Lingua Latina per se illustrata - Pars I - Grammatica Latina 9781585102235

Citation preview

HANS H. ØRBERG

per se illvstrata

PARS I

GRAMMATICA LATINA

Hans H. Ørberg

LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATA

Grammatica Latina

Focus





an imprint of Hackett Publishing Company, Inc. Indianapolis/Cambridge

LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATA Pars I: Familia Romana (978-1-58510-420-8); hardcover (978-1-58510-423-9) Latine Disco: Student’s Manual (978-1-58510-050-7) Grammatica Latina (978-1-58510-223-5) Exercitia Latina I (978-1-58510-212-9) Latin-English Vocabulary (978-1-58510-049-1) Lingva Latina: Familia Romana CD-ROM for PC (978-1-58510-454-3) Exercitia Latina I CD-ROM for PC (978-87-90696-10-8) Pars II: Roma Aeterna (978-1-58510-233-4); hardcover (978-1-58510-314-0) Exercitia Latina II (978-1-58510-067-5) Indices (978-87-99701-69-8) Instructions for Part II (978-1-58510-055-2) Latin-English Vocabulary (978-1-58510-052-1) Lingva Latina: Roma Aeterna CD-ROM For PC (978-87-90696-09-2) Exercitia Latina II CD-ROM for PC (978-87-90696-12-2) Ancillaries: CD-ROM for Mac, contains Familia Romana, Roma Aeterna, Exercitia Latina I & II (978-87-90696-13-9) Caesaris: Commentarii De Bello Gallico (978-1-58510-232-7) Colloqvia Personarvm (978-1-58510-156-6) Epitome Historae Sacrae (978-1-58510-425-3) Menaechmi ex Plavti Comoedia (978-1-58510-051-4) Ovidii Nasonis: Ars Amatoria (978-87-90696-18-4) P. Vergilii Maronis: Aeneis, Libros I et IV (978-87-90696-17-7) Petronivs: Cena Trimalchionis (978-1-58510-234-1) Plavtus: Amphitryo (978-1-58510-194-8) Sallustius & Cicero: Catilina (978-87-90696-11-5) Sermones Romani (978-87-90696-07-8) For College Students: Lingva Latina: A College Companion (978-1-58510-191-7) For further information on the complete series and new titles, visit www.hackettpublishing.com.

Copyright © 2006 Hans Ørberg ISBN 13: 978-1-58510-223-5 Distributed by Hackett Publishing Co. by agreement with Domus Latina. Previously published by Focus Publishing/R. Pullins Company

Focus an imprint of

Printed in the United States of America

22 21 20 19 18   10 11 12 13 14 Adobe PDF ebook ISBN: 978-1-58510-531-1

INDEX CAPITVLORVM 1. PARTES ORATIONIS 2. NOMINA. Genus, numerus, casus. Thema et terminatio. Declinationes 3. SVBSTANTIVA. Decliniitio I 4. Declinatio II 5. Decliniiti6 III [A] 6. Declinatio III [B] 7. Declinatio IV 8. Declinatio v 9. ADIECTIV A. Decliniitio I et II 10. Decliniitio III 11. Compariitio 12. Adiectiva et adverbia 13. NVMERALIA 14. PRONOMINA. Pronomina pers6na1ia Pronomina possessiva 15. Pronomina demonstriitiva 16. Pronomina interrogiitiva Pronomen reliitivum 17. Pronomina indefinita 18. VERBA. Genus et modus. Tempus, numerus, persona. Coniugiitiones. Themata. Terminationes personiiles 19. Coniugiitio verborum [1-4] 20. Verba deponentia 2 1. Coniugiitio [3]: capere, patf 22. Verba anomala I ( 1) esse, (2) posse (3) velle, (4) fre, (5)fierf (6)ferre, (7) esse, (8) dare Verba defectiva 23. Verba anomala II Coniugiitio [1], [2], [3] Coniugiitio [4] 24. Verba anomala III

p. 5 5 6 6 6 7 7 8 8 8 9 10 11 12 12 12 13 13 13

14 15 19 19 20 20 21 22 22 23 23 26 26

Nomina declinare et verba in primis pueri sciant, neque enim aliter pervenire ad intellectum sequentium possunt. QVINTILIANVS, lnstitutio aratoria 1.4.22

PARTES ORATIONIS

NOMINA

PARTES ORATIONIS Partes orationis hae sunt: [I] Nomen, ut Marcus, Rom a, puer, oppidum leo, aqua, color, pugna, mors, Romanus, bonus, pulcher, brevis, cet. [2] Priiniimen, ut tu, nos, is, hie, ille, quis, qui, nemo, cet. [3] Verbum, ut amare, habere, venire, emere, ire, esse, cet. [4] Adverbium, ut bene, recte,fortiter, ita, non, hie, cet. [5] Coniiinctiii, ut et, neque, sed, aut, quia, dum, sf, ut, cet. [6] Praepositiii, ut in, ab, ad, post, inter, sine, de, cet. [7] Interiectiii, ut 6, ei, heu, heus, ecce, cet. Nomen est aut substantivum, ut Marcus, filius, mons, aqua, dies, aut adiectivum, ut magnus, bonus, niger, levis. Numerate dicitur nomen quo numerus significatur, ut tres, tertius, terni. Adverbia, coniiinctiones, praepositiones, interiectiiines sunt partes orationis indeclinabiles (particulae quae dicuntur).

partes oriitionis: nomina pronomina verba adverbia coniiinctiones praepositiones interiectiones

substantiva adiectiva numeriilia (cardiniilia, ordiniilia, distribiitiva) particulae

NOMINA 2 Genus, numerus, casus

Genera nominum sunt tria: mascuiinum, ut servus, lemininum, ut ancilla, neutrum, ut oppidum. Numeri nominum sunt duo: singularis, ut servus, plfiralis, ut servi. Nomina quibus deest singularis pliiralia tantum dicuntur. Casus nominum sunt sex: niiminativus, ut servus, acciisativus, ut servum, genetivus, ut servf, dativus, ut servo, ablativus, ut (a) servo, vocativus, ut serve. Thema et terminatiii Thema dicitur ea nominis pars quae non miitatur in declinatione, ut serv-, ancill-, oppid-, magn-, brev-. Litterae quae in nomine declinando ad thema adiciuntur, ut -um, -1, -am, -ae, -6, -es, -ibus, terminatiiini!s dicuntur. In exemplis huius libri thema a terminatione dividitur tenui linea [!], ut servlus, servli. Di!clinatiiini!s Declinatiiines nominum sunt quinque: [1] Declinatio prima: gen. sing. -ae, ut insulla -ae. [2] Declinatio secunda: gen. sing. -f, ut servlus -1, oppidlum -i. [3] Declinatio tertia: gen. sing. -is, ut sol sallis, urbls -is. [4] Declinatio quarta: gen. sing. -iis, ut manlus -iis. [5] Declinatio quinta: gen. sing. -el/-ef, ut diles -ef, rles -ei.

5

genera: masc. (m.) (f.) neutr. (n.) numeri: sing. pliir. ciisiis: nom. ace. gen. dat. abl. voc.

rem.

thema -atis n tenniniitio -onis .f themata: serv", ancill-, oppid-, cet. tenniniitiones: -um, -f. -am, -ae. cet.

decliniitio -onis .f (decl.) 1. gen. -ae 11. gen. -f III. gen. -is N. gen. -us v. gen. -ef/-ei

SVBSTANTIVA

CAP. 3-5 NOMINA SVBSTANTIV A

-a -am -ae -ae -ii

-us/-urn -i

-6 -6 -e

-urn -urn -f

-6 -6

-I-s -em -is -f

-ae -as -iirum -is

-is

-i

-6s -6rum -is -is

-a -a -6rum -fs -is

-es -es -urn -ibus -ibus

-e -er -rlis -or -6rlis -6s -6rlis -6 -in lis -x -glis -ex -iclis

Decliniitio prima Genetivus: sing. -ae, pliir. -arum. Exemplum: fnsulla -ae f. sing. pliir. nom. fnsulla fnsullae ace. fnsullam fnsullas gen. fnsullae fnsull arum dat. fnsullae fnsullis abl. fnsulla fnsullfs

3

Decliniitio secunda Genetivus: sing. -f. pliir. -orum. 1. Nomina masculina Exempla: equlus -f. fiber fibril. puer puerli. sing. pliir. sing. pliir. sing. pliir. nom. equius equlf fiber librl,l puer puerll ace. equlum equlos librl,um librl,os puerl urn puerl,os gen. equlf equlorum fibril librlorum puerl, I puerl,orum dat. equlo equlis librlo fibrils puerlo puerl Is abl. equlo equlls librlo librlfs puerlo puerl!s voc. equle Feminina sunt paucissima, ut hum ius -1. papyri us -1. Aegyptius -f. Rhod[us -f. Nom. sing. -ius, voc. -f: filius, ftlf! Iii/ius, Iulf!

4

2. Nomina neutra. Exemplum: verblum -f. sing. pliir. nom. verblum verb! a ace. verb! urn verb! a gen. verb!! verblorum dat. verblo verbl!s abl. verblo verblis DecliniitiO tertia Genetivus: sing. -is, pliir. -um/-ium. [A] Genetivus pliiriilis: -urn. 1. Nomina masculina et reminina. Exempla: sol so/lis m., leo leonlis m., vox voclis f. sing. pliir. sing. pliir. sing. pliir. nom. sol solles leo leonles vox vocles ace. sollem solles leonlem leonles voclem vocles gen. so/lis sollum leonlis leonlum voclis voclum dat. so/If sollibus Ieoni! leonlibus vocll voclibus abl. solle sollibus Ieonie leonlibus vocle voclibus [ 1] Nom. -er, gen. -rlis: pater patrlis m., mater miitrlis £ [2] Nom. -or, gen. -orlis: pastor -orlis m. [3] Nom. -os, gen. -orlis: jlosflorlis m. [4] Nom. -0 , gen. -inlis: virgo -inlis f., homo -inlis m. [5] Nom. -x, gen. -glis: lex leg! is£, rex reglis m. [6] Nom. -ex, gen. -iclis: index -iclis m. 6

5

CAP. 6-7

SVBSTANTIVA

[7] Nom. -s, gen. -tlis: aetas -iitlis f., miles -itlis m. [8] Nom. -s, gen. -dlis: laus laudlis f., pes pedlis m. [9] Nomina anomala: sanguis -inlis m.; coniunx -iuglis m./f.; senex senlis m.; bas bovlis m./f., pl. bovles bourn, dat./abl. bi5buslbubus.

-s -ti is -s -dlis anomalus -a -urn = qui exemplis non convenit

2. Nomina neutra.

Exempla: os orlis, corpus corporlis, opus -erlis, nomen nominlis. sing. pliir. sing. pliir. orla corpus corporla nom. os ace. os orla corpus corporla gen. orlis orlum corporlis corporlum dat. i5rl1 orlibus corporlf corporlibus abl. i5rl e orl ibus corporl e corporl ibus nom. opus operla nomen nominla ace. opus operla nomen nominla gen. operlis operlum nominlis nominlum dat. operll operlibus nominll nominlibus abl. operle operlibus nominle nominlibus Nomina anomala: cor cordlis; caput capitlis; lac lactlis; os osslis (gen. pl. -ium); mel melllis; iter itinerlis; viis vaslis, pl. vas Ia -arum (decI. II); them a -atlis. 6 [B] Genetlvus pliiralis: -ium. I. Nomina masculina et reminina. Exempla: navlis -is f., urbls -is f., mons montlis m. sing. pliir. sing. pliir. sing. pliir. nom. niivlis navies urbls urbles mons mantles ace. navl em navl es urbl em urbl es montl em montl es gen. navlis niivlium urblis urblium montlis montlium dat. niivl I niivl ibus urbl I urbl ibus montl I montl ibus abl. navle navlibus urble urblibus mantle montlibus [I] Nom. -is, ace. -im (pl. -Is), abl. -1: pupplis -is f., Tiberi is -ism. [2] Nom. -es, gen. -is: nubles -is f. [3] Nom. -x, gen. -clis: falxfalclis f. [4] Nomina anomala: nox noctlis f.; nix nivlis f.; caro carnlis f.; as asslis m.; vis, ace. vim, abl. vf, pl. virles -ium f.

2. Nomina neutra. Exempla: marie -is, animal -allis. sing. pliir. sing. nom. marie marlia animal ace. animal marie marlia gen. marl is marlium anima/lis dat. marl! marlibus animal! I abl. marl! marlibus animiilll

pliir. animiillia animallia animallium animall ibus animall ibus

7 DeclinatiO quarta Genetivus: sing. -us, pliir. -uum. Exempla: port! us -us m., corn lit -usn. sing. pliir. sing. pliir. nom. portlus port! us cornlu cornlua ace. portlum port! us cornlu cornlua gen. portliis portluum corn Ius cornluum dat. portluf portlibus cornlu cornlibus abl. portl ii portlibus cornlu cornlibus domlus -us f., abl. -6, pl. domlus -arum (-uum), ace. -os.

7

-a -a -um -ibus -ibus

-is -i -e

-ma -mat! is

-(i)s -em -is

-es -es -ium

-ibus -e -ibus -is, ace. -im, abl. -f -es -is -x -clis -i

-el-e/-

-is -i -f

-ia -ia -ium -ibus -ibus

-us -iis -um -iis -Us -uum

-ui -ibus -ibus

-ii

-ii -ua -ii -ua -iis -uum -ii -ibus -ii -ibus

ADIECTIVA

-es

CAP. 8-10

-es -es -erum -ebus -ebus

-em -eil-ei -eil-ei -e

Decliniitio quinta Genetivus: sing. -efl-ef, pliir. -erum. Exempla: diles -eim. (f.), res rei f. sing. pliir. sing. pliir. nom. diles diles res res ace. dilem diles rem res gen. dilei dilerum rei rerum dat. dilei dilebus rei rebus re rebus abl. dile dilebus

8

NOMINA ADIECTIVA

9

DeciiniitiO prima et secunda

-us -um -i -a -a

-a -am -ae -ae -ii

-um -um -i -a -a

-i -as -arum -is -is

-ae -iis -arum -is -is

-a -a -arum -is -is

-er

-(e)rla -(e)rlum

-us -um -ius

-a -am -ius

-um -um -ius

-f

-f

-f

-a

-ii

-a

[A] Genetivus singuliiris -i -ae -f. Exemplum: bon!us -a -um. pliiriilis singuliiris neutr. neutr. masc. rem. masc. rem. nom. bon! us bonia bon!um bon!ae bonia bonli ace. bon!um bon! am bon!um bon! as bon! as bonia gen. bonli bon!ae bonli bon!orum bon!arum bonlorum bon! is bon! is dat. bonia bon!ae bonia bon lis bon lis bonl!s bon lis abl. bonia bonia bonia voc. bonle Exempla: niger -grl a -grl um, fiber -erl a -erl um rem. neutr. neutr. masc. sing. masc. rem. lfber liberia /fber!um nom. niger nigrja nigr!um lfberlum liber!am liberjum ace. nigrjum nigr!am nigrlum cet. (ut supra, sed voc. = nom. -er) [B] Genetivus singuliiris -ius. Exemplum: so~us -a -um. gen. masc. rem. sing. nom. sol! us sol! a ace. so~um so~ am gen. sol! ius sol! ius dat. solli soli! abl. sol! a sol! a

-ius, dat. -f. neutr. so~um

pliir. (ut bon! i -ae -a)

sonum son ius soli! sol! a 10

Deciiniitio tertia

-is -e -em -e -is -is -f -f

-f -f

-es -es -ium -ibus -ibus

-ia -ia -ium -ibus -ibus

-er -(e)rlis -(e)rle -(e)rle -(e)rlem

[A] Genetivus pliiriilis -ium (abl. sing. -i). Exemplum: brev!is -e. pliiriilis singuliiris masc./rem. neutr. masc./rem. neutr. brevlia brev!es brevle nom. brevi is brevlia brevles ace. brevi em brevle brevlium gen. brevi is brevi is brevlium brevjibus brevjibus brevlf dat. brevli brevjibus brevjibus brevif abl. brevjf Exempla: iicer acri is acr! e, celer -erl is -erl e neutr. masc. rem. sing. masc. rem. neutr. celer celerlis celerle nom. acer acrl is acrl e ce/er!e celerlem ace. aerie acr!em cet. (ut supra) cet. (ut supra)

8

CAP. 11

ADIECTIVA

Exempla:fili:x, gen. -zclis; ingens, gen. -entlis. masc./tem. neutr. mas c./rem. neutr. folix in gens in gens sing. nom. folix fol!x ingentlem in gens ace. foliclem ingentlis ingentlis gen. feliclis foliclis cet. (ut supra) cet. (ut supra) [B] Genetlvus pliiralis -urn (abl. sing. -e). Exempla: prior prius, gen. priori is; vetus, gen. veterlis. mas c./rem. neutr. masc./rem. neutr. prius vetus vetus sing. nom. prior ace. priorlem prius veterlem vetus gen. priorlis veterlis veterlis priori is priori! veterli veterli dat. priori! abl. priorle priorle veterle veterle pliir. nom. priories priori a veterles veterla ace. priories priori a veterles veterla gen. priori urn priori urn veterlum veterlum dat. priorlibus priorlibus veterlibus veterlibus abl. priorlibus priorlibus veterlibus veterlibus Item pauper (m./f.), gen. -erlis; dives, gen. divitlis.

-s -em -is

-s -s -is

-em -is

-is

-f

-f

-e

-e

-es -es -ium -ibus -ibus

-a -a -ium

-ibus -ibus

11 Compariitio Gradiis comparationis sunt tres: positivus, ut longus, compariitivus, ut long!Qr, superliitivus, ut longissimus. Comparatlvus desinit in -ior et declinatur ut prior. Superlatlvus desinit in -issimlus (-imlus) et decllnatur ut bonlus.

gradus: positlvus (peR ) comparaiivus (comp.) superHi.tivus (sup.)

[A] Superlatlvus -issimlus. pos. longlus -a -urn brevi is -e folix -icl is comp. longl ior -ius -iorlis brevlior -ius -iorlis foliclior -ius -iorlis sup. longlissimlus-a -um brevlissimlus -a -urn foliclissimlus -a -urn

-us -a -um 1-(i)s (-e) -ior -ius -iorlis -issimlus -a -um

[B] Superlatlvus -rimlus, -limlus. pos. piger -grla -grlum celer -erlis -erie facillis -e comp. pigrlior -ius -iorl is celerlior -ius -iolj is facillior -ius -iorl is sup. pigerlrimlus -a -urn celerlrimlus -a -urn facilllimlus -a -urn

-er -(e)rior -errimlus

[C] Comparatio anomala. positlvus comparatlvus bon Ius -a -urn melior -ius -iorl is mall us -a -urn peior -ius -iorl is magnlus -a -urn miiior -ius -iorl is parvlus -a -urn minor minus -orl is plus p!Urlis multi urn -i pluries -a -ium multi! -ae -a (infra) inferlus Inferior -ius -iorl is (supra) superlus superior -ius -iorl is (intra) interior -ius -iorl is (extra) exterior -ius -iorlis (citra) citerior -ius -iorlis (ultra) ulterior -ius -iorl is prior -ius -iorl is (prae) (post) posterior -ius -iorl is propior -ius -iorl is (prope) vetus -erlis vetustior -ius -iorlis 9

superlativus optimlus -a -urn pessimlus -a -urn miiximlus -a -urn minimlus -a -urn plurimlum -i p!Urimli -ae -a infimlus!Tmlus -a -urn supremlus/summlus -a -urn intimlus -a -urn extremlus -a -urn citimlus -a -urn ultimlus -a -urn pr!mlus -a -urn postremlus -a -urn proximlus -a -urn veterrimlus -a -urn

-illis -ilior -illimlus

ADIECTIVA ET ADVERBIA

CAP.l2

ADIECTIV A ET ADVERBIA

12

-e

Adiectiva declinationis 1 /II faciunt adverbia desinentia in -e, ut recti us > recti~.

-iter

Adiectiva declinationis fortlis > fortliter.

-ius -issime

Comparativus adverbii desinit in -ius(= neutrum adiectivi), ut rectifu£ superlativus in -issime (-ime), ut rectlissime.

III

faciunt adverbia desinentia in -iter, ut

Adiectivum Adverbium dec I. pos. comp. 1 /n rectius -a -urn recte recti us pulcher -chrl a -urn pulchre pulchrius miserius miser -erl a -erl urn misere fortiter forti us III forti is -e iicriter iicrius iicer iicrl is iicrl e celeriter celerius celer -erl is -erl e follciter follcius follx

sup. rectissime pulcherrime miserrime fortissime iicerrime celerrime follcissime

-nter < -ntiter

Nom. sing. -ns, adverbium -nter: priidens -entlis, adv. priidenter.

-6

Quaedam adiectiva declinationis I/11 faciunt adverbia desinentia in -6, ut certo, falso, necessaria, riiro, subito, tuto, prfmo, postremo (adiectiva: certius, falsi us, necessiirilus, cet.). Adverbia anomala: bene < bon ius, male < mall us, valde < validlus, facile < facillis, difjiculter < difjicillis, audiicter < audiix.

10

CAP. 13 13

NVMERALIA

NOMINA NVMERALIA

Cardinalia unius -a -um duio -ae -o tries -ia quattuor quinque sex septem octo novem decem iin-decim duo-decim tre-decim quattuor-decim qufn-decim se-decim septen-decim duo-de-vfgintf iin-de-vfginti vigintf viginti unius lunius et vfginti triginta quadraginta quinquaginta sexaginta septuaginta octi5gintii ni5niigintii centum ducentii -ae -a trecentii quadringentii quingentii sescentii septingentii octingentii ni5ngentii mille duo milia

Ordinalia przmius -a -um secundius tertii us quartius qufntius sextius septimius octavius non ius decimius iin-decimius duo-decimius tertiius decimius quartius decimius qu!ntius decimius sextius decimius septimius decimius duo-de-vfcesimius iin-de-vicesimius vicesimius vicesimius prfmius /unius et vicesimius trfcesimius quadragesimius quinquagesimius sexagesimius septuiigesimius octi5gesimius ni5niigesimius centesimi us ducentesimius trecentesimius quadringentesimius quingentesimius sescentesimius septingentesimius octingentesimius ni5ngentesimius millesimius bis millesimius

Distribiitiva singuliz -ae -a

bfnif ternii (trfni i) quaterniz qu!nif sen if septeniz octoniz noveniz den if un-deniz duo-deniz terniz deniz quaterniz den if quzniz den if sen if den if septeniz den if duo-de-vfcenif iin-de-vicenii vicenii viceniz singulii /singulii et vfcenii tricenii quadragenii quinquageniz sexagenii septuiigenii octogenii nonagenii centenii ducenii trecenii quadringenii quingenif sescenii septingenii octingenii nongeniz singula milia bina milia

[ 1] iinius -a -um decliniitur ut soli us: gen. -!us, dat. -f. (2] duio -ae -o et tries -ia declinantur sic: masc. rem. neutr. nom. duio duiae duio ace. duios/o duiiis duio gen. duii5rum duiiirum duiorum dat. duii5bus duiiibus duiobus abl. duiobus duiabus duiobus

masc./tem. tries tries triium triibus triibus

[3] mlliia -ium (n. pl.) decliniitur ut mariia (dec!. III). II

neutr. triia triia triium triibus triibus

II III IV

v VI VII VIII IX X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

12 13

14 15 16 17 18 19 20 21

30 40 50 60 70 80 90 c 100 cc 200 CCC 300 ecce 400 D 500 DC 600 DCC 700 DCCC 800 DCCCC 900 M 1000 MM 2000

XXX XL L LX LXX LXXX XC

CAP. 14-15

PRONOMINA

PRONOMINA 14

Priiniimina persiiniilia

gen. partitivus: nostrum, vestrum

mi=mihi

e\i= i\i sese=se e\is =i\is

Persona prima sing. pliir. nom. ego nos ace. me nos dat. mihi nobis abl. me nobis

Persona secunda sing. pliir. Iii vos te vos tibi vobis te vobis

Persona tertia (et pronomen demonstriitivum) pliiriilis singuliiris masc. rem. masc. rem. neutr. nom. ils elae ild ela ill ace. elum elam ild elos elcis gen. elius elius elius elorum elarum ilis dat. eli ilis eli eli ilis abl. ilis elo ela elo

pronomen neutr. reflexivum ela se ela elorum sibi ilis se ilis

Priinomina possessiva

me\us, voc. sing. mi eius, eorum, eiirum (gen. prtin. is)

singuliiris pliiriilis noster -tria -trlum pers. 1 melus -a -um vester -tria -trl um pers. 2 tulus -a -um sulus -a -um (reflexivum) pers. 3 15

Priinomina demiinstriitiva

[1]

singuliiris masc. rem. haec nom. hie ace. hunc hanc gen. huius huius dat. huic huic hac abl. hoc

[2] nom. ace. gen. dat. abl.

neutr. hoc hoc huius huic hoc

pliiriilis masc. hi h6s h6rum his his

rem. hae has harum his his

neutr. haec haec horum his his

illla illla illlorum illlis iWs

il~e

il~a

il~ud

ilW

illlum illlius ilW illlo

illlam illlius illli illla

illlud illlius illli illlo

il~os il~orum

il~ae il~as il~arum

illlis ill! is

illlis ill! is

[3] istie -a -ud dec!Iniitur ut il~e -a -ud. [4] ipsle -a -um decliniitur ut illle praeter neutrum sing. ipsium. [5] is ea id, demonstriitivum et personiile: vide supra!

Idem < is-dem -[!-dem < -m-dem eldem = iidem eisdem = iisdem

[6] i-dem ea-dem idem(< is ea id + -dem): singuHiris pliiriilis neutr. masc. masc. rem. nom. idem eadem idem iidem ace. eundem eandem idem eosdem gen. eiusdem eiusdem eiusdem earundem dat. eidem eidem eidem ifsdem abl. eadem eadem eadem iisdem

12

rem. eaedem ecisdem earundem iisdem ifsdem

neutr. eadem eadem earundem iisdem iisdem

CAP. 16-17

16

PRONOMINA

Pronomina interrogiifiva [I] quis quae quid (subst.); qullquis ... singularis rem. neutr. mas c. nom. quis/qul quae quid/quod ace. quem quam quid/quod gen. cui us cuius cui us cui cui cui dat. quo quii quo abl.

quae ... quod ... (adi.). plUral is neutr. mas c. tern. qui quae quae quos quiis quae quorum quiirum quorum qui bus qui bus qui bus qui bus qui bus quibus

quid subst. quf, quod adi. quis, quae subst. et adi.

[2] uter utrla utrjum, gen. utrjlus, dat. utrll (ut so/jus praeter utgr). Pronomen reliifivum [I] qui quae quod singularis masc. tern. nom. qui quae ace. quem quam gen. cui us cuius dat. cui cui abl. quo qua

plUral is masc. qui quos quorum qui bus qui bus

neutr. quod quod cui us cui quo

rem. quae quiis quiirum qui bus qui bus

neutr. quae quae quorum quibus quibus

[2] qui- quae- quod-cumque (indefinitum relativum) = quis-quis quid-quidlquic-quid (subst. indecl.).

17

Pronomina indefinita [I] nemo, ace. neminjem, dat. neminll.

nemo < ne- + homo

[2] nihil, neutrum indeclinabile.

nfl =nihil

[3] iilllus -a -urn et nullius -a -urn declinantur ut so/jus. [4] neuter -tria -trjum et uter-que utrla-que utrjum-que declinantur ut uter: gen. neutrjlus, utrjlus-que.

neuter < ne- + uter

[5] alter -erla -erlum, gen. -erjlus, dat. -erli:

[6] alijus -a -ud, dat. alijl(gen. alterjfus). Ut quis/qul declinantur haec: [7] ali-quisl-qul -qug -quid/-quod et (sf, nisi, ne, num) quislqul qug quid/quod.

n. pl. (ali-)qug

[8] quis-quam quid-quamlquic-quam. [9] qui-dam quae-dam quid-dam/quod-dam, ace. sing. m. que!J.-dam, f. qua!J.-dam, gen. pliir. m./n. quoru!J.-dam, f. quiiru!J.-dam.

[I OJ quis-que quae-que quid-que/quod-que. [II] qui- quae- quid-/quod-vis= qui- quae- quid-/quod-libet.

13

-[!-dam < -m-dam

VERBA

CAP. 18

VERBA Genus et modus

18

genera: act. pass.

Genera verborum sunt duo: iictivum, ut amat, passivum, ut amiitur. Verba quibus deest genus iictlvum (praeter participia et gerundium), ut coniirf, loquf, deponentia dicuntur.

modi: inf. ind. imp. coni.

Modi verborum sunt quattuor: infinitivus, ut amiire, imperiitivus, ut amii, indiciitivus, ut amat, coniunctivus, ut amet.

tempora: praes. imperf. fut. perf. pliisqu. fut. perf.

Tempus, numerus, persona

numeri: sing. pliir.

Numeri verborum sunt duo: singularis, ut amat, pluriilis, ut amant.

personae: I 2

Personae verborum sunt tres: prima, ut ami5, secunda, ut amiis, tertia, ut amat. Verba quibus desunt personae (praeter tertiam singuliiris), ut licere, pudere, impersoniilia dicuntur.

3

Tempora verbi sunt sex: praesens, ut amat, futurum, ut amiibit, praeteritum imperfectum, ut amiibat, praeteritum perfectum, ut amiivit, praeteritum plusquamperfectum, ut amiiverat, futurum perfectum, ut amiiverit.

Coniugationes ConiugatiOnes verborum sunt quattuor: coniugationes: [I] -iire/-iiri [2] -erel-eri [3] -ere/-i [4] -irel-iri

[ 1] Coniugiitio prima: inf. -iire, -iirl ut amiire, coniirf. [2] Coniugiitio secunda: inf. -ere, -erf ut monere, vererf. [3] Coniugatio tertia: inf. -ere, -f ut Iegere, utf. [4] Coniugiitio quarta: inf. -fre, -frf ut audfre, partfrf. Themata

themata: thema praesentis [-] thema perfecti [-] thema supini ["']

Themata verborum sunt tria: [1] Thema praesentis, ut amii-, mone-, leg-, audf-. [2] Thema perfecti, ut amiiv-, manu~. leg-, audfv-. [3] Thema supini, ut amiit-, monit-, lect-, audit-. Terminiitiones personates Activum sing. p!Ur. pers. 1 -m/-6 -mus -tis pers. 2 -s -nt pers. 3 -t [ 1]

post consonantem -6 -imus -or -!mur -gris -i.mini -i.s -i.tis -i.t -gnt -i.tur -gntur

Passivum sing. p!Ur. -rl-or -mur -minf -ris -ntur -tur

[2] Terrninationes perfect! indicativi iictivi: sing. pliir. --irnus pers. 1 -f pers. 2 --istf -istis -erunt (-ere) pers. 3 -it 14

VERBA

CAP. 19 19 Coniugatio verborum

[A] Activum i'nfinitivus praesens [1] amtilre perfectum amavjisse futUrum amatjurjum esse

aud~re

[2] monejre

[3] legjere

[4]

monujisse

legjisse

audfvjisse

moniqurjum esse lecqurjum esse audiqurjum esse

lndicativus praesens sing.1 amlo 2 amals 3 amajt pliir.1 amajmus 2 amaltis 3 amajnt imperfectum sing.1 amajbalm 2 amalbals 3 amajbalt pliir.1 amalbalmus 2 amalbaltis 3 amajbajnt futurum sing.1 amalblo 2 amalblis 3 amalblit pliir.1 amalblimus 2 amalblitis 3 amalblunt perfectum sing.1 amavjf 2 amavjistf 3 amavlit p1iir.1 amavjimus 2 amavjistis 3 amavjerunt pliisquamperfectum sing.1 amavjerajm 2 amtivjertils 3 amtivleralt pliir.1 amavjertilmus 2 amavjerajtis 3 amtivjerajnt futiirum perfectum sing.1 amavjerjo 2 amtivjerijs 3 amavjerilt pliir.1 amavjerijmus 2 amtivlerijtis 3 amtivjerijnt

[1,2,4]

[3]

-re

-ere

-isse "''lrl us -a -urn esse [1, 2, 4]

[3]

monel a monels monelt monejmus mone)tis monejnt

leglo legjis legjit legjimus legjitis legjunt

audilo

-o

-o

aud~s

-s -t

-mus -tis -{u)nt

-is -it -imus -itis -unt

[1, 2]

[3, 4]

monel balm monelbals monel bait monelbalmus monelbaltis monelbajnt

legjebalm legjebals legjebajt legjebalmus legjebajtis legjebalnt

audilebalm audijebajs audilebait audijebajmus audilebajtis audilebalnt

-balm -btils -bait -btilmus -btiltis -balnt

--ibalm --ibtils --ibalt --ibtilmus --ibtil tis --ebalnt

[1, 2]

[3,4]

monelblo mone)blis monelblit monejbjimus mone)blitis monel blunt

leglalm legje)s leglelt legje)mus legleltis leglelnt

audilalm audije)s audilelt audije)mus audile! tis audilelnt

-bl6 -blis -blit -blimus -blitis -blunt

-aim ...£Is -eit ...£1mus --iltis -elnt

monulf monujistf monulit monujimus monujistis monujerunt

teglf leglistf leglit legjimus legjistis legjerunt

audfvjf audfvjistf audivlit audivlimus audivjistis audfvjerunt

-r

monujeralm monujerals monujeralt monujertijmus monujertiltis monujerajnt

legjeralm legjertils legjeralt legjertijmus legjertijtis legjerajnt

audivleralm audfvjerals audivjeralt audfvjerajmus audfvjerajtis audfvjerajnt

--eralm --ertils -era it -ertilmus --ertiltis --eralnt

monujerjo monujerils monujerijt monujerijmus monuleriltis monujerijnt

legierjo legjerijs legjerilt legjerijmus legjeriltis legjerijnt

audfvjerlo audivlerils audfvjerilt audi'Vjerilmus audivleriltis audfvjerilnt

--erj6 --erils --erilt --erilmus --eriltis --erijnt

15

audilt aud~mus aud~itis

audijunt

-isti -it -imus -istis -£runt

VERBA

CAP.l9

Coniiinctivus [I)

[2, 3, 4)

(-)elm (-Je!s (-)e!t (-)e!mus (-Je!tis (-Je!nt

-a!m --a!s -a!t --a!mus --a1 tis -a!nt

[1, 2, 4]

[3)

--re!m --re!s -rei t --re!mus -rei tis --re!nt

-ere!m -ere!s -ere!t -ere!mus -ere! tis -ere!nt

praesens sing. I amJeJm 2 amjejs

3 amJelt plur.l amjejmus 2 amJeJtis

3 amJelnt imperfectum sing. I amaJrelm 2 amaJrels

3 amaJrelt plur.I amaJreJmus 2 amalreltis

3 amajrejnt perfectum sing. I amavjerilm 2 amavJerils

--eri!m --eri!s --eri! t --eri!mus --eri! tis --eri!nt

3 amavlerilt plur.I amavjerilmus 2 amavJen"ltis

3 amavlerilnt p!Usquamperfectum sing. I amavlisselm 2 amavlissels 3 amavjisselt plur.l amavlisseJmus 2 amavjissejtis

-isse!m -isseis -isse!t -isse!mus -issei tis -isse!nt

3 amavJisseJnt

moneJalm monejajs moneJaJt moneJaJmus moneJaJtis moneJaJnt

legJalm legjajs legJaJt legjajmus legjajtis legJalnt

audiJaJm audijajs audiJalt audijajmus audiJaJtis audiJalnt

monejrelm moneJreJs monejrelt monelreJmus monelrejtis moneJreJnt

legjerelm legjerels legjerelt legJereJmus legJereJtis legJereJnt

audnrelm audnrels audnrelt audnrejmus audnreJtis audnrejnt

monujerilm monuJerils monujerilt monuJeriJmus monuJeriJtis monujerilnt

legjerijm legjerils legJerilt legjeriJmus legJeriJtis legjerilnt

audlvjerilm audlvJeriJs audlvjerilt audlvjeriJmus audfvjeriJtis audfvjerijnt

monuJisseJm monulissels monujisselt monuJisseJmus monujisseltis monujissejnt

legjisselm legjissels legJisseJt legjisseJmus legjisseltis legJisseJnt

audfvjisseJm audlvlissels audlvjisselt audfvjissejmus audfvjissejtis audfvjissejnt

mane monejte

legle legjite

audl audnte

monel to monel tote

leglito legjitote

audnto audntote

Imperativus [I, 2, 4]

-te

-ite

praesens sing. am a p!Ur. amalte

-to -tote

-ito -itote

futUrum sing. amalto plur. amaJtote

[1, 2)

[3, 4]

[3)

-e

Participia

-ns -ens -nt!is -ent!is "'llr!us -a -urn

praesens

amaJns -antlis moneJns -entjis legJens -entjis audilens -entJis futUrum

amatJurJus -a -um

monitJurjus -a -um

lectlurjus -a -um

audftlurjus -a -um

amatlum amatlu

monitJum monitJu

lectjum lectlu

audltjum audftlu

monelndJum moneJndJI monelndJo

legJendJum legjendjl legjendjo

audilendjum audilendll audijendjo

Supina

""lim

I II

""" [I, 2]

[3, 4)

-nd!um -nd!l -nd!o

-end! urn -end! I -end!o

Gerundium ace. amalndJum gen. amaJndjl abl. amalndJo

16

VERBA

CAP. 19

[B] Passivum Infinitivus praesens [1] amajrf perfectum amatjum esse futurum amatjum frf

[1, 2, 4] aud~rf

[3] --i

[2] monejrf

[3] legjf

[4]

monitjum esse

lectjum esse

audftjum esse

zus -a -um esse

monitjum frf

lectjum frf

audftjum frf

~mfrl

lndicativus praesens sing.1 amjor 2 amajris 3 amajtur plur.1 amajmur 2 amajminf 3 amajntur

monejor monejris monejtur monejmur monejminf monejntur

legjor legjeris legjitur legjimur legjimini legjuntur

audijor

-tJr

-tJr

aud~ris

--ris

-eris

aud~tur aud~mur aud~minf

-tur -mur -minf -{u)ntur

-itur -tmur -iminf --untur

imperfectum sing.1 amajbajr 2 amalbalris 3 amajbajtur plur.1 amalbaimur 2 amalbalmini 3 amajbajntur

[1, 2]

[3, 4]

monejbajr monejbajris monelbaitur monejbajmur monelbalminf monejbajntur

legjebalr legjebajris legjebajtur legjebajmur legjebajminf legjebajntur

audijebajr audijebalris audijebajtur audijebajmur audijebajminf audijebajntur

--hair --biiiris --biiitur --biiimur --biiiminf --baintur

-ebair -ebiiiris -ebaitur -ebiiimur -ebiiiminf -ebaintur

futurum sing.1 amajbjor 2 amajbjeris 3 amalblitur p1ur.1 amajbjimur 2 amajbjiminf 3 amaibluntur

[1, 2]

[3, 4]

monejbjor monelbleris monejbjitur monelblimur monelbliminf monelbiuntur

legjajr legjejris legjejtur legjejmur legjelminf leglelntur

audijajr audijejris audijejtur audijejmur audilelminf audileintur

--bior --bieris --bi itur --biimur --biiminf --biuntur

-air -eiris -eitur -eimur -eiminf -eintur

perfectum sing. amatius 1 sum 2 es 3 est p1ur. amat!i 1 sum us 2 estis 3 sunt

monitlus sum es est monit!f sum us estis sunt

lectjus sum es est lectif sum us estis sunt

audft!us sum es est audftli sum us estis sunt

=s-a (-um) sum es est zf -ae (-a) sum us estis sunt

plusquamperfectum sing. amatjus 1 eram 2 eras 3 erat p1ur. amatif 1 eramus 2 era tis 3 erant

monitjus eram eras erat monit!f eramus eratis erant

lectjus eram eras erat lectif eramus eratis erant

audftjus eram eriis erat audftji eramus eratis erant

=s-a (-um) eram

--rf

[1, 2, 4]

17

audijuntur

eriis

erat zf -ae

(-a)

eriimus

eriitis erant

[3]

VERBA

CAP.l9

zus -a (-um) era eris erit zT -ae (-a) erimus eritis erunt [I]

[2, 3, 4]

(-)elr (-·:)elris (-)ejtur (-)ejmur (-)elmini (-)eJntur

-air -GJris -Gitur -iilmur -iii mini -aJntur

[1, 2, 4]

[3]

-t"elr -t"ejris -t"eJtur -t"ejmur -t"eJmini -t"elntur

-erelr -erelris -erejtur -ereJmur -ere! mini -erelntur

zus-a (-um) sim sis sit zT -ae (-a) simus sitis sint zus -a (-um) essem esses esset :::ii -ae (-a) essemus essetis essent

futUrum perfectum sing. amatius 1 ero 2 eris

3

erit

plilr. amatif 1 erimus 2 eritis

3

erunt

Coniiinctivus praesens sing.1 amlelr 2 amlelris

3 amleitur pliir.1 amleJmur 2 amleJminf

3 amlelntur imperfectum sing.1 amalrelr 2 amalrelris

3 amalreitur pliir.1 amalrelmur 2 amalrelminf

3 amalrelntur perfectum sing. amatius 1 sim 2 sfs

3

sit

pliir. amatif I sfmus 2 sftis 3 sint pliisquamperfectum sing. amatius 1 essem 2 esses 3 esset pliir. amatif I essemus 2 essetis 3 essent

monitlus ero eris erit monitlf erimus eritis erunt

lectius ero eris erit lectif erimus eritis erunt

auditlus ero eris erit auditlf erimus eritis erunt

monel air monelalris monelaltur monelalmur monelalminf monelalntur

leglalr leglalris leglaltur legialmur leglalminf legialntur

audilalr audilalris audilaltur audilalmur audilalminf audilalntur

monelrelr monelrelris monelreltur monejreJmur moneJreJminf monejrelntur

leglerelr leglerelris leglerejtur leglereJmur leglereJminf leglerelntur

aud~relr aud~relris aud~reJtur aud~reJmur aud~relminf aud~relntur

monitlus sim sfs sit monitlf sfmus sftis sint

lee~ us

sim sis sit tectli sfmus sftis sint

audftius sim sis sit auditlf sfmus sftis sint

essem esses esset monitlf essemus essetis essent

lectius essem esses esset lectli essemus essetis essent

audit! us essem esses esse! audftif essemus essetis essent

moni~us

lec~us

audftius -a -um

moni~us

Participium perfectum

zus -a -um [1, 2]

amatlus -a-um [3,4]

--ndJus -a -endJus -a -um -um

-a-um

-a-um

Gerundivum

amalndlus -a -um

monelndlus -a-um

18

/eglendlus -a-um

audilendlus -a -um

VERBA

CAP. 20-21

20

Verba deponentia Infinitivus conajrf praes. conatjum esse perf. conatjurjum fut.

verejri atjz part~ri veritjum esse asjum esse partitjum esse partftjurjum veritjurjum usjurjum esse esse esse

esse

[1,2,4]

[3]

-ri

-i

-a -um esse ~rlus -a -um esse ~s

lndiciitivus praes. conajtur imperf. conajbajtur fut. conajbjitur conatjus est perf. pliisqu. conatjus erat fut. perf. conatjus erit

verejtur verejbajtur verejbjitur veritjus est veritjus erat veritjus erit

utjitur utjebajtur utje\tur usjus est usjus erat usjus erit

Coniiinctivus conjejtur praes. imperf. comzjrejtur conatjus sit perf. pliisqu. conatjus esset

verejajtur verejrejtur veritjus sit veritjus esset

partijajtur utjajtur utjerejtur part~re\tur usjus sit parti~us sit usjus esset partftjus esset

Imperiitivus sing. conajre conajmini pliir.

vere\re verejmini

utjere utjiminf

part~re part~ mini

Participia conajns praes. conatjus perf. fut. conatjurjus

verejns veritjus veritjurjus

utjens usjus usjurjus

partijens partitjus partftjurjus

~s-a

veritjum -u

usjum -u

partftjum -u

~m ~

[I, 2]

[3, 4]

verejndjum

utjend\um

partijend\um

-nd\um

-end\um

verejnd\us

utjend\us

partijend\us

-nd\us -a -end\ us -a -um -um

Supina

conatjum -u

part~tur

partijebajtur partijejtur partitjus est partftjus erat partitjus erit

Gerundium

conajndjum

-(i)tur -{e)baitur --blitur -ettur ~s-a-um est ~s -a -um erat ~s -a -um erit (-)el tur -til tur -(e)reitur ~s-a -um sit ~s -a -um esset [1,2,4]

[3]

-re -mini

-imini

[I, 2]

[3, 4]

-;:re

-ns

-ens -um ~rlus -a -um

Gerundivum

conajnd\us 21

Coniugiitio tertia: thema praesentis -i Exempla: capere, patf (thema praesentis: capi-, pati-). Infinitivus act. pass. dep. capjf patjf praesens capejre lndiciitivus praesens sing. 1 2 3 pliir. 1 2 3 imperfectum sing. 1 2 3 pliir. I 2 3

capijo capijs capijt capijmus capijtis capijunt

capijor capejris capijtur capijmur capijminf capijuntur

patijor patejris patijtur patijmur patijminf patijuntur

capijebajm capijebajs capijebajt capijebajmus capijebajtis capijebajnt

capijebajr capijebajris capijebajtur capijebajmur capijebajminf capijebajntur

patijebajr patijebajris patijebajtur patijebajmur patijebajminf patijebajntur

19

i>

eanter

cap~lre < *captlre capi< *cap!li pati < *pat!! I

cap~! ris pat~lris

< *capt! ris < *pat!lris

VERBA

capgJrem< *cap!lrem

capg < *capt

CAP. 22

futUrum sing. 1 2 3 pliir. 1 2 3

capi/a/m capi/e!s capi/e/t capi/e!mus capi/e/tis capi/e/nt

capi/a/r capi/e/ris capi/e/tur capi/e/mur capi/e/minl capi/e/ntur

pati/a/r pati/e/ris pati/e!tur pati/e/mur pati/e/minl pati/e/ntur

Coniiinctivus praesens sing. 1 2 3 pliir. 1 2 3

capi/a/m capi/a/s capi/a/t capi/il/mus capi/a/tis capi/a/nt

capi/a/r capi/a/ris capi/a/tur capi/il/mur capi/a/mini capi/a/ntur

pati/a/r pati/a/ris pati/a/tur pati/a/mur pati/a/mini pati/a/ntur

cape/re/m cape/re/s capejre/t cape/rejmus cape/re/tis capejre/nt

cape/re/r cape/re/ris capejrejtur cape/re/mur cape/re!minl capejre/ntur

pate/re/r pate/re!ris pate/rejtur pate/re/mur pate/re/mini pate/re/ntur

imperfectum sing. 1 2 3 pliir. 1 2 3

Imperat!vus sing. cape pliir. capi/te

patejre pati/minl

Participium praesens capi/ens -en~ is

pati/ens -ent/is pati/endjum pati/endjus

capi/endjum

Gerundium Gerundivum

capi/end/us

Verba anomala 1: thema praesentis

er.- ante v6calem

1. Infinitivus esjse (thema es-, er-, s-).

item:

Indicativus praes. imperf. sjum er/a/m

ab- ad- de- in- interprae- prod- super-esse prod-est pro-sunt prot:/.-e... pro-s ... dr.-est df.-sunt in-est [n-sunt

es es/t s/umus es/tis s/unt

er/il/s er/a/t er/u/mus er/il/tis er/a/nt

pot-e... ...

po~-s

pos-sum pot-es pot-est pos-sumus pot-estis pos-sunt

Coniiinctivus praes. imperf.

fut.

er/6 er/is er/it erjimus er/itis erjunt

2. Infinitivus posse. Indicativus imperf. praes.

pot-eram pot-eras pot-erat pot-erumus pot-erutis pot-erant

22

s/i/m s/~s

s/i/t s/~mus s/~tis

s/i/nt

esjse/m es/se/s esjse/t es/se!mus es/se/tis esjse/nt

Imperativus praes. fut.

es esjte

es/to es/tote

fut.

Coniiinctivus imperf. praes.

pot-era pot-eris pot-erit pot-erimus pot-eritis pot-erunt

pos-sim pos-sis pos-sit pos-simus pos-sitis pos-sint

20

possem posses posset possemus possetis possent

VERBA

CAP. 22

3. Infinitivus velle, nolle, miille.

nolle < ne- + velle malle < magis + velle

Indicativus praes. vollo vi's vullt vollumus vulltis vollunt

noll a non vi's non vult nollumus non vultis nollunt

mall a mavis mavult mallumus mavultis mallunt

imperf. vollebalm vollebals

nollebalm nollebals

mallebalm mallebals

noll aim nollels

mall aim mallels

nollilm

matlilm

fut. vollalm vollels Coniiinctivus praes. vellilm vell~s

noll~s

mall~s

vellilf

no/lilt

mallilt

vell~mus vell~tis

noll~mus noll~tis

mall~mus

vellilnt

nollilnt

mallnfis mallilnt

nollelm no!leis nollelt nollelmus nolleltis nollelnt

mallelm mallels mallelt mallelmus mallei tis mallelnt

imperf. vellelm velleis vellelt vellelmus velleltis vellelnt Participium praes. vollens

noll ens

Imperativus sing. pliir.

nofli' nolli'te

noli f -fie + in f.

4. lnfinitivus ijre.

Indicatlvus praes. imperf. elo ~balm ~s

ilt ~mus ~tis

elunt

~bals ~bait ~balmus ~baltis ~balnt

fut. ~biO

~blis ~blit ~blimus ~blitis ~blunt

Coniiinctivus praes. imperf. elalm ~relm elals ~rels elalt ~relt elalmus ~relmus elaltis ~reltis elalnt ~relnt

Imperativus praes. fut. 1 ~te

Participium ilens eluntlis Gerundium elundlum

5. lnfinitivusfilerf. Indicatlvus praes. imperf. fila filebalm fils filebals fil t filebalt filmus filebalmus fil tis filebaltis filunt filebalnt

Coniiinctivus praes. imperf. filalm filerelm filals filerels filalt filerelt filalmus filerelmus filaltis filereltis filalnt filerelnt

fut. filalm filels file It filelmus fileltis filelnt 21

~to ~tote

pass. (impersonale) ~rf

~tur ~baitur ~biitur

eiaitur ~reitur gerundivum: eiun~um

(est)

VERBA

CAP. 22

6. Infin!tivus: act. ferlre, pass.ferlri: Indicatlvus act. pass. act. praes. ferlo imperf. ferlebalm ferlor

ferls ferlt ferlimus ferltis ferlunt Coniiinctlvu s praes. ferlalm

ferlals feria It ferlalmus ferlaltis ferlalnt Imperativus praes. fer ferlte fut. ferlto -tote

ferlris ferltur ferlimur ferliminl ferluntur

pass.

ferlebalr ferlebalris

ferlebals fut. ferlalm

ferlalr ferlelris ferleltur

ferlels ferlelt imperf. ferlrelm

ferlalr feria Iris ferlaltur ferlalmur ferlalminf ferlalntur

ferlrelr ferlrelris ferlreltur ferlrelmur ferlrelminf ferlrelntur

ferlrels ferlrelt ferlrelmus ferlreltis ferlrelnt

Participium

Gerundium

Gerundivum

ferlens

ferlendlum

ferlendlus

7. Infinitivus: act. eslse, pass. edl!. Indicativus Coniiinctlvus praes. imperf. fut. praes. pass. ind. praes. 3

esl tur edl untur

edlo es eslt edlimus esltis edlunt

edlebalm edlebals edlebalt edlebalmus edlebaltis edlebalnt

imperf.

edlilm (-aim) edl~s (-als) edlilt (-ait) edl~mus (-almus) edl~tis (-altis) edlilnt (-alnt)

edlalm edlels edlelt edlelmus edleltis edlelnt

Imperativus Participium praes. es eslte edlens fut. eslto -tote

eslselm eslsels

eslselt eslselmus eslseltis eslselnt

Gerundium

Gerundivum

edlendlum

edlendlus

8. Infinitivus dalre. Thema praesentis da- (a breve): dalre, dalmus, dalbalm. dalblo, dalrelm, cet., praeter da (imp.), dais (ind. praes. 2 sing.), dalns (part.). defectivus -a -urn B integer; verbum defectivum: cui desunt quaedam modi et tempora ain ' o:::: ais-ne

Verba defectiva

9. ait Indicatlvus praes. ailo

ails ailt

imperf. ailebalm

ailunt

10. inquit Indicatlvus praes. inquam

inquis inquit

ailebals ailebait

fut.

inquies inquiet

inquiunt

II. Verba quibus deest thema praesentis:

meminlisse (imperatlvus: memenlto -tote) odlisse 22

ailebalmus ailebaltis ailebalnt

VERBA

CAP. 23 23

Verba anomala II: thema perfect! et supini ConiugiitiO prima Inf. praes. !. cubiiJre 2. vetiiJre 3. im-pliciiJre 4. seciiJre 5. iuviijre 6. laviijre 7. stiilre 8. con-stiilre 9. dajre

Inf. perf. cubuJisse vetuJisse -pliculisse secuJisse iiivjisse liivlisse stetlisse -stitJisse dedjisse

part. perf./supinum cubitJum vetitJum -plicitJum sectJum iiitjum lautjum/laviitium

Coniugatio secunda 10. doceJre II. misceJre 12. ten eire 13. con-tinejre 14. censelre 15. delejre 16. flelre 17. im-plelre 18. caveJre 19. favelre 20. movelre 21. sedelre 22. possideJre 23. videJre 24. augelre 25. liicelre 26. liigelre 27. iubelre 28. rfdelre 29. suiidelre 30. tergeJre 31. manelre 32. re-spondelre 33. mordelre 34. fatelrf 35. con-fiteirf 36. solelre 37. audejre 38. gaudelre

docuJisse miscuJisse tenulisse -tinuJisse censuJisse delevjisse jlevlisse -plevlisse ciivlisse fovlisse movlisse sedjisse possedlisse vrdlisse auxlisse liixlisse liixlisse iusslisse r!slisse suiislisse terslisse miinslisse -spondJisse momordlisse fassJum esse -fessjum esse solitium esse auslum esse gav!slum esse

doctJum mixtJum tentlum -tentJum censJum de!etlum jletium -pletJum cautium fautJum motlum sessJum possessJum vfsjum auctlum

Coniugatio tertia 39. leglere 40. e-liglere 41. emiere 42. red-imlere 43. con-s!dlere 44. eslse edlo 45. agJere 46. cogJere 47. caplere -io 48. ac-cipJere -io

leglisse -legJisse emlisse -emjisse -sedlisse edjisse eglisse co-eglisse ceplisse -cepjisse

!ectium -lectlum emptium -emptjum

23

datjum

iussJum rfslum suiislum tersJum miinsJum -sponslum morslum

esium iictjum co-iictJum captium -ceptlum

item: ac-cubiire

ad-iuviire

prae-stiire circum-dare

abs- re- sus-tinere

com- ex-plere per- re-movere

in-videre

de-rfdere dis- per-suiidere de-tergere re-manere

re-cipere

VERBA

imp.fac! con- ef- inter- perficere ad- e- pro-icere au- ef-fogere ef-fondere e-rumpere

imp. dfc! diic!

ab- e- re-diicere in-scribere con- de- pro- suspicere

CAP. 23

49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 62. 63. 64. 65. 66. 67. 68. 69. 70. 71.

72. ad- con- dis-iungere con- de- re-trahere ad- in-vehere fn-jluere part. fut. victliirlus con-siimere

in-flectere ac- dis- pro- recedere

ii- ad- df- per- pro-

re-mittere sub-mergere

73. 74. 75. 76. 77. 78. 79. 80. 81. 82. 83. 84. 85. 86. 87. 88. 89. 90. 91. 92. 93. 94. 95. 96. 97. 98. 99.

100. 101. 102. 103.

faclere -io af-ficlere -io iaclere -io ab-iclere -io foglere -io vinclere fondlere re-linqulere rumplere franglere carpi ere diclere diiclere scriblere niiblere a-spiclere -io al-liclere -io reg! ere cor-riglere perglere surglere dlliglere intelleglere negleglere cinglere iunglere coqulere trahlere vehlere fn-strulere flulere vfvlere siimlere promlere demlere gerlere iirlere figlere jlectlere cedi ere claudlere in-cliidlere dividlere liidlere laedlere e-lidlere p/audlere mittlere quatlere -io per-cutlere -io merglere sparglere a-sperglere premiere im-primlere

foclisse -foclisse ieclisse -ieclisse foglisse vfclisse fodlisse -lfqulisse rnplisse freglisse carpslisse diXIisse diixlisse scripslisse niipslisse -spexlisse -lexlisse rexlisse -rexlisse per-rexlisse sur-rexlisse dflexlisse intellexlisse neglexlisse cfnxlisse iiinxlisse coxlisse traxlisse vexlisse -striixlisse fliixlisse vixlisse siimpslisse prompslisse dempslisse gesslisse usslisse fixlisse jlexlisse cesslisse clai.tslisse -cliislisse divislisse liislisse laeslisse -lfslisse plauslisse mfslisse -cusslisse merslisse sparslisse -sperslisse presslisse -presslisse

24

factlum :fectlum iactlum -iectlum vic~ urn foslum -lictlum ruptlum friictlum

carp~um

dictlum duc~um

scriptlum nuptlum -spec~ urn -lectlum rec~um -rec~um

dflectlum intel/ectlum neglectlum cfnctlum iiinctlum coc~um trac~um

vectlum -strnc~um

siimptlum promptlum demptlum gestlum us~um

jrxlum flexlum cesslum clauslum -cliislum diviSium liislum laeslum -liSium plauslum misslum quasslum -cusslum merslum sparslum -sperslum presslum -presslum

CAP. 23

104. 105. 106. 107. 108. 109. 110. 111. 112. 113. 114. 115. 116. 117. 118. 119. 120. 121. 122. 123. 124. 125. 126. 127. 128. 129. 130. 131. 132. 133. 134. 135. 136. 137. 138. 139. 140. 141. 142. 143. 144. 145. 146. 147. 148. 149. 150. 151. 152. 153. 154. 155. 156. 157. 158.

contemn! ere stem! ere cerniere seriere arcessiere cupiere -io sapiere -io pet! ere quaeriere re-qufri ere sinlere desinlere ponlere all ere collere deseriere rapiere -io e-riplere -io tremiere fremiere ac-cumblere tang! ere cadi ere ac-cidjere caedlere oc-cfdiere curriere ac-curriere pari ere -io pel!! ere parciere canlere falliere ad-dlere credlere vendlere con-sistiere scindjere bib! ere defendlere prehendjere a-scendjere ac-cendlere ostendjere vert! ere minuiere statui ere con-stituiere induiere metuiere solviere volviere quiesciere cresciere erubesciere

VERBA

contempslisse stravlisse crevlisse seviisse arcessfvlisse cupfvlisse sapilisse petfvlisse quaesfvlisse -qufsfvlisse sfvlisse desilisse posulisse alulisse colulisse deserulisse rapuiisse -ripuiisse tremulisse fremulisse -cubulisse tetiglisse cecidlisse -cidlisse cecfdiisse -cfdlisse cucurrlisse -currlisse peperlisse pepuliisse peperclisse cecinlisse fefelllisse -didlisse credidlisse vendidlisse -stitlisse scidlisse biblisse defendlisse prehendlisse -scendjisse -cendjisse ostendjisse vertiisse minulisse statuiisse -stitulisse indulisse metuiisse solvlisse volvlisse quievlisse creviisse erubulisse

25

contempt! urn strati urn cretium satium arcessftium cupftium petftium quaesftium -qufsftium sitium desitium positium altium cultium desertium raptium -reptium

ap- de- ex- im- prae- repan ere in-colere

sur-ripere

re-cumbere tactium oc-cidere caesium -cfsium cursium -curslum partium pulsium

-ditium creditlum

ex- oc- per- pro-currere

per- red- tra-dere

de- re-sistere scissium defonsium prehenslum -scenslum -censlum ostentium versium minutium statutium -stitiitium indutium so!Utium vo!Utium

ap- re-prehendere con- de-scendere a- con-vertere

e-volvere re-quiescere

VERBA

per- prae- pro- transferre

con-fidere col-loquf con- per-sequf

pro-gredf

circum- pro-silfre ex-haurfre

ad- con- in- per- revenire ab- ad- ex- per- redsub- trans-fre thema praes. orf-lori-

inter- prae- superesse fut. part. futiirlus fut. inf.Jutiirlum esse, fore

CAP. 23-24

159. 160. 161. 162. 163. 164. 165. 166. 167. 168. 169. 170. 171. 172. 173. 174. 175. 176. 177. 178. 179. 180. 181. 182. 183. 184. 185. 186.

nosclere ignosclere cognosclere pasclere posclere disci ere ferlre af-ferlre au-ferlre efferlre offerlre re-ferlre tolllere in-ciplere -io fidlere revertif loquif sequif querlf morlf -ior patif -ior e-gredlf -ior iitlf complectif lablf niisclf projicfsclf oblfvfsclf

novlisse ignovlisse cognovlisse pavlisse poposclisse didiclisse tullisse at-tullisse abs-tullisse ex-tullisse ob-tullisse rettullisse sustullisse coeplisse fislum esse revertlisse lociitlum esse seciitlum esse questium esse mortuium esse passlum esse -gressium esse iislum esse complexlum esse lapslum esse niitlum esse profectium esse oblftium esse

Coniugatiii quarta 187. apernre 188. opernre 189. saznre 190. de-silnre 191. haurnre 192. vincnre 193. sentnre 194. vennre 195. repernre 196. nre elo 197. opper~rf 198. ornrz ortltur

aperulisse operulisse salulisse -silulisse hauslisse vfnxlisse senslisse venlisse repperlisse ilisse oppertlum esse ortlum esse

Verba aniimala III lnf. praes. 199. vellle voila 200. nollle 201. mallie 202. eslsesum 203. posse pos-sum 204. ab-esse 205. ad-esse ad-/as-sum 206. de-esse de-sum 207. prod-esse pro-sum 208. filerf fila

lnf. perf. volulisse nolulisse malulisse fulisse potulisse ii-fulisse af-fulisse de-fulisse pro-folisse factlum esse

ignotium cognitlum pastlum

latium at-latium ab-latium e-liitlum ob-!atium re-liitlum sublatlum coeptium reversium

apertium opertium

haustlum vfnctium senslum ventlum repertlum itlum

24

26

INDEX VERBORVM (CAP. 23)

A abducere 61 abesse 204 abicere 52 abfre 196 abstinere 13 accedere 88 accendere 146 accidere 127 accipere 48 accubare I accumbere 124 accurrere 13 I addere 137 adesse 205 adicere 52 adTre 196 adiungere 74 adiuvare 5 admittere 96 advehere 77 advenTre 194 afferre 166 afficere 50 agere 45 a/ere 117 allicere 65 amittere 96 aperlre 187 apponere I 16 apprehendere 144 arcessere I 08 ascendere 145 aspergere I 0 I aspicere 64 audere 37 auferre 167 aufugere 53 augere 24 avertere 148 B bibere 142

c cadere 126 caedere 128 canere 135 capere 47 carpere 59 cavere 18 cedere 88 censere 14 cernere 106 cingere 73 circumdare 9 circumsi!Tre 190 claudere 89 cogere 46 cognoscere 161

co/ere 118 colloqui"l75 complecti" 182 complere 17 conficere 50 confidere I 73 confiterT 35 coniungere 7 4 conscendere 145 ci5nsequT 176 considere 43 consistere 140 conspicere 64 constare 8 constituere 151 consumere 81 contemnere I 04 continere 13 contrahere 76 convenTre 194 convertere 148 coquere 75 corrigere 67 credere 138 crescere !57 cubiire I cupere 109 currere 130

D dare 9 deesse 206 defen dere 14 3 de/ere 15 demere 83 depi5nere 116 derTdere 28 descendere 145 deserere 119 desillre 190 desinere 115 desistere 140 despicere 64 detergere 30 detrahere 76 dicere 60 dTligere 70 dTmittere 96 discedere 88 discere 164 disiungere 7 4 dissuadere 29 dlvidere 91 docere 10 diicere 61

E ediicere 61 efferre 168 efficere 50

elfogere 53 effundere 55 egredi" 180 eicere 52 elfdere 94 eligere 40 emere 41 eripere 121 erubescere !58 erumpere 57 esse 202 esse 44 evolvere 155 excurrere 13 I exhaurTre 191 exTre 196 explere 17 exponere 116

interficere 50 invehere 77 invenlre 194 invidere 23 Ire 196 iubere 27 iungere 74 iuvare 5

F .facere 49 fallere 136 faterT 34 favere 19 ferre 165 fidere 173 .fieri 208 .figere 86 .flectere 87 flere 16 .fluere 79 .frangere 58 fremere 123 .fugere 53 fundere 55

M malle 201 manere 31 mergere 99 metuere 153 minuere 149 miscere II mittere 96 mordere 33 morT 178 movere 20

G gaudere 38 gerere 84

H haurlre 191

iacere 51 ignoscere 160 imp/ere 17 implicare 3 imponere 116 imprimere I 03 incipere I 72 incliidere 90 inca/ere 118 induere 152 i11flectere 87 injluere 79 lnscrTbere 62 Tnstruere 78 intellegere 71 interesse 202

L lab! 183 laedere 93 lavare 6 Iegere 39 loquT 175 lucere 25 liidere 92 lugere 26

N nascT 184 neglegere 72 nolle 200 noscere 159 nubere 63

pergere 68 peri"re 196 permittere 96 permovere 20 persequl 176 persuadere 29 perven Ire 194 petere Ill plaudere 95 ponere 116 poscere 163 posse 203 possidere 22 praeesse 202 praeferre 165 praeponere 116 praestare 8 prehendere 144 premere 102 pri5cedere 88 procurrere 131 prodesse 207 proferre 165 proficTscT 185 pri5gredT 180 proicere 52 promere 82 promittere 96 prosi!Tre 190 prospicere 64

Q quaerere 112 quatere 97 queri 177 quiescere 156

R 0 obllvTscT 186 occi dere 12 7 occldere 129 occurrere 13 I offerre 169 operire 188 opperTrTI97 orTrTI98 ostendere 147 p parcere 134 parere 132 pascere 162 pall 179 pellere 133 percurrere 131 percutere 98 perdere 137 perferre 165 perficere 50

27

rapere 120 recedere 88 recipere 48 recumbere 124 reddere 137 redimere 42 redTre 196 rediicere 61 referre 170 regere 66 relinquere 56 remanere 31 remittere 96 removere 20 reperire 195 reponere 116 reprehendere 144 requiescere 156 requirere I 13 resistere 140 respondere 32 retinere 13

retrahere 76 reveni"re 194 revertT 174 rldere 28 rumpere 57

s salfre 189 sapere 110 scindere 141 scrTbere 62 secare 4 sedere 21 sentire 193 sequT 176 serere 107 sinere 114 so/ere 36 solvere 154 spargere I 00 stare 7 statuere 150 sternere I 05 suadere 29 subfre 196 submergere 99 siimere 81 superesse 202 surgere 69 surripere 121 suspicere 64 sustinere 13 T tangere 125 tenere 12 tergere 30 tollere 171 tradere 137 trahere 76 transferre 165 transire 196 tremere 122

u iirere 85 iitf 181

v vehere 77 velle 199 vendere 139 venire 194 vertere 148 vetare 2 videre 23 vincere 54 vincTre 192 vlvere 80 volvere 155

INDEX DECLINATIONVM ET CONIVGATIONVM NOMINA Deciiniitiii prima Gen. sing. -ae, pliir. -tirum Feminina lila fenestra arnica fer a amicitia filia an cilia forma anima fortUna aqua fossa foga aquila artinea gemma audticia gena bestia gloria catena grammatica grtitia cauda causa hasta cena herba cera hOra charta iactiira columna iiinua comoedia iniuria copia inopia culina insula cura invidia dea ira domina lacrima laetitia epistula ftibula /tina ftima lectica familia linea fomina lingua (pliir.) divitiae cunae deliciae kalendae Masculina (/!eminina) agricola conviva auriga incola Deciiniitiii secunda Gen. sing. -f. pliir. -orum I. Nom. sing. -us (-r) Masculina agnus cibus amicus

animus an nus iinulus asinus

avunculus barbarus cachinnus calamus calceus campus capillus

circus cocus

co/onus delphinus deniirius deus digitus discipulus dominus equus erus .filius

littera lucerna luna mamma margarita materia mtitrona memoria mensa mora Mus a ntitiira navicula nota opera Ora

paeninsula piigina palma patientia patria pecunia penna persona pi/a poena porta provincia

puel/a pugna regula ripa rosa sagitta scaena sella sententia silva stella syl/aba tabella tabula terra toga tunica turba umbra iiva

victOria

vigilia villa vinea virga vita tenebrae tibiae

nauta parricida

poeta pirtita

flu vius fundus gallus gladius hortus inimicus

labyrinth us lacertus lectus legiitus libel/us Iibertinus locus

2. Nom. sing. -urn, pliir -a Neutra aedificium exemplum aequinoctium factum artitrum flitum argentum ferrum iitrium .filum folium aurum forum auxilium baculum fretum balneum friimentum biisium .fUrtum gaudium bellum beneficium gremium imperium bonum bracchium impluvium coelum ingenium capitulum initium cerebrum instriimentum colloquium labrum collum lignum /ilium consilium convivium lucrum mal~ficium cubiculum dictum malum miilum donum men dum dorsum (pliir.) arma-6rum castra -Drum

vena via

nugae

n6nae

ocellus put/us oculus rtimus ostitirius rim us petasus rivus populus sacculus pugnus saccus (nom. sing. -er) ageragri faber -bri cutter -tri tiber -bri (pliir.) liberi Feminina humus papyrus

Deciiniitiii tertia Gen. sing. -is I. Gen. pliir. -urn Masculina aer iieris

/Udus lupus maritus medicus modus mundus

amor-Oris

ariitor -oris bOs bovis calor -oris career -eris cardo -inis cliimor -oris color -oris comes -itis

miirus

nasus nidus numerus

nummus niintius

oceanus

28

servus sestertius somnus

son us stilus taberntirius

taurus titulus tyrannus umerus ventus zephyrus

magister -tri puer-eri minister -tri vesper-eri

Aegyptus

Rhodus

monstrum negotium odium officium oppidum orntimentum osculum ostium otium

scamnum scutum saeculum saxum

pabulum pallium peculium pensum periculum perisrylum pi/urn pirum poculum praedium praemium pretium principium promissum responsum

scalpel/urn signum silentium solum speculum stipendium studium supplicium talentum tectum temp/urn tergum thetitrum triclinium viillum velum verbum vestigium vestimentum vinum vociibulum

loca -orum

viisa -Drum

Ovum

coniunx -iugis cruor-6ris dolor -oris dux ducis eques -itis .fidicen -inis .flos -oris frtiter -Iris .fiir.fiiris gladiiitor -oris

grex -egis guberntitor -oris homo -inis hospes -itis itinitor -oris imperiitor -oris iuvenis -is labor -oris leo -onis merciitor -oris

miles -itis mOs m6ris ordo -inis passer -eris pastor -oris pater -tris pedes -itis pes pedis piscator -oris (pliir.) parentes -urn

praedo -onis princeps -ipis pudor -oris pulmo -onis rex regis rUmor -Oris

sacerdos -otis sal sa/is sanguis -inis

senex senis

cOnsoniins -antis falx -cis fames -is foris frons -on tis gens gentis mens mentis merx -;rcis (pliir.) fides -ium

sermO -Onis

so/so/is spectator -oris tibicen -inis timor -Oris victor -Oris

septentriones -urn

Feminina aestas -atis miiter -tris aetas -iitis menti6 -Onis arbor -oris merces -edis mulier -eris condici6 -iinis crux -ucis multitiido -inis niirriiti6 -6nis cupiditas -atis expugnatio -onis navigatio -onis ./effcitas -atis nex necis niitrfx -fcis hiems -mis imiig6 -inis nux nucis laus laudis 6riiti6 -6nis /egio -onis piixpacis lex legis potestas -atis libertas -atis patio -onis liix liicis pulchritiido -inis (pliir.) friiges -urn opes -urn Neutra (pliir. niim./acc. -a) agmen -inis holus -eris caput -itis iecur -oris carmen -inis iter itineris certtimen -inis iUs iUris cognOmen -inis lac lactis cor cordis latus -eris corpus -oris limen -inis criis -Uris litus -oris epigramma -atis mel mel/is fliimen -inis mUnus -eris frigus -oris nOmen -inis fulgur -uris opus -eris genus -eris Os Oris (pliir.) verbera -um viscera -um 2. Gen. pliir. -ium Masculina amnis hostis as assis ignis cfvis imber -bris infans -antis col/is dens dentis mens is ensis mOns mantis finis occidens -entis Feminina apis avis ars artis caedes -is carO carnis a uris

Neutra animal-a/is (pliir.) milia -ium

qualitas -atis ratiO -6nis saliis -iitis servitiis -iltis significatio -onis soror -Oris tempestas -atis tranqui/litas -atis uxor -Oris valetiido -inis virgO -inis virtiis -iitis voluntas -atis vorago -inis vOx v6cis

mars -rtis niivis nix nivis nox noctis niibes -is avis pars partis puppis

ratis sitis urbs -bis val/is vestis

sordes -ium

vfres -ium

mare -is

rete -is

vocalis

moenia -ium

Decliniitio quiirta Gen. sing. -iis, pliir. -uum Masculina affectus cursus arcus equitatus cantus exercitus ciisus exitus conspectus fliictus currus gradus Feminina anus domus (pliir.) fdiis -uum

preces -urn

vftis

impetus lac us metus passus portus

sinus strepitus tonitrus tumultus

rfsus

vultus

versus

manus

Neutra cornU

pectus -oris pecus -oris phantasma -atis praen6men -inis rUs rUris see/us -eris semen -inis tempus -oris thema -atis vas vasts ver veris vulnus -eris

genii

Declinatio quinta Gen. sing. -eii'-ei(pliir. -erum) Feminina acies -er glacies -ei .fides -ei facies -ei species -ei res rei Masculina dies -ei merfdies -er

spes -ei

ADIECTIVA Decliniitio 1111 Nom. sing. m. -us, f. -a, n. -urn acerbus acUtus adversus aegrotus aequus a/bus alienus altus amicus amoenus angustus antiquus apertus arduus argenteus

orii!ns -entis orbis pan is piscis pons pontis testis venter -tris c/assis clavis cohors -rtis

29

armtitus asinfnus attentus au reus aviirus barbarus beatus bel/us bonus caecus calidus candidus ciirus cautus celsus

centfsimus certus ceterus clarus claudus clausus contrtirius crassus cruentus ciinctus cupidus decimus dignus dimidius dirus

doctus dub ius diirus ebrius egregius exiguus fa/sus fer reus ferns fessus fidus foedus formosus frigidus fugitivus

futiirus gemmatus gladiatorius gl6ri6sus gratus gravidus horrendus igniirus ign6tus

maestus magnificus magnus malus maritimus

matiirus miiximus

medius mellitus

perpetuus

sextus

perterritus pessimus

siccus situs

planus pliinus poiiticus postriimus praeteritus

sordidus studiosus stultus

pnivus pretii5sus

superus suus

summus

superbus surdus

immiitiin;.}·

merciitOrius

improbus

merus

fmus

me us

incertus inconditus

minimus mfrus

prlmus prlviitus propinquus proprius

indignus indoctus

miseI/us molestus

proximus

temeriirius

publicus

industrius

mortuus

piirus

lnferus lnfostus lnjidus lnfimus

mundus mUtus

quantus quiirtus quietus quintus rapidus

tenebricosus timidus tertius togatus tranquillus turbidus turgidus tiitus

inhiimiinus inimfcus

iniiistus internus

invalidus ioc6sus friitus

iUcundus iUstus

laetus laevus !argus Latin us latus legionarius ligneus longus {plur.) ceterf

miituus necessiirius nimius niveus n6nus

riirus rectus

nOtus novus

reliquus rldiculus

niibilus niidus obsciirus

R6miinus rUsticus saevus salvus siinus scaenicus

octiivus

optimus Otit5sus

pallidus paratus parvulus parvus peciiniOsus

perlculosus

scelestus secundus septimus serenus serius severos

sin gull bini cet.

paucf

tacitus tantus tardus

tuus

ultimus iimidus iiniversus

urbanus vacuus

validus varius venustus verus vfvus -issimus

Nom. sing. m./f./n. -ns, gen. -ntis absens deponens in gens dfligens amiins neglegens clemens frequens patiens c6nstiins impatiens praesens Nom. sing. m./f./n. -x, gen. -cis folfx audax lnjellx fer ox vii/ox fa/lax Nom. sing. m. -er, f. -(e)ris, n. -(e)re iicer iicris

titer -tra -trum

noster -tra -trum

Declinatio III Nom. sing. m./f. -is, n. -e fertilis brevis fortis circensis gracilis commUnis gravis criidelis humilis debilis difficilis immortalis dulcis incolumis inermis facilis

-ns part. praes.

celer -eris

Coniugatio I Inf. praes. act. -iire, pass. -lirf aberrare dare iuviire defectare accubiire !aborare acciisiire diimonstrare lacrimiire deslderare liitrare adiuviire ad6nire desperiire laudiire devoriire lavare aedificare aegrotare dictiire levare donare llberare aestimiire affirmare dub itare memoriire mflitare educare amiire m6nstrtire errtire ambuliire appellare evoliire miittire niirriire apportare excitiire appropinexcliimiire natiire niivigiire quare exc6gitare anire armiire

biilare

sup. -€simus

num. ducentl trecenti cet.

explanare expugnare

CPS~>r'Jrp

exspectiire

circum dare

fatlgare flare gubernare gus tare habitiire

clamare cogitare com memoriire compariire

sinister -tra -trum

vester -tra -trum llber -era -erum miser -era -erum

occultare oppugniire optare Oriire

ordiniire Orniire 6scitiire

repugnare revociire rig are rogtire

rogitiire saliitare salvare stiniire seciire serviire

sign are significare spec tare spiirare spfriire stiire suscitiire

turbare ululare verberiire vetiire

pariire

vigiliire

cOnstiire

illiistrare

perturbare plpiiire pl6rare portiire postuliire potiire praestare

vfttire vociire

luctarl

tumultuarf

miniirf mfriirf

versiirf

conturbare

imperiire

convociire

impliciire interpel/are

cubare

mllitaris mlrabilis mol/is marta/is nobilis

simi/is

ciirtire

talis

Deponentia admlrarl arbitrarl

omnis

turpis vllis

comitiirf ct5ntirf c6ns6/tirf

30

n6miniire numeriire niintiiire

remigiire

computare

cruciiire

trfstis

negare

recitiire

regnare

palpitare

rudis

terribilis

nectire

properare pugnare puisare putare

iactiire ign6riire

levis

tenuis

excruciiire exciisiire exfstimiire exiirniire

canttire cenare certtire

copulare

qua/is

sapiens

VERBA

pliirl-que multi pliiriml nonnii//1 Nom. sing. -er -(e)ra -(e)rum aeger -gra -grum niger -gra -grum ruber -bra -brum dexter -tra -trum piger -gra -grum impiger -gra -grum pulcher -chra integer -gra -grum -chrum

priidens

interrogiire intnire invoctire

fabuliirl farl hortarl imitiirf

laetarl

6scularl precarl

volare voriire vulneriire

LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATA

Pars I: Familia Romana (1-58510-201-6; hard cover 1-58510-238-5) Latine Disco: Student’s Manual (1-58510-050-1) Grammatica Latina (1-58510-223-7) Exercitia Latina I (1-58510-212-1) Latin-English Vocabulary (1-58510-049-8) Lingva Latina: Familia Romana CD-ROM for PC (87-90696-08-5) Lingua Latina Per Se Illustrata CD-ROM for the MAC (87-90696-13-1) Pars II: Roma Aeterna (87-997016-8-5) Exercitia Latina II (87-90696-05-0) Indices (87-997016-9-3) Instructions for Part II (1-58510-055-2) Latin-English Vocabulary (1-58510-052-8) Lingva Latina: Roma Aeterna CD-ROM For PC (87-90696-09-3) Ancillaries: Caesaris: Commentarii De Bello Gallico (87-90696-06-9) Colloqvia Personarvm (1-58510-156-7) Menaechmi ex Plavti Comoedia (1-58510-051-X) Petronivs: Cena Trimalchionis (87-90696-04-2) Plavtus: Amphitryo (87-997016-7-7) Sallustius & Cicero: Catilina (87-90696-11-5) Sermones Romani (97-90696-07-7) Transparency Masters & CD w/ images (Mac/PC) (1-58510-239-3)

For further information on the complete series and new titles, visit www.pullins.com.

Copyright © 2006 Hans Ørberg ISBN 10: 1-58510-223-7 ISBN 13: 978-1-58510-223-5 Distributed by Focus Publishing / R Pullins Company, PO Box 369, Newburyport, MA 01950 (www.pullins.com) with permission of Domus Latina. All rights reserved. No part of this publication may be produced, stored in a retrieval system, produced on stage or otherwise performed, transmitted by any means, electronic, mechanical, by photocopying, recording, or by any other media or means without prior written permission of the publisher.

Hans H. Ørberg

LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATA

Grammatica Latina

LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATA by Hans H. Ørberg Lingva Latina is a graduated, Latin language instructional series that allows students to read and understand Latin immediately. All words and forms are made clear in the context of reading, illustrations, or marginal notes. Grammatica Latina is an ancillary and study tool that presents a systematic exposition of the morphology introduced in the first book of the series, Familia Romana.

ISBN-13: 978-1-58510-223-5 90000

Focus an imprint of

Hackett Publishing Company

9 781585 102235

FOREIGN LANGUAGE STUDY | Latin