222 91 620KB
Malagasy Pages [84] Year 1992
Sambatra ny Mahavaky Teny
1
Fampianarana olon-dehibe hamaky teny sy hanoratra, miaraka amin’ny votoatin’ny Baiboly. Boky Voalohany
Fomba fanoratra ireo litera:
a o n y l r i t m e s j h f k z d v b g p ZAVA DEHIBE Mba hahomby ny fampianarana ataonao dia araho tsara ny fomba sy toro-lalana hita ao amin’ny TARIDALANA HO AN’NY MPAMPIANATRA. Tsy afaka hampianatra ara-dalàna mihitsy ny mpampianatra raha tsy mamaky tsara ary mampihatra ny “Inona no ambaran’ny mpampianatra” ao amin’nyTARIDALANA HO AN’NY MPAMPIANATRA. Alohan’ny hampianarany dia tokony hamerimberina hamaky izy ary manao fanomanana. Araka ireo “Dingana Dimy” sy ireo torolalàna hafa ao amin’ny TARIDALANA HO AN’NY MPAMPIANATRA, pejy faha 4-17. Ireto boky ireto, Sambatra ny Mahavaky Teny, dia azo alaina ao amin’ny: F.L.L., B.P. 538, Antananarivo na F.M.B.M., B.P. 922, Antananarivo
Famerenana momba ny vaninteny tao amin’ny Fizarana 1: Famerenana matetika ho an’ny mpianatra/
ny
na
no
ni
ne
nai
ly
la
lo
li
le
lai
lao
lay
ry
ra
ro
ri
re
rai
rao
ray
ty
ta
to
ti
te
my
ma
mo
mi
sy
sa
so
si
se
sai
jy
ja
jo
ji
je
jai
hy
ha
ho
hi
he
hai
hao hay
try
tra
tro
tri
tre
trai
trao tray
nao nay
tao
me mai mao may sao say jao
jay
Mitohy amin’ ny boky faharoa ny lesona ANDALAN-TSORATRA MASINA VITSIVITSY Asa 16:31 — Dia hoy izy roalahy: “Minoa an’i Jeso Tompo dia hovonjena ianao sy ny ankohonanao.” I Kor. 15:3-4 — Fa natolotra anareo ho isan’ny zavatra voalohany indrindra ilay noraisiko dia izao: Kristy maty noho ny fahotantsika araka ny Soratra Masina, dia nalevina ary natsangana tamin’ny andro fahatelo araka ny soratra masina. Heb. 9:1, 28 — Mainka fa ny ran’i Kristy, Izay nanatitra ny tenany tsy manan-tsiny ho an’Andriamanitra, tamin’ny alalan’ny fanahy mandrakizay no hahadio ny fieritreretanareo ho afaka amin’ny asa maty mba hanompoanareo an’Andriamanitra velona. Dia tahaka izany koa i Kristy, rehefa natolotra indray mandeha hitondra ny otan’ny maro dia hiseho fanindroany tsy amin’ny ota, amin’izay miandry Azy ho famonjena.
FAMPIANARANA MAMAKY TENY TSOTRA SY HAINGANA
Ny Abidia a A
Amin’ izao fotoana iadiana amin’ ny tsy fahaizana mamaky teny sy manoratra izao, dia ny Kristiana no voalohany tokony handray ho adidy ny fampianarana ny namany tsy mahavaky teny, indrindra fa ny Tanora. Vao namoaka boky roa (fiasana tena mahomby tokoa) ho amin’ izany izao ny Fikambanana Mampiely Baiboly sy ny FAMPIELEZANA LITERATIORA Loterana. Ny Literacy and Evangelism Inc. U.S.A. no vy nahitana sy angady nananana ireo boky ireo izay amidy MORA TOKOA mba ho azon’ ny olona rehetra ampiasaina. SAMBATRA NY MAHAVAKY TENY boky I sy II samy 80 Pejy avy. Ny boky I dia misy torolalana momba ny fampianarana (pejy 4-17) Ankasitrahanay tokoa raha mba manoro hevitra anay momba ny fahatsapany ireo fomba fampianarana, ireo izay nampiasa ny SAMBATRA NY MAHAVAKY TENY. Raisinay an-tanan-droa ireo torohevitra na tsikera avy aminareo. Azonareo atao ny manoratra amin’ izao adiresy manaraka izao: Fikambanana Mampiely Baiboly Malagasy B.P. 922 Antananarivo. na Fampielezana Literatiora Loterana B.P. 538 Antananarivo.
b B d D e E f F g G h H i I j J k K l L mM n N o O p P r R s S t T v V y Y
Literacy International 1800 South Jackson Avenue Tulsa OK 74107, USA
z Z
Sambatra ny Mahavaky Teny Nataon’i Rev. Ranaivojaona Razafimanantsoa. Nohavaozin’ Atoa Marc Rakoto niaraka tamin ‘ireo vahiny manana fahalalana manokana momba ny fampianarana mamaky teny sy manoratra. Fizarana 1, lesona 1-23 Fampidirana ny litera ao amin’ny Fizarana 1: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
a, o, n, y, n’ l r i t à m ào
9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16.
e s -j, J h tr f k
17. 18. 19. 20. 21. 22. 23.
z, ay nd, ai d v mb b Sora baventy
Droit d’Auteur: © Literacy International, sy Fampielezana Literatiora Loterana 1992 Tous droits réservés
TENY MIALOHA Ny olon-dehibe iray mahay mamaky teny sy manoratra dia fitaovana mahomby ho an’ny fiangonany sy ny fireneny. Ny olon-dehibe mahay mamaky teny dia mahay ny lalàn’ny fireneny ary afaka miaro izany. Noho ny fahaizany mamaky teny sy noho ny fitomboan’ny fahaizany manakatra hevitra dia afaka manohana tsara ny fireneny sy ireo mpitondra azy izy. Manjary kristiana mahery izy amin’ny famakiany ny Tenin’Andriamanitra. Afaka manampy tsaratsara kokoa ny mpitondra fiangonana sy ireo mpiangona namany izy rehefa mahay mamaky ny Baiboly. Hoy ny Baiboly: “Koa mananatra voalohany indrindra aho mba hatao izay fangatahana, fivavahana, fifonana, fisaorana, ho an’ny olona rehetra, ho an’ny mpanjaka mbamin’izay rehetra manana fahefana, mba hiainantsika miadana sy mandry fahizay amin’ny toe-panahy araka an’Andriamanitra, sy ny fahamaotinana rehetra. Izany no tsara ka ankasitrahana eo imason’Andriamanitra, Mpamonjy antsika, zay tia ny olona rehetra hovonjena ka ho tonga amin’ny fahalalana ny marina.” Tokony ho mpamaky Baiboly ara-dalàna ny kristiana rehetra. Ndeha isika hifampianatra hamaky sy hanoratra. Ny kristiana iray mahay mamaky dia tokony hampianatra olona iray tsy mahay. “Ny tsirairay avy mampianatra iray avy,” dia izay no fanampiana ny olona rehetra hamaky. Sambatra ny Mahavaky Teny dia boky voalohany indrindra amin’ny fampianarana ny kristiana hamaky Baiboly. Misy fizarana 2 izay ahitana lesona miisa 60. Tsy maintsy manaraka ny TARIDALANA HO AN’NY MPAMPIANATRA ny mpampianatra mba hahomby ny fampianarany. Ao amin’ny lesona faha 23 no miditra ny sora-baventy. Ny tantara ao amin’ny Baiboly dia manomboka ao amin’ny lesona faha 12, izay ahitana voalohany ny anaran’i Jeso. Misy andalan-tsoratra Masina naroso mba hovakin’ny mpampianatra isaka ny mifarana ny lesona. Tarehi-marika, asa marika, fanoratana taratasy dia hita ao amin’ny lesona faha 33 sy 34. Ireo tantara fohy avy ao amin’ny Baiboly dia hita ao amin’ny lesona faha 35 ka hatramin’ny faha 60.
2
FITSIPIKA HAMPAHOMBY NY FAMPIANARANA. 1. Mitenena malefaka. Aoka hiteny am-panajana tanteraka. 2. Miteny vitsy araka izay azo atao. Ampandraiso anjara fitenenana araka izay azo atao ny mpianatrao tsiriray. 3. Ampaherezo hatrany ny mpianatrao. Araho matetika izy amin’ny ezaka ataony. Fadio ny tezitra raha misy fahadisoana. 4. Fadio ny miteny hoe: “Diso izany. Tsy hainareo ve izany?” 5. Manetre tena eo anatrehan’ny mpianatrao. Aza mihevi-tena ho amboniny fa raiso ho toy ny mitovy laharana aminao izy. 6. Aza mihomehy mihitsy raha misy mandiso, ary aza avela hihomehy ny hafa. 7. Tiavo ny mpianatrao ary lazao azy fa tsy ho ela dia hahay izy. TADIDIO: Tena tsy hisy fampianarana mahomby mihitsy raha tsy voaraka tsara ireo “Dingana Dimy”. Mba ho ara-dalàna ny fampianarana dia tsy maintsy mahay tsianjery ireo “Dingana Dimy” izy ho an’ny lesona 1 sy ny manaraka. Jereo ny pejy faha 22 sy 23 sy 24. Jereo ihany koa ny TARIDALANA HO AN’NY MPAMPIANATRA. Ireo “Dingana Dimy” ihany no azo ampiasaina ka hampianarana ireo lesona ao amin’ny fizarana 1.
Vavaka - Fotoana - Fijoroana Vavolombelona
3
TARIDALANA HO AN’NY MPAMPIANATRA Ny Fomba Fampianarana Sy Fijoroana Ho Vavolombelona A. Ahoana Ny Fomba Fijoroana Ho Vavolombelona I. Fiomanana hijoro ho vavolombelona II. Inona no ambaran’ny Kristianina B. Ny Fomba Fampianarana I. Fiomanana na hampianatra II. Fanazarana mialoha ny vakiteny III. Ny lazain’ny mpampianatra IV. Ny fomba fampianarana manoratra V. Enti-mody VI. Sora-baventy FAMARANANA A. Ahoana Ny Fomba Fijoroana Ho Vavolombelona I. Fiomanana hijoro ho vavolombelona Ny tena tanjona amin’ity fampianarana mamaky teny sy manoratra amin’ny alalan’ny Soratra Masina ity dia ny hampianatra ny mpianatra hamaky ny Baiboly ka hanamafy ny fijoroany ho vavolombelona ao am-piangonana. Ny mpampianatra dia tsy maintsy miomana ny amin’izay fomba hijoroana ho vavolombelona isaky ny lesona. Rehefa manampy ny mpianatra hamaky ianao dia mety hahita ihany koa fiainana ara-panahy lalindalina kokoa miaraka amin’izany. Mpinamana ny mpianatra sy ny mpampianatra. Ny fanombohana na famaranana ny fampianarana amin’ny Soratra Masina na vavaka dia varavarana mivoha ho amin’ny fijoroana ho vavolombelona. Ny mpampianatra voantso dia miomana amin’ny vavaka hatrany mialoha ny fampianarany. Ny fijoroan’ny mpampianatra ho vavolombelona isaky ny fiafaran’ny lesona dia tena zava-dehibe tokoa amin’ny fampianarana. Misy andalana Soratra Masina hatrany ao amin’ny pejy faharoa isaky ny lesona. Afaka mamaky io andalana io, na koa andalana hafa na teny hafa ao amin’ny Vaovao Mahafaly ho an’ny mpianatra ny mpampianatra. Rehefa eo amin’ny lesona faharoambinifolo isika dia hahita ny anarana Jeso ary isaky ny vakiteny amin’ny lesona manaraka dia hahita teny voalaza ao amin’ny Baiboly. Ny mpampianatra dia tsy maintsy vonona hatrany haneho an’i Jeso mba hahitan’ny mpianatra Azy ka hamaliany ny antsony koa. Hoy i Jeso: “Izaho, raha mihantona eo amin’ny
4
hazo fijaliana Aho dia hitarika anareo ho any Amiko.” Tsinontsinona ny asa fampianarana tsy ijoroana ho vavolombelona. Ny fijoroana ho vavolombelona tsy arahin’asa koa anefa dia tsy handresy lahatra. Fa ny vavaka, ny asa ampitiavana ary ny fijoroana ho vavolombelona — ireo telo ireo no miaraka — no manome antsika antoka bebe kokoa ahazoantsika an’i Jeso Kristy. Raha vao miandoha ny lesona dia ampio ny mpianatra mba hahazo aina tsara sy ho tony. Amin’izay mantsy dia haharitra hatramin’ny fiafaran’ny lesona izy ary ho vonona avy hatrany hanaiky ny fijoroan’ny mpampianatra ho vavolombelona. Ity fomba manaraka ity dia tena fampiasa tokoa raha hampianatra hamaky teny sy hanoratra amin’ny alalan’ny Filazantsara. II. Inona no ambaran’ny Kristianina Raha mampianatra amim-bavaka sy amin’ny fitiavan’i Kristy tokoa isika dia mety hanontany tena mangina ny mpianatra hoe: “Nahoana ary no tsara fanahy amiko ny mpampianatra? Inona re no mahatonga azy halefaka toy izao?” Amin’ny fiafaran’ny lesona dia hanontany ny mpampianatra hoe: “Fantatrareo ve ny antony ampianaranay Kristianina ny olona hamaky teny?” Dia hoy ihany izy hoe: “Manao izao izahay satria izao no sitrak’i Jeso. I Jeso no lohanay, Ilay tsara fanahy indrindra hatrizay hatrizay. Nanasitrana ny marary Izy, nanome hanina ny noana, nampahiratra ny jamba, ...Fa mihoatra noho izany dia tia ahy Izy ka nijaly sy maty noho ny heloko, sy ny helokao koa. Maty i Jeso fa Izy no sorona tokana nataon’Andrimanitra ho antsika olombelona rehetra. Ary Andriamanitra nanangana an’i Jeso tamin’ny maty, ary ankehitriny dia velona miaraka amin’ny Rainy any an-danitra i Jeso. Afaka mamela ny fahotantsika Izy ary mandrotsaka ny fiadanan’Andriamanitra ao ampontsika ... Tiako hahafantatra Azy sy hianatra hamaky ny tantarany ao amin’ny Baiboly ianao. I Jeso no Mpamonjy ahy ary mety ho Mpamonjy anao koa.” Amin’ny fampianarana ataonao am-pitiavana dia hanana fomba ilazana ny momba an’i Kristy amin’ny mpianatra hatrany ianao. Ny hahatonga ny mpianatra ho namanao ka itokisany anao no manokatra làlana iray hahitany ny fitiavana sy fahasoavan’ny famonjena ao amin’i Jeso Kristy. Rehefa vita ny lesona faharoa izay arahin’ny fampaherezana sy fiderana ny mpianatra hatrany dia ho vonona koa ianao ny amin’ny fijoroana faharoa. Raha mamaky teny ianao fa tsy hanao tantara dia afaka manao hoe: “Efa nanambara ny fitiavan-dehibe ananan’i Jeso taminareo aho. Maty ho antsika. Indro misy tantaran’i Jeso iray mahafinaritra avy ao amin’ny Baiboly. Ny olona tsy mahay mamaky teny dia jamba tsy mahita ny ao anaty boky. Nefa rehefa vitanareo hatramin ‘ny farany ireto lesona ireto dia afaka hamaky ny Baiboly samirery ianareo. Ity tantara ity dia milaza ny tantaran’ny lehilahy iray izay jamba hatrany an-kibon-dreniny...” (Jao 9:1-7, 35-41).
5
Ny fijoroan’ny mpampianatra ho vavolombelona isaky ny fiafaran’ny lesona no tena zava-dehibe amin’ny fampianarana. Efa mijoro ho vavolombelona ny mpampianatra amin’ny famakiany andalana ao amin’ny Soratra Masina rehefa mifarana ny lesona. Afaka mifidy teny hafa hovakina avy ao amin’ireo Vaovao Mahafaly na Boky hafa koa anefa izy. Valio avokoa ny fanontaniana rehetra apetraky ny mpianatra. Henoy ny Fanahy Masina izay manampy anao ny amin’izay tokony hamaliana izany ary hanampy anao koa tsy hiteny izay tsy tokony hoteneninao. B. Ny Fomba Fampianarana I. Fiomanana na hampianatra Alohan’ny hampianaranao dia lazao amin’ny mpianatrao fa manantena azy hampianatra hamaky teny, farafahakeliny olona iray, ianao rehefa mahay mamaky teny izy. Toy ny nahazoany fanampiana maimaimpoana dia hafaliana ho azy ny hanampy olon-kafa tsy mahay mamaky teny mba hianatra ihany koa. Ny fampianarana ny olon-dehibe dia sarotra kokoa miohatra amin’ny fampianarana ny ankizy madinika. Tonga amin’ny nahim-pony fotsiny ny olondehibe satria tsy misy manery azy handeha. Matahotra koa ry zareo sao tsy afaka hianatra ary menatra sao tsy mahomby. Te-hianatra haingana sy mora araka izay azo atao kosa anefa izy ireo. Araka izany, ny mpianatra, olon-dehibe dia manomboka mamaky teny hatrany amin’ny lesona voalohany. Eny, tsy tianao ny hanohina ny mpianatrao, te-hitaona azy hanatrika ny fampianarana hatrany ianao? Araho tsara àry ireto torolàlana ireto: 1. Miteny malefaka. Feno fanajana sy mihaja. 2. Mampahery hatrany ny mpianatra. Aza hadinoina mihitsy ny midera azy ny amin’ny fiezahana tsara nataony. Tsy tezitezitra raha manao fahadisoana izy. 3. Manetry tena mba haneho voninahitra amin’ny mpianatra. Mitondra ny mpianatra toy ny tena ka tsy miseho ho amboniny mihitsy. 4. Tsy mihomehy raha misy fahadisoana ary tsy mamela ny hafa hihomehy. Tsy manery mafy loatra ny mpianatra ary tsy mamela azy hieritreritra fa ela fandray fampianarana izy. 5. Mitia ny mpianatra ka milaza aminy fa hahay haingana izy. Mitondra sy manome hafaliana sy fitiavana ny fampianarana, araka izay mety. 6. Raha tsy afaka hampianatra ianao dia mitadiava mpampianatra hisolo anao na mifanomeza drafitra tsara miaraka amin’ny mpianatra ny amin’izay fianarana manaraka.
6
Rehefa mampianatra ianao dia tadidio tsara ireto zava-dehibe ireto: 1. Miteny vitsy araka izay azo atao. 2. Tsy manao hoe: “Tsia, diso izany”, na koa hoe: “Tsy hainao ve izany?” Tariho izy hahita ny valiny samirery. Raha ilaina ihany vao manambara ny valiny. 3. Ny fanontaniana azon’ny mpianatra valiana ihany apetraka. Tsy manontany izay zavatra tsy mbola nianarany. Isaky ny valiny marina dia hiampy hatrany ny fitokisan’ny mpianatra sy ny faherezany. 4. Raha manontany ianao nefa tsy mahavaly ao anatin’ny segondra maromaro ny mpianatra dia tariho izy hamaly izany samirery. Raha ilaina ihany ireo vao manambara ny valiny. 5. Tsy averina indroa ny fanontaniana. 6. Aza averina ny teny tsara vaky nataon’ny mpianatra. Mety hahasorena ny olon-dehibe mantsy izany. Aza alentika ao an-dohan’ny mpianatra fa zavatra efa hainy io. 7. Alohan’ny hampianaranao ny lesona tsirairay dia vakio tsara ny lesona ampianarinao ary omany tsikelikely ny fomba entinao mampianatra. Manampy anao handroso haingankaingana kokoa izany ary hahay malakilaky ny mpianatrao. 8. Omeo enti-mody hatrany ny mpianatra isaky ny mifarana ny lesona. Izany dia efa ao anatin’ny famerenan-desona izay vao avy nianarana ary fandikana ny fehezan-teny tao amin’ny lesona. Angataho aminy ireo fehezan-teny ireo amin’ny fianarana manaraka mba hahazoanao mitsara azy. Ny mpampianatra mendrika dia tsy mitsahatra ny manatsara ny fampianarany. Tondroy (eo amin’ny fototry ny teny) ary ampianaro miadana ny teny tsirairay. Izay tokony holazaina ihany lazaina fa aza milaza zavatra hafa. Indray mandeha ihany iny lazaina. Aza averimberina ny zavatra ampianarinao. Ajanony ny fampianarana alohan’ny hahavizana ny mpianatrao. Ny feo ihany ampianarina fa tsy ny anaran’ny litera mihitsy. Alohan’ny lesona tsirairay dia tsy maintsy mampiasa fotoana amin’ny famerenan-desona ny mpampianatra, miomana ary mahafantatra tsara ny drafitra entiny mampianatra. Mianatra mamaky teny amin’ny alalan’ny vakiteny ny mpianatra. Tsy manampy velively ny fanapahana ny vakiteniny amin’ny filazana aminy ny teny tsirairay. Io mantsy dia mamoha fotsiny ihany ny fahaizany mamaky teny satria mila fotoana hieritreretana ny mpianatra. Raha misalasala eo amin’ny teny iray izy dia avelao aloha izy hisaina fotoana fohy. Tsy maintsy manampy azy ny mpampianatra raha toa ka tsy mahafantatra ilay teny ao amin’ny fotoana fohifohy izy. Mandehana miadana ary aza mifindra amin’ny lesona vaovao hafa raha tsy efa hain’ny mpianatra vakina ny fehezanteny eo amin’ny lesona mbola atrehina. Tsy dia misy antony ilan’ny mpianatra
7
hahafantatra ny vaninteny rehetra aloha, mialoha ny hifindrana amin’ny lesona manaraka. Mipetraha eo ankilan’ny mpianatra. Ataovy tsapany fa mitovy ianareo, ary tsy amboniny velively ianao. Ataovy toa an’i Jeso Kristy ianao aminy ary tsy toy izay hitany rehetra hatrizay. II. Fanazarana mialoha ny vakiteny a. Araka ny torolàlana ao amin’ny pejy faha 18 Boky voalohany dia manampy ny mpianatra ny mpampianatra mba hahafantatra ny eva (symbole) na litera ao amin’ny pejy faha 19. b. Araka ny torolàlana ao amin’ny pejy faha 20 Boky voalohany dia manampy ny mpianatra mba hahafantatra ny litera, ny vaninteny, ny teny aloha ny mpampianatra vao manampy azy hanonona ireo izay ao amin’ny pejy faha 21. Ireo fanazarana mialoha ny vakiteny ireo dia manampy ny mpianatra haingankaingana kokoa miaraka amin’izay lesona tao amin’ny Boky voalohany. Ireo fanazarana ireo anefa dia tsy enti-mampianatra ny litera sy ny teny. III. Ny lazain’ny mpampianatra Tsy maintsy mahatadidy ny dingana dimy enti-mampianatra ny mpampianatra, ireto avy izany: 1. 2. 3. 4. 5.
Fampianarana ireo teny manambara ny sary Fitadiavana ireo teny manambara ny sary Fampianarana ireo teny anaty efitrefitra Fampiasana karatra Fampianarana ny fehezanteny
Dingana voalohany (1): Fampianarana ireo teny manambara ny sary Tokony hahatadidy izay rehetra ao amin’ny fehezanteny voatsipika manaraka ireto ny mpampianatra. Ny ony sy ny anana no teny an-tsary ao amin’ny lesona voalohany. Mpampianatra: (Manondro ny sarin’ny ony.) “Ity dia sarin’ny ony. Avereno ony.” Mpianatra: “ony.” Mpampianatra: (Manohy manondro ny sary.) “Sarin’ny inona ity?” Mpianatra: “ony.” Mpampianatra: (Manondro ny teny ony eo akaikin’ny sary.) “Izao no vakin’ity teny ity ony. Avereno ony.” Mpianatra: “ony.” Mpampianatra: (Manondro ny teny ony indray.) “Inona no vakin’ity teny ity?” Mpianatra: “ony.”
8
Mpampianatra: (Manakona ny ny amin’ny ony.) “ony manomboka amin’ny o. Avereno o.” Mpianatra: “o.” Mpampianatra: (Manondro ny o eo ambanin’ny ony.) “Ity dia o. Avereno o.” Mpianatra: “o.” Mpampianatra: (Manondro ny o ankavanan’ny ony.) “Ity koa dia o. Avereno o.” Mpianatra: “o.” Mpampianatra: (Manondro ny ambiny tsirairay sisa tavela o.) “Inona ity?” Mpianatra: “o, o.” Mpampianatra: (Manondro ny teny manambara ny sary ony). “Inona ny vakin’ity?” Mpianatra: “ony.” Mpampianatra: “Tena tsara!” Manaraka io fomba fampianarana io ihany ny mpampianatra amin’ny anana. Mpampianatra: (Manondro ny sarin’ny anana.) “Ity dia sarin’ny anana. Avereno anana.” Mpianatra: “anana.” Mpampianatra: (Manohy manondro ny sary.) “Sarin’ny inona ity?” Mpianatra: “anana.” Mpampianatra: (Manondro ny teny anana eo akaikin’ny sary.) “Izao no vakin’ity teny ity anana. Avereno anana.” Mpianatra: “anana.” Mpampianatra: (Manondro anana indray.) “Inona ny vakin’ity teny ity?” Mpianatra: “anana.” Mpampianatra: (Manakona ny ana amin’ny anana.) “anana dia miafara amin’ny na. Avereno na.” Mpianatra: “na.” Mpampianatra: (Manondro ny na eo ambanin’ny anana.) “Ity dia na. Avereno na.” Mpianatra: “na.” Mpampianatra: (Manondro ny na ankavian’ny anana.) “Ity koa dia na. Avereno na.” Mpianatra: “na.” Mpampianatra: (Manakona ny n amin’ny na.) “na dia miafara amin’ny a. Avereno a.” Mpianatra: “a.” Mpampianatra: (Manondro ny a eo ambanin’ny na.) “Ity dia a. Avereno a.” Mpianatra: “a.” Mpampianatra: (Manondro ny ambiny tsirairay sisa tavela a.) “Inona ity?” Mpianatra: “a, a.” Mpampianatra: (Manondro ny teny manambara ny sary anana.) “Inona ny vakin’ity?” Mpianatra: “anana.” Mpampianatra: “Tena tsara!” Mpampianatra: (Manondro ny vaninteny tsirairay eo ankavanana eo amin’ny teny manambara ny sary voalohany ony.) “Inona ny vakin’ity?” Mpianatra: “ony.” Mpampianatra: “Tena tsara!” Mpampianatra: (Manondro ny teny manambara ny sary faharoa.) “Inona no vakin’ity teny ity?” Mpianatra: “anana.” Mpampianatra: “Tena tsara!” (Mampiasa ity fomba tamin’ny Dingana voalohany ity ny mpampianatra amin’ny lesona mararaka.)
9
Dingana faharoa (2): Fitadiavana ireo teny manambara ny sary (Fitadiavana ny ony sy anana, ireo teny roa voambaran’ny sary tany amin’ny lesona voalohany). Mpampianatra: (Manondro ny teny an-tsary voalohany.) “Inona no vakin’ity?” Mpianatra: “ony.” Mpampianatra: “Mba tondroy kely isaka izay isehoany amin’ity lesona ity ny ony ka vakio ony.” Raha toa ka tsy mahavaky avy hatrany ny mpianatra dia manondro ny teny hoe ony iray ny mpampianatra ary manondro ny teny ony amin’ny sary sy miteny hoe: ony. Mpampianatra: “Mitovy ve ity sy ity? Inona no vakin’ity teny ity? Inona no vakin’ity?” (teny hafa mitovy). Mpianatra: “Eny.” (isaky ny fanontaniana koa anefa dia afaka miteny ny mpianatra hoe ony.) Mpampianatra: “Afaka hanondro teny hafa amin’ity lesona ity ve ianao ka mitovy amin’ny ony?” Raha tsy mahavaly avy hatrany ny mpianatra dia manondro ny teny ony amin’ny toerana hafa ny mpampianatra. Mpampianatra: “Mitovy amin’ity teny ity ve ity teny ity?” (mbola manondro ny teny an-tsary eo akaikin’ny sarin’ny ony.) Mpianatra: “Eny (na koa) ony.” Hampitady ny teny ony tsirairay ao amin’ny lesona voalohany indray ny mpampianatra avy eo. Ny fanampiana ny mpianatra raha ilaina dia ny fametrahana fanontaniana toy ny teo ambony. Toy io fomba io ihany no ametrahan’ny mpampianatra fanontaniana momba ilay teny manambara ny sary anana. Mpampianatra: “Mba tondroy kely hoe ny teny anana amin’ity lesona ity ary araka izany dia teneno ny anana”. Toy ny tamin’ilay teny an-tsary teo no anampian’ny mpampianatra amin’ity teny an-tsary ity. (Mampiasa ity fomba fampianarana tamin’ny Dingana faharoa ity ny mpampianatra amin’ny lesona manaraka). Dingana fahatelo (3): Fampianarana ireo teny anaty efitrefitra Hampianatra ny teny sy ny ampahan-teny isaky ny efitrefitra hatrany ambony ka hatrany ambany (miankavia miankavanana) manaraka ny filaharan’ny efitrefitra ny mpampianatra. Hanambara ny teny sy ny vaninteny eo ankavian’ny efitrefitra tsirairay avy amin’ny mpianatra ny mpampianatra. Hanondro ihany koa ny vaninteny sy ny teny eo ankavanan’ny efitrefitra ny mpampianatra ary hanontany hoe: “Inona ny vakin’ity?” Misy fitsipika telo izay tsy maintsy hotadidian’ny mpampianatra raha hampianatra ny vaninteny sy ny teny amin’ny efitrefitra (Dingana fahatélo) amin’ny lesona voalohany. ‘Ampiasaina koa ireo fitsipika telo ireo amin’ny fampianarana amin’ny efitrefitra amin’ny lesona hafa:
10
1. Raha tao ka teny efa nianarana ilay ao amin’ny efitrefitra dia manontany ny mpampianatra hoe: “Inona ny vakin’ity?” Raha tsy mahavaky ny mpianatra na mahavaky ihany saingy diso dia vakin’ny mpampianatra io ary averin’ny mpianatra avy eo (‘Marihina: Raha tsy mahafantatra ny teny an-tsary ao amin’ny efitrefitra ny mpianatra dia tsy azon’ny mpampianatra atao ny milaza izany. Eo andanin’izany kosa anefa dia hanondro ny teny ao amin’ny efitrefitra ny mpampianatra, hanondro ihany koa ny teny mitovy amin’io an-tsary ka hanao hoe: “Mitovy amin’ity teny ity ve ity teny ity?”) 2. Raha teny vaovao tsy mbola nampianarina dia hoy ny mpampianatra hoe: “Ity dia ........ . Avereno ....... .” (Ny teny ao amin’ny efitrefitra ao amin’ny pejy faharoa -- ankavanana -- isaky ny lesona ihany no vaovao sy teny tsy mbola nampianarina.) 3. Milaza ny teny sy ny ampahan-teny eo ankavian’ny efitrefitra rehetra ny mpampianatra (manomboka amin’ny teny iray). Eo ankavanan’ny efitrefitra kosa dia hoy ny mpampianatra: “Inona no vakin’ity?” amin’ny vaninteny sy ny teny rehetra. Raha sahirankirana ny mpianatra amin’ny fahafantarana ny vaninteny ao amin’ny efitrefitra (Dingana fahatelo) dia afaka manome fampianarana bebe kokoa ho azy toy izao ny mpampianatra: “Mety hahita vaninteny hafa ao amin’ny efitrefitra hafa mitovy amin’ity ve ianao?” Manampy ny mpianany hahafantatra ny vaninteny izay mitovy any amin’ny efitrefitra hafa ny mpampianatra, manomboka amin’ny vaninteny iray mankany amin’ny vaninteny iray. Manao izany izy sady manontany hoe: “Mitovy amin’ity ve ity? Inona ny vakin’ity?” FANAMARIHANA: Amin’ireo efitrefitra roa na telo farany misy filaharana ao amin’ny Dingana fahatelo (fanazarana momba ny vaninteny) dia afaka manontany ny mpianatra ianao hikaroka izay vaninteny (na teny) ao amin’ny fianarana mamaky teny eo ambony. Tsy maintsy mahatsiaro ny mpampianatra fa ny Dingana fahatelo no dingana tena sarotra indrindra amin’ny mpianatra. Raha afaka mamaky miaraka amin’ny fanondroan’ny mpampianatra ny teny ny mpianatra dia hanondro fotsiny ihany ny mpampianatra ka tsy hiteny na inona na inona. Rehefa nisy fampianarana maromaro nefa tsy mbola afaka mamaky ny ampahanteny ao amin’ny efitrefitra ihany ny mpianatra dia tokony handroso ao amin’ny Dingana fahefatra ny mpampianatra (mampiasa ny fomba fampianarana toy ny tamin’ny Dingana fahatelo ihany ny mpampianatra amin’ny lesona manaraka).
11
Dingana fahefatra (4): Fampiasana karatra Amin’ny lesona izay ahitana teny sy vaninteny vaovao dia mety ny ampiasan’ny mpampianatra karatra. Ny karatra iray dia misy teny iray na vaninteny iray, asehon’ny mpampianatra tsirairay avy ireo karatra ireo. Mpampianatra: (Manangona ny karatra.) “Inona ny vakin’ity?” Mpianatra: “....... .” Raha tsy mahavaky ao amin’ny segondra vitsivitsy ny mpianatra dia hoy ny Mpampianatra: “Ity dia ......._. Avereno .........” Mpianatra: “....... .” Azo ampiasaina amin’ny famerenan-desona momba ny teny sy ny vaninteny nampiasaina teo amin’ny lesona teo aloha ihany koa ny karatra. Mampiseho ny karatra ny mpampianatra ary mampifangaro azy ireo rehefa mamaky ny mpianatra. Marihina: Rehefa tsy mahafantatra ny teny an-tsary ao amin’ny karatra ny mpianatra dia tsy azon’ny mpampianatra atao mihitsy ny milaza izany aminy. Manontany ny mpampianatra hoe: “Mitovy ve ity sy ity?” sady manondro ny teny manambara ny sary sy ny teny mitovy amin’io an-tsary izy. Raha tsy teny an-tsary io teny (na vaninteny) io, ary tsy mahafantatra izany koa ny mpianatra, dia hanampy azy ny mpampianatra: Mpampianatra: “Ity dia ............... Avereno .............._. Inona ny vakin’ity?” Avaho mitokana ny karatra izay tsy voavakin’ny mpianatra ary avereno anontanio indray ireo rehefa naseho avokoa ny karatra rehetra. Avereno io fomba io mandra-pahafantatry ny mpianatra tsara ny karatra rehetra. (Mampiasa ity fomba tamin’ny Dingana fahefatra ity ny mpampianatra amin’ny lesona manaraka). Afaka mampiasa taratasy tsotra hanamboarany karatra misy vaninteny na teny manokana ho azy ny mpampianatra na ny mpianatra rehefa manomboka ity lesona faga 16 ity. Dingana fahadimy (5): Fampianarana ny fehezanteny Mangataka ny mpianatra ny mpampianatra mba hamaky izay tiany na koa izay teny rehetra fantany ao amin’ny fehezanteny. Mampanonona ny teny isaky ny faran’ny pejy indray ny mpampianatra avy eo ary rehefa ilaina ihany vao ampiana izy. Manontany ny mpampianatra raha afaka hamaky izay fantany ao anaty fehezanteny ny mpianatra. Raha afaka izy dia mamaky azy rehetra. Raha tsy afaka kosa: 1.
12
Mpampianatra: “Hovakiko aminareo aloha ny fehezanteny.” Mamaky ny teny rehetra ao anaty fehezanteny ny mpampianatra, ary manondro miadana ny teny rehetra havia miankavanana rehefa mamaky ny fehezanteny izy.
2.
Mpampianatra: “Miara-mamaky amiko ianao izao.” (mamaky ny fehezanteny rehetra miaraka amin’ny mpampianatra ny mpianatra.)
3.
Mpampianatra: “Anjaranao irery izao ny mamaky ny fehezanteny.” Manondro ny teny rehetra ao anaty fehezanteny havia miankavanana ny mpampianatra rehefa mamaky ny teny ao anaty fehezanteny.
(Mampiasa ity fomba tamin’ny Dingana fahadimy ity ny mpampianatra amin’ny lesona manaraka). ZAVA-DEHIBE: Tokony hanaraka tsara ny filaharan’ireo dingana dimy eo ambony ireo ny mpampianatra rehefa mampita ny lesona amin’ny mpianatra. Raha manomboka amin’ny lesona faha 35 kosa anefa dia hilaza amin’ny mpianatra ny fifandraisan’ny teny an-tsary tokana sy ny teny an-tsary roa ny mpampianatra ary avy eo dia hiroso amin’ny fampianarana toy ny andavanandro. Tokony hamaky sy hanaraka ny torolàlana ao amin’ny pejy faha 25, Boky faharoa hampianarana ireo lesona faha 26 manaraka mamintina ny Baiboly ny mpampianatra. Tokony hampianatra ny teny tsiarairay amin’ireo teny folo ao anatin’ilay efitrefitra lavabe koa ny mpampianatra. Toy izao izany “Ny vakin’ity teny ity dia .......... . Avereno .......... .” Manondro ny vaninteny eo ankavanan’ny teny ny mpampianatra sady miteny hoe: “Ity dia ......... . Avereno .......... . Inona ny vakin’ity?” Mpampianatra: (Manondro ny vaninteny eo ankavanan’ny teny.) “Mety hahita ........... (manondro ny teny indray) amin’ity teny ity ........... ve ianao? Inona ny vakin’io teny io? Inona ny vakin’ity ampahan-teny ity (ity vaninteny ity)? Tokony hanontany ny mpianatra indray ny mpampianatra raha afaka mamaky ny teny eo amin’ny faran’ny pejy roa isaky ny lesona. Raha toa ka tsy afaka ny hanao izany ny mpianatra dia manonona io teny io ny mpampianatra ary hanontany: “Inona ny vakin’ity?” Ny halavan’ny lesona: Tokony ho eo amin’ny adiny iray eo ho eo no lanin’ny mpampianatra amin’ny lesona iray. Ny antsasak’adiny voalohany dia iverenana fohy amin’ny lesona teo aloha sy hampianarana ireo dingana dimy. Ny 15-20 mn indray dia anaovana asa soratra. Ny ambin’ny ora sisa dia amerenana ny dingana izay hita fa sarotsarotra tamin’ny mpianatra sy amerenana indrindra ny Dingana fahefatra. Afaka mandroso amin’ny lesona manaraka ny mpampianatra rehefa afaka mamaky ny teny rehetra ao amin’ny lesona teo aloha ny mpianatra, ary mahafantatra ihany koa ny teny amin’ny karatra ao amin’io lesona io ihany. Raha mahafantatra ny teny rehetra ny mpianatra dia afaka mandroso amin’ny
13
lesona manaraka ny mpampianatra na dia tsy mbola mahafantatra ny vaninteny rehetra aza ny mpianatra. IV. Ny fomba fampianarana manoratra Ny mpianatra vao izay no hianatra dia tsy afaka hifantoka tsara amin’ny vakiteny mandritra ny fotoana maharitra, amin’ny voalohany. Ny fianarana manoratra, izay fohifohy ihany, dia mampaharitra ny mpianatra kokoa ary mamporisika azy hiverina hatrany hanatrika zavatra hafa lavidavitra sy fahalianana vaovao. Ny asa soratra dia manampy ny fianarana mamaky teny. Rehefa vita tanteraka ny famakiana ny fehezanteny (Dingana fahadimy) isaky ny lesona dia atombohy ny asa soratra. Atombohy amin’ny litera voalohany araka ny FOMBA FANORATANA SORA-MADINIKA ny lesona. (Jereo ny pejy manarakaraka ny lesona aloha izay ahitanao ny sora-madinika milahatra araka ny tokony hampianarana azy isaky ny lesona ao amin’ny Boky voalohany). FOMBA FANORATANA SORA-MADINIKA
abdefgh ijklmnop rstvyz Tokony hahafantatra nyfomba fanoratana ny litera ny mpampianatra, araka izay lazain’ny tondro (flèche) ao amin’ny FOMBA FANORATANA SORAMADINIKA. Ianao koa dia tokony hanao fanazarana mandra-pahaizanao manoratra mora sy marina tsara. Amin’izay mantsy dia ho moramora ny hampianaranao tsara ny mpianatrao. Ireto misy fomba anampianao ny mpianatra rehefa manoratra izy: 1.
14
Kendreo mba ho marina tsara ny fipetraky ny taratasy sy ny fitanany penina. Raha toa ka ilaina dia tarihan’ny mpampianatra mihitsy ny tànan’ny mpianatra amin’ny fanombohan’ny lesona.
2.
Eo amin’ny voalohandohan’ny lesona dia tsy maintsy manazava ombieny ombieny ny antony ampiasana ny tsipika fanoratana ny mpampianatra, ary koa ny fomba fanampian’izy ireny raha tehanoratra tsara. Ny mpianatra dia tsy maintsy mampiasa ny tsipika fanoratana raha hanomboka hianatra hanoratra tsara.
3.
Ny mpianatra dia mila fanampiana be dia be raha hanomboka hanoratra. Raha mananosarotra amin’ny mpianatra ny manoratra ny litera dia azo atao tsara ny manazatra azy hanao faribolana, tsipika, miakatra sy midina, eo amin’ny rivotra aloha ka: a. Mampanoratra azy amin’ny rantsany eo ambony latabatra avy eo, na koa, b. Mampanoratra azy ao amin’ny taratasy voatsipika na solaitra.
4. Raha hanomboka lesona iray dia mety hila fanazarana manoratra be dia be ny mpianatra. Asaivo manonona ny feon’ny zana-tsoratra/vaninteny/teny izy isaky ny manoratra ireo. Ampianaro azy aloha ny feo ary aza mampianatra ny anarana mihitsy. Ny litera vaovao isaky ny lesona dia hita ao amin’ny pejy ambony voalohany amin’ny lesona iny. Ny fampianarana ireo litera ireo dia atao mialoha ny fanazarana manoratra izay manarakaraka ny fampianarana ireo dingana. Ao amin’ny lesona voalohany dia asaivo manoratra
o aloha ny mpianatra, ka
mampiasa ny tsipika fanoratana ao anaty taratasy izy amin’izany. Avy eo izy dia afaka hanoratra
a, sy ny na koa. Aoriana kely izy dia afaka hanao: aaaa nnnn oooo yyyy
na na an an on on ny ny ony ony anana anana ao an’ an’ anao ny anana 15
Rehefa mampianatra ny vaninteny na ny teny ianao dia aza hadinoina koa ny manonona ireo. Asaivo vakin’ny mpianatra ireo isaky ny manoratra azy ireo izy. Mifindrà haingankaingana avy eo amin’ny fanoratana ny teny mankany amin’ny vaninteny na koa ny teny fohy. Rehefa hay tsara ny teny tao amin’ny lesona teo aloha dia atombohy ny fampianarana ny fehezan-teny. Mandehana tsikelikely ka avy amin’ny fehezanteny fohy mankany amin’ny fehezanteny lava. Lazao amin’ny mpianatra fa amin’ny lesona manaraka dia hanoratra any amin’ny namany izy ary hianatra ny fomba fanoratana taratasy any amin’ny hafa. Alohan’ny hanombohana ny lesona tsirairay dia aza hadinoina ny manao fanazarana manoratra ny litera vaovao. Avy eo dia ataovy tsara ny drafitra ampianaranao ny mpianatra. V. Enti-mody Ny mpianatra tsirairay avy dia tokony hanana ho azy manokana ny boky voalohany fianarana mamaky teny. Manelanelana ny lesona ampianarina dia afaka manome enti-mody ho an’ny mpianatra ny mpampianatra. Ny entimody tsotra indrindra dia ny fangatahana ny mpianatra hanoratra ny vaninteny sy ny teny ary ny fehezan-teny vaovao rehetra tao amin’ny fianarana mamaky teny. (Dingana fahadimy). Ny mpianatra dia tokony hanao ireny ao anaty kahie izay asehony ny mpampianatra mba hotsaraina amin’ny lesona manaraka. Ny enti-mody hafa dia ny fangatahana ny mpianatra hanipika amin’ny penina ny vaninteny izay hitany ao amin’ny teny tao amin’ny fianarana mamaky teny -- ireo vaninteny izay mitovy amin’ny vaninteny hita ao amin’ny efitrefitra ao amin’io lesona io ihany. VI. Sora-baventy Ampianarina ao amin’ny lesona faha 23 ny sora-baventy aorian’ny soramadinika. Rehefa manomboka mampianatra ity lesona ity ny mpampianatra dia hanazava amin’ny mpianatra izy fa afaka mijery amin’ny lesona faha 23b, pejy faha 71 mba hahafantarana ny sora-baventy amin’ny lesona manaraka. Hiteny toy izao ny mpampianatra: 1. Ny sora-madinika tsirairay avy dia manana ny endriny amin’ny sora-baventy. 2. Ny sora-baventy dia ampiasaina: — hanombohana ny anaran’olona sy ny toerana — hanombohana fehezanteny.
16
Amin’ny lesona faha 23 dia mety hahita ireo litera rehetra, vaventy sy madinika, fampiasa raha hanoratra ny mpianatra. Amin’ity lesona ity dia asaivo mamaky ny fehezanteny tsy ahitany sora-baventy aloha ny mpianatra, ary eo ambanin’izay, dia ny fehezanteny misy sora-baventy indray kosa. Ambarao amin’ny mpianatra fa amin’ny lesona manaraka ary amin’ny boky rehetra dia hamaky fehezanteny ahitana sora-baventy izy. Amin’ny manaraka, raha toa ka tsy mahafantatra ny sora-baventy ny mpianatra dia tariho izy hitady ny sorabaventy ao amin’ny tari-tsorany, ao amin’ny lesona faha 23b, pejy faha 71. Asaivo mamaky ny fehezan-teny rehetra ao amin’ny lesona faha 23c ny mpianatra. Rehefa izany dia anontanio azy ny antony anombohan’ny sorabaventy ny teny sasantsasany. (Raha toa ka ilaina dia hazavao amin’ny mpianatra fa tsy nampianarina azy mialoha ny sora-baventy mba hahaizan’izy ireo mamaky teny haingankaingana kokoa). Ny 10-15 mn farany amin’ny lesona voalohany na ny lesona manaraka dia ampiasain’ny mpampianatra: a. Hanampiana ny mpianatra hanoratra ny anarany. b. Hiadiana hevitra ary “hampianarana” ny olan’ny teny, ary raha mety dia atao ao anatin’ny sehatra Kristianina. FAMARANANA Ny fanirianay dia ny hanomezan’Andriamanitra anao ny famindrampony sy ny finiavana haharitra hatrany amin’ny fampianarana sahaninao mandritra ny herinandro maromaro manoloana anao. Enga anie ka mba haharitra eo amin’ny sorona sy ny ezaka ataonao hatramin’ny farany ianao rehefa mampianatra olonkafa mamaky teny. Hanambara ny Soratra Masina amin’ny mpianatra ianao, ary Jeso Tompo anie hitahy anao amin’ity asam-pitiavana ataonao amin’ny Anarany ity. Mialoha ny hanombohanao hampianatra ny mpianatra hamaky teny dia ambarao azy fa manantena azy hampianatra olon-kafa, farafahakeliny olona iray, ianao raha vantany vao mahay izy.
17
MIALOHA NY FAMAKIAN-TENY 1-4 Alohan’ny hampianaranao hamaky teny ny mpianatrao dia ampiasao ity fanazavana ity. 1.
Mpampianatra: “Jereo ireto
efitrefitra ireto, jereo isan’andalana avy amin’ny an-kavia miankavanana, avy any ambony mankany ambany. Rehefa mahita toy ity ianareo, dia tondroy.” Sady manao izany ny mpampianatra no miteny hoe: “Anareo indray izao.” Toy izany koa no ataon’ny mpampianatra amin’ny . Hoy ny mpampianatra rehefa izany: “Tena tsara”. Dia toy izany hatrany no hampianaran’ny mpampianatra ireto andian ireto: + , + , m + n, ary amin’izany dia hanontaniany ny mpianatra hamantatra ireo sary na litera izay tondroiny. 2. 3. 4.
m
n
m
Marihina fa: Ny mpampianatra aloha no mampiseho ny atao, rehefa mampianatra ireto andian’efitrefitra ireto izy , ny andalana enina rehetra, ary mijery fotsiny ny mpianatra. Avy eo vao asain’ny mpampianatra manao toy izay ny mpianatra. Manampy fotsiny sisa raha ilaina ny mpampianatra. 18
1
2
3
4
m
n
m
n
m
n
m
n
m
n
m
n
m
n
m
n
m
n 19
MIALOHA NY FAMAKIAN-TENY 5-8 Alohan’ny hampianaranao hamaky teny ny mpianatrao dia ampiasao ity fanazarana ity. 5.
a
o
i
Mpampianatra: (1) “Jereo ireto
efitrefitra ireto, jereo isan’andalana, avy any an-kavia mankany an-kavanana, avy any ambony mankany ambany. Rehefa mahita
litera mitovy tsara amin’ity a ianao dia tondroy”. Asehon’ny mpampianatra aloha ny zavatra atao avy eo izy vao manao hoe: “Anareo indray izao”.
(2) Manondro a indray ny mpampianatra ary miteny hoe
a “Ity no atao hoe a.
Ataovy hoe a”.
Tondroy hoe ny a ao amin’ny efitrefitra, ka teneno hatrany hoe. Manao aloha ny mpampianatra avy eo vao miteny hoe: “Anareo indray izao”. Ireo fomba fampianarana (1) sy (2) ireo no arahina
amin’ny fampianarana hanavaka sy hanonona ny o sy i. Hoy hatrany ny mpampianatra: “Tena tsara”. Dia manohy toy izany hatrany ny mpampianatra amin’ireto andiany telo ireto ka asaina mamantatra izany aloha ny mpianatra vao asaina manonona ilay teny na ampahan-teny. 6.
ala
ony
tia
7.
lo
sa
la
8.
20
tana tono tany
5
6
a
o
i
ala
ony
tia
o
i
a
ony
tia
ala
i
a
o
tia
ala
ony
a
o
i
ala
ony
tia
o
i
a
ony
tia
ala
i
a
o
tia
ala
ony
8
7
lo
sa
la
tana tono tany
sa
la
lo
tono tany tana
la
lo
sa
tany tana tono
lo
sa
la
tana tono tany
sa
la
lo
tono tany tana
la
lo
sa
tany tana tono 21
IREO DINGANA DIMY TSY MAINTSY TADIDIN’NY MPAMPIANATRA 1. 2. 3. 4. 5.
Fampianarana ireo teny manambara ny sary Fitadiavana ireo teny manambara ny sary Fampianarana ireo teny anaty efitrefitra Fampiasana karatra Fampianarana ny fehezanteny
Dingana 1: Fampianarana ireo teny manambara ny sary “Ity dia sarin’ny ony. Avereno ony.” “Sarin’ny inona ity?” “Izao no vakin’ity teny ity ony. Avereno ony.” “Inona no vakin’ity teny ity?” “ony manomboka amin’ny o. Avereno o.” “Ity dia o. Avereno o.” “Ity koa dia o. Avereno o.” “Inona ity? Ity? Ity? Tena tsara!” “Ity dia sarin’ny anana. Avereno anana.” “Sarin’ny inona ity?” “Izao no vakin’ity teny ity anana. Avereno anana.” “Inona no vakin’ity teny ity?” “anana dia miafara amin’ny na. Avereno na.” “Ity dia na. Avereno na.” “Ity koa dia na. Avereno na.” “na dia miafara amin’ny a. Avereno a.” “Ity dia a. Avereno a.” “Inona ity? Ity?” “Inona no vakin’ity? Tena tsara!” “Inona ity? Ity? Ity? Ary ity?” “Inona no vakin’ity teny ity? Tena tsara!” “Inona no vakin’ity teny ity? Tena tsara!” 22
Dingana 2: Fitadiavana ireo teny manambara ny sary “Inona no vakin’ity?” “Mba tondroy kely isaka izay isehoany amin’ity lesona ity ny ony ka vakio ony.” “Inona no vakin’ity?” “Mba tondroy kely isaka izay isehoany amin’ity lesona ity ny anana ka vakio anana.” NB: Raha tsy hitan’ireo mpianatra avokoa izy rehetra dia tondroin’ny mpampianatra ilay teny sy ireo ao amin’ny sary ary hoy izy amin’izany: “Mitovy ve ity sy ity?” “Inona no vakin’ity teny ity?” (teny manambara ny sary). “Tena tsara!” Dingana 3: Fampianarana ireo teny anaty efitrefitra Raha efa nampianarina ilay teny (na ampahan-teny) ao anaty efitrefitra dia izao no ataon’ny mpampianatra: “Inona no vakin’ity?” Raha toa tsy mbola nampianarina dia hoy izy: “Ity dia ______. Avereno ____”. NB: Raha tsy hain’ny mpianatra ilay teny an-tsary, dia tsy azon’ny mpampianatra atoro izy. Fa tondroiny ilay teny ao anaty efitrefitra, miaraka amin’ilay teny mitovy amin’izany manambara ny sary, sady manao hoe izy. “Mitovy amin’ity teny ity ve ity teny ity? Tena tsara!” Dingana 4: Fampiasana karatra Raha efa nianarana ilay teny ao amin’ny karatra dia hoy ny mpampianatra: “Inona no vakin’ity?” Raha tsia dia “Ity dia ______. Avereno _____.” NB: Raha tsy hain’ny mpianatra ny mamantatra ny teny eo amin’ny karatra dia tsy atoron’ny mpampianatra akory izy. 23
Tondroiny fotsiny ilay teny ao amin’ny karatra sy teny an-tsary dia hoy izy. “Mitovy amin’ity teny ity ve ity?”...Raha toa ilay teny (na ampahan-teny) ka tsy manambara ny sary, ka tsy hain’ny mpianatra ny mamantatra izany, dia izao no ataon’ny mpampianatra “Ity dia ______. Avereno _____. Inona ny vakin’ity?” Dingana 5: Fampianarana ny fehezanteny Asain’ny mpampianatra mamaky ireo teny efa hainy aloha ny mpianatra: voalohany, ireo eny amin’ny faran’ny pejy anankiroa, avy eo, ao amin’ireo fehezan-teny. Avy eo: 1.
Vakin’ny mpampianatra amin’ny mpianatra ireo fehezanteny rehetra.
2.
Dia asainy miara-mamaky aminy ireo fehezan-teny rehetra ireo indray ny mpianatra.
3.
Avy eo asainy mamaky irery ireo fehezan-teny rehetra ireo ny mpianatra.
Dia hoy ny mpampianatra “Tena Tsara!”
24
FAMPIANARANA MANORATRA NY LESONA 1 Rehefa vita ireo dingana dimy isaky ny lesona, dia tokony hisy fanazarana manoratra hampianarana teny na vaninteny vaovao. Inty misy ohatra iray fomba fanoratana lesona 1. Tsy maintsy manomana taratasy misy tsipika ny mpianatra ka rehefa manoratra izy dia tokony tsy hivoaka ireo tsipika. Eo ampanoratana ireo teny na vaninteny dia tokony ho tononony mafy izany. Asio fampianarana manoratra isaky ny lesona.
oooo aaaa na na na ao ao ao yyyy ny ny ny ony ony ony anana anana anana anao ny anan. ao an’ ony ny anana. Raha tian’ny mpianatra dia azon’ny mpampianatra atao ny manampyazy hanoratra ny anarany (jereo p. 73, torohevitra), na manoratra tarehimarika (p. 73), alohan’ny lesona faha 12.
25
Lesona 1
(a,o,n,y,n’)
1
o
o
ony
o
o
anana
na
a
na
a
a
2
ony
o
ony
ony
3
anana na a
a na anana
4
a na
o no
na no
5
na ony 26
ony
no anana
ny
6
7
anao anao anao
anao anao anao
8
ny
y
y
ny
an’ an’
an’ an’
9
ao ko
oo ao 10
11
na
o
ny
a
anao ny anana. ao an’ ony ny anana. Marka 1:1-8
ao
anao
an’ 27
Lesona 2
(l)
lolo
lo
o
lo
o
o
lalana
la
a
la
a
a
1
2
lolo lo lo
lalana la la
lo lo lolo
3
4
o lo
a la
lo la
5
lo lolo 28
la la lalana
la no
lalana
6
7
any any any
any any any 8
no
do
do
no
9
lo
la
no
na
any no lalana. any an’ ony no lalana. lolo ao an’ ony. Marka 1:9-11
any
lolo
lalana 29
Lesona 3
(r)
ry
y
ry
y
y
orana
ora
ra
orana
ra
ra
2
1
rary ry y
orana orana orana
y ry rary
3
orana orana orana
4
a ra
o ro
ra ro
5
ra loary 30
rary
ro orana
rary
6
7
loary ry y
anao anao anao
y ry loary 8
anao anao anao
9
ry
ra
ny
na
anao ny rary. anao ny orana. loary ny orana. Marka 1:12-15
orana
loary
rary 31
Lesona 4
(i)
riana
ri
i
ri
i
i
ariary
ari
ri
ari
dri
ri
1
2
riana riana riana
riana riana riana
3
ariary ariary ariary
4
i ri
o ro
ri ro
5
ri
ro riana
32
ariary ariary ariary
ariary
6
8
lalina lina lina ony ny y
7
lina lina lalina
9
y ny ony 10
11
ri li
roa roa roa
roa roa roa
anana na a
a na anana
ra ro
riana ao an’ ony. lalina ny riana. ariary roa ny anana. ariary ny roa. Marka 1:16-20
lalina
roa
ariary 33
Lesona 5
(t)
1
to
o
tono
o
o
tana
ta
a
ta
a
a
2
tono tono tono
tana ta ta
tono tono tono
3
ta ta tana
4
o to
i ti
to ti
5
to ro tono 34
tono
ti ri tory
tana
6
7
tia ti ti
ti ti tia
tory tory tory
tory tory tory
anao anao anao
anao anao anao
9
8
ralala ra ra
ra ra ralala 10
11
to
ta
lo
ra
anao ny tono. tia tono ralala. tia tory ralala. tia tory ny tana. tia lolo ny tana. Marka 1:21-28
ralala
tia 35
Lesona 6
(à)
1
a
a
la
a
a
tanàna tanà
nà
tanàna
nà
nà
2
tanàna tanà tanà
a la ala
ala la a 3
tanà tanà tanàna
4
i ti
a ta
ti ta
5
ti li ala 36
ala
ta la anaty
tanàna
6
7
y ty anaty
anaty ty y
ra ra ranoro
ranoro ra ra 9
8
a ana an-tanàna
an-tanàna ana a 10
lalana lalana lalana lalana lalana lalana
11
ty
ta
ny
ra
any an’ ala no lalana. ao anaty ala ny tana. any an’ ala ralala. ao anaty ala ny tanàna ao an-tanàna ranoro. any an’ ony ranoro. Marka 1:29-34
ranoro
an-tanàna 37
Lesona 7
(m)
1
mi
i
milina
i
i
marito
ma
a
marito
a
a
2
milina milina milina
marito marito marito
milina milina milina
3
marito marito marito
4
a ma
i mi
5
ma mi
ma ta marito 38
milina
mi ti manana
milina
6
7
manana ma ma ma manana ma 8
manao manao manao
manao manao manao
tany tany tany
tany tany tany
9
io
io
io
io 10
11
ma
mi
na
li
ao an-tanàna ranoro. manana milina ranoro. manao rary ny milina. marito roa io. tany an’ ala ny marito. tany an-tanàna ny marito. Marka 1:35-39
manao
io
tany 39
Lesona 8
( ào)
làona
lào
ào
lào
ào
ào
tatàmo
tàmo
tà
tatàmo
tà
tà
1
2
làona làona làona 3
tatàmo tatàmo tatàmo
làona làona làona
ào lào
o lo
i li
lào mào
lo mo
li mi
4
5
làona 40
tatàmo tatàmo tatàmo
tatàmo
lào lo li
rano
6
7
lan’ lan’ anilan’
anilan’ lan’ lan’
ron’ amoron’ ron’ ron’ ron’ amoron’ 9
8
manana manana manana manana manana manana 10
lào la na
11
o no rano
rano no no tà ta ra
12
mo no ny
anao ny làona. manana làona ranoro. anilan’ ny rary ny làona. ao anaty làona ny anana. any an’ ony ny tatàmo. anaty rano ny tatàmo. any amoron’ ala ny rano. Marka 1:40-45
anilan’
amoron’
analy 41
Lesona 9
(e)
e
e
e
e
e
menarana me
e
me
e
e
2
1
3
elo
elo
elo
elo
elo
menarana me me
e me
i mi
ào mào
me te
mi ti
mào tào
4
5
menarana 42
me me menarana
monina
me mi mào
elo
6
7
mielo elo elo
elo elo mielo
matory matory matory
matory matory matory
anilan’ anilan’ anilan’
anilan’ anilan’ anilan’
9
8
monina mo mo mo monina mo 10
me ma na
11
me mo ro
12
ti ni ny
manao elo ranoro. manana elo ranoro. anilan’ny milina ny elo. mielo ranoro. menarana roa. matory ny menarana. ao anaty ala ny menarana. monina ao an’ ala ny menarana. Marka 2:1-12
mielo
matory 43
Lesona 10
(s)
1
siny
si
i
si
siii
i
sarety
sa
a
sa
sa
a
2
siny siny siny
siny siny siny
sarety sarety sarety
3
4
ào sào
e se
à sà
sào mào
se me
sà mà
5
siny 44
sarety sarety sarety
sasao
sào se sà
sarety
6
8
7
a sa lasa
lasa sa a miasa sa sa
sa sa miasa
10
11
si ni ny
9
sasao sao sao
sao sao sasao
maloto to o
o to maloto
12
sa ra re
lào la ma
ao anaty siny ny rano. maloto io rano io. sasao ny siny. anilan’ ny làona ny siny. manao sarety ralala. manana sarety ralala. lasa any an-tanàna ny sarety. sarety miasa io. amoron’ ny lalana ny sarety. Marka 2:13-17
lasa
miasa
maloto 45
Lesona 11
mananasy
sy
y
mananasy
y
y
solomaso
so
o
o
o
so
1
2
mananasy sy y
y solomaso so sy so so mananasy so solomaso
3
4
e se
ào sào
à sà
se me
sào mào
sà mà
5
rasamy 46
solomaso
se sào sà
mananasy
7
6
misy mi mi
mi mi misy
8
rasamy rasamy rasamy
9
rasamy rasamy rasamy
10
a la mila
rasoa soa soa
soa soa rasoa
12
11
sy ty ti
mila la a
so sa ma
an na nà
mananasy roa anaty sarety. anilan’ ny anana ny mananasy. misy lolo ny mananasy. tia mananasy rasoa. manana mananasy rasoa. mila solomaso rasamy. manana solomaso rasamy. misy solomaso io. tany an-tanàna ny solomaso. manao solomaso rasamy. Marka 2:18-22
misy
mila
rasoa 47
Lesona 12
(j,J)
jiro
ji
i
ji
ji
i
Jeso
Je
e
Jeso
e
e
1
2
jiro ji ji
ji ji jiro
Jeso Jeso Jeso
3
i ji
e je
ào jào
ji si mi
je se me
jào sào mào
4
ji je jào
5
nijery 48
Jeso Jeso Jeso
Jeso
jiro
6
7
nijery nijery nijery
nijery nijery nijery
8
mijaly mijaly mijaly
mijaly mijaly mijaly
9
marary rary ry 10
ry rary marary
olona olona olo
11
12
ji mi ji
olo olona olona so sy ry
Je ja sa
mila jiro ny olona. manana jiro ny olona. misy jiro ao an-tanàna. anao ny jiro. lasa any an-tanàna i Jeso. nijery ny tanàna i Jeso. mijaly ny olona marary. tia olona i Jeso. manao soa olona i Jeso. miasa i Jeso. mila an’ i Jeso ny olona. Marka 3:1-6
soa
mijaly
olona
marary 49
Lesona 13
(h)
hety he
harona ha
1
e
e
e
ha
a
a
a
2
hety he he
he he hety
harona ha ha
3
ha ha harona
4
e he
a ha
o ho
he je se
ha ja sa
ho jo so
he ha ho
5
harona 50
he
hanina
hety
6
7
hanina ha ha
ha ha hanina
ny teny mitoriteny
mitoriteny teny ny
8
9
manatona manatona manatona
manatona manatona manatona
10
11
he je Je
nanome nanome nanome nanome nanome nanome 12
ha sa so
ra ma mi
manana hety rasoa. nijery hety rasoa. anilan’ ny milina ny hety. misy anana ao anaty harona. anaty harona ny elo. ao an-tanàna ny olona. misy olona miasa. manatona an’ i Jeso ny olona. mitoriteny i Jeso. nijery an’ i Jeso ny olona. mila hanina ny olona. nanome hanina ny olona Jeso. tia an’ i Jeso ny olona. Marka 6:30-44
mitoriteny
manatona
nanome 51
Lesona 14
(tr)
trano
tra
a
a
a
sotro
tro
o
sotro
o
o
tra
1
2
trano tra tra 3
tra tra trano
sotro sotro sotro
a tra
o tro
e tre
tra ja sa ha
tro ajo so ho
tre aje se he
5
trano 52
sotro sotro sotro
4
tra tro tre
sotro
6
7
manasitrana manasitrana nanome nanome manasitrana manasitrana nanome nanome manasitrana manasitrana nanome nanome 9
8
manatona manatona manatona manatona manatona manatona 10
ha ha harona
12
11
tra ra ha
harona ha ha
tro ro so
Je jo ji
ao anaty trano ny sotro. ao anaty harona ny sotro. manana sotro rasamy. nanome sotro ny olona rasamy. misy trano ao an-tanàna. io amoron’ ny lalana io. misy jiro ny trano. soa ny manana jiro. manatona ny trano i Jeso. manasitrana marary roa i Jeso. nijery an i Jeso miasa ny olona. tia anao io Jeso io. soa ny manana an’ i Jeso. Marka 3:7-19
manasitrana 53
Lesona 15
(f)
fanorona
fa
a
fa
fa
a
fary
fa
a
fary
a
a
1
2
fanorona fa fa fa fa fanorona
fary far y far y
3
4
a fa
e fe
i fi
fa tra ha ja
fe tre ahe je
fi tri hi ji
5
faly 54
fary fary fary
fary
fa fe fi
fanorona
6
7
faly fa fa
fa fa faly
sy
sy
sy
sy
9
8
mino mino mino
mino mino mino 10
11
fa tra ra
eo
eo
eo
eo
12
sy ry my
fa ro so
ao anaty trano ny fanorana. manao fanorona rasamy sy ralala. misy fary any amoron’ ala. tia fary ranoro. sasao ny fary. mila fary ny olona. monina ao an-tanàna ny olona. manana rano ny olona. nanome rano an’ i Jeso ny olona. faly ny olona manatona an’ i Jeso. misy olona eo anilan’ i Jeso. soa ny mino an’ i Jeso. Marka 3:31-35
sy
mino
eo 55
Lesona 16
(k)
1
moka
ka
a
moka
a
a
satroka
ka
a
satroka
a
a
2
moka moka moka
moka moka moka
satroka satroka satroka
3
4
a ka
i ki
e ke
y ky
ka fa tra ka
ki fi tri ki
ke fe tre ke
ky fy try ky
5
moka 56
satroka satroka satroka
heloka
ka ki ke ky
satroka
6
7
heloka ka ka
ka ka heloka
mamela mela la
8
la mela mamela
9
heloky heloky heloky
heloky heloky heloky
faly faly faly
11
12
10
ka tra tro
faly faly faly he Je ja
ky sy so
misy moka ny tanàna. sasao rano ny maloto. lasa any an’ ala ny moka. manao satroka rasamy. mila satroka roa ralala. misy olona anilan’ ny trano. manana heloka ny olona. mijaly ny olona manana heloka. mamela heloka i Jeso. mamela ny heloky rasamy sy ralala i Jeso. manatona an’ i Jeso. faly ny olona mino an’ i Jeso. Marka 10:46-52
heloky
mamela 57
Lesona 17
( z, ay )
1
hazo
zo
o
hazo
ol
o
zaza
za
a
zaza
a
a
2
o zo hazo
hazo zo o
zaza za za
3
4
o zo
a za
e ze
ào zào
zo ko fo zo
za ka fa za
ze ke fe ze
zào kào fào zào
5
zaza 58
za za zaza
hazo
zo za ze zào
lanitra
6
7
notrotroiny notro notro
8
Jesosinay nay ay 10
notro notro notrotroiny ay nay Jesosinay 11
zo so to
9
nafoiny iny ny
ny iny nafoiny
lanitra tra a
a tra lanitra
12
za sa tra
nay na ha
misy hazo any an’ ala. misy hazo ao amoron’ ny lalana. monina ao an-tanàna ny zaza. ao anaty sarety ny zaza. manatona an’ i Jeso ny zaza. tia zaza i Jeso. marary ny zaza. manasitrana ny zaza marary i Jeso. tia zaza tia zaza ny Jesosinay lanitra nafoiny zaza notrotroiny faly ny zaza eo anilan’ i Jeso. Marka 10:13-16
Jesosinay
nafoiny
notrotroiny 59
Lesona 18
( nd, ai )
1
ondana onda
nda
onda
nda
nda
manda
nda
a
manda
a
a
2
ondana onda onda
onda onda ondana
manda nda a
3
4
ai ndai
i ndi
e nde
ay nday
ndai zai kai ndai
ndi zi ki ndi
nde ze ke nde
nday zay kay nday
5
malemy 60
a nda manda
ondana
ndai ndi nde nday
manda
6
7
fiainana fiai fiai
fiai fiai fiainana
ho
o
o
ho
my lemy malemy
zaza za a
a za zaza
11
12
9
8
malemy lemy my 10
nda tra ta
ai i sy
za ra je
matory rasoa. mila ondana rasoa. malemy ny ondana. misy manda ny tanàna. nijery olona manao manda ny zaza. i Jeso no lalana. Jeso no fiainana. nanao lalana ho anao i Jeso. manana fiainana ny olona mino an’ i Jeso. nanome fiainana soa ny olona mino i Jeso. i Jeso monina ao anaty. misy tanàna soa ny lanitra. Jaona 14:1-7
ho
fiainana 61
Lesona 19
(d)
dada
da
a
dada
a
a
do
o
o
o
dokotra do 1
2
dada da a
a da dada
dokotra do do
3
4
e de
ai dai
ay day
i di
de nde ze de
dai ndai zai dai
day nday zay day
di ndi zi di
5
dokotra 62
do do dokotra
dimy
de dai day di
dada
6
7
di di dimy
dimy di di 8
mitady dy y
y dy mitady
mihaino mihaino mihaino
mihaino mihaino mihaino
9
amin’ min’ min’ 10
min’ min’ amin’ da za tra
11
do ko ky
12
hai ha he
manana dokotra dimy i dada. nanome hanina ny dokotra i dada. any anaty rano ny dokotra. lasa any an’ ala i dada. manao trano i dada. mitady an’ i Jeso ny olona. mitoriteny eo amoron’ ny rano i Jeso. mihaino an’ i Jeso ny olona. misy fiainana ao amin’ i Jeso. mamela ny heloky ny zaza i Jeso. tia ny zaza i Jeso. nafoiny ho anao ny soa. Marka 4:1-12
mitady
amin’
mihaino 63
Lesona 20
(v)
vary
va
a
a
a
volana
vo
o
lvolana
o
o
va
2
1
vary va va 3
4
ai vai
o vo
a va
i vi
vai ndai dai vai
vo ndo do vo
va nda da va
vi ndi di vi
5
vary 64
vo vo volana
volana vo vo
va va vary
madio
vai vo va vi
volana
6
7
fo
o
o
fo
8
voavela voavela voavela
voavela voavela voavela
nomeny nomeny nomeny
nomeny nomeny nomeny
9
madio dio dio 10
va ve me
dio dio madio 11
vo fo lo
12
voa soa soa
manana vary i dada. nanome vary ny olona ralala. madio ny lanitra misy volana. misy volana eo amin’ny lanitra. manana fo madio i Jeso. tia ny madio i Jeso. madio ny fo voavela heloka. fiainana madio no nomeny anao. manasitrana ny fo marary i Jeso. manao soa ny zaza i Jeso. mino an’ i Jeso ralala. voavela heloka ralala. Marka 4:13-20
voavela
fo
nomeny 65
Lesona 21
( mb )
1
omby
mby
y
mby
y
y
lambo
mbo
o
mbo
o
o
2
omby mby y
y mby omby
lambo mbo o
3
4
ai mbai
e mbe
i mbi
a mba
mbai vai dai mbai
mbe ve de mbe
mbi vi di mbi
mba va da mba
5
omby 66
o mbo lambo
maty
mbai mbe mbi mba
lambo
6
7
maty ty y
y ty maty
nisolo nisolo nisolo
nisolo nisolo nisolo
8
9
sambatra sambatra samba 10
samba sambatra sambstra
ai
ai
ainy
12
11
mbo mba tra
ainy
mby ny ry
ve he ho
misy omby ao an-tanàna. manana sarety sy omby rasamy. misy rano ny siny. sasao madio ny omby. monina any an’ ala ny lambo. maloto ny trano misy lambo. matory ny lambo. maty nisolo anao i Jeso. nafoiny ho anao ny ainy. manatona an’ i Jeso ny olona mino. sambatra ny olona mino an’ i Jeso. manana fiainana ny olona voavela heloka. Marka 15:6-15
nisolo
sambatra
ainy 67
Lesona 22
(b)
baiboly
bai
ai
bai
ai
ai
bitro
bi
i
i
i
bi 1
2
baiboly bai bai
bitro bi bi
bai bai baiboly
3
4
ay bay
i bi
bay mbay vay bay
bi mbi vi bay
e be
o bo
5
baiboly 68
bi bi bitro
be bo mbe mbo ve vo be bo mamaky
bay bi be bo
bitro
6
7
y mamaky ky ky y mamaky 8
tahaka haka haka
haka haka tahaka
9
velona ve ve 10
ve ve velona
bai ba mba
11
sambatra samba samba bi fi ve
12
samba samba sambatra tro tra nà
ao an-tanàna ny bitro. nanome rano ny bitro ranoro. mila anana ny bitro. mitady baiboly rasamy. manana baiboly rasamy. tahaka ny jiro ny baiboly. tahaka ny rano velona ny baiboly. misy an’ i Jeso ao amin’ ny baiboly. mamaky baiboly ny olona. sambatra ny olona mamaky baiboly. misy fiainana ao amin’ ny baiboly. tia mamaky baiboly ny olona. Marka 15:33-41
tahaka
velona 69
Sora baventy:
Lesona 23a
rasoa ra onive o
Ra Rasoa O Onive
jeso je
Je Jeso
maria Ma ma Maria
paoly Pa pa Paoly naivo na
nandehandeha nanao soa jeso. Nandehandeha nanao soa Jeso. mpitoriteny malaza i paoly. Mpitoriteny malaza i Paoly. nilalao any onive i naivo. Nilalao any Onive i Naivo. maria no renin’ i jeso. Maria no renin’ i Jeso. mpiasa tany rasoa. Mpiasa tany Rasoa.
70
Na Naivo
Sora baventy: a A ambato Ambato
m M mahanoro Mahanoro
bB
bekily Bekily
n N naivo Naivo
dD
dany Dany
o O onilahy Onilahy
eE
ejeda Ejeda
p P petera Petera
fF
fara Fara
r R rabe Rabe
gG
gaby Gaby
s S solo Solo
hH
harisoa Harisoa
t T tranoroa Tranoroa
iI
ihosy Ihosy
v V vatoavo Vatoavo
jJ
johary Johary
yY
kK
karianga Karianga
z Z zafy Zafy
lL
lokomby Lokomby
Lesona 23b
71
Lesona 23c
Misy olona anilan’ ny trano. Manana heloka ny olona. Mijaly ny olona manana heloka. Mamela heloka i Jeso. Mamela ny heloky rasamy sy ralala i Jeso. Manatona an’ i Jeso. Faly ny olona mino an’ i Jeso. I Jeso no lalana. Jeso no fiainana. Nanao lalana ho anao i Jeso. Manana fiainana ny olona mino an’ i Jeso. Nanome fiainana soa ny olona mino i Jeso. I Jeso monina ao anaty. Misy tanàna soa ny lanitra. Mitady an’ i Jeso ny olona. Mitoriteny eo amoron’ ny rano i Jeso. Mihaino an’ i Jeso ny olona. Misy fiainana ao amin i Jeso. Mamela ny heloky ny zaza i Jeso. Tia ny zaza i Jeso. Nafoiny ho anao ny soa. Manana fo madio i Jeso. Tia ny madio i Jeso. Madio ny fo voavela heloka. Fiainana madio no nomeny anao. Manasitrana ny fo marary i Jeso. Manao soa ny zaza i Jeso. Mino an’ i Jeso ralala. Voavela heloka ralala. Maty nisolo anao i Jeso. Nafoiny ho anao ny ainy. Manatona an’ i Jeso ny olona mino. Sambatra ny olona mino an’ i Jeso. Manana fiainana ny olona voavela heloka.
72
Lesona 23d
Fomba fanoratana ny sora-baventy:
ABDEF GHIJK LMNOP RSTVYZ Fomba fanoratana ny anaranao:
Fomba fanoratana tarehimarika:
01234 56789 73
TENY AMIN’NY KARATRA Ao amin’ireto pejy faha 3 manaraka ireto dia ahitana teny na ampahan-teny anaty efitrefitra izay ampiasaina ho kara-tsoratra, amin’ny dingana faha 4 isaky ny lesona. Adikao (na hetezo) ireo karatra ao amin’ ireto pejy manaraka — ireto rehefa ilaina ihany ho an’ny dingana 4 isaky ny lesona. Noho izany: Ho an’ny lesona 1 dia tokony hadikan’ny mpampianatra (na hetezany) izay kara-tsoratra rehetra ao amin’ ireo pejy manaraka ka ahitana ny marika 1 ao ambadika. Ampiasao hampianarana ny dingana 4 ho an’ny lesona 1 ireo. Ho an’ny dingana 4 dia adikao (na hetezo) ireo Kara-tsoratra rehetra misy ny nimerao ny lesona ampianarinao ao ambadika. Tehirizo ireny karatra ireny hanaovana famerenana, na ampiasaina any amin’ny lesona hafa ahitana azy. NB: Raha nadika fa tsy netezana ireo karatra ireo dia tehirizina mba hampiasaina amin’ny manaraka. Azon’ny mpianatra atao koa ny manamboatra kara-tsoratra ho azy manokana. Tadidio: Manomboka amin’ny lesona faha 16 sy ny manaraka dia manao kara-tsoratra ho azy manokana isaky ny lesona ny mpampianatra sy ny mpianatra. Hita eny amin’ny faran’ny pejy anankiroa ireo teny vaovao rehetra isaky ny lesona. Toy izao ny fanaovana kara-tsoratra: Saratsarao amin’ny lavadavaka ny teny na andian-teny avy eo dia hetezo manaraka ireo lavadavaka ireo. MAMPIANARA ANAY HIVAVAKA (Vavaka nampianarin’ny Tompo) Koa mivavaha toy izao àry ianareo: “Ry Rainay any an-danitra ô, hohamasinina anie ny anaranao; ho tonga anie ny Fanjakanao; hatao anie ny sitraponao, ety an-tany tahaka ny any an-danitra.
74
Omeo anay anio ny hanina sahaza anay; avelao ny helokay tahaka ny amelanay izay meloka taminay; aza avela ho azon’ny fakam-panahy izahay; fa manafaha anay amin’ilay ratsy! “Anao ny Fanjakana sy ny hery, Anao ny voninahitra mandrakizay! Amena” Matio 6:9
ra
any
ony
riana
no
anana
lalina
lalana
na
ariary
lolo
no
roa
lo
anao
ri
la
ny
li
rary
ao
tono
orana
an’
tia
loary
a
ralala
ry
o
75
76
1
2
3
1
2
4
1
2
4
1
2
4
1
2
4
1
2
4
1
3
4
1
3
5
1
3
5
1
3
5
elo
milina
tory
menarana
marito
tana
mielo
manana
ti
matory
manao
to
monina
io
ta
siny
tany
ala
sarety
làona
tanàna
lasa
tatàmo
an-tanàna
miasa
anilan’
ranoro
sasao
amoron’
anaty
77
78
5
7
9
5
7
9
5
7
9
5
7
9
5
7
9
6
7
10
6
8
10
6
8
10
6
8
10
6
8
10
trano
mijaly
maloto
manasitrana
marary
mananasy
fanorona
olona
solomaso
fary
hety
misy
faly
harona
mila
eo
hanina
rasamy
mino
manatona
rasoa
Tadidio: Manombeka amin’ny lesona Faha 16 sy ny manaraka dia manao karazantsoratra ho azy manokana isaky ny lesona ny mpampianatra sy ny mpianatra.
mitoriteny
jiro
nanome
Jeso
sotro
nijery
79
80
10
12
14
11
12
14
11
12
15
11
13
15
11
13
15
11
13
15
11
13
15
12
13
12
13
12
14