Pos Màtome Griko. Αναλυτικό Πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο για παιδιά και ενήλικες 9789608215641

Citation preview

Pos Màtome Griko Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο για παιδιά και ενήλικες

Συντελεστές: Abbate Sandra Bernardini Oztasciyan Isabella Filieri Giorgio Vincenzo Καβάγια Βασιλική Κατσογιάννου Μαριάννα Παπάζογλου Νικόλαος Pellegrino Manuela Tommasi Salvatore Χατζοπούλου Κωνσταντίνα Τόπος Έκδοσης: Αθήνα Έτος Έκδοσης: 2012 Επιμέλεια Έκδοσης: Bernardini Oztasciyan Isabella Δημιουργική Επιμέλεια-Εξώφυλλο: Έλενα Ματθαίου ISBN: 978-960-8215-64-1 ΑΛΦΑ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Ζαΐμη 27, Αθήνα, 10682 Τηλ.: 210 8214307 Φαξ: 210 8217192 Ηλ. Ταχυδρομείο: www.alpha-ed.gr

Το σχέδιο αυτό χρηματοδοτήθηκε με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η παρούσα δημοσίευση δεσμεύει μόνο τον συντάκτη της και η Επιτροπή δεν ευθύνεται για τυχόν χρήση των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτήν. GRIKO – 511495-LLP-1-2010-1-IT -KA2-KA2MP

Pos Màtome Griko Αναλυτικό Πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο για παιδιά και ενήλικες

ΆΛΦΑ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ 2012

Pos Màtome Griko

Εισαγωγή στο αναλυτικό πρόγραμμα για την Γκρίκο

Η

Γκρίκο είναι μία μειονοτική γλώσσα που ομιλείται έως σήμερα σε μία από τις δύο ελληνικές γλωσσικές νησίδες της Νότιας Ιταλίας, την Γκρετσία Σαλεντίνα στην Νότια Απουλία. Περιλαμβάνει δωρικές λέξεις οι οποίες μαρτυρούν την αρχαία προέλευση, μεσαιωνικές και νεοελληνικές καθώς και λέξεις από την τοπική ιταλική διάλεκτο της περιοχής, την dialetto romanzo. Η Γκρίκο σήμερα διδάσκεται στα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της εν λόγω περιοχής. Το πρόγραμμα Pos Màtome Griko προβλέπει την ανάπτυξη μιας σύγχρονης διδακτικής μεθοδολογίας με πρωτοποριακό διδακτικό υλικό και με μία νέα μεθοδολογία: Εκτός από τα παραδοσιακά διδακτικά βοηθήματα όπως τα βιβλία και τα λεξικά, η μέθοδος διδασκαλίας, για παιδιά και ενήλικες, προβλέπει τη χρήση πολυμέσων και των ICT για τη διδασκαλία. Για την ανάπτυξη του διδακτικού υλικού δημιουργήθηκε αυτό το Αναλυτικό Πρόγραμμα για παιδιά (6-15 ετών), εφήβους και ενήλικες για τα έξι επίπεδα προβλεπόμενα από το Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για τις Γλώσσες (A1, A2, B1, B2, C1, C2). Είναι η πρώτη φορά που δημιουργείται με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση ένα Αναλυτικό Πρόγραμμα για μία μειονοτική γλώσσα με τα κριτήρια

8

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

που προβλέπονται για τις επίσημες γλώσσες από το Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Στα παραδείγματα που δίνονται στο αναλυτικό πρόγραμμα, επισημαίνονται οι λεξιλογικές διαφορές μεταξύ των χωριών της περιοχής. Το πρόγραμμα προβλέπει επίσης και ένα τελικό λεξικό όπου διατυπώνονται οι διαφορές λεξιλογίου μεταξύ των δήμων της Γκρετσία Σαλεντίνα (Σαλεντινής Ελλάδας). Όπως είναι γνωστό η Γκρίκο καταγράφηκε για πρώτη φορά κατά τα τέλη του 19ου αιώνα από μελετητές και συγγραφείς διαφόρων προελεύσεων οι οποίοι εφάρμοσαν διαφορετικά κριτήρια για την καταγραφή των ιδίων κειμένων. Μην έχοντας μια καθιερωμένη παράδοση γραφής της Γκρίκο, με κανόνες φωνητικής μεταγραφής και μιας κοινά αποδεκτής γραμματικής δομής, τα κριτήρια στα οποία μπορούμε να βασιστούμε για τη μεταγραφή της είναι τα εξής: α) χρήση μιας γραφής, όσο το δυνατόν πιο απλής, που επιτρέπει σε όποιον ήδη μιλάει την Γκρίκο να βρίσκει μία εύκολη αντιστοιχία ανάμεσα στον γραπτό και στον προφορικό λόγο και σε όποιον ενδιαφέρεται να τη μάθει να μπορεί να το κάνει χωρίς να αντιμετωπίσει μεγάλες αποκλίσεις από την κοινή γραφή. β) προσοχή στην ορθότητα της γραφής, που λαμβάνει υπόψη τα γραμματικά φαινόμενα που παρουσιάζονται στη Γκρίκο ερμηνεύοντάς τα. γ) σύγκριση των προτεινόμενων λύσεων που έχουν υιοθετηθεί από εκείνους που όλα αυτά τα χρόνια έχουν γράψει και δημοσιεύσει κείμενα στην Γκρίκο (Morosi, Palumbo, Tondi, Cassoni, Rohlfs, Stomeo κ.τ.λ) και επιλογή των καταλληλότερων διδακτικών λύσεων. Αποφασίζοντας τη μεταγραφή της Γκρίκο με το ιταλικό αλφάβητο, λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα κριτήρια, οι λύσεις που προτείνονται σε φωνητικό επίπεδο, για τους ήχους που διαφέρουν από τα ιταλικά ή που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν αμφιβολίες στην ανάγνωση είναι οι εξής: • c

προφέρεται "c" απαλό (όπως στο ελληνικό τσ)

• k

προφέρεται "c" σκληρό (όπως στα ελληνικά κ)

Εισαγωγή

9

• ch

προφέρεται (όπως το ελληνικό χ)

• ddh

εμφρατικό (όπως στα ελληνικά νττχ)

• z (zz) προφέρεται πάντα απαλό (όπως στο ελληνικό ττσ) • ts

προφέρεται στα ελληνικά τσ

• j προφέρεται "i" μισού φωνήεντος (όπως στα ελληνικά το γένος) • g

αν ακολουθεί a, o, u, αντιστοιχεί στο ηχηρό λαρυγγικό (όπως στα ελληνικά γκ)

• g

αν ακολουθεί e,i αντιστοιχεί στο ηχηρό ουρανικό (όπως στα



ελληνικά τζ)

• gh

αντιστοιχεί στο ηχηρό μεσοουρανικό (όπως στα ελληνικά γκ)

• gn

αντιστοιχεί στο ρινικό ουρανισκοδοντικό (όπως στα ελληνικά νι)

• gl

αντιστοιχεί στα ελληνικά γκλ

• d

αντιστοιχεί στο άηχο οδοντικό (όπως στα ελληνικά ντ)

• t

αντιστοιχεί στο ηχηρό οδοντικό (όπως στα ελληνικά τ)

• s

αντιστοιχεί στο άηχο συριστικό (όπως στα ελληνικά σ)

• sc

αντιστοιχεί άηχο συριστικό ουρανισκοδοντικό (όπως στα



ελληνικά σσ)

• sk

αντιστοιχεί στα ελληνικά σκ

• v

αντιστοιχεί σε συριστικό φθόγγο (όπως στα ελληνικά β).

Σε επίπεδο παρουσίασης ορισμένων γραμματικών φαινομένων, εστιάζουμε την προσοχή στα ακόλουθα χαρακτηριστικά: 1) χρήση της αποστρόφου (′) στην αρχή ή στο τέλος μιας λέξης για να εκφραστεί η πτώση ενός γράμματος ή μιας συλλαβής (π.χ. Fonasa’= fonàsane, ‘ttupanu=ettupanu επίσης ‘s =es, ‘en=den, e’=ene) 2) χρήση της περισπωμένης (^) για να εκφραστεί η κράση, δηλαδή η ένωση δύο φωνηέντων, ενός στο τέλος και ενός άλλου στην αρχή δυο λέξεων (tûpa=tu ipa, sôkome=su èkame, sûn=su in) 3) χρήση του τύπου ènna (=echo na, με τη σημασία του πρέπει) σύμφωνα με αυτό που προτείνει ο Rohlfs (κατά τον οποίο ènnârto παίρνει τη θέση του è nna erto=πρέπει να έρθω) 4) ένδειξη του τονικού σημείου στίξεως σε όλες τις λέξεις και προαιρετικά στις παροξύτονες

10

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

5) ένωση των κτητικών αντωνυμιών στον εγκλητικό τύπο με τα ουσιαστικά στα οποία αναφέρονται (π.χ. Ciùrimu=ο πατέρας μου) 6) σε ορισμένες περιπτώσεις το αρχικό σύμφωνο της κτητικής αντωνυμίας διπλασιάζεται 7) τα κεφαλαία γράμματα δεν τονίζονται 8) η διαφορετική ορθογραφία ομοίων λέξεων στα παραδείγματα οφείλεται στις διαφορετικές προφορές που συναντάμε στα χωριά της Γκρετσία Σαλεντίνα. Το Αναλυτικό Πρόγραμμα θα δημοσιευθεί στην ειδική ιστοσελίδα του προγράμματος και θα είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο με το διδακτικό λογισμικό. Με αυτόν τον τρόπο προσφέρουμε μία ολοκληρωμένη μέθοδο διδασκαλίας της Γκρίκο, πρωτοποριακή και μοντέρνα βελτιώνοντας τη χρήση των ICT στον τομέα της διδασκαλίας των γλωσσών. Στην ιστοσελίδα και στην πλατφόρμα e-learning του προγράμματος θα έχουν δωρεάν πρόσβαση όλοι οι εκπαιδευτικοί της περιοχής καθώς και όλοι αυτοί που ενδιαφέρονται για την Γκρίκο, οι οποίοι θα έχουν στη διάθεσή τους μία ολοκληρωμένη μέθοδο διδασκαλίας της Γκρίκο, σε όλα τα επίπεδα. Το Αναλυτικό Πρόγραμμα αναπτύχθηκε από τους εταίρους του προγράμματος οι οποίοι έχουν μεγάλη πείρα στον τομέα του προγραμματισμού και υλοποίησης πρωτοβουλιών που αποβλέπουν στην αξιοποίηση και την προστασία της πολιτιστικής και γλωσσικής κληρονομιάς των μεσογειακών χωρών καθώς και της υλοποίησης και προγραμματισμού πρωτοποριακών μεθόδων για τη διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας, όπως: Agenzia per il Patrimonio Culturale Euromediterraneo (IT) British Hellenic Educational And Development Association (Gr) ΑΛΦΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ (Gr) Πανεπιστήμιο της Κύπρου (CY) και Istituto Culture Mediterranee (IT). Συνεργάστηκαν για την παραγωγή του Αναλυτικού Προγράμματος: • Abbate Sandra – Πτυχιούχος D.A.M.S. (Discipline Arti, Musica e Spettacolo), Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, Καθηγήτρια Γλώσσας Γκρίκο, Istituto Culture Mediterranee

Εισαγωγή

11

• Bernardini Oztasciyan Isabella – Καθηγήτρια Ελληνικής Γλώσσας και Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο του Σαλέντο, Agenzia Patrimonio Culturale Euromediterraneo • Filieri Giorgio Vincenzo – Πτυχιούχος Κλασικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο του Λέτσε, Καθηγητής Γλώσσας Γκρίκο, Istituto Culture Mediterranee • Papazoglou Nikolaos – Πτυχιούχος Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Αρχαιολογία), Πανεπιστημίο Λέτσε, Agenzia Patrimonio Culturale Euromediterraneo • Tommasi Salvatore – Πτυχιούχος Φιλολογίας, Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής, Πανεπιστήμιο του Λέτσε, Καθηγητής Γλώσσας Γκρίκο, Istituto Culture Mediterranee • Καβάγια Βασιλική – Φιλόλογος, Σχολείο Ελληνικών «Μέγας Αλέξανδρος», Ελληνοβρετανικό Κολλέγιο • Pellegrino Manuela, Υποψήφια Διδάκτωρ Ανθρωπολογίας, University College of London, Ελληνοβρετανικό Κολλέγιο • Κατσόγιαννου Μαριάννα – Πανεπιστήμιο Κύπρου • Χαντζοπούλου Κωνσταντίνα – Πανεπιστήμιο Κύπρου Για την υλοποίηση του Αναλυτικού Προγράμματος, ειδικά για τα παραδείγματα που δόθηκαν, είναι σημαντική η συμβολή των κατοίκων της Γκρετσία Σαλεντίνα, φυσικών ομιλητών της Γκρίκο, στους οποίους εκφράζουμε τις ευχαριστίες και την ευγνωμοσύνη μας. Isabella Oztasciyan Bernardini Επιστημονική υπεύθυνος του προγράμματος “Pos Màtome Griko”.

Pos Màtome Griko Μέρος A΄ Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο για παιδιά από 8 έως 15 ετών

Επίπεδο A1

για παιδιά από 8 έως 15 ετών

Γενικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι

Ο μαθητής στο επίπεδο αυτό πρέπει να είναι σε θέση να επικοινωνεί χρησιμοποιώντας απλές γλωσσικές δομές σχετικές με τις καθημερινές ανάγκες και περιστάσεις, την ηλικία και τα ενδιαφέροντά του. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • ανταλλάσσει πληροφορίες για τον εαυτό του και για τους φίλους και συμμαθητές του (πώς τον λένε, πόσο χρονών είναι, πού μένει, ποιον γνωρίζει, τα πράγματα που έχει κ.ά.) Kuo Marìa, ime apù Tsuddhinu ce echo esce chronu. Echo mian adreffì ka kui Sìlvia. Tuo ene o asciadreffòmmu, o Ntoni. Echo na sciddho ce mian mùscia. • δημιουργεί επαφές στο οικογενειακό και οικείο, καθημερινό του περιβάλλον και να ανταλλάσσει πληροφορίες (γειτονιά, σχολείο κ.ά.) Sìlvia, pu pài? Ti kanni attepornà? Teli na pame sti’ mmesi? • καταλαβαίνει σύντομες ανακοινώσεις και να συμμετέχει στις διάφορες δραστηριότητες ακολουθώντας απλές οδηγίες των γονιών, των δασκάλων κ.λπ. Marìa! Tela essu ka e’ ttarda. – Umme, ste ce èrkome. Sìlvia, teli na meletìsi na spirì sìmberi? Umme màstora.

16

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Ειδικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι Κατανόηση προφορικού λόγου Στο επίπεδο αυτό, ο μαθητής πρέπει, σε γενικές γραμμές, να είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται προτάσεις του προφορικού λόγου, όταν αυτές διατυπώνονται αργά και καθαρά, να απαντάει σε ερωτήσεις και να καταλαβαίνει οδηγίες, να ακολουθεί σύντομες και απλές κατευθύνσεις. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • καταλαβαίνει απλές λέξεις, εκφράσεις και προτάσεις που αφορούν τον εαυτό του Evò ime o Nikola, echo ottò chronu, vastò maddhìa mavra, pao sti’ skola ce steo es Martàna. • κατανοεί το λεξιλόγιο που συνδέεται με τομείς της άμεσης καθημερινότητάς του, εκεί όπου ο ίδιος εμπλέκεται προσωπικά (οικογένεια, γειτονιά, σχολείο) Ciùri, mana, adreffì, adreffò, asciadreffò, asciadreffì, petterà, kiatera, anisciò, pappo, nanna. • καταλαβαίνει τους χαιρετισμούς, να αντιλαμβάνεται τους αριθμούς και το χρόνο (την ώρα, τις ημέρες της εβδομάδας και τους μήνες) Kalimera, kalispera, kalinitta. Stassu kalò, kalì. Ti mera ene sìmberi? Ene samba ce avri ene ciuriacì. Ce mesavri ene dettera. • κατανοεί το γενικό νόημα μιας απλής συνομιλίας και ιστορίας, ιδιαίτερα όταν αυτές συνοδεύονται από διάφορα οπτικά μέσα (κινήσεις, σχέδια, εικονογραφημένες ιστορίες κ.λπ.) Ittè ipìrtamo sti’ ttàlassa, depòi jurìsamo essu. Sti’ ttàlassa echi asciaràcia.

Κατανόηση γραπτού λόγου Δεδομένου ότι γενικά δεν υπάρχουν οπτικά ερεθίσματα γραμμένα στην Γκρίκο (επιγραφές/πληροφορίες καταστημάτων, αφίσες, διαφημίσεις, οδηγοί κ.λπ.), η κατανόηση του γραπτού λόγου εξαρτάται από τις πηγές που προσφέρει ο καθηγητής. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • αναγνωρίζει το αλφάβητο, καθημερινά ονόματα και μεμονωμένες λέξεις furno, mesi, puteka, mera, nitta, misciamera, vrài, gala, krasì, nerò, kardìa, klidì, porta, kosmo, krea…

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

17

• διαβάζει πολύ βασικές φράσεις και πολύ απλά κείμενα σχετικά με οικεία καθημερινά θέματα και να κατανοεί σύντομες ιστορίες ή περιγραφές Sìmberi pirta na toriso to spiti u Ntoni. Depòi ipìrtamo oli ce dio sti’ mmesi. Motti stazzi o kaloceri vriskomèsta panta ecì ce ipèzzume. • ακολουθεί σύντομες, απλά γραμμένες οδηγίες, ιδιαίτερα αν υπάρχει οπτική υποστήριξη (εικονογραφημένες ιστορίες, χάρτες, εικόνες κ.ά.) Grasce/gràscete sti’ llavagna pos kui ce possus chronu echi. Grasce apano sto’ kkuaderno ola ta nòmata ka mattèsamo.

Παραγωγή γραπτού λόγου Στην παραγωγή γραπτού λόγου ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να σχηματίζει σύντομες προτάσεις, που αφορούν τον εαυτό του, τις καθημερινές του ασχολίες, το οικείο του περιβάλλον. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • γράφει απλές προτάσεις με βασικές πληροφορίες περιγράφοντας τον εαυτό του και τις δραστηριότητές του, (πώς τον/τη λένε, πόσων χρονών είναι, αν είναι κορίτσι ή αγόρι, πού μένει, σε ποιο σχολείο πάει, πού είναι το σπίτι ή το σχολείο του κ.ά.) Ime i Marìa, ime mia kiatera ce steo 'i' Tsuddhinu. I skola mu piacèi poddhì. Kae mera pao pràtonta sti’ skola min adreffìmmu. • γράφει μικρά κείμενα με απλή δομή, απλές κάρτες ή απλά προσωπικά γράμματα σε φίλους, οικογενειακά πρόσωπα (π.χ. να στείλει χαιρετισμούς από τις διακοπές) Agapimmèno Loìci, Estase to gràmmassu ce ìmina charùmeno ka stete oli kalì. Poddhà cheretìmmata. Màrio

Παραγωγή προφορικού λόγου Ο μαθητής αυτού του επιπέδου επιδεικνύει περιορισμένο έλεγχο λίγων απλών γραμματικών δομών. Πρέπει να είναι σε θέση να επικοινωνήσει σε καθημερινές καταστάσεις και δραστηριότητες, σχηματίζοντας απλές και μεμονωμένες φράσεις. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • περιγράφει τον εαυτό του (πώς τον/τη λένε, πόσων χρονών είναι, αν είναι κορίτσι ή αγόρι, πού μένει, σε ποιο σχολείο και σε ποια τάξη

18

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

πάει, πού είναι το σπίτι ή το σχολείο του/της) και τα οικεία του πρόσωπα. Kuo Sìlvia ce echo ettà chronu. Vastò mavra maddhìa ce ime lettì. I skola stèi simà stin aklisìa ce atti’ ffenestra fènete to spiti 'is mèscia. • δίνει πληροφορίες για το οικείο του περιβάλλον, την οικογένειά του και τους φίλους του I mànamu polemà poddhì ce èrkete essu tarda. Mu piacèi i ghetonìammu: echi poddhà pedìa ce sòzzume pài olimmìa sti’ skola. I skòlammu ene kecciuliddha ma cinùrgia. • κάνει απλές ερωτήσεις για το χρόνο και τον τόπο, αλλά και να απαντάει σε παρόμοιες ερωτήσεις Ja posses mere irte i adreffissu? Ja pente mere. Pu stèi o ciùrissu? Na, ste ce èrkete. Σε συνθήκες διάδρασης (συνομιλίας με τον δάσκαλο) και με τη βοήθεια του συνομιλητή του, που θα χρησιμοποιεί απλές δομές και θα επαναλαμβάνει, όπου χρειάζεται, πρέπει να μπορεί να: • συστήνει τον εαυτό του και να χρησιμοποιεί απλές εκφράσεις χαιρετισμού και αποχαιρετισμού Kalimera, kalispera, kalinitta. Stassu kalò, kalì. Pos istèi sìmberi? Sìmberi en’ istèo poddhì kalì/kalò. • απαντάει σε απλές ερωτήσεις που αφορούν τον εαυτό του, την οικογένεια του και το οικείο του περιβάλλον (γειτονιά, σχολείο) Kuo Sìlvia. Ime apù Tsuddhinu ce kanno ti’ pprotinì. I adreffìmmu kui Marìa. O spìtimma ene cinùrgio ce stèi ambrò sti’ mmesi. • κάνει παρόμοιες ερωτήσεις σε άλλους Pos kui? Aputten ise? Possus chronu echi? Posses adreffè echi? • ζητά και να δίνει πληροφορίες για το χρόνο και τον τόπο Ti ora ene? Ine i pente. Pu pìrtane ta pedìa? I Marìa èguike stin avlì ce i Sìlvia stèi sti’ kkàmbara dikìtti.

Καταστάσεις Επικοινωνίας Ο μαθητής σ’ αυτό το επίπεδο και με τη βοήθεια του συνομιλητή του, πρέπει να είναι σε θέση να κατανοεί λόγο αρθρωμένο αργά και καθαρά, πάνω σε θέματα που αφορούν το περιβάλλον του (σπίτι, σχολείο) και

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

19

με απλέ προτάσεις να ανταποκρίνεται σε συγκεκριμένες επικοινωνιακές καταστάσεις, όπως:

Προσωπική ζωή μέσα και έξω από το σπίτι Αναγνώριση ταυτότητας Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • αναφέρει το όνομά του και το επίθετό του, τη διεύθυνση, το τηλέφωνό του, την καταγωγή του και την ηλικία του Kuo Marìa, ime apù Tsuddhinu ce ime ettà chronò. O spìtimu stèi sti’ strada Mazzini, 7. • περιγράφει την οικογένειά του και να αναφέρεται στους συγγενείς πρώτου βαθμού (πατέρας, μητέρα, αδελφός, αδελφή, παππούς, γιαγιά). Πρέπει να μπορεί, ακόμη, να περιγράφει την εξωτερική εμφάνιση ενός ατόμου (ψηλός, κοντός, χοντρός, κ.ά.) I adreffìmmu mu miàzzi poddhì. O ciùrimmu ene poddhìn òrrio ce ascilò. I mànamu ene kondì ce lettì.

Κατοικία, διαμονή Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • περιγράφει το σπίτι του (δωμάτια, έπιπλα, χρώματα, κήπος) και τον περιβάλλοντα χώρο (γειτονιά) ’O spìtimu ene mea ce echi tèssares kàmbare. Echi puru mia’ vveranda, ’na ccipo, ce mian avlì. • δίνει γενικές πληροφορίες για το πού βρίσκεται το σπίτι του, αν είναι κοντά ή μακριά από κάποιο σημείο αναφοράς Simà sto spìtimu echi o spiti ’is Marìa ka stèi kùkkia me cìo 'u Ntoni.

Τοποθεσία, περιβάλλον, χλωρίδα, πανίδα, καιρικές συνθήκες Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • αναγνωρίζει λέξεις όπως: πόλη, χωριό, θάλασσα, δέντρο, λουλούδι, ζώο και τα ονόματα κάποιων ζώων, π.χ. γάτα, σκύλος, άλογο Tàlassa, koràfia, fengo, ijo, astèria, muntagna, fiddho, àrgulo, garòfaddhu, choma, sìnnefo, kamula, chalazzi, chiòni, ànemo, ampari, sciddho, celona, kaddho, òrnisa, asciàri, liko, pondikò, puddhì, alipuna, afidi, mùscia.

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

20

• αναφέρεται στα βασικά χρώματα λουλουδιών και ζώων (κόκκινο, κίτρινο, πράσινο, άσπρο, μαύρο, καφέ κ.λπ.) aspro, mavro, chlorò, rotinò, grigio, sciàleno, blè. • χρησιμοποιεί λέξεις και φράσεις σχετικές με τις καιρικές συνθήκες, όπως: έχει ήλιο, βρέχει, χιονίζει, φυσάει, κάνει κρύο, κάνει ζέστη, βροχή, χιόνι, αέρας κ.ά. Chionizzi, vrechi, estrèi, vrontà, skotignazzi, kanni kama, e’ scichrò, e’ termò.

Ελεύθερος χρόνος, διασκέδαση Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • περιγράφει τις ασχολίες του και το πώς περνάει τον ελεύθερο χρόνο του, με λεξιλόγιο ανάλογο με τα ενδιαφέροντά του (μπάλα, ποδόσφαιρο, μουσική κ.ά.) Ivò ce i Marìa ipèzzume mi’ ppalla. Emena mu piacèi poddhì na meletiso.

Κοινωνικές σχέσεις Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • μιλάει για τις προσωπικές του σχέσεις με άλλους (π.χ. φίλους, συμμαθητές, συγγενείς) και να συμμετέχει σε διάφορες δραστηριότητες μέσα στο σχολείο και στο ευρύτερο οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον (πάρτι, γιορτές κ.ά.) Echo mian adreffì ka stèi is Roma. Kae kaloceri jurizzi is Tsuddhinu.

Υγεία, κατάσταση του οργανισμού Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • γνωρίζει τα μέρη του σώματος (κεφάλι, πρόσωπο, μάτια, μύτη, αυτιά, στόμα, χέρια, πόδια, κοιλιά) mitti, rusuni, lemò, donti, chili, glossa, ciofali, chèria, dàttilo, nichi, plài • μπορεί να εξηγεί, με τη βοήθεια πάντα του συνομιλητή του, τι πρόβλημα υγείας αντιμετωπίζει (π.χ. πού πονάει) Mu ponì i ciofali, i plài; mu ponune a mmàddhia.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

21

Καθημερινή ζωή Δραστηριότητες μέσα στο σπίτι Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να:

• μιλάει για τις καθημερινές δραστηριότητές του μέσα στο σπίτι από την ώρα που ξυπνάει μέχρι να πάει πάλι για ύπνο (ξυπνώ, τρώω, διαβάζω, παίζω, ακούω μουσική, γράφω, ζωγραφίζω κ.λπ.) Kae pornò askònnume ce ndìnnume; depòi pao sti’ kkucina na pìo o gala.

Δραστηριότητες έξω από το σπίτι Αγορά Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να: • αναγνωρίζει τα ονόματα μερικών μαγαζιών (όπως: φούρνος), να αγοράζει αντικείμενα μικρής αξίας, ρωτώντας για την τιμή τους. Dammu 'na' giornali ce 'na' kkuaderno. Fèremu 'na' kkafè. Posson istèi?

Σχολείο Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • αναγνωρίζει το λεξιλόγιο που περιγράφει τους χώρους ενός σχολείου (τάξη, γραφείο, αυλή, κ.λπ.), καθώς και τα αντικείμενα που βρίσκονται στο σχολικό περιβάλλον (πίνακας, σπόγγος, βιβλίο, τετράδιο, μολύβι, κ.λπ.) καθώς και λέξεις όπως: δάσκαλος, καθηγητής, συμμαθητής Màstora, mèscia, skola, lapis, chartìa, llibbro, kuaderno • κάνει απλές ερωτήσεις ζητώντας κάτι, όπως να βγει έξω από την τάξη, αλλά να καταλαβαίνει και τις απλές απαντήσεις που του δίνονται. Màstora, sòzzume pài essu Artena? Sìlvia, fere o’ kkuadèrnossu.

22

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Μετακίνηση, ταξίδια

Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • μιλάει για το μεταφορικό μέσο που του αρέσει και να αναγνωρίζει το σχετικό λεξιλόγιο (αυτοκίνητο, τρένο, αεροπλάνο, αεροδρόμιο, πλοίο, λιμάνι, εισιτήριο, κ.λπ.). Ακόμη πρέπει να μπορεί να περιγράφει ένα ταξίδι του, πάντα με τη βοήθεια του συνομιλητή του. Pao me ta pòdiammu essu. Pao min bbicikletta sti’ mmesi.

Λεξιλόγιο

Ο μαθητής αυτού του επιπέδου κατέχει ένα στοιχειώδες λεξιλόγιο και ένα σύνολο απλών εκφράσεων, που σχετίζονται με τα προσωπικά του στοιχεία, τον περιβάλλοντα οικείο του χώρο και συγκεκριμένες επικοινωνιακές καταστάσεις. Πρέπει να μπορεί, λοιπόν, να κατανοεί και να χρησιμοποιεί επιτυχώς το λεξιλόγιο αυτό, ούτως ώστε να ανταποκρίνεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στις καθημερινές ανάγκες, στις οποίες εμπλέκεται.

Φωνητική

Ο μαθητής σε αυτό το επίπεδο πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίζει και να προφέρει όλους τους φθόγγους και να τονίζει σωστά τις λέξεις.

Κοινωνιογλωσσικά Στοιχεία

Μια γλώσσα δεν διαχωρίζει από τον πολιτισμό, τον οποίο παρουσιάζει, και ο πολιτισμός αποτελεί απαραίτητο συστατικό της επικοινωνίας. Πρέπει, λοιπόν, ο μαθητής, πάντα ανάλογα με την ηλικία του, παράλληλα με τη σωστή χρήση της γλώσσας σε επίπεδο λεξιλογίου και γραμματικής, να γνωρίζει τα γεωγραφικά στοιχεία της περιοχής ή των περιοχών, που μιλιέται η Γκρίκο. Επιπλέον, καλό είναι να έρθει σε επαφή με την ιστορία της γλώσσας ή της κοινωνίας των ομιλητών της, τις κοινωνικές συνήθειες τους, τα έθιμά τους και τις γιορτές τους, τα φαγητά τους, τα τραγούδια και τους χορούς τους και ότι άλλο συνθέτει την πολιτισμική φυσιογνωμία του λαού που μιλάει τη γλώσσα αυτή.

Επίπεδο Α2

για παιδιά από 8 έως 15 ετών

Γενικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι

Ο μαθητής στο επίπεδο αυτό πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιεί τη γλώσσα σε συγκεκριμένες επικοινωνιακές καταστάσεις, σε ένα ευρύ φάσμα γλωσσικών λειτουργιών, με πολύ απλό τρόπο. Συγκεκριμένα, πρέπει είναι σε θέση να: • καταλαβαίνει μεμονωμένες προτάσεις και καθημερινές εκφράσεις σχετικές με τις άμεσες ανάγκες του (πληροφορίες για τον εαυτό του και την οικογένεια του, την αγορά, τη τοπική γεωγραφία, το επάγγελμα). Pu polemà? Ise armammeno? Ise armammeni? Echi pedìa? Possa pedìa echi? Itela na foraso 'na' spirì sciomì. Pu sozzo vriki 'na' ffurno? • επικοινωνεί στις απλές δραστηριότητες της καθημερινότητάς του, που απαιτούν μια απλή και άμεση ανταλλαγή πληροφοριών πάνω σε στοιχεία της ζωής του και του περιβάλλοντός του. Kae pornò i mànamu askònnete presta ce me ti’ mmàkina pài is Màje na polemisi sti’ skola elementare. I misciamera diavenni atti’ skola superiore na piàki 'on Andrea; depòi Erkutte essu ce trome olimmìa.

24

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Ειδικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι

Στο σημείο αυτό, πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι, λόγω τις ιστορικές και γλωσσολογικές εξελίξεις της Γκρίκο, το σημερινό της λεξιλόγιο δεν καλύπτει επικοινωνιακές καταστάσεις σχετικές με, για παράδειγμα, το ταχυδρομείο, την τράπεζα, την αστυνομία, την τροχαία κ.λπ. Παρ’ όλα αυτά, οι περιπτώσεις, που ακολουθούν, μπορούν να καλυφθούν στην Γκρίκο.

Κατανόηση προφορικού λόγου Στο επίπεδο αυτό, ο μαθητής πρέπει να μπορεί να κατανοεί καθημερινές εκφράσεις, απλές συνομιλίες και περιγραφές ατόμων ή γεγονότων του ενδιαφέροντός του. Συγκεκριμένα, πρέπει είναι σε θέση να: • καταλαβαίνει καθημερινές λέξεις και εκφράσεις, που χρησιμοποιεί συχνά, σε άμεσα προσωπικούς του τομείς (οικογένεια, αγορά, διασκέδαση, ασχολίες). Sìmberi i mànamu pài sti’ mmesi min addreffitti jatì tèlune na torìsune to cinùrgio barra ce na cheretìsune ti’ Ndata ka polemà icì. • κατανοεί σε φυσικό περιβάλλον το γενικό νόημα μιας απλής συνομιλίας, μεταξύ δύο φυσικών και μη φυσικών ομιλητών. – Pos istèi? – Istèo kalì, ce isù? – Sìrnume, sìrnume. – Kàscione 'na' spirì na kàmo to’kkafè. – Ènna su po 'na' prama. Ita is ìnno i bonànima ‘is mànamu. Ìane tosso kalì. Panta polemonta. E’ fidèato na stasì kammeni mài. – Ce ti sûpe? – E’ mûpe tìpoti, ma mu fènete ka ti’ ttorò Artena. • καταλαβαίνει γενικές περιγραφές γεγονότων, ατόμων, αντικειμένων, χώρων κ.λπ. Cittus chronu palèu vàddhamo kuntu, vàddhamo lumera sti’ bbrociera ce stèamo giru giru, kuntèamo asce tikanè, atto kalò, atto fiakko, cìo pu sùccede sti famija, cìo pu sùccede sto paìsi ce kuntèamo. Arte ja manìa asce grandezza e’kuntème pleo, passon mia ikrìvete sto villinotti.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

25

Κατανόηση γραπτού λόγου Δεδομένου ότι δεν υπάρχουν οπτικά ερεθίσματα γραμμένα στην Γκρίκο (επιγραφές καταστημάτων, ώρες λειτουργίας υπηρεσιών ή καταστημάτων, αφίσες, διαφημίσεις, οδηγοί, κατάλογοι, δρομολόγια, κ.λπ.), η κατανόηση γραπτού λόγου εξαρτάται από τις πηγές, που προσφέρει ο καθηγητής. Συγκεκριμένα, ο μαθητής πρέπει είναι σε θέση να: • διαβάζει μικρά και απλά κείμενα Sìmberi e’ ciuriacì ce tèlume na pame sti’ ttàlassa. Emena mu piacèi na piako on ijo! • βρίσκει συγκεκριμένες πληροφορίες I skola anì stes 8 ce clinni stes 2 kae mera. I ciuriacì en’ anì • καταλαβαίνει μια απλή και σύντομη προσωπική αλληλογραφία. Agapimmeno Màrio, Pos istèi? Ivò ce i Sandra steme kalì ce tèlume na se torìsome. Poa èrkese na ma vriki? Stassu kalò. Lucìa

Παραγωγή γραπτού λόγου Σε γενικές γραμμές, ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να γράφει μικρά κείμενα, σχετικά με θέματα άμεσης ανάγκης. Συγκεκριμένα, πρέπει είναι σε θέση να: • γράφει προσωπικά γράμματα, πολύ απλά, για να ευχαριστήσει, για παράδειγμα, κάποιον. Agapimmeni Sìlvia, echi tossu minu ka telo na scerò pos istèi. To sceri ka arte stèo is Roma, ma se vastò panta sti’ kkardìa. Poa èrkese na me vriki? Itela na su po ka èrkome is Tsuddhinu aputtù is diu minu. Cheretìmmata s’olu ce toriumesta presta. Se cheretò. Marìa • κρατάει απλές σημειώσεις (ένα όνομα, ένα τηλέφωνο, ένα απλό μήνυμα, μια διεύθυνση) και να γράφει απλά μηνύματα. Marìa Makrì. Apù Kalimera. Arte istèi is Milàna. Pìrte sti skola min adreffìmmu. • σχηματίζει σύντομες προτάσεις, που αφορούν τα προσωπικά του στοιχεία. Kuo Antimino, ime apù Tsuddhinu ce abitèo sti’ strada Mazzini, 7.

26

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Παραγωγή προφορικού λόγου Ο μαθητής αυτού του επιπέδου διαθέτει περιορισμένο έλεγχο λίγων και απλών γραμματικών δομών. Πρέπει να είναι σε θέση να επικοινωνεί σε απλές καθημερινές καταστάσεις και δραστηριότητες. Συγκεκριμένα, πρέπει είναι σε θέση να: • χρησιμοποιεί εκφράσεις και προτάσεις, για να περιγράφει με απλές λέξεις την οικογένειά του, άλλα γνωστά άτομα, τις συνθήκες διαβίωσης και να δίνει πληροφορίες για την εκπαίδευσή I mànamu kui Lucìa ce o ciùrimmu kui Ntoni. Echo diu adreffè: i protinì kui Marìa ce i pleo’ kkèccia kui Sìlvia. I Marìa spìccesce tin università ce arte polemà is Roma. I nànnamu ce o pàppomu kuntene panta Grika. • δίνει πληροφορίες για τον εαυτό του ή για τρίτους, για το χρόνο, τον τόπο, την αιτία I adreffì is mànamu stèi is Koriana ce polemà sti’ skola superiore. Èchi na pedì. Kae kaloceri pame olimmìa sti’ ttàlassa. • διηγείται απλές μικρές ιστορίες Ittè pirta me ti’ mmànamu is Maje na foràsome na’ ffussiano ce sti’ mmesi ita in asciadreffimmu. I’ ffònasa ce pirtamo na piàkome na’ ggelao. Depòi… • γνωρίζει βασικές τεχνικές, για να αντιμετωπίζει προβλήματα επικοινωνίας. Ittè o ciùrimu pirte is Martana na forasi o krasì ce ite 'on Andrea sti' mmesi. Pìrtane so barra na piàkone 'a kafè ce na cuntèsciune 'na spri. Σε συνθήκες διάδρασης (συνομιλίας με τον δάσκαλο) ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • επικοινωνεί στις απλές και καθημερινές δραστηριότητες, που απαιτούν μόνο μια απλή ανταλλαγή πληροφοριών πάνω σε συνηθισμένα θέματα. En' anòisa t' îpe Artena. È tto scerò kalò to Griko. E' milò kalà Grika. Pèmmuto mapale/assatìa assatìa. En' ìkusa tîpe. Ti èrkete sto pi? Ti teli na pi? • παρακολουθεί και να συμμετέχει σε μικρές συζητήσεις, ακόμα και αν δεν καταλαβαίνει αρκετά για να «κρατήσει» μια συνομιλία. – En’ iscerò ti ènna po! Kae mera ka pao sti’ pputèka afinno poddùs sordu. – Èchi dìgghio. ‘E’ ppane poddhì kalà ta prammata. O governo ’en echi makà sordu pleo ce Artena tèlune puru na ma piàkune tu sordu atti’ ppensiuna.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

27

• εξυπηρετηθεί σε καταστήματα και εστιατόρια – Sti’ pputèka: Dammu 'na' kkilo kafè ce dio mila. – Sto’ bbarra: Emena fèremu 'na’ kkafè ce 'na’ ggelao.

Καταστάσεις Επικοινωνίας

Ο μαθητής σ’ αυτό το επίπεδο πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται σε βασικές ανάγκες και καθημερινές καταστάσεις επικοινωνίας, όπως:

Προσωπική ζωή μέσα και έξω από το σπίτι Αναγνώριση ταυτότητας • •

•

• •

•

Ο μαθητής πρέπει είναι σε θέση να: λέει το όνομά του και το επίθετό του (βλ. επίπεδο Α1) δηλώνει την εθνικότητα του και το θρήσκευμά του Ime italiano, italiana. Èrkome atta paìssia grika. Ime kattòliko/kattòlika. μιλάει για το φύλο του, τον τόπο και χρόνο γέννησής του Ime mia kkiatèra. Ime 'a pedì. Egghennìsimo stes esce u Jennari 1988 i Tsuddhinu/ s’ Appeddro. δίνει τη διεύθυνση και τον αριθμό του τηλεφώνου του (βλ. επίπεδο Α1) μιλάει για την οικογένειά του και τους φίλους του O ciùrimmu polemà sti’ skola. I mànamu echi a’ negòzio. μιλάει για την ηλικία του Echo dòdeka chronu/ Ime dòdeka chronò.

Κατοικία, διαμονή

Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • δίνει πληροφορίες για την περιοχή, στην οποία βρίσκεται το σπίτι του και την απόσταση από κάποιο σημείο αναφοράς. – Sceri pu vrìskete o spiti u sìndaku? Aputtù ene na spirì complikào na su po. Sceri pu stèi o centro anziani? – Umme. – Amone icì ce ròtiso mapale.

28

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Τοποθεσία, περιβάλλον, χλωρίδα, πανίδα, καιρικές συνθήκες

Ο μαθητής πρέπει είναι σε θέση να: • περιγράφει το φυσικό περιβάλλον Ta paìssia grika èchune poddùss àrgulu asce alèe. To nerò is tàlassa en òrrio. • δίνει και να παίρνει βασικές πληροφορίες για την πανίδα και τη χλωρίδα ενός τόπου Sto koràfi is Marìa is Martano echi poddùss àrgulu asce alèe; echi puru àrgulu asce sica. O pàppo iche pròata ce òrnise sto korafittu? • μιλά για τον καιρό Avri i temperatura lene ka e’ kalì, 20 gradu. Kanni ijo. Kanni poddhì kama. Mesavvri vrechi. Chionizzi, vrechi, estrèi, vrontà, scotignazzi, kanni kama, e’ scichrò, e’ termò.

Ελεύθερος χρόνος, διασκέδαση

Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση: • εξηγεί πώς περνάει τον ελεύθερο χρόνο του, λέγοντας πού πηγαίνει, με ποιους πηγαίνει στο συγκεκριμένο μέρος και τι κάνει Motte ‘e’ ppao sti’ skola mu piacèi na pao na pratiso is kampagna. Kae triti ce petti ivò ce i Mikela pame sti’ ppiscina. • μιλά για τα χόμπι του Ssemena mu piacèi na grascio poesìe; i Sìlvia depòi gràfi ti’ mmùsika ce travudume. Kae forà ka ’en Echume poddhà pràmmata na meletìsome ja ti’ skola, vriskomèsta ce diavènnume iu to cerò. • παίρνει πληροφορίες σχετικές με θεάματα, όπως θέατρα, κινηματογράφους, συναυλίες Ti ora ncignà to film sto’ ccinema? Stes ottò ncìgnase an òrrio film sti’ ttelevisiùna.

Κοινωνικές σχέσεις

Ο μαθητής πρέπει είναι σε θέση να: • δημιουργεί απλές κοινωνικές σχέσεις στο περιβάλλον όπου ζει Emba mèscia Lavretana ka kànnume to’ kkafè? Kummara Lavretana, ste ce pao sti’ pputeka. Tèli na su foraso kanea prama? Ndiàzzete na foràso sciomì puru ja sena?

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

29

• επικοινωνεί με τους άλλους Ti ora pài na plosi? Sekundu motte skònnete o fengari, pao na ploso Diàvika na se toriso. Motti pài is Martàna, pèmmuto ka telo nârto me sena. • δίνει ευχές ανάλογα με την περίσταση Kalò Kristù – Kalò Paska – Kalò chròno cinùrgio. Na zisi chiju chronu. Refisko nâchune oli i pesammènimma. Nâchi chàri atto Kristò na s’afitisi. • δέχεται και να κάνει προσκλήσεις ή να αρνείται – Artevrài i Mikela marèi ce mas ipe na diavume na fame na spirì krea olimmìa? Teli nârti? – Umme, diavenno na se piàko stes ennèa ce pame oli ce dio mi’ mmàkina, ka ivò en’iscerò pu ene. – Nde ‘e’ttèlo/ ‘e’ sozzo èrti. • κάνει τηλεφωνική συνομιλία Pronto, tis ene? Sìlvia, isù ise? O ciùrimmu teli? Umme, ittù stèi. Mino 'na spri na to’ ffonaso. Tata! Tela ka i Sìlvia teli na su pi na prama. Sìlvia, arte èrkete. Stassu kalì.

Υγεία, κατάσταση του οργανισμού

Ο μαθητής πρέπει είναι σε θέση να: • αναφέρεται στη σωματική του κατάσταση Mu ponì olo o sòmammu sìmberi. • λέει πώς αισθάνεται ‘En anoìome makà kalì. Sìmberi anoìome kajo. Ittè anoìamo chiro. • εξηγεί στον γιατρό ποιο είναι το πρόβλημα της υγείας του Mu ponì i chera motti pleno to piatto. ‘E’ sozzo kami iu. Ti ene, messere? Ti ènna kamo? • συνεργάζεται μαζί του ζητώντας εξηγήσεις – Polèmise poddhì sìmberi? – Nde, messere. En’ene tuo o fatto, ce en’ene manku i protinì forà. • ζητά πληροφορίες για τα φάρμακα που πρέπει να πάρει – Ja posses mere ènna ti’ ppiako ti’ mmedicina?Dio fforè kae mera? Kae pornò/kae vrài?

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

30

– Kae vrài. – Pròi ka na fao o dopu? – Pròi ka na fài.

Καθημερινή ζωή Δραστηριότητες μέσα στο σπίτι Ο μαθητής πρέπει είναι σε θέση να:

• καταλαβαίνει συζητήσεις σχετικές με τις καθημερινές δραστηριότητες και τις συνήθειές του Kae vrài o ciùrimmu èrkete essu tarda, ce ’en Echume poddhì cerò na milìsome sekundu tèlume asce cino ka kàmamo. Pài panta strakko ce teli na kanonisi na spirì ti’ ttelevisiùna ce na pài na plosi. Ma mu lèi panta kanea prama na jelàsome. Kae pornò i mànamu mu finni na’ ppanino sti’ bbanka na to fao sti’ skola. • μιλάει πάνω σε θέματα όπως τη φροντίδα του σπιτιού, την ετοιμασία φαγητού, τη φροντίδα του κήπου – Mana, sìmberi telo na marèscio puru ivò. – Ti lèi na marèsciume? – Tâsciàri ka màresce sti’ llumèra ìan poddhì kalò. Ti ènna kàmo na se fitìso? – Piaku ta krimbìddhia, kòsceta; vale na spirì alai sti’ ppadella ce vale puru ta krimbìddhia. Depòi ènna mini na spirì ce ènna vali tâsciàri na ghettì on brodo. – Itela na pao na ploso, ma ‘e’ sozzo jatì echi tossa pràmmata na kamo èssu. O Ntoni ste ce stazzi ce ’ncora ènna foraso to sciomì – Sìmberi ènghise na potiso tu ffiùru ampì sto’ ccipo, na skaso to choma, na spiro ce na kiantescio.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

31

Δραστηριότητες έξω από το σπίτι Αγορά Ο μαθητής πρέπει είναι σε θέση να: • μιλάει για τα είδη τροφίμων και τα είδη ενδυμασίας o mài, i kamisula, i kazzette, o korpetto, i skarpe, to asciàdi, i kazzi • επικοινωνεί με τους πωλητές, ζητώντας πληροφορίες για την ποιότητα και την τιμή των προϊόντων – Uso mài e’ mea ja mèna? Èchete kanea pleo’ kkècci? – To sozzo vali sti’ lavatrice o ènna to plino sti chera? – Posson istèi uso mài? – Pianno cino ka mu fènete kajo ce e’ puru pleo’ mmarkào.

Διατροφή Ο μαθητής πρέπει είναι σε θέση να: • ξέρει τα ονόματα των βασικών τροφίμων και ποτών Λεξιλόγιο: Alài, ala, ascìti, piperi, gelào, glikò, krea, asciàri, làchana, piponi, agguò/agguà, skordo, krimbidi, petrosini, vasilikòi, àccio Portacallo, mila, pipogna, stafili, mandarino Sikotàcia, krea timeno, petàe tianimmene, tirì, maccarruni mo krea, arnaci sto tsukkali. Nerò, krasì, gassosa, amaro. • συζητά με τους πωλητές τροφίμων για την ποιότητα και την τιμή – E’ frisko tâsciàri? – Tèli na torisi pos ene? Te ampì sta attì: an e’ frisko e’ rotinò, an e’ palèo e’ mavro.

Λεξιλόγιο

Ο μαθητής σ’ αυτό το επίπεδο πρέπει να είναι σε θέση να χρησιμοποιεί ένα βασικό λεξιλόγιο, που να αφορά: • τον χώρο (μέσα, έξω, κοντά στο χωριό /στην πόλη) icèssu, ittù sima sti’ mmesi, icì sima, artèa • τον χρόνο (σήμερα, αύριο, την Τετάρτη) sìmberi, àvvri, mesàvvri, i addomàa pu mbenni

32

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

• τα ρήματα κινήσεως (πάω, φεύγω, έρχομαι, φτάνω) pao, taràsso, èrkome, stazzo. • τις κοινές καθημερινές δραστηριότητες μέσα και έξω από το σπίτι και εκπαίδευσης askònnome, ndìnnume, tròo, pino, plonno meletò, mattenno, grafo, pezzo Kae pornò o ciùrimmu feri in adreffimu sti’ skola ce pài na polemisi. Sìmberi sti’ skola mattèsamo mi’ mèscia na traùdi is Grika.

Φωνητική

Ο μαθητής σ’ αυτό το επίπεδο πρέπει να μπορεί να αναγνωρίζει όλους τους φθόγγους και τα γράμματα και τον τονισμό των λέξεων.

Κοινωνιογλωσσικά Στοιχεία

Ο μαθητής πρέπει να είναι εξοικειωμένος με ορισμένα κοινωνικοπολιτισμικά χαρακτηριστικά της Ιταλίας και του Σαλέντο. Όπως ήδη περιγράφτηκαν στο Α1 επίπεδο, υπάρχουν πολλά στοιχεία της γλώσσας (κινήσεις, μορφασμοί, λογοτεχνία, έθιμα κλπ.), που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην εκμάθηση και σωστή χρήση της γλώσσας, από τους υποψήφιους χρήστες. Επιβάλλεται, λοιπόν, αυτά να παρουσιάζονται κάθε φορά, ανάλογα με τις νέες επικοινωνιακές καταστάσεις, τα νέα περιβάλλοντα χρήσης της γλώσσας, στα οποία ο μαθητής εισέρχεται, και τις νέες γραμματικές δομές τις οποίες διδάσκεται.

Επίπεδο Β1

για παιδιά από 8 έως 15 ετών

Γενικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι

Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να ανταποκρίνεται γλωσσικά σε καταστάσεις άμεσων καθημερινών συναλλαγών. Κατά τη διάρκεια των συναλλαγών οι ομιλητές δημιουργούν και διατηρούν κοινωνικές επαφές. Σε καταστάσεις έμμεσης επικοινωνίας, οι ομιλητές πρέπει να μπορούν να κατανοούν την ουσία και ορισμένες λεπτομέρειες ενός προφορικού ή γραπτού κειμένου. Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να: • γνωρίζει τις σχετικές κοινωνικές συνήθειες, γλωσσικές (να γνωρίζει τους γλωσσικούς τρόπους για να τραβάει την προσοχή των άλλων, να απευθύνεται στους συνομιλητές του, να παίρνει το λόγο, να ολοκληρώνει την επικοινωνία, να επιλέγει το βαθμό οικειότητας κ.λπ.) και μη γλωσσικές (να γνωρίζει τους τρόπους φυσικής επαφής, χειραψία, φίλημα, χειρονομίες κ.λπ.) – Allèrghesa! Ti kànnete? – Kara Marìa, ti ènna kàmome? Ce pu milùme ‘na’ spri na javìkome to’ ccerò. – Ce atse ti pràmata milùte. – Na…! Ce pu lèamo ka ittù si’ Chora (Sternatia) echi kappòsson jèno pu milì ankòra grika. – Umme, pròpria itu ene! Echi puru pedàcia kèccia pu milùne to Griko, jatì sin Itàlia echi mia leggi na to màtone pròpria si’ skola.

34

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Ειδικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι Κατανόηση προφορικού λόγου Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να έχει την ικανότητα να καταλαβαίνει τα κύρια σημεία αλλά και κάποιες λεπτομέρειες ενός σχετικά απλού προφορικού λόγου που εκφέρεται σε φυσικό, αλλά όχι ιδιαίτερα θορυβώδες περιβάλλον και σε ρυθμό που είναι λίγο πιο αργός από τον κανονικό και αφορά οικεία θέματα σχετικά με την εκπαίδευση, την ψυχαγωγία κ.λπ. Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να: • κατανοεί κείμενα που περιλαμβάνουν συνομιλίες όπως επίσης και δημόσιες ανακοινώσεις ή πληροφορίες, μηνύματα και πληροφορίες μέσω τηλεφώνου, δελτίο καιρού, διηγήσεις και απλές περιγραφές γεγονότων, ατόμων, αντικειμένων, χώρων. – Pavle pu pài? – Karo Jorgi! ce pu pao si’ stanziùna na ‘rotìso ti ora javènni o papùna avri to pornò, jatì ‘o pedìmmu ènna pài son aeropòrto apù Brìndisi na piài ton apparèkkio ka ènna taràssi si’ Rromi. Sikkòmu ìkusa si’ ttelevisiùna ka echi sciòpero, è kkajo na ‘rotìso amprìma to’ kkapostanziùna na mu pi pos istèone ta pràmata. − Puru ivò ittè so vradi, motte ìstigga so barra, melètisa apànu so’ ggiornàli ka echi sciòpero a’ttus papùnu ce a’ttes korrière. • καταλαβαίνει τα κύρια σημεία τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών προγραμμάτων αλλά και λεπτομέρειες προφορικών κειμένων ως προς την προσωπική ζωή, την εκπαίδευση, τον ελεύθερο χρόνο, τα καταναλωτικά αγαθά, την αγορά, τις κοινωνικές σχέσεις. Ti' kkkiatèra tu Jorgi istùdietse sin università apù Luppìu ce Artena ene giornalìsta a’tto’ tteleggiornàli a’tti’ “Rai 1”. Propria sìmmeri tin ida si’ ttelevisiùna ce ipe na min ambèlisome tes bollètte palèe, jatì dopu tèssarus – pente chronu, isòzone andiastì jatì kànnone tus kkontròllu na torìsone an echi kanèna ka en echi akkudàta tes tasse. Ipe puru ka ènna statùmesta attenti na mas dòkone panta to' skontrìno fiskàle motte aforàzome ‘na’ pprama. Infatti, sikkòmu echi ti’ kkrisi, o govèrno cce pu kanni kappòsses leggi na rekuperètsi sordu. Però cini ka pane fiàkka ine i attechì ka polemùne na sìrone ambrò ti zoì, invèce i prussi istèone panta kalà.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

35

Κατανόηση γραπτού λόγου Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να έχει την ικανότητα να κατανοεί το γενικό νόημα καθώς και ουσιαστικές λεπτομέρειες γραπτών κειμένων. Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να: • κατανοεί όσα αναφέρθηκαν στα επίπεδα Α1 και Α2 και επιπλέον: ανακοινώσεις, ενημερωτικά φυλλάδια, έντυπα, δρομολόγια, σύντομες αναφορές, σημειώματα, απλά άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά, προσωπική αλληλογραφία, η οποία περιλαμβάνει περιγραφή ανθρώπων, αντικειμένων, χώρων, γεγονότων, αντιδράσεων και επιθυμιών. Nnìmata messàpika i’ Lluppìu. Ittè so pornò mentre i operàji a’ttin ditta “Litària” ce pu polemùane amèsa si’ mmesi t’A Ronzu, na stiàsone tes plake a’tto marciapièdi, ivrìkane dio nnìmata messàpika. Pròpria i’ citto’ mmomènto ivrèti javènnonta o arkoelògo Màrio Demitrio, professùri atse arkeologìa klàssika sin Università tu Salentu ce subitu èkame na fermètsone tus lavòru. O professùri Demitrio ipe ka akà' si’ mmesi t’ A Ronzu echi poddhà nnìmata jatì icì ìsane mia’ nnekròpoli messàpika…

Παραγωγή γραπτού λόγου Ο υποψήφιος πρέπει να έχει την ικανότητα παραγωγής των κειμένων γραπτού λόγου που περιγράφονται στα επίπεδα Α1 και Α2. Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να: • γράφει γράμματα σε φίλους ή γνωστούς, απλά μηνύματα, απλές περιγραφές (ατόμων, αντικειμένων, χώρων, γεγονότων κ.λπ.), μετάδοση πληροφοριών, εντυπώσεις και προσωπικές απόψεις. Kara Marina, pos pame? Ti ce pu kanni atse òrio? Ivò istèo kalò, ma, apu motte isù itàrasse na pài na studiètsi is Milàna, ime panta malinkòniko jatì 'e' sse torò pleo ambrò. Ittù si’ Chora (Sternatia) i zoì ene panta i stessa, Artena kanni tsichra ce sa vràdia ipào so’ "Ccentro Studi Chora-ma" jatì icì echi mia' mmèscia atse Griko ka irte a’ttin Grèggia na kami leziùne ja cini ka tèlone na màtone tuttin glossa. Prottè so vradi ida tin Anna ce mu ipe ka cini ce o adreffò tis Christina, ka mu fènete ka kui Paschàli, arte pu stazi kalocèri, tèlone na pane mian addomàta sin Grèggia na kàmone 'nan viaggio. Isù ti lèi, ipàme puru imì antàma me cinu?

36

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

A’ ppame ‘s’ Atene, ivò echo kappòssus amìku, ka tus annòrisa motte pirta so dicèmbri ka jàvike, na milìso so’ kkonvègno ja tin Glossa Grika. To tseri ka i Christìna afòrase to spiti tu Mikeli Makrì? Ivò to ida, ene pròpria òrio… Ma isù me pensèi kammìa’ fforà? Ivò se pensèo panta jatì s’agapò me ti’kkardìa. Gràtsemu puru isù ‘'nan gramma ce pemmu ta nèasu. Stassu kalì. O Jorgisu.

Παραγωγή προφορικού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να ανταποκρίνεται στις συνήθεις συναλλαγές της καθημερινής ζωής οι οποίες απαιτούν τη χρήση γλωσσικών δομών, σε μεγάλο βαθμό σταθερών. Πρέπει να μπορεί να παίρνει μέρος σε συνομιλίες πάνω σε θέματα που του είναι οικεία, προσωπικού ενδιαφέροντος ή σχετικά με την καθημερινή ζωή. Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να: • ανταποκρίνεται δίνοντας και παίρνοντας πληροφορίες στις επικοινωνιακές καταστάσεις, σε φιλικό λόγο, που αφορούν την προσωπική ζωή (διαμονή, διατροφή, μετακίνηση κ.λπ.), την αγορά καταναλωτικών αγαθών, την εκπαίδευση, την αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας, την κοινωνική ζωή, την ψυχαγωγία. – Jorgi! Jorgi…! ‘e’ me kui? – Ei Anna pemmu, ti teli? – Presta tela ittù ka iklàsti i porta! – Ah…! Arte tin istiàzo ivò mi’ pprokkupettì. Ma ti ene ka mirizi? – Ce pu marèo krea me ta krambìtia, su piacèi? – Umme e’ kkalò! Jatì ‘e’ ppài' nna ‘foràsi puru ‘na’ kkilo’ ppetàte na tes kami tianimmène? – ‘E’ ssozo pài jatì ‘en anoìome kalì. Forsi echo ti’ ttèrmasi. Jatì ‘e’ ppai isù? – Va bene, ipào ivò! Pòi ti’ pporta tin istiàzo attevvràdi. – Motte javènni a’tti’ mmesi emba si’ ffarmacìa ce afòrasòmmu mia’ kkascètta aspirìne. – Umme su tin aforàzo ivò, mi’ pprokkupettì. • εκφράζει τα συναισθήματά του θετικά ή αρνητικά, να ζητά και να δίνει συμβουλές, οδηγίες, να περιγράφει απλά εμπειρίες και γεγονότα, να εξηγεί και να αιτιολογεί απόψεις και σχέδια με σύντομο τρόπο,

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

37

να διηγείται μια ιστορία ή την πλοκή ενός βιβλίου ή μιας ταινίας, να χρησιμοποιεί κατάλληλες τεχνικές λόγου (για να παίρνει, να συνεχίζει ή να ολοκληρώνει το λόγο του, για να ανοίγει /κλείνει μια συζήτηση κ.λπ.). I trama tu filmi tu Tàrzan ene itu: iche mia famìja ka ce pu viàggegghe apànu son apparèkkio ka pòi èpese amesa si’ fforesta jatì iche ‘'nan guasto so’ mmotòro. So pesi ka èkame o apparècchio, apetànane kuàsi oli; isarvètti manechà ‘na’ ppedàci kecci ka depòi ton àtsine mia scimmia kundu sia ka ìsane pedì dikotti. Tuso pedàci ijètti mea ce fermo ma ìsane kundu mia scimmia ce atsùmpegghe atse ‘'nan àrgulo son addho.

Καταστάσεις Επικοινωνίας

Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται στις συνήθεις συναλλαγές της καθημερινής ζωής, οι οποίες απαιτούν σε μεγάλο βαθμό τη χρήση σταθερών γλωσσικών δομών. Πρέπει να είναι σε θέση να εμπλέκεται επιτυχώς σε όλες τις καταστάσεις επικοινωνίας που περιγράφτηκαν στα επίπεδα Α1 και Α2 και επιπλέον σ’ αυτές που περιγράφονται παρακάτω:

Προσωπική ζωή μέσα και έξω από το σπίτι Αναγνώριση ταυτότητας Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • δίνει πληροφορίες για το άτομό του, να ζητάει και να κατανοεί τις πληροφορίες που του δίνει ο συνομιλητής του. Ivò ime o Pavlo, jennìtimo son Appètro, ma Artena abitèo is Lipignàna. Ime atsilò, echo ta maddhìa mavra ce makrèa. Mu piacèi poddhì na petso is pallùna ce na kamo aggìru me ti’ bbiciclètta. • Αναφέρεται στην εξωτερική εμφάνιση ενός ατόμου καθώς και στο χαρακτήρα του. I adreffì tu Pavlu ikùi Marìa. Ene mia kkiatèra òria ce echi mia’ mmali kardìa. Ivò ‘en itsèro pos kanni na statì panta cherùmeti. Itsèri na marètsi ce na kami tes torte. Cini, però, ‘e’ tròi poddhì jatì kanni tin dièta. I Marìa ene pròpria simpàtika ce oli tis tèlone kalò.

Κατοικία, διαμονή

38

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • δίνει πληροφορίες προφορικά ή γραπτά σχετικά με την περιοχή διαμονής του Ivò abitèo i’ Luppìu ambrò sin aklisìa t’ A Làzaru. Icisimà echi puru to’ ccìnema “Santa Lucìa” ce ti’ llibrerìa a’ttes Paolìne. Persi iche ‘na’ ristorante cinèso ma pòi to klìsane. Icì pu abitèo ivò ene mian òrian ghetonìa. • κάνει περιγραφή του σπιτιού του (του τύπου του σπιτιού, πολυκατοικία, μονοκατοικία, διαμέρισμα), των χώρων που διαθέτει, να αναφέρεται στα έπιπλα, στο ρουχισμό, στις οικιακές συσκευές και στα μαγειρικά σκεύη που υπάρχουν στο σπίτι Ivò echo ‘na’ spiti mea. ‘O spìtimu echi tèssares kàmbare, to’ kkucinìno, to bagno, dio stanzìnu, tin avlì ce to ciampì. I mobìja ene stile klàssiko atse lignàma atse mòkano. I lavastovìglie ene modèllo cinùrgio, invèce o frigorìfero ene kecci ce palèo. I termosifòni ifunzionèone me to gassa metano.

Τοποθεσία, περιβάλλον, χλωρίδα, πανίδα, καιρικές συνθήκες Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • μιλάει για τη μορφολογία του εδάφους της πατρίδας ή της περιοχής διαμονής του. Icì pu abitèo ivò ene ‘na’ ppunto poddhì òrio jatì istèo i’ttòtsu. Tornu tornu echi koràffia me chòmata kalà, icì ispèrnone panta sitàri. Plon ambrò echi ti’ sserra, icì ene olo’ kklotsu ce litària ja tuo citto’ ppunto to lèone “Litarà”. • μιλάει για το κλίμα ενός τόπου, περιγράφοντας τις καιρικές συνθήκες, ανάλογα με την κάθε εποχή, να μπορεί να ενημερώνεται από τα δελτία καιρού από τα μέσα ενημέρωσης για τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν. So’ Salento echi ‘na’ kklima kalò. To kalocèri ene òrio; to alonàri ce ton àgusto kanni poddhì kkama; to settèmbri ce to ottòbri istàzi o ànemo atse noto. O scimòna ikùete plo’ ppoddhì atse jennàri ce atse fleàri, infatti i plo’ mmali a’tti’ Chora (Sternatia) ilèone: “Jennàri pu jennà, kanni chiògna ce nnerà”; “Fleàri pu ta flearìzi, ole tes òrie tes ascimìzi, figurèttu ivò t’ ime àscimi is ti modo me jùrizi”. • καταλαβαίνει αλλά και να εκφέρει τη γνώμη του για θέματα όπως η ρύπανση και η προστασία του περιβάλλοντος. Ivò pistèo ka ‘en ene òrio n’ ambelìsome tes mundìtse amèsa sa koràffia. Imì, oli akkudèome tes tasse ja ti’ spatsatùra ce kànnome ti’ rrakkòlta differenziàta.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

39

Allòra jatì echi ankòra jèno ka inkuinèi? ‘en anoùne ka i natura ene dikimma ce inghìzi na ti’ rrispettètsome?

Ελεύθερος χρόνος, διασκέδαση Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • μιλάει για τον ελεύθερο χρόνο του, με τι του αρέσει να ασχολείται ερασιτεχνικά, να ρωτάει το συνομιλητή του για τα ενδιαφέροντα του και να ανταλλάσσει απόψεις. – Motte ivò echo cerò mu piacèi na simàno ti’ kkitàrra. Èmata na travudìso kappòssa travùdia. Kuài vràdia pào me ton Angelo ce me ton Ernèsto na kàmome piano barra sa lokàja ka echi jèno. Isu invece ti kanni? – ìvò ime appassionàto atse pallùna ce motte sozo ipào na petso so’ kkampo sportìvo. • μιλάει για τα καλλιτεχνικά και τα πνευματικά του ενδιαφέροντα. – Is emèna mu piacèi i pittura a’tto stile tu Giòttu, cini tu Pikassu 'e' mmu piacèi poddhì. Ime ena ka meletà panta romànzu ce grafi poisìe. • ενημερώνεται από διάφορα ενημερωτικά έντυπα και σχετικές καταχωρίσεις στον τύπο, για καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, να καταλαβαίνει οδηγούς διασκέδασης, να ζητάει πληροφορίες για τις ώρες λειτουργίας ή επισκέψεων (εκθέσεις, μουσεία κ.λπ.), για τις τιμές εισόδου, τις ώρες παραστάσεων ή προβολών. – Pu ti’ kkànnone ti’ mmostra arkeològika a’ttus Messàpu? – Ti ora anì o musèo arkeològiko apu Luppìu? – Posson istèi o bijètto a’tto cìnema a’tti’ Kkalimera? – Ti ora kànnone to filmi tu Angelòpulo?

Κοινωνικές σχέσεις Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • συμμετέχει ως μέλος σε διάφορους ομίλους, οργανώσεις, ομάδες, στις διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις και να μπορεί να πραγματοποιεί διάφορες δραστηριότητες σε συνεργασία με άλλους. Ivò ime o presidènto a’ttin Associaziùna Astèria atti’ Chora. O Jorgi ene o segretario tu "Centru Studi Chora-ma". O Frangìsko èkame mian associaziùna i’ Ssulìtu ka kui Nuova Messàpia.

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

40

Υγεία, κατάσταση του οργανισμού Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • μιλάει για θέματα υγείας που αφορούν τον ίδιο ή κάποιον άλλο, για θέματα υγιεινής και να προμηθεύεται αυτά που του είναι απαραίτητα για την υγιεινή του σώματός O messère mu ipe na mi’ ffao poddhì kkrea jatì ajèrni to’ kkolesteròlo ce depòi irisentète puru i kardìa. Sozo fài krea manechà dio forè sin addhomàta. Ta pràmata ka sòzome fài panta ine làchana ce frutta. Na statùmesta kalì inghizi puru na plitùmesta ce na kurètsome ti’ ppulizìa a’tto soma. • ζητάει και να δίνει πληροφορίες για ιατρική βοήθεια, για υπηρεσίες άμεσης ανάγκης και να καταλαβαίνει ανακοινώσεις σχετικές με τα εφημερεύοντα φαρμακεία, νοσοκομεία, κλινικές και εξωτερικά ιατρεία. – O nùmero atse telèfono ja tin ambulànza ene o 118. – O pronto sokkòrso a’tta spitàja istèi panta anittò. – ‘O spitàli plo’ kkùkkia sa Chorìa Grika ene cino a’tton Appètro. – ‘O spitali plo’ mmea ene cino apu Luppìu. – I farmacìa apu Koriàna sìmmeri ene anittì atse turno. – Si’ kklìnika apu Martàna echi to’ rrepàrto atse kardiologìa.

Καθημερινή ζωή Δραστηριότητες μέσα στο σπίτι Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να:

• αναφέρεται λεπτομερώς στις δραστηριότητες μέσα στο σπίτι και να ανταλλάσσει πληροφορίες και γνώμες σχετικές με τις ευκολίες και τις παροχές υπηρεσιών γι’ αυτού του είδους τις δραστηριότητες. I màna tu Pippi, dopu ka spiccèone tu fài, iskupìzi to spiti ce pòi pleni ittumèsa.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

41

Δραστηριότητες έξω από το σπίτι Αγορά Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • συναλλάσσεται με τους πωλητές και να ζητά και να παίρνει τις πληροφορίες που του χρειάζονται σχετικά με το προϊόν που θέλει να αγοράσει, για την τιμή του και την έκπτωση που θα μπορούσε να έχει. – Itela n’ aforàso ‘na’ kkompiùtere portàtile. – Plea marka mu konsijèi? – Ti marka e’ kkajo? – Posson istèi? – Mu fènete kripò. – Ti skonto mu sozi kami? – To sozo akkudètsi is tèssares forè? • καταλαβαίνει διαφημίσεις σε περιοδικά, εφημερίδες και έντυπα για καταστήματα και για διάφορα προϊόντα, να κατανοεί απλές εξηγήσεις σχετικές με το είδος, τη χρήση και τις οδηγίες χρήσης που αναγράφονται πάνω στο προϊόν. Apànu so’ ggiòrnàli lèi ka so’ ssupermerkàto apù Luppìu ipulùne mia’ ttelevisiùna me to skèrmo piatto is pentekòssie euro. I televisiùna ene modèrna me ton dekòdere inkorporàto ce to’ ttelekomàndo me raggi infraròssi.

Διατροφή Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • παίρνει πληροφορίες από διαφημιστικά έντυπα για εστιατόρια, ταβέρνες, μενού, δυνατότητες διανομής των διάφορων παρασκευασμάτων στο σπίτι και να τις χρησιμοποιεί ανάλογα με τις ανάγκες του. Si’ ppitserìa “Fae Kalà” ikànnone pitse speciàli me alèvri paisàno. Imarèone poddhà pràmata paisàna. Echi pasta jenomèni essu me to’ ssuko, krea ttimèno, atsàri so’ ffurno, petatìne tianimmène. Passi’ ttriti echi musika tradizionàle ce pìtsika. To samba echi to karaòke.

Εκπαίδευση Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • ανταλλάσσει πληροφορίες και γνώμες πάνω σε θέματα εκπαίδευσης (τύποι σχολείων, χρόνος φοίτησης, εξετάσεις κ.λπ.).

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

42

I skole a’tti’ Chora (Sternatia) ce apu Tsuddhìnu ine ‘'nan ùniko Istituto Komprensìvo. Echi tris gradu atse skola: asilo, elementare ce media. Si’ ttèrza media ta pedìa kànnone te’ ssame na javìkone ses addhe’ skole. • πληροφορείται και να ανταποκρίνεται, ως προς το τυπικό μέρος, στις απαιτήσεις φοίτησης και στις υποχρεώσεις του απέναντι στο εκπαιδευτικό ίδρυμα που παρακολουθεί. I frekuènza si’ skola ene obbligatoria. Isòzi mankètsi manechà motte ise adìnato o ja motìvu atse famìja. O skolàri inghizi na studiètsi panta ce na kratèsi ‘na’ kkomportamènto kalò me tus professùru ce me tus addhu’ skolàru.

Μετακίνηση, ταξίδια Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • εκφράζει τη γνώμη του και να ζητάει τη γνώμη των άλλων συνομιλητών του σχετικά με εκδρομές μέσα ή έξω από τη χώρα, να αναφέρεται στα μέσα συγκοινωνίας, στην κατάσταση των δρόμων, τη σηματοδότηση, τα καταλύματα και τις αποσκευές που μπορεί να φέρει μαζί του, να ζητά πληροφορίες για τη διάρκεια του ταξιδιού. O apparèkkio ka taràssi a’tti Bbari ivàddhi mian ora na stasi ‘s’ Atene. Isòzi pari ‘na’ bbakàjo ka varì ikosidìo kilu. I apparèkki ine mezzi atse traspòrto sikùri ce kòmeti. An vriki tin offèrta o bijètto ikustèi alìo.

Λεξιλόγιο

Το λεξιλόγιο που καλείται να κατέχει ο μαθητής αυτού του επιπέδου είναι αυτό που προκύπτει από τις καταστάσεις επικοινωνίας και τις γλωσσικές λειτουργίες, όπως αυτές ορίζονται. Ο μαθητής πρέπει να διαθέτει αρκετά πλούσιο λεξιλόγιο για να μπορεί να εκφράζεται, να γίνεται κατανοητός και να εκπληρώνει τις επικοινωνιακές του ανάγκες, αν και συνήθως ο λόγος του χαρακτηρίζεται από διστακτικότητα και πολλές περιφράσεις. Aforàzo, Chora, Luppìu, Grèggia, apànu, apparèkkio, bakàjo, ikosidìo, koràfi, taràsso, milò, samba, skolàri, alèvri, òrio, televisiùna, krea, messère, adìnato.

Φωνητική

Ο μαθητής σ’ αυτό το επίπεδο πρέπει να μπορεί να αναγνωρίζει όλους τους φθόγγους και τα γράμματα καθώς επίσης και τον τονισμό των λέξεων.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

Κοινωνιοπολιτισμική Ικανότητα

43

H γλώσσα είναι στενά συνδεδεμένη με τον πολιτισμό, που την παραγάγει, και ο πολιτισμός αποτελεί απαραίτητο συστατικό της επικοινωνίας. Πρέπει, λοιπόν, ο μαθητής, πάντα ανάλογα με την ηλικία του, παράλληλα με τη σωστή χρήση της γλώσσας σε επίπεδο λεξιλογίου και γραμματικής, να γνωρίζει τα γεωγραφικά στοιχεία της περιοχής ή των περιοχών, όπου ομιλείται η Γκρίκο. Επιπλέον, καλό είναι να έρθει σε επαφή με την ιστορία της κοινωνίας, των ομιλητών της, τις κοινωνικές συνήθειες, τα έθιμα και τις γιορτές, τα φαγητά, τα τραγούδια και τους χορούς τους.

Επίπεδο Β2

για παιδιά από 8 έως 15 ετών

Γενικoί Εκπαιδευτικοί Στόχοι

Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να χρησιμοποιεί την Γκρίκο με ευχέρεια και αυθορμητισμό. Πρέπει να είναι σε θέση να κατανοεί τις κύριες ιδέες πάνω σε συγκεκριμένα, αλλά και αφηρημένα θέματα. Πρέπει να παράγει λόγο με σαφήνεια πάνω σε διάφορα θέματα και να εξηγεί την άποψη του παρουσιάζοντας τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα διάφορων επιλογών. Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να: • χειρίζεται με μεγαλύτερη ευελιξία και ετοιμότητα τις καταστάσεις καθημερινών συναλλαγών Sìmmeri o kompiùtere ‘e’ ffunziunèi, ma, sikkonu m’ andiàzete na gratso dio dokumèntu, inghìzi na pao na to stiàso. • γνωρίζει και να συμπεριφέρεται κατάλληλα, σύμφωνα με τις κοινωνικές συνήθειες, γλωσσικές και μη γλωσσικές (γλωσσικές μορφές ευγενείας, βαθμός οικειότητας, χειρονομίες, φυσική επαφή κ.λπ.). – ja piacìri mu dì dio kilu’ llàchana. – An i attentìasu teli su vaddho puru dio mila ka sìmmeri in òria. – Posson akkudèo? – Pente èuro. – Kalìssorta. – Charistò.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

45

• είναι εξοικειωμένος με βασικά χαρακτηριστικά του πολιτισμού της Γκρετσία Σαλεντίνα (συνθήκες διαβίωσης, κοινωνική ζωή, βασικές αξίες κ.λπ.) So’ Ssalènto echi ennèa chorìa ka kànnone parte a’ttin Uniùna tis “Grecìa Salentina”. Ittù milùne to Griko ka ene mia a’ttes dòdeka glosse minoritàrie annorimmène a’tto’ Stato Italiàno me ti’ Lleggi 482-99. Ta ennèa Chorìa Grika èchone poddhès tradiziùne palèe.

Ειδικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι Κατανόηση προφορικού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να καταλαβαίνει σχετικά εκτενή κείμενα προφορικού λόγου και συζητήσεις και να παρακολουθεί ακόμη και μια πιο σύνθετη ανάπτυξη επιχειρημάτων, εφόσον το θέμα είναι σχετικά οικείο ή έχει προετοιμαστεί κατάλληλα. Τα κείμενα προφορικού λόγου πρέπει να είναι σχετικά με τις καταστάσεις επικοινωνίας και τα θέματα που περιγράφονται σ’ αυτό το επίπεδο. Για την κατανόησή τους χρειάζεται να παράγονται σε κανονικό ρυθμό ομιλίας. Η κατανόηση πρέπει να είναι δυνατή ακόμη και αν παράγονται σε κάπως πιο θορυβώδες περιβάλλον ή παρουσιάζουν ελαφριά ηχητική παραμόρφωση. Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να: • καταλαβαίνει τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων και προγράμματα επικαιρότητας, καθώς επίσης και συζητήσεις μεταξύ τεσσάρων τουλάχιστον φυσικών ομιλητών. Kalosìrtate so’ ttelegiornàli a’tti “Rai Uno”. Ancignùme me mia notìzia atse krònaka. Is Milàna ‘'nan andra èsfatse tin jinèka ce ta dio pedìa, ce pòi ambelìsti a’tti’ llàmmia… • αναγνωρίζει φωνητικά άγνωστες λέξεις και να τις συγκρατεί, ώστε να ρωτάει αργότερα για τη σημασία ή την ορθογραφία τους, να χρησιμοποιεί βοηθητικές στρατηγικές κατανόησης όπως να αντλεί πληροφορίες από τον τόνο της φωνής, την έμφαση, τις παύσεις κ.λπ. Chora, ittotsuchòra, Charo, Christò, Christìna, A’ Zzacharìa, tsomì, tsandùkula, tsukkàli, tsutsuvìo, atsematàri, attentìasu.

46

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Κατανόηση γραπτού λόγου Τα κείμενα γραπτού λόγου που πρέπει να είναι σε θέση να κατανοεί ο μαθητής πρέπει να είναι σχετικά με τις καταστάσεις και τις θεματικές περιοχές που περιγράφονται σ’ αυτό το επίπεδο, να έχουν μια σαφή νοηματική και γλωσσική δομή, οι πληροφορίες που περιέχουν να είναι εμφανείς και να απαιτείται σχετικά λίγη προσπάθεια ερμηνευτικής υπόθεσης, να εμφανίζονται σε προσιτή μορφή (δηλαδή να είναι καθαρά είτε είναι χειρόγραφα είτε τυπωμένα) και όπου χρειάζεται να δίνονται τίτλοι, παράγραφοι, εικόνες, κ.λπ. Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να: • εντοπίζει άλλοτε την ουσία και άλλοτε τις σχετικές λεπτομέρειες, ανάλογα με τα ενδιαφέροντά του ή την περίσταση. – ‘O tsomì ka afòrasa sìmmeri a’tto ffurno ìsane amò. – Ti tsomì afòrase? – Pagnottèddhe kèccie. – Afòraso ti’ ppuccia ka, puru ka ene mali, pòi ti’ kkotti i’ stotse ce i muddhìka apu cessu ene plo’ ssapurìta ce morbidi. • αναγνωρίζει την πρόθεση και το σκοπό αποσπασμάτων που προέρχονται από πηγές όπως εφημερίδες, περιοδικά, κανονισμούς, γράμματα και αναφορές. Artìkulo atse giòrnali. O papa Kajàtso èpese a’tti’ skala. Ittè so vradi, o papa Kajàtso apu Lukugnàna mentre andèvenne apànu si’ skala na puliggètsi to' stavrò, èpese ce èklase ‘na’ ppoda ce ta dio chèria…

Παραγωγή γραπτού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα για παραγωγή περιγραφικού και αφηγηματικού λόγου με λογική σαφήνεια, πάνω σε θέματα που αναφέρονται σε προσωπικές και καθημερινές εμπειρίες και είναι σχετικά με τις επικοινωνιακές καταστάσεις και τις θεματικές περιοχές αυτού του επιπέδου. Πρέπει να είναι σε θέση να γράφει ένα γράμμα, αναπτύσσοντας και διατυπώνοντας επιχειρήματα.

Παραγωγή προφορικού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να συνομιλεί με σχετική ευχέρεια και αυθορμητισμό πάνω σε θέματα που είναι σχετικά με τις καταστάσεις επικοινωνίας και τις θεματικές περιοχές που περιγράφονται

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

47

σ’ αυτό το επίπεδο και να εκφράζει τις προσωπικές του ιδέες, τις ανάγκες και τις προθέσεις του. Επίσης πρέπει να έχει την ικανότητα για παραγωγή μικρής έκτασης συνεχούς λόγου με συνοχή υποστηρίζοντας την άποψή του με επιχειρήματα. Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να: • χρησιμοποιεί διάφορες τεχνικές και στρατηγικές, προκειμένου να ανταποκριθεί σε καταστάσεις οι οποίες υπερβαίνουν τις δικές του γλωσσικές ή μη γλωσσικές ικανότητες Umme!.. Èrkome me sena! Egghe ‘e’ ttelo na fao! To Efera ivò! 'E' ttelo! • χρησιμοποιεί στρατηγικές για να περάσει το μήνυμά του, παρά την ενδεχόμενη γλωσσική ανεπάρκεια. O punto ene ka to spiti ka aforàsamo andiàzete principalmènte ja abitaziùna. A’ tteli n’ anìtsome ‘na’ nnekòzio, isòzome affittètsi ta lokàja tis adreffìssu ka stèone pròpria amèsa si’ mmesi. Ittù so spiti cinùrgio isòzome kami mia’ ppiscìna jatì ampì son ghiàrdino echi to’ pposto adàtto.

Καταστάσεις Επικοινωνίας

Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται στις καταστάσεις επικοινωνίας που έχουν οριστεί για τα επίπεδα Α1, Α2, Β1 και επιπλέον στις καταστάσεις που περιγράφονται παρακάτω. Επίσης πρέπει να είναι σε θέση να εκφράζει τις ανάγκες και τις προθέσεις του με σχετική ακρίβεια, ενώ η ανάγκη του για ενισχυτικές στρατηγικές, αν και υπαρκτή ακόμη, είναι ωστόσο μικρότερη.

Προσωπική ζωή μέσα και έξω από το σπίτι Αναγνώριση ταυτότητας Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση όχι μόνο να δίνει μια ολοκληρωμένη εικόνα του ατόμου του μιλώντας για τα ενδιαφέροντά του, τα σχέδιά του, τα όνειρά του, τις προσδοκίες του, τι τον ευχαριστεί και τι τον ενοχλεί, αλλά και να προσπαθεί να κατανοήσει τις ιδιαιτερότητες του συνομιλητή του, κάνοντας τις κατάλληλες ερωτήσεις. Ακόμη πρέπει να έχει την ικανότητα να ανταλλάσσει απόψεις σχετικά με το σχολείο του.

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

48

Κατοικία, διαμονή Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • δίνει πληροφορίες προφορικά ή γραπτά σχετικά με την περιοχή διαμονής του Ivò echi pente chronu ka abitèo si’ Rromi ambrò sin aklisìa t’ A Pavlu. Icisimà echi puru to cìnema plo’ mmea a’tti’ Rromi ce ‘na’ kkampo sportìvo. Persi iche ‘'nan super merkàto ma pòi ìklise jatì ifàlletse. I ghetonìa pu abitèo ivò ene ‘'nan òrio kuartièri. • κάνει μια σχετικά ολοκληρωμένη περιγραφή του σπιτιού του (του τύπου του σπιτιού, διώροφο, μονοκατοικία, διαμέρισμα), των χώρων που διαθέτει, να αναφέρεται στα έπιπλα, στο ρουχισμό, στις οικιακές συσκευές και στα μαγειρικά σκεύη που υπάρχουν στο σπίτι Ivò echo ‘na’ spiti mea me dio piànu. ‘O spìtimu echi ottò kàmbare, mia’ kkucìna mali, dio bagnu, tin avlì ce to jardìno. I mobìja ene stile moderno. I lavatrìce ene modèllo cinùrgio, i televisiùna mali ce modèrna, invèce o frigorìfero ene palèo ce kanni rumòro. I termosifòni ifunzionèone me tin energìa solàre.

Ελεύθερος χρόνος, διασκέδαση Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • ζητάει πληροφορίες για τις ώρες μιας παράστασης ή προβολής, για τις θέσεις και την τιμή τους. Σε περίπτωση που ενδιαφέρεται να επισκεφτεί ένα χώρο διασκέδασης, πρέπει να μπορεί να ζητάει πληροφορίες για το συγκεκριμένο χώρο και τα ωράρια λειτουργίας του. – Motte ivò echo cerò mu piacèi na simàno ti’ kkitàrra ce na travudìso. Èmata ka, so' tteàtro Paisièllo apù Luppìu, echi ‘na’ kkoncèrto atse musika Grika; itsèri na mu pi ti ora to kànnone? – 'Egghe ‘en itsèro makà! Ivò ‘en ime appassionàto atse mùsika. Ivò ime appassionàto atse pallùna ce motte sozo ipào na petso so’ kkampo sportivo apù Luppìu ce ‘cì affruntèo puru giokatùru a’tti’ ssèrie A.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

49

Κοινωνικές σχέσεις Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κοινωνικής ζωής και να μπορεί να προγραμματίζει και να πραγματοποιεί διάφορες δραστηριότητες σε συνεργασία με άλλους. – Ti lèi, organizèome mia’ sseràta na milìsome atse kultùra kulinària, ce pòi kànnome mia’ mmangiàta atse pràmata genuìna ce paisàna? – Umme, ti’kkànnome ce anvitèome olu tus amìku dikùmmu? • κάνει μια πρόσκληση προφορικά ή γραπτά, να συστήνει τους φίλους του, να ανταλλάσσει απόψεις πάνω σε προσωπικά ή θέματα γενικού ενδιαφέροντος. – Se anvitèo si’ sseràta atse kultùra kulinària ka ce pu organizzèome ivò ce o Uccio so spiti tis mana tu Peppìnu Kraunàri. Tela ka su presentèo olu tus amìku ce tes amìke ka cce pu anvitèo. Ως προσκεκλημένος ο μαθητής πρέπει να μπορεί να δέχεται ή να αρνείται με τον μια πρόσκληση, να ακολουθεί τις κοινωνικές συνήθειες στην ανάλογη περίπτωση, προσφέροντας, γλυκά ή κάποιο δώρο κατά την άφιξή του. Ακόμη ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να συζητά και να αποφασίζει με τους συνομιλητές του την έξοδό τους.

Υγεία, κατάσταση του οργανισμού Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • καταλαβαίνει τις συμβουλές και τις οδηγίες ενός γιατρού. Konsiji tu messere: – Kame mian visita so’ kkardiòlogo. – Metra ti’ ppressiùna dio forè tin imèra. – Na mi’ ffài poddhì krea jatì echi to’ kkolesteròlo atsilò. – Pìe 'na' kkutàli’ sceruppo so pornò. • συζητάει κάποιο πρόβλημα μικροαδιαθεσίας Echo panta ponacèfalo. M’ aggirèi i ciofàli. Mu ponì i cilìa. • ζητάει το κατάλληλο φάρμακο και να καταλαβαίνει τις οδηγίες λήψης του φαρμάκου.

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

50

– – – – –

Itela mia’ mmedecìna ja to’ pponacèfalo. Ti pastìje ine tuè? Posse ènna piào sin imèra? Ja posses imère ènna tes piào ? Prima o dopu fài?

Καθημερινή Ζωή Δραστηριότητες έξω από το σπίτι Αγορά Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • ζητάει πληροφορίες από τον υπάλληλο του καταστήματος σχετικά με τα πλεονεκτήματα ή μειονεκτήματα κάποιου είδους ή προϊόντος, να επιστρέφει ένα ελαττωματικό, ακατάλληλο ή ανεπιθύμητο προϊόν. E' kkajo o mati atse linàri o atse matàtsi? ‘O mati matatsotò e’ mmu piacèi su t’ afìnno ampì. Ene puru difettùso jatì mankèone dio frummèddhe.

Διατροφή Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • παίρνει προφορικές οδηγίες, να κάνει ερωτήσεις και να καταλαβαίνει τις εξηγήσεις σχετικά με το είδος φαγητού και τη διαδικασία προετοιμασίας, να μπορεί να παραγγέλνει φαγητό τηλεφωνικώς και να δίνει τις απαραίτητες πληροφορίες για τις προτιμήσεις του, αλλά και να καταλαβαίνει τις διευκρινίσεις ως προς τις δυνατότητες διανομής. Pronto pitserìa “Lu Puzzu”? Itela na ordinètso dio pitse, mia margherìta ce i addhi kaprìcciòsa. Si’ kkapricciòsa echi puru alèe ce kiàpparu?

Σχολείο, εκπαίδευση Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • παίρνει πληροφορίες από διαφημιστικά έντυπα για ινστιτούτα, σχολεία, να καταλαβαίνει τους κανονισμούς λειτουργίας και να ανταποκρίνεται σ’ αυτούς και φυσικά να μπορεί να παρακολουθεί τη διδασκαλία της Γκρίκο.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

51

– Mu sozi dòi dio librèttu me tes informaziùne ka andiàzotte na gratso to pedìmmu si’ skola apù Luppìu. – Ti librèttu teli? – Dammu ena ja to’ licèo klàssiko ce ena ja to’ liceo scientìfiko. Pòi jaddhèi ‘o pedìmmu.

Μετακίνηση, ταξίδια Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • χρησιμοποιεί για τη μετακίνησή του μέσα δημόσιας χρήσης και να μπορεί να πληροφορείται όλα τα σχετικά με τη μετακίνησή του (κόστος, συνθήκες ταξιδιού, σημείο αναχώρησης, κράτηση θέσεων, προμήθεια καρτών ή εισιτηρίων διαρκείας στις αστικές μετακινήσεις του). Ivò na pao i’ Lluppìu piànno panta to’ ppapùna. Posson istèi o bijètto a’tto’ ppapùna pu pài i Lluppìu? A’ kkamo ton abbonamènto isparagnèo? Posso’ ccerò ivàddhi o papùna na stasi i’ Lluppìu?

Λεξιλόγιο

Το λεξιλόγιο που πρέπει να κατέχει ο υποψήφιος αυτού του επιπέδου, εκτός αυτών που κατέχει από τα προηγούμενα επίπεδα (Α1, Α2, Β1), περιλαμβάνει λέξεις, ιδιωτισμούς και καθημερινές εκφράσεις της καθομιλουμένης με κάποια λόγια στοιχεία απαραίτητα για να ανταποκριθεί στις ανάγκες κατανόησης και παραγωγής λόγου, όπως προκύπτει από τις γλωσσικές λειτουργίες και τις καταστάσεις επικοινωνίας που έχουν περιγραφτεί σ’ αυτό το επίπεδο. Γενικά η ακρίβεια της χρήσης του λεξιλογίου πρέπει να είναι υψηλή, ίσως με εσφαλμένη επιλογή λέξεων μερικές φορές, χωρίς αυτό όμως να εμποδίζει την επικοινωνία του με τους συνομιλητές του και την ικανοποίηση των αναγκών του.

Φωνητική

Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να κατέχει και να χρησιμοποιεί σωστά, στο γραπτό του λόγο, ορισμένους κανόνες ως προς το συλλαβισμό των λέξεων.

52

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Kοινωνιοπολιτισμική ικανότητα

H γλώσσα είναι στενά συνδεδεμένη με τον πολιτισμό, που την παραγάγει, και ο πολιτισμός αποτελεί απαραίτητο συστατικό της επικοινωνίας. Πρέπει, λοιπόν, ο μαθητής, πάντα ανάλογα με την ηλικία του, παράλληλα με τη σωστή χρήση της γλώσσας σε επίπεδο λεξιλογίου και γραμματικής, να γνωρίζει τα γεωγραφικά στοιχεία της περιοχής ή των περιοχών, που μιλιέται η Γκρίκο. Επιπλέον, καλό είναι να έρθει σε επαφή με την ιστορία της κοινωνίας, των ομιλητών της, τις κοινωνικές συνήθειες τους, τα έθιμα και τις γιορτές τους, τα φαγητά τους, τα τραγούδια και τους χορούς τους.

Επίπεδο Γ1

για παιδιά από 8 έως 15 ετών

Γενικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι

Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να κατανοεί και να χρησιμοποιεί την Γκρίκο σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται γλωσσικά σε καταστάσεις στις οποίες είναι πολύ πιθανόν να εμπλακεί. Πιο συγκεκριμένα πρέπει να μπορεί: • να κάνει τις πρακτικές συναλλαγές της καθημερινής ζωής Sìmmeri o postièri èfere mia’ rrakkomandàta so’ spìtimu. Isane ‘'nan gramma a’ttin INPS ce elle ka i mànamu tèssarus chronus ampì èpike plo’ ppodhu’ ssordu atse cinu ka iche na piài ce, arte, tus telone ampì. Arte ivò pao so’ kkommercialìsta na mu spieghètsi pos istèone ta pràmata. • να δημιουργεί και να διατηρεί φιλικές επαφές με άλλα άτομα So’ ttelèfono: – Pronto Anna, ime o Jorgi, ti kanni? – Istèo kalì! Isù pos istèi? – Puru ivò steo kalò! Su telefonèo na s’arotìso an ìtele na pame antàma si’ ttàlassa avri. – Umme, isòzome pài. Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να καταλαβαίνει ευρύ φάσμα κειμένων προφορικού ή γραπτού λόγου. Πρέπει να είναι σε θέση να συνοψίζει πληροφορίες από διάφορες προφορικές ή γραπτές πηγές.

54

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Επίσης πρέπει να έχει την ικανότητα να εκφράζεται αυθόρμητα, χωρίς να χρειάζεται χρόνο για αναζήτηση των σωστών εκφράσεων. Γενικά, πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιεί τη γλώσσα ευέλικτα και αποτελεσματικά. Πρέπει να μπορεί να εκφράζεται πάνω σε διάφορα θέματα με σαφήνεια, δομή, λεπτομέρεια, χρησιμοποιώντας με αυτοπεποίθηση συνδετικούς και συνεκτικούς γλωσσικούς μηχανισμούς.

Ειδικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι Κατανόηση προφορικού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να καταλαβαίνει κάθε είδος προφορικού λόγου, ακόμη και όταν παράγεται σε γρήγορο ρυθμό, να εκμαιεύει πληροφορίες και υπονοούμενα από συζητήσεις που μπορεί να περιέχουν άγνωστα θέματα και στις οποίες μπορεί να εμπλέκονται αρκετοί ομιλητές που επικοινωνούν με κανονικό ρυθμό ομιλίας. Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να: • παρακολουθεί συζητήσεις και να αναγνωρίζει τις διάφορες ενότητες μιας ομιλίας, όπως βασικές ιδέες, επιχειρηματολογία, υπόθεση, παραδείγματα, γενίκευση, συμπεράσματα αλλά και τη σχέση που υπάρχει μεταξύ τους. Pedìa, sìmmeri sas leo pos ènna kàmete na meràsete ton diskòrso, cioè na distinguètsete ti' ffrase principàle, tus argomèntu, tus kasu ce ti konklusiùna. Per esèmpiu analizètsete tutti’ frase: “O Jorgi ce i Anna pane si’ ttàlassa is Derentò, na kàmone to bagno. Is Derentò affruntèone tin Elena, ti' kkkiatèra tu Pavlu. Me cini ijavènnone mian òrian ghiurnàta ce annorìzone puru mia’ kkkiatèra Amerikàna ka ìrte na kami tes vakàntse sin Itàlia”. • αναγνωρίζει τις προθέσεις του ομιλητή /συνομιλητή, αστεϊσμούς, παρεμβολές και παρεκκλίσεις, προειδοποιήσεις, συστάσεις, απειλές, να αντιλαμβάνεται και να αντιμετωπίζει σε μεγάλο βαθμό ευφημισμούς, ειρωνεία και μεταφορική χρήση της γλώσσας. An de’ ppai Artena aputtù su sirno mia’ llattèa amesa ses anke ce su kanno na torìsi t’ astèria apanukàtu. • συμπεραίνει τη σημασία άγνωστων λέξεων από τα συμφραζόμενα και να χρησιμοποιεί παραγλωσσικά στοιχεία (γκριμάτσες, χειρονομίες κ.λπ.).

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

55

Oh…! Jamu Tumàsi!!! Oh Christèmmu!!! Jeee!! Christèmmu!!! Buuh!!! Jeh!!! Nnaaaah!!! Makaròssu!!!! • παρακολουθεί ταινίες ή θεατρικές παραστάσεις. Tuso filmi ene pròpria òrio jatì ifènete san dokumentàrio, però is emèna mu piacèi plo’ ppoddhì na pao so’ tteàtro.

Κατανόηση γραπτού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να διαβάζει σχεδόν όλες τις μορφές γραπτού λόγου, συμπεριλαμβανομένων άρθρων, λογοτεχνικών κειμένων, να καταλαβαίνει πληροφορίες και ιδέες και να παρακολουθεί τις απόψεις που εκφράζει ο συγγραφέας. Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να: • διαβάζει σύγχρονη πεζογραφία και να καταλαβαίνει άρθρα και αναφορές σχετικά με προβλήματα στα οποία ο συγγραφέας εκφράζει τις απόψεις του. Tuso libbro ene ‘na’ sprin diffìcilo na t’ anoìsi jatì o autòre grafi me loja tèknika. • διακρίνει τις κύριες ιδέες και πληροφορίες από τις λιγότερο σημαντικές, να χρησιμοποιεί τα συμφραζόμενα για να κατανοήσει τη σημασία άγνωστων λέξεων, να αναγνωρίζει μεταφορικά νοήματα ή νοήματα που «κρύβονται» πίσω από τα γραφόμενα. Ja olu istàzi Pascha ce As Martino, ja mena è’ ppanta tos apetammèno. I òrnita kanni t’ aggò ce tu gaddhu tu cèi o kolo. • κάνει χρήση διάφορων βοηθημάτων, όπως λεξικά, λεξιλόγια, βιβλία γραμματικής, εγκυκλοπαίδειες, ηλεκτρονικά μέσα και άλλο βοηθητικό υλικό που μπορεί να υπάρχει. Apànu son vokabolàrio atse Griko ìvvrika tutta loja: amartìa, plamma, plaùna, jumàtso, melòcha, màlatro, prikàta, tsandùkula, frea, arùdi.

Παραγωγή γραπτού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να γράφει κείμενα τα οποία χαρακτηρίζονται από σαφήνεια και γλωσσική ευχέρεια και τα οποία περιλαμβάνουν περιγραφές, αφηγήσεις, έκθεση ιδεών, περιλήψεις προτάσεις με πειστικά επιχειρήματα.

56

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να: • γράφει γράμματα, αναφορές, στα οποία να παρουσιάζει ένα θέμα με αποτελεσματική λογική δομή, με άνεση, χρησιμοποιώντας με ακρίβεια συντακτικές και μορφολογικές δομές. Karo Jòrgi, pos istèi? Ti kanni i manasu? Ivò istèo kalì, ma, apu satte itàrassa na pao is Milàna na studiètso, echo panta malesciàna jatì mu mankèi isù ce i Chora (Sternatia). Ti leonè si’ Chora? I zoì ene panta i stessa? Kanni tsichra? Ittù is Milàna kanni poddhì tsichra ce echi panta kamùla. Sa vràdia ‘en igghènno kuàsi mài jatì ènna studiètso. Prottè so vradi ipìrta so cìnema me tin Anna ce torìsamo ‘'nan òrio’ ffilmi. Ses vakànze tu Paschàtu èrkome mian addhomàta si’ Chora. Ivò se pensèo panta. Ma isù me pensèi kammìa’ fforà? Jatì ‘en èrkese na statì deka mere ittù is Milàna me mena? Arte se cheretò ce se filò me oli tin agàpimu. Stassu kalò. I Marìnasu. • χρησιμοποιεί κατάλληλους υφολογικούς τρόπους και ένα ικανοποιητικό φάσμα εννοιών με χρήση ιδιωματικών εκφράσεων και ειδικού λεξιλογίου που επιτρέπουν μεγαλύτερη ακρίβεια στην απόδοση σημασιολογικών αποχρώσεων. Το περιεχόμενο πρέπει να είναι οργανωμένο αποτελεσματικά. Poddhì llavoro iche i tabbakkìna, polemònta ton dabbàkko me ti’ chèra, to santujàka ce ti’ zagovìna, ti perustìtsa, j’oli tin imèra. En ìsoze kantètsi, nde milìsi, en ìsoze fài na’ spri tsomì, en ìsoze pài na katurìsi, a’tto’ llavòro en ìsoze sistì. Na refiatètsi en iche to’ ccerò, jatì ‘o polemìsi isa’ ppoddhì ce manèchà to’ rrushio, to’ pprikò, a’tton dabbàkko, iche na kustì.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

57

Tuse jinèke pu isa’ ttabbakkìne, poddhì ipolemìsan’ si’ zoì, ja tuo arrikordàte panta ine, me oli ti’ kkardìa ce ti’ tsichì.

Παραγωγή προφορικού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να παίρνει μέρος σε συζητήσεις και συνομιλίες και να είναι εξοικειωμένος με ιδιωματικές εκφράσεις και ιδιωτισμούς. Πρέπει να μπορεί να παρουσιάζει με σαφήνεια και ροή λόγου περιγραφές (γεγονότων, προσωπικών εμπειριών, προϊόντων κ.λπ.), διηγήσεις, να δίνει ορισμούς, περιλήψεις (βιβλίων, άρθρων, μιας ταινίας κ.λπ.), να αναπτύσσει ένα επιχείρημα σε ύφος κατάλληλο προς τα συμφραζόμενα με αποτελεσματική λογική δομή. Πρέπει να μπορεί να ανταλλάσσει πληροφορίες με μεγάλη ακρίβεια, να εκφράζει τις απόψεις του με συνοχή και σαφήνεια, να εκφράζει συμπεράσματα, ποικιλία συναισθημάτων, προθέσεις, σχέδια, αποφάσεις, υποχρεώσεις, προειδοποιήσεις, υποσχέσεις, απόψεις, όνειρα κ.λπ.

Καταστάσεις Επικοινωνίας Σ’ αυτό το επίπεδο ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να ανταποκρίνεται σε όλες τις καταστάσεις επικοινωνίας οι οποίες έχουν περιγραφεί στα προηγούμενα επίπεδα και επιπλέον να είναι σε θέση να τις χειρίζεται, όταν αυτές παρουσιάζουν ένα πρόβλημα ή παίρνουν μια αναπάντεχη τροπή. Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να: • ανταποκρίνεται σε απρόβλεπτες καταστάσεις, με τις οποίες δεν έχει προηγούμενη εξοικείωση και οι οποίες προκύπτουν αναπάντεχα. Poooh!!! Iklàstisa ta petàja a’tti’ bbiciklètta… ce arte pos kanno? Istèo tèssarus kilòmetru makrà a’tto spìtimu. Ti ènna kamo? 'En echo manku to’ telefonìno me mena. Arte meno ‘na’ spri’ ce an ghiavìki kanèna ka annorìzo, kanno na m’ afitìsi. • συμπεριφέρεται σύμφωνα με τις κοινωνικές συνήθειες του τόπου που διαμένει και να ασκεί ανάλογη κοινωνική συμπεριφορά. Ivò askònnome a’tto gratti alle 7,30, ikànno kolaziùna, pòi ipao si’ skola ce

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

58

kanno pente ore atse leziùna. Motte igghènno a’tti’ skola, jurìzo essu, itròo ce pòi ipào na kamo tus kòmpitu. So vradi pao si’ ppalèstra ce steo dio ore kànnonta allenamènto fìsiko. Pòi, motte jurìzo a’tti’ ppalèstra, itròo mia’ ppagnottìna, itorò na filmi ce, motte mu kalèi o inno, pao na ploso. • Ο υποψήφιος ως οικοδεσπότης ή ως προσκεκλημένος πρέπει να είναι σε θέση να δέχεται τους καλεσμένους του ή να πηγαίνει στο χώρο που είναι προσκεκλημένος και να φέρεται σύμφωνα με τους κοινωνικούς κανόνες (να δέχεται ή να προσφέρει δώρα κ.λπ.) και να εμπλέκεται σε συζητήσεις εκφράζοντας τις απόψεις του πάνω σε προσωπικά ή κοινωνικά θέματα ή γύρω από θεματικές περιοχές, όπως διασκέδαση, χόμπι, πολιτιστικά δρώμενα κ.λπ. Kalosìrte so spìtimu - emba - kàtiso/chàscione - àggalo to’ kkappòtto - ti teli na pi? - su kanno ‘na’ kkafè - itèli mia Koka Kola? Ivò su Efera dio pasticciòttu - kalissòrta - ti mu lèi atse òrio? Ipìrte so’ tteàtro? Melètise to’ llibbro tu Jorgi?

Λεξιλόγιο

Το λεξιλόγιο που πρέπει να κατέχει και να χειρίζεται με ευχέρεια ο υποψήφιος περιλαμβάνει λέξεις, φράσεις και εκφράσεις που είναι ανάλογες προς τις καταστάσεις επικοινωνίας και τη γλωσσική ικανότητα που πρέπει να επιδείξει ο μαθητής. Ακόμη πρέπει να έχει καλή γνώση ιδιωματικών εκφράσεων.

Φωνητική

Ο υποψήφιος αυτού του επιπέδου πρέπει να προσπαθεί να πλησιάσει την προφορά των φυσικών ομιλητών και σε αυτό θα τον βοηθήσει αν προσέξει κάποιες ποικιλίες στην προφορά και ιδιαίτερα σε φαινόμενα όπως αφομοιώσεις και αποβολές, που συμβαίνουν κυρίως στα όρια λέξεων σε συνεχή λόγο.

Κοινωνιοπολιτισμικά Στοιχεία

Η εγρήγορση ως προς τις κοινωνιοπολιτισμικές διαφορές μεταξύ της κοινωνίας της Γκετσία Σαλεντίνα και της κοινωνίας της ιδιαίτερης

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

59

πατρίδας του υποψηφίου, είναι απαραίτητη για την επιτυχή επικοινωνία του υποψηφίου με φυσικούς ομιλητές της γλώσσας. Οι διαφορές αυτές έχουν σχέση με την καθημερινή ζωή (ώρες γευμάτων, διακοπές, ώρες μελέτης κ.λπ.), συνθήκες διαβίωσης, διαπροσωπικές σχέσεις (τυπικότητα /οικειότητα στις φιλικές σχέσεις), βασικές αξίες και στάσεις (παράδοση, εθνική ταυτότητα, θρησκεία κ.λπ.).

Επίπεδο Γ2

για παιδιά από 8 έως 15 ετών

Γενικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι

Ο μαθητής στο επίπεδο αυτό πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται σε όλες τις επικοινωνιακές ανάγκες. Συνεπώς αναμένεται να μπορεί να κατανοεί με ευκολία σχεδόν όλα όσα ακούει ή διαβάζει. Πρέπει επίσης να μπορεί να χειρίζεται όλες τις πηγές πληροφοριών, προφορικές ή γραπτές, με άνεση και αξιοπιστία, έτσι ώστε να κάνει περιλήψεις και περιγραφές, να χειρίζεται αποτελεσματικά το γραπτό και τον προφορικό λόγο με αυθορμητισμό, άνεση και ακρίβεια.

Ειδικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι Κατανόηση προφορικού λόγου Ο μαθητής στο επίπεδο αυτό δεν πρέπει να έχει δυσκολία να κατανοεί οποιοδήποτε είδος προφορικού λόγου, είτε ζωντανά είτε σε εκπομπή, ακόμα και όταν εκφέρεται με ταχύτητα φυσικού ομιλητή, υπό την προϋπόθεση ότι έχει λίγο χρόνο για να εξοικειωθεί με την προφορά. Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να: • κατανοεί οποιοδήποτε φυσικό ομιλητή είτε ως ακροατής είτε ως συνομιλητής καθώς και οποιαδήποτε συνομιλία μεταξύ φυσικών ομιλη-

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

61

τών, η οποία μπορεί να αφορά αφηρημένα και σύνθετα θέματα πέρα από τα προσωπικά του ενδιαφέροντα. O filosofo Protàgora apu Abdèra elle ka o àntrepo ene metro atse ola ta pràmata, atse cina ka ine jatì ine ce atse cina ka en ine jatì en ine. Tuo èrkete sto pi ka passon ena echi tin dikìttu esperiènza ce torì ta pràmata itu kundu ta tseri cino. • διακρίνει λεπτές διαφορές ύφους, υπονοούμενα και αναφορές σε κοινωνικοπολιτισμικά στοιχεία, καθώς και να βγάλει συμπεράσματα για διαθέσεις και προθέσεις των (συν)ομιλητών εντοπίζοντας τις σχετικές ενδείξεις του κειμένου που ακούει. Bravo! Ipìrte so’ kkonvègno sèntsa na mu pi tìpoti… ivò se èmena na pame antàma, invece isù ipìrte cittu cittu ce manku me avvìsetse. • παρακολουθεί συζητήσεις και παρουσιάσεις ως μέλος ζωντανού ακροατηρίου, να ακολουθεί και να κατανοεί οδηγίες και ανακοινώσεις, να παρακολουθεί τηλεόραση και ταινίες μικρού μήκους, να ακούει ραδιόφωνο ή και κάποιες ηχογραφήσεις που χρησιμοποιούν πολλά στοιχεία της καθομιλουμένης, ιδιωτισμούς και ίσως άγνωστη ορολογία για τον μαθητή. Konferènza ja to’ Pplatùna. O Platùna jennìti ‘s’ Atene so 427 prota tu Christù ce ìsane discìbbulo tu Sòkrate. So’ 388 ipìrte so Tàranto ce icì annòrise ton Arkìta ce tus Pitagòriku ka stèane me cino. Pòi ipìrte ses Sicìglie, si’ Ssirakùsa, jatì ton iche invitètsonta o tirànno Dionìsio…

Κατανόηση γραπτού λόγου Στο επίπεδο αυτό ο μαθητής αναμένεται να μπορεί να κατανοεί, με πολύ μικρές πιθανότητες παρανόησης, όλα σχεδόν τα είδη γραπτών κειμένων, σύνθετα, λογοτεχνικά. Πρέπει επίσης να είναι σε θέση να διακρίνει αποχρώσεις ύφους. Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να: • να κατανοεί αναφορές και άρθρα τα οποία δεν πρέπει να προκαλούν ιδιαίτερη δυσκολία για τον υποψήφιο του επιπέδου Γ2. Tris Menhir si’ Chora Si’ Chora to javommèno sèkulo iche tris menhir; ena ambrò sa spìtia a’ttes tòmene sin via E. Perròne, ena ambrò so koràfi “A’ Llia” si strata palèa pu perni i’ Tsuddhìnu, ce addhon ena ivrìskato ambrò so spiti, icì pu ìstigghe

62

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

i kuccerìa “A’ Rrokko”. Oli ce tri chamèni. Tuo ene ‘na’ pprama pu mas prikèni poddhì ti’ kkardìa, jatì kundu tsèrome, i menhir ine monumenti pu vrìskotte… • να εντοπίζει μέσα σε κείμενα τις λεπτομέρειες που τον ενδιαφέρουν, να χρησιμοποιεί τις πηγές πληροφοριών αποτελεσματικά για την πλήρη κατανόηση του κειμένου και να αξιολογεί το υλικό του. … O Palùmbo lèi ka si’ Chora iche mia “Pietrafitta” ka tota, motte cino ègrafe isa’ ggià chamèni. Ivrìskato –mas lèi– ambrò si’ pporta Filìa, apà si’ strata stramuràle pu sìmmeri annomatìzete “Via Roma”. Ce ambelìsane tutto’ mmenhir na kàmone largo jatì ‘ci so’ stesso’ ttopo ìchane na fabbrikètsone ‘na’ spiti cinùrgio ce tuso “litari” ìdie fastidio… • να ανατρέχει σε λεξικά για μεγαλύτερη βοήθεια.

Παραγωγή γραπτού λόγου Η συγγραφή οποιουδήποτε κειμένου δεν πρέπει να αποτελεί πρόβλημα για τον υποψήφιο του επιπέδου αυτού. Πρέπει να είναι σε θέση να γράφει κείμενα με κατάλληλο και αποτελεσματικό ύφος καθώς επίσης και με λογική δομή. Σε επίπεδο αλληλογραφίας αναμένεται να εκφράζεται με σαφήνεια. Πρέπει να μπορεί, επίσης, να γράφει σημειώματα, μηνύματα και έντυπα χρησιμοποιώντας την κατάλληλη κάθε φορά γλώσσα και ύφος, να κρατάει σημειώσεις σε μαθήματα ή σεμινάρια. Πρέπει να μπορεί να επεξεργάζεται κείμενα τα οποία θα είναι σε θέση να αναλύει και να ανασυνθέτει με συνοπτικό τρόπο. Επιπλέον, πρέπει να είναι σε θέση να γράφει αναλυτικές περιγραφές και αφηγήσεις, ενσωματώνοντας υποθέματα, αναπτύσσοντας συγκεκριμένα σημεία και ολοκληρώνοντας με ένα κατάλληλο συμπέρασμα. Σε επίπεδο λεξιλογίου αναμένεται να χρησιμοποιεί κατάλληλα ένα ευρύ λεξιλογικό φάσμα, το οποίο περιλαμβάνει και ιδιωματικές εκφράσεις.

Παραγωγή προφορικού λόγου Στην προφορική συναλλαγή, ο μαθητής του επιπέδου αυτού αναμένεται να είναι σε θέση να συμμετέχει σε οποιαδήποτε συνομιλία ή συζήτηση έχοντας επαρκή γνώση ιδιωματικών εκφράσεων και όρων της καθομιλουμένης και με δυνατότητα να παράγει σαφή, ρέοντα σωστά δομημένο λόγο με αποτελεσματική λογική δομή.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

63

Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να: • έχει έλεγχο των γραμματικών και συντακτικών δομών της γλώσσας καθώς και της φωνολογίας και να είναι σε θέση να ξεπερνάει την οποιαδήποτε γλωσσική δυσκολία αντιμετωπίζει, χωρίς αυτό να γίνεται εύκολα αντιληπτό από τους συνομιλητές του. • συνομιλεί άνετα, είτε σε φιλικό είτε σε επίσημο επίπεδο και να παραθέτει τα επιχειρήματά του για οποιοδήποτε θέμα, χωρίς να υστερεί από ένα φυσικό ομιλητή. • διαπραγματεύεται για την αγορά αγαθών παρουσιάζοντας μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα με σαφήνεια και πειστικότητα. • ανταλλάσσει πληροφορίες και συμβουλές για διάφορα θεμάτων, να κατανοεί λεπτομερείς οδηγίες και να αντεπεξέρχεται στις δυσκολίες, που τυχόν θα συναντά • χρησιμοποιεί ένα πλούσιο λεξιλόγιο με ευελιξία και ακρίβεια. • εκφράζεται αυθόρμητα και να παρακάμπτει με επιδεξιότητα τις όποιες δυσκολίες σε περιστάσεις μονολόγου για περιγραφή εμπειριών, επιχειρηματολογία κ.λπ. Διάλογος: Ε.: Pos kui? Α.: Reàle Klèlia Giusèppa ce me fonàzone Pina. Ε.: Pota jennìti? Α.: Primo, sette, 1934. Ε.: Ipù jennìti? Α.: Si’ Chora. Ε.: Ipù polèmigghe? Α.: Ipolèmigga kontadìna ce tabbakkìna. Ε.: Is plea fràbbika polèmigghe? Α.: So’… don Antòni to’ llèane, Mastrolìa Leonardo Antonio. Ε.: Ti chrono atsìkkose na polemìsi si’ ffràbbika? Α.: Ma… pistèo versu lu cinquanta… lu cinquanta. Ε.: Ce possus chronu polèmise? Α.: Dekapènte, dekàtse, ‘en eo stennù kalà.

64

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Καταστάσεις Επικοινωνίας Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται και να χειρίζεται επιτυχώς όλες τις καταστάσεις επικοινωνίας που περιγράφονται στα προηγούμενα επίπεδα γνώσης της Γκρίκο, αλλά και κάθε απρόβλεπτη επικοινωνιακή κατάσταση με την οποία δεν έχει καμιά εξοικείωση. Οι καταστάσεις επικοινωνίας στις οποίες μπορεί να εμπλακεί ο ομιλητής είναι απεριόριστες και δύσκολα μπορούν να προσδιοριστούν, εφόσον ο καθένας έχει διαφορετικά ενδιαφέροντα, ασχολίες και επικοινωνιακές ανάγκες. Έτσι, λοιπόν, ορίζοντας την ικανότητα του ομιλητή ως προς την κατανόηση και την παραγωγή του προφορικού και του γραπτού λόγου, το είδος του λόγου και των κειμένων με τα οποία θα έρθει σε επαφή ως ακροατής, ομιλητής ή αναγνώστης, διαφαίνονται έμμεσα οι καταστάσεις επικοινωνίας στις οποίες μπορεί να εμπλακεί εκπληρώνοντας τις επικοινωνιακές του ανάγκες.

Προφορικός λόγος Κατανόηση προφορικού λόγου

Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να είναι σε θέση να κατανοεί οποιοδήποτε είδος προφορικού λόγου, ζωντανά ή σε αναμετάδοση, ο οποίος εκφέρεται με την ταχύτητα ενός φυσικού ομιλητή. Τα θέματα του προφορικού λόγου που μπορεί να κατανοεί ο ομιλητής είναι ποικίλα, από τα απλά καθημερινά (ανακοινώσεις, οδηγίες, συνομιλία μεταξύ φυσικών ομιλητών) μέχρι τα πιο εξειδικευμένα και αφηρημένα (δημόσια συζήτηση, δελτία ειδήσεων κ.λπ.). Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να ακούει με σκοπό να αντιλαμβάνεται την κεντρική ιδέα, να κατανοεί όλες τις λεπτομέρειες, να απομονώνει από ένα μακροσκελή λόγο ορισμένες συγκεκριμένες πληροφορίες που τον αφορούν άμεσα.

Είδη προφορικών κειμένων Τα προφορικά κείμενα με τα οποία έρχεται σε επαφή ο μαθητής και πρέπει να μπορεί να κατανοεί είναι:

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

65

• διαπροσωπικοί διάλογοι και συνομιλίες • ζωηρή συνομιλία και αντιπαράθεση μεταξύ φυσικών ομιλητών ακόμη και πάνω σε αφηρημένα, σύνθετα και συχνά όχι οικεία θέματα • τηλεφωνικές συνδιαλέξεις • οδηγίες • δημόσιες συζητήσεις/αντιπαραθέσεις • δημόσιες ανακοινώσεις • παρουσιάσεις βιβλίων • δελτία ειδήσεων • θεατρικά έργα και ταινίες μικρού μήκους • τραγούδια. Διάλογος: Ε.: Posses fràbbike iche si’ Chora? Α.: Iche: cini tu don Antòni ka polèmigga ivò; tu don Cici, so kastèddhi; ce cimpì si’ stansiùna, tu don Angiulìnu Ànkora. Ε.: Isù is plea fràbbika polèmigghe? Α.: I’ ccini tu don Antòni Mastrolìa. Ε.: Ti fatìa èkanne icèssu si’ ffràbbika isù? Α.: Ivò èkanna ti’ spianatrìce. Ε.: Ce ti èkanne i spianatrìce? Spièga 'na spri. Α.: I spianatrìce ìsane…: ispetsìggamo tes ansèrte, tes vàddhamo apànu so mantìli ce kànnamo ta fiddha… ta fiddha plo’ kkajo, ta fiddha plo’ ffiàkka; ta spianèamo apànu so kòtano.

Παραγωγή προφορικού λόγου

Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιεί τη γλώσσα με ευελιξία και αποτελεσματικότητα για κοινωνικούς σκοπούς. Αναλυτικότερα, ο προφορικός λόγος του υποψήφιου πρέπει να έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

Οργάνωση Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να οργανώνει το λόγο του με βάση κάποιες παραμέτρους, όπως:

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

66

• θέμα • πληροφορίες • φυσική/χρονική ακολουθία • αίτιο – αιτιατό • συνοχή και συνεκτικότητα • λογική διάταξη • κατάλληλο ύφος Διάλογος¨: Ε.: Iche divèrses kualìtà atse tabbàkko? Α.: Iche poddhès kualità… ce kànnamo tes katastèddhe apànu so’ bbanko ce pòi ijàvenne i mèscia ka ta èpianne ce ta èperne tos ballatrìce. Ε.: Ti addhi’ ffatìa kànnane i addhe icèssu? Α.: Iche tes ballatrìce de prima, pòi iche cine pu kànnane to’ ttòrkio. So’ ttòrkio ìsane plo frantùma na valone icèssu, balle plo’ ssekondàrie; ma i ballatrìce de prima pòi kànnane ta fiddha plo’ ssòtsia, te’ bballe plo’ kkajo. Ε.: I kajo fatìa i ballatrìce ìsane? Α.: I ballatrìce ìsane i kajo, sì! Ε.: Ce, i mèscia? Α.: Pòi iche ti’ mmèscia, ti’ ssottomèscia… ka kumandèane. Iche tèssare’ ppente addhe pu stèane tise, ikualùa’ ttes ansèrte, ikualùa’ tta fiddha, iskarikèane tes kasce na doko’ ttes ansèrte; ikànnane divèrsu’ llavòru.

Ύφος Ο μαθητής ανάλογα με την περίσταση πρέπει να χρησιμοποιεί και το κατάλληλο ύφος στο λόγο του, όπως: • να δίνει έμφαση στα κύρια σημεία του λόγου του και να χρησιμοποιεί το κατάλληλο ύφος (φιλικό ή επίσημο) ανάλογα με το θέμα που διαπραγματεύεται • να αναγνωρίζει αλλά και να χρησιμοποιεί σωστά το κατάλληλο ύφος στην προτροπή να αρχίσει μια διαδικασία, όπως: α) προσωπικό β) οικείο γ) ανεπίσημο δ) επίσημο

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

67

Διάλογος: Ε.: I mèscia ti èkanne? Α.: I mèscia ìstigghe icèssu na kumandètsi ce… ikontròllegghe; ijàvenne, an iche fiddha smimmèna elle: «tuo ‘e’ ppai ittù», se kontròllegghe! Ε.: Iche àntrepu? Α.: Àntrepu ka polemùane iche to’ pportinàjo k’ ànigghe to’ pportùna, ìklinne; ce addhon ena icèssu p’ èkanne tus kuntu pòi…, ‘en iche poddùs ka polemùane. Ε.: Tis tin ghiàddhegghe ti’ mmèscia? Α.: Ti’ mmèscia tin ghiàddhegghe o patrùna, jatì ia’ pplo’ bbrava na cernètsi ton dabbàkko, n’ anoìsi kajo; anòigghe kajo ti’ kkualità atse tabbàkko. Ε.: Isane plon espèrta? Α.: Ia’ pplon espèrta, sì! Plo’ bbrava na kumandètsi ce plon espèrta son dabbàkko.

Χαρακτηριστικά

Ο λόγος του ομιλητή αυτού του επιπέδου πρέπει να χαρακτηρίζεται από ένα ευρύ λεξιλογικό φάσμα, ευχέρεια, ακρίβεια, συνοχή, αρκετά μεγάλο βαθμό γραμματικού ελέγχου (τα τυχόν λάθη του δεν προκαλούν παρανόηση). Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • εκφράζεται για μεγάλο χρονικό διάστημα με φυσική ροή χωρίς κόπο και δισταγμούς • κάνει παύσεις για να σκεφτεί και να βρει τις κατάλληλες λέξεις, για να εκφράσει τις σκέψεις του ή να βρει κατάλληλο παράδειγμα ή εξήγηση, όμως χωρίς αυτό να είναι σε βάρος της φυσικής ροής του λόγου του, • αποδίδει ακόμη σημασιολογικές αποχρώσεις με ευκρίνεια όχι μόνο με τη χρήση ενός πλουσιότατου λεξιλογίου αλλά και μέσω της χρήσης με ακρίβεια ενός ευρέως φάσματος προσδιοριστικών μηχανισμών • δίνει έμφαση στα σημαντικά σημεία του λόγου του και να αποφεύγει την αμφισημία. Διάλογος: Ε.: Is esà tis sas èpianne si’ ffatìa, i mèscia oppùru o patrùna? Α.: Iche na pài panta so’ ppatrùna. Imèna m’ èpike o patrùna direttamènte, ipe ka me piànni cino; ipìrte o ciùrimu na tu milìsi ce ipe: «na mi’ ppensètsi ti’ kkkiatèrasu ti’ ppiànno ivò» ce m’ èpike cino, m’ avvìsetse na pao.

68

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Ε.: Ti età iche isù motte ancìgnase na polemìsi? Α.: Dekatèssarus chronò! Ε.: Iche na kami na’ kkontràtto? T’ iche na kami me to’ ppatruna? Α.: Nde, en iche na kami tìpoti kontràttu. Ε.: Manechà itu? Α.: Ipie c’elle a’ sse ìsoze piài si’ ffràbbika… A’ sse ìsoze piài, s’ èpianne; imèna m’ èpike direttamènte o patrùna. Ε.: Posses ore polemùato? Α.: Ore kànnamo: imbènnamo alle sette e menza so pornò, igghènnamo alle dodici, all’una ijurìzamo mapàle, alle tre e menza igghènnamo.

Δυνατότητες έκφρασης Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • απαντά σε ερωτήσεις με ευχέρεια ακόμη και σχετικές με αφηρημένα θέματα που δεν του είναι οικεία • εκφέρει λόγο σαφή, ρέοντα, καλά δομημένο, ώστε να γίνεται απόλυτα κατανοητός • μεταδίδει σημασιολογικές αποχρώσεις με ακρίβεια, χρησιμοποιώντας με επιτυχία ένα ευρύ φάσμα λεξιλογίου και γραμματικών δομών • εκφράζει τις απόψεις του και να τις υποστηρίζει • αντιδρά σε αντεπιχειρήματα • περιγράφει τις εμπειρίες του • δίνει λεπτομερή περιγραφή μιας διαδικασίας που πρέπει να ακολουθηθεί • επεμβαίνει κατάλληλα σε μια συζήτηση τρίτων • παρακάμπτει τις τυχόν αδυναμίες του αναδιαρθρώνοντας το λόγο του και ξεπερνώντας κάποια δυσκολία, χωρίς αυτό να επηρεάζει την αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας • χρησιμοποιεί ιδιωτισμούς και ιδιωματικές εκφράσεις • χρησιμοποιεί στρατηγικές για να προκαλέσει ή να κρατήσει το ενδιαφέρον του ακροατηρίου (π.χ. χρωματισμός φωνής, κατάλληλο λεξιλόγιο κ.λπ.). Διάλογος: Ε: Posses operàie ìsosto isì, si’ ffràbbika pu polèmmigghe isù? Α.: Più o menu pettìnta, pettintapènte, atsìnta; tuo ìane o tutso ka iche.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

69

Ε.: Isòzato milìsi icèssu si’ ffràbbika motte polemùato? Α.: Nde, e’ ssòzamo milìsi makà! Ce nde na fame ce tìpoti. Iche na kustì manechà o rushio atse tabbàkko…, na polemìsome. Ε.: Isòzato pi kammìa’ ppreghièra, kanè pprama? Ti kànnato, isòzato kantètsi? E’ ssòzato kami tìpoti? Α.: Ma, kammìa fforà pròpria iche mia p’ èkanne… p’ elle to’ rrosàrio; atse addho en ìsoze milìsi, ia’ ssevèro o prama. Ε.: Possus minu polemùato? Α.: Atsikkònnamo a gennàio… a ssekùndu tabbàkko iche: tri, tèssarus minu; a ssekùndu tabbàkko konsegnèane i christianì.

Συνομιλία Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να συνομιλεί με άνεση χρησιμοποιώντας το κατάλληλο λεξιλόγιο και ύφος χωρίς να εμποδίζεται από κανενός είδους γλωσσικούς περιορισμούς, όχι μόνο για θέματα της κοινωνικής ή της προσωπικής του ζωής, αλλά και για πιο αφηρημένους τομείς.

Ανεπίσημη συζήτηση Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να παρακολουθεί και να παίρνει μέρος σε ομαδικές συζητήσεις πάνω σε θέματα που δεν του είναι οικεία και να συμβάλλει σε συναλλαγές τρίτων.

Συνδιαλλαγή για απόκτηση υπηρεσιών Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να αντεπεξέρχεται γλωσσικά, όχι μόνο στις συνηθισμένες πτυχές της καθημερινής ζωής, αλλά και να διαπραγματεύεται τη λύση ενός προβλήματος που προκύπτει, να χρησιμοποιεί πειστική γλώσσα για να καθορίζει τις απαιτήσεις και να δηλώνει σαφώς τα όρια των παραχωρήσεων που είναι διατεθειμένος να κάνει. Ακόμη πρέπει να μπορεί να εκφράζει τα παράπονά του και να απαιτεί την ικανοποίησή του σε περιπτώσεις αθέτησης των υποχρεώσεων των άλλων απέναντί του.

Ανταλλαγή πληροφοριών Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • κατανοεί και να ανταλλάσσει σύνθετες πληροφορίες και συμβουλές πάνω σε καθημερινά θέματα γενικού ενδιαφέροντος • διαβιβάζει αξιόπιστα πληροφορίες

70

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

• δίνει σαφή και λεπτομερή περιγραφή της διεξαγωγής μιας διαδικασίας • συνθέτει και να αναφέρει πληροφορίες που έχει από διάφορες πηγές. Διάλογος: Ε.: Erkato mài i finànza na kontrollètsi icèssu si’ ffràbbika? Α.: Me, kuài forè èrkato, sì! Ikontròllegghe akkartamèntu ka iche, pràmata tu patrùna; ispeziùnegghe puru is emà; reggìstru… ispeziùnegghe ta pràmata tu patrùna. Ε.: Ma ilèone ka i finànza ikontròllegghe puru a’ ffumèane i christianì! Α.: Puru! E’ ssòzane fumètsi. Ifumèane is kontrabbàndo… ìchane ton dabbàkko essu ce manku isòzane fumètsi, de’ pposso o ciùrimu… ìchamo tosson dabbàkko imì k’ amfilèamo, kremammèno, tiralèttu, tikanè, ce ìnghize na kratèsi na sprin dabbàkko ce to krìpinne sa sikkiùddhia, i’ ttotsu, sus tichu; pòi, mia fforà, igòmose 'nan òrio’ mmenzunàci ce to ìpire i’ ttotsu, pòi ton avvisètsane ka ìdane na’ christianò ka vàstigghe 'nan menzunàci so kòkkalo asciopammèno; motte ìkuse itu, o ciùrimu ipìrte i’ ttotsu na torìsi pu àfike to stangateddhùtsi… ti’ mmenzèddha… ikràtenne poddhà pramatùddhia, ce ‘en iche tìpoti. Si vede ka tuso christianò tu to vèntetse, ipìrte, to èpike ce to ìpire ja cino.

Επίσημη συζήτηση Ο μαθητής με άνεση και χωρίς να μειονεκτεί έναντι των φυσικών ομιλητών πρέπει να μπορεί να συμμετέχει σε μια συζήτηση εκφράζοντας με σαφήνεια τις απόψεις του και επιχειρηματολογώντας. Πρέπει να μπορεί να επιλέγει από ένα ευρύ φάσμα λειτουργιών του συνεχούς λόγου που έχει στη διάθεσή του. Ακόμη πρέπει να είναι σε θέση να παίρνει μέρος σε μια αντιπαράθεση.

Συνεργασία με προσανατολισμό σε στόχο Ο μαθητής, όταν βρεθεί στην ανάγκη να συνεργαστεί με κάποιον άλλο για την επίτευξη ενός στόχου (οργάνωση μιας εκδήλωσης, συζήτηση ενός εγγράφου), πρέπει να είναι σε θέση να: • κατανοεί λεπτομερείς οδηγίες • βοηθάει στην πρόοδο μιας εργασίας • παρουσιάζει με σαφήνεια κάποιο πρόβλημα • κάνει υποθέσεις για τα πιθανά αίτια κάποιου προβλήματος ή τις επιπτώσεις του

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

71

• κάνει προτάσεις ζυγίζοντας τα υπέρ και τα κατά κάθε πιθανής λύσης • θέτει ερωτήσεις για να βεβαιωθεί ότι κατάλαβε απόλυτα τον συνομιλητή/τους συνομιλητές του και να διευκρινίζει αμφίσημα σημεία • ζητάει από τους άλλους να πάρουν μέρος σε μια συζήτηση. Διάλογος: Ε.: Ce iklèttane tabbàkko puru a’ttus tiralèttu? Α.: Puru is emà ka stèamo amèsa si’ mmesi, ce oli kalèatto icì simùddhia to frikulèane ce kànnane ti’ ssikarètta; vastùa’ ttes kartìne… puru ansèrte mas piànnane kuài forè… però panta is kontrabbàndo, e’ tto sòzane echi a ppùbbliku. Ε.: I christianì to kripìnnane puru icèssu essu ton dabbàkko? Α.: Puru icèssu essu to kripìnnane. Puru o ciùrimu to krìpinne icèssu essu. Ε.: Kuàsi, ikànnane mia’ ttripi? Α.: Ikànnane… to vàddhane akà' tse na’ pprama, t’ asciopànnane, akà' tse na’ mmattùna… to kripìnnane. Ce imì ìchamo ti’ kkàmbara gomàti pùpulu atse tabbàkko ce o ciùrimu ìnghize na to kripìsi na sozi fumètsi. Ε.: Ce pòi jatì iklìsane i fràbbike? Α.: Iklìsane jatì atsikkòsane mi’ kkàmone pleo tabbàkko ce ia’ pplon alìo, is pri ’s pri, is pri ’s pri ce ichàti pròpria i piantatsiùna tu tabbàkku. Ε.: Si’ Chora posses fràbbike iche? Α.: Tri eo stennu ivò. Ε.: Ipu stèano? Α.: Mia amèsa si’ mmesi, icì ka echi ti’ ffarmacìa; i addhi akà' so kastèddhi tu don Cici, ka pòi frabbìketse… prima ìstigghe akà' so kastèddhi pròpria, pòi frabbìketse de fore ce tin ìpire ’cì ti’ ffràbbika; ce i addhi ìstigge ampì si’ stansiùna. Ε.: Va bene! Gràzie. Α.: Niente.

Στρατηγικές προφορικής συναλλαγής Κατά τη διάρκεια μιας προφορικής συναλλαγής εναλλάσσονται οι ρόλοι ακροατή και συνομιλητή, άρα εναλλάσσονται και οι στρατηγικές αντίληψης και παραγωγής. Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να μπορεί να διατηρεί μια συνεχή γραμμή προσέγγισης με το συνομιλητή/ τους συνομιλητές του ζητώντας εξηγήσεις, ανακεφαλαιώνοντας και συνοψίζοντας, ώστε να είναι σίγουρος ότι ο στόχος της προφορικής συναλλαγής έχει επιτευχθεί.

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

72

Γραπτός λόγος Κατανόηση γραπτού λόγου Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να είναι σε θέση να κατανοεί όλους τους τύπους γραπτού λόγου. Τα κείμενα μπορεί να είναι από πολύ απλά, που μπορεί να συναντά καθημερινά, μέχρι αφηρημένα, λογοτεχνικά δοκίμια με στοιχεία καθομιλουμένης και ιδιωματικές εκφράσεις. Σε κείμενα σύνθετα και ειδικού περιεχομένου θα πρέπει να καταφεύγει σε λεξικό για απόλυτη βεβαιότητα. Ακόμη πρέπει να μπορεί να αντιλαμβάνεται τις λεπτές διακρίσεις ύφους, να ανταποκρίνεται με επιτυχία στο ζητούμενο και να εκπληρώνει επιτυχώς τις επικοινωνιακές του ανάγκες. Ο μαθητής αυτού του επιπέδου διαβάζει ένα κείμενο για να κατανοήσει: • το θέμα γενικά • την κεντρική ιδέα • συγκεκριμένες πληροφορίες • όλες τις λεπτομέρειες. I FESTA T’ A JORGIU SI’ Chora Ilèone ka ses ikosidìo t’agùstu chijeottokossiesarantatrì si’ Chora èkame rakàno. Addunèttisa ka èstagghe mia ’kkuta atse tristo’ ccerò apu ciurtèa i’ Lluppìu; plon ìpie ce plon avvicinèato ce o jèno ètrame sin aklisìa prakalònta to’ Christò. Tuso rakàno apu ’ci pu jàvenne èkanne poddhìn danno ce jà posson ìsane fermo ìsire mia’ kkaritèa ce tin àjire apànu son ajèra. 'nan gruppo atse jinèke ka stèane sin aklisìa idecidètsane n’ aggàlone ton an Ghiòrgi ce antàma me addhus christianù ipìrtane is prucessiùna iciurtèa si’ mmesi. I vekki ilèone ka mia kkiaterèddha votìsti si’ mmànati ce ipe: “mana mana…! cce pu torò ton an Ghiòrgi ka me ti’ llancia cce pu kumbattèi me to’ ttristo’ ccerò”. Intantu na’ tseno (ka lèone ka ìsane apu Galàtune) ka pùligghe krambìtia, ivrèti amèsa so’ rrakàno tantu ka cisi kuta cce pu ton atsìkkonne non ajìri apànu.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

73

Tuso tseno votìsti me ti’ kkardìa son an Ghiòrgi, tu jùretse ti’ cchari ce itu e’ ppatètse kanèn danno, ce motte torìsti anìo ipe: “Jàmu Jòrgimu! Finka ziso èrkome na pulìso krambìtia kuài chrono ses ikosidìo agùstu ce cino pu guadagnèo su to dio is esèna”. Itu o A Jorgi allontànetse to’ rrakàno ce sàrvetse olo to jèno atti’ Chora. Kuài chrono i Sternatisèi ikànnone mian òria’ ffesta jà to protettùrito, ce i tradiziùna teli ka i prucessiùna en n’agghi attin aklisìa sin ora mia dopu missiamèra jatì tui ene i ora ka i jinèke ton aggàlane motte èkame to’ rrakàno. I prucessiùna ipài de fore atto paìsi, pòi ifermète jatì sparèone tus foku ce alla fine jurìzi sin aklisìa ce o jèno pài sa spìtia na fài ola ta pràmata kalà preparàta jà ti’ ffesta.

Στόχοι κατανόησης Συγκεκριμένα, ο μαθητής διαβάζει ένα κείμενο για: • γενικό προσανατολισμό • να καταλαβαίνει το θέμα το οποίο αναπτύσσεται ακόμη και αν δεν είναι μέσα στα ενδιαφέροντά του. Μπορεί να εντοπίζει τα σημεία που τον βοηθούν να αποκτήσει μια σφαιρική γνώση του θέματος. Καταλαβαίνει το περιεχόμενο ειδήσεων, άρθρων και αναφορών πάνω σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων. • πληροφορίες • να κατανοεί λεπτομερή, σύνθετα και εκτενή κείμενα, να εντοπίζει λεπτά σημεία που τον βοηθούν να καταλάβει στάσεις και απόψεις του συγγραφέα του κειμένου, που δηλώνονται ή και υπονοούνται. • οδηγίες που θα ακολουθήσει Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να κατανοεί, εφόσον μπορεί να ξαναδιαβάσει τα δύσκολα σημεία, αν χρειαστεί, λεπτομερείς και σύνθετες οδηγίες σχετικά με μια διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθήσει. • εξαγωγή συμπερασμάτων Ο μαθητής πρέπει να μπορεί μέσα σε ένα κείμενο να εντοπίζει λεκτικές και γραμματικές ενδείξεις για να συμπεράνει τη στάση, τις διαθέσεις και τις προθέσεις του συγγραφέα του κειμένου και ο ίδιος να κάνει προβλέψεις για το τι θα ακολουθήσει. Mia forà ìane tsomì. Proti passi’ ffamìja èkanne to tsomì dikòti.

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

74

Si’ Chora iche kappòssus furnu, ena passi’ strata, ce i christianè kuài dekapènte, ìkosi mere ipìano ce kànnano to tsomì. Poddhès forè to kànnano atse nitta. Tota en iche makà mpastatrìci, ce motte iche na zimòsone ìtele afitìa ce fonàzane tes ghitònisse o kanèna atti’ ffamìja. Ivàddhane t’alèvri si’ mmattra banka, ikànnane mia’ kkonka amèsa ce skuaièane mô nnerò tremò to prozìmi ka to iche kratèsonta i furnàra a’tton ùrtimo tsomì jenomèno Kuài forè puru i antròpi idìano mia’ chera na zimòsone. Motte arregulèggatto ka i pasta ìane polemimmèni kalà tin vàddhane ses ciste, amèsa ses spare jenomène s’argalìo, ce ikànnane puru na stavrò me ti’ chera. Na spri atse citti’ ppasta tin vàddhane so’ llimbo ce tin izimònnano na kàmone tes pucce ce ta plàmmata. Motte àtsigghe ce scìzato ti’ ppèrnane so’ ffurno, me 'na' ttrainàci. Icì, mapàle, tin istrikèane ce ikànnane tes frisèddhe. Pòi tes vàddhane apànu ses tavle n’atsìnone 'na' sprin addho. I furnàra so’ ffrattèmpo iche kocètsonta to’ ffurno, iche sìronta to skupàri ce ancìgnagghe n’ anfurnìsi. Motte i frisèddhe ìchane kocettònta 'na' spri, tes aggàddhano ce tes meràzane apu mesa me na’ sfìggumma. I furnàra dopu àggaddhe ole tes frisèddhe atto’ ffurno, anfùrnigghe tes pucce ce ta plammata, ivàddhane dio krambìtia, dio pummutòru, dio peperùssia, alàti, ala ce zimònnane 'na' sprin addho. Kuài forè approfittèane a’tto’ ffurno tremmò ce kànnane paste ce taràddhu ja ta pedàcia ce pòi isòzane pài essu. I furnàra tôferne proti tes pucce ce ta plàmmata ce pòi tes frisèddhe, jatì cine iche nes anfurnìsi mapàle dopu ka aggàddhane tes pucce. Passi’ fforà ka ikànnato to tsomì, i mana àrigghe ti’ kkiaterèddha is oli tin ghetonìa na pari icèssu ‘s mia’ sparèddha mia’ ppùccia ce 'na' pplamma. • ψυχαγωγία. Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να διαβάζει λογοτεχνικά κείμενα παρακολουθώντας την πλοκή τους, κριτικές θεατρικών ή και ταινιών μικρού μήκους, παρουσιάσεις βιβλίων. Ακόμη ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται: • τον σκοπό της σύνταξης ενός κειμένου • τον αποδέκτη του κειμένου • την οπτική γωνία του συγγραφέα μέσα από τον τίτλο • το κεντρικό θέμα της κάθε παραγράφου

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

75

• την έκφραση απόψεων μέσα από τη χρήση επιθέτων, ρημάτων, φράσεων, σημείων στίξης • το ουσιώδες από το επουσιώδες • το μήνυμα που στέλνει το κείμενο.

Ακουστική κατανόηση

Ο μαθητής πρέπει να μπορεί με μεγάλη άνεση να παρακολουθεί ένα κείμενο που διαβάζεται

Είδη γραπτών κειμένων

Τα γραπτά κείμενα με τα οποία μπορεί να έρθει σε επαφή ο μαθητής είναι: • ενημερωτικά φυλλάδια • διαφημιστικό υλικό • δημόσιες ανακοινώσεις • έντυπα ερωτηματολόγια • προσωπικές επιστολές • σημειώματα, μηνύματα • βιβλία • λεξικά • εφημερίδες • χρονογραφήματα • περιοδικά (ποικίλης ύλης) • λευκώματα • λογοτεχνικά κείμενα • κριτικές λογοτεχνικών, θεατρικών, ταινιών μικρού μήκους • παρουσιάσεις βιβλίων • σχόλια • αναφορές, εκθέσεις • έγγραφα • σταυρόλεξα, κόμικς Kuài nee apà' si’ ppitserìa “Lu Puzzu” a’tti’ Chora O Caldarazzo Salvatore ciuri ce o Caldarazzo Fulvio petì èchone ce pèrnone ambrò ti’ ppitserìa “Lu Puzzu”, pu vrìskete si’ Chora, sin via Roma, ambrò

76

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

si’ kkrucivìa me ti’ strata pu perni apù Luppìu is Màje. O noma èrkete atsè na’ ffrea o gristèrna, pu vrìskete ankòra sìmmeri ambrò so spiti, appùtte mia’ forà sìrnano nnerò na pìone ce na plitùne, motte en iche akkuedòtto. Ittù is tutti putèa succedèi 'na' prama, kuài triti, ka e’ ssuccedèi is kanènan addo lokàli tu Salèntu: ole tes triti èrkotte ce vrìskotte olimmìa kantànti, sonatùri atsè tamburràci ce kitàrra, poeti, artìsti, cini pu polemùne to tsìlo, ti’ kkrita, ti’ kkartapìsta… ce tronta ce pìnnonta aggàddone ole tes opere pu ècho’ kkamomèna, opuramènte ena atsè cinu deklamèi mia’ ppoesìa. Ce itu divertèotte puru cini ka ine kliènti a’tti’ ppitserìa, ka a’ssi tèlone sòzone aforàsi puru kane’ pprama. O Caldarazzo lèi ka kuàsi oli i sonatùri a’ttus komplèssu tu Salèntu affruntèttisa ti’ pprotinì’ fforà icì, ce jennìtisa si’ ppitserìa “Lu Puzzu”, ce apù cì in’ ghiavommèni i Nomadi, o Francesco Guccini, i Gianna Nannini, o Franco Trincale, ce addi kantànti pu echo’ kkamomèna ti’ stòria tu travùdi ‘taliànu. O patrùna tu lokàli, pu ene puru màstora atse ballo, antàma m’o petì, ei piammèna kappòsse iniziatìve. Tui pu sas leo ene mia: kundu tsèrete, ti’ nnitta tu dekàtse tu Agùstu, icì si’ Ttorrepadùli, kànnone ti’ festa tu A’ Rokku: oli cini pu tèlone sòzone simàni to tamburràci chorèonta ti’ ppìtsika – pìtsika oli ti’ nnitta. O Caldarazzo anterèssetse ti’ Rregiùna na dòi tus sordu, ta paddikària na sòzone aforàsi atsìnta tamburracia na simànone ce na kulutìsone ti’ ttradiziùna. Pòi echi organizzàta, ja ittà chronu, ti’ “Festa a’tti’ Ppìtsika”, ittù si’ Chora. Ce ankòra ènna pùme ka oli ce dio èchone polemimmèna antàma m’o’ mmusikòlogo Diego Carpitèlla ce m’o’ rregìsta a’tti’ Rai 3 Sergio Spina. Na min allimonìsome, pòi, ka a’ssi tèlete na fate ce na pite kalà, o Caldaràzzo sas sòzi puru kami na prètsete to fài a’tti’ ttradiziùna, ce na pìete 'na' mmiulàci kkrasì a’tto kalò, amèsa so devertimènto ce ti’ kkultùra.

Παραγωγή γραπτού λόγου Ο μαθητής αυτού του επιπέδου υιοθετώντας το κατάλληλο και αποτελεσματικό για κάθε περίσταση ύφος πρέπει να είναι σε θέση να: • συμπληρώνει έντυπα • απαντά σε ερωτηματολόγια • αλληλογραφεί σε προσωπικό επίπεδο • περιγράφει εμπειρίες και γεγονότα (γραπτή κατάθεση) • κρατά σημειώσεις από σεμινάρια, παραδόσεις στο σχολείο • κάνει παραπομπές σε υπάρχον κείμενο • μετασχηματίζει ένα κείμενο

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

77

• κάνει περιλήψεις από μακροσκελή κείμενα • κάνει περιλήψεις πληροφοριών από διάφορες πηγές, ανασυνθέτοντας τα δεδομένα και παρουσιάζοντας ένα καλά δομημένο κείμενο • κάνει το διάγραμμα της δομής ενός κειμένου • χωρίζει ένα κείμενο σε νοηματικές ενότητες • βρίσκει το νοηματικό κέντρο κάθε παραγράφου ενός κειμένου και να δίνει τίτλο σε κάθε παράγραφο • κάνει σχόλια • κάνει κριτική

Γραπτή συναλλαγή Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να επιτελεί επιτυχώς τις επικοινωνιακές του ανάγκες ως παραλήπτης και αποστολέας γραπτών κειμένων σε προσωπικό επίπεδο: • ανταλλάσσοντας σημειώματα (που ζητούν πληροφορίες ή εξηγούν τυχόν προβλήματα) και υπενθυμίσεις • αλληλογραφώντας • στέλνοντας e-mail, μηνύματα σε κινητό τηλέφωνο Visisetèmma Di Francesco Penza “i Spitta” Sekùndu ìdato ‘ttù sto giornàlima passosèna echi mian adèa dikìttu atti’ kkajon grafìa tunìs òrria glossa, ma soggèste èttase o cerò na jaddhètsome ena sistèma kalò ja olus emà. Visìsetèmma na vrìkome a’ kkalò sistèma na gràtsome grika, mbiètsete enan gramma lèonta pos ènna gràtsome ja sà: còccalo o kòkkalo? Kecci o checci? Maddhìa o maddrìa? Chartì, hartì o xartì? Tsomì, tzomì, zzomì o fzomì (ja ta chorìa pu e’ lleune sciomì o ssomì)? Ce fonàzzome, fonàzome o fonàdzome? Èchete mian adèa ja na gràtsome to sc kondò ‘pu “kàscio”, “kanòscio”, “sciòko”? Gràtsete puru jatì tèlete na grattì sto sistèma dikòssa, jatì e’ kajo ce vàlete skupò na mi’ kkombostùne ta gràmmata u alfabètu dikùssa, an gràfete ch ja chartì e’ to sòzete gratsi ja checci! Gràtsete poka ‘ttù: Redazione “i Spitta” Via Principe Umberto 22 73025 Martano (LE) spitta-web AT grikamilume DOT com

78

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Στρατηγικές παραγωγής προφορικού και γραπτού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να καταφεύγει σε κάποιες στρατηγικές στον προφορικό και γραπτό λόγο ώστε να παράγει λόγο ακριβή και καλά δομημένο. Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να: • εκμεταλλεύεται όλες τις γλωσσικές του δυνατότητες • γνωρίζει και να υπολογίζει τον ακροατή ή τον αναγνώστη • παρακολουθεί τις εκφράσεις του προσώπου, τις χειρονομίες του συνομιλητή του και να διαμορφώνει ανάλογα το λόγο του • τροποποιεί και να προσαρμόζει το μήνυμά του ανάλογα με αυτό που μπορεί να εκφράσει και όχι με αυτό που θα ήθελε • παραφράζει, όταν αντιλαμβάνεται ότι δεν είναι σίγουρος • επανέρχεται και να αναδομεί κάποια δύσκολα σημεία που καταλαβαίνει ότι δεν αποδόθηκαν με ακρίβεια • παρακάμπτει τις αδυναμίες του με τρόπο που δε γίνεται εύκολα αντιληπτός • χρησιμοποιεί γλωσσικό υλικό για το οποίο είναι σχεδόν σίγουρος • να χρησιμοποιεί, στην παραγωγή γραπτού λόγου, πρόχειρες σημειώσεις για την καλύτερη διαμόρφωση των σκέψεών του, αν υπάρχει η δυνατότητα • σε περίπτωση λάθους να μη διστάζει να το διορθώσει όπως θα έκανε και ένας φυσικός ομιλητής.

Λεξιλόγιο

Το επίπεδο της γλωσσικής επίδοσης του υποψήφιου αυτού του επιπέδου χαρακτηρίζεται ως αρκετά υψηλό. Τα λάθη τα οποία πιθανόν κάνει δεν δημιουργούν κανένα πρόβλημα στην επιτυχή επικοινωνία. Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιεί ένα ευρύ φάσμα λεξιλογίου, για να διατυπώνει τις σκέψεις του με ακρίβεια, να δίνει έμφαση (με τη χρήση επιθέτων, επιρρημάτων), να αποφεύγει την αμφισημία. και να μπορεί να χρησιμοποιεί σωστά τις συναισθηματικές και μεταφορικές χρήσεις των λέξεων.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για παιδιά

79

Φωνητική

Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να έχει πλήρη γνώση του φωνολογικού συστήματος της Γκρίκο.

Κοινωνιογλωσσικά Στοιχεία

Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να είναι βαθύς γνώστης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της κοινωνίας της Γκρετσία Σαλεντίνα που έχουν σχέση με την καθημερινή ζωή (ώρες γευμάτων, εργασιακές πρακτικές και ωράρια, δημόσιες αργίες), συνθήκες ζωής, επίπεδο διαβίωσης, διαπροσωπικές σχέσεις (χειρονομίες, εκφράσεις προσώπου, στάσεις σώματος, σχέσεις εγγύτητας) όπως αυτά αναλύονται στα προηγούμενα επίπεδα γνώσης της . Ακόμη πρέπει να είναι γνώστης των αξιών (ηθικές) και των πεποιθήσεων (θρησκευτικές, πολιτικές ιδέες) που χαρακτηρίζουν την κοινωνία. Ο μαθητής πρέπει να διαθέτει γνώση ιδιωτισμών και στοιχείων της καθομιλουμένης με επίγνωση των συνδηλωτικών επιπέδων της σημασίας. Πρέπει να μπορεί να αντιλαμβάνεται τις κοινωνιογλωσσικές και κοινωνιοπολιτισμικές συνέπειες της γλώσσας και να μπορεί να αντιδρά ανάλογα. Αναμένεται να γνωρίζει και να χρησιμοποιεί σωστά το κατάλληλο ύφος για κάθε περίσταση, καθώς και τους δείκτες κοινωνικών σχέσεων για τη σωστή επιλογή χαιρετισμών και προσφωνήσεων στις κοινωνικές του επαφές. Τέλος, πρέπει να είναι εξοικειωμένος με την ιστορία της περιοχής όπου ομιλείται η Γκρίκο.

Pos Màtome Griko Μέρος B΄ Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο για ενήλικες

Επίπεδο Α1 για ενήλικες

Γενικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι

Ο μαθητής στο επίπεδο αυτό πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται γλωσσικά σε καταστάσεις καθημερινών συναλλαγών. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • απαντάει σε μια σειρά ερωτημάτων σχετικά με ένα γραπτό ή προφορικό κείμενο • κατανοεί την ουσία ενός προφορικού η γραπτού κειμένου • δημιουργεί και να διατηρεί κοινωνικές και επαγγελματικές επαφές • γνωρίζει τις σχετικές κοινωνικές συνήθειες, γλωσσικές (να γνωρίζει τους γλωσσικούς τρόπους για να τραβάει την προσοχή των άλλων, να απευθύνεται στους συνομιλητές του, να παίρνει το λόγο, να ολοκληρώνει την επικοινωνία, να επιλέγει το βαθμό επισημότητας ή οικειότητας κ.λπ.) και μη γλωσσικές (να γνωρίζει τους τρόπους φυσικής επαφής, χειραψία, χειρονομίες κ.λπ.). – O libbro tu Jòrgi en òrio? – Umme ene poddhìn òrio! – Atse ti milì? – A’tta Chorìa Grika. – Pu to pulùne? – Is Martàna. – Posson istèi? – Deka èuro.

84

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Ειδικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι Κατανόηση προφορικού λόγου Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίζει λέξεις, εκφράσεις και στοιχειώδεις προτάσεις που αφορούν τον ίδιο, την οικογένεια, τους φίλους, τα επαγγελματικά του ενδιαφέροντα κ.λπ. Ο προφορικός λόγος πρέπει να είναι καθαρός και αργός.co Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • καταλαβαίνει βασικές πληροφορίες I mànamu polemà poddhì ce èrkete tarda so spiti. Ene mèscia. • Κατανοεί απλές ερωτήσεις και σύντομες οδηγίες To spiti tu Loìci stèi ambrò stin aklisìa. An teli na pài na to vriki, ènna diavì a’tti’ mmesi ce ènna pài ciurtèa. • ζητάει κάτι (π.χ. σε συνομιλίες με σκοπό την απόκτηση αγαθών) – Ti mera ene sìmmeri? – Ciuriacì. Pame stin aglisìa na prakalìsome. • καταλαβαίνει διηγήσεις και απλές περιγραφές γεγονότων, ατόμων, αντικειμένων, χώρων).

Κατανόηση γραπτού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να αναγνωρίζει τα γράμματα της αλφαβήτου, κεφαλαία και μικρά και να διαβάζει λέξεις και στοιχειώδεις φράσεις. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • διαβάζει οδικά σήματα, πινακίδες τροχαίας, ονόματα χωρών, πόλεων και δρόμων, ονόματα και είδη καταστημάτων (π.χ. skola, furno κ.λπ.), ονόματα προϊόντων στα καταστήματα (π.χ. arnì, krasì). • διαβάζει ενημερωτικά φυλλάδια, έντυπα, σύντομες αναφορές, σημειώματα, απλά άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά Motte mbenni is Martignana echi ‘na’ kkartellùna apànu si’ strata pu stèi gramèno: “Kalosìrtate stin Grecìa Salentina” ce plon ambrò echi mia’ ttabèlla me ti’ ppubblicità pu lèi: “Pìete krasì tos mòneko”.

Παραγωγή γραπτού λόγου Στην παραγωγή γραπτού λόγου ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να σχηματίζει σύντομες προτάσεις χρησιμοποιώντας και τα σημεία

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

85

στίξης, που αφορούν τον εαυτό του, τις καθημερινές του ασχολίες, το οικείο του περιβάλλον. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • περιγράφει γραπτά τον εαυτό του, τον τόπο διαμονής του, το επάγγελμά του κ.λπ. Evò ime i Peppina, ime mia kkiatèra ce steo sti’ Kalimera. Vastò ta maddhìa mavra ce ime leftì. • συμπληρώνει τα στοιχεία του σε απλές αιτήσεις γράφοντας αριθμούς και ημερομηνίες, το όνομά του, την εθνικότητά του, τη διεύθυνσή του, την ηλικία του, την ημερομηνία γέννησης Kuo Marìa. Isteo si’ Chora (Sternatia) ce to spìtimu vrìskete sti(n) strada Garibaldi, 7”. To telèfano dikòmmu ene 228743. • γράψει μια κάρτα, στέλνοντας για παράδειγμα χαιρετισμούς. Agapimmèni Marìa, Itela na su po ka èrkome si’ Chora ( Sternatia). Dòkone cheretìmmata is alò ce toriomèsta presta. Se cheretò, Peppina Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να μπορεί να γράψει σωστά τις λέξεις που γνωρίζει ή να είναι σε θέση να τις αναζητήσει στο λεξικό.

Παραγωγή προφορικού λόγου Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να παράγει απλές προτάσεις για να περιγράφει και να ανταλλάσσει πληροφορίες σχετικά με τον εαυτό του, την οικογένεια του, τους φίλους του κ.λπ. Επίσης πρέπει να θέτει και να απαντάει σε ερωτήσεις που αφορούν θέματα της καθημερινής ζωής. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • περιγράφει τον εαυτό του (πώς τον/τη λένε, πόσων χρονών είναι, αν είναι άνδρας ή γυναίκα, πού μένει, τι δουλειά κάνει, πού είναι το σπίτι κ.λπ.) και τα οικεία του πρόσωπα. Ivò kuo Peppìno, ime sarànta chronò, abitèo is Kutrufiàna ce polemò so’ ssupermerkàto. • διατυπώνει απλές ερωτήσεις στους άλλους για το πού μένουν ή ποιους γνωρίζουν ή για να ζητήσει πληροφορίες

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

86

– – – –

Annorìzi tin jinèkamu? Egghe. Tui ene i jinèkamu; kui Ssuntina. Echi mian òrrian jinèka!

• χρησιμοποιεί απλές εκφράσεις χαιρετισμού – Kalimèra. Ivò ikùo Franko. Ce isì, pos kùete? – Kalimèra, Franko! Ivò ikùo Marìa ce cini ikùi Peppìna. • κάνει απλές ερωτήσεις για το χρόνο και τον τόπο, αλλά και να απαντάει σε παρόμοιες ερωτήσεις. Ο μαθητής πρέπει να προφέρει ορθά τις λέξεις και τις φράσεις που έχει μάθει. Αναγκαίο είναι επίσης να μπορεί να συνδέει λέξεις ή ομάδες λέξεων με στοιχειώδη συνδετικά όπως το «και» ή το «γιατί» έτσι ώστε ο λόγος του να διαθέτει συνοχή και συνεκτικότητα.

Καταστάσεις Επικοινωνίας Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται στις συνήθεις συναλλαγές της καθημερινής ζωής, οι οποίες απαιτούν τη χρήση γλωσσικών δομών σε μεγάλο βαθμό σταθερών (όπως είναι η προσωπική ζωή μέσα και έξω από το σπίτι). Επίσης πρέπει να είναι σε θέση να δίνει προφορικά και γραπτά πληροφορίες για το όνομα και το επίθετό του, τη διεύθυνση και το τηλέφωνό του, την εθνικότητά του, την ηλικία του, την ημερομηνία και τον τόπο γέννησης, το επάγγελμά του.

Προσωπική ζωή μέσα και έξω από το σπίτι Αναγνώριση ταυτότητας Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • δώσει πληροφορίες για το άτομό του και να ζητά και να κατανοεί τις πληροφορίες που του δίνει ο συνομιλητής του Kuo Antònio ce ime màstora. Istèo is Kalimèra ce to spìtimu vrìskete sti(n) strada Cavour, 9”. To telefonòmmu ene 225673. Echo trianta chronu. Echo mian jineka ka kui Marìa. Vastò maddhìa mavra ce ime leftò. Diavènno tes emère meletònta ce kamìa’ fforà kanonò ti’ ttelevisiùna.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

87

• αναφέρεται, εκτός από την εξωτερική εμφάνιση ενός ατόμου και στο χαρακτήρα του O Jòrgi ene ‘'nan òrio’ ggiòveno: ene atsilò ce fermo; echi ta maddhìa mavra ce t’ammàtia sa’ ttàlassa; ene panta pronto n’ afitìsi tus addhu ce stèi panta cherùmeto. • μιλάει για την επαγγελματική του απασχόληση και να κατανοεί τις πληροφορίες που του δίνει ο συνομιλητής του πάνω στο ίδιο θέμα. O Jòrgi ene geòmetra polemà son ufficio a’tti’ kkomùna apu Derentò.

Κατοικία, διαμονή

Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • δίνει πληροφορίες προφορικά ή γραπτά σχετικά με την περιοχή διαμονής του O Jòrgi abitèi is Derentò si’ strata pu, a’ttin aklisìa ipài so kastèddhi. • κάνει περιγραφή του σπίτι του (μονοκατοικία, διαμέρισμα κ.λπ.) και των χώρων που διαθέτει ‘O spìtimu echi pente kàmbare, ti' kkucìna ce to’ ssalùna. • αναφέρεται γενικά στον οικιακό εξοπλισμό και στις υπηρεσίες που παρέχονται (ηλεκτρικό, τηλέφωνο, ύδρευση, θέρμανση). Sto’ ssalùna echi mia’ bbanka, tèssares poltrone ce ena bbuffè. Sti’ kkàmbaràmmu steme ivò ce i jinèkamu ce èchi ena krovàtti ce dio komodìnu. Sti’ kkucìna echi ti’ mmajinètta ka kanni kafè, to frullòtore, ce dio frigorìferu.

Τοποθεσία, περιβάλλον, χλωρίδα, πανίδα, καιρικές συνθήκες

Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • περιγράφει μια τοποθεσία ως προς τη διαμόρφωση του εδάφους Ta koràffia pu stèone apànu sa Litarà ine ola gomàta klotsu ce litària. • κατανοεί και να δίνει πληροφορίες σχετικές με τη χλωρίδα και την πανίδα ενός τόπου και να γνωρίζει τα ονόματα κάποιων ζώων Sa koràffia pu stèone iciurtèa sa Tsukkalà echi àrgulu atse alèa, karitèe, arudèe ce atseluceterèe. T’ animàja pu stèone iciurtèa sa Tsukkalà ine alipùne, alaù, ritsu, mite, tsandùkule ce kukkuvìu. • αναφέρεται στις καιρικές συνθήκες ανάλογα με την εποχή. Sin Greggia Salentina echi dio stasciùne: scimòna ce kalocèri. To scimona kanni tsichra, to kalocèri kanni kama. ‘O kalocèri kanni kama ce pao sti’ ttàlassa, epèzzo min arèna, piànno ‘on ijo, kanno ‘o bagno ce ime alòcharo.

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

88

Ελεύθερος χρόνος, διασκέδαση Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • περιγράφει τις ασχολίες του και το πώς περνάει τον ελεύθερο χρόνο του Emèna mu piacèi poddhì na meletìso ce na pao sto’ ccìnema • μιλάει για τα καλλιτεχνικά και τα πνευματικά του ενδιαφέροντα. Ivò motte echo cerò mu piacèi na pingètso ritràttu ce na meletìso libbru atse filosofìa.

Κοινωνικές σχέσεις Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • δίνει πληροφορίες και να συμμετέχει σε διάφορες κοινωνικές δραστηριότητες (πάρτι, γιορτές, γενέθλια) Ses kostrì aprilìu ene i festa t’ A Jorgìu, imì pame sin aklisìa na kùsome lutrìa ce pòi pame si’ mmesi na kùsome ti’ bbanda. • μιλάει για τις προσωπικές του σχέσεις με άλλους (π.χ. φίλους, συμμαθητές, συγγενείς). Ivò ce o Màrio, pu ene o kajo amìko dikòmmu, pame panta so spiti t’ atreffùmmu tu Toru jatì sa vràdia pèzome panta is chartìa.

Υγεία, κατάσταση του οργανισμού Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • γνωρίζει τα μέλη του σώματος, να μπορεί να απευθύνεται σε γιατρό, νοσοκομείο ή κλινική και να περιγράφει το πρόβλημα που έχει. Pos estèi sìmmeri? ‘E nnoìome poddhì kkalò. Mu ponùne t' ammàddia. • ζητάει και να δίνει πληροφορίες για ιατρική βοήθεια, για υπηρεσίες άμεσης ανάγκης και να καταλαβαίνει ανακοινώσεις σχετικές με τα εφημερεύοντα φαρμακεία, νοσοκομεία, κλινικές και εξωτερικά ιατρεία. Pu stèi i “Guàrdia mèdika”? Plèi farmacìa ene atse turno sìmmeri?

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

89

Καθημερινή ζωή Δραστηριότητες μέσα στο σπίτι Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • αναφέρεται λεπτομερώς στις δραστηριότητες μέσα στο σπίτι και να ανταλλάσσει πληροφορίες και γνώμες σχετικές με τις ευκολίες ή παροχές υπηρεσιών γι’ αυτού του είδους τις δραστηριότητες. Kài pornò o Antònio scònnete stes ennèa, pài sto bbagno ce plènete. Mbenni sti’ ccucìna ce piànni to cafè m’o gala ce depòi cheretà ce fèi.

Δραστηριότητες έξω από το σπίτι Αγορά Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • γνωρίζει τα βασικά ονόματα καταστημάτων (π.χ. φούρνος κ.λπ.), να αναγνωρίζει τα ονόματα των αντικειμένων /προϊόντων που τον ενδιαφέρουν Furno, tsomì, frisèddhe, taràddhi, plàmmata, kuturùsci. • επικοινωνεί με τους πωλητές, να ζητάει αυτό που θέλει, να ζητάει πληροφορίες για τα προϊόντα που επιθυμεί να αγοράσει (τιμή, έκπτωση, τρόπος πληρωμής κ.λπ.). Dòketèmmu ‘na’ ggiornàli. Posso kustèi?

Διατροφή Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • παραγγέλνει φαγητό, όπως επίσης να ζητάει και να πληρώνει το λογαριασμό. Kamerièri, fere mia’ bbuttìja’ kkrasì. Posson istèi?

Εκπαίδευση, επαγγελματικός χώρος Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • καταλαβαίνει απλές ανακοινώσεις σχετικές με τη λειτουργία ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος, να κάνει ερωτήσεις και να ζητά εξηγήσεις

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

90

σχετικά με το θέμα που τον απασχολεί ή να αναφέρεται στην επαγγελματική του απασχόληση. O licèo klàssiko apu Maje istèi ambrò si’ mmesi “Kapéce”, ivò polemò icì ce ime professùri atse matemàtika. Ως προς τον επαγγελματικό χώρο, ο μαθητής πρέπει να έχει μπορεί να: • αναγνωρίζει λεξιλόγιο σχετικό με τους χώρους απασχόλησης, με τις αμοιβές και με τις συνθήκες δουλειάς • καταλαβαίνει απλές οδηγίες που του δίνονται και να ζητά εξηγήσεις και πληροφορίες σχετικά με τις συνθήκες της εργασίας. Posses ore ènna polemìso sin imèra? Posso’ ppiànno to’ mmina? Posses imère echo atse fèrie?

Μετακίνηση, ταξίδια Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • εκφράζει τη γνώμη του και να ζητάει τη γνώμη των άλλων συνομιλητών του σχετικά με τα ταξίδια για διακοπές ή για δουλειά μέσα ή έξω από τη χώρα Ivò ton àgusto, motte piànno tes fèrie pao na kamo tes vakànze is Korfù, isù pu pài? • αναφέρεται στα μέσα συγκοινωνίας, στην κατάσταση των δρόμων, τη σηματοδότηση, τα συνεργεία αυτοκινήτων, τα πρατήρια βενζίνης, τα καταλύματα και τις αποσκευές που μπορεί να φέρει μαζί του. Pao stin Grèggia me ton apparèkkio apu Brindisi. Itsèri posson istèi o bijètto? Ce possus kilu isòzo vali sin valìggia? Mu sozi puru pi pu vrìskete o albergo “Astèria”?

Λεξιλόγιο

Ο μαθητής σ’ αυτό το επίπεδο πρέπει να καταλαβαίνει και να χρησιμοποιεί το στοιχειώδες λεξιλόγιο που σχετίζεται με τις καταστάσεις που έχουν περιγραφεί πιο πάνω και πρέπει να μπορεί να εκπληρώσει τις καθημερινές του επικοινωνιακές ανάγκες. Τονίζεται και εδώ ότι η επιτυχής επικοινωνία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις συνθήκες και τον συνομιλητή.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

91

Φωνητική

Ο μαθητής σ’ αυτό το επίπεδο πρέπει να αναγνωρίζει και να χρησιμοποιεί όλους τους φθόγγους, τα γράμματα, τον τονισμό των λέξεων και τα σημεία στίξης. Πρέπει επίσης να αναγνωρίζει τα βασικά φωνολογικά φαινόμενα, όπως η έκθλιψη (σ’ αυτόν) και η αποκοπή.

Κοινωνιογλωσσικά Στοιχεία

Μια γλώσσα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον πολιτισμό που την παράγει και ο πολιτισμός αποτελεί απαραίτητο συστατικό της επικοινωνίας. Ο υποψήφιος για να ανταποκριθεί με επιτυχία στις περιστάσεις χρήσης και στις λειτουργίες της γλώσσας απαιτείται και η γνώση κοινωνικοπολιτισμικών στοιχείων της Γκρετσία Σαλεντίνα. Έτσι, λοιπόν, ο υποψήφιος πρέπει να γνωρίζει τα στοιχεία της καθημερινής ζωής τις Γκρετσία Σαλεντίνα (ώρες γευμάτων, δημόσιες αργίες, τα ωράρια εργασίας, ελεύθερος χρόνος κ.λπ.), τις συνθήκες ζωής (εργασία, διαμονή), κάποια κυρίαρχα ήθη και έθιμα (Χριστούγεννα, Πάσχα), τις διαπροσωπικές σχέσεις (ταξική δομή της κοινωνίας, τυπικότητα/οικειότητα στις επαγγελματικές σχέσεις και στις επίσημες επαφές).

Επίπεδο Α2 για ενήλικες

Γενικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι

Σ’ αυτό το επίπεδο ο μαθητής πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιεί Γκρίκο στον προφορικό και στο γραπτό λόγο, τυπικό ή φιλικό, για να ανταποκρίνεται σε καταστάσεις καθημερινών συναλλαγών. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • κατανοεί προτάσεις και εκφράσεις που εμφανίζονται συχνά και συνδέονται με προσωπικές και οικογενειακές πληροφορίες, αγορά, ψυχαγωγία κ.λπ. – Tis ene tuo? Ene o ciùrisu? – Umme, ene o ciùrimu. Afòrase ti’ mmàjina cinùrgia. • να μπορεί να επικοινωνεί χρησιμοποιώντας βασικές γλωσσικές δεξιότητες σε καθημερινές καταστάσεις και σε συνθήκες που απαιτούν απλή και άμεση ανταλλαγή πληροφοριών γύρω από οικεία θέματα και για θέματα ρουτίνας – Annorìzi tin adreffìmmu? – Degghe ‘e’ ttin annorìzo. Pu stèi? Kame n’ in annorìso. – Tui ene i adreffìmmu; kùi Marìa ce studièi matemàtika. – Tuo ene ‘o pedìmmu. Ene pente chronò. • να ανταλλάσσει πληροφορίες για θέματα οικεία, ρουτίνας ή άμεσης ανάγκης (π.χ. βασικές ατομικές και οικογενειακές πληροφορίες, αγορές, τοπική γεωγραφία, εργασία).

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

93

– Ti' kkkiatèrasu posso chronò ene? – I kiatèramu ene deka chronò ce kanni ti’ kkuìnta elementàre. • περιγράφει με απλά λόγια πτυχές του ιστορικού του καθώς και θέματα άμεσης ανάγκης. Ivò jennìtimo son Appètro ma ìzisa panta si’ Chora. I plon mali, i Sternatia ti’ llèone Chora. Τo kastéddi a’ tti’ Chora ìane tos Granafèi.

Ειδικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι Κατανόηση προφορικού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να καταλαβαίνει τον προφορικό λόγο σε κείμενα περιορισμένης διάρκειας, σε τυπικό ή φιλικό ύφος. Τα κείμενα πρέπει να είναι σχετικά απλά στη δομή τους και με πληροφορίες που δίνονται με σαφήνεια και λογική σειρά, χωρίς εμπλοκή πολλών προσώπων και γεγονότων. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • κατανοεί το συνομιλητή του σε συζητήσεις πρόσωπο με πρόσωπο, αλλά και σε διαπροσωπικές επαφές που προϋποθέτουν τη χρήση τηλεφώνου, ακόμη και αν δεν μπορεί να καταλάβει πολλά ώστε να συνεχίσει ο ίδιος τη συνομιλία. Σε φυσικό περιβάλλον ομιλίας, πρέπει να έχει την ικανότητα να κατανοεί το γενικό νόημα και τα κύρια σημεία μιας απλής συνομιλίας μεταξύ δύο ομιλητών (φυσικών ή μη φυσικών) πάνω σε θέματα σχετικά με τις εμπειρίες του ή αφού του εξηγήσουν τα σημεία που δεν κατανοεί. Ti òrria mera guìke sìmmeri! Umme, echi enan òrrion ijo. E’ ttermò. • καταλαβαίνει το κύριο νόημα σύντομων προφορικών κειμένων που εκφέρονται με αργή αλλά φυσική ροή λόγου, όπως απλές δημόσιες ανακοινώσεις (σε σταθμούς μέσων συγκοινωνίας, σε καταστήματα κ.λπ.), τηλεφωνικές πληροφορίες (σχετικά με την ώρα, τους κινηματογράφους, τα θέατρα, τα νοσοκομεία κ.λπ.), δελτία καιρού από την τηλεόραση (π.χ.: Sìmmeri e’ notto. En agro pukalutte.), διηγήσεις, περιγραφές γεγονότων, ατόμων, (π.χ.: In ida sti mmesi attepornà: t’ ìbbie òrria, m’ itta maddhìa stiammena ce ola mavvra!) αντικειμένων, χώρων κ.λπ.,

94

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Κατανόηση γραπτού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να καταλαβαίνει σύντομα γραπτά κείμενα που περιέχουν το πιο κοινόχρηστο λεξιλόγιο, να βρίσκει συγκεκριμένες πληροφορίες για γνώριμα θέματα τυπωμένες σε καθημερινής χρήσης υλικό (φυλλάδια, κατάλογοι εστιατορίων, προγράμματα…) και να διαβάζει σύντομη και απλή προσωπική αλληλογραφία, τυπική ή φιλική. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • κατανοεί καθημερινά κείμενα όπως ανακοινώσεις, αγγελίες, αφίσες, διαφημίσεις, διαφημιστικά έντυπα, επιγραφές, συνταγές μαγειρικής, τιμοκατάλογοι, δρομολόγια, ώρες λειτουργίας (καταστημάτων, μουσείων, πολιτιστικών χώρων κ.λπ.), ραδιοτηλεοπτικά προγράμματα, δελτία καιρού, χειρόγραφα ή ηλεκτρονικά σημειώματα και μηνύματα, περιγραφές (ατόμων, γεγονότων, αντικειμένων, χώρων κ.λπ.), προσωπική αλληλογραφία (γράμμα, κάρτα, τηλεγράφημα). Listino Prezzi “Pitserìa Ta frèata” Pizza Margherita 4,00 euro Pizza Grika 5,00 euro Makkarrùni me tus fungu 6, euro Krea ttimèno 9,00 euro Atsàri so’ ffurno 12, euro • παρακολουθεί την εξέλιξη μιας σύντομης ιστορίας και να μπορεί να ακολουθεί απλές γραπτές οδηγίες, ιδιαίτερα αν υπάρχει οπτική υποστήριξη (εικονογραφημένες ιστορίες, χάρτες, εικόνες χρήσεις αντικειμένων κ.λπ.) • συμπεραίνει το πιθανό νόημα των άγνωστων λέξεων, βασισμένος στην κεντρική ιδέα του κειμένου ακόμη και σε σύντομα άρθρα εφημερίδων που περιγράφουν γεγονότα.

Παραγωγή γραπτού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να γράφει σε τυπικό ή φιλικό ύφος κείμενα περιορισμένου μήκους με απλή δομή που συνδέονται με συνδετικά, όπως το και, το αλλά και το επειδή, στα οποία πρέπει να είναι σε θέση να παραθέτει με λογική σειρά τις απόψεις και τις ιδέες του για θέματα που γνωρίζει (για την οικογένειά του, τις συνθήκες της διαβίωσής του, το εκπαιδευτικό του ιστορικό, τη δουλειά του). Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να:

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

95

• δίνει βασικές πληροφορίες, όπως απλά, σύντομα σημειώματα και μηνύματα σχετικά με θέματα άμεσης ανάγκης και απλά προσωπικά γράμματα των οποίων αποδέκτες είναι ένας ή περισσότεροι αναγνώστες (π.χ. για να ευχαριστήσει κάποιον ή να του ζητήσει συγνώμη). M’ aròtise na tu dítso ti’ Pplatéa. • αλληλογραφεί με φίλους, οικογενειακά πρόσωπα ή γνωστούς επιλέγοντας ανάμεσα στο τυπικό και στο φιλικό ύφος και να γράφει μικρά χειρόγραφα ή ηλεκτρονικά σημειώματα και απλά προσωπικά γράμματα. Evò ime o Ntoni e’ mmeno essu ma gguènno sti’ mmesi.

Παραγωγή προφορικού λόγου

Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να ανταποκρίνεται στις συνήθεις συναλλαγές της καθημερινής ζωής. Πρέπει να μπορεί να παίρνει μέρος σε συνομιλίες πάνω σε θέματα που του είναι οικεία, προσωπικού ενδιαφέροντος ή σχετικά με την καθημερινή ζωή. Πρέπει να μπορεί να απαντάει σε απλές ερωτήσεις και να αντιδράει σε δηλώσεις ή να δίνει πληροφορίες κατα τη διάρκεια μιας συζήτησης για τις δραστηριότητες της δουλειάς και για τον ελεύθερο του χρόνου Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • ανταποκρίνεται σε σύντομες κοινωνικές επαφές με φιλικό ή τυπικό λόγο, αν και συνήθως δεν καταλαβαίνει αρκετά για να «κρατήσει» μια συνομιλία ο ίδιος. Pu pirte o Ntoni? O Ntoni pirte sti’ mmesi ce vòrase lion atsàri. • χρησιμοποιεί κάποια ποικιλία προτάσεων και φράσεων για να περιγράφει την οικογένειά του, άλλους ανθρώπους, γεγονότα, χώρους, συνθήκες διαβίωσης, το εκπαιδευτικό υπόβαθρο του και την επαγγελματική του απασχόληση Si’ ffamìjamu ìmesta oli laureàti. Ivò ime kardiòlogo, i adreffìmmu ene mèscia atse skola, o ciùrimu ce i mànamu ine avvokàti. • εκφράσει τις ιδέες του πάνω σε διάφορα θέματα όταν του απευθύνουν το λόγο σε μια επίσημη συνάντηση, με την προϋπόθεση ότι, αν χρειαστεί, μπορεί να ζητήσει την επανάληψη των σημαντικών σημείων Se ìkusa ka ipe ka o Licèo Klàssiko “Giuseppe Garibaldi” apù Luppìu ene i kajo skola a’tti’ pprovìncia, mu sozi ripetètsi ole tes informatsiùne ka mu èdike ittè?

96

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

• έχει την ικανότητα να δίνει πληροφορίες για τον εαυτό του ή για τρίτους, για το χρόνο, τον τόπο, τον τρόπο, την αιτία, να διηγείται απλές μικρές ιστορίες, να δίνει οδηγίες και πληροφορίες για ταξίδια, να χρησιμοποιεί μέσα μαζικής μεταφοράς (λεωφορεία, τραίνα και ταξί), να αγοράζει εισιτήρια, να ζητά να εξυπηρετηθεί σε καταστήματα. Πρέπει επίσης να μπορεί να ζητάει και να προμηθεύει καθημερινά αγαθά και υπηρεσίες. Ses Ciuriacée páo panta sín aklisía grika apù Luppìu na kuso ti’ llutrìa. Fénete o kannò, ce pu stázi o papùna. Η παραγωγή προφορικού λόγου εμπεριέχει και τον έλεγχο της φωνολογίας: η προφορά του μαθητή πρέπει να είναι αρκετά καθαρή ώστε να γίνεται κατανοητή παρά το αισθητή ξενική προφορά. Τέλος, ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να είναι ικανός να χρησιμοποιεί στην επικοινωνία του παραγλωσσικά στοιχεία (κινήσεις, στάσεις, εκφράσεις, επιφωνήματα) με συγκεκριμένη σημασία (π.χ. σήκωμα των ώμων).

Καταστάσεις Επικοινωνίας Ο μαθητής σ’ αυτό το επίπεδο πρέπει να είναι σε θέση να χρησιμοποιεί την Γκρίκο και να επιτελεί τις γλωσσικές λειτουργίες που περιγράφονται πιο κάτω, ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται σε βασικές ανάγκες και καθημερινές καταστάσεις επικοινωνίας που περιγράφηκαν στο επίπεδο Α1, αλλά και στις ακόλουθες:

Προσωπική ζωή μέσα και έξω από το σπίτι Αναγνώριση ταυτότητας

Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • δίνει και να παίρνει πληροφορίες, προφορικά και γραπτά, σχετικές με το άτομό του και το συνομιλητή του όπως το όνομα και το επίθετό του (π.χ. Ivò ime o Ntoni Anchora), να δηλώνει την εθνικότητά του και το θρήσκευμά του (π.χ. Christianò,-ì), την ηλικία του (π.χ. echo ìkosi chronu), το φύλο του, τον τόπο και το χρόνο γέννησής του, να δίνει τη διεύθυνση και τον αριθμό του τηλεφώνου του (π.χ. Isteo is Koriàna ce to spìtimu vrìskete stin strada Roma 5. Τo telèfonòmmuène 223881), να δίνει πληροφορίες για το επάγγελμά του (π.χ. speziàli) και την οικογενειακή

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

97

του κατάσταση, να μιλάει για την οικογένειά του, τους συγγενείς και τους φίλους του, τις συνήθειές του (π.χ. diavènno tes emere gràfonta) και να δίνει στοιχεία για την εξωτερική εμφάνιση ενός ατόμου. O Ntoni Kukùtsa ene atsilò ce pachì. Echi ta maddhìa aspra, t’ammàtia mavra, ti’ mmitti kèccia.

Κατοικία, διαμονή

Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • να είναι σε θέση να ανταλλάζει πληροφορίες σχετικές με τον τόπο διαμονής του και τον περιβάλλοντα χώρο (π.χ.: To spìtimu stèi simà sti skóla). Αν ενδιαφέρεται για αγορά ή ενοικίαση κατοικίας, να μπορεί να ζητάει πληροφορίες για το είδος της κατοικίας που τον ενδιαφέρει, τον αριθμό των δωματίων, την περιοχή στην οποία βρίσκεται, την απόσταση από κάποιο σημείο αναφοράς, αν υπάρχει αστική συγκοινωνία που να εξυπηρετεί το συγκεκριμένο σπίτι, το ενοίκιο ή την τιμή πώλησης του σπιτιού. Ivò abbitèo son Appetro ambrò sin aklisìa t’ A Pavlu ma Itela n’aforàso ‘na’ spiti is Derèntò jatì mu piacèi i tàlassa.

Τοποθεσία, περιβάλλον, χλωρίδα, πανίδα, καιρικές συνθήκες

Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να: • περιγράφει το φυσικό περιβάλλον, να δίνει και να παίρνει βασικές πληροφορίες για την πανίδα και τη χλωρίδα ενός τόπου. Ακόμη θα πρέπει να είναι σε θέση να καταλαβαίνει τα δελτία καιρού. O cerò ste katalìete. Mu fènete ka ste frontà. Arte vrechi.

Ελεύθερος χρόνος, διασκέδαση

Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • να είναι σε θέση να εξηγεί πώς διαθέτει τον ελεύθερο χρόνο του, με τι του αρέσει να ασχολείται ερασιτεχνικά, να ρωτάει το συνομιλητή του για τα ενδιαφέροντα του και να ανταλλάσσει απόψεις Mu piacèi na kamo skultùre atse leccìso. Isù ti kanni motte echi cerò? • να είναι σε θέση να μιλά για τα χόμπι του και να παίρνει πληροφορίες σχετικές με θεάματα (θέατρα, κινηματογράφους, συναυλίες, αθλητικές εκδηλώσεις, εκθέσεις). Mu piacèi na pao sto paníri. Ttotsu echi panta ti kami.

98

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Κοινωνικές σχέσεις

Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • δημιουργεί απλές κοινωνικές σχέσεις, να συμμετέχει σε κοινωνικές εκδηλώσεις, να επικοινωνεί με τους άλλους, να συστήνει τον εαυτό του καθώς και άλλα άτομα, να δίνει ευχές ανάλογα με την περίσταση, να δέχεται και να κάνει προσκλήσεις ή να αρνείται με τον κατάλληλο τρόπο προφορικά ή γραπτά, να διατηρεί τηλεφωνική επαφή ή αλληλογραφία. Sìmmeri ènna skatso lio, na siro ta chorta a’tta kuccìa.

Υγεία, κατάσταση του οργανισμού

Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • αναφέρεται στη υγεία του, να λέει πώς αισθάνεται, να εξηγεί στο γιατρό ποιο είναι το πρόβλημα της υγείας του και να συνεργάζεται μαζί του ζητώντας εξηγήσεις, να ζητάει πληροφορίες και διευκρινίσεις από το φαρμακοποιό σχετικά με τα φάρμακα που πρέπει να παίρνει. Tì echi? Su ponì kane’ pprama? Umme. Ste mu ponì poddhì e ciofali (o stavvrì, o stomachò, o gònato, e chera; mu ponune a’ mmàddia, a dòntia, a podia, e anke). Jatì 'e' ppài sto’ mmèdeko? Ènna pao sto’ mmèdeko na mu gratsi kane’ pprama.

Καθημερινή ζωή Δραστηριότητες μέσα στο σπίτι

Ο μαθητής θα πρέπει να είναι σε θέση να: • αναφέρεται και να κατανοεί συζητήσεις σχετικές με τις καθημερινές δραστηριότητες και τις συνήθειές του Ivò so pornò askònnome a’tto gratti ce piànno to’ ppapuna na pao son Appetro na polemìso. • να ανταλλάσσει απόψεις για την πιο εύκολη διεκπεραίωση των υποχρεώσεών του σχετικά με τη φροντίδα του σπιτιού (καθαριότητα, προϊόντα καθαρισμού), ετοιμασία φαγητού, φροντίδα κήπου κ.λπ. To samba so pornò, mu piacèi na skupìso to spìtimu ce pòi marèo ta ruvìttia so tsukkàli.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

99

Δραστηριότητες έξω από το σπίτι Αγορά Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • να αναγνωρίζει ονόματα καταστημάτων, να κατανοεί διαφημίσεις και ενημερωτικά φυλλάδια σχετικά με βασικά προϊόντα, όπως είδη τροφίμων (π.χ.: alàdi, aggà, krea, krasì, làchana, nnerò) και είδη ενδυμασίας (π.χ.: skársi, vracìa, kamisùla). Ακόμα πρέπει να είναι σε θέση να βρίσκει αυτό που θέλει επικοινωνώντας με τους πωλητές, ζητώντας πληροφορίες για την ποιότητα και την τιμή των προϊόντων. Itela ‘na’ pparo skàrsu atse velluto mavro, posson istèone?

Διατροφή Ο μαθητής πρέπει να ξέρει τα ονόματα των βασικών τροφίμων, να συζητά με τους πωλητές τροφίμων για την ποιότητα και την τιμή τους και να προμηθεύεται τα προϊόντα που επιθυμεί. Σε περίπτωση που βρίσκεται σε ένα εστιατόριο ή ταβέρνα να μπορεί να ζητάει εξηγήσεις για τα διάφορα πιάτα που προσφέρονται και να παραγγέλνει αυτό που θέλει, να ζητάει, να ελέγχει και να πληρώνει το λογαριασμό. Imì sìmmeri trome krea so’ ffurno ce làchana vrammèna me ‘na’ sprin alàdi. Pìnnome krasì mavro ce nnerò.

Εκπαίδευση, επαγγελματικός χώρος Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • δίνει και να παίρνει πληροφορίες σχετικές με τον τρόπο λειτουργίας ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος ώστε να είναι απόλυτα σαφείς οι υποχρεώσεις του και τα δικαιώματά του κατά τη διάρκεια της φοίτησής του Son Istituto Komprensìvo “Leonardo Da Vinci” apù Luppìu kànnone pente ore tin imèra. I skolàri isòzone kami manechà deka assènze ce ènna komportettùne panta kalà. • ζητά και να δίνει πληροφορίες σχετικές με το χώρο απασχόλησής του ή τις συνθήκες εργασίας του ίδιου ή του συνομιλητή του. Ivò polemò sin Enel ce steo son ufficio apù Luppìu, isù pu polemà? Kuài meri ìbbione stin dulìa.

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

100

Μετακίνηση, ταξίδια Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • ζητάει πληροφορίες ως προς τις δυνατότητες μετακίνησής του μέσα και έξω από τις πόλεις με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, να κλείνει θέση και να βγάζει εισιτήριο απλό ή με επιστροφή, να ζητάει πληροφορίες για τις τιμές, τη διάρκεια ταξιδιού, τις τυχόν καθυστερήσεις κ.λπ. Posson istèi o bijetto ja ti’ ccirkolàre ka pài a’tti stanziùna apù Luppìu si’ mmesi t’A Ronzu?

Λεξιλόγιο

Ο μαθητής εκπληρώνοντας τις επικοινωνιακές του ανάγκες ρουτίνας που αφορούν γνώριμες καταστάσεις και θέματα πρέπει να είναι σε θέση να χρησιμοποιεί, εκτός από το λεξιλόγιο που έχει αποκομίσει από το επίπεδο Α1, ένα βασικό λεξιλόγιο που αντιστοιχεί στις καταστάσεις επικοινωνίας που παρουσιάζονται σ’ αυτό το επίπεδο, αλλά και τους γλωσσικούς δείκτες που είναι απαραίτητοι για την επιτέλεση των γλωσσικών λειτουργιών που ορίστηκαν παραπάνω γι’ αυτό το επίπεδο. Στο λεξιλόγιο συμπεριλαμβάνεται και ένα περιορισμένο ρεπερτόριο σύντομων φράσεων που καλύπτει προβλέψιμες καταστάσεις. Έμφαση δίνεται στη γνώση του λεξιλογίου που αφορά το χώρο (μέσα, έξω, κοντά στην πόλη κ.λπ.), το χρόνο (σήμερα, αύριο, την Τετάρτη κ.λπ.), τα ρήματα κινήσεως (πάω, φεύγω, έρχομαι, φτάνω κ.λπ.), στις κοινές καθημερινές δραστηριότητες μέσα, έξω από το σπίτι, στο χώρο επαγγελματικής απασχόλησης, εκπαίδευσης και διασκέδασης που δίνονται στις καταστάσεις επικοινωνίας.

Φωνητική

Ο μαθητής σ’ αυτό το επίπεδο αναγνωρίζει και χρησιμοποιεί όλα τα γράμματα, φωνήεντα και σύμφωνα. Να μαθαίνει κανόνες συλλαβισμού ώστε να χωρίζει σωστά τις συλλαβές των λέξεων, να αποδίδει σωστά τον τονισμό και να αρχίζει να αναγνωρίζει το φαινόμενο της έγκλισης. Παράλληλα, σταθεροποιείται η γνώση φαινομένων όπως η έκθλιψη η αποκοπή και η συγκοπή και η χρήση τους αρχίζει να γίνεται φυσική.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

Κοινωνιογλωσσικά στοιχεία

101

Η κοινωνικοπολιτισμική ικανότητα αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο τόσο της γνώσης μιας γλώσσας όσο και της δυνατότητας χρήσης της και είναι απαραίτητο συστατικό της αποτελεσματικής επικοινωνίας. Εκτός από το ίδιο το γλωσσικό σύστημα, ο μαθητής πρέπει να είναι εξοικειωμένος και με ορισμένα βασικά κοινωνικοπολιτισμικά χαρακτηριστικά της Γκρετσία Σαλεντίνα. Δεν απαιτείται η γνώση και η κατανόηση όλων των διαφορών, που φυσικά θα υπάρχουν. Εκτός από τα στοιχεία της καθημερινής ζωής που αναφέρονται στο επίπεδο Α1, ο μαθητής πρέπει να γνωρίζει στοιχεία για τις διαπροσωπικές σχέσεις (μέσα στην οικογένεια, στην παρέα) και τη χρήση της τυπικότητας ή μη στις κοινωνικές και στις επαγγελματικές επαφές.

Επίπεδο Β1 για ενήλικες

Γενικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι

Ο μαθητής στο επίπεδο αυτό πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται γλωσσικά σε καταστάσεις καθημερινών συναλλαγών. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • δημιουργεί και να διατηρεί κοινωνικές και επαγγελματικές επαφές – Professùri, ittè en ìsoza meletìsi jatì icha na pao so’ mmessère a’tta dòntia. – Mi’ kkiàta, ma sìmmeri 'e' sozo skusètsi tinò. – Efera to chartì me ti’ ggiustìfika ka ègratse o ciùrimu. • κατανοεί την ουσία και ορισμένες λεπτομέρειες ενός προφορικού η γραπτού κειμένου Travùdi Itela na tsero pu terìzi na s’ambiètso ‘'nan òrio makkalùri na 'ssunghìsi tes ìdrote pu ritti ce passo’ ppitso nâchi ‘na’ ttravùdi. • γνωρίζει τις σχετικές κοινωνικές συνήθειες, γλωσσικές (να γνωρίζει τους γλωσσικούς τρόπους για να τραβάει την προσοχή των άλλων, να απευθύνεται στους συνομιλητές του, να παίρνει το λόγο, να ολοκληρώνει την επικοινωνία, να επιλέγει το βαθμό επισημότητας ή οικειότητας κ.λπ.) και μη γλωσσικές (να γνωρίζει τους τρόπους φυσικής επαφής, χειραψία, φίλημα, χειρονομίες κ.λπ.).

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

103

'na' 'ntartièni ja to pedì Ena dio tri teli pùccia o lettì ce to glitàci ichàsi i kàscia ìmine anittì.

Ειδικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι Κατανόηση προφορικού λόγου Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να έχει την ικανότητα να καταλαβαίνει τα κύρια σημεία αλλά και κάποιες ουσιαστικές λεπτομέρειες ενός σχετικά απλού προφορικού λόγου σε ρυθμό που είναι λίγο πιο αργός από τον κανονικό και αφορά οικεία θέματα. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • καταλαβαίνει συνομιλίες ανάμεσα σε δύο ομιλητές – T’ e’ tsichra sìmmeri! – Sine, ilène k’ avri e ’pplo’ tsichra. • καταλαβαίνει δημόσιες ανακοινώσεις (σταθμός τρένων, λεωφορείων) Stèi stazi sto pronò binàrio o papùna ‘pu Luppìu. • καταλαβαίνει μηνύματα και πληροφορίες μέσω τηλεφώνου – Pronto, ime o Ntoni, isù ise ti' kkkiatèra tu Nikola? – Nde, ivò ime i jinèkatu. • κατανοεί τα κύρια σημεία τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών προγραμμάτων – 'O travùdi ka ste’ kute e’ ttravudimmèno a’ttus Avlèddha. – I Avlèddha travudùne avro vrài si’ Chora (Sternatìa). • κατανοεί τις ουσιαστικές λεπτομέρειες προφορικών κειμένων, τα οποία είναι σχετικά με τις καταστάσεις επικοινωνίας, που αναφέρονται σε αυτό το επίπεδο, ως προς την προσωπική ζωή, τις συνθήκες διαβίωσης, την απασχόληση ή το επάγγελμα, την εκπαίδευση, τον ελεύθερο χρόνο, τα ταξίδια, τα καταναλωτικά αγαθά, την αγορά, τις κοινωνικές σχέσεις. – Pos ta pulì ta skarciòffula? – Erkutte dio èuri, a’ ppiàki deka.

104

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Κατανόηση γραπτού λόγου Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να έχει την ικανότητα να διαβάζει επιγραφές/πληροφορίες καταστημάτων, αφίσες, διαφημίσεις, οδηγούς κ.λπ. στην Γκρίκο. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • κατανοεί όλα όσα αναφέρθηκαν στα επίπεδα Α1 και Α2 • διαβάζει ενημερωτικά φυλλάδια, έντυπα, σύντομες αναφορές, σημειώματα, απλά άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά Pulùme tikanène is ìmisu’ ssordu. • διαβάζει την αλληλογραφία η οποία περιλαμβάνει περιγραφή ανθρώπων, αντικειμένων, χώρων, γεγονότων, αντιδράσεων και επιθυμιών. Agapimmèni Sìlvia, Itela na se torìso tin addomà ka ‘mbenni na s’ omilìso. Se cheretò.

Παραγωγή γραπτού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα παραγωγής των κειμένων γραπτού λόγου που περιγράφονται στα επίπεδα Α1 και Α2. Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να: • γράφει προσωπικές επιστολές σε φίλους ή γνωστούς, απλά μηνύματα (συγχαρητήρια, προσκλήσεις, ευχαριστήρια κ.λπ.) Agapimmèno Jorgi, echo piacìri a’ ss’ echi ja to’ kkompleànno tikòmmu, avro vrài, si pitserìa “Kapòrta”. • κάνει απλές περιγραφές (ατόμων, αντικειμένων, χώρων, γεγονότων κ.λπ.) I mànamu ene kondì ce liparì, echi t’ammàddia mavra ce ta maddhìa aspra. • Μεταδίδει πληροφορίες, εντυπώσεις και προσωπικές απόψεις. I aklisìa vrìskete plon ambrò sin detsìa.

Παραγωγή προφορικού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να ανταποκρίνεται στις συνήθεις συναλλαγές της καθημερινής ζωής Πρέπει να μπορεί να παίρνει μέρος σε συνομιλίες πάνω σε θέματα που του είναι οικεία, προσωπικού ενδιαφέροντος ή σχετικά με την καθημερινή ζωή.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

105

Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • ανταποκρίνεται δίνοντας και παίρνοντας πληροφορίες στις επικοινωνιακές καταστάσεις, σε τυπικό ή φιλικό λόγο, που αφορούν την προσωπική ζωή (διαμονή, διατροφή, μετακίνηση κ.λπ.) – Ja mena insàlata ce krea. – ‘En Echume insàlata sìmmeri. Teli tes petate tianimmène? – Tegghe, fèremu to krea manechò. • ανταποκρίνεται στις επικοινωνιακές καταστάσεις που αφορούν την αγορά καταναλωτικών αγαθών, την εκπαίδευση, την αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας, την κοινωνική ζωή, την επαγγελματική ζωή, την ψυχαγωγία. – Messère, ittè mûrte i tèrmasi. – Artena possi’ ttèrmasi echi? – Echo triantaottò. • εκφράζει τα συναισθήματά του θετικά ή αρνητικά, να ζητά και να δίνει άδεια, συμβουλές, οδηγίες, να περιγράφει απλά εμπειρίες και γεγονότα, να εξηγεί και να αιτιολογεί απόψεις και σχέδια με σύντομο τρόπο, να διηγείται μια ιστορία ή την πλοκή ενός βιβλίου ή μιας ταινίας, να χρησιμοποιεί κατάλληλες τεχνικές λόγου (για να παίρνει, να συνεχίζει ή να ολοκληρώνει το λόγο του, για να ανοίγει /κλείνει μια συζήτηση κ.λπ.) και να χειρίζεται προβλήματα επικοινωνίας ζητώντας τη βοήθεια του συνομιλητή του. – 'En echo stennù pos lete is Grika “telàio”. – To lene “argalìo”. – Nòisa.

Καταστάσεις Επικοινωνίας

Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται στις συνήθεις συναλλαγές της καθημερινής ζωής, οι οποίες απαιτούν σε μεγάλο βαθμό τη χρήση σταθερών γλωσσικών δομών. Πρέπει να είναι σε θέση να εμπλέκεται επιτυχώς σε όλες τις καταστάσεις επικοινωνίας που περιγράφτηκαν στα επίπεδα Α1 και Α2 και επιπλέον σ’ αυτές που περιγράφονται παρακάτω:

106

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Προσωπική ζωή μέσα και έξω από το σπίτι Αναγνώριση ταυτότητας

Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • δώσει λεπτομερείς πληροφορίες για το άτομό του και να ζητά και να κατανοεί τις πληροφορίες που του δίνει ο συνομιλητής του. – Mu piacène ta travùdia tu Domèniko Modùgno ce tus libru tu Pirandèllo. – Ivò milò kalà tin glossa Grika ce puru tin glossa Inglese. – Ivò puru milò kalà tin glossa Grika ma ‘en kapièo tìpoti a’ttin glossa Inglese. • μπορεί να αναφέρεται, εκτός από την εξωτερική εμφάνιση ενός ατόμου και στο χαρακτήρα του O àndramu ene atsilò, fusko ce echi t’ammàddia turkìna. Cino echi poddhì pacèntsia me mena ce me ta pedìa. • μπορεί να αναφέρεται με σχετική λεπτομέρεια στην επαγγελματική του απασχόληση και να κατανοεί τις πληροφορίες που του δίνει ο συνομιλητής του πάνω στο ίδιο θέμα. – Ivò polemò cessu son daso ambrò si’ ttàlassa ce torò an echi kanèna ka vaddhi lumèra. So kalocèri polemò ole tes imère, jatì me to kama sozi echi pleo’ llumèra. – Motte vàddhune lumèra, pos kànnete na tin vlìsete? – Echume ‘na’ mmàkina me ''nan vutti tse nerò ce fonàzume tus pompièru.

Κατοικία, διαμονή

Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • δίνει πληροφορίες προφορικά ή γραπτά σχετικά με την περιοχή διαμονής του Ivò abitèo is Korìana, na chorìo a’ttin Grecìa Salèntina ce to spìtimu ene stin Via Mìlite Ignòto 54. • κάνει περιγραφή του σπιτιού του (του τύπου του σπιτιού, πολυκατοικία, μονοκατοικία, διαμέρισμα) και των χώρων που διαθέτει To spìtimu ene minció: echi dio kàmbare, na bagno ce mia kucìna; ampì echo puru 'nan òrion ghiardìno me na kùrvulu. • αναφέρεται στα τρέχοντα έξοδα συντήρησης του σπιτιού, στα έπιπλα, στο ρουχισμό, στις οικιακές συσκευές και στα μαγειρικά σκεύη που χρησιμοποιεί στο σπίτι και στις υπηρεσίες που παρέχονται (ηλεκτρικό, τηλέφωνο, ύδρευση).

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

107

Sìmmeri ènna voràso mian vesta cinùria ce ènna pao si’ mmesi jatì tes pulùne me olìo’ ssordu.

Τοποθεσία, περιβάλλον, χλωρίδα, πανίδα, καιρικές συνθήκες Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • αναγνωρίζει τη μορφολογία του εδάφους της χώρας και της περιοχής διαμονής του I’ Sulìto Echume poddhè tajàe: ine tripe chrondè apù guàddhune lisària na kàmune tes strae. • μιλά για το κλίμα ενός τόπου, περιγράφοντας τις καιρικές συνθήκες, ανάλογα με την κάθε εποχή To kalocèri kanni poddhì kkama ce olo to jèno pài si’ ttàlassa. • ενημερώνεται από τα δελτία καιρού από τα μέσα ενημέρωσης για τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν Avri pornò echi poddhì kkamùla apòtsu a’tta chorìa. Kalò cerò ja oli tin ghiurnà. • καταλαβαίνει, αλλά και να εκφέρει τη γνώμη του για θέματα όπως ρύπανση και προστασία του περιβάλλοντος. Sìmmeri, is ‘a koràffia, t’antìeri ambelùne poddùss velènu ses kiànte. Isa’ kkalò prita ka is ‘a koràffia iche ti kropèa.

Ελεύθερος χρόνος, διασκέδαση Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • εξηγεί πώς διαθέτει τον ελεύθερο χρόνο του, με τι του αρέσει να ασχολείται ερασιτεχνικά, να ρωτάει το συνομιλητή του για τα ενδιαφέροντα του και να ανταλλάσσει απόψεις – Mu piacèi na simàno o tamburràci. – Imena mu piacèi na simano i kitarra. – Ènna simànume oli ci tio. • μιλάει για τα καλλιτεχνικά και τα πνευματικά του ενδιαφέροντα Mu piacène ta travùdia tu Domenico Modugno ce ta kuo panta. Mu piacène puru tes kommèdie tu Pirandello ce melètisa olu tus libru dikùttu. • ενημερώνεται από διάφορα ενημερωτικά έντυπα και σχετικές καταχωρίσεις στον τύπο, για καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, να καταλαβαίνει οδηγούς διασκέδασης, να ζητάει πληροφορίες για τις ώρες λειτουργίας ή επισκέψεων (εκθέσεις, μουσεία κ.λπ.), για τις τιμές εισόδου,

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

108

τις ώρες παραστάσεων ή προβολών, για το είδος των θέσεων (πλατεία, εξώστης) και να εξασφαλίζει θέσεις εκ των προτέρων, αν χρειάζεται. – Posso èrkete o bijètto ja to petìmmu ka echi pente chronu? – Cino ‘en akkuddièi jatì e’ mminciò.

Κοινωνικές σχέσεις Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • μιλάει για τις προσωπικές του σχέσεις με άλλους (π.χ. φίλους, συμμαθητές, συγγενείς) Ivò ce o àndramu ‘en Echume filìa anu to fài: cinù tis piacèi t’ atsàri manechà ce is emèna ‘o krea. • συμμετέχει ως μέλος σε διάφορους ομίλους, οργανώσεις, ομάδες, στις διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις της εταιρείας ή υπηρεσίας στην οποία εργάζεται και να μπορεί να πραγματοποιεί διάφορες δραστηριότητες σε συνεργασία με άλλους. – Ènna kàmume ta gràmmata is ‘us sòciu. – Ta grafo ivò.

Υγεία, κατάσταση του οργανισμού Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • μιλάει για θέματα υγείας που αφορούν τον ίδιο ή κάποιον άλλο, για θέματα υγιεινής και να προμηθεύεται αυτά που του είναι απαραίτητα για την υγιεινή του σώματος – Ipìtta na kamo 'nan vìseta so' mmessère ja t’ammàddia. – Posso akkùddietse na se torìsi? – Tìpoti, jatì imì ìmesta kumpagnùni. • ζητάει και να δίνει πληροφορίες για ιατρική βοήθεια, για υπηρεσίες άμεσης ανάγκης και να καταλαβαίνει ανακοινώσεις σχετικές με τα εφημερεύοντα φαρμακεία, νοσοκομεία, κλινικές και εξωτερικά ιατρεία. I farmacìa anì ses 8,00 ce klinni ses 12,00. Stèi glimmèni kài samba ce ciuriacì.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

109

Καθημερινή ζωή Δραστηριότητες μέσα στο σπίτι Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • αναφέρεται λεπτομερώς στις δραστηριότητες μέσα στο σπίτι και να ανταλλάσσει πληροφορίες και γνώμες σχετικές με τις ευκολίες ή παροχές υπηρεσιών γι’ αυτού του είδους τις δραστηριότητες. Potìzo tus fiùru son ghiardìno ce pleno ta rucha si’ llavatrìce motte skotignazzi jatì o nerò ton akkuddièo pleon olìo.

Δραστηριότητες έξω από το σπίτι Αγορά Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • συναλλάσσεται με τους πωλητές,και να ζητάει και να παίρνει τις πληροφορίες που του χρειάζονται σχετικά με το προϊόν που θέλει να αγοράσει, για την τιμή του, την έκπτωση που θα μπορούσε να έχει, τον τρόπο πληρωμής.

Διατροφή Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • παίρνει πληροφορίες από διαφημιστικά έντυπα για εστιατόρια, ταβέρνες, μενού, δυνατότητες διανομής των διάφορων παρασκευασμάτων στο σπίτι και να τις χρησιμοποιεί ανάλογα με τις ανάγκες του.

Εκπαίδευση, επαγγελματικός χώρος Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να ανταλλάσσει πληροφορίες και γνώμες πάνω σε θέματα (τύποι σχολείων, χρόνος φοίτησης, εξετάσεις κ.λπ.). Πρέπει να μπορεί να πληροφορείται και να ανταποκρίνεται, ως προς το τυπικό μέρος, στις απαιτήσεις φοίτησης και στις υποχρεώσεις του απέναντι στο εκπαιδευτικό ίδρυμα που παρακολουθεί. Ως προς τον επαγγελματικό χώρο, ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να:

110

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

• δίνει και να παίρνει πληροφορίες σχετικές με το χώρο και τις συνθήκες εργασίας του, να διαβάζει τις μικρές αγγελίες για προσφορά και ζήτηση εργασίας Tèlume 'nan garzùna nârti na polemìsi samba ce ciuriacì na pari tes pitse me ton motorìno sa spìddia. • κάνει ερωτήσεις και να καταλαβαίνει τις απαντήσεις σχετικά με το είδος της προτεινόμενης εργασίας, τα καθήκοντα του, τις συνθήκες εργασίας, τις υποχρεώσεις των εργαζομένων, το ωράριο, τις αποδοχές του, τον ελεύθερο χρόνο του, τις διακοπές του. Sozo pài is fèrie mian addomà o mina tu maìu? Sine, jatì ‘en echi poddhì ti kài. • παίρνει μέρος στην κοινωνική ζωή της εταιρείας ή της υπηρεσίας στην οποία εργάζεται Ènna nòsume tu’ ssordu ja to rikàlo tu Nikola, ka e’nn’ armastì. • ενημερώνεται για τις κοινωνικές παροχές και να τις χρησιμοποιεί και να καταλαβαίνει επίσης τους κανονισμούς και τις οδηγίες για την προστασία και την ασφάλειά του. – An echi kannò simèni i sirèna? – Sine, motte simèni ènna pame oli ciurtèa.

Μετακίνηση, ταξίδια Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • εκφράζει τη γνώμη του και να ζητάει τη γνώμη των άλλων συνομιλητών του σχετικά με τα ταξίδια για διακοπές ή για δουλειά μέσα ή έξω από τη χώρα En òrio na pài sin Grèggia tse scimòna ma e’ ppleon òrio na pài tse kalocèri jatì i tàlassa ene poddhì poddhì kalì. • αναφέρεται στα μέσα συγκοινωνίας, στην κατάσταση των δρόμων, τη σηματοδότηση, τα συνεργεία αυτοκινήτων, τα πρατήρια βενζίνης, τα καταλύματα και τις αποσκευές που μπορεί να φέρει μαζί του. – Me ti pame sin Grèggia? – Pame me ti’ nnave? – Aputte taràssume? – Taràssume apò Bari ka ‘en echi pleo nave apù Brindisi. • κλείνει θέση και να βγάζει εισιτήριο, να ζητά πληροφορίες για τη διάρκεια του ταξιδιού, για τυχόν καθυστερήσεις ή για το πώς μπορεί να

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

111

πάει στο μέρος που θέλει, αν ταξιδεύει με ιδιωτικό μέσο μεταφοράς Na staso son hotel Hilton, sozo pài ambrò ‘puttù o ènna votìso sin mancìna?

Λεξιλόγιο

Το λεξιλόγιο που καλείται να κατέχει ο μαθητής αυτού του επιπέδου είναι αυτό που προκύπτει από τις καταστάσεις επικοινωνίας και τις γλωσσικές λειτουργίες, όπως αυτές ορίζονται. Δίνεται έμφαση στα ρήματα που χρησιμοποιούνται για να εκφράσουν γνώσεις, γνώμες, απόψεις, και συναισθήματα (νομίζω, πιστεύω, ξέρω, λέω ότι, χαίρομαι, λυπάμαι κ.λπ.). Ο μαθητής πρέπει να διαθέτει αρκετά πλούσιο λεξιλόγιο για να μπορεί να εκφράζεται, να γίνεται κατανοητός και να εκπληρώνει τις επικοινωνιακές του ανάγκες, αν και συνήθως ο λόγος του χαρακτηρίζεται από διστακτικότητα και πολλές περιφράσεις.

Φωνητική

Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να κατέχει και να χρησιμοποιεί σωστά, στο γραπτό του λόγο, ορισμένους κανόνες ως προς το συλλαβισμό των λέξεων. Ακόμη πρέπει να είναι ενήμερος για τα πάθη των φωνηέντων και των συμφώνων όπως η αποκοπή, η αφαίρεση και η έκθλιψη.

Κοινωνιογλωσσικά Στοιχεία

Η προσοχή ως προς τις κοινωνιοπολιτισμικές ιδιαιτερότητες της κοινωνίας της Γκρετσία Σαλεντίνα, είναι απαραίτητη για την επιτυχή επικοινωνία του μαθητή με φυσικούς ομιλητές της γλώσσας. Αυτές οι ιδιαιτερότητες έχουν σχέση με την καθημερινή ζωή (ώρες γευμάτων, διακοπές, ώρες εργασίας κ.λπ.), συνθήκες διαβίωσης, διαπροσωπικές σχέσεις (ταξική δομή της κοινωνίας, τυπικότητα /οικειότητα στις επαγγελματικές σχέσεις και στις επίσημες επαφές), κύριες πολιτικές ομάδες, βασικές αξίες και στάσεις (παράδοση, εθνική ταυτότητα, θρησκεία κ.λπ.).

Επίπεδο Β2 για ενήλικες

Γενικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι

Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να χρησιμοποιεί την Γκρίκο με ευχέρεια και αυθορμητισμό. Πρέπει να είναι σε θέση να κατανοεί τις κύριες ιδέες πάνω σε συγκεκριμένα, αλλά και αφηρημένα θέματα Επίσης σε αυτό το επίπεδο, ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να χειρίζεται με μεγαλύτερη ευελιξία και ετοιμότητα τις καταστάσεις καθημερινών συναλλαγών, όταν αυτές παρουσιάζουν κάποιο πρόβλημα ή παίρνουν μια αναπάντεχη τροπή. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • συμπεριφέρεται κατάλληλα, σύμφωνα με τις κοινωνικές συνήθειες, γλωσσικές και μη γλωσσικές (γλωσσικές μορφές ευγένειας, βαθμός επισημότητας ή οικειότητας, χειρονομίες, φυσική απόσταση και φυσική επαφή κ.λπ.). Kalimèra, kalispèra anettìasu (attentìasu). Jatì piacìri mu piànni…? Na mi sô’ jatì kumàndo… Ènna me skusètsi. – Sìlvia? – Komàndi! – Gràzie, na stasí kaló! – Prego, en è' ttìpoti. • είναι εξοικειωμένος με βασικά χαρακτηριστικά του πολιτισμού της περιοχής όπου ομιλείται η Γκρίκο (συνθήκες διαβίωσης, κοινωνική ζωή, βασικές αξίες κ.λπ.)

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

113

Ole tes omilìe ka èchune na kàmone me ola tutta pràmata: to polemìsi is o koràfi, is 'i' ffàbbrika ce paraspori, to spiti ce ti’ zzoí a’tti’ ffamìja, ta pedía ce ta pètsia, tin agàpi ce tin armasía, tes jortè tu Teù, tin inglisía ce ta prakalìmata, ta panìria ce tes mése, ta travùdia ce tus ballu.

Ειδικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι Κατανόηση προφορικού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να καταλαβαίνει εκτενή κείμενα προφορικού λόγου και διαλέξεις και να παρακολουθεί ακόμη και σύνθετη ανάπτυξη επιχειρημάτων, εφόσον το θέμα είναι σχετικά οικείο ή έχει προετοιμαστεί κατάλληλα. Πρέπει να είναι σε θέση να καταλαβαίνει προγράμματα επικαιρότητας, καθώς επίσης και συζητήσεις μεταξύ τεσσάρων τουλάχιστον φυσικών ομιλητών. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • αναγνωρίζει φωνητικά άγνωστες λέξεις και να τις συγκρατεί, ώστε να ρωτάει αργότερα για τη σημασία ή την ορθογραφία τους Ti teli na pi…? Pos gràfete…? Pos to lèi…? • χρησιμοποιεί βοηθητικές στρατηγικές κατανόησης όπως να αντλεί πληροφορίες από τον τόνο της φωνής, την έμφαση, τις παύσεις κ.λπ. Allora, ipe, ka diavénnonta me ti’jinèkatu, ipe, ton ite, ipe: – Kumpàre. ti ékame so pota? Ipe: – Èpese? Ipe: – T´ óklase? Ipe: – Pài tsoppu!

Κατανόηση γραπτού λόγου Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να έχει την ικανότητα να διαβάζει επιγραφές/πληροφορίες καταστημάτων, αφίσες, διαφημίσεις, οδηγούς κ.λπ. στην Γκρίκο. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • κατανοεί όλα όσα αναφέρθηκαν στα επίπεδα Α1, Α2 και Β1 • διαβάζει ενημερωτικά φυλλάδια, έντυπα, σύντομες αναφορές, σημειώματα, απλά άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά Olo chereomèsta na dume ti ste’ c’èrkete e kajo stasciuna, noìete lio termùddhi ce to vrài en ene pleo tosso skotinò. Na pume ‘in jialissia però, echi pleo pir’ ena pu e’ ccherète tosso, jatì tuon ene puru cerò ats’ allergie. Tsìutte ammàd-

114

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

dia, klìnnete e mitti, e’ spiccèune mài starnuti ce kanena enn’i’ ttorìsi puru ma tin asma pu tu klinni ‘us brònchu. Is attèi? Attèune kiànte pu rìttune pòlline ce tuo m’on ànemo s’alio cerò ttazi pukalùtte. […] • Διαβάζει την αλληλογραφία η οποία περιλαμβάνει περιγραφή ανθρώπων, αντικειμένων, χώρων, γεγονότων, αντιδράσεων και επιθυμιών. Caro direttùri, Melètisa cipànu stin ùrtimi spitta ka epiannasòsto ja kundu ènna grastì to griko. Evò egrafsa mia grammàtika grika ce to protinò prama pu èvala, ègrafsa pos ènna grastì to griko, jatì ste’ skole passon ena to grafi kundu teli ce ta pedìa en’ efsèrune ti en’ na kulusìsune. […]

Παραγωγή γραπτού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα παραγωγής των κειμένων γραπτού λόγου που περιγράφονται στα επίπεδα Α1, Α2 και Β1 Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να: • γράφει προσωπικές επιστολές σε φίλους ή γνωστούς, απλά μηνύματα (συγχαρητήρια, προσκλήσεις, ευχαριστήρια κ.λπ.) Ja tin armasía tu Pièru ce tis Antoniètta, aguréme mia zoì poddhí makrèa oli ce dio; nâchete na’ kkalí’ ssorta ce na tin godètsete palèi palèi. A’tti’ ffamìja Avantaggiàto. • κάνει απλές περιγραφές (ατόμων, αντικειμένων, χώρων, γεγονότων κ.λπ.) ‘O tsukkàli ene atsè krita, ce to sozi vriki atsè poddhè’ mmesùre; apànu echi puru 'na' kkupèrkiu atsè krita. Me to tsukkali sozi marètsi tikanène ambrò sti’ llumèra. • μεταδίδει πληροφορίες, εντυπώσεις και προσωπικές απόψεις ‘E’ ssozo erti son appuntamènto. Toriumèsta avri pornó is tuttin ora.

Παραγωγή προφορικού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να ανταποκρίνεται στις συνήθεις συναλλαγές της καθημερινής ζωής Πρέπει να μπορεί να παίρνει μέρος σε συνομιλίες πάνω σε θέματα που του είναι οικεία, προσωπικού ενδιαφέροντος ή σχετικά με την καθημερινή ζωή. Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να:

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

115

• ανταποκρίνεται δίνοντας και παίρνοντας πληροφορίες στις επικοινωνιακές καταστάσεις, σε τυπικό ή φιλικό λόγο, που αφορούν την προσωπική ζωή (διαμονή, διατροφή, μετακίνηση κ.λπ.) – Ti teli na fài sìmmeri? – Sìmmeri en istèo poddhí’ kkaló (ennoíume): telo na spirí riso aspro. • ανταποκρίνεται στις επικοινωνιακές καταστάσεις που αφορούν την αγορά καταναλωτικών αγαθών, την εκπαίδευση, την αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας, την κοινωνική ζωή, την επαγγελματική ζωή, την ψυχαγωγία. – Itela na voràso ’na’ ccellulàre cinùrio me wi-fi: Posson istèi? – Messère, mu ponì ‘na’ donti, ‘'e' sozo fài, ‘'e' sozo plosi! • εκφράζει τα συναισθήματά του θετικά ή αρνητικά, να ζητά και να δίνει συμβουλές, άδεια, οδηγίες, να περιγράφει απλά εμπειρίες και γεγονότα, να εξηγεί και να αιτιολογεί απόψεις και σχέδια με σύντομο τρόπο, να διηγείται μια ιστορία ή την πλοκή ενός βιβλίου ή μιας ταινίας, να χρησιμοποιεί κατάλληλες τεχνικές λόγου (για να παίρνει, να συνεχίζει ή να ολοκληρώνει το λόγο του, για να ανοίγει /κλείνει μια συζήτηση κ.λπ.) και να χειρίζεται προβλήματα επικοινωνίας ζητώντας τη βοήθεια του συνομιλητή του. ‘O milìssi c’e cikàla isan adèrfia. ‘Os pèsane o ciùri ce e mana ‘us èmbiefse fonàzonta, ti stèane ‘ttofsu. 'O milìssi, ka ste vòscia ‘us fiùru na sianòsi meli, malappèna tûkuse, èfike kundu vresi, –viju!– pètase tartèo tartèo ce pirte. ‘Is cikàla ‘is tùpa pu este ce ste kantalì: Vu! – ipe, ka ‘vo ste ce kantalò: pos ènna kamo? Petèi ti mànamu ti arte pu spiccèo fse kantalìsi èrkome.

Καταστάσεις Επικοινωνίας

Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται στις συνήθεις συναλλαγές της καθημερινής ζωής, οι οποίες απαιτούν σε μεγάλο βαθμό τη χρήση σταθερών γλωσσικών δομών. Πρέπει να είναι σε θέση να εμπλέκεται επιτυχώς σε όλες τις καταστάσεις επικοινωνίας που περιγράφτηκαν στα επίπεδα Α1 και Α2 και επιπλέον σ’ αυτές που περιγράφονται παρακάτω:

116

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Προσωπική ζωή μέσα και έξω από το σπίτι Αναγνώριση ταυτότητας

Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • δίνει λεπτομερείς πληροφορίες για το άτομό του και να ζητά και να κατανοεί τις πληροφορίες που του δίνει ο συνομιλητής του. – Ivò kuo Giovanni, echo ìkosiena chronu ce studièo sin Università pu Luppiu; kanno o pronò chrono atsè Ngegneria, ce isù? – Ivò kuo Silvia, puru ivò pao is Luppiu na studiezzo. • αναφέρεται εκτός από την εξωτερική εμφάνιση ενός ατόμου και στο χαρακτήρα του I aderfimmu Antonella ene kunda mena: kondì ce lettì; echi t’ammàdia kastana, puru ta maddhìa kastana, liscia ce makrea. Pài ndimeni panta sportiva ce ‘en tis piacene te skarpe me to’ ttakko. Pratì me na màkina cinùria ce pài panta fèonta. • αναφέρεται με σχετική λεπτομέρεια στην επαγγελματική του απασχόληση και να κατανοεί τις πληροφορίες που του δίνει ο συνομιλητής του πάνω στο ίδιο θέμα. – Polemò si' ffàbbrika ka kànnune rucha, steo kasimmeni si màkina ja ottò ore ce ratto, cotto… – Tsekasti puru? – Cotto ce tsekàsto.

Κατοικία, διαμονή

Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • δίνει πληροφορίες προφορικά ή γραπτά σχετικά με την περιοχή διαμονής του Ivò abitèo is Korìana, na chorìo attin Grecìa Salentina, stin Provincia pu Luppiu, Koriàna echi 6.000 christianù, na ffàbbrika ka kànnune pasta ce na ffàbbrika ka kànnune apparekki ce poddhà merèi pu sozzi pài na fài. To spìtimu ene stin Via Milite Ignoto 54, na strata ka vrìskete ambrò sti Banca Apulia motte pài is Kutrufiana. • κάνει περιγραφή του σπιτιού του (του τύπου του σπιτιού, πολυκατοικία, μονοκατοικία, διαμέρισμα) και των χώρων που διαθέτει To spìtimu ene minció: echi tio kàmbare, na bagno ce mia kucina. Icessu si proní kàmbara echi na bbanka me tèssare segge, tio divani ce tin delevisiúna; sin addhi kàmbara echi to krovatti, to’ kkumbó ce ti kàscia.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

117

• αναφέρεται στα τρέχοντα έξοδα συντήρησης του σπιτιού, στα έπιπλα, στο ρουχισμό, στις οικιακές συσκευές και στα μαγειρικά σκεύη που χρησιμοποιεί στο σπίτι και στις υπηρεσίες που παρέχονται (ηλεκτρικό, τηλέφωνο, αέριο, ύδρευση). Sìmmeri môstase i’ bbulletta atto gassa ja tu’ minu tu novembri ce dicembri ce ènna pao na tin akkuddiètso prita nârti o 15 tse ghennari.

Τοποθεσία, περιβάλλον, χλωρίδα, πανίδα, καιρικές συνθήκες Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • αναγνωρίζει τη μορφολογία του εδάφους της χώρας και της περιοχής διαμονής του Koriàna stèi 100 metru apanu o’ l livello atti tàlassa; o chorìo stèi apanu si’ serra ka vrìskete is olo to Salento… • μιλάει για το κλίμα ενός τόπου, περιγράφοντας τις καιρικές συνθήκες, ανάλογα με την κάθε εποχή Is o Salento ‘en ene poddhì tsikrò to scimòna ce ‘en chionizzi mài. To kalocèri kanni poddhì kama… • ενημερώνεται από τα δελτία καιρού από τα μέσα ενημέρωσης για τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν Sìmmeri ita sin ddelevisiùna ka avri pornò vrechi ce kanni poddì ànemo atsè tramontana, ce sto vrài o cerò ene na spirì pleo kalò. • καταλαβαίνει και να εκφέρει τη γνώμη του για θέματα όπως η ρύπανση και η προστασία του περιβάλλοντος. Is Koriana èkume na diskarika mali ka stèi anu pu diavenni o nerò ka pìnnume; ivò ce poddhì christianù pu Koriana pisteme ka tutto prama ‘e’ ppai kalò.

Ελεύθερος χρόνος, διασκέδαση Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • εξηγεί πώς διαθέτει τον ελεύθερο χρόνο του, με τι του αρέσει να ασχολείται ερασιτεχνικά, να ρωτάει το συνομιλητή του για τα ενδιαφέροντα του και να ανταλλάσσει απόψεις – Mu piacèi na kamo fotografìe ce pao votonta sa koràffia na vriko ttinà ce potaria. – Imena mu piacèi na pittietso. – Jatì ‘en èrklese me mena is a koraffia? • μιλάει για τα καλλιτεχνικά και τα πνευματικά του ενδιαφέροντα

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

118

• ενημερώνεται από διάφορα ενημερωτικά έντυπα και σχετικές καταχωρίσεις στον τύπο, για καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, να καταλαβαίνει οδηγούς διασκέδασης, να ζητάει πληροφορίες για τις ώρες λειτουργίας ή επισκέψεων (εκθέσεις, μουσεία κ.λπ.), για τις τιμές εισόδου, τις ώρες παραστάσεων ή προβολών, για το είδος των θέσεων (πλατεία, εξώστης) και να εξασφαλίζει θέσεις εκ των προτέρων, αν χρειάζεται. Is o kastieddo i Anna Rumak kanni na mostra atsè quadru ce sozzi embi gràdissi. Stèi animmèni atto 1 ghennari finka to 15 flevàri, kài vrài attes ore 18,00.

Κοινωνικές σχέσεις Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • μιλάει για τις προσωπικές του σχέσεις με άλλους (π.χ. φίλους, συμμαθητές, συγγενείς) – Sìmmeri, motte spiccèi atse fài, teli nârti èssumu na kàmume tus kòmpitu? – Nde, e’ sozzo, jatì avri echo na kamo o’ kòmpito tse matemàtika. – A’ telisi, kànnume tus kòmpitu atse matemàtika oli ci tio. – Mi chiàta, kanno manechò. • συμμετέχει ως μέλος σε διάφορους ομίλους, οργανώσεις, ομάδες, στις διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις της εταιρείας ή υπηρεσίας στην οποία εργάζεται και να μπορεί να πραγματοποιεί διάφορες δραστηριότητες σε συνεργασία με άλλους. – Ènna kàmume tes lettere is u sociu nârtune na dòkune to ghema. – Tes grafo ivò. – I donaziùna ene tin dettera so pornò.

Υγεία, κατάσταση του οργανισμού Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • μιλάει για θέματα υγείας που αφορούν τον ίδιο ή κάποιον άλλο, για θέματα υγιεινής και να προμηθεύεται αυτά που του είναι απαραίτητα για την υγιεινή του σώματος – Messere, mu ponì i cilìa kài meri motte spiccèo atse fài. – Tròi poddhì làchano? – Sine, kài meri. – Mian addhi’ fforà plìneto kalò.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

119

• ζητάει και να δίνει πληροφορίες για ιατρική βοήθεια, για υπηρεσίες άμεσης ανάγκης και να καταλαβαίνει ανακοινώσεις σχετικές με τα εφημερεύοντα φαρμακεία, νοσοκομεία, κλινικές και εξωτερικά ιατρεία. O ambulatorio anì si 8.00 ce klinni si 12,00. Si triti anì si 17,00 ce klinni si 19,00 ja cini ka polemune ce ja cini ka pane si skola.

Καθημερινή ζωή Δραστηριότητες μέσα στο σπίτι Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να:

• αναφέρεται λεπτομερώς στις δραστηριότητες μέσα στο σπίτι και να ανταλλάσσει πληροφορίες και γνώμες σχετικές με τις ευκολίες ή παροχές υπηρεσιών γι’ αυτού του είδους τις δραστηριότητες. – Min allimonisi ka avri e’ petti ce ènna guàlume o chartì. – Tegghe, ti petti ka èrchete ènna guàlume o chartì, avri diavènnune na piàkune o vitro. – Allora guaddho ciupetsu o sikkio chlorò.

Δραστηριότητες έξω από το σπίτι Αγορά Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • συναλλάσσεται με τους πωλητές και να ζητάει και να παίρνει τις πληροφορίες που του χρειάζονται σχετικά με το προϊόν που θέλει να αγοράσει, για την τιμή του, την έκπτωση που θα μπορούσε να έχει, τον τρόπο πληρωμής.

Διατροφή Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • παίρνει πληροφορίες από διαφημιστικά έντυπα για εστιατόρια, ταβέρνες, μενού, δυνατότητες διανομής των διάφορων παρασκευασμάτων στο σπίτι και να τις χρησιμοποιεί ανάλογα με τις ανάγκες του.

Εκπαίδευση, επαγγελματικός χώρος

120

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • ανταλλάσσει πληροφορίες και γνώμες πάνω σε θέματα (τύποι σχολείων, χρόνος φοίτησης, εξετάσεις κ.λπ.). Πρέπει να μπορεί να πληροφορείται και να ανταποκρίνεται, ως προς το τυπικό μέρος, στις απαιτήσεις φοίτησης και στις υποχρεώσεις του απέναντι στο εκπαιδευτικό ίδρυμα που παρακολουθεί. Ως προς τον επαγγελματικό χώρο, ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • δίνει και να παίρνει πληροφορίες σχετικές με το χώρο και τις συνθήκες εργασίας του, να διαβάζει τις μικρές αγγελίες για προσφορά και ζήτηση εργασίας Pitserìa “Caporta”: tèlume 'nan garzuna nârti na polemisi samba ce ciuriacì; jài tes informaziune amate ce milìsete me to patruna kài misciamera. • κάνει ερωτήσεις και να καταλαβαίνει τις απαντήσεις σχετικά με το είδος της προτεινόμενης εργασίας, τα καθήκοντα του, τις συνθήκες εργασίας, τις υποχρεώσεις των εργαζομένων, το ωράριο, τις αποδοχές του, τον ελεύθερο χρόνο του, τις διακοπές του. – Poa sozzo piaki tes ferie? – I ffàbbrika klinni tin addomà apò ferragostu. – Sozzo pài is ferie puru 'nan addomà prita? – Nde, jài Echume mia ordinaziùna mali. Sozzi pài mian addomà dopu. • παίρνει μέρος στην κοινωνική ζωή της εταιρείας ή της υπηρεσίας στην οποία εργάζεται – Ja to Kristù telo na doko na panettuna ce to sciampagna is olu tus operaiu. – Pao ivo na tus avoraso? – Sine, amo avri ce piake deka. • ενημερώνεται για τις κοινωνικές παροχές και να τις χρησιμοποιεί και να καταλαβαίνει τους κανονισμούς και τις οδηγίες για την προστασία και την ασφάλειά του. – Tui ene i porta ka sòzzume eggui ciupetsu an echi lumera. – An echì kannò simeni i sirena? – Sine, motte simeni ènna pame oli ciurtea citti porta.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

121

Μετακίνηση, ταξίδια Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • εκφράζει τη γνώμη του και να ζητάει τη γνώμη των άλλων συνομιλητών του σχετικά με τα ταξίδια για διακοπές ή για δουλειά μέσα ή έξω από τη χώρα – O Simone mûpe ka pài is i Londra na polemisi, mûpe puru ka a’ telìsume sòzzume pài na ton vrìkume. Isì ti lete? – Sine motte mas dine tes vakanze si skola pame tèssare, pente mere. • αναφέρεται στα μέσα συγκοινωνίας, στην κατάσταση των δρόμων, τη σηματοδότηση, τα συνεργεία αυτοκινήτων, τα πρατήρια βενζίνης, τα καταλύματα και τις αποσκευές που μπορεί να φέρει μαζί του. – Me ti pame is Londra? – Pame me ton apparèkkio. – Ènna prenotètsume Artena, iu akkudième pleon olìo. – Puru an pame me mian balìsce manechà akkudième pleon olìo. • κλείνει θέση και να βγάζει εισιτήριο, να ζητά πληροφορίες για τη διάρκεια του ταξιδιού, για τυχόν καθυστερήσεις ή για το πώς μπορεί να πάει στο μέρος που θέλει, αν ταξιδεύει με ιδιωτικό μέσο μεταφοράς – Telo tèssaru bigliettu na pao si Romi me to treno. – Poa teli na tarassi? – Jatì mesavri na taràssume so pornò. – Echi ena papuna si misciamera. – Pài kalà.

Λεξιλόγιο

Το λεξιλόγιο που καλείται να κατέχει ο μαθητής αυτού του επιπέδου είναι αυτό που προκύπτει από τις καταστάσεις επικοινωνίας και τις γλωσσικές λειτουργίες, όπως αυτές ορίζονται. Δίνεται έμφαση στα ρήματα που χρησιμοποιούνται για να εκφράσουν γνώσεις, γνώμες, απόψεις, και συναισθήματα (νομίζω, πιστεύω, ξέρω, λέω ότι, χαίρομαι, λυπάμαι κ.λπ.). Ο μαθητής πρέπει να διαθέτει αρκετά πλούσιο λεξιλόγιο για να μπορεί να εκφράζεται, να γίνεται κατανοητός και να εκπληρώνει τις επικοινωνιακές του ανάγκες, αν και συνήθως ο λόγος του χαρακτηρίζεται από διστακτικότητα και πολλές περιφράσεις.

122

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Φωνητική

Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να κατέχει και να χρησιμοποιεί σωστά, στο γραπτό του λόγο, ορισμένους κανόνες ως προς το συλλαβισμό των λέξεων. Ακόμη πρέπει να είναι και ενήμερος για ορισμένα πάθη φωνηέντων και συμφώνων όπως η αποκοπή, η αφαίρεση, η έκθλιψη.

Κοινωνιογλωσσικά Στοιχεία

Μια γλώσσα δεν υφίσταται χωρίς τον πολιτισμό, που την παραγάγει, και ο πολιτισμός αποτελεί απαραίτητο συστατικό της επικοινωνίας. Πρέπει, λοιπόν, ο μαθητής, πάντα ανάλογα με την ηλικία του, παράλληλα με τη σωστή χρήση της γλώσσας σε επίπεδο λεξιλογίου και γραμματικής, να γνωρίζει τα γεωγραφικά στοιχεία της περιοχής ή των περιοχών, που ομιλείται η Γκρίκο. Επιπλέον, καλό είναι να έρθει σε επαφή με την ιστορία της γλώσσας ή της κοινωνίας των ομιλητών της, τις κοινωνικές συνήθειες τους, τα έθιμά τους και τις γιορτές τους, τα φαγητά τους, τα τραγούδια και τους χορούς τους και ό,τι άλλο συνθέτει την πολιτισμική φυσιογνωμία του λαού που μιλάει τη γλώσσα αυτή.

Επίπεδο Γ1 για ενήλικες

Γενικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι

Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να κατανοεί και να χρησιμοποιεί την Γκρίκο σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται γλωσσικά σε καταστάσεις στις οποίες είναι πολύ πιθανόν να εμπλακεί, είτε ως επισκέπτης είτε ως κάτοικος της Γκρετσία Σαλεντίνα. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • ανταποκρίνεται σε πρακτικές συναλλαγές της καθημερινής ζωής, όπως επίσης και σε καταστάσεις που προκύπτουν από την προσωπική, άμεση επικοινωνία με σκοπό τη δημιουργία και τη διατήρηση κοινωνικών επαφών ή την άμεση ή έμμεση επικοινωνία στη διεκπεραίωση υποθέσεων σε σχέση με ποικίλους τομείς της δημόσιας ζωής (εκπαίδευση, πρόνοια κ.λπ.) Na sozi milìsi si’ zzoì-ttu kài meri atse ola tutta pràmata: te’ stasciùne; to koràfi ce to polemìsi tu antièri; ta polemisìa me tus addhu; to’ kkosmo a’ttes kiànte; to’ kkosmo a’tta ttinà; to’ ccerò; tes jortè ce ta panìria ka ghènutte kài chrono; to stasì me tus addhu; to spiti; tes dulìe apôssu; to soma ce tes adinamìe; to fài; tin agàpi ce tin armasìa; to nàstima tu pedì; ti’ skola; ta pezzìa; ta pràmata tu Teù. • καταλαβαίνει ευρύ φάσμα κειμένων προφορικού ή γραπτού λόγου τα οποία είναι μακροσκελή και απαιτητικά και να αναγνωρίζει έμμεσες πληροφορίες που περιέχονται σ’ αυτά.

124

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Jài esèmpio na meletìsi ce na noìsi ola ta chartìa tu Vitu Domèniku Palùmbu so’ llibro “Jo’ mia forà…” • συνοψίζει πληροφορίες από διάφορες προφορικές ή γραπτές πηγές, να ανασυγκροτεί και να παρουσιάζει με συνοχή επιχειρήματα και αναφορές. …”I Leggi 482 anorìzi 12 minoranze linguìstike stin Italia ce puru ti’ mminorànza grika. So’ ccerò a’ttin Unità d’Itàlia, is oli tin Itàlia i christianì milùane dio glosse. Ikaòpettìnta chronus ampì ta paìssia a’ttò Ssalènto ka milùane to Griko ìsane cinu ap’ Artena…” • εκφράζεται αυθόρμητα, χωρίς να χρειάζεται χρόνο για αναζήτηση των σωστών εκφράσεων και με το βαθμό τυπικότητας ή εγκαρδιότητας που είναι κατάλληλος για την κάθε περίσταση. SSuntìna: Mas èkame to Paska vrèchonta, feto. Mimma: Puru ettè, ka io’ tu Ja Vitu, èvretse. Mundàntsia: deje panta però; kuài tòssonna èguenne o ijo. Tio Cisèppo: “o aprili arte klèi ce arte jelà”. • εκφράζεται πάνω σε σύνθετα θέματα με σαφήνεια, δομή, λεπτομέρεια, χρησιμοποιώντας με αυτοπεποίθηση συνδετικούς και συνεκτικούς γλωσσικούς μηχανισμούς. Artena ta pedàcia ‘en i’ kkundu mia forà. Evò, dopu imo’ keccia, pisto’ ka ta Pedìa a’ ppelì o Ja Vrizio, kundu môle e mànamu. Ce kuài tòssonna ìbbio’ na kanonìso krifà o Ja Vrìzio pu panu sto gratti to mea, na do a’ ppesi kane’ pedài. Mia forà, ka imo’ ppleo malaèddha ce nòone kane’ pprama, ste diànne mia jinèka pu mbros èssumu ka vasta mian òrria pantsa: mali ka ìone! “Telèste ka in diu”, ipa ‘vo. E mànamu vòtise c’ipe: “Citta ’sùu!”, ce môsire enan òrrio skiaffùna. Ce ti ènna su po? Imo’ kkorasài, ce farìamo na me filìsune e àntrepi na mi’ mmino ètimi. Ìchamo na ‘rmastùmesta na màsome kuài pràmata.

Ειδικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι Κατανόηση προφορικού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να καταλαβαίνει κάθε είδος προφορικού λόγου, ακόμη και όταν παράγεται σε γρήγορο ρυθμό, να εκμαιεύει πληροφορίες και υπονοούμενα από συζητήσεις που μπορεί να περιέχουν άγνωστα θέματα και στις οποίες μπορεί να εμπλέκονται

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

125

αρκετοί ομιλητές που επικοινωνούν με κανονικό ρυθμό ομιλίας. Πρέπει να μπορεί να παρακολουθεί διαλέξεις και να αναγνωρίζει τις διάφορες ενότητες μιας ομιλίας, όπως βασικές ιδέες, επιχειρηματολογία, υπόθεση, παραδείγματα, γενίκευση, συμπεράσματα αλλά και τη σχέση που υπάρχει μεταξύ τους. Vìgile: Afìkete tikanène kundu stèi Nikola: Istinna èrkomo a’tto korpusànto, prita na staso son inkròcio mu guìke tuo ambrò; ivò frènetsa ma en èkama a’ ttempu na to skansètso jatì cino ìstine amèsa si’ stra ce ètika ‚na’ kkorpu. Vìgile: Ene iu? Vincèntso: Tegghe, jatì ivò kanònisa sin detsìa ce sin mancìna ce cino ìstinne larga, ma sikkòmu cino ìbbie poddhì fèonta, tûvrika ambrò oli na forà ce mûrte anu. Vìgile: Isù ka ite tikanène, ti mu lèi? Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • αναγνωρίζει τις προθέσεις του ομιλητή /συνομιλητή, αστεϊσμούς, παρεμβολές και παρεκκλίσεις, προειδοποιήσεις, συστάσεις, απειλές, να αντιλαμβάνεται και να αντιμετωπίζει σε μεγάλο βαθμό ευφημισμούς, ειρωνεία και μεταφορική χρήση της γλώσσας. Peppina: Iche na iso’ kkanen “ Don“ o nâchis ena palài. Pantalùccia: O spìtimu iche tris kàmbare; is mia iche t’argalìo: ka e mànamu polemà st’ argalìo; io’ mmèscia cini. Peppina: Umme, ‘in echo stannù i’ mànasu, rifisko nâi. Èkanne plaùnu ce spares òrrie, makarriòtti! Ce sverta ka ìone, dopu peja itti saìtta mbro st’ attèni. • Συμπεραίνει τη σημασία άγνωστων λέξεων από τα συμφραζόμενα και να χρησιμοποιεί παραγλωσσικά στοιχεία (γκριμάτσες, χειρονομίες κ.λπ.). Mimma: Mino, pos kui iso demòni? Mino: tôcho panu stin glossa. O mittènte, mittènto, san iu… Leu’ ka tôchun oli Artena. Ssuntina: Nintendo, Mmimma, kùsete, na sas spiccètso. Emèna mu dipiàcetse a’tto pedài. E mana-tu ‘en ìsele n’u ton voràsi, o ciùritu manku. Evò èbbia tu’ ssordu ce tûpa: na, pedàimu, vorasòtto ce petse tosso pu teli. • παρακολουθεί θεατρικές παραστάσεις.

126

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Κατανόηση γραπτού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να διαβάζει σχεδόν όλες τις μορφές γραπτού λόγου, συμπεριλαμβανομένων λογοτεχνικών κειμένων, να καταλαβαίνει πληροφορίες και ιδέες και να παρακολουθεί τις απόψεις που εκφράζει ο συγγραφέας. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • έχει την ικανότητα να διαβάζει σύγχρονη πεζογραφία και να καταλαβαίνει άρθρα και αναφορές σχετικά με σύγχρονα προβλήματα στα οποία ο συγγραφέας εκφράζει τις απόψεις του. Πρέπει να είναι σε θέση να διακρίνει τις κύριες ιδέες και πληροφορίες από τις λιγότερο σημαντικές, να χρησιμοποιεί τα συμφραζόμενα για να κατανοήσει τη σημασία άγνωστων λέξεων, να αναγνωρίζει μεταφορικά νοήματα ή νοήματα που «κρύβονται» πίσω από τα γραφόμενα. ‘On addho’ mmina es Tsuddhìnu ‘gguike ena' llibbro pu kui “Ta pràmata Christù”. On èkame o proessùri Leonardo Tondi, ka siànose chartìa palèa tu Domenicanu Tondi. Kundu pu lèi o noma, “Ta pràmata Christù” ene ‘na’ llibro ‘ci pu stèune grammèna is grika e Lutrìa (“I Aghia Liturgia”), o Vangèlo (ton Aghion Evanghèlion”), o Katekìsmo (“micròs catekìsmos”) ce poddhà prakalìmmata. Evò pisteo ka ‘uso llibbro chrizi poddhì, sia jatì a chartìa palèa grika 'en ènna chasùne ma ènnârtune meletimmèna ‘pus olu; ce depòi jatì tuso llibbro jennìsi sto pleo’ kkajo’ ccerò, o cerò ka stes agglisìemma e’ soggèste na kùsome mapàle prakalìsi is grika. • κάνει χρήση διάφορων βοηθημάτων, όπως λεξικά, λεξιλόγια, βιβλία γραμματικής, εγκυκλοπαίδειες, ηλεκτρονικά μέσα και άλλο βοηθητικό υλικό που μπορεί να υπάρχει.

Παραγωγή γραπτού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να γράφει κείμενα τα οποία χαρακτηρίζονται από σαφήνεια και γλωσσική ευχέρεια και τα οποία περιλαμβάνουν περιγραφές, αφηγήσεις, έκθεση ιδεών, περιλήψεις ή κριτικές έργων, προτάσεις με πειστικά επιχειρήματα (σε άρθρο ή σε επιστολή προς τον εκδότη εφημερίδας κ.λπ.), ορισμούς. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • γράφει σύνθετα γράμματα, άρθρα ή αναφορές, στα οποία παρουσιάζει ένα θέμα με αποτελεσματική λογική δομή, με άνεση, χρησιμοποιώντας με ακρίβεια ευρύ φάσμα συντακτικών και μορφολογικών δομών, μεγάλο αριθμό κατάλληλων υφολογικών τρόπων και στρατηγικών και

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

127

ευρύ φάσμα εννοιών με χρήση ιδιωματικών εκφράσεων και ειδικού λεξιλογίου που επιτρέπουν μεγαλύτερη ακρίβεια στην απόδοση σημασιολογικών αποχρώσεων. Το περιεχόμενο πρέπει να είναι οργανωμένο αποτελεσματικά, ενώ πρέπει να είναι κατάλληλα επιλεγμένο το είδος και το ύφος του γραπτού λόγου. 3.200 chronus ampì sto’ ccerò a’ttin Guerra a’tti’ Ttròia, stin Grèggia istèane kampòssa gheni atse riza indoeuropèa pu milùane tin glossa grika, ce pu prakalùane tus Teù tu Olìmpu. Ole tutte tribù ìchane àddha nòmata. Iche tus Achèu, tus Danaù, iche tus Argheiu, ce dopu to 1200 a. C. katevìkane puru I Doriì, jèno pu èrkato atti Dalmàzia. Ston arkipèlago greko is cittin èpoka, este puru jèno pu ‘en iche rize indoeuropèe ma ka ìone autòctono. Tui ìsane i Kari ce i Pelasgi, jèno pu imìli addhin glossa a’ttin grika, ce pu iche mia kultùra ka dopu kuài sèkulu ìmine smimmèni me cini tos Achèo ce tos Doro, plàzonta ti kultùra greko-klàssika ce prusiènnonta tin glossa grika atse lòghia pu nkora ‘en vasta.

Παραγωγή προφορικού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να παίρνει μέρος σε οποιαδήποτε συζήτηση ή συνομιλία και να είναι εξοικειωμένος με ιδιωματικές εκφράσεις και ιδιωτισμούς. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • εκφράζεται με ευχέρεια και να αποδίδει με ακρίβεια λεπτές σημασιολογικές αποχρώσεις. Pantalùccia: Makariòssu puru, ka su sòzune e anke. Mus chronu ka vastà! Prài, prài ma ma, poka. Iu ma’ lèi a’ttes kumpagnìsse pu ‘cirtea èssussu. Ti kànnune? Posson echi ka ‘e’ ttes torò! Peppina: Ti ènna kàmume, Pantaluccia? Sìrnune. Kosimina: Ja siri, sìrnome ole, rissopu ‘en mas sìrune. • παρουσιάζει με σαφήνεια και ροή λόγου περιγραφές (γεγονότων, προσωπικών εμπειριών, προϊόντων κ.λπ.), διηγήσεις, να δίνει ορισμούς, περιλήψεις (βιβλίων, άρθρων, μιας ταινίας κ.λπ.), να κάνει σχολιασμούς, να αναπτύσσει ένα επιχείρημα σε ύφος κατάλληλο προς τα συμφραζόμενα με αποτελεσματική λογική δομή, η οποία επιτρέπει στους συνομιλητές να προσέξουν και να συγκρατήσουν σημαντικά σημεία. Stin Grecìa Salentina, apù poddùs sèkulu ce rispu sìmmeri, e sonatùri kantalùne ti’ Strina mesa stes stràe tos chorìo simà sto jèno ka èrkete na kùsi

128

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

ta traùdia ‘u Christù. Però lìus chronus ampì sonatùri ma tamburèddhia, organèttu ce sonarèddia ìbbiane massarìa massarìa na travudìsune t’òrti tu Christù ce tu cinùriu chronu ce na piàkune agguà, tirì ce àddha… Stin Grècia kantalùne traùdia sekùndu ti’ Strina, ta “Kalànda”, (Calenda sti glòssa palèa Romàna) ka èrkete sto pi ka ste ncignà o mina ce o chrono cinùrgio. • Χρησιμοποιεί κατά τη διάρκεια του λόγου διάφορα σχήματα λόγου, να κάνει αστεϊσμούς, να δίνει εξηγήσεις, διευκρινίσεις κ.λπ. Addoloràta: Mi’ kkiàta, echi tispon addho kassimmèno ‘ttu? Pantalèa: An ènna po to justo en’itsèro te! Kàscio’ a’ ttelìsi! Addoloràta: Faùme ka en èrkete tispo addho mu kakofènete. • Χρησιμοποιεί κατάλληλα τους τύπους εγκαρδιότητας /τυπικότητας, να ανταλλάσσει πληροφορίες με μεγάλη ακρίβεια, να εκφράζει τις απόψεις του με συνοχή και σαφήνεια χρησιμοποιώντας γλωσσικούς μηχανισμούς για να διευκρινίσει ή να τονίσει κάτι συγκεκριμένο (διαφωνώ τελείως, είμαι απόλυτα βέβαιος κ.λπ.), να διατυπώνει υποθέσεις κάθε είδους, να εκφράζει συμπεράσματα, ποικιλία συναισθημάτων, προθέσεις, σχέδια, αποφάσεις, υποχρεώσεις, προειδοποιήσεις, υποσχέσεις, απόψεις, όνειρα κ.λπ. “I Spitta” ene ‘o protinò giornàli pu j’in protinì forà e’ milì manekà tse Griko, ma milì Griko ce fotogràfi o griko, Artena, sta chrogna 2000. ‘O pèrnome es ola ta chorìa tis Grecìa ce eftàzi es kampòssa àddha mèri ettù stin Italia, stin Euròpa, ce kanèna sftàzi stin Amèrika. “I Spitta” evrìskete puru stes bibliotèke ce stu’ ccentru tse kultùra. Artena en e’ ka mènamo tìpoti, ma ‘a loo, mia krìtika apu cinu pu ìne e rappresentànti istituzionàli a’ttin Grecìa iche sòsonta ftasi. […] tispo iche mài mia’ rrànta’ ccerò na mas charìsi? […] e’ ssìsti tìpoti ce e’ ssìete fiddho.

Καταστάσεις Επικοινωνίας

Σ΄ αυτό το επίπεδο ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να ανταποκρίνεται σε όλες τις καταστάσεις επικοινωνίας οι οποίες έχουν περιγραφτεί στα προηγούμενα επίπεδα και επιπλέον να είναι σε θέση να τις χειρίζεται, όταν αυτές παρουσιάζουν ένα πρόβλημα ή παίρνουν μια αναπάντεχη τροπή. Επίσης, ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται σε απρόβλεπτες καταστάσεις, με τις οποίες δεν έχει προηγούμενη εξοικείωση και οι οποίες προκύπτουν αναπάντεχα.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

129

Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • συμπεριφέρεται σύμφωνα με τις κοινωνικές συνήθειες του τόπου που διαμένει και να ασκεί ανάλογη κοινωνική συμπεριφορά. Ο μαθητής ως οικοδεσπότης ή ως προσκεκλημένος πρέπει να είναι σε θέση να δέχεται τους καλεσμένους του ή να πηγαίνει στο χώρο που είναι προσκεκλημένος και να φέρεται σύμφωνα με τους κοινωνικούς κανόνες (να ανταλλάσσει φιλοφρονήσεις, να δέχεται ή να προσφέρει δώρα κ.λπ.). Francesco: Sòzume embi? Chiara: Embàte, embàte ce kalosìrtate èssumu. Francesco: Kalispèra is olu. Pos Pame? Chiara: Pame kalà, kasìsete. Francesco: Tutto prama ene ja sa: ene ‘na’ kkrasì palèo na to pìete jài kalì ssorta. • εμπλέκεται σε συζητήσεις εκφράζοντας τις απόψεις του πάνω σε προσωπικά ή κοινωνικά θέματα ή γύρω από θεματικές περιοχές, όπως συνθήκες διαβίωσης, απασχόληση, πολιτική επικαιρότητα, οικονομία, πολιτιστικά δρώμενα κ.ά. Mimma: Lèune ka ‘en echi postu, ka e giòveni ‘en vrisku’ nna polemìsune, depòi de posse jinèke polemùne pukalutte! Pulògna: Echin dìgghio, Mimma. Na, e kkiatèra ‘u Klitài: ìkusa ka jetti mèdeko. Nina: Panta “echin digghio” stèi lèonta, Pulògna: ka addhasse lô! SSuntina: Mme, ce te jinèke ti ine, Mimma? ‘E sozu’ polemìsi? Mundàntsia: Ah, pos ti’ ppiàkane arte ise jineke! Telu’ nna kàmune otikanè: leu’ ka ènna kàmune puru ‘o’ ssurdào. Pulògna: Tui depòi, Mundàntsia! Soggèste iso prama? Mundàntsia: Minon esù! Ka e’ guàrdie ‘en tes kànnune, ce sti’ polizzia ’en pane?

Λεξιλόγιο

Το λεξιλόγιο που πρέπει να κατέχει και να χειρίζεται με ευχέρεια ο μαθητής περιλαμβάνει λέξεις, φράσεις και εκφράσεις που είναι ανάλογες προς τις καταστάσεις επικοινωνίας και τη γλωσσική ικανότητα που πρέπει να επιδείξει ο υποψήφιος. Ακόμη πρέπει να έχει καλή γνώση ιδιωματικών εκφράσεων και στοιχείων της καθομιλουμένης.

130

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Φωνητική

Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να προσπαθεί να πλησιάσει την προφορά των φυσικών ομιλητών και σε αυτό θα τον βοηθήσει αν προσέξει κάποιες ποικιλίες στην προφορά και ιδιαίτερα σε φαινόμενα όπως αφομοιώσεις και αποβολές

Κοινωνιοπολιτισμική Ικανότητα

Η εγρήγορση ως προς τις κοινωνιοπολιτισμικές διαφορές μεταξύ της κοινωνίας της Γκρετσία Σαλεντίνα και της κοινωνίας της ιδιαίτερης πατρίδας του μαθητή, είναι απαραίτητη για την επιτυχή επικοινωνία του υποψηφίου με φυσικούς ομιλητές της γλώσσας. Αυτές οι ιδιαιτερότητες έχουν σχέση με την καθημερινή ζωή (ώρες γευμάτων, διακοπές, ώρες εργασίας κ.λπ.), συνθήκες διαβίωσης, διαπροσωπικές σχέσεις (ταξική δομή της κοινωνίας, τυπικότητα /οικειότητα στις επαγγελματικές σχέσεις και στις επίσημες επαφές), κύριες πολιτικές ομάδες, βασικές αξίες και στάσεις (παράδοση, εθνική ταυτότητα, θρησκεία κ.λπ.).

Επίπεδο Γ2 για ενήλικες

Γενικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι

Ο μαθητής στο επίπεδο αυτό πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται στις επικοινωνιακές ανάγκες οποιασδήποτε περίστασης, είτε πρόκειται για ακρόαση όπου υπάρχουν παρεμβολές, παραποιήσεις, θόρυβοι του περιβάλλοντος ακόμα και ιδιάζουσα προφορά των (συν)ομιλητών, είτε πρόκειται για κατανόηση κακής εκτύπωσης ή δύσκολου γραφικού χαρακτήρα. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • κατανοεί με ευκολία σχεδόν όλα όσα ακούει ή διαβάζει, συμπεριλαμβανομένων στοιχείων της καθομιλουμένης, αστείων και πολιτισμικών αναφορών. Mmundàntsia: Kuse: attepornà ide ‘i’ kkkiatèra ‘i’ Mmakolàta mo’ cciùritti. Pos ene? Ìtsera ka iche fìonta. Poan ìone? Mino. I prasseì pu ddiàke, mu fènete. […] Peppìna: Pìrtane na kanu' to vikènde. Mmundàntsia: Pose, pose? Vikènde? Ti praman e' ttuo mapàle? Peppìna. Eh, Mmundàntsia! Ddhàssane e cerì. Pistèi ka e' ppanta kundu mia' fforà? E kiatère p'Artena i' mmancipàe. […] Pulògna: O àndramu, na mu sosi diaì lô, dopu ìchamo na fìome, ènghise na me mini klimmèno mpì 's ena' tticho na mu kami simài dopu erkamòsto a'ttes alèè. Ka 'mi, ènghise na fìome: t' ìchamo sordu na 'rmastùme?

132

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

• χειρίζεται όλες τις πηγές πληροφοριών, προφορικές ή γραπτές, με άνεση και αξιοπιστία, έτσι ώστε να κάνει περιλήψεις ανασυνθέτοντας επιχειρήματα και περιγραφές, δημιουργώντας έτσι συνεκτικές παρουσιάσεις. Kalispèra is olu, Attevrài telo na milìso se sa pos mattènno tin glossa grika is ‘a pedìa ce is ‘u’ mmàstoru a’tte skole a’ttin Grecìa Salentìna. Ja tuo itèlo na sas fanerònno, na sas ditso, ta prámata didàttika ka istiàzo ja cinu ce me cinu. Arcìgnèo me ‘'nan dulìa ka èkama persi ja ta pedìa a’tti’ Skola Infàntsia pu Koriàna ce ja tes mesce jatì me tus professùru a’ttin Univesità Ca Foscari pu Venezia itèlamo na torìsume an sòzamo mattèsi tin glossa grika ce tes addhes glosse minoritàrie a’ttin Itàlia me to’ mmètodo C.L.I.L. • χειρίζεται αποτελεσματικά οποιοδήποτε θέμα στο γραπτό και στον προφορικό λόγο με αυθόρμητη έκφραση και μεγάλη άνεση και ακρίβεια, διαχωρίζοντας λεπτές σημασιολογικές αποχρώσεις ακόμα και σε ιδιαίτερα σύνθετες περιστάσεις. So’ ccerò a’ttìn Unità d’Itàlia, iss’oli tin Itàlia i christianì milùane dio glosse: icha’ na vrìkune mian glossa manechà ja olu ce puru mian glossa na noìsune olu. O Manzoni ipe ka i glòssa ka milùane is Firènze ìsane sekùndu cinu, cini ka ìbbie kalì ja olu ce ipe puru ka oli ìchane na tin mattèsune si’ skola. Si’ ppronìn guèrra mondiàle poddhà paddhikària pìttane na kombattètsune ce inghìsane na mattèsune to Italiàno. Si’ Kkalimèra o Vito Domèniko Palùmbo ka ìsane ena me te’ skole otsilè, ìbbie sus christianù na rotìsi an itsèrane kuntu, poisìe ce travùddia.

Ειδικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι Κατανόηση προφορικού λόγου Ο μαθητής στο επίπεδο αυτό δεν πρέπει να έχει δυσκολία να κατανοεί οποιοδήποτε είδος προφορικού λόγου, είτε ζωντανά είτε σε εκπομπή, ακόμα και όταν εκφέρεται με ταχύτητα φυσικού ομιλητή, υπό την προϋπόθεση ότι έχει λίγο χρόνο για να εξοικειωθεί με την προφορά. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να:

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

• κατανοεί οποιοδήποτε φυσικό ομιλητή είτε ως ακροατής είτε ως συνομιλητής καθώς και οποιαδήποτε συνομιλία μεταξύ φυσικών ομιλητών, η οποία μπορεί να αφορά αφηρημένα, σύνθετα και ίσως εξειδικευμένα θέματα πέρα από τα προσωπικά ή επαγγελματικά του ενδιαφέροντα. Motte mattènni mian glossa isù sozi mattèsi puru ta masìmata atse addhes matèrie: grammàtika, stòria, geografia, matemàtika, filosofìa, fisika ce addhe ankòra. I Grammàtika però ene i matèria plon importante. Ena pu ‘en itsèri tìpoti a’tse grammàtika ‘e’ ssozi milìsi kalà. • διακρίνει λεπτές διαφορές ύφους, υπονοούμενα και αναφορές σε κοινωνικοπολιτισμικά στοιχεία, καθώς και να βγάλει συμπεράσματα για διαθέσεις και προθέσεις των (συν)ομιλητών εντοπίζοντας τις σχετικές ενδείξεις του κειμένου που ακούει. Esù ‘en etsèri, poka! Kuse: prottè sti’ mmerènda irtan diu, tui pu lèune a’tto Giovè, enan àntrepo ce mia jinèka, ka telùsa’ nna mu milìsune. Ti 'os èlone: ègguete pu ttossu? Isa' ttosso' kkalùddhia. Kaìsete, 'os ipa, kaìsete. Ka 'vo ti tikàmin icha, kummàra? Puru na mu diaì lion o cerò. Cini piaka' kkuài libbru ce ntsignàsa' na meletìsune: pràmata tse aglisìa. Ce ti milùsan òrria! O fatto, kundu ipa' ccini, stèi olon ettù: ka 'mi lèome Christò 'iu mas i' mmasimèna e patèri' ce prakalùme 'o' Christò; cini lèune ka 'e ffonàzete iu, fonàzete Giovè. Ce mu dìtsane panu sto' llibbro ka ele Giovè. • παρακολουθεί εξειδικευμένες διαλέξεις και παρουσιάσεις ως μέλος ζωντανού ακροατηρίου, να ακολουθεί και να κατανοεί οδηγίες και ανακοινώσεις, να παρακολουθεί τηλεόραση, να ακούει ραδιόφωνο ή και κάποιες ηχογραφήσεις που χρησιμοποιούν πολλά στοιχεία της καθομιλουμένης, ιδιωτισμούς και ίσως άγνωστη ορολογία για τον μαθητή. Kampòsson jèno e’ ppolèmise pleo’ sa koràffia jài ipìane na polemìsune ses fàbbrike, ja tuo ìchane pleo’ ssordu. Poddùss christianù itaràzane si’ Ffrància, si’ Svitsera, si’ Ggermània ce afìkane to paìsi dikòtto. Ola ta pedìa ichan na pane si skola. I ddelevisiùna imbìke is ola ta spìddia. Sus chronu addomìnta, poddhà pedìa milùane manechà to Italiàno ce i skola arcìgnase na mattèsi tin glossa grika. I mesci a’tti skola motte kùane ka ta pedìa milùane to Griko tu’ strolikèane poddhì ce kammìa forà tus pelekùane jatì pensèane ka cittin glossa ìsane ‘na’ pprama àscimo, a’ttsè furèsu, ce ja tuo en ìchane na ti’ mmilìsune.

134

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Κατανόηση γραπτού λόγου Στο επίπεδο αυτό ο μαθητής αναμένεται να μπορεί να κατανοεί, με πολύ μικρές πιθανότητες παρανόησης, όλα σχεδόν τα είδη γραπτών κειμένων, σύνθετα, εξειδικευμένα, λογοτεχνικά. Πρέπει να είναι σε θέση να διακρίνει αποχρώσεις ύφους καθώς και άρρητες διαθέσεις του συγγραφέα σε οποιοδήποτε κείμενο. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • κατανοεί όλα τα είδη αλληλογραφίας, ακόμα και στον επαγγελματικό τομέα με πιθανότητα μικρής δυσκολίας σε σημεία όπου αναφέρονται τεχνικές λεπτομέρειες. Αναφορές και εξειδικευμένα άρθρα δεν πρέπει να προκαλούν ιδιαίτερη δυσκολία για τον υποψήφιο του επιπέδου Γ2. O Griko ene mian glossa pu milìete ankòra sìmmeri a’ttus christianù plèon palèu is mìa a’ttes dio glossikès chore pu vrìskonte sin Itàlia tu Notu, sin Grecìa Salentìna. Kratènni lèmmu pu èrkonte a’ttin palèa glossa ellènika tos Doro, ma sòzome vriki puru lòja a’ttin èpoka bizantìna ce a’tton dialètto romanzo. O Griko sìmmeri, puru ka ton ansegnèone ses skole elementàri ce mèdie pu stèone is tutti’ chora, assadìa assadìa pài na chatì ja kappòssu motivu, pu sòzone ine ekonòmiku ce polìtiku. Ce jatì echi tutto perìkulo, ene anghiastì na to filàtsome kundu na’ pprama pu appartenèi si’ kkultùra mediterrànea. • εντοπίζει γρήγορα μέσα σε κείμενα τις λεπτομέρειες που τον ενδιαφέρουν, να χρησιμοποιεί τις πηγές πληροφοριών αποτελεσματικά για την πλήρη κατανόηση του κειμένου και να αξιολογεί το υλικό του. Pù tèlome na stàsome: – N’ ampòsome ton uso a’tsè poddès glosse ce atsè poddès kultùre ittù is emà. – N’ ampòsome tin glossa grika ce na tis dòkome afitìa, na sòzone sarvettì puru i tradiziùne tis chora icì pù milìete. – Na chirìzone pleon poddì i schole ce na sòzone echi rucho didàttiko ja ton ansegnamènto tis glòssama. – N’àchome 'nan mètodo didàttiko cinùrgio, pu nonni tradiziùna ce teknologìa. – Itu ta pedìa ce i mali, me ton uso a’ttes moderne teknologìe, sòzone echi pleon anterèsse na màtone. Ti tèlome na kàmome: – Na sviluppètsome na’ ssito internet icì pu oli sòzone vriki rucho didàttiko ce informaziùne pu riguardèone tus progràmmu atsè Griko. – Na kàmone skola atsè glossa ce kultùra grika mali ce pedìa. • ανατρέχει σε λεξικά για μεγαλύτερη βοήθεια.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

135

Παραγωγή γραπτού λόγου Η συγγραφή οποιουδήποτε κειμένου δεν πρέπει να αποτελεί πρόβλημα για τον μαθητή του επιπέδου αυτού. Πρέπει να είναι σε θέση να γράφει σαφή, ρέοντα σύνθετα κείμενα με κατάλληλο και αποτελεσματικό ύφος και με λογική δομή για οποιοδήποτε θέμα και σκοπό. Panta stin agglisìa ‘pu Kalimèra, 'i' Mmali Prasseì stin ùrtima “Ora Santa”, poppi na ncignasi cini ka o jèno fonàzi Missa Scerrata', pu diu chronu meletùne prakalìmmata grika. E Associaziùna “Kaliglossa” ce e patèri jaddhètsane kampòssa prakalìmmata a'tto' llibbro pu ègratse O Don Mauro Kassoni (Papa Mavro) 'Prakàliso m'in glòssasu', àddha pu iche gràtsonta o V.D. Palùmbo, ce àddha cinùrgia. Ola 'utta prakalìmmata stèune grammèna grika ce italiàna ce o jèno 'a sozi kusi ce meletìsi es ole ce diu 'es glosse. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • εκφράζεται σε επίπεδο αλληλογραφίας με σαφήνεια και επιλέγοντας το ανάλογο ύφος είτε σε προσωπικό (φιλικό) είτε σε επαγγελματικό ή άλλο επίπεδο (επίσημο). Ston amìkomu Kàrmine. Se ringrazièo poddhì jài to libbro ka mu èdike a'tto Nzino Reàle apù Sternatia. Jatì ivò kampòssus chronus ampì o ciùrimu môkame na meletiso 'na' llibbro griko a'tton Vito Domenico Palumbo a'ttì' Kkalimèra, ce tote ivò ancìgnasa na meletìso ce mu piàcetse poddhì to dialètto griko a'tto' Ssalènto, jatì mia forà ìsane oli Magna Grèggia. Ce iu meletònta meletònta màttesa to Griko, mian glossa ka Artena istèi ce vlìnnete me ma. […] • γράφει σημειώματα, μηνύματα και έντυπα χρησιμοποιώντας την κατάλληλη γλώσσα και ύφος, να κρατάει σημειώσεις σε διαλέξεις ή σεμινάρια αξιολογώντας κάθε φορά ποιες πληροφορίες πρέπει να σημειώσει. Ringrazièome olu tus sponsor pu m’ in afilìatto, arte kanni dio chronu, sòzome pari ambrò tutto dikòmma polemìsi j’o Griko, na sosi ghiurìsi es cinùria ce makrèa zoì. Kalès jortè ce kalò chrono ‘s olò. • επεξεργάζεται κείμενα τα οποία θα είναι σε θέση να αναλύει και να ανασυνθέτει με συνοπτικό τρόπο, αλλά και να γράφει αναφορές και δοκίμια για μια ποικιλία θεμάτων. Ma jurìzome is ‘a pedìa dikàmma: Artena torùte pos ìchamo na kàmume ‘ na’ libbro, “Pantalèo is Primavèra”, ja ta pedàcia ce pos ton usème. Ivò ce i addhe mesce (ka’ en tsérune tin glossa grika) tèlume na mattèsume me tin glossa grika sta pedìa pos ene to koràfi stin pimavèra ce pos kangèone

136

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

i cerì, pos kànnune ta ttinà ce o jèno stin primavèra: tèlume puru ka ta pedìa ènna mattèsune na kùsune ‘na’ kkunto. Tuo ene o “Obiettìvo formatìvo generàle”. O “Obiettìvo linguìstiko”ene: Lessiko: Ola ta loja pu leme na fonásume ta ttinà ce ta potària a’tto choma dikòmma. Fonetika: Na tseri na pi TS e CH (sekùndu tes omilìe “tsichra” ce “choma”) Morfosintàssi: Na noìsi tes routine: “Kanni tsichra”, “Kanni kama”, “Piàke ena”, “Vàleto is posto”. • γράφει αναλυτικές περιγραφές και αφηγήσεις, ενσωματώνοντας υποθέματα, αναπτύσσοντας συγκεκριμένα σημεία και ολοκληρώνοντας με ένα κατάλληλο συμπέρασμα. Io mia forà c’ ìone ena ciùri ce mia mana, c’ ichan ena pedì manechò. Depòi iso ciùri iche itto pedì manechò c' ìsele nôn armàsi. 'O pedì 'en ìsele n' armastì. All' ùrtima o ciùri ìbbie votònta ce èvaddhe ampègno ka ìsele nôn armàsi 'itto pedì. Dùnque, 'itto pedì: – Evò 'en armàzome mài, an den briko pròi mia sekùndu telo 'vò. […] O ciùri c' e mana kanonìsa' tto' llitràtto, ida't'io'ccini pu ìsele 'o pedìtto, 'us enkurunèfsane olu ce diu. • αποτυπώνει τις απόψεις του μέσα από ένα ρεπερτόριο πολύπλοκων γραμματικών δομών, τις οποίες μπορεί να χειρίζεται με άνεση και ακρίβεια. Σε επίπεδο λεξιλογίου αναμένεται να χρησιμοποιεί κατάλληλα ένα ευρύ λεξιλογικό φάσμα, το οποίο περιλαμβάνει και ιδιωματικές εκφράσεις καθώς και στοιχεία της καθομιλουμένης, έχοντας πλήρη επίγνωση των κοινωνιογλωσσικών και κοινωνικοπολιτισμικών συνεπειών της γλώσσας που χρησιμοποιεί. Puru ka tusi lèttera en grammèni me kanè erròro, ivò pisteo ka o Alessàndro Argentìna ene 'nan àntrepo pu oli e'nna piàkone ja esèmpio ja ti' ppassiùna pu èi ja to' Griko ce jatì, jenimmèno de fore a'ttin Grecìa, rèscetse na to mati tosso kalà. Ivò ringrazièo ton Alessàndro ja tuttin mali devoziùna ce agàpi ja to Grìkomma ce antàma me cino, me mia fonì, leo puru ivò ka atsè mia spittareddha sozi jennìsi mia mali' ffotìa. 'O Griko 'en en apetammèno!

Παραγωγή προφορικού λόγου

Στην προφορική συναλλαγή, ο μαθητής του επιπέδου αυτού πρέπει να μπορεί να ανταποκρίνεται άμεσα στα γλωσσικά ερεθίσματα που δέχεται κάθε φορά, λαμβάνοντας υπόψη του τις κοινωνικές συνθήκες, τη σύσταση του ακροατηρίου, τις κοινωνικές σχέσεις του με το συνομιλητή/ τους συνομιλητές του.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

137

Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • συμμετέχει σε οποιαδήποτε συνομιλία ή συζήτηση έχοντας επαρκή γνώση ιδιωματικών εκφράσεων και όρων της καθομιλουμένης και με δυνατότητα να παράγει σαφή, ρέοντα σωστά δομημένο λόγο με αποτελεσματική λογική δομή. Ntoni: […] irta na su pò a mu sosi doki dio sporìa na kamo mian arùddha ji kalarìa. Telo na kamo piponèddhe, pipògna, làchana, salàe, kukùtsa ce àddha pràmata. Persi èkama alìo kalarìa ce feo ‘e’ ttelo na mu mankèssi tìpote. Tore: Tuo en olo? Rosìna, fèremu ‘i’ ttabakkièra. Ettù echi olo cìo pu su sozo doki. Piàkone cìo pu su nghiàzete. Ntoni: Evò, Artena kumpàre Tore, 'e' su leo tìpote. Motten echi na kài kanèa prama fonàsome ka evò èrkume fèonta na se fìtiso me ola ce dio ta chèria; na nòsume ‘o stafìli a’tta cippùgna, na kosinìzome motte terizi, stes alèe. • έχει πλήρη έλεγχο των γραμματικών και συντακτικών δομών της γλώσσας καθώς και της φωνολογίας και να είναι σε θέση να ξεπερνάει την οποιαδήποτε γλωσσική δυσκολία αντιμετωπίζει, χωρίς αυτό να γίνεται εύκολα αντιληπτό από τους συνομιλητές του. Pu kampòssus chronu evò mu pao rotònta jatì ènna milìsome grika ce jatì ènna to gràtsome. Ti mas dulèi Artena na pame votònta na vrìkome tinò pu ma sozi milìsi 'o Griko pu mia forà? Oli mas lèune ka 'o Griko èffie, ka o Griko en sozi fortòsi ola ta loja ka ndiàzutte na milìsome tin glossa. E glossa sbìnnete appu en ti milùme pleo! Ene kajo na màsome 'on 'anglikò', mas lèune e ciùri ce e mane pu Artena. • Συνομιλεί άνετα, είτε σε φιλικό είτε σε επίσημο /επαγγελματικό επίπεδο και να παραθέτει τα επιχειρήματά του για οποιοδήποτε θέμα, χωρίς να υστερεί από ένα φυσικό ομιλητή. Tore: ‘O ssèro, ka esù ambelìese, ce a’ ttelo afìtia ssero pu ènna siro. I tabakkièra mu enìete manekà ja ciu pu meritène, sekùndu sea. Echi 'o petì tu Mikeli ka panta èrkete: mu di spirì sitàri, dio petàe, lio petruselìno, ma cìo vastà mia chera makrèa ce mia kondì, ce motte e'nna doki 'u ghènete pleon kondì. Ma evò màttesa, motten èrchete na mian omilìa 'o' kkanno na pài fèonta kundu 'o' ttànato. En echo manku ja mena. Àmone pleon ambrò. Ntoni: Esù ise sekundu mea, evò puru pensèo ìu. Stassu kalò kumpàre-mu Tore: Artena e'nna pao ka i Filomèna stèi manechìtti, stèi ston argalìo ce evò ènna trincèsso spirì tabbàkko ka ‘en echo pleo na pipèsso. Kalì nifta ce na stamìsete panta kalì, chijus chronu na sas doki o Christò.

138

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

• διαπραγματεύεται για την αγορά αγαθών ή υπηρεσιών παρουσιάζοντας μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα με σαφήνεια και πειστικότητα. – Irta na s’ arrotìso a’tto korafi ka ste pulì, jatì to melètisa anu sto giornàli. En grammèno ka ene 'nan èttaro c’ ìmisi, ka echi potària a’tse alèe, a’tse sika, sikovindèe ce puru mia kàmbara. – Sine, ste pulò to korafi tu ciùrimmu ka stèi ampì sti’ fferrovìa. – Posso to pulì? – Ene òrio to koràfi: itèlo 3 èuri to’ mmetro quadrào. – Echi to frea? – Sine, ma i glasti i pompa ce na to stiàso – Poa sozo erti me ton geòmetro na to torìsume? – Tin addomà ka mbenni. • ανταλλάσσει πληροφορίες και συμβουλές για μια μεγάλη ποικιλία θεμάτων, να κατανοεί λεπτομερείς οδηγίες και να αντεπεξέρχεται με ευχέρεια τις δυσκολίες, που τυχόν θα συναντά. – Mi kiata, Itela na pao so' mmusèo multimediale a’ttin Grecìa Salentina – Nde, en ene aputtù: e’ ppoddhì lintàna aputtù an 'en echi tin màkina. – E' kkanni tìpoti, echo cerò. – Poka sistu, ka sa ndè klinni. A' ttutti stra ipài panta ambrò; dopu ka diavènni tio inkròciu echi na' stop: piànni tin detsìa ce pài mapàle ambrò; Motte stazi so petsu mero, ka vriski na negòzio a'tsè petsìa, pài sin mancìna ce mapàle sin detsìa: echi o barra “Cin Cin” ce bleo ambrò echi 'nan addho stop: isù ibiànni tin mancìna ce pài panta ambrò. E'nna diavìki tri inkròciu ce ambrò su guènni 'o kastièddhi: emba icèssu ka o museo stèi icì. – Charistò, na stasì kalò. • χρησιμοποιεί ένα ευρύτατο και πλούσιο λεξιλόγιο με μεγάλη ευελιξία και ακρίβεια, χρησιμοποιώντας στοιχεία συνεκτικότητας. Posi pleon potària? Isù poka en itsèri ti èkanne cino? Arize ton appretsatùri so’ llevìto motte i alèe ìane 'nkora chlorè, passi' ttùmeno cino èvaddhe mian alèa si' ppunga, motte spìccegghe a'tse aggirèi to koràfi tes àgguaddhe a'tti' ppunga ce tes mètregghe, ja possa ia ta tùmena o patrùna iche na dòi tin dècima tu markèse. Ce pòi a'tse tikanè tin ìtele ti' mmira: i dècima a'ttò sitàri, a'ttò kritàri, a'ttà kuccìa, a'ttà krambìtia puru a'ttò stafili a'tti' ppèrgula. I erbàtika. Tis iche ta pròata inghìzze na tu doki mia' ppratìna kuài deka pròata ja to chorto ka tròane; i karnàtika: motte jènnigghe i rekka, ìnghizze na tu dòkane 'na' rrekkùddhi; o koltònio:Isane to sitàri ka tu dìano passi parìja

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

139

a'tse vìtia ka alatrèane; i fida ka ìsane, i sordi ka ichan' na tu dòkone na paskulìsone ta ttinà ta koràffia tos addhò, o laudèmio: ka ìsane i sordi ka tu dìane motte pulùane 'na spiti o 'na koràfi. Ce pòi i mezzapiètra ka ìchano na tu dòkone i christianì an den alètano so' ttrappìtottu. • εκφράζεται αυθόρμητα και να παρακάμπτει με επιδεξιότητα τις όποιες δυσκολίες σε περιστάσεις μονολόγου για περιγραφή εμπειριών, επιχειρηματολογία, δημόσιες ανακοινώσεις, προσφώνηση ακροατηρίων κ.λπ. Na statùne plò sikùri jatì t’alàdi ia’ krusò, jatì icikàtu ia' plo' ttremmò ce t'alàdi 'skorìzato kajo ce pòi tu vrìskane tu' ssordu n'aforàsone ta krotèddia na frabbikètsone. Attechùddia cisi christianì, 'mbennane tos petammèno ce ighènnane dopu to Paska. O pàppomu môle ka èrkartto apù Santa Marìa de Leùka, ce ifènatto marinàri, jatì o kumandànto to' ffonàzane annikìrio ce ìsane cino ka siànnone t' alati me to' mmappo, pòi iche o suttanichìriu, o druddrìkkiu ka ìane 'na petàci ce i addhi tus lèane ciùrma. • βρίσκει τις κατάλληλες δομές, ώστε να παίρνει ή να διατηρεί το λόγο ή να ζητάει διευκρινίσεις από άλλον ομιλητή. Mi kiatètsete, Itela na sas po kanne prama is tutto argomènto..

Καταστάσεις Επικοινωνίας

Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται και να χειρίζεται επιτυχώς όλες τις καταστάσεις επικοινωνίας που περιγράφονται στα προηγούμενα επίπεδα, αλλά και κάθε απρόβλεπτη επικοινωνιακή κατάσταση με την οποία δεν έχει καμιά εξοικείωση. Επομένως οι καταστάσεις επικοινωνίας στις οποίες μπορεί να εμπλακεί ο ομιλητής είναι απεριόριστες και δύσκολα μπορούν να προσδιοριστούν, εφόσον ο καθένας έχει διαφορετικά ενδιαφέροντα, ασχολίες και επικοινωνιακές ανάγκες. Συγκεκριμένα, οι καταστάσεις επικοινωνίας (όπως έχει διαφανεί και στα προηγούμενα επίπεδα) μπορούν να χωριστούν σε τέσσερα πεδία δράσης: το προσωπικό, το δημόσιο, το επαγγελματικό και το εκπαιδευτικό. Αλλά και πάλι δεν μπορούν να οριστούν απόλυτα πέρα από την περιγραφή που δόθηκε στα προηγούμενα επίπεδα, εφόσον στις περισσότερες περιπτώσεις το ένα πεδίο δράσης επικαλύπτει κάποιο άλλο. Από την άλλη, το προσωπικό πεδίο εξατομικεύει ενέργειες από τα άλλα πεδία.

140

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Έτσι, λοιπόν, ορίζοντας την ικανότητα του ομιλητή ως προς την κατανόηση και την παραγωγή του προφορικού και του γραπτού λόγου, το είδος του λόγου και των κειμένων με τα οποία θα έρθει σε επαφή ως ακροατής, ομιλητής ή αναγνώστης, διαφαίνονται έμμεσα οι καταστάσεις επικοινωνίας στις οποίες μπορεί να εμπλακεί εκπληρώνοντας τις επικοινωνιακές του ανάγκες. Kalon vrài is olu. Telo na po dio loja is grika. Kuo Manuela Pellegrino ce ime apù Tsuddhinu, ’a paìsi griko, a’ttin Grecìa Salentina. Motti imo’ keccia o ciùrimu ce i màna-mmu ’e’ mmilùane Grika sse mena; to màttesa ka imo’ mmali ce pao ambrò na to mattèso kajo. 'e' sozo pi ka ene i glòssamu, ma arrikordème ka motti imo’ 10 chronò, ambrò sto’ kkantùna, eròtona ’on ciùrimu na mu pi ti èrkete sto pi citto lo, pos ènna po tuo, pos ènna po cino…

Προφορικός Λόγος Κατανόηση προφορικού λόγου

Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να είναι σε θέση να κατανοεί οποιοδήποτε είδος προφορικού λόγου, ζωντανά ή σε αναμετάδοση, ο οποίος εκφέρεται με την ταχύτητα ενός φυσικού ομιλητή, εφόσον βέβαια έχει λίγο χρόνο να εξοικειωθεί με την προφορά του συνομιλητή του ή με μια ενδεχόμενη μη πρότυπη προφορά ή διαλεκτικά στοιχεία που εμπεριέχονται στο λόγο και εφόσον αποκλειστούν ή μειωθούν θόρυβοι του περιβάλλοντος (δρόμος γεμάτος κόσμο, αγορά, καφέ), παραποιήσεις (κακές τηλεφωνικές συνδέσεις, κακή λήψη ραδιοφώνου, μεγάφωνα), άσχημες καιρικές συνθήκες που δημιουργούν πρόβλημα στην επικοινωνία (αέρας δυνατός) και άλλοι αρνητικοί παράγοντες. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • κατανοεί ποικίλα θέματα, από τα απλά καθημερινά (ανακοινώσεις, οδηγίες, συνομιλία μεταξύ φυσικών ομιλητών) μέχρι τα πιο εξειδικευμένα και αφηρημένα με πολλά στοιχεία της καθομιλουμένης ή και άγνωστη εν μέρει ορολογία (διάλεξη, δημόσια συζήτηση, δελτία ειδήσεων). • ακούει με σκοπό να αντιλαμβάνεται την κεντρική ιδέα, να κατανοεί όλες τις λεπτομέρειες, να απομονώνει από ένα μακροσκελή λόγο ορισμένες συγκεκριμένες πληροφορίες που τον αφορούν άμεσα.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

Είδη προφορικών κειμένων

141

Τα προφορικά κείμενα με τα οποία έρχεται σε επαφή ο μαθητής και πρέπει να μπορεί να κατανοεί είναι: • διαπροσωπικοί διάλογοι και συνομιλίες Jorgi: Kumpare tela, tela ittù; ton ìkuse a’tto Rokko? Ntoni: Egghe, en itsèro tìpoti, ti èkame? Jorgi: Ti èkame? En istèi makà kalò! Ntoni: Nde? Ce ti echi? Jorgi: Istèi so spitàli, si’ Bbari mu fènete, echi ‘na prama àscimo. Ntoni: Pu… pemmu, pemmu. Jorgi: T’ ènna su po’? En itsèri ka cino fùmegghe sa’ Tturko? Fènete sus bronku echi kanè’ pprama. • ζωηρή συνομιλία και αντιπαράθεση μεταξύ φυσικών ομιλητών ακόμη και πάνω σε αφηρημένα, σύνθετα και συχνά όχι οικεία θέματα Ntoni: Ivò tupa panta ka Artena i sigarètte en ine kundu cine ka kànnamo imì me ton tabàkko ittòtsumu ka ‘en iche ola ta skupìddia pu echi Artena. Jorgi: Umme echi dìgghio. Ivò puru tes echo kamòmena tes sigarètte me 'na spri kartìna ce me 'na fiddhon tabàkko ma cine e' kànnan danno sus bronku. Ivò panta strolekèo me to' kkrambòmmu. Posso fumèi cino manku 'na' Tturko. Imèna mu dispiacèi a'tti' kkiatèramu ka si cinò en istèi kalò, cini echi ti' mmala sorte. • τηλεφωνικές συνδιαλέξεις – Eih, mana, pos pame? – Pame kalà, ma isù ènna mu pi: pos pitte ton esàme dikòssu atse Dirìtto privào? – Iu c’ iu mana, e’ ppitte tosso kalò. – Jài kiatereddhamu? – Jài ipìstonna ka ìsonna a’ttùs pronù christianù na doko ton esàme, ce nvece ìmina ètse ore ce istràkketsa poddhì. – Arròtise to professùro a’ tton ìsoze kami 'nan addhin imèra? – Sine, ma cino mûpe ka ènna spiccètsi an fortsa sìmmeri na kài tus esàmu, ka ènna taràssi ja ‘na’ kkonvègno stin Amèrika. • oδηγίες Kuse kalà; a’ telìsi na plini ta rucha aspra atse kuttòne vale ti’ llavatrìce me to progràmma tse annonìnta gradu, puru an echi na plini plaùna ce spare aspre. Kanni to plimma atsè sarànta gradu a’ ttelìsi na plini màddhia, kartsu ce petulìnu; min vali poddhìn dersìvo.

142

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

• δημόσιες συζητήσεις, αντιπαραθέσεις Vìgile: Afìkete tikanène kundu stèi, ka ènna fonàsume puru tus karabinièru. Jorgi, Istinna èrkomo a’tto’ ssupermerkào, prita na staso son inkròcio iche to’ ssemàfaro anammèno giàllo ce diàvika ma mu guìke tuo ambrò; ivò frènetsa ma ‘en èkama a’ ttempu na to skansètso jatì cino ìstine amèsa si’ stra ce ètika na’ kkorpo. Vìgile: Ce isù ti mu lèi? Nikòla: Tegghe, ta pràmata ‘en ìstone iu jatì ivò ikanònisa, ita to’ ssemàfaro chlorò ce diàvika. • δημόσιες ανακοινώσεις Attin 9 stin 11 fleàriu sonatùri ce studiusi vrèsisa stin Athina, Grèggia, ja ‘'nan ankontro m’o titulo “I Griki ‘ffruntèune ‘us Griku”. Pìrtane ‘ci o Roberto Licci, Luigi Garrisi, Paola Petrosìllo, Giovanni Avantaggiato ce Margherita D’ Amelio. Stin Grèggia jennìsi enan gruppo pu kui “Encardìa” ka kantalì traùddia grika derentinà. • διαλέξεις Me tuto progètto a’ttin Universitá a’ttin Venèzia, imí milísamo me tes famije ce cine ìpane ka tutta pràmata pane kalá ce ine nghiùste. Puru e famije tèlune na kàmune kanne prama: cine ìchane cittó chartí ka kámamo imí mesce atti skola pu Koriana: ittú e mane, i ciuri, i pappi, ènna gràtsune ole tes milie ka o petí lèi motte milá Griko sto spìtittu. Arte ivó spiccéo alìssio: ola ta pràmata didàttika ka ènna kàmume me to’ progetto Pos Màtome Griko ta kánnume jatí ‘o Griko ènna ‘ne mattemèno kundu mian glossa tseni ce ja tuo avri en ene pleo maká mian glossa tseni ja ma. SAS CHARISTO’. • παρουσιάσεις βιβλίων Ampì sto’ llibbro, vrìskume ‘na’ mminciò “album a’tse famìjia” ipù sòzume kanonìsi fotografìe ‘s aspro ce mavro a’ ttus chronu deka, ìkosi o sarànta tu sèkulu XX, […] Mu piàcetse poddhì ‘utto’ llibro, jatì panta agàpisa citto chorìo pu ene ‘na’ mmira ‘tse mena, jatì i nannimu ìsone Lipignanì ce ‘nkora Echume jèno icì. Mu fènete òrio o fatto n’àchume ‘na’ sprin bibliografia. • κηρύγματα Mian imèra, irte o Christò is mian chora tis Samarìa nomatimmeni Sichar, simà sta choràfia pu o Jacobes iche dèkonta tu pedìutu Ciseppi. Evrisketon ecì to frea tu Jacobe. O Christò, strakkos a’ttò pratìsi, chàtise apù sto frea;Isane kondà ste etse ore; èrchete mia jinèka apò tin Samarìa na siri nerò.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

• δελτία Sòzome apàs to 24.00,

143

ειδήσεων kusi noe a’tto’ Ssalènto meletimmène stin glossa grika ce itajàno kanàli TELERAMA. Pronì trasmissiùna ste 17.15 ce matapàle ste 6.50 ce 9.00.

• θεατρικά έργα Ce kalimèra na sas ipòvo Na sas kuntescio ce a’tti’ ppassiùna Ja possa pàtesce ce o Christòmma Ce ikusèta me devoziùna Ambìesce lèonta o padretèrno Na mas sarvèsci ce ti tsichìmma Ce na mi’ ppame ci ston infièrno Ti ammeretèamo oli icìvi. • τραγούδια. Aspro citto chartì, aspro to chioni aspro citto kalàtsi m’olo ta kili, aspro to frontinòssu, ce aspri i vrachiòni, so’ ppetto isù vasta dio mila atsè asìmi.

Παραγωγή προφορικού λόγου

Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιεί τη γλώσσα με ευελιξία και αποτελεσματικότητα για κοινωνικούς και επαγγελματικούς σκοπούς. Αναλυτικότερα, ο προφορικός λόγος του υποψήφιου πρέπει να έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

Οργάνωση Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να οργανώνει το λόγο του με βάση κάποιες παραμέτρους, όπως: • θέμα O cerò ce i stasciùne. Ta pedìa ce ta petsìa. ‘O chorìo ce ta spìddia. I omilìe ka istène sa travùdia atsè agàpi.

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

144

• πληροφορίες Na taràssi, na noìsi tis stra, na vorasi kanne prama… • φυσική/χρονική ακολουθία Sìmmeri sti skola o professùri mas ‘spièghetse ton aorìsto ce essu èkama deka esercìziu. • αίτιο - αιτιατό O kannò isfazi. An kannìsi poddhè sikàre su sozi erti o kànkaro. • συνοχή και συνεκτικότητα Apànu si’ pporta echi ‘ na’ ppedì minciò atse lisàri me tes ale anittè ka lene na pi “to noìsi”: tuo teli sto pi ka o àntrepo ka noà ene kundu ena ka vastà tes ale. • λογική διάταξη Anu so laffièttu sòzume torìsi mian àkula. So pronò merèo ènna vàlume to nòima a’ttes ale: na ise o patrùna a’tto’ kkosmo a’ttin ajèra. • κατάλληλο ύφος Mûpe na se mino ce se meno ikàletse i muntùra ce o serèno. Arte pu torì ton vèkkio tarammèno guvèrna patrùna ka o ijo e’ pamèno.

Ύφος

Ο μαθητής ανάλογα με την περίσταση πρέπει να χρησιμοποιεί και το κατάλληλο ύφος στο λόγο του, όπως: • να δίνει έμφαση στα καίρια σημεία του λόγου του και να χρησιμοποιεί το κατάλληλο ύφος (φιλικό ή επίσημο) ανάλογα με το θέμα που διαπραγματεύεται Tis ine anteressàti: – Studènti ce màstori a’ttes chore ellenòfone. – I mali pu abitèone sin Grecìa Salentìna. – Ola ta chorìa tis Grecìa Salentìna. – I dipartimènti atsè Glossa ce Kultùra Neoellènika. – Komunità Ellènike ce Centri Kulturàli Ellènici sin Itàlia, icì pu màtone tin glossa Neoellènika. – Oli cini pu tèlone na màtone o na màtone kàjo to Griko, mian glossa pu chirìzi na kratìsome ce na filàtsome, jatì appartenèi so’ ppassàto dikòmma ce jatì inghizi na tin dòkome ses generaziùne pu èrkonte.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

145

• να αναγνωρίζει αλλά και να χρησιμοποιεί σωστά το κατάλληλο ύφος στην προτροπή να αρχίσει μια διαδικασία, όπως: α) προσωπικό, Idròme oli ci tio attevrài. β) οικείο, Attevrài dròi me mena. γ) ανεπίσημο, Ti kanni attevrài? Idròme oli ci tio? δ) επίσημο, Echo piacìri a’ ttelisi n’arti na fài me mena attevrài.

Χαρακτηριστικά Ο λόγος του ομιλητή αυτού του επιπέδου πρέπει να χαρακτηρίζεται από ένα ευρύ λεξιλογικό φάσμα, ευχέρεια, ακρίβεια, συνοχή, υψηλό βαθμό γραμματικού ελέγχου (τα τυχόν λάθη του δεν προκαλούν παρανόηση). Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • εκφράζεται για μεγάλο χρονικό διάστημα με φυσική ροή χωρίς κόπο και δισταγμούς Appu èttaze o karniàli, e tìammu ce e mana màlimmu piànnane ena spàrgano aspro ce m’on vàddhane panu, na me ndìsune tse majo. Ena sciàllo tse matatsi, ena asciàti tse chartì asimègno ce me ndìnnane tse vèskovo. Evò ìbbione epòi mes ti straa, ce ibbio' fèonta na me kanonìsi o jèno 'mpi sti strìttula a'tto spìtimmu. Depòi ìbbio' na vriko i benettànima ti' tsìamu Ndata, aderfì ti' màlimmu. • κάνει παύσεις για να σκεφτεί και να βρει τις κατάλληλες λέξεις, για να εκφράσει τις σκέψεις του ή να βρει κατάλληλο παράδειγμα ή εξήγηση, όμως χωρίς αυτό να είναι σε βάρος της φυσικής ροής του λόγου του Ipa o nannimu me kalè manère: signorìno, cìo pu tròis esù etròme emì. Nde, ipe cìo, esì e' sòzete fài cìo pu trome emì, ka emì, ipe, na sòsome fài cìo pu tèlome es òli' tti kuarèsima, ekkutème 'i' bbolla. I bbolla ìane mia ttàssa. Stin agglisìa e patèri approfittèane ce kànnan na kuttetsun ti' bbolla e signuri. Cini o t'ùchane ce telan puru n'o' ffane. Attechùddhia en ekkùtten tìpoti, ce e' ssòzan fài tìpoti. • αποδίδει ακόμη και λεπτές σημασιολογικές αποχρώσεις με ευκρίνεια όχι μόνο με τη χρήση ενός πλουσιότατου λεξιλογίου αλλά και μέσω της χρήσης με ακρίβεια ενός ευρέος φάσματος προσδιοριστικών μηχανισμών (επιρρήματα που εκφράζουν βαθμό, προτάσεις που εκφράζουν περιορισμούς)

146

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Evò ìmona paddhikari lettò, ce ta rùchamu e’ kuttèane poddhì. Manechà o zonàrimu èrkato apù ttozu ola t’àddha evrìskatto me sto chorìo. Toa 'nan disi ena paddhikari kecci ìtele ‘lio. Ius o ciùrimu ìsoze voràsi àddha pràmata j’ i famìjamma. • Δίνει έμφαση στα σημαντικά σημεία του λόγου του και να αποφεύγει την αμφισημία. 'O fenòmeno tarànta? Ene o “mito della riskoperta” pu en echi tìpoti ti kami me cittin specìfiki realtà atse pono ce antropìa pu kui Tarantìsmo. O a’ ttelìsome, o kosiddètto neo-tarantìsmo ene fenomenologikamènte opposto i’ ccino pu ìane o tarantìsmo a’tse mia fforà. Protinà o tamburèddhi andiàzato n’ atsunnìsi i Psike tu manechù, ipnomèni a’tti ‘ttarànta; àrtena en olo addhon 'na' pprama.

Δυνατότητες έκφρασης

Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • απαντά σε ερωτήσεις με ευχέρεια ακόμη και σχετικές με αφηρημένα θέματα που δεν του είναι οικεία Ivò pistèo ti passin ena, tramite tes inklinatsiùne pu o Teò tu èdike, isòzi mati to jatì tis Zoì. I inklinatsiùna, pu s'afità na esprimètsi tes emotsiùne, en ene na 'pprama 'fine a se stesso', ma na'motore di ricèrka' pu se kanni n' antesi jeno, na zisi sitatsiùne, n' arrotìsi topu, pu su atsènone tes esperiènze tis Zoì ce su anìone tus poru tis Tsichì. Tuo antàma is tenni, sciòko, agàpi ce passiùna, ja mena ene i mùsika. • εκφέρει λόγο σαφή, ρέοντα, καλά δομημένο, ώστε να γίνεται απόλυτα κατανοητός O Rokko De Santis, poeta ce mùsiko Sternasèo, mira, ìmisi kkardìa ce tsichì tu annorimmènu gruppu Avlèddha, echi cinùrgiu 'pprogettu. O Rokko ene ena a’ ttus olìu artistu grikosalentinù pu tsèrune pos na fànune to sìmmeri me to ittè, tin attualità me ti' ttraditsiùna, to' pprogresso me tin glossa grika. Cino, antàma me ton aderfòttu Giànni, ce me tus addhu tu gruppu Avlèddha dìi linfa, nea zoì ce lustro stin glossa grika, glossa pu o gruppo andiàzi ja ta loghia tos travùdiostu. • μεταδίδει λεπτές σημασιολογικές αποχρώσεις με ακρίβεια, χρησιμοποιώντας με επιτυχία ένα ευρύ φάσμα λεξιλογίου και γραμματικών δομών I trasmissiùna a’tti kkultùra, a’ttin glossa grika, si ffamìja De Santis e’ ppanta stammèno na ‘pprama naturale. Imì en annorìzome interruziùne ce riscopèrte, itu pos succedèi tos pleo pu kànnone kultùra lokàle. 'O gruppo

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

147

Avlèddha e' kkulutà 'target', ma esprimègghete, apànu is ola is Griko, ma puru is dialètto romanzo ce is italiàno, jatì tui ene i realtà pu èchome panta zimmèna. Imì Griki jennitimòsto bilìngue, pòi èstase o italiano ce ijettimòsto trilìngue. • εκφράζει τις απόψεις του και να τις υποστηρίζει με τα κατάλληλα επιχειρήματα Isù ti pensèi a’tto’ ffenòmeno tarànta? Ivò ipensèo ti i mùsika sakra istèi ses aklisìe. Otsi, i mùsika pu simènete ses mese ènnâchi libertà atsè espressiùna. Però o guai a’tse cinu pu kànnon mùsika so' Ssalènto ene ka ine attecchì atse varietà. Ses varies seràte pu anticipèone tin “Notte della Taranta” isuccedèi pinnèa na kusi pleon gruppu pu kànnone to stesso' rrepetòrio, magàri “in salsa divesa”, ce e' kkapiègghete tis kanni tradiziùna ce tis kanni innovaziùna. Ja posso rriguardèi tin “Notte della Taranta”, afìnnonta ka e' mmu piacèone i manifestaziùne pu sianònnone poddhin jeno, mu fènete mian kalìn okkasiùna atse konfrònto me addhes sensibilità mùsikàli. • αντιδρά σε αντεπιχειρήματα Nina: […] Ti jèlone! Elo’ tis aderfìmmu: de, de to tio Cisèppo, arte iche na su kami mia musciulèddha m’itti’ chera! Tio Ciseppo, t’ ochi stannù? ‘E su vromì makà e chera? Nnunziatìna: Kòtseti ‘ittin glossa, Nina. Ti pirte nu pi cinù christianù! Nina: Evò milò kundu pu telo. Tio Ciseppo: Nina, Nina! “E glossa en echi steo, ce klanni ta stèata”. • περιγράφει τις εμπειρίες του So 2005 àrcisa mia kollaboratsiùna me ti kumpagnìa atse danza “Arkè” pu Torino. Antàma kriètsamo ‘na’ spettàkolo pu kui “Anemos” koreografìe apànu is musike dikèmmu ce poisìe tu Cesare De Santis. Panta is sintonìa me Arkè, ste progettèome 'nan “ergo” musikal-koreografiko ispiràto so gramma tu Italu Kalvìnu “Sotto il sole giaguaro”. Depòi, antàma me to Professuri Salvatore Kolàtso, mian a’ttes kajon ciofàle a’tto’ Ssalento, ste pu “etimònnom”e 'nan ergo teatràle: “I jinèke tu Odissèu”, mian rivisitaziùna a’ttus arkètipu jinekègnu tis Odissèa ce, so “ìdio” ccerò, 'nan ritratto trasversale tu Odissèu. • δίνει λεπτομερή περιγραφή μιας διαδικασίας που πρέπει να ακολουθηθεί Es ena kakkài vaddhi na purmistì t’alài, depòi vaddi o skordo, e’ ppaparine skulàe atto nerò pu es èblinne, e rape, o lapatsu ce i kuta atse malafro. Apù ene ‘s ìmisi kottura vaddhi o piperussài ce vaddhi t’àla pu ndiàzzete. Motti

148

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

marèome e votà na mi kkaùne. Appu ine janomene a’ su piacèi sotsi vali mian chera alèe janùre, ce sotsi fài e paparine termè oppure vaddhi ce mia fukatsa o e’ kkami tianimmene. • επεμβαίνει κατάλληλα σε μια συζήτηση τρίτων Nina: Ah, ti milì ‘iso Kikko. An èndenne lio’ mma cino ‘e s’èfinne pleo. Milì ce milì. Ion àscimo tse kòccia, ma milì panta. A tt’ oste kùkkia ènghize na ‘nitsi ‘i’ llumbrèlla na mi sse grani oli, mo ftima pu t’ògguenne a’tto llemò. Mimma: Iso kristianò, ftechò! T’ iche na kami a tt’ògguenne lio ftima? Pulogna: Ce o Kofinai t’òchete stannù? Dopu èfinne mia seddia, u tin dìamo cinù ce, na, mas tin empaje òrria òrria. Nina: Ah, cino ppuru! Sia kuài ti èkanne; ti kratènnato mmea! C’ èkanne puru ka su peja t’ammai: u fènato ka ion òrrio, m’itti mmitti sa pisaturi pu vasta. • παρακάμπτει τις τυχόν αδυναμίες του αναδιαρθρώνοντας το λόγο του και ξεπερνώντας κάποια δυσκολία, χωρίς αυτό να επηρεάζει την αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας Oihmmena! Furtùnammu! Nvòoo! Arte pos kanno…? • χρησιμοποιεί στρατηγικές για να προκαλέσει ή να κρατήσει το ενδιαφέρον του ακροατηρίου (π.χ. χρωματισμός φωνής, κατάλληλο λεξιλόγιο κ.λπ.). Tis fitète na mu pi pos…? Ddunètsute an echi…!

Συνομιλία

Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να συνομιλεί με άνεση χρησιμοποιώντας το κατάλληλο λεξιλόγιο και ύφος χωρίς να εμποδίζεται από κανενός είδους γλωσσικούς περιορισμούς, όχι μόνο για θέματα της κοινωνικής ή της προσωπικής του ζωής, αλλά και για πιο αφηρημένους και εξειδικευμένους τομείς.

Ανεπίσημη συζήτηση

Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να παρακολουθεί και να παίρνει μέρος σε ομαδικές συζητήσεις πάνω σε θέματα που δεν του είναι οικεία και να συμβάλλει σε συναλλαγές τρίτων.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

149

Συνδιαλλαγή για απόκτηση υπηρεσιών Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να αντεπεξέρχεται γλωσσικά, όχι μόνο στις συνηθισμένες πτυχές της καθημερινής ζωής, αλλά και να διαπραγματεύεται τη λύση ενός προβλήματος που προκύπτει (σε περίπτωση ενός τροχαίου ατυχήματος), να χρησιμοποιεί πειστική γλώσσα για να καθορίζει τις απαιτήσεις και να δηλώνει σαφώς τα όρια των παραχωρήσεων που είναι διατεθειμένος να κάνει. Ακόμη πρέπει να μπορεί να εκφράζει τα παράπονά του και να απαιτεί την ικανοποίησή του σε περιπτώσεις αθέτησης των υποχρεώσεων των άλλων απέναντί του.

Ανταλλαγή πληροφοριών Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: • κατανοεί και να ανταλλάσσει σύνθετες πληροφορίες και συμβουλές πάνω σε καθημερινά θέματα γενικού ενδιαφέροντος Oli chereomèsta na dume ti ste’ c’èrkete e kajo stasciùna, noìete lio’ ttermùddhi ce to vrài en ene pleo tosso skotinò. Na pume ‘in jialissia però, echi pleo pir’ ena pu e’ ccherète tosso, jatì tuo ene puru cerò ats’allergìe. Tsìutte ammàddia, klìnnete e mitti, e’ spiccèune mài starnùti ce kanèna enn’i’ torìsi puru ma t’asma pu tu klinni ‘us brònku. Is attèi? Attèune kiànte pu rìttune pòlline ce tuo m’on ànemo s’alio cerò ttazi pukalùtte. Ce attèi puru o sistèma immunitàrio” cino pu mas defendèi a’ttes adinamìe, pu mbece n’i’ ppiài ma virus, battèriu ce àddha, pài na kami guèrra ‘u pòlline […] • διαβιβάζει αξιόπιστα λεπτομερείς πληροφορίες Simà sto spìdimmu, echi tria spìddia, ola kùkkia ena me ton addho. A’ tteli na fseri pu envrìskete to spìdimmu, tòriso ka echi simài ambrò sto’ simporto: stin anàpodi echi ena stavrò ce to kulùri ttu portùna ene chlorò. Kondà sto spìdimmu, sto merèo tu cipu, echi to spidi tis Angela. • δίνει σαφή και λεπτομερή περιγραφή της διεξαγωγής μιας διαδικασίας Ma ti ènna kàmune cini pu tin èchune? Pronà ènna jurètsune ta “prick test” pu jènutte sto derma na dune plean allergìa tos ènghise, depòi ènna kùsune plea terapìa ‘os sozi echi ti’ ppossibilità na piànune ena “vaccino”, ka pinnà ine rante na vàlune kau tin glossa kuài meri. Andè ènna piàune “spray” ji mitti, rante ja t’ammàddia ce kuài pìnnulu ts’ antistamìniko to vrài. • συνθέτει και να αναφέρει πληροφορίες που έχει από διάφορες πηγές.

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

150

Echi tinò pu lèi ti sìmmeri atsìnane e allergìe jatì zume poddhì kasarì ce sentsa infeziùne, ja tuo o “sistèma immunitàrio” en briski pleo ma tinon e’nn’i’ ppiài ce spiccèi n’i’ ppiài ma pòlline ce akàrria.

Επίσημη συζήτηση Ο μαθητής με άνεση και χωρίς να μειονεκτεί έναντι των φυσικών ομιλητών πρέπει να είναι σε θέση να: • συμμετέχει σε επίσημη συζήτηση εκφράζοντας με σαφήνεια τις απόψεις του και επιχειρηματολογώντας. Emì tsèrome ka ettù sta paìssiamma iche kampòsse “Madònna della Kona”: sti stra ka pu Kalimèra pài e’ Mmelendùgnu echi ankòra mia. Ce ‘utto topo o jèno ‘pu Kalimèra ‘o fonàzi “Kona” o Akòna”: “ambrò stin Akòna” ele o ciùrimu dopu ìbbie m’on ampàri e’ ttotsu. E’ ssole ‘itte kappèddhe, este vammèni e Maddònna ce kampòsse ìsane poddhì palèe. • επιλέγει από ένα ευρύ φάσμα λειτουργιών του συνεχούς λόγου που έχει στη διάθεσή του, προκειμένου να πάρει το λόγο ή να κερδίσει χρόνο και να σκεφτεί πριν απαντήσει. Kuse kalà! Ce te na kài? Oihmmena!… Nvòoo! To tsero ‘vo! Ipe… • παίρνει μέρος σε μια αντιπαράθεση αντιδρώντας με γλωσσική ευχέρεια. “E politici!.. En echi attìa ispu e’ tteli na kusi! Traskurètsane ‘o Griko! Ine alii ìkosi chroni tse kontribbùtu? Ti pame vrìskonta pleo, arte?” En icha pleo chari na kulusìso na milìso. “Mas èmine na chorètsome!” –“Gomòsamo tse krasì i tsichì ce limonìsamo na milìsome ‘o Griko!”

Συνεργασία με προσανατολισμό σε στόχο

Ο μαθητής, όταν βρεθεί στην ανάγκη να συνεργαστεί με κάποιον άλλο για την επίτευξη ενός στόχου (οργάνωση μιας εκδήλωσης, συζήτηση ενός εγγράφου) πρέπει να είναι σε θέση να: • κατανοεί λεπτομερείς οδηγίες Na plini ta rucha aspra atse kottùne vale ti’ llavatrìce me to progràmma tse annonìnta gradu, puru an echi na plini plaùna ce spare aspre. Kanni to

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

151

plimma atsè sarànta gradu a’ ttelìsi na plini màddhìa, kartsu ce petulìnu: min vali poddhì dersìvo. • παρουσιάζει με σαφήνεια κάποιο πρόβλημα Sìmmeri echàisa oles e tenni; tinò fitte'’ pleo na kami kazètta; tinò fitte' pleo na kannulìsi to linàri. Echàisa i fabbrikatùri, ka cini apò sìmmeri kafùrkiu fitèutte na kàmune, ma nde ta spìddia pu mia’ fforà. • κάνει υποθέσεις για τα πιθανά αίτια κάποιου προβλήματος ή τις επιπτώσεις του Sìmmeri e màkine zimònnune, plàzune, enfurnìzune, koscinìzune alèvri, alèe; eskàttune to choma; terìzune to’ kkampo, to lemìzune ce to ‘lonìzume. O forìsi apò sìmmeri sozi pài i’ ttotsu me ti’ kkravàtta ka ‘enn echi pena na cilistì. • κάνει προτάσεις ζυγίζοντας τα υπέρ και τα κατά κάθε πιθανής λύσης – Mas ipe i mèscia na gràtsume ole tes tabelline a’tto oftò tto deka. – Ce allora kàtiso ce ncigna na tes kami. Ti meni? Arte ghènete skotinò ce ‘e’ ssu kodhà na kami tìpoti pleo. – Umme mamma; arte torì posson vaddho na tes kamo ole. Esù, mamma, sandè m’orti sten nu kanèa numero, mu to lèi? – Ma sì ka su to leo. • θέτει ερωτήσεις για να βεβαιωθεί ότι κατάλαβε απόλυτα το συνομιλητή/τους συνομιλητές του και να διευκρινίζει αμφίσημα σημεία Alìssio lèi? T’ ipe? T’ ipe? Mino na spirì… Mu to lèi mapàle? • ζητάει από τους άλλους να πάρουν μέρος σε μια συζήτηση. – Pisteo ti m’utti’ kkrisi ekonòmika fèune ole e visìe jò Griko! Kànnun kalà? Ti lèi isù? – Kànnun Kalà, kànnun! Ola ta èuro pu mas ambiètsane jò Griko, ta fìkane n’ kkutètsun feste!

Συνεντεύξεις Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να δίνει αλλά και να παίρνει συνεντεύξεις οργανώνοντας τη συνομιλία με απόλυτη ευχέρεια.

152

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

Στρατηγικές προφορικής συναλλαγής Κατά τη διάρκεια μιας προφορικής συναλλαγής εναλλάσσονται οι ρόλοι ακροατή και συνομιλητή, άρα εναλλάσσονται και οι στρατηγικές αντίληψης και παραγωγής. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • διατηρεί μια συνεχή γραμμή προσέγγισης με το συνομιλητή/τους συνομιλητές του ζητώντας εξηγήσεις (ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που ο λόγος εμπεριέχει διαλεκτικά στοιχεία άγνωστα ως προς αυτόν), ανακεφαλαιώνοντας και συνοψίζοντας, ώστε να είναι σίγουρος ότι ο στόχος της προφορικής συναλλαγής έχει επιτευχθεί.

Δραστηριότητες και στρατηγικές διαμεσολάβησης Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να λειτουργεί με επιτυχία ως διαμεσολαβητής, σε ανεπίσημες περιπτώσεις, ανάμεσα σε ομιλητές ως διερμηνέας ή ως μεταφραστής. Ως διερμηνέας πρέπει να μπορεί να αναλάβει: • άτυπη διερμηνεία (σε κοινωνικές συναντήσεις μεταξύ συγγενών, φίλων κ.λπ.). – Se kanno na ‘nnorìsi na kumpagnùnammu apù Luppiù ka en itsèri na milìsi to Griko. – Ti presento Gino. – Mi sembri un viso conosciuto. Forse ci siamo già visti da qualche parte. – Lèi ka tis fènete ka s’annorizi ka forsi s’ ite is kannèn merèo. – Sine, ene alìssio. Mu fènete ka s’ ita is ‘o’ kkompleànno a’ tti’ Rrita. Ως μεταφραστής πρέπει να μπορεί να αναλάβει: • περιλήψεις άρθρων σε περιοδικά και εφημερίδες E Provincia ce e Masci a’ tto’ Mmusèo pu Luppìu, vàlane pleo ka ena chrono polemònta na stiàsune ‘i’ kkappèddha ce ‘in ikòna, ‘is Maddònna pu stèi ec’essu. E ikòna este poddhì katalimmèni ce ìone poddhì dìskulo na sosun vali chera. Ma polemìsane kalà ce Artena e ikòna stèi ecì, òrria ce stiammèni, ce o jèno pu Martignàna pài ‘i’ Dettèra ‘u Paska na kusi ecì ‘i’ llutrìa. Ole e noe panu ‘utti’ kkappèddha stèune grammène panu sto’ llibbro pu ègratze o Vincènzo Pelùso “Martignano sacra – Congedo Editore 1981). • παράφραση σε εξειδικευμένα κείμενα.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

153

Γραπτός Λόγος Κατανόηση γραπτού λόγου

Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να είναι σε θέση να κατανοεί όλους τους τύπους γραπτού λόγου, ακόμη και αν δεν έχουν σχέση με το δικό του τομέα ειδίκευσης. Τα κείμενα μπορεί να είναι από πολύ απλά, που μπορεί να συναντά καθημερινά, μέχρι αφηρημένα, σύνθετα λογοτεχνικά δοκίμια με στοιχεία καθομιλουμένης και ιδιωματικές εκφράσεις, επαγγελματικά έγγραφα ή επίσημη αλληλογραφία. Ίσως σε κείμενα σύνθετα και ειδικού περιεχομένου περιστασιακά να πρέπει να καταφεύγει σε λεξικό για απόλυτη βεβαιότητα. Ακόμη πρέπει να μπορεί να αντιλαμβάνεται τις λεπτές διακρίσεις ύφους, να ανταποκρίνεται με επιτυχία στο ζητούμενο και να εκπληρώνει επιτυχώς τις επικοινωνιακές του ανάγκες. Ο μαθητής αυτού του επιπέδου διαβάζει ένα κείμενο για να κατανοήσει: • το θέμα γενικά • την κεντρική ιδέα • συγκεκριμένες πληροφορίες • όλες τις λεπτομέρειες.

Στόχοι κατανόησης Συγκεκριμένα, ο μαθητής διαβάζει ένα κείμενο για: • γενικό προσανατολισμό • να καταλαβαίνει το θέμα το οποίο αναπτύσσεται ακόμη και αν δεν είναι μέσα στα ενδιαφέροντά του. Μπορεί να εντοπίζει τα σημεία που τον βοηθούν να αποκτήσει μια σφαιρική γνώση του θέματος. Καταλαβαίνει το περιεχόμενο ειδήσεων, άρθρων και αναφορών πάνω σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων. • πληροφορίες • να κατανοεί λεπτομερή, σύνθετα και εκτενή κείμενα, να εντοπίζει λεπτά σημεία που τον βοηθούν να καταλάβει στάσεις και απόψεις του συγγραφέα του κειμένου, που δηλώνονται ή και υπονοούνται. • οδηγίες που θα ακολουθήσει.

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

154

Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να κατανοεί, εφόσον μπορεί να ξαναδιαβάσει τα δύσκολα σημεία, αν χρειαστεί, λεπτομερείς και σύνθετες οδηγίες σχετικά με τη χρήση ενός μηχανήματος, ή μιας διαδικασίας που θα πρέπει να ακολουθήσει. Οι οδηγίες μπορεί να είναι σχετικές ή και όχι με την ειδικότητά του. • εξαγωγή συμπερασμάτων Ο μαθητής πρέπει να μπορεί μέσα σε ένα κείμενο να εντοπίζει λεκτικές και γραμματικές ενδείξεις για να συμπεράνει τη στάση, τις διαθέσεις και τις προθέσεις του συγγραφέα του κειμένου και ο ίδιος να κάνει προβλέψεις για το τι θα ακολουθήσει. • ψυχαγωγία Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να διαβάζει οποιοδήποτε λογοτεχνικό κείμενο παρακολουθώντας την πλοκή του, κριτικές θεατρικών έργων, παρουσιάσεις βιβλίων. Ακόμη ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται: • Το σκοπό της σύνταξης ενός κειμένου • Τον αποδέκτη του κειμένου • Την οπτική γωνία του συγγραφέα μέσα από τον τίτλο • Το κεντρικό θέμα της κάθε παραγράφου • Την έκφραση απόψεων μέσα από τη χρήση επιθέτων, ρημάτων, φράσεων, σημείων στίξης • Το ουσιώδες από το επουσιώδες • Το μήνυμα που στέλνει το κείμενο.

Οπτικο-ακουστική κατανόηση Ο μαθητής πρέπει να μπορεί με μεγάλη άνεση να παρακολουθεί ένα κείμενο που διαβάζεται εφόσον η ταχύτητά τους το επιτρέπει.

Είδη γραπτών κειμένων Τα γραπτά κείμενα με τα οποία μπορεί να έρθει σε επαφή ο μαθητής είναι: • ενημερωτικά φυλλάδια • διαφημιστικό υλικό I pitserìa “Makàri” vrìskete is Sulìtu, ambrò sin villa. I pitse ine òrie ce male…

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

155

• δημόσιες ανακοινώσεις O màscia Ernesto Aprìle mas èfike. Apèsane o màscia pu ègratse “Zeni esù en ise ettù ‘s ti Kalimera” • έντυπα ερωτηματολόγια Ta pedìassu milùne to Griko? □ Umme □ Degghe □ Iu c’iu □ To nnoùne ma ‘e’ tto milùne • προσωπικές επιστολές Agapimmèni Lucìa, Ittù s’arizo cìo pu ègratsa ja to’ kkonvègno. Ste ce meno na rispundètsi o Professùri, tosso na mu pi poa teli na vresume oli’ mmia. […] Stassu kalì ce vriskomèsta sto kalocèri motte èrkume is fèrie. Marìa. • σημειώματα, μηνύματα Pprontèttu ka ittù is ìmisi n’ora diavènno apôssu-su Essu ‘e’ mme vriski. Steo sti’ skola ja ‘na konferèntsa. • βιβλία • λεξικά • εφημερίδες • χρονογραφήματα • περιοδικά (ποικίλης ύλης και επιστημονικά) • λευκώματα, τουριστικοί οδηγοί • λογοτεχνικά κείμενα • κριτικές λογοτεχνικών, θεατρικών έργων • παρουσιάσεις βιβλίων • σχόλια I c’ es to’ llibbro puru ffruntèume tus plon anorimmènu personàggiu pu Lipignàna me tes famìjietto kunda i Verri, i Dimìdri, i Fatsi o i Maioràno. ‘O llibbro ancignà a’ttin èpoka tu Bizàntiu me tus Ajìu tis Anatolì (Asia Minòre), me tus topu a’tti’ llutrìa bizantìna kunda i palèa Aglissìa t’ A’ Jorgìu simà sti’ mmesi, tèmpio pu prita ìstinne ‘ttupètsu a’tto’ ccentro tu paisìu, cè kulusà kuntènta tin istorìa a’ttes kappèddhe pu assatìa assatìa jennìatto depòi, jà ti’ kkattolikì perìodo. • αναφορές, εκθέσεις

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

156

'O libbro “Pantalèo is Primavèra” ene otsilò addomìnta ce makrèo pettìnta ka to’ kkàmamo me to' kkartùna pittino. E pàggine a’tto’ llibbro èchune tes fenèstre ipù echi ta ttinà ce ola t’àddha pràmata a’tto kunto:[…] Is kammìa pagina a’tto’ llibbro echi puru tes fenèstre pu stèi grammèno o kunto me dio glosse… • έγγραφα • σταυρόλεξα, κόμικς.

Παραγωγή γραπτού λόγου

Ο μαθητής αυτού του επιπέδου υιοθετώντας το κατάλληλο και αποτελεσματικό για κάθε περίσταση ύφος πρέπει να είναι σε θέση να: • συμπληρώνει έντυπα Gratse ti’ ttraduziùna atse tuttus verbu: Tsunnìsete…………………… Dellàste……………………… Mìnamo……………………… Diàike………………………… Pane…………………………… • απαντά σε ερωτηματολόγια Melètiso tus versu: “Tsunnìsete, tsunnìsete jinèke Dellàste ettù na klafste ma mena Mìnamo manekèmma, diàike o A Vrizie Ce e àntropi ste mas pane ess’ena ss’ena” Atse peo travudi ine tuse omilìe? □ O àndramu pài □ Kalì nitta □ Aremu rindinèddhamu □ Ceròn alèe • αλληλογραφεί σε προσωπικό επίπεδο Karo direttùri, […] Emì sòzome kukkestì oli, armài sse tossi’ kkalì volontà; fìnnonta ampì ole tes manère, kundu passon ena s’emà echi grammèna to Griko. […] Evò èsira to lisàri sti’ llìmini; arte enghìzi ‘ss’ esà na nòsete t’assàri. Mènonta cino pu pensète esì, sas cheretò olu ce ole.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

157

• περιγράφει εμπειρίες και γεγονότα (γραπτή κατάθεση) Puru feto, sekùndu olu tus chronu, i triti tu Karnevàli mes ti’ mmesi ‘pu Martignàna pèsane o “Paulìnu”. I misciamèra iche ena mea kònsulo me trippa ce krasì. ‘O vrài o’ klàtsane e jinèkattu e Nina, o Kumpàro, e Kummàra ce olo to jèno. O Arkàngelo Ntoni ekkatèke deputào a 'ttin anghera ‘mbiemmèno a’tto Paraìso. Depòi oli kàmane mia mali jortì. Kàtsane ‘o’ “Paulinu” sti’ ffòkara ce ‘fane trippa ce petsèttu, morsu ce satìtsa, pìnnonta tosson òrrio’ kkrasì. • κάνει παραπομπές σε υπάρχον κείμενο Ene mia traduziùna ‘ncignata’ atto Kleòvulo atti Rodi (600 a.C.) p’ògratse o traudi “Helidonisma”. Ene mia traduziùna ‘ncignàta’ a’tto Kleòvulo a’tti’ Rrodi (600 a.C.) p’ògratse o traùdi “Helidonisma”. Arte, pronì Martìu kundu ta palèa chrogna, pedàcia ‘tti skola vastònta mia mali rindinèddha jenomèni tse tsilo, pane nomèna pratònta ce cherùmena traudònta ste stràes to kalòs ìrtato is rindineddha “To chelidòni eftase / ce traudà ce chèrete /ce ferni mas to minima / posi ne ànikis cerù / ce àrkisi kaloceriù.” • μετασχηματίζει ένα κείμενο Olu tus kuntu grammènu sto’ llibbro “Mes ti tàlassa, ces tto daso” • κάνει περιλήψεις από μακροσκελή κείμενα O kunto me alìa loja: O spaventapàsseri Pantalèo stèi manechò ce prikò is ‘o koràfi; jurìsane e rendinèddhe, ene Primavèra, ce o Pantalèo ifonàzi ola ta ttina; echi puru tu’ ffiùru; olo na nomeno Pantaleo itorì kanèa prama sin ajera ce ifaùte: ma ene i kumèta jatì si’ pprimavèra puru ta pedìa pane is ‘o koràfi na pèzune. Artena o Pantaèlo ene cherùmeno. • κάνει περιλήψεις πληροφοριών από διάφορες πηγές, ανασυνθέτοντας τα δεδομένα και παρουσιάζοντας ένα καλά δομημένο κείμενο Ta Metèora ine 24 kumènti […]Ivrìskotte sti Tessàglia, ‘na’ topos a 'ttin ànu Grèggia, simà sti’ mmali chora Kalambàka, c’ ine ‘'nan aghio centron a’ttin ortodossìa Grika. […] Me to diavì tu sèkulu XIV jennìsane plo’ ppoddhus kumèntu, ce puru me tin visìa tos prùssio kunda o Ria Simeène, ka dòkane sordu ce privilègiu sto jèno ka iklìnnato. • κάνει το διάγραμμα της δομής ενός κειμένου O liko c’ e alipùna sti massarìa. Personaggi: Alipùna, liko, massàri ce tria pedìa Ambiente: massarìa. […] • χωρίζει ένα κείμενο σε νοηματικές ενότητες – ‘O milìssi c’è cikàla ìsan adèrfia. ‘Os pèsane o ciùri ce e mana ‘us èmbiefse fonàzonta, ti stèane ‘ttofsu,

158

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

– ‘O milìssi ka ste vòscia ‘us fiùru na sianòsi meli, malppèna tûkuse, èfike kundu vresi, pètase ce pirte. I cikala ipe: ka icha na kantalìso. – Ce pirte essu vràin vrài, • βρίσκει το νοηματικό κέντρο κάθε παραγράφου ενός κειμένου και να δίνει τίτλο σε κάθε παράγραφο Pù tèlome na stàsome Tèlome i glossa grìka dikìmma na chirìzi pleon poddì ce na pài panta ambrò. […] Ti tèlome na kàmome. Na sviluppètsome 'nan mètodo ce rucho didàttiko ja ton insegnamento tis glossa grika. […] Tis ine anteressàti. Studènti ce màstori a’ttes chores ellenòfone. […] • συγγράφει άρθρα για εφημερίδες και περιοδικά Olu tus artìkulu grammenu panu is “I Spitta” Periodikò griko derentinò a’ttin “Associazione Grika Milume”, Martano (LE). • συγγράφει αναφορές Motte i Romàni pìrane tes kolònie grike a’ttin Katu Itàlia (Magna Graecia), ìrtane is kontàtto me tus Greku pu istèane icì già a’tse poddùs’ ssèkulu. Lène ka tusi Greci, cini a’tti Kalavrìa, a’tti’ Llukània, a’tti’ Kkampània ce a’tti’ Ppuglia, stin glossa grikato vastùane to noma Grekì. Atse tutto noma, dopu, irte to noma latino “graeci”. Mian addhi teorìa tu Aristòtele lèi ka i àntropi zùane stin agra tis Epiru vastùane to noma Grekì. • κάνει τεκμηριωμένα σχόλια “Aremu plea paìssia / plèus topu ise diammèna / pu in echi janomèna / ti foddhèan esù”. O G. Aprile ègratse to traùdi, “Aremu rindinèddhamu” p’one soggèste inno ‘i’ Grecìa Salentina. […] • κάνει παρουσιάσεις βιβλίων (συγγραφέας, περιεχόμενο, δομή, σχόλια, εκτίμηση κειμένου) 'O libbro tu Kassòni echi tossus chronu ka irte grammèno ma ankòra vrìskete; cino tu Domenikànu Tondi ene cinùrgio ce puru vrìskete. Passo parèra ìsoze jaddhètsi, mes’ ola ta àddha, itta pràmata pu stin agglisia sozun erti meletimmèna, ce ka ‘u fènutte pleon òrria ce pleo’ kkalà. Ce ìsoze puru stiàsi ‘in glossa j’o paìsi ecì pu vrìskete. • κάνει τεκμηριωμένη κριτική. Tuso libbro, sekùndu lèi o tìtulo, ene ‘na’ pprama kalò ja cinu pu itèlune na skuperètsune ti’ mmakrèa istòria tunù òriu chorìu tis Grèggia Derentinì.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

159

'O libbro ene skorimmèno is ennèa kapìtulu, ce passosèna milì atsè mian istorikì’ pperìodo tu chorìu pu Lipignàna me ta palàtiattu, to’ kkumènto tos Agostiniàno, me tes strate ce ta stenà, ta menhir ce me tes agglisìettu mincè ce male. […]Mu piàcetse poddhì tuso libbro jatì panta agàpisa citto’ chorìo pu ene ‘na’ mmira tse mena…

Γραπτή συναλλαγή Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να επιτελεί επιτυχώς τις επικοινωνιακές του ανάγκες ως παραλήπτης και αποστολέας γραπτών κειμένων σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο: • ανταλλάσσοντας σημειώματα (που ζητούν πληροφορίες ή εξηγούν τυχόν προβλήματα) και υπενθυμίσεις Ènna telefanètso sto’ ppediàtra na mu doki 'nan appuntamènto. Ènna fonàso sto’ pprèside. Ènna piàko ‘on antibiòtiko. • αλληλογραφώντας Caro direttùri, Melètisa cipànu stin ùrtimi Spitta ka epiannasòsto ja kundu ènna grastì to griko. Evò egrafsa mia grammàtika grika ce to protinò prama pu èvala, ègrafsa pos ènna grastì to griko, jatì ste skole passon ena to grafi kundu teli ce ta pedìa en’ efsèrune ti ènna kulusìsune. […] • στέλνοντας φαξ, e-mail, μηνύματα σε κινητό τηλέφωνο Sìlviamu, e sozo erti sìmmeri. Allimònisa ka nghizi na pao m’o’ cciùrimu jatì mian vìseta so’ mmessère i’ Lluppìu. Toriumèsta avri. Ènna me skusètsi, se filò. Gina. • συμμετέχοντας σε συσκέψεις εξ αποστάσεως.

Στρατηγικές παραγωγής προφορικού και γραπτού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να καταφεύγει σε κάποιες στρατηγικές στον προφορικό και γραπτό λόγο ώστε να παράγει λόγο ακριβή και καλά δομημένο. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • εκμεταλλεύεται όλες τις γλωσσικές του δυνατότητες • γνωρίζει και να υπολογίζει τον ακροατή ή τον αναγνώστη

160

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

• παρακολουθεί τις εκφράσεις του προσώπου, τις χειρονομίες του συνομιλητή του και να διαμορφώνει ανάλογα το λόγο του • τροποποιεί και να προσαρμόζει το μήνυμά του ανάλογα με αυτό που μπορεί να εκφράσει και όχι με αυτό που θα ήθελε • παραφράζει, όταν αντιλαμβάνεται ότι δεν είναι σίγουρος • επανέρχεται και να αναδομεί κάποια δύσκολα σημεία που καταλαβαίνει ότι δεν αποδόθηκαν με ακρίβεια • παρακάμπτει τις αδυναμίες του με τρόπο που δε γίνεται εύκολα αντιληπτός • χρησιμοποιεί γλωσσικό υλικό για το οποίο είναι σχεδόν σίγουρος • χρησιμοποιεί στην παραγωγή γραπτού λόγου πρόχειρες σημειώσεις για την καλύτερη διαμόρφωση των σκέψεών του, αν υπάρχει η δυνατότητα • μη διστάζει σε περίπτωση λάθους να το διορθώσει όπως θα έκανε και ένας φυσικός ομιλητής.

Λεξιλόγιο

Το επίπεδο της γλωσσικής επίδοσης του μαθητή αυτού του επιπέδου χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα υψηλό. Τα λάθη τα οποία πιθανόν κάνει δεν δημιουργούν κανένα πρόβλημα στην επιτυχή επικοινωνία. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: • εκμεταλλεύεται τη σχεδόν τέλεια γνώση ενός πολύ ευρέος φάσματος λεξιλογίου, για να διατυπώνει τις σκέψεις του με ακρίβεια, να δίνει έμφαση (με τη χρήση επιθέτων, επιρρημάτων), να αποφεύγει την αμφισημία. • χρησιμοποιεί σωστά τις συναισθηματικές, μεταφορικές και παιγνιώδεις χρήσεις των λέξεων. • αναγνωρίζει πολλές παροιμίες και ιδιωτισμούς και να μπορεί να χρησιμοποιεί σωστά πολλούς από αυτούς, ξέροντας δε και την πολυσημία ενός μεγάλου αριθμού λέξεων πρέπει να μπορεί να τις χειρίζεται κατάλληλα και να ποικίλλει το λόγο του. • γνωρίζει ακόμη κάποιους μη-γλωσσικούς ήχους ή φθόγγους που χρησιμοποιούνται από τους φυσικούς ομιλητές και να είναι σε θέση να τους χρησιμοποιεί στην κατάλληλη θέση.

Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας για ενήλικες

161

Φωνητική

Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να προσπαθεί να πλησιάσει την προφορά των φυσικών ομιλητών και σε αυτό θα τον βοηθήσει αν προσέξει κάποιες ποικιλίες στην προφορά και ιδιαίτερα σε φαινόμενα όπως αφομοιώσεις και αποβολές

Κοινωνιογλωσσικά Στοιχεία

Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να είναι βαθύς γνώστης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της κοινωνίας της Γκρετσία Σαλεντίνα που έχουν σχέση με την καθημερινή ζωή (ώρες γευμάτων, εργασιακές πρακτικές και ωράρια, δημόσιες αργίες), συνθήκες ζωής, επίπεδο διαβίωσης, διαπροσωπικές σχέσεις (χειρονομίες, εκφράσεις προσώπου, στάσεις σώματος, σχέσεις εγγύτητας) και κοινωνικές συμβάσεις (γλωσσικές και μη γλωσσικές), όπως αυτά αναλύονται στα προηγούμενα επίπεδα γνώσης της Γκρίκο. Ακόμη πρέπει να είναι γνώστης των αξιών (ηθικές) και των πεποιθήσεων (θρησκευτικές, πολιτικές ιδέες) που χαρακτηρίζουν την κοινωνία. Ο μαθητής πρέπει να διαθέτει, ακόμη, πολύ καλή γνώση ιδιωτισμών και στοιχείων της καθομιλουμένης με επίγνωση των συνδηλωτικών επιπέδων της σημασίας. Πρέπει να μπορεί να αντιλαμβάνεται τις κοινωνιογλωσσικές και κοινωνιοπολιτισμικές συνέπειες της γλώσσας και να μπορεί να αντιδρά ανάλογα. Αναμένεται να γνωρίζει και να χρησιμοποιεί σωστά το κατάλληλο ύφος για κάθε περίσταση, καθώς και τους δείκτες κοινωνικών σχέσεων για τη σωστή επιλογή χαιρετισμών και προσφωνήσεων στις κοινωνικές και επαγγελματικές του επαφές. Τέλος, πρέπει να είναι εξοικειωμένος με την ιστορία της γλώσσας της Γκρίκο.

Βιβλιογραφία

AA.VV., Ambrò sto kkantuna, Circolo Didattico Martano, Martano, 2002 2. AA.VV., Loja ce lisària, Il Corsivo, Lecce, 2001. 3. AA.VV., “Mes ti tàlassa, ecè sto daso”, ed. Ghetonia, Calimera, 2003. 4. Abbate Sandra, “La Lingua Grika e l’ Unità d’ Italia” in AA.VV. Pensieri e Azioni per Vivere nel Paese che Vorrei, ed. Expomedia, Lecce, 2011. 5. Aprile Giannino, Traùdia. Calimera e i Suoi Canti, Ghetonia, Calimera, 1990. 6. Cassoni Mauro, Griko Italiano Vocabolario, ed. Argo, Lecce,1999. 7. Corlianò Franco, Vocabolario Italiano-Griko, Griko-Italiano, Manni Editori, San Cesario di Lecce, 2010. 8. Costa Diana, “I Passiùna tu Christù - Rito e teatro di una cantica della Grecìa Salentina” in Antropologia e Teatro. Rivista di Studi, n. 8105 del 1/10/2010, Bologna. 9. Cotardo Angiolino, Glossa Grica, ed. Manni, San Cesario di Lecce (LE) 2010. 10. De SantisGianni, Filieri Giorgio Vincenzo, Imbriani Eugenio (a cura di); La Storia Costruita, Storie di Tabacchine Grike a Sternatia nel Dopoguerra, Kurumuny, Galatina, 2009 11. Delos Daniela, “O tabakko” in AA.VV. Loja ce Lisaria. Parole e pietre, Il Corsivo, Lecce, 2001. 1.

164

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

12. De Pascalis Giuseppe, “Ce e’ Ssisti Tìpoti” in I Spitta, n.6, Dicembre 2008, Cartografica Rosato, Lecce. 13. De Pascalis G.iuseppe,“Io mia fforà e bolla” in I Spitta, n. unico, Aprile 2007, Grika Milùme, Martano (LE). 14. Diakidis Theonia, “Kalanda Strina Eiresioni” in I Spitta, n.6, Dicembre 2008, Cartografica Rosato, Lecce. 15. Diakidis Theonia, “Paparine” in in I Spitta, no unico, Aprile 2007, Grika Milùme 16. Diakidis Theonia, “Rindinèddhe… Chelidonia” in I Spitta, n.7, aprile 2009, Cartografica Rosato, Lecce. 17. Diakidis Theonia, “Ta Rùchamu Cinùria jo Paska” in I Spitta, n.7, Aprile 2009, Cartografica Rosato, Lecce. 18. Di Mitri Paolo, “Appu èttatse o Karniàli” in I Spitta, no. unico, Aprile 2007, Grika Milùme, Martano (LE). 19. Di Mitri Paolo, “Ce Arte Ti e Na Sa Spume?” in I Spitta, n. unico, Aprile 2007, Grika Milùme, Martano (LE). 20. Di Mitri Paolo, “Jatì e’ na Gràtsome Grika” in I Spitta, n. unico, Aprile 2007, Grika Milùme, Martano (LE). 21. Fazzi Giovanni, “E Kappeddha is Kunedha e’ Mmartignana” in I Spitta, n.7, Aprile 2009, Cartografica Rosato, Lecce. 22. Fazzi Giovanni, “Prakalume m’ in Glòssama” in I Spitta, n.6, Dicembre 2008, Cartografica Rosato, Lecce. 23. Fazzi Giovanni, “Paulinu” in I Spitta, n. unico, Aprile 2007, Grika Milùme, Martano (LE). 24. Filieri Giorgio Leonardo, “Meletimma a’ Tto Tivlìo tu Giobbe” in I Spitta, n.7, Aprile 2009, Cartografica Rosato, Lecce. 25. Filieri Giorgio Vincenzo, “I festa t’ A Jorgìu si’ Chora”, in Nea Fonì, Agosto 2003. 26. Filieri Giorgio Vincenzo, Ivò Milò to Griko, Università di Ioannina, 2001. 27. Giammarruco Antonio, “O Kunto m’ on ìpuno” ”in Mes ti Tàlassa, Ecè sto Daso, ed. Ghetonia, Calimera, 2003 28. Greco Antonio, Ivrika tin glossamu, Besa, Nardò (LE), 2003 29. Greco Antonio, “Mas gràtsane” in I Spitta, n.7, Aprile 2009, ed. Ass. Grikamilume (Martano). 30. Greco Carmine, Γ. Λαμπρογιώργου, Lessico di Sternatia, edizioni del Grifo, Lecce, 2001. 31. Greco Carmine, “Kuài nee apà' si’ ppitserìa ῾Lu Puzzu' a’ tti’ Chora”, in I Spitta, Cartografica Rosato, Lecce.

Βιβλιογραφία

165

32. Greco Carmine, “Tris menhir si’ Xora”, in I Spitta, n. 1, Alonari 2007, Cartografica Rosato, Lecce. 33. Guarini Carlo, “Epù pài i Avlèddha? Milì o Rocco De Santis” in I Spitta, n. unico, Aprile 2007, Grika Milùme, Martano (LE). 34. Guarini Carlo, “Greci ce Griki” in I Spitta, n.6, Dicembre 2008, Cartografica Rosato, Lecce. 35. Guarini Carlo “Melpignano, tra Oriente e Occidente” ” in I Spitta, no unico, Aprile 2007, Grika Milùme, Martano (LE). 36. Guarini Carlo, “Ta Metèora” in I Spitta, n.7, Aprile 2009, Cartografica Rosato, Lecce. 37. Licci V., “E kiatera tu iju” in Mes ti Tàlassa, Ecè sto Daso, ed. Ghetonia, Calimera,2003. 38. Nucita Stefanelli Ada, To Griko sti Skola, Pensa Multimedia editore, Lecce, 2001. 39. Palumbo Vito Domenico, Jo’ Mia Forà… (a cura di S. Tommasi, Ghetonia, Calimera, 1998. 40. Penza Francesco, “Is Farìete Attì Primvera?” in I Spitta, n.7, Aprile 2009, ed. Ass. Grikamilume (Martano). 41. Penza Francesco, Visisetèmma, in I Spitta. 42. Redazione, “Chrònika” in I Spitta, no unico, Aprile 2007, Grika Milùme, Martano (LE). 43. Redazione, I Spitta, n.6, dicembre 2008, Grika Milùme (Martano), Cartografica Rosato, Lecce. 44. Rohlfs Gherard, Vocabolario dei Dialetti Salentini, Congedo, Galatina, 1976. 45. Spagna Addolorata, Mia Fora Iane Tsomì, in Nea Fonì, Gennaio 2003. 46. Spagna Addolorata, “So trappito tu Markese” in AA.VV. Loja ce Lisaria. Parole e Pietre”, Il Corsivo, Lecce, 2001. 47. Stomeo Francesca, “I Tabakkiera m’ a Sporia” in A. Nucita, Il Griko vent’ Anni Dopo Nella Scuola Elementare di Castrignano de’ Greci”, Carra, Casarano (LE), 1997. 48. Tommasi Salvatore, Katalisti o Kosmo, Ghetonia, Calimera, 1996. 49, Martano (LE). 50. Tondi Domenicano, Ta pràmata Christù, a cura di Leonardo Tondi, ed. Manni, 2008.

Pos Màtome Griko - Αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Γκρίκο

166

Προφορικές πηγές 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Abbate Sandra, Corigliano d’ Otranto 1966, anni 46 Campa Ada Viola, Zollino 1927, anni 85 Castellano Carmelo, Zollino 1927, anni 85 Costa Antonio, Zollino 1933, † 2011 Durante Splendore, Zollino 1918, anni 94 Filieri Antonio, Sternatia 1930, anni 82 Filieri Giorgio Vincenzo, Sternatia 1969, anni43 Marcucci Assunta, Zollino 1934, anni 78 Pellegrino Antimo, Zollino 1926, anni 84 Pellegrino Niceta, Zollino 1932, anni 80 Reale Clelia Giuseppa, Sternatia 1934, anni 78 Spagnolo Adriana, Corigliano d’ Otranto 1967, anni 45

Άλλες πηγές Argalìo Travudia palèa (a cura di S.Abbate per Regione Puglia), cd musicale, Edit. Bari, 2000 Pos Màtome Griko: Attività recenti: “O Griko: ti ene?”, www.e-griko.eu/it/static/griko-ti-eneit-version.aspx Λήμματα: “Archivio, Bottega del teatro di Zollino” in: www.cantidipassione.it/cantidipassione.php