The Works of St. Ephrem the Syrian: Syriac, Greek, and Latin 9781463223427

Citation preview

The Works of St. Ephrem the Syrian

Syriac Studies Library

22

Sériés Editors Monica Blanchard Cari Griffïn Kristian Heal George Anton Kiraz David G.K. Taylor

The Syriac Studies Library brings back to active circulation major reference works in the field of Syriac studies, including dictionaries, grammars, text editions, manuscript catalogues, and monographs. The books were reproduced from originals at The Catholic University of America, one of the largest collections of Eastern Christianity in North America. The project is a collaboration between CUA, Beth Mardutho: The Syriac Institute, and Brigham Young University.

The Works of St. Ephrem the Syrian

Syriac, Greek, and Latin

Volume 1 Edited and Translated by

Stephen Evodius Assemani Peter Benedictus

1 2010

gorgias press

Gorgias Press LLC, 954 River Road, Piscataway, NJ, 08854, USA www.gorgiaspress.com Copyright © 2010 by Gorgias Press LLC Originally published in 1737-46 All rights reserved under International and Pan-American Copyright Conventions. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, scanning or otherwise without the prior written permission of Gorgias Press LLC.

2010

O

1 ISBN 978-1-60724-822-4

Reprinted from the 1737-46 Rome edition.

Digitized by Brigham Young University. Printed in the United States of America.

Series Foreword

This series provides reference works in Syriac studies from original books digitized at the ICOR library of The Catholic University of America under the supervision of Monica Blanchard, ICOR's librarian. The project was carried out by Beth Mardutho: The Syriac Institute and Brigham Young University. About 675 books were digitized, most of which will appear in this series. Our aim is to present the volumes as they have been digitized, preserving images of the covers, front matter, and back matter (if any). Marks by patrons, which may shed some light on the history of the library and its users, have been retained. In some cases, even inserts have been digitized and appear here in the location where they were found. The books digitized by Brigham Young University are in color, even when the original text is not. These have been produced here in grayscale for economic reasons. The grayscale images retain original colors in the form of gray shades. The books digitized by Beth Mardutho and black on white. We are grateful to the head librarian at CUA, Adele R. Chwalek, who was kind enough to permit this project. "We are custodians, not owners of this collection," she generously said at a small gathering that celebrated the completion of the project. We are also grateful to Sidney Griffith who supported the project.

SANCTI EPHRAEM SYR I OPERA OMNIA IN SEX TO mo S "DISTRIBUTE • Rev, H, HYVEÇN4T, D. D. Oáthoiíc University of America, Wàshington, D, G,

la ¿ • M u u.3 Fi'aucais. i ••

^ ^ t t ) J^uxa» J&wàOtA S A N C r i

T A T T ^ I S

n O S T T ^ I

H R A E M SYRI OPERA

OMNIA

Qm Exslant Gr&ce, Syriace, Latiney IN

SEX

TOMOS

V I S T T ^ I B V T A

Ad MSS. Codices Vaticanos, aliofque caligata, multis au&a , interpretatione, praefàtionibus, notis, variantibus le&tionibus illuilrata

Nunc primum fub *Aufpicii$

C L E M E N T I S XII. PONTIFICIS

MAXIMI

E Bibliotheca Vaticana Trodeunt Syriacum tcxtum recenfuitPETRUS BENEDICTUS Solictatis JESCJ, notis vocalibus animavit , latine vertit, &c Variorum fcholijs locupletavi:.

TOMVS

VXIMVS

SYRIACE

% S X

t Y T O Jo. MARIAE

0

ET

LATINE

m

E

G R A P H I A V A T I C A N A HENRI CI SALVIONI TrPOG.

'

M.

DCC

XXXVII.

SUPERIORUM

Rev. H HYVFW'T, D, D. Gathoii Un-> »rsìiy of America, Waging***fitQ,

PACULTATE.

E P I S T O L A

D E D I C A T O R I A .

aperire mìnime omino egregiam operam , quam in hoc Volumine adornando contulit Tetrus Beneditlus è Societatejefu, quemadmodum ex Tmfatione eidem prdfixa manifiefie omnibus liquefai; Tetrus, inquam, Benediciti*, publicus ohm Sacrarum Literarumin Tifano lAthenao Vrofejfor, mihique velab eo tempore magna necejfitudine con* junffius: naraque dura Fiorenti& Monachum indili, nulla alia refieliciormihifiuijfe video?,quàm quòdVimm illum omnigena literatura, Linguarum pmfiertim Orientalium notitia infirucìijfimuwi, in ea Benediclmorum ^Abbatta hofpitem naffus, & perdecemannos, antequarn fcilicet Societati nomen darei , contubernalem Jortitus Janiorum ac feveriorum Hudiorum rnyHeriis ab eodem fuerim initiatus, qua ut alacrius deincepsexcolerem, diuturnius adhuc meuva in fiorenti fimo ilio tuo, BEATISSIME TATET^ Natali filo domicilium e f f e c i t . Liceat vero mi hi, antequam Nuncupatoriam hanc Epiffolam concludam, Pafioralis me& villicationis rationem rcadere, de Brixianx fcilicet Cathedralis edificio, & de Salefianamm Santììmonialium fundatione, de quibus in prioris Tomi Epijlola ad SANCTITATEMFESTRAMreferrernunerimeo con* fentaneum duxi. Magnifici Templi illius moles eo jamperducla eH, ut ibide in proxima follemnitate Taf ehali, Tìeo annuente, facrum \'Pontificale celebraturum me fiore confidam ; fiquidem ocìo Column& infignis eleganti¿e, & magnitudinis ad concamerati fajìigii TATI

P'ESTRAE

EPISTOLA

DEDICATORIA.

fafl& fuflentaculum jam furgunt 5 jam pleraque ponto marmorei Laqueari s fculptili opere exomaù omnium oculos ad fé rapii, jamque fua rìitet in fede ¿/Irà maxima, quam Rjom priores divina: Scripture libros compleditur, e Syriaco ia Latinum converfa ; fummamquc reprefentat rerum geftarutn à prima Mundi origine ufque ad Hebneorum in Aifyriam, & Chaldaeam tranfmigrationem. Hanc videlicet Sacra; Hiftoria: partem prafcipuam, eandemque nobililfimam exhibent Pentateuchus, & libri Judicum, & R e g u m . Sequctur, Deo duce, Tomus alter Explanationum in omnes Prophetas, & hunc excipict tertius varios, & diverfos tradatus compledens : plerique__> autem polemici funt, Se adverfus hajrefes pugnare, quarum noftri Dodoris natale folum feraciifimivm fuifle , teftatur S. Epiphanius Beato Ephrasmo fere a:qualis, Hifqueadhuc feptimus Tomus,fortaffe etiam, odavus, & non us addendusfuiifet, fiquidem S. Dodoris in novum Teftamentum commentariis potiri nobis licuifter, quos S. Gregorius Nyifenus indicat, & alter Gregorius Tagricenfis faeculi duodecimi audor fe vidiiie teftatur, teftantur etiam perjocha: Catenis in Matthasuai, & Marcum à Corderio noftro editis § 3

ìnfertar, Stfragmentabetie multa in Vaticano Indice indicata vid. in Ruth Cod. 746. in Pfal. Cod. 752. in Euang. Cod. 665- fequioris a:vi Groecis haud quamquam ignotos fuiiTe . Hinc porrò intelliges, quam vere Mofes ille Mardenus Andreas Mafio affirmaret S. Ephraemum 7roAufßcttyo'1ccTcv fuiiTe, ScScriptorum copia_» ac varietate Chryfoftomo, & Auguftino comparabilem. Qua? ergo virorum Uluftrium, multa, nec fine laude aliqua dodrinx fcribentium, eft pra rogati va , Divini Ephraim Triptis concedendum e f t , ut ea nec Indice, nec vindice indigere arbìtremur. At quoniam ea eft quorundam ingeniis infita diifenfionis, & pugili libido, ut ubi alios inutramquepartem propendere animadvertant, corifei!mi in alterius patrocinium involent, non quod falli, & errare difpliceat, fed quia certare magis deledat, nec enim falius canebat vates : cNo- odìfi H £yiàoì yo'gT'aW» em ^on'vK' «VögfcVu» ; iliud in primis difquirendum effe video , atque certiifimis documentis demonftrandum : qua: nunc edimus , S. Ephriemi commentaria titulum fuftinere fuum , nec alium ab eo , quem prsferunt , habere parenteral . Vetus didum eft Syris pcrinde atque Arabibusfamiliare : funt res , quibus fuus ineft teftis , funt , qua: aliunde petant : habent nimirum veterum Patrum ieripta notas, eodem, quo exarata fuere, ftylo impreflas, veros audoresindicantes, qu^iìadiìnt, fupervacanei operis fit alios indices quoerere. Quorfutn enim rogetur interpres, ubi hofpes fuo fe Vultu prodit ? Contendebant Auguftini tempore Dotti quidam : Epiftolam S. Cypriani ad Jubajanum, ejus nomini perperam fuiiTe infcriptam , contradixit Auguftinusy«/a, inquit ¿ 0 . ai ßylus ejus quandamproprium fadem habet, qua Vincent, poß agnofei. Talenti ego faciem habere ajo S. Ephrfmifcripta, quam not« ipfis impreffo, velut deferipta doda manu Iineamenta, cxprimunt? Prima eft materiarum deledus , & genus tradationum , Ephra:mi inftituto , setatique maximè confentanea, ftyliasqualitas ac tenor, tametiì varius, & multiplex , ubique tamen confonans , fibi adeo ut alterutrum dicere cogamur ; aut omnia opera , q ^ hadenus Ephrsmi prämiiere nomen, Ephr«mi calamo fuifte exarata, aut nulla ; Hoc fane, argumentum , quod hie tantum indicamus , uberius infra fuis momentis expendendum , ipfa S. Dodoris autographa legentibus cvidens,

p till. fc ipoi

L E C T O R I . dens , & ineluttabile vldeatur. Nec ini- Quare ex ea cum Judxis confuetudine, & frerum, fi fyriaci fermons imperito.s, & ex ver- quentibus , ut fit, de Religione concertationifione grœca aut latina rem judicantes, non bus factum conjicio , ut S. Dottor Hebraicam convincat ; quotus enim quifque e f t , qui in- linguam didicerit , & Hebraicis traditionibus teiprctandi artem exattè teneat, ut Auttoris fuos commentarios uon uno in loco afperferit: fui fenfus quod plerumque difficile non e f t , qua in utraque parte Jacobus Edeffenus illum exprimât, & ftylurn non mutet ? quod ut per poftea eft imitatus , quum & ipfe in Mefopofe facile non eft > ita diificillimum effe» ajo, fed tamia fcripferit. nec iterabile , auttorum eloquentiifimorum Pag. 1 6 1 . In illa Dei ad Abrahamum verba fcripta interpretantibus. Utrum vero in hac fume tibi Capram triennem, &c. ubi 1 i m parte S. Ephrxmi interprétés peccaverint nec padis mira fpeciei per diifetta cxforum anine ? novere Syri, quos Photius hujtis rei te- malium cada vera difeurfum exponens, docet ftes aut judices appellai. Poftremo perpe- lianeceremoniamexChaldxorum ritibusdctuum cum fui fxculi moribus, & hiftoriacòn- fumtam fuilfe, idcirco quod Deus cum Abrafenfum, qui fi abfit, & alicubi appareat dif- hamo homine Chalda?o agens patrium ejus fenfus, hiefe fololibriinfcriptionem refellir, morem etiam extra patriam ufurpare voluit. & manifeftam arguit fuppofitionem . Interim Ejufmodi animadverfionem Ephroemo maniìpfum Ephrimum fui operis teftem audiamus. fefte fuggeifcre fui fxculi mores, earn quippe Quamquam., inquit in procemio fui commenta- facrorum legem a pud Chaldieos, & Pcrfas rii in priorem Pentateuchi librum , Genefis ex- eodem tempore viguiife , docent atta Martyplanatione fiperfedcre decreveram , ne qu£ in rum, qui in Chald-ea, & Perfide paifi funt. fer monibus, & quaflìonibus traiîaveram, nullo Pag. 4 96. Ubi Elias facrificium deicribit, firtajfc opcfit predo repeterem, petentibus (amen laudai Interprétés fcribentes : Raalis Myftas amicis ceffi Quam bene irta in S. Ephra;- aram in camera modiun conftruxifTe, intramum con venia n t , tcftanturfexdecim prolixi que hominem collocale, qui ad nutum fupfermones, quibus univerfam Patria rcharum pofito igneaggeftam altari iignorum ftruem, hiftoriam S. Doóìor complexus fuerat, teftan- & fuperpoiìtam vittimam inflammaret, fubtur etiam plurcs>& varia: ejusdem quxftiones, dens : id porro hodk quoque à qu>bnfd*m impoftoquas ex collettancis Se veri Monachi decerptas ribus fieri comperimus, eadem fuo tempore.-» S. Dottoris explanation)'fubjecirnus pag, 1 1 6 . fattitatum Ephrxmo contcmporaneus Chry-

Rurfus pag. 1 3. Quatuor, fcribit Jluvu funt Pbijon, qui, & D.mubius, Geon qui, & Nilus, "Tigris, ¿p Euphrates intra quos habitamus. Patriam fuam Auttor indicai fuilfc Syriam,quam alluunt Tigris, Se Euphrates, quare Meiopotamiam G.u'ci, Syri, & Arabes Infulam appellarunt ; eadem Santti Ephranni natale folum fuit s Nifibi namque natus, Edefia: vixit, & extremum diern claufit. Pnctcrca quonatn Opera: predo harum explanationum Auttor, quavis data oceaiione in Judœos infurgit, & crebras, atque pro inftituto oppido 1 prolixas digrelïiones interferit?in Mefopotamia nimirum feribebat, quo migraverant Juda^i bene multi, poft generale gentis excidium obloci fermonifque affinitatem, atque Ephrjemi xtateincam jam excreverant muìticudinem , ut terriam provincia: partem ab illis occupatam fuiife, fcribat |o. fephus Ephrajmo multo antiquior ; f e d , & ce-JMtq.l-ìi. ¡ e j j e r r i m a ibidem Judxos habuilTe gymnafia, & excolendis litteris plurimum otii, paifim • docent dittis & fattis, qui ex illis accademiis prodiere Ephrxmo fiipparcs Hxbraonl dottores apud Bartoloccium in fua Bibliotheca Rabbinica , & eodem Ephrasmo pofteriores magni apud fuos nomirtisBabylonici Thalmudiftx,

foftomus narrat iiom. de Petro, & E l i a . Vidi ipfe, inquit, quod dieam : in idolor um altaribus foramina quxdam funt, ex inferiori parte altaris efl fovea quidam obfcura : defendant autem erroris artifices in fove am ilhm , &> ex foramitiibus, qu£ diximus, ignem fuffiant ad facrìficium conficiendum. Citcrum earn Be a ru s Ephrœm fumpfit feribendi materiam , quam fu.e profeflioni maxime confentancam videbat, fuiique etiam Monachis apprime utiiem, & univerfarEcclefix plane ne ce flati a m : Monafticatn quippe vitam profeiTus, libi fuiique fratribus de communi inftituto plurima fcripfit, ut nemo alius vei uberius velfnavius. AdMonachos nempe_» pertinent omnes fere trattatus, qui v e l i n a Voffiana vel inOxonienfieditionehabentur. Commentarios in omnes divina: Scripturx librosin illorum perinde gratiam elaboraife__j f e , ipfeinnnuat& ex ejusattisnonobfcure__» colligitur. Csteras elucubraciones, qux vel Santtorum gefta celebrant, vcl Gentiliunu, & Hxreticorum crrores revellunt, calamitofus fui temporis Ecclefi« flatus Ephrxmo dittavit : feilieet vir fuapte acer ingenio , & tum inftinttu divino concitatus forre non poterat, nec vero tulit : uefarù fettariorum , quantum vis

M J

•

L

E

G

r

0

R

I.

tumvis Inter f e diifidentium , confpiratione Hinc rurfus alia ducitur c o n j e d u r a p r e c e d e n t i D e i Ecclefiam peiTumdari : v c l quos Nic^ni affiuis , qujiiii enim horum O p e r i m i A u d o r Concilii d e c r e t a , & magni C o n t a m i n i pie- antiquiores E p h r e m o Scriptores data occaiìot a s , dum v i x i t , reprclTerat, ejus S u c c e f l b - ne l a u d e t , nulluni tarnen ejus e v o recentiorum f a v o r e refumptis viribus o m n i a rurfus mi- rem c o m m e m o r a t , & fi id fieri non parvura f c e r e , & perturbare : f e d quo erat animi r o - Opera; pretiutii fuiifet „ Quid enim ? num in_> b o r e , & aeumine ingenii acerrime fe oppo- in illis M e t r i s , in quibus de duabus Chrifti f u i t , hauftoque à Divini Spiiitus lucerna , ut naturis , Se unicaperfona a g e b a t u r , N e f t o i i i i S lnlneonu l ° q u ' t u r S . G r e g o r i u s N y f l e n u s , lunùne c o l -?c E u t y c h e s prxtcreundi fuerunt ? aut f u p p i i l u f t r a t u s , a d v e r f u s omnes fui temporis hsere- menda duorum generalium ConcUiorum d e ticos plurima f c r i p f i t , quorum pleraque ad c r e t a ? q u o qui dem indicio non pauca vetemetricae artis n u m e r o s , & poetici ftyli nito- rum fcripra vendicata f u n t , & fuis À u d o r i r e ® , & e l e g a n t i a m de induitria c o m p o f u i r , bus a f f e r t a .

Uh. 7. 16. quod videret-, fcribit Sozomenus , Syros moduHis accedit altera c o n j e d u r a , qua;, ut fupra latiofiis concinnitaiei & •venufiaie orationis i n n u e bdelinia m , capi folet e x conftanii Se perpetuo tos Harmonii libros liberticr evduere^eaque in f e nruttane t e n t i i s , & d o d r i n a c o n f e n f u , quum non paidatim adduci, ut idem cum ilio fentirsnt. facileQuaprsefumendum fit,hominem non prorfus re ad liane precipue S. Ephraimì Iucubrationum partem f p e d a r e p u t o , qua; d e E p h r x mianie elocutionis elegantia a S y r i s audiife f e Photius aifirmat. Agedum , & omnia hujus A u d o r i s relege in hoc genere f c r i p t a , ea v e l Gentilium errores refellunt, q u o n u l l u m a n tiquis E c c l e f i e Patribus argumentum magis familiare f u i t , & Ephraemi temporibus m a x i m e congruebat : quum feilieet adhuc i d o l o rum vigeret vana r e l i g i o , & profana tempia ftarent : nam non multo poit Saniti D a d o r i s obitum adverfus idolomaniam non tam c a l a m ì s , q u à i n l e g i b u s , SI armis pugnari carpami e f t , dirutaque fuere magni Theodofii e d i d i s celeberrima Gentilium delubra , & proferiptus publicus ¡doloravi c u l t u s . V e l adverfus hserefes dimicant, & nulla d e p r e h e n d e s S . D o d o r i s aitate r e c e n t i o r e m , aut quse non fuperet Niccena* S y n o d i t e m p o r a , c u i B . E p h r j e mum cum S a n d o Magiftro f u o J a c o b o Nifibis Epifcopo inrerfuilfe utriufque a f t a t e f t a n t u r . Quocirca alttim de Neftorianis & Eutychianis filentium ; quamquam iftorum prima & p r e c i pua mentio fieri o p o r t e b a t , quum a m b o univerfam Syriam , imo omnes Syriaci ritus populos concutfcrinr, & hodie quoque perturb e n t . E contra Marcionitarum, Ciiuchitarum, & Eunomianorum f e d a s perpetuo o p p u g n a r , ifta: nimirtim E p h r x m i x t a t e totum Orienterò p e r m i f e e b a n t . Quodfi ni Manichxos c r e b e r rime i n v e h i t u r , nil m i r u m , in vicina namque Perfide n o n multo ante n a t i , f u b i d e m t e m p u s , q u o S . D o d o r f c r i b e b a t , in Mefopotamiam fe i n f u d e r a n t . Quare M a n i c h x o s fuppreffo nomine iila perftringerc nullus d u b i t o , quse in Commentario Geneiìs habentur p, 1 5 . Origenem v e r o , vel Philouem H e b r e u m , qua: f u b ejufdem C o m m e n t a r i ] inatium flaiim o c c u r r u n t , ubi A l e x a n d r i n e fchola: in interprej a n d i s D i v i a i s Scripturis licentiain c a r p i r .

i n e p t u m , ne dum graviiTimum E c c k f i . e D o d o r e m , qualem horum Operum A u d o r e m pnedìcamus, a feipfo diifidere, & pugnantia l o q u i . Sicubi e r g o ejufmodi dilfidium d e prehenfum f u e r i t , fufpicari licebit alterutrum forum fuppofititiumeife & illegititnum . Mie porrò ftatim oppones celebrem interpretationem ejus l o c i . Et Spiritus Domini ferebaturfuper aquas . A S. Bafilio laudatam,atque Ephiveino ut multi d o d i opinantur arcributam, quam tarnen in priori Genefis C o m m e n t a r i o Eplarxmus rejicere videtur , & affirmare : non in e o loco de Spiritu S a n d o , ut Bafilius interpretat u r , fermonem eiTe , fed juxta hiftoricum fenfum , poft indicatam t e r r e , & aquarum procreatsonem , aerem pariter à D e o f a d u r o . , f u i i f e , fignificari. Hatic porrò interpretationem ejus loci Gregorius Tagritenfis E p i f c o pus in Beati E p h r e m i fcriptis v e r f a t i i f i m u s , laudans ejufdem in G e n e f i m C o m m e t i t a r i o s , ipfi diferrc attribuii, S e d lue animadverecndum fecundam in G e n e f i m explanationem pag. 16. C a t e n a m effe à S e v e r o Monacho e x S a n d i E p h r e m i , & J a c o b i EdeiTeni C o m mentariis intertextam,ficut titulus ipfe docet, quare eain de Spiritu S a n d o Interpretationen! e x i l t i m o , J a c o b o E d e f f e n o effe rcftituendain, etto hujus nomen v e l à S e v e r o appofitum non f u e r i t , ' v e l ejus loco Ephnemi nomen fuppofir u m . Qiiod vitium in ejufmodi catenis frequenti ifimum Viri d o d i annotarunt. C o n i e quenter dicendum e f t S . E p h r e m u m D i v o B a filio vini vocabuli hebraici n s m o ineubabat quod fuis S y r i s commune e f f e t , tantummodo explicuiiTe, nec f u a m , f e d fuorum Syrorum de fenfu illius periocha; fententiam declarafle, nec aliud p r o f e d o proba nt illa Bafilii jerba^.

TO è7it , (pwìv, ¿ZvyvvTd] , tv deprehenderim, ncc puto alios deprehenfuvos. Thamarem , dices , notiflimi criminis ream Ephrimus excufat. Excufarunt Chryfoftomus hom. 62. in Genefim. Ambrofius lib. 3. in Luc. Theodoretus quxft. 95. in Gen. Nemo tameti prarter Hebrxum Maimonidem, & Marfamum hxreticum, neciili Patres Thamarem ab onini culpa liberant, aut manifefti incefti communi interpretum fententia damnatam omnino abfolvunt; damnant confilium : fed ejufdem foceri Judx fen f u , qui in_> hac caul a Judex poftea fuit interpellatus , Thamarfs mentem non damnant, quod non libidi nis asftu, fed fobolis defiderio , eo quo non licuit, abrepta fucrit. Nec alio fen fu exponenda funt, quae ad elevandum fimile Beriabe# crimen dffputat pag. 470. Nimirum Beatus Ephrasm, qui omnibus flagitiis ipfe fe coopertum rebatur, & prxdicab a t , fibi conftarc volebat : fcripferai eniiTL. trait. de Ecclefia met. 1 3 difficile mini eft ea arguere in quibus ipfe peccavi. 4 6 ^.-gv--^ Wfc. 7 1 *. v.— V X ' va X oej ~ •/ T y1111 •• i * cv. Sed ut hoec probabilia, & vera lint, ego fane non magni pendo, nec alios velim multimi attendere , dicati), quod cuilìbet viro probo non opinione folum, fed ad veritatem etiam perfuadeat ; quodve negare non polfit improbus citra notam infignis pcrverfitatis , ne dicain impudenti«. Scnpfit Ephramos multa foluta oratione , plurima etiam metro. tJbique tanta apparet orationis ftylique confonantia , quod fupra innuebam , ut fi modo tibi conftare v e l i s , neceffe lit omnium ejufmodi luctibrationuui parentem effe Beatum Ephramum ingenue fatearis, vel huic omnia fuppoiiti_> Si affilila fuiife perfraéìè fuftineas. Atquinc-

0

R

I.

mini profedo perfuaferis non fi iftud conteìidas bonis lateribus,& magna vocejnque auxi-

lium tuumpreciofa fancnt ara Corimbi proliXum

ilium S. Ephrasmi commentationum,catalog«, quas cum verdone latina fex magna volumina vix capient, alium habere pattern Ephmrso minorerai , parem namqtie Syria non protulit ne dum majorem. Magnum fcilicet ills fl'umen mentis indicant, & ficut de Meffalx orationibus Quintilianus affirmabat , auéèoris Lìb.io.c.u nobilitatem prcefeferunt, & opifìcem operi_> quodammodo répraffentaut. Jam vero ut tolerabilis videatur quorundam pfeudocriticorum temeritas, qui Ephrxmo afcetica abnegant, perveriìratem non ferendam ajo e il-- J iilorum , qui Metrica ipfi abjudicare coneut u r , Quid enim ? Num omnes Ecclelìas Syrorum, Maronita rum , jacobirarum , Chaldxor u m , Malabarium per quatuordecem f^cula illufas fui(fe , àut popularibus fuis illùiìfle dicas magni nominis umbra ? Ephranni fiquiclcm lucubrationes Clerus ille cantare fecredidit, & populis ad fx cram hymnodiam convetùcntibus hoc ipfum perfuaiit. Res eft certa , & per univerfum Orientem vulgatiiEnu. Sed quia non eft cujuslibet Gorinthum appelleré. Theodoretum confulito Eccleliaftici hiftflria: lib. 3. cap. i. & SozomciTum lib. 5 cap. 16. Quum Ariftotelis libri in Sceptcos Urbis Crypta reperti funt, dubita turn, an unius&ejufdem ut credebatur, vel. pluriutn fcriptorinn foetus eifent ? Ineptam rifere dubitationem omnes Europa: l y c x i , imo & Africa atque—» Afix . Nam & Arabe s Aditotele m magiftrum fequuntur, atque hebctis palati eos effe pron u n c i a m i , qui ambigerent, eadem ne vmdemia vinum ut incomparabiiis , ita unius ejufdemque faporis fluxiffet.. Age vero quum S. Ephraemi Metrica ipiìus effe fateli cogamur, neceffaria confecutione conficitur ; estera quoque ejufdem titilli opera eum habere, quem prxferunt auctorcm, ob earn quani.. dixi orationis & ftyli confonantiam , & matenx traftationifque dignitatem. Prsterea , quod in propatulo e f t , Se cttjufvis oculis obvium ipfa amanuenfium fides , qui quidem cur mentirentur nullam habuere caufam, ipla Codiciim vetuftas convincunt, hofee libros ante duodecim focula tanquam genuina Ephrsmi opera à tota retro antiquitate fuific receptos : alter quippe codex omnium autiquifìimus exaratus dicitur anno Alexandd 863. Chrifti 551. alter Commentariorum in Scripturam anno Grxcorum 1 1 7 2 . Chrifti 8 6 1 . quam majorum ftiorum perfuafioiicm Scriptores pofteriores graviffuni Syri, Joannes Damafccnus j Mofes bar Cephas, Gregorius Bar-

L

E C

T

O

R

I

.

Bar-Hebratiis Hebeciiefu Epifcop. Soben. q u o rum tcftimotiia infra dabimus, hifque longe antiquiores Philoxenus Hierapolita , & O f rhoenae Ecclefiarum Clerici S y r i , qui ailioni decima; Concilii Chalcedonenfis i n t e r f e r e , o m n e s , inquain, ifti receritiores earn veterum opinionem non quafi temeraria»!, & inconfideratè p r x f u m p t a m , imo vero ut certain, i n dubitabilem, & prudenti (lìmo judicio fufceptam approbarunt, qua re fine uila ha;fi tat ioli e illos codices velut ccrtos Ephramianas dottrina: teftes produxerunt, adverfariis tefti.nonium tanquam Ephrami nomine f a n ttum citra excepttonem admittentibus. Enim vero quando C a t t o l i c i , imo & Hsrerici Monophyiìta: Neftorianis iJlam celebrerai E p h r a mì periocham opponebant fumptam ex metris de Nati v. D o m i n i , metro d e c i m o . Laudabi-

Afceticorum Syriacum textum n o n v i d c r i m ; non humilis, non incomptus , qualis in Afceticorum verfione a p p a r e t , f e d f u b l i m i s , e x e u l t u s , & pro fcriptionis genere fatis ornatus, in didafealieis enim ipfa negligentia laudatur. In Metricis v e r o , qnod poetices natura poftulat, longe ornatior & comptior incedit : in utroque fcriptionum genere oratione libenter utitur vibrante & arguta fuifque contorta num e r i s . Hofpitem fane eife oportet in a r t e - » dicendi i l l u n i , qui cjufmodi varietatem non l a u d e t , aut inde contendat Ephremo auferre Afcetica , quee omnes omnium temporum vel gentium Codices G r e c i , L a t i n i , S y r i a c i , 8c Arabici Ephrsnno infcribunt ; vel in divinarum fcripturarum Commentarios, & Carmina, q u a omnes Syriaci nominis Ecclefia; e x q u a tuordecim feculorum prasfcripcione eidem

per/ana. Deus-Homo. V c l quando ipfis M o n o phyfitis Catholici Syri c o l l e d a ex hifce libris, fui Dottoris reftimonia in Chalcedoneniì S y nodo objettabant , quam oppido libenter , quam opportu ne falfam allegationem accufafTent, quum cxccptione hujufmodi nuila_> validior, nulla expeditior ipfis occurrere potuiffet. toc fane adeo certa , perfpicua & d a r à f l i n t , ut oculus, qui ea non v i d e a r , v i d e a t u r , aut invidia l i v o r e , aut hebetudine-» caligare, qui porro taliter affetti f u n t , hos rationibus flettere nec votum e f t , f e d nec fpes effe poteft : pulchre Euripides in H i p p o l y t o . S t u l t u m , qui doceat f a p e r e , nullus e f t , nec qui hanc didicerit j a n t i u v e n e r i t a r t e m , plurimas licet exeogitaverint mortales.

tempore t e n e b a n t , quave incedunt T h e o d o ras cognomcnto Commentator, S- Johannes C h r y f o f t o m u s , & T h e o d o r e t u s . Eamque indicar idem Chryfoftomus fcribens : Stc emm

lis fapiens , qui divinitatem cum bumanitate con- adjudicant. junxic ; naturas, imam de fumtnis , alteram ex Methodum Sanctus Ephremus l e q u i t u r , unis mifeuit , quafi pharmacum, & [actus eil quam Patriarchatus Antiocheni fcholae f u o

Patres docuerunt : non effe ad hiflomm cun&a. torquenda, neque in Judaica folum htera comma-

Sic igitur confirmata B-Ephroemo poffeiTione fuarum lucubrationutn'.notandum, in his commentariis Syriacam fcriptura verfionem Syris omnium antiquilììmam Syrum interpretem f e q u i . Duas fiquidem Syri u f u r p a n t , a l t e r a m , quam fimplicem appellant, quod fimplicem & purum Hebraic.*: veritatis textu exhibeat, nulla alia interpretatione quovìs m o d o i m m u t a t u m , qua ratione G r x c i G r x c a m verfionem feptuaginta feuiorum fimplicem vocare pot u i i f e n t . Alteram ex G r e c o textu e x p r e f l a m , quamquam nec adeo certuni eft , an ifta Ephrxmi state extiterit : nec ejus antiquitas fatis probatur ex e o , quod S. Dottor Gnecum textum dicubi p r o f e r a t , quum Hebraice & G r a c e perinde dottus fuerit , & utriufque textus vocabula frequenter v e ! explicet, v c l integra , ut in Codice hebraico vcl g r e c o extabant, reprefentet.

randum. Quum è contra A l e x a n d r i a * Ichotó alumni e x Phylonis , & Ongenìs difciplina ad ailegoricos l'enfus plerumque di vertan t , in iis exponendis diligentilfime verfentur. Ut cuique pater legenti S . C y r i l l i Alexandrini u divinam Scripturam Commentationes. Poftremum ne de mea ipfe verfione nihil d i c a m , quod pro fufeepto munere meum erat, illud quantum in m e f u i t , fedulo curavi, quod verbum S y r i a c u m , quod non latino e x primeretur, pratcrmittcrem, quamquam ejus item rei multo n o b i s major eft habita r a t i o , ut facro fepofito t e x t u , in quo interpretando verbum pro verbo x ^ ' A e ^ v r e d d i d i , vocef vukatie editionis retinens ferme ubique, nifi ubilllam deferere S y r i a c x verfionis variante« lediones c o g e b a n t , in casteris non verba L e d o r i annumerarem , fed tanquam appender e m . Quid enim refert, an quis pecuniar iummam in auro acceptam in alio m e t a l l o , modo integram tibi reprefentet, aut domimi mirare v o l e n t i , clavem auream aut ferream ofterat fi ingreifum perinde commodum tibi utraque expediat ? Non equidem ignoro rTiagnorunj virorum in hac parte variare j u d i c i a , & ai verfionem piacere barbaram modo /incera & integram , alios contra fentire de i c a n o r bus auribus indulgendum effe , nullo enim opera predo , ajunt , latini fermonis leges

Stylus j quo in Commentariis utitur, quum

violan-

L

E

C

vìolantur, & fapor graciimis & fyrifmis corrumpitur. Si quistamen laticesfaftidit, quos fcatcbra primos non fuderit , huic Syriacos textus proponimus, unde arbitrio judicioque fuo ex ipfis quafi fontibus toto feproluat auro. Quod reliquum eft lì meus hie pro Catholics? Ecclefiae militate & iicrarum literarum ftudioforum commodo conatus haud fru&u caruit fuo, primum Chrifto Jefu, cujus ope & du£tu, hoc ipfum, quod conati fumus,coli ari datum e f t , gratia: agenda; funt, & hab e n d i ; deinde Angelo Maris Quirino Cardinali ampliamo , pro cujus eximüs in Ecclefiam, univerfamque literariam rempublicam roeritis, bene fi qua eft gratia f a ß i , do&orum femper vivet in ore virüm . Poftrcmum Illuftnilimo & Reverendi/fimo Archiepifcopo

T O R I

Emefeno Carolo Majellae & CI. Viro Jofepho Aflemano Vaticana: Bibliothec^ Cuftodibus, quorum gratia Vaticanorum Codicum ufum habere nobis licuit, pluraque ex eifdera exfcripta ad nos rranimiiTa ad totius operis perfe&ioncm affervamus. Quamquam ad liane verfionem adornandam prster duos C o dices antiquos Syrorum charadtere exararos è Vaticana B i b l i o t e c a nobis fubminiftratos, alios quatuor à ReverendiiTimo Sanftorum Marcellini&Petri in Carinis Monafterii Abbate Jofaphate Dapfi commodatoshabuimus noiho inftituto apprime utiles. Hxc amice Le«ftor paucis fubtexere libuit, ne quorum beneffcentiam experti fumusbenefatìi memoriam interire pateremur. Tu rqui boniquc omnia confule 5 & vale.

on,?-

0

T^I

E K T

A L I V ¿M

E C C L E S I A

¿M

DE S A N C T O E P H R ^ M O TESTIMONIO.

Trorum Maronitarum & Melchttarum in Menologto fub die dundevigefima Januarii. Memoria^» S. Ephrami S y r i . B. Ephrami parens Niiìbis urbis civis fuit,& idolorum Sacerdos, huie fimulacrum de fìlii ini forte confidenti Diabolus refpondit, illuni quamociùs domo pellenduni, quod Deorum olim futurus elTet hoftis. yEdibus paternis hanc ob caufam exelufus Ephramus ad S.Jacobum ejufdeni-» urbis Epifcopum profugit s iplique aliquandiu miniftravit : & ad Nùranam Synodum proficiffcentem fequutus eft . Pofl: Magiftri obitum duodevigefimo ietatis anno baptizatus e f t , & in montern juxta Edeffam fecedens divina fcriptura ftudio, ejufque interpretum ledione fe e'xercuit :Inde in urbem defcendit, cspitque condones ad populum habere. Quumque orthodox® fidei caufam ageret intrepide, & a uditores ad earn ampledendam retinendamque perpetuo hortaretur, multorum,ut fit,odia & fimultates contraxit, fedariorum precipue, a qutbus flagris aliquando concifus, & lapidibus pene obrutus dimiifus e f t , quod mortuum crederent. Quamobiem "rbe excedere compulfus folitudinem repetiit. Abftinentiam & pauperratem adco coluit, ut prater hordeaceum panem, & aquam nullum alium cibum potumve unquam admitteret , nec amidum prater centones è fterquiliniis r e l e d o s . Statura fuir modica, afpedu g r a v i , ridere_j nunquam vifus e f t , exporreda , lataque fronte , barba admodum rara, 2. Syrorum Jacobitarum. In Officio diurno , feria tertia pag. 98. Rom, edit. Duo luminaria gloriofa fandam Ecclefiam Chrifti Sponfam intrarunt, & in ea habitarunt, S- Ephram venerabilis Senex, & S. Jacobus D o d o r Bathnarum Sarugi pelagus fcientiarum. Horum dodrina terra replcta e f t , & confirmata fides in Patrem & Filium & Spiritual f a n d u m , M y fterium trinum. Eadem feria pag. 108. In choro ilio Beati Petri videbimus tc Pater nofter fande_j> Ephraim. Ejus mmoriam recolunt die 28. Jan. § § 2

& 19• Febr. & 8 . Martii, & 14. Maji, & i j. J unii. 3. Syr or um Marowtarum in Ecclefiafiico qf~ fido ad Vefperas Dominica , & omnium Feflorum folennium. Memoria recolatur S. Jacobi & S.Eprhcem, qui fuit fandi Spiritus, Cythara . Et ad primara Sabbati. In Eccleíia Catholica Apoftolica pradicatur fides, quam, nos docuerunt fandi Patres, Orthodoxi D o dores Johannes Chryfoftomus & S. Ephram. In officio Diaconali in Commemoratione D0B0rum. S Ephram columna Ecclefiœ noftra . 4. Syrorum Neßorianorum teflmonium habes in Eccleßaftico officio feria vi. pofl Dominicam quint am ab Epipbaniajn qua cekbratur memoria omnium DoBorum Syrorum. 5. Armenorum in menologio fub die 28. J j nuarii. Memoria S. Ephram S y r i . S Ephram Syrus in urbe Edeiía à puero dodus timere Deum , vifus eft aliquando in ore habere vitelli , 8c. pendentes ex ea botros, vifeque aves advola; e,& uvas carpere. Poftquam feverioris viradifeiplinam adolefcens in Monafterio amplexns e f t , vidit Monachus quidam Anteluni volumen oftentantem, dicentemque audivit : unus hunc librimi Ephramus capiet , & continuo Ephram um codicem ab Angelo aeeeptum devoraffe, indeque cœpifTe verba Spiritus fundere. Quura aliquando S-Baiilii excellentiam ex oblata fublimis columns fpecie didicifTet, Caefaream profedus e f t , & Bafilium convenir ¡ Eoque orante Grceca fonare verba divinitus edodus cft ; Inde ad propria reverfus fcriptioni fe dedit, compofuxtque tradatus de penitencia & plures libros,vira item Monadica: inftitutiones, & fermones deAntichrifto & de Judicio univerfali, atque de fide catholica . Quam aliquando EdeiTam veniffet, & Deum oraret, ut iìbi utile aliquod documentum audire concederei, fsemina iili obviam f a d a , fixis oculis venientem contemplabatur ; quod quum Ephramus reprehenderet, refpondit m ulier, ex te f a d a , te afpicio, tu vero de terra fadus terram afpicito. Laudavit didum Ephramus , & Deo gratias e g i t , quod ad votum fuumfibi talem dediifet admonitorem. Edeifam ingreflus domum conduxerat, quum contubernalis femina è feneftra Ephra111 um profpiciens benedidionem ab co pe-

T E S T I M O N I

tilt, cui ille : bencdicat tibi Deus. Tum mulier. Eft ne • inquit, quo indigeas Pater? Etiam, rcfpondit, tribus nempe laterculis & modico calcis quibus iftam feneftram obftrui velim.

A

V

E TE

RV

M,

Memoria S. Ephrarm Syri fcripfít Sermones , & carmina plurima . In quodam exem plari notatum reperimus , fummam Sermonumomnium T quosperSpiritum fandumedidit, eíTq quatuordeqim mülia.

Captorum . In Synaxario ad diem 17. Abib.

V E T E R U M ALIQJJOT De

his

Commentarti s

SCRIPTORÜM Teßimoma.

Summa verfuum expofitionis veteris Inftrumentì S. Ephram quidem 56^0. Sanili vero Jacobi Kd cileni in Penrateuchurn & Job una Omiiem & antiqtiam cum reliquis fcholiis, qua: in hoc Codice fpar& novam Scripturam fim habentur 2860. aifiduo ftudio ut quiMofes Bar Cephas decimi fecali Au ff or in fuo vis aliusftudiofever- traft, de paradtfo, quem Andreas Mafias edidit, favitjaccurateque ad S. Ephram Commentarios pafftm exferibit p . x . verbum eft interprc- c. 14. Qui hanc fententiam tuentur, Ephrxm tatus : & ab ipfa procreatione Mundi ufque ad Auéiorem laudane, qui in fuis Com mentariis poftremum gratis librum, qux abdita quo- iic fcriptum reliquie &c. Gregorius B^rbebraus Ep. Tagriten. Ephrami que arcana ac recondita erant } Spiritus lumiCommentarla in Pentateuchum frequeniiffiitie ne colluftratus expofuit. AN CT US Gregorius Nyjfmus in Encomio S. Ephram Syri,

Affa Syriaca S. Ephram in priori to, Bibliath. producit in Horreo Myfteriorum feu AdnotatiomClementina Vat. p. 35. Quum in ejufmodi curas bus ad Scripturam. Floruitfeculo duodecimo, Ita* incumbit Ephram , profeflus aliquando ad ind'cat ejufdem in I uangelia Commentarios , quos cum vifendum fupramemoratus Sencx, repe- etiam laudat Dionyfius Bar Salibi- Amida Epifcorit fcribentem Commcntaria in librosMotis pus Gregorii contemporaneus .

(fcripferat autern expoiitionem inGenefim, eaque abfoluta, Exodum explicare cseperat ) quje cum accurate perlcgiflet , vehementer lufpexit, refpe-ftabatque opes divinai gratis & cximios fapientijs cileftis theiàuros à D o mino in B. Epbrxmum effufos.

Severus Monachus in fuis Colleciane!s, qua ft abfolvijfe firibit Anno Gnecorum centefima feptuagefimo fupra miilefimum ( Chrifti 861. )

Hebediefu Ep. Soben. hi Catalogo. Scriptorum Syrorum n. 51. Ephram Magnus, qui Syrorum

Propheta cognominane eft, edidit Commcntaria in Hbros Genefis, Exodi, Levitici, JoluefiliiNun, Judicum, Samuelis, in librum Regum , Davidis , Ifaix , duodceim minorum Prophetarum, Jeremix, Ezechielis, Sc Beaci Danielis &c- firibebat Siculo tertiodecimo.

S E R I E S ET O R D O EORUM Quae in hoc tomo conti nentur. GENESIM.

pag. i

EXODUM.

pag.

LEVITICUMNUMEROS.

pag. 2 3 6 pag. 2 5 0

JOSUE. iid" J U D I C U M .

DEUTERONOMIUM.

pag.

REGUM P R I M U M . SECUNDUM. TERTIUM. QJJARTUM.

pag. 2 pi pag 3 0 8 pag. PaS- 3P2

43? P3S- 4I7

I ! Il Jcuk-o3 I > j. t

ir

! »r

S A N C T I "f

* v i

E

P E

Jj&Vo/»

P A T R I S

H

R

A

X

P

L

IN

E A

N O S T R I

M N

S Y R I A

T

G E N E S I

I

O M.

Uamquam Genefis explatut ì o n e f u p e r f e d e r e tic ere v e r a m , n e , qua? in f e r m o n i b u s & quxftionibus trailaver a m , n u l l o fortafle o p e r r pretto repeterem: petenri> * \ bus tamen Amicis ceffi, mutataque fententia ^ ^ Jo» . ) lìc t a n d e m f t a t u i , u t qua: in illis f c r i p t i o n i b a s ^ — » — . —.=» ^—»01 X ^ — " difpcrfe d i f f a f e q u e difpncata f u e r a n t , n o v a ljPì ! » V | » ' » I "T I * / r a t i o n e a t q u e d i f t r i b u t i o u e fimul c o l l e t t a - , • 13 a t q u e c o n t r a d a fub u n o a f p e f t u p o n e r c n t u r . M o f i s f u o in h o c o p e r e is feopus & finis ^ — « 9 o i i a i zsfy i i o A X Vv * a » | ! v ¡1 T 1« I T i f u i t . Q u o d etfi U n i v e r i ì m o l i t o r D e u s prifei ^——ao :y i ov — - ) j. teraporis h o m i n i b u s perfpicuam c l a r a m q u e > . T 1 J> i » It l|T '» Jì * | — l o » , ll—flfc,? * •• 1 V I p v r I ? » •• ? fui n o t i o n e m i m p r e i T e r a t , u t n e m o M u n d u t n ^ — — - — X > iot—^.o . | * ia^ jy a D e o f a c t u m d i i f i t e r e t a r , h a n c t a m e n de__» Mundi origine r e m m q u e effeitionc opinio_io ' V * 'T ' V .. ?» V ' • T ^ ' jT n e m o m n i u m , ut d i x i , m o r t a l i u m a u i m i s ìnWP•-C5SJ-Ì0 5--ÌOO . w o o j f i t a m c v u l f i t , n o v a m q u e inferuit p o f t e n o r v'< v „ - „ « O VT— - )i » IT,:'. ^— AO,» *> O OCI jL x t a s , qua: B a b i l o n i c a ; T u r r i s m o l i t i o n e m •W ' M _ „ r proxime confecuta eft,& ufque ad Moiìs t e m v T '& V 4 'I +T «sj " » • — S e — A .oo». à . r p o r a d u r a v i t . E n i m V e r o etfi apud S e m i n e x , t -J J f • r \ 7 p o t e s n o n d e f u e r e , qui v e t e r e m d e D c o d i i c i plinam retinerent,aliifque perfuadere niterentur; occafione tamen vEgyptiacx fcrvitutis, v | -T *A T h u m a i l i g e n e r i s c o m m u n i s e r r o r , A b r a h ® q u o XI que pofteritatem invafit, adeo u t , repudiata II' . T OOC»» V f . T i i _ \ ov - ooot , . ' / i' t - i o ^ v e r i D e i r e l i g i o n e , ipfo natura: inftinftu r e p u g n a n t e , r e b u s n o n m u l t o p r i d e m foft's } * > • — — \ o . eòo, a i a a i J " .'I T T I l T O l o , SS. • ) 0 «XJ i o V ^ ^ ^ X Z ) » r , asternitatem d i v i n i t a t e m q u e a f f i n g e r e n t - H u i c e r g o f u p e r f t i t i o n i , per id t e m p u s m a x i m e - » g r a f f a n t i , D e u s M o f e n o b j e c i t ; juffitquc m e n t e * h o m i n u m , variis o p i n i o n i b u s c o n t u i a s , v e r a r e l i g i o n i « praeceptis i m b u e r e ; v m u m q u e J j o » ^O," . i i ^ » JAA.» A Tom. I. Per

Ì-ÌV^jiq . j »c A (|J 2 * • I t > «15 •, » " « r ^fi^iiS Jl » • , JJ «i—i.» I * ? |7 T AV J. —Sov-3 | T -y " •T | * y * T ||T* f — — t —

S.

E

P

H

R

A

E

per fucccifiones traditum e x c i n d c r e , ne in_> A o m n ccss s t a t e s a c tempora t e m p o r a profcrperet p r o f c r p e r e t. P r o p t e r e a M o f e s à D e o in i/EEggyyppttuum m m i i T n s f i u t , ut r e d e u n t e v e r s f a p i e n t i s d i e . ubi e r u p e r a t , e r r o r h e b e f c e r e t . U t q u e ejus d i d is fcriptifque indubitabiiem

M

S

Y

R

I

a

v." ' ^ * * JI o—-Xj,

certamque

^ . r

C ^ ^ S ^ Z Jsj, v r ' n i \\ * I» " » C?? r ^ Z v f ^ f '^T** " —ao •j 0 ^ .JS.JSO w ^ ' :x eoo» l f T ¡ v \\ v * vfci > V ' ' — ^ ^ A a : woo* ^ ¡ ^ A — x a » , , , .\ , T r ' /"^"T ? 001 ^fli' :oco» ^ i e - o o

r

^otaflaSa^ J 0 f _ a o .

ys

.

f TJ.*'' o^.'Wi » ì : • viv •. T • » , u "ì i i t r " ' ^ t r » •• ••' w A-ft>*ae • J»—-ì-a ^««»a > ? • o»i eoo» ^ . J a J * ^ ka ¿ ^ j ^ / ; ^ ^ ^ . ^ »

rerum A u t h o r o m n i a molitus eli: per M e d i a - D 1 •? rorem , c u m q u o c o m m u n e m h a b e t naturam _ a t q u e poteftatem . Quc>d autem f u b d i t , Hie -P»»/»«

f/7 ///;er generations

r

f ^ S o t f

fidem a d f t r u e r e t , per ipfum m a g n a m i r a c u la & i i e n a patravit ; ejufque m e n t e m fno a f f l a v i : I p i n t u , & corpus m i o l i t a luce colluftravit; ut confpicuus oris fplendor o c . . f p i r i t u m , in ipfo l o q u c n c e m , pro- B

,

' 1

,t

t

s

' ^ v ' . , ? )L

:

^ \o xooÌ -W. ^ a ^ . c^l^o e»_fi2\L\i T. i> : » » , , i , • * T f ^ ^ ^ ^ _ —x> \ _ \ o . ^ — - — = . ® i o ^ „ „ J - ^ 3 ^ 5 a . i ) > . J ^ V X " o' : 'W ^ ^ 4 »1 . v T v "t

ni uepotis cum uxoribus c o l l o q u i u m . S u b d i t deinde generis humani gefta per decern s t a t e s a b A d a m ufque ad N o e : ubi F utriufque ftirpis depravato®., ipfo N o e viv e n t e , m o r e s d e f c n b i t , .& per earn o c c a fionem Arene h i D n c a m , eiulque ope lervata rerum femina . S u b d i t q u c N o e « A r e a e x i rum & f a c r i f i c i u m , & apparenteni in n u b i b u s a r c u m , in fignum foderis pacis aiTum-

^

ptum . S e q u u n t u r , qua: d e vinea N o e natv

:

^ ^ , , r ai\o ^oi—i'jT J a l jit t — •w u ì

f

^ ^ v0^''? • ? j^JLcaiJ^^ i - » / l ^ o »

T

£

T

, ,,

«,*

t

W \ \ o

. ¡ 1 a_=xx>

«

-'».at ^

livW^Xo

I 3

I N ;„iòj

r

C

E

N

VaV '

I

A

E

S I M ' .

rantur i deque ejufdem ebrietate , & fopore acque denudatane , deChannani execra.. »vi 1 f s . * M. . ^ t i o n e , & beneditfiombus rrarrum. f f ^ , ° Inde fit tranfitus ad duos & feptuaginta T.. ¿—iíi) Nepotes Noe j Turrifque moütionem, & in- »Ài o+S—11}i ductaii) ea de caula linguarum confufionem ; . ^ & q«^ Sciita e f t , hominum in varias terras J ^ V v .l & r d i í í t f i o n e m : qmbus anneftitur feries de,-) T- T »>•- j « ••» cem generationum a Sem uíque ad Abraham. ' F ? * Vo? x-*5? Poftmödum Abrahae de ü r civitate_j < 0 — x » J ^-—Xo» B migrationem r e f e r t , cjufque in H a r a l d , . o ^ I i A s s ^ i l o • joV ^j»» atque dcinceps in Chanaanitide moram . . -ila* ¿»¿mAúm Sequuntur q u * de Saras ad Pharaonis cedes ra tu JJT«L¿¿¿ He* P interfcruntur & poft plagas Pha' , ./It raoni ejufqtie famjliaribus milicias , llhus JTJ» reftitutione. ^-—^cV Agit deinde de Lothi ab Abrahamo fe^oVo

»

. «©»»W celíione, ejufque cum Sodomitis captivitate ¡fe quomodo dUOlTlodo T / . i T »-•» ' v ^ . ;r\ $r Abrahami Ahrahimi opera nnwä liberatione lilwrnfinne :: & & »V ? » M r, • T }> , r r v '* Abraham a Melchiledecho benedictionem a q , ' t T T " r ^ r i ^ v C ccperit, poftquam ex preteriti belli manubiis U-M* =>* t® ipfi decimas obtuliffet. ; üsj Tranfitinde ad laudandam Abrahs de V ^ . o ^ j / L . » » Nso^iW» futura fobolc fiden., referens ejufdem qusey r s

f, ^ • c*

v • „Vi i poften oppidis per id tempus frequentiffimis ^o • cia^ potirentur ? defcribitque ejufdem facrificium, . g, foejus p a c i s e odem die a Deo acceptum. » J o £ — o v i a i l yy sFtf Pcrfequitur e s t e r a , quse Abrahamo acan-.-.a.'.^Zji 5ÄV» ciderunt, quomodo Sara: voluntati acquie• \ \ v» l.'—V D vii iu negotio Hagar ; quE mater effe; 9 • ' j, eta heram contemnere & infultare c a p e f . o v — e ) | quomodo poft fugam ab Angelo r a ; e>.—¿^at/o" otV—^o i - . j a ^ o reduda fuit ; fuxque Domina: fe fubdcrc__-> . 0 j u l f a e f t . Pofthxc memorat pafium Cirr>eJ.UJ ;_is)T cumcifionis a Deo fanc.tum & qiiomodo \i ' J * I » ' »tf » ' * Abraham Ifmaelem, liiolquedomeiticoscu•I !• > VOi^.r. mmri^ir T \\vy . J • »* J ' ' tUIUCIOll. n^,^. f ¡»j ^ . ^ o i Succedit adventus, & appanno Angeloo K i - i i—a v^ojo |cof? r u m , qui Abrahamo , ad oftium tab er n acuii Mlil-'^S . ) ' ^ E aifidenti, fub fpecic pcrcgrinonun fe oiferunt, &s lrx,iaacL1 tame ^-^O . ' afi ; f prom'tu,"t; ".Pro. t 5' p , » miffum m corde tuo ruit. His continuo lubjunJ ^ ^ J O . J i t a à , WB-^Ö^J gitur Angelorum Sodomam verfus profeflio ; *—^ ¿ 1 ^ ^ f l t - ' j ^ . loot, 5j p r 0 Sodomitis Abrah.T interceilio ; Sc illo. ^¡o^xäV» ^oot A.VlJjó rum in Lothi dornum ingreflus, & nefaria So7 : A^ivi : domitarum conf P iratio;Lothi ejufque filatura V4« — f 2. * I* i " ' * I •> ro w ^ difceifus, & poena de Sodomitis fumpta ob llI" • . , , 7 yi ' T >.. r lorum impudentiam . Subditur Lothi ebrietas : f ? f ^ f V J f ; ° a filtabus procurata : & ipfirum cum patre in^Xo» . y o o i i a « . ; ^ F ceil us . His attexitur Sara: in domum Regis . j;...,;..:, _ J ^»cja^ijj Abimelech deduaio : & ejufdem evafio, D e o V-i: \ T oi . r® ^ o v ^ i l protegente , regemque ab ejus confuetudmc rohibe nte O^Z Jiy r " Se • 8t ad puteum oratìonem : atque inde—» ^x» . Rebecca- in domum A b r a i n , lfaaci W oJZJ* ^ o • U - 2 re uxoris, dedudtionem . Succedunt q u s ^ f ^ ^ J< U V de Rebecca: fterditate traduntur , ejui„ f % . ; / . '7 v demque Ifaaco orante pregnatione; & diw t / r V , l . ¡ ^ vino ad eam refponfo, de duobus popuh o»_\ ¿—io)L Jo 1—{¿o ,.*> Iis ex ipfa nafeituris ; & minoris fupra^ . Ja»o v s ü i i a t t » ^ a a V i ! majorem exakatione, & imperio. JiW-a^ ; » T -¿To,' Sequitur ¡unum pmmgen.orum ad ^ -, , ^ ^ ^ ^ ^ Jacobum translauo , ex contraiti! cum_» L. •. >\ T 7- r , , „ „ r . s Efau fra1 re natu majore : & attexitur vo-oW ^ , l ^ ^ Palzeftini Regis cum Ifaaco, pafti olim_. .^ot ' W ' « X foederis cum ipfuis parente Abrahamo , fa S / j inftauratio . Subditur qua arte Jacob ^ ^ . o^ji J i l . ^ matris adiutus conuuis benediaiones blau ^ f » v •* y -j , ; f furripuerit . Pofthjec memorantur jacobi -5 „t ^ y f 5 T T ad Labani domum pro feit io ; & Scala: »a loo» JA—-? joj.- ^ V o fpecies , eidcni dormienti oblata , Poftj l ' ^ j / ' J ^ ovX ¿ ¿ o p U l i i o f modum Jacobi nuptix; & quomodo, cum ¿tf, unam f.bi uxorem defponfaffet, tres alias D ^ ^ ^ . „ j j * ducere coaftus fuent . Subjiciuntur de, ^ 11 \v " -. -J, inde reverfìo Jacob in paternam doK - ^ l ^ f ' ^ 0 ' mnm ; & Labani eam ob caulnm indiov-^ JJ y gnatio , & quomodo divina ope Jacob . I t a g ^ y h&^V» voc^iojxj ab eodem prote^us eil; & foedus pacis ^jll^, „^oj in monte Galaad utnnque urejurando , i f / i x ••.'ivLv' . t ^ >'• »7' * fanetum . Continuo fubditur plurium Au^ , ' »^ ^ T gelorum venienti Jacobo occurfus , & , legatio, rauneraque Jacob ad captandam : ^«aa^js Efau benevolentiatn & gratiam ITUÌTLJ . E . ^ 1—xZa o \ £ o . Simulque defenbitur ejufdem lufta c u m , ^ ^ ^ x ov_= V \ e Angelo, Pc quomodo ad attactum Ange.. ? rr, .r ^. , i ' ' T Ii ejus coxa loco dimota f u k . Sequitur Ixtus Efau adventus, & amicum col)•—»——^ ^ — • — c » « ; * » loquium . Subditur Jacob in Sichern ciJ i i >0 ä tt J ^ J J " . vitate mora , & quomodo ejus filii fo. toris raptu & injuria commoti, d.reptum ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ oppidum valtarint j patre faitum »geri .. « ^ , rime ferente. Succedit Racheiis apud Ephra- „ tarn obitus ; & Jacobi ad patrem reditus ; * • — & lfaaci mors &. funus. • va»-®»A o t i o » Attexitur catalogus nepotum Efau . ¿¿¿^V ^ »Ka & Regum Idumcorum, antequam Ifrae^ litiE Regem haberent . Succedunt lom' _, . . ». « .l>.'. . "V *• >., '''- * t a t a f e n t e n t i a 3 abfolvic; & feipfo juftiorem prxdicavit. 7 » I j'il T T , » ? • ¡i ' l i . evi*»» Ojala » - A - o>=>>oJo R e f u m i t u r hiftoria Jofcph : q u o m o d o IT —n; s o •\0— . , / o. Jv c u r r i t , & a b e c d e m ad P h a r a o n e m i n t r o v cci l j ' o i o / j o •> * ? d u c i t u r , cui etiam b e n e d i x i t , e o d e m q u e T c o n t e x m f u b d i t , q u o m o d o }ofeph in feliciffr »T »O, 5 07» ¡. S» i/ . f v ^ — » i— NT lìma i E g y p t i r e g i o n e fratres collocavi! : • i.?. q u a v e arte o m n e s / E g y p u o r u m a g r o s , e x OV—JO{?a—a ^ — Ì K . ceptis S a c e r d o t u m p r a : d i i s , c o e m i t . d j ^ ' v . J X a ^ ; ^ Poftmodum narrai extremam Jacob ».y t ¡»r ' BV iif ••• L) K g r i t u d i n e m , & benedi&iones filiis Toiepli o ^ ^ / Imi» ^ ^ o / o ab e o d e m i m p e r t k a S i & q u o m o d o fflino7 fio/ t^^o» . r e m E p h r a i m Manaifi natu m a j o r i prxtub ? 7V wa—i—A. »a?o : w 3 í 4 i l i t . Succedunt b e n e d i f l i o n e s filiorum J a / T 'l'I JT "{ > . * V* "T ^ * ' c o b , & q u o m o d o iis completis idem e x stLi—aif o ^rojib.^ v^evci-visj,? t e n d e n s in l e d u l o p e d e s a d populum f u u t a . -? v" * * »/ ' ? *t * P 5 »' . * " c o l l c d u s eft . Inde J a c o b exequias & folec W Ì--.JXO) - vjOuCQ^/o ^üwO» m n e funus p e r f e q u i t u r , & q u a pompa J o o / j ' ^ X o 421£OQI» O l f a : » feph p a t r e m e x t u l e r i t , & in fepulcro A b r a A 7 •/ * I . í f f» £ r * * •• p hx & Ifaaci t u m u l a v e r i t . Clauditur liber J.X ^oOviaX ^ o t a ^ o f ^ x a c m j » E obitu J o f e p h , qui e vivis d e c e l l u r u s , f r a " vf*. "' .< * i I ! « y I 9 > » IJ íi a mVi , tres a d m o n e t , ut ipfius o f f a , redituri ad t e r „ ä. . • Nemo ergo in opificio fex dierum alleT ^ * ? o^ai^o J ^ » goricas interpretationes quaerendas effe , —ä_1>,=> A.-/* ; a a i contendat; fed neque fas e i l , ea qux diJ|L_ioji_ci JJ'o : J i a — ' ^ v a l fcretis dierum fpaciis condita dicuntur , J]5 , Jo'o» J * L j m L J L \ » Joo> uno tempori? momento fafla fuiife , af- • -i* 1 ß* » * .p 1 7 ? » . 1» 1 ~ r er • >— —-—2*co q—jj Jov isali» firmare: nequerebus rurlus exilhmare, ea reffe » , .. 9— * " -Ji iV nomina fine , aut non ipfas es, — — I L I *L'I"J &MV V — » /-« . 1 P ^ ^ T •* J 4

1 quas illa proprie ¡¡gnificant , defignare , B J—1 . JJ / i ^—X >ij' fed alias . Imo vero, ficut Coelum & Ter. A, < w ; » Z / > ).x'Vo J-Óù*.» ram in principio creata fuiffe legentes , J)'0 . ù i - x L ^ intelligunus eadem ruiffe verum Coelum . I» . , « r ». 7. » . 1 & veram Terram , nec aliud quidpiam^ ^ ' T ^ hifce vocabulis fignificari : ita reliquas etiam > * • — a — ' — — « s J ! num fat, Coelum & Terram ex nihilo edu- D ' « / -, r , , S . - , , -, .. 't a a fuiffe s quia nec dum erant aqua.-, aut H f I fpintus, isnis, aut lux, aut nox : coelo quip• —ùL' pe terraque recentiora. funt : Creatura: ergo * J-ÌQ*. ^ÌO V&J; funt; quia illis pofteriora funt: n e q u ^ j . J J ^ / o o O } jj'o . ^ t u f s o o » ? ^ ..ajf 6 fempitcrna funt ; quia ante illa non fue"t* "' * T \" runt. y , „ „t j , w, * y 3 Mo9 1 Indicata( coeli terraque creatione, ^ I m y II ) \ \ I I? "J" fes tranfit aa e a , quje inter firmamentum ^ — * "1 ^ — — s > y / A terrosque orbe in velut in medio pofita funt: f ) ^-„—jo'ì/"' qu£ vero fupra firmamentum fumma obti- E \ ^ oo» • | L j c L x nent, filentio preterit. Nec enim ubi illa 1 ^ * i 'j 1 ^ ^ , T ijj^- vj^ defcripfit, ad cognofcendas fpirituales fubt ^ ^ i i f ** « , s * ftantias , quonam feilieet die conftitura ' • f , fuerint , uUum aditum nobis aut patefe' — 0 1 — » * ^ ^ cit, aut in nú i t . Subdit ¡taque, terram_, Jo . loo» Uova!? ^ í a í o » fuiffe tohu & bohu, hoceñ defertam, & jj» . ^ v ^ - . W ^»/o vacuarn, docens, vacuum & inane rerum „,,T . 1? 1 » * '> . T" fubftantiis antiquius effe ; non quod va^ I'U'r cuum rem effe credamus; fed ut inde no? \-¿=>9 bis conilet, folam terram extitiffe; prate- F » . JbfflA^ rea nihil. / ' His pramirtis de creatione Coeli & .oos^U W i e r r a , oc vacuo; (temporáneas quippe_j » 1 p* 1 » * • J* * '* naturas tempori fuccedere, neceffe eft : ) 'H C , T? progreditnr Mofes ad ipfas rerum fubftanQ++=>1.(9 U — , tias . Et tenebray inquit, erant fuper fa«aJ* ' ciem Abyjfi. Et quidem aquas e o d e n ^ . ¿ ? J ^ L Í tera' ).SOOO)¿

7 1, , •9 '

I

N

o»a» U-ao» iii t *•

G

, « 'is

E

N E S I M. A tempore conditas fuiflc ifta convincimi : qua .*'ir autem ratione, nuove ordine id fa&um_.

fuertt, Scriptura reticuit: cui projndc a r , ^ | , - , ,-yr . , -y »^ > •. ^ i X 7 ? f i r m a n t i , aquas procreatas fuiffe, fidem h a s" jco» jj y J J T • |oo> W=>o bere interim fit fatis; placeatque, tantifJ i a » / * » «3) o ^ o K V ' per expeétare Mofen , q u i doceat modum , . cjj&ù'a tó - . » V a o * . foo> quo i l l s , D e o j u b e n t e , effe coeperunt. N e e ./ - » • r ' > porro deruere, qui tenebras, aquarum_> t - f * * tf / ^ abyffum operientes , corporum coeleftiura J joe» -s; • OM» umbram fuiffe rradiderint : & fane , fi f I — ^ ••) • M o o^i v ^ J b / ' ^ X ì B firmamentum primo die conftitutum fuiffet, W r-* -.ovX ^ » L ' - m ' I ^ M iftud nec putide, nee inepte dictum v i d e « • ; »* i i j « 1 > • I |'T r e t u r . Caeterum fi fummi i l l i orbes firmaT , • > * •* f " v" I ' " ' mento fimiles c l i e n t , cralia: utique tene—:r*®; , h ~ r ? / — ^ * ; bra: fpatia intermedia occupareat : n e c e n i m -=> A — 7 j^sa.**. K'*—^ ' v 3 0 ? l u x , qua: poftmodum produfta fuic, coele: i i — J L ' - l a » * ftibus orbibus communicata fcribitur , ut -«»T ^-¿eiJo offufam n o t o inde difpellerer. A t fi i n r ' ¿ f c à i tils' 'i' Ù \ tcrpohta i l i a fpatia proprio lumine non ca^ f ? X*? ' r e n t , ficut E z e c h i e l , Paulus & Stephanas ^ T ' ^ T f ' , ; 0 .°* 7 U — ^ " T * ^ C innucre videntur ; quomodo coelcftes orA-'s . lasaiS^flo/dicoaiiiaSe b e s , qui ingenita luce tenebras dilfipant, . 000» noiftem aquis orfundereut ? v oo»?o»caz»> .'oco, Wo^i \ E t qironiam f l a t u t u m e f t , omnes conI > .» it .it^v « ' T- « t • ditas res fex dierum opificio comprehen, y * » d i , etfi nulla de earum conftitutione fiat • « \}° m c n t i o , fequitur nubes etiam primo die opt, o^—=> 1 — i j i — i v X)7 I x a J aliqua ratione effe coepiffe : quemadmodutn y — ' l ' • fignificantur. Ceterum quia aeri innatum eft in fpiritum feu ventum fluere, idcirco hic diciturincubuiiTeaquis, hoc e f t , flafle. Spiritus ergo ille flabat fuper aquas, fuamque a divino Opifice originem prasdicabat. Poft paulo, eodem nempe d i e , ipirare defiit ; quod pariter nubibus accidit , continuo atque die eodem evanefeemibus. Hadcnus de rebus fub initium nodis primae conftitutis, coelo nempe, terra, tenebri? 3 aquis, & aere Mofes e g i t . Nunc ad corpus luminofum primo die procreatimi progreditur, Exadis itaque duodecim horis noduniis, lux apparuit media_> inter

ì

A

S Y R I

• |—ia—ia-jo T

• *

8

j p ^

I9

t 1> ?

I*. ' * I * I ?

!. p'

\x

V

fi

* P

I |1V

ir

k

,y P

O) i.he^js ).Xv=i

•

. —=>L)f jtaoooil* o.^aXo . Jiiej-C )»'o»aJ : ^ A » ! If-taXCiZ*

JiSiJ»

B J — O O » 0»S*?o * IP " I 4 " 'i v S> ft

ìjT fio/ :

. VT 1*

' l|> ' ¡1 't « r • if i - M« f i* jj «H^JO^ÌSJ?

I

Ov\ Looj. L^^Xi J ^ A J j » ¡Cy \ \v» ^Ìio • Zoo» I f" " — \\ v * 'l) i \ jiaj»;ie>i

.§ a

IsoaJ*-»N/

f f 1 ' & Umbrie fpatia xquantur : quarc lucem là) ^ JD . ^.oto-i»—Jfc* oO> /a.A. per duodecim horas perfe vera ile necefle^» eft; ut tantundem ipatii, quantum tenevsf »o—j.1» • ç-'i"*- J*~aÙtiLiL J&mMAÌO/»CjaJ bra, lux occupaife dicatur. Nam etfi lux, I I S ' * '' >' v' " 5 I « I. » f & nubes momento temporis produftx funt ; attamen fpatia lucis, & umbree , prima; r T V ,V

9

*

1' '

f 1* H'i

" ~1V*t

V

I

'

" "

r

—-

,

,

cmiuv

"f' J ^ ^ ' "f ^••g'^) g dici,fingalaper duodecim horas mundum | f __caiir»r . I * X * i» ! tenuerunt Lux ergo, quae fuperficiein terra* te. Joo» JP-VA A,/f v nere cœpit, vel fplendentis nebulje fpeciem referebat ; vel folem orientera, aut ^ o i v)tO . i ^ zvj' K v columnam populi in eremo ducem, imi»ovaio» a/'. jaoy „otoKj* tabatur: qualis qualis fucrit, plauum eit, -Joe» £•>,.) /{.=»«, io.=> foo» noiìem Univerfo incumbentem, ab ea_, diflipari ncquiviiTe ; nifi vel feipfa, vel ) — o > _ a » ; i o \ Joe* '^¿Mäo Jf» •ir riiv i» ' ' il»4 emiflis radiis, orientis folis adinftar, omV v' " 'r ' /oo» «_£>/ r- . , , , -rr „ c 7 T Jlr a—» T « •i" U ' -r ^ nia ^atc loca compie vi iiet. Erat qufppe_> H ^ — i a — e i — V o»àe : foO} I f Ifiooias 7 L • D ,2» Z proinde certo loco affixum, noftem lindique difpelleus , motuque carens , praeter *— j o o t»? I |II? r y i V eum, quem ferebat fubitus ortus, 8c ocJ ^s ;o«» ¿ûa:» j » I T.J cafus , quibus noflis diftinguebatnr ini.«Ij.-irT'O ; . oot OvXjj.Ì9 tium, & finis. Hunc in modum, dici no-jc'p» ¿ìifquc fpatia dirimente luce, dies fluxere tres : quibus evolutis, ne lux in nihilum, T T T > ' " ' II'" v'»v' ov—J? unde prodierat, rediret, a Deo laudata-» .»-«ioo-. —ZxAiJv . .. » 1 -•_>_>„- .... D fuit v dit T 0

ìy»;»

o\

r

r

•

ir'Lj'fo * V

r~T

k. — t-^» s f ^ . SL'Jw * * ** *» si"*" 11 5 7 i.; « * T TI? i 'OOI *—»VI^—SCLAÜ ^s) . socv-i^ T 7 II' T II' » 5» N >J . fi

JJ » _T

*p/x»>

; i > Scvipmz, Dem l«cm, quod eßet bona : & rurfus : £