Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę! 9788328322783

Citation preview

Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi ich właścicieli. Autorzy oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autorzy oraz Wydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce. Redaktor prowadzący: Magdalena Dragon-Philipczyk Projekt okładki: Jan Paluch Grafika na okładce została wykorzystana za zgodą Shutterstock. Fotografie wykorzystane w książce pochodzą z prywatnego archiwum Sebastiana Kotow. W książce wykorzystano fragmenty wywiadu w przekładzie Magdaleny Macińskiej Wydawnictwo HELION ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63 e-mail: [email protected] WWW: http://onepress.pl (księgarnia internetowa, katalog książek) Drogi Czytelniku! Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres http://onepress.pl/user/opinie/tywyce_ebook Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję. ISBN: 978-83-283-2278-3 Copyright © Sebastian Kotow 2015   

Poleć książkę na Facebook.com Kup w wersji papierowej Oceń książkę

 Księgarnia internetowa  Lubię to! » Nasza społeczność

Tę książkę dedykuję mojej najbliższej rodzinie – rodzicom Grażynie i Tadeuszowi, to dzięki waszym staraniom i wsparciu nauczyłem się życiu realizować marzenia, mojemu bratu Filipowi – bo jest zawsze blisko oraz mojej córce Biance – jesteś zdolna do osiągnięcia i posiadania wszystkiego, czego zapragniesz. Wszystko jest w zasięgu Twoich możliwości. Sebastian Kotow

Spis treści Przedmowa .......................................................................................9 Wstęp ..............................................................................................13

Rozdział 1. Wyznaczaj i osiągaj cele

25

Siedem zasad wyznaczania celów ..................................................34 Metoda wyznaczania i osiągania celów .........................................39 Ćwiczenie .......................................................................................50 Inspirująca lektura dodatkowa .......................................................50

Rozdział 2. Znajdź swoją prawdziwą misję i cel

51

Materiały dodatkowe ......................................................................77 Inspirująca lektura dodatkowa .......................................................78

Rozdział 3. Dyscyplina myślenia

79

Wiara w siebie .................................................................................96 Ćwiczenie .......................................................................................98 Materiały dodatkowe ......................................................................98 Inspirująca lektura dodatkowa .......................................................99

Rozdział 4. Weź los w swoje ręce

101

Materiały dodatkowe ....................................................................119 Inspirująca lektura dodatkowa .....................................................119

–5–



Spis treści

Podsumowanie

 121

Nr 1 — Nauczyciele życia ...........................................................123 Nr 2 — Dowiedz się jak ...............................................................124 Nr 3 — Zmiana myślenia — zmiana życia ..................................125 Nr 4 — Siła wiary .........................................................................125 Nr 5 — Nikt nie jest lepszy od Ciebie ........................................126 Nr 6 — Co wewnątrz, to na zewnątrz ........................................126 Nr 7 — Siła koncentracji ..............................................................127

Zakończenie

129

–6–

Drogi Czytelniku Kiedy zastosujesz chociaż kilka rad z tej książki, możesz zdecydowanie poprawić jakość swojego życia i zrealizować swoje ważne marzenia. Możesz stać się odważniejszy, szczęśliwszy, wytrwały i jeszcze bardziej zadowolony z siebie. Będziesz wiedział, że nie ma cudów, sekretów, magicznych metod, dróg na skróty. Nikt już nie będzie mydlił Ci oczu pigułkami szczęścia, magicznymi miksturami i tajemnymi zaklęciami. Dzięki metodom przedstawionym na następnych stronach możesz dużo osiągnąć, jeżeli jesteś gotowy zapłacić cenę. Jak powiedział kiedyś Jim Rohn: „Nie możemy wynająć kogoś, żeby robił za nas pompki”.



Przedmowa



Przedmowa Edukacja to najsilniejsza siła, która może zmienić świat. NELSON MANDELA

Moje życie zawodowe zawsze było związane z biznesem i edukacją. Przede wszystkim fascynowała mnie wiedza, która mogła wpływać na poprawę jakości życia innych ludzi. Wiele lat spędziłem za granicą, studiowałem w USA i Wielkiej Brytanii, uczyłem się od wyjątkowych nauczycieli i mentorów. Pracowałem dla największych firm w branży finansowej, bankowości i doradztwie biznesowym w 19 krajach na świecie. W ciągu ostatnich 10 lat wspierałem menedżerów największych światowych korporacji w planowaniu strategicznym, zarządzaniu i rozwijaniu sprzedaży. Wygłaszałem 20-minutowe prelekcje na TEDx, jak również prowadziłem kilkudniowe intensywne seminaria. Prowadziłem zajęcia dla studentów zarządzania, uczestników programów MBA i studiów podyplomowych. Ponad 500 razy występowałem dla publiczności liczącej od 100 do 2500 osób. W moich programach i wykładach uczestniczyło w ciągu ostatnich kilku lat ponad 40 000 osób. Za każdym razem skupiałem się na tym samym: chciałem dać ludziom fakty, rzetelną wiedzę, łatwe w stosowaniu pomysły, metody i strategie, które mogą wykorzystać od razu. –9–



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



W 2005 r. przyjechałem do Polski, aby poprowadzić cykl szkoleń dla menedżerów dużej organizacji. W miesięczniku „Manager Magazine” zobaczyłem reklamę seminarium z udziałem Briana Tracy. Kilka miesięcy później byłem uczestnikiem tegoż seminarium, a za kilka kolejnych miesięcy wróciłem z USA do Polski i rozpocząłem wspaniałą przygodę budowania oddziału firmy Brian Tracy International, która trwała do 2012 roku. Brian Tracy zawsze był dla mnie postacią wyjątkową, legendą, autorytetem i wspaniałym mentorem. Przez ostatnie 10 lat był dla mnie jak „ojciec w biznesie” i wiele z tego, co w życiu osiągnąłem, zawdzięczam wdrażaniu w życie jego wskazówek i rad. Nasze wielogodzinne rozmowy, spotkania w Polsce i USA, wspólne podróżowanie było inspiracją do napisania tej książki.

Dlaczego właściwie powstała ta książka? Pilny student psychologii w pierwszych latach nauki poznaje ogromne spektrum wiedzy o motywach ludzkiego działania, motywacji i jej rodzajach, uczy się teorii wyznaczania i osiągania celów, tego, w jaki sposób działają emocje i jak wpływają na nasze funkcjonowanie. Problem w tym, że niewielu z nas studiuje psychologię i rozumie jej zagadnienia. Dlatego dla większości społeczeństwa sukcesy i osiągnięcia innych są kwestią cudu albo tajemnej wiedzy. Prawda jest jednak inna.

– 10 –



Przedmowa



Kiedy poznajemy teorię psychologii sukcesu czy psychologii motywacji, to okazuje się, że mogą być one podstawowym narzędziem w dokonywaniu zmian i realizowaniu życiowych celów. To bywa dla wielu osób odkrywcze i oszałamiające — pierwsze zetknięcie się z metodologią realizacji celów, poznanie koncepcji mówiących o tym, dlaczego tak, a nie inaczej działamy, albo skąd bierze się motywacja w życiu. Zaczyna się to wydawać proste. Proste nie znaczy jednak łatwe. Nie znalazłem jeszcze substytutu dla wysiłku, dyscypliny i ciężkiej pracy. Jednak praca nad sobą jest dużo bardziej satysfakcjonująca, kiedy wiemy, że korzystamy z rzetelnej wiedzy i widzimy efekty naszego działania. Kiedy w grudniu 2014 r. odwiedziłem ponownie Briana Tracy w jego domu w Solana Beach w Kalifornii, postanowiliśmy przenieść na papier idee oraz koncepcje, które pomogą wszystkim, którzy chcą zmian w życiu, ale nie wiedzą, jak ich dokonać i od czego zacząć. Ta książka to tzw. ABC — pierwsze kroki w zmianie. Zebraliśmy nasze osobiste doświadczenia, wyciągnęliśmy kwintesencję z rozległych teorii i pokazaliśmy praktyczne zastosowanie w codziennym życiu. Najwspanialsze historie, jakie słyszałem od uczestników moich szkoleń i seminariów, to relacje na temat ich sukcesów, które osiągnęli dzięki zastosowaniu narzędzi zaproponowanych w książce. Najwspanialsze doświadczenie, jakie może być Twoim udziałem, to poczucie, że w pełni kontrolujesz swoje życie i przyszłość. Książka ta pokaże Ci, jak wziąć ster przyszłości w swoje ręce, jak nadać swojemu życiu przyśpieszenie

– 11 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



i pomknąć do przodu. Życzymy Ci sukcesu w ekscytujących miesiącach i latach, które na Ciebie czekają, jeżeli tylko zastosujesz pomysły zawarte w tej książce.

BRIAN TRACY I SEBASTIAN KOTOW 2013 ROK

PODCZAS SZKOLENIA W WARSZAWIE,

– 12 –



Wstęp



Wstęp „Nasz mózg zarządza milionem reakcji chemicznych w organizmie w ciągu minuty. Liczba możliwych połączeń między neuronami i ich konfiguracji jest tak duża, że pisana ręcznie stworzyłaby wers długości 10,5 miliona kilometrów. Nie istnieją dla nas bariery. Nie ma na świecie człowieka, który choć zbliżyłby się do wykorzystania całkowitych możliwości umysłu. Nasze nieprawdziwe przekonania i niewiedza o naszych możliwościach są naszym największym wrogiem”. PROF. DAVID SAMULES, INSTYTUT WEIZMANNA

Sebastian: Brian, każdego roku spotykasz tysiące ludzi na swoich seminariach, rozmawiasz z nimi, zadają ci wiele pytań — co w twojej ocenie jest największym złodziejem szans i zadowolenia z życia? Brian: Opowiem ci pewną anegdotę. Młody człowiek zwrócił się kiedyś do filozofa ze słowami: „Życie jest ciężkie”. Filozof po namyśle odparł: „W porównaniu do czego?”. Prawie każdego dnia dostrzegam u ludzi duże poczucie niezadowolenia i rozczarowania wynikające z nierealnych oczekiwań co do siebie i co do życia. Z jakiegoś dziwnego powodu ludzie nie chcą dostrzec i zrozumieć jednej z żelaznych zasad ludzkiego losu, a mianowicie tego, że w drodze do sukcesu – 13 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



trzeba doświadczyć czasem bólu, zawsze wysiłku i regularnie — rozczarowania. Musimy konfrontować się z niepowodzeniami i z własnymi rozterkami. Ludzie są nagradzani na forum za to, nad czym pracowali w pocie czoła i pokonując demony własnej wyobraźni. W pewnej reklamie znany piłkarz Leo Messi powiedział: „17 lat zajęło mi, aby odnieść sukces »z dnia na dzień«”. Tak więc konieczna jest akceptacja faktu, że może być ciężko, że doświadczymy rozczarowania i niepowodzeń, że zajmie to sporo czasu, i chyba najważniejsze  że największą walkę musimy stoczyć z samym sobą. A kiedy się już tego podejmiemy, inne walki będą dużo łatwiejsze. Sebastian: To prawda, że praca nad sobą bywa bardzo trudna. Doświadczamy lęku i strachu — czy się uda, czy dam radę, czy to ma sens? Jest takie powiedzenie, że prawdziwa wolność jest po drugiej stronie strachu. Co o tym sądzisz? Brian: Zgadzam się z tym, że strach paraliżuje ludzi i często zabija ich marzenia. Moje doświadczenie pokazuje jedną wartościową lekcję, a mianowicie — strach wynika bardzo często z braku wiedzy lub braku kompetencji. To są elementy, na które mamy wpływ  możemy poszerzać naszą wiedzę i rozwijać nasze kompetencje. Im większa wiedza, wyższa świadomość, lepiej wykształcone kompetencje, tym mniejszy bywa strach. Wiedza daje siłę i pewność siebie, kompetencje utwierdzają i ugruntowują nasze poczucie własnej wartości. cdn. Życie jest cudowne i cenne. Możesz dzisiaj korzystać z nieograniczonego zasobu możliwości, które nie były dostępne dla poprzednich pokoleń. – 14 –



Wstęp



Według statystyków zakres wiedzy dostępny na świecie, który kiedyś podwajał się co kilkadziesiąt lat, później co 12, teraz co 4 lata — w 2020 roku będzie podwajał się co 72 godziny. Eksplozja kreatywności, informacji i technologii zaskakuje nas każdego niemal dnia. To najlepszy czas w historii ludzkości, a przyszłość zapowiada się bardzo ciekawie. Benjamin Franklin napisał kiedyś: „Cenisz swoje życie? Zatem nie marnuj czasu, bo to z niego utkane jest życie”. Zrozumiałem, że największym marnotrawstwem życiowym nie jest wcale seria niezapowiedzianych przerywników, nagłych sytuacji, gości czy telefonów. Największym marnotrawstwem jest życie bez celu, bez jasnego poczucia sensu. Stare powiedzenie, że „brak planu skazuje człowieka na porażkę”, okazuje się w wielu przypadkach prawdziwe i smutne. Wielu ludzi żyje, jakby było psem goniącym za zającem przez pole. Pies goni zająca, nagle kolejny zając wyskakuje i pies leci za nim. Kiedy prawie już go ma, pojawia się trzeci zając i pies leci w innym kierunku. Na koniec dnia pies pada ze zmęczenia, a nie złapał jeszcze żadnego zająca. To jest historia o tym, kiedy ma się zbyt dużo życiorysów i ścieżek karier. Kiedy jest to niebezpieczne? Kiedy ludzie nie mają jasności co do swoich celów, gonią za pierwszą pracą, potem koleją i kolejną. Szukają jednej inwestycji, a potem kolejnej. Wdają się w kolejne związki. Według danych statystycznych w ciągu godziny w czasie oglądania telewizji przeciętny człowiek zmienia kanał ponad 100 razy. W rezultacie rzadko ogląda którykolwiek program do końca. Często tak właśnie ludzie przeżywają swoje życie.

– 15 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Kilka dni temu spotkałem się z wyjątkowym człowiekiem, który osiągnął w życiu wiele sukcesów. Jest biznesmenem, filantropem, kolekcjonerem sztuki. Mieszka w Orlando na Florydzie. Będąc u niego w domu, przeglądałem na półce książki wielu znanych i cenionych autorytetów z szeroko pojętej dziedziny psychologii sukcesu. Zapytałem go: „Rod, co według ciebie jest najistotniejsze w tych wszystkich książkach, ale i w twoich doświadczeniach? Co poradziłbyś młodym ludziom, którzy dopiero zaczynają?”. Odpowiedział: „Wydaje mi się, że wiem, co jest największą przeszkodą”. „Co to jest?”  zapytałem. Odpowiedział: „Brak jasności w zakresie tego, co chcemy w życiu osiągnąć”. Po czym po chwili dodał: „Jest jeszcze jedna, większa przeszkoda, a mianowicie niedoprowadzanie spraw do końca”. Wiem, że pomyślisz: „To banalne”. Jednak zastanów się, ilu wartościowych tematów, projektów, pomysłów nie skończyłeś? Umiejętność koncentracji i skupienia się na jednym zadaniu w drodze do realizacji celu jest koniecznym elementem sukcesu. Na kolejnych stronach pokażę Ci, w jaki sposób to osiągnąć. Wyjaśnię krok po kroku, jak wygląda system wyznaczania i osiągania celów, którego nauczyłem się od Briana Tracy. Ty też będziesz mógł stosować go w swoim życiu i osiągnąć, co zechcesz, szybciej niż do tej pory. Sebastian: Brian, jakie były twoje początki i skąd wziął się system ustalania i realizowania celów w twoim życiu? Brian: Kiedy byłem młodym człowiekiem, rzuciłem szkołę i wyruszyłem w świat. Imałem się różnych zajęć: pracowałem na zmywaku, w budowlance, w fabryce, na ranczo, jako mary– 16 –



Wstęp



narz na norweskim statku towarowym na Atlantyku, a nawet na farmie, gdzie spałem na sianie i jadłem posiłki z rodziną farmera. Kiedy nie mogłem już znaleźć pracy fizycznej, zacząłem pracować jako akwizytor. Żeby móc opłacić sobie pokój na stancji, codziennie musiałem coś sprzedać. Pewnego dnia, siedząc samotnie w moim małym pokoiku, spontanicznie wziąłem kartkę papieru i spisałem listę celów, które pragnąłem osiągnąć w kolejnych miesiącach. Kartka gdzieś się zgubiła i nigdy już jej nie widziałem. Tymczasem stało się coś niewiarygodnego — w ciągu zaledwie 30 dni moje życie się bardzo zmieniło. Moim głównym celem był jak największy zarobek ze sprzedaży. W ciągu następnego tygodnia poznałem metodę sprzedaży, która zadziałała lepiej niż cokolwiek innego. Dzięki niej potroiłem swoją sprzedaż pierwszego i kolejnego dnia. W ciągu miesiąca stałem się czołowym sprzedawcą w 32-osobowym zespole. Wtedy przedsiębiorca, który założył firmę, sprzedał cały biznes innemu przedsiębiorcy, który właśnie osiedlił się w mieście. Dokładnie miesiąc po tym, jak spisałem sobie listę celów, nowy szef dał mi stałą pensję w wysokości 1000 dolarów i nadzór nad resztą sprzedawców. To było więcej, niż kiedykolwiek zarobiłem. Był to też cel na szczycie mojej listy. W ciągu roku dwa razy zmieniłem pracę. Zwiększyłem swój dochód o prawie 500%, zatrudniłem nowy zespół sprzedażowy do nowej firmy i wprowadziłem się do pięknie umeblowanego mieszkania. Zamiast w fast foodach zacząłem jadać – 17 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



w eleganckich restauracjach. Z autobusu i taksówki przesiadłem się do własnego samochodu. Z ledwo wiążącego koniec z końcem sprzedawcy stałem się menedżerem, mającym pod sobą 95-osobowy zespół i sześć biur zarabiających miliony dolarów co miesiąc. Sebastian: To rzeczywiście duża zmiana — jaki jednak wpływ miała na nią ta kartka z celami? Brian: Zdałem sobie wtedy sprawę, że proces wyznaczania celów ma w sobie coś niezwykłego. Przekonałem się, że kiedy spisujesz swoje cele na kartce, to tak naprawdę wpisujesz je do programu w swojej podświadomości, gdzie nabierają one mocy. Twoja podświadomość, a następnie nadświadomość pracuje nad tymi celami 24 godziny na dobę, podczas gdy ty chodzisz i śpisz. Kiedy już nastawisz swój umysł na jasno sformułowane i spisane cele, uaktywnisz cały zasób mocy umysłowych, z których przeciętna osoba rzadko korzysta. Obrazy, wizualizacje, które tworzymy, nie są oceniane przez umysł jako coś nieprawdziwego. Umysł zaczyna akceptować to jako naszą rzeczywistość i w życiu zaczynają pojawiać się szanse i możliwości. cdn. Cele i wizja tego, czego chcemy, powodują, że zaczynamy przyciągać do swojego życia ludzi i okoliczności, które są zgodne z naszymi celami. Zaczynają Ci przychodzić do głowy pomysły, które pozwolą Ci zbliżyć się do celów. Stajesz się bardziej uważny i świadomy tego, co pomoże Ci jeszcze szybciej osiągnąć cele. Kiedy zyskasz jasność co do tego, czego pragniesz, Twój zewnętrzny świat rezultatów zacznie niczym lustro odzwierciedlać Twój wewnętrzny świat idei i obrazów. – 18 –



Wstęp



Ludzki mózg ma niepojęte wręcz możliwości realizacji najbardziej kompleksowych działań i osiągania ambitnych celów. Niedawno w USA powstał projekt BRAIN Initiative, który wspierają takie firmy jak Google i General Electric, z budżetem w wysokości ponad 300 milionów dolarów. Jego celem jest m.in. zrozumienie sposobu działania mózgu, jego funkcjonalności, i dzięki temu zrewolucjonizowanie nauki i upowszechnienie wiedzy, jak możemy korzystać z mózgu w szerszym zakresie. Cele są paliwem dla umysłu — pobudzają go, generują emocje i inicjują motywację. Brian poświecił temu zagadnieniu wiele lat pracy, moim celem jest popularyzowanie wielu skutecznych modeli na jeszcze większą skalę. W realizacji celów ważnych jest kilka elementów — te podstawowe, jak spisana odpowiednio lista celów i sposób planowania ich realizacji. To, jak wyznaczać priorytety i jak się zorganizować. W jaki sposób nastawić się na cele we wszystkim, co się robi. Cele są narzędziem do dyscyplinowania się i skupiania na tym, czego chce się w życiu. Znam wiele osób, które dzięki umiejętności stawiania i realizowania celów osiągnęły niebywały sukces, mknąc po szczeblach kariery, budując swój biznes czy realizując różnego rodzaju marzenia, które wcześniej były tylko niedostępną iluzją. Niektórzy stali się milionerami i liderami dużych organizacji. Zawarli szczęśliwe małżeństwa, kupili piękne domy w najlepszych dzielnicach. Cieszą się niezależnością finansową, – 19 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



ale co równie ważne — świadomością tego, co działa, i jak można osiągać powtarzalne rezultaty. A to wszystko zaczęło się od umiejętności wyznaczania celów. Kiedy zaczniesz stosować zasady systematycznego wyznaczania celów, zaczniesz osiągać efekty proporcjonalne do włożonego w nie wysiłku. Twoje wyniki z przeciętnych staną się nadzwyczajne. Staniesz się kompetentny i twórczy. Uruchomisz swoje umysłowe moce i osiągniesz sukces, który zadziwi nie tylko Twoje otoczenie, ale zaskoczy i Ciebie. Thomas Carlyle napisał: „Człowiek bez celu nie poczyni postępu nawet na najprostszej drodze. Człowiek, który ma przed sobą jasny cel, poczyni postępy nawet na najbardziej krętej ścieżce”. Miliardera naftowego H.L. Hunta, który zaczynał jako syn dzierżawcy ziemi z Arkansas, a stał się jednym z najbogatszych ludzi na ziemi, zapytano pewnego razu o sekret sukcesu. Odpowiedział, że są dwa warunki sukcesu. Po pierwsze, trzeba podjąć decyzję co do tego, czego się dokładnie chce. Większość ludzi nigdy tego nie robi. Po drugie, należy określić cenę, jaką trzeba będzie zapłacić za osiągnięcie tego celu, a potem przystąpić do pracy. Cena sukcesu ma podwójny wymiar. Po pierwsze, musi być zapłacona z wyprzedzeniem. To nie restauracja, w której można zapłacić rachunek po posiłku. To stołówka, w której płaci się za obiad, zanim się go dostanie. Po drugie, cena musi być zapłacona w całości, zanim będziesz mógł cieszyć się sukcesem. Nie ma tu taryfy ulgowej. – 20 –



Wstęp



W każdym momencie swojego życia będziesz w stanie stwierdzić, jak wysoką cenę przyjdzie Ci zapłacić. Rozejrzyj się wokół. Twój obecny styl życia, dochód i poziom sukcesu będą odzwierciedleniem ceny, jaką zapłaciłeś do tej pory. Jeżeli jesteś niezadowolony z tego, co osiągnąłeś, możesz natychmiast przystąpić do pracy i zacząć płacić cenę za rezultaty, którymi chcesz się cieszyć w przyszłości. Nie ma tutaj ograniczeń poza tymi, które narzucisz sobie sam. Wygłosiłem w swoim życiu setki wykładów, prowadziłem wiele wystąpień inspiracyjnych, transmisji, w których uczestniczyło nawet 200 tys. uczestników. Zawsze powtarzam uczestnikom przesłanie, którego nauczył mnie Brian, a które sprawdziłem na własnej skórze, a mianowicie: „Zdecyduj, czego dokładnie chcesz, zapisz to, sporządź plan, jak to osiągnąć, a następnie pracuj nad nim każdego dnia”. Jedno z moich ulubionych powiedzeń brzmi: „Do miejsc, do których warto dojść, nie ma dróg na skróty”. Tak samo jest z celami. Zadziwia mnie bardzo często, jak ludzie komplikują sobie życie, szukają dróg na skróty, karmią się wątpliwościami, zamiast zaufać, ruszyć do przodu, wykorzystać wiedzę i algorytmy, które działają w tak wielu przypadkach. Nie próbując — odbieramy sobie szansę na niepowodzenie, to nas uspokaja i dzięki temu nie przeżyjemy rozczarowania. Ale nie próbując — odbieramy sobie również szanse na sukces.

– 21 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Od czego zacząć? Niemal 90% naszego życia zdeterminowane jest przez nawyki. Od momentu, kiedy wstajesz rano, po moment, kiedy idziesz spać. Ludzie sukcesu to ci, którzy wyrobili sobie nawyki sukcesu. Ludzie nieodnoszący sukcesów to ci, którzy jeszcze takich nawyków nie wypracowali. Zatem jaki nawyk będzie przydatny na początek? Najważniejszy nawyk, który powinieneś sobie wypracować, to regularne stawianie sobie celów. Nawyk ten przyczyni się do poprawy Twojego życia bardziej niż jakikolwiek inny. Musimy wyjaśnić sobie jednak bardzo ważną kwestię. Wiele osób zatrzymuje się na etapie wyznaczania celów i jest sfrustrowanych brakiem rezultatów. Nie wystarczy oczywiście samo wyznaczanie celów. Musisz także opanować kluczowe umiejętności ich osiągania. Potrzebna jest wiedza o tym, jak utrzymać pozytywne nastawienie w obliczu trudności. Musimy nauczyć się tego, jak wziąć pełną odpowiedzialność za swoje życie i za to, co nam się przydarza. Musisz także określić swoje szczególne umiejętności, mocne strony i zdobyć taką pozycję w branży, która da Ci sukces. Kolejny krok to doskonalenie wiedzy i umiejętności, tak abyś osiągnął mistrzostwo osobiste. Wreszcie: musisz nauczyć się, jak wyrobić sobie dwie bliźniacze umiejętności: odwagę i wytrwałość, bez których sukces nie jest możliwy. Naucz się, jak pokonywać lęki i wąt-

– 22 –



Wstęp



pliwości, które wstrzymują większość osób. Musisz wyrobić w sobie niezachwianą determinację. Na kolejnych stronach poznasz skuteczne systemy osiągania celów, które dla Ciebie są ważne. Poznasz modele efektywnego działania i budowania nawyków. Dowiesz się, jak zwiększyć swój dochód i osiągnąć niezależność finansową. Dowiesz się, jak zbudować cudowne życie rodzinne i jak wyznaczać i osiągać cele w zakresie zdrowia i spokoju wewnętrznego. Oszczędzisz sobie wiele lat ciężkiej pracy, a dzięki poznanym metodom osiągniesz wyjątkowe rezultaty. Umiejętność wyznaczania i osiągania celów to jak oś koła. Wszystko się kręci wokół niej. Będzie Ci ona służyć przez resztę życia. A zatem do dzieła!

– 23 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!

– 24 –



Rozdział 1.

Wyznaczaj i osiągaj cele „Najlepszym sposobem, żeby coś zacząć, jest przestać mówić i zacząć działać”. WALT DISNEY

Brian: Sebastian, od kiedy pamiętam, temat celów, moja metodologia w ich realizacji były twoją pasją. Prowadziłeś na ten temat szkolenia i wykłady. Jak wiesz, ja jestem wręcz obsesyjnie związany z tym tematem. A co przekonuje ciebie? Sebastian: Prostota, dane i osobiste doświadczenia. Według statystyk opublikowanych przez „Forbes” w 2014 r. na świecie jest prawie 1,5 tys. miliarderów. Spośród nich 80% jest nastawione na realizację konkretnych celów, 81 proc. codziennie wykonuje listę zadań, 86% wierzy w pracę nad sobą i samodoskonalenie, a 44 proc. wstaje co najmniej 3 godziny przed rozpoczęciem pracy. Te dane niosą ze sobą pewne wartościowe przesłanie. Jeżeli popatrzymy przez pryzmat sukcesu finansowego, nie da się zignorować, jak duży procent z tych ludzi ma nawyki związane ze stawianiem i realizacją celów. Czy postępując w ten sposób, mamy gwarancję sukcesu? Nie. Może jednak warto spróbować? – 25 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Umiejętność wyznaczania celów i planowania to mistrzowska umiejętność ludzi sukcesu. Rozwinięcie tej umiejętności i wypracowanie odpowiedniego nawyku bardziej przyczyni się do osiągnięcia sukcesu niż opanowanie jakiejkolwiek innej umiejętności. Podobnie jak jest w innych dziedzinach, proces stawiania celów przyswoisz najlepiej poprzez uczenie się go i powtarzanie tyle razy, aż stanie się tak naturalny jak oddychanie. Twoim celem w zakresie zmiany zachowania powinno być regularne stawianie celów. Powinieneś tak skoncentrować się na tym, czego chcesz, abyś codziennie robił wszystko to, co przybliża Cię do celu. Kilka lat temu w USA przeprowadzono badanie, w którym zapytano grupę wybitnych biznesmenów, jakie cechy pozwoliły im wznieść się ponad 90% społeczeństwa. Jedną z cech, jaką wymienili, była inteligencja. Kiedy jednak poproszono ich o zdefiniowanie tej cechy, większość respondentów była zdania, że inteligencja to raczej sposób działania niż IQ lub stopnie w szkole. Twierdzili, że w sposób inteligentny zachowują się ludzie sukcesu, natomiast ci, którym się nie powiodło, wykazują się brakiem inteligencji. Zdarza się, że absolwenci najlepszych uniwersytetów, o najwyższym poziomie IQ, zachowują się głupio, natomiast osoby o ograniczonych możliwościach życiowych i skromnych początkach wykazują się niezwykle inteligentnym zachowaniem. Warto zatem postawić pytanie: Jakie zachowanie można by określić jako przejaw inteligencji?

– 26 –



Wyznaczaj i osiągaj cele



Odpowiedź jest dość prosta. W mojej ocenie inteligentne zachowanie to takie, które pozwala zrobić krok naprzód w kierunku tego, co postanowiłeś osiągnąć. Zachowanie głupie lub też nieinteligentne to takie, które odsuwa Cię od zamierzonego celu. Jeżeli na przykład postanowiłeś poprawić swoje zdrowie i sprawność, to wszystko, co robisz, aby przybliżyć się do tego celu, będzie inteligentne. Wszystko, co robisz lub też czego nie robisz, a co odsuwa Cię od zdrowia i sprawności fizycznej, będzie z definicji nierozsądne. Jeżeli na przykład chcesz cieszyć się wysokimi dochodami i stać się niezależny finansowo, to wszystko, co robisz, a co pozwala Ci podwyższyć osobistą wartość i budować rezerwy finansowe, jest inteligentne. Za każdym razem, kiedy robisz coś, co oddala Cię od niezależności finansowej, lub też gdy robisz coś, co nie zbliża Cię do niezależności finansowej, zachowujesz się nieinteligentnie — w odniesieniu do tego, czego Ty sam naprawdę pragniesz. Moim serdecznym przyjacielem jest prof. Tony Buzan. Jest cenionym na całym świecie autorytetem w zakresie mózgu, twórcą i popularyzatorem MindMap, autorem 140 książek, byłym redaktorem naczelnym „Mensa Journal”. Geniusz, poeta, twórca wyjątkowych modeli intelektualnych rozwijających nasze możliwości umysłowe. Tony podzielił się ze mną niezwykle ważnym odkryciem. Nasza inteligencja może się zmieniać i wzrastać. Im lepiej wykorzystujesz swój umysł, korzystasz z jego zasobów, zmuszasz do działania — tym wyższe będzie Twoje IQ.

– 27 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



SEBASTIAN KOTOW I PROF. TONY BUZAN — W DOMU TONY’EGO BUZANA W MARLOW, UK

Trening mentalny zwiększa sprawność intelektualną, podobnie jak trening mięśni zwiększa sprawność fizyczną. Pracując codziennie nad jasno określonymi celami, szukając rozwiązań, rozbudzając kreatywność, stopniowo zaczniesz działać coraz bardziej inteligentnie. Człowiek niejako „automatycznie” osiąga swoje cele. Mechanizm działania, efektywnego odnajdywania możliwości, proces, który zachodzi w naszym mózgu, jeżeli stymulujemy jego pracę we właściwy sposób, doprowadza nas do ponadprzeciętnych rezultatów. Ludzie to jedyne istoty na ziemi, które posiadają tę niezwykłą zdolność. Mechanizm sukcesu działa cały czas na poziomie świadomości i podświadomości. Działa na Ciebie motywująco i ukie– 28 –



Wyznaczaj i osiągaj cele



runkowuje na osiąganie celów, które sobie wyznaczyłeś. To prawie jak włącznik światła. Kiedy go włączysz, światło pozostanie włączone, dopóki go nie wyłączysz. Wyjaśnię to w bardziej szczegółowy sposób w dalszej części rozdziału. Trudność polega na tym, że u większości ludzi mechanizm automatycznego wyznaczania celów pozostaje niewłączony. Niekiedy nawet jeżeli został włączony, pozostajemy nastawieni na osiąganie celów o niewielkiej wartości. Niektórzy ludzie, przychodząc rano do pracy, zastanawiają się przede wszystkim nad tym, co będą robić w czasie lunchu. Po południu myślą o tym, co obejrzą w telewizji wieczorem. Ich główny cel na weekend to miłe spędzenie czasu, dobre piwo i uprawianie naszego narodowego sportu, czyli „grillingu”. Lekturę gazety zaczynają od wyników sportowych z ostatniej doby. Idąc na zakupy, chcą wydać całą zawartość portfela oraz obciążyć w pełni kartę kredytową. Chcą przede wszystkim poczuć ulgę od odczuwanego napięcia, a nie znaleźć sposób na osiągnięcie celu. Stawianie sobie takich celów skazuje ich na „sukces”. Osiągają go zazwyczaj regularnie. Jeżeli ich to cieszy i daje satysfakcję w życiu, załatwia to sprawę. Jednak wiele osób czuje głód zdobycia czegoś lepszego i poprawienia jakości swojego życia, więc podejście opisane powyżej w ich wypadku nie wystarczy. Oto jedna z najważniejszych zasad sukcesu, które poznałem: „Wszystko się liczy!”. Wszystko, co robisz, powoduje albo rozwój, albo stagnację. To, co robisz, może być albo pomocne, albo szkodliwe. Każde działanie lub jego brak albo przybliża Cię do celu, albo Cię od niego oddala. Nic nie pozostaje neutralne. Wszystko się liczy. – 29 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Grę o życie i satysfakcję wygrywa się, podejmując określone działania. Przegrywa się ją, nie przystępując do gry albo nie będąc świadomym jej zasad. Jeżeli nie włączysz mechanizmu sukcesu i nie pozostawisz go włączonego aż do osiągnięcia wyznaczonych celów, to możesz przegrać swoją grę o życie. Każda osoba ma też w swojej podświadomości wpisany mechanizm porażki. Mechanizm ten jest widoczny, kiedy ludzie szukają najkrótszego i najłatwiejszego sposobu pozyskania tego, czego pragną. Większość ludzi idzie po linii najmniejszego oporu. Wolą zajmować się tym, co przyjemne i łatwe w perspektywie krótkoterminowej, zamiast tym, co trudne i konieczne, a co zapewni lepsze rezultaty w perspektywie długoterminowej. Znam pewnego człowieka, ultramaratończyka — Deana Karnazesa. Jest w Księdze rekordów Guinnessa dzięki przebiegnięciu 560 km non stop bez snu w 80 godzin i 44 minuty. Ma na swoim koncie wiele innych wyczynów, np. przebiegnięcie 50 maratonów w 50 dni w 50 różnych stanach w USA. Dean uważa, że ogromnym wyzwaniem dzisiejszych czasów jest to, że szukamy komfortu i minimalizujemy wysiłek w każdy możliwy sposób. Takie działanie w konsekwencji doprowadza do tego, że jesteśmy przygnębieni i niezadowoleni z siebie, bo to pokonywanie przeszkód, ograniczeń i wysiłek przynoszą dumę i radość z osiągania, eksplorowania i doświadczania życia. Zgadzam się z tym. Można zatem polubić ból? A może trzeba? Może się to wydawać masochistyczne, ale wszystko zależy od tego, jakie znaczenie nadajemy temu, co robimy w życiu. Każdego ranka stoisz zatem przed wyborem. Czy zajmiesz się tym, co jest łatwe i przyjemne, czy tym, co trudne i konieczne? – 30 –



Wyznaczaj i osiągaj cele



Czy wstajesz i szykujesz się na czekające Cię wyzwania, czy też zabierasz się za czytanie gazety i oglądanie telewizji? Najlepszą drogą do analizy wartości danego zachowania jest spojrzenie na nie poprzez pryzmat potencjalnych konsekwencji długoterminowych. Jeżeli jakieś zachowanie jest wartościowe, to będzie miało znaczące konsekwencje w Twoim życiu. Jeżeli jakieś zachowanie nie jest ważne, to nie będzie miało ono żadnych konsekwencji. Jeżeli na przykład pijesz kawę, czytasz gazety i oglądasz telewizję, to zachowania te po nabraniu intensywności mogą mieć negatywny wpływ na Twoje zdrowie, szczęście i dobrobyt. Możesz wykonywać te czynności godzinami. Możesz stać się jednym z najbardziej zręcznych czytelników gazet, widzem telewizji czy też amatorem kawy w historii i nie będzie to miało żadnego wpływu na Twoją przyszłość. W istocie są to nieważne zachowania o niewielkiej wartości, jako że nie mają one pozytywnych konsekwencji. Z drugiej strony, czytanie przez 30 – 60 minut co rano po przebudzeniu, wysiłek fizyczny trzy – cztery razy w tygodniu oraz skupianie się na tym, aby swój czas wykorzystać w jak najbardziej wartościowy sposób, będzie miało znaczące konsekwencje dla przyszłości. Jeżeli tylko takie zachowania staną się Twoim nawykiem, osiągniesz w życiu znacznie więcej niż przeciętna osoba. Każdego ranka, kiedy zadzwoni budzik, masz szansę ponownie dokonać wyboru jednego z tych dwóch kierunków. A liczy się wszystko. Istnieje jedna cecha, która od wieków decyduje o sukcesie lub porażce, szczęściu lub nieszczęściu, szacunku lub braku poszanowania. Jest jedną z wartości, które najbardziej cenię u innych; pracuję nad nią u siebie. Jest nią samodyscyplina. – 31 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Ludzie, którzy odnoszą sukcesy i czują się szczęśliwi, zawsze byli bardziej zdyscyplinowani niż reszta. Elbert Hubbart napisał: „Samodyscyplina to umiejętność zrobienia tego, co się powinno, wtedy, kiedy się powinno to zrobić, niezależnie od tego, czy ma się na to ochotę, czy nie”. Łatwo jest coś wykonać, kiedy się ma na to ochotę, kiedy jest to przyjemne, łatwe i wygodne. Kiedy jednak robi się trudno i trzeba zmagać się z chęcią, aby pójść po linii najmniejszego oporu, potrzebna jest dyscyplina. Cudownym efektem ubocznym jest jednak to, że im większą dyscyplinę sobie narzucisz, tym bardziej będziesz siebie lubił i szanował. Staniesz się lepszym i silniejszym człowiekiem. Im bardziej będziesz praktykował samodyscyplinę, tym więcej uda Ci się zrobić i tym lepiej będziesz się czuł psychicznie. Samodyscyplina karmi pozytywne emocje, generuje radość i zadowolenie z siebie. Samodyscyplina nie tylko przynosi praktyczne korzyści, ale także wpływa pozytywnie na nastawienie i poczucie własnej wartości oraz pozytywny obraz samego siebie. Nie ma obszaru w życiu, w którym samodyscyplina byłaby równie ważna jak w obszarze wyznaczania celów i pracy nad nimi. W badaniu przeprowadzonym kilka lat temu przez dr Karen Horney z Nowego Jorku uczestników nauczono, jak stawiać cele, a rezultaty ich działań były monitorowane przez następne miesiące i lata. To, czego się nauczyli, było niesamowite! Uczestnicy badania osiągnęli 95% z wyznaczonych sobie celów. Tylko pomyśl: odsetek sukcesu dla osób wyznaczają– 32 –



Wyznaczaj i osiągaj cele



cych cele wyniósł 95%! Jest to niezwykle zaskakujące, chociaż w pełni zgodne z najnowszą wiedzą. Badanie to stanowi naukowy dowód na to, co wiemy od wieków. Ludzkie działania są celowe. Ludzie stawiają i osiągają cele w sposób automatyczny i łatwy, jeżeli tylko się tego podejmą. Kiedy tylko osiągniesz pełną jasność tego, czego pragniesz, a następnie zdyscyplinujesz się na tyle, żeby robić więcej rzeczy, które Cię do tego zbliżą, osiągniesz sukces. Algorytm jest prosty. Nie łatwy, ale prosty i wart wypróbowania. Oto pytanie: skoro stawianie i osiąganie celów jest automatyczne i wbudowane w naszą naturę, to dlaczego tak niewielu ludzi stawia sobie cele? Na podstawie różnych badań szacuje się, że zaledwie kilka procent osób dorosłych posiada jasno sformułowane, spisane i skonkretyzowane cele wraz z planem działania, nad którym pracują każdego dnia. Pod koniec swojej kariery zawodowej te kilka procent osób, które spisały swoje cele, żyje w otoczeniu zrealizowanych marzeń, zarabia więcej niż inni, jest usatysfakcjonowane i zadowolone z siebie. Potem inni oceniają to jako „szczęście” albo „udało się”. Sukcesy się jednak nie „udają”, są wynikiem procesu realizacji celów, napędzanego samodyscypliną i wytrwałością. Wyznaczanie celów można opisać za pomocą siedmiu zasad. Są to ogólne zasady, które można zastosować do prawie każdego celu. Niemożność osiągnięcia celów wynika z deficytów w zakresie jednego z tych siedmiu kluczowych obszarów. Edwin A. Locke, amerykański psycholog, twórca jednej z ważniejszych teorii na temat ustalania celów, stwierdził, że cele stanowią ogromny napęd motywacyjny do działania. Jego – 33 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



model zawarty w 4 krokach — 1. Teraz, 2. Cel, 3. Kiedy, 4. Jak — stanowi prostą metodologię i wskazówkę do tego, o czym będę pisał w dalszej części książki. Cele mają jeszcze jedną ważną cechę — same w sobie stanowią motywator do ich realizacji i wpływają na siłę emocji potrzebną do działania.

Siedem zasad wyznaczania celów #1 Po pierwsze, cele powinny być jasne, konkretne i powinny zostać spisane. Cel nie może być mglisty lub ogólny, jak na przykład osiągnięcie szczęścia czy też zarobienie większej ilości pieniędzy. Cel musi być określony, konkretny, osiągalny i taki, żeby można go było wizualizować i sobie wyobrazić. #2 Po drugie, cele muszą być mierzalne i obiektywne, tak aby osoba trzecia mogła je przeanalizować i ocenić. „Zarobienie dużej ilości pieniędzy” nie jest żadnym celem. To tylko pobożne życzenie lub fantazja, którą podzielają wszyscy. Zarobienie określonej sumy pieniędzy w danym okresie to z kolei prawdziwy cel. #3 Po trzecie, cele powinny mieć granice czasowe, terminy, harmonogramy i terminy pośrednie. Nie ma tak naprawdę nierealistycznych celów, są jedynie nierealistyczne terminy. – 34 –



Wyznaczaj i osiągaj cele



Kiedy już określisz sobie jasny harmonogram i terminy, powinieneś dążyć do osiągnięcia celu w tym czasie. Jeżeli Ci się nie uda, wyznacz kolejny termin, a jeżeli będzie to konieczne, to kolejny, aż osiągniesz sukces. Wiele osób poddaje się w momencie, kiedy w wyznaczonym terminie okazuje się, że nie osiągną tego, co zaplanowały. Dają się pokonać frustracji i niezadowoleniu z siebie. Nie bądźmy dla siebie zbyt wymagający, dawajmy sobie szanse, kolejne i kolejne. W zderzeniu planu z rzeczywistością wszystko nabiera innego kształtu — również czas realizacji. Świat daje nam informację zwrotną i musimy elastycznie reagować, zmieniać podejście, metody, szukać sojuszników, ale nie odpuszczać tego, co zaplanowaliśmy. W USA ponad 450 milionów osób rocznie podróżuje samolotem. Tysiące samolotów z setkami tysięcy pasażerów przecina przestrzeń powietrzną, docierając do różnych miast. Wart biliony dolarów przemysł lotniczy wpływa na życie każdego z nas. Sukces tej branży, a zarazem każdego pasażera, jest wynikiem usystematyzowanego, skomputeryzowanego programu osiągania celów. Kiedy wyruszasz w podróż, jedziesz do określonego miasta czy też celu. Podejmujesz decyzję, kiedy chcesz polecieć i ile czasu może Ci to zająć. Określasz, jaka odległość dzieli Cię od lotniska i ile czasu potrzeba na odprawę. Obliczasz, ile będziesz leciał i jak długo zajmie Ci dojazd z lotniska. Wyznaczasz sobie rozkład podróży. Ponad 450 milionów ludzi robi to każdego roku. Udaje się im punktualnie dojechać dokładnie tam, dokąd chcą. To stawianie celów na poziomie ogromnej grupy. Taki sam proces działa w życiu osobistym. Prawda, że to nie takie trudne? – 35 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



#4 Czwarta zasada wyznaczania celów mówi o tym, że cele muszą być ambitne. Powinny wymagać od Ciebie wyjścia poza strefę komfortu. Powinny wykraczać poza osiągnięcia z przeszłości. Z psychologicznego punktu widzenia powinny cechować się co najmniej 50-procentowym prawdopodobieństwem odniesienia sukcesu, wtedy proces dążenia do celu będzie nieco stresujący, ale też spowoduje, że wykażesz się swoimi najlepszymi cechami. Mój serdeczny kolega Łukasz Jakóbiak, twórca programu 20 m2, który ma setki tysięcy odbiorców w internecie, zrealizował w swoim życiu wiele ambitnych celów — po wywieszeniu ogromnego CV przed firmą, w której chciał pracować, doprowadził do tego, że setki firm oferowały mu zatrudnienie. Wywiady w jego 20-metrowej kawalerce ze znanymi i cenionymi osobowościami, które trudno zaprosić do telewizji i namówić na jakiekolwiek wywiady w ogóle, szukanie sponsorów na loty do Nowego Jorku (odmowa od prawie 100 potencjalnych sponsorów), aby spotkać Lady Gagę (cel zrealizowany), to tylko niektóre z jego zrealizowanych ambitnych celów. Łukasz nie komplikuje procesu — wie bardzo dokładnie, czego chce w każdym przypadku, a potem do upadłego wręcz, z uporem, bez rozczulania się nad sobą próbuje, próbuje i próbuje, i w końcu osiąga to, co zaplanował. Jego cele są ambitne, dla wielu niemożliwe i absurdalne — jednak coś ciekawego opowiedział mi kiedyś o „dużych celach”, które zrealizował, i swoich planach na przyszłość. Powiedział: „Kiedy się nie poddajesz i osiągasz kolejny i kolejny cel z kategorii tych „niemożliwych”, to zaczynasz wierzyć, a potem staje się twoją codziennością, że realizujesz cele „nie do osiągnięcia”. Tak więc kiedy osiągamy sukcesy, przesuwa – 36 –



Wyznaczaj i osiągaj cele



się w naszej głowie granica tego, co jest możliwe, co jest do osiągnięcia, i jesteśmy w stanie osiągać coraz bardziej ambitne i śmiałe cele. Nasza duma i pewność siebie rosną, mamy poczucie skuteczności i rośnie w nas silne przekonanie, że nie ma dla nas rzeczy niemożliwych do osiągnięcia. W kwietniu 2015 r. również Brian Tracy i ja odwiedziliśmy jego kawalerkę — odcinek z naszego spotkania możesz zobaczyć tutaj: www.sebastiankotow.com/20m2

ŁUKASZ JAKÓBIAK, SEBASTIAN KOTOW I BRIAN TRACY — PODCZAS WYWIADU W 20M2 ŁUKASZA JAKÓBIAKA

#5 Piątą zasadą jest zgodność celów z wartościami i ze sobą nawzajem. Nie możesz mieć celów, które są wzajemnie sprzeczne. Powoduje to dysonans wewnętrzny, stres i wyczerpuje nas emocjonalnie. Toczymy wtedy wewnętrzną walkę, która nigdy nie będzie wygrana. Poznałem w swoim – 37 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



życiu ludzi, którzy chcą osiągnąć sukces w biznesie, a jednocześnie chcą grać w golfa każdego popołudnia. Nie można osiągnąć tych dwóch celów jednocześnie. #6 Szósta zasada — cele powinny wprowadzać równowagę pomiędzy różnymi obszarami życia: karierą, finansami, życiem rodzinnym, zdrowiem, życiem duchowym i zaangażowaniem społecznym. Podobnie jak koła, tak i cele powinny być odpowiednio wyważone  dopiero życie w równowadze przynosi spełnienie i zadowolenie. #7 Siódmą zasadą jest posiadanie nadrzędnego celu w życiu. Musisz mieć jeden cel, którego osiągnięcie przyniesie więcej pozytywnych zmian, niż któregokolwiek z pozostałych. Związane jest to z poczuciem sensu, misji i czegoś, co jest dla Ciebie naprawdę ważne w życiu. Twoje życie stanie się naprawdę satysfakcjonujące dopiero wtedy, gdy podejmiesz decyzję co do tego, jaki jest Twój główny cel, i skupisz całą swoją energię na osiągnięciu tego celu. Zaskoczenie może budzić fakt, że zbliżając się do swojego głównego celu, osiągniesz wiele z pomniejszych celów. Jednak punktem wyjścia jest posiadanie nadrzędnego celu w życiu. Te zasady są jakby wprowadzeniem na drogę do realizacji celów, pokazują teorię, ale potrzeba jeszcze czegoś więcej — metody wyznaczania i osiągania celów, którą będziesz mógł zastosować w stosunku do każdego celu, który sobie stawiasz, przez resztę życia. – 38 –



Wyznaczaj i osiągaj cele



Podczas mojej wieloletniej pracy z Brianem Tracy prowadziłem setki szkoleń, warsztatów i seminariów. Wielokrotnie uczyłem tej metodologii i przechodziłem z uczestnikami przez kolejne etapy określania i planowania celów, które sobie stawiali. Wiele razy otrzymywałem również od uczestników wiadomości, które brzmiały w pierwszych słowach tak: „Nie uwierzysz, co wydarzyło się w moim życiu od naszego ostatniego szkolenia…”. Brian uczył tej metody tysiące razy, w jego szkoleniach w tym zakresie uczestniczyło ponad milion osób. To jak przepis na przygotowanie potrawy. Zawiera 12 składników. W zależności od swojej sytuacji i specyficznych potrzeb możesz tak zróżnicować te składniki, aby realizować cele i kreować życie, jakiego naprawdę pragniesz. Ludzie, którzy osiągnęli sukces i są szczęśliwi, stosują te metody przez cały czas, świadomie lub nie. Natomiast tym, którym się nie powodzi, bardzo często brakuje któregoś ze składników.

Metoda wyznaczania i osiągania celów „Działanie jest prawdziwym miernikiem inteligencji”. NAPOLEON HILL

Krok pierwszy przy wyznaczaniu celów to… gorące pragnienie osiągnięcia tego konkretnego celu. To musi być Twój osobisty cel, coś, czego chcesz dla samego siebie. Nie możesz stawiać celów innym ludziom ani dążyć do celu, który wyznaczył – 39 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Ci ktoś inny. Czy to na pewno Twój cel? Czy przyniesie Ci radość i satysfakcję? Jeszcze ważniejsze wydaje się pytanie, na które powinieneś sobie odpowiedzieć na samym początku swojej drogi i pracy z celami — brzmi ono: Czego naprawdę chcę od życia? Czego w głębi serca chcesz dla siebie? Co sprawiłoby Ci najwięcej radości i wywołałoby Twój entuzjazm? Gdybyś mógł osiągnąć jeden cel na świecie i miał pełną gwarancję jego osiągnięcia, jaki byłby to cel? Intensywność pragnienia będzie miała decydujący wpływ na to, ile energii włożysz w swoją pracę i kreowanie własnego życia, określi również determinację, z jaką przystąpisz do realizacji celów. Czego naprawdę chcesz i jak bardzo tego chcesz? Drugim składnikiem wyznaczania celu jest przekonanie o jego słuszności. Musisz być całkowicie przekonany, tak w głębi serca, że zasługujesz na swój cel i że jesteś w stanie go osiągnąć. Wiara jest katalizatorem, który uruchamia moce umysłowe i fizyczne. W sensie duchowym mówimy o przekonaniu jako o wierze. Ludzie sukcesu, niezależnie od obszaru, w którym działają, to ludzie wiary i silnych przekonań. Całą mocą wierzą w swoją umiejętność osiągnięcia wyznaczonych sobie celów. Wspaniałe jest to, że kiedy wyznaczysz sobie jasny cel i będzie to coś, czego naprawdę bardzo chcesz, i zaczniesz pracować nad tym celem dzień po dniu, to Twoje pragnienie będzie się zwiększać i pogłębiać Twoje przekonanie. Każdy krok naprzód pogłębi wiarę w to, że możesz osiągnąć swój cel. Takie właśnie znaczenie ma powiedzenie „każda podróż zaczyna się od pierwszego kroku”. – 40 –



Wyznaczaj i osiągaj cele



Wiara we własną zdolność osiągnięcia sukcesu ma decydujące znaczenie dla Twojej wytrwałości i determinacji. To dlatego tak ważne jest, aby Twoje cele były wiarygodne i osiągalne, zwłaszcza na początku. Jeżeli jesteś w trudnej sytuacji finansowej, to nie możesz na przykład postawić sobie jako celu wydobycia się z ubóstwa i osiągnięcia niezależności finansowej w ciągu roku. Taki rodzaj celu to droga do porażki, ponieważ nie leży on w zasięgu Twoich możliwości. Musisz wyznaczyć sobie cel, który jest osiągalny, a następnie kolejny, i kolejny. Osiąganie małych celów, krok po kroku, wzmocni Twoją wiarę w siebie. Nabierzesz rozpędu. Dojdziesz do takiego momentu, w którym będziesz przekonany, że nie ma celu, którego nie mógłbyś osiągnąć, jeżeli tylko będziesz miał jasność co do tego, dlaczego chcesz go osiągnąć, i będziesz nad nim wystarczająco długo i ciężko pracował. Jednak zanim pobiegniesz szybkim tempem, najpierw musisz zrobić pierwszy krok. Trzeci etap to spisanie celu. Cel, który nie jest zapisany, to żaden cel. Ludzie sukcesu działają w oparciu o jasne, zapisane, konkretne i szczegółowe cele i plany, które są regularnie analizowane, czasem codziennie. Osobiście polecam Ci zapisanie i przepisywanie celów codziennie, dzień po dniu, tydzień po tygodniu, miesiąc po miesiącu. Dzięki temu zaprogramujesz je głęboko w swojej podświadomości, gdzie zaczną żyć własnym życiem i nabiorą mocy. Stale zadawaj sobie pytanie: „Po czym poznam, że osiągnąłem cel? W jaki sposób zmierzę osiągnięcie tego celu? Według jakich standardów go ocenię? Jakie wskaźniki mogę zastosować, aby zmierzyć swoje postępy?”. – 41 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Czwarty etap to analiza punktu początkowego. Gdzie jesteś teraz? Jeżeli chcesz stracić na wadze, powinieneś zacząć od zważenia się, żeby określić swoją obecną wagę. Jeżeli chcesz osiągnąć pewien poziom finansowej wartości, powinieneś zrobić sobie sprawozdanie finansowe i określić, ile jesteś wart dzisiaj. Ocena sytuacji wyjściowej wymusi na Tobie szczerość z samym sobą. Pozwoli Ci to wyznaczyć cele, które są wiarygodne i osiągalne, zamiast takich, które będą daremne i nieosiągalne. To moment prawdy. Czasami jest jak zimny kubeł wody na głowę. Czasami dodaje odwagi i energii, bo okazuje się, że zaczynamy z dobrego miejsca. To punkt odniesienia w naszej drodze do realizacji celów. Nie pomijaj go, bo możesz stracić coś bardzo ważnego. Chodzi o to, że mamy tendencję do przyzwyczajania się do tego, co już zmieniło się w naszym życiu. Robimy postępy, ale ich nie zauważamy. To zabiera nam radość i satysfakcję wynikające ze zmian. Jeśli jednak określimy punkt wyjścia, to spoglądając na naszą drogę do celu po jakimś czasie, czujemy dumę i radość z tego, czego dokonaliśmy. Piąty krok to podjęcie decyzji, dlaczego w ogóle chcesz osiągnąć dany cel. Łączy się to z pragnieniem. Zrób listę wszystkich korzyści, jakie może przynieść Ci osiągnięcie danego celu. Powody to iskra, która wznieca płomień sukcesu. Jeżeli masz jeden czy dwa powody do osiągnięcia celu, Twój stopień motywacji pozostanie niski. Jeżeli jednak masz 40 lub 50 powodów, dla których warto osiągnąć dany cel, będziesz tak zmotywowany i zdeterminowany, że nikt nie stanie Ci na przeszkodzie. Z drugiej strony, możesz wypisać listę tego wszystkiego, co stracisz, czego nie doświadczysz, jeśli tego celu nie zrealizujesz. To dość prosty sposób na refleksję i przebadanie własnych pragnień. Może zająć trochę czasu, ale – 42 –



Wyznaczaj i osiągaj cele



będzie silnym fundamentem do budowania planu. Kilkoro naszych znajomych w ciągu ostatnich lat postanowiło zarobić dużo pieniędzy i osiągnąć niezależność finansową. Następnie spisali setki rzeczy, na które chcieli przeznaczyć zarobione i zaoszczędzone pieniądze. Ludzie ci, każdy w swojej własnej dziedzinie, osiągnęli znaczny sukces dużo szybciej, niż przypuszczali, ponieważ mieli tak wiele powodów, dla których warto było osiągnąć cel. Im więcej znajdziesz powodów, tym silniejsze będzie Twoje pragnienie oraz mocniejsze przekonanie i wiara, że cel jest osiągalny. Powody są jak paliwo w piecu osiągnięć. Szósty krok to wyznaczenie sobie terminu osiągnięcia celu. Termin ma charakter szacunkowy. To jak rzucanie do tarczy. Możesz trafić w sam środek lub z boku. Połowę z zamierzonych celów osiągniesz w pełni przed terminem i zapewne drugą połowę po terminie. Termin jest jednak potrzebny, tak jak linia lotnicza musi posiadać rozkład lotów niezależnie od tego, czy samolot wyruszy dokładnie w minucie zapisanej na tablicy. Jeżeli cel jest dość duży, to rozbij go na mniejsze. Może to być bardzo pomocne. Etapy powodują, że osiągnięcie celu, krok po kroku, jest realne. Zatrudniłem kiedyś pracownika do działu sprzedaży. Uzgodniliśmy wspólnie cele sprzedażowe, jakie ma do osiągnięcia w okresie trzech lat. On przygotował plan działania — spisał cele sprzedażowe rok po roku, miesiąc po miesiącu, tydzień po tygodniu, a nawet dzień po dniu. Analizował swoje działania i porównywał je ze swoimi celami, niekiedy dwa razy dziennie. W ciągu sześciu miesięcy stał się najbardziej skutecznym sprzedawcą, z jakim kiedykolwiek pracowałem. Jego – 43 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



sprzedaż wzrastała stopniowo i w sposób przewidywalny miesiąc po miesiącu. Podszedł do tego matematycznie i z chirurgiczną precyzją. Wyeliminował „cuda” i skupił się na analizie i liczbach. Kiedy rozbijesz cele na codzienne i godzinne bloki, okaże się, że jesteś w stanie dokonać o wiele więcej, niż przypuszczałeś. To tak jak strategia na przebiegnięcie maratonu. Krok po kroku. Siódmy krok potrzebny do wyznaczania celów to określenie przeszkód stojących pomiędzy Tobą a Twoim celem. Dlaczego jeszcze nie osiągnąłeś swojego celu? Co stoi Ci na drodze? Co Cię wstrzymuje? Ze wszystkich rzeczy, które powstrzymują Cię od osiągnięcia celu, co uważasz za największą przeszkodę? Przeszkody zawsze się pojawią, a kiedy będziemy na nie przygotowani, nie zaskoczą nas nagle i nie ukradną naszej motywacji i determinacji. Możemy się na nie przygotować i mieć plan B i plan C, i plan D — jeżeli będzie taka potrzeba. Możesz też zastosować zasadę Pareto 80/20, żeby ocenić przeszkody i trudności w osiągnięciu celu. Zasada ta mówi, że w większości przypadków 80% powodów jest w Tobie, a nie w otaczającym Cię świecie. Zaledwie 20% przeszkód wynika z sytuacji czy też zachowania innych ludzi. Ludzie przeciętni i nieodpowiedzialni zawsze winią innych ludzi i okoliczności za swoje niepowodzenia. Ludzie wielcy zawsze patrzą na siebie i pytają: „Co takiego jest we mnie, co mnie powstrzymuje?”. Krok ósmy to określenie, jakiej wiedzy, informacji i dodatkowych umiejętności będziesz potrzebował, aby osiągnąć swój cel. Pamiętaj, że w dzisiejszym świecie wiedza to budu– 44 –



Wyznaczaj i osiągaj cele



lec sukcesu. Aby osiągnąć coś nowego, będziesz potrzebował zrobić coś, czego do tej pory nigdy nie robiłeś. Będziesz musiał stać się kimś, kim do tej pory nie byłeś. Aby wyjść poza dotychczasowe ramy osiągnięć, potrzebujesz wiedzy i umiejętności, jakich dotąd nie miałeś. Jest takie powiedzenie: „Żeby zmienić coś w swoim życiu, musisz zmienić coś w swoim życiu”. Każdy nowy cel powinien być połączony z celem uczenia się. Niezależnie od tego, jaki masz przed sobą cel, powinieneś ustalić, czego będziesz potrzebował się nauczyć, i to opanować. Zadaj sobie pytanie: „Jaka jest ta jedna umiejętność, która gdybym ją w pełni opanował, pomogłaby mi osiągnąć cel?”. Niezależnie od tego, jaka będzie Twoja odpowiedź, zapisz ją, sporządź plan, a następnie skup się na opanowywaniu tej umiejętności dzień po dniu. Już sama ta decyzja może zmienić Twoje życie. Krok dziewiąty to określenie, z kim powinieneś współpracować i czyjej pomocy potrzebujesz, żeby osiągnąć swój cel. Zacznij od rodziny, szefa i współpracowników. Pomyśl o klientach, dostawcach i swoim doradcy finansowym. Czyjej pomocy potrzebujesz i co będziesz musiał zrobić, żeby Ci pomogli? W jaki sposób możesz pozyskać ich współpracę? Relacje są wszystkim. Aby coś osiągnąć, będziesz potrzebował pomocy wielu ludzi. Im lepsze wypracujesz sobie relacje, tym szybciej osiągniesz swoje cele i tym lepsze będzie Twoje życie. Kim są kluczowi ludzie w Twoim życiu zawodowym i osobistym? Kim mogliby być na Twojej drodze do realizacji celów? Co możesz zrobić, aby zyskać ich pomoc i współpracę? Kogo chciałbyś poznać?

– 45 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Krok dziesiąty to sporządzenie planu osiągnięcia swojego celu. Plan to zorganizowana lista zadań, które będziesz musiał ukończyć, aby dostać się do upragnionego miejsca. To plan podobny do tego, jaki przygotowujesz przed wyjazdem na wakacje czy przed podróżą. Sporządzasz listę wszystkich rzeczy, jakie ze sobą zabierzesz, i co musisz zrobić przed wyjazdem i po przyjeździe na miejsce. Dążąc do celu, decydujesz, czego dokładnie chcesz, i to zapisujesz. Analizujesz swoją sytuację wyjściową i określasz powody, dla których chcesz osiągnąć swój cel. Wyznaczasz terminy końcowy i pośrednie. Spisujesz listę przeszkód, które będziesz musiał pokonać, i problemów do rozwiązania. Określasz umiejętności, wiedzę i zasoby ludzkie, których potrzebujesz. Postanawiasz, od kogo potrzebujesz pomocy i co będziesz musiał zrobić, żeby pozyskać tę pomoc i wsparcie. Następnie zbierasz wszystkie elementy razem w plan działania. Plan to lista działań rozłożonych w czasie w odpowiedniej kolejności i wedle ich wagi. Co powinieneś zrobić najpierw, a co na drugim miejscu? Co jest ważniejsze, a co mniej ważne? Co powinno być zrobione najszybciej? Ze wszystkich rzeczy, jakie zamierzasz zrobić, które są najważniejsze dla osiągnięcia celów? Co ma największe konsekwencje? Ogromną pomocą jest wiele narzędzi, które możesz znaleźć w internecie — pomogą Ci zrobić plan, wyznaczyć priorytety, będą przypominały o tym, że nadszedł czas realizacji zadania. Takie narzędzia wymagają naszej dyscypliny i skupienia na tym, co najważniejsze. Sam korzystam z kilku na co dzień — ich listę znajdziesz na stronie www.sebastiankotow.com/doit. – 46 –



Wyznaczaj i osiągaj cele



Krok jedenasty to wizualizacja celu, tak jakby był on już osiągnięty. Użyj swojej wyobraźni. Wyobraź sobie, jak by to było, gdyby Twój cel był już osiągnięty. Poczuj się tak, jakbyś miał za sobą przebytą całą drogę do celu. Poczuj dumę, satysfakcję i radość osoby, która cieszy się z osiągniętych celów. Powtarzaj tę wizualizację wielokrotnie i codziennie, doświadcz towarzyszących jej uczuć. Za każdym razem, kiedy odwołasz się do wyobraźni i emocji, cel zapadnie głębiej w Twoją świadomość i podświadomość. Z czasem Twój cel stanie się potężną podświadomą siłą, która będzie Cię motywować i inspirować na co dzień. Co może Ci pomóc w wizualizacji? Ja zrobiłem sobie kiedyś prezentację multimedialną, gdzie wklejałem swoje cele, zdjęcia, wszystko, co dzięki nim zyskam, dodałem motywującą muzykę, inspirujące cytaty i oglądałem ją prawie każdego dnia rano. Obrazy zapadają w pamięć, stają się krok po kroku Twoją nową rzeczywistością. Wreszcie dwunasty etap wyznaczania celów to oparcie się na wytrwałości i determinacji. Postanów zawczasu, że nigdy, ale to nigdy się nie poddasz. Jeszcze zanim pojawią się przeszkody czy trudności, podejmij decyzję, że będziesz dążył do celu, aż go osiągniesz. Taka forma mentalnego przygotowania, a więc podjęcia z wyprzedzeniem decyzji, że nigdy, ale to przenigdy się nie poddasz, pomoże Ci bardziej niż jakikolwiek inny czynnik. Na drodze do celu napotkasz wiele przeszkód i rozczarowań. Nie da się tego uniknąć. To po prostu część drogi.

– 47 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Ty natomiast postanów, że nic Cię nie zatrzyma. W momencie, kiedy staniesz twarzą w twarz z trudnościami i przeciwnościami losu, będziesz na nie emocjonalnie gotowy. Nie zniechęcisz się, ale się podniesiesz i pójdziesz dalej. Oto ćwiczenie, które stanowi podsumowanie wszystkiego, o czym napisano w tym rozdziale. To bardzo prosty proces: weź czystą kartkę papieru i na samej górze zapisz słowo „cele” oraz dzisiejszą datę. Następnie sporządź listę co najmniej 10 celów, które chcesz osiągnąć w ciągu następnych 12 miesięcy. Zapisz te cele w czasie teraźniejszym, jak gdyby minął już rok i zostały one osiągnięte. Jeżeli na przykład chcesz zmniejszyć swoją wagę o określoną liczbę kilogramów, napisz: „Ważę X kilogramów.” Jeżeli chcesz zarabiać określoną ilość pieniędzy w ciągu kolejnego roku, napisz: „Zarobiłem w tym roku X złotych”. Kiedy już wypiszesz 10 swoich celów, przejrzyj i przeanalizuj listę. Zadaj sobie pytanie: „Który z celów na tej liście wywarłby największy wpływ na moje życie, gdyby udało mi się go osiągnąć?”. Przyjrzyj się swojej liście i wybierz jeden konkretny cel. Cel ten stanie się Twoim głównym celem w najbliższej przyszłości. Powinien być on zasadą kierującą Twoimi działaniami. Następnie przejdź przez 12 etapów wyznaczania celów opisanych wyżej dla tego właśnie celu. Zapisz cel na osobnej kartce papieru i wyznacz sobie termin ukończenia. Przeanalizuj swoją sytuację wyjścia i zapisz listę – 48 –



Wyznaczaj i osiągaj cele



powodów, dla których chcesz go osiągnąć. Określ przeszkody, które stoją między Tobą a celem. Oceń, jakiej wiedzy i umiejętności potrzebujesz, żeby go osiągnąć. Zidentyfikuj osoby, których współpracy i pomocy będziesz potrzebował. Sporządź plan osiągnięcia celu. Następnie podejmij działania wynikające z planu i codziennie zrób coś, co przybliży Cię do celu. To najważniejsze ćwiczenie dla Ciebie. Największą tragedią ludzi jest to, że nigdy nie rozpoczynają. Przygotowują się, zbierają wiedzę, informacje, planują, ale nie ruszają do przodu. Nie popełniaj tego błędu. Weź długopis, kartkę i zacznij. Rób to, co możesz, z tym, co masz, tam, gdzie jesteś. Nie oczekuj doskonałości i perfekcji we wszystkim. To przyjdzie z czasem, w ruchu, w działaniu wykształcisz w sobie nowe umiejętności. To zajmie kilkanaście minut, może godzinę. Ta godzina może jednak zmienić kierunek Twojego życia na zawsze. Nie odbieraj sobie tej szansy. Nie trzeba być kimś wielkim, żeby zacząć, ale trzeba zacząć, żeby być kimś wielkim. Kiedy zaczniesz praktykować opisane wyżej zasady, będziesz zadziwiony, ile jesteś w stanie osiągnąć. Staniesz się osobą bardziej pozytywnie nastawioną do życia, bardziej sprawczą i skuteczną. Wzrośnie Twoje poczucie własnej wartości i pewności siebie. W każdej chwili będziesz się czuł jak ktoś, kto wygrywa i odnosi sukces po sukcesie. Doświadczysz poczucia kontroli nad sobą i poczucia kierunku. Będziesz miał więcej energii i entuzjazmu. W ciągu kilku miesięcy lub nawet tygodni będziesz w stanie osiągnąć więcej niż przeciętna osoba w ciągu kilku lat. Staniesz się osobą, dla której wyznaczanie celów jest nawykiem na całe życie, zdobytym poprzez stałą – 49 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



praktykę i naukę. Mistrzowska umiejętność ludzi sukcesu wpisze się w Twój podświadomy umysł. Dołączysz do kilku procent ludzi, którzy odnoszą duże sukcesy i mogą dzielić się z innymi wiedzą o tym, jak to zrobić.

Ćwiczenie  Załóż sobie „Dziennik sukcesu” — codziennie zapisuj swoje małe sukcesy, dokonania, osiągnięcia na drodze do celów, jakie sobie postawiłeś. To jak perpetuum mobile własnej motywacji. Po roku możesz zajrzeć do tej książki — będziesz miał kilkaset powodów, dzięki którym możesz być z siebie dumny.

Inspirująca lektura dodatkowa  Darren Hardy, Efekt kumulacji  Duhigg Charles, Siła nawyku  Timothy Ferris, 4-godzinne ciało

– 50 –

Rozdział 2.

Znajdź swoją prawdziwą misję i cel „Wyciągnij lekcję z wczoraj, żyj dniem dzisiejszym i miej nadzieję na jutro. Ważne, aby nigdy nie przestawać pytać”. ALBERT EINSTEIN

Spotykam na swojej drodze życiowej ludzi, którzy od najmłodszych lat zajmują się konkretną profesją albo całe życie poświęcili biznesowi, który stworzyli. Nic innego się dla nich nie liczy i całą energię skupiają na pogłębianiu wiedzy i na rozwoju w tym konkretnym obszarze. Lekarze, nauczyciele, podróżnicy, artyści, pasjonaci. Odnalezienie swojej drogi zajmuje jednak niekiedy dużo czasu. To bywa denerwujące, próbujemy różnych rzeczy, zawodów. Pracujemy w różnych miejscach, zmieniamy zawód, pracodawcę, otwieramy nowy biznes, emigrujemy, wracamy. Szukamy swojej tożsamości. Poznałem kiedyś człowieka, który powiedział mi, że ma już prawie 40 lat, imał się różnych zawodów, nic mu nie odpowiadało, sam już nie wie, co robić. Podejmował się różnych zadań, ale rezygnował. Frustrowało go to. Był zły na samego siebie. Wtedy zrozumiałem, że wbrew pozorom to nic złego, trzeba szukać, próbować różnych rzeczy, doświadczać. Są ludzie, którzy odnajdują swoją drogę wcześniej, inni potrzebują spróbować i doświadczyć więcej, zanim odnajdą swoje – 51 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



miejsce. Czasami ta droga doprowadza ich do miejsca, w którym zaczynają rozumieć, że nie ma innego wyjścia — muszą mieć odwagę i podjąć się tego, o czym marzą od dawna, ale przed realizacją powstrzymuje ich strach. Najważniejsze pytania, jakie kiedykolwiek zadasz sobie na drodze życia, brzmią: Po co tu jestem? Czego tak naprawdę chcę od życia? Dokąd zmierzam? Jeżeli osiągnę wszystkie swoje cele, to jak będzie wyglądało moje życie? Zasada 80/20 mówi, że 20% rzeczy, które robisz, stanowi 80% wartości tego, w co się angażujesz. Co więcej, istnieje zasada „20/80”, która odnosi się do Twojego życia. Zasada ta mówi, że 20% czasu, który poświęcisz najpierw na przemyślenie i zaplanowanie tego, co jest dla Ciebie naprawdę ważne, determinuje ponad 80% wartości i osiągnięć. Ludzie sukcesu i ludzie szczęśliwi to ta niewielka mniejszość, która przez większość czasu zastanawia się nad tym, kim są i kim chcą się stać. Stale oceniają swoje postępy w świetle prawdziwych celów i pragnień. Upewniają się, że drabina sukcesu, po której się wspinają, jest oparta o właściwy mur. W tym rozdziale podzielimy się z Tobą pomysłami i pytaniami, które możesz wykorzystać, żeby odkryć prawdziwe znaczenie i sens życia. Gotowość do refleksji oraz umiejętność analizy i odpowiedzi na poniższe pytania może mieć bardziej pozytywny wpływ na Twoje szczęście i sukces w perspektywie długoterminowej niż cokolwiek innego. Na początek powinieneś zdać sobie sprawę ze swojej wyjątkowości i unikalności  przypomnieć sobie o nich albo uświadomić je sobie po raz pierwszy. Na całym świecie nie – 52 –



Znajdź swoją prawdziwą misję i cel



było nikogo takiego jak Ty. Posiadasz unikalne umiejętności, zdolności i pomysły, które sprawiają, że jesteś inny, a w jakimś stopniu jesteś ponad wszystkimi ludźmi, którzy żyli do tej pory. Posiadasz wewnętrzną zdolność osiągnięcia o wiele większych rzeczy niż do tej pory. Masz umiejętność tworzenia swojego życia, kreowania wydarzeń i realizowania swoich celów. Wielką tragedią naszych czasów jest to, że większość ludzi nie realizuje w pełni swojego potencjału i umiera, zanim „ich muzyka wybrzmi do końca”. Są skupieni na reakcji na bieżące wydarzenia i wymagania swoich rodziców, szefów, płacenie rachunków i wykonywanie obowiązków. Żyją jakby na automatycznym pilocie i nie zadają sobie ważnych pytań. Nigdy nie poświęcają czasu na to, żeby usiąść w spokoju i przemyśleć, czego chcieliby dla siebie. Liderzy charakteryzują się tym, że wiedzą, kim są. Prawdziwi przywódcy to ludzie, którzy poświęcili czas na to, aby uzyskać pełną jasność tego, w co wierzą i jakie wartości nimi kierują. Wiedzą, dokąd zmierzają i w jaki sposób tam dotrą. Są również świadomi tego, czego nie chcą i czego nie będą robić. Ta siła własnej tożsamości jest jak energia, która się rozprzestrzenia i inspiruje innych. Wspaniałym przykładem jest tutaj Władysław Bartoszewski — jego postawa, wartości i skromność ujmują i pobudzają do zastanowienia się nad życiem i naszymi wyborami. Jego powiedzenia: „Warto być przyzwoitym” albo „Warto być uczciwym, choć nie zawsze się to opłaca. Opłaca się być nieuczciwym, ale nie warto”, inspirują mnie i wiele innych osób do spójności wewnętrznej i życia w zgodzie z własnymi wartościami. – 53 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Nikt się nie rodzi liderem. Staniesz się nim, jeżeli będziesz myślał tak, jak myślą liderzy, i postępował tak, jak postępują liderzy. Przywództwo to nie stanowisko, a działanie. To nie tytuł na wizytówce. Zależy ono od tego, co robisz i mówisz dzień po dniu. Kiedy myślisz, chodzisz i działasz jak przywódca, to się nim stajesz. Bierzesz życie i przyszłość w swoje ręce. Stajesz się kowalem swojego losu i twórcą swojej przyszłości. Każdy z nas pojawił się na ziemi z szansą na to, żeby zrobić coś wspaniałego ze swoim życiem. Twoim zadaniem jest dowiedzieć się, co to za wspaniałe zadanie, a potem oddać mu się całym sercem. Twoje życie może mieć jeden cel, jak w przypadku Matki Teresy z Kalkuty, lub też wiele różnych, okresowych celów, do których będziesz dążył jeden po drugim, stając się coraz lepszym człowiekiem. Cechą charakterystyczną ludzi sukcesu jest jasność. Mają całkowitą jasność co do tego, w co wierzą, jakie wartości wyznają oraz do czego dążą. Ty także powinieneś wypracować taką jasność. Jakie jest pragnienie Twojego serca? To ta szczególna rzecz, do której zostałeś powołany na tej ziemi. To coś ważnego i niepowtarzalnego, co tylko Ty możesz wykonać i zrobisz to najlepiej. Twoim najważniejszym celem przez całe życie powinno być odkrycie pragnień własnego serca. Dopiero wtedy będziesz naprawdę szczęśliwy, będziesz cieszył się pełnią sukcesu i spełnienia. Jakie są Twoje pragnienia? Odkrywanie pragnień serca zaczyna się niczym wyprawa rycerzy Okrągłego Stołu szukających Świętego Graala. Także i Twoim zadaniem jest odnalezienie Świętego Graala. Zacznij – 54 –



Znajdź swoją prawdziwą misję i cel



od odpowiedzi na pytanie: „O jakiej wielkiej rzeczy odważyłbyś się marzyć, gdybyś wiedział, że nie możesz przegrać?”. Pozwól sobie na marzenia i niech będą one wielkie. W ramach ćwiczeń wyobraź sobie przez chwilę, że nie ma przed Tobą żadnych ograniczeń. Wyobraź sobie, że możesz być, kimkolwiek zechcesz, i możesz mieć wszystko. Wyobraź sobie, że masz tyle czasu i pieniędzy, ile tylko potrzebujesz. Wyobraź sobie, że masz konieczne wykształcenie i doświadczenie, aby osiągnąć wszystko, czegokolwiek się podejmiesz. Masz przyjaciół i kontakty, które otworzą Ci każde drzwi. Posiadasz nieograniczone możliwości i zasoby. Masz wszystko, czego mógłbyś sobie zażyczyć, a co umożliwiłoby Ci osiągnięcie wszelkich celów, jakie sobie wyznaczysz. Wyobraź sobie, że nic Cię nie ogranicza. Gdyby nie istniały żadne ograniczenia co do tego, kim możesz się stać albo co mógłbyś mieć, jakie cele byś sobie postawił? Gdybyś odnosił sukcesy we wszystkim, czego się podejmiesz, niezależnie od tego, czy chodzi o małe, czy duże zamierzenia, krótko- czy długoterminowe, jaki jeden wielki cel byś wybrał? Odpowiedź na to pytanie powie Ci więcej na temat Twojej osobowości i charakteru niż wiele testów psychologicznych. Większość ludzi wpada w pułapkę zbyt wąskiego i ograniczonego myślenia. Rzadko kiedy patrzą w gwiazdy i dostrzegają przebłysk tego, kim mogliby być i co chcieliby robić. Od razu myślą o możliwych przeszkodach. Sabotują własne plany. Często tak samo zachowują się wobec przyjaciół lub członków rodziny, którzy mają jakieś cele czy marzenia. Większość ludzi żyje tak, jakby jechali autostradą najnowszym lamborghini, nie wykorzystując wszystkich biegów. Jadą – 55 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



na jedynce, może na dwójce — a kolejne 6 biegów jest nigdy nie używane. To smutna rzeczywistość. Ale nie musi tak być. Kiedy zbudujemy odrobinę wiary opartej na wiedzy i faktach o nas samych i uświadomimy sobie, jakie mamy możliwości, a w jak niewielkim zakresie je wykorzystujemy, to możemy zmienić niemal wszystko. A teraz znajdź spokojne miejsce, puść inspirującą muzykę, weź długopis i notes. Zadaj sobie poniższe pytania i uwolnij swoje myślenie. Odpowiedzi pomogą Ci otworzyć oczy na większe możliwości, niż kiedykolwiek mógłbyś sobie wyobrazić. Oto pierwsze pytanie: „Jakich zmian chciałbyś dokonać w swoim życiu, gdybyś dostał 10 milionów złotych w gotówce?”. Wyobraź sobie, że dzwoni telefon i dowiadujesz się, że wygrałeś nagrodę w wysokości 10 milionów złotych. Jest tylko jedno pytanie, na które musisz odpowiedzieć. Musisz powiedzieć dzwoniącemu, jakich zmian w swoim życiu dokonasz, mając 10 milionów złotych na koncie. Co byś odpowiedział? To może być wyzwalające pytanie. Może dać ci wolność. Podstawowy powód, dla którego ludzie nie podążają za marzeniami, to poczucie, że są zakładnikami swoich rachunków i ograniczeń. Jednak jeżeli wyobrazisz sobie ten moment, kiedy masz „w ręku” 10 milionów złotych, możesz także wyobrazić sobie, że masz wolność wyboru tego, kim chcesz być, co chcesz mieć i co chcesz robić.

– 56 –



Znajdź swoją prawdziwą misję i cel



Czasami kiedy zadajemy to pytanie, pierwszą rzecz, o której myśli pytany, jest odejście z obecnej pracy i robienie czegoś zupełnie innego. Nawet ludzie, którzy mówią, że są zadowoleni ze swojej obecnej pracy, myślą o jej porzuceniu, gdyby tylko otrzymali mnóstwo pieniędzy. Oto naczelna zasada: Jeżeli zrezygnowałbyś z obecnej pracy, mając do dyspozycji dużą sumę pieniędzy, oznacza to, że obecna praca nie jest dla Ciebie. Prawdopodobnie znalazłeś się w niej trochę przypadkiem i wykonujesz ją, bo potrzebujesz pracy i źródła dochodu. Ludzie, którzy wykonują właściwą dla siebie pracę, nigdy by jej nie rzucili, gdyby wygrali dużo pieniędzy. Myśleliby o tym, jak wykonywać ją inaczej i lepiej, może w innym miejscu i w innej firmie, ale nie chcieliby z niej rezygnować. Gdybyś miał 10 milionów złotych w gotówce, a myślałbyś o rzuceniu pracy i robieniu czegoś innego, co byś wybrał? Gdybyś mógł wybrać każdą dostępną pracę, jaka by ona była? Przez chwilę nie myśl o tym, że może nie masz odpowiednich kwalifikacji albo doświadczenia na danym polu. Pomyśl za to, co chciałbyś robić, gdyby nic Cię nie ograniczało. Najwięcej zarobisz i będziesz najbardziej zadowolony dzięki pracy, którą naprawdę lubisz. Trójskładnikowa formuła na sukces zawodowy to wiedzieć, co się robi, kochać to, co się robi, i wierzyć w to. Ludzie sukcesu kochają swoją pracę. Wkładają w nią całe swoje serce. Nie mogą się doczekać, kiedy przyjdą do pracy, i nie chcą z niej wychodzić. Tracą z oczu granicę między pracą a zabawą. Kiedy nie pracują, myślą i zastanawiają się nad swoją pracą i nad sposobami, jak wykonywać ją inaczej i lepiej. – 57 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Jeżeli nie masz takich samych uczuć w stosunku do swojej obecnej pracy, oznacza to po prostu, że jest jakaś inna, bardziej odpowiednia dla Ciebie praca. Twoim zadaniem jest ją odkryć. Jednym z najlepszych ćwiczeń, jakie mogą pomóc Ci odkryć pragnienia serca oraz swoją misję życiową i cel, jest stworzenie idealnej wizji przyszłości. Pobaw się w „pięcioletnią fantazję”. Wyobraź sobie siebie za pięć lat oraz że Twoje życie jest idealne w każdym obszarze. Wyobraź sobie, że za pięć lat każdy problem w Twoim życiu jest rozwiązany i każdy cel jest osiągnięty. Gdyby Twoje życie w przyszłości było doskonałe w każdym obszarze, jak by ono wyglądało? Gdybyś mógł machnąć czarodziejską różdżką, jaką pracę wykonywałbyś w idealnym świecie? Ile byś zarabiał? Jaki stopień zawodowy byś osiągnął? Z jakimi ludźmi byś pracował i przebywał? Machnij czarodziejską różdżką także i w swoim życiu osobistym. Co byś robił i kto byłby z Tobą w Twoim życiu, gdyby było ono idealne w każdym calu? Czego byś już nie robił? Z kim byś nie był? Jaki styl życia byś prowadził? Jak spędzałbyś swoje dnie i tygodnie? W jakim stanie byłoby Twoje zdrowie? Ile byś ważył? Jaki byłby stopień Twojej sprawności fizycznej? Jakim samochodem byś jeździł? W jakim domu byś mieszkał? Ile pieniędzy miałbyś w banku i jak spędzałbyś wakacje i czas wolny? Dokonując projekcji przyszłości i pozwalając sobie na marzenia o idealnym życiu, zaczynasz tworzyć dla siebie wizję przyszłości. Jasny obraz wymarzonej przyszłości wprowadza w ruch zasadę przyciągania, która działa jak magnes. Zaczy– 58 –



Znajdź swoją prawdziwą misję i cel



nasz przyciągać ludzi, idee i zasoby, które są zgodne z obrazami w Twoim umyśle. Wizja idealnej przyszłości przyciąga Cię, w miarę jak Ty przyciągasz ją do siebie. Kiedy będziesz mieć całkowitą jasność, jak powinna wyglądać Twoja idealna przyszłość, prawdopodobieństwo jej urzeczywistnienia radykalnie wzrośnie. Zaczną się dziać rzeczy, które będą jej urzeczywistnieniem. William James z Uniwersytetu Harvarda napisał kiedyś: „Największym odkryciem mojego pokolenia jest fakt, że zewnętrzną stronę życia można zmienić poprzez swój umysł”. Ralf Waldo Emerson powiedział: „Człowiek staje się tym, o czym myśli przez cały dzień”. Earl Nightingale użył podobnego określenia: „Najdziwniejszym aspektem sukcesu jest to, że stajesz się tym, o czym myślisz przez większość czasu”. Moja Mama, która uczyła mnie marzyć i sięgać po moje marzenia, mówi zawsze: „Człowiek, który przestaje marzyć, umiera”. Myśl jest twórcza, ma energię. Możesz stworzyć swoje życie i przyszłość za pomocą swoich najczęstszych myśli. Im więcej emocji kryje się za myślami, tym większy wpływ będą one miały na Twoje życie. W stawianiu celów najwspanialsze jest to, że jasne i konkretne cele oraz pociągająca wizja przyszłości wzbudzają pozytywne emocje i motywują do tego, żebyś zrobił to, co konieczne do osiągnięcia celów. Umożliwiają Ci stworzenie własnej przyszłości, dokładnie takiej, jakiej pragniesz.

– 59 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Są trzy aspekty Twojej osobowości, które decydują o tym, jaką osobą jesteś i jaką się stajesz. To Twój ideał, obraz samego siebie i poczucie własnej wartości. Twój ideał to połączenie cech, wartości, atrybutów i zdolności, które najbardziej podziwiasz u siebie i innych. To Twoja wizja osoby, jaką chciałbyś być, i rodzaj życia, jakiego byś pragnął, gdyby wszystko było idealne. Ludzie sukcesu mają jasno skrystalizowane ideały. Wiedzą, w co wierzą i jakie wartości reprezentują. Posiadają jasne wskaźniki i miary, względem których porównują swoje zachowanie i działania dzień po dniu. Wiedzą, co chcą osiągnąć poprzez swoje życie, i pracują nad osiągnięciem celów. Z kolei ludzie, którzy ponieśli porażkę, nie mają jasno sprecyzowanych wartości i ideałów, a w wielu przypadkach w ogóle nie wiedzą, w co wierzą i jakie wartości reprezentują. Ludzie wielcy wyznają jasne i pozytywne wartości, których nie chcą naginać. Ludzie przeciętni i miałcy nie mają jasnego systemu wartości i naginają go przy najmniejszej pokusie. Jakie są Twoje wartości? W co wierzysz? Co sobą reprezentujesz? Czego nie zaakceptujesz? Twoja osobowość w dużym stopniu zależy od jasności i wyrazistości Twoich wartości. Twoje wartości determinują Twoje motywacje, przekonania, postawy i uczucia. Twoje najgłębsze przekonania na temat ludzi, polityki, religii i świata wokół Ciebie określają, jaką jesteś osobą, jaką pracę wykonujesz i jakimi ludźmi się otaczasz. Gdyby ośrodek badawczy miał przeprowadzić badanie wśród Twoich znajomych i współpracowników na temat Twoich – 60 –



Znajdź swoją prawdziwą misję i cel



pierwotnych wartości, to co powiedzieliby ludzie, którzy znają Cię najlepiej? Jak ludzie wokół Ciebie określiliby Twoje podstawowe wartości i ideały w oparciu o swoje doświadczenia i obserwacje? Skąd wiadomo, jakie są prawdziwe wartości i przekonania danej osoby? Na podstawie tego, co mówi? Na podstawie tego, czego pragnie? A może na podstawie tego, co zamierza zrobić? Czy prawdziwe wartości i przekonania ludzi wyrażają się w tym, co robią czy też co obiecują zrobić, gdy kandydują na jakieś publiczne stanowisko? Odpowiedź brzmi: nie. Wartości zawsze ujawniają się w działaniach i zachowaniach. Liczy się nie to, co mówisz, a to, co robisz. Zwłaszcza to, co robisz, kiedy jesteś pod presją. Epiktet, przedstawiciel stoicyzmu, napisał kiedyś: „Okoliczności nie tworzą człowieka, one tylko odkrywają przed nim, kim jest”. Kiedy ktoś jest pod presją i musi dokonać wyboru wartości, według której będzie działał, zawsze wybierze wartość, która jest dla niego w tym momencie dominująca, najważniejsza, niezależnie od tego, co mówi. Oto najważniejszy aspekt Twoich wartości i ideałów. Wartości wyższego rzędu zawsze zdominują wartości niższego rzędu. Może być tak, że kierujesz się całym zestawem wartości. Jednak kiedy znajdziesz się pod presją, to Twoje prawdziwe wartości zawsze będą determinowały to, co robisz i mówisz. – 61 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Jakie są Twoje wartości? Zapisz je. Sporządź listę od trzech do pięciu wartości, które uważasz za najważniejsze w swoim życiu. Wykonaj to ćwiczenie z mężem/żoną lub ze swoimi pracownikami. Jak definiujecie wartości? Co rozumiesz przez słowo „miłość” albo „rzetelność”? Czy te same wartości znaczą dla was to samo? Kiedy pracuję z firmami nad procesem planowania strategicznego, zawsze zaczynamy od ćwiczenia wartości i ich weryfikacji. To one stają się podstawą planu strategicznego. Każdy plan i każda decyzja są porównywane z wartościami w celu zapewnienia, że są one zgodne z rzeczywistymi wartościami firmy. Kiedy już spiszesz swoje wartości, ustaw je według ich ważności. Co pojawia się najpierw? Co jest na drugim miejscu? A co na trzecim? I tak dalej. Ważne są nie tylko same wartości, ale także ich kolejność. Kolejność ma zasadnicze znaczenie dla zdefiniowania tego, jakiego rodzaju osobą jesteś. Oto przykład: Wyobraź sobie, że masz przed sobą dwie osoby, które mają takie same trzy główne wartości. Te wartości to: rodzina, zdrowie i kariera. Są jednak ustawione w innym porządku. Osoba A mówi: „Rodzina jest na pierwszym miejscu. Zdrowie na drugim. Kariera na trzecim”. Kolejność wartości oznacza, że jak przyjdzie co do czego, to osoba A wybierze rodzinę przed swoim zdrowiem, a rodzinę i zdrowie przed karierą. Kiedy masz jasność co do swoich wartości, o wiele łatwiej podejmować decyzje i dokonywać wyboru działań. – 62 –



Znajdź swoją prawdziwą misję i cel



Osoba B ma trzy wartości, ale w innej kolejności. Mówi ona: „Moje trzy wartości to rodzina, zdrowie i kariera, ale kariera jest na pierwszym miejscu, rodzina na drugim, a zdrowie na trzecim”. Oznacza to, że kiedy będzie zmuszona wybierać, osoba B wybierze karierę nad rodzinę, a karierę i rodzinę nad zdrowie. Powstaje tutaj pytanie. Czy będzie jakaś różnica między osobą A i osobą B? Czy będzie to mała, czy duża różnica? Z którą z tych dwóch osób chciałbyś się przyjaźnić — osobą A czy B? Sądzę, że odpowiedź jest jasna. Osoba A, która stawia rodzinę przed zdrowiem i karierą, będzie zupełnie inną osobą niż osoba B, która mówi, że jej kariera jest ważniejsza od rodziny i zdrowia. W ostatnich czasach toczyło się wiele dyskusji wokół „relatywizmu wartości”. Wielu ludzi twierdzi, że nie ma znaczenia, jakie się wyznaje wartości, ponieważ są one wszystkie kwestią wyboru lub też opinii. Uczciwość czy współczucie to tylko osobiste preferencje. Jeżeli uznajesz oszustwa i kradzież w sklepie, to znowu jest to kwestia osobistych preferencji. Wartości nie są ani dobre, ani złe. Są względne. Wiemy oczywiście, że nie jest to prawdą. Wartości nie są neutralne ani względne. Są one fundamentem ludzkiego życia i społeczeństwa. Jest prosty sposób, który pozwala stwierdzić, czy Twoje wartości i ich hierarchia są właściwe. Zadaj sobie po prostu pytanie: „Czy życie według tych wartości podnosi jakość mojego życia i mnie uszczęśliwia?”.

– 63 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Jeżeli żyjesz według pozytywnych i ożywiających wartości, będziesz szczęśliwy, szanowany i spełniony. Jeżeli żyjesz według niewłaściwych wartości, będziesz nieszczęśliwy i sfrustrowany przez większość czasu. Określenie swoich wartości i ich hierarchii jest najważniejszym krokiem do określenia ideału samego siebie. Drugi aspekt Twojej osobowości to obraz samego siebie. To sposób, w jaki się postrzegasz i jak o sobie myślisz w teraźniejszości. Obraz samego siebie to wewnętrzne lustro, determinuje to, jak się zachowujesz i jakie osiągasz wyniki na zewnątrz. Psychologia mówi nam, że można zmienić swoje postępowanie i osiągnięcia, zmieniając wewnętrzny obraz siebie. To dlatego poprawa życia zewnętrznego zaczyna się od poprawy obrazów mentalnych. Trzeci aspekt Twojej osobowości to poczucie własnej wartości. Można je określić najprościej jako „na ile siebie lubisz”. Poziom poczucia własnej wartości determinuje to, na ile siebie szanujesz, wierzysz w siebie i uważasz się za osobę wartościową. Jeżeli masz wysokie poczucie własnej wartości, będziesz przed sobą stawiał wyższe cele i bardziej wytrwale do nich dążył. Będziesz bardziej lubiany i popularny i będziesz się cieszył wyższym poczuciem pewności siebie i dumy. Im wyższe poczucie własnej wartości, tym będziesz zdrowszy i szczęśliwszy. Tutaj warto podzielić się ciekawym odkryciem. Twoje poczucie własnej wartości, niekiedy nazywane „reputacją w stosunku do samego siebie”, a więc to, na ile siebie lubisz, determinuje to, na ile spójny jest obraz samego siebie, Twoje obecne wyniki, Twój ideał samego siebie i obraz doskonałych wyników. – 64 –



Znajdź swoją prawdziwą misję i cel



Powiedzmy, że Twój ideał samego siebie to osoba, która świetnie wykonuje swoją pracę, jest lubiana i szanowana przez współpracowników. Jeśli dobrze wykonałeś swoją pracę i otrzymałeś wyrazy uznania i szacunku, to Twoje obecne zachowanie i idealne są ze sobą zgodne. Kiedy tak się dzieje, poczucie własnej wartości rośnie. Bardziej siebie lubisz i szanujesz. Czujesz się ze sobą świetnie. Jeżeli Twoim celem jest odniesienie sukcesu i otrzymywanie dobrej zapłaty, to jeśli dobrze wykonasz swoje zadanie i dobrze zarobisz, czujesz się ze sobą dobrze. Kiedy czujesz, że czynisz postępy w kierunku osiągnięcia celu, jaki sobie postawiłeś, budzą się w Tobie pozytywne uczucia szacunku i dumy. Na początku tego roku postawiłem sobie cel, aby przebiec w ciągu 12 miesięcy 100 półmaratonów. Oficjalnych i takich, gdzie będę biegł na tym dystansie dla samego siebie. W styczniu przebiegłem 15 półmaratonów. Co drugi dzień biegłem 21,1 km. Poziom zadowolenia, endorfin i dumy był chyba największym, jakiego doświadczyłem w życiu. Ostatecznie kończę rok z wynikiem 39 półmaratonów. Nie wszystko udaje się zrealizować w 100%. Mam jednak ciekawe plany na rok 2015 w tym zakresie. Earl Nightingale powiedział: „Szczęście to stopniowa realizacja wartościowego celu lub ideału”. Zgadzam się z tym w 100%. Im większą posiadasz jasność co do swoich najwyższych wartości i przekonań i im bardziej zgodne z nimi jest Twoje postępowanie, tym bardziej poczujesz swoją moc i skuteczność. Kiedy już określisz swoje wartości i ideały, będziesz musiał zdecydować, co jest Twoim unikalnym zadaniem życiowym. – 65 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



TRENING BIEGOWY — PÓŁMARATONY — SEBASTIAN KOTOW, 2014 R.

Jakie powinno być Twoje powołanie, zadanie czy też zawód? Jakiego rodzaju pracy chcesz się poświęcić, żeby osiągnąć swoje cele i realizować swój potencjał? Chcę opowiedzieć Ci o ciekawym modelu pracy. A mianowicie istnieją cztery rodzaje pracy, na które możesz się zdecydować. Można tutaj wyróżnić pracę: łatwą albo trudną do wykonania oraz łatwą lub trudną do nauczenia. Praca, która będzie najlepsza dla Ciebie, to taka, której łatwo się możesz nauczyć i którą łatwo będzie Ci wykonywać. – 66 –



Znajdź swoją prawdziwą misję i cel



Przypatrzmy się każdej z kategorii. Pierwszy rodzaj pracy to taki, którego trudno jest się nauczyć i który trudno jest wykonywać osobie ukierunkowanej na osobowość czy idee. Mogłaby to być np. księgowość, rachunkowość, programowanie komputerowe lub też inżynieria. Trudno byłoby takiej osobie nauczyć się koniecznych wyliczeń i pracować w ten sposób. Nie oczekiwałbyś kolejnego dnia pracy z entuzjazmem. Nawet gdyby praca szła Ci sprawnie, nigdy nie czerpałbyś z niej radości. Wielu ludzi jest w takiej sytuacji. Drugi typ pracy to taka, której trudno się nauczyć, ale łatwo ją wykonywać, kiedy już ją opanujesz. Na przykład trudno się nauczyć szybkiego pisania na klawiaturze, ale potem łatwo je wykonywać. Mówienia i pisania w innym języku trudno jest się nauczyć, ale staje się to łatwe, kiedy już je opanujesz. Wiele z podstawowych umiejętności, których z powodzeniem używasz w codziennym życiu, podlega pod kategorię trudnych do nauczenia i łatwych do stosowania. Ten rodzaj pracy nie byłby dla Ciebie dobry, ponieważ wkrótce stałby się nudny i żmudny. Trzeci rodzaj pracy to taki, na który składają się rzeczy, których łatwo się nauczyć, ale które trudno jest robić. Kopania rowów oraz rąbania drewna łatwo się nauczyć, ale są zawsze trudne. Nie stają się łatwiejsze. Praca, której łatwo się nauczyć, ale którą trudno się wykonuje, ma niewielką przyszłość. Niestety ludzie, którzy nie uzyskali właściwego wykształcenia lub którzy nie podnoszą stale swojej wiedzy i kwalifikacji, pozostają w tego typu pracy nieraz na całe życie. To stały problem i źródło napięć w społeczeństwie opartym na wiedzy. – 67 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Czwarty i najważniejszy rodzaj pracy to taki, którego łatwo jest się nauczyć i łatwo go wykonywać. Jest on tak łatwy do wykonywania, że zapominasz, jak się go nauczyłeś. Przychodzi Ci on naturalnie. Do tej kategorii zaliczymy prace, w których możesz osiągnąć biegłość i dzięki którym możesz stworzyć cudowne życie dla siebie. To taki rodzaj pracy, w którym osiągasz mistrzostwo w sposób naturalny. Pracę wykonujesz niemal bez wysiłku i stajesz się w niej coraz lepszy, niemal o niej nie myśląc. To tu leży Twoja przyszłość. Kiedy zaczynałem moją drogę zawodową — chciałem zostać księgowym, zacząłem studiować rachunkowość, potem nawet pracować w dziale księgowym — na zajęciach czułem dziwny ból głowy, wysiłek, jaki musiałem włożyć w zrozumienie materiału, był potworny, a kiedy mój ówczesny szef wezwał mnie do siebie, wiedziałem, że będzie chciał mnie zwolnić. Ale on nazwał to inaczej — powiedział, że chce mnie uwolnić. Miał rację. Dziękuję mu za to do dzisiaj, przy każdej okazji, gdy go spotykam. W kolejnych latach pracy uczyłem się różnych obszarów biznesu, dałem radę robić zaawansowane budżety dla firm, wysiłek, jaki w to włożyłem, był ogromny, ale kompletnie nie dawało mi to satysfakcji. To było nudne i żmudne. Na studiach pracowałem też na budowie — oczywiście nie było to trudne do nauczenia, ale zabijało moje ambicje i nie czułem, że się rozwijam i wnoszę jakąkolwiek wartość do życia innych ludzi. Nauczyłem się wielu przydatnych umiejętności — zarządzałem firmami i je rozwijałem, pisałem i tworzyłem strategie i biznesplany — ale to ciągle nie było to. Dopiero niedawno zdałem sobie sprawę z tego, że największą radość i satysfakcję daje mi prowadzenie wykładów, przekazywanie wiedzy, edukowanie i rozwijanie innych. – 68 –



Znajdź swoją prawdziwą misję i cel



Temu się poświęcam w największym zakresie dzisiaj, na tym buduję swoją przyszłość. Jak możesz określić, jaka praca jest dla Ciebie idealna? Z Twoją idealną pracą powinny się wiązać cztery słowa. To zainteresowanie, uwaga, absorpcja i fascynacja. Zawsze będziesz najbardziej zainteresowany takim rodzajem pracy, który jest dla Ciebie idealny. Będziesz wykazywał zainteresowanie tematem i chciał się w danej dziedzinie dowiedzieć więcej. Będziesz chciał więcej na dany temat czytać, rozmawiać i słuchać o nim. Tak jak opiłki żelaza są przyciągane przez magnez, tak i Ciebie będą pociągać zawody, do których jesteś stworzony. Jeden ze sposobów na odnalezienie swojego idealnego zawodu to cofnięcie się do ulubionych zajęć pomiędzy siódmym a czternastym rokiem życia. Zadania, które wtedy sprawiały Ci największą przyjemność, wskazują na to, co powinieneś robić jako dorosły. Jeżeli nie pamiętasz, co robiłeś jako dziecko, zapytaj rodziców lub starsze rodzeństwo. Wróć do wspomnień z dzieciństwa i pomyśl, czym się najchętniej zajmowałeś. Bardzo często znajdziesz znak tego, o czym marzy Twoje serce. Drugie słowo to uwaga. Idealna dla Ciebie dziedzina przyciągnie Twój wzrok podczas lektury gazety czy też oglądania telewizji. Przyciągnie Twój wzrok w sposób naturalny. Będziesz wsłuchiwał się we fragmenty rozmów o Twojej idealnej pracy. W sposób naturalny przyciągać Cię będę ludzie i organizacje, które zaangażowane są w obszarze Twojej idealnej pracy. – 69 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Trzecie słowo  absorpcja  to doskonałe słowo, które opisuje, co się dzieje, kiedy robisz to, do czego jesteś naprawdę powołany. Czas się dla Ciebie zatrzymuje. Czasami zapominasz o tym, żeby coś zjeść, czegoś się napić, zrobić przerwę i odpocząć. Krąży wiele anegdot na temat pracy naukowców, badaczy, pisarzy, artystów i przedsiębiorców, którzy pracują przez 15 – 20 godzin dziennie tydzień po tygodniu, miesiąc po miesiącu i są całkowicie pochłonięci tym, co robią. Czwarte słowo  fascynacja  w idealny sposób opisuje Twoją postawę wobec pracy, do której jesteś stworzony. Ta praca jest dla Ciebie fascynująca. Pochłania Cię i trzyma w napięciu. Nie możesz się doczekać, kiedy dotrzesz na miejsce pracy, i nie lubisz z niego wychodzić. Możesz o niej opowiadać godzinami i się o niej uczyć bez końca, a i tak Cię nie znudzi. Praca staje się formą zabawy, która daje Ci głębokie poczucie szczęścia i spełnienia. Łatwo stwierdzić, czy pracujesz w odpowiedniej dla siebie dziedzinie, ponieważ wtedy jest w Tobie nieposkromione pragnienie, żeby wiedzieć i uczyć się jak najwięcej. Ludzie wokół Ciebie, których podziwiasz najbardziej, to często ci, którzy zajmują najwyższe pozycje w dziedzinie, która do Ciebie idealnie pasuje. Kim są Twoi bohaterzy i bohaterki? Kogo najbardziej podziwiasz? Jakie cechy posiadają ludzie, których podziwiasz, szanujesz i na których patrzysz z uznaniem, a które chciałbyś naśladować? Im większą będziesz posiadał jasność co do swojego ideału i wzorców w ulubionej przez siebie dziedzinie, tym szybciej będziesz stawał się osobą, którą chcesz być i którą inni lubią i szanują. – 70 –



Znajdź swoją prawdziwą misję i cel



Spójrz wstecz na swoje życie i oceń swoje sukcesy i porażki. Jakie cechy, umiejętności i atrybuty najbardziej odpowiadają za sukces w Twojej dziedzinie? Jakie były najważniejsze momenty  momenty sukcesu i dumy  i co mają one ze sobą wspólnego? Lista osiągnięć, z których jesteś szczególnie dumny, pokaże Ci, co je wszystkie łączy. W prawie każdym przypadku byłeś z określoną osobą i otrzymywałeś szczególny rodzaj zadania. Otrzymałeś określone wyrazy uznania także od konkretnej osoby. Może na przykład źródłem największej satysfakcji było dla Ciebie wyznaczenie i osiągnięcie celów krótko- i długoterminowych. Być może pracowałeś z innymi w celu wykonania zadania czy wygrania konkursu. Być może Twoim największym osiągnięciem było organizowanie pracy innych i zarządzanie nimi w ramach projektu. Być może największym źródłem radości było dla Ciebie wykonanie jakiegoś zadania samemu. Co takiego zrobiłeś w życiu, co dało Ci poczucie dumy i zadowolenia z siebie? Gdybyś mógł osiągnąć w życiu wszystko, co zechcesz, jaki jeden cel przyniósłby Ci najwięcej dumy i satysfakcji? W jaki sposób zorganizowałbyś swoje życie, żeby robić więcej tych rzeczy, które przynoszą Ci największe korzyści i prawdziwą satysfakcję? Jakie cechy najbardziej podziwiasz u innych? Będą to z pewnością cechy, do których dążysz sam. Oceń w skali 1 – 10 cechy, które najbardziej podziwiasz u innych, i sporządź plan doskonalący Cię w każdym obszarze.

– 71 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Jakie umiejętności i zdolności podziwiasz u innych najbardziej? Jakiekolwiek one są, to prawdopodobnie te same umiejętności, które potrzebujesz rozwinąć u siebie. Przyznaj sobie punkty w skali 1 – 10 w każdej kategorii, a następnie podejmij działania w celu ich nauki i praktyki. Jaka jedna umiejętność  gdybyś ją rozwinął i biegle opanował  miałaby największy wpływ na Twoje życie i karierę? Gdybyś mógł osiągnąć biegłość w jednej dziedzinie, co by to było? Jeżeli uda Ci się uzyskać całkowitą jasność, co to za dziedzina, możesz postawić ją sobie za cel, sporządzić plan i zacząć działać, tak aby osiągnąć mistrzostwo. Niekiedy rozwinięcie czy udoskonalenie jednej umiejętności może zmienić życie i karierę. Oto pomocne, ale i trudne zadanie. Pomoże Ci doprecyzować prawdziwe wartości i przekonania życiowe. Wyobraź sobie, że poszedłeś do lekarza na pełne badania i omawia z Tobą wyniki. Mówi Ci, że dobra wiadomość jest taka, że będziesz się cieszył doskonałym zdrowiem przez następne sześć miesięcy. Natomiast zła wiadomość jest taka, że po pół roku umrzesz na nieuleczalną chorobę. Co byś zrobił, jak spędziłbyś resztę swojego życia, gdybyś wiedział, że zostało Ci tylko pół roku? Z kim spędziłbyś czas? Gdzie byś pojechał? Co byś zrobił? Jak spędziłbyś swoje ostatnie dni? Odpowiedzi na te pytania powiedzą Ci, co tak naprawdę cenisz i co jest dla Ciebie naprawdę ważne. Gdyby zostało Ci tylko sześć miesięcy życia, to wiele rzeczy, które uważałeś za ważne, stałoby się nieważne, a rzeczy, które na co dzień ignorujesz, stałyby się ważniejsze niż cokolwiek innego. Jak spędziłbyś czas, gdyby zostało Ci tylko sześć miesięcy życia? – 72 –



Znajdź swoją prawdziwą misję i cel



Istnieją dwa dodatkowe obszary, które powinieneś odkryć, żeby w pełni zrealizować swój potencjał i misję życiową. Pierwszy to Twoja „wiodąca dziedzina”, a drugi to „pole diamentów”. Z punktu widzenia biznesu każda firma musi się w czymś specjalizować, mieć swoją przewagę konkurencyjną, jeżeli tylko chce przetrwać na rynku. Wiodąca dziedzina to coś, co firma robi znakomicie, a jeszcze lepiej, gdy przewyższa w tym konkurencję. Niekiedy wiodąca dziedzina to obszar kluczowych kompetencji. Bywa też określana jako przewaga różnicująca. Wiodąca dziedzina odróżnia jedną firmę od drugiej, jeden produkt czy usługę od pozostałych. Jako jednostka całkowicie odpowiedzialna za swoje wyniki ekonomiczne powinieneś patrzeć na siebie właśnie jak na firmę. Jaka jest albo jaka może być Twoja wiodąca dziedzina? Jaka jest Twoja przewaga konkurencyjna? Jaka jest Twoja unikatowa propozycja dla rynku — ten szczególny talent czy cecha, której nie może zaoferować nikt inny? Jednym z podstawowych powodów, dla których ludzie nie są w stanie osiągnąć sukcesu, jest brak rozwiniętej tej szczególnej kompetencji czy umiejętności, która wyróżnia nas wśród innych. Zbyt wielu ludzi zadowala się byciem przeciętnym lub trochę ponad średnią. Odrzuć takie myślenie i podejście. Określ, jaka jedna czy dwie umiejętności są dla Ciebie najważniejsze w pracy, i poświęć się całkowicie osiągnięciu w nich doskonałości. Wytrwałe dążenie do doskonałości zawsze było pewną drogą do sukcesu i gwarantem osiągnięć.

– 73 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Kiedy już określisz swoją wiodącą dziedzinę, zadaj sobie pytanie: „Jaka będzie moja wiodąca dziedzina jutro, za rok, za dwa na podstawie aktualnych trendów w mojej branży?”. Czy masz określony plan rozwoju osobistego i zawodowego, nad którym pracujesz codziennie? Jeżeli nie, to czas taki plan przygotować i pracować nad umiejętnościami, dzięki którym osiągniesz wiodącą pozycję na lata. Jaka powinna być Twoja wiodąca dziedzina, jeżeli chcesz być w niej wśród najlepszych? Co by to mogło być, gdybyś miał marzyć wielkimi marzeniami i wyznaczyć sobie najwyższe standardy? Wiesz przecież, że tylko wysoka jakość jest świetnie opłacana na rynku. Przeciętne wyniki są mizernie opłacane, a wyniki poniżej przeciętnej grożą bezrobociem. Twoim celem musi być znalezienie się w 10% najlepszych w danej branży, a potem zrobienie wszystkiego, żeby tam pozostać do końca kariery. Nic nie skieruje uwagi innych na Ciebie ani nie przyniesie Ci awansu szybciej niż reputacja bycia najlepszym. Żyjemy w epoce merytokracji. Merytokracja to społeczeństwo, w którym nagradzani jesteśmy w zależności od wartości naszego wkładu na rzecz innych. Żyjemy w gospodarce usług, a każdy z nas zarabia na życie, służąc innym. Im lepiej i skuteczniej służysz innym, tym bardziej stabilna i satysfakcjonująca będzie Twoja kariera. Poczucie sensu i celu w życiu jest odczuwalne wtedy, kiedy wiesz, że Twoje działania przynoszą zmianę w życiu innych – 74 –



Znajdź swoją prawdziwą misję i cel



ludzi. Twój umysł i emocje zostały zaprogramowane tak, że możesz być szczęśliwy dopiero wtedy, kiedy wiesz, że robisz coś, co wzbogaca życie lub pracę innych. Każdy gest służenia, w który się angażujemy, wzbogaca i ulepsza jakość życia w społeczeństwie. W jaki sposób służysz innym? W jaki sposób powinieneś? W jaki sposób mógłbyś? Drugi etap odnajdywania swojej prawdziwej misji wyjaśnia podejście zwane „polem diamentów”. Filozofia ta oparta została na przemówieniu ministra Russela Conwella. Opowiedział w nim historię farmera, któremu dobrze się powodziło, ale sprzedał swoją farmę i wyruszył do Afryki w poszukiwaniu diamentów. Kilka lat później nowy właściciel odkrył, że farma, którą kupił, obejmowała hektary diamentów. Stary farmer wyruszył szukać bogactwa gdzie indziej, a nawet nie sprawdził, co ma pod nogami. Nieoszlifowane brylanty nie przypominają drogocennych kamieni. Wyglądają jak grudy skały, które trzeba odpowiednio przyciąć i oszlifować, żeby wydobyć ich wartość i piękno. Podobnie i Twoje diamenty, a więc wielkie możliwości, mogą znajdować się tuż obok. Kryją się za ciężką pracą. Diamenty wyglądają niepozornie. Możliwości wydają się być ciągiem bardzo ciężkiej pracy. Są jednak dostępne. Twoje pole diamentów może znajdować się w obecnej firmie czy branży. Być może Twoje pole diamentów jest w zasięgu Twoich zainteresowań i możliwości. Może w Twoim wykształceniu i doświadczeniu. Może znajduje się wśród przyjaciół, współpracowników i kontaktów. Wiadomo natomiast, że kiedy podejmiesz decyzję o tym, żeby osiągnąć – 75 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



w życiu więcej, zaczniesz przyciągać nowe możliwości, ludzi i pomysły, dzięki którym zamienisz marzenia w rzeczywistość. To może być w zasięgu Twojego wzroku. Thomas Edison mawiał: „Większość ludzi jednak przegapia okazje i szanse, bo są ubrane w kombinezon i wyglądają jak „ciężka praca”. Wszyscy ludzie, którzy odnieśli spektakularne sukcesy biznesowe, powtarzają, że kluczem do sukcesu jest odkrycie tego, co kochasz robić, i zaangażowanie się w to całym sercem. Jeżeli tylko wprowadzisz w życie te dwie praktyki, otworzą się przed Tobą nieograniczone możliwości. Co jeszcze łączy ludzi sukcesu? Są nastawieni na działanie. Poświęcają czas na planowanie i przemyślenia, a następnie podejmują działania. Coś robią. Stale podążają do przodu. Próbują jednej rzeczy, potem kolejnej i tak dalej. Nigdy się nie zatrzymują. Są w stałym ruchu. A im więcej rzeczy wypróbujesz, tym bardziej prawdopodobne, że odniesiesz sukces. Będziesz zdziwiony, ile uda Ci się zrobić i ile możliwości stanie przed Tobą otworem, jeżeli tylko pozostaniesz w stałym ruchu. Odnalezienie prawdziwej misji i celu w życiu ma fundamentalne znaczenie dla działań i tożsamości. Życie zmarnowane to lata przepracowane w niewłaściwej pracy z niewłaściwymi ludźmi. Lider to człowiek, który poświęca czas na to, żeby w spokoju przemyśleć, kim jest i czego pragnie. Postrzega siebie jako rozwijający się projekt z gatunku „zrób to sam”. Patrzy na siebie jako na tworzące się dzieło, na człowieka, który stale ewoluuje i staje się coraz lepszy. – 76 –



Znajdź swoją prawdziwą misję i cel



Jesteś kim wyjątkowym i niepowtarzalnym. W całej historii nie było nikogo takiego jak Ty i nigdy nie będzie. Masz większe umiejętności i zdolności, niż mógłbyś sobie wyobrazić. Nawet gdybyś miał pracować przez całe życie, nie byłbyś w stanie spożytkować choćby części tego potencjału, jaki w sobie masz. Twoim celem jest odkrycie pragnienia serca. Masz za zadanie przemyśleć i zdecydować, w co wierzysz i jakie wartości reprezentujesz, a następnie wybrać obszar, w którym chcesz działać i który jest w pełni spójny z tym, co w Tobie najlepsze. Twoim życiowym celem jest znalezienie misji i celu, który umożliwi Ci stanie się najlepszą wersją siebie, zrealizowanie pełni swojego potencjału i wzbogacenie życia ludzi wokół Ciebie. Wszystko wydaje się niemożliwe do czasu, gdy zostanie osiągnięte.

Materiały dodatkowe  Wideo „Poczucie własnej wartości” — www.sebastiankotow.com/pww  Wideo „Co nas motywuje” — www.sebastiankotow.com/motywacja

– 77 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!

Inspirująca lektura dodatkowa  Stephen R. Covey, 7 nawyków skutecznego działania  Paul Mcgee, S.U.M.O. (ShutUp, Move On)  Dean Karnazes, Ultramaratończyk. Poza granicami wytrzymałości

– 78 –



Rozdział 3.

Dyscyplina myślenia „Cokolwiek możesz uczynić lub śnisz, że możesz — rób. Śmiałość kryje w sobie genialność, moc i magię”. JOHANN WOLFGANG GOETHE

Sebastian: Po 40 latach pracy w obszarze zmiany osobistej i rozwoju musisz dostawać informacje od ludzi, których uczysz, o wprowadzaniu w życie tego, o czym pisaliśmy w poprzednich rozdziałach. Możesz się takim doświadczeniem podzielić? Kogo spotykasz? O czym mówią, piszą ludzie? Brian: Ostatnio napisała do mnie pewna młoda kobieta i zwierzyła się, że całe jej życie przybrało zupełnie inny obrót, odkąd wysłuchała jednego z moich nagrań i usłyszała pytanie, o którym pisaliśmy: „O jakiej wielkiej rzeczy ośmieliłbyś się marzyć, gdybyś wiedział, że nie może ci się nie udać?”. Napisała, że do tamtej chwili nie miała nawet odwagi zadać sobie podobnego pytania, ale teraz nie myśli o niczym innym. Przeżyła chwilę prawdziwego olśnienia. Zdała sobie sprawę, że główną przeszkodą oddzielającą ją od marzeń i nadziei było jej przekonanie o niemożności ich realizacji. Sebastian: A czy nie uważasz, że wielu z nas zachowuje się tak przez większość życia? Mamy tak wiele planów co do tego, – 79 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



kim chcielibyśmy być, co chcielibyśmy mieć i co chcielibyśmy robić, ale coś nas powstrzymuje. Wahamy się, gdyż brakuje nam pewności siebie, pozwalającej zrobić pełny wiary krok w kierunku spełnienia marzeń. Brian: Zgadzam się — taka jest rzeczywistość. Abraham Maslow stwierdził, że historia ludzkości to historia kobiet i mężczyzn, którzy mają o sobie niskie mniemanie. Psychoterapeuta Alfred Adler był zdania, że poczucie niższości i bycia niewystarczająco dobrym jest powszechne. Jako że brakuje nam wiary w siebie, dochodzimy do wniosku, że nie potrafimy osiągać celów, które innym udało się osiągnąć. W rezultacie nie podejmujemy nawet prób w tym kierunku. Dlatego od lat moją misją jest pomagać ludziom dostrzec ich możliwości i robię wszystko, żeby dodawać im odwagi do działania. cdn. Pomyśl przez chwilę. Jak zmieniłoby się Twoje życie, gdybyś mocno wierzył, że możesz osiągnąć wszystko, co zechcesz? Jakie cele byś sobie wyznaczył? Czy odważyłbyś się marzyć, gdybyś wierzył w siebie tak mocno, że byłbyś wolny od lęku przed porażką? Wiara w siebie ma tę cudowną właściwość. Można ją na tyle rozwinąć, żeby przed niczym nie odczuwać lęku. Nic Cię wtedy nie powstrzyma, niezależnie od tego, co by się działo. Trzeba się tylko tego nauczyć. Większość ludzi zaczyna od niewielkiej wiary w siebie lub nawet od jej braku. Kiedy widzą rezultaty swoich wysiłków, stają się odważniejsi i pewni siebie. Jeżeli będziesz robił – 80 –



Dyscyplina myślenia



te same rzeczy co inni wierzący w siebie ludzie, możesz doświadczyć tych samych uczuć i rezultatów. Podstawą wiary w siebie jest polubienie i bezwarunkowe zaakceptowanie siebie samego jako wartościowego człowieka. Nie ma nic ważniejszego. Im bardziej będziesz siebie lubił i szanował, a także uważał za dobrego człowieka, tym bardziej będziesz w siebie wierzył. Im wyższe masz poczucie własnej wartości, tym łatwiej Ci będzie mówić i robić właściwe rzeczy we właściwym czasie. Mój przyjaciel Michał Nowacki, który sprowokował i zmotywował mnie do napisania tej książki, opowiadał mi o swoich niesamowitych doświadczeniach z podróży do Indii. O spędzaniu czasu samotnie, o medytacji, wyciszeniu i budowaniu świadomości własnej wartości i pewności siebie. Są chwile, kiedy każdy z nas, aby iść do przodu, musi się zatrzymać. Wyciszyć. Nabrać uważności. Kiedy znajdziemy w sobie siłę na wyhamowanie i zatrzymanie pociągu, który pędzi, a zwany jest naszym życiem, to możemy dostrzec wiele więcej wokół nas oraz w nas samych. Skupienie i uważność mają ogromną moc budowania siły psychicznej w naszym życiu. Dr Nathaniel Brandon pewność siebie nazywa „reputacją wobec samego siebie”. Im lepszą reputację masz wobec samego siebie, tym bardziej będziesz siebie lubił. Dobrą reputację wobec samego siebie można osiągnąć, żyjąc w zgodzie ze swoimi wartościami. Im większą masz jasność co do swoich wartości, co do tego, w co wierzysz, tym większe prawdopodobieństwo, że będziesz je praktykował. Będziesz się wtedy bardziej lubił i szanował. Im bardziej będziesz siebie – 81 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



lubił i szanował, tym większy będziesz odczuwał spokój i pewność. Poczucie własnej wartości determinuje emocje. To, jak się czujesz ze sobą w jakimkolwiek obszarze, będzie miało decydujący wpływ na Twoją efektywność. Poczucie własnej wartości jest źródłem reaktywności Twojej osobowości. W dużym stopniu to od poziomu poczucia własnej wartości zależy stopień witalności, entuzjazmu i osobistego magnetyzmu. Ludzie o wysokim poczuciu wartości są bardziej pozytywnie nastawieni do życia, wzbudzają sympatię i skuteczniej działają. Prawie wszystko, co robisz, albo pomaga Ci zwiększyć poczucie własnej wartości, albo je niszczy. Wszystko, co robisz, mówisz albo myślisz, wpłynie na Twoje poczucie własnej wartości albo w pozytywny, albo w negatywny sposób. W poprzednim rozdziale wspominaliśmy, że najlepszą definicją poczucia własnej wartości jest to, „na ile siebie lubisz” — to, na ile siebie szanujesz i cenisz jako wartościową osobę. Ludzie o wysokim poczuciu własnej wartości doświadczają zadowolenia i pewności siebie w stosunku do siebie i swojego życia. Kiedy czujesz się dobrze ze sobą, stajesz się najlepszą osobą, jaką mógłbyś być. Poziom poczucia własnej wartości jest miarą tzw. sprawności mentalnej. Determinuje poziom zdrowia i sprawności w radzeniu sobie z nieuniknionymi blaskami i cieniami codziennego życia. Twoje poczucie własnej wartości determinuje to, co będziesz czuł w stosunku do samego siebie i własnych działań. To ono steruje poczuciem wewnętrznego spokoju i zadowoleniem.

– 82 –



Dyscyplina myślenia



Poczucie własnej wartości jest blisko powiązane ze zdrowiem i poziomem energii. Osoby o wysokim poczuciu własnej wartości rzadko chorują i korzystają z nieprzerwanego przepływu energii i entuzjazmu, który pcha je do przodu, aby mogły wypełnić swoje cele. Od tego, na ile siebie lubisz i szanujesz, zależy jakość Twoich relacji z innymi ludźmi. Im bardziej siebie lubisz, tym bardziej polubisz innych ludzi, a oni Ciebie. Obniżenie poczucia wartości od razu wpływa na Twoje stosunki z innymi ludźmi. Aby funkcjonować na jak najwyższym poziomie i czuć się ze sobą dobrze, powinieneś stale pracować nad swoim poczuciem wartości. Jesteś nie tylko odpowiedzialny za poziom swojej sprawności fizycznej, odżywianie i ćwiczenia, ale także za swoją sprawność mentalną, myśli, którymi się karmisz, i emocje, które przeżywasz. Napisano niezliczone książki i artykuły, które mają pomóc ludziom osiągnąć wyższe poczucie wartości. My chcielibyśmy pokazać Ci prostą metodę, która zawiera wszystkie niezbędne elementy budowania poczucia własnej wartości. Strategie te możesz wykorzystywać każdego dnia w celu uzyskania jak najlepszych wyników. Rozwinięcie poczucia własnej wartości wymaga sześciu elementów. Są to: cele, standardy, doświadczanie sukcesu, porównywanie się z innymi, uznanie i nagrody. Przyjrzyjmy się im po kolei.

– 83 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Cele mają decydujący wpływ na samopoczucie. Już samo wyznaczenie sobie ambitnych celów oraz spisanie planu działania podniesie Twoje poczucie wartości. Cele same w sobie sprawiają, że czujesz się ze sobą dużo lepiej. Poczucie własnej wartości lub też szczęście zostało zdefiniowane jako stopniowa realizacja wartościowego ideału lub celu. Poczucie własnej wartości rośnie, kiedy czujesz, że krok po kroku zbliżasz się do osiągnięcia czegoś dla Ciebie ważnego. Z tego powodu ważne jest, żebyś miał przed sobą jasne cele na każdy moment życia i żebyś stale dążył do ich osiągnięcia. Każdy krok naprzód podnosi Twoje poczucie własnej wartości i sprawia, że czujesz większy przypływ optymizmu i mocy. Drugi element budowania poczucia własnej wartości to wyznaczanie sobie jasnych standardów i wartości, którym będziesz oddany. Ludzie o wysokim poczuciu wartości mają jasność co do tego, w co wierzą. Podstawą wiary w siebie jest jasność co do tego, za czym się opowiadasz. Silne poczucie własnej wartości jest możliwe tylko wtedy, gdy cele i wartości są spójne, czyli nie ma między nimi sprzeczności. Najczęściej źródłem przeżywanego stresu jest robienie rzeczy, które są niezgodne z tym, w co wierzysz. Kiedy jednak zharmonizujesz ze sobą cele i wartości, poczujesz się ze sobą wspaniale. Doświadczysz przypływu energii i uczucia dobrostanu. To wtedy zaczniesz czynić prawdziwe postępy. Wielu ludzi jest nieszczęśliwych w pracy i nie osiąga sukcesów, niezależnie od tego, jak bardzo się starają. Zawsze pytam takie osoby, czy lubią swoją pracę i czy wierzą w to, co robią. W wielu wypadkach dochodzą one do wniosku, że nie są zadowolone ze swojej pracy i że nie jest to dla nich właściwy – 84 –



Dyscyplina myślenia



rodzaj pracy. Kiedy uda im się zmienić pracę i zacząć coś nowego, co im się podoba, coś, co jest zgodne z ich podstawowymi wartościami, zaczynają robić duże postępy i praca zaczyna przynosić im satysfakcję. Trzecim składnikiem budowania poczucia własnej wartości jest doświadczenie sukcesu. Kiedy już wyznaczysz swoje cele, musisz upewnić się, że są mierzalne. Zapamiętuj także swoje małe i duże sukcesy. Już samo wyznaczenie celu i rozbicie go na mniejsze etapy, a następnie ukończenie jednego z nich sprawi, że poczujesz się jak zwycięzca. Sukces sprawi, że Twoje poczucie własnej wartości wzrośnie. Pamiętaj jednak, że nie trafisz w cel, którego nie widać. Poczujesz się jak zwycięzca dopiero wtedy, gdy jasno określisz standardy, według których będziesz mierzył swój sukces i osiągał cele. Powiedzmy, że wyznaczyłeś sobie za cel, że w danym roku sprzedasz pewną określoną ilość swojego produktu lub podniesiesz swoje dochody o określoną sumę w danym roku. Możesz rozbić to na miesięczne i tygodniowe cele, a nawet dzienne i godzinowe. Kiedy osiągniesz pierwszy pułap, poczujesz dumę. Poczujesz się jak zwycięzca. Za każdym razem, kiedy przekroczysz kolejny próg, wzrośnie Twoja wiara w siebie i poczucie własnej wartości. Poprawią się Twoje wyniki. Będziesz odczuwał ekscytację i entuzjazm przed kolejnym wyzwaniem. Osoby niestawiające sobie celów mają niższe poczucie wartości, dlatego że nie korzystają z tego niezwykłego budulca osobowości. Nie tylko brakuje im jasno sformułowanego celu, ale także nie wypracowały sobie wskaźników ani celów – 85 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



pośrednich, które poprowadziłyby je do celu ostatecznego. Wyznaczenie sobie celów oraz standardów i miar podnosi energię, wiarę w siebie i poziom zadowolenia. Czwarty składnik poczucia własnej wartości to porównywanie się z innymi. Leon Festinger z Harvardu opracował teorię porównań społecznych. Doszedł do wniosku, że nie porównujemy naszych osiągnięć i nas samych z ogółem społeczeństwa, a raczej porównujemy się z innymi ludźmi, których znamy, po to, żeby stwierdzić, jak dobrze sobie radzimy. Aby poczuć się jak zwycięzca, musimy wiedzieć na pewno, że radzimy sobie dobrze albo lepiej od kogoś, kogo znamy i z kim możemy się utożsamić. Kiedy porównanie z innymi osobami w branży czy w kręgu wypada pozytywnie, lubisz siebie bardziej i czujesz się jak zwycięzca w swojej branży. Ludzie sukcesu często porównują siebie z innymi ludźmi sukcesu i stale starają się osiągnąć lepsze wyniki. Czytają o innych i analizują ich wyniki, a następnie zastanawiają się, jak prześcignąć ich o krok. Wreszcie osiągają coś, co jest właściwie najważniejsze w konkurowaniu — dochodzą do punktu, w którym konkurują tylko ze sobą i ze swoimi własnymi osiągnięciami. To jest według mnie najważniejsze. Konkurowanie jest tak naprawdę wyrazem ambicji i głodu sukcesu. Bez ambicji trudno jest cokolwiek osiągnąć. Piątym warunkiem zbudowania wysokiego poczucia własnej wartości jest uznanie Twoich osiągnięć przez ludzi, których szanujesz. Aby poczuć się dobrze ze sobą, potrzebne są Ci pochwały i uznanie ludzi, których szanujesz i podziwiasz, takich jak Twój szef, współpracownicy, żona lub mąż i członkowie kręgu towarzyskiego. – 86 –



Dyscyplina myślenia



Jedna z najlepszych definicji poczucia własnej wartości to ta, która określa, do jakiego stopnia uważasz się za osobę wartościową lub za osobę wartą pochwały. Kiedy tylko ktoś dla Ciebie ważny okaże Ci uznanie za Twoje osiągnięcie, Twoje poczucie własnej wartości wzrasta. Czujesz się dumny i zadowolony. Jesteś zmotywowany i zainspirowany, aby robić więcej i lepiej. Szósty element budowania poczucia własnej wartości to nagradzanie za osiągnięcia. Być może pracujesz w branży, w której za wybitne osiągnięcia przyznawane są premie, nagrody, symboliczne tytuły, większe biuro, większy samochód, a nawet trofeum czy pamiątkowa tabliczka. Każda nagroda może istotnie wpłynąć na Twoje poczucie wartości i dalsze wyniki. Jeśli jednak w obecnej sytuacji nie masz szansy na pozyskanie nagród, które są niezbędne dla podbudowania poczucia własnej wartości, powinieneś tak przeorganizować swoje życie, żeby takie nagrody dla siebie stworzyć. Bardzo mocne będzie opracowanie swojego wewnętrznego systemu nagradzania, w ramach którego będziesz nagradzał siebie za małe i duże osiągnięcia. Pomoże Ci on utrzymać pozytywne nastawienie i wysoki poziom energii na drodze do realizacji celów. Sprzedawcy, którzy wyszukują potencjalnych klientów przez telefon, często po dziesięciu wykonanych telefonach piją dobrą kawę. Po dwudziestu pięciu rozmowach idą na spacer wokół budynku i jedzą coś dobrego. Po pięćdziesięciu telefonach idą na dobry lunch. Natomiast po osiągnięciu pewnego pułapu umówionych spotkań czy też transakcji sprzedażowych nagradzają się czymś, co sobie zaplanowali z góry, na – 87 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



przykład wyjściem na kolację. Każda z tych nagród służy jako zachęta, a zarazem osobiste uznanie, które motywuje daną osobę do dalszej pracy. Końcowym rezultatem jest większy entuzjazm i wyższe poczucie własnej wartości. Jeżeli w Twoim obecnym środowisku brakuje tych sześciu składników budowania poczucia własnej wartości (celów, standardów, doświadczania sukcesu, porównywania z innymi, uznania i nagród), powinieneś stworzyć swoją własną strukturę motywacyjną. Weź pełną odpowiedzialność za zbudowanie i utrzymanie poczucia wartości osobistej. Nie czekaj, aż ktoś przyjdzie i zrobi to za Ciebie. Jest jeszcze jeden element poczucia własnej wartości, który łączy wszystkie elementy omówione w tym rozdziale. Jest to poczucie własnej wartości oparte na wynikach. Lubimy siebie i szanujemy, kiedy w głębi serca wiemy, że jesteśmy dobrzy w robieniu czegoś, co jest dla nas ważne. Psycholodzy nazywają to poczuciem samoskuteczności. Jak mawiał G.K. Chesterton: „Każdy człowiek powinien wiedzieć, że ma do zaoferowania światu coś, czego świat bez jego udziału nie otrzyma”. Można oczywiście lubić siebie w sensie ogólnym, myśleć o sobie jako o osobie wartościowej, jednak to płytki rodzaj poczucia własnej wartości, który może być łatwo zburzony przez negatywne doświadczenia albo chwilowe rozczarowanie. Nie da się w dłuższej perspektywie oddzielić poczucia własnej wartości od świetnych wyników. Możesz przekonać siebie, że jesteś wartościową osobą, kiedy masz jednocześnie świadomość, że jesteś dobry w tym, co robisz. To dlatego tak ważne jest, abyś podejmował starania, – 88 –



Dyscyplina myślenia



przezwyciężał przeszkody i płacił cenę za bycie najlepszym w swoim zawodzie. Kiedy naprawdę wiesz, że jesteś dobry w tym, co robisz, czujesz się ze sobą świetnie. Wysokie poczucie własnej wartości i towarzyszący mu optymizm sprawią, że będziesz osobą, w której towarzystwie wszyscy pragną przebywać. Poczucie własnej wartości to najważniejszy komponent osobowości. Możesz zbudować swoje poczucie własnej wartości, rozwijając je w sposób systematyczny, dzień po dniu, godzina po godzinie, robiąc rzeczy, które sprawiają, że czujesz się ze sobą cudownie i dajesz z siebie to, co najlepsze. Kluczem do wysokiego poczucia własnej wartości jest to, by żyć zgodnie ze sobą, z tym, co jest w Tobie najlepsze, i żyć życiem, które jest spójne z Twoimi najwyższymi wartościami i aspiracjami. Poświęć czas na to, żeby przemyśleć, kim jesteś i w co wierzysz. Pomyśl o tym, co jest dla Ciebie naprawdę ważne. Podejmij decyzję, że nigdy nie sprzeniewierzysz się swojej uczciwości, próbując być osobą, którą nie jesteś, albo próbując mówić czy czuć rzeczy, które nie są dla Ciebie prawdziwe. Miej odwagę zaakceptować siebie takiego, jakim jesteś, nie takiego, jakim żałujesz, że nie jesteś, albo jakiego chcieliby w Tobie widzieć inni. Jesteś wartościowy taki, jaki jesteś. Weź pod uwagę, że jest zaledwie jedna szansa na pięćdziesiąt miliardów, że urodzi się druga osoba taka jak Ty. Jesteś kimś wyjątkowym w całej historii ludzkości. Masz swoje unikalne talenty i umiejętności, które sprawiają, że jesteś kimś niepowtarzalnym. Nikt, włączając Ciebie, nie wie, do czego tak naprawdę jesteś zdolny i kim mógłbyś się stać. – 89 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Jednym z największych życiowych wyzwań jest zrozumienie i zaakceptowanie tego, jak bardzo jesteś wyjątkowy, i włączenie tej świadomości w swoją postawę i osobowość. Polubienie siebie i uwierzenie w siebie to fundament późniejszej zdrowej wiary w siebie oraz początek szczęścia i sukcesu. To, jaką sobie przypisujesz wartość i jak siebie postrzegasz, jest punktem wyjścia do pozyskania niezachwianego poczucia własnej wartości, ale nie jest wystarczające. Próby stosowania pozytywnego myślenia, nadzieja odczuwana przez lata i myślenie życzeniowe przynoszą mierne rezultaty. Aby rozwinąć w sobie głębokie poczucie wiary w siebie, potrzebujesz pozytywnej wiedzy zamiast pozytywnego myślenia. Musisz być świadomy tego, że jesteś dobrą i wartościową osobą, a Twoja wiara w siebie jest autentyczna i oparta na prawdziwych umiejętnościach. Trwała wiara w siebie jest pochodną poczucia kontroli. Dopiero kiedy poczujesz kontrolę nad sobą i swoim życiem, poczujesz się wystarczająco pewnie i będziesz robił i mówił rzeczy zgodne z Twoimi najwyższymi wartościami. Psycholodzy zgadzają się obecnie, że poczucie bycia „poza kontrolą” to podstawowy powód do stresu, negatywnego nastawienia, poczucia niższości i niskiej wiary w siebie. Najlepszym sposobem na pozyskanie głębokiego poczucia kontroli nad każdym aspektem życia jest wyznaczenie sobie jasnych celów i ustalenie kierunku działania opartego na celowych zachowaniach. Bycie wiernym sobie oznacza, że wiesz dokładnie, czego chcesz, i masz plan, jak to osiągnąć. Trwała wiara w siebie pojawia się wtedy, kiedy na pewno wiesz, że posiadasz umie– 90 –



Dyscyplina myślenia



jętność dojścia tam, gdzie chcesz dotrzeć. To Ty sterujesz swoim życiem. Jesteś kowalem swojego losu i twórcą swojej przyszłości. Określiliśmy już szczęście jako stopniową realizację wartościowego ideału. Tak samo jest z wiarą w siebie. Kiedy wyznaczasz sobie cel i sporządzasz plan, a następnie krok po kroku działasz na rzecz urzeczywistnienia tego celu, czujesz się silny i zdolny do kontrolowania swojego życia. Czujesz się jak zwycięzca. Zwiększa się Twoja wiara w siebie i gotowość do podejmowania jeszcze większych wyzwań związanych z nowymi możliwościami. Im więcej udaje Ci się osiągnąć, tym bardziej czujesz się zdolny do osiągnięcia wszystkiego. Zamiast jak większość ludzi przejmować się obawą przed porażką i stratą, skupiasz się na możliwościach i możliwych sukcesach. Jasne, zdecydowane cele i wytyczona ścieżka pozwolą Ci nastawić się na sukces. Stopniowo będziesz budować swoją wiarę w siebie  aż do momentu, kiedy niewiele będzie rzeczy, których nie będziesz chciał się podjąć. Możesz zwiększyć swoją pewność siebie prawie natychmiast, jeżeli tylko postanowisz, że osiągniesz jak najlepsze wyniki w wybranej dziedzinie. Paląc za sobą mentalne mosty i decydując się zapłacić każdą cenę, dokonać każdego poświęcenia i zainwestować każdą ilość czasu i pieniędzy po to, żeby być najlepszym w tym, co robisz, staniesz się innym człowiekiem. Natychmiast wzniesiesz się ponad „przeciętniaka”, który dryfuje między jedną pracą a drugą, a przeciętność jest dla niego akceptowalnym standardem. W jednym z moich szkoleń brał udział kilka lat temu młody człowiek o imieniu Mateusz. Był nieśmiałym introwertykiem. – 91 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Jego uścisk dłoni był niepewny i bardzo trudno mu było utrzymać kontakt wzrokowy. Siedział z tyłu sali ze spuszczoną głową i robił notatki. Miał niewielu znajomych i nie udzielał się za bardzo towarzysko na przerwach. Pod koniec seminarium podszedł do mnie i powiedział, że pracuje w sprzedaży, ale nie idzie mu zbyt dobrze. Podjął natomiast decyzję o podjęciu pracy nad sobą w celu pokonania swojej nieśmiałości i stania się bardzo dobrym sprzedawcą. Pożegnał się, a ja życzyłem mu powodzenia. Rok później spotkałem go na kolejnej konferencji w Warszawie. Był zupełnie inny. Emanował od niego większy spokój i pewność siebie. Wciąż był trochę nieśmiały, ale kiedy uścisnął moją rękę, jego uścisk był mocniejszy i utrzymywał kontakt wzrokowy. Usiadł pośrodku sali i rozmawiał z ludźmi siedzącymi obok. Pod koniec seminarium powiedział mi, że robi coraz większe postępy w sprzedaży i że to jego najlepszy rok. Był zdeterminowany, żeby w następnym roku osiągnąć jeszcze lepsze wyniki. Czternaście miesięcy później Mateusz wrócił na seminarium. Przyprowadził ze sobą pięć kolejnych osób ze swojej firmy, które zachęcił do udziału w seminarium. Zaoferował, że zwróci im opłatę za zajęcia, jeżeli nie będą zadowoleni. Podszedł do mnie, uścisnął mi rękę, spojrzał prosto w oczy i uśmiechnął się. Zapytał, czy go pamiętam, a ja potwierdziłem. Powiedział, że ma ze sobą coś, co chce mi pokazać. Wyjął kopię listu od prezesa międzynarodowej korporacji, jednej z największych firm w Polsce, który osobiście podziękował mu i pogratulował wspaniałych wyników sprzedaży. – 92 –



Dyscyplina myślenia



Okazało się, że Mateusz z jednego z ostatnich miejsc w firmie przeszedł na pierwsze wśród prawie 200 osób w jego dziale. Jego dochody w ciągu trzech lat wzrosty z kilkudziesięciu do kilkuset tysięcy rocznie. Poziom jego sprzedaży wzrósł szybciej niż u jakiegokolwiek sprzedawcy w kraju. Wciąż był osobą cichą, ale emanowało z niego wspaniałe poczucie mocy i celowości. Przedsięwziął konkretne kroki i zapłacił cenę. Podjął decyzję, że zrobi wszystko, aby pokonać swoją nieśmiałość i rozwinąć w sobie taką osobowość, jaką podziwiał u innych. Był człowiekiem, który do wszystkiego doszedł własną pracą, w najlepszym tego słowa znaczeniu. Być może najważniejszym skutkiem wysokiego poziomu wiary w siebie będzie to, że przełoży się ona na Twoją osobowość, a tym samym na relacje z ludźmi. Poziom wiary w siebie może być jedną z Twoich najbardziej atrakcyjnych cech. Istnieją dwa prawa mentalne, które decydują o tym, co Ci się przydarza w interakcjach z innymi ludźmi. Pierwsze to prawo przyciągania, które mówi, że w życiu przyciągasz do siebie ludzi, którzy są do Ciebie podobni. Drugie to prawo podobieństwa, które mówi, że zewnętrzny świat relacji będzie odpowiadał światu Twojej osobowości i temperamentu niczym odbicie lustrzane. Obie te zasady działają w ten sposób, że pozytywne zmiany w Tobie przyciągną do Ciebie ludzi, którzy są podobni do osoby, jaką się stajesz. Im lepszą osobą się stajesz, tym lepsza

– 93 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



będzie jakość i ilość Twoich relacji. Poznasz milszych, pewniejszych siebie i bardziej interesujących ludzi. Będziesz się lepiej dogadywać ze swoim przyjacielem czy przyjaciółką, partnerem lub partnerką, mężem lub żoną. Będziesz lepiej wykonywał swoją pracę, a może nawet znajdziesz nową i będziesz się lepiej dogadywał z szefem i współpracownikami. Pewność siebie i spokój wewnętrzny sprawią, że będziesz bardziej atrakcyjny dla innych ludzi. Będą chcieli z Tobą przebywać, otwierać dla Ciebie drzwi, otwierać przed Tobą nowe możliwości, które nigdy by nie zaistniały, gdybyś nie czuł się ze sobą tak dobrze jak teraz. Często ludziom brakuje wiary w siebie w relacjach z innymi, ponieważ oceniają siebie bardzo nisko. Czasem ktoś może być tak przewrażliwiony na punkcie tego, co robi i mówi, że może obawiać się, że ludzie go nie polubią lub nie zaakceptują tak, jak by tego chciał. Można jednak wprowadzić kilka istotnych elementów, które pozwolą poprawić swoje stosunki z innymi i porozumiewać się z nimi w sposób bezpośredni i serdeczny. Zacznijmy od tego, że mając jasność co do swoich celów i wartości i pracując nad sobą oraz doskonaląc się w wybranej dziedzinie, w sposób naturalny zwiększasz swój poziom wiary w siebie i poczucie własnej wartości. Będziesz jeszcze bardziej lubił siebie i w sposób naturalny lubił i akceptował innych. Będziesz o wiele mniej przewrażliwiony na to, co pozostali mogą pomyśleć, i będziesz się odnosił do nich w sposób pozytywny i uważny. Ludzie, którzy siebie lubią, zwykle są bardziej pewni siebie w relacjach z innymi. Wprawdzie biorą pod uwagę podejście i opinie innych, ale nie są pod ich presją. – 94 –



Dyscyplina myślenia



W swoich interakcjach z innymi pamiętaj, że i tak ludzie przez większość czasu myślą o sobie. Możesz wyzwolić się z przewrażliwienia na swoim punkcie poprzez skupienie się na drugiej osobie, zadawanie jej szczerych pytań i uważne słuchanie. Już wiele lat temu Dale Carnegie pisał w książce Jak zdobyć przyjaciół i zjednać sobie ludzi o tym, że 15 minut spędzone na interesowaniu się innymi jest więcej warte w relacjach niż 2 godziny spędzone na próbie zainteresowania innych sobą. Wypróbuj tę metodę. Zastanów się nad kilkoma osobami z Twojego najbliższego kręgu, pomyśl, czym Ci imponują, zainteresuj się nimi, powiedz im, dlaczego są dla Ciebie ważne. Zamiast podejmować próby wywarcia dobrego wrażenia na innych, staraj się szukać tego, czym oni mogą Tobie zaimponować. Zamiast próbować zainteresować ludzi sobą, okaż im szczere zainteresowanie. Bądź aktywnym i uważnym słuchaczem. Im bardziej się skupisz na drugiej osobie, tym bardziej komfortowo się poczujesz i będziesz pewniejszy siebie. Zniknie przewrażliwienie, poczujesz się odprężony i zadowolony. Pamiętaj, że nikt nie może wpłynąć na Twoje myśli i uczucia, jeżeli Ty na to nie pozwolisz. Viktor Emil Frankl, psychiatra i psychoterapeuta austriacki, doktor filozofii, profesor neurologii i psychiatrii wydziału medycznego Uniwersytetu Wiedeńskiego oraz profesor logoterapii American International University w Kalifornii, więzień obozów koncentracyjnych, m.in. Auschwitz, jeden z twórców humanizmu psychologicznego, w swojej wyjątkowej książce Człowiek w poszukiwaniu sensu pisze, że nawet – 95 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



w najtrudniejszych sytuacjach, kiedy różne czynniki biologiczne czy socjologiczne determinują naszą kondycję życiową, i tak nikt nie może nam odebrać możliwości wyboru. Wyboru, jakie znaczenie nadajemy różnym sytuacjom w życiu. Nawet tym najtrudniejszym. Dr Wayne Drayer uczy, że każdy z nas, nawet w dorosłym życiu, może mieć szczęśliwe dzieciństwo. Trzeba jedynie sięgać do przeszłości i reinterpretować zdarzenia i doświadczenia z dzieciństwa na swoją korzyść. Tak aby były dla nas wspierające. Ludzie, którzy odnieśli największe sukcesy, to ci, którzy praktykują spokojne i zdrowe oddzielenie się emocjonalne od innych. Są przyjaźnie nastawieni i biorą udział w rozmowie, ale nie pozwalają, aby zachowanie innych determinowało to, jak się czują i co myślą o sobie samych. To po naszej stronie zawsze jest wolność wyboru reakcji na to, co nam się przytrafia w życiu; między bodźcem a reakcją jest przestrzeń na podejmowanie decyzji.

Wiara w siebie Rozwinięcie i utrzymanie mocnej wiary w siebie przyniesie Ci ogromne korzyści. Pytanie brzmi: czemu ludziom brakuje takiej wiary w siebie, jaka umożliwiłaby im życie w zdrowiu, zadowoleniu i dobrobycie? Można na to odpowiedzieć dwojako. Wrogiem ludzkiego szczęścia zawsze był strach i wątpliwości, które zaburzają ludzkie szczęście na każdym kroku. – 96 –



Dyscyplina myślenia



Jak to ujął mój przyjaciel Nikolay Kirov: „To nasze lęki i wątpliwości bardziej niż cokolwiek innego podburzają nasze poczucie własnej wartości i wiary w siebie. Myślimy negatywnie o swoich możliwościach i o nas samych. Zaczynamy mieć niskie mniemanie o sobie i wypatrywać powodów, dla których coś miałoby nie być możliwe”. Wyolbrzymiamy trudności i bagatelizujemy możliwości. Jesteśmy zaaferowani możliwymi stratami i krytyką, której być może będziemy musieli stawić czoła. Zamiast działać odważnie, ulegamy paraliżowi strachu i wątpliwości. Spada w nas poczucie własnej wartości i zaczynamy myśleć i mówić negatywnie. Jest to charakterystyczne dla większości ludzi. Często jesteśmy tak pochłonięci naszymi obawami, że niewiele mamy czasu dla innych. Odzwierciedleniem tego są nasze rozmowy i działania. Jednym z najskuteczniejszych znanych mi antidotów na strach, wątpliwości i zamartwianie oraz wszelkie negatywne emocje, które sabotują naszą wiarę w siebie, jest działanie. Twój świadomy umysł może utrzymać jedną myśl na raz, czy to pozytywną, czy negatywną. Kiedy włączysz się w systematyczne, celowe działania zgodne z własnymi wartościami poprzez wykorzystanie swoich umiejętności do maksimum, lęki i wątpliwości znikną. Automatycznie będziesz miał bardziej pozytywne odczucia na temat samego siebie. Nie ma być może nic ważniejszego dla realizacji naszych życiowych celów niż świadome budowanie pewności siebie i poczucia własnej wartości. Wysoki poziom wiary w siebie otworzy Ci świat nieograniczonych możliwości. Wiarę w siebie zwiększysz, poruszając się, mówiąc, myśląc i działając jak pewna siebie osoba, którą pragniesz być. – 97 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Działaj tak, jakby porażka była niemożliwa. Działaj tak, jakbyś miał w sobie niezachwiane pokłady wiary w siebie. Stale pytaj siebie: o jakiej wspaniałej rzecz odważyłbym się zamarzyć, gdybym wiedział, że nie zawiodę? Jakakolwiek będzie Twoja odpowiedź, to jeżeli o czymś zamarzysz, możesz to mieć, jeżeli tylko będziesz miał wiarę w siebie i sięgniesz po to. I pamiętaj — nigdy nie narzekaj, że masz pod górkę, gdy zmierzasz na sam szczyt!

Ćwiczenie  Zrób listę pięciu swoich cech, które w Twojej ocenie wpływają negatywnie na Twoje poczucie własnej wartości lub obniżają Twoją pewność siebie. Następnie dla każdej z nich wyszukaj przynajmniej siedem faktów, sytuacji czy powodów, dlaczego Twoje przekonanie może być nieprawdziwe. Wracaj do tej listy za każdym razem, kiedy zaczynasz mieć wątpliwości w stosunku do swojej wartości.

Materiały dodatkowe  Wideo „Jak budować pewność siebie” — www.sebastiankotow.com/ps  E-book „Zasady budowania dyscypliny i wytrwałości” — www.sebastiankotow.com/ebook-dyscyplina

– 98 –



Dyscyplina myślenia

Inspirująca lektura dodatkowa  Brian Tracy, Potęga pewności siebie  Ken Blanchard, Wiesz, możesz — działaj!  Richard Branson, Zaryzykuj — Zrób to! Lekcje życia

– 99 –





Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!

– 100 –



Rozdział 4.

Weź los w swoje ręce Ta myśl jest jak skok ze spadochronem. Jest przerażająca i ekscytująca zarazem. To jedna z najważniejszych koncepcji, jakie powinieneś znać. Wzięcie na siebie osobistej odpowiedzialności jest tym, co różni dorosłego od dziecka, przywódcę od szeregowego członka, a zwycięzcę od przegranego. To skok w dojrzałość. Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się nad tym, że to, kim jesteś i kim się staniesz, zależy całkowicie od Ciebie? U niektórych podniesie się teraz wewnętrzny głos sprzeciwu. Ale pomyśl przez chwilę… Jesteś tam, gdzie jesteś, i jesteś tym, czym jesteś, właśnie dzięki temu, kim jesteś. Wszystko w Twoim życiu znalazło się w nim dzięki Tobie — zostało wywołane Twoimi słowami i działaniami. Masz wolność wyboru i jako że sam dokonujesz wyboru okoliczności swojego życia, jesteś w pełni odpowiedzialny za swoje powodzenia i porażki, za swoje szczęście i nieszczęście, za swoją teraźniejszość i przyszłość. Odpowiedzialność jest oznaką w pełni zintegrowanej i spójnej osobowości. Odpowiedzialność idzie w parze z sukcesem, osiągnięciami, motywacją, szczęściem i poczuciem spełnienia. To absolutny warunek osiągnięcia wszystkiego, czego pragniesz w życiu. – 101 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Przyjęcie pełnej odpowiedzialności za samego siebie da Ci pełną kontrolę nad życiem. Zdanie sobie sprawy, że nikt nie przyjdzie Ci na ratunek, to początek wygranej. Mało jest rzeczy, których nie będziesz w stanie zrobić albo mieć, jeżeli tylko stwierdzisz: „Zależy to tylko ode mnie!”. Zgłębiam kwestię osobistej odpowiedzialności od wielu lat. Kiedy po raz pierwszy natrafiłem na ten koncept w książce o filozofii i metafizyce, nie wiedziałem, jakie znaczenie ma on dla szczęścia w życiu. Im bardziej go zgłębiałem, tym bardziej zdawałem sobie sprawę, że jest to decyzja, którą trzeba podjąć jako pierwszą. To początek sukcesu. Wiele dobrych książek, które przeczytałem, a które relacjonują sukcesy innych ludzi, ma zawsze ten sam rozdział — o osobistej odpowiedzialności. Przyjęcie na siebie odpowiedzialności powinno nastąpić przed wyznaczeniem sobie celów, o których wiadomo, że są kluczem do sukcesu. Dopóki nie weźmiesz odpowiedzialności za rezultaty, nie będziesz w stanie tak naprawdę wyznaczyć celów, planów, ani zaangażować się na poważnie w ich realizację. Dopóki nie zaakceptujemy faktu, że jesteśmy w pełni odpowiedzialni za samych siebie, zawsze znajdziemy jakąś wymówkę. Nieumiejętność wzięcia na siebie pełnej odpowiedzialności to jak pozostawienie sobie mentalnej furtki, przez którą można uciec od sukcesu lub porażki. Przeciwieństwem wzięcia na siebie pełnej odpowiedzialności jest szukanie wymówek i obwinianie innych ludzi i okoliczności za to, co się dzieje w Twoim życiu. Jako że prawie wszystko, co robisz, jest kwestią nawyku, wymyślanie wymówek, a tym samym również unikanie odpowiedzialności, też staje się nawykiem. Stawiając sobie cele, osoba postępująca – 102 –



Weź los w swoje ręce



w ten sposób natychmiast wymyśla wymówkę, którą zachowuje na wypadek, gdyby osiągnięcie celu było zbyt trudne lub też wymagało więcej samodyscypliny i wytrwałości, niż myślała. Gdy tylko coś idzie nie tak, taka osoba odwołuje się do swojej wymówki i zbacza z kursu. Jeżeli brakuje wymówek, osoba unikająca odpowiedzialności zwala winę na innych i na okoliczności życiowe. Poczekalnie gabinetów psychologów i psychoterapeutów pełne są ludzi, którzy obwiniają swoich rodziców za niepowodzenia życiowe. Twierdzą, że ktoś inny jest odpowiedzialny za ich osobiste niepowodzenie i niemożność osiągnięcia szczęścia. Cały czas patrzą poza siebie w poszukiwaniu wyjaśnienia dla negatywnych aspektów swojego życia. Nieświadomie popadli w nawyk robienia wymówek i obwiniania innych jako pierwszej reakcji w sytuacji niepowodzenia. Z czasem potrafią tylko to. Czasami opowiadam na seminariach anegdotę o pewnej wyspie — nazywa się „Pewnegodnia”. Wyjeżdżają na nią wszyscy, którzy nie biorą odpowiedzialności za swoje postępowanie i za działania. Teoretycznie wiedzą, co i jak powinni robić, i już mogliby zacząć… Jednak postanawiają wyjechać na „weekend” na wyspę i mówią potem: pewnego dnia będę miał to i tamto, pewnego dnia zrzucę wagę, pewnego dnia będę finansowo niezależny, pewnego dnia… Zgadnij, kogo spotykają na wyspie? Podobnych do siebie. I co tam robią przez cały czas? Opowiadają sobie o swoich wymówkach — każdy wyciąga swoją największą artylerię. Jeden mówi: „Miałem trudne dzieciństwo”, inny: „Gdyby nie te wysokie podatki, wszystko byłoby łatwiejsze”, albo: „To przez ten rząd i złą politykę”, kolejny opowiada: „Gdyby nie to, że zostałem oszukany…” i tak dalej, i tak dalej… – 103 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Teraz mam ważne pytanie do Ciebie, Drogi Czytelniku. Zastanów się spokojnie i przemyśl odpowiedzi.  Jakie są Twoje trzy najważniejsze cele w tym momencie? A potem odpowiedz na pytanie numer 2:  Dlaczego jeszcze ich nie osiągnąłeś? Ta odpowiedź, która przychodzi Ci do głowy, jest Twoją największą wymówką i przeszkodą w drodze do realizacji celu. To złodziej szans w Twoim życiu. Czasami zakochujesz się bez opamiętania w swojej wymówce i nie chcesz jej opuścić. Ale pamiętaj — nie da się jechać do przodu, cały czas patrząc we wsteczne lusterko. Twoja największa wymówka w zakresie celów, których jeszcze nie zrealizowałeś, jest Twoim VIP-owskim biletem na wyspę „Pewnegodnia”. Jeżeli chcesz się rozwijać i realizować swoje cele, musisz wyrzucić ten bilet do kosza. Twoi rodzice są w pełni odpowiedzialni za sprowadzenie Cię na świat. Są za Ciebie w pełni odpowiedzialni, kiedy jesteś niemowlęciem, jednak ich odpowiedzialność spada, w miarę jak dorastasz i poszerza się Twoja wolność wyboru. W wieku 18 lat jesteś w pełni dojrzałym i zdolnym podejmować decyzje człowiekiem, który doświadcza konsekwencji tych decyzji. Niezależnie od tego, co Twoi rodzice zrobili, a czego nie zrobili do tego czasu, od 18. roku życia rządzisz Ty. Ty sterujesz swoim życiem. Jesteś na miejscu kierowcy. Od tego momentu jesteś w pełni odpowiedzialny za wszystko, co się przydarza albo nie przydarza. Brzmi to dość surowo. Wiele – 104 –



Weź los w swoje ręce



osób przypomni sobie w tym punkcie sytuacje, w których przydarzyło im się coś niemiłego, za co winią innych lub nie winią nikogo. Ale nie możemy tak łatwo się rozgrzeszać. Można oddać ludziom wokół nas kontrolę nad naszym życiem, ale nie można oddać odpowiedzialności. To bardzo ważne. To zawsze my będziemy odpowiedzialni za nasze decyzje i wybory. Interesującą zasadę rządzącą życiem ludzi 350 lat przed Chrystusem sformułował Arystoteles. To prawo przyczynowości. My nazywamy to prawem przyczyny i skutku. Nic nie dzieje się bez powodu. Każdy skutek w Twoim życiu ma swoją przyczynę. Oznacza to, że jeżeli chcesz osiągnąć konkretny efekt, możesz odszyfrować jego przyczyny i powielić je w swoim życiu, żeby osiągnąć ten sam efekt. Jeżeli będziesz robił to, co ludzie sukcesu, którzy Cię inspirują, nic Cię nie powstrzyma przed osiągnięciem takich samych rezultatów, jakie osiągnęli oni, lub nawet lepszych. Jeżeli nie będziesz robił tego co oni, to nic Ci nie pomoże. Wszyscy chcą być zdrowi. Jeżeli wyznaczysz sobie za cel osiągnięcie stanu zdrowia fizycznego i wysokiego stanu energetycznego, musisz odkryć przyczyny takiego stanu i odwzorowywać je w swoim życiu. Dowiedz się, co robią zdrowi i pełni energii ludzie w zakresie przestrzegania diety, ćwiczeń i odpoczynku, a robiąc to samo, możesz osiągnąć podobne rezultaty. To nie cud. Tak działają zasady. Nieszczęście też jest skutkiem czegoś. Może być wywołane przez wiele różnych osób i okoliczności. Jeżeli chcesz jednak – 105 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



być szczęśliwy, pierwsza rzecz, jaką powinieneś zrobić, to określić, co przynosi Ci największą radość. Pomyśl o najlepszych chwilach swojego życia, o tym, co robiłeś i gdzie, a także o osobach, z którymi to robiłeś. Następnie przygotuj opis swojego idealnego życia ze szczegółami. Opisałeś pożądany efekt. Teraz przyjrzyj się swojemu obecnemu życiu i zadaj sobie pytanie: Co w moim życiu jest niespójne z tym, co by mnie uszczęśliwiło? Inaczej mówiąc: przeanalizuj przyczyny efektów, z których nie jesteś zadowolony. Następnie postanów, że złagodzisz lub całkowicie usuniesz te przyczyny jedna po drugiej, tak aby Twoje życie w pełni odpowiadało Twoim pragnieniom. Twoje myśli mają ogromną moc. Mogą spowodować wzrost ciśnienia krwi, pulsu i przyśpieszenie oddechu. Mogą wpływać na trawienie i sen. Jeżeli myśli będą wystarczająco wyraziste, mogą wywołać zarówno chorobę, jak i ozdrowienie. Myśli z reguły wywołują obrazy w umyśle i uczucia w ciele, które są zgodne z tymi obrazami. Jeżeli Twoje myśli są pełne zdrowia i zadowolenia, będziesz widział radosne i zdrowe obrazy i doświadczał zdrowych, radosnych emocji. Tak jak pisze Deepak Chora w książce Odbudowa ciała, ożywianie duszy, każda część Twojego umysłu jest powiązana z każdą częścią ciała poprzez skomplikowaną sieć komunikatów i impulsów, które wpływają na wszystko, co czujesz i myślisz. Z kolei suficki filozof Izrat Kahn wskazuje, że dobór słów i ton głosu mają bardzo duży wpływ na to, jaką staniesz się osobą i jakie będziesz mieć relacje z innymi ludźmi. – 106 –



Weź los w swoje ręce



To dlatego najistotniejszym aspektem odpowiedzialności własnej jest odpowiedzialność za to, co i jak mówisz. Niezależnie od tego, jakie jest Twoje wyjściowe samopoczucie, jeżeli będziesz kontrolował wypowiadane słowa, sposób wyrażania myśli i uczuć, to taka dyscyplina pozwoli Ci sterować myślami i nadawać im odpowiedni kierunek. Mówiąc powoli, świadomie i z cierpliwością, nawet jeżeli odczuwasz irytację, gniew i zdenerwowanie, możesz kontrolować swój umysł i emocje oraz pozostać na miejscu kierowcy. Jako że to przede wszystkim Ty panujesz nad swoim życiem, to niezależnie od tego, czy sprawujesz władzę nad nim, czy nie, jesteś tam, gdzie jesteś, i jesteś tym, kim jesteś, wyłącznie dzięki sobie. Jako że tylko Ty możesz formułować swoje myśli, a myśli kontrolują wszystko, co mówisz i robisz, to Ty jesteś odpowiedzialny. Jedynie Ty możesz zadecydować, co będziesz czytał, czego będziesz słuchał i z kim się będziesz zadawał. Jesteś zatem odpowiedzialny za wszystkie konsekwencje swoich myśli i czynów. Być może najważniejszym elementem odpowiedzialności własnej jest Twoje szczęście i spokój. Wydaje się, że istnieje bezpośredni związek pomiędzy przyjęciem odpowiedzialności i poczuciem szczęścia a z drugiej strony odrzuceniem odpowiedzialności i poczuciem nieszczęścia, którego doświadczamy w życiu. Są one nierozłączne. Kluczem do szczęścia jest świadomość posiadania kontroli nad tym, co się dzieje w Twoim życiu. Im bardziej czujesz, że masz kontrolę nad swoim życiem, tym bardziej będziesz zadowolony. Ludzie doświadczający sukcesów i realizujący swoje cele są bardzo często o wiele mniej zestresowani i bardziej usatysfakcjonowani niż ludzie na dole drabiny. – 107 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



To dlatego, że mają poczucie większej kontroli nad swoim losem. Podejmują decyzje i działają. To oni rządzą. Im większą odpowiedzialność przyjmiesz w swojej firmie, tym więcej zyskasz władzy, szacunku i autorytetu. Kiedy poprosisz o większy zakres odpowiedzialności za rezultaty i przyjmiesz ją na siebie, będziesz lepiej opłacany i szybciej otrzymasz awans. Jedna z najmądrzejszych rzeczy, jakie możesz zrobić, to wziąć odpowiedzialność za najważniejsze troski swojego szefa. Im większą weźmiesz na siebie odpowiedzialność za rezultaty w obszarach, które Twój szef uważa za najważniejsze, tym cenniejszy i bardziej niezbędny staniesz się w swojej organizacji. Ludzie, którzy chcą zdobyć więcej pieniędzy i szacunku, często sądzą, że mogą je uzyskać, prosząc o nie lub wdając się w politykowanie. Prawda jest taka, że pieniądze i władza przyjdą same, kiedy tylko będziesz w stanie gotowości i weźmiesz na siebie odpowiedzialność za rezultaty w organizacji. Najbardziej szanowani ludzie w każdej firmie to ci, którzy udowodnili, że potrafią wykonać ważne zadania w terminie i nie obwiniają innych za niepowodzenia. Istnieje bezpośredni związek pomiędzy zakresem odpowiedzialności, jaki na siebie bierzesz, a poczuciem kontroli. Im więcej weźmiesz na siebie odpowiedzialności, tym większe będziesz miał poczucie kontroli. Istnieje także bezpośredni związek pomiędzy zakresem odpowiedzialności, jaką na siebie bierzesz, a poczuciem wolności. Im więcej odpowiedzialności, tym większe poczucie wolności, zwłaszcza na poziomie umysłu. Jesteś w stanie podejmować decyzje i realizować upragnione plany. Wreszcie istnieje bezpośredni związek pomiędzy poczuciem wolności a poczuciem szczęścia. – 108 –



Weź los w swoje ręce



Widać zatem bezpośredni związek między odpowiedzialnością, kontrolą, wolnością a szczęściem. Najszczęśliwsi ludzie to ci, którzy przyjmując odpowiedzialność, mają poczucie kontroli nad swoim życiem i ogromne poczucie osobistej wolności. Czują się ze sobą świetnie. To naturalna konsekwencja przyjęcia pełnej odpowiedzialności za każdy aspekt życia. Na przeciwnym biegunie mamy z kolei nieodpowiedzialność i nieumiejętność wzięcia odpowiedzialności za swoje życie i pracę. Każda osoba porusza się pomiędzy tymi dwoma biegunami. Każde słowo i każda decyzja przesuwają Cię albo w górę  w kierunku wyższego poziomu samoodpowiedzialności, albo w dół  w kierunku nieodpowiedzialności. Tak naprawdę jedną z definicji niepoczytalności jest dotarcie do punktu całkowitego braku odpowiedzialności, w którym to pacjent potrzebuje kaftana bezpieczeństwa i sali z obitymi gąbką ścianami. Psychoanalityk Thomas Szaze napisał kiedyś, że „nie ma czegoś takiego jak niepoczytalność, są tylko różne stopnie braku odpowiedzialności”. Osoba nieodpowiedzialna jest podatna na gniew, wrogość, gorycz, zazdrość, wątpliwości i każdy inny rodzaj negatywnych emocji. Oto najważniejsze odkrycie w tym względzie. Negatywne emocje są wywoływane i podtrzymywane w stanie obwiniania drugiej osoby za coś. Prawie 99% naszych negatywnych emocji istnieje tylko dlatego, że jesteśmy skłonni do obwiniania kogoś lub czegoś za ich powstanie. Jak tylko przestajemy obwiniać, nasze negatywne emocje także ustają.

– 109 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Jakie jest antidotum na obwinianie? To wcale nie takie trudne. Jako że umysł jest w stanie skupić się na jednej myśli, albo negatywnej, albo pozytywnej, możesz przezwyciężyć skłonność do obwiniania i popadania w gniew poprzez stanowcze powiedzenie sobie: „Jestem odpowiedzialny!”. Nie da się przyjąć odpowiedzialności i być zagniewanym. Nie da się przyjąć odpowiedzialności i być nieszczęśliwym albo zdenerwowanym. Przyjęcie na siebie odpowiedzialności neutralizuje negatywne emocje i skłonność do bycia nieszczęśliwym. Nie da się przyjąć odpowiedzialności za jakąś sytuację i trwać w gniewie czy zdenerwowaniu. Już samo przyjęcie odpowiedzialności uspokaja umysł i oczyszcza myśli. Wycisza emocje i umożliwia myślenie w bardziej pozytywny i konstruktywny sposób. Akceptacja odpowiedzialności daje wgląd w sytuację i pozwala odkryć, co powinieneś zrobić. Oto przydatne ćwiczenie: Przyjrzyj się swojemu największemu problemowi czy zmartwieniu w życiu i powiedz sobie: „Jestem za nie odpowiedzialny!”. Następnie przeanalizuj sytuację i zastanów się, na ile się do niej przyczyniłeś. Poszukaj sposobów na przyjęcie za nią odpowiedzialności, nawet jeżeli byłeś w dużej mierze niewinny. Zrób to ćwiczenie na głos z kimś innym. Będziesz zadziwiony tym, jak się poczujesz i jak szybko to nastąpi. A oto i drugie ćwiczenie. Pomyśl o typowych problemach zawodowych, rodzinnych i finansowych, jakie ludzie mają w życiu. Zastosuj ten prosty środek w każdym przypadku i zobacz, co się stanie. – 110 –



Weź los w swoje ręce



Ludzie mają problemy z innymi ludźmi, w swoich bliskich relacjach z partnerami, z dziećmi, z przyjaciółmi, ze współpracownikami i szefami. Ktoś kiedyś powiedział, że źródłem prawie wszystkich problemów jest człowiek. Przyjrzyj się ludziom w swoim życiu, którzy są dla Ciebie źródłem stresu i lęku, i zadaj sobie pytanie: kto tu jest odpowiedzialny? Czy to oni odpowiadają za to, że są w Twoim życiu, czy też to Ty odpowiadasz za to, że masz ich wokół siebie? Jest takie powiedzenie „Powtarzanie jest matką umiejętności”. Musisz więc stopniowo uczyć się brania w życiu coraz większej odpowiedzialności. Najpierw za swoje myślenie, reagowanie, decyzje, działania i wreszcie za całe swoje życie. Słyszałeś na pewno o prawie przyciągania. Według tej teorii jesteś żywym magnesem. Przyciągasz do siebie ludzi, którzy pasują do Twoich dominujących myśli i emocji. Każda osoba w Twoim życiu jest w nim obecna, ponieważ przyciągnąłeś ją, będąc osobą, jaką jesteś. Przyciągnąłeś ją do siebie swoimi myślami i emocjami. Odpowiadasz za obecność w swoim życiu nawet tych ludzi, z którymi relacje nie są dla Ciebie zadowalające. Ale to Ty ich przyciągnąłeś i Ty utrzymujesz z nimi kontakt. Brian opowiedział mi ciekawy przykład z własnego życia. Kiedy dorastał, to niezależnie od tego, co się działo w jego rodzinie, jeden z braci, a najczęściej właśnie Brian, był za to obwiniany. Dowiedział się później, że obwinianie dzieci przez rodziców jest czymś naturalnym. Wielu z nas jako dzieci obwiniano i karcono tak długo, aż stało się to dla nas naturalne – 111 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



i postępujemy tak w stosunku do własnych dzieci. Brian ma czworo dzieci. Przez dłuższy czas, kiedy jego dzieci zachowywały się w sposób, który uważał za niestosowny, obwiniał je i krytykował, tak jak i jego krytykowano, kiedy byłem dzieckiem. Ale im dłużej zgłębiał psychologię wychowywania i psychologię dziecięcą, tym bardziej zdawał sobie sprawę, że dzieci są w pełni reaktywne. Reagują na to, co się dzieje wokół nich i w ich relacjach z rodzicami. Zaczął sobie zadawać pytanie: „Co jest takiego we mnie, co powoduje, że moje dziecko zachowuje się w ten sposób?”. Gdy tylko odwrócił pytanie i przyjrzał się sobie, zrozumiał powody zachowań dzieci i całkowicie zmienił styl wychowawczy. Przyjmując całkowitą odpowiedzialność za zachowanie swoich dzieci, był w stanie dostrzec, co robił lub czego nie robił, a na co reagowały jego dzieci. Może nie poświęcał im wystarczająco dużo czasu indywidualnie. Może nie słuchał, kiedy chciały mówić. Być może zbyt szybko oceniał ich wyniki w nauce. Od tamtego momentu nigdy już nie krytykował ani nie oceniał swoich dzieci. Zmieniło to całkowicie ich relacje w rodzinie. Znam dzieci Briana osobiście. Dzisiaj to już nie dzieci, tylko dorosłe osoby. Odpowiedzialne, zadowolone z siebie, z sukcesami na koncie. Zacząłem stosować tę samą zasadę w każdej sferze mojego życia. Kiedy tylko pojawiał się problem, pytałem: „Co we mnie jest takiego, co powoduje taką sytuację?”. Zawsze znajdowałem w sobie coś, co mogłem zmienić, żeby rozwiązać problem albo poprawić sytuację.

– 112 –



Weź los w swoje ręce



Koncepcja podobieństwa mówi, że wszystko to, co przydarza Ci się na zewnątrz, ma swoje źródło w Tobie. Szukaj zatem przyczyny w sobie. Jak tylko to zrobisz, zobaczysz, że pominąłeś wiele rzeczy, obwiniając innych i wymyślając wymówki. Zaczniesz dostrzegać, że jesteś w dużej mierze odpowiedzialny za to, co Ci się przydarza. Jeżeli jesteś w toksycznym związku, to kto Cię tam doprowadził? Co w Tobie może powodować, że ten związek nie jest taki, jakiego oczekujesz? Ponieważ nikt Cię nie wciągnął w związek pod przymusem, to była kwestia Twojej wolnej woli i Twojego wyboru. Jeżeli jesteś nieszczęśliwy, zmień to. Tak naprawdę tylko Ty możesz to zrobić skutecznie. Jak mawiał Henry Ford: „Nie narzekaj ani się nie tłumacz”. Jeżeli jesteś niezadowolony z sytuacji, to zrób z nią coś. Jeżeli nie jesteś na to gotowy, to nie narzekaj. Jest taka historia o robotniku budowlanym, który otwiera pudełko ze śniadaniem podczas przerwy i widzi, że jest tam kanapka z sardynkami. Denerwuje się i skarży się wszystkim, że nie cierpi sardynek. Następnego dnia dzieje się dokładnie to samo. Znowu kanapki z sardynkami. I znowu robotnik skarży się głośno na sardynki. Trzeciego dnia ta sama historia. Jego koledzy mają już dość tych skarg. Jeden z nich pyta go: „Skoro tak nie cierpisz sardynek, to czemu nie poprosisz żony o inną kanapkę?”. Robotnik odwraca się do kolegi i odpowiada: „Ależ ja nie jestem żonaty. Sam sobie robię drugie śniadanie!”.

– 113 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Wielu z nas tak się zachowuje. Skarżymy się na sytuacje, które powstają z naszej winy. Czy i Ty tak masz? Przyjrzyj się swoim relacjom i związkom. W jakiej sferze życia robisz sobie „kanapki z sardynkami”? Czy jesteś zadowolony ze swojej pracy? Zadowalają Cię pieniądze, które zarabiasz? Czy odpowiada Ci poziom odpowiedzialności, jaki masz? Czy lubisz to, co robisz przez cały dzień? Jeżeli nie, to musisz przyjąć, że jesteś w pełni odpowiedzialny za swoją pracę i karierę. Dlaczego? Bo sam ją wybrałeś. Kiedy zaczynałeś pracę, przyjąłeś obowiązki i pensję. Jeżeli Cię one nie zadowalają, to zmiany zależą od Ciebie. Zarabiasz dzisiaj tyle, ile jesteś wart, ani grosza mniej czy więcej. Charles Thomas Munger — inwestor giełdowy, wiceprezes Berkshire Hathaway, korporacji należącej do amerykańskiego miliardera Warrena Buffetta  jest autorem wielu tzw. modeli mentalnych. Używa ich do podejmowania decyzji. Zasady i modele, które w jego ocenie zawierają sedno prawdy, to według niego algorytm, który przyniesie nam określone rezultaty, jeżeli go zaakceptujemy i będziemy postępować zgodnie z nim. Podczas jednego ze swoich wykładów powiedział, że pierwszą zasadą, którą poznał i która całe życie mu przyświecała, jest to, że w życiu dostajemy nie to, czego chcemy, ale dokładnie to, na co zasłużyliśmy. Jeżeli nie jesteś zadowolony z zarobków, spójrz wokół siebie i znajdź ludzi, którzy wykonują pracę, jaką chciałbyś wykonywać, zarabiając tyle co oni. Co robią inaczej od Ciebie? Jakie są przyczyny, że osiągają takie, a nie inne efekty? Kiedy już się tego dowiesz, przyjmij pełną odpowiedzialność za – 114 –



Weź los w swoje ręce



swoją sytuację, wyznacz sobie nowe cele, sporządź nowe plany i weź się do roboty. Skorzystaj z mocy swojego umysłu i cudownych zdolności, podeprzyj się siłą woli i samodyscypliną, a następnie wprowadź zmiany, żeby cieszyć się życiem, jakiego pragniesz. Jednym z najważniejszych celów życiowych jest wyrobienie sobie charakteru. Na charakter składa się poczucie własnej wartości, samodyscyplina, umiejętność oddalania nagrody, chęć wzięcia pełnej odpowiedzialności za swoje życie. Im częściej mówisz sobie: „Jestem odpowiedzialny”, tym silniejszą i lepszą stajesz się osobą. Każda część Twojego życia ulega poprawie. Jak mawia mój przyjaciel Marek Stelmaszak: „Charakter to umiejętność robienia tego, co postanowiliśmy, długo po tym, kiedy opuści nas nastrój, w jakim podejmowaliśmy decyzję”. Marek podjął kiedyś ważną i odważną decyzję — aby sprowadzić do Polski Briana Tracy i założyć z nim firmę. Gdyby nie jego marzenie, upór i charakter, prawdopodobnie nigdy nie poznałbym Briana tak blisko i pewnie nie powstałaby ta książka. Jestem mu za to ogromnie wdzięczny. Ludzi z charakterem przyciąga to, co jest trudne. To, co jest wyzwaniem. Dlaczego? Bo w zmaganiach z trudem, pokonywaniem swoich ograniczeń, eksplorowaniem swoich możliwości odkrywamy swoją siłę i swój potencjał. Mówi się, że trudne sytuacje budują silnych ludzi. Jesteś prezesem swojej własnej prywatnej firmy. Jesteś prezesem własnego życia. W pełni odpowiadasz za interes swojego życia i za wszystko, co się z nim dzieje. – 115 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Odpowiadasz za produkcję, dystrybucję, marketing, kontrolę jakości i rozwój szkoleń. Określasz swoją własną pensję. To, kim jesteś i kim się staniesz, w pełni zależy od Ciebie. To Ty podpisujesz swoją wypłatę i określasz wysokość pensji. Jeżeli nie jesteś zadowolony z pieniędzy, jakie zarabiasz, to podejdź do lustra i negocjuj z szefem. Jesteśmy tam, gdzie jesteśmy, i tym, kim jesteśmy, bo tak zdecydowaliśmy. Jeżeli nie jesteśmy zadowoleni z jakiejś części naszego życia, zmiany zależą od nas. Jako prezes swojej własnej firmy wiesz, że wszystko, co wpływa obecnie na świat biznesu, wpływa także na Twój osobisty biznes. Nie stać Cię już na to, żeby skarżyć się na stan gospodarki, kurs walut, myśląc, że wpływają one tylko na niektórych, a nie na Ciebie. Każda innowacja, każde odkrycie czy zmiana paradygmatu we współczesnym biznesie mają takie samo zastosowanie w stosunku do Ciebie, jak i do wielomiliardowej firmy. Każda informacja, której autorem jest teoretyk biznesu czy zarządzania, odnosi się do Ciebie. Ludzie, którzy osiągną sukces w przyszłych latach, stale szukają pomysłów i metod na to, żeby pracować lepiej i skuteczniej. Twoim celem, jak wszystkich, którzy mają ambicję, aby być najlepsi, jest zostać liderem rynku. Jeżeli nie postanowisz sobie, że będziesz najlepszy w swojej branży, to podświadomie akceptujesz przeciętność. Jeżeli nie stajesz się lepszy, pewnie stajesz się gorszy. Jeżeli Twoim zamiarem nie jest stanąć w gronie 10% najlepszych w Twojej branży, to spadniesz dużo niżej. – 116 –



Weź los w swoje ręce



Jednym z najważniejszych odkryć ostatnich lat jest konieczność określania kluczowych wartości przez jednostki i korporacje. Firmy mające jasne, zapisane wartości i deklarację misji opartą na tych wartościach przynoszą większy dochód od tych, które nie przeszły takiego procesu. Podobnie jednostki, które mają jasno określone wartości i osobistą deklarację misji, wydają się działać o wiele skuteczniej. Jakość Twojego życia wzrośnie dramatycznie, kiedy tylko poświęcisz wystarczająco dużo czasu na przemyślenie swoich wartości, a następnie będziesz działał zgodnie z tymi wartościami bez względu na zewnętrzne okoliczności. Kiedy określisz, jakie są Twoje osobiste wartości, działaj tak, aby Twoje życie było zorganizowane właśnie wokół nich. Wartości stanowią fundament, w oparciu o który możesz podejmować decyzje. Jakie są Twoje wartości? W co wierzysz? Co sobą reprezentujesz? Czego nie zaakceptujesz? Oto ćwiczenie. Wyobraź sobie, że ośrodek badania opinii zawitał do Twojej społeczności, żeby przeprowadzić sondę na Twój temat. Ankieterzy będą rozmawiać z ludźmi, którzy Cię znają — rodziną, przyjaciółmi, klientami, współpracownikami i szefami. Zapytają, jaką jesteś osobą. Zapytają o wartości, które wyznajesz. Zapytają o Twoją życiową filozofię i przekonania objawiające się w Twoich słowach i działaniach. Przygotują Twój pełny profil i pokażą go w telewizji.

– 117 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Pomyśl o następujących pytaniach: Co powiedzą ludzie z Twojego otoczenia? Jak Cię opiszą? Jak wypadłbyś w rankingu jakości na swoim osobistym rynku? Co więcej, jak według Ciebie powinni mówić o Tobie w przyszłości? Firmy, które odniosły sukcesy, zawsze mają za sobą udzielenie odpowiedzi na te pytania. Dr Theodore Leavitt z Harvard Business School twierdzi, że reputacja firmy to najcenniejszy atut na rynku. Jej produkty, procesy i ludzie mogą się z czasem zmienić, ale reputacja będzie trwać przez dekady. Tak samo będzie z Tobą. Jaką reputację masz na swoim rynku? Jaką reputacją chciałbyś cieszyć się w przyszłości? Kiedy określisz już swoje kluczowe wartości, przekuj je na deklarację misji. Deklaracja misji to opis w czasie przyszłym tego, jaką osobą chcesz się stać za trzy – pięć lat. Kluczowe wartości i deklaracja misji, która z nich wypływa, to zasady operacyjne wszystkiego, co robisz. Zobowiązujesz się do ich przestrzegania. Jestem przekonany, że podstawowy powód, dla którego ludzie nie realizują swojego potencjału, to poświęcenie zbyt dużej uwagi tym rzeczom, które najmniej wnoszą w ich życie. Spędzają coraz więcej czasu na bezwartościowych czynnościach. Z kolei ludzie sukcesu robią niewiele rzeczy, ale te, które robią, robią bardzo dobrze. To klucz do sukcesu w życiu. Kiedy sam decydujesz o swoim życiu i przyszłości, zamiast zostawiać je zmiennym okolicznościom, czujesz się szczęśliwszy, zdrowszy i pozytywnie nastawiony. – 118 –



Weź los w swoje ręce



Jesteś prezesem swojej własnej korporacji. Panujesz nad swoim życiem. To Ty za nie odpowiadasz. Kiedy postrzegasz siebie jako aktywnego uczestnika dynamicznie zmieniającego się świata, przejmujesz pełną kontrolę nad swoim życiem. Stajesz się kowalem własnego losu i twórczą siłą napędzającą Twoje życie.

Materiały dodatkowe  Wideo „Prawa psychiki” — www.sebastiankotow.com/pp  Wideo „Podejmowanie decyzji” — www.sebastiankotow.com/decyzje

Inspirująca lektura dodatkowa  Peter D. Kaufman, Almanach biednego Charliego. Mądrość i dowcip Charlesa T. Mungera  Daniel Kahneman, Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym  Malcolm Gladwell, Blink

– 119 –



Podsumowanie



Podsumowanie Sierpień 2015 r. „Nie ma innej klęski oprócz rezygnacji”. ELBERT HUBBART

Jeżeli chcesz osiągnąć coś, czego nigdy wcześniej nie osiągnąłeś, musisz stać się kimś, kim do tej pory nie byłeś. Musisz się zmienić. Niekiedy musisz stać się zupełnie nową wersją siebie. Ludzie zdobywają szczyty, fortuny, budują potężne biznesy, czasami wszystko tracą. Jednak po jakimś czasie odbudowują swoje sukcesy. Dlatego, że droga do sukcesu buduje zupełnie nową osobowość. Można wszystko stracić, ale kiedy charakter i siła woli zostały raz zbudowane, utwardzone w boju doświadczeń, będą Twoją prawdziwą naturą. Kilka lat temu postanowiłem, że pierwszy raz przebiegnę maraton. Trochę już biegałem, ale nigdy na tak długich dystansach. Przygotowywał mnie fenomenalny trener — Damian Witkowski. Robiłem postępy, biegałem szybciej, dłużej, dalej. Ale na dwa tygodnie przed maratonem zaczęły mnie nachodzić wątpliwości i strach przed tym, co będzie na trasie. Zacząłem myśleć o wycofaniu się. – 121 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



DAMIAN WITKOWSKI (TRENER Z TRENINGIBIEGOWE.PL PROGRESS TRIATHLON TEAM) I SEBASTIAN KOTOW — SZKLARSKA PORĘBA, PRZYGOTOWANIA DO MARATONU ORAZ

Wtedy Damian powiedział mi coś, co kompletnie zmieniło moje nastawienie i podejście do biegania i do wyzwań w życiu. Powiedział, że jeśli raz przebiegnę maraton, to już nigdy nie będę tym samym człowiekiem. Gdy raz pokonam ten dystans, to poziom wiary w siebie, satysfakcji i zadowolenia będzie nie do opisania. Najważniejsze jednak będzie to, że przekroczę granicę, której do tej pory nie przekroczyłem. Tego faktu i uczucia nikt mi nie odbierze. I tak się stało. Pobiegłem. Dobiegłem, a w kolejnych latach przebiegłem jeszcze wiele maratonów. Przekraczanie granic powoduje, że to, co niemożliwe, staje się realne. Jednak nie osiągniemy tego, siedząc przed telewizorem z rękami w kieszeni. Na podsumowanie mam dla Ciebie kilka wskazówek. Niech będą drogowskazem na drodze do sukcesu i osiągnięć. Nie poprzestawaj na nich, sam szukaj dalej odpowiedzi. Wybierz z całej tej książki to, co dociera do Ciebie i rezonuje z Tobą. To, co jest bliskie Twojemu sercu i pozwoli Ci zrobić pierwszy krok i ruszyć w drogę. – 122 –



Podsumowanie



Poniżej przytoczę kilka koncepcji zaczerpniętych z filozofii, psychologii i osobistych doświadczeń. Są podsumowaniem myśli i koncepcji z wszystkich czterech rozdziałów. Mogą być dla Ciebie narzędziami myślenia do zastosowania i wykorzystania w pracy nad sobą.

Nr 1 — Nauczyciele życia Spotkałem na mojej drodze wielu wspaniałych nauczycieli. Wiele lekcji nie miało w ogóle naukowego uzasadnienia — a jednak były dla mnie bardzo cenne. Słowo wsparcia, dodanie wiary w ważnej chwili może zdziałać cuda. Ciągle się uczę, słucham, czytam, chodzę na różnego rodzaju szkolenia. Nie tylko po wiedzę, ale po to, by spotkać ciekawych ludzi i poznać ich doświadczenia. Szukam solidnej naukowej wiedzy opartej na badaniach, ale i inspirujących historii życia ludzi, którzy mówią o swojej perspektywie w patrzeniu na świat. Znam fundamenty i nie szukam już cudów i przełomowych odkryć, ale widzę wartość w przypominaniu sobie tego, co ważne. Bo zapominamy. Albo w danym momencie coś nie trafia u nas na podatny grunt, kiedy za jakiś czas to jest ten właściwy moment. Benjamin Franklin powiedział kiedyś, że ludzie zdobywają doświadczenie sami albo mogą korzystać z doświadczeń innych. Kiedy jednak zdobywasz doświadczenie sam, musisz zapłacić pełną cenę w postaci czasu, pieniędzy lub niepowodzeń. Z kolei gdy opierasz się na doświadczeniach innych, to wykorzystujesz ich wiedzę i uczysz się na podstawie ich niepowodzeń i sukcesów. Problem jest jednak taki, że większość ludzi woli zapłacić pełną cenę. – 123 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



To, co mnie najbardziej zachęca, to oszczędność czasu. Ludzie poświęcają 20 czy 30 lat na pracę nad jakimś zagadnieniem, potem przekazują esencję i praktyczne wskazówki. To może zaoszczędzić lat poszukiwania. Szkoda życia. Warto być otwartym na innych, czerpać to, co nam pasuje, i wdrażać we własne życie. Mój serdeczny przyjaciel Jerzy Bar, biznesmen, filantrop, właściciel bajkowego zamku w Sulisławiu, człowiek ogromnego sukcesu w życiu i biznesie, ma takie powiedzenie: „Im więcej wiesz, tym więcej widzisz”. Jest ciągle pochłonięty nauką, czytaniem, rozwojem osobistym i pogłębianiem wiedzy w wielu tematach. To jest jego recepta na sukcesy. Mawia: „Sukces i zarabianie pieniędzy jest jak rzemiosło. Kiedy się tego nauczysz i postępujesz według zasad, nie ma praktycznie ograniczeń w tym, co możesz osiągnąć”.

Nr 2 — Dowiedz się jak Mam obsesję na punkcie wyszukiwania związków przyczynowo-skutkowych wpływających na ponadprzeciętne rezultaty. Fascynują mnie sportowcy, którzy walczą i pokonują swój strach, rozmawiam z ultramaratończykami, którzy są fenomenami wytrwałości. Związki przyczynowo-skutkowe zawsze istnieją. Za każdym razem, kiedy odkrywam mechanizm i wiem, jak użyć go w innych obszarach, i przynosi to rezultaty, wiele spraw wydaje się bardzo przewidywalnych. Efekty są powtarzalne. Działa to jak prawo grawitacji. Bez względu na to, czy wierzysz, że istnieje, czy nie.

– 124 –



Podsumowanie



Pytaj innych. Bądź dociekliwy. Szukaj algorytmów. Próbuj to wszystko stosować we własnym życiu. Nie poddawaj się od razu. Bądź wytrwały. Wszystko jest trudne, dopóki nie stanie się łatwe.

Nr 3 — Zmiana myślenia — zmiana życia Nic nie ma w życiu znaczenia innego niż to, które sam temu czemuś nadasz. Według dr. Martina Seligmana sposób, w jaki wszystko sobie wyjaśniamy, pozytywny lub negatywny, wpływa na nasze emocje, decyzje i podejmowane działania. Kiedy do trudności podejdziemy jako do szansy na naukę i poprawienie swoich umiejętności, to nasze emocje i decyzje mogą być zupełnie innej jakości, niż jeżeli coś potraktujemy jako porażkę.

Nr 4 — Siła wiary To, w co wierzymy, może się stawać naszą rzeczywistością. Jest takie powiedzenie, że trzeba uwierzyć, żeby zobaczyć, a nie zobaczyć, żeby uwierzyć. William James z Harvardu mówi: „Wiara tworzy fakty”. Optymizm, praca nad przekonaniami, które Cię wspierają, doda Ci energii do realizacji celów. Pesymizm i podcinanie własnych skrzydeł przygnębią Cię, a negatywne emocje zabiorą energię i zabiją entuzjazm. Pracuj nad dyscypliną myślenia, kontroluj myśli, które pojawiają się w Twojej głowie, negatywne zastępuj pozytywnymi, koncentruj się na tym, czego chcesz i jak możesz to zdobyć. – 125 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



Nr 5 — Nikt nie jest lepszy od Ciebie Ogromną przeszkodą w działaniu jest porównywanie się do innych i przekonanie, że nie jesteśmy wystarczająco dobrzy albo gotowi, albo wystarczająco inteligentni. Takie przekonania zakorzeniają się w naszym umyśle. Są jak chwasty. Powodują, że tracimy wiarę i łatwiej rezygnujemy. Biorąc pod uwagę naszą unikalność, potencjał intelektualny, sposób myślenia — wyjątkowy ze względu na nasze osobiste doświadczenia — to tak naprawdę nikt nie jest lepszy i mądrzejszy od Ciebie. Każdy z nas potrzebowałby tysiąca lat, żeby wykorzystać swe zdolności i potencjał. Ludzie osiągają sukcesy i radzą sobie dobrze nie dlatego, że są lepsi od Ciebie, ale dlatego, że znają i stosują modele, które działają w określonych dziedzinach. Inni się nauczyli — Ty też możesz. Twoimi najlepszymi towarzyszami będą samodyscyplina i wytrwałość.

Nr 6 — Co wewnątrz, to na zewnątrz Nasze życie jest lustrem, w którym widzimy obraz tego, co dominuje nasze myśli i zajmuje nasz umysł. Najważniejsze jest to, że aby dokonać zmiany w wielu obszarach naszego funkcjonowania, wystarczy zacząć od kontroli jednej rzeczy w życiu — naszych własnych myśli! Tylko dlatego, że kontrolujesz swoje myślenie, możesz kierować swoim losem. Jeżeli chcesz zmian, rozpocznij od włożenia wysiłku w zmiany w sposobie myślenia. Twój świat zewnętrzny zacznie być skutkiem tego, co siejesz i pielęgnujesz w swoim umyśle. – 126 –



Podsumowanie



Nr 7 — Siła koncentracji Odniesienie sukcesu w jednej tylko dziedzinie wymaga ogromnej energii i skupienia. Nasza koncentracja i uwaga kanalizują energię i podnoszą efektywność naszego działania. Koncentracji trzeba się nauczyć. Czasami wymaga to sporo wysiłku i umiejętności częstego powtarzania słowa „nie” wobec pojawiających się okazji. Tim Cook, obecny prezes Apple Inc., często powtarza, że siła jego firmy wynika ze skupienia się na kilku najlepszych pomysłach i mówienia „nie” dobrym pomysłom. To, na czym się skupiamy, wzrasta i się rozwija. Trzeba być również świadomym drugiej strony medalu. Gdy skupiasz się na tym, czego nie chcesz, to coraz częściej zaczynasz tego doświadczać w swoim życiu. To jak miecz obosieczny. Tak działa nasz mózg. Koncentracja może przynieść Ci sukcesy lub porażki w zależności od tego, jak świadomie będziesz nią kierował. Umysł jest potężnym narzędziem. Im częściej go używasz, tym staje się silniejszy i sprawniejszy. Wykorzystując jego siłę, możesz osiągnąć w życiu prawie wszystko, na czym Ci zależy.

– 127 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!





Zakończenie



Zakończenie „Najlepszy moment, aby zasadzić drzewo, był 20 lat temu. Drugi najlepszy moment jest teraz”. PRZYSŁOWIE CHIŃSKIE

Najlepszym wykorzystaniem tej książki i szansą na odniesienie sukcesu jest to, że zaraz weźmiesz się do pracy i zaczniesz działać. Wykorzystasz w praktyce pomysły, wiedzę, sięgniesz po polecane lektury dodatkowe i zrobisz zadane ćwiczenia. Wiedza niewykorzystana to wiedza zmarnowana. Nie pozwól, aby tak się stało. Nieważne, w jakim momencie swojego życia teraz jesteś, przeszłość już minęła, jest dzisiaj i to, co robisz dzisiaj, wpłynie na to, co będzie Twoją rzeczywistością za rok i w kolejnych latach. Wiesz wystarczająco dużo, aby zrealizować swoje cele. Nie daj się ogłupić propagandzie łatwego osiągania sukcesu cudownymi metodami na osiągnięcie wszystkiego, o czym marzysz, w 24 godziny. Skup się na prostych i ważnych czynnościach, które doprowadzą Cię do realizacji marzeń. I jeszcze jedno — pomóż innym w realizacji marzeń i osiąganiu celów. Wspieraj ich na drodze do sukcesu, która wymaga właściwej wiedzy, uporu i determinacji. Zastanów się, komu możesz podarować egzemplarz tej książki? Kto może skorzystać z zawartych w niej – 129 –



Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę!



koncepcji i strategii. Pomysły w niej zawarte mogą całkowicie zmienić czyjeś życie i Ty możesz mieć w tym swój ogromny udział. Pamiętaj — najlepsze lata życia, największe sukcesy i radości czekają na Ciebie w przyszłości. Wkraczaj w nią z uśmiechem na twarzy, odwagą w sercu i koncentracją na tym, co najważniejsze! Dziękuję za czas, który poświęciłeś na przeczytanie tej książki. Czekam na wiadomości o Twoich sukcesach i osiągnięciach! Powodzenia! Sebastian Kotow

– 130 –

TY WYBIERASZ CEL, MY POKAZUJEMY DROGĘ! AUDIO CD Jeżeli chcesz pójść krok dalej we wdrażaniu zawartego w tej książce materiału, zachęcamy Cię do nabycia programu Audio CD. Płyta zawiera dodatkowy rozdział pt. „Psychologia mistrzostwa” oraz informacje o wywiadzie, dostępnym w wersji video, który Sebastian Kotow przeprowadził z Brianem Tracy.

Płyta Audio CD Inspirujący materiał, który czyta sam autor, Sebastian Kotow, może być dla Ciebie dodatkowym zastrzykiem motywacji i impulsem do działania! Autor barwnie przedstawia historie i własne doświadczenia, odwołuje się do inspirujących historii, których był świadkiem podczas współpracy z Brianem Tracy. Ponadto motywuje i mobilizuje słuchacza do działania i wdrażania w życie przedstawionych metod i strategii osiągania celów i budowania osobistej skuteczności. Każdemu posiadaczowi książki Ty wybierasz cel, my pokazujemy drogę! przysługuje 15-procentowy rabat na program Audio CD. Kod rabatowy „OnePress1” należy wpisać przy zamówieniu na stronie www.sebastiankotow.com/CD Dołącz do nas: facebook.com/sebastiankotow

linkedin.com/in/sebastiankotow

WYSTĄPIENIA MOTYWACYJNE I WYKŁADY BIZNESOWE Jeżeli szukasz profesjonalnego mówcy na spotkanie firmowe, konferencję czy seminarium, zależy Ci na merytorycznym, pobudzającym do działania, energetycznym wystąpieniu, Sebastian Kotow zaprasza do kontaktu poprzez stronę www.sebastiankotow.com, mail [email protected] lub bezpośrednio z naszym biurem pod numerem telefonu +48 504 122 285.  W wykładach i szkoleniach Sebastiana uczestniczyło w ciągu ostatnich kilku lat prawie 40 tysięcy uczestników.  Występował na konferencjach, seminariach i zamkniętych kongresach dla firm ponad 500 razy.  Był prelegentem na wielu otwartych konferencjach, m.in. na: Festiwalu Inspiracji, TEDx, Kongresie Sprzedaży, Kongresie Kadry, Polskim Dniu Sprzedaży Bezpośredniej czy spotkaniach Fundacji EFPA.  Prowadzi wykłady dla studentów MBA, AMP oraz podyplomowych studiów psychologia biznesu na Akademii Leona Koźmińskiego.  Przemawiał do grup liczących od 100 do 4000 osób.  Transmisje z jego wystąpieniami oglądało w 2015 roku ponad 200 tys. osób.  Był prelegentem na seminariach u boku prof. Roberta Cialdiniego, Briana Tracy, Stephena M.R. Coveya, Davida Allena i wielu innych.  Do grona jego klientów należy ponad 200 polskich i międzynarodowych organizacji.

Dołącz do nas: facebook.com/sebastiankotow

linkedin.com/in/sebastiankotow