticorum posteriorum paraphrasis. Pars II: Themistii in Aristotelis physica paraphrasis. Pars III: Themistii in libros Aristotelis De anima paraphrasis 9783110802740, 9783110165326

Citation preview

COMMENTARIA Ν

ARISTOTELEM GRA ECA

EDITA CONSILIO ET AUCTORITATE

ACADEMIAE LITTERARUM REGIAE BORUSSICAE

VOLUMINIS V PARS I

THEMISTII ANALYTICORUM POSTERIORUM PARAPHRASIS

BEROLINI TYPIS ET IMPENSIS GEORGII REIMERI Μ CM

THEMISTII

ANALYTICORÜM POSTERIORUM PARAPHRASIS

CONSILIO ET AUCTOR1TATE

ACADEMIAE LJTTERARUM REGIAE BORUSS1CAE

EDID1T

MAXIMILIANUS WALLIES

BEROLINI TYPIS ET 1MPENSIS GEORGII REIMERI MCM

P R A E F A T I O

Paraphrasis Analyticorum Posteriorum Themistiana') quibus memoriae tradita est quotquot mihi innotuerunt libri manu scripti, duo genera sunt distinguenda fide atque pretio paene inter se paria. alterius princeps est omnium vetustissimus (saec. XII) Marcianus 211, cuius tamen aetati fides non semper respondet; imprimis multis lacunis inquinatus est, quas librarius homoeoteleutis deceptus admisit. ab hoc et aetate (saec. XIV) et virtute proximo abest Laurentianus LVIII 323), ex quo saeculo XV descriptus est Laurentianus LXXII 24. e reliquis libris recentioribus unus Vindoboneusis pbil. gr. 41 (saec. XV—XVI) hue pertinere videtur. Multo plures sunt alterius classis codices, quorum et aetate (saec. XIII) et praestantia principem locum obtinet Ambrosianus G 14 sup., aetate omnium codicum secundus a Marciano, pretio certe nulli inferior, huius classis codices saeculis insequentibus praevalent, magis magisque neglegentia librariorum aut arbitrio virorum doctorum in deterius mutati sed cognationis et originis communis notis manifestis servatis. sunt autem hi: saeculi XIV (secundum Bandinii Catalogum) Laurentianus LXXI 32, Parisinus 1918, Coislinianus 323, saeculi XV Laurentianus LXXII 25 et persimilis eius Parisinus 18883), saeculi -XV—XVI Parisini 1886 et 2052, saeculi XVI Parisinus 1887, Oxoniensis Bodleianus Miscell. 133, Vindobonenses phil. gr. 110 et 155 (Barberini I 23 et II 29 4 )· ') Cf. Chr. Brandis Von den griechischen Auslegern des Organons (Abhandl. d. Berl. Acad. 1833) p. 293 sq. ^ f. 155 et 156 (p. 53,8 ποιεί μέν ούν — p. 55,23 μέν ούν έξ) saeculo XV ex alterius classis codice Parisini 1888 simili addita sunt cf. p. VI n. 2. 3 ) etiam Taurinensis 158 eiusdem saeculi huic classi annumerandus videtur, si quidem H. Schenkl Themist. Phys. parapbr. p. IX recte eum Parisini 1888 simillimum dicit. 4 ) quantum ex paucis quae mihi praesto erant iudicari potest.

VI

PRAEFATIO

Mixtus ex utroque genere est Parisinus 2062 (saec. XIY), ut qui ex alterius classis codice descriptus multis locis e libro Marciani simillimo correctus sit. Recentiorem aliquem secundae classis librum secutus est qui primus anno MDXXXIY in Aldi aedibus paraphrasin edidit, Victor Trincavellus; ipse novavisse admodum pauca videtur. Latine earn plus quinquaginta annis ante (anno MCCCCLXXX) Hermolaus Barbarus Fatricius Venetus expressit, qui ipse quoque librum secundae classis adhibuisse yidetur, quamquam difficile saepe est ex hoc liberiore translationis genere, quod Hermolaus ipse in epistula ad Sixtum IV Pont. Max. data profitetur, cuius infra specimen praebebo, quicquam certius concludere. Quae Chr. Brandis (b) tribus fere saeculis post e paraph rasi in Scholiorum volumine p. 195—251 excerpsit, editionis principle textum paene immutatum repetunt nullis libris manu scriptis consultis 1 ). L. Spengeiii denique editio, quae Lipsiae anno MDCCCLXVI emissa est, in Trincavelli textu posita est et lectionibus, quas Petrus Victorius exemplari Aldino, quod nunc in bibliotheca Monacensi est (A gr. b 1070), e Laurentiano LVIII 32 s ) ascripsit. utriusque igitur familiae testis, quamvis non semper locuples et integer, novissimo editori praesto erat, ut, licet saepe fides utriusque ab eo non recte perpensa et Victoriani codicis auctoritas immerito neglect a sit, edita ab eo paraphrasis multo purior atque emendatior evaserit. leviora menda haud pauca Spengelius coniciendo sustulit, atque etiam eorum quae in apparatu proponere satis habuit nonnulla recipere non dubitavi. multa sane, id quod etiam inter-

1) sed cf. p. 22,30 (Schol. p. 2 1 3 * 1 . 2 ) , 40,28 (239»>17), 60,1 (249»4. 5), 63,32 (250b25); nam σικΰα quidem p. 60,1 errore ortum esse non potest. s

) hunc, non, quod L. Spengel Praef. p. VI suspicatus erat, Laurentianum LXXII 24 apographon codicem Victorii fuisse vel inde apparet, quod p. 16,14 editionis Speng. ad ϋπάρχον notatur ιί>πάρχέιν Y, post hoc defecit pagina in V' et p. 18,30 ad τό μέν ούν 'hie incipit "V', itemque p. 28,2 ad δηλον 'post hoc vocabulum defecit pagina in V' et p. 29,30 ad (γεωμετρία μέν äv £ hic incipit denuo V', in Laurentiano autem LVIII 32 post p. 10,26 ού πάν yip τό, extrema folii 121v verba, folium excidit, quod continuit p. 10,26.27 κατά παντός — 1 2 , 8 αύτψ φύσεως, et f. 126 p. 17,27 I n ι ν έξ άλλου—19,1 προσθήκη, γεω- continens postea insertum est. maxime vero Sp. eo in errorem induclus est, quod Laurentianus L X X I I 24 in eadem verba desiuit (p. 53,24 τοις μέν ουσιν tfv, τοις δέ), in quae Victorii codex desiit, Laurent, autem LVIII 32 inde demum a verbis p. 55,23.24 άνάγκης υπάρχει deficit, sed cum ilium ex hoc descriptum esse constet, nihil inde aliud colligi potest nisi hunc in fine mutilum olim aliter exiisse. et re vera f. 155 (inc. ποιεί μέν ούν p. 53,8) —171 item atque f. 126 saeculo XV suppleta sunt.

PRAEFATIO

vir

pungendi rati one baud raro comprobatur, eum Themistii verba parum intellexisse ostendunt. Eestat ut quae subsidia critica huic editioni suppetiverint quamque in iis utendis rationem inierim exponam. atque prioris classis Marcianus 211 (W) et Laurentianue LVIII 32 (S), codex Petri Victorii, alterius Ambrosianus G 14 sup. (A) et, praesertim cum hie in fine libri I (p. 29,7— 41,6) deficiat, Parisinus 1888 (C), qui instar nobis recentioris huius classis propaginis sit, toti et collati et in apparatu critico notati sunt, ut e silentio semper codicem non notatum cum textu concinere colligi possit. Aldinae (a) autem lectiones, quae et ipsa recentiorem secundae classis codicem sequatur, eo magis subnotare supersedi, quod editionis Spengelianae discrepantiam, quae plerumque cum ilia facit, plenam indicavi. itaque Aldinam cum Spengeiii textu consentire (a s), nisi ubi hunc codicum nostrorum auctoritati praetuli, non significavi *). In recensenda denique codicum memoria banc mihi legem imposui, ut, quoniam neutra classis alteri fide ita praestat, ut omnino praeferenda videatur, semper inquirerem utri aut sententia aut sermone aut Aristotelis verbis aliquid auctoritatis accresceret, ubi tamen his indiciis carebam, id quod rarius accidit, alterius classis memoriam praeferrem, cuius principi A paulo plus tribuerem quam vetustiori prioris classis principi W. ubi autem alterutrius aut utriusque classis codices ipsi in diversas partes abibant, consentaneum erat me eadem inita ratione aut Ambrosiani A aut Marciani W auctoritatem sequi, neque vero Laurentiani S aut Pariisini C scripturas prorsus neglexi, quas ubi veritatis notas prae se ferre videbam, depravatae principum illorum memoriae praeferre non verebar, quamquam mihi conscius eram ut in librorum De anima (cf. Praef. p. v) ita in hac paraph rasi d ubi um sae^e esse utrum, quae C solus vera suppeditare videretur, antiquitus tradita an ex ingenio emendata essent. Scr. Berolini Nonis Octobribus MCM. M . WALLIES. sed bis quoque locis saepius, velut p. 12,7. 1*2 18,13 21,4 32,1 non as sed s notavi, id quod neminem decipiet, cum quaecunque Spengelius novavit praeterea indicaverim.

SUPPLEMENTUM CONSPECTUS

W

PRAEFATIONIS CODICUM

211 (Zanetti Graeca D. Marci bibl. cod. manuscr. p. 114) bombycinus saec. X I I fol. 281. Themistii paraphrases inc. fol. 247. collatus est a Torstrikio. A AMBROSIANUS G 14 sup. bombycinus saec. XIII fol. 198 (16,50X12 cm) perexiguis litteris nitide scriptus non multis adhibitis compendiis. f. 10 T — MARCIANUS

2 9 Γ Θεμίστιου παράφρασις άναλυτικων υστέρων β ' ,

f . 2 9 Τ Θεμίστιου παρα'φρασίζ

α', quae desinit f . 40 ν in verba ύπο την έτέραν (ρ. 29,6. 7). f. 41 praeter schemata quaedam nihil continet. litterae derasae manu recentiore (saec. XVI?) renovatae sunt, id quod, ubi manus prima non iam agnosci potuit, semper notatum est a Guilelmo Kroll, qui codicem diligentissime contulit. αναλυτικών υστέρων r

S

LAURENTIANÜS LVIII 32 [Baudini II 479. 480] saec. XIII—XIV [saec. XII secundum Bandinium] foliorum 171 ( 2 0 χ 1 4 cm), quorum f. 1—62 et 114—154 eodem tempore sed non eadem manu, ut yidetur, scripta membranea, f. 63—113 chartacea sunt. f. 126 et 155—171 in membrana quae dicitur Medicea exarata saeculo XV addita sunt. Themistii paraphrasis inc. f. 114 T . hunc quoque codicem Guil. Kroll eadem diligentia contulit. LAURENTIANÜS L X X I 32 [Bandini III 18] chartaceus saec. XIV [secundum Bandinium] tol. 271. f. 91 r Θεμίστιου ταράφρασις 'Αναλυτικών υστέρων, "subiungitur index capitum, quae in libro primo sunt XLIV, in secundo X X I I " . inspexit codicem A. Torstrik: p . 2 , 2 1 δρμώντες || 23 ί>μας. p. 4 1 , 5 ή τοιαύτη] αδτη || 4 2 , 8 γαρ om. || 9 ύπέρ || 11 πώς bis || 19 ηπερ prius om. || ή om. || 4 3 , 1 0 είδώ; δέ fori ή || 12 τοΰ alt. om. || 14 τώ (ante χενον) || 21 οδτε ei δια τοιώνδε || 2 4 τό (ante έπίστ.) || 25 post 5τι add. καΐ. ρ. 65,7—60,6.

65,17

xal

alt. om. || 19 πρώτα || 2 0 αΰτοΰ || 2 0 . 21

προολαμβάνειν καΐ τό || 22 λάβοι || δυνατώτεροι || 24 δμοιον II 2 6 διάστασιν || 27

έτι || τελουμένου || 6 6 , 1 . 2

τί&εσθαι || 5 ή prius habet || 6 ποσαν. LAURENTIANÜS

post

δόναμιν έστί

πασχούσης add. γάρ || προς

τοις—πράγμασιν || 3

α&τώ

άπο-

LXXII 24 [Bandini III 38. 39] chartaceus saec. XV

SUPPLEMENTUM

PRAEFATIONIS

IX

[saec. XIV secundum Baodinium] fol. 30 ( 2 0 χ 1 5 cm) minutis litteris nitide scriptus. desinit f. 30r in verba τοΤς μέν οδσιν ov, τοις δε (p. 53,24), ubi in margine legitur λείπει, hunc codicem apographon esse Laurentiani LVIII 32 cum inde apparet, quod p. 10,26. 27 κατά παντ&ς — 12,7. 8 αδτφ φύσεως, quae in S folio exciso desunt, ipse quoque in medio f. 6V omittit, tum inde, quod ubi in S litterae postea restitutae evanuerunt, lacunas reliquit, velut p. 1,4. 5 τότε εν lac. 10 litt. Ινεχα, ολοκλήρου; χατά lac. 15 litt, πραγματείας, 1 9 ανάγκη lac. 14 litt, μέν φαινοίμεθα, 2 0 έρμηνεόοντες

lac. 15 litt, ειπείν, examinavit codicem Guil. Kroll, cui etiam haec debeo: p . 53,9 χ«£ρ || 11 ήνία || άπαντήσει || 12 ώρυπτε || δδατο; om. || 14 τύχης || 16 έξωθεν II post πνεύματος add. ώς || 17 γε om. || 18 η} τύχι^ om. || 22 χρτό s 13 σύμπτωμα ex συμπτώματα corr. et in marg. Α αϊτιον A post βαδίζοντος add. τίνος W 15 post συνέβη add. φαμέν τοΰτο W 17 μέν om. s 2νεχεν παραβέβληται xal τοΰ W 18 έχ om. W 21 λαμβάνηται] ηται in ras. C l ad υποχείμενον, extremum folii verbum, ζήτει τά λείποντα et φανερόν xal άνευ λόγου δτι inducta mrg. A 2 3 χωρίς της ΰποχειμένης W 24 περί τούτων om. W: post διαπορήσασι collocat G 28 το initio versus repetit C 3 0 άλλο δέ άλλψ s

26 post άρτιον add. τω C 28. 29 άντιχείμενον W

είποι] ει superscr. A 29 άρτίον W

12

THEMISTII IN ANALYT. POST. A 4 [Arist. p. 7 3 b 2 4 - 3 9 ]

των θατέρου θάτερον τιθησιν, δταν λέγηται κατά τοΰ γένους του δεκτικού· 18 αριθμός γάρ ό μη περιττοί εδθ'υς άρτιος, και ρις ή μήτε όρθή μήτε γρυπή σιμή πάντως έστίν· έπ' ένίων γάρ έν πλείοσιν ή άντίθεσις, έφ' δσων ή υπερβολή και ή ελλειψις θεωρείται, έπει και μεσότης έν τοις τοιούτοις. 26 5 ώστ' εϊπερ έπΐ παντός ή κατάφασις ή ή άπόφασις, ή δέ άπόφασις των τοιούτων συμβεβηκότων (τι) τίθησι κατά των δεκτικών, δήλον ώς θάτερον 3ν ές ανάγκης ύπαρχοι παντί τω λαμβανομένφ της υποκείμενης αύτφ 80 φύσεως, τδ μεν ο3ν κατά παντός καΐ καθ' αότδ διωρίσθω τοΰτον τον τρόπον. I 10

15

20

25

30

Καθόλου δέ λέγω 8 δν κατά παντός τε υπάρχη και καθ' αύτδ και 19 ή αυτό. ουτ' ουν, ει τι καθ' αυτό, εδθυς και καθόλου· ό γάρ δεύτερος τρόπος των καθ' αότδ και οί μετά τοΰτον έξης ου καθόλου· ουτ' εί εχουσι τό κατά παντός, εύθυς καΐ καθόλου· τδ γάρ λευκδν κατά κύκνου 5 παντός και τδ μέλαν κατά κόρακος, ου μην καθόλου, διότι ου καθ' αυτό. δει τοίνυν άμφω συνδραμειν έπΐ των καθόλου, τδ (κατά παντδς καΐ τδ) καθ' αυτό τε και η αυτό. ταύτα δέ ώς τά αυτά λέγομεν νυν· έφ' οις ίο γάρ θάτερον, και θάτερον έφαρμόττει. οίον τη γραμμή υπάρχει καθ' αύτδ τδ μήκος· έν γάρ τω τί έστι κατηγορείται· και ου μόνον γε καθ' αότδ αλλά και η αυτό. και τδ ευθυ πάλιν υπάρχει τη γραμμή καθ' αότδ καΐ η αδτό· ου γάρ εστίν δρισασθαι τδ εύθυ δίχα της γραμμής, . δ τι των προειρημένων

ζ η τ ώ μ ε ν τοίνυν,

καθ' 23

το δυο δρθάς εχειν αύτοΰ κατηγορείται,

τοίνυν το χαλκοΰν είναι·

άρ' ουν συναφήρηκας

άφελε

τάς δύο δρθάς; ουδαμώς,

άφελε καΐ το σκαληνόν · αλλ' ετι εχεις τάς αύτάς

γωνίας,

άφελε και τδ 20

5 τρίγωνον· ένταΰθα δή σοι πρώτον το κατηγορούμενον συναπόλλυται· ου γαρ ετι εξει τάς δυο ορθάς.

άλλ'

Ιρει τ ι ς , δτι καν το σ χ ή μ α αφελής,

την έπιφάνειαν κάν τά πέρατα, και τάς δύο όρθάς συναφαιρήση. ή ταΰτα αναιρείται, αλλ' tq τούτοις τδ τρίγωνον συναναιρείται·

αλλ'

κδν ουχ

έ π ε ί γε ε? 25

ήν άνευ σ χ ή μ α τ ο ς ή περάτων τρίγωνον είναι, και μενοΰσιν αί δύο δρθαι, 10 κδν έκεΐνα ά φ α ι ρ ε θ ^ .

άλλα τοΰτο μεν ουχ οιόν τε.

σο δε έπισκόπει δτι

και μενόντων έκείνων, λ έ γ ω δέ του σ χ ή μ α τ ο ς και τών περάτων, άναιρεθέντος 24 δέ του τριγώνου συνανήρηνται και αί δύο δρθαί. και τούτψ π ρ ώ τ ψ καθόλου· δρθάς αναιρούμενα,

δια τοΰτο άρα υπάρχουσι

τών γαρ λοιπών τά μεν οδκ αναιρεί τάς δύο

ω ς τδ χαλκοΰν και τδ σκαληνόν, τά δέ ού φυλάσσει 5

15 φυλασσόμενα, ως τδ σ χ ή μ α και τά π έ ρ α τ α · δύναται γάρ σ χ ή μ α μεν είναι μ ή δύο δέ εχειν δρθάς, οΓον τετράγωνον ή π ο λ ύ γ ω ν ο ν μόνιρ δέ τ ο ΰ τ φ καΐ σ ω ζ ο μ έ ν φ συσσώζεται και φθειρομένω συναφανίζεται,

καλώς ουν ειρηται ίο

' ο υ πρώτου αφαιρεθέντος τδ κατηγορούμενον συναναιρεΐται'·

συναναιρείται

μέν γάρ καΐ τ ω σ χ ή μ α τ ι και τοις πέρασιν, αλλ' ού πρώτοις. 20

6 . Τούτων

τοίνυν ή μ ΐ ν διωρισμένων

δήλον ώς έκ τών καθόλου και 15

τών κ α θ ' αυτά δπαρχόντων έστιν ή άπόδειξις· d γάρ έστιν ή αποδεικτική έ π ι σ τ ή μ η έζ αναγκαίων α ρ χ ώ ν και αδυνάτων άλλως εχειν, μόνα δέ άναγκαιως κατηγορείται τά καθ' αυτά υπάρχοντα και καθόλου τοις πράγμασι, φανερδν δτι έκ τοιούτων τινών ή άπόδειξις. 25 ' εί τά σώματα

τούτψ τ ψ λ ό γ φ τινές παραβάλλουσιν 30

τών ζ ψ ω ν έκ ζηρών και υ γ ρ ώ ν , σίτος δέ και οίνος ζηρδν

καΐ υγρόν, έκ σίτου και οίνου τών ζ ω ώ ν έστί τά σ ώ μ α τ α ' , ουκ άπέδειξας

δτι ταΰτα μόνα ξηρά και υ γ ρ ά ·

ά λ λ ' , ώ βέλτιστε,

'Αριστοτέλης δε πρώτον 25

άπέδειξεν δτι μόνα τά ούτως υπάρχοντα αναγκαία,

καίτοι και άλλα πολλά

τών συμβεβηκότων άναγκαίως υπάρχειν τοις υποκειμένοις δν ειποις, οΓον 30 τδ λευκδν τ η χ ι ό ν ι · αλλ' δτι γε φύσιν ε χ ε ι | τισιν έτέροις μ ή άναγκαίως 25 υπάρχειν,

ουχ ούτως έστιν άναγκαΤον ώ ς τά καθ' αυτά

κατηγορούμενα.

έ£

άληθών

μέν

γάρ

εστι

και τά καθόλου

καΐ μ ή άποδεικνύντα

γισασθαι, οΓον Καλλίας βαδίζει, π α ς δ βαδίζων κινείται διά π ο δ ώ ν · δεΐξαι δ' ουκ εστίν, εί μ ή δι' αναγκαίων ά ρ χ ώ ν .

συλλοάπο- 5

σημείο ν δ' δτι ή άπό-

1 δέ om. W ζητώμεν ci. Spengel: ζητοΰμεν libri s cf. p. 10,12 2 τό om. A 3 αυναφήρησας Α ούδαμώς in ras. W 4 2χει a αύτοΰ CW 7 xol] χδν A συναφαφεϊς SW 3. 9 έπεί γε ε? Jjv pr. W : έπεί (έπί, ut videtur, S) 8' ώς S, corr. W: είτ' είδος A: el δ' ούν δός sic C 9 μένουσιν libri s 10 άφερεθη pr. W 11 δή S 15 φυλαττιίμενα SW τό σχήμα scripsi: τά σχήματα libri s μέν om. C 16 δέ prius om. C πολυγώνιον AC 17 σώζεται SW post είρηται ω τ ( add. δτι SW 19 τοις σχήμασι S άλλ ού ex αλλά corr. Α πρώτοις] οις corr. non liquet unde A 21 αί>τό A 22 άδύνατον SW άναγκαίως SW: άναγκαΐα ων ACs 23 post φανερόν add. ούν SW 27 μίνα ταΰτα s post μόνα add. καΐ Α πρώτος S 28 ίντως C 31 οΰτως SW: ουτω δ' AC 33 δ om. C post ποδών addiderim Καλλίας άρα κινείται διά ποδών, sed cf. p. 21,30. 31

16

THEMISTII IN ANALYT. POST. A 6 [Arist p. 74b 1 8 - 7 5 » 17]

δειξις έξ αναγκαίων ·

και γάρ τάς ένστάσεκ ουτω φέρομεν πρδς τους οίο- 25

μένους άποδεικνύναι,

δτι οδκ έξ ανάγκης,

δήλον δέ καΐ έκ τούτων δτι

γελοίοι παντελώς οί τψ ένδοξα) κρίνοντες τήν πρότασιν την αποδεικτική ν, ίο κα&άπερ ω ε τ ο Πρωταγόρας άποδεικτικάς είναι προτάσεις καΐ ταύτας τδν 5 έπιστάμενον έπιστήμην εχειν, έπιστήμη.

τον δέ έχοντα έπιστήμην

εί γάρ καΐ το άλη&ές οδκ αυταρκες

είδέναι τί έστιν

πρδς άπόδειξιν, άλλα δει 15

καΐ τί> οίκεΐον προσεΐναι κα! τά άλλα α διωρίσαμεν, σχολτβ γε τί» πιθανόν άποχρήσει. "Οτι δε έξ αναγκαίων είναι δει τήν άπόδειξιν, φανερών καΐ έκ τ ο ύ τ ω ν 10 οδ γάρ εΓσεται, δια τί τί) συμπέρασμα άναγκαΐον, ό μη τάς προτάσεις άναγ- 80 καίας γινώσκων.

αλλ'

δτι μέν άναγκαΐον,

άναγκαΐον, οδκ εΓσεται·

Γσως γάρ άνθρώπειον σώμα, περί ο πραγματεύεται, υπό χί> φυσικόν σώμα έστιν. δτι δέ ταΰτα αληθή λέγομεν, δήλον άν γένοιτο καί έντευθεν· ό γάρ γεωμέτρης ούχ δπως, ει τι παντελώς είη κεχωρισμένον τών γραμμών ίο καί τών έπιπέδων, δύναιτ' άν υπέρ αυτου γεωμετρικώς άποδεΐξαι, οίον δτι 20 τών έναντίων μία έπιστήμη, αλλ' ουδέ δσα ταΐς γραμμαΤς υπάρχει καί τοις έπιπέδοις, μή καθ' αυτά δέ μηδέ η γραμμαί καί επίπεδα αλλ' έξωθεν 15 τής ουσίας, ουδ' υπέρ τούτων έχει λόγον διδόναι, οίον ε? καλλίστη τών γραμμών ή ευθεΐα, ή εί μάλλον άντίκειται τ ή περιφερεΐ τής κεκλασμένης· ουτε γάρ περί καλοΰ τι λέγειν οΰτε περί έναντίου προσήκει λέγειν τό5 γεω25 μέτρτ() καθό γεωμέτρης· κοινά γάρ ταύτα καί πλείοσιν υπάρχοντα γένεσιν. 20 &στε παρατηρητέον εις τάς αποδείξεις καί τους τόπους έκείνους τους πολυχρήστους, ους έν τοις διαλεκτικούς παρειλήφαμεν, λέγω δέ τους τε άπο τών αντικειμένων καί τών όμοιων καί τών σ υ σ τ ο ί χ ω ν πολύκοινοι γάρ καί 25 ουδέν έχοντες οίκεΐον ουδέ προσεχές ένί γένει, πώς ουν λέγομεν είναι 30 κοινά τινα αξιώματα, οίον δν άπο ίσων ίσα, καί έπί παντός τήν κατάφασιν ή τήν άπόφασιν; ή ουδέ τούτοις ως κοινοΐς χρώνται, αλλ' έκάστη προσοι-

οι ο I post έπιακέψασδαι add. δέ ASs, quod delendum censebat Spengel 2 ένδέχεται δσω S : post σ aliquid delevit A 3 δν ή C: ή A S : ή W : έστί s 4 evan. A 5 post λέγω add. τό S τά om. S W 8 συγχωρήσασΟαι 9 οδτως Α μέν om. C: ή S 10 άμφοτέροις S μάλλον δ' έστί δάτερον

A ού* S post

ί>πό δ. collocant S W ί>πό θατέρων W εϊγε αί AC: at γάρ SW: εί γε s I I παράλληλα s 12 έν (sed γεωμετρίας) S αύτών W 13 λαμβάνειν C post όμοίως add. δέ S περί S ή s : om. A C S W 15 ή om. S W 17 γάρ S W γένοιτ' δν pr. W , om. xal s 18 ει Ijj κεχωριαμένω S 19 ί>π' S 21. 23 26 31

2 0 ούχ S

21 έαυτά δή S

post xat add. τά AS

22 έξ αύτη« ουσίας S 22 τοϋτον S δοϋναι As χάλλιατον S περκρή κεκλασμένη S 24 λέγειν prius om. s 25 κοινά] φυσικής S παραρητέον S 27 έν τοις διαλ.] cf. Top. II 8 — 1 0 30 δν om. W s l ή ο&(δέ) in ras. 7 litt. C 31. p. 19,1 προαωκειοϋται A

THEMISTII IN ANALYT. POST. A 7 [Arist. p. 75b 1 - 2 0 ]

κειοΰται αδτά τη της υλης ο?κεί καθόλου ύπάρχειν, καΐ τδ έν τ ψ συμπεράσματι δεικνυμενον και τδ δι5 ου δείκνυται, οίον τ ψ τριγώνψ και τδ δύο εχειν δρθάς, δπερ έστι τδ δεικνυμενον, και (τδ) την έκτδς ισην είναι δύο ταις έντδς και 5 άπεναντίον, δπερ έστι δι' ου δείκνυται. ταύτα μεν άναγκαΤον ή ν δια τδ ίο χρήσιμον έξεργάσασθαι. Οΰ φησι δέ άκολουθεΤν Αριστοτέλης τψ την άπόδειξιν είναι των καθόλου και άιδίων συγχωρεΤν είναι τάς ιδέας· ουδέ γαρ καθόλου ποιοΰσι τάς ιδέας οί τιθέντες, ουτε έν τοις κ α θ ' ίκαστον ύφεστώσας ώσπερ τδ 16 ίο καθόλου, αλλ' εν έκάστην παρά τά πολλά κεχωρισμένην ουσαν κ α θ ' έαυτήν, δι' ην και τά πολλά εΤναι νομίζουσιν, έπε! τδ μεν καθόλου συνωνύμως κατηγορείται των καθ' Ικαστον, των δέ ιδεών όμωνύμως τά καθ' £καστον 20 μεταλαμβάνει, τάς μέν ουν ίδέ ας Sta ταύτα ουκ ανάγκη είναι, ειπερ άπόδειξις εσται· τδ καθόλου δέ άναγκαΤον· άλλως γάρ ουχ οιόν τε τδ μέσον 15 θηρεύειν. ' Εκεΐνο δέ φανερόν, ώς ειπερ άίδιον είναι δει τδ συμπέρασμα έν ταΤς 25 άποοείξεσιν, ούδενδς άπόδειξις εσται των φθαρτών ούδ' έπιστήμη απλώς, αλλ' ούτως δτι καθόλου έστίν αύτοΰ. πώς γάρ δν γένοιτο άίδιον ετι τδ συναγόμενον, έν φ τδ φθαρτδν υποκείμενον περιέχεται, ψ μήτε άει τδ 20 κατηγορούΙμενον όπάρχει μήτε απλώς αλλά ποτέ και π ώ ς ; οίον τ ψ Σωκράτει 34 τδ ζψον είναι· νυν γάρ και ούχ δτι Σωκράτης, αλλ' δτι άνθρωπος, επειτα ουδέ at προτάσεις Ιξουσι τδ καθόλου λοιπδν ετι καΐ τδ καθ' αυτό, εΓπερ 5 τδ συμπέρασμα φθαρτδν εσται, αλλ' ανάγκη την έτέραν αυτών είναι φθαρτήν και μή καθόλου, ώσπερ δέ άπόδειξις οδκ εστίν οδδενδς των φθαρτών, 25 ούτως ουδέ ορισμός έστι τών φ θ α ρ τ ώ ν δ γάρ όρισμδς ή α ρ χ ή αποδείξεως ή άπόδει&ς θέσει διαφέρουσα ή συμπέρασμα άποδείξεως. α ρ χ ή μέν άπο- ίο δείξεως, δταν ή ώς πρότασις άμεσος ή "ως δρος έν προτάσει λαμβάνηται. θέσει δέ διαφέρουσιν αποδείξεως οί την αίτίαν εχοντες ορισμοί, οίον τί έστιν εκλειψις ήλίου; έπισκότησις φωτδς δι' υποδρομήν σελήνης· τούτον γάρ 15 30 ενεστι μεταθέντας τδν όρισμδν άπόδειξιν ποιήσαι, οίον ή σελήνη τδν ήλιον υποτρέχει, τδ υποτρέχον έπισκοτεΤ. συμπεράσματα δέ αποδείξεων εισιν οί την αίτίαν παραλαμβάνοντες ορισμοί, αλλά περί μέν τών ορισμών άκρι- 20 βέστερον έν τοις έφεξής μαθησόμεθα.

1 αδύνατον Α 3 xotl τ ό — 4 δεικνυμενον om. Α το prius W: om. CS τώ (ante δύο) W 4 τό alt. s : om. ACSW δυσΐ W s και alt. oin. C 5 post μέν add. ούν Cs 7 ου φησι κτλ.] c. 11 τών] την Α 8 συγχωρεϊν om. Α οδτε ci. Spengel, sed cf. Ind. 9 έν τή C 11 εϊται in ras. C1 13 παραλαμβάνει A 14 2σται p. 7 7 u 6 τό δέ καθόλου άνάγκη C 18 post p. 22,8 et Philop. f. 25r αύτοΰ έστι s Arist.

μέν om. C 12 κατηγορείται] (τών καθόλου) ci. Spengel, sed cf. δτι add. ού S W s Arist., sed cf. 3v γαρ 0 19 ah\ S

20 Σωκράτη A 21 post ίπειτα add. δέ As 23 Ισται S W : τό πρώτον A s : πρώτον C αύτην W 2δ έστι om. S W 27 λαμβάνεται pr. C, corr. C l 28 άποδείξεως διαφέρων C -ί] τό C 31 ύποσκοτεΐ Α είσιν άποδείξεων S W 32 post την add. ΰλικην s 32. 33 άκριβέστερον om. A 3 3 έν της W έν τοις έφ.] II 10

22

5

10

15

20

25

T H E M I S T I I IN A N A L Y T . P O S T . A 8. 9. 10 [Arist. p. 75J>33—76 » 3 1 ]

At δε' των πολλάκις γινομένων αποδείξεις και έπιστήμαι, οίον σελήνης 34 εκλείψεως, πώς αν ειεν αποδείξεις; ή γαρ εκλειψις ουκ άίοιον. ή και επί τούτων εΐδός τι κοινδν φαίνεται των κατά την όμοίαν περίοδον γινομένων· 25 ου γαρ έπΐ μιας και τήσδε της έκλείψεως της κατά τήνδε την ώραν συμβάσης γίνεται ή άπόδειξις, αλλ' επί της τοιαύτης άπάσης, ή ν δια τάς τοιαύτας αίτιας άει γίνεσθαι αναγκαϊον. ούτως οδν και επί τούτου το καθόλου | 35 δείκνυται, οδ το καθ' Ικαβτον, εί μή άρα οδτω τδ καθ' ίκαστον, δτι υπδ τδ καθόλου, καθάπερ καΐ έπί των φθαρτών άπεδείκνυμεν. πως ουν τδ καθ' αυτδ και τδ καθόλου δει προσεΐναι ταΐς άποδείξεσιν, ειρήσθω τοσαυτα. 5 9. Πάλιν δέ άλλην άρχήν ποιησαμένοις ρητέον. ε? γάρ έκ προτέρων πάσα άπόδειξις, δήλον ώς ουκ εστίν οδδεμιάς επιστήμης τάς εαυτής αρχάς άποδεΐςαι· οό γάρ έτι έσονται έκεΐναι άρχοι, εί δι' έτερων προτέρων άπο- ίο δεικνύοιντο. ας εί μεν καΐ αυτάς πάλιν άποδεικνύειν άνάγκη, έπ' άπειρον οδτω προήξομεν· εί δέ τίθεσθαι ώς έναργεΐς, έκεΐναι δήπουθεν αν εΐεν άρχαί, και ό ταύτας είδώς τάς άρχάς και έκ τούτων άποοεικνυς μάλλον οιδε τοΰ τάς υστέρας γινώσκοντος κάκείναις χρωμένου. άρ' ουν ουκ εστίν ι·> ουδαμώς άποδεΐξαι τάς γεωμετρικάς αρχάς οδδέ τάς άριθμητικάς ουδέ τάς μουσικάς ουδέ τάς των άλλων έπιστημών; ή εστι μεν, ουκ έκείνης δέ της επιστήμης της ώς άρχαϊς αυταΐς κεχρημένης (ουδέ γάρ αν δύναιτο έκείνη so των άρχων άρχάς ετέρας ποιεΤσθαι), αλλά τίνος έτέρας πασών ανωτέρας, ύφ' ήν είσιν αί πασαι έπιστήμαι. ουτω γάρ εσται δυνατόν αυταΐς κεχρήσθαι ταΐς εφεξής, εί έ'σονται απασαι ύπ' έκεινην, ώσπερ και υπδ γεωμετρίαν ή οπτική· άλλως γάρ άμήχανον, είπερ ές οικείων καΐ συγγενών ή άπόδειξις. 2» αδτη δ' έστιν ή πολυύμνητος σοφία, και ταύτην άπλώς έπιστήμην κλητέον και μάλιστα έπιστήμην, ή τά πρώτα άπάν|των αίτια θεωρεί και τά μάλιστα 36 αίτια* μάλιστα γάρ αίτια ών ουδέν αίτιον.

Διά ταύτα δή πάντα είκότως χαλεπόν έστι τδ γνώναι εί κατ' έπιστήμην Γσμεν ή μή · χαλεπδν γάρ τδ γνώναι εί έκ τών οίκείων εκάστου .> αρχών Γσμεν ή ου, δπερ έστι τδ είδέναι και τδ κατ' έπιστήμην. αλλ' έάν 30 εδρωμεν αληθή μόνον τά λήμματα, ευθυς άποδεικτικδν ηγούμεθα τδν συλλογισμόν· τδ δ' ούκ έστιν, αλλά δει συγγενείς είναι τάς άρχάς τοις δεικνυμένοις και έκ τών καθ' αυτά υπαρχόντων. ίο 10. Λέγω δέ έκαστου γένους άρχάς ας δτι είσι τίθεσθαι αναγκαϊον,

1 πολλών S W γιγνομένων AC

γενομένων AC 2 αποδείξεις W : άπόδειξις AOS 4 τών (ante κατά) W 5 τοιασδε S W

add. δή C δυνατόν Α

5. 6 τής τοιαύτης S W 6 αίεΐ S 8 τοΰ x. AC άποδείκνυμεν s

3 τό AC post τοιαύτης

post γίνεα&αι delevit post πως add. μέν s

10 ποιησαμένοις C, corr. A W : ποιησαμένος S , pr. W : non liquet pr. A 12 έχεΤναι otn. C post έκεΐναι add al A 12. 13 αποδείχνονται s 14 άν om. S W om· 17 ουδαμώς om. S W A 18 μονάδας S W δέ] ούδέ C 19 χρωμένη; Α γάρ om. pr. W 21 πασαι αί S W έατι S W αύτη S W corr. C l

χρήσθαι GW 24 αύτήν A

κατ 1 om. pr. W

22 post υπό add. τήν s 25 πάντων S 27 πάντως W s

30 άποδεικτον bs

γεωμετρίας pr. C, είτε S W

31 τοις—33 άρχάς om. W

THKMIST1I IN ANALYT. POST. A 10 [Arist. p. 7 6 » 3 1 - 7 7 » 3 ]

23

άποδεΐξαι δέ ουκ ένδέχεται· δυοΤν γαρ οντοιν α προγινώσκειν άναγκαΐον έφ'

36

άπάσης μαθήσεως λογικής, δτι τε εστι και τί σημαίνει, τί μεν ούν σημαίνει 15 προεγνωκέναι

ουκ επί των άρχων μόνον άλλά και έπι των έξ αυτών δει-

κνυμένων έστίν άναγκαΐον, είπερ άναγκαϊον συνιέναι της αποδείξεως· το δ' 5 δτι εστίν έπι μεν των άρχων προειδέναι, μάλλον δέ ουτω διαιρετέον. τεύεται

έπιστήμη,

τά καθ'

αυτά

έπι δέ των

έπειδή τρία έστίν

τό τε υποκείμενον γένος,

υπάρχοντα τ ο ύ τ ψ ,

οίον

υπέρ

εξής

άποδεικνύναι.

ων έκαστη πραγμα- 20

οίον αριθμός ή μέγεθος, και

τδ άρτιον καΐ

το

περιττδν

ή το

δύο δρθάς εχειν ή το συμπίπτειν, και προς τούτοις τά άξιώματα, οΓον έάν 26 10 ισα άπδ Γσων, δτι μέν εστι τδ γένος υποτίθεσθαι

δ ε ι , τί δέ σημαίνει τά

ύπα'ρχοντα καθ' αυτά, άμφω δέ, καΐ δτι εστι καΐ τ ί σημαίνει, τά άξιώματα. | δια τί ουν έπ'

έκείνων μέν εκάστου θάτερον, άμφότερα δ' έπι τούτων; δτι 37

διά των άξιωμάτων έκεΤνα συνάπτομεν πρδς άλληλα και συνάγομεν. μέντοι

περιττδν υποτίθεσθαι,

δταν η

ενια

φανερά και λίαν έναργή, οιον την 5

15 υποκειμένην φύσιν δτι εστίν, δταν η σφόδρα γνώριμος και παιδί φασιν· ού γάρ υποτίθεται ό φυσικδς είναί τι θερμδν ή ψυχρόν, ουδέ ό ίατρδς είναι τι

άνθρώπειον

σώμα.

άλλ'

δ γε άριθμητικδς

άριθμδν υποτίθεται

μονάδα · ου γάρ ομοίως έκφανής ή τούτων ουσία,

πάλιν δ'

και

Ετεροι τδ τί ίο

σημαίνει παριασιν, δταν εκδηλον η · γελοΐον γάρ τά φανερά έξηγεΐσθαι.

ουκ

20 αίτούμεθα δέ είναί τινα άξιώματα δι' αυτών πιστά και έναργή και δοκοΰντα είναι τοιαύτα,

δοκοΰντα δέ δταν λέγω, ού πάντως λέγω συγχωρούμενα και 15

διδόμενα· πάνυ γάρ ,

αύλητρίδες οδκ αλλ"

δ μέν διά

δ μέν γάρ διά τοΰ τετοκέναι τδ γάλα

εχειν άποδείκνυσι τδ διότι, δ δέ διά τοΰ γάλα εχειν τδ τετοκέναι τδ δτι· 15 και ό μέν τάς αυξήσεις της σελήνης διά τοΰ σφαιροειδοΰς τδ διότι, τδ σφαιροειδές διά τών αδξήσεων τδ δτι.

ό δέ

πολλάκις μέν ουν συμβαίνει και

20 άντιστρέφειν άλλήλοις τδ αίτιον και τδ σημεΐον και άμφω δείκνυσ&αι δι' άλλήλων, διά τοΰ σημείου μέν ώς τδ δτι, διά θατέρου δέ ώς τδ διότι, δι' 20 οΰ μέν

ώς γνωριμωτέρου τοΰ συμπεράσματος,

πράγματος,

δι'

ου δέ ώς αίτιου τοΰ

πολλάκις δέ ουκ αντιστρέφει τά σημεία τοΐς αίτίοις

αυτών·

εί μέν γάρ καπνός, πάντως και πΰρ· εί δέ πΰρ, ου πάντως καπνός·

και 25

25 εί μέν τέτοκεν, άνδρι πεπλησίακεν εί δέ πεπλησίακεν, ού πάντως τέτοκεν. I έπι δή τών τοιούτων ή μέν τοΰ δτι δεΐςίς εστίν, ή δέ τοΰ διότι εκλείπει· 46 διά μέν γάρ τοΰ σημείου τδ αίτιον εστίν άποδεΐςαι, διά δέ τοΰ αίτιου τδ σημεΐον ούκέτι.

ώσπερ ουν ουδέ πάντα τά αίτιά τε και αιτιατά άντιστρέφει, δ

ούτως ουδέ πάντα τά άντιστρέφοντα αίτιά τέ έστι και αιτιατά· δυνατόν γάρ 30 τοΰ αυτοΰ αιτίου πλείω σημεία πρδς άλληλα άντιστρέφειν, οΓον τοΰ πυρέττειν

1 δέ e x δι, u t videtur, corr. S 3 προσεχές s

διότι W s

ώσπερ S W

7 άπέδωκε A s

διά μέσων A

1. 2 τοΰ—τό C

6. 7 ΰπερβολήν, u t videtur, A cf. P b i l o p . f. 39r

8 p o s t Σκύθαις a d d . άνθρώπους S W

πόρρω—10 άμπέλους om. S W

ούτος C

αύλητρίδας s cf. vs. 14

τψ s

10 a n t e της a d d . ol s

11 αίτιας

εί om. W

ol p r i u s delevi

13 έπεί G

οίρημένοι A

12 έ π ε ί — 1 5 ούκ είσίν om. A

14 ούκ είσί s c r i p s i : ου C S W s

15 διά μέσων pr. A

π α ρ ά — 1 5 ο ύ * είσίν a s :

16 διά τό ( p o s t γάρ) W

άποδεικνύων a d d e b a t S p e n g e l

δείκνυσι S

2 2 p o s t μέν u n c . inch ώς σημείου s (ante εί) S W noil liquet u n d e A add. αίτιατά S W

CSW

άποδείκνυσι;

τ έ alt. a n t e γάλα collocat C : τοΰ W : om. s

ό μ έ ν — 1 9 τό δτι om. Α : καΐ ό μέν—διο'τι om. S W — 2 1 αλλήλων om. W

om.

17 fort, (άποδεικνυς)

p o s t πάντως add.

2 0 άλλήλων p r . W

21 δ ι ' ο υ — 2 3 πράγματος om. Α τοΰ prius 0 : τούτου τοΰ S W s

και C

2 8 ούν A C : δέ S W αιτιατά —αίτια S W

18 και τό αίτιον

26 έπειδη A S

2 5 έπλησίασεν 27 αίτίου] αί corr.

τε om. C : τα (sic) S δύναται S W

3 0 ταυτοΰ S

29 post τά πυρός W

THEMISTII IN ANALYT. POST. A 13. 14 [Arist. p. 7 8 b 3 1 - 7 9 « 1 7 ]

5

ίο

15

20

25

30

29

σημεία ή τε ταραχή της αρτηρίας xal ή τοιάδε θερμότης. δείκνυται μέν 46 οδν δι' αλλήλων καϊ τά τοιαύτα, κατ' ουδετερον δέ δ του διότι συλλο- ίο γισμός, άλλα κατ' αμφότερα ό τοΰ δτι. Κατά μεν οδν την αδτήν έπιστήμην ουτω ποτέ μέν τοΰ δτι, ποτέ δέ του διότι γίνονται ο? συλλογισμοί, πως δέ κατ' άλλην και άλλην, λέγωμεν ήδη. δταν δή τίνες έπιστήμαι ούτως εχωσι πρός άλλήλας ωστ είναι την έτέραν υπό την tr» έτέραν, οίον δπτικήν πρός γεωμετρίαν, μηχανικήν πρός στερεομετρίαν και άρμονικήν πρός άριθμητικήν και την ναυτικήν άστρολογίαν προς την μαθηματικών άστρολογίαν συνώνυμοι γαρ σχεδόν ενιαι των τοιούτων έπιστημών· το 20 γάρ δνομα το αδτό καϊ ό λόγος οδ πάντη 2τερος· λέγεται γάρ μουσικός δ τε ταις άκοάίς γεγυμνασμένος καϊ ό τό μάθημα είδώς. δπερ οδν έλέγομεν, δτι έάν τίνες έπιστήμαι ούτως εχωσι προς άλλήλας, τό μέν δτι των αισθητικών 25 είδέναι, τό δέ διότι των μαθηματικών· ούτοι γάρ εχουσι των αίτιων τάς αποδείξεις και πολλάκις οδκ Γσασι τό δτι, καθάπερ οί τό καθόλου θεωροΰντες πολλάκις οδκ | Γσασι τό κ α θ ' Ικαστον δι' άνεπισκεψίαν· έγώ γουν, διά 47 τι μέν σύμφωνος ή δπάτη πρός τήν μέσην έστίν, έκ των μαθημάτων έπίσταμαι, αΓσθεσθαι δέ της συμφωνίας οδχ οιός τέ είμι διά τήν περι τοΰτο άγυμνασίαν. άεΐ μέντοι γε άποδιδόασι τό αίτιον αί μαθηματικώτεραι και 6 λογικώτεραι και μάλλον χεχρημέναι τοις είδεσιν άνευ των υποκειμένων, οίον γεωμετρία ποιεί πρός δπτικήν· ή μέν γάρ τψ ειδει μόνον της εδθείας χρήται, δπερ οδκ εστι μέν καθ' αυτό άλλά πάντως έν ουσίοι τινί· τό γάρ ίο εδθί) ή έν άέρι ή έν λίθο) ή έν ξύλψ ή έν άλλψ τινί· έξετάζει δέ αδτό ό γεωμέτρης οδχ ^ εν τινι τούτων έστίν, άλλά καθ' αυτό· ό δέ δπτιχός τήν έν τψ κανόνι εδθεΐαν και τήν έν τψ άέρι παραλαμβάνει, και ούτος μέντοι γε πρός τον φυσικόν έπΐ πολλών ούτως έχει, α»ς ό γεωμέτρης πρός ΐδ τοΰτον, οίον έπί της ίριδος· δτι μέν γάρ άνάκλασις της δψεως ή Τρις άπό τοιοΰδε νέφους έπι τόν ήλιον, ό φυσικός λέγει, διότι δέ τοιαύτη τό σχήμα και τό χρώμα, ό δπτικός. πολλαι δέ καϊ τών μή υπ' άλλήλας έπιστημών 20 εχουσιν ούτως, οίον ίατρική πρός γεωμετρίαν· δτι μέν γάρ τά Ιλκη τά περιφερή βραδυτερον ύγιάζεται, του ίατροΰ είδέναι, διότι δέ, τοΰ γεωμέτρου. 14. Τών δέ σχημάτων έπιστημονικώτατον τό πρώτον· αΓ τε γάρ 25 μαθηματικοί τών έπιστημών διά τουτου φέρουσι τάς άποδείςεις, οΓον

I σημεΐον SWs 5 λέγωμεν W: λέγομεν ACS 6. 7 όπό τήν έτέραν] hinc deficit A 7 στερεωμετρίαν CW 8 άρμονικήν την κατά την άχοην προς άρμονικήν τήν μαθηματικών καϊ C 9 σχεδόν C Arist.: om. SW 10 post λίγος add. xal C: δέ s I I λέγομεν C 11. 12 δτι έάν] δταν conicio; nam excipitur vs. 5 δταν δή 12 αίσ&ητών pr. W 13 αΙτίων C 14. 15 τό δτι—ίσασι om. W 17 αίσθέσθβι r

C: σθαι om. pr. W τούτου C 18 αίεΐ S 20 πρός όπτιχήν ποιεί s εί μέν S τώ ίδίω μάνω G 21 post αυτό delevit 6 δέ όπτιχός τήν έν τώ κανόνι ευθείαν e vs. 23. 24 translata W 22 έν (ante λίθψ) superscr. S δέ scripsi: γε SW: γάρ Gs 26 post άπό add. τοΰ C 28 άλλήλων G 29 γάρ τά om. G τ 30 βραδύτερα SW είναι SW τό (τοΰ S) δέ διότι του SW 31 σχημάχων C post έπιστημονικώτατον add. μάλιστα Gs cf. p. 30,5 32 τούτων C

30

THEMISTII IN A N A L Y T . POST. A 1 4 - 1 6 [Arist. p. 7 9 a 1 7 — b 2 6 ]

αριθμητική και γεωμετρία καΐ δπτικη και σχεδδν οαοις ειρήκαμεν του διότι ποιείσθαι την σκέψιν. σπανίως γαρ έν τ φ | μέσψ σχήματι και έ π ' δλίγων 48 ή

του

διότι άπόδειζις·

και

γαρ

δλως το αίτιον βούλεται μάλλον κατα-

φατικον είναι και κ α θ ' αυτό τι ύπα'ρχειν. 5 διότι

θεωρία,

επειθ'

ώστε κυριωτάτη γνώσις ή τοΰ

και δια τοΰτο έπιστημονικον

δτι τήν των ορισμών έπιστήμην

μάλιστα το

πρώτον

σχήμα. 5

δια τούτου μόνου θηρεΰσαι δυ-

νατόν· οί μεν γάρ ορισμοί έν τψ καθόλου υπάρχειν ουτε δέ έν τ φ μέσφ σχήματι τοΰ υπάρχειν γίνεται συλλογισμός, ετι προς

τούτοις των

εμμέσων

ουτε έν τψ έσχάτω καθόλου,

προτάσεων εις τάς άμεσους

διά τούτου ίο

10 τοΰ σχήματος ή αναγωγή· έν γάρ ταδτω σχήματι εις τάς άμεσους ανάγεται έκάστη των έμμεσων

προτάσεων έν ψ και συνάγεται·

ουτε δέ τήν κατα-

φατικήν

συνάγειν δυνατόν διά τοΰ δευτέρου,

ουτε τήν καθόλου διά τοΰ 15

τρίτου,

δήλον οδν ώς οδδε άνάγειν αδτάς διά τούτων ε?ς τάς άμεσους

ένδέχεται. 15. *Αμεσοι δέ προτάσεις ού καταφάσεις μόνον είαίν,

15

αλλά και απο-

φάσεις ομοίως δσαι μή δύνανται öta συλλογισμοΰ δειχθήναι* αύται δ' είσιν 20 έφ' ών ουδετέρου των δρων άλλος τις δλου κατηγορείται· έπί γάρ των τοιούτων ανάγκη αμέσως μή υπάρχειν θατέριρ θάτερον· ε? γάρ εσται τι μέσον, ανάγκη πάντως αύτο θατέρου κατηγορεΐσθαι και γίνεσθαι διά τούτου συλλο- 25 20 γισμδν τής αποφάσεως. 16.

0

Ο δέ και πρότερον μέν ειρήκαμεν, ουκ ακριβώς | δέ ειρήκαμεν, 49

νΰν άποδώμεν, δτι διττον είδος άγνοιας έστίν, εν μέν δταν παντελώς μηδέ εννοιάν τινα περί τοΰ πράγματος εχωμεν, ώς λέγοιντ' äv άγνοεϊν οί παίδες δτι

δύο

δρθαΐς

ισας

εχει

το τρίγωνον·

αυτη

25 γάρ ουδέν εχει τεχνικής θεωρίας δεόμενον· ο κατά διάθεσιν λέγεται, φαύλην

μέν

ουν

άφείσθω·

και ό

ίτερον δέ είδος αγνοίας έστιν

δταν τις εννοιαν μέν ε χ η περί τοΰ πράγματος,

δέ και διημαρτημένην, οιον ει τις υπολαμβάνοι το τρίγωνον τρεις

γωνίας εχειν δρθάς ή μείζους ταΐν δυοΐν ή έλάττους.

λέγεται

δέ κατά ίο

διάθεσιν άγνοια, δτι διάκειται πως ήδη κατ' αυτήν· οιεται γάρ είδέναι τι 30 8 ουκ έπίσταται.

ταύτην τοίνυν συμβαίνει τήν άγνοιαν γίνεσθαι μέν και περι

τα αμέσως υπάρχοντα ή μή υπάρχοντα, γίνεσθαι δέ και περι τά διά τίνος 15 μέσου,

διχώς δέ περι αμφότερα,

ή γάρ άνευ συλλογισμοΰ καθ'

άπλήν

εννοιαν, (οΓον) δτι το τρίγωνον ουκ εχει δύο δρθάς γωνίας, ή δτι σύμμετρος 1 * a l tertium om. S W

3 γάρ om. W

C : fort. ί>πα'ρχον; an τι delendum ?

4 καθ' α&τ!> δΓ ετέρου S 19 τοΰτο C

δλου C: άλλου S W ante συλλ. add. τόν W s

2 2 άποδώσομεν Cs 2 5 γάρ om. S W τών S

2 3 Ιχομεν W δυνάμενον C

έλάσσους W s

3 0 ού* om. CS: noil liquet. W ή διά συλλογισμοΰ s

9 ante τούτου add.

11 δέ in ras. C 1

16 δσαι 0 : xal δσαι a : αϊ S W s

12 τήν CS: τό W

συλλογισμών C

17 έφ' om. C

18 Ισται τι S W Arist.: 2 0 τής om. Ο λέγοιτ' S

άλλο τι Ισται Cs

21 πρότερον] c. 12

2 4 δρθάς S

27 ΰπολαμβάνει CS

δέ καΐ κατά τήν W

δπάρχει

τό τοιούτον σχήμα C

μέν om. S

2 8 κ om. W om. pr. W 19 μέν om. C 2 1 τά δέ άλλα C

έπί om. pr. W 1 5 άποδείξωμεν W

C W : ϊστασθαι s η πάσχοντα W

γάρ] δέ S

μή om. S

έπισκεψώμεθα S W 27

ού C

3 3 κατηγορείαι pr. W

W 12 κα\

1 8 ταΰτα δέ om. C συμβεβηκότων

2 3 άεί παντός Cs

2 4 τις om. S W

3 0 ποία—ππέρ τίνος 23,6 προ άγει ν (την διαίρεσιν) 58,31 pass, συλλογιστικώς 59,2 π ρ ο α ι ρ ε ΐ σ θ α ι sibi proponere 1,13 2,3 π ρ ο α π ο δ ε ι κ ν ύ ν α ι 49,17 π ρ ο α ρ π ά ζ ε ι ν 53,30 π ρ ο β α ί ν ε ι ν 65,20 π ρ ό β α τ ο ν 59,27 π ρ ό β λ η μ α (διαλεκτικά) 42,16 sq. 60,7 sq. π ρ ο γ ι ν ώ σ κ ε ι ν 2,6 sq. 23,1.3 π ρ ό γ ν ω σ ι ς 2,31 π ρ ο δ ε ι κ ν ύ ν α ι 20,23 33,13 π ρ ό δ η λ ο ς 39,25 π ρ ο ε ι δ έ ν α ι 23,5 63,28 π ρ ο ε π ί σ τ α σ θ α ι 2,14. 15 3,22 π ρ ο έ ρ χ ε σ θ α ι 53,13 (πόρρω) 64,25 (είς) 65,28 π ρ ο έ χ ε ι ν γνώσιν 2,13 π ρ ο η γ ε ΐ σ θ α ι . προηγουμένως 7,14. 15 π ρ ο ή κ ε ι ν έπ' άπειρον 22,14 36,3 π ρ ο ϊ έ ν α ι είς τό πρόσθεν 65,26 aetate ibid. 15 παραδώσομεν προϊόντες 26,7 logice 27,5 49,18 (έν πρώτφ σχήματι) 51,16 57,20 al. άπό τίνων δμολογουμένων 5,2 έκ 25,5 διά τίνων 26,32 31,12.18 38,8 46,14 61,7 έπ', είς άπειρον 32,26. 30 33,10 34,16 35,8.29 έπΐ τάς άναποδείκτους άρχάς 37,25 π ρ ο κ ε ΐ σ θ α ι . τά προκείμενα (βιβλία) 1,17 της πραγματείας της πρ. 54,14 π ρ ο κ τ α σ θ α ι perf. (ϊννοιαν) 2,10 π ρ ο λ α μ β ά ν ε ι ν c. acc. c. iaf. 46,3 praecedere προλαμβάνων (κατά χρόνον) 53,28 54,10 63,12

I

INDEX

π ρ ο λ έ γ ε ι ν vaticinari 49,25 π ρ ό ν ο ι α 2,32 48,11 π ρ ό ο δ ο ς των συμπερασμάτων 39,20 π ρ ο ο ί μ ι ο ν 49,4 πρός. τοις προς αύτης ή ουσιν ή γινομένοις 53,22 π ρ ο σ ά γ ε ι ν την άνάγκην τω λόγψ 24,20 π ρ ο σ α ρ μ ό ζ ε ι ν τί τινι 24,27 π ρ ο σ γ ί ν ε σ θ α ι 7,18 63,10.11 π ρ ο σ δ ε ΐ σ θ α ι 6,10 9,6 58,19 προσδηλοϋν. Ιχει προσδηλούμενον 48,23 51.21 π ρ ο σ δ ι ο ρ ί ζ ε ι ν 6,5 med. 46,1 π ρ ο σ δ ι ο ρ ι σ μ ό ς (καθόλου) 44,34 π ρ ο σ ε ϊ ν α ι i. q. ί>πάρχειν τινί 8,2 11,25 14.30 sq. 16,7 22,9 π ρ ο σ ε κ δ ι δ ά σ κ ε ι ν 51,31 π ρ ο σ ε π ι δ ι δ ά σ κ ε ι ν 50,9 π ρ ο σ έ χ ε ι ν πρός τι 2,6 τινί 23,32 π ρ ο σ ε χ ή ς (τινί) 18,29 διαφοραί 13,7 58, 12.22 αίτία 27,26.28 sq. άρχαί 39,4 προτάσεις (coni. οίκεϊαι) ibid. 13 είδη 59, 17 3ρος (τψ υποκειμένψ, τψ κατηγορουμένη) 62,9 sq. προσεχώς (ΰπάρχειν coni. καθ' αυτό) 27,22 (αίτιον) 28,3 60,14 π ρ ο σ η γ ο ρ ί α 7,6 π ρ ό σ θ ε ν . όλίγψ πρόσθεν 34,34 π ρ ο σ θ ή κ η 4,14 12,23 19,1 37,15 π ρ ο σ ί ε σ θ α ι 7,25 π ρ ο σ λ α μ β ά ν ε ι ν 37,18 63,21 65,21 logice 19,11 (Ιξωθεν τψ συμπεράσματι, τω δειχθέντι) 27,2. 4 36,3. 4 45,21 47,8 π ρ ό σ λ η ψ ι ς ρΐ. (τών άποφάσεων) 34,10.11 π ρ ο σ ο ι κ ε ι ο ΰ ν (τψ οίκείψ γένει) 39,14 med. 18.31 π ρ ο σ ό μ ο ι ο ς 65,24 π ρ ο σ π ί π τ ε ι ν geom. al προσπίπτουσαι εύθεΐαι 56,11 π ρ ο σ π τ α ί ε ι ν 52,21 π ρ ο σ χ ρ ή σ θ α ι 13,23 37,7 πρότασις. τψ συλλογισμψ δει τάς πρ. αίτίας είναι τοΰ συμπεράσματος 5,18 sq. είπερ τψ συμπεράσματι διά τάς πρ. υπάρχει τό πιστεύεσθαι καΐ γινώσκεσθαι, ταΐς πρ. αν μάλλον όπάρχοι 8,8 sq. cf. ibid. 23 άπασα πρ. έξ υποκειμένου καΐ κατηγορουμένου 10,9 αναγκαία, ένδεχομένη 39,29 έν προτάσει (coni. σύνθετος) 42,5 sq. τψ τρόπψ της πρ. διαφέρειν ibid. 18 πρότερον. τους πρότερον (sc. έξηγητάς) 1,4 π ρ ο τ ι θ έ ν α ι med. 9,14 14,29.30 37,4

VERBORUM π ρ ο ϋ π ά ρ χ ε ι ν (ένεργεί^) 34,1 sq. 54,4 τινός 34,25 π ρ ο ύ π τ ο ς (δια των Ιμπρασθεν είρημένων) 45,11 π ρ ο υ ρ γ ο υ ποιεϊν 46,17 50,6 πρόχειρος, πρόχειρων τι ίίχειν 59,9.20 προχείρως λαμβάνειν 46,18 π ρ ώ τ ο ς , τά πρ. κ α θ ' έκάστην έπιστήμην 50,25 πρώτως (coni. άμέαως) 32,29 π υ ν θ ά ν ε σ θ α ι 7,25 dial. (6 πυνθανόμενος) 43,5. 6 π υ ρ 5,22 sq. 17,21 28,24 61,8 π υ ρ έ τ τ ε ν (σημεία) 28,30

' Ρ α σ τ ώ ν η 2,3 jb ή τ ω ρ plur. 2,16 6,22 ί»ίς 11,1 sq. ( ί υ τ ι δ ο ΰ ν pass. 61,8 £ ώ μ η (προς ταΰτα) 65,28

Σ α φ ή ν ε ι α 59,3 σ α φ η ν ί ζ ε ι ν 1,13 σ ε λ ή ν η 13,14. 15 sq. 21,29 sq. 40,29 42, 6 sq. 50,3 sq. σ η μ α ί ν ε ι ν . το τί σημαίνει dist. τό τί ήν είναι δηλοΰν, τό τί έστι 3,5 sq. αρχή πάσης ζητήσεως 48,17 των σημαινομένων ί»φ' έκαστης φωνής 3,7 τά σημαινόμενα τοΰ κ α θ ' αυτό 11,17 άλλο τι σημαινόμενον 26,11.19 τό πρώτον α. 2 7 , 1 1 . 1 2 ση μ ε ί ο ν , ol δια σημείων συλλογισμοί 6,23 ορρ. δ διά τής αιτίας 28,16 sq. διά των σ. άποδεικνύναι (coni. διά των υστέρων) 37,11 geometr. (def.) 2 , 9 7,24 11,3 54,11 σ ί δ η ρ ο ς 2,29 σ ι κ υ ΐ α (σιχύα b) 60,1 σ ι μ ό ς , τό σ. 11,27 jhίς def. 12,3 σ ι μ ό τ η ς 10,33 sq. 11,25 sq. σ ί τ ο ς 15,25.26 σ κ α λ η ν ό ς (τρίγωνον) 12,30 sq. 14,23 sq. 36, 16.24 σ κ ά φ ο ς 53,16 σ χ έ μ μ α 33,4 σ χ έ ψ ι ς (ούχ άγενής) 32,25 44,5 σ κ υ τ ε ύ ς 46,15.16 σ κ υ τ ο τ ο μ ε ΐ ν 2,14

συμπαραλομβάνειν

83

σ μ ί λ η 2,14 σ ο φ ί α (ή πολυύμνητος) 22,24 (ορρ. διαλεκτική) 25,1 σ ό φ ι σ μ α 4,28 σ ο φ ι σ τ ή ς 4,3 σ ο φ ι σ τ ι κ ό ς (coni. διαλεκτικός ορρ. έπιστημονικός) 25,14 σ ο φ ό ς 26,15 σ π α ν ί ω ς 30;2 σ τ ε ρ ε ο μ ε τ ρ ί α . άκριβεστέρα αστρολογίας 37, 18. 19 μία έπιστήμη γεωμετρία καΐ στ. ibid. 23 σ τ ε ρ ε ό ς 59,16 σ τ ο ι χ ε ί ο ν (άσύνθετα καΐ απλούστατα τοΰ λόγου) 65,18 σ τ ο χ α σ τ ι κ ό ς (τέχναι) 53,19 σ υ γ γ έ ν ε ι α 37,26 σ υ γ γ ε ν ή ς (αϊ άρχαι τοις δεικνυμένοις) 22,31 39,5 σ υ γ γ ι ν ώ σ κ ε ι ν 1,19 σ υ γ γ ρ α φ ή 1,14 σ υ γ κ α τ ά θ ε σ ι ς 6,19 σ υ γ κ ε ΐ σ θ α ι (έχ) 47,7. 9 συγκείμενος (ορρ. άπλοΰς) 42,14 σ υ γ χ ε ΐ ν pass, τινί 64,8 σ υ γ χ ρ ή σ θ α ι 18,8.15 31,20 σ υ γ χ ω ρ ε ΐ ν (coni. διδόναί) 7,32 9,10 46,9 al. σ υ γ χ ώ ρ η σ ι ς (ορρ. έρώτησι;) 46,14 σ υ κ ή 61,25.30 62,8 σ υ λ λ έ γ ε ι ν τό καθόλου 64,1 σ υ λ λ ο γ ί ζ ε σ θ α ι θνητην την ψυχή ν 25,9 σ υ λ λ ο γ ι σ μ ό ς coni. έπαγωγή ορρ. ένθύμημα 2,17 τψ σ. δει τάς προτάσεις αιτίας είναι τοΰ συμπεράσματος 5,17. 18 οί τής απάτης συλλογισμοί 31,18 ορρ. πράγμα 60,26 έν τοις περί συλλογισμοΰ 9,29 10,16 16,26 σ υ μ β α ί ν ε ι ν 22,4.5 το συμβαίνον 33,29 τινί 43,23 c. acc. c. inf. 5,30 8,29 9,24 38,2 40,28 perfect, τινί 42,19 al. τό συμβεβηκός ένδέχεται καΐ μή ΰπάρχειν 17,7 δτι δέ καΐ τά συμβεβηκότα (seil, ώρισται) 34,29 sq. τά συμβεβηκότα πάντα τής ούσίας κατηγορείται 35,3 cf. ibid. 26 τά άχώριστα συμβεβηκότα 45,26 cf. 36,18 κατά συμβεβηκός αίτια (coni. κατά σύμπτωμα) 11,12 ή κατά συμβεβηκός γνώσις 49,30 σ υ μ β ά λ λ ε ι ν med. πρό; τι 57,25 σ ύ μ β ο λ ο ν 23,30 σ ύ μ μ ε τ ρ ο ς 24,21 sq. σ υ μ π α ρ α λ α μ β ά ν ε ι ν 11,5

84

I

ατύμπας

σ ύ μ π α ς . ol σ. ορισμοί 51,24 σ υ μ π ε ρ α ι ν ε ι ν 37,5 med. 10,5. 6 (περί τίνος) 24,8. 19 37,1 (coni. δεικνύναι) 44,29 συμπέρασμα, τυΐ σ. διά τάς προτάσεις υπάρχει τό πιστεύεσθαι και γινώσκεσθαι 8 , 8 sq. cf. 5,18 ούχ άπλώς είναι δει άναγκαΐον άλλα διά την άπόδειξιν 16,27 αίτιον του συμπεράσματος ορρ. τοΰ πράγματος 43,29 50,22 60,26 61,10 σ υ μ π ί π τ ε ι ν geom. 7 , 2 8 18,11 19,30.32 23,9 σ υ μ π λ έ κ ε ι ν log. 19,3 σ υ μ π λ η ρ ο υ ν p a s s , (έκ δύο) 57,21 σύμπτωμα, κατά σύμπτωμα αίτια 11,13 σ υ μ φ υ ή ς (οροί) 19,34 σ ύ μ φ υ τ ο ς (τινί) 7,5 53,2 σ υ μ φ ω ν ί α 29,17 σ ύ μ φ ω ν ο ς (διαστήματα) 19,27. 29 sq. σ υ ν ά γ ε ι ν (coni. συνάπτειν πρός ά'λληλα) 23, 13 i. q. συλλέγειν (τό άδιάφορον έκ διαφόρων) 64,11 concludere 5,25. (c. acc. c. inf.) 31 8,20 (ix) 20,24 21,19 (διά τίνων) 2 6 , 2 4 . 2 7 46,12 al. σ υ ν α γ ε ί ρ ε ι ν (τό καθόλου) 64,26. 27 σ υ ν α γ ω γ ή 5,25 τοΰ συμπεράσματος 27,10 ήμαρτημένη (coni. συλλογισμός) 31,3 σ υ ν α ι σ θ ά ν ε σ θ α ι 64,4 σ υ ν α ν α ι ρ ε ϊ ν 14,31 sq. σ υ ν α ν α φ α ί ν ε ι ν pass. 43,28 49,20 σ υ ν α ν τ ι λ α μ β ά ν ε ι ν med. (άνθρωπου) 6 4 , 3 σ υ ν α π ο λ λ ύ ν α ι med. 15,5 σ υ ν ά π τ ε ι ν (πρός ά'λληλα coni. συνάγειν) 2 3 , 1 3 (coni. έφαρμόζειν) 63,13 σ υ ν α ρ μ ό ζ ε ι ν pass. 6 3 , 3 1 . 3 2 σ υ ν α υ ξ ά ν ε ι ν pass. 63,21 65,16 σ υ ν α φ α ι ρ ε ΐ ν 15,3. (fut. med.) 7 σ υ ν α φ α ν ί ζ ε ι ν pass. 15,17 σ υ ν δ ε ΐ ν med. (coni. εις §ν άνάγειν) 64,14. (τά άπειρα πέρατι) 20 σ υ ν ε ί ρ ε ι ν (την γένίσιν) 54,7 σ υ ν ε κ φ α ί ν ε ι ν pass. 43,32 σ υ ν ε ξ ε υ ρ ί σ κ ε ι ν 43,27 49,19 σ υ ν ε π ι δ ι δ ό ν α ι (coui. συναυξάνεσθαι) 65,16 σ υ ν ε φ ά π τ ε σ θ α ί τίνος (ή αΐσθησις) 64,2 σ υ ν ε φ έ λ κ ε ι ν med. (τά Υποκείμενα έν το} λόγφ) 10,31 σ υ ν έ χ ε ι ν (τάν συλλογισμόν) 19,25 σ υ ν ε χ ή ς 3 4 , 2 . 3 54,8. 9 sq. συνεχώς 1,12 51,16 σ υ ν ή θ η ς (βραχυλογία) 1,18 σ ύ ν θ ε σ ι ς (ορρ. άνάλυσις) 27,1. 7 (έπιδέχεσθαι) 37,16 (έν σ. είναι) 42,17

συνθετικός

INDEX

64,20

σ ύ ν θ ε τ ο ς (coni. έν προτάσει) 42,5 sq. συ vi έ ν α ι τινός 3,8 23,4 τους όρισμούς μόνον ξυνίεσθαι δει 7,1C σ υ ν ι σ τ α ν 25,3 σ υ ν ι σ τ ά ν α ι (τρίγωνον έκ τριών ευθειών) 48,16 med. 65,23. 24 σ ύ ν ο δ ο ς 60,14 σ ύ ν ο λ ο ς , τό σ. adverb. 65,7 σ υ ν τ ά τ τ ε ι ν med. (έξηγήσεις) 1,2 σ υ ν τ ε ί ν ε ι ν εις 2,2 σ υ ν τ ε λ ε ΐ ν είς 2,8 σ υ ν τ ι θ έ ν α ι (λόγον) 47,2 ( τ φ γένει) 56,15 (έκ) 57,8. (ορρ. διαιρεΐν) 15 sq. (ορισμούς, διαφοράς) ibid. 24. 26 (τά άπλα) 65,20 66,2 σ υ ν τ ο μ ί α 1,8 σ ύ ν τ ο μ ο ς , συντομώτερον 1,22 σ υ ν τ ρ έ χ ε ι ν 5,20. 24 12,15 τινί 50,11 (κατά τον χρόνον) 53,21 σ υ ν υ π ά "ρ χ ε ι ν log. 11,22 1 7 , 1 9 . 2 0 24,16 σ υ ν ω ν ύ μ ω ς (κατηγορεϊν) 21,11 σ υ σ σ ώ ζ ε ι ν 15,17 σ ύ σ τ α σ ι ς τοΰ καθόλου 64,15 65,22 σ υ σ τ έ λ λ ε ι ν εις 24,28 σ ύ σ τ ο ι χ ο ς (τόποι άτ.ο τών σ.) 18,28 σ φ ό δ ρ α (γνώριμος) 8,12 (άκριβολογεϊσθαι) 20,15 23,15 σ χ ή μ α (coni. χρώμα) 29,27 έπίπεδον 48,20 logice αμαρτία παρά τό σχ. ορρ. παρά τον μέσον 2 6 , 2 0 δεύτερον, μέσον 2 8 , 1 0 30,2 sq. σ χ ι ζ ό π τ ε ρ ο ς 59,21.22 σ χ ο λ ή , σχολ^! γε 16.8 σ ω ζ ε ι ν 6,1 9,13 15,17 16,15sq. 20,18 53,31 σ ώ μ α (τά σ. τών ζ φ ω ν ) 15,25 (πέμπτον) 17,2 (άνθρώπειον, φυσικόν; 18,16 24,11 (άπλώς, κινούμενον) 3 7 , 1 9 . 2 0 (διά τί τά ήμέτερα φθαρτά σ.:) 52,9 sq. 65,24

Τ ά ς ι ς (τών κεφαλαίων) 1,18 52,15 57,18. 26 έν τάξει λήμματος 24,6 τ α ρ α χ ή (της αρτηρίας) 29,1 τ ά τ τ ε ι ν υπό τι log. 60,10 τ α ύ τ η (κρίνειν) 2 3 , 2 2 (διαφέρειν) 2 6 , 2 8 ταύτη τοι 53,27 τ ά χ α 47,33 50,33 51,28 τ α χ ύ ς , τάχιον 27,24 τ ά χ ο ς , συν τάχει 1,8

εί μη τάχα 8,33

VERBORUM

υπόστασις

τ ε - τ ε 62,31.33 τ έ λ ε ι ο ς 63,13. 27 τ ε λ ε ι ο ϋ ν pass. 6 2 , 3 0 . 3 1 6 5 , 2 5 . 2 7 τ ε λ ε υ τ α ί ο ς , τό τ. adverb. 66,2 τ ε λ ε υ τ α ν εις log. 9,27 35,17 58,31 τ έ λ ο ς , ώς έπι τών τελών και ών Ενεκεν 52,17 τ ε μ α χ ί ζ ε ι ν (τήν απόδειξα) 14,7 τ ε τ ρ α γ ω ν ί ζ ε ι ν τον κύκλον 19,11 τ ε τ ρ α γ ω ν ι σ μ ό ς (Βρύσωνος) 19,7 τ ε τ ρ ά γ ω ν ο ν 12,29 15,16 τ ε τ ρ ά π ο υ ; 46,28 cf. ad vs. 12 τ έ φ ρ α 5,22. 23 61,9 τ έ χ ν η dist. έπιστήμη 2,12 ορρ. φύσις 63, 25 τά από τέχνης γινόμενα η διανοίας 53,14 ούδέ πάσαι αί τέχναι δμοίως έπικοινωνοΰσι zrj τύχη ibid. 18 τ ε χ ν ι κ ό ς (θεωρία) 2,1 30,25 τ ε χ ν ί τ η ς 7,22 τ η λ α υ γ ή ς . τηλαυγέστερον 52,21 τ η ν ι κ α ΰ τ α 49,29 53,11 6 0 , 1 2 . 1 6 τ ι θ έ ν α ι εις 6 , 1 3 τί τίνος, κατ« τίνος 12, 1. 6 ορρ. άποδεικνύναι, συνάγειν (coni. λαμβάνειν) 4 4 , 2 5 . 2 9 4 6 , 1 2 4 7 , 1 1 . (ταΐς προτάσεσι τό συμπέρασμα) 13 med. προτάσεις 17,12 c. acc. c. infin. 8,24 9,2. 5 62,33. 34 τ ι κ τ ε ι ν 17,21 28,16 sq. τ ο ι. ταύη) τοι 53,27 τ ο ί ν υ ν 2,26 5,24 8,3 9,32 1 0 , 9 . 1 1 11,24 12, 15. 31 al. μέν τοίνυν 4 5 , 2 6 46, 21 al. τ ο ι ό σ δ ε 2 9 , 1 . 2 7 32,4 4 3 , 2 1 . 2 2 56,12

se-

quentia pracnuntians ibid. 3 τ ο ι ο ύ τ ο ς sequentia praenuutians 3 2 , 2 7 . 3 2 τ ο ί χ ο ς 54,4 sq. τ ό ν ο ς 25,30 τ ό π ο ς dialectice 18,26 τ ο σ ο ύ τ ο ς , ειρήσθω τοσαϋτα 22,9 τοσούτον — οτι 46,17 τ ρ α π ε ζ ί τ η ς 41,3 τ ρ α ϋ μ α (δυσιατότερα) 6,25 τ ρ ι β ώ ν ι ο ν 6,30 τ ρ ί γ ω ν ο ν 10,25 30,27 sq. 32,2 38,24 def. 44,7 8 η. τ ύ π ο ς της συγγραφής 1,14 (colli, μορφή) 63,10. 12. 3 1 . 3 4 τ ύ χ η . καταφρονητικώς εχειν της τ. 57,3 των έκ της τ. 56,32 κατά τύχην 4,20

85

' Γ γ ι α ί ν ε ι ν 53,15 υ γ ι ή ς log. 4,12 υ γ ρ ό ς 15,25 sq. 59,16 ΰ λ η (έπιστήμης) 1 9 , 1 i. q. έκ τίνων υποκειμένων 52,2 λαμβάνει τοΰ μέσου την χώραν ibid. 5 sq. ιδίως λεγομένη ibid. 8 ή δέ (φύσις) κατά την υ. καΐ την ανάγκην ibid. 31 ί ι π ά γ ε ι ν τινί log. 51,27 υ π ά λ λ η λ ο ς 37,30.31 ϋ π ά ρ χ ε ι ν περί τι 3 , 2 2 μάλλον 8 , 7 sq. αδύνατον τά καθ 1 αυτά υπάρχοντα άπειρα είναι 35,24 ύ π α τ ο ς , ή ύπάτη mus. 29,16 ύ π έ ρ c. gen. i. q. περί c. gen. 17,16 18, 1 9 . 2 2 2 3 , 6 . 2 9 24,28 25,28 42,9 43,1 44,28 al. έλέγχεσ&αι υπέρ τοΰ c. inf. 25,30 υ π ε ρ β α ί ν ε i v log. 46,25 57,27 τό γένος 56,19 υ π ε ρ β ο λ ή (ορρ. ελλειψις) 12,4 28,6 ΰ π ε ρ κ ε ΐ σ θ α ι log. 34,23 ϋ π ε ρ π ί π τ ε ι ν log. τό γένος 56,18 ΰ π ε ρ τ ε ί ν ε ι ν log. τον αριθμόν 55,10 υπό. μαν9άνομεν υπό τοΰ τοιούτου λόγου 51,8 ούχ ϋφ' gv ούδ' εύθύς 64,21 ΰποβαίνειν. της ΰποβεβηκυίας έπιστήμης (ορρ. της άνωτέρας) 20,1 ΰ π ο δ ρ ο μ ή (σελήνης) 21,29 ΰ π ο ζ ύ γ ι ο ν 63,7 ϋ π ό θ ε σ ι ς expl. 7,11 sq. dist. αίτημα ibid. 25 sq. άπλώς ορρ. προς τον διδόντα και συγχωροΰντα ibid. 28 sq. υποθέσει προσχρήσθαι 37,6 ές ύποθέσεως expl. i. q. έξ ύποίίετικοΰ συλλογισμού 47,24 ώς προς την παρούσαν ί>. 53,21 υ π ο θ ε τ ι κ ό ς (συλλογισμός) 47,24 ϋ π ο κ ε ΐ σ θ α ί τινι 10,31 12,7 40,5 al. ό υποκείμενος (δρος ορρ. 6 κατηγορούμενος) 10,9 35,7 45,2 εσχατον ΰποκείμενον 32,27 3ο, 7 sq. τό ΰποκείμενον 61,24sq. έλάττονες οΐ οροί των υποκειμένων λαμβάνονται 35,16 υποκείμενα τινα και αίσθητά 37,12 υπόκειται c. acc. c. inf. 13,25 14,25 al. ϋ π ο λ α μ β ά ν ε ι ν 5 , 1 0 . 2 9 . 3 0 saepe ορρ. φθέγγεσθαι 23,28 ΰ π ό λ η ψ ι ς . τρόπος της ΰ. 3 9 , 2 7 . 3 0 4 0 , 9 . 22 κατά μέρος 64,18 ΰ π ο μ ι μ ν ή σ κ ε ι ν 34,34 υ π ό μ ν η μ α 1,12 ύ π ό σ τ α σ ι ς ορρ. φωνή 36,18

86

υποτιθέναι

I

INDEX VERBORUM

ΰ π ο τ ι θ έ ν α ι 32,17 τινί όνομα 14,6 med. τΐ 23,14 33,15 5 x t 2 3 , 1 0 s q . c. acc, c. inf. 23,16 32,27 ϋ π ο τ ρ έ χ ε ι ν (ή σελήνη) 13,20 (τον ήλιον) 21,31 40,29 ύ σ τ ε ρ ο ς . δι' υστέρων το πρότερον συλλογίζεσδαι 17,22 ϋ φ α ί ν ε ι ν 2,15 ΰ φ η γ ε ΐ σ θ α ι . κατά την ίκρηγημένην μέθοδον 56,8 υ φ ι σ τ ά ν α ι . ϋφέστηκεν αύτά κ α θ ' αί>τά 32, 2. 3 τό δι' Ετερον ΰφεστώς ibid. 18 έν τοις κ α θ ' εκαστον ΰφεστώσας (ίδέας) 21,9

Φ α ν τ α σ ί α τινός 54,9 φ ά ρ ο ς 14,23 φ έ ρ ε ι ν τι οίκοθεν 2,8 25,20 παρ 1 έαυτοΰ 7,9 19,29 ίνστασιν 10,21 φέρε 47,9 φέρεσθαι έπί τι 26,11 φ θ ά ν ε ιν. φθάσαντες είπομεν 52,5 φ θ έ γ γ ε α θ α ι ορρ. ύπολαμβάνειν, νοεϊν 23, 27 sq. φ θ ε ί ρ ε ι ν pass. 15,17 16,15. 16 φ ι λ ά ν θ ρ ω π ο ς (χωρίον) 53,16 φ ι λ ί α αληθινή 1,15 φ ι λ ο μ α θ ή ς 19,12 φ ι λ ο ν ε ι ν , ε ΐ ν 23,25 φ ι λ ό σ ο φ ο ς , ό φ. i. e. Aristoteles 1,8. 9 φ ι λ ο τ ι μ ί α (ανωφελής) 1,3 φ ρ έ α ρ 53,12 φ ρ ή ν (Euripid.) 23,25 φ υ λ ά σ σ ε ι ν , φ υ λ ά τ τ ε ι ν servare 10,18 15, 1 4 . 1 5 39,14 46,29 63,4. 5 φυλάττεσθαί τι 48,12 φυσικό'ς (άρχαί) 2,6 (Ιννοια) 7,21 (αποδείξεις) 18,15. (σώμα ορρ. άνθρώπειον σ.) 16 (έρώτημα) 25,25 (έπιστήμη) 27,29 (κατασκευή) 53,7 δ φυσικός 23,16 29,25 39,17 φ ύ σ ι ς ορρ. τέχνη 63,26 τινός 2,14 16,32 17,15 (της άντιφάσεως) 2 4 , 1 5 plur. 18,7 δλως διττή ή φ. έκαστου 52,29 sq. ανωτέρα 14,3 ΐ>ποκειμένη 12,8 17,34 19,22 (coni. ούσία) 35,27 5 5 , 8 60,33 61,29 plur. 24,27 έκ της αύτης φ.

ώφελειν

(coni. τοϋ αύτοΰ γένους) 17,29 έκ φύσεως (υπάρχον) 59,24. κατά φύσιν 6,20 17,10 παρά φύσιν 53,5. 8 κατηγορεΐν, κατηγορίαι 32,14 sq. 34,18 sq. προς την φ. ορρ. προς ήμας 6,15 9,20 φ υ τ ό ν 10,25 27,31 2 8 , 1 2 . 1 3 37,32 φ ω ν ή 3,7 plur. 63,7 ορρ. ΰπόστασις 36,17 φ ω ς (άντίφραξις τοϋ φωτός) 43,17 50,7 sq. φ ω τ ί ζ ε ι ν pass, (έκ τοϋ ήλίου) 41,2

Χ α λ ε π ώ ς Ιχειν προς άτιμίαν 56,34 57,2 χ α λ χ ε ύ ε ι ν 2,15 χ α μ ό θ ε ν 65,26 χ ρ ε ώ ν 43,31 χρήσθαι. κεχρήσθαι i. q. χρήσθαι 2,17 22,19.21 23,29 24,5 29,19 37,17 χ ρ ό ν ο ς 2,30 19,10 (τέσσαρες) 39,18 (συνεχής ών) 5 4 , 8 πρός τινα χρ. 10,17 κατά τον χρ. συντρέχειν, προλαμβάνειν 53, 22. 28 διά χρόνου 64,26 χ ρ υ σ ί ο ν 53,12 χ ρ ώ μ α 29,28 χ ρ ω ν ν ύ ν α ι . τό κεχρώσθαι 11,7 χ ώ ρ α . χώραν Ιχειν 20,24 54,24 λαμβάνειν (τοΰ μέσου) 52,6 χ ω ρ ί ζ ε ι ν 45,12 57,4 (coiii. άφελεΐν) 64,8 παρά τά πολλά κεχωρισμένην ούσαν καθ' εαυτή ν (τήν ίδέαν) 21,10 χωριστός 36,18 χ ω ρ ί ς adv. 14,3 χ. μέν — χ . δέ ibid. 10 48,13

Ψ υ χ ή 23,26 (θνητή, αθάνατος) 25,9 27,30 (αριθμός έαυτόν κινών) 43,2 Ιχειν, ένεΐναι έν τ ^ ψ. 23,30 26,14 ψ υ χ ρ ό ς 23,16 53,15

"Ωρα 22,4 ώ σ τ ε in apodosi post εί 4,23 ώ φ έ λ ε ι α 1,9 ώ φ ε λ ε ι ν 50,31

II

I N D E X

Ά θ η ν α (την Φειδίου) 1,6 Α ί α ς (μεγαλόψυχος) ex Arist. exempl. 56,28 A e s c h y l u s , fragm. 349 Nauck 2 9,13 Ά λ έ ξ - α ν δ ρ ο ς (ίσως αν τι λέγοι. τοΰτο λέγων) 20,15 ' Α λ κ ι β ι ά δ η ς (μεγαλόψυχος) ex Arist. exempl. 56.27 'Αναλυτικά. τό πρότερον των 'Τστέρων αναλυτικών 1,13 Ά ν ά χ α ρ σ ι ς ex Arist. exempl. 28,7 ' Α ρ ι σ τ ο τ έ λ η ς , τάΑριστοτέλους 1,11 πολλά μεν ούν εοικε των 'Αριστοτέλους βιβλίων είς έπίκρυψιν μεμηχανήσθαι, ούχ -ηκιστα δέ καί. τά προκείμενα κτλ. ibid. 16 -ξπερ φησιν Ά . 7,17 πρώτον άπέδειξεν οτι μόνα τά ούτως Υπάρχοντα άναγκαϊα 15,27 αμεινον δέ μη σφόδρα άκριβολογεΐσθαι μηδέ διαιρεϊσθαι. νομίζειν 'Αριστοτέλη ν 20,16 τοΰτο και αυτός Ά . δήλον ποιεί ibid. 31 ου φησι δέ άκολουθεΐν τω την άπόδειξιν είναι των καθόλου καΐ άιδίων συγχωρεΐν εΐναι τάς ιδέας 21,7 δι' αύτών γυμνάσασθαι δει των 'Αριστοτέλους λέξεων 31,16 τάς άνατομάς εχειν δει προχείρους δσαι πεποίηνται Άριστοτέλει 59,9. 10 ' Α ρ ι σ τ ο τ ε λ ι κ ό ς (βιβλίων) 1,1 ' Α ρ ί σ τ ω ν exempl. 64,12 Ά χ ι λ λ ε ύ ς (μεγαλόψυχος) ex Arist. exempl. 56.28 Β ρ ύ σ ω ν (τετραγωνισμός) 19,7 sq. Δ ι ο γ έ ν η ς ^μεγαλόψυχος), Tibi Arist. L y s a n dri exemplo utitur 56,30 Ε λ έ ν η 53,30 ( έ ξ η γ η τ α ί ) . τους πρότερον 1,4 cf. 4 , 1 1 8,21 Ε π ί κ ο υ ρ ο ς ορρ. "Ιππαρχος (fr.347 Useneri) 40,28

N O M I N T J M

Ε υ ρ ι π ί δ η ς (Hippolyt. 612) 23,25 [ Θ ε μ ί σ τ ι ο ς ] . Έ μ ο Ι — ουκ έδόκει πόρρωθεν είναι φιλοτιμίας ανωφελούς — καινόν τε έδόκει καί τινα ώφέλειαν παρέξεσθαι — τό δή πρότερον των Τ σ τ . άναλ. οδτω σαφηνίσαι προελόμενοι σοΙ πρώτιρ τον τύπον κοινούμεθα της συγγραφής 1,2 sqq. ήμεΐς δέ καί ταΰτα ετερα λέγομεν είναι κτλ. 4, 3 0 sq. ήμεις μεν γάρ οίόμεθα κτλ. 8,22. 23 έγώ γοΰν διά τί μεν σύμφωνος ή υπάτη προς την μέσην έστίν, έκ των μαθημάτων έπίσταμαι κτλ. 29,15 Θ ε ό φ ρ α σ τ ο ς οδτως δρίζεται τό αξίωμα 7,3 " Ι λ ι ο ν 53,30 " Ι π π α ρ χ ο ς ορρ. 'Επίκουρος 40,30 Κ α λ λ ί α ς exempl. 11,11 15,33 3 6 , 7 . 8 58, 10 64,4 sq. Μ έ ν ω ν Platonicus vid. I n d . I I I Μ η δ ο ι 53,30 Ν ε ί λ ο ς ex Arist. exempl. 60,10 Ξ ά ν θ ο ς exempl. 58,10 Ξενοκράτης, άρ' έστιν ή ψυχή αριθμός εαυτόν κινών, ώς Ινόμιζε S. 43,3 Γ Ο μ η ρ ο ς ] α 1. 170, t 39, κ 251 49,1 — 3 Π λ ά τ ω ν αναμνήσεις ποιών τάς μαθήσεις 4,28 πάντων τό αύτό μέσον τε και αίτιον, ή άντιπερίστασις, ώς φησι Πλ. 60,2 exempl. 58,10 cf. Ind. I l l ' Πρωταγόρας, χαθάπερ ωετο Πρ. άποδεικτικάς είναι προτάσεις καί ταύτας τον έπιστάμενον έπιστήμην εχειν, τον δέ έχοντα έπιστήμην είδέναι τί Ιστιν έπιστήμη 16,4 Π υ θ α γ ό ρ ε ι ο ι ex Arist. exempl. 52,28 Σ ά ρ δ ε ι ς , τό εις Σ. έμβαλεϊν 53,29 Σ α ρ δ ώ . τόν έν Σαρδοϊ βαδίζοντα 4,9 Σ κ ύ θ α ι ex Arist. exempl. 28,8 sq.

88

II

Σκύλλα

INDEX NOMINUM

Σ κ ύ λ λ α 3,4 Σ π ε ΰ σ ι π π ο ς ού χαλώ( λέγει φάσκων άναγκαΐον εϊναι τον έριζίμενον πάντα είδέναι 58,4 Σ ω κ ρ ά τ η ς exempi. 21,20. 21 36,20.21 58, 10 G3,10 G4,2 sq. διά τί καθήκει Σωκράτει γαμεϊν; 52,13 μεγαλόψυχος 56,30

III

LOCI

PLAT ONICI

Plat. Phileb. c. 14 p. 27 I) . . . . G4,19 Meno c. 14 p. 80 I) 4,18 Timaeus c. 24 p. 59 Λ c. 36 p. 79 Β GO,2 Arist. Anal. Prior. I 1 p. 24b29 . . 10,16 I 31 46,7 115-7 9,29

ADDENDA

ET

Χρύσιππος

Τ ο π ι κ ά 42,15 58,27 ν. Ind. III Φειδίας, την Άθηναν— την Φειδίου 1,0 Φ υ σ ι κ ά 52,32 ν. Ind. Ill Χ ρ ύ σ ι π π ο ς , δτι είσι θεοί, από συμβεβηκότος μέν, δτι εΐσΐ βωμοί, ώς Χρύσιππος φησιν 49,24

ET

A R I S T OT EL I CI

Topic. 1 4 II 8 — 1 0 II—IV Physic. II 8—9 VI

CORRIGENDA

p. 2,23 not. ΰμας S W ] 1. CW p. 3,14 not. μανθάνει — έπίσταται oro. S W ] 1. OSW ibid. 19 not. και W] 1. τε και W ibid. 29. 30 not. άλλοτρόπον] 1. άλλον τρο'πον p. 5,10 not. ϋπολαμβάνομεν, supra] 1. ΰπολαμβάνομεν W, supra p. 39,29 not. ante έκατέρας add. 29 p. 42,7 not. 7 μεν—8 ei] 1. 8 ει—μεν p. 48,1 1. συμπλοκής.

42,15 18,27 58,27 52,32 54,15

COMMENTARIA Ν

ARISTOTELEM GRAECA

EDITA CONSILIO ET AUCTORITATE

ACAÜEMIAE LITTERARUM REGIAE BORUSSICAE

VOLUMINIS PARS II

V

THEMISTII IN PHYSICA PARAPHRASIS

BEROLINI TYPIS ET IMPENSIS GEORGII REIMERI MCM

THEMISTII

IN ARISTOTELIS PHYSICA PARAPHRASIS

C0NSIL10 ET AUCTORITATE

ACADEMIAE LLTTERARUM REGIA Ε

BORUSSICAE

EDIDIT

HENRICVS SCHENKL

BEROLINI T Y P I S ET IMPENSIS GEORG II REIMERI MCM

P R A E F Α Τ Ι Ο

Libri manuscripti, qui Physicorum paraphrasin a Themistio conscriptam sive integram sive eius partes tantum contineant, mihi innotuerunt hi: VINDOBONENSIS philosoph. et philolog. 1 8 8 8 (descriptus a. P . Lam- A becio Comm. VII p. 85 sqq., quem exscribit ut solet Nessel Catal. part. IV p. 106 sqq.), olim Ioannis Sambuci; chartac. saec. XVI, scriptus a Mathusala monacho (fol. 134 v. Μαβουσάλας 6 ασκητής έν νήσω τη Κυπρψ), de quo cf. quae infra exponam in describendo codice V. post Simplicii prooemium (usque ad 8,30) et Georgii Pachymeris quaedam ad Physica spectantia continet Themistii paraphrasin integram foil. 9—134. singulis libris praefiguntur inscriptiones tales: Θεμίστιου παράφρασις του της (in primo libro add. Α ρ ι σ τ ο τ έ λ ο υ ς ) φυσικής άλφα. inspexi Graecii. VRATISLAVIENSIS Magdalenaeus 1442 (accurate descriptus a Iacobo Β

Freudenthal Catalogi codd. graec. qui in biblioiheca urbica Vratisl. adservantur p. 80 sq.); bombycinus, saec. X I V ineuntis. continet inde a fol. 44 (nam quae praecedunt, quippe ab alio scriba exarata, pro peculiar! libro habenda sunt) post Simplicii prooemium (usque ad 8,30) Themistii paraphrasin mutilatam; exciderunt enim inter fol. 128 et 129 quattuor folia integra, in quibus scripta fuerant Themistii verba inde a 139,8 π ε ρ ι φ ε ρ ε ί α ς usque ad 148,16 άφο[ριστέον, et simili iactura factum est ut a 163,3 ω π ε ρ εοικεν usque ad finem desiderentur omnia, singuli libri inscriptione carent, nisi quod ante tertium librum legitur κεφάλαια του γ ο υ βιβλίου περι κινήσεως περί άπειρου et ante quartum κεφάλαια του δ 0 ϋ βιβλίου περί τόπου περί κενοΰ περι χρόνου; utrumque nisi fallor ab alia manu insertum. codex est, lectu difficillimus, non solum propter minutissimas litterarum formas et compendia plurima, sed etiam propterea, quod pleraque folia madore infecta sunt, ut in marginibus haud pauca expalluerint aut paene prorsus evanuerint. contuli ipse Graecii. 1888 (cf. H. Omoot, Inventaire sommaire II p. 159); membr., C saec. XV. continet Themistii paraphrasin in Aristotelis Analytica posteriora, deinde paraphrasin Physicorum (fol. 38 v — I 4 3 r ) cum Simplicii prooemio (usque ad 8,30), quam excipiunt eiusdem Themistii paraphrases PABISINÜS

PRAEFATIO

VI

in libros De anirna et in Parva qu. voc. Naturalia. libri singuli hunc in modum inscripti sunt: Θεμίστιου παράφρασις του της φυσικής άλφα. contulit et descvipsit diligentissime C. Kalbfleisch. D PARISINUS 1890 (cf. Omont 1. c.); chartac., saec. XV. Physicorum paraphrasin solam continet. liber primus inscriptus est: Θεμίστιου παράφρασις (εις το πρώτον add. manus altera) τής Αριστοτέλους φυσικής ακροάσεως, κεφάλαια τοΰ πρώτου κτλ. excerpsit nonnulla Α. Torstrik. Ε

(cf. Omont 1. c.); chartac., saec. X V I . nihil de eo compertum habeo praeter paucas quasdam scripturas a Torstrikio enotatas.

F

OXONIENSIS Baroccianus 152 (cf. H. 0 . Coxe Catal. codd. bibliothecae Bodleianae I p. 564 et Diels Praef. in Simpl. I p. XV); chartac., saec. XV. continet post Simplicii in Aristotelis Physica libros I II III integros et IIII mutilatum inde a fol. 360 Themistianae paraphraseos librum quartum; quem additum esse, ut iactura illa operis Simpliciani aliqua quidem ex parte compensaretur, recte perspexit Diels. inscriptio haec praefixa est: Θεμίστιου φιλοσόφου παράφρασις εις το τέταρτον τής φυσικής ακροάσεως, specimina quaedam scripturae ipse sumpsi Oxonii.

G

Bodleianus Miscell. 138 (cf. Coxe 1. c. p. 697); chartac., saec. XVI. continet post Themistii paraphrasin in Analytica posteriora (inde a fol. 81) paraphraseos in Physica libros I et II, scripta a Leonello Leono Patavii a. 1518. inscriptio primi libri haec est: Θεμίστιου παραφράσεως εις τά περί φυσικής ακροάσεως του Άριστοτε'λους βιβλίον πρώτον; secundi haec: Θεμίστιου Εδφράδου(!) είς το δεύτερον τών φυσικών 'Αριστοτέλους, lectiones nonnullae excerptae sunt a Torstrikio et me ipso.

Κ

(cf. Omont 1. c.); chartac., saec. XVI, continet Themistii paraphrasin in Analytica posteriora, scriptam a Ioanne Francisco Asulano, deinde ab alio scriba exaratam (inde a fol. 41) Physicorum paraphrasin, tum paraphrasin in Parva Naturalia (rursus ab Asulano descriptam), denique iterum paraphrasin in Analytica posteriora, a tertio quodam librario confectam. titulus primi libri: Θεμίστιου παράφρασις είς zh ä τής 'Αριστοτέλους φυσικής ακροάσεως . κεφάλαια τοΰ πρώτου, scripturae specimina excerpsit Torstrik.

L

PARISINUS 1 8 9 1 (cf. Omont 1. c.); chartac., saec. X V I . continet Themistium in Physica et (inde a fol. 142) in Parva Naturalia, denique capitula paraphraseos in Analytica posteriora (fol. 1 7 4 — 1 7 9 ) . inscriptiones librorum tales sunt: Θεμίστιου παράφρασις είς το α ο ν τής (τοΰ add. manus altera) Αριστοτέλους φυσικής ακροάσεως, totum librum contulit et accurate descripsit C. Kalbfleisch.

Μ

MUTINENSIS Estensis 4 (II. A. 4 ) ; bombycinus, saec. XIV ineuntis. continet Physica Aristotelis et (inde a fol. 108) Themistii paraphrasin integram. formae minimae est litterisque minutissimis et compendiis satis frequentibus memorabilis atque hactenus codicis Vratislaviensis (B) non dissimilis; differt eo, quod multo nitidius conscriptus meliusque conser-

PARISINUS 1 8 8 9

OXONIENSIS

PARISINUS 1 8 8 6

PRAEFATIO

•it

vatus est quam ille. uuum damnum sustulit, cum in fol. 120r parva lacinia, qua agglutinata librarius chartae fissuram texerat, perdita ea quoque, quae illic scripta erant, perierunt; ut nunc eorum loco lacunae exstent atque ea, quae huius editionis pag. 23 vv. 21—26 leguntur, hanc fere speciem praebeant: ώς καΐ ^ θέμεθα έζ αρχή? δταν λέγωμεν ^ ^ Ν. νεσδαι ή έξ άπλοΰ τίνος λέγωμεν f έτου \ οΰ μεν δταν λέγωμεν έξ ά / κ6ν γίνεσθαι χα αμμα'του γραμ ίαγε δταν το άμουσον μούσι ραμματικόν ταυτδν γάρ σηΚκδν ουτω ^ ^ ρυθμίζωμεν έπει δέ χαι κτλ. quod detrimentum reparare studuit saeculo nisi fallor XV amanuensis quidam verbis δταν—μεταρυθμίζωμεν in margine additis. — singulis libris inscriptiones praefixae sunt hae: Θεμίστιου (inde a secundo libri Του αύτοΰ) παρα'φρασις ε?ς το Α φυσικής άκροα'σεως. librum pretiosissimum neque a Τ. W. Allen Anglo neque ab Italis inter codices graecos Mutinenses recensitum mihi indicaverat Hieronymus Vitelli, decripsit hunc breviter V. Puntoni in Indice dei cod. greet d. bibl. Estense d. Modena, Studi ital. IV 384. ipse contuli. NEAPOLITANS Borbonicus III D 7 (cf. Cyrillus Catal. II p. 380), iam Ν a Dielesio Simpl. I Praef. p. XVI, deinde a Vitellio Philop. Praef. p. XI commemoratus; accurate denique librum descripsit multaque specimina excerpsit in Dielesii usum idem Vitelli, cuius scbedis utor. praeterea ex octavo libro nonnulla enotavit E. Lommatzsch, est chartac., saec. XIV, continetque Aristotelis Physicorum et De generatione animalium libros. Physica duplici commentario instructa sunt, cuius altera columna Philoponi nomine praefixo excerpta e Simplicio plerumque facta praebet, altera (quae Simplicio nomen prae se fert) Themistii paraphrasin exhibet integram praeter 54,1 (ταύτα)—19 (Πρώταρχος), quae omissa esse adnotavit Vitelli. PARISINUS 1887 (cf. Omont 1. c.); chartac., saec. X V I . eadem The- 0 mistii scripta continet, quae in Parisino 1888 (C) leguntur eodemque ordine collocata. inscriptiones librorum tales sunt: Θεμίστιου παρα'φρασις του της φυσικής α. specimina excerpsit Torstrik, descriptionem diligentissime factam suppeditavit R. Heinze Argentoratensis. BARBERINUS I, 2 3 2 4 2 5 ; chartac., s. X V I I potius quam X V I . tam Q parvae est formae, ut e tribus, quibus constat, voluminibus primum 344 paginis compositum libros I et II tantum contineat, secundum libris III et IUI, tertium libro VIII expleatur. desiderantur libri V, VI, VII. singuli libri inscripti sunt hunc in modum: Του Θεμίστιου είς τά περί φυσικής άκροα'σεως βιβλίον α. primo libro praefixa est pars prolog! Themistiani in Analytica posteriora usque ad δυναμένοις (p. 1,16

TILL

PRAEFATIO

Sp.)· scripturas quasdam enotavit Torstrik; ipse deinde librum Romae inspexi. R VATICANUS 1025; membranac., saec. XV (commemoratus a Dielesio Simpl. I Praef. p. XVII). inde a fol. 8 r usque ad 56T contiuet Themistii libros I II III integros et IUI usque ad 112,3 άπο[λέλυται Aristotelis verbis commentarii instar in margine adscriptis. quae praeterea in eo insint, ignoro. librorum inscriptiones in eo non inveniuntur. ex exemplo maculis vel foraminibus foedato eum descriptum esse aut saltern originem ducere inde adparet, quod in omnibus paginis a scriba spatia vacua relicta sunt, contulit totum librum accurate Io. Tscbiedel. S LAURENTIANUS Mediceus L X X X V , 18 (cf. Bandini III p. 277); membran., saec. XV. continet Themistii paraphrasin in Physica nec quicquam ultra, inscriptio primi libri talis est: Θεμίστιου παραφράσεως το πρώτον είς φυσικήν άκρόασιν; in reliquorum librorum titulis ultima tria verba omissa sunt, in tertio περί κινήσεως και άπειρου addita. totum librum diligentissime contulit W. Eroll. Τ LAURENTIANUS Mediceus LXXXV, 14 (cf. Bandini III p. 273); chartac., saec. XV, olim Harmonii Atheniensis (αυτη ή βίβλος έστίν Αρμονίου του 'Αθηναίου . εχει φλουρία ι fol. 1Γ scriptum est), continet (a fol. 1 usque ad 151) Themistii paraphrasin in Physica a duobus librariis scriptam, cui subseriptum est κατά μήνα αυ κε' ίνδ0? ε ; deinde duobus foliis vacuis interpositis Piatonis quaedam sequuntur a tertio quodam scriba exarata. inscriptione libri carent praeter secundum, cui lubricator hunc titulum praefixit: Τοΰ αδτοΰ παράφρασις ε?ς τδ β' φυσικής ακροάσεως, hunc quoque librum totum excussit W. Kroll. U LAURENTIANUS Mediceus L X X X V , 13 (cf. Bandini I I I p. 272); chartac., saec. XV (non XIV, ut visum est Bandinio). Physicorum paraphrasin solam continet. librorum singulorum inscriptiones tales sunt: Θεμίστιου παράφρασις ε?ς την φυσικήν άκρόασιν τοΰ 'Αριστοτέλους βιβλίον α. scripturae specimina a W. Kroll et me ipso enotata sunt. V VINDOBONENSIS philosoph. et philol. 110 (cf. P. Lambecii Commentar. VII p. 79 et Nessel part. IV p. 65 sqq.); chartac., saec. XVI. in fol. 243v haec subscriptio legitur: Μαθουσάλας 6 μονάχος και ταυτην τήν άγαθήν βίβλον έαυτφ έξέγραψεν έν τψ άγιωνύμω ορει σιν$ (cf. fol. 11ν Μαθουσα'λας μονα'ζων 6 μαχείρ), quem Mathusalam complurium codicum philosophorum Vindobonensium scriptorem eundem puto atque librarium codicis Sinaitici 128 (cf. Gardthausen Catal. p. 25) a. 1548 exarati. codex ab Aug. Busbeckio Constantinopoli emptus post Georgii Pachymeris in Physica adnotationes Simplicii prologum (usque ad 8,30), cui inscribitur Θεμίστιου παράφρασις προλεγόμενα εις τήν φυσικήν 'Αριστοτέλους άκρόασιν, alia quaedam ad Physicen spectantia, deinde (a fol. 12) Themistianae paraphraseos in Analytica posteriora prologum et initium (usque ad έλλείπει 22,14 Sp.), denique fol. 28 1 Physicorum paraphrasin continet Simplicii commentario

PRAEFATIO

IX

quasi scholiis marginalibus circumdatam. sequuntur paraphrases in libros de anima et in Parva quae vocantur Naturalia. inscriptiones librorum eaedem atque in Parisino 1 8 8 8 (C), nisi quod in primo libro 'Αριστοτέλους additum est. ipse excussi Graecii. Marci 205 (cf. Zanetti Codd. graec. S. Marci p. 112); chartac., saec. XV ineuntis. continet (inde a fol. 17) Aristotelis Physica et Metaphysica. Physicis praefixa sunt folia quaedam, in quibus inveniuntur Simplicii prologue (usque ad 8,30) et Themistianae paraphraseos libri I II integri et III initium usque ad 68,15 άΤ,ληλα (quod in primo folio 14a legitur foliis 15 et 16 vacuis relictis). deinde ab eodem, nisi fallor, librario inde a tertio libro Themistii verba in margine textus Aristotelici adscripta sunt (ita ut initium tertii libri usque ad 68,15 bis in hoc codice exstet) usque ad έξίσταται και (193,16). primus liber inscriptionem hanc gerit: Θεμίστιου μετάφρασις του της φυσικής ά λ φ α ; ceteri libri titulis carent. ipse contuli Graecii. VENETUS S .

W

PARISINUS 1 8 5 9 (cf. Omont, Inv. somm. II p. 1 5 3 ) ; bombycinus, saec. X XIV. continet Aristotelis Physica et De partibus animalium libros et ilia quidem cum commentario marginali e Simplicio Philopono Themistio conflato (de cuius indole cf. Diels Simpl. vol. II Praef. XI sq.). loci Themistiani, quos indicavit Torstrik, si exceperis pauca quaedam verba e sexto libro excerpta ( 2 0 2 , 2 9 ε τ ι — 2 0 3 , 4 άδιαίρετον), ad octavum librum spectant (sunt autem hi: 2 2 1 , 7 πρώτον — 1 5 κινειν; 17 και γ α ρ — 2 2 2 , 1

ύγειαν; 1 4 ώ σ π ε ρ — 1 9 άναπνέον; 2 2 3 , 1 5 και τ η ς — 1 7 φ δ ο ρ α ς ; 2 0 ο ί ο ν — άνάγκης;

2 2 4 , 6 . 7 και πάλιν — 9 τόπον; 1 5 δ γ α ρ — 1 9 διατίΟησι;

— 2 2 5 , 6 κινείται;

2 2 6 , 1 υ σ τ ε ρ α ι — 4 υπάρχει;

25

2 6 εί γάρ

229,30 εστι—230,12

άμερών;

2 0 κ ι ν ο ύ μ ε ν ο ν — 2 3 1 , 9 μελαίνεσΟαι; 2 3 3 , 1 α ρ χ ή — 3 ευθεϊαι; 16 υ π ο — 2 3 4 , 1 0 όχουν)

neque ipse, dum librum Parisiis evolvo, praeter haec quicquam

inveni. 158 (cf. Pasini Catal. p. 229); chartac., saec. XV Υ exeuntis. continet fragmenta codicis cuiusdam olim, dum integer erat, Parisini 1888 (C) simillimi, nunc turbato ordine, ut fors ferebat, conglutinata. indicabo, quae in cödice etiam nunc legantur, ne quis post me in conquirendis laciniis denuo operam consumat. TAURINENSIS

Them, in Analyt. post. fol. 1—22 et 109—114 Them, in Phys. 85,14 πεπερασμένοι—111,5 τόπω

fol. 23— 36

125,14 ουτε βαρυ—138,26 μεταβάλλει ταυ 138,26 τα—154,23 αριθμός τις

fol. 82— 88 fol. 73— 81

171.16 άλλα τάς —187,17 ημείς 187.17 συγχωρουμεν—207,31 άποδουναι

fol. 103—108 fol. 94—102

χ

PRAEFAT10 227,20 είς αυτήν usque ad finem; deinde κεφάλαια των περί ψυχής βιβλίων άριστοτέλους Them, in librum I de anima —16,21 Η. κινήσεις libros II et III 69,3 ό'σφρησις—80,19 ουδέν

fol. 61. 62 fol. 63. 64 vacua fol. 37— 45 fol. 89— 93

Them, in Parva Naturalia fol. 65—72 et 53—60 Φ III 9 (cf. Miller p. 171); bombycinus, saec. XIV. 'continet Aristotelis Physica cum excerpt-is liberioribus ex Simplicio et Themistio quorum utrumque citare solet' Diels Simpl. vol. II Praef. p. XII. unum tantum specimen (52,16 άλλ' —24 έστίν) suppeditavit Torstrik. His libris manu scriptis XXII adnumeranda sunt duo exemplaria typis impressa: a E D I T I O ALDINA a. 1534 a Victore Trincavellio curata, descripta a S. F. W. Hoffmann (Bibliograph. Lexikon vol. III p. 469); in qua Physicorum paraphrasis exstat inde a fol. 15b usque ad 63 b. singuli libri hunc in modum inscripti sunt: Θεμίστιου παρα'φρασις εις το πρώτον της τοΰ 'Αριστοτέλους φυσικής άκροα'σεως. usus sum exemplo quod adservatur in bibliotheca universitatis Graecensis, in quo homo quidam vetus hie vel illic menda, quibus scatet liber iste, sustulit. Praeterea codicis instar liabenda est: HERMOLAI BARBARI Patricii Veneti versio latina absoluta et Sixto IV papae dedicata a. 1480, proximo anno (cf. Hain Rep. bibliogr. 15463) in lucem emissa. saepius repetita est (cf. Hofmann 1. c. p. 470); ego usus sum exemplo Graecensi editionis Venetiis per Iohannem Hertzog a. 1500 impressae (Hain 15465), quae ex editione Veneta a. 1499 (Hain 15464) pendet emeudata, si titulo fides liabenda est, positis in locis propriis castigationibus quam plurimis quas auctor idem post primam huius operis impressionem addidit'. Ζ

ESCORIALENSIS

Descripto librorum numero satis magno iam quanti singuli aestimandi sint quibusque necessitudinibus invicem coniuncti ut cognoscatur, proponam scripturae varietatem iutegram ad quosdam locos e quam plurimis libris enotatam atque primum quidem ad prooemium (cap. 1) insertis, ubi ex re visum est, lectionibus ex Hermolai Barbari versione petitis. excerpti sunt libri A B C D E G K L M N O Q R S T U V W a ; moneo autem libri Ε scripturas non ultra 1,13, Κ non ultra 2 , 4 . 5 , G usque ad 2,7 tantum mihi praesto fuisse. litterarum apices elisiones ν έφελκυστικόν talia non curavi. p. 1,2 τηδε] έν ττ^δε Ε: δ' έν τ^δε Q tnarg. (aitlem Hermolaus): τη Kj || γραφτή Q || ποιήαασθοι W COVA: explicare Herrn. || της τε] την της DKLQa || 3 ταΰτα non vertit Herrn. || 4 και om. DKLQa et Herrn. || 3v on. DKLQa Ν || εχομεν 0: possunt Herrn. ||

PRAEFATIO

χι

5 γε M2T W 2 DKLQa Ν (G?): τε Mt CO VAE BRSU | | 6 τψ — γνωσομένψ Τ : τ ψ - γ ι ν ω σκομένψ Μ WCOVAE BRSU NG: τοΰ — γινωσχομένου DKLQa: is-qui-cognoscit Herrn. || 9 ?καστον om. DKLQa Ε || δνομα om. W COVA || 10 μελλών Β KLa (de Q et D ambigo || διά της] διά DKLQa || 11 δυναμένους αύτά διαλύειν W COVAE || αύτά om. R || %al εις ήμιτόνια DKLQa || αν] μέν DKLQa || 12 περί άρχων MT WCOVAE S N : περί τών άρχων BRU G DKLQa Ε || μετά] μέν DL t || εχοιμεν λέγειν μετά άποδείξεως Ν || Ιχομεν MT Oj II ε?] ώς DKLQa: ut-demonstretur Herrn. || ή ex ει Β2 || 13 τά πρότερον LQa || εύρεΐν superscr. C || 14 post φύσιν add. έστ< DKLQa: solet referri Herrn. || 15 τό] τοΰ D j L j || γνωριμότερον C || 16 post όνόματα add. τών γραμμάτων Ν || γραμμάτων Μ marg. (γρ.) BRSU G DKLQa: στοιχείων Μ text. Τ W COVA Ν || 17. 18 γράμματα τών όνομάτων] δ' στοιχεία ήγουν τά σύνθετα Ν || 18 άνάπαλιν δέ] άνάπαλίν τε DKQLa (R?) || πορία Κ || τά 19 προς δέ την φύσιν Ν : R om. haec YOcabula in lacuna IV litt. || πρότερον Τ (in Μ compend. scripturae) DKLQa || τών om. Ν || 20 σύνθετα] άπλούστερα U || p . 2 , 1 τών -ng φύσει Ν || ύποδείξομεν DKLQa || τών om. Ν || 2 μέν om. COVA || έκείνη post άπ mutavit et 196,2 διελήλυθέ τι του μεγέθους post κινήται inseruit. quin etiam nova eaque satis gravia damna accesserunt in recentiore libro, in quo, ut e multis exemplis pauca quaedam adferam, omissa sunt haec: 18,2 γένη—(3) πρόαθεν; 38,22 ουτω —(24) ειδει; 57,2 νους άρα—(4) συμβεβηκός; 66,7 και εϊπερ— (8) ανάγκης; 72,19 και προς—έκα'στου; 74,9 χαλεπήν—(10) ειπωμεν; 217,23 δια — (28) κινείται, adde quod haud paucis locis codicis Τ scripturas vix explicare poteris nisi e Mutinensis libri lectionibus, ut 4,23. 7,15. 39,23. 47,2. 70,2 (cf. Corrig.) 131,14. 134,33 (cf. Corrig.). 137,16; et quod saepe vocabula in Μ per compendia exaratain Τ corrupte scripta inveniuntur. cave igitur, ne Laurentiano libro propriam quandam virtutem attribuas sive propter ea quae in illo emendatiora

PRAEFATIO

XVI

leguntur quam in reliquis libris (cf. 1,6. 33,6. 51,2. 138,27. 145,17) sire ob Spengeiii coniecturas nonnullas occupatas (cf. 20,14. 89,13. 166,17. 196,10. 199,10. 201,2. 212,5. 31) neve te fallant menda tritissima, quibus scatet Μ quaeque quilibet homo mediocriter doctus corrigere poterat, in Τ sublata (velut 8,30. 16,17. 21,16.17. 43,11. 47,23. 49,23. 57,10. 88,18. 95,20. 229,15). quae scripturae utrum ingenio nescio cuius grammatici debeantuv an ex aliis libris sumptae sint, parum refert; hoc verisimilius puto, quoniam permultis locis Τ a Μ discrepans modo cum hac modo cum ilia classe consentit, atque saepissime cum secunda (27,13. 89,13 5μ' εί. 100,2. 131,4. 133,20. 156,24. 177,23. 184,23. 185,30. 193,1. 196,19. 203, 18. 216,22. 219,21. 221,8. 225,4. 19. 234,28), aliquanto rariue cum ceteris (cum tertia: 93,15. 99,17.18. 160,16. 200,10. 203,27. 204,11. 230,27; cum quarta: 96,8. 101,1 οδν. 142,2. 144,31. 145,10. 227,14; cum L a a: 36,4. 192,17.18. 203,26; cum WB: 147,26. 149,25. 203,18; cum WL: 195,4. 234,17; cum BL: 85,9. 196,8. 210,5.6. 233,31; cum codd. Paris. 1888 et Yindob. 110 saepius, velut 27,15. 34,7 xal om. 47,24 τί] οδ; cum Paris. 1888 198,26; cum Vindob. 110 212,3. 217,19). praeterea Τ ad Simplicium eiusve libros propius accedit 8,20. 146,4.12. 150,26 (F). 153,17 (E). 163,5. 192,7. 223,2; secundum Aristotelis verba correctus esse videtur 20,24. 108,19. 138,12 (E). 140,5. 143,12. 171,13 (E). 196,7. his exemplis quae e schedis meis facili negotio augere poteram, satis demonstratum esse puto Τ descriptum esse e libro codicis Μ alioquin simillimo, sed scripturis discrepantibus et coniecturie asperso. manifestum tenes interpolatorem 63,16 (τά (έν τη) φύσει) et 199,25. De s e c u n d a e classis libris ut certius iudicium fieri possit, scripturis antea p.Xsqq. enotatis adiciam selecta quaedam exempla ad primum librum spectantia e Parisino 1888 (C) et Yindobonensi 110 (V), quos integros collatos habui: 5 , 3 oov om. CV; 6 , 1 7 δή] μή; 8 , 1 4 μή pr.] μέν; 8 , 2 9 έπεδείζαμεν] άπεδείξαμεν CV e t Ν ;

9 , 1 5 οδχ o m . ;

1 6 , 2 0 έν p r . o m . ; 1 6 , 3 0 άρχαί; 1 7 , 8 άνψυτα cf. a p p . e r . ; 2 5 , 3 2 γαρ

om.;

1 0 , 1 1 δν o m . ;

1 0 , 1 5 οδδε'ν;

(ut M B ) ; 1 7 , 1 1 έν τψ νψ; 1 7 , 2 4

2 9 , 3 cf. a p p . e r . ;

3 1 , 2 3 ή] και; 3 2 , 5 τδ p r .

o m . ; 3 2 , 9 ή ( u t M B L ) ; 3 0 τδ; i b . αδτής] αδ (C^VA); 3 3 , 3 2 φθείρεται o m . ;

om. satis inde apparet in hac classe libros C ( 0 ) V A similem in modum a W distare 1 ) atque in prima Τ a Μ: nempe ut quae W habet sive bona sive mala in illis repetantur novis mendis plurimis, perpaucis

34,7 καΐ

Notatu dignum est, quod eius discrepantiae vestigia in ipso codice W supersunt. in quo initium libri tertii (usque ad 68,15) bis scriptum est, primum in fol. 14a ( W ) , deinde in margine textus Aristotelici (W"), utriusque partis lectionibus sic inter se dissentientibus: 67,3 άναγκαϊον MBLW': άνάγχη W"C — 11 ύπαρχοι MBLW': Οπάρχει W"C — 20 αυτής MBLW': αδτών W"C — 21 άλλο oin. W"C — 68,2 ofdv τε MBLW': oWv τε W"C. reliquae scripturae ambobus communes sunt, observabis ubique W ' cum reliquis libris consentire, W " cum recentioribus secundae classis codicibus: unde iure colligas librorum I et II memoriam, qualis exstat in codicis W primis foliis, paulo meliorem esse quam reliqua, quae in margine Physicorum exarata sunt.

PRAEFATIO

XVII

quae probari aut saltern laudari possint; simulque in adhibendis libris CV inde a 193,16 (ubi W deficit) summa cautione opus esse, ne omnes horum codicum scripturae toti classi adscribantur. nonnumquam iu his quoque libris Themistii verba ex Aristotele interpolate (cf. 29,7. 94,8. 155,3. 177,25. 179,4. 186,3) vel secundum Simplicii et Philoponi testimonia immutata leguntur (cf. 27,28. 76,1; 58,21. 149,8. 152,1. 153,25); cum reliquis classibus rarius congruere yidentur quam Τ (cum tertia 19,7; cum quarta 10,32. 60,14. 96,17. 152,15). neque desunt exempla, quibus demonstretur singulos quoque libros, nec solum C et V(A), sed etiam, quod magis mirum est, V et Α ab eodem librario exaratos interdum inter se discrepare. in quae accuratius inquirere operae pretium non est. hoc unum commemorabo in librum Parisinum a recentiore quodam amanuensi haud paucas scripturas illatas esse e diversissimi8 fontibus congestas; et supplevit homo ille interdum quae in WCjV omissa sunt (velut 19,10. 30. 27,2. 7. 33,2) et multa emendare studuit sive alienis opibus usus (CaM 53,19; C a L 49,14; CaR 39,2 eij είδος; C3 Simpl. 143,2. 198,26; Cs Aristot. 171,24. 172,24) sive suo ingenio (142,29). atque talibus scripturis, quae ne in V et A quidem prorsus desunt, etsi nihil valent ad verba Themistii recensenda, hoc saltern manifestum fit artem criticam vel per saec. XV et XVI numquam penitus neglectam iacuisse. — longe alitor res in t e r t i a classe se habet, cuius libri plurimum inter se dissideant, nisi quod S et U propinqua cognatione inter se coniuncti esse videntur; cf. praeter ea quae p. XIV exscripsimus haec exempla: 4,27 και κατά τά πράγματα SU; 5,7 δέ om.; ib. μηδέν; 7,23 αφωνία; 8,10 δεΐ&ι] είναι; 10,9 ο] τδ; 10,10 δέ] γε. a SU(G) aliquantum distant RF, multo magis Vratislaviensis (B), qui etsi reliquis libris duobus fere saeculis est antiquior, tamen tantum abest ut illorum sit archetypus atque fons, ut ne multis quidem numeris pluris aestimandus sit. plurima enim in eo omissa sunt (cf. 45,2. 27. 51,18. 103,15. 104,27. 106,3. 116,32 al.) vel temere immutata (cf. 67,20. 103,5. 113,31. 114,25), quae in reliquis incorrupta leguntur. quid? quod ex omnibus illis scripturis, quas ut libro Β peculiares in adnotatione critica commemoravi, hae tantum ceterorum huius classis codicum auctoritate confirmantur: 2,29. 3,15. 33 (δέ). 6,7. 13,21. 15,19. 18,28. 25,13. 40,2. 49,24. 54,12. 55,17. 71,27 (cf. Corrig.) 76,8. 78,7 (ένερ-η RS). 80,14 sq. 82,30. 84,4. 87,8 (ούτως όντως BRS). 88,19. 93,16 19. 32.. 95,24. 99,5. 101,11. 104,10. 109,15. 112,3. 120,5.8.31 (δλως). 136,8 sq. 154,4 (τδ μέρος); reliquae in solo Β leguntur et praeter eas multae aliae quas consulto omisi. ubi Β deficit (139,8—148,16 et inde a 1ϋ3,3 usque ad finem), S elegi, non U, cum in hoc neglegentius scripto permulta omissa esse viderem. quae in primae et secundae classis libris notavimus ea in tertia quoque observare licet: scilicet S(U) et R nonnumquam ad alias classes propius accedere (SL 5,8 υποκειμένου om.; 26 καλλια SU, unde orta est stulta ilia codicis L scriptura καλλι'ας: praeterea 6,21. 36,3. 110,25. 120,24. Comment. Arist. V 2.

Themist

de l'hys

Β

XVIII

PRAEFATIO

129,22. 162,11. — RL 7,7.8 αύτδν είναι] εΤναι αδτδν L: αδτόν R; 40,14 νυνί RL; 100,2) vel cum Aristotelis libris consentire (S 38,28. 44,6. 153,25.— R 94,4) vel cum Philopono (102,12) vel cum Simplicio (58,22. 93,9). coniecturas memoratu dignas enotavi e S 26,20. 32,7, R 101,3. 102,15. atque haec exempla ut specimina pro multis similibus, quae adferre poteram, hic posita esse sei to. — ad q u a r t a m denique classem quod attinet, in adferendie codicie L scripturis acquievi, quoniam is nisi specimina quae mihi praesto erant fallunt duplicis recensionis Lx et L a a vestigia exhibet pleniesima et integerrima, D autem ei us plane gemellus aut paulo inferior est, cum Κ potius cum L t , Q cum L 2 a facere videantur. Aldinam editionem e La totam pendere e quavis feve huius libri pagina cognoscitur (cf. 17,25. 58,21. 65,7. 110,25), etsi Trincavellius nonnulla e L, reeepit (70,7. 73,7. 115,19. 206,21), alia coniectura emendare conatus est (cf. 19,23. 206,17.). His igitur libris Μ (vel C) Β (vel S) L L a a nitendum nobis est in Physicorum paraphrasi recensenda, plurimum inter se dissentientibus quorumque nullus Prodromi Tzetzarumque immo ne Planudis quidem et Metocbitae tempora superet, plerique autem vel post Triclinii aetatem exarati sint. en fundamentum nimis instabile, quo intentiore cura aliunde quaerenda sunt auxilia, quibus utamur in libris istis recte aestimandis. circumspicientibus vero nonne ultro se offerre videntur eiusmodi adiumenta, quibus nihil optatius nobis contingere possit? habemus ipsa Aristotelis verba, habemus Philoponi et Simplicii commentaria antiquis et bonis libris tradita, quorum uterque haud exiguas Themistiani opens partes exscripsit. et sane expedita esset via, si in arte critica exercenda his testimoniis ita nobis liceret uti, ut discrepantibus Themistii libris scripturae cum Aristotele vel Simplicio vel Philopono consentientes essent reeipiendae, reiciendae quae dissentiant. sed invidit nobis hoc fortuna. quid enim quaero faciendum, ubi ipsi quos adigi oportebat arbitri inter se dissident? talis discordiae haec collegi exempla: 59.17 Μ = Arist : WBL = Philop. 77.13 Μ = Philop. : BL = Arist. : W = Arist et Simpl. 134,5 MW = Arist. : BL = Simpl. 184,11 BL s s Arist., Simpl. : W = Philop. : U lacunosus 59.14 MBL = Philop. : W = Simpl. 75,1 MWB = Simpl. : L = Philop. 75.18 MWB xdft' : elft' Tel ehe Philop. : xal L, Simpl. 117,8 MW = Simpl. s BL => Philop. 151,25 MW = Alexander : BL — Simpl. 35,7 MW = Arist, Philop. : BL = Simpl. 84,12 χωλύκ Μ, Philop., Simpl. : χωλόβ» WBL; cf. 87,21 χωλύη Μ : χωλύα« WBL, Philop.; 134,30 χωλύκ Μ, Simpl. : χωλύβ» WBL 43,27 Μ Philop. 233,1 : WBL = Philop. 232,33 62,17 M, = Arist., Philop, Simpl. 377,25 (cf. Corrig.): WBL = Simpl. 383,23 161,25 MW = Simpl. 764,25 : BL = Simpl. 762,3 71,27 cf. adnot. er.

PRAEFATIO

XIX

praeterea frequenter accidit, ut iiedem locie et Themistii et Philoponi (vel Simplicii) libri mirum in modum inter se et eongruant et discrepent, velut 105,1 MBL Themistii 116,20 MBL 109,23 MBL 81,18 MBL 105,1 WBL 75,11 sqq. MWL 75,26 MWB 87,20 MB 135,6 Μ 147,1 cf. app. cr. 119,28 MWB2 179,10 MW 149,7 MBL 80,12 MB 166,15 MWB -

= Κ Philoponi = MK — Μ = LK = GM = Ε = LM = Μ = Ε Simplicii

: W = : W = : W = : W = : Μ — : L = : L = : WL = : WBL

= Ε = F = F = F = M2ACF -

: : : : :

GM G GK Μ Κ LM Κ KL = F

B,L = F BL = ACM W = Ε WL = Ε (cf. 66,16 sq.) L = M,

Aliam adfert difficultatem, quod neque Philoponus neque Simplicius quos adferunt Themistii locos ad verbum exscribere, sed eadem fere licentia, quam ille in Aristotelis verbis reddendis adhibuit, uti solent 1 ) (cf. quae Diels adn. ad 951,30 = Them. 188,13) et ibi quoque ubi verbum verbo reddunt minutissima tarnen quaedam immutata exhibent (velut Simplicius 192,18—21 ter articulum a Themistio omissum inseruit). quod quin plus semel factum sit, ut sermo Themistii impolitus et vulgari propior a ) aliquanto elegantior evaderet, nullus dubito (cf. 52,4. 106,14 et imprimis 193,11; in Philopono simile quid observavi 129,24). neque prorsus neglegendum est fieri potuisse, ut iam Simplicio, quem pluribus Themistii exemplis usum esse constat (cf. 1051,9 ό Θεμίστιος έν οις εγνων έγώ βιβλίοις), hic vel ille locus turbatus aut varie in variis libris manuscriptis traditis legeretur (fortasse tale quid accidit 156,3). denique, quod summi momenti est, Themistii verba ex utroque per medii aevi tempora interpolari potuisse nemo puto negabit, qui secum reputaverit in libris NXZ commentaria extare e Themistio Philopono Simplicio excerpta; Themistianae paraphrasi in V integrum Simplicii commentarium in margine adscriptum, in ABRCOVW Simplicii prooemium praefixum esse; in F Themistium ad supplendum Simpliciani operis defectum adhibitum esse, quid? quod in libro Β inter ipsa Themistii verba 4,6 post τριγώνου haec leguntur: πως τοΰτο αδύνατον· &τι ούσης μέν οδσίβς ήτοι ταδτδν εσται οδσία καΐ ποιόν, ή όΓμα Ιν τε και οδχ ί ν το ον. μή ούσης δέ έπειδή μή εστι της οδσίας χωριστών τδ ποιον οδδ' άν αδτδ είη (del. man. 2 ]

) Νθ hoc quidem dedignatus est Simplicius, sententias β variis Themistiani sermonis laciniis consutas pro genuinis venditare; cf. quae adnot. ad. 155,26. *) Quin etiam obscurior interdum, nisi Aristotelis ipsius verba in comparationem vocaveris. neque id Themistium egisse putaverim, ut quasi alterum Physicorum exemplar conderet, quo Iecto superseder possit labore archetypi inspiciendi, sed ut subsidia praestaret ad reconditas philosophi sententias scrutandas.

R*

PRAEFATIO

XX

et in marg. adscr.

το ώβελισμένον έξείληπται είς

margine abscissis), quae v e r b a ad Aristot.

το κείμε | reliquis

I85a29

=

T h . 5,7 spectantia

e Simplicii quodam libro E D simili (ed. Diels 75,14 sqq.) adscripta deinde a librario

cum

olim

inscito textui inculeata esse patet.

nibus respectis l o n g e absum, ut θ libris Themistianis quo quia

margini his omsaepius

cum P b i l o p o n o vel Simplicio congruat, eo meliorem habendum eum esse existimem.

immo contrarium sentio.

itaque quod

secunda

et

quarta

classes frequentius quam reliquae cum illis auctoribus faciunt (quod e x tabula subiecta facile adgnosces), id suspicioni magis quam laudi vertendum esse censeo cum P h i l o p o n o faciunt: Μ 85,6. 107,13. WBL 56,6. 62,1. (75,13.?) 91,15. 110,26. 119,8. W 56,1. 75,13 (?). 79,9. 82.1. 106,1. 122,27. B3 104,33. L 31,16. 55,15 sqq. 56,6. 10. 75,1.6. 76,5.19. 80,23. 82,4. 92,12. 113,13. L2a 109,24. MWB 91,16. 92,4. MW 65,1. 68,24. WB 136,2. WL 96,18. BL 56,1. 75,13 cum Simplicio: Μ 119,27. 134,30. 148,14. 151,2 192,19 (Μ,). WBL 5,34 (W 2 ). 43,9. 46,16. 47,8. 54,8. 61,14. 72,2. 114,12. 141,25. 163,22. 170,5 WBL 2 a 162,19. W 53,14. 60,23. 77,13. 84,10. 98,18 (?). 134,2. 148,29. 150,29. 151,5. 154,23. W2 152,8. 159,5. M2BL 71,21. Β 2,29. 40,2. 109,15. 163,21. — B2 151,16. L 4,2. 39,2. 49,17 sq. 52,1.4.23. 53,21. 61,2 62,3. 64,1. 73,21. 75,18. 84,10. 125,32. 133,21. 161,18. Laa 162,17 sqq. 163,21. 192,17 sq. MWB 43,29. 55,1 (M2WB). 57,12 sqq. 64,3 sq. 65,24. 77,4. 161,13. 163,6. MW 88,1. 170,23. 188,20. M 3 W 192,16 sq. WjBa 16,7. WL 61,5. 66,16 sq. 117,13. — WL2a 130,25. BL 7,29. 43,27. 67,21. 130,18. 156,3. praeterea notanda haec: WBL cum Simplicio et Philopono 55,6 sq. 84,12. BL . . . 55,7. H7,6. L 55,6. 59,16. 84,10. L cum Aristotele et Simplicio 32,30. 165,9. Idem fere in Aristotelicis testimoniis examinandis experieris. nam cum Interpolations exempla manifestissima qui quaerit, inspiciat 162,11 sqq. (L2a) Tel 159,5 sqq. (W).

PRAEFATIO

XXI

Themistii paraphrasin non solum florente etiamtum antiqua doctrina sed etiam recentioribus saeculis cum Physicorum textu conferre numquam desierint grammatici (cuius rei documentum praebet ipsa paraphrasis in Μ Aristotelis operi adiuncta, in WRNXZ sive integra sive una cum aliorum commentariorum fragmentis margini schöliorum instar adscripta), mirum plane esset, si nulla omnino talium studiorum in libris Themistianis superessent vestigia1), et exstant adhuc, cum in libro M, in quo bis (77,14. 198,1) Aristotelis nomen invenitur, olim in margine puto additum, ut legentes ad philosophi ipsius verba revocarentur, semel (171,13) amplissimus Physicorum locus simili quodam casu inter Themistii verba receptus legitur, tum in multis codicum singulorum vel complurium scripturis cum Aristotelis verbis consentientibus, quas maximam partem antiquitus e Physicorum textu illatas esse mihi persuasum est. lapsum igitur opinione esse censeo Torstrikium, qui in censura editionis Spengelianae {Litt. Centralbl. 1866 p. 1135) omnia ad Aristotelici textus amussim conformare studuit. hac quoque ex parte observavi primam et tertiam classem ab Aristotele saepius differre, secundam et quartam propius ad eius verba accedefe. etenim cum centum eiusmodi loci colligi possint, ex hi3 Μ ab Aristotele discrepantem inveni 71 locis, W(C) 49, B(S) 58, L 48, L et L a a 39. Quodsi iis quae adhuc disseruimus effici videtur, ut Μ et Β paulo digniores fide esse videantur quam W et L, tarnen incertiora haec esse quam quibus iusta recensio inniti possit mini me me fugit. itaque, ne quid intemptatum relinquerem, aliam viam ingredi atque instituta quaestione, quali Physicorum textu usus sit Themistius, periculum facere constitui, numquid inde fructus ad singulos Themistii libros aestimandos redundaret. atque indagavi quaedam et per se haud spernenda quaeque sine dubio magni facienda essent in quaestione quam tractamus solvenda: dummodo frequentiores aut saltern minus inter se dissimiles essent loci, quibus et Themistii et Aristotelis libri dissentiunt. at cum e cunctis octo libris quadraginta tantum eiusmodi locos ut colligerem mihi contigerit cumque in hoc numero ne duo quidem exempla inveniantur inter se congruentia nisi semel (L = I), in tanta penuria omnem spem abiciendam esse cognovi certi aliquid eliciendi. ut ipse de hac re iudicare possis, locos in conspectu ponam. 27,31 Μ = Ε : W B L = F I 23.22 Ma = Ε : Μ!WBL = F I 77.23 Μ = F I : W B L = Ε

"20,32 W = I : MBL — E F 36,25 L = Ε : MWB = FI 17,8 B j L = F I : MWB t = Ε

96,16 W =

90,27 L =

Ε : MBL =

FI

F : MWB =

Ε ; I diff.

Igitur si quis Aristotelis textum qualis fertur in Μ et W accurate conferendum fuisse contenderit, me habebit adsentientem. neque neglegendum puto quod cod. Parisinus 1859 (X), quem multum valere in Physicis recensendis perspexit R. Shute (Anecd. Oxon. class, ser. vol. I p. 175 sqq.), in margine exhibet excerpta Tbemistiana ad secundam classem pertinentia (cf. p. XIII). sed haec aptius iustae ac plenae Physicorum editioni, quam ab H. Vitellio exspectamus, reservaatur.

XXII

PRAEFATIO

23,15. 49,5 L = I : MWB = EF 44,28 L = EF : MWB = I (?) 52,13 Lj : Ea : MWBL2a = EjFI 46,5 Laa = EI : MWBL, = F 22,15 sqq. MW = FI : BL = Ε 122,24 Μ = F : variant cett. et Arist. EGI 102.2 W = GI : MBL = EF 122.3 Β = F : MWL = EGI 111,5 L = EFI : MWB = G 108,10 L = EGI : MWB = F 121,12 MW = FGI : BL = Ε 129,27 Μ sim. FGH1 : WBL = Ε 152,13 W = I : MBL = EFGH 130,22 W = FGI : MBL = EH 140,25 W = FGHI : MBL = Ε 144,5 Β = Ε : MWL = F; sim. GHI 154,12 Β = FI : MWL = EGH

146,2 B = EFGI : MWL = Η 152,30 MW = I : BL = EFGH 179.5 Μ = EF : WBL = HI 173,15 Μ sim. EH : WBL = FI 177,28 Laa = FHI : MWBLi = Ε 178.6 MW = FH : BL = Ε 193,10 L = Ε : MWB = FHIK 197,12 L2a = EHIK : MWBLj = F 236,1 Μ = FI : MB = EHK (L dub.) 226,22 Μ = EFIK : W = H; BL interpol. 214,19 W = EFHI : MBL = Κ 225,1 L = Ε : MWB = FHIK 235.30 L = EFHK : WWB = I 235.31 L2a = FH : MWBLj = EIK 222,1 L2a = FHIK : MWBLi = Ε

Sed ne labor impensus pereat, liceat hie aliquanto longius excurrere et quae de Aristotelis textu a Themistio adhibito explorata habemus exponere. itaque iam locos, quibus omnes Themistii codices enm singulis vel pluribus Aristotelis libris consentiunt, sedulo congestos et in unum laterculum collectos propono, omissis quae casui possint tribui (quam quam in his quoque haud raro memoriae antiquitus traditae religiose adhaesisse videntur vel recentissimorum saeculorum librarii) levioribusque discrepant excluso libro septimo. atque consentiunt libri Themistii in libris in 1. IV in 1. IY in 1. Y in 1. VI in 1. VIII I II 1—8 8—14 III EFHI EFI EFGHl EFHIK EFGI 12 4 10 7 Ε 8 16 18 18 2 2 F 4 11 5 6 5 0 3 G 0 8 1 Η 0 1 2 3 4 3 4 1 I 5 5 Κ 0 0 2 1 1 EF 3 1 4 0 1 1 EH 4 0 0 3 2 7 EI 2 EK 0 16 FG 2 0 FH 1 1 0 1 FI 15 25 19 2 1 5 1 1 FK 0 1 Gl 4 0 HI 1 1 1 0 HK 2 0 EFG 0 1 EFH 0 0 1 0

PRAEPATIO in 1. IV EFGI cum EFI EFK EGH EGI EHI EHK FGI FHI FHK GHI HIK EFGI EFGH FHIK FGHI FHIK.

1

XXIII

in 1. IV g

· , , m 1. Vr

EFGHI

EFHI

1

1

21

, , ,,, in 1. VI

. , ,71τγ in I. VIII

EFHIK

0

0 0

0 1

3 1 1

0

0 0

1 1

1 3

10

0 2

5 0

0

1

3

0

15

7

1 4 1 22

His omnibus computatis atque ad centenarium numerum redactis si quaesiveris quotenis locis inter centenos c o n t r a singulos Aristotelis libros faciat Themistii memoria, hae evadunt rationes contra Ε F G

1.1 0.62 0.32

1. II 0.65 0.35

1. III 0.5 0.55

1. IV, 1 - 8 0.61 0.45 0.60

Η I Κ

0.42

0.5

0.43

0.45

1. IV, 8—14 0.63 0.48 0.54

1. V 0.75 0.36

1. VI 0.68 0.58

1. VIII 0.41 0.64

0.44

0.52

0.5

0.64

0.51

0.36

0.6

0.65

0.45

0.41

Mirum in modum numeros sibi constantes velim observes; scilicet apparet Themistium in libris I—V omnino libris FI (praeter lib. III) favere, praeterea in quarti libri parte priore ad librum H, in sexto ad Κ magis inclinare, in his omnibus vero (excepto libro tertio) a codicis Ε memoria recedere; at rursus in octavo libro codicum EE vestigia sequi 1 ), simulque manifestum fit Themistianis testimoniis, si qua iis inest auctoritas, egregium in modum confirmari opinionem eorum, qui in Aristotelis Physicis recensendis non omnia ad unius libri Ε quamvis antiquissimi et haudquaquam spernendi arbitrium deferenda esse contenderunt. nam, si quid video, quod in octavo libro frequentius cum codice Ε congruit Themistius, id non istius libri virtuti sed codici Κ potius tribuendum est. Sed iam altera suboritur quaestio. utrum Themistius unum idemque Physicorum exemplar fideliter expressisse putandus est an suo iudicio usus e variarum scripturarum vel coniecturarum farragine quae vera sibi viderentur elegisse? equidem cur hoc veri similius putem quam illud indicabo. primum quibusdam Simplicii locis velut 950,3 'Αλέξανδρο? καΐ Άσπάσιος ]

) Cf. quae Diels adnot. ad Simpl. 1123,7 sq. memorabile certe est Simplicio nec Porphyrium ultra quintuin neque Aspasium ultra sextum librum praesto fuisse videri.

PRAEFATIO

XXIV

και Θεμίστιος γράφουαιν (sim. 1253,6; cf. 441,38 ό πιθανός Θεμιατιος) edocemur, etsi 'Themistius ipse iustam Physicorum editionem non condidit (cf. 854,20 και δ θ . ταότην εοικε άποδέχεσθαι την γραφήν; sim. 728,10), tarnen eius auctoritatem aliquanti aestimari solitam esse in arte critica exercitanda. qui honor certe ei non contigisset, si uni tantum recensioni addictus fuisset. deinde quod Simplicio plura Aristotelis exemplaria manu versanti aliquotiens accidit, ut cum eundem Aristotelis locum bis terve adferret, sibi ipse obloqueretur (cf. Diels Zur Textgeschichte der Aristotelischen Physik Berol. 1882 p. 26), idem semel in Themistio quoque (149,11) observare licet, inprimis autem ratio habenda est libri septimi, cuius recensionem duplicem iam ante Themistii aetatem exstitisse certum est. cuius exordium, quale apud Themistium et in utraque Aristotelici textus recensione legitur, exscribam, quo luculentius appareat, quam caute et considerate paraphrastes modo ex hoc modo ex illo fonte hauserit modo sua interposuerit. Aristotelis recensio principalis ( 2 4 3 * 1 1 )

Aristotelis recensio vulgaris (243»21)

Themistii paraphrasis p. 2 0 4

άπαν δή τ ό φ ε ρ ό μ ε ν ο ν ή ύφ' έαυ τοΰ κ ι ν ε ί τ α ι ή υ π ' ά λ λ ο υ · δσ α μ έ ν ούν αύτά {»φ' αύτών κ ι ν ε ί τ α ι , φανερόν

άπαν δή τό φερόμενον ήτοι αύτό ύφ1 αύτοΰ κινείται ή ύφ' έτέρου· εί μέν ούν ύ φ ' α ύ τ ο ΰ , φανερόν

έπειδή παν τό φερόμενον ύφ1 αύτοΰ κινείται ή ί)π' άλλου, δσα μέν ύφ' έαυτοΰ κινείται, δήλον

έν τούτοις, δτι άμα τό κινού- 5 ώ ς έν έ α υ τ ψ τοΰ κινοΰντος 5 ώς άμα έν έαοτοϊς τό κινούν μενον καΐ τ ό κ ι ν ο ΰ ν έστίν Υπάρχοντος άμα τό κινοΰν και Εχει. ένέ ν υ π ά ρ χ ε ι γαρ α ύ τ ο ΐ ς τό τό κινούμενον Εσται υπάρχει γάρ αύτοΐς ή κινητιπρώτον κινοΰν — — — — — τό δ1 ί>π' άλλου κινούκή δύναμις. δβα δέ ύ π ' 1 (15) δσα δ ' ύ π ά λ λ ο υ κ ι μενον άλλου κινείται την κατά τόπον ν ε ί τ α ι,

τετραχώς

10

άνάγκη

(244» 18 ούθέν μεταξύ τοΰ κινουμένου κ α ι τ ο ΰ κ ι ν ο ΰ ν τ ο ς ; iilfra ν. 27 τ ο ΰ φ ε ρ ο μένου) τετραχώς

γίνεσθαι·

10 φοράν, έπΐ τούτων έπισκεπτέον, εί μηδέν έστι μετα|ξύ τοΰ τε προσεχώς κινοΰν|τος κα τοΰ φερομένου, τετραχώς τοίνυν υ π ' άλλου

τέτταρα γάρ είδη της υπ' άλ- 15 κ ι ν ε ΐ τ α ι. αϊ γάρ ύφ' έτέρου 15 ταΰτα κινείται, ή γάρ ϊλκοντος λου φορδς, Ιλξις ώσις κινήσεις τέτταρες είαιν, ώσις ή ώθοΰντος ή όχοΰντος ή διόχησις δίνησις. ά π α σ α ι γάρ αϊ κ α τ ά τ ό π ο ν κ ι ν ή σ ε ι ς . άνάγονται εις ταύτας — — — — — (19) δταν τό άπ' αύτοΰ κινοΰν έπακόλουθον(έπακολουθοΰν

Ελξις ίχησις δίνησις. χα\ γάρ τάς άλλας πάσας εις ταύτας άνάγεσ&αι συμβαίνει 20

νοΰντος. πάσαι γάρ αϊ κατά τόπον κινήσεις εις τούτους τους τρόπους άνάγονται. ή 20 γάρ £ίψις καΐ αύτη υπό τήν ώσίν έστιν. σφόδρα γάρ

2 4 4 * 2 1 ή δέ £ ϊ ψ ι ς

ώσίς

έστιν

ή

dett.) ώθ^ϋ — (20) ή δή £ΐψις, |Μψις αύτοΰ μέν ούκ έπδταν σφοδροτέραν ποιήστ] την ακολουθοΰντος σφοδροτέρας άπ' αύτοΰ κίνησιν 25 δ τ α ν θάττων ή 25 + υπό τής £ύμης f δταν αδτη της κατά φύκίνησις γένηται τής κατά γένηται της κατά την φύσιν φοράς — — — φ ύ σ ι ν τ ο ΰ φερομένου σ φ ο σιν κινήσεως τοΰ ^ιφθέντος. δροτέρας (cf. supra v. 15 τέτταρα γάρ ώσεως είδη τ ή ς ύ π ' ά λ λ ο υ φοράς) 30 ( 2 4 4 » 1 4 ) ά δ ύ ν α τ ο ν δέ ή α φ ' αύτοΰ πρός άλλο ή άπ'

γινομένης

τής

ei δέ τέσσαρες ούτοι τρόποι τής 30 ύπ' άλλου φοράς, άδύνατον δέ ή ώθοΰντα μη άπτεσθαι ή τόν Ελκοντα ή

PRAEFATIO

XXV

άλλου πρός αδτό κινείν μ ή (244*24) τον δινοΰντα ή τον όχοΰντα, ά π τ ό μενον, ώστε φανερόν φανερόν δη δτι τό κιν-ούδήλον ώς του κινουμένου και δτι τ ο ΰ κατά τόπον κινου- 35 μ ε ν ο ν καΐ το κινούν δμα καΐ 85 τοΰ προσεχώς κινοΰντος ουδέν μίνου καί κινοΰντος ο υ δ έ ν οϋθέν αύτών έστι μεταξύ. μεταξύ, αλλ" έσπ μ ε τ α ξ ύ , άλλα μην ο υ δ έ άλλά μην ούδέ τοΰ άλλοιουουδέ τοΰ άλλοιοομένου και τοΰ άλλοιουμένου καΐ τοΰ μένου καΐ τοΰ άλλοιοΰντος τοΰ άλλοιοΰντος· ά λ λ ο ι ο ΰ ν τ ο ς . τοΰτο δέδηλον ουδέν έστι μεταξύ, τοΰτο δέ έξ έπαγωγής. έν δπααι γάρ 40 δήλον έκ της έπαγωγής. έν 40 συμβαίνει δμα είναι τό έ σ χ α άπασι γάρ σ υ μ β α ί ν ε ι δ μ α άμα γάρ συμβαίνει τε είναι τ ο ν ά λ λ ο ι ο ΰ ν καί τό άλλοιε ί ν α ι τ πό τ ω ν α ί σ θ η - 4 5 ται τψ αίσθητόν είναι, α ί σ θ η - 4 5 και υπό αισθητών. αισθητών) τ ά δ ' έ σ τ ί ν , οΓς διαφέρουσι τά δέ έστιν ταΰτα, οΓς διατά σώματα άλλήλων**), οίον φέρει σώμα σώματος, βαρύτης, β α ρ ύ τ η ς κουφο'της — κουφότης καί θερμότης ψυ(244 ·> 9) κ α ί ή θ ε ρ μ έ τ η ς χρότης καΐ τά σύστοιχα. 50.καΙ ή ψ υ χ ρ ό τ η ς . 50 [*)τεοαι. Ε] [**) at σ ώ μ α απτεται δέ καΐ τό θερμαΐσώματος διαφέρει sex νον καί τό ψΰχον καΐ τό Bekkeri codices ad 2 4 4 b 18.] λευκαΐνον καΐ τό τΐ)ν αίσθησιν (244*>11) ή γάρ αισθησις ή (244b26) ή γάρ ένέρκινοΰν. καΐ γάρ αί κατ' κ α τ ' ένέργειαν κίνησίς έστι 55 γεια αύτών κίνησίς έστι διά 55 ένέργειαν αισθήσεις άλλοιώδιά τοΰ σώματος. σώματος. σεις είσίν.

similem in modum discrepantes Aristotelici textus scripturas conflasse videri Themistium adnotavi 92,22. 105,1 sqq. Ultimo denique loco pono, quo res mihi confici atque absolvi videtur, si quidem in materia tarn subtili absolvi quicquam potest, etenim frequenter animadvertimus, ubi Aristotelis codices inter se discrepant sive verbis varie collocatis sive alium in modum, Themistii paraphrasin neutram partem sequi, sed quasi tertiam viam ingredi vocabulis aut aliter collocatis aut omissis aut nova quadam voce inducta. cuius consuetudinis exempla potiora, cum permagni momenti sint ad Themistii rationes perspiciendas, adponam additis ubi Θ re visum est Philoponi et Simplicii testimoniis correctisque vel suppletis nonnullis quae in adnotatione minus recte aut minus plene scripseram 1 ) (Si 1 Si° Si? eadem significare scito atque apud Dielesium Zur Textgesch.). a) 45,27 (195 »25) ούδέν άγαθόν αυτό ειπείν Th. et (μηδέν) DE Sic 322,2: μηδέν εί. αύ. άγ. Ε Aiistot.: αΰ. μ. εί. άγ. FI A r i s t o ! : μ. αύ. άγ. εί F Simpl. 49,31 (196b5) την τύχην αίτίαν μέν είναι Th.: μέν είναι αιτία ή τύχη Si 1 332,33: εί. αί. μ. ή τ. Ε Aristot.: εί. μ. αϊ. ή τ. FI Aristot.: είναι μέντοι (μ. εί. Μ) ή τ. Phil 266,6. 93,31 (206&28) δύο έποίησε τά άπειρα T b . : δυα'δα ποιήσαι τά ά. Sip 499,4: δύο τά άπ. έπ. Ε Aristot. et Philop. 473,5: άπ. δύο έπ. FI Aristot.

') Non recepi locum a Dielesio Zur Textgesch. p. 26 commemoratum 184b 23, ijuia Themistii ilia ζητοΰντες (3,4) et έ ^ τ ο υ ν (2,5) ad Aristot. 184b 22 et 25 spectare existimo.

xxn

PRAEFATIO 99.14 (208 β 10) άλλου γένέσϊν είναι Tb. et Simpl. 515,27: θατέρου εΐ γ. EAristot.: γ. θ. εί. FI Aristot. 167,27 ν. adn. er. 181,8 (231 »28) ούδέν Ισχατον τοΰ άμεροΰς Th.: I. τ. d. ού. Ε Aristot.: Ι. ού. τ. ά. FHIK Aristot. 196,19 (237·26) δέ πας χρόνος Tb. (ούν πας γρ. Philop. exc. Ven. 869,13): χρ. δέ πάς Ε (δ' 16) έστι T b . : περιέχεται Ε Aristot.: δ περιέχει FGI 219.12 (255»34) χρώμενος Th.: θεωρών F H I K Aristot.: ένεργών Ε Aristot. (cf. Simpl. 1213,34).

Multa in his exemplis incerta sunt quaeque plures ansas ad dubitandum dent, anne quae Aristotelis memoria in duas partes divergente in alterautra leguntur, post Themistii demum aetatem ex ipsis Themistii scripturis orta siut 1 ). et sane quae in paraphrasi observavimus, discrepantibus testibue Bilere Themistium, idem in Aristotelis quoque singulos libros cadere eis quae sequuntur exemplis demonstratur, in quibus saepius itidem incertus h a e r e a s , utrum tot et tantarum turbarum causae in Aristotele an in Themistio quaerenda sint. 29,1 (190b30) τά αίτια Th.: τάς άρχάς F I Aristot., Sil 218,13, Sic 218,17, Phil 165,4: om. Ε Arietot. 86,24 (204b33) δπαν Tb., I Aristot.: άπαντα F Aristot.: ί π α ν μέν Ε Arist. 99,11 (208a6) xai ένεργείφ Th., Sip 515,20 (cf. Philop. 493,20): έπελθεϊν Ε Aristot.: om. FI Aristot., Phil 493,17. 107,3 (209 b 24) ήν άήρ Th. (ήν πρότερον άήρ KM Philop. 522,14; πρ. ήν άήρ G): < % ήν EGI Aristot., F Sic 543,8: άήρ F Aristot., Ε Simpl. < 111,7 (211 1) είναι τοϋ πράγματος Th., Philop. 540,5 (cf. Simpl. 565,13): τοΰ πρ. el. F G I Aristot.: τοΰ πρ. Ε Aristot. 1 1 8 , 1 1 . 1 2 (212 a 7) τί μέγα είναι Th., Si« 581,9: μέγα τι είναι EGI Aristot., Phil 585,5, Sil 581,3: μέγα είναι F Aristot. 120.5 ( 2 1 2 b 3 ) γάρ T h . : δ' EFG Aristot., Sü 591,9: om. I Aristot. 135,9 (216b22) φανερόν οιονται είναι Th.: ο?, φ. εΐ. FGHI Aristot., Phil 667,6, Si« 682,28 (cf. lemma v. 19): οϊ φ. Ε Aristot. 140,11 (217b33)