Übersetzung der medizinischen Texte: Erläuterungen [Reprint 2021 ed.] 9783112527740, 9783112527733


175 40 56MB

German Pages 268 [265] Year 1959

Report DMCA / Copyright

DOWNLOAD PDF FILE

Recommend Papers

Übersetzung der medizinischen Texte: Erläuterungen [Reprint 2021 ed.]
 9783112527740, 9783112527733

  • 0 0 0
  • Like this paper and download? You can publish your own PDF file online for free in a few minutes! Sign Up
File loading please wait...
Citation preview

G R U N D R I S S D E R M E D I Z I N D E R ALTEN Ä G Y P T E R

H I L D E G A R D VON D E I N E S

IV2

HERMANN GRAPOW

WOLFHART WESTENDORF

UBERSETZUNG DER MEDIZINISCHEN TEXTE ERLÄUTERUNGEN

AK ADE MI E -VE R LAG • B E R L I N 19 5 8

Copyright 1958 by Akademie-Verlag GmbH, Berlin Alle Rechte vorbehalten

Erschienen im Akademie-Verlag GmbH, Berlin W 8, Mohrenstraße 39 Lizenz-Nr. 202 • 100/537/58 Satz und Druck: IV/2/14 • VEB Werkdruck Gräfenhainichen • 970 Bestell- und Verlagsnummer: 3014/IV/2 Printed in Germany

Vorbemerkungen Den Hauptteil der Erläuterungen bildet der Abschnitt I I . „Noten zur Übersetzung ' Seite 24—240. Die Noten sind nicht Selbstzweck, sie begleiten die Übersetzung und sind nur von dieser aus zu erreichen durch die Seitenzahl des Bandes IV 1, die in Abschnitt I I des vorliegenden Bandes bei jeder Gruppe der Noten: z. B. Eb 663 (Seite 30) angegeben ist. Das Auffinden der Noten zu einem mit solchen versehenen Text der Übersetzung ist also leicht. Denn naturgemäß ist die Folge der Texte beidemal dieselbe, wenn auch hier in Abschnitt I I mit Fortfall der nicht erläuterten Texte. Der Abschnitt I der Erläuterungen „Nachweis der Einzeltexte" soll dazu dienen, einen bestimmten Einzeltext in der von uns befolgten neuen Ordnung aufzufinden, mag man nun von der Nummer des Textes (z.B. E b 663) ausgehen oder von der Stelle im Papyrus (82,22—83,8). Beide sind nebeneinander angegeben: Eb 663 (82,22-83,8). Die Folge der Quellen ist aus dem Inhaltsverzeichnis ersichtlich und ist dieselbe wie auf Seite XV des Bandes IV 1. Der Nachweis ist ein doppelter: die Angabe Eb 663 (82,22-83,8) IV 30 V 52 gibt mit IV 30 die Seite der Übersetzung an, mit V 52 die Seite des Bandes mit dem hieroglyphischen Wortlaut des Textes. Der Abschnitt I I I . „Konkordanzen der Parallel-Texte" f ü h r t alle Texte auf, die zweimal oder noch öfter in derselben Quelle oder in verschiedenen Quellen vorliegen. Und zwar findet man jedes Vorkommen in jeder Quelle, wie z. B. Eb 172 = Eb 223 = H 81,sowohl bei E b 172 ( = E b 223 = H 81) als auch bei E b 223 ( = H 81 = Eb 172) wie bei H 81 ( = Eb 223 = Eb 172). Wir haben den Begriff „Paralleltexte" weit gefaßt und nicht nur die Fälle der Gleichheit, sondern auch die der Ähnlichkeit angeführt, wobei Gleichheit und Ähnlichkeit auf die Drogen als auf den wesentlichen Teil der Rezepte geht. Die Überschriften und auch die Applikationsangaben können abweichen. Außerdem haben wir auch wichtige Textvarianten vermerkt. Die „diakritischen" Zeichen = ( = > ~ < ~ ) : sind vor den Konkordanzen erklärt und ebenda ist auch gesagt, was das * an einer Zahl bedeutet. — Die schon in Band I I („Von den medizinischen Texten") Seite 104 bis 106 zusammengestellte Liste der Paralleltexte hat sich noch vielfach erweitern lassen. Der Abschnitt IV. „Verzeichnis der abgekürzt angeführten Literatur" nennt diejenige von uns in den Noten angezogene Literatur, die wir in ab-

IV

Vorbemerkungen

gekürzter Form zitiert haben. Bei den Abkürzungen vertrauen wir darauf, daß ein „Wreszinski", wenn es sich um Bin handelt, nicht auf die Ausgabe des L gedeutet wird oder ein „Gardiner" bei der Besprechung eines Falles der Pap. Ram eben auf die Ausgabe der Ramesseum Papyri bezogen wird und nicht auf die Beatty Papyri. Der Abschnitt V. „Berichtigungen zur Übersetzung" gibt anhangsweise einige von der gedruckten Übersetzung gewisser Textstellen abweichende Auffassungen, zu denen uns die weitere Arbeit geführt hat und die wir doch alsbald mitteilen möchten. Wenn irgendwo, so gilt bei den ägyptischen medizinischen Texten das dies diem docet. Berlin, im Oktober 1958 Hildegard

von Deines,

Hermann

Grapow,

Wolfhart

Westendorf

Inhaltsverzeichnis I . Nachweis der Einzeltexte (in nachstehender Folge der Quellen)

. . . .

1

B i n - Pap. Berlin 3038

1

B t - P a p . ehester B e a t t y V I

3

Carlsberg - Pap. Carlsberg Nr. V I I I

4

E b - Pap. Ebers

4

H — Pap. Hearst

15

K a h — Pap. K a h u n (med.)

18

K a h . Veter. — Pap. K a h u n (veter.)

19

L - Pap. London (Brit. Museum 10059)

19

Mutt. u. Kind - P a p . Berlin 3027

20

Ostrakon Berlin 5570

20

Ostrakon K a i r o (ODM 1062)

20

Ostrakon Kairo (ODM 1091)

'

20

Ostrakon Louvre

20

Pap. B e a t t y V - P a p . Chester B e a t t y V

20

P a p . B e a t t y V I I I - P a p . Chester B e a t t y V I I I

20

Pap. B e a t t y X V - Pap. Chester B e a t t y X V

20

P a p . Leiden - Pap. Leiden I 343 + I 345

".

20

P a p . Louvre E 4864

21

P a p . Turin 31 + 77

21

R a m I I I — P a p . Ramesseum I I I .

21

R a m I V — P a p . Ramesseum I V

22

R a m V — P a p . Ramesseum V

22

Sm - Pap. Edwin Smith

22

Anhang: T e x t e , die in den Noten erwähnt oder übersetzt werden . . . .

23

VI

Inhaltsverzeichnis

II. Noten zur Übersetzung III. Konkordanzen der Parallel-Texte

24 .

241

Bin - Pap. Berlin 3038

241

Bt - Pap. ehester Beatty VI

242

Carlsberg - Pap. Carlsberg Nr. VIII :

242

Eb - Pap. Ebers

242

H - Pap. Hearst

245

Kah - Pap. Kahun (med.)

247

L - Pap. London (Brit. Mus. 10059) . .

247

Pap. Beatty VIII - Pap. Chester Beatty VIII

247

Pap. Leiden - Pap. Leiden I 343 + I 345 .

247

Ram III — Pap. Ramesseum III

248

Ram V — Pap. Ramesseum V

248

Sm - Pap. Edwin Smith IV. Verzeichnis der abgekürzt angeführten Literatur V. Berichtigungen zur Übersetzung

248 249 253

I. Nachweis der Einzeltexte Pap. Berlin 3038 Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

(1,1) (1,1) (1,2) (1,2- -3) (1,3--4) ( M - -5) (1,5- -6) (1,6) (1,6--7) (1,7--9) (1,9) (1,9- -11) (1,11 - 2 , 1 ) (2,1- -2) (2,2- -3). (2,3) (2,3- -4) (2,4- -6) (2,5) (2,5- -7) (2,7--8) (2,8- -9) (2,9--10) (2,10 - 3 , 1 ) (3,1) (3,1- -2) (3,2- -3) (3,3- -4) (3,5) (3,5--6)

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

112 110 112 111 112 113 113 113 113 113 113 113 284 284 284 284 284 284 254 254 312 312 312 312 312 312 313 313 164 294

V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V

197 193 197 194 197 197 198 198 198 198 199 199 488 488 489 489 488 488 434 434 537 538 538 538 538 538 539 539 287 506

Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin

31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60

(3,6-7) (3,7) (3,7-8) (3,8) (3,8-11) (3,11-12) (3,12) (3,12-4,1) (4,1-2) (4,2) (4,2) (4,3-4) (4,4) (4,4-5) (4,5) (4,5-8) (4,8) (4,8-11) (4,11-12) (4,12) (4,12-5,1) (5,1-4) (5,4-5) (5,5-6) (5,6-7) (5,7-8) (5,8-9) (5,9-11) (5,11-12) (5,12-6,1)

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

165 165 165 164 65 163 166 163 166 166 165 166 166 165 166 167 165 139 32 32 20 239 239 239 239 139 240 151 151 152

V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V

289 289 290 287 110 286 290 285 290 290 289 290 290 289 291 292 289 243 56 57 35 412 412 412 413 243 413 265 265 265

2

Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin

Medizin der Alten Ägypter IV 2

61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103

6,1-2) 6,2) 6,3) 6,3-5) 6,5) 6,6) 6,7) 6,8-9) 6,9-10) 6,10-11) 6,11) 7,1) 7,1) 7,1-2) 7,2-3) 7,4-5) 7,5) 7,6) 7,7) 7,7-8) 7,8) 7,8) 7,8-9) 7,9-10) 7,10-11) 7,11) 7,11-12) 7,12-8,1) 8,1-2) 8,2) 8,2-3) 8,3-4) 8,4) 8,4-5) 8,5-6) 8,6) 8,6-7) 8,7-8) 8,8-9) (8,9-10) (8,10-11) (8,11-12) (8,12-9,1)

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

152 152 152 152 152 261 261 261 261 63 63 261 261 13 67 65 98 212 212 249 249 249 249 249 249 250 250 250 262 262 262 262 262 262 262 262 249 263 263 263 263 263 263

V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V

266 266 266 266 266 447 447 447 447 107 107 448 448 23 115 111 171 368 368 426 426 427 427 427 427 427 427 428 448 448 448 449 449 449 449 449 426 450 450 450 450 451 451

Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin

04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46

IV 264 IV 264 IV 264 IV 248 IV 249 IV 155 IV 155 IV 155 IV 155 IV 155 IV 151 IV 149 IV 151 IV 99 IV 240 IV 75 IV 78 IV 78 IV 82 IV 81 IV 82 76 IV (H,l) (11,1-2) IV 76 IV 76 (11,2) IV 76 (11,2) IV 76 (11,2-3) IV 76 (11,3) (11,3) IV 76 (11,3-4) IV 76 IV 77 (11,4) IV 77 (11,4) (11,5) IV 77 (11,5-6) IV 108 (11,6-7) IV 108 (11,7-11) IV 159 (11,11-12) IV 159 (11,12-12,1) IV 159 (12,1-2) IV 159 (12,2-3) IV 159 (12,3-4) IV 159 (12,4) IV 160 IV 160 (12,4-5) (12,5) IV 160

(9,2-3) (9,3) (9,3-4) (9,4-5) (9,5-6) (9,6-7) (9,7) (9,7) (9,7-9) (9,9) (9,9-10) (9,11-12) (9,12-10,2) (10,2-3) (10,3-5) (10,5-7) (10,7-9) (10,9-10) (10,10-11) (10,11-12) (10,12)

V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V

451 451 452 425 426 272 272 272 272 272 264 262 264 172 414 130 134 134 141 140 141 131 131 131 131 131 131 132 132 132 132 132 189 190 280 281 281 281 281 281 282 282 282

3

I . N a c h w e i s der E i n z e l t e x t e

Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin

147 (12,5-6) IV 148 (12,6-8) IV 149 (12,8-9) IV 150 (12,9-10) IV 151 (12,10-11) IV 152 (12,11—12) IV 153 (12,12-13,3) I V 154 (13,3-8) IV 155 (13,8-10) IV 156 (13,10-11) IV 157 (13,11-14,3) I V 158 (14,3-4) IV 159 (14,4-5) IV 160 (14,5-6) IV 161 (14,6-9) IV 162 (14,9-11) IV 163a (15,1-5) IV 163b (15,5-6) IV 163c (15,6-8) IV 163d (15,8-9) IV 163e (15,9-10) I V 163f (15,10-16,1) I V 163g (16,1-3) IV 163h (16,3-17,1) I V 164 (17,1-6) IV 165 (17,6-7) IV 166 (17,7-8) IV 167 (17,9-10) IV 168 (17,10-18,1) I V 169 (18,1-2) IV 170 (18,2-3) IV 171 (18,3-4) IV 172 (18,4-6) IV

160 121 109 157 157 158 106 104 105 105 105 107 107 108 75 75 7 8 8 8 9 9 9 10 125 158 136 169 13 79 106 136 169

V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V

282 211 190 277 277 277 185 182 183 184 184 187 187 188 129 130 12 13 13 14 15 15 16 17 218 278 238 295 23 135 184 238 295

Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin Bin

173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204

(18,6-7) (18,7—9) (18,10-11) (18,11-12) (18,12-19,1) (19,1-2) (19,2-3) (19,3-4) (19,4) (19,4—5) (19,5-6) (19,7-11) (19,11-20,4) (20,4-6) (20,6-7) (20,7-9) (20,9-21,3) (21,3-9) (21,9-11) (Rs. 1,1-2) (Rs. 1,3-4) (Rs. 1,5-6) (Rs. 1,7-8) (Rs. 1,9-11) (Rs. 1,11-13) (Rs. 2,1-2) (Rs. 2,2-5) (Rs. 2,6-8) (Rs. 2,8-10) (Rs. 2,11) (Rs. 2,12) (Rs. 3,1-12)

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

169 23 23 23 24 24 129 129 129 129 135 15 15 15 158 158 153 171 104 277 274 274 274 274 275 275 275 63 63 63 63 170

V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V

295 41 41 42 42 42 227 227 227 227 237 25 26 27 278 279 267 298 181 478. 471 471 471 472 472 473 474 108 108 108 108 298

IV IV IV IV IV IV IV

126 125 128 132 133 128 128

V V V V V V V

221 220 224 232 233 224 225

Pap. Chester Beatty VI Bt Bt Bt Bt Bt Bt Bt

1 2 3 4 5 6 7

(1.1- 7) (1,8- 2,9) (2,10 - 3 , 9 ) (3,10 - 1 3 ) (4,1- 10) (4,11 -5,5) (5,5- 6)

IV IV IV IV IV IV IV

126 127 127 127 127 127 126

V V V V V V V

220 222 222 222 223 223 221

Bt Bt Bt Bt Bt Bt Bt

8 (5,6-•7) 9 (5,7- 8). 10 (5,8- 12) 11 (5,12 - 6 , 1 ) 12 (6,1- 2) 13a (6,2 - 6 ) 13b (6,6 - 8 )

4 Bt Bt Bt Bt Bt Bt Bt Bt Bt Bt Bt Bt Bt Bt Bt Bt

Medizin der Alten Ägypter IV 2

14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29

(6,8-10) ' IV 86 V 147 (6,10-11) IV 86 V 147 (6,13 A und 12) I V 141 V 247 (6,12-13) IV 141 V 247 (6,13-7,2) IV 99 V 173 (7,2-3) I V 100 V 173 (7,3-4) IV 145 V 253 (7,4-5) IV 145 V 253 (7,5-6) IV 145 V 254 (7,6-8) IV 146 V 254 (7,8-9) IV 146 V 254 (7,9—10) IV 142 V 248 (7,10-12) IV 142 V 248 (7,12-13) IV 142 V 248 (7,13-14) IV 142 V 248 (7,14-8,1) IV 142 V 249

Bt Bt Bt Bt Bt Bt Bt Bt Bt Bt Bt Bt Bt Bt Bt Bt

30 (8,1-3) 31 (8,3-4) 32 (8,4-5) 33 (8,5-6) 34 (8,6-7) 35 (8,7-8) 36 (8,8-9) 37 (8,9-11) 38 (8,11-13) 39 (8,13) 40 (8,14) 41 (8,14) Rs. 1,5-7 Rs. 1,7-2,2 Rs. 2 , 2 - 5 Rs. 2 , 5 - 9

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

142 146 146 170 170 170 170 138 138 139 139 139 257 256 155 156

V V V V V V V V V V V V V V V V

249 255 255 296 297 297 297 242 242 242 242 243 438 437 273 273

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

120 120 118 118 110 86 118 119 119 119 123 121 121 121 109

V V V V V V V V V V V V V V V

210 211 207 207 192 147 207 208 208 208 216 213 212 212 191

Pap. Carlsberg Nr VIII Carlsberg Carlsberg Carlsberg Carlsberg Carlsberg Carlsberg Carlsberg

I II III IV V VI VII

(1.1--3) (1,3--5) (1,6- -x + 3) (l,x + 4 - x + 6) (l,x + 6--2,1) (2,1--3) (2,3--6)

IV IV IV IV IV IV IV

278 276 276 273 276 275 276

V 478 V 475 V 474 V 469 V 475 V 473 V475

Pap. Ebers Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

(1,1-11) (1,12-2,1) (2,1-6) (2a,7-10) (2a,11-15) (2a,16-20) (2b,7-11) (2b,12-16) (2b,17-3,2) (3,3-9) (3,10-17) (3,18-22) (4,1-11) (4,12-16) (4,17-21)

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

308 308 309 103 103 103 120 122 122 122 122 122 122 122 122

V V V V V V V V V V V V V V V

530 532 534 179 180 180 210 215 213 213 214 214 214 214 215

Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb

16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

(4,22 -5,7) ( 5 , 8 - 16) (5,17 -6,1) (6,2- 9) (6,10 -16) (6,17--7,1) ( 7 , 2 - 10) (7,11 -8,2) ( 8 , 3 - 11) (8,12 -16) (8,17--9,9) (9,10--15) (9,16 -10,2) (10,3 -8) (10,9 -14)

5

I. N a c h w e i s der E i n z e l t e x t e

Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb

31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73

(10,15-11,2) (11,3-6) (11,7—9) (11,10-17) (11,18-12,3) (12,4-9) (12,10-16) (12,17-13,1) (13,2-11) (13,12-15) (13,16-21) (14,1-6) (14,7-10) (14,11-17) (14,18-22) (15,1-9) (15,10-15) (15,16-16,6) (16,7-14) (16,15-18) (16,19-20) (16,21-17,1) (17,2-5) (17,5-8) (17,9-13) (17,14-18) (17,19-18,2) (18,3-6) (18,7-15) (18,16-20) (18,21-19,10) (19,11-19) (19,19-22) (20,1-8) (20,9-15) (20,16-22) (20,23-21,7) (21,8-14) (21,14-20) (21,21-23) (2-2,1-2) (22,2-3) (22,3-5)

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

109 119 120 120 86 121 121 120 109 102 103 103 103 124 124 124 124 124 158 110 110 110 114 114 110 110 111 111 111 111 111 111 112 114 112 114 116 112 116 112 112 114 114

V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V

192 209 209 211 148 212 213 211 191 177 179 180 179 216 216 217 217 217 278 193 193 193 199 200 193 194 194 194 194 195 195 195 196 200 196 200 204 196 204 196 197 201 201

Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb

74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116

22,5-6) 22,6-7) 22,7-9) 22,9-10) 22,10-11) 22,11-12) 22,13-14) 22,14-15) 22,16-17) 22,17-19) 22,19-23,1) 23,1-2) 23,2-4) 23,4-5) 23,5-7) 23,7-9) 23,9-14) 23,14-19) 23,19-24,1) 24,1-3) 24,4-6) 24,6-8) 24,8-9) 24,9-12) 24,12-13) 24,14-18) (24,18-20) (24,20-25,3) (25,3-8) (25,8-11) (25,11-13) (25,13-15) (25,15-17) (25,17-18) (25,19-20) (25,20-26,2) (26,2-4) (26,4-7) (26,7-9) (26,9-11) (26,11-14) (26,14-17) (26,17-20)

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

115 115 115 115 115 115 115 116 116 116 116 116 104 107 107 107 246 246 247 248 247 246 247 104 11 150 106 106 108 106 244 244 244 244 244 244 245 245 245 245 245 248 245

V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V

20J 201 201 202 202 202 202 202 203 203 203 204 182 186 186 187 421 422 423 425 423 422 424 182 19 263 185 185 188 186 418 418 418 418 419 419 419 419 420 420 420 424 421

6

Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb

Medizin der A l t e n Ägypter I V 2

117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159

(26,20-21) (26,21-27,1) (27,2-4) (27,4-5) (27,5-7) (27,7-11) (27,11-14) (27,14-16) (27,16-17) (27,17-19) (27,19-21) (27,21-30,2) (30,2-4) (30,4-6) (30,6-17) (30,18-19) (30,19-31,1) (31,1-2) (31,2—2 a) (31,2a—4) (31,4-6) (31,6-8) (31,8-11) (31,11-13) (31,13-15) (31,15-16) (31,16-17) (31,17-20) (31,20-32,3) (32,3-4) (32,4-5) (32,6-7) (32,8-9) (32,9) (32,10-12) (32,13-15) (32,15-17) (32,17-33,1) (33,1-4) (33,4-6) (33,6-8) (33,8-9) (33,9-10)

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

245 246 248 246 12 65 12 12 252 13 13 82 13 208 14 131 131 131 131 131 131 151 143 130 124 142 128 132 125 125 131 131 131 131 131 131 142 143 143 129 129 129 129

V 420 V 421 V 424 V 421 V 21 V 110 V 22 V 22 V 432 V 23 V 23 V 141 V 22 V 363 V 24 V 229 V 229 V 230 V 230 V 230 V 231 V 264 V 250 V 228 V 218 V 249 V 226 V 231 V 219 V 219 V 229 V 229 V 230 V 230 V 230 V 231 V 249 V 250 V 250 V 226 V 226 V 226 V 227

Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb

160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186. 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202

33,10-12) 33,12-13) 33,13-15) 33,16-19) 33,19-34,2) 34,3-5) 34,5-6) 34,7-10) 34,10-13) 34,14-15) 34,16-17) 34,18-19) 34,19-21) 35,1-2) 35,2-4) 35,4-5) 35,5-6) 35,7-8) 35,8-9) 35,9-10) 35,10-11) 35,11-12) 35,12-14) 35,14-15) 35,15-18) 35,18-21) 35,21-36,2) 36,2-3) 36,4-17) 36,17-37,4) 37,4-10) 37,10-17) 37,17-38,3) 38,3-10) 38,10-17) 38,17-39,2) 39,2-7) 39,7-12) 39,12-21) 39,21-40,5) 40,5-10) 40,10-14) 40,14-18)

130 132 125 130 140 117 117 117 150 287 150 150 150 150 287 144 144 144 144 144 145 145 117 85 85 86 85 85 88 88 89 89 rv 89 IV 90 IV 89 IV 89 IV 90 IV 90 IV 91 IV 91 IV 91 IV 92 IV 92

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V

228 232 220 228 245 204 205 205 262 494 263 263 263 263 494 252 252 252 252 253 253 253 206 145 146 148 146 146 150 152 152 153 155 156 153 155 157 157 158 159 159 160 160

I. Nachweis der Einzeltexte

Eb 203 Eb 204 Eb 205 Eb 206 Eb 207 Eb 208 Eb 209 Eb 210 Eb 211 Eb 212 Eb 213 Eb 214 Eb 215 E b 216 Eb 217 Eb 218 Eb.219 Eb 220 Eb 221 Eb 222 Eb 223 Eb 224 Eb 225 Eb 226 Eb 227 Eb 228 Eb 229 Eb 230 Eb 231 Eb 232 Eb 233 Eb 234 Eb 235 Eb 236 Eb 237 Eb 238 Eb 239 Eb 240 Eb 241 Eb 242 Eb 243 Eb 244 Eb 245

(40,18-41,5) (41,5-13) (41,13-21) (41,21-42,8) (42,8-43,2) (43,2-4) (43,4-8) (43,8-13) (43,13-15) (43,15-19) (43,19-21) (43,21-44,1) (44,1-3) (44,4-5) (44,5-7) (44,7-8) (44,8-10) (44,11-12) (44,13-15)' (44,15-17) (44,17-19) (44,19-22) (44,22-45,4) (45,4-6) ' (45,6-8) (45,9-10) (45,10-12) (45,12-13) (45,13-16) (45,16-18) (45,18-20) (45,20-21) (45,21-22) (45,23) (46,1) (46,2-3) (46,4-5) (46,6-8) (46,8-9) (46,10-16) (46,16-19) (46,19-22) (46,22-47,1)

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

92 93 93 94 94 95 101 101 95 95 95 95 96 96 97 98 141 98 146 146 147 147 147 148 148 148 148 99 149 149 99 99 99 148 148 149 149 149 152 259 259 260 260

V 161 V 161 V 162 V 163 V 164 V 165 V 176 V 176 V 166 V 166 V 166 V 167 V 167 V 167 V 170 V 171 V 247 V 171 V 256 V 256 V 257 V 257 V 258 V259 V 260 V 260 V 260 V 171 V 261 V 261 V 172 V 173 V 173 V 259 V 260 V 261 V 262 V 262 V 267 V 442 V 443 V 443 V 444

Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb

246 (47,2-5) 247 (47,5-10) 248 (47,10-12) 249 (47,13-14) 250 (47,14—15) 251 (47,15-48,3) 252 (48,3-5) 253 (48,5-7) 254 (48,7-9) 255 (48,9-10) 256 (48,10-11) 257 (48,11-13) 258 (48,13-14) 259 (48,14-17) 260 (48,17-20) 261 (48,21-22) 262 (48,22-49,2) 263 (49,2-4) 264 (49,4-6) 265 (49,6-8) 266 (49,8-10) 267 (49,10-11) 268 (49,12-13) 269 (49,13-14) 270 (49,14-15) 271 (49,15-17) 272 (49,17-18) 272bis (49jl8—21) 273 (49,21-50,2) 274 (50,2-3) 275 (50,4) 276 (50,5-6) 277 (50,6-8) 278 (50,8-9) 279 (50,10-11) 280 (50,11) 281 (50,11-13) 282 (50,13-15) 283 (50,16-21) 284 (50,21-51,3) 285 (51,3-5) 286 (51,6) 287 (51,6-7)

7

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

260 260 35 35 36 307 41 34 34 34 34 34 35 35 35 133 294 137 135 144 137 134 134 137 137 137 137 295 294 134 134 135 134 134 135 135 135 138 140 96 96 96 96

V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V

445 445 61 62 62 529 71 59 59 60 60 60 60 60 61 233 507 239 236 251 239 233 234 240 240 239 240 507 507 234 234 236 234 235 235 236 236 240 246 168 168 168 168

8

Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb

Medizin der Alten Ägypter IV 2

288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330

(51,7—8) (51,8-9) (51,9) (51,10-11) (51,12-13) (51,13-14) (51,15-19) (51,19-52,1) (52,1-7) (52,7-10) (52,10-13) (52,13-15) (52,15-17) (52,17-19) (52,19-20) (52,21-22) (52,22) (53,1-2) (53,2-3) (53,3-6) (53,6-9) (53,9-10) (53,10-12) (53,12-15) (53,15-18) (53,18-21) (53,21-54,1) (54,1-3) (54,3-4) (54,4-5) (54,5-6) (54,6-8) (54,8-9) (54,10-12) (54,12-14) (54,14-17) (54,17-18) (54,18-55,1) (55,2-4) (55,4-7) (55,7-9) (55,9-10) (55,10-12)

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

97 97 97 97 97 97 140 68 108 108 40 40 108 254 156 250 250 161 162 161 162 162 162 163 163 162 163 163 164 164 164 164 167 164 165 165 162 166 167 167 168 168 168

V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V

169 169 169 169 169 169 244 117 188 189 69 70 190 433 275 428 428 283 284 283 284 284 285 285 285 284 286 286 287 287 287 287 292 288 288 288 283 291 292 293 293 293 294

Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb

331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373

(55,12 -13) (55,13--14) (55,14--16) (55,16-- 1 9 (55,19--20) (55,20--56,6) ( 5 6 , 6 - 10) (56,10--11) (56,11--15) (56,15--16) (56,16--17) (56,17 -19) (56,19 -21) (56,21 -57,2) (57,2- 4) (57,4- 5) (57,5- 6) (57,6—8) (57,8- 9) (57,10 -11) (57,11 -12) (57,12) (57,13 -14) (57,14 -15) (57,15 -17) (57,17 -21) (57,21 -58,2) (58,2) (58,3- 6) (58,6- 15) (58,15 - 1 7 ) (58,17 -20) (58,20 -21) (58,21 -22) (59,1- 2) (59,2- 3) (59,3- 6) (59,6- 10a) (59,10 -13) (59,13 - 1 5 ) (59,15 -16) (59,16 -17) (59,17 - 1 8 )

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

168 168 168 168 168 46 53 53 46 46 44 54 54 54 59 44 49 47 53 45 49 48 52 51 45 50 50 50 56 49 52 52 52 52 41 52 47 45 41 41 42 42 42

V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V

293 294 294 294 294 79 90 90 80 80 76 92 92 92 99 76 84 82 90 78 84 82 89 87 77 86 86 86 95 84 88 88 89 89 71 89 81 77 72 72 72 73 72

I. Nachweis der Einzeltexte

Eb 374 Eb 375 Eb 376 Eb 377 Eb 378 Eb 379 Eb 380 Eb 381 Eb 382 Eb 383 Eb 384 Eb 385 Eb 386 Eb 387 Eb 388 Eb 389 Eb 390 Eb 391 Eb 392 Eb 393 Eb 394 Eb 395 Eb 396 Eb 397 Eb 398 Eb 399 Eb 400 Eb 401 Eb 402 Eb 403 Eb 404 Eb 405 Eb 406 Eb 407 Eb 408 Eb 409 Eb 410 Eb 411 Eb 412 Eb 413 Eb 414 Eb 415 Eb 416

59,18-20) 59.20-21) 59.21-60,1) 60,1-3) 60,3-6) 60.6-7) 60.7-8) 60.8-10) 60,10-11) 60.12-13) 60.13-16) 60,16-61,1) 61.1-3) 61.3-4) 61.4-6) 61,6-8) 61.8-9) 61.9-11) 61,12-14) 61.14-16) 61.16-17) 61.17-18) 61.18-19) 61.19-20) 61.20-21) 61,21-62,2) 62.2-3) 62.3-4) 62.4-5) 62.5-6) 62,6) 62.6-7) 62,7) 62.7-8) 62.9-10) 62.10-12) 62.12-13) 62.13-14) 62.14-15) 62.15-17) 62.17-18) 62.18-21) 62.22-63,1)

IV 42 IV 42 IV 54 IV 54 IV 43 IV 43 IV 43 IV 53 IV 49 IV 45 IV 48 IV 44 IV 44 IV 48 IV 55 IV 56 IV 56 IV 40 IV 43 IV 55 IV 55 IV 55 IV 54 IV 55 IV 55 IV 55 IV 56 IV 56 IV 48 IV 48 IV 48 IV 48 IV 49 IV 45 IV 51 IV 42 IV 42 IV 42 IV 43 IV 43 IV 55 IV 47 IV 51

V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V

73 73 91 92 75 75 75 91 83 78 82 75 76 82 94 95 95 70 74 94 94 94 93 93 93 93 96 96 83 83 83 83 83 78 87 73 73 74 74 74 94 80 88

Eb 417 Eb 418 Eb 419 Eb 420 Eb 421 Eb 422 Eb 423 Eb 424 Eb 425 Eb 426 Eb 427 Eb 428 Eb 429 Eb 430 Eb 431 Eb 432 Eb 433 Eb 434 Eb 435 Eb 436 Eb 437 Eb 438 Eb 439 Eb 440 Eb 441 Eb 442 Eb 443 Eb 444 Eb 445 Eb 446 Eb 447 Eb 448 Eb 449 Eb 450 Eb 451 Eb 452 Eb 453 Eb 454 Eb 455 Eb 456 Eb 457 Eb 458 Eb 459

63.1-2) 63.2-3) 63,4-6) 63.6-7) 63.7-8) 63.8-11) 63.11-12) 63.12-13) 63,14-18) 63.18-19) 63.19-20) 63,21-64,1) 64,1-3) 64.3-4) 64.4-5) 64.5-7) 64.7-8) 64.8-9) 64.9-11) 64.11-13) 64.14-15) 64.15-16) 64.16-17) 64.17-18) 64.18-19) 64.19-20) 64.20-21) 64.21-65,1) 65.1-2) 65.2-3) 65.3-4) 65.4-5) 65.5-7) 65.7-8) 65.8-9) 65.9-10) 65.10-12) 65.12-13) 65.13-14) 65.14-16) 65,16-18) 65.18-19) 65.19-20)

IV 51 IV 64 IV 56 IV 50 IV 47 IV 59 IV 45 IV 57 IV 57 IV 58 IV 58 IV 58 IV 58 IV 45 IV 51 IV 210 IV 210 IV 210 IV 211 IV 211 IV 36 IV 36 IV 37 IV 37 IV 37 IV 37 IV 37 IV 37 IV 37 IV 37 IV 37 IV 38 IV 38 IV 37 IV IV IV IV IV IV IV IV IV

296 296 296 297 297 297 297 297 296

V 88 V 109 V 96 V 86 V 81 V 100 V 78 V 97 V 98 V 98 V 98 V 98 V 99 V 78 V 87 V 365 V 366 V 366 V 366 V 367 V 63 V 64 V 64 V 64 V 64 V 64 V 64 V 65 V 65 V 65 V 65 V 65 V 65 V 64 V 510 V 510 V 511 V 511 V 511 V 512 V 512 V 512 V 510

10

Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb

Medizin der Alten Ägypter IV 2

460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502

(65,20-22) (66,1-2) (66,2-4) (66,4-7) (66,7-9) (66,9-12) (66,12-13) (66,13-15) (66,15-18) (66,18-19) (66,19-21) (66,21-67,1) (67,1-2) (67,2-3) (67,3-4) (67,4-5) (67,5-7) (67,7-9) (67,9-11) (67,11-13) (67,13-15) (67,15-16) (67,17-22) (67,22-68,1) (68,1-3) (68,3-4) (68,4-5) (68,5-7) (68,7-8) (68,8-9) (68,10-12) (68,12-15) (68,15-16) (68,16-17) (68,17-18) (68,19-20) (68,20) (68,20-69,1) (69,1-2) (69,3-5) (69,6-7) (69,7-10) (69,10)

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

296 296 297 298 298 298 298 299 289 299 299 299 299 299 289 289 300 87 87 87 87 87 214 214 216 218 214 216 218 216 217 220 215 215 217 217 216 216 218 215 215 220 220

V 510 V 511 V 512 V 513 V 514 V 514 V 514 V 515 V 497 V 515 V 515 V 515 V 516 V 516 V 497 V 498 V 517 V 149 V 149 V 149 V 150 V 151 V 371 V 372 V 37 6 V 378 V 371 V 37 5 V 37 9 V 375 V 37 8 V 383 V 373 V 373 V 377 V 37 7 V 37 6 V 37 6 V 37 8 V 373 V 374 V 382 V 382

Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb

503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545

(69,10-11) (69,11-13) (69,13-14) (69,14) (69,14-15) (69,15) (69,16-17) (69,18-19) (69,19-20) (69,20-21) (69.21) (69,21-22) (70,1-2) (70,2-4) (70,4-6) (70,6-7) (70,7-9) (70,9-10) (70,10-11) (70,11-20) (70,20-21) (70,21-22) (70,22) (70,23-24) (70,24-71,1) (71,1-3) (71,3-4) (71,4-5) (71,5—6) (71,6-7) (71,7—8) (71,8-10) (71,10-11) (71,11-13) (71,13) (71,14) (71,14-16) (71,16-18) (71,18-19) (71,19-21) (71,21-72,1) (72,1-3) (72,3)

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

220 218 218 219 219 219 219 209 209 209 209 209 203 204 207 206 206 204 205 205 204 204 204 208 208 203 204 205 206 206 206 207 207 205 208 208 208 206 204 206 251 251 251

V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V

382 379 380 380 380 380 381 364 364 364 364 364 354 355 360 359 359 356 356 357 355 356 356 363 363 355 355 358 358 358 359 360 360 358 362 362 361 358 356 359 430 430 430

I. Nachweis der Einzeltexte Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb 2

546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588

72,3-6) 72,6-7) 72,7-8) 72,8-9) 72,9-10) 72,10-12) 72,12-13) 72,13-14) 72,14-16) 72,16-18) 72,19-20) 72,21-73,2) 73,2) 73,3-4) 73,4-6) 73,6-7) 73,7-9) 73,9-11) 73,11-12) • 73,12-17) 73,18-19) 73,19-21) 73,21-74,1) 74,2-3) 74,3-4) 74,4-9) 74,9-10) 74,10-11) 74,11-13) 74,13-14) 74,14-16) 74,16-17) 74,17-18) 74,18-19) 74,19-21) 74,21) 74,21-75,2) 75,2-4) 75,4-5) 75,5-7) 75,7) 75,7-8) 75,8-10)

Grundriß I V 2

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

252 252 252 252 252 241 241 67 66 67 235 234 234 234 234 77 80 235 235 234 230 235 231 236 236 237 231 231 231 231 237 231 231 231 232 232 232 232 12 109 109 109 237

V 430 V 431 V 431 V 431 V 431 V 415 V 415 V 114 V 113 V 114 V 406 V 404 V 404 V 404 V 405 V 133 V 138 V 407 V 407 V 405 V 399 V 406 V 401 V 408 V 408 V 409 V 401 V 401 V 402 V 402 V 409 V 402 V 402 V 402 V 402 V 403 V 403 V 403 V 21 V 190 V 191 V 191 V 409

Eb 589 Eb 590 Eb 591 Eb 592 Eb 593 Eb 594 Eb 595 Eb 596 Eb 597 Eb 598 Eb 599 Eb 600 Eb 601 Eb 602 Eb 603 Eb 604 Eb 605 Eb 606 Eb 607 Eb 608 Eb 609 Eb 610 Eb 611 Eb 612 Eb 613 Eb 614 Eb 615 Eb 616 Eb 617 Eb 618 Eb 619 Eb 620 Eb 621 Eb 622 Eb 623 Eb 624 Eb 625 Eb 626 Eb 627 Eb 628 Eb 629 Eb 630 Eb 631

(75,10-14) (75,14-15) (75,16-18) (75,19-76,1) (76,1-4) (76,4-6) (76,6-8) (76,8-9) (76,9-12) (76,12-14) (76,14-15) (76,15-16) (76,16-18) (76,18-19) (76,19-21) (76,21-77,1) (77,2-3) (77,3—4) (77,4—5) (77,5—9) (77,9-12) (77,12-14) (77,14-15) (77,15-17) (77,17-18) (77,18-78,2) (78,2-3) (78,4—6) (78,6-10) (78,10-11) (78,11) (78,12-16) (78,16-18) (78,18-19) (78,19-21) (78,21-79,2) (79,2-4) (79,4-5) (79,5—7) (79,7-8) (79,8) (79,8-9) (79,10-14)

11

IV 235 IV 232 IV 80 IV 242 IV 157 IV 157 IV 234 IV 243 IV 157 IV 253 IV 253 IV 253 IV 253 IV 138 IV 79 IV 80 IV 80 IV 80 IV 81 IV 79 IV 80 IV 79 IV 78 IV 81 IV 82 IV 83 IV 78 IV 72 IV 73 IV 70 IV 70 IV 70 IV 72 IV 74 IV 75 IV 75 IV 256 IV 256 IV 18 IV 18 IV 18 IV 18 IV 102

V 407 V 403 V 137 V 416 V 276 V 276 V 405 V 417 V 277 V 432 V 432 V 432 V 433 V 241 V 135 V 138 V 137 V 137 V 139 V 136 V 137 V 136 V 133 V 140 V 141 V 142 V 133 V 123 V 124 V 119 V 119 V 118 V 123 V 128 V 129 V 129 V 437 V 437 V 31 V 32 V 32 V 31 V 177

12 E b 632 E b 633 E b 634 E b 635 E b 636 E b 637 E b 638 E b 639 E b 640 E b 641 E b 642 E b 643 E b 644 E b 645 E b 646 E b 647 E b 648 E b 649 E b 650 E b 651 E b 652 E b 653 E b 654 E b 655 E b 656 E b 657 E b 658 E b 659 E b 660 E b 661 E b 662 E b 663 E b 664 E b 665 E b 666 E b 667 E b 668 E b 669 E b 670 E b 671 E b 672 E b 673 E b 674

Medizin der Alten Ägypter IV 2

(79,14-17) (79,17-19) (79,19-22) (79,22-80,2) (80,2-4) (80,4-6) (80,6-8) (80,8-9) (80,9-14) (80,14-15) (§0,15—17) (80,17-18) (80,18-19) (80,19-21) (80,21-81,1) (81,1-4) (81,4-6) (81,7-10) (81,10-14) (81,14-17) (81,17-20) (81,20-82,1) (82,1-4) (82,4-6) (82,7-10) (82,10-13) (82,13-16) (82,16-17) (82,18-19) (82,19-20) (82,20-22) (82,22-83,8) (83,8-9) (83,9-10) (83,10-12) (83,12-13) (83,13-14) (83,14-15) (83,15-18) (83,18-19) (83,19-20) (83,20-22) (83,22-84,1)

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

102 102 81 27 202 29 29 29 29 29 16 16 24 24 24 72 72 21 84 19 16 19 84 84 25 22 28 32 32 32 23 30 27 27 27 28 28 28 25 25 25 26 26

V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V

177 178 139 48 353 50 51 51 51 51 27 28 43 43 43 122 123 37 144 32 28 33 144 145 44 38 49 56 57 57 40 52 48 48 48 49 49 49 45 45 45 46 46 1

E b 675 E b 676 E b 677 E b 678 E b 679 E b 680 E b 681 E b 682 E b 683 E b 684 E b 685 E b 686 E b 687 E b 688 E b 689 E b 690 E b 691 E b 692 E b 693 E b 694 E b 695 E b 696 E b 697 E b 698 E b 699 E b 700 E b 701 E b 702 E b 703 E b 704 E b 705 E b 706 E b 707 E b 708 E b 709 E b 710 E b 711 E b 712 E b 713 E b 714 E b 715 E b 716 E b 717

(84,1-5) (84,5-6) (84,6-8) (84,8-10) (84,10-12) (84,12-13) (84,13-15) (84,15-17) (84,17-18) (84,18-20) (84,20) (84,20-85,1) (85,2-3) (85,3-5) (85,5-7) (85,7-8) (85,8-9) (85,9-10) (85,10-12) (85,12) (85,13-14) (85,14-16) (85,16-17) (85,17-18) (85,18-19) (85,19-20) (85,20-21) (85,21-86,1) (86,1) (86,2-3) (86,4-5) (86,5-6) (86,6-8) (86,8-9) (86,10-11) (86,11-13) (86,13-14) (86,15-21) (87,1-3) (87,3-4) (87,4-6) (87,6-8) (87,8-10)

I V 26 I V 26 I V 26 I V 26 I V 27 I V 27 I V 24 I V 24 I V 24 I V 23 I V 23 I V 18 I V 17 I V 22 I V 28 I V 29 I V 30 I V 30 I V 20 I V 25 IV 18 I V 83 I V 67 I V 68 I V 68 I V 68 I V 68 I V 68 I V 68 I V 68 I V 135 I V 135 IV 136 I V 304 I V 303 I V 303 IV 303 I V 39 I V 304 I V 302 IV 302 I V 301 IV 290

V 46 V 46 V 47 V 47 V 47 V 47 V 42 V 42 V 43 V 41 V 41 V 30 V 30 V 38 V 50 V 52 V 52 V 52 V 35 V 44 V 31 V 143 V 115 V 115 V 116 V 116 V 116 V 116 V 116 V 116 V 237 V 237 V 237 V 524 V 523 V 523 V 524 V 67 V 525 V 519 V 520 V 518 V 498

I. Nachweis der Einzeltexte

Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb 2»

718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760

(87,10-12) (87,12-13) (87,13-15) (87,15-17) (87,17-19) (87,19-88,1) (88,1-2) (88,2-3) (88,4-5) (88,5-6) (88,6-7) (88,7) (88,8-9) (88,9-10) (88,10-12) (88,13-16) (88,16-19) (88,19-20) (88,21) (88,21-22) (89,1) (89,2-3) (89,3-4) (89,4-6) (89,6-7) (89,7-8) (89,8) (89,8-9) (89,10-11) (89,11-12) (89,12-13) (89,14-15) (89,16-18) (89,18-20) (89,20-22) (89,22-23) (89,23-90,2) (90,2-3) (90,4-5) (90,6-7) (90,7-11) (90,11-13) (90,13-14)

IV 301 IV 301 IV 301 IV 301 IV 243 IV 242 IV 243 IV 243 IV 212 IV 213 IV 213 IV 213 IV 213 IV 213 IV 213 IV 266 IV 240 IV 240 IV 240 IV 240 IV 240 IV 65 IV 65 IV 67 IV 66 IV 65 IV 65 IV 66 IV 66 IV 66 IV 66 IV 67 IV 157 IV 154 IV 153 IV 154 IV 154 IV 154 IV 154 IV 100 IV 101 IV 101 IV 101

V 518 V 519 V 519 V 519 V 417 V 416 V 416 V 417 V 369 V 369 V 369 V 369 V 369 V 370 V 370 V 456 V 413 V 414 V 414 V 414 V 414 V 111 V 112 V 115 V 113 V 112 V 112 V 112 V 113 V 113 V 112 V 114 V 275 V 271 V 269 V 271 V 270 V 271 V 270 V 175 V 175 V 175 V 175

Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb

761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803

90,14) 90,14-15) 90,15-91,1) 91,2-3) 91,3-5) 91,5-19) 91,19-92,2) 92,3-4) 92,4-5) 92,5-6) 92,7-8) 92,8-9) 92,9-10) 92,10-12) 92,12-13) 92,13-16) 92,16-18) 92,19-20) 92,20-21) 92,21-93,1) 93,1-3) 93,3-5) 93,6-8) 93,9-10) 93,10-11) 93,11-16) 93,16-17) 93,17-18) 93,18-20) 93,20-21) 93,21-94,1) 94,2-3) 94,3-5) 94,5-7) 94,7-8) 94,8-10) 94,10-11) 94,11-13) 94,13-14) 94,14-15) 94,15-16) 94,16-17) 94,17-18)

13

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

64 64 64 61 61 61 62 62 62 62 38 38 38 38 38 39 39 40 40 257 257 292 277 286 286 286 286 286 282 283 283 283 283 283 282 286 279 279 279 278 278 278 278

V 108 V 109 V 109 V 104 V 104 V 104 V 106 V 106 V 106 V 107 V 66 V 66 V 66 V 66 V 67 V 67 V 67 V 70 V 70 V 437 V 437 V 501 V 476 V 492 V 493 V 492 V 492 V 491 V 486 V 486 V 4Ö7 V 487 V 487 V 487 V 486 V 491 V 480 V 480 V 481 V 478 V 479 V 479 V 479

14

Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb

Medizin der Alten Ägypter IV 2

804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846

(94,18-19) (94,19) (94,19-21) (94,21-22) (95,1-3) (95,3-5) (95,5-7) (95,7-14) (95,15-16) (95,16-18) (95,18-19) (95,19-21) (95,21-22) (95,22-96,2) (96,2-4) (96,4-5) (96,5-7) (96,7-8) (96,8-9) (96,9-11) (96,11) (96,11-12) (96,12) (96,12) (96,13-14) (96,14-15) (96,15-16) (96,16-20) (96,20-97,1) (97,1-7) (97,7-8) (97,8-9) (97,10-11) (97,11-12) (97,13-14) (97,14-15) (97,15-16) (97,16-17) (97,17-19) (97,19) (97,20) (97,20-21) (97,21-98,1)

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

278 278 278 279 285 285 284 284 282 282 282 287 287 287 282 282 281 281 281 280 281 281 281 281 279 280 280 271 271 271 281 288 285 285 291 291 305 305 305 305 305 305 305

V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V

479 479 479 479 491 491 488 489 486 485 485 493 493 494 485 485 484 484 484 483 483 483 483 484 481 481 481 465 465 466 484 496 490 490 500 500 526 526 526 526 527 527 527

Eb 847 (98,1-2) IV 306 Eb 848 (98,2-6) IV 306 Eb 849 (98,6-9) IV 306 Eb 850 (98,9-10) IV 306 Eb 851 (98,10-11) IV 306 Eb 852 (98,12—14b) IV 290 Eb 853 (98,14b—18b) IV 290 Eb 854 (99,1) IV 1 Eb 854a (99,2-5) IV 1 Eb 854b (99,5-6) IV 1 Eb 854c (99,6-10) IV 1 Eb 8 5 4 z u c (99,19-21) IV 2 Eb 854d (99,10-12) IV 1 Eb 854e (99,14-17) IV 2 Eb 854f (100,2-5) IV 2 IV 2 Eb 854g (100,5-6) IV 2 Eb 854h (100,6-7) Eb 854i (100,7) IV 2 Eb 854k (100,7-8) IV 2 Eb 8541 (100,8-10) IV 3 Eb 854m(100,10) IV 3 Eb 854n (100,11) IV 3 Eb 854 o (100,11-14) IV 3 Eb 855a (99,12-14) IV 2 Eb 855b (99,17-18) IV 5 Eb 855c (99,18-19) IV 5 Eb 855d (99,21-100,1) IV 6 Eb 855e (100,14-16) IV 5 Eb 855f (100,16-17) IV 5 Eb 855g (100,17-18) IV 5 Eb 855h (100,18-101,2) IV 4 Eb 855i (101,2-5) IV 4 Eb 855k (101,5-8) IV 4 Eb 8551 (101,8) IV 5 Eb 855lbis (101,8—10) IV 4 Eb 8 5 5 m ( 1 0 1 , l l ) IV 5 Eb 855n (101,11-14) IV 6 Eb 855 o (101,14-15) IV 4 Eb 855p (101,15-18) IV 6 Eb 85 5 q (101,18-20) IV 6 IV 4 Eb 855r (101,20) Eb 855s (101,20-102,2) IV 3 Eb 855t (102,2-4) IV 3

V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V

527 527 528 528 528 499 499 1 1 1 2 3 2 2 3 3 3 4 4 4 4 4 4 2 8 8 10 8 8 9 6 7 7 9 7 7 10 6 10 10 6 5 5

I. Nachweis der Einzeltexte Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb

855u (102,4-5) IV 855v (102,6-9) IV 855w (102,9-11) I V 855 x (102,11-14) I V 855y (102,14-15) IV 855z (102,15-16) I V 856a (103,1-2) IV 856b (103,2-3) IV 856c (103,3-5) IV 856d (103,5-8) IV 856e (103,8-11) IV 856f (103,11-13) IV 856g (103,13-16) IV 856h (103,16-18) I V 857 (103,19-104,6) IV 858 (104,6-13) IV 859 (104,13-105,1) IV 860 (105,1-8) IV

5 7 3 3 6 6 7 7 8 8 8 9 9 10 222 222 223 223

V V V V V V V V V V V V V V V V V V

9 11 5 5 9 9 11 12 13 14 14 15 16 17 384 385 385 386

Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb Eb

861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877

15

105,8--16) 105,16 -106,2) 106,2- 7) 106,7- 13) 106,13 - 1 7 ) 106,17 -107,1) 107,1- 5) 107,5- 9) 107,9- 14) 107,14 -16) 107,16 -108,3) 108,3- 9) 108,9- 17) 108,17 -109,2) 109,2- 11) 109,11 -18) 109,18 -110,9)

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

223 224 224 225 225 225 226 226 226 226 227 227 227 228 228 229 229

V V V V V V V V V V V V V V V V V

387 388 389 389 390 390 391 391 392 392 393 394 394 395 396 397 398

Pap. Hearst H H H H H H H

H H H H H H H H

H H

H H H H H

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

(1,1) (1.1- 2) (1.2- 4)

(1,4) (1.5) (1,5--6)

(1.6) (1.7) (1,7- 8) (1,9- 10) (1,10 - 1 1 ) (1,11 - 1 2 ) (1,12 - 1 3 ) (1,13 -15) (1,15 -16) (1,16 -2,1) (2,1- 4) (2,4- 5) (2.5) (2,5- 6) (2,6- 7) (2.7)

IV 119 IV 120 IV 119 IV 125 IV 313 IV 313 IV 126 IV 66 IV 67 IV 200 IV 200 IV 200 IV 201 IV 201 IV 203 IV 117 IV 39 IV 158 IV 169 IV 169 IV 210 IV 210

V 209 V 210 V 209 V 218 V 539 V 539 V 220 V 112 V 114 V 349 V 350 V 349 V 350 V 351 V 353 V 206 V 67 V278 296 296 365 366

V V V V

H H H H H

H H H H H H H H H H H H H H H H H

23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44

(2,7-8) (2,8-9) (2,9-10) (2,10-11) (2,11-12) (2,12-14) (2,14-15) (2,15-17) (2,17-3,1) (3,1-2) (3,2-3) (3,3-4) (3,4-6) (3,6-7) (3,7-8) (3,8) (3,8-9) (3,9-10) (3,10-11) (3,11-13) (3,13-14) (3.14-15)

IV 210 IV 36 IV 160 IV 104 IV 78 IV 102 IV 104 IV 86 IV 304 IV 303 IV 254 IV 264 IV 140 IV 117 IV 12 IV 257 IV 208 IV 208 IV 12 IV 11 IV 11 IV 11

V 366 V 63 V 282 V 181 V 134 V 178 V 181 V 146 V 525 V 524 V 433 V 452 V 244 V 205 V 21 V 438 V 362 V 362 V 21 V 19 V 20 V 20

Medizin der Alten Ägypter IV 2

16

H H H H H H H H H H H H H H H H H

45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61

H 62

H H H H H H H H H H H H H H H H H H H

63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81

H 82

H H H H H

83 84 85 86 87

(3,15-17) (3,17-4,1) (4,1-2) (4,2—3) (4.3) (4.4) (4,4-5) (4,5-6) (4,6) (4,6-7) (4,7-8) (4,8) (4,8-9) (4,9-10) (4,10-11) (4,11) (4,11-12) (4,12-14) (4,14-15) (4,15-16) (4,16) (4,16-5,1) (5,1-2) (5,2-4) (5,4-5) (5,5-7) (5,7-9) (5,9-10) (5,10-12) (5,12-15) (5,15-6,2) (6,2-4) (6,4-5) (6,5-11) (6,11-12) (6,12-14) (6,14-15) (6,15-16) (6,16-7,2) (7,2-4) (7,4-6) (7,7-9) (7,9—10)

IV 11 IV 12 IV 106 IV 97 IV 98 IV 97 IV 99 IV 99 IV 103 IV 117 IV 103 IV 103 IV 86 IV 120 IV 123 IV 123 IV 166 IV 132 IV 134 IV 134 IV 135 IV 135 IV 136 IV 138 IV 143 IV 144 IV 259 IV 260 IV 260 IV 260 IV 260 IV 35 IV 35 IV 308 IV 146 IV 146 IV 147 IV 147 IV 147 IV 148 IV 152 IV 147 IV 148

V 20 V 20 V 185 V 170 V 171 V 170 V 172 V 172 V 179 V 205 V 180 V 180 V 148 V 210 V 215 V 215 V 291 V 232 V 234 V 235 V 236 V 235 V 238 V 240 V 251 V 251 V 443 V 443 V 444 V 445 V 445 V 61 V 62 V 530 V 256 V 256 V257 V 257 V 258 V 259 V 267 V 258 V 260

H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H

H H H H H H H H

88 (7,10) 89 (7,10-11) 90 (7,11-12) 91 (7,12) 92 (7,12) 93 (7,12-13) 94 (7,14-16) 95 (7,16-8,1) 96 (8,1-2) 97 (8,2) 98 (8,3) 99 (8,3-4) 100 8,4-5) 101 8,5-6) 102 8,6) 103 8.7) 104 8.7-8) 105 8.8) 106 8.8-9) 107 8.9-10) 108 8,10) 109 8.10-11) 110 8,11-12) 111 8.12-13) 112 8.13) 113 8.13-14) 114 8.14) 115 8.14-15) 116 8.15-16) 117 8,16) 118 8.16-17) 119 8,17) 120 8.17-18) 121 8.18-9,1) 122 9.1-2) 123 9.2-3) 124 9.3-4) 125 9.4-5) 126 9.5-6) 127 9.6-7) 128 9.7-8) 129 9.8-9) 130 9,9)

IV 140 IV 210 IV 210 IV 210 IV 210 IV 130 IV 22 IV 20 IV 18 IV 18 IV 18 IV 24 IV 33 IV 16 IV 19 IV 19 IV 17 IV 17 IV 17 IV 17 IV 17 IV 17 IV 25 IV 16 IV 16 IV 23 IV 32 IV 32 IV 72 IV 32 IV 32 IV 32 IV 23 IV 20 IV 16 IV 84 IV 84 IV 235 IV 235 IV 230 IV 235 IV 243 IV 243

V 245 V 365 V 365 V 365 V 365 V 229 V 38 V 36 V 31 V 32 V 32 V 43 V 58 V 28 V 33 V 33 V 29 V 29 V 29 V 29 V 30 V 30 V 44 V 27 V 28 V 40 V 57 V 58 V 122 V 57 V 57 V 57 V 40 V 35 V 28 V 144 V 145 V 407 V 407 V 399 V 406 V 416 V 417

I. Nachweis der Einzeltexte

H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H

131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173

(9,9-10) IV (9,10-11) IV (9,11-12) IV (9,12-13) IV IV (9,13) (9,13-14) IV (9,14-15) IV (9,15-16) IV (9,16-17) IV (9,18-10,1) IV (10,1) IV (10,1-2) IV (10,2-4) IV (10,4-5) IV (10,5-6) IV (10,6-7) IV (10,7-9) IV (10,9-10) IV (10,10-11) IV (10,11-12) IV (10,12-13) IV (10,13-14) IV (10,14-15) IV (10,15-16) IV (10,16-18) IV (10,18) IV (10,18-11,1) IV IV (11,1) (11,1-3) IV (11,3-6) IV (11,6-7) IV IV (H>7) IV (11.7) (11,7-8) IV (11,8) IV (11,8-9) IV (11,9-10) IV (11,10-11) IV (11,11-12) IV (11,12-15) IV (11,15-16) IV (11,16-17) IV (11,17-21,1) IV

156 237 236 253 253 230 230 238 230 234 234 18 157 299 299 300 297 298 298 304 303 304 302 302 300 300 289 289 266 250 251 251 251 251 251 251 40 254 255 258 258 257 72

V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V

275 410 408 433 433 400 400 411 400 404 404 31 276 516 516 517 513 513 514 525 524 525 519 520 517 517 498 498 456 428 429 429 429 429 429 430 69 435 435 440 439 438 123

H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H

174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216

IV 73 (12,1-3) (12,3-5) IV 70 (12,5-6) IV 70 (12,6-7) IV 70 (12,7) IV 70 (12,7-8) IV 74 (12,9) IV 71 (12,9) IV 71 IV 74 (12,9-10) (12,10-11) IV 74 (12,11-13) IV 74 (12,13-14) IV 71 (12,14) IV 71 (12,15) IV 71 (12,15-16) IV 70 (12,16-17) IV 70 (12,17) IV 70 (12,17-13,1) IV 71 (13,1-2) IV 71 (13,2-3) IV 71 (13,3-4) IV 72 (13,4) IV 71 (13,5) IV 73 (13,5-6) IV 72 (13,5) IV 72 (13,6-7) IV 73 (13,7-8) IV 73 (13,8-9) IV 73 (13,9-10) IV 73 (13,10) IV 73 (13,10-11) IV 74 (13,11-12) IV 75 (13,12-13) IV 153 (13,13-14) IV 154 (13,14-15) IV 154 (13,15-16) IV 154 (13,16) IV 154 (13,16-17) IV 154 (13,17-14,2) IV 311 (14,2-4) IV 311 (14,4-7) IV 310 (14,7-10) IV 310 (14,10-13) IV 310

17

V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V

124 118 119 119 119 128 120 120 127 127 127 121 121 121 119 120 120 120 120 121 122 121 125 121 122 126 125 126 126 126 128 128 269 270 270 270 271 271 536 537 534 535 536

18

H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H

Medizin der Alten Ägypter IV 2

217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238

14,13-14) 14,14-15) 14,15-16) 14,16-17) 14,17-15,1) 15,1-2) 15,2) 15,3) 15,3-4) 15,4-5) 15,5-6) 15,6-8) 15,8-10) 15,10) 15,10-11) 15,11-13) 15,13-14) 15,14-15) 15,15-16) 15,16-16,1) 16,1-2) 16,2-4)

IV 200 IV 200 IV 200 IV 201 IV 201 IV 201 IV 201 IV 201 IV 202 IV 202 IV 202 IV 19 IV 19 IV 19 IV 20 IV 22 IV 202 IV 202 IV 230 IV 230 IV 20 IV 21

V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V

349 349 350 350 350 351 351 351 351 352 352 33 34 34 34 39 352 353 400 401 34 36

H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H

239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260

16,4-5) 16,5) 16,5-6) 16,6-7) 16,7-8) 16,8-9) 16,9-10) 16,10-11) 16,11-12) 16,12-13) 16,13-14) 16,14-17) 16,17-17,3) 17,3-4) 17,4-5) 17,5-6) 17,6-9) 17,9-10) 17,10-12) 17,12-14) 17,14-16) 17,16-18,3)

IV 211 IV 211 IV 211 IV 211 IV 211 IV 211 IV 203 IV 316 IV 81 IV 316 IV 21 IV 21 IV 21 IV 81 IV 248 IV 248 IV 248 IV 313 IV 313 IV 313 IV 314 IV 203

V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V

367 367 367 367 368 368 354 544 140 544 36 37 37 140 425 425 425 540 540 540 540 354

(3,1-2) (3,2-3) (3,3-6) (3,6) (3,7) (3,7-8) (3,8-9) (3,9-11) (3,12-14) (3,15-17) (3,17-19) (3,19-20) (3,20-23) (3,23-24) (3,24-25) (3,25-26) (3,27-28)

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

V V V V V V V V V V V V V V V V V

495 476 495 477 477 477 477 464 468 468 469 469 470 470 470 494 495

Pap. Kahun (med.) Kah Kah Kah Kah Kah Kah Kah Kah Kah Kah Kah Kah Kah Kah Kah Kah Kah

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

(1,1-5) (1,5-8) (1,8-12) (1,12-15) (1,15-20) (1,20-22) (1,23-25) (1,25-27) (1,27-29) (2,1-5) (2,5-7) (2,7-11) (2,11-18) (2,18-20) (2,20-21) (2,22-25) (2,25-30)

IV 267 IV 267 IV 267 IV 268 IV 268 IV 268 IV 268 IV 268 IV 269 IV 269 IV 269 IV 269 IV 270 IV 270 IV 270 IV 270 IV 270

V V V V V V V V V V V V V V V V V

457 458 458 458 459 459 460 460 460 461 461 462 462 463 463 463 464

Kah Kah Kah Kah Kah Kah Kah Kah Kah Kah Kah Kah Kah Kah Kah Kah Kah

18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34

288 276 288 277 277 277 277 271 272 273 273 273 273 274 274 287 288

19

I. Nachweis der Einzeltexte

Pap. Kahun (veter.) Kah. Kah. Kah. Kah. Kah. Kah. Kah. Kah.

Veter. Veter. Veter. Veter. Veter. Veter. Veter. Veter.

Fragm. A Fragm. B Fragm. C + H (5-10) Fragm. H (11) Fragm. D (12-15) (17-33) (34-56) (57-69)

IV IV IV IV IV IV IV IV

317 V 546 317 V 546 317 V 546 317 V 546 317 V 546 318 V 547 318 V 547 318 V 549

Pap. London (Brit. Museum 10059) L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

(1.1- -2) (1,2- -10) (1,11 -2,1) (2,1- -3) (2,4- -3,1) (3,1- -5) (3,5--6) (3,6--8) (3,8--4,1) (4,1- -5) (4,5- -7) (4,7--8) (4,8--13) (5,1--6,1) (6,1- -2) (6,2- -3) (6,3- -4) (6,4--6) (6,6) (6,6- -7) (6,7(7,1- -8) (7,8--11) (8,1- -7) (8,8--9,4) (10,1 - 5 ) (10,6 - 1 0 ) (10,10-13) (10,13-11,1) (11,2 - 3 ) (11,3 - 4 )

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

237 237 238 203 156 255 255 255 255 255 315 315 288 100 217 217 218 217 252 221 221 60 60 264 156 14 259 259 207 254 254

L 32 (11,4-6) V 410 L 33 (11,6-7) V 410 L 34 (11,8-12,1) V 410 L 35 (12,2-3) V 353 V 275 L 36 (12,3-14) L 37 (13,1-3) V 435 L 38 (13,3-7) V 436 V 436 L 39 (13,7-9) L 40 (13,9-14) V 436 L 41 (13,14-14,1) V 436 L 42 (14,1-2) V 543 V 544 • L 43 (14,2-3) V 496 L 44 (14,4-5) V 174 L 45 (14,5-8) V 377 L 46 (14,8-14) V 377 L 47 (14,14-15,2) V 378 L 48 (15,2-4) V 377 L 49 (15,4) V 431 L 50 (15,4-5) V 383 L 51 (15,5-6) V 383 L 52 (15,6-7) L 53 (15,7) V 103 L 54 (15,7-8) V 103 L 55 (15,8-10) V 452 L 56 (15,10-11) V 274 L 57 (15,11-12) V 25 L 58 (15,12-13) V 441 L 59 (15,13) V 442 L 60 (15,13-14) V 360 L 61 (15,14-15) V 434 V 435

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

258 258 50 49 50 158 153 289 280 280 280 207 207 283 214 215 216 215 215 216 218 219 219 219 218 218 219 219 219 220

V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V

440 441 85 85 85 279 268 497 482 482 482 361 361 487 372 373 374 373 373 375 379 381 381 381 379 380 380 380 380 382

20

Medizin der Alten Ägypter IV 2

Pap. Berlin 3027 Mutt. Mutt. Mutt. Mutt.

u. u. u. u.

Kind Kind Kind Kind

B (1,4-9) H (7,1-3) J (7,3-5) K (7,5-6)

IV IV IV IV

295 293 293 293

V V V V

508 503 503 504

Ostraka Ostrakon Berlin 5570

V 542

I V 315

Ostrakon Kairo (ODM 1062,2-7) I V

V 102

60

Ostrakon Kairo (ODM 1091 Vs. 1) I V 100 Ostrakon Kairo (ODM 1091 Rs. 1 - 4 ) I V 257 Ostrakon Kairo (ODM 1091 Rs. 4 - 5 ) I V 257 Ostrakon Louvre

IV

63

V 174 V 439 V 439

V 107

Pap. Chester Beatty V P a p . B e a t t y Y Rs. 4 , 1 - 9 P a p . B e a t t y V Rs. 4,10-6,4 P a p . B e a t t y V Rs. 6 , 5 - 7

I V 36 I V 36 I V 36

V 62 V 63 V 63

Pap. Chester Beatty VIII P a p . B e a t t y V I I I Vs. 5 , 1 - 3

I V 118

V 206

Pap. Chester Beatty XV Pap. Beatty XV 5 - 8 Pap. Beatty XV 8 - 9

I V 170 I V 170

V 297 V 298

Pap. Leiden I 343 + I 345 Pap. Pap. Pap. Pap. Pap.

Leiden Leiden Leiden Leiden Leiden

Recto Recto Recto Recto Recto

I 4—III 2 I I I 2—IV 9 I V 9—VI 2 V I 2—VIII 10 VIII 10-X 9

IV IV IV IV IV

265 265 265 258 265

V V V V V

453 454 454 441 454

I. Nachweis der Einzeltexte

Pap. Pap. Pap. Pap. Pap. Pap. Pap. Pap. Pap. Pap. Pap.

Leiden Recto XXII 1 + x + 1-2 Leiden Recto XXVI 7-9 Leiden Recto XXVI 9-10 Leiden Recto XXVI 11 Leiden Recto XXVI 11-12 Leiden Recto XXVI 12—XXVIII 5 Leiden Verso III 1-IV 8 Leiden Verso V 8—VII 5 Leiden Verso IX 12—X 5 Leiden Verso XIX Leiden Verso XXIII 1

IV 259 IV 77 IV 77 IV 77 IV 77 IV 83 IV 265 IV 265 IV 83 IV 316 IV 79

21

V 441 V 132 V 132 V 133 V 133 V 142 V 453 V 454 V 143 V 545 V 135

Pap. Louvre E 4864 Verso Pap. Louvre E 4864 Rs. 1,4-2,1 Pap. Louvre E 4864 Rs. 2,4

IV 314 V 541 IV 114 V 199

Pap. Turin 31 + 77 Pap. Turin 31 + 77,3-5

IV 212 V 368 Pap. Ramesseum III

Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram

II II II! II! II II! II! II! II! II! II! II! II II II! II II II II II!

A 1 -2 IV 295 IV 80 A 3-4 IV 272 A 7-8 IV 286 A8 IV 292 A9 IV 110 A 10--11 IV 58 A 13 -15 IV 53 A 14 IV 59 A 15--16 A 16 IV 58 IV 58 A 17 A 17--18--19 IV 59 A 19--20 IV 59 IV 53 A 20--21 A 21 IV 60 A 21--22 IV 60 A 22--24 IV 60 A 24--25 IV 57 A 25 IV 57 A 25 -26 IV 57

V 509 V 138 V 467 V 493 V 502 V 192 V 99 V 89 V 100 V 99 V 99 V 101 V 101 V 91 V 101 V 101 V 102 V 96 V 97 V 97

Ram III A 26 Ram III A 26--27 Ram III A 27 Ram i l i A 28--29 Ram III A 29 -30 Ram III A 30 -31 Ram III B 1 - 2 Ram III B 3 Ram III B 3 - 4 Ram III B 5 Ram III B 5 - 6 Ram III B 8 - 10 Ram III B 10 Ram III B 10--11 Ram III B 12--14 Ram III B 14 -17 Ram III B 19--20 Ram III B 20--23 Ram III B 23--34

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

57 110 13 113 123 295 81 254 316 214 316 39 248 292 295 292 292 293 293

V 97 V 192 V 23 V 199 V 216 V 508 V 139 V 434 V 545 V 371 V 545 V 69 V 424 V 503 V 509 V 502 V 502 V 504 V 504

22

Medizin der Alten Ägypter IV 2

Pap. Ramesseum IV Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram

IV A IV B IV C IV C IV C IV C

2--4 1 --5 2-3 3 -4 4-6 6—7 IV C 7 IV C 8—10 IV C 10 - 1 1

IV 272 IV 288 IV 277 IV 288 IV 288 IV 294

V 467 V 496 V 476 V 496 V 496 V 506

IV 213 IV 238 I V 315

V 370 V 411 V 543

Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram

IV C IV C IV C IV C IV C IV C

11- 12 12- 15 15--16 17--24 , 25--28 28--29 IV D I I 1 - 4 IV E l l - 2 IV E I 2 - 3

IV 315 V 543 IV 295 V 508 IV 291 V 501 IV 291 V 500 IV 279 V 480 IV IV IV IV

279 285 316 316

V V V V

480 490 545 544

Pap. Ramesseum Y Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram

V Nr. V Nr. V Nr. V Nr. V Nr. V Nr. V Nr. V Nr. V Nr. V Nr.

I II Ill IV V VI VII VIII IX X

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

80 25 28 30 22 31 31 31 31 31

V V V V V V V V V V

136 44 50 54 38 54 54 54 55 55

Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram Ram

V Nr. V Nr. V Nr. V Nr. V Nr. V Nr. V Nr. V Nr. V Nr. V Nr.

XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX

IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV

31 30 30 32 28 27 32 22 33 31

V V V V V V V V V V

55 53 53 58 49 47 56 39 58 55

Pap. Edwin Smith (x—1,12) Sm Fall (1,12-18) Sm Fall (1,18-2,2) Sm Fall Sm Fall (2,2-11) Sm Fall (2,11-17) Sm Fall (2,17-3,1) Sm Fall (3,2-4,4) Sm Fall (4,5-18) Sm Fall 9 (4,19-5,5) Sm Fall 10 (5,5-9) Sm F a l l i i (5,10-15) Sm Fall 12 (5,16-6,3) Sm Fall 13 (6,3-7) Sm Fall 14 (6,7-14) Sm Fall 15 (6,14-17) Sm Fall 16 (6,17-21)

IV172 IV173 IV173 IV174 IV175 IV176 IV176 IV178 IV180 IV180 IV181 IV181 IV182 IV182 IV183 IV183

V299 V301 V301 V303 V304 V305 V307 V311 V313 V314 V315 V316 V318 V318 V319 V319

Sm Sm Sm Sm Sm Sm Sm Sm Sm Sm Sm Sm Sm Sm Sm Sm

Fall Fall Fall Fall Fall Fall Fall Fall Fall Fall Fall Fall Fall Fall Fall Fall

17 (7,1-7) 18 (7,7-14) 19 (7,14-22) 20 (7,22—8,5) 21 (8,6-9) 22 (8,9-17) 23 ( 8 , 1 8 - 2 2 ) 24 (8,22-9,2) 25 (9,2-6) 26 (9,6-13) 27 (9,13-18) 28 (9,18-10,3) 29 (10,3-8) 30 (10,8-12) 31 (10,12-22) 32 (11,1-9)

IV183 IV184 IV184 IV185 IV185 IV186 IV186 IV187 IV187 IV187 IV188 IV188 IV189 IV189 IV189 IV190

V320 V321 V321 V322 V323 V324 V325 V326 V326 V327 V327 V328 V329 V329 V330 V331

23

I. Nachweis der Einzeltexte

Sm Fall 33 Sm Fall 34 Sm Fall 35 Sm Fall 36 Sm Fall 37 Sm Fall 38 Sm Fall 39 Sm Fall 40 Sm Fall 41 Sm Fall 42 Sm Fall 43 Sm Fall 44 Sm Fall 45 Sm Fall 46 Sm Fall 47

11,9-17) 11.17-12,2) 12,3-8) 12.8-14) 12,14-21) 12.21-13,2) 13,3-12) 13,12-17) 13.18-14,16) 14,16-22) 14.22-15,6) 15,6-9) 15.9-19) 15,20-16,6) 16,16-17,15)

I V 1 9 1 V332 I V 1 9 1 V333 I V 1 9 2 V334 I V 1 9 2 V335 I V 1 9 3 V336 I V 1 9 3 V337 I V 1 9 3 V337 I V 1 9 4 V338 I V 1 9 4 V339 I V 1 9 6 V341 I V 1 9 6 V342 I V 1 9 6 V343 IV197 V 3 4 3 IV197 V344 I V 1 9 8 V346

Sm Sm Sm Sm Sm Sm Sm Sm Sm Sm Sm Sm Sm Sm

IV199 IV266 IV266 I V 266 IV266 IV266 IV266 IV266 IV266 IV272 IV302 IV302 IV302 IV126

Texte, die in den Noten erwähnt oder übersetzt werden Pap. Beatty V 6,7-9 in der N o t e 1 zu P a p . B e a t t y V 6 , 5 - 7 (Seite 36) M u t t . u. K i n d E u n d A in der Note 1 zu R a m I V C 6 - 7 (Seite 294) Mutt. u. K i n d 0 in der Note 2 zu Mutt. u. K i n d H (Seite 293) Ostrakon Kairo ( 0 D M 1062) 7 - 9 in der Note 1 zu I I A Kopf u n d Schädel als Ganzes (Seite 34) Ostrakon Kairo (ODM 1216) in der Note 1 zu I V F 1 c Zauber; D ä m o n (Seite 117) Pharaobuch IV A 1 - C 2 in der N o t e 2 zu Bin 65 (Seite 152)

V349 V455 V455 V 455 V455 V455 V455 V456 V456 V466 V519 V520 V521 V221

II. Noten zur Übersetzung Vorbemerkung: Soweit es sich nicht um eine Seite eines zitierten Buches "oder Aufsatzes handelt, beziehen sich sämtliche Angaben der Form „Seite . . " auf die Seiten des Bandes IV 1 mit der Übersetzung.

Eb 854 (Seite 1) 1. Eb 99,1-102,16 ( = Eb 854 und Eb 855) ist aus Angaben über die mt.wGefäße und aus Glossen zu Herzzuständen zusammen gesetzt.Wir haben die Aussagen über die Gefäße ( = E b 854 a—d und 855 a und 854 e und 854 zu c und 854f—o) von den Herzglossen ( = Eb 855b—z) getrennt. „Die Kenntnis vom Gehen des Herzens" beziehen wir auf die Aussagen über die Gefäße, „die Kenntnis vom Herzen" auf die Glossen. Die Glossen geben wir in anderer Folge, als der ägyptische Text sie bietet, indem wir versuchen, die sich inhaltlich berührenden zusammenzustellen, soweit sich darüber etwas erkennen läßt. Nicht weniges von den krankhaften Zuständen des Herzens und von den Erklärungen zu ihnen bleibt leider unverständlich. Wir haben die Glossen in drei, durch Spatien im Druck geschiedene Gruppen geteilt. Die erste Gruppe enthält die Glossen 855w, t, x, s. Sie unterscheiden sich sprachlich durch ihren Beginn (ir iw statt ir) von den anderen und sie sind insofern von besonderem Interesse, als sie Erläuterungen zu einer Diagnose bieten, die in Resten in Bin 154 erhalten ist (vgl. diesen Text Seite 104). — Dieser Gruppe haben wir die Glosse r zugefügt. Die zweite Gruppe umfaßt diejenigen Glossen, die Zustände des ib „Herz" erklären, die dritte Gruppe solche des h].tj „Herz". Mit dieser äußerlichen Ordnung soll nichts über die beiden Bezeichnungen ausgesagt werden. 2. Vgl. Eb 251 unter X I I I die Überschrift „Kenntnis dessen, was gemacht wird aus der Rizinuspflanze (dgm)" (Seite 307).

I I . Noten zur Übersetzung

25

E b 854a (Seite 1) 1. Die Glosse zu Fall 1 des Wundenbuches enthält einen Paralleltext (vgl. uriter V A Seite 172). 2. Vgl. E b 856b (Seite 7). 3. Durch die Übersetzung „in bezug auf sie" soll die Relativform dd.w wiedergegeben werden, zu der eine adverbiale Bestimmung hr-sn gehören müßte. Statt deren folgt eine Aufgliederung in die einzelnen Körperteile. 4. So nach dem Text des Pap. Smith (vgl. Note 1). 5. Das nb „jeder" des Eb-Textes ist nach dem Text des Smith zu streichen. 6. Wörtlich: „er mißt für das Herz" oder „er mißt zum Herzen hin". 7. Vgl. E b 856a (Seite 7). 8. Im Smith steht dafür: „seine Gefäße sind hinten an der Stelle des Herzens, (aber) es ist der Fall" (usw.). E b 854c (Seite 1) 1. ntj m-ht; nur bei Aussagen über krankhafte Zustände gebraucht (vgl. 854d auf Seite 1 und 8541 auf Seite 3). 2. Ägyptisch dd snf ir.tj; snf hier als Verbum. Oder ob n zu ergänzen ist „die den Augen Blut geben"? Dann finge mit hpr ein neuer Satz an „alle Leiden . . . entstehen". Doch vgl. 8541 (Seite 3). 3. Zu dfd „Iris" (und nicht nur „Pupille") vgl. Band I I I Seite 55 Note a. Gleichwohl könnte es sein, daß das Austreten der Tränen aus dem Sehloch angenommen wurde. E b 854d (Seite 1) 1. Ägyptisch st.t. Oder vielleicht besser „Ergießung"? 2. htp b] '] fehlerhaft s]w geschrieben. E b 813 (Seite 282) 1. Quantenangabe fehlt. E b 818 (Seite 282) 1. Ob „schneidende" Schmerzen wegen des Determinativs des Messers bei kmj.f1. 2. Ungewöhnlich bnt.t geschrieben, aber doch gewiß bnw.t gemeint. E b 819 (Seite 282) 1. Quantenangabe fehlt. E b 812 (Seite 282) 1. Dafür vgl. Note 1 zu E b 577 (Seite 231). E b 795 (Seite 282) 1. Lefebvre (Seite 90—91 § 2 A) bemerkt: „le prolapsus et les déviations de l'utérus devaient être fréquents". Auch er faßt h]j „descendre" in diesen Fällen als „revenir". E b 789 (Seite 282) 1. Hier mw.t-rmt, sonst Bezeichnung für die Plazenta. Für den Gebrauch von mw.t-rmt zur Bezeichnung für die Gebärmutter vgl. MIO IV, 1956, 27 f. 2. Wohl Bodensatz von Bier; vgl. Kah 17 (Seite 270). 3. Ein wirklicher Ziegelstein mit Stoff umwickelt? Ein Stoifpolster in Form eines Ziegels?

216

Medizin der Alten Ägypter IV 2

E b 790 (Seite 283) 1. Kaum zwei Drogen „ E r d e " und „hrj

pddw".

E b 791 (Seite 283) 1. Ob das antike Zopissa gemeint ist (wie Ebbell Seite 109 vermutet)? Das Determinativ von hc.t könnte statt als Seil auch als Landstück gelesen werden. 2. Der Schreiber hat hk.t „ B i e r " rot durchstrichen, wohl versehentlich statt Streichung des ikr.t „vorzüglich". E b 794 (Seite 283) 1. I n E b 793 (vorstehend übersetzt) „trockner K o t (s]w) des Menschen". 2. Das r vor mn.t-s ist zu streichen. L 45 (Seite 283) 1. Nur „Gebärmutter", nicht „Vulva Gebärmutter" wie Wreszinski übersetzt. E s liegt eine Fehlschreibung von hm.t vor. 2. Die Deutungsversuche Wreszinskis beruhen auf seiner irrigen Auffassung der Überschrift (vgl. Note 1) und sind unwahrscheinlich. E b 810 = Bin 17 (Seite 284) 1. „anderes" nur in E b . 2. Diese Droge nur in E b ; Quantenangaben nur in E b . 3. „an vier Tagen" nur in E b . Bin 18 (Seite 284) 1. hm].t ohne t geschrieben. Es läßt sich nicht entscheiden, ob zwei Drogen gemeint sind oder ob eine einheitliche Droge vorliegt; bd.t auch in E b 722 (Seite 243) in der Verbindung „Mehl von bd.t". Unsicher ist auch, ob hm].t „Salz" oder hm]j.t- bzw. hm.w-Pflanze; Wreszinski denkt bei bd.t hm].t an „einen Klumpen Salz". 2. gs zweimal geschrieben (Dittographie). Das zweite gs kaum das Wort gsw von E b 808 und E b 809 (Seite 285). Bin 13 (Seite 284) 1. Nach „Honig" vielleicht trink-Pflanze 2. Größere Lücke.

(i und k sichtbar).

II. Noten zur Übersetzung

217

Bin 14 (Seite 284) 1. ]mjw; das ] nicht geschrieben. Bin 15 (Seite 284) 1. Die Angabe der Pflanze ist ausgelassen. E b 811 (Seite 284) 1. F ü r diesen Zug der Sage vgl. Bonnet, Reallexikon der ägypt. Religionsgeschichte Seite 688 rechte Spalte. 2. Sonst Bezeichnung f ü r Kugel, Knolle; ob hier ein faseriger Teil der Pflanze? 3. Geschrieben wie bk].t „Schwangere". Wohl bildlicher Ausdruck. — Vgl. E b 800 (Seite 278) „weibliche swi-Binse". 4. Vgl. E b 131 (Seite 14) N o t e 6. 5. wss\ sonst von H a r n oder von K o t . 6. h]tj; häufig als Augenkrankheit (Seite 46). R a m I V D I I 1 - 4 (Seite 285) 1. N a c h Gardiner (bei B a r n s Seite 28) eine Prognose über das Schicksal des Kindes, das aber als solches nicht erwähnt ist. E b 836 (Seite 285) 1. Ägyptisch: Dativ. 2. E i n Sympathiemittel. o

E b 837 (Seite 285) 1. Soll das Gärungsprodukt auf besondere Weise erhitzt werden mit dem gern zu magischen Zwecken verwendeten hs] ^ - B r e n n m a t e r i a l ? 2. D e u t e t die nicht näher b e k a n n t e Fußstellung, ähnlich wie in K a h 24 (Seite 277) auf eine Räucherung hin? D a n n k ö n n t e das -s von h.t „ F e u e r " auch schon auf die F r a u bezogen sein. Oder kennzeichnet die Fußstellung einen kranken Zustand der A m m e (etwa deren Ermüdung) ? E b 808 (Seite 285) 1. Trotz der ungewöhnlichen Determinierung (ob n u r Verwechslung des ,,Ei" mit dem „Fleischstück" wie umgekehrt in Fall 45 des W u n d e n -

218

Medizin der Alten Ägypter IV 2

buches (Seite 197), Note 6) wohl mit bn.tj „Brustwarzen", „ B r ü s t e " identisch, zumal mit diesem Rezept die Reihe der Brustmittel des Pap. Ebers beginnt. — Vgl. Note 3. 2. Ägyptisch: m tp m tp; ein m tp ist wohl zu streichen. 3. Ob gs.w mit gsgs „überlaufen" zusammengebracht werden darf und etwa „Überfluß" (an Milch) bezeichnet? — Ebbeil versucht (Krankheitsbezeichnungen Seite 57-59) bn.tj f ü r „Abort (nicht ausgetragenes Ei)" und gs.w f ü r „abortieren" in Anspruch zu nehmen. E b 809 (Seite 285) 1. Vgl. Note 3 zu E b 808 (vorstehend übersetzt). 2. Die Lesung ist ungewiß. Ob dn.t und „Wöchnerin" bedeutend? Das Wort sonst nicht bekannt. E b 788 (Seite 286) 1. Eigentlich durch Betrachten feststellen. Aber die Feststellung erfolgt durch den Geruch! E b 796 (Seite 286) 1. Vgl. Note 1 zu E b 788 (vorstehend übersetzt). I X A 3 f (Seite 286) 1. Die hier folgenden Krankheiten finden sich zum Teil auch bei Männern. Die ausdrückliche Erwähnung der F r a u allein hat uns veranlaßt, diese Rezepte zur Gynäkologie zu stellen. E b 784 (Seite 286) « 1. „ H a r n in schlimmem Zustand" in K a h 34 siehe Seite 288. E b 786 + E b 787 (Seite 286) 1. I m H a r n oder Kot. 2. Vielleicht der mit weißem Sand bestreute H a u p t r a u m des Hauses? (vgl. Äg. W.B. V 214,15). - Oder enthält t]-hd in entstellter Form eine An• gäbe darüber, daß die Brocken ganz früh am Morgen geholt werden sollen (als Gegensatz zu h]wj „Abend")? 3. Wenn das mehrdeutige hieratische Zeichen f ü r das Ideogramm des Wortes die Nase darstellen sollte, so würde es sich um ein Gefäß mit Tülle („Schnabeltasse") handeln können (vgl. mnd.t Äg. W.B. I I 93,9). Die Lesung ist nicht bekannt.

I I . Noten zur Übersetzung

219

4. Wörtlich: „morgendlicher Gott". 5. Dieses Textstück faßt Wreszinski unter Ziffer 787 als Rest eines anderen Rezeptes. Ram I I I A 8 (Seite 286) 1. In den vorherstehenden Resten der Zeile 6 zweimal wss „ausscheiden" erwähnt. 2. Große Lücke. Eb 785 (Seite 286) 1. Siehe die Parallele Eb 143 (Seite 128). Eb 815 (Seite 287) 1. Dazu vgl. IV L 7 a (Seite 169) Note 1. - Vgl. auch Kah 34 (Seite 288) „Harn in schlimmem Zustand". Eb 817 (Seite 287) 1. Vgl. Eb 141 (Seite 124) Note 1. 2. Ob „Sumpfpflanze (hnj) der Erde"? (wie s]p.t-t] „Lotusblatt der Erde" Eb 108 auf Seite 244). Kah 33 (Seite 287) 1. 2. 3. 4.

Vgl. Kah 5 (Seite 268) und Kah 23 + 24 (Seite 277). Vor der Lücke noch ein m: wahrscheinlich „in". Große Lücke. Ägyptisch dualisch, womit gewiß die beiden Zahnreihen gemeint sind Eb 169 (Seite 287)

1. So nach Eb 168 (Seite 150). Kah 18 (Seite 288) 1. Griffith vermutet in den Spuren der ersten Lücke s.t „Erau" und in der zweiten Lücke fyj „Gatte"; er übersetzt: „ad nudandam(?) mulierem a viro ejus??" (gibt aber dazu keine Erläuterung). 2. Größere Lücke. 15

Grundriß I V 2

220

Medizin der Alten Ägypter IV 2

Kah 20 (Seite 288) 1. Möglicherweise kein neues Rezept, sondern Anschlußtext zu Kah 19 (Seite 276 bei IX A 2). Auch dort das Wort cnn (vgl. Note 4). 2. Griffith ergänzt ir „wenn". 3. Vgl. Eb 206a (Seite 94): „eine Frau, die ein Embryo geschlagen hat". 4. Griffith liest: hr s] n fdk '•nn.t was uns nicht verständlich ist. Griffith übersetzt „after ceases(?) the return". — Es ist nicht ersichtlich, wie weit die Überschrift reicht; von hr s] usw. ab ist der Text schwarz geschrieben. 5. Große Lücke. 6. mhwj mit Wasser determiniert. 7. sdj ein hölzernes Gerät, vielleicht ein Mörser aus Holz. 8. Wörtlich: „Angenehmes des Mundes"; vgl. Eb 853b (Seite 290). Kah 34 (Seite 288) 1. Große Lücke. 2. Ägyptisch: hr sfi-s s j . Der Bezug des Objektpronomens s j ist nicht ersichtlich. — Ob es sich um eine Geburtsprognose handelt? 3. Auch hier ist der Bezug des femininen Suffixes -s undeutlich. Eb 835 (Seite 288) 1. Das Rezept ist hier aufgenommen, weil es im Pap. Ebers unter den Frauenmitteln steht. 2. Ägyptisch: ck.t njdw. Ebbeil (Krankheitsbezeichnungen Seite 24) will in njdw eine Bezeichnung für Hämorrhoiden sehen und übersetzt r ck.t njdw „bis njdw eingeht" im Sinne von „bis die Hämorrhoiden zurücktreten". Jonckheere in seiner Bearbeitung des Beatty VI (Seite 49) schließt sich diesem Deutungsversuch an. Barns zu Ram IV C 7, wo ein Rezept mit einer Droge njdw (vielleicht mit dem Fleischstück determiniert) anfängt, lehnt die Erklärung, die Ebbeil versucht, ab. — Vgl. auch Mutt. u. Kind E 4,9: „(Krankheitsdämon) falle nicht auf seinen After; hüte dich vor njd (determiniert mit dem „schlechten Paket" und Pluralstrichen)". In dem Spruch werden die Körperteile aufgezählt und bei jedem in dieser Art auf den jeweils in Betracht kommenden krankhaften Zustand angespielt. — Denkbar ist auch, daß zu lesen ist ck.t n idw: „etwas, das eintritt zum Idw-Körperteil" (der sonst aber nicht bekannt ist). Ram IV B 1 - 5 (Seite 288) 1. Große Lücke. 2. Ägyptisch r wts-s (wts determiniert mit Phallus mit Ausfluß). Barns vermutet eine Fehlschreibung für wss-s „sie scheidet aus".

I I . Noten zur Übersetzung

221

3. Barns liest irrig wrh statt wdh. 4. Es folgt ein Zauberspruch mit einem rot geschriebenen msw.t „Geburt" und einem Körperteil n