As'm Neckerdhal. Gedichte in schwäbischer Mundart [2., veränd. u. verm. Aufl., Reprint 2022] 9783112636947

Citation preview

Urtheile der Presse über die erste Auflage von

Ns'm Ueekerdha!.

Magazin für -ie Literatur -es Auslands. WaS man auch einwenden mag gegen den Gebrauch der platten Mundarten, des Nieder- und Oberdeutschen und der anderen VolksDialekte in der Poesie — wo dieselben eigenthümlich geartet sind im Bau und in der Etymologie, da wird man der Sprache oder der Mundart eine gewisse Berechtigung nicht absprechen können; das wird nur da geschehen müssen, wo das sogenannte Platte, die Mundart des Volkes nichts weiter als ein verdorbenes Hochdeutsch ist. Seit Hebbels allemannischen und Fritz Reuters plattdeutschen Dichtungen aber hat sich die Wiederbelebung dieser alten Dialekte in immer weiteren Kreisen Freunde erworben, und so begrüßen wir auch dieses Bändchen Gedichte mit Freuden. Es ist nicht ihrer Sprache wegen, auch ihr Inhalt stellt sie unsern besten Volksdichtungen an die Seite. Sie sind von tiefem poetischen Gehalt, so namentlich das mit der

Überschrift: „der Moi ischt komme," ferner das Storchenlied: „Uf’m Kirchdhurm do klappert," so die „Zwoi Deng," „Der luschdige Mu­ sikant" und eine Menge anderer. Dabei ist die Form leicht und der Reim fließend, und überall zeigt sich ein tiefes Verständniß des ländlichen Lebens, und jene un­ geschminkte naive Wiedergabe desselben, die uns an einen unserer besten Volksdichter an Hoffmann von Fallersleben lebhaft erinnert hat. Wir glauben, daß gerade diese Aehnlichkeit eine hinreichende Em­ pfehlung für die kleine uns vorliegende Sammlung sein wird.

Allgemeiner literarischer Anzeiger für das evangelische Deutschland. Ein allerliebster Beitrag zur localen Dialektpoesie, frisch und anmuthig; besonders die lyrischen Stücke.

Der Beobachter. Ein Volksblatt aus Schwaben. Einen eigenthümlichen Schalmeienton schlägt an das Büchlein „Us'm Neckerthal" jedoch nicht in sentimentaler Schäferweise, sondern mit frischen munteren Klängen, die nicht nur der Sprache sondern auch der Denkweise und der Gemüthlichkeit des Volks abgelauscht sind. Ein paar der Lieder mögen als Beispiele des Gesagten dienen; (folgen: „Beim Fische," „O'gschore," „Am Kachelofe.") Ueber die Schreibweise des schwäbischen Idioms, der der Ver­ fasser ein Vorwort widmet, ließe sich mit ihm rechten; aber die Hauptsache ist, er hat den Volkston getroffen, und hat ihn anmuthig poetisch verwerthet, und wir wünschen daher, daß das kleine Buch sich einen Platz auf dem Weinachtstisch erobern möchte.

Süddeutsche Presse. „Us'm Neckerdhal" Gedichte in schwäb. Mundart heißt ein 9 Bogen starkes Büchlein, das im Felde der Dialektpoesie sehr Ver­ dienstliches leistet. Nicht erst seit Hebbels allemannischen, Kobells

oberbayrischen nnd Claus Groth's plattdeutschen Gedichten, ist die Dialektpoeste ein besonders der Beobachtung der Literarhistorikers wür­ diges Gebiet. Seit 10 Jahren, seit der Herausgabe der Stimmen der Völker in Köln, hat sich die Aufmerksamkeit der Presse in erhöhtem Maßstabe dieser Pflege zugewendet; in Nürnberg erschien eine eigene Zeitschrift nur zu diesem Zwecke, und der „deutsche Sprachwart" in Leipzig, obgleich allgemeiner und rein philologisch gehalten, schließt sie nicht aus. Wie allgemein Fritz Reuters plattdeutsche Romane den ganzen Norden Deutschlands literarisch beherrschen, dürfte hier we­ niger bekannt sein. Thatsache ist, daß Jenenser Professoren eigens plattdeutsch erst lernten, um Reuter genießen zu können. Was den schwäb. Dialekt betrifft, so hat zuerst Auerbach, und nach ihm Char­ lotte Birchpfeiffer in der Nachbildung der „Frau Profefforin" ihn allgemein populär in ganz Deutschland zu machen verstanden, und wir hoffen deßhalb auch, daß W. Stein's Gedichte, welche sich durch Innigkeit, Wahrheit und glücklichen Humor auszeichnen, nicht bloß innerhalb bt6 Neckarthales Freunde finden werden. Soll man es zusammensassen, was das Charakteristische dieser, wenn auch der Ver­ fasser bekannt ist, doch aus dem Volk entsprossenen Lieder ausmacht, und ihnen ein gewisses kulturgeschichtliches Gepräge gibt, so ist es die Ungewöhnlichkeit, die naive Objectivität, mit welcher der Poet von Liebe und Leid singt, ungefähr wie es das Volkslied thut.

Sadische Chronik. Beilage zur Karlsruher Zeitung. Wir haben im Laufe dieses Jahres Grimminger's schwäbische, und E's rheinschwäbische Gedichte besprochen, wir können ihnen heute schon wieder den obigen neuen Versuch schwäbischer Dialektdichtnng anreihen. Das kleine Büchlein enthält unter manchen anspruchslosen volksliederartigen Strophen eine Reihe höchst niedlicher Dinge, und ganz besonders ist zu rühmen, daß die Pointe sehr oft durch eine geschickte Anwendung der Dialekteigenthümlichkeit sehr erheblich ge­ steigert wird, wie z. B. am Schlüße des Gedichts: Aepfelblüeht uf's Hüedle gschteckt. Als Proben lassen wir einige charakteristische Bei­ spiele folgen, („Zwoi Deng" „Der schönschte Schtand," „'S arme Mareile.")

Non demselben Verfasser ist im Verlage der G. I. Göschen'schen Verlagshandlung in Stuttgart ferner erschienen:

Gedichte von

Withetm Stein. Taschenformat, broschirt. Preis 15 Sgr. oder 48 Kr.

Was von der Kritik an den „Gedichten in schwäbischer Mund­ art" gerühmt wird: Frische und Anmuth, naive Obrectivität und tiefer poetischer Gehalt, wird sich auch in dieser Sammlung „Gedichte" nicht verkennen lassen, und so hoffen wir, daß sich dieselbe in gleicher Weise die Gunst des Publikums erringen möge, wie die schwäbischen Gedichte.

Ws'm Meckerdhat. Gedichte in

schwäbischer Mundart von

Wilhelm Stein. Zweite veränderte und vermehrte Auflage.

Stuttgart. G. I. Göschen'sche Verlagshandlung.

1869.

K. HofbuchdruSerei Zu Guttenberg (Carl Grüninger) in Stuttgart.

Vorbemerkung zur ersten Auflage.

Es liegt nicht in meiner Absicht, den nachfolgenden Ge­ dichten eine weitläufige Abhandlung über die schwäbische Mundart

vorauszuschicken. Zur Erklärung der von mir gewählten Schreib­

weise mag Folgendes dienen: Man wird nicht verkennen, daß ich mich treuer, als sonst wohl zu geschehen pflegt, an die Aussprache zu halten suchte,

um auch solchen Lesern, welche nicht von Haus aus schwäbisch verstehen, das schwäbische Lesen, und, wozu Gedichte im Volks-

dialect immer gern gewählt werden, das Vortragen derselben zu erleichtern. Aus diesem Grunde habe ich trotz der vielleicht

anfänglich für den Blick befremdenden Wortgestalten die daraus entstehen, durchgängig e für i, o für u gesetzt, wo dieß bei uns

gebräuchlich ist; ebenso o für jenes a, welches wie eine dumpfe Mischung aus a und o klingt.

Daß ich nicht auch vollends a ö und ü durch e und i,

und nicht äu und eu durch ai und ei ersetzt habe, mag als

IV Znconsequenz gelten; allein ich fürchtete selbst schwäbische Angen mit einer vollen Wiedergabe alles dessen zu erschrecken, was

freilich unsere schwäbischen Ohren ganz wohl ertragen.

Ein eigenes Schriftlichen e habe ich für das kurze dumpfe

e gesetzt, wie es in e, i und u mitklingt, in den Artikeln statt des offenen e, in unbetonten Fürwörtern für i steht, und die

Mehrzahl-Endungen der Verkleinerungssilbe le — lein von ber

Einzahl unterscheidet. Für t in scht schrieb ich t am Anfang und am Ende

des Wortes, ebenso in der Mitte, wenn ein Consonant darauf folgt; dagegen nach einem Vocale in der Mitte d; so

scheint

es mir mit unserer Aussprache übereinzustimmen.

Der Apostroph, wie ich ihn anwandte, hat zweierlei Be­ stimmungen.

Einmal steht er da,

wo ein Vocal ausfällt, und das

Wort sonst schwer verständlich wäre; also nur in seltenen Fällen. Wo er für ein wegfallendes „n" steht, deutet er zugleich die

Aussprache an, indem dann die vorhergehenden Vocale oder

Diphthonge nasal gesprochen werden, so z. B. in ka'-kann,

be'-bin, scho'- schon, mei' - mein, allo i'- allein.

Nach dem Vocal

„e" in der Endung e'-n, z. B. in lache'-lachen, zeigt erden

dumpferen e-Laut an, gleich dem oben angeführten e. Noch ist es nöthig über das Wort „no" einige Worte

beizufügen.

Dasselbe steht je nach dem Sinn für nun und nur,

___ V und wird nasal gesprochen; die gleiche Aussprache hat no'-noch,

welches ich durch den Apostroph von den beiden anderen un­ terschied. Vielleicht mag der Leser da und dort noch auf Ungleich­ heiten in der Schreibweise stoßen. Was liegt daran? Es würde den Verfasser viel härter treffen, wenn ihm Unsicherheit in der

Durchführung des schwäbischen Volkstons, Verstöße gegen die heimische

Gefühls-

und

Gedankenwelt

nachgewiesen

werden

könnte. Er sucht in erster Linie seinen Landsleuten zu gefallen;

verdient er das, so und Gönnern fehlen.

Ostern 1868.

wird es ihm auch sonst nicht an Lesern

Vorwort zur zweiten Auflage. Die beifällige Aufnahme der ersten Auflage dieser „Ge­

dichte in schwäbischer Mundart" hat die am Schluß der Vor­ bemerkung ausgesprochene bescheidene Hoffnung

gerechtfertigt,

und so kann nach Jahresfrist eine zweite vermehrte Auf­

lage erscheinen. In Betreff der Schreibweise ist folgende Aenderung vor­ genommen worden:

Das dumpfe e, welches sonst mit e, in der Endung „en"

aber mit e’ angedeutet wurde, ist nun gleichmäßig mit e be­ zeichnet worden.

Der Apostroph inmitten oder am Schluß vou

Wörtern zeigt also nur noch die nasale Aussprache der vor­ hergehenden Vocale oder Diphthonge an.

Sommer 1869.

Inhalt. Seite

Seite Zom Eingang.......................... Frohe Gselle........................... Heut.......................................... Der Handwerksbursch . . 6 Uf der Rois................................ Bloememädle.......................... Us'm Kirchdhurn do klappert 10 Sonndichmorge .... 11 Am Vogelnescht .... 12 Vom Bergle goht Dauwend 14 Der Gugug.................................. 15 Luschdig........................................17 Der Poschtknecht .... 18 Guets Ziel...................................20 Worom?........................................21 Domme Sache............................. 22 Kuriose Leut............................. 23 Was d'Buebe werde wollet. 24 Gueder Grond............................. 25 Frommer Wunsch.... 26 Em Brauhaus..... 27 Schierbereits.............................28

1 Gnüegsamkeit....................... 3 Grad oder fromm. . . . 5Zwoi Deng............................ Brautgedanke...................... 8Wonsch................................. 9Aepfelblüeht uf's Hüedle gschteckt. ...... Der Bschoidene .... So mueß geeh ................. Komm!.................................. Bschtelleng............................ So ischts!............................ Beim Fische...................... Dreuer Senn...................... Mit achtzehe Jährle. . . Sorglos................................. Schneller Entschluß . . . Ond wenn i zue meim Schätzle komm .... O'gschore........................... Du ond i........................... Dronde em Wiesegrond. .

29 30 32 33 34

35 36 37 38 39 40 42 44 45 46 47 48 49 50 51

VIII Seite

Seite

52 53 55 57 59 60 61 62 63 64 65

A gueds Wort Morgegang Am Kachelofe Aus de Buebejohr ... 'S Schwätze 'S Beschde Am blaue Me'dig.... Der Lufdibus Jedem sei' Sach .... Der O'glückshas .... 'S Faaze 67 Ebbes fürs Herz .... 69 Wei'lob 71 Au a Grond 72 Der Lomp 73 Der alde Freund .... 74 D' Jagdjächtler .... 75 Mei' alder Frack .... 76 Preußisch 77 , Der luschdige Musikant. . 78 Der Schampanilersuff . . 79 Aus der Dappbardie. . . 80 Uf der Kegelbah' .... 81 'S Oi' oder 's Ander . .

89 90 91 93 94 95 96 98 100 101 102 103 105 107 108 109 110 111 112 114 116 120 122 125

... 82 Mei' Pfeif Dubak 83 Dornrösle . . . 84 'S Dodthehemedle 85 Der A'henker 86 I Brüederle ond Schweschderle I Bom luschdige Schpielma' . 88

127 129 141 144 154 160

I kenn de wohl . . . Gueder Wonsch . . . Blomesrog I wüßt was i dhät! . Net fdjif I kenn a liebes Menscheaug Schwatzerei Frei ond ledig.... Verschölle! • Wo leit 's Glück? . Der Rekrut Anderscht als sonscht. . Ausweg Eil mit Weil .... Dreue Lieb 'S verlassene Mädle. . DhomeSnacht .... Schtiller Schmerz. . . Wendergedanke.... Nixeglaub Die jonge Nonn . . . De alt Lend Sommerobed .... Krank Kladschbase Der schb'nschde Schtand. Der Oschderhas . . . Guede Antwort . . . Arme Leut 'S arme Mareile. . .

Aom Li'gang. D'Vögele pfeifet en Busch ond Hag

Drom will i's au Probire, Ond denk halt, wer's net leese mag,

Den Wirdes au net schenire. Der Oine sengt sei' Liedle guet

Bei'm Wei', ond nep goht drüeber,

Der Ander sachde senge dhuet Seim Schätzte, s'ischt em lieber.

Ond wie-n-i gsonge nehmet's a' No au mit guedem Herze;

Wenn's au net ällweil baße ka', 's gibt nex für alle Schmerze.

Vielleicht, wenn mer's so recht bedracht't, Jscht hie ond do oi's dronder,

Des uich a bisle Freude macht, Na lachet ond send monder.

2

'S blüeht jo so manichs Bleemle au

Da druße-n-uf de Wiese,

Wird au net Aelles broche, schau, Des derf Oin net verdrieße;

Der Oine schätzt a Bleemle greng, Der Ander schenkt's seim Schätzte, Ond i be' froh, wenn i no breng

Mei' Lied an a guets Blätzle.

3

Arohe HM. Leichder Senn ond froher Mueth,

froher Mueth, Schtoht em jonge Bluet so guet!

Lockt ons wo a blanker Wei1 schenket ei1!

Frohe Gselle wollet mer sei1!

Blüeht a Rösle ons am Weg, ons am Weg, Bricht mer's von der Roseheck; Schteckt's na uf de Huet ond sengt,

daß es klengt, Bis a-n-andre Blom ons wenkt. Lacht ons zue a Augeschtern, — Augeschtern: Mädle kuß me, Han de gern!

Han de gern a kurze Weil, komm, 's hat Eil,

Lieb, die Hot koi1 lang Verweil!

Blüeht ond Blom an Rock ond Huet, Rock ond Huet, Wei' ond Mädle, des thuet guet; Ond so solls halt allweil sei', schenket ei'! Frohe Gselle wollet mer sei'!

5

Keut. Heut ischt no Heut, ond 's Heut ischt mei\ Herz, du muescht luschdig ond fröhlich fei'. Wer woiß, ob morge nex Böses kommt, Daß weder Freud dir no' Luscht meh frommt. Guck net en d'Ferne, 's bei' ischt so noh,

Des Morge-n-ischt weit no, ond 's Heut ischt do.

Ond puh de heut no' mit Rose roth, Bielleicht bischt morge scho' bloich ond dodt.

6

Aer Kandwerksbursch. Verrißene Schueh, Verrissene Rock,

A leeres Ränzle, En Knodeschtock, Ond nex em Bendel,

Rex en der Dasch,

Ond an der Seide A leere Flasch.

Doch fröhlichs Wandre,

Wohe' me's au zieht, Ond uf de Lippe A luschdigs Lied. Ond kommt a Karoß,

Na halt i schtill:

„A Handwerksbursch, „Der a Zehrgeld will!"

7 Ond fröhlich gfochde,

Kommscht alleweil ct',

Ond selbe Dir Omer Versage was ta\ Mei' Mueder Hot recht: Mit em Huet en der Hand,

Do kommt mer o'gschore

Durch's ganze Land.

Uf der Aois. Wirths-Döchterle bischt frisch ond frank

Ond hoscht en guede Wei'! I möcht de liebe lange Dag

Halt emmer om de fei'. I glaub wer dhätet ons vertra,

Opd 's wär a neddes Dho'.

„Ond wenn de emmer om me wärscht, Was häddescht na dervo' ?"

A Händle, des me drücke dhuet,

A-n-Aeugle, des mer lacht, A Gläsle Wei' am lichde Dag, A Küßle en der Nacht!

9

Moememädle. Moieglöckle, Moieglöckle!

Kauft a Schträußle, schöene Herre, Könnt's jo uire Schätzte schenke,

Werdet sich dervor net sperre! Moieglöckle send so duftig,

Ond so rei', wie jonge Herze; Müeßt de Mädle Bleemle geebe,

Wenn er wöllet mit 'n scherze. Kauft a Schträußle, schöene Herre,

Glaubet wer, viel macht a Bisle,

Denn so liebe Moieglöckle Send gar schuld an manchem Küßle!

10

Ilf'm Kirchdhurn do klappert. Us'm Kirchdhurn do klappert A Störchle ond guckt,

Wie onder em dronde A Hennele gluckt.

Ond neebe bei'm Bäcks, Do schreit a kloi's Kend, Ond luschdig send Buebe, Wo Mädele send.

O Schtörchle flieg weider,

Dei' Kendle, des schreit! O Henne, was gackerscht? Leg Oile, sei gscheit.

O Mädle, was flenkerscht? Zom Schpiele bischt z'alt,

Wenn a Värle se gern hot. Na heirethets bald!

11

Sonndichmorge. Vom Kirchdhurn hallet d'Glocke So feierlich, so rei',

Weit über Haus vnb Dächer, Ueber Wald ond Wiese nei'.

Do läßt der Wald sei' Rausche Ond d'Frucht schtoht mäuslesschtill, Ond d'Blome-n-uf der Wiese Wardet, was werde will.

Ond guck, bei'm Glockehalle, Do schprüeht jetz warm ond lau

A milder Reege abe, Ond küsset Wald ond Au.

12

Um Pogelnescht. Horch, 's zwitschert was em Büschle drenn Mit Schtemmle gar so fei'!

Ond guck, a Fenk fliegt ab ond zue,

Fliegt us'm Busch ond nei'. Jetz schleich herzue ond duck de leis,

Dhue d'Zweigle von anand, No schtät, iio schtät, fahr sachde zue! En Obacht nemm bet1 Hand. Siehscht 's Neschtle en de Zweigle drenn

Von Feederle ond Heu? Ond siebe gelbe Schnäbele

Die bibberet us der Schtreu.

Ond guck, dort kommt der alde Fenk, Der brengt a Füederle;

Jo, jo, was Oin am Gernschde Hot, Des ischt doch 's Müederle.

13 Ond guck! jetz dhont se d'Schnäbel uf Wie uf Kommandowort —

Jetz dhue mer's z'lieb, daß 's Alt nex merkt,

Mach d'Zweigle zue, schleich fort.

14

Gom Mergle goht Aauwend. Vom Borgte goht Dauwend Em Dhäle schmilzt der Schnee, Ond daß i mueß wandre,

Des dhuet mer so weh. Wer kocht mer mei' Süpple,

Wenn i druße Be1 weit, Wer wärmt mer mei' Kloidle,

Wenn's regnet ond schneit? Des dhuet halt no d'Mueder An Lieb ond Güet voll,

Drom mueß i au draure,

Weil i wandere soll.

15

Aer Hugug. A Gugug, der ischt gsesse Em Wäldle usm Ascht,

Do ischt a Mädle komme, Die Hot de Schroi verhascht.

Des Mädle sacht no: „Gugug, „Wenn werd i heire? schwätz!

„Schrei mer net viele Jährle, „Sonscht goht ders währle letz."

Der Gugug dhät se bsenne, Na fängt er luschdig cf,

O?-, zwoimol ond so weider, Daß ma's kaum zähle ta\ „Was zeeh^, was dreizeeh' Jährle? „Wart, Gugug, di soll scho'! „Was zwanzig? daß der Donder

„De? Schreie der verloh'!"

16 Des Mädle nemmt a Schtoi'le

Ond schmeißt zom Gugug nuf, Der Gugug fliegt brav weider,

Schreit luschdiger no druf.

Ond zwanzig^ dreißig! — Mädle,

Wo blüeth bei’ Myrdheschtrauß? Hörscht net de Gugug schreie?

Der fliegt ond lacht de aus!

17

Luschdig. Was guckscht denn so draurig? Sei luschdig ond froh! '(5 ischt ofmol em Leebe,

'S ischt ofmol no so.

Alt wirscht de von selber, No danz no ond schpreng, Ond woischt a fefs Siebte, Sei luschdig ond seng. Ond wenn de willscht draure, Guck, des Hot no' Zeit; Luschdig fei', fröhlich fei', Des Hot a Schneid!

18

Aer poschtknecht. Der Poschtknecht fährt johraus, johrei',

Jscht ällweil ns der Stroße, Bei Reege ond bei Sonneschei' Hörscht frisch fei' Hörnle blose.

Durch Feld ond Wald do schmedderts he': Trara! Schtoig uf ond nieder; Sei' Beitsche knallt, Ond luschdig schallt Au 's Echo Aelles wieder.

Vier Rößle vor em Wage dra', Des goht als wie mit Flügel,

Der Poschtknecht führt als rechder Ma' Mit feschder Hand de Zügel. He! Schwoger, blos der' Drenkgeld raus! Trara! klengt's uf ond nieder; Sei' Beitsche knallt,

Ond luschdig hallt Au 's Echo Aelles wieder.

19 Aell ander Woch do fährt er ne?

En's Dörfle, Wenns scho' donkelt, Der Mond will scho' am Hemmel sei

Ond 's Schternle glänzt ond fonkelt. Do goht a Kammerfenschder uf; Trara! so grüeßt er monder.

A Händle wenkt,

Ond luschdig fleugt A Grüeßle zue em ronder.

20

Huets Ziel. De Wage gschmiert,

Sei' Bendel gschnürt,

Ond fröhlich oni se guckt, Ond wo ma' henderrucks handirt

No nemme meh se duckt.

Der Blick en d'Welt Sei wacker gschtellt,

Ond schtets em Aug fei' Ziel, Ond wenn der au net Aelles glengt Verzwenge dhuescht doch Viel.

En Goddes Huet Schtell Floisch ond Bluet,

Ond leg net d'Händ en Schoß; Sorg nemme drom, 's wird Aelles guet,

Jscht au der Deifel los!

Worom? Drobe-n-uf'm Dächle

Sitzt a-n-alder Schpatz,

Der Jäger möcht 'n schieße

Ond schleicht om de Blatz. Ond dronde am Fenschder Bei ihre Levkoy,

Do sitzt a netts Mädle

Ganz seele-n-alloi'. Was ischts mit-em Schpatze?

Der hockt jo no' guet! Des ischt weil der Jäger-

Des Mädle küsse dhuet.

22

Aomme Sache. Guck Hasefueß, des Mädle magscht, Ond hoscht se no' net küßt? Als wenn ma zom a Kuß uich zwoi Erscht zämekopple müßt. Ond wie mer küßt, des frogscht au no'? De bischt a dommer Gsell! Nemm 's Mädle en de Arm, dernoch Goht 's Kusse von se sell!

23

Kuriose Leut. I Han Oin kennt, der gwä so drüeb, Hot duselt Dag ond Nacht;

Ond net a Sonneschtäuble Hot Ehin Widerwärdigs gmacht!

Den Han i oines Dags au bsuecht, Ond Hanen dröscht gar schö', Do Hot er gmoint: ehn dröschde könn

Ko? Mensch, und i könn geh! Do Han i denkt, Narr heul du zue, So lang de witt ond muescht, Schtoht's so kurios om di, na ischt

Des 's Beschde, was de dhuescht.

Was d'Wmbe werde wollet. Der Bue kommt zue der Ahne hoim, Die hockt em Sorgeschtuehl,

Se rueft em Kloine: „Sag wie-mischt „Der^s gange-n-en der Schuel?"

,,„O Ahne,- onser Pfarr Hot gfrogt:

„„Was Jeder werde wöll!"" „No, Hänsle, hoscht was Gscheits druf gsagt? „Bischt sonscht a pfiffiger Gsell."

„„Jo,"" sacht der Bue, „„i schätz wohl scho': „„Zom mendschde General,

„,,A Dambor zwar fascht lieber no1, „„Doch des ischt mer egal.""

25

Hueder Hrond. He Bue! Bischt jo kaum vierzeeh Johr, Em Maul hoscht V Zigarr scho' ? Du fangscht bei Gott mol zeidig a\

Wie goht's do schpäder no!

„Ha, schpäder goht's halt grad wie jetz!

„'s ischt mer ko? bsonders Glüscht; „'s ischt no a Merks daß ma' glei' woiß „Was hende ond vorne-n-ischt!"

26

Arommer Wunsch. Des domme Leebe gfällt mer net,

Do schaff i Woch uf Woch, Ond 's Geld, des goht woiß Gott wohe', Mei Sack Hot wohl a Loch.

Was i durch V Woche Han verdeent Wird Sonndigs ällS verjuckt,

Ond Me'digs ischt meP Dasche leer Wenn mer au no' so guckt. Wenns no vom Hemmel reegne dhät

Mol Kronedhaler ra, Na wär i zfriede, ond i wött

MeP Leebdag nex meh sa.

27

Lm Wräuhaus. He Brauer, uier Bier ifcht schlecht, Des ta1 wer fascht net brenfe, Wie wöget 'r rto jobbe Brüeh

Dm baare Grosche scbänke?

Weiß wohl, ber Bronne ischt uich znoh,

Der nützt 'm golbne Engel, Drom schtoht a Ma' be ganze Dag

Au bra' onb rührt be Schwengel. „Falsch gschosse, Herrle, Wasser ischt „Net zviel bra', net a Tropfe', „Doch wenn ihr's ebe wisse went:

„A bisle Zwenig Hopfe!"

28

Schierbereits. Ond schierbereits be'-n-i mol gwä A reicher Ma', des denkscht der ner?

Jo wenn mer 's Glück net wär so zäh,

Ond 's große Loos i gwonne hätt.

O'mol em Leebe Han i gsetzt, O'mol en d'boyrisch Lodderie,

Ond Zwanzigdauset hätt t jetzt Drotz onserer Schandarmerie. Woischt wie's so goht, ma' woiß halt net

Wie 's Kugele rollt uf seiner Bah', Ond — witsch! — Die Zwanzigdauset weht

Der Deisel grad derneebe na'!

29

Hnüeglamkeit. Uf'm HLusle wardet d'Schpätze,

Ond der Schpatz der ischt net weit, Ond em Schtüble sitzt a Bärle,

Send zwor arm, doch frohe Leut.

Schpatz ond Schpätze, Ma' ond Weible, Armueth kennt koi' große Noth,

Brodelt's au net en der Kachel, Gnüegsamkeit würzt 's drocke Brod.

Aellweil wohnt net 's Glück em Schlößle,

Wo no zoft sitzt gelber Neid; Afriedeheit brengt 's Glück ens Hüddle Au zue arme Beddelleut.

30

Hrad oder kromm. Was schleichscht Hier, Bue, do en der Nacht

Aellweil om Hof ond Haus?

I roth der fei', nemm de en Acht, Sonscht komm i zue der naus!

I Hans scho' gmerkt, was vor sich goht, Doch, Alderle, 's ischt guet!

Goht mer mei' Mädle no' mol schpot

Zur Dhür naus, kriegt se d' Rueth. Der Bauer sächts ond dreht se om,

Berschempft na druf fei' Frau; Der Bue guckt vorer goht no' rom,

Do wenkt'm 's Mädle schlau: „Komm no heut Nacht, no leis muescht fei',

„Do schloft mei' Vadder fescht,

Verlaß de druf, i laß de rei',

„'s ischt für ons Boid wohl 's Bescht."

31 O Bauer, merkscht denn nex berDo\

Der Marder ischt em Schlag! Wenns Nacht ischt kommt er sachde no

Ond schleicht dervo' am Dag.

So aber ischts wo d'Lieb net send Koin grade Weeg ens Haus, Na gohts als wie a Wirbelwend

Zur Henderdhüre naus!

32

Iwoi Jeng. Em Oberland gibts Wasser

Em Onderland gibts Wei',

Ond wo der Bue fei’ Schätzte Hot, Mag er am gernschde fei’;

Ond Hot der Bue koi’ Schätzle, Na woiß i was er dhuet,

Na hockt er en a Wirthshaus nei’, Ond denkt: des dhuet mer guet. A Wirthshaus ond a Mädle,

’S ischt fascht derselbe Pris, Denn Hot a Bue des Oine net Na Hot er ’s Ander gwiß.

33

Brautgedanke. D'Lenne send so sauber, Als wie-n-a frischer Schnee, Ond Kascht ond Kischt ischt voll fcf)o', Drenei' goht fascht nex meh.

Mei' Schweschder näht am Schloier, Mei' Mueder am Hochzigbett, Ond t — i senn ond grüebel

Was i am gernschde dhät.

Be' worde so ganz anderscht,

's ischt Aelles o'gwohnt, neu,

Vor Freude möcht i hopfe, Ond Han doch Angscht derbei.

Es schteigt mer 's Bluet ens Köpfle

Ond 's Herz, des ischt so g'engt, Wenns no no' hebt a Weile

Ond net vor Glück verschprengt.

34

Wonsch. Ond 's Brennele goht ond 's 9tädle rauscht, O lueg no, was do drübe lauscht? A Lockeköpfle guckt durch d'Nacht,

Hot 's Fenschder sachde usegmacht.

Ond Mond und Schternle scheinet so, Daß 's Herz au wird so hell ond froh,

Woiß net, des Haus mueß "s uf se ha',

Ta i net vonem weiche' ka'. O wär i no a Müllerssoh',

Gesetzde Fall, ma' schwätzt jo no, Ka' sei', daß gern se me na hätt — Io, doch nex gwieß, des woiß ma' net.

35

Upfelblüeht nf 's Küedte gschteckt. Aepfelblüeht uf 's Hüedle gschteckt

Ond d'Mucke-n-us 'm Kopf!

Ond wo de-n-a netts Mädle triffscht, Na pack se glei am Schopf;

Ond kuß se uf ihr Maule Des dhuet er gwiß net weh, Ond schreit se au a Weile,

Bald dhuet se's nemmemeh. 's Leebe goht so bald verbei

Ond d'Jährle qanget rom, Ond wer net jedes Schtendle nutzt, Den hoiß i währle domm. Wer's jong net dhuet probire,

Der Hot koin Gwenn dervo', Ond will mers alt schtudire, Na ischts a dommes Dho'.

36

Der Wschoidene. Jongferle wohe' so schnell? Derf de net begloide?

„Wenn de witt, worom denn net?

„Wenn de bischt au bschoide."

Bschoide be'-n-i alleweil Zom a gwiße Schtückle.

„No, so kriegscht mer halt dernoch „Au a freundlich- Blickle."

'S ischt mer fascht a bisle zweng,

Bischt so hoiklich Schätzte? „No so gib i dir dernoch „Au a freundlich- Bätschle."

Jongferle des langt no' net, Mehner om a Bisle! „Wardescht halt, bis donkel ischt,

„Kriegscht na au a Kühle."

37

So mueß geeh. Herzigs Kend, gib mer a Kühle,

Guck, des ta? net anderscht fei1,

Rodhes Mäule, woiche Bäckle, Gucke gar so kußlich drei1.

Muescht jo doch mei1 Schätzle werde Ueber kurz no oder lang, Weil se d'Lieb schlengt om bei1 Herzle

Leis ond fescht als wie-n-a Schlang. Jo, ond d'Lieb liegt der em Herze,

Weil de so verleege blickscht, Jo i schpür's am hoiße-n-Odhem

Ond wie-n-an mei1 Bruscht de drückscht!

38

Komm! 'S Heu liegt uf der Wiese Ond Seither schpielet dra', Komm! laß de's net verdrieße,

Schmeiß us 'm Hirn de Späh'.

Guck d'Sonne scheint, ond d'Bleemle Die blühet wonderschö',

Ond luschdig sommset d'Eemle, I han's no' nie so gseh'.

Der Bach dreibt 's Müllers Rädle, Ond d'Lieb die dreibt de Bue, O komm no, herzigs Mädle,

Guck net so kalt derzue!

39

Aschtesseng. wiesle komm heut cni a 9ieune

Onder'n Nußboom, woischt na scho'! Aber deine Albe müsset'S Ebe grad net wisse dho'.

Onderm Nußboom ischts so duschder,

Daß 's Verkenne ischt verwehrt,

Glaub au wohl daß d'Blädder rauschet Daß ma' ons net schwätze hört. Woischt du hoi'licher a Blätzte? Ond a sichrers? schätz wohl net!

Deine Alde sollet schlofe, 's Alder ghört scho' frueh ens Bett. Aber mir, mir wollet lache,

Ond vergnüegt ond luschdig sei',

Dir a Nüßle, mir a Kühle, Des schmeckt guet beim Mondeschei'!

40

So ischts! Ond nemmscht vom Bode Weg en Schier', Ond wirfscht 'n weit

En's Wasser nei', No' ziegt er Reng,

Erst kloi' na groß,

Ond 's flemmert lang No' von dem Schloß.

So ischt mei' Herz, Grad so ischt's bschtellt.

Wenn a liebs Wort Von dir nei' fällt. Na bebts ond schwankts Bis uf de Grond,

Ond macht so fort

Viel lange Schtond,

41

Als wollts mei1 Bruscht Versprenge fascht. Guck Mädle so Me gfange hascht.

42

Aeim Arsche. Z'Fische be^-n-i letzthe' gange

Mit der Angel an de Schteg,

Mädle send zom Wasche komme,

Hent mer d'Fischle driebe weg.

G'angelt Han i bis zom Obed, Aber nex Han i verwischt, No die luschdge Mädle hsnd mer

Manich Gschpäßle ufedischt. Ond do dronder gwä ischt Oine

Gar so lieb, so dondersnett,

Ueber ihre herzige Aeugle Bald i mi vergesse hätt. Wie-n-i no be1 hoimwärts komme,

Han i mi en's Eckle gsetzt, Ond hän grübelt, denkt, ond komme Be'-n-i zue dem Schluß uf d'Letzt:

43 Gfange Han i nex, des woiß i,

Drotz der riesigschde Geduld,

Aber glaub fascht: I be' gfange, Ond des Mädle, des ischt Schuld!

44

Armer Senn. Ond 's Flüßle lauft durch Wies ond Schtadt Ens Meer, woiß Gott wohe',

Ond mi dreibts zue meirn Schähele

Wo-n-i au schteh ond be'.

Manich Fischle schwemmt ond schprengt en d'Höh, Ond schnalzt em Wasser dren, So ziege in er Gedanke-n-au

Aellweil durch Herz ond Senn. Ond wo-n-i be' ond wo-n-i bleib,

Be' noh i oder fern, Do denk an mei' Schätzele, I han's jo gar so gern.

45

Wit achtzehe Jährte. Mei' Mueder meint, i sei no' z'jong Ond sei no' net recht gscheit, Se hätt mit dreißig Jährte-n-erscht Mein Vadder selig gfreit. Was dreißig Johr? Daß Gott me bhüet! O Jemine, du meine Güet! I be'-n-erscht achtzehe Jährte Ond Han a warmes Gmüeth. O Mueder, sorg du net om mi, Denk no wie-n-att de bischt, Hättscht du mei' Herz em Mieder dren Na wüßdescht wie mer's ischt. Ond ganget a baar Jährte rom Na guck no' om a Wieg de om, Na derscht als Ahne senge A Wiegetiedte drom.

46

Sorglos. Nex zom Nage, ner zom Beiße, Aellweil be'-n-i ohne Geld,

Doch mein Schatz, den mueß mer heiße

's schönschde Mädle uf der Welt. O'längscht frogt me so mei' Mädle: „Sag, wie viel hoscht no verschpart,

„Daß de setze ka'scht ens Schtädtle

„A'seh'lich noch Burgerart, „Ond me nemmscht no zue denn Weible, „Des en's HLuSle hoider lacht?"

Sag i druf: Mei' süeßes Däuble Des Hot mer koi' Sorg no' gmacht.

Aber, Schatz, von Hochzigs weege

Derscht a bisle warde no', Han koin Heller em Bermöege

Aber gern han dhue de scho'!

47

Schneller Entschluß. Ond wenn de mc net heire toitt, Na woiß i was i dhue,

Na gang i noch Amerika, So lenks nom, emmer }ite.

Ond guck dort drübe trifft mer au, No' Haufe Wilde a', Do würd doch au a Mädle fei',

Die gern me nemmt zom Ma'.

48

Hnd wenn i zue meint Schätzte komm. Ond wenn i zue meim Schätzle komm,

Na ischt der Deifel los, Se zwirbelt me so om ond om, Ond nemmt me uf de Schoß. Se schleckt me a, se schlotzt me a, Als wenn ich zuckrig war,

Schätz währle, sott i zuckrig fei', I wär bald nemme schwer. O Schätzle, wart, 's wird anderscht no'! Was lachscht zom Zeitvertreib? Dei' Schlecke-n-ond bet' Kusse hört Bald uf, bischt erscht mei' Weib!

H'gschore'. Do, guck, mei' Schatz, die weide Welt Liegt ons do vor em Gsicht, Ond was die Leut au schwätzet, gelt

Mer hent jo oiges Gwicht!

Ond wenns ons wird em Dörfle z'bont Was schiert ons au des Pack! Mer send jo jong ond send au gsond, Jscht au ko? Geld em Sack. Mer send jo jong ond Halde zäh, Ond weit ischt d'Welt, so weit!

'S würd druße-n-au a Blätzle gä Für Zwoi so brave Leut!

50

Au ond i. DeP Herzle ischt meP Ond 's meP ischt beP, Na ischt neehmer brenne Als mir zwei alloP. No scheP no du Sonner Des ischt ons egal, Ond fall us de Wolke Du regnischer Schtrahl^ Mer sitzet a Jedes Em hoPliche Haus, Ond liebet ond senget Ond lachet uich aus!

51

Aronde em Wiesegrond. Dronde em Wiesegrond

Rieselt der Quell, Dra' sitzt a netts Mädle,

Mei' Schatz ischt diesell.

Usziegt se ihr Schtrempfle Ond legts uf de Schteg.

Jetz woiß, was i dhue, i, I nemm ers gschwend weg.

Ond wenn se dhuet lache, No schpritz i se recht,

Ond wenn se thuet greine

No bitt i net schlecht.

Ond gib i des Schtrempfle, Was gibscht derfür dra'? A Bätschle, a Kühle,

— Ond schweige mueß ma'.

52

Z Kem de wohl. I kenn de wohl, bischt au vermommt,

Denn guck, bei1 Aug, des glänzt so hell,

Ond so a-n-Aug, des kennt mer schnell,

Wenn au dei1 Mäule ischt verschtommt. Jo Sonneglanz, den Han i gern,

Er brengt jo Bleemle, Gras ond Btüeth, Doch mehner Blüeth brengt mer en's Gmüeth A Lichtglanz us beim Augeschtern.

53

Hueder Wonsch. I Han so gar nex uf der Welt,

Mei' Schatz ischt reich, wos soll i dho'? Koi' Andere mer besser gfällt,

Net leide will's ihr Vadder no. O wär i reich!

Hätt Wies ond Feld,

So reich als wie-n-i arm jetz be'! O sänd i no en Sack voll Geld, Na gängt i keck zom Alde he';

Ond sagt em: Guck, dei' Mädle mag

I gern, vo' Herze gern, 's ischt wohr,

No fürcht i nemme Schempf ond Za'k, Reich be'-n-i jetz, 's Hot gar koi' G'fohr!

Ond schüttle dhät i vor en he' An Sack voll Dhaler, blank ond schöe, Jo guck no, daß i's selber be',

Mach d'Auge-n-uf, ka'scht Dhaler sehe!

54

Ond Ond Dei' Ond

zähl se klenglet Mädle, en acht

au, se send scho' ächt, hell, 's ischt Aelles mei' guck, ond i send recht, Däg soll Hochzig sei'.

55

Momeftog. Mädle was suechscht

Barfueß uf’m Wiesle? Gras ischt so naß, Na friert de's en's Meßle!

„Be'-n-i au barfueß,

„I will net drom kloge, „A Gänsbleemle suech i, „Des will'i was froge."

Ond fort goht der Bue, Ond pfeift derzue monder,

Se guckt em lang noch

Ond bückt se druf nonder. Mit Drähne vom Bode

Des Bleemle se rupfet, Ond murmelt wie Blatt Om Blättle se zupfet:

56 „Er mag me, ond wie? „Von Herze — von Herze — „Ueber alle Maße

„Mit Schmerze — mit Schmerze — „A kloi" bisle — gar net ;

„O drüebseligs Weese, „Des brauch i fascht nemme

„Em Gänsbleemle zleese.

„I han-en so gern, „Dort sieh-n-en no wandre, „Mi läßt er do schtande „Ond goht zu're Andre."

57

I wußt was i dhät! Mei' Rädle schnurret Qnd 's Feuerle kracht,

D'Goldschternele gucket Ronder durch b' Nacht.

Ond 's Fädele ziegt se

Ond d' Konkel wird leer, Von Weidem do klenget A Liedle doher.

Ond der, wo druß senget, Den kenn i gar guet,

'S ischt halt a gar jongs ond A fröhliches Bluet.

Sei' Auge, die glänzet Ond wenket von fern,

Mir klopft's en meim Herzle

I Han en so gern.

58 Ond gäng no rnei' Mueder Jetz endlich ens Bett, — Scho' schpitzt se mef Mäule — Müßt scho' was i dhät'!

59

Met IN’. Mei' Mädle sacht: I fei'net schö', I g'fall er net, könn weider geh,

No, wer noch Schönheit frogt ällweil, Der kommt amol au onder d’ Feil.

I be' net schö’, des woiß i wohl, Doch Schö’heit macht de Krueg net voll,

Jo 's Herz, des dreu ond fröhlich schlagt,

Des ischt was Oin durchs Leebe drägt. Jo Mädle, du bischt für me z'schö',

Dei' Köpfte will wer z’hochnaus schteh', Mei' Häusle, schätz, wär für de z'klei', Do gäng dei' Hochmueth nemme nei'.

60

I kenn a liebes Menscheaug. I kenn a liebes Menscheaug, Guckt des me cf so dies, so schtill,

Do dreht se Aelles en wer om, Ond nemme woiß i, was i will.

Ond dalpig schtand i vor dem Kend.

Schtill, wie se kommt, laß i se fort, Ond erscht wenn i allof be', woiß I henderdref a liebes Wort.

Schwatzerei. Wer Hot der gsagt: i lieb de net?

Wer sacht: i lauf 1re Andre noch?

Wenn i den Luegebeudel hätt, Dem wött i sage was dernoch!

So, do hängts naus? wenn Ebber schwätzt,

Des glaubscht de freilich uf a Wort; Doch waS i sag, sonscht oder jetzt,

Des nemmt a Lüftle mit se fort. No, wart no! oi'mol gilts au dir,

Na leg der selber Aelles z'recht,

Komm no zom Guetsei' net zue mir, Wenn i der vorher gwese ^schlecht!

62

Arei ond ledig. So lang i en scharmande Gsichtle

Vernarrt gwä fce’ bis übern Kopf, Han nemme ghet i eigne Wille, Be'-n-ällweil ghängt an Schurz ond Zopf.

Zetz, seit i frei und ledig worde,

Ietz isch mers halt oms Herz so leicht,

I seng, i pfeif, i schpreng ond juchze, Wie d'Lerch, die über d'Wolke schtreicht. Ietz ka'-nri endlich o'gschtört sitze

Beim Schöpple, mo me nex schenirt,

Ond ruhig ka'-n-i wieder schlofe Seit mi koi' Mädle meh vexirt.

63

Verschölle I 'S Brennele rieselt, Der Krueg wird voll,

No schpreng ond brech,

Was breche soll! Vom drüebe-n-Aug

A Dhräne fällt,

Denk an mein Schatz, 'S Liebscht von der Welt.

Der ischt verschölle! Der ischt verweht!

Von Aelle vergesse,

Von mir no net. O gueder Herrgott Schtrof z'arg me net,

'S wär jo wohl 's Bescht, Wenn i schterbe dhät!

64

Wo tert 's Hlück? Ond Erdeluscht,

Ond Erdefreud, Wer ka' mer sage Wo se leit? Em Menscheherze

Do leit se schtill, Ond wardet, wer se

Fende will. O Mensch wie do mm

Bischt du doch no', Ond bischt so drüeb Schtatt frisch ond froh! Brauchscht en beP Bruscht

No z'greife neP, Na ischt jo Aelles,

Aelles deP!

65

Der Uekrut. D'Nommer am Hüedle,

Em Knopfloch en Schtrauß, So zieget d'Rekrute

Zom Marktflecke naus:

Adje! Vadder, Mueder, Herzdausiger Schatz!

Rekrut jetz, Soldat bald, Des ischt no oi' Satz. Lieb's Schätzle, jetzt halt no

Bald andre Verschpruch, I schteck uf drei Iährle

En zwoierloi Duch.

Wer woiß ob's net Krieg gibt, 'S Hot lang ons scho' droht:

Vielleicht de erscht Kugel

Die schießt me brav dodt.

Ond be'-n-i dodt gschosse, Wer gibt mer was drom?

66 Der König Hot Krieg gführt,

I woiß net: worom? Was greinscht denn, domms Mädle, Dir d'Aeugle so roth?

Der König Hot gsiegt — ond D'SoLdade send dodt.

67

Ilnderscht als fonfdjt Guck seit mer jetz verheiret send, Do weht uf oPmol andrer Wend, Jetz machscht der nex meh drauß wenn i

Was zue der sag, des ärgert, sieh.

Guck net uf d'Seit ond ball de? Hand, Mer send net so weit en der Schänd;

A guedes Wort, des nemmt mer a' Ond denkt: daß Oims was nütze ta\

Ond Schtreide,

sieh,

des führt net weit,

Ond bidder ischt d'Fei'dseligkeit; Wo ema Haus der Friede fehlt, Do send au d'guede Schtonde zählt.

A böses Wort des herb Oin drisft,

Macht Aelles Oim zue lauder Gift, Ond schlechde Some schtroits en's Kend,

Wenn mer ons falsch ond feindlich send.

68 O, 's ischt a böser O'verschtand, Der net läßt reiche Oim sei' Hand, Des bisle Schtolz, des nex vergißt, Oim 's Beschde us'm Herze frißt.

69

Uusrveg. 'S gibt Mädle, die sich schtelle a'

Als wäre se pure Engel, Ond faßt'S a Bue mit kecker Hand, So hoißt ma'n glei en Bengel. Se meinet daß ma'-n-ehne hätt Mit Löffel Aelles gmesse,

Verschtand ond Schö'hoit häddet se

No so us Schüssle gesse.

Se gucket gar verschämt derzue, Grüeßt se a neddes Herrle; Ond schempft ihr Schatz, na schmollet se:

Er sei a neidiger Kerle. Ond herrentgege isch's verkehrt, Gfällt ehm a-n-anders Mädle,

Na hoißt's: er sei a guede Bir,

Er hätt wohl au fei' Grätle.

70 Uf ond a Licht, was frogscht dernoch? Was brauchscht do lange Händel?

Goht's anderscht net, so nemmscht de keck

Alldäg an-n-andre am Bendel!

71

Lil mit Weil. Du Toene, dapfer, mach, schtand itf, Dl trifft a böse Noth,

Reib aus de Auge dir de Schlof:

Dei' Weib, de? Weib ischt dodt! So, ischt se dodt? des ischt recht schad,

Sacht do der Toene druf, Ach Gott, wie werd i draurig fei’,

Wenn morge i schtand uf!

72

Areue Lieb. „Bischt du des Goldschmieds Döchderle

„Mit Silber ond mit Gold? „O sag: wo ischt beF lieber Schatz? „Dei Schatz, so lieb, so hold?"

„„Mei' Schatz ischt uf der Wanderschaft, „„Ond schmiedet Gold ond Schtoi'.""

„Ond magscht du no' sei' Schätzle sei'

„Ond gern Han ehn alloi'?" „„Mei' Schatz ischt lieb, mei' Schatz ischt guet, „„'S ischt bald voll nemme wohr! „„Ond wenn er kommt, soll Hochzig sei',

„„Ond des ischt übers Johr.""

„Ond bischt de dreu, so sieh no her,

„Mei' Wanderschaft ischt aus, „Schpreng no ond seng! denn über's Johr „Hoscht du dei' oiges Haus."

73

'S verlassene Wädle. I be'-n-a armes MLdle no, I schpenn alldäg ond schaff om Loh',

Ond möcht au luschdig fei' so gern, Doch des leit nur so weit ond fern! I denk mer wohl no' solle Zeit,

Do ruhet no drüeber Luscht ond Freud, Als i so kloi' ond fröhlich gwä;

No Han i nex, als Ach ond Weh. Seit 's Muederle mer gschtorbe-n-ischt: Do denk i oft: verlasse bischt,

Ond wär der Herrgott nemme dei', Na wärescht uf der Welt allei'. Des ischt mei' Droscht, der leebt jo no'

Ond sieht, wie-nn so selbe froh, Vielleicht der hilft ond greift mol ei', Na derf i wieder luschdig sei'.

74

Ahomesnacht. En der verruefne Dhomesnacht,

Mo 's Kenfdig an Oin dritt, Do Han i au bis Zwölfe gwacht

Ond Blei en's Wasser gschütt.

Han en de Schpiegel angschdig guckt Ond gfrogt beim Glockeschlag;

— Nex Hot mer draus entgege guckt, Han ziddert bis zom Dag.

Jetz woiß i gwiß: des Johr vergeht Grad wie de Andre scho', Ond 's Heire no' em Weide schtoht,

— Dhät's doch so gere dho'!

75

Schtisser Schmerz. Am Feuer sitz i morgets frueh,

Mit müede Auge, maddem Leib,

Em Herd do krachet's ab ond zue, Ond 's Weine ischt mei' Zeitverdreib. 'S ischt Wender ond der Schneewend fliegt, Daß Oimö durch alle Glieder goht,

Ond dren em warme Zemmer wiegt

Ma 's Herrekendle frueh ond schpot. Ond 's moinig leit em kalde Haus,

Ond neehmerts wiegt ond macht mers warm, Ond dreulos ischt mei' Schätzte naus, Ond i sitz elend do ond arm.

76

Wendergedanke. Am Bergle drobe-n-uf der Höh, Do leit der Schnee,

Ond kalt, jo weger bidderkalt, Fährt 's Wedder durch de Wald.

Ond mir ischt's au so drüeb em Senn, Es ischt mer grad, als ob a Schpenn

Mei' Herz omschponne hätt.

Ond wenn no au der Früehleng käm, Ond mit se nähm

Des Drüebe, des em Herze leit,

Ond äll die Draurigkeit.

Wenn's Bleemle blüeht, der Vogel sengt, Ond 's Mückle danzt, ond 's Mädle schprengt, Do würd i wieder froh!

77

Uireglaub. Guck sieh, dort uf’m Wasser schwebt

Der Nebel wie a Riesebau, Der Weideboom so gschpenschdig bebt, Ond ’S Wasser sieht so dodt, so grau. Dort brenn em graue Nebelmeer,

Wo oberei’ der Mondschei’ fällt, Do danzt a luschdigS Nixeheer,

Mei’ Ahne Hot mer’S oft verzählt.

Ond kommt a schöener Bue doher, So mueß er mit zom Gschpiel ond Danz, Ond Morgets liegt er bloich ond schwer

Am Uefer mit ’me Dodtekranz.

78

Are jonge Aomr. Em Kloschder, ach do sitz i, Ond grein mer d'Aeugle roth, Bon Vadder ond Mueder verlasse

Be'-n-i en meiner Noth. Koi' Bleemle sieh-n-i blühe

Do druße-n-usim Feld, Die Maure send so hoch, daß

Koi' Blick dernüber fällt. Em Kloschdergarde blühe Zwoi Blome weiß ond roth, A Gilge-n-ond a Rose,

Dra' grein i oft en Noth. Die Rose ond die Gilge, Die wachset uf meim Grab. Jong schterbe-n-ischt so draurig,

Ond doch wensch i me nab.

79

Ae alt Lend.

Em Dhäle bronbe schtoht a Boom, A Lenbe-n-ischt^s bie Han i gern, Onb z'Nacht bo gucket Schiern an Schiern Durchs Bläbberbach, als wie-n-em Troom.

Onb wenn ma? schtill bo bronber sitzt, Do benkt ma* was scho' lang Verbei; Onb guckscht burch's Laub zom Hemmel scheu, Fällt Schiern om Schiern — verrauscht — verblitzl.

80

Sommerobed. Am Sommerobed, wenn ma1 goht

Em Dämmerlicht em Weiher zue,

Do us'm Wasser '3 Fröschle quackt Ond rengsom herrscht a milde Rueh.

'S ischt zwor koi' Nachdigall, die sengt, Koi' Lerch, die en de Hemmel fliegt;

Doch durch de duschdre Dämmerschei' Des Quacke se so hoi'lich wiegt.

Wer sorge mueß de lange Dag Ond Obeds na ischt madd ond müed,

Der schnauft leicht uf, ond wischt de Schwoiß, Ond nickt zom Feierobedlied.

81

Krank. De liebe lange Dag

Em Beddle krank allei', Ond druße Lercheschlag Ond goldige Früehlengsschei'!

Em Schtüble Aelles hobt,

Verduschdert ond verhängt; Dort uße glänzets roth

Ond weiß en Blüedhe gmengt. O Vogelgsang wie ganz Begreift de jeh mei' Herz!

O lieber Blomeglanz, O hoil den Krankeschmerz!

82

Kladschbase. Am Sonndig Obed onder der Lend De schonschde Mädle versammlet send, Do ganget d'Hengle, do rutscht 's Maul,

Em Schwätze do ischt Koine faul. Do hechle se durch, was goht ond schtoht,

Do gilt bei Koiner gueder Roth,

A Jede woiß uf'ö Düpfele guet,

Was ma' sonscht net gern höre dhuet. Ond schneidet scharfe Messer fei' Durch's Floisch jo bis uf d'Knoche nei': A böse Zong no' dieser drengt,

Die om de guede Ruef Oin brengt.

83

Der schönschde Schtand. I be'-n-a luschdger Mäurersbue, Ond mag des gern au fei’,

Was i au sonscht em Leebe dhue, Nie krieg i's meh so fei'.

Jetz schloif i no de Kübel nuf Mit Kalk ond Mäurersschpeiß, Doch emma Weile hört des nf,

Pfeif na a-n-andre Weis. Na schtand i z'oberscht uf'm Grüscht Mit meiner Pfeif Dubak, Kaschdanizblätter drei' vermischt,

Lang Zondel us'm Sack. Ond thue als wie's a-n-Alder dhuet:

Nemm Schtahl ond Feuerschtei', Ond schlag a Schtond bis-'s gloschtet guet,

Schwätz, was könnt schöner fei'?

84

Der Aschderhas. „Guck dort drübe übers Wiesle

„Setzt ond schprengt der Oschderhas!

„Rothe, blaue, greene Oile „Glitzret freundlich us ’m Gras!"

„„Wonder!

Hase lege-n-Oile?

„„Han gmoint, daß des d’Henne dho'!"" „Noi’, mei’ Ahne ka’ druf schwöre

„Ond do mueß ma’S glaube scho’."

„„So? jo freilich — aber meine „„Hase, die em Schtall i ghegt,

„„Hent mer Aelles no koi’ Oile „„Ond derzue koi’ farbigs glegt.""

„Jo, des ischt au ganz nadürlich, „Denk doch no wie’s zäme hangt:

„Send halt körne Oschderhase

„Ond do wär's drom zviel verlangt!"

«5

Huede Antwort. Müller mit beim Mülleresel, Wenn der's net pressirt, kommscht recht!

Dhätscht mer scho'n-a bisle gfalle, Aber d'Gsellschaft ischt mer zschlecht!

'S Mädle lacht ond schwenkt ihr Röckle • Doch de Bue verzürnt die Schproch, Uf de Kopf ischt der net gfalle,

Ond er schreit dem Mädle noch: Mädle, bischt a schtachlichs Bleemle,

Könndescht schier a Dischdel fei', Bleib mer no am Rai' net schtande — 'S schnappt de sonscht mer' Esel nei'!

86

Urme Leut. Was Sorge hoißl oms däglich Brod, Des kennt der Reiche net, Mit Drähne schtoht ma' morgets uf

Ond goht dermit en's Bett. Wenn nirgeds a Verdenscht sich schickt, Der Vadder guckt mit Schmerz,

Wenn d'Kender hongrig greine dhont, Des bricht a Muederherz.

Wie viele dauset sitzet warm, Wenn's drusse schtürmt ond schneit,

Ond denke net am volle Disch, Daß's gibt au arme Leut. An arme Leut en kalder Schtub,

Wer denkt do au wohl dra'?

Der Reiche Hot jo Gelder gimc, Daß er's kaum fasse ka'.

87 Ond kommt a Armes scheu do rei' »Ond beddelt en der Noth,

So jagt mer's fort:

Faullenzer ihr!

Schaffet, na hent’r Brod.

Jo bibber send die Sorge, die A Arms Hot om fei’ Brod, Wie viele hondert werdet satt

Erscht, wenn se küßt der Dod!

88

'S arme Mareile. Ufm Kirchhof brühe vergrabe se send 'S arme Mareile mit ihrem Kend. Io, 's luschdigschde Mädle ischt's Mareile gwä,

Jscht gschpronge ond ghopfet als wie-n-a Reh. Ond de schönschde Bue Hot zom Schatz se ghet,

Ond de schlechdeschde au, als 's gwä no z'schpät. Der Bue ischt fort bei Nebel ond Wend

Ond 's arme Mareile Hot kriegt a Kend.

Verachdet, verschtoße, koi' Glück Hot er gscheint, Viel dauset Dhräne hot's Mareile greint.

Ond gschtorbe send se, ond wie ond wo? Verhongert, verfrore uf faulem Schtroh.

Uf'm Kirchhof brühe vergrabe se send 'S arme Mareile mit ihrem Kend.

89

U gueds Wort. Ond woischt du, wie-n-a mildes Wort Fascht emmer fällt ufn guede-n-Ort?

Denk dra', em Glück ond O'glück denk: Gar wenig braucht a soddig G'schenk.

A guedes Wort schafft größers Glück,

Als Silbergschenk mit kaldem Blick;

Ond witt du lendre fremde Noth, O gib du net en Schtoi' schtatt Brod!

90

Korgegang. Ond morgets frueh, wenn d^Sonn ufgoht, Do schtand i uf ond gang uf's Feld, Do glitzert Aelles, Blom ond Gras, Ond mäuslesschtill ischt alle Welt.

Ond wenn i so am Acker schtand, Wo d'Frucht so prächdig reife dhuet,

Na denk i oft, o lieber Gott,

Nemm onsre Aecker au en d'Huet.

Ond gib dein Seege, daß es wächst, Schütz Aelles gnädiglich vor Gfohr, Daß net oV Hagelschlag vernicht

Die Arbet vom a ganze Johr!

91

Um Kachelofk. Des ischt scho' lang, daß kloi' i gwä,

Ond V Ahne Hot rto1 gleebt, I mein als ob i's heut no' sah,

Mit alde Droim verweebt.

Em Sorgeschtuehl, do Hot se grueht, Ond 's Rädle Hot se dreht.

Ond mir send, wie als Kend rna' dhuet, Gern bliebe bei ihr schtät.

Em Kachelofe hot's als gsurrt

So hoimelich expreß,

Ond V Ahne Hot, wenn's Rädle gschnurrt, Verzählt von der Prenzeß; Die en de Heckerose ischt

Verschlofe hondert Johr, Bis daß a schöener Prenz voll Lischt Hot uf se gweckt mit Gfohr.

92 Ond ischt au V Ahne lang scho' hobt, Ond Aelles rengs vewischt,

Der Kachelof, der schpürt tot Noth,

Aellweil der alt no1 ischt. Ond schtand i zue dem Ofe na, Wies i Han dho' als Bue,

Na fangt er alde Gschichte-n-a',

Ond i — i hör em zue.

93

Kus de Kuebejohr. I Han scho' manche Aepfel gesse,

Scho' viele, abbeditlich gfleckt,

Doch des, des mueß i offe sage:

So Hot mers lang scho' nemme gschmeckt, Wie selbigsmol, wo mer als Buebe Ons über's Pfarrers Garde gmacht, Ond radical au seine Beemle Hent gleert, en oiner oi'zge Nacht.

Herr,.selbigsmol ischts gwä a Freudle, Des hot mer gä a Maukelnescht!

Der Pfarr hot gschempft als wie a Rohrschpatz

Ond gfluecht uf seine schlechde Gäscht;

Mir aber hent ons glacht ens Fäuschtle, Ond hent acht Däg lang d'Schuele gschwän^t, Jo, des send gwä de beschde Aepfel,

Die mir en's Pfarrers Garde gschtänzt!

94

'S Schwätze. Schwätz wer net so viel en Dag,

Wer viel schwätzt, net denke mag,

Dommes Zeug ond üble Ned, Des vergißt der Mensch der net.

Lieber wenig mit Verschtand, Dofür druckt der Jeder b' Hand, Wo's was gilt, do sei net faul,

Wenn's de nex a'goht, halt 's Maul!

Aelles Hot sei' oigne Zeit, Jedes Wörlle Hot sei' Schneid,

Wer's am falsche Platz wend't ei', Schpott ond Schad' erwarde ka'.

95

'S Keschde. Ond woischt net, was 'es Beschde ischt, Na sitz en's Wirthshaus nei', 'S ischt gwiß, 's fällt Oim so Manichs ci' Beim Schöpple albe Wei'.

Letzscht be'-n-i au so brenne gwä, Ond bsenn me he' ond her. Worom i be'-n-ens Dörfle rei' Net so von ohnegfähr. Ond wie mei' Schöpple bronfe gwä, Do fällt mer's siedig ei', I Han mit meiner Albe gwöllt Heut Frueh en b' Kirche nei'.

No, 's macht jo nex, wenn's au scho' läut't Ond b' Leut gent raus, schtatt nei', Na ganget nur halt 's nächschbe Mol, Am nächschbe Sonnbig drei'.

Um blaue We'dig. „Brueder komm, sei luschdger Deng, „Muescht net ällweil schaffe wolle!

„Brueder komm zom Wei' ond seng, „Drüebe send scho1 alle Gselle.

„Luschdig! laß de Moischder schempfe, „Des schenirt koin große Goischt.

„Laß bei1 Moischtre d'Nase rempfe, „Dhuets net länger guet, no roischt.

„Vivat hoch der heudig Dag!

„Raus mueß jetz der letzschde Heller, „Blau gmacht!

Wer net feire mag,

„Sitz dehoim am drockne Deller. „Blauer Me'dig, blauer Me'dig,

„O du allerschönschde Zeit, „Aeller Sorge send mer ledig „Ond send no fidele Leut!" Drüebe en der Krone no,

Send se gsesse d'luschdge Gselle:

97 Aber jeder That de Loh' Soll i 's End uich au verzähle? Dronke hend se, ond so weider,

Prügelt au sich, wie 's so kommt,

Ond der Schueschder ond der Schneider Hent zwoi Däg em Löchle brommt.

98

Aer Lufdibus. Lufdig wehts von Berg ond Dhäler, Lufdig wehts au mir ens Gsicht, Ond zum allergröschde -Fehler:

Lufdig ischt au 's Dasche-Gwicht.

Ei so klenglet!

ei so klempret!

Was soll klengle?

Daub ischt d' Nuß!

Leer ischt d' Dasche, leer ischt d' Flasche Ond i bleib a Lufdibus.

O du allerschönschde Sonne! O du schönschder Mond ond Schtern! Dhät mers no der Herrgott gönne, Dhät i uich versilbre gern.

O des wär a Herreleebe: Klevner, Rißling, Fluß uf Fluß,

Aber 's fehlet mir d' Monede,

Ond i bleib a Lufdibus. Be's ond bleib's!

Was soll ich mache?

Hätt i koi' so durschdige Seel,

99 Hatt i no' mei1 Siebesache, Mer Aelles ischt durch d' Kehl.

Lieber Freund, drenk net alloinig,

Hoscht jo sonscht koin rechde Gnuß, Komm, i will der helfe drenke, Bischt bald cm a Lufdibus!

100

Jedem sei' Sach. Do semmer amol recht luschdig gwä

Beim Schöpple, wie's so goht,

Ond wie mer hoimwärts gange send,

Jscht 's gange hischt ond hott. Na kommt so von der Bolizei A-n-Oneform deher, Ond frogt ons bissig: wer mer send,

Wohe' ond au woher? Des Hemmer ons net gfalle lau' Ond onsre Schtöck hent gschwätzt, Bis uf sei' Gschroi no Andre hänt

Ons gfange-n-ond ons gsetzt. Verschlage Hemmer 's woidle, jo,

Ond guet net fange lau', Se hent ihr Dhoile ordelich kriegt, Doch gsesse send mer au!

101

Der H'glüLshas. A Has ischt sonscht a hoi'lichs Dhier,

O'schuldig, butzig, domm, Doch schprengt der einer über de Weg,

Paß uf! na goht der 'S fromm. Letzthe' be'-n-i vorn Wirthshaus hoirn, En guede Wei' gibt 's dort, Do schprengt a Haas rner überquer Ond witsch — do ischt er fort!

Ond wie-n-i no uf 's Schtegle komm, Do goht der Deifel los, Ond plomps — goht's en des Wasser na

Als wie-n-en Abrams Schoß. Seitdem, wenn mer a Has verkommt,

Do denk i, jetzt goht's fromm! Ond lieber als ens Wasser nei',

Kehr i zom Wirthshaus om.

102

'S Aaaze. Nex goht halt übers Luschdigsei', Aellweil a froher Gsell!

Ond sitz i halt beim Gläsle Wei' Na werd i au fidel.

Ond wird mei' Nas au kupferig, Was goht des Andre a'?

Ond wird mei' Bäuchle rond ond dick, Des macht halt erscht de Ma'.

So lang ma' jong ischt, ischt ma' schlank,

Ond schleicht om d' Mädle rom. Doch arndet ma' do selbe Dank,

Ma' ischt halt do no' z'domm. Na schpäder aber siehts ma's ei',

Ond setzt sich drüber weg, Des Faaze ischt alloi' der Wei',

Do kommt ma' au vom Fleck!

103

Lbbes fürs Kerz. He! Kellnere, an Schoppe,

Mei' Mage hot Verdruß, Na für mei’ Herz an Balfem,

I moi1 an süeße Kuß. Des Herrle macht se wichdig

Ond schtellt se mächdig a',

Ond b’ Kellnere holt de Schoppe Ond schtellt'n vor ehn na'.

Do hent'r uiren Schoppe, Den drenket mit Verschtand,

Na könnet er scho' warde

Ufs Ander nochderhand. Doch 's Herrle faßt des Mädle Fescht om de Leib ond lacht,

Die aber wehrt se düchdig, Daß Kloid ond Schnürleib kracht.

104 Ond wie er no will küße, Dnd fcho’ fei’ Maul Hot gschpitzt,

Do hent zwoi MLdlesfauscht ehm

Ufs Maul ond d’Nase blitzt. Er laßt des Mädle fahre:

Des ischt koi’ übler Scherz! Doch ’s Mädle sacht mit Lache: Jetz hent’r was fürs Herz!

105

Wei'lob. O goldiger Wei' Di mag i gar arg, Will net von der lasse Bis net1 en de Sarg.

Wenn b1 Sonne em Herbscht Recht ordelich brennt, Na reifet zom letzschde Die Beerle-n-am End. Wie goldig ond schöe! Ma sieht's 'n scho' a', Daß Bessers uf Erde Nex geebe ka'. D' Dräuble ma' schneidt, Ond d' Kelder die gohl, Ond neebe dem Süeße Der Wei'kenner schtohk.

106 Des rutscht halt so süffig, Des rutscht halt so guet, Ma' schpürt's bis en'n Mage, Em Herze, em Bluet!

107

Hlu a Hrond. „Jo lieber Freund, Schampanjer ischt „Bei Gott a gueder Wei',

„Der lauft so mir nex dir nex zue,

„Bis en de Mage nei'. „Ond na em Mage nochher erscht

„Rumort der Kerl dir rom, „Do mueß mer werde kreuzfidel,

„Ond net a mol worom!" „„I woiß net,"" sacht der Ander druf,

„„'s kommt mer halt net so für, „„3 moi' — i glaub — i woiß halt net,

„„I halt me no an's Bier."" „Pfui Deisel, Bier! was saufscht denn net „Schampanjer om bei’ Geld? "

„„Grad dorom,"" sacht der Ander druf,

„„Weils mir an Batze fehlt!""

108

Aer Lomp. I be1 a Lomp ond bleib a Lomp, D’ Welt sächts, brom glaub i dra', Ond b’ Mäble rempfet b’ Nas berzue Onb gucket me brom ei’.

I Hans zom Oeftre scho’ probirt Manierlich wieder z’sei’, Der Donner führt me alleweil Zorn Wirthshaus wieder nei’. No wenns halt ischt, na solls au fei’, Der Schueschber bleib beim Loischt, Onb schernpft au b’Welt — des dornrne Gschwätz Schenirt koin große Goischt. Komm Kellnere, sei ixet faschee, Onb schenk rner no’ mol ei’, Denn Omer, ischts au zwölfe durch, Mueß doch der Letzschde fei’.

109

Der alde Areund. Em Rädle send mer gerschdern gwä Ond hent a bißle dronke, Dort Hot mer wieder halt a mol

A-n-alder Freund ne? gwonke. Do send mer luschdig ond fidel,

Om Zwölfe hoimwärts gwandelt,

Mir zwoi hent ons am Aermel g'führt

Ond mit de Eckschtoi' grandelt. „So so, a-n-alder Freund? ei, ei!

Wer ischt's denn? ka's net denke; No, schwätz, wen du dort drosse hoscht,

Des Rodhe ka'scht mer schenke." Narr, kennscht den Dröschder nemmemeh? Den süffige Burgonder?

Wenn du bei’ alde Lieb vergischt — Jetz nemmt me nex meh Wonder!

110

I' Jagdjächtler. Jagdjächtler hocket alleweil Em Wirthshaus ons schräg nüber, Wie die verzählet! sag i uich,

Do ganget Oim b’ Auge-n-über. Do lüeget sich die Kerle a', D'r Oi' ärger als der Ander,

Ond Jeder schwätzt ond denkt herbei: Mer glaubet nex anander.

Ond hender ehne an der Wand, Do hänget farbige Bildle,

Menchhause schwätzt em Jägerkrois Vom Jägdle ond vom Wildle. Jo wäegerle, der große Ma', Der mueß dervor verblasse;

Die Kerle lüeget fascht wie wohr,

Ma' könnt 's grad drucke lasse!

111

Wei' öfter Arack. Mei' schönschdes Möbel, des i Han, Des ischt mci' alber Frack; Zwoi Flügel wie a Schwalbeschwanz, No' noch em ehnde Gschmack.

Bei manichem Danz Hot der scho' glänzt Mit Ehre, des ischt wohr, No hängt der jetz em Kaschde dren Scho' manichs lange Johr.

Des ischt doch gwä a schöene Zeit Mit Luscht ond Froideschprong; I wött, se käm halt no' a mol, Ond i wär wieder jong!

112

preußisch. Sonscht ischt mer scho' a halber Preuß, Mer sieht, 's goht fascht net anderscht,

Doch überall ischt 's selbe Lied, Wenn du durchs Ländle wanderscht.

Do schempfet se uf Preuße nei', Worom? mer woiß fascht nemme.

Ond übrall hörscht:

„Mer send verkauft

„Ond sitzet en der Klemme.

„Des war scho' recht, des Preußeland, „Hätt 's no net Luscht noch Krone,

„Ond hätts ons net an Beudel ghängt, „Mit seine acht Millione.

„Ond wie soll des no nochher geh?

„Do dhuet ma onS verreiße „Mit Schteure ond mit Pflaschdergeld, „Des nemmet Aelles V Preuße.

113

„Ond guck, am End wär Aelles guet, „Mer läßt sich viel wohl gfalle, „Ond dhät au Aelles, was mer wött, „No dhomer net gern zahle."

114

Der luschdige Wustkant. No will i uich Oi's senge, 'S ischt uich vielleicht bekannt:

Jscht gwä vo' Ueberdenge

A luschdger Musikant!

Der Hot fei' musieiret, Wie seither Kölner meh;

Des hent die Mädle gschpüret Bis en de kleine Zeh.

Ond wo-n-er he' ischt komme Hot Aelles neu ufglebt,

Der Bue Hot 's Mädle gnomme.

Die Hot ihr Röckle ghebt. Ond wohr ischt's, i Han Zeuge,

Gschpielt Hot er uf zom Danz, Bis daß uf seiner Geige Koi' Saide gwä meh ganz.

So ischt er au mol kehret Em Dörfle luschdig ei',

115 Er Hot an nex se gscheret,

Hot gschpielt ond dronke Wei', Ond seine achzig Wender,

Die hent 'n nemme druckt,

Ond noch de schönschde Kender

Hent seine Auge guckt. Als komme no der Kehraus,

Do schprengt er uf vom Sitz: Glaubt ihr, i gang ganz leer aus, I sei wohl z' alt? kotz Blitz!

Em schönschde Mädle wenkt er, Ond nemmt se an der Hand,

Ond walzt, ond dozue sengt er, Der alde Musikant.

Se lachet, daß 's hell Wasser Em Aug schtoht jederma'.

Der Geiger walzt, bis daß er No nemme schnappe ka'.

Do Hot der Dod ehn gworbe,

Omsenkt er an der Wand, So ischt er denn au gschtorbe

Als luschdger Musikant.

116

Der Schampanjersuff. Der Amtma’ sitzt em rodhe Ochse Ond drenkt fei’ Gläsle Obedwei', Derweil steigt en fei’ Schreibersschtube

A pfiffiger Dieb zom Fenschder nei’.

Bald ischt de eise Kaß ufbroche, Der Pult ausgleert.

Koi’ Kreuzer meh

Ischt en der ganze Amtma’sschtube

En Pult ond Kasse nemme z’seh. Doch wie der Dieb will wieder schlupfe Zom Fenschder naus, sieht er a Brett,

Druf schtoht a Dutzed volle Flasche Schampanjerwei’: „Des ischt recht nett!" Denkt do der Kerle: „so Herr Amtma’

A Dröpfle hent er au em Haus? Des schadet nex, i Han grad ’s Gremme,

Die Flasche sauf i au no’ aus. Ond wie er’s gesagt Hot dhuet ers woidle,

Er legt sein Zwerchsack neebe na’

Ond langt oi’ Flasch halt om a-n-Andre Vom Fenschderbreddle sachde ra.

117 So Hot er fascht gar alle gsoffe

Ond moint, der Wei' sei net so domm, Doch wie-n-er ufschtoht, hui do ganget D'Wänd alle no em Grengel toih. Do denkt er: ha, was ka' des schade,

A Schläfle drägt sichs scho' no' ei',

Der Amtma' kommt vom rodhe Ochse Heut nemme en die Schtube rei'.

Em rodhe Ochse aber dronde Do gohts fidel ond luschdig her,

Se wichset weiße ond au rodhe,

Ond drenket alle Flasche leer. Ond wie 's no ischt am Kreuzfidelschde,

Do fällt em Amtma' siedig ei',

Er hätt jo uf seim Fenschderbreddle, Zwölf Flasche voll Schampanjerwei'!

„He!" schreit er, lasset's no'meh bleibe, Der Wei' ischt fascht a bisle zschlecht, En meiner Schtub do schtoht a Schpitzer,

Der wär jetz grad zom Büchse recht. He, ganget mit, i will's uich zoige, 's wird uich net greue, denk i scho',

Zwölf Flasche knallige Schampanjer, Was moinet er? des dhäts no no'! Kotz Bombeschlag fährts ausa'nander

Noch Kappe, Hüet ond Ueberröck:

118 Hoch leeb der Amtma' mit Schampanjer! So schreiet se ond schwenket d1 Schtöck.

Der goht voraus ond alle folget Zue dem verschprochne feine Suff, Der Pfarrer ond der Apotheker

Die freuet sich am ärgschde druf. So kommet se ans Amtma's Häusle, Ond schtandet drobe vor der Dhür,

Do sächt der Amtma1: „Horchet, horchet, „I moi1, i hör was schnarche schier!"

„„No mach no uf,"" sächt druf der Pfarrer, „„Dir dräumts, bei1 Hausre liegt em Bett, „„Komm lang de Schlüssel, denn mir schwabbelts

„„Als ob i grad verdürschde wött."" No endlich ischt mol d1 Dhüre ofse,

Der Pfarrer schreit scho1 noch me Glas, Do plötzlich schtolpert er an Ebbes

Ond fällt uf sei1 versoffne Nas.

Er greift ens Weide om sich z'halde, Verwischt an Fueß, an Leib, a Gsicht:

Was ischt denn des? Hotz Heidewedder!

Schnell, Amtma1, Licht, no Licht, no Licht!

Ond 's Licht kommt jetz, do leit Bescheereng, Do leit em Helle Rausch a Ma1,

Der Amtma1 der guckt schö1 verschrocke,

119 Daß er toi’ Wörtle sage ka'. Der Apotheker sacht: „Herr Amtma' „Ihr hent jo scho’ an bsondre Gascht!

„Der Hot beim Blitz de’ Wei’ scho’ gsosfe, „Do bleibt ons nex meh, schätz i fascht.

„Do leit jo au a Sack!

Ei donner

„Der ischt mol schwer; was ischt denn brenn ?

„Was Donnerwedder, lauder Rolle, „Au Silbergeld! des Hot an Senn.

„Do ruefet glei no noch em Büddel, „I moi’ des wird wohl ’s Gscheidschde fei’,

„Was d’ Bolizei net Hot verhüedet, „Des Hot heut der Schampanjerwei'."

So gsagt wie dho’; bald brommt em Löchle Der domme Dieb en gueder Rueh,

Em rodhe Ochse aber dronde Do goht.’s fidel ond luschdig zue.

Der Amtma’ regalirt sei’ Gsellschaft Mit Aellem, was no guet ond fei’,

Ond läßt no’ zletzschde usmaschire Zwoi Dutzed Flasche Schampanjerwei’.

120

Uus der Aappbardre. Wenn ’S Nacht ischt om a-n-Achde,

Des ischt a guede Schtond, Do sammelt se em Wirthshaus A luschdge Dafelrond.

Do schtoht a volles Schöpple, So moydlich ond so frisch,

Vor Jedem uf seim Blatzle, Ond Karde-n-uf’m Disch.

Der Michel ond der Schultes, Der Wilhelm ond der Knopf,

Die schlaget do a Däpple Ond nemmet ’s Glück am Schopf.

Se rauchet ihre Pfeifle,

Ond drenket en der Rueh, Ond machet, wenn se ’s schicket

A GschpLßle au derzue.

Ond schlägt’s vom Dhurn ra elfe, Kommt ’s letzschde Drempfle druf,

121 Na hört mcr mit 'm Däpple

Zerfriede wieder uf.

Ond wenn ma zahlt ond rechnet, Do kommt uf Koin was raus,

Doch luschdig, wie se kommet,

So ganget se noch Haus. Ond wer hot uich des gsonge?

A luschdger jonger Gsell, Der jede Dag beim Däpple

Jscht gwä uf alle Fäll. No aber ischt er worde

Solid, ond hot a Weib,

Ond derf bald Kender wiege, — 's ischt au a Zeitvertreib!

122

Hlf der Kegelbahn Beim Kegelschpiel do schwitzet se, Ond schiebet wie net gscheit:

„He, Balthes, schtoht bei' Kegel fromm?

„Derneebe schiebscht de weit!

„Beim Blitz, de König schiebt er om, „Ond läßt de vordre ganz,

„O Balthes! schteck de Deege ei',

„Des ischt a Baurekranz!" „„No, wenn du's besser ka'scht na dhues, „„Mi brauchscht jo net derzue; ,,„Mei’ Seel, du schiebscht an Pudel jo!

„„Ond fascht de Kegelbue! ,,„O Michel lenks! no emmer lenks, „,,’s Eck, des ghört ällweil bet’;

„„Hotz Mohreblitz! jetz schiebt der mir „„Uf oi’ Mol alle neu’!"" „Do schlag a Bomb!

Du Greechtler du!

„Do mach mer ’s noch wer fei’,

123 „So schtoht mer na' Wenns neune'gibt, „No gibts a gladde Bah'.

„Verdreh nv deine Meß net so, „Als wärscht de itf 'm Danz — „O Wedderschlag, jetz gibts bei Dem

„No vollends gar an Kranz!"

Der Michel hopft em Aerger uf: „Des hoscht halt grad net gwöllt, „Schuld bischt de net, wenn so a' Kranz

„Von deiner Kugel fällt. „Do Hot halt wieder a blende Sau „A-n-Oichel gfonde." — „„Was,

„„Tu Malefiz? sächschs no' a Mol „„Kriegscht an de Kopf in ei' Glas! „„Witt du was raus Han? halt dei' Maul „„Ond mach dei' Raffel zue, „„Du drisfscht em Schlof wohl alle neu',

„„Sonscht no de Kegelbue. „„Komm her wen d' witt, t weich der net! ,,„Dei' Doihle kriegscht mer scho', ,,„J will der für dei' vorlauts Maul „„Oi'mol für Lllmol dho'!""

Se schwätzet nex meh, packet sich Ond walket fescht druf los, Der Oi' reißt dem sein Rock vom VeiG,

124

Der Ander dem fei’ Hos. Ond wie se no em Beschde send, Do kommt der Wirth ens Hau-, Ond schmeißt de Neuner ond de Kranz Oi’fach zur Dhüre naus.

125

'S Hi' oder 's Mder. Guck, Knopf, em Arge liegt die Welt, Des ka'scht mer weg net schtreide,

Drom gib i -oir de guede Roth,

Dhue du de? Mädle meide.

Denn Oier, Floisch ond Budder ischt

Fascht gar a bisle z' dheuer, Ond 's Korn des schlägt au ällweil uf,

Ischt au net grothe Heuer. Ond heimlich will i dir no sa:

Wo d' Schwäger send dergege, Wo d' Alde schempfet obe ra', Do ischt halt net viel Sege. Doch wenn er uich so gar gern hent,

Net könnt von 'nander lasse, No raff de uf ond dhue bei' Sach

Am rechde Zipfel fasse.

126 Ond donner ne?, wie 's i Han gmacht, Ond laß bei' dommes Leire, Ond schpiel der Welt de Poße-n-au Ond dhue bei Mädle heire.

127

Wei' Vfeif Aubak. Mei' Pfeifle gloschdet, 's Pfeifle glüeht, No schwätzet grad ond fromm,

Wenn O'senn au ond Dommheit blüeht, I kemmre ml nex drom.

Des ischt meP allerbeschder Freund,

Sorgt net en fremde Sack, Kop Mensch es besser mit mer meint, Als wie meP Pfeif Duback. Kommt Oiner mir recht überquer, Na woiß i was i duhe,

Na schtopf i mir a Pfeifle her, Ond hör em zfriede zue.

Mer glaubt net, was mer do verträgt, Mer schwätzt derbei kop Wort,

Ma nickt no, ond koP Zug wird gregt,

Bis daß der Bsuech goht fort. Ond be'-n-i zornig us d' ganz Welt, Hot mi verzürnt des Pack,

128 Na greif i, eh ma fenfe zählt,

Noch meiner Pfeif Duback.

Ond gwiß, wenn mer so dampft ond ziegt Wird Aelles wieder guet,

Ond aller Druck zom Deifel fliegt, Ond ebe lauft Oim 's Bluet.

En schtille Schtonde aber na, Do ischt's der schönschde Brauch,

Dauset Gedanke zieget do

En Rengle mit 'm Rauch. Ond Hot di je scho' küßt a Glück,

Guck des ziegt schnell herbei, Ond wieder vor deim ennre Blick

Durchleebscht du Aelles neu!

129

AornrSsse. Jo vor Alders Hot a König,

Mit der Könige zur Seide, Gherrscht wohl über reiche Länder.

Groß ond mächdig send se gsesse Uf 'm Dhro' von Gold ond Silber.

Aber Oi's Hot gfehlt de Boide Was erscht 's Leebe werth ond lieb macht.

Guck des ischt a Kend, des ufwächst, Wenn der Mensch zom Grab se he'noigt; Jo, wenn 's Alder wirft en 's Hoor nei'

Seine weiße schneeige Flocke,

Leebt der Mensch en seine Kender

No' a zwoide schöene Jnged. Draurig d' Könige ischt gsesse

Einscht em Bad am Sommerobed, Draurig Hot se denkt, wie oi'sam

Sie mit ihrem König hauset; Gold ond Silber glänzt ond fonkelt

Ueberall em Schloß, em weide,

130 Aber nirgeds lallt entgege

Ihr a luschdigs Kendermäule,

Nirgeds lacht so dies verschtändig Ihr a blaues Kenderäugle, Nirgeds rutscht uf schwache Füeßle

Ihr a herzigs Kend entgege, Hebt se net am Rock en d' Höche,

Krabbelt net uf ihren Schoß, ond

Schlengt de ronde Kenderärmle

Om sei' liebe, liebe Mueder!

Draurig läßt se 's Köpfle hänke En der dämmerige Mondnacht, Aelles Hot se, was se wenschet:

Uf'm Kopf drächt se a Krone,

Goht en Seide ond en Sammet,

Schmückt mit Gold se ond mit Berle,

Ond ischt doch so arm derbei no', Daß se 's ärmschde Weible b'neidet,

Die a Kendle an der Bruscht Hot.

Wie se do so sitzt en Drauer, Ond so denkt en ihrem Herze:

Wenn mer no a Kendle häddet. —

Guck do goht durch's ganze Zemmer Uf a mol a Heller Lichtschtrohl. Aber us're goldge Wolke

Dritt a wonderschöene Frau raus.

131 Gelbe Schüehle, ganz vergoldet, Hot se an de ktoine Füeßle,

Drächt a blaues langes Schleppkloid Ond em Hoor a Rosekränzle. Ond se sacht: „Was greinscht den Arme, „Bischt jo Könige, hoscht Aelles,

„Was bei’ Herz erfreut ond d' Senne!

„Hoscht a Kro' von Gold ond Berle; „Hoscht viel hondert schöene Schlösser;

„Gärde-n-au voll seltne Blome, „Wie se no en Endie wachset;

„Hoscht viel Kutsche, reich vergoldet; „Dauset Nößle, die de zieget;

„Wenn de jage witt, na reidescht

„En de Wald, wo V Rehle schprenget; „En der Küche dampfts ond brodelts, „Jßscht uf purem Gold ond Silber;

„Ond doch bischt de drüeb ond draurig „Ond em Herze klagscht ond drauerscht?" „„Wohl, han Aelles was mei’Herz wenscht,

„„Aelles was no d' Erde gä ka',

„„Aber Oi’s, des fehlt mer emmer, „„Was es ärmschde Weib sonscht reich macht.

„„Oi'sam be-n-i ond der König, „„Denn ons fehlt a liebes Kendle, „„Des mit dreue KenderLugle

132 „ „Noch ons gucket ond ons a'lacht,

„„Seine Aermle noch ons ausschtreckt, „„Ond mit Kendersenn ons Freud macht." „Des atioi' ischt's, was der fehlet?"

Sacht die Fee ond lächelt sachde,

„No, so sollscht du ema Iährle „Au a herzigs Kendle wiege;

„Leege sollscht der 's lieb an d' Bruscht l)c', „Ond sollscht's kuße-n-ond sollscht's herze, „Freud ond Glück soll bei uich ei'ziehe,

„Weil er send so guede Mensche." Wohlgruch ischt durch 's Hemmer gange,

Helle Wölkle schweebet rengsom, Ond die Fee, die ischt verschwende.

Aber d' Könige, die lächelt Gar verschämt, ond goht zom König

Ond verzählt em, was bassirt ischt.

q:

---

Ond a Jährle-n-ischt verschwende, Worom ischt des Schloß so b'leuchdet? Worom Glanz ond luschdige Musik?

Worom Fescht ond Danz ond Schpielwerk?

Woischt du's net?

Em Königsbäärle

Ischt a Mädle bore worde,

133 Veit so lieb em kleine Wiegle, Lachet uf zue seiner Mueber. Heut ischt b1 Daus, 's ischt Aelles glabe,

Was cm weibe Reich no wohnet,

Dauset Koch senb en bei* Küche, Mehget, bachet was no guet ischt;

Us'rn Bronne schprengt a Wei'schtrohl; Musik schpielt em Schloß onb Garbe;

D'Könige, bie sitzt am Wiegle,

Onb ber König hopst vor Freube. Onb em Reich bo leebet breizeeh Weise Fraue, bie bo bherrschet D'Zuekornft vorna Menschelecbö;

Aber no zwölf golbige Schüßle Senb cm Schlößlc ufez'breibc,

Labe ka' mer brom no zwölfe Von bc breizeeh weise Fraue. Zwölfe senb zorn Daufschrnaus komme,

Ro be Letzscht behoim mueß bleibe,

Zwölfe senb vergnücgt onb fröhlich, Ro be Dreizeeht sitzet oi'sam Gree onb gelb vor Reib onb Galle. Als ber Daufschmauß no verbei gwä,

Wöllet hoim bie Zwölfe kehre;

Elfe geebe schöene Daufgschenk

Ihrem Heine liebe Dötle,

Liebreiz b1 Oi, de Ander Schönheit,

Gscheidheit end a guedes Herzle: Ond fe Jede senscht was Guedes. Wie die Elf ne gschpreche ghet hent

Geht uf ei'mel d'Dhüre weit uf. Ond de rei' kemmt ne de Dreizeeht, Guckt net em, geht he' zur Wiege,

Bückt fe nieder, lacht gar bibber:

„Hescht viel Daufgschenk kriegt, Prenzeßle? „Mueß der dech uf d' Letzscht was brenge,

„Be'-n-i glei' net glade werde! „Vierzeeh Jährle sellscht de blühe

„Königsdöchterle vell A'mueth; „Aber wenn du fufzeeh Jehr wirscht,

„Na sell bi a Schpendel schteche;

„Sell de schteche-n-en de Fenger, „Daß de schtirbscht en böse Ded na."

Schwäht's end geht mit gifdige Auge Us'm Saal, end guckt net em fe.

Aber Elfe hent erscht Gschenk gä, Ond de Zwölft ischt jetz ne' übrig,

Langsam dritt die jetz zem Wiegle Ond sacht zue dem kleine Dötle: „Ka-n-i au de böse Schpruch net

„Ganz ufhebe, will i mildre

135 „Do so viel i derf des Böse.

„Wirscht de, Kend, mit fufzeeh Jährle „Gschtoche-n-einscht au von ’re Schpendel,

„Soll's doch net der Dod sei', der de „En sei' schwarzes Reich entführet; „No a Zauberschlof soll fasse

„Di en Arm, ond soll de hüede. „Hondert Johr lang soll er daure, „Aber wenn die Zeit vergange,

„Soll a schöener Prenz erscheine,

„Soll de böse Zauber breche „Ond no d' Königsdochder heire."

Merzeeh Johr send seither gschwonde,

Vievzeeh lange lange Jährle; Kend ischt worde groß ond herrlich.

Voll von Liebroiz, Herzensgüede.

Aber bfohle Hot der König: Daß ma' d' Schpendle soll verbrenne

Ueberall en seine Länder, Net dermit d' Prenzeß sich schtech no'

So durch Zuefall en de Fenger. 'S letzschde Jährle, 's fufzeeht Jährle

Ischt vergange.

Komme-n-ischt no

'S Königsdöchderle's Geburtsdag.

136 Aelles ischt voll Glück onb Freude,

Weil der Schpruch se net erfüllt Hot. Grichdet wird a großes Gaschtmol, Aelles schafft en Kuch ond Keller;

'S Königsdöchderte, des wandlet

Freudig durch die schöene Zemmer, Schtellt se vor die Hoche Schpiegel, (D'Mädle send jo alle eidel)

Sengt ond lacht, schprengt wie-n-a Rehle,

Schteigt au nuf uf's Hoche Dhürnle, Sieht em Eck a-n-aldes Dhürle, Drückt uf d'Dhürschnall, daß es ufgoht,

Sieht a-n-aldes Müederle sitze, Des sei' Schpendel fleißig drehet.

'S Königsdöchderte schtaunt ond gucket: „O," rueft se, „welch wondrigs Schpielzeug!" Nemmt die Schpendel en sei' Handle,

Dreht se onr noch alle Seide. Aber wie se 's om ond om dreht,

Schticht se d' Schpendel en de Fenger. Bloich wie Schnee wird do ihr Gsichtle,

D' Auge schließet zue se sachde, Ond se senkt uf 's nächschde Beddle, Grad als wenn der Dod se küßt hätt.

Ond der Zauber goht durch 's Schlößle, Aelles senkt en diese Schlommer.

137 Uf'm Dhro' schloft ei' der König, Dnderwegs vergißt der Koch no

D'Ohrfeig für de Kuchejonge,

Weil er ei' Hot brenne lasse 'S Brätle über'm Kuchefeuer;

D'Mägd vergesset 's Gschirrle z'butze; D'Hond vergesset laut uf z'belle;

Ond der Jäger Hot em Maul no' 'S Jagdhorn, ond ischt au ei'gschlofe;

'S Brennele schtoht jetz schtill wie gfrore;

D'Wedderfah' sogar, die roschdig,

Ka' se nemme om se drehe. Rond om's Schlößle, wo se schlofet, Wächst a große Rosehecke,

Dorne, böse schpitzige Dorne

Schtandet lenks ond rechts ond grad naus,

Ka' koi' Mensch en's Schloß meh drenge; Bald au ischt's ganz überwachse,

Daß ina' sieht vom Hoche Dhürnle

Net a Schtei'le me durchschemmere. Aufzig', sechzig, siebezig, achtzig,

Neu'zig Jährle send verschwende,

Kaum meh weiß a-n-alder Ma' no', Daß en dere Rosehecke

Schtoht a-n-aldes Königsschloß, wo 'S schönschde Mädle leit em Schlommer.

138 Zue derselbe Zeit a König

Hot en reiche Länder gherrschet,

Der Hot ghet en Königssoh', der Schö' ond guet ond edel gwä ischt.

„Vadder," sächt er,

„I will ziege

„Jeh noch wilde Obedeuer,

„Nemme gfällt mer's jetz em Schloß meh,

„I be1 groß ond schtark no worde „Ond will Ehr ond Rohm erwerbe." Ond der Königssoh' verläßt druf

'S Schloß ond ziegt en d' weide Welt nei'. Noch acht Däg do ischt er komme

Vor die Hoche Rosehecke; Hot en albe Ma' drom gfroget,

Auskomft Hot der redlich geebe.

Aber an demselbe Tag no Send's au hondert Jährle worde, Hondert Jährle send verganqe,

Ond der Zauber mueß se löse. Wie der Königssoh' ischt komme

Vor die Heck, Hot se sich ufdho', Ohne Loid ischt nei' er gange, Hot verschtaunt do om se gucket,

Sieht die Hond, die Köch, die Jäger,

Sieht de König — Aelle schlosst. Goht verwondert durch die Zemmer,

139 Ond zom Dhurn, zom Hoche,-rr-albe; Sieht dort au des albe Dhürle, Dritt drennei' ond schtoht em Schtüeble,

Sieht dort brenne lieblich liege 'S Königsdöchderle, ond schlofe.

Jscht so schö' gwä, so voll Liebroiz, Hot se a'guckt wohl a Schtendle,

Ka's net über's Herz do brenge, Mueß se kusse-n-uf ihr Mäule. Doch verschrocke fährt er rückwärts —

Denn ufschlägt se helle Aeugle, Reibt de Schlof draus mit em Fenger,

Lacht em Königssoh' entgege. Dronde-n-aber no em Schloßhof Bellet d' Hond so hell, so freudig;

D'Mädle dhont mit frischem Eifer D'Gschirrle wieder blanker butze;

Ond der Jäger schloßt en's Jagdhorn, Daß em Schloß bebt Dhür ond Fenschder;

'S Brennele rieselt wieder monder;

Ond d' alt Wedderfah', de roschdig, Dreht mit Knarre sich om d' Angel; Au der Koch ischt wieder ufgwacht,

Net vergesse Hot der d' Ohrfeig Ond der Kuchejong, der schpürt se.

140 Drenne-n-aber gähnt der König

Uf sehn Dhro* em goldige Dhro'saal, D'Könige schlägt ihre Auge

Uf ond guckt verwondert om fe;

Aber rei’ dritt en de Dhro'saal

Schtolz der Königssoh' ond an der Hand, do führt er d' Königsdochder, Die so schöe ischt wie der Helle

Dag mit seiner goldige Sonne.

V

*

*

Freud ond Luscht Hot gherrscht em Schlößle,

Fescht Hot sich an Fescht he' groieht, Dreißig Däg ond dreißig Nächt fort,

Ischt do d' Hochzig gfeiert worde. Net vermag i uich z'verzähle Was Des gwä für Herrlichkoide;

Aber fröhlich send ond glücklich Aelle Leut em ganze Schloß gwä.

Doch die Brautleut meh als Aelle. Glücklich hent fe zäme ghauset, Hent ihr Reich wohl guet regieret,

Ond wenn se no net send gschtorbe Schätz i, müeßet se heut no leebe.

141

'S Aodtehemedle. Ufm Schtuehl ischt d'Mueder gsesse Zämekrampft vor Loid ihr Herz,

Net Hot '$ Drenke, net Hot 's Este

Ihr meh gschmeckt bei soddem Schmerz,

Denn em Kämmerle do brenne Ruhet ihr Kendle bloich ond dodt, Ond ihr liegt in Herz ond Senne

Loid ond Schmerz ond biddre Noth. Hot no' gschpielt vor wenig Dägle, Gschpielt wie ktoine Kendle dhont, Hot em Gärtle uf de Wegle

Sich vergnüeglich, zfriede, gsonnt. Hot se gfreut wie d' Vögele flieget,

Ond wie glänzt hot 's Obedroth, —

Ond noch wenig Däg Hot gwieget D'Mueder 's Kendle bloich ond dodt. Als se 's hent ens Grab na glaste

Ischt der Mueder broche fascht

142 'S Herz, des net vom Kend ka' lasse;

Druckt hot schwer die Harde Lascht.

Dag ond A^acht Hot fort se gjammert, Hot se nemme z'helfe gwüßt, Hot am Schmerze-n-a' se klammert

Als ob der se dröschde müßt. Rueh Hot se nemme gfonde — Guck ond en der erschde Nacht,

Hot se so om d' Goischderschtonde

Sachde 's Dhürle ufegmacht.

Ond do rei' ischt's Kendle gschweebet, Ond Hot d' Mueder a'guckt drüeb; Grad wie 's einscht Hot gleibt ond gleebet, Grad so schö' no', grad so lieb.

Aelle Nächt zur schpäde Schtonde, Wenn der Mond am Hemmel gscheint, Hot se 's dodte Kend ei'gfonde

Wenn sei' Muederle hot greint. Endlich noch vier lange Woche Hot 's sei' Maule ufgmacht no,

Ond mit leiser Schtemm hot 's gschproche, Daß es hot gar schaurig dho'.

„Willscht de mir mei' Rueh net gönne,

„Daß i ruhig schlofe ka'? „Derf me nemme von der drenne

143 „Deine Dhräne dhont mer 's a\ „Mueß em Grable oi'sarn warde,

„Denke emmer an dein Schmerz, „Bis i Nachts schleich durch de Garde

„Zue deim arme Muederherz. „Müederle was greinscht denn emmer? „Nemmscht mer jo mei' ganze Rueh,

„Scheint em Mond sei' bloicher Schemmer,

„Zieg i au der Hoimeth zue. „Kalt ischt 's en meint Grable drenne, „Guck mei' Hemedle ischt naß, „Aelle deine Dhräne renne

„Do drennei, wie Dhau uf 's Gras." Ond des Kendle ischt verschwende; 'S Müederle Hot d' Dhräne gwischt,

Glacht Hot se no Llle Schtonde,

Wenn 's er draurig gwä au ischt: „„'S Kendle soll em Grab net friere, „„Friedlich lieg 's em schtille Bett,

„„D'Muederlieb soll 's no no' schpüre

„„Wenn i für fei' Rüehle bet.""

144

Der W'henker. D'Gschicht von re Ducat.

Hondert Johr wohl lieg ich scho' En dem albe Kaschde no',

Z'henderscht em verschteckde Fach,

S' ischt mer lang scho' weh ond ach. Glitzrig be'-n-i wohl mol gwä, D'Schö'hoit dhuet mer nemme weh,

Denn der Schemmel Hot me gschleckt, Ganz ond gar no überdeckt. Vor urdenklich langer Zeit Hent se her mi gholt von weit.

Zwische Quarz ond gelbem Sand Han i gschlofe em Hoimethland. Be'-n-a kloi's Goldbröckele gwä,

Denk mer 's fascht gar nemmemeh. Wie-n-i komme übers Meer Hent se me gformet kreuz ond quer, Hent me gsodde ond hent me gschla,

Wie arg ka'-n-i gar net sa.

1*15 Hent me en a Form nei' dho', Druckt onb preßt net übel no,

Ond na zletzscht, noch allem Loid,

Han i kriegt a glitzrigs Kloid.

Gwiß, des hot se prächdig gmacht, Han me drüber gfreut ond glacht,

D'Sonne selber, die goldig brennt, Hot mer gmacht a Kompliment.

Gleege be'-n-i a kurze Zeit En der Menz, so hoißet's b' Leut, Na be'-n-i en b' Welt kutschirt,

Gschobe worde, druckt, rollirt.

Reich ond arm Hot gern me ghätt,

Aber bhalde hent's me net. Viel ischt mer derbei bassirt,

Aber 's wenigscht mi schenirt;

Oi' Gschicht no, d' letzscht, die i woiß, Macht mer heut mei' Herz no hoiß.

Nämlich, am a hoiße Dag, Wo mer net gern wandre mag,

Wechselt me a-n-alder Ma' Ei', weil i nex mache ka'.

No, Han i denkt, jetzt wurds recht, Bei dem do goht mers bidderschlecht,

Wo komm i he', o Jemmine,

Des wär mei' letzschder Wonsch heut gwä.

146 Ond doch, ma woiß oft net wies goht

Wenns Oim au henderschtfür oft schtoht. Hoimkomme send wer en der Nacht, Do Han i Aelles gnau bedracht. A armlichs Schtüble ischt des scho',

So Han i denkt, jetz will i no Abwarde, was mit mir no gschicht. Derweil ischt ausglöscht worde 's Licht.

Ond wie 's no Morge worde-n-ischt,

Do Han i blenzelt: halt, wo bischt? I Han me greckt, i Han me duckt, Noch alle End ond Ecke guckt.

Zwor ärmlich ischt des Schtüble, jo, A Schtäuble aber nirgeds wo, Ond glehnt send vor em Fenschder he',

Gelbveigele ond Rosmare'.

No, Han i gmacht, des goht schy' a', Do draus ma' scho' was schließe ka'.

Ond wie-n-i guck so ei' ond aus, Do hör i en der Kammer draus A frische Schtemm, die sengt ond sengt,

Daß mer's durch Herz ond Seele drengt.

A Schtemmle, o i sag net viel, Viel schöner fascht als Geigeschpiel. Jetz wirds scho' besser denk i so

Bei mir, ond be' drob selig froh.

147 Ond ema Weile kommt zur Dhür

A Mädle rei1.

Verschrocke schier

Be'-n-i vor ehm, so nett, so schö',

Wie i Han niemols Ebbes gseh'. Die schtellt ufs Dischle 's Kaffegschirr

Ond seht se na schrägnüber mir, Nemmt Flachs ond Schpendel uf de Schoß

Ond schpennt mit wackrem Fleiß druf los.

Derweil ischt au der Alt ufgwacht, Bei dem Hot länger dauert d' Nacht. Dem schprengt des Mädle an de Hals,

Do Han i denkt no allefalls,

Wenn's so ischt wär i au parat, Wär i der Alt, ond er d' Ducat. Ond midde so onder meim Glüscht,

Do hör i, daß heut Geburtstag ischt, Der Alde langt so neebe rom —

Mi brengt fascht schier d' Erwardeng om. Ond richtig, langt me wo i be', Ond legt me vor des Mädle he'. Na die Hot guckt, net übel glaunt!

Die Hot se fascht wie-n-i verschtaunt!

No als se hört der Kerl ghör ihr, Do ischt se worde närrisch schier.

Au mir ischt's gschpäßig gwä dervo',

Oaß i fascht schier en Juchzer dho'.

14K Des Mädle Hot druf nemme grueht. Bis daß der Alt ihre Wille dhuet,

Er bohrt mit zidderiger Hand

A Löchle en mein obere Rand, Druf hängt des Mädle mi gar net

An's Miederle an a Silberkett, Do be'-n-i halt gar luschdig ghänkt,

Ner schönerö gibts, so Han i denkt.

Der Alt ischt bald druf gschtorbe, jo, Allo? ischt's Mädle gschande do;

Do Hot se greint ond gjammert viel,

Was nutzts? 's goht doch net wie ma will. Der letzschde Pfennig ischt vergä, Be' no allo? no übrig gwä;

Do Hot se gsagt: o liebe Ducat, Bis jetzt Han i di ghet zom Schtaat,

No mueß de wechsle, 's dhuet mer weh.

Denn 's goht no anderscht nemme meh. Ond greint Hot se gar bidderlich, Des Hot mer gä an arge Schlich,

Hält i wie sie au Dhräne ghet,

I sicher au mit greinet hätt. Mit miet sie zom a Kaufma' lauft,

Oer Oel ond Pfeffer ond Salz verkauft. Dort Hot se me gwechselt en kloiners Geld,

Ond greint als wenn se schterbe gwöllt.

149 Na ischt se hoim.

Der Kaufma' dhuet

Mi en sei' Säble.

En der Wueth

Gang i do uf en Kreuzer los

Ond gib 'm an rechde Rippeschtoß. Do Hot des elend Geld revoltirt,

I aber, schnell a'curraschirt, I fahr drenei' ond bald gibts Rueh, Der Kaufma' schlagt de Deckel zue.

Ond wie-n-i no so Drüebsal misch, Hör druße i am Ladedisch

A Herreschtemm, die froge dhat: Worom des Madie greinet hätt? Der Kaufma' Hots gar bald verzählt. Do sacht der Herr: do leit gnue Geld,

Gent no mir die Ducade.gschwend,

Net greine soll des nedde Kend.

He! alder Schwed! bischt wieder jong? Schrei i ond mach en Froideschprong, Na komm i wieder an mei' Kett

Wo 's Herzle dronder klopfe dhät. Ond richtig, andre Dag do hänk

Am Keddle i als liebes Gschenk,

Doch was mer glei' net gfalle gwöllt: Der Herr kommt z'oft ond Hot z'viel Geld.

Daß er verliebde Sache sacht

150 Des ischt mer gwä halt au net recht.

Doch Han i mi do drüber dröscht: Sie woiß jo selber waS es bescht. D'Welt freile Hot nex devo' gwüßt, Wenn sich die Zwoi hent heimlich küßt; I aber, i be' zwische ghängt

Am Herze, do ma manichs fängt;

Ihr Herz ischt gwä so hell, so rei' Als wie der liebe Sonneschei',

Beim Seine aber han-i gschpürt, Daß des nex Guets em Schildle führt.

Wohl denk i no’ an fette Nacht, So dämmrig Hot se glockt ond glacht, D'Luft ischt so woich gwä, d'Bloeme hent

So oige dufdet em Obedwend. Bis morgets send se bliebe die Zwoi

Em Schtüble mit ihrer Lieb alloi',

Wohl woiß i au was gschehe-n-ischt,

I Han 's glei gsagt: verlöre bischt l Ond wie 's na weider komme-n-ischt. Wie er sich los gmacht Hot mit Lischt,

Do drüber d' Welt koi' Wort verliert.

Des hondertfach o'gschtroft bassirt. I aber i Hans freile gseh,

De biddre Schmerz, sell großes Weh.

151 Wie rnamche liebe lange Nacht Des Mädle Hot mit Dhräne gwacht^

Ond wär i gwä a Mensch, a Ma', Der schlechte Kerl hätt müeße dra'!

A Mädle, des de Kranz verliert, Des werde vom a Ma' verführt, Jschts ärmschde Weese uf der Welt,

Jscht leebig scho' en d' Hölle gschtellt.

O armes Deng, du bischt jetz gricht,

D'Welt über Di ihr Urthel schpricht, Doch der, der Schuld ischt, der's Hot dho',. Ziegt o'gschtroft fort — du hoscht de Loh'. A Weile Hot se gwährt die Noth,

Na ischt des Mädle gleege dodt,

Am Schnürle, des oms Hälsle schlengt, Do be'-n-i dreu am Herzle ghängt, An jede Seufzer Han i verwischt,

Der us der Bruscht ihr gflohe-n-ischt, A jeds Gebetle, jeds Ach ond Weh, Bis daß se endlich gschtorbe gwä.

Ond wie mers glegt ens Särgle nei’ Des dodte Mädle, so kalt, so fei',

Do hätt i grad no greine gmöcht, So ischt mers gwä, so drüeb, so schlecht. Doch en der zwoide Nacht no drnf

Jschts Dhürle gange langsam uf,

152 Ond rei' ischt komme, no' denk i bra’,

Der schlechde Kerl, ond guckt se a\ Er Hot se uf ihr BLckle küßt,

Do Hani me nemme zhalde gwüßt:

Pfui Deisel, Han i zu em gsagt, So schäm de doch, so längs no dagt;

So fürnehm bischt, so reich derbei,

Ond 's Herz so schlecht!

Jo guck no scheu

Ufs Mädle he', des hoscht verknickt,

Ond 's Herzle broche ond verdrückt.

Do Hot er wild rengs om sich guckt, Na Hot er scheu sich niederbuckt,

Ond nemmt vom Brüschdle weg mi schnell, Der schlechde Kerl, der böse Gsell.

Dehoim er vor se he' me legt, I Han me nemmemeh' verregt,

No a'guckt Han en kalt ond schtarr,

Do Hot er sich a'gschtellt wie-n-a Narr.

Gheult Hot er, daß Oims gräßlich deucht, — Jo henderther, do gschieht des leicht!

Doch was mer 's ärgschde gwä na ischt: Der schlechte Kerl Hot mi no' küßt! Weil i ihr ghängt in Loid ond Noth Am Herze dreu bis en de Dod.

Do ischt mer gange a falber Schuß Durchs Herz bei fettein Judaskuß.

153 Bald aber Hot er nemnie gflennt, Er Hot me nemme a'seh' könnt — Worom? weil ehn mei' A'blick Hot

An's Mädle gmahnt so früeh als scbpot. Drom Hot er me en a Schachdel gschperrt;

— Meh het i net von ehm begehrt. Er wird no au lang gschtorbe sei',

I woiß fei' Zeit, i be' ganz mei'. Do Henn em Kaschde ischts so schtill Für Oin, der nexmeh wiße will. Han gnue no' an der alde Gschicht, Die laschdet uf mer schwer em Gwicht.

'S ischt guet, daß i so brav verschteckt, Daß Neehmerts us meim Traum me' weckt.

Koi' Licht, koi' Gräusch drengt zue mer rei',

Do denk ich noch, johraus, johrei': Was Menschesenn, was Menschebruscht, Was Erdefroid, was Erdeluscht,

Was älls em Menscheherze leit, Sie hoißes Lieb ond Seligkeit.

154

Wrüederle ond Schweschderte. Worom sitzscht du, armes Mädle, Mit dem Kend, des uf der Schoß hoscht,

Uf der Schtaffel do em Schneeschturm, Frierscht ond schauderscht en der Kälde?

Gang du hoim, 's wird jetz scho' donkel, Ond der' Müederle wird warde Uf uich Kender, bis se zendet D'Lichtle a' an uirem Chrischtboom.

'S Mädle hebt verschtört ihr Gsichtle

Ond schlägt uf die große-n-Auge, Schwarz wie Nacht, die leis sich senket, Ond von Wemper überdecket Fascht als wie a Nebelschleier:

„'S Müederle, des wardet nemme!

„Liegt dehoim em falbe Beddle, „D'Händ send gfaldet, ond der Blick ischt

155 „Dies ei'gsonke-n-ond verglaset; „'S ischt so kalt em enge Schtüble,

„Ond mer hent so viel scho' greinet; „Moint jo 's Brüederle, d'Mueder schtof no! „'S isch no kloi ond ka's riet fasse.

„Aber i, i woiß, daß nemme „Sie vom Beddle wieder ufschtoht,

„Ond daß bald au schwarze Männer

„Kommet, ond en Sarg se leget,

„En de schwarze Sarg, der hallet „Gar so schauerlich, wenn d'Nägel

„Durch de Deckel werdet gschlage, „En de schwarze Sarg, wo drüeber

„Kommt des schwarz ond weiße Bohrduech." 'S Mädle läßt ihr Köpfle senke, Nemmt ihr Brüederle am Händlc,

Ischt so kalt als wie der Schnee, der

Leis ond schtill vom Hemmel flocket. Ond die Kender ganget draurig Durch die enge Gäßle heimwärts,

Kommet an ihr aldes Hüddle, Halb verfalle, wo der Schneewend

Froschdig ka' so ei' als ausziehe. „„D'Mueder schloft,"" sächt 's kloine Büeble,

„„D'Mueder schloft, wenn wacht se wieder? „„Ischt heut Chrischtdag, möcht a Beemle,

156 „ „Dra' so Lichrle freundlich flackret, „„Wo viel guede Sache hänget „„Ond a-n-Engel drüeber flieget.

„Jo 's ischt Chrischtdag, aber d'Mueder „Wacht jetz nemme ond ischt gschtorbe;

„Laß se ruhe, laß se schlofe, „Grein net Brüederle; em Hemmel

„Sitzt se uf der große Schtassel, „Ond guckt ronder uf ons Kender,

„Betet au für ons beim Herrgott, „Daß er d' kloine Kender bhüedet." „„Jo wenn b' Mueder ischt em Hemmel,

„„Worom schickt se ons koin Chrischtboom? „„'S gibt jo drobe so viel Engel!

„„'S Chrischtkend selber wohnt au drobe,

„„Worom schickt se ons koin Chrischtboom?"" „Sei no schtill, du kriegscht en Chrischtboom,

„Komm, mer hole-n-en em Wäldle, „Druße schtandet dauset Beemle,

„Wardet no uf d' brave Kender."

D' Kender ganget us 'm Hüddle, 'S Brüederle ond d' Schweschder schnecklet

Eng sich zäme, denn se schaudret

En der bidderkalde Chrischtnacht.

157 Onder ihre kleine Füeßle Kracht ond pfeift ond knarret b' Schneebah';

'S Vächle ischt fescht zämegfrore, Ond vom Bergle, wo der Wald schtoht,

Weht a bidderkalder Schturmwend.

Als se no zom Wäldle komme. Ischt koi' Weg ond Schteg meh' sichtber^

Ohne Furcht die Woise ganget En de duschdre Dannewald nei\

Gott em Hemmel schützt jo b' Kender, Schickt sein goldne Schtrohle-n-Engel,

Daß er se en Schutz ond Huet nemmt, Ond koi' wildes Dhier se gfährdet.

Wie se no em Wald so offant

Suechet noch me Dannebecmle, Sacht des Brüederle zur Schweschder:

,,„O i be' so müed ond schläfrig,

„„Laß me no a Weile ruhe!"" 'S Schweschderle sitzt uf de Bode, 'S Brüederle sitzt uf de Schoß er.

Kalt ond falber weht der Schneewend,

Aber d' Woise hent nex gschpüret; Leis ond leiser fallet d' Auge Ond der Schlommer wiegt se sachde,

Bis a Droom fällt uf se nieder.

158 Ond em Droom, do send se beide Ema warme Schtüble gsesse,

Ond a großer großer Chrischtboom, Der ischt gschdande-n-en der Midde;

Dauset guede Sache hänget

An de greene Nodelzweigle; Glachet hent se onder Dhräne,

Ond wie 's na am Schönschde gwä ischt,

Hot se sachde 's Dhürle ufdho', Ond 's lieb Müederle ischt komme,

Hot die Kender küßt ond gherzet,

Hot se gschtreichelt ond se lieb ghet, Ond na z'letzscht no mit se gnomme

En de große schöne Hemmel. Morgens ischt der Köhler komme,

Ond Hot noch seim Meiler gucket, Ond a große schwarze Danne

Hot er gwöllt em Wald drenn fälle. Aber onder dere Danne

Send zwei kloine Kender gleege,

Kalt ond dodt, vom Schnee zuedecket. 'S Schweschderle Hot fescht omschlonge

'S Brüederle em Aermle ghobe, Hot 's guet zuedeckt mit seim Röckle,

Daß es jo net friere dho' soll, Ond ens blöde Schürzle Hot se Ihre Händle fescht nei' gwickelr,

159 Weil der Schneewend Hot so blose En der kalde heilige Chrischtnacht.

Ond der Köhler ziegt fei1 Käpple, Bedet schtill, ond Dhräne rieslet; Hot jo au zwoi kloine Kendle, Die dehoim em Beddle schlofe. Brüederle ond Schweschder send no Engel drobe bei der Mueder, Sitzet no am Hemmelsdischle Uf zwoi goldige schöene Schtüehle, Esset no us silberne Schüßle, Schpielet om ihr liebe Mueder, Ond der Herrgott freut se selber, Daß er sodde Engel kriegt Hot.

1 GO

Der Roth Hot se entschlosst ^'gech,

Bis Zwölf send's no' a' Menude zech, Se trenke-n-aus, der Bähe klirrt,

Do schreit uf Oimol Aelles: „„Herr Wirth!

„„Fürcht Er se scho'?

Er mueß scho' mit,

„„Mer machet zäme de schwere Schritt!""

„Zom Henker, macht uire Bosse-n-alloi',

,/J gang ens Bett, 's würd besser fei'."

„ „A was doch!

Engelwirth, vora'!

„„An rechde Ma' ma' brauche ka'.""

Ond hischt ond hott, der Wirth mueß mit, Ob er se au schtemmt bei jedem Schritt.

Ond wie se no kommet zom böse Grond, Do schlägt vom Dhurn grad d'Goischderschtond,

Ond mit em letzschde Schlag do seeh De Schreiber se am Dorfmoor schteeh.

Der ischt gar sonderbarlich gschmückt Zom Goischderbanne ausegrückt.

Om d' Schtirne schlengelt se a Reng Bon Sammetgflecht mit goldener Schleng;

A schwarzes Kamisol er drägt, A schwarze Hos, a bisle gfleckt,

Schneeweiße Schtrempf, gar schteckedeun,

Bon Wade fascht koi' Schpürle drenn;

Ond au a Schürzle drägt er fei', Des wird von seiner Hausre sei'.

174 Kaum ischt der lehschde Schlag verhallt, Do dampft's em Moor, ond's bebt, ond's wallt,

Ond guck, dort drübe glänzt a Flamm — — Der Rodh schteckt fürchdig do se' zamm —

A goischderhafder blauer Schei' Leucht fufzeh' Schritt ens Dorfmoor nei;

Dort glänzt a Häuf wie Gold so licht: „Des ischt der Schatz!" der Schreiber schpricht. Na onder seltsamem Meneschpiel

Goht näher er zom ersehnde Ziel,

Merkwürdige Schprüchle schtoßt er aus, 'S wird älle Männer angscht ond graus.

Na uf zeeh Schritt der Schreiber hält,

Ond langsam uf fei' Knie er fällt; Er löst fei' Halsduech mit ziddriger Hand,

Ond wirft's uf de Haufe, uf sein Nand, (Denn nemme ka'-n-a ghobener Schatz

Noch soddem Dho' meh weiche vom Blatz). Na schreit er wie a Flurschützrott:

„Aell guede Goischder lobet Gott!" Ond guck, der Schatz leit ruhig do,

Do kriecht er näher na', ond noh, Er faßt sein Schurz am Zipfel fei'

Ond schtreicht de Schatz mit Bebe nei:

„En Goddes Name — jetz Herz was witt, „Ka'scht Aelles Han mit dem goldene Kitt."

175 Do uf a Mol verlöschet 's Licht! Nacht ischt's, daß Neemer meh was gsicht;^

Do drengt a Schroi durch Mark ond Bei' A wilder Fluech kommt henderdrei',

'S weddert als wenn ma' Scherbe-n-ond GlaS Vom Fenschder nonder schmeißt uf d' Gaß,

A graues O'them fährt uf vom Schah

Ond fliegt vorüber em Helle Satz,

Ond drüebe vom andre Dählesend

A höllisch Glächder rüberdönt. Do wird's de Manne bang ond schwer

Als fahr der leibhaftig Deifel her, Se schtolperet über Schtock ond Schtei' Ond jaget wild en de Nebel nei',

Nüber ond rüber, so kreuz als quer,

Als wenn hender Aelle d'Hölle wär!

Wie der luschdige Schpielma' seiLisbeth

kriegt Hot.

Em goldene Engel zur Obedschtond

Am andre Dag sitzt wieder d' Rond, Verschlemmt ond katzejämmerlich

Vom Goischderbanne sicherlich.

„I möcht no wisse" Oiner sächt,

176 „Dem Schreiber ischt's sicher gange schlecht.

„Dreimol be'-n-i scho' bei em gwä,

„Ond nie Hot er mer Antwort gä.

„He, Wirth, net wehr, ma’ glaubt jetz dra', „Wenn mer's selber seeh ond greife ka'? „Ihr send o'gläubig mit ons naus,

„I denk, send komme dauft noch Haus!" „„3°/"' nemmt der Engelwirth druf 's Wort,

„„Ihr send doch gschpronge z'erschde fort! „,,I woiß net, wenn'ö au Oiner sacht,

„„Am Kiddel Hot me's packt net schlecht-,

„„Ond denk i an des wilde Glirr, „„An's gräuliche Lache, na graust mer's schier! ,,„J glaub ons Aelle geng's so gleich, „„'S drägt Koiner 8nfcbt noch 'm Goischderreich.""

Ond druf a-n-Andrer sage dhät: „I fürcht me gwöhnlich sonscht doch net,

„Doch letzschde-n-Obed des ischt- wohr,

„Do ischt mer gschande z' Berg mei' Hoor.

„Wenn ons vom Zuesehe gschtockt scho's Bluet, „Wie mueß em Schreiber sei' no z' Mueth."

„Wies Dem jetz ischt, ihr Herre, sell „Will i uich sage uf der Schtell," Der Schpielma' rueft's mit Lache drei':

„Dem wird's heut währle gschpäßig sei';

177 „Drom wisset, i be’ gerschdern Nacht

„Do drübe gseffe-n-o’beacht; „Gehört Han i von der Schatzgräberei „Ond denkt: do be’-n-i au derbei.

„Zur Lisbeth be’-n-i gschliche glei’ „Ond Han verzählt, was los no sei;

„Do Hemmer drüeber düchdig glacht, „Ond hent au brothe wie mer’s macht,

„Daß ma’ dem Schreiber schpielt en Schtroich; „Ond geebe Hemmer nemme woich,

„Mer hent so Aelles recht usdenkt, „Ond gfonde, wie mer’s ferdig brengt. „Zom Erschde Hemmer baut em Grond,

„Von Glas ond Scherbe-n-a Häufle bont; „Als Goischt hend bonde mer uf de Schatz

„Em Engelwirth fei’ graue Katz. „Na uier Wei’goischt, verehrder Wirth,

„Der Hot uich schö’ als Flamm vexirt!

„So hent mer gwardet ohne Bang, „Ons boid ischt d’ Zeit net worde z’lang. „Der Schpiredus Hot brennt gar schö’,

„Recht goischderhaft, des müeßt er gschteh’,

„Ond alde Scherbe-n-ond alt’s Glas

„Des Hot au ghört zue onsrem Gschpaß;

„Des Hot jo glitzert wirklich fei’, „Als müeßt’s no Gold ond Silber sei’.

178 „Ond wie der Schreiber no gerschdern Nacht

„Den Hokus Pokus endlich gmacht, „Ond mit em Schurz de Schatz schtroift ttei':

„En Goddes Name, 's ischt Aelles mei'! „Do ischt der Relleng ehm gschpronge-n-ens Gsicht, „Do ischt wie-n-a Fackel ehm worde Licht. „Mit ame gräuliche Fluech Hot er „De Schatz he' gschmisse, 's Hot gweddert schwer.

„Hui! hent do d' Gläser ond d' Scherbe klirrt! „A Lärm ischt's gwä, net wohr Herr Wirth?

„Ond wie Schö'-Lisbeth ond i hent glacht, „Des hent er sicher ghört durch d' Nacht!" Do send se gsesse-n-älle schtomm,

Ond hend se a'guckt blöd ond domm! Der Wirth alloi' der platzet naus: „„De Deisel! lacht uich doch selber aus!

„„Des luschdige Schpielma's Schtroich fürwohr „„Des bleibt der Beschd vom ganze Johr."" „Guet, ischt's der Beschd', so soll er's sei',"

Fällt luschdig druf der Schpielma' ei', „Endeß Herr Wirth, raus mueß jetz d' Schproch,

„'S Allerbeschd kommt erscht no noch! „Gucket, d'Lisbeth ischt a Kend so fei',

„A Jeder hieß se gern de Sei', „No woiß i Oin, der ischt er guet, „Hot zwor koi' Geld, koin Hof, koi' Guet,

179 „Dergege Hot er frohe Senn,

„Ond dreu ischt er em Herze brenn,

„I moin, ihr könndet 's robhe schier, „Bsennt uich net lang — gent b' Lisbeth mir,

„Denn bofür schtanb i uich scho' ei',

„Uir Mäble selber sacht net noi'!

Schluß.

Do hent se b' Mäuler Aell ufgschperrt,

Hent bem kaum braut, was 's Ohr Hot ghört. No hent se Aell mit Schpott onb Reib Usglachet grab als wie net gscheib.

Der Robh guckt se mit Schmonzle-n-a' Onb freut se, baß er se räche fei'. Der Gifbigscht, neebe bei der Dhür,

Rueft schabefroh no hendefür: „So, so ischt's recht, no Hochzig gmacht,

„Wenn huit net meh, no morge Nacht, „No rei' en 's Haus, 's Zigeunerpack

„Mit Fiedelschtecke-n-ond Bebbelsack!" Wilb sähst ber Wirth vom Schtuehl do uf

Onb breht en om ond schtützt se druf:

„„He! wirb an Dem jetz 's Müedhle kühlt, „„Weil ber uich Hot a Schtroichle gschpielt?

180

„„Do fahr zoin Loch der Seifet naus! „ „Herr be'-n-ond bleib i en meint Haus. „ „Ond grad, weiss uich so arg verdrießt, „„Deßweege ihr dra' glaube müeßt. „„I han en gern, des jonge Bluet! „Ischl er uich no zom Geige guet? „„He Lisbeth! komm a bisle re?, „„Du bischt a Mädle, wie '6 soll sei', „„Bischt curaschirt, bischt frisch ond keck, „,/Hoscht 's Herz au no' am rechde Fleck, „„Was d' Welt au sacht, 's ischt oinerloi, „„Jetz bleibt's derbei, ihr kriegt uich zwoi!"" * * * Ond wie se ghaust hent mitanand? Des ischt em Ländle allbekannt. Hent noch ond noch acht Schreihals kriegt, Die Hot der Alde selber gwiegt. 'S Glück Hot sich uf ihr Häusle gsetzt So lang se glebt hent, bis uf d' Letzscht. Ischt Oiner niederdrückt ens Haus, Gwiß ischt er luschdig komme raus. Koi' Seelekend hot d' Nas meh grempft, No d' Weiber hent a bisle gschempft; Worom? des rodhet jedes Kend: Weil d' Männer nemme hoimwärts send. Je no, 's ischt bliebe oineweg 'S fidelschde Wirthshaus älle Däg.

K. HofbuchdruSerei Zu Guttenberg (Carl Grüninger) in Stuttgart.