Nova fragmenta Euripidea in papyris reperta [Reprint 2018 ed.] 9783110826647, 9783110013139

Citation preview

KLEINE TEXTE FÜR V O R L E S U N G E N U N D Ü B U N G E N B E G R Ü N D E T VON H A N S L I E T 2 M A N N H E R A U S G E G E B E N VON K U R T A L A N D 187

NOVA FRAGMENTA EURIPIDEA I N PAPYRIS REPERTA EDIDIT

COLINUS AUSTIN

W A L T E R D E G R U Y T E R & CO. B E R L I N 1968

Archiv-Nr. 3 3 3 2 6 8 1

1968 by Walter de Gruyter Äc C o . , vormals G . J . G ö s c h e n ' s c h e Verlagshandlung J . Guttentag, Verlagsbuchhandlung • G e o r g Reimer • K a r l J . T r ü b n e r Veit Sc C o m p . Berlin 30, Genthiner Straße 13

Alle R e c h t e , insbesondere das der Übersetzung in fremde Sprachen, vorbehalten. Ohne ausdrückliche Genehmigung des Verlages ist es auch nicht gestattet, dieses B u c h oder Teile daraus auf photomcchanischero Wege (Photokopie, Mikrokopie) zu vervielfältigen

(Printed in Germany) Satz lind D r u c k : Walter de Gruyter 8c C o . , Berlin

á Maman

OÚK SCT1 H t | T p Ó C OÜ6ÉV f | 5 l O V TÉKV01C

PRAEFATIO

Cum me nuper rogavisset J. Scherer vir optimus ut Euripidis Erecthei fragmenta nova ederem 1 , haud ab re fore putavi si, priusquam ad comicos qui mihi magis sunt curae cordique redirem, omnes Euripidis reliquias his proximis annis inventas una cum fragmentis harum tragoediarum antehac cognitis in unum fasciculum colligerem. Ecce igitur, amice lector, Archelai Erecthei Cresphontis Cretum Oedipodis Telephi fragmenta omnia 2 ; in prima appendice inclusi, ne omnino neglectae iacerent, lacinias tenues Alcmeonis et A Icmenae, nec non et nova e florilegio Florentino fragmenta quae mihi hic edenda eximia benignitate concesserat V. Bartoletti 3 ; altera appendix de fabularum argumentis quae papyris servata sunt perquam breviter te certiorem faciet. Post tragicorum fragmentorum editionem alteram ab Augusto Nauck anno 1889 egregia cum industria atque doctrina coniectam tam immensa novorum versuum seges e fecundis Aegypti arenis ex improviso surrexit, ut hodie novae collectiones valde desiderentur. Aeschylea sane omnia nuper edidit H. J. Mette, sed in re lubrica atque incerta parum caute versatus spem criticorum fefellit 4 . Sophoclea iam pridem recognovit A. C. Pearson commentariisque explanavit doctis et amplissimis 6 : haud tamen inutile fuerit novum supplementum Sophocleum fragmenta papyracea continens. Trágicos minores propediem publicaturus est B. Snell. Qui vero hac aetate Euripidis reliquiis operam dare cupit, ei, ut omnem materiam ante oculos habeat, ad fontes complures adire necesse est. Initium ac fundamentum maxime

1

2

3

4

5

C. Austin, De nouveaux fragments de l'Erechthée d'Euripide, Rech, de Pap. IV, Parisiis 1967. Omisi mutiliora quae ne unum quidem verbum integrum servant: P. Oxy. Cresphontis fr. 6 (]T[), Cretum fr. 5, Oedipodis fr. 4 et 5, Telephi fr. 2—4, 7—8, 16, 26, 28, 30—31, 34—40, 42—51, Hypoth. 2455, fr. 22—138; P. Hamb. 119 col. I et col. II et III init. Magno cum dolore audivimus virum humanissimum papyrologicaque arte eruditissimum immatura morte nobis esse ereptum. H. J. Mette, Die Fragmente der Tragödien des Aischylos, Berol. 1959; id. Der Verlorene Aischylos, Berol. 1963. De his libris recte iudicavit H. LloydJones (CI Rev 75, 1961, 15s. et 78, 1964, 2443s.), qui ipse Aeschyli fragmenta papyracea scite retractavit (in appendice ad Aeschylum vol. II ed. H. Weir Smyth, Loeb 1957). The Fragments of Sophocles edited by A. C. Pearson, Cantabrig. 1917.

6

PRAEFATIO

necessarium iecit Nauck. Deinde anno 1913 poetae vitam a Satyro scriptam et nova fragmenta fabularum decern divulgavit H. v. Arnim: Antiopae Cretum Melanippae Sapientis Melanippae Captivae Oenei Pirithoi Stheneboeae Hypsipylae Phaethontis Archelai6: est liber utilissimus sed in lacunis explendis extra fines iustos saepe vagatur novus vates dum versus totos pro ingenii ubertate ipse factitare gaudet 7 . Eosdem textus praeter Phaethontem et Archelaum post triginta fere annos sollerter retracta vit et anglice reddidit D. L. Page, additis qui interea innotuerant 8 , imprimis Alexandri fragmentis quae iam diligentissime collegerat B . Snell 9 . Idem vir doctus nuper photomechanicae instaurationi editionis Nauckianae supplementum adiecit nova fragmenta Euripidea apud scriptores veteres reperta continens 10 . Nunc prodit meus libellus. Sed ubi et quando invenietur ille Nauck redivivus qui mira patientia atque scientia praeditus ToO TpayiKooTÓTOu tcöv ttoit)tc5v fragmenta omnia in unum corpus congreget ? Fragmenta per seriem continuam numeris notavi, sed ita disposui ut ab ordine editionis Nauckianae non recesserim, et Nauckii numéros uncis inclusos semper adscripsi. Papyros quae Berolini Hamburg! Londini Parisiis asservantur non sine fructu ipse contuli omnes exceptis P. Oxv. 419 (Arch. fr. 19) et P. Berol. 13217 (Cret. fr. 82) quae nunc sunt deperditae. Poetae versus ubi opus erat adnotationibus variis illustrare placuit quas ego hinc atque illinc collegeram. In apparatu critico quisquilias sescentas quae nihil ad rem conferunt aut ad orthographiam tantum pertinent silentio praetermisi. Asterisco signavi ea fragmenta quae nullis certis testimoniis fabulae cuidam vel etiam ipsi poetae attribuuntur. Doctorum scripta hic selecta afferò; si plura cupis, tibi copiae quas Pack 1 1 et van Looy 12 congesserunt erunt perscrutandae : feliciter. Supplementum Euripideum bearbeitet von H. v. Arnim (Bonnae 1913 = Kl. Texte 112). E x his fabulis maximi sunt momenti fragmenta ampia Hypsipylae quae nuper sagacissime recognovit G. W. Bond (Oxon. 1963), sed valde dolendum est eum versus continue non numeravisse ut tandem sine labore citari possent. 7 In Phaethonte rescribendo satis effrenate bacchatus est. De hac fabula praeclara dissertationem doctissimam scripsit Pagei discipulus J . Diggle, quam spero eum mox publici iuris esse facturum. 8 D. L. Page, Greek Literary Papyri I (Loeb 1942) : Euripides p. 54—134. Praeter Alexandrum nova affert fragmenta Alcmeonis ( = 73a Snell) Pirithoi (n° 15, a et c) et Telephi (P. Mediol. et P. Ryl.). n e c n o n e t frusta quaedam Meleagri (n°27) et Phrixi (n°32) quae anEuripidis sint non constat. 9 B. Snell, Euripides Alexandros (Hermes Einzelschriften Heft 5, Berol. 1937). De hac fabula vide etiam F. Scheidweiler, Philol. 97, 1948, 321—35; T. C. W. Stinton, Euripides and the Judgement of Paris (Soc. Hell. St. Suppl. 11, Lond. 1965, 64SS.) ; F. Jouan, Euripide et les légendes des chants cypriens (Parisiis 1966, 113—142), etc. 1 0 Hildesiae 1964. 6

7

PRAEFATIO

Restat ut amicos commemorem qui mihi in hoc opusculo componendo surama benevolentia subvenerunt. W. S. Barrett et H. Lloyd-Jones Oxonienses adnotationes miserunt meque ab erroribus nonnullis servaverunt : de fabularum argumentis (App. II) et de Cresphontis et Cretum papyris optime meritus est Barrett qui meum in usum de his fragmentis commentationes concinnas scripsit ubi multa tam praeclare expedivit ut quam maximas ei gratias agere periucundum sit munus. D. L. Page Cantabrigiensis qua est liberalitate hanc editionem coniecturis suis et supplementis ineditis ditavit meque Consilio et ope semper adiuvit. Plagulas mihi corrigenti B. Snell Hamburgensis sese adiutorem acutum et perspicacem ultro obtulit et magno mihi usui fuerunt observationes quas ille comiter mecum communicavit. Ante omnes autem R. Kassel Berolinensis gratissimo mihi animo hic est prosequendus : is enim primum me ad hoc opus suscipiendum adhortatus est; deinde totum libellum oculis p e r l u s t r a v i acerrimis colloquiisque Berolini habitis de unoquoque fere fragmento mecum disput a v i ita ut plurima cum in textu tum in adnotationibus perpolire potuerim; denique primas plagulas benigne examinavit dum ego itinere longinquiore peregrinabar. Scribebam Cantabrigiae in Aula Sanctae THnitatis, mense Settembri MCMLXVII C. A.

11

12

Roger A. Pack, The Greek and Latin Literary Texts from Greco-Roman Egypt, ed. 2, Michig. 1965. H. van Looy, Zes Verloren Tragedies van Euripides (Bruxell. 1964) ch. I 1 — 7 7 ( = Les fragments d'Euripide, Ant CI 32, 1963, 162—199.). Cf. B. Snell, Gnom. 39, 1967, 326—331. — [Vide nunc etiam T. B. L. Webster, The Tragedies of Euripides, Lond. 1967, ubi vir doctus copiose (et satis audacter) de fabulis deperditis disserit: Arch. p. 252—57, Erecth. p. 127—130, Cresph. p. 136—143, Cret. p. 87—92, Oed. p. 241—246, Tel. p. 43—48, etc. Idem pauca refert de novis Phrixi fragmentis (p. 134), quae mox publicaturus est J. Rea (P. Oxy. X X X I V 2685), et de fragmento Meleagri inedito apud Photium (p. 234).]

SUMMARIUM

Archelaus

u

Erectheus

22

Cresphontes

41

Cretes

49

Oedipus

59

Telephus

66

Appendix I A lemeon

83

Alcmena

84

Florilegium

85

Appendix I I (GYPIfTIAOY Y n o e C C G l C ) Indices

88 104

I n d e x nominum propriorum

105

Index verborum

106

Index fragmentorum a N a u c k i o nondum suis locis insertorum Conspectus papyrorum

. . . 1 1 5 116

APXEAAOC

F a b u l a a c t a est Pellae anno 408/7 in honorem Archelai Macedonum regis ( 4 1 3 — 3 9 9 ) , de quo vide Thuc. I I 100, 2 e t Plat. Gorg. 4 7 o d — 4 7 1 d.

Schmid G G L I iii 6 2 7 — 9 ; E . Siegmann, Griechische P a p y r i (Hamb. 1954) i — 1 3 -

Vit. E u r . p. 2, 8 — 9 Schwartz EKEIÖEV 6 ' eie MOKESOVÌOCV TTEpì 'ApxéAaou yeyovax: Siérpivj/s (sc. Euripides) Kaì X a P 1 I ° J J l E V 0 C CCÙTGÌI Spana óiicowncoc i y p a y e . Cf. Satyri vitam fr. 39 col. X V I I I (v. Arnim p. 8).

Agatharchides in Phot. Bibl. 444 b 29 0Ü6' EùpnriSou

KATNYOPCÖ TCSI HÈV

'ApXEAÓCOl TrEplTEÖSlKOTOC T Ò C Tr||jévOU T T p a ^ E l C , TÒV 6È T E l p É C Ì a V ßEßlCOKOTa T r a p e i c à y o v T o c TTÉVTE y e v E o j v T r À é o v .

Hyginus 219. Archelaus Temerti filius exsul a fyatribus eiectus in Thraciam. (Macedonia-m, corr. C. R o b e r t ) ad regem Cisseum venit, qui cum a finitimis oppugnaretur Archelao regnum et filiam in coniugium dare pollicetur si se ab hoste tutatus esset Archelaus, quia ab Hercule esset oriundus, nam Temenus Herculis filius fuit. qui hostes uno proelio fugavit et ab rege pollicita petit, ille ab amicis dissuasus fidem fraudavit eumque per dolum interficere voluit. itaque foveam iussit fieri et multos carbones eo ingerì et incendi et super virgulta tenuia poni, quo cum Archelaus venisset ut deciderei. hoc regis servus Archelao patefecit-, qui re cognita dicit se cum rege colloqui velie secreto ; arbitris semotis Archelaus regem arreptum in foveam coniecit atque ita eum perdidit. inde profugit ex responso A pollinis in Macedoniam capra duce, oppidumque ex nomine caprae Aegeas constituit.

Dio Chrysost. 4, 71 f| a i y a c èXaOvcov;

OÙK a i T T Ó À o c f|V

ò 'ApxÉÀaoc, oùSè f|À08v

EÌC MOCKSSOVÌCCV

12

E U R I P I D I S F R A G M E N T A NOVA

•Argumentum. P a p . Oxy. X X V I I (1962) 2455, fr. 9 (saec. I I p. C.) ed. Turner. Utrum ad Archelaum an ad Temenum pertineat hoc fragmentum non constat (vide Turner p. 5 8 — 9 ) . (antecedunt ramenta tenuissima) ] finióvou novo6aXnov 8 i [ a piEpica]vToc SÈ TOO 'O^OÀou [t]tiv TTeXOiTÓ\»ur|cov EÌC] népr) Tpia, T[f)v n]èv 'ApyEÌ120 av

]e Tt)[|JE]V[OC ò] irpEcfpùjTcrroc,

tt)v 6È] Msccriviav ?[Aa]ßev KpfsccpóvTT)C

] TT)V 8 [è] AC(K[cO-

v!av ol 'ApicTo]8r)u[ou] TialSec àSiKt)]iav HÉTa 125

Tt]a(8COV TTOL]v 'ApxéAaov

Omnia suppl. Turner praeter 120 (e. g. L l o y d - J o n e s ) 115 irrr£uvr|CEV sc. Oxylus mulo unoculo insidens, cf. schol. Aristid. p. 80 Dind. 125 iiri 7r]aiScov TTOI[t|C£I e. g. Turner coli. fr. 2, 21. 1 (228) ('ApxiXaoc) Aavaöc 6 TTEurriKoirra öuycrripcov Trorrpp NeiXou Aiitüv Ki[ 7 Ka[ 8 6t|[ potius quam SK[ 9 CUTT[ (IÇIO[ maie Gôrschen) 10 o ç y [ 11 ÇT[ 12 ap 13 £[ potius q u a m 14 fA[ 158. [ . . . SiSunoi TTCCÎSEC èy EVO UTO 'Axpícioc Kai fïpoîToc 7 ôc T ' = 'et qui', cf. 13, K . - G . I I 236ss. 7 — 8 Apollod. I I , 4, 1 'AKpicioot 8è TTEpl iraiScov . . . Xpr)CTT|p!ceCryei

6'

öAßoc.

5 (231) (A.)

íincov tí 5f)Ta Tuyxávsic x p 6 ' a v

(B.)

irorrépcov yàp èc0Aà>v èAniSac 6i6coc ysycoc.

6 (232) êv

TOÏC

TÉKVotc yàp

?Aamfie, Kpeiccoov

ÁPETR) TCÙV

EÚyevcov

T * É C T ! TTAOUCÍOU

yápou

t TrévT|c y à p OOK ÉKEÌV' ÖCTTCOÄECEV

TÒ Toü TTOCTpòc yEvvaïov.

col

8'

sluov,

7 (233) -vjyac

C£> TTCCÏ, T Ò C

ÔT|pâv ópaic yàp

Trorrépa

ÊK T Ü V TTÓVCOV

còv Tipió)tievov.

* j Dion. Hai. de comp. verb. p. 203 (II p. 129, 13 Us.-Rad.) om. fab. nom. (ad Archelaum rettulit Musgrave) 1 c& ßccciAeü, corr. Valckenaer 2 Alcaeus 357 L . — P . |jap|iaipEi 8è péyac 8ónoc xàXKcoi Stob. I V 3 2 B , 39 I Theogn. 620 ¿xKpriv yàp Aesch. Eum. 562 oú5" CmspSÉovr' ÔKpav 4

-TTEVÍT)V O Ù X

ÙTTEpESpàpopiEV,

5 Stob. I V 29 e , 42 Archelaus, ut vid., Cisseum adloquitur. Ar. Thesm. 180 TOÜ X P E Í C V ÉXCOV;

6 Stob. I V 29 e , 44 2 £v lAaßE (iv om. A), corr. Nauck (ívéAap^E iam Valckenaer) KpEÏccov A KpEÏccov . . . yá|iou / (yévoc ) ' Nauck 3 trévT|C yàp (â>v 56 ' ) OÛK Cobet 7 Stob. I I I 29, 13

i di trai : Archelaus

2 còv Trorrépa, transp. Bothe

16

E U R I P I D I S F R A G M E N T A NOVA 8

(234)

Trcnpòc 8 ' áváyicq Traici tteíóecQcü Àóycùi.

9

(235)

uXouteïc; ó ttàoûtoc 8 ' âiiaôla SeiXóv 9 ' â p a .

10 (236) ciiv puplotci x à KaÀà yiyvsTcu ttóvoic.

n

(237)

WEavlav y à p âvSpa xpi1! -roApSv àtei • oùSeIc y à p gùv páiSupoc EÛKÀef)C à v i p , à A X ' ol TTÓvoi tIktouci tîiv e06o§lav.

[ 1 2 ] (238) oùk êctiv ócTic t|8ecoc £t|t TToAfrai, toTc §|aoic AoxEÜnaciv,

31 eIAovt' f| Matthiae : eiAovto Kai 3 4 — 3 5 f| [Jiia |JÖvr| . . . 9avoüca, corr. T y r w h i t t 36 önociröpcov, corr. B e k k e r 37 cbc Ei t i , corr. Melanchthon 38 ( o ü v ) Nagel, (6r|) Nauck 41 airavTac, corr. Reiske yoüv t ' spol, corr. Rehdantz 42 secl. Busche, R h M 55, 1900, 300 (fr. trag. ad. marg. v. 52 adscr. ?) 43 äKEivco S£ oü ttAeTctov, corr. Aid. 44 y u x f j c ttote Austin (aTEp def. Snell, ut sensus sit: euoü