Variae Lectiones Veteris Testamenti: ex immensa manuscriptorum editorumque codicum congerie haustae et ad Samaritanum textum, ad vetustissimas versiones, ad accuratiores sacrae criticae fontes ac leges examinatae 9781463231057

Citation preview

Variae Lectiones Veteris Testamenti

Kiraz Manuscript Archive

11

Kiraz Manuscript Archive is a series of monographs and reference works that focus on the ancient and medieval production of manuscripts, both in the East and the West.

Variae Lectiones Veteris Testamenti

ex immensa manuscriptorum editorumque codicum congerie haustae et ad Samaritanum textum, ad vetustissimas versiones, ad accuratiores sacrae criticae fontes ac leges examinatae

Volume 5

Giovanni Bernardo De Rossi

2012

Gorgias Press LLC, 954 River Road, Piscataway, NJ, 08854, USA www.gorgiaspress.com G&C Kiraz is an imprint of Gorgias Press LLC Copyright © 2012 by Gorgias Press LLC Originally published in 1784-98 All rights reserved under International and Pan-American Copyright Conventions. No part c be reproduced, stored in a retrieval system or transmitted in any form or by any means, e photocopying, recording, scanning or otherwise without the prior written permission of Gorgi

2012

ISBN 978-1-61143-271-8 Reprinted from the 1784-98 Parma edition.

Printed in the United States of America

PRAEFATIO

Q

„

„

.

»

.

u—

V. T. ex immensa mss. editorumque eodicum congerie haustas et ad accuratiores sacrae criticae fontes examinatas , nunquam sane cogitassem salebrosam hanc ac laboris taediique plenissimam provinciam mihi esse denuo peragrandam. At vero quum percurrenti mihi post illud tempus meos hos sive veteris collationis, sive novae acquisitionis mss. codices, nonnullae identidem occurrerent lectiones praestantissimae, gravissima veterum interpretum auctoritate ac doctiorum criticorum sufFragiis suffultae, quarum nulla in eo opere fiebat mentio, dignae eae mihi visae sunt quae ad illius complementum ac perfectionem studiose colligerentur

et ederentur. Ut autem earum numerus augeretur pauilisper, erat enim is primo valde exiguus, diligentiore ac penitiore instituto nostrorum codicum examine, alias non paucas intactas adjecimus egregiae notae, quae et ipsae erui et ab interitu vindicari merebantur , ac ne antea editas prorsus negligere videremur, plaeuit et e a rum selectas atque insigniores novo codicum qui collati non fuerant, praesidio communire ac supplere. In singulis porro referendis vel illustrandis eadem quae in prioribus , ratio retenta . Kennicottiani codices ac nostri quotquot favebant, superadditi, editiones, S a m a r i t a n i textus, versiones, loca parallela, Judaeorum scripta, criticorum judicia. Quaedam tamen editiones antiquae sub alia aera prolatae sunt in Annalibus nostris hebraeótypographicis rectius constituta. Codices ipsi mss. vel inediti Versionum, commentariorum sacraeque philologiae interdum in subsidium vocati, descripti ac praemissi mss. editique codices nostri serius acquisiti et addendi, eorumque summa plenior et accuratior ad calcetti subjecta. Haec sunt quae in hisce Supplementis praestitimus, quae ut novas non paucas continent et eximias, in locis praesertim obscuris ac difficilibus, varias sacri textus lectiones, perraras, pretiosas, doctis harum rerum cultoribus ac promotoribus confidimus non fore ingrata. Parmae ex regia scientiarum Academia die Novembris xxil an. M D C C X C V I I .

M S.S. E D I T I Q U E CODICES B I B L I O T H .

MSS.

A U C T O R I S

CODICES

72 an à cum canticorum, cod. ms. membr. charactere rabbinico in 4. anni 13 4 6 . E x t a t ad calcem C o m m e n t a r t i R . SaJomonis j a r c h i in P e n t a t e u c h u m , qui hac e x plicit épigraphe : Absolví ilium die n mensis Nissan anno sioó ab orbe condito in chítate Guardiae quae est in confinibus Lusitan'tae . Scriba aulem est minimus ex diseipulis discipulorurn Joseph fil'tus sapientis R. Isaaci riNM^XT Dalova filii sapientis et sancii R. Josephi fel. mem. Daloyae vel Dalviae .

1 6 1 Canticum Mosis in Exodo ac Fsalmi var. in M a c h a z o r seu Brev. prec. inerab. rabb. 4. 1 4 2 8 . Ego Elias fil, R• Jac. f- m. dictus Ka.rot\olo scripsi hoc Machacar , illudque absolví an. j ss ,

332 Estheris Liber . 386 Threni Jeremiae. L i b r i in horum c o d i c u m descriptione e t eolîatione omissi.

61 j Ruth

Threni

Esther,

In t i t u i o q u i d e m codicis e x h i b i t ! , sed praetermissi in ej. colJatione . Psalmi etiam q u i d a m foi-ìis sero repertis n u n c primum in sei. loc. collati in c o a . 321 e t 32Ü.

io37 Genesis Exodus Josué Judices, membr. charactere quadrato hispánico in 4. maj. 2 col. sec. x v . Incipit G e n . I 2 0 , e t desïnit E x o d . X X X I V 3 1 . L i b r i Josuae ac J u d i c u m minori bus l i t teris c u m puncris superiorem et i n f e r i o r e m o c c u p a n t m a r g i n e m , in m e d i o v e r o p r a e t e r masoram p a r v a m o c c u r r u n t i d e n t i d e m v a riae aliorum c o d i c u m , praesertim cod. Zanb u k i , lectiones.

SACRI

A D D E N D I .

TEXTUS.

1039 Aphtaròth seu Praphe ti cae Secäones, membr. german. in 4. sec. x i v . I n i t i o ac fine mutihas .

1041 Genesis Exodi Levitici Numerorum f r a g m e n t a , membr. rabbin. in 4. min. in. sec. x i v . P e r t i n e n t ad c o d . seu Die civitatibus Judo, ecce Deus pester,pheticis hie Sectionibus19 membr. gerMonteckii scriptiorie mei JechielisfilliJ"cobi man. in 4. sec. x i 1 1 . fit. Judae Mutinensis. Ab Isaaco quodam conscriptus , c u j u s no1 1 4 7 Exodi Cantìcum ac Psal. men occurrit sub finem L e v i t i c i , et ex anoccurr. in Ord. precum, membr. t i q u o et a m a s o r e t i c o e x e m p l a r i . Nam plures et insignes continet varias l e c t i o n e s , plerasrabb. 8. sec. x i v vel in. x v . Habet et selecta quaedam ac consolatoria prophetarum oracula, Isajae potissimum ac Jeremiae •

1 1 4 8 Psalterium, memb. rabb. 8. in. sec. x v . 1 1 4 9 Exodi Cant, ac Psal. occ. in Ord. precum, memb. rabb. 8. sec. x v . 1 1 5 0 V Meghillòth, seu Cantìcum canticorum , Ruth , Thretii , Ecclesiastes 3 Esther 3 memb. rabb. 8. sec. x v . 1 1 j 2 Estheris Fragmentnm, raembran. germ, in fol. sec. x i v . I l 5 3 Aphtaròth seu Propheticae Sectiones , Cantìcum canticorum et Ruth 9 memb. german. fol. sec. XIV.

Sub finem Ruth: Meus est hie liber, ego

Samuelfil.Alexandri Levitae . 1 1 5 7 Pentateuchus cum T a r gum ac duobus Commentariis, R . Salom. Jarchì, et Aben E z r a e , membr. in fol. min. vel 4. ma), sec. x v .

Q u a d r a t o italico charactere q u o a d textuin , e t T a r g u m , rabbinico quoad Commentar ios • Servat aliquando rariores ac singulares l e c t i o n e s , in iìs etìani servandis unic u s , ut Gen. h i i p , Exod. n 13, x x v i 2 4 ,

XIJ9

Pentateuchus

Esther ac Threnis, ra bb. in

4. sec.

cum

libro

membr. se mix i i i »

q u e ex prima m a n t i , seu posterioribus c u ris e m e n d a t a s . Perraras nonnulias v i d e Exodi xxxi 1 2 , Lev. i v 2 9 , xx 23 , unicam Lev. x x 26. Aphtarae sub finem mutilae .

i l 7 9 Pentateuchus, membran. hisp. in 4. min. sec. x i v . Deflectit i d e n t i d e m , quod in mss. hispanicìs rarissimum, a masoretico t e x t u t u m in plenis ac defectives, tum in rarissimis ipsis ac gravioribus lectionibus. Unicus est cum Sam. T . Num. x x v i 1 .

1 1 9 2 Pent, ac Proph. Sectiones variae, Threni ac Psal, occurr. in Tikòn seu Ritu jejuniorum ac confessionis, chart, ita). 4. 1 4 8 1 . Ad calcem 1 partis dicitur finìtus anno 241 min. supp. A d calo, a an. ab o. c. Ruth5 ticorum Ruth Threni Esther 3 memb. Ecclesiaste^ in M a c h a z o r , memb. rabb. 1 2 . sec. x i v vel in. x v . Incipit Psalm, x v 5 . Est sine punctis rabb. 4. sec. x i 1 1 . Habet etiam T a r g u m sectionum legis ac Prophetaruin , q u a e ieguntur diebus f e s t i s , pariasque lectiones in utroque t e x t a rarioris commatis et unicas. V . Eccle. i i o , m 1 » et v i a 1 7 .

1 2 0 4 Cantìcum cantìcomm cum inedito Commentario R. Abr. Levitae fiiiiIsaaci, chart. 8. an. 1 4 7 5 .

praeter Canticurn et Esther , et initium Ruth et Threnorum . Perraram lectionem t u e t u r Psal. LXXXIX 1 2 .

1 2 3 9 Pentateuchus cum Aphtaròth , seu Proph. Sectìonìbus, ac Meghìllòth, seu Cant. Ruth Threnis Eccles. Esther,et utraque Masora, memb. germ. f. max. 2 col. sec. xiii.

T e x t u s charactere quadr. i t a l . , CommenS p l e n d i d i s s i m a c o d e x , sed bina priora tarius r a b b i n i c o , ad cujus calc. Absolutas est folia alia m a n u , antiqua t a m e n , rescripts , Commentarius Cantici caniicorum , laus sit mapostremum vero f e r e integrum rescissum . gnifico in magnificis, die VII MENILI Chislev an. Saepe ex prima manu kerì in t e x t u , variae 236 finem illì imposui ego Menachem Lachi hic lectiones non infrequentes , inter quas sinFerro-ria e. g u l a r s et unicae. V . Num. x x i 3 2 e t x x m

1 2 0 6 Pentateuchus, memb. ital. 1 2 . sec. x v .

Criticae notae osteridunt esse T i k ò n sopherim seu typum scribarum. Identidem v a riae aliorum c o d i c u m , Hilleliani praesertim lectiones ad marg. adnotantur.

1 7 . lnterdum ex aliis codicibus ad margineiri i n d i c a n t a r . In quibusdam Kimchii aliorumque criticorum sententia et auctoritas producitur. A Josepho quodam scriptum fluisse colligi tur e x Parascà N V ' l , ubi nomen istud ut sibi p r o p r i u m , fìoribus scriba e x ornavit.

1 2 0 7 Psalmi occ. in Ord. prec., 1 2 4 1 Isaiae Fragrnentum cum memb. 1 2 . sec. x i v . chald. Jonathanis Paraphrasi vers, 1212 Canticurn caniicorum, Thre- alternis, memb. hisp. fol. sec. XIII . ni, Pentat. ac Proph. Sectìones ac A cap. x x x v i 1 9 ad x x x v n 1 2 , et a Psal. occurr. in Machazor, memb. x x x v n 1 8 ad xL 1 2 . 1 2 4 3 Proverbia cum Commenrabb. 4. maj. sec. x v . tario R . Abrahami aben Ezrae et I2i j Pent, ac Proph. Sectìones variae in Machazor, memb. germ, R. Levi Gersonidis, et initio Comment. R. David Kimchì, bombic. fol. sec. xi 1 T . rabb. in 4. ann. 1 4 7 4 . Puncta adjecit Samuel quidam fil. Sims o n , ut patet ex epigraphe quae cod. c l a u d i t .

1 2 1 9 Biblia cum Masora, memb. hisp. 2 col. in 4. sec. x i v . Incipiunt a L e v i t i c o et desinunt II Parai, x x x v 1 8 . Majusculae nullae , poetici libri rnetrice d i v i s i , kerì saepe in t e x t u , Estheris volumen inter Meghìllòth ordine tertium , multisque ac praestantibus scatent variis l e ctionibus, etiam rariorìs n o t a e , ut Isaiae i-xixi 1 1 , Amos VII A , Psal. XLIX a o , P r o v . 1 1 5 , J o b x i 3 , Dan. i x , xi 5 «t 6 , Ezr. v i l i 1 7 , N e h . v i i 7 , I Parai, VII i j , e t u n i cis seu hoc unico codice contentis, ut Amos i n l i , Obad. 7 , Ps. x t i x i s , D a n . i x 2 5 , E z f . n i 9 , Neh. VII 53 , II Parai, ix 2 9 .

1238 ghillòth,

Psalmi Prov. Job V Meseu Eccles. Cantìcum can-

Sacer T e x t u s constat et ipse litteris rabb i n i c i s , sed majoribus et hispanicis cum p u n ctis et accentibus. Illud singulare, quod praeter binos illos Aben Ezrae et Gersonidis C o m m . , tertium D a v i d i s Kimchii amanuensis scribere i n c o e p e r a t , et a d v i vexsum p r o t r a x i t , qui nullibi e x t a t . Conferantur quae de eo diximus ad hunc cod. in edendo mss. nostrorum codicum C a t a l o g o . A d calcem : Finitusque est manu meo,, ego minimus Jacob fit. R. Josuae Frontini . . . . Ilium mitem absolvi feria v die li mensis Marchesvan anno $235 « creatiorte Hispali in acaàemia. Ben Jatsc fel. meni.

1 2 4 4 Pentateuchus et Agiographa cum Masora , memb. ital. in 4. min. 2 col. sec. x i v . *

»

MSS. COD. SACRI Elega ns character et ad hisp. _ v e r g e n s , libri poetici hcmistice d i v i s i , kerì saepe e x prima manu in textum r e c e p t u m , sàepeque a d marg. Hillelianus codex aliique p r o f e r u n t u r . Adest Masora u t r a q u e , continetque pars posterior omnia Agiographa praeter Paralipomena quae scriba non a d d i d i t . Rarior lectio Num. x x i 1 3 .

1248 Pentateuchus cum Apharòth seu Prophetarurn Sectionibus, memb. semirabb. 8. in. sec. x i v .

Incipit Gen. n i 15 et explicit Aphtarà diei V I I - I paschatis. Genesis, initium E x o d i , ac prima Aphtarà punctis instruct! , rel i q u a i i s destituta , variae lectiones non pauc a e , etiam insignes et rariores et u n i c a e . V . Gen. x x i x 1 0 .

12 jo Psalmi varii occ. in Machazor, memb. rabb. in 4. sec. x i v . Unicus Psal.

XVII

2 .

12 y 2 Bwha , memb. rabb. in 4. min. 2 col. sec. x i v .

Prima pagina evanida prorsus ac detrita incipit Gen. i v 2 3 . Majusculae n u l l a e , nulla M a s o r a , kerì rarum , Jeremias primus posteriorum prophetarurn , Isaias tertius juxta ordinem talniudicum, qui et in Agiographis s e r v a t u r . Paralipomena desinunt ad v7 cap. x x x libri 1 1 , sed habent folia pleraque in superiori parte vetustate corrosa et consumpta. Pluribus et insignibus scatet varjis lectionibus, in quarum numero etiam rariores non paucae o c c u r r u n t . V . E x o d . x x x i x % , Num. x x v i 36 , Deut, x x i x 2 6 , Jerem. v 2 8 , Malach. 1 1 Parai, x v 2 1 , x x v i 16. Est et in iis servandis aliquando unicus, UÈ Num. x x i n IA , D e u t . V I I 8 , Psal, x L v i i 1 , Dan. i x 2 6 , Neh. v 1 9 .

12 j 7 Prophetae posteriores seu Jeremias;, Isaias, Ezechiel, ac x n Minores, cod. ms. membr. german. in fol. 2 col. sec. x 1 1 1 .

Singulari hoc ordine , quem titulus praes e f e r t , codex disrribuitur, ut primo veniat Jeremias , deinde Isaias et alii p r o p h e t a e . Initialia v e r b i litteris .majüsculis, Masora n u l l a , Icerì saepe ex prima manu in textum receptum, variae lectiones pro germanicorum codicum ratione non infrequentes. Int e r has rarìssimae, ut Jerem. v 28, Ose. x 9 4 2 5 9 9 1 » 9 9 s » 1 1 3 5 > al"que ad marg. 7 1 6 , sed omnes, unico excepto 1 1 3 5 , cum KeH n W i n , he legunt omnes veteres. rfrin sine articulo Samar. T , et cod. meus 2 6 2 . I l l 1 5 xin ipsum semen — ipsa mulier. Sic bini Pentateuchi V e neti in 4. anni 1 7 7 S , errore procuidubio typographico. Huic tamen lectioni et expositioni, de qua fuse in Appendice egimus, favet Maimonides in More nevochìm Parte il cap. x x x . ijn? Y i mn2 t£?n:>n -ì^pn nm rfts: imn £?n-q r? mnisjD nnvm spin njr« Dpyj rò n^'jD m m . „ Sed mirandum magis est quod serpens cum Eva conjungatur, hoc est semen illius cum hujus semine, caput et calcaneus, quod ilia ( Eva ) vincat ipsum ( serpentem ) in capite, et ille ( s e r p e n s ) vincat ipsam in calcaneo „ . Ita ex versione Buxtorfii . Justinianaea addit : „ Hoc est quod dictum est ipsa canterei caput tuum. Quod additamentum ex decern, quos possidemus ac contulimus, hujas operis codicibus nullus servat. I l l 1 7 Traya propter te — - T o m in colendo te illam, vel in opere tuo ., cod. meus 9 0 0 , L x x ac Vulgatus, quibus Scbulzii Scholia addunt S y m machum. I l l 1 9 rtjQD "O quoniam de ea sumptus es — H3DD "kìjk de qua sumptus esy primo meus 1 1 5 7 et omnes ve-

teres . Sed aliquando pro relativo usurpatur. V . Noldii Concordantias et Glassii Philologiam sacr. T . I pag. 1 6 1 . Multi fDK , V 2 n quo ii creati sunt — OhTD quo creavit eos, Kenti. 1 9 3 , 3 8 9 B et C , L x x , Syrus. Ita etiam in Polyglottis latina versio Samar. T . , sed mendose et contra iìdem sui textus. V . 3 in exhibenda lectione ioWd per 2 in imagine sua concinunt ex codicibus nostris serius acquisitis 1 1 1 2 , 1 1 2 0 , primo 1 2 0 6 , 1 2 3 9 , 1 2 4 8 , ex secunda manu 1 0 3 1 . X 1 2 p"> Resen — Desen, cod. meus 5 4 9 , L x x ac Graeca versio Pentateuchi Veneti bibliothecae divi Marci. V. "Michaelis Spicileg. geographiae exterae hebr. T . I pag. 2 4 7 , Amon Comm. de Pent. Ven. p. 3 4 , de urbe vero ipsa Dasa Assetnan. in Hiblioth. orientali. X X 8 Vo omnia. Omittunt Kenn. 1 0 1 , meus 1 1 7 9 ex prima manu, Onkelosus et Arabs in Polyglottis editi, sed habent GPolitanus Arabicus Saadiae textus ac Targumici nostri codices 1 6 , 2 5 7 , 2 6 5 aliique. XXI 30 Et dixit — -«am c m a x Et dixit Abraham, primo, ut videtur, Kenn. 5 0 6 , qui hie exhiber voc. 5 litter, abras., Sam. T . , L x x . X X I I 1 3 "in« retro — -rrw unus. Optimam hanc lectionera sistunt etiam ex meis codicibus 4 5 5 , 7 6 6 , 9 0 0 , 1 1 6 4 , 1 2 1 2 , primo 1 5 , 1 9 6 , 2 5 1 ,

4

G E N E S I S

266, 475, " 9 7 , 9 4 8 , Machazor Sonciii. i 4 8 6 , Targum Jo 11 a than is , ^raeca versio Veneta D. M a r c i , ac R . Joseph in cod. Rasciano Erfurtensi 2 apud Breithaupiutn T . I pag. 1 8 2 . Ac praeter Böchartum et Houbigantium earn praeferunt Michaelis Biblioth. or. T . I X pag. 1 9 1 , auctor Bibliothtcae crit'tcae T . I pag. 1 0 8 , Schulzius et Rosenrauller in eorum Scholiis ad h. 1 . , qui notant hie intt contra consuetam construendi normam iisurpaxi. Qu as pro hac lectione profert Bochartus. ratipnes, confer , si l a bet , apud ipsura Ds animal satr. T . I pag. 54.1 vel; apud Houbigant. Notae crit. in V. T.libros T . I pag. 3 0 . In codicum numero nonnuUi sunt, olim ut dubii produc.ti, qui penitius examinati certius nunc per 7 mihi legere v i d f a t u r . Quod spectat tamen ad Onkelosi Targura quod protulimus, mirum in modura dissident ejus exempla. Quaedam legunt hoc loco Ntn vel i n , ideoque nostram hanc lectionem confirmant .. Alia plura coramunem "inx sequuntur,. sed transponant ac referunt ad praecedens K ^ n , legen tia mi Troy- rr> ¡-ma' rpn Extnlitquc Abraham oculos suos post haec. A d horum. classem spectant mss. mei codices Targuinici 6 , 7 , 8 , 1 2 , 1 6 , 2 3 0 , 2 4 8 . , 2 5 7 , 266, 455, 5 4 3 , 5 4 9 •> 5 ^ , . 5 9 2 , 8 7 8 , 924,,. 1 0 3 1 , i. v 14». 1 1 5 7 , primo 2 6 5 , nunc 1 t , Pentateuchus Bonon. 1 4 8 2 » Ulyssiponensis 1.491. aliaeque editiones. Alii utrumque retinent, ut cod. mei 10, 766, 9 9 1 , 1 1 3 5 , Pentateuchus sine anno et l o c o , ac Polyglotta Londinensia. Alii neutrum legunt, ac v o cabulum istud penitus praetemiictunt,

ut mei 4 0 4 , 4 1 , prinao 1 1 , nunc 2 6 6 , cum quibus ex codicibus sacritextus consentit Kennic. 1 7 8 , Arabs Erpenianus, Rutilianus et Arabicus codex a Pocockio collatus. Arabs in Polyglottis editus legit "irtN ac cum praecedentibus connectit, ut faeiunt O n kelosi codices secundae cJassis ac Judaeorum interpretes noa p a u c i . Ibid. rnsD captus — rmo per patach in praeterito captus est, cod. mei 3 , 4 , 6, IO,. 1 2 , , I 3 , 1 4 , 1 7 y. J 8 7 , 2'23 , 2 3 0 , 2 3 3 , 2 4 0 , 2 4 5 y. 2 5 3 , 2 5 7 , 2 6 2 , 2 6 4 , 266,. 296 „ 304, 3 1 9 , 340» 4 0 4 , 4 0 8 , 4.10, 4 1 2 , 4 1 4 , 4 1 9 , 4 4 3 , 4 4 4 , 45,0, 455 ' 467» 5 ° 7 > 5^9» 5 3 2 > 549» 554, 562, 592, 604, 606, 6 i i , 6 6 1 , 6 7 4 , 6 9 5 , 7 2 1 , 766, 782,. 789 , 8 2 5 , 8 5 0 , 8 5 1 , 8.72, 8 7 8 , 8 9 2 , 8 9 3 , 9 4 0 , 9 4 8 , 94-9 r 9 5 ° r 9.88 , 9:9 i r 1 0 1 6 , 1 0 3 , 1 , 111 3 1114, 1159, 1179' i244i 1248, Biblia Soncinensia, Brixiensia, Anti— qua sine anno et loco , seu Neapolitana sec. x v , Pentateuchus Bononiensis 1 4 8 2 , Ulyssiponensis 1 4 9 x , Brixienses ©nines,. Antiquus^ in fol.. sine an. et loco, et innumerae aliae po>steriores: editiones, inter quas Biblia Athiana 1 6 6 7 , Berolinensia Jablonskii 1 6 9 9 , Halensia Michaelis 1 7 2 0 , ac Mantuana cum Norzii JVotis 1 7 4 2 . Sic Lonzamis in Or tora ac Norzius i p s e , qui pro hac lectione profert accuratissimos codices, ut sunt in no~ strorum numeco- multi., diuque anteeos Aben Ezra , qui per patach e x ponit ?n!Om inx post quam captus est vel fuerat, si v e r o , s u b d i t , legatur per karnetz, ut alii codices legebant, mN? -rnvn nrm .

G E N E S I S XXIII 1 3 -ò utìnam •— mihi vel meus, Kennic. 4 6 4 ex posteriori mann, Sam. T . , L x x , Onkelosus, Jonathan, Houbigantius. X X I V 1 0 f ^ i et ivit. Deest in Kenn. 1 2 9 et L x x , ac redundare videtur Schulzio Schol. in h. 1. X X V 9 ns^oon duplici. Praemittunt rnty agri Kenn. 7 5 , 2 2 7 , 2 3 9 , mei 2 , primo ¡-^oo, 6 8 3 , ad marg. 1 1 6 4 , Samar- 6 4 , ac Targurn cod. mei 4 1 9 , 4 7 6 , 1 1 6 4 . X X V 1 5 Trn Chadar — TOT Chadad. Mss. nostris sic legentibus addendi 8 5 7 , 1 0 3 1 , 1037, X041, i i i j , 1 1 1 4 , 1135, H57» H59) 117-9, 1 2 0 6 , 1 2 3 9 , 1 2 4 4 , 1 2 4 8 , 1 2 5 2 , ac Graeca versio Veneta D* Marci. X X V I 1 2 ö n y t a mensurarum — o n j W per sin horJeorum, eod. met 8 9 3 , 9 0 0 , primo 4 6 4 , 7 2 1 5 9 5 2 , •videtur primo 6 5 6 , Biblia Soncinens i a , Veneta x 7 6 6 , Pisana 1781, Pentat. Venetus 1 7 7 7 , L x x , S y r u s , Symmachus, Theodotio, Onkelosus in cod. meis 5 , 2 6 5 , 5 4 9 , 5 9 2 , 766 et in Pent. CPol. 1 5 2 2 . Quum nigrum in primis horde um cum mul tiplici foenore reddatur, teste Niebuhrii Itinerario seu Descrip. Arab. p. 1 5 2 , hanc lectionem alteri anteponere non dubitai Michaelis Bìbl or. T . IX'pag. 1 9 3 , earn vero non contemnendam putat Dathius in Notis ad h. 1. Sed Hieronymus comraunera praefert, quam et in suis codicibus legebat. V. ejus testimonium in Montfauconii Hexaplis. X X V I 3 2 -b 2: ei — non . Kenn. 69. ac L x x , quos in Appendice produximus, adstipulatur cod. mens 3 4 0 ex prima manu-

X X V I 3 3 J/nsff l ì « pnteus jtiramenti — yntb -\H2 per sin put eus saturitatis vel abundantìae, cod. meus 1 7 4 , primo 6 5 6 , S y r u s , Aquila, Symmachus. „ Quae enirn etymologia est, propterea vocari juramentum quod aquam non invenérunt? E contraria in Hebraeo-, cui interpretation! Aquila consentit et Symmachus, hoc significai, quae invenerint aquam, et propterea appellatus sit puteus ip-se saturitas, et vocata civitas Bcersabee, hoc est puteus satumatis „ . Hieronymus Q'uaest. in Gert. Sed ex codicibus nostris serius acquisitis nullusest, ut ex praecedentibus, qui per sin légat praecedens nyùffi. X X X I 5 1 \n1T feci — nn* je cisti. Kenn. 3 2 5 A , Sam. 6 2 , 3 6 4 , et Arabs. XXXI 5 3 j adicent — mw* judket Kenn. 9 , Sam. T . , L x x , Vulgatus, S y r u s , Arabs. „ Judicent numero plurali, quasi Laban alium Deum Abraham, alium Deum Nachor fratria Abraham, testes advocarit. Quamquam alienum videtur T ut Laban generum &uum Jacob alio teste devinciat quam Deo ilio quem colit Jacob . Ergo melius Sam, codex judicet » . . . ut significetur idem fuisse Deus Abraham et Deus Nachor „ , Houbigantius in h. 1'.. Ibid. a r r a x TÜN- Deus patris eorum. Lectionem Sam. T . o r r e x \~ÌYN Deus Abraham confirmât et eod. meus 1 2 3 9 ante correctionem~ X X X I I 3 1 Ì'W'D Penkl — &T3D Pentiti Kenn. 95 » i 29 , primo 89 , force 1 5 5 , primo mei 2 4 5 , 4 7 6 , Sam. T . , Symmachus, S y r u s , Vulgatus, Targum cod. mei 4 7 6 , 1 1 6 4 , primo 4 1 9 , sieque per vav legi tur

6

G E N E S I S

hoc «omen versu sequenti. Ad hanc le" ; ~nera trahendus meas 1 1 2 0 qui habet joc! cum surek, seu vay surek minusculum et abbreviatum, ejusque indicium esc forte asteriscus quem hie exhibet Pentateuchus antiquus membranaceus sine an. et loco. Cod. meus 1 0 0 6 ^>02. Post praecedens import loci addunt Ninn illius Kennic. 9 , 1 9 3 , 6 0 1 , primo mei 4 6 4 , 8 5 7 , 9 4 8 , L x x , V u l g . , S y r u s , Onkelosus in ms. meis 2 6 5 , et 9 4 8 . X X X I I 3 2 î>tfDD Penuel —. ^ " o s Peniel forte Kennic. 1 2 9 , nunc 2 , meus 1 7 , 1 2 5 2 , L x x ac versus praecedens . X X X V I 2 nnrt Chivad — " n n r t Chittaei, Kenn. 8 0 , 1 2 9 , forte 8 1 , primo mei 1 0 , et 2 6 5 . Cap. x x v l 3 4 utraque uxor Esav dicitur fuisse de gente Chittaeorum, hacque assumpta lectione tollitur pugna quae inter utrumque textum intercedit. Hinc earn praeferendam censet Schulzius Schol. T . I pag. 2 5 9 conjecturae, quam in

jDiss, de Troglodytis §. n i , Bibl.

et in

or. T. IX pag. 2 0 2 proposue-

rat Michaelis legend u m esse nnn Choriiae, quod e x codicibus hucusque collatis in nullo e x t a t . V . 28 e x h i bent a n s í etiam mei 1 0 1 6 , primo 8 5 3 ' 8 5 7 , m 3 5 , 1 2 5 2 , versu vero 3 0 rariorem lectionem L x x y i

a m

irt terra Edom,

782

ex prima manu.

XXXVI 39 Yin 4dar~~iin

X X X V I I I 3 ' hnpn

das

et vàcavït

Ju-

¡opm et vocavit illa, seu Ju-

dae u x o r . Accedunt ex meis 9 0 0 , primo 8 5 7 , 1 1 7 9 , ac Targum cod. meorum 8 5 7 , 9 4 8 , 1 1 6 4 . Ita alii libri ad marg. 1 1 1 3 , vetusti codicis anni 1 2 5 6 et ad Meirii régulas diligenter descripti, qui tamen subdit in accuratis mss. Toletanis legi Nip^i.

XXXVIII 4 Nlprn vocavitque illa — top"! vocavitque Me , primo meus 8 5 7 , S y r u s , Onkelosus in mss. meis 8 7 8 , et 1 1 3 5 . X L I I I 2 6 rriltt adterram. Tribus nostris codicibus praemittentibus vocabulum n ' S t t facie alii quatuor a d dantur, 5 0 3 , 1 1 5 7 , 1 2 5 2 , primo 1164.

XLV 3 îp? 'JK ego sum Joseph » Addunt û=DT!N frater y ester Kenn. 1 , et S y r u s , ut legitur v. 4 , unde videtur desumptum. s

XLVI 34 rrm fe omnis pastor — in ho omnes pastores. Concinunt cod.

mei 9 8 8 , 1 1 6 4 , 1 2 5 2 , ex posteriori manu 1 2 4 4 . A c X L V I I 3 in plur. iterum ' i n legunt 1 0 1 6 , 1 1 6 4 , 1 2 5 2 , ac Pent. Graecus Venetus D. Marci.

XLIX 5 nD.YmZMO gladii eorum — CT'riTO negotiation.es eorum , vel subintellecto n in negotiationibus, corn— merciis suis, sive in habitationibus, coToletanus loniis, peregrinationibus suis, alii locîs Adad.

In hac tuenda lectione consentiunt ex mss. nostris 9 0 0 , 9 4 8 , 1 0 3 1 , 1 1 1 2 , 1 1 2 0 , 1 1 6 4 , 1 2 5 2 , primo 1 1 3 5 , 1 1 7 9 , Targum cod. meorum 1 0 3 1 , 1 1 5 7 , ac Graecus interpres Venetus D. Marci.

nativitatis suae, primo meus 5 9 2 , et Onkelosus qui habet prrmnmri ynto

in terra habitationis eorum . Notât enim R . Parchon in inediio suo Mechabberoth rrvo» idem esse cum ï - r ï u a , ut verbum nso idem est cum - u o , e x permutatione liuerarum caph et ohi_ m e i . Quae et aliorum inter W a e o s

€

E N £

est sententi» * Sunt qui censent ipsum nostrum Q T r f ß » per tzere, quod hoc tantum loco extat, idem esse cum iis quae per surek et cbolem leguntur in Ezechiele,, eandemque significationem communi lectioni atrcibuunt. Inter hos Kimchius, R. Immanuel in inedito suo Comm. in h. 1. in cod. meo 4 0 4 , auctor ms. Lexici heb raeo-gallici cod. mei 6 0 , et ex recentioribus R. David de Pomis in Lexico hebraeo-ttalico quod T\emach David inscripsit. Aben Ezra conventiones intelligit et pacta, ut Samaritanus interpres, si in ejus quidem versione pro legend um est, ut Michaelis suspicatur, S l i T O AiTTP » "VTel s i , quod ego verosimilius arbitrar , vocabulum ipsum Samariticum hie non -vitam, sed pactum , ut apud Syros et Chaldaeos, significai. Christiani mire et ipsi dissentiunt. Alii enim Judaeos sequuntur, alii ex aliis fbntibus alias significations derivant, machinationes, fraudes, Consilia , desponsationes. Conf. Michaelis Supplem. ad Lexic. hebr. T . V pag. 1 5 0 2 et Avrivillius Dissert. pag. 2 0 4 . Nota tarnen iis qui vertunt Consilia praeter L x x , Arabern Samaritanum et Erpenianum, favere et Arabicum Saadiae textum CPolitanurri, qui non legit jam, ut in Polyglottis, U ^ J V ^ J j S ruptura eorum, sed per ¿0 , ut Erpenianus, Nnnmns consilium eorum. Cod. Samar. 1 2 7 habet OTTDQ exscindemia, quod fòrte Hieronymum in suo codice legisse conjicit Michaelis, vertentem vasa iniquitatis bellatitia. Kennic. unus ac mei quidam piene c n W i D . X L I X 6 i w bovem — nw per surek murum, cod. mei 8 9 2 , 9 4 1 ,

S I

$

primo 2 3 0 , Vulgatus, Syriis, Aquil a , Symmachus, Onkelosus, Jonathan, Arabs Saadiae in Polyglottis editus, Arabs Mauritanus Erpenii, Arabs Rutilianus, Persica versio Tawosi, Hispanica versio Judaeorum Ferrariensis, Italica expositio ili Bibliis Veneris variis, Aben Ezra, Abarbanel, Aben Melech, aliique Onkelosum secuti, ex Christianis Pagninus, Munsterus, Mercerus, Fagius, Vatablus, Arias Montanus, Castalio, ex hodiernis criticis et interpretibus potissimum Tellerus, Michaelis in Biblìotinca orientali T. IX pag. 2 1 5 , Dathe in Vers, ac Notts ad h. 1. T. I pag. 2 1 8 , auctor Biblioth. crit. T. I pag. 1 1 3 , Avrivillius in Dissert. Goett. ed. pag. 2 1 8 , quibus haec lectio notioni verbi "ipy ipsique contextui visa est aptior. Consenti Saadiae ac Tawosi textus CPolitanus, nisi quod legat ille cum sing, suffixo xmio murum ejus, hie vero recti us ny^p seu per he, ut infra habetur v. 2 2 . Gontra pro recepta lectione stant L x x , Targum Hierosolymitanum, versio Samaritana, Graeca Veneta D. Marci, Hispanica ac Graeco-barbara Judaeorum CPoli editae, aliique plures interpretes ac critici Judaei ac Christiani, qui earn meliorem ac praeferendam existimant. V. Grabe Animad. in Gen. X L I X T. IV Repertorii orientalis pag, 1 4 , Koehleri In Sei. V. T. loca in eodem Repertorio T . II pag. 2 4 9 , Cleric. Comm. in h. I., Schulz. Schal, in V T T . I pag. 3 1 2 et 3 1 3 , ac Rosenmuller Schol. T . I pag. 3 2 2 . Sane qui ex Judaeis de muro interpretantur, non id faciunt quod controversum vocabulum per surek in eorum exemplari-

8

C E N E S I S

bus legerint, verum quod putent cholera ac surek hie permutari, atque illud pro hoc stare. V. Aben Ezram. Extant et Onkelosi codices , quamquam rariores, qui legunt "nn bovern, ut mei 5 , 9 9 1 , quibus accensendi alii d u o , ac 1 1 57 1 confusis litteris habent Tift. Per sin in significatione principi« vel p r i n c i p a l s , ut vult R o bertsons et Houbigantius, legebat ex prima manu cod. mens 1 1 5 7 . Nullas na?, quod vult Kennicottus, quod nec necessarinm est, quum ma» ipsum m'etaphorice ex scripturae ac poetarum usu id ipsum eignificet ac pro principe ac duce accipiatur, XLIX i o pedes ejus — ròrr vexllla ejus, cod. meus 2 2 3 , videtur 1 8 , Sam. T . , Sam. versio, Ludolfus Comm. in Hist. Aetkiop. pag. 2 3 4 , 6 t Houbigantius tum in Notis ad Forbesii Pensées sur la Religion pag. 8 4 , tum in Not. crit. ad h. 1. T. I p. 6 2 , ubi multa pro hac iectione proftrt argumenta . Instituta in h. 1. nova et accuratiore nostrorum omnium codicum collatione, bini illi soli ei favere reperti sunt, prior quidem indubius, non dubius, ut olim visus est, sed secundus non adeo certus. Etenim etsi Iitterae figura sit "? ac superposita lineola raphe a secunda littera^ad primam protrahatur, ut ad utramque videatur pertinere, non semper tamen aeque diligens fuit scriba in distinguendis binis his affinibus litteris, et aliquando 1 ut 1 efEnxit. Quod et in aliis codicibus ab aliis effectum est. Ibid. nW> Scilòh, nomen Messiae proprium, vel filius ejus — "òtti is cujus est, vel cui competit imperium, cod. meus 1 2 4 8 , unicus qui liane

lectionem tot veterum auctoritate corrujoratam tueatur in textu. Nam bini nostri, quos in Appendice produximus, 7 1 6 , 9 9 8 , eam tantum exhibent, ut Kerì seu marginalem textualis emendationem . Defectivae alteri rrètt', quam fuse ibidem illustravimus, adstipulatur et cod. meus 1 1 6 4 ac Rosenmuller Schol. in h. 1. Con£ et Avrivill. Dissen, pag. 2 5 8 . Sic nVi pro -fa olim legebat etiam 1 2 3 9 . XLIX 1 2 Rubicondus —•' Perfectus, Morinus Splendidus , Grat us, cod.. meus 2 9 6 , ac Sam. T . , sed hic cum vav in fine £ 2 0 1 2 ^ 3 Pulchri Gratum fecit cum. Ita Grati, vertont L x x ? Vulgatus , Hieronymus, Jonathan, Targum Hierosolym., Arabs Saadiae in Polyglottis ac Pent. C P o l . , Arabs Mauritanus Erpenii, Arabs Samar., a quibus non abludit Graecus anonymus in Hexaplis qui habet xaSapoi Puri. Communem lectionem de rubicondo explicat Graecus Venetus D. Marci, R. Immanuel in cod. meo 4 0 4 , et ex antiquioribus Lexicis ineditum Mtchabberòth R. Parchòn in cod. meo 1 0 3 8 . XLIX 1 3 m e hv super Sidone. Mss. meis codicibus legentibus usque ad Sidonem adde 9 8 8 , 1112, 1 1 1 4 , primo 8 7 2 , 1 1 6 4 , 1 2 5 2 , ac Targum cod. meorum 8 5 7 , 878, 9 4 8 , 1 0 3 1 , 1 1 3 5 , 1 1 57 , 1 1 6 4 . XLIX 2 4 nm pastor — "yi pastores, primo Kenn. 1 5 5 , nunc i n , 1 5 2 , forte 3 , meus 1 0 3 1 , primo 9 4 9 , videtur primo 1 7 , Samar. 6 2 , 63 ' Ö5, 6 6 , 1 2 7 , 1 8 3 , 1 9 7 , ac Samar, interpres. Ibid. - t » a manibus potentis. Kennic. 8 0 ac meus 2 5 0 "7D a potenti.

G E N E XLIX 25 et cum omnipotente — nt£> hm er Deai omnipotent. Yetustam hanc Sam. T . variorumque interpretum lectionem servant ex raeis codicibus etiam 8 7 2 , et ex prima manu 9 8 8 , 1 0 3 1 . X L I X 2 6 •'Tin genitorum mtorum —- m n genitorum ejus, primo meus 1 0 3 1 et Vulgatus. n r n n , ut Sam. T . , habent Kenn. octo, Biblia Soncia e n s i a , a e mei sexdecim 2 , 1 6 , 2 4 8 , 296, 443, 476, 549, 668, 766, 8 7 8 , 9 4 1 , primo 1 8 , 2 2 3 , 2 6 5 , 266, 554.

S 1 S.

cj

tant ad marg. Chediv seu lectionem textualem esse o t i r n , Kerì vero oti>"-i. Sic mei 1 6 , 5 9 2 , 6 9 5 , ac mss. Biblia a Norzio citata ad h. 1. Sane plerique meorum codicum qui habent in textu izjtim , habent et Kerì n a r i . Quod faciunt ex Kennicottianis ut notant Schellingitis ac Biblia Halensia * Stutgardianus et Erfurteusis 4 . Kenn. 6 c o testatur ad maro, in Masora maO

gna quam descripserat R. Gei-som", reperiri hoc vocabulum in alphabetic^ ordine eorum quae scribuntur per jod in media dictione » et leguntur per X L I X 28 "inr^D ^¡DK ty« unum- v a v , teste Brunsio in Kepertor. or. quemque cui secundum benedictionem T . X I I pag. 2 6 9 . Quod contra est, suam — ircnio t£TN unumquemque se- ut diximus, in aliis codicibus, saltera cundum benedictionem suam. Codici meo in meis omnibus, quotquot habent 5 0 3 sic' legend cum binis Kennic. ac Kerì, et oppositum forte dicere voSam. T . ac veteribus fere omnibus, luit notae illius auctor , nam lectio alii duo accedunt, 9 ac 1 1 6 4 , uter- quae subjicitur tw K e r ì , est t3Eff,|,i. que ex prima manu, et in 9 quidera Ac mirum sane est hoc Kerì in nuletiam Chaldaica Onkelosi paraphrasis. lo alio codice, eo excepto, reperiri, L 2 4 i?jan juravit — mrp vnao potissimum quum illud ipsum Keri juravit Dominus, primo meus 1 1 2 0 occurrat cap. x x i v 3 3 . R. Parchòn ac L x x , sed hi Deus . in inedito suo Mechabberòth cod. mei L 25 nro exhinc — rrsz-nK nro 1 0 3 8 legit et ipse OÌL>VI, sed in cod. exhinc vobiscum. Sic alii tres ex no- altero ejusdem opens 7 6 4 o a n . Nonstris codicibus, 1 2 5 2 , primo 8 5 7 , nulli codices quamquam habeant duj 1 7 9 et anonymus auctor Comment, plex jod , non legunt tamen per cbimasoretici in Pent. cod. mei 3 8 9 . rek , sed passive per kibbutz et kaL 26 ajiT 1 ! a c a r et posuit — metz ntt^i ideoque ad variam nostrum nttfVi a et positus est, Kennic. lectionem trahendi sunt. Hujus gene1 , 1 8 , 8 0 , 1 5 4 , 1 8 6 , 2 3 7 , 6 0 3 , ris sunt mei 1 0 et 1 7 . Tandem alii primo 6 0 0 , forte 8 4 , 1 9 1 , 2 9 3 , habent ¡ntc,,i cum unico jod, ut Kenn. nunc 9 5 , mei 1 6 , 2 7 4 , 5 4 9 , 6 9 9 , 8 1 , 1 7 6 , mei 60 , 1 9 7 , 2 6 2 , 7 6 6 , 8 5 7 , 1 2 4 8 , videntur primo 2 , 7 4 5 , 7 8 9 , 1 0 1 6 , primo 4 5 5 , Biblia Sonnunc 9 2 3 , cod. autiquus Pentateuchi cinensia, et Biblia antiqua sine anno apud Norzium, Sam. T . , Vulgatus et et loco, lis qui deducunt a rad- a ^ " 1 , Arabs . Kennicottianis addendus est addatur R. Immanuel in inedito Com3 8 4 , seu Sturgardianus ex Schellin- mentario in h, 1. quem sistit codex gii Description pag. 1 0 7 . Alii no- meus 4 0 4 .

IO VII 28 iivaa in domum tuam , quae ut diximus, m a n esse pro - r m i ut nVro est nonnisi v. 1 1 occurrebat. pro T f t m , -ram jnK pro "row, nra n v r

EXODUS

E X O D U S prq vrao, omnes ejusdem fòrmae d fidenti» j o d . Quatuor haec exempla kametzatorum omissa ab auctore Masorae addit Aben E z r a , et Chiug Jarcliium redarguii, qui contra putat praecedens -ry esse pro ry ac jod redundare. Eadem est R. Immanuelis sententia in ined. suo Comm. in h. 1., Sed in e o , ut videtur, singularis quod subjiciat jod deiiciens per kametz indicari. - ù ì o n p*o "tv p-iorn t a m a n m r n nr fy m v i . rr m n n ^y wu\ ìTiTOp anrr „ In vocabulo laus deficit jod signum personae loquentis, idemque valet ac fortitudo mea ac laus mea Domiaus, hocque indicar rese kametz instructum „ , Eadém etiam proponit sacri textus exempla, quibus aliud addit t û earn mrp -pro "wn, quod est pro T D . Binas alias explanation is vias ac modos suppeditat hie auctor in alio ejusdem opere grammaticocritico, pariter inedito, quod Even bbchen seu Lo.pidem lydium insciipsit ac bini nostri codices continent, statuens in Parte i v sect, x x v i l praecedens jod seu suffixum vocis "ri? stare pro binis ac regere etiam sequentem m a n , Parte vero n i sec. LXIX n stare pro rr et pro m o n , ut censuit Graecus interpres Venetus D. M a r c i , qui vertit zal àdvj. V . 8 multi "[dk. X V 2 5 p^lfl Clamavhque — p y m rutto Clamavitque Moses, Kennic. 4 . Sam. T . , L x x , S y r us. X V I 6 'D3 hx ad omnes filios Israel — my bl ad omnem coeium filiorum Israel, Kennic. 1 9 6 , Sam. 6 4 , ac L x x . X X 1 7 m i n et servum ejus. Praemittit ima; agrum ejus, ut Sam. T . ac L x x , etiam meus 1 1 6 4 .

X X 2 4 naw' nomiti meum—• 'Di a © nomen meum illic, kenn. 1 5 3 , Sam. T . ac L x x . Sed Sara. T . , uno excepto cod. 1 8 3 , ^hì}-"*-. X X I I I 8 "iiy excoecat —• TV n y excoecat oculos. Congruunt ex meis 1 0 3 1 , primo 1 2 3 9 , et Targum Onkelosi in 1 0 3 1 f € t 1 1 6 4 . Ibid. a m p s viientes — c r r a n sapientum, Kenn. 1 2 9 , 1 5 3 , primo mei 5 0 3 , ac 1 2 3 9 . Ita vertunt S y rus et Onkelosus. X X V 9 7mx r i N i a ostendo tibi. Supplent ina in. monte Kennic. 6 9 , Sam. T . et L x x . X X V I 2 4 r r r r p sic erit — r w y p sic fac vel facies, primo meus 1 1 5 7 et L x x . V . 1 8 perpaucis codicibus qui cum Sam. T . legunt in plur. cyanp cubitorum, adde ex prima manu meum 1 2 3 9 . X X V I I I 2 2 r-rame» catenae — nltt'iai idem alio nomine Kenn. 1 9 , 6 9 , 7 5 , 8 4 , 1 0 9 , 6 8 6 , primo 8 1 , 1 3 2 , mei 1 7 , 2 5 1 , 2 9 6 , 467, 5 0 7 , 5 4 9 , 7 6 6 , 1 2 3 9 , primo 2 , 16, 187, 197, 262, 265, 266, 419,^.40, 503, 518, 535, 592, 656, 6 6 8 , 68 3 , 9 4 9 , IC27, 1 1 1 4 , 1 1 3 5 , 1 2 5 2 , videntur primo 1 2 , 8 5 3 , ac Biblia Soncinensia. Hoc eodem nomine, sed piene r y n t m Kenn. 1 9 3 , primo 8 0 , meus 6 0 ac Sam. T . R. Parchòn in inedito opusculo grammatico-critico, quod subjicitur ejus Mechabberòth, refert ad ea vocabula, in quibus una littera abbreviatur, R . Immanuel vero notat esse sicut rvmnttf, deficiente n . Profecto lectio ac forma rnarw nonnisi hoc Exodi loco occurrit, alia saepissim e , nihilque facilius, quam ex m a n ®

E X O D U S aj fieri

imperitis mtmttf,

ac

negligentibus

quod

deinde

codices dimanarit, non

scribis

in plures

ita tarnen, ut

in aliis p l u r i b u s , inter quos hispanici s u n t , accuratissimi, et optimae notae , communis

ac

verior

forma

non

re-

manserit. X X I X 1 6 TOT n x sanguinem ejus •— i m a de sanguine ejus, Kenn. 9 0 , primo mei 1 9 6 , 5 6 2 . , nunc 2 6 2 , V u l g a t u s , Syrtis. X X I X 38 i—Ijtü 'on ö l c o s agnos unius anni. Addunt a - n - o n immaculatos cod. meus 2 2 3 ex prima manu et L x x . Ibid. T o n jugìter — r a n r-fay ollationem perpetuarli, Kennic. 129, Sam. T . , L x x . Alii T o n r f a y , ut Kenn. 1 8 , 1 8 6 , 6 8 6 . A c vocabulum n^iy hic deesse et e x Samar, restituendum putat Houbigantius in hunc locum. XXIX 42 vobis — -f? tibi, Kenn. 1 5 3 , nunc 6 9 , primo meus m i , Sam. T . , L x x , A r a b s . X X X 4 r i m et erit. In plur. v m etiam meus 1 9 6 hisp. et 1 0 3 1 , uterque ex prima manu . XXXI i a Et dixit Dominus — -QT1 Et tocutus est -Dominus , Kenn. 1 3 6 , primo meus 1 1 6 4 , -videtur primo 1 0 3 - 1 , Sam. T . , L x x , V u l g a t u s . Non m a l e , quia seqiiitur "lOiÒ dicens. XXXI

14

prophanantes

il-

lud —rfthno prophanans illud. Kenn. 1 8 6 , meus 1 1 1 2 , primo 6 6 8 , favetque contextus o b singulare verbum m o r morti tradatur , quod sequitur. Sed communis lectio ex consueto hebra ism 0 distributive intelligi potest et debet.

X X X I 1 5 r w y fier — rroyn active in Kal faciès, e o a . meus 4 0 7 et L x x . Ira etiam S y r u s et V u l g a t u s , sed in plur. facietis. Pro fbeminina lectione r©yn in Niplial., quam p o stulat sequens roN^o, protulimus in Jppendice, binos codices Kennicottian o s , ac totidem m e o s , 1 6 ac 2 6 2 , quibus alii duo m o d o a c c e d u n t , 8 5 7 ac 1 2 5 2 , ex prima manu. X X X V I 2 9 v î t erunt — rrr fuerunt. Mss. mei s pro hac lectione allatis adde 1 1 1 2 , 1 1 6 4 , 1 2 4 8 , primo 1 9 6 , 1 0 3 1 , 1 1 3 5 , nunc 9 5 2 , iis vero qui v . 3 2 legunt ptettorr jrèy lateris tabernaculi 8 7 2 , 1 i l 2 , p r i mo 1 1 3 5 , X X X I X 2 ©yi Et fecit — 1W1 Et fccerunt. Unicus Kenn. 6 9 banc Samaritani T . lectionem confirmabat, quam Houbigantius praetulerat. Bini jam inter meos reperti sunt qui earn tueantur ex prima m a n u , 9 4 9 et 1252 . X L 3 r o - s - velo — m s o n propitiator io , Kennic. 6 9 , 1 2 9 , 132, 1 3 6 , 1 9 9 , nunc i , mei 2 2 3 , 1 2 5 2 , primo 1 0 , 1 2 , 3 4 0 , 4 4 3 , 543, 1 1 1 2 , 1 2 3 9 , Sam. T . , T a r g u m Jon a t h a n s , ac T a r g u m Onkelosi in mss. raeis 5 4 3 , 5 4 9 , 6 5 6 , 1 1 5 7 . Sed multo praestare priorem veli lectio-, n e m , multaque Samaritanae adversari demonstrat Houbigantius in Notis criticis ad h. 1. T . Ì pag. 1 1 9 . XL

6 ptfja

Kenn. 7 5 , ex

prima

949,

tabernaculi,

109, manu

1164,

in meis

excepto *

qui

nonnullis

codicibus,

ut

oraittii.

155,

18 , 2 3 3 ,

nec exprimunt

Onkeloso

et 6 5 6 , illud

Deest in 132,

et in

veteres, ipse meis

in 10

E X O D X L f i n a domus Israel — 03 filiomm; Israel, primo mei 4 4 0 , 1 o 3 1 , Arabs, Jonathan, Onkelosus in cod. aieis 1 0 , 1 6 , 5 4 3 , 5 9 a . Praecedens hi Qmnis òmiserat primo idem cod. 1 0 3 1 , nec legit Saadiae textus GPolitanus, Onkelosus in cod. meis 5 4 3 ! 1 1 6 4 , et ut ad h. 1. monuimus, Vulgatus in ms. nostro codice . Cum binis Kennic. ac L x x , qui ommittunt rv3, legentes omnis Israel, eongruit ex meis prima manu 1 1 6 4 .

LEVITICUS jap. IV 29 ,—ftyn holocausti — irèyn nx tinttr "ÌI-'N ubi immolabit holocaustum , primo meus 1 1 6 4 , ut bini alii ad h. 1. producti, sed cum n s inserto, ut Talmud Babylonicum . VII 1 8 I J O D ex eo — n r o foem. vel neut. Kenn. 6 9 , 8 0 , primo 9 , 8 9 , 8 9 , 1 0 9 , 389 B , forte 1 5 0 , mei 1 6 , 1 7 4 , 2 4 8 , 2 5 1 , 2 6 2 , 2 7 4 , 3 4 1 , 4 4 3 , 6 9 9 , 1 1 3 5 , primo 1 8 , 4 1 9 , 500, 554, 766, 924, 1 1 6 4 , 1 2 5 2 , nunc 5 0 7 , ac Pentat. Sabionetae 1 6 . sine anno. Quod codicum dissidium si novisset Norzius , non scripsisset in Notis ad h. 1. ignorare se, cur Masora sub initium sectionis Terumà inter, novem loca, in quibus tradir a scribis errari in voce rati, nostrum hunc enumeret. Idem enim dissidium in codicibus jam masoretarum aetate invaluerat. VIII 1 6 jrrón adipem eorum — ìrraVrt adipes eorum, vel saltern piene Kenn. 1 0 8 , primo 3 , 1 0 9 , 1 2 5 , mei 2 5 1 , I H 2 , Pentateuchus Sabionetae 1 6 . sine anno, ac Sam. T . . Ea-

US.

13

dem varietas infra legitur y. 25 iq Kennic. 1 0 8 , 1 0 9 , primo 2 , 1 2 5 , meo 1 1 1 2 , in Sam. T . ac Vulgato. VIII 2 2 mpn Et obtulit — ntro 3-ipn Et obtulit Moses, Kenn, I M et L x x , qui Mosis nomen eutn Kenn. 1 9 3 iterum addunt v. 2 4 . IX 2 1 ntüO mi's praecepit Moses — ntrns nx mrr ÌTTÌ praecepit Dominus Mosi» Ita edam meus 1164, tum in sacro textu, tum in Chald. Onkelosi paraphrasi. Qui codex servat et X 1 pluralem Sam. T. lectionem jìrfy?. X 1 4 "nnü aipD3 in loco mundo — amp o p r a in loco sancto, Kenn. 8 4 , . 1 3 6 , 1 9 9 , mei 998 , primo 1 1 6 4 , L x x , Arabs, Onkelosus in eodem cod. 1 1 6 4 . XI 1 4 r w n milvum — n m r t vulturem , alii milvum, Kennic. 8 1 , i o i , 1 0 7 , 1 3 6 , 538 , 5 6 2 , mei 2 3 3 , 6 8 3 , 1 2 5 2 , primo 7 5 4 , 1 1 6 4 , 1 2 3 9 , nunc 2 6 2 . Sic De ut. XIV 1 3 . Sed ex Bocharti sententia deterior est haec lectio. „ Prior lectio, inquit is, idest Daà, melior est, quia nil peculiare observetur in visu milvi a rerum naturae scriptoribus, e contra in volatu „ . Quod tamen falsum e s t , nam Apulejus et ex recentioribus Buffonius milvi oculos et visum ut singulares praedicant, et in tractatu Cholin, ubi utrumque nomen illi tribuitur, dicitur Raà appellar! ob excellentiam visus. X I 2 1 ìù cui non sunt crura — -ft IJÜN cui sunt crura. Kerì seu marginalem lectionem in textum recipiunt codices quamplures Kennicottiani ac mei, Samar. TV, unico excepto cod. 6 6 , ac yersiones omnes antiquae,

E X O D X L f i n a domus Israel — 03 filiomm; Israel, primo mei 4 4 0 , 1 o 3 1 , Arabs, Jonathan, Onkelosus in cod. aieis 1 0 , 1 6 , 5 4 3 , 5 9 a . Praecedens hi Qmnis òmiserat primo idem cod. 1 0 3 1 , nec legit Saadiae textus GPolitanus, Onkelosus in cod. meis 5 4 3 ! 1 1 6 4 , et ut ad h. 1. monuimus, Vulgatus in ms. nostro codice . Cum binis Kennic. ac L x x , qui ommittunt rv3, legentes omnis Israel, eongruit ex meis prima manu 1 1 6 4 .

LEVITICUS jap. IV 29 ,—ftyn holocausti — irèyn nx tinttr "ÌI-'N ubi immolabit holocaustum , primo meus 1 1 6 4 , ut bini alii ad h. 1. producti, sed cum n s inserto, ut Talmud Babylonicum . VII 1 8 I J O D ex eo — n r o foem. vel neut. Kenn. 6 9 , 8 0 , primo 9 , 8 9 , 8 9 , 1 0 9 , 389 B , forte 1 5 0 , mei 1 6 , 1 7 4 , 2 4 8 , 2 5 1 , 2 6 2 , 2 7 4 , 3 4 1 , 4 4 3 , 6 9 9 , 1 1 3 5 , primo 1 8 , 4 1 9 , 500, 554, 766, 924, 1 1 6 4 , 1 2 5 2 , nunc 5 0 7 , ac Pentat. Sabionetae 1 6 . sine anno. Quod codicum dissidium si novisset Norzius , non scripsisset in Notis ad h. 1. ignorare se, cur Masora sub initium sectionis Terumà inter, novem loca, in quibus tradir a scribis errari in voce rati, nostrum hunc enumeret. Idem enim dissidium in codicibus jam masoretarum aetate invaluerat. VIII 1 6 jrrón adipem eorum — ìrraVrt adipes eorum, vel saltern piene Kenn. 1 0 8 , primo 3 , 1 0 9 , 1 2 5 , mei 2 5 1 , I H 2 , Pentateuchus Sabionetae 1 6 . sine anno, ac Sam. T . . Ea-

US.

13

dem varietas infra legitur y. 25 iq Kennic. 1 0 8 , 1 0 9 , primo 2 , 1 2 5 , meo 1 1 1 2 , in Sam. T . ac Vulgato. VIII 2 2 mpn Et obtulit — ntro 3-ipn Et obtulit Moses, Kenn, I M et L x x , qui Mosis nomen eutn Kenn. 1 9 3 iterum addunt v. 2 4 . IX 2 1 ntüO mi's praecepit Moses — ntrns nx mrr ÌTTÌ praecepit Dominus Mosi» Ita edam meus 1164, tum in sacro textu, tum in Chald. Onkelosi paraphrasi. Qui codex servat et X 1 pluralem Sam. T. lectionem jìrfy?. X 1 4 "nnü aipD3 in loco mundo — amp o p r a in loco sancto, Kenn. 8 4 , . 1 3 6 , 1 9 9 , mei 998 , primo 1 1 6 4 , L x x , Arabs, Onkelosus in eodem cod. 1 1 6 4 . XI 1 4 r w n milvum — n m r t vulturem , alii milvum, Kennic. 8 1 , i o i , 1 0 7 , 1 3 6 , 538 , 5 6 2 , mei 2 3 3 , 6 8 3 , 1 2 5 2 , primo 7 5 4 , 1 1 6 4 , 1 2 3 9 , nunc 2 6 2 . Sic De ut. XIV 1 3 . Sed ex Bocharti sententia deterior est haec lectio. „ Prior lectio, inquit is, idest Daà, melior est, quia nil peculiare observetur in visu milvi a rerum naturae scriptoribus, e contra in volatu „ . Quod tamen falsum e s t , nam Apulejus et ex recentioribus Buffonius milvi oculos et visum ut singulares praedicant, et in tractatu Cholin, ubi utrumque nomen illi tribuitur, dicitur Raà appellar! ob excellentiam visus. X I 2 1 ìù cui non sunt crura — -ft IJÜN cui sunt crura. Kerì seu marginalem lectionem in textum recipiunt codices quamplures Kennicottiani ac mei, Samar. TV, unico excepto cod. 6 6 , ac yersiones omnes antiquae,

14

L E V I T I C U S

X X 23 gent is — C3-1.17T gentium , primo meus 1 1 6 4 , ut Kennic. 1 3 2 ac Sam. T . X X 2(5 c o y n jd a poputis — p a cunctis populis, primo meus 1 1 6 4 ac L x x . Qui codex etiam cap. XXII 29 pro secundo - r a n legit turn in sacro textu ex prima manu , turn in Onkelosi Targum inrcrn sacrificalitis illud, ut alii pauci ad h. I. product!, Sam. T. ac veteres plerique. XXIV 3 prrx Aaron — -pom prrx Aaron et filii ejus. Ia tuenda Iiac Samar. T. ac L x x interpretum lectione consentit idem cod. meus 1 1 6 4 , turn in sacro textu priori manu, turn in Chaldaica Onkelosi paraphrasi. X X V I 39 a y ^ K inimicorum vestrorurn — QTM inimicorum eorum. Codicibus nostris raagno numero pro hac lectione prolatis sive in Levitico, sive in Appendice, addantur 1 x 1 2 , 1 1 6 4 , 1 2 0 6 , 1 2 5 2 , primo 1 1 3 5 , 1 2 1 9 , 1 2 3 9 , nunc 1 1 1 3 , et Onkelosi Targum in 1 1 3 5 .

NUMERI C l a p . V I 1 1 v5>y "ISD1 expiabitque super euin. Addunt iron Sacerdos K. 8 0 , 1 0 9 , L x x si Syrus. IX 2 2 era 1 ' IX unn mense aut diebus, vel anno — o ' n * ©in mense dierum, -vel integro Kennic. 4 , 8 0 , 8 4 , 1 0 9 , 1 5 0 , 1 5 1 , mei 1 1 1 4 , primo 4 6 4 , 8 2 5 , 9 5 2 , videtur primo 6 5 6 , Samar. 6 1 et L x x . Ita Houbigantius, qui tamen ix intermedium transponit et ad sequens verbum athandat, deleturus certe omnino, si tot codicuin lectionem et auctoritatera

novisset. X I 1 1 plures ViX"ïQ cum x expresso. XII 1 3 M Vx Deus quaeso — X3 ï>N ne quaeso, primo meus 4 7 6 , ut legitur v. i i , tiicque legendum putat Michaelis. XIII 2 2 X ï l et venit — w m et venerum. Pro hac Sam. T . lectione ex meis codicibus praeter 1 0 0 6 in Appendice productum stat 1 1 1 2 ex prima manu . X V 1 1 plures cura Sam. T . Q'DttOD. X V I 2 4 m y n Vx ad coetum — ad universum coetum , i—i~rV!~f ^O Kenn. 2 0 7 , 2 4 8 , Vulgatus, S y r u s . X V I I 7?vn et ire fae — et ito, Kennic. 9 , 1 8 , 8 2 , 8 4 , 1 0 9 , 1 3 2 , 2 2 6 , 2 3 9 , mei 2 4 8 , 2 5 0 , 262, 507, 678, î252,primo 185, Samar. T . , ac Michaelis. X X I 1 3 "C-yo eis Arnon — -ûyn trans Arnon, cod. mei 4 4 0 , 5 2 9 , primo 1 2 4 4 , videtur primo 4 1 3 Hillelianus, et Sam. T . X X I 1 4 2m nx Vahev — nmnx Observavi in Appendice sic Ethvahev. conjunctim legere Kennicottianos varios ac binos meos 2 2 3 et 8 7 8 . Accedunt ex meis alii novera, videlicet 2, 185, 500, 503, 529, 627, 1 0 2 6 , 1 2 5 2 , nunc 9 8 9 . Ita alii cor dices ad marg. mei 9 5 1 , bini vero, seu 5 2 9 ac 1 2 0 6 , n©tant ad marg. '"Tn ^n seu una voce nomen hoc esse legendum. Kimchius testatur in Libr* radicum se reperisse in accuratis codicibus scriptum una voce, et quidem cum scevà sub t a v , cujus verba repetit ad marg. cod» meus 6 6 1 , ac Norzius in Notis ad % 1. non moclo confirmât et ipse sic legi in mss. correctis, sed subdit non aliter habere

14

L E V I T I C U S

X X 23 gent is — C3-1.17T gentium , primo meus 1 1 6 4 , ut Kennic. 1 3 2 ac Sam. T . X X 2(5 c o y n jd a poputis — p a cunctis populis, primo meus 1 1 6 4 ac L x x . Qui codex etiam cap. XXII 29 pro secundo - r a n legit turn in sacro textu ex prima manu , turn in Onkelosi Targum inrcrn sacrificalitis illud, ut alii pauci ad h. I. product!, Sam. T. ac veteres plerique. XXIV 3 prrx Aaron — -pom prrx Aaron et filii ejus. Ia tuenda Iiac Samar. T. ac L x x interpretum lectione consentit idem cod. meus 1 1 6 4 , turn in sacro textu priori manu, turn in Chaldaica Onkelosi paraphrasi. X X V I 39 a y ^ K inimicorum vestrorurn — QTM inimicorum eorum. Codicibus nostris raagno numero pro hac lectione prolatis sive in Levitico, sive in Appendice, addantur 1 x 1 2 , 1 1 6 4 , 1 2 0 6 , 1 2 5 2 , primo 1 1 3 5 , 1 2 1 9 , 1 2 3 9 , nunc 1 1 1 3 , et Onkelosi Targum in 1 1 3 5 .

NUMERI C l a p . V I 1 1 v5>y "ISD1 expiabitque super euin. Addunt iron Sacerdos K. 8 0 , 1 0 9 , L x x si Syrus. IX 2 2 era 1 ' IX unn mense aut diebus, vel anno — o ' n * ©in mense dierum, -vel integro Kennic. 4 , 8 0 , 8 4 , 1 0 9 , 1 5 0 , 1 5 1 , mei 1 1 1 4 , primo 4 6 4 , 8 2 5 , 9 5 2 , videtur primo 6 5 6 , Samar. 6 1 et L x x . Ita Houbigantius, qui tamen ix intermedium transponit et ad sequens verbum athandat, deleturus certe omnino, si tot codicuin lectionem et auctoritatera

novisset. X I 1 1 plures ViX"ïQ cum x expresso. XII 1 3 M Vx Deus quaeso — X3 ï>N ne quaeso, primo meus 4 7 6 , ut legitur v. i i , tiicque legendum putat Michaelis. XIII 2 2 X ï l et venit — w m et venerum. Pro hac Sam. T . lectione ex meis codicibus praeter 1 0 0 6 in Appendice productum stat 1 1 1 2 ex prima manu . X V 1 1 plures cura Sam. T . Q'DttOD. X V I 2 4 m y n Vx ad coetum — ad universum coetum , i—i~rV!~f ^O Kenn. 2 0 7 , 2 4 8 , Vulgatus, S y r u s . X V I I 7?vn et ire fae — et ito, Kennic. 9 , 1 8 , 8 2 , 8 4 , 1 0 9 , 1 3 2 , 2 2 6 , 2 3 9 , mei 2 4 8 , 2 5 0 , 262, 507, 678, î252,primo 185, Samar. T . , ac Michaelis. X X I 1 3 "C-yo eis Arnon — -ûyn trans Arnon, cod. mei 4 4 0 , 5 2 9 , primo 1 2 4 4 , videtur primo 4 1 3 Hillelianus, et Sam. T . X X I 1 4 2m nx Vahev — nmnx Observavi in Appendice sic Ethvahev. conjunctim legere Kennicottianos varios ac binos meos 2 2 3 et 8 7 8 . Accedunt ex meis alii novera, videlicet 2, 185, 500, 503, 529, 627, 1 0 2 6 , 1 2 5 2 , nunc 9 8 9 . Ita alii cor dices ad marg. mei 9 5 1 , bini vero, seu 5 2 9 ac 1 2 0 6 , n©tant ad marg. '"Tn ^n seu una voce nomen hoc esse legendum. Kimchius testatur in Libr* radicum se reperisse in accuratis codicibus scriptum una voce, et quidem cum scevà sub t a v , cujus verba repetit ad marg. cod» meus 6 6 1 , ac Norzius in Notis ad % 1. non moclo confirmât et ipse sic legi in mss. correctis, sed subdit non aliter habere

If U M Chassekuni, et invenisse se in exemplari Hilleliano una voce scribi in codice Hierosolymitano. Una voce E T £ ß a e ß r i legit etiam Graecus interpres Venetus D. Marci, ejusque c o d e x , huicque lectioni adstipulantur ex Christianis criticis Drusius, Fagius et Vatabius. Ac si conjunctira quidem legatur vocabulum, erit hoc vel proprium loci Moabitarum nomen, ut placuit Graeco illi interpreti, vel futurum ithpahel verbi m * , praestabo me vel Constituante permutato jod in v a v , ut a in* est m i n x notum me faclam in hoc eodem libro cap. x i l 6 et i m n r u Gen. XLV I . Sed ex verbis ac sententia interpretum, ex allegorica expositione seu tradiuone, quae extat in capitulo n x m , veterum sapientum de binis leprosis Eth V a h e v , ex libro Zoar et ex Masora magna colligit Norzius divisim legendum ess e , traditque Lonzanus in Or torà sic se vidisse in mss, omnibus hispanicis ac germanicis, ac reperisse scriptum sic legi in codice Esdrino et ex testimonio doctorum Burgensium edam in codice Aramae. Major sane a c m e lior codicum pars, Samaritanus textus, et antiquae omnes versiones stant pro recepta lectione, ipseque contextus ac sequens D ^ f f i n r w suadet nostrum nx rectius sejungi ac divelli. Quod spectat vero ad obscurissimi ac difficillimi loci interpretationem, in qua adeo laborant interpretes ac critici , adeoque inter se dissentìunt, mihi quidem videtur difficultas omnis evanescere, si is de totidem locis Moabiticorum confinium intelligatur, quae e x Dei praecepto sacra esse debebant Israelitis, nec tangenda. Praecipiens

E R I

f

5

enim Deus bella ab iis iostituenda ad versus varias eas nationes, apertissime Moabitas exceperat, jubens Mosi ne eos eorumque confines bello vexar e t , sed praeteriens illorum terminos ad Ammonitas accederei. L e x haec ut olim sibi tradita, memoratur a Mose Deut. I I 9 et 1 8 , et a Samaritanis in hoc eodem Numerorum loco J^epetitur tum in hodiernis tum in vetustis Origenis codicibus ut patet ex Graeco Basiliensi L x x interpretum in

Montfàuconii Hexaplis,

qui hoc Sa-

maritarum addiiamentum inserit. In hac autem lege hacque bellorum recensione indicatós fuisse Moabitarum confines nullum est dubium. Quomodo enim praecavere eos potuissent, nisi nossent, aut nosse, nisi indicarentur ? Porro ipsum Mosis argumentum nos ad hanc interpretationem deducit. Nam Moses profèrt biaos hos versus 1 4 et 1 5 , ut coniìrmet, quod dixerat versu praecedenti 1 3 , castramentatos esse Israelitas eis Àrnonem, et Arnonem, quamvis ex Amorrhaeorum terminis oriretur, pertinere tarnen ad Moabitarum confines. Ita enim interpretandus et intelligences est versus , non ut habet latina Dathii versio hic manca et imperfecta, eum constituere tantum terminos utriusque nationis. Illud vero optime conficit, enumeratis locis iis Moabiticorum confinium a Deo vetitis, inter quos erant torrentes Arnon. n Inde profècti sunt ac castramentatì eis Arnonem qui est in deserto, egrediens ex Amorrbaeorum terminis. Arnon enim Moabitarum terminus erat inter Moabitas et Amorrhaeos. Quamobrem memorantur in enarratione vel recensione bellorum

E R I primo meus 1 6 . Per r^men yertunt Domini Vahèv in Suphà et torrentes omnes veteres, sed alii aliter. r . v^lasArnonis, et defluxus torrenti um qui sii Philol. T . I pag. 5 9 7 , Michael» deflecrit ad sedem A r , et innmtur terSupplem. ad Lex. Parte iv p. 1 1 6 1 , mino Moabitarum „ . Verbum i c x ' et v pag. 1 6 2 0 , et Rosenmuller Schol. veni etiam potest, si placet, caututn V. T. T . I pag. 2 4 5 . Nullus per est. Cod. meus 1 2 3 9 legebat ex priverbum, ad quod necessario referenda ma manu ">»N dixit, praecepit in reest hodierna lectio per patach et dacensione bellorum Dominus, quem senghesc, ita ut sit futurum per vav sum Iiabet ipsum "ÌCN' , si mutatis conversivum verbi n i ' , ut earn expopunctis active legatur. Multi codices nunt Aben Ezra et R. Parchòn Kimcum Sara, rextu piene habent m o r t o , cbio antiquiores, qui tamen, Onkelosi sed L x x defective jam sua aetate leauctoritate moti, aliam nominis signigerunt, in singulari vertentes JIóTi.eficationem subjiciunt. In aliis codicifxog helium Domini. arv r~\K quod bus daghesc deest. "1 wx super ras. 9 4 1 . praestitit, vel fecit, ut Onkelosus, X X I 3 2 TCVI et ceperunt —T^l Yulgatus, Targum Hierosolymitanum, et cepit, primo meus 1 2 3 9 et S y rus. legit cod. meus 467 , in quo^ tamen saepe exigua adeo et abbreviata est Sic congrnit cum sing, n k n misitque forma vav , ut plane similis sit j o d , Moses, quod praecedit, et ©Ti et occuparti, vel expulit quod sequitur. ideoque incena lectio. Ibid, arri et occupavit — i^n'n XXI 17 ascende — VW ascendile , primo meus 4 4 0 , et Onkelosus et occupaverunt, Kennic. 2 0 0 , Samar. 1 2 7 et Vulgatus. Reliqui codices Sain cod. meo 5 6 2 , qui vertit ipo. Samarit. T. n ^ ascendit , Vulgatus maritani cum textu impresso w r n et ejecerunt, quod sequuntur L x x , Houascendat. bigamius, Dathius, Schulzius et RoIdem, ascende, putee — 'h? per tzere super puteum, cod. mei 1 7 , senmuller. Kerì ìtnr» et expulit in tex9 4 1 , Biblia Soncinensia , et L x x . tu exhibent codices non pauci K e n nicottiani ac mei, et ediaones variae Ita legunt Lxx SUL TOV ^YPSAROG^ non omittunt, ut notant Dathius et antiquae . ' X X I I 2 2 tr^rÒN JW ira Dei Schulzius ad h. 1. ¡—HIT ira Domini, Kenn. 3 , priX X I 18 ¡rryrt populi — s - c y n populorum, primo meus 683 , et L x x . mo mens 4 6 4 et Sam. T . X X I I 3 1 ip'ì et inclinavit vel Ibid, ppneo primo Kennic. 8 4 , meus prostravit se. Addunt r m x ad term» 6 9 9 , primo 5 4 3 . X X I 29 1X2W2 in captivitatem —• Kennic. 1 3 6 , primo meus 6 9 9 ac rattD idem alio nomine Kenn. 9 , 80 , Vulgatus. primo mei 1 8 , 2 9 6 , 4 1 9 , 1 2 5 2 , XXIII 1 0 -fflotn et numerum — et Sam. TV I s e o numerum, mei 5 0 3 , primo 4 1 9 > X X I 3 0 DT31 Et projecimus eos et Sam. 2 9 9 . — OTDI cum scevà sub vav et sine XXIII 1 1 Et respondit — da«hesc jEt lumen vel novale eorum, hu ayVj pn Et respondit Balaam &

A7 V M ad Balak, priino meus 1 2 5 2 et L x x . Solum Balaauii nomen inserunt Kenn. 1 2 9 et S y r u s . Ac pro mrr K . ac mei varii cum Samar. 1 2 7 habent o t j ^ k . X X I I I 1 5 ICJ-n Dixitque — EDjfo Dixitque Balaam, Kennic. 6 9 , 2 0 6 , primo 1 8 9 , primo Sara. 1 2 , 7 , L x x , S y r us. X X I I I 1 7 a m Et venit — aan Et reversus est, meus 5 2 9 , primo 1 2 3 9 , L x x , Vulgatus, Graecus V e netus D. Marci . Sic servatur analogia praecedentis verbi aitcn et reverter*. X X I I I 1 9 "nil et locutus est — "127 locuius est, primo meus 4 1 9 , Sam. T . , L x x , Vulgaius. V . 2 0 plures Kenn, ac mei n ^ c c t f n1? sine vav praefixo, connectentes cum praecedenti "pin, ut Vulgatus ac S y r u s . XXIII 22 educens illos — W a l a educens ilium, Kenn. 1 5 3 , L x x , Vulgatus, ut infra legitur cap. xxiv 8. X X I I I 2 7 irüpl et mdedices ei — iDDpi imperativ um cum nun paragogic o , ut v. 1 3 , et maledic ei, Kennic. 8 4 , et Samar. 6 1 , 1 8 3 . X X I I I 3 0 -)DN dixit — "ijT locutus est. Allatus solus Kennic. 2 2 6 cum Sam. T . Tuentur ex meis hanc lectionem 1 0 , 3 4 0 , 5 3 5 » omnes prima manu. X X I V 6 c V n i ö sicut arbores aloe — o ^ n i O per cateph kamerz sub n sicut tentoria, cod. mei 1 7 , 5 4 3 » 8 7 2 , 8 9 2 , 9 4 1 , 1 1 2 0 , L x x , Vulgatus, S y r u s , Arabs Saadiae, Samaritanus, Targum Jonaihanis, Targum Hierosolymit., et interpres Graecus Venetus D . Marci. Ita Michaelis in Supplem. Lex. hebr. T . I pag. 34 , et Biblioth, nova orient. T . III p. 2 4 1 ,

magnopere dubitans, an e y & i x terminatione masculina. aloe esse possit baecque uhimae Indiae arbor » in hunc usque diem ne Rumphio quidem Batavisque visa, Bileämi jam tempore in occidentali Asia fuerit, potissimum quum Moses inter äromata suffimenti sacri illam noa habeat, habiturus, ut videtur , si innotuisset. Sed non f a v e t , ut Michaelis ipse fatetur, huic lectioui parallelismus membrorum, et si masculina termiuatio excludatur, ex it e d a m , ut notat in nova Simonis Lexici editione Eichornius T . I pag. 4 7 , sollicitanda lectio Prov. v i i 1 7 , ubi ilia iteruua occurrit. Ibid. J?£J3 plantavit — nu: tetendit, primo meus 4 1 9 ac Samar. T . Idem codex 4 19 convenit iterum cum Sam. T . ac Kenn. 69 vers. 9 , ' p r o •"liO legens ex prima manu m f O . X X I V 1 0 o ' o y s vicibus. Pa-ucissimis codicibus qui cum Sam. T . habe nt cn-'/ai addendi mei 4 1 9 et 1 2 3 9 , uterque ante correctionem . XXIV i I -pZDK honorabo te — ÌNO TTZDN honorabo te valde, Kennic. 8 0 , primo meus 2 6 5 et Vulgatus, qui vertit Decreveram quidem magnifies Honorare te. Ita cap. x x n l 1 7 , unde destimpta varietas. X X I V 1 3 "kpk quod loquetur 1 0 0 6 , S y r u s , Targum Onkelosi in codicibus meis 1 6 , 5 4 3 , 7 6 6 , primo 4 1 9 . Sed ex meis 2 habet ad marg. 'p irnos 1 8 5 'p imo" '-ro i n w . X X V I I 1 8 r r n spiritus —• r r n cm 7 ?K spiritus Dei, meus 1 6 . Targum Onkelosi ac Jonathanis n«i2D rrn spiritus prophetiae. X X V I I 2 3 nwo T 3 m,T - m hiíío skut locutus est Dominus per manum Mosis — n a / a r-iK m n 1 rrcs -wto sic ut praeeepit Dominus Mosi, Kenn. 6 9 , primo 1 0 7 , meus 5 1 8 hisp., primo 6 6 1 , L x x . Quoad variam lectionem rmf jam aliati suo loco bini

20

N U M E R I

Kennicottiani cura Pentateucho antiquo in 4 . sine a. et 1 . , L x x ac Vulgato. X X V I I I 3 "pan TÒy holocaustum, sacrìficium juge — TDn ròì) holocaustum perpetuitalis , seu perpetuo offerendum, seu per regimen, ut communiter e x t a t , melius Kennic. 6 8 1 , mei 9 0 0 , primo 2 6 2 , 6 5 6 , et Sam. T . X X V I I I 1 8 trrp sancta. Addunt rr.T erit vobis Kenn. 1 7 , 1 0 7 , primo raeus 6 5 6 et L x x . X X I X 1 5 pupyi Et decimarti . Omittunt nexum Kenn. 1 8 1 , 6 7 4 , primo meus 6 4 9 , Pcntat. Sabionetae in 1 6 . sine an. et L x x . X X X I 2 T ^ ^ ad populos tuos - p y ^ ad populum tuum. Sic K . ac mei quamplures cum Pentateucho Sabionetensi sine punctis et anno in 1 6 . , Sam. T . ac versionibus omnibus antiquis. Occurrit tamen saepe pluralis forma. X X X I 3 r ^ r n expediamini vel expediti estote in nipbal — Ti^nn in hiphil expeditos redditi, amate, Samar. 6 1 , 6 3 , 6 5 , 6 6 , 1 2 7 , 1 8 3 , 2 2 1 . Ita L x x , Vulgatus, S y r u s , Onkelosus, Targum Hierosolymitanum, eorumque codicum auctoritatem secutus Samaritanus interpres. Sed v e r bum ipsum in conjug. niphal active significare potest et veni expedìte vel accingiti vos armìs, ut infra legitur cap. x x x i l 1 7 et 2 0 , nec unquam putaverim eos interpretes, si Samaritanum excipis ac forte L x x , in h i phil legisse, aut tanti roboris esse posse sive eorutn auctoritatem, sive productorum codicum leetionem, ut praeferri debeat alteri, ut faciunt Cler i c u s , Dathius, Schulzius ac Rosenniuller, ac Michaelis ipse in Supple-

menti^ p. 7 9 7 , qui tamen defective tantum mutatisque punctis in ea conjugatione legit. Bini posteriores aucrores auctoritate etiann decepti videntur septem Kennicottianorum codicum, quos ad hunc locum producunt, quasi }udaici ii essent, non animadvertentes eos esse Samaritanos, et hebraicos oranes silere, ut silent omnes m e i , quorum ne unus quidem e s t , qui in hiphil legat. X X X I I 3 p m et Behon. Schulzius in Scholiis citat hie Kennicottianos plures, ut legentes py» Vyn, quorum nec unus quidem est qui sic legat , ut reapse legkur locus hie infra v. 3 8 , non C. V 3 8 , ut mendose iterum habet ille auctor. X X X I I I 5 5 "ZW halhatores — 'ZW hl omnes habitatores, Kennic. 1 , 1 8 1 , 1 9 9 , metis 1 o , Sam. 6 1 , 6 3 , 6 4 , 1 8 3 , 6 7 0 , Targum Onkel. cod. mei 6 5 6 . Petita lectio ex v. 5 2 . X X X I V 2 jyjD y-isn hx ad terrain Canaan — yiN sine articulo ob regimen Kenn. 4 , 8 4 , mei 8 3 3 » primo 4 4 0 , nunc 1 0 , 1 6 , 9 9 1 , 1 1 2 6 , ad marg. Biblia rabb. Veneta 1 5 2 6 , et Sam. T . Meus 2 2 3 omiserat primo X X X I V 2 1 TP^t Elidad — -nhtt Eldad, Kennic. 6 9 , 8 0 , 1 5 2 , 1 8 1 , mei 1 7 , 7 6 6 , 9 5 2 , primo 6 6 9 , nunc 6 9 9 , Samar. T . , L x x , S y r u s , Onkelosus in cod. meo 5 9 2 . Horum b i n i , seu mei 1 7 et 9 5 2 , non m o do defective, sed etiam cum sceva sub lamed. Plures aliae hujus generis variationes occurrunt in nominibus propriis. X X X V 5 iis qitf pro o n V legunt o r f r vobis addantur mei 9 5 2 , 1252.

D

E

u

i

E R

O N O M 1

U

M

perat, Quod ab aliis non paucis i n terpreti bus ac sacris criticis observatum est, qui et varias alias hujus loci sistunt expositiones, praeeunte reliquis omnibus Saadia qui vertit : C a p . I I ViW hx ad universum L»,£r> Israel — i w a r bx ad Israel, primo jja-S—Aj vj—il^wf J i quemadmens 9 8 9 et Arabica Saadiae versio . a J J Ì k L W I ^ " ó J l tum in Polyglcittis, turn in CPoiitauo modum fecit gens Israelitica nonnullis in possessionibus quas dedit ti Deus. Pentateucho. II 2 1 o n n n pro eis. Addunt I 4 "jrnNS in Edrehi — "imam et in Edrehi, K. 1 9 1 , Sam. T . , L x x , ntn rzsvn usque in diem hanc Kennic. 1 8 1 , 1 9 0 , et L x x , qui verba haec Vulg., S y r u s , et Josue XII 4 . V. Miex versu sequent!* videntur mutuasse. chaelis Bibl. nova or. T . V p. 2 2 4 . 1 III 2 Tnn terram ejus — n^x hD II 1 2 w n " r »^ n^y'-wio omnem terram ejus, Kennic. 1 2 9 et CDH^ mir ]r\2 . Skut fecit Israel terrae possessionis suae quam dedit ei L x x . Ill 1 1 r - f a r annon, vel st pro Dominus. Desunt in Kennic. 1 5 5 . pronomine accipias, an ejus est ? — „ Suspicantur nonnulii, notat ad h. 1. Calmetus, verba haec recentioris es- N^n per aleph annon, Kennic. 1 , 9 , 16, 89, 107, 108, 129, 146, se Moyse et scriptoris et aetatis: ejus 167, 1 9 3 , 2 3 2 , primo a , 9 9 , enim verborum sententia absolute et ad litteram stricte accepta ab aetate ejus- mei 1 5 , 1 7 , 2 9 3 , . 3 8 4 , 4 9 5 , 5 0 7 , dem legislatoris est aliena „ . Tunc enim 5 3 2 , 5 4 9 , 6 4 9 , 668 , 6 7 8 , 7 6 6 , 825, 853, 872, 892, 900, 9 5 2 , Israelitae terram possessionis suae seu i 1 1 2 , 1 2 4 8 , primo 1 6 , 2 6 5 , 479., Cananaeam adhuc non occupaverant. 1 1 2 0 , 1 1 7 9 , U 1 9 , 1 ^ 3 9 , Sam. Hinc quidam apud Bonfrerium isthaec, ut alia quaedam in Pentateucho, ab T . , Onkelosus, Arabs Erpenii et Targ. alio agiographo censent addita. R. Hierosolymitanum. Favent et huic leImmanuel in inedito opere critico, ctioni L x x ac reliqui interpretes anquod Even lochen inscripsit, Parte i v tiqui , qui vertentes per ecce proculsect, v i , autumat et ipse ea Mosis dubio nostrum hòn affirmative sic exesse non posse, sed ejus qui librum presserunt. Alii codices, ut mei 1 9 7 , consarcinavit : c r o w "¿¡on m i a n 4 6 4 , 9 9 1 , habent ad marg. Keri NVn. Michaelis turn in Versione ac p n r y n>!? W 2 -o ntt'n "nm Notis ad h. 1 . , turn in Supplements im'W $unt haec verba libri , pag. 1 3 9 2 , et in Biblioth. nova or. non verba Mosis, quia in diebus ejus T. V pag. 2 2 5 receptam lectionetn non fecit sic Israel terrae haereditatis defendit eamque de pronomine explisuae. Aliter tamen nodum solvit hie c a t . Quod postremum non modo ab auctor in Commentario in Pentat. paeo fit contra omnium veterum fidem riter inedito, scribens diei sicut fecit sed meo quidem judicio etiam coacte Israel, .XW pJTD r-YDtoö TtpV "OD ac minus feliciter. quia regna Sichonis et Og jam accc-

DEUTERONOMIUM

D

2

U

T

E

R

III 2 1 ODTI^N Deus vester . Omittebai primum meus 9 8 9 , ut Kennic. 1 9 0 ac Sam. T . V 2 0 -¡l'nn linn e medio tenebrarum

—

"priD e medio

ffi^rt

i g n i s , K.

8 4 , primo meus 5 2 9 , et VII

niiT

8

j T E n et

et

"Tin

redemit

Lxx.

red emit te

te

D o m i n u s , pri-

mo meus 1 2 5 2 et L x x . I X 1 8 ccriNisn hi omne vestrum

—

Lzemxun

—

hi

peccaturn

omnia

pecca-

ta vestra, primo meus 9 9 1 , vel cum jod plur. o ^ n x a n ho Kenn. 1 8 , 6 9 , 1 9 6 , primo 1 0 7 , 1 7 0 , Samar. T . , L x x , Vulgat., Syrus , Targum Onkelosi in cod. meis 2 6 5 , 5 9 2 . X 9 ei, idest Levi — ^ mih i , seu Mosi loquenti, primo meus 1 6 et Graecus interpres Peutateuchi Veneti D. Marci, qui babet è f t o i . Conf. Am on in Commentatane de eodem Pent, quae extat ad cale. I l l Vol. pag. 2 2 . Clericus de eo. Sed codicum consensus, eo uno excepto, Samar. T . ac veteres omnes servant lectionem communem ^ eaque optime congruit cum Num. X V I I I 2 0 , ubi hoc praeceptum ne levitae ullam partem et possessionem haberent cum fratribus , dicitur Aaroni datum dt cum eo locutus Domiuus. XI

stra

—•

18

DDT

n Ì T

1

hy

by

super super

manu

ve-

manibus

ve-

stris, cod. meus 1 6 prima m a n u , Pentateuchus Sàbionetae 1 6 . sine ann o , Sam. T . , V u l g . , S y r u s , Arabs. XJ

24

"Kljrr p

a

flamine

—

fa

Vran v o n a flumine magno. Kennic. codici 1 0 9 ac meo 1 6 addatur ex prima manu meus 1 2 1 9 hispanicus. XII

manuum

7 O D T manus

vestrarum,

vestrae

—

Pentateuchus

DDT

Sa-

O

N

O

M

1

Ü

M

bionetensis in 1 6 . sine a n . , Sam. T . , cod. Alex. L x x et Syrus . Mirum sane Pentateuchum hunc Sabionetae sine punctis editum, ut E n t e k , seu accuratissimi typi loco esset in publicis ipsis synagogarum voluminibus describendis, ideoque magnae apud Judaeos auctoritatis ac fìdei , singulares non paucas ac rariores sistere varias lection e s , quae saepe cum Samaritano textu consentiunt. Earum plerasque nonnisi serius et ex collatione plurium exemplarium rarissimae hujus editionis a nobis derectas in hisce Scholiis nunc primum vulgamus . XIV

2

nVT

Dominus

—

T^N

™rP

Mss. meis hanc Sam. T . ac plerorumque veterum interpretum lectionem sistentibus addendi ex priori manu 2 6 2 , 9 9 * ' 1 2 0 6 , ex secunda 1 0 0 6 . V. 4 perpaucis edltionibus antiquis quae pro o ^ t t o legunt accedit Pentateuchus Bononiensis 1 4 8 2 . Dominus

Deus

XIV

faciens niam

tuus.

"o quoniam

7 vel

ascendere

elevans facienus

—

^VO vel

ascenders "O

quo-

elevantes,

Kenn. 9 , 1 3 , 1 2 9 , 6 1 5 , mei 2 5 7 , 2 7 4 , 2 9 3 , 5 0 3 , 5 3 2 , 668 , 6 9 9 , 7 1 6 , 8 7 2 , primo 4 7 9 , 6 2 7 , nunc 2 5 1 , Pentat. Bononiensis 1 4 8 2 , cod. Sam. 6 1 , 1 2 7 , et veteres omnes vel lectionem ipsam secuti , vel saltem contextus analogiam, quae earn p o stulat, quia sequiiur plurale n a r r , et ad plura a ni malia hoc verbum refèrtur. Maie Houbigantius notât sic le~ gere Samaritano», perinde ac si in plur. lectione Samaritanus textus impressus ejuisque codices omnes vel saltem plerique consentirent , qui singularem sequuotur. Ibid. n o n . Cod. meus

D E U T E R O N O 4 1 9 primo NTT, et pro w n c n primo t i r i i n , congruens utrumque cum praecedenti singul. n H ' Q . X I V 1 3 n N V n Et milvum, alii vulturcm, cornicem — n N t m per daJeth Et milvum , Kennic. 1 , 343, 6 6 4 , primo 4 7 8 , 6 1 8 , forte 6 1 2 , 6 2 0 , mei 5 3 5 , 9 0 0 , 9 4 . 1 , primo 8 7 8 , 1 1 7 9 , Sam. T . et locus parall e l s Lev. X I 1 4 , hancque lectionem ut veriorem varias ob rationes anteponunt Bochartus Hkro\oic. Parte il pag. 1 9 1 , Houbigantius et RosenmulI e r . In meorum numero tres bispanic i . R. Parchdn in ineclito Mechabberbth scribit idem esse cum r u n , seu eandem avem ab utraque radice d i ctam, quod visus acumine longissime videat cadavera et super ea volitet. Quod Kimchius confirmat ex sententia amiquiorum rabbinorum , eo quod in videndo ac volando ceteris avibus praestet. Ibid, m m et vulturem, alii milvum. Deest in Kennic. 1 8 6 , 4 8 9 , 5 6 7 , 6 3 3 , primo in meo 627, videtur primo in 1 8 7 , in Samar. T . , L x x et parall. loco Levitici. Ac redundat in eorum sententia qui idem prorsus esse putant cum praecedenti morr, in quorum numero est Saadias, antiquissimus Judaeorum grammaticus et interpres, quem Parchon in ms. suo Lexico ex contextu ipso confutat, ubi ut diversae aves enumerantur. X V 2 n^D per tzere in regim. debiti vel mutui manus suae — rwo per segol in statu absol. debiti vel mutui rnanum suam, cod. mei 1 , 3 , 5 , 1 0 , 1 3 , 1 4 , 15» J96> 2 I 9 ' 238, 248, 257, 274, 304, 340, 3 4 6 , 3 6 4 , 3 8 4 , 4 1 3 , 4*9> 444>

M1U

45°> 455 v 4^41 475 ' 4 7 $ , 5 0 7 , 5 1 8 , 543, 549, 554, 627, 649, 668, 6 7 8 , 688, 7 6 6 , 789 , 872, 8 7 8 , 9C0, 940 , 941 , 9 4 8 , 9 5 2 , 988, 991, 1 0 1 6 , 1 1 1 3 , 1219, primo 1 2 3 9 , Pentateuchus Thessalon. 1 5 1 6 . Ita Arabs et quotquot ex Judaeis vel Christianis interpretibus r e ctius refèrunt IT1 ad praecedens verbum üTCtW remitiere. Quod et a R. Immanuele fieri video in inedito suo Commentario in h. 1. hi IV lj-syv HK^n by2 /D Ys ."TE/O e/usque significatio vel sensus est, ut remittat mamim suam unusquisque dominus debiti , vel creditor, idest unusquisque dominus, vel possessor mutui. Hinc Dathius monet in Notis hoc vocabulum non per tzere, sed per segol necessario esse legendum. Sunt sane in tam insigni mss. codicum, qui producuntur, numero multi hispanici optimae notae et Hillelianus ipse 4 1 3 . Alii aliter construunt et vertunt. V. Poli Synopsim. L x x maluerunt i t ad ntro referre, vertentes %p£og ìBiov debitum proprium. S y r u s , Vulgatus, O n kelosus, Jonathan non exprimunt, eo quod redundare crediderint, et sensum et nexum intercipere cum sequenti -itL'K, non, ut ego quidem opinor, quod omitterent eorum autographa, etsi non desint codices, paucissimi ii tamen, ut Kennicottianus unus ac mei tres ex prima m a n u , qui illud non legant. X X I 7 "O^T manus nostra , 1 6 . , Syrus et sequens Chedìv —

manus nostrae — "OT Pentateuchus Sabion. . Onkelosus . Congruit r~ODtt> effudit.

X X I 1 4 iTin^ün et dìmittcs earn nn^ffii et dimittes, Kenn. 4 , 6 9 ,

D E U T E R 0 N 0 M 1 U M 80, n i , 1 2 9 , 1 5 5 , mei 2 5 1 , 6 7 8 , 8 7 2 , 9 4 2 , primo 1 2 , 19, 2 6 2 , 5 6 2 , 6 6 9 , 7 5 4 , 1 1 1 4 , forte primo 7 8 9 , Pentateucbus Sabion. in 16., cod. Samar. 6 6 . XXI 15 exosae — nsirtL'1/ idem forma regulari mei 4 6 4 , 9 0 0 , defective niCa^ Kennic. i 8 , ac mens 2 6 2 , et in altero ex duobus meis exemplis Pentateuchi Sabionetae in 1 6 . manu notatum ad marg. nwa;^ . Communis lectio exhibet plane formam inusitatam a nomine NO©, quae prae1er hunc nostrum in nullo alio loco occurrit. X X V I 1 3 -¡rmsE te juxt a omne praeceptum tuurn — T M juxca omnia praecepta tua, primo Kenn. 6 9 , Sam. T . , Arabs, Graecus Venetus D. Marci. In plurali etiam L x x et S y rus, sed non expresso sufExo. X X V I I 2 6 "HDl verba — n m hi omnia verba. Notat Kennicottus Diss, gen. §. 84 io extare in sex rnss. Cbalciaicis, videlicet in quatuor Vaticanis, in uno Parisiensi r e g i o , et in uno regio Parmensi. C o n i et de hoc loco Capcllus Crit. sacr. T . III pag. 7 7 et Hottingerus Thes. philol. pag. 1 5 1 et 3 0 2 . X X V I I I 59 -froa plagas tuas. Irregulari forma plur. cum sing, affixo ex aramaeismo — Tnsn forma communi Kenn. 1 0 9 , 1 3 2 , primo me us 6 5 6 , ac piene "jrfD» Kennic. 1 2 9 . Aliud exemplum habes in m ; Psal. c x x x i l 1 2 , utrumque autem suo jam tempore observavit ac retulit R. Immanuel in ms. Even bòchen Parte i v sect, x x v l , in qua agii de compositis ex singular! ac plurali. Glassius refert ad enallagem affixorurn, de qua du-

bitat Dathius in nova editione illius Philologiae pag. 1 6 6 , annon poiius scribarum errori ac negligentiae sit tribuenda , cum anomalia non in litteris, sed in punctis s i t , in quibus saepius erratum. In sing. inDo per kametz plagatn tuatn meus 9 9 1 , et bodiema ipsa lectio et terminatio per cholem singularis esse potest, ut sunt aliae nonnullae, sed ipse sacer contextus pluralem postulat . V . 6 1 J iNiTT hujus. rrrrr hoc legunt etiam mei 1 2 3 9 ac 1 2 5 2 . V . 68 pauci p w cum Pentat. Sabionetensi sine anno. X X I X 2 6 ISOJ in libra — 1£DJ nmnn in libro legis, Kenn. 4 , 129 primo meus 1 2 5 2 et L x x . X X X 1 O ICL^ ut custodias — n'^y / TiDttf^ ut custodias et facias, Kenn. 2 0 6 , cod. Alex. L x x , A r a b s . Ibid. rnViD praccepta ejus — to TnVsQ omnia praeccpia ejus, primo meus 1 7 4 , cod. Alex. L x x et A r a b s , quamvis latinus liujus interpret io non exprimat. CPolitanus tamen Saadiae textus utrumque additamentum, hoc ac praecedens, non liabet. X X X I 7 NUn venies cum papula —• KOn introduces populum . • Binis Kennicottianis qui banc Samar. T , ac quorumdam interpretum servant l e ctiunem, addendus est meus 125*2 prima mauu . Bini alii mei legunt et ipsi in liiphil, seu cum cbirek, videlicet 1 5 qui babet ¡ r a n , et 9 9 1 qui ¡ « n . Puncta utriusque conjttgationis 4 1 4 . Defective NJD quod ad utramque referri potest, Kenn. i , 5 , 9, 14, 1 5 , 1 7 , 18, 80, 107, 1 0 8 , 109 , i n , 1 3 2 , 136., 1 6 7 , 168, 170, 178, 193, 253, 689, mei 6 , 1 7 4 , 2 5 1 , 2 6 2 , 274,

D E U T E R O N O M I U M 2

2

4 4 3 , 464, 475 > 5°7> 5 3 > 59 i 6il.., 745, ?66, 789, 878, 900, primo 1 5 , 1 9 , 4 4 0 , 5 5 4 .

2

5

enim facile est iis qui interpretantur accumulare, opes supplere vel divitias, quam iis qui abscondere, pinguedine m XXXI 12 Deum vestrum vel adipem, ac nomea ipsum opum — ¡zürnHt Deum stium• Sic alii tres vel divitiarum a 'dm transposiex meis codicibus, 1 0 0 6 , 1 2 5 2 , tis litteris seu a coacervando pleriqtie primo 1 1 3 5 . Hanc eandera varieta- dérivant. n-co per samech Kenn. 6 , tem servat 1 0 0 6 versa sequenti. 1 0 9 , 1 2 9 , mei 4 9 5 , 5 0 7 , 7 6 6 , XXXI 15 in tabernáculo —• primo 4 1 9 . R. Parchòn in inedito HQ- ^rfXD iti tabernáculo conventus, suo Lexico: r-voi '»"fo r-Yìto ennic. 7 5 , 8 4 , 9 5 , 1 0 9 , 1 2 9 , n o } n r a r a , idest infiatus vel crassus mo meus 8 7 8 , S y r u s , Onkelosus factus es ex significati&ne bestiai erasin mss. meis 4 7 6 , et 6 5 6 . sae. Nimirum a eoa apud Chaldaeos Ibid. i?nxn nns by ad januam ta- usitato ex permutaiione 3 in cujns bernaculì — 7jno bxH nns by ad ja- alia extant exempla. Ita L x x et Vulnuam tabernaculi conventus vel foede- gatus, qui vertunt dilatatus. Arabs in ris , primo meus 2 6 5 , L x x , S y r u s , Polyglottis , excusus et duOnkelosus in cod. meo 5 4 9 . Sic le- rus factus es, sed verus Saadiae texgit et latina Onkelosi versio in Po- tus CPolitanus habet n o i i i , quod lyglottis, sed contra fidem textus im- suo loco notât Castellus, eique etiam pressi. V. 28 c r o i n ho omnia yerba tegendi significationem attribuii. habebat quoque primo meus 1 1 3 5 . X X X I I 1 7 a n y © horruerunt, vel X X X I I i< 1 TtLO operaisti te , 'vi- timuerunt eos — OYiya; per scin aedelicet pinguedine — r r t t ò per sein stimarunt vel curarunt eos, cod. mei accumulasti, cod. mei 1 1 , 1 2 , 1 7 , 1 7 , 174, 4 1 0 , 443,-455 , 549, 2 *74> 4 5 5 > 4 7 9 ' 5 3 > 549> 1 , 6 0 6 , 8 9 2 , 9 0 0 , 9 4 8 , 1 1 5 7 , pri6 9 9 > 8 5 3 , 8 7 8 , 8 9 3 , 9 0 0 , 9 9 1 , mo 9 5 1 , Biblia Veneta 4. 1 5 2 5 , x i 7 9 , primo 9 2 3 , 9 4 8 , 9 4 9 , B i - Veneta Rabbinica Jac. Chaiimi 1 5 2 6 , blia Brixiensia 1 4 9 4 , Pisana 1 7 8 1 , Parisiensia Rob. Stephani in 4 . , V e 1615, Pentateuchus Ulyssiponensis 1 4 9 1 , neta 4. 1 5 7 0 , Veneta 1 2 . Neapolitanus ejusdem anni, Brixiensis Amstelodamensia Menassè ben Israel 1 4 9 2 , Brix. alter 1 4 9 3 , Venetus 4. 1 6 3 5 , Veneta 1 2 . 1 6 3 5 , Amstel. cum Targum et Comment. Rascì 4. Jansonii 1 6 3 9 , Pentateuchus antiquus 1 7 7 6 , Venetus 8. 1 7 7 7 , Pisanus membranaceus cum Targ. et Comm. 1 7 8 1 , Mantuanus 8. maj. 1 7 8 5 , Rascì in fol. sine an. et l o c o , Venem tus cum Targ. et Com. in fol. 1 5 2 4 , cóllato Syriaco L*..o . V . Michaelis -, Supplem. Lex. heb. pag. 1 3 7 2 . Ad Venetus in 4. 1 5 4 8 , Sulsbacensis 8. 1 7 2 6 , Venetus 1 2 . 1 7 5 5 , Venetus hanc lectionem trahendi videntur quotquot ex veteribus interpretibus ver- 4. Ì 7 7 6 , Venetus cum Com. Rascì bum hoc vertunt per opes acquirere, 4. ejusdem anni , L x x , Onkelos , ut Syrus, Onkelosus, Targum Jona- Arabs Saadiae, Jonathan, Persa, ac Samaritanus interpres, hancque lectiothans ac Hierosolymitanum. Tarn

D E U T

E R O N O M I U

nem anteponimi Houbigantius, Dathius Dissen, in hoc Canticum, et Schulzius Schol. in h. 1 . , quamquam quod ad Dathium spectat, is in Versione latina communi adhaeserit. Eam etiam sequitur R. Parchòn in inedito suo Ltxico, exponens bòi ìn^y i m r n xb }ny-r fy -ftj?. CPolitanus Saadiae textus paullo hic diversus a Parisiensi vel Londinensi Polyglottorum legit an h N3N -in-ON xnn n y a^n X X X I I 2 4 na Exhausti fame — nrn Hitic fames, primo Kennic, 3 4 3 et Sam. T . „ Omni hac disputatone non o p u s , si elegantem praeferamus Samariranor. lectionem , ab uno etiam fìrmatam codice h e b r a i c o , sed recentiore, Din nra hinc fames. Vereri tarnen possis, ne sit ingeniosa difficiJioris vocabuli correctio, quales S a maritani multas habent „ , Michaelis Supplem. ad Lexic. pag. 1 4 9 4 . X X X I I 16 OTNDK exscindam eos. Falsum quod in Scholiis ad h. 1. notat Schulzius editionem Gersonianam seu Brixiensem an. 1 4 9 4 divisim legere a r t XDN. Divisim quidem legit Samaritanus textus o r t ' s k ira mea ipsi, Syrus etiam et V u l g . a n net* vel a n nsw ubinam Uli sunt, sed nullus hebraicus c o d e x . Solus meus 6 5 6 , ut aequam spatii proportionem quam Gantici ratio requirebat, servar e t , vocabulum sie dividit a r r n d n , quod in aliis vocabulis non modo ab eodem codice in hoc eodem Cantico, sed et in Camicis reliquis fic in aliis non paucis codicibus. Onkelosus et Hierosolymitanus paraphrastes incerimi) e s t , num divisim legerint, ut Samaritani, an potius ab rpK, ut alii Hebraeorum faciunt , d e d u x e r i n t . R .

Jonas

M

grammaticus,

teste

R.

Imma-

nuele in inedito Comm.

in h. 1. inter-

pretabatttr per

aiïSK

gam illos

n x a hu

in omnem unguium,

tremitatem,

ut

Lxx

ipsi Siacrjtepô eundem bus ,

qui

Immanuelem

k,

vel

Aben

Ezra

alii

censent

esse

,

ex

tri-

compositum rjN vero

quam

et

apud

tribuit illi

eandem rma>N seu exscindendi ficationem

ex-

vertunt

avrovç,

dictionibus

an

disper-

ex

signi-

arabico

Schul tensius ac recentiores

ç^fls

lexicogra-

phi illi assignant. XXXII Multi

27

IJT

codices

manus

Kennic.

ac

nostra mei

Samar. T .

irr,

etiam

hispanici,

mei

5 ac

941,

etiam

editi,

blia

Soncinensia , quod

ipse

Brixiensia,

mireris,

etiam

ut

ut BiVeneta

1 5 1 7 , Pentateuchus Brixiensis et

.

cum

1494,

Bononiensis

1 4 8 2 qui a masoretico textu

ra-

rissime discedit. Sed ob sequens sing, mai

haec eadem

plena vel plur. l e -

ctio vertenda esset distributive bet manus

nostra.

XXXII quod

quaeli-

30

rupes

amv

eorum

nisi rupes eorum. medio Kenn.

ÌÒ

—

DN

nisi

a"VT£ n!?

ax

Ita omisso "O inter-

109,

primo meus

507

et Sam. T . XXXII 43 lay a n a W V î tate , genres,

populum

lay rix a^O

Jubilate,

pulo li

ejus.

in

Dissertât,

Brunov.

etiam

lynn cum po-

ac divi Pau-

confirmât

1 4 6 ac forte 5 0 7 ,

nicottus edit.

quam

—

gentes,

Pro hac L x x

lectione,

cod.

ejus

Decan-

Kennic.

proferì

gen.

pag.

quatuor

Ken193

codices

versionis Arabicae B o d l e j a n o s , qui o m nes cum, a

hic

inserunt

praepositionem

ac praeterea ms. unum Syriacae

Graeca

non

haustae

Dawkins

D E U T E R ejusdem Bibliothecae, qui et ipse evidenter habebat ex prima manu j a i s . . At vero quatuor i111 mss. Arabici, ut in Notis ad h. 1. pag. 1 9 5 animadvertit Brunsius, integrum hunc versum exhibent secundum L x x et ex Gracco desumpti sunt, ac prohinde eorum lectio prodest tantum ad confirmandam versionem Graecam. Secus est ' d e ms. Syriaco qui in reliqua parte versus et toto capite cum Hebraeo consentit, nisi putes eum hic, ut alibi aliquando factum est, ex Graeco fuisse interpolatum. Graeca vero ipsa ex duabus diversis hujus versus lectionibus interpolata videtur, quartini altera habebat quidem n s , vel ray a y , vel ray » y , posito ny sub finem lineae tamquam sequentis vocabuli custode, quod ipsi verterunt F.I£TA TOV Àaoi3 âvTov cum populo ejus, sed altera, ut hodiernus textus, solum T a y , quod ipsi per chirek et pro praepositione legerunt ac. transtulerunt dfta ävTG) cum to, altera cum hodierno textu c r u è'Srvvj gentes, altera c y r œ n ovparol codi, cujus nulla in hebraicis codicibus supersunt vestigia. Sane non modo Samar. T . . Ö

Vulgatus, Syrus, Onkelosus, Jonathan, Chald. Hierosolym., Arabs Saadiae et Erpenianus cum Hebraeo adamussim consentiunt , sed et Aquila ac Theodot i o , qui tarnen ray cum praecedenti c r u connectunt iOviq Xaôç dvTov gentes popuîus ejus, ut et Graecus Yenetus D. Marci /LaJ, ol populeejus. Ibid, ray m m x terram suam populi sui vel populum suum — lnDTO terram suam populo suo. Ad posterius hoc ray referenda est haec lectio cod. mei 5 4 3 , verosimilius, ut

O N O M I

U

M

diximus, pro h assumpta abrasa ejus littera. Sam. T . omisso priori suffixo legit . ^ ^ V • A ^ i T A terram populi sui, sicque L x x et Vulgatus, quorum lectionem probant Houbigantius, Vogelius et Michaelis. Sed mera haec est Samaritani codicis et quidem supervacanea correctio; nam vav illud vocis m m « pro paragogico seu re~ dundanti haberi potest, ut in p x invn bestia terrae Gen. I 2 4 , idemque planeque verti in lectione recepta, quod mirum est tantos viros non vidisse. Alii nexum in eorum versionibus i n terponunt, ac si in textu esset inoix rayi terram suam et populum suum, ut Syrus , Onkelosus , Arabs Saadiae, Arabs Erpenii, Jonathan, Hierosolymitanus paraphrasta ac Persica versio Tawosi. Quorum tarnen interpretum nullus, ut ego quidem opinor, vav illud copulativum in textu legit, ut nullus servat superstes codex , sed suppleverunt omnes in elliptica sententia, ut in aliis hujus generis non paucis, ideoque perperam illud ex textu e x cidisse, sive a vav praecedenti absorptum suoque loco restituendum censet Dathius. Potest etiam verti communis lectio, ut apud Immanuelem in inedito suo Comm. in h. 1. vertebant Judaeorum nonnulli, et expiabit, vel purgabit terram suam populus ejus. Singularis est codex meus 5 3 2 qui legit per chirek ray cum eo, quam lectionem etiam ex prima manu videtur habuisse 4 7 6 . XXXII 45 c o i n omnia verba. Vocabulum omnia, quod non legit Samar. T . , abest etiam a cod. meo 948 prima manu et a Targum ejusdem codicis.

D E U ^ u R O Ñ O M I Ü M XXXII 4 9 Y"1K terram Canaan — Y " 1 ^ terram, primo meus 1 4 , et Arabs in utroque textu, Polyglotto et CPolitano. Nomen Canaan omittit et Kenn. 1 8 1 . XXXII 5 0 "poy Í5X ai. populos tuos — "joj? ad populum tuum, Kenníc. 1 , 1 7 , x 8 , 7 5 , 8 0 , 8 1 , 106, 109, 1 3 2 , 151 , 167, 196, 2 2 3 , 2 2 7 , 2 5 1 , 2 5 3 , mei 6 , 1 6 , 1 7 , 18, 197, 2 5 1 , 274, 296, 4 7 6 » 5 ° 7 » 5 3 2 » 5 9 2 •> 6 1 1 , 7 6 6 , 872, 900, 9 5 1 , 1112, 1157, 1248, 1 2 5 2 , primo 1 2 , 4 4 0 , 4 7 9 , 948, 1 1 2 0 , 1 1 3 5 , Biblia Soncinen., Ven. 1 7 6 6 , Pisaría 1 7 8 1 , Pemateuclms antiquus in 4. sine an. et loco, Venetus 8. 1 7 7 7 , Pisanus 1 7 8 1 , Sam. T . , L x x , Syrus, Arabs. Sed sequitur plurale voy sine ullo liebraicorum codicum dissensu, ac piar, forma vel pbrasis alibi saepe occurrit. Y . 5 1 T\in. Per samech ]'o Kenn. 1 3 2 , ac primo meus 6 . XXXIII 2 r~YT IVH ignis legis — mtüK conjunctim ejfitsío , vel efusiones, Kenn. 1 , 4 , 5 , 1 8 , 1 9 , 8 4 , 100, 1 9 1 , 102, 1 0 5 , l i o , 124, 1 5 8 , 1 7 8 , 1 8 5 , 1 8 6 , 1 9 0 , 198 marg., 1 9 9 , 2 0 9 , 2 1 0 , 2 1 1 , 2 2 8 , 233, 234, 236, 239, 242, 247, 248, 249, 252, 306, 3 1 8 , 320, 3 2 1 , 322, 330, 355, 365, 383, 3 8 4 , 3 8 7 , 389 A , 3 9 9 , 4 0 1 , 424, 426, 433, 434, 459, 563, rod 1 , 2 , 5 , 7 , 1 2 , 1 8 5 , 1 8 7 , 219, 223, 238, 240, 251, 264, 304, 3 1 9 , 340, 341, 3 6 4 , 4 1 0 , 4 1 2 , 414, 440, 450, 475, 518, 5 7 9 , 604, 656, 695, 754, 782, 85°' «51» 924> 9 4 ° i 949i $ 5 0 , - 9 8 8 , 989, 9 9 1 , 9 9 8 , 1 1 1 3 ,

1114, 1159, II79» 1219» 1 2 4 4 , nunc i l , 1 9 6 , 4 0 4 , 4 1 4 » 6 8 3 , 6 8 8 , 9 5 1 , 1 2 , 3 9 , in Bibl. Hal. cod. Erfurtensis 5 , Biblia Anastelod. Athiae. 1 6 6 7 , Clodii Franeof ad M. 1 6 7 7 , Veneta 1 6 7 8 , Veneta 1 6 9 0 , Berolinensia Jablonskii 1 6 9 9 1 Kiloniensîa Opitii 1 7 0 9 , Berolin. 1 2 . 1 7 1 1 , Maii Franeof. ad M. 8. 1 7 1 2 , Maii ibid. 4. 1 7 1 6 , Halensia Michaelis 1 7 2 0 , Amstelodamensia Proopsii 1 7 2 5 , Veneta 1 7 3 0 , Veneta 1 7 3 9 » Mantuana cum Norzii Comm. 1 7 4 2 T Veneta 1 7 4 4 , Veneta 1 7 6 6 , Pentateuchus Ulyssipon. 1 4 9 1 , Amstelod. 1 2 . 1 7 1 2 , Venetus 1 7 1 4 , Mantuanus 1 7 4 2 , ! Venetus 1 7 5 5 , Venetus cum Comment. Rasci 1 7 7 6 , Venetus 1 7 7 7 , Mantuarius 1 7 8 5 , cod. Samar. 61,, 3 3 3 , 3 6 8 . Ita Masora ad I Parai, x x v i l 1 2 , Todrosius in Masored se/ag letorà fol. 8 , Lonzanus in Or torà fol. 27. a , et Norzius in Notis ad h. 1., qui ableoat ad R. Bêchai , notatque unum esse ex 1 5 vocibus, quae scribuntur ut una et leguntur ut duae. Sunt sane codices, ut mei 9 2 4 , 9 4 9 , et editiones, etiam masoreticae, quae ad h. 1. has 1 5 voces commémorant, ac si nostra ad earum numerum pertineret. Inter has editiones princeps ipsa Jacobi Chaiimi, quamvis ipsa communem lectionem .sectetur. Sunt codices , nec numero pauc i , ut mei 2 , i l , 1 9 6 , 3 4 0 , 7 4 5 , 7 5 4 , 1 0 1 6 , I 1 7 9 , aliique, qui monent ad marginem scribi una voce . Quod faciunt et editiones multae , etiam ex iis quae legunt duabus, ut Biblia Amstelodamensia Torresii 1 7 0 5 , Pentateucbus Amstel. cum Com. 1 7 0 0 , et Sulsbacensis anni 1 7 2 6 . E x acti-r

D E U T E R quis int^pretibus

conjunctim

• e r b o legerunt L x x q u a m aliter nem

unoque

et S y r u s , quam-

vertant,

praefèr unt

i

ex

hancque lectiohodiernis

criticis

Michaelis ac D u r e l l u s . „ Occurrit quoque nomen Quod

r-YT»x Deut. X X X I I I

enim

dividunt,

plerique

m

videbimus,

WH , vel

in

duas

2 .

voces

ut infra sub

n i

hoc ,argumento dam-

n a n d u r a , quod m

verbum

barbarum

N

O M

1239, vis

133,

qui

repetit

ad Lexìca

reapse sub r r r

vocabulum hoc

heb. p.

pag.

linguis

487 syria-

moneatur.

nes, qui

in

seu

signification

columnae

si a n v

protendi,

Habac. I l i 4 ,

nostrum

qui ad

columna

loca,

ignis.

V.

mise,

Lentzium

iti

ad selecta V.

T.

quae leguntur in Sylloge praesidio

Schultensii T . II pag.

XXXIII 4

nec

et

ptentrionis Asiae barbararum linguarum

nomen

habere in communi usu p o t u i t .

cod.

manu meis

Schroe-

nata IJ*? m-i m m nobis Moses.

Ma-

dissert,

1010.

prima

qui nihil se-

altum

in eodem sensu

gem praecepit

deberi in Mose q u a e r i ,

exponi

in

columnae

nielis ac deinde in sequiorem

receptum,

protensae

hunc

sub

Estherae

philo-

locum alludit. Sic erit ignis

deri defens.

libri

una

protensio-

deducatur

unde iest T

t u m , legi aliquoties in Chaldaicis Damum

scribendum

logi et interprete» vocabulum m commodissime

d e t u r , b a r b a r u m , a Chaldaeis e x

hebrais-

certe ha-

b u s . Notant autem recentiores

Observationibus

importa-

Ita

fere omnes editiones

praecipiunt

pro

ptentrione primo suae linguae

quin ita

voce j subjicientes legendum esse dua-

cae arabicaeque ignotum et ut sibi vise-

dubito

allatae. Ita codices omnes vel fere om-

guam

Michaelis in Suppl.

29

Nec

bent omnes vel

posse,

inquit

1244.

id non

nis,

receptum „ ,

U M

ha bean t plerique Kennicottiani, quam-

e s t , multa post Mosern secula in linaramaeam

1

529,

Le-

Deerat e x

nttf'D

6 4 8 , ac

Ma sis in 789,

in

v u l t tamen ipse in plur. legere r n u w ,

quorum lectione verba haec referenda

ut in plurali

essent

legunt 127.

bini

et quidem codices

piene nnu/K

Samaritani

65,

In tanta tamen codicum fide et

ad

Deum,

etiam referunt devitatur sic

ad

quem plerique

sequentem versutn, ac difficultas quae e x

per-

auctoritate, inter quos multi hispanici

sonae mutatione et ex eo nomine

et accuratissimi, dissimulandum non est

tur .

Est enim Moses ipse qui loqui-

eos fere

tur .

Hinc

omnes vel saltern

plerosque

testatur

ori-

Houbigantius

se

et accuratiores lectionem hanc in com-

haec verba in sua versione uncinis in-

muniorem alteram emendare, et habe-

clusisse,

re ad

marginem

lege ignis meis

legis

saltern

'p rrr tt'N

Kerì

binis "vocibus.

septem

triginta,

vi-

1,

238,

264,

304,

319,

364,

404,

410,

412,

414,

450,

475,

518,

579,

604,

656,

683,

695,

782,

989,

998,

7,

Ita e x

delicet

S50'» 8 5 1 ,

5,

ac

seu

12,219,223,

923 , 9 5 ° » 9 5 1113,

u 1 4 ,

1

» 9

8 8

»

1306,

lo

quia

Israel

non sunt

Mosis p o p u -

benedicentis.

Alii

attribuunt, qui a Mose banc

Deo

Israelitis

introducantur

confessionem

edere.

Non

m o d o sane Sam. T . , sed nec veterum interpretum ullus Mosis nomen omittit. XXXIII sint,

primo

6

vn

meus

et 19.

cum nomine piar. Tina quod

sequitur,

sir — Sic

vrn

a

congruit

homines

ejus *

3°

DEUTERONOMIUM

Idem v n et sit — v n et exurgeret, quod contextus nnstulat, sit Simeon. Ita cod. Alex. L x x xai sed maledictiOnis atque imprecanonis, 2 v { i . s ò v s a l a , ac forte primo Kenn. quae cum antecedentibus non o h a e •>87, qui habet sex hujus versus ver- ret : Vivat Ruben nec moriatur, vel na vrra t h no'1 bw p i a i vr sup. ras. pereat , sintque komins» ejus pauci. dilatate rescripta, quod ostendit unum „ DVra vertifiius hie mortuos, inquit vél alterum vocabulum fuisse ex pri- Clericus ad ti. 1., quod Moses bene 1 ma mauu perperam insertum et addi- adprccetur Rubenitis, et superiora ver « tum. Nisi malis eum ante 7H forte ba ostendant eum optare, ne ea trilegisse pyottf TH' et vivat Simeon, vel bus intercidac. Ideo L x x interpretes iv àpi6pj?)3t£> n^ nee moriatur Simeon. verterunt: idlcì -jtoXvì fjiö „ . Consentit Michaelis tum in Quum desit hie post Ruben Simeonis benedictio, priori ea ratione sacri tex- Notis ad Germanicam Fersionem, tum tus lacunam explendatn conjicit Hou- in Bìbliot. nova or. T . V pag. 2 4 3 , bigantius in JVotis ad h. 1., altera ve- anonymus in Bibl. Lem gov. T . XIX ro Michaelis in Biblioth. nova or. T . pag. 3 9 5 , et Schulzius Schol. in h. I. Sed alii aliter sacrum textum ac seV pag. 24.5. XXXIII 6 vrra homines ejus — quens "IDOO interpretantur, ut piane vno per tzere mortui ejus, cod. mei idem sit sensus. Vide criticos ipsos ac 15", 3 8 4 , 4 5 5 ^ 8 5 0 , 9 4 1 , 1 1 1 2 , potissimum Poli Synopsim. Notar ta1 1 5 7 , primo. 7 8 2 , 1 0 1 6 , Pemateu- rnen R. Immanuel in inedito suo Comm. chus Venetus 1 2 . 1 7 5 5 , et ut vide- in h. 1. nomen ">dod absolute paudtatur, Graecus Venetus D. Marci, qui tem ac diminutionem denotare ac prosertit §VY]TOÌ mortale*. Ita etiam qui binde iis accedit qui in communi lectiopuncta antiqua manu subjecit in uno ne praecedens b x , seu negativam parex meis exemplaribus Pentateuchi an- ticulam subintelligunt. En ejus verba ex tiqui in 4. sine anno et loco. Ex cod. nostro 4 0 4 . . nsoa vnn - m Tram iD'-'oy bisce nostris codicibus bini soli in Ap- . c r u y n VS iddio VÌV rnn I\T N i n f e i ayn Kin isp-to " m bi ^ pendice prolati sunt, quia selecti tantum in h. 1. turn fuere inspecti. Mo- ti' "rax i^HDi EPIU) oipnD1 mnnt£?D ma' foi p w ì do tot ac tanti ii sunt, ut qui opti- Sdì . iDDD rrro \ t mam hanc lectionem antea ex sola i n n vay r n a . „ Dicit autem is, et conjectura ac ratione praeferebant re- sint homines ejus paucì. Sensus est : centiores interpvetes ac critici, gravis- nec sint homines ejus homines numeri, simuin jam habeant etiam in mss. co- iciest pauci. Nam quidquid numeratur, dicibus praesidium. Sunt enim in eo- parum est, et particula et ne stat pro rum numero quatuor hispanici , et To- duobus, estque ac si diceret, Vivat letanus ipse 7 8 2 anni 1 2 7 7 maximae Ruben, nec moriatur, nec sint homiapAicl Norzium fidei et auctoritatis. nes ejus pauci. Expositio porro homiPraeferunt autem illi interprétés, quia num ejus est pöpulorum v 1 gentium si per homines yertatur, non benedi- ejus „ . Hoc idem faciunt Arabs io ctionis ac boni ominis voti sensus Poly glottis editus et Mauriianus E r -

D E

U

T ERO

penii. Kennic. 2 2 9 habet rnn super ras. Forte .legebat m multus , 111 verlunt L x x tîoXvç , nisi suspiceris eu m Simeonis nomen fbrtassis olim legisse. XXXIII 7 pugnabit, alii multa , satis. lis qui posteriorem significationem adoptant, favent codices qui Jegunt a1] per patach. Sunt autem ii ,compIures, et ex mets potissimum 3 , 6 , 15 , 1 7 , 18 , 248 , 3 1 9 , 340 , 384, 404, 4 1 3 , 450, 526, 529, 5 4 3 1 S 8 5 > 5 9 2 * 6 4 8 , 6 5 6 , 668 , 872 , 900 , 923 , 9 4 1 , 9 8 8 , 991 , X 120, 1135. Inter hos hispanici quidam et HiSlelianus 4 1 3 . Sed L x x , Vulgatus, S y i u s , Onkelosus, Aquila, Symmachus, Arabs, Sa mari tan us interpres, Jonathan , Chaldaeus Hierosolymitanus, seu veteres omnes quotquot in Polyglottis vel Hexaplis editi sunt, priorem sequuntur. Kenn. 2 9 4 forte pugnabutit , quod congruit cum precedenti plur. TT manus ejus. Sam. T . in sing, i t quod ex bodiernis criticis Dathius et Michaelis anteponimi , sed judaici codices non confirmant. V. 8 quidam piene vel plur. "¡Ton inter pios tuos vel ex piis tuis. V. 1 0 multi TSN2, quidam Trono. X X X I I I 1 2 v V nmh in fiducia super eo. Deest hoc prim um ri>y in cod. meo 1 6 ex prima manu^ in Samar. T . , et S y r o . L x x pVy Altissimus, seu Deus, probantibus Houbigantio , Dathio, Herdero, Schulzio ac Rosennmller. Alii quidam Kennicottiani ac mei cum Vulgato omittunt secundum . X X X I I I 1 3 ton de rore — Vya desuper. Binis Kennicottianis sic certo legemibus addendus ex prima manu meus 4 5 5 - .

NOMI

U

X X X I I I 16 n n w o n > Keniat — n n r a n cum mappik pro\ tus ejus , cod. mei 2 , 5 3 5 , et Arabs Samaritans Ita Michaelis Bill, or. T . V pag. 2 4 7 , qui et Saadiam sie legisse put at , qui addit (¿-£111\ omne hoc. X X X I I I 1 7 a m i ° et isti — a n isti. Hanc Samar. T . lectionem praeter binos Kennicottianos servabant ex prima manu mei 1 8 , 4 1 9 , et ut videtur, 9 8 9 , et Targum cod. 4 1 9 et 948 . X X X I I I 1 9 T o r a » ibi sacrificdbunt — inDT'' Ottn ibi sacrificabunt, primo meus 4 1 9 » Samar. T . , L x x , Syrus , Arabs Ibid. et tecta — 'yocLn et habitata , vel kabitationes , primo meus 1 0 0 6 et L x x . "OiDOi per samech forma regulari, nam per sin hoc tantum loco occurrit, habent Kenn. 1 , 1 0 7 , 1 2 9 , i 5 t, mei 1 6 , 4 4 3 , 5 9 2 , , 6 9 9 , 9 4 8 , primo 5 9 7 , 8 9 3 . Piene "OiDcn multi cum Bibl. Sonc. ac Brixiensibus ad priorem lectionem per errorem translatis in Variis Lectionibus ad h. 1. X X X I H 2 1 ppno leg islat oris — ppnn per patach passive in puhal juris , statuti, vel statuta, meus 1 2 , Michaelis, Däthius, Rosenmuller. Praecedens np^n portio deerat primo in tribus meis codicibus, videlicet 1 2 , 174, 319. Ibid. pso tecti vel tecta, reposita, alii, ut Clericus et Dathius ex signiF. chaldaica cohonestatus, honoratus — pes per tzade vere abscondita, Kenn. 1 0 2 , primo 3 , mei 1 9 , 6 0 6 , 8 9 2 , 9 4 1 , primo 4 7 6 , et Biblia antiqua sine an. et 1 , , sed Neapoli a Sonci-

D E U T

R O N O M I U

natibus excusa, yvw K. 9 et muis 1 7 , ac meus quidem per sein. Michaelis qui vertit beneidet, vel bewundert, arabicum contulisse videtur. Obscüriora verba pso ppra rtp^n ma; "3 in quibus summopere dissident antîqui ac recemiores interprètes, existimo sic commode posse verti, quia ibi îrae parrio nobilissimi principes, seu vert regia ac praestantissima, vel relato pDD ad r-ipin per generis enallagem, quia ibi portio principes, seu regia ac praestantissima erat reeondita vel reposita. Ibid. r-ipTi justhiam — mpTi justitias K . 2 2 6 , primo 6 9 , V u l g . , Onkel., Jonatb. ac Targ. Hierosolym. XXXIII 25. 1N3T quies -tua, alii vis Tel facultas tua, alii aliter. Piene •vel plur. "ptoi vires vel facultaies tuae Kennic. 1 3 , 8 9 , 1 0 9 , 1 2 9 , 1 3 2 , 226, 369, 383, 437, 4 7 2 , 485, 5 9 8 , 606, 6 0 7 , 6 8 0 , primo 2 1 8 , mei 3 0 4 , 4 6 7 , 4 9 5 , 7 6 6 , 853., 8 7 2 , 1 0 0 6 , primo 265 , 4 4 3 , 5 9 2 , 6 8 3 , Pentar. Venetus 1 5 2 7 , Venet. 1 5 4 8 , Ven. cum Targ. 1 5 6 7 , Mantuanus 1 5 8 9 , Ven. 1 5 9 7 , Ven. cum Targ. 1 6 0 6 , Sam. T . ac Samar. ver* sio ' ü f i T i j ^ copias tuae eodem sensu. XXXIII 26 "irmJûl et in magnificentià sua — inwi et magnificentix ejus, primo meus 1 7 , Targum Hierosolymitanum et Onkelosus, sed hic in sign, fortitudinîs iTSpirn et fortiiudo ejus. V. 27 nnna omisso vav copulativo Biblia Soucinensia, quorum lectionem confirmât solus Kenn. 2 2 7 , et e x priori manu meus 4 1 9 . XXXIII 29 f w x O beatitudines tuae —— fTOK O beatitudo tua, cod. meüs 9 4 1 hisp., Sam. T , eumque secutus Sam. interpres.

m

JOSUE C a p . XIII 8 m m et Gadita — rìil'jQ mw '^rn nam et Gadira et dimidia tribus Manas sis, Kennic. 2 2 6 , S y r u s , A r a b s . Additamentum hoc servant et L x x , sed sub initiutn versus, exque iis supplere non dubitat Houbigantius in Notis ad h. 1., ratus errorem esse scribae, qui eadem verba bis scribenda semel tantum scripserit. lisdem namque verbis versus praecedens absolvitur. R. Immanuel in ni?. Even bòchen refert ad abbreviata sacrae Scripturae l o c a , monens in voce TOtf mediam banc reliquam tribum subintelligi. lis qui v. 16 legunt j o t o TV usque ad Medeba, adde ex meis binos alios, seu 1 0 3 7 et 1 2 5 2 . XVIII 2 p^rr diviserant — inp^ acceperant Kennic. 1 8 7 ac Vulgatus. Ita alii codices ad marg. mei ao. L x x haereditaverant. XVIII 1 7 ira pN ad Even bòhan seu Lapidem pollicis — (113 pK ai Even bochan, seu Lapidem probations, primo Kennic. 1 2 8 , mei 1 8 7 , 7 4 4 , 1 0 3 7 , nunc 9 4 2 , Prophetae priores Thessalonicenses cum Comm. Kimchii 1 5 3 5 , et ad marg. Biblia Veneta 1 5 1 7 . Sed veteres omnes slant pro recepta, ac supra x v 6 hoc ideni nomen per he legitur. XVIII 21 y v p Ket\it\ • — pvp Ket\in, K. 85 , 1 5 8 , videtur 1 7 8 , 539 > 5 7 9 ». nunc 5 4 5 > Biblia Soncin., Brix., Pisaur. 15 1 7 , Prophetae priores Soncin. 1 4 8 5 , P i saur. cum Comm. Kimcbii 15 11 , Pisaur. cum Com, Abarbaa. sine annoi m d

295>

D E U T

R O N O M I U

natibus excusa, yvw K. 9 et muis 1 7 , ac meus quidem per sein. Michaelis qui vertit beneidet, vel bewundert, arabicum contulisse videtur. Obscüriora verba pso ppra rtp^n ma; "3 in quibus summopere dissident antîqui ac recemiores interprètes, existimo sic commode posse verti, quia ibi îrae parrio nobilissimi principes, seu vert regia ac praestantissima, vel relato pDD ad r-ipin per generis enallagem, quia ibi portio principes, seu regia ac praestantissima erat reeondita vel reposita. Ibid. r-ipTi justhiam — mpTi justitias K . 2 2 6 , primo 6 9 , V u l g . , Onkel., Jonatb. ac Targ. Hierosolym. XXXIII 25. 1N3T quies -tua, alii vis Tel facultas tua, alii aliter. Piene •vel plur. "ptoi vires vel facultaies tuae Kennic. 1 3 , 8 9 , 1 0 9 , 1 2 9 , 1 3 2 , 226, 369, 383, 437, 4 7 2 , 485, 5 9 8 , 606, 6 0 7 , 6 8 0 , primo 2 1 8 , mei 3 0 4 , 4 6 7 , 4 9 5 , 7 6 6 , 853., 8 7 2 , 1 0 0 6 , primo 265 , 4 4 3 , 5 9 2 , 6 8 3 , Pentar. Venetus 1 5 2 7 , Venet. 1 5 4 8 , Ven. cum Targ. 1 5 6 7 , Mantuanus 1 5 8 9 , Ven. 1 5 9 7 , Ven. cum Targ. 1 6 0 6 , Sam. T . ac Samar. ver* sio ' ü f i T i j ^ copias tuae eodem sensu. XXXIII 26 "irmJûl et in magnificentià sua — inwi et magnificentix ejus, primo meus 1 7 , Targum Hierosolymitanum et Onkelosus, sed hic in sign, fortitudinîs iTSpirn et fortiiudo ejus. V. 27 nnna omisso vav copulativo Biblia Soucinensia, quorum lectionem confirmât solus Kenn. 2 2 7 , et e x priori manu meus 4 1 9 . XXXIII 29 f w x O beatitudines tuae —— fTOK O beatitudo tua, cod. meüs 9 4 1 hisp., Sam. T , eumque secutus Sam. interpres.

m

JOSUE C a p . XIII 8 m m et Gadita — rìil'jQ mw '^rn nam et Gadira et dimidia tribus Manas sis, Kennic. 2 2 6 , S y r u s , A r a b s . Additamentum hoc servant et L x x , sed sub initiutn versus, exque iis supplere non dubitat Houbigantius in Notis ad h. 1., ratus errorem esse scribae, qui eadem verba bis scribenda semel tantum scripserit. lisdem namque verbis versus praecedens absolvitur. R. Immanuel in ni?. Even bòchen refert ad abbreviata sacrae Scripturae l o c a , monens in voce TOtf mediam banc reliquam tribum subintelligi. lis qui v. 16 legunt j o t o TV usque ad Medeba, adde ex meis binos alios, seu 1 0 3 7 et 1 2 5 2 . XVIII 2 p^rr diviserant — inp^ acceperant Kennic. 1 8 7 ac Vulgatus. Ita alii codices ad marg. mei ao. L x x haereditaverant. XVIII 1 7 ira pN ad Even bòhan seu Lapidem pollicis — (113 pK ai Even bochan, seu Lapidem probations, primo Kennic. 1 2 8 , mei 1 8 7 , 7 4 4 , 1 0 3 7 , nunc 9 4 2 , Prophetae priores Thessalonicenses cum Comm. Kimchii 1 5 3 5 , et ad marg. Biblia Veneta 1 5 1 7 . Sed veteres omnes slant pro recepta, ac supra x v 6 hoc ideni nomen per he legitur. XVIII 21 y v p Ket\it\ • — pvp Ket\in, K. 85 , 1 5 8 , videtur 1 7 8 , 539 > 5 7 9 ». nunc 5 4 5 > Biblia Soncin., Brix., Pisaur. 15 1 7 , Prophetae priores Soncin. 1 4 8 5 , P i saur. cum Comm. Kimcbii 15 11 , Pisaur. cum Com, Abarbaa. sine annoi m d

295>

J

O

S

X V I I I 2 3 m s m et Para videtur primo 4 1 3 , ótones hispanici ,

CES et Biblia Soiicin. 1 4 8 8 , sicque se reperisse scriptum ili uno codice testatur Norzius in Notis ad h. 1. XIV 4 n»tn occasìonem. Per patach sub tav , ut scribitur hoc noroen, primo meus 2 1 1 , et ut videtur 1 3 . Per cholem hoc tantum loco occurrit. X V I 25 JWDtf/V ìKip vacate Simsonem. Addunt a m o K n jVjD a carcere Kenn. 7 0 et L x x . Ibid. ^ nobis. In cod. meo 2 2 6 correctum TDO ' DÌ1 coram nobis, ut legunt Proplietae Sonc. 1 4 8 5 , L x x , Vulgatus, Syrus et Arabs.

I SAMUEL C a p . II 24 c r c y a transgredí fatientes — C ' ì a y n servire furientes, cod. meus 6 6 7 , ut 4 4 0 jam allatus, L x x et Arabs. II 3 2 pyo tabernaculi •— nyn roboris, vel munimem't, cod. meus 7 1 5 » cod. Alex. L x x et Theodotio, qui vertunt x p a T a i & f J b a , nisi sic verterint praecedens ac legerint n s . V i l i 2 1 ^fttt in auribus Domini — coram Domino, primo meus 1 2 5 2 , S y r u s , Chaldaeus, Arabs. X 1 2 a m o inde vel Mine —a n o ex eis, nunc meus 5 9 6 et L x x . Sed codex cum nota marg. alios libros legere o t u c . X 24 iyTi et clamarunt — ly-pì et cognovtrunt, Kenu. 1 4 5 , et L x x . XIII 8 ^nidu; " m quod Samuel — íwntü ION -wn quod dixtrat Samuel. Meis addendus 1 2 5 2 ex prima manu. XIV 1 6 o ^ n i et ivit et contusio — et discurrebat hue illuc Kean. 1 5 0 , mei 2 2 6 , primp

I

S A M U E L

7 0 1 , L x x , Vulgaws . Prnat Houbigantius L x x , qui pro particula et ipsi habuerunt ac vertunt evdsv xal evOev, legisse c&rn o-Vn. Sed si verb a m ipsum a ^ n notionem habet etiam hue illue eundi ac fluctuandi, ut pluribus ostendere conatur Michaelis in Suppl. ad Lexica p. 5 4 0 , particulae ipsi, unde verbum efformatum e s t , significant? ilia nequit denegari. XVII 7 ym Et hastile — yin Et lignum. Ita Keri, quod in textura recipiunt codices non pauci utriusque collationis cum S y r o , Chaldaeo et A r a b e . Quidam , inter quos meus 94,1 hispanicus, nullum Keri agnoscunt. XVII 1 3 ^iNttf "in« "Ofo abierunt post Saul. Deest verbum "Oi>n abierunt in.Kenn. 1 3 0 , Vulgato, S y r o , Arabe, ac verbum ipsum id^i jam antecedit sub initium versus Abierunt autem tres filii Isai. Non tamen supervacaneum censet ipse Houbig., sacrum t e x t u m , ubi non opus, solitus corrig e r e , modo addatur nexus in elliptica sententia neutiquam necessarius. XVII 2 3 nnyDft ex plants locis, alii speluncis — r~V0"ii?n0 ex castris vel acubus. In textu plures Kenn. ac m e i , ut fert marg. Keri, cum Bibliis Sonc., Brixiensibus, Prophetis Soncin. ac versionibus omnibus antiquis. XX 31 i t o ' t o i nn?< i o n tib non stabilieris tu et regnum tuum — ("on ¡>6 im^D non stabilietur regnum tuum , primo meus 7 0 1 hisp. et antiquus, et L x x . XXIV 14 i>wo in regim. proverbium veteris — bwv in statu absoluto proverbium vet us, primo mei 2 2 6 , 3 ° 5 > 5 9 6 , 7 1 5 , L x x , Vulg., S y r u s , Arabs.

39

XXVIIJ 1 o Tip* evenerk tibi. itiosum daghesc, quod in p legi : t omittunt codices mei quamplures, ^otisskaum 2 2 6 , 2 9 5 , 3 4 1 , . 4 4 0 , 545 ' 5 9 6 ? 701» 7 / 5 * 7 i 6 > 9 4 1 1 inter quos quatuor hispanici. XXVIII 23 v n s n et coegerunt — w s s n et institerunt, Kennic. 2 3 , 7 0 , 149, 160, 182, ^24, 126, 250, 6 0 2 , mei 3 , 2 0 , 4 4 0 , 545,, 6 6 7 , 6 7 9 , 7 0 1 , 7 8 9 , primo 191 , 2 i i , 3 0 5 , nunc 2 1 0 , 2 2 6 , 3 8 0 , ad marg. 5 9 6 , Biblia Soncin. 1 4 8 8 , ac Prophetae priores Sonc. 1 4 8 5 . XXX 11 inp"l et ceperunt — lnp"! iK^m et ceperunt et adduxerunt, Kenn. 1 7 4 , L x x , Arabs. Abrupta sane oratio et ceperunt tum ad David. Hinc adducendi verbum quod uecessario subintelligitur, supplent nonnulli interpretes. Vulgatus, Syrus et Chaldaeus pro inpn legerunt posterius verbum wm et adduxerunt.

II SAMUEL ¿ap. VI 2 czw 1 nomen — a m per kametz ibi vel ubi, cod. mei 16 , 2

95 > 3J9 7 4 4 8 6 * 5 9 2 i 6 5i 662, 9 8 5 , 1 1 1 4 , primo 1 3 , 1 9 7 , a i o , 226, 413, 419, 543, 562, 6 1 4 , 715, 782, 789, 883, 892, 9 4 8 , 9 4 9 , 1 2 1 9 , videtur primo 7 0 0 , nunc 3 7 6 , 5 0 7 , Biblia Soncinensia 1 4 8 8 , Pentateuebus Brixiensis 1 4 9 2 in Aphtarä seu prophetica sectione hujus l o c i , et Syrus. Reliqui iuterpretes ut ad hunc locum monuim u s , non exprimunt. Ac Chaldaeus quidem qui non in Polyglottis solum, sed in biuis primariis Bombergii ecli-

I

S A M U E L

7 0 1 , L x x , Vulgaws . Prnat Houbigantius L x x , qui pro particula et ipsi habuerunt ac vertunt evdsv xal evOev, legisse c&rn o-Vn. Sed si verb a m ipsum a ^ n notionem habet etiam hue illue eundi ac fluctuandi, ut pluribus ostendere conatur Michaelis in Suppl. ad Lexica p. 5 4 0 , particulae ipsi, unde verbum efformatum e s t , significant? ilia nequit denegari. XVII 7 ym Et hastile — yin Et lignum. Ita Keri, quod in textura recipiunt codices non pauci utriusque collationis cum S y r o , Chaldaeo et A r a b e . Quidam , inter quos meus 94,1 hispanicus, nullum Keri agnoscunt. XVII 1 3 ^iNttf "in« "Ofo abierunt post Saul. Deest verbum "Oi>n abierunt in.Kenn. 1 3 0 , Vulgato, S y r o , Arabe, ac verbum ipsum id^i jam antecedit sub initium versus Abierunt autem tres filii Isai. Non tamen supervacaneum censet ipse Houbig., sacrum t e x t u m , ubi non opus, solitus corrig e r e , modo addatur nexus in elliptica sententia neutiquam necessarius. XVII 2 3 nnyDft ex plants locis, alii speluncis — r~V0"ii?n0 ex castris vel acubus. In textu plures Kenn. ac m e i , ut fert marg. Keri, cum Bibliis Sonc., Brixiensibus, Prophetis Soncin. ac versionibus omnibus antiquis. XX 31 i t o ' t o i nn?< i o n tib non stabilieris tu et regnum tuum — ("on ¡>6 im^D non stabilietur regnum tuum , primo meus 7 0 1 hisp. et antiquus, et L x x . XXIV 14 i>wo in regim. proverbium veteris — bwv in statu absoluto proverbium vet us, primo mei 2 2 6 , 3 ° 5 > 5 9 6 , 7 1 5 , L x x , Vulg., S y r u s , Arabs.

39

XXVIIJ 1 o Tip* evenerk tibi. itiosum daghesc, quod in p legi : t omittunt codices mei quamplures, ^otisskaum 2 2 6 , 2 9 5 , 3 4 1 , . 4 4 0 , 545 ' 5 9 6 ? 701» 7 / 5 * 7 i 6 > 9 4 1 1 inter quos quatuor hispanici. XXVIII 23 v n s n et coegerunt — w s s n et institerunt, Kennic. 2 3 , 7 0 , 149, 160, 182, ^24, 126, 250, 6 0 2 , mei 3 , 2 0 , 4 4 0 , 545,, 6 6 7 , 6 7 9 , 7 0 1 , 7 8 9 , primo 191 , 2 i i , 3 0 5 , nunc 2 1 0 , 2 2 6 , 3 8 0 , ad marg. 5 9 6 , Biblia Soncin. 1 4 8 8 , ac Prophetae priores Sonc. 1 4 8 5 . XXX 11 inp"l et ceperunt — lnp"! iK^m et ceperunt et adduxerunt, Kenn. 1 7 4 , L x x , Arabs. Abrupta sane oratio et ceperunt tum ad David. Hinc adducendi verbum quod uecessario subintelligitur, supplent nonnulli interpretes. Vulgatus, Syrus et Chaldaeus pro inpn legerunt posterius verbum wm et adduxerunt.

II SAMUEL ¿ap. VI 2 czw 1 nomen — a m per kametz ibi vel ubi, cod. mei 16 , 2

95 > 3J9 7 4 4 8 6 * 5 9 2 i 6 5i 662, 9 8 5 , 1 1 1 4 , primo 1 3 , 1 9 7 , a i o , 226, 413, 419, 543, 562, 6 1 4 , 715, 782, 789, 883, 892, 9 4 8 , 9 4 9 , 1 2 1 9 , videtur primo 7 0 0 , nunc 3 7 6 , 5 0 7 , Biblia Soncinensia 1 4 8 8 , Pentateuebus Brixiensis 1 4 9 2 in Aphtarä seu prophetica sectione hujus l o c i , et Syrus. Reliqui iuterpretes ut ad hunc locum monuim u s , non exprimunt. Ac Chaldaeus quidem qui non in Polyglottis solum, sed in biuis primariis Bombergii ecli-

4°

I!

S A M U E L

tionihti?, quae F^icis Pratensis ac Jacobi ben Chaìim cura prodierunt, ut et in comtvumioribus ac posterioribus aliis illutl omittit, videri cuipiam potest illud non legisse in suo textu, quamquam non desine codices, ut meus 7 3 7 , ' nec editiones, ut Leirensis 1 4 9 4 utraque ilìa antiquior et omnium prima, quae illud legant ac repetant «CU SDiff nomen nomea Domini. Seti L x x ac Vulgatus qui vertunt £tp vjv, super quam, incertum est num ipsi primum cstc; nonlegerint, an non potius illud pro particula habuerint et ad nostrorum codicum lectionem sint trahendi. Quidquid tamen de iis sit , adeo favet huic lectioni sacer contextus ob "MX quod praecedit et alterum esu? quod sequitur, ut ob id unum Capeìlus, Grotius, Clericus, Dathius, Schulzius aliique critici eam sdoptare non dubitent. „ Ad summatn rei quod attinet, inquit ad h. 1. Clericus, sensum hunc esse loci nemo negarit ; sed displicet mihi ilia repetitio nominis zdw , et prius mallem lesi OW,7 ita ut sensus sit ubi znvocatur IJ T Nip3 Itt'N. nomen Jchovae mrp nw a Rés ipsa ostendit liunc sensum esse loci, et linguae hebraicae ratio rem ita exprimi postulat. Vide Cbr. Notdium ad a a ; "WK „ . Modo tanta jam ac talis accedit codicum auctoritas quae äritea ignorabatur, ut secure jam haec lectio queat assumi, quum triginta circiter codices ac binae principes et àntiquiores editiones earn exhibeant * inter codices vero ipsos accurati non f a u c i , hispanici quidam, inter quos Toletanus 7 8 2 anni 1 2 7 7 a Norzio tanti habitus, et quod mirandum est, Hilleliamis ipse 4 1 3 , compareant. Cod..

meus 264 pro priori «£> legebat ex prima manu rati; nomen ejus, seu cujus nomen , arcae videlicet, vocatur nomine Domìni exercituum, vel relato ad Deum suffixo et juxta aiiam verbi significationem in qua vel ad quam invocatur nomen ejus, nomen Jehovae, ut placuit Clerico ipsi supplere ac vertere . VI 2 2 ''jyy in oculis meis —— ryyn in oculis ejus, primo meus 1 9 1 hispanicus, optima sententia et ludam coram Domino et ero humilis in oculis ejus. L x x qui vertunt èv ò(pOaXanìq GOV , legerunt in oculis tuis, idest Michal, probante Michaelis in Versioni Germanica et in Biblioth. or. T . XIII pag. 2 2 3 , et Dathio in Notis ad fa. .1. pag. 3 3 1 , quibus recepta lectio displicet, quum non David ipse sibi, sed Michalae humilis videretur, conjugi suae superbae. V I I 1 5 T:>D?O

f^cie

tua — "JD^D

a facie mea, Kenn. 4 7 4 , L x x , Vulgatus, S y r u s , Arabs, quos in versione sua secutus est Dathius. V I I 2 3 ODV vobis — Ulis, Kennic. 1 8 2 , primo mei 2 0 , a i » 7 0 1 , Vulgatus , Syrus , Arabs. Ita Piscator, Castalio et Dathius , quibus apostrophe haec ad populum direcra nimis dura viderur. „ Sed , ut notat Clericus, nihil opus est, frequentes enim in Psalmis sunt ejusmodi subttae conversiones „ . Deest in Kennic. 89 et L x x . Ibid. 0*12 gentes -u gentem , cod. metis 5 5 4 , nunc 2 0 , Vulgatus, Syrus, Arabs, Talmud Hierosolymitanum, Siplirì, Mechiltà , et Medras Cobeletli apud Norzium in h. 1. , .qui

/ /

$

A M

tarnen s t t ì i in Scemòth rabbà et I Parafe J ^ l l fegi o u . Favet et huic lectioni singulare suffixum sequentis •vocabuli ipriton et deos ejus. Cod. m t u s 7 1 5 primo o n n optimo sensu quem redemistì tibi ex Aegypto et gen~ tibus et diìs ear um, quem tarnen lectio ipsa recepta ferre potest, quin nexus ullus interponatur . R. Immanuel in inedito Even bocken Parte iv sect, x x v i l hunc eundem sensum tribuit nostro c r i a , statuens regi a p r e c e dente praepositione et esse sicut d u o ex gentibus . VIII i r r o n i i H a m a , alii aliter — r-ra.Nn per kibbutz nationh, videtur primo meus 6 6 3 . Ita Michaelis Supphm. ad Lex. pag. 9 3 et Danzius coroll. 13 ad Dissert, de divina inter coaequales deliberatione ad Gen. J 26 . VIII 3 in flumine — t n s nn:o in flumine Euphratis. Mss. nostris sic legeiitibus addendi 9 4 1 , 9 9 3 , 1 2 5 2 . IX I i 'Oròui super mensam meam — hy super mensam ejus seu Regis, Kenn. 1 8 2 , L x x , S y r u s , Arabs, pröbantibus Houbigantio, Dathio ac Schulzio, quiim non David l o q u a t u r , sed sacer scriptor. X 9 "OS fades. Aberat etiam primum a meo 1 2 5 2 . Evitatur sic n u meri enallage, et rrank) congruit cum praecedenti verbo n r r m .

V E

L

41

xiensia, bina Basileensia Munster« hebraeo-latina 1 5 3 4 , 1546^, Prophetae priores Sonc. 1 4 8 5 , Leirenses 1 4 9 4 , L x x , Vulgatus, Syrus , Chaldaeus , K e r ì , et locns paralleius I Paralip. XX 1 . XIII 2 0 vmsNH Aminòn—pjDK" Amnòn, Kenn. 4 , 3 0 , 7 0 , 9 3 , 2 2 4 , mei 6 7 9 , 7 1 5 , primo 2 1 1 , 3 8 0 , 4 4 0 , 6 6 3 , L x x , S y r u s , Vulgatus, Arabs. Sic legitur pluries hoc nomen hoc capite. Cod. meus 5 5 4 sub n pro cbiit'k. habet scevà, ac si jod insertum redundaret. Paguinus hie statuii forìnam diminutiva«!, Kimchius sic vocatum per contemptum, aiii jod epentheticum. V. Glassii Ehilol. T . I pag. 6 8 3 .

XI 1 o ^ j ò n r r legati — ¡zrr^nn reges, Kennic. 2 , 3 0 , 7 0 , 8 9 , 9 4 , 9 6 , 1 1 2 , 128, 150, 153, 168, 171, 174, 182, 195, 201, 224, 240, 2 5 3 , 614", mei 2 0 , 191, 226 , 380 , 554 , 663 , 6 6 7 , 679 ,

Ibid. (—>T0)3Di "TOTl 3tt>m et mansit Tamar et di solar a — rìDOW "IDD atwn et mansit Tamar desolata, rectius K. 7 0 , primo meus 1 7 4 1 L x x , Vulgat u s , Arabs. Ad eUipuca loca refert R. Immanuel in Even bbeken, supplens r—PjK IK i—miy tristis out flens. XVII 25 Abigal — V t j K Abigail, Kenn. 1 , 4 , 8 9 , 9 3 , 9 6 , 112, 150, 174, 198, 224, 253, primo 1 1 3 , mei 2 0 , 2 1 1 , 2 2 6 ' , 663, 7 0 1 , primo 3 4 1 , 4 4 0 , 5 4 5 , 5 9 6 , 7 1 6 , videtur primo 5 7 9 , nunc 3 8 0 , Biblia Soncinensia, Prophetae priores Sonc. 1 4 8 5 , L x x , Vulgatus. Ita legitur hoc nomen I Parai, il 1 6 , ac supra cap. ill 3 , ubi occurrit d e fective masoretae ipsi notant legendum piene Vyahò. Ac defective ^.VjNAbigail, ut cap. n i , nostro hoc loco legunt cod. mei 1 , 1 8 6 , 346",

7 1 S » 941 ? 993 » P r i m o 3 ' 341 » 440, 51a, 545, 5 9 6 , 7 8 9 , 1252, nunc 7 6 5 , Biblia Soncinensia, Bri-

5 5 4 ' 7 J 5 V 7 8 9 > 9 2 3 ' P r i m o 335 XXIII 8 i3TSS?n Hcsnita. Addunt win r-iK iny xin hie vibrans hastam 6

/

R

E

vel gladium suum, Kenn. 1 5 0 , 309 et L x x . Multi tum mss. tum editi in textu v s y n . Additamentum illud d e sumptum est ex Paralipomenis, eaque verba veram sistere hnjus loci lectionem pro ^uyn i m y K n autumat Clericus. Eam etiam sequitur Dathius in sua Fersioae.

I REGUM C ^ a p . I 1 0 VTOm et Benajam. Perpaucis codicibus qui cum S y r o et Arabe subdunt y n r r p fi Hum Jojadae, adstipulatur meus 1 0 8 4 prima manu. IV 7 CTrrij praefecti — CTj'^D synon. Kenn. 3 0 , 1 5 0 , 1 8 7 , 2 2 4 , 2 5 3 , 6 1 4 , mei 3 1 9 , 440,-716, nunc 6 6 3 , Biblia S o n c . , Brixiensia, Prophetae Sonc.. I d e m , sed defective E m e i 2 , 226, 305,554,579, 7 1 5 , 7 3 7 , primo 6 6 3 , nunc 2 0 . Haec eadem varietas infra V 7 aliisque locis occurrit in hoc vocabulo. V 6 c y m x quadraginta milita stabulorum — r£>s mille stabula, Kenn. 9 6 . Sic multo minuitur immaDÌS stabulorum numerus qui adeo facessit sacris interpretibus. In 8 6 d e e s t utrumque verbum. Nullus o h ä k nyrrtN quatuar millia quod habet locus parallelus II Parai. I X 2 5 , hicque ex «odem parallelo loco restituendum ac legendum Bochartus, Grotius, Cleric u s , Calmetus, Houbigantius, Michaelis, Dathius, aliique opinantur. Alii rvnN de loculis singulis equis destinatis e x p o n u n t . Pro "ODirò legunt inaDìrò Domine fbem. usitatiore Kennic. 1 7 4 , •ac prii»o in ei 5 7 5 , 7 0 1 hispanici.

Q

U

M

Nota in Polyglottis aliisque e d m o n i bus versum hunc esse 26 capitis I V . V 1 7 nonVorr bellum — munter? bella, Kennic. 6 1 4 , L x x , V u l g a t u s , S y r u s , A r a b s , favetque plurale v e r bum quod sequitur n a n o l a w quae circumdederunt illum. Chaldaeus s u p plet ""Dy bellatores. Ibid. m330 "WK quae circumdederunt cum •— inrOjO iffiK quod circumdedit eum, primo meus 2 0 , c o n g r u e n s cum praecedenti nomine sing, rranterr. In 3 1 9 deerat primo a n « quod inimicos subintelligit bello d e v i c t o s . X 18 rara purgato — r a w ex XJpha\, seu O p h i r , Kennic. 1 4 5 ec S y r u s . Dan. X 5 aurum U p h a z est aurum praestantissimum, quia illic optimi auri erat c o p i a . Cod. meus 2 1 1 primo t a n . X V 2 c r à w n N m n s i / D Maaca filia Abisalomi — p ^tmx ro ino^n nyilj Mica)a filia Urielis de Gàbaa, Kenn. 5 4 1 et locus parallelus II Paralip. XIII 2 . X V I 1 1 irüüD quum sederet ipse — VOt03 sedente ipso, Kennic, 1 1 2 , 2 5 1 , 2 5 3 , primo 1 2 8 , forte 1 1 5 , mei 2 , 2 0 , 1 9 t , 2 1 1 , 2 2 6 , 2 9 5 , 3 3 5 ' 3 8 o > 765»-94»»..9^5-» P^mo 5 5 4 , 5 7 5 , 5 9 6 , 6 0 4 , 6 6 7 , 6 7 9 , 7 8 2 , Biblia Sonc* 1 4 8 8 , Brixiensia 1 4 9 4 , Pisaur. 1 5 1 7 , Prophetae priores Sonc. 1 4 8 5 , Pisaur. c u m Comm. Kimehii 1 5 1 1 , iidem c u m Comm. Abarbanelis, Thessalonicenses 1 5 3 5 , et L x x . XVIII 1 2 ' l y s u ab infamia me a sua, Kennic. —• TTiyso ab infamia 56, 172, 1 9 6 , mei 6 8 8 , 8 9 3 , primo 2 2 6 , 4 1 9 , videtur primo 5 9 6 , Biblia Pisaur. 1 5 1 7 , Prophetae prio-

/

R

E

vel gladium suum, Kenn. 1 5 0 , 309 et L x x . Multi tum mss. tum editi in textu v s y n . Additamentum illud d e sumptum est ex Paralipomenis, eaque verba veram sistere hnjus loci lectionem pro ^uyn i m y K n autumat Clericus. Eam etiam sequitur Dathius in sua Fersioae.

I REGUM C ^ a p . I 1 0 VTOm et Benajam. Perpaucis codicibus qui cum S y r o et Arabe subdunt y n r r p fi Hum Jojadae, adstipulatur meus 1 0 8 4 prima manu. IV 7 CTrrij praefecti — CTj'^D synon. Kenn. 3 0 , 1 5 0 , 1 8 7 , 2 2 4 , 2 5 3 , 6 1 4 , mei 3 1 9 , 440,-716, nunc 6 6 3 , Biblia S o n c . , Brixiensia, Prophetae Sonc.. I d e m , sed defective E m e i 2 , 226, 305,554,579, 7 1 5 , 7 3 7 , primo 6 6 3 , nunc 2 0 . Haec eadem varietas infra V 7 aliisque locis occurrit in hoc vocabulo. V 6 c y m x quadraginta milita stabulorum — r£>s mille stabula, Kenn. 9 6 . Sic multo minuitur immaDÌS stabulorum numerus qui adeo facessit sacris interpretibus. In 8 6 d e e s t utrumque verbum. Nullus o h ä k nyrrtN quatuar millia quod habet locus parallelus II Parai. I X 2 5 , hicque ex «odem parallelo loco restituendum ac legendum Bochartus, Grotius, Cleric u s , Calmetus, Houbigantius, Michaelis, Dathius, aliique opinantur. Alii rvnN de loculis singulis equis destinatis e x p o n u n t . Pro "ODirò legunt inaDìrò Domine fbem. usitatiore Kennic. 1 7 4 , •ac prii»o in ei 5 7 5 , 7 0 1 hispanici.

Q

U

M

Nota in Polyglottis aliisque e d m o n i bus versum hunc esse 26 capitis I V . V 1 7 nonVorr bellum — munter? bella, Kennic. 6 1 4 , L x x , V u l g a t u s , S y r u s , A r a b s , favetque plurale v e r bum quod sequitur n a n o l a w quae circumdederunt illum. Chaldaeus s u p plet ""Dy bellatores. Ibid. m330 "WK quae circumdederunt cum •— inrOjO iffiK quod circumdedit eum, primo meus 2 0 , c o n g r u e n s cum praecedenti nomine sing, rranterr. In 3 1 9 deerat primo a n « quod inimicos subintelligit bello d e v i c t o s . X 18 rara purgato — r a w ex XJpha\, seu O p h i r , Kennic. 1 4 5 ec S y r u s . Dan. X 5 aurum U p h a z est aurum praestantissimum, quia illic optimi auri erat c o p i a . Cod. meus 2 1 1 primo t a n . X V 2 c r à w n N m n s i / D Maaca filia Abisalomi — p ^tmx ro ino^n nyilj Mica)a filia Urielis de Gàbaa, Kenn. 5 4 1 et locus parallelus II Paralip. XIII 2 . X V I 1 1 irüüD quum sederet ipse — VOt03 sedente ipso, Kennic, 1 1 2 , 2 5 1 , 2 5 3 , primo 1 2 8 , forte 1 1 5 , mei 2 , 2 0 , 1 9 t , 2 1 1 , 2 2 6 , 2 9 5 , 3 3 5 ' 3 8 o > 765»-94»»..9^5-» P^mo 5 5 4 , 5 7 5 , 5 9 6 , 6 0 4 , 6 6 7 , 6 7 9 , 7 8 2 , Biblia Sonc* 1 4 8 8 , Brixiensia 1 4 9 4 , Pisaur. 1 5 1 7 , Prophetae priores Sonc. 1 4 8 5 , Pisaur. c u m Comm. Kimehii 1 5 1 1 , iidem c u m Comm. Abarbanelis, Thessalonicenses 1 5 3 5 , et L x x . XVIII 1 2 ' l y s u ab infamia me a sua, Kennic. —• TTiyso ab infamia 56, 172, 1 9 6 , mei 6 8 8 , 8 9 3 , primo 2 2 6 , 4 1 9 , videtur primo 5 9 6 , Biblia Pisaur. 1 5 1 7 , Prophetae prio-

I I

R

E

res Pisaur. cum Com. Kimchi 1 5 1 1 , iidero cum Comm. A b a r b . , Thessalonicenses cum Comm. Kimchi 1 5 3 5 , L x x , Vulgatus, S y r u s , Arabs, T a l l.ud Babylonicum. X X I 2 3 Vra in

muro,

vel

valle

— pVna in agro, Kenn. 1 5 0 , 1 8 2 , 1 9 8 , 6 0 2 , primo 9 3 , mei 7 1 5 i primo 2 0 , 5 9 6 , 6 7 9 , Vulgatus, Syrus , Chaldaeus, Arabs , ac locus parallel. II Reg. IX 3 6 . Plures piene V n a . XXII 2 0 ixm Achab. Addunt i?tOitP

regem

Israel

Ken nie.

253,

Biblia Soncinensia, Prophetae Soncin. 1 4 8 5 , L x x ac Vulgatus.

G

U

M

41

Biblia Pisaurensia 1 5 1 7 , Vèneta Rabbinica 1 5 2 6 , Veneta alia Rabbinica 1 5 6 8 , Veneta 1 6 7 8 , Veneta 1 6 9 0 , Prophetae priores Pisaur. cum Commi Kimchii 1 5 1 1 , iidem cum C o m m e n t . Abarban. sine a n n o , Thessalonicenses 1 5 3 5 . Sunt inter codices hispanici multi et Hillelianus 4 1 3 , sed fere omnes mei habent ad marg. Keiì e r r a r a n , ut habet lectio communis Hoogthiana. Quidam ex iis, inter quos Hillelianus, defective n n n n n n . Kerì OTTOian plures in textu cum Bibliis Soncinensibus, Complu tens., ac Prophetis Sonc. 1 4 8 5 . Alii minori numero cum Bibliis Brixiens. UTIODÌT . XV 3 0 r W

II Cap. X

REGUM 1 Vtfjnr 'nty W

pes I\rehd — eipes Samariae,

ad

princi-

vnottf ntü ad prinKennic. 1 7 4 , L x x ,

V u l g a t u s . , , Oi ó habent npÒQ ap%ovTa Erfurtensw 1 , 3 , primo 5 , ac Biblia Soncinensia 1 4 8 8 . Inter codices iterum hispaici varii et Hillelianus. X I X 2 5 mturfr ad vastandum. Quidam in textura lecipiunt lectionem mNtorf?. Alii inter quos meus 7 8 2 Toletanus an. 1 2 7 7 , nullum hie Keri exprimunt. Alii permutatis punctis legunt im>nV forma regulari'. Ita mei non pauci, inter quos idem 7 8 2 ex. prima manu, 7 0 1 hispanicus et ipse, et vetustissimus, et Hillelianus 4 1 3 . X X I 9 inn n i r o ? ad faciendum malum. Addunt m . T in oculis Domini Kenn. 7 0 et L x x . X X I I I 1 1 o n n s : ) in suburbiis, vel exterioribus locis — D T O per daleth in Parvadim nom. propr. Ken. 8 5 , 3 5 6 , mei 2 2 , 6 7 9 , 6 8 8 , primo 7 8 2 , nunc 4 1 3 , 1 2 1 9 , ad marg. Biblia Veneta utraque 1 5 1 7 , in Appendice Basileensia 1 5 3 6 , Syr us et A r a b s . Haec lectio potest etiam verti si lubet in locis separatis, seorsim. Nonnulli d t e d . V . 1 3 Astoreth . Nota praeter codices qui plene legunt rnnntt'l^ Astarbth, quosdam reperiri qui sic per cholem defective legunt, inter quos Erfurtenses bini, 1 et 3 in Bibliis Halensibus commemorati. XXIV 4 effudit — iem effudit Manasses, K. 9 3 ac fragm. meum 7 0 4 in t e x t u , et Targ. prima m a n u . X X V 4 iVl et abiit — 13^1 et abierunt. Ita etiam meus 1 2 5 2 , et bini alii Kennic. hie omissi 1 7 5 et 6 0 1 , seu Erfurtecsis 2 , qui habet tamen ad marg. ex alio codice sing, lectionem. Ac v. 7' codicibus meis qui legunt in sing. vjn-O'i et adduxit en/ft, addantur 9 4 1 et 1 2 5 2 .

G U M

ISAIAS C l a p . I 25 secundum vel usque ad puritatem, seu quam purissime — 1133 in puritan, Iiena. 1 5 3 , mei 1 6 , primo 3 0 5 , videtur primo 3 8 0 ad marg. Biblia Venera utraque 1517. Nullus 133 in fornace, ut vult Cleri— cus ac L o w t h u s , ac Rosenmuller qui sic legentes producit binos Kennicottianos in Schol. in h. I. binos numeros confudit qui in Bibliis Kenn. ad nostrani hanc lectionem proferuntur quorum primus tantum ms, codicem innuit, alter, notam Bibliorum Halens i u m , quae marginalem illam Bibliorum Venetorum lectionem indicar, sed male defective expressam. I l l 5 ¿UDÌ Et exiget vel violenter aget — tMDi per scin Et appropin— quabit, cod. mei 1 7 4 , 2 9 5 , 3 1 9 , 346 , - 5 7 9 ' 7 1 5 > i o 9 2 » P r i m o 8 2 4 1 Biblia Sonc. 1 4 8 8 , Brixiensia 1 4 9 4 , Antiqua sine anno et l o c o , seu Neapolitana sec. x v . , Veneta 4. 1 6 1 3 , Amstelodamensia Menassè ben Israel 1 6 3 5 , Veneta 1 6 4 7 , Amstelodamensia Torresii 1 7 0 5 , Veneta 1730,, Veneta 1 7 3 9 , Veneta 1 7 4 4 , Veneta 1 7 6 6 , Pisana 1 7 8 1 , ad marg. Biblia Veneta 1 5 1 7 in fol.\ ét in 4 . , Prophetae posteriores Pisaur. cum Còm. Kimcliì 1 5 1 6 , iidem cum Com. Abarbanelis 1 5 2 0 . Accommodate quidem ad sequentem versum, ut notat Baverus in Schulzii Scholiis continuatis, et ad sequens verbum i s m 1 1 , si vertatur festinabit, sed vetustae omnes versiones irruet > seu verbo utuntur quod violentiam significat. Per sin etiam legunt omnes Judaeorum inter-

44

1

I

R

3 3 5 * 4 4 0 , 5 4 5 ' 5 9 6 > Erfurtensw 1 , 3 , primo 5 , ac Biblia Soncinensia 1 4 8 8 . Inter codices iterum hispaici varii et Hillelianus. X I X 2 5 mturfr ad vastandum. Quidam in textura lecipiunt lectionem mNtorf?. Alii inter quos meus 7 8 2 Toletanus an. 1 2 7 7 , nullum hie Keri exprimunt. Alii permutatis punctis legunt im>nV forma regulari'. Ita mei non pauci, inter quos idem 7 8 2 ex. prima manu, 7 0 1 hispanicus et ipse, et vetustissimus, et Hillelianus 4 1 3 . X X I 9 inn n i r o ? ad faciendum malum. Addunt m . T in oculis Domini Kenn. 7 0 et L x x . X X I I I 1 1 o n n s : ) in suburbiis, vel exterioribus locis — D T O per daleth in Parvadim nom. propr. Ken. 8 5 , 3 5 6 , mei 2 2 , 6 7 9 , 6 8 8 , primo 7 8 2 , nunc 4 1 3 , 1 2 1 9 , ad marg. Biblia Veneta utraque 1 5 1 7 , in Appendice Basileensia 1 5 3 6 , Syr us et A r a b s . Haec lectio potest etiam verti si lubet in locis separatis, seorsim. Nonnulli d t e d . V . 1 3 Astoreth . Nota praeter codices qui plene legunt rnnntt'l^ Astarbth, quosdam reperiri qui sic per cholem defective legunt, inter quos Erfurtenses bini, 1 et 3 in Bibliis Halensibus commemorati. XXIV 4 effudit — iem effudit Manasses, K. 9 3 ac fragm. meum 7 0 4 in t e x t u , et Targ. prima m a n u . X X V 4 iVl et abiit — 13^1 et abierunt. Ita etiam meus 1 2 5 2 , et bini alii Kennic. hie omissi 1 7 5 et 6 0 1 , seu Erfurtecsis 2 , qui habet tamen ad marg. ex alio codice sing, lectionem. Ac v. 7' codicibus meis qui legunt in sing. vjn-O'i et adduxit en/ft, addantur 9 4 1 et 1 2 5 2 .

G U M

ISAIAS C l a p . I 25 secundum vel usque ad puritatem, seu quam purissime — 1133 in puritan, Iiena. 1 5 3 , mei 1 6 , primo 3 0 5 , videtur primo 3 8 0 ad marg. Biblia Venera utraque 1517. Nullus 133 in fornace, ut vult Cleri— cus ac L o w t h u s , ac Rosenmuller qui sic legentes producit binos Kennicottianos in Schol. in h. I. binos numeros confudit qui in Bibliis Kenn. ad nostrani hanc lectionem proferuntur quorum primus tantum ms, codicem innuit, alter, notam Bibliorum Halens i u m , quae marginalem illam Bibliorum Venetorum lectionem indicar, sed male defective expressam. I l l 5 ¿UDÌ Et exiget vel violenter aget — tMDi per scin Et appropin— quabit, cod. mei 1 7 4 , 2 9 5 , 3 1 9 , 346 , - 5 7 9 ' 7 1 5 > i o 9 2 » P r i m o 8 2 4 1 Biblia Sonc. 1 4 8 8 , Brixiensia 1 4 9 4 , Antiqua sine anno et l o c o , seu Neapolitana sec. x v . , Veneta 4. 1 6 1 3 , Amstelodamensia Menassè ben Israel 1 6 3 5 , Veneta 1 6 4 7 , Amstelodamensia Torresii 1 7 0 5 , Veneta 1730,, Veneta 1 7 3 9 , Veneta 1 7 4 4 , Veneta 1 7 6 6 , Pisana 1 7 8 1 , ad marg. Biblia Veneta 1 5 1 7 in fol.\ ét in 4 . , Prophetae posteriores Pisaur. cum Còm. Kimcliì 1 5 1 6 , iidem cum Com. Abarbanelis 1 5 2 0 . Accommodate quidem ad sequentem versum, ut notat Baverus in Schulzii Scholiis continuatis, et ad sequens verbum i s m 1 1 , si vertatur festinabit, sed vetustae omnes versiones irruet > seu verbo utuntur quod violentiam significat. Per sin etiam legunt omnes Judaeorum inter-

I

S

A

p r e t e s , nec aliter legendurn est e x praescripto et auctoritate m a s o r a e , ut ad b. 1. moaet N o r z i u s . I l l 1 6 rvnptcm et nìctantes 0cutis — I-Ynptròl per scia et mentientes oculis, cod. mei 4 , 2 9 5 , 3 1 9 , 5 1 8 , 5 5 4 » 7 3 7 > 9 2 3 * I 2 i 9 > pr'«no 2 6 , Biblia Veneta 4 . 1 5 1 7 , Veneta cum COITI, fol. ejusdem a n n i , V e n . 1521, Veneta Rabbin. 1 5 2 5 , V e n . 4 . 1 5 2 5 , Veneta 1 5 3 3 , Basileensia Ministeri 4. 1 5 3 6 , Parisiensia Rob. Stephani 4 . 1 5 4 4 , Paris, alia ejusdem 1 6 . , V e neta 4 . 1 5 4 4 , Veneta 4 . 1 5 5 1 v V e neta 4 . 1 5 6 3 , Antwerpiensia Plantini 8. 1 5 6 6 , Veneta 4 . 1 5 6 6 , Veneta Rabbin. 1 5 6 8 , Veneta 4 . 1 5 7 0 , Antwerpiens. interlinearia 1 5 7 2 , Antwerpiensia Polyglotta , Veneta 4. 1 5 8 2 , Polyglotta Sanctandreana 1 5 8 6 , Hamburgensia Hutteri 1 5 8 7 , Wittebergensia 4 . 1 5 8 7 , Veneta 4 . 1 5 9 5 , Francof. ad Oder. 4 . 1 5 9 5 , Veneta 4 . 1 6 1 3 , Veneta 1 2 . 1 6 1 5 , G e n e vensia 4 . 1 6 1 8 , Genev. 1 2 . ej. ann i , Veneta 4 . 1 6 2 7 , Amstelod. Menassè ben Isr. 4 . 1 6 3 5 , Veneta 12. 1 6 3 5 , Amstelod. Janssonii 8. 1 6 3 9 , Veneta 4 . 1 6 4 7 , Polyglotta Londin. 1 6 5 7 , L u g d . Bat. Nisselii 1 6 6 2 , F r a n cof. ad M. 8 . 1 7 1 2 , V e n . 4 . 1 7 3 9 , Veneta 8. 1 7 4 4 , V e n . 1 7 6 6 , Pisana 1 7 8 1 , Prophetae posteriores Pisaurenses cum Com. K i m c h i 1 5 1 6 , iidem cum C o m . Abarbanelis 1 5 2 0 . M a x i ma quidem est editionum c o p i a , sunt et inter eas correctissimae. m u l t a e , sunt inter codices quinque vel sex bispanic i , atque inter hos accuratissimi, l e ctio ipsa c u m sacro textu optime coh a e r e t . At "vero plerique c o d i c e s , hispanici ipsi celebriores , yetustae

I

A

S

45

omnes editiones, antiquae omnes versiones stant pro a l i a , quae et ipsa aptissima e s t , immo aptior et usitatior in externis lascivientium feminarum gestibus, quales hie ab Isaia describuntur. Norzius notât et ipse in accuratioribus omnibus mss. legi per s i n , additque pro hac lectione non modo recentiorura interpretum, Kimchii Radicum, ac Nathanis Concordantiarum, sed et veterum rabbinorum auctoritatem in Berescith r a b b à , in Vaikrà r a b b à , et Echà rabbadi, seu in magnis ac medrascbicis eorum expositianibus in G e n e s i m , Leviticum ac Thren o s . Per samech n n p o m Kenn. 1 5 3 , 2 2 6 , 2 4 5 , ac meus 2 0 , meus vero 1 8 7 hispan. qui habet i super r a s . , videtur legisse primum mppttrai discurr entes, vagatites, vel si m a v i s , stimulantes oculis . Ibid. a n ^ l j T et pedibus suis. Cod. meus 7 3 7 p ^ r o i sublata generis enallage, quae in suffixo adest. III

24

p o foeda

tabes

vel

foetor

— pQ per kametz a pra pulvis, cod. mei 1 9 6 , 2 1 1 , 3 1 9 * 3465 4 4 e 5 5 5 4 , 9 2 3 , 9 4 2 , L x x , S y r u s , Arabs, col lato arab. ^j-^-o . V . Michaelis Supplem.

ad Lex IV

5

pag.

1490.

]"CD hi by saper omnetn lo-

cum — fCQ by super locum, Kenn. 4 , 7 2 , 1 1 2 , 1 8 2 , mei 2 9 5 , 3 4 1 " , h i s p a n i c i , probante L o w t h i o . Sed legunt omnes v e t e r e s , ac plura ioca in monte Sion esse potuertint. V

18

^jfQ

in funibus

—

"^jro

sicut funes , primo -meus 2 4 , L x x , Aquila, Symmachus, Thtodotio , S y r u s , A r a b s , favente c o m e x t u , in quo sequitur r"TC>J?~" et sicut vinculo., nisi in hoc vocabulo praepositionem a subintelligas m n y m i . .

4

6

V 24 cut pulvis, per patach cies, cod. 24, 26,

I

S

A

p a : per kametz a pin sialii sicut put redo — pDD a ppn sicut tabes, vel mamei 2 , 3 , 4 , 2 0 , 2 3 , 174, 187, 295, 304,

3 ° 5 i 3 * 9 ' 346> 4 1 1 > 5 1 $ 1 545 ' 5 7 6 , 6 6 3 , 6 6 7 , 7 1 5 •> 7 8 9 » 8 1 5 , 9 4 0 , 9 4 1 , 9 8 5 , 9 9 3 , 1 2 1 9 , Biblia Soncin. 1 4 8 8 , Isaias et Jerera. Ulyssip. 1 4 9 2 - Nescio cur Michaelis, qui nostro huic vocabulo praeuntibus veteribus et Arabibus pulveris -vel cineris significationem vindicat in Suppltmentis loco supra laudato, scribat hoc Isaiae loco ad radicem ppo contabescere sibi videri vix referendum, malitque pulverem esse. Nec enim de a r b o r e , ut ipse sibi suadet ac subdit, igne combusta et in cinerem resoluta est s e r m o , sed de radice quae putrescit. Ita quidem vertit S y r u s , sed L x x , qui habent hic %fovg, non xoviopTÓg, ut cap. Iii 2 4 , incertum plane est, an legerint p i » , vel potius , ut certe videtur legisse Vulgatus qui transfert quasi favilla. Lexicon hebraicum manuale Simonis ex novissima Eichornii editione parum accurate notat pag. 9 0 0 in plerisque editionibus legi p-g a p p o , in posteriori tamen l o c o , seu nostro h o c , nonnullas , veluti Stephani, M a i i , Vanderboogthianam , cum kametz legere, ac si quaedam capite n i , pleraeque cap. v aliter legerent. Priori loco editiones omnes a me collatae habent patach , posteriori omnes k a m e t z , binis illis e x ceptis, quas supra produximus. V I 5 TVOT) perii, vel excisus sum — Tims tacui. Mss. meis codicibus ad hunc locum in Appendice allatis bini alii addendi, 1 1 1 2 et 1 2 5 2 . No-

I

A

$

strani hanc Appendiceal non consuluh B a v e r u s , qui in Schulzii Sckoliis continuatis T . V i l i pag. 2 6 1 putat omitti a me variam hanc lectionem illic uberrime pertractatara , nec earn vidit Rosenmuller, qui nonnisi vigintiocto c o d i c e s , ac quinqué libros impressos , quos Lowthus ac Michaelis p r o d u x e r a n t , commemorat. S u m enim codices mss. defective legentes meis superadditis sexaginta s e x , modo octo ac s e x a g i n t a , impressi novem . V I 1 3 pro na legunt nn in sing, ex nostris alii t r e s , 1 2 3 9 » 1 2 4 8 , primo 1 0 8 4 . V I I I 2 3 n i D secundum tempus, \ e l eodem fere tempore — r-iyn tempore, Kenn. 2 4 5 , 3 9 2 , primo 9 3 , primo mei 3 0 5 , 3 5 2 , videtur 9 2 3 , ut vult Forerius Comm. in hunc locum fol. 3 9 . X I 1 o ìnTOO requies ejus , Tel sedes ejus — mroa oblatio ejus, cod. mei 5 4 3 , primo 3 8 0 . Ita Michaelis, et ante eum Forerius, qui quamvis in latina versione mansionis significationem sequatur, subdit tamen in Commentario p. 5 0 , si sibi liceret aliquid n o vi affé i r e , se pro menuchà lecturum minchà. „ Significat autem, i o q u i t , donarium seu donum quod homini aut Deo honoris caussa offertur, e o quod sensim et cum pompa quadam defèrat u r . Oblationem Deo factam significat Gen. 4 , de donario autem domini, f a cto Gen. 3 2 et 4 3 et Jud. 4 . E x q u i bus locis et aliis quamplurimis intelligas consuetum fuisse jam olim deferre regibus ac principibus illisque, quos placare v e l l e n t , muñera atque d o n a r í a . Dicerem ergo hoc loco de his m u neribus esse sermonem, nempe quod gentes, quae ad Dominum v e n i r e u t ,

I

S

A

donaría gloriosa afFerrent „ . A l v e t e r e s o m u e s ito Polyglottis et Hexaplis receptae lectioni aclhaerent. X I I 2 m r r Dominus. Novem mss. raéis c o d i c i b u s , q u i consentientibus veteribus ac loco E x o d i parallelo repetit u m hoc Dei n o m e n o m i t t u n t , acced u n t alii tres ad h. 1. omissi, 4 4 3 , p r i m o 2 6 5 , et 6 6 2 , binis vero Kennicottianis qui conjunctim legunt . T m n n , meus 4 1 9 . XIII 5 ¡z^ctcn nvpíD ab extremo coelorum — yixn rrepo ab extremo terrae, Kenn. 1 4 9 , 2 2 5 , mei 4 , p r i m o 1 2 5 2 , et C h a l d a e u s . XIV 3 "pvira per chirek irreg. a dolore tuo — p y y n per t z e r e , ut postular analogia grammatica et c o m p e n satio daghesc excidentis, cod. mei 1 , 2 , 3 , 4 , 2 0 , 2 3 , 2 4 , 26, 174, 187, 196, 2x0, 2 1 1 , 226, 295, 304 , 305 , 3 1 9 , 3 4 1 , 3 4 6 , 380, 4 1 1 , 4 1 3 , 440 , 463 , 5 1 2 , 5 j 8, 5 4 5 •> 5 5 4 ' 5 7 5 ' 5 7 6 » 5 7 9 > 5 9 ^ 663, 667, 7 1 5 , 737, 782, 7*9, 8 1 5 , 824, 923, 940, 941, 942, 9 8 5 , 9 9 3 , 1 0 9 2 , 1 2 1 9 , 1 2 5 2 , Biblia S o n c . , Brix. 1 4 9 4 , Antiqua sine a n n o et l o c o , Veneta fol. 1 5 1 7 , Veneta 4 ej. a n n i , Ven. 1 5 2 1 , Ven. Rabb. 1 5 2 5 , Ven. 4 , 1 5 2 5 , V e n . ^ 1 5 3 3 , Basii. 1 5 3 4 , Basii. 1 5 3 6 , Paris. Rob. S t e p h . 4 , minora ejusd. in 1 6 . , Ven. 1 5 4 4 , Basii. 1 5 4 6 , Ven. 1 5 5 1 , Ven. 1 5 6 3 , Antw. Plantini 8. 1 5 6 6 , Ven. i 5 6 6 , V e n . R a b b . 1 5 6 8 , Ven. 1 5 7 0 , A n t w . interlin. 1 5 7 1 , Antw. P o l y g l . , V e n . 1 5 8 2 , P o l y g l o t t a Sanctandreana 1 5 8 6 , Hamburg. Hutteri 1 5 8 7 , Witteberg. 1 5 8 7 , Ven. 1 5 9 5 ' H a r t m a n n i a n a 4. 1 5 9 5 , Raphelengii heb. lar. 1 6 1 0 , V e n e t a 1 6 1 3 , Ven. 1 2 / 1 6 1 5 «

J

A

S

47

Genevensia in 4. et 1 2 . 1 6 1 8 , Ven., 1 6 2 7 , Amstel. Menassè ben Isr. 1 6 3 5 , Ven. 12. 1 6 3 5 , Amst. Jansonii 1 6 3 9 , Veneta 1 6 4 7 , P o l y g l . L o n d i n . 1 6 5 7 , Nisseliana 1 6 6 2 , Ven. 1 6 7 8 , Halensia 1 7 2 0 , Mantuana 1 7 4 2 r L i b u r n e n sia 1 7 8 1 , Lipsiensia 1 7 9 3 , P r o p h e tae poster. Pisaur, 15 i 6 , iidem 1 5 2 0 , Isaias Ulyssip. 1 4 9 2 , Isaias polygl. Basil, per Hen. P e t r u m sine a n . . Nec d u b i u m quin ita legant etiam Biblia Pisaurensia 1 5 1 7 » quae hie in me® exemplari deficiunt. P o r r o u t sunt inter editiones antiquiores omnes et a c curatae non p a u c a e , sic sunt inter mss. códices hispanici et optimi m u l t i , e t Hillelianus ipse 4 1 3 . Accedit Kimchii auctoritas, qui monuit sequens vocab u l u m per chirek esse l e g e n d u m , d e nostro autera profundissimé s i l e t . Ibid, - [ m a i per chirek et a commotìone tua. Variant et in hoc vocabulò codices si ve m s s . , sive e d i t i , sed minus quam in praecedenti. I t e r u m per tzere i a i m legunt cod. mei 4 , 3°5 > 554 ' 575 » 579 1 5 9 6 » 6 6 3 , 7 1 5 , 7 8 2 , 9 4 1 , 1 2 5 2 , primo 2 1 1 , 2 2 6 , 2 9 5 , 3 c 4 , 9 2 3 , E r furtensis 1 , Biblia S o n c . , Ven. 1 5 2 1 , Veneta 1 5 2 5 , Veneta Rabb. 1 5 2 5 , Ven. 1 5 3 3 , Basil. Ministeri omnia * J 5 3 4 > 1 5 3 6 , 1 5 4 6 , Parisién. Rob. Steph. 4. et 1 6 . , Ven. 1 5 4 4 1 V e n . 1 5 5 1 , Veneta 1 5 6 3 , Plant. 1 5 6 6 , V e n . 1 5 6 6 , Antwerp, interlin. 1 5 7 1 , Antw. P o l y g l o t t a , Ven. 1 5 8 2 , Sanctandreana 1 5 8 6 , Witteberg. 1587, Hutteri 1 5 8 7 , Ven. 1 5 9 5 , Hartman. 1 5 9 5 , Rapheleng. 1 6 1 0 , V e n . 1 6 1 3 , Basil. Rabb. 1 6 1 8 , Genev. 4 . et 1 2 . 1 6 1 8 , Ven. 1 6 2 7 , Amstel. 1 6 3 5 , V e n . i 6 3 5 , Amst. 1 6 3 9 , Ven. 1 6 4 7 ,

48

I

S

A

Londin. Polygl. 1 6 5 7 , Lips. 1657, Missel. 1 6 6 j . , Ijaias Polyg. Basil, sine anno. Kimchii auctoritas f e c i t , opinor, ut in plerisque codicibus anomalia haec retineretur, in qua tamen emendanda consentiunt ex septemdecim quos producimus, codicibus octo hispanici. Varietas utraque exigui sane momenti e s t , sed placuit earn proferre, ut selectis aliquot exemplis constet quantum in grammaticis pimctorum anomaliis mss. codices et editiones ipsae interdum discrepent . X V s nV?t£i r f a y vitularn tertii, scilicet rtDttf anni — r r t r ì w r f a y vitularn trimam , vel egrtgiam , Kenn. 2 3 , 7 2 , meus 2 2 6 . Ita veteres pler i q u e . E x bodiernis interpretibus quidam pro nomine proprio habent . V . Rosenmnller Schol. Tom. 11I P. I pag. 3 6 5 . Nullus "O^, quod legunt L x x et Cbald. V. 7 fro Sy juxta vel ad torrentem. Ttf usque ad torrentem Kenn. 1 5 3 , primo meus 2 2 6 ac Vulgatus. X V 8 r r t n ^ 1 u l u l a t u s ejus — n r ^ sine mappik vel suffixo ululatus, cod. mei 4 , 2 0 , 1 7 4 , 2 2 6 , 3 4 1 , 3 4 6 , 545, 579, 815 , 923, 940, 9 4 1 , 1 2 1 9 , Biblia Sonc. 1 4 8 8 , Amsr. Janssonii 1 6 3 9 , Veneta 1 6 7 8 . Ibid, r n n ^ 2." ululatus ejus. Iterum sine mappik ululatus mei 4 , 2 0 , 1 7 4 , 226, 346, 380, 545, 579, 8 1 5 , 9 2 3 , 9 4 1 , 1 2 1 9 , Biblia Sonciaensia ac Complutensia . „ Ultimum •vero n in n r à V 1 quod mappik habet in vulgo editis, indicem affixi tertiae pers. foem. atque adeo referendi ad gentem ipsam Moabiticam vel ad praecedens rnpyr, multo fuerit efficacius, si mappik ilio destitutuvn habeatur pro

I

A

S

intensivo paragogico figa tu j u e accent tus in penultima, ut n n j w c r ' Ps. 11I 3 , ¡-tnVu? Ps. c x x v 3 , n n s y Job. x 22 etc. „ Aurivillius in Dissertationibus ad sacr. litteras ac philol. or. pertinemibus pag. 7 1 2 . X V I 3 n H s judicium — r r ^ Q idem alio nom. Kenn. 4 , 8 9 , 93, 9 6 , primo 7 2 , mei 9 4 1 , primo 3 0 4 , 3 8 0 , 4 4 0 , nunc 2 0 , ut infra occurrit cap. x x v i i l 7 . X V I 4 3KTO TTT3 expulsi mei , o Moab — THd expulsi Moabi vel Moabitae in regim. primo meus 4 4 0 , videtur primo 2 0 , L x x , S y r u s , L o w thus , Michaelis, Doederlein , Dathius . P r i m o , ut videtur, c f f i : meus 26. X V I 7 y n n gemetis •— u r r gement Kenn. 1 8 2 et Cbaldaeus, sed hie in alia meditandi vel mussitandi significatione p i n ' . Ibid. e r j o : percussi. Quidam per tzere c d ' ì o : , ut mei 4.

38o>

5 5 4 •» 7 * 5 i

737'

985 -

X V I 1 1 ann Tp? super Kir Cheres — unn Tp? super Kir Chides vel Chadas, Neapolim , cod. meus 4 , primo 7 3 7 , L x x , Arabs communis, Arabs Saadiae e ms. Bodlejano Jenae an. 1 7 9 0 a Paulo editus, et Michaelis. X I X 5 mtt'J) et putrescent, vel deficient — wtMT sine daghesc fòrti in D a m i l ! et bibentur, cod. mei 4 , 2 2 6 , 3 8 0 , 545 , 5 5 4 , 596, 7 1 5 , 1 0 9 2 , Biblia Sonc., Veneta 1613, Ven. 1 6 1 5 , Ven. 1 6 4 7 , Ven. 1 7 4 4 , Ven. 1 7 6 6 , Pisana 1 7 8 1 ,• Prophetae Pisaur. 1 5 1 6 , iidem 1 5 2 0 , L x x ec Aquila . Placer id Lowtho in liunc locum , Michaeli in Supplem. ad Lexica T . V pag. 1 6 9 7 , et Wamekrosio in Commentatione de Palestinac fertiliiate in Repertorio biblico et o/ien t. T . IV

I

S

A

pag. 2 S 1 . Ex allatis codicibus bini, 5 5 4 » 5 9 6 , et editiones quatuor, Venetäe 1 6 1 5 , 1 7 4 4 , 1 7 6 6 ac Pisana habent daghesc in tav -, reliqui clestituuntur. XIX 1 o r r n n a ? retía ejus, alii textrinae ejus, alii aliter — a r r m n a ; retía vel textrinae eorum primo meus 2 0 , ut vult Houbigantius. Proxime praecedunt pluralia nomina operantium lina et texentium , et ex veteribas suffixum exprimunt Lxx et Chaldaeus, licet in interpretatione vocabuli dissentiant recentiores interpretes ac lexicographi. Per sceva sub sein cod. meus 4 , r r n n n t p 5 7 5 , primum n super ras. 4 1 1 . Ibid. "DtD clausuram vel lacuaam — "Dìù per sein siceram, cod. mei 5 9 6 ' 7 3 7 1 9 2 3 > u t L x x ac Syrus. Tres editiones ad h. 1. producías solus 9 2 3 in Appendice confirmabat. 122; rupturam, ut Biblia Brixiensia , meus 5 7 5 hispanicus. XXI 2 n n f f i x gemitum — r~irn:;« cum mappik seu suffixo gemitum ejus, cod. mei 2 0 , 2 4 , 1 7 4 , 2 1 0 , 2 2 6 , 2 9 5 » 3 ° 4 1 3*9 > 3 4 6 » 3 S o ' 4 1 1 > 4 J 3 ? 5*8 > 7 l Si 8 l 5 > primo 2 5 , 2 6 , 1 8 7 , 2 1 1 , 3 4 1 , 7 8 2 , 9 4 1 , 1 2 1 9 , primo Erfurrensis 5 , alii códices ad marg. mei 663 , Biblia Veneta Rabb. fol. 1 5 1 7 , Ven. 4. 1 5 1 7 , Ven. 1 5 2 1 , Ven. 4. 1 5 2 5 , Veneta 1 5 3 3 , Bdsileen. Munsteri tria, 1 5 3 4 , 1 5 3 6 , 1 5 4 6 , Paris. Stephani in >4., Veneta 4 . 1 5 5 1 , Ven. 1563 , Ven. 1 5 8 2 , Hamb. Huiteri 1 5 8 7 , Witteb. Cratonis 1 5 8 7 , Hartman. 4 . 1 5 9 5 , Ven. 4. j J 5 i 3 , Ven. 12. 1 6 1 5 , Ven. 1 6 2 7 , Ven. 12. 1 6 3 5 , Amstel. Jansson. 1 6 3 9 , Nisseliana 1 6 6 2 , Prophe-

I

A

S

49,

tae post. Pisaur. 1 5 2 - Isaia? Triglottus Basii. 4. sine an. ^ Vulgatus, Syrus. Notant Biblia Éooghtiana ad marg. ut et aliae editiones, vocabulum hoc non esse mappikatum. Quae nota ex Masora parva desumpta e s t , quae, ita praecipit ad hunc locum ,si haec quidem verba siglae 'h subjecta ad earn spectant. Id repetit Norzius, addita Jarchii, Kimchii, ac Masorae praeterea. magnae auctoritate, quae hanc dictionem inter eas enumerai, quae in fine non habent n cum mappik, et in quibus errant, vel errare solent scribae . Sed ad Kimchium quod attinet, is subdit dictionem ipsam hoc loco ex vi vel natura sua ipsum mappik postulare, licet non exprimatur, ut alia multa sunt in Scripturis exempla, quae non exprimunt, quorum nonnulla proferì, ejusque auctoritati, ut et Jarchii ac Masorae , gravior alia opponitar tot inss. codicum, qui iliud legane, ac praesertim hispanicorum tantae apud ipsum Kimchium ac Judaeos omnes auctoritatis ac fìdei. Sunt enim in eorum numero saltern decern Impanici, inter quos Toletanus 7 8 2 anni 1277 a Norzio saepe laudatus, et Hillelianus 4 1 3 . XXI 9 confregit — -QEM fracttim est , vel cortftacta sunt, primo meus 9 8 5 , L x x , Vulgatus, S y r u s , Chaldaeus, Arabs. Sed hi interpretes, qui omnes passive vertunt, ma; ipsum mutato tantum chirek in k i b b u t z , seu in puhal legere potuerunt, ut legendum esse tum ex contextu, tum ex eorumdem iaterpretum auctoritate statuii Dathius in Notis critìch ad calcem suae Versionis subjectis pag. 6 7 6 . XXI 11 r-TOTT Dumà — on« Edom. Binos ad h. 1. codices nostros 7

5o

I

S

A

p r o d u x i m u s , qui hoc nomen vel s u p r a , vel ad marg. rabbinicis litteris praeseferunt, non tamquam variam lec i i o n e m , seel ut simplicem receptae e x p o s k i o n e m . At vero si Bibliis H a lensibus credimus, sic in textu l e g e bat codex R . M e i r , teste Kimchio Comm. in hunc l o c u m . Quae nota L o w t h o ac Davidi Michaelis imposuit. $trd falsum id e s t . Primo enim Kimchius, ut monet Brunsius in Repertorio orientali T . x i i l pag. 2 2 5 , in editione Soncinensi i 4 8 6 , et Ulyssiponensi 1 4 9 2 , quae sunt ejus Commentarii antiquiores , primariae ac pleniores, non habet E d o m , sed R o m a e : - m a riscù 7 n •'-oim NJL'Ö R-RAN m v MRO IN-ÌD „ E t secundum verba rabbinorum nostrorum fèl. m, in libro R. Meir scriptum invener u n t , Onus Dutnae, onus Romae „ . Ita etiam editio Pisaurensis 1 5 1 6 , cod. meus 1 0 0 4 aliique mss. codices , qui illud exprimunt. In quatuor enim meis 6 4 6 , 1 0 7 0 , 1 1 7 3 et 1 1 8 4 , hie textus deest. Haec ergo vera Kimchii atqu? illiys codicis lectio, pro qua B i blia Rabbinica Buxtorfii substituerunt E d o m . Deinde sat e x ejus verbis constat eum codicem nomen ¡stud textuali Dumae quod retinet, pro mera ejus expositione » ut binos illos nostros, subj i c e r e . Ad hunc eundem Meirii c o d i cem eaque vetustiorum rabbinorum verba alludere videtur Hieronymus , qui lib. v in Isaiam refert quosdam Hebraeorum pro Duma legisse Roma , hancque prophetiam ad regnum R ó manura applicasse-. Quod non e x ulla »aria codicum. lectione , sed e x „ m a l i tiosa textus perversione ab iis factum esse Cornel.a L a p . , Ribera , Pfeiffer usin Thcol. Judaliique iam animadveneruat.

I

A

S

Idem ,*~toit Duma — n o n Roma , cod. meus 3 1 9 , ac certe quidem per r e s e , quamvis aliquando utriusque l i t terae figura confundatur, et qui p u n cta et accentus apposuit, lineola raphe illud supra insigniverit. Dubii 5 1 2 6 t 5 5 4 . Gonferantur quae de codice R . Meir et D. Hieronymi testimonio m o x observavimus. Mirum sane quod vetusta ea Judaeorum e x p o s i t i o , summa binarum litterarum. affinitas , m a x i m a in iis confundendis facilitas, non efFec e r i t , ut varia haec lectio in plures codices introduceretur. Ibid. Kip d a m a n s . Cod. meus 3 0 4 hispanicus, qui exhibet bina vocalia sub k o p h et rese abrasa , alteriitrutn primo l e g e b a t , v e l Nij? voca, ut habent L x x , Aquila , S y m m a c h u s , T h e o d o t i o , vel vocavìt, ut S y r u s . Ibid. ^ n de nocte — lo~ quere , ut Kenn. 2 5 2 ac Jonathan , primo meus 4 4 0 . XXI 13 2." in Arabia —— 31S? 3 per d u p l e x segol vespere, cod. meus 4 , nunc 3 0 4 , L x x , V u l g a t u s , Chald a e u s , S y r u s , A r a b s . F a v e t huic I e ctioni sacer contextus ac sequens rà eamque sequuntur e x hodiernis criticis L o w t h u s , Michaelis, Doederlinius, Henslerus, Rosenmuller ac Baver.: Ibid, n i m n turmae viatoram —• r n r m defective vel sing, in via Kenn. 3 1 4» 3 ° * , 2 5 0 , mei 2 0 , 4 4 0 , 5 4 5 , primo 5 9 6 , Biblia Soncinensia, Brixiensia, Prophetae poster. S o n c i n . , L x x , S y r u s , Arabs. X X I 1 4 i m p praevenerunt vel praeveniant — i m p sine daghesc imperar, k a l praevenite, vel occurrite, cod. m e i 4 et 5 9 6 . Io i m p e r a t i v o , sive io k a l nunc inusitato, sive in pi b e l , Lxx,

I

S

A

Vulgatus » S y r u s , Chaldaeus et A r a b s , eorumque vestigiis inhaerentes T i g u r i n i , Piscator, Arias Montanus, CleriCüS j Doederlinius, Dathius, Heinsler u s , Baver. X X I 1 6 te omnis. Deest in cod. meis 2 2 6 , 5 7 5 ex prima manu, L x x et Arabe utroque, communi et Saadiae. X X I I 1 6 -p no Quid tibi —i rvraNi "p HD vVx Dicesque ad cum, quid

tibi,

Kenn. 3 0 , 7 2 , L x x , Vulgatus, S y ,rus, Chaldaeus, Arabs communis, et Arabs Saadiae , probante Lowtho . I n certum tarnen num hi interpretes in eorum codicibus ea verba legerint, an eie suo in elliptica oratione , quae non j a r o occurrit, suppleverint. X X I I 1 8 r r o i r r a currus plur. — m m a defect, vel sing. Kenn. 182, 2 2 4 , , 2 2 7 , mei 6 6 7 , primo 4 4 0 , 5 9 6 , Biblia Basil. 1 5 3 6 , Isaias Ulyssiponensis 1 4 9 2 , L x x , S y r u s , V u l g a tus , Arabs.

I

Â

S

X X I V 4 o _ 4 ipuli. Non Iegunt Kenu. 7 2 , ex prima manu meus j i 5 , L x x , S y r u s , Arabs communis, et Arabs Saadiae. V. Michaelis Append, ad Bibl.

or. T . x i v

pag.

53.

X X V I 1 8 Y"1« terrain •— f > ! 0 interra , Kenn. 1 5 3 , Vulgatus, S y r u s , Lowthus. L x x et Arabs super terrain. X X V I 1 9 'ntes cadaver, vel cadaver meum — n">V:w cadavera, primo meus 3 8 0 . Plurale postulat verbum sequens pDip11 resurgent, sicque omnes veteres. L x x autem quos sequitur Arabs, vertentes oi èv TOÏÇ ^LVRJ^IEIOLÇ qui in monumentis, vel jod et ipsi non legerunt, vel si legerunt, pro paragogico tantum habuerunt, ut ferunt hodierna puncta.

X X V I I u v r occisus est . Cod. meus 3 0 4 hisp. primo nrt per kametz accidie , ut praecedens irorr percussit eum. Quidam cum Prophetis Sonc. c a x i . X X V I I 8 ¡—INONDA in mensura, vel X X I I 1 9 1DTT deiiciet te — "p-Hi* moderate , linker^ alii aliter. In obscudeiiciam te, cod. meus 7 1 5 , Vulga- ro hoc i ncer taeque signification is et o r i tus , S y r u s , Arabs Saadiae, favente ginis vocabulo haec codicum yarietas. noNCü Kenn. 2 9 4 , primo mei 2 2 6 , c o n t e x t u , ubi prima persona praece1 2 1 9 , ¡ - w o c o Kenn. 1 5 4 , n cum mapd i t , ac probante Lowtho . Sed enallages personae, quam hic Ephodaeus alii- pik meus 2 1 1 , nunc 9 4 1 , primutn que agnoscunt, non pauca dantur e x - samech cum kametz mei 4 1 3 Hillee m p l a , ac frequens est poetis sacris ab lianus, 6 6 7 , 9 4 8 , primum aleph cum sceva 1 8 7 , 3 0 4 , 7 8 9 , 9 4 1 , 9 4 8 , una persona ad aliam transitus. c u m cate p h patach Bibl. Amst. XXIII 17 ad mercaturam , 1 2 1 9 , vel questum, alii subinteilecto mappik Menasse ben Israel 1 6 3 5 , posterius samech sine daghesc nonnulli cum B i ad mercaturam v e l questuiti suum. A c bliis Soncin.,Brixien., Amstelod. 1 6 3 5 . vers. 1 8 — e t mercatura, vel queFormam hanc Bibliorum Amstelodamenstus , alii eodera mappik subinteilecto sium per cateph patach , et sine daghesc questus ejus . Utrobique n cum mappik testatur codex Upsaliensis Pentateuchi seu affixum expressum exhibent multi in Aphtarà hujus loci reperiri in alio codices mss. ac multae editiones, inter codice, vel aliis codicibus, sed mei codices bispanici non pauci optimae noearn non confirmant. Plura Aurivillius ia tae et Hillelianus 4 1 3 .

5a

I

S

A

Diss, de vor'bus rarìoribus Es dun i n ter ejus Dissertationes pkilol. p. 5 4 9 , et Rosecmuller Schol. T . i l l , Parte i l pag. 6 0 0 . R. Parchon in inedito Lexlco notat esse sic ut n x o ntton e x abbreviata scriptione, ut vertunt Aquil a , Symmachus, Theoclotio , S y r u s , Vulgatus, Chaldaeus, et ut reapse tenendum esse videtur Michaeli in Suppletnentis ad Lex. p. 1 7 0 5 . In sequenti n n ^ w mappik in n omiuunt d e cern ex meis codicibus cum Bibliis Soncinensibus. X X V I I 9 2 p y Jacob — j p j r n-3 domus Jacob, Kenn. 1 0 9 , primo meus 116 , Vulgatus , Chaldaeus. X X X 8 Tj/i» in p&rpetuum — per tzere in testimonium , cod. mei 3 0 5 , primo 7 3 7 , Vulgatus, Syrus et Chaldaeus . „ Favent quoque huic lectioni loci Deut. x x x l 1 9 , 2 1 , 2 6 , ubi in eodem quo hie, verborum nexu 7y legitur. Accedit quod v o x Ty quando significatione perpetuitatis jungitur tò ¡ z ^ t y , postponi solet et scribi oVii?^ l ì n . Secuti sunt lectionem ivh L o w ihius et Henslerus „ . Rosenrnuller Schol. in h. 1 . , qui Syrum omittit aperte l e gentem . X X X 1 4 r~roan et franget earn — -rrattn per s c e v à , chirek et scevà et contri'tio ejus primo meus 5 9 6 , L x x , Chaldaeus et Vitringa, q u i , ut notat Rosenrnuller, posteriorem hanc lectionem praefert, quod similitudo parabolica partes heterogeneas non admittens, infera:, comminuuonecn et contritionem .partium muri collapsi adscribend.im esse Japsus gravitati, qui per m s a ? ind'eetnr. X X X 3 0 I'liD 1° doctores tui — p i D doctor tuus, Kenn, 1 , 2 3 , 1 8 2 , fuel 2 , 7 1 5 » piuqo a U 1 ec Vulga-

I

A

S

tus. Sic postulat praecedens singulare verbum rj^D-i, nisi plur ' .ectio distributive sumatur, ut sumi ab interpretibus solet', v e ] r u t notât-Avrîvillius p. 5 3 4 , praecedens verbum mutatis punctis ad kal vel hiphil refèrat u r , ut vertunt, sed in diversa significatione, Vulgatus , Syrus et Chaldaeus. Posterius y n o iterum "piö in singuL legunt iidem codices Kenn, ac meus 7 i 5 cum Vulgato . X X X 2 3 ID in prato vel pascuis. Per kametz mei v a r i i , ut 2 0 , 2 1 1 , 2 2 6 , 2 9 5 , 3 0 4 , 3 0 5 et alii, ut mavult Michaelis Supplern, Lex p. 1 2 4 8 , ad t d referens et de regione interpretans. X X X 3 2 m o r a fundatae vel fundationis — m o r a castigationis. Praeter binos codices Kenn. 3 et 8 9 in Appendice prolatos lectionem hanc sistunt cod. meus 1 2 1 9 ex prima manu , Biblia Pisaurensia 1 5 1 7 , Prophetae posteriores Pisaurenses 1 5 1 6 , P i saurenses alii cum Com. Abarb. 1 5 2 0 , et ut videtur, S y r u s , qui vertit jS^a«**. {t^oJ^Q-Aj -virga subjectionis, seu subjiciens, damans. „ Quid est transitus virgae fundatus aut fundationis? Nihil video proferri hanc in rem quod possit ferri Itaque credidi esse legendum pro m o r a fundationis toto aut m o r a mousar aut mousarah, castigationis aui supplicii quod optime consentit cum virga, quae adhiberur ad puniendum. Sic Prov. x x i l 1 5 . , , Haec Ciericus Comm. in h. 1,, cui adstipulantur L o w thius, Michaelis iu Supplem. ad Lex. p. 1 0 9 8 , et Baverus tum in Schulzii Scholiis continuatis T . i x p. 1 1 9 , tum in Critica sacra p. 4 4 8 . X X X 3 3 nvt ipsa — K-Vi ipse vel ipsurn, cod. mei i o , 7 1 5 , 8 j 5 , 9 2 j ,

I

S

A

primo a i l , 3 * 9 ' 7 8 * , 9 4 0 , Melius propter roasc. f n y quod praeeedit, et p i n quod sequitur. In textu KM cum k e n sin meus 2 3 hispaiiicus. Alii multi sive Kenn. sive mei cum Bibliis Sonc., Brixiensibus, Complutensibus in textum recipiunt marginale k t t , etiam h i s p a n i c i , ut mei 2 6 , 1 9 6 , 304 aliique. X X X I 4 Kip"1 vocatur, congregatur, vel clamatur — Nip? in kal clamat primo meus 3 0 4 hispanicus, videlicet mulutudo pastorum. Active S y r u s , Vulg a t u s , ille quidem in significatione clamandi, hie occurrendi. X X X I I I x "¡n?:o cum perfeceris . Kennicottiani ac mei plures cum Bibliis Soncin. ac Brixiensibus plene irvfoD, qua lectione D a t h i u s , Michaelis a l i i que utuntur ad eruendam ac figendam radicem et significationem hucusque incertam obscuri hujus verbi hoc tantum loco occurrentis. Plenam lectionem sistunt etiam codices hispanici, inter quos mei 26, 5 1 8 , 8 x 5 ' e t alii. im^HD cum n expresso vel conj. niphal, vel hiphil Kenn. 4 , "tni>:0 primo meus 5 7 5 , sine daghesc in nun multi. Nullus "jrvfco per D , ut vult Capellus, Lowt h u s , Seckerus et Doederlein , nullus i n i t i o cum n inserto cum fatigatus fueris, ut vertunt S y m m a c h u s , V u l gatus ac Chaldaeus, et contendit Dathius. Quod tamen non necessarium, nam x aliquando quiescit vel eliditur, et ut Isaiae x x x v i l 26 est in loco parallelo i l Reg. x i x 1 5 sic pro "jnw^D esse potest i r v f c o . R. Parchon in inedito Lexico refert ad rad. r - f o , plene legit f r n t o , exponit per i n ^ D , subditque esse pro -[n-foro extruso vel deficiente n , ut in aliis qui-

I

A

S

53

busdam verbis et exemplis fit , quae ipse suppeditat. X X X I I I 2 O j n r brachium eorum '—• W k brachium nostrum, primo meus 2 , Vulgatus, S y r u s , Chaldaeus, Arabs Saadiae. Sic ex hodiernis criticis Houbigantius, L o w t h u s , Doederlinius, D a thius, Baverus, partirti veterum a tatem, partim contextus analogiam secuti „ . Dura est, inquit de D i é u , enallage personae in a m , quod affix um tertiae personae collocetur inter duo affixa primae personae „ . „ Legendum est sine d u b i o , ait Dathius ad calcem in Not is criticis p. 6 7 9 , -omr brachium nostrum. Mutatio personarum, alias quidem satis frequens, in hoc tamen verborum nexu prOrsus aliena est „ . E x Doederlinii sententia „ recepta lectio v i x sanum admittit sensum, nam deprecatur contra hostes . Commodiorem ac faciliorem monstrant Syrus et Chaldaeus gravissimi tesres , , . Sed pronomen eorum, at recte notant Clericus et Rosenmuller, et ante eos P i scator, ad Israelitas ipsos referri optime potest et debet : Esto brachium eorum , „ qui auxilium tuum expectant, seu Israelitarum ac popularium meorum „ . Atque ut idem Clericus in latina sua Versione huic personarum mutationi, quae est in t e x t u , non est obsequutus, sed primam retinuit, hoc idem veteres illi interpretes efficere potuerunt, et reapse aliquando effecerunt. X X X I I I 3 -fnnirra ab ex.dtaùone tua. Cod. meus 9 4 1 hispanicus i n o m o per cholem in plur. ab exaltationibus tuis, ut Chaldaeus a multuuiine ma-> gnalium Atque ante afExum plur. jod inserunt Kenn. ac mei quamplures cum. Bibliis Soucinensibus , Brixiensibus y Att»

I

54

S

A

I

A

S

tiquis sine anno et l o c o , et Prophetis

sensu neutrali suiutum

poster.

fixum

raeos

Soncinensibus. hispanici 4 ,

815,

Eminent

inter

187,

518,

23,

singulare

pronomen •< 1 -

femininu U1 ac

ad nomen plurale vel m a s c i i l i n u m , vai f e m i a i n u m „ , * inquit

1092.

Ibid. TiSSJ a VDD dissìparunt TSSD per cholem

se

——

a yiQ dispersae

sunt,

i c i t i al

Schroederus

itf

Institutianibus

hebraìcis,

de hac eadem

agens

reg. 3 5

p.

syntaxi

24,

cujus

melius cod. mei 9 4 0 , primo 3 0 4 , 5 6 0 .

quatuor alia s u p p l i t a ! e x e m p l a . V . et

Bini postremi

Michaelis Gramm,

hispanici.

X X X I I I 6 r i n D n sapientìa —

rrasn

XXXVI

ar.ab. § . 7 0 .

2 ^m

cum

exercitu

—

idem in stata absol. melius Kenn. 3 0 ,

V n a forma nomiuis a b s o l u t a , ut' c o n -

93 , 1 1 6 ,

textus analogia r e q u i r i t , cod. mei 4 ,

145,

168,

20,

554, pri-

3,

663,

824, 9 4 1 ,

1252,

187,

575,

mo 2 ,

26,

7 8 2 , nunc 3 8 0 .

4,

226 ,

2 2 8 , nunc 737,

mei

176,

440,

In meorum

579, numero

sex h i s p a n i c i . In recepta lectione forma regiminis est

pro

absoluta>

nihil sequitur quod r e g a t , vel

quia subin-

telliaendum n«r Domini. o X X X V 7 rriTi^i cum m a p p i k cubitus

ejus —

nWi

de-

sine mappik de-

cubitus , cod. mei 2 , 4 , 2 0 , 2 3 ,

174,

a n ,

518,

226,

304,

341 , 3 8 0 ,

5 6 ° ' 579 » 7 3 7 ' 8 j 5 > 9 2 3 » 94°> 9 4 2 , Erfurtensis 1 et 5 , Biblia Soncinensia, Brixiensia, Veneta 1 5 6 6 , V e neta 1 5 7 0 , Ven. 1 5 8 2 , Ven. 1 6 1 3 , V e n . 1 2 . 1 6 1 5 , V e n . Rabb. 1618, Basil. Rabb. 1 6 1 8 , E x codicibus Sep t e m vel octo hispanici, ac 5 6 0 notat praeterea ad marg. m p-so n*? p^no i s o a In accurato codice he non habet mappìk . Houbigantius piofert et ipse aliam notam codicis Parisiensis, quae testatur in coriecto codice illud non reperiri. In horum codicum lectione duplex de-yitatur difficultas et a n o m a l i a , quae adest in c o m m u n i , in qua pronomen ffemininum ac singulare construitur cum nomine masculino ac plurali o":>n. Sed usitatum id apud Arabes et H e braeos. „ Frequens praesertim est ut

174,

211,

226,

319,

346,

380,

4 4 ° i 5 4 5 » 5 4 8 , 554•> 7 * 5 » 7 3 7 . 8 1 5 1 923 » 9 4 ° 1 primo 2 , 2 3 , 3 0 4 , 1 2 1 9 , Erfurtenses 1 * 3 , primo 5 , Biblia Sonc. 1 4 8 8 y Pisaurensia 1 5 1 7 , Prophetae posteriores Pisaurens. 1 5 1 6 , iidem 1 5 2 0 . Haec eadem forma c o n strueta pro absoluta occurrit i l R e g . x v n l 1 7 , ubi iterimi c o d i c e s , ut v i d i m u s , earn e m e n d a n t . X X X V I I 1 4 inKipn et legit illud — Q N i p 1 ! et legit ¿ a j , scilicet literas. Kenn, i , meus 3 8 0 , ac locus parallel us i l Reg. x i x , 1 4 , Praecedit plur, o n s o r r , sed sing. sufExum distributive s u m e n d u m , vel numeri enallage agnoscenda. XXXVII extremitatis

2 4 l^p EailD ejus

—

rium extremitatis 715,

ejus,

primo a n ,

3 1 9 , et locus

altitudinem

Tip p^a

diverso-

Kenn. 9 6 ,

mei

663 , alii ad marg.

parallel us rl Reg.

xix

2 3 . Ita L o w t h i u s , sed veteres omnes in Polyglottis

et

Hexaplis

stant

pro

recepta lectione , quae nec a parallela diiFert, si intelligatur penetrasse in summam ejus e x t r e m i t a t e m . ubi

diverso-

rium erat . XXXVII —

OTIS'

scent»

30 o m

deterius,

Kenn. 7 2 ,

sponte

degenerans, 160,

245,

renascens nigreprimo

I

S

A

4 , 1 5 8 s liiet 4 , i 7 4 » 2 1 1 , 4 4 0 , 548 , i primo 5 5 4 , , 5 7 9 , primo Erfurt. 5 , Biblia Brixiens. 1 4 9 4 , Pisaurensia 1 5 1 7 . , Veneta Rabb. fol. J 5 l 7 i Ven. 4. ej. anni,Ven. 1 5 2 1 , Ven. 4. 1 5 2 5 , Basileensia Ministeri 1 5 3 4 , Parisiensia Rob. Steph. in 4 . , Prophetae posteriores Sonc. i 4 8 6 , P i saurenses cum Com«. Kimchii 1 5 1 6 , Pisaur. cum Com. Abarb. 1 5 2 0 . Quibus editionibus ex Bibliis Halensibus addenda Biblia Plantiniana 4. 1 5 6 6 , si sic legunt, hie diversa a Bibliis Plantinianis ejusdem anni in 8. , aliisque hujus typographi variis quae apud me extant. Ita satisfactum Michaelis votis , qui in Supplem. ad Lex. P. v p. 1 7 4 0 codices profèrri postulabat per mem legentes . Utriusque enitn vocabuli sive OTW in Isaia, sive il Regum occurrentis, sübdit is interpretationem quidem ex contextu bonam, sed ratioaem etymologicam nullam reddi posse , ut fere barbara videri possint, reliquis linguis orientalibus ignota . Contra o ™ est ex ejus judicio „ unica lectio, quae ex Unguis illustrati , eique quam omnibus praetuli, interpretationi adcommodari recte poss i t . J^o^uwji enim de communi, deteriore , denigrato pooere S y r i , Arabes de corritpto in eibis solent. Frequens literarum O et D a librariis facta p e r m u t a n o . . . . Possit sane ö r w deterius et degenerans granum esse quod tertio anno ex ryno renascitur „ . XXXVIII II r r r r Dominum, Dominum. Codici meo 4 4 0 qui cum Syro una tantum vice nomen ¡T leg i t , bini alii adstipulantur, 1 0 9 2 , primo 1 2 5 2 . Quorum primus una cum 1 2 1 9 , sed hie ex prima jnanu, pro

I

A

S

55

Vm habent , ut alii nonnulli ad hunc locum producti. XXS^II 13 "ip3 "ry Tnty Aequabam usque ad mane ec. Integer versus deerat primo in cod. meis 2 , 9 4 1 , 1 0 9 2 , nec legit S y r u s . Dubitaadum tamen non est quin ex simili praecedentis desmentía in utriusque exemplaribus, meis ac S y r i , is omissus sit. X X X V I I I 1 4 DICO sicut equus vel gru s — o'cü sicut hirundo, Kenn. 2 4 6 , mei 2 0 , 7 3 7 , primo 226, 4 4 0 , L x x , Theodotio, Symmachus, Vulgatus,Syrus , Chaldaeus, Arabs Polygl., Arabs Saadiae . Solus Aquila vertit sicut equus, ut proprie recepta lectio, ipso monente Hieronymo, dénotât, quamvis altera gruis communier a lexicographis propter nostrum Isaiae locum ac Chediv Jeremiae ei subjiciatur. Notandurn tamen in Jeremia cap. v n l 7 puncto chirek instruí ac marginali Kerì seu emendatione D'O, quod in Isaia in nullo codice ex tot hucusque collatis comparet. Contra orientales, si credimus Catalogo variarum eorumdem et occidentalium lectionum in Polyglottis ac Bibliis Rabbinicis edito, legunt hic in textu C D D , et ad marg. Kerì DICO . Quorum forte lectionem respexit R. Jacob ben Chaiim, qui in Bibliis Rabbinicis Veneris 1 5 2 5 a se editis n o tavit ad marg. a n s o r*«pa in quibusdam libris Chediv esse D'CO et Kerì oíos . Nam, ut diximus, in nullo libro sive mss., sive edito hoc K e r ì , et Chediv, sive haec textualis ac marginalis lectionis varietas reperitur, quod Norzius ad hunc locum confirmât. V. 1 6 p ò . Kennicottianis qui legunt o n n , sufFragatur ex meis 1 0 9 2 prima manu.

56

I

S

A

X L i ò pin; in forti — prno quasi fort is, cod. mei 1 7 4 , 5 0 7 , 6 0 6 , primo 5 6 2 , et Tanchumà fol. 4 7 col. 1 liti. 1 5 . X L 20 poarr Assuetus, alii Pauper , alii aliter. Cod. meus 2 0 pnon Disposition, vèl active Disponens, 3 8 0 primo p o o n Obtectum vel Obtegens, o super ras. 2 2 6 . R. Parchon in inedito Lexico obscuro huic vocabulo eandem significationem tribuìt, quam habet rniDD^n Exod. I 1 1 , sive de loco accipiatur, in quo dona reponunt u r , sive de ejus praefecto vel thesaurario, ut exponit Aben Ezra. XLI 2 ad pedem suum — Y^yh ad pedes suos, primo mei 2 0 , 7 1 5 , 1 0 9 2 , L x x , Arabs. Ibid, i s y s ut pnlverem . "iDìD Ken. 2 , primo 1 0 9 , primo meus 3 8 0 , in pulverem primo Ken. 4 , ut L x x et Arabs. X L I 1 4 Tin per sceva homines Israel vel pusille Israel — Tip per tzere martui vel miseri Israel, primo mens 5 4 3 , Aquila, Theod., Vulg. . „ Plerique vertunt paucos Israel, ego mallem mortuos Israel, ut civiliter mortui dicantur, qui a patria e^torres sunt, sic ut rami a suo trunco decisi. Et ita quidem ab Ezechiele vocati sunt qui captivi agebant apud Babylonios et ossa arida, et mortui mandati sepulturae. Sic enim cap. x x x v i l 1 2 : Ecce ego aperiam tumulos vestros, et educam vos de sepulchris vestris , popule mi, et educam vos in terram Israeliticam „ . Rosenmuller Schol. in h. ! . . Praefert et Baver in Schulzii Scholiis continuatis T . IX p. 1 9 6 , qui subdit sic vocari «ìiseros afflictosque Judaeos c. x x v i 1 9 . X L I I 2 0 ¡rnw audiet — yatt'n auiits, Acceduot ex meis 9 4 8 , p n -

I

A

S

mo 1 2 5 2 . Pro praecedenti n s u n Ken. bini, 2 0 6 , 6 0 1 , habent in tertia pers. w custodi», sicque cor rectum in

3 3 7 1 343 • XLIII 2 m v O j l et per flumina. — r m r m et flumina, Kenn. 9 6 , 1 2 9 , mei 5 9 4 , 8 9 3 , primo 2 , Biblia Sonc., L x x , Vulgatus, S y r u s , Arabs communis, et Arabica yersio Saadiae. V i d e licet flumina. non inundabunt te, relato hoc vocabulo ad sequens verbum . In communi lectitfne subintelligendum est praecedens Toyn pertransies. X L I I I 7 mriD^i et ad gloriam meam -— 'TCO^ ad gloriam meam, Kenn. 1 , 7 2 » 9 3 ' 95 f 1 0 9 , 1 3 0 , 1 5 0 , 1 5 3 , 2 2 3 , 3 8 4 , mei 2 3 0 , 2 6 6 , 594, 8 9 3 , primo 1 , 1 1 , 9 4 9 , Vulgatus, S y r u s , connexo hoc membro cum antecedenti fluidiori ac meliori sententia. Unumquemque, qui nomine meo vacatur , ad gloriam meam creavi. X L I V 1 2 Tsyn lima vel securi — 351, luya comprìmit, Kenn. 3 3 5 , 357 » 4°3» 43^ > 4 6 1 ' Primo 1 5 8 , mei 5 4 8 , 6 6 3 , 9 5 1 , primo 2 0 0 , 3 0 5 , 4 0 8 , 1 0 9 2 . R . Parchon e x ponit per a m p securitn. Saadias in Arabica sua versione ^¿«.Ly-iiJt quod de forcipe serrata in notis exponit ejus editor Paulus . Alii, inter quos Forerius ac recentiores nonnulli interpretes ac critici, pro participio habent verbi T S y , quod varie interpretantur . Quidam , ut mei 2 6 , 1 7 4 , 9 2 3 » primo 78.9 , legunt praecedens ttnn per kametz in statu absoluto, ut L x x e t S y r u s , artifex ferrum coedit, vel ackit. Null'us fys sine vav copulativo, quod tamen, ut alibi, pro redundante haberi potest. V . 1 5 pro tó eis Kenn. 2 3 Ìl ei-, ut vertunt veterum plerique ac

I

S

A

context«« postulat. Seel notum TO? aliquando singnl. sumi pro X?. X L V I I 1 2 -it0>a in qui bus labaraSti — " W O sicut laborasti, Ken. 1 1 2 , pr. 1 3 0 , mei 2 7 , 5 4 8 , primo 2 0 , 2 2 6 , 6 6 3 ac Prophetae Soncinenses. X L V I I 1 3 f r w consiliorum tuorum — inisy consilii tut, Kenn. 1 , 4 , 9 6 , 2 5 3 , roei 3 8 0 , primo 6 6 3 , 1 2 1 9 , ac BibJia Soncinensia . Sic evitatur irregulare affixum in eorum sententia qui hujus nominis formam hie pro singulari babent. Sed earn alii pro plurali ex Cbaldaeorum more accipiunt. Sing, affixum per t z e r e , sed retento j o d , Regiomontanus 2 , meus 5 5 4 . . Ibidem ran vel nan augures — nan in textu per chet idem vel magi, cod. mei 2 6 , 6 6 3 , p r i m o . 1 8 7 , Biblia Brixiensia 1 4 9 4 , Basileensia bebraeo-latina 1 5 3 4 . , Amstelodamensia sine punctis Menassè ben Israel 1 6 3 c , nan primo meus 5 6 0 , Biblia Veneta 4 . 1 6 1 3 , Veneta alia 4. 1 6 9 0 , K e i i nan Biblia Veneta 1 6 2 7 , Amstelodamensia 4. 1 6 3 5 , Veneta 4 . 1 7 3 0 , Ven. 8. 1 7 6 6 , Pisana 1 7 8 1 . „ E g o eandem esse vocem hoc loco quae praecessit vers. 1 2 et 9 , existimo, et cum n , non cum n , n a n , non t a n . Nullibi enim reperitur et facilis est mntatio unius litterae in alteram. Qui sint autem o n a n , exponit p f o p b e t a . Y o c a n t u r autem ab Hebraeis tonjunctores, »t supra d i x i , ut qui nunquam cessant sttllas combinare seu conjung e r e , ac conjunctiones astrorum, o p p o s i t i o n s et constellationes observare,,. Forerius Comm. in b. J. fol- 1 6 6 verso. Per n legit etiam 'Clericus in h. 1. R. Parcbon in inedito suo Lexico ccd. mei 7 6 4 , quamvis iegat per h e , e x -

I

J

5

S

ponit tarnen per ^ ' i t t T n seu praestigiatores, mago s, in significatone c a n a n , ac subdit ex aliormn semen tia nostrum nan esse sicut lain ex permutatione n cum n . Codex alter meus Parchoniani Lexici ! 0 3 8 addir expositionem a n o n y m i , qui explicat et ipse per n^* Nintca a - o œ n nn . s r r a o t p ¡ r r a i t n n rvEaob mcyy^ "i?a -pan mago s qui caelum explorant, quum nìtìdum ipsum est ac purum sine nubìbus, ut facìjnt praestigia, aliunde deducto verbo a TO vel *na. Kimcbius ac recentiores noanulli lexicograpln deducunt ab arab. divisiti quasi sectores d i c a s , p r o pterea quod astrologi et augures coel u m , vel ejus regiones in totidem d e mos vel partes ad captanda anguria dividerent. Keri n a n ve-1 piene n a m in textum multi recipiunt, quos et editiones variae, antiquae praesertim, seq u m m i r . V. 1 4 cjian? ad calescendum. Per sceva et kibbutz idem Regiomontanus 2 , meus 3 8 0 , et ut videtur, primo 2 , quod ut aptius ad grammaticas leges probant Michaelis, Lowtbius, Doederlinius ac Baverus. X L V I I I 1 1 ^n- prophanabitur. A d dunt 'Qty nomen meum Kenn. 9 6 , L x x , et Arabs, Librariorum incuria vocabulum hoc excidisse pu tat Lowthius, quod tamen optime potest subintelligi. X L V I I I 1 8 tfò utinarn. Bini mei, 4 , primo 7 3 7 per cholem non auscultasti , Ni1 Kenn. 1 5 9 , primo meus 6 6 3 , T? Kenn, septem ac mei quinque, inter quos 2 6 et 9 4 1 Impanici. Vide Michaelis Supplem. p. 14. i 5 . LIV l 2 num tuum — tuos, Kenn. 7 3 7 , primo

"jVm hyi et omnem termi"J^iaa et omnes terminas 1 7 , 9 6 , 1 3 6 , mei 5 5 4 , 2 0 , 663 , Vulgar., Syrus . 8

1

S

A

I A S

I. » 4 v n n : dcdi eum — -¡\nro ut legend um plerique autumant, inter dedi te, primo Kenn. 9 5 , primo meus quos R. Parchon in inedito Lexico: 5 9 6 , et S y r u s . Ica Koppius et Doe- •r-voTi *m mp nps arcotc/ -d by r,* d e r l e i n , a d Israelem converso sermone. djddd its" ^ ,—fay p i km nnx n ^ n L V I 1 2 nnpx sumam vel afferam.rinN nnpst 0 7 1 1 0 . ^ Quamvis scriptum — nnpD sumamus vel ajferamus, Kenn; sit mp nps binis vocibus, unica t a n 3 0 , meus 7 1 5 , Theodotio, S y r u s , Vul- tum est vox, ut vitula iTD-1 "D" sumgatus, Chaldaeus , et Arabs Saadiae. mopere pulchra ( Jerem. x l v I 2 0 ) quae Favet coutextus ob plurale HN3D31 et ut duabus scribitur, sed ut una legicompotabimur, quod sequitur, tur „ . Ita etiam Saadias, qui vertit 8 n ^ j retexisti — rvVa kal migrasti vel recessistì, primo a 1 1 , L x x , Syrus , L o w t h u s , Michael i s , Doederlein , Koppe , Baver, in Poli vero Synopsi Pagninus, Munsterus, Piscator, Forerius et Glasstus. LVII

¡Jol-Co-iuL dijfractionem. in meusL X I 7 o r f t eis — a D ^ vobis,

Kenn. 3 0 , 7 2 , mei 4 , primo 211, 3 8 o > 5 4 5 » et S y r u s . L X I 8 nViitt in holocausto — n?ijp per patach et sceva in iniquitate cod. L I X 1 2 umKUm et peccata nostra mei 3 1 9 , primo 3 0 5 , 3 8 0 , 575, -— •Dnttttm et peccatum nostrum, Kenn. 6 6 3 , L x x , Syrus , Chaldaeus, Arabs, 2 2 4 , mei 9 9 3 , primo 5 4 8 , nunc seu Grotius, Clericus , Doederlein . Alii sing, punct. 5 5 4 , favente contextu ob communem ipsam lectionem in hac siverbum sing. nn:y testatur, quod se-gnificatione interpretantur. „ n?iy acquitur. Sed pluralis lectio distributive cipio pro n ^ y iniquitate et - injustitia, accipi potest pro unumquodque pecca-quomodo et rftiy usurpatur Job v 1 6 , torum nostrorum, vel ex hebraeo idio-Ps. l x i v 7 et l i i I 2 , recteque hoc retismo , licet rariori, exponi, quo sin- ferri potest ad gentes, quibus ob ingularia verba foeminina cum pi. ver- justas rapinas in Dei populum patrabis construuntur. t a s , et sua eripere Deus minatur „ , LIX 18 hyo I. Satis superque, inquit de Dieu in h. I.. „ Sic omnia vel Abunde — Dominus, forte bene cohaerent, subdunt anslicae An, o Kenn. 1 2 6 , meus 3 S o , Chaldaeus et notationes, ut ratio reddatur T cur Deus Lowthus. Ac secundum forte itepro suis judicabit, et injurias ipsis i £ rum per 3 idem Kenn. 1 2 6 , ut i t e latas rependet, quia jus amat et i n rum videtur legisse Chaldaeus. jurias odit „ . LXI 1 CD^IDK^l et vinctis — O^TONVi Ibid, o n f y s opus eorum —oonfys idem alio nomine Kenn. 9 6 , 2 5 3 , opus vestrum, primo meus 7 8 2 Tole->3 9 2 , 4 9 0 , mei 2 0 , primo 2 , 4 4 0 , tanus an. 1 2 7 7 et Syrus . Idem sed no5 9 6 , Biblia Sonc. ac Prophetae Sonc. mine masc. o r ^ y s primo meus 5 9 6 . Ibid, n p npQ apertionem carceris, L X I I I 4 DDDi et annus. Plurimi vel vinculorum. Kennicottiani ac mei codices Kennicottiani ac mei cum BiVarii cum Bibliis Complutensibus mpnps bliis Soncinen., Brixiensibus, ac Prouno v e r b o , geminatis secunda et terphetis Soneinensibus nut» omisso vav na radicalibus, omnimodam apertionem, copulativo,

I

S

A

LXÌll i l -m populi sui — VDy servi sui. Paucissimis codicibus qui hanc lectionem sistunt, addendus meus l a 1 9 ex prima m a n u . Ita etiam l e git R. Immanuel in inedito Even bocken in cod. meo 8 0 9 , sed ex scribae oscitantia . Nam subdit starim TOy TOH ntüO idest Mosis pastoris populì sui, textum refèrens ad abbreviata Scripturae loca. „ Vel abest, inquit, vav copulativum, et est ac si diceret min „ , ut vertit V u l g a t u s . Alii lojf pro nominativo habent postposito verbi "Or Recordatusque est, vel RecoUt prisca Mosis tempora populus ejus. Ita Forerius et Castalio diuque ante eos Saadias in Arabica sua versione. Codicibus m e i s , qui in plurali legunt •>jn pastoribus, accedunt 9 4 1 , 9 4 . 2 , 1 2 993, 1219, 5 7 •> n u n c 1 0 9 2 . L X I V 6 iMraro et dissolvisti nos r alii aliter — " M o m et tradiiisti nos,, meus 4 4 0 , L x x , S y r u s , Chaldaeus, Arabs uterque, communis, et Saadiae r Houbigantius , L o w t h i u s , Daibe ,, M i chaelis , et ante eos G r o t i u s , c u i male Forerium addit Poli Synopsis. Ita per nun codex ille noster a p o , nonper gbimel in conj. p i h e l , ut ad h. 1. retulimus. L X V 1 i^xca interrogarunt — 'Dl^NH/ interrogarunt me, Kenn. 4 , 4 5 3 , primo meus 5 7 5 , L x x , S y r u s , C h a l daeus, Arabs communis, et Arabs Saad i a e , qui tamen de s u o , ut saepe ab imerpretibus f i t , pronomen supplere potuerunt ac supplevisse videmur. Sed alitar opinatili-Dathius in b. I.. „ I n verbo absorpra viderur syllaba 0 in sequenti voce ea incipiente, quod appare! ex 'jifpa in altero membro „ .

L X V I 1 o p t t absoluta forma pro constructa. Per sceva in regimine meus 3 0 4 hispanicus.

JEREMIAS C a p . I 2 fio» P filii Amon — p yinx fitti Amos, cod. meus 6 3 5 , forte Kenn. 1 8 7 , L x x et Arabs. Ac illi quidem in utroque e x e m p l a r i , Va-» ticano et Alexandrino , et apud Theodoretum. At vero eclitio Complutens i s , et versio Syro-hexaplaris ex A m brosiano codice a Norbergio edita habent À ' . i i ó v , ac filius Amon erat reapse Josias. I 4 ad me —» ad eumf primo meus 1 cg 2 , cod. Vaticanus L x x , Mosquensis D ex collatione Matthaei, Bavar. Theodoreti et Origenes T . I l i pag. 1 2 7 , haecque lectio ob vers. 2 praeferenda videtur Schleusnero in 110tis ad Michaelis Observationes in Jerem. a se editas. Sed cod. Alex. L x x , ut et editio Aldina ac Complutensis legunt Ttpó; ¿is, contendente versione Arabica ac Syro-hexaplari. Haec tamen lectio videtur prioris correctio, ilia verior L x x . V. Houbigantii JNotas crit, in hunc locum. I 5 "pvsN formarem te. K e r ì , seu marg. lectionem -p-ss a in textum assumunt plurimi codices Kenn. ac mei cum Bibliis Soncinensibus ac Complutensibus. In meorum numero hispanici non pauci, ut 2 3 ; , 26, x 8 7 , 2 9 5 , 3 4 1 , 4 1 1 , 463;, 548 , 575 , 674 , 1 0 9 2 , 1 2 1 9 , al'iique in Aplnarà hujus loci. II 2 0 »Tiijtt; con fregi—rfiDit» con /registi, Kenn. 1 7 0 , primo meus 5 4 8 , ,

I

S

A

LXÌll i l -m populi sui — VDy servi sui. Paucissimis codicibus qui hanc lectionem sistunt, addendus meus l a 1 9 ex prima m a n u . Ita etiam l e git R. Immanuel in inedito Even bocken in cod. meo 8 0 9 , sed ex scribae oscitantia . Nam subdit starim TOy TOH ntüO idest Mosis pastoris populì sui, textum refèrens ad abbreviata Scripturae loca. „ Vel abest, inquit, vav copulativum, et est ac si diceret min „ , ut vertit V u l g a t u s . Alii lojf pro nominativo habent postposito verbi "Or Recordatusque est, vel RecoUt prisca Mosis tempora populus ejus. Ita Forerius et Castalio diuque ante eos Saadias in Arabica sua versione. Codicibus m e i s , qui in plurali legunt •>jn pastoribus, accedunt 9 4 1 , 9 4 . 2 , 1 2 993, 1219, 5 7 •> n u n c 1 0 9 2 . L X I V 6 iMraro et dissolvisti nos r alii aliter — " M o m et tradiiisti nos,, meus 4 4 0 , L x x , S y r u s , Chaldaeus, Arabs uterque, communis, et Saadiae r Houbigantius , L o w t h i u s , Daibe ,, M i chaelis , et ante eos G r o t i u s , c u i male Forerium addit Poli Synopsis. Ita per nun codex ille noster a p o , nonper gbimel in conj. p i h e l , ut ad h. 1. retulimus. L X V 1 i^xca interrogarunt — 'Dl^NH/ interrogarunt me, Kenn. 4 , 4 5 3 , primo meus 5 7 5 , L x x , S y r u s , C h a l daeus, Arabs communis, et Arabs Saad i a e , qui tamen de s u o , ut saepe ab imerpretibus f i t , pronomen supplere potuerunt ac supplevisse videmur. Sed alitar opinatili-Dathius in b. I.. „ I n verbo absorpra viderur syllaba 0 in sequenti voce ea incipiente, quod appare! ex 'jifpa in altero membro „ .

L X V I 1 o p t t absoluta forma pro constructa. Per sceva in regimine meus 3 0 4 hispanicus.

JEREMIAS C a p . I 2 fio» P filii Amon — p yinx fitti Amos, cod. meus 6 3 5 , forte Kenn. 1 8 7 , L x x et Arabs. Ac illi quidem in utroque e x e m p l a r i , Va-» ticano et Alexandrino , et apud Theodoretum. At vero eclitio Complutens i s , et versio Syro-hexaplaris ex A m brosiano codice a Norbergio edita habent À ' . i i ó v , ac filius Amon erat reapse Josias. I 4 ad me —» ad eumf primo meus 1 cg 2 , cod. Vaticanus L x x , Mosquensis D ex collatione Matthaei, Bavar. Theodoreti et Origenes T . I l i pag. 1 2 7 , haecque lectio ob vers. 2 praeferenda videtur Schleusnero in 110tis ad Michaelis Observationes in Jerem. a se editas. Sed cod. Alex. L x x , ut et editio Aldina ac Complutensis legunt Ttpó; ¿is, contendente versione Arabica ac Syro-hexaplari. Haec tamen lectio videtur prioris correctio, ilia verior L x x . V. Houbigantii JNotas crit, in hunc locum. I 5 "pvsN formarem te. K e r ì , seu marg. lectionem -p-ss a in textum assumunt plurimi codices Kenn. ac mei cum Bibliis Soncinensibus ac Complutensibus. In meorum numero hispanici non pauci, ut 2 3 ; , 26, x 8 7 , 2 9 5 , 3 4 1 , 4 1 1 , 463;, 548 , 575 , 674 , 1 0 9 2 , 1 2 1 9 , al'iique in Aplnarà hujus loci. II 2 0 »Tiijtt; con fregi—rfiDit» con /registi, Kenn. 1 7 0 , primo meus 5 4 8 , ,

L x x , V u l g a t u s , A r a b s , et S y r u s h e xaplaris . In secunda e d a m persona , sed retento jod paragogico et c u m scevà sub tav mtüh? cod. mens 5 7 5 I a — i s p a n i c u s , cujus antiquae scriptionis ac formae rettimi in fine secundae personae foemininae jod , quii 111 alia multa in Jeremia nostro et Ezechiele extent e x e m p l a , vix d u b i t a n d u m quin ea velior s i t , ei a vetusiis illis i n t e r p r e t i b u s l e c t a . Earn etiam praefèrunt D a thius , Michaelis , Vogelius et S p o h n i u s . „ Dispiciemi iura interpretatio textui propius c o n g r u a t , sentiri m o x p u t e m f o i e non facillimam m o d o sed et apl i s s i m a m , quae in secunda persona genii Judaicae scelus t r i b u i t , quo non n u n c p r i m u m s u m m i imperium numinis illiusque" legibus debita obsequia excuss e r a n i , insana rapiente idololatriae lic e n t i a . Nam hoc ipsum est quod praesenti concione omni potissimum s p e cial p r o p h e i a . Turn istud non serviam manifesto posiulat in praecedenti serie imaginem jugi et vinculi non hostilis alicujus aut p h y s i c i , sed m o r a l i s , ex i m p e r i o divino oriundi , quod quia ierre nollet gens i m p i a g a longo inde tempore dici et potuit et debuit diffractum a se avulsisse „ . Haec Aurivillius Diss. in h . 1. p. 5 7 7 , qui variis propositi's exemplis ostendit nostram liane formam etiam de secunda persona foe01. u s u r p a t i , ac praeter aliala otiautis j o d , provocai ad: voeem "nDTin sec. foe 111. Mich, i v 1 3 , in q u a , ut in nostro h o c l o c o , tò jod additur c b i r e k . Ibid. TipriD rupi — Tipno c u m scevà et jod otianie in secunda persona f u e m . rupisti cod. meus 5 7 5 , L x x , Vulg., Arabs, Syrus hexaplaris, Aquila, T l j e o d o t i o , ac critici superius l a u d a t i .

II 21 ri^O toturn ipsum -— n^D toiam ipsam, meus 5 5 4 . , ut v a l i Michaelis Observ. in h. 1. . „ Caussam non v i d e o , inquit i s , cur p u n c t a t o r masculinum esse voluerit. Faciliora o m n i a , si efFeras, vertasque ego te totam nobilibus vitibus compiantavi . Forte pimcta pertinent ad Kerì "rto, q u o d liabent nonnulli codices a 1 H . Michaelis in Bibliis Haleosibus l a u d a ti „ , et ex Kt nuicottianis ac meis n o n p a u c i , inter meos etiam 2 3 , 2 6 , 3 4 . 1 , aliique hisp mici . Sed masc. s u f i ì x u m opiime refèrtur ad praecedens pmti; ego piantavi te sorek praestaniissima vite , quae tota est semen ventatij, seu ver i s s i m u m , g e n u i n u m , f r u g i f è r u m semen . Sorek est, inquit P a r c h o n in inedito suo Lexico, y i x j n a v i w n z d ' ì d j p ò Sìtr species vitiurn pretiosissima vel aestimatissima, quae germinabat in terra Israel . Hinc non male Aquila in codice Syro-hexaplari y j a j B seu i p s u m p r o p n u m soieki n o m e n r e t i n u i t . Q u o d idem f e c e r u n t L x x Isaiae v 2 à{JL?l£%ov (rapyjx. II 2 3 - p r r viam tuam — "¡'OTT vias tuas, primo meus 2 1 1 , L x x , V u l g a t u s , S y r u s u t e r q u e , s i m p l e x et hexaplaris. II 2 4 TO Onager. Per h e h o c tantum loco o c c u r r i t . f o s f o r m a c o m muni liabent plurimi codices utriusque collationis, pluresque editiones, consentientibus etiam hispanicis, ut mei 2 5 , 575 ' 815 9 4 * » 1 0 9 2 . . Recepiti tatiien lectio Hoogthiana non est unius editionis S t e p h a n i c a e , , u t n o t a t ad h. 1. M i c h a e l i s , aut unius codicis K e n n . , ut subdit S c h l e u s n e r u s , sed p l e r a r u m q u e e d i t i o u u m , ac p l e r o r u m qye cpclicuai.

J E R L M II 3 1 .T$>SKO r"lH terra caligini* Domini f sevi maximae, vel maxime caliginosa — ìtVdd -pK terra ruinae vel desolationis, primo meus 7 8 9 , L x x , S y r u s simplex et hexaplaris, Clialdaeus et A r a b s . Ita a k o videntur legisse ac venisse L x x , non ex solo contextu et mera conjeetura, ut putai Michaelis, vel ex liberiore versione, ut Spohnius. nV'DXD serotina Kenn. 4 , 1 8 7 , primo meus 4 0 9 , Vulgatus et in Hexaplis Syriacis Aquila et S y m machus. Ad hanc lectionem ac signi— ficationem trahendus meus 8 2 4 , qui habet ìtVdnd. n^sxo primo mei 6 6 7 , 8 1 5 . Sic erit fòemininum TOV ^SKO quod in Josue legitur, caliginosa. Notat Kimchius, et e x Kimchio Norzius esse codices, qui habeant sceva sub o et patach snb x ex conjugatione pihel, ac sunt reapse ex nostris non pauti sic legentes, ut 2 , 4 , 2 0 , 2 1 x , 3 1 9 , 3 8 0 , 4 1 1 , 4 4 0 , 6 3 5 , 1 2 1 9 , et ad marg. Biblia utraque Ven. anni 1 5 1 7 . Sed haec Biblia ex errore, ut videtur, typographico sub D pro tzere habet chirek.. Habet tamen chirek in communi leciione cod. meus 2 9 5 hispan i c u s , alii quidam s e g o l , alii cum Bibliis Soncin. cateph patach sub N . I i e cum mappik 7 3 7 et Biblia Antiqua sine anno et loco, faventia iis qui volunt hoc vocabulum compositum esse e x Dei nomine ¡ T . Divisim ac binis vocibus rr *7SND cod. mei 3 4 6 a c 5 7 Ö , hispanici, quod m i r u m , et Prophetae posteriores Pisaurenses utrique an. 1 5 1 6 et 1 5 2 0 , a qutbus non puto diferre Biblia Pisaur. 1 5 1 7 hic in meo exemplari mutila . Posterior editio cum Commentario Abarbanelis sistit praererea n cum mappik. Alterutram autem vidit

I A S

Norzius, qui notat in alia ecfirione legi binis vocibus, sed eos qui sic scrrb u n t , in tenebris reapse esse et sine lumi n e , a n ' ? n w -fotti.

II 33 - p n viam tuam — vias tuas, Kenn.

158,

191,

fDYT primo

meus 2 i i , L x x , Chaldaeus, Syrus s i m p l e x , Syrus hexaplaris, Arabs.

II 34 a i 1 WVCù inventi-sunt sanguis . Cod. meus 1 1 3 2 inventus est sublata numeri enallage et anomalia. In sing, vertunt Vulgatus, S y r u s , A r a b s , sed L x x et Syrus hexaplaris in plurali "o1 sanguines ì ut cum praecedenti verbo congrueret. I l i 2 2 n e i » r&mìttam — ndin sanato, Kenn. 1 , 2 3 , 7 2 - , 9 3 , 9 6 , 1 1 2 , 1 1 6 , 150, 154, 158, 172 , 182, 187, 191, 210, 224, 225, 226, 227, 228, 246, 249, 250, 2 5 3 > 3 5 6 » 6 0 1 » 6 0 2 , primo 2 , 3 , 4, 94, 130, 1 5 5 , 1 7 8 , mei 2 , 2 0 , 26, 1 7 4 , 2 2 6 , 3 4 6 , 4 0 9 , 4 1 1 , 4 1 3 1 5 18 , 5 5 4 , 575»' 576 > 5 9 6 > 6 3 5 , 663, 7 1 5 , 8 1 5 , 9 4 1 , 9 8 5 , 993' 1219, 1252, 1257, pri no 2 4 , 1 8 7 , 2 1 1 , 3 4 1 , 440, 4 S 3 , 5 4 5 i 5 7 9 > 7 ^ 9 ' 8 2 4 , mine 3 8 0 , Erfurtensis 5 , Biblia Soacin., Brix Etisia , L x x , V u l g a t u s , Syrus s i m p l e x , Syrus hexaplaris et A r a b s . S e d forma utriusque verbi aliquando per— mutatur. Est inter cod. Hillelianus 4 1 3 «

III 2 3 pori strepitus , montcs —pun in statu regim. strepitus mont'mm, cod. mei 2 , 4 , 2 0 , 2 3 , 2 4 , 25, 26, 174, 187, 196, 2 2 6 , 295, 3 0 4 , 305 , 3 « 9 , 409, 440, 545, 663, 6 6 7 , 7 1 5 , 8 2 6 , 9 2 3 , 940 , 1 alii ad marg. 7 8 2 ,

34* 5 3 4 6 » 3 S o * 576, 596, 635, 7 3 7 , 8 1 5 , 824., 1 32, 1 2 1 9 , 1 2 5 7 , Biblia Soncin., ad

62

J E R E M I A S

marg. Veneta utraque 1 5 1 7 . ita in forma regim. L x x , Aquila, S y m m a chus, Vulgatus, Syras uterque et Arabs, sed in alia significatone. „ Nonne m e lius pori strepitus montiumì inquit ad hunc locura Michaelis, ut intelligatur sacer strepitus idololatriae, festorum, et canticorum, collato Amos v 2 3 , , . E x allatis codicibus quindecim hi-panici. IV 6 r y r r fughe — iryrr a rry Roboramini, Kenn. 1 9 5 , a i o , 2 4 9 , mei 1 8 7 , 4 0 9 , 7 8 9 , 8 1 5 , 1 2 5 2 , Prophetae Soncin., Vulgatus, S y r u s . IV 2 6 Täro destructae sunt — in^D ìneensae. sunt, Kenn. 9 3 , 115, 2.0 j , primo 9 1 , 1 0 0 , 1 3 9 , mei 2 , 2 0 , 5 9 6 , 6 3 5 , 9 2 3 , 1 2 5 2 , primo 4 0 9 , 4 4 0 , 4 6 3 , 5 5 4 , nunc 3 8 0 , 9 9 3 , L x x * eosque secati Arabs et S y rus hexaplaris,. Lectio quae Michaeli "videtur subjectis a se antea statuti^ çonvenientioF. V 8. o o r v n pasti — a-urvo onuste vel armati. Kerì in textu Kenn, ac mei plutes, etiam bispanici, Biblia Soneìnensia, Comphnensia, ad marg. Veneta 1 5 1 7 , et Judaei Orientales, monente cod. meo 7 8 2 . V 1 3 idi m et sermo. Per segol alia forma loco tzere mei multi, i n ter quos eminent ex hispanicis 2 3 , 26*

196,

4 1 1 ,

463,

560,

8 2 6 ,

. 9 4 1 , 1 2 1 9 , et Hillelianus 4 1 3 . Per duplex k a m e i z , ut mavult Michaelis, primo 7 3 7 . V 28 ray praetergressi sunt. Cod. mei 1 2 5 2 , et 1 2 5 7 , primo v n y excoluerunt, vel operati sunt res malts optima sententia et lectione, quam una cum communi exprimit Chaldaeus. V I 1 iryn. Defèctiva scriptio deriva« potest a rrj? Corrobora/nini, sicque

L x x , Vulgatus Syrns hexaplaris et Arabs, "iryn vere a ny Fugue, Kenn. 1,

23,

30,

72,

82,

1 1 2 ,

1 1 4 ,

116,

154,

155,

1 5 8 ,

182,

187,

226,

2 2 7 ,

1,

20,

3,

305, 579'

59

5

173,

1 9 1 ,

195,

251,

2 5 2 ,

25,

380,

9 3 ,

126,

26,

174,

411

, 4 4 0 ,

1 635 ,

66 j

9 2 3 , 9 8 5 , 9 9 3 , 1 0 9 2 ,

,

99,

J 0 2 ,

149,

1 5 3 ,

178,

180,

224,

2 2 5 ,

2 5 3 , 2 1 0 , 4 6 3 , 7 1 5 ,

1 1 3 2 ,

mei 226, 5 1 2 , 7 3 7 , 1 2 5 2 ,

pritno 2 4 , 2 1 1 , 5 1 8 , 5 7 5 , 824, 8 2 6 , Biblia Soncinensia, Brixiensia , Prophetae Soncinenses, et Chaldaeus. Favent puncta et contextus. V I 2 W m assimilo, vel exscindo, —• TVtn proiicio, pritno meus 8 1 5 . Per resc legerunt L x x m m , qui vertunt v^o., cehitudo, vel "jnTOi, si g e nu in urn est pronomen aov, quod ad^ dunt codex Alex.» editio Aid. et Complutensis, Syrus hexaplaris et A r a b s . V I 6 r r i i ? lignum — ¡Ti^i? cum mappik. lignum eius y cod mei 4 , 1 7 4 , 9 2 3 , 1 1 3 2 , primo 2 1 1 , videtur primo 7 1 5 , Biblia Brixiensia, Antiqua sine anno et l o c o , seu Neapolitana sec. x v , L x x , Vulgatus, Syrus simp l e x , Syrus hexaplaris» Arabs, Judaei orientales. Ibid, i p s n visitata est. Per resc i p s n meus 5 9 6 , videtur 1 9 6 , Biblia Soncin. et L x x , qui vertunt ^ e v S i j g . Apud Talmudicos enim verbum. hoc errarc significat, nisi malis cum S p o hnio eos legisse ipcpn . VI 1 8 "jm et cognosce — et cognoscite. Duobus meis ad banc l e ctionem productis addantur 1 2 5 2 , primo 4 0 9 , et ut videtur, 5 7 5 . Lectio h a e c , quam Hieronymus tribuit S y m macho., ia. versioae Syro-hexapUri t r i -

J E R E M I A S tar Aquilae, Symmacho vero alia >\)-iULo tt innotescat. VI 28 "no apostatae vel refractarii ^W. principes. Adstipulantur ex meis alir duo 1 1 3 2 , primo 1 2 5 2 , et Aquil a , qui in Hexaplis Syriacis legit f.±juj>. „ Horum auctoritatem secutus, subdit in Observationibus Michaelis, mallem vertere prìmarii vel antesignani maleficorum , non principes, sed scelerum antesignani „. VI 30 iKip vocarunt — W p in imperativo vacate, meus 94,1 hispa— nicus, L x x , Vulgatus, Syrus hexaplaris, Arabs, Michaelis. VII 7 T02££M in pihel et habitare vos facia m — YWDon in kal et habitabo , cod. mei ! 7 4 , 34.1 , 3 8 0 , 9 4 1 , 1 1 3 2 , primo 2 H , 3 1 9 , 9 8 5 , Regiomontanus 1 , Vulgatus et Aquila. VII 1 8 n o W reginae coelt — JTONVDV operi caeli. Consentiunt ex meis alii quidam, ut 9 4 1 , 1 2 5 2 , primo 1 0 9 2 , 1 2 5 7 . V. 2 0 put "37X. Deerat mn- in eodem cod. meo 1 0 9 2 ex prima maniu nec legunt L x x et Arabs. VIII 1 3 DTiiV transtbunt tos — a r o y servient eis . Ita ex meis alii quatuordecim , videlicet 1 9 7 , 2 6 7 , 606 , 656, 700, 814, 948, 1 1 1 2 , i 1 1 4 , primo 3 8 4 , 5 7 5 , 5 9 7 , 1 1 3 2 , 1 2 5 7 . VIII 1 4 "DOin stiere fidt nos, alii exscind.it — IDOIH projecit nos, cod. mei 2 , 5 4 7 , 6 1 4 , L x x , Syrus heaiaplaris, Arabs. „ Lectionem hanc si in hebraicis in venires, melius forte veneres intremus in urbes munitas, et ibi alti, idest turi simus. Decepit enim nos Jehova „ . Michaelis Observ. in h. 1. pag. 8 2 . Sed pro praecedenti rram nullus noisi per n, ut herum legunt L x x . V . 1 8 codicibus meis, qui di-

visiti) legunt wot ^313, addendi 109 1 1 3 2 , et ex prima manu 6 1 4 . VIII 2 3 Tjn et octilum meum — et oculos meos, cod. mei 8 1 4 , primo 4 0 9 , L x x , Vulgatus, Syrus simplex, Syrus hexaplaris, Chaldaeus, Arabs. In Polyglottis est v. 1 cap. i x . IX 2 toicn^1 ad veritatem — rmoN verhatem, Kenn. 2 5 2 , L x x , Vulgatus, et Syrus hexaplaris, probante Michaelis cit. lib. pag. 86. IX 4 "£>nrr illudunt. Per patach sub n et daghesc in n , seu communi forma pihel meus 8 2 4 . Parum accurate Michaelis pro hac lectione proferì codices in Bibliis Halensibus laudatos. Bini enim qui in iis laudantur Erfurtenses ac tres editiones nonnisi euphonico daghesc in lamed insigni^ untur, ut hoc ipsum verbum insignitur Jobi x n l 9 . Ex meis daghesc istud euphonicum sistunt codices innumeri, ex collatis octo ac quadraginta, alii-que non pauci in Aphtarà hujus loci , in quorum numero hispanici omnes melioris notae et accuratiores, et Hillelianus ipse 4 1 3 , Biblia Antiqua sine anno et loco, Isaias et Jeremias Ulyssip. 1 4 9 2 , et editiones variae sec. x v l . Sunt et inter bos non pauci qui habent patach, sed pleriqtie kainetz. R. Parchon explicat per TOT loquentur. Multi rnyn per segol, etiam hispanici. IX 6 rntO'S exercituum . Deest in Kenn. 6 0 , in meo 1 0 9 2 ex prima manu , in Prophetis Soncinensibus, L x x et Arabe. Sed quod spectat ad L x x , habent hie v&v Swdaeav editio Aldina , Complutensis, Theodoretus et Syrus hexaplaris sine asterisco, untie illud in sua editione restituit Spohnius.

J E R E M I A S IX 7 ")jT loquitur — TOT loquuntur. Ita ex meis etiara 1 1 1 2 , i j 32 , primo 5 9 6 , 9 8 5 ad m a r g . . Pro p r e cedenti m m n s bini m e i , 2 1 1 , 1 2 5 2 , primo m m alii cum Bibliis Brixiensibus et Antiquis sine anno et loco per segol. IX 14 niNTü exercituum. Non legunt cod. meus 1 0 9 2 prima m a n u , L x x , et A r a b s . Consenti: T h e o d o r e t u s , sed legunt editio Aldina Lxx, Complutensis et Syrus hexaplaris. X 2 "jti bx Viam gentium. Cod. meus 1 7 4 primo - p i , omisso b s , cujus constructio cum verbo est insoientior. Pro d k stare notat I m m a nuel in inedito Even bochen. X 3 i r r o excidit illud —- oniD per vav surek in plur. excldunt, mei 5 5 4 » primo 3 0 5 , ut mavult Michaelis cit. Observ. pag. 9 3 , relato verbo ad praecedens erra)?. Meus 3 4 6 ' d i d , L x x , S y r u s , Chald. n r o excisum. X 6 ¡'KD Adeo ut non sit — {'x Nullus est, vel Non est, primo mens 9 4 2 , Vulgatus, S y r u s , et Arabs. Difficilior est constructio ob praefixum o , ut notat ad hunc locum Michaelis, illudque ut merum scribarum errorem daninat Houbigantius. X 8 "froD'l et stultescunt — "fc^l et infirmantur, primo Kenn. 1 3 0 , T h e o d o t i o , et Syrus hexapl.. Vertit enim ille äaÜ£vvj,hic ^ ^ ^ V j o . X 2 0 o ' p o i et qui er'tgat aulaea meo, oipm et locus aulaeorum meorum , Keim. 1, primo meus 2 0 , L x x , eosque secuti Arabs et Syrus hexapl. XI 15 itmit'J? facienda earn • nntpy fecit, vel defect. Kenn, 1 , 4 , 2 3 , 3 0 , 7 2 , 8 2 , 93 , 1 0 2 , 1 1 3 , » 5 4 » »S 8 » « 5 , 2 2 8 , inei 2 6 , l 9 6 »

4 1 1 , 4 4 0 , 5 4 8 , 6 6 7 , 7 3 7 , 789-, 8 1 5 , 1 0 9 2 , primo 2 1 1 , 3 8 0 , editiones variae , L x x , Vulgatus, S y r u s hexaplaris , Arabs . Sed infinitivus ipse haud raro verbo finito respondet . Lectionem o n j n divisim, quam exhiber codex meus 5 5 4 , non 1 5 4 , ut typogr. meiido excusum ad hunc locum , servar edam Aquila io H e x a plis Syriacis. XII g m n n n contendes, alii a l i t e r . Per chirek et sceva in hithpahel a mrt cod. Regiomontamts 2 , et primo meus 7 1 5 , Syrus et Michaelis Supplem. ad Lex. pag. 9 1 6 , et Observ. in hunc locum pag. i 10 , qui monstrum verbi hoc a p p e l l a t , quale illud sistunt masoretica p u n c t a . Syris i r r e a c o n j u g . est litigare et contendere, ut recte hic vertit Vulgatus. XIII 3 jYjü secundo . Abest a meo 1 0 9 2 prima m a n u , et a L x x . Habet tarnen editio Complutensis, Arabs et Syrus h e x a p l . , sed hic cum asterisco. XIV 4 n n n consternata est. In meo 3 0 5 correctum o n n consternatio eorum . Jonathan afflìcti sunt. Kenn. 3 0 nnn "D. R. Immanuel in ined. Even bochen ad elliptica refert loca, ac supplet n o , n n n ntrmn n o Toyn Quanam de camsa consumata est tetra ? otttt nvì "O •ptO quia non fuit pluvia in terra. XV 10 •'j-ttpo maledicens mihi, "o^po forma regulari extruso vav ex prima manu edam meus 1 2 5 7 . De priori illa anomala plura Michaelis in Observ. pag. 1 3 1 . XV 1 i "jnTW confirmavi te, alii aliter -— in"lNtLi reliquiaetuae, Kenn. 1 5 8 , primo meus 2 0 , V u l g a t u s , Chaldaeus , Syrus hexaplaris ad marg. e x alia lecitone , et Syrus simplex seu

J E R E M I A S communis Polyglottorum, sed hic pro verbo accepto relinquam te, nisi malis eum piene legisse Trmwa/, ut haber Kenn. n i . . " j n r i N a ? Kenn. 4 , ac meus 8 1 5 . Alii Kenn. ac m e i - i m i t f , quod ad eandem lectionem ac significado aem referri potest, nam m x w e x syrismo r v w scribitur 1 Paral, x i l 3 8 . Immo extant codices mss. et edition e s , quae pro Kerì habent i m c c . Sic mei varii, inter quos 5 7 6 , 7 8 9 , 9 4 . 0 , 9 4 2 qui integra Biblia complectuntur, Biblia Ven. 1 6 7 8 , Ven. 1 6 9 0 , Ven. 1 7 3 0 , Ven. 1 7 3 9 , Ven. 1 7 4 4 , Ven. 1 7 6 6 . Tmttf meus 8 2 4 .

personae allatis, adde 1 2 5 2 , primo 1 2 1 9 , 1 2 3 9 , nunc 1 1 1 2 . L x x , ut diximus, omitmnt, sed ita legunt ex Graecis codicibus, qui hunc versum supplent, cod. Jesuitic us , Theodoretus, Grabius ac Spohnius Tap 3v

Chedes , vel novae

urbis ,

560, L x x ,

hexa-

Syrus

plaris et A r a b s . I b . r u r r gemete r u n x gemam,

ut K e n n .

XLVIII

n

180,

"ÌTSp messem tuam, it>2,

224,

primo

24,

985,

Vulgatus, S y r u s ,

663,

mei

eduiones

4,

993,

Isaiae x v l

rì in textu

737.

Kenn.

tuam

Kenn. 3 0 , t

1 5 0 ,

rallels

meus

7TTO vindemiarn 174,

alii ad m a r g . et locus

9.

V.

44

ac

mei

multi,

45

jrro p Q

e medio

—

}rro JVDQ ex Beth

urbe

Ùìchon,

mo

1 2 5 2 - Sic forte legendum

Kenn.

2,

26,

vertunt

Theodotio, hexaplaris *

ve! pri-

suspi-

pag.

s i m p l e x , et S v r u s

349 . Syrus

5 o n m o i et expellemini

CDTimDi et expellàm !

Si-

Sichoa

mei

catur Michaelis in Observ.

XLIX

et

variae.

XLVIII

urbe

pa-

DJ.T K e -

chon

Ex

16,

295,

5 4 5 ,

548,

663,

7 1 5 ,

1252,

XLIX

16

mei

eos,

Kenn.

150,

174,

primo

380,

1 0 9 2 liisp. et a n t i q . , s e d d e f ct. C 3 n m 3 i .

518,

993 '

ex-

K e n n . 1 , forte 8 9 , L x x , e o s q u e

227,

5961

8J5» 9 2 3 t

—•

596,

4 4 0 , 1

sunt-

54»

579'

789-»

accu-

440,

6

I

1781

319,

346 ,

5 7 5 •> 5 7

utrique

1595»

Pisana

Notat Norzius in hispanicis c o -

r a t e , nam e x

x a p l a r i s . Multi HVT vel d e f e c t i v e per

TO"!

Hartman.

^766,

hispanici.

sunt

bini alii e x m e i s , i o g a , p r i m o judicia

et

Soncin-,

ad m a r g . W i t -

machus in H e x a p l i s S y r i a c i s

XXXIX deserti.

15x7,

1587,

1744

ac Prophetae 1520.

r

E r f u r t . 5 , Bìblia

utracjue

Venera

hexaplaris.

est Jerusalem.

560,

tebergensia

M^AI^IO.TM

ut capta

primo

ex

Sed c a m L x x

et A r a b e convenir S y r u s

S

Veneta

commémorât

q u i active vertit j - c j l .

A

Parum

veteres

Syrian,

I

h.

praeter Lilienthalium.

Glassi u s , V e n e m a et D a t h i u s .

et fuit

M

4 1 j , p r i m o 1 8 7 , nunc

2 2 6 , probantque

lectionis

E

Praeter tres ad

1 . aliaros banc lectionem meis 4 , 3 1 9 ,

E

et S y r u s . Ita e t i a m m e u s f n ^ D n Horror

ror tuus — - T J T ^ s r i

veì

Intremiscere

Terfeci

J E R

E M I A S

te.

primo meus 5 5 4 . Sic esset vera quadriliterum formae o n n , ut suspicabatur Michaelis c. 1. pag. 3 6 0 . V. 19 pro diem mihi vel tempus indicet, -vel praescribet, Kenn. 366 "jYy vindicabit, vel excitabit me, quod eidem Michaeli placet, et Houbigantio. XLIX 2 0 error devastabit— ponet mei 2 0 , 1 7 4 , 1 8 6 , 2 9 5 , 3 0 5 , 66 3*9* 341» 4 ° 9 1 4 1 4 4 ° > 3> 8 2 .7 * 5 9" * S 5 9 3 > 9 4 ° 1 9 4 1 » 9 8 5 » Biblia Soncinensia , Antiqua sine anno et loco, ad marg. Biblia Veneta utraque an. 15 1 7 , et utraque Munsteri bebraeo-latina 1 5 3 4 , 1 5 4 6 . Notat Michaelis sic legi in loco parallelo , sed si pro e o , ut videtur, intelligit locum cap. l 4 5 1 hie repetitur lectio communis , non sine tamen codicum discrepantia. Plur. o m D alii qnidam mei, inter quos 9 9 3 , 1 0 9 2 , 1 2 5 a , qui et sequeati versu pro nV\p legunt o ^ p vox eorum* XLIX 22 n x r i et volabit — ¿1 videbit, prirno mei 663 , 7 8 9 , et Lxx. XLIX 3 o T V xonsilium iniit contra vos — an^ yT consilium iniit contra eos, nunc Kenn. 1 7 3 , 1 8 2 , aperte meus 1 2 5 7 et S y r u s , sed meus cum Keri o D ^ y ad marg. Contra pro sequenti n r i ' V contra eos legunt o y t y eontra vos ex meis alii nonnulli, ut 1 2 5 2 , primo 1 0 9 2 , nunc 9 9 3 , 1 2 1 9 , Keri vero • r i ' j ? 12.57 . Ex his b i n i , 1 0 9 2 et 1 2 5 2 , habebant quoque v. 36 ex prima manu plur. i n t veniant. L 4 4 crriTiK currere faciarn eos — W W currere faciatn cum, forte Kenn. 1 5 4 , mei 2 2 6 , 7 3 7 , primo 2 , 1 0 9 2 , 1 2 5 2 , Vulg. et locus parall. x l i x 1 9 . L 4 5 0,££C desolabit — P°~ net, mei 4 , 2 0 , 1 7 4 , 2 9 5 , 3 4 1 »

71

4 0 9 , 4 1 1 , 440 , 5 5 4 , 6 6 3 , 7 1 5 , 9 4 1 , Biblia Soncinensia 1 4 8 8 et Antiqua sine anno et loco. Ibid, rm habitaculum — a m : habitaculum eorum , primo meus 2 0 , Vulgatus, S y r u s , Chaldaeus , ac locus parall. x l i x 2 0 . Pro legebat olim •attn"1 habitatores etiam meus 1 2 5 2 . LI 3 VyrY 'PNI - p T hn Quo tendet, et quo attollet se. Utrobique ^ per pat ach ne tendat et ne attollat, etiam meus 1 0 9 2 hispanicus, et quoad posteriorem locum 9 9 3 . Concinit Syrus hexaplaris, qui utrobique praemittit p , ex quo patet L x x legisse et ipsos ac nostrae lectioni f a v e r e . V. 19 iis qui pro tnan legunt uiw ^ n a n et Israel sceptrum, adstipulatur , sed ex prima manu meus 1 2 5 2 . LI 29 rrarcno cogitat ¡ones — rüturra cogitatio, vel defective saltern Kenn. 2 , 93 , 11 6 , 1 2 6 , 1 5 4 , 1 8 2 , 1 8 7 , 2 1 0 , mei 1 9 6 , 3 4 1 , 4 1 1 , 5 9 6 , 6 6 3 , 7 3 7 , 1 2 5 2 , Vulgatus, Syrus simplex et hexaplaris. Praecedit sing, verbum n a p , ac propterea hac lectione assumpta evitatur numeri enallage, quae tamen in hoc eodem capite v. 56 et $8 iterum occurrit. L x x et Arabs omittunt. V. 3 3 r t i m n , sine suffixo et cum tono iu penultima, ut mavult Michaelis, meus 2 2 6 . Mappik alii quidam non exprimunt. LI 6 1 ifOD secundum venire te, vel ut tu venies — in veniendo te vel veniente r e , Kenn. 8 9 , 1 1 2 , 1 1 3 , 1 8 2 , 2 5 4 , videtur 1 7 2 , mei 2 , 20, 1 7 4 , 1 8 7 , 226, 305, 380, 4 1 1, 4 4 0 , 5 1 8 , 5 4 5 , 5 4 8 , 5 5 4 » 596, 663, 789, 815, 923, 1092, 1252,primo 2 1 1 , 409, 737 , 1 2 5 7 , nunc 7 1 5 .

72

E Z E C H I E L

EZECHIEL

VIII 9 r v m n n i j V ' n n

abominationes

pessimas. Omittunt niyVT pessimas meus 2 4 ex prima manu et codex Vatic. L x x : .

C a p . I 22 rrnrr ani mal is — animaliurn, te 9 5 ,

Kenn. 7 6 , - 9 3 ,

2 9 4 , primo

nunc 2 0 , L x x , plex ,

Syrus

mei

18 i , for24,

409,

V u l g a t u s , Syrus sim-

hexaplaris,

Chaldaeus,

Arabs . Pro praecedenti 226

nvnn

capita meus

primo a r r t ö x i capita eorum.

Lxx,

sed

caput

eorum.

Ill

xecpaXyjg

dvxäv forma per-

a o i l l D forma regulari

Kenn,

i i 5 , ac primo meus 5 7 5

hisp.

I l l 2 1 l m m n admonueris tum. Meus 2 4 primo rnrrcn admonueris fixo,

sine s u f -

quod veteres non e x p r i m u n t , ac

redundat ob sequens V

7 Dr.W

p"T5

mo

1092

lis,

e x prima

i I ro lamentum

VII quies.

manu.

—

Ita etiam mei 9 4 0 ,

n3

re-

9 4 1 , pri-

1 0 9 2 , et D a t h i u s . Sed bini prio-

res jam aliati 417,

ntoom

inter

Kenn,

sub

num.

srrwo

circìter

viginti quinqué •— cmtCWD circiter ti,

Kenn.

126,

primo

vigili-

meus

1252,

Vatic. L x x . Hinc in Hexaplis

Syria-

cis TG) quinqué asteriscus IX

i

primo

praeponitur.

instrumentum

strumenta.

—

'¿O in-

Addantur mei 9 4 0 ,

25, 411,

463, 2

941»

560,

7 3 7 > 9^5 » 9 > 9i S y r u s h e x a p l a r i s . A c vers.

576»

12S\7

l 2 l

* er iterum

2

in plur.

legunt ex meis praeter al-

latos, 7 1 5 ,

941 ,

737,

1092,

985,

1219,

782, 789. I X 8 pj?ìw et ^YTJl

justum.

non fecistis,

qui negativam particular!) omittunt, addendus meus

16

i o

1 5 c e n t r a stupens

fetta — 96,

sing.

Ita

VIII

1 7 8 , et

primo

1257,

videntur

clamavi

—

pìttKl

et clamavi voce magna

Kenn.

Syrus.

XIII

11

runm

per segol et dabo,

—

nnnKi

mens 9 2 3 ,

et

vos

Lxx ,

V u l g a t u s , S y r u s . „ Pro n:riNi et legendum puto {n.^ et dabo. runt o r ó ,

xaì

dóucj,

S y r u s , Vul-

gatus et dabo lapides praegrandes.

Chal-

—

matur haec lectio versu

13,

fc'N rrcOQO rtiraVi et infra Sicut aspect us

propheta pro more suo

eandem

i g e i s i primo meus 2 4

clarius

VIII 2 WK nuvbl et infra ignis et

Chaldaeus,

sed hic omissa partieula comparationis. VIII 3 nw-iUD in visionibus— 159,

nK1D3

seu defect. Kenn. 8 9 ,

172,

mei

174,

1219,

94,

primo

4 1 1 , L x x , V u l g . , Syrus s i m p l e x , S y rus hexaplaris, Chaldaeus, A r a b s , secundum 304,

mo

visiones Kenn. 9 9 , 1 1 2 , mei

Dei

meus

Arabs.

rara

primo 2 4 . Israel, 5451

dicit et

e x lectione

"rrè* m.T

Kenn. 2 2 4 ,

Syrus

hexaplaris

priet

explicat.

recepta ad

716.

Cum L x x

suo

in quo rem

Apostrophe

lapides

dura videtur „ . Dath. Not.

nimis

crit. pag,

fonte ac simpli-

ci congruit S y r u s hexaplaris .* XIV

3 a/Twn quaerendo.

Posterio-

rem anomaliam cholera pro tzere emendant nonnulli codices legentes Sic mei 2 ,

V i l i 4 TÜN Dei Israel — Domini

vos

Sic lege-

daeus illam vocem non e x p r e s s i t . F i r -

418.

in visione,

25,

715,

primo

XIV

%11,

305,

579,

737.

1 5 nrfcttn et

ffi-nxrt.

440, orbaverit

J ) . L x x et Arabs foedera tua, quod ut variam lectionem idem Syrus hexaplaris ad marg. ablegat. X V I 3 0 T\hm languidum — n^EK praet, puhal languefacium est, primo mei 1 8 6 , 9 2 3 . Cod. meus 4 0 9 primo n^ViDN circumcidam optima sententia. In quo, aut quomodo circumcidam cor tuum? Sed sic verti potest, si lubet, plena lectio rfacN, vertitque in notis ad b. 1. Newcome „ How shall I circumcise thine heart „ ? Plenam autem lectionem exhibent ex Kenn. 4 , 93- 96» 1 113» " 4 » ' 1 J 5 » 1 5 5 » » 7 3 » 2 2 4 , primo 9 4 , 1 3 9 , ex meis 2 , 3 , 2 5 , 2 6 , 1 9 6 , 3 2 6

» 5 1 2 » 554» 7 3 7 » P " m o , 2 4 , 4 4 0 , 5 9 6 , 6 6 3 . Vulgatus mundabo, L x x dispoaam. XVI 31 In aedificando te, vel Cum aedificabas. Irreguläre suffixura seu jod insertum corrigunt, leguntque i m m Kenn. 2 8 , 3 0 , 1 5 3 , 1 5 9 , defect. 2 5 3 , mei 5 5 4 , primo 2 2 6 , 409 , 545 . Ibid, p a lupanar tuum — l ^ a lupanaria tua, cod. mei 9 4 2 , primo 4 4 0 , et S y r u s . Sed prior ille codex notat ad marg. nv "frr redundat jod. Ibid. "¡noTi et excelsum tuüm —— TTinn et excelsa tua, Kenn. 9 6 , primo meus 4 4 0 , et Syrus. X V I 33 1-313 dona tua — idem alio nomine meus 4 0 9 ex prima manu. Quod et certioris significations est, quam f t : , quod in alio loco Chronicorum, ubi occurrit, vaginam denotat, et contextui accommodat e s , in quo idem nomen praemittitur: m nriD m i rna b i t m: r

I'SHND Cunctis meretricibus darit donum, sed tu dedisti dona tua cunctis amasiis tuis. Primo ut videtur i m i vota tua meus 5.75 . Ibidem Trrarrù in fornicatìonìbus tuis — iirotro in fornicatione tua, Kenn. 1 5 0 et L x x , consentente Syro hexapl. X V I 3 8 •'aste?» judiciis — EJDifD /'«dicio, Kenn. 1 1 4 , L x x , Syrus simplex et hexaplaris, Chaldaeus. X V I 39 a r a in manum eorum — E3ITT3 in manus eorum, primo meus 226 , L x x , Vulgatus, Syrus uterque, simplex et hexaplaris, Chaldaeus, Arabs. Ibid. Tran excelsa tua •— in»"i excelsum. tuum, Kenn. 1 0 0 , primo mei 2 0 , 5 9 6 , 6 6 7 , L x x , Vulgatus, S y rus hexapl., Arabs, et Symmachus in Hexaplis Syriacis. X V I 4 3 "rmy KVI et non fecisti — fecisti, primo meus 3 4 1 , L x x , W Syrus simpl, Syrus hexapl. et Arabs . X V I 4 5 inriN sororis tuae — Tnins sororum tuarum, cod. mei 2 0 , 5 1 8 , L x x , Vulgatus, Syrus simplex, Syrus hexapl., Chaldaeus , Arabs, sicque postulai plurale verbum -fato ac pluralia sufExa quae sequuntur. X V I 4 7 tnTrtDyiTDi et secundum abominationes earum — pTrvuymD X^l et non secundum abominationes earum, primo meus 3 8 0 , L x x , Vulgatus, Syrus uterque , simplex et h e x a p l . , Arabs. Sed in communi lectione subintelligi commode potest praecedens particula negativa, quam comextus re— quirit, et ab imerpretibus in eorum \ersionibus exprimi. X V I 5 1 n a n o prae ìllìs — n s o t t prae ìllat videlicet Samaria. Cum Kenn. 3 5 6 congruit meus 7 1 5 .

E Z E

C H I

Ibid. T W m sorores tuas sororem- tuam . Ita Kennicottiani tri— ginta d u o , ac mei quadraginta et unus . Videlicet i , 2 , 3 , 4 , 2 5 , 2 7 , 2 1 0 , 395» 3°4 » 319» 346, 411, 413, 4 6 3 > 512 v 5 1 8 , 5 4 5 > 5 7 6 * 5 9 6 » 663, 667, 715, 782, 789, 923, 9 4 0 , 9 4 1 , 9 4 2 , 9&5 , 1 2 1 9 , 1 2 5 2 , 1 2 5 7 , primo 2 2 6 , 4 0 9 , 9 9 3 , nunc 2 4 , 1 8 7 , 4 4 ° > 575 » 579 ' 8 2 4 Inter hos hispanici multi, sed plerique, seu triginta et amplius, habent ad marg. Kerì Trnnx. Quod proculdubio et de Kennicottianis dicendum est. Consentiunt editiones non paucae, quae et ipsae, si unam vel alteram ex antiquis excipis, exhibent illud marginale K e r ì . Inter antiquiores hue trahenda Biblia antiqua sine anno et loco , seu Neapolitana xv seculi, Pisaurensia 1 5 17 , Bombergiana utraque 15 1 7 , Proplietae Sonc. i 4 8 6 , ac Pisaurenses utrique 1 5 1 6 ac 1 5 2 0 , inter-recentiores raelioris uotae Halensis 1 7 2 0 ac Mantuana cum Norzii notis 1 7 4 2 . Veteres sane omnes in plur. legunt. X V I 5 2 imnhó sorori tuae — TmW? sororibus tuis, Kenn. 3 0 , meus 2 0 , L x x , Vulgatus, Chaldaeus, Syrus hexaplar. et Arabs. Pro "jnp-ni:i meus 5 4 8 primo P T S 3 forma infin. regulari. Item pro ttiitik legunt f n v n s cum suflixo regul. plur. Ken. 3 0 , 1 8 2 , primo meus 653, nunc 3 8 0 , -pnnN alia forma meus 5 4 5 1 i m n s primo 2 2 6 . X V I 5 3 Tn'Díü captivitatum tuarum —— firna; captivitatis tuae, Kenn. 9 3 , 112, 149, 154r 1 7 2 ' P n m o 3 2 8 , mei 2 0 , 3 0 5 , 7 1 5 , 824, primo 5 4 5 , 5 4 8 , 6 6 3 , et per s u rek "iiToty Ken. 2 3 , 3 c , 145 , meus 4 0 9 , ac Propheta¡e Sonc. i 4 8 6 , L x x ,

E L

75

V u ì g . , Syrus simplex et ijexaplar., Chald., Arabs. X V I 55 Tmn«ì Et sorores tuae— •jmnKi Et soror tua, Kenn. 2 3 , 2 8 , 3 ° ' 93 » 9 6 > 1 * 4 » 145» i 5 8 ' l 8 ° * 1 8 2 , 2 2 8 , mei 3 , 25 , 2 1 0 , 5 1 2 , 5 1 8 , primo 2 2 6 , L x x , Vulg., S y rus simplex, Syrus hexapl., Arabs. Sed meorum quinque cum Kerì T n ad marg. XVI 5 6 701*« superbìarum tuarum — "puct superbiae tuae, Kenn. 2 8 , 7 2 , 9 6 , 1 5 8 , 1 7 6 , primo mei 2 2 6 , 1 2 1 9 , L x x , Vulg., Syrus simplex , Syrus hexapl., Chaldaeus , Arabs. Contra v. 5 8 pro inor quidam Trior cum jod plur. scelcra tua , ut L x x , Syrus et Chaldaeus, alii pauci cum Bibliis ac Prophetis Sonc. "¡royn . X I X 10 1D7D in. sanguine tuo —in celsitudine tua, cod. meus 2 , et Reborn. 2. L x x JCTD in melogranato. *fD"D vineae tuae kenn. 3 5 6 , ac primo meus 6 6 7 , ut vult Calmetus. X X 15 TITO -\WX quam dedi. Addunt ani? eis Kenn. 1 5 0 , primo mei 2 2 6 , 5 4 5 , L x x , Vulg., Syrus uterque, Arabs, Houbigantius, Newcome. X X 1 6 ttn polluerunt — i s a polluerunt valde , Kenn. 3 0 , 9 3 , 1 2 5 , 1 5 8 , 1 8 2 , primo 1 3 9 , mei 4 4 0 , primo 2 , 2 1 1 , 5 4 5 , 6 6 3 , 6 6 7 , 9 9 3 , 1 2 5 7 , Biblia Sonc. 1 4 8 8 , Proplietae posteriores Sonc. i 4 8 6 , Syrus et Newcome. Ib. "jVn ambulat. In praet. 7V1 ambulavit mei 2 0 , 5 9 6 , 7 1 5 , primo 2 1 1 , ut \eteres plerique. XXIII 9 rrnra dedi earn — rrnro n:rt ecce dedi earn, primo meus 4 4 0 et Syrus. foem. XXIII 37 ani» eis — Kenn. ac mei multi, multaeque editiones.

E Z E C H I E L X X V 8 te iicut omnes — te inter omnes., Kenn. 1 5 0 , 1 9 8 , primo 1 2 6 , mei 2 , 4 > 3 ° 5 * 5 4 ^ , 554, 68 9 I 9 4 J > primo 3 8 0 , 4 0 9 , 5 4 5 , 5 7 5 » 5 7 9 » 6$7 , 9 9 3 , 1 2 1 9 , 1 2 5 7 , et S y r u s .

^52,

m o 1 0 9 2 . Ibid. 7953. Per c a p i r ' j d i d mei a 1 1 , 2 2 6 , primo 3 8 0 . Ibid. IDìDi et pyropum. Per duplex rese ut L x x e t ' e x iis Arabs ac S y rus hexaplaris, mei 2 4 , primo 5 4 5 . ìmrn Ken. 12.8 , ac meus 5 5 4 . n p i p i primo meus 5 9 6 .

XXVII 6 r o filia vel filine gressuum vel striarum •— DniMina «¡r XXVII 1 7 r i s o Minith. Notat buxis, nunc meus 2 1 1 , Chaldaeus, Jarchius designare ni3D seu cibum praeJ a r c h i u s , Anon. ad marg. cod. mei psrotum j liancque lectionem servar e x 3 8 0 , Schlinderus, Bocbartus, Celsius, prima manu Kenn. 9 9 . G r o t i u s , Houbigantius, Dathius in not. Ibid. 33DT et balsamum, alii aliter ad Glassii Philol. p. 1 0 5 , Newcome , •— WDT et ficus, grossulos, vel ex arab. Eichornius in nova Lex. Simon, ediangurias , pepones Índicos, mei 3 0 5 r tione . „ Vereor ut recte, inquit Michaelis primo 5 9 6 , nunc 663. Peregrinum Spie iL geogr. ex ter, hebr. T . I. p. 1 1 1 . ipsum :DD de ficubus intelligit et e x Q^iiCNn enim arborem non opus erat plicat anonymus in Berlinischen HeT y r i i s tarn longinquo adferri, cum in bopfern T . I I p. 7 8 . R . Parchon in ipso Libano frequens fuisse videatur, inedito Léxico exponit per SEGÌ m V t a Jesaia G. L x 1 3 ut propria Libano placenta rnellis. V . 1 9 Vnxo per tzere memorata „ . L x x oizsg à'AaaSeig, ex TJ\al edam meus 9 4 1 hispanicus. legentes ¡znttw to domos lucarum vel X X V I I 2 1 ¡^TOri in agnis— ansi sylvestris. Quam lectionem posterioris vocabuli per tzere idem Michaelis as- in tauris vel j uve neis, primo meus 5 4 5 , cod. Alex. L x x et Chaldaeus. sumit . X X V I I 24. CzròteD in exqulsitis Idem a ^ m gressuum vel stria- omamentis . Per patach hoc tantum rum — o n i C N per patach et daghesc loco occurrit. Per chirek sub o forAssy riorum, mei 3 0 5 , 4 4 0 , 715, ma communi quidam', etiam Impani1 2 5 7 , Kimchius , P a g n i n u s , Vatablus. ci , ut mei 4 1 t , 5 6 0 , 9 4 1 , et P i „ Sensus e s t , inquit Kimchius ad b. 1 . , saurensis utraque posteriorum Prophecoetus Assyriorum fècerunt tibi trantarum editio 1 5 1 6 , 1 5 2 0 . Pro a a r a stra eboris seti eburnea „ . Quidam meus 7 8 9 primo a n a n a . ex meis codicibus f-aimp per sceva e x X X V I I I 1 3 np-cn et smaragdus alia forma per kametz , quae infra forma prorsus insolita. Communi per legitur v . 2 9 . Alii pro chirek babent duplex segol cod. mei 1 7 4 , primo 2 . patach . lis qui pio ftcnp asserem tuum X X I X 5 p p n ttVl nec congregabelegunt ittnp sanctuarium tuum, addenris — Ijpn NÍn nec sepelieris, Kenn. dus meus 1 2 1 9 e x m a n u . Kenn. lo 7 ? 1541 2 2 4 , 2 9 4 , pri7 2 omittit , probantibus Newcome mo 9 1 , mei 2 4 , , nunc 5 4 3 et Chalac D i m o c k i o . daeus . X X V I I 1 6 c i N Syria — cn« X X X 1 8 fön' per sein obscuratur Edom-

Adde meos 9 4 0 ,

1257,

pri-

—

TÒn per sin

cohibet se,

cod, mei

M Z £ C II I £ L 3 » 4» 186, 187, 196, ato, 211 , 295, 3 o 4 i 3 l 9 . 341 r f u , 440, 463, 504, 5 1 2 , 5 l 8 > 5 4 5 . 548, 560, 5 7 5 , 5 7 6 , 596, 667, 7 3 7 , 789, 940, 942, 9^5 * 993 > 1 0 9 2 , 1 2 1 9 , 1257, primo 3 4 6 , nunc 1 , 4 1 3 , 7 8 2 , 8 2 4 , Biblia antiqua sine an. et loco xv seculi, Veneta Rabb. 1 5 1 7 , Ven. 4 . 15 17 > Ven. 1 5 2 1 , Ven. Rabb. 1 5 2 5 , Ven. 4 . 1525 , Ven. 1 5 3 3 , Basil. 1 5 3 4 , Basil. 1 5 3 6 , Ven. 1 5 4 4 , Paris. Rob. Steph. utraque 4. et 1 6 . , Basil. 1 5 4 6 , Ven. 1 5 5 1, Ven. 1 5 6 3 , Veneta 15 66 , Antwerp. 1 5 7 1, Ven. 1 5 8 2 , Poly gl. Sanctandreana 1 5 8 6 , Witteberg! 1 5 8 7 , Hutter. 15 8 7 , Ven. 1 5 9 5 > Hartman. 1 5 9 5 , Raphelengii 161 o , Ven. 1 6 1 3 , Ven. 1 6 1 5 , Genev. bina 1 6 1 8 , Ven. 1 6 2 7 , Ven. 1 6 3 5 , Ven. Lorn brosi 1 6 3 9 , Ven. bina 1 6 4 7 , Polygl. Lond. 1 6 5 7 , Ntssel. 1 6 6 2 , Ven. 1 6 7 8 , Ven. 1 6 9 0 , Berolin. Jablonskii 1 6 9 9 , Kilon. Opitii l 7°9i Berol. 12. 1 7 1 1 , Halensia 1 7 2 0 , Ven. 1 7 3 0 , Mantuana Norz. 1 7 4 2 , Lips. Reineccii 1 7 5 6 , Libum. 1 7 8 1 , Lips. Doederl. 1 7 9 3 . Norzius postquam animadvertit Jonatbanera voC^bulum hoc ¡egisse per sein , „ sed in codicibus omnibus , subdit i s , qui apud nos sunt, legitur per sin cum puncto sinistro „ . Idest in omnibus quos ipse viderat, aut ob oculos habuerat, non in omnibus Judaeorum suae aetatis, ut ejus verba asseverare videntur. Multi enim aliter legunt. Sin poscit etiam Masora impressa ad Gen. x x x j x 9 , sicque Kimchius aliique Judaeorum inierpretes ac critici exponunt . Alii contra, inter quos R. Nathan in Concordantiis, legunt per sein , pro qua

lectione statu et vetustae omnes versiones, XXXII 2 3 nTin terrorem —. nn-nrf terrorem suum, Kenn. 1 5 0 , primo 91 , meus 5 4 8 , L x x , Arabs, gyrus hexapl., Houbigantius , Newcomius. XXXII 27 e n n n r a cum in-

strumentis belli sui vel bellicis suis — ntsn^n cum instrumentis bellicis , primo meus 1 2 5 7 , ' c o d . Vatic. Lxx et Arabs . Alexandrinus addir a w & v , eumque sequitur Syrus hexapl. sed sub asterisco, ut intelligatur in veto textu Lxx defuisse . XXXIII 13 mpTS hi omnes justitiae ejus. Addunt "WK quas fecit, Kenn. 101 , 1 2 6 , cod. Alex. L x x , Syrus, A r a b s . PLures in textu Iieri vnpTi . XXXIII 16 Km quae peccavit — T\W "ffi'tf quae fecit, Kenn. 28 , 7 2 , 1 3 9 , 1 8 2 , 2 2 5 , mei 4 , 187, 3 4 1 , 5 4 8 , primo 2 5 , 9 4 2 , Syrus, Arabs. Ex meis quinque , quod mirum , hispauici . V . 17 et 20 pro -jtx plures m r p , XXXIV 14 n n j l et in montibus — Vim et in monte, Kenn. 30 , primo meus 2 6 , Lxx , Chaldaeus, Syrus hexaplaris, Arabs. XXXV 14 rot!» Sicut vel Cum

Iaetata fuerit —• naM In laetando , vel Laetante, meus 2 1 1 , 94,0, L x x , Vnlgatus, Syrus s i m p l e x , Syrus hexaplar., Arabs, Houbigantius, Dathius . XXXVI 8 rarnum vestrum —• ciD'DjJ? ramos vesrros , Kenn. 4 , 2 8 , 9 3 , 1 5 0 , 1 8 2 , mei 2 2 6 , 3 8 0 , primo 2 4 , 4 0 9 , 5 9 6 , Vulgatus, Syrus, et in Hexaplis Syriacis S y m machus v O - a ^ j j j 5 a m \ . In plur. etiam meus 1 2 1 9 , et 1 ^ 5 7 , sed de.

?

8

E Z E C H I E L

fective . Lectio communis singularem hujus nominis formam praesefert per duplex segol, quae nonnisi hoc loco extat. Quidam cum Bibliis Brix. pro patach habent kametz chatuph , vel breve . X X X V I 1 4 Ettori ìmpingere fades — ^Dffin orbabis. In textu alii sex ex nostris codicibus, 2 5 , 2 6 , 6 6 3 , 1 0 9 a , 1 2 1 9 , i 2 5 7 , plerique hispanici. X X X V I 1 5 n y - k o n vò yui et gentes tuas ìmpingere non fades amplius. Desitlerantur haec verba in cod. meo 3 0 5 ex prima manu, in L x x , Syro et Arabe. In duobus aliis meis, 1 » 9 9 3 » deerat integer versus. Ibid. 'btion impingere fades — "fciyn orbabis, Kenn. 9 3 , 1 6 0 , ad marg. 1 9 8 , 2 2 7 , mei 1 7 4 , 2 2 6 , 305, 3 8 0 , 9 8 5 , ext. 1 3 6 , Vulgatus, Chalet ae us, Graecus anonymus in Hexaplis , ct Syrus hexaplaris. Cod. meus 1 8 6 habet Keri "bjwn lege orbabis, ut in praecedenti versu , sicque utrobique in textu legi vult Houbigantius . Piscator putat nostrum Ettori scriptum esse pro "tott'n, litteris transpositis, ut patet ex collatione versus qui proxime antecedit. Hinc vertit et ipse orbabis . Quod faciunt ex latiois interpretibus alii nonnulli, ut Munsterus, Tigurini, et ex recentioribus Dathius. Sed Graecus ille anonymus in tertia persona legit àrexvaOvtersTeu liberis orbabìtur, ut et Syrus hexaplaris, qui haec verba in L x x , ut diximus , omissa , ex alio nescio quo fonte, forte exTheodotione vel Symmacho,inserit u j x X - . j p a s . o jso), U et populus tuus non orbabitur amplius, asteriscis tamen notata, ut intelligeretur ea in Alexand r i a versione, quam is sequebatur,

deesse. Cod. meus 7 3 7 pro "Vtwn habet ^DNn dtvorabis. X X X V I 2 3 •ayyyb in oculis vest ris — O T ^ y ^ in oculis eorum. I n numetis codicibus mss. qui lectionetn hanc exhibent, praeter septem in Ap~ pendice i v voluminis commemoratos octo alios ex nostris postea acquisitos adjicimus, 1 1 1 2 , 1 1 1 4 , 1120, 1 2 3 9 , 1 2 4 8 , nunc 1 0 9 2 , 1252, 1 2 5 7 . Ita etiam legunt Biblia Lipsiensia Doederlein et Meisneri 1 7 9 3 , quae hie a Reinecciano textu, quem exprimunr, recedunr. XXXVII 4 1DNM Dixit que ad. me. Addunt p fili hominis, Kenn. 1 , 2 9 4 , 3 7 9 , 4 8 7 , 6 0 2 , 6 6 5 , nunc mei 4 1 9 , i i 5 3 , A l d i n a editio L x x , Arabs, Syrus hexaplaris, et Targrnn cod. mei 7 3 7 . X X X V I I 7 ''KJJHD cum vatidaarer vatid— ""¡ODrQ in vaticinando, vel nante me, Kenn. 8 0 , 1 0 7 , 1 0 9 , 1 1 o , i i i , 1 2 5 , primo 1 2 8 ,mei 2 , 1 1 , 1 6 , 226, 264, 266, 345, 378, 384, 405, 408, 4 1 1 , 486, 543, 614, 6 8 8 , 7 1 5 , 868 , 9 2 4 , 9 4 1 , 9 4 8 , 1 1 1 2 , 1 1 2 0 , primo 7 8 9 , 1 2 5 7 , Pro. phetae poster. Sonc. i 4 8 6 . Binis codicibus qui pro W V fuss us sum legunt Wf jusserat, accedit meus 5 9 7 . X X X V I I 9 1TH et vivent — m i idem in praet. per vav convers. Kenn. 5 0 , 7 2 , 109, 150, 159, 182, 244, 3 8 4 , mei 2 0 , 1 9 7 , 9 4 8 , 9 9 3 , primo 1 9 6 , 2 6 2 , 3 0 5 , 4 0 5 , 4 0 9 , 4 4 0 , 548 , 7 2 1 , 1 1 1 a.. X X X I X 1 3 vijpl Et sepelicnt — QTQpi Et sepelient eos, Pentateuchus antiquus in 4. sine anno et loco sec. x v in Aphu h. 1., L x x , Syrus simplex et hexaplaris, Arabs. Suffixum

E Z E C H I E L addii et Vulgatus, sed numeri singularis eum. X X X I X 1 8 rs'-Q agnorum — ¡zilD vitulorum, primo Kenn. 1 1 6 , L x x , Arabs. V. 26 muti et portabunt, alii et oblìviscentur. Notam marg. n on deficit uleph omittunt plerique codices ac hispanici omnes melioris notae, etiam Hillelianus 4 1 3 . X L 8 r-vnnn ny^rr thx r-w i c i : inx Hjp Et mensus est vestibulum portât ìnternae mensura una. Integrum hoc comma praetermiitunt Kenn. 1 , 4 , 30 , 8 2 , 9 3 , 1 1 4 , 1 2 8 , 1 4 5 , 1 5 0 , 1 5 8 , 1 6 8 , 2 5 3 , mei 3 , 1 7 4 , 3 0 5 , 5 7 9 , primo 2 4 , 2 1 0 , 5 1 2 , 5 5 4 ? 5 7 5 ' 1 0 9 2 , 1 2 5 7 , nunc 2 2 6 , Biblia Soncini 1 4 8 8 , Brixien. 1 4 9 4 , L x x , Vulgatus, S y r u s . „ Hunc versum omittunt Graeci interprétés et post eos Syrus et Vulgatus. Eundem nos uncinis includimus ut omittendum. Nam quatuor haec priora verba r ^ x TOI "ii?£yn o ^ n otiose iterant initium versus 9 , haec autem tria posteriora 7HK rwp rparro etiam otiose finem versus 7 . Utraque pugnant cum versu 9 , et cum sequentibus in numero cubitor u m , pugnant etiam ipsa secum, cum vestibulo portae unum tantum calamum assignant „ . Houbigantius in h. 1. quem sequens Newcomius uncinis et ipse hunc versum in Anglica sua versione couclusit. X L I 1 5 KITpmNi et peristyllia ejus. Nonnisi binos codices profert Kennicottus, qui paragogicum istud aleph in fine non habeant. E x meis illud omittunt novem, in quorum numero mirum piane est reperiri Hillelianum 4 1 3 , qui habet in textu rrpinKi, ad marg. vero Kerì rrpTiNi. Hoc ipsum Kerì sine aleph praeseferunt mei 7 1 5 , 9 4 1 ,

79

1 2 1 9 . Alii lectionem banc ¡rpTiN') in textum assumunt, cujus nulla sunt in Kennicottiana collatione vestigia. Sic mei 2 6 , 1 7 4 , 3 8 0 , primo 4 4 0 . Jod plurale multi omittunt. Nec in textu solum, sed etiam in marg. Keri, legentes p xnpTiNi. Ita quod mirum, mei 3 0 4 , 3 4 6 , 5 1 8 hispanici ac praestantissimi. XLII 5 for abscindebant vel di miniaban t — •fo-r per surek in puhal absciniebatitur vel diminuebantur, cod. mei 4 , 2 6 , 3 1 9 , 3 4 1 , 5 6 0 , 5 7 9 , 1 2 1 9 , 1 2 5 2 , Biblia Pisaurensia 1 5 1 7 , Veneta Rabb. 1 5 6 8 , Ven. i 5 7 o , P o lyglotta Antwerp., Amstelod. Menassé ben Israel 1 6 3 5 , Jansson. 1 6 3 9 , Prophetae poster. Pisäurenses 1 5 1 6 , iidem cum Com. Abarb. 1 5 2 0 . Per alepii •fox" in textu nullus, nec ipse quidern unicus Kenn. 1 6 0 , seu Erfurtensis 1 , quem Kenn, collado ad h. 1. suppeditat. Nam is teste Henrico Michaelis in Bibliis Halensibus habet in textu •fov, et ad marg. Keri fox*1. Sed ad marg. hoc Keri 'fort'' praeter hunc codicem et Kenn, alterum 2 5 1 exhibent cod. mei 1 , 3 , 2 7 , 1 8 7 , 4 1 3 , 7 8 2 , 9 4 2 , 1 0 9 2 , 1 2 1 9 . Inter , hos Hillelianus unus et hispanici varii bonae notae. Exhibent et plurimae editiones, ut Biblia Veneta in fol. et 4. 1 5 ¡ 7 , Ven. 4. 1 5 2 5 , V e n . 1 5 3 3 , Ven. 1 5 4 4 , Ven. 1 5 5 1 , Ven. 1 5 6 3 , Ven. 1 5 6 6 , Ven. 1 5 8 2 , Polygl. Sanctandr. 1 5 8 6 , Wittebergensia 1 5 8 7 , Veneta 1 5 9 5 » Hartman. Francof. ad Oder. 1 5 9 5 , Raphelengii 1 6 1 0 , Ven. 1 6 1 3 , Ven. i 6 i 5 , G e n e v . 1 6 1 8 , Veneta 1 6 2 7 , Amstelod. 1 6 3 5 , Veneta 1 6 3 5 , Ven. 1 6 3 9 , Amstel. 1 6 3 9 , Ven. bina 1 6 4 7 , Nissel. Lugd. Bat. 1 6 6 2 , Ven. 1 6 7 8 ,

E Z E C H I E L

8o Ven.

1690,

Veneta

en.

'74*'

meus 6 6 7 ,

1 7 3 0 , Veti. 1 7 3 9 ,

Veneta

1766.

Codex

ac Biblia Munsteri

1536

una tantum vice legun videturque

ex

j c * et Arabs ,

S c e k e r i conjectura

prius ortum e x r ™ ,

r ^ K . P r i m u m omittit K e n . XLIII

cum venìrem — "lioa

3 '¡on

cum venirci is, seu D e u s , K e n .

14.5,

250,

226,

mei

1257,

24,

174,

Vulgatus,

primo

Graecus

anonymus

in Montfauconii H e x a p l i s , in Syriacis vero T h e o d o i i o c o i

^J-ì*.

trahendi bini alii e x

meis

295

hispanicus,

qui

• codicibus,

legit

"Nan

qui

in

enallagem

ephòd, Neweomius vero

in

notis

eam corrupram

catur e x '' raa ,

perso-

Mahassèh

nae agnoscit in inedito suo 172

idest mrr maa

ad cum

excel sa eorum — in morte eotum,

scevà

cod. mei 1 7 4 , 2 1 1 , 2 9 5 , 3 1 9 , 3 4 1 , 380,

440,

545,

737,

789,

512,

1257,

nunc

554,

Lxx,

Vulg.,

Syrus simplex, Syrus hexaplaris, A r a b s . Defective sine vau m u l t i , quod ad haiic lectionem' mutatis

putictis,

si

lubet,

seprimana. X L V I 1 4 n & y n facies —* n ® ' fa-

trahi potest. Quidam r u n a ©

Arabs.

Defective plures

primo

663,

667,

2, 26,

27,

videtur primo

A c versu

praecedenti

sona nViy

n^y

meis etiam

—

legit

faciei

266

XLVI

in

hie

~>paa mane,

in

3

per-

holocaustum e x omissus.

quolibet mane

1 5 i p a a ">paa

Kenn. 8 0 ,

244,

pri-

1 2 5 7 , cod. Vatic. L x x , S y -

rus bexapl. et

Arabs,

X L V I I 1 9 m a n o contradiccionum —• n a n o contradictions, cod. mei 2 5 ,

715,

226 , 3 0 5 ,

187,

mo 2 6 ,

1 9 6 , Er-

npn quód

sing, vertunt L x x , S y r u s et Chaldaeus .

m o meus

XLIII 7 cniOD per

meus 7 1 5 ,

suppi-

yenit Dominus . Earnoa

rum —

myntt.'

rus uterque , simplex et h e x a p l a r i s , et

communi

h . 1. pag.

21

babet ad marginem

necn liane praefert Houbigantius, E p h o daeus

72.

septimanis dien ? " ! 0 septem diebus , primo

XLV

ciei , Kenn. 3 0 , 9 6 , L x x , V u l g . , S y -

lege cum veniret illt. Lectio-

Keri

ex

minuscu-

cholem , ac si jod esset vav lum , er 7 1 5

per

vel

V-- posterius

346 , 7 1 5 , 737 ,

187,

596,

r u s , Chaldaeus,

et infra

Sy-

cap. XLVIII

Defective n a n o multi et

edmones

cinensia, C h a l d a e u s , Houbigantius, Da-

variae, inter quas Soncinensis

utraque,

t h i u s , qui notant excelsa hoc loco ine-

integrorum Bibliorum ac

furtensis 2 , 3 ,

primo

5 , Biblia Son-

pta esse nihilque ad seriem f a c e r e , di-

28.

pri-

Vulgatus,

XLVIII

1 2 rronn

Prophetarum.

oblato — r t o n n

versum quid ab idololatria- iudicari, nec

forma communi K e n u . 4 ,

a vero

primo mei

alienimi

videri

in pompa fu-

737.

fuisse .

forma non nisi hoc loco o c c u r r i t .

tìtum

hoc

vocabulum

ac

2.0

redundatis

deest in

in meis 2 2 6 ,

longitudo. RepeKenn.

longitudinis t,

175,

primo 6 6 3 , in Prophe-

tis poster. Soncinensibus , Vulgato , S y ro.

Àlterutruin

etiam

omiuunt,

seu

vel

145,

termina-

tione

1 "px

possessiva

96,

Cum

nebri regum locum sacrum profanatimi XLV

illa

380,

singolari

ea

Ibid, n o n n o ex oblatìone — - m o n n a ex oblationtbus vel primitiis^ meus 5 5 4 , Lxx,

Vulgatus,

Syrus

hexaplaris

et

Arabs. Ibid. y-iNH

tatis,

Kenn.

terrae — 251,

ffitpn

cod. A l e x .

sanaiLxx»

E Z E C H I E L Arabs. V. 1 9 pro v m a r Ken. ac mei plures cum Bibliis Soncin. defective a m i T ' j quod in sing, legi potest, ut antecedens inyrr. X L V I I I 2 1 bm by super vel ad teminum — VüJ usque ad termin u m , Kenn, i , 1 2 6 , 1 5 4 , 172, 6 0 1 , mei 1 7 4 , 9 4 1 , 9 8 5 , 1257, primo ut videtur 1 , nunc 1 0 9 a , Biblia Complutensia, L x x , Chaldaeus, Syrus hexapl., Arabs. Contra pro p r e cedenti i v legit hy meus 26 hispanicus, ut Kenn. 2 8 , atque alter meus 1 8 7 ad h. 1. producti X L V I I I 3 4 a n n ^ i y portât eorum — o ' n j w portae, nunc Kenn. 1 6 8 , aperte meus 9 8 5 , cod. Vatic. L x x et Syrus hexa plans. Ita etiam sine suffix o pronomme , sed praemisso nexu ro^i'lin et portae Kenn. 1 5 0 , cod. Alex. L x x , Syrus simplex et Arabs, .sed posteriores hi praeposito numero très.

OS E A S CZ/ap.

l i 1 4 n:b'£ umhra e arum , Kenn, i 7 , primo meus 2 1 1 , relato suffixo, non ad solam terebinthum, sed ad très arbores quae praecedunt. Sed distributive su mi potest suffixum singulare, ac sumunt varii interprétés. Plurale tamen antepo-^ nit Volborthius in Illustratione Oseae. V I I 5 iVnrv aegrotare fecerunt, vel aegrotant — 'frnn per duplex tzere et daghesc in lamed a bbn coeperunt, mei 1 S 6 , 7 1 5 , primo 985 , L x x , Syrus,

Vulgatus-, Chaldaeus, et ex hodiemis criticis et interpretibus Dathius, M i chaelis , Moldenhaver, ac Baver. Ita etiam per duplex tzere, sed sine daghesc, meus 1 8 7 hispanicus. Contra daghesc in b retenta communi lectione servant mei 1 7 4 , 2 1 0 et 5 9 6 . Kromayerus ex significatione arab. N^n evacuarunt lagenam a vino. Ibid. non aestu vel ut re — ri-sn per duplex patach a o r r aestuare vel furere, cod. mei 3 1 9 , 548., L x x , Vulgatus, S y r u s , Arabs ac critici superius commemorati. VII 6 orrsN pistor eorum •— otsn pìstores eorum. Kenn, ac mei plurimi ac editiones variae, inter quas Biblia Soncinensia ac Brixiensia, et Antiqua sine an. et loco. Per tzere seu plural, lectio ipsa communis, sed distributive utraque sumenda ob sing, verbum jar dormit quìlìbet pistor. VII 1 4 Vfrun 1 congregant se, vel anguntur — m'arr turmatim conveniunt, vel incidunt se. Adde meum 1 2 5 7 > prima manu 1 2 1 9 et L x x . Baverus , qui probat et ipse hanc lectionem ut meliorem, notat in Scholiis ad h. 1. idem verbum adhiberi I Reg. x v i i l 28 de incisionibus, quas sibi faciebant sacerdotes Baalim, ut hos ad commiserationem moverent. Meus alter 1 0 9 2 n-run' 1 . VIII 3 per cholem i , 2 , 3, 174, 186, 226, 295, 3 4 6 , 380, 504, 5 1 2 ,

ISTV persequentur — ÌDTV persequentur eurn, cod. mei 20 , 23 , 2 4 , 2 6 , 2 7 , 187, 196, 210, 2 1 1 , 3 0 4 , 305 , 3 1 9 , 341 , 4 1 1 , 413, 440, 463, 545, 548, 560, 575,

576> 579 > 596> 663> 6 6 7 , 7 8 2 , 789, 824, 940, 942, IS

689, 985,

E Z E C H I E L Arabs. V. 1 9 pro v m a r Ken. ac mei plures cum Bibliis Soncin. defective a m i T ' j quod in sing, legi potest, ut antecedens inyrr. X L V I I I 2 1 bm by super vel ad teminum — VüJ usque ad termin u m , Kenn, i , 1 2 6 , 1 5 4 , 172, 6 0 1 , mei 1 7 4 , 9 4 1 , 9 8 5 , 1257, primo ut videtur 1 , nunc 1 0 9 a , Biblia Complutensia, L x x , Chaldaeus, Syrus hexapl., Arabs. Contra pro p r e cedenti i v legit hy meus 26 hispanicus, ut Kenn. 2 8 , atque alter meus 1 8 7 ad h. 1. producti X L V I I I 3 4 a n n ^ i y portât eorum — o ' n j w portae, nunc Kenn. 1 6 8 , aperte meus 9 8 5 , cod. Vatic. L x x et Syrus hexa plans. Ita etiam sine suffix o pronomme , sed praemisso nexu ro^i'lin et portae Kenn. 1 5 0 , cod. Alex. L x x , Syrus simplex et Arabs, .sed posteriores hi praeposito numero très.

OS E A S CZ/ap.

l i 1 4 n:b'£ umhra e arum , Kenn, i 7 , primo meus 2 1 1 , relato suffixo, non ad solam terebinthum, sed ad très arbores quae praecedunt. Sed distributive su mi potest suffixum singulare, ac sumunt varii interprétés. Plurale tamen antepo-^ nit Volborthius in Illustratione Oseae. V I I 5 iVnrv aegrotare fecerunt, vel aegrotant — 'frnn per duplex tzere et daghesc in lamed a bbn coeperunt, mei 1 S 6 , 7 1 5 , primo 985 , L x x , Syrus,

Vulgatus-, Chaldaeus, et ex hodiemis criticis et interpretibus Dathius, M i chaelis , Moldenhaver, ac Baver. Ita etiam per duplex tzere, sed sine daghesc, meus 1 8 7 hispanicus. Contra daghesc in b retenta communi lectione servant mei 1 7 4 , 2 1 0 et 5 9 6 . Kromayerus ex significatione arab. N^n evacuarunt lagenam a vino. Ibid. non aestu vel ut re — ri-sn per duplex patach a o r r aestuare vel furere, cod. mei 3 1 9 , 548., L x x , Vulgatus, S y r u s , Arabs ac critici superius commemorati. VII 6 orrsN pistor eorum •— otsn pìstores eorum. Kenn, ac mei plurimi ac editiones variae, inter quas Biblia Soncinensia ac Brixiensia, et Antiqua sine an. et loco. Per tzere seu plural, lectio ipsa communis, sed distributive utraque sumenda ob sing, verbum jar dormit quìlìbet pistor. VII 1 4 Vfrun 1 congregant se, vel anguntur — m'arr turmatim conveniunt, vel incidunt se. Adde meum 1 2 5 7 > prima manu 1 2 1 9 et L x x . Baverus , qui probat et ipse hanc lectionem ut meliorem, notat in Scholiis ad h. 1. idem verbum adhiberi I Reg. x v i i l 28 de incisionibus, quas sibi faciebant sacerdotes Baalim, ut hos ad commiserationem moverent. Meus alter 1 0 9 2 n-run' 1 . VIII 3 per cholem i , 2 , 3, 174, 186, 226, 295, 3 4 6 , 380, 504, 5 1 2 ,

ISTV persequentur — ÌDTV persequentur eurn, cod. mei 20 , 23 , 2 4 , 2 6 , 2 7 , 187, 196, 210, 2 1 1 , 3 0 4 , 305 , 3 1 9 , 341 , 4 1 1 , 413, 440, 463, 545, 548, 560, 575,

576> 579 > 596> 663> 6 6 7 , 7 8 2 , 789, 824, 940, 942, IS

689, 985,

82

O

S

9 9 3 , 1 0 9 2 , i 2 5 2 , nunc 7 1 5 , 1 2 5 7 , Biblia Sonc. 1 4 8 8 , Brix. 1 4 9 4 , Antiqua sine an. er loco , Pisaur. 1 5 1 7 , Ven. Rabb. 15171 Veil. 4 . 1517, Ven. i 5 2 i , Y e n . Rabb. 1 5 2 5 , Ven. 4 . 1 5 2 5 , Ven. 1 5 3 3 , Basil. 1 5 3 4 , Basil. i 5 3 6 , Ven. i 5 4 4 , Paris. Stepb. 4 . , alia ej. 1 6 . , Basil. 1 5 4 6 , Ven. Rabb. J Ven 549i Ven* 1552,, Ven. 1 5 6 3 , Ven. 1 5 6 6 , Antwerp. Plant. 1 5 6 6 , Ven. Rabbin. 1568, Ven. 1 5 7 0 , Antwerp, interlin. 1 5 7 1 , Antw. Polyglotta Ariae Montani, Ven. 1 5 8 2 , Sanctandr. Polygl. 1 5 8 6 , "Wittebergensia 1 5 8 7 , Veneta 1 5 9 5 , Hartmanniana Francof. ad Od. 1 5 9 5 , R a phelengii hebraeo-lat. 1 6 1 o , Ven. 1 6 1 3 , Ven. i 2. 1 6 1 5 , Genevensia 4 . 1 6 1 8 , Genev. 1 2 . ej. a n n i , Ven. 1 6 2 7 , A m stelod. Menassè ben Isr. 1 6 3 5 , Ven. 1 6 3 5 , Ven. Lombrosi 1 6 3 9 , Amst. Janssonii 1 6 3 9 , Ven. 1 6 4 7 , Veneta alia cum Com. ejusdem a n n i , P o l y glotta Lond. V a l l o n i 1 6 5 7 , Nisseliana Lngd. B. 1 6 6 2 , Amstel. Athiae 1 6 6 7 , Clodiana Francof! ad M. 1 6 7 7 , Veneta 1 6 7 8 , Ven. 1 6 9 0 , Berolin. Jablonskii 1 6 9 9 , Amstel.Torresii 1 7 0 5 , Kiloo. Opitii 1 7 0 9 , Berol. 1 7 1 1 , Clod. Francof. M. 1 7 1 2 , Maii Francof. M. 1 7 1 6 , Halensia Michaelis 1 7 2 0 , Amst. Proopsii 1 7 2 5 , Veneta 1 7 3 0 , Ven. 1 7 3 9 , Lips. Reinec. 1 7 3 9 , Mantuana Norz. 1 7 4 2 , Ven. 1 7 4 4 , Halensia Simonis 1 7 5 3 , V e n - 1 7 6 6 , Liburn. 1 7 8 1 , Pisana 1 7 8 1 , Lips. Doederl. et Meisn. 1 7 9 3 , Propbetae post. P i saur. 1 5 1 6 , Prophetae et Agiogr. Sulsbaci 1 7 6 9 , Oseas Joel ec. cum Com. Paris. 1 5 5 6 , Propbetae minores G u stroviae 1 6 3 4 , Vulgarus, S y r u s , Chald a e u s . Plerique ergo codices et a c c u -

E

A

S

ratiores sive mss. sive edici banc l e ctionem tuentur, Hoogthianam vero paucissimi, e x meis soli 4 , 5 5 4 , 9 4 1 * 1 2 1 9 , primo 7 1 5 , 1 2 5 7 , e x editis qui ad roanus s u n t , sola Biblia Hutteri 1 5 8 7 , Reineccii 1 7 5 6 , Prophetae post. Pisaurenses cum Com. Abarb. 1 5 2 0 , e x antiquis interpretibus L x x , qui vertunt zo.T£^io)E,OiV, eosque secuuis Arabs ac M i c h a e l i s . E x Kennicottianis favet huic lectioni 1 7 8 , qui plene legit i s r r r . Sed reliqui plerique d u bium non e s t , quin priori f a v e a n t , quae praeter exitniam ac gravissimam mss. codicum et editionum auctoritatera est etiam contextui aptior. „ N u l lam quoque rationem v i d e o , cur d i xeric ill. Michaelis sensum heic esse, quasi Israelitae currerent post hostes suos, Assyrios A e g y p t i o s q u e , etenim congraere illud non videtur contextui. Contra si receptam teneamus lectionem ("'DTP ) , sensus evadit apprime congraens cum illis quae versu 1 propbeta d i x i t , nimirum: rejecit Israel verum b o n u i n , ideo hostis turn persequetur, velut aquila praedam „ . Avrivillius Dissert, xxvni, quae examen siscit var. lect. Hoseae, pag. 6 2 1 . V I I I 6 ^-itiTE ex Israel — ^¡nttr ' o primo mens 1 0 9 2 , 3 c primo Regiomontanus 2 e x collatione Lilienthalii pag. 3 5 0 . V I I I 9 D ^ H K amores — O'artK per cholem amatores , meus 4 1 1 , L x x , V u l g a t u s , S y r u s , Cbaldaeus, Arabs', Michaelis, B a v e r . Sed amores v ibi poni pro concreto amatores jam dudum observarunt interpretes.

quis est Israel,

V I I I 1 o 'Y?rm cum daghesc a ^ n et incipient. Sine daghesc a fa- et quiescent vel a ^irt et dole bunt, cod. mei

o s 4 , 2 0 , 186 , 4 1 1 , 4 1 3 , 44,0, 4 6 3 , S 0 4"? 5 5 4 ' 59^ 5 BibliaBrixiensia 1494,, Pisaurensia 15 1 7 , Veneta Rabb. 1 5 2 5 , Ven. 4. 1 5 2 5 , Ven. 1 5 3 3 , Basileen$ia Munsteri 1 5 3 6 , Ven. 1 5 4 4 , Ven. 155x , Ven. 16. 1 5 5 2 , Ven. 1 5 6 3 , Antw. Plantini 4 . 1 5 6 6 , alia ejusd. 8. 15 66, Ven. 1 5 6 6 , Ven. Rabb. 1 5 6 8 , Ven. 1 5 7 0 , Antwerp, interl. 1 5 7 1 , Antwerp. Polyglocta, Ven. 1 5 8 2 , Ven. 1 59 5 V Ven. 1 6 1 3 , Ven. 1 6 1 5 , Basil. Rabb. 1 6 1 8 , Genev. bina 1 6 1 8 , Ven. 1 6 2 7 , Amstelod. 1 6 3 5 , Veneta 1 6 3 5 , Amstel. 1 6 3 9 , Ven. Lombrosi 1 6 3 9 , Veil. 1 6 4 7 , Ven. altera ej. anni cum Coram., Londin. Polyglotta 1 6 5 7 , Lips, heb.-lat. 1 6 5 7 , Veneta 1 6 7 8 , Ven. 1 6 9 0 , Ven. 1 7 3 0 , Ven. 1 7 3 9 , Mantuana 1 7 4 2 , Ven. 174.4, Ven. 1 7 6 6 , Liburn. 1 7 8 0 , Pisana 1 7 8 1 , Prophetae poster. Pisaur. 1 5 1 6 , iidem 1 5 2 0 Proph. min. Gustrov. 1 6 3 4 , L x x , Vulgatas, Symtnachus, Theodotio , Syrus, et Arabs, s t d . h i omnes in priori significatione et a priori rad. Vr expectare, morari, quieseere, desinere, a qua et recentiores nonnulli interpretes deducunt . Alii sive Christian! , sive Hebraei posteriorem dolendi a /in praeponunt. Ibid, principum — otbi et principitm. Accedunt ex meis 94.0, 1 2 5 2 , primo [ 8 7 , 9 9 3 , 1 0 9 2 , 1 2 5 7 , et Daventriensis sea Kenn. 159 ex Lilienthalii collaiione p. 3 5 0 . Ita Kimchius, Mercerus, Piscaror, Grotius , Houbigantius, Dathius, Lilienthalius, Michaelis, et Avrivilltus. Coui'. hujus Dissert, p. 6 2 9 . IX 2 ¡73 in ea — Q 3 in eis . Ita ex meis etiam 1 2 5 2 , prirao 1 0 9 2 , Lilienthalius , Dathius , Avrivillius ,

E

A

S

83

Baver, Uhland. „ Quod meliorem longe , inquit Avrivillius cit. Diss. p. 6 3 1 , planioremque explicationem alterum gignat, oraui caret dubio. Haec itaque lectio, quae et tot tantisque confirmatur testimoniis, mihi genuina veraque videtur. Nullam scilicet rationem videre possum, cur heic potius, quam in TÒ D i n - collective propheta locutus fuisset „ . IX 5 _ lit'^n rra Quid f metis . l4exum praeponunt, legentes toi, Kenn. 1 8 0 , 1 8 2 , primo mei 2 , 305 , ac Biblia Complutensia. IX 12 •'"TO?:) in dominando mt — n^D caro mea, Kenn. 168 , Lxx , Theodotio, Arabs. lis qui legunt m e o in recedendo me, addenda sunt Biblia P i saurensia I 5 17 , quae gravius jam praesidium afFerunt huic lectioni, quam adoptat multisqae confirmât Avrivillius cic. 1. p. 6 3 4 , . Sed in hoc eodem sensu exponi potest recepra lectio, a d missa harum litterarum permutatione, cujus tot extant exempla. X 5 r r f a y ? Ad vitulas —^ majrè Ad vitulam , Kenn. 4 , mei 20 , 1 0 9 2 , 1 2 5 7 , L x x , Syrus, Anonymus Graectis in Montfauconii Hexaplis, et Arabs . „ Legend um est in singulari propter vitulum . Nam unus tantum erat Bsthele, atque in sequeudbus t a n tum de uno sermo est „ , inquit Dathius in Notis criticìs ad h. I. p. 1 8 9 , cut adstipulaucur Bahrdtius et Baverus . Sequuntur etiam singularia suffixa . V. tarnen de iis Houbigantium et Avrivillium p. 6 3 9 . X 9 n s t f n peccasti, Israel — n s y n per patach sub 2J, et sine kametz sub n p:ccatum Israelis , cod. mei 4 , 2 0 , 2 4 ? 2 9 5 , 4 4 0 , 5 1 8 , 5 4 5 , 560 ,

O

S

E

5 9 6 , 663, 6 8 9 , 9 4 1 , 1 2 1 9 , primo 1 2 5 7 , nunc 4 1 1 . In 3 pers. peccavit Israel L x x , Vulg. et Arabs. X 1 4 JW2 in populis tuis — "joyD in populo tuo, Kenn. 1 , 4 , 2 9 , 7 2 , 8 2 » 91 9 3 1 99 > 1 1 5 » 1 1 6 , 1 2 6 , 128, 130, 139, 154, 175, 178, 2 2 4 , 2 4 3 , 2 4 5 , 2 5 3 , primo 1 7 6 , mei 4 , 2 3 , 1 7 4 , 1 8 6 , 1 8 7 , 1 9 6 , 2 2 6 > 295 , 3 8 0 , 4 1 1 , 5 4 8 , 5 6 0 , 596, 663,68$», 8 2 4 , 9 4 2 , 1092, 1 2 5 2 , 1 2 5 7 , primo 2 , 3 0 5 , 4 4 0 , 5 4 5 » 5 7 9 > 7 * 5 * I 2 i 9 » nunc 2 1 1 , Biblia Soncin. 1 4 8 8 , Brix. 1 4 9 4 , Pisaur. 1 5 1 7 , Veneta utraque 1 5 1 7 , Fiagm. Oseae sec. xv, et veiustae omnes -versiones. Sed saepe ac promiscué in Scripturis plur. hoc nomen pro singula ri usurpatur. X I 3 Vnj?ní brachia sua — TiVTif brachia mea. Sic etiam primo meus 1 2 5 2 , ac praerer Hoabigantium D a thius , Doederlein et Moldenhaver . X I I I 2 QjYj3"Q in intelligcntia sua — secundum incelligentiam suam . Sexcentis quos pro hac lectione protulimus, codicibus praeter septem in Appendice meraoratos alii sex e x nostris adjungendi, 1 0 9 2 , 1 1 1 4 , 1 1 2 0 , 1 2 1 9 , 1 2 5 2 , 1 2 5 7 . Unus v e r o , sea 9 4 0 , iis qui legunt a b . Ib. TQr ¡inmolantes . Per chirek sacrificia meus 554 •

J O E L C a p . II 7 p t n y mutabunt, vel declinabunt — püyir recalcitrabunt, primo ut videtur Kenn. 9 4 , primo mens 5 4 5 , ei Prophetae poster. Sonc. i 4 8 6 . Sed in his ex typographi potius oscitantia repecenda est litrerarum transpc-

A

S

s i t i o , quia custos praecedentis lineae hujus vocabuli est a y . II 1 4 d d t ^ n Deo vestro — irrrfo Deo nostra, codex meus 7 1 5 , cod. A l e x . L x x et A r a b s . V. 2 3 rmon doctorem . Mens 4 4 0 primo Klun timorem. HI £ ¥ 4 astl'S-TO in caput vestrum — CDywxil in capita vestra, Kenn. 1 5 9 , 1 8 2 , 2 4 5 , mei 2 0 , 4 4 0 , 5 4 5 , 6 6 7 , et L x x . Haec eadem varietas occurrit infra v. 7 in Ken. 2 2 7 , primo 9 4 , meis 5 4 5 , 6 6 7 , et L x x . V . 6 m i r r -Dai Etfilios Juda. Vav copulativum omittunt ex prima tnanu mei 2 0 , 2 2 6 et S y r u s . HI F ¥ 8 T j in tnanum — »T3 in tnanus, primo meus 3 8 c , L x x , Vulgatus, A r a b s . IE i ¥ 9 ascendant — iVjJl et ascendite, meus 7 1 5 , L x x , A r a b s . 1TI 1 3 nm multa — nnni multiplicata est, primo meus 5 4 5 , Vulgatus , Syrus, Arabs . L x x repleta sunt.

A M O S C a p . I 1 4 Tivm Et acccndam — Tinman Et mitt am primo K e m u 2 2 4 , primo meus 2 0 ac S y r u s . Videtur petita ex v. 1 o . III 1 1 angustia — "i"i Tyrus primo mens 1 2 1 9 , ut L x x , A q u i l a , et Arabs. Jam allauis Kenn. 1 1 2 sie legens, sed plene ITS. Ibid. T i i n i et abiiciet — "him per surek et patach in bophal et abiicietur a te fortitudo tua, primo mei a , 1 8 7 , 3 0 5 , 1 2 1 9 , nunc 2 2 6 » Vulgattis et Chaldaeus, qui passive vertit bti^ et abolebitur, non active abolebit, ut habet in Polyglottis latinus ejus, inrer— pres. Passive e t i a m , sed per kibbutz

O

S

E

5 9 6 , 663, 6 8 9 , 9 4 1 , 1 2 1 9 , primo 1 2 5 7 , nunc 4 1 1 . In 3 pers. peccavit Israel L x x , Vulg. et Arabs. X 1 4 JW2 in populis tuis — "joyD in populo tuo, Kenn. 1 , 4 , 2 9 , 7 2 , 8 2 » 91 9 3 1 99 > 1 1 5 » 1 1 6 , 1 2 6 , 128, 130, 139, 154, 175, 178, 2 2 4 , 2 4 3 , 2 4 5 , 2 5 3 , primo 1 7 6 , mei 4 , 2 3 , 1 7 4 , 1 8 6 , 1 8 7 , 1 9 6 , 2 2 6 > 295 , 3 8 0 , 4 1 1 , 5 4 8 , 5 6 0 , 596, 663,68$», 8 2 4 , 9 4 2 , 1092, 1 2 5 2 , 1 2 5 7 , primo 2 , 3 0 5 , 4 4 0 , 5 4 5 » 5 7 9 > 7 * 5 * I 2 i 9 » nunc 2 1 1 , Biblia Soncin. 1 4 8 8 , Brix. 1 4 9 4 , Pisaur. 1 5 1 7 , Veneta utraque 1 5 1 7 , Fiagm. Oseae sec. xv, et veiustae omnes -versiones. Sed saepe ac promiscué in Scripturis plur. hoc nomen pro singula ri usurpatur. X I 3 Vnj?ní brachia sua — TiVTif brachia mea. Sic etiam primo meus 1 2 5 2 , ac praerer Hoabigantium D a thius , Doederlein et Moldenhaver . X I I I 2 QjYj3"Q in intelligcntia sua — secundum incelligentiam suam . Sexcentis quos pro hac lectione protulimus, codicibus praeter septem in Appendice meraoratos alii sex e x nostris adjungendi, 1 0 9 2 , 1 1 1 4 , 1 1 2 0 , 1 2 1 9 , 1 2 5 2 , 1 2 5 7 . Unus v e r o , sea 9 4 0 , iis qui legunt a b . Ib. TQr ¡inmolantes . Per chirek sacrificia meus 554 •

J O E L C a p . II 7 p t n y mutabunt, vel declinabunt — püyir recalcitrabunt, primo ut videtur Kenn. 9 4 , primo mens 5 4 5 , ei Prophetae poster. Sonc. i 4 8 6 . Sed in his ex typographi potius oscitantia repecenda est litrerarum transpc-

A

S

s i t i o , quia custos praecedentis lineae hujus vocabuli est a y . II 1 4 d d t ^ n Deo vestro — irrrfo Deo nostra, codex meus 7 1 5 , cod. A l e x . L x x et A r a b s . V. 2 3 rmon doctorem . Mens 4 4 0 primo Klun timorem. HI £ ¥ 4 astl'S-TO in caput vestrum — CDywxil in capita vestra, Kenn. 1 5 9 , 1 8 2 , 2 4 5 , mei 2 0 , 4 4 0 , 5 4 5 , 6 6 7 , et L x x . Haec eadem varietas occurrit infra v. 7 in Ken. 2 2 7 , primo 9 4 , meis 5 4 5 , 6 6 7 , et L x x . V . 6 m i r r -Dai Etfilios Juda. Vav copulativum omittunt ex prima tnanu mei 2 0 , 2 2 6 et S y r u s . HI F ¥ 8 T j in tnanum — »T3 in tnanus, primo meus 3 8 c , L x x , Vulgatus, A r a b s . IE i ¥ 9 ascendant — iVjJl et ascendite, meus 7 1 5 , L x x , A r a b s . 1TI 1 3 nm multa — nnni multiplicata est, primo meus 5 4 5 , Vulgatus , Syrus, Arabs . L x x repleta sunt.

A M O S C a p . I 1 4 Tivm Et acccndam — Tinman Et mitt am primo K e m u 2 2 4 , primo meus 2 0 ac S y r u s . Videtur petita ex v. 1 o . III 1 1 angustia — "i"i Tyrus primo mens 1 2 1 9 , ut L x x , A q u i l a , et Arabs. Jam allauis Kenn. 1 1 2 sie legens, sed plene ITS. Ibid. T i i n i et abiiciet — "him per surek et patach in bophal et abiicietur a te fortitudo tua, primo mei a , 1 8 7 , 3 0 5 , 1 2 1 9 , nunc 2 2 6 » Vulgattis et Chaldaeus, qui passive vertit bti^ et abolebitur, non active abolebit, ut habet in Polyglottis latinus ejus, inrer— pres. Passive e t i a m , sed per kibbutz

O

S

E

5 9 6 , 663, 6 8 9 , 9 4 1 , 1 2 1 9 , primo 1 2 5 7 , nunc 4 1 1 . In 3 pers. peccavit Israel L x x , Vulg. et Arabs. X 1 4 JW2 in populis tuis — "joyD in populo tuo, Kenn. 1 , 4 , 2 9 , 7 2 , 8 2 » 91 9 3 1 99 > 1 1 5 » 1 1 6 , 1 2 6 , 128, 130, 139, 154, 175, 178, 2 2 4 , 2 4 3 , 2 4 5 , 2 5 3 , primo 1 7 6 , mei 4 , 2 3 , 1 7 4 , 1 8 6 , 1 8 7 , 1 9 6 , 2 2 6 > 295 , 3 8 0 , 4 1 1 , 5 4 8 , 5 6 0 , 596, 663,68$», 8 2 4 , 9 4 2 , 1092, 1 2 5 2 , 1 2 5 7 , primo 2 , 3 0 5 , 4 4 0 , 5 4 5 » 5 7 9 > 7 * 5 * I 2 i 9 » nunc 2 1 1 , Biblia Soncin. 1 4 8 8 , Brix. 1 4 9 4 , Pisaur. 1 5 1 7 , Veneta utraque 1 5 1 7 , Fiagm. Oseae sec. xv, et veiustae omnes -versiones. Sed saepe ac promiscué in Scripturis plur. hoc nomen pro singula ri usurpatur. X I 3 Vnj?ní brachia sua — TiVTif brachia mea. Sic etiam primo meus 1 2 5 2 , ac praerer Hoabigantium D a thius , Doederlein et Moldenhaver . X I I I 2 QjYj3"Q in intelligcntia sua — secundum incelligentiam suam . Sexcentis quos pro hac lectione protulimus, codicibus praeter septem in Appendice meraoratos alii sex e x nostris adjungendi, 1 0 9 2 , 1 1 1 4 , 1 1 2 0 , 1 2 1 9 , 1 2 5 2 , 1 2 5 7 . Unus v e r o , sea 9 4 0 , iis qui legunt a b . Ib. TQr ¡inmolantes . Per chirek sacrificia meus 554 •

J O E L C a p . II 7 p t n y mutabunt, vel declinabunt — püyir recalcitrabunt, primo ut videtur Kenn. 9 4 , primo mens 5 4 5 , ei Prophetae poster. Sonc. i 4 8 6 . Sed in his ex typographi potius oscitantia repecenda est litrerarum transpc-

A

S

s i t i o , quia custos praecedentis lineae hujus vocabuli est a y . II 1 4 d d t ^ n Deo vestro — irrrfo Deo nostra, codex meus 7 1 5 , cod. A l e x . L x x et A r a b s . V. 2 3 rmon doctorem . Mens 4 4 0 primo Klun timorem. HI £ ¥ 4 astl'S-TO in caput vestrum — CDywxil in capita vestra, Kenn. 1 5 9 , 1 8 2 , 2 4 5 , mei 2 0 , 4 4 0 , 5 4 5 , 6 6 7 , et L x x . Haec eadem varietas occurrit infra v. 7 in Ken. 2 2 7 , primo 9 4 , meis 5 4 5 , 6 6 7 , et L x x . V . 6 m i r r -Dai Etfilios Juda. Vav copulativum omittunt ex prima tnanu mei 2 0 , 2 2 6 et S y r u s . HI F ¥ 8 T j in tnanum — »T3 in tnanus, primo meus 3 8 c , L x x , Vulgatus, A r a b s . IE i ¥ 9 ascendant — iVjJl et ascendite, meus 7 1 5 , L x x , A r a b s . 1TI 1 3 nm multa — nnni multiplicata est, primo meus 5 4 5 , Vulgatus , Syrus, Arabs . L x x repleta sunt.

A M O S C a p . I 1 4 Tivm Et acccndam — Tinman Et mitt am primo K e m u 2 2 4 , primo meus 2 0 ac S y r u s . Videtur petita ex v. 1 o . III 1 1 angustia — "i"i Tyrus primo mens 1 2 1 9 , ut L x x , A q u i l a , et Arabs. Jam allauis Kenn. 1 1 2 sie legens, sed plene ITS. Ibid. T i i n i et abiiciet — "him per surek et patach in bophal et abiicietur a te fortitudo tua, primo mei a , 1 8 7 , 3 0 5 , 1 2 1 9 , nunc 2 2 6 » Vulgattis et Chaldaeus, qui passive vertit bti^ et abolebitur, non active abolebit, ut habet in Polyglottis latinus ejus, inrer— pres. Passive e t i a m , sed per kibbutz

A

M

legit cod. meus 4 4 0 prima manu ac defective n i n i sine j o d , quod in h o phal legi potest, et ad nostram lectionem refèrri, legunt plurimi codices Kenn, ac mei pluresque editiones. I l l 12 p ï ' m a i et in atigulo — pttfn"Tji per sin et in Damasco. Non paucis codicibus nostris sic legentibus a d d a n t u r 2 9 5 , 5 9 6 , 9 9 3 , primo 1 8 6 , 1 8 7 , 1 9 6 , 5 1 8 , 5 7 6 , 1 2 5 7 , prim o Erfurteiisis 5 in Bibliis Halensib u s , Regiomontanus 2 apud Lilienthal i u m , accurati codices R. Israel et Aben de Roas ab Abarbanele c i t a t i , Biblia Hartmanniana 1 5 9 5 , Medras Seder olam et R. Salomon J a r c h ì . Ita ex p r i m a m a n u meus 1 9 6 , non ex s e c u n d a , ut ad h. 1. excusum e s t . Abarbanel producta expositione J o n a t h a n ' s , R a s c i i , ac Seder o l a m , ex qua c o n stat eos in suis codicibus vocabulum istud per sin legisse, subdit "dn nKin maTcìi V'r a n ' i i r o ONTO (jK'i ha^ìiJ' "210 -Ì-2DJ W S HL'K rnx-aw " D i Tp3 s i n p . » Video a u tem ego juxta verba sapient um ilio-, r u m fei. m e m . , q u o d etiam in a c c u ratissimis mss. qui nobiscum sunt in Hispania, R. Israelis et Aben de Roas ita exiat cum puncto sinistro, seu s i n , , . Non dissimulât tarnen Abarbanel in plerisque codicibus lectum fuisse per s e i n , ac N o r z i u s , qui post eirn^ ilior u m d o c t o r u m ac codicum dissidium ad h . 1. n o t â t , sancte testatur se in omnibus codicibus a c c u r a t i s , qui ad ejus manus pervenerant , scriptum reperisse per s e i n , ut legunt Aben Ezra et K i m c h i u s . In q u o sane partim ipse accuratus ac linceus f u i t . Nam erat ei ad m a n u s codex noster 7 8 2 Toletanus anni 1 2 7 7 , quem saepe .proferì et

C

S

85

summopere laudat, qui aperte ex prima manu per sin legebat . Qaod cod. meus 2 notar àd marg., codices hispánicos legere per sein, germánicos per s i n , id oppido falsum e s t . Sunt enim in eorum numero , quos produximus, multi hispanici, ut sunt germanorum non pauci qui receptae ìectioni per sein adhaereant. De Damasco liane vocem intelligunt etiam non pauci Chr^ stianorum interpretes kc critici . V. Poli Synopsim . IV 3 D r o ' ^ n i et projicietis — m r o k ' n i per k i b b u t z sub h e in hophal et projteiemini, meus 2 3 hispanicus, Lxx , S y m m a c h u s , V u l g . , Arabs, item S y r u s , sed bio in tertia persona et projicientur illae, nonjtrojìeientque- sc, ut male habet latina ejus versio in P o lyglottis. „ Parum accurate puncta vocalia verbo r - t f r o k n subjecta s u n t . H a bet formara c o n j u g a t i o n s h i p h i / , quae tarnen contextui non c o n v e n i t . Adrood u m coacta est explicado atque adeo falsa , qua vulgo lectio .recepta d e f e n ditur : ab] ; cutis opes vest ras in palada . Ut alia t a c e a m , • roiDVT non est pilatium sed pOiH. Illud vero Armeniam signincat, in quam Israelitae ab Assyriis captivi abducti sunt 11 Reg. x v i l 2 3 . Cf. Boehartus in PhaUg lib. 1 cap. 3 . Legendum igitur est in c o n jugatione passiva , quam omnes versiones antiquae exprimunt projiciemini „ . Dathius in Natis crit. ad h. i. p. 1 9 9 , qui tarnen ex antiquis interpretibus 'Chaldaeum et Aquilani debebat excip e r e , qui active t r a n s t u l e r u n t . Ibid. HDliyr\r\inp*lttium, gynaeceum Harem , alii in Armeniam — n : a Tin in montem Armenias, vel Mona, cod. roeus 5 5 4 , S y r u s , Chaldaeus, T h e o -

A

M

O

ilio et V E d i l i o . S e d bini priores interprétés priorem Armem'ae significationem assumunt , T h è o d o t i o in excelsum montan , V E d i l i o in montent Mona , ut ferunt Origeais H e x a p l a a M o n fàuconio edita . H i e r o n y m u s tarnen T h e o dotionis lectioneni V E d i t i o n i , iili v e ro quae hujus e s t , a t t r i b u i r . A c m o n tem m a g n u m q u e m d a m super M i n y a in A r m e n i a nomine Baris memorar N i colaus D a m a s c e n u s , et e x eo Joseph us F l a v i u s in Antiquit. l i b . i c a p . i v , qui an idem sit c u m n o s t r o , i n c e r a m i e s t . Jonathan q u i p [ u r . v e n i t m a , non d e peculiari aliquo , sed g e n e j a tim de A r m e u i a e montibus i n t e l l e x i t . L x x q u i habent in morue m Roman, vel Remàn, videntur et ipsi divisim legisse m m i n n . Aquila ac S y m m a c h u s , q u o r u m alter Armano. , alter Armenian. transmit';, defective n o o - n r r l e g e r u n t , ut legunt etiairmum codices non pauci utriusque collationis ac variae editiones. S a i H i e r o n y m u s c o m ìnunem seu plenum ipsam leciionem Annona Aquilae a s s i g n a t , q u a m et ipse in V u l g a t a versione secutus e s t . roioinn per chet Charmona sistum K e n n . 1 6 0 , meus 3 0 5 , a c p r i m o ut v i d e t u r , 1 0 9 2 , i d e m q u e sed defective n D D i n n meus 2 . HDra^yn K e n . 9 3 . Singulare est q u o d nota: a d marg. meus 3 8 0 esse r m j 'h rfaittmi vocabulum dignitatis et dominii. I V J n r n gradar um actionem, seu sacrifìcium eucharisticum — m i n legem, meus . ] 7 4 , L x x , A r a b s . I V 7 T o o n pluet — Tira* pluam K e n n . 1 8 2 , p r i m o 2 5 1 , mei 7 1 5 , primo 9 4 2 , 1 0 9 2 , L x x , Vulgatus, A r a b s . Refert R , I m m a n u e l in inedito Even bocken ad eiliptica loca ac s u p plet a y nubes. S e p t e m e x meis codi-

S c i b u s , videlicet 1 , 2 , 226, primo 2 0 , 5 9 6 , 663, 7 8 9 , l e g u n t TOn, q u o d passive in niphai efferri potest pluetur, ut legitur in praecedenti m e m b r o hujus v e r s u s . Kennicottiani s i l e n t . Q u i d a m contra hanc ipsam praecedentem passivanti lectionem ncjon in activ a m hiphil T ù o n i m m u t a n t .

I V i o n ^ S i O l et in nasum vestrum — ODDX^ in nasum vestrum, n u n c K e n n , 9 6 , primo meus 9 4 1 , L x x , Vulgatus, Syrus, Arabs, Symmachus , probaniibus Houbigantio et D a t l i i o , quod v a v h o c c o p u l a t i v u m prorsus otios u m sic arque orationis serieni intercip i a t . Et ascendere feci foetorem castrorum vestrorum in nasum vestrum. V 6 n r i 1 pervadat — n H ' n pervadat ur , primo m e i 9 9 3 , 1 0 9 2 , r e laro scilicet verbo a d sequens r p v m pervadatur ut ignis , domus Joseph , ut referuut L x x , V u l g . , S y r u s et A r a b s , qui vertunt accendatur, v e l comburatur, legentes v e l nostrum n r i n v e l rjTiM. Ibid. r n V Bethel — rTj? domui Israel, p r i m o m e u s 1 0 9 2 , L x x , Arabs. „ Legendum ^ n a r n ^ ? , i n quit H o u b i g a n t i u s , ut legunt G r a e c i i n t e r p r e t e s , q u i vó oix& laparfA, domui Israel, n a m parallela h a e c s u n t , ' domus Joseph, et domus Israel. N o n e x p l e t sententiam Bethel, quia l o q u i tur A m o s a d universum I s r a e l , et p r a e nuntiat e x c i d i u m , n o n m o d o B e t h e l , sed et G a l g a l a e et totius regni',-,. C o n cinit Dathius in Not. crit. p a g . 2 0 0 . B a v e r o vero in Critica sacra p a g . 4 5 8 videtur haec correctio lectionis difEcilioris , cu jus sensum c u m L x x et l i brarius n o n p e r c i p e r e n t , p l a n i o r e m l e ciionem substituerunt.

A

M

V 8 mn s Dominus — niNj'i mrp Dominus txercituum, Kenn. 3 0 , 1 4 9 » prima meus 1 2 5 2 , cod. Alex. L x x , et Arabs . V n ' - c ö o r a conculcare vos — o o t c r c conculcare Mos, primo meus 1 7 4 , L x x , Arabs. V 23 carminutn tuorum — "Tttf carminis vel cant us tui, Kenn. 2 5 3 , mei 1 9 6 , 5 7 9 , primo 4 4 0 , Biblia Soncin. et S y r u s . Piene "pTty mult i , etiam- hispanici. Ac pro plur. nabliorum tuorum, in meo 5 4 5 correction nablii tui, vel lyrae tuae, ut Vulgatus et S y r u s . V I 2 ca^iürr cum rr interrogativo an meliores vel meliora his regnis, videlicet regnis Juda et Israel — cmnLYT per patach et daghesc in sequenti sen cum articulo meliora vel optima horum rtgnorum, scilicet C a l n e , Chamath et Gath Philistaeorum, cod. mei 2 0 , 1 7 4 , 1 8 6 , 1 8 7 , 226 , 295 , 3 1 9 , 4 1 1 , 4 1 3 ' 54-5 ' 5 7 9 1 9 4 1 * primo 3 8 0 , L x x , S y r u s , Vulgatus, A r a b s , Michael i s , Dathius. Alii patach quidem legunt articuli, sed daghesc in sequenti omittunt. Sic mei 3 0 5 , 5 0 4 , 5 5 4 , 6 6 7 , 1 2 5 7 , et Biblia Soncinensia. V I 3 ptf^rn et appropinquare facitis — pj'tsm et attingitis, primo meus 3 0 5 . Utrumque L x x , et Arabs. VII 2 d p 1 1 Quomodo consistet 1 — CTp "O per chirek in hiphil Quis eriget vel restituet, cod. mei 2 2 6 , primo 1 2 1 9 , L x x , Vulgatus, S y r u s , S y m m a c h u s . Ita illi codices, ac si in kal esset lectio textualis, keri vero in hiphil. a y primo meus 1 2 5 7 sed ex i p s a , ut videtur, scribae manu, vel saltern antiquissima correctus, quae jod producto vav eflecit . Houbigantius,

0

5

87

qui probat lectionem a ' p " 1 , testatur sic scriptum fuisse manu priori io codicibus quibusdam , in quibus fuit , manu posteriori productum, ut £èret i . Codices hos innuit num. Kenn. 664. Sed qui ii situ , Houbigantius non significar. V . 7 et 8 pro m x multi mn". V I I I 2 ION-I I . ° Dixitque — -HQX^ mrp Dixitque Dominus, primo meus 4 4 0 , et S y r u s . VIII 3 t ^ ' H projecit — - p ^ i j P"i' patach in imper, projice, mei 4 4 0 , 6 8 9 , i 2 i 9 , primo 3 4 6 , 5 1 8 , 1 0 9 2 , videtur primo 7 1 5 , et Chaldaeus. Ita etiam e x m e i s bini a l i i , 2 2 6 , 3 8 0 , sed assumpta forma tzere •jiwn. VIII 5 "Ctt? annonam — T e mercede™ , meus 1 0 9 2 et Vulgatus. VIII 9 nznn'ij. in meridie -— e n n « sicut in merìdie, meus 2 1 1 , S y r u s , Chaldaeus. VIII 1 0 oD'Tci? byi et omnia, cantica vestra — î ^ o t s ; ÎOl et omne canticum v e strum , Kenn. 9 4 , 9 6 , 1 0 2 , mei 5 4 8 , primo 2 1 1 , 1 0 9 2 , et Chaldaeus, licet latina ejus versio in P o lyglottis parum accurate plurale e x primât . V i l i i i -~iyi verba Domini — Trt verbum Domini, Kenn. 1 1 2 , 126, 1 5 4 , 1 8 0 , m e i ' ^ 7 4 , primo 2 1 1 , L x x , Vulgatus , S y r u s , Arabs, et apud Norzium Talmud babyl. in tract. Scabbàt cap. Cholin. V. 1 2 pD^oi. Quidam ÌIS'S'D sine nexu cum Bibliis Soncinensibus, Brixiensibus, ac Prophetis Sonc. 1 4 8 6 . V i l i 1 4 TVT via Bersabee — f r ^ N Deus tuus , Bersabee, primo meus 66 3, L x x , A r a b s . „ Haec via nihil habet quod parallel um esse possit Deo tuo. Praeterea vivit via, nihil resonat. Om-

M nino pre "'",*T itenim legendum " J T ^ i ut legeb aiJ L Graeci interpretes, qui sic habenr, xaì ó GOV B Y j p oafise et viva Deus tuus, Bersabee „. Houbigantius in h. I . , quem sequitur Dathius iti Not. crit. p. 2 0 2 . Contra masorethicam lectionem ut obscuriorem praeferendam eamquc si diligentius exaniinetur, commodum sensum praebere censet Baverus in Critica sacra p. 4 5 8 . IX 1 nDrft i f e " efugiet eis — D n o efugiet ex eis, Kenn. 1 7 5 , mei 2 9 5 , primo 1 0 9 2 , ex secunda seel antiqua ipsius scribae vel punctatoris manu, 7 8 9 , L x x , Syrus, Arabs. Kennicot. ac mei plurimi pro -oik habent ¡nrr.

OBADIAS

Y ers. 7 "¡nnV panem tuum, alii per ellipsim panis tui —- "jonVi et panis tui, primo me us 1 2 1 9 et Syrus. Viri videlicet pads tuae et panis tui. Sic fluida est oratio, et evanescit omnis difficultas, quam hoc vocabulum ingerit. Si enim pro accusativo habes , ea est, ut recte animadvertit Schnurrerus in Dissert. ad Ob ad. p. 4 0 0 , consocialo verborum, ea sensus inconcinnitas, quae vix cuipiam satisfacere possit. Si repetis vel subintelligis "itOK proxime antecedens, vel ut alii voliint, "fciK, durior est ellipsis. 8 Nttn Ariaon. Deest in Kenn. 9 6 , L x x , Syro et Arabe. I 3 c i T H exitii eorum — I T N exitit ejus, primo Kenn. x 7 3 et Chaldaeu s . Praecedit sing. ,, oy populi mei, ac sequuntur singularia suffixa. Sed notum est hoc nomen collectivum esse, et cum utroque numero, edam in uno

O

S

eodemque versu, conjungi. Kenn, plures ac mei N'Ori ^Nl Neque ingrediaris cum vetustis omnibus versionibus, e tiam Syriaca, quam ut sine nexu legentem latinus Polyglottorum interpres repraesentat. 16 Tan jugiter — TjO in circuitu. Lectionem banc tot corlicum auctoritare suffultam praeter quinque in Appendice productos alii tres nostrorum codicum exbibent, 1120, 1 2 5 2 , primo 1 0 9 2 . Pro ly'n Kenn. 107 L x x et descendent. Deerat primo in meo 7 1 5 . 2 0 lürv possidebunt — "item et possidebunt, Kenn. 3 0 , 1 2 9 , mei primo 2 0 , 2 6 , 4 1 9 , 6 6 3 , 9 4 9 , et cod. Alex. L x x . Vaticanus, inrerposito puncto, novum membrum ab hoc verbo inchoat. Codicibus uostris qui vers. 2 1 aperte defective in Appendice legunt ü 3 W > o salvati, aimumerandus 689 .

JONAS

C >->N. III 4 o - y j i K quadragìnta dies. Cod. meus 6 6 3 primo ZD'whw triginta. L x x nttfaü tres. Ac versu seq. pro Ctfttp "rjn O^ran a majore eorum usque ad minorem eorum meus 262 primo ö»P "W o^iaa a summis usque ai

J

O

N

ínfimos. In pluralí Syrus, sed retentis strfExis. IV i o pty quod films noctis unius p a ; quod intra noctem unam, Kenn. i 7 , 30 , 5 0 , 7 6 , 8 0 , 1 0 9 , h i , 1 2 5 , 1 2 6 , 136 , 1 5 0 , 173 , 177 , 181 , 1 9 6 , 2 2 3 , 2 2 4 , 24.5, 2 9 4 , 3 8 4 i primo 1 3 0 , mei 2 , 2 0 , 2 3 0 , 2 6 2 , 440, 443, 4 8 6 , 560, 562, 585, 594-, 5 9 7 , 6 6 3 , 7 2 1 , 8 1 4 , 868 , 9 ° 3 ? 949 ' 955-1 1 2 5 7 , primo 1 1 , 2 4 , 2 6 6 , 4 1 1 , 4 1 9 , 654-1 6 7 4 , 7 1 5 , nunc 1 2 1 5 , Prophetae Soncin. 1 4 8 6 , et utrumque Machazor Son-

A

S

89

I 11 im»y stationem vel subsistttiti am suam — inTon desiderium suum , vel desideratissima sua., meus 1 2 5 7 ex prima manu, et Chaldaeus qui vertit foyix nsitf pmestantia urrae vtstrae . L x x , Syrus, et Arabs qui habent plagam, videntur legisse lmian. II 6 j c recedet Jgnominia •— ao*1 per patach et tzere in hiphil abiiciet, Regiomontaous 2 , seu Kenn. 2 2 4 , meus 5 5 4 ac L x x . Sed meus ex forma chirek . Passive per kibbutz meus 3 19 . Idem ao-1 recedet — attr comprekendet, primo Kenn. 1 5 0 , et ut vicin. sec. xv in Aphtarà hujus loci. detur , 1 2 6 , nunc 201 , mei 2 , 3 8 0 , I2 5 7 primo 2 1 1 , 4 1 1 , VulNec aliter videntur legisse L x x , qui 9 9 3 ' vertunt VTVO sub nocte. Eadem va- gatus, Syrus, Chaldaeus. Ita etiam rietas est in sequenti pi et filìus, ubi Aquila, sed in 2 persona. II 7 notà Dictum — "imi Diiterum p i et intra legunt iidem cocit, Kenn. 9 1 , 9 3 , 9 6 , 2 4 3 , L x x , ri ices , saltem Kennicottiani plerique, ac mei omnes. V. 1 1 multi Nijl curn Aquila, Vulgatus, Chaldaeus, Dathius . Ibid. veri A mea — v*m verN, ac prò in- bini mei, 5 6 2 , primo bo. ejus, primo meus 305 , L x x , Arabs. 1 6 , in pìur. l y r . II 1 I "iptcn mi in vanitale et mendacio — iptt? rrn in spirita mendaci M I C H A E A S Kenn. 1 5 0 , primo mei 2 1 1 , 1 2 5 7 « Syrus, Chaldaeus. C^ap. I 5 m a n excel sa. — r-w^n II 1 2 rmn Boy a — r m ? in anptccatum , Kenn. 2 0 1 , ad marg. 2 2 8 , L x x , Syrus, Chaldaeus, Arabs, et gustia, primo ut videtur meus 3 0 5 , Dathius, qui observât prophetam re- qui habet puncta binarum priorum litpetere eadem vocabula, quibus in prio- terarum super ras., L x x et Arabs. ri membro usus fuerat, cui posterius III i "ram Et dixi — i w i Et manifeste responclet. Sed conf. Baver dixit, vel dicet, primo meus 1 2 5 7 , Sckol. in h. 1. p. 3 4 9 . Cum meo 2 1 1 , L x x , Syrus , Arabs. VII 19 onNtfn peccata eorum — qui pro praecedenti nwarm et in pecWnxan peccata nostra. Biais nostris catif, cum L x x , Chaldaeo et Arabe leeir in0 sinoulari r-waroi et in pec- addatur 2 2 6 ex prima manu. 0 cato, consemit, ex prima tamen maN A H U M nu, meus 1 2 5 7 . V. 8 multi V?w in textu, utriusque collationis, alii p . III 7 rò ci — tibi. Ita quidam cum Bìbl. Soncin. ac Brixien- C aiap. alii tres ex meis, 9 9 3 , 1 2 1 9 , 1 2 5 1 ^ sibus defective hbm . ia ~

J

O

N

ínfimos. In pluralí Syrus, sed retentis strfExis. IV i o pty quod films noctis unius p a ; quod intra noctem unam, Kenn. i 7 , 30 , 5 0 , 7 6 , 8 0 , 1 0 9 , h i , 1 2 5 , 1 2 6 , 136 , 1 5 0 , 173 , 177 , 181 , 1 9 6 , 2 2 3 , 2 2 4 , 24.5, 2 9 4 , 3 8 4 i primo 1 3 0 , mei 2 , 2 0 , 2 3 0 , 2 6 2 , 440, 443, 4 8 6 , 560, 562, 585, 594-, 5 9 7 , 6 6 3 , 7 2 1 , 8 1 4 , 868 , 9 ° 3 ? 949 ' 955-1 1 2 5 7 , primo 1 1 , 2 4 , 2 6 6 , 4 1 1 , 4 1 9 , 654-1 6 7 4 , 7 1 5 , nunc 1 2 1 5 , Prophetae Soncin. 1 4 8 6 , et utrumque Machazor Son-

A

S

89

I 11 im»y stationem vel subsistttiti am suam — inTon desiderium suum , vel desideratissima sua., meus 1 2 5 7 ex prima manu, et Chaldaeus qui vertit foyix nsitf pmestantia urrae vtstrae . L x x , Syrus, et Arabs qui habent plagam, videntur legisse lmian. II 6 j c recedet Jgnominia •— ao*1 per patach et tzere in hiphil abiiciet, Regiomontaous 2 , seu Kenn. 2 2 4 , meus 5 5 4 ac L x x . Sed meus ex forma chirek . Passive per kibbutz meus 3 19 . Idem ao-1 recedet — attr comprekendet, primo Kenn. 1 5 0 , et ut vicin. sec. xv in Aphtarà hujus loci. detur , 1 2 6 , nunc 201 , mei 2 , 3 8 0 , I2 5 7 primo 2 1 1 , 4 1 1 , VulNec aliter videntur legisse L x x , qui 9 9 3 ' vertunt VTVO sub nocte. Eadem va- gatus, Syrus, Chaldaeus. Ita etiam rietas est in sequenti pi et filìus, ubi Aquila, sed in 2 persona. II 7 notà Dictum — "imi Diiterum p i et intra legunt iidem cocit, Kenn. 9 1 , 9 3 , 9 6 , 2 4 3 , L x x , ri ices , saltem Kennicottiani plerique, ac mei omnes. V. 1 1 multi Nijl curn Aquila, Vulgatus, Chaldaeus, Dathius . Ibid. veri A mea — v*m verN, ac prò in- bini mei, 5 6 2 , primo bo. ejus, primo meus 305 , L x x , Arabs. 1 6 , in pìur. l y r . II 1 I "iptcn mi in vanitale et mendacio — iptt? rrn in spirita mendaci M I C H A E A S Kenn. 1 5 0 , primo mei 2 1 1 , 1 2 5 7 « Syrus, Chaldaeus. C^ap. I 5 m a n excel sa. — r-w^n II 1 2 rmn Boy a — r m ? in anptccatum , Kenn. 2 0 1 , ad marg. 2 2 8 , L x x , Syrus, Chaldaeus, Arabs, et gustia, primo ut videtur meus 3 0 5 , Dathius, qui observât prophetam re- qui habet puncta binarum priorum litpetere eadem vocabula, quibus in prio- terarum super ras., L x x et Arabs. ri membro usus fuerat, cui posterius III i "ram Et dixi — i w i Et manifeste responclet. Sed conf. Baver dixit, vel dicet, primo meus 1 2 5 7 , Sckol. in h. 1. p. 3 4 9 . Cum meo 2 1 1 , L x x , Syrus , Arabs. VII 19 onNtfn peccata eorum — qui pro praecedenti nwarm et in pecWnxan peccata nostra. Biais nostris catif, cum L x x , Chaldaeo et Arabe leeir in0 sinoulari r-waroi et in pec- addatur 2 2 6 ex prima manu. 0 cato, consemit, ex prima tamen maN A H U M nu, meus 1 2 5 7 . V. 8 multi V?w in textu, utriusque collationis, alii p . III 7 rò ci — tibi. Ita quidam cum Bìbl. Soncin. ac Brixien- C aiap. alii tres ex meis, 9 9 3 , 1 2 1 9 , 1 2 5 1 ^ sibus defective hbm . ia ~

J

O

N

ínfimos. In pluralí Syrus, sed retentis strfExis. IV i o pty quod films noctis unius p a ; quod intra noctem unam, Kenn. i 7 , 30 , 5 0 , 7 6 , 8 0 , 1 0 9 , h i , 1 2 5 , 1 2 6 , 136 , 1 5 0 , 173 , 177 , 181 , 1 9 6 , 2 2 3 , 2 2 4 , 24.5, 2 9 4 , 3 8 4 i primo 1 3 0 , mei 2 , 2 0 , 2 3 0 , 2 6 2 , 440, 443, 4 8 6 , 560, 562, 585, 594-, 5 9 7 , 6 6 3 , 7 2 1 , 8 1 4 , 868 , 9 ° 3 ? 949 ' 955-1 1 2 5 7 , primo 1 1 , 2 4 , 2 6 6 , 4 1 1 , 4 1 9 , 654-1 6 7 4 , 7 1 5 , nunc 1 2 1 5 , Prophetae Soncin. 1 4 8 6 , et utrumque Machazor Son-

A

S

89

I 11 im»y stationem vel subsistttiti am suam — inTon desiderium suum , vel desideratissima sua., meus 1 2 5 7 ex prima manu, et Chaldaeus qui vertit foyix nsitf pmestantia urrae vtstrae . L x x , Syrus, et Arabs qui habent plagam, videntur legisse lmian. II 6 j c recedet Jgnominia •— ao*1 per patach et tzere in hiphil abiiciet, Regiomontaous 2 , seu Kenn. 2 2 4 , meus 5 5 4 ac L x x . Sed meus ex forma chirek . Passive per kibbutz meus 3 19 . Idem ao-1 recedet — attr comprekendet, primo Kenn. 1 5 0 , et ut vicin. sec. xv in Aphtarà hujus loci. detur , 1 2 6 , nunc 201 , mei 2 , 3 8 0 , I2 5 7 primo 2 1 1 , 4 1 1 , VulNec aliter videntur legisse L x x , qui 9 9 3 ' vertunt VTVO sub nocte. Eadem va- gatus, Syrus, Chaldaeus. Ita etiam rietas est in sequenti pi et filìus, ubi Aquila, sed in 2 persona. II 7 notà Dictum — "imi Diiterum p i et intra legunt iidem cocit, Kenn. 9 1 , 9 3 , 9 6 , 2 4 3 , L x x , ri ices , saltem Kennicottiani plerique, ac mei omnes. V. 1 1 multi Nijl curn Aquila, Vulgatus, Chaldaeus, Dathius . Ibid. veri A mea — v*m verN, ac prò in- bini mei, 5 6 2 , primo bo. ejus, primo meus 305 , L x x , Arabs. 1 6 , in pìur. l y r . II 1 I "iptcn mi in vanitale et mendacio — iptt? rrn in spirita mendaci M I C H A E A S Kenn. 1 5 0 , primo mei 2 1 1 , 1 2 5 7 « Syrus, Chaldaeus. C^ap. I 5 m a n excel sa. — r-w^n II 1 2 rmn Boy a — r m ? in anptccatum , Kenn. 2 0 1 , ad marg. 2 2 8 , L x x , Syrus, Chaldaeus, Arabs, et gustia, primo ut videtur meus 3 0 5 , Dathius, qui observât prophetam re- qui habet puncta binarum priorum litpetere eadem vocabula, quibus in prio- terarum super ras., L x x et Arabs. ri membro usus fuerat, cui posterius III i "ram Et dixi — i w i Et manifeste responclet. Sed conf. Baver dixit, vel dicet, primo meus 1 2 5 7 , Sckol. in h. 1. p. 3 4 9 . Cum meo 2 1 1 , L x x , Syrus , Arabs. VII 19 onNtfn peccata eorum — qui pro praecedenti nwarm et in pecWnxan peccata nostra. Biais nostris catif, cum L x x , Chaldaeo et Arabe leeir in0 sinoulari r-waroi et in pec- addatur 2 2 6 ex prima manu. 0 cato, consemit, ex prima tamen maN A H U M nu, meus 1 2 5 7 . V. 8 multi V?w in textu, utriusque collationis, alii p . III 7 rò ci — tibi. Ita quidam cum Bìbl. Soncin. ac Brixien- C aiap. alii tres ex meis, 9 9 3 , 1 2 1 9 , 1 2 5 1 ^ sibus defective hbm . ia ~

N

9° IbicL c c r r a consohtores consolationes,

primo

meus

A

H

U

M

— i_j oirori

1 5 5 , 2 2 5 , 2 2 7 , mei 2 6 , 5 9 6 ) 9 9 3 »

545,

ac V u l g a u i s . Sic Michaelis Biblioth.

Lxx

et A r a b s , sed hi in singulari.

T. x x i i l p.

or,

1 7 7 , eumque secuti K o f o d

—

p y n habitaculum , primo meus 2 1 1

et B a v e r . Divisim leoerunt e t L x x ac O C h a l d a e u s , sed aliter primum v e r b u m .

ct

L x x , qui

C o d . meus 5 4 5

Ill

11

nj?D

c o d e x pro

robur vel

vertunt < j % à o i v .

nci'W

abscondita

c x prima manu i IE^ND Ill

praesidium Idem legebat

muta.

18 Iff SD dispersi

Ussimum

sunt —

idem usitatiori verbo Kenn.

TiEO

126,

ad

marg. meus 2 2 6 . V e r bum anD hie in signification y a

que vilitas,

sumendum esse c o n -

1 r-voutl/ hv

v e l carminum.

primo r r a n o a ; IDï

h?.

in ined. Lex'ico

K e n n . ac mei varii cum Bibliis S o n c . ,

vel rationes

Brixiensibus,

ac Proph. Sonc.

i486.

S e d per sceva a ©sd nullus. A

B

A

K

U

K

265

explicat

per

R . Parc hon '•pojr

modos,

Vulgatus, editio

Sym-

super,

vel

ignoraniiis. III 2 p y s

H

C o d . meus cantus,

machus, Aquila, V pro

6. oda-

per

musicae.

vi-

ad normarn

380

instrumenta

sentiunt plerique interpretes. Piene ittnsD

summa-

ut ^ p

dénotât N u m . x x i

III rum,

primo p^pVpi

vel ignominia,

opéra

tua,

opus

Kenn.

tuum

148,

—•

-j^yD

primo meus

3 0 5 , L x x , S y r u s , Chaldaeus, A r a b s . Cap.

I 3

pEl

p c " ! et judicans,

et

contentionem

Vel judex,

1 5 0 , primo meus

—

primo Ken.

380 , L x x , Syrus,

Pro j m n

noD operuit.

A r a b s . Ita Wahlius Adnot. crit. in h. I. p.

1 0 9 , et Kofocl in Chabakuki

Comm.

crit. illustrato

meus

p. 2 2 .

Vatic.

Pro K-IJ1

1 2 5 7 primo n ^ n , ut Kenn. 1 5 0 ,

aliique c o d . ad marg. 5 6 0 ac mei 3 1 9 . I

8 Nlj" c a n ? r f o omnis

ipsa ad rapinam yeniet — omnes illi

ad rapinam

ipse

vel

1NIP oorrè e f o veniente

primo

meus 5 4 5 , V u l g . , C h a l d a e u s , S y r u s . I l i acuisti 20,

i m e fundasti vel

primo

Michaelis et

erudivisti 2,

turn — eum,

et L x x ,

Supplem.

imo' 1

cod.

mei

p.

1098

1 1 0 4 , Wahlio et K o f o d o : sed L x x

l y r n , ut placet illud.

Meus 8 6 8 kdd

III 4 a t t n et ibi — et posuit, 5 9 4 •> 7

primo

tarnen

enim

posuit

443,

Syrus,

Arabs.

nullam

sam

Hos

diacriticam

verbis:

legisse „

Ver-

pro qualitate loci e t

intelligitur et ibi „ .

ctionem

547,

exemplaribus

constat e x H i e r o n y m i bum

thronus.

1 2 5 7 , L x x , Aqui-

interpretes

notam in eorum

V. 3

o b i per sin

cod. mei 2 9 1 , i,

2

la, Symmachus,

sequuntur

Eorum

e x hodiernis

III 5 137 pestis

•—

Praeter M a c h a z o r Soncin.

verbum. sec. x v

legit cod. meus 6 8 8 , ac praeter

avvov

et Arabern T h e o d o t i o . V o c a b u l u m

disciplinatn

715.

explicat

II —

tf

1 6 {-ftp-pi et vomitus P "pi

•verbis, yox

In pihel meus

idem

divisirh,

per

seu

et sagittas

binis

qui bus recepta ilia l e c t i o ,

c o m p o n i t u r , KenD.

R . Parchôn

ignominiae

1 , 30,

ac

150,

Tin

aliter 1252.

^m

grandinis.

hane

in

rrnyan litteram

ined.

sie Lxx

in signif. nominis ncuSeiav ejus.

le-

criri-

cis Michaelis ac Doederlein .

probantibus

ad Lex.

Kenn. 2 2 3

H o u b i g a n t i o , notum facias

Lexico

corruscationes,

Pe super r a s . seu legebat

meus

N

9° IbicL c c r r a consohtores consolationes,

primo

meus

A

H

U

M

— i_j oirori

1 5 5 , 2 2 5 , 2 2 7 , mei 2 6 , 5 9 6 ) 9 9 3 »

545,

ac V u l g a u i s . Sic Michaelis Biblioth.

Lxx

et A r a b s , sed hi in singulari.

T. x x i i l p.

or,

1 7 7 , eumque secuti K o f o d

—

p y n habitaculum , primo meus 2 1 1

et B a v e r . Divisim leoerunt e t L x x ac O C h a l d a e u s , sed aliter primum v e r b u m .

ct

L x x , qui

C o d . meus 5 4 5

Ill

11

nj?D

c o d e x pro

robur vel

vertunt < j % à o i v .

nci'W

abscondita

c x prima manu i IE^ND Ill

praesidium Idem legebat

muta.

18 Iff SD dispersi

Ussimum

sunt —

idem usitatiori verbo Kenn.

TiEO

126,

ad

marg. meus 2 2 6 . V e r bum anD hie in signification y a

que vilitas,

sumendum esse c o n -

1 r-voutl/ hv

v e l carminum.

primo r r a n o a ; IDï

h?.

in ined. Lex'ico

K e n n . ac mei varii cum Bibliis S o n c . ,

vel rationes

Brixiensibus,

ac Proph. Sonc.

i486.

S e d per sceva a ©sd nullus. A

B

A

K

U

K

265

explicat

per

R . Parc hon '•pojr

modos,

Vulgatus, editio

Sym-

super,

vel

ignoraniiis. III 2 p y s

H

C o d . meus cantus,

machus, Aquila, V pro

6. oda-

per

musicae.

vi-

ad normarn

380

instrumenta

sentiunt plerique interpretes. Piene ittnsD

summa-

ut ^ p

dénotât N u m . x x i

III rum,

primo p^pVpi

vel ignominia,

opéra

tua,

opus

Kenn.

tuum

148,

—•

-j^yD

primo meus

3 0 5 , L x x , S y r u s , Chaldaeus, A r a b s . Cap.

I 3

pEl

p c " ! et judicans,

et

contentionem

Vel judex,

1 5 0 , primo meus

—

primo Ken.

380 , L x x , Syrus,

Pro j m n

noD operuit.

A r a b s . Ita Wahlius Adnot. crit. in h. I. p.

1 0 9 , et Kofocl in Chabakuki

Comm.

crit. illustrato

meus

p. 2 2 .

Vatic.

Pro K-IJ1

1 2 5 7 primo n ^ n , ut Kenn. 1 5 0 ,

aliique c o d . ad marg. 5 6 0 ac mei 3 1 9 . I

8 Nlj" c a n ? r f o omnis

ipsa ad rapinam yeniet — omnes illi

ad rapinam

ipse

vel

1NIP oorrè e f o veniente

primo

meus 5 4 5 , V u l g . , C h a l d a e u s , S y r u s . I l i acuisti 20,

i m e fundasti vel

primo

Michaelis et

erudivisti 2,

turn — eum,

et L x x ,

Supplem.

imo' 1

cod.

mei

p.

1098

1 1 0 4 , Wahlio et K o f o d o : sed L x x

l y r n , ut placet illud.

Meus 8 6 8 kdd

III 4 a t t n et ibi — et posuit, 5 9 4 •> 7

primo

tarnen

enim

posuit

443,

Syrus,

Arabs.

nullam

sam

Hos

diacriticam

verbis:

legisse „

Ver-

pro qualitate loci e t

intelligitur et ibi „ .

ctionem

547,

exemplaribus

constat e x H i e r o n y m i bum

thronus.

1 2 5 7 , L x x , Aqui-

interpretes

notam in eorum

V. 3

o b i per sin

cod. mei 2 9 1 , i,

2

la, Symmachus,

sequuntur

Eorum

e x hodiernis

III 5 137 pestis

•—

Praeter M a c h a z o r Soncin.

verbum. sec. x v

legit cod. meus 6 8 8 , ac praeter

avvov

et Arabern T h e o d o t i o . V o c a b u l u m

disciplinatn

715.

explicat

II —

tf

1 6 {-ftp-pi et vomitus P "pi

•verbis, yox

In pihel meus

idem

divisirh,

per

seu

et sagittas

binis

qui bus recepta ilia l e c t i o ,

c o m p o n i t u r , KenD.

R . Parchôn

ignominiae

1 , 30,

ac

150,

Tin

aliter 1252.

^m

grandinis.

hane

in

rrnyan litteram

ined.

sie Lxx

in signif. nominis ncuSeiav ejus.

le-

criri-

cis Michaelis ac Doederlein .

probantibus

ad Lex.

Kenn. 2 2 3

H o u b i g a n t i o , notum facias

Lexico

corruscationes,

Pe super r a s . seu legebat

meus

ff A B A K U K III 6 mn et mensus est, yel ex arab. et concutlt. Cod. meus 20 primo T r a m et extend.it se, ut I Reg. x v i i 2 1 . Hanc eandem signifìcationem receptae lectioni tribuit R. Parchon

9 t

littera ac suffixo unan accincium nostrum. Ac lapa"1 per tzere ac ìine daghesc, seu cum afExo 1 pers. phir. qui devastai nos, legit meus 174. Quidam m a t u qui turmatim in-

rfv hy non "[£>0 extendit clementiam vadet eum. Sic Kenn. 89 , 1 0 7 , me us suam super universum. 4 0 7 . V. 17 nboo de ovili, hfono vel cur-

cum aìeph forma propria hujus nomi-

ribus tuis — "¡roma currus tuus, vel

III 8 *rrt:D"ra currus tuì3

nis Kenn. 2 2 6 , primo 1 7 3 , ac meus

currutuo,K. ili i i

ter

1 7 0 , L x x , Chald., Arabs. irvjn hastae tuae — " n ^ o n

hastarum tuarum,

181,

294, 1

Kenn. 1 4 8 , 3 8 4 , mei 1 9 7 , 8

151 ,

380,

1 0 9 2 . m f o a o Ken. 1 5 4 . r ó f o o Uti s transpositis primo meus 5 5 4 ,

forte Ken. 4 . Lxx rfoKD ab esca.

III 19

in modulationibus

4 ° 5 1 4 9_> 5 5 > 6 6 3 , 6 6 5 , 9 4 9 ,

vel canticis meis — 'n^aio per kametz

1092,

in sing, in modulatione vel cantico meo,

primo 2 6 5 , 4 4 0 , L x x , Sy-

r a s , Arabs. Praeferunt Schroederus, cod. mei 4 , 2 6 4 et Chaldaeys. DefeHerderus, K ö f o d , sed improbat Schnur- ctive T n ^ D j , quod mutatis punctis in rerus , quod unius quidem plures esse sing, legi potest, leguut Kenn. 1 , 1 7 , possint sagittae, basta vero nonnisi 1 8 , 1 9 , 5 0 , 60, 7 2 , 7 6 , 8 0 , 9 1 , unica. mViji cum mappik vel suffixo 9 3 , 9 4 , 9 9 , 1 0 2 , 1 0 9 , 1 1 0 , 1 1 3 , . praeter Machazor Soncin. legunt cod. 1 1 6 , 136, 139, 1 4 1 , mei 4 0 5 , 4 4 2 , 5 0 2 , 5 4 7 , 7 0 0 , 155 5 j 6 o , 168, 1 7 0 , 1 7 2 , 1 7 7 , 1 1 2 0 , 1 2 5 7 , ac Pent. CPoIit. 1 5 0 5 . 182, 223, 224, 243, 244, 246, III 12 -¡Tä'Q uncto tuo. Ptrpau2 4 9 , 2 5 1 , mei 1 in Apht., 6', 2 3 , eis seu tribus tantum codicibus, qui 187, 196, 197, 198, 210, 230, aperte legunt in plur. t t w ö unctis J 1 4 0 , 2 5 3 , 2 6 6 , 2 9 1 , 3 4 1 , 3 8 0 , tyis, quartus addatur, meus 6 6 5 . Arabs 4 1 9 , 4 4 3 , 5 0 7 , 5 0 9 , 5 4 5 , 5 5 3 , codicem Alexandrinum secutus legit et 5 6 2 , 6c6, 6 1 4 ; 6 6 3 , 6 6 5 , 6 6 7 , ipse in plurali, sed reliqui interpretes 688 , 7 1 5 , 7 2 1 , 7 2 2 , 8 2 4 , 8 9 3 , in Polyglortis, et Aquila, Symmachus, 923, 9241 942 5 9 4 8 , 9 9 3 , 1 0 9 2 , Theodotio, v et v i ediiio singtilarem 5 1 1 2 , 1 1 2 0 , 1 1 5 3 , primo 2 6 5 . 1 a lectionem tuentur. sing. Schnurrer Dissert, p. 3 8 0 , sed III 1 6 ima1" qui depopulabitur, vel jod pro parägogico habet In sing. L x x ,

devastabit eum — ima1' qui peregrinabitur apud eum, primo Kenn. 4 , mei

sed cum suffixo 3 pers. èv tyj òS'yj dvz'ov in cantico ejus. lis qui pro

2 6 5 , 5 5 4 , 5 9 4 ? sumpto affixo per apud, ut in Psal. V 5 iia* peregrina-

TO"")"" dtducat me legunt ' j T W constituet m&, addendus mens I 1 0 6 .

tur apud te . Ita per n Lxx sed in si-

O

gnif. nominis et cum affixo 1 perso-

O L / Jt J T l

nae icapoiotiac,

fiov

peregririationis

meae , legentes vel 4-naa. Per rese etiam Vulgatus, sed alicer lecca prima

D TT f \ AT T A C IN 1 l \

ij

^ V ^ a p . I 4 r r n a i p c o di loco hoc. Non modo codices varii Kenn, ac mei

ff A B A K U K III 6 mn et mensus est, yel ex arab. et concutlt. Cod. meus 20 primo T r a m et extend.it se, ut I Reg. x v i i 2 1 . Hanc eandem signifìcationem receptae lectioni tribuit R. Parchon

9 t

littera ac suffixo unan accincium nostrum. Ac lapa"1 per tzere ac ìine daghesc, seu cum afExo 1 pers. phir. qui devastai nos, legit meus 174. Quidam m a t u qui turmatim in-

rfv hy non "[£>0 extendit clementiam vadet eum. Sic Kenn. 89 , 1 0 7 , me us suam super universum. 4 0 7 . V. 17 nboo de ovili, hfono vel cur-

cum aìeph forma propria hujus nomi-

ribus tuis — "¡roma currus tuus, vel

III 8 *rrt:D"ra currus tuì3

nis Kenn. 2 2 6 , primo 1 7 3 , ac meus

currutuo,K. ili i i

ter

1 7 0 , L x x , Chald., Arabs. irvjn hastae tuae — " n ^ o n

hastarum tuarum,

181,

294, 1

Kenn. 1 4 8 , 3 8 4 , mei 1 9 7 , 8

151 ,

380,

1 0 9 2 . m f o a o Ken. 1 5 4 . r ó f o o Uti s transpositis primo meus 5 5 4 ,

forte Ken. 4 . Lxx rfoKD ab esca.

III 19

in modulationibus

4 ° 5 1 4 9_> 5 5 > 6 6 3 , 6 6 5 , 9 4 9 ,

vel canticis meis — 'n^aio per kametz

1092,

in sing, in modulatione vel cantico meo,

primo 2 6 5 , 4 4 0 , L x x , Sy-

r a s , Arabs. Praeferunt Schroederus, cod. mei 4 , 2 6 4 et Chaldaeys. DefeHerderus, K ö f o d , sed improbat Schnur- ctive T n ^ D j , quod mutatis punctis in rerus , quod unius quidem plures esse sing, legi potest, leguut Kenn. 1 , 1 7 , possint sagittae, basta vero nonnisi 1 8 , 1 9 , 5 0 , 60, 7 2 , 7 6 , 8 0 , 9 1 , unica. mViji cum mappik vel suffixo 9 3 , 9 4 , 9 9 , 1 0 2 , 1 0 9 , 1 1 0 , 1 1 3 , . praeter Machazor Soncin. legunt cod. 1 1 6 , 136, 139, 1 4 1 , mei 4 0 5 , 4 4 2 , 5 0 2 , 5 4 7 , 7 0 0 , 155 5 j 6 o , 168, 1 7 0 , 1 7 2 , 1 7 7 , 1 1 2 0 , 1 2 5 7 , ac Pent. CPoIit. 1 5 0 5 . 182, 223, 224, 243, 244, 246, III 12 -¡Tä'Q uncto tuo. Ptrpau2 4 9 , 2 5 1 , mei 1 in Apht., 6', 2 3 , eis seu tribus tantum codicibus, qui 187, 196, 197, 198, 210, 230, aperte legunt in plur. t t w ö unctis J 1 4 0 , 2 5 3 , 2 6 6 , 2 9 1 , 3 4 1 , 3 8 0 , tyis, quartus addatur, meus 6 6 5 . Arabs 4 1 9 , 4 4 3 , 5 0 7 , 5 0 9 , 5 4 5 , 5 5 3 , codicem Alexandrinum secutus legit et 5 6 2 , 6c6, 6 1 4 ; 6 6 3 , 6 6 5 , 6 6 7 , ipse in plurali, sed reliqui interpretes 688 , 7 1 5 , 7 2 1 , 7 2 2 , 8 2 4 , 8 9 3 , in Polyglortis, et Aquila, Symmachus, 923, 9241 942 5 9 4 8 , 9 9 3 , 1 0 9 2 , Theodotio, v et v i ediiio singtilarem 5 1 1 2 , 1 1 2 0 , 1 1 5 3 , primo 2 6 5 . 1 a lectionem tuentur. sing. Schnurrer Dissert, p. 3 8 0 , sed III 1 6 ima1" qui depopulabitur, vel jod pro parägogico habet In sing. L x x ,

devastabit eum — ima1' qui peregrinabitur apud eum, primo Kenn. 4 , mei

sed cum suffixo 3 pers. èv tyj òS'yj dvz'ov in cantico ejus. lis qui pro

2 6 5 , 5 5 4 , 5 9 4 ? sumpto affixo per apud, ut in Psal. V 5 iia* peregrina-

TO"")"" dtducat me legunt ' j T W constituet m&, addendus mens I 1 0 6 .

tur apud te . Ita per n Lxx sed in si-

O

gnif. nominis et cum affixo 1 perso-

O L / Jt J T l

nae icapoiotiac,

fiov

peregririationis

meae , legentes vel 4-naa. Per rese etiam Vulgatus, sed alicer lecca prima

D TT f \ AT T A C IN 1 l \

ij

^ V ^ a p . I 4 r r n a i p c o di loco hoc. Non modo codices varii Kenn, ac mei

S

Ninn

legunt quod

Dip»»

miru""

de

etiam

O

P

H

sed,

Mo,

loco

O

trcs e d i t i o n e s Pi~

N

I

A

S

lelianus bus,

413,

saurenses, iiuegrorum Bibliorum : 5 1 7 ,

Per

a c biuae p o s t e r i o r u m P r o p h e t a r u m

."TNI, m e i

et

1520,

sistunt

variamque

ad

marg.

bergiana

banc

Bibiia

1517.

Kinrr cdVD

legunt

pulatur

meus

I

17

eorum.

et

eorum

pants

et

211..

or. t .

1092

nurn^

mestum

utraque

tempore

die

vel

patach 295,

Michaelis

et

ex

923

tur legisse Ill

n^y

super

super

eo

super

C a p .

I

-ona?»

6

et

prima

meis 4 , 2 3 , 2 6 , 2 7 , 1 8 7 ,

346,

411,

941,

1 0 9 2 , et in H j l l e l i a n o i p s o 4 1 3 . 5

Cod.

ita

meus.

terra ab

rU'V

ut

211 .

habitata

in K e n .

224.

lage.

meo

A

II

1 4

primo

ullo sit

Syrus

et

ipsi.

meus

L i e in sing.

II

a.

Kenn. 1 5 0 ,

20,

na?

•px

1 5

p * w

compositio

III

1 1

plurimi

rebelli.

K e n n . ac

m e o s hispanici 27,

mei.

non

576,

160,

2 2 4 , ad m a r g .

1092,

nunc

993,

ad

bina

1517,

in

meis

byl.

in

3,

Baraithòth,

In-

haec

inter 23, ,

9 4 1 ? et H i l -

et

346,

380,

26,

187,.

primo

1 5 3 6 , T a l m u d Ba-

Sahedrin cap. Jalkùt.

doctorum

monia ,

20,

56a?

tractatu

sed

1092.

4,

180,

Veneta

Sed Norzius qui

suorum

subdit

Chelek,

a Masora

profert

testi-

magna

inter

x x v 1 1 l o c a , q u a e l e g u n t n w j S 'n

II

ut

ex

Bibiia

Defective n x i u

pauci,

varii

l a x . Ita

663,

—

Eminent

hispanici

legunt

211,

341 , 3 4 6 , 4 1 1 , 4 6 3 , 5 4 8

5751

quos

verbo

marg.

btstia

meus.

codices

554-t

1 4 5 et S y r u s .

videtur,. z z y

1257.

44°i

Supplem.

omnis

sibilabit

sibilabitKen..

ut

meus

150,.

Deest

agrorum,

t'errae.

Kenn.

c a t ,

,

futuro

dicitExtant

inter

r

elocans

In

ex

et C h a l d a e u s , Lxx

Meis 993

182,

nostrum

Primo,

26,

pauci

is.

stupebit,

manu

¡zdnd

8

elo

A p p e n d . Basileensia

agri.

p. 7 2 9 ,

L e x .

II

mutato

prae-

s o l e n t i o r , ut notat M i c h a e l i s

gent

ex

se

lucrans.

vel

bit

non

vos. —

.

eis

addatur

Arabs

aberat p r i m o

gtntis

super

t e ,

mercede

sibi

qui

S i c nulla p e r s o n a e enal-

"•la

mercedem

or.

habitahabitat

1 2 nan

715

cedens o n N

576,

primo Lxx,

V.

habitatione.

575,

absque nullus

663

unoquoqut

AGGAEUS eloca

vel

veL

signif

IDrw

II

viden-

manu..

p a n i c i s , ut

tore,

Sic

Meus

earn.

,

Vulgatus •

vel

T^'-3

a.

et S y r u s , q u i illustrerò-

18

26,

In aliis p l u -

51R,

Soneinensia.

legunt

prima

hopbai

reddiderunt.

Ita

qui

panic.

V^r

eorum.

Brixiensi-

inter q u o s 3 0 5 , 4 4 0 ,

Lxx

r i m i s rectius- deest d a g h e s c , e t i a m h i s 463,

catuph

ac c e l e b r e m primo

Bibiiis

sine a. et 1. sec. x v . ,

varii,

et Bibiia

nova

arab.

et S y r u s .

co-

sceva

primo

Biblioth.

sed

kain. ; z

il-

adsti-

ilia,

comestio,

Per

u.t L x x

carnis,

et

230,

in

in

Bom-

eodicibus

h i s p . et a n t i q u u s .

mei

Ita

11 p .

Actionem

Perpaucis

ijui. V. I 2 p r o XT!" run lo

1516

cutn

et A m i q u i s

10

anmV

cod. meus

regis

a o ,

numerari. Varii.

1092

Addunt ex

f>on-

prima

mar

n u , ac V u l g a t u s . A c v. 1..6 post ad

meus 2 0 supplebat p r i m u m

acervum

cs'ùti II t^ron Arabs.

tritici.

20 prophetam

hx

ad

Aggaeam.

Kenn.

250,

Addunt Lxx

et

S

Ninn

legunt quod

Dip»»

miru""

de

etiam

O

P

H

sed,

Mo,

loco

O

trcs e d i t i o n e s Pi~

N

I

A

S

lelianus bus,

413,

saurenses, iiuegrorum Bibliorum : 5 1 7 ,

Per

a c biuae p o s t e r i o r u m P r o p h e t a r u m

."TNI, m e i

et

1520,

sistunt

variamque

ad

marg.

bergiana

banc

Bibiia

1517.

Kinrr cdVD

legunt

pulatur

meus

I

17

eorum.

et

eorum

pants

et

211..

or. t .

1092

nurn^

mestum

utraque

tempore

die

vel

patach 295,

Michaelis

et

ex

923

tur legisse Ill

n^y

super

super

eo

super

C a p .

I

-ona?»

6

et

prima

meis 4 , 2 3 , 2 6 , 2 7 , 1 8 7 ,

346,

411,

941,

1 0 9 2 , et in H j l l e l i a n o i p s o 4 1 3 . 5

Cod.

ita

meus.

terra ab

rU'V

ut

211 .

habitata

in K e n .

224.

lage.

meo

A

II

1 4

primo

ullo sit

Syrus

et

ipsi.

meus

L i e in sing.

II

a.

Kenn. 1 5 0 ,

20,

na?

•px

1 5

p * w

compositio

III

1 1

plurimi

rebelli.

K e n n . ac

m e o s hispanici 27,

mei.

non

576,

160,

2 2 4 , ad m a r g .

1092,

nunc

993,

ad

bina

1517,

in

meis

byl.

in

3,

Baraithòth,

In-

haec

inter 23, ,

9 4 1 ? et H i l -

et

346,

380,

26,

187,.

primo

1 5 3 6 , T a l m u d Ba-

Sahedrin cap. Jalkùt.

doctorum

monia ,

20,

56a?

tractatu

sed

1092.

4,

180,

Veneta

Sed Norzius qui

suorum

subdit

Chelek,

a Masora

profert

testi-

magna

inter

x x v 1 1 l o c a , q u a e l e g u n t n w j S 'n

II

ut

ex

Bibiia

Defective n x i u

pauci,

varii

l a x . Ita

663,

—

Eminent

hispanici

legunt

211,

341 , 3 4 6 , 4 1 1 , 4 6 3 , 5 4 8

5751

quos

verbo

marg.

btstia

meus.

codices

554-t

1 4 5 et S y r u s .

videtur,. z z y

1257.

44°i

Supplem.

omnis

sibilabit

sibilabitKen..

ut

meus

150,.

Deest

agrorum,

t'errae.

Kenn.

c a t ,

,

futuro

dicitExtant

inter

r

elocans

In

ex

et C h a l d a e u s , Lxx

Meis 993

182,

nostrum

Primo,

26,

pauci

is.

stupebit,

manu

¡zdnd

8

elo

A p p e n d . Basileensia

agri.

p. 7 2 9 ,

L e x .

II

mutato

prae-

s o l e n t i o r , ut notat M i c h a e l i s

gent

ex

se

lucrans.

vel

bit

non

vos. —

.

eis

addatur

Arabs

aberat p r i m o

gtntis

super

t e ,

mercede

sibi

qui

S i c nulla p e r s o n a e enal-

"•la

mercedem

or.

habitahabitat

1 2 nan

715

cedens o n N

576,

primo Lxx,

V.

habitatione.

575,

absque nullus

663

unoquoqut

AGGAEUS eloca

vel

veL

signif

IDrw

II

viden-

manu..

p a n i c i s , ut

tore,

Sic

Meus

earn.

,

Vulgatus •

vel

T^'-3

a.

et S y r u s , q u i illustrerò-

18

26,

In aliis p l u -

51R,

Soneinensia.

legunt

prima

hopbai

reddiderunt.

Ita

qui

panic.

V^r

eorum.

Brixiensi-

inter q u o s 3 0 5 , 4 4 0 ,

Lxx

r i m i s rectius- deest d a g h e s c , e t i a m h i s 463,

catuph

ac c e l e b r e m primo

Bibiiis

sine a. et 1. sec. x v . ,

varii,

et Bibiia

nova

arab.

et S y r u s .

co-

sceva

primo

Biblioth.

sed

kain. ; z

il-

adsti-

ilia,

comestio,

Per

u.t L x x

carnis,

et

230,

in

in

Bom-

eodicibus

h i s p . et a n t i q u u s .

mei

Ita

11 p .

Actionem

Perpaucis

ijui. V. I 2 p r o XT!" run lo

1516

cutn

et A m i q u i s

10

anmV

cod. meus

regis

a o ,

numerari. Varii.

1092

Addunt ex

f>on-

prima

mar

n u , ac V u l g a t u s . A c v. 1..6 post ad

meus 2 0 supplebat p r i m u m

acervum

cs'ùti II t^ron Arabs.

tritici.

20 prophetam

hx

ad

Aggaeam.

Kenn.

250,

Addunt Lxx

et

Z

jt c

11 • A R I A S

yj ad tos—"¡^x

Ibid. o y t o

ZACHARIAS

nunc Kenn. 2 0 1 ,

Lxx,

c e d i t sing, v e r b u m Gap.

Il

13

vkntibus

eis

servís

—

suis.

942,

a r r r q y i » per c h o l e m omjy?

Concinunt

1092,

1252,

ser-

per • p a tac li

ex

meis

941,

1257.

VII Et

2 rüttn

miserunt,

lecythus

h o c sensu s u m i lectio r f t e n ,

554.

mine,

> 341 » 41 1 » 545 ? 663,

941,

1252,

jíis loci

667,

6S9,

1257,

16,

240,

486,

507,

893,

948,

et a l i i ,

1494,

Antiqua

sjurensia rimana

1517,

8.

terlinearía

Genevensia

1S18,

Veneta

Aphr., pik

Brixjensia

12.

16 i o ,

1635,

Ven.

Lxx,

Veneta

Syrus,

12.

et

sine

Propbetae

i i d e m cura C o m . ediciones

in

diffi-

injicit. Nam a

ac

eorum,

etiam

Sed

p o t e s t ac

etsi regat

verti

plura.

. Addunt m o s

4 7 23, 210,

in

ut congruat c u m u n o n o -

VIII 3 mrr i o x hd Sic dick 72,^ 145,

exercituum I 5

o,

DoKenn.

1 8 0 , 201 ,

e x Lilienthalio p r i m o 2 2 4 , s e u

Regiom. primo

2,

20,

mei

346,

1 0 9 2 , et

S 4 S

,

5

s

0

,

Vulgatus.

—

VIII 16 aDnvora in portis vestris OD^W in civitatibus vestris, pri-

mo

meus

17

relativum p r o n o m e n " m q u o d s e n -

sum

2 1 x , et

intercipit,

1257

prima

C h a l d a e u s . Versu

omitut

etiam

meus

manu.

VIII 2 0 ¡ z ^ c y pofuli — x=s>y1 c r a j r populi multi, Kenn. 1 5 0 , m e u s 2 2 6 , L x x , Arabs.

Arabs. A c map-

hoc seu suffìxum pronomen

cultatem quamdam

In-

Veneta bi-

1739,

aliaeque

mton

1092

s i n t , censet M e n o c h i u s .

minus

Pian-

1566,

cuna C o m . Jarclii,

1520,

Pi-

ut raque 4 . et

poster. Pisaur. 1 5 1 6 , Abarb.

825,

1544,

Veneta

Rapheleiigii

1647,

592,

Biblia

Veneta

1566,

Commentario,

hu-

267,384,

562,

missi

923,

sine an. et l o c o ,

1615, na

715,

in Aphtarà

197,

443,

—

meus

qui miserint n u n t i o s , noil e o r u m , qui

295 ,

596,

misit

V u l g a t u s . Videlicet Saretzer et R e g h e m -

mei 3°4>

Et

primo

tjus vel lemicula ejus — rpai sine mappik et lecythus vel lemicula, cod. 186,226,

rc,

Prae-

rum.

• m e l c c h . H a e c q u e esse nomixia

I V 2 rrfoti cura m a p p i k et

2 , 4 , 2 0 , 2 6 ,

ad

Arabs.

IX x inmo requiei ejus — per c b i r e c h et sceva oblationis

latio , donum

ejus , cod.

ir.n'ü vel

ob-

meus

174 ,

196 , Syrus,

Arabs

ck-beret scribi nn'?a", pro q u o c o m i n o

primo

nem

et Michaelis Bibl. novaou T. 11 p. 2 4 4 .

leciionem

Aiti a

deducunt,

extat,

alii m a p p i k

euphonicum Kimchium psì. illud

stare

Hinc IV

notant.

alibi

non

paragogicutn,

seu

otiosum

habent.

et D r u s i u m in Poli

V. Syno-

interpretes

vertunt •

9

nyn

et

ut videcur

Ibid. rUe, citato bellum

hominis

primo loco

scies

•—

csdììtì 1 5 4 , pri-

laestinam

Vtilg., Chald.,

plur. suffix, a ^ n

ad

Syrus, vos.

941,

meus pag.

—

24, 245

cdik et

, qui

non esse

Michaelis observat

ut ad

traaslatum . V .

d a g h e s c in c o d i c e referre

b e t , et d e liberaÜ

dono

J.47S,

12 meo

possis si l u interpretari ,

ut placet e i J e m .MiJia.;; in pjg.

Sy-

ab A k x a n d r o in S y r i a m et Pa-

in T o o d e e s t

Kenn. 1 2 6 , 1 5 0 ,

m o meus 5 4 5 , Sequitur

quod

m u l t i recentiores

non

et scietis,

et

quidam

Supplem.

9i

Z A C H A R I A S

IX 1 3 ^ mihi — i? tibi, primo meus 7 1 5 , Lxx et Arabs. Pro rniiT ^ meus 545 primo '¡—mT?. X 6 o m s ^ i m forma mixta ex duplici verbo dot et n w , seii ex prima utriusque persona praeteriti conj. hiphil et reducarn et habitare faciam — OTpr-tni per patach et sceva, seu forma regul. a jffi1 et habitare faciam vel collocabo, cod. mei 2 0 , 1 7 4 , 411» 7 1 5 , primo a i i , 2 2 6 , 5 9 6 , nunc 2 9 5 , 3 0 5 , Lxx et Arabs. Defective O'TOtcnm quod banc eandem formam praesefert et commode ad earn referri potest, legunt Kennicottiani vigintiquinque, in quorum numero non dubito quin sint qui et puncta vocalia habeant ei respondentia, mei tredecim, videlicet 2 3 , 1 8 6 , 2 1 0 , 5 4 5 , 5 4 8 , 554 j 7 8 9 » 9 ^ 3 » I 2 I 9 ' P " m o 1 » 2 4 , 7 8 2 , 1 0 9 2 , ac Biblia Basil. 15 36 . Cn^ct/MX a et convert am vel reducarn primo mei 2 , 6 6 3 , Syr us, Vulgatus et Cbaldaeus. ESTDiC'm defective quoad utrumque vav, quodque ad utrumque verbum ac formam, si l u b e t , trahi potest, Kenn. 4 , 3 0 , 8 9 , 9 6 , 1 5 0 , 2 5 2 , mei 3 4 6 , 6 6 7 , j 2 5 7 primo 4 4 0 . XI 4 Tftx mrr Dominus Deus meus — nvr Dominus exercituum, meus 4 4 0 , Lxx et Arabs. D'n'/fi m i r Dominus Deus Kenn. 1 5 0 , et ex prima manu meus 1092 . XI 1 5 instrumentum — instrumetita, cod. mens 3 1 9 , Bibiia Halensia 1,7^0 , cod. Vatic, L x x , Vulgatus , Syrus, Arabs. XII I o ^H ad me — ad eum . Codicibus meis^adde 1092 prima mai)U, iis qui habent keri via 1 2 1 9 , Judaeorum vero scriptoribus qui banc

lectionem sequuntur, R. Hai Gaòn fit. Scerirae in Quaest. ac resp. de redem— ptione Messias in codice meo 3 2 7 , auctorem libri Assered melachhn seu x regum in eodem codice, auctorem Odiod Mascìach seu Signorum Messias in cod. meis 5 4 1 et 1 2 4 0 , Commentarium libri emunòih Saadiae in cod. meo 7 5 9 , et R. Immanuel in inedito Cornm. in Pent. ad Gen. xxxvi 1 1 29 . Plerique hi auctores locum interpretantur de Messia, seu de morte et occisione Messiae filii Joseph!. Ut extat Psal. x x x t v 6 v'iti i^arr , verisimile valde est eum locum cum nostro a seri bis fuisse oscitanter confusum XIII 8 ivir respirabunt . Cum n e xu i j n n Kenn. ac mei plures, ac veteres omnes interpr., excepto Chaldaeo. XIV 15 rprr erit. Adde meis , qui legunt riviri , 9 2 4 , 948 , 9 4 9 , 1114 , primo 1 2 1 9 , iis vero qui v. i 8 praemittunt omnes 9 2 4 , 9 4 8 , 9 4 9 , 1 1 2 0 , primo 1 2 5 2 . Secl bini postremi prò o u habent d ' o y . XIV 20 r"vftìsD tintiìiabuliL — n?s"3 tìatinabulum, vel defect. Kenn. 9 6 , 1 5 0 , 1 9 6 , 2 2 3 , 3 8 4 , primo 2 2 3 , mei 1 9 7 , 5 8 5 , 6 6 2 , 8 2 5 , 9 4 8 , 9 4 9 , nunc 4 4 3 , Prophetae Soncin. i 4 8 6 , L x x , Vulgatus, Syrus', sed ia signii froeni. Ex productis Kennicottianis tres, 9 6 , 1 9 6 , 3 8 4 , cum Prophetis Sonc. r - f r u » . Piene cum v a v , et jod m ^ i Q Kenn. ac mei non pauci cum Bibliis Soncin. ac Brixiensibus. Idem m ^ ' 3 tintinabula r-òviti profundum , primo mei 4 4 3 , 8 1 4 , Aquila et Theodoti© . Idem, sed in plur. mVnSD profonda primo mei 5 4 3 , et 6 6 3 , et Hieronymiani codices. „ Verbum hebraicum n i k a , iuquit H i e -

Z A C H ronymus in h. 1 . , Aquila et Theodotion ßvdov interpretati sunt, idest profundum, Symmachus itepinarov avexioy, idest incessum urabrosum etc. Quod cum ab hebraeo quaererem quid significaret, ait mihi non debere nos legere rnVra», sed m V * » , quod significar phaleras equorum et ornatum bellicum , et excepto hoc loco, in nullo penitus sanctarum scripturarum volumine hoc verbum reperiti „ . Idem m V s D tintinabula •—• r r f t o a vìas munitas vel aggestas, primo Kenn. 1 7 8 , mei 2 3 3 , 2 5 3 , 8 5 1 , primo 2 6 0 et ut videtur 9 5 1 , Pentat. antiquus memb. in 4. sec. xv in Apht. hujus loci, ac piene nipoti Kenn. 1 1 1 , mei 8 0 2 , primo 2.66, 4 1 9 , videtur primo 1 1 1 2 . Ita per samech, sed defective vel in sing, legit Symmachus , qui TuepijcaTov seu incessum vertit.

MALACHIAS C a p . I 7 nfDD despecta — ^KiM polluta, primo mei 4 1 9 , 1 2 5 2 , et L x x . Quoad contextum quidem aptissime, quia praecedit nan in quo polluimus te ? Sicque legitur infra vers. 1 2 . I 1 3 mrr "inx c o r n a manu vestra, dich Dominus. Addunt mfOsrT exercituum, Kenn, 1 8 , 1 0 9 , 177, L x x , S y r u s , Arabs . II 1 0 ÙTON r"V"0 foedus patrum nostrorum — idtiVn rinn foedus Dei nostri, Kenn. 2 1 0 , primo meus 1 2 19 , nunc 20 . Sed vetustae omnes versiones in Polyglottis servant priorem lectionem . Praecedenti versu iis qui legunt in plur. czmyn omnibus populism accedit meus 1 2 5 2 .

A R I A S

95

II 1 5 "m"1 praevaricetur — lasn praevariceris. Cum quatuordecim codicibus sacri textus pro hac lectione productis congruit ex prima manu cod. meus 1 2 5 6 , qui continet Kirachii Michlol sect, x x i v de verbis. Ita in 2 pers., ut monuimus , omnes veteres, excepto tarnen S y r o , qqi tum hoc verbum, tum praecedens suffixum in tertia vertit. III i ^tiha angelum meum — IN^u angelum, Kenn. 5 9 7 et Chaldaeus . III r 5 a n ; sup erlös — e n ? alienos , Kenn. 1 8 0 , L x x , Arabs. Ill 3 9 TOV et omnis faciens —• W et omnes facientes. Addendi ex meis 9 4 1 , 9 4 2 , 1 2 1 - 9 , 1 2 5 2 . V. 2 1 a m o j n Et conculcabais. Kenn, ac mei multi cumProphetisSonc. i 4 8 6 c m ' j f t . Ken. 2 4 5 a r m y i Et comprimáis. • III 2 4 p n n terram — y w ho universam terram, Kenn. 1 5 0 , 2 5 0 , 3 0 9 , nunc 9 3 , meus 3 8 0 , et Chaldaeus.

PSALMI P s a l m u s II notatur ut primus etiam in códice meo 1 1 1 7 , in Erfurtensi 5 in Bibliis Halensibus, et in ms. 1 Erfurtensi Jarchiani Commentarii apud Breithauptum in notis ad h. 1. Ita Paulus Actorum x i 1 1 33 in graecis nonnullis latinisque codicibus ac patribus. Inter graecos codices Cantabrigiensis eximiae antiquitatis, editio Erasmi, Aldina et Griesbach». Inter patres Hilarius, Orígenes, Tertullianus, Justinus Martyr, Oecumenius et Cypriauus. E x hodiernis criticis praeter Griesbachium qui lectionem év Tf TrpÓTa i ^ a A -

Z A C H ronymus in h. 1 . , Aquila et Theodotion ßvdov interpretati sunt, idest profundum, Symmachus itepinarov avexioy, idest incessum urabrosum etc. Quod cum ab hebraeo quaererem quid significaret, ait mihi non debere nos legere rnVra», sed m V * » , quod significar phaleras equorum et ornatum bellicum , et excepto hoc loco, in nullo penitus sanctarum scripturarum volumine hoc verbum reperiti „ . Idem m V s D tintinabula •—• r r f t o a vìas munitas vel aggestas, primo Kenn. 1 7 8 , mei 2 3 3 , 2 5 3 , 8 5 1 , primo 2 6 0 et ut videtur 9 5 1 , Pentat. antiquus memb. in 4. sec. xv in Apht. hujus loci, ac piene nipoti Kenn. 1 1 1 , mei 8 0 2 , primo 2.66, 4 1 9 , videtur primo 1 1 1 2 . Ita per samech, sed defective vel in sing, legit Symmachus , qui TuepijcaTov seu incessum vertit.

MALACHIAS C a p . I 7 nfDD despecta — ^KiM polluta, primo mei 4 1 9 , 1 2 5 2 , et L x x . Quoad contextum quidem aptissime, quia praecedit nan in quo polluimus te ? Sicque legitur infra vers. 1 2 . I 1 3 mrr "inx c o r n a manu vestra, dich Dominus. Addunt mfOsrT exercituum, Kenn, 1 8 , 1 0 9 , 177, L x x , S y r u s , Arabs . II 1 0 ÙTON r"V"0 foedus patrum nostrorum — idtiVn rinn foedus Dei nostri, Kenn. 2 1 0 , primo meus 1 2 19 , nunc 20 . Sed vetustae omnes versiones in Polyglottis servant priorem lectionem . Praecedenti versu iis qui legunt in plur. czmyn omnibus populism accedit meus 1 2 5 2 .

A R I A S

95

II 1 5 "m"1 praevaricetur — lasn praevariceris. Cum quatuordecim codicibus sacri textus pro hac lectione productis congruit ex prima manu cod. meus 1 2 5 6 , qui continet Kirachii Michlol sect, x x i v de verbis. Ita in 2 pers., ut monuimus , omnes veteres, excepto tarnen S y r o , qqi tum hoc verbum, tum praecedens suffixum in tertia vertit. III i ^tiha angelum meum — IN^u angelum, Kenn. 5 9 7 et Chaldaeus . III r 5 a n ; sup erlös — e n ? alienos , Kenn. 1 8 0 , L x x , Arabs. Ill 3 9 TOV et omnis faciens —• W et omnes facientes. Addendi ex meis 9 4 1 , 9 4 2 , 1 2 1 - 9 , 1 2 5 2 . V. 2 1 a m o j n Et conculcabais. Kenn, ac mei multi cumProphetisSonc. i 4 8 6 c m ' j f t . Ken. 2 4 5 a r m y i Et comprimáis. • III 2 4 p n n terram — y w ho universam terram, Kenn. 1 5 0 , 2 5 0 , 3 0 9 , nunc 9 3 , meus 3 8 0 , et Chaldaeus.

PSALMI P s a l m u s II notatur ut primus etiam in códice meo 1 1 1 7 , in Erfurtensi 5 in Bibliis Halensibus, et in ms. 1 Erfurtensi Jarchiani Commentarii apud Breithauptum in notis ad h. 1. Ita Paulus Actorum x i 1 1 33 in graecis nonnullis latinisque codicibus ac patribus. Inter graecos codices Cantabrigiensis eximiae antiquitatis, editio Erasmi, Aldina et Griesbach». Inter patres Hilarius, Orígenes, Tertullianus, Justinus Martyr, Oecumenius et Cypriauus. E x hodiernis criticis praeter Griesbachium qui lectionem év Tf TrpÓTa i ^ a A -

Z A C H ronymus in h. 1 . , Aquila et Theodotion ßvdov interpretati sunt, idest profundum, Symmachus itepinarov avexioy, idest incessum urabrosum etc. Quod cum ab hebraeo quaererem quid significaret, ait mihi non debere nos legere rnVra», sed m V * » , quod significar phaleras equorum et ornatum bellicum , et excepto hoc loco, in nullo penitus sanctarum scripturarum volumine hoc verbum reperiti „ . Idem m V s D tintinabula •—• r r f t o a vìas munitas vel aggestas, primo Kenn. 1 7 8 , mei 2 3 3 , 2 5 3 , 8 5 1 , primo 2 6 0 et ut videtur 9 5 1 , Pentat. antiquus memb. in 4. sec. xv in Apht. hujus loci, ac piene nipoti Kenn. 1 1 1 , mei 8 0 2 , primo 2.66, 4 1 9 , videtur primo 1 1 1 2 . Ita per samech, sed defective vel in sing, legit Symmachus , qui TuepijcaTov seu incessum vertit.

MALACHIAS C a p . I 7 nfDD despecta — ^KiM polluta, primo mei 4 1 9 , 1 2 5 2 , et L x x . Quoad contextum quidem aptissime, quia praecedit nan in quo polluimus te ? Sicque legitur infra vers. 1 2 . I 1 3 mrr "inx c o r n a manu vestra, dich Dominus. Addunt mfOsrT exercituum, Kenn, 1 8 , 1 0 9 , 177, L x x , S y r u s , Arabs . II 1 0 ÙTON r"V"0 foedus patrum nostrorum — idtiVn rinn foedus Dei nostri, Kenn. 2 1 0 , primo meus 1 2 19 , nunc 20 . Sed vetustae omnes versiones in Polyglottis servant priorem lectionem . Praecedenti versu iis qui legunt in plur. czmyn omnibus populism accedit meus 1 2 5 2 .

A R I A S

95

II 1 5 "m"1 praevaricetur — lasn praevariceris. Cum quatuordecim codicibus sacri textus pro hac lectione productis congruit ex prima manu cod. meus 1 2 5 6 , qui continet Kirachii Michlol sect, x x i v de verbis. Ita in 2 pers., ut monuimus , omnes veteres, excepto tarnen S y r o , qqi tum hoc verbum, tum praecedens suffixum in tertia vertit. III i ^tiha angelum meum — IN^u angelum, Kenn. 5 9 7 et Chaldaeus . III r 5 a n ; sup erlös — e n ? alienos , Kenn. 1 8 0 , L x x , Arabs. Ill 3 9 TOV et omnis faciens —• W et omnes facientes. Addendi ex meis 9 4 1 , 9 4 2 , 1 2 1 - 9 , 1 2 5 2 . V. 2 1 a m o j n Et conculcabais. Kenn, ac mei multi cumProphetisSonc. i 4 8 6 c m ' j f t . Ken. 2 4 5 a r m y i Et comprimáis. • III 2 4 p n n terram — y w ho universam terram, Kenn. 1 5 0 , 2 5 0 , 3 0 9 , nunc 9 3 , meus 3 8 0 , et Chaldaeus.

PSALMI P s a l m u s II notatur ut primus etiam in códice meo 1 1 1 7 , in Erfurtensi 5 in Bibliis Halensibus, et in ms. 1 Erfurtensi Jarchiani Commentarii apud Breithauptum in notis ad h. 1. Ita Paulus Actorum x i 1 1 33 in graecis nonnullis latinisque codicibus ac patribus. Inter graecos codices Cantabrigiensis eximiae antiquitatis, editio Erasmi, Aldina et Griesbach». Inter patres Hilarius, Orígenes, Tertullianus, Justinus Martyr, Oecumenius et Cypriauus. E x hodiernis criticis praeter Griesbachium qui lectionem év Tf TrpÓTa i ^ a A -

P

S

A

jWrp in textum rccepit, cam ut genuina m titetur Ilwidiiis De indole codicis ms. Graccì Findobonensìs. Sed Pauli horumque Godicum auctoritas referri etiam potest, ut monuimus, ad leciionem eorum codicum, qui Psalmum II cum I conjungunt, et ex diiobus unicum coniìciunt, retulitque reapse divus Hieronymus: „ Apud Hebraeos et primus et secundus unus est Psalmus, quod in Apostolorum quoque actibus coinprobatur „ . E x quibus verbis colligitur et hebraeos Hieronymi codices nostrum hunc Psalmum cum primo conjunxisse. Concinunt in tractatu Beracoih fol. 9 2 Talmudici nonnulli doctores nin cr^a iiìoi m 3 ì a m i Affiti NVI nty~ìQ Beatus vìr et Quare tumultuantur gentes unica est sectìo seu unicus Psalmus, inquit R . Judas £1. Simeonis filli Pazi , qui et id demonstrat e x ordine vel ritti octodecim benedictionum. R. Samuel fili us Nacbman ( n o n Necliab, ut mendose habet Westenius ) subdit R . Jochanan docuisse r o nns i n n m n n n v w nans hi •a 'Din hi nam ^roi ^KJ ""roto „ Psalmum quemvis Davidi acceptum is per àscrè incepit et per ascrè a b solvit, ut scriptum e s t , Beati omnes qui confidunt in co „ . In Soncinensi editione an. 1484, hujus tractatus ac talmudicorum omnium principe extat lue textus fol. 1 5 , ac pro R. Jocbanan legit R . Jonathan. Integrum e x latina Edzardi versione habes apud ipsum p. 1 0 0 et 1 0 1 , et in Boris hebrakis Schoèttgenii p. 4 5 5 . Confi Taanith ibi. 6 5 et Kimchius Comm. in h. 1 . , qui tamén veterum illorum rabbinorum testimonio accuratiorum omnium suae «etatis codicum auctoritatem opponit.

L

M

1

II 6 "üHp saticto meo — itflp sancto ejus, Psalterium 1 2 . sine an. et loco sec. x v , L x x , V u l g a t u s , A r a b s . Seu cbartaceum ejus Psalterii exemplar, quod apud nos e x t a t , Kic a membranaceo diversum , ut monuimus in Annaübus heb. typogr. sec. XV p. 1 2 9 . Probat banc lectionem Koehlerus in Repertorio orient, T. ILL p. 5 . II 7 super, vel de, vel pro m nota accus. —• fyi Dei vel fortis, cod. mei 4 0 , 3 6 8 , 5 7 9 , i 1 4 8 , ad marg. Biblia Veneta utraque 1 5 1 7 , Ven. 1 5 2 1 , Aquila et S y m m a c h u s , qui vertunt L 670, 874, 1023, 1 2 4 4 , et Agiographa Neapolitans . Alii sine dagbesc, sed per tzere ^D eadem significatone numeri. Sic mei 1 , 1 9 3 , »4.4 v 7 7 5 » 8 2 8 » 9 4 1 »

Ibid. -¡n?rrn lau dem tuarn — Tn^nn cum jod plur. laudes tuas, Kenn. 9 7 , 1 4 8 , 2 2 4 , mei 2 0 4 , 3 7 9 , 380, 490, 5 6 1 , 5641 609, 6 8 1 , 9 1 0 , 1 1 4 8 , p r i m o - 3 1 , 6 9 6 , Biblia Sóac.

P Ì - 4 & 8 , Brixiensia

1494.,

S

A

Psalt. Basil.

1 5 1 6 , Basil, qtiadruplex an. 1 5 1 8 , Coloniense polygl. 1 5 1 8 , Machazor Sonc. i 4 8 6 , Machazor aliud Sonc. s i ne a n n o , A q u i l a , Symmachus, S y r u s , Hieronymus. LXXI 16 mrajj in fortituiines —• •TTYnjo in fortitudincm , seu defective Kent). 4 , 4 2 , 8 0 , 1 3 7 1 1 5 7 » roei 551 » 5721 609, 63a, 7 7 5 , 8 3 4 , 8 6 5 , 1 2 4 4 , primo 3 4 , Biblia Complutensia, Basileensia 15 3 6 , Psalt. octapl. Justin. 1 5 1 6 , L x x , S y m m a c h u s , S y r u s , Chaldaeus, Arabs. L X X I I I 12. "cwn crescere fecerunt vel auxerunt — irc/H a low consecuti sunt, Kenn. 7 3 , 7 4 , 9 7 , 1 3 3 , 156, 1 7 0 , mei 8 6 4 , primo 3 8 0 , L x x , V u l g a t u s , Chaldaeus, Arabs. I d e m , sed defective nwn mei 31 , 1023. L X X I V 1 9 r r t T ? bestiae, alii catervae — per kametz forma plur. bestiis, cod. mei 3 1 , 2 0 9 , 2 1 5 , 2 7 7 , 3*9» 3 3 1 ' 3 6 7 » 595 » 5 9 6 » 632, 667, 670, 874, 941, 1119 , 1 1 2 3 , Lxx , Vulgatus, Chaldaeus, A r a b s . Valde incommoda est o b regimen communis lectio - Hinc multi subiatelligunt

m a m . agri,

alii

constructam pro absoluta inant,

alii

in

plurali

formam

poni existi-

legendum

per

criolem. Hoc idem praestant aliati codices , sed alia singula» forma ex chaldaica diaiecto mutuata, de qua Schroederi Institudones

p. 1 0 0 . Quidam c o -

dices etiam per k a m e t z legunt alterum r m quod in hoc versu occurrit. LXXVH

2 n p y s x i et clamabo. Co-

pulane omittunt hocque verbum acl antecedentia referu nt n p i r i x a ' n ^ ba v?p Voce

meo, ad Deum

clamo vel

clama-

L

M

I

105

vi cod. Kenn. 4 0 , primp meus 8 ^ 5 , L x x , Vulgatus, S y r u s . Kenn. 7 4 , 9 7 ac meus 3 7 9 ad marg. post antecedentia verba supplent Kipx clamo vel invoco , Arabs rivelavi. L X X V I I 3 r r a diffusa est vel expansa — rnj3 coram eo , vel flagel~ lavit, Kenn. 3 7 , mei 3 8 0 , 1117» primo 5 5 4 , L x x , V u l g a t u s , Arabs et S y r u s . Illi quidem in priori signi— ficatione , sed Syrus in posteriori, l e gens m j 3 IT manus ejus flagellava me. V . Michaelis Supplem. p. 1 5 9 2 . L X X V I I I o iron misereri — per cataph patach et sine daghesc a non • propensus esse, vel propensionis , amoris, cod. mei 4 , 2 3 1 , 5 5 3 , 5 6 1 , 6 7 0 , 8 7 9 , I 2 4 4 ^ Gassellanus, et Biblia Soncinensia. V . Michaelis Supplementa ad Lex. heb. p. 8 3 9 et Simonis Lexicon ex Eichornii edit. p."*5 8 1 . A d banc eaudem radicem ac sjonificationem referri debent codices qui legunt quidem per cateph patach, sed daghesc retinent, iique qui retinent p a tach , sed daghesc omittunt. Ad priorurn classem refèrendi mei 2 0 9 , 5 9 5 , 6 2 8 , 1 1 1 9 , Psalt. Basil. 1 5 1 6 et C o lon. quadri!. 1 5 1 8 , ad posteriorum 3 3 7 , 6 8 1 , 7 7 9 , Biblia antiqua sine an. et 1. et Neap. Agiographa. L X X V I I 1 4 OTiVtO sicut Deus — viVhO sicut Deus meus, Kenn. 3 8 . Suffix» m exprimunt i personae, sed pluralis "D-nVio sicut Deus noster L x x , V u l g a t u s , S y r u s , A r a b s . Q u a m lectionem oppositio quae est in hoc m e m b r o , confirmât, ut notât Dathius ad h. 1. Chaldaeus sicut Deus Israel. Pauci a v f t i O inter Deos, ut Kenn. 3 7 , 9 7 > 15 5 Î et e x prima manu meus 7 3 2 . V- 1 9 pro n m commota est H

P

ic6

S

A

Kenn. quatuor, ac mei bini, 3 1 et 3 6 8 , nnto vidit, sed contra fidem veterum.

LXXVIII 1 aurem vestram -— aD'ffi aures vestras, Kenn. 7 3 , l 1 741 7 6 ' 7 m e i > 3 9 , 2 0 9 , 1 1 9 7 , 1 2 3 8 , primo 3 1 , nunc 2 3 4 , Agiographa Thessal. 1 5 1 5 , S y r u s , Chaldaeus, Arabs. V . 1 5 m m m j per 2 legunt e x meis etiam 1128, 1 1 4 8 , 1 1 9 7 , 1 2 4 4 , primo 1219, Psalt. polygl. Basil. 1 5 1 8 , et W i t t e berg. 1 5 6 6 .

L

M

I

raum c u s a , L x x , V u l g a t u s , A r a u s , sed hi interprétés in s i n g . e n mare. Illud unum monuerat Kennicottus in cod. 2 9 1 , quo illud Psalterium i n nuitur, nun esse super rasuram. Haenlein qui pleniorem et accuratiorem ejua collationem deinceps instituit, in Ob-

servationibus criticis ad h. 1. p. 6c te-

statur aperte legi OTi, quod ipse anteponere non dubicavit. Meum e x emplar aperte habet » q u ° d ìndiciò est animadverso errore plagulam fuisse recusam. Hinc exemplarium vaLXXVIII 69 -pso sicut terra — rietas. Hoc unum evincit non e x ulla •piO in terra. Addendi mei 1 2 3 8 , auctoritate codicum, quae et etiamnum primo 1 2 1 9 , iisque qui v. 7 x habent in utraque collatione Kenn, ac mea decnnn iterum per 3 in inte grit ate, mei e s t , sed e x mera editoris vel typo1 1 1 7 , 1 1 2 3 , 1 1 2 6 , 1 1 2 8 , 1 2 3 8 , graphy oscirantia ac mero sphalmate 1 2 4 4 , primo 1 2 1 9 , et Psalt. polygl. lectionem hanc in earn editionem irrepsisse, de quo vix erat dubitandum. Basil. 1 5 3 1 . LXXXV 6 An in seculum Quod ex repetita hujus Psalterii edi— ¡moViyin An in secula, Kenn. 7 4 , tione an. 1 5 7 6 luculentius confirmat u r , in qua ab editore ipso Opitio 7 6 1 9 7 > * 3 3 > 2 4 9 > 2 5 0 , primo 4 , sublato mendo restitutum est ^ c i . Nec 3 9 , mei 2 2 7 , primo 3 5 0 , 379, hoc u n u m , sed alia non panca t y p o 5 9 6 , 7 3 2 , et Chaldaeus. LXXXVIII 6 z=>*r\m Inter mortuos graphica menda in earn editionem ir— o r r a s Sicut mortui, Kenn. 8 0 , repserunt. s E x veteribus L x x soli sing, f a v e n t , reliqui, ut et A e 1 5 6 , 1 7 8 , mei 3 4 , 6 6 7 , 9 x 0 , lectioni a thiops, ipsos secuti sunt. V. M i c h a e primo 3 2 , 3 5 0 , 5 9 6 , et Chaldaeus, L X X X V I I I 9 rvoyin abominations lis Biblioth. nova orient. T. vl p. 2 4 7 . L X X X I X 2 0 iTon^ pio tuo — r~Dinn abominationem, Kenn. 7 3 ,

versum

TTonV piis tuis . Octo alii e x meis codicibus hanc lectionem confirmant, 1 0 4 3 , 1 1 17 , 1 1 1 9 , 1 1 2 3 , 1148, 1 2 1 9 , 1 2 3 8 , 1 2 5 2 . V. 47 p r o - n u n

CT , seu Tuus est dies, tua etiam est note, tit fundasti lumen et solem,

ira tua quidam "jnwp \elus tuus. L X X X I X 5 1 "pay servorum tuo-

e x Psal. L X X I V 1 6 depromptum, hie inserit quoque cod. mens 1 2 3 8 .

rum —

9 7 , 1 3 3 , L x x , Vulgatus, Arabs, S y rus . Sed hie pluralis superlativum ef-

ficit summe abominabilem, LXXXIX

LXXXIX

12.

Integrum

1 3 t'OT et dexteram —

et maria, Psal. "Witteb. Opitii 1 5 6 6 , seu nonnulla ejus exempla pri-

TTji? servi tui.

Adde meos

5 6 4 , 9 1 0 , 1 1 2 8 , primo 1 1 2 6 . P u tat Dathius singularem numerum cum membro posteriori hujus v e r s u s , turn sequenti vérsui esse conYenientiorem et

P

S

A

4e,Hisjkift convida Sancheribi aegerrime ferente apte posse e x p l i c a n . XCV 6 míT Domina fattore nostro — tmVN m¡T Domino Dco nostro, primo meus 2 et Psalt. 4 1 4 7 7 . V . 7 ante irn^N nonnulli cum Vulgato addunt miT Dominas Deus noster. XCVI 13 »3 a . 0 quoniam venti. Non legunt ex meis etiam 1 1 1 7 , 1 1 2 8 , 1 1 4 8 , primo" 1 1 2 7 , 1 2 5 2 . CIV 1 1 Toar frangunt, vel extinguunt — r a i r per sin sperant, vel expectant, cod. mei 4 , 3 6 , 2 3 4 , 4 4 7 , 5 17 ' 579 i 596> 6 3 2 > 759 ? 824, 8 6 5 , 1 1 2 7 , 1 2 4 4 , primo 7 8 2 , 1 0 4 3 , Biblia Ven. 4. 1 ó 1 3 , Psalt. Ven. cam Com. Alscek 1 6 0 5 , Hanov. 1 7 1 2 ,Ven. 1 7 3 8 , Ven. 1 7 5 4 , L x x , Vulg.. „Lectio TOá' sane durior videtur paullulum, quoniam verbum "üd alias de rebus solidis tantum dicitur, atque etiam linguarum analogia ei non favet. Versiones cum Syri interpretis, turn Graeca quoque alias easque faciliores lecriones ostendunt „ . Dathius in not. ad Psalt. Syr. Erpenii p. 2 3 1 . Praefert et Doederlein S-hol. in libros poet. V. T. p. 126. Tìlw ìnebrìabunt Kenn., ut v i detur, 1 7 1 , meus 3 6 7 , apud Houbigantium Orator. 4 2 , Psalt. Cremon. 1 5 6 1 , et ut videntur, saltern in meo e x e m p l a r i , Biblia Nisseliana 1 6 6 2 . C I V 2 2 o n i n y n per cholem habitacula sua — a r Q i y n per kametz sing, habitaculum sutim, cod. mei 3 2 , 3 7 9 ' 4 9 ° i 5 5 4 •> 5 9 $ , 6 1 2 , 6 1 3 , 681, 847, 874, 879, 910, 1 1 1 9 , primo 3 5 , 3 1 9 , 4 1 2 , 4 8 0 , 8 2 8 , 8 2 9 , 8 4 6 , Bibl. Ven. 1 5 2 1 , Ven. Rabbin. 1 5 2 5 , Ven. 4 1 5 2 5 , Basil. 1 5 3 6 , Ven. 1 5 4 4 1 Paris. Rob.

L

M

I

1 07

Steph. 4 , Paris, ejusd. 1 6 . , Ven. 1 5 3 1 , Ven. 1 5 6 3 , Ven. 1566, Antwerp. Plantini 8. 1 5 6 6 , Ven. 1 5 7 0 , Ven. 1 5 8 2 , Polygl.Sanctand. 1 5 8 6 , H a m b . Hutteri 1 5 8 7 , Ven. 1 5 9 5 , Ven. 1 6 1 3 , Ven. 1 6 1 5 , Ven. 1 S 2 7 , Amstel. Menassè ben Isr. 1 6 3 5 , Ven. 1 6 3 5 , Ven. Lombrosi 1 6 3 9 » Amstel. Jàassonii 1 6 3 9 , Ven. 1 6 4 7 , Ven. alia ej. anni cum Cora. Jarclu, Lugd. Bat. Nisselii 1 6 6 2 , Amstel. Torresii 1 7 0 5 , Psalt. Basil, quadruplex 1 5 3 1 , Lugd. quadrupl. 1 5 3 0 , Lugdun. sextuplex 1 5 3 0 , Lips. 1 5 ^ 3 , Ven. 1 5 4 6 , Ven. c. Com. Athiae 1 5 4 8 , sine an. et 1. quod videtur Isnae editumsec. x v l , Cremon. cum Com. K i m chii 1 5 6 1 , Mant. heb. germ. 1 5 6 2 , Ven. cum Com. Kimchii { 5 6 6 , W i t teberg. Opitii i 5 6 6 , R o m a n u m 1 5 8 1 , Thessaloti. heb. hisp. 1 5 8 4 , Ven. 1 5 9 8 , Noriberg. barmon. 1 6 0 2 , Ven. cum Com. Alscek 1 6 0 5 , Ven. 1 6 2 3 , Ven. 1 6 2 7 , Amstel. Menassè b. Isr. 1 6 3 5 , Amstel. Jansson. 1 6 3 5 , Ven. 1 6 4 1 , Amstel. Benbeniste 1 6 4 4 , Amstel. ejusd. sine an., Basil, heb. lat. 1 6 9 1 , Berol. 1 2. sine a n . , Amstel. 1 7 0 8 , Francof. ad M. cum Com. K. i 7 i 2 , H a n o v . 1 7 1 2 , Ven. 1 7 1 7 , Amstel. 1 7 3 1 , Sulsbac. 1 7 6 1 . E x antiquis interpretibus ita Chaldaeus p m n o jvuVi et in dorno habit ationis suae, non latibulorum suoram, ut habet latina ejus versio in Polyglottis hie . parum accurata. Extant tamen codices mss. et editiones quae in plurali legunt p m n n . In plurali reliqui interpretes , ac plerique meliorisque notae codices, inter quos et multi sunt , qui piene legunt • n w a • CV 3 6 in terra eorurn —• o ^ o a in Aegypto. Antiquis editioni-

ic8

P

b u s sic l e g e n t i b u s druplex

Basil.

CVIII primo cum

he

acklatur Psalt,

A

qua-

1518

1 3 m r y auxilium.

mry,,

S

meus

U

I

1., seu

Neap. sec. x v ,

Àmstel.

1487,

Sulsbac.

1516,.

1769,

nmry

Basii, a l t e n i m

rnry habet

etiam

ion.

polygl.

Psalt.

Basii.

quadruplex 1518,

Rom.

1581,

Vetu

lectionem,

Amsr.

1 7 3 1 , Sulsbac. 1 7 4 9 , ad

vel K e r i , ut p a r u m accurate notât Haen-

Biblia

Ven.

m a r g . Psalr. "Witteberg.

leia ,

variam

sed

ut

analogam, stare

codicum

lectionem

seu

grammaticae

ut indicetur

mty

1623,

Cor-

1 5 6 6 , non

ad

Ven.

1518,

1598,

tamquam

excisus

sum,

p r o r n î i » . Q u o d in aliis n o n p a u -

125,

133,

utraque

p r # imv* q u i d a m

primo

DS1/N meant

Deus,,

laus

Kenn.

Y

.

y

Chaldaeus,

daeus

communem

pers.

raeo

Dtus

CIX meus

5S3-

Pro

dilectione

se

detestor.

mea Sed

meus

Sed

Chal-

suffixo

—

380.

rftqn

detestatio,

per cod.,

aptissirna: m'thi

veteres q u o t q u o t V.

tou;

1

13

nomen

16.

1734,

1516,

CX t ò

Domino

Cassellanus, cbaelis in or. t .

primo

pro

sti M a t t h . x x i l

1,

32,

36,

204,

'244,

mei

-24.9,

tur

ex

mo

1219.

ipse

276,

277,

304,

379,

3^5,

466,

518,

551 , 5 5 4 ,

593 ,

ìt

596,

609,

6.3,2, 6 4 0 ,

759,

Psalmi

779,

847,

864,

1127, prirao

1128, 234,

1148,

667,

Biblia Brixietisia.,

CXI

decoribus

—

lectioni

suffragan-

s u b initiura mei

sine au.

et

non

m^lD pauci

^ H j

1148,

pri-

innumeri Inter

et

cocodi-

Hillelianus

editiones

antiquiores,

non,

"Tl^ in acttrnum

Alleluja,

12385

Aatiqua

1128,

editiones .

transferunt

11-97,

683,

emori.

in

Piene

10

1023,

nunc

Cbri-

Huic

inter

867,

775,

41

no-

in li. 1. t u in-

omn.es..

263,

865,

Schol.

meis etiam

413,

446,

696,

Biblioxh.

prioris lectionis,

3 mrn

montìbus.

ces hispanici

131,

102,

et

viin a r g u m e n t a t i o n i s

Kenn. 35 , 4 3 , 7 3 , 7 4 , 8 0 , 9 7 , videtur

3 7 9 . Ita M i -

critico

sequuntur

CX

oih^

p. 1 5 t . S e d v e t e r e s o m n e s

fere o m n e m

in

31 .

meo —

meus

tatque Doederlein

ejus

meus

, Dei n o m e n , c o d .

Collegio

xix

puncta

primo

1 T i s i ? Domino

Adonai,

ba-

125a .

158,

Psalr. v a r a

dices ac m u l t a e

156,

Com.

Ven. 1 7 3 6 , Ven. 1 7 3 8 . sum

Ven.

Ven*

cum

Ven.

CIX 2, 3 mtiiro juxta declinare illam vel ut ilia déclinât — in declinando illctm * vel dum déclinât, 133,

1494,

1725,

consumptus

sectatur

adversantur

primo

Brix.

alia e j . a n n i

r

1148,

Jarchì, Ven. 1 7 3 0 , Pisana 1 7 8 1 ,

adbaerent.

rsratc- l e g e b a t

Biblia

Ven.

204

1119,1128,

Basii.

Lectio contextui

b e m us , alteri etiam

oratio

74,76*97»

laudem

Cum

a ^sn

"rovai

primo

p r i m o mei 3 4 ,

r£nn

328,

1647,

35,

—

vel

Arabs . 32.

meus 4

—

sum

133,

leciionem

cod.

chirefc. e t s c e v à

meat

L,xx , T h e o d o t i o , V1.1l-

gatus, ms.

meay

73 , 9 7 ,

ut videtur, 7 4

in

laudis

marg*

1517.

Kenn.

350,414,732,

Deus

1712,

primo 9 3 , mei 3 5 ,

cis fecit e d i t o r , quas o m i t t i m u s . V. 1 4 1 T^K

HariSv.

I b i d . T n y r o excussus

ibi

CIX

Nune»

Torres 1 7 0 5 , Agiographa Neap. primo

380

paragogico.

Kenn. 38

L

350,

cxlviiI.

„

ad

finem

hujus

Alleluja, quod

exiat

sequentis, Kenn. 3 6 ,

148,

480.

quem

seu

. Àddunt-

tradii

Favet Hieronymi i n Comm.

Hauc regulam

ad

debeuius

caPsal.

P

S

A

cipere et s c i r e , quoniam omnes Psalmi qui in princìpio habent Alleluja, et in fine habeant „ . E x hoc eodem canone définit Hieronymus ex duobus Alleluja quae erant in titi/lo ej. Psal. CXLVIII, unum pertinere ad finem superioris Psalmi. Noster autem Psalmus «nus ex iis est qui ab Alleluja incipiunc. Habet et Alleluja Arabs qui tarnen etiam in titulo sequentis repetit. C X I I 1 0 " n s n peribit. Addit ,T i'^rr Alleluja. cod. meus 4 8 0 et Arabs. Non male , si ea quicltm Hieronymi régula v a i e t , quam supra protulimus, quum hie Psalmus ei ipse ita incipiat. Sed ea inconstans videtur fuisse ac non semel a Hieronymo ipso neglecta. Nec enim ex duplici Alleluja, quod ipse testatur extare in exordio Psal. CXLVI juxta V u l g . , primum ad Psal. praecedentem, ut canon ille ferebat, amand a v i t , nec Alleluja alterum "quocl extat in fronte Psal. e x x x v . C X V 4 rroyo opus — 'dvü opera, Kenn, i g , 4 1 , 1 7 5 , 2 0 5 , 2 0 8 , primo 2 0 4 , mei 2 7 6 , 7 5 9 , L x x , Vulgatus. C X V 7 p a w palpant — p s e a WWK i d e m , primo meus 6 4 5 , Agio— grapha Neap., ad marg. Psalt. "Witteb. 1 5 6 * 6 . Praefert Haenlein in Observ• crii. ad loca quaedam V. T. p. 6 4 . At vero marginales illius Psalt. Witteb. lectiones , quas urget hic auctor s a e peque commendar, ex mss. codicibus non sunt haustae, sed ex editoris plerumque arbitrio vel conjectura ad textualium explanationem ut supra d i x i m u s , additae. Patet id cuique vel minimum illas expendenti. C X V 9 n a j confide — nttìj confi dit , Psalt, in 4. 1 4 7 7 , defective in

L

M

I

partic. cod. me us 6 7 0 , Chaldaeus, S y r u s . L x x , Vulgatus et Arabs in 3 persona et ipsi, sed in praeterito. Favent suffixa 3 personae OJJDI , imperativi autem, ut notat Dathiufr, apostrophen faciunt minus conciunam. C X V i 1 T!t3j sperate •— ìnt:^ speraverunt, cod. meus 3 7 9 , L x x , Vulgatus, S y r u s , Arabs. C X V I 1 Tonn ^ip vocem meam, deprecai iones meas — ^"iDrtn Vip vocem deprecationum mrarum, Kenn. 1 5 3, nunc meus 5 7 2 , L x x , Vulgatus, S y rus , Arabs. Sed hi interpretes in sing, deprecationìs meae . Communis lectio varie explicari potest, potissimum vero vel subintellecta repetitioue Vip vocem meam , vocem deprecationum mearum, vel per appositionem et additamentum substantivi, qui adjectivi v i cem suppleat vocem meam supplicem. CXIX 73 ynViQ praecepta tua -— - m i n legem tuam, Ken ci. 2 2 0 , 2 5 2 , Syrus. C X I X 1 1 4 TunV in verhum tuum — in verba tua, primo Kenn. 7 3 , et L x x . 115 iè+4. nrso praecepta — rt^'U prasceptum, cod. mei 3 2 , 2 5 6 , 3 6 7 , 368 , 5 9 3 , 6 0 9 , 8 0 1 , 8 4 7 , 8 7 4 , 9 4 1 , 1 2 4 4 , primo 2 , 4 , 2 7 0 , 5 9 6 , 8 2 8 , 8 4 6 , 1 0 4 3 , aliique in Ord. precum , Agiographa Neap., Machazor Souc. i 4 8 6 , Sonc. ali-ud sine an., ac Pisaurense a Soncmatibus tertio edit u m . Sunt inter codices hispanici y a r i i , sed major ac melior codicum pars ac veteres omnes interpretes in plitr. legunt. C X I X 1 1 9 D U ' o Scorias. Defective ^D'^o Kenn. ac mei plures. In meorum numero hisp. 3 3 , 1 9 6 , 2 7 c ,

11 o

P

275,

304,

576,

632,

S

1043,

A

n u n c

7 8 2 , edltiones etiam variae, inter quas

L

M

I

cum v a r i e t a s , sed lectioais analogia ae regularis forma ,

pro qua stat

textua-

Biblia S o n c . , Agiograplia N e a p . , Psalt»

lis , ut de rnry observavimus ad Psal.

1 2 . sine an. et 1. sec. xv ,

cv 1 1 1

Justiniani coo

1516.

Ita sed

Octaplum per kametz

partic. verbi JIO, legerunt

qui vertunt HapafiaivovTag varicantes,

quos secuti

Lsx Prae-

sunt Vulgatus

et A r a b s . 15 9 "pprD secundum tuam

cordia tua,

—

"pens

in

Ken». 3 0 , 7 6 ,

misemiseri—

1 3 3 , mei

3 8 1 379 » 554» 6 3 2 > 8(54I 8 6 5 > primo 3 1 , L x x , Syrus , V u l g . , Arabs» CXIX mit a —

1 7 6 73K Hitp sicut ovis per-

ins* n t p

per tzere

sicut ovis pereutitis

vel perditionis.

multi codices mss.

ac multae

n e s . E x meis codicibns 40,

186,

287,

218,

337,

231,

368,

379,

595 1 609 , 6 3 3 , 829,

in regim. Ita

CXXVII

2

W T ^ dilectis

suis,

rus , A r a b s .

Kimchius

in Libro

Ibid.

CXXX

3

5

T m V i it

133, Lxx, CXXXI

rai!)l

i) 3 . 4 . » 34 » 3 ' 37 ' 40 » 187 , 2 0 9 , 2 2 4 , 2 3 1 , 2 4 4 , 2 6 3 , 270 , 275 , 2 7 7 , 2 8 7 , 3 1 9 , 3 2 1 , 6

3 2 8 » 3 3 1 ' 337 » 343 » 3 4 ^ ,

368 *

379> 4 » 3 * 4 4 ^

446, 466,

480 „

49°»

5

1

5*7»

579> 593 »

6 t 2

>

' 5

1 8

613,

1 576'

6 i

6 1 5 , 628 ,

667,

670,

683,

775,

829,

846,

847,

277,

864,

865,

879,

899,

910,

518

9 4 1 » 953 1

234, 380,

T

828,

hoogthiana. sua

133,

— 206,

i i 27 ,

380,

uter-

923,

4 3 i. 11»3 »

1126,

1 2 1 9 , 1 2 4 4 , aliique non p a a -

ci in lib. precum cum variis editionibus,

inter

Thessal.

qtias

1515,

Agiographa Psalr.

Machazor Sonc.

Neap.

Neap.

CXXXII mei

v

1490,

i 4 8 6 . Sunt inter co-

dices hisp. quamplures et Hillel. meum —•

Omittunt

i o

1 2 Tiììtt

et

413.

testimonium

" m m et testimonia

mea , cod.

3 7 9 , 3 8 0 , L x x , V u l g a t u s , Chal-

daeus, Arabs.

Ita communem

lectio-

nem pro singulari habent nonnulli

ob

et in verba

ejus

singulare a f f i x u m , sed alii pro plurali

in verbo i « o , K e n n .

73,

qui propterea in affixo vel distributio-

Arabs.

nern agnoscunt,

2 " n o n m et silere

TiaDrvi et exaltavi.

A d d e cod.

r

vel Aramaeorura for^

feci—.

mam,

vel

rneutn

Potius

scribarum errori

2.6.

anomaliam

et

enallagen.

tribuere illud

maluit Dathius in notis ad Glassii PA/-

C X X X I I 4 rot£? somnum forma regul. Kenn.

128,

—

riDii/

1 6 8 , primo

3 8 , meus 3 8 0 . A d marg. Psalt. Witteb. 1 5 6 6 ,

e x meis .1 ,

31

824,

que e x prima m a n u . GXXX

construct»

645,

T~V Domine . 209,

Per p a -

vere

legunt codices i n n u m e r i ,

. Per n forma

bini alii e x m e i s ,

radicum.

in forma

782,

reg. m u l t i , sed pierique rtj'a/.

li

ris , non constructa , ut recte observat

632,

dilecto

Kenn.

absoluirregula-

779,

primo mens 6 6 7 , L x x , Vulgatus , S y -

—

ta alterius terminationis, v e l

1,2,36,38,

683 , 8 0 1 ,

rr?$

qualis

editio-

8 4 6 . Sed pierique, et hispani-

ci fere omnes stant pro

Communis lectio ,

extat cum kametz , est forma

tach

CXIX ricordiam

13.

non

ut indigitetur

codi-

lol. sacr. T. 1 p.

1 6 6 . Per vav

forma vere singulari

surek

cod. meus

CXXXVI

9 rvbwxh

ffrwacV

in

dominium,

in

910. dominia

cad.

mei

P

s

5 9 5 , 6 7 0 , 8 6 4 , primo 5 9 3 , 8 2 9 , L x x , V u l g a t i » , S y r u s , Arabs. Defective nVttrtm? quod mutatis punctis in sing, legi potest, Kenn. 4 , 3 0 , 3 9 i 7 3 » 7 8 0 , 9 3 , 1 3 3 , 139, 176, 208, 217, 2 2 4 , 2 2 6 , mei 38'

337,

35°Ì

367»

379,

579» 5961 6 0 9 , 6 4 0 , 7 7 9 , 829,. 8 6 f , 9 0 7 , 9 5 3 , 1 2 3 $ , 1 2 4 4 , prim o 3 4 , 5 1 8 , nunc 5 9 3 , et Biblia Soncinensia C X X X V I I I 3 "'Djniri corroboras me , alii terribilem, ferocem, animosum reddis me — ' i j r n n vel piene ^ n m n per chet dilatas, amplìficas me , cod. mei 3 , 3 2 , 6 7 0 , 8 4 7 , 8 7 4 , I I I 9 , primo 2 2 4 , 4 8 0 , 5 9 6 , 8 7 9 , 1 2 5 2 , Bibl. Brix. 1 4 9 4 , Basil. M uns t. 1 5 3 6 , Hamb. Hutteri 1 5 8 7 , Genev. 1 2 . 1 6 1 8 , Psalt. Basil. 1 6 . 1 5 1 6 , Basil, quadruplex 1 5 1 8 , Colon, quadrilingue 1 5 1 8 , V e n . I 5 1 9 , 1 5 3 1 , Lips. 1 5 3 3 , Witteb. 1 5 6 6 , Thessal. heb. hisp. 1 5 8 4 , Ven. 1 7 1 7 , L x x , Vulgatus, S y r u s , Chaldaeus, Arabs, Hieronymus. Ex hodiernis criticis ita Doederlein Schol. in lib. poet. V. T. p. 1 3 2 , bancque lectionem meliorem fundere sententiam notât Haenlein in Observ. crit. spec. I p. 6 7 , nec se dubitaturum alteri praei e r r e , nisi destitueretur testimonio cod i c u m , quod nunc uberrimum e x t a t . R. Parchòn in ined. Mechabberòth e x plicit i n per bwo, dominati fads me, Lexicon hebraeo-gallicum Taleaburgense an. 1 2 7 9 , pariter ineditum quod apud me e x t a t , per md i t n i m p t f accroîtras moi, vel augebis me, codex vero meus 3 8 0 ad marg. per ^nirun magnificasti, amplificasti me. G X X X I X 1 3 " r o n obtexisti me — suscepisti me, Kenn. 1 4 8 , mei

1

L

M

I

n ,

3 0 8 ' 553 ' 8 7 9 , primo 31 , 3 5 0 , 8 7 4 , nunc 6 3 a , videtup 3 7 , L x x , S y r u s , V u l g a t u s , Arabs. V . Capell. Crit, sacr. t . 11 p . 5 8 3 , et M i chaelis Supplem. p. 1 6 4 5 . Quidam »jinon a 230 circumdedisti me. Sic Kenn. 9 7 , videntur 7 6 , 2 4 5 , mei 2 0 4 , primo 3 7 9 , 3 8 0 . Ibid. p r o in utero — ex utero , Kenn. 9 6 , meus 8 7 9 , L x x , V u l g . , S y r u s , Arabs. C X L 5 T n a manibus — T o a manu, Kenn. 1 3 3 , mei 6 7 0 , primo 3 1 , 3 5 0 , L x x , S y r u s , Chaldaeus, Vulgatus, A r a b s . C X L I I 4 nnsT et tu — n m tu, Kenn. 4 , 1 7 2 , primo meus 31 , nunc 8 4 7 , Biblia S o n c . , S y r u s , A r a b s . A q u i l a , Symmachus et Hieronymus vav copulativum vertunt in signif! "o quia. C L 2 r m u ^ j in potentiis vel fortitudinibus ejus — imijjD in potentia vel for$tudine ejus, Kenn. 1 7 , 1 8 8 , mei 4 8 0 , 8 9 9 , Biblia Ven. utraque 15 171 Veneta 1 5 2 1 , Basil. Munsteri 1 5 3 4 5 et 1 5 4 6 , Agiogr. Veneta 1 5 2 4 , Psalt. Ven. 1 5 1 9 , Lugd. quadruplex 1 5 3 0 , Lugd. sextuplex 1 5 3 0 , Lips. 1 5 3 3 , Chaldaeus, S y r u s , Arabs. Sed produeti codices et editiones puneta exhibent plur. lectionis. Meus 8 9 9 habet praeterea ad marg. 'p v n , seu plur. legendum. Q u o d i d e m , non expresso tarnen K e r i , babent Bombergiana an. 15 1 7 . Ita etiam legebant codices L x x , Hieronymiani, et Origeniani in Hexaplis E p p . ßs/eßovpodav.

PROVERBIA Cap.

I

1 5 a n s T O a a semita

In plur. c m M

eorum.

a semitis eorum euana

P

s

5 9 5 , 6 7 0 , 8 6 4 , primo 5 9 3 , 8 2 9 , L x x , V u l g a t i » , S y r u s , Arabs. Defective nVttrtm? quod mutatis punctis in sing, legi potest, Kenn. 4 , 3 0 , 3 9 i 7 3 » 7 8 0 , 9 3 , 1 3 3 , 139, 176, 208, 217, 2 2 4 , 2 2 6 , mei 38'

337,

35°Ì

367»

379,

579» 5961 6 0 9 , 6 4 0 , 7 7 9 , 829,. 8 6 f , 9 0 7 , 9 5 3 , 1 2 3 $ , 1 2 4 4 , prim o 3 4 , 5 1 8 , nunc 5 9 3 , et Biblia Soncinensia C X X X V I I I 3 "'Djniri corroboras me , alii terribilem, ferocem, animosum reddis me — ' i j r n n vel piene ^ n m n per chet dilatas, amplìficas me , cod. mei 3 , 3 2 , 6 7 0 , 8 4 7 , 8 7 4 , I I I 9 , primo 2 2 4 , 4 8 0 , 5 9 6 , 8 7 9 , 1 2 5 2 , Bibl. Brix. 1 4 9 4 , Basil. M uns t. 1 5 3 6 , Hamb. Hutteri 1 5 8 7 , Genev. 1 2 . 1 6 1 8 , Psalt. Basil. 1 6 . 1 5 1 6 , Basil, quadruplex 1 5 1 8 , Colon, quadrilingue 1 5 1 8 , V e n . I 5 1 9 , 1 5 3 1 , Lips. 1 5 3 3 , Witteb. 1 5 6 6 , Thessal. heb. hisp. 1 5 8 4 , Ven. 1 7 1 7 , L x x , Vulgatus, S y r u s , Chaldaeus, Arabs, Hieronymus. Ex hodiernis criticis ita Doederlein Schol. in lib. poet. V. T. p. 1 3 2 , bancque lectionem meliorem fundere sententiam notât Haenlein in Observ. crit. spec. I p. 6 7 , nec se dubitaturum alteri praei e r r e , nisi destitueretur testimonio cod i c u m , quod nunc uberrimum e x t a t . R. Parchòn in ined. Mechabberòth e x plicit i n per bwo, dominati fads me, Lexicon hebraeo-gallicum Taleaburgense an. 1 2 7 9 , pariter ineditum quod apud me e x t a t , per md i t n i m p t f accroîtras moi, vel augebis me, codex vero meus 3 8 0 ad marg. per ^nirun magnificasti, amplificasti me. G X X X I X 1 3 " r o n obtexisti me — suscepisti me, Kenn. 1 4 8 , mei

1

L

M

I

n ,

3 0 8 ' 553 ' 8 7 9 , primo 31 , 3 5 0 , 8 7 4 , nunc 6 3 a , videtup 3 7 , L x x , S y r u s , V u l g a t u s , Arabs. V . Capell. Crit, sacr. t . 11 p . 5 8 3 , et M i chaelis Supplem. p. 1 6 4 5 . Quidam »jinon a 230 circumdedisti me. Sic Kenn. 9 7 , videntur 7 6 , 2 4 5 , mei 2 0 4 , primo 3 7 9 , 3 8 0 . Ibid. p r o in utero — ex utero , Kenn. 9 6 , meus 8 7 9 , L x x , V u l g . , S y r u s , Arabs. C X L 5 T n a manibus — T o a manu, Kenn. 1 3 3 , mei 6 7 0 , primo 3 1 , 3 5 0 , L x x , S y r u s , Chaldaeus, Vulgatus, A r a b s . C X L I I 4 nnsT et tu — n m tu, Kenn. 4 , 1 7 2 , primo meus 31 , nunc 8 4 7 , Biblia S o n c . , S y r u s , A r a b s . A q u i l a , Symmachus et Hieronymus vav copulativum vertunt in signif! "o quia. C L 2 r m u ^ j in potentiis vel fortitudinibus ejus — imijjD in potentia vel for$tudine ejus, Kenn. 1 7 , 1 8 8 , mei 4 8 0 , 8 9 9 , Biblia Ven. utraque 15 171 Veneta 1 5 2 1 , Basil. Munsteri 1 5 3 4 5 et 1 5 4 6 , Agiogr. Veneta 1 5 2 4 , Psalt. Ven. 1 5 1 9 , Lugd. quadruplex 1 5 3 0 , Lugd. sextuplex 1 5 3 0 , Lips. 1 5 3 3 , Chaldaeus, S y r u s , Arabs. Sed produeti codices et editiones puneta exhibent plur. lectionis. Meus 8 9 9 habet praeterea ad marg. 'p v n , seu plur. legendum. Q u o d i d e m , non expresso tarnen K e r i , babent Bombergiana an. 15 1 7 . Ita etiam legebant codices L x x , Hieronymiani, et Origeniani in Hexaplis E p p . ßs/eßovpodav.

PROVERBIA Cap.

I

1 5 a n s T O a a semita

In plur. c m M

eorum.

a semitis eorum euana

lia

P R O V E R B I A

meus 1 2 1 9 prima manu. Sic plene legenda varia lectio, non defective, ut typogr. errore excusum. I 22 "Orrxn amabitis. Pro sceva ac tzere, quod irregul. vel ex aramaeismo legitur, segol ac cateph segol forma regulari exhibent coclices rnei ties ac viginti, inter quos 4 , 4 1 4 ^ 9 4 1 hispanici, et Hillelianus 4 1 3 . Ill 9 iriKisn proventus tui — T n s a n proventuum tuorum \'el defect. Kenn. 4 , 7 4 r 9 2 , 9 8 , 1 1 8 , 2 0 7 , mei 3 6 8 , 3 8 0 , 6 7 0 , 7 7 4 , primo 3 1 , 596 , 1 2 4 3 , L x x , Vulg., Syrus, Arabs. Ill 1 8 ¡TDDrn et qui earn tenent — rocsm et qui earn tenet, cod. meus 3 6 9 , ut vertit Vulgatus •> ac postulat sing. "ffl/N» beatus quod sequitur; Sed hoclierna lectio distributive sumi potest. Ill 2 3 ~ m in via tua — TDTr in viis tuis, Kenn. 4 , 3 0 , 9 5 , 1 0 0 , 1 5 8 , 2 4 5 , mei 3 8 0 , 5 5 4 ' 7 3 7 > 7 5 8 > primo 1 1 , 3 4 , 5 9 6 , ' 1 2 4 $ L x x , Syrus, Chaldaeus, Arabs. plur. primo Ken. 4 , mei 6 7 0 , primo 1 2 4 3 . III 3 3 7~û' benedicit — i^rr passive benedicitur, cod. mei 4 , 1 1 , 3 2 , 34, 368, 379, 380, 552, 554, 5 6 1 , 6 2 9 , 7 4 7 , 9 4 0 , 1 2 5 2 , primo 2 , 5 7 3 » 6 0 7 , cod. Cassellanus, Biblia Brix. 1 4 9 4 » Antiqua sine ail. et loco, L x x , Vulgatus, Arabs, et Graecus Venetus divi Marci. Per cholem sed ret en to tzere Biblia Sonc. E x productis codicibus, bini, seu 5 7 3 , 6 2 9 , plene etiam legunt t i u ' . IV 3 "Ob'? coram maire mea — filiorum matris meat . Adde meos I Z 1 9 , 1 2 4 3 1 utrumque ex prima manu , Gersonidem in eodem cod. 1 2 4 3, et Munsterum in Epitome heb. grammaticae Basil, an. 1 5 2 0 ad calc. „ Admo-

nitum esse velini lectorem Prov. i r sinceriorem hanc esse lectionem t> •>OK '•ro? r m hoc est tener et unicus filiis matris meat, quam 'DK ^S^ coram matre mea, ut aliqua hebraea e x e m plaria habent, quibus primo fidem adhibui, cum in primo sensu secundum Galatinum grande Christi Incarnationis subsit mysterium „ . Haec Munsterus, qui tamen in repetita Prov. edit. an. 1 5 2 4 nihil immutavit, solo indicato in Annotationibus exemplarium dissidio. Nec spernenda vel reprobanda videtur haec lectio Michaeli, qui coniicit Salomonem unicum Bethsabeae filium fuisse superstitem . V. ej. Biblioth. or. nay. T. V 11 p. I 74 . IV a I irV1 per patach et daghesc forma irreg. recedant — in?" idem in kal Kenn. 2 0 6 , mei 4 4 7 , 607 , 8 2 9 , Piscator et Houbigantius, ut supra legitur cap. Ill 2 1 . Bini tamen ex meis, 44,7 et 6 0 7 , habent Keri v 1 ^ . Defective iîV1 correctum in meo 7 3 7 . Idem v^ 1 — per kametz et sine daghesc forma regni, a n ? , cod. mei 4 , 3 2 , 3 4 , 2 4 9 , 2 7 5 , 2 7 7 , 368, 379, 5 5 3 , 5 5 4 , 5 7 9 , 593, 6 1 3 , 670, 7 3 5 , 747, 9 4 1 , 1 0 1 4 , primo 5 9 6 , 1 2 1 9 , Erfurt. 1 , primo 2 , Biblia antiqua sine an. et 1. seu Neap. sec. x v , Pisaur. 1 5 1 7 , Veneta Rabb. 1 5 1 7 , Ven. 4 ej. anni, Ven. 1 5 2 1 , Basil. 1 5 3 4 , Basil. 1 5 3 6 , Paris. Steph. in 4. 1 5 3 9 , Basil. 1 5 4 6 , "Witteb. 1 5 8 7 , Hartman. 1 5 9 5 , Ven. 1 2 . 1 6 1 5 , Agiogr. Neap. 1 4 8 7 , Ven. 1 5 2 4 , Ven. 1 5 3 8 , Sulsb. 1 7 6 9 , Prov. cum Com. Meirii et Gers. 1 4 9 2 , Ulyssip. cum Com. Kav venaki sine an., Thessal. cum eod. com. 1 5 2 2 , Basil. Munsteri heb. lat. 1 5 2 4 . Sane huju$

P R O V E R B I A vocaboli forma qualis hic extat, singulari&'-€st et unica. Quidam daghesc eupbòniae canssa positum putant, et patach pro kametz usurpari, alii d e daeunt tamquam a quod non existit, alii a n? interveniente rabbinism o , quod ree,te parum probabile notài Eichornius , ac propterea mutatis punctis i r ) ; juxta variam nostram lectionem legendum monet in nova sua Lexici Simonis ed. T. I p. 8 5 9 . Alii codices aliaeque editiones, inter quas Biblia Brix. ac Psalt. Neap. 1 4 9 0 , pro patach kametz legunt, retento daghesc, quod turn potiori jure euphonicum haberi potest. VII 1 8 a ^ n i o in amorìbus. Per cataph patach sub tf, ut supra cap. V 1 9 et in Osea triginta septem ex meis codicibus, in quorum numero hisp. nonnulli, ut 4 , 2 7 5 , 5 7 6 , 9 4 1 , et Hillel. 4 1 3 , et editiones variae, inter quas Biblia Sonc. , Brixiensia, Agiogr. Neap. 1 4 8 7 , Psalt.Neap. 1 4 9 0 . Plerique habent etiam patach sub a . V i l i 1 6 -pK terme — p"rs justitìae. Sistunt hanc lectionem alii quidam meorum codicum , ut 1 1 9 5 , 1 2 1 9 , 1 2 4 4 , nunc 1 2 5 2 , eamque in -nova edit, german. suae versionis acceptavit Michaelis. V i l i 28 m y y fantes — m:^ per chirek forma irregul. triginta ex mss. meis codicibus, videlicet 1 , 2 , il,

40,

187,

i88,

224,244,

' 2 7 7 > ìx7 •> 3 2 8 » 3 3 1 » 3 7 9 » 6 4*4^ 5 l 8 > 553 ' 5 7 6 ' 33 » 666, 6 6 7 , 6 8 3 , 7 8 2 , 7 8 9 , 8 2 4 , 9 4 2 , 1 0 7 4 , 1 2 4 4 , Bibl. Sonc., Antiqua sine an. et 1 . , Mantuana 1 7 4 2 , et Agiogr. Thessal. 1 5 1 5 . Norzius qui hanc lectionem restituir, notat legi per

11.3

chirek in accuratis mss., sicque statui a Kimchio in Libro radicum, non quidam in impressis exemplaribus, sed in ras. et antiquo ejus libri còcjice, quem habebat prae manibus, ei/in Michlol jopki qui Kimchium exseribit. Ita sane statuii Kimchius in eo libro in codicibus meis 7 3 8 , 7 9 1 , 9 2 6 , 1 0 7 5 , 1 0 7 8 , 1 0 9 1 , 1 1 5 5 , seu in omnibus quotquot habeo,, integris hujus Lexici mss. exemplaribus quae hoc nostrum exempium exhibeant. Ita quoque in antiquis omnibus ac primariis editionibus, quae apud nos extant, videlicet in antiquissima litteris quadratis ac rudibus sine an. et 1. omnium principe, in Neap. an. 1 4 9 0 , in Neap, altera 1 4 9 1 , in CPolitana 1 5 1 3 , in Thessal. Soncinatum in. sec. x v l , in qua praeterea, ut et in cod. 7 9 1 , sacer ipse textus, seu haec dictio cum chirek producitur. Versu praecedenti ìprp sine daghesc multi, et editiones variae, inter quas Biblia Sonc., Brixiensia, A n tiqua sine an. et 1., et Mantuana 1 7 4 2 , consentientibus ex . Judaeorum criticis eodem Kimchio, Aben Ezra, Lombroso ac Norzio, ex nostris Schultensio. Alii multi omittunt quidem daghesc, $ed piene legunt ìpina. Contra versu sèq. 29 defective et cum daghesc hoc idem verbum legunt non pauci, inter quos 4 1 3 Hillel. cum Psalt. Neap. 1490 . X 7 p'Ti' jus ti — cd'P'Tì justorum, primo meus 1 0 7 4 , L x x , Chaldaeus, Arabs. Plurale est nomen quod in altero membro ei opponitur. X I 1 9 n p i ' à p Sic justitia, alii Rectum vel firmum justitiae vel virtw tis studìum — n p T S P F'ilìus justitiae vel just us, cod. meus 3 6 8 , L x x , x5

E R Syrus, Arabs. R. Immanuel explicat p e n a r r i « « * , deinde vero per npTs seu in signif. nostri p . XII 9 "73371 et servus — Ì 3 W et strvìens vel coleus , Kenn. 17 , Lxx , Syrus, Arabs, ec in posteriori signif. Michaelis in Bibl. nova or. T. v i i p. 185. XII 4.8 rìDTiD semita! vel tramitis —• rrOTO cum mappik tramitis ejus, soil, justitiae, cod. mei 2 , 3 8 0 , 5 7 3 , 6 6 7 , 6 8 3 , 7 3 5 , Biblia Complut., Prov. cum Com. Gerson. ac Meiri 1 4 9 2 , sicque subintellecto eliso mappik e x ponunt Aben Ezra, Jarchius, Meiri, Kav venakì, Immanuel, Moses K i m chius in ined. Com. cod. mei 6 9 4 , Aben Melech, Mercerus, Gejerus, A Lapide, Henricus Michaelis in notis ad Biblia Hal. et Schulzius in Lex. heb. T. I p. 8 6 5 . Ibid, r r m bx non mors seu immortalità* — n o V« per segol ad mortem. Addendi mei 1 1 9 5 , 1 2 19 , ambo ex prima manu, critic-is vero qui praeferunt, Abichtius De restituendis duobus Josue rersibus p. 2 6 , Clericus Comm. in h. 1. p. 5 9 1 , Dathius Not. ad Prov. p. 2 6 7 , Michaelis Biblioth. nova or. T. v 11, p. 18 6 et Supplem. ad Lex. p. 1 6 9 8 , 3 c Baver Schol. V. T. T. v p. 8 9 . Quibus et nos libenter tum ob plurium et insignium codicum auctoritatem, tum ob veterum omnium interpretum consensionem subscribimus. „ Quidquid s i t , inquit Abichtius cit. 1., antitheses in isto et sequenti capite fréquentes ostendunt hanc lectionem masorethicae esse praeferendam, maxime si manuscripta suffi-agarentur „ . „ Non mors, aut ne mors j notât Clericus, carent'plane sen-

B

I

A

su. Qukl enim est via stmitae non mors, aut ne mors ? Ubi exemplura ejusmodi structurae orationis ? I ta que legimus hic cum interprete Graeco et Latino et Chaldaeo qui saepe eos sequitur (adde Syro et A r a b e ) , ad mortem . . . Quam lectionem Ludovicus Capellus merito ut mihi quidem videt u r , vulgatae praefert, quidquid c o n tra vitilitiget Jo. Buxtorfius „ . CL T y c h senius iis dictionibus enumerat, quae ipsi videntur articulo arabico praedit a e , qui ex varia pronunciatione utroque moclo et per patach et per segol, ut ex CPolitanis Pol.yglottis constat, conscribitur vertitque in via semitae seu in diverticulo est m o - V s exitium . V. e j . Philologam Syrum p. 1 5 9 . Cap. x i v 2 8 nullus ¡rn. Sed R. Parchôa in inedito Lexico pn idem esse ait ac litteris transpositis, illique principis significationem non is modo , sed Kimchius ac Judaei plerique attribuunt. X V 14 (IjD inteHigens — ;"Oj rectum, primo Ken. 95 , mei 5 5 4 , 7 3 7 , 1 2 5 2 , L x x , Arabs, S y r u s , et T a r gum cocl. mei 7 3 7 , qui habet per c a p h . X V 2 0 m « Vooi et stultus homo — pi et filius stultus. E x meis ita 31 et 1244, ex prima manu. X V I 4 smn impius — a w i impii, primo meus 8 2 9 , L x x , Arabs. X V I 6 n N T j i et in timoré — riKTi et timor, Kenn. 2 5 0 , Chaldaeus, Syrus. XVIII 6 rrioVra^ percussiones. Meus 2 4 9 primo m p W contusionem , 31 primo 1 iiVidîtoÎ5 tumultus. firX V I I I 15 p33 prudens — mum, primo Kenn. 9 5 , 1 5 8 , mei 379 ' 554 » 737 ' et Sy™s. que Arabs firmi judicii.

Utrum-

FRO

FE R B 1 A JI5 XX 19 nrnsVi- et allicienti -— nriD^icomparationis partícula, ut eam ex seet aperienti, Kenn. 95 , et meus 31 , quenti membro adsciscant ac suppleant merque ex prima manu, et Vulgatus. "Nota inter productos códices hispániXX 30 rvnsn livores — n"ün cos nonnullos reperiri, et Hillel. ipsum defects vel sing. livor, Ken a. 1 8 8 , 2 2 4 , 413 . iVrrnoo Kenn. 4 , et ex secunda mei 224, primo 1 1 , Biblia Complut., manu meus 287. -^noi in progressu, Basil. 1536, et Vulgatus. Idem sed vel itiaere Kenn. 153 ac meu$ 554. cum vav rm-Qn Kenn. 1 7 6 , 235, Ibid. "p-ionoi et iaopíae vel egesta339, meus 670 ac Bibl. Complutens. tes tuae —^ "ponai vel Tnonov et inoFavet contextus analogía ob sing, ver- pia vel egestas tua, Kenn. 1 , 4 , 1 7 , bum pnan vel pnan abstergit , quod 30, 44, 45, 46, 74, 8 2 , - 8 9 , 9 2 , sequitur, si hoc quidera pro verbo 93 > 94» 95 » 99 * I 0 D > 1 1 8 > «*9 » sumitur, ur. summit veteres omaes in- 1 2 5> 1 5 ° ? 1 , 168, 170, 1 7 2 , icrpretes. Recen ñores enim plerique 1 7 3 , 1 7 8 , 2 0 7 , 2 1 0 , 2 2 5 , pro nomine habent mundatio , abstersio. 2 2 7 , 228, 245, 249, 250, 2 5 2 , In textu pnnn plures Kenn. ac mei mei 1 , 2 , 3 , 1 1 , 31 , 34, 35 , et editiones variae. Kenn. bini vel 40, 57, 186, 188, 244, 2 7 5 , tres, ac met toddem pro yus habent 2 7 7 , 287, 304, 3 1 7 , 328, 3 3 1 , ya?D, ac pro y o Kenn. 139 primo 346 , 368, 377, 380, 4 1 4 , 447, y-¡0 a malo. rom et plaga. Kenn. 2 509 1 5 l7> 518 » 552 , 553, 554 , et Syrus. 573 > 593 » 602, 607, 6 1 3 , X X I 3 rroy Facere — n s j f Qui 629, 666, 667, 677, 694, 698, fack, cod. mei 829, primo 2,Chal- 735 > 737? 747 > 7 5 8 , 774, 7 8 o > daeus et Syr us. Puncta utriusque le- 7 S 9 » 797 » 8 0 1 » 8 a 4> 828, 829, ctionis meus 380. V. 6 pro rp:. Kenn. 8 7 4 , 9 4 2 , 9 8 9 , 1014, 1 0 2 2 , 1 0 7 4 , 95 rpro. Ita sed active rpn sectatur 1 1 9 5 , 1219, 1 2 4 3 , 1252, primo i8 Lxx. 7 ' 5791 683, nunc 56 , 940 , XXIV 12 pn ponderans vel pro- Biblia Sonc., Brixiensia , Antiqua sine baas — pn considera vel scito, meus an. et loco, Agiographa Neap. 1487, 554 et Lxx qui vertunt y iva axe. Neapol. alia 1490, Proverb. cum Com. V. 14 pro n y i habent nyn Kenn. Meiri et Gerson. 1492, eadein cum 166 ac meus 1 2 5 2 . Per segol muki, Com. Kav venaki Thessal. 1 5 2 2 , Lxx, ut vult Aben Ezra. Vulgatus, Syrus, Chaldaeus, et Cap. X X I V 34 "jtona viator — vi 11. -perra per scevá Biblia Comsicut viator, Kenn. 1 1 8 , 147, 2 0 1 , plutensia . 235 » mei 2 , 368 1 4 1 3 , 602 , 670 , XXV 20 -iíL'T et cantans — wi s 747* 75 r 9411 1 2 1 9 , pri- et devastatio, Kenn. 89 et Lxx. mo 196, 304, 735 » 829, nunc 56, XXVI 2 fon nh non perveniet — 55 3* Agiogr. Neap., et Vulgatus. Ita ¡on V? ad eum perveniet, cod. mei cap. V I I I , ubi bini hi versus totidem 1023, primo 202, 667, Bibl. Com•verbis repetuntur, adeoque apta con- pluteusia , Vulg., Arabs, Keri. Ad textui quibusdam interpretibus visa est marg. Vo "fr meus 573. At vero hoc

PRO

V E R B I

Keri multi codices non agnoscunt, etiam hispanici, ut mei 4 , 5 6 , 1 8 7 , 1 8 8 , 2 7 5 » 9 4 1 » «¡am quod mireris* Hillelianus ipse 4 1 3 , non agnoscunt multae editiones, ut Biblia Sonc., Brixiensia, Antiqua sine an. et 1., Prov. cum Com. Meiri 1 4 9 2 , Prov. Neap. 1 4 9 0 , Biblia Bomb. 1 5 1 7 et 1 . 5 2 1 , Munsteri omnia, Rob. Steph. in 4 . , Plantin. 1 5 6 6 , Amstel. Menassè b . Isr. 1 6 3 5 et alia, sique sunt ex criticis nonnulli qui hanc lectionem piobarint, ut Mercerus, Engestrom, et Michaelis, reliqui omnes textualem merito anteponunt, cui, paucis iis exceptis , f a vet mss. codicum consensus, L x x , Chald., Syrus et parallelismus ipse membrorum . V. Avrivill. Dissertai. pag. 4 9 4

A

Idem -Don et mercede conducens — "Dan et conterens, cod. meus 3 1 , pri~ mo 1 2 1 9 . Prior il le codex pro sequenti primo hi omnia, veì omnes , posterior videtur primo legisse "uan et contritio. L x x , S y r u s , Chaldaeus legerunt transpositis litteris 1W2 caro , quod cum praecedenti io ^ttdconnectunt . Sed Chaldaeus in P o l y glottis excusus omittit t o , quod tamen recte expiimit Targum ms. mei cod. 3 1 et Targ. Prov. cum Com. M e i ri 1 4 9 2 , addentes N7D omnis caro stulti.

Ibid. "Dan 2 . 0 et mercede conducens — "oah per sein et ebrius , cod. mei 2 8 7 , 3 2 8 , 3 4 1 , 5 7 9 , 8 2 9 , Biblia Ven. 1 6 1 3 , Ven. 1 7 3 0 , Ven. 1 7 3 9 , Ven. 1 7 4 4 , Ven. 1 7 6 6 , P i X X V I 1 0 31 Magnus, Excelsus, san. 1 7 8 1 , Prov. cum Com. Duran Dominus — ;n per kametz Litiga- Ven. 1 6 2 3 , Chaldaeus, S y r u s , Mitor, cod. mei 3 1 9 , 7 4 7 , 9 4 1 , pri- chaelis . mo 2 4 9 . Ita ex hodiernis criticis non Idem "Dan et mercede conducens •— pauci, inter quos Doederlein, Dathius iman et conterens, vel pass, in pyhal ac Michaelis. Alii Jaculator, vel Jaculum. et conteritur, franghur, primo meus Ibid. Ì>Viìto formans vel crcans — 3 1 et L x x , qui vertunt ovPTpióe^rt» a hhn vulnerans, transfodiens, pro- TAI. Defective "oo/i idem primo Kenn. phanans, Kenn. 3 0 , 207 , 2 2 6 , 2 4 0 , 2 4 5 . -oto sine copula Kenn. 1 7 2 , 2 4 9 ». me» 5S> 5 7 ? 5 6 1 , 7 4 2 , 8 7 4 . primo mei 2 , 3 6 8 , et piene i d w Sic Schultensius aliique vertunt. Alii Ken. 9 3 . Ita Symmachtts, Theodorio hanc ipsam significationem TGÌ VVTTO et Vulgatus. assignant. Ibid. zmiiy praetereuntes, vel transIbid. "Dan et, mercede eonducens — gressores — zzf "Gy transit mare, cod. W l P e r sein et ebrius, cod. mei 1 8 8 , meus 5 1 7 , Chaldaeus, Syrus, et Mi2 8 7 , 3 6 8 , 4 1 3 , 8 0 1 , Biblia Brix. chaelis in Sappi p. 1 0 8 8 . 1 4 9 4 , Ven. 1 6 1 3 , Ven. 1 7 3 0 , Ven. Idem iznny praetereuntes — o n s y 1 7 3 9 , Ven. 1 7 4 4 , Ven. 1 7 6 6 , Piservientes , cultores , vel servos, mansisana 1 7 8 1 , Proy. cum Com. Meirì pia, cod. mei 2 4 4 , 5 5 3 , 6 1 3 , pri1 4 9 2 . Ita Michaelis: Litigiosus omnes mo 6 0 7 . Ad marg. ti^tìo ¡ = r n y , idlaedeas et ebrius est stultus. V. e]. Sappi. est in aliis codicibus scriptum reperì p. 1 0 8 9 , et Bibl. nov. or. T. v i i p. servientes cod. meus 2 . Puncta Homi208 • * nis, seu cateph patach et kametz ha-

PROVERBIA bebat e x prima manu 6 0 7 , reliqui participii. Ita per T legit ac vertit Targum cod. mei 7 3 7 m- T a y x subigit vel submittit mare. Atque haec codicum praecipua varietas in difficillimo hoc versu. X X V I 1 a r r t a Vidisti —. -n-fo Vidi, cod. mei 1 8 . 8 , primo 7 3 5 , 7 9 7 , Rabboth, R . Levi ben Gerson in eodem cod. meo 1 8 8 , R. Immanuel in cod. meo 7 3 5 , et L x x . Sed bini hi Judaeorum doctores in aliis codicibus mss„ vel editis hoc verbum vel omitt u n t , vel legunt' in 2 persona. X X V I 1 6 nyaLOQ quam sepcem —• nyaiPO per sin prae saturitate, vel prae eo qui copiose , primo meus 3 4 et L x x . V. Michaelis Bibl. nov. or. T. VIL p. 2 0 8 , et Jaeger Obsery. in Prov. vers. Alex. p. 1 8 g . X X V I I 1 2 Kenn, ac mei non pauci cum Neapolit. Agiographis -IDDDI et abscondit se, interposita copula, quam et alii majori numero addunt verbo I E I W Z I , legeiues I ^ J J V " ! et puniuntur. Sic Kenn, sexdecim, mei viginti quatuor, Bini mei pro n a y legunt n a y , 6 0 7 , 7 3 7 , sed ille ex prima m a n u , hie cum Keri n a y . X X V I I n iT-DD aliena — o n a : ) (diertis, Kenn. 1 0 0 , 1 7 3 , 2 0 7 , 2 5 2 , primo 4 , nunc 1 4 1 , mei 3 3 , 3 5 , 196, 346, 518,-576, 6 1 3 , 7^2, 1 2 5 2 , primo 4 , 1 8 7 , 5 7 9 , nunc 2 6 3 , 3 4 1 , Biblia Soncin., L x x , Vulgatus, Targum cod. mei 7 3 7 . Plerique quod m i r u m , sunt bispanici et accurari, sed plerique etiam , seu ex meis~undecim,, habent ad marg. Keri n n a : , quod hie pro neutro ponitur, et pro negotio alieno. X X V I I 1 6 ¡Dlf abscondit — ^Ds* aquilo, Kenn. 2 4 5 , primo meus 3 8 0 ,

117 Aquila, Symmachus, Reliqui. Ita n Chaldaeus et Syrus ventus aquilonaris, qui videntur et transposais verbis legase ps'á n n , vel defective p s n n , ut lege bat primo cod. meus 3 4 , V. 2 0 multi in textu { n a m . X X V I I 2 2 mon !«& Non recedei — ^ori ah Non auferes , cod. meus 7 5 8 , L x x , S y r u s , Arabs. X X V I I I i a p ' T í i et justi — p T i i et justus, Kenn. 9 3 , 9 5 , 1 8 8 , nunc 2 4 6 , 3 0 1 , mei 7 5 8 , 8 7 4 , L x x , Vulgatus, A r a b s , favente contextu ob sing, verbum ntta1 confidit, quod seq u i t u r , ac probante Michaelis cit. 1. p. 2 1 3 . Ibid. nua1* çonfidit — inba" confiant , Kenn. 4 9 7 , 6 0 2 ad marg., 6 1 2 , videtur 4 3 7 , primo mei 3 , 287, Chaldaeus, S y r u s . Sic postulat nomen plur. o - p r i i quod praecedit . In communi lectione ahenttrum agnoscendum , ut in inedito Even bochen notât R. Immanuel, vel numeri enaüage, vel e l lipsis relativi lit?«, quod verbum naa" referat ad T s a , justi vero sunt sicut ho qui confidit. Posteriori hoc modo vertunt Junius ac Tremellius, Piscator, aliique interpretes. X X V I I I 2 2 "ton inopia — "ron misericordia . Adde meum 1 2 1 9 prima manu. X X I X 6 (IT jubilabit, alii aliter — ;ÌT per cholem idem forma regul. cod. mei 1 9 6 , 5 9 3 , 8 7 4 , alii codices ad marg. 5 9 6 . Schultensius sue cumbit, opprimitur. Idem i r ; jubilabit, vel jubilât — pT dijudicat, deliberai, cod. mei 5 5 4 , 7 3 7 . Receptam ipsam lectionem ita ex arab. vertit Michaelis in Supplem. p. 224.6, V. 1 2 pro nal qui-

8

P R O

V

d a m r\£,w labio , quam variationem notant edam ad marg. Biblia utraque Bombergii 1 5 1 7 , sed veteres omnes pro communi stane.. Vers. 1 8 multi VT^'tf . X X X I 4 teipV Lemoel. Per surek Lemuel cod.. mei 1 , 3 , 3 9 3 , 275, 3 2 8 , 3 4 1 , 5 9 6 , 7 4 7 , 873 , 8 7 4 , 9 4 1 , 1 2 4 3 , primo 2 » Psal. Job Prov. Neap. 1 4 9 0 . . Ita legitur vers. 1 ,. sicque V u l g a t u s , S y r u s , et Chaldaeus incod. meo 3 1 , et in edit. Prov. cum Com. Meiri 1 4 9 2 . Contra alii pauci per cholem legunt v. 1 , ut mei 3 1 7 , 5 1 8 , 5 5 2 , 6 1 3 , 8 0 1 . Priori loco ¿midi meus 2 4 4 , posteriori hoc nostro hx luì» 4 4 7 , divisis videlicet binis verbis, e x quibus n o m e a ipsum c o m p o situm videtur, eis Deus, vel si mavis ei Deus, sumpto pro rè, ut alibi usurpatur-. Veteres mirurn in modum discrepant. S y r it m , qui legit M u e l , confirmât T a r g u m cod. mei 3 i , quod vertit /Nun ^ÒD in THiN Cave to a regibus Muel. T a r g u m alterum cod. met 32 ¡D hmizh n m m Caveto,. 0 Lemuel, a regibus qui b'tbunt vinum. Ibid. Iii desiderium. — ubi vel non. Ita in textu alii quidam e x nostris çodicibus, ut 9 8 9 , 1 0 2 3 , 1 0 7 4 , 1 2 1 9 , 1 2 3 8 , 1 2 4 3 , 1 2 5 2 , primo 1 2 4 4 . Atque omnes quidem summa consensione per tzere, si ve hi-, sive x t i n o s t r i , quos ad hunc locum p r o d u x i m u s , non plerique, ut notatum e s t . Per chirek quidem legit R . Salomon ben Melek in Michlol jophi r non e x ulia ramen auctoritate c o d i c u m , sed e x solo Kimchii textu in Libra radicitm ab eò auctore perperam intelle— c t o , ut animadvertit Norzius in .notis ad liunc lpcutn. Idem autem ac cum

E

R

B

I

A

c h i r e k , seu non, significare potest Vf , si sumatur per apocopem stare p r a r « , ut summit multi Judaeorum i n terpretes ac I e x i c o g r a p h i , etiam cele— briores i p s i , doctiores, et Kimchio a n tiquiores, ut Aben Ezra et R . P a r c h o t i , et Moses Kimchius D a v i d i s frater in inedito suo Commentario . Hinc non m a l e il lud in. ea significations restituit M i chaelis in Supple m. p. 6 9 . X X X I 1 9 i t t Manus suas — HT Manum suam, Kenn. 9 5 , 2 5 1 , meus 1023, V u l g a t u s , et R. Immanuel Comm. in h. 1. in mss. meis codicibus 3 1 7 , 3 7 7 , 666,. 7 3 5 , 747,. 7 7 4 , 8 4 4 , . 1 0 7 4 . In sing, sed sine suffixo NT T a r g u m cod. mei 3 , 1 . Quidam cum Bibliis Soncin. defective TiüD. X X X I 2 0 HDD Manum suam —iTss Manus suas y cod. mei 5 5 2 , 5 9 3 , 9 4 1 , primo 7 3 5 , 7 7 4 , nunc 554, L x x , S y r u s , Arabs, Targum codicum meorum 3 1 et 3 2 , et T a r g u m Prov.cum Com. Meirì an. 1 4 9 2 . Puncta plur.. lectioiïis sistit meus 7 4 7 ..

JOB Cap.

I

13

p y i n u m . £ ) e e s t j n KentK,

3 0 , primo in meo 7 1 5 , in S y r o e* A r a b e , probante Vogelio ac B a v a r o . . A c v. 1 8 , ubi iterum o c c u r r i t , p a riter deest in K e n n , m , 3 8 4 , primo _ in meo 3 2 , L x x , S y r o , A r a b e . Qui tamen interpretes potius non e x pressisse putandi s u n t , quam, in codici bus suis non 1 egisse. I I I 5 "•"V-IÖD sieur amaritudines, infortunia

—

vel infortuniis,

-TT03 in

vel

amaritudinibus

mei 3 1 , 3 8 0 ,

5 9 6 » 8 7 4 , primo 2 3 0 , 5 9 7

589, et H i c -

8

P R O

V

d a m r\£,w labio , quam variationem notant edam ad marg. Biblia utraque Bombergii 1 5 1 7 , sed veteres omnes pro communi stane.. Vers. 1 8 multi VT^'tf . X X X I 4 teipV Lemoel. Per surek Lemuel cod.. mei 1 , 3 , 3 9 3 , 275, 3 2 8 , 3 4 1 , 5 9 6 , 7 4 7 , 873 , 8 7 4 , 9 4 1 , 1 2 4 3 , primo 2 » Psal. Job Prov. Neap. 1 4 9 0 . . Ita legitur vers. 1 ,. sicque V u l g a t u s , S y r u s , et Chaldaeus incod. meo 3 1 , et in edit. Prov. cum Com. Meiri 1 4 9 2 . Contra alii pauci per cholem legunt v. 1 , ut mei 3 1 7 , 5 1 8 , 5 5 2 , 6 1 3 , 8 0 1 . Priori loco ¿midi meus 2 4 4 , posteriori hoc nostro hx luì» 4 4 7 , divisis videlicet binis verbis, e x quibus n o m e a ipsum c o m p o situm videtur, eis Deus, vel si mavis ei Deus, sumpto pro rè, ut alibi usurpatur-. Veteres mirurn in modum discrepant. S y r it m , qui legit M u e l , confirmât T a r g u m cod. mei 3 i , quod vertit /Nun ^ÒD in THiN Cave to a regibus Muel. T a r g u m alterum cod. met 32 ¡D hmizh n m m Caveto,. 0 Lemuel, a regibus qui b'tbunt vinum. Ibid. Iii desiderium. — ubi vel non. Ita in textu alii quidam e x nostris çodicibus, ut 9 8 9 , 1 0 2 3 , 1 0 7 4 , 1 2 1 9 , 1 2 3 8 , 1 2 4 3 , 1 2 5 2 , primo 1 2 4 4 . Atque omnes quidem summa consensione per tzere, si ve hi-, sive x t i n o s t r i , quos ad hunc locum p r o d u x i m u s , non plerique, ut notatum e s t . Per chirek quidem legit R . Salomon ben Melek in Michlol jophi r non e x ulia ramen auctoritate c o d i c u m , sed e x solo Kimchii textu in Libra radicitm ab eò auctore perperam intelle— c t o , ut animadvertit Norzius in .notis ad liunc lpcutn. Idem autem ac cum

E

R

B

I

A

c h i r e k , seu non, significare potest Vf , si sumatur per apocopem stare p r a r « , ut summit multi Judaeorum i n terpretes ac I e x i c o g r a p h i , etiam cele— briores i p s i , doctiores, et Kimchio a n tiquiores, ut Aben Ezra et R . P a r c h o t i , et Moses Kimchius D a v i d i s frater in inedito suo Commentario . Hinc non m a l e il lud in. ea significations restituit M i chaelis in Supple m. p. 6 9 . X X X I 1 9 i t t Manus suas — HT Manum suam, Kenn. 9 5 , 2 5 1 , meus 1023, V u l g a t u s , et R. Immanuel Comm. in h. 1. in mss. meis codicibus 3 1 7 , 3 7 7 , 666,. 7 3 5 , 747,. 7 7 4 , 8 4 4 , . 1 0 7 4 . In sing, sed sine suffixo NT T a r g u m cod. mei 3 , 1 . Quidam cum Bibliis Soncin. defective TiüD. X X X I 2 0 HDD Manum suam —iTss Manus suas y cod. mei 5 5 2 , 5 9 3 , 9 4 1 , primo 7 3 5 , 7 7 4 , nunc 554, L x x , S y r u s , Arabs, Targum codicum meorum 3 1 et 3 2 , et T a r g u m Prov.cum Com. Meirì an. 1 4 9 2 . Puncta plur.. lectioiïis sistit meus 7 4 7 ..

JOB Cap.

I

13

p y i n u m . £ ) e e s t j n KentK,

3 0 , primo in meo 7 1 5 , in S y r o e* A r a b e , probante Vogelio ac B a v a r o . . A c v. 1 8 , ubi iterum o c c u r r i t , p a riter deest in K e n n , m , 3 8 4 , primo _ in meo 3 2 , L x x , S y r o , A r a b e . Qui tamen interpretes potius non e x pressisse putandi s u n t , quam, in codici bus suis non 1 egisse. I I I 5 "•"V-IÖD sieur amaritudines, infortunia

—

vel infortuniis,

-TT03 in

vel

amaritudinibus

mei 3 1 , 3 8 0 ,

5 9 6 » 8 7 4 , primo 2 3 0 , 5 9 7

589, et H i c -

J

O

B

t n n y m u s , seu Vulgatus, qui vertit et pag. 5 2 . Sed in priori lectione consentant omnes codices et omnes ininvolvatur amaritudine.. terprétés , ac propterea eum doctoretn V 5 Q'OT et usque ex spìnti vepribus — VKT per sceva in hoc referendo textu memoria excipartici pi um hiphil a p'i et super cu- disse dubitandum non e s t . I X 1 8 a ' T O D amarituditiìbus — stodienlibus , vel recondemibus , codices mei 4 1 3 , 4 1 4 , 553' 5 5 4 » t m r r a o cum chirek seu praepos. a ma7 1 5 , 8 0 1 , i o 1 4 , Agiographa Nea- ris , Biblia Parisiensia Rob. Stephani politans. Inter hos codices non modo in 4 . . Notât Michaelis in; Supple m. p. 1 5 6 0 earn formam esse insolentiorem , bini hispanici, sed quocl mirum Hillelianus ipse 4 1 3 . Ita etiam per sceva ac nonnisi semel occurrentem , variant seu in participio legunt alii sex ex meis que banc lectionem praelaturum , si codicibus, sed tres 1 8 8 , 5 8 9 , 9 4 1 , plures editiones codicesque consentianr. piene ac si esset a fri , alii Sed nullus ex meis codicibus consentres omisso, ut 4 , vel ad transpo- tit, nullaque alia editio . Reperi tamen sito, ut 3 7 9 , 8 2 8 , daghesc. E x an- in codicibus sex ac viginti, et in Bitiquis interpretibus ita ut videtur Chal- bliis Soncinensibus, ac Neapol. Agiodaeus, sed in alia significatione p o i n t s graphis 1 4 8 7 daghesc emphaticum oT O '•Don armati armis bellicis, nisi ma- mitti. T r e s , videlicet 5 5 2 , 8 0 1 , primo 4 0 , habent O T O 3 per beth, lis eum , ut et Vulgatum qui vertit quod apte congruit subjecto patach 1 armatus, legisse j ^ r a . Codex meus unus , 1 1 9 5 , primo ¡ = n n o , 5 5 4 pri5 9 6 primo trfjVpO a principalis. mo "vnno in sing, amaritudine, ut L x x . V I 1 7 "rann in incalescendo eo — trTOnao ab excelsis locis Kennicott. •¡oro ut incaluerit, Kenn. 1 5 0 , mei 1 7 , primo 2 3 7 , primo mei 1 1 et 7 1 5 , primo 7 3 7 , et. Vulgatus. V I i S maV1 Deftectuntur, vel DeX I 1 TOT respondebitur. Active in xlinantur, alii Defiectunt se. Active in pihel Defiectunt cod. meus' 2 4 4 . Me- kal respondebit, audiet, mei 2 8 7 , 3 4 9 , lius, quia sequitur nomen fòem. n i m x , 5 6 1 , 7 1 5 , 9 4 1 , primo 2 0 3 , 5 7 9 , quod cum verbo masc. sine vitio gram- Agiographa Neapolitana 1 4 8 7 , L x x , maticali construi non potest , ut con- Vulgatus, S y r u s , Arabs. XI 3 homines — EDTIU morstruitur in lectione passiva. Hinc actil v e in kai mutatis punctis mavult l e - tuos vel mortales, mei 1 9 3 , 4 4 > gere Michaelis in SuppUm. pag. 1 4 5 6 , primo 2 0 3 , 1 2 1 9 , Syrus et Ar-abs. V . Michaelis Suppl. pag. 1 5 7 5 . Inftectunt viator es semitas viae suae. X I I 2 1 nsn laxat — NS1 sanata V I I i TDtt' mercenarìi—Tip mesKenn. 1 7 , 1 8 8 , 1 9 1 , 2 4 0 , primo si* . Ita R . Abraham fil. Chajà in Libro De adventu Messine, seu in testi- 9 5 , 1 1 7 , 1 5 8 , 2 4 5 , mei 1 , 1 8 6 , 2 7 7 » 349 1 3 6 8 » 3 6 9 1 5 5 4 » 5^7 » monio ex eo allato a Marco Marino in prae£ ad Arcam NM . V. Capella- 5 9 3 » 5 9 7 * « L x x X I V 1 6 Tixan peccato meo — num in Mari rabbinico infido parte 1 cap. V , et Wolfium Biblioth. heb. T. I 'riferì peccatìs meis, mei 3 7 9 , 3 8 0 ,

120

J

Vulgatus, Syrus, Arabs. Lxx ultum ptccatorum meorum. XIV 19 ¡TITDO eluvioneS ejus — nrrso eluvio , vel eluvione ejus, Kenn. 2 4 8 , mei 2 6 3 , 5 8 7 , 7 3 7 , 7 5 8 , 1 2 5 2 , primo 3 4 , Theodotio, Vulga* tus. Praecedit sing, verbum rptwi. XV 13 ywr> respondet vel responds , obvertis. Daghesc in sciti, ut sit a ntt/j flare vel spirare facis, retento tamen kametz, mei 2 et 3 7 9 , e t M i cbaelis Suppl. ad lex. p. 1688 . Vulgata tumet contra Deum spiritus tuus, Lxx furorem empisti, rimn in kal redibit Kenn. 1 1 9 , ^ 4 9 ? 2 5 2 , mei 3 8 0 , 5 5 4 , et cum vav minusculo 5 5 2 . nt£>n 8 7 4 . XVI. 13 "rrrra fel meum. Cod. mens 1093 v r n » per cholem forma communi. Per tzere nònnisi hoc loco occurrit. XVI 17 in manti us meis — in manu mta, cod. mei 4 , 2 4 4 , 379 ' 5 5 2 1 7 1 5 i e t XVI 21 p i et filius — p i et inter , Kenn. 1 , 1 4 7 , mei 1 , 5 5 4 , primo 2 6 9 , Datbius, ac Baverus in Schulzii Scholiis continuatis. XVIII 2 "TMp fines, alii eaptiosos laqueos. Per chirek "pp forma absol. mei 3 7 9 , 5 8 9 , 7 1 5 . n ^ D p vel pwp primo 3 8 0 . XVIII 19 nepos •— -£3 notus, cod.« meus 829 et Lxx S-TTL'/VGXJTO^ . XX 4 riNrn An hoc — N^n An non, primo tneus 379 et L x x . XX 7 -òhi Sicut stercus, vel gluma ejus., alii dignitas ejus — In stercore, vel / n splendore suo, cod. mei 5 5 2 , 554» 8 0 1 ' P r i m ° 3 1 » 2 3 0 , 7 x 5 , 8 7 4 , videtur primo 6 3 3 , Agiographa Neapol. 1 4 8 7 , et Reiske

O

B Conject. in job. p. 7 3 , qui idem esse putat cum Arab. i J C i l s u . i f e primo meus 3 8 0 . XX 18 W o secundum substantiam — Vtd in substantia . Ita bini aiti mei, 1 2 1 9 , 1 2 5 2 . Ib. cby tòi et non exultab'it. Vav copulativum, quod red u n d a t , omittunt Kenn. 101 , et ex prima manu meus 3 4 . rrfer per mem abscondet Kenn. 8 0 , 1 0 0 , 1 4 7 , mei 3 4 9 , 5 5 2 , 8 0 1 , primo 2 3 0 , 5 5 4 , 596 • XX 24 VT£&nn in kal transfiget vel perfodiet illum. In hiphil ins^nn Kenn. 1 0 0 , ac mei 1 , 2 4 4 , 3 0 4 , 3 4 9 , 3 8 0 , 8 2 9 , 1195 , ac defective in ead. con]. 4 , 5 5 4 , 6 1 0 , 7 1 5 . XX 26 vtfoKrv in puhal fiet consumens eum — m^ONn in kal melius consumabit eum, cod. mei 3 6 8 , 5 1 8 , 5S9 , 5 9 6 » 7 1 5 » 7 5 8 . i 8 s 9 » m i n e 5 9 3 , L x x , Vulgattis, Syrus, Chaldaeus, Arabs. Active in pi li el per patach et daghesc in r> legunt mei 6 1 0 , primo 5 9 3 , et per patach non e x presso, seu occultato daghesc 4 , 193 , 3 2 8 . Per kametz longum, seu interposito accentu nullus. XX 28 hT Migrabit — per patach et daghesc in niphal a Devolvetur, meus 5 5 2 . Ab eadem radic e , sed active in hiphil per kametz legunt Doederlein , Hufnagel, Moldenh a v e r , Datile, ac Baver. XXI 3 '"ûl loqui me — n r r verbum meum, cod. mei 3 4 9 , 3 8 0 , 8 4 7 , primo 71 5 . Ita Vulgatus, Syrus, Arabs, sed cura plur. suiExo verba mea. V. 1 3 meis qui pro "fa'1 invettrant legunt "to' consumunt adde r i 9 5 prima m a n u , iis vero qui 'p •fa", 1093 , 1 2 1 9 , nunc II95 •

J

O

X X I I i t x=bm et integer esto, vel pacem habeto. P r o patach legunt k ä me«?* sexaginta quatuor e x raeis codic i b ü s , ac multae editiones, inter quas antiquae o m n e s , sed in pihel, ut vult Michaelis et Moldenhaver, n u l l u s . X X I I -24 7 3 3 aururn •— 7 ^ 2 munimen, Kenn. 1 9 6 , 2 4 5 , primo meus 380. Kenn. 1 1 7 et R e i s k i u s . Iis qui legunt 7YSD1 et sicut pur am, adde meos 1 0 9 3 et 1 2 5 2 . XXIII 6 non . Deerat ex prima manu in Kenn. 1 8 ac meis 8 0 1 et 1 2 1 9 . In raeo 3 8 0 deerat o a r , ac pro »3 primo 13 in se 5 9 7 . Obscurum membrum sic ad marg. e x plicat meus 1 0 9 3 in Persia exaratus SB "3 \*yw 13 ! « nullusque est qui ad me respiciat nisi ipse . X X I I I 7 ott; Ibi — ZD® per sin Ponit, mei 8 2 9 , 1 0 2 2 , 1 2 4 4 , primo 1 , et Vulgatus seu Hieronymus, qui vertit proponat aequitatem contra, me. «in Ott; Kenn. 1 9 6 , et ex prima manu meus 7 1 5 . Ib. 'BStt/o a judice meo — wp&p judicium meum, cod. mei 3 7 9 , 5 5 2 1 6 1 0 , 8 2 9 , pr. 2 3 0 , 5 9 3 , 9 5 3 , 1 1 9 5 , Agiog.Neap. 1 4 8 7 , L x x , V u l g . , S y r . , Arabs, et T a r g u m cod. meorum 3 1 et 7 3 7 , quod pro TC legit -yi n m : verba judicii mei. Ita etiam Michaelis, S c h n u r r e r , Moldenhaver ac B a v e r , „ ut n t ^ S N , inquit Schnurrer Animadv ad quaedam loca Jobi inter ej. Dissert, p. 2 6 2 , verbum transitivum habeat suum nomen , sitque loquendi formula talis qualis extat Habac. 1 4 , , . At vero hoc verbum non transitive s o l u m , sed etiam intransitive usurpar i , ex. g. E z e c h . vii 1 6 , ut ate ejusd. signif,, notat Dathius ad h. I. p . 1 2 1 •

B

[2

I

X X I V I l i S ï D k^ h o b sunt occultata Kenn. 30, — liD"^ sunt occultata, primo meus 2 3 0 , et L x x . X X I V 1 3 , _ n»3 inter rebelles — 'Ttcd sicut rebelles, Kenn. 8 0 , v i d e tur 7 6 , mei 1 8 6 , 3 2 8 , 7 3 7 , 7 8 8 , primo 6 8 . 3 , videtur 8 0 1 . S y r a m a chus ac Vulgatus rebelles. Ibid. "ccr sederunt — "D^" ambu— laverunt, primo meus 3 1 , L x x , S y r u s , Arabs. Per vav i3iìtT et reversi sunt, ut V u l g a t u s , praeter meum 5 9 6 legit Kenn. 1 0 0 , idem vero defective per kibbutz praeter meum 3 4 etiam 1 0 9 3 hebraeo-persicus, et inedita versio Persica bujus codicis, quae habet ns Nnp-iBü iDnttu tn3 r\y\ nee reversi sunt ad mores suas, monens tamen ad marg. alia exemplaria legere " o y per scevà. X X I V 2 2 p r o vit at — v v a vitae suae, Kenn. 1 1 7 , mei 3 7 9 , primo 1 1 9 5 , L x x , Vulgatus. Contra sui textus fid ein suffixum addit latinus Chaldaei interpres. c m mei 3 4 9 , primo 3 1 . X X I X 5 'Ttö omnipotens — "'ici; per sin agri mei, meus 5 9 6 , L x x qui vertunt vXôS'Yjç ?Uav , Michaelis ac Doederlein . At nemo Job agros suos eripuerat, subdit ad h. 1. Dathius. Reiskius ex arab. mea vis, meum robur . X X I X 1 2 clamantem — jnttra per ebirek et daghesc , seu praepos. a clamore, mei 7 1 5 et 8 4 7 . Sic mem pro praepositione aeeeperunt L x x et S y r u s sed aliter vertunt. Mem per c h i r e k , sed omisso sequenti daghesc, mei 3 6 8 et 5 5 4 . Ibid. V? "W n^i o n T i et et eum cui non est adjutor

—• 16

pupdlum, ovvi

122

J

"b "vy it pupillum cul non est adfutor, Kenn. 7 6 , 8 0 , 1 4 7 , 180, 1 8 8 , 1 9 6 , 2 2 4 , mei 3 7 9 , 7 1 5 , primo 2 , 3 1 , L x x , S y r u s , Vulgatus, A r a b s . Sed vav pro "wx surai potest, ac verburn referri ad praecedens o u t . Pro nVi Kenn. ac mei quidam f w , ut infra habetur, et pro rô meus 5 9 7 primo eis, vel quibus non est adjutor, idest pauperi ac pupillo. X X I X 1 4 TO^l et induit me — "WnV"! idem in hipbil Kenn. 117, 2 4 5 , primo mei 5 9 7 , 6 1 0 , 667, 7 5 8 , defective vero in eadem conjug. hiphil mei 3 4 , 3 7 9 , 4 1 4 , 5 5 2 . X X I X 1 8 Vrai et sìcut aretiam. Correctus codex Hierosolymitanus a Kimchio collatas et ab eo memoratus in Libro radicum , monebat Judaeorum doctores Nahardenses legere per surek et sicut phoenix, ita enim Chul rabbini plerique interprerantur, occidentales vero per cholem. Binae Venetae Bibliorum editiones annorum J 7 3 0 et 1 7 3 9 notant ad marg. alios libros •vel codices legere per s u r e k , pro qua lectione proferì etiam Elias Levita in notis ad eundem Kimchium Medrasc , Bochartus vero in Hiero\oico tractatum ralmudicum Sahedrin. Sed ea e x superstitibus codicibus adeo disparuit, ut e x meis plurimis , qui hunc librum sistunt, nullus sit qui earn server. Solus 3 8 0 ex prima manu defective habebat ì>roi per k i b b u t z . Itaque V e neti illi editores eorumque notae omni codicum auctoritate destituuntur, ac falsae omnino babendae s u n t , nisi de vetustis illis Nahardensium codicibus intelligantur. L x x et Vulgatus de palma e x p o n u n t . Con£ Clericus ad hunc locum.

O

B

X X I X 2 1 - m y 10/ ad consilium meum — T W i r f r idem conjunction alio nomine Kenn. 8 0 , 9 3 , 139» 1 5 8 , 1 7 2 , 3 8 4 , mei 1 1 , 3 1 , 5 7 i 5 9 ' J§7 1 193 » 349, 368, 369,

2

77' 379, 4 1 4 ,

343 ' 552,

5 5 3 ' 5 5 4 1 5 ^ 7 •> 5 8 9 > 5 9 3 » 5 9 6 ' 677, 683, 737, 7 8 0 ' 824* 94°* 9 4 2 , primo 5 9 7 , nunc 1 2 4 4 . A t que bic postretnus, seu is qui banc lectionem in eo restituit, notât ad marg. m n ri?o rtara in correcto codice una di et io . X X X i 3 TûTO semitam meam •— T f û T û semitas meas, Kenn- 3 2 , 1 9 6 , mei 3 8 0 , primo 1 1 9 $ , defect, plur. 6 1 0 , L x x , Syrus, Vulgatus, Cbaldaeus, Arabs. Kenn. ac mei non pauci cum Bibl. Sonc. 1rs? X X X I 3 "cm et aliénation vel averselo , alii aliter — i d j i per daleth e x arab. et misera vita, vel calamitas , Kenn. 2 4 5 , primo 4 8 , mei 2 3 0 , 2

7 5 > 277 » 3 2 1 » 4 T 4 ' 55 3 ' 8 7 4 , 9 4 0 , 9 4 1 , 1 0 1 4 , 1 2 4 4 , primo i i , 3 4 * 5 6 , 349 » 59 3 1 5 9 6 » 737» 9 2 4 , videtur 7 8 0 , nunc 8 0 1 , videtur primo 3 8 0 , Biblia antiqua sine an. et l o c o , seu Neapolitana sec. x v , Pisaurensia 1 5 1 7 , Veneta Bombergii in fol. enm Com. 1 5 1 7 , Veneta ejusd, 4 . i 5 1 7 , Veneta 1 5 2 1 , Basileénsia Munsteri 1 5 3 6 , Parisiensia Rob. S t e phani in 4 . , Paris, ejusdem minora in 1 2 . , Sanctandreana Polyglotta 1 5 8 7 , Wittebergetisia Cratonis 1 5 8 7 , H a r t manniana Francof. ad Od. 1 5 9 5 , V e neta Lombrosi 1 6 3 9 , Psalt. Pro v. J o b Neap. 1 4 9 0 , Agiographa Ven. 1 5 2 4 . Ita Targum impressum HTarii et inte~ Titus 1 sed T a r g u m mss. meorum codicum 3 1 , 3 a , 7 3 7 , habet w > W r alie-

J aus, confiroians lectionem per 1 . De ea significatione vocis "03 V. S c h u l tensiuui Comm. in h . I. et Michaelis Supplem. p. 1 - 6 3 8 , cui a d b u c s u p e r s t i t i , ut ejus YOta f e r e b a n t , nostram h a n c codicum et editionum htijus vocis collationem olim c o m m u n i c a v i m u s . Sed et c o m m u n i s lectio ~DD eandem vel fere eandem vim et sionificationem ex arab. habere potest infortumi, vel saevae vel gravissimae poenae, ut idem Michaelis paullo infra n o t a t , e x q u e variis Alcorani locis demonstrat p. 1 6 4 . 2 . Aliis pimctis "Coi meus 7 1 5 . XXXI 4 o n vias meas — ^"n vuim meam , meus 7 1 5 ac L x x . X X X I 7 rran declinavit — r m declinavi vel diverti, p r i m o meus 8 0 x , S y r u s et Arabs. Sic evitatur generis a n o m a l i a , quia sequitur masc. '•"ltifhf. Ibid, "lax gressus meus. Haec nominis forma per patacli et daghesc hoc unico loco o c c u r r i t . Per cateph p a tach et sine daghesc forma communi l e g u n t saltern triginta m e o r u m codic u m , Biblia Soncinensia, Brixiensia, Antiqua sine an. et l o c o , Pisaurensia 1 5 1 7 , Neapol. Agiographa 1 4 8 7 , 3 c V e n e t a 1 5 2 4 . Alii quidam per c a t e p h pa t a c h , sed rerento d a g h e s c . In plur. gressus mei, vel gressus meos, meus 7 1 5 , S y r u s , Arabs»

ptam lectionem restituii , notavit ad marg. keri -7yhD lege judidalis. Sic requirit praecedens nomen ptf per k a m e t z in statu a b s o l u t o . Delenda t a m e n ex. fontibus pro hac lectione allatis Biblia Soncinensia, quae cura Brixieusibus, Antiquis sine a n n o et loco et Pisaurensibus an. 1 5 1 7 , e t p e r paucis cod. defective legunt D ^ S . X X X I 15 ^ y faciens me. In p r a e terito fedirne, mei 6 1 0 , primo 3 2 , Y u l g a t u s , S y r u s , Chadaeus, Arabs. XXXI 2 2 rrcDpo ab humero , vel dorso. rr cum m a p p i k , seu suffixo ab humero vel dorso suo cod. mei 31 , 2 77-> 3 6 8 > 3 8 o > S 8 0 , 7 3 7 , Biblia Pisaurensia 1 5 1 7 , V u l g a t u s , S y r u s , A r a b s , et Chaldiieus in cod. meo 31 , et in Bibl. Ven. Rabbin. 1 5 1 7 . Ita referendum nomen ad c o m m u n e m formam cdcl 1 , non ad rruDttf, quae a l i bi non e x t a t . Sed referri aeque p o t e s t , si statuatur in recepta lectione, ut in aliis locis non paucis , daghesc excidisse, ut statuunt critici nonnulli Judaei ac Christiani, qui propterea cum suffixo v e r t u n t , ac si in textu exprimererur.

Ibid. njpD a canna. Iterum rr c u m m a p p i k a canna sua legunt cod. mei 31 , 1 9 3 , 2 3 0 , 3 6 8 , 3 8 0 , 5 5 2 , 7 3 7 , Erfurt, i , et 3 , Biblia BrixienIbid. T y oculos meos — T j r ocu- sia 1 4 9 4 , Antiqua sine an. et l o c o , lum meurn, cod. mei 3 7 9 , 5 5 4 1 6 8 0 , Pisaurensia 1 5 1 7 , Veneta 1 7 6 6 , Pi7 1 5 , Agiogr. Neapol. 1 4 8 7 , et L x x . sana 1 7 8 1 , V u l g a t u s , S y r u s , A r a b s , X X X I X l pi? iniquitas . Multi mei Chaldaeus in cod. m-*o 3 1 , et in BÌ1525. codices pi? per cateph patach in f o r - bliis Ven. Rabbin. 1 5 1 7 , et T a r g u m in Bibliis Rabb. Venetis ac ma c o n s t r u c t a , ut postular sequens noPolyglottis Londinensibus excusum vomen c ^ T ^ s judicurn, quod r e g i t . Ibid. judicum —-'Ws judi- cabulum hoc legit per segol forma c o m m u n i , sed in Polyglottis regiis cialis . Addendi mei 1 2 3 & , 1 2 4 4 , priAntwerpiensibus illud hubet k a m e c z , m o 1 1 9 5 , 1 2 1 9 , in q u o qui rece-

12*

J

quae terminatio ostendit tura,

ut

recte

fius in Lex.

n

mappica-

animadvertit

talmud,

O

Buxtor-

col. 2 0 6 6 .

Nam

alias desinit in segol et t z e r e . forma

rns ex

est per

segol,

ac nisi Iegatur vel supponatur m a p p i k , nova hie nominis forma foeminina

a-

permutatone

rese r u n a 454,

Quod

idem de hebraeo nomine dicendum e s t , cujus communis

B

dimitte

mei 3 6 9 ,

XXXIV

litterarutn.

cum 379,

206

primo

380.

1 4 o»®" posuerit

cotiverterit.

Per

Keun.

Praeter binos

—

S-BT

Kennicottia-

nos lectionem hanc Judaeorum

orien-

talium, S y r i et A r a b i s , sistit cod. 1093

meus.

in Persia conscriptus, sed

cum

gnoscenda, qua m reapse agnoscun c at-

keri n , , t £ n , quod sequitur

que in sua Lexica

ignoti auctoris translatio in eodem c o d .

p.

inserunt

Gussetius

1 4 1 8 , Simonis seu Eichornius nu-

perrimus ejus editor p. 1 4 , 3 7 , 3 c

Mo-

serus p. 6 6 2 . Per segol autem

nspn

nonnisi unica legit Agiographorum editio Sulsbacensis an.

1 7 6 9 , ex

graphic

proculdubio

editor»

arbitrio

et

errore,

al tern is versibus

correctione

ex con-

Cognosck, 667,

editionum . Kimchius in Libro

piene

aliique abseus hie mappik seu affixum vât

idem

Buxtorfìus

hoc non numerat inter octodecim quae

ilia

ob. mappik absens Iectorem se-

d u c u n t , ac recensentur in Masora m a gna in littera XX^XII Kin ipslus,

it.

videlicet

76 , 8 9 , 1 x 7 , mei

ipse

vel

Dei,

est

—

Kenn.

18 ,

1 4 7 , 1 7 3 , primo i 39 ,

380,. 5 5 4 ,

597,

i a 19,

3 4 , et S y m m a c h u s , qui vertit óé

Tcvtvfxa

Qsov

7V0LÇ. Kin enim

iv

rotç

xar'

Favet huic

lectioni

positio

parallelismus,

vel

membrorum

probantque

Dathius ac Baverus . A l i i , ut gantius, Doederkin,

op-

Houbi-

Hufnagelius,

de

D e o quidem intelligunt, sed com m u ni ora ej. nomina Vx vel mrr substituunt. XXXIII Verbum

24

inyrs

redìme

semel occurrens,

idem

ehm . cum

—

in*

380,

589,

nunc

715»

Inter hos b i n i , 3 4 9 et 5 8 9 31

^ ì n

primo

meus

blioth.

t

ad

meus

Arabs,

579

Deum

—

380,

et

nunc

Hufnagelius

2 4 6 . /x

Deus

et Michaelis

in

Bi-

or. T. v i n p. 2 1 4 » Nam Deus > est

non

qui

inquit + condonaba

et

p&rdam. Ibid. "lONii qui dicit,

an dicit 2

D e o aliquando in scripturis usurpatur.

Norzius-

mei 3 4 9 , 5 5 4 ,

Syrus,

Deus

dici

de

testatur Content

ìli not. ad h. 1. p.

ovtcùç

ê^o^r/v

VT

primo

Deus i 8 29,

primo avOpó-

"latt Judaeo-

jm-.

Deus

S

cod

XXXIV

obser-

cit. 1., nostrum

keri

24

874,

et L x x .

subinteîligunt, sed Masora, ut

et

XXXIV

tra fidem omnium codicum et omnium radicum

orientalium

se reperisse in antiquis Bibliis mss.

typovel

Persica

subjecta. m 3

"lx hi ^fto. Hoc rum chediv

et

—

ne potest,

?5 ' 346,

610,

iruerrog. niphal

cod. mei 2 , 5 8 , i 8 8 , 349'

613,

683,

801,

i 2 4 4 , Regiomontanus 1488

vel

TONrr per tzere in 552'

579 r

829,

940v

2 , Biblia S o n c -

et Chaldaeus. n a s

die vel

di-

cit , primo meus 7 3 7 . Pro tinîW m e u s 597

primo r\xw3 in 2 p e r s . 5 9 6 p r i -

mo

, 369 XXXIV

terquam mei

—-

269,

vmw.

3 2 n y ^ praeter, '•lyhj

368",

praeter 380,

vel mei

Ita Ilgea

lobi

cod»

^589,^737,

8 4 7 , primo 2 , et L x x àvev T-Jv.

prae-

antiquissimi

èfxavcar-

J minis natura p. 1 9 3 , „ Praeter rae v i d e b o , sine me v i d e b o , id est non amplius res meo modulo metiar, non m e o judicio p e n d a m , tu o D e u s , me doce „ . A d hanc lectionem trahendi alii nonnulli qui legunt n j t f a cum suffixo ad form, s i n g . , ut mei 5 9 6 , 5 9 7 , 6 1 0 , 7 2 3 , et Agiographa Neapol. 1 4 8 7 . X X X I V 36 'tyi'Kn in viros — 'anso sicut viri. Kennicottianis 8 9 , 9 5 pro hac L x x ituerpretum lectione prolatis adde meos b i n o s , 8 0 1 , primo 3 4 , seu lege quoad posteriorem jam p r o ductum primo meus 34.. Meus 5 9 3 ^DNQ a viris, ut vertit V u l g a t u s , qui legit msti/n hx tie des in as ab homine Iniquität is. X X X V I 33 nV»y ascendetite — nVi? iniquitate, primo meus 1 8 8 , L x x , S y r u s , S y m m a c h u s . Ita de Dieu , seu alii apud e u m , Reiskius, H o u b i g a n t i u s , Hufaagelius, Dathius, Baverus. Ira verterem, inquit de D i e u , Indicat de eo cogitatiowtn ejus pecus, etiurn contra iniquitaum, idest pecus praesentiscens aeris mutationem et nubium efFecta, praenunciat quo animo Deus sit etiam ad versus perversitatem homin u m , ac quibus poenis earn sit ulturus, „ . Alii aliter praecedens l y t et H3pD v e r t u n t . Pauci m p o i , ac pro meus 5 9 6

primo

at.

X X X V I I 11 p y nubem lucis ejus — in statu absoluto nubem lux ejus vel luce sua, cod. mei 1 8 6 , 188 , »93 •> 2 7 5 * a 8 7 i 3 7 9 » 4 * 3 » 5 5 ^ 553 » 5 9 6 » 6 1 0 , 758 , 940 , 1 0 1 4 , I 2 4 4 , Agiographa Neapolitana 1 4 8 7 , L x x , Vulgatus, Targum Bibliorum Rabb. Venet. 1 5 1 7 , 1525, 1568, quod hoc verhum legit per duplex

kametz , et Targum Polyglottorum Antwerpiensium, quod illud exhibet in forma emphatica w z y . Ita Clericus , Baver, et Dathius. V . 1 9 meis qui legunt "Dynn ostetide mihi, adde 1 2 5 2 . X L 2 no'' erudit vel eruditio. Cod. meus 5 9 3 ad marg. 'p miC/-1 lege principatum tenebit, vel e x signific. chald. confirmabitur, vel si a top rectus erit. Per surek ut legerunt L x x , a tio recedet, meus 5 8 9 . Per daleth no- fundatus, vel tutus, firmus est , vel fundari, fundamentum, Kenn. 8 0 , 2 4 5 , primo 1 2 8 , mei 5 5 2 , primo 3 6 8 , 3 8 0 . 70V idem in pyhal Kenn. 1 . Ibid, m o y respondebit ei\ vel de eo, aliquid — roy respondebit, prim o mei 3 7 9 , Bo 1 , S y r u s , Arabs. V . 32 m u k i ' T s s . X L I 1 VNiD bx.ad aspectus ejus — infOD ?K ad aspectum ejus, primo meus 34 et S y m m a c h u s . X L I 2 "DTy excitabit eum cum keri l y n y in k a l . Plurimi codices Kenn. ac mei ac plures editiones habent in textu sine ullo variae lectionis ind i c i o . Ita mei plerique, inter hispaniciomnes melioris n o t a e , u t

quos 187,

7 5 > 3 ° 4 ' 341» 4 i 4 . -5i8> 5 7 6 , 7 8 2 , 9 4 1 , et Hillelianus 4 1 3 , et antiquiores omnes editiones sec. x v , Biblia Soncinensia , Brixiensia, A n t i qtia sine anno et l o c o , et Agiographa imaque Neapol. 1 4 8 7 6 1 i 4 9 o , a l i a e que multae posterioris aetatis. Lectionem "OTy cum eo k e r i , ut ferunt Biblia Hoogthiana, pauci codices, ex meis sex soli 1 8 6 , 1 9 3 , 3 2 1 , 4 1 2 , 7 4 2 , 1 0 9 3 , servant, nec Masora, ut notat Norzius, inter ea loca numerat, quae scribumur per jod et leguntur per s u r e k . „ Post.ea inveni , »ubdit 2

J

O

Norzius, hanc «nam esse ex varietalibus orientalium et occidentalium , illi enim habent chediv "'DT-y1 per j o d , hi t n i y per v a v . Constat autem nobis innitendum esse occidentalibus „ . Inter tot tamen codices qui legum per v a v , nonnulli sunt, ut mei 4 , 7 5 8 , qui chirek substituunt conjug. hipliil W W " , perinde ac si ullum bic extaret keri i y v y \ quod nullus exhibet. D e fective W Kenn. 1 8 , 2 4 0 , mei 5 9 , 3 7 9 . u n y per daleth contestabitur eum meus 5 9 3 , nunc 3 4 , et Masora magna apud Norzium , cujus noiam ac lectionem ea contentarti male per 15T#V exprimit Kennicottus. Ibid. o a a / r r ho nnn sub omni coelo — o - c w n nnn sub coelo, Kenn.. 2 0 7 , primo meus 7 3 7 , L x x , Chal— daeus. Sed hi interpretes h j quod hie omittunt, legunt ante n n n , seu illud meliori sententia transponunt, omnia quae sub coelo sunt, mea. sunt. XU 17 0"HJÌBd a contritionibus ,. vel ob contritionts, seu confractiones * Sine daghesc in w u t praecedens n sit fòrmativum^nominis, non praepositio, fluctus vel fractionesy cod. mei 1 » 3 2 r 34» 269 , 2 7 7 , 3 1 9 , 3 6 8 , 1 2 4 * 5*8 ? 554 > 5 7 4 ' 5 9 6 , 5 9 7 , 6l .3i 7 1 5 i 737 1 ' 8 0 1 , 828 , primo 1 9 6 , Biblia Soncinensia et Agiograplia Neapoliiana 1 4 8 7 . Ac a n ; » bic idem forte esse cum nomine nostro o n ^ a m conjicit Drusius.. Codex meus 5 7 9 primo a n r w D aptissimo sensu prat consternations, vel terrore eorum , vel suo aberrant, alii expiant « » alii in fu gam se convertunt. Pro mffio non pauci Kenn, ac mei iraara cum N expresso , meus 1 cum Keri ViNffO .

B X L I x6 yntf elationis, vei ferociae•—» m n c corruptions, primo meus 7 3 7 » et nt videtur Symmaclius qui habet ßpofiaSovg foetidi. Nullus -pœ» reptilis, rcptilia ,, vel aquatilia quod h a bent plerique veteres , seu L x x , S y r u s , Chaldaeus , probamque ex r e centioribus criticis Michaelis , Moldenhawerus, Dathius ac Baverus. P r o x i me praecedens bo notait Biblia B o m bergiana 1 5 1 7 esse codices qui omittunt , ac deerat reapse ex prima m a nu in meis 3 0 4 , 5 9 7 et 7 3 7 , et in Theodotionis e x e m p l a r : , si intégra est ejus nota ac lectio quae in H e x a plis ad h. I. exhibetur-

CANTICUM CANTICORUM Cap.

i

3 pnn

quod

ejfunditur

pnn idem iu praet. ac masc. primo meus 2 , melius quia pay seu olei nomen quod praecedit, est generis masculini, sicqne legi vel corrigi vult Houbigantius in hunc lbcum . Aben Ezra tamen illud inter communia refert, alii ut anomaliam effugiant, pnn pro s e cuuda persona habent sicut oleum e f funderis » II 1 7 m u Bether vel scissurae — T D cor&nae vel copiosos , frugiferos cod. meus 5 5 4 , et L x x , si in iis pro öpvj x o i h a ß d r a v legendum e s t , uc videtur , opvj xvzTicofidtrav . „ Quia T D corona , inquit Bochartus Hieroi. P" i p. 8 2 4 , est 1 t v x X a s L Ô Y j ç ^ et MO TT seu montes coronae diterem vocari potuisse montes, quibus Jerusalem tamquam corona cincta erat circumquaque Psal. e x x v 1 „ . Ita per

J

O

Norzius, hanc «nam esse ex varietalibus orientalium et occidentalium , illi enim habent chediv "'DT-y1 per j o d , hi t n i y per v a v . Constat autem nobis innitendum esse occidentalibus „ . Inter tot tamen codices qui legum per v a v , nonnulli sunt, ut mei 4 , 7 5 8 , qui chirek substituunt conjug. hipliil W W " , perinde ac si ullum bic extaret keri i y v y \ quod nullus exhibet. D e fective W Kenn. 1 8 , 2 4 0 , mei 5 9 , 3 7 9 . u n y per daleth contestabitur eum meus 5 9 3 , nunc 3 4 , et Masora magna apud Norzium , cujus noiam ac lectionem ea contentarti male per 15T#V exprimit Kennicottus. Ibid. o a a / r r ho nnn sub omni coelo — o - c w n nnn sub coelo, Kenn.. 2 0 7 , primo meus 7 3 7 , L x x , Chal— daeus. Sed hi interpretes h j quod hie omittunt, legunt ante n n n , seu illud meliori sententia transponunt, omnia quae sub coelo sunt, mea. sunt. XU 17 0"HJÌBd a contritionibus ,. vel ob contritionts, seu confractiones * Sine daghesc in w u t praecedens n sit fòrmativum^nominis, non praepositio, fluctus vel fractionesy cod. mei 1 » 3 2 r 34» 269 , 2 7 7 , 3 1 9 , 3 6 8 , 1 2 4 * 5*8 ? 554 > 5 7 4 ' 5 9 6 , 5 9 7 , 6l .3i 7 1 5 i 737 1 ' 8 0 1 , 828 , primo 1 9 6 , Biblia Soncinensia et Agiograplia Neapoliiana 1 4 8 7 . Ac a n ; » bic idem forte esse cum nomine nostro o n ^ a m conjicit Drusius.. Codex meus 5 7 9 primo a n r w D aptissimo sensu prat consternations, vel terrore eorum , vel suo aberrant, alii expiant « » alii in fu gam se convertunt. Pro mffio non pauci Kenn, ac mei iraara cum N expresso , meus 1 cum Keri ViNffO .

B X L I x6 yntf elationis, vei ferociae•—» m n c corruptions, primo meus 7 3 7 » et nt videtur Symmaclius qui habet ßpofiaSovg foetidi. Nullus -pœ» reptilis, rcptilia ,, vel aquatilia quod h a bent plerique veteres , seu L x x , S y r u s , Chaldaeus , probamque ex r e centioribus criticis Michaelis , Moldenhawerus, Dathius ac Baverus. P r o x i me praecedens bo notait Biblia B o m bergiana 1 5 1 7 esse codices qui omittunt , ac deerat reapse ex prima m a nu in meis 3 0 4 , 5 9 7 et 7 3 7 , et in Theodotionis e x e m p l a r : , si intégra est ejus nota ac lectio quae in H e x a plis ad h. I. exhibetur-

CANTICUM CANTICORUM Cap.

i

3 pnn

quod

ejfunditur

pnn idem iu praet. ac masc. primo meus 2 , melius quia pay seu olei nomen quod praecedit, est generis masculini, sicqne legi vel corrigi vult Houbigantius in hunc lbcum . Aben Ezra tamen illud inter communia refert, alii ut anomaliam effugiant, pnn pro s e cuuda persona habent sicut oleum e f funderis » II 1 7 m u Bether vel scissurae — T D cor&nae vel copiosos , frugiferos cod. meus 5 5 4 , et L x x , si in iis pro öpvj x o i h a ß d r a v legendum e s t , uc videtur , opvj xvzTicofidtrav . „ Quia T D corona , inquit Bochartus Hieroi. P" i p. 8 2 4 , est 1 t v x X a s L Ô Y j ç ^ et MO TT seu montes coronae diterem vocari potuisse montes, quibus Jerusalem tamquam corona cincta erat circumquaque Psal. e x x v 1 „ . Ita per

CÂNTICUM cnph legît in Iiac slgnificatione idem Bocharías, cui adstipulantur, sed in alia signifícaríone montes frugíferos ab arab. j.X!=> multus, copiosas fuit, Hufhagelius in Repertorio orientali T . x pag. 2 5 6 , et Dathius in versione huj. l o ci pag. 4 2 6 . Pro "Vf cod. meas 2 6 2 primo Ti montent. In sing. de monte Moria paraphrastice exponit Chaldaeus. III 6 r v i ü p a suffumigata . Daghesc in p , seu vestigia antiquae lectionis e 'suffitu, Aquilae , S y m m a c h i , Theodot b n i s , V u l g a t i , Chaldaei, servant cod. roei 4 ^ 3 » 7 1 S t 8 9 3 . IV 1 2 hl forts — p hortus . Hanc îectionem confirmant ex rneis codicibus alti quatuor, 1 2 3 8 , primo 72, ï 1 9 8 et i 2 5 2 . IV 1 4 a r r o v « crocus — od-üt idem per samech Kenn. 1 0 7 , 335, mei 1 9 8 , 9 6 5 , primo 2 6 5 , 4 7 6 ' , 5 1 8 , 9 4 8 , aliique libri ad marginerà 7 2 1 . Ita Schlinderus in Léxico, et Kircherus in Concoriantiis , ut conveniat cum graeco xpôxoç. Sed eos confluât Mercerus ad Pagnini Thesaur. p. 1 2 4 7 . V 4 rôy super eo — super me vel tn me. Infinitis nostris codicibùs sic legentibus praeter decem , quos in Appendice s upplev im us , accedunt 72, 1150, 1198, 1204, 1212, 1 2 1 9 , 1238, 1239, 1252. V I I I 2 pQ de vino conditurae, vel 1 aromatico — r"n .. in forma reo-iminis, O ' ut postulat syntaxis analogia, códices mei 4 3 , 4 0 5 , 4 9 5 , 6 0 6 , 956, i . i l i , Machazor Soncin. i 4 8 6 , et Machazor aliud Sonc. sine anuo et loc o . Contra forma hujus nominis constructa pro absoluta supra usurpatur cap. v i i 1 0 , ubi pro Kenn, 715 corrige in collatiooe nostra 1 7 5 .

CANTICORUM

RUTH iap. 1 8 rrana; revertiminì. Codex meus 3 1 9 add it Tij3 filiae meae. Quod praemittit et Kenn. 1 2 9 , sed contra fidem veterum interpretum. I 1 3 rrayn a p y deiinebimiai— nw^ri a ruy i d e m , Kenn. 1 4 , 19, 102, 1 1 0 , 1 1 9 , 136, 172, 214, 2 3 5 » 2 5 2 , 2 5 4 , mei 1 , 3 , 31, 196, 331, 465, 479, 486, 606, 674, 699, 9 4 1 , 9 4 8 , 9 5 0 , 1 1 2 6 , 1 1 9 8 , primo 2 6 2 , 4 1 4 , Pentat. in 4 . meiTibr. sine an. et loco sec. x v , et R. Immanuel in ined. Comm. cod. mei 6 1 5 . Ad banc radicem referenda etiam est lecrio eorum codicum, qui sub ghimel pro tzere habent segol. E x meis ita quadraginta quinque, in quorum numero bispanici et accuratissimi . A b eadem radice deducunt non pauci Judaeorum ac Christianorum grammatici et lexicographi. Inter priores idem Immanuel cit. 1. et R, Parchòn in inedito Mechabberotti, inter posteriores praesertim Gussetius Comm. ling. ebr. p. 1 1 0 7 , qui notai reductionem ad nay a solis punctis abludere, sed illam a p y a punctis simul ac litteris, adeoque minus esse probabil e m . In nostrortim iam Codicum lectione a neutris abludit. Ad m y referunt et Haitsma in notis ad Carmen Ibn Doreìdì p. 2 3 6 , et Eichornius in nova ed. Lexici Simonis p. 1 1 4 8 , sed collato arab. L^vC vertunt lactalae estis . Daghesc in nun quidam exp r i m a n t , ac TODyn per nun legunt mei 9 8 9 , primo 5 1 8 , piene vero iij'jyn 8 5 1 , quod verti potest affiigemini.Bini posteriores quod m i r u m , hispanici.

CÂNTICUM cnph legît in Iiac slgnificatione idem Bocharías, cui adstipulantur, sed in alia signifícaríone montes frugíferos ab arab. j.X!=> multus, copiosas fuit, Hufhagelius in Repertorio orientali T . x pag. 2 5 6 , et Dathius in versione huj. l o ci pag. 4 2 6 . Pro "Vf cod. meas 2 6 2 primo Ti montent. In sing. de monte Moria paraphrastice exponit Chaldaeus. III 6 r v i ü p a suffumigata . Daghesc in p , seu vestigia antiquae lectionis e 'suffitu, Aquilae , S y m m a c h i , Theodot b n i s , V u l g a t i , Chaldaei, servant cod. roei 4 ^ 3 » 7 1 S t 8 9 3 . IV 1 2 hl forts — p hortus . Hanc îectionem confirmant ex rneis codicibus alti quatuor, 1 2 3 8 , primo 72, ï 1 9 8 et i 2 5 2 . IV 1 4 a r r o v « crocus — od-üt idem per samech Kenn. 1 0 7 , 335, mei 1 9 8 , 9 6 5 , primo 2 6 5 , 4 7 6 ' , 5 1 8 , 9 4 8 , aliique libri ad marginerà 7 2 1 . Ita Schlinderus in Léxico, et Kircherus in Concoriantiis , ut conveniat cum graeco xpôxoç. Sed eos confluât Mercerus ad Pagnini Thesaur. p. 1 2 4 7 . V 4 rôy super eo — super me vel tn me. Infinitis nostris codicibùs sic legentibus praeter decem , quos in Appendice s upplev im us , accedunt 72, 1150, 1198, 1204, 1212, 1 2 1 9 , 1238, 1239, 1252. V I I I 2 pQ de vino conditurae, vel 1 aromatico — r"n .. in forma reo-iminis, O ' ut postulat syntaxis analogia, códices mei 4 3 , 4 0 5 , 4 9 5 , 6 0 6 , 956, i . i l i , Machazor Soncin. i 4 8 6 , et Machazor aliud Sonc. sine anuo et loc o . Contra forma hujus nominis constructa pro absoluta supra usurpatur cap. v i i 1 0 , ubi pro Kenn, 715 corrige in collatiooe nostra 1 7 5 .

CANTICORUM

RUTH iap. 1 8 rrana; revertiminì. Codex meus 3 1 9 add it Tij3 filiae meae. Quod praemittit et Kenn. 1 2 9 , sed contra fidem veterum interpretum. I 1 3 rrayn a p y deiinebimiai— nw^ri a ruy i d e m , Kenn. 1 4 , 19, 102, 1 1 0 , 1 1 9 , 136, 172, 214, 2 3 5 » 2 5 2 , 2 5 4 , mei 1 , 3 , 31, 196, 331, 465, 479, 486, 606, 674, 699, 9 4 1 , 9 4 8 , 9 5 0 , 1 1 2 6 , 1 1 9 8 , primo 2 6 2 , 4 1 4 , Pentat. in 4 . meiTibr. sine an. et loco sec. x v , et R. Immanuel in ined. Comm. cod. mei 6 1 5 . Ad banc radicem referenda etiam est lecrio eorum codicum, qui sub ghimel pro tzere habent segol. E x meis ita quadraginta quinque, in quorum numero bispanici et accuratissimi . A b eadem radice deducunt non pauci Judaeorum ac Christianorum grammatici et lexicographi. Inter priores idem Immanuel cit. 1. et R, Parchòn in inedito Mechabberotti, inter posteriores praesertim Gussetius Comm. ling. ebr. p. 1 1 0 7 , qui notai reductionem ad nay a solis punctis abludere, sed illam a p y a punctis simul ac litteris, adeoque minus esse probabil e m . In nostrortim iam Codicum lectione a neutris abludit. Ad m y referunt et Haitsma in notis ad Carmen Ibn Doreìdì p. 2 3 6 , et Eichornius in nova ed. Lexici Simonis p. 1 1 4 8 , sed collato arab. L^vC vertunt lactalae estis . Daghesc in nun quidam exp r i m a n t , ac TODyn per nun legunt mei 9 8 9 , primo 5 1 8 , piene vero iij'jyn 8 5 1 , quod verti potest affiigemini.Bini posteriores quod m i r u m , hispanici.

128

R

U

I I I i 5 î-ci et ingrasus est Booz — Nurvi et ingressa est R u t h . Sistunt hanc lectionem alii quinque e x raeis cod., 6 1 5 , 1 0 2 2 , 1 2 3 9 , 1 2 5 2 , nunc 1 1 9 8 . Notât Bonfrerius ad Ruth verbum hoc esse referendum, quia ad earn refèrtur quod sequitur et venit ad socrum. „ V e r o propius arbitrami»:, inquit Calmetus, corraptum esse hic textum ( H e b r a e u m ) dictumque accipi oportere de Ruth quae ad civitatem regressa, venit ad socrum s u a m , , . E x Judaeis ita legit R. Immanuel in inedito Comm. cod. mei 6 1 5 . R . S a lomon Alkabetz Comm. in h. 1. fol. 6 9 edit. CPol. monet veteres nationis suae sapientes ac doctores exposuisse ut f o n . SaDe io Medras Ruth perhibent iidem doctores sic dici et scribi necessario oportuisse ¡"pn x h N3ni nVn . E x Christianis ad R u t h referunt et in fòem. vertunt et ingressa est, praeter Bonfrerium Piscat o r , Castalio aliique interprétés, generis enallagem hic agnoscentes, quam sciebant in aliis scripturarum locis us u r p a r i , sed secuturi proculdubio v a riam hanc nostram, si eam novissent. lectionem gravissima sexaginta fere mss. c o d i c u m , et unius editionis auctoritate confirmatam. I V i m i o declina. Non legunt cod. mei 2 7 3 et 7 1 5 e x prima manu et A r a b s . I V 4 *7Nr rcdimet aliquis vel alter — ' r x a n redîmes tu. T o t c o d i c i bus optimae hujus lection is testibus alii quidam ex nostris a c c e d u n t , videlicet 9 4 8 , X 0 2 2 , 1 2 5 2 , e x prima roanu 1 2 3 9 , criticis vero qui eam praeferunt, Piscator, Clericus et Houbigantius. „ Quid v e t a t , inquit P i -

T

H

scator , suspicari, mendose scriptum esse ^ N r pro ^ a n ? „ „ S u b a u d i u n t , subdit Clericus, h w a goel vindex, sed cum ipsum vindicem p r o x i m u m a l l o qttatur B o h a z u s , vidétur jigal culpa librariorum scriptum pro ^ a n thigil in secunda p e r s o n a , q u e m a d m o dum L x x habent à y x 1 ^ 8 ^ 8 1 ^ n - N e c L x x porro s o l i , sed reliqui omnes v e teres interpretes, ut ad h. 1. observav i m u s . Alii enallagem personae hic subesse putant, seu tertiam personara pro secunda adhiberi. Ita praesertitxi Munsterus ac D r u s i u s , et .ex Hebra eis Ephodaeus in insigni opere ms. g r a m matico-critico, quod Mahassèh e p h ò d inscripsit. Hinc in secunda persona praeter Piscatorem ac recentiores n o n nullos interpretes Castalio , Tigurin i , Angli aliique v e r t u n r . Codex t a rnen meus 9 5 1 testatur ad marg. n a i a 'co in correcto exemplari legi IV

5 m p

quires eam,

acquires —

scilicet

nn'Dp

R u t h , Kenn.

5 3 6 , primo 2 5 2 ,

primo

nunc 3 7 9 ,

videtur primo

1239,

ac381,

meus

10, 43,

ad marg. vero p n n ^ p , seu sic legend um praecipiunt mei 5 1 8 , 5 4 7 , 6 1 3 et 9 5 1 , in quorum n u m e r o , quod ni hispanici.

Ita

Lxx

xTÍaaaOai

oe

rere oportet.

Qua sane

Set cultas et

rairutn,

xaì

bi-

dvT-yjv

et eam te

acqui-

lecrione

difi-

obscuritas omnis depellitur ,

quae in hoc versu a d e s t .

Arabern et

Cbaldaeum pro hac lectione addit D a thius in notis ad Libros histor. p. 1 8 8 • A t vero A r a b s , qui

habet

si

ullum quidem legit s u f f i x u m , ad ctionem

W3p

potius

est

le-

referendus,

qua ager subintelligitur, nisi

malis

n

pro masculino s u f f i x o , ut in

nonnul-

Il

G

lis locis fit, accipere-, Chaldaeus autem ea quae i n s c r i t , paraphrastice inserere vërosimilius censetur. ntt'X rvop n o n acquires uxorem mortui habet Kenn. 1 0 9 , a c v p r i m a manu meus 4 4 9 . Trop per chirek in prima persona m u l t i , sed relûctante contextu et m e n d o s e . Quod enim suspicari quempiam posse putat Capellus sic primitus a Bobazo e x linguae lap?u dictum ac scriptum, i d , ut recte notât Clericus, Capellus ipse quasi subtilius aequo admirtere non sustinet. Pro praecedenti r~woi et a Ruth lectionem et Rutham a Capello p r o p u g n a t a m , non Vulgatus modo quern protulimus, sed et S y r u s confirmât, eamque praeter Capellum Houbigantius ac Dathius turn e x auctoritate veterum horum interpretum , turn e x contextu ipso ac versu 1 0 d e f e n d u n t . E x tot tamen codicibus in b. 1. collatis millus aperte earn tuetur; Kenn. namque 3 1 qui habet 531 sup. ras. nonnisi ex conjectura ad earn trahi p o t e s t , constatque ex L x x qui vertunt x a ï Ttapà Pôvâ , jam eorum aetate in sacro t e x tu lectum n x a i . P a u c i , ut Kenn. 4 3 5 , 5 4 1 , primo meus 1 0 8 5 , toi et de manu, ut Chaldaeus, quidam contra ex ineis pro praeced. TO h a b e n t ' n N O a Nohemi, ut S y r u s et A rabs. IV 9 -Vo^xV -mn hi n x - r n p p^noi \rhzh ")WK hD riKl acquisivi omne quod est Elimdech et omne quod est Çhilion et Machlon. C o d e x meus 6 8 8 primo "MX h i m TVjp p^rrai acquisivi omne quod est Chilian et Machlon. Ita S y r u s , sed mutato nominum ordine Malion et Chilian, ut iaciunt bini K e n n . et Agiographa Nea-

T

II

politana, et ut supra Iegitur cap. I 5., V . 1 0 o v n ho die. Deerat e x prima tnanu in codice meo 1 9 8 , nec legit V u l gatus.

THRENI C a p . I 1 4 7pà/2 Ligatum seu Com~ pactum •— ì p ^ j per scin Expemctum est, cod. mei 1 , 1 6 , 4 3 , 1 9 3 , 2 0 9 , 2 3 0 , 2 4 4 , 275 , 543, 554, 5 9 3 , 606, 6 1 3 , 614, 688, 7 1 5 , 7 2 2 , 824, 900, 923, 940, 948, 950, 9 5 5 , i i 1 2 , primo 3 2 , 4 7 6 , Biblia Veneta 4 . 1 5 1 7 , VeD. cum Comm. fol. ej. anni, Veneta 4 . 1 5 2 5 , Basileensia 1 5 3 4 , Veneta 1 5 6 6 , "Wittebergensia 1 5 8 7 , Hartmanniana Francof. ad Od. 1 5 9 5 , Veneta 1 6 1 3 , Ven. 1 2. 1 6 1 5 , Ven. 1 2 ; 1 6 3 5 , Ven. 1 6 4 7 , Veneta alia cum Com. ejusdem anni , Veneta 1 6 7 8 , Veneta 1 6 9 0 , Veneta 1 7 0 2 , Ven. 1 7 3 0 , Ven. 1 7 3 9 , Mantuana 1 7 4 2 , Veneta 1766, Pisana 1 7 8 1 , Pentateuchus Brixiensis 1 4 9 2 , CPolitanus 1 5 0 5 , Venetus cum Targ. 1606, Amstelod. 1700, Amstel. 1 7 0 1 , Subsbacensis 1 7 2 6 , D y r e n f u r thanus 1 7 2 9 , Mantuanus 1 7 4 2 , V e netus x 7 7 6 , Venetus cum T a r g . et Comm. ej. a n n i , Ven. 1 7 7 7 , Mantuanus 1 7 8 5 , L x x , S y r u s , Vulgat u s , A r a b s . Praefert Capellus in Critica sacra t . 11. p. 5 4 4 , quia "Tpir per sin nullibi occurrit , et Dathius in Notis criticis ad h. 1. p. 7 1 0 . I I 1 7 imo» sermonem suum. Saltem viginti septem meorum c o d i c u m , inter quos quidam hispanici cum Machazor Sono, i 4 8 6 , legunt per c h i rek i m o x forma c o m m u n i . Altera illa per segol nonnisi hoc loco occur»7

Il

G

lis locis fit, accipere-, Chaldaeus autem ea quae i n s c r i t , paraphrastice inserere vërosimilius censetur. ntt'X rvop n o n acquires uxorem mortui habet Kenn. 1 0 9 , a c v p r i m a manu meus 4 4 9 . Trop per chirek in prima persona m u l t i , sed relûctante contextu et m e n d o s e . Quod enim suspicari quempiam posse putat Capellus sic primitus a Bobazo e x linguae lap?u dictum ac scriptum, i d , ut recte notât Clericus, Capellus ipse quasi subtilius aequo admirtere non sustinet. Pro praecedenti r~woi et a Ruth lectionem et Rutham a Capello p r o p u g n a t a m , non Vulgatus modo quern protulimus, sed et S y r u s confirmât, eamque praeter Capellum Houbigantius ac Dathius turn e x auctoritate veterum horum interpretum , turn e x contextu ipso ac versu 1 0 d e f e n d u n t . E x tot tamen codicibus in b. 1. collatis millus aperte earn tuetur; Kenn. namque 3 1 qui habet 531 sup. ras. nonnisi ex conjectura ad earn trahi p o t e s t , constatque ex L x x qui vertunt x a ï Ttapà Pôvâ , jam eorum aetate in sacro t e x tu lectum n x a i . P a u c i , ut Kenn. 4 3 5 , 5 4 1 , primo meus 1 0 8 5 , toi et de manu, ut Chaldaeus, quidam contra ex ineis pro praeced. TO h a b e n t ' n N O a Nohemi, ut S y r u s et A rabs. IV 9 -Vo^xV -mn hi n x - r n p p^noi \rhzh ")WK hD riKl acquisivi omne quod est Elimdech et omne quod est Çhilion et Machlon. C o d e x meus 6 8 8 primo "MX h i m TVjp p^rrai acquisivi omne quod est Chilian et Machlon. Ita S y r u s , sed mutato nominum ordine Malion et Chilian, ut iaciunt bini K e n n . et Agiographa Nea-

T

II

politana, et ut supra Iegitur cap. I 5., V . 1 0 o v n ho die. Deerat e x prima tnanu in codice meo 1 9 8 , nec legit V u l gatus.

THRENI C a p . I 1 4 7pà/2 Ligatum seu Com~ pactum •— ì p ^ j per scin Expemctum est, cod. mei 1 , 1 6 , 4 3 , 1 9 3 , 2 0 9 , 2 3 0 , 2 4 4 , 275 , 543, 554, 5 9 3 , 606, 6 1 3 , 614, 688, 7 1 5 , 7 2 2 , 824, 900, 923, 940, 948, 950, 9 5 5 , i i 1 2 , primo 3 2 , 4 7 6 , Biblia Veneta 4 . 1 5 1 7 , VeD. cum Comm. fol. ej. anni, Veneta 4 . 1 5 2 5 , Basileensia 1 5 3 4 , Veneta 1 5 6 6 , "Wittebergensia 1 5 8 7 , Hartmanniana Francof. ad Od. 1 5 9 5 , Veneta 1 6 1 3 , Ven. 1 2. 1 6 1 5 , Ven. 1 2 ; 1 6 3 5 , Ven. 1 6 4 7 , Veneta alia cum Com. ejusdem anni , Veneta 1 6 7 8 , Veneta 1 6 9 0 , Veneta 1 7 0 2 , Ven. 1 7 3 0 , Ven. 1 7 3 9 , Mantuana 1 7 4 2 , Veneta 1766, Pisana 1 7 8 1 , Pentateuchus Brixiensis 1 4 9 2 , CPolitanus 1 5 0 5 , Venetus cum Targ. 1606, Amstelod. 1700, Amstel. 1 7 0 1 , Subsbacensis 1 7 2 6 , D y r e n f u r thanus 1 7 2 9 , Mantuanus 1 7 4 2 , V e netus x 7 7 6 , Venetus cum T a r g . et Comm. ej. a n n i , Ven. 1 7 7 7 , Mantuanus 1 7 8 5 , L x x , S y r u s , Vulgat u s , A r a b s . Praefert Capellus in Critica sacra t . 11. p. 5 4 4 , quia "Tpir per sin nullibi occurrit , et Dathius in Notis criticis ad h. 1. p. 7 1 0 . I I 1 7 imo» sermonem suum. Saltem viginti septem meorum c o d i c u m , inter quos quidam hispanici cum Machazor Sono, i 4 8 6 , legunt per c h i rek i m o x forma c o m m u n i . Altera illa per segol nonnisi hoc loco occur»7

130

T

H

R

r i t , unde nonnulli novum nomen peculiaris ejus fbrmae conficiunt. Ill 6 TiD3 sicut mortui — "noa inter mortuos, primo Kenn. 4 8 , et L x x ex editione Aldina. Nam Sixtin a , ut jam notavit Capellus Crit. sac. T. 11 p. 5 8 3 , habet per caph éìQ vsxpovg prioremque illam lectionem librariorum inscitiae ac temeritati in nods ad hunc Capelli locum attribuit Scbarfenberoius O .

E

N

I

~ a m g , quod hebraico NKSO a n¡W respondet. IV 1 nwya opus— opera, cod. mei 2 6 0 , 1 1 0 4 , L x x , Cbaldaeus. V. 12 non pauci in textu fo cum Bibl. Sonc. et L x x . Alii ioi sine ullo K e r i , ut reliqui interpretes. IV 16 n p ? n divi sit eos — per segol et sine daghesc portio eorum , cod. mei 3 7 9 , primo 5 5 4 , L x x , Arabs, Michaelis Biblioth. or. cit. 1. et Observ. in Jerem. p. 1 3 9 . IV 20 ARNRMTIQ in foveis eorum. Defective ¡ n n r v n a n , quod in sing, legi potest in fovea eorum, Kenn. ac mei plures et S y r u s .

III 20 ¡TFFIM et meiitatur — nt£?m a nnty et deprimitur, cod. meus 1104, et Cbaldaeus, qui tamen sic vertere potuit ex keri m a m , quod in multis codicibus in textu servari jam animadvertimus. V. 21 post ^ m s expectabo idem codex addit "ft a i m , ut S y r u s . Ill 4 7 r-tNctfrt deceptio — r - m ' n — V- fuerunt. per sin ehvatio, cod. mei 1 9 3 , 2,09, C a p . I IO rm-fuìt 2 4 9 > 3 * 9 » 4 4 4 > 5 7 9 •> 6 0 6 1 6 1 3 » Paucissimis codicibus qui lectionem 9 4 1 ' 9 5 ° ' I 0 2 8 ' P r i m 0 4 3 ' 9 4 9 1 liane servant contextui analogam , acBiblia Veneta 4. 1 5 1 7 , Veneta cum cedit meus 1 1 9 8 . Com. fol. ej. a n n i , ßasileensia heb. I 13 tzratyn nnn sub codo — lat. 1 5 3 4 , Basil. 1 5 3 6 , Basil. 1 5 4 6 , ít'ftffin n n n sub sole. Codicibus nostris Wittebergensia 1 5 8 7 , Hamburgensia turn ad b. L , turn in Appendice allaHutteri 1 5 8 7 , Hartmanniana 4. 1 5 9 5 , tis, adde 1 1 1 2 , et 1 2 5 2 . Nisseliana 1 6 6 2 , Pentateuchus Neapol. I 16 a ? a n T W super Jerusalem 1 4 9 1 , Brixiensis 1 4 9 2 , CPolitanus -— ¡z£tt7W:) in Jerusalem. Ita etiam 1 5 0 5 , CPolitanus 1 5 2 , 2 , Mantuanus mei 1 0 8 5 , 1 i i 2 , 1 1 9 8 , 1 2 3 8 , i 5 8 9 , V e n e t u s 1 6 0 6 , Ven. alter cum 1 2 5 2 , primo 1 2 3 9 . Targ. ej. a n n i , Ven. 1 7 1 4 , SulsbaI 17 fìTCatn et prudentiam — censis 1 7 2 6 , Meghillóth et Apht. 8. r m b c i et stultitiam. Sic ex meis alii Mantuae 1 5 9 0 , Machazor Sonc. i 4 8 6 , nonnulli, ut 1 1 1 2 , 1 1 2 6 , 1198, Soncin. aliud sine an. et l o c o , Pisau1238, 1239, 1252. rense in. sec. x v i , L x x , Vulgatus, et II 1 5 iK tunc. Deest in Kenn. Michaelis tum in Biblioth. orient. T. 1 0 7 , 2 11 , in Lxx juxta exemplar Vax i x p. 1 3 6 , tum in Observationibus tic. , S y r o , V u l g a t o , illudque ex p r e in feretri, ac Threnos p. 4 3 1 . Quod cedenti TÌN oriri facile potuisse conjispectat tamen ad L x x , iti codice cit Van der Palm in Ecclesiaste philoNorimbergensi, ut acl posteriorem l o logies et critice illustrato, et Baver in cum notat Schleusnerus, legitur exSchol. ad h. 1. et in Critica sac. p. 1 7 7 .

ECCLESIASTES

130

T

H

R

r i t , unde nonnulli novum nomen peculiaris ejus fbrmae conficiunt. Ill 6 TiD3 sicut mortui — "noa inter mortuos, primo Kenn. 4 8 , et L x x ex editione Aldina. Nam Sixtin a , ut jam notavit Capellus Crit. sac. T. 11 p. 5 8 3 , habet per caph éìQ vsxpovg prioremque illam lectionem librariorum inscitiae ac temeritati in nods ad hunc Capelli locum attribuit Scbarfenberoius O .

E

N

I

~ a m g , quod hebraico NKSO a n¡W respondet. IV 1 nwya opus— opera, cod. mei 2 6 0 , 1 1 0 4 , L x x , Cbaldaeus. V. 12 non pauci in textu fo cum Bibl. Sonc. et L x x . Alii ioi sine ullo K e r i , ut reliqui interpretes. IV 16 n p ? n divi sit eos — per segol et sine daghesc portio eorum , cod. mei 3 7 9 , primo 5 5 4 , L x x , Arabs, Michaelis Biblioth. or. cit. 1. et Observ. in Jerem. p. 1 3 9 . IV 20 ARNRMTIQ in foveis eorum. Defective ¡ n n r v n a n , quod in sing, legi potest in fovea eorum, Kenn. ac mei plures et S y r u s .

III 20 ¡TFFIM et meiitatur — nt£?m a nnty et deprimitur, cod. meus 1104, et Cbaldaeus, qui tamen sic vertere potuit ex keri m a m , quod in multis codicibus in textu servari jam animadvertimus. V. 21 post ^ m s expectabo idem codex addit "ft a i m , ut S y r u s . Ill 4 7 r-tNctfrt deceptio — r - m ' n — V- fuerunt. per sin ehvatio, cod. mei 1 9 3 , 2,09, C a p . I IO rm-fuìt 2 4 9 > 3 * 9 » 4 4 4 > 5 7 9 •> 6 0 6 1 6 1 3 » Paucissimis codicibus qui lectionem 9 4 1 ' 9 5 ° ' I 0 2 8 ' P r i m 0 4 3 ' 9 4 9 1 liane servant contextui analogam , acBiblia Veneta 4. 1 5 1 7 , Veneta cum cedit meus 1 1 9 8 . Com. fol. ej. a n n i , ßasileensia heb. I 13 tzratyn nnn sub codo — lat. 1 5 3 4 , Basil. 1 5 3 6 , Basil. 1 5 4 6 , ít'ftffin n n n sub sole. Codicibus nostris Wittebergensia 1 5 8 7 , Hamburgensia turn ad b. L , turn in Appendice allaHutteri 1 5 8 7 , Hartmanniana 4. 1 5 9 5 , tis, adde 1 1 1 2 , et 1 2 5 2 . Nisseliana 1 6 6 2 , Pentateuchus Neapol. I 16 a ? a n T W super Jerusalem 1 4 9 1 , Brixiensis 1 4 9 2 , CPolitanus -— ¡z£tt7W:) in Jerusalem. Ita etiam 1 5 0 5 , CPolitanus 1 5 2 , 2 , Mantuanus mei 1 0 8 5 , 1 i i 2 , 1 1 9 8 , 1 2 3 8 , i 5 8 9 , V e n e t u s 1 6 0 6 , Ven. alter cum 1 2 5 2 , primo 1 2 3 9 . Targ. ej. a n n i , Ven. 1 7 1 4 , SulsbaI 17 fìTCatn et prudentiam — censis 1 7 2 6 , Meghillóth et Apht. 8. r m b c i et stultitiam. Sic ex meis alii Mantuae 1 5 9 0 , Machazor Sonc. i 4 8 6 , nonnulli, ut 1 1 1 2 , 1 1 2 6 , 1198, Soncin. aliud sine an. et l o c o , Pisau1238, 1239, 1252. rense in. sec. x v i , L x x , Vulgatus, et II 1 5 iK tunc. Deest in Kenn. Michaelis tum in Biblioth. orient. T. 1 0 7 , 2 11 , in Lxx juxta exemplar Vax i x p. 1 3 6 , tum in Observationibus tic. , S y r o , V u l g a t o , illudque ex p r e in feretri, ac Threnos p. 4 3 1 . Quod cedenti TÌN oriri facile potuisse conjispectat tamen ad L x x , iti codice cit Van der Palm in Ecclesiaste philoNorimbergensi, ut acl posteriorem l o logies et critice illustrato, et Baver in cum notat Schleusnerus, legitur exSchol. ad h. 1. et in Critica sac. p. 1 7 7 .

ECCLESIASTES

E

C C L

E

S I A

II 2 0 TÒWili quo laboravi. Iis qui supplent n ^ n i t n et quo stàiui, addendi mei 1 1 9 8, 1 2 3 8 , primo i 2 3 9 . Ili x o'oajrr rinn sub coelo — ì l w h nnn sub sole, Kenn. 1 4 7 , primo 7 7 , mei 3 8 0 , primo 9 4 8 , nunc 1 1 9 8 , et S y r u s . I l i 1 9 ì n x rnpei et sors una. Meis copulam omittentibus bini alii adstipulantur , 1 2 3 8 , primo 1 1 1 2 . IV 1 4 a m e n vinctomm — i r m o N n cura n expresso Kenn. 1 7 , 7 6 , 9 3 , 1 0 7 , 1 1 7 , 2 2 5 , 2 2 7 , 3 8 4 , mei 2 4 9 , 6 0 6 , primo 2 7 3 , 4 9 5 , 8 9 3 . Ad marg. kerì o'T.cKrr meus 1 . a n o x mutato n in x Kenn. 6 7 4 et bini Pentateuchi Veneti in 4. an. 1 7 7 6 . nrrrowT meus 2 6 0 . Ita L x x , S y m maehus , S y r u s , Vulgatus . Idem CTTorr vinctorum — camorr per patach et daghesc a n o recedentìum, rebellium , idolatrarum, cod. mei 384, 4 7 6 , 576, 899, 940, 941, 9 5 5 5 9 9 ° 1 I 2 4 4 i videtur piano 5 9 6 , Biblia Munsteri 1 5 3 6 , Veneta 1 6 1 3 , Nisselii 1662, Pentateuchus charact. germanico in fof. in. sec. x v i , Machazor Pisaurense sine an. in. sec. x v i H a m b u r g e n s e 1 5 3 6 , Mantuanum 1 5 5 7 e E Clxaldaeus, probante Jacobi. Per patach alii sed sine daghesc. Michaelis ex arab. b e domo languida vel familia exhausta. V. ej. Bìbl. or. nov. t . v i i p. 2 2 8 . a m o r i inopum, ut vult Van der Palm et B a v e r , Ken. 5 o . V 6 c s i o m et vanitatum — ¡zr^rr vantiate*, Ken. 6 7 4 , mei 7 1 5 , primo 3 1 . „ Quia in multitucline somniorum adsunt vanitates „ . V I I 2 5 "oVi et cor meum. Per 2 in corde meo alii tres meorum codicum 1 1 1 2 , 1 1 9 8 , 1 2 5 2 .

S

T

E

S

J31

VIII 3 ^nûn in niphal confundaris •— ^mrs per sceva in pihel festines, cod. mei 1 , 3 2 , 2 4 8 , 3 84 , 4 4 2 , 4 7 6 , 495» 543 » 5 9 2 5 593 ' 5 9 6 * 5 9 7 , 6 8 8 , 8 7 2 , 9 0 3 , 955 , 9 9 0 , primo 7 1 5 , Biblia Brixîensia, Veneta 4. 1 5 1 7 , Veneta Rabb. fol. ej. ann i , Basileensia . tria Munsteri 1 5 3 4 , 1 5 3 5 , 1 5 4 6 , Pentat. Brixiensis 5 4 9 2 , Brixiensis aîter 1 4 9 4 , Agiographa Neap. 1 4 8 7 , Veneta 1 5 2 4 , Lxx, Vulgatus, S y r u s . Ita Munsterus, Pagninus , Mercerus, Tigurini, Piscator, Vatablus, Baverus , et quotquot in festinandi sionifîcatione vertunt. Nam in niD pbaî, at notât Aben E z r a , earn non ha— b e t . Quod tamen negat Mercerus, contra prod ucto e x e m p t Prov* x x v i n 2 2 , prionjue lectio videtur Dathio faciliorem suppeditare explicatîonem , si connectatur cum praecedente admonition e de obedientia régi praestanda, „ ne e conspectu ejus confusus abeas vel abire cogaris- „ . VIII 1 0 .rontiH et oblivioni traduntur — TDniLH et laudantur vel laudabantur. Sistit et hanc lectionem cod. meus 1 2 1 9 ex prima manu , earnque tuentur ex hodiernis criticis etiam Michaelis, Spolmius, et Desvoeux . VIII 1 7 "i^K hw2 propter quod laborabit — "em te in omni quoi laborablt, primo meus 1 1 9 8 et L x x . IX 2 sitft bono. Abest a Kenn. 2 2 4 et 5 6 7 , nec habet vocabulum quod ei oppoiiatur. Sed legunt omnes veteres, qui et vocabulum illud jnVi et tnalo supplent, quod contextui 11ecessarium putant Houbigantius t Van der P a l m , Spolmius, Dathius, Bavej u s , sed superstites codiees non servant . Quidam "nn^i sine n e x u , qtiem

E C C L E S I A S et cod. Alex. L x x , Vulgatus ac S y r us omiuunt. X 5 n m o sicut error — ¡TUiiQ errorern, mei 4 3 , 2 3 0 , 2 4 , 4 , 2 6 0 , " 8 7 2 , 9 4 8 , 9 5 5 , 9 6 5 , primo 2 4 0 , 5 5 4 , 6 5 6 , 8 5 7 , Biblia Genev. 4. 1 6 1 8 , Genev. alia 1 2 . ej. anni, Ecclesiastes cum Com. Saphetae 157S, Syoiinachus in Hexaplis, qui verut iv dyvoia in ignorant id, et Michaelis Biblioih. nova orient. t . vii pag. 232 . X 10 s HIHI et ipse non aciem acuit — o'JS xim et ipse aciern acuity omisso N7, Kenn. 1 7 , 8 0 , 9 5 , L x x , S y r u s , Arabs , Doederlein , Spohnius. „ Novam, inquit Doederlein Schal, in libros poet. V. T. p. 1 8 3 , jonua vocem n?^ suspieionem movet insoleus constructio. Nam si vis dictioiiis esset haec a acies fcrri non laevivatur, vel dicendum e genio linguae ZJ':O bpbp xh, vel hpbp n? ¡ ^ b fuisjet. I u q u e vel eliminandum videt u r , si obtusum fecit ferrum, aciem. rursus acuit, vel junctis vocibus legendum ¡zrjSN? in rotis, cote rotunda ferrum acutum reddit et usibus aptum „ . ante Ibid. cs^D aciem — cyicfr vel prius , primo meus 3 i , forte Kenn. 1 4 et Vulgatus. Pro rrnp Kenn, ac mei varii nno per caplr alio verbo, sed cognato et ejusdem significations hebetatus est.

ESTHER C a p . V 6 •jnHtcy n o quae est petitio tu*. Adduiu r p f o n ViON Esther regina, Kenn. 1 9 2 , primo meus 2 6 5 , L x x , Chaldaeus . Solum Estheris notueu supplet Ken. 2 1 1 .

T E

S

V 14 coram Aman — 'D-jri in oculis Aman, Keun. 4 , 4 8 , 82, 1 2 5 , 1 9 1 , 2 0 1 , mei 3 0 4 , primo 2 , 2 6 5 , 5 6 2 , 7 3 7 , ad marg. 6 8 8 et S y r u s . I X 2 o.TiDn in conspectu eorum. Per lamed o i t j d ? e x meis etiam 9 4 9 , 950, 1022, 1126, 1159, 1239, 1 2 4 4 , nunc 9 4 2 . E x his 1 1 5 9 , a-ntiquus publicorum synagogae voluminum t y p u s , duplicem praeterea hie ad marg. exliibet notam , quarum a l tera testaiur alios libros legere per altera vero „ ita legi oportere per h y quia Masora uumerac duo o , t : e o , in Josua et E^echiele, et nostrum hoc reucet „ . 11 XI x 3 ryjD juxta legem vel stztutum — n j D per patach melius in regimine juxta. legem vel statue urn diei, cod. met 1 , 3 , 4 , 1 0 , 1 1 , 3 3 , 34, 4 3 , 193, 1 9 6 , 2 0 9 , 218, 230, 244, 248, 249, 263, 275, 304 , 3 3 1 , 346 , 3 7 9 , 3 8 4 , 4 1 3 , 4 1 4 , 476, 486, 495, 507, 535, 575 > 576 1 5 7 9 . 5 9 2 > 593 » 596 > 597 ? 6 0 6 , 6 1 3 , 6 3 9 , 6 6 7 , 6 7 4 , 6 8 3 , 6 8 8 , 699 , 7 1 5 , 7 2 1 r 7 3 7 . 75+ 5 7 s 9 i 825> 850, 863, 872, 892, 900, 940, 9 4 1 , 99c, i o 2 2 , 1 1 2 6 , 1 2 3 9 , 1 2 4 4 , Erfurtensis 2 , 4 , Biblia atniqua sine an. et l o c o , Pisaurensia i 5 i 7 , V e n e t a 4 . 1 5 1 7 , Ven. Rabbin, ej. a n n i , Ba=ileensia Munsteri omnia 1 5 3 4 » 1 5 3 S , 1 5 4 6 , Wittebergeusia 1 5 8 7 , Huiteriaaa ej. anni, Harunanniana 1595, Veneta 1 6 1 3 , Veneta 1 6 3 5 , Ven. 1 6 7 8 , Pentateuchus CPolitanus 1 5 0 5 , CPol. alter 1 5 2 2 , Agiographa Neap. 1 4 8 7 , V Meghiiloth Bonon. 1482. In coJieum numc-ro qua'.uordecim cu>

E C C L E S I A S et cod. Alex. L x x , Vulgatus ac S y r us omiuunt. X 5 n m o sicut error — ¡TUiiQ errorern, mei 4 3 , 2 3 0 , 2 4 , 4 , 2 6 0 , " 8 7 2 , 9 4 8 , 9 5 5 , 9 6 5 , primo 2 4 0 , 5 5 4 , 6 5 6 , 8 5 7 , Biblia Genev. 4. 1 6 1 8 , Genev. alia 1 2 . ej. anni, Ecclesiastes cum Com. Saphetae 157S, Syoiinachus in Hexaplis, qui verut iv dyvoia in ignorant id, et Michaelis Biblioih. nova orient. t . vii pag. 232 . X 10 s HIHI et ipse non aciem acuit — o'JS xim et ipse aciern acuity omisso N7, Kenn. 1 7 , 8 0 , 9 5 , L x x , S y r u s , Arabs , Doederlein , Spohnius. „ Novam, inquit Doederlein Schal, in libros poet. V. T. p. 1 8 3 , jonua vocem n?^ suspieionem movet insoleus constructio. Nam si vis dictioiiis esset haec a acies fcrri non laevivatur, vel dicendum e genio linguae ZJ':O bpbp xh, vel hpbp n? ¡ ^ b fuisjet. I u q u e vel eliminandum videt u r , si obtusum fecit ferrum, aciem. rursus acuit, vel junctis vocibus legendum ¡zrjSN? in rotis, cote rotunda ferrum acutum reddit et usibus aptum „ . ante Ibid. cs^D aciem — cyicfr vel prius , primo meus 3 i , forte Kenn. 1 4 et Vulgatus. Pro rrnp Kenn, ac mei varii nno per caplr alio verbo, sed cognato et ejusdem significations hebetatus est.

ESTHER C a p . V 6 •jnHtcy n o quae est petitio tu*. Adduiu r p f o n ViON Esther regina, Kenn. 1 9 2 , primo meus 2 6 5 , L x x , Chaldaeus . Solum Estheris notueu supplet Ken. 2 1 1 .

T E

S

V 14 coram Aman — 'D-jri in oculis Aman, Keun. 4 , 4 8 , 82, 1 2 5 , 1 9 1 , 2 0 1 , mei 3 0 4 , primo 2 , 2 6 5 , 5 6 2 , 7 3 7 , ad marg. 6 8 8 et S y r u s . I X 2 o.TiDn in conspectu eorum. Per lamed o i t j d ? e x meis etiam 9 4 9 , 950, 1022, 1126, 1159, 1239, 1 2 4 4 , nunc 9 4 2 . E x his 1 1 5 9 , a-ntiquus publicorum synagogae voluminum t y p u s , duplicem praeterea hie ad marg. exliibet notam , quarum a l tera testaiur alios libros legere per altera vero „ ita legi oportere per h y quia Masora uumerac duo o , t : e o , in Josua et E^echiele, et nostrum hoc reucet „ . 11 XI x 3 ryjD juxta legem vel stztutum — n j D per patach melius in regimine juxta. legem vel statue urn diei, cod. met 1 , 3 , 4 , 1 0 , 1 1 , 3 3 , 34, 4 3 , 193, 1 9 6 , 2 0 9 , 218, 230, 244, 248, 249, 263, 275, 304 , 3 3 1 , 346 , 3 7 9 , 3 8 4 , 4 1 3 , 4 1 4 , 476, 486, 495, 507, 535, 575 > 576 1 5 7 9 . 5 9 2 > 593 » 596 > 597 ? 6 0 6 , 6 1 3 , 6 3 9 , 6 6 7 , 6 7 4 , 6 8 3 , 6 8 8 , 699 , 7 1 5 , 7 2 1 r 7 3 7 . 75+ 5 7 s 9 i 825> 850, 863, 872, 892, 900, 940, 9 4 1 , 99c, i o 2 2 , 1 1 2 6 , 1 2 3 9 , 1 2 4 4 , Erfurtensis 2 , 4 , Biblia atniqua sine an. et l o c o , Pisaurensia i 5 i 7 , V e n e t a 4 . 1 5 1 7 , Ven. Rabbin, ej. a n n i , Ba=ileensia Munsteri omnia 1 5 3 4 » 1 5 3 S , 1 5 4 6 , Wittebergeusia 1 5 8 7 , Huiteriaaa ej. anni, Harunanniana 1595, Veneta 1 6 1 3 , Veneta 1 6 3 5 , Ven. 1 6 7 8 , Pentateuchus CPolitanus 1 5 0 5 , CPol. alter 1 5 2 2 , Agiographa Neap. 1 4 8 7 , V Meghiiloth Bonon. 1482. In coJieum numc-ro qua'.uordecim cu>

D A N I E L

citer hispanici, et Hillelianus ipse 4 1 3 . Ita er duplex n w quod in hoc capite extat in forma constructa v . 1 2 et 1 6 , per patach multi l e g i i n t , consentiente iterimi Hilleliano.

DANIEL

numero septuaginta accipiatur praeeedens nomen h e b d o m a d u m , favetque idcirco haec lectio Dathii sententiae in Prophetis mzjoribus p. 6 4 2 . „ Quod si v e r o , inquit i s , aliis punctis s u b ject is legatur nynti; c i n t t f septuagies septem , hoc est c c c c x c a n n i , finis eorum incidit in annum Judaeorum reipublicae luctuosissimum et vere perniciosum, nempe in q u o Pompejus Hierosolymam expugnavit , et Judaeam Romanorum imperio subjecit „ . Nec aliter habent L x x non quidem in h o c versu , ubi haec verba non exprimunr, seel in sequent!, ubi vertentes f i S T a ¿tut a xo.l eSS'ou.vizovTa , legerunt n y r m o'jtttcr, ut monet Romanus enrum editor in Daniele secundum Lxx ex Tetraplis Origenis p. 5 9 . Qua ni lectionem e x alia, ut v i d e t u r , translatione, seu e x duplici in unam coaetà repetunt illi interprètes v . 2 7 , confirrnatque utrobique in textu Syrns hexaplaris. Nam quod ad liujus marginem legi tur vocabulum LÜ.» heb0 0 r domadas, merum Syri cujusdam seboliasrae addiiamentum esse v i d e r u r , ut recte conjicit ci. Bugatus in notis ad Danielen syro-hexapl. p. 1 4 7 . r r a o per sceva in statu constructo unctu/n ducis etiam meus 1 2 5 2 . Pro ^ww sexaginta Kenn. 3 0 1 , et e x prima manu meus 1 0 2 2 chintz; septuagint.t, ac ab quod est s u b initium . v e r s u s , omittebat primo meus 9 4 0 , qui idem est cum Kenn. 4 1 7 ad h. I. laudato. L x x et invsnies . Ibid. y r m et fossa . Meus 1 2 1 9 , p.o , t u videtur , Tyrt urbis . L x x Fepo r -

C a p . I V 3 2 n?D ut ni hila m —- rrV? per kibbutz totius vel omni s, cod. mei 4 , 9 4 1 , primo 3 4 , Biblia Veti. 4 . 1 5 1 7 , Veneta cum Comm. ejusdem a n n i , Basileensia Ministeri 1 5 3 4 , P a risiens. Rob. Stephani in 4. 1 5 3 9 - 1 5 4 4 , Munsteriana 1 5 4 6 , Arastelodamensia Manassis ben Israel 1 6 3 5 , Amstelod. Janssonii 1 6 3 9 , Daniel Witteberg. 1 5 2 5 . Ira per kibburz corrigit M i chaelis in Supplementi! ad. Lex. Parte V p. i 3 9 1 , sive per n Jegatur, sive per N K 7 3 , ut habent alii codices magno numero utriusque collationis sive mss. sive e d i l i , habetque e x tribus nostris quos p r o d u x i m u s , 9 4 1 . N o tat enim ille in omnibus quas novi1 •. m u £ , unguis non et nihilum esse d i versa , nec certis exemplis banc diversissiraorum animi conceptuura permutationem soli hebraicae assignari , n o strum vero quod e x chaldaica citatili-, vel hanc ipsam ob caussam quod unicum e s t , e x punctis pendens masorethicis, e x anomalia ipsa ac varia lectioue esse suspect 11 m . I X 2 4 rmttn peccata• In meis 1 2 1 9 , 1 2 5 2 correct um riN&n in sing, peccaium , ut habent alii non pauci suo loco a l i a t i , ac kerì rnNttn sistit ad marg. 1 2 4 4 . I X 2 5 nynti/ septem— n y r i a n et aa'Àr;ii nó'/uv Jerusalem civ it ate m. Septem , Kenn. 4 9 7 , primo meus 1 2 1 9 . I X 26 vipi et finis ejus — v^p Postulat nexus hic interpositus, ut pro .finis ejus, primo meus 1 2 5 2 et L x x ,

D A N I E L

citer hispanici, et Hillelianus ipse 4 1 3 . Ita er duplex n w quod in hoc capite extat in forma constructa v . 1 2 et 1 6 , per patach multi l e g i i n t , consentiente iterimi Hilleliano.

DANIEL

numero septuaginta accipiatur praeeedens nomen h e b d o m a d u m , favetque idcirco haec lectio Dathii sententiae in Prophetis mzjoribus p. 6 4 2 . „ Quod si v e r o , inquit i s , aliis punctis s u b ject is legatur nynti; c i n t t f septuagies septem , hoc est c c c c x c a n n i , finis eorum incidit in annum Judaeorum reipublicae luctuosissimum et vere perniciosum, nempe in q u o Pompejus Hierosolymam expugnavit , et Judaeam Romanorum imperio subjecit „ . Nec aliter habent L x x non quidem in h o c versu , ubi haec verba non exprimunr, seel in sequent!, ubi vertentes f i S T a ¿tut a xo.l eSS'ou.vizovTa , legerunt n y r m o'jtttcr, ut monet Romanus enrum editor in Daniele secundum Lxx ex Tetraplis Origenis p. 5 9 . Qua ni lectionem e x alia, ut v i d e t u r , translatione, seu e x duplici in unam coaetà repetunt illi interprètes v . 2 7 , confirrnatque utrobique in textu Syrns hexaplaris. Nam quod ad liujus marginem legi tur vocabulum LÜ.» heb0 0 r domadas, merum Syri cujusdam seboliasrae addiiamentum esse v i d e r u r , ut recte conjicit ci. Bugatus in notis ad Danielen syro-hexapl. p. 1 4 7 . r r a o per sceva in statu constructo unctu/n ducis etiam meus 1 2 5 2 . Pro ^ww sexaginta Kenn. 3 0 1 , et e x prima manu meus 1 0 2 2 chintz; septuagint.t, ac ab quod est s u b initium . v e r s u s , omittebat primo meus 9 4 0 , qui idem est cum Kenn. 4 1 7 ad h. I. laudato. L x x et invsnies . Ibid. y r m et fossa . Meus 1 2 1 9 , p.o , t u videtur , Tyrt urbis . L x x Fepo r -

C a p . I V 3 2 n?D ut ni hila m —- rrV? per kibbutz totius vel omni s, cod. mei 4 , 9 4 1 , primo 3 4 , Biblia Veti. 4 . 1 5 1 7 , Veneta cum Comm. ejusdem a n n i , Basileensia Ministeri 1 5 3 4 , P a risiens. Rob. Stephani in 4. 1 5 3 9 - 1 5 4 4 , Munsteriana 1 5 4 6 , Arastelodamensia Manassis ben Israel 1 6 3 5 , Amstelod. Janssonii 1 6 3 9 , Daniel Witteberg. 1 5 2 5 . Ira per kibburz corrigit M i chaelis in Supplementi! ad. Lex. Parte V p. i 3 9 1 , sive per n Jegatur, sive per N K 7 3 , ut habent alii codices magno numero utriusque collationis sive mss. sive e d i l i , habetque e x tribus nostris quos p r o d u x i m u s , 9 4 1 . N o tat enim ille in omnibus quas novi1 •. m u £ , unguis non et nihilum esse d i versa , nec certis exemplis banc diversissiraorum animi conceptuura permutationem soli hebraicae assignari , n o strum vero quod e x chaldaica citatili-, vel hanc ipsam ob caussam quod unicum e s t , e x punctis pendens masorethicis, e x anomalia ipsa ac varia lectioue esse suspect 11 m . I X 2 4 rmttn peccata• In meis 1 2 1 9 , 1 2 5 2 correct um riN&n in sing, peccaium , ut habent alii non pauci suo loco a l i a t i , ac kerì rnNttn sistit ad marg. 1 2 4 4 . I X 2 5 nynti/ septem— n y r i a n et aa'Àr;ii nó'/uv Jerusalem civ it ate m. Septem , Kenn. 4 9 7 , primo meus 1 2 1 9 . I X 26 vipi et finis ejus — v^p Postulat nexus hic interpositus, ut pro .finis ejus, primo meus 1 2 5 2 et L x x ,

134

D

connectenres

cum praecedenti

t o n xal vfeei vi owTe'keia Tov et veniet consummatio ejus*

A

N

verbo dv-

Ibidem yp finem. Deerat prima manu in meis 31 et 737 et usque ad

bellum. XI

5 viar JUT et ex ducibus

ejus.

Cum Kenn. 180, Neapol. Agiographis, L x x et Theodotione conspirat in omittendo nexu meus 1 2 1 9 . X I 6 ~oi 304., 579, 9é2

331 ,

346,

593,

629,

1 1022,

1244,

Biblia C o m p l u t . , Veneta

Jacobi Chaiimi

1 5 2 5 , Ven, 4 .

1525-

Wittebergens.

1587,

28 , Ven. 1 5 8 2 , Franco£

ad

^95»

Ven.

Rab.

Oderam

Hartmantiorum

Notts

in

i 3 "DÉ per sein

33'l96

T. I p.

Recte judicavit Glassius,

frangens — thius per sin consideran*, cod. mei 4,hujus

V-^ap.

35,Ezecb. iv 16 „ .

Philol. sacr.

Glassius „

m

p. 3 4 6 ,

345.

subditDade lectione

l o c i . Habet quidem utraque l e -

ctio suos testes, sed contextus pro altera quae est per s i n ,

decidit , , .

V.

Dissert. ad Cantìcum Hìskiae p. 268. II 1 5 -cab frangens — I2t0 • i t e rum per sin contemplans, cod. mei 1 ,

et Scheidium in

é 1 31'

32 ' 33'

*9S»

3°4>

576,

593,

331 »

923>

94 »

Ven.

346,

368,

4X3,

Lombrosi i 6 3 9 , N i s s e l i a n a 1 6 6 2 , A m -

667,

683,

7

stelodamensia Athiae 1 6 6 7 , Berolinen-

1244,

Biblia C o m p l u t . , Veneta Rabb.

1525,

Veneta 4 .

1 6 1 3 , Ven. 1 6 2 7 ,

sia Jablonskii

1 6 9 9 , Kiloniensia

Opi-

S2

>

2

1525-28,

629, I 0 2 2

>

Vitte-

ad M. Maii

bergensia

1720,

Li-

Veneta

1627,

psiensia Reineccii 1 7 3 9 , Mantuana cum

Veneta

bina

íforzii Cora.

1 7 4 2 , Halensia Simonis

Berolin. Jablonskii I 6 9 9 , O p i t i a n a 1 7 0 9 ,

1 7 5 2 , Lipsiensia Doederlein et Meis-

Maii Francof. M. 1 7 16 , Halensia 1 7 2 0 ,

neri

Reinecciana

tii

1709,

Francofurtana

1 7 1 6 , Halensia Michaelis

1793,

Vulgatus,

Arabs,

Aben

1 5 8 7 , Hartmanniana 1 5 9 5 , Ven. Lombrosi 1647,

17391

1639,

Atliiana

1667,

Mantuana

1742,

Ezra et K i m c h i u s a p u d Norzium , va-

Halensia Simonis 1 7 5 2 , Lipsiensia Doe-

riique Christianorum interpretes ac cri-

rìerL

tici . E x editionibus ipsis quae

iidem Hebraei ac Christiani interpretes.

legunt

per scin , quaedam sunt quae ad marg. per sin e x p o n u n t , considéranos Venetae

vel

1702

contemplantis.

quatuor,

1 7 3 0 et 1 7 3 9 .

et in signifìcatione an. 1 6 7 8 ,

Sic

1702,

A t q a e editio quidem

non expositionem t a n t u m ,

sed

et lectionem ipsam nostram per sin ad marg.

subjicit.

„

Rectius

cura

1793,

Dominus

Kenn. 2 3 5 , ^ ' r f t x

ceperat rex. V

1 9 -mm

versus in meo

legunt

Ezrá,

Pagninus,

Arias

torfius

in Concordantiis

hebraicis

...

E t haec lectio masoreticae notae in Nehemia c o n v e n i r , in qua bis v o x

haec

et sine v quidem extare dicitur ; quae d u o loca jam "T3Πfrangens

tum a d d u c t a . extat edam

At

Psal.

et

Deus meus prae-

/r> rtj-ufi

^

rm

nrn oyn hy vrwy Memento mei, mi Deus, in bonutn pro omnibus quae feci pro populo hoc. Deest integer hie et in

Aben

Arabs,

e x prima m a n u . Vulgatus

puncto sinistro legitur , q u o m o d o etiam M o n t a n u s , F o r s t e r u s , Schlinderus, B u x -

et

1 4 r~!" a praecepic. Supplet n i n 1

V 1219

Vulgatus

1252

e x prima

manu

Arabe.

VI

3 "ict'XD

primo mei

quando —"itt!H quarti,

1219

et

V I I 7 niEiiiC

Mispar,

primo

Kenn.

1 2 1 9 , et Esdras II

vero

VII

xxix

Chakiphà,

53

1252.

Mispereth —

KS'pn

1o 1

nsoo

ac meus

2.

Chakuphà

primo meus

1219

—KS'pn et L x x .

K E

II

E

Idem codex legit quoque versu sequenti ì-ìITìd per rese Mechìrà, et ex prima manu rviTsa per vav Bat\luth. VII 6 1 Adon. ctive p N , ut in Esdra

Quidam defeAdan.

V I I 66 XIjI VjIK quatuor myriades — N"û") yj"WO sicut quatuor myriades , vel sicut quadraginta tnìllia, Kenir. 3 0 et L x x . V I I 68 . Inteoer O hic versus DIToio

Ti'KD yHìl' Equi eorum septingenti etc. deslderatur edam in meis 1 2 1 9 et 1 244 . V I I 7 3 "OaTl Et habhaverunt —• per kibbutz Et reversi sunt, cod. meus 2 7 5 ' hispanicus ac per vav •¡man primo meus 3 B 0 , et S y r u s . V I I I 1 7 P P fil" Nun. Desìi nt ili Kenn. 4 8 , eaque a librario addita conjicit Michaelis eumque secutus Scbulzius in Scholiìs t . 1 1 1 p. 3 9 9 . Constat enim tabernaculorum festum etiam post Josuae fìlli Nun tempora fuisse celebratum, eaque admissa lectione ac sententia, Josue summus pontifex posset intelligi, de quo Esd. II 2 . At legunt omnes veteres interprétés, satque cohaerent, si vocabulum p sic, tanta solemnltate tamque insigni apparatu, ut vulgo fit, exponatur. X x oinnn Vjn et super signat a . Nexum omittunt Kenn. 1 , 48, 2 2 4 , mei 3 1 , nunc 9 4 1 , i 2 5 2 , i s que redundare videtur Clerico, nam adposito sigillo , inquit, adscribitur uom e n . Sed exprimunt vetustae omnes versiones, eumque perperam tolli ostendit sequens versus, ubi eadem phrasis occiiriit. X I I 3 rriEttf Sechenias — mQtf/ Sebenias, videtur Kenn. 1 4 1 , meus ¡ j i •» Biblia Brixiensia et Vulgatus.

M 1 A

S

Versu seq. pio Ghinethoi habent Ghineton bini alii meorum codicum, 8 0 1 , primo 1 2 5 a , qui et v. 1 4 legit m e t e ^ Scechaniae. XII 8 m m laudes vel hymnos — r r i v Tr t- matius. » cod. meus 8 0 1 et Lxx é-JVL TG)V %£lpàv* Idem n i r n laudes — r - v r r n per surek in sing, laudern vel celebratiantm, mei 9 4 0 , 1 2 1 9 , 1 2 5 2 , primo 6 8 3 . m i n in infin. Kenn. 1 6 6 , defective r i r n Kenn. 1 4 1 ac metis 9 4 2 . V . 1 6 plurimi in textti K n y 1 ? . X I I I 2 a y b Balaam. Adtlunt p Tì>?j filium Beòr Kenn. 1 7 2 et A r a b s . I

P A R A L I P O M .

C ^ a p . I 6 n e " ! tt Dìphath. Per rese n s m et Riphaih eiiam meus 1 2 1 9 , qui contra v. 7 pro Q T t m er Rodi1nim legit per daleth e Dim et Dodanim. I 2 2 hyy Ebal — i>jlì? Obal, Kenn. 2 , 3 0 , 8 2 , 1 4 5 , 1 5 5 , 1 7 0 , 2 2 4 , 2 3 1 , 2 4 5 , 3 5 5 , forte 8 2 , nunc 1 5 7 , mei 1 , 1 9 6 , 3 8 0 , 5 5 2 , 5 9 3 ' 775* 1 2 1 9 , primo 5 1 8 , 6 8 3 , Biblia antiqua sine an. et l o c o , seti Neap. sec. x v , Syrus , A r a b s , et l o cus parallelus Gen. x 2 8 . „ Non pitto hanc et similes in nominibus v a rierates, quae hic occurrunt, esse t t o ? v v a w f . i i a tribuendae, sed Ionginquitati temporum , aut librariis, a quibus hic illic nomina vitiata s i n t , propter similitudinem litterarum aut prolationis. In nulla vocabula frequeniius menda irrepserunt, quam in nomina p r o p r i a , quod librariis pleraque ignota essent. Hoc vel e x versione L x x interp. liquet „ . Clericus ad n 1 3 ,

K E

II

E

Idem codex legit quoque versu sequenti ì-ìITìd per rese Mechìrà, et ex prima manu rviTsa per vav Bat\luth. VII 6 1 Adon. ctive p N , ut in Esdra

Quidam defeAdan.

V I I 66 XIjI VjIK quatuor myriades — N"û") yj"WO sicut quatuor myriades , vel sicut quadraginta tnìllia, Kenir. 3 0 et L x x . V I I 68 . Inteoer O hic versus DIToio

Ti'KD yHìl' Equi eorum septingenti etc. deslderatur edam in meis 1 2 1 9 et 1 244 . V I I 7 3 "OaTl Et habhaverunt —• per kibbutz Et reversi sunt, cod. meus 2 7 5 ' hispanicus ac per vav •¡man primo meus 3 B 0 , et S y r u s . V I I I 1 7 P P fil" Nun. Desìi nt ili Kenn. 4 8 , eaque a librario addita conjicit Michaelis eumque secutus Scbulzius in Scholiìs t . 1 1 1 p. 3 9 9 . Constat enim tabernaculorum festum etiam post Josuae fìlli Nun tempora fuisse celebratum, eaque admissa lectione ac sententia, Josue summus pontifex posset intelligi, de quo Esd. II 2 . At legunt omnes veteres interprétés, satque cohaerent, si vocabulum p sic, tanta solemnltate tamque insigni apparatu, ut vulgo fit, exponatur. X x oinnn Vjn et super signat a . Nexum omittunt Kenn. 1 , 48, 2 2 4 , mei 3 1 , nunc 9 4 1 , i 2 5 2 , i s que redundare videtur Clerico, nam adposito sigillo , inquit, adscribitur uom e n . Sed exprimunt vetustae omnes versiones, eumque perperam tolli ostendit sequens versus, ubi eadem phrasis occiiriit. X I I 3 rriEttf Sechenias — mQtf/ Sebenias, videtur Kenn. 1 4 1 , meus ¡ j i •» Biblia Brixiensia et Vulgatus.

M 1 A

S

Versu seq. pio Ghinethoi habent Ghineton bini alii meorum codicum, 8 0 1 , primo 1 2 5 a , qui et v. 1 4 legit m e t e ^ Scechaniae. XII 8 m m laudes vel hymnos — r r i v Tr t- matius. » cod. meus 8 0 1 et Lxx é-JVL TG)V %£lpàv* Idem n i r n laudes — r - v r r n per surek in sing, laudern vel celebratiantm, mei 9 4 0 , 1 2 1 9 , 1 2 5 2 , primo 6 8 3 . m i n in infin. Kenn. 1 6 6 , defective r i r n Kenn. 1 4 1 ac metis 9 4 2 . V . 1 6 plurimi in textti K n y 1 ? . X I I I 2 a y b Balaam. Adtlunt p Tì>?j filium Beòr Kenn. 1 7 2 et A r a b s . I

P A R A L I P O M .

C ^ a p . I 6 n e " ! tt Dìphath. Per rese n s m et Riphaih eiiam meus 1 2 1 9 , qui contra v. 7 pro Q T t m er Rodi1nim legit per daleth e Dim et Dodanim. I 2 2 hyy Ebal — i>jlì? Obal, Kenn. 2 , 3 0 , 8 2 , 1 4 5 , 1 5 5 , 1 7 0 , 2 2 4 , 2 3 1 , 2 4 5 , 3 5 5 , forte 8 2 , nunc 1 5 7 , mei 1 , 1 9 6 , 3 8 0 , 5 5 2 , 5 9 3 ' 775* 1 2 1 9 , primo 5 1 8 , 6 8 3 , Biblia antiqua sine an. et l o c o , seti Neap. sec. x v , Syrus , A r a b s , et l o cus parallelus Gen. x 2 8 . „ Non pitto hanc et similes in nominibus v a rierates, quae hic occurrunt, esse t t o ? v v a w f . i i a tribuendae, sed Ionginquitati temporum , aut librariis, a quibus hic illic nomina vitiata s i n t , propter similitudinem litterarum aut prolationis. In nulla vocabula frequeniius menda irrepserunt, quam in nomina p r o p r i a , quod librariis pleraque ignota essent. Hoc vel e x versione L x x interp. liquet „ . Clericus ad n 1 3 ,

I

PARA

LIPOMENON

Cotìf. dicta ad i 6 ubi non aliter v. 8 in Elisua mutat, atque altera* irían , sed ad calce in transpositum, sentientetn Huetium produximus. I 5 1 rp?y Malia. Multi Kenn. ac Syrus et Arabs. Ibid. L^D^NT Et Elìpheleth. Deest mei cum Bibliis Compi utensibus ac in Kenn. 2 0 7 , in Syro et Arabe, ac Neapolitanis Agiographis in textu parallelo loco II Sam. V 1 5 , illud— Halva, ut Gen. x x x v i 4 0 . II 25 ¡TnN Achia. Kenn. 3 5 5 et que redundare et omittendum censent Vulg. rmxi a Achia. Clericus subin- Capellus Cric. sac. T. I pag. 9 I , ac •tellecta praepos. ex Achia, ut fuerit Clericus Comm. in h. 1. Idem tt^D^Kl et Elìpheleth— a^sVsi -altera uxorum Jerachmeelis, collato seet Elphaleth, meus 5 1 8 , nunc 3 0 4 , quenti versu. L x x vnN frater ejus. II 3 4 rrn xhì Et non fait — nVi uterque hispanicus. Exiguum hoc divn Et non fuerunt, nunc Kenn. 1 5 7 , scrimen sufficeret, ne bini fratres c o primo meus 5 9 3 1 ut fert analogia plur. gnomines essent, sicque posterius Elìnominis cu^J filii , quod seguitar . pheleth legit Houbigantius. Sed notum est hujus syncaxis non pauIli 8 ym^Ni Et Elisama --—sftittrài ca alia in sacris Scripturis occurrere Et Elsama, meus 2 . In hac leetione exempla, nomen posterioris filii Elisamae esset III 5 Vw r\j,? Bathsuae — rai» a priori paullo diversum. III i o pi Filius vero — 'om FiBathsebae, Kenn. 1 7 0 , et V u l gatus, ut II Sam. X I 3 et alibi pas- lii yero Kenn. 1 8 0 , primo 3 , primo sim nuncupatur» Librariorum mendo meus 8 0 1 , L x x , Syrus et Arabs. IV 32 pm TV Aia Rimmòa ve! tribuunt Calmetus et Houbigantius , sed videtur potius pennutationi litterarum Eri Ri minò ri — peni fi? Aia et RiiTi€j'usdem organi et soni, diversaeque móri. Ita interposito nexu Kennicottia145, scriptioni et orthographiae attribuenda. ni 4 , 3 0 , 1 0 0 , 1 1 8 , 1 3 0 , J 5 7 , 1 7 2 , 1 7 8 , 1 9 8 , 207-, mei 1 , „ Ista nominum diversitas nihil nos 196, 238, 380, 576, 789, 824, movere debet hie neque alibi. Qui vulgo Clodoveus rex dictus est, idem 9 4 0 , 94 x , 1 2 1 9 , primo 6 8 3 , nunc 3 4 , ad marg. Biblia utraque BomberLuduinus et Ludovicus apud Cassiociorum et Hludovicus apud Hincmarum giana 1 5 17 , Syrus et Arabs , confirappeilatur ,, inquit de Muis in Vanis mantes bina diversa esse nomina, seu binas diversas urbes. Quod et contextus sacris. Ili 6 JW^w et Elisama — yar^w ipse nostri versus aperte demonstrat, et Elisua, Kenn. 1 5 8 , 1 7 0 , L x x , ubi non modo py est in statu absoluet parallela loca II Sam. V 1 5 et I to , sed et praemissae urbes quinqué Parai. XIV 5 . „ Melius, notat Cleri- dieuntur. Vide dicta ad Josué x x i 7. c u s , quia non est credibile Davidi fuis- Std L x x , Vulgatus et Chaldaeus in se cognomines duos filios „ . Quod cre- suis codicibus nullam hic copulam dibile est, si ut Vatablus, Grotius alii- legerunt. que opinantur, prior praemortuus haV I 29 •'tt/'p Kisct — "tinp Kusci beatur. Houbigantius posterius Elisama Kennicottiani ac mei multi cum utra18

i38

J

P A RALIP

que Bornbergiana Bibliorum editione Cüm Comm. et sine Commentariis anni 3 5 1 7 » et editione altera 1 5 2 1 , nec non L x x ex editione Aldina et Complutensi. Sed Bombergianae illae ediciones cum nonnullis codicibus l e gunt per chirek 'ünp et ad marg. "wp • Infra cap. xv 1 7 diciiur Ethan filias VTUHp Kuscajae. VI 55 Bilham — x=shy Iblaham, Kenn. 8 9 , nunc 1 5 7 , videtur primo 1 4 1 , mei 5 5 2 , primo 8 2 4 , L x x , locus parallelus Josue xvix 1 1 , et Capellus Critica sacra T. u p. 6 4 7 . Ac per jod sub initium Jablia eciam Syrus et Arabs. Ibid. nnstrai? familias vel cognatiónis . Kenn. ac mei quidam in piar. mnsa'l3 familiarum vel cognationum, ut cod. Alex. L x x . Alii defectivam ipsam lectionem legunt per cholem nnstt'o^, ut mei 1 et 5 9 6 . Plures vero pro sequent! habent VII 1 3 ^hrar Jacht\iel — ^ i T Jacht^eel, Kenn. 1 7 , 7 1 , 8 9 , 9 9 , 157, 168, 170, 172, 224, 235, 2 4 5 , mei 3 1 , 3 6 8 , 3 8 0 , 5 1 7 , 5 7 s ' 593 » 5 9 6 ' 8 0 1 » 9 4 1 ; 1 2 1 9 , 1 2 5 2 , primo 6 8 3 , Neap. Agiograpba, et parallelus locus Gen. XLVI 2 4 .

OMENON da sed antiqua manu meus 1 2 1 9 . S i c conciliatur sacer textus cum sequenti versu 1 6 , ubi dicitur M ri .uxor, non soror. Difficultatem quae ex communi lectione oritur, vario modo solvunt interpretes. Respondent nonnulli aliam esse nostri hujus v e r sus Mahacam, alii sororis nomine cognatam intelligi, alii sororem esse Chuppim et Suphim, alii trajecta verba ac corruptum textum. Ephodaeus, insignis Judaeorum grammaticus ac criticus , in ms. suo Mahasséh ephod cap. xxv i l sub finem, sic obscurum hunc ac vexatum locum exponit in cod. meo 800 . r o y o mirm g ü í i idíí

w ™ i í : ^ -i . -Tr¿ pKi. mow n r v CrtMWT nina? CD'SÍTC"! CD'SiTO • na/K .—cyu i í?no m s n m m znw n r r m nnpVi "msW ^ttfn r r r w o a n nnpí? m n . p C31 „ Dicit ( sacer textus ) et nomsn sororis ejus Mahaca . Dicere vult uxoris ejus. Sed hoc non est necessarium, quia dici potest eum uxorem duxisse ex Chuppim et Suphim, quae sunt virorum nomina , eorumque unum seu priorem, sororem habuisse nomine Mahacam, quam ille acceperit,alterum alteram nomine Selophchad, quam similiter duxerit , , . Targum R. Josephi Ibid, m^cn et Sallum — oVtlfl utriusque illius viri sororem fecit Maper chirek et tzere et Sillem, mei 4 , hacam pnnns. Pro •wn quidam fbem. 3 4 •> 5 5 ' 7 8 9 > 9 4 1 » 1 2 1 9 , primo m a n , ut congruat cum seq. insfeí 368 , nunc 1 2 5 2 , Agiographa Neap, Selophchad. Ita Kenn. 8 0 , 1 3 0 , 1 6 8 , et idem parall. Genesis locus. Defe- 2 4 5 , mei 3 1 , 1 2 5 2 , nunc 4 1 3 . ctive rzi^an quod mutatis punctis ad VII 3 4 notü Samer — TOT? Sobanc lect. trahi potest, Kenn. 1 7 , 3 0 , mer, Kenn. 1 1 8 , cod. Alex. L x x , 7 1 , 8 0 , 8 2 , 9 4 , 1 0 1 , 1 1 8 , 1 5 0 , Vulgatus. Ita legitur hujus viri nomen 1 7 0 , mei 3 6 8 , 5 7 9 , 5 9 3 , 6 8 3 , paullo supra v. 32 hujus capitis, s i c que legit Clericus et Dathius. 775 ' 8 0 1 > 942.

VIL 1 5 mriN sororis ejus — "raw uxoris ejus, Kenn. 1 8 8 et ex secun-

VII 3 7 p m et Idran — i m et Jeder, Kenn. 1 4 5 , primo meus 5 9 6 ,

1 et cod. Alex. L x x . Ita scribitur hoc uomen versa seq. m'' "xn Filii autern Jeder, ubi taaien meus 683 primo p r r lira»., ut v. 3 7 . Priori loco n w et lira meus 552. et cod. Vat. L x x . VIII 3 TrN Adar —• "HK Arad, vel Ard , Ken. 1 4 7 , mei 4 , 8 0 1 , 9 4 1 , primo 5 5 , 1 8 7 , 3 8 0 , 1 2 1 9 , videtur primo 5 1 8 , cod. Alex. L x x , et locus parall. Gen. X L V I 2 1 . VIII 8 j o y s Buhará — mjT3 Babada, Kenn. 2 4 5 , et cod. Vat. L x x . X I 35 -Dü? Sachar. Kenn. 1 1 7 "na? Sarar, ut 1 1 Sam. x x i i l 33. V . 38 pro snarr Gheri quidam nan Gadiia, ut in loco Samuelis parallelo v. 3 6 . XII 3 8 t t t 2 . 0 Davidem. Kenn. 249 addit ' " W W ÍO super omnem Israel, Syrus super Israel. Petita haec verba ex hoc eodem v e r s u , ubi praecedunt. X V 1 3 njrd}R-]j)p per patach forma irregulari a principio —• nj'tWüS2? per chirek forma reguL cod. mei 3 4 , 186 , 275 ,

518,

552 , 596 , 667 ,

8 0 1 , 9 4 0 , Biblia Soncinensia, Antiqua sine an. et l o c o , seu Neapolitana sec. x v , Agiographa Neap. 1487. X V 2 1 vnrjn et A\a\ias — vrrjn et 0{ias, Kenn. 8 0 , 1 4 7 , mei 801, 1 2 5 2 et L x x . I d e m , sed plene v r n s n , e x prima manu mei 31 , 683, et ut videtur, 5 5 4 . Quidam irmryi et Alarias, ut habet latina Wilkinsii versio Chaldaicae Joseph i paraphrasis,sed mendose ac contra fidem sui t e x t u s . X V 22 m o z n Et Chenanias —rrai et Banajas, Kenn. 1 , 8 0 , 8 9 , 2 4 5 , mei 1 2 5 2 , primo 31 , et S y r u s . Alii per 3 q u i d e m , sed retento utroque nun et Benanias, Sic 11105 5 5 2 , 6 8 3 , 7 7 5 , 8 0 1 , nunc 368 et Biblia Bri-

PARALIPOMENON

13 9

xiensia. Meis qui legnnt ~)tw per r» principatum tenebat, addantur 1252 et e x 2 manu 1 2 1 9 . XVIII 16 "[Vqoni et Abimelech . lis qui rectius legunt per chet et Achimelech ^ám^nXum meus 1 2 5 2 . XX 4

K S i n gigantis

—

C T N S T r gi-

gantum. Leetionem h a n c , quam codicum consensus unice veram ac resti— tuendam demonstrat, exbibent et mei 1 2 1 9 , et 1 2 5 2 , et Biblia Mantuana cum Norzii Commentario 1742 hoc loco omissa. XXII

19 c m í w j i . ° Dei — Dei vestri, Kenn. 1 7 , 2 2 8 , mei 3 4 , 3 8 0 , L x x et Chaldaeus. XXIII 28 nVTB ^¿M et super mun~ diña. Forma constructa pro absoluta . r r n ü fyn absoluta Kenn. 2 2 4 . Sed constat in sacris Scripturis interdum unam pro altera poni. Pro meus 596 primo í o , cui lectioni apte cohaeret forma praecedens. XXV

3 v t j w i et Isaías

—

vrytiH

^occn et Isaías et Semei. Nota in Kenn. 172 ad h. 1. producto non legi utrunoque nomen , sed nomen Semei pro altero Isaiae poni. Utriusque nominis affiniras in plerisque litteris effecit, o p i n o r , ut alterutrura a scribis. omitteret u r . A t vero utrumque necessarium est ad summam sex filiorum. Semei n o men hic deficere et ad complendum eum numerum adjiciendum esse c o n sentit et Glassius in Philol. sacr. T. I pag. 6 3 8 . X X V 1 7 Vm Semei — vrym Semejae, Kenn. 1 8 0 , 2 0 7 , cod. Vat. L x x et V u l g a t u s . X X V I 12 c m run vírorum — a ^ D W fortium, Kenn. 71 , 1 1 7 , 2 4 5 , mei 5 5 4 , nunc 3 1 , idemque defective

I

140 per

chirek

ac

Hillelianus, r-nca;?:

P J R J LI

cholera

824

et

Kenn. 7 1 ,

80,

chediv, seu textualem Iectionem, quae

Defective meus

31,

17 c m

tis versus sine ullo keri seu masoretarum emendatione. Sunt etiam codices ut meus 5 7 6

custodia.

XXVI

d-jtf

bini

bini.

117,

1 6 8 , mei 3 1 , 3 4 , primo 3 1 9 ,

XXVI

XXVI —

18 nmift

ad

7znsV ad Park ad,

Parbar

Kenn. 6 7 , pri-

mo 141 , mei 4 , 31 , 55 > 7 5 i 554'

940»

1219,

579'

775 '

824>

primo 5 9 6 , nunc 9 4 2 ,

ad mars;. Biblia utraque Bombergii an. 1 5 1 7 . Ut resc

in

communi

lectioue

per

nomen hoc composiuim censetur

ex i s et ID', .et exponitur exterior pars , in nostra compositum erit ex i s et "73 separata

vel seposita

pars.

Ibid.

ad

Parbar.

daleth iterum Tnsi» ad Parbad primo

1 4 1 , mei 4 ,

554 ' 579 '

368,

413?

5

940,

1 2 1 9 , primo 596 , nunc 942 ,

l 8

'

Per

Ken. 6 7 ,

55, 275,

ad marg., Biblia

utraque

775'

8 a

4'

Bombergiana

1 5 17 . Nota esse non modo inter hos codices

hispanicos

nonnullos,

Hillelianum ipsum 4 1 3 . V. Korchitae.

sed

et

19 Tnprr

mvbu)

207,

Scelomoth 101,

117,

231,

252,

6or,

224,

videtur 7 1 , 93 ,

mei 5 5 , 1 8 6 , 3 4 6 , 3 8 0 , 5 1 8 , primo 7 8 2 ,

368,

marg.

Agiographa Biblia

Vulgatus, habet

Veneta

Biblia bina

Basileensia Hutteri

utraque

1517,

et

versus

seu

Sic ex meis 3 5 , 1252,

et ad

keri

Alii r-vròa? per chirek,

chediv

Veneta

1534

Neapolitana ,

Chaldaeus

praecedentis. ut

596, videtur

Biblia antiqua sine anno

et loco, Basileensia Munsteri 1546,

—

Kenn.

602 , primo 245 ,

textus . v.

304,

554,

25. 579,

Soncinensia, Brixiensia, 1517,

1536,

Veneta et

1521

,

Hamburgensia

1587.

Ibid, nttf^ ad principes,

principes

—-

mei 1 2 5 2 , primo 31 ,

nun et Lxx,

Vulgatus. Deficiunt Syrus et Arabs.

II PARALIPOM. Ciap.

Korchitarum.

XXVI

25 mraViLn et Scelomoth

et Scelomith, 1 17,

180,

qui nullum

Kenn. ac mei varii in plur.

¡dTnpn

80,

26

Scelomith,

7 37 ' 9 4 ° 1 primo 3 4 ,

2

4i3i

rro^ 141,

Lxx.

hispanicus,

r

hie habent keri.

Una tantum vice o^a? bini Ken. 7 1 , 3 8 0 , et

ON

et statim repetitur sub initium sequen-

Chaldaeus et Syrus, qui in sing, vertit JL'T-^o

MEN

413

jymn

Lxx.

PO

194,

141, 207,

Kenn. 1 7 ,

155, 210,

667,

775,

1 2 5 2 , primo 3 6 8 , 5 1 8 ,

71,

contusi,

excussi

176 ,

tus,

227,

231,

locus I Reg. V

31,186,

789, 737,

contusionum

—

r~^00

primo meus 3 4 , L x x ,

164 ,

2 5 2 , 2 5 4 , primo 245 , mei 380, 5 9 6 ,

—

II 9 m o o

Chaldaeus,

in cibum ,

Syrus, Vulga-

Arabs,

et

25 • „ Ex

parallelus interpreta-

tionibus optima mihi vkletur quae de

824,

tritico

782,

vereor ne lectio falsa ipsumque

in mortario

contuso

accipit . At

Biblia Complut.,Basileen. Munsteri 1 5 34,

bulum spurium s i t .

alia ejusdem 1 5 4 6 , Agiographa Neapol.

I Reg. V 25

1487.

^on comedit, sive etiam a Vd

Ita k e n ,

Chaldaeus et Vulga-

tus, et infra v. 2 8 . Sed L x x habent

, seu

rare,

unde

voca-

In loco parallelo

est n ? 0 o ci bus, demensum

ac

sive ab mensu-

nutrimenta

I

140 per

chirek

ac

Hillelianus, r-nca;?:

P J R J LI

cholera

824

et

Kenn. 7 1 ,

80,

chediv, seu textualem Iectionem, quae

Defective meus

31,

17 c m

tis versus sine ullo keri seu masoretarum emendatione. Sunt etiam codices ut meus 5 7 6

custodia.

XXVI

d-jtf

bini

bini.

117,

1 6 8 , mei 3 1 , 3 4 , primo 3 1 9 ,

XXVI

XXVI —

18 nmift

ad

7znsV ad Park ad,

Parbar

Kenn. 6 7 , pri-

mo 141 , mei 4 , 31 , 55 > 7 5 i 554'

940»

1219,

579'

775 '

824>

primo 5 9 6 , nunc 9 4 2 ,

ad mars;. Biblia utraque Bombergii an. 1 5 1 7 . Ut resc

in

communi

lectioue

per

nomen hoc composiuim censetur

ex i s et ID', .et exponitur exterior pars , in nostra compositum erit ex i s et "73 separata

vel seposita

pars.

Ibid.

ad

Parbar.

daleth iterum Tnsi» ad Parbad primo

1 4 1 , mei 4 ,

554 ' 579 '

368,

413?

5

940,

1 2 1 9 , primo 596 , nunc 942 ,

l 8

'

Per

Ken. 6 7 ,

55, 275,

ad marg., Biblia

utraque

775'

8 a

4'

Bombergiana

1 5 17 . Nota esse non modo inter hos codices

hispanicos

nonnullos,

Hillelianum ipsum 4 1 3 . V. Korchitae.

sed

et

19 Tnprr

mvbu)

207,

Scelomoth 101,

117,

231,

252,

6or,

224,

videtur 7 1 , 93 ,

mei 5 5 , 1 8 6 , 3 4 6 , 3 8 0 , 5 1 8 , primo 7 8 2 ,

368,

marg.

Agiographa Biblia

Vulgatus, habet

Veneta

Biblia bina

Basileensia Hutteri

utraque

1517,

et

versus

seu

Sic ex meis 3 5 , 1252,

et ad

keri

Alii r-vròa? per chirek,

chediv

Veneta

1534

Neapolitana ,

Chaldaeus

praecedentis. ut

596, videtur

Biblia antiqua sine anno

et loco, Basileensia Munsteri 1546,

—

Kenn.

602 , primo 245 ,

textus . v.

304,

554,

25. 579,

Soncinensia, Brixiensia, 1517,

1536,

Veneta et

1521

,

Hamburgensia

1587.

Ibid, nttf^ ad principes,

principes

—-

mei 1 2 5 2 , primo 31 ,

nun et Lxx,

Vulgatus. Deficiunt Syrus et Arabs.

II PARALIPOM. Ciap.

Korchitarum.

XXVI

25 mraViLn et Scelomoth

et Scelomith, 1 17,

180,

qui nullum

Kenn. ac mei varii in plur.

¡dTnpn

80,

26

Scelomith,

7 37 ' 9 4 ° 1 primo 3 4 ,

2

4i3i

rro^ 141,

Lxx.

hispanicus,

r

hie habent keri.

Una tantum vice o^a? bini Ken. 7 1 , 3 8 0 , et

ON

et statim repetitur sub initium sequen-

Chaldaeus et Syrus, qui in sing, vertit JL'T-^o

MEN

413

jymn

Lxx.

PO

194,

141, 207,

Kenn. 1 7 ,

155, 210,

667,

775,

1 2 5 2 , primo 3 6 8 , 5 1 8 ,

71,

contusi,

excussi

176 ,

tus,

227,

231,

locus I Reg. V

31,186,

789, 737,

contusionum

—

r~^00

primo meus 3 4 , L x x ,

164 ,

2 5 2 , 2 5 4 , primo 245 , mei 380, 5 9 6 ,

—

II 9 m o o

Chaldaeus,

in cibum ,

Syrus, Vulga-

Arabs,

et

25 • „ Ex

parallelus interpreta-

tionibus optima mihi vkletur quae de

824,

tritico

782,

vereor ne lectio falsa ipsumque

in mortario

contuso

accipit . At

Biblia Complut.,Basileen. Munsteri 1 5 34,

bulum spurium s i t .

alia ejusdem 1 5 4 6 , Agiographa Neapol.

I Reg. V 25

1487.

^on comedit, sive etiam a Vd

Ita k e n ,

Chaldaeus et Vulga-

tus, et infra v. 2 8 . Sed L x x habent

, seu

rare,

unde

voca-

In loco parallelo

est n ? 0 o ci bus, demensum

ac

sive ab mensu-

nutrimenta

1 1

PARALIPOM

ENON

Hebraei dicutit r n & D , Hoc quidem r - f o o e x obseuriaribuá f u i t , ut vel L x x 1 Reg. V ignorationein fassi retinerent M a ^ á X . Librarii ergo cura non iatelligerent in r r o n mutarunt. In Chronicorura quidem libro codex »ullus hiicusque consultus halb e r , at exhibent versiones omnibus C$dieibus antiquiores „ . Michaelis Suppktrt. ad Lex. p. 1 6 4 0 . Praefen et hanc lectionem Schulzius Schol. in h. I p. 5 8 5 .

8 0 1 , 9 4 1 , L x x , Syrus, Vulgatus, Chaldaeus, A r a b s . Ita etiam meus 3&&¡, sed defective p s y . Paucissimi cum Bibliis Complutensibus et Neap. Agio-» graphis in textu p s y .

V 1o nrin tabulae — mnV EDTONn tabulae lapideae, Kenn. 17, primo meus 3 4 , S y r u s , et locus par a l l e l s I Reg. VIII 9 . VI 5 W populum meum — r~iN "Di? ñ í populum meum Israel, primo meus 3 4 , Syrus , A r a b s , et locus parallel us I Reg. V I I I 16. Sic pro :zrT¿o ynsn de terra Aegypti legunt zznVDD de Aegypto , ut in libro Regum Kenn. 2 4 9 , idem meus 3 4 ex prima manu et Arabs. V . 2 7 quídam -pin r i N pro h a , ut I Reg. VIII 36 . I X 1 9 ¡—D^DD hzh omni regno — DD hlh omnibus regnis, Kenn. 2 5 3 , mei 2 7 8 , primo 7 3 7 , Biblia Soncinensia , Vulgatus, Clialdaeus. IX 2 9 m i r n j l et in visionibus — n t r a i per surek et in visione, cod. meus 1 2 1 9 , Chaldaeus et Vulgatus . S y r u s et Arabs omittunt. Alii terminationem ipsam per cholera pro singular! h a b e n ; , seu pro peculiari n o mine hujus f o u n a e , quód tarnen alibi non occurrit.

X V I I 8 í r r n n et Zebadias — i r r a n er Zacharias Kenn. 8 0 , 89, 2 4 5 , mei 3 1 , 3 1 9 , 5 9 3 , 7 3 ? , ^ o i , S y r u s , Arabs.

XIII 1 9 ("nsy cum patach et chirek et keri p s y Ephrain — p s y per cholem Epkrön, cod. mei 1 8 6 , 3 6 8 , 4 1 3 Hillelianus, 5 5 2 , 5 5 4 , 593,

X V I 1 4 ¡ z n n et speciebus vel generibus variis, alii aliter — a-Df] per cholem et meretriciis ungueritis, meus 9 4 1 et V u l g a t u s . Ita etiam Schlinderus explicat in Léxico pentaglotto, sed confi Michaelis citat. Supplemen. pac*. 634 .

X V I I 1 3 r r n fuit. in f o e m . nrrn Kenn. 1 7 , 1 1 8 , 2 5 3 , mei 4 , 1 8 6 , ut postulat praecedens nomen r r o & o i . X V I I I 2 6 yrf? panem oppressions — T¿ an? panem angustiae Kenn. 1 , 139, 2 4 9 , 2 5 3 , meus 2 7 5 , et Biblia Soncinensia. X I X i 1 v r - ü n et Zebadias — liT-CN et Zacharias Kenn. 89 , 2 2 6 , 2 2 8 , primo 1 7 , primo meus 7 3 7 , Syrus , A r a b s . Sed mens omisso vav praefixo . XX

5 C&0TV1 et Jerusalem — in Jerusalem Kenn. 1 5 7 , 1 7 2 , 2 i o , 2 2 4 , mei 4 , 2 3 8 , 3 2 1 , 66 j , 9 4 1 , alii ad marg. 7 7 3 , Neapolitana Agiographa, L x x , Syrus et A r a b s , sed hi subintellecto l a w . ¡ZD^'W subintellecto D meus 6 8 3 . X X I 2 ^joect -¡/Q regis Israel. Cod. meus 1 2 1 9 m r p -po regis Judac, ut alii non pauci ad h. 1. producti. X X I 1 1 ' T D in montibus — 'HyD in urbibus. Adde meum 1 2 1 9 prima manu , qui et v. 1 3 legit in plurali 'wYD in viis.

14'

I I

P A R A L I F

X X I 1 5 o ^ m multts — a-m /»a/«, Kenn. 9 4 , 2 5 0 , L x x , Vulgatus. XXII 6 ooan O quia plagae — c c s n p a plagis. E x meis ita etiam primo 1 2 1 9 , qui et pro nryi et A\arias habet irrrriNl et Ocho-(ia.s. X X V I 5 I \1X~Q in vision i bus, vel in videndo — mtfTj in timore. Conduit meus 1 2 1 9 et Junius . X X X 1 2 m r r "mri in verba Domini •— m r p "d-d juxra verbum Domini , Kenn. 8 0 , 1 1 8 , mei 1 , 31, 6

nunc

554"i 5 7 ' 5 9 3 » 3 5 1 Biblia Brixiensia 1 4 9 4 , Antiqua sine an. et loco, seu Neapol. sec. x v , Veneta utraque an. 1 5 1 7 , Basileensia omnia Munsteii 1 5 3 4 , 1 5 3 6 , 1 5 4 6 , Parisiensia Rob. Stephani in 4 , , Amstel. sine punctis 1 6 3 0 , Chaldaeus, S y r u s , Arabs. X X X I 1 3 vrrrjn et A^a\ias — "imryi et 0{ias, Kenn. 7 1 , mei 5 5 4 , 5 7 6 , 8 0 1 , Biblia Brixiensia, L x x juxta cod. Vatic., S y r u s , Arabs . Idem plene f m y i mei 3 1 , 6 7 7 . Idem -irnryi et J^ias — mryet Anurias,YLem. 1 4 5 , 1 9 4 , mei 3 8 0 , primo 7 3 7 , et Vulgatus. Targum sequitur communem lectionem . Mendosa ergo latina Wilkinsii versio et Anuria, X X X I I I 1 2 vrON VPN Deo patrurn suorum — vrdx ti^n nvr Domino Deo patrurn suorum, Kenn. 1 , 7 1 , 1 1 8 , 1 8 8 , 2 2 4 , 2 5 3 , 3 4 2 , mei 3 1 , 3 6 8 , 8 2 4 , primo j 8 6 , 7 3 7 , Chaldaeus, S y r u s , Arabs. X X X I I I 1 4 rmrrn in Juda — rmT3 low quae sunt in Juda , primo meus 1 8 7 hisp., Chaldaeus, et Arabs. Quidam m i n ^ Judae, ut Vulgatus et Syrus.

XXXtlf; r-8 cm ecce ea — earr 0"j"irD ecce ea scripta , **uin. 9 3 , 1 5 0 , ad marg. 1 5 7 , mei 2 , 4 1 3 , primo 1 8 7 , Chaldaeus , Syrus , Arabs . Mirum in rariori lectione congruere codicem Hillelis. X X X I V 2 1 -iNiiorT residuo — -»taon bo omni residuo Kenn. 1 9 2 et L x x . X X X I V 2 2 r-non p filii Chasrae non p filii Chasdae Kenn. 7 1 , — 1 9 8 , 2 2 8 , 2 3 5 , mei 3 1 , 3 5 , 3 0 4 , 4 r 3 ' 7 3 7 ' I 2 I 9 : primo 2 , 941, videntur 3 8 0 , 8 2 4 , Agiograpba Neapolitana, S y r u s , Arabs. Pro legebat primum 'nan et principes etiam meus 3 1 , sicque correctum in 3 8 0 . X X X V I 1 6 n ' j ^ a deridentes — O T y ' ? » idem alio verbo synon. Kenn. 1 7 0 , meus 3 1 , et defective a - a j ^ o Kenn. 2 2 8 , primo 1 1 9 , qui habet 2 super ras. hoc unico loco occurr i t , sed extat apud Arabes in eadem significatione . V . Michaelis Supplem. p. 1 4 4 9 . Cod. meus 3 8 0 ad marg. pirtltf h vocabulutn deridendi. a ^ n y n o i per sceva et in pihel meus 3 1 . X X X V I 1 7 iuw^ et decrepito — wvri. idem Kenn. x , 3 , 7 1 , 80, 92, 93, 1 1 7 , 118, 128, 139, 1 5o» 15S1 170, 180, 188, 194, 226, 2 2 7 , 228, 240, 253 , primo 2 , mei 1 , 2 , 4 , 3 1 , 1 8 7 , 275» 3 6 8 , 380, 554, 5 7 6 , 579, 737-i 77Si 8 0 1 , Biblia Soncinensia, ac Brixiensia. Per tzere hoc tantum loco e x t a t . Sunt tamen inter productos codices meos nonnulli qui habent tzere. Defective per chirek wan Neapolitana Agiographa. V . a i ' ac 22 pro -an quidam ••so ex ore.

SUMMA COLLATORUM S

A

C

R

I

T

Mss, 1 4 1 8 , editi 374,

E

X

CODICUM

T

U

S

,

universim 1793 .

Mss. Kenn, collationis 577 Biblioth. auctoris 691 , exten 134» Samar. 1 6 , editiones Biblioth. auctoris 333 , f^er. 4 2 . In

GEN.

co Hees

660

In JEREM.

.

Mss. 15 i i , editi 149 . Ken. 3 0 4 , auet. iYaltonus, Renaudotius,

Grabius, le Longius, Carpzovius, qui dolet poft Mafii mortem ita difparuiffe , ut nemini unquam vifus fit, quamvis a multis fummo fuerit iludio conquiiitus. Sed quam acerbus hac in re fuerit potiffimum Grabii dolor, quo ejus defiderio teneretur, quam anxiae in eo conquirendo extiterint curae, norunt, qui ipfius Prolegomena ad graecam LXX interpretum editionem legerint, in quibus omnes ubique antiquarios enixe obfecrat, ut fiquam pretiofiffimi iilius thefauri notitiam habeant, earn illi impertiantur. Sciebat enim doifiiffimus vir reliquos, quos editurus erat, poft oftateuchum libros eo uno fuifle fervatos. Port tot inutiles curas quid tandem Grabius confequitur? Ut fciat maiianum codicem tandiu defideratum in vico quodam haud procul Herborna naiToviorum inter Lentii libros fuiiTe reperturtt, ut ~ex commemoratis Prolegomenis eruitur. At vero nec prece, nec ullo pretio iilius ufum unquam obtinuit. Quamobrem abrupta ob id graecae verfionis editio poil ejus fata jnconfulto mafiano exemplari abfolvitur, novaque plures poil annos a Breitingero fufcipitur, qui per Jablonskium , in cujus manus codex fuerat delapfus , eum edendum fperat, & fi quid fuae editioni deilt, ex eo fupplendum, publico nomine Jablonskium obteftans, ut pretiofiffimi fui, olimmafiani, codicis fyriaci editionem jam per x x v annos defideratam, & omnium votis expetitam vel ipfe publicae luci donet, vel fibi ejus ufum quovis pretio concedat. Quod idem votum haud ita pridem in 11 fua DiiTertatione fuper ratione textus hebraei reiteravit cl. Kennicottus. III. Sed neutrutn a Jablonskio, nec ab alio quolibet hucufque fa i l um e i l ; quod maximam nobis de ja&ata ilia inventione fufpicionem, ac dubitationem injicit. Quid enim conceifioni obftitit , quum paratiffimi utrinque effent, herbornenfis quidem poiTeiTor codicis ufum data fibi, quam poftulabat, amplifflma mercede concedere ( # ) , editores vero foUicitiifimi quovis ilium pretio redimere? Quod vero me adhuc luculentius in praeconcepta opinione confìrmat, illud eft, quod nihil unquam hac fuper re ediderit Jablonskius, vir linguarum orientalium peritiffimus, fuaeque gloriae publicaeque utilitatis avidiffimus, nullum fpecimen, nullam ne vel minimam ejus notitiam, ex qua colligi queat ipfum eum pofledifle, aut vidiife faltem & habuiife prae manibus . Quonam

( * ) Con flat id ex ined. Grabii epiit. cum Schnurrerio a Brunfio communicata: But as for the former ( m a f i a n ) syriac copy the gentleman in vvhofe hands it is at Herborn, knowing the rarity & value of this treafure, will not let me have the life of it j without a prefent of ten pounds at leajl.

edam fato factum e i l , ut tantus thefaurus, tarn anxie conquifitus, tanto labore tantoque eruditorum plauiu repertus, tanti a poiTcfforibus habitus brevi &

illieo ita evanuerit,

ut ubi reperiatur, aut in quas manus vix paucis ela-

pfis annis devenerit , prorfus in Herborna ipfa ignoretur?

Nam non folum

Scholzius berolinenfis, qui Jablonskium patris fui amicum deceffiife Kennicotto nunciaverat, ipli refpondit, neque Jablonskium, neque patrem fuum unquam hoc m/s. poßidijje aut viditfe, fed &

nuperrime Dreslerus, doclus profeiFor her-

borrieniTs, meo de hoc nomine a ci. Schnurrerio tubing enfi orientalium linguarum profeifore i n t e r r o g a n s , haec

refcripfit, quibus meo quidem judicio

quaeftio omnis dirimitur. » Inde ab annis haud paucis, inquit, operam dedi, » ut codicem mafianum exquirerem , fed fruilra. » quo in Diario

» num quis codicem aliquem antiquum » libris Lentii

Quatriduum fere e i l , ex

quod Dillenburgi imprimitur, quaeilionem publice propofui, fyriacum

poffideat , vel quid cum

faéìum eifet , noverit. Nihil vero refpcnfi quod fatisfaceret,

» tuli, nifi quod bibliothecarius herbornenlls Fuchilus librorum lentianorum » indicem communicavit , in

quo codicis

maiìani

mentio fadla eil

nulla.

» *Unde fere confequitur mendacem eife famam de codice maiìano in regione » herbornenii quaerendo. » I V . Non fruftra porro haec de maiìano codice praemonuìmus, quae maximam ambrofiani raritatem praeilantiamque demonilrant... Etenim unum ille idemque

cum

ambrofiano bibliorum corpus

olim conilituiiTe, &

certiffimo mihi videtur indicio

primum operis volumen complexus.

Eadem in utroque

forma , idem character fyro-eilranghelus , quo antiquiores codices f y r o - b i blici exarati funt ( * ) , eadem veriìo ex graeco LXX. interpretum textu hauila, iidem prorfus in ambrofiano

origeniani obeli

ac notae , quas fumma cura

atque incredibili diligentia teilatur Maiìus Praefatione in Joiuam codici appofitas . finem

Mailanus, teile docìiffimo poiTeifore

dicebatur, ac » converfus

ad verbum

de

fuifle fuo

ipfo , defumptus fub

graeco

exemplari,

quod

» manu Eufebii ad Origenis libros, qui in caefarieniìs eccleiìae bibliotheca » affervabantur, fuerat emendatum, cum huic ad earn rem adjutor fuiifet fuus » Pamphilus » . Idem omnino dicitur in ambrofiani epigraphie, quam inferius

( * ) De his AiTemanni 8Ì leLongius, quibus bini addendi funt, alter Pent. v i l i feculi, cujus notitiam dedit Advocatus 8t poft eum ci. Fabricy, alter vero Evangeliorutn bibliothecae angelicae fec. V I I , cujus in Epiftola ad me data in saracenicum Theodoiìi, diftichon nuperrime meminit eruditiflìmus Georgius.

fubjicimus. Tum ita. utrique comparati f u n i , ut qui in uno defuni libri, continéantur altero, perpaucis exceptis, qui ad integrum V, T . canonem defìder a n t u r . In mafiano iìquidem habebatur Deuteronomium , Jofue, Judices, R e g e s , Chronica, Efdras, Efther, Tobias. Ambrofianus vero reliquos ordine libros complectitur, Pfalmos, Jobum, Proverbia, Ecclefiaftem, Canticum, Sapientiam , Ecclefiafticum, Ofeam, Amofum , Habacücura, Sophoniara, Haggaeum , Zachariam, Malachiam, Jeremiam, Danielem, Ezechielem Sc poliremo Ifaiam. Neque enim integra biblia continet, ut innuere videntut Mabillonius in Diario italico, ac le Longius in Bibliotheca facra, qui quum in communioribus codicibus recenfendis fuilorem operam p o n a n t , noftram hanc rariorum mfs. phoenicem vix füb Bibliorum syro-eßranghelorum nomine m e morant . Jamvero etiam in fmgulari codice graeco chifiano tetraplari & hexaplari , ex quo paucis abhinc annis Danielem edidit cl. de Magiilris, Ifaias poilremo loco, ut in hoc noftro, recenfetur. Hifce Iibris praemittuntur in ambrofiano Praefationes in pfalmos Bafilii, Eufebii, divi Athanafii alexandrini epifcopi, Origenis & Epiphanii, quas Pfalmi ipfi excipiunt hoc praefixo titulo: ^ O N - n N -rra ix'-icCllJim e t U b e r pfalmorum juxta tranflationem Lxx. In margine cujufque paginae exhibentur' origenianae notae, feu variae letfiones Aquilae , Symmachi, Theodotionis, variorumque auciorum fcholia, ea plane ratione qua exhibentur in graecis codicibus h e xaplaribus, qui nunc fuperfunt. Nam quum difpendiofiifimum & graviifimum effet integra Hexapla deferibere, plerique, ut r e d e jam in preliminari Difs. ad Orig. Hex. obfervavit Monfauconius , quo minoribus impenils quae praeeipua in Hexaplis erant, naneifeerentur, leftiones Aquilae, Sym., Theod. & alias, quae majoris effe momenti videbantur, in marginibus exemplarium t m O exferibi curabant. Graecum exemplar ita ex Hexaplis deferiptum refert nofter codex, cum eo tarnen diferimine quod multo plures, eofque faepiifime obelos exhibeat, quos fruilra in hexaplaribus omnibus codicibus graecis aetatem ferentibus requiras. Exemplum habes in primo h o c , quem edimus , Pfalmo, ii ipfum cum grabiana editione contuleris. In folo enim obelo verf. 6 utrique codices conveniunt. Quod vero ad origen. notarum pofitionem vel figuram attinet, eae non in lineae decurfu, ut in graecis codicibus, fed fupra verba ipfa pinguntur, & paullulum etiam forma a graecis diferepant. Loco enim binorum p u n f t o r u m , quae lemnifeum conftituunt, linea utrinque detorta in medio caeditur adinftar litterae / ; in hypolemnifco vero caefura lineam non praetergreditur. Scholia autem figno crucis ad obelorum ac lemnifcorum diftintìionem indigitantur,^Lquibufdam veluti quadratis, lineis circumducts, clauduntur.

"V. Quem porro verfìo haec habeat aufiorem, ab aliis mallem ¿udire . Dubium enixn eft, num a Mar-abba ea repetenda fit, an vero a Jacobo edeiTeno, a Philoxeno mabugenfi, vel a Paulo Telae epifcopo, vel a Thoma demum heracleenfi, qui apud Affemannum veri interprets, apud alios folius bibliorum emendatoris laudem obtinet. Ad ipfius vero veriìonis naturam quod f p e & a t , ea graecum plerumque fontem pari cum dignitace refert, preiTeque fequitur in iis, in quibus ab hebraeo diiTentit. Ita exempli gratia v. 5 P f . X L , cujus apographum a clariifimi Brancae humanitate nuperrime impetravimus , ut ad Kennicottum mitteretur , interpres noiter vertit n^-lcOiti r j i n r r . nomen Domini, LXX fecutus, qui pro [cam. legentes fcern, verterunt tò ovofix xuptow. Congruit fimplex ipfa ex hebraeo petita . Quandoque primigenia verba emollit , ac mitius interpretatur , ut v. 13 iniquiiates meas , reddit n i i U M c O u n i x non judicia mea . Interdum a graeco ipfo fonte recedit. Sic v. 9 commemorati Pf., ubi 0 Osò; tiov legunt L X X , pofleffivum pronomen 1 perfonae negligens vertit nciqiXrd, illudque praeponit , quod idem fit verf. poftremo. Aliquando paraphraflam agit , nonnullaque proprio marte addit , quae in graeco deiìderantur . Sic v. 1 0 ej. Pf. po& Domine, tu nojli, addit rriVcun^tL) jujlitiam meam , & v. 1 7 poft verba ilia qui diligunt falutem tuam, rurfus addit ^ x ) X-^2. omni tempore. Quod idem additamentum legitur etiam apud arabem. Modo cum graeco ac fimplici h e braicum textum exprimit, qualis non in hodiernis, fed antiqurffimis editionibus, atque in accuratioribus codicibus continetur, ut conftat ex eodem v. 1 7 . Nam verbum n o « ' dicent, quod legunt recentiores editiones, vertit ^a^fcnttìa exprefla conjunciione , ut plane exprimunt octo ex mfs. meis codicibus melioris notae, quatuor integrorum bibliorum, tres agiographorum, unus folius pfalterii, & ex vetuftioribus quas poffideo, editionibus Pfalterium 1 4 7 7 , Machazor soncin. i 4 8 6 , Pfalt. neapol. 1487 , Biblia brixieniia 1 4 9 4 , Biblia antiqua abfque anno & loco x v feculo edita, Pfalter. quadruplex lugdunenfe 1 5 3 0 . Nec dubito quin ita etiam legat baiileenfe I ° 5 i 6 , quod nuperrime humaniilìme mihi conceffit cl. T y c h f e n , fed quod in manus meas adhuc non pervenit. Hanc eandem leftionem fervant bini codices erfurtenfes , codex sorbonicus , drefdeniis, regiomontanus, caifellanus, editio Munileri, niiTelia*, n a , Pfalter. Potkenii, & trilingue Petri Artopaei ( * ) . Aliquando melius refert *

( * ) Confulantur Biblia halenfia ad pil lxx, Lilienthalius in Comm. hiflor. critic, mfs. codd. regiom., ill. Michaelis in Collegio critico, ac Diederichius in Specim. var. led. codicum erfurteniium in pfalmis.

heb. textum, quam l x x vandum

ipfi retulerint. V . 1 4 ej. Pfalmi Emine,

ad

me refpice, Trpo'iyj; legunt l x x . Noiler legit ü q T l A i & r c !

adjufeßina,

accelera, juxta heb. textum, qui habet n i m . Simplex fenfu plane contrario legit

mane,

ut vertit Erpenius, vel ex peci a, ut reddit Gabriel sionita .

Nec porro unus hie eft locus, in quo melius heb. text, noilra haec verfio referat, atque accuratius, quam iimplex. Verf. 4 c. Pfal. fimplex habet Dto , noilra De® noftro juxta H. T . , illa ut videant,

haec videbunt )uxt.2L heb. , illa

laetentur, haec timtbunt juxta eundem heb. text., in quo extat ini»». Verf. 6 iimplex Deus noßer, noilra Deus meus, ut plane habet h e b . , & ßitiam tuam legit iimplex , noilra vero jufiuiam

fimpliciter

v. 1 0

, ut in hebraeo .

Rurfus non prohibebo juxta hebraeum haec habet, quum illa Iegat non Tandem v. 18 Dominus

follicitus

efi mei,

ju~

prohibui.

legit noilra verfio cum H. T . ,

iimplex vero fenfu plane diverfo Domine mi,

cogitaverunt adverfus me,

non congero. Quidquid enim contra fentiat Gabriel sionita , iimplicem

Plura ho-

diernam a fuo fonte faepe diffidere syris ipfis ac doftioribus criticis perfuafum e i l , idque exemplis luculentiflimis parte 1

Horrei fui myfteriorùm d e -

monilrat Bar hebraeus , unde nonnulla in Critica fua facra protulit Carpzovius. VI. E x his facile noilrae hujus verflonis indoles ac conditio colligi poteil. Modo ad cpdicem ipfum redeamus , qui hac epygraphe explicit : a.AO Vre! ^OJCJI Art^i CICJIX . Ä d ^ c n ^ l n •öfc-JV^KlElil plari Eufebii iibliotheca

ctEUU^m & Pamphili,

Origenis.

.M-O.Mcicei

a^iiV

n i ^

^

"juAAuria

Defumptus eß , & efficlus ex

tem-

Ad ejus fcilicet normam , quod ipfi emendarunt ex

Extant etiamnum

codices nonnulli graeci

hexaplares,

qui fub finem dicuntur corredi ab Eufebio & Pamphilo. Ejufmodi eil codex olim jefuiticus., de quo multa Monfauc. in Palaeogr. graeca pag. 2 2 5 . In eo enim ante Ezechielem haec nota confpicitur: Y l d ^ i X a ttento t Pamphilus & Eufebius

correxerunt.

Evatfrtos iiiwftii-

In noilro porro codice ii dicuntur

correxifle ex biblioteca Origenis, fcilicet ex exemplari Origenis manu defcripto & emendato, quod in ejus biblioteca fervabatur. Ita in comm. c o dice graeco non modo legitur eum corredum quae ejus manu emendata &

fuiffe ex Tetraplis Origenis,

fcholiis illuilrata f u n t , fed expreffe Eufebium

ipfum fcholia adjeciffe, ut conjedari jam liceat fcholia noilri codicis, faltem pleraque, eundem Eufebium habere au&orem. Pleraque, inquam. Quum enim in deleclu opinionum plerumque divortia fieri foleant, ut feite iterum obfervatum eil a Monfauconio, alius aliud annotandum putat,

fitque,

ut in v a -

riis codicibus leftiones variae defcriptae fint, ita ut pauci reperiantur mfs., qui eafdem repraefentent. Aetatis autem nulla quidem mentio fit in aliata

epygraphe , fed ex aera mafiano appofita, qui Alexandriae anno ah Alex, magno 927 confcriptus fuerat , pater jam noftrum hunc codicem ad VII feculi initium effe referendum. Etenim annus ille in annum incidit Chrifti D C X V . Haec de codice ambroiìano, qui, ut ex latina recentiori epygraphe eruitur, tmptus ejl ex monajlerìo sanciae Marine matris Dei in deferta Schitin, quod, eft monafterium chaldaeorum. Jam vero quod hic fiftimus fpecimen, f a cris bibliophilis pergratum f o r e , non folum ex tot eruditorum votis augur o r , quibus hexaplaris hujus verfionis, qualis mafiano codice continebatur, ufum & editionem peroptare ii viiì funt, fed ex iis potiffimum, quibus ambroiìanam hanc noftram edi nuper datis ad me litteris fummopere exoptant doéHffimi in Anglia critici Kennicottus ac Brunfius . Illis enim fingulariffimi hujus monumenti notitia in mf. quadam fuarum differ tationum fynopiì ad eos paucis abhinc annis tranfmiiTa a ci. Branca delata eft, qui in abfolutiillmo, quem: ¡parat, ambrofianorum codicum indice excerptis variis lecHonibus, ac critico-palaeographicis difputationibus illuftrato, fufius ut puto, de hoc codice, ejufque conditione , ac var. le&ionum ufu & praeftantia aget . Amicorum votis noftra jam jungimus, quae fpes eft maxima, ut nec irrita, nec diuturna effe iìnant eruditi ambroiìanae bibliothecae cuftodes, de doftores, qui, non ignorant, quam infignis ex tanti codicis editione in ecclefiam , ac rem litterarum publicam emanatura fit utilitas.

PSAL. VERSJO

LXX.

I. H E X A P L .

SYRO-ESTR.

1 Maxdpiot; dvi[p ? b; òvx exopetòii kvßovXi[ dosßäv, 2 Kai èv ò83> djiaptooXcùv òvx ¿arri t

a g i

et*—jAtj—^

crXuX^ii cr*i

g i X ^

TtoV vSàtCùV t w

7 O tòv xapxòv avtov Svasi èv xaipa avrov .

scelestorum,

n i ^ x h A r ]

2 E t in v i a p e c c a t o -

2

r u m non c o n s t i t i t ,

5

tov fisXstfosi y j i s p , xaì wxìoc, . 6 Kai sarai ai; rò HuÀov tò rteyvrzvjibov Ttapà toc, SisBoSovc,

1 Beatusille v i r , q u i

i

n i u h a t ó n

cd.J3V.ni1

du-

JNTERP.

non abiit in Consilio

3 Kaì km xa&Spa Xoijjiùjv òvx èxdS-taev. 4 A ' À À ' )[ èv reo volito xvpiov tò 3-éXjifia dutov, K a / èv rèo vòuco • i «

LAT.

HEXAPL.

•tiA-

ü^—\.a

3 E t super consessu

3

c o r r u p t o r u non sedit.

2

4

ctiMcOiitia 3

5

Sed

in l e g e

mini

est

turn

ejus,

5 Et

in

beneplaci—

lege

meditabitur d i u

ct^CJIAJ

Do-

illius no-

ctuque . rr'AA.n

rT^ncpiné

6 Eritque ut lignum plantatum super p r o gressu aquarum ,

7

7 Quod fructum su-

X A J

um dabit t e p o r e s u o .

g i X - . i n ^ i n ^ a a g i

NOT A E IN

•giitipi TEXT.

SYRO-ESTR.

HEXAPL.

( 1 ) Ad marginem habetur hoc litterarum compendium qx» A i v , quo innuitur pfalmum hunc q i * c Ù t ^ A À , -feu 15 verfus compienti, qui accurate hic diÜinguuntur Simplex folos 1 4 numerat. Ea enim pro hemiilichio habet verf. Non fic impìì j non fic, quem noilra graecum fontem fecuta pro integro recenfet . ( 2 ) Hypolemnifco appoiìto varia haec lectio hexaplaris in margine defignatur „ c r f i c u ì n ì n ^ . V . .M. . et! , feilieet Aquila J Syrn.j Theodotio legunt deriforum, heb. textum fècuti, qui habet n ' s S . ( 3 ) D i f l i o haec lemnifcum exhibet,

hancque origenianam notam in margine

PSAL. HEBR. TEXT. u m n

n^is?

7 S 1

o

w

I

(j-a^X [J J J a _ * o

71*01

tzrò r ^ i r m

I

J—M »dp—oj

2

D K

3

4

n

n

run » i n n n m

5

1

. nWn

jJ j - ^ - ^ - î

^-J-AV^O 2

J—ola—io

j^p0?

6

Sy S t o

3

a

4

7

3 ZÌ7 super cathedra

4

in lege Domi-

ni voluntas, ejus , ovxoo-icsJL^o ) p — y - . ) f.—

io

io

5

6 Et in lege eius tne-

,{

ditabitur die ac nocte.

(oov-j 6 »J * J"*-^?

m s

2 Et in Consilio pec-

derisorum non sedit.

ovxoaiaJ-o %

D QT

r r m

viro , qui in via impro-

catorum non stetit 9

o

i^sn

1 Beatitudines suae sunt borum non ambulavit,

v

f ^ D

u/oiooa^j

INTERP. LAT.

rrcyn

n

r m r o

HEXAPL.

FERS. SYR. SIMPL.

ìnì^

Q W i

I.

6 Erit

sicut

arbor,

quae piantata est super

rivis aquarum ,

UOOV'—1 u.OìQI) I .1 °>o 7 y Et fructus suos dat in tempore suo.

NOTAE IN TEXT. SYRO-ESTR.

HEXAPL.

^.X^TU . n i . Aquilas habet loquctur. Porro non iòlum Aquilas, fed etiam Symmachus, Sc v 8t v i editio graeca ita legunt. V. Origen. Hexapl. ( 4 ) Hic ad vocem hanc extat obelus & nota rr'Av.ri . cri c d i i n l r r 2 \ - X n A , ideft Aquila habet quafi lignum plantatum fuper divifionibus aquarum. Quae le&io hebraicae analoga eli a»a «aba bjr. Graeci etiam codices h e xaplares, qui aetatem ferunt, obelum hic exhibent ad voc. tè rtyvrtvnévov. Bina alia exhibent ad repetitionem òvx ovroc, & ad illud dito irpoäwTrou lr\s ytjs, ut iudicaretur haec in hebraicis codicibus deiìderari.

P S A L . I. VERSIO

LXX.

HEXAPL,

SYRO-ESTR.

LAT.

HEXAPL.

INTERP.

SKaì rò tpvXXov dvrovütL c j i ^ u t i c r ^ i ^ o 8 8 Et folia eius non òvx dxTtoppuiiosrai, ì A j defluent, $Kaìrtdi>raoaa avitoii} 9 Et cuncta ea quae cij, xarsvoSaS-foerai. faciet prospere cedét. to O'vx ovtcùt; oi dos10 Non s i c , improbi, ßE%i

òvx

uA'W'ìi

ovtiùt;, o

xvodi;,

. 5 eringi n f i ^ c^nc?

àL non sic ;

cfcLrrt i

1 iSed sicut pulvisille

bv èxpÌTtrei ò aVe/zoc ^Jii c i ^ c i 1 ! n i h ' a ' a a g i quem dissipat ventus aitò rrpoooortov a pavimento terrae. z t A là tovto òvx ava.-tfcL rc^gi 12 12 Propter hoc non OTIIOOVTCLI

dasßsT^

èvn i x ^ x ^ T .

xplosi,

^ci

incuoi

. crlL^tm

13 ÖvSe oi djjiapmXoìcr*- "» iv ßovXrj Sixatcùv. • C E Ì È L . ' - I P I i^O'n }ivcùOX£t xvpio; òSbv Sixalcùv,

rfcL ^ r t f 13 6 CR'ANRW^TLZI

surgent

improbi in

iudicio , 13 Nec peccatores in Consilio iustorum. 14 Quia novit Dominus viam iustorum;

U Kaì cSoq dasßav n ^ j t ^ ' a n i J i n n c 3 n 15 1*5 Via vero impro— drtoXsTrat. '•iti re! V. borum peribit. NOTAE

IN TEXT.

SYRO-ESTR.

HEXAPL.

( 5 ) O r i g e n e s , Theodoretus aliique jam obfervarunt repetitionem hanc

non ^ a -

bsri in h e b r a e o , neque apud interpretum quempiam, exceptis L X X . S i m p l e x , qualis e x Gabrielis sionitae editione in parilien. ac londin. Polygl. extat, earn non h a b e t , fed erpeniana editio earn l e g i t , ut &c alia multa cum LXX confona, ut ob id

videatur

temporis fucceflu ad eofdem emendata. ( 6 ) Duplex ibi fignum appofitum. Alterum quidem, quod fequens icholium refpicit in margine notatum. c C A l , T u , T a

crii^u. c e X A c r i :

j Vet? r r ' - r ^ r i ^

P S A L . I. H E X A P L .

HEBR.

TEXT.

vi s te'» nvT iwn b i 9 • rr^ 1 "in p ì^h io D^unn p m OK -o il , rrn idsti "wn •op*1 ^ p ^ ' n toD^m tDyun myn Decorri 13 mrr ynv *o M . DpHie i"n

NOTAE

\n.T\ rr^..

VERS.

SYR.

JJ u-ojQ 9)

SIMPL.

t.O 8

INTERP.

8 Foliaque

LAT,

eius non.

defluunt j> (

.,

^;

£>o 9

jp Et omne quod agit3

yiiivJtbO completar. }—LOO? JJ IO10 Non sic 3 U J . J JUDO) non sic; }../,„ Jîa-Â. Di il 11 Sed sicut

iniqui

s

gluma,

quam dissipai yentus.

jX ),0, ^ . jXjf-o

¿C 12 ^aioaxuJ

iz Propterhocnon surge nt iniqui in iudicio, 13 Neque peccatores in

—^ )—^ väJO 13

coetu iustorum . 14 Quia cognoscit Do-

001

IN

JJ ^^sbo 14 ).—A*ìo|o l'i Lt-I. TEXT.

SYRO-ESTR.

hmnf ^

minus viam iustorum; ¡ó Fia autem impiorurn peribit.

HEXAPL.

n^V^^T"1* uXcis^n

S.Athanap. Nec peccatores in confilio vcl deliberadone juftorum. Pojlremo enim de its cogitabit, vel deliberabit : nam jujiis de regno fuo dat, peccatoribus vero dixit: convertentur peccatores in foveam t vel detndentur in infernum. Altero vero ligno Aquilae lectio indicatur . cctocu^i. cC A. in congregations. H.T. &Theod. cum eo confentiunt.

(7) Alteram fcholion ad h. v. in margine exhibetur . rrTi./w. i a ^ l qiAX^ . Iterum ejufdem (Athan.). Quia

qui colit & honorât thefaurum, vcl pecuniam.

cpX^ nnV

nom mmutauonem ejus