Regesta Pontificum Romanorum: Tomus quartus (ab a. MXXIV usque ad a. MLXXIII) [1 ed.] 9783666310898, 9783525310892

Citation preview

REGESTA

PONTIFICUM ROMANORUM

TOMUS QUARTUS (AB A. MXXIV USQUE AD A. MLXXIII)

VANDENHOECK ET RUPRECHT

REGESTA PONTIFICUM ROMANORUM AB CONDITA ECCLESIA AD ANNUM POST CHRISTUM NATUM MCXCVIII EDIDIT PHILIPPUS JAFFÉ

EDITIONIS TERTIAE EMENDATAE ET AUCTAE IUBENTE ACADEMIA GOTTINGENSI

SUB AUSPICIIS NICOLAI HERBERS

TOMUM QUARTUM (AB A. MXXIV USQUE AD A. MLXXIII)

CURAVIT IUDITH WERNER

GOTTINGAE IN AEDIBUS VANDENHOECK ET RUPRECHT MMXX

Dieser Band wurde durch die Gemeinsame Wissenschaftskonferenz (GWK) im Rahmen des Akademienprogramms mit Mitteln des Bundes und des Landes Niedersachsen gefördert.

Bibliografische Information der Deutschen Nationalbibliothek Die Deutsche Nationalbibliothek verzeichnet diese Publikation in der Deutschen Nationalbibliografie; detaillierte bibliografische Daten sind im Internet über https://dnb.de abrufbar. © 2020, Vandenhoeck & Ruprecht GmbH & Co. KG, Theaterstraße 13, D-37073 Göttingen Alle Rechte vorbehalten. Das Werk und seine Teile sind urheberrechtlich geschützt. Jede Verwertung in anderen als den gesetzlich zugelassenen Fällen bedarf der vorherigen schriftlichen Einwilligung des Verlages.

Vandenhoeck & Ruprecht Verlage | www.vandenhoeck-ruprecht-verlage.com ISBN 978-3-666-31089-8

RERUM INDEX

Prooemium Praefatio Index abbreviationum Index Pontificum Romanorum Regesta Pontificum Romanorum Index initiorum Concordantia siglorum editionum secundae et tertiae Concordantia siglorum editionis tertiae et voluminum serierum ‚Pontificia' Concordantia siglorum editionis tertiae et voluminum serierum ‚Regesta imperii' Index operum adhibitorum Praefationis versio germanica

VII IX–X XI–XIII XV 1–374 375–380 381–385 387–400 401–413 415–474 475–476

PROOEMIUM

Volumine quarto huius operis olim a Philippo Jaffé conditi continentur Regesta Pontificum Romanorum ab anno 1024 usque ad annum 1073. Gregorii VII. igitur pontificatus (1073–1085) attingitur, quem maximi ponderis esse inter omnes constat, qui in historiam pontificum Romanorum incumbunt. Regesta satis brevi tempore composuit Iudith Werner aliqua ex parte (usque ad annum 1058) nisa in iis regestis, quae in voluminibus inveniuntur quibus titulus Regesta Imperii (Böhmer/Frech). Ad regesta autem sequentium annorum colligenda fontes increbrescentes ac late nunc dispersi summo labore indagandi et perscrutandi erant. In hoc opere ea erant adiumento, quae in Instituto Academiae Gottingensis, cui nomen Papsturkunden des frühen und hohen Mittelalters, explorata erant. Hoc igitur volumine ultimi anni tractantur eius temporis spatii, quo viri nobili familia (imprimis Tusculana) orti fungebantur papae munere; in fine autem voluminis etiam multa inveniuntur, quae ad reformationem ecclesiae, quae dicitur, atque ad id tempus, quod Rudolfus Schieffer appellabat „Papstgeschichtliche Wende“, attinent. Ad praesens volumen perficiendum ii, qui sub tutela instituti illius generalis Akademienprogramm der Union der deutschen Akademien in Instituto Academiae Gottingensis, cui titulus Papsturkunden des frühen und hohen Mittelalters, opus faciunt, multis modis operam et studium suum contulerunt. In commentariis conscribendis non absolutioni perfectionique studebatur, ne impensa plus iusto superarent fructus. Hoc opus percenserunt Rolf Grosse, qui Parisiis Galliae Pontificiae praeest, Waldemarus Könighaus Gottingensis, Haraldus Müller Aquisgranensis. Carolus Augustinus Frech multis regestis addidit ea, quae ipse nuper investigando invenerat. Illis omnibus et multis aliis, quos hic singulos enumerare longum est, maximas gratias agimus. Thorstanus Schlauwitz hoc quoque volumen excudendum et imprimendum in domo editoria Vandenhoeck & Ruprecht curavit; mox etiam thesauro electronico providebit. Tria volumina priora anno 2018 mense Novembri ipse Francisco papae tradidi; speramus etiam volumen quartum cum in Vaticano tum in re publica litteraria multis usui fore. Erlangae anno 2019 in die Apostolorum

Klaus Herbers

PRAEFATIO

De intentione, ratione, methodo Regestorum Pontificum Romanorum Regesta nostra qua intentione colligantur, qua ratione eligantur, quo denique ordine quaque forma praebeantur, legere poteris in praefatione voluminis primi. Praeterea ea sunt observanda, quibus in praefatione voluminis tertii exponitur, quatenus illud volumen a duobus prioribus differat. Regestis olim a Philippo Jaffé compositis et inde ab anno 1885 usque ad annum 1888 denuo editis in hac nova editione non solum ea adduntur, quae his ultimis annis inveniebantur a doctis in Instituto Academiae Gottingensis cui nomen Papsturkunden des frühen und hohen Mittelalters, sed etiam ea, quae in Regestis Imperii et aliis editionibus in lucem prodierunt (vide praefationem voluminis primi). Qua re ex nova editione Regestorum Jaffeanorum perspici potest, quam plene et accurate historia pontificum Romanorum quaque aetate explorata sit. Quod imprimis in volumine quarto apparet: Cum regesta annorum ab 1024 usque ad 1058 fuse a Carolo Augustino Frech in Regestis Imperii tractentur, de quindecim annis sequentibus multo minus novimus. Quamquam propter liberalitatem Caroli Augustini Frech multa nuper ab eo inventa inserere licuit, tamen exspectandum est – ut iam in prioribus duobus voluminibus – etiam plura inventum iri. Quae in thesaurum electronicum aliquanto post edendum inserentur. Ibi etiam lectores nova addere poterunt; hoc ut faciant imo ex corde eos invitamus.

Gratiarum actio Gratiae debentur non solum Nicolao Herbers, auctori editionis novae, qui praesens volumen ipse saepius recensuit et emendavit, sed etiam multis aliis, qui singuli singulis modis ad hoc opus perficiendum auxilium tulerunt: Waldemarus Könighaus Gottingensis Latinitati emendandae operam dedit et nonnulla supplementa bibliographica addidit. Katharina Kagerer Gottingensis prooemium et praefationem Latine vertit. Rolf Große Parisiensis regesta percensuit et me de editionibus electronicis diplomatum pontificum monuit. Praeterea maximae gratiae debentur Haraldo Müller Aquisgranensi, qui manuscriptum non solum totum perlegit atque emendavit, sed etiam iudicando probavit. Gratias ago etiam Carolo Augustino Frech Tubingensi, qui nisi summa benignitate et liberalitate schedas suas de Nicolao II et Alexandro II mihi concessisset, illius temporis regesta componi non potuissent. Per eum enim multa diplomata adhuc ignota mihi innotuerunt, quibus hoc volumen valde auctum est.

x

Praefatio

Maximae gratiae debentur cum Haraldo Böhm tum Thorstano Schlauwitz, qui in omnibus rebus (non solum technicorum munere functi) me adiuverunt. Qui nisi auxilium tulissent et fundamenta electronica iecissent, hoc volumen conscribi et prelo mandari non potuisset. Ex famulis, qui huic operi perficiendo opem tulerunt, non omnes hic enumerari possunt, sed eos nominare in animo est, qui his ultimis mensibus multam operam consumpserunt: Valentinum Birk, qui ad Latinitatem emendandam adiuvit, Victoriam Trottmann et Iohannem Gebhardt, qui rebus indagandis et explorandis effecerunt, ut opus celerius perficeretur, Benedictum Rebohl, cuius auxilio in componendo elencho librorum laudatorum utebar. Postremo Iessicae Breunig et Magdalenae-Mariae Berkes gratias ago, quae cum mihi tempus pariendi appropinqiuaret, extremum perpoliendi operis laborem adhibuerunt. Erlangae

Iudith Werner

INDEX ABBREVIATIONUM a. a. inc. A.S. Arch. abb. abbrev. act. adn. aeccl. aest. al. ap. apost. app. apr. arch. archicanc. archiep. archiepp. archiscrin. aug. aut. b. bb. bibl. c. canc. card. cat. cath. cf. Chr. chron. col. conc. cont. cor. corroborat. cr. d.

annus anno incarnationis apostolica sedes Archive, Archivio abbates abbreviatio actum adnotatio aecclesia, aecclesiastica aestate aliter apud apostolus, apostolicus appendix aprilis archivum archicancellarius archiepiscopus archiepiscopi archiscriniarius augustus autumno beatus beati bibliotheca, bibliothecarius capitulum cancellarius cardinalis catalogus catholicus confer Christus chronica, chronicon columna, columnae concilium continuatio, continuator coronatus corroboratum circiter dies, dominus, dominicus

D. dat. dec. dép. diac. dioec. eccl. ed. edd. ep. epist. epp. etc. ex. febr. fragm. fund. hist. i. a. i. e. ian. ibid. id. imp. in. inc. ind. iul. iun. kal. kath. lat. Lat. laud. leg. Lib. pont. m. mai. mart. med.

Deus, Dominus datum december départemental diaconus dioecesis ecclesia, ecclesiasticus editio, editum, edidit editiones, ediderunt episcopus epistola, epistolae episcopi et cetera exeunte februarius fragmentum fundatio historia inter alia id est ianuarius ibidem idus imperator ineunte incarnatio indictio iulius iunius kalendae, kalendas katholicus latinus Lateranensis laudatur lege Liber pontificalis mensis maius martius medio

xii mon. n. nat. non. not. nov. oct. p. p. m. pal. patr. pont. pp. presb. prim. prop. q. d. q. R.E. reg. reimpr. s. s. v. S.A.

Index abbreviationum monasterium numerus, noster national nonae, nonas notarius, nota november october pagina, paginae per manum palatium patriarcha pontificatus papa presbyter primicerius propitio qui/quae/quod dicitur quaestio Romana ecclesia regionarius, regnante reimprimatum sanctus sub voce sedes apostolica

S.A.S. S.R. S.R.E. S.R.S.A. S.S.A. saec. secret. ser. scil. scr. scrin. sept. sq. sqq. ss. subdiac. subscr. suprascr. temp. univ. v. vat. ven. vol.

summa apostolica sedes sancta Romana sancta Romana ecclesia sancta Romana sedes apostolica summa sedes apostolica saeculum secretarius serenissimus scilicet scriptum scriniarius september sequens sequentes sacratissimus, sancti subdiaconus subscriptus, subscripsi suprascriptum tempus universalis vide Vaticanus venerabilis volumen

Abbreviationes serierum AASS Acta Sanctorum CCCM Corpus Christianorum Continuatio Mediaevalis FRB Fontes rerum Bohemicarum FSI Fonti per la Storia d‘Italia Gall. Pont. Gallia Pontificia Germ. Pont. Germania Pontificia Ital. Pont. Italia Pontificia MGH Monumenta Germaniae Historica - Briefe d. dt. Kaiserzeit Die Briefe der deutschen Kaiserzeit - Conc. Concilia - Const. Constitutiones - DD Diplomata - Dt. Chron. Deutsche Chroniken - Epp. Epistolae in Quart - Epp. sel. Epistolae selectae - Fontes iuris Fontes iuris Germanici antiqui in usum scholarum separatim editi - Ldl Libelli de lite imperatorum et pontificum - Necr. Necrologia Germaniae - SS Scriptores in Folio - SS rer. Germ. Scriptores rerum Germanicarum in usum scholarum separatim editi

Index abbreviationum - SS rer. Germ. N. S. - SS rer. Lang. - SS rer. Merov. MIÖG MMFH MPH RIS SS rer. Brit.

Scriptores rerum Germanicarum, Nova series Scriptores rerum Langobardicarum Scriptores rerum Merovingicarum Mitteilungen des Instituts für Österreichische Geschichtsforschung Magnae Moraviae Fontes Historici Monumenta Poloniae historica Rerum Italicarum Scriptores Rerum Britannicarum Medii Aevi Scriptores

xiii

INDEX PONTIFICUM ROMANORUM „Antipapae“ in litteris italicis imprimatae sunt.

Alexander II Benedictus IX Benedictus X Clemens II Damasus II Gregorius VI Honorius (II) (Cadalus) Iohannes XIX Leo IX Nicolaus II Silvester III Stephanus IX Victor II

1061–1073 1032–1046; 1047–1048; 1054–1056 1058–1060 1046–1047 1047–1048 1045–1046 1061–1072 1024–1032 1049–1054 1058–1061 1045–1046 1057–1058 1055–1057

REGESTA PONTIFICUM ROMANORUM

Iohannes XIX (1024–1032) * 8834 JL I 515

1024 (apr. 19) Consecratur.

(Roma)

L a u d . i n : Ademari Engolismensis Chron. III c. 62 (Chavanon 187); Chron. Suevicum universale ad a. 1024 (MGH SS 13, 70); Ann. Farfenses ad a. 1024 (MGH SS 11, 589); Ann. Wintonienses ad a. 1024 (Liebermann 71); Ann. Uticenses ad a. 1034 (MGH SS 26, 498); Rodulfi Glabri Hist. IV c. 3, 4 (France 174); Herimanni Augiensis Chron. ad a. 1024 (MGH SS 5, 120); Lib. Pont. (Duchesne II 269); Cat. Farfensis (Giorgi/Balzani Regesto di Farfa II 9, 18); Bonizonis Sutrini Lib. de vita christiana IV c. 44 (Perels 132); Benonis Gesta II c. 5 (MGH Ldl 2, 377); Ann. Altahenses ad a. 1024 (MGH SS rer. Germ. 4, 18); Mariani Scotti Cat. pont. ad a. 1046 (MGH SS 13, 78); eiusdem Chron. ad a. 1038 et ad a. 1046 (MGH SS 5, 487 et 488 et 556); Cat. pont. Rom. et imp. saec. XI (MGH SS 24, 84); Ann. Augustani ad a. 1024 (MGH SS 3, 125); Bernoldi Constantiensis Chron. ad a. 1024 (MGH SS 5, 399 et 424); Vita Leonis IX papae I c. 1 (Poncelet 275); Hugonis Flaviniacensis Chron. II ad a. 1023 (MGH SS 8, 392); Sigeberti Gemblacensis Chron. ad a. 1025 (MGH SS 6, 356). – R e g . : Böhmer/Frech n. 1. Aliis de fontibus, qui consecrationem Iohannis XIX laudant, cf. Böhmer/Frech n. 1.

*† 8835

(1024 apr.) Roma Ezzoni comiti palatino et Mathildae coniugi eius cum sanctorum reliquiis cruciculam donat auream et sua iniungit auctoritate, quatenus – ut voverant – in propria hereditate monachorum instituant collegium. L a u d . i n : Fundatio Brunwilarensis c. 13 (MGH SS 14, 125 et 133). – R e g . : Germ. Pont. VII 260 n. *1; Böhmer/Frech n. †40. Fundatio Brunwilarensis haec gesta Iohanni (XIX) papae attribuit, sed verisimilus est Benedictum VIII fuisse, cf. Germ. Pont. VII 260 n. *1. De tempore cf. Böhmer/Frech n. †40.

8836

(1024 mai.–iul.) Iohannem (XIX) Willelmus abbas s. Benigni Divionensis per litteras monet, ut simoniae apud praelatos obstet. E d . : Insertum in Rodulfi Glabri Vita s. Guilelmi Divionensis c. 19 (Migne PL 142, 713; Bulst 282; separatim ed. Migne PL 141, 1157) (fragm.). – R e g . : Böhmer/Frech n. 41.

8837 JL 4065

(1024 mai.–iul.) Monasterii Cluniacensis possessiones et privilegia „ob interventum Heinrici (II) imperatoris“ confirmat. – Cum omnium fidelium. E d . : Zimmermann Papsturkunden II n. 558; Chartae Galliae Acte n. 258963. – R e g . : Santifaller Verzeichnis 42 n. 18; Böhmer/Frech n. 42. Laud. et in relatione concilii Ansensis a. 1025 (Mansi Conc. 19, 423) et in Alberici Trium Fontium Chron. (MGH SS 23, 779). Olim ad a. 1024. De tempore cf. Böhmer/Frech n. 42.

*† 8838

(1024 aug.) (Iohannem XIX) papam episcopi Germaniae rogant, ut in pactis cum Conrado II de electione regis initis assentiatur. L a u d . i n : Ademari Engolismensis Chron. III c. 62 (Chavanon 187); Rodulfi Glabri Hist. IV c. 1 (France 170). – R e g . : Böhmer/Frech n. †49.

4 *† 8839

Iohannes XIX (1024–1032) (1024 ante sept. 8) Conradum II regnum Germaniae petentem invitat, ut iter per Italiam faciat et coronam Italicam accipiat. L a u d . i n : Rodulfi Glabri Hist. IV c. 1 (France 170). – R e g . : Böhmer/Frech n. †50.

† 8840 JL 4071

1024 sept. Monasterium s. Mariae in Organo Veronense, ex episcopi Veronensis potestate exemptum, Popponi patriarchae Aquileiensi restituit, „ut fuit tempore Paulini et Eliae patriarcharum et Ferocis abbatis“. Monasterii bona confirmat (Scr. p. m. Iohannis card. et canc. vice Petri diac. in m. sept. et ind. VIII. Dat. p. m. Dodonis ep. et bibl. S.R.E. in m. et ind. suprascr. in ss. sede b. Petri apost. a. I, a. Deo prop. d. Iohannis summi pont. et univ. XIX pp.). – Astantibus Romanę profectionis. E d . : Zimmermann Papsturkunden II n. †559. – R e g . : Ital. Pont. VII/1, 30 n. †54; Ital. Pont. VII/1, 227 n. †2; Santifaller Verzeichnis 44 n. †20; Böhmer/Frech n. †51. Laud. et in Alexandri III privilegio (JL 12880). Olim ad a. 1025 sept. De tempore cf. Böhmer/Frech n. †51.

* 8841

(1024 ante dec.) Petrum episcopum Silvae Candidae consecrat.

(Roma)

L a u d . i n : J³ 8870. – R e g . : Böhmer/Frech n. 53.

* 8842

(1024 ante dec.) (Roma) Ad Iohannem (XIX) Poppo patriarcha Aquileiensis monachum quendam legatum mittit, nulla probabili ratione nec iusta defensione, ut promiserat, munitum. L a u d . i n : J³ 8852. – R e g . : cf. Ital. Pont. VII/1 28 n. *49; Böhmer/Frech n. 54. De tempore cf. Böhmer/Frech n. 54.

* 8843

1024 dec. 17 Ecclesiam monasterii Cryptoferratensis consecrat.

Grottaferrata

L a u d . i n : Bartholomaei abbatis notitia (Piacentini De sepulcro Benedicti IX 32); typicon Cryptaferratense (Giovanelli Inni sacri 103). – R e g . : Ital. Pont. II 42 n. *2; Santifaller Verzeichnis 47 n. *24; Giovanelli Bartolomeo Juniore 219; Russo Reg. vaticano per la Calabria n. 115; Böhmer/Frech n. 60. De tempore cf. Böhmer/Frech n. 60.

* 8844

(1024) (Roma) Monasterii s. Mariae et s. Martini in insula Gallinaria possessiones et privilegia confirmat idque ab omni alio iurisdictione liberat. L a u d . i n : J³ 9060. – R e g . : Böhmer/Frech n. 38.

*† 8845

1024 Albinum episcopum Plocensem providet.

(Roma)

L a u d . i n : Iohannis Dlugossii Ann. II ad a. 1024 (Dąbrowski I 289). – R e g . : Böhmer/Frech n. †39; Pol. Pont. 190 n. *†34.

* 8846

(1024 iun.–dec.) Iohannem (XIX) legati patriarchae Popponis Aquileiensis privilegium petunt, in quo omnes possessiones, in primis Gradensem insulam, confirmentur. L a u d . i n : J³ 8852; Andreae Danduli Chron. (RIS 12/1, 206); Andreae Naugerii Hist. Veneta (RIS 23, 959); Marini Sanudi Vite dei dogi (RIS 22/4, 147). – R e g . : Böhmer/Frech n. 44.

Iohannes XIX (1024–1032) * 8847 JL 4060

5

(1024 iun.–dec.) (Roma) Popponi Aquileiensi patriarchae privilegium per Petrum diaconum et cancellarium concedit, quo inter cetera insulam Gradensem cum suis pertinentiis confirmat, sicut iuste et canonice per antiqua privilegia ei et ecclesiae Aquileiensi pertinere dinoscitur et sicut ipse iuste probare omni tempore possit. E d . : Insertum in J³ 8852. – R e g . : Ital. Pont. VII/1, 28 n. *48; Ital. Pont. VII/2, 52 n. *75; Santifaller Verzeichnis 41 n. *15; Zimmermann Papsturkunden II n. 560; Böhmer/Frech n. 45. Laud. et in J³ 9059; Andreae Danduli Chron. (RIS 12/1, 206); Andreae Danduli Chron. breve (RIS 12/1, 362); Andreae Naugerii Hist. Veneta (RIS 23, 959); Antonii Belloni Vitis patriarcharum Aquilejensium (RIS 16, 11); Marini Sanudi Vite dei dogi (RIS 22/4, 147sq.). Olim ad a. 1024, de tempore cf. Böhmer/Frech n. 45.

* 8848

(1024 iun.–dec.) (Roma) Iohannem (XIX) Urso Gradensis patriarcha primum per nuntios, deinde per semetipsum petit ad conquerendum de suae sedis invasione. L a u d . i n : J³ 8852; J³ 9059; Andreae Danduli Chron. brevis (RIS 12/1, 362); Andreae Naugerii Hist. Veneta (RIS 23, 959); Marini Sanudi Vite dei dogi (RIS 22/4, 147). – R e g . : Ital. Pont. VII/2, 52 n. *76; Böhmer/Frech n. 46 et n. 55. De tempore cf. Böhmer/Frech n. 46 et. n. 55.

* 8849 JL *4061

(1024 iun.–dec.) Ursonem patriarcham Gradensem litteris per Gregorium nuntium apostolicum delatis ad synodum (J³ *8851) vocat. L a u d . i n : J³ 8852. – R e g . : Ital. Pont. VII/2, 52 n. *77; Santifaller Verzeichnis 42 n. *16; Böhmer/Frech n. 47. Olim ad a. 1024 iun.–iul. De tempore cf. Böhmer/Frech n. 47.

* 8850 JL *4062

(1024 iun.–dec.) Popponem Aquileiensem patriarcham ad synodum Romanam (J³ *8851) venire iubet. L a u d . i n : J³ 8852; J³ 9059; Andreae Naugerii Hist. Veneta (RIS 23, 959). – R e g . : Ital. Pont. VII/1, 28 n. *49; Santifaller Verzeichnis 42 n. *17; Böhmer/Frech n. 48. Olim ad a. 1024 iun.–iul. De tempore cf. Böhmer/Frech n. 48.

* 8851

1024 dec. (Roma, Laterano), S. Silvestro Multis episcopis praesentibus synodum in ecclesia s. Silvestri celebrat, in qua de dissensione inter Gradensem et Aquileiensem patriarchas agitur. L a u d . i n : J³ 8852; J³ 9059; Andreae Danduli Chron. brevis (RIS 12/1, 362; MGH Conc. 8, 61); Andreae Naugerii Hist. Veneta (RIS 23, 959). – R e g . : Böhmer/Frech n. 56. De synodo cf. et MGH Conc. 8, 59 n. 5.

8852 JL 4063

1024 dec. (Roma, Laterano), S. Silvestro In synodo (cf. J³ *8851) patriarchatum Gradensem, sub potestatem Popponis patriarchae Aquileiensis contra ius fasque redactum, Ursoni patriarchae Gradensi restituit (Scr. p. m. Gregorii scrin. S.R.E. in m. dec., ind. VIII). – Si mortalibus inevitabiliter. E d . : Zimmermann Papsturkunden II n. 561; MGH Conc. 8, 63. – R e g . : Ital. Pont. VII/1, 28 n. 50; Ital. Pont. VII/2, 52 n. 78; Santifaller Verzeichnis 45 n. 21; Böhmer/Frech n. 57. Laud. et in J³ 9059; Andreae Danduli Chron. brevi (RIS 12/1, 362). Cf. et J³ 5317, J³ 5437, J³ 5658, J³ *7106, J³ 7334, J³ *7353, J³ *7358, J³ *7459, J³ *8434, J³ *8614, J³ *8756, J³ *8842, J³ *8846, J³ *8847, J³ *8848, J³ *8849, J³ *8850, J³ *8851.

6 8853 JL 4070 et JL II 409

Iohannes XIX (1024–1032) 1024 dec. (Roma) Ecclesiae Gradensis bona confirmat, petente Ursone patriarcha (Scr. p. m. Georgii scrin. S.R.E. in m. dec., ind. VIII). – Convenit apostolatui nostro. E d . : Zimmermann Papsturkunden II n. 562. – R e g . : Ital. Pont. VII/2, 53 n. 79; Santifaller Beschreibstoffe 90 n. 13; Santifaller Verzeichnis 46 n. 22; Böhmer/Frech n. 58. Laud. et in J³ 9059. Olim ad a. 1025 sept. De tempore cf. Böhmer/Frech n. 58.

* 8854 JL *4064

(1024 dec.) (Roma) Popponi patriarchae Aquileiensi dirigit epistolam, ut cuncta ablata sub trium personarum sacramento Gradensi patriarchae restituat. L a u d . i n : J³ 9059. – R e g . : Ital. Pont. VII/1, 29 n. *51; Ital. Pont. VII/2, 53 n. *80; Santifaller Verzeichnis 47 n. *23; Böhmer/Frech n. 59. De tempore cf. Böhmer/Frech n. 59.

* 8855

(1025 mart. 8–14) Roma Amblardo viri nobili de oppido Noneda a (Stephano) episcopo Claromontano paenitentiae causa Romam misso una cum vasallo Amblardo de Brezons absolvit ea conditione, ut omnes possessiones s. Petro tradat et s. Floro ecclesiam exstruat, quae abbati Odiloni Cluniacensi tradatur. L a u d . i n : Epitoma 10 (Boudet Cartulaire de Saint-Flour 9); Inventoria capituli s. Flori 12 (Boudet Cartulaire de Saint-Flour 11). – R e g . : Böhmer/Frech n. 61. De tempore cf. Böhmer/Frech n. 61.

* 8856

(1025) mart. (ex.) Roma, S. (Croce in) Gerusalemme Conditoribus Amblardo de oppido Noneda et Amblardo de Brezons praesentibus monasterium s. Flori abbati Odiloni Cluniacensi tradit. L a u d . i n : Epitoma 10 (Boudet Cartulaire de Saint-Flour 9); Inventoria capituli s. Flori 14 (Boudet Cartulaire de Saint-Flour 11). – R e g . : Böhmer/Frech n. 62. De tempore cf. Böhmer/Frech n. 62.

8857 JL 4067

1025 mai. (Roma) Ecclesiae Portuensis privilegia et bona rogatu Benedicti episcopi confirmat (Scr. p. m. Sergii scrin. S.R.E. in m. mai., ind. VIII). – Quoniam semper sunt. E d . : Insertum in Gregorii IX privilegio a. 1236 sept. 24 (Auvray Registres de Grégoire IX II 589 n. 3546; separatim ed. Zimmermann Papsturkunden II n. 564). – R e g . : Ital. Pont. II 20 n. 11; Santifaller Beschreibstoffe 35 n. 25a; Santifaller Verzeichnis 48 n. 28; Böhmer/Frech n. 64.

8858 JL 4068

(1025) iun. (Roma) Bisantio archiepiscopo Canusino (i. e. Barensi) pallium concedit iuraque eius confirmat (Scr. p. m. Roggeri not. reg. atque scrin. S.R.E. m. iun., ind. VIII). – Convenit apostolico moderamini. E d . : Zimmermann Papsturkunden II n.