Matematik 3. 4. Kitap

Citation preview

Matematik 3 4. Kitap Yazarlar Prof. Dr. Osman Cankoy Uzm. Havva Değgin Orhunöz Editörler Prof. Dr. Osman Cankoy Gönül Soylukal Düzelti Uzm. Hacer Gürtunalı Adnan Hafızoğlu İbrahim Taşkan Nusret Sırdar Gizem Mullaoğlu Desem Mullaaziz Çisem Öğmen

KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı Bu kitap, Temel Eğitim Program Geliştirme Projesi kapsamında geliştirilmiş ve KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı, Talim ve Terbiye Dairesi tarafından, ilkokullarda ders kitabı olarak kullanılması uygun bulunmuştur.

4 KESİRLER, GEOMETRİ 4, ÖLÇME 3 ve VERİ

©KKTC MİLLİ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI/2018 Matematik 3 4. Kitap Proje Yürütücüsü Prof. Dr. Ahmet Pehlivan Dil Uzmanı Yrdç. Doç. Dr. Emel Kaya Grafik Tasarımı Havva Değgin Orhunöz ve Prof. Dr. Osman Cankoy Sayfa Düzeni Havva Değgin Orhunöz ve Prof. Dr. Osman Cankoy Kapak Tasarımı Prof. Dr. Osman Cankoy Baskı Ağustos 2018

225 42 47

225 31 28

[email protected] Şht. Mustafa Ruso Cad. No. 44 K.Kaymaklı - Lefkoşa

KKTC MİLLİ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINIDIR. Bu kitap KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığına aittir ve her hakkı saklıdır. Kitabın metin, soru, resim ve şekilleri kısmen de olsa hiçbir surette alınıp yayımlanamaz.

2

İSTİKLAL MARŞI Korkma! Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak, Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak. Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilal! Kahraman ırkıma bir gül; ne bu şiddet, bu celal? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal... Hakkıdır, Hakk’a tapan milletimin istiklal. Mehmet Akif Ersoy

3

4 KESİRLER, GEOMETRİ 4, ÖLÇME 3 ve VERİ

ANDIMIZ Türk’üm, doğruyum, çalışkanım. İlkem, küçüklerimi korumak, büyüklerimi saymak, Yurdumu, milletimi, özümden çok sevmektir.

Ülküm, yükselmek, ileri gitmektir.

Ey Büyük Atatürk! Açtığın yolda, gösterdiğin hedefe, Durmadan yürüyeceğime ant içerim.

Varlığım, Türk varlığına armağan olsun.

Ne mutlu Türk’üm diyene!

4

Mustafa Kemal ATATÜRK Mustafa Kemal TATÜRK (1881 - A 1938)

5

4 KESİRLER, GEOMETRİ 4, ÖLÇME 3 ve VERİ

Dr. Fazıl KÜÇÜK (1906 - 1984)

6

Rauf R. DENKTAŞ 1924-2012

7

4 KESİRLER, GEOMETRİ 4, ÖLÇME 3 ve VERİ

8

Bölüm 1 Basit Kesirler ve Birim Kesirler Bütün-Yarım-Çeyrek

12

Bütün-Yarım-Çeyrek Problemler

16

Kesir Kavramı

19

Kesir Okunuşu

26

Birim Kesir

31

Kesir Karşılaştırma

36

Bölüm 2 Alan Alan Hesaplama

46

Alan Hesaplama Test

54

Bölüm 3 Haydi Tartalım Haydi Tartalım

58

Problemler

64

9

4 KESİRLER, GEOMETRİ 4, ÖLÇME 3 ve VERİ

Bölüm 4 Sıvıları Ölçelim Sıvıları Ölçelim

74

Problemler

82

Bölüm 5 Veri Toplama Tablo Oluşturma

92

Şekil grafiği Oluşturma

94

Şekil Grafiğine Göre Soruları Cevaplama

98

Grafik Problemleri

10

100

BÖLÜM 1: Basit Kesirler ve Birim Kesir

11

4 KESİRLER, GEOMETRİ 4, ÖLÇME 3 ve VERİ Ünite Hazırlık

Elimde bir tane elma var ve iki arkadaşıma paylaştırmak istiyorum. Nasıl yapabilirim?

1 bütünden 2 eş yarım elde ederiz.

Bütün Nedir? Parçalanmamış her şeye bütün denir.

bütün elma bütün ekmek

bütün nar

12

yarım elma

bütün elma

yarım + elma

yarım ekmek

yarım nar

+

bütün ekmek

bütün nar

bütün armut

Yarım Nedir?

Bir bütün iki eşit parçaya ayrılırsa parçalardan her birine yarım denir.

yarım

+ekmek

yarım nar

bütün armut

yarım armut

yarım + armut

BÖLÜM 1: Basit Kesirler ve Birim Kesir

Çeyrek Nedir? Dört kişilik bir aile akşam yemeği için pizza aldılar. Pizzayı her birine eşit paylaştırmak istiyorlar. Nasıl bölmelidirler?

çeyrek

çeyrek

Çeyrek Nedir?

çeyrek

Bir bütün dört eşit parçaya çeyrek ayrılırsa parçalardan her birine çeyrek denir.

1 bütün = 4 çeyrek eder.

1 bütün elma 4 çeyrek elma

1 bütün pasta 4 çeyrek pasta

1 bütün karpuz 4 çeyrek karpuz

13

4 KESİRLER, GEOMETRİ 4, ÖLÇME 3 ve VERİ Alış rmalar

Aşağıda verilen şekillerin istenilen kadarını boyayalım.

bütün

yarım

çeyrek

bütün

yarım

yarım

yarım

çeyrek

14

çeyrek

yarım

bütün

çeyrek

BÖLÜM 1: Basit Kesirler ve Birim Kesir

Aşağıda verilenlere göre noktalı yerleri tamamlayınız. 4 bütün limon ........... yarım limon eder. 4 bütün limon ........... çeyrek limon eder. 2 bütün ekmek ........... yarım ekmek eder. 2 bütün ekmek ........... çeyrek ekmek eder. 8 bütün karpuz ........... yarım karpuz eder. 8 bütün karpuz ........... çeyrek karpuz eder. 6 yarım portakal ........... bütün portakal eder. 6 yarım portakal ........... çeyrek portakal eder. 8 yarım elma ........... bütün elma eder. 8 yarım elma ........... çeyrek elma eder. 3 bütün 4 çeyreklimon pasta ........... ........... yarım bütün limon pasta eder. eder. çeyreklimon pasta ........... yarımlimon pasta eder. 34 bütün ........... çeyrek eder.

12 çeyrek karpuz ........... bütün karpuz eder. 12 çeyrek karpuz ........... yarım karpuz eder.

15

4 KESİRLER, GEOMETRİ 4, ÖLÇME 3 ve VERİ Bütün-Yarım -Çeyrek Problemleri 6 kalbin yarısı kaç tanedir?

ini Bir sayının çeyreğ bulmak için 4’e böleriz.

Bir sayının yarısını bulmak için 2’ye böleriz.

8 çiçeğin çeyreği kaç tanedir?

Alış rmalar

Aşağıdaki resimlerin yarısını “

16

1 ”sini boyayalım. 2

BÖLÜM 1: Basit Kesirler ve Birim Kesir

Alış rmalar

Aşağıdaki resimlerin çeyreğini “ 1 ”ünü boyayalım.

4

17

4 KESİRLER, GEOMETRİ 4, ÖLÇME 3 ve VERİ Ünite Hazırlık

1

Bütün - Yarım - Çeyrek - Kesir Sayısı

yarım

1 2

“ ikide bir ”

yarım

1 2

“ ikide bir ”

bütün

1

çeyrek

1 4

“ dörtte bir ”

çeyrek

1 4

“ dörtte bir ”

çeyrek

1 4

“ dörtte bir ”

çeyrek

1 4

“ dörtte bir ”

bütün

18

BÖLÜM 1: Basit Kesirler ve Birim Kesir

Kesir Kavramı(Okuma-Yazma-Modelleme)

c

Kare şekli 4 eşit parçaya bölünmüştür. 4 eşit parçanın 3 parçası alınmıştır.

3 4

Pay Kesir Çizgisi Payda

yı sayılarla Bölünmüş her parça ifade ederiz. deriz. Buna da kesir sayısı

Kesirlerde Modelleme Merhaba, Ben PAY. Ben size bir şeklin bölünmüş parçalardan kaç tanesinin alındığını gösteririm.

Örnek

1 2

Merhaba, Ben de KESİR ÇİZGİSİ

Merhaba, Ben PAYDA. Ben size bir şeklin kaç eşit parçaya bölündüğünü söylerim.

Kaç parça boyandı? Kaç parçaya bölündü?

1 4

19

4 KESİRLER, GEOMETRİ 4, ÖLÇME 3 ve VERİ Alış rmalar

Aşağıdaki bütünlerde koyu renk boyalı kısma karşılık gelen kesirleri yazınız.

20

c n

v

s

g

u

q

5

b

k

BÖLÜM 1: Basit Kesirler ve Birim Kesir

Alış rmalar

Aşağıdaki bütünlerde koyu renk boyalı kısma karşılık gelen kesirleri yazınız. Örnek

N Kaç parça boyandı?

1

Kaç parçaya bölündü?

6

W T J 8

U Q T T K 21

4 KESİRLER, GEOMETRİ 4, ÖLÇME 3 ve VERİ Alış rmalar

PİZZA YAPALIM Pizzacımıza yardım edelim ve kesir sayısına göre pizzalarımızı hazırlayalım.

22

1 2

3 4

2 6

1 3

6 8

2 4

5 6

2 8

4 6

3 6

3 8

1 4

2 3

1 6

7 8

BÖLÜM 1: Basit Kesirler ve Birim Kesir

Alış rmalar

Aşağıda verilen kesir sayılarına göre eşit bölünmüş şekilleri boyayalım.

4 7

2 8

3 7

5 8

4 4

1 3

2 5

2 3

1 5

1 2

5 6

3 4

3 6

3 8

6 6

23

4 KESİRLER, GEOMETRİ 4, ÖLÇME 3 ve VERİ Alış rmalar

Aşağıda verilen şekilleri kesir sayılarına göre eşit bölerek, boyayalım.

4 8

3 4

3 5

5 6

4 6

3 3

24

1 2

1 4

BÖLÜM 1: Basit Kesirler ve Birim Kesir

5 8

3 10

2 2

2 3

4 5

3 6

1 3

5 8

25

4 KESİRLER, GEOMETRİ 4, ÖLÇME 3 ve VERİ Kesirlerin Okunuşu üç bölü dört .............................. ............................... ............................... ............................... .............................. ............................... ............................... ............................... ............................... 26

3 4 2 7 1 3 8 10 3 8 2 8 1 5 4 10 3 7 3 9

dörtte üç ........................... ........................... ........................... ........................... ........................... ........................... ........................... ........................... ...........................

BÖLÜM 1: Basit Kesirler ve Birim Kesir

Alış rmalar

Aşağıda verilen okunuşlara karşılık gelen kesirleri yazınız. Beşte iki =

Beşte üç =

Beşte dört =

İki bölü sekiz =

On üçte iki =

Üçte iki =

Bir bölü beş =

Altıda üç =

Sekizde dört =

Yedi bölü on =

Beş bölü on =

Yedide üç =

Dokuz bölü on beş =

Dört bölü altı =

Aşağıda verilen okunuşları onlara karşılık gelen kesirlerle eşleştiriniz. yedi bölü on =

2 8

onda üç= beş bölü üç = sekizde iki = beşte üç =

10 7 10 3 3 10

yedide on = on bölü üç =

3 5

5 3

7 10

27

4 KESİRLER, GEOMETRİ 4, ÖLÇME 3 ve VERİ Alış rmalar

Aşağıda okunuşu verilen kesirleri model üzerinde boyayarak oluşturalım. iki bölü dört sekizde yedi beş bölü sekiz

üç bölü altı

bir bölü iki

dörtte iki

üçte bir

dörtte üç

sekizde üç

dörtte iki

üçte iki

altıda iki

dörtte üç

dört bölü altı

ikide bir

iki bölü dört

ikide bir

28

dörtte üç

dörtte bir dörtte dört bir bölü dört

beşte üç

dört bölü beş üç bölü üç

dörtte bir

ikide bir

sekizde altı beş bölü sekiz

ikide bir

dörtte dört

bir bölü sekiz iki bölü üç

dörtte üç iki bölü dört

bir bölü dört

dörtte iki

BÖLÜM 1: Basit Kesirler ve Birim Kesir

Alış rmalar

Aşağıda okunuşu verilen modellerin kesir sayılarını yazalım. Örnek

2 5

29

4 KESİRLER, GEOMETRİ 4, ÖLÇME 3 ve VERİ Alış rmalar Aşağıdaki bütünlerin boyalı kısımlarının kesirsel karşılığını

verilenler içerisinden bularak daire içine alınız.

30

1 2

3 6

5 6

1 6

6 5

1 4

3 4

1 6

1 3

1 5

1 2

3 8

1 6

1 7

6 8

1 3

3 6

1 2

1 5

1 4

4 6

5 6

4 5

1 6

3 5

1 3

1 4

1 2

1 5

2 1

1 2

3 4

5 6

1 4

4 3

1 6

2 3

3 3

1 3

2 5

3 5

3 4

5 4

4 6

4 5

BÖLÜM 1: Basit Kesirler ve Birim Kesir

Birim Kesir Örnek

1 3

Bir bütünün eş parçalarından birini gösteren kesirlere birim kesir denir.

1 3

1 3

1 3

Birim Kesir

Alış rmalar

Aşağıdaki 1 bütüne göre eş parçalara ayrılmış modellerin birim kesirlerini yazalım.

1 bütün 1 2 1 3 1 4 1 5 1 6 1 7 31

4 KESİRLER, GEOMETRİ 4, ÖLÇME 3 ve VERİ Alış rmalar

Aşağıda verilen kesirlerden birim kesir olanları “X” ile belirleyiniz.

32

1 4

2 3

5 8

1 3

3 5

2 4

1 2

1 8

3 4

5 6

2 4

5 8

1 10

3 5

1 6

2 5

3 7

8 8

3 5

1 8

1 20

1 11

3 15

2 7

1 9

BÖLÜM 1: Basit Kesirler ve Birim Kesir

Alış rmalar

Aşağıdaki modellerden birim kesir olanları daire içine alınız.

Q J R T V S c g

m

kb a sx e 33

4 KESİRLER, GEOMETRİ 4, ÖLÇME 3 ve VERİ Alış rmalar

Aşağıda modellenen kesirlerin birim kesirlerini yazınız.

s

n o

W 34

c k

Q K

BÖLÜM 1: Basit Kesirler ve Birim Kesir

Alış rmalar

Aşağıda verilen kesirlerin birim kesirlerini bulunuz.

4 10

5 8

8 15

2 6

3 4

3 9

6 7

4 5

Alış rmalar

Aşağıda verilen modelleri verilen birim kesirleri sayısına göre eş parçalara bölünüz ve boyayınız. Dairenin 8 tane birim kesri var.

Üçgenin 3 tane birim kesri var.

Dikdörtgenin 5 tane birim kesri var.

Yıldızın 2 tane birim kesri var.

35

4 KESİRLER, GEOMETRİ 4, ÖLÇME 3 ve VERİ Kesirleri Karşılaştırma

2 4