Türkçe 4. 1. Kitap

Citation preview

CMYK

TÜRKÇE

4

TÜRKÇE 4, Kitap 1

1. Kitap

TÜRKÇE 4-1

BU DERS KİTABI KKTC MİLLİ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞINCA ÜCRETSİZ OLARAK VERİLMİŞTİR. PARA İLE SATILMAZ.

4. Sınıf

KKTC MİLLİ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI

KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı

Türkçe 4 1. Kitap

KKTC M ll Eğ t m ve Kültür Bakanlığı Bu k tap, Temel Eğ t m Program Gel şt rme Projes kapsamında gel şt r lm ş ve KKTC M ll Eğ t m ve Kültür Bakanlığı, Tal m ve Terb ye Da res tarafından, lkokullarda ders k tabı olarak kullanılması uygun bulunmuştur. KKTC MİLLİ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINIDIR. Bu k tap, KKTC M ll Eğ t m ve Kültür Bakanlığına a tt r ve her hakkı saklıdır. K tabın met n, soru, res m ve şek ller kısmen de olsa h çb r surette alınıp yayımlanamaz.

©KKTC MİLLİ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI ©KKTC Türkçe 4 MİLLİ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI Türkçe 4 1. Kitap 1. Kitap Yazarlar Yazarlar Arkın Doç.BAŞAT Dr. Güner KONEDRALI Uzm. ŞEKER ÖZATENÇ Doç.Konce Dr. Ahmet GÜNEYLİ

Uzm. Nedime Arkın BAŞAT KARASEL AYDA Orçun Uzm.AYDA Konce ŞEKER ÖZATENÇ

Uzm. Nedime KARASEL AYDA Orçun AYDA

Proje Yürütücüsü Prof. Dr.Yürütücüsü Ahmet PEHLİVAN Proje Prof. Dr. Ahmet PEHLİVAN

Akademik Danışmanlar Akademik Danışmanlar Doç. Dr. Güner KONEDRALI Doç. Dr. Güner KONEDRALI Doç. Dr. Ahmet GÜNEYLİ Doç. Dr. Ahmet GÜNEYLİ Dil Uzmanı DilDoç. Uzmanı Yard. Dr. Emel GÖZLÜ Yard. Doç. Dr. Emel GÖZLÜ Sanat Yönetmeni Sanat Yönetmeni Ümit İNATÇI Ümit İNATÇI

İllüstrasyon ve Vektörel Çizimler İllüstrasyon ve Vektörel Çizimler Mehmet İLKERLİ Mehmet İLKERLİ Sayfa Düzeni Sayfa Düzeni Mehmet İLKERLİ Mehmet İLKERLİ Shahryar MİRZA’ALİKHANİ Shahryar MİRZA’ALİKHANİ Kapak Tasarımı Kapak Tasarımı Mehmet İLKERLİ Mehmet İLKERLİ Baskı Baskı İlk Baskı 2016 İlk 2016 İlk Baskı Baskı:Ağustos :Ağustos : Ağustos 2016 Baskı :Ağustos 2019 SonSon Baskı :Ağustos 2019 Son Baskı : Haziran 2021

İSTİKLAL MARŞI İSTİKLAL MARŞI Korkma! Sönmez şafaklarda yüzen al sancak,Bastığın Bastığın yerleri "toprak!" diyerek geçme, Korkma! Sönmez bubu şafaklarda yüzen al sancak, yerleri "toprak!" diyerek geçme, tanı! tanı! Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; şehîd oğlusun, incitme, yazıktır, OObenim milletimin yıldızıdır, parlayacak; SenSen şehîd oğlusun, incitme, yazıktır, atanı;atanı; O benimdir, o benim milletimindir ancak. Verme, dünyâları alsan da, bu cennet vatanı. O benimdir, o benim milletimindir ancak. Verme, dünyâları alsan da, bu cennet vatanı. Çatma, kurban olayım, çehreni nazlı hilal! bu cennet vatanın uğruna ki fedâ? Çatma, kurban olayım, çehreni ey ey nazlı hilal! KimKim bu cennet vatanın uğruna olmazolmaz ki fedâ? Kahraman ırkıma bir gül; ne bu şiddet, bu celal? Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan, şühedâ! Kahraman ırkıma bir gül; ne bu şiddet, bu celal? Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan, şühedâ! Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal... Cânı, cânânı, bütün varımı da Hüdâ, Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal... Cânı, cânânı, bütün varımı alsın alsın da Hüdâ, Hakkıdır, Hakk’a tapan milletimin istiklal. Etmesin tek vatanımdan dünyada Hakkıdır, Hakk’a tapan milletimin istiklal. Etmesin tek vatanımdan beni beni dünyada cüdâ.cüdâ. Ben ezelden beridir yaşadım, yaşarım. Ben ezelden beridir hürhür yaşadım, hürhür yaşarım. Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Kükremiş selsel gibiyim; bendimi çiğner, aşarım. Kükremiş gibiyim; bendimi çiğner, aşarım. Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım. Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.

Ruhumun senden, Ruhumun senden, İlâhî,İlâhî, şudurşudur ancakancak emeli:emeli: Değmesin ma'bedimin göğsüne nâ-mahrem eli. eli. Değmesin ma'bedimin göğsüne nâ-mahrem Bu ezanlar-ki şehâdetleri dînindînin temeliBu ezanlar-ki şehâdetleri temeliEbedî yurdumun üstünde benim inlemeli. Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.

Garb'ın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar; Garb'ın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar; Benim iman dolu göğsüm gibigibi serhaddim var.var. Benim iman dolu göğsüm serhaddim Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir îmânı boğar, Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir îmânı boğar, "Medeniyet!" dediğin tektek dişidişi kalmış canavar? "Medeniyet!" dediğin kalmış canavar?

O zaman vecdvecd ile bin eder eder -varsataşım;taşım; O zaman ilesecde bin secde -varsaHer Her cerîhamdan, İlâhî,İlâhî, boşanıp kanlı kanlı yaşım, cerîhamdan, boşanıp yaşım, Fışkırır rûh-irûh-i mücerred gibi yerden na'şım; Fışkırır mücerred gibi yerden na'şım; O zaman yükselerek Arş'aArş'a değerdeğer belki belki başım. O zaman yükselerek başım.

Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma sakın. Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma sakın. Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Doğacaktır sana va'dettiği günler Hakk'ın... Doğacaktır sana va'dettiği günler Hakk'ın... Kim bilir, belki yarın... belki yarından da yakın. Kim bilir, belki yarın... belki yarından da yakın.

Dalgalan sen sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl; hilâl; Dalgalan de şafaklar gibi ey şanlı Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl. Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl. Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl: Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl: Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet; Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet; Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklâl! Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklâl!

Mehmet Akif Ersoy Mehmet Akif Ersoy

Mustafa MustafaKemal KemalATATÜRK ATATÜRK Mustafa Mustafa Kemal Kemal ATATÜRK ATATÜRK (1881 (1881 - 1938) - 1938)

Dr. Dr.Fazıl FazılKÜÇÜK KÜÇÜK (1906 (1906- 1984) - 1984)

Rauf RaufR.R.DENKTAŞ DENKTAŞ (1924-2012) (1924-2012)

Tema 1: Ben ve Çevrem

1. TEMA Ben ve Çevrem GÖZLÜĞÜMÜ SEVİYORUM .......................................................... 8 ÇOCUKLAR KARDEŞ OLDU MU.................................................. 18 DAYANIŞMANIN BÖYLESİ........................................................ 27 AİLEMİZ................................................................................... 37 KOMŞU KUNDUZLAR................................................................ 43

2. TEMA Ülkemiz ve Kültürel Değerlerimiz İNCİRLİ MAĞARA.................................................................... 58 ASIRLIK ASMA........................................................................ 66 GÜMÜŞ TAŞ EFSANESİ............................................................. 75 ANLATIRDI ANNEANNEM......................................................... 87 DR. FAZIL KÜÇÜK.................................................................... 95 LEFKARA İŞİ.......................................................................... 107 VUNİ SARAYI........................................................................ 120

3. TEMA Duygularımız DOSTLUK ........................................................................ 138 KUŞ AĞACI............................................................................. 147 ŞEHİR FARESİ İLE TARLA FARESİ .......................................... 161 BİR KÜÇÜK TEBESSÜM ........................................................... 171 YAŞAMIN YANKISI ................................................................ 180 AĞUSTOS BÖCEĞİ İLE KARINCA............................................. 191

#

Türkçe 4

1.

Tema 1: Ben ve Çevrem

1. TEMA

Ben ve Çevrem

Türkçe 4

7

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

GÖZLÜĞÜMÜ GÖZLÜĞÜMÜ SEVİYORUM SEVİYORUM HAZIRLIK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ÇALIŞMALARI Aşağıdaki Aşağıdaki soruları soruları sözlü sözlü olarak olarak yanıtlayalım, yanıtlayalım, tartışalım. tartışalım. 1) Yaz 1) Yaz tatilinde tatilinde neler neler yaptınız? yaptınız? 2) Okulla 2) Okulla ilgiliilgili yaptığınız yaptığınız hazırlıkları hazırlıkları anlatınız. anlatınız. BİLİNMEYEN BİLİNMEYEN SÖZCÜK SÖZCÜK VE VE SÖZCÜK SÖZCÜK GRUPLARI GRUPLARI Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarının gruplarının anlamlarını anlamlarını araştırıp araştırıp bulalım. bulalım. uyarmak: uyarmak: ........................................................................................... ........................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... şakacı: şakacı: .............................................................................................. .............................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... hayret hayret etmek: etmek: .................................................................................... .................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... bağırmak: bağırmak: .......................................................................................... .......................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... dikkat dikkat çekmek: çekmek: ................................................................................... ................................................................................... ......................................................................................................... .........................................................................................................

BAK BAK – ANLAT – ANLAT

Yandaki Yandaki resmi resmi inceleyip inceleyip öğrencilerin öğrencilerin dış dış görünüşlerindeki görünüşlerindeki farklılıkları farklılıkları tartışalım. tartışalım.

8 8

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

GÖZLÜĞÜMÜ GÖZLÜĞÜMÜ SEVİYORUM SEVİYORUM

YeniYeni okulumun okulumun adı adı Mehmetçik Mehmetçik İlkokulu. İlkokulu. 4/A4/A sınıfında sınıfında okuyorum. okuyorum. SıraSıra arkadaşımın arkadaşımın adı adı Gülcan. Gülcan. OnuOnu çokçok seviyorum. seviyorum. Tahtaya Tahtaya yazılanları yazılanları Gülcan'ın Gülcan'ın sayesinde sayesinde defterime defterime yazabiliyorum. yazabiliyorum. Dersteyiz. Dersteyiz. Gülcan Gülcan defterini defterini sıranın sıranın ortasına ortasına koyuyor. koyuyor. - Böyle - Böyle iyi mi iyi Aslı? mi Aslı? - Evet, - Evet, teşekkür teşekkür ederim. ederim. Öğretmenim Öğretmenim beni beni yineyine uyarıyor. uyarıyor. - Aslı - Aslı kaçkaç defa defa söyledim söyledim sana sana kızım! kızım! Neredeyse Neredeyse defterinin defterinin içine içine gireceksin. gireceksin. Kaldırsana Kaldırsana başını başını biraz! biraz! OnuOnu üzmek üzmek istemiyorum, istemiyorum, istemiyorum istemiyorum ama ama başka başka türlü türlü de yazamıyorum. de yazamıyorum. Derslerim Derslerim iyi. iyi. Sınıfın Sınıfın çalışkan çalışkan öğrencilerindenim. öğrencilerindenim. Sonunda Sonunda bir bir güngün öğretmenimiz, öğretmenimiz, babamı babamı okula okula çağırdı. çağırdı. Onunla Onunla uzun uzun uzun uzun konuştu. konuştu. Babam Babam ertesi ertesi sabah sabah gözgöz doktoruna doktoruna götürdü götürdü beni. beni. Doktor Doktor amca amca çokçok şakacı. şakacı. Bir Bir sürü sürü şeyşey anlattı anlattı bana. bana. Korkum Korkum azaldı. azaldı. Gözümün Gözümün önüne önüne yerleştirdiği yerleştirdiği yuvarlakların yuvarlakların içine içine sırayla sırayla camcam koydu, koydu, değiştirdi. değiştirdi. Hayret! Hayret! Görebiliyorum. Görebiliyorum. Gösterdiği Gösterdiği herher harfi harfi okuyabiliyorum. okuyabiliyorum. Doktor, Doktor, bir kağıda bir kağıda bir şeyler bir şeyler yazıp yazıp babama babama verdi. verdi.

Türkçe Türkçe 4 4

9 9

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

- Dört - Dört derece! derece! İkisiİkisi de.de. Siz Siz aydın aydın insanlarsınız. insanlarsınız. Keşke Keşke daha daha önce önce gelseydiniz, gelseydiniz, dedi dedi doktor. doktor. Doğru Doğru gözlükçüye gözlükçüye gidiyoruz. gidiyoruz. Gözlüklerim Gözlüklerim biraz biraz ağırağır ama ama olsun olsun varsın. varsın. Acaba Acaba tahtada tahtada yazılı yazılı olanları olanları da görebilecek da görebilecek miyim? miyim? Şimdi Şimdi sınıftayım. sınıftayım. Gözlükle Gözlükle girdiğim girdiğim ilk ilk ders. ders. Herkes Herkes bana bana bakıyor bakıyor gibigibi geliyor. geliyor. Gülcan Gülcan heyecanla heyecanla bağırıyor; bağırıyor; - Aaa! - Aaa! Gözlük Gözlük takmışsın! takmışsın! - Evet, - Evet, dündün doktora doktora gittik. gittik. Gözlük Gözlük kullanmalıymışım. kullanmalıymışım. Güzel Güzel mi?mi? - Çok - Çok güzel. güzel. Biraz Biraz sonra sonra öğretmenimiz öğretmenimiz geliyor. geliyor. Öğretmenimizin Öğretmenimizin dikkatini dikkatini çekmek çekmek içiniçin bütün bütün gücümle gücümle bağırıyorum: bağırıyorum: - Günaydın - Günaydın öğretmenim! öğretmenim! KısaKısa bir süre bir süre bana bana bakıyor. bakıyor. Gözlüklerimi Gözlüklerimi gördü gördü mümü acaba? acaba? İlk İlk defa defa problem problem çözmek çözmek içiniçin parmak parmak kaldırıyorum; kaldırıyorum; çünkü çünkü yazılanları yazılanları görebiliyorum. görebiliyorum. - Gel - Gel bakalım, bakalım, diyor diyor öğretmenim. öğretmenim. İşlemi İşlemi bir bir çırpıda çırpıda tamamlıyorum. tamamlıyorum. Öğretmenim Öğretmenim saçlarımı saçlarımı okşuyor. okşuyor. Bugün Bugün çokçok mutluyum. mutluyum. İçimden İçimden hephep “Gözlüğümü “Gözlüğümü seviyorum.” seviyorum.” diyorum. diyorum.

HızırHızır OVACIK OVACIK Yaşayacaksın Yaşayacaksın Ağacım Ağacım (Düzenlenmiştir.) (Düzenlenmiştir.)

1010

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

ETKİNLİK ETKİNLİK 1 1 Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarını gruplarını cümle cümle içerisinde içerisinde kullanalım. kullanalım. uyarmak: uyarmak: ................................................................................................... ................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. şakacı: şakacı: ....................................................................................................... ....................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. hayret hayret etmek: etmek: ............................................................................................. ............................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. bağırmak: bağırmak: .................................................................................................. .................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. dikkat dikkat çekmek: çekmek: ........................................................................................... ........................................................................................... ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 2 2 Aşağıda Aşağıda verilen verilen soruları soruları parçaya parçaya göre göre yanıtlayalım. yanıtlayalım. 1. Aslı, 1. Aslı, hangi hangi okulda okulda okumaktadır okumaktadır ve kaçıncı ve kaçıncı sınıftadır? sınıftadır? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 2. Öğretmen, 2. Öğretmen, Aslı'nın Aslı'nın sorununa sorununa nasıl nasıl bir çözüm bir çözüm bulmuştur? bulmuştur? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 3. Gülcan, 3. Gülcan, Aslı'nın Aslı'nın gözlük gözlük takmasını takmasını nasıl nasıl karşılamıştır? karşılamıştır? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 4. Aslı, 4. Aslı, neden neden ilk defa ilk defa problem problem çözmek çözmek için için parmak parmak kaldırmıştır? kaldırmıştır? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 5. Sizin 5. Sizin de sınıfınızda de sınıfınızda gözlük gözlük takan takan arkadaşlarınız arkadaşlarınız var var mı?mı? Onları Onları gördüğünüzde gördüğünüzde ne ne düşünürsünüz? düşünürsünüz? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

Türkçe Türkçe 4 4

1111

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

ETKİNLİK ETKİNLİK 3 3 Aslı'nın Aslı'nın yerinde yerinde sensen olsaydın olsaydın gözlük gözlük taktığın taktığın içiniçin neler neler hissederdin? hissederdin? Aşağıdaki Aşağıdaki boşluğa boşluğa yazalım. yazalım. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 4 4 Aşağıdaki Aşağıdaki bilmeceleri bilmeceleri ve resimleri ve resimleri birbirleri birbirleri ile eşleyiniz. ile eşleyiniz.

'Yaz''Yaz' derim derim yazar, yazar, 'Çiz''Çiz' derim derim çizer çizer Resim Resim yapmayı yapmayı ÇokÇok çok çok sever. sever.

Ağaç Ağaç değil değil yaprağı yaprağı var var Güneş Güneş değil değil ışık ışık saçar. saçar.

BenBen yazarım yazarım o siler. o siler.

Kutu Kutu kutukutu odalar odalar İçinde İçinde ne güzel ne güzel Oyuncaklar, Oyuncaklar, kitaplar. kitaplar. Oyun Oyun oynar oynar Şarkı Şarkı söyler söyler Öğretmenler, Öğretmenler, çocuklar. çocuklar. Hem Hem arkadaştır arkadaştır Tatlıdır Tatlıdır sesi, sesi, Hem Hem anne-babadır anne-babadır İçimizden İçimizden en bilgilisi. en bilgilisi.

1212

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

ETKİNLİK ETKİNLİK 5 5 Aşağıda Aşağıda ayrılan ayrılan yere, yere, engelli engelli insanlara insanlara yardım yardım etmek etmek için, için, insanlara insanlara dağıtılacağını dağıtılacağını düşünerek düşünerek “Bir“Bir IşıkIşık Da Sen Da Sen Yak” Yak” sloganlı sloganlı bir afiş bir afiş hazırlayalım. hazırlayalım.

BirBir Işık Işık DaDa Sen Sen Yak Yak

Türkçe Türkçe 4 4

1313

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

ETKİNLİK ETKİNLİK 6 6 Gözlüğümü Gözlüğümü Seviyorum Seviyorum

Aşağıdaki Aşağıdaki gözlük gözlük sayesinde sayesinde ilginç ilginç şeyler şeyler yaşayabilirsiniz. yaşayabilirsiniz. Gözlüğün Gözlüğün bir bir tarafında tarafında görmek görmek istediğiniz istediğiniz şeyleri, şeyleri, diğer diğer tarafında tarafında ise ise görmek görmek istemediklerinizi istemediklerinizi görüyorsunuz. görüyorsunuz. Şimdi, Şimdi, bu gözlüğü bu gözlüğü taktığınızı taktığınızı düşünün. düşünün. Üçer Üçer tanetane görmek görmek istediğiniz istediğiniz ve istemediğiniz ve istemediğiniz şeyişeyi yazınız; yazınız; sonra sonra da bunlarla da bunlarla ilgiliilgili bir paragraf bir paragraf oluşturunuz. oluşturunuz.

Görmek Görmek istemediklerim istemediklerim

Görmek Görmek istediklerim istediklerim

* .................................................. * ..................................................

* .................................................. * ..................................................

* .................................................. * ..................................................

* .................................................. * ..................................................

* .................................................. * ..................................................

* .................................................. * ..................................................

.............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................

1414

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

DİLBİLGİSİ DİLBİLGİSİ 1 1

SÖZCÜKTE SÖZCÜKTE ANLAM ANLAM

Türkçe Türkçe sözcüklerin sözcüklerin anlamları, anlamları, kullanıldıkları kullanıldıkları cümleye cümleye göre göre farklılık farklılık gösterebilir. gösterebilir. Bu anlam Bu anlam farklılıkları farklılıkları en temel en temel şekli şekli ile üç ilegrupta üç grupta incelenir. incelenir. Bunlar: Bunlar: 1- 1Gereçek Gereçek Anlam Anlam

2- Mecaz 2- Mecaz Anlam Anlam

3- Terim 3- Terim Anlam Anlam

1- 1Gerçek Gerçek Anlamlı Anlamlı Sözcükler: Sözcükler: Sözüklerin Sözüklerin genel genel olarak olarak herkes herkes tarafından tarafından bilinen, bilinen, söylendiği söylendiği zaman zaman aklaakla gelen gelen ilk anlamıdır. ilk anlamıdır. Örnek: Örnek: Ocaktaki Ocaktaki çayçay hâlâ hâlâ sıcaktı. sıcaktı. (Sıcak: (Sıcak: Akla Akla gelen gelen ilk anlamı ilk anlamı ile kullanıldı.) ile kullanıldı.) Gözlüklerim, Gözlüklerim, yüzüme yüzüme biraz biraz ağır ağır geldi. geldi. (Ağır: (Ağır: Akla Akla gelen gelen ilk anlamı ilk anlamı ile kullanıldı.) ile kullanıldı.)

2- Mecaz 2- Mecaz Anlamlı Anlamlı Sözcükler: Sözcükler: Sözcüklerin Sözcüklerin gerçek gerçek anlamları anlamları dışında dışında kalan kalan anlamlarıdır. anlamlarıdır. Örnek: Örnek: Annemin Annemin konuşması konuşması çokçok sıcaktı. sıcaktı. (Sıcak: (Sıcak: Akla Akla gelen gelen ilk anlamı ilk anlamı ile kullanılmadı.) ile kullanılmadı.) Arkadaşına Arkadaşına ağır ağır bir sorumluluk bir sorumluluk verdi. verdi. (Ağır: (Ağır: Akla Akla gelen gelen ilk anlamı ilk anlamı ile kullanılmadı.) ile kullanılmadı.)

3- 3Terim Terim Anlamlı Anlamlı Sözcükler: Sözcükler:Belli Belli bir bir alana alana ait ait olan olan ve ve o alanda o alanda anlam anlam kazanan kazanan sözcüklerdir. sözcüklerdir. Terim Terim anlamlı anlamlı sözcükler sözcükler duyulduğu duyulduğu zaman, zaman, aklaakla ilk ilk önce önce ait oldukları ait oldukları alanı alanı getirmelidir. getirmelidir. Örnek: Örnek: Nota, Nota, durak, durak, porte, porte, sol sol anahtarı anahtarı (Müzik (Müzik alanı alanı ile ilgili) ile ilgili) Harf, Harf, alfabe, alfabe, hece, hece, yumuşama, yumuşama, sesli sesli (Türkçe (Türkçe alanı alanı ile ilgili) ile ilgili) Pota, Pota, smaç, smaç, serbest serbest atış, atış, turnike turnike (Basketbol (Basketbol alanı alanı ile ilgili) ile ilgili) ***NOT: ***NOT: Terim Terim anlamlı anlamlı sözcükler sözcükler ait oldukları ait oldukları alan alan dışında dışında kullanılırsa, kullanılırsa, terim terim anlamından anlamından çıkıp çıkıp farklı farklı bir anlam bir anlam kazanmış kazanmış olur. olur. Örnek: Örnek: Doktor Doktor hastanın hastanın tansiyonuna tansiyonuna baktı. baktı. (Terim (Terim anlamlı) anlamlı) Maçın Maçın tansiyonu tansiyonu çokçok yüksekti. yüksekti. (Terim (Terim anlamlı anlamlı değil) değil)

Türkçe Türkçe 4 4

1515

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

ALIŞTIRMA ALIŞTIRMA -1 -1 1) Aşağıdaki 1) Aşağıdaki tabloyu tabloyu örnekteki örnekteki gibigibi dolduralım. dolduralım. CÜMLE CÜMLE

GERÇEK GERÇEK ANLAM ANLAM

Kardeşim Kardeşim hep hep inceince uçluuçlu kurţkurşun un kalem kalem kullaný kullanır. r. Atakan, Atakan, inceince düşünceli düşünceli bir çocuktur. bir çocuktur.

X

MECAZ MECAZ ANLAM ANLAM

X X

X

Çok Çok parapara kazaný kazanınca nca burnu burnu büyüdü. büyüdü. Berke, Berke, tatilitatili burnumdan burnumdan getirdi. getirdi. Babam Babam burnundan burnundan ameliyat ameliyat oldu. oldu. Eve Eve geç geç geldiđimde geldiğimde annem annem burnundan burnundan soluyordu. soluyordu. Ýpinİpin ucundan ucundan sýkýca sıkıca tuttu. tuttu. Fatma Fatma da işin da işin ucundan ucundan tuttu. tuttu. Ezgi’yi Ezgi’yi deniz deniz tuttu. tuttu. Ayşe, Ayşe, gözü gözü iyi görmeyince iyi görmeyince doktora doktora gitti.gitti. Yumruđu Yumruğu yiyince yiyince gözü gözü morardý morardı. . O mavi O mavi gözlü gözlü bir liderdi. bir liderdi. Konuţ Konuşmalarıyla malarýyla öđretmenin öğretmenin gözüne gözüne girmeyi girmeyi baţ ardý başardı. . Ađacý Ağacın n dallarý dalları, , meyveleri meyveleri taţ ýyamý taşıyamıyordu. yordu. Gözleri Gözleri uzaklara uzaklara daldý daldı gitti.gitti. Bu yaz, Bu yaz, denize denize dalmayý dalmayı öđrendim. öğrendim.

2) 2) Aşağıdaki Aşağıdaki sözcükleri sözcükleri gerçek gerçek ve ve mecaz mecaz anlamlı anlamlı olmak olmak üzere üzere cümlelerde cümlelerde kullanalım. kullanalım. acı acı

Gerçek: Gerçek: Mecaz: Mecaz:

soğuk soğuk

Gerçek: Gerçek: Mecaz: Mecaz:

pişmek pişmek

Gerçek: Gerçek: Mecaz: Mecaz:

1616

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

3) Aşağıda 3) Aşağıda verilen verilen alanlara alanlara ait ait terimler terimler bulup bulup dairelere dairelere yazalım. yazalım.

Türkçe Türkçe 4 4

1717

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

ÇOCUKLAR ÇOCUKLAR KARDEŞ KARDEŞ OLDU OLDU MUMU HAZIRLIK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ÇALIŞMALARI Aşağıdaki Aşağıdaki soruları soruları sözlü sözlü olarak olarak yanıtlayalım, yanıtlayalım, tartışalım. tartışalım. 1) İnsanların 1) İnsanların düşman düşman olmadan olmadan kardeşçe kardeşçe yaşaması yaşaması önemli önemli midir? midir? Neden? Neden? 2) Dünyada 2) Dünyada barış barış olması olması bizebize neler neler kazandırır? kazandırır? BİLİNMEYEN BİLİNMEYEN SÖZCÜK SÖZCÜK VE VE SÖZCÜK SÖZCÜK GRUPLARI GRUPLARI Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarının gruplarının anlamlarını anlamlarını araştırıp araştırıp bulalım. bulalım. düş: düş: ................................................................................................. ................................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... yürek: yürek: ............................................................................................... ............................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... pınar: pınar: ................................................................................................ ................................................................................................ ......................................................................................................... ......................................................................................................... ışıldamak: ışıldamak: .......................................................................................... .......................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... koru: koru: ................................................................................................. ................................................................................................. ......................................................................................................... .........................................................................................................

ÇAĞRIŞIM ÇAĞRIŞIM SÖZCÜKLERİ SÖZCÜKLERİ

Yandaki Yandaki boşluklara boşluklara “barış” “barış” sözcüğünü sözcüğünü duyduğumuz duyduğumuz zaman zaman aklımıza aklımıza gelen gelen dörtdört tane tane sözcük sözcük yazalım. yazalım.

1818

Türkçe Türkçe 4 4

BARIŞ BARIŞ

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

ÇOCUKLAR ÇOCUKLAR KARDEŞ KARDEŞ OLDU OLDU MUMU

Daha Daha bir bir ballanır ballanır uyku uyku

Daha Daha bir bir ışıldar ışıldar akarsu akarsu

Çocuklar Çocuklar kardeş kardeş oldu oldu mumu

Çocuklar Çocuklar kardeş kardeş oldu oldu mu.mu.

Barışır Barışır artık artık kurtkurt kuzu kuzu

Kucaklaşır Kucaklaşır batıyla batıyla doğu doğu

Çocuklar Çocuklar kardeş kardeş oldu oldu mu.mu.

Çocuklar Çocuklar kardeş kardeş oldu oldu mu.mu.

Düşler Düşler denizine denizine doğru doğru

Ne Ne açlık açlık kalır kalır ne korku ne korku

Mutluluk Mutluluk bir bir yelken yelken açar. açar.

Korudaki Korudaki fidanlar fidanlar gibigibi

HerHer yürek yürek bir bir altın altın pınar pınar

Sevip Sevip sevip sevip birbirini birbirini

Çocuklar Çocuklar kardeş kardeş oldu oldu mu.mu.

Çocuklar Çocuklar kardeş kardeş oldu oldu mu.mu.

Tahsin Tahsin SARAÇ SARAÇ Cumhuriyet Cumhuriyet Dönemi Dönemi Çocuk Çocuk Şiirleri Şiirleri Seçkisi Seçkisi

Türkçe Türkçe 4 4

1919

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

ETKİNLİK ETKİNLİK 1 1 Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarını gruplarını cümle cümle içerisinde içerisinde kullanalım. kullanalım. düş:düş: .......................................................................................................... .......................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. yürek: yürek: ....................................................................................................... ....................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. pınar: pınar: ........................................................................................................ ........................................................................................................ ................................................................................................................. ................................................................................................................. ışıldamak: ışıldamak: .................................................................................................. .................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. koru: koru: ......................................................................................................... ......................................................................................................... ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 2 2 Aşağıda Aşağıda verilen verilen soruları soruları parçaya parçaya göre göre yanıtlayalım. yanıtlayalım. 1. İlk 1. dörtlükle İlk dörtlükle anlatılanlara anlatılanlara göregöre çocuklar çocuklar kardeş kardeş olunca olunca kurtkurt ve kuzu ve kuzu ne ne olacaktır? olacaktır? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 2. Şiirde 2. Şiirde bahsedilen bahsedilen “yürek” “yürek” neye neye benzetilmektedir? benzetilmektedir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 3. “Çocuklar 3. “Çocuklar kardeş kardeş olduoldu mu.” mu.” ifadesiyle ifadesiyle anlatılmak anlatılmak istenen istenen nedir? nedir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 4. Bu 4. şiirden Bu şiirden çıkarılabilecek çıkarılabilecek anaana duygu duygu nedir? nedir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 5. Şiire 5. Şiire başka başka bir başlık bir başlık yazmak yazmak istersek istersek nasıl nasıl bir başlık bir başlık yazabiliriz? yazabiliriz? ................................................................................................................. .................................................................................................................

2020

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

ETKİNLİK ETKİNLİK 3 3 Aşağıdaki Aşağıdaki sözcükleri sözcükleri yanda yanda verilen verilen anlamları anlamları ile eşleştirelim. ile eşleştirelim. sevgi sevgi

Birbirlerine Birbirlerine karşıkarşı sevgi sevgi ve anlayış ve anlayış gösteren gösteren kişilerin kişilerin her her biri biri

barışbarış

Sevilen Sevilen ve güvenilen ve güvenilen biriyle biriyle yakınlık yakınlık kurmak kurmak

dostluk dostluk

Herhangi Herhangi bir şeye bir şeye gösterilen gösterilen ilgi ve ilgibağlılık ve bağlılık duygusu duygusu

mutluluk mutluluk

Savaştan Savaştan ya da yadargınlıktan da dargınlıktan sonra sonra uzlaşma uzlaşma durumu durumu

arkadaş arkadaş

Özlemlere Özlemlere ulaşıldığı ulaşıldığı zaman zaman duyulan duyulan kıvanç kıvanç

ETKİNLİK ETKİNLİK 4 4 ÇOCUKLAR ÇOCUKLAR KARDEŞ KARDEŞ OLDU OLDU MUMU Çocukların Çocukların bir şeyleri bir şeyleri paylaşmaları, paylaşmaları, oyunlar oyunlar oynamaları oynamaları ve birlikte ve birlikte vakit vakit geçirmeleri geçirmeleri elbette elbette önemlidir. önemlidir. Şiirde Şiirde de “Çocuklar de “Çocuklar kardeş kardeş olduoldu mu”mu” cümlesiyle cümlesiyle bu duruma bu duruma dikkat dikkat çekilmektedir. çekilmektedir. Ancak, Ancak, her her çocuk çocuk birbirinden birbirinden farklıdır farklıdır da. da. Sevdikleri, Sevdikleri, sevmedikleri, sevmedikleri, korkuları korkuları ve ve heyecanları heyecanları aynıaynı değildir. değildir. Aşağıdaki Aşağıdaki tablodaki tablodaki 5 arkadaşınız 5 arkadaşınız da da bu bu duruma duruma örnektir. örnektir. Dişlerini Dişlerini Aşı fırçalamak fırçalamak

Aşı

Yumurta Yumurta ElleriniEllerini Süt içmek Süt içmek yemekyemek yıkamak yıkamak

BerkBerk

Yeşim Yeşim

Gül Gül

CemCem

SareSare

Yukarıdaki Yukarıdaki tabloya tabloya göregöre soruları soruları cevaplayınız. cevaplayınız.

Türkçe Türkçe 4 4

2121

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

SORULAR SORULAR 1. Dişlerini 1. Dişlerini kimler kimler fırçalamaktadır? fırçalamaktadır?

2. Aşıdan 2. Aşıdan korkmayan korkmayan kimdir? kimdir?

3. Yumurta 3. Yumurta yemeyi yemeyi sevmeyenler sevmeyenler kimlerdir? kimlerdir?

4. Süt 4. Süt içmeyi içmeyi sevenler sevenler kimlerdir? kimlerdir?

5. Ellerini 5. Ellerini yıkamayan yıkamayan kimdir? kimdir?

6. Sare'nin 6. Sare'nin yapmadığı yapmadığı davranışlar davranışlar nelerdir? nelerdir?

7. Yeşim'in 7. Yeşim'in yaptığı yaptığı davranışlar davranışlar nelerdir? nelerdir?

8. Yumurta 8. Yumurta yemeyi yemeyi seven seven ama ama süt süt içmeyen içmeyen kimdir? kimdir?

9. Dişlerini 9. Dişlerini fırçalayan, fırçalayan, ellerini ellerini yıkayan yıkayan ama ama aşıdan aşıdan korkmayan korkmayan kimdir? kimdir?

Şimdi Şimdi sensen de de kendini kendini değerlendir değerlendir ve ve aşağıdaki aşağıdaki boşluğa boşluğa neleri neleri sevip sevip neleri neleri sevmediğini sevmediğini kısaca kısaca yaz.yaz.

2222

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

ETKİNLİK ETKİNLİK 5 5 Aşağıda Aşağıda verilen verilen resimlerle resimlerle ilgiliilgili bir bir paragraf paragraf yazalım. yazalım.

.................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. ..................................................................................

Türkçe Türkçe 4 4

2323

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

DİLBİLGİSİ DİLBİLGİSİ 2 2

SÖZCÜKTE SÖZCÜKTE ANLAMSAL ANLAMSAL İLİŞKİLER İLİŞKİLER

1- Eş 1- Anlamlı Eş Anlamlı (Anlamdaş) (Anlamdaş) Sözcükler: Sözcükler: Yazılışları Yazılışları farklı, farklı, anlamları anlamları aynı aynı olan olan sözcüklere sözcüklere denir. denir. Örnek: Örnek: DüşDüş = rüya = rüya

Nehir Nehir = ırmak = ırmak

Mutluluk Mutluluk = neşe = neşe

Okul Okul = mektep = mektep

Yürek Yürek = kalp = kalp

Barış Barış = sulh = sulh

2- Zıt 2- Zıt (Karşıt) (Karşıt) Anlamlı Anlamlı Sözcükler: Sözcükler: Anlam Anlam bakımından bakımından birbirinin birbirinin tersi tersi olan olan sözcüklere sözcüklere denir. denir. Örnek: Örnek: Güzel Güzel ≠ çirkin ≠ çirkin

Büyük Büyük ≠ küçük ≠ küçük

Barış Barış ≠ savaş ≠ savaş

Doğu Doğu ≠ batı ≠ batı

Aç ≠ Açtok ≠ tok

Az ≠ AzÇok ≠ Çok

***Birbirinin ***Birbirinin olumsuzu olumsuzu olan olan sözcükler sözcükler zıtlık zıtlık özelliği özelliği taşımaz. taşımaz. Örnek: Örnek: GelGel ≠ git ≠ (zıt) git (zıt)

GelGel ≠ gelme ≠ gelme (olumsuzluk) (olumsuzluk)

3- 3Eş Eşsesli Sesli (Sesteş) (Sesteş) Sözcükler: Sözcükler: Yazılışları Yazılışları aynı, aynı, anlamları anlamları farklı farklı olan olan sözcüklere sözcüklere denir. denir. Örnek: Örnek: Elmayı Elmayı dalından dalından koparıp koparıp yemek yemek ne güzel! ne güzel! (ağaç (ağaç dalı) dalı) YazYaz tatilinde tatilinde denize denize dalmak dalmak en büyük için kursa zevkimdir. gittim. (denize girme işi) Teneffüste Teneffüste toptop oynamaya oynamaya dalınca dalınca zili duymadık. zili duymadık. (dalgın (dalgın olmak) olmak)

ALIŞTIRMA ALIŞTIRMA -2 -2 1- Aşağıdaki 1- Aşağıdaki kelimelerin kelimelerin eş anlamlılarını eş anlamlılarını işaretleyelim. işaretleyelim. 1. Öykü 1. Öykü A. Masal A. Masal

B. Hikaye B. Hikaye

C. Fıkra C. Fıkra

D. Kitap D. Kitap

2. Ev2. Ev A. Konut A. Konut

B. Apartman B. Apartman

C. Villa C. Villa

D. Mahalle D. Mahalle

3. Yoksul 3. Yoksul A. Zengin A. Zengin

B. Bonkör B. Bonkör

C. Fakir C. Fakir

D. Evsiz D. Evsiz

2424

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

4. Öğüt 4. Öğüt A. Nasihat A. Nasihat

B. Uyarı B. Uyarı

C. İkaz C. İkaz

D. Ders D. Ders

5. Tutsak 5. Tutsak A. Sefil A. Sefil

B. Dost B. Dost

C. Özgür C. Özgür

D. Esir D. Esir

2- Aşağıdaki 2- Aşağıdaki kelimeleri kelimeleri zıt anlamlıları zıt anlamlıları ile eşleyiniz. ile eşleyiniz. a- Soru a- Soru ............

1- Erken 1- Erken

h- Soğutucu...... h- Soğutucu......8- Kötümser 8- Kötümser

b- Alt b-....... Alt .......

2- Yavaş 2- Yavaş

ı- Siyah ı- Siyah ............

9- İleri 9- İleri

c- Genç c- Genç ............

3- İhtiyar 3- İhtiyar

j- Berrak j- Berrak ............

10- 10Sık Sık

d- Geç d- Geç ....... .......

4- Yumuşak 4- Yumuşak

k- Geri k- Geri ............

11- 11Bulanık Bulanık

e- Hızlı e- Hızlı ....... .......

5- Cevap 5- Cevap

l- Dış l- Dış ..........

12- 12İç İç

f- Eğitimli f- Eğitimli ........ ........ 6- Üst 6- Üst

m- Seyrek m- Seyrek ............ 13- 13Beyaz Beyaz

g- Sert g- Sert ........ ........

n- İyimser n- İyimser .......... 14- 14Isıtıcı Isıtıcı

7- Cahil 7- Cahil

3- Aşağıdaki 3- Aşağıdaki kelimelerin kelimelerin farklı farklı iki anlamını iki anlamını örnekteki örnekteki gibigibi açıklayalım. açıklayalım. birincisi birincisiyarışlarda yarýþlarda koşan koþan koşucu koþucu olanolan atletatlet anlamında anlamýnda kelimesi kelimesi iki farklı iki farklý atletatlet anlamlıdır anlamlýdýr ikincisi ikincisi giysigiysi olanolan atletatlet anlamında anlamýnda

kelimesi kelimesi iki farklı iki farklý kır kýr anlamlıdır anlamlýdýr

bin bin

çay çay

kelimesi kelimesi iki farklı iki farklý anlamlıdır anlamlýdýr

kelimesi kelimesi iki farklı iki farklý anlamlıdır anlamlýdýr

kelimesi kelimesi iki farklı iki farklý dolu dolu anlamlıdır anlamlýdýr

birincisi birincisi

anlamında anlamýnda

ikincisi ikincisi

anlamında anlamýnda

birincisi birincisi

anlamında anlamýnda

ikincisi ikincisi

anlamında anlamýnda

birincisi birincisi

anlamında anlamýnda

ikincisi ikincisi

anlamında anlamýnda

birincisi birincisi

anlamında anlamýnda

ikincisi ikincisi

anlamında anlamýnda

Türkçe Türkçe 4 4

2525

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

4- 4Aşağıdaki Aşağıdaki cümlelerde cümlelerde geçen geçen altıaltı çizili çizili kelimelerin kelimelerin eş eş anlamlılarını anlamlılarını okla okla belirtilen belirtilen yerlere yerlere yazalım. yazalım. 1. Yaşlı 1. Yaşlı teyze, teyze, hastalığına hastalığına çare çare bulmak bulmak içiniçin doktora doktora gitti. gitti.

2. 2. Nehir Nehir kenarına kenarına kurduğumuz kurduğumuz çadırları çadırları görevlilerin görevlilerin ikazı ikazı üzerine üzerine söktük. söktük.

5- 5Balık Balık yakalamak yakalamak isteyen isteyen çocuk, çocuk, üzerinde üzerinde sesteş sesteş olabilecek olabilecek sözcüklerin sözcüklerin yazılı yazılı olduğu olduğu balıkları balıkları yakalamak yakalamak istemektedir. istemektedir. Buna Buna göre göre çocuk, çocuk, hangi hangi balıkları balıkları yakalayacaktır? yakalayacaktır? Bu Bu balıkları balıkları işaretleyelim. işaretleyelim.

Yaş Dal Yaş Dal

Bal Bal At At

Sen Sen Kir Kir

Seç Seç

2626

Bin Bin Gül Gül

Türkçe Türkçe 4 4

Tas Tas

Kel Kel

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

DAYANIŞMANIN DAYANIŞMANIN BÖYLESİ BÖYLESİ HAZIRLIK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ÇALIŞMALARI Aşağıdaki Aşağıdaki soruları soruları sözlü sözlü olarak olarak yanıtlayalım, yanıtlayalım, tartışalım. tartışalım. 1) Toplumda 1) Toplumda yaşayabilmek yaşayabilmek içiniçin insanlar insanlar birbirlerine birbirlerine neden neden ihtiyaç ihtiyaç duyarlar? duyarlar? 2) Arkadaşlarınızla 2) Arkadaşlarınızla yardımlaştığınız yardımlaştığınız bir bir anınızı anınızı anlatır anlatır mısınız? mısınız? BİLİNMEYEN BİLİNMEYEN SÖZCÜK SÖZCÜK VE VE SÖZCÜK SÖZCÜK GRUPLARI GRUPLARI Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarının gruplarının anlamlarını anlamlarını araştırıp araştırıp bulalım. bulalım. toplum: toplum: ............................................................................................. ............................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... bencil: bencil: ............................................................................................... ............................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... çıkar: çıkar: ................................................................................................ ................................................................................................ ......................................................................................................... ......................................................................................................... dayanışma: dayanışma: ........................................................................................ ........................................................................................ ......................................................................................................... ......................................................................................................... koloni: koloni: ............................................................................................... ............................................................................................... ......................................................................................................... .........................................................................................................

ÇAĞRIŞIM ÇAĞRIŞIM SÖZCÜKLERİ SÖZCÜKLERİ

Yandaki Yandaki boşluklara boşluklara “dayanışma” “dayanışma” sözcüğünü sözcüğünü duyduğumuz duyduğumuz zaman zaman aklımıza aklımıza gelen gelen dörtdört tane tane sözcük sözcük

DAYANIŞMA DAYANIŞMA

yazalım. yazalım.

Türkçe Türkçe 4 4

2727

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

DAYANIŞMANIN DAYANIŞMANIN BÖYLESİ BÖYLESİ

Biz Biz insanlar, insanlar, toplumsal toplumsal varlıklarız. varlıklarız. Toplum Toplum halinde halinde yaşayan yaşayan bizler bizler içiniçin dayanışma dayanışma çokçok önemlidir. önemlidir. Buna Buna karşın karşın bencil bencil davranan davranan insanlar insanlar da da var.var. Bu Bu insanlar, insanlar, yardıma yardıma muhtaçları muhtaçları gözetmez, gözetmez, daha daha çokçok kendi kendi çıkarlarını çıkarlarını düşünürler. düşünürler. Böyle Böyle düşünmeyen, düşünmeyen, yardımlaşma yardımlaşma ve ve dayanışma dayanışma içinde içinde olanlar olanlar da da var.var. Bunlar, Bunlar, zorda zorda kalan kalan insanların insanların yardımına yardımına koşarlar. koşarlar. Bu Bu insanların insanların çokçok olduğu olduğu toplum, toplum, güçlü güçlü bir toplumdur. bir toplumdur. Şimdi Şimdi sizesize dayanışma dayanışma örneği örneği sergileyen sergileyen bir bir kuşkuş türünden türünden bahsedeceğiz. bahsedeceğiz. Kahramanlarımız Kahramanlarımız kaya kaya kırlangıçları... kırlangıçları... Kaya Kaya kırlangıçları kırlangıçları koloniler koloniler halinde halinde yaşarlar. yaşarlar. Bir Bir kolonide kolonide yaklaşık yaklaşık üç üç bin bin yuva yuva vardır. vardır. Kırlangıçlar Kırlangıçlar toplu toplu halde halde yaşamakla yaşamakla kalmazlar, kalmazlar, yaşamlarını yaşamlarını dayanışma dayanışma içinde içinde sürdürürler. sürdürürler. Kaya Kaya kırlangıçları kırlangıçları yiyecek yiyecek bulduklarında bulduklarında sadece sadece kendilerini kendilerini düşünmezler. düşünmezler. Yiyeceğin Yiyeceğin yerini yerini çeşitli çeşitli hareketlerle hareketlerle arkadaşlarına arkadaşlarına da da bildirirler. bildirirler. Avlanmakta Avlanmakta usta usta olan olan kırlangıçlar, kırlangıçlar, yiyecek yiyecek bulmakta bulmakta zorlananlara zorlananlara yardım yardım ederler. ederler. Böylece Böylece onların onların yaşamlarına yaşamlarına yardımcı yardımcı olurlar. olurlar. Kaya Kaya kırlangıçları, kırlangıçları, yardımlaşma yardımlaşma ve ve dayanışmada dayanışmada çokçok ileriileri gitmişlerdir. gitmişlerdir. Zamanlarının Zamanlarının çoğunu çoğunu buldukları buldukları yiyeceklerin yiyeceklerin yerini yerini arkadaşlarına arkadaşlarına göstererek göstererek

2828

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

harcarlar. harcarlar. Ayrıca Ayrıca bu bu kırlangıçlar, kırlangıçlar, gerektiğinde gerektiğinde yemeklerini yemeklerini arkadaşlarıyla arkadaşlarıyla paylaşırlar. paylaşırlar. Ne güzel Ne güzel bir davranış, bir davranış, değil değil mi?mi? Kırlangıçlar Kırlangıçlar böyleyse böyleyse bizler bizler nasıl nasıl olmalıyız? olmalıyız? Cevabınızı Cevabınızı duyar duyar gibiyim: gibiyim: “Yardımlaşmanın “Yardımlaşmanın ve ve dayanışmanın dayanışmanın en en güzelini güzelini sergilemeliyiz. sergilemeliyiz. ZorZor durumda durumda olanlara olanlara yardım yardım etmeliyiz. etmeliyiz. Dayanışma Dayanışma içinde içinde yaşayan yaşayan bir bir toplum toplum oluşturmalıyız.” oluşturmalıyız.” Haklısınız… Haklısınız…

Abdullah Abdullah ARAZ ARAZ Hünerli Hünerli Hayvanlar Hayvanlar (Düzenlenmiştir.) (Düzenlenmiştir.)

Türkçe Türkçe 4 4

2929

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

ETKİNLİK ETKİNLİK 1 1 Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarını gruplarını cümle cümle içerisinde içerisinde kullanalım. kullanalım. toplum: toplum: ...................................................................................................... ...................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. bencil: bencil: ....................................................................................................... ....................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. çıkar: çıkar: ......................................................................................................... ......................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. dayanışma: dayanışma: ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................................. ................................................................................................................. koloni: koloni: ....................................................................................................... ....................................................................................................... ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 2 2 Aşağıda Aşağıda verilen verilen soruları soruları parçaya parçaya göre göre yanıtlayalım. yanıtlayalım. 1. Parçaya 1. Parçaya göre, göre, bencil bencil davranan davranan insanların insanların özellikleri özellikleri nelerdir? nelerdir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 2. Metne 2. Metne göre, göre, bir toplum bir toplum ne zaman ne zaman güçlü güçlü bir toplum bir toplum olarak olarak adlandırılır? adlandırılır? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 3. Kaya 3. Kaya kırlangıçlarının kırlangıçlarının yaşamlarındaki yaşamlarındaki dayanışma dayanışma nasıldır? nasıldır? Kısaca Kısaca anlatınız. anlatınız. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 4. Yaşamlarını 4. Yaşamlarını dayanışma dayanışma ile sürdüren ile sürdüren hayvanlara hayvanlara bir örnek bir örnek veriniz. veriniz. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 5. Kısa 5. Kısa bir örnekle bir örnekle siz de siz kendi de kendi yaşamınızda yaşamınızda arkadaşlarınızla arkadaşlarınızla ve ailenizle ve ailenizle nasıl nasıl yardımlaştığınızı yardımlaştığınızı anlatınız. anlatınız. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

3030

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

ETKİNLİK ETKİNLİK 3 3 Kırlangıçlar Kırlangıçlar gibigibi yardımlaşarak yardımlaşarak yaşayan yaşayan canlılara canlılara örnek örnek bularak bularak aşağıdaki aşağıdaki boşluğa boşluğa yazalım. yazalım. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 4 4 1. 1. Aşağıda Aşağıda yazılı yazılı kelimelerin kelimelerin zıt zıt anlamlarını anlamlarını bulup bulup karşılarına karşılarına yazalım. yazalım. gündüz gündüz

gece gece

iyi iyi

pis pis

pahalı pahalı

kısakısa

uzak uzak

şişman şişman

çirkin çirkin

yukarı yukarı

cevap cevap

yüksek yüksek

çok çok

tok tok

kış kış

kalın kalın

fakirfakir

büyük büyük

tembel tembel

erkek erkek

açıkaçık

bayat bayat

sertsert

gerigeri

yanlış yanlış

hızlıhızlı

akıllı akıllı

sıcak sıcak

büyük büyük

eskieski

sağlıklı sağlıklı

ihtiyar ihtiyar

düzgün düzgün

tok tok

gece gece

geniş geniş

tatlıtatlı

sol sol

kolay kolay

doludolu

açıkaçık

Türkçe Türkçe 4 4

3131

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

2. Tabloda 2. Tabloda bulduğunuz bulduğunuz zıt zıt anlamlı anlamlı kelimeleri kelimeleri sırasıra ile ile birleştirerek birleştirerek resmi resmi oluşturunuz oluşturunuz ve boyayınız. ve boyayınız. (Noktalardan (Noktalardan birleştirin) birleştirin)

3232

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

ETKİNLİK ETKİNLİK 5 5 DAYANIŞMANIN DAYANIŞMANIN BÖYLESİ BÖYLESİ Aşağıdaki Aşağıdaki resimlerde resimlerde insanların insanların davranışlarını davranışlarını inceleyiniz inceleyiniz ve ve ne ne yaptıklarını yaptıklarını konuşunuz. konuşunuz.

İstediğiniz İstediğiniz bir resmi bir resmi seçiniz seçiniz ve resimdeki ve resimdeki insanların insanların konuşmalarını konuşmalarını hayal hayal edip edip yazınız. yazınız.

Türkçe Türkçe 4 4

3333

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

DİLBİLGİSİ DİLBİLGİSİ 3 3

SÖZCÜK SÖZCÜK ÖBEKLERİNDE ÖBEKLERİNDE ANLAM ANLAM

1- 1Deyimler: Deyimler: Kendi Kendi gerçek gerçek anlamları anlamları dışında dışında kullanılan kullanılan kalıplaşmış kalıplaşmış sözsöz gruplarına gruplarına denir. denir. Deyimlerin Deyimlerin söyleyeni söyleyeni belli belli değildir değildir ve ve genellikle genellikle –mek/–mak –mek/–mak ekleri ekleri ile biter. ile biter. Örnek: Örnek: Tepeden Tepeden bakmak: bakmak: Küçümsemek, Küçümsemek, kendini kendini üstün üstün görmek. görmek. GözGöz bebeği bebeği olmak: olmak: ÇokÇok beğenilmek, beğenilmek, çokçok sevilmek sevilmek ve her ve her zaman zaman aranır aranır olmak. olmak. Hayrete Hayrete düşmek: düşmek: Şaşırmak. Şaşırmak. 2- Atasözleri: 2- Atasözleri: Kimin Kimin tarafından tarafından söylendiği söylendiği belli belli olmayan; olmayan; özlü, özlü, ders ders ve öğüt ve öğüt verici verici sözsöz gruplarına gruplarına denir. denir. Atasözleri, Atasözleri, tamtam bir cümle bir cümle şeklinde şeklinde söylenirler. söylenirler. Örnek: Örnek: BirBir elinelin nesi nesi var, var, iki iki elinelin sesi sesi var: var: İnsanlar İnsanlar bazıbazı işleri işleri tek tek başlarına başlarına yapamazlar, yapamazlar, bu durumlarda bu durumlarda başkalarından başkalarından yardım yardım almak almak gerekir. gerekir. Ne Ne ekersen ekersen onuonu biçersin: biçersin: İnsanlar, İnsanlar, çevrelerine çevrelerine ve diğer ve diğer insanlara insanlara nasıl nasıl davranırlarsa davranırlarsa aynıaynı şekilde şekilde karşılık karşılık görürler. görürler. Parayı Parayı veren, veren, düdüğü düdüğü çalar: çalar: Parasını Parasını veren veren kişi,kişi, dünyada dünyada istediği istediği şeyin şeyin sahibi sahibi olur. olur. Kimin Kimin tarafından tarafından söylendiği söylendiği bellibelli olan, olan, toplumları toplumları 3- Özdeyişler 3- Özdeyişler (Vecizeler): (Vecizeler): yönlendirmek yönlendirmek amacı amacı ile söylenmiş ile söylenmiş özlüözlü ve güzel ve güzel sözsöz gruplarına gruplarına denir. denir. Örnek: Örnek: Ne Ne multu multu Türk'üm Türk'üm diyene! diyene! (Mustafa (Mustafa Kemal Kemal Atatürk) Atatürk) Korku, Korku, bilgisizlikten bilgisizlikten doğar. doğar. (Emerson) (Emerson) Düşünüyorum, Düşünüyorum, öyleyse öyleyse varım. varım. (Descartes) (Descartes) **Özdeyişlerin, **Özdeyişlerin, atasözü atasözü ve ve deyimlerden deyimlerden farkı, farkı, kimin kimin tarafından tarafından söylendiğinin söylendiğinin belli belli olmasıdır. olmasıdır.

ALIŞTIRMA ALIŞTIRMA -3 -3 1- Aşağıda 1- Aşağıda boşboş bırakılan bırakılan yerlere yerlere özdeyişler özdeyişler bulup bulup yazalım. yazalım.

3434

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

2- Aşağıda 2- Aşağıda verilen verilen atasözlerini atasözlerini konuları konuları ile ile eşleştirelim. eşleştirelim. Atasözleri Atasözleri

Konular Konular

Ayağını Ayağını yorganına yorganına göregöre uzat. uzat.

benzeme benzeme

Üzüm Üzüm üzüme üzüme baka baka baka baka kararır. kararır.

dostluk dostluk

CanCan çıkar çıkar huyhuy çıkmaz. çıkmaz.

kendini kendini beğenme beğenme

Azıcık Azıcık aşım, aşım, kaygısız kaygısız başım. başım.

cömertlik cömertlik

Dost, Dost, dostun dostun eyerlenmiş eyerlenmiş atıdır. atıdır.

doğruluk doğruluk

Keskin Keskin sirke sirke küpüne küpüne zarardır. zarardır.

ölçülü ölçülü olma olma

Başak Başak büyüdükçe büyüdükçe boynunu boynunu eğer. eğer.

dedikodu dedikodu

İşleyen İşleyen demir demir ışıldar. ışıldar.

birikim birikim

Cennetin Cennetin kapısını kapısını cömert cömert açar. açar.

cimrilik cimrilik

Defteri Defteri temiz temiz olanın olanın yüzü yüzü ak olur. ak olur.

affetme affetme

Vakit Vakit nakittir. nakittir.

iyi karakter iyi karakter

Selin Selin ağzıağzı tutulur, tutulur, elinelin ağzıağzı tutulmaz. tutulmaz.

kabiliyet kabiliyet

Damlaya Damlaya damlaya damlaya göl göl olur. olur.

yetinme yetinme

Yalancının Yalancının mumu mumu yatsıya yatsıya kadar kadar yanar. yanar.

çalışkanlık çalışkanlık

Aman Aman diyene diyene kılıçkılıç kalkmaz. kalkmaz.

öfkeöfke

Kimse Kimse "ayranım "ayranım ekşi" ekşi" demez. demez.

alçak alçak gönüllülük gönüllülük

Yemeyenin Yemeyenin malını malını yerler. yerler.

yalancılık yalancılık

İş bilenin İş bilenin kılıçkılıç kuşananın kuşananın

zaman zaman

3- 3Verilen Verilen atasözü atasözü ve ve deyimlerde deyimlerde boşboş bırakılan bırakılan yerleri yerleri bulutlardaki bulutlardaki uygun uygun sözcüklerle sözcüklerle tamamlayalım. tamamlayalım. Ø Ne Ø Ne ......................... ......................... onuonu biçersin. biçersin. Ø Ak Ø Ak akçe akçe kara kara .......................... .......................... içindir. içindir.

Ø ................................ Ø ................................ yorganına yorganına göre göre uzat. uzat. Ø Tok Ø Tok açınaçın halinden halinden ................................. ................................. Ø ....................... Ø ....................... havada havada olmak olmak Ø Bir Ø Bir derideri bir bir ........................... ........................... kalmak kalmak

ele ele

ekersen ekersen güngün patlamak patlamak

anlamaz anlamaz

kemik kemik

burnu burnu

Ø Ödü Ø Ödü ................................. .................................

ayağını ayağını

Ø ElØ.................... El .................... vermek vermek 4- 4Aşağıdaki Aşağıdaki atasözlerinden atasözlerinden aynı aynı anlamı anlamı ifade ifade edenleri edenleri birbirleri birbirleri ile ile eşleyelim. eşleyelim. Atasözleri Atasözleri

Konular Konular

SözSöz gümüşse gümüşse süküt süküt altındır. altındır.

Atılan Atılan ok geri ok geri dönmez. dönmez.

CanCan çıkmadan çıkmadan huyhuy çıkmaz çıkmaz

Öfke Öfke ile kalkan ile kalkan zararla zararla oturur. oturur.

Körle Körle yatan yatan şaşışaşı kalkar. kalkar.

HuyHuy canın canın altındadır. altındadır.

Keskin Keskin sirke sirke küpüne küpüne zarar. zarar.

Topalla Topalla gezen gezen aksamak aksamak öğrenir. öğrenir.

Kesilen Kesilen baºbaº yerine yerine konmaz. konmaz.

Söylememek, Söylememek, söylemekten söylemekten yeğdir. yeğdir.

Türkçe Türkçe 4 4

3535

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

SERBEST SERBEST

Ben Ben BirBir Öğretmenim Öğretmenim BenBen bir bir öğretmenim öğretmenim Okulların Okulların birinde birinde Duymayı, Duymayı, düşünmeyi düşünmeyi öğretirim. öğretirim. Derslerimde... Derslerimde... Bir Bir sözsöz yağmurudur, yağmurudur, ders ders dediğin dediğin de,de, İnsan İnsan göklerinden, göklerinden, rahmet rahmet yerine, yerine, Kitaplar Kitaplar dolusu dolusu yağar yağar da yağar... da yağar... Benim Benim çocuklarım çocuklarım bu bu bahçelerde, bahçelerde, Bu Bu yağmur yağmur altında altında ıslanmadalar. ıslanmadalar. Bir Bir yağmur yağmur sonrası sonrası gelin gelin seyredin, seyredin, HerHer taraf taraf tepeden tepeden tırnağa tırnağa bahar... bahar... Bulutsuz Bulutsuz masmavi masmavi dünyalarına, dünyalarına, Sevginin, Sevginin, sevincin sevincin güneşi güneşi doğar. doğar. Böyle Böyle çocuklarla çocuklarla dolar dolar herher yanım, yanım, Çocuklar Çocuklar kardeşim, kardeşim, Çocuklar Çocuklar arkadaşım, arkadaşım, Çocuklar Çocuklar canım! canım! Onlarda Onlarda toplanmıştır toplanmıştır Geçip Geçip giden giden zamanım, zamanım, Bir Bir parıltı parıltı görsem görsem gözlerinde, gözlerinde, Bilgiden, Bilgiden, anlayıştan anlayıştan yana, yana, Bir Bir hal hal olurolur bana... bana... Zannedersiniz Zannedersiniz ki, ki, Dünyalar Dünyalar benim. benim. Çocuklar, Çocuklar, kitaplar, kitaplar, yazıyazı tahtası tahtası Enine Enine boyuna boyuna bütün bütün zamanlar, zamanlar, Dört Dört duvar duvar arası arası bir bir dershanede, dershanede, HerHer dinden, dinden, herher dilden dilden gelmiş gelmiş insanlar. insanlar. Bizimle Bizimle konuşur, konuşur, hayal hayal ederler, ederler, Bağlanırız, Bağlanırız, kalırız kalırız kendilerine. kendilerine. Hikaye Hikaye anlatır, anlatır, şiir şiir söylerler, söylerler, Mutluluk Mutluluk üstüne, üstüne, ümit ümit üstüne. üstüne. M.Gündüz M.Gündüz GÖKTÜRK GÖKTÜRK

3636

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

AİLEMİZ AİLEMİZ HAZIRLIK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ÇALIŞMALARI Aşağıdaki Aşağıdaki soruları soruları sözlü sözlü olarak olarak yanıtlayalım, yanıtlayalım, tartışalım. tartışalım. 1) Aile 1) Aile nedir? nedir? Aileniz Aileniz kimlerden kimlerden oluşmaktadır? oluşmaktadır? 2) Ailenizdeki 2) Ailenizdeki kişiler kişiler arasında arasında nasıl nasıl bir bir ilişki ilişki vardır? vardır? BİLİNMEYEN BİLİNMEYEN SÖZCÜK SÖZCÜK VE VE SÖZCÜK SÖZCÜK GRUPLARI GRUPLARI Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarının gruplarının anlamlarını anlamlarını araştırıp araştırıp bulalım. bulalım. aile: aile: ................................................................................................. ................................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... mutluluk: mutluluk: ........................................................................................... ........................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... gülücük: gülücük: ............................................................................................ ............................................................................................ ......................................................................................................... ......................................................................................................... sonsuz: sonsuz: ............................................................................................. ............................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... heyecan: heyecan: ........................................................................................... ........................................................................................... ......................................................................................................... .........................................................................................................

BAK BAK – ANLAT – ANLAT

YanYan tarafta tarafta mutlu mutlu bir bir aileaile resmi resmi verilmiştir. verilmiştir. Sizce Sizce mutlu mutlu bir bir aileaile olmak olmak içiniçin neler neler gerekir? gerekir? Sınıfta Sınıfta arkadaşlarınıza arkadaşlarınıza anlatınız. anlatınız.

Türkçe Türkçe 4 4

3737

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

AİLEMİZ AİLEMİZ Ailemiz Ailemiz dörtdört kişi,kişi,

Birimizin Birimizin gülücüğü, gülücüğü,

Mutlulukta Mutlulukta yokyok eşi,eşi,

Mutluluğu, Mutluluğu, sevinci, sevinci,

Annem, Annem, babam, babam, ablam ablam var.var.

Hepimize Hepimize cancan verir, verir,

Dedemler Dedemler ayrıayrı yaşar. yaşar.

Sonsuz Sonsuz heyecan heyecan verir. verir.

Sık Sık sık sık gelirler gelirler bize, bize,

Ailemiz Ailemiz dörtdört kişi,kişi,

GünGün doğar doğar evimize. evimize.

Paylaşırız Paylaşırız herher işi. işi.

Hasta Hasta olsak olsak birimiz, birimiz,

HerHer zorluğu zorluğu yeneriz, yeneriz,

Üzülürüz Üzülürüz hepimiz. hepimiz.

Mutlu Mutlu yaşar yaşar gideriz. gideriz. Hasan Hasan LatifLatif SARIYÜCE SARIYÜCE Çocuklara Çocuklara Şiirler Şiirler

3838

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

ETKİNLİK ETKİNLİK 1 1 Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarını gruplarını cümle cümle içerisinde içerisinde kullanalım. kullanalım. aile:aile: .......................................................................................................... .......................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. mutluluk: mutluluk: ................................................................................................... ................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. gülücük: gülücük: .................................................................................................... .................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. sonsuz: sonsuz: ...................................................................................................... ...................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. heyecan: heyecan: .................................................................................................... .................................................................................................... ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 2 2 Aşağıda Aşağıda verilen verilen soruları soruları parçaya parçaya göre göre yanıtlayalım. yanıtlayalım. 1. Şiirde 1. Şiirde anlatılan anlatılan aile,aile, kaç kaç kişiden kişiden oluşmaktadır? oluşmaktadır? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 2. Şiirde 2. Şiirde kimlerin kimlerin gelişi gelişi “gün “gün doğar doğar evimize” evimize” olarak olarak ifade ifade edilmiştir? edilmiştir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 3. Şiirin 3. Şiirin üçüncü üçüncü kıtasında kıtasında anlatılan anlatılan nedir? nedir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 4. Kendi 4. Kendi ailenizi ailenizi düşündüğünüzde düşündüğünüzde sizi sizi mutlu mutlu eden eden olaylardan olaylardan birini birini anlatınız. anlatınız. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 5. Şaire 5. Şaire göregöre yaşamımızdaki yaşamımızdaki zorlukları zorlukları nasıl nasıl yenebiliriz? yenebiliriz? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

Türkçe Türkçe 4 4

3939

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

ETKİNLİK ETKİNLİK 3 3 Aşağıda Aşağıda eksik eksik bırakılmış bırakılmış cümleleri, cümleleri, verilen verilen uygun uygun sözcüklerle sözcüklerle tamamlayınız. tamamlayınız. toplum toplum

saygılı saygılı

aileaile

huzur huzur

eğitim eğitim

İnsanlar İnsanlar ilk ilk eğitimlerini eğitimlerini ........... ........... içerisinde içerisinde almaktadırlar. almaktadırlar. İnsanın İnsanın sorumluluk sorumluluk sahibi, sahibi, vicdanlı, vicdanlı, çalışkan çalışkan ve ve ............... ............... olması olması ailede ailede aldığı aldığı .............. .............. ile ile ilgilidir. ilgilidir. Ailede Ailede yeryer alan alan herher bir bir birey birey ............ ............ oluşturur. oluşturur. Bu Bu yüzden yüzden toplumların toplumların gelişip gelişip ............. ............. içerisinde içerisinde yaşaması, yaşaması, ailede ailede iyi özellikler iyi özellikler kazanmış kazanmış bireyler bireyler sayesinde sayesinde mümkün mümkün olur. olur.

ETKİNLİK ETKİNLİK 4 4 Aşağıda Aşağıda verilen verilen deyimlerden deyimlerden bir bir tanesini tanesini seçip seçip o deyimi o deyimi okuduğunuz okuduğunuz zaman zaman aklınıza aklınıza ilk gelen ilk gelen şeyin şeyin resmini resmini çizelim. çizelim. -Küplere -Küplere binmek binmek

-Göz -Göz boyamak boyamak

-Etekleri -Etekleri zil çalmak zil çalmak

-Bindiği -Bindiği dalıdalı kesmek kesmek

4040

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

ETKİNLİK ETKİNLİK 5 5 AİLEMİZ AİLEMİZ Merhaba Merhaba ben ben Eda,Eda, sizesize ailemle ailemle ilgiliilgili bilgibilgi vermek vermek istiyorum. istiyorum. TabiiTabii babamın babamın ailesi ailesi olduğunu olduğunu söylemem söylemem gerek gerek en başta. en başta. Babaannemin Babaannemin adı Emine, adı Emine, dedemin dedemin adı adı ise Ali'dir. ise Ali'dir. Eskiden Eskiden aileler aileler dahadaha fazlafazla çocuğa çocuğa sahiptiler; sahiptiler; şimdilerde şimdilerde ikiden ikiden fazlafazla çocuğa çocuğa sahip sahip aile aile bulmak bulmak zor. zor. Babaannem Babaannem ve dedemin ve dedemin dörtdört çocuğu çocuğu var var örneğin. örneğin. İkisiİkisi kız, kız, ikisiikisi erkek. erkek. Ne güzel Ne güzel dengeyi dengeyi tutturmuşlar; tutturmuşlar; ayrıca ayrıca tümtüm çocuklarını çocuklarını da eşit da eşit tutmuşlar tutmuşlar severken. severken. Seda Seda Halam Halam evli evli ve onun ve onun eşinin eşinin yaniyani eniştemin eniştemin adı Metin. adı Metin. Kuzenlerim Kuzenlerim Ali ve Ali Okan ve Okan pek pek haylaz, haylaz, söylemeden söylemeden edemeyeceğim. edemeyeceğim. Küçük Küçük halam halam Filiz, Filiz, henüz henüz evli evli değil, değil, evlenir evlenir mi mi bilmiyorum. bilmiyorum. Gelelim Gelelim amcam amcam Cenk'e. Cenk'e. Onun Onun eşinin eşinin adı adı Ayşe. Ayşe. Amcamla Amcamla yengemin yengemin çocuğu çocuğu yok.yok. Keşke Keşke olsa,olsa, kuzenlerimin kuzenlerimin sayısı sayısı artsa... artsa... Babam Babam Asım, Asım, bizimkilerin bizimkilerin en en büyük büyük çocuğu çocuğu ve ailede ve ailede ilk evlenen ilk evlenen çocuk. çocuk. Annemin Annemin adı adı Duygu. Duygu. Bizimkilerin Bizimkilerin üç çocuğu üç çocuğu var;var; kardeşlerimin kardeşlerimin adı adı Özgür Özgür ve Barış. ve Barış. Çok Çok kalabalık kalabalık bir aile bir aile değiliz değiliz bence. bence. Babamın Babamın ailesi ailesi toplamda toplamda on dört on dört kişiden kişiden oluşuyor. oluşuyor.

Eda'nın Eda'nın aileaile ağacını ağacını çizer çizer misin? misin?

Aşağıdaki Aşağıdaki kişiler kişiler Eda'nın Eda'nın hangi hangi akrabası akrabası olur? olur? Emine: Emine: Ali: Ali: Seda: Seda: Metin: Metin: Filiz:Filiz: Cenk: Cenk: Ayşe: Ayşe: Asım: Asım: Duygu: Duygu: Barış: Barış: Özgür: Özgür: Okan: Okan:

Türkçe Türkçe 4 4

4141

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

DİLBİLGİSİ DİLBİLGİSİ 4 4

CÜMLE CÜMLE

Duygu, Duygu, düşünce, düşünce, istek, istek, arzu arzu ve sorunlarımızı ve sorunlarımızı anlatmaya anlatmaya yarayan yarayan ve en ve az en bir az bir sözcük sözcük kullanarak kullanarak oluşturduğumuz oluşturduğumuz anlamlı anlamlı sözcük sözcük dizisine dizisine cümle cümle denir. denir. Örnek: Örnek: Ailemiz Ailemiz dörtdört kişiden kişiden oluşur. oluşur. Annem, Annem, babam babam ve ablamla ve ablamla birlikte birlikte yaşıyorum. yaşıyorum. **Cümleler **Cümleler en en az bir az bir sözcükten sözcükten oluşabilir. oluşabilir. Bu sözcüğün Bu sözcüğün iş, oluş iş, oluş ya da ya hareket da hareket bildiren bildiren sözcük sözcük veya veya bu bu görevi görevi üstlenecek üstlenecek bir bir sözcük sözcük olması olması gerekmektedir. gerekmektedir. Eğer Eğer bir dizilimin bir dizilimin içinde içinde böyle böyle bir sözcük bir sözcük veya veya sözcük sözcük grubu grubu yoksa yoksa bu dizilim bu dizilim bir bir cümle cümle oluşturmaz. oluşturmaz. Örnek: Örnek: Dedemin Dedemin evinin evinin yoluyolu Limonatanın Limonatanın tadını tadını **Cümlelerin **Cümlelerin sonuna sonuna şu şu noktalama noktalama işaretleri işaretleri gelebilir: gelebilir: 1. Nokta 1. Nokta 2. Soru 2. Soru işareti işareti 3. Ünlem 3. Ünlem işareti işareti 4. İki 4. İki nokta nokta 5. Üç 5. Üç nokta nokta

ALIŞTIRMA ALIŞTIRMA -4 -4 Aşağıda, Aşağıda, sonuna sonuna noktalama noktalama işareti işareti getirilmemiş getirilmemiş sözsöz grupları grupları verilmiştir. verilmiştir. Bunlardan Bunlardan cümle cümle olanların olanların yanındaki yanındaki elmayı elmayı kırmızıya kırmızıya boyayalım. boyayalım. Ders Ders çalışmak çalışmak içiniçin arkadaşlarıma arkadaşlarıma gittim gittim Sabahleyin Sabahleyin erken erken kalkıp kalkıp Okula Okula gitmeden gitmeden önce önce çantamı çantamı hazırlarım hazırlarım Ailede Ailede herkes herkes kendine kendine düşen düşen sorumlulukları sorumlulukları yapmalıdır yapmalıdır Evde Evde senin senin ne gibi ne gibi sorumlulukların sorumlulukların vardır vardır Buraya Buraya gelirken gelirken kimseyi kimseyi görmedin görmedin mi mi Kış Kış aylarında aylarında havalar havalar gittikçe gittikçe SenSen de bizimle de bizimle birlikte birlikte toptop Ödevlerimizi Ödevlerimizi düzenli düzenli bir bir şekilde şekilde yapmalıyız yapmalıyız

4242

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

KOMŞU KOMŞU KUNDUZLAR KUNDUZLAR HAZIRLIK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ÇALIŞMALARI Aşağıdaki Aşağıdaki soruları soruları sözlü sözlü olarak olarak yanıtlayalım, yanıtlayalım, tartışalım. tartışalım. 1) Komşularımızla 1) Komşularımızla neden neden iyi geçinmeliyiz? iyi geçinmeliyiz? 2) En 2) En sevdiğiniz sevdiğiniz komşunuzun komşunuzun özellikleri özellikleri nelerdir? nelerdir? BİLİNMEYEN BİLİNMEYEN SÖZCÜK SÖZCÜK VE VE SÖZCÜK SÖZCÜK GRUPLARI GRUPLARI Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarının gruplarının anlamlarını anlamlarını araştırıp araştırıp bulalım. bulalım. kunduz: kunduz: ............................................................................................. ............................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... marangoz: marangoz: ......................................................................................... ......................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... baraj: baraj: ................................................................................................ ................................................................................................ ......................................................................................................... ......................................................................................................... darmadağın darmadağın olmak: olmak: ............................................................................. ............................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... sel:sel: ................................................................................................... ................................................................................................... ......................................................................................................... .........................................................................................................

ÇAĞRIŞIM ÇAĞRIŞIM SÖZCÜKLERİ SÖZCÜKLERİ

Yandaki Yandaki boşluklara boşluklara “komşu” “komşu” sözcüğünü sözcüğünü duyduğumuz duyduğumuz zaman zaman aklımıza aklımıza gelen gelen dörtdört tane tane sözcük sözcük

KOMŞU KOMŞU

yazalım. yazalım.

Türkçe Türkçe 4 4

4343

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

KOMŞU KOMŞU KUNDUZLAR KUNDUZLAR

Bir Bir varmış, varmış, bir bir yokmuş. yokmuş. Ağaçların Ağaçların arasında arasında şırılşırıl şırılşırıl akan akan güzel güzel bir bir dere dere varmış. varmış. Bu Bu derede derede bir bir de de kunduz kunduz ailesi ailesi yaşarmış. yaşarmış. Hani Hani şu şu marangoz marangoz olan olan kunduzlardan kunduzlardan bahsediyorum. bahsediyorum. Ağaç Ağaç dallarını dallarını ustaca ustaca üst üst üste üste koyup koyup baraj baraj kurarlar kurarlar ya, ya, işteişte onlardan!.. onlardan!.. Bir Bir güngün anne anne kunduz, kunduz, beşbeş yavrusuyla yavrusuyla birlikte birlikte karşı karşı derede derede yaşayan yaşayan annesini annesini ziyarete ziyarete gitmiş. gitmiş. Nine Nine kunduz kunduz ve yavrular ve yavrular birbirlerine birbirlerine kavuştukları kavuştukları içiniçin çokçok mutlu mutlu olmuşlar. olmuşlar. Sevinç Sevinç içinde içinde geçen geçen günlerden günlerden sonra, sonra, kunduz kunduz ailesi ailesi yuvasına yuvasına dönmek dönmek üzere üzere yolayola koyulmuş. koyulmuş. Kunduz Kunduz ailesi ailesi yuvasına yuvasına dönünce dönünce gördükleri gördükleri manzara manzara karşısında karşısında çokçok şaşırmış. şaşırmış. Yabancı Yabancı bir bir kunduz kunduz gelip gelip onların onların iki kavak iki kavak ötesine ötesine yerleşmiş. yerleşmiş. Anne Anne kunduz kunduz bu duruma bu duruma çokçok kızmış. kızmış. Gitmiş Gitmiş komşu komşu kunduzun kunduzun yanına. yanına. “Hoş “Hoş geldin!” geldin!” bilebile demeden demeden verip verip veriştirmiş: veriştirmiş: - Sen - Sen ne hakla ne hakla gelip gelip bizim bizim yakınımıza yakınımıza yuva yuva yapıyorsun, yapıyorsun, diyediye çıkışmış. çıkışmış. Komşu Komşu kunduz, kunduz, onun onun bu sözleri bu sözleri karşısında karşısında şaşırıp şaşırıp kalmış: kalmış: - Niye - Niye kızıyorsun kızıyorsun komşu, komşu, demiş. demiş. Allah’ın Allah’ın koca koca deresi... deresi... Sana Sana da yeter, da yeter, bana bana da!da! Anne Anne kunduzun kunduzun kızgınlığı kızgınlığı daha daha da artmış. da artmış. Açmış Açmış ağzını, ağzını, yummuş yummuş gözünü: gözünü: - Hayır! - Hayır! Komşu Komşu falan falan dinlemem dinlemem ben! ben! Su,Su, senin senin artıklarını artıklarını alıpalıp benim benim yuvama yuvama getirecek. getirecek. Onlarla Onlarla uğraşacak uğraşacak halim halim yok! yok! Herkes Herkes uykuya uykuya dalınca dalınca anne anne kunduz, kunduz, sessizce sessizce yeniyeni komşusunun komşusunun yuvasına yuvasına gitmiş. gitmiş. Yuvadaki Yuvadaki ağaçların ağaçların bağını bağını çözmüş. çözmüş. Ne Ne olduysa olduysa o zaman o zaman olmuş... olmuş... Koca Koca

4444

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

koca koca odun odun parçaları parçaları yürümüş yürümüş üzerine. üzerine. Bir Bir de de barajda barajda biriken biriken sular sular hücum hücum etmesin etmesin mi!mi! Anne Anne kunduz, kunduz, canını canını zor zor kurtarmış. kurtarmış. Fakat Fakat yuvası yuvası ve çocukları ve çocukları onun onun kadar kadar şanslı şanslı değilmiş. değilmiş. Yuvası Yuvası darmadağın darmadağın olmuş, olmuş, yavruları yavruları da da selesele kapılıp kapılıp gitmiş. gitmiş. Yavrular, Yavrular, hem hem lıkırlıkır lıkırlıkır su yutuyor su yutuyor hem hem de bağırıyorlarmış: de bağırıyorlarmış: - Anne, - Anne, ne olur ne olur kurtar kurtar bizi!bizi! Anne Anne kunduz kunduz bir bir yandan yandan çocuklarını çocuklarını kurtarmaya kurtarmaya çalışıyor, çalışıyor, bir bir yandan yandan da da bağırıyormuş: bağırıyormuş: - Lütfen - Lütfen yardım yardım edin! edin! Yavrularımı Yavrularımı sel götürüyor!.. sel götürüyor!.. Komşu Komşu kunduz, kunduz, kendisini kendisini kısakısa sürede sürede toparlayıp toparlayıp yardıma yardıma koşmuş. koşmuş. Anne Anne kunduzla kunduzla birlikte birlikte hareket hareket ederek ederek beşbeş yavruyu yavruyu da da kurtarmışlar. kurtarmışlar. Tabii Tabii anne anne kunduz kunduz ne ne diyeceğini diyeceğini bilememiş. bilememiş. Olayı Olayı duyan duyan KralKral Kuskunduz, Kuskunduz, bütün bütün kunduzları kunduzları toplamış toplamış ve onlara ve onlara şöyle şöyle demiş: demiş: - Haksızlığa - Haksızlığa uğradığınız uğradığınız zaman, zaman, onuonu gidermek gidermek içiniçin haksızlık haksızlık yapmayın! yapmayın! O günden O günden sonra sonra kunduzlar, kunduzlar, birbirleriyle birbirleriyle çokçok iyi iyi geçinmişler. geçinmişler. Aralarındaki Aralarındaki sorunları sorunları hephep iyilikle iyilikle çözmüşler. çözmüşler.

Bestami Bestami YAZGAN YAZGAN Masal Masal Denizi Denizi (Düzenlenmiştir.) (Düzenlenmiştir.)

Türkçe Türkçe 4 4

4545

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

ETKİNLİK ETKİNLİK 1 1 Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarını gruplarını cümle cümle içerisinde içerisinde kullanalım. kullanalım. kunduz: kunduz: ..................................................................................................... ..................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. marangoz: marangoz: .................................................................................................. .................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. baraj: baraj: ........................................................................................................ ........................................................................................................ ................................................................................................................. ................................................................................................................. darmadağın darmadağın olmak: olmak: ..................................................................................... ..................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. sel:sel: ............................................................................................................ ............................................................................................................ ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 2 2 Aşağıda Aşağıda verilen verilen soruları soruları parçaya parçaya göre göre yanıtlayalım. yanıtlayalım. 1. Masaldaki 1. Masaldaki olayolay nerede nerede geçmektedir? geçmektedir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 2. Anne 2. Anne kunduz kunduz ve yavruları, ve yavruları, bir haftalık bir haftalık tatilden tatilden sonra sonra eveeve döndüklerinde döndüklerinde neden neden şaşırmışlar? şaşırmışlar? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 3. “Ya 3. “Ya bugün bugün bozarsın bozarsın yuvanı yuvanı ya da ya ben da ben yapacağımı yapacağımı bilirim!” bilirim!” cümlesiyle cümlesiyle anne anne kunduz kunduz nasıl nasıl bir davranışta bir davranışta bulunmuştur? bulunmuştur? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 4. Herkes 4. Herkes uykuya uykuya daldığı daldığı akşam akşam anne anne kunduz kunduz ne yapmıştır? ne yapmıştır? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 5. Bu 5. masalda Bu masalda anaana düşünceyi düşünceyi karşılayan karşılayan cümle cümle hangisidir? hangisidir? Yazınız. Yazınız. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

4646

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

ETKİNLİK ETKİNLİK 3 3 “Komşu” “Komşu” ya da ya da “komşuluk” “komşuluk” ile ile ilgili ilgili iki iki atasözü atasözü bulup bulup aşağıdaki aşağıdaki boşluğa boşluğa yazalım. yazalım. Anlamını Anlamını arkadaşlarımızla arkadaşlarımızla tartışalım. tartışalım. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 4 4 Metinde Metinde geçen geçen anlamını anlamını bilmediğiniz bilmediğiniz sözcük sözcük ve ve sözcük sözcük gruplarını gruplarını kutucuklara kutucuklara yazalım. yazalım. Bu Bu sözcüklerin sözcüklerin anlamlarını anlamlarını tahmin tahmin edelim. edelim. Daha Daha sonra sonra sözlükten sözlükten anlamlarını anlamlarını bularak bularak yazalım. yazalım. Tahminlerimizin Tahminlerimizin doğru doğru olup olup olmadığını olmadığını kontrol kontrol ederek ederek uygun uygun kutucuğu kutucuğu işaretleyelim. işaretleyelim.

?? ???

Sözcüklerim Sözcüklerim

Tahmin Tahmin Ediyorum Ediyorum

Türkçe Türkçe 4 4

Sözlüğe Sözlüğe Bakıyorum Bakıyorum

Kontrol Kontrol Ediyorum Ediyorum

4747

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

ETKİNLİK ETKİNLİK 5 5 Aşağıdaki Aşağıdaki resimleri resimleri birer birer cümle cümle ile anlatalım ile anlatalım ve uygun ve uygun sıraya sıraya koyalım. koyalım.

4848

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

ETKİNLİK ETKİNLİK 6 6 KOMŞU KOMŞU KUNDUZLAR KUNDUZLAR Okuma Okuma metninde metninde kunduzların kunduzların yaşamına yaşamına ortak ortak oldunuz. oldunuz. Şimdi Şimdi de bir de ayı bir ailesinin ayı ailesinin yeniyeni yıl hazırlıklarına yıl hazırlıklarına bakalım. bakalım. Gördüğünüz Gördüğünüz iki resim iki resim arasında arasında 10 farkı 10 farkı bulup bulup yazar yazar mısınız? mısınız?

................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

Türkçe Türkçe 4 4

4949

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

DİLBİLGİSİ DİLBİLGİSİ 5 5

CÜMLE CÜMLE YORUMLAMA YORUMLAMA

*Cümleden *Cümleden çıkarılabilecek çıkarılabilecek yargı: yargı: Bir Bir cümlenin cümlenin yargısını yargısını bulmak bulmak içiniçin yapılması yapılması gereken, gereken, verilen verilen cümleyi cümleyi yorumlayarak yorumlayarak cümlenin cümlenin söyleniş söyleniş sebebinin sebebinin bulunmasıdır. bulunmasıdır. Çünkü Çünkü hiçbir hiçbir cümle cümle boşboş yere yere söylenmez, söylenmez, herher cümlenin cümlenin bir bir söyleniş söyleniş amacı amacı vardır. vardır. Buna Buna “cümlenin “cümlenin anaana düşüncesi” düşüncesi” de diyebiliriz. de diyebiliriz. ** ** Cümlenin Cümlenin yargısını yargısını bulmak bulmak için: için: “Bu“Bu cümlede cümlede yazar yazar bize bize ne ne demek demek istedi?” istedi?” sorusunu sorusunu sorarız. sorarız. Örnek: Örnek: “Bu“Bu derede derede bir bir de kunduz de kunduz ailesi ailesi yaşarmış.” yaşarmış.” Yukarıdaki Yukarıdaki cümle: cümle: Bir Bir kunduz kunduz ailesinin ailesinin olduğunu olduğunu ve ve bu bu ailenin ailenin dere dere kenarındaki kenarındaki bir yerde bir yerde yaşadığını yaşadığını anlatıyor. anlatıyor. *Cümle *Cümle tamamlama: tamamlama: Verilen Verilen cümlelerde cümlelerde veya veya karşılıklı karşılıklı konuşmalarda konuşmalarda boşboş bırakılan bırakılan yerlerin yerlerin anlam anlam bütünlüğünü bütünlüğünü ve ve uyumunu uyumunu sağlayacak sağlayacak şekilde şekilde doldurulmak doldurulmak gerekir. gerekir. **Cümle **Cümle tamamlanırken tamamlanırken sözler sözler arasında; arasında; – Anlamsal – Anlamsal ilişki ilişki doğru doğru kurulmalıdır. kurulmalıdır. – Zaman – Zaman ve kişi ve kişi yönünden yönünden uyum uyum olmalıdır. olmalıdır. – Cümleleri – Cümleleri anlamca anlamca bağlamak bağlamak içiniçin uygun uygun sözcükler sözcükler kullanılmalıdır. kullanılmalıdır. Örnek: Örnek: “Açmış “Açmış ağızını ağızını yummuş yummuş ........................ ........................ .” .” Yukarıdaki Yukarıdaki cümle: cümle: “Açmış “Açmış ağızını ağızını yummuş yummuş gözünü.” gözünü.” şeklinde şeklinde tamamlanabilir. tamamlanabilir. Bu söz, Bu söz, bir atasözü bir atasözü olduğundan olduğundan anlamsal anlamsal bütünlük bütünlük bakımından bakımından eksik eksik olan olan sözcük sözcük bellidir. bellidir. Ancak Ancak öyleöyle cümleler cümleler vardır vardır ki eksik ki eksik olan olan sözcükler sözcükler içiniçin birden birden fazla fazla seçeneğiniz seçeneğiniz olabilir. olabilir. Örnek: Örnek: “Mehmet “Mehmet kitap kitap ........................ ........................ .” (okudu, .” (okudu, seçti, seçti, aldı, aldı, yazdı...) yazdı...) *Cümle *Cümle oluşturma: oluşturma: Dağınık Dağınık verilen verilen sözcükler sözcükler içinden içinden iş, oluş iş, oluş ya da ya hareket da hareket bildiren bildiren sözcüğü sözcüğü öncelikle öncelikle seçip seçip oluşturulacak oluşturulacak cümlenin cümlenin en en sonuna; sonuna; işi, işi, oluşu oluşu ya da ya durumu da durumu yapan yapan kişiyi kişiyi ise ise oluşturulacak oluşturulacak cümlenin cümlenin en en başına başına yerleştirmek yerleştirmek gerekir. gerekir. Örnek: Örnek: “kunduz “kunduz – kızmış – kızmış – anne – anne – çok – çok – buna” – buna” sözcükleri sözcükleri ile düzgün ile düzgün bir cümle bir cümle kuralım. kuralım.

5050

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

1- İş, 1- İş, oluş, oluş, hareket hareket bildiren bildiren sözcük sözcük cümlenin cümlenin sonuna sonuna yazılır. yazılır. (5.(5. Sözcük Sözcük = kızmış) = kızmış) 2- İşi, 2- İşi, oluşu, oluşu, hareketi hareketi yapan yapan cümlenin cümlenin başına başına yazılır. yazılır. (1.(1. - 2.- Sözcük 2. Sözcük = anne = anne kunduz) kunduz) 3- Arka 3- Arka arkaya arkaya gelebilecek gelebilecek sözcükler sözcükler araya araya yazılır. yazılır. (3.(3. Sözcük Sözcük = buna, = buna, 4. sözcük 4. sözcük = çok) = çok) Cümle: Cümle: “Anne “Anne kunduz kunduz buna buna çokçok kızmış.” kızmış.” *Düşünce *Düşünce bağlamı bağlamı dışında dışında kalan kalan sözcükler: sözcükler: Cümle Cümle içerisinde içerisinde yeryer alan alan sözcükler, sözcükler, cümlede cümlede birbirlerini birbirlerini tamamlarlar. tamamlarlar. Cümlenin Cümlenin konusuna konusuna ve ve düşüncesine düşüncesine uymayan uymayan sözcükler, sözcükler, cümlenin cümlenin dışında dışında kalır kalır ve ve cümleden cümleden atılmalıdır. atılmalıdır. Örnek: Örnek: “Anne “Anne kunduz kunduz çokçok sinirlenmiş, sinirlenmiş, neşeyle neşeyle açmış açmış ağzını ağzını yummuş yummuş gözünü” gözünü” cümlesinde cümlesinde “neşeyle” “neşeyle” sözcüğü, sözcüğü, cümlenin cümlenin anlamını anlamını bozduğu bozduğu içiniçin cümleden cümleden çıkarılmalıdır. çıkarılmalıdır.

ALIŞTIRMA ALIŞTIRMA -5 -5 1- 1Aşağıdaki Aşağıdaki cümlelerde cümlelerde cümlenin cümlenin akışına akışına uymayan uymayan veya veya benzer benzer anlama anlama sahip sahip fazladan fazladan yazılmış yazılmış sözcük sözcük veya veya sözcükleri sözcükleri cümleden cümleden çıkartıp çıkartıp cümleleri cümleleri yeniden yeniden yazalım. yazalım. * Sınıfımızı, * Sınıfımızı, dersliğimizi dersliğimizi temiz temiz ve düzenli ve düzenli tutmalıyız. tutmalıyız. .......................................................................................................... .......................................................................................................... * Matematik * Matematik dersinde dersinde harfleri, harfleri, sayıları, sayıları, toplamayı toplamayı ve çıkarmayı ve çıkarmayı öğreniyoruz. öğreniyoruz. .......................................................................................................... .......................................................................................................... * Küçük * Küçük yavrular yavrular çokçok korkmuş korkmuş bir şekilde bir şekilde neşeli neşeli sesleri sesleri ile annelerine ile annelerine sarıldılar. sarıldılar. ......................................................................................................... ......................................................................................................... * Yavruları * Yavruları selesele kapılan kapılan anne anne gülerek gülerek komşu komşu kunduzdan kunduzdan yardım yardım istedi. istedi. ......................................................................................................... .........................................................................................................

Türkçe Türkçe 4 4

5151

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

2- Boş 2- Boş bırakılan bırakılan cümleleri cümleleri uygun uygun sözcüklerle sözcüklerle tamamlayalım. tamamlayalım. · Yavrular · Yavrular derede derede ...................... ...................... yutuyorlardı. yutuyorlardı. · Anne · Anne kunduz, kunduz, korku korku içinde içinde .......................... .......................... . . · İnsanlar · İnsanlar herher zaman zaman birbirlerine birbirlerine ....................... ....................... etmelidirler. etmelidirler. · ............................ · ............................ komşunun komşunun külüne külüne muhtaçtır. muhtaçtır. · Bir· Bir varmış varmış bir bir ............................. ............................. . . · Marangoz · Marangoz kunduzlar kunduzlar ...................... ...................... kullanarak kullanarak ev yaparlar. ev yaparlar. · Kunduzlar · Kunduzlar ...................... ...................... dönmek dönmek içiniçin yolayola koyuldular. koyuldular.

3- 3Dağınık Dağınık verilen verilen sözcüklerden sözcüklerden düzgün düzgün ve ve anlamlı anlamlı cümleler cümleler karalım. karalım.

5252

temiz temiz

serindir serindir

ve ve

havası havası

pınar pınar

başındayım başındayım

anda anda

şu şu

adı adı

köyün köyün

görünen görünen

nedir nedir

şu şu

adı adı

çiçeğin çiçeğin

başına başına

nedir nedir

taktığın taktığın

şeyşey

herher

güzel güzel

burada burada

gidiyor gidiyor

Türkçe Türkçe 4 4

buranın buranın

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

SERBEST SERBEST

Cumhuriyet Cumhuriyet Biziz Biziz bu bu memleketin, memleketin, Kanı, Kanı, iliği,iliği, eti,eti, Yirmi Yirmi dokuz dokuz Ekim'de, Ekim'de, Kurduk Kurduk Cumhuriyeti. Cumhuriyeti. Yirmi Yirmi dokuz dokuz Ekim'de, Ekim'de, YeniYeni bir bir ay parladı. ay parladı. İşteİşte bu bu parlak parlak ayın, ayın, Cumhuriyettir Cumhuriyettir adı.adı. Yirmi Yirmi dokuz dokuz Ekim'de, Ekim'de, Bütün Bütün ışıklar ışıklar yansın, yansın, Caddeler Caddeler baştan baştan başa, başa, Bayraklarla Bayraklarla donansın. donansın.

Şerefimiz Şerefimiz var,var, yurdun yurdun Toprağında, Toprağında, taşında. taşında. Dinç Dinç cumhuriyetimiz, cumhuriyetimiz, Tam... Tam... . yaşında. . yaşında. Elele Elele tutuşalım, tutuşalım, Hiç Hiç değişmez değişmez bu bu niyet, niyet, Yaşasın Yaşasın Türk Türk Milleti, Milleti, Yaşasın Yaşasın Cumhuriyet. Cumhuriyet. HalilHalil SOYUER SOYUER

Türkçe Türkçe 4 4

5353

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

“GÖZLERİNDE “GÖZLERİNDE GÜNEŞLER” GÜNEŞLER” Parçasının Parçasının Dinleme Dinleme Çalışmaları Çalışmaları HAZIRLIK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ÇALIŞMALARI 1. Karşınızdaki 1. Karşınızdaki insanlar insanlar hata hata yaptığında yaptığında onlara onlara nasıl nasıl davranırsınız? davranırsınız? 2. Günlük 2. Günlük hayatta hayatta kendinizi kendinizi başkasının başkasının yerine yerine koyarak koyarak onuonu anlamaya anlamaya çalıştığınız çalıştığınız durumlar durumlar oluyor oluyor mu? mu? Bununla Bununla ilgiliilgili örnekler örnekler veriniz. veriniz. 3. Hata 3. Hata yaptığınızda yaptığınızda karşınızdaki karşınızdaki insanların insanların sizesize nasıl nasıl davranmasını davranmasını istersiniz? istersiniz? BİLİNMEYEN BİLİNMEYEN SÖZCÜK SÖZCÜK VE VE SÖZCÜK SÖZCÜK GRUPLARI GRUPLARI Ustalaşmak: Ustalaşmak: ................................................................................. ................................................................................. Özenle Özenle Düzenlemek: Düzenlemek: ...................................................................... ...................................................................... Ürküntü: Ürküntü: ...................................................................................... ...................................................................................... AnıAnı : ............................................................................................ : ............................................................................................ Tedirginlik: Tedirginlik: ................................................................................... ................................................................................... Işıl Işıl ışıl:ışıl: ......................................................................................... ......................................................................................... ZİHİNSEL ZİHİNSEL ÇAĞRIŞIM ÇAĞRIŞIM Aşağıdaki Aşağıdaki boşluklara boşluklara “Özür “Özür dilerim.” dilerim.” sözünü sözünü çağrıştıran çağrıştıran yeni yeni cümleler cümleler yazalım. yazalım. .................................................................................................... ....................................................................................................

.................................................................................................... ....................................................................................................

.................................................................................................... ....................................................................................................

5454

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 1: Ben 1: Ben ve Çevrem ve Çevrem

ETKİNLİK ETKİNLİK 1 1 Aşağıdaki Aşağıdaki sorulara sorulara dinlediğiniz dinlediğiniz metne metne göre göre cevap cevap veriniz. veriniz. 1. Metnin 1. Metnin konusunu konusunu yazınız. yazınız. …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. Metnin 2. Metnin anaana düşüncesini düşüncesini yazınız. yazınız. …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. Siz 3. Siz gazetecinin gazetecinin yerinde yerinde olsaydınız olsaydınız nasıl nasıl davranırdınız? davranırdınız? Açıklayınız. Açıklayınız. …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………

ETKİNLİK ETKİNLİK 2 2 5N 5N 1K 1K Hikâyede Hikâyede garson garson ne dökmüştür? ne dökmüştür? …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… OlayOlay ne zaman ne zaman gerçekleşmiştir? gerçekleşmiştir? …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… OlayOlay nerede nerede gerçekleşmiştir? gerçekleşmiştir? …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… OlayOlay nasıl nasıl olmuştur? olmuştur? …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… Garson Garson neden neden şaşırmıştır? şaşırmıştır? …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… Hikâyede Hikâyede kimkim hoşgörülü hoşgörülü davranmıştır? davranmıştır? …………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………

Türkçe Türkçe 4 4

5555

Tema Tema 2: 1: Ülkemiz Ben ve Çevrem ve Kültürel Değerlerimiz

ETKİNLİK 3 Dinlediğiniz metni kendi cümlelerinizle özetleyiniz. …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………

56 #

Türkçe Türkçe 44

2.

Tema 2: Ülkemiz ve Kültürel Tema 1:Değerlerimiz Ben ve Çevrem

2. TEMA

Ülkemiz ve Kültürel Değerlerimiz

Türkçe Türkçe 44

57#

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

İNCİRLİ İNCİRLİ MAĞARA MAĞARA HAZIRLIK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ÇALIŞMALARI Aşağıdaki Aşağıdaki soruları soruları sözlü sözlü olarak olarak yanıtlayalım, yanıtlayalım, tartışalım. tartışalım. 1) Mağara 1) Mağara nedir? nedir? Hiç Hiç mağara mağara gördünüz gördünüz mü? mü? 2) Eskiden 2) Eskiden insanlar insanlar mağaralara mağaralara niçin niçin ihtiyaç ihtiyaç duyarlardı? duyarlardı? BİLİNMEYEN BİLİNMEYEN SÖZCÜK SÖZCÜK VE VE SÖZCÜK SÖZCÜK GRUPLARI GRUPLARI Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarının gruplarının anlamlarını anlamlarını araştırıp araştırıp bulalım. bulalım. yamaç: yamaç: .............................................................................................. .............................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... meltem: meltem: ............................................................................................ ............................................................................................ ......................................................................................................... ......................................................................................................... plato: plato: ................................................................................................ ................................................................................................ ......................................................................................................... ......................................................................................................... mikroorganizma: mikroorganizma: ................................................................................ ................................................................................ ......................................................................................................... ......................................................................................................... labirent: labirent: ............................................................................................ ............................................................................................ ......................................................................................................... .........................................................................................................

BAK BAK – ANLAT – ANLAT

Yandaki Yandaki resmi resmi inceleyip inceleyip neyineyi anlattığını anlattığını arkadaşlarımıza arkadaşlarımıza anlatalım. anlatalım.

5858

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

İNCİRLİ İNCİRLİ MAĞARA MAĞARA

Çınarlı, Çınarlı, Beşparmak Beşparmak Dağları'nın Dağları'nın güney güney yamaçlarında, yamaçlarında, Mersinlik Mersinlik Boğazı'nın Boğazı'nın yaklaşık yaklaşık iki kilometre iki kilometre doğusunda, doğusunda, sırtını sırtını yamaçlara yamaçlara dayamış dayamış ve ve göğsünü göğsünü ılık ılık meltem meltem rüzgarlarında rüzgarlarında serinleten serinleten bir bir Türk Türk köyüdür. köyüdür. EskiEski adlarının, adlarının, Platani Platani ve ve Bladan Bladan olduğu olduğu bilinmektedir. bilinmektedir. Maki Maki bitki bitki örtüsü örtüsü ile ile örtülen örtülen ve ve ismini ismini aldığı aldığı platolara platolara meydan meydan okuyan okuyan Çınarlı; Çınarlı; balı, balı, adak adak ağacı, ağacı, İncirli İncirli Mağarası Mağarası ve ve konuksever konuksever insanı insanı ile şirin ile şirin bir köydür. bir köydür. İncirli İncirli Mağara, Mağara, adını adını girişindeki girişindeki incir incir ağacından ağacından alan alan tipik tipik bir bir Damlataş Damlataş Mağarasıdır. Mağarasıdır. Orta Orta Doğu'da Doğu'da tektek olan olan mağara, mağara, girişteki girişteki basamakların basamakların (ayakça) (ayakça) dışında dışında tamamen tamamen doğaldır. doğaldır. Mağaranın Mağaranın içerisindeki içerisindeki sarkıt sarkıt ve ve dikitlerin dikitlerin CİPSO CİPSO (kireçtaşı) (kireçtaşı) kalıntılarından kalıntılarından oluştuğu oluştuğu bilinmektedir. bilinmektedir. Sarkıt Sarkıt ve ve dikitlerin dikitlerin dışında dışında yanyan duvarlardaki duvarlardaki karnabahar karnabahar görünümündeki görünümündeki oluşum, oluşum, büyük büyük olasılıkla olasılıkla oksijensiz oksijensiz yaşayan yaşayan mikroorganizmaların mikroorganizmaların eseridir. eseridir. Bu konuda Bu konuda ciddi ciddi bir araştırma bir araştırma yapılmamakla yapılmamakla beraber beraber özelözel bir bir araştırma araştırma içiniçin İstanbul İstanbul Üniversitesine Üniversitesine gönderilen gönderilen örneklerin örneklerin kesin kesin sonuçları sonuçları henüz henüz elimize elimize ulaşmamıştır. ulaşmamıştır. Mağaranın Mağaranın kapasitesi kapasitesi ile ilgili ile ilgili ciddi ciddi araştırma araştırma yapılmadığı yapılmadığı içiniçin aynıaynı anda anda kaçkaç kişiyi kişiyi barındırabileceği barındırabileceği bilinmemektedir. bilinmemektedir. Mağaranın Mağaranın içinde içinde ve giriş ve giriş bölümünde bölümünde yaklaşık yaklaşık 20 20 metre metre uzunluğundaki uzunluğundaki intikal intikal bölümünden bölümünden sonra sonra türlü türlü yönlere yönlere uzanan uzanan labirent labirent koridorlar koridorlar sizisizi korkutmasın. korkutmasın. Bunlar Bunlar çokçok kısadır. kısadır. 60 60 metre metre ilerledikten ilerledikten sonra sonra ikinci ikinci bölüme bölüme varırsınız. varırsınız. Burası Burası mağaranın mağaranın bilinen bilinen sonudur. sonudur. Burada Burada dinlenebilirsiniz, dinlenebilirsiniz, ileriye ileriye gitmek gitmek tehlikeli tehlikeli ve yasaktır. ve yasaktır.

Türkçe Türkçe 4 4

5959

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

Çınarlı'da Çınarlı'da yaygın yaygın söylentiye söylentiye göre, göre, mağaranın mağaranın güneyinde güneyinde bulunan bulunan meyve meyve bahçesinden bahçesinden meyve meyve çalan çalan iki hırsız, iki hırsız, mağara mağara kapısındaki kapısındaki incir incir ağacının ağacının altında altında akşamı akşamı beklerken beklerken çaldıkları çaldıkları narlardan narlardan birini birini mağara mağara ağzından ağzından içeriye içeriye düşürürler. düşürürler. Düşen Düşen narınarı almak almak içiniçin mağaraya mağaraya giren giren hırsız, hırsız, gördüğü gördüğü manzarayı manzarayı gelip gelip köyde köyde anlatmasıyla anlatmasıyla mağara mağara keşfedilir. keşfedilir. Kıbrıs'ın Kıbrıs'ın tarihinde tarihinde Salamis Salamis şehrini şehrini yıkan yıkan deprem deprem ile sivrisinek ile sivrisinek saldırıları saldırıları birçok birçok insanın insanın ölmesine ölmesine neden neden olmuştur. olmuştur. İncirli İncirli Mağara Mağara yakınlarında yakınlarında yapılan yapılan kazılarda kazılarda toplu toplu ölülerin ölülerin bulunduğu bulunduğu Romalılara Romalılara ait ait mezarlar mezarlar bulunmaktadır. bulunmaktadır. Bu Bu dönemde, dönemde, yalnızca yalnızca İncirli İncirli Mağara'ya Mağara'ya saklananların saklananların hayatta hayatta kaldıkları kaldıkları söylenmektedir. söylenmektedir. Mağara Mağara içerisine içerisine insan insan dışında dışında hiçbir hiçbir canlının canlının giremediği giremediği görülmektedir. görülmektedir.Sinek, Sinek, yarasa, yarasa, yılan, yılan, tilkitilki dahil dahil hiçbir hiçbir canlı canlı mağaraya mağaraya girmemektedir. girmemektedir. İlginç İlginç olan olan şudur şudur ki, mağara ki, mağara içindeki içindeki sıcaklık sıcaklık dışarıdaki dışarıdaki hava hava sıcaklığının sıcaklığının tamtam tersi tersi sıcaklığındadır. sıcaklığındadır. Bu Bu konuda konuda henüz henüz araştırma araştırma yapılmamıştır yapılmamıştır ve nedeni ve nedeni bilinmemektedir. bilinmemektedir. Dışarda Dışarda hava hava sıcaklığı sıcaklığı yüksekse yüksekse mağara mağara içinde içinde düşüktür. düşüktür. Dışarıda Dışarıda hava hava sıcaklığı sıcaklığı düşük düşük yaniyani soğuksa soğuksa mağaranın mağaranın içi sıcaktır. içi sıcaktır. Mağaranın Mağaranın turizme turizme açılıp açılıp korunmaya korunmaya alınması alınması 2000 2000 yılından yılından sonraya sonraya kalmıştır. kalmıştır. 2003 2003 yılında yılında mağara mağara ışıklandırılmıştır. ışıklandırılmıştır. 2005 2005 yılında yılında ise ise mağaraya mağaraya giden giden yol yol asfaltlanmıştır. asfaltlanmıştır. Mağara, Mağara, tümtüm Kıbrıslılar Kıbrıslılar tarafından tarafından gelinip gelinip görülmelidir. görülmelidir.

Kemal Kemal Latif Latif

6060

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 1 1 Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarını gruplarını cümle cümle içerisinde içerisinde kullanalım. kullanalım. yamaç: yamaç: ...................................................................................................... ...................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. meltem: meltem: ..................................................................................................... ..................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. plato: plato: ........................................................................................................ ........................................................................................................ ................................................................................................................. ................................................................................................................. mikroorganizma: mikroorganizma: ......................................................................................... ......................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. labirent: labirent: ..................................................................................................... ..................................................................................................... ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 2 2 Aşağıda Aşağıda verilen verilen soruları soruları parçaya parçaya göre göre yanıtlayalım. yanıtlayalım. 1. İncirli 1. İncirli Mağara Mağara KKTC’deki KKTC’deki hangi hangi köyün köyün yakınlarındadır? yakınlarındadır? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 2. “Sarkıt” 2. “Sarkıt” ve “dikit” ve “dikit” ne demektir? ne demektir? Araştırınız. Araştırınız. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 3. İncirli 3. İncirli Mağara, Mağara, adını adını nereden nereden almaktadır? almaktadır? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 4. İncirli 4. İncirli Mağara'yı Mağara'yı önemli önemli kılan kılan özelliği özelliği nedir? nedir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 5. İncirli 5. İncirli Mağara, Mağara, nasıl nasıl keşfedilmiştir? keşfedilmiştir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

Türkçe Türkçe 4 4

6161

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 3 3 Parçayla Parçayla ilgili ilgili olarak olarak aşağıda aşağıda verilen verilen cümlelerin cümlelerin önüne önüne doğru doğru ise ise “D”, “D”, yanlış yanlış ise ise “Y”“Y” harfi harfi yazalım. yazalım. ........... ........... Çınarlı Çınarlı köyü köyü Mersinlik Mersinlik Boğazı’nın Boğazı’nın 2 km 2 km doğusunda doğusunda yer yer almaktadır. almaktadır. ........... ........... İncirli İncirli Mağara Mağara ve adak ve adak ağacı ağacı Çınarlı Çınarlı köyü köyü sınırları sınırları içinde içinde yer yer alır.alır. ........... ........... İncirli İncirli Mağara'nın Mağara'nın içindeki içindeki sarkıt sarkıt ve dikitler ve dikitler kireçtaşı kireçtaşı kalıntılarıdır. kalıntılarıdır. ........... ........... Mağara, Mağara, keçikeçi hırsızları hırsızları sayesinde sayesinde keşfedilmiştir. keşfedilmiştir. ........... ........... Mağara, Mağara, adını adını girişinde girişinde bulunan bulunan ceviz ceviz ağacından ağacından almaktadır. almaktadır. ........... ........... Mağaranın Mağaranın görünümü, görünümü, bir karnabahara bir karnabahara benzemektedir. benzemektedir. ........... ........... Mağaranın Mağaranın içi, içi, çok çok karanlık karanlık olduğundan olduğundan içinde içinde çok çok fazla fazla yarasa yarasa yaşar. yaşar.

ETKİNLİK ETKİNLİK 4 4 İNCİRLİ İNCİRLİ MAĞARA MAĞARA İncirli İncirli Mağara Mağara gibigibi ülkemizde ülkemizde gezilip gezilip görülmesi görülmesi gereken gereken birçok birçok yeryer vardır. vardır. Şimdi, Şimdi, uzaktaki uzaktaki bir bir akrabanıza akrabanıza veya veya arkadaşınıza arkadaşınıza kartkart göndereceğinizi göndereceğinizi düşününüz. düşününüz. Kıbrıs'ı Kıbrıs'ı tanıtıcı tanıtıcı bir kart bir kart içiniçin resim resim çiziniz çiziniz ve kısa ve kısa bir mesaj bir mesaj yazınız. yazınız. Kartı Kartı yerleştireceğiniz yerleştireceğiniz mektup mektup yanyan tarafta, tarafta, adresleri adresleri yazmayı yazmayı unutmayın! unutmayın! (Not: (Not: Bu çalışmayı Bu çalışmayı ayrı ayrı bir kağıda bir kağıda da yapabilirsiniz.) da yapabilirsiniz.)

Resim Resim

Kendi Kendi adresin adresin

Mesaj Mesaj

Göndereceğin Göndereceğin kişinin kişinin adresi adresi

6262

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 5 5 Harflerin Harflerin birer birer simge simge olduklarını olduklarını biliyorsunuz. biliyorsunuz. Onların Onların yerine yerine rakamlar rakamlar da da kullanabiliriz. kullanabiliriz. Aşağıdaki Aşağıdaki tabloyu tabloyu kullanarak kullanarak sizesize verilen verilen şifreyi şifreyi çözünüz. çözünüz. A A B

B C

C Ç

Ç D D E

EF

F G G Ğ Ğ H HI

Iİ

İJ

JK KL

LM M N N O O Ö Ö P

15 15 16 16 17 17 18 18 19 19 20 20 21 21 22 22 23 23 24 24 25 25 26 26 27 27 28 28 29 291 R R S

SŞ

ŞT

T U U Ü Ü V V Y

6

78

89

10 9 10 11 11 12 12 13 13 14 14

67

YZ

12

23

34

45

P 5

Z

………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… 26 226 17226 17626 29626 29 261 15123 1515 23615 156 15 18 25 18225 152615 29625 29 2528 428 13411 13211 19220 1919 2026 196.26 6.

ETKİNLİK ETKİNLİK 6 6 Aşağıda Aşağıda verilen verilen sözcüklerin sözcüklerin sonson hecelerinden hecelerinden örnekteki örnekteki gibigibi yeniyeni kelimeler kelimeler türetelim. türetelim. ülkeülke

kelebek kelebek

bekçi bekçi

çiçek çiçek

Alagadi Alagadi

yasemin yasemin

adaada

orkide orkide

kum kum

Türkçe Türkçe 4 4

6363

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

DİLBİLGİSİ DİLBİLGİSİ 6 6

ANLAMLARINA ANLAMLARINA GÖRE GÖRE CÜMLELER CÜMLELER

1- Uyarı 1- Uyarı cümleleri: cümleleri: KişiKişi ya da ya kişileri da kişileri yanlış yanlış davranışlardan davranışlardan uzak uzak tutmak tutmak içiniçin bir konu, bir konu, sorun sorun ya da ya olumsuz da olumsuz bir durum bir durum ile ilgili ile ilgili ikaz ikaz ve hatırlatmaları ve hatırlatmaları içeren içeren cümlelerdir. cümlelerdir. Örnek: Örnek: - Eve - Eve sakın sakın geçgeç kalma! kalma! 2- 2Yakınma Yakınma cümleleri: cümleleri: Bir Bir durumdan durumdan duyulan duyulan rahatsızlığı rahatsızlığı ifade ifade eden eden cümlelerdir. cümlelerdir. Örnek: Örnek: Yemeği Yemeği yineyine çokçok tuzlu tuzlu yaptığından yaptığından yiyemedik. yiyemedik. 3- 3Pişmanlık Pişmanlık cümleleri: cümleleri: Yapılan Yapılan bir bir hata hata veya veya yanlış yanlış sonucunda sonucunda duyulan duyulan üzüntüyü üzüntüyü belirten belirten cümlelerdir. cümlelerdir. Örnek: Örnek: Keşke Keşke benben de sizinle de sizinle gelseydim. gelseydim. 4- Küçümseme 4- Küçümseme cümleleri: cümleleri: Bir Bir kişiye kişiye veya veya bir bir olaya olaya değer değer vermeme, vermeme, onuonu küçük küçük görme, görme, önemsememe, önemsememe, hafife hafife alma alma anlamı anlamı taşıyan taşıyan cümlelerdir. cümlelerdir. Örnek: Örnek: Güya Güya ülkemizdeki ülkemizdeki tarihi tarihi yerleri yerleri benden benden daha daha iyi biliyor. iyi biliyor. 5- 5Şaşırma Şaşırma cümleleri: cümleleri: Beklenmeyen Beklenmeyen bir bir durum durum karşısında karşısında ne ne yapacağını, yapacağını, nasıl nasıl davranacağını davranacağını bilememe, bilememe, hayrete hayrete düşme düşme anlamı anlamı taşıyan taşıyan cümlelerdir. cümlelerdir. Örnek: Örnek: Yağmur Yağmur yağmasını yağmasını beklerken, beklerken, güneş güneş açmasın açmasın mı!mı! 6- Özlem 6- Özlem cümleleri: cümleleri: Geçmişte Geçmişte yaşanan yaşanan günlerin günlerin tekrar tekrar yaşanma yaşanma isteğini isteğini ya da ya bir da yeri bir yeri veya veya kişiyi kişiyi görme görme isteğini isteğini diledile getiren getiren cümlelerdir. cümlelerdir. Örnek: Örnek: Yıllardır Yıllardır gitmediğim gitmediğim Yeşilırmak Yeşilırmak köyü, köyü, burnumda burnumda tütüyor. tütüyor. 7- Endişe 7- Endişe cümleleri: cümleleri: Olumsuz Olumsuz bir durumun bir durumun gerçekleşme gerçekleşme olasılığından olasılığından dolayı dolayı duyulan duyulan kaygıyı kaygıyı anlatan anlatan cümlelerdir. cümlelerdir. Örnek: Örnek: Saat Saat 9.00 9.00 oldu, oldu, nerede nerede kaldılar kaldılar acaba? acaba? 8- Beğeni 8- Beğeni cümleleri: cümleleri: Bir Bir varlığa varlığa veya veya bir bir olayın olayın sonucuna sonucuna yönelik yönelik beğenme, beğenme, takdir takdir etme, etme, övme övme veya veya onaylama onaylama işiniişini bildiren bildiren cümlelerdir. cümlelerdir.

Örnek: Örnek: AdaAda dediğin dediğin böyle böyle güzel güzel ve ve yeşil yeşil olmalı. olmalı.

6464

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

9- 9Abartı Abartı cümleleri: cümleleri: Bir Bir şeyi şeyi olduğundan olduğundan çokçok daha daha fazla fazla veya veya az az göstererek göstererek anlatan anlatan cümlelerdir. cümlelerdir. Örnek: Örnek: PirePire kadar kadar boyu boyu ile ile koca koca Beşparmak'a Beşparmak'a tırmandı. tırmandı. ALIŞTIRMA ALIŞTIRMA -6 -6 Aşağıda Aşağıda verilen verilen cümlelerin cümlelerin taşıdıkları taşıdıkları anlamları anlamları seçip seçip yazalım. yazalım. Mağaranın Mağaranın içine içine girersen girersen çıkamazsın. çıkamazsın. endişe endişe Yıllardır Yıllardır görmediğim görmediğim teyzem teyzem keşke keşke yanımda yanımda olsa... olsa...

Elbisene Elbisene bayıldım, bayıldım, tamtam da bu da modeli bu modeli arıyordum. arıyordum.

beğeni beğeni

şaşırma şaşırma

küçümseme küçümseme Ağlamaktan Ağlamaktan gözlerinin gözlerinin yaşıyaşı kurumuştu. kurumuştu. pişmanlık pişmanlık

Sınav Sınav sonucunu sonucunu çok çok yüksek yüksek beklerken beklerken düşük düşük gelmesin gelmesin mi! mi!

abartı abartı

uyarı uyarı Keşke Keşke matematik matematik sınavına sınavına daha daha çok çok çalışsaydım. çalışsaydım. özlem özlem

Türkçe Türkçe 4 4

6565

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ASIRLIK ASIRLIK ASMA ASMA HAZIRLIK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ÇALIŞMALARI Aşağıdaki Aşağıdaki soruları soruları sözlü sözlü olarak olarak yanıtlayalım, yanıtlayalım, tartışalım. tartışalım. 1) Yeşilırmak'a 1) Yeşilırmak'a hiç hiç gittiniz gittiniz mi?mi? Gittiyseniz Gittiyseniz gördüklerinizi gördüklerinizi arkadaşlarınızla arkadaşlarınızla paylaşın. paylaşın. 2) Yeşilırmak'ta 2) Yeşilırmak'ta yetiştirilen yetiştirilen ürünleri ürünleri biliyor biliyor musunuz? musunuz? BİLİNMEYEN BİLİNMEYEN SÖZCÜK SÖZCÜK VE VE SÖZCÜK SÖZCÜK GRUPLARI GRUPLARI Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarının gruplarının anlamlarını anlamlarını araştırıp araştırıp bulalım. bulalım. ada: ada: ................................................................................................. ................................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... kıyı: kıyı: .................................................................................................. .................................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... verimli: verimli: ............................................................................................. ............................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... Guiness Guiness Rekorlar Rekorlar Kitabı: Kitabı: ....................................................................... ....................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ikram: ikram: ............................................................................................... ...............................................................................................

ARAŞTIRALIM ARAŞTIRALIM

Yandaki Yandaki resmi resmi inceleyip inceleyip ait ait olduğu olduğu bölgeyi bölgeyi araştıralım. araştıralım. Öğrendiklerimizi Öğrendiklerimizi sınıfta sınıfta arkadaşlarımızla arkadaşlarımızla paylaşalım. paylaşalım.

6666

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ASIRLIK ASIRLIK ASMA ASMA Cennet Cennet adamızın adamızın kuzey kuzey batısında batısında yeryer alan, alan, masmavi masmavi denizi, denizi, girintili girintili çıkıntılı çıkıntılı kıyıları kıyıları ile bir ile bir doğa doğa harikası harikası olan olan Yeşilırmak… Yeşilırmak… Yeşilırmak Yeşilırmak köyü, köyü, yeşil yeşil ve mavinin ve mavinin hiç hiç eksik eksik olmadığı, olmadığı, sonson derece derece verimli verimli topraklara topraklara sahip, sahip, özellikle özellikle çilek, çilek, kolokas kolokas ve üzümü ve üzümü ile ünlenen ile ünlenen bir köyümüz. bir köyümüz. İşteİşte Guinness Guinness Rekorlar Rekorlar Kitabı’na Kitabı’na giren giren dünyanın dünyanın en en büyük büyük asması asması da da bu bu köyümüzde. köyümüzde. Söz S ökzo n ku o snuu s a us m a sam 1 a9 4 17 9 4y 7 ı l ıynı ldı a n ,d a , Yeşilırmaklı Yeşilırmaklı Fehim Fehim İBRAHİM İBRAHİM ve ve kayınpederi kayınpederi Hasan Hasan HAYRIBET HAYRIBET tarafından tarafından dikilmiş. dikilmiş. Dünyanın Dünyanın en en büyük büyük asmasına asmasına sahip sahip olan olan verigo verigo cinsi cinsi üzümün üzümün Guinness Guinness Rekorlar Rekorlar Kitabı'na Kitabı'na girmesindeki girmesindeki en en büyük büyük rol,rol, Fehim Fehim İBRAHİM'in İBRAHİM'in oğlu oğlu Seval Seval FEHİM'indir. FEHİM'indir. Hayatını Hayatını İngiltere'de İngiltere'de sürdüren sürdüren FEHİM, FEHİM, 1967 1967 yılında yılında dünyanın dünyanın en büyük en büyük asmasını asmasını orada orada görür. görür. 1971 1971 yılında yılında tatiltatil içiniçin geldiği geldiği köyünde, köyünde, babasının babasının diktiği diktiği asmanın asmanın İngiltere'de İngiltere'de bulunan bulunan ve ve Guinness Guinness Rekorlar Rekorlar Kitabı'na Kitabı'na giren giren asmadan asmadan daha daha büyük büyük olduğunu olduğunu farkfark ederek ederek harekete harekete geçer. geçer. İlk girişiminde İlk girişiminde Kuzey Kuzey Kıbrıs'ın Kıbrıs'ın tanınmış tanınmış bir ülke bir ülke olmamasından olmamasından dolayı dolayı başarılı başarılı olamayan olamayan FEHİM, FEHİM, 1998 1998 yılında yılında kendi kendi asmalarının asmalarının dünyanın dünyanın en en büyük büyük asması asması olduğunu olduğunu Guinness Guinness Record Record Office Office tarafından tarafından tescilini tescilini sağlar. sağlar. İngiltere'de İngiltere'de bulunan bulunan diğer diğer asma asma ise Guinness ise Guinness Rekorlar Rekorlar Kitabından Kitabından çıkartılır. çıkartılır. Dünya'nın Dünya'nın en büyük en büyük asmasının asmasının ürünü ürünü “Verigo” “Verigo” adı adı ile bilinir. ile bilinir. “Verigo” “Verigo” isminin isminin nereden nereden geldiği geldiği konusunda konusunda ise ise halkhalk arasında arasında bilinen bilinen hikayesi hikayesi kısaca kısaca şöyle: şöyle: Kıbrıs'ın Kıbrıs'ın İngiliz İngiliz yönetiminde yönetiminde olduğu olduğu yıllarda yıllarda bir bir İngiliz İngiliz komutan komutan köye köye gelmiş gelmiş ve ve onaona dalından dalından koparılan koparılan bir bir salkım salkım üzüm üzüm ikram ikram edilmiş. edilmiş. İngiliz İngiliz komutan komutan bu bu üzümü üzümü yedikçe yedikçe yüzündeki yüzündeki ifade ifade değişmiş, değişmiş, çokçok iyi, iyi, çokçok güzel güzel anlamına anlamına gelen gelen “Very “Very good, good, very very good” good” demeye demeye başlamış. başlamış. Köylüler Köylüler de de o günden o günden sonra sonra bu bu üzüme üzüme kendi kendi anladıkları anladıkları biçimde biçimde “Verigo” “Verigo” adını adını vermişler. vermişler.

Alper Alper IŞIKGÜN IŞIKGÜN

Türkçe Türkçe 4 4

6767

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 1 1 Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarını gruplarını cümle cümle içerisinde içerisinde kullanalım. kullanalım. ada: ada: .......................................................................................................... .......................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. kıyı:kıyı: .......................................................................................................... .......................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. verimli: verimli: ...................................................................................................... ...................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. Guiness Guiness Rekorlar Rekorlar Kitabı: Kitabı: ............................................................................... ............................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. ikram: ikram: ....................................................................................................... ....................................................................................................... ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 2 2 Aşağıda Aşağıda verilen verilen soruları soruları parçaya parçaya göre göre yanıtlayalım. yanıtlayalım. 1. Yazara 1. Yazara göregöre Yeşilırmak Yeşilırmak köyünün köyünün en belirgin en belirgin özellikleri özellikleri nelerdir? nelerdir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 2. Yeşilırmak'taki 2. Yeşilırmak'taki asırlık asırlık asma, asma, kimkim tarafından tarafından ve hangi ve hangi yılda yılda dikilmiştir? dikilmiştir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 3. Asırlık 3. Asırlık asmanın asmanın Guinnes Guinnes Rekorlar Rekorlar Kitabı'na Kitabı'na girmesi girmesi nasıl nasıl olmuştur? olmuştur? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 4. “Verigo” 4. “Verigo” nedir? nedir? “Verigo” “Verigo” ismiismi nereden nereden gelmektedir? gelmektedir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 5. Çevrenizde 5. Çevrenizde asma asma var var mı?mı? İnsanlar İnsanlar asma asma ağacından ağacından nasıl nasıl yararlanmaktadırlar? yararlanmaktadırlar? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

6868

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 3 3 Aşağıda Aşağıda karışık karışık olarak olarak verilen verilen harflerden, harflerden, Yeşilırmak'ta Yeşilırmak'ta en çok en çok yetiştirilen yetiştirilen ürünleri ürünleri bulup bulup birer birer cümlede cümlede kullanalım. kullanalım. k-i-l-ç-e k-i-l-ç-e ....................... ....................... : ....................................................................................... : ....................................................................................... o-s-l-k-a-k-a o-s-l-k-a-k-a ....................... ....................... : ....................................................................................... : ....................................................................................... z-u-m z-u-m ....................... ....................... : ....................................................................................... : ....................................................................................... ü-m-z-ü ü-m-z-ü ....................... ....................... : ....................................................................................... : .......................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 4 4 ASIRLIK ASIRLIK ASMA ASMA Üzümden Üzümden yapılan yapılan yiyecek yiyecek ve ve içecekler içecekler nelerdir? nelerdir? Araştırıp Araştırıp bulunuz bulunuz ve ve aşağıdaki aşağıdaki boşluklara boşluklara yazınız. yazınız.

Türkçe Türkçe 4 4

6969

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 5 5 Ülkemizde Ülkemizde yetişen yetişen üzüm üzüm çeşitlerini çeşitlerini araştırıp, araştırıp, isimlerini isimlerini yazalım. yazalım. Bu Bu üzüm üzüm çeşitlerinden çeşitlerinden birinin birinin resmini resmini aşağıdaki aşağıdaki boşboş çerçeveye çerçeveye çizelim. çizelim. ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………

7070

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

DİLBİLGİSİ DİLBİLGİSİ 7 7

PARAGRAF PARAGRAF

Bir Bir yazıdaki yazıdaki düşüncelerin düşüncelerin toplandığı toplandığı herher bir bir cümle cümle ve ve cümle cümle topluluğuna topluluğuna paragraf paragraf denir. denir. Paragraflar Paragraflar bir bir araya araya gelerek gelerek metinleri metinleri oluştururlar. oluştururlar. Metindeki Metindeki herher paragraf, paragraf, bir bir düşünceyi düşünceyi anlatır. anlatır. Bu Bu nedenle nedenle aynıaynı paragraf paragraf içinde içinde farklı farklı düşüncelere düşüncelere yeryer yoktur. yoktur. **Her **Her metinde metinde olduğu olduğu gibi, gibi, metni metni oluşturan oluşturan herher paragrafın paragrafın da bir da konusu bir konusu ve bir ve bir de ana de ana düşüncesi düşüncesi (ana (ana fikri) fikri) vardır. vardır. Konu Konu ve ana ve ana düşünce düşünce etrafında etrafında birleşen birleşen yardımcı yardımcı düşünceler, düşünceler, bizlere bizlere o düşünceyle o düşünceyle ilgili ilgili örnekler, örnekler, görüşler, görüşler, karşılaştırmalar karşılaştırmalar ve benzetmeler ve benzetmeler sunar. sunar. **Metin **Metin içindeki içindeki paragraf paragraf sayısı, sayısı, o metindeki o metindeki satırbaşları satırbaşları ile belirlenir. ile belirlenir. HerHer satırbaşı, satırbaşı, yeniyeni bir bir paragrafı paragrafı ifade ifade eder. eder. Metin Metin içinde içinde geçen geçen konuşmalar konuşmalar ve ve konuşma konuşma çizgileri, çizgileri, bağlı bağlı olduğu olduğu paragraflara paragraflara aittir. aittir. Konuşma Konuşma çizgilerinin çizgilerinin herher biribiri ayrıayrı bir paragraf bir paragraf DEĞİLDİR. DEĞİLDİR. PARAGRAFTA PARAGRAFTA ANLAM ANLAM Paragrafta Paragrafta Ana Ana Düşünce: Düşünce: Paragrafın Paragrafın anaana düşüncesi düşüncesi bulunurken bulunurken “Bu“Bu paragraftan paragraftan nasıl nasıl bir bir sonuç sonuç çıkarıyorum?” çıkarıyorum?” sorusuna sorusuna cevap cevap aranmalıdır. aranmalıdır. BirBir parçada parçada anaana düşünceyi düşünceyi bulmak bulmak içiniçin şu şu yolu yolu izleyebiliriz: izleyebiliriz: * Öncelikle * Öncelikle konu konu bulunmalıdır. bulunmalıdır. * Yazarın * Yazarın konuyu konuyu eleele alışalış amacının amacının anaana düşünceyi düşünceyi oluşturduğu oluşturduğu unutulmamalıdır. unutulmamalıdır. * Parçadaki * Parçadaki bağlayıcı bağlayıcı sözcükler sözcükler varsa varsa önce önce bunlar bunlar belirlenmeli; belirlenmeli; çünkü çünkü “kısacası, “kısacası, sonuçta, sonuçta, oysa, oysa, bence, bence, özetle, özetle, aslında” aslında” gibigibi ifadelerden ifadelerden sonra sonra anaana düşünce düşünce gelebilir. gelebilir. * Örnek * Örnek verilmişse verilmişse örnekten örnekten önceki önceki yargının yargının anaana düşünceyi düşünceyi verebileceği verebileceği hatırdan hatırdan çıkarılmamalıdır. çıkarılmamalıdır. Örnek: Örnek: Kıbrıs Kıbrıs bir bir adaada olduğu olduğu için,için, insanların insanların yazyaz boyu boyu kendilerine kendilerine buldukları buldukları en en büyük büyük eğlence eğlence denizdir. denizdir. YazYaz ayları ayları boyunca boyunca ülkemizde ülkemizde aşırıaşırı sıcak sıcak bir bir hava hava g ö zglöeznldeinğdi i ği çi i ni ç iinn siannslaanr l abro şb ozşa m z aam n laanr lı a n rı n ı n ıçno ğçuonğu u ndue ndieznl ei zr ldeer d e değerlendirmektedirler. değerlendirmektedirler. Sözün Sözün özü, özü, Kıbrıs Kıbrıs halkını halkını denizsiz denizsiz düşünemeyiz. düşünemeyiz. Bu Bu parçanın parçanın bütününde bütününde “Kuzey “Kuzey Kıbrıs'taki Kıbrıs'taki denizler” denizler” düşüncesi düşüncesi işlenmiştir. işlenmiştir. Buna Buna göre, göre, bu paragrafın bu paragrafın anaana düşüncesi düşüncesi “Kuzey “Kuzey Kıbrıs Kıbrıs Türk Türk Cumhuriyeti'ndeki Cumhuriyeti'ndeki insanlar insanlar içiniçin deniz deniz vazgeçilmezdir.” vazgeçilmezdir.” şeklinde şeklinde ifade ifade edilebilir. edilebilir.

Türkçe Türkçe 4 4

7171

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

Paragrafta Paragrafta Konu: Konu: Paragrafın Paragrafın konusu konusu bulunurken bulunurken “Bu “Bu paragraf paragraf ne ne hakkındadır?” hakkındadır?” sorusuna sorusuna cevap cevap aranmalıdır. aranmalıdır. Parçanın Parçanın konusu konusu bulunurken bulunurken şunlara şunlara dikkat dikkat edilmelidir: edilmelidir: * Parçada * Parçada en çok en çok tekrar tekrar edilen edilen sözcükler sözcükler üzerinde üzerinde yoğunlaşılmalıdır. yoğunlaşılmalıdır. * İlk * cümlelere İlk cümlelere dikkat dikkat edilmelidir, edilmelidir, çünkü çünkü konu konu ilk cümlelerde ilk cümlelerde verilebilir. verilebilir. * Konu, * Konu, parçanın parçanın tamamını tamamını kapsar kapsar nitelikte nitelikte olmalıdır. olmalıdır. Ancak Ancak konuyu konuyu ararken ararken genellemeye genellemeye gidilmemelidir. gidilmemelidir. Konu, Konu, mümkün mümkün olduğunca olduğunca parçayı parçayı da da kapsayıcı kapsayıcı şekilde şekilde daraltılmalıdır. daraltılmalıdır. Konu Konu ifadeleri, ifadeleri, tamtam bir bir cümle cümle şeklinde şeklinde verilmez, verilmez, bir bir yazının yazının başlığı başlığı gibigibi verilir. verilir. Örnek: Örnek: “Kuzey “Kuzey Kıbrıs'ta Kıbrıs'ta tespit tespit edilen edilen mağara mağara sayısı sayısı 85 85 olup olup 42 42 tanesi tanesi ayrıntılı ayrıntılı olarak olarak araştırılmıştır. araştırılmıştır. Bu mağaraların Bu mağaraların bir kısmı bir kısmı doğal doğal olup olup bazıları bazıları ise ise insanlar insanlar tarafından tarafından tarihin tarihin farklı farklı dönemlerinde dönemlerinde yapılmışlardır. yapılmışlardır. ” ” Bu Bu paragrafın paragrafın konusu konusu “Kuzey “Kuzey Kıbrıs'taki Kıbrıs'taki mağaralar”dır. mağaralar”dır. Paragrafta Paragrafta Başlık: Başlık: Konuyu Konuyu en en iyi şekilde iyi şekilde kapsayıp kapsayıp yansıtan yansıtan bir bir veya veya birkaç birkaç sözcükten sözcükten oluşan oluşan sözcük sözcük grubuna grubuna başlık başlık denir. denir. Başlık: Başlık: * İlgi * İlgi çekici çekici ve düşündürücü ve düşündürücü olmalıdır. olmalıdır. * Konu * Konu hakkında hakkında bilgibilgi vermelidir. vermelidir. * Ana * Ana düşünceyi düşünceyi çağrıştırmalıdır. çağrıştırmalıdır. * Parçanın * Parçanın bütünüyle bütünüyle ilişkili ilişkili olmalıdır. olmalıdır. Örnek: Örnek: “Trafik; “Trafik; insan, insan, hayvan hayvan ve araçların ve araçların belirli belirli bir bir yol yol üzerindeki üzerindeki hareketleridir. hareketleridir. Kıbrıs Kıbrıs adası adası uzun uzun süre süre İngiliz İngiliz sömürgesinde sömürgesinde kaldığı kaldığı içiniçin Kıbrıs'taki Kıbrıs'taki trafik trafik akışı, akışı, İngiltere'deki İngiltere'deki gibigibi soldan soldan yapılır. yapılır. Ülkemizdeki Ülkemizdeki birçok birçok aracın aracın direksiyonu, direksiyonu, bu bu nedenle nedenle sağsağ tarafta tarafta bulunmaktadır. bulunmaktadır. Ülkemize Ülkemize Avrupa Avrupa ülkelerinden ülkelerinden ve ve Türkiye'den Türkiye'den gelen gelen turistlerin turistlerin kendilerini kendilerini kazalardan kazalardan korumak korumak içiniçin bu konuda bu konuda çokçok dikkat dikkat etmeleri etmeleri gerekmektedir. gerekmektedir. Bu Bu paragrafın paragrafın başlığı başlığı “Kıbrıs'ta “Kıbrıs'ta Trafik” Trafik” olabilir, olabilir, çünkü çünkü paragrafın paragrafın bütünü, bütünü, Kıbrıs'taki Kıbrıs'taki trafiğin trafiğin belirgin belirgin özellikleri özellikleri üzerine üzerine yoğunlaşmıştır. yoğunlaşmıştır.

7272

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ALIŞTIRMA ALIŞTIRMA -7 -7 Aşağıda Aşağıda verilen verilen paragraflarla paragraflarla ilgili ilgili istenilen istenilen bilgileri bilgileri tamamlayalım. tamamlayalım. Dünyanın Dünyanın en büyük en büyük asmasının asmasının üzümü üzümü “verigo” “verigo” adı adı ile bilinir. ile bilinir. Kıbrıs'ın Kıbrıs'ın İngiliz İngiliz yönetiminde yönetiminde olduğu olduğu yıllarda, yıllarda, bir bir İngiliz İngiliz komutan komutan bu bu meyveyi meyveyi yemiş yemiş ve çok ve çok güzel güzel anlamına anlamına gelen gelen “very “very good” good” demeye demeye başlamış. başlamış. Köylüler Köylüler de de kendi kendi anladıkları anladıkları biçimde biçimde bu üzüme bu üzüme “verigo” “verigo” adını adını vermiş. vermiş. Paragrafın Paragrafın anaana düşüncesi: düşüncesi: .......................................................................................................... .......................................................................................................... Paragrafın Paragrafın konusu: konusu: .......................................................................................................... .......................................................................................................... Paragrafın Paragrafın başlığı: başlığı: .......................................................................................................... .......................................................................................................... Sevgi, Sevgi, paylaştıkça paylaştıkça çoğalır. çoğalır. Sevginin Sevginin bilinen bilinen birçok birçok türütürü vardır. vardır. Anne, Anne, baba, baba, kardeş, kardeş, arkadaş arkadaş ve ve öğretmen öğretmen sevgisi sevgisi gibi... gibi... Sevmek Sevmek güzeldir güzeldir ve ve bu bu duygu duygu hayatın hayatın gerçeğidir. gerçeğidir. Paragrafın Paragrafın anaana düşüncesi: düşüncesi: .......................................................................................................... .......................................................................................................... Paragrafın Paragrafın konusu: konusu: .......................................................................................................... .......................................................................................................... Paragrafın Paragrafın başlığı: başlığı: .......................................................................................................... .......................................................................................................... İnsan İnsan aklını aklını derin derin bir bir denize denize benzetirsek, benzetirsek, bilgiler bilgiler de de bu bu denizin denizin içindeki içindeki incilerdir. incilerdir. İnsan İnsan bu incileri bu incileri denizden denizden çıkarıp çıkarıp kullanmadıkça kullanmadıkça bu incilerin bu incilerin taştan taştan bir farkı bir farkı olmayacaktır. olmayacaktır. Paragrafın Paragrafın anaana düşüncesi: düşüncesi: .......................................................................................................... .......................................................................................................... Paragrafın Paragrafın konusu: konusu: .......................................................................................................... .......................................................................................................... Paragrafın Paragrafın başlığı: başlığı: .......................................................................................................... ..........................................................................................................

Türkçe Türkçe 4 4

7373

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

SERBEST SERBEST

MUSTAFA MUSTAFA KEMALLER KEMALLER TÜKENMEZ TÜKENMEZ Tükenir Tükenir elbet, elbet, Gökte Gökte yıldız, yıldız, denizde denizde kum kum tükenir. tükenir. Bu Bu vatan, vatan, bu bu topraklar topraklar cömert, cömert, Kutsal Kutsal bir bir ateşim ateşim ki ben ki ben sönmez sönmez İnanın İnanın Mustafa Mustafa Kemaller Kemaller tükenmez. tükenmez. BenBen de etten de etten kemiktendim kemiktendim elbet, elbet, BenBen de bir de bir güngün göçecektim göçecektim elbet. elbet. İki İki Mustafa Mustafa Kemal Kemal varvar iyi bilin, iyi bilin, BenBen işteişte o ikincisi, o ikincisi, sonsuzlukta sonsuzlukta RuhRuh gibigibi bir bir şey,şey, görünmez; görünmez; İnanın İnanın Mustafa Mustafa Kemaller Kemaller tükenmez. tükenmez. HepHep kardeşliğe, kardeşliğe, bolluğa bolluğa giden giden yolda, yolda, Bilimin, Bilimin, yapıcılığın yapıcılığın aydınlığında, aydınlığında, Güzel Güzel düşünceler, düşünceler, soyut soyut fikirlerde fikirlerde ben. ben. Evrensel, Evrensel, yepyeni yepyeni buluşlarda, buluşlarda, Geriliği Geriliği kovmuşum kovmuşum ben, ben, dönmez; dönmez; İnanın İnanın Mustafa Mustafa Kemaller Kemaller tükenmez. tükenmez. Başın Başın mı dertte, mı dertte, beni beni hatırla, hatırla, DuyDuy beni beni en sıkıldığın en sıkıldığın an.an. Baştan Baştan sona sona herher şeyiyle şeyiyle bu bu vatan, vatan, Sakın Sakın ağlamasın ağlamasın kasımlarda. kasımlarda. Fatihler, Fatihler, Kânuniler Kânuniler ölmez; ölmez; İnanın İnanın Mustafa Mustafa Kemaller Kemaller tükenmez. tükenmez.

Halim Halim Yağcıoğlu Yağcıoğlu

7474

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

GÜMÜŞ GÜMÜŞ TAŞ TAŞ EFSANESİ EFSANESİ HAZIRLIK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ÇALIŞMALARI Aşağıdaki Aşağıdaki soruları soruları sözlü sözlü olarak olarak yanıtlayalım, yanıtlayalım, tartışalım. tartışalım. 1) Efsane 1) Efsane nedir? nedir? 2) Bildiğiniz 2) Bildiğiniz bir bir efsane efsane varvar mı?mı? Varsa Varsa anlatınız. anlatınız. BİLİNMEYEN BİLİNMEYEN SÖZCÜK SÖZCÜK VE VE SÖZCÜK SÖZCÜK GRUPLARI GRUPLARI Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarının gruplarının anlamlarını anlamlarını araştırıp araştırıp bulalım. bulalım. değirmenci: değirmenci: ........................................................................................ ........................................................................................ ......................................................................................................... ......................................................................................................... tekne: tekne: ............................................................................................... ............................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... yadigar: yadigar: ............................................................................................. ............................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... ark:ark: .................................................................................................. .................................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... yamak: yamak: .............................................................................................. .............................................................................................. ......................................................................................................... .........................................................................................................

ÇAĞRIŞIM ÇAĞRIŞIM SÖZCÜKLERİ SÖZCÜKLERİ

Yandaki Yandaki boşluklara boşluklara “efsane” “efsane” sözcüğünü sözcüğünü duyduğumuz duyduğumuz zaman zaman aklımıza aklımıza gelen gelen dörtdört tane tane sözcük sözcük

EFSANE EFSANE

yazalım. yazalım.

Türkçe Türkçe 4 4

7575

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

GÜMÜŞ GÜMÜŞ TAŞ TAŞ EFSANESİ EFSANESİ Değirmenlik Değirmenlik Köyünün Köyünün Suyu Suyu

Derler Derler ki Değirmenlik ki Değirmenlik köyünün köyünün suyu, suyu, Anadolu'dan Anadolu'dan gelir. gelir. Yazın Yazın karkar gibigibi soğuk, soğuk, kışın kışın ılık ılık ılıktır. ılıktır. Bir Bir zamanlar zamanlar Anadolu'da Anadolu'da bir bir değirmenci, değirmenci, kimine kimine göre göre gezmeye, gezmeye, Yeniceköylü Yeniceköylü VeliVeli Dayı'ya Dayı'ya göre göre ise ise değirmen değirmen taşıtaşı satmaya satmaya gelmiş. gelmiş. YoluYolu Değirmenlik'e Değirmenlik'e ve ove zamanın o zamanın en meşhur en meşhur değirmencisine değirmencisine düşmüş. düşmüş. Bakmış Bakmış bir bir tahta tahta tekne. tekne. Bir Bir daha daha bakmış, bakmış, dönüp dönüp dikkatlice dikkatlice bir bir daha. daha. Değirmenci Değirmenci meraklanmış meraklanmış ve:ve: - Hayrola - Hayrola demiş, demiş, niyeniye tekneye tekneye bakıp bakıp duruyorsun? duruyorsun? - Benimdir - Benimdir bu tekne bu tekne demiş demiş öteki, öteki, ondan ondan bakıyorum. bakıyorum. Beriki Beriki daha daha da meraklanmış, da meraklanmış, üstelik üstelik hayret hayret etmiş: etmiş: - Yani - Yani senin senin mi?mi? demiş. demiş. - Nerden - Nerden nere nere senin senin oluyor? oluyor? On On beşbeş senedir senedir o tekne o tekne orada orada duruyor. duruyor. - Ya- senin Ya senin mi?mi? demiş demiş öteki. öteki. Nerede, Nerede, kimde kimde yaptırdın? yaptırdın? Üstelik Üstelik 15 15 senedir senedir dedin, dedin, benben da onu da onu kaybedeli kaybedeli tamtam 15 sene 15 sene oluyor. oluyor. Yerli Yerli değirmenci değirmenci artık artık kızmış: kızmış: - Be- Be adam adam demiş, demiş, misafirsin misafirsin diyediye yakınlık yakınlık gösterdik, gösterdik, malımıza malımıza da mı da sahip mı sahip çıkacaksın? çıkacaksın? - Yok - Yok demiş demiş adam, adam, hemen hemen kızma. kızma. Bu tekne Bu tekne benimdir, benimdir, inanmazsan inanmazsan tersters çevir çevir de bak. de bak. TamTam ortada ortada bir tapa bir tapa var.var. Dikkat Dikkat ettiysen ettiysen teknenin teknenin altı altı oyuktur oyuktur ve içinde ve içinde de bir de sürü bir sürü kadar kadar altın altın var.var. Öteki Öteki tekneyi tekneyi çevirince çevirince tapayı tapayı hayretle hayretle görmüş. görmüş. Söküp Söküp altınları altınları çıkarmışlar çıkarmışlar gerçekten gerçekten o kadar. o kadar. Yabancı Yabancı altınları altınları almış, almış, öteki öteki de bakakalmış. de bakakalmış. Tekneyi Tekneyi de alıp de alıp gidecek gidecek diyediye içiniiçini bir korku bir korku sarmış. sarmış. Ama Ama yabancı yabancı birkaç birkaç altın altın verdikten verdikten sonra: sonra: - Tekne - Tekne de yadigar de yadigar kalsın. kalsın. Bizim Bizim yamak yamak su arkının su arkının yanına yanına bırakmıştı, bırakmıştı, nasıl nasıl oldu oldu da burda da burda bulundu? bulundu? Demek Demek su, su, yol yol yapmış yapmış buraya buraya geliyor. geliyor. BakBak sensen şu işe, şu işe, kimsenin kimsenin kısmetini kısmetini kimse kimse yiyemez, yiyemez, demiş demiş ve çıkıp ve çıkıp gitmiş. gitmiş.

7676

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 1 1 Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarını gruplarını cümle cümle içerisinde içerisinde kullanalım. kullanalım. değirmenci: değirmenci: ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................................. ................................................................................................................. tekne: tekne: ....................................................................................................... ....................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. yadigar: yadigar: ..................................................................................................... ..................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. ark:ark: ........................................................................................................... ........................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. yamak: yamak: ...................................................................................................... ...................................................................................................... ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 2 2 Aşağıda Aşağıda verilen verilen soruları soruları parçaya parçaya göre göre yanıtlayalım. yanıtlayalım. 1. Değirmenlik 1. Değirmenlik köyünün köyünün suyu suyu nasıldır? nasıldır? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 2. Yerli 2. Yerli değirmenci değirmenci neden neden kızmış? kızmış? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 3. Anadolu'dan 3. Anadolu'dan gelen gelen değirmenci, değirmenci, teknenin teknenin kendine kendine ait olduğunu ait olduğunu nasıl nasıl kanıtlamış? kanıtlamış? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 4. “Kimse 4. “Kimse kimsenin kimsenin kısmetini kısmetini yiyemez.” yiyemez.” sözü sözü ile anlatılmak ile anlatılmak istenen istenen nedir? nedir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 5. Günümüzde 5. Günümüzde değirmenler değirmenler kullanılmakta kullanılmakta mıdır? mıdır? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

Türkçe Türkçe 4 4

7777

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 3 3 Beşparmak Beşparmak Dağı Dağı Efsanesi'ni Efsanesi'ni araştırıp araştırıp aşağıdaki aşağıdaki boşluğa boşluğa kendi kendi cümlelerinizle cümlelerinizle bu efsaneyi bu efsaneyi anlatınız. anlatınız. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. ..................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 4 4 Aşağıdaki Aşağıdaki soruları soruları okuduğumuz okuduğumuz parçaya parçaya göre göre cevaplayalım. cevaplayalım. Parçanın Parçanın konusu konusu nedir? nedir? ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................

Parçanın Parçanın anaana düşüncesi düşüncesi ne olabilir? ne olabilir? ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................

Parçayı Parçayı siz siz yazsaydınız yazsaydınız başlığı başlığı ne olurdu? ne olurdu? Neden? Neden? ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................

7878

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 5 5 GÜMÜŞ GÜMÜŞ TAŞ TAŞ EFSANESİ EFSANESİ Kıbrıs'la Kıbrıs'la ilgiliilgili bir bir şiir,şiir, hikaye, hikaye, masal, masal, fıkra fıkra veya veya efsane efsane araştırıp araştırıp aşağıdaki aşağıdaki boşluğa boşluğa yazınız. yazınız. Bulduğunuz Bulduğunuz metinde metinde okura okura ve dinleyiciye ve dinleyiciye iletilen iletilen 3 mesajı 3 mesajı belirleyip belirleyip yazınız. yazınız.

1. 1. 2. 2. 3. 3.

Türkçe Türkçe 4 4

7979

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

DİLBİLGİSİ DİLBİLGİSİ 8 8

PARAGRAFTA PARAGRAFTA YAPI YAPI

Paragraf Paragraf Oluşturma: Oluşturma: Paragrafı Paragrafı oluşturan oluşturan cümleler cümleler arasındaki arasındaki anlam, anlam, dil ve dil ve anlatım anlatım bütünlüğü; bütünlüğü; çözümün çözümün hareket hareket noktasıdır. noktasıdır. Bir Bir paragrafı paragrafı oluşturacak, oluşturacak, karışık karışık olarak olarak verilen verilen cümlelerin cümlelerin sıralanmasında sıralanmasında giriş giriş cümlesinin cümlesinin tespit tespit edilmesiyle edilmesiyle başlanır. başlanır. **Karışık **Karışık verilen verilen cümlelerden cümlelerden paragraf paragraf oluşturmak oluşturmak için: için: 1. Karışık 1. Karışık olarak olarak verilen verilen cümleler cümleler hızlıca hızlıca okunur. okunur. 2. Cümlelerde 2. Cümlelerde neden neden sözsöz edildiği edildiği belirlenir. belirlenir. 3. Paragrafın 3. Paragrafın giriş giriş cümlesi cümlesi bulunur. bulunur. 4. Cümleler 4. Cümleler arası arası anlam anlam akışına akışına dikkat dikkat edilerek edilerek cümleler cümleler sıralanır. sıralanır. Örnek: Örnek: 1. Ardından 1. Ardından konserve konserve kutusunun kutusunun etrafına etrafına yapıştırıcı yapıştırıcı sürülür. sürülür. 2. Sonunda 2. Sonunda kutu, kutu, içine içine kalem kalem koymaya koymaya hazırdır. hazırdır. 3. Yapıştırıcı 3. Yapıştırıcı sürüldükten sürüldükten sonra sonra şeritler şeritler halinde halinde kartonlar kartonlar yatay yatay ya da ya dikey da dikey olarak olarak yapıştırılır. yapıştırılır. 4. Kalemlik 4. Kalemlik yapmak yapmak içiniçin konserve konserve kutusu, kutusu, yapıştırıcı, yapıştırıcı, renkli renkli karton karton ve ve boya boya kalemleri kalemleri gerekmektedir. gerekmektedir. 5. İlk 5. olarak İlk olarak bu bu malzemelerden malzemelerden renkli renkli kartonlar, kartonlar, şeritler şeritler halinde halinde kesilir. kesilir. 6. Yapıştırma 6. Yapıştırma işi işi tamamlanınca tamamlanınca kartonun kartonun fazlalıkları fazlalıkları kesilir. kesilir. Cümlelerde Cümlelerde kırmızı kırmızı renkle renkle yazılan yazılan kelime kelime ve kelime ve kelime grupları, grupları, kendilerinden kendilerinden önceki önceki düşünceyi düşünceyi devam devam ettiren ettiren bağlantı bağlantı öğeleridir. öğeleridir. Bu Bu sebeple sebeple bu bu cümleler cümleler giriş giriş cümlesi cümlesi olamaz. olamaz. SIRALAMA SIRALAMA 4 –45––51––13––36––62– 2 Giriş Giriş Cümlesi Cümlesi

Sonuç Sonuç Cümlesi Cümlesi

Paragraf Paragraf Tamamlama: Tamamlama: Giriş Giriş ya ya da da sonuç sonuç cümlelerinden cümlelerinden birinin birinin eksik eksik bırakıldığı bırakıldığı paragraflarda paragraflarda bu bu eksik eksik cümleler, cümleler, anlam anlam ve ve dil bütünlüğüne dil bütünlüğüne uygun uygun

8080

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

olarak olarak tamamlanır. tamamlanır. Eksik Eksik bırakılan bırakılan giriş giriş cümlesiyse, cümlesiyse, giriş giriş cümlelerinin cümlelerinin bağlantı bağlantı öğesi öğesi bulundurmaması bulundurmaması ve anlatılan ve anlatılan konuyla konuyla ilgiliilgili ilk sözün ilk sözün söylenmesi söylenmesi özelliğine özelliğine dikkat dikkat edilir. edilir. Eksik Eksik bırakılan bırakılan sonuç sonuç cümlesiyse, cümlesiyse, sonuç sonuç cümlelerinin cümlelerinin paragrafta paragrafta anlatılan anlatılan konuyu konuyu özetlemesi özetlemesi ya da ya belli da belli bir bir sonuca sonuca bağlaması bağlaması özelliğine özelliğine dikkat dikkat edilir. edilir. Örnek: Örnek: Aşağıda Aşağıda yarım yarım bırakılan bırakılan paragrafı paragrafı uygun uygun şekilde şekilde tamamlayalım. tamamlayalım. “Sürekli “Sürekli yalan yalan söyleyen söyleyen birini birini kimse kimse dinlemez. dinlemez. Böyle Böyle birinin birinin sözleri, sözleri, bir süre bir süre sonra sonra karşısındakinin karşısındakinin kulaklarına kulaklarına ulaşmaz ulaşmaz olur. olur. Artık Artık kimse kimse onaona inanmaz, inanmaz, kimse kimse onuonu dinlemez; dinlemez; çünkü çünkü yalanları yalanları adeta adeta onuonu dilsiz dilsiz bırakmıştır. bırakmıştır. Bu Bu duruma duruma düşmemek düşmemek içiniçin ..................................................................... ..................................................................... .” .” Kendisinden Kendisinden önceki önceki düşünceyi düşünceyi devam devam ettirdiğinden ettirdiğinden sonuç sonuç cümlesi cümlesi yalan yalan söylememek söylememek gerektiği gerektiği mesajını mesajını vermelidir. vermelidir.

**Çözüm: **Çözüm: 1. Verilen 1. Verilen cümleler cümleler hızlıca hızlıca okunur. okunur. 2. Cümlelerde 2. Cümlelerde sürekli sürekli “yalan “yalan söylemenin söylemenin sonuçlarından” sonuçlarından” sözsöz ediliyor. ediliyor. 3. Bu 3. Bu paragrafın paragrafın sonuç sonuç cümlesini cümlesini tamamlarken tamamlarken paragrafın paragrafın konusu konusu gözgöz önünde önünde bulundurulur. bulundurulur. 4. 4. Yarım Yarım bırakılan bırakılan sonuç sonuç cümlesi, cümlesi, bu bu düşünceyi düşünceyi devam devam ettiriyorsa ettiriyorsa aynıaynı paralelde, paralelde, bu bu düşünceyi düşünceyi devam devam ettirmiyorsa ettirmiyorsa paragrafın paragrafın konusunun konusunun tersi tersi bir bir cümleyle cümleyle tamamlanır. tamamlanır. “Sürekli “Sürekli yalan yalan söyleyen söyleyen birini birini kimse kimse dinlemez. dinlemez. Böyle Böyle birinin birinin sözleri, sözleri, bir bir süre süre sonra sonra karşısındakinin karşısındakinin kulaklarına kulaklarına ulaşmaz ulaşmaz olur. olur. Artık Artık kimse kimse onaona inanmaz, inanmaz, kimse kimse onuonu dinlemez dinlemez çünkü çünkü yalanları yalanları onuonu dilsiz dilsiz bırakmıştır. bırakmıştır. Bu Bu duruma duruma düşmemek düşmemek içiniçin hiçbir hiçbir zaman zaman yalan yalan söyleyemeyiz.” söyleyemeyiz.”

Türkçe Türkçe 4 4

8181

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ALIŞTIRMA ALIŞTIRMA -8 -8 A) A) Aşağıda Aşağıda dağınık dağınık şekilde şekilde verilen verilen cümlelerden cümlelerden anlamlı anlamlı paragraflar paragraflar oluşturalım. oluşturalım. I. Çünkü I. Çünkü kartopu, kartopu, adamın adamın sağsağ gözüne gözüne çarpmıştı. çarpmıştı. II. Yoldan II. Yoldan geçen geçen adam, adam, aniden aniden yere yere çömelerek çömelerek gözünü gözünü tuttu. tuttu. III.III. Etraftakiler Etraftakiler merak merak ettiği ettiği içiniçin koşarak koşarak adamın adamın yanına yanına geldiler. geldiler. IV. IV. Çocuklar, Çocuklar, birbirine birbirine kartopu kartopu atarak atarak oynuyorlardı. oynuyorlardı. V. OV.sırada O sırada atılan atılan bir bir kartopu, kartopu, hedefini hedefini şaşırmıştı. şaşırmıştı. VI. VI. Kartopu, Kartopu, yoldan yoldan geçen geçen adamın adamın birine birine rastrast gelmişti. gelmişti.

I. I. Bu Bu ağacın ağacın üzerine üzerine yalnız yalnız serçeler serçeler konar, konar, ağustos ağustos böcekleri böcekleri gelir, gelir, gövdesine gövdesine sığınırmış. sığınırmış. II. II. Bir Bir çiftçinin çiftçinin tarlasında, tarlasında, kocaman kocaman bir bir ağaç ağaç varmış. varmış. III.III. Baltasını Baltasını alıpalıp gitmiş gitmiş ağacın ağacın gövdesine gövdesine bir bir kezkez vurmuş. vurmuş. IV. IV. Çiftçi, Çiftçi, meyve meyve vermeyen vermeyen ağacı ağacı ne yapsın? ne yapsın? V. V. Bu Bu ağaç, ağaç, hiç hiç meyve meyve vermezmiş. vermezmiş.

B) B) Aşağıda Aşağıda yarım yarım bırakılan bırakılan paragrafları, paragrafları, uygun uygun cümlelerle cümlelerle tamamlayalım. tamamlayalım. Efsaneler, Efsaneler, yıllarca yıllarca gerçekten gerçekten olmuş olmuş gibigibi kuşaktan kuşaktan kuşağa kuşağa aktarılan aktarılan yazıyazı çeşitleridir. çeşitleridir. Efsanelerde Efsanelerde anlatılan anlatılan olaylar, olaylar, bazen bazen gerçeküstü gerçeküstü olabilir; olabilir; ama ama çoğunlukla çoğunlukla gerçek gerçek olaylara olaylara ve gerçekten ve gerçekten yaşamış yaşamış kişilere kişilere dayanır. dayanır. ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... .......................................................................................................

8282

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

Derslerimizde Derslerimizde ve yapacağımız ve yapacağımız diğer diğer çalışmalarda çalışmalarda küçük küçük noktaları noktaları önemsiz önemsiz görüp görüp atlamamalıyız. atlamamalıyız. Çünkü Çünkü kimi kimi zaman zaman önemsiz önemsiz gibigibi görünen görünen noktalar, noktalar, büyük büyük zararlar zararlar doğurur doğurur ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................................................ ........................................................................................................ ........................................................................................................ ........................................................................................................ C) C) Aşağıda Aşağıda verilen verilen soruların soruların doğru doğru cevaplarını cevaplarını işaretleyelim. işaretleyelim. 1. Kütüphanedeki 1. Kütüphanedeki görevlilerden görevlilerden yardım yardım istedim. istedim. 2. Araştırmamız 2. Araştırmamız içiniçin gereken gereken kaynakları kaynakları belirledim. belirledim. 3. Kaynaklardan 3. Kaynaklardan yararlanmak yararlanmak içiniçin kütüphaneye kütüphaneye gittim. gittim. 4. Aradığımız 4. Aradığımız bazıbazı kitapları kitapları raflarda raflarda bulamadım. bulamadım. 1. 1. Yukarıdaki Yukarıdaki cümleler cümleler oluş oluş sıralamasına sıralamasına göre göre sıralandığında, sıralandığında, dört dört basamaklı basamaklı birbir sayı sayı oluşmaktadır. oluşmaktadır. Oluşan Oluşan sayı, sayı, aşağıdakilerden aşağıdakilerden hangisidir? hangisidir? A) 2341 A) 2341

B) 3124 B) 3124

C) 2134 C) 2134

D) 1342 D) 1342

2. “(1) 2. “(1) Voleybol Voleybol oynamak oynamak içiniçin voleybol voleybol sahasına sahasına gittik. gittik. (2)(2) İki İki takım takım oluşturduk. oluşturduk. (3) (3) Benim Benim attığım attığım servisi servisi karşı karşı taraf taraf karşılayamayınca karşılayamayınca takımım takımım öneöne geçti. geçti. (4) (4) Daha Daha sonra sonra oyuna oyuna hangi hangi takımın takımın başlayacağına başlayacağına karar karar verdik.” verdik.” Yukarıdaki Yukarıdaki paragrafta paragrafta anlatımı anlatımı bozan bozan cümle cümle hangisidir? hangisidir? A) 1. A) 1.

B) 2. B) 2.

C) 3. C) 3.

D) 4. D) 4.

3. “Hayatta 3. “Hayatta bizibizi başarıya başarıya götüren götüren bir bir basamağı basamağı tırnaklarımızla tırnaklarımızla kazıyarak kazıyarak çıkarız. çıkarız. Arzuladığımız Arzuladığımız hedeflere hedeflere ulaşabilmemiz ulaşabilmemiz çokçok da kolay da kolay değil. değil. Bunun Bunun içiniçin mutlaka mutlaka planlı planlı bir şekilde bir şekilde çalışmamız çalışmamız ve çaba ve çaba sarfsarf etmemiz etmemiz gerekir. gerekir. Kısacası, Kısacası, ...” ...” şeklinde şeklinde devam devam eden eden bu bu paragrafı paragrafı aşağıdaki aşağıdaki cümlelerin cümlelerin hangisiyle hangisiyle tamamlarsak tamamlarsak anlamca anlamca bütünlük bütünlük sağlanmış sağlanmış olur? olur? A) ... A) hayatta ... hayatta çokçok çalışmamalı, çalışmamalı, kendimizi kendimizi yormamalıyız. yormamalıyız. B) ... B) isteklerimize ... isteklerimize zorlanmadan zorlanmadan ulaşabiliriz. ulaşabiliriz. C) ... C) ne ... kadar ne kadar çalışırsak çalışırsak hedeflerimize hedeflerimize ulaşmamız ulaşmamız o kadar o kadar kolay kolay olur. olur. D) ... D) çalışarak ... çalışarak kendimizi kendimizi geliştirmemiz geliştirmemiz ailemize ailemize bağlıdır. bağlıdır.

Türkçe Türkçe 4 4

8383

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

4. *4.Her * Her pazar pazar olduğu olduğu gibigibi annem annem ve babamla ve babamla parkta parkta yürüyüşe yürüyüşe gitmiştik. gitmiştik. * Güneşli * Güneşli ve ılık ve ılık bir bir pazar pazar sabahıydı. sabahıydı. * Çünkü * Çünkü bütün bütün ağaçlar ağaçlar çiçek çiçek açmıştı. açmıştı. * Etraf * Etraf mismis gibigibi kokuyordu. kokuyordu. Yukarıdaki Yukarıdaki cümlelerle cümlelerle anlamlı anlamlı bir bir paragraf paragraf oluşturunuz. oluşturunuz.

5. Bir 5. Bir metnin metnin anaana fikrini fikrini bulmak bulmak içiniçin aşağıdaki aşağıdaki sorulardan sorulardan hangisine hangisine yanıt yanıt aranmalıdır? aranmalıdır? A) Metinde A) Metinde ne anlatılıyor? ne anlatılıyor?

B) Yazarın B) Yazarın vermek vermek istediği istediği öğüt öğüt nedir? nedir?

C) Olayın C) Olayın kahramanları kahramanları kimlerdir? kimlerdir?D) Olay D) Olay nerede nerede geçmektedir? geçmektedir? 6. Aşağıdakilerden 6. Aşağıdakilerden hangisi hangisi bir bir metnin metnin giriş giriş cümlesi cümlesi olabilir? olabilir? A) Sonra A) Sonra maça maça gittik. gittik.

B) O B)anda, O anda, herkes herkes beni beni dinlesin, dinlesin, dedi. dedi.

C) Dişimi C) Dişimi de fırçalayıp de fırçalayıp yattım. yattım.

D) Sabah, D) Sabah, kapıkapı zili zili ile uyandık. ile uyandık.

7. “(1) 7. “(1) Geciktiğim Geciktiğim içiniçin hızla hızla çantamı çantamı sırtıma sırtıma takarak takarak okula okula gitmek gitmek üzere üzere yolayola koyuldum. koyuldum. (2) (2) Kalkar Kalkar kalkmaz kalkmaz yüzümü yüzümü yıkadım. yıkadım. (3) (3) Kahvaltımı Kahvaltımı yaparken yaparken bilebile sofrada sofrada uyukluyordum. uyukluyordum. (4) (4) Annem Annem beni beni bu sabah bu sabah çokçok zor zor uyandırdı. uyandırdı. (5) (5) Giyinip Giyinip hemen hemen sofraya sofraya oturdum.” oturdum.” Yukarıda Yukarıda karışık karışık olarak olarak verilen verilen cümlelerden cümlelerden anlamlı anlamlı bir bir paragraf paragraf oluşturursak oluşturursak sıralama sıralama nasıl nasıl olur? olur? A) 4-2-3-5-1 A) 4-2-3-5-1 B) 2-5-4-1-3 B) 2-5-4-1-3

8484

C) 5-2-4-3-1 C) 5-2-4-3-1

Türkçe Türkçe 4 4

D) 4-2-5-3-1 D) 4-2-5-3-1

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

8. 8. “(1)“(1) İnsan, İnsan, tektek bir bir hedefe hedefe yönelmeli yönelmeli ve ve sürekli sürekli onun onun içiniçin çabalamalı. çabalamalı. (2) (2) O zaman O zaman onuonu eldeelde etmesi etmesi daha daha kolay kolay olacaktır. olacaktır. (3) (3) Oysaki Oysaki biz,biz, bir bir anda anda herher şeyşey olsun olsun istiyoruz. istiyoruz. (4) (4) Bu nedenle Bu nedenle beklentimizi beklentimizi gerçekleştiremiyoruz.” gerçekleştiremiyoruz.” Yukarıdaki Yukarıdaki numaralandırılmış numaralandırılmış cümlelerden cümlelerden hangisi hangisi paragrafın paragrafın anaana düşüncesini düşüncesini belirtmektedir? belirtmektedir? A) 1 A) 1

B) 2 B) 2

C) 3 C) 3

D) 4 D) 4

9. Trafik 9. Trafik kazalarının kazalarının en büyük en büyük nedeni, nedeni, insan insan hatalarıdır. hatalarıdır. Taşıtların Taşıtların arızasından arızasından kaynaklanan kaynaklanan kaza kaza ise ise çokçok azdır. azdır. Kazaların Kazaların en en temel temel nedeni, nedeni, yayaların yayaların ve ve sürücülerin sürücülerin trafik trafik kurallarına kurallarına uymamasıdır. uymamasıdır. Sürücüler Sürücüler yorgun, yorgun, uykulu uykulu veya veya alkollü alkollü araç araç kullanmakta kullanmakta ve ve aşırıaşırı hız hız yapmaktadır. yapmaktadır. Kazaya Kazaya sebep sebep olan olan yayalar yayalar ise genellikle ise genellikle dikkatsizdir. dikkatsizdir. Yukarıdaki Yukarıdaki paragrafta paragrafta trafik trafik kazalarıyla kazalarıyla ilgili ilgili olarak olarak aşağıdakilerden aşağıdakilerden hangisinden hangisinden sözsöz edilmemiştir? edilmemiştir? A) Sürücülerin A) Sürücülerin dinlenmeden dinlenmeden uzun uzun süre süre araç araç kullanmasından kullanmasından B) Yayaların B) Yayaların dikkatsiz dikkatsiz olmasından olmasından C) Sürücülerin C) Sürücülerin hız hız sınırını sınırını aşmasından aşmasından D) Trafik D) Trafik işaretlerinin işaretlerinin yetersizliğinden yetersizliğinden

10.10. Aşağıdakilerden Aşağıdakilerden hangisi, hangisi, bir bir metnin metnin sonson cümlesi cümlesi olmaya olmaya uygun uygun değildir? değildir? A) Bir A) Bir daha daha da öğretmenini da öğretmenini üzmemiş. üzmemiş. B) Çocuk, B) Çocuk, yalan yalan söylemenin söylemenin kötü kötü bir bir şeyşey olduğunu olduğunu sonunda sonunda anlamış. anlamış. C) Teyzem C) Teyzem beni beni eveeve çağırıp çağırıp bakkala bakkala gitmemi gitmemi istedi. istedi. D) Bir D) Bir araya araya geldiğimizde geldiğimizde bu bu yaptıklarımızı yaptıklarımızı konuşarak konuşarak gülüşürdük. gülüşürdük.

Türkçe Türkçe 4 4

8585

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

SERBEST SERBEST

KUZEY KUZEY KIBRIS KIBRIS TÜRK TÜRK BAYRAĞI BAYRAĞI Beşparmak’ın Beşparmak’ın sinesinde, sinesinde, Kuzey Kuzey Kıbrıs Kıbrıs Türk Türk Bayrağı Bayrağı Huzur Huzur vardır vardır gölgesinde gölgesinde Kuzey Kuzey Kıbrıs Kıbrıs Türk Türk Bayrağı. Bayrağı. Aşkla Aşkla yükselir yükselir göklere göklere İlelebet İlelebet inmez inmez yere yere Selam Selam olsun olsun yüzyüz bin bin kere kere Kuzey Kuzey Kıbrıs Kıbrıs Türk Türk Bayrağı. Bayrağı. Al renginde Al renginde şehit şehit kanıkanı Ay yıldız Ay yıldız şerefi şerefi şanışanı Simgeler Simgeler özgür özgür vatanı vatanı Kuzey Kuzey Kıbrıs Kıbrıs Türk Türk Bayrağı. Bayrağı. Beyazı Beyazı barış barış sıcağı sıcağı Sonsuza Sonsuza açar açar kucağı kucağı Gölgesi Gölgesi Cennet Cennet bucağı bucağı Kuzey Kuzey Kıbrıs Kıbrıs Türk Türk Bayrağı. Bayrağı. Yükseklerde Yükseklerde bulut bulut bulut bulut Coşkumuza Coşkumuza yoktur yoktur hudut hudut HerHer şafakta şafakta yeniyeni umut umut Kuzey Kuzey Kıbrıs Kıbrıs Türk Türk Bayrağı. Bayrağı. EsipEsip duran duran bahar bahar yeliyeli Yüreklerde Yüreklerde sevgi sevgi seliseli Hatırlatır Hatırlatır beyaz beyaz gülü gülü Kuzey Kuzey Kıbrıs Kıbrıs Türk Türk Bayrağı. Bayrağı. KulKul Hakkı Hakkı gel,gel, iyi tanı iyi tanı Beşparmak'ta Beşparmak'ta bekler bekler tanıtanı Seyreder Seyreder Anavatan'ı Anavatan'ı Kuzey Kuzey Kıbrıs Kıbrıs Türk Türk Bayrağı. Bayrağı. Hakkı Hakkı Şener Şener

8686

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ANLATIRDI ANLATIRDI ANNEANNEM ANNEANNEM HAZIRLIK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ÇALIŞMALARI Aşağıdaki Aşağıdaki soruları soruları sözlü sözlü olarak olarak yanıtlayalım, yanıtlayalım, tartışalım. tartışalım. 1) Nine 1) Nine veya veya dedelerinizin dedelerinizin eskieski yaşantılarını yaşantılarını merak merak eder eder misiniz? misiniz? 2) Nine 2) Nine veya veya dedelerinizin dedelerinizin anılarından anılarından birini birini anlatır anlatır mısınız? mısınız? BİLİNMEYEN BİLİNMEYEN SÖZCÜK SÖZCÜK VE VE SÖZCÜK SÖZCÜK GRUPLARI GRUPLARI Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarının gruplarının anlamlarını anlamlarını araştırıp araştırıp bulalım. bulalım. yemeni: yemeni: ............................................................................................. ............................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... nazar: nazar: ............................................................................................... ............................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... tütsü: tütsü: ................................................................................................ ................................................................................................ ......................................................................................................... ......................................................................................................... herse: herse: ............................................................................................... ............................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... çeyiz: çeyiz: ................................................................................................ ................................................................................................ ......................................................................................................... .........................................................................................................

ARAŞTIRALIM ARAŞTIRALIM

Yanda Yanda eskieski zamanda zamanda çekilmiş çekilmiş bir bir düğün düğün resmi resmi vardır. vardır. Biz Biz de de büyüklerimizden büyüklerimizden eskieski Kıbrıs Kıbrıs düğünleri düğünleri hakkında hakkında bilgibilgi alıpalıp sınıfta sınıfta anlatalım. anlatalım.

Türkçe Türkçe 4 4

8787

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ANLATIRDI ANLATIRDI ANNEANNEM ANNEANNEM Anneannem Anneannem Melek Melek Hanım'a… Hanım'a… Neler Neler yaşanmış yaşanmış ÇokÇok eskilerde, eskilerde, Anlatırdı Anlatırdı anneannem, anneannem, Uzun Uzun kış kış gecelerinde. gecelerinde. Beyaz Beyaz yemenisi yemenisi başında, başında, Zeytin Zeytin yaprakları yaprakları yakardı, yakardı, Nazar Nazar değmesin değmesin diyediye Dualarla Dualarla tütsülerdi, tütsülerdi, Bütün Bütün ev halkını. ev halkını. Meydanda Meydanda bir bir köyköy düğünü, düğünü, 'Bıçak 'Bıçak Oyunu' Oyunu' oynarmış oynarmış dedem, dedem, Herseler Herseler kaynarken. kaynarken. Tıraş Tıraş edilirmiş edilirmiş damatlar, damatlar, Kına Kına yakılırmış yakılırmış gelinlere. gelinlere. Konu Konu komşu komşu El birliğiyle, El birliğiyle, Yorganlar Yorganlar kaplanırmış, kaplanırmış, Aman Aman eksik eksik bir bir şeyşey Kalmasın Kalmasın diyediye çeyizlerde. çeyizlerde. Neler Neler yaşanmış yaşanmış ÇokÇok eskilerde, eskilerde, Anlatırdı Anlatırdı anneannem, anneannem, Uzun Uzun kış kış gecelerinde. gecelerinde. CanCan kulağıyla kulağıyla dinlerdik, dinlerdik, Hiç Hiç bitmesin bitmesin derdik. derdik. “Bizim “Bizim zamanımızda” zamanımızda” Diyerek Diyerek başlardı başlardı söze, söze, Masal Masal sanırdık! sanırdık! Acıda, Acıda, kederde, kederde, Gönül Gönül gönüle, gönüle, Birlikmiş Birlikmiş herkes, herkes, ÇokÇok eskilerde. eskilerde. Anlatırdı Anlatırdı anneannem, anneannem, Uzun Uzun kış kış gecelerinde. gecelerinde. Şirin Şirin Zaferyıldızı Zaferyıldızı

8888

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 1 1 Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarını gruplarını cümle cümle içerisinde içerisinde kullanalım. kullanalım. yemeni: yemeni: ..................................................................................................... ..................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. nazar: nazar: ........................................................................................................ ........................................................................................................ ................................................................................................................. ................................................................................................................. tütsü: tütsü: ........................................................................................................ ........................................................................................................ ................................................................................................................. ................................................................................................................. herse: herse: ........................................................................................................ ........................................................................................................ ................................................................................................................. ................................................................................................................. çeyiz: çeyiz: ........................................................................................................ ........................................................................................................ ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 2 2 Aşağıda Aşağıda verilen verilen soruları soruları parçaya parçaya göre göre yanıtlayalım. yanıtlayalım. 1. Şiirdeki 1. Şiirdeki anneanne, anneanne, uzun uzun kış gecelerinde kış gecelerinde ne yapardı? ne yapardı? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 2. Anneanne 2. Anneanne neden neden zeytin zeytin yaprağı yaprağı yakarmış? yakarmış? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 3. Eskilerde 3. Eskilerde düğün düğün hazırlıkları hazırlıkları nasıldı? nasıldı? Kısaca Kısaca anlatınız. anlatınız. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 4. Anneanne 4. Anneanne sözlerine sözlerine nasıl nasıl başlardı? başlardı? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 5. Büyüklerin 5. Büyüklerin anlattığı anlattığı eskieski dönemlere dönemlere ait olaylardan ait olaylardan sizlerin sizlerin de hatırladığı de hatırladığı bir örnek bir örnek veriniz. veriniz. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

Türkçe Türkçe 4 4

8989

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 3 3 Aşağıda Aşağıda eksik eksik bırakılmış bırakılmış cümleleri, cümleleri, verilen verilen uygun uygun sözcüklerle sözcüklerle tamamlayalım. tamamlayalım. tütsü tütsü

nazar nazar

başları başları

duman duman

zeytin zeytin

Eskiden Eskiden ................. ................. değmesin değmesin diyediye zeytin zeytin yaprağı yaprağı ile ile tütsülenilirdi. tütsülenilirdi. Bunun Bunun içiniçin pişmiş pişmiş topraktan topraktan yapılan yapılan ........... ........... kabının kabının içerisine içerisine ............. ............. yaprağı yaprağı konup konup yakılır yakılır ve çıkan ve çıkan ............... ............... ile tüm ile tüm ev dolaşılırdı. ev dolaşılırdı. Ev halkı Ev halkı da da çıkan çıkan dumanın dumanın önünde önünde parmaklarını parmaklarını çatlatırdı. çatlatırdı. Ayrıca Ayrıca kap, kap, ev ev halkının halkının ............... ............... üzerinde üzerinde çevrilirdi. çevrilirdi.

ETKİNLİK ETKİNLİK 4 4 Babaannemiz Babaannemiz için,için, içinde içinde “sevgi, “sevgi, herher zaman, zaman, küçükken” küçükken” sözcüklerinin sözcüklerinin geçtiği geçtiği bir bir dörtlük dörtlük yazalım. yazalım. ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. ..................................................................................................................

9090

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 5 5 ANLATIRDI ANLATIRDI ANNEANNEM ANNEANNEM Şiirde Şiirde herseyi herseyi görünce görünce Kıbrıs Kıbrıs yemeklerini yemeklerini hatırladım. hatırladım. Buzdolabımda Buzdolabımda neler neler var,var, mutfakta mutfakta hangi hangi malzemeler malzemeler var? var? Hadi Hadi iş başına... iş başına... Yemek Yemek yapıyoruz. yapıyoruz. Domates Domates Ekmek Ekmek Hellim Hellim Kıyma Kıyma Limon Limon Maydanoz Maydanoz Salça Salça Süt Süt TazeTaze nane nane Tuzsuz Tuzsuz nor nor Yumurta Yumurta

Asma Asma yaprağı, yaprağı, KaraKara biber, biber, Kırmızı Kırmızı biber, biber, Kimyon, Kimyon, KuruKuru nane, nane, Makarna, Makarna, Maydanoz, Maydanoz, Nişasta, Nişasta, Patates, Patates, Pirinç, Pirinç, Soğan, Soğan, Su, Su, Tuz,Tuz, Un, Un, Zeytin Zeytin yağıyağı

Yukarıdaki Yukarıdaki malzemelerden malzemelerden istediklerinizi istediklerinizi kullanarak kullanarak bir bir Kıbrıs Kıbrıs yemeği yemeği tarifi tarifi yapınız. yapınız. Yemeğin Yemeğin adı adı

..................................................... .....................................................

Yemek Yemek Tarifi Tarifi ............................. ............................. ............................. ............................. ............................. ............................. ............................. ............................. ............................. .............................

..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... .....................................................................................

..................................................................................... ............................. ............................. ..................................................................................... ............................. ............................. ..................................................................................... ..................................................................................... ............................. ............................. ..................................................................................... ..................................................................................... ............................. ............................. ............................. ............................. ............................. .............................

..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... .....................................................................................

Malzemeler Malzemeler

Türkçe Türkçe 4 4

9191

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

DİLBİLGİSİ DİLBİLGİSİ 9 9

SES SES BİLGİSİ BİLGİSİ SES, SES, HARF HARF VE VE ALFABE ALFABE

Ses: Ses: Akciğerlerden Akciğerlerden gelen gelen havanın, havanın, sesses yoluyla yoluyla oluşturduğu oluşturduğu titreşime titreşime sesses denir. denir. Harf: Harf: Dildeki Dildeki seslerin seslerin herher birinin birinin yazıdaki yazıdaki işaretlerine işaretlerine harf harf adı adı verilir. verilir. Alfabe: Alfabe: Bir Bir dildeki dildeki sesleri sesleri gösteren, gösteren, bellibelli bir bir sıraya sıraya göre göre dizilmiş dizilmiş harflerin harflerin bütününe bütününe alfabe alfabe (abece) (abece) denir. denir. Şu Şu anda anda kullandığımız kullandığımız YeniYeni Türk Türk Alfabesi, Alfabesi, 1 1 Kasım Kasım 1928'de 1928'de kabul kabul edilmiş edilmiş ve kullanılmaya ve kullanılmaya başlanmıştır. başlanmıştır. **Türkçede **Türkçede 29 29 harf harf vardır. vardır. Bunlar: Bunlar: A - BA--CB--ÇC--DÇ--ED--FE--GF--Ğ G--H Ğ--IH- İ - I- J - İ- -KJ--LK--ML--N M--O N--Ö O--PÖ-- R P - SR-Ş - S--Ş T --UT--Ü U--VÜ--YV--ZY - Z

**Alfabenin **Alfabenin sırasını sırasını kısakısa yoldan yoldan akılda akılda tutabilmek tutabilmek içiniçin aşağıdaki aşağıdaki formulü formulü kullanabiliriz: kullanabiliriz: Da Da - Ha - Ha - La - La - Pa - Pa -u u - Zat - Zat 5. 5. 10. 10. 15. 15. 20. 20. 25. 25. 29. 29.

Sözlük Sözlük Sırası Sırası (Alfabetik (Alfabetik Sıra): Sıra): Alfabetik Alfabetik sırasıra veya veya sözlük sözlük sırası sırası aranırken aranırken önce önce ilk ilk harflerden harflerden başlanır. başlanır. Eğer Eğer ilk harfler ilk harfler aynıaynı ise ise ikinci ikinci harflere, harflere, o da o aynı da aynı ise ise üçüncü üçüncü harflere harflere bakılarak bakılarak sıralama sıralama yapılır. yapılır. Eşitlik Eşitlik bozulana bozulana kadar kadar bu bu işlem işlem devam devam eder. eder. ***Hangi ***Hangi sözcük sözcük daha daha önce önce biterse biterse o sözcük o sözcük sözlükte sözlükte diğerlerine diğerlerine göre göre daha daha önce önce yeryer alır.alır. Örnek: Örnek: "KUZU "KUZU — KURU — KURU — KUTU — KUTU — KUR" — KUR" sözcüklerini sözcüklerini alfabetik alfabetik sıraya sıraya koyalım. koyalım. Bu Bu sözcükleri sözcükleri sözlük sözlük sırasına sırasına göre göre sıralayabilmek sıralayabilmek içiniçin K KU U Z ZU U bir bir başka başka yol yol da,da, yandaki yandaki gibigibi harfleri harfleri alt alt altaalta yazmak yazmak K K U U R R U Uve ve ortak ortak olanları olanları değerlendirmeden değerlendirmeden çıkarmaktır. çıkarmaktır. ("K"("K" "U"). "U"). Daha Daha sonra, sonra, sırasıyla sırasıyla diğerlerinin diğerlerinin alfabetik alfabetik K K U U T T U Uve ve sırasına sırasına bakmak bakmak gerekir: gerekir: K KU UR R Z:29 Z:29 R:21 R:21 T:24 T:24 “R”“R” harfi, harfi, iki sözcükte iki sözcükte ortak ortak olduğu olduğu içiniçin bunları bunları değerlendirmeye değerlendirmeye almadan almadan bir bir sonraki sonraki harflere harflere bakın. bakın. "KURU" "KURU" sözcüğünün sözcüğünün sonson harfi harfi "U""U" ele ele alınırken alınırken "KUR" "KUR" sözcüğünde sözcüğünde "R"den "R"den sonra sonra herhangi herhangi bir bir harfharf olmadığından olmadığından ilk ilk sözcüğümüz sözcüğümüz kendiliğinden kendiliğinden belirlenmiş belirlenmiş olur. olur. Eğer Eğer burada burada "KURT" "KURT" sözcüğü sözcüğü yazmış yazmış olsaydı, olsaydı, "U""U" ile "T" ile "T" arasında arasında bir bir sıralama sıralama yapılacaktı. yapılacaktı. Fakat, Fakat, böyle böyle bir bir durum durum olmadığı olmadığı içiniçin

9292

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

sıralamamızda sıralamamızda birinci birinci "KUR" "KUR" ve ikinci ve ikinci "KURU" "KURU" sözcükleri sözcükleri yeryer alacaktır. alacaktır. Şimdi Şimdi de üçüncü de üçüncü ve dördüncüyü ve dördüncüyü bulalım: bulalım: T:24 T:24 ve Z: ve 29 Z: olduğuna 29 olduğuna göre göre üçüncü üçüncü "KUTU", "KUTU", dördüncü dördüncü ise "KUZU"sözcüğü ise "KUZU"sözcüğü olacaktır. olacaktır.

ALIŞTIRMA ALIŞTIRMA -9 -9 1- 1Aşağıdaki Aşağıdaki harf harf ikililerinden ikililerinden hangisi hangisi alfabede alfabede önce önce gelir gelir işaretleyelim. işaretleyelim. D D C

C

K

K F

F

P

P M M

S

S Z

Z

V

V Ş

Ş

L

L N

N

G G I

I

T

T J

J

R

R S

S

Y

Y U

U

Ü

Ü R

R

H

H K

K

C

B

S

S Y

Y

G G L

L

İ

İ G G

M M K

K

Ş

Ş R

R

C B

2- Aşağıda 2- Aşağıda şifreli şifreli verilen verilen kelimeleri, kelimeleri, harflerin harflerin alfabemizdeki alfabemizdeki sırasını sırasını kullanarak kullanarak bulalım. bulalım. *28-6-16-6-17,-12 *28-6-16-6-17,-12 : : *10-6-21-22-6 *10-6-21-22-6 : : *1-17-17-6-1-17-17-6-16 *1-17-17-6-1-17-17-6-16 : : *16-18-15-6-10-12-28-1: *16-18-15-6-10-12-28-1: *24-1-10-12-17-15-12: *24-1-10-12-17-15-12: 3- 3Aşağıda Aşağıda verilen verilen kelimeleri kelimeleri yandaki yandaki kutularda kutularda alfabetik alfabetik sıraya sıraya koyunuz koyunuz Ü G G K

Ü G G K

L O A O

L O A O

K L B L

K L B L

E L B A

E L B A

M İ A K

M İ A K

İ F R A

B B P B

B B P B

Ö A İ A

Ö A İ A

R L R L

R L R L

E I O I

E I O I

K K H K

K K H U K Ç

M Ş K A

M Ş K A

A E E K

A E E K

C F B D

C F B D

U T A E

U T A E

N A P N

N A L P N İ

S

1. 2. 3. 4.

1. 2. 3. 4.

U Ç I

I

1. 2. 3. 4.

1. 2. 3. 4.

L İ

İ

İ Z

Z

1. 2. 3. 4.

1. 2. 3. 4.

İ Z F A R A S

Z A

Türkçe Türkçe 4 4

9393

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

4- Aşağıda 4- Aşağıda yanyan yana yana verilen verilen kelimelerden kelimelerden sözlükte sözlükte ilk ilk sırada sırada bulunanı bulunanı boyayalım. boyayalım. kış kış

gece gece nazar nazar

anne anne zeytin zeytin

kınakına adaada es es

anneannem anneannem

zeytinli zeytinli

düğün düğün ülkeülke

eskici eskici

yaprak yaprak

damat damat

Kıbrıs Kıbrıs eskieski

gelin gelin

Kıbrıslı Kıbrıslı

eskiler eskiler

5- Aşağıda 5- Aşağıda verilen verilen soruların soruların doğru doğru cevaplarını cevaplarını işaretleyelim. işaretleyelim. 1-Aşağıdakilerden 1-Aşağıdakilerden hangisi hangisi “ziyaret” “ziyaret” kelimesinden kelimesinden önce önce gelir? gelir? A) Zurna A) Zurna

B) Ziyafet B) Ziyafet

C) Ziyaretçi C) Ziyaretçi

D) Zümre D) Zümre

2- “liman 2- “liman – limon – limon – lale – lale - leylak” - leylak” kelimelerini kelimelerini sözlük sözlük sırasına sırasına göre göre sıraladığımızda sıraladığımızda sondan sondan ikinci ikinci kelime kelime hangisi hangisi olur? olur? A) Lale A) Lale

B) Leylak B) Leylak

C) Limon C) Limon

D) Liman D) Liman

3-Aşağıdakilerden 3-Aşağıdakilerden hangisi hangisi sözlükte sözlükte en en sonda sonda yeryer alır? alır? A) Yatak A) Yatak

B) Yatık B) Yatık

C) Yatır C) Yatır

D) Yatalak D) Yatalak

4- “Sinema 4- “Sinema – soğuk – soğuk - ……………… - ……………… - sünger” - sünger” Aşağıdakilerden Aşağıdakilerden hangisini hangisini noktalı noktalı yere yere yazarsak yazarsak sözlük sözlük sırasını sırasını bozmadan bozmadan tamamlamış tamamlamış oluruz? oluruz? A) Söğüt A) Söğüt

B) Sarı B) Sarı

C) Soba C) Soba

D) Süper D) Süper

5-Aşağıdakilerden 5-Aşağıdakilerden hangisi hangisi sözlük sözlük sırasına sırasına göre göre sıralanmamıştır? sıralanmamıştır? A) Merdiven A) Merdiven – mor – mor – mutlu – mutlu – mübarek – mübarek B) Fakir B) Fakir – fikir – fikir – feda – feda – füze – füze C) Cazip C) Cazip – cevap – cevap – cilve – cilve – cuma – cuma

D) Takı D) Takı – tel – tel – telefon – telefon – teyp – teyp

6- Aşağıdakilerden 6- Aşağıdakilerden hangisi hangisi “tepelik” “tepelik” kelimesinden kelimesinden sonra sonra gelir? gelir? A) Tepe A) Tepe

9494

B) Tepeli B) Tepeli

C) Tepelikli C) Tepelikli

Türkçe Türkçe 4 4

D) Teneke D) Teneke

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

DR. DR. FAZIL FAZIL KÜÇÜK KÜÇÜK HAZIRLIK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ÇALIŞMALARI Aşağıdaki Aşağıdaki soruları soruları sözlü sözlü olarak olarak yanıtlayalım, yanıtlayalım, tartışalım. tartışalım. 1) Dr. 1) Dr. Fazıl Fazıl Küçük Küçük hakkında hakkında bildiklerinizi bildiklerinizi arkadaşlarınızla arkadaşlarınızla paylaşın. paylaşın. 2) Dr. 2) Dr. Fazıl Fazıl Küçük'ün Küçük'ün mezarı mezarı nerededir? nerededir? Hiç Hiç ziyaret ziyaret ettiniz ettiniz mi?mi? BİLİNMEYEN BİLİNMEYEN SÖZCÜK SÖZCÜK VE VE SÖZCÜK SÖZCÜK GRUPLARI GRUPLARI Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarının gruplarının anlamlarını anlamlarını araştırıp araştırıp bulalım. bulalım. tahsil: tahsil: ............................................................................................... ............................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... örgütlenmek: örgütlenmek: ..................................................................................... ..................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ihtisas: ihtisas: .............................................................................................. .............................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... konferans: konferans: ......................................................................................... ......................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... naaş: naaş: ................................................................................................ ................................................................................................ ......................................................................................................... .........................................................................................................

ARAŞTIRALIM ARAŞTIRALIM Yandaki Yandaki resmi resmi inceleyip inceleyip ne ne zaman zaman çekildiği çekildiği konusunda konusunda araştırma araştırma yapalım. yapalım.

Türkçe Türkçe 4 4

9595

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

Toplum Toplum Liderimiz Liderimiz Dr.Dr. Fazıl Fazıl KÜÇÜK KÜÇÜK Dr. Dr. Fazıl Fazıl Küçük, Küçük, 14 Mart 14 Mart 1906’da 1906’da Lefkoşa Lefkoşa kazasına kazasına bağlı bağlı Ortaköy'de Ortaköy'de dünyaya dünyaya geldi. geldi. İlk İlk ve ortaokulun ve ortaokulun bir bir kısmını kısmını Lefkoşa'da, Lefkoşa'da, ortaöğreniminin ortaöğreniminin geriye geriye kalan kalan kısmını kısmını ise ise İstanbul'da İstanbul'da Özel Özel İstiklal İstiklal Lisesinde Lisesinde tamamladı. tamamladı. Mezun Mezun olduktan olduktan sonra sonra İstanbul İstanbul TıpTıp Fakültesinin Fakültesinin birinci birinci sınıfını sınıfını tamamlayıp tamamlayıp sırasıyla sırasıyla Fransa Fransa ve İsviçre'ye ve İsviçre'ye gitti. gitti. Lozan Lozan Üniversitesinde Üniversitesinde tıp tıp tahsilini tahsilini bitirdikten bitirdikten sonra sonra bir bir klinikte klinikte ihtisas ihtisas yaparak yaparak “dahiliye “dahiliye uzmanı” uzmanı” oldu. oldu. 1937 1937 yılının yılının Mayıs Mayıs ayında ayında Kıbrıs'a Kıbrıs'a dönerek, dönerek, Lefkoşa'da Lefkoşa'da serbest serbest doktor doktor olarak olarak çalışmaya çalışmaya başladı. başladı. Halkçı Halkçı kişiliğinden kişiliğinden ve ve mesleğindeki mesleğindeki başarısından başarısından dolayı dolayı kendisini kendisini topluma topluma çokçok çabuk çabuk sevdirdi. sevdirdi. Fakir Fakir halkın halkın ve köylülerin ve köylülerin Lefkoşa'ya Lefkoşa'ya en en fazla fazla uğradığı uğradığı güngün olan olan cuma cuma günleri günleri halka halka parasız parasız tedavi tedavi uyguladı. uyguladı. Dr. Dr. Fazıl Fazıl Küçük, Küçük, Kıbrıs Kıbrıs Türk Türk halkının halkının örgütlenmesi örgütlenmesi ve ve kendi kendi meslek meslek kuruluşlarının kuruluşlarının faaliyet faaliyet göstermesi göstermesi içiniçin yıllarca yıllarca uğraştı. uğraştı. 1943 1943 yılında yılında Lefkoşa Lefkoşa Belediye Belediye Meclis Meclis Üyesi Üyesi seçildi seçildi ve altı ve altı yıl aralıksız yıl aralıksız görev görev yaptı. yaptı. Dr. Dr. Fazıl Fazıl Küçük, Küçük, zamanın zamanın tektek Türk Türk gazetesi gazetesi olan olan “SÖZ”de “SÖZ”de toplum toplum sorunları sorunları hakkında hakkında kendi kendi görüşlerini görüşlerini belirten belirten birçok birçok yazıyazı yayımladı. yayımladı. Halkının Halkının haklarını haklarını savunmak, savunmak, bunlar bunlar içiniçin mücadele mücadele etmek etmek ve ve halkı halkı bilinçlendirmek bilinçlendirmek amacıyla amacıyla kendi kendi gazetesi gazetesi olan olan “HALKIN “HALKIN SESİ”ni SESİ”ni yayımlamaya yayımlamaya başladı. başladı. O yıllarda O yıllarda Kıbrıs, Kıbrıs, İngiltere'nin İngiltere'nin yönetimi yönetimi altındaydı. altındaydı. Türkiye Türkiye ile Yunanistan ile Yunanistan arasında arasında yapılan yapılan Zürih Zürih Anlaşmasının Anlaşmasının ardından ardından Londra'da Londra'da yapılan yapılan konferansta konferansta Kıbrıs Kıbrıs Türk Türk halkını halkını temsil temsil etti.etti. 16 16 Ağustos Ağustos 1960 1960 yılında yılında Kıbrıs Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Cumhuriyeti'nin kuruluş kuruluş anlaşmasını anlaşmasını imzaladı. imzaladı. Bu Bu cumhuriyetin cumhuriyetin anayasasına anayasasına göre göre Cumhurbaşkanı Cumhurbaşkanı Muavini, Muavini, Türk Türk olacaktı. olacaktı. Kıbrıs Kıbrıs Türk Türk halkı halkı da da onuonu bir bir kurtarıcı kurtarıcı olarak olarak görmekteydi. görmekteydi. Bu yüzden Bu yüzden Kıbrıs Kıbrıs Cumhuriyeti'ne Cumhuriyeti'ne Cumhurbaşkanı Cumhurbaşkanı Muavini Muavini seçildi. seçildi. 1963 1963 tarihinde tarihinde Kıbrıs Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Cumhuriyeti'nin yıkılmasından yıkılmasından sonra sonra kurulan kurulan 'Geçici 'Geçici Kıbrıs Kıbrıs Türk Türk Yönetimi'nin Yönetimi'nin başına başına geçti. geçti. Dr. Dr. Fazıl Fazıl Küçük, Küçük, 15 15 Kasım Kasım 1983 1983 yılında yılında kurulan kurulan Kuzey Kuzey Kıbrıs Kıbrıs Türk Türk Cumhuriyeti'nin Cumhuriyeti'nin kuruluşunu kuruluşunu hasta hasta haliyle haliyle gurur gurur ve mutlulukla ve mutlulukla izledi. izledi. 15 15 Ocak Ocak 1984 1984 tarihinde, tarihinde, tutulduğu tutulduğu hastalıktan hastalıktan kurtulamayarak kurtulamayarak Londra'da Londra'da tedavi tedavi gördüğü gördüğü hastanede, hastanede, 78 yaşında 78 yaşında hayata hayata gözlerini gözlerini yumdu. yumdu. “Tanrı “Tanrı Kıbrıs Kıbrıs Türkü’nü Türkü’nü korusun, korusun, onun onun yanında yanında olsun.” olsun.” diyerek diyerek canından canından çokçok sevdiği sevdiği halkına halkına veda veda etti.etti. Naaşı Naaşı Kıbrıs'a Kıbrıs'a getirilerek getirilerek Lefkoşa Lefkoşa yakınlarındaki yakınlarındaki Hamitköy'de Hamitköy'de bulunan bulunan AnıtAnıt Tepe'ye Tepe'ye gömüldü. gömüldü. Ve “Anıt Ve “Anıt Mezar” Mezar” onun onun cenneti cenneti oldu. oldu.

9696

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 1 1 Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarını gruplarını cümle cümle içerisinde içerisinde kullanalım. kullanalım. tahsil: tahsil: ........................................................................................................ ........................................................................................................ ................................................................................................................. ................................................................................................................. örgütlenmek: örgütlenmek: .............................................................................................. .............................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ihtisas: ihtisas: ...................................................................................................... ...................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. konferans: konferans: .................................................................................................. .................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. naaş: naaş: ......................................................................................................... ......................................................................................................... ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 2 2 Aşağıda Aşağıda verilen verilen soruları soruları parçaya parçaya göre göre yanıtlayalım. yanıtlayalım. 1. Dr. 1. Dr. Küçük Küçük hangi hangi okullarda okullarda öğrenim öğrenim görmüştür? görmüştür? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 2. Dr. 2. Dr. Küçük'ün Küçük'ün toplumu toplumu tarafından tarafından sevilmesinin sevilmesinin nedenleri nedenleri nelerdir? nelerdir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 3. Halkın 3. Halkın SesiSesi gazetesinin gazetesinin yayım yayım hayatına hayatına başlama başlama amacı amacı nedir? nedir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 4. Dr. 4. Dr. Küçük Küçük yaşamı yaşamı boyunca boyunca hangi hangi önemli önemli görevlerde görevlerde bulunmuştur? bulunmuştur? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 5. Metinden 5. Metinden yolayola çıkarak çıkarak iyi bir iyi toplum bir toplum liderinin liderinin özelliklerinin özelliklerinin nasıl nasıl olması olması gerektiğini gerektiğini yazınız. yazınız. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

Türkçe Türkçe 4 4

9797

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 3 3 Aşağıda Aşağıda Dr. Dr. Fazıl Fazıl Küçük Küçük ile ilgili ile ilgili verilen verilen bilgileri bilgileri kronolojik kronolojik (tarihsel) (tarihsel) sıraya sıraya koyalım. koyalım. .......... .......... Kıbrıs Kıbrıs Türk Türk halkı halkı tarafından tarafından Cumhurbaşkanı Cumhurbaşkanı Muavini Muavini seçildi. seçildi. .......... .......... 14 Mart 14 Mart 1906’da 1906’da Lefkoşa Lefkoşa kazasına kazasına bağlı bağlı Ortaköy'de Ortaköy'de dünyaya dünyaya geldi. geldi. .......... .......... Londra'da Londra'da tedavi tedavi gördüğü gördüğü hastahanede hastahanede hayata hayata gözlerini gözlerini yumdu. yumdu. .......... .......... Lefkoşa'da Lefkoşa'da serbest serbest doktor doktor olarak olarak çalışmaya çalışmaya başladı. başladı. .......... .......... Kendi Kendi gazetesi gazetesi olanolan "Halkın "Halkın Sesi"ni Sesi"ni yayımladı. yayımladı.

ETKİNLİK ETKİNLİK 4 4 Dr.Dr. Fazıl Fazıl Küçük Küçük ile ile ilgili ilgili resimler resimler bulup bulup aşağıdaki aşağıdaki alana alana yapıştıralım. yapıştıralım.

9898

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 5 5 TOPLUM TOPLUM LİDERİMİZ LİDERİMİZ DR.DR. FAZIL FAZIL KÜÇÜK KÜÇÜK AnıtAnıt Tepe'nin Tepe'nin nerede nerede olduğunu olduğunu biliyor biliyor musun? musun? BazıBazı arkadaşlarıma arkadaşlarıma şaşıyorum; şaşıyorum; Kıbrıs Kıbrıs küçük küçük bir ada bir ada olmasına olmasına karşın karşın birçok birçok yerin yerin nerede nerede olduğunu olduğunu bilmiyorlar. bilmiyorlar. Lefkoşa'da Lefkoşa'da önemli önemli yerlerin yerlerin nerede nerede olduğuna olduğuna birlikte birlikte bakalım bakalım mı?mı?

YOLYOL TARİFİ TARİFİ NASIL NASIL YAPILIR? YAPILIR? * Gideceğiniz * Gideceğiniz yer yer hangi hangi bölgededir? bölgededir? (Örneğin, (Örneğin, Köşklü Köşklü Çiftlik, Çiftlik, Küçük Küçük Kaymaklı, Kaymaklı, Surlariçi, Surlariçi, Göçmenköy, Göçmenköy, Yenişehir...) Yenişehir...) * Gideceğiniz * Gideceğiniz yerin yerin adresi adresi nedir? nedir? (Cadde, (Cadde, sokak, sokak, ev numarası) ev numarası) * Gideceğiniz * Gideceğiniz yerin yerin yanında yanında ne var? ne var? (Örneğin (Örneğin Atatürk Atatürk Kültür Kültür Merkezi, Merkezi, Lefkoşa Lefkoşa TürkTürk Lisesinin Lisesinin karşısındadır.) karşısındadır.) * Gideceğiniz * Gideceğiniz yerin yerin belirleyici belirleyici özellikleri özellikleri nedir? nedir? (rengi, (rengi, büyüklüğü, büyüklüğü, şekli...) şekli...)

Girne Girne Kapısı Kapısı Sanayi Sanayi Bölgesi Bölgesi Lefkoşa Lefkoşa TürkTürk Belediyesi Belediyesi Büyük Büyük HanHan Bedesten Bedesten Atatürk Atatürk Kültür Kültür Merkezi Merkezi Burhan Burhan Nalbantoğlu Nalbantoğlu Hastanesi Hastanesi Çağlayan Çağlayan Parkı Parkı Lefkoşa Lefkoşa FuarFuar Alanı Alanı Venedik Venedik Sütunu Sütunu Atatürk Atatürk SporSpor Salonu Salonu KKTC KKTC Meclis Meclis Binası Binası Dereboyu Dereboyu Caddesi Caddesi Saçaklı Saçaklı Ev Ev

Türkçe Türkçe 4 4

9999

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

DİLBİLGİSİ DİLBİLGİSİ 10 10

HARFLERİ HARFLERİ SINIFLANDIRMA SINIFLANDIRMA

Dilimizdeki Dilimizdeki harfler, harfler, ağzımızdan ağzımızdan çıkma çıkma kolaylıklarına kolaylıklarına göre göre 2'ye2'ye ayrılırlar. ayrılırlar. Bunlar: Bunlar: 1- 1Sesli Sesli (Ünlü) (Ünlü) Harfler Harfler 2- 2Sessiz Sessiz (Ünsüz) (Ünsüz) Harfler Harfler 1- Sesli 1- Sesli (Ünlü) (Ünlü) Harfler: Harfler: SesSes yolunda yolunda bir engele bir engele uğramadan uğramadan çıkan çıkan seslerdir. seslerdir. Bunlar Bunlar tektek başına başına okunurlar okunurlar ve heceleri ve heceleri oluştururlar. oluştururlar. Türkçede Türkçede 4 tanesi 4 tanesi kalın, kalın, 4 4 tanesi tanesi inceince olmak olmak üzere üzere toplam toplam 8 tane 8 tane sesli sesli harfharf vardır: vardır: Ünlü Ünlü harfler harfler ikiye ikiye ayrılır: ayrılır: KALIN KALIN ÜNLÜLER ÜNLÜLER

A-I-O-U A-I-O-U

4

4

İNCE İNCE ÜNLÜLER ÜNLÜLER

E-İ-Ö-Ü E-İ-Ö-Ü

4

4

2- 2Sessiz Sessiz (Ünsüz) (Ünsüz) Harfler: Harfler: Ünsüz Ünsüz harfler, harfler, tektek başına başına söylenemeyen, söylenemeyen, ancak ancak bir bir sesli sesli harfharf yardımıyla yardımıyla söylenebilen söylenebilen sesleri sesleri karşılayan karşılayan harflerdir. harflerdir. 8 8 tanesi tanesi sert, sert, 13 tanesi 13 tanesi yumuşak yumuşak olmak olmak üzere üzere toplam toplam 21 21 tane tane sessiz sessiz harfharf vardır. vardır. Ünsüz Ünsüz harfler harfler ikiye ikiye ayrılır: ayrılır: SERT SERT SESSİZLER SESSİZLER YUMUŞAK YUMUŞAK

F-H F-H S-Ş S- P Ş-Ç P-T Ç -- K T-K

B-C B-D C-D G-G Ğ-Ğ J -- LJ -- M L -- M N-N R-V R-Y V-Z Y-Z

SESSİZLER SESSİZLER

8 8 13 13

***Sert ***Sert sessiz sessiz harflari harflari unutmamak unutmamak için,için, “FıSTıKÇı “FıSTıKÇı ŞaHaP” ŞaHaP” takitaki sessiz sessiz harfleri harfleri aklımızda aklımızda tutabiliriz. tutabiliriz.

100 100

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

SESLİ SESLİ HARFLERLE HARFLERLE İLGİLİ İLGİLİ KURALLAR KURALLAR 1- Büyük 1- Büyük Ünlü Ünlü (Sesli) (Sesli) Uyumu Uyumu Kuralı Kuralı (BÜUK): (BÜUK): Türkçe Türkçe kelimelerin kelimelerin ilk hecesindeki ilk hecesindeki sesli sesli harfharf kalınsa kalınsa diğer diğer hecelerdeki hecelerdeki sesli sesli harfler harfler de de kalın kalın olur. olur. İlk İlk hecedeki hecedeki sesli sesli harfharf inceyse inceyse diğer diğer hecelerdeki hecelerdeki sesli sesli harfler harfler de ince de ince olur. olur. Bu kurala Bu kurala Büyük Büyük Ünlü Ünlü Uyumu Uyumu Kuralı Kuralı denir. denir. Örnek: Örnek:Türkçemiz: Türkçemiz: Türk Tü-rkç-e ç-e m - izmiz

vatanım: vatanım: va v-a ta - t-a n-ımnım

inceinceinceince inceince

kalın kalın kalın kalın kalın kalın

****** TekTek heceli heceli ve bileşik ve bileşik kelimelerde kelimelerde Büyük Büyük Ünlü Ünlü Uyumu Uyumu Kuralı Kuralı (BÜUK) (BÜUK) aranmaz. aranmaz. Örnek: Örnek: Atatürk, Atatürk, Akdeniz, Akdeniz, Karadeniz, Karadeniz, açıkgöz, açıkgöz, başöğretmen, başöğretmen, başkent, başkent, babayiğit, babayiğit, nam, nam, yurt... yurt... ***BÜUK, ***BÜUK, bir kelimenin bir kelimenin Türkçe Türkçe olup olup olmaması olmaması ile doğrudan ile doğrudan ilgiliilgili değildir. değildir. Öz Öz Türkçe Türkçe oldukları oldukları halde halde zamanla zamanla sesses değişimine değişimine uğrayan uğrayan kimi kimi kelimeler kelimeler de bu de bu kurala kurala uymaz. uymaz. Ancak Ancak bu kelimeler bu kelimeler yineyine de Türkçedir. de Türkçedir. Örnek: Örnek: Anne AnneÒ ana Ò ana Elma ElmaÒ alma Ò alma Kardeş Kardeş Ò karındaş Ò karındaş Hangi Hangi Ò hangı Ò hangı ****** Ekler Ekler büyük büyük ünlü ünlü uyumuna uyumuna uyarak uyarak kalınlaşır kalınlaşır ya da ya ince da ince olarak olarak kalır. kalır. Ancak Ancak kimi kimi ekler, ekler, bu bu kurala kurala uymaz. uymaz. Kelime Kelime kalın kalın da da olsa, olsa, inceince de de olsaolsa değişmeyen değişmeyen bu ekler bu ekler şunlardır: şunlardır: Örnek: Örnek: Akşamleyin, Akşamleyin, yeşilimtırak, yeşilimtırak, gidiyor.... gidiyor.... -yor -yor / -ken / -ken / -ki / -ki / leyin / leyin / -ımtırak / -ımtırak / -daş / -daş / -gil / -gil

2- Ünlü 2- Ünlü Düşmesi: Düşmesi: Dilimizde Dilimizde iki heceli iki heceli bazıbazı sözcükler, sözcükler, ünlü ünlü ile başlayan ile başlayan bir bir ek ya ek da ya da sözcükle sözcükle birlikte birlikte kullanıldıklarında kullanıldıklarında ikinci ikinci hecelerindeki hecelerindeki ünlü ünlü harflerini harflerini düşürürler. düşürürler. Bu Bu olaya olaya ünlü ünlü düşmesi düşmesi denir. denir.

Türkçe Türkçe 4 4

101 101

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

Ünlü Ünlü düşmesi düşmesi genellikle genellikle organ organ isimlerinde isimlerinde meydana meydana gelir. gelir. Örnek: Örnek: Akıl-ın Akıl-ın (aklın) (aklın)

Omuz-u Omuz-u (omzu) (omzu)

Beyin-e Beyin-e (beyne) (beyne)

Burun-un Burun-un (burun) (burun)

Resim-in Resim-in (resmin) (resmin)

Metin-e Metin-e (metne)vb. (metne)vb.

****** BazıBazı sözcükler sözcükler “olmak” “olmak” ve ve “etmek” “etmek” sözcükleri sözcükleri ile ile bileşirken bileşirken de de ünlü ünlü düşmesi düşmesi gerçekleşir. gerçekleşir. Örnek: Örnek: Hapis-etmek Hapis-etmek

hapsetmek hapsetmek

Emir-etmek Emir-etmek

emretmek emretmek

Kayıp-olmak Kayıp-olmak

kaybolmak kaybolmak

Kayıp-etmek Kayıp-etmek

kaybetmek kaybetmek

Kahır-olmak Kahır-olmak

kahrolmak kahrolmak

Sabır-etmek Sabır-etmek

sabretmek sabretmek

ALIŞTIRMA ALIŞTIRMA -10-10 1- Aşağıda 1- Aşağıda verilen verilen tabloyu tabloyu doldurunuz. doldurunuz. Büyük Büyük ünlüünlü Büyük Büyük ünlüünlü uyumu kuralına kuralına Kelime Kelime (Sözcük) (Sözcük) KalınKalın ÜnlüÜnlü (Sesli) (Sesli) İnceİnce ÜnlüÜnlü (Sesli) (Sesli) uyumu uyumu kuralına kuralınauyumu Uymaz Uymaz UyarUyar Kitap Kitap

a

a

ı

ı

Kalemlik Kalemlik Hatıra Hatıra Araştırma Araştırma Edebiyat Edebiyat Özgürlük Özgürlük Hürriyet Hürriyet Bilgisayar Bilgisayar Bahçıvan Bahçıvan Saksı Saksı Televizyon Televizyon Darbuka Darbuka Yağmurluk Yağmurluk

102 102

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

2- Aşağıdaki 2- Aşağıdaki sözcükleri sözcükleri birer birer cümlede cümlede kullanalım. kullanalım. sabır sabır + ı+= ısabrı = sabrı ............................................................................ ............................................................................ omuz omuz + u + =uomzu.......................................................................... = omzu.......................................................................... ömür ömür +ü +ü = ömrü = ömrü ........................................................................... ........................................................................... ağızağız + ı+ = ıağzı................................................................................ = ağzı................................................................................ Kayıp Kayıp + etmek + etmek = kaybetmek = kaybetmek ............................................................. ............................................................. 3- 3Aşağıda Aşağıda verilen verilen kelimelerin kelimelerin ünlü ünlü düşmesine düşmesine uğramış uğramış hallerini hallerini karşılarına karşılarına yazalım. yazalım. Gönül:................ Gönül:................Şehir: Şehir: ................ ................Burun: Burun: ............... ...............Karın:.................... Karın:.................... Beyin: Beyin: ................ ................Boyun: Boyun: ............... ...............Resim: Resim: ............... ...............Ağız: Ağız: ..................... .....................

4- 4Aşağıdaki Aşağıdaki cümlelerde cümlelerde ünlü ünlü düşmesi düşmesi oluşmuş oluşmuş kelimelerin kelimelerin altını altını çiziniz. çiziniz. Alnındaki Alnındaki şişliğe şişliğe aldırmadan aldırmadan yoluna yoluna devam devam etti.etti. Zinciri Zinciri bir çırpıda bir çırpıda boynuna boynuna geçiriverdi. geçiriverdi. Kaza Kaza geçiren geçiren yaşlıyaşlı amcanın amcanın benzi benzi sapsarı sapsarı olmuştu. olmuştu. Evladını Evladını özleyen özleyen anne anne “Bağrıma “Bağrıma taş taş basarım.” basarım.” diyordu. diyordu. Küçük Küçük çocuk, çocuk, misketi misketi genzine genzine kaçırmıştı. kaçırmıştı. İşinİşin içinden içinden çok çok çabuk çabuk sıyrıldı. sıyrıldı.

5- Aşağıdaki 5- Aşağıdaki soruların soruların doğru doğru cevaplarını cevaplarını bulunuz. bulunuz. 1. Aşağıdaki 1. Aşağıdaki kelimelerden kelimelerden hangisinde hangisinde hem hem kalın kalın hem hem de de ince ince ünlü ünlü harf harf vardır? vardır? A) Öğretmen A) Öğretmen B) Bağcı B) Bağcı

C) Kalabalık C) Kalabalık D) Kardeş D) Kardeş

2. 2. Aşağıdaki Aşağıdaki kelimelerden kelimelerden hangisindeki hangisindeki ünlü ünlü harflerin harflerin tümü tümü ince ince ünlüdür? ünlüdür? A) Gemikonağı A) GemikonağıB) Karatahta B) KaratahtaC) Gezginci C) Gezginci D) Galibiyet D) Galibiyet 3. 3. Aşağıdaki Aşağıdaki kelimelerden kelimelerden hangisindeki hangisindeki ünlü ünlü harflerin harflerin tümü tümü kalın kalın ünlüdür? ünlüdür? A) Sabahleyin A) Sabahleyin B) Mermer B) Mermer C) Sarılık C) Sarılık

Türkçe Türkçe 4 4

D) Köylüler D) Köylüler

103 103

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

4. Aşağıdaki 4. Aşağıdaki harflerden harflerden hangisi hangisi alfabemizin alfabemizin ikinci ikinci sesli sesli harfidir? harfidir? A) aA) a

B) b B) b

C) eC) e

D) ü D) ü

5. "Canavar, 5. "Canavar, taksi, taksi, Cemal, Cemal, para, para, perakende, perakende, gezinmek, gezinmek, değirmen, değirmen, domates domates " " sözcüklerinden sözcüklerinden kaçkaç tanesi tanesi Büyük Büyük Ünlü Ünlü Uyumu Uyumu kuralına kuralına uymaz? uymaz? A) 4A) 4

B) 5B) 5

C) 6C) 6

D) 3D) 3

6. Alfabemizde 6. Alfabemizde kaçkaç tane tane sesli sesli harf harf vardır? vardır? A) 8A) 8

B) 13 B) 13

C) 29 C) 29

D) 21 D) 21

7. Alfabemizdeki 7. Alfabemizdeki sesli sesli harflerin harflerin kaçkaç tanesi tanesi kalın kalın seslidir? seslidir? A) 8A) 8

B) 4B) 4

C) 21 C) 21

D) 6D) 6

8 . 8A. ş A ağ şa ı dğaı d k ia ksie çse n çen k leekrlienr i h nah na gn i sgi insdi n e d ien ci e n c see s lei s lhi a h rfl ae rfl r er gösterilmektedir? gösterilmektedir? A) a, A)ı a, , o,ı ,uo, u

B) e, B)i,e, ö,i,üö, ü

C) a, C)i,a, o,ö i, o,ö

D) e,i,o,u D) e,i,o,u

9. Seslerin 9. Seslerin yazıdaki yazıdaki işaretlerine işaretlerine ne denir? ne denir? A) Harf A) Harf

B) Hece B) Hece

C) Alfabe C) Alfabe

D) Yazı D) Yazı

10.10. Aşağıdaki Aşağıdaki sözcüklerden sözcüklerden hangisi hangisi BÜUK'ya BÜUK'ya uyar? uyar? A) Limonata A) Limonata

B) Deney B) Deney

C) Feribot C) Feribot

D) Tarih D) Tarih

11.11. Aşağıdaki Aşağıdaki sözcüklerden sözcüklerden hangisi hangisi BÜUK'ya BÜUK'ya uymaz? uymaz? A) Cimri A) Cimri

B) Bonkör B) Bonkör

C) Pinti C) Pinti

D) Cömert D) Cömert

12.12. Sözcüklerin, Sözcüklerin, BÜUK'ya BÜUK'ya uygunluklarını uygunluklarını bozabilen bozabilen ekler, ekler, hangi hangi seçenekte seçenekte gösterilmiştir? gösterilmiştir? A) -se, A) -se, -şe,-şe, -he,-he, -fe -fe B) -i, B)-e, -i, -e, -de,-de, -den, -den, -ler,-ler, -lar-lar C) -ler, C) -ler, -lar-lar D) -yor, D) -yor, -ken, -ken, -ki,-ki, -leyin, -leyin, -ımtrak, -ımtrak, -daş, -daş, -gil-gil

104 104

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

13.13. Aşağıdaki Aşağıdaki sözcüklerden sözcüklerden hangisinde hangisinde BÜUK BÜUK aranmaz? aranmaz? A) Koş A) Koş

B) Koşu B) Koşu

C) Koşucu C) Koşucu

D) Koşucular D) Koşucular

14.14. “Davetiye” “Davetiye” kelimesinde kelimesinde sırayla sırayla kaçkaç tane tane kalın, kalın, kaçkaç tane tane ince ince ünlü ünlü harf harf vardır? vardır? A) 1A) –1 – 1

B) B) 1 –1 3– 3

C) 1C) –1 2– 2

D) 2D) –2 1– 1

15.15. Aşağıdaki Aşağıdaki cümlelerin cümlelerin hangisinde hangisinde altıaltı çizili çizili kelimenin kelimenin yazımı yazımı yanlıştır yanlıştır ? ? A) Şehiri A) Şehiri baştan baştan başa başa dolaştık. dolaştık. B) En B) güzel En güzel resmini resmini bana bana verdi. verdi. C) İki C) oğlu İki oğlu bir kızı bir kızı varmış. varmış.

D) Korkudan D) Korkudan betibeti benzi benzi solmuştu. solmuştu.

16.16. “Babam “Babam ve ben ve ben yürüyüşe yürüyüşe gidiyoruz.”cümlesinde gidiyoruz.”cümlesinde büyük büyük ünlü ünlü uyumuna uyumuna uymayan uymayan kelime kelime hangisidir? hangisidir? A) Babam A) Babam

B) Ben B) Ben

C) Ve C) Ve

D) Gidiyoruz D) Gidiyoruz

17.17. Hangi Hangi sözcük sözcük “-yor” “-yor” ekini ekini aldığı aldığı zaman zaman BÜUK'ya BÜUK'ya uygunluğu uygunluğu bozulur? bozulur? A) Kes A) Kes

B) Koş B) Koş

C) Yat C) Yat

D) Yaz D) Yaz

18.18. Aşağıdaki Aşağıdaki kelimelerden kelimelerden hangisine hangisine sesli sesli harfle harfle başlayan başlayan bir bir ek ek getirildiğinde getirildiğinde kelimenin kelimenin aşağıda aşağıda verilen verilen halihali değişmez? değişmez? A) A) Fikir Fikir

B) B) Bilim Bilim

C) C) Kesir Kesir

D) D) Nesil Nesil

19.19. Aşağıdaki Aşağıdaki cümlelerin cümlelerin hangisinde hangisinde ünlü ünlü düşmesine düşmesine uğramış uğramış bir bir kelime kelime vardır? vardır? A) A) Yüreğim Yüreğim sıkıştı, sıkıştı, gözlerim gözlerim doldu. doldu. B) B) Duyduklarım Duyduklarım karşısında karşısında nefesim nefesim kesildi. kesildi. C) C) Kalbimden Kalbimden geçenleri geçenleri sanki sanki biliyormuş. biliyormuş. D) D) Bu son Bu son yaptıkları, yaptıkları, sabrımı sabrımı taşırdı. taşırdı. 20.20. Aşağıdaki Aşağıdaki cümlelerin cümlelerin hangisinde hangisinde yazım yazım hatası hatası vardır vardır ? ? A) A) Alnım Alnım açık, açık, başım başım dik.dik.

B) B) Ağızı Ağızı iki karış iki karış açıkaçık kaldı. kaldı.

C) C) Aklımı Aklımı baştan baştan aldı. aldı.

D) D) İsmini İsmini ilk sıraya ilk sıraya yazdım. yazdım.

Türkçe Türkçe 4 4

105 105

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

SERBEST SERBEST

Ben Ben BirBir Öğretmenim Öğretmenim BenBen bir bir öğretmenim, öğretmenim, Öğrencilerimin Öğrencilerimin dilinde dilinde bahar, bahar, Ellerinde Ellerinde 23 23 Nisan'ım, Nisan'ım, Atatürk'ten Atatürk'ten armağan. armağan. BenBen bir bir öğretmenim, öğretmenim, Öğrencilerimin Öğrencilerimin gözlerinde, gözlerinde, Barışa Barışa umutla umutla bakan. bakan. Cumhuriyet'im Cumhuriyet'im yüreklerinde, yüreklerinde, 15 15 Kasım'larla Kasım'larla coşan. coşan. BenBen bir bir öğretmenim, öğretmenim, Yürekleri Yürekleri aynadır aynadır Öğrencilerimin Öğrencilerimin Yüreğime. Yüreğime. Aydınlatırız Aydınlatırız yurdu, yurdu, Atatürk Atatürk ilkeleriyle. ilkeleriyle. BenBen bir bir öğretmenim, öğretmenim, HerHer sabah, sabah, Yeniden Yeniden açarım açarım sınıfımda. sınıfımda. Maviliklerde Maviliklerde Ay-yıldızlı Ay-yıldızlı bayrak bayrak dalga dalga dalga. dalga. AntAnt içeriçer çocuklarım, çocuklarım, 'Türküm, 'Türküm, doğruyum, doğruyum, çalışkanım' çalışkanım' BenBen bir bir öğretmenim, öğretmenim, Kıbrıs'ın Kıbrıs'ın yasemininde yasemininde Tarih Tarih tüten. tüten. Öğretmenim Öğretmenim ben, ben, Çiçeklerim, Çiçeklerim, öğrencilerim. öğrencilerim.

ŞirinŞirin Zaferyıldızı Zaferyıldızı

106 106

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

LEFKARA LEFKARA İŞİİŞİ HAZIRLIK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ÇALIŞMALARI Aşağıdaki Aşağıdaki soruları soruları sözlü sözlü olarak olarak yanıtlayalım, yanıtlayalım, tartışalım. tartışalım. 1) El 1) sanatı El sanatı nedir? nedir? 2) Kıbrıs’a 2) Kıbrıs’a özgü özgü bildiğimiz bildiğimiz el sanatları el sanatları varvar mı?mı? Nelerdir? Nelerdir? BİLİNMEYEN BİLİNMEYEN SÖZCÜK SÖZCÜK VE VE SÖZCÜK SÖZCÜK GRUPLARI GRUPLARI Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarının gruplarının anlamlarını anlamlarını araştırıp araştırıp bulalım. bulalım. Venedik: Venedik: ............................................................................................ ............................................................................................ ......................................................................................................... ......................................................................................................... Lefkara Lefkara işi: işi: ......................................................................................... ......................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... motif: motif: ................................................................................................ ................................................................................................ ......................................................................................................... ......................................................................................................... asilzade: asilzade: ............................................................................................ ............................................................................................ ......................................................................................................... ......................................................................................................... geçim geçim kaynağı: kaynağı: ................................................................................... ................................................................................... ......................................................................................................... .........................................................................................................

ÇAĞRIŞIM ÇAĞRIŞIM SÖZCÜKLERİ SÖZCÜKLERİ

Yandaki Yandaki boşluklara boşluklara “el “el sanatlarından” sanatlarından” aklımıza aklımıza gelen gelen

EL SANATLARI EL SANATLARI

dörtdört tanesini tanesini yazalım. yazalım.

Türkçe Türkçe 4 4

107 107

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

LEFKARA LEFKARA İŞİİŞİ

Venedikli Venedikli asiller, asiller, pekpek çokçok döneme döneme ev ev sahipliği sahipliği yapan yapan Kıbrıs'a Kıbrıs'a tatiltatil amaçlı amaçlı olarak olarak sık sık sık sık gelirlerdi. gelirlerdi. Özellikle Özellikle Lefkara Lefkara köyüne köyüne gelen gelen asilzadelerin asilzadelerin kendi kendi ülkelerine ülkelerine özgü özgü getirdikleri getirdikleri danteller danteller ve ve yerli yerli köylünün köylünün yaptığı yaptığı nakışların nakışların birbirinden birbirinden etkilenmesi etkilenmesi ile “Lefkara ile “Lefkara işi” işi” ortaya ortaya çıkmıştır. çıkmıştır. Tarihi Tarihi yaklaşık yaklaşık 7. yüzyıl. 7. yüzyıl. öncesine öncesine dayanan dayanan bu bu özelözel el sanatı, el sanatı, Kıbrıs'ın Kıbrıs'ın en en önemli önemli el işlerinden el işlerinden birisidir. birisidir. Adaya Adaya özgü özgü pekpek çokçok motifin motifin işlendiği işlendiği Lefkara Lefkara işi, işi, genelde genelde beyaz beyaz ve ekru ve ekru yeşil yeşil renk renk olarak olarak yapılmaktadır. yapılmaktadır. Geçim Geçim kaynağı kaynağı olması olması amacıyla amacıyla kadınlar kadınlar tarafından tarafından yapılan yapılan bu işler, bu işler, Kıbrıs Kıbrıs erkekleri erkekleri tarafından tarafından farklı farklı ülkelere ülkelere götürülüp götürülüp satılmış, satılmış, böylece böylece dünya dünya tarafından tarafından bilinen bilinen özelözel bir bir iş haline iş haline gelmiştir. gelmiştir. On On dördüncü dördüncü yüzyılda yüzyılda Venedik Venedik Kraliçesi Kraliçesi Katerina Katerina döneminde döneminde Kıbrıs Kıbrıs adasını adasını ziyaret ziyaret eden eden ünlü ünlü ressam ressam Leonardo Leonardo Da Da Vinci, Vinci, Lefkara Lefkara Köyünde Köyünde gördüğü gördüğü bu bu işten işten çokçok etkilenmiş etkilenmiş ve en ve en önemli önemli motiflerden motiflerden “dere “dere motifi” motifi” olarak olarak bilinen bilinen işten işten yapılan yapılan masa masa örtüsünü örtüsünü satın satın almıştır. almıştır. Daha Daha sonra sonra aldığı aldığı bu bu örtüyü örtüyü Milano'da Milano'da bulunan bulunan St. St. Trobezas Trobezas Katedrali'ne Katedrali'ne hediye hediye etmiştir. etmiştir. Da Da Vinci, Vinci, Lefkara Lefkara işine işine olan olan ilgisini ilgisini İsa'nın İsa'nın havarileri havarileri ile yediği ile yediği sonson yemeği yemeği resmettiği resmettiği tablosunda tablosunda göstermiştir. göstermiştir. “Son “Son Akşam Akşam Yemeği” Yemeği” tablosunda tablosunda yeryer alan alan masa masa örtüsünde, örtüsünde, dere dere motifini motifini kullanmış kullanmış ve ve tümtüm dünya dünya bunu bunu görmüştür. görmüştür. Bu Bu tablo, tablo, Lefkara Lefkara işinin işinin tarihinin tarihinin ne kadar ne kadar eskiye eskiye dayandığının dayandığının güzel güzel bir kanıtıdır. bir kanıtıdır. Kıbrıs'ta Kıbrıs'ta yapılan yapılan Lefkara Lefkara işi, işi, nesiller nesiller boyu boyu önemini önemini kaybetmemiş, kaybetmemiş, pekpek çokçok motif motif yokyok olmuş olmuş olsaolsa da günümüze da günümüze kadar kadar varlığını varlığını sürdürmüştür. sürdürmüştür. Ülkemizde Ülkemizde tepsi, tepsi, masa masa örtüsü, örtüsü, tablo, tablo, bardak bardak altlığı, altlığı, çanta, çanta, kıyafet kıyafet olarak olarak hediyelik hediyelik eşya eşya satan satan herher yerde yerde Lefkara Lefkara işiniişini bulmak bulmak mümkündür. mümkündür.

108 108

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 1 1 Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarını gruplarını cümle cümle içerisinde içerisinde kullanalım. kullanalım. Venedik: Venedik: .................................................................................................... .................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. Lefkara Lefkara işi: işi: ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. motif: motif: ........................................................................................................ ........................................................................................................ ................................................................................................................. ................................................................................................................. asilzade: asilzade: .................................................................................................... .................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. geçim geçim kaynağı: kaynağı: ........................................................................................... ........................................................................................... ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 2 2 Aşağıda Aşağıda verilen verilen soruları soruları parçaya parçaya göre göre yanıtlayalım. yanıtlayalım. 1. “Lefkara 1. “Lefkara işi” işi” nasıl nasıl ortaya ortaya çıkmıştır? çıkmıştır? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 2. Lefkara 2. Lefkara işinin işinin dünyada dünyada tanınması tanınması nasıl nasıl olmuştur? olmuştur? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 3. Tablolarında 3. Tablolarında Lefkara Lefkara işiniişini motif motif olarak olarak kullanan kullanan dünyaca dünyaca ünlüünlü ressam ressam kimdir? kimdir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 4. Lefkara 4. Lefkara işi hangi işi hangi eşyalar eşyalar üzerine üzerine işlenebilir? işlenebilir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 5. Lefkara 5. Lefkara işi gibi işi gibi Kıbrıs'a Kıbrıs'a özgü özgü el sanatlarından el sanatlarından iki tanesinin iki tanesinin adını adını yazınız. yazınız. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

Türkçe Türkçe 4 4

109 109

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 3 3 Aşağıda Aşağıda verilen verilen cümlelere cümlelere uygun uygun sorular sorular yazalım. yazalım. 1) ......................................................................................................... 1) ......................................................................................................... ............................................................................................................. ............................................................................................................. ............................................................................................................. ............................................................................................................. Lefkara Lefkara işinin işinin tarihi tarihi yaklaşık yaklaşık Yedinci Yedinci Yüzyıl Yüzyıl öncesine öncesine dayanmaktadır. dayanmaktadır. 2) ......................................................................................................... 2) ......................................................................................................... ............................................................................................................. ............................................................................................................. ............................................................................................................. ............................................................................................................. Venedikli Venedikli asiller, asiller, Kıbrıs'a Kıbrıs'a tatiltatil amaçlı amaçlı sık sık sık gelirlerdi. sık gelirlerdi. 3) ......................................................................................................... 3) ......................................................................................................... ............................................................................................................. ............................................................................................................. ............................................................................................................. ............................................................................................................. Leonardo Leonardo Da Vinci, Da Vinci, deredere motifli motifli masa masa örtüsünü örtüsünü satın satın almıştır. almıştır. 4) ......................................................................................................... 4) ......................................................................................................... ............................................................................................................. ............................................................................................................. ............................................................................................................. ............................................................................................................. Lefkara Lefkara işi, genelde işi, genelde beyaz beyaz veya veya ekruekru yeşilyeşil renkrenk olarak olarak yapılmaktadır. yapılmaktadır. 5) ......................................................................................................... 5) ......................................................................................................... ............................................................................................................. ............................................................................................................. ............................................................................................................. ............................................................................................................. Lefkara Lefkara işi; işi; tepsi, tepsi, masa masa örtüsü, örtüsü, tablo, tablo, çanta, çanta, kıyafet kıyafetsatan satan her her yerde yerde bulunmaktadır. bulunmaktadır.

110 110

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 4 4 Kıbrıs'ta Kıbrıs'ta yapılan yapılan el sanatlarından el sanatlarından “Sini, “Sini, sesta, sesta, kalbur, kalbur, hasır, hasır, hasır hasır sandalye, sandalye, sepet, sepet, yemeni, yemeni, ipek ipek işi…” işi…” birini birini seçelim seçelim ve ve bu bu sanatı sanatı araştırıp, araştırıp, resmi resmi ile birlikte ile birlikte tanıtalım. tanıtalım.

........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................ .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. ..............................................................................................

Türkçe Türkçe 4 4

111 111

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 5 5 LEFKARA LEFKARA İŞİİŞİ Aşağıda Aşağıda cevapları cevapları verilen verilen Kıbrıs'la Kıbrıs'la ilgiliilgili bulmacanın bulmacanın sorularını sorularını yazınız. yazınız.

1

D

L

1

A

LE EF

FK KO OŞ ŞA A D D

D

2

B B

2

112 112

C

C C

Z Z

A A

C

P P

4

B

İN N

R R

Ş Ş

4

B

Y YA AS SE EM Mİ

E E

A A

A

3

3

C CE EV Vİ

R R

Y Y

M M

T T

A A

İ

İZ ZM MA AC CU UN NU U

İ

A AK KD DE EN Nİ

İZ Z

A ............................................. A .............................................

1

1 ............................................. .............................................

B ............................................. B .............................................

2

2 ............................................. .............................................

C ............................................. C .............................................

3

............................................. 3 .............................................

D ............................................. D .............................................

4

............................................. 4 .............................................

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

DİLBİLGİSİ DİLBİLGİSİ 11 11 SESLİ SESLİ HARFLERLE HARFLERLE İLGİLİ İLGİLİ KURALLAR KURALLAR 1- Sertleşme 1- Sertleşme (Benzeşme): (Benzeşme): Bir Bir sözcük sözcük sertsert sessiz sessiz bir bir harfle harfle (F-S-Ş-H-P-Ç-T-K (F-S-Ş-H-P-Ç-T-K = FISTIKÇI = FISTIKÇI ŞAHAP) ŞAHAP) bitmişse bitmişse ve bu ve sözcüğe bu sözcüğe yumuşak yumuşak ünsüzlerden ünsüzlerden “C – “CD––DG” – harflerinden G” harflerinden biribiri ile başlayan ile başlayan bir ek birgetirilmişse ek getirilmişse bu ekin bu ekin ilk harfindeki: ilk harfindeki: C =CÇ= Ç D =DT= T G =GK'ye = K'ye dönüşür. dönüşür. Bu Bu olaya olaya Sertleşme Sertleşme (Benzeşme) (Benzeşme) denir. denir. F

F

H H S S Ş Ş P P Ç Ç

C C

Ç Ç

D D

T T

G G

K K

T T K K ***Sertleşme, ***Sertleşme, sözcüğe sözcüğe gelen gelen ekinekin ilk ilk harfinde harfinde meydana meydana gelir. gelir. Örnek: Örnek: “c”“c” ile ile başlayan başlayan ekler: ekler:“d”“d” ile ile başlayan başlayan ekler ekler“g”“g” ile ile başlayan başlayan ekler: ekler: çiçek çiçek + ci+=ciçiçekçi = çiçekçi

bakbak + dı+=dıbaktı = baktı

keskes + gin + gin = keskin = keskin

Türk Türk + ce += ceTürkçe = Türkçe

tabak tabak + da += databakta = tabakta

et +etgi+=gietki = etki

Hesap Hesap + cık + cık = hesapçık = hesapçık sabah sabah + dan + dan = sabahtan = sabahtan kıs kıs + gaç + gaç = kıskaç = kıskaç

***Sonu ***Sonu “p, “p, ç, t,ç,k”t,ile k”biten ile biten sayısayı okunuşlarından okunuşlarından sonra sonra gelen gelen “- de “- /de da” /- da” veya veya “- “denden / -/ dan” - dan” ekleri ekleri de de benzeşmeye benzeşmeye uğrayarak uğrayarak “- “te te /- /ta ta ” veya ” veya “- ten “- ten /- tan” /- tan” şekline şekline dönüşür. dönüşür. Örnek: Örnek: beşbeş + de += debeşte = beşte

1955'den 1955'den = 1955'ten = 1955'ten

Türkçe Türkçe 4 4

113 113

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

2- Ünsüz 2- Ünsüz Yumuşaması Yumuşaması (Yumuşama): (Yumuşama): Bir sözcük, Bir sözcük, sertsert sessiz sessiz harflerden harflerden olan olan “P – “PÇ––ÇT––TK– K (TOPUKÇU)” (TOPUKÇU)” ünsüzlerinden ünsüzlerinden biribiri ile bitmişse ile bitmişse ve bu ve bu sözcüğe sözcüğe ünlü ünlü ile başlayan ile başlayan bir bir ek getirilirse ek getirilirse ünlü ünlü harfharf bu harfleri bu harfleri yumuşatır yumuşatır ve ve P =PB= B Ç =ÇC= C T =TD= D K =KG=/GĞ'ye / Ğ'ye (CADI (CADI GİBİ) GİBİ) dönüşür. dönüşür. Bu Bu olaya olaya Ünsüz Ünsüz Yumuşaması Yumuşaması (Yumuşama) (Yumuşama) denir. denir. P P

B B

Ç Ç

Ünlü Ünlü (sesli) (sesli) harfle harfle başlayan başlayan bir ek bir ek

T T K K

C C D D G/ĞG/Ğ

***Yumuşama ***Yumuşama sözcüğün sözcüğün sonson harfinde harfinde meydana meydana gelir. gelir. Örnek: Örnek: kitap kitap + ın+=ınkitabın = kitabın ağaç ağaç + a+=aağaca = ağaca renk renk + in+=inrengin = rengin kağıt kağıt + ı+ = ıkağıdı = kağıdı ***Yumuşamanın ***Yumuşamanın olamayacağı olamayacağı durumlar: durumlar: 1- Tek 1- Tek heceli heceli bazı bazı sözcükler sözcükler bu bu kurala kurala uymayabilir. uymayabilir. Örnek: Örnek:

OO

toptop + u+=utobu = tobu

toptop + u+=utopu = topu

koçkoç + u+=ukocu = kocu

koçkoç + u+=ukoçu = koçu

PP

2- Yabancı 2- Yabancı sözcüklerden sözcüklerden dilimize dilimize geçmiş geçmiş bazı bazı sözcükler sözcükler bu bu kurala kurala uymayabilir. uymayabilir. Örnek: Örnek: millet millet + i+ = imilledi = milledi

OO

hukuk hukuk + u+=uhukuğu = hukuğu

millet millet + i+ = imilleti = milleti

3- Özel 3- Özel isimler isimler bu bu kurala kurala uymaz. uymaz. Örnek: Örnek: Ahmet Ahmet + i+ = iAhmed'i = Ahmed'i İpek İpek + e+=eİpeğ'e = İpeğ'e

114 114

OO

Türkçe Türkçe 4 4

PP

hukuk hukuk + u+=uhukuku = hukuku

PP

Ahmet Ahmet + i+ = iAhmet'i = Ahmet'i İpek İpek + e+=eİpek'e = İpek'e

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ALIŞTIRMA ALIŞTIRMA -11-11 1- Aşağıdaki 1- Aşağıdaki sözcüklere sözcüklere verilen verilen ekleri ekleri sözcüklerle sözcüklerle birlikte birlikte tekrar tekrar yazalım. yazalım. Çalış Çalış -gan: -gan: ................................. .................................Basket Basket -ci:-ci: ................................... ................................... SütSüt -de: -de: ..................................... .....................................GüçGüç -den: -den: ..................................... ..................................... SertSert -ce:-ce: .................................... ....................................BaşBaş -gan: -gan: ...................................... ...................................... IşıkIşık -da:..................................... -da:.....................................Dost Dost -dan: -dan: ................................... ................................... Kitap Kitap -cı:-cı: ................................... ...................................Simit Simit -ci:-ci: ..................................... .....................................

2- Aşağıdaki 2- Aşağıdaki kelimelere kelimelere ünlü ünlü harf harf ekleyerek ekleyerek yeniden yeniden yazalım. yazalım.

Kelime Kelime

Ünlü Ünlü Ýle Ýle Baþlayan Baþlayan Ek Ek Kelime Kelime Gelince Gelince

toprak toprak

ayak ayak

yaprak yaprak

amaç amaç

araçaraç

yamaç yamaç

gereç gereç

atakatak

havuç havuç

kitap kitap

azap azap

armut armut

kasap kasap

yatak yatak

Murat Murat

umut umut

buket buket

Nihat Nihat

Türkçe Türkçe 4 4

Ünlü Ünlü Ýle Ýle Baþlayan Baþlayan Ek Ek Gelince Gelince

115 115

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

3- Aşağıdaki 3- Aşağıdaki kelimelerde kelimelerde yumuşamaya yumuşamaya uğrayanların uğrayanların yanındaki yanındaki kutuya kutuya “ +“”+koyalım. ” koyalım. kazağı kazağı ££ okulu okulu ££ denizi denizi ££ kaleme kaleme ££ sepeti sepeti ££ toptan toptan ££ ayağı ayağı ££

sevince sevince ££ gezici gezici ££ kitabı kitabı ££ kağıda kağıda ££ çiçeği çiçeği ££ topacı topacı ££ balonu balonu ££

çocuğu çocuğu ££ zili zili ££ Mehmet'i Mehmet'i ££ ağaca ağaca ££ dolabı dolabı ££ küpeyi küpeyi ££ çardağa çardağa ££

4- Aşağıdaki 4- Aşağıdaki soruların soruların doğru doğru cevaplarını cevaplarını bulup bulup işaretleyelim. işaretleyelim. 1- “Gençliğin 1- “Gençliğin kıymeti kıymeti ihtiyarlıkta ihtiyarlıkta bilinir.” bilinir.” atasözündeki atasözündeki sözcüklerin sözcüklerin hangisinde hangisinde sert sert ünsüz ünsüz yoktur? yoktur? A) Kıymeti A) Kıymeti B) Bilinir B) Bilinir

C) Gençliğin C) Gençliğin D) İhtiyarlıkta D) İhtiyarlıkta

2- Aşağıdaki 2- Aşağıdaki cümlelerin cümlelerin hangisinde hangisinde sert sert ünsüzlerin ünsüzlerin tamamı tamamı vardır? vardır? A) Çiftçi A) Çiftçi Hasan, Hasan, komşusuna komşusuna borç borç para para verdi. verdi. B) Komşu, B) Komşu, borcunu borcunu harman harman sonunda sonunda ödeyecek. ödeyecek. C) Komşu C) Komşu komşuya komşuya herher zaman zaman muhtaçtır. muhtaçtır. D) Büyükler, D) Büyükler, “ev“ev alma alma komşu komşu al.”al.” derler. derler. 3- 3Aşağıdaki Aşağıdaki tümcelerin tümcelerin hangisinde hangisinde altıaltı çizili çizili sözcük sözcük , ünlü , ünlü ile ile başlayan başlayan bir bir ek aldığında ek aldığında sonson harfi harfi değişmez? değişmez? A) Dört A) Dört simit simit aldık. aldık.

B) Bana B) Bana mektup mektup yaz.yaz.

C) Evden C) Evden uzak uzak yerlere yerlere gitme. gitme.D) Ormanda D) Ormanda ateş ateş yakma. yakma. 4- Aşağıdaki 4- Aşağıdaki tümcelerin tümcelerin hangisinde hangisinde ünsüz ünsüz yumuşaması yumuşaması olan olan sözcük sözcük vardır? vardır? A) Dolabını A) Dolabını düzenli düzenli tutmalısın. tutmalısın. B) Tatilinizi B) Tatilinizi nerede nerede geçireceksiniz? geçireceksiniz? C) Yarın C) Yarın Ankara'ya Ankara'ya uçacaklar. uçacaklar. D) Zeynep'in D) Zeynep'in yaşyaş gününe gününe gelecek gelecek misin? misin?

116 116

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

5- “Baklavadan, 5- “Baklavadan, kurabiyeden kurabiyeden ve börekten ve börekten birer birer kilokilo aldık.” aldık.” tümcesinde tümcesinde hangi hangi sözcükte sözcükte ünsüz ünsüz benzeşmesi benzeşmesi vardır? vardır? A) Börekten A) Börekten

B) Baklavadan B) Baklavadan

C) Kurabiyeden C) Kurabiyeden

D) Kilo D) Kilo

6- 6Aşağıdaki Aşağıdaki tümcelerin tümcelerin hangisinde, hangisinde, ünlü ünlü düşmesi düşmesi olan olan sözcük sözcük yoktur? yoktur? A) Arda'nın A) Arda'nın karnı karnı acıkmış. acıkmış. B) Futbolcular B) Futbolcular çokçok yoruldu. yoruldu. C) Babasının C) Babasının boynuna boynuna sarıldı. sarıldı. D) Elini D) Elini göğsüne göğsüne koydu. koydu. 7- Aşağıdaki 7- Aşağıdaki kelimelerden kelimelerden hangisinde hangisinde hece hece düşmesi düşmesi yoktur? yoktur? A) Ümidini A) Ümidini B) Ömrünü B) Ömrünü C ) CBurnu ) Burnu

D) Emrini D) Emrini

8- 8Aşağıdaki Aşağıdaki tümcelerden tümcelerden hangisinde hangisinde altıaltı çizili çizili sözcükte sözcükte ünsüz ünsüz yumuşaması yumuşaması vardır? vardır? A) Çok A) Çok yazmaktan yazmaktan parmaklarım parmaklarım ağrıdı. ağrıdı. B) Çocukluk B) Çocukluk çağı, çağı, hayatımızın hayatımızın en güzel en güzel dönemidir. dönemidir. C) Balıkçılar, C) Balıkçılar, sabah sabah erkenden erkenden balığa balığa çıktılar. çıktılar. D) Oğluma D) Oğluma çokçok güzel güzel bir bir kitap kitap aldım. aldım. 9- Aşağıdaki 9- Aşağıdaki tümcelerin tümcelerin hangisinde hangisinde ünsüz ünsüz benzeşmesi benzeşmesi vardır? vardır? A) Niçin A) Niçin bizimle bizimle gelmediniz? gelmediniz? B) Sizi B) Sizi dündün akşam akşam çokçok bekledik. bekledik. C) Yaptıklarından C) Yaptıklarından hangisini hangisini beğendiniz. beğendiniz. D) Bana D) Bana kararınızı kararınızı erken erken söyleyiniz. söyleyiniz.

Türkçe Türkçe 4 4

117 117

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

SERBEST SERBEST

İNSAN İNSAN HAKLARI HAKLARI VEVE DEMOKRASİ DEMOKRASİ HAFTASI HAFTASI (10 (10 Aralık Aralık Gününü Gününü İçine İçine Alan Alan Hafta) Hafta)

HerHer insan insan bazıbazı temel temel haklara haklara sahip sahip olarak olarak doğar, doğar, insan insan hakları, hakları, kişinin kişinin insan insan olarak olarak doğmasından doğmasından kaynaklanan kaynaklanan temel temel haklarıdır. haklarıdır. Bu Bu haklar haklar hiç hiç kimse kimse tarafından tarafından kısıtlanamaz, kısıtlanamaz, başkasına başkasına devredilemez devredilemez ve ve engellenemez. engellenemez. İnsan İnsan haklarının haklarının olmadığı olmadığı bir bir dünyada, dünyada, kişilerin kişilerin insan insan olarak olarak onurlarıyla onurlarıyla yaşamaları yaşamaları olanaksızdır. olanaksızdır. İnsan İnsan hakları, hakları, toplumda toplumda özgürlük, özgürlük, adalet, adalet, barış barış ve demokrasinin ve demokrasinin temelidir. temelidir. İnsan İnsan hakları hakları tarih tarih içerisindeki içerisindeki gelişimini gelişimini özgürlük, özgürlük, demokrasi, demokrasi, eşitlik eşitlik içiniçin yapılan yapılan mücadelelerle mücadelelerle olgunlaştırmıştır. olgunlaştırmıştır. İnsanların İnsanların eşitlik eşitlik ve ve özgürlük özgürlük içiniçin yaptıkları yaptıkları mücadeleler mücadeleler geçmiş geçmiş yüzyıllara yüzyıllara dayanır. dayanır. Önceleri Önceleri köle-efendi köle-efendi ayırımıyla ayırımıyla başlanan başlanan bu bu mücadele, mücadele, 1789 1789 “Fransız “Fransız İhtilali” İhtilali” ile Avrupa'da ile Avrupa'da devam devam etmiş etmiş ve uluslararası ve uluslararası bir boyut bir boyut kazanmıştır. kazanmıştır. Geçmiş Geçmiş yüzyıllarda yüzyıllarda insanların insanların eşiteşit olmaları olmaları gerektiği gerektiği düşünülmezdi. düşünülmezdi. Toplumda Toplumda insanlar insanlar uluslarına, uluslarına, dillerine, dillerine, renklerine renklerine veya veya dinlerine dinlerine göre göre sınıflara sınıflara ayrılırlardı. ayrılırlardı. BazıBazı insanlar insanlar köleköle olarak olarak açlık açlık ve ve yoksulluk yoksulluk içerisinde içerisinde yaşarlardı, yaşarlardı, Kölelerin Kölelerin hiçbir hiçbir hakları hakları yoktu yoktu ve köleler, ve köleler, sahiplerinin sahiplerinin istedikleri istedikleri işleri işleri yaparlardı. yaparlardı. Sahipleri Sahipleri onları onları döver, döver, kırbaçlar, kırbaçlar, alır,alır, satardı. satardı. Kölelerin Kölelerin yaşam yaşam hakları hakları bilebile sahiplerinin sahiplerinin elindeydi. elindeydi.

118 118

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

Fransız Fransız İhtilali'nden İhtilali'nden sonra, sonra, 19.19. yüzyılda yüzyılda özgürlük özgürlük ve eşitlik ve eşitlik fikirleri fikirleri dünyada dünyada yayılmaya yayılmaya başladı. başladı. Birçok Birçok Avrupa Avrupa ülkesi, ülkesi, insanlar insanlar arasında arasında ırk ırk ve din ve din ayrımına ayrımına sonson verilmesine verilmesine ve ve ülkelerdeki ülkelerdeki azınlıkların azınlıkların haklarının haklarının korunmasına korunmasına ilişkin ilişkin çalışmalar çalışmalar başlatarak başlatarak bazıbazı kararlar kararlar aldılar. aldılar. Birçok Birçok devlet devlet bu bu hakları hakları tanıdı tanıdı ve ve anayasalarında anayasalarında bu bu haklara haklara yeryer verdi. verdi. Bunun Bunun üzerine üzerine devletler, devletler, karşılıklı karşılıklı sorunlarını sorunlarını savaşmadan savaşmadan çözebilmek çözebilmek içiniçin 1945’te 1945’te “Birleşmiş “Birleşmiş Milletler Milletler Örgütü”nü Örgütü”nü kurdular. kurdular. Birleşmiş Birleşmiş Milletler Milletler Örgütü, Örgütü, insan insan temel temel hakhak ve özgürlüklerine ve özgürlüklerine önem önem vererek vererek örgütün örgütün temel temel hedefini hedefini bu amaçların bu amaçların gerçekleştirilmesi gerçekleştirilmesi olarak olarak saptadı. saptadı.

Birleşmiş Birleşmiş Milletler Milletler Genel Genel Kurulu, Kurulu, 10 10 Aralık Aralık 1948'de 1948'de yayınladığı yayınladığı “İnsan “İnsan Hakları Hakları Evrensel Evrensel Bildirgesi” Bildirgesi” ile, ile, herher insanın insanın doğduğu doğduğu andan andan itibaren itibaren bazıbazı haklarının haklarının olduğunu, olduğunu, bu bu hakların hakların kullanılmasının kullanılmasının engellenemeyeceğini engellenemeyeceğini ve ve bu bu haklara haklara saygı saygı gösterilmesi gösterilmesi gerektiğini gerektiğini dünyaya dünyaya ilanilan etti. etti. Bu Bu amaçlar amaçlar doğrultusunda doğrultusunda 10 Aralık 10 Aralık gününü gününü içine içine alan alan hafta hafta “İnsan “İnsan Hakları Hakları ve Demokrasi ve Demokrasi Haftası” Haftası” olarak olarak ilanilan edildi edildi ve her ve her yıl kutlanmaya yıl kutlanmaya başlandı. başlandı.

Türkçe Türkçe 4 4

119 119

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

VUNİ VUNİ SARAYI SARAYI HAZIRLIK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ÇALIŞMALARI Aşağıdaki Aşağıdaki soruları soruları sözlü sözlü olarak olarak yanıtlayalım, yanıtlayalım, tartışalım. tartışalım. 1) Vuni 1) Vuni Sarayı Sarayı nerededir? nerededir? Ziyaret Ziyaret ettiniz ettiniz mi?mi? 2) Ülkemizde 2) Ülkemizde ziyaret ziyaret ettiğiniz ettiğiniz tarihi tarihi yerler yerler varvar mı?mı? Bunlar Bunlar nelerdir? nelerdir? BİLİNMEYEN BİLİNMEYEN SÖZCÜK SÖZCÜK VE VE SÖZCÜK SÖZCÜK GRUPLARI GRUPLARI Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarının gruplarının anlamlarını anlamlarını araştırıp araştırıp bulalım. bulalım. antik: antik: ................................................................................................ ................................................................................................ ......................................................................................................... ......................................................................................................... tapınak: tapınak: ............................................................................................. ............................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... sarnıç: sarnıç: ............................................................................................... ............................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... amfora: amfora: ............................................................................................. ............................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... erzak: erzak: ............................................................................................... ............................................................................................... ......................................................................................................... .........................................................................................................

ARAŞTIRALIM ARAŞTIRALIM

Yandaki Yandaki resim resim hangi hangi kültürel kültürel yapımızı yapımızı yansıtmaktadır? yansıtmaktadır? Bu Bu yapının yapının ne zaman ne zaman ve ve kimler kimler tarafından tarafından yapıldığını yapıldığını araştıralım. araştıralım.

120 120

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

VUNİ VUNİ SARAYI SARAYI Vuni Vuni Sarayı, Sarayı, Kıbrıs'ta Kıbrıs'ta antik antik bir bir saray saray ve yerleşim ve yerleşim yeridir. yeridir. Tarihi Tarihi MÖMÖ (Milattan (Milattan Önce) Önce) 500500 yılına yılına dayanmaktadır. dayanmaktadır. Saray, Saray, Kıbrıs'ta Kıbrıs'ta Pers Pers egemenliğine egemenliğine karşı karşı ayaklanmaların ayaklanmaların olduğu olduğu bir bir dönemde, dönemde, Lefke’ye Lefke’ye yaklaşık yaklaşık 6 km 6 km uzakta uzakta bulunan bulunan oldukça oldukça yüksek yüksek bir tepe bir tepe üzerine üzerine kurulmuştu kurulmuştu ve etrafı ve etrafı surlarla surlarla çevriliydi. çevriliydi. Sarayın Sarayın inşası inşası dörtdört yılda yılda tamamlanmış tamamlanmış olup olup 137137 odası odası bulunmaktadır. bulunmaktadır. İlk İlk zamanlar zamanlar yapının yapının üç üç anaana bölümü bölümü vardı. vardı. Bunlar Bunlar en en tepede tepede bulunan bulunan Athena Athena Tapınağı, Tapınağı, tapınağın tapınağın hemen hemen altında altında bulunan bulunan saray saray ve diğer ve diğer tapınaklar, tapınaklar, bunların bunların da aşağısında da aşağısında yeryer alan alan evlerdi. evlerdi. Bu üç Bu bölüm, üç bölüm, tepeden tepeden denize denize doğru doğru eğimli eğimli olan olan üç farklı üç farklı teras teras üzerine üzerine kurulmuştu. kurulmuştu. Atinalı Atinalı general general Kimon'un Kimon'un sarayın sarayın bulunduğu bulunduğu bölgeyi bölgeyi ele ele geçirmesi geçirmesi üzerine üzerine Yunan Yunan mimarisi mimarisi özelliklerinin özelliklerinin görüldüğü görüldüğü bir bir mimari mimari değişimden değişimden geçti. geçti. Perslerle Perslerle anlaşma anlaşma yapan yapan SoliSoli Krallığı, Krallığı, siyasi siyasi gücünü gücünü yeniden yeniden kazanınca kazanınca Yunan Yunan egemenliğinde egemenliğinde bulunan bulunan ve kendini ve kendini sürekli sürekli tehdit tehdit eden eden Vuni'ye Vuni'ye girdi girdi ve şehri ve şehri yaktı. yaktı. Şehir Şehir tamamen tamamen harap harap oldu oldu ve bir ve daha bir daha inşainşa edilmedi. edilmedi. Sarayda, Sarayda, kuyulardan kuyulardan gelen gelen suyun suyun sıcak sıcak su su sistemiyle sistemiyle ısıtıldığı ısıtıldığı hamamlar hamamlar bulunmaktaydı. bulunmaktaydı. Sarayın Sarayın su ihtiyacı su ihtiyacı içiniçin kayalara kayalara oyulmuş oyulmuş sarnıçlarda sarnıçlarda biriken biriken yağmur yağmur suları suları kullanılmaktaydı. kullanılmaktaydı. Erzakların Erzakların depolandığı depolandığı bazıbazı odaların odaların içlerinde içlerinde amforaların amforaların oturtulduğu oturtulduğu çukurlar çukurlar göze göze çarpmaktadır. çarpmaktadır. Sarayın Sarayın merkezinde merkezinde sütunlarla sütunlarla çevrelenmiş çevrelenmiş bir bir avluavlu vardı, vardı, oturma oturma odaları odaları bunun bunun etrafındaydı. etrafındaydı. Saraydan Saraydan başlayan başlayan “Kral “Kral Yolu” Yolu” adlıadlı bir bir yol,yol, şehrin şehrin aşağılarına aşağılarına gitmekteydi. gitmekteydi. DikDik ve ve virajlı virajlı asfalt asfalt bir bir yolla yolla çıkılan çıkılan saray, saray, günümüzde günümüzde açıkaçık hava hava müzesi müzesi olarak olarak ziyaret ziyaret edilmektedir. edilmektedir. Vuni, Vuni, 1927-1931 1927-1931 yılları yılları arasında arasında İsveç İsveç Kıbrıs Kıbrıs Keşif Keşif Gezisi Gezisi ekibi ekibi tarafından tarafından kazılmıştır. kazılmıştır. Yapılan Yapılan kazılarda kazılarda pişmiş pişmiş topraktan topraktan yapılmış yapılmış ve sarayın ve sarayın ortadan ortadan kalktığı kalktığı yangında yangında siyahlaşmış siyahlaşmış testi testi içinde içinde “Vouni “Vouni Hazinesi” Hazinesi” olarak olarak adlandırılan adlandırılan eşyalar eşyalar bulunmuştur. bulunmuştur. Bunlar Bunlar arasında; arasında; altın altın ve gümüş ve gümüş bilezikler, bilezikler, işlemeli işlemeli gümüş gümüş kupalar, kupalar, yüzlerce yüzlerce madeni madeni para para vardır. vardır. Yeşilırmak Yeşilırmak yönünde yönünde bulunan bulunan ve “Limnidi ve “Limnidi Adası” Adası” diyediye anılan anılan küçük küçük ve ve dik dik adaada buradan buradan çokçok güzel güzel görünmektedir. görünmektedir. Ayrıca Ayrıca Athena Athena Tapınağı'nın Tapınağı'nın izlerini izlerini görmeden görmeden Vuni Vuni Sarayı'ndan Sarayı'ndan ayrılmamak ayrılmamak gerekir. gerekir.

Türkçe Türkçe 4 4

121 121

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 1 1 Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarını gruplarını cümle cümle içerisinde içerisinde kullanalım. kullanalım. antik: antik: ........................................................................................................ ........................................................................................................ ................................................................................................................. ................................................................................................................. tapınak: tapınak: ..................................................................................................... ..................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. sarnıç: sarnıç: ....................................................................................................... ....................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. amfora: amfora: ..................................................................................................... ..................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. erzak: erzak: ........................................................................................................ ........................................................................................................ ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 2 2 Aşağıda Aşağıda verilen verilen soruları soruları parçaya parçaya göre göre yanıtlayalım. yanıtlayalım. 1. Vuni 1. Vuni Sarayı, Sarayı, hangi hangi bölgede bölgede yer yer almaktadır? almaktadır? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 2. Vuni 2. Vuni Sarayı'ndaki Sarayı'ndaki üç bölüm üç bölüm hakkında hakkında bilgibilgi veriniz. veriniz. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 3. Vuni 3. Vuni Sarayı Sarayı günümüzde günümüzde nasıl nasıl kullanılmaktadır? kullanılmaktadır? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 4. 1927-1931 4. 1927-1931 yılları yılları arasında arasında gerçekleştirilen gerçekleştirilen kazılar kazılar sonucunda, sonucunda, VuniVuni Hazinesi Hazinesi bulunmuştur. bulunmuştur. VuniVuni Hazinesi'nde Hazinesi'nde neler neler vardır? vardır? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 5. Ülkemizde 5. Ülkemizde bulunan bulunan VuniVuni Sarayı Sarayı gibigibi diğer diğer tarihi tarihi yerlere yerlere bir örnek bir örnek veriniz. veriniz. Bir ülkede Bir ülkede bulunan bulunan tarihi tarihi yerler yerler neden neden önemlidir? önemlidir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

122 122

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 3 3 Aşağıda Aşağıda parçayla parçayla ilgili ilgili olarak olarak verilen verilen cümlelerin cümlelerin önüne önüne doğru doğru iseise “D”, “D”, yanlış yanlış iseise “Y”“Y” harfi harfi koyalım. koyalım. ........... ........... VuniVuni Sarayı, Sarayı, Kıbrıs'ta Kıbrıs'ta antik antik bir saray bir saray ve yerleşim ve yerleşim yeridir. yeridir. ........... ........... VuniVuni Sarayı, Sarayı, Lefke Lefke ile ile Gemikonağı Gemikonağı arasında arasında yüksek yüksek bir bir tepetepe üzerine üzerine kurulmuştur. kurulmuştur. ........... ........... VuniVuni Sarayı’nın Sarayı’nın yoluyolu dik dik ve virajlıdır. ve virajlıdır. ........... ........... VuniVuni Sarayı’nın Sarayı’nın hamamlarındaki hamamlarındaki su, su, sıcak sıcak su sistemiyle su sistemiyle ısıtılırdı. ısıtılırdı. ........... ........... VuniVuni Sarayı’nın Sarayı’nın yüzyüz otuzotuz beşbeş odası odası vardı. vardı. ........... ........... VuniVuni Sarayı’nın Sarayı’nın on üç on ana üç ana bölümü bölümü vardı. vardı. ........... ........... “Vouni “Vouni Hazinesi” Hazinesi” içerisinde içerisinde altınaltın ve gümüş ve gümüş bilezikler bilezikler de vardı. de vardı. ........... ........... VuniVuni Sarayı, Sarayı, günümüzde günümüzde açıkaçık hava hava müzesi müzesi olarak olarak ziyaret ziyaret edilmektedir. edilmektedir.

ETKİNLİK ETKİNLİK 4 4 Aşağıdaki Aşağıdaki tarihi tarihi yerleri, yerleri, bulundukları bulundukları bölge bölge ya ya da da şehirlerle şehirlerle aynı aynı renge renge boyayalım. boyayalım. Apostolos Apostolos Andreas Andreas Manastý Manastý rý rý

Namý Namý k Kemal k Kemal Zindaný Zindaný

Kumarcý Kumarcý lar Haný lar Haný

Büyük Büyük Hamam Hamam

St. St. Mamas Mamas Kilisesi Kilisesi

Gazimaðusa Gazimaðusa

BatýBatý k Gemi k Gemi Müzesi Müzesi

Karpaz Karpaz

Karmi Karmi

Güzelyurt Güzelyurt

Bellapais Bellapais Manastý Manastý rý rý

SoliSoli Bazilikasý Bazilikasý

Kantara Kantara Kalesi Kalesi

Lefkoºa Lefkoºa

Girne Girne

Ýskele Ýskele

Bufavento Bufavento Kalesi Kalesi

Venedik Venedik Sütunu Sütunu

Türkçe Türkçe 4 4

123 123

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 5 5 Nedime, Nedime, Ahmet, Ahmet, Orçun Orçun ve Fatma ve Fatma tatillerini tatillerini farklı farklı yerlerde yerlerde geçirmek geçirmek istiyorlar. istiyorlar. Verilen Verilen ipuçlarını ipuçlarını okuyarak okuyarak tatilde tatilde kimin kimin nereye nereye gitmek gitmek istediğini istediğini bulalım. bulalım. İPUÇLARI İPUÇLARI : : Ÿ

Nedime, Ÿ Nedime, Güzelyurt Güzelyurt ya da ya Girne'ye da Girne'ye gitmeyecek. gitmeyecek.

Ÿ

Orçun Ÿ Orçun ya da ya Ahmet da Ahmet Güzelyurt'a Güzelyurt'a gidecek. gidecek.

Ÿ

Ahmet, Ÿ Ahmet, Güzelyurt Güzelyurt ve Karpaz'a ve Karpaz'a gitmeyecek. gitmeyecek.

Ÿ

Eğer Ÿ Eğer Ahmet Ahmet Gazimağusa'ya Gazimağusa'ya gidecekse, gidecekse, Nedime Nedime Karpaz'a Karpaz'a gidecek. gidecek.

Ÿ

Fatma, Ÿ Fatma, Girne'ye Girne'ye gidecekse, gidecekse, Nedime Nedime Gazimağusa'ya Gazimağusa'ya gitmeyecek. gitmeyecek.

Gazimağusa Gazimağusa Güzelyurt Güzelyurt Nedime Nedime Fatma Fatma Ahmet Ahmet Orçun Orçun

124 124

Türkçe Türkçe 4 4

Karpaz Karpaz

Girne Girne

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 6 6 VUNİ VUNİ SARAYI SARAYI Kıbrıs'ta Kıbrıs'ta bazıbazı eskieski yapılarla yapılarla ilgiliilgili bilgilere bilgilere ulaşmak ulaşmak kolay kolay değil. değil. Mert, Mert, araştırmaları araştırmaları sonucunda sonucunda Tuncer Tuncer Bağışkan Bağışkan adlıadlı araştırmacının araştırmacının Büyük Büyük Han'la Han'la ilgiliilgili yazısına yazısına ulaşmış. ulaşmış. Ancak Ancak bu yazıda bu yazıda paragraflar paragraflar yerli yerli yerinde yerinde değil. değil. Doğru Doğru sırayı sırayı bulması bulması içiniçin Mert'e Mert'e yardım yardım eder eder misin? misin? Sağdaki Sağdaki kutulara kutulara paragrafın paragrafın hangi hangi sırada sırada olduğunu olduğunu belirtmek belirtmek içiniçin 1, 2, 1,32, ve34. veyazınız. 4. yazınız.

Nihayet Nihayet EskiEski Eserler Eserler ve Müzeler ve Müzeler Dairesi Dairesi Müdürlüğü Müdürlüğü ile Vakıflar ile Vakıflar İdaresi'nin İdaresi'nin işbirliğiyle işbirliğiyle 1982 1982 yılında yılında restorasyonuna restorasyonuna başlanmıştır. başlanmıştır. Ancak Ancak malimali yetmezlik yetmezlik nedeniyle nedeniyle bellibelli bir bir süresüre durdurulan durdurulan restorasyon restorasyon çalışmaları, çalışmaları, yurtyurt dışından dışından sağlanan sağlanan malimali katkılarla katkılarla sürdürülmüştür. sürdürülmüştür. İlerleyen İlerleyen yıllarda yıllarda malimali katkı katkı sağlanamadığından sağlanamadığından restorasyon restorasyon çalışmaları çalışmaları tatiltatil edilmiştir. edilmiştir. Ancak Ancak 1995 1995 yılından yılından itibaren itibaren sağlanan sağlanan malimali katkılarla katkılarla restorasyon restorasyon çalışmalarına çalışmalarına yeniden yeniden başlanmıştır. başlanmıştır. Restorasyonun Restorasyonun ilk etabı ilk etabı tamamlandığında, tamamlandığında, 27 Ekim 27 Ekim 2000 2000 tarihinde, tarihinde, resmi resmi bir törenle bir törenle açılışı açılışı yapılırken, yapılırken, geriye geriye kalan kalan bölüm bölüm ise 2002 ise 2002 yılında yılında tamamlanmıştır. tamamlanmıştır. Bugün Bugün Büyük Büyük Han'da Han'da Kıbrıs'a Kıbrıs'a özgüözgü el sanatları el sanatları üretilip üretilip satılmaktadır. satılmaktadır.

Hanın Hanın kullanımı kullanımı ile ilgili ile ilgili bilgilerin bilgilerin büyük büyük bir bölümü bir bölümü arşivarşiv belgelerine belgelerine dayanmaktadır. dayanmaktadır. İngiliz İngiliz döneminde döneminde hapishane hapishane ile Zaptiye ile Zaptiye (Polis) (Polis) Merkezi Merkezi olarak olarak kullanılabilmesi kullanılabilmesi için için 1878 1878 yılında yılında restore restore edilmiş edilmiş ve bu ve bu amaçla amaçla Evkaf Evkaf İdaresi İdaresi ile Hükümet ile Hükümet arasında arasında 5/11/1883 5/11/1883 tarihli tarihli bir bir sözleşme sözleşme imzalanmıştır. imzalanmıştır. İngiliz İngiliz Hükümeti Hükümeti tarafından tarafından tahliye tahliye edildiği edildiği 1903 1903 yılından yılından hemen hemen sonra, sonra, handaki handaki dükkânlar dükkânlar yolayola kadar kadar uzatılmıştır. uzatılmıştır. Yaklaşık Yaklaşık olarak olarak 1903-1946/47 1903-1946/47 yılları yılları arasında arasında han han olarak olarak kullanılmıştır. kullanılmıştır. 1946/47 1946/47 - 1962 - 1962 yılları yılları arasında arasında yoksul yoksul ailelerin ailelerin oda oda oda oda kiralayarak kiralayarak barındıkları barındıkları küçük küçük bir mahalle bir mahalle görünümündeydi. görünümündeydi.

Türkçe Türkçe 4 4

125 125

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

Sosyal Sosyal Yardım Yardım Hizmetleri Hizmetleri Müdürü'nün Müdürü'nün 16 Aralık 16 Aralık 1954 1954 tarihli tarihli yazısında, yazısında, gayri gayri sıhhisıhhi şartlara şartlara sahip sahip bir bir yer yer olarak olarak nitelendirdiği nitelendirdiği handaki handaki yaşantıdan yaşantıdan ana ana hatlarıyla hatlarıyla şu şekilde şu şekilde söz söz etmiştir: etmiştir: “63 “63 ayrı ayrı odada odada 181 181 kişiden kişiden oluşan oluşan 65 aile 65 aile yaşamaktadır. yaşamaktadır. Bu sayıda Bu sayıda insana insana servis servis veren veren bir bir tek tek tuvalet tuvalet binası binası iç avlunun iç avlunun ortasına ortasına inşainşa edilmiştir. edilmiştir. Toplam Toplam sekiz sekiz lavabosu lavabosu ve dört ve dört tuvaleti tuvaleti vardır. vardır. Hemen Hemen hemen hemen her aile, her aile, tavuk, tavuk, tavşan tavşan veyaveya domuz domuz beslemektedir beslemektedir ve bütün ve bütün bunlar bunlar çok çok sağlıksız sağlıksız bir ortam bir ortam oluşturmaktadır”. oluşturmaktadır”. Handaki Handaki sağlık sağlık sorunlarının sorunlarının artmasının artmasının yanıyanı sıra sıra binayla binayla ilgiliilgili birçok birçok statik statik sorunun sorunun da ortaya da ortaya çıkması çıkması nedeniyle nedeniyle 1961 1961 1962 1962 yılları yılları arasında arasında tahliye tahliye edilmiş, edilmiş, 1963 1963 yılının yılının başında başında ise Kıbrıs ise Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhuriyeti Antikalar Antikalar Dairesi Dairesi ile Evkaf ile Evkaf İdaresi İdaresi işbirliğiyle işbirliğiyle restore restore edilmeye edilmeye başlanmıştır. başlanmıştır. Ancak Ancak toplumlararası toplumlararası çatışmaların çatışmaların başlamasıyla başlamasıyla 1963 1963 - 1975 - 1975 yılları yılları arasında arasında Planlama Planlama İnşaat İnşaat Dairesi'ne Dairesi'ne bağlıbağlı bir depo bir depo olarak olarak kullanılmıştır. kullanılmıştır.

Lefkoşa'nın Lefkoşa'nın geleneksel geleneksel ticaret ticaret merkezlerinden merkezlerinden biri biri olanolan ve eskiden ve eskiden “Buğday “Buğday Pazarı” Pazarı” adıyla adıyla bilinen bilinen Asmaaltı Asmaaltı Meydanı'ndaki Meydanı'ndaki Büyük Büyük Han,Han, sadece sadece Lefkoşa'nın Lefkoşa'nın değil, değil, Kıbrıs'ın Kıbrıs'ın da Osmanlı da Osmanlı döneminde döneminde ilk yapılan ilk yapılan en en büyük büyük hanıhanı idi. Osmanlı idi. Osmanlı dönemine dönemine ait günümüze ait günümüze gelebilen gelebilen iki handan iki handan biri olması biri olması itibariyle itibariyle kültür kültür tarihimizde tarihimizde ayrıcalıklı ayrıcalıklı bir yeri bir yeri vardır. vardır. 157215721579 1579 yılları yılları arasında arasında yapıldığı yapıldığı tahmin tahmin edilmektedir. edilmektedir. Yapıldığı Yapıldığı dönemde dönemde “Yeni “Yeni Han”Han” adıyla adıyla bilinmesine bilinmesine karşın, karşın, özellikle özellikle Alanya'dan Alanya'dan gelen gelen tüccarların tüccarların konaklama konaklama yeri yeri olduğundan olduğundan “Alanyalılar “Alanyalılar Hanı” Hanı” adıyla adıyla da da bilinmekteydi. bilinmekteydi. Ancak Ancak 1600'lü 1600'lü yıllarda yıllarda Asmaaltı Asmaaltı Meydanı'na Meydanı'na küçük küçük ölçekli ölçekli Kumarcılar Kumarcılar Hanı'nın Hanı'nın yapılması yapılması üzerine, üzerine, halkın halkın kıyaslaması kıyaslaması sonucu, sonucu, “Büyük “Büyük Han”Han” adıyla adıyla anıldığı anıldığı öne öne sürülmüştür. sürülmüştür.

Büyük Büyük Han, Han, geçmişten geçmişten günümüze günümüze kadar kadar hangi hangi farklı farklı amaçlar amaçlar içiniçin kullanılmıştır? kullanılmıştır?

126 126

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

DİLBİLGİSİ DİLBİLGİSİ 12 12 SESSİZ SESSİZ HARFLERLE HARFLERLE İLGİLİ İLGİLİ KURALLAR KURALLAR 3- 3Kaynaşma Kaynaşma (Kaynaştırma): (Kaynaştırma): Bir Bir sözcük, sözcük, ünlü ünlü bir bir harfle harfle bitip bitip ünlü ünlü harfle harfle başlayan başlayan bir bir ek ek alacaksa alacaksa araya araya mutlaka mutlaka bir bir ünsüz ünsüz harfharf getirilmelidir. getirilmelidir. Bu Bu sesses olayına olayına kaynaşma kaynaşma (kaynaştırma) (kaynaştırma) denir. denir. Kaynaştırma Kaynaştırma Harfleri: Harfleri: y - yş -- şs -- sn -(YAŞASIN) n (YAŞASIN) Örnek: Örnek: kenti kenti + i+ = ikentini = kentini odaoda + ı+ = ıodası = odası su + suun + un = suyun = suyun saldırı saldırı + ı+ = ısaldırısı = saldırısı saldırı saldırı + ı+ + ıa+=asaldırısına = saldırısına ***Bazı ***Bazı kelimelerin kelimelerin kendi kendi köklerinde köklerinde “Y-Ş-S-N” “Y-Ş-S-N” harfleri harfleri bulunabilir. bulunabilir. Bunlar Bunlar kaynaştırma kaynaştırma harfleri harfleri ile karıştırılmamalıdır. ile karıştırılmamalıdır. Örnek: Örnek: saray saray + ı+ = ısarayı = sarayı

değirmen değirmen + in+=indeğirmenin = değirmenin

4- Ünsüz 4- Ünsüz Düşmesi: Düşmesi: Özellikle Özellikle “-k”“-k” harfi harfi ile biten ile biten bir sözcüğe bir sözcüğe “-cek, “-cek, -cak, -cak, -cık, -cık, -cik” -cik” ekleri ekleri getirildiğinde getirildiğinde sözcük sözcük sonundaki sonundaki “-k”“-k” harfinin harfinin kaybolduğunu kaybolduğunu görürüz. görürüz. Bu ses Bu ses olayına olayına ünsüz ünsüz düşmesi düşmesi denir. denir. Örnek: Örnek: küçük küçük + cük + cük = küçücük = küçücük alçak alçak + cık + cık = alçacık = alçacık çabuk çabuk + cak + cak = çabucak = çabucak

Türkçe Türkçe 4 4

127 127

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ALIŞTIRMA ALIŞTIRMA -12-12 1. Aşağıdaki 1. Aşağıdaki sözcükleri sözcükleri ekleri ekleri ile ile birlikte birlikte yeniden yeniden yazalım. yazalım. kasa kasa - ı: -..................................... ı: .....................................yediyedi - er: - er: ...................................... ...................................... masa masa - ın: - ın: .................................. ..................................ayı ayı - ı :-......................................... ı : ......................................... kova kova - ın: - ın: ................................... ...................................çanta çanta - ı: -...................................... ı: ...................................... silgisilgi - e:- ..................................... e: .....................................terbiye terbiye - i: -.................................... i: .................................... altı altı - ar: - ar: ..................................... .....................................soba soba - ın: - ...................................... ın: ...................................... 2. 2. Aşağıdaki Aşağıdaki sözcüklerden sözcüklerden kaynaşmaya kaynaşmaya uğrayanların uğrayanların yanındaki yanındaki kutuya kutuya "+""+" işareti işareti koyalım. koyalım. Kasabaya Kasabaya ££ Üçer Üçer ££ Uyduya Uyduya ££ Kuşa Kuşa ££ Halası Halası ££

Yardıma Yardıma ££ Seyahati Seyahati ££ Bankanın Bankanın ££ Terziye Terziye ££ Sandalyesi Sandalyesi ££

3. 3. Aşağıdaki Aşağıdaki cümlelerde cümlelerde kaynaşmaya kaynaşmaya uğrayan uğrayan sözcüklerin sözcüklerin altlarını altlarını çizelim. çizelim. Masanın Masanın üstüne üstüne tabağı tabağı koymalısın. koymalısın.

Teyzene Teyzene bugün bugün misafir misafir gelecek. gelecek.

AtınAtın sahibi, sahibi, onuonu ahıra ahıra götürdü. götürdü.

Kovayı Kovayı alıpalıp çiçekleri çiçekleri suladı. suladı.

Arabayı Arabayı beşbeş dakika dakika kullandı. kullandı.

Sandalyeyi Sandalyeyi çekip çekip oturdu. oturdu.

Kuşlar, Kuşlar, yuvasını yuvasını bizim bizim bacaya bacaya yaptı. yaptı.

Kışın Kışın kestaneyi kestaneyi fırında fırında pişirmelisin. pişirmelisin.

128 128

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

4- Aşağıda 4- Aşağıda verilen verilen sözcüklerde sözcüklerde kaynaştırma kaynaştırma olup olup olmadığını olmadığını bulalım. bulalım. SÖZCÜK SÖZCÜK

kahveye kahveye

KAYNAª KAYNAª TIRMA TIRMA VARVAR / YOK / YOK

Var Var

SÖZCÜK SÖZCÜK

KAYNAª KAYNAª TIRMA TIRMA VARVAR / YOK / YOK

ºiireºiire

çeºmeyi çeºmeyi

kokuyu kokuyu

meselenin meselenin

Girne’de Girne’de

öðrenciye öðrenciye

pencereyi pencereyi

yediºer yediºer

iðneyi iðneyi

odayý odayý

radyonun radyonun

bahçemizin bahçemizin

çantasý çantasý

yirmiºer yirmiºer

kitabý kitabý

kopuºu kopuºu

elime elime

çarþý çarþý dandan

yazý yazý yý yý

yorganý yorganý

makasý makasý

balkonu balkonu

mutfaðý mutfaðý

köyün köyün

uykuyu uykuyu

5- Aşağıdaki 5- Aşağıdaki soruların soruların doğru doğru cevaplarını cevaplarını bulalım. bulalım. 1- Aşağıdaki 1- Aşağıdaki isimlerin isimlerin hangisinde hangisinde kaynaştırma kaynaştırma olayı olayı vardır? vardır? A) Kılıcı A) Kılıcı

B) Duvara B) Duvara

C) Yüreğin C) Yüreğin

D) Halıyı D) Halıyı

2- Aşağıdakilerden 2- Aşağıdakilerden hangisinde hangisinde kaynaştırma kaynaştırma olayı olayı vardır? vardır? A) Sıvacı A) Sıvacı

B) Kapıcısı B) Kapıcısı

C) Yolcu C) Yolcu

D) Gözlükçü D) Gözlükçü

3- Aşağıdaki 3- Aşağıdaki cümlelerin cümlelerin hangisinde hangisinde kaynaştırma kaynaştırma yapılmıştır? yapılmıştır? A) Her A) Her şeyşey duraklama duraklama ile başlar. ile başlar. B) Konuştuğum B) Konuştuğum herkes herkes beni beni yanlış yanlış anladı. anladı. C) Onun C) Onun geldiğini geldiğini görünce görünce çokçok sevindim. sevindim. D) Bu D) Bu kitabı kitabı çokçok seviyorum. seviyorum. 4- Aşağıdakilerin 4- Aşağıdakilerin hangisinde hangisinde birden birden fazla fazla kaynaştırma kaynaştırma olayı olayı vardır? vardır? A) Yalnız A) Yalnız kalmayı kalmayı bilirim. bilirim. B) Hiçbir B) Hiçbir şeyşey beni beni üzemez üzemez artık. artık. C) Birçok C) Birçok insanla insanla tanıştım. tanıştım.D) Her D) Her bir bir sayfayı sayfayı kontrol kontrol etmesini etmesini söyledi. söyledi.

Türkçe Türkçe 4 4

129 129

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

Kayıp Kayıp + etmek + etmek

Taşla+dı Taşla+dı

Kitap+da Kitap+da

5- 5Yukarıdaki Yukarıdaki kelimelerle kelimelerle ekleri ekleri birleştirdiğimizde, birleştirdiğimizde, aşağıdaki aşağıdaki sesses olaylarından olaylarından hangisi hangisi meydana meydana gelmez? gelmez?

130 130

A) Yumuşama A) Yumuşama

B) Kaynaşma B) Kaynaşma

C) Ünlü C) Ünlü düşmesi düşmesi

D) Ünsüz D) Ünsüz benzeşmesi benzeşmesi

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

SERBEST SERBEST

ŞEHİTLERİMİZE ŞEHİTLERİMİZE AĞIT AĞIT Ne Ne kadar kadar erken erken kardeşlerim, kardeşlerim, Bu Bu dönülmez dönülmez yolculuğunuz. yolculuğunuz. Hani Hani eviniz, eviniz, eşiniz? eşiniz? Hani Hani çoluğunuz, çoluğunuz, çocuğunuz? çocuğunuz? Başınızda Başınızda ak saçlar ak saçlar hani? hani? Henüz Henüz doyamadan doyamadan hayata hayata Ne Ne kadar kadar erken erken kardeşlerim, kardeşlerim, Bu Bu dönülmez dönülmez yolculuğunuz? yolculuğunuz? Niçin Niçin kapandı kapandı hayat hayat dolu dolu gözleriniz? gözleriniz? Niçin Niçin hareketsiz hareketsiz ayağınız, ayağınız, kolunuz? kolunuz? Haydi Haydi cevap cevap versenize versenize sesimize. sesimize. Ey bunaldığımız Ey bunaldığımız karanlıklardan karanlıklardan bize, bize, Bir Bir ışıklı ışıklı sabah sabah getirmeye getirmeye çalışanlar! çalışanlar! Ey Türk Ey Türk olmanın olmanın yüce yüce gururunu gururunu Göğüslerinde Göğüslerinde taşıyanlar! taşıyanlar! Bu Bu vedasız vedasız gidiş gidiş neden? neden? Siz Siz ki kanı ki kanı ile bayraklara ile bayraklara Renk Renk veren veren şehitler şehitler soyundansınız. soyundansınız. Siz Siz ki cenk ki cenk meydanlarında meydanlarında Korkusuzca Korkusuzca ölüme ölüme koşanların koşanların Göğsünde Göğsünde büyüyen büyüyen imansınız. imansınız. Siz Siz ki Mustafa ki Mustafa Kemal'in Kemal'in özlediği özlediği Gerçek Gerçek kahramanlarsınız, kahramanlarsınız, Bu Bu vedasız vedasız gidiş gidiş neden? neden?

Özker Özker Yaşın Yaşın (Düzenlenmiştir.) (Düzenlenmiştir.)

Türkçe Türkçe 4 4

131 131

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

SERBEST SERBEST

KKTC'DE KKTC'DE TURİZM TURİZM Kıbrıs, Kıbrıs, Akdeniz'de Akdeniz'de Sicilya, Sicilya, Sardinya Sardinya adalarından adalarından sonra sonra üçüncü üçüncü büyük büyük adadır. adadır. Coğrafi Coğrafi konumu konumu itibariyle itibariyle Asya, Asya, Avrupa Avrupa ve Afrika'yı ve Afrika'yı birbirine birbirine bağlayan bağlayan merkezi merkezi bir bölgededir. bir bölgededir. Akdenizin Akdenizin bellibelli başlı başlı deniz deniz yolları yolları olan olan boğazlar, boğazlar, Süveyş Süveyş Kanalı, Kanalı, Cebelitarık Cebelitarık Boğazı Boğazı gibigibi önemli önemli deniz deniz geçitlerini geçitlerini kontrol kontrol eden eden bir mevkide bir mevkide yeryer alan alan Kıbrıs Kıbrıs adasının, adasının, 9.300 9.300 km2 km2 'lik 'lik bir bir yüzölçümü yüzölçümü vardır. vardır. Bu Bu alanın alanın 3.600 3.600 km2 km2 'si (% 'si (% 38)38) adanın adanın kuzeyinde kuzeyinde bulunan bulunan Kuzey Kuzey Kıbrıs Kıbrıs Türk Türk Cumhuriyeti'nin Cumhuriyeti'nin sınırları sınırları içinde içinde yeryer almaktadır. almaktadır. Kuzey Kuzey Kıbrıs Kıbrıs Türk Türk Cumhuriyeti'ni Cumhuriyeti'ni yeryüzü yeryüzü şekilleri şekilleri itibariyle; itibariyle; Karpaz Karpaz Yarımadası'nı Yarımadası'nı içine içine alan alan dağlık dağlık alan alan (Beşparmak (Beşparmak Dağları), Dağları), kuzeyde kuzeyde Beşparmak Beşparmak Dağları Dağları ile güneyde ile güneyde Karlı Karlı Dağlar Dağlar arasında arasında uzanan uzanan ve Mesarya ve Mesarya Ovası'nı Ovası'nı içine içine alan alan ortaorta çukur çukur alan, alan, kuzeyde kuzeyde kıyıkıyı boyunca boyunca uzanan, uzanan, kıyıkıyı düzlüklerinin düzlüklerinin bulunduğu bulunduğu alan alan olmak olmak üzere üzere üç üç bölgeye bölgeye ayırmak ayırmak mümkündür. mümkündür. Gerek Gerek Girne Girne dağları dağları boyunca boyunca uzanan uzanan kıyıkıyı şeridi şeridi gerek gerek Mağusa Mağusa kıyıları kıyıları Kuzey Kuzey Kıbrıs Kıbrıs Türk Türk Cumhuriyeti'nin Cumhuriyeti'nin en yoğun en yoğun turistik turistik yörelerini yörelerini oluşturmaktadır. oluşturmaktadır. İklim İklim faktörü, faktörü, manzara manzara üstünlükleri üstünlükleri ve spor ve spor olanaklarına olanaklarına sahip sahip alanlar alanlar ile ile plajlar, plajlar, antik antik şehirler şehirler ve sanat ve sanat şehirleri, şehirleri, antik antik tapınak, tapınak, müzeler, müzeler, dinsel dinsel ziyaret ziyaret yerleri, yerleri, kültürel kültürel düzenlemelerin düzenlemelerin yapıldığı yapıldığı yerler, yerler, ekonomik ekonomik yapılar yapılar ve limanlar, ve limanlar, ulaşım ulaşım merkezleri, merkezleri, çeşitli çeşitli eğlence eğlence olanakları olanakları turizm turizm açısından açısından insanları insanları celbeden celbeden alanlar alanlar olarak olarak tasnif tasnif edilmektedir. edilmektedir. Kuzey Kuzey Kıbrıs Kıbrıs Türk Türk Cumhuriyeti Cumhuriyeti

132 132

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

gerek gerek coğrafi coğrafi konumu, konumu, gerek gerek Lüzinyanlardan Lüzinyanlardan bu bu yana yana anıtlar, anıtlar, savaş savaş alanları, alanları, camiler, camiler, kiliseler, kiliseler, şatolar, şatolar, yalılar, yalılar, kaleler, kaleler, müzeler, müzeler, sanat sanat galerileri galerileri gibigibi tarihi tarihi ve ve kültürel kültürel miras miras olan olan arkeolojik arkeolojik zenginliklere zenginliklere sahip sahip olması olması nedeniyle nedeniyle önemli önemli bir bir turizm turizm potansiyeline potansiyeline sahiptir. sahiptir. Tüm Tüm bunların bunların yanında yanında günümüz günümüz turizmi turizmi açısından açısından iklim iklim de de önemli önemli bir bir faktördür. faktördür. Ilık,Ilık, güneşli güneşli ve kurak ve kurak bir bir iklim iklim önemli önemli bir bir turizm turizm zenginliğidir. zenginliğidir. Kuzey Kuzey Kıbrıs Kıbrıs Türk Türk Cumhuriyeti'nde Cumhuriyeti'nde deniz deniz suyunun suyunun erken erken ısınıp ısınıp geçgeç soğuması, soğuması, ayrıca ayrıca uzun uzun dönemde dönemde havanın havanın açıkaçık ve güneşli ve güneşli olması olması deniz deniz turizmi turizmi açısından açısından oldukça oldukça elverişli elverişli bir bir durum durum yaratmaktadır. yaratmaktadır. İklim İklim özellikleri özellikleri bakımından bakımından Türkiye'nin Türkiye'nin Akdeniz Akdeniz kıyıkıyı kesimine kesimine benzeyen benzeyen Kuzey Kuzey Kıbrıs Kıbrıs Türk Türk Cumhuriyeti'nde Cumhuriyeti'nde aylık aylık sıcaklık sıcaklık ortalaması ortalaması mayıs mayıs ayında ayında 20 20 °C’nin °C’nin üzerine üzerine çıkar çıkar ve ekim ve ekim ayına ayına kadar kadar devam devam eder. eder. Çoğu Çoğu defa defa nisan nisan ve kasım ve kasım aylarında aylarında da deniz, da deniz, güneş güneş ve kumdan ve kumdan yararlanılmaktadır. yararlanılmaktadır. İklimin İklimin bu elverişliliği bu elverişliliği yanında yanında Mağusa Mağusa ve Girne'deki ve Girne'deki doğal doğal plajlar plajlar deniz deniz turizminin turizminin diğer diğer önemli önemli halkasını halkasını tamamlamaktadır. tamamlamaktadır. Elverişli Elverişli iklimi, iklimi, doğal doğal plajları, plajları, önemli önemli konaklama konaklama tesisleri tesisleri ve ve ulaşım ulaşım kolaylıkları kolaylıkları nedeniyle nedeniyle Mağusa Mağusa ve ve Girne Girne önemli önemli turizm turizm merkezlerini merkezlerini oluştururlar. oluştururlar. Öyleki, Öyleki, Kuzey Kuzey Kıbrıs Kıbrıs Türk Türk Cumhuriyeti Cumhuriyeti konaklama konaklama tesislerindeki tesislerindeki yatak yatak kapasitelerinin kapasitelerinin % 89'u % 89'u bu iki bumerkezde iki merkezde toplanmıştır. toplanmıştır. Yrd.Yrd. Doç.Doç. Dr. Yalçın Dr. Yalçın KARABULUT KARABULUT

Türkçe Türkçe 4 4

133 133

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

“MASALLARIMIZ” “MASALLARIMIZ”Parçasının Parçasının Dinleme Dinleme Çalışmaları Çalışmaları HAZIRLIK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ÇALIŞMALARI 1. Kültürel 1. Kültürel değerlerimiz değerlerimiz denilince denilince aklınıza aklınıza neler neler geliyor? geliyor? 2. Bildiğiniz 2. Bildiğiniz masallar masallar varvar mı?mı? İsimlerini İsimlerini yazınız. yazınız. 3. En 3. En sevdiğiniz sevdiğiniz masal masal hangisi? hangisi? Neden Neden seviyorsunuz? seviyorsunuz?

BİLİNMEYEN BİLİNMEYEN SÖZCÜK SÖZCÜK VE VE SÖZCÜK SÖZCÜK GRUPLARI GRUPLARI

Olağanüstü: Olağanüstü: .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................................... .................................................................................................... Tellal: Tellal: .......................................................................................... .......................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... Bilge: Bilge: ........................................................................................... ........................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... Keramet: Keramet: ...................................................................................... ...................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... Hazırcevap: Hazırcevap: .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................................... .................................................................................................... Pratik: Pratik: ......................................................................................... ......................................................................................... .................................................................................................... ....................................................................................................

134 134

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 2: Ülkemiz 2: Ülkemiz ve Kültürel ve Kültürel Değerlerimiz Değerlerimiz

ETKİNLİK ETKİNLİK 1 1 Aşağıdaki Aşağıdaki sorulara sorulara dinlediğiniz dinlediğiniz metne metne göre göre cevap cevap veriniz. veriniz. 1 Metnin 1 Metnin konusunu konusunu yazınız. yazınız. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 2 Metnin 2 Metnin anaana düşüncesini düşüncesini yazınız. yazınız. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 3 Metne 3 Metne göregöre halkımız halkımız arasında arasında en sık en rastlanan sık rastlanan masallar masallar hangileridir? hangileridir? Bu masallar Bu masallar hangi hangi konuları konuları işlemektedir? işlemektedir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 2 2 Bildiğiniz Bildiğiniz bir bir masalı masalı kendi kendi cümlelerinizle cümlelerinizle anlatınız. anlatınız.

........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ...........................................................................................................

Türkçe Türkçe 4 4

135 135

Tema Tema 3: Duygularımız 2: Ülkemiz ve Kültürel Değerlerimiz

# 136

Türkçe Türkçe 4 4

3.

Tema 2: ÜlkemizTema ve Kültürel 3: Duygularımız Değerlerimiz

3. TEMA

Duygularımız

Türkçe Türkçe 4 4

137 #

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

DOSTLUK DOSTLUK HAZIRLIK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ÇALIŞMALARI Aşağıdaki Aşağıdaki soruları soruları sözlü sözlü olarak olarak yanıtlayalım, yanıtlayalım, tartışalım. tartışalım. 1) Tüm 1) Tüm arkadaşlarımız arkadaşlarımız dostumuz dostumuz mudur? mudur? Neden? Neden? 2) “Dost, 2) “Dost, kara kara günde günde bellibelli olur.” olur.” atasözü atasözü ile ne ile anlatılmaktadır? ne anlatılmaktadır? BİLİNMEYEN BİLİNMEYEN SÖZCÜK SÖZCÜK VE VE SÖZCÜK SÖZCÜK GRUPLARI GRUPLARI Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarının gruplarının anlamlarını anlamlarını araştırıp araştırıp bulalım. bulalım. güven: güven: .............................................................................................. .............................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... içten: içten: ................................................................................................ ................................................................................................ ......................................................................................................... ......................................................................................................... abartmak: abartmak: .......................................................................................... .......................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... paniğe paniğe kapılmak: kapılmak: ................................................................................ ................................................................................ ......................................................................................................... ......................................................................................................... dert: dert: ................................................................................................. ................................................................................................. ......................................................................................................... .........................................................................................................

ANLATALIM ANLATALIM

En En yakın yakın dostumuz dostumuz kimdir? kimdir? En En yakın yakın dostumuz dostumuz ile neler ile neler paylaştığımızı paylaştığımızı sınıfta sınıfta anlatalım. anlatalım.

138 138

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

DOSTLUK DOSTLUK Gerçek Gerçek dostluk; dostluk; inanç, inanç, sevgi, sevgi, saygı saygı ve ve güven güven karışımı karışımı bir bir kavramdır. kavramdır. Bir Bir başkasının başkasının sorununu sorununu kendi kendi sorunuymuş sorunuymuş gibigibi benimseyip benimseyip yardıma yardıma koşabilmek koşabilmek birlikte birlikte ağlayıp ağlayıp birlikte birlikte gülebilmektir gülebilmektir sırasında. sırasında. “Felaketiniz, “Felaketiniz, dostlarınızı dostlarınızı sizden sizden uzaklaştırır.” uzaklaştırır.” diyediye acı acı bir bir sözsöz vardır. vardır. Yine Yine atalarımız atalarımız “Düşenin “Düşenin dostu dostu olmaz.” olmaz.” demişlerdir. demişlerdir. En En kara kara gününüzde gününüzde üzüntülerinizi üzüntülerinizi paylaşabilen paylaşabilen kimse, kimse, bu tür bu tür sözlerin sözlerin çokçok ötesinde ötesinde kalır. kalır. İnsanların İnsanların birbiri birbiri üzerine üzerine basıp basıp geçerek geçerek yükselmeye yükselmeye kalktıkları, kalktıkları, kişisel kişisel çıkarların çıkarların yarıştığı yarıştığı günümüzde günümüzde bilebile gerçek gerçek dostlara dostlara rastlanabiliyor: rastlanabiliyor: “Bunu “Bunu senin senin içiniçin yaptım.” yaptım.” demeden demeden içtenlikle içtenlikle yapıyor; yapıyor; yaptığını yaptığını başınıza başınıza kakmıyor. kakmıyor. Bu Bu davranış, davranış, soluk soluk alıralır gibigibi güneşlenir güneşlenir gibi, gibi, yaşama yaşama yeniden yeniden doğar doğar gibi, gibi, öylesine öylesine sade, sade, öylesine öylesine içten, içten, öylesine öylesine güzel güzel ki…ki… Çağımızın Çağımızın en en büyük büyük bunalımı bunalımı olan olan yalnızlıkla yalnızlıkla başbaş başa başa kalmanın kalmanın ürpertisindeki ürpertisindeki insan, insan, bu dostların bu dostların sıcak sıcak davranışları davranışları karşısında karşısında tepeden tepeden tırnağa tırnağa ısınıyor, ısınıyor, ışıyor, ışıyor, aydınlanıyor aydınlanıyor sanki; sanki; bir bir soranı, soranı, arayanı, arayanı, yakını yakını olmanın olmanın güvencesini güvencesini duyuyor duyuyor iliklerinde. iliklerinde. Yine Yine de her de her şeyden şeyden önce önce kendisine kendisine güvenmeli güvenmeli insan; insan; sorunları sorunları büyütmeden, büyütmeden, abartmadan, abartmadan, gerçek gerçek boyutları boyutları içinde içinde çözmeye çözmeye çalışmalı, çalışmalı, yere yere sağlam sağlam basmalı, basmalı, paniğe paniğe kapılmamalı, kapılmamalı, güçlü güçlü olmalı, olmalı, kararlı kararlı olmalı. olmalı. Ancak Ancak bu kendine bu kendine dönüş, dönüş, bu bu güven güven onuonu bencil bencil yapmamalı, yapmamalı, “Bir“Bir başkasına başkasına ne ne gibigibi yardımım yardımım olabilir?” olabilir?” diyediye düşünmelidir düşünmelidir insan. insan. Eğer Eğer gerçek gerçek bir bir dost dost gibigibi davranabiliyorsanız, davranabiliyorsanız, sizin sizin de de bir bir dostunuz dostunuz varvar demektir; demektir; en azından en azından kendi kendi kendinizin kendinizin dostusunuz. dostusunuz. Almak Almak içiniçin vermiyorsanız, vermiyorsanız, sizesize de de gönülden gönülden verecekler verecekler çıkacaktır. çıkacaktır. Vermek Vermek istediğiniz istediğiniz elleri elleri ararken ararken aklınıza aklınıza gelmeyen gelmeyen dostlar, dostlar, arararar bulur bulur sizi;sizi; ummadığınız ummadığınız yüzler yüzler güler güler size, size, mutluluktan mutluluktan ağlamaklı ağlamaklı olursunuz. olursunuz. HepHep bildiğiniz bildiğiniz gibi, gibi, “Paylaşılan “Paylaşılan dertler dertler azalır, azalır, paylaşılan paylaşılan mutluluklar mutluluklar çoğalır, çoğalır, büyür.” büyür.” Bir tek Bir tek dostunuz dostunuz da olsa da olsa korkmayın; korkmayın; inanın, inanın, yalnız yalnız değilsiniz. değilsiniz.

Suna Suna TANALTAY TANALTAY Önce Önce Sevgi Sevgi Vardı Vardı

Türkçe Türkçe 4 4

139 139

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ETKİNLİK ETKİNLİK 1 1 Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarını gruplarını cümle cümle içerisinde içerisinde kullanalım. kullanalım. güven: güven: ....................................................................................................... ....................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. içten: içten: ......................................................................................................... ......................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. abartmak: abartmak: .................................................................................................. .................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. paniğe paniğe kapılmak: kapılmak: ......................................................................................... ......................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. dert: dert: .......................................................................................................... .......................................................................................................... ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 2 2 Aşağıda Aşağıda verilen verilen soruları soruları parçaya parçaya göre göre yanıtlayalım. yanıtlayalım. 1. Yazara 1. Yazara göregöre “gerçek “gerçek dostluk” dostluk” nedir? nedir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 2. “Düşenin 2. “Düşenin dostu dostu olmaz.” olmaz.” sözü sözü ile anlatılmak ile anlatılmak istenen istenen nedir? nedir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 3. Çağımızın 3. Çağımızın en büyük en büyük düşmanı düşmanı olanolan yalnızlıkla yalnızlıkla nasıl nasıl başbaş edebiliriz? edebiliriz? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 4. Yazara 4. Yazara göregöre gerçek gerçek dostdost olanolan bir insanın bir insanın yaşamı yaşamı nasıldır? nasıldır? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 5. İçinde 5. İçinde “dost” “dost” sözcüğü sözcüğü geçen geçen iki atasözü iki atasözü bulup bulup bunların bunların anlamlarını anlamlarını yazınız. yazınız. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 6. Etrafınızda 6. Etrafınızda “gerçek “gerçek dostum” dostum” diyebileceğiniz diyebileceğiniz birileri birileri var var mı?mı? Böyle Böyle birileri birileri varsa varsa bu kişilerin bu kişilerin ortak ortak özelliklerini özelliklerini kısaca kısaca anlatınız. anlatınız. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

140 140

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ETKİNLİK ETKİNLİK 3 3 Aşağıda Aşağıda verilen verilen cümlelere cümlelere uygun uygun sorular sorular yazalım. yazalım. 1) ......................................................................................................... 1) ......................................................................................................... Gerçek Gerçek dost, dost, bir başkasıyla bir başkasıyla birlikte birlikte ağlayıp ağlayıp gülen gülen kişidir. kişidir. 2) ......................................................................................................... 2) ......................................................................................................... Çağımızın Çağımızın en büyük en büyük bunalımı bunalımı yalnızlıktır. yalnızlıktır. 3) ......................................................................................................... 3) ......................................................................................................... İnsanlar, İnsanlar, dostlarının dostlarının sıcak sıcak davranışları davranışları karşısında karşısında mutlu mutlu olurlar. olurlar. 4) ......................................................................................................... 4) ......................................................................................................... Sevgi, Sevgi, saygı, saygı, güven güven ve inanç ve inanç karışımı karışımı gerçek gerçek dostluğu dostluğu oluşturur. oluşturur. 5) ......................................................................................................... 5) ......................................................................................................... İnsanlar İnsanlar sorunlarını sorunlarını büyütmeden büyütmeden çözmeye çözmeye çalışmalıdırlar. çalışmalıdırlar.

ETKİNLİK ETKİNLİK 4 4 Aşağıdaki Aşağıdaki anahtar anahtar sözcükleri sözcükleri kullanarak kullanarak bir bir paragraf paragraf oluşturalım. oluşturalım. “Dost “Dost – iyilik – iyilik – paylaşma – paylaşma – karşılıksız – karşılıksız - kötülük - kötülük ” ” ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... .......................................................................................................

Türkçe Türkçe 4 4

141 141

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ETKİNLİK ETKİNLİK 5 5 Fotoğraftaki Fotoğraftaki çocuğun çocuğun en en sevdiğiniz sevdiğiniz dostunuz dostunuz olduğunu olduğunu düşünün düşünün ve ve aşağıdaki aşağıdaki soruları soruları hayal hayal gücünüzü gücünüzü kullanarak kullanarak yanıtlayın. yanıtlayın.

1. Dostunuzun 1. Dostunuzun adı adı ne?ne?

2. Dostunuzun 2. Dostunuzun en sevdiğiniz en sevdiğiniz özelliği özelliği nedir? nedir?

3. Nerede 3. Nerede yaşıyor? yaşıyor?

4. Neden 4. Neden bavul bavul tutuyor? tutuyor?

5. Bavulun 5. Bavulun içine içine neler neler koymuş koymuş olabilir? olabilir?

6. Nereye 6. Nereye gidecek? gidecek?

7. Neden 7. Neden oraya oraya gitmek gitmek istiyor? istiyor?

8. Gittiği 8. Gittiği yerde yerde neler neler olacak? olacak? Kimlerle Kimlerle karşılaşacak? karşılaşacak? Başından Başından geçen geçen olayları olayları anlatınız. anlatınız.

142 142

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

DİLBİLGİSİ DİLBİLGİSİ 13 13

HECELER HECELER

Hece: Hece: Ağzımızın Ağzımızın tektek bir bir hareketi hareketi ile çıkan ile çıkan sesses veya veya sesses topluluğuna topluluğuna hece hece denir. denir. Bir Bir ya da ya birkaç da birkaç hece hece bir bir araya araya gelerek gelerek sözcük sözcük oluşturur. oluşturur. Örnek: Örnek: Dost Dost – luk – luk Hecelerin Hecelerin özellikleri: özellikleri: 1. Her 1. Her hecede hecede mutlaka mutlaka bir bir sesli sesli harf harf vardır. vardır. Örnek: Örnek: PayPay - laş - laş - mak, - mak, sevsev - gi, - gi, herher 2. Heceler 2. Heceler en en az az bir,bir, en en çokçok dört dört harften harften oluşur. oluşur. Örnek: Örnek: u –uzak – zak – laş – laş saysay – gı– gı

bü bü – yük – yük dost dost – luk – luk

3. Her 3. Her hecede hecede anlam anlam aranmaz. aranmaz. Örnek: Örnek: sı –sıkın – kın - tı - tı 4. Bazı 4. Bazı heceler heceler tektek başına başına sözcük sözcük de olabilir. de olabilir. Örnek: Örnek: bir, bir, çok,çok, sözsöz Hece Hece sayısını sayısını bulma: bulma: Bir Bir sözcüğün sözcüğün hece hece sayısını sayısını bulmak bulmak için,için, o sözcükte o sözcükte geçen geçen sesli sesli harfleri harfleri saymak saymak ya da ya ağzımızı da ağzımızı kaçkaç kezkez oynattığımızı oynattığımızı saymak saymak yeterlidir. yeterlidir. Örnek: Örnek: Mutluluk Mutluluk = 3=hece 3 hece MutMut – lu––luluk – luk = 3=hece 3 hece Sözcükleri Sözcükleri hecelerine hecelerine ayırma: ayırma: Bir Bir sözcüğü sözcüğü hecelerine hecelerine ayırırken, ayırırken, herher hecede hecede bir bir sesli sesli harfharf olmasına olmasına dikkat dikkat etmeliyiz. etmeliyiz. Eğer Eğer bu bu durum durum geçerli geçerli değilse, değilse, yanlış yanlış heceleme heceleme yapılmış yapılmış olur. olur. – luy – luy – dum – dum O O mutmut PP

Örnek: Örnek: mutlu mutlu – y––ydum – dum

Türkçe Türkçe 4 4

143 143

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ALIŞTIRMA ALIŞTIRMA - 13 - 13 1. İçinde 1. İçinde bir bir harfli harfli hece hece bulunan bulunan sözcükler sözcükler bulup bulup bunları bunları boşluklara boşluklara yazalım yazalım ve hecelerine ve hecelerine ayıralım. ayıralım. iyi iyi i-yi i-yi

2. İçinde 2. İçinde iki iki harfli harfli hece hece bulunan bulunan sözcükler sözcükler bulup bulup bunları bunları boşluklara boşluklara yazalım yazalım ve hecelerine ve hecelerine ayıralım. ayıralım. kuzu kuzu ku-zu ku-zu

3. İçinde 3. İçinde üç üç harfli harfli hece hece bulunan bulunan sözcükler sözcükler bulup bulup bunları bunları boşluklara boşluklara yazalım yazalım ve hecelerine ve hecelerine ayıralım. ayıralım. dergi dergi der-gi der-gi

4. İçinde 4. İçinde dört dört harfli harfli bere bere bulunan bulunan sözcükler sözcükler bulup bulup bunları bunları boşluklara boşluklara yazalım yazalım ve hecelerine ve hecelerine ayıralım. ayıralım. yurttaş yurttaş yurt-taş yurt-taş

2. 2. Aşağıdaki Aşağıdaki tümcelerin tümcelerin harf, harf, hece hece ve ve sözcük sözcük sayılarını sayılarını karşılarına karşılarına yazalım. yazalım. Tümce Tümce

HarfHarf Hece Hece Sözcük Sözcük

Özgürlük, Özgürlük, düşündüğünü düşündüğünü söyleyebilmektir. söyleyebilmektir. Sorumluluklarına Sorumluluklarına sahip sahip çık.çık. Eğitim Eğitim her her insanın insanın hakkıdır. hakkıdır. Konuşan Konuşan kişinin kişinin sözünü sözünü kesmemeliyiz. kesmemeliyiz. Hatanın Hatanın üstünü üstünü örtmek örtmek yanlıştır. yanlıştır.

144 144

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

3. Aşağıda 3. Aşağıda başta başta verilen verilen heceleri heceleri altlarındaki altlarındaki hecelerle hecelerle birleştirerek birleştirerek sözcükler sözcükler oluşturalım. oluşturalım. Oluşturduğumuz Oluşturduğumuz sözcükleri sözcükleri boşboş yerlere yerlere yazalım. yazalım. ya ya

be be

ya ya

rı

rı

sin sin

yaz yaz

ma ma

zı zı

bekbek

yin yin

ka ka

sa sa

denden

ter ter

Türkçe Türkçe 4 4

145 145

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

Aşağıdaki Aşağıdaki soruların soruların yanıtı yanıtı olan olan sözcükleri sözcükleri soru soru sırasıyla sırasıyla alttaki alttaki boşboş kutulara kutulara yazalım. yazalım. Yazdığımız Yazdığımız sözcükteki sözcükteki harflerin harflerin sayısı, sayısı, kutulara kutulara göre göre eksik eksik veya veya fazla fazla gelirse, gelirse, yanıtımızı yanıtımızı yeniden yeniden düşünelim. düşünelim.

u “Ana u “Ana gibigibi yar.yar. Bağdat Bağdat gibigibi diyar diyar olmaz.” olmaz.” atasözünde atasözünde kaçkaç tane tane hece hece vardır? vardır? v “Can, v “Can, bayramda bayramda şiir şiir okudu.” okudu.” tümcesinde tümcesinde geçen geçen hangi hangi sözcükte sözcükte bir bir sesten sesten oluşan oluşan hece hece vardır? vardır?

w “O, w “O, herher zaman zaman sorumluluğunu sorumluluğunu bilen bilen bir bir öğrencidir.” öğrencidir.” tümcesinde tümcesinde geçen geçen hangi hangi sözcük, sözcük, hem hem harfharf hem hem de bir de bir hecedir? hecedir?

x “Gündüz x “Gündüz mum mum yakan, yakan, geceleyin geceleyin bulamaz.” bulamaz.” atasözünde atasözünde geçen geçen hangi hangi sözcüğün sözcüğün hece hece sayısı sayısı daha daha çoktur? çoktur?

y “Aklını y “Aklını iyi kullanabilen iyi kullanabilen kişi,kişi, zorlukları zorlukları aşar.” aşar.” tümcesinde tümcesinde geçen geçen hangi hangi sözcükte sözcükte hece hece düşmesi düşmesi olmuştur? olmuştur?

z “Beş z “Beş saat saat boyunca boyunca çalıştım.” çalıştım.” tümcesinde tümcesinde geçen geçen hangi hangi sözcük sözcük bir bir hecelidir? hecelidir?

{ Bir { Bir hece hece en çok en çok kaçkaç sesten sesten oluşur? oluşur? | “Aile” | “Aile” sözcüğünde sözcüğünde bir bir sesten sesten oluşan oluşan kaçkaç hece hece vardır? vardır? } Bir } Bir hecede hecede en çok en çok kaçkaç ünlü ünlü bulunur? bulunur? ~ “Demokratik ~ “Demokratik yaşayışın yaşayışın önemli önemli unsurlarından unsurlarından biribiri de seçimdir.” de seçimdir.” tümcesinde tümcesinde geçen geçen hangi hangi sözcük sözcük aynıaynı zamanda zamanda bir bir hecedir? hecedir?

uu vv ww xx yy zz {{ || }} ~~  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

146 146

 

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

HAZIRLIK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ÇALIŞMALARI Aşağıdaki Aşağıdaki soruları soruları sözlü sözlü olarak olarak yanıtlayalım, yanıtlayalım, tartışalım. tartışalım. 1) Ağaçların 1) Ağaçların faydaları faydaları nelerdir? nelerdir? 2) Kuşlar 2) Kuşlar içiniçin ağaçların ağaçların önemi önemi nedir? nedir? BİLİNMEYEN BİLİNMEYEN SÖZCÜK SÖZCÜK VE VE SÖZCÜK SÖZCÜK GRUPLARI GRUPLARI Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarının gruplarının anlamlarını anlamlarını araştırıp araştırıp bulalım. bulalım. coşku: coşku: ............................................................................................... ............................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... beste: beste: ............................................................................................... ............................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... öncü: öncü: ................................................................................................ ................................................................................................ ......................................................................................................... ......................................................................................................... girişimci: girişimci: ........................................................................................... ........................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... irkilmek: irkilmek: ............................................................................................ ............................................................................................ ......................................................................................................... .........................................................................................................

ANLATALIM ANLATALIM Yandaki Yandaki resimde resimde ağaçların ağaçların olmadığı, olmadığı, kurak kurak bir bir yeryer görülmektedir. görülmektedir. Böyle Böyle bir bir yerde yerde yaşamak yaşamak ister ister misin? misin? Düşüncelerimizi Düşüncelerimizi sınıfta sınıfta arkadaşlarımızla arkadaşlarımızla paylaşalım. paylaşalım.

Türkçe Türkçe 4 4

147 147

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

Kuş Kuş AĞACI AĞACI

Sevgi Sevgi ormanına ormanına taze taze bir bir bahar bahar gelmişti. gelmişti. Serin, Serin, tatlıtatlı bir bir rüzgar, rüzgar, ağaçların ağaçların arasında arasında dolaşmaya dolaşmaya başlamıştı. başlamıştı. HerHer yanda yanda kelebekler kelebekler uçuşuyor, uçuşuyor, çiçekler çiçekler açıyordu. açıyordu. Yemyeşil Yemyeşil bir bir uyanış uyanış gezindi gezindi ormanda. ormanda. Derenin Derenin coşkulu coşkulu besteleri besteleri duyulmaya duyulmaya başlandı. başlandı. Güneşin Güneşin ışıkları, ışıkları, yapraklar yapraklar arasından arasından bir bir rüya rüya gibigibi akıpakıp geliyordu. geliyordu. Bülbüller, Bülbüller, kardeşlik kardeşlik şarkısı şarkısı söylüyor, söylüyor, ağaçların ağaçların yüzlerinden yüzlerinden mutluluk mutluluk okunuyordu. okunuyordu. Ormanda Ormanda tümtüm ağaçlar ağaçlar mutluydu; mutluydu; biribiri dışında…Karaağaç'tı dışında…Karaağaç'tı bu.bu. Hiç Hiç meyvesi meyvesi yoktu. yoktu. Ama Ama o, hiç o, hiç kıskanmıyordu kıskanmıyordu ormandaki ormandaki diğer diğer ağaçları. ağaçları. İçten İçten içe,içe, dallarının dallarının şirin şirin meyvelerle meyvelerle şenlenmesini şenlenmesini istiyordu. istiyordu. Günler Günler günleri günleri kovaladı, kovaladı, haftalar haftalar haftaları. haftaları. Bir Bir güngün uzaklarda, uzaklarda, ormanın ormanın semalarında semalarında bir bir kuşkuş sürüsü sürüsü göründü. göründü. Giderek Giderek yaklaşıyorlardı. yaklaşıyorlardı. MiniMini minnacık minnacık kuşlardı kuşlardı bunlar. bunlar. Kuşların Kuşların içinde, içinde, diğerlerinden diğerlerinden daha daha büyük büyük olanı olanı onların onların başkanıydı başkanıydı anlaşılan. anlaşılan. Bu,Bu, öncü öncü bir bir kuştu. kuştu. O ne O ne yaparsa, yaparsa, diğerleri diğerleri de de onuonu yapıyorlardı. yapıyorlardı. Başkan Başkan kuşun kuşun kararlı kararlı bir yüz bir yüz ifadesi ifadesi vardı. vardı. Kuşlar, Kuşlar, konaklamak konaklamak içiniçin bir bir yeryer arıyorlardı. arıyorlardı. Yorgundular. Yorgundular. Sonunda Sonunda başkan başkan kuşkuş kararını kararını verdi verdi ve ve çamçam ağacına ağacına doğru doğru yanaştı. yanaştı. −Affedersiniz, −Affedersiniz, sayın sayın çamçam ağacı! ağacı! İzinİzin verirseniz, verirseniz, dallarınızı dallarınızı yuva yuva olarak olarak kullanabilir kullanabilir miyiz? miyiz? Çam Çam ağacı: ağacı:

148 148

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

Ama Ama benim benim kozalaklarım kozalaklarım var!var! Dallarım, Dallarım, onların onların yuvası. yuvası. Özür Özür dilerim, dilerim, deyip deyip sustu. sustu. Bu olumsuz Bu olumsuz cevap, cevap, başkan başkan kuşu kuşu üzdü; üzdü; fakat fakat o, başkandı. o, başkandı. Güçlü Güçlü ve girişimci ve girişimci olması olması gerekiyordu. gerekiyordu. Başkan Başkan kuş, kuş, toprağın toprağın üstüne üstüne süzüldü. süzüldü. Yorgun Yorgun ve çaresizdi. ve çaresizdi. Yine Yine de bir de umut bir umut vardı vardı içinde. içinde. Akşamın Akşamın sessizliği sessizliği kaplıyordu kaplıyordu etrafı. etrafı. İnce İnce bir ses bir ses duydu duydu birdenbire: birdenbire: Başkan Başkan kuş! kuş! Lütfen Lütfen bana bana bakar bakar mısın? mısın? Başkan Başkan kuş, kuş, bu bu sesle sesle irkildi. irkildi. Sesin Sesin nereden nereden geldiğini geldiğini anlayamadı. anlayamadı. Önce Önce etrafına etrafına bakındı. bakındı. Seslenen Seslenen Karaağaç'tı: Karaağaç'tı: Benim Benim meyvelerim meyvelerim yok. yok. Seve Seve seve seve sizesize yuvalık yuvalık yapabilirim. yapabilirim. Dallarım, Dallarım, eviniz eviniz olsun. olsun. Hem Hem sizin sizin renkleriniz renkleriniz bana bana desen desen olur. olur. Çiçeksiz Çiçeksiz dallarımı dallarımı süsler. süsler. Bu Bu haber, haber, başkan başkan kuşun kuşun ve diğerlerinin ve diğerlerinin içiniiçini serinletti. serinletti. Rahatladılar Rahatladılar birden. birden. Sevinç Sevinç çığlıkları çığlıkları attılar. attılar. Ormana Ormana kuşkuş seslerinden seslerinden bir bir teşekkür teşekkür şarkısı şarkısı yayıldı. yayıldı. Uçuşarak Uçuşarak yeniyeni yuvalarına yuvalarına yerleştiler. yerleştiler. Sevinen, Sevinen, yalnızca yalnızca kuşlar kuşlar değildi. değildi. Karaağaç Karaağaç da yalnızlıktan da yalnızlıktan kurtulduğu kurtulduğu içiniçin mutluydu. mutluydu. Artık Artık onun onun dalları dalları da şenlenmişti. da şenlenmişti. Bir Bir ailesi ailesi olmuştu olmuştu sonunda. sonunda. Kuşlara Kuşlara annelik annelik yapacaktı. yapacaktı.

Nurefşan Nurefşan ÇAĞLAROĞLU ÇAĞLAROĞLU Bulutların Bulutların Oyunu Oyunu (Kısaltılmıştır.) (Kısaltılmıştır.)

Türkçe Türkçe 4 4

149 149

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ETKİNLİK ETKİNLİK 1 1 Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarını gruplarını cümle cümle içerisinde içerisinde kullanalım. kullanalım. coşku: coşku: ....................................................................................................... ....................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. beste: beste: ........................................................................................................ ........................................................................................................ ................................................................................................................. ................................................................................................................. öncü: öncü: ......................................................................................................... ......................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. girişimci: girişimci: .................................................................................................... .................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. irkilmek: irkilmek: .................................................................................................... .................................................................................................... ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 2 2 Aşağıda Aşağıda verilen verilen soruları soruları parçaya parçaya göre göre yanıtlayalım. yanıtlayalım. 1. Sevgi 1. Sevgi ormanına ormanına bahar bahar gelince gelince çevrede çevrede neler neler gözlenmektedir? gözlenmektedir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 2. Ormanda 2. Ormanda mutlu mutlu olmayan olmayan ağaç ağaç hangisiydi? hangisiydi? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 3. Öyküde 3. Öyküde sözü sözü edilen edilen kuşlar kuşlar neden neden yer yer arıyorlardı? arıyorlardı? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 4. Çam 4. Çam ağacı, ağacı, başkan başkan kuşun kuşun isteğine isteğine nasıl nasıl yanıt yanıt vermiştir? vermiştir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 5. Bu 5. öyküden Bu öyküden çıkardığınız çıkardığınız sonuç sonuç nedir? nedir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

150 150

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ETKİNLİK ETKİNLİK 3 3 Parçanın Parçanın herhangi herhangi bir bir bölümünü bölümünü değiştirme değiştirme şansınız şansınız olsaydı, olsaydı, hangi hangi bölümünü, bölümünü, nasıl nasıl değiştirirdiniz? değiştirirdiniz? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 4 4 Aşağıda Aşağıda dağınık dağınık verilen verilen harflerin harflerin tümünü tümünü birer birer kezkez kullanarak kullanarak bu bu harflerle harflerle oluşturulabilecek oluşturulabilecek duyguların duyguların isimlerini isimlerini bulalım. bulalım. T-U-U-L-K-M-U-L: T-U-U-L-K-M-U-L: ............................................................................ ............................................................................ Ç-S-E-İ-V-N: Ç-S-E-İ-V-N: .................................................................................. .................................................................................. Ş-E-D-İ-E-N: Ş-E-D-İ-E-N: .................................................................................. .................................................................................. K-K-Ç-I-A-N-S-K-I-L: K-K-Ç-I-A-N-S-K-I-L: ........................................................................ ........................................................................ Z-N-Ü-T-Ü-Ü: Z-N-Ü-T-Ü-Ü: .................................................................................. .................................................................................. İ-B-L-E-K-N-T-E: İ-B-L-E-K-N-T-E: ............................................................................. .............................................................................

Türkçe Türkçe 4 4

151 151

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ETKİNLİK ETKİNLİK 5 5

Daha Daha temiz temiz bir bir çevre çevre içiniçin bir bir proje proje hazırlayalım. hazırlayalım. Projenin Projenin Yeri: Yeri: Projenin Projenin Adı:Adı:

Projede Projede Görev Görev Alacak Alacak Kişiler: Kişiler:

Projenin Projenin Tarihi: Tarihi:

Projede Projede Kullanılacak Kullanılacak Araç-gereçler: Araç-gereçler:

Projenin Projenin Amacı: Amacı:

Projenin Projenin Afişi: Afişi: Projeyi Projeyi Hazırlarken Hazırlarken Hissettiklerim: Hissettiklerim:

152 152

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

DİLBİLGİSİ DİLBİLGİSİ 14 14

ULAMA ULAMA

Ulama: Ulama: Cümle Cümle içinde içinde ünsüz ünsüz bir bir harfle harfle biten biten sözcükten sözcükten sonra sonra ünlü ünlü harfharf ile ile başlayan başlayan bir bir sözcük sözcük gelirse gelirse bu bu iki sözcük iki sözcük arasında arasında ulama ulama yapılır. yapılır. Bu Bu kural, kural, ilk sözcüğün ilk sözcüğün sonson hecesiyle hecesiyle ondan ondan sonra sonra gelen gelen sözcüğün sözcüğün ilk ilk hecesini hecesini birlikte birlikte söylemeye söylemeye dayanan dayanan bir bir kuraldır. kuraldır. Örnek: Örnek: Ali,Ali, iki bardak iki bardak süt sütiçti.içti. ***Eğer ***Eğer sözcükler sözcükler arasında arasında herhangi herhangi bir bir noktalama noktalama işareti işareti konmuşsa, konmuşsa, o o sözcükler sözcükler arasında arasında ulama ulama yapılamaz. yapılamaz. Örnek: Örnek: Bülbüller Bülbüller şarkı şarkı söylüyor, söylüyor,ağaçların ağaçların yüzlerinden yüzlerinden mutluluk mutlulukokunuyordu. okunuyordu.

O O

P P ***Ulamayı ***Ulamayı aklımızda aklımızda tutmak tutmak içiniçin “DEMET “DEMET AKALIN” AKALIN” ismini ismini kullanabiliriz. kullanabiliriz. ***Bazı ***Bazı bileşik bileşik sözcüklerde sözcüklerde de birinci de birinci sözcük sözcük ünsüzle ünsüzle biter, biter, ikinci ikinci sözcük sözcük ünlü ünlü ile başlarsa ile başlarsa arada arada ulama ulama olduğundan olduğundan bu bu bölüm bölüm (ulama (ulama yapılan yapılan bölüm) bölüm) tektek bir bir hece hece içinde içinde gösterilir. gösterilir. Örnek: Örnek: i l ki l –k o––ok–ukl u l

il – ilko –– kokul – kul

ha – hanım – nım – e––eli – li

ha – hanı––nıme – me – li – li

se – semiz – miz – o––otu– tu

se – semi –– mizo –– zotu– tu

başbaş – öğ –– öğret – ret – men – men

ba – başöğ – şöğ – ret – ret – men – men

de – deniz – niz – a––aşı––şırı– rı

de – deni––niza –– zaşı––şırı– rı

ho – horoz – roz – i – ibi––biği– ği

ho – horo– –rozi––zibi––biği– ği

Türkçe Türkçe 4 4

153 153

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ALIŞTIRMA ALIŞTIRMA - 14 - 14 1- Aşağıdaki 1- Aşağıdaki kelimelerin kelimelerin karşılarına, karşılarına, ulama ulama yapılabilecek yapılabilecek birer birer kelime kelime yazalım. yazalım. evinevin ….. ….. önüönü ….. …..

bizim bizim ……………………... ……………………...

çiçek çiçek ………….……….. ………….………..

saray saray ………………….. …………………..

okul okul ………………………. ……………………….

kitap kitap …………………….. ……………………..

kağıt kağıt ……………………… ………………………

masanın masanın …………………… ……………………

sınıfın sınıfın …………………… ……………………

tembel tembel …………………. ………………….

2- Aşağıdaki 2- Aşağıdaki tümcelerde tümcelerde ulama ulama yapılması yapılması gereken gereken yerleri yerleri gösterelim. gösterelim. Sabahleyin, Sabahleyin, erkenden erkenden uyanmış. uyanmış. Koşarak Koşarak arabaya arabaya bindi. bindi. Ne Ne ekersen ekersen onuonu biçersin. biçersin. Çocuğun Çocuğun önlüğü önlüğü çamur çamur olmuştu. olmuştu. Doktor Doktor telefon telefon etti,etti, sizisizi sordu. sordu. BizeBize yardım yardım edecek edecek misiniz? misiniz? Akşam Akşam olunca olunca el ayak el ayak çekilirdi. çekilirdi. Senin, Senin, ondan ondan aşağı aşağı kalır kalır yanın yanın yok. yok. 3- Aşağıdaki 3- Aşağıdaki kelimeleri kelimeleri hecelere hecelere ayıralım. ayıralım.

154 154

aslanğazı aslanğazı

Beşparmak Beşparmak

Çayırova Çayırova

Yeşilırmak Yeşilırmak

Düzova Düzova

semizotu semizotu

Demirhan Demirhan

Gaziköy Gaziköy

Güzelyurt Güzelyurt

Yeşilada Yeşilada

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

GENEL GENEL TEKRAR TEKRAR TESTİ TESTİ – 1– 1 1. “Demir 1. “Demir tavında tavında dövülür.” dövülür.” atasözünde atasözünde kaçkaç tane tane hece hece vardır? vardır? A) 3 A) 3

B) 5 B) 5

C) 8 C) 8

D) 19 D) 19

2. Bir 2. Bir cümlede cümlede hece hece sayısını sayısını nasıl nasıl bulabiliriz? bulabiliriz? A) Cümledeki A) Cümledeki harfleri harfleri sayarız. sayarız. B) Cümledeki B) Cümledeki kelime kelime sayısının sayısının iki katını iki katını alırız. alırız. C) Cümledeki C) Cümledeki harfharf sayısının sayısının yarısını yarısını alırız. alırız. D) Cümledeki D) Cümledeki sesli sesli harfleri harfleri sayarız. sayarız. 3. Aşağıdaki 3. Aşağıdaki kelimelerden kelimelerden hangisi hangisi tektek heceli heceli değildir? değildir? A) Ok A) Ok

B) Dün B) Dün

C) Bağ C) Bağ

D) İle D) İle

4. Bir 4. Bir sesli, sesli, iki iki sessiz sessiz harften harften oluşan oluşan kelime kelime hangisidir? hangisidir? A) Oya A) Oya

B) Alt B) Alt

C) Cenk C) Cenk

D) Mart D) Mart

5. 1. 5.Evin 1. Evin önüönü 2. Kapının 2. Kapının kilidi kilidi 3. Öğrencinin 3. Öğrencinin çantası çantası 4. Kalemin 4. Kalemin ucuucu Yukarıdaki Yukarıdaki ifadelerin ifadelerin hangilerinde hangilerinde ulama ulama yapılabilir? yapılabilir? A) 1 A)–14– 4

B) 1 B)–12– 2

C) 2 C)–23– 3

D) 1 D)–12––23– 3

6. Aşağıdaki 6. Aşağıdaki sözcüklerden sözcüklerden hangisi, hangisi, hecelerine hecelerine yanlış yanlış ayrılmıştır? ayrılmıştır? A) Hür-ri-yet A) Hür-ri-yet B) Öz-gür B) Öz-gür

C) Bar-ış C) Bar-ış

D) Gü-zel D) Gü-zel

7. Aşağıdaki 7. Aşağıdaki cümlelerin cümlelerin hangisinde hangisinde Büyük Büyük Ünlü Ünlü Uyumu'na Uyumu'na uymayan uymayan bir bir kelime kelime vardır? vardır? A) Bahar A) Bahar gelsin, gelsin, şu dağlara şu dağlara gidelim. gidelim. B) Kanat B) Kanat bağlamadan bağlamadan kuşkuş olmak olmak ister. ister. C) Mektup C) Mektup aldım, aldım, gül gül yüzlü yüzlü sevgilimden. sevgilimden. D) Derinden D) Derinden derine derine ırmaklar ırmaklar ağlar. ağlar. 8. Aşağıdaki 8. Aşağıdaki sözcüklerden sözcüklerden hangisi, hangisi, aldığı aldığı ek ek nedeniyle nedeniyle Büyük Büyük Ünlü Ünlü Uyumu Uyumu Kuralı'na Kuralı'na uymaz? uymaz? A) Kalemler A) Kalemler

B) Akşamleyin B) AkşamleyinC) Giderken C) Giderken

Türkçe Türkçe 4 4

D) Sarımtırak D) Sarımtırak

155 155

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

9. Aşağıdaki 9. Aşağıdaki cümlelerin cümlelerin hangisinde, hangisinde, altıaltı çizili çizili sözcük, sözcük, mecaz mecaz anlamında anlamında kullanılmamıştır? kullanılmamıştır? A) Tatlı A) Tatlı söz,söz, yılanı yılanı deliğinden deliğinden çıkarır. çıkarır. B) Akşamın B) Akşamın sessizliğinde sessizliğinde bir bir çığlık çığlık duyuldu. duyuldu. C) Bu C) Bu yumuşak yumuşak tavrını tavrını beğenmiyorum. beğenmiyorum. D) Kadın, D) Kadın, acı acı haberi haberi duyunca duyunca yıkıldı. yıkıldı. 10.10. Aşağıdaki Aşağıdaki kelimelerin kelimelerin sonuna sonuna ek ek olarak olarak bir bir sesli sesli harf harf getirilirse getirilirse hangisinin hangisinin sonson harfi harfi değişir? değişir? A) Top A) Top

B) Üç B) Üç

C) Türk C) Türk

D) Ağaç D) Ağaç

11.11. Aşağıdaki Aşağıdaki sözcüklerin sözcüklerin hangisine hangisine ünlü ünlü ile ile başlayan başlayan bir bir ek ek getirildiğinde getirildiğinde sonson harfi harfi değişime değişime uğramaz? uğramaz? A) Yaprak A) Yaprak

B) Kırk B) Kırk

C) Kalp C) Kalp

D) Topaç D) Topaç

12.12. “Mutluluğun “Mutluluğun sırrı, sırrı, insanın insanın istediği istediği işi yapmasında işi yapmasında değil, değil, yaptığı yaptığı işi işi sevmesindedir.” sevmesindedir.” cümlesindeki cümlesindeki altıaltı çizili çizili kelimelerde kelimelerde hangi hangi ortak ortak sesses olayı olayı görülmektedir? görülmektedir? A) Yumuşama A) Yumuşama B) Ses B) Ses düşmesi düşmesi C) Ulama C) Ulama

D) Sessiz D) Sessiz

benzeşmesi benzeşmesi 13.13. Aşağıdaki Aşağıdaki kelimelerden kelimelerden hangisinde hangisinde sert sert sessiz sessiz yumuşaması yumuşaması vardır? vardır? A) Parasını A) Parasını

B) Faydasını B) Faydasını C) Zararını C) Zararını

D) Hesabını D) Hesabını

14.14. Aşağıdakilerden Aşağıdakilerden hangisi hangisi yanlış yanlış yazılmıştır? yazılmıştır? A) Ambar A) Ambar

B) Perşenbe B) Perşenbe C) Yalnız C) Yalnız

D) Saat D) Saat

15.15. Aşağıdaki Aşağıdaki cümlelerin cümlelerin hangisinde hangisinde yanlışlık yanlışlık yapılmamıştır? yapılmamıştır? A) Sütden A) Sütden ağzıağzı yandı. yandı.

B) Çam B) Çam ağaçı ağaçı yaprağını yaprağını dökmez. dökmez.

C) Dolapını C) Dolapını yerleştir. yerleştir.

D) Mavi D) Mavi rengi rengi severim. severim.

16.16. “Ediz, “Ediz, çokçok beceriksiz beceriksiz bir bir çocuktur.” çocuktur.” cümlesinde cümlesinde altıaltı çizili çizili olan olan sözcüğün sözcüğün zıt zıt anlamlısı anlamlısı hangi hangi kelimedir? kelimedir? A) Bilgili A) Bilgili

156 156

B) Dağınık B) Dağınık

C) Hünerli C) Hünerli

Türkçe Türkçe 4 4

D) Başarısız D) Başarısız

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

(17., (17., 18.18. ve 19. ve 19. sorular, sorular, aşağıdaki aşağıdaki paragrafa paragrafa göre göre cevaplandırılacaktır.) cevaplandırılacaktır.)

Neşeli Neşeli bir bir yüz, yüz, güneşli güneşli bir bir havaya havaya benzer. benzer. Hem Hem kendi, kendi, hem hem de başkası de başkası içiniçin aydınlık aydınlık vericidir. vericidir. Ruhun Ruhun ışıklanması, ışıklanması, ısınması ısınması neşe neşe ile ile olur. olur. İçteki İçteki bahar bahar iklimi, iklimi, ancak ancak onunla onunla çehrede çehrede bir bir tebessüm tebessüm olup olup çiçeklenir. çiçeklenir. Kayıtsız Kayıtsız ve ve kaygısız kaygısız akan akan derenin derenin sularındaki sularındaki ahenk, ahenk, neşe neşe ile bize ile bize ayrıayrı bir mutluluk bir mutluluk verir. verir. 17.17. Yukarıdaki Yukarıdaki paragrafa paragrafa göre göre neşeli neşeli yüz, yüz, neye neye benzetiliyor? benzetiliyor? A) Soğuk A) Soğuk bir bir havaya havaya

B) Güneşli B) Güneşli bir bir havaya havaya

C) Sıcak C) Sıcak bir bir güne güne

D) Bulutlu D) Bulutlu bir bir güne güne

18.18. Paragrafa Paragrafa göre göre ruhun ruhun ışıklanması ışıklanması ve ve ısınması ısınması ne ne ile ile olur? olur? A) Neşeyle A) Neşeyle

B) Üzüntüyle B) Üzüntüyle

C) Sıcakla C) Sıcakla

D) Kaygıyla D) Kaygıyla

19.19. Yukarıdaki Yukarıdaki paragrafın paragrafın birinci birinci cümlesinde cümlesinde kaçkaç kelime kelime bulunmaktadır? bulunmaktadır? A) 5 A) 5

B) 6 B) 6

C) 7 C) 7

D) 8 D) 8

20.20. “Dayım, “Dayım, bu bu akşam akşam henüz henüz daha daha gelmedi.” gelmedi.” cümlesinde, cümlesinde, hangi hangi sözcük sözcük cümleden cümleden atılırsa atılırsa cümlenin cümlenin anlamı anlamı değişmez? değişmez? A) Dayım A) Dayım

B) Akşam B) Akşam

C) Daha C) Daha

D) Gelmedi D) Gelmedi

21.21. “Şiddetli “Şiddetli bir bir kıştan kıştan sonra sonra ovalara ovalara coşkun coşkun ve taşkın ve taşkın bir bir bahar bahar gelmişti.” gelmişti.” cümlesinde cümlesinde kaçkaç sözcükte sözcükte sessiz sessiz benzeşmesi benzeşmesi (sertleşme) (sertleşme) olmuştur? olmuştur? A) 1 A) 1

B) 2 B) 2

C) 4 C) 4

D) 5 D) 5

22.22. Aşağıdaki Aşağıdaki sözcüklerin sözcüklerin hangisinde hangisinde yumuşama yumuşama olmuştur? olmuştur? A) Tabakta A) Tabakta

B) Kitaptan B) Kitaptan

C) Dörde C) Dörde

D) Açıkgöz D) Açıkgöz

23.23. Aşağıdaki Aşağıdaki sözcüklerden sözcüklerden hangisinde hangisinde yazım yazım yanlışı yanlışı yoktur? yoktur? A) Kebapcı A) Kebapcı

B) Şaşgın B) Şaşgın

C) Gözlükçü C) Gözlükçü

Türkçe Türkçe 4 4

D) Kalabalıkdan D) Kalabalıkdan

157 157

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

24.24. Aşağıdaki Aşağıdaki sözcüklerin sözcüklerin hangisinde hangisinde sert sert ünsüzlerin ünsüzlerin (sessizlerin) (sessizlerin) yumuşaması yumuşaması olayı olayı vardır? vardır? A) İpin A) İpin

B) Yapımı B) Yapımı

C) Sincaba C) Sincaba

D) Ateşe D) Ateşe

25.25. Hangi Hangi sözcük sözcük ünlü ünlü ile ile başlayan başlayan bir bir ek ek aldığı aldığı zaman zaman yumuşamaya yumuşamaya uğrar? uğrar? A) Sabah A) Sabah

B) Tabak B) Tabak

C) Hassas C) Hassas

D) Suat D) Suat

26.26. “Arabayı “Arabayı – Lapta'ya – Lapta'ya – Kasa – Kasa – Dayı – Dayı – Kirayı” – Kirayı” sözcüklerinden sözcüklerinden kaçkaç tanesinde tanesinde kaynaştırma kaynaştırma olmuştur olmuştur ? ? A) 2 A) 2 B) 3 B) 3 C) 4 C) 4

D) 5 D) 5

27.27. “Keskin “Keskin bıçakla bıçakla ekmeği ekmeği kesti.” kesti.” cümlesinde cümlesinde altıaltı çizili çizili sözcüklerdeki sözcüklerdeki sesses olayı, olayı, aşağıdakilerden aşağıdakilerden hangisinde hangisinde sırasıyla sırasıyla verilmiştir verilmiştir ? ? A) Yumuşama A) Yumuşama – benzeşme – benzeşme

B) Kaynaşma B) Kaynaşma – benzeşme – benzeşme

C) Benzeşme C) Benzeşme – yumuşama – yumuşama

D) Benzeşme D) Benzeşme – ünlü – ünlü düşmesi düşmesi

(28. (28. ve ve 29.29. Sorular, Sorular, aşağıdaki aşağıdaki şiire şiire göre göre cevaplandırılacaktır.) cevaplandırılacaktır.)

Tohum Tohum gibidir gibidir çocuk çocuk Yeşerecektir. Yeşerecektir. Güneş Güneş gibidir gibidir çocuk çocuk Parlayacaktır. Parlayacaktır. ŞiirŞiir gibidir gibidir çocuk çocuk Sevilecektir. Sevilecektir. O narin O narin bir bir çiçektir. çiçektir. 28.28. Yukarıdaki Yukarıdaki şiirin şiirin konusu, konusu, aşağıdakilerden aşağıdakilerden hangisidir? hangisidir? A) Çocuk A) Çocuk

B) Güneş B) Güneş

C) Çiçek C) Çiçek

D) Sevgi D) Sevgi

29.29. Yukarıdaki Yukarıdaki şiirde şiirde çocuk, çocuk, aşağıdakilerden aşağıdakilerden hangisine hangisine benzetilmemiştir benzetilmemiştir ? ? A) Tohuma A) Tohuma

158 158

B) Güneşe B) Güneşe

C) Bitkiye C) Bitkiye

Türkçe Türkçe 4 4

D) Buluta D) Buluta

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

30.30. “Beni “Beni çokçok sever sever ama ama ......” ......” cümlesinde cümlesinde boşboş bırakılan bırakılan yere, yere, hangisinin hangisinin getirilmesi getirilmesi uygun uygun değildir? değildir? A) ... A) beni ... beni herher zaman zaman korur. korur.

B) ... B) zaman ... zaman zaman zaman bana bana kızar. kızar.

C) ... C) bana ... bana hiç hiç yardım yardım etmez. etmez. D) ... D) bana ... bana sevdiğini sevdiğini hiç hiç söylemez. söylemez. 31.31. Hangisinde Hangisinde yazım yazım yanlışlığı yanlışlığı bulunmaktadır? bulunmaktadır? A) Uykudan A) Uykudan B) Yorganın B) Yorganın C) Çocuklukda C) Çocuklukda D) İstiyorduk D) İstiyorduk 32.32. Hangi Hangi sözcükte sözcükte Büyük Büyük Sesli Sesli Uyumu Uyumu Kuralı Kuralı aranmaz? aranmaz? A) Minder A) Minder

B) Hamur B) Hamur

C) Dans C) Dans

D) Yasemin D) Yasemin

33.33. Hangi Hangi sözcük sözcük Büyük Büyük Ünlü Ünlü Uyumu Uyumu Kuralı'na Kuralı'na uymamaktadır? uymamaktadır? A) İnsan A) İnsan

B) Arzuladığı B) Arzuladığı C) Sevince C) Sevince

D) Kavuşunca D) Kavuşunca

34.34. Aşağıdaki Aşağıdaki kelime kelime çiftlerinin çiftlerinin hangisi, hangisi, birbiriyle birbiriyle zıt zıt anlamlıdır? anlamlıdır? A) Ümit A) Ümit – sevinç – sevinç

B) Üzüntü B) Üzüntü – korku – korku

C) Korku C) Korku – ümit – ümit

D) Sevinç D) Sevinç – üzüntü – üzüntü

35.35. Aşağıdaki Aşağıdaki sözcüklerden sözcüklerden hangisinde hangisinde yumuşama yumuşama vardır? vardır? A) Doğu A) Doğu

B) Çağı B) Çağı

C) Çoğu C) Çoğu

D) Kuğu D) Kuğu

36.36. Öz Öz Türkçe Türkçe olduğu olduğu halde halde Büyük Büyük Ünlü Ünlü Uyumu'na Uyumu'na uymayan uymayan sözcükler sözcükler hangi hangi seçenekte seçenekte verilmiştir? verilmiştir? A) Muhabbet A) Muhabbet – şair – şair

B) Anne B) Anne – elma – elma

C) Vakit C) Vakit – saadet – saadet

D) Mektup D) Mektup – müstakbel – müstakbel

37.37. BirBir dildeki dildeki seslerin seslerin herher birinin birinin yazıdaki yazıdaki işaretlerine işaretlerine ne ne denir? denir? A) A) Paragraf Paragraf B) B) Sözcük Sözcük

C) C) Hece Hece

Türkçe Türkçe 4 4

D) D) Harf Harf

159 159

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

SERBEST SERBEST

Yeni Yeni BirBir YılYıl Bazen Bazen neşeyle neşeyle güldük, güldük, Hasta Hasta olduk, olduk, üzüldük. üzüldük. HerHer şeyşey geride geride kaldı, kaldı, Bir Bir yaşyaş daha daha büyüdük. büyüdük. Bir Bir ekmeği ekmeği bölüştük, bölüştük, HepHep hasretle hasretle görüştük. görüştük. Ne Ne mutlu mutlu bizebize ki ki YeniYeni bir bir yılı yılı gördük. gördük. YeniYeni yıl hoş yıl hoş geldin, geldin, Bizleri Bizleri neşelendirdin. neşelendirdin. Seviyoruz Seviyoruz herher günü günü Güzellikler Güzellikler dilensin. dilensin. E.Reyhan E.Reyhan Aydın Aydın

160 160

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ŞEHİR ŞEHİR FARESİ FARESİ İLE İLE TARLA TARLA FARESİ FARESİ HAZIRLIK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ÇALIŞMALARI Aşağıdaki Aşağıdaki soruları soruları sözlü sözlü olarak olarak yanıtlayalım, yanıtlayalım, tartışalım. tartışalım. 1) Çevrenizde 1) Çevrenizde hiç hiç farefare gördünüz gördünüz mü? mü? Gördüyseniz, Gördüyseniz, ne tür ne tür fareler fareler gördünüz? gördünüz? 2) Fareler 2) Fareler nerelerde nerelerde yaşarlar? yaşarlar? Farelerin Farelerin başka başka özelliklerini özelliklerini biliyor biliyor musunuz? musunuz? BİLİNMEYEN BİLİNMEYEN SÖZCÜK SÖZCÜK VE VE SÖZCÜK SÖZCÜK GRUPLARI GRUPLARI Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarının gruplarının anlamlarını anlamlarını araştırıp araştırıp bulalım. bulalım. yol yol yordam: yordam: ........................................................................................ ........................................................................................ ......................................................................................................... ......................................................................................................... ziyafet: ziyafet: .............................................................................................. .............................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... iştah: iştah: ................................................................................................ ................................................................................................ ......................................................................................................... ......................................................................................................... fukara: fukara: .............................................................................................. .............................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... korku: korku: ............................................................................................... ...............................................................................................

YAZALIM YAZALIM

Yandaki Yandaki boşluklara boşluklara bizibizi korkutan korkutan beşbeş farklı farklı şeyişeyi yazalım. yazalım.

Türkçe Türkçe 4 4

161 161

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ŞEHİR ŞEHİR FARESİYLE FARESİYLE TARLA TARLA FARESİ FARESİ Bir Bir varmış varmış bir bir yokmuş yokmuş Bir Bir şehir şehir faresi faresi varmış; varmış; Bir Bir güngün yoluyolu yordamıyla yordamıyla Tarla Tarla faresini faresini yemeğe yemeğe çağırmış. çağırmış. Bir Bir Türk Türk halısı halısı üstüne üstüne Bir Bir sofra sofra kurulmuş, kurulmuş, şahane. şahane. Ne Ne yemekler, yemekler, ne yemekler… ne yemekler… Gitmeyen Gitmeyen bilmez bilmez şehre. şehre. Böyle Böyle ziyafet ziyafet görülmemiş, görülmemiş, Hiçbir Hiçbir şeyşey eksik eksik değilmiş. değilmiş. Ama Ama tamtam yemek yemek başlarken başlarken Farelerin Farelerin iştahı iştahı kesilmiş: kesilmiş: Ayak Ayak sesleri sesleri gelmiş gelmiş birden birden Evin Evin üstünde üstünde bir bir yerden; yerden; Şehir Şehir faresi faresi fırt fırt bodruma, bodruma, Tarla Tarla faresi faresi de peşinden. de peşinden.

162 162

SesSes seda seda kesilmiş kesilmiş yukarıda yukarıda (…)(…) Fareler Fareler çıkmış çıkmış meydana meydana Şehirli Şehirli fare, fare, “Buyurun.” “Buyurun.” demiş, demiş, Soğumasın Soğumasın bizim bizim kızartma. kızartma. BenBen doydum, doydum, demiş demiş tarla tarla faresi, faresi, Yarın Yarın bizebize beklerim beklerim sizi.sizi. Bizde Bizde böyle böyle kralkral sofraları sofraları yok, yok, Fukara Fukara işi bizimkisi. işi bizimkisi. Ama Ama yediğin yediğin boğazında boğazında kalmaz, kalmaz, Ayak Ayak mayak mayak sesisesi duyulmaz. duyulmaz. Haydi, Haydi, hoşça hoşça kal kal kardeş, kardeş, Korkulu Korkulu yemek yemek bana bana gelmez. gelmez.

Türkçe Türkçe 4 4

La Fontaine La Fontaine Masallar Masallar

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ETKİNLİK ETKİNLİK 1 1 Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarını gruplarını cümle cümle içerisinde içerisinde kullanalım. kullanalım. yol yol yordam: yordam: ............................................................................................... ............................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. ziyafet: ziyafet: ..................................................................................................... ..................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. iştah: iştah: ........................................................................................................ ........................................................................................................ ................................................................................................................. ................................................................................................................. fukara: fukara: ...................................................................................................... ...................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. korku: korku: ....................................................................................................... ....................................................................................................... ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 2 2 Aşağıda Aşağıda verilen verilen soruları soruları parçaya parçaya göre göre yanıtlayalım. yanıtlayalım. 1. Fablda 1. Fablda geçen geçen karakterler karakterler kimler kimler ya da ya nelerdir? da nelerdir? Karakterlerin Karakterlerin özelliklerini özelliklerini anlatınız. anlatınız. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 2. Şehir 2. Şehir faresinin faresinin yemeğinde yemeğinde neler neler yaşanmış? yaşanmış? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 3. Tarla 3. Tarla faresi faresi neden neden hiç hiç yemek yemek yemeden yemeden “Ben “Ben doydum” doydum” demiş? demiş? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 4. “Kral 4. “Kral sofrası” sofrası” sözüyle sözüyle anlatılmak anlatılmak istenen istenen nedir? nedir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 5. Tarla 5. Tarla faresi, faresi, şehir şehir faresini faresini ertesi ertesi güngün kendi kendi evine evine davet davet etmiştir. etmiştir. Peki, Peki, kendi kendi evindeki evindeki yemeğin yemeğin nasıl nasıl geçeceğini geçeceğini söylemiştir? söylemiştir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

Türkçe Türkçe 4 4

163 163

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ETKİNLİK ETKİNLİK 3 3 Aşağıda, Aşağıda, işlenen işlenen fablla fablla ilgili ilgili olarak olarak verilen verilen bilgilerin bilgilerin önüne önüne doğru doğru ise ise “D”, “D”, yanlış yanlış ise ise “Y”“Y” harfi harfi koyalım. koyalım. ........... ........... Şehir Şehir faresi, faresi, tarla tarla faresine faresine çok çok güzel güzel bir masada bir masada yemek yemek vermiş. vermiş. ........... ........... Şehir Şehir faresinin faresinin verdiği verdiği yemekte, yemekte, hiçbir hiçbir şey şey eksik eksik değilmiş. değilmiş. ........... ........... Tarla Tarla faresi, faresi, şehir şehir faresine faresine kralkral sofrası sofrası hazırlamış. hazırlamış. ........... ........... Fareler, Fareler, yemeklerini yemeklerini güzel güzel bir müzik bir müzik eşliğinde eşliğinde yemişler. yemişler. ........... ........... Yemek Yemek sırasında sırasında evinevin üstünden üstünden gelen gelen sesler, sesler, fareleri fareleri çok çok korkutmuş. korkutmuş. ........... ........... Şehir Şehir faresinin faresinin verdiği verdiği ziyafette, ziyafette, tarla tarla faresi faresi patlayıncaya patlayıncaya kadar kadar yemiş. yemiş.

ETKİNLİK ETKİNLİK 4 4 ŞEHİR ŞEHİR FARESİYLE FARESİYLE TARLA TARLA FARESİ FARESİ Resimlerini Resimlerini gördüğünüz gördüğünüz hayvanların hayvanların doğum doğum günü günü olsaydı, olsaydı, sizin sizin nasıl nasıl bir bir hediye hediye getirmenizi getirmenizi isterlerdi? isterlerdi? HerHer hayvan hayvan içiniçin düşündüğünüz düşündüğünüz hediyeyi hediyeyi çizin çizin ve yazın. ve yazın. Neden Neden bu bu hediyeyi hediyeyi aldığınızı aldığınızı anlatın. anlatın.

164 164

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ETKİNLİK ETKİNLİK 5 5 Bu Bu resimleri resimleri doğru doğru bir bir şekilde şekilde sıralayıp sıralayıp olayı olayı öğrenelim öğrenelim ve ve arkadaşlarımıza arkadaşlarımıza anlatalım. anlatalım.

Türkçe Türkçe 4 4

165 165

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

DİLBİLGİSİ DİLBİLGİSİ 15 15

İSİMLER İSİMLER (ADLAR) (ADLAR)

İsim İsim (Ad): (Ad): Varlıkları, Varlıkları, olayları, olayları, durumları, durumları, kavramları, kavramları, duygu duygu ve düşünceleri ve düşünceleri ifade ifade eden eden sözcüklere sözcüklere isim isim (ad) (ad) denir. denir. Örnek: Örnek: Fare, Fare, tarla, tarla, yemek, yemek, ev... ev... ***İsimler ***İsimler kendi kendi içinde içinde 3'e 3'e ayrılır: ayrılır: 1- 1Varlıklara Varlıklara verilişlerine verilişlerine göre göre isimler isimler 2- 2Varlıkların Varlıkların sayılarına sayılarına göre göre isimler isimler 3- 3VarVar oluşlarına oluşlarına göre göre isimler isimler ÖzelÖzel isimisim Varlıklara Varlıklara verilişlerine verilişlerine göregöre CinsCins isimisim

Tekil Tekil isimisim

isimler isimler

Varlıkların Varlıkların sayılarına sayılarına göregöre

Çoğul Çoğul isimisim

Topluluk Topluluk isimisim

Somut Somut isimisim

Var Var oluşlarına oluşlarına göregöre Soyut Soyut isimisim

I. Varlıklara I. Varlıklara Verilişilerine Verilişilerine Göre Göre İsimler: İsimler: a- Özel a- Özel İsimler: İsimler: Evrende Evrende tektek olan, olan, yaniyani eşi eşi benzeri benzeri olmayan olmayan varlık varlık ve ve kavramlara kavramlara verilen verilen adlardır. adlardır. Bu Bu sözcükler, sözcükler, cümlenin cümlenin herher yerinde yerinde büyük büyük harfle harfle başlatılarak başlatılarak yazılır. yazılır. Örnek: Örnek: Türk, Türk, Beşparmak Beşparmak Dağı, Dağı, Gazimağusa, Gazimağusa, Bobi, Bobi, MilliMilli Eğitim Eğitim Bakanlığı... Bakanlığı...

166 166

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

***Özel ***Özel isim isim olan olan varlıklar: varlıklar: 1. Kişi 1. Kişi isim isim ve ve soyadları: soyadları: Ali,Ali, Ayşe Ayşe Deniz, Deniz, Barış Barış Manço... Manço... 2. Ülke 2. Ülke adları: adları: Kuzey Kuzey Kıbrıs Kıbrıs Türk Türk Cumhuriyeti, Cumhuriyeti, Türkiye, Türkiye, İngiltere... İngiltere... 3. Köy, 3. Köy, şehir, şehir, kasaba kasaba adları: adları: Lefkoşa, Lefkoşa, Girne, Girne, Beyköy, Beyköy, Paris... Paris... 4. Dil 4. Dil adları: adları: İngilizce, İngilizce, Türkçe, Türkçe, Almanca... Almanca... 5. Ulus 5. Ulus adları: adları: Türk, Türk, Kıbrıslı, Kıbrıslı, İngiliz... İngiliz... 6. Dağ, 6. Dağ, ova, ova, akarsu akarsu adları: adları: Beşparmak Beşparmak Dağları, Dağları, Mesarya Mesarya Ovası, Ovası, Kanlıdere Kanlıdere 7. Kurum 7. Kurum adları: adları: Kızılay, Kızılay, SivilSivil Savunma Savunma Teşkilatı, Teşkilatı, Lefke Lefke Belediyesi... Belediyesi... 8. Evcil 8. Evcil hayvanlara hayvanlara verilen verilen adlar: adlar: Minnoş, Minnoş, Fındık... Fındık... 9. Din 9. Din adları: adları: Müslüman, Müslüman, Yahudi, Yahudi, Hristiyan... Hristiyan... 10.10. Güneş, Güneş, Dünya, Dünya, Ay Ay ve ve Gezegen Gezegen adları: adları: Güneş, Güneş, Dünya, Dünya, Mars... Mars... 11.11. Kitap, Kitap, dergi, dergi, gazete gazete adları: adları: Havadis, Havadis, Halkın Halkın Sesi, Sesi, Aktüel... Aktüel... 12.12. İnsanlara İnsanlara verilen verilen lakaplar: lakaplar: Güdük Güdük Necmi, Necmi, İnek İnek Şaban Şaban ***Özel ***Özel isimlerin isimlerin özellikleri: özellikleri: 1. Özel 1. Özel isimlere isimlere eklenen eklenen çekim çekim ekleri, ekleri, kesme kesme işareti işareti ile ayrılır. ile ayrılır. Örnek: Örnek: Mehmet'in, Mehmet'in, Ayşe'ye, Ayşe'ye, Samsun'dan... Samsun'dan... 2. Özel 2. Özel isimlere isimlere eklenen eklenen “- li, “--siz, li, -siz, -ci,-ci, -gil,-gil, - ler, - ler, -çe,-çe, - lik, - lik, -cik” -cik” ekleri ekleri kesme kesme işareti işareti ile ayrılmaz. ile ayrılmaz. Örnek: Örnek: Girneli, Girneli, Ayşecik, Ayşecik, Kıbrıslı... Kıbrıslı... *** *** “- li, “--siz, li, -siz, - ci,- -gil, ci, -gil, -ler,-ler, - çe, - çe, - lik, - lik, - cik” - cik” eklerinden eklerinden sonra sonra gelen gelen herher türlü türlü ek de ek kesme de kesme işareti işareti ile ayrılmaz. ile ayrılmaz. Örnek: Örnek: Kıbrıslının, Kıbrıslının, Girneliden, Girneliden, Müslümanlığın... Müslümanlığın... 3. Özel 3. Özel isimler isimler yapım yapım eki eki olan olan “-ler/-lar” “-ler/-lar” eklerini eklerini alırsa alırsa abartma abartma ya da ya aile da aile anlamı anlamı kazanırlar. kazanırlar. Örnek: Örnek: Babam, Babam, geçen geçen yıl Amerikalara yıl Amerikalara kadar kadar gitti. gitti. (Kaç (Kaç tane tane Amerika Amerika var?) var?) – ABARTMA – ABARTMA Yarın Yarın akşam akşam Selinlere Selinlere gideceğiz. gideceğiz. (Selin'in (Selin'in ailesine) ailesine) – AİLE – AİLE

****** Kurum Kurum - kuruluş - kuruluş isimlerine isimlerine gelen gelen ekler ekler kesme kesme işareti işareti ile ayrılmaz. ile ayrılmaz. Örnek: Örnek: Değirmenlik Değirmenlik İlkokulunda İlkokulunda okuyorum. okuyorum.

Türkçe Türkçe 4 4

167 167

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

b- Cins b- Cins İsimler: İsimler: Aynı Aynı türden türden varlıkların varlıkların tümüne tümüne ya da ya elemanlarına da elemanlarına verilen verilen adlardır. adlardır. Örnek: Örnek: Ayak, Ayak, ses,ses, boğaz... boğaz... ***Cins ***Cins isimlerin isimlerin özellikleri: özellikleri: 1. Cins 1. Cins isimler isimler tekil tekil oldukları oldukları halde halde bazıbazı zamanlarda zamanlarda çoğul çoğul anlamı anlamı da da verirler. verirler. Örnek: Örnek: Öğrenci, Öğrenci, herher zaman zaman temiz temiz ve düzenli ve düzenli olmalıdır. olmalıdır. (Tüm (Tüm öğrenciler) öğrenciler) Asker Asker uyumaz. uyumaz. (Tüm (Tüm askerler) askerler) 2. Bazı 2. Bazı cinscins isimlerin isimlerin çoğulları çoğulları abartma abartma anlamında anlamında kullanılır. kullanılır. Örnek: Örnek: Bu Bu sözleri sözleri duyunca duyunca dünyalar dünyalar benim benim oldu. oldu. (Kaç (Kaç tane tane dünya dünya var???) var???) 3. Cins 3. Cins isimler; isimler; cümle cümle başı, başı, paragraf paragraf başıbaşı ya da ya şiirdeki da şiirdeki mısra mısra (dize) (dize) başlarında başlarında büyük büyük harfle harfle yazılır. yazılır. ***Cins ***Cins isimler isimler tektek bir bir varlığa varlığa isim isim olurlarsa olurlarsa özel özel isim isim olurlar. olurlar. Örnek: Örnek: Babam Babam anneme anneme bir bir demet demet gül gül aldı. aldı. (Cins (Cins isim) isim) Demet, Demet, dündün gece gece hasta hasta olmuş. olmuş. (Özel (Özel isim) isim) II. II. Varlıkların Varlıkların Sayısına Sayısına Göre Göre İsimler: İsimler: a- Tekil a- Tekil İsimler: İsimler: Sayıca Sayıca tektek olan olan bir bir varlığı varlığı veya veya kavramı kavramı anlatan anlatan isimlerdir. isimlerdir. Örnek: Örnek: fare, fare, gün, gün, yol... yol... b- Çoğul b- Çoğul İsimler: İsimler: Sayıca Sayıca birden birden çokçok varlığı varlığı veya veya kavramı kavramı anlatan anlatan isimlerdir. isimlerdir. Tekil Tekil isimlere isimlere -ler/-lar -ler/-lar ekleri ekleri getirilerek getirilerek yapılır. yapılır. Örnek: Örnek: fareler, fareler, günler, günler, yollar... yollar... c- Topluluk c- Topluluk İsimleri: İsimleri: Tekil Tekil oldukları oldukları halde halde (sonunda (sonunda çoğul çoğul eki eki olmadan) olmadan) birden birden çokçok varlığı varlığı anlatan anlatan isimlere isimlere denir. denir. Topluluk Topluluk isimleri, isimleri, “- ler, “- ler, -lar” -lar” ekiyle ekiyle çoğullanabilir. çoğullanabilir. Örnek: Örnek: Düzine, Düzine, sürü, sürü, ordu, ordu, orman, orman, ormanlar... ormanlar... ***Topluluk ***Topluluk isimleri, isimleri, cümle cümle içerisinde içerisinde tekil tekil isim isim de de olabilirler. olabilirler. Örnek: Örnek: Okulumuzda Okulumuzda on iki on tane iki tane sınıf sınıf vardır. vardır. (Tekil (Tekil isim) isim) Sınıfımla, Sınıfımla, dündün geziye geziye gittim. gittim. (Topluluk (Topluluk isim) isim)

168 168

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ALIŞTIRMA ALIŞTIRMA - 15 - 15 1- 1Aşağıdaki Aşağıdaki paragrafta paragrafta geçen geçen 8 ismi 8 ismi bulup bulup alttaki alttaki levhalara levhalara yazınız. yazınız. Bizim Bizim yeşil yeşil diyarımızda diyarımızda herher mevsim mevsim ayrıayrı bir bir şarkı şarkı söylenir. söylenir. Doğa, Doğa, sizlere sizlere herher zaman zaman bin bin bir bir güzelliği güzelliği sunmaya sunmaya hazırdır. hazırdır. Burada Burada herher ağaç,ayrı ağaç,ayrı kokar. kokar. Serçe Serçe kuşunun kuşunun şakırtısı, şakırtısı, ağaçkakanın ağaçkakanın tıkırtısı, tıkırtısı, akarsuların akarsuların sesisesi sizesize güzel güzel bir bir müzik müzik oluşturur. oluşturur.

2- 2Aşağıdaki Aşağıdaki sözcüklerden sözcüklerden özel özel isim isim olanların olanların yanına yanına “Ö”, “Ö”, cins cins isim isim olanların olanların yanına yanına “C”“C” yazalım. yazalım.

Ö ÖUğurUğur

mobilya mobilya

vapur vapur

çiçek çiçek

Yeşilırmak Yeşilırmak

karpuz karpuz

resim resim

çatal çatal

Kıbrıs Kıbrıs

bisiklet bisiklet

Oyuncak Oyuncak

Esentepe Esentepe

Ceren Ceren

Selvili Selvili Tepe Tepe

tencere tencere

halıcı halıcı

Fransa Fransa

Mesarya Mesarya

Minnoş Minnoş

Kayseri Kayseri

tahta tahta

Girne Girne

hastane hastane

arı arı

Türkçe Türkçe 4 4

169 169

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

3- 3Aşağıdaki Aşağıdaki tabloyu tabloyu örnekteki örnekteki gibigibi doldurunuz. doldurunuz. İsimler İsimler Tekil TekilÇoğul Çoğul Topluluk Topluluk odun odun

x

x

Cümlede Cümlede Kullanalım. Kullanalım.

Babam Babam odun odun kesiyor. kesiyor.

deste deste balinalar balinalar sürüsürü grup grup dereler dereler düzine düzine meclis meclis takýtaký m m Mehmet Mehmet

4- 4Aşağıdaki Aşağıdaki tekil tekil isimleri isimleri kırmızıya, kırmızıya, çoğul çoğul isimleri isimleri maviye, maviye, topluluk topluluk isimlerini isimlerini yeşile yeşile boyayınız. boyayınız.

ekmek ekmek

insanlar insanlar

kağıtlar kağıtlar

cetvel cetvel

ordu ordu

kuzular kuzular

şiirşiir

aileaile

sandalye sandalye

portakal portakal

takım takım

yollar yollar

filler filler

deste deste

muz muz

meclis meclis

pusula pusula

silgiler silgiler

yığın yığın

dağdağ

sınıf sınıf

grup grup

ağaç ağaç

göller göller

5- 5Aşağıdaki Aşağıdaki cümlelerdeki cümlelerdeki yazım yazım hatalarını hatalarını düzelterek düzelterek cümleleri cümleleri yeniden yeniden yazazalım. yazazalım. *Dün *Dün lefke'li lefke'li arkadaşım arkadaşım ElifiElifi gördüm. gördüm. ................................................................................................. ................................................................................................. *Türk'çe *Türk'çe dersi dersi sınavında sınavında aylin aylin 10 10 aldı. aldı. ................................................................................................. ................................................................................................. *Akşam *Akşam Fatma'giller Fatma'giller bizebize geldi. geldi. ................................................................................................. ................................................................................................. *Devletimizin *Devletimizin adı,adı, kuzey kuzey Kıbrıs Kıbrıs türktürk cumhuriyetidir. cumhuriyetidir. ................................................................................................. .................................................................................................

170 170

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

BİR BİR KÜÇÜK KÜÇÜK TEBESSÜM TEBESSÜM HAZIRLIK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ÇALIŞMALARI Aşağıdaki Aşağıdaki soruları soruları sözlü sözlü olarak olarak yanıtlayalım, yanıtlayalım, tartışalım. tartışalım. 1) Günlük 1) Günlük hayatımızda hayatımızda sürekli sürekli karşılaştığımız karşılaştığımız insanlara insanlara nasıl nasıl davranmalıyız? davranmalıyız? 2) Küçük 2) Küçük iyilikler iyilikler yapmak yapmak önemli önemli midir? midir? Neden? Neden? BİLİNMEYEN BİLİNMEYEN SÖZCÜK SÖZCÜK VE VE SÖZCÜK SÖZCÜK GRUPLARI GRUPLARI Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarının gruplarının anlamlarını anlamlarını araştırıp araştırıp bulalım. bulalım. tebessüm: tebessüm: ......................................................................................... ......................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... bahşiş: bahşiş: .............................................................................................. .............................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... lokanta: lokanta: ............................................................................................. ............................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... garson: garson: ............................................................................................. ............................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... toplum: toplum: ............................................................................................. .............................................................................................

BAK BAK - ANLAT - ANLAT

Yandaki Yandaki resmi resmi inceleyip inceleyip bu bu kişinin kişinin aynada aynada neler neler gördüğünü gördüğünü sınıfta sınıfta arkadaşlarımızla arkadaşlarımızla birlikte birlikte tahmin tahmin edelim. edelim.

Türkçe Türkçe 4 4

171 171

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

BİR BİR KÜÇÜK KÜÇÜK TEBESSÜM TEBESSÜM

Küçük Küçük tatlıtatlı bir kız bir kız çocuğu, çocuğu, okuldan okuldan eveeve giderken giderken yolda yolda üzgün üzgün bir adam bir adam görür görür ve ve onaona tebessüm tebessüm eder. eder. Adam, Adam, bu bu tebessümden tebessümden sonra sonra bir bir anda anda kendisini kendisini iyi iyi hissetmeye hissetmeye başlar. başlar. Uzun Uzun yıllar yıllar önce önce bir bir dostunun dostunun kendisine kendisine yapmış yapmış olduğu olduğu küçük küçük ama ama önemli önemli bir iyiliği bir iyiliği hatırlayarak hatırlayarak onaona bir mektup bir mektup yazar. yazar. Mektubu Mektubu alan alan arkadaşı arkadaşı ise,ise, hiç hiç beklemediği beklemediği bir bir zamanda zamanda böyle böyle eskieski bir bir dostundan dostundan mektup mektup almış almış olmaktan olmaktan mutluluk mutluluk duyarak, duyarak, o gün o gün yemek yemek yediği yediği lokantadaki lokantadaki garsona garsona bol bol bol bol bahşiş bahşiş verir. verir. Aldığı Aldığı bahşişe bahşişe sevine sevine sevine sevine evine evine giden giden garson, garson, yolda yolda fakir fakir ve aç vebir aç adama bir adama rastgelir. rastgelir. EliniElini cebine cebine atıp, atıp, bahşişin bahşişin bir kısmını bir kısmını onaona verir. verir. O fakir O fakir adamcağız, adamcağız, iki iki gündür gündür neredeyse neredeyse hiçbir hiçbir şeyşey yememiştir. yememiştir. Hemen Hemen yakınlardaki yakınlardaki bir bir lokantada lokantada karnını karnını doyurur. doyurur. Sonra Sonra da,da, yaşamakta yaşamakta olduğu olduğu bir bir apartmanın apartmanın bodrum bodrum katına katına gitmek gitmek üzere üzere neşeyle neşeyle yolayola çıkmıştır çıkmıştır ki, yağmurdan ki, yağmurdan ıslanmış ıslanmış ve soğuktan ve soğuktan tir tir tir titreyen tir titreyen bir bir köpek köpek yavrusu yavrusu ile karşılaşır. ile karşılaşır. Dışarıda Dışarıda dondurucu dondurucu bir soğuk bir soğuk vardır. vardır. Adam, Adam, köpeği köpeği alıralır ve evine ve evine götürür. götürür. Köpek Köpek soğuktan soğuktan kurtulduğu kurtulduğu içiniçin çokçok mutludur. mutludur. O gece O gece apartmanda apartmanda bir bir yangın yangın çıkar. çıkar. Yangını Yangını ilk fark ilk fark eden eden köpek köpek olur. olur. Avazı Avazı çıktığı çıktığı kadar kadar havlamaya havlamaya başlar. başlar. Önce Önce o fakir o fakir adam adam uyanır uyanır ve bütün ve bütün apartmanı apartmanı uyandırır. uyandırır. Böylece Böylece kimse kimse yangından yangından zarar zarar görmez. görmez. O gece O gece yangından yangından kurtulanlar kurtulanlar arasında arasında bir bir çocuk çocuk vardır. vardır. O çocuk, O çocuk, yıllar yıllar sonra sonra kendi kendi toplumu toplumu içiniçin sayısız sayısız faydalı faydalı işlerişler yapar. yapar.

(Zafer (Zafer arşivinden, arşivinden, yazarı yazarı bilinmiyor) bilinmiyor)

172 172

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ETKİNLİK ETKİNLİK 1 1 Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarını gruplarını cümle cümle içerisinde içerisinde kullanalım. kullanalım. tebessüm: tebessüm: ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. bahşiş: bahşiş: ...................................................................................................... ...................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. lokanta: lokanta: .................................................................................................... .................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. garson: garson: ..................................................................................................... ..................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. toplum: toplum: ..................................................................................................... ..................................................................................................... ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 2 2 Aşağıda Aşağıda verilen verilen soruları soruları parçaya parçaya göre göre yanıtlayalım. yanıtlayalım. 1. Metinde 1. Metinde hangi hangi karakterlerden karakterlerden söz söz edilmiştir? edilmiştir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 2. Metinde 2. Metinde yapılan yapılan iyilikleri iyilikleri sırasıyla sırasıyla yazınız. yazınız. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 3. Metinde 3. Metinde sözü sözü edilen edilen iyiliklerden iyiliklerden en çok en çok hangisi hangisi sizi sizi etkilemiştir? etkilemiştir? Neden Neden etkilendiğinizi etkilendiğinizi açıklayınız. açıklayınız. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 4. Siz 4. Siz de küçük de küçük iyiliklerden iyiliklerden hazhaz alıp,alıp, başkasına başkasına yapmış yapmış olduğunuz olduğunuz olumlu olumlu bir bir davranışınızı davranışınızı yazınız. yazınız. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 5. Bu 5. metinden Bu metinden çıkardığınız çıkardığınız sonuç sonuç nedir? nedir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

Türkçe Türkçe 4 4

173 173

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ETKİNLİK ETKİNLİK 3 3 “İyilik “İyilik yap, yap, denize denize at.”at.” atasözünün atasözünün anlamını, anlamını, okuduğumuz okuduğumuz parçayla parçayla ilişkilendirerek ilişkilendirerek açıklayalım. açıklayalım. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 4 4 Aşağıdaki Aşağıdaki durumlarla durumlarla karşılaştığınız karşılaştığınız zaman zaman yüzünüzdeki yüzünüzdeki duygu duygu ne ne olur? olur? Anlatılan Anlatılan durumun durumun yanına yanına yüzümüzden yüzümüzden alacağı alacağı ifadeyi ifadeyi çizelim. çizelim. Sokakta Sokakta yürürken yürürken çöpçöp kutusundan kutusundan bir kedi bir kedi aniden aniden sizesize doğru doğru fırlarsa… fırlarsa…

ÇokÇok istediğiniz istediğiniz bir şeyi, bir şeyi, birisi birisi sizesize hediye hediye olarak olarak alırsa... alırsa...

Başınız Başınız ağrırken ağrırken komşunuz komşunuz müziğin müziğin sesini sesini çokçok açarsa… açarsa…

YurtYurt dışında dışında yaşayan yaşayan çokçok sevdiğiniz sevdiğiniz bir akrabanızı bir akrabanızı aniden aniden karşınızda karşınızda görürseniz… görürseniz…

ÇokÇok sevdiğiniz sevdiğiniz bir oyuncağınızı bir oyuncağınızı kaybederseniz… kaybederseniz…

174 174

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ETKİNLİK ETKİNLİK 5 5 BİRBİR KÜÇÜK KÜÇÜK TEBESSÜM TEBESSÜM Hayatımızda Hayatımızda herher zaman zaman mutlu mutlu olamayız olamayız ve gülümseyemeyiz, ve gülümseyemeyiz, ne yazık ne yazık ki. İşte ki. İşte bu etkinlikteki bu etkinlikteki karakterimiz karakterimiz Cenk Cenk de bir de gün bir gün içinde içinde birtakım birtakım olumsuz olumsuz duygular duygular yaşamıştır. yaşamıştır. Uyandıktan Uyandıktan sonra sonra saat saat 11’de 11’de şaşırmış, şaşırmış, biraz biraz vakit vakit geçtikten geçtikten sonra sonra (2 saat (2 saat sonra) sonra) sinirlenmiş sinirlenmiş ve ne ve yazık ne yazık ki akşam ki akşam 6 olunca 6 olunca da üzülüp da üzülüp ağlamıştır. ağlamıştır. Cenk’in Cenk’in gününü gününü hayal hayal edip edip öyküleştiriniz öyküleştiriniz ve neden ve neden şaşırdığını, şaşırdığını, sinirlendiğini sinirlendiğini ve üzülüp ve üzülüp ağladığını ağladığını açıklayıcı açıklayıcı bir yazı bir yazı yazınız. yazınız.

Cenk’in Cenk’in Bir Bir Günü Günü ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... .......................................................

Türkçe Türkçe 4 4

175 175

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

DİLBİLGİSİ DİLBİLGİSİ 16 16

İSİMLER İSİMLER (ADLAR) (ADLAR) DEVAMI DEVAMI

III.III. VarVar Oluşuna Oluşuna Göre Göre İsimler: İsimler: a- Somut a- Somut İsimler İsimler (Madde (Madde isimleri): isimleri): Madde Madde isimleri, isimleri, herhangi herhangi bir bir duyu duyu organımızla organımızla algılanan, algılanan, hissedilen hissedilen varlıklara varlıklara verilen verilen isimlerdir. isimlerdir. Örnek: Örnek: Adam, Adam, gül,gül, köpek, köpek, hava, hava, su, su, rüzgar, rüzgar, beyin... beyin... b- Soyut b- Soyut İsimler İsimler (Mana (Mana isimleri isimleri ): Madde ): Madde özelliği özelliği olmayan; olmayan; ancak ancak varvar olduklarını olduklarını akılakıl yoluyla yoluyla anladığımız, anladığımız, kabul kabul ettiğimiz ettiğimiz varlıklara varlıklara verilen verilen isimlerdir. isimlerdir. Bu Bu isimleri isimleri duyu duyu organlarıyla organlarıyla algılayamayız. algılayamayız. Örnek: Örnek: Üzüntü, Üzüntü, dostluk, dostluk, mutluluk, mutluluk, rüya, rüya, akıl... akıl... ***Soyut ***Soyut isimler, isimler, bazı bazı durumlarda durumlarda tektek bir bir varlık varlık içiniçin (özel (özel isim isim olarak) olarak) kullanılabilirler. kullanılabilirler. Böyle Böyle durumlarda durumlarda somut somut isim isim durumunda durumunda olurlar. olurlar. Örnek: Örnek: Sınıfın Sınıfın en güzel en güzel kızıkızı Rüya Rüya olmalıydı. olmalıydı. (Somut (Somut isim) isim) Rüyamda, Rüyamda, seniseni gördüm. gördüm. (Soyut (Soyut isim) isim)

176 176

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ALIŞTIRMA ALIŞTIRMA - 16 - 16 A) A) Aşağıda Aşağıda verilen verilen isimlerden isimlerden somut somut olanları olanları maviye, maviye, soyut soyut olanları olanları iseise kırmızıya kırmızıya boyayalım. boyayalım.

AkılAkıl

Ağaç Ağaç

Saygınlık Saygınlık

Tabak Tabak

Matkap Matkap

RuhRuh

Çiçek Çiçek

Soğan Soğan

Sürahi Sürahi

Dağ Dağ

Tencere Tencere

Cesaret Cesaret

Üzüntü Üzüntü

Köpek Köpek

Fikir Fikir

Çilek Çilek

Muz Muz

Çanta Çanta

Ayak Ayak

Düşünce Düşünce

B) B) Aşağıdaki Aşağıdaki tabloyu tabloyu dolduralım. dolduralım.

X

TOPLULUK

ÇOĞUL TOPLULUK

X

TEKİL ÇOĞUL

X X

SOYUT TEKİL

SOMUT SOYUT

X

CİNS SOMUT

mandal mandal

ÖZEL CİNS

İSİMLER İSİMLER

ÖZEL

ÖZELLİKLERİ ÖZELLİKLERİ

X

saygılar saygılar toprak toprak Lefkoşa Lefkoşa takvimler takvimler ordu ordu Atatürk Atatürk Sevgi Sevgi radyolar radyolar soba soba cesaret cesaret bilezik bilezik

Türkçe Türkçe 4 4

177 177

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

C) C) Aşağıdaki Aşağıdaki soruların soruların doğru doğru cevaplarını cevaplarını bulalım. bulalım. 1. Hangi 1. Hangi kelime kelime herher zaman zaman içiniçin özel özel isimdir? isimdir? A) Yurt A) Yurt

B) Vatan B) Vatan

C) Deniz C) Deniz

D) Ayşe D) Ayşe

2. Aşağıdaki 2. Aşağıdaki cümlelerde cümlelerde verilen verilen bilgilerden bilgilerden kaçkaç tanesi tanesi doğrudur? doğrudur? 1) Cins 1) Cins isimlere isimlere gelen gelen tümtüm ekler ekler kesme kesme işaretiyle işaretiyle ayrılır. ayrılır. 2) Gazete 2) Gazete ve dergi ve dergi adları adları özelözel isimdir. isimdir. 3) Özel 3) Özel isimler isimler herher yerde yerde büyük büyük harfle harfle başlatılarak başlatılarak yazılır. yazılır. 4) “-li, 4) “-li, -siz, -siz, -ci,-ci, -gil,-gil, -cik, -cik, -ler, -ler, -çe,-çe, -lik”-lik” eklerinden eklerinden sonra sonra gelen gelen ekler, ekler, kesme kesme işaretiyle işaretiyle ayrılmaz. ayrılmaz. 5) 5) Ulus Ulus adları adları özelözel isimdir. isimdir. A) 2 A) 2

B) 3 B) 3

C) 4 C) 4

D) 5 D) 5

3. Kesme 3. Kesme işareti işareti hangi hangi seçenekte seçenekte doğru doğru kullanılmıştır? kullanılmıştır? A) Türk'lük A) Türk'lük

B) Türkiye'de B) Türkiye'de C) Türk'ler C) Türk'ler

D) Türkçe'nin D) Türkçe'nin

4. "Aylin, 4. "Aylin, araba araba ile okula ile okula gitti." gitti." cümlesinde cümlesinde kaçkaç tane tane isim isim vardır? vardır? A) 1 A) 1

B) 2 B) 2

C) 3 C) 3

D) 4 D) 4

C) Kiler C) Kiler

D) Masalar D) Masalar

5. Hangisi 5. Hangisi çoğul çoğul isimdir? isimdir? A) Havanın A) Havanın

B) Yüzünde B) Yüzünde

6. Hangi 6. Hangi sözcük sözcük herher yerde yerde ve ve herher zaman zaman içiniçin büyük büyük harfle harfle başlatılarak başlatılarak yazılır? yazılır? A) Millet A) Millet

B) Hürriyet B) Hürriyet

C) Vatan C) Vatan

D) Lefkoşa D) Lefkoşa

7. Hangisi 7. Hangisi özel özel isim isim değildir? değildir? A) Kemal A) Kemal

B) Yarasa B) Yarasa

C) Gazimağusa C) GazimağusaD) Kıbrıs D) Kıbrıs

8. “Sınıf” 8. “Sınıf” kelimesinin kelimesinin çoğul çoğul halihali hangisidir? hangisidir? A) Sınıfımız A) Sınıfımız B) Sınıfımızda B) Sınıfımızda C) Sınıflar C) Sınıflar

D) Sınıfım D) Sınıfım

9. Aşağıda 9. Aşağıda verilenlerden verilenlerden hangisi hangisi çoğul çoğul isimdir? isimdir? A) Irmak A) Irmak

B) Yağmurlar B) Yağmurlar C) Hava C) Hava

D) İlçemizde D) İlçemizde

10.10. Aşağıdakilerden Aşağıdakilerden hangisi hangisi cins cins isim isim değildir? değildir? A) Kuş A) Kuş

B) Akdeniz B) Akdeniz

C) Masal C) Masal

D) Defter D) Defter

11.11. “Hüseyin'in “Hüseyin'in Ankara'da Ankara'da okuyan okuyan oğlu oğlu Osman, Osman, Kıbrıs'a Kıbrıs'a geldi.” geldi.” cümlesinde cümlesinde kaçkaç tane tane özel özel isim isim vardır? vardır? A) 2 A) 2

178 178

B) 3 B) 3

C) 4 C) 4

Türkçe Türkçe 4 4

D) 5 D) 5

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

12.12. “Türkiye'den “Türkiye'den ülkemize ülkemize çokçok sayıda sayıda turist turist geldi.” geldi.” cümlesinde cümlesinde kaçkaç tane tane özel özel isim isim vardır? vardır? A) 1 A) 1

B) 2 B) 2

C) 3 C) 3

D) 4 D) 4

13.13. Aşağıdakilerden Aşağıdakilerden hangisi, hangisi, çoğul çoğul halde halde isim isim değildir? değildir? A) Kıtalar A) Kıtalar

B) Gençler B) Gençler

C) Çalışırlar C) Çalışırlar

D) Dağlar D) Dağlar

14.14. Aşağıdakilerden Aşağıdakilerden hangisi hangisi cins cins isim isim değildir? değildir? A) Traktör A) Traktör

B) Meslek B) Meslek

C) Spor C) Spor

D) Tuğçe D) Tuğçe

15.15. “Ülkesinin “Ülkesinin adı adı Japonya'dır.” Japonya'dır.” cümlesinde cümlesinde kaçkaç tane tane isim isim vardır? vardır? A) 1 A) 1

B) 2 B) 2

C) 3 C) 3

D) 4 D) 4

16.16. Aşağıdaki Aşağıdaki kelimelerden kelimelerden hangisi hangisi topluluk topluluk ismi ismi değildir? değildir? A) Sürü A) Sürü

B) Toplum B) Toplum

C) Çocuklar C) Çocuklar

D) Halk D) Halk

17.17. Aşağıdakilerden Aşağıdakilerden hangisi hangisi topluluk topluluk ismidir? ismidir? A) Tabur A) Tabur

B) Karpuzlar B) Karpuzlar

C) Minare C) Minare

D) Bardak D) Bardak

18.18. Aşağıdaki Aşağıdaki kelimelerden kelimelerden hangisi hangisi topluluk topluluk ismi ismi değildir? değildir? A) Milletimiz A) Milletimiz

B) Ulusumuz B) Ulusumuz

C) Arkadaşlarımız C) ArkadaşlarımızD) Kümemiz D) Kümemiz

19.19. Aşağıdaki Aşağıdaki özel özel isimlerden isimlerden hangisinin hangisinin yazılışı yazılışı yanlıştır? yanlıştır? A) Serhat'ı A) Serhat'ı

B) Akdeniz'den B) Akdeniz'den

C) Alasya C) Alasya İlkokulu İlkokulu

D) Beşparmak D) Beşparmak dağları dağları

20.20. Aşağıdaki Aşağıdaki cümlelerden cümlelerden hangisinde, hangisinde, altıaltı çizili çizili olan olan kelime kelime bir bir özel özel isimdir? isimdir? A) Sinek, A) Sinek, zararlı zararlı bir bir hayvandır. hayvandır. B) Çalışkan B) Çalışkan öğrenciler öğrenciler başarılı başarılı olur. olur. C) Türkiye, C) Türkiye, büyük büyük ve güçlü ve güçlü bir bir ülkedir. ülkedir. D) Dün D) Dün akşam akşam bizim bizim televizyon televizyon bozuldu. bozuldu. 21.21. “Özlem” “Özlem” sözcüğü, sözcüğü, aşağıdaki aşağıdaki cümlelerden cümlelerden hangisinde hangisinde özel özel isim isim olarak olarak kullanılmıştır? kullanılmıştır? A) Özlem, A) Özlem, arkadaşlarıyla arkadaşlarıyla buluşacak. buluşacak. B) Özlem B) Özlem içinde içinde olduğu olduğu herher halinden halinden belliydi. belliydi. C) Yazılarında C) Yazılarında özlemlerini özlemlerini diledile getiriyor. getiriyor. D) Özlemle D) Özlemle annemin annemin boynuna boynuna sarıldım. sarıldım.

Türkçe Türkçe 4 4

179 179

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

YAŞAMIN YAŞAMIN YANKISI YANKISI HAZIRLIK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ÇALIŞMALARI Aşağıdaki Aşağıdaki soruları soruları sözlü sözlü olarak olarak yanıtlayalım, yanıtlayalım, tartışalım. tartışalım. 1) Yankı 1) Yankı nedir? nedir? 2) Sesiniz 2) Sesiniz hiç hiç yankılandı yankılandı mı?mı? Anlatalım. Anlatalım. BİLİNMEYEN BİLİNMEYEN SÖZCÜK SÖZCÜK VE VE SÖZCÜK SÖZCÜK GRUPLARI GRUPLARI Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarının gruplarının anlamlarını anlamlarını araştırıp araştırıp bulalım. bulalım. hayret hayret etmek: etmek: .................................................................................... .................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... hayran hayran olmak: olmak: .................................................................................... .................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... yankı: yankı: ............................................................................................... ............................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... hoşgörü: hoşgörü: ............................................................................................ ............................................................................................ ......................................................................................................... ......................................................................................................... sabır: sabır: ................................................................................................ ................................................................................................ ......................................................................................................... .........................................................................................................

ARAŞTIRALIM ARAŞTIRALIM

Yandaki Yandaki resmi resmi inceleyip inceleyip ilgiliilgili atasözünü atasözünü araştıralım. araştıralım.

180 180

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

YAŞAMIN YAŞAMIN YANKISI YANKISI Dağlık Dağlık bir bir bölgede, bölgede, bir bir anne anne küçük küçük kızıyla kızıyla yürürken, yürürken, çocuk çocuk ayağını ayağını taşa taşa çarpar çarpar ve can ve can acısıyla acısıyla “Ahhhh!” “Ahhhh!” diyediye bağırır. bağırır. Dağdan Dağdan “Ahhhh!” “Ahhhh!” diyediye bir ses bir ses gelir gelir ve bu ve sesi bu sesi duyan duyan çocuk çocuk hayret hayret eder. eder. Çocuk Çocuk merakla: merakla: −Sen −Sen kimsin! kimsin! diyediye bağırır; bağırır; ama ama aldığı aldığı yanıt: yanıt: −Sen −Sen kimsin? kimsin? olur. olur. Çocuk Çocuk bu yanıta bu yanıta kızar kızar ve:ve: −Sen −Sen bir korkaksın! bir korkaksın! diyediye bağırır. bağırır. Dağdan Dağdan aldığı aldığı yanıt: yanıt: −Sen −Sen bir korkaksın! bir korkaksın! olur. olur. Döner Döner annesine annesine bakar bakar ve:ve: −Anne −Anne ne oluyor? ne oluyor? diyediye sorar. sorar. −Kızım −Kızım dikkat dikkat et, diyen et, diyen anne anne dağa dağa doğru doğru dönerek: dönerek: −Sana −Sana hayranım! hayranım! diyediye bağırır. bağırır. Ses: Ses: −Sana −Sana hayranım! hayranım! diyediye yanıtlar. yanıtlar. Anne: Anne: −Sen −Sen harikasın! harikasın! diyediye bağırdığında bağırdığında bu kez bu kez dağdan: dağdan: −Sen −Sen harikasın! harikasın! yanıtı yanıtı gelir. gelir. Çocuk Çocuk şaşırmıştır; şaşırmıştır; ama ama halen halen ne olduğunu ne olduğunu pekpek anlayamamıştır. anlayamamıştır. Anne Anne kızına kızına durumu durumu açıklar: açıklar: −Kızım, −Kızım, insanlar insanlar buna buna “yankı” “yankı” derler; derler; ama ama gerçekte gerçekte hayatın hayatın kendisi kendisi de bir de bir yankıdır. yankıdır. Yaşama Yaşama ne ne verirsen verirsen sana sana onuonu yansıtır. yansıtır. Yaşam, Yaşam, senin senin davranışlarının davranışlarının aynasıdır. aynasıdır. Eğer Eğer yaşamda yaşamda daha daha çokçok sevgi sevgi istiyorsan, istiyorsan, insanları insanları daha daha çokçok sev.sev. Eğer Eğer sana sana saygılı saygılı olmalarını olmalarını istiyorsan, istiyorsan, insanlara insanlara saygılı saygılı davran. davran. Eğer Eğer insanların insanların sana sana hoşgörülü hoşgörülü ve ve sabırlı sabırlı davranmalarını davranmalarını istiyorsan, istiyorsan, önce önce sensen insanlara insanlara karşı karşı hoşgörülü hoşgörülü ve sabırlı ve sabırlı olmalısın. olmalısın. Çocuğum, Çocuğum, ne ekersen ne ekersen onuonu biçersin. biçersin. Bu Bu doğa doğa yasası, yasası, yaşamın yaşamın herher yönü yönü içiniçin geçerlidir. geçerlidir.

Doğan Doğan CÜCELOĞLU CÜCELOĞLU

Türkçe Türkçe 4 4

181 181

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ETKİNLİK ETKİNLİK 1 1 Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarını gruplarını cümle cümle içerisinde içerisinde kullanalım. kullanalım. hayret hayret etmek: etmek: ............................................................................................ ............................................................................................ ................................................................................................................. ................................................................................................................. hayran hayran olmak: olmak: ............................................................................................ ............................................................................................ ................................................................................................................. ................................................................................................................. yankı: yankı: ....................................................................................................... ....................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. hoşgörü: hoşgörü: ................................................................................................... ................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. sabır: sabır: ........................................................................................................ ........................................................................................................ ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 2 2 Aşağıda Aşağıda verilen verilen soruları soruları parçaya parçaya göre göre yanıtlayalım. yanıtlayalım. 1. Metindeki 1. Metindeki çocuk, çocuk, annesiyle annesiyle yürürken yürürken başından başından ne geçmiştir? ne geçmiştir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 2. Çocuk 2. Çocuk “Sen “Sen bir korkaksın!” bir korkaksın!” diyediye bağırdığında bağırdığında dağdan dağdan aldığı aldığı yanıt yanıt ne olmuştur? ne olmuştur? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 3. Çocuk, 3. Çocuk, dağın dağın söylediklerini söylediklerini aynen aynen tekrarlaması tekrarlaması karşısında karşısında ne gibi ne gibi duygular duygular yaşamıştır? yaşamıştır? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 4. Metinde 4. Metinde “eğer” “eğer” sözcüğü sözcüğü ile başlayan ile başlayan cümleler cümleler geçmektedir. geçmektedir. SenSen de “eğer” de “eğer” ile ile başlayan başlayan bir cümle bir cümle yazar yazar mısın? mısın? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 5. “Ne 5. “Ne ekersen ekersen onuonu biçersin.” biçersin.” sözüyle sözüyle ilgiliilgili kendi kendi başınızdan başınızdan geçen geçen veya veya hayali hayali bir bir olayı olayı yazınız. yazınız. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

182 182

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ETKİNLİK ETKİNLİK 3 3 Aşağıdaki Aşağıdaki cevaplara cevaplara uygun uygun sorular sorular yazalım. yazalım. 1).............................................................................................................. 1).............................................................................................................. OlayOlay dağlık dağlık bir bölgede bir bölgede geçiyor. geçiyor. 2).............................................................................................................. 2).............................................................................................................. Çocuk, Çocuk, dağdan dağdan gelen gelen sesisesi duyunca duyunca hayret hayret etti.etti. 3).............................................................................................................. 3).............................................................................................................. Anne Anne kızına, kızına, sesin sesin yankılandığını yankılandığını göstermek göstermek amacı amacı ile “Sana ile “Sana hayranım!” hayranım!” diyediye bağırdı. bağırdı. 4).............................................................................................................. 4).............................................................................................................. Durumu Durumu pekpek anlayamayan anlayamayan çocuğa, çocuğa, annesi annesi açıklama açıklama yapar. yapar. 5).............................................................................................................. 5).............................................................................................................. Dünyada Dünyada her her şeyin şeyin karşılıklı karşılıklı olduğunu, olduğunu, iyilik iyilik yaptığımız yaptığımız zaman zaman iyilik; iyilik; kötülük kötülük yaptığımız yaptığımız zaman zaman kötülük kötülük bulacağımızı bulacağımızı anlatmak anlatmak için için kullanılır. kullanılır.

ETKİNLİK ETKİNLİK 4 4 Dizeleri Dizeleri size size verilen verilen harflerle harflerle başlayan başlayan bir bir şiirşiir yazınız. yazınız. D………………………………………… D………………………………………… U………………………………………… U………………………………………… Y………………………………………… Y………………………………………… G………………………………………… G………………………………………… U………………………………………… U………………………………………… L………………………………………… L………………………………………… A………………………………………… A………………………………………… R………………………………………… R…………………………………………

Türkçe Türkçe 4 4

183 183

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ETKİNLİK ETKİNLİK 5 5 YAŞAMIN YAŞAMIN YANKISI YANKISI İnsanlar İnsanlar yaşamlarına yaşamlarına ilişkin ilişkin küçük küçük ipuçları ipuçları öğrenebilmek öğrenebilmek içiniçin günlük günlük burç burç yorumlarına yorumlarına bakarlar. bakarlar. Burçlar Burçlar bazı bazı insanlar insanlar içiniçin çokçok önemliyken önemliyken bazıları bazıları içiniçin hiçhiç önemli önemli değildir. değildir. Siz,Siz, burç burç yorumlarını yorumlarını okur okur musunuz? musunuz? Aşağıda Aşağıda verilen verilen burçlardan burçlardan istediğiniz istediğiniz üçünü üçünü seçiniz. seçiniz. Hayal Hayal gücünüzü gücünüzü ve ve yaratıcılığınızı yaratıcılığınızı kullanıp kullanıp günlük günlük burç burç yorumlarını yorumlarını yazıp yazıp arkadaşlarınıza arkadaşlarınıza okuyunuz. okuyunuz.

184 184

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

DİLBİLGİSİ DİLBİLGİSİ 17 17

İSMİN İSMİN HÂLLERİ HÂLLERİ

İsmin İsmin Hâlleri Hâlleri (Durumu): (Durumu): İsimlerin İsimlerin cümle cümle içerisindeki içerisindeki görevlerine görevlerine ismin ismin hâlleri hâlleri (durumları) (durumları) denir. denir. İsimler, İsimler, cümle cümle içinde içinde 5 değişik 5 değişik durumda durumda bulunur. bulunur. Bunlar: Bunlar: 1- 1Yalın Yalın HâlHâl 2- 2İsmin İsmin -i hâli -i hâli 3- 3İsmin İsmin -e hâli -e hâli 4- 4İsmin İsmin -de-de hâlihâli 5- 5İsmin İsmin -den -den hâlihâli 1. Yalın 1. Yalın durum: durum: İsimlerin İsimlerin hâl hâl eki eki almamış almamış durumlarına durumlarına denir. denir. Bu Bu isimler isimler “kim-ne-nesi” “kim-ne-nesi” sorularını sorularını yanıtlar. yanıtlar. Örnek: Örnek: Anne, Anne, çocuk, çocuk, ses,ses, Ahmet... Ahmet... 2. İsmin 2. İsmin -i hâli -i hâli (Belirtme (Belirtme durumu): durumu): Bir Bir ismin ismin sonuna sonuna “-ı,“-ı, -i, -u, -i, -u, -ü”-ü” sesli sesli harflerinden harflerinden birinin birinin ek şeklinde ek şeklinde getirilmiş getirilmiş hâline hâline denir. denir. Bu Bu isimler isimler “neyi“neyikimi-nereyi” kimi-nereyi” sorularından sorularından birini birini yanıtlar. yanıtlar. Örnek: Örnek: Kızı, Kızı, yanıtı, yanıtı, durumu... durumu... 3. İsmin 3. İsmin -e hâli -e hâli (Yönelme (Yönelme durumu): durumu): Bir Bir ismin ismin sonuna sonuna “-e,“-e, -a”-a” sesli sesli harflerinden harflerinden birinin birinin ek şeklinde ek şeklinde getirilmiş getirilmiş hâline hâline denir. denir. Bu Bu isimler isimler “neye“neyekime-nereye” kime-nereye” sorularından sorularından birini birini yanıtlar. yanıtlar. Örnek: Örnek: Yaşama, Yaşama, taşa, taşa, bölgeye... bölgeye... 4. İsmin 4. İsmin –de–de hâlihâli (Bulunma (Bulunma durumu): durumu): Bir Bir ismin ismin sonuna sonuna “-de, “-de, -da, -da, -te,-te, -ta”-ta” eklerinden eklerinden birinin birinin getirilmiş getirilmiş hâline hâline denir. denir. Bu Bu isimler isimler “neyde-kimde“neyde-kimdenerede” nerede” sorularından sorularından birini birini yanıtlar. yanıtlar. Örnek: Örnek: Ahmet'te, Ahmet'te, çocukta, çocukta, dağda... dağda... 5. İsmin 5. İsmin -den -den hâlihâli (Ayrılma (Ayrılma durumu): durumu): Bir Bir ismin ismin sonuna sonuna “-den, “-den, -dan, -dan, -ten, -ten, -tan” -tan” eklerinden eklerinden birinin birinin getirilmiş getirilmiş hâline hâline denir. denir. Bu Bu isimler isimler “neyden“neydenkimden-nereden” kimden-nereden” sorularından sorularından birini birini yanıtlar. yanıtlar. Örnek: Örnek: Doğadan, Doğadan, hayatından, hayatından, annesinden, annesinden, kardeşlikten... kardeşlikten...

Türkçe Türkçe 4 4

185 185

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ALIŞTIRMA ALIŞTIRMA - 17 - 17 1- Aşağıdaki 1- Aşağıdaki tabloyu tabloyu örnekteki örnekteki gibigibi dolduralım. dolduralım. Kelimeler Kelimeler Yalın Yalın hâlihâli defter defter

- i hâli - i hâli (belirtme (belirtme durumu) durumu) defteri defteri

- e -hâli e hâli (yönelme (yönelme durumu) durumu) deftere deftere

- de- hâli de hâli (bulunma (bulunma durumu) durumu) defterde defterde

- den - den hâlihâli (ayrý (ayrılma lma durumu) durumu) defterden defterden

çiçek çiçek kaðý kağıt t uçak uçak düºünce düşünce aileaile sinema sinema Kýbrý Kıbrıs s

2- Aşağıdaki 2- Aşağıdaki cümlelerde cümlelerde boşboş bırakılan bırakılan yerleri, yerleri, ismin ismin hâlhâl eklerinden eklerinden uygun uygun olanları olanları getirerek getirerek tamamlayalım. tamamlayalım. · Cuma · Cuma günü günü gezi..…. gezi..…. gideceğim. gideceğim. · Bardağı · Bardağı tersters çevirirsen çevirirsen su yer..…. su yer..…. dökülür. dökülür. · Küçük · Küçük çocuk, çocuk, ev..…. ev..…. doğru doğru yürüdü. yürüdü. · Babam · Babam manav..…. manav..…. sebze sebze aldı. aldı. · Balıklar · Balıklar deniz..…. deniz..…. yaşar. yaşar. · Bahçe..…. · Bahçe..…. güzel güzel ağaçlar ağaçlar vardı. vardı. · Arkadaşlarım · Arkadaşlarım park..…. park..…. oynuyorlar. oynuyorlar. · Balık, · Balık, yem..…. yem..…. yediyedi mi?mi? · Televizyon..…. · Televizyon..…. açar açar mısın? mısın?

186 186

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

3- Aşağıda 3- Aşağıda verilen verilen kelimeleri kelimeleri ismin ismin hâllerine hâllerine göre göre yazınız. yazınız. okulokul

Mehmet Mehmet

su su

1. .............................. 1. ..............................1.............................. 1..............................1. .............................. 1. .............................. 2................................ 2................................2.............................. 2..............................2. .............................. 2. .............................. 3................................ 3................................3.............................. 3..............................3. .............................. 3. .............................. 4................................ 4................................4.............................. 4..............................4. .............................. 4. .............................. 5................................ 5................................5.............................. 5..............................5. .............................. 5. .............................. 4- Aşağıdaki 4- Aşağıdaki cümlelerde cümlelerde altıaltı çizili çizili sözcüklerin sözcüklerin hangi hangi hâlde hâlde olduklarını olduklarını yazalım. yanlarındaki boşluklara yazalım. Emre’yi Emre’yi dündün akşam akşam sinemada sinemada gördük. gördük. (.................................) Ahmet’e Ahmet’e verilen verilen ödevi ödevi kimkim aldı? aldı? (.................................) Sokakta Sokakta oynarken oynarken topu topu kaybettik. kaybettik. (.................................) Kardeşim Kardeşim elmayı elmayı çokçok sever. sever. (.................................) Çarşıya Çarşıya gitmek gitmek içiniçin arabaya arabaya bindik. bindik. (.................................)

. . (.................................) Kalemi Kalemi yere yere düşürdüm düşürdüm 5- Aşağıdaki soruların cevaplarını bulalım. 5- Aşağıdaki soruların cevaplarını bulalım. 1- Aşağıdaki isimlerden hangisi yalın hâlde değildir? 1- Aşağıdaki isimlerden hangisi yalın hâlde değildir? A) Şişede A) Şişede

B) Kış B) Kış

C) Kiraz C) Kiraz

D) Fincan D) Fincan

2- Aşağıdaki isimlerden hangisi yalın hâldedir? 2- Aşağıdaki isimlerden hangisi yalın hâldedir? A) Vişnede B) Trenden B) Trenden A) Vişnede

C) Çivi C) Çivi

D) Kardeşten D) Kardeşten

3- “Tatlı yılanı deliğinden çıkarır.” atasözünde, almış 3- “Tatlı dil, dil, yılanı deliğinden çıkarır.” atasözünde, hâlhâl ekieki almış kaçkaç isim vardır? isim vardır? A) 4 A) 4

B) 3 B) 3

C) 2 C) 2

D) 1 D) 1

C) 4 C) 4

D) 5 D) 5

4- İsmin bulunur? 4- İsmin kaçkaç hâlihâli bulunur? A) 2 A) 2

B) 3 B) 3

5- İsmin almamış durumuna denir? 5- İsmin hâlhâl ekieki almamış durumuna ne ne denir? A)i – i hâli A) – hâli

B)den – den C) Yalın D)e–hâli e hâli B) – hâlihâli C) Yalın hâlihâl D) –

Türkçe Türkçe 4 4

187 187

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

6- Aşağıdakilerden 6- Aşağıdakilerden hangisi, hangisi, ismin ismin “–den “–den hâl hâl (durum)” (durum)” ekini ekini almıştır? almıştır? A) Sokaktan A) Sokaktan B) Arabada B) Arabada C) Masaya C) Masaya

D) Okulu D) Okulu

7- “Sinek” 7- “Sinek” isminin isminin “– e “–hâl e hâl ek”ek” almış almış biçimi biçimi hangisidir? hangisidir? A) Sineği A) Sineği

B) Sineğe B) Sineğe

C) Sinekte C) Sinekte

D) Sinekten D) Sinekten

8- “Ayağa 8- “Ayağa değmedik değmedik taş taş olmaz, olmaz, başa başa gelmedik gelmedik iş olmaz.”atasözünde, iş olmaz.”atasözünde, ismin ismin “-e” “-e” hâlinde hâlinde bulunan bulunan kaçkaç tane tane kelime kelime vardır? vardır? A) 1 A) 1 B) 2 B) 2 C) 3 C) 3 D) 4 D) 4 9- Aşağıdaki 9- Aşağıdaki kelimelerden kelimelerden hangisi hangisi hâlhâl ekieki almıştır? almıştır? A) Dere A) Dere B) Kaya B) Kaya C) İnsanı C) İnsanı D) Sulu D) Sulu 10-10Aşağıdaki Aşağıdaki kelimelerden kelimelerden hangisi hangisi ismin ismin “-e”“-e” hâlindedir? hâlindedir? A) Bahçe A) Bahçe B) Nane B) Nane C) Yurda C) Yurda D) Kira D) Kira

188 188

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

SERBEST SERBEST Rauf Rauf Raif Raif Denktaş'ı Denktaş'ı şairşair yönü yönü ile ile de de tanıyalım. tanıyalım. Rauf Rauf RaifRaif Denktaş’ın, Denktaş’ın, oğlu oğlu “Raif “Raif Denktaş” Denktaş” doğmadan doğmadan önce önce onun onun içiniçin yazdığı yazdığı ve ve evlendiği evlendiği zaman zaman yineyine oğluna oğluna hediye hediye ettiği ettiği “OĞLUMA “OĞLUMA ÖĞÜTLERİM” ÖĞÜTLERİM” isimli isimli şiiri.şiiri.

Oğluma Oğluma Öğütlerim Öğütlerim Saat Saat gibigibi durmadan, durmadan, Gece Gece gündüz gündüz çalışan, çalışan, İnsanlar İnsanlar mesut mesut olur, olur,

Gıpta Gıpta etme etme paraya, paraya,

Evlâdım Evlâdım buna buna inan. inan.

Düşme Düşme sakın sakın sefâya, sefâya, İşinde İşinde tutumlu tutumlu ol, ol, Dayan Dayan daima daima cefaya. cefaya.

Îmânına Îmânına dayan dayan sen, sen, Kuvvetine Kuvvetine inan inan sen, sen, Fakat Fakat sakın sakın saldırma, saldırma,

Yalana Yalana sapma sapma sakın, sakın,

Ortada Ortada sebep sebep yokken. yokken.

Düşmanlarından Düşmanlarından sakın, sakın, Herkesi Herkesi dost dost bil de bil sen, de sen, Daima Daima güleryüz güleryüz takın. takın.

Çalış, Çalış, uğraş uğraş durmadan, durmadan, Bir Bir güngün olursun olursun adam, adam, Paraya Paraya kul kul olma olma sen, sen,

Herkese Herkese ol bir ol bir örnek, örnek,

Oğlum Oğlum ol hakka ol hakka tapan. tapan.

Al herkesten Al herkesten görenek, görenek, Daima Daima içinden içinden inan, inan, Terbiye Terbiye hayat hayat demek. demek.

Sana Sana vurana vurana vurma, vurma, Fazla Fazla duygulu duygulu olma, olma, Bu Bu dünyada dünyada cefâcefâ çok,çok,

Saat Saat gibigibi durmadan, durmadan,

Henüz Henüz doğmadan doğmadan solma. solma.

Gece Gece gündüz gündüz çalışan, çalışan, Temiz Temiz kalpli kalpli insan insan ol, ol, İmrensin İmrensin sana sana bakan. bakan.

RaufRauf Raif Raif Denktaş Denktaş

Türkçe Türkçe 4 4

189 189

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ÖLMEZ ÖLMEZ LİDER LİDER Küçükken Küçükken anlatırdı, anlatırdı, Annemle Annemle babam babam bana. bana. Öğretmenim Öğretmenim öğretti öğretti Senin Senin mücadeleni. mücadeleni. Atılan Atılan ilk adımı ilk adımı Türk Türk Halkı'yla Halkı'yla birlikte birlikte SenSen atmışsın atmışsın önderim, önderim, Türk'üz, Türk'üz, biz biz varız varız diye. diye. Daha Daha sonra sonra hayatın, hayatın, Bu Bu uğurda uğurda harcanmış harcanmış Mücadele Mücadele etmişsin etmişsin Türklük Türklük varolsun varolsun diye. diye. En En büyük büyük şeref şeref senin. senin. Görmüşsün Görmüşsün başlattığın başlattığın İrade İrade ve zekânın ve zekânın Cumhuriyet Cumhuriyet gibigibi bir bir Sonucunu Sonucunu bizlerle. bizlerle. Öldüğünü Öldüğünü anlattı anlattı Bana Bana öğretmenlerim. öğretmenlerim. BenBen inanmam inanmam buna buna SenSen ölmezsin ölmezsin liderim. liderim. Çağatay Çağatay Darbaz Darbaz

190 190

Türkçe Türkçe 4 4

SERBEST SERBEST

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

AĞUSTOS AĞUSTOS BÖCEĞİ BÖCEĞİ İLE İLE KARINCA KARINCA HAZIRLIK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ÇALIŞMALARI Aşağıdaki Aşağıdaki soruları soruları sözlü sözlü olarak olarak yanıtlayalım, yanıtlayalım, tartışalım. tartışalım. 1) Çalışmak 1) Çalışmak önemli önemli midir? midir? Neden? Neden? 2) Yazın 2) Yazın çalışıp çalışıp kışakışa hazırlık hazırlık yapan yapan hayvanlara hayvanlara örnek örnek veriniz. veriniz. BİLİNMEYEN BİLİNMEYEN SÖZCÜK SÖZCÜK VE VE SÖZCÜK SÖZCÜK GRUPLARI GRUPLARI Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarının gruplarının anlamlarını anlamlarını araştırıp araştırıp bulalım. bulalım. saz:saz: ................................................................................................. ................................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... ağustos ağustos böceği: böceği: .................................................................................. .................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... ödünç: ödünç: ............................................................................................... ............................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... mahcup mahcup olmak: olmak: ................................................................................... ................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... perişan perişan olmak: olmak: ................................................................................... ................................................................................... ......................................................................................................... .........................................................................................................

ÇAĞRIŞIM ÇAĞRIŞIM SÖZCÜKLERİ SÖZCÜKLERİ

Yandaki Yandaki boşluklara boşluklara “çalışmak” “çalışmak” sözcüğünü sözcüğünü duyduğumuz duyduğumuz zaman zaman aklımıza aklımıza gelen gelen dörtdört tane tane sözcük sözcük

Çalışmak Çalışmak

yazalım. yazalım.

Türkçe Türkçe 4 4

191 191

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

AĞUSTOS AĞUSTOS BÖCEĞİ BÖCEĞİ İLE İLE KARINCA KARINCA Eğlenceyi Eğlenceyi çokçok seven seven bir bir ağustos ağustos böceği böceği varmış. varmış. Bu Bu ağustos ağustos böceği böceği sürekli sürekli sazsaz çalar, çalar, şarkı şarkı söylermiş. söylermiş. Tüm Tüm gününü gününü bu bu şekilde şekilde geçirirmiş. geçirirmiş. Derken Derken güzel, güzel, sıcak sıcak günler günler bitmiş, bitmiş, kış kış gelmiş. gelmiş. Artık Artık havalar havalar çokçok soğuk soğuk ve yağışlıymış. ve yağışlıymış. Ağustos Ağustos böceği böceği şarkı şarkı söyleyemez söyleyemez hale hale gelmiş. gelmiş. Soğuktan Soğuktan çokçok üşüyormuş üşüyormuş ve karnı ve karnı da çok da çok acıkmış. acıkmış. Ama Ama hiç hiç yiyeceği yiyeceği yokmuş. yokmuş. Çünkü Çünkü tümtüm yazı, yazı, sazsaz çalarak çalarak ve ve şarkı şarkı söyleyerek söyleyerek geçirmiş. geçirmiş. Kış Kış içiniçin hiç hiç hazırlık hazırlık yapmamış. yapmamış. Ama Ama o, o, bu bu şekilde şekilde eğlenirken eğlenirken küçük küçük komşusu komşusu karınca karınca tümtüm yazıyazı kış kış hazırlığı hazırlığı yaparak yaparak geçirmiş. geçirmiş. Ağustos Ağustos böceği böceği bunu bunu hatırlamış hatırlamış ve ve aklına aklına karınca karınca komşusundan komşusundan ödünç ödünç bir bir şeyler şeyler istemek istemek gelmiş. gelmiş. −Karınca −Karınca komşumdan komşumdan bir bir şeyler şeyler isteyeyim, isteyeyim, hem hem ne ne varvar ağustosta ağustosta tekrar tekrar öderim, öderim, demiş. demiş. Ağustos Ağustos böceği böceği bu düşünce bu düşünce içerisinde içerisinde karınca karınca komşusunun komşusunun kapısına kapısına gitmiş. gitmiş. Kapıyı Kapıyı çalmış. çalmış. Karınca, Karınca, açmış açmış kapıyı. kapıyı. Karşısında Karşısında açlık açlık ve ve soğuktan soğuktan perişan perişan olmuş olmuş ağustos ağustos böceğini böceğini görmüş. görmüş. −Ne −Ne istiyorsun istiyorsun ağustos ağustos böceği, böceği, demiş. demiş. −Karınca −Karınca kardeş kardeş havalar havalar çokçok soğudu, soğudu, çokçok üşüyorum, üşüyorum, üstelik üstelik karnım karnım da çok da çok aç;aç; ama ama yiyecek yiyecek hiçbir hiçbir şeyim şeyim yok. yok. Bana Bana ödünç ödünç yiyecek yiyecek bir bir şeyler şeyler verir verir misin? misin? SözSöz veriyorum, veriyorum, ağustosta ağustosta borcumu borcumu ödeyeceğim ödeyeceğim sana, sana, demiş demiş ağustos ağustos böceği. böceği. Karınca: Karınca: −Neden −Neden yiyecek yiyecek hiçbir hiçbir şeyin şeyin yok, yok, bütün bütün yazyaz ne yaptın ne yaptın sen? sen? Ağustos Ağustos böceği böceği çokçok utanmış, utanmış, çokçok mahcup mahcup olmuş: olmuş: −Şeyyy, −Şeyyy, benben bütün bütün yazyaz sazsaz çaldım, çaldım, şarkı şarkı söyledim. söyledim. Kış Kış içiniçin hiç hiç hazırlık hazırlık yapmadım. yapmadım. Karınca Karınca çokçok sinirlenmiş sinirlenmiş bu cevabı bu cevabı duyunca: duyunca: −Madem −Madem öyleöyle tümtüm yazyaz sazsaz çalıp çalıp şarkı şarkı söyledin söyledin şimdi şimdi de oyna de oyna o zaman, o zaman, demiş demiş ve “Tak” ve “Tak” diyediye kapıyı kapıyı ağustos ağustos böceğinin böceğinin yüzüne yüzüne kapatmış. kapatmış. La Fortaine La Fortaine

192 192

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ETKİNLİK ETKİNLİK 1 1 Aşağıdaki Aşağıdaki sözcük sözcük ve sözcük ve sözcük gruplarını gruplarını cümle cümle içerisinde içerisinde kullanalım. kullanalım. saz:saz: .......................................................................................................... .......................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. ağustos ağustos böceği: böceği: .......................................................................................... .......................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. ödünç: ödünç: ...................................................................................................... ...................................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. mahcup mahcup olmak: olmak: .......................................................................................... .......................................................................................... ................................................................................................................. ................................................................................................................. perişan perişan olmak: olmak: ........................................................................................... ........................................................................................... ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 2 2 Aşağıda Aşağıda verilen verilen soruları soruları parçaya parçaya göre göre yanıtlayalım. yanıtlayalım. 1. Fablda 1. Fablda eğlenceyi eğlenceyi seven seven karakter karakter kimdir? kimdir? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 2. Ağustos 2. Ağustos böceğinin böceğinin neden neden hiç hiç yiyeceği yiyeceği yokmuş? yokmuş? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 3. Karınca 3. Karınca kapıyı kapıyı açtığında açtığında karşısında karşısında ağustos ağustos böceğini böceğini görmüş. görmüş. Peki, Peki, karınca karınca ağustos ağustos böceğine böceğine ne söylemiş? ne söylemiş? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 4. Karıncanın 4. Karıncanın ağustos ağustos böceğinin böceğinin yüzüne yüzüne kapıyı kapıyı kapaması kapaması ve yiyecek ve yiyecek vermemesi vermemesi sizce sizce doğru doğru bir davranış bir davranış mıdır? mıdır? Siz Siz olsaydınız olsaydınız ne yapardınız? ne yapardınız? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 5. Arkadaşlarınıza 5. Arkadaşlarınıza ödünç ödünç olarak olarak kendi kendi eşyalarınızı eşyalarınızı verdiğinizde verdiğinizde ya da ya ondan da ondan bir bir şeyler şeyler aldığınızda aldığınızda neler neler hissedersiniz? hissedersiniz? ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

Türkçe Türkçe 4 4

193 193

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ETKİNLİK ETKİNLİK 3 3 Okuduğumuz Okuduğumuz fablda fablda geçen geçen karıncanın karıncanın yerinde yerinde biz biz olsaydık, olsaydık, ağustos ağustos böceğine böceğine yiyecek yiyecek verir verir miydik? miydik? Nedenleriyle Nedenleriyle birlikte birlikte aşağıdaki aşağıdaki boşluğa boşluğa yazalım. yazalım. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

ETKİNLİK ETKİNLİK 4 4 Parçada Parçada geçen geçen ve ve ismin ismin hallerini hallerini örnekleyen örnekleyen ikişer ikişer sözcük sözcük bulup bulup aşağıdaki aşağıdaki tabloya tabloya yerleştirelim. yerleştirelim. Yalın Yalın hâl hâl

-i hâli -i hâli

-e hâli -e hâli

-de -de hâlihâli

-den -den hâlihâli

1)................. 1)................. 1)................. 1)................. 1)................. 1)................. 1)................. 1)................. 1)................. 1)................. 2)................. 2)................. 2)................. 2)................. 2)................. 2)................. 2)................. 2)................. 2)................. 2).................

194 194

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ETKİNLİK ETKİNLİK 5 5 AĞUSTOS AĞUSTOS BÖCEĞİ BÖCEĞİ İLEİLE KARINCA KARINCA Okuduğumuz Okuduğumuz fablın fablın konusunu, konusunu, karakterlerini, karakterlerini, yeryer ve ve zamanını zamanını değiştirip değiştirip yeni yeni bir bir fabl fabl yazmaya yazmaya ne ne dersiniz? dersiniz? Aşağıda Aşağıda verilen verilen bilgilere bilgilere uygun uygun olarak olarak kendi kendi fablınızı fablınızı yazınız. yazınız.

Konu: Konu: Kıskançlık. Kıskançlık. Karakterler: Karakterler:

Tilkinin Tilkinin leyleği, leyleği,

TilkiTilki ve Leylek ve Leylek

leyleğin leyleğin de tilkiyi de tilkiyi kıskanması. kıskanması.

Yer:Yer: Küçük Küçük bir köy bir köy ve ve oradaki oradaki göl göl

Zaman: Zaman: Kış, Kış, sabah sabah saatleri saatleri

...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ......................................................................................................

Türkçe Türkçe 4 4

195 195

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

GENEL GENEL TEKRAR TEKRAR TESTİ TESTİ - 2- 2 1. 1.Dilimizdeki Dilimizdeki heceler heceler en en az az ve ve en en çokçok kaçkaç harften harften oluşur oluşur ? ? A) 3 A)–34– 4

B) 1 B)–15– 5

C) 2 C)–25– 5

D) 1 D)–14– 4

2. 2.Hangi Hangi sözcük, sözcük, sözlük sözlük sıralamasında sıralamasında ilk ilk sırada sırada yeryer alıralır ? ? A) Takım A) Takım

B) Tava B) Tava

C) Taç C) Taç

D) Taş D) Taş

3. 3.Hangi Hangi cümlede cümlede Büyük Büyük Ünlü Ünlü Uyumu'na Uyumu'na uymayan uymayan sözcük sözcük vardır vardır ? ? A) Yarın A) Yarın sinemaya sinemaya gideceğiz. gideceğiz. B) Piknikten B) Piknikten geldiğimde geldiğimde hava hava kararmıştı. kararmıştı. C) Pencerenin C) Pencerenin perdesini perdesini yeniledik. yeniledik. D) Yorgunluktan D) Yorgunluktan ayaklarım ayaklarım koptu. koptu. 4. 4.Hangi Hangi sözcükte sözcükte kalın kalın ünlü ünlü harflerin harflerin tümü tümü de de vardır vardır ? ? A) Yatıyordu A) Yatıyordu

B) Gelmektedir B) GelmektedirC) Uçak C) Uçak

D) Kurudere D) Kurudere

5. 5."........... "........... uğraşlarına uğraşlarına rağmen, rağmen, hiçbiri hiçbiri o üç o kelimeye üç kelimeye bir bir anlam anlam ………….." ………….." Yukarıdaki Yukarıdaki cümleyi cümleyi en en anlamlı anlamlı şekilde şekilde tamamlayan tamamlayan kelime kelime çifti, çifti, aşağıdakilerden aşağıdakilerden hangisidir? hangisidir? A) Şimdi, A) Şimdi, veremez veremez

B) Bütün, B) Bütün, yapamaz yapamaz

C) Bütün, C) Bütün, veremedi veremedi

D) Geçen, D) Geçen, getiremez getiremez

6. 6.Aşağıdaki Aşağıdaki isimlerden isimlerden hangisi, hangisi, topluluk topluluk ismi ismi olarak olarak kullanılabilir? kullanılabilir? A) Sevgi A) Sevgi

B) Kapı B) Kapı

C) Sürü C) Sürü

D) Silgi D) Silgi

7. 7.Aşağıdaki Aşağıdaki sözcüklerden sözcüklerden hangisinde hangisinde benzeşme benzeşme (sertleşme) (sertleşme) yapılmamıştır? yapılmamıştır? A) Toptan A) Toptan

B) Demirci B) Demirci C) Balıkçı C) Balıkçı

D) Uçtu D) Uçtu

8. 8.“İnek “İnek – süt” – süt” sözcükleri sözcükleri arasındaki arasındaki anlamsal anlamsal ilişki ilişki “arı” “arı” sözcüğü sözcüğü ile ile aşağıdakilerden aşağıdakilerden hangisi hangisi arasında arasında vardır vardır ? ? A) Kanat A) Kanat

B) Kovan B) Kovan

C) Bal C) Bal

D) İğne D) İğne

9. 9.“Özkan “Özkan ile Ali, ile Ali, kuşları kuşları Piko'yu Piko'yu alarak alarak deniz deniz kenarına kenarına indiler.” indiler.” cümlesinde cümlesinde kaçkaç tane tane özel özel isim isim kullanılmıştır kullanılmıştır ? ? A) 1 A) 1

B) 2 B) 2

C) 3 C) 3

D) 4 D) 4

10.10. Aşağıdaki Aşağıdaki cümlelerin cümlelerin hangisinde hangisinde ünlü ünlü düşmesine düşmesine uğrayan uğrayan bir bir sözcük sözcük vardır vardır ? ? A) Dağlara A) Dağlara B) Evimizin B) Evimizin C) Aklım C) Aklım

196 196

Türkçe Türkçe 4 4

D) Yazın D) Yazın

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

11.11. Aşağıdaki Aşağıdaki sözcüklerden sözcüklerden hangisi hangisi kaynaştırma kaynaştırma harfi harfi almamıştır almamıştır ? ? A) İkiye A) İkiye

B) Sayı B) Sayı

C) Tahtayı C) Tahtayı D) Konuyu D) Konuyu

12.12. Alfabemizin Alfabemizin 19.19. harfi harfi aşağıdakilerden aşağıdakilerden hangisidir hangisidir ? ? A) O A) O

B) Ö B) Ö

C) P C) P

D) R D) R

(13., (13., 14.14. ve ve 15.15. sorular sorular aşağıdaki aşağıdaki parçaya parçaya göre göre cevaplandırılacaktır.) cevaplandırılacaktır.) Bir Bir çiftçi, çiftçi, oğlu oğlu ile buğday ile buğday tarlasına tarlasına gitmiş. gitmiş. Başakların Başakların olup olup olmadığına olmadığına bakacaklarmış. bakacaklarmış. Oğlan: Oğlan: “Babacığım, “Babacığım, bazıbazı saplar saplar iyice iyice eğilmiş, eğilmiş, bazıları bazıları da da dimdik. dimdik. Nedir Nedir bunun bunun sebebi sebebi acaba? acaba? En En seçkinleri seçkinleri bu bu dik dik olanlar olanlar olsaolsa gerek, gerek, kötüleri kötüleri de de eğikeğik duranlar.” duranlar.” Babası, Babası, iki sap iki sap koparıp koparıp oğluna oğluna şöyle şöyle cevap cevap vermiş: vermiş: “Bak, “Bak, eğik eğik duranların duranların başakları başakları buğday buğday taneleri taneleri ile ile dolu. dolu. Dimdik Dimdik duranların duranların başakları başakları ise ise bomboş. bomboş. İnsanlar İnsanlar da da böyledir. böyledir. BoşBoş kafalılar kafalılar dimdik dimdik durur, durur, kasılır kasılır ve kibirlenir. ve kibirlenir. Bilgili Bilgili ve akıllı ve akıllı insanlar insanlar ise ise kasılmazlar, kasılmazlar, alçak alçak gönüllü gönüllü olurlar.” olurlar.” 13.13. Çiftçi Çiftçi ile ile oğlunun oğlunun tarlaya tarlaya gidiş gidiş nedenleri nedenleri hangisidir hangisidir ? ? A) Tarlaya A) Tarlaya buğday buğday ekmek ekmek B) Başakların B) Başakların olgunlaşıp olgunlaşıp olgunlaşmadığını olgunlaşmadığını anlamak anlamak C) Tarladaki C) Tarladaki buğdayları buğdayları hasat hasat etmek etmek D) Tarladaki D) Tarladaki buğdayı buğdayı sulayarak sulayarak verimini verimini artırmak artırmak 14.14. Tarlada Tarlada çocuğun çocuğun ilgisini ilgisini çeken çeken nedir nedir ? ? A) Başakların A) Başakların rengi rengi

B) Tanelerin B) Tanelerin iriliği iriliği

C) Tarlanın C) Tarlanın büyüklüğü büyüklüğü

D) Başak D) Başak saplarının saplarının görüntüsü görüntüsü

15.15. Çocuk, Çocuk, hangi hangi buğdayların buğdayların daha daha iyi iyi olduğunu olduğunu sanıyor sanıyor ? ? A) Sapları A) Sapları eğilmiş eğilmiş olanların olanların

B) Sapları B) Sapları dimdik dimdik olanların olanların

C) Sapları C) Sapları sarısarı olanların olanların

D) Alçak D) Alçak gönüllü gönüllü olanların olanların

16.16. “yumuşamaya “yumuşamaya uğrayan uğrayan sözcük sözcük hangisidir? hangisidir? A) Nedir A) Nedir

B) Bunun B) Bunun

C) Sebebi C) Sebebi

D) Acaba D) Acaba

17.17. “Bir“Bir duyguyu, duyguyu, bir bir düşünceyi, düşünceyi, bir bir isteği, isteği, bir bir haberi haberi tamtam olarak olarak anlatan anlatan anlamlı anlamlı sözsöz ya da ya söz da söz gruplarına gruplarına .................. .................. denir.” denir.” cümlesinde cümlesinde boşboş bırakılan bırakılan yere, yere, aşağıdakilerden aşağıdakilerden hangisi hangisi getirilmelidir? getirilmelidir? A) Cümle A) Cümle

B) Kelime B) Kelime

C) Hece C) Hece

Türkçe Türkçe 4 4

D) Harf D) Harf

197 197

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

18.18. Aşağıdaki Aşağıdaki cümlelerin cümlelerin hangisinde hangisinde altıaltı çizili çizili sözcük sözcük soyut soyut isim isim olarak olarak kullanılmıştır? kullanılmıştır? A) Dışarıda A) Dışarıda yoğun yoğun bir bir karkar yağışı yağışı vardı. vardı. B) Bahar B) Bahar gelince gelince büyük büyük bir bir mutluluk mutluluk duyarım. duyarım. C) Dağlarda C) Dağlarda güzel güzel bir bir yürüyüş yürüyüş yaptık. yaptık. D) Yeni D) Yeni kalemimi kalemimi bulamıyorum. bulamıyorum. 19.19. Aşağıdaki Aşağıdaki cümlelerde cümlelerde bulunan bulunan altıaltı çizili çizili sözcüklerden sözcüklerden hangisi, hangisi, gerçek gerçek anlamında anlamında kullanılmamıştır? kullanılmamıştır? A) Bu A) Bu işi sonunda işi sonunda tatlıya tatlıya bağladık. bağladık. B) Onun B) Onun ne kadar ne kadar çalışkan çalışkan bir bir öğrenci öğrenci olduğunu olduğunu biliyorum. biliyorum. C) Bu C) Bu trafik trafik kazalarını kazalarını artık artık yaşamak yaşamak istemiyoruz. istemiyoruz. D) Bu D) Bu sebzeleri sebzeleri bakkaldan bakkaldan yeniyeni aldım. aldım. 20.20. Aşağıdaki Aşağıdaki sözcüklerden sözcüklerden hangisi, hangisi, aldığı aldığı ek ek nedeniyle nedeniyle Büyük Büyük Ünlü Ünlü Uyumu Uyumu Kuralı'na Kuralı'na uymaz? uymaz? A) Evdeki A) Evdeki

B) Sabahleyin B) SabahleyinC) Kulübenin C) Kulübenin

D) Sarımtırak D) Sarımtırak

21.21. Aşağıdaki Aşağıdaki cümlelerin cümlelerin hangisinde hangisinde sert sert ünsüzlerin ünsüzlerin yumuşaması yumuşaması yoktur? yoktur? A) Kitabı A) Kitabı

B) Tabağı B) Tabağı

C) Dolabımız C) Dolabımız

D) hukuka D) hukuka

22.22. Aşağıdaki Aşağıdaki sözcüklerden sözcüklerden hangisi hangisi eş anlamlı eş anlamlı değildir? değildir? A) Tabiat A) Tabiat – doğa – doğa B) Laf B) Laf – söz – söz C) Savaş C) Savaş – harp – harpD) Geniş D) Geniş – dar – dar 23.23. Aşağıdaki Aşağıdaki kelimelerden kelimelerden hangisi, hangisi, hecelerine hecelerine yanlış yanlış ayrılmıştır? ayrılmıştır? A) İl A)–İlko –– kokul – kul

B) Ba-şöğ-ret-men B) Ba-şöğ-ret-men

C) T-rab-zon C) T-rab-zon

D) A-ta-türk D) A-ta-türk

24.24. Aşağıdaki Aşağıdaki sözcüklerle sözcüklerle kurallı kurallı ve ve anlamlı anlamlı bir bir cümle cümle kurulduğunda kurulduğunda “açan” “açan” sözcüğünden sözcüğünden sonra, sonra, hangi hangi sözcük sözcük gelir? gelir? bir bir – kapıyı – kapıyı – tatlı – tatlı – her – her – anahtarıdır – anahtarıdır – dil –– dilaçan – açan A) Kapıyı A) Kapıyı

198 198

B) Tatlı B) Tatlı

C) Her C) Her

Türkçe Türkçe 4 4

D) Bir D) Bir

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

(25., (25., 26.26. ve 27. ve 27. sorular, sorular, aşağıdaki aşağıdaki parçaya parçaya göre göre cevaplandırılacaktır.) cevaplandırılacaktır.)

Ford, Ford, benzin benzin motorunun motorunun geliştirilmesi geliştirilmesi içiniçin yaptığı yaptığı planı, planı, köyde köyde gerçekleştiremeyeceğini gerçekleştiremeyeceğini anladığından anladığından 1891 1891 Mart'ında Mart'ında köyden köyden ayrılarak ayrılarak Detroit'e Detroit'e gitti. gitti. Detroit'te Detroit'te Ford, Ford, 45 45 dolar dolar aylıkla aylıkla elektrik elektrik şirketine şirketine yardımcı yardımcı mühendis mühendis olarak olarak girdi. girdi. O, burada O, burada çalışırken çalışırken bir bir yandan yandan da benzin da benzin motorlu motorlu bir bir otomobil otomobil yapmak yapmak içiniçin uğraşıyordu. uğraşıyordu. AltıAltı ay ay içinde içinde aylığı aylığı 150150 dolara dolara çıkmıştı. çıkmıştı. Evinin Evinin yanındaki yanındaki küçük küçük bir bir kulübeyi, kulübeyi, iş yeri iş yeri olarak olarak kullanıyordu. kullanıyordu. Geceleri, Geceleri, cumartesi cumartesi ve ve pazar pazar günleri günleri burada burada çalışırdı. çalışırdı. Bazen Bazen bütün bütün geceyi, geceyi, motorunu motorunu geliştirmek geliştirmek içiniçin uğraşarak uğraşarak geçirdiği geçirdiği olurdu. olurdu. Bu durum, Bu durum, aylarca aylarca sürdü. sürdü. Ford'un Ford'un iki iki yıldan yıldan beri, beri, geceleri geceleri bilebile arabası arabası ile ile uğraştığını uğraştığını gören gören komşuları komşuları onaona “deli” “deli” demeye demeye başladılar. başladılar. OnaOna inanan inanan yalnızca yalnızca karısı karısı idi. idi. Sonunda Sonunda bir bir sabah, sabah, saat saat üçeüçe doğru doğru arabanın arabanın motoruyla motoruyla ilgiliilgili çalışmalar çalışmalar bitti. bitti. Dışarıda Dışarıda güçlü güçlü bir yağmur bir yağmur vardı. vardı. Herkes Herkes uykudaydı. uykudaydı. Karısını Karısını çağırarak: çağırarak: - Clara! - Clara! Otomobil Otomobil harekete harekete hazır. hazır. Benimle Benimle gel gel de ilk desürüşü ilk sürüşü seyret! seyret! dedi. dedi.

25.25. Ford'un Ford'un geliştirmeye geliştirmeye çalıştığı çalıştığı şeyşey neydi? neydi? A) Benzin A) Benzin

B) Santral B) Santral

C) Otomobil C) Otomobil

D) Elektrik D) Elektrik

26.26. Ford, Ford, niçin niçin Detroit'e Detroit'e gidiyor? gidiyor? A) Canı A) Canı sıkıldığı sıkıldığı ve bunaldığı ve bunaldığı içiniçin B) Benzin B) Benzin motorunu motorunu köyde köyde geliştiremeyeceğini geliştiremeyeceğini anladığı anladığı içiniçin C) Karısı C) Karısı şehirde şehirde yaşamak yaşamak istediği istediği içiniçin D) Yarışa D) Yarışa katılmak katılmak istediği istediği içiniçin 27.27. Benzin Benzin motorunu motorunu geliştirmek geliştirmek içiniçin nerede nerede çalışıyordu? çalışıyordu? A) Köyünde A) Köyünde

B) Elektrik B) Elektrik şirketinde şirketinde

C) Tavan C) Tavan arasında arasında

D) Evinin D) Evinin yanındaki yanındaki kulübede kulübede

28.28. Aşağıdaki Aşağıdaki isimlerden isimlerden hangisinin hangisinin yazımı yazımı yanlıştır? yanlıştır? A) Ahmet'i A) Ahmet'i

B) Girne'li B) Girne'li

C) Sunacık C) Sunacık

D) Fransızlar D) Fransızlar

29.29. Aşağıdaki Aşağıdaki sözcüklerden sözcüklerden hangisi, hangisi, sözlükte sözlükte diğerlerinden diğerlerinden önce önce gelir? gelir? A) Örnek A) Örnek

B) Örgü B) Örgü

C) Örme C) Örme

Türkçe Türkçe 4 4

D) Örtü D) Örtü

199 199

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

30.30. “Kapıyı “Kapıyı çalmadan çalmadan içeriiçeri girmezdi.” girmezdi.” cümlesinde cümlesinde hangi hangi sözcükte sözcükte kaynaştırma kaynaştırma harfi harfi kullanılmıştır? kullanılmıştır? A) Girmezdi A) Girmezdi

B) İçeri B) İçeri

C) Çalmadan C) Çalmadan

D) Kapıyı D) Kapıyı

31.31. Aşağıdaki Aşağıdaki tabloyu tabloyu “x”“x” işaretleri işaretleri ile ile örnekteki örnekteki gibigibi doldurunuz. doldurunuz. İSİM İSİM

böcek böcek

ÖZEL ÖZEL CİNS CİNS TEKİL TEKİL ÇOĞUL ÇOĞUL TOPLULUK TOPLULUK SOMUT SOMUT SOYUT SOYUT

x

x

x

x

gitarý gitarını ný duygular duygular arkadaþlý arkadaşlık k La Fontaine La Fontaine orman orman sevgi sevgi

200 200

Türkçe Türkçe 4 4

x

x

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

SERBEST SERBEST

AĞAÇ DİYOR Kİ Ben küçücük bir ağacım

Kuşlar mutlu şarkısını

Yurdumun bir bahçesinde,

Hep dalımda söylerler,

Topraklar tüterken görün,

Şen arılar vızır vızır,

Dallarım çiçeklesin de.

Kokuma koşup gelirler.

Her şeyimle yararlıyım,

Sakın, sakın dalımızı;

İnsanoğluna dünyada,

Çocuklar çekip kırmayın.

Çiçeğim, yaprağım, gölgem

Çakınızla gövdemizde

İri dallı zerdalimle.

Derin yaralar açmayın.

Halim YAĞCIOĞLU

AĞAÇ DİYOR Kİ

Kuşlar mutlu şarkısını

Ben küçücük bir ağacım

Hep dalımda söylerler,

Yurdumun bir bahçesinde,

Şen arılar vızır vızır,

Topraklar tüterken görün,

Kokuma koşup gelirler.

Dallarım çiçeklesin de. Sakın, sakın dalımızı Her şeyimle yararlıyım,

Çocuklar çekip kırmayın.

İnsanoğluna dünyada,

Çakınızla gövdemizde

Çiçeğim, yaprağım, gölgem

Derin yaralar açmayın.

İri dallı zerdalimle. Halim YAĞCIOĞLU

Türkçe Türkçe 4 4

201 201

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

SERBEST SERBEST

Küsmek Küsmek Nedir Nedir Bilir Bilir Misin? Misin? Küsmek Küsmek nedir nedir bilirbilir misin? misin? Küsmek Küsmek dürüstlüktür. dürüstlüktür. Çocukçadır Çocukçadır ve ondan ve ondan dolayı dolayı saftır, saftır, Yalansızdır. Yalansızdır. Küsmek Küsmek "seni "seni seviyorum"dur, seviyorum"dur, Vazgeçememektir. Vazgeçememektir. Beni Beni anlatır anlatır küsmek. küsmek. "Kızdım "Kızdım ama ama hala hala buradayım"dır, buradayım"dır, "gitmiyordum"dur, "gitmiyordum"dur, "Gidemiyorum"dur. "Gidemiyorum"dur. Küsmek Küsmek nazlanmaktır, nazlanmaktır, yakın yakın bulmaktır, bulmaktır, "benim "benim içiniçin değerlisin"dir. değerlisin"dir. Küsmek, Küsmek, "Sevdiğini "Sevdiğini söyle!" söyle!" demektir, demektir, "Hadi "Hadi anla!" anla!" demektir. demektir. Küsmek Küsmek umuttur, umuttur, acabaları acabaları bitirmektir, bitirmektir, emin emin olmaktır. olmaktır. Yani, Yani, diyeceğim diyeceğim o ki: o ki: BenBen sana sana küstüm! küstüm! NAZIM NAZIM HİKMET HİKMET

202 202

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

“SON “SON KUŞLAR” KUŞLAR” Parçasının Parçasının Dinleme Dinleme Çalışmaları Çalışmaları Metnin Metnin konusunu konusunu ve ve anaana fikrini fikrini bulup bulup ilgili ilgili kutucuklara kutucuklara yazınız. yazınız. Metindeki Metindeki konudan konudan hareketle hareketle doğayı doğayı korumaya korumaya çalışan çalışan karakterin karakterin yerinde yerinde siz siz olsaydınız olsaydınız nasıl nasıl davranırdınız? davranırdınız? “Ben “Ben Olsaydım” Olsaydım” kutucuğuna kutucuğuna yazınız. yazınız.

KONU KONU

ANAANA FİKİR FİKİR

BenBen Olsaydım? Olsaydım?

ETKİNLİK ETKİNLİK 1 1 2. Etkinlik: 2. Etkinlik: Dinlediğiniz Dinlediğiniz hikâyeye hikâyeye yeni yeni bir bir başlık başlık bulunuz bulunuz ve hikâyeyi ve hikâyeyi olay olay örgüsüne örgüsüne dikkat dikkat ederek, ederek, kendi kendi cümlelerinizle cümlelerinizle özetleyiniz. özetleyiniz.

Başlık: Başlık: ................................ ................................ .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. ..................................................................................................................

Türkçe Türkçe 4 4

203 203

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ETKİNLİK ETKİNLİK 2 2 Dinlediğiniz Dinlediğiniz hikâyeden hikâyeden hareketle hareketle aşağıdaki aşağıdaki soruları soruları cevaplandırınız. cevaplandırınız. 1. Hikâyede 1. Hikâyede doğaya doğaya kötükötü davranan davranan kişiler kişiler kimlerdir? kimlerdir? …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. Mühendis 2. Mühendis Ahmet Ahmet BeyBey ve Hollandalı ve Hollandalı satın satın alabilecekleri alabilecekleri İngiliz İngiliz çimiçimi varken varken neden neden doğadaki doğadaki çimlere çimlere zarar zarar veriyor? veriyor? Açıklayınız. Açıklayınız. …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… 3.Hikâyedeki 3.Hikâyedeki çimleri çimleri söken söken çocukların çocukların yerinde yerinde siz olsaydınız siz olsaydınız ne yapardınız? ne yapardınız? …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. Hikâyenin 4. Hikâyenin yazarı yazarı siz olsaydınız siz olsaydınız bu hikâyede ne gibi değişiklikler ne gibi değişiklikler yapardınız? yapardınız? …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… 5. Hikâyeden 5. Hikâyeden hareketle, hareketle doğaya doğaya ve ve canlılara canlılara zarar zarar verilmemesi verilmemesi içiniçin ne ne gibigibi önlemler önlemler alınmalıdır? alınmalıdır? …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………

204 204

Türkçe Türkçe 4 4

Tema Tema 3: Duygularımız 3: Duygularımız

ETKİNLİK ETKİNLİK 3 3 Aşağıda Aşağıda dinlediğiniz hikâyedehikâyede geçen kelimeler geçen kelimeler verilmiştir. verilmiştir. Bu kelimelerin Bu kelimelerin eş, zıt, yakın eş ve zıt, anlamlı anlamlarına kelimelerine örnekörnek vererek vererek ilgili kutucuklara ilgili kutucuklara yazınız. yazınız. Bulduğunuz Bulduğunuz zıt anlamlı zıt anlamlı kelimeleri kelimeleri cümlecümle içindeiçinde kullanınız. kullanınız. KELİMELER KELİMELER

EŞ ANLAMLI Eª ANLAMLI

ZITZIT ANLAMLI ANLAMLI

Canlı Canlı Uzak Uzak Dost Dost GökGök Fukara Fukara

Bulduğunuz Bulduğunuz zıt anlamlı zıt anlamlı kelimeleri kelimeleri cümle cümle içinde içinde kullanınız. kullanınız. Canlı: Canlı: Uzak: Uzak: Dost: Dost: Gök: Gök: Fukara: Fukara:

Türkçe Türkçe 4 4

205 205

Tema 3: Duygularımız

206

Türkçe 4

CMYK

TÜRKÇE

4

TÜRKÇE 4, Kitap 1

1. Kitap

TÜRKÇE 4-1

BU DERS KİTABI KKTC MİLLİ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞINCA ÜCRETSİZ OLARAK VERİLMİŞTİR. PARA İLE SATILMAZ.

4. Sınıf

KKTC MİLLİ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI

KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı