Qur'an Tafsir Sharif (Koran Commentary) 07 [7]

Citation preview

‫د افغاﻧستان اسﻼمﻲ جﻤﻬﻮرﻳت‬

‫د پﻮﻫﻨ‪ ３‬وزارت‬ ‫د تعلﻴمﻲ نصاب د پراختﻴا لﻮی رﻳاست‬

‫ﺗﻔﺴري‬

‫ﺗﻔﺴري‬ ‫اووم ټﻮﻟﮕﯽ‬ ‫)د دﻳﻨﻲ ﻣﺪارﺳﻮ ﻟﭙﺎر (‬

‫اووم ټﻮﻟﮕﯽ‬

‫درسﻲ کتابﻮنه د پﻮﻫن‪ ３‬په وزارت پﻮرې اړه لري‪ ،‬پﻴرودل او‬ ‫پلﻮرل ﻳ‪ ３‬منع دي‪.‬‬ ‫‪[email protected]‬‬

‫)د دﻳﻨﻲ ﻣﺪارﺳﻮ ﻟﭙﺎر (‬

‫د ﭼﺎپ ﮐﺎل‪ ١٣٩٨ :‬ﻩ‪ .‬ش‪.‬‬

‫د افغانستان اسﻼمي جمهوريت‬ ‫د پوهن‪ ３‬وزارت‬

‫د تﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧصاب د پراختﻴا ﻟﻮی رﻳاست‬

‫تفسﻴر‬ ‫اووم ټولګی‬ ‫(د ديني مدارسو لپاره)‬

‫د چاپ کال‪ ١٣٩٨ :‬هـ ‪ .‬ش‪.‬‬

‫أ‬

‫مؤلفان‪:‬‬ ‫ دکتﻮر ﻓضﻞ اﻟﻬادي وزﻳﻦ‬‫ ﻣحﻤد ﻋارف ﻋﻄاﻳﻲ‬‫ ﻋبداﻟحﻖ ﻋتﻴد‬‫ ﻓضﻞ اهلل ﻧﻴازی‬‫علمي ايډيټ‬ ‫دکتﻮر عﻨاﻳت اﷲ خلﻴل ﻫدف‬ ‫د ژبې ايډيټ‬ ‫ﻣحﻤد قاسﻢ ﻫﻴلﻪ ﻣﻦ‬ ‫ديني‪ ،‬سياسي او فرهنګي کمېټه‬ ‫ دکتﻮر ﻋبداﻟصبﻮر ﻓخري‬‫ ‪－‬ﻞ أﻏا شاﻳﻖ‬‫إشراف‬ ‫‪ -‬دکتﻮر شﻴر ﻋﻠﻲ ﻇرﻳﻔﻲ د تﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧصاب د پراختﻴا د پروژې رئﻴس‪.‬‬

‫ب‬

‫ج‬

‫ملي سرود‬

‫د‬

‫دا وطن افغانستـــان دى‬

‫دا عزت د هـــر افـــغان دى‬

‫کور د سولې کور د تورې‬

‫هر بچی يې قهرمـــــان دى‬

‫دا وطن د ټولو کـور دى‬

‫د بـــــــلوڅــــو د ازبکـــــو‬

‫د پښتــــون او هزاره وو‬

‫د تــــــرکمنــــو د تاجکــــو‬

‫ورسره عرب‪ ،‬ګوجــر دي‬

‫پـــاميــريان‪ ،‬نورستانيــــان‬

‫براهوي دي‪ ،‬قزلباش دي‬

‫هـــم ايمـــاق‪ ،‬هم پشـه يان‬

‫دا هيـــواد به تل ځلي‪８‬ي‬

‫لـــکــه لمــر پر شنه آسمـان‬

‫په سينــه کې د آسيـــا به‬

‫لـــکـــه زړه وي جــاويدان‬

‫نوم د حق مو دى رهبـــر‬

‫وايو اهلل اکبر وايو اهلل اکبر‬

‫بسم اهلل الرحمن الرحيم‬ ‫د پوهنې د وزير پيغام‬ ‫اﻟحﻤدهلل رب اﻟﻌاﻟﻤﻴﻦ واﻟصﻠﻮة واﻟسﻼم ﻋﻠی ﻧبﻴﻪ و رسﻮﻟﻪ ﻣحﻤد و ﻋﻠی أﻟﻪ و اصحابﻪ اجﻤﻌﻴﻦ اﻣا بﻌد‪:‬‬ ‫د پﻮﻫﻨ‪ ３‬تﻌﻠﻴﻤ‪ ３‬ﻧصاب د ＊ﻮوﻧ‪ ３‬او روزﻧ‪ ３‬د ﻧﻈام بﻨس＀ جﻮړوي او د ﻫﻴﻮاد د اوسﻨﻴﻮ او راتﻠﻮﻧکﻮ ﻧسﻠﻮﻧﻮ پﻪ ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬ﻓکري او سﻠﻮکﻲ‬ ‫ودې او پراختﻴا ک‪ ３‬بﻨس＂ﻴز او ارز＊تﻤﻦ رول ﻟري‪.‬‬ ‫تﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧصاب باﻳد د وخت پﻪ تﻴرﻳدو او د ژوﻧداﻧﻪ پﻪ ب‪５‬ﻼب‪５‬ﻠﻮ ډ‪－‬روﻧﻮ ک‪ ３‬ﻟﻪ بدﻟﻮن او پرﻣخت‪ ，‬او د ！ﻮﻟﻨ‪ ３‬ﻟﻪ اړتﻴاوو سره سﻢ ﻫﻢ د‬ ‫ﻣضﻤﻮن او ﻣحتﻮا او ﻫﻢ د ﻣﻌﻠﻮﻣاتﻮ د ورک‪７‬ې د ﻻرو چارو ﻟﻪ ﻣخ‪ ３‬بدﻟﻮن او پراختﻴا وﻣﻮﻣﻲ‪.‬‬ ‫د تﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧصاب پﻪ ډ‪－‬ر ک‪ ،３‬چ‪ ３‬د بﻴا کتﻠﻮ ﻟپاره ورتﻪ ډ‪４‬ره اړتﻴا ﻣﻮجﻮده ده‪ ،‬ﻳﻮ ﻫﻢ د اسﻼﻣﻲ زده ک‪７‬و ﻧصاب دی؛ ‪＄‬کﻪ پﻪ اسﻼﻣﻲ‬ ‫زده ک‪７‬و ک‪ ３‬ﻋﻘاﻳد او د اسﻼم د سپ‪（５‬ﻠﻲ دﻳﻦ احکام او ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬شاﻣﻠ‪ ３‬دي‪ ،‬چ‪ ３‬د اﻧساﻧﻲ ژوﻧد د ！ﻮﻟﻮ اړخﻮﻧﻮ بشپ‪ ７‬ﻧﻈام او ﻗاﻧﻮن‬ ‫او د ﻧ‪７‬ۍ د خاﻟﻖ او پرود‪－‬ار د وروستﻨﻲ پﻴﻐام پﻪ تﻮ‪－‬ﻪ بﻪ د ﻗﻴاﻣت تر ور‪ ３＄‬پﻮرې د بشرﻳت د ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬دﻧده سرتﻪ رسﻮي‪.‬‬ ‫د اسﻼﻣﻲ اﻣت ﻋاﻟﻤاﻧﻮ د تارﻳخ پﻪ اوږدو ک‪ ３‬د اسﻼﻣﻲ ﻣﻌارف‪ ،‬د اسﻼﻣﻲ تﻌﻠﻴﻤاتﻮ د سﻴستﻢ پﻪ راﻣﻨ‪％‬تﻪ کﻮﻟﻮ‪ ،‬پراختﻴا او ب‪６‬اﻳﻨﻪ‬ ‫او ﻫﻤدارﻧگﻪ پﻪ ‪＄‬اﻧگ‪７‬ې تﻮگﻪ د اسﻼﻣﻲ ﻧ‪７‬ۍ د ﻋﻠﻤﻲ ﻣرکزوﻧﻮ او ﻣﻮسساتﻮ د تﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧصاب پﻪ تدرﻳجﻲ اﻧکشاف ک‪ ３‬خپﻠﻪ دﻧده‬ ‫سرتﻪ رسﻮﻟ‪ ３‬ده‪.‬‬ ‫پﻪ اسﻼﻣﻲ ﻣﻌارف او اسﻼﻣﻲ ﻋﻠﻮﻣﻮ ک‪ ３‬دﻗﻴﻘﻪ ﻣﻄاﻟﻌﻪ دا ＇ر‪－‬ﻨدوي چ‪ ３‬زﻣﻮږ د ﻣدرسﻮ تﻌﻠﻴﻤﻲ او ﻣرکزوﻧﻮ ﻧصاب د ！ﻮﻟﻨ‪ ３‬د اړتﻴاوو‬ ‫او د اسﻼم د دﻳﻦ ﻟﻪ ثﻮابتﻮ او طبﻴﻌت سره سﻢ د ！ﻮﻟﻮ اﻧساﻧاﻧﻮ ﻟپاره ﻫر وخت او ﻫر ‪＄‬ای پراختﻴا ﻣﻮﻧدﻟ‪ ３‬ده‪.‬‬ ‫زﻣﻮږ گران ﻫﻴﻮاد اﻓﻐاﻧستان د ﻋﻠﻤﻲ ‪＄‬ﻠﻨد تارﻳخ پﻪ درﻟﻮدﻟﻮ سره ﻳﻮ وخت د ﻋﻠﻢ او زده ک‪７‬ې ﻳﻮ ﻟﻮی ﻣرکز و چ‪ ３‬د اسﻼﻣﻲ ﻟﻮی تﻤدن‬ ‫پﻪ جﻮړ＊ت ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ستر رول درﻟﻮد‪ .‬د ﻋﻠﻢ او ﻓرﻫﻨگ پﻪ ﻣختﻠﻔﻮ ساحﻮ او پﻪ ‪＄‬اﻧگ‪７‬ې تﻮگﻪ پﻪ شرﻋﻲ ﻋﻠﻮﻣﻮ‪ ،‬ﻟکﻪ ﻋﻘاﻳد‪ ،‬تﻔسﻴر‪،‬‬ ‫حدﻳث‪ ،‬ﻓﻘﻪ او د ﻓﻘﻬ‪ ３‬اصﻮﻟﻮ ک‪ ３‬د سﻠگﻮﻧﻮ پﻮﻫاﻧﻮ او ﻋاﻟﻤاﻧﻮ شتﻮن زﻣﻮږ د دې وﻳﻨا پخﻠی کﻮي‪.‬‬ ‫پﻪ اوسﻨﻲ ﻋصر ک‪ ３‬د اسﻼﻣﻲ ＇پﻮ ﻟﻪ ډ‪４‬ر‪４‬دو او ﻟﻮړ‪４‬دو سره سﻢ زﻣﻮږ پﻪ ﻫ‪５‬ﻮاد ک‪ ３‬اسﻼﻣﻲ تﻌﻠﻴﻤاتﻮ د ＇ﻮﻣره واﻟﻲ او ‪＄‬رﻧ‪／‬ﻮاﻟﻲ‬ ‫ﻟﻪ ﻣخ‪ ３‬زﻳات بدﻟﻮن ﻣﻮﻧدﻟی او د ﻫ‪５‬ﻮاد کﻮچﻨﻴاﻧﻮ او ‪＄‬ﻮاﻧاﻧﻮ پﻪ ډ‪４‬ره ﻣﻴﻨﻪ او ﻟﻴﻮاﻟتﻴا د اسﻼﻣﻲ زده ک‪７‬و ﻣرکزوﻧﻮ او ﻣدرسﻮ تﻪ ﻣخﻪ‬ ‫ک‪７‬ې ده‪.‬‬ ‫د اﻓﻐاﻧستان د اسﻼﻣﻲ جﻤﻬﻮرﻳت د پﻮﻫﻨ‪ ３‬وزارت د اسﻼﻣﻲ زده ک‪７‬و د کﻴﻔﻲ او کﻤﻲ پراختﻴا او پﻪ ﻫﻐ‪ ３‬ک‪ ３‬د اسﻼﻣﻲ زده ک‪７‬و د‬ ‫ﻧصاب پﻪ اړه د پام وړ ‪－‬اﻣﻮﻧﻪ پﻮرتﻪ ک‪７‬ي دي‪.‬‬ ‫دې وزارت د ﻫﻴﻮاد د ډاډ وړ ﻋاﻟﻤاﻧﻮ‪ ،‬استاذاﻧﻮ او ﻧاﻣتﻮ ﻣاﻫرﻳﻨﻮ تﻪ بﻠﻨﻪ ورک‪７‬ې چ‪ ３‬د تﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧصاب ﻻ ＊ﻪ کﻮﻟﻮ تﻪ ﻣ＂‪ ３‬وﻧﻐاړي او د‬ ‫＊‪ ３‬او زﻳات‪ ３＂－ ３‬اخﻴستﻨ‪ ３‬پﻪ ﻣﻮخﻪ پﻪ اسﻼﻣﻲ زده ک‪７‬و ک‪ ３‬د تﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧصاب د ﻣﻮجﻮدو ﻣضﻤﻮﻧﻮﻧﻮ او کتابﻮﻧﻪ ﻟﻪ کﻤﻮﻟﻮ او زﻳاتﻮﻟﻮ‬ ‫پرتﻪ ﻣﻮجﻮد کتابﻮﻧﻪ پﻪ درسﻲ چﻮکاټ ک‪ ３‬واچﻮي‪ ،‬ﻣتﻨﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬ﻻ واضح او ＇ر‪－‬ﻨد ک‪７‬ي او د ﻓﻌاﻟﻴتﻮﻧﻮ‪ ،‬ارزوﻧﻮ او ﻣﻨاسبﻮ تﻤرﻳﻨﻮﻧﻮ پﻪ‬ ‫زﻳاتﻮﻟﻮ ﻳ‪ ３‬ﻧﻮر ﻫﻢ پس‪ ３‬ب‪６‬ای ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ﻫﻴﻠﻪ ﻟرم چ‪ ３‬د پﻮﻫﻨ‪ ３‬وزارت دا کﻮچﻨی خدﻣت او د ﻫﻴﻮاد د ﻋاﻟﻤاﻧﻮ‪ ،‬پﻮﻫاﻧﻮ او ﻣاﻫراﻧﻮ د ستاﻳﻨی وړ زﻳار اهلل تﻌاﻟی تﻪ د ﻣﻨﻠﻮ وړ او‬ ‫زﻣﻮږ پﻪ ‪－‬ران ﻫ‪５‬ﻮاد ک‪ ３‬د اسﻼﻣﻲ تﻌﻠﻴﻤاتﻮ پﻪ ودې او پراختﻴا ک‪ ３‬گ＂ﻮر پای تﻪ ورسﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫وباهلل اﻟتﻮﻓﻴﻖ‬ ‫دکتﻮر ﻣحﻤد ﻣﻴروﻳس بﻠخﻲ‬ ‫د پﻮﻫﻨ‪ ３‬وزﻳر‬

‫ه‬

‫مقدمه‬ ‫درنو استاذانو او ګرانو زده کوونکو!‬ ‫د اﻓﻐاﻧستان د اسﻼﻣﻲ جﻤﻬﻮري دوﻟت د پﻮﻫﻨ‪ ３‬وزارت د تﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧصاب د پراختﻴا رﻳاست اوسﻨ‪ ９‬وضﻌ‪ ３‬او ﻋﻠﻤﻲ اړتﻴاوو تﻪ پﻪ پام‬ ‫دا وپتﻴﻠﻪ چ‪ ３‬د تﻔسﻴر شرﻳﻒ د ﻣضﻤﻮن پﻪ تاﻟﻴﻒ او تدرﻳس ک‪ ３‬ﻻﻧدې ！کﻲ پﻪ پام ک‪ ３‬وﻧﻴسﻲ‪:‬‬ ‫زده کﻮوﻧکﻲ باﻳد ﻟﻪ اووم ！ﻮﻟ‪／‬ﻲ ＇خﻪ تر دوﻟسﻢ ！ﻮﻟ‪／‬ﻲ پﻮرې پﻪ بشپ‪ ７‬ﻗرأن ﻣجﻴد ﻣرور وﻟري او پر ﻟﻨ‪ ６‬تﻔسﻴر ﻳ‪＄ ３‬اﻧﻮﻧﻪ پﻮه‬ ‫ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫د تﻔسﻴر پﻪ کتابﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د ﻣﻮضﻮﻋ‪／‬اﻧﻮ ＇ﻮﻣره واﻟی باﻳد د ﻫر ！ﻮﻟ‪／‬ﻲ ﻟﻪ درسﻲ ساﻋتﻮﻧﻮ سره سﻤﻮن وﻟري‪.‬‬ ‫د زده کﻮوﻧکﻮ د سﻮﻳ‪ ３‬کچﻪ دې پﻪ پام ک‪ ３‬وﻧﻴﻮل شﻲ‪ ،‬چ‪ ３‬د ﻫر ！ﻮﻟ‪／‬ﻲ درسﻲ کتاب د زده کﻮوﻧکﻮ د درک وړ وي او ﻻزﻣﻪ‬ ‫پﻮﻫﻪ ترې ترﻻسﻪ ک‪７‬ای شﻲ‪.‬‬ ‫د پﻮرتﻪ ！کﻮ او د تصﻮﻳب شﻮﻳﻮ ﻣﻔرداتﻮ پﻪ ر‪１‬ا ک‪ ３‬ﻻزﻣﻪ و‪２－‬ﻞ شﻮه پﻪ اووم ！ﻮﻟ‪／‬ﻲ ک‪ ３‬د ﻗرأن ﻣجﻴد وروست‪ ９‬سپاره پﻪ ﻣﻠــــﻲ ژبﻮ‬ ‫زده کﻮوﻧکﻮ تﻪ تدرﻳس شﻲ‪ ،‬تر＇ﻮ پﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ي ‪－‬ام ک‪ ３‬د ﻗرأن ﻣجﻴد د کﻮچﻨﻴﻮ سﻮرتﻮﻧﻮ ﻟﻨ‪６‬ه ژباړه او تﻔسﻴر ﻳاد ک‪７‬ي او د ﻗرأن شرﻳﻒ‬ ‫د تﻔسﻴر کﻮﻟﻮ ﻟﻪ ﻻرو چارو سره اشﻨاﻳﻲ پﻴدا ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫وروستﻪ‪ ،‬پﻪ اتﻢ ！ﻮﻟ‪／‬ﻲ ک‪ ３‬د سپﻴ（ﻠﻲ ﻗرأن ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ او دوﻳﻤﻪ سپاره ترجﻤﻪ او تﻔسﻴر شﻲ‪ .‬دا کتاب ﻫﻢ ﻟکﻪ د اووم ！ﻮﻟ‪／‬ﻲ د تﻔسﻴر پﻪ‬ ‫＇ﻴر پﻪ ﻣﻠﻲ ژبﻮ ﻟﻴکﻞ شﻮی‪ ،‬خﻮ شرحﻪ او تﻔصﻴﻞ ﻳ‪ ３‬ﻟ‪＇ ８‬ﻪ زﻳات دی‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﻧﻬﻢ ！ﻮﻟ‪／‬ﻲ ＇خﻪ وروستﻪ تر دوﻟسﻢ ！ﻮﻟ‪／‬ﻲ پﻮرې د تآﻟﻴﻒ ژبﻪ ﻋربﻲ ده‪ .‬د جﻼﻟﻴﻦ شرﻳﻒ د تﻔسﻴر ﻣتﻦ د اساسﻲ کتاب پﻪ تﻮ‪－‬ﻪ‬ ‫ﻏﻮره شﻮی‪ .‬سربﻴره پردې د ﻫر ﻟﻮست أﻳتﻮﻧﻪ پﻪ ﻟﻨ‪６‬ه تﻮ‪－‬ﻪ تﻔسﻴر او تحﻠﻴﻞ شﻮي‪ ،‬چ‪ ３‬زده کﻮوﻧکﻮ تﻪ رو＊اﻧﻪ پﻴﻐام رسﻮي‪ .‬د جﻼﻟﻴﻦ‬ ‫شرﻳﻒ پر ستﻮﻧزﻣﻨﻮ او ‪－‬راﻧﻮ برخﻮ ر‪１‬ا اچﻮل شﻮې او د ﻟﻮستﻮﻧﻮ‪ ،‬پﻮ＊تﻨﻮ‪ ،‬کﻮرﻧ‪ ９‬دﻧدې پﻪ ورزﻳاتﻮﻟﻮ سره د تﻔسﻴر د کتابﻮﻧﻮ ب‪ ３２‬او‬ ‫جﻮړ＊ت‪ ،‬د اوسﻨﻴﻮ درسﻲ کتابﻮﻧﻮ ب‪２‬ﻪ ﻏﻮره ک‪７‬ې ده‪.‬‬ ‫د دې کار ﻻﻣﻞ دا و چ‪ ３‬د تﻔسﻴر کتاب د درسﻲ ﻧصاب پﻪ چﻮکاټ ک‪＄ ３‬ای ک‪７‬ل شﻲ‪ ،‬تر＇ﻮ استاذان او زده کﻮوﻧکی خپﻞ ور‪＄‬ﻨﻲ‬ ‫ﻣسؤوﻟﻴتﻮﻧﻪ وپ‪５‬ژﻧی او د ﻧﻈارت او ＇ارﻧ‪ ３‬ﻏ‪７‬ي د تﻌﻠﻴﻤﻲ کال د اوﻧﻴﻮ پﻪ پام ک‪ ３‬ﻧﻴﻮﻟﻮ سره‪ ،‬پﻪ پﻼن ک‪ ３‬د شاﻣﻞ کتاب ﻟﻪ پرﻣخت‪，‬‬ ‫＇خﻪ ډاډ ترﻻسﻪ ک‪７‬ي‪ ،‬چ‪ ３‬پﻪ دې ډول د پخﻮاﻧﻲ او ﻧﻮي ﻣﻴتﻮد تر ﻣﻨ‪ ＃‬د وصﻞ ک‪７‬ۍ ！ﻴﻨ‪／‬ﻪ شﻮې ده‪.‬‬ ‫دا چ‪ ３‬پر ！ﻮل ﻗرأن ﻣجﻴد ﻣرور ﻻزم ‪２－‬ﻞ شﻮی‪ ،‬ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ پﻪ دې کتابﻮﻧﻮ ک‪ ３‬زﻳات تﻔصﻴﻞ او اوږدواﻟﻲ تﻪ اړتﻴا وﻧﻪ ﻟﻴدل شﻮه‪＊ .‬اﻏﻠﻮ‬ ‫ﻣﻮﻟﻔﻴﻨﻮ زﻳار اﻳستﻠی‪ ،‬تر＇ﻮ ﻟﻪ ﻟﻨ‪６‬ﻳز ＇خﻪ کار واخﻠﻲ؛ د ب‪５‬ﻼب‪５‬ﻠﻮ وﻳﻨاوو او تﻔسﻴروﻧﻮ ﻟﻪ ﻳادوﻟﻮ ＇خﻪ ډډه وک‪７‬ي او پﻪ ﻓﻘﻬ‪ ３‬احکاﻣﻮ‬ ‫ک‪ ３４ ３‬ﻳﻮازې د حﻨﻔﻲ ﻣذﻫب پﻪ ﻳادوﻟﻮ بسﻨﻪ ک‪７‬ې ده‪.‬‬ ‫د ﻟﻮی خدای جﻞ جﻼﻟﻪ پﻪ ﻣرستﻪ بﻪ ددې ﻧﻮې ﻻرې پﻪ ﻏﻮره کﻮﻟﻮ سره زده کﻮوﻧکﻲ ﻫﻢ د ﻗرأن ﻟﻪ ﻧحﻮې‪ ،‬بﻼﻏﻲ او ﻟﻐﻮي ﻣساﻳﻠﻮ‬ ‫＇خﻪ ﻫﻐﻮﻣره ﻣﻌﻠﻮﻣات تر ﻻسﻪ کﻮي‪ ،‬چ‪ ３‬جﻼﻟﻴﻦ شرﻳﻒ راوړي او ﻫﻢ بﻪ پﻪ ＊ﻪ ډول د دې سپ‪（５‬ﻠﻲ أسﻤاﻧﻲ کتاب د بﻠﻨ‪ ３‬پﻴﻐاﻣﻮﻧﻪ‪،‬‬ ‫ﻓﻘﻬﻲ احکام او برخﻠﻴک جﻮړووﻧک‪ ３‬ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬زده ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ﻫﻴﻠﻪ ﻟرو چ‪ ３‬دا کتاب بﻪ ﻧﻪ ﻳﻮازې پﻪ دﻳﻨﻲ ﻣدرسﻮ ک‪ ３‬د تدرﻳس ﻳﻮه ﻏﻮره ب‪５‬ﻠ‪／‬ﻪ وي‪ ،‬بﻠک‪ ３‬د ﻳﻮ بشپ‪ ７‬او ﻣﻌتبر تﻔسﻴر پﻪ تﻮ‪－‬ﻪ بﻪ پﻪ‬ ‫ﻫر کﻮر‪ ،‬ﻫره ！ﻮﻟﻨﻪ او ﻫر ﻓرﻫﻨ‪／‬ﻲ ﻣرکز ک‪ ３‬د ﻫرچا د ‪ ３＂－‬او استﻔادې وړ وي‪.‬‬ ‫وباهلل اﻟتﻮﻓﻴﻖ‬

‫و‬

‫د ﻣﻮضﻮﻋاتﻮ ﻓﻬرست‬ ‫د ﻟﻮست‬ ‫شﻤﻴر‬ ‫‪١‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪٤‬‬ ‫‪۵‬‬ ‫‪٦‬‬ ‫‪٧‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪٩‬‬ ‫‪١٠‬‬ ‫‪١١‬‬ ‫‪١٢‬‬ ‫‪١۳‬‬ ‫‪١٤‬‬ ‫‪١۵‬‬ ‫‪١٦‬‬ ‫‪١٧‬‬ ‫‪١٨‬‬ ‫‪١٩‬‬ ‫‪٢٠‬‬ ‫‪٢١‬‬ ‫‪٢٢‬‬ ‫‪٢۳‬‬ ‫‪٢٤‬‬ ‫‪٢۵‬‬ ‫‪٢٦‬‬ ‫‪٢٧‬‬ ‫‪٢٨‬‬ ‫‪٢٩‬‬ ‫‪۳٠‬‬ ‫‪۳١‬‬

‫ﻋﻨﻮاﻧﻮﻧﻪ‬

‫ﻣخ‬

‫د تﻔسﻴر ﻋﻠﻢ‬

‫‪١‬‬

‫د تﻔسﻴر ډوﻟﻮﻧﻪ‬

‫‪۳‬‬ ‫‪۵‬‬ ‫‪٩‬‬ ‫‪١۳‬‬ ‫‪١۵‬‬ ‫‪١٩‬‬ ‫‪٢١‬‬ ‫‪٢۳‬‬ ‫‪٢٧‬‬ ‫‪۳١‬‬ ‫‪۳۳‬‬ ‫‪۳۵‬‬ ‫‪۳٩‬‬ ‫‪٤۳‬‬ ‫‪٤٧‬‬ ‫‪٤٩‬‬ ‫‪۵١‬‬ ‫‪۵۵‬‬ ‫‪۵٧‬‬ ‫‪۵٩‬‬ ‫‪٦۳‬‬ ‫‪٦۵‬‬ ‫‪٦٩‬‬ ‫‪٧١‬‬ ‫‪٧۳‬‬ ‫‪٧۵‬‬

‫د اﻟﻨبآ سﻮرت (ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬ ‫د اﻟﻨبآ سﻮرت (دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫د اﻟﻨبآ سﻮرت (درﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫د اﻟﻨازﻋات سﻮرت (ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬ ‫د اﻟﻨازﻋات سﻮرت (دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫د اﻟﻨازﻋات سﻮرت (درﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫د اﻟﻨازﻋات سﻮرت (＇ﻠﻮرﻣﻪ برخﻪ)‬ ‫د ﻋبس سﻮرت (ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬ ‫د ﻋبس سﻮرت (دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫د ﻋبس سﻮرت (درﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫د اﻟتکﻮﻳر سﻮرت (ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬ ‫د اﻟتکﻮﻳر سﻮرت (دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫د اﻻﻧﻔﻄار سﻮرت (ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬ ‫د اﻻﻧﻔﻄار سﻮرت (دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫د اﻟﻤﻄﻔﻔﻴﻦ سﻮرت (ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬ ‫د اﻟﻤﻄﻔﻔﻴﻦ سﻮرت (دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫د اﻟﻤﻄﻔﻔﻴﻦ سﻮرت (درﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫د اﻟﻤﻄﻔﻔﻴﻦ سﻮرت (＇ﻠﻮرﻣﻪ برخﻪ)‬ ‫د اﻻﻧشﻘاق سﻮرت (ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬ ‫د اﻻﻧشﻘاق سﻮرت (دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫د اﻟبروج سﻮرت (ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬ ‫د اﻟبروج سﻮرت (دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫د اﻟﻄارق سﻮرت (ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬ ‫د اﻟﻄارق سﻮرت (دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫د اﻷعلﻰ سﻮرت (ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬ ‫د اﻷعلﻰ سﻮرت (دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫د اﻟﻐاشﻴة سﻮرت (ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬ ‫د اﻟﻐاشﻴة سﻮرت (دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫د اﻟﻐاشﻴة سﻮرت (درﻳﻤﻪ برخﻪ)‬

‫‪٧٩‬‬ ‫‪٨۳‬‬ ‫‪٨۵‬‬ ‫‪٨٧‬‬

‫‪۳٢‬‬ ‫‪۳۳‬‬ ‫‪۳٤‬‬ ‫‪۳۵‬‬ ‫‪۳٦‬‬ ‫‪۳٧‬‬ ‫‪۳٨‬‬ ‫‪۳٩‬‬ ‫‪٤٠‬‬ ‫‪٤١‬‬ ‫‪٤٢‬‬ ‫‪٤۳‬‬ ‫‪٤٤‬‬ ‫‪٤۵‬‬ ‫‪٤٦‬‬ ‫‪٤٧‬‬ ‫‪٤٨‬‬ ‫‪٤٩‬‬ ‫‪۵٠‬‬ ‫‪۵١‬‬ ‫‪۵٢‬‬ ‫‪۵۳‬‬ ‫‪۵٤‬‬ ‫‪۵۵‬‬ ‫‪۵٦‬‬ ‫‪۵٧‬‬ ‫‪۵٨‬‬ ‫‪۵٩‬‬ ‫‪٦٠‬‬ ‫‪٦١‬‬ ‫‪٦٢‬‬ ‫‪٦۳‬‬ ‫‪٦٤‬‬

‫د اﻟﻔجر سﻮرت (ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬

‫‪٩١‬‬ ‫‪٩۵‬‬ ‫‪٩٩‬‬ ‫‪١٠۳‬‬ ‫‪١٠٧‬‬ ‫‪١١١‬‬ ‫‪١١۵‬‬ ‫‪١١٧‬‬ ‫‪١٢١‬‬ ‫‪١٢۳‬‬ ‫‪١٢٧‬‬ ‫‪١۳١‬‬ ‫‪١۳۵‬‬ ‫‪١۳٩‬‬ ‫‪١٤۳‬‬ ‫‪١٤٧‬‬ ‫‪١۵١‬‬ ‫‪١۵۳‬‬ ‫‪١۵٧‬‬ ‫‪١٦١‬‬ ‫‪١٦۵‬‬ ‫‪١٦٩‬‬ ‫‪١٧۳‬‬ ‫‪١٧٧‬‬ ‫‪١٨١‬‬ ‫‪١٨۵‬‬ ‫‪١٨٩‬‬ ‫‪١٩۳‬‬ ‫‪١٩٧‬‬ ‫‪٢٠١‬‬ ‫‪٢٠۵‬‬ ‫‪٢٠٩‬‬ ‫‪٢١۳‬‬

‫د اﻟﻔجر سﻮرت (دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫داﻟﻔجر سﻮرت (درﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫د اﻟبﻠد سﻮرت (ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬ ‫د اﻟبﻠد سﻮرت (دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫د اﻟشﻤس سﻮرت (ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬ ‫د اﻟشﻤس سﻮرت (دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫د اﻟﻠﻴﻞ سﻮرت (ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬ ‫د اﻟﻠﻴﻞ سﻮرت (دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫د اﻟضحی سﻮرت‬ ‫د اﻻﻧشراح سﻮرت‬ ‫د اﻟتﻴﻦ سﻮرت‬ ‫د اﻟﻌﻠﻖ سﻮرت (ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬ ‫د اﻟﻌﻠﻖ سﻮرت (دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫د اﻟﻘدر سﻮرت‬ ‫د اﻟبﻴﻨة سﻮرت (ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬ ‫د اﻟبﻴﻨة سﻮرت (دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫د اﻟزﻟزال سﻮرت‬ ‫د اﻟﻌادﻳات سﻮرت‬ ‫د اﻟﻘارﻋة سﻮرت‬ ‫د اﻟتکاثر سﻮرت‬ ‫د اﻟﻌصر سﻮرت‬ ‫د اﻟﻬﻤزة سﻮرت‬ ‫د اﻟﻔﻴﻞ سﻮرت‬ ‫د ﻗرﻳش سﻮرت‬ ‫د اﻟﻤاﻋﻮن سﻮرت‬ ‫د اﻟکﻮثر سﻮرت‬ ‫د اﻟکاﻓرون سﻮرت‬ ‫د اﻟﻨصر سﻮرت‬ ‫د اﻟﻤسد سﻮرت‬ ‫د اﻟإخﻼص سﻮرت‬ ‫د اﻟﻔﻠﻖ سﻮرت‬ ‫د اﻟﻨاس سﻮرت‬

‫ز‬

‫لوم‪７‬ی لوست‬

‫د تفسير علم‬ ‫تﻔسﻴر پﻪ ﻟﻐت ک‪ ３‬بﻴاﻧﻮﻟﻮ‪＇ ،‬ر‪－‬ﻨدوﻟﻮ او ﻇاﻫروﻟﻮ تﻪ واﻳﻲ‪.‬‬ ‫د ﻣﻔسرﻳﻨﻮ پﻪ اصﻄﻼح ک‪ :３‬تﻔسﻴر ﻫﻐﻪ ﻋﻠﻢ دی چ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ پﻪ واسﻄﻪ د ﻗرأن کرﻳﻢ د أﻳتﻮﻧﻮ ﻣﻌﻨاوې‪ ،‬حکﻤﻮﻧﻪ او‬ ‫حکﻤتﻮﻧﻪ پ‪５‬ژﻧدل ک‪８５‬ي‪.‬‬ ‫ﻣﻔسر ﻫﻐﻪ چا تﻪ وﻳﻞ کﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬ﻗرأن کرﻳﻢ شرحﻪ کﻮي او د تﻔسﻴر د ﻋﻠﻢ د ‪＄‬اﻧ‪７／‬و اصﻮﻟﻮ او ﻗﻮاﻋدو پر بﻨس＀‬ ‫د ﻗرأن کرﻳﻢ احکام او حکﻤتﻮﻧﻪ بﻴاﻧﻮي ‪.‬‬ ‫د تفسير د علم پيل‬

‫د ﻗرأن ﻛرﻳﻢ د تﻔسﻴرﻋﻠﻢ ﻳﻮ ﻟﻪ ارز＊تﻨاکﻮ او ﻋزتﻤﻨﻮ شرﻋﻲ ﻋﻠﻮﻣﻮ ＇خﻪ دی‪ ،‬چ‪ ３‬دﻧده ﻳ‪ ３‬پﻪ ﻗرأن ﻋﻈﻴﻢ اﻟشان‪،‬‬ ‫د ﻗرأن ﻋﻈﻴﻢ اﻟشان پﻪ ﻣﻌﻨا ‪ ،‬د ﻫﻐﻪ پﻪ احکاﻣﻮ پﻮﻫ‪５‬دل او د اﻧساﻧﻲ تﻮان او پﻮﻫ‪ ３‬پﻪ اﻧدازه پﻪ ﻗرأن ﻋﻈﻴﻢ اﻟشان ک‪３‬‬ ‫د ﻧﻐ‪＋‬تﻮ حکﻤتﻮﻧﻮ ＇ر‪－‬ﻨدول او بﻴاﻧﻮل دي‪.‬‬ ‫د تﻔسﻴر ﻋﻠﻢ د اسﻼم ﻟﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ي پ‪７‬او ﻧﻪ پﻴﻞ شﻮی او رسﻮل اﻛرم (صﻠﻰ اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) د ﻗرأن ﻛرﻳﻢ ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧی ﻣﻔسر‬ ‫‪２－‬ﻞ کﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬د اړتﻴاوو پرﻣبﻨا ﻳ‪ ３‬د ﻗرأن ﻋﻈﻴﻢ اﻟشان ډ‪４‬ر زﻳات أﻳتﻮﻧﻪ‪ ،‬صحابﻪ وو کراﻣﻮ (رضﻲ اهلل ﻋﻨﻬﻢ) تﻪ‬ ‫تﻔسﻴرک‪７‬ي دي‪.‬‬ ‫د صحابه وو او تابعينو نامتو مفسرين‬

‫د تﻔسﻴرﻋﻠﻢ د اصحابﻮ ﻛراﻣﻮ پﻪ ﻋصرک‪ ３‬ډ‪４‬ره پراختﻴا وﻣﻮﻧده او پﻪ صحابﻪ وو کراﻣﻮ ک‪ ３‬ډ‪４‬ر ستر ﻣﻔسرﻳﻦ ﻟکﻪ‬ ‫خﻠﻔای راشدﻳﻦ‪ ،‬ﻋبد اهلل بﻦ ﻋباس‪ ،‬ﻋبد اهلل بﻦ ﻣسﻌﻮد‪ ،‬آبﻰ بﻦ ﻛﻌب (رضﻲ اهلل تﻌاﻟی ﻋﻨﻬﻢ) او داس‪ ３‬ﻧﻮر‬ ‫ﻣﻔسرﻳﻦ ＇ر‪－‬ﻨد شﻮل‪.‬‬ ‫د تابﻌﻴﻨﻮ پﻪ ﻋصر ک‪ ３‬د تﻔسﻴرﻋﻠﻢ ډ‪４‬ر زﻳات پرﻣخت‪ ，‬وک‪ ７‬او د سترو ﻋﻠﻤاوو‪ ،‬ﻟکﻪ‪ :‬حسﻦ بصري‪ ،‬ﻗتاده بﻦ‬ ‫دﻋاﻣﻪ‪،‬ﻋﻜرﻣﻪ‪ ،‬ﻣجاﻫد بﻦ جبر او سﻌﻴد بﻦ جبﻴر (رحﻤﻬﻢ اهلل) ﻟﻪ خﻮا د اسﻼﻣﻲ ﻧ‪７‬ۍ پﻪ ډ‪４‬رو سﻴﻤﻮ ک‪ ３‬د‬ ‫شاگرداﻧﻮ د تربﻴ‪ ３‬او روزﻧ‪ ３‬ﻟﻪ ﻻرې د دې ﻣبارک ﻋﻠﻢ د ودې ﻟپاره ستر خدﻣتﻮﻧﻪ تر سره شﻮل‪.‬‬ ‫د تفسير د علم بهير‬

‫د تابﻌﻴﻨﻮ ﻟﻪ ﻋصر ﻧﻪ وروستﻪ تر دې ﻣﻬاﻟﻪ د تﻔسﻴر او د ﻗرأن د ﻋﻠﻮﻣﻮ زر‪－‬ﻮﻧﻪ ﻛتابﻮﻧﻪ پﻪ ﻋربﻲ او ﻧﻮرو ژبﻮ ک‪ ３‬تآﻟﻴﻒ‬ ‫شﻮي دي او دا د اهلل د أخرﻧﻲ کتاب ﻟپاره د ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ ﻣخﻠصاﻧﻪ او ＊کاره خدﻣتﻮﻧﻪ دي چ‪ ３‬تر سره ک‪７‬ي ﻳ‪ ３‬دي‪ .‬پﻪ‬

‫‪1‬‬

‫！ﻮﻟﻴزه تﻮ‪－‬ﻪ د ﻧ‪７‬ۍ پﻮﻫان پر دې ﻣتﻔﻖ دي چ‪ ３‬پﻪ ！ﻮﻟﻪ ﻧ‪７‬ۍ ک‪ ３‬د ﻗرأن ﻋﻈﻴﻢ اﻟشان پﻪ ＇‪５‬ر بﻞ کﻮم کتاب د بشرﻳت‬ ‫پام ‪＄‬ان تﻪ ﻧﻪ دی اړوﻻی او ﻧﻪ ﻳ‪ ３‬پﻪ اړه پﻪ دې کچﻪ تاﻟﻴﻔات‪ ،‬تحﻘﻴﻘات او ﻋﻠﻤﻲ ＇‪７５‬ﻧ‪ ３‬ترسره شﻮې دي‪.‬‬ ‫د تﻔسﻴر د ﻣﻬﻤﻮ کتابﻮﻧﻮ ﻟﻪ جﻤﻠ‪＇ ３‬خﻪ کﻮﻻی شﻮ د اﻣام طبري تﻔسﻴر‪ ،‬د شاه پﻮراسﻔراﻳﻴﻨﻲ تﻔسﻴر‪ ،‬دﻛشﻒ‬ ‫اﻷسرار ﻣﻴبدي تﻔسﻴر‪ ،‬د زﻣخشري تﻔسﻴر ﻛشاف‪ ،‬د اﻣام ﻓخراﻟدﻳﻦ رازي تﻔسﻴرﻛبﻴر‪ ،‬د بﻴضاوي تﻔسﻴر‪ ،‬د ﻧسﻔﻲ‬ ‫تﻔسﻴر‪ ،‬د ابﻦ ﻛثﻴرتﻔسﻴر او ﻧﻮرو ﻳادوﻧﻪ وک‪７‬و‪.‬‬

‫د تفسير د علم ارزښت‬

‫د تﻔسﻴر د ﻋﻠﻢ ارز＊ت او اﻫﻤﻴت پﻪ دې ک‪ ３‬دی چ‪ ３‬دا ﻋﻠﻢ ﻟﻪ ﻣﻮږ سره د ﻗرأن ﻛرﻳﻢ پﻪ سﻤ‪ ３‬پﻮﻫ‪５‬دﻧ‪ ３‬او د اهلل‬ ‫تﻌاﻟی د اواﻣرو او ﻧﻮاﻫﻴﻮ پﻪ پ‪５‬ژﻧدﻟﻮ او درک کﻮﻟﻮ ک‪ ３‬ﻣرستﻪ کﻮي‪ ،‬تر＇ﻮ د ﻗرأﻧﻲ تﻌﻠﻴﻤاتﻮ پﻪ پﻮﻫ‪５‬دو او د ﻫﻐﻪ د‬ ‫احکاﻣﻮ پﻪ ﻋﻤﻠﻲ کﻮﻟﻮ سره وکﻮﻻی شﻮ د اهلل تﻌاﻟی رضا او د دﻧﻴا او أخرت ﻧ‪５‬کﻤرﻏ‪ ９‬ترﻻسﻪ ک‪７‬و‪.‬‬

‫فعاليت‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د تﻔسﻴر ﻟﻪ ＊ﻮوﻧکﻲ سره ﻳﻮ ‪＄‬ای د ﻣدرس‪ ３‬کتابتﻮن تﻪ ﻻړ شﻲ او د تﻔسﻴر د ‪＄‬ﻴﻨﻮ کتابﻮﻧﻮ‬ ‫پﻪ ﻟﻴدو سره دې ＊ﻮوﻧکی زده کﻮوﻧکﻮ تﻪ د دﻏﻮ کتابﻮﻧﻮ پﻪ اړه ﻣﻌﻠﻮﻣات ورک‪７‬ي‪ ،‬ﻫﻐﻮی دې دﻏﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣات‬ ‫راجﻤﻊ او پﻪ اړه دې ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ سره ﻣباحثﻪ وک‪７‬ي‪.‬‬

‫پوښتنې‬

‫‪ .١‬د تﻔسﻴر ﻟﻐﻮي ﻣﻌﻨا ＇ر‪－‬ﻨده ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ .٢‬د تﻔسﻴر د ﻋﻠﻢ اصﻄﻼحﻲ تﻌرﻳﻒ بﻴان ﻛ‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ .۳‬د تﻔسﻴر د ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻣﻬﻤﻮ ﻛتابﻮﻧﻮ ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ واخﻠئ‪.‬‬ ‫‪ .٤‬د تﻔسﻴر د ﻋﻠﻢ ‪＂－‬ﻪ ＇ر‪－‬ﻨده ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫دويم لوست‬

‫د تفسير ډولونه‬ ‫د تﻔسﻴر د ﻋﻠﻢ پراختﻴا تﻪ پﻪ کتﻠﻮ سره او د ﻗرأن کرﻳﻢ پﻪ ﻣﻌﻨاوو او حﻘاﻳﻘﻮ ک‪ ３‬د ﻋﻠﻤﻲ او ＇ﻴ‪７‬ﻧﻴزو ‪２－‬ﻮ ﻻرو شتﻮن او د ﻣﻔسرﻳﻨﻮ‬ ‫ب‪５‬ﻼ ب‪５‬ﻠﻮ ک‪７‬ﻧﻼرو تﻪ پﻪ پام اړوﻟﻮ سره‪ ،‬د تﻔسﻴر ﻋﻠﻢ پﻪ ‪２－‬ﻮ ډوﻟﻮﻧﻮ وﻳشﻞ کﻴ‪８‬ي‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬شرح کﻮو‪:‬‬ ‫‪ -١‬تفسير د محتوی او مضمون له پلوه‬

‫د تﻔسﻴر ﻋﻠﻢ د ﻣحتﻮی او ﻣضﻤﻮن پر بﻨس＀ پﻪ دوه ډوﻟﻪ دی‪ :‬ﻧﻘﻠﻲ ﻳا تﻔسﻴر باﻟﻤآثﻮر او تﻔسﻴر باﻟرآی ﻳا د اجتﻬاد پر‬ ‫بﻨس＀ وﻻړ تﻔسﻴر‪.‬‬ ‫پﻪ باﻟﻤآثﻮر ﻳا ﻧﻘﻠﻲ تﻔسﻴر ک‪ ３‬پﻪ صحﻴح رواﻳت او ﻧﻘﻞ اﻋتﻤاد کﻴ‪８‬ي‪ ،‬چ‪ ３‬ﻻﻧدې ډوﻟﻮﻧﻪ ﻟري‪:‬‬ ‫د ﻗرأن تﻔسﻴر پﻪ ﻗرأن سره‪.‬‬ ‫د ﻗرأن تﻔسﻴر پﻪ سﻨت سره‪＄ ،‬کﻪ سﻨت د کتاب بﻴاﻧﻮوﻧکی دی‪.‬‬ ‫د ﻗرأن تﻔسﻴر د صحابﻪ کراﻣﻮ پﻪ رواﻳتﻮﻧﻮ سره؛ ‪＄‬کﻪ چ‪ ３‬صحابﻪ (رضﻮان اهلل ﻋﻠﻴﻬﻢ اجﻤﻌﻴﻦ) د اهلل پﻪ کتاب تر ！ﻮﻟﻮ ＊ﻪ پﻮﻫﻴدل‬ ‫د ﻗرأن کرﻳﻢ تﻔسﻴر د ﻟﻮﻳﻮ تابﻌﻴﻨﻮ پﻪ وﻳﻨاوو سره‪＄ ،‬کﻪ دوی خپﻠﻪ زﻳاتره پﻮﻫﻪ ﻟﻪ صحابﻪ وو ＇خﻪ اخﻴستﻠﻪ ‪.‬‬ ‫ﻫﻐﻪ تﻔسﻴر چ‪ ３‬د ﻧﻘﻞ پر بﻨس＀ وﻻړ وي‪ ،‬پﻪ حﻘﻴﻘت ک‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟی د کتاب د تﻔسﻴر تر ！ﻮﻟﻮ ＊ﻪ او ﻏﻮره طرﻳﻘﻪ ‪２－‬ﻞ‬ ‫کﻴ‪８‬ي‪＄ .‬کﻪ د ﻗرأن کرﻳﻢ‪ ،‬سﻨتﻮ او د صحابﻪ وو او تابﻌﻴﻨﻮ ﻟﻪ وﻳﻨاوو ＇خﻪ ‪＂－‬ﻪ اخﻴستﻞ د ﻗرأن کرﻳﻢ د ﻧصﻮصﻮ پﻪ پﻮﻫﻪ‬ ‫ک‪ ３‬ﻣرستﻪ کﻮي او د ﻗرأن کرﻳﻢ د ﻣﻌﻨاوو پﻪ پﻮﻫﻴدﻧﻪ ک‪ ３‬خﻠک ﻟﻪ ﻏﻠﻄ‪ ９‬او ＊ﻮﻳ‪５‬دﻧ‪＇ ３‬خﻪ ژﻏﻮري ‪.‬‬ ‫د رآﻳ‪ ３‬پر اساس بﻨا شﻮی تﻔسﻴر ﻫﻐﻪ تﻔسﻴر دی چ‪ ３‬ﻣﻔسر د ﻣﻌﻨا د بﻴاﻧﻮﻟﻮ پﻪ ﻫکﻠﻪ د تﻔسﻴر اصﻮﻟﻮ او د ﻋربﻲ ژب‪ ３‬او‬ ‫ﻧﻮرو شرﻋﻲ ﻋﻠﻮﻣﻮ د ﻗﻮاﻋدو پﻪ ر‪１‬ا ک‪ ３‬پر خپﻠ‪＄ ３‬اﻧ‪７／‬ې پﻮﻫ‪ ３‬اﻋتﻤاد او باور کﻮي او د خپﻠ‪ ３‬پﻮﻫ‪ ３‬او ﻧﻈر پر اساس‬ ‫د ﻗرأن کرﻳﻢ احکام او حکﻤتﻮﻧﻪ راباسﻲ ‪.‬‬ ‫ﻫﻐﻪ تﻔسﻴر چ‪ ３‬ﻳﻮازې (ﻣحض) پر رآﻳﻪ بﻨا شﻮی وي او پر کﻮم اصﻞ وﻻړ ﻧﻪ وي‪ ،‬پﻪ تﻔسﻴر باﻟرآی اﻟﻤذﻣﻮم ﻳﻌﻨ‪( ３‬ﻧاوړه‬ ‫ﻋﻘﻠﻲ تﻔسﻴر) سره ﻳادﻳ‪８‬ي‪ .‬دا ډول تﻔسﻴر حرام دی او د ﻗرأن کرﻳﻢ دا ډول تﻔسﻴر روا ﻧﻪ دی‪ ،‬خﻮ کﻪ ＇ﻮک د ﻋربﻲ ژب‪３‬‬ ‫د اصﻮﻟﻮ‪ ،‬د تﻔسﻴر د اصﻮﻟﻮ او د شرﻳﻌت د ﻻر＊ﻮوﻧﻮ پﻪ داﻳره ک‪ ３‬پﻪ دې طرﻳﻘ‪ ３‬سره ﻗرأن کرﻳﻢ تﻔسﻴر ک‪７‬ي‪ ،‬ﻧﻮ باک ﻧﻪ‬ ‫ﻟري او دې تﻪ تﻔسﻴر باﻟرآی اﻟﻤحﻤﻮد (پﻪ ＊‪ ３‬او ﻏﻮرې رآﻳ‪ ３‬سره تﻔسﻴر) وﻳﻞ کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫‪ -۲‬تفسير د اسلوب او تګالرو له پلوه‬

‫تﻔسﻴر د اسﻠﻮب او ت‪／‬ﻼرو ﻟﻪ پﻠﻮه پﻪ ＇ﻠﻮرو ډوﻟﻮﻧﻮ وﻳشﻞ شﻮی دی‪ :‬تحﻠﻴﻠﻲ تﻔسﻴر‪ ،‬ﻣﻮضﻮﻋﻲ تﻔسﻴر‪ ،‬اجﻤاﻟﻲ‬ ‫تﻔسﻴر او ﻣﻘاﻳسﻮي تﻔسﻴر‪.‬‬ ‫پﻪ تحﻠﻴﻠﻲ تﻔسﻴر ک‪ ３‬ﻣﻔسر د ﻗرأﻧﻲ ﻧص ﻫر اړخﻴز تحﻠﻴﻞ کﻮي او د أﻳت ！ﻮل اړخﻮﻧﻪ تر ＇ﻴ‪７‬ﻧ‪ ３‬ﻻﻧدې ﻧﻴسﻲ‪.‬‬ ‫پﻪ ﻣﻮضﻮﻋﻲ تﻔسﻴر ک‪ ３‬ﻣﻔسر د ﻳﻮې ！اکﻠ‪ ３‬ﻣﻮضﻮع پﻪ اړه ﻗرأﻧﻲ أﻳتﻮﻧﻪ را！ﻮﻟﻮي او پﻪ ﻳﻮې ‪＄‬اﻧ‪７／‬ې طرﻳﻘ‪ ３‬سره ﻳ‪３‬‬ ‫شرح او تﻔسﻴرکﻮي‪ .‬پﻪ اجﻤاﻟﻲ تﻔسﻴر ک‪ ３‬ﻗرأﻧﻲ أﻳتﻮﻧﻪ پﻪ ﻟﻨ‪６‬ه‪ ،‬اساﻧﻪ‪ ،‬ﻋام ﻓﻬﻤﻪ او ساده ژبﻪ داس‪ ３‬تﻔسﻴر کﻴ‪８‬ي چ‪３‬‬ ‫！ﻮل خﻠک ور＇خﻪ ‪＂－‬ﻪ اخﻴستﻼی شﻲ‪ .‬خﻮ پﻪ ﻣﻘاﻳسﻮي تﻔسﻴر ک‪ ３‬د ！اکﻠﻮ ﻗرأﻧﻲ أﻳتﻮﻧﻮ پﻪ اړه د ﻣﻔسرﻳﻨﻮ د وﻳﻨاوو‬ ‫‪3‬‬

‫پﻠ＂ﻨﻪ‪＇ ،‬ﻴ‪７‬ﻧﻪ او پرتﻠﻪ ترسره کﻴ‪８‬ي ‪.‬‬ ‫د قرآن کريم د نازليدو څرنګوالی‬

‫د ﻗرأن کرﻳﻢ ﻧازﻟﻴدﻧﻪ پﻪ دوو طرﻳﻘﻮ سره شﻮې ده‪ ،‬چ‪ ３‬پﻪ ﻟﻨ‪６‬ه تﻮ‪－‬ﻪ ﻳ‪ ３‬شرح کﻮو‪:‬‬ ‫ﻗرأن کرﻳﻢ د ﻟﻮﻣ‪７‬ي ‪＄‬ﻞ ﻟپاره پﻪ ﻣجﻤﻮﻋﻲ تﻮ‪－‬ﻪ ﻳﻮ ‪＄‬ﻠ‪ ３‬د ﻗدر پﻪ شپﻪ بﻴت اﻟﻌزت تﻪ‪ ،‬چ‪ ３‬د دﻧﻴا پﻪ أسﻤان ک‪３‬‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﻴت ﻟري‪ ،‬ﻧازل شﻮی دی‪ ،‬ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬ﻗرأن کرﻳﻢ ﻫﻢ ورتﻪ د ﻗدر پﻪ سﻮرت ک‪ ３‬اشاره ک‪７‬ې ده‪ ،‬اهلل تﻌاﻟی‬ ‫ژباړه‪ :‬ب‪５‬شکﻪ ﻣﻮږ ﻫﻐﻪ (ﻗرأن) د ﻗدر پﻪ شپﻪ ک‪ ３‬ﻧازل ک‪７‬ی دی‪.‬‬ ‫ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬إ‬ ‫پﻪ تدرﻳجﻲ تﻮ‪－‬ﻪ د زﻣاﻧ‪ ３‬او پﻴ‪＋‬ﻮ د اړتﻴاوو او ﻏﻮ＊تﻨﻮ سره سﻢ د ﻗرأن کرﻳﻢ ﻧازﻟﻴدل‪ ،‬چ‪ ３‬د اﻟﻌﻠﻖ سﻮرت ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧﻲ أﻳتﻮﻧﻪ‬ ‫د حراء پﻪ ﻏار ک‪ ３‬پﻪ پﻴﻐﻤبر باﻧدې ﻧازل شﻮل او بﻴا ﻗرأن کرﻳﻢ پﻪ دروﻳشتﻮ کﻠﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د پﻴﻐﻤبر تر وﻓاتﻪ پﻮرې بشپ‪ ７‬شﻮ‪.‬‬ ‫د افغانستان علماء او د تفسير علم‬

‫زﻣﻮږ ‪－‬ران ﻫ‪５‬ﻮاد اﻓﻐاﻧستان د خپﻠ‪＄ ３‬ﻼﻧدې ﻟرﻏﻮﻧ‪ ３‬زﻣاﻧ‪ ３‬او د تارﻳخﻲ او پرﻣختﻠﻠﻮ وﻳاړﻧﻮ سره سره‪ ،‬د ﻳﻮ زﻳات شﻤ‪５‬ر‬ ‫سترو ﻗرأن پﻴژﻧدوﻧکﻮ او د ﻗرأن کرﻳﻢ د ﻧﻮﻣﻴاﻟﻴﻮ ﻣﻔسرﻳﻨﻮ او ﻋﻠﻤاوو د روزﻧ‪ ３‬زاﻧ‪／‬ﻮ ده‪ ،‬چ‪ ３‬د ﻫﻐﻮ ﻟﻪ ډﻟ‪＇ ３‬خﻪ د ب‪５‬ﻠ‪ ３／‬پﻪ‬ ‫تﻮ‪－‬ﻪ شﻴخ اﻻسﻼم خﻮاجﻪ ﻋبداهلل اﻧصاري ﻫروي د (‪ )٤٨١‬ﻫـ ﻛـا ل ﻣتﻮﻓی‪ ،‬ابﻮبکر ﻋتﻴﻖ سﻮر أبادي ﻫروي د (‪ ٤٩٤‬ﻫـ )‬ ‫کال ﻣتﻮﻓی‪ ،‬اﻣام ﻓخر اﻟدﻳﻦ رازي د (‪ )٦٠٦‬ﻫـ کال ﻣتﻮﻓی‪ ،‬ﻣﻮﻻﻧا حسﻴﻦ واﻋﻆ کاشﻔﻲ د (‪ )٩١١‬ﻫـ ﻛال ﻣتﻮﻓی‪ ،‬ﻣﻮﻻﻧا‬ ‫ﻣراد ﻋﻠﻲ کاﻣﻮي د (‪ )١٢٩٤‬ﻫـ کـا ل ﻣتﻮﻓی او ﻣﻌاصر ﻋاﻟﻢ ﻣﻮﻻﻧا سﻠﻄان ﻋزﻳز ﻋزﻳز او داس‪ ３‬ﻧﻮر ﻳادوﻻی شﻮ‪.‬‬ ‫فعاليت‬

‫＊اﻏﻠی ＊ﻮوﻧکی دې د تﻔسﻴر ډوﻟﻮﻧﻪ شرح او د ﻣثال پﻪ وړاﻧدې کﻮﻟﻮ سره دې د ﻫر ډول تﻔسﻴر ارز＊ت زده کﻮوﻧکﻮ‬ ‫تﻪ ＇ر‪－‬ﻨد ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬تﻔسﻴر پﻪ ＇ﻮ ډوﻟﻪ دی؟‬ ‫‪ -٢‬د تﻔسﻴر باﻟرآی حکﻢ ＇ر‪－‬ﻨد ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ -۳‬د تﻔسﻴر ﻟﻪ ﻟﻮﻳﻮ ﻋﻠﻤاوو ＇خﻪ د ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻣﻔسرﻳﻨﻮ ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ واخﻠئ‪.‬‬ ‫‪ -٤‬د ﻗرأن کرﻳﻢ ﻧازﻟ‪５‬دل ＇رﻧ‪／‬ﻪ و؟‬ ‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې پﻪ کتابتﻮن ک‪ ３‬د تﻔسﻴر ﻟﻪ کتابﻮﻧﻮ ＇خﻪ پﻪ ‪ ３＂－‬اخﻴستﻨ‪ ３‬سره د تﻔاسﻴرو او د ﻫﻐﻮ د ﻣؤﻟﻔﻴﻨﻮ ﻟست‬ ‫برابر ک‪７‬ي‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫دريم لوست‬

‫د النبأ سورت‬ ‫(ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻟﻮی خبر‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻓرش‪ ،‬زاﻧ‪／‬ﻮ‪ ،‬د اوسﻴدو وړ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻣﻴخﻮﻧﻪ‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬

‫جﻮړه‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫أرام‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫د ژوﻧد او کار وخت‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫کﻠک‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫‪＄‬ﻠ‪５‬دوﻧکی‪.‬‬ ‫{ درﻧ‪ ３‬ورﻳ‪.３％‬‬

‫}‬ ‫}‬

‫{‬

‫تﻮﻳ‪５‬دوﻧک‪ ３‬اوبﻪ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫‪ ،０－‬پﻪ ﻳﻮ بﻞ ک‪ ３‬تاو راتاو شﻮي‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫ژباړه‬

‫کاﻓران د ＇ﻪ پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ ＇خﻪ پﻮ＊تﻨ‪ ３‬کﻮي؟ د ﻟﻮی خبر پﻪ ﻫکﻠﻪ؛ ﻫﻐﻪ خبر چ‪ ３‬دوی پرې پﻪ خپﻠﻮ‬ ‫ﻣﻨ‪％‬ﻮﻧﻮ ک‪ ３‬سره اختﻼف کﻮي‪ .‬ﻧﻪ ! ﻫﻴ（کﻠﻪ ﻧﻪ؛ ډ‪４‬ر ژر بﻪ پﻮه شﻲ‪ .‬بﻴا ﻫﻴ（کﻠﻪ ﻧﻪ‪ ،‬ډ‪４‬ر ژر بﻪ پﻮه شﻲ‪ .‬أﻳا ﻧﻪ‬ ‫ده ‪－‬ر‪＄‬ﻮﻟ‪ ３‬ﻣﻮږ‪＄‬ﻤکﻪ ﻓرش (د اوس‪５‬دو وړ) ؟ او ﻏروﻧﻪ ﻣﻴخﻮﻧﻪ؟ او تاس‪ ３‬ﻣﻮ جﻮړه جﻮړه پﻴدا ک‪７‬ي ﻳاست‪.‬‬ ‫اوخﻮب ﻣﻮ درتﻪ أرام ‪－‬ر‪＄‬ﻮﻻی دی ‪ .‬شپﻪ ﻣﻮ د ﻫر＇ﻪ ﻟپاره پﻮښ او پرده ‪－‬ر‪＄‬ﻮﻟ‪ ３‬ده او ورځ ﻣﻮ ستاس‪ ３‬د ژوﻧد‬ ‫(کار)وخت ‪－‬ر‪＄‬ﻮﻻی دی ‪ .‬ستاس‪ ３‬ﻟﻪ پاسﻪ ﻣﻮ اووه کﻠک اسﻤاﻧﻮﻧﻪ جﻮړ ک‪７‬ي دي‪ ،‬خﻮرا رو＊اﻧﻪ ＇راغ ﻣﻮ ﻫﻢ‬ ‫پ‪５‬داک‪７‬ی دی او ﻟﻪ درﻧﻮ ورﻳ‪％‬ﻮ ＇خﻪ ﻣﻮ پرﻟﻪ پس‪ ３‬اوبﻪ را＊کتﻪ ک‪７‬ي دي‪ ،‬تر ＇ﻮ پﻪ ﻫﻤدې اوبﻮ سره ﻏﻠ‪ ３‬داﻧ‪،３‬‬ ‫وا＊ﻪ او ‪ ０－‬باﻏﻮﻧﻪ رازرﻏﻮن ک‪７‬و‪.‬‬

‫د سورت لنډه پېژندنه‬

‫د اﻟﻨبآ سﻮرت د ﻗرأن کرﻳﻢ د ﻣکﻲ سﻮرتﻮﻧﻮ ﻟﻪ جﻤﻠ‪＇ ３‬خﻪ دی چ‪ ３‬شﻤ‪５‬ره ﻳ‪ ３‬د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب‬ ‫ﻟﻪ ﻣخ‪ )٧٨( ３‬ده‪ .‬د ﻗرأن ﻋﻈﻴﻢ اﻟشان أخري سپاره پﻪ ﻫﻤدې سﻮرت پﻴﻞ شﻮې ده‪ ،‬د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬اثبات‬ ‫او ﻫﻐﻪ ＇ﻪ چ‪ ３‬پﻪ دې ورځ ک‪ ３‬پ‪８５＋５‬ي د دې سﻮرت د بحث اصﻠﻲ ﻣﻮضﻮع ده‪.‬‬

‫اجمالي تفسير‬

‫د ﻗرﻳشﻮکاﻓران د ＇ﻪ شﻲ پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻟﻪ ﻳﻮبﻞ ＇خﻪ پﻮ＊تﻨ‪ ３‬کﻮي؟ دوی پﻪ ډ‪４‬ر شک او تردﻳد سره ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ ﻧﻪ د ﻳﻮ‬ ‫ډ‪４‬ر ﻣﻬﻢ خبر پﻪ اړه پﻮ＊تﻨ‪ ３‬کﻮي‪ ،‬چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇ﻪ ＇خﻪ ﻋبارت دي چ‪ ３‬پﻪ پ‪５‬ﻐﻤبر (صﻠی اهلل ﻋﻠ‪５‬ﻪ وسﻠﻢ)‬ ‫باﻧدې ﻧازل شﻮي دي او پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ،３＄‬وروستﻪ ﻟﻪ ﻣرګ ＇خﻪ د بﻴا راژوﻧدي ک‪５‬دﻟﻮ او د أخرت‬ ‫د ور‪ ３＄‬د حاﻻتﻮ پﻪ ﻫکﻠﻪ خبر ورک‪７‬ل شﻮی دی‪.‬‬ ‫اهلل تﻌاﻟی دﻏﻪ د بﻌث او ﻗﻴاﻣت ﻟﻪ ور‪ ３＄‬ﻣﻨکرخﻠک ﻟﻪ خپﻞ دردووﻧکﻲ ﻋذاب ＇خﻪ و‪４‬روي او ﻫﻐﻮی تﻪ‬ ‫داس‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ﻫﻐﻮی بﻪ ډ‪４‬ر ژر د خپﻞ تردﻳد او اﻧکار پا‪４‬ﻠ‪ ３‬و‪－‬ﻮري‪ ،‬ﻟﻪ حﻖ ＇خﻪ د اﻧکار ﻟﻪ اﻣﻠﻪ بﻪ د دوزخ پﻪ‬ ‫اور ک‪ ３‬وسﻮزي او د پ‪５‬ﻐﻤبر (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) د دﻋﻮت پﻪ ر＊تﻴﻨﻮﻟ‪ ９‬او حﻘاﻧﻴت بﻪ وپﻮﻫ‪８５‬ي او حﻘﻴﻘت‬ ‫بﻪ ورتﻪ ＇ر‪－‬ﻨد شﻲ‪.‬‬ ‫‪6‬‬

‫پﻪ ورپس‪ ３‬أﻳتﻮﻧﻮک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی د تذکﻴر‪ ،‬پﻨد او خبرتﻴا ﻟپاره د خپﻠﻮ ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ او د ﻗدرت د دﻻﻳﻠﻮ او ﻧ‪＋‬اﻧﻮ‬ ‫ﻳادوﻧﻪ کﻮي او اﻧساﻧان دې تﻪ رابﻮﻟﻲ‪ ،‬تر＇ﻮ د اهلل تﻌاﻟی پﻪ ﻣخﻠﻮﻗاتﻮ او کاﻳﻨاتﻮک‪ ３‬ﻏﻮر او ﻓکر وک‪７‬ي او د حﻘاﻳﻘﻮ‬ ‫پﻪ پﻮﻫ‪５‬دﻟﻮ سره د پ‪５‬ﻐﻤبر او ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬ﻟﻪ اﻧکار او دروغ ‪２－‬ﻠﻮ ＇خﻪ ﻻس واخﻠﻲ‪.‬‬ ‫اهلل تﻌاﻟی ﻓرﻣاﻳﻲ ‪:‬أﻳا ﻣﻮږ‪＄‬ﻤکﻪ ستاس‪ ３‬د اوس‪５‬دو ﻟپاره ﻫﻮاره ﻧﻪ ده ‪－‬ر‪＄‬ﻮﻟ‪３‬؟ او پﻪ ‪＄‬ﻤکﻪ ک‪ ３‬ﻣﻮ ﻏروﻧﻪ د‬ ‫ﻣﻴخﻮﻧﻮ پﻪ ＇‪５‬ر وﻧﻪ ‪－‬ر‪＄‬ﻮل‪ ،‬تر ＇ﻮ ﻟﻪ خﻮ‪＋＄‬ت او اضﻄراب ﻧﻪ استﻘرار پ‪５‬دا ک‪７‬ي؟ او ﻣﻮږ اﻧساﻧان د ﻧر او ＊‪３％‬‬ ‫پﻪ ب‪２‬ﻪ جﻮړه جﻮړه پﻴدا ک‪７‬ي دي‪ .‬خﻮب ﻣﻮ ستاس‪ ３‬د استراحت‪ ،‬ست‪７‬ﻳا ﻟرې ک‪５‬دﻟﻮ او أرام ﻟپاره پ‪５‬دا ک‪７‬ی دی ‪.‬‬ ‫شپﻪ ﻣﻮ د ﻟباس پﻪ ＇‪５‬رد ﻫر＇ﻪ ﻟپاره پﻮښ او پرده ‪－‬ر‪＄‬ﻮﻟ‪ ３‬ده ‪ .‬ورځ ﻣﻮ ستاس‪ ３‬د ژوﻧد‪ ،‬کار او ﻣﻌﻴشت وخت‬ ‫‪－‬ر‪＄‬ﻮﻻی دی ‪ .‬ستاس‪ ３‬ﻟﻪ پاسﻪ ﻣﻮ أسﻤان د کﻠک چت پﻪ ＇‪５‬ر جﻮړ ک‪ .７‬پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬ﻣﻮ ﻟﻤرد خﻮرا رو＊اﻧﻪ ＇راغ‬ ‫پﻪ ب‪２‬ﻪ پ‪５‬دا ک‪ ،７‬تر＇ﻮ ！ﻮل ‪＄‬اﻳﻮﻧﻪ رو＊اﻧﻪ ک‪７‬ي او ﻟﻪ ‪２－‬ﻮ او راﻏﻮﻧ‪６‬و شﻮﻳﻮ ورﻳ‪％‬ﻮ ＇خﻪ ﻣﻮ د باران اوبﻪ را＊کتﻪ‬ ‫ک‪７‬ې‪ ،‬تر ＇ﻮ پﻪ ﻫﻤدې اوبﻮ سره د اﻧساﻧاﻧﻮ او ＇اروﻳﻮ ﻟپاره ﻏﻠ‪ ３‬داﻧ‪ ،３‬وا＊ﻪ او ‪ ０－‬باﻏﻮﻧﻪ رازرﻏﻮن ک‪７‬و‪.‬‬ ‫فعاليت‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې پﻪ ＇ﻮ پﻨ‪％‬ﻪ کسﻴزو وړو ډﻟﻮ ووﻳشﻞ شﻲ او پﻪ ‪＄‬ﻤکﻪ ک‪ ３‬دې د اهلل تﻌاﻟی د ﻗدرتﻮﻧﻮ د ﻧ‪＋‬اﻧﻮ‬ ‫دﻟﻴدﻟﻮ پﻪ اړه ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ سره ﻣباحثﻪ او خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫‪ -١‬د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬او وروستﻪ ﻟﻪ ﻣرګ ＇خﻪ د بﻴا راژوﻧدي ک‪５‬دﻟﻮ اثبات او دا چ‪ ３‬ﻣرګ د ﻫر＇ﻪ ﻟپاره د‬ ‫پای ！کی ﻧﻪ دی‪.‬‬ ‫‪ -٢‬پﻪ کاﻳﻨاتﻮک‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟی د ﻗدرت ﻧ‪ ３＋‬د ا هلل تﻌاﻟی پﻪ تﻮحﻴد او د پ‪５‬ﻐﻤبر(صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) د ﻧبﻮت د‬ ‫اثبات ﻟپاره ＇ر‪－‬ﻨد او رو＊اﻧﻪ دﻻﻳﻞ دي‪.‬‬ ‫‪ -۳‬کاﻓران بﻪ ډ‪４‬ر ژر د خپﻞ تردﻳد او اﻧکار پا‪４‬ﻠ‪ ３‬د ﻣرګ پر ﻣﻬال او وروستﻪ ﻟﻪ ﻣرګ ＇خﻪ و‪－‬ﻮري‪.‬‬ ‫‪ -٤‬ﻫﻮ＊ﻴار‪ ،‬ﻋاﻗﻞ او ﻧصﻴحت ﻣﻨﻮﻧکی اﻧسان‪ ،‬پﻪ ‪＄‬ﻤکﻪ او أسﻤان ک‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟی د ﻗدرت د ﻧ‪＋‬اﻧﻮ او دﻻﻳﻠﻮ‬ ‫‪7‬‬

‫پﻪ ﻟﻴدﻟﻮ سره د اهلل تﻌاﻟی پﻪ ﻳﻮ واﻟﻲ اﻳﻤان راوړي او د ﻫﻐﻪ پ‪５‬ﻐﻤبر (صﻠی اهلل ﻋﻠ‪５‬ﻪ وسﻠﻢ) ر＊تﻴﻨی ‪２－‬ﻲ‪.‬‬

‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬د اﻟﻨبآ ﻣبارک سﻮرت پﻪ کﻮم ‪＄‬ای ک‪ ３‬ﻧازل شﻮی دی؟‬ ‫‪ -٢‬د ﻗرﻳشﻮ کﻔارو د ＇ﻪ پﻪ اړه شک درﻟﻮد او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﻧﻪ ﻳ‪ ３‬اﻧکار کاوه؟‬ ‫‪ -۳‬اهلل جﻞ جﻼﻟﻪ پﻪ پﻮرتﻨﻴﻮ أﻳتﻮﻧﻮک‪ ３‬وﻟ‪ ３‬د خپﻞ ﻗدرت د ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻧ‪＋‬اﻧﻮ او دﻻﻳﻠﻮ ﻳادوﻧﻪ کﻮي؟‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ وژباړي او د دﻏﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ﻣﻄﻠب دې د ﻳﻮې ﻣﻘاﻟ‪ ３‬پﻪ ترڅ ک‪ ３‬وﻟﻴکﻲ‬ ‫چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻟسﻮ کر＊ﻮ ＇خﻪ کﻤﻪ ﻧﻪ وي‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫څلورم لوست‬

‫د النبأ سورت‬ ‫(دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫{ د پرﻳک‪７‬ې ورځ‪ ،‬د ﻗﻴاﻣت ورځ‪.‬‬

‫}‬ ‫}‬

‫{‬

‫！اکﻠی وخت‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫پﻮکی وشﻲ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫شپ‪５‬ﻠ‪. ９‬‬

‫}‬

‫{‬

‫د (ﻓﻮج) جﻤﻊ ‪ ،‬ډﻟ‪ ３‬ډﻟ‪.３‬‬

‫}‬

‫{‬

‫د (باب) جﻤﻊ ‪ ،‬دروازې‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫سراب (ش‪／‬ﻮ ‪－‬ﻞ)‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫＇ارﻧ‪％‬ای‪.‬‬

‫}‬ ‫}‬

‫{ د سرﻏ‪７‬ووﻧکﻮ ﻟپاره‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬

‫د ورت‪＄ ，‬ای‪.‬‬ ‫{‬

‫‪9‬‬

‫اوږده زﻣاﻧﻪ‪ ،‬تﻞ ترتﻠﻪ چ‪ ３‬ﻫﻴ＆ پای ﻧﻪ ﻟري‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫‪－‬رﻣ‪ ３‬او ا‪４‬شﻴدﻟ‪ ３‬اوبﻪ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫زوې‪ ،‬د ！پ ﻣردارې اوبﻪ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻣﻮږ ﻫﻐﻪ شﻤ‪５‬رﻟﻲ دي‪ ،‬پﻪ ﻟﻴکﻠﻮسره ﻣﻮ خﻮﻧدي ساتﻠﻲ دي‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ب‪５‬شکﻪ د پرﻳک‪７‬ې ورځ ！اکﻠ‪ ３‬شﻮې ده‪ .‬دا ﻫﻐﻪ ورځ ده چ‪ ３‬پﻪ شپﻴﻠ‪ ３‬ک‪ ３‬بﻪ پﻮکی وش‪ ３‬او تاس‪！ ３‬ﻮل بﻪ‬ ‫ډﻟ‪ ،３‬ډﻟ‪ ３‬را‪＄‬ئ‪ .‬او پراﻧستﻞ بﻪ شﻲ أسﻤان ﻧﻮ شﻲ بﻪ دروازې‪،‬دروازې‪ .‬او روان بﻪ ک‪７‬ای شﻲ ﻏروﻧﻪ ﻟﻪ خپﻞ‬ ‫‪＄‬ای ＇خﻪ‪ ،‬ﻧﻮ وي بﻪ د ‪＄‬ﻠﻴدوﻧکﻲ سراب ( ش‪／‬ﻮ ‪－‬ﻞ پﻪ ＇‪５‬ر)‪ .‬دا کره خبره ده چ‪ ３‬جﻬﻨﻢ ＇ارﻧ‪％‬ای دی‪.‬‬ ‫د سرﻏ‪７‬ووﻧکﻮ د ورت‪＄ ，‬ای‪ .‬تﻞ ترتﻠﻪ بﻪ پک‪ ３‬پات‪ ３‬وي‪ .‬ﻧﻪ پک‪ ３‬د ﻳخ ＇ﻴز خﻮﻧد ＇کﻠی ش‪ ３‬او ﻧﻪ تﻨده‬ ‫ﻣاتﻮوﻧک‪ ３‬اوبﻪ‪ .‬ﻳﻮازې ‪－‬رﻣ‪ ３‬خﻮ！‪５‬دوﻧک‪ ３‬اوبﻪ او زوې‪ .‬ﻫﻤدا د دوی د ک‪７‬ﻧﻮ سره برابره سزا ده‪＄ .‬کﻪ چ‪３‬‬ ‫دوی پﻪ حساب باور ﻧﻪ درﻟﻮد‪ .‬او زﻣﻮږ أﻳتﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬دروغ ‪－‬ﻨﻠﻲ وو‪ .‬ﻣﻮږ ﻫر＇ﻪ پﻪ ﻟﻴکﻠﻮ سره خﻮﻧدي ک‪７‬ي دي‪.‬‬ ‫ای کاﻓراﻧﻮ ! زﻣﻮږ ﻋذاب و＇کئ‪ ،‬اوس بﻪ تاس‪ ３‬تﻪ پرتﻪ ﻟﻪ ﻋذاب ＇خﻪ بﻞ ＇ﻪ ﻧﻪ ډ‪４‬روو ‪.‬‬

‫اجمالي تفسير‬

‫وروستﻪ ﻟﻪ دې چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی پﻪ ﻣخکﻨﻴﻮ أﻳتﻮﻧﻮک‪ ３‬د خپﻞ ﻗدرت ﻧ‪ ３＋‬بﻴان ک‪７‬ې او د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬پر‬ ‫رات‪ ，‬ﻳ‪ ３‬تاکﻴد وک‪ ،７‬پﻪ دې أﻳتﻮﻧﻮک‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬د ‪＄‬ﻴﻨﻮ حاﻻتﻮ او ﻟﻪ ﻗﻴاﻣت ﻧﻪ د ﻣﻨکرو کﻔارو د‬ ‫جزا پﻪ اړه داس‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬د ﻗﻴاﻣت ورځ د بﻨد‪－‬اﻧﻮ ترﻣﻨ‪ ＃‬د ﻓ‪５‬صﻠ‪ ３‬او پر‪４‬ک‪７‬ې ورځ ده‪ ،‬ﻫرچا تﻪ د ﻫﻐﻪ‬ ‫دﻋﻤﻞ ﻣﻄابﻖ جزا ورکﻮل کﻴ‪８‬ي دا ورځ پﻪ خپﻞ ！اکﻠﻲ وخت رارسﻴ‪８‬ي او ﻟﻪ خپﻞ ！اکﻠﻲ وخت ＇خﻪ ﻧﻪ‬ ‫وړاﻧدې کﻴ‪８‬ي او ﻧﻪ ﻫﻢ وروستﻪ کﻴدای شﻲ‪ .‬پﻪ دې ورځ بﻪ اسراﻓﻴﻞ (ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم) پﻪ شپ‪５‬ﻠ‪ ９‬ک‪ ３‬پﻮکی‬ ‫وک‪７‬ي او خﻠک بﻪ ډﻟ‪ ،３‬ډﻟ‪ ３‬د حشر ﻣ‪５‬دان تﻪ د حساب کتاب ﻟپاره د اهلل تﻌاﻟی حضﻮر تﻪ راﻏﻮﻧ‪ ６‬شﻲ‪ ،‬پﻪ‬ ‫دې ورځ بﻪ أسﻤان د ﻣﻼﻳکﻮ د راکﻮزﻳدﻟﻮ ﻟپاره پراﻧستﻞ شﻲ او ډ‪４‬رې دروازي بﻪ وﻟري‪،‬ﻏروﻧﻪ بﻪ واړه‬

‫‪10‬‬

‫او ذرې‪ ،‬ذرې شﻲ او د ﻟرې ﻧﻪ بﻪ د سراب پﻪ ＇‪５‬ر‪＄‬ﻠﻴدوﻧکﻲ ＊کاري‪.‬دوزخ ﻟﻪ ﻣخک‪ ３‬ﻧﻪ تﻴار شﻮی‬ ‫دی او د کﻔارو پﻪ اﻧتﻈار دی‪ ،‬تر＇ﻮ د تﻞ ﻟپاره د ﻫﻐﻮی کﻮربﻪ شﻲ او ﻫﻐﻮی د خپﻞ اور پﻪ ﻟﻤبﻮ ک‪３‬‬ ‫وسﻮزوي او د ابد ﻟپاره ورتﻪ ‪＄‬ای ورک‪７‬ي‪ .‬ﻫﻐﻮی تﻪ بﻪ پﻪ جﻬﻨﻢ ک‪ ３‬ﻳخ‪ ３‬اوبﻪ او ﻧﻮر ساړه ﻣشروبات‬ ‫ﻧﻪ پﻴدا کﻴ‪８‬ي‪ ،‬تر＇ﻮ خپﻠﻪ تﻨده او د اور د ‪－‬رﻣ‪ ９‬تاو پرې کﻢ ک‪７‬ي‪ .‬ﻳﻮازې ‪－‬رﻣ‪ ３‬ا‪４‬ش‪５‬دﻟ‪ ３‬اوبﻪ او زوي‬ ‫بﻪ د دوی ＇‪＋‬اک وي‪ .‬پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ ﻫﻤدا د دﻏﻮ کاﻓراﻧﻮ د ک‪７‬ﻧﻮ ﻟپاره ﻣﻨاسبﻪ او برابره سزا ده‪.‬‬

‫فعاليت‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې پﻪ پﻮرتﻨﻴﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬وروستﻪ ﻟﻪ ﻏﻮر او سﻮچ ﻧﻪ ﻫﻐﻪ کاروﻧﻪ ﻟﻪ ‪＄‬ان سره پﻪ کتابچﻮ‬ ‫ک‪ ３‬ﻳاد＊ت ک‪７‬ي چ‪ ３‬دوزخ تﻪ د اﻧسان د ورت‪ ，‬ﻻﻣﻞ ‪－‬ر‪＄‬ﻲ‪.‬‬

‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د بدوک‪７‬ﻧﻮ‪ ،‬طﻐﻴان او سرﻏ‪７‬وﻧﻮ د بدو پاﻳﻠﻮ بﻴاﻧﻮل‪.‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬او ﻟﻪ ﻣرګ وروستﻪ د بﻴا راژوﻧدي ک‪５‬دﻟﻮ(بﻌث) د ﻣﻨکرﻳﻨﻮ د دردﻧاک برخﻠﻴک‬ ‫بﻴاﻧﻮل‪.‬‬ ‫د اهلل تﻌاﻟی پﻪ اﻣر د ﻣﻼﻳکﻮ ﻟﻪ ﻟﻮري د ！ﻮﻟﻮ بﻨد‪－‬اﻧﻮ د ک‪７‬ﻧﻮ ﻟﻴکﻞ او ثبتﻮل او دا چ‪ ３‬ﻫﻴ（ﻮک ﻧشﻲ‬ ‫کﻮﻻی ﻟﻪ خپﻠﻮ ﻫﻐﻮ ک‪７‬ﻧﻮ ＇خﻪ چ‪ ３‬ترسره ک‪７‬ي ﻳ‪ ３‬دي‪ ،‬اﻧکار وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫د بﻌث او ﻗﻴاﻣت اثبات او پر ﻫﻐﻮد باور او اﻳﻤان ﻟرﻟﻮ ضرورت او ！ﻴﻨ‪／‬ار‪.‬‬ ‫د کاﻓراﻧﻮ ﻟپاره پﻪ اخرت ک‪ ３‬د ابدي او تﻞ پات‪ ３‬ﻋذاب ثبﻮت‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬د ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻫﻐﻮ پ‪＋５‬ﻮ ﻳادوﻧﻪ وک‪７‬ئ چ‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ واﻗﻊ کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫‪ -٢‬د‬

‫جﻤﻠﻪ وژباړئ او پﻪ خپﻞ ساده تﻌبﻴر ﻳ‪ ３‬شرحﻪ ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫‪ -۳‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫}‬

‫{‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د ﻗﻴاﻣت پر ورځ د اﻳﻤان ﻟرﻟﻮ اﻫﻤﻴت او پر ژوﻧد باﻧدې د ﻫﻐﻪ د اثر پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻳﻮه ﻣﻘاﻟﻪ وﻟﻴکئ چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻟسﻮ‬ ‫کر＊ﻮ ＇خﻪ کﻤﻪ ﻧﻪ وي‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫پنځم لوست‬

‫د النبأ سورت‬ ‫(درﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫‪3۱‬‬

‫‪33‬‬

‫‪3۲‬‬ ‫‪3۵‬‬

‫د کلمو معنا‬

‫{‬

‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫}‬

‫{‬ ‫{‬ ‫{‬

‫{‬

‫خﻼصﻮن‪ ،‬برﻳاﻟﻴتﻮب‪.‬‬ ‫باﻏﻮﻧﻪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤ‪％‬ﻮﻟ‪ ،３‬ﻫﻢ ﻋﻤره‪.‬‬ ‫پﻴاﻟ‪ ،３‬جاﻣﻮﻧﻪ‪.‬‬ ‫بابﻴزه‪ ،‬ب‪ ３‬ﻓاﻳدې‪.‬‬

‫‪3۴‬‬

‫‪3۶‬‬

‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫}‬

‫{‬ ‫{‬

‫{‬ ‫{‬

‫دروغ‪.‬‬ ‫بدﻟﻪ‪.‬‬ ‫‪＄‬ای د رجﻮع او را‪－‬ر‪５＄‬دﻧ‪.３‬‬ ‫خاوره‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ب‪５‬شکﻪ د پرﻫﻴز‪－‬اراﻧﻮ ﻟپاره کاﻣﻴابﻲ ده‪ ،‬باﻏﻮﻧﻪ او اﻧ‪／‬ﻮر‪ ،‬او ﻧﻮې پﻴﻐﻠ‪ ３‬ﻫﻤ‪％‬ﻮﻟ‪ ３‬ﻧجﻮﻧ‪ ３‬او ډک جاﻣﻮﻧﻪ‪ .‬ﻫﻠتﻪ ﻫﻐﻮی‬ ‫ﻫﻴ＆ بابﻴزه او دروغ خبره ﻧﻪ اوري‪ ،‬دا بدﻟﻪ د ﻫﻐﻮی د ک‪７‬ﻧﻮ پﻪ ر‪１‬ا ک‪ ３‬ستاد رب ﻟﻪ ﻟﻮري ﻟﻮرﻳﻨﻪ ده‪ .‬د ﻫﻐﻪ زﻳات ﻣﻬربان‬ ‫اهلل ﻟﻪ ﻟﻮري ＇خﻪ چ‪ ３‬د أسﻤاﻧﻮﻧﻮ‪＄ ،‬ﻤک‪ ３‬او د دوی دواړو پﻪ ﻣﻨ‪ ＃‬ک‪ ３‬د ﻫر شﻲ ＇‪＋‬تﻦ دی‪ ،‬د ﻫﻐﻪ پﻪ ﻣخک‪ ３‬دوی‬ ‫د خبرو کﻮﻟﻮ وس ﻧﻪ ﻟري‪ .‬پﻪ ﻫﻐﻪ ورځ چ‪ ３‬روح(جبرائﻴﻞ) او پر＊ت‪ ３‬کتار صﻔﻮﻧﻪ ودرﻳ‪８‬ي‪ ،‬ﻫﻴ（ﻮک خبرې ﻧﻪ کﻮي‬ ‫پرتﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ چا چ‪ ３‬رحﻤﻦ(ﻣﻬربان ذات) ورتﻪ اجازه ورک‪７‬ي او حﻘ‪ ３‬خبرې ﻳ‪ ３‬ک‪７‬ې وي‪ .‬ﻫﻐﻪ ورځ حﻘﻪ ده‪ ،‬ﻧﻮ اوس‬ ‫چ‪ ３‬د چا زړه ﻏﻮاړي د خپﻞ رب ﻟﻮري تﻪ د ور‪－‬ر‪＄‬ﻴدﻟﻮ ﻻر دې وﻧﻴسﻲ‪ ،‬ﻣﻮږ تاس‪ ３‬ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﻋذابﻪ وﻳروﻟﻲ ﻳئ‪ ،‬چ‪３‬‬ ‫ﻧژدې راتﻠﻮﻧکی دی‪ .‬پﻪ ﻫﻐﻪ ورځ بﻪ بﻨﻲ أدم ！ﻮل ﻫر ＇ﻪ ووﻳﻨﻲ چ‪ ３‬وړاﻧدې ک‪７‬ي دواړو ﻻسﻮﻧﻮ د ﻫﻐﻪ او واﻳﻲ بﻪ کاﻓر‬ ‫(پﻪ اﻓسﻮس سره) ای کاشک‪ ３‬زه خاورې وای‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫د ﻣبارک سﻮرت پﻪ دې برخﻪ ک‪ ３‬اهلل د ﻣؤﻣﻨﻮ او ﻟﻪ اهلل ﻧﻪ وﻳرﻳدوﻧکﻮ بﻨد‪－‬اﻧﻮ بﻴان کﻮي او ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻧﻌﻤتﻮﻧﻪ ﻳادوي چ‪３‬‬ ‫د دوی ﻟپاره ﻳ‪ ３‬پﻪ جﻨت ک‪ ３‬تﻴار ک‪７‬ي دي‪ ،‬ﻫﻐﻪ کسان چ‪ ３‬پﻪ دﻧﻴا ک‪ ３‬پرﻫﻴز‪－‬ار دي او ＊اﻳستﻪ کاروﻧﻪ کﻮي‪ ،‬جﻨت تﻪ‬

‫‪13‬‬

‫پﻪ تﻠﻠﻮ سره خﻼصﻮن ﻣﻮﻣﻲ او برﻳاﻟﻲ کﻴ‪８‬ي‪ ،‬اهلل تﻌاﻟی د دوی ﻟپاره باﻏﻮﻧﻪ‪ ،‬اﻧ‪／‬ﻮر‪ ،‬سپﻴ（ﻠ‪ ３‬ﻫﻤ‪％‬ﻮﻟ‪(３％＊ ３‬حﻮرې)‬ ‫او ﻟﻪ پاکﻮ شرابﻮ ＇خﻪ ډک جاﻣﻮﻧﻪ تﻴار ک‪７‬ي دي او دوی بﻪ پﻪ جﻨت ک‪ ３‬باطﻠ‪ ،３‬بی ‪ ３＂－‬او دروغ خبرې ﻧﻪ اوري‪.‬‬ ‫دا ！ﻮل ﻧﻌﻤتﻮﻧﻪ پﻮره بدﻟﻪ او احسان دی ﻟﻪ اهلل تﻌاﻟی ＇خﻪ د وﻳرﻳدوﻧکﻮ او ﻧ‪５‬کﻮ خﻠکﻮ ﻟپاره‪ ،‬چ‪ ３‬د ＊اﻳستﻪ ک‪７‬و وړو‬ ‫پﻪ بدل ک‪ ３‬د ﻣﻬربان اهلل ﻟﻪ ﻟﻮري دوی تﻪ ورکﻮل کﻴ‪８‬ي‪ ،‬ﻫﻐﻪ اهلل چ‪ ３‬د اسﻤاﻧﻮﻧﻮ او ‪＄‬ﻤک‪ ３‬پﻴدا کﻮوﻧکی او د دﻧﻴا او‬ ‫أخرت رحﻤان ذات دی‪ ،‬داس‪ ３‬د ﻋﻈﻤت او ﻫﻴبت ＇‪＋‬تﻦ دی چ‪ ３‬ﻫﻴ（ﻮک د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ د ده ﻟﻪ اجازې پرتﻪ د‬ ‫خبرو کﻮﻟﻮ او شﻔاﻋت وس ﻧﻪ ﻟري ﻣ‪／‬ر دا چ‪ ３‬د ده تﻌاﻟی پﻪ اجازه حﻘﻪ او ﻧ‪５‬کﻪ خبره وک‪７‬ي؛ ﻳﻘﻴﻨا ﻫﻐﻪ ورځ راتﻠﻮﻧک‪３‬‬ ‫ده او باﻳد خﻠک د ＊ﻮ کاروﻧﻮ پﻪ ترسره کﻮﻟﻮ د ﻫﻐ‪ ３‬ﻟپاره تﻴاری او چﻤتﻮواﻟی وﻟري ‪.‬‬ ‫د سﻮرت پﻪ پاې ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی ﻳﻮ‪＄‬ﻞ بﻴا د ﻗﻴاﻣت ﻟﻪ ﻋذابﻪ چ‪ ３‬ﻧژدې دی‪ ،‬ﻳادوﻧﻪ کﻮي او د کاﻓراﻧﻮ درﻳ‪＇ ＃‬ر‪－‬ﻨدوي چ‪ ３‬د‬ ‫ﻗﻴاﻣت د وﻳرې او ﻫﻴبت ﻟﻪ ﻟﻴدﻟﻮ بﻪ داس‪ ３‬ﻫﻴﻠﻪ کﻮي چ‪ ３‬کاشک‪ ３‬خاورې وای‪ ،‬تر＇ﻮ ﻟﻪ دې ﻟﻮی ﻋذابﻪ ژﻏﻮرل شﻮي وای‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ د پرﻫﻴز‪－‬اراﻧﻮ د ﻟﻮړې درج‪ ３‬او د ﻫﻐﻮی د ﻧجات بﻴان‪.‬‬ ‫دجﻨت د ‪＄‬ﻴﻨﻮ صﻔتﻮﻧﻮ او ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ بﻴان چ‪ ３‬اهلل د پرﻫﻴز‪－‬اراﻧﻮ ﻟپاره د ＊اﻳستﻪ او ﻧ‪５‬کﻮ ﻋﻤﻠﻮﻧﻮ پﻪ بدل ک‪ ３‬چﻤتﻮ‬ ‫ک‪７‬ي دي‪.‬‬ ‫د دروﻏﻮ او بابﻴزه باطﻠﻮ خبرو ﻧاوړتﻴا‪.‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت او حشر د ور‪ ３＄‬د سختﻴﻮ او ستﻮﻧزو بﻴان ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﻣرګ وروستﻪ د بﻴا راژوﻧدې کﻴدو د ﻋﻘﻴدې پﻪ حﻘاﻧﻴت او پﻪ جزا او سزا ！ﻴﻨ‪／‬ار‪.‬‬ ‫ﻧ‪５‬کﻮ ک‪７‬و وړو تﻪ ترﻏﻴب او ﻟﻪ ‪－‬ﻨاﻫﻮﻧﻮ او ﻧاوړو کاروﻧﻮ ＇خﻪ ‪＄‬ان ژﻏﻮرﻧﻪ‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫ِ‬ ‫َاء ‪ -‬آ َ ِذ َن ‪-‬آ َ ْﻧذ َْرﻧَاﻛ ُْﻢ ‪ -‬ا ْﻟ َﻤ ْر ُء}‪.‬‬ ‫{ﻟ ِ ْﻠ ُﻤَّت ِﻘ َ‬ ‫ﻴﻦ ‪ -‬آ َ ْﻋﻨَابًا ‪ -‬د َﻫا ًﻗا ‪َ -‬ﻻ ﻳ َ ْس َﻤ ُﻌﻮ َن ‪َ -‬ﻋﻄ ً‬ ‫‪ -٢‬د جﻨت د ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ واخﻠئ‪.‬‬ ‫‪ -۳‬وﻟ‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ کاﻓران دا ﻫﻴﻠﻪ کﻮي‪ ،‬چ‪ ３‬کاشک‪ ３‬خاورې شﻮي وای؟‬ ‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د ﻧﻴکﻮ ﻋﻤﻠﻮﻧﻮ د بدﻟ‪ ３‬او ثﻮاب پﻪ باره ک‪ ３‬ﻳﻮه ﻣﻘاﻟﻪ وﻟﻴکﻲ چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻳﻮې صﻔح‪＇ ３‬خﻪ کﻤﻪ ﻧﻪ وي‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫شپ‪８‬م لوست‬

‫د النازعات سورت‬ ‫(ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬

‫‪۱‬‬ ‫‪۵‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪3‬‬

‫‪۲‬‬ ‫‪۷‬‬

‫‪۶‬‬

‫‪۴‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪۱0‬‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{ پﻪ سخت‪ ９‬وﻳستﻮﻧک‪.３‬‬

‫}‬

‫{ پﻪ أساﻧ‪ ９‬وﻳستﻮﻧک‪.３‬‬

‫}‬

‫{ ﻏﻮ！‪ ３‬وﻫﻮﻧک‪.３‬‬

‫}‬

‫{ وړاﻧدې ک‪５‬دوﻧک‪.３‬‬

‫}‬

‫{ تدبﻴر او تﻨﻈﻴﻤﻮوﻧک‪.３‬‬

‫}‬

‫{‬

‫د شپﻴﻠ‪ ９‬ﻟ‪７‬زووﻧکی پﻮکی‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ورپس‪ ３‬راتﻠﻮﻧک‪.３‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ډار شﻮي‪ ،‬پرﻳشاﻧﻪ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻟﻪ وﻳرې ＊کتﻪ‪ ،‬ذﻟﻴﻠﻪ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧی حال‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫وراستﻪ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫‪－‬ر‪５＄‬دل‪ ،‬ستﻨ‪５‬دل‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ﻗسﻢ پﻪ ﻫﻐﻮ سخت را＊کﻮﻧکﻮ(پر＊تﻮ چ‪ ３‬پﻪ سخت‪ ９‬سره سا باسﻲ) او پﻪ ﻫﻐﻮ پر＊تﻮ چ‪ ３‬پﻪ أساﻧ‪ ９‬سره ﻳ‪３‬‬ ‫باسﻲ‪.‬او (پﻪ ﻫﻐﻮ پر＊تﻮ چ‪ ３‬پﻪ کاﻳﻨاتﻮ ک‪ )３‬پﻪ چ＂ک‪ ９‬سره ﻻﻣبﻮ وﻫﻲ‪.‬بﻴا(د حکﻢ پﻪ ‪＄‬ای کﻮﻟﻮ ک‪ )３‬چاﻻکﻪ‬ ‫وړاﻧدې ‪＄‬ﻲ‪.‬بﻴا(د اﻟﻬﻲ حکﻤﻮﻧﻮ سره سﻢ) د چارو تﻨﻈﻴﻢ کﻮي‪.‬ﻫﻐﻪ ورځ چ‪ ３‬وخﻮ‪＄‬ﻮي د زﻟزﻟ‪！ ３‬کان او ﻟﻪ‬

‫‪15‬‬

‫ﻫﻐﻪ وروستﻪ بﻞ ！کان راشﻲ‪＄.‬ﻴﻨ‪ ３‬زړوﻧﻪ بﻪ پﻪ دﻏ‪ ３‬ورځ ﻟﻪ وﻳرې ﻟ‪７‬زﻳ‪８‬ي‪.‬د ﻫﻐﻮی ستر‪ ３－‬بﻪ ﻟﻪ وﻳرې ＊کتﻪ‬ ‫وي‪.‬دا خﻠک بﻪ واﻳﻲ أﻳا پﻪ ر＊تﻴا ﻣﻮږ بﻴا بﻴرتﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧﻲ حاﻟت تﻪ ور‪－‬ر‪＄‬ﻮل کﻴ‪８‬و؟ أﻳا چ‪ ３‬کﻠﻪ ﻣﻮږ وراستﻪ‬ ‫ﻫ‪６‬وکﻲ شﻮ؟ وبﻪ واﻳﻲ‪ :‬دا (ستﻨ‪５‬دل) خﻮ بﻴا ﻏ＀ تاوان کﻮي‪ .‬پﻪ داس‪ ３‬حال ک‪ ３‬چ‪ ３‬دا ﻳﻮازې ﻳﻮ پﻮکی (أواز)‬ ‫دی‪ ،‬ﻧﻮ ！ﻮل بﻪ ﻧا＇اپﻪ پﻪ دې پراخ ﻣﻴدان ک‪ ３‬وﻻړ وي‪.‬‬ ‫د سورت پيژندنه‬

‫د اﻟﻨازﻋات سﻮرت ﻣکﻲ دی‪ )٤٦( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري‪ ،‬د سﻮرت ﻧﻮم ﻟﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧﻲ أﻳت ＇خﻪ اخﻴستﻞ شﻮی دی‪،‬‬ ‫بﻨس＂ﻴزې ﻣﻮضﻮﻋ‪／‬اﻧ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻗﻴاﻣت‪ ،‬ﻟﻪ ﻓرﻋﻮن سره د ﻣﻮسی (ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم) کﻴسﻪ‪ ،‬د اﻟﻬﻲ ﻗدرت ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬أثار‪ ،‬پر‬ ‫اﻧساﻧاﻧﻮ باﻧدې د ﻫﻐﻪ تﻌاﻟی ﻧﻌﻤتﻮﻧﻪ‪ ،‬دﻧﻴﻮي ب‪ ３‬ارز＊تﻪ ژوﻧد او د ﻫﻐﻪ ژر ت‪５‬رﻳدل دي‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫د اﻟﻨازﻋات سﻮرت پﻪ ﻗسﻢ سره پﻴﻞ کﻴ‪８‬ي‪ ،‬اهلل تﻌاﻟی د پر＊تﻮ پﻪ ‪２－‬ﻮ ډﻟﻮ ﻗسﻢ ﻳادوي‪ .‬ﻫﻐﻪ پر＊ت‪ ３‬چ‪ ３‬د‬ ‫کاﻓراﻧﻮ سا‪－‬اﻧ‪ ３‬پﻪ سخت‪ ９‬سره راکاږي‪ ،‬ﻫﻐﻪ پر＊ت‪ ３‬چ‪ ３‬د ﻣؤﻣﻨاﻧﻮ سا‪－‬اﻧ‪ ３‬پﻪ أراﻣ‪ ９‬او خﻮ＊‪ ９‬سره راباسﻲ‪،‬‬ ‫ﻫﻐﻪ پر＊ت‪ ３‬چ‪ ３‬ﻟﻪ أسﻤاﻧﻪ پﻪ راکﻮزﻳدو او ج‪／‬ﻴدو ک‪ ３‬ﻏﻮ！‪ ３‬وﻫﻮﻧک‪ ３‬او د ﻻﻣبﻮ وﻫﻮﻧکﻮ پﻪ ＇ﻴر حرکت کﻮي‬ ‫او اهلل د اﻣر پﻪ ترسره کﻮﻟﻮ ک‪ ３‬ﻟﻪ چ＂ک‪＇ ９‬خﻪ کار اخﻠﻲ او ﻫﻐﻪ پر＊ت‪ ３‬چ‪ ３‬د کاﻳﻨاتﻮ او ﻣﻮجﻮداتﻮ چارې د‬ ‫اهلل پﻪ اﻣر پﻪ ＊ﻪ شان سرتﻪ رسﻮي‪.‬‬ ‫باﻳد وپﻮﻫﻴ‪８‬و چ‪ ３‬ﻗسﻢ پﻪ ﻋربﻲ ژبﻪ ک‪ ３‬د تاکﻴد او ！ﻴﻨ‪／‬ار ﻟﻪ طرﻳﻘﻮ ＇خﻪ ﻳﻮه طرﻳﻘﻪ ده او اهلل تﻌاﻟی چ‪＇ ３‬ﻪ‬ ‫ﻏﻮ＊تﻲ وي‪ ،‬پﻪ ﻫﻐﻪ سره ﻗسﻢ ﻳادوي‪ ،‬خﻮ بﻨده تﻪ روا ﻧﻪ ده‪ ،‬چ‪ ３‬ﻟﻪ اهلل ﻧﻪ پرتﻪ پﻪ بﻞ شﻲ ﻗسﻢ ﻳاد ک‪７‬ي ‪＄‬کﻪ‬ ‫ﻟﻪ اهلل ﻧﻪ پرتﻪ پﻪ بﻞ شﻲ ﻗسﻢ ﻳادول شرک دی‪.‬‬ ‫د ﻗسﻢ ‪＄‬ﻮاب دﻟتﻪ ﻣﻘدر دی‪ ،‬چ‪ ３‬د أﻳتﻮﻧﻮ ﻟﻪ سﻴاق ＇خﻪ ＇ر‪－‬ﻨدﻳ‪８‬ي‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬ﻗسﻢ پﻪ ﻫﻐﻮ پر＊تﻮ چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ‬ ‫(اﻟﻨازﻋات‪ ،‬اﻟﻨاشﻄات‪ ،‬اﻟسابحات‪ ،‬اﻟسابﻘات و اﻟﻤدبرات) دي چ‪ ３‬ﻳﻘﻴﻨا ً تاس‪ ３‬بﻪ دوﻳﻢ ‪＄‬ﻞ راژوﻧدي کﻴ‪８‬ئ او‬ ‫د اﻋﻤاﻟﻮ د حساب ورکﻮﻟﻮ ﻟپاره بﻪ تاسﻮ د حشر ﻣﻴدان تﻪ راک‪＋‬ﻞ کﻴ‪８‬ئ‪.‬‬ ‫دﻟتﻪ د ﻗسﻢ اسﻠﻮب د دې ﻟپاره کارول شﻮی دی چ‪ ３‬کاﻓراﻧﻮ ﻟﻪ ﻗﻴاﻣت او بﻴا راژوﻧدي کﻴدو ＇خﻪ پﻪ ډ‪４‬ر کﻠکﻪ‬ ‫اﻧکار کاوه‪ ،‬ﻧﻮ ‪＄‬کﻪ اهلل تﻌاﻟی پﻪ ډ‪４‬ره ＇ر‪－‬ﻨده او شدﻳده طرﻳﻘﻪ‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬پﻪ ﻗسﻢ سره د کاﻓراﻧﻮ باطﻞ ‪－‬ﻮﻣان رد‬

‫‪16‬‬

‫ک‪ ７‬او د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬او بﻌث پﻪ ثبﻮت ﻳ‪ ３‬پﻴﻞ وک‪.７‬‬ ‫بﻴا اهلل تﻌاﻟی کاﻓراﻧﻮ تﻪ ﻓرﻣاﻳﻲ چ‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت او بﻴا ژوﻧدي کﻴدو حﻘﻴﻘت بﻪ ﻫﻐﻪ ﻣﻬال تاس‪ ３‬تﻪ ＇ر‪－‬ﻨد شﻲ چ‪３‬‬ ‫ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ شپ‪５‬ﻠ‪ ９‬وپﻮکﻞ شﻲ او ﻗﻴاﻣت بﻪ راﻣﻨ‪ ＃‬تﻪ شﻲ چ‪ ３‬ﻟدې ＇خﻪ پﻪ (راجﻔة) سره تﻌبﻴر شﻮی دی‪.‬‬ ‫پﻪ»را ِدﻓَةُ« تﻌبﻴر شﻮی دی او پﻪ دې سره‬ ‫پﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ شپﻴﻠ‪ ９‬پس‪ ３‬دوﻳﻤﻪ شپﻴﻠ‪ ９‬پﻮکﻮل کﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻫﻐ‪＇ ３‬خﻪ َّ‬ ‫ﻣ‪７‬ي ﻟﻪ ﻗبروﻧﻮ ＇خﻪ راو‪＄‬ﻲ‪ ،‬پﻪ ﻳﻮه صحﻴح حدﻳث ک‪ ３‬راﻏﻠﻲ دي چ‪ ３‬دﻟﻮﻣ‪７‬ﻧ‪ ９‬او دوﻳﻤ‪ ３‬شپﻴﻠ‪ ９‬ترﻣﻨ‪ ＃‬بﻪ‬ ‫＇ﻠﻮ‪＋４‬ت کاﻟﻪ ﻓاصﻠﻪ وي‪ ،‬زړوﻧﻪ بﻪ د ﻫﻐ‪ ３‬ور‪ ３＄‬ﻟﻪ وﻳرې او ﻫﻴبت ＇خﻪ سخت پﻪ و‪４‬ره او پرﻳشاﻧ‪ ９‬ک‪ ３‬وي‪،‬‬ ‫د دې وﻳرﻳدوﻧکﻮ زړوﻧﻮ د ＇‪＋‬تﻨاﻧﻮ ستر‪ ３－‬بﻪ د وﻳرې او ډار ﻟﻪ سخت‪＇ ９‬خﻪ ﻋاجزې او ذﻟﻴﻠ‪ ３‬وي او د وﻳرې‬ ‫او بﻴﻮزﻟ‪ ９‬ﻧ‪ ３＋‬ﻧ‪＋‬اﻧ‪ ３‬بﻪ پک‪ ３‬ﻟﻪ وراﻳﻪ ＊کاري‪.‬‬ ‫اهلل تﻌاﻟی ﻟﻪ ﻗﻴاﻣت ＇خﻪ د ﻣﻨکروکاﻓراﻧﻮ کﻴسﻪ داس‪ ３‬بﻴاﻧﻮي چ‪ ３‬دوی واﻳﻲ‪ :‬أﻳا ﻣﻮږ وروستﻪ ﻟﻪ ﻣر‪－‬ﻪ او ﻛﻠﻪ‬ ‫چ‪ ３‬وراستﻪ ﻫ‪６‬وکﻲ شﻮ دوﻳﻢ ‪＄‬ﻞ راژوﻧدي کﻴ‪８‬و؟‬ ‫ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ دوی واﻳﻲ کﻪ داس‪ ３‬وي او ﻣﻮږ دوﻳﻢ ‪＄‬ﻠ‪ ３‬ژوﻧدي شﻮ‪ ،‬ﻧﻮ دا بﻪ ډ‪４‬ره تاواﻧﻲ راستﻨﻴدﻧﻪ وي! ‪＄‬کﻪ‬ ‫دوی بﻪ خپﻞ ！ﻮل شﻴان ﻟﻪ ﻻسﻪ ورک‪７‬ي او د خپﻠﻮ ﻧاوړو او ب‪ ３‬بﻨس＂ﻪ ﻋﻘاﻳدو او ﻋﻤﻠﻮﻧﻮ بدﻟﻪ بﻪ ووﻳﻨﻲ‪.‬‬ ‫اهلل تﻌاﻟی ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬د بﻴا راژوﻧدي کﻴدﻟﻮ پ‪＋５‬ﻪ بﻪ ﻳﻮازې پﻪ ﻳﻮې وﻳرﻳدوﻧک‪ ３‬چﻴﻐ‪ ３‬سره راﻣﻨ‪ ＃‬تﻪ شﻲ چ‪ ３‬د‬ ‫اسراﻓﻴﻞ (ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم) د دوﻳﻤ‪ ３‬شپﻴﻠ‪ ９‬پﻮکﻮل دي‪ ،‬کاﻓران د ﻗﻴاﻣت ﻣﻨکران او ！ﻮل ﻣخﻠﻮﻗات بﻪ پرتﻪ ﻟﻪ ‪＄‬ﻨ‪６‬ه‬ ‫پﻪ»اﻟسا ِﻫ َرةِ« ﻳﻌﻨ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ‪＄‬ای‬ ‫خپﻞ ‪＄‬اﻧﻮﻧﻪ د ‪＄‬ﻤک‪ ３‬پر ﻣخ ژوﻧدي ﻣﻮﻣﻲ چ‪ ３‬پﻪ ﻣبارک أﻳت ک‪ ３‬ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ‬ ‫َّ‬ ‫چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬بﻪ ＇ﻮک وﻳده کﻴدای ﻧشﻲ‪ ،‬تﻌبﻴر شﻮی دی‪.‬‬ ‫پﻪ ﻧﻮﻣﻮړو أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬پﻪ ＊اﻳستﻪ اسﻠﻮب او بﻴان سره د کاﻓراﻧﻮ او د ﻗﻴاﻣت د ﻣﻨکراﻧﻮ باطﻞ او بابﻴزه‬

‫اهلل‬

‫‪－‬ﻮﻣاﻧﻮﻧﻪ رد ک‪７‬ي دي او د ﻗﻴاﻣت او بﻴا راژوﻧدي کﻴدو ورځ ﻳ‪ ３‬ثابتﻪ ک‪７‬ې ده‪.‬‬ ‫فعاليت‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د تﻔسﻴر د استاذ پﻪ ﻣرستﻪ د ﻗﻴاﻣت پﻪ حاﻻتﻮ پﻮرې اړوﻧد أﻳتﻮﻧﻪ راﻏﻮﻧ‪ ６‬او د ﻫﻐﻮ د ﻣﻌﻨا‬ ‫پﻪ ﻫکﻠﻪ دې تدبر او تﻔکر وک‪７‬ي‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫اهلل‬

‫چ‪ ３‬ﻏﻮ＊تﻲ وي پﻪ ﻫر ﻣﻮجﻮد ﻗسﻢ ﻳادوﻻی شﻲ‪ ،‬خﻮ اﻧسان تﻪ روا ﻧده چ‪ ３‬پرتﻪ ﻟﻪ اهلل‬

‫ﻧﻪ‬

‫پﻪ بﻞ شﻲ ﻗسﻢ ﻳاد ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫پر＊ت‪ ３‬د ﻣؤﻣﻨاﻧﻮ سا‪－‬اﻧ‪ ３‬د ﻣرګ پر ﻣﻬال پﻪ ډ‪４‬رې أساﻧ‪ ９‬سره او د کاﻓراﻧﻮ پﻪ ډ‪４‬رې سخت‪ ９‬سره راباسﻲ‪.‬‬ ‫د ﻗسﻢ پﻪ ﻏﻮره او بﻠﻴﻎ اسﻠﻮب سره د ﻗﻴاﻣت او بﻴا را ژوﻧدي کﻴدو د ﻋﻘﻴدې ثبﻮت‪.‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت او پس ﻟﻪ ﻣر‪－‬ﻪ بﻴا را ژوﻧدي کﻴدو د کﻴﻔﻴت بﻴان‪.‬‬ ‫ﻫﻮ＊ﻴار اﻧسان ﻫﻐﻪ دی چ‪ ３‬پﻪ ﻗرأن کرﻳﻢ ک‪ ３‬د ＊ﻪ تدبر او سﻮچ پﻪ پاﻳﻠﻪ ک‪ ３‬ﻏﻮره او ﻧ‪５‬ک ک‪７‬ه وړه ترسره‬ ‫کﻮي‪ ،‬ﻟﻪ بدﻳﻮ او ‪－‬ﻨاﻫﻮﻧﻮ＇خﻪ ‪＄‬ان وژﻏﻮري او د ﻣرګ‪ ،‬ﻗﻴاﻣت او بﻌث ﻟپاره چﻤتﻮواﻟی وﻧﻴسﻲ‪.‬‬

‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫}‬ ‫‪ -٢‬اهلل‬

‫{‬ ‫وﻟ‪ ３‬پر ﻣﻼﻳکﻮ ﻗسﻢ ﻳاد ک‪７‬ی دی؟‬

‫‪ -۳‬د ﻗسﻢ د اسﻠﻮب ‪＂－‬ﻪ ＇ﻪ ده او ﻗسﻢ ＇ﻪ وخت کارول کﻴ‪８‬ي؟‬ ‫‪ -٤‬ﻟﻪ اهلل‬

‫ﻧﻪ پرتﻪ پﻪ بﻞ شﻲ د ﻗسﻢ ﻳادوﻟﻮ حکﻢ ＇ﻪ دی؟‬

‫‪ -۵‬د ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ او دوﻳﻤ‪ ３‬شپﻴﻠ‪ ９‬ترﻣﻨ‪ ＃‬تﻮپﻴر ＇ﻪ دی او د ﻫﻐ‪ ３‬پر＊ت‪ ３‬ﻧﻮم ＇ﻪ دی چ‪ ３‬د شپﻴﻠ‪ ９‬پﻪ پﻮکﻮﻟﻮ‬ ‫ﻣکﻠﻔﻪ ده؟‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د ﻟﻮست د أﻳتﻮﻧﻮ ﻟﻨ‪ ６‬تﻔسﻴر‪ ،‬پﻪ خپﻠ‪ ３‬طرﻳﻘ‪ ３‬سره وﻟﻴکﻲ‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫اووم لوست‬

‫د النازعات سورت‬ ‫(دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫‪۱۵‬‬ ‫‪۱۷‬‬ ‫‪۲0‬‬ ‫‪۲۴‬‬

‫‪۱۶‬‬ ‫‪۱8‬‬

‫‪۲۱‬‬

‫‪۱9‬‬ ‫‪۲۲‬‬

‫‪۲۵‬‬

‫‪۲3‬‬ ‫‪۲۶‬‬

‫د کلمو معنا‬ ‫سرﻏ‪７‬وﻧﻪ ﻳ‪ ３‬وک‪７‬ه‪.‬‬ ‫{‬ ‫}‬ ‫خبر‪ ،‬کﻴسﻪ‪.‬‬ ‫{‬ ‫}‬ ‫شاﻳ‪ ３‬واړوﻟﻪ‪.‬‬ ‫} {‬ ‫د وادۍ (ﻏﻮﻧ‪６‬ۍ)ﻧﻮم دی‪.‬‬ ‫} {‬ ‫را！ﻮل ﻳ‪ ３‬ک‪７‬ل‪.‬‬ ‫{‬ ‫}‬ ‫سرﻏ‪７‬وﻧﻪ ﻳ‪ ３‬وک‪７‬ه‪ ،‬ﻟﻪ حده ت‪５‬ر شﻮ‪.‬‬ ‫} {‬ ‫ﻋذاب‪.‬‬ ‫{‬ ‫}‬ ‫پاک ش‪.３‬‬ ‫{‬ ‫}‬ ‫وﻳرﻳ‪８‬ي‪.‬‬ ‫{‬ ‫}‬ ‫ﻧ‪＋‬ﻪ‪ ،‬ﻣﻌجزه‪.‬‬ ‫} {‬ ‫ژباړه‬ ‫د کﻴس‪ ３‬خبر رسﻴدﻟی دی؟ ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ رب د طﻮی پﻪ سپﻴ（ﻠ‪ ３‬ﻏﻮﻧ‪６‬ۍ ک‪ ３‬ﻫﻐﻪ تﻪ ﻏ‪８‬‬ ‫أﻳا تا تﻪ د ﻣﻮسی‬ ‫وک‪ ７‬چ‪ ３‬ﻓرﻋﻮن تﻪ ﻻړ شﻪ ﻫﻐﻪ سرکشﻲ ک‪４７‬ده‪.‬او ﻫﻐﻪ تﻪ وواﻳﻪ‪ :‬أﻳا تﻪ دې تﻪ چﻤتﻮ ﻳ‪ ３‬چ‪ ３‬سپﻴ（ﻠتﻴا ﻏﻮره ک‪７‬ې‪.‬او‬ ‫زه ستا د رب پﻪ ﻟﻮري تا تﻪ ﻻر＊ﻮوﻧﻪ وک‪７‬م چ‪(３‬ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ) پﻪ تا ک‪ ３‬وﻳره پﻴداشﻲ‪ .‬بﻴاﻣﻮسی(ﻓرﻋﻮن تﻪ ورﻏی) ﻫﻐﻪ‬ ‫تﻪ ﻳ‪ ３‬ستره ﻧ‪＋‬ﻪ (ﻣﻌجزه) و＊ﻮدﻟﻪ‪ ،‬خﻮ ﻫﻐﻪ دروﻏجﻦ و‪－‬ا‪１‬ﻪ او وﻳ‪ ３‬ﻧﻪ ﻣاﻧﻪ‪.‬بﻴا د چﻠﻮﻧﻮ جﻮړوﻟﻮ ﻟپاره پﻪ شا و‪－‬ر‪＄‬ﻴد‪.‬او‬ ‫خﻠک ﻳ‪ ３‬را！ﻮل ک‪７‬ل‪ ،‬ﻧﻮ ده ﻧارې ک‪７‬ې وﻳ‪ ３‬وﻳﻞ‪ :‬زه ستاس‪ ３‬تر ！ﻮﻟﻮ ﻟﻮی رب ﻳﻢ‪.‬پﻪ پای ک‪ ３‬اهلل ﻫﻐﻪ د أخرت او دﻧﻴا‬ ‫پﻪ ﻋذاب اختﻪ ک‪.７‬پﻪ حﻘﻴﻘت ک‪ ３‬پﻪ دې ک‪ ３‬ﻟﻮی ﻋبرت دی د ﻫر ﻫﻐﻪ چا ﻟپاره چ‪ ３‬وﻳرﻳ‪８‬ي‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬ ‫پﻪ دې ！ﻮﻟ‪／‬ﻪ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬اهلل د ﻣﻮسی (ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم) کﻴسﻪ ﻳاده ک‪７‬ې ده؛ ‪＄‬کﻪ ﻫﻐﻪ ﻣکﻠﻒ شﻮی‪ ،‬تر＇ﻮ د وخت ﻇاﻟﻢ‬ ‫پاچا ﻓرﻋﻮن تﻪ چ‪ ３‬د خداﻳ‪ ９‬دﻋﻮه ﻳ‪ ３‬ک‪７‬ې وه‪ ،‬ﻻړ شﻲ او ﻫﻐﻪ د حﻖ دﻳﻦ ﻟﻮري تﻪ راوبﻠﻲ‪ .‬دﻟتﻪ د ﻣﻮسی (ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم)‬ ‫د کﻴس‪ ３‬د راوړﻟﻮ ﻣﻮخﻪ ﻣحﻤد تﻪ تسﻠﻲ او ډاډ ورکﻮل او د ﻣشرکاﻧﻮ د سرﻏ‪７‬وﻧﻮ او دروﻏﻮ پﻪ وړاﻧدې د ده د روحﻴ‪３‬‬ ‫پﻴاوړتﻴا ده‪ .‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬کﻮم تکبر او دروغ چ‪ ３‬دې ﻣشرکاﻧﻮ د حﻘ‪ ３‬بﻠﻨ‪ ３‬او د اسﻼم د دﻳﻦ پﻪ وړاﻧدې ﻏﻮره ک‪７‬ی دی‪ ،‬دا ＇ﻪ‬ ‫ﻧﻮی شی ﻧﻪ دی او د حﻖ او باطﻞ د ج‪７／‬و پﻪ تارﻳخ ک‪ ３‬اوږدې رﻳ‪ ３＋‬ﻟري چ‪ ３‬د ﻓرﻋﻮن سرﻏ‪７‬وﻧﻪ او ﻓساد د ﻫﻐﻪ ب‪５‬ﻠ‪／‬ﻪ‬

‫‪19‬‬

‫ده‪ ،‬ﻧﻮ ﻣاﻳﻮسﻲ او ﻧاﻫﻴﻠﻴتﻮب پﻪ کار ﻧﻪ دی‪ ،‬باﻳد د حﻖ او تﻮحﻴد د ﻻرې بﻠﻮﻧکﻲ ثابت ﻗدﻣﻪ واوسﻲ او استﻘاﻣت وﻟري‪.‬‬ ‫تﻪ اﻣر کﻮي چ‪ ３‬ﻓرﻋﻮن تﻪ ﻻړ شﻪ او ورتﻪ وواﻳﻪ‪ :‬أﻳا تﻪ خﻮ＊ﻮې چ‪ ３‬تا تﻪ ستا‬ ‫اهلل خپﻞ پﻴﻐﻤبر حضرت ﻣﻮسی‬ ‫د پاﻟﻮﻧکﻲ اهلل پﻪ ﻟﻮر ﻻر＊ﻮوﻧﻪ وک‪７‬م‪ ،‬تر＇ﻮ تﻪ ﻟﻪ کﻔر‪－ ،‬ﻨاه او ﻧاوړه کاروﻧﻮ ＇خﻪ پاک ش‪３‬؟‬ ‫ﻣﻮسی (ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم) ﻓرﻋﻮن تﻪ د ﻗﻨاﻋت ورکﻮﻟﻮ او د خپﻠ‪ ３‬پﻴﻐﻤبرۍ د ثابتﻮﻟﻮ ﻟپاره ＇ﻪ ﻣﻌجزې‪ ،‬ﻟکﻪ‪ :‬اﻣسا‪ ،‬سپﻴﻦ‬ ‫ﻻس (پ‪７‬ک‪５‬دوﻧکی ﻻس) ورو＊ﻮدل‪ ،‬خﻮ ﻓرﻋﻮن د حﻖ دﻳﻦ د ﻣﻨﻠﻮ او پﻪ ﻣﻮسی (ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم) باﻧدې د اﻳﻤان د راوړﻟﻮ‬ ‫پر ‪＄‬ای جﻨ‪ ，‬او ﻣﻘابﻠ‪ ３‬تﻪ ﻣﻼ وت‪７‬ﻟﻪ‪ ،‬خپﻞ ！بر او کﻮډ‪－‬ر ﻳ‪ ３‬را！ﻮل ک‪７‬ل‪ ،‬تر ＇ﻮ ﻟﻪ ده ＇خﻪ ﻣﻼت‪ ７‬وک‪７‬ي‪ ،‬د ﻓرﻋﻮن‬ ‫سرﻏ‪７‬وﻧﻮ پر دې ‪＄‬ای بسﻨﻪ وﻧک‪７‬ه‪ ،‬بﻠک‪ ３‬دې ﻳاﻏﻲ او سرک） طاﻏﻮت د خداﻳﻲ دﻋﻮه وک‪７‬ه او داس‪ ３‬اﻋﻼن ﻳ‪ ３‬وک‪:７‬‬ ‫زه ستاسﻮ تر ！ﻮﻟﻮ ﻟﻮی خدای ﻳﻢ‪ .‬ﻫﻤاﻏﻪ وه چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی ﻫﻐﻪ د دﻧﻴا او أخرت پﻪ دردﻧاک ﻋذاب اختﻪ ک‪ ،７‬تر＇ﻮ د‬ ‫！ﻮﻟﻮ سرﻏ‪７‬ووﻧکﻮ او ﻇاﻟﻤاﻧﻮ ﻟپاره پﻨد او ﻋبرت واوسﻲ‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬ ‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د ﻓرﻋﻮن د ﻇﻠﻢ او سرﻏ‪７‬وﻧﻮ بﻴان چ‪ ３‬پﻪ کﻔر او ‪－‬ﻨاه ک‪ ３‬ﻟﻪ پﻮﻟﻮ ت‪５‬ر شﻮی و‪.‬‬ ‫پﻴﻐﻤبر او د حﻘ‪ ３‬ﻻرې بﻠﻮﻧکﻮ تﻪ ډاډ او روحﻲ پﻴاوړتﻴا‪ ،‬تر＇ﻮ د دﻋﻮت د ﻻرې د ستﻮﻧزو پﻪ وړاﻧدې ！ﻴﻨ‪ ，‬ﻋزم‬ ‫او ثبات ﻟﻪ ﻻسﻪ ورﻧک‪７‬ي‪.‬‬ ‫د دې خبرې بﻴان چ‪ ３‬د ﻧﻔس سپﻴ（ﻠتﻴا ﻳﻮازې د سﻤ‪ ３‬ﻋﻘﻴدې او د اﻟﻬﻲ دﻳﻦ پر احکاﻣﻮ د ﻋﻤﻞ کﻮﻟﻮ ﻟﻪ ﻻرې شﻮﻧ‪ ３‬ده‪.‬‬ ‫د زړه ﻋاجزي او ﻟﻪ اهلل ﻧﻪ وﻳره‪ ،‬د اهلل د ﻣﻌرﻓت او پﻴژﻧدﻧ‪ ３‬ﻟﻪ ﻻرې شﻮﻧ‪ ３‬ده‪.‬‬ ‫داﻋﻲ او بﻠﻮﻧکی باﻳد پﻪ ډﻳرې ﻏﻮرې ت‪／‬ﻼرې سره خﻠک د حﻖ دﻳﻦ ﻟﻮر تﻪ راوبﻠﻲ او تر＇ﻨ‪ ，‬ﻳ‪＊ ３‬ﻪ او ﻧرم اﻟﻔاظ‬ ‫وکاروي‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫{ا ْﻟ ُﻤ َﻘ َّد ِ‬ ‫س‪ -‬ﻛ ََّذ َب‪ِ -‬ﻋ ْب َرة}‪.‬‬ ‫‪ -٢‬اهلل وﻟ‪ ３‬ﻣﻮسی (ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم) ﻓرﻋﻮن تﻪ وﻟﻴ‪８‬ه؟‬ ‫‪ -۳‬د حضرت ﻣﻮسی (ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم) ﻣﻌجزه ＇ﻪ وه؟‬ ‫‪ -٤‬ﻣسﻠﻤان بﻠﻮﻧکی د ﻧﻴک‪ ９‬او ＊ﻴ‪ ３２／‬ﻟﻮري تﻪ د خﻠکﻮ د بﻠﻠﻮ ﻟپاره‪ ،‬باﻳد کﻮﻣﻪ طرﻳﻘﻪ ﻏﻮره ک‪７‬ي؟‬ ‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د کﻴس‪ ،３‬د تﻮحﻴد د‬ ‫زده کﻮوﻧکﻲ دې ﻟﻪ ﻟﻮست او ﻧﻮرو ﻗرأﻧﻲ أﻳتﻮﻧﻮ ＇خﻪ پﻪ ‪ ３＂－‬اخﻴستﻠﻮ سره‪ ،‬د ﻣﻮسی‬ ‫ﻋﻘﻴدې د خﻮروﻟﻮ او ﻫﻐ‪ ３‬تﻪ د دﻋﻮت او جﻬاد پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻳﻮه ﻣﻘاﻟﻪ وﻟﻴکﻲ‪ ،‬چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻳﻮ ﻣخ ＇خﻪ کﻤﻪ ﻧﻪ وي‪.‬‬

‫‪20‬‬

‫اتم لوست‬

‫د النازعات سورت‬ ‫(درﻳﻤﻪ برخﻪ)‬

‫‪۲۷‬‬

‫‪۲8‬‬

‫‪۲9‬‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{‬

‫}‬

‫پﻮرتﻪ ﻳ‪ ３‬ک‪.７‬‬ ‫{‬ ‫{‬

‫}‬

‫تﻴاره ﻳ‪ ３‬ک‪７‬ه‪.‬‬ ‫وﻳ‪ ３‬ﻏﻮړوﻟﻪ‪ ،‬ﻫﻮاره ﻳ‪ ３‬ک‪７‬ه‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫أﻳا ستاسﻮ پﻴدا کﻮل ډ‪４‬ر زﻳات ‪－‬ران کار دی کﻪ د أسﻤاﻧﻮﻧﻮ؟ اهلل ﻫﻐﻪ جﻮړ ک‪７‬ي دي‪.‬د ﻫﻐﻪ چت ﻳ‪＊ ３‬ﻪ ﻫسک‬ ‫دروﻻی دی‪ ،‬د ﻫﻐﻪ شپﻪ ﻳ‪ ３‬تﻴاره ک‪７‬ې ده او ورځ ﻳ‪ ３‬راوﻳستﻠ‪(３‬رو＊اﻧﻪ ک‪７‬ې) ده‪.‬ﻟﻪ ﻫﻐﻪ وروستﻪ ﻳ‪＄ ３‬ﻤکﻪ‬ ‫ﻏﻮړوﻟ‪ ３‬ده‪.‬ﻟﻪ ﻫﻐ‪＇ ３‬خﻪ ﻳ‪ ３‬د ﻫﻐ‪ ３‬اوبﻪ او شﻴﻨﻠﻲ راوﻳستﻠﻲ دي‪ .‬او ﻏروﻧﻪ ﻳ‪ ３‬پک‪ ３‬کﻠک ک‪７‬ل‪ .‬ستاس‪ ３‬او‬ ‫ستاس‪ ３‬د ＇ارﻳﻮ د ‪ ３＂－‬ﻟپاره‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫اهلل تﻌاﻟی پﻪ دې ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د خپﻞ ب‪ ３‬پاﻳﻪ ﻗدرت ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻧ‪ ３＋‬ﻧ‪＋‬اﻧ‪ ３‬پﻪ کاﻳﻨاتﻮ او طبﻴﻌﻲ پدﻳدو ک‪ ،３‬ﻟکﻪ‪:‬‬ ‫د أسﻤان‪ ،‬شپ‪ ３‬او ور‪＄ ،３＄‬ﻤک‪ ،３‬اوبﻮ او ﻧباتاتﻮ پﻴداﻳ‪＋‬ت بﻴاﻧﻮي‪ ،‬ﻟﻪ دې بﻴان ＇خﻪ ﻣﻮخﻪ دا ده‪ ،‬چ‪ ３‬اﻧسان‬ ‫د ﻳﻮه ﻟﻮی حﻘﻴﻘت پﻪ تﻮ‪－‬ﻪ د اﻟﻬﻲ ﻗدرتﻮﻧﻮ د ﻧﻤﻮﻧﻮ پﻪ ﻟﻴدﻟﻮ سره پر أخرت او ﻟﻪ ﻣرګ وروستﻪ پﻪ بﻴا راژوﻧدي‬ ‫کﻴدو اﻳﻤان راوړي‪ .‬ﻫﻐﻪ ذات چ‪ ３‬د ‪＄‬ﻤک‪ ،３‬أسﻤان‪ ،‬شپ‪ ،３‬ور‪ ３＄‬او د طبﻴﻌت د ﻧﻮرو ﻣﻮجﻮداتﻮ د پﻴدا کﻮﻟﻮ‬ ‫ﻗدرت ﻟري‪ ،‬پرتﻪ ﻟﻪ کﻮم شکﻪ پﻪ دې ﻫﻢ ﻗادر دی چ‪ ３‬اﻧسان وروستﻪ ﻟﻪ ﻣر‪－‬ﻪ دوﻳﻢ ‪＄‬ﻠﻲ راژوﻧدی ک‪７‬ي‪.‬‬

‫‪21‬‬

‫فعاليت‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د دې ﻟﻮست پﻪ ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬ﻓکر وک‪７‬ي او پﻪ خپﻞ چاپﻴرﻳال ک‪ ３‬دې د اهلل د ﻗدرتﻮﻧﻮ‬ ‫پﻪ ﻧ‪＋‬ﻮ ﻧ‪＋‬اﻧﻮ ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ سره خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫وروستﻪ ﻟﻪ ﻣر‪－‬ﻪ د بﻴا را ژوﻧدي کﻴدو او ﻣحاسب‪ ،３‬د ﻋﻘﻴدې ！ﻴﻨ‪＋／‬ت‪.‬‬ ‫پر اﻧساﻧاﻧﻮ باﻧدې د اهلل د ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ بﻴان‪.‬‬ ‫پﻪ کاﻳﻨاتﻮ ک‪ ３‬د ﻓکر او سﻮچ ﻟﻪ ﻻرې د اهلل د ﻋﻠﻢ او ﻗدرت د ﻧ‪＋‬ﻮ او أثارو درک کﻮل‪.‬‬

‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫}‬

‫{‬

‫‪ -٢‬اهلل تﻌاﻟی وﻟ‪ ３‬د خپﻞ ﻋﻠﻢ او ﻗدرت ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻧ‪ ３＋‬پﻪ ﻳاد شﻮو أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬بﻴان ک‪７‬ي دي؟‬ ‫‪ -۳‬د اوبﻮ‪ ،‬ﻧباتاتﻮ او پﻪ ‪＄‬ﻤکﻪ ک‪ ３‬د ﻧﻮرو ‪＂－‬ﻮرو شﻴاﻧﻮ ﻟﻪ پﻴداﻳ‪＋‬ت ＇خﻪ ﻣﻮخﻪ ＇ﻪ ده؟‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د ﻟﻮست د أﻳتﻮﻧﻮ د ﻣﻔﻬﻮم ﻟﻨ‪６‬ﻳز پﻪ خپﻠﻮ کتابچﻮ ک‪ ３‬وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪22‬‬

‫نهم لوست‬

‫د النازعات سورت‬ ‫(＇ﻠﻮرﻣﻪ برخﻪ)‬ ‫‪3۴‬‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻟﻮﻳﻪ پ‪＋５‬ﻪ‪ ،‬ﻗﻴاﻣت‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫دوزخ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫سرکشﻲ ﻳ‪ ３‬وک‪７‬ه‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫استﻮ‪－‬ﻨ‪％‬ی‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻫﻮس‪ ،‬ﻧﻔساﻧﻲ ﻧاوړه ﻏﻮ＊تﻨ‪.３‬‬ ‫{‬

‫}‬

‫ﻗﻴاﻣت‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫＇ﻪ وخت‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫وﻳرووﻧکی‪.‬‬

‫‪23‬‬

‫‪3۵‬‬

‫ژباړه‬

‫بﻴا ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﻟﻮﻳﻪ پ‪＋５‬ﻪ ﻣﻨ‪ ＃‬تﻪ راشﻲ‪ ،‬ﻫﻐﻪ ورځ چ‪ ３‬اﻧسان خپﻠ‪！ ３‬ﻮﻟ‪ ３‬پخﻮاﻧ‪ ９‬ک‪７‬ﻧ‪ ３‬راﻳادې ک‪７‬ي‪.‬او د‬ ‫ﻫر ﻟﻴدوﻧکﻲ پﻪ ﻣخ دوزخ پراﻧستﻞ شﻲ‪ ،‬ﻧﻮ چا چ‪ ３‬سرﻏ‪７‬وﻧﻪ ک‪７‬ې وي او د دﻧﻴا ژوﻧد ﻳ‪ ３‬ﻏﻮره ‪２－‬ﻠی وي‪ ،‬ﻧﻮ‬ ‫ﻫﻤدا دوزخ بﻪ ﻳ‪ ３‬د ورت‪＄ ，‬ای (استﻮ‪－‬ﻨ‪％‬ی) وي‪ .‬او ＇ﻮک چ‪ ３‬د خپﻞ رب ﻟﻪ ﻣخاﻣخ ک‪５‬دﻟﻮ ＇خﻪ ډار‬ ‫شﻮی وي او ﻧﻔس ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ﻧاوړه ﻏﻮ＊تﻨﻮ ＇خﻪ ساتﻠی وي‪ ،‬ﻧﻮ جﻨت د ﻫﻐﻪ استﻮ‪－‬ﻨ‪％‬ی دی‪ .‬دا خﻠک چ‪ ３‬ﻟﻪ‬ ‫تاﻧﻪ پﻮ＊تﻨﻪ کﻮي چ‪ ３‬ﻗﻴاﻣت بﻪ کﻠﻪ پ‪＋５‬ﻴ‪８‬ي؟ ستا ﻟﻪ دې سره ＇ﻪ چ‪ ３‬د ﻧ‪ ３＂５‬ﻳادوﻧﻪ ﻳ‪ ３‬وک‪７‬ې؟ د ﻫﻐﻪ بشپ‪７‬‬ ‫ﻣﻌﻠﻮﻣات خﻮ ﻳﻮازې ستا رب سره دي‪.‬‬ ‫تﻪ ﻳﻮازې و‪４‬رووﻧکی ﻳ‪ ３‬د ﻫر ﻫﻐﻪ چا ﻟپاره چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ساﻋت ＇خﻪ و‪４‬ر‪８４‬ي‪ .‬پﻪ کﻮﻣﻪ ورځ چ‪ ３‬دا خﻠک‬ ‫ﻗﻴاﻣت و‪－‬ﻮري‪ ،‬ﻧﻮ دوی بﻪ داس‪ ３‬واﻧ‪／‬ﻴري چ‪(３‬پﻪ دې دﻧﻴا ک‪ ３‬ﻳا د ﻣرګ پﻪ حاﻟت ک‪ ３‬ﻳ‪ )３‬ﻳﻮازې د ﻳﻮې‬ ‫ور‪ ３＄‬وروستﻨ‪ ９‬برخﻪ(ﻣا＊ام) ﻳا ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧ‪ ９‬برخﻪ(＇ا＊ت) ت‪５‬ره ک‪７‬ې ده‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫اهلل تﻌاﻟی پﻪ دې ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت حاﻟتﻮﻧﻮ تﻪ چ‪ ３‬ﻟﻮﻳﻪ پ‪＋５‬ﻪ ورتﻪ وﻳﻞ شﻮې ده‪ ،‬اشاره کﻮي او‬ ‫ﻓرﻣاﻳﻲ چ‪ ３‬اﻧسان د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ ﻫر ﻫﻐﻪ ＇ﻪ چ‪ ３‬پﻪ دﻧﻴا ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ترسره ک‪７‬ي دي‪ ،‬ﻫﻐﻪ را ﻳادوي او دوزخ‬ ‫بﻪ د ﻟﻴدوﻧکﻮ ﻟپاره ＇ر‪－‬ﻨد شﻲ‪.‬‬ ‫چا چ‪ ３‬پﻪ دﻧﻴا ک‪ ３‬سرﻏ‪７‬وﻧﻪ ک‪７‬ې وي‪ ،‬کﻔر او ﻇﻠﻢ ﻳ‪ ３‬خپﻠﻪ ک‪７‬ﻧﻼره ‪－‬ر‪＄‬ﻮﻟ‪ ３‬وي او ﻳا ﻳ‪ ３‬د دﻧﻴﻮي خﻮﻧدوﻧﻮ‬ ‫او شﻬﻮتﻮﻧﻮ پﻪ ﻏﻮره کﻮﻟﻮ أخرت او ﻗﻴاﻣت ﻫﻴرک‪７‬ی وي‪ ،‬ﻧﻮ د داس‪ ３‬کساﻧﻮ استﻮ‪－‬ﻨ‪％‬ی دوزخ دی‪ .‬خﻮ ﻫﻐﻪ‬ ‫＇ﻮک چ‪ ３‬د اهلل ﻟﻪ پﻮ＊تﻨ‪ ３‬او حساب ＇خﻪ وﻳره ﻟري او ﻟﻪ ﻧﻔساﻧﻲ ﻧاوړه ﻏﻮ＊تﻨﻮ ﻳﻌﻨ‪ ３‬حراﻣﻮ شﻬﻮاتﻮ ＇خﻪ‬ ‫ﻳ‪＄ ３‬ان ژﻏﻮرﻻی وي‪ ،‬ﻧﻮ د ده ورت‪ ，‬بﻪ جﻨت تﻪ وي چ‪ ３‬د ده د استﻮ‪－‬ﻨ‪ ３‬ﻟپاره چﻤتﻮ شﻮی دی‪.‬‬ ‫پﻪ وروستﻨﻴﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی خپﻞ پﻴﻐﻤبر‬

‫تﻪ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ ،‬چ‪ ３‬ﻟﻪ بﻌث ＇خﻪ ﻣﻨکر کاﻓران ﻟﻪ تا ＇خﻪ د‬

‫‪24‬‬

‫ﻗﻴاﻣت د ﻧﻴ＂‪ ３‬د راتﻠﻮ پﻮ＊تﻨﻪ کﻮي حال دا چ‪ ３‬تﻪ د ﻫﻐ‪ ３‬پﻪ اړه ﻋﻠﻢ ﻧﻪ ﻟرې او د ﻗﻴاﻣت د رات‪ ，‬او پ‪５＋５‬دﻟﻮ‬ ‫وخت او ﻧ‪＂５‬ﻪ ﻳﻮازې اهلل تﻌاﻟی تﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣﻪ ده‪.‬‬ ‫د پﻴﻐﻤبر کار د اهلل تﻌاﻟی ﻟﻮري تﻪ د خﻠکﻮ رابﻠﻞ او د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﻋذاب ＇خﻪ وﻳره ورکﻮل دي‪ .‬کﻔار ﻟﻪ تا ＇خﻪ‬ ‫د استﻬزا پﻪ تﻮ‪－‬ﻪ پﻮ＊تﻨﻪ کﻮي‪ ،‬حال دا چ‪ ３‬دوی پر ﻗﻴاﻣت باﻧدې اﻳﻤان ﻧﻪ ﻟري‪ ،‬تﻪ ﻳﻮازې ﻫﻐﻪ چا تﻪ د ﻗﻴاﻣت‬ ‫پﻪ اړه خبر ورکﻮې چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ پرې اﻳﻤان ﻟري او ﻟﻪ ﻗﻴاﻣت ＇خﻪ د دوی وﻳره د دې ﻻﻣﻞ ‪－‬ر‪＄‬ﻲ چ‪ ３‬ﻟﻪ کﻔر‪،‬‬ ‫ﻇﻠﻢ او ﻧاوړه کاروﻧﻮ ＇خﻪ ډډه وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫د سﻮرت پﻪ پاې ک‪ ３‬اهلل‬

‫خپﻞ پﻴﻐﻤبر‬

‫تﻪ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ ،‬چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻗﻴاﻣت ＇خﻪ د ﻣﻨکرو کﻔارو ﻣسخرو پﻮ＊تﻨﻮ‬

‫تﻪ پاﻣﻠرﻧﻪ ﻣﻪ کﻮه‪＄ ،‬کﻪ دا کاﻓران بﻪ ﻗﻴاﻣت او د ﻫﻐﻪ وﻳرووﻧک‪ ３‬ستﻮﻧزې پﻪ خپﻠﻮ ستر‪－‬ﻮ ووﻳﻨﻲ ‪ ،‬پﻪ ﻫﻐﻪ‬ ‫ورځ بﻪ پﻮه شﻲ چ‪ ３‬دﻧﻴﻮي ژوﻧد او خﻮﻧدوﻧﻪ ﻳ‪ ３‬د أخرت پر وړاﻧدې ﻟﻪ ＇ﻮ ﻟﻨ‪６‬و شﻴبﻮ ＇خﻪ پرتﻪ بﻞ ＇ﻪ ﻧﻪ‬ ‫دي او داس‪ ３‬بﻪ واﻧ‪／‬ﻴري چ‪ ３‬د دوی دﻧﻴﻮي ژوﻧد ﻟﻪ ﻳﻮ ﻣا＊ام او ﻳا سﻬار ＇خﻪ زﻳات بﻞ ＇ﻪ ﻧﻪ و‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫ﻗﻴاﻣت داس‪ ３‬سختﻪ ورځ ده چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻫﻐ‪＇ ３‬خﻪ پﻪ ډ‪４‬ره ﻟﻮﻳﻪ پ‪＋５‬ﻪ تﻌبﻴر شﻮی دی‪.‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ اﻧسان خپﻞ ﻫر ﻋﻤﻞ چ‪ ３‬پﻪ دﻧﻴا ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ترسره ک‪７‬ی وي‪ ،‬کﻪ ﻫﻐﻪ خ‪５‬ر وي او کﻪ شر‪،‬‬ ‫پﻪ ﻳاد راوﻟﻲ او ﻫﻴ（ﻮک ﻫﻢ ﻟﻪ خپﻠﻮ ک‪７‬و وړو ＇خﻪ اﻧکار ﻧشﻲ کﻮﻻی‪.‬‬ ‫د دې خبرې بﻴاﻧﻮل چ‪ ３‬ﻣؤﻣﻦ او ﻧ‪５‬ک خﻠک بﻪ جﻨت تﻪ ‪＄‬ﻲ او د کاﻓرو او ﻓاجرو اﻧساﻧاﻧﻮ استﻮ‪－‬ﻨ‪％‬ی‬ ‫بﻪ دوزخ وي‪.‬‬ ‫د دې خبرې ＇ر‪－‬ﻨدول چ‪ ３‬د ﻗبر ﻋذاب او ستﻮﻧزې د ﻗﻴاﻣت د ستﻮﻧزو پر وړاﻧدې ډ‪４‬رې وړې او ﻧا＇ﻴزه‬ ‫دي‪.‬‬

‫‪25‬‬

‫اﻧسان باﻳد د ﻗﻴاﻣت ور‪ ３＄‬او د ﻫﻐ‪ ３‬سختﻴﻮ تﻪ چﻤتﻮ واﻟی وﻟري او ﻟﻪ ﻧاوړه ﻋﻘاﻳدو او ک‪７‬و وړو ＇خﻪ‬ ‫چ‪ ３‬دوزخ تﻪ د ﻟﻮﻳدﻟﻮ ﻻﻣﻞ ‪－‬ر‪＄‬ﻲ‪＄ ،‬ان وژﻏﻮري‪.‬‬ ‫جﻨت تﻪ د تﻠﻠﻮ ﻻره اﻳﻤان او ﻧ‪５‬ک ﻋﻤﻞ دی‪.‬‬

‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬وژباړئ‪:‬‬ ‫}‬ ‫‪ -٢‬پﻪ ﻣبارک أﻳت ک‪ ３‬ﻟﻪ ا‬

‫{‬ ‫＇خﻪ ﻣراد ＇ﻪ دی؟‬

‫‪ -۳‬طﻐﻴان ＇ﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻟري؟‬ ‫‪ -٤‬د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬د ‪＄‬ﻴﻨﻮ ستﻮﻧزو ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ واخﻠئ‪.‬‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د ﻧ‪５‬کﻮ اﻋﻤاﻟﻮ پﻪ ﻫﻜﻠﻪ‪ ،‬چ‪ ３‬جﻨت تﻪ د اﻧسان د ورت‪ ，‬ﻻﻣﻞ ‪－‬ر‪＄‬ﻲ‪ ،‬ﻳﻮه ﻣﻘاﻟﻪ وﻟﻴکﻲ‬ ‫چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻳﻮ ﻣخ ＇خﻪ کﻤﻪ ﻧﻪ وي‪.‬‬

‫‪26‬‬

‫لسم لوست‬

‫د عبس سورت‬ ‫(ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬

‫‪۱‬‬ ‫‪۴‬‬

‫‪۲‬‬ ‫‪۵‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪۶‬‬

‫‪۷‬‬

‫‪8‬‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{‬

‫تﻨدی ﻳ‪ ３‬ترﻳﻮک‪.７‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻣخ ﻳ‪ ３‬واړوه‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬ ‫{‬

‫}‬

‫ﻫﻐﻪ ړوﻧد‪.‬‬ ‫‪＄‬ان پاک ک‪７‬ي‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫پﻨد‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ب‪ ３‬پرواﻳﻲ وک‪７‬ه‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫زﻳار باسﻲ‪ ،‬پﻪ ﻣﻨ‪６‬ه راﻏی‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻏﻔﻠت او ب‪ ３‬پرواﻳﻲ کﻮې‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻟﻴکﻮﻧکﻲ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻧ‪５‬ﻚ ﻋﻤﻠﻪ‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫تﻨدی ﻳ‪ ３‬ترﻳﻮ ک‪ ７‬او ﻣخ ﻳ‪ ３‬واړوه‪ ،‬چ‪ ３‬کﻠﻪ ﻫﻐﻪ ړوﻧد ورتﻪ راﻏی‪ .‬تﻪ ＇ﻪ خبر ﻳ‪ ،３‬ک‪５‬دای شﻲ چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ‬ ‫پاک شﻲ‪ .‬ﻳا ﻧصﻴحت تﻪ ‪＄‬ﻴر شﻲ او ﻧصﻴحت کﻮل ﻫﻐﻪ تﻪ ‪＂－‬ﻪ ورسﻮي‪ .‬کﻮم س‪７‬ي چ‪ ３‬ب‪ ３‬پرواﻳﻲ ﻏﻮره‬

‫‪27‬‬

‫ک‪７‬ه‪ .‬تا ﻫﻐﻪ تﻪ ډ‪４‬ره پاﻣﻠرﻧﻪ وک‪７‬ه‪ .‬او کﻪ ﻫﻐﻪ پاک ﻧﻪ شﻲ‪ ،‬ﻧﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬ضاﻣﻦ ﻧﻪ ﻳ‪ .３‬او ＇ﻮک چ‪ ３‬پﻪ خپﻠﻪ تا تﻪ‬ ‫پﻪ ﻣﻨ‪６‬ه راﻏی او ﻫﻐﻪ وﻳرﻳده‪ ،‬ﻟﻪ ﻫﻐﻪ سره تا ب‪ ３‬پرواﻳﻲ وک‪７‬ه‪ .‬ﻫﻴ（کﻠﻪ ﻧﻪ‪ ،‬دا خﻮ ﻳﻮ پﻨد او ﻧصﻴحت دی‪.‬‬ ‫د چا چ‪ ３‬زړه ﻏﻮاړي ﻫﻐﻪ دې وﻣﻨﻲ‪.‬دا پﻪ داس‪ ３‬صحﻴﻔﻮ ک‪ ３‬ﻟﻴکﻞ شﻮی دی چ‪ ３‬ﻣبارک‪ ３‬دي‪ .‬پﻪ ﻟﻮړو او‬ ‫پاکﻮ پا‪１‬ﻮک‪ ３‬د ﻋزتﻤﻨﻮ(پر＊تﻮ) پﻪ ﻻسﻮﻧﻮ ک‪ ３‬دي چ‪ ３‬ﻏﻮره او ﻧﻴکﻮ کاره دي‪.‬‬ ‫د سورت پيژندنه‬

‫د»ﻋبس« سﻮرت ﻣکﻲ دی‪ .‬دوه ＇ﻠﻮﻳ‪＋‬ت أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪)٨٠(３‬‬ ‫سﻮرت دی‪ .‬د دې سﻮرت ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧ‪ ９‬ﻣﻮضﻮع پﻪ ﻧبﻲ کرﻳﻢ‬ ‫کﻠﻪ ﻫﻐﻪ‬

‫باﻧدې د ﻫﻐﻪ ﻋتاب او ﻣﻼﻣتﻴا بﻴاﻧﻮل دي‪ ،‬چ‪３‬‬

‫ﻟﻪ کاﻓراﻧﻮ سره د ﻳﻮې ﻧاست‪ ３‬پﻪ بﻬﻴر ک‪ ３‬ﻳﻮه ړاﻧده صحابﻲ ﻋبداهلل بﻦ ام ﻣکتﻮم‬

‫تﻪ‪ ،‬چ‪ ３‬د‬

‫ﻳﻮې ﻣسآﻟ‪ ３‬پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻳ‪ ３‬ور＇خﻪ پﻮ＊تﻨﻪ کﻮﻟﻪ‪ ،‬کﻮﻣﻪ پاﻣﻠرﻧﻪ وﻧک‪７‬ه او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ ﻳ‪ ３‬د ﻗرﻳشﻮ ﻣشراﻧﻮ تﻪ‬ ‫خپﻠﻪ تﻮجﻪ واړوﻟﻪ تر ＇ﻮ ﻫﻐﻮی اسﻼم تﻪ راوبﻮﻟﻲ‪ ،‬ﻧﻮ ﻟﻪ ﻫﻤدې اﻣﻠﻪ دا سﻮرت ﻧازل شﻮ او د (ﻋبس) پﻪ‬ ‫ﻧاﻣﻪ وﻧﻮﻣﻮل شﻮ‪.‬‬ ‫د ﻋبداهلل بﻦ ام ﻣکتﻮم‬

‫پر پ‪ ３＋５‬سرب‪５‬ره دا سﻮرت ﻧﻮرې بﻨس＂ﻴزې ﻣﻮضﻮﻋ‪／‬اﻧ‪ ،３‬ﻟکﻪ‪ :‬د ﻗﻴاﻣت حاﻻت‪،‬‬

‫د ﻫﻐﻮ شﻴاﻧﻮ ﻳادوﻧﻪ چ‪ ３‬د اﻧسان د ‪ ３＂－‬ﻟپاره پ‪５‬دا شﻮي دي او د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ د ﻧ‪５‬کﻮ او بدو اﻧساﻧاﻧﻮ‬ ‫برخﻠﻴک ﻫﻢ بﻴاﻧﻮي‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫سﻮرت د ﻋبداهلل بﻦ ام ﻣکتﻮم‬

‫د پﻴ‪ ３＋‬پﻪ ﻳادوﻧ‪ ３‬سره‪ ،‬چ‪ ３‬د ده پﻪ خاطر اهلل‬

‫ﻣﻼﻣتﻴا ووﻳﻠﻪ‪ ،‬پﻴﻠﻴ‪８‬ي‪ .‬حضرت ﻣحﻤد‬

‫پﻪ ﻧبﻲ کرﻳﻢ‬

‫د ﻗرﻳشﻮ ﻟﻪ ﻣشراﻧﻮ سره د ﻳﻮې ﻧاست‪ ３‬پﻪ بﻬﻴر ک‪ ３‬ﻧﻮﻣﻮړي ړاﻧده‬

‫صحابﻲ تﻪ‪ ،‬چ‪ ３‬د دﻳﻦ او ﻗرأن پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ رسﻮل اهلل‬ ‫پﻴﻐﻤبر‬

‫باﻧدې‬

‫ﻧﻪ پﻮ＊تﻨﻪ وک‪７‬ه‪＇ ،‬ﻪ پاﻣﻠرﻧﻪ وﻧﻪ ک‪７‬ه او د‬

‫دا ﻧﻪ پاﻣﻠرﻧﻪ‪ ،‬ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ وه‪ ،‬چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﻏﻮ＊تﻞ تر＇ﻮ ﻋبداهلل بﻦ ام ﻣکتﻮم تﻪ بﻞ وخت ‪＄‬ﻮاب‬

‫ورک‪７‬ي او اوس چ‪ ３‬د ﻗرﻳشﻮ ﻟﻪ ﻣشراﻧﻮ سره ﻧاستﻪ ﻟري‪ ،‬باﻳد دوی اسﻼم تﻪ راوبﻠﻲ‪ ،‬ﻧﻮ ‪＄‬کﻪ پﻴﻐﻤبر‬

‫د‬

‫ﻋبداهلل بﻦ ام ﻣکتﻮم د ！ﻴﻨ‪／‬ار پر وړاﻧدې تﻨدی ترﻳﻮ ک‪ ７‬او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ ﻳ‪ ３‬ﻣخ و‪－‬ر‪＄‬اوه‪ ،‬ﻫﻤاﻏﻪ و چ‪ ３‬اهلل‬ ‫تﻌاﻟی د پﻴﻐﻤبر‬

‫دا ک‪７‬ﻧﻪ خﻮ＊ﻪ ﻧک‪７‬ه او پﻪ ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬ﻣﻼﻣتﻴا ووﻳﻠﻪ‪.‬‬

‫‪28‬‬

‫اهلل تﻌاﻟی خپﻞ ﻟﻮی پﻴﻐﻤبر‬

‫تﻪ خﻄاب کﻮي او ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬تﻪ ＇ﻪ پﻮﻫﻴ‪８‬ې؟ شاﻳد ﻫﻐﻪ (ﻋبداهلل بﻦ ام ﻣکتﻮم)‬

‫ﻏﻮ＊تﻲ وي چ‪ ３‬خپﻞ ‪＄‬ان پاک ک‪７‬ي او ﻳا پﻨد واخﻠﻲ او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ ‪＂－‬ﻪ ترﻻسﻪ ک‪７‬ي‪ ،‬خﻮ ﻫﻐﻪ ＇ﻮک چ‪ ３‬ستا‬ ‫ﻻر＊ﻮوﻧﻮ تﻪ ارز＊ت ﻧﻪ ورکﻮي‪ ،‬پﻪ خپﻠﻮ ﻣاﻟﻮﻧﻮ او شتﻮ ﻏﻮﻟ‪５‬دﻟﻲ او د ﻟﻮﻳ‪ ９‬او ‪＄‬ان ﻏﻮ＊تﻨ‪ ３‬ﻻره ﻳ‪ ３‬ﻏﻮره ک‪７‬ې ده‪،‬‬ ‫تﻪ ﻫﻐﻮی تﻪ خپﻞ پام اړوې! پﻪ داس‪ ３‬حال ک‪ ３‬چ‪ ３‬دوی ستا د ！ﻮﻟ‪ ３‬پاﻣﻠرﻧ‪ ３‬وړتﻴا ﻧﻪ ﻟري او ﻧﻪ تﻪ د دوی پرحتﻤﻲ‬ ‫پاک‪ ９‬او ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬ﻣکﻠﻒ ﻳ‪＄ ،３‬کﻪ ستا ﻳﻮازﻧ‪ ９‬دﻧده د دﻳﻦ تبﻠﻴﻎ او خپروﻧﻪ ده‪ .‬خﻮ ﻫﻐﻪ ＇ﻮک چ‪ ３‬د دﻳﻦ او‬ ‫ﻗرأن د ﻻر＊ﻮوﻧﻮ د حاصﻠﻮﻟﻮ ﻟپاره تاتﻪ پﻪ ﻣﻨ‪６‬ه را‪＄‬ﻲ او ﻟﻪ اهلل ＇خﻪ وﻳرﻳ‪８‬ي‪ ،‬تﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ ﻣخ اړوې او د ﻫﻐﻪ‬ ‫پر وړاﻧدې ب‪ ３‬پرواﻳﻲ ﻏﻮره کﻮې!‪.‬‬ ‫دا ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ د ابﻦ ام ﻣکتﻮم‬

‫ﻣﻘام او ﻏﻮره واﻟﻲ تﻪ اشاره کﻮي‪ .‬باﻳد وپﻮﻫﻴ‪８‬و چ‪ ３‬د پﻴﻐﻤبر اجتﻬاد د‬

‫اسﻼﻣﻲ دﻋﻮت د ﻣصﻠحت پﻪ خاطر و‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﻣبارک دا کار د دﻳﻦ د خپروﻟﻮ او د کاﻓراﻧﻮ د اﻳﻤان راوړﻟﻮ سره د ﻫﻐﻪ‬ ‫د حرص او ﻣﻴﻨ‪ ３‬ﻟﻪ اﻣﻠﻪ ترسره ک‪ ،７‬دا کار ﻧﻪ د ﻫﻐﻪ د پﻴﻐﻤبرۍ ﻋصﻤت تﻪ تاوان اړوي او ﻧﻪ ‪－‬ﻨاه بﻠﻞ کﻴ‪８‬ي‪ ،‬خﻮ‬ ‫سره ﻟﻪ دې اهلل تﻌاﻟی بﻴا ﻫﻢ دا اجتﻬاد خﻮښ ﻧﻪ ک‪ ７‬او ﻧبﻲ کرﻳﻢ ﻳ‪ ３‬دې تﻪ ﻣتﻮجﻪ ک‪ ７‬چ‪ ３‬باﻳد ﻏﻮره کار پرې‬ ‫ﻧ‪＋‬ﻮدل شﻲ‪ ،‬چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ د اسﻼم پﻪ وړاﻧدې ﻣساوات او برابري ده او د اسﻼم دﻳﻦ تﻪ پﻪ رابﻠﻠﻮ ک‪！ ３‬ﻮل برابر دي‪.‬‬ ‫پﻪ وروستﻨﻴﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د ﻗرأن کرﻳﻢ ﻋﻈﻤت او ﻟﻮﻳﻲ بﻴان شﻮې ده‪ .‬د ﻗرأن کرﻳﻢ أﻳتﻮﻧﻪ ﻟﻪ ﻧﻘص او ﻋﻴب ＇خﻪ پاک‬ ‫او د ﻟﻮړ ﻣﻘام ﻟروﻧکﻲ دي‪ .‬ﻗرأن کرﻳﻢ د اهلل تﻌاﻟی وح‪ ３‬او کﻼم دی او د ﻫﻐﻮ پر＊تﻮ پﻪ واسﻄﻪ ﻟﻴکﻞ شﻮی دی چ‪３‬‬ ‫ﻫﻐﻮی د ﻟﻮړ ﻣﻘام او ﻧ‪５‬کﻮ ک‪７‬ﻧﻮ ＇‪＋‬تﻨ‪ ３‬دي‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬ ‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د اهلل پﻪ وړاﻧدې د پﻴﻐﻤبر د ﻟﻮړشان او ﻣرتب‪ ３‬بﻴاﻧﻮل؛ ‪＄‬کﻪ اهلل تﻌاﻟی خپﻞ پﻴﻐﻤبر تﻪ ادب ور＊ﻴﻲ‪،‬‬ ‫تر دې چ‪ ３‬د ﻳﻮه وړوکﻲ ﻣباح او روا کار پﻪ ترسره کﻮﻟﻮ خپﻞ پﻴﻐﻤبر‬

‫تﻪ دا ﻧﻪ خﻮ＊ﻮي چ‪ ３‬پﻪ ﻣﻘابﻞ ک‪３‬‬

‫ﻳ‪ ３‬بﻞ ﻣﻬﻢ او ﻏﻮره کار پرﻳ‪８‬دي‪.‬‬ ‫د وح‪ ３‬پﻪ رسﻮﻟﻮ ک‪ ３‬د ﻧبﻲ کرﻳﻢ‬

‫پﻪ ر＊تﻴﻨﻮﻟ‪！ ９‬ﻴﻨ‪／‬ار او دا چ‪ ３‬پﻴﻐﻤبر‬

‫پﻪ بشپ‪７‬ې اﻣاﻧتدارۍ سره‬

‫اﻟﻬﻲ پﻴﻐام او خبرې کﻪ پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬شخصا ً ده تﻪ ﻣﻼﻣتﻴا ﻫﻢ وي‪ ،‬پرتﻪ ﻟﻪ کﻤﻮﻟﻮ او پ＂ﻮﻟﻮ ＇خﻪ خﻠکﻮ تﻪ‬ ‫رسﻮي‪.‬‬

‫‪29‬‬

‫د ﻟﻮړې ﻣرتب‪ ３‬او ﻣﻘام بﻴان‪.‬‬

‫د ﻗدرﻣﻦ صحابﻲ ﻋبداهلل بﻦ ام ﻣکتﻮم‬

‫د اسﻼم پﻪ دﻳﻦ ک‪ ３‬د ﻋداﻟت او برابرۍ پر بﻨس＀ ！ﻴﻨ‪／‬ار او دا چ‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟی پﻪ وړاﻧدې د ﻏﻮره واﻟﻲ‬ ‫ﻳﻮازﻳﻨی ﻣﻌﻴار‪ ،‬تﻘﻮی او پرﻫﻴز‪－‬اري ده ﻧﻪ ﻣال‪ ،‬دبدبﻪ او داس‪ ３‬ﻧﻮر‪.‬‬ ‫د ﻗرأن کرﻳﻢ د ﻏﻮره واﻟﻲ او ﻋﻈﻤت بﻴان‪ ،‬چ‪ ３‬د وروستﻨﻲ سپﻴ（ﻠﻲ أسﻤاﻧﻲ کتاب پﻪ تﻮ‪－‬ﻪ د اﻧساﻧاﻧﻮ د‬ ‫ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬ﻟپاره راﻟﻴ‪８‬ل شﻮی دی‪.‬‬

‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫{‬

‫}‬ ‫‪ -٢‬ﻋبداهلل بﻦ ام ﻣکتﻮم تﻪ د پﻴﻐﻤبر‬ ‫‪ -۳‬د اهلل ﻟﻪ ﻟﻮري پﻴﻐﻤبر‬

‫د ﻧﻪ پاﻣﻠرﻧ‪ ３‬ﻻﻣﻞ ＇ﻪ و؟‬

‫تﻪ ﻋتاب‪ ،‬پﻪ ＇ﻪ دﻻﻟت کﻮي؟‬

‫‪ -٤‬پﻪ ﻳادو شﻮو أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د ﻋداﻟت او برابرۍ ﻳﻮه بﻴﻠ‪／‬ﻪ را پﻪ ‪－‬ﻮتﻪ ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د ﻋداﻟت او برابرۍ پﻪ ﻫکﻠﻪ‪ ،‬ﻳﻮه ﻟس کر＊ﻴزه ﻣﻘاﻟﻪ وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪30‬‬

‫يوولسم لوست‬

‫د عبس سورت‬ ‫(دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫{ ＇ﻮﻣره کاﻓر او ﻧاشکره دی‪＇ ،‬ﻪ شﻲ کاﻓر ک‪ ７‬ﻫﻐﻪ‪.‬‬ ‫ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬پﻴدا ک‪.７‬‬ ‫{‬ ‫{ ﻻره ‪.‬‬ ‫أساﻧﻪ ﻳ‪ ３‬ک‪７‬ه‪.‬‬ ‫{‬ ‫ﻫﻐﻪ بﻪ راپﻮرتﻪ ک‪７‬ي ‪ ،‬ﻫﻐﻪ بﻪ ژوﻧدی ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫}‬

‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫}‬

‫{‬ ‫{‬ ‫{‬ ‫{‬ ‫{‬

‫پﻪ تﻮﻳﻮﻟﻮ‪.‬‬ ‫＇ﻴرې ک‪７‬ه ﻣﻮږ ‪.‬‬ ‫سابﻪ‪.‬‬ ‫ﻣﻴﻮه‪.‬‬ ‫وا＊ﻪ‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ﻟﻌﻨت دې وي پﻪ کاﻓر اﻧسان (ﻣ‪ ７‬دې شﻲ کاﻓر اﻧسان) ＇ﻪ شﻲ کاﻓر ک‪ ７‬ﻫﻐﻪ؟ ﻟﻪ ＇ﻪ شﻲ ＇خﻪ اهلل ﻫﻐﻪ پﻴدا ک‪７‬ی دی؟‬ ‫د ﻧﻄﻔ‪ ３‬ﻟﻪ ﻳﻮه ＇ا＇کﻲ ＇خﻪ ﻳ‪ ３‬ﻫﻐﻪ پﻴدا ک‪ ،７‬بﻴا ﻳ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ اﻧداﻣﻮﻧﻪ برابرک‪７‬ل‪.‬بﻴا ﻳ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ ﻟپاره د ژوﻧد ﻻره أساﻧﻪ‬ ‫ک‪７‬ه‪ .‬بﻴا ﻳ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﻣ‪ ７‬او ﻗبرتﻪ ﻳ‪ ３‬ورساوه‪ .‬بﻴا ﻳ‪ ３‬چ‪ ３‬کﻠﻪ خﻮ＊ﻪ شﻲ‪ ،‬ﻧﻮ راپﻮرتﻪ بﻪ ﻳ‪ ３‬ک‪７‬ي‪ .‬ﻫﻴ（کﻠﻪ ﻧﻪ ‪ ،‬اﻧسان ﻫﻐﻪ‬ ‫＇ﻪ پﻮره ﻧﻪ ک‪７‬ل چ‪ ３‬اهلل ورتﻪ اﻣر ک‪７‬ی و‪ .‬ﻧﻮ اﻧسان دې خپﻠﻮ خﻮړو تﻪ و‪－‬ﻮري‪ .‬ﻣﻮږ اوبﻪ ﻟﻪ بره را تﻮﻳ‪ ３‬ک‪７‬ې دي‪ .‬بﻴا ﻣﻮ‬ ‫‪＄‬ﻤکﻪ پﻪ ﻋجﻴبﻪ شان شﻠﻮﻟ‪＇(３‬ﻴرﻟ‪ )３‬ده‪ ،‬ﻧﻮ زرﻏﻮن ﻛ‪７‬ې ﻣﻮږ پﻪ ﻫﻐ‪ ３‬ک‪ ３‬ﻏﻠ‪ ３‬داﻧ‪ ،３‬اﻧ‪／‬ﻮر‪ ،‬سابﻪ‪ ،‬زﻳتﻮن‪ ،‬کجﻮرې‪،‬‬ ‫‪ ０－‬باﻏﻮﻧﻪ‪ ،‬ډول ډول ﻣﻴﻮې او وا＊ﻪ‪ .‬تر＇ﻮ تاس‪ ３‬او ستاس‪＇ ３‬اروي ترې ‪＂－‬ﻪ واخﻠﻲ‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫اهلل تﻌاﻟی پﻪ دې أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬ﻟﻮﻣ‪７‬ی د کاﻓراﻧﻮ اﻧکار او ﻧاشکري بﻴاﻧﻮي او بﻴا د اﻧسان پاﻣﻠرﻧﻪ د ﻫﻐﻪ بﻨس＂ﻴز جﻮړ＊ت تﻪ‬ ‫را اړوي او د خپﻞ ب‪ ３‬پاﻳﻪ ﻋﻠﻢ او ﻣﻄﻠﻖ ﻗدرت اﻏﻴزې د اﻧسان پﻪ خﻠﻘت او پﻴداﻳ‪＋‬ت ک‪ ３‬را ﻳادوي‪ .‬پﻪ وروستﻴﻮ أﻳتﻮﻧﻮ‬ ‫ک‪ ３‬اهلل جﻞ جﻼﻟﻪ ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻪ را ﻳادوي چ‪ ３‬اﻧسان تﻪ ﻳ‪ ３‬ورپﻴرزوک‪７‬ي دي‪.‬‬ ‫د دې ！ﻮﻟﻮ حﻘﻴﻘتﻮﻧﻮ ﻟﻪ بﻴاﻧﻮﻟﻮ＇خﻪ ﻣﻮخﻪ دا ده‪ ،‬تر＇ﻮ اﻧسان خپﻞ حﻘﻴﻘت وپﻴژﻧﻲ‪ ،‬د کاﻳﻨاتﻮ د پﻴدا کﻮوﻧکﻲ د ﻋﻠﻢ‬

‫‪31‬‬

‫او ﻗدرت اﻏ‪５‬زو تﻪ پﻪ پاﻣﻠرﻧ‪ ３‬سره د اﻳﻤان او ﻧ‪５‬ک ﻋﻤﻞ ﻻره خپﻠﻪ ک‪７‬ي او ﻟﻪ کﻔر او د اهلل د اواﻣرو ﻟﻪ سرﻏ‪７‬وﻧ‪＇ ３‬خﻪ‬ ‫‪＄‬ان وژﻏﻮري‪.‬‬ ‫د (ﻗتﻞ) کﻠﻤﻪ ﻣﻔسرﻳﻨﻮ پﻪ ﻣرګ او ﻟﻌﻨت دواړو سره تﻔسﻴر ک‪７‬ې ده ﻳﻌﻨ‪ ３‬پﻪ کاﻓر اﻧسان باﻧدې دې ﻣرګ ﻳا ﻟﻌﻨت وي‬ ‫او ﻟﻪ (اﻻﻧسان) ＇خﻪ ﻣراد دﻟتﻪ ﻫرکاﻓر او ﻣتکبر اﻧسان دی‪.‬‬ ‫فعاليت‬

‫د ！ﻮﻟ‪／‬ﻲ زده کﻮوﻧکﻲ دې پﻪ کﻮچﻨﻴﻮ ډﻟﻮ وو‪４‬شﻞ شﻲ او پﻪ خپﻠﻮ ﻣﻨ‪％‬ﻮ ک‪ ３‬دې د اهلل تﻌاﻟی د ﻋﻠﻢ او ﻗدرت د اﻏﻴزو‬ ‫او أثارو پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ سره خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د اهلل تﻌاﻟی د ﻋﻠﻢ ‪ ،‬ﻗدرت او حکﻤت د أثارو بﻴان‪ ،‬چی ！ﻮل د اﻳﻤان ﻣستﻠزم دي‪.‬‬ ‫د اهلل تﻌاﻟی د ﻋﻠﻢ او ﻗدرت د ﻧﻤﻮﻧﻮ او ﻧ‪＋‬اﻧﻮ د ＇ر‪－‬ﻨدوﻟﻮ ﻟﻪ ﻻرې د اهلل تﻌاﻟی د ﻋﻠﻢ او ﻗدرت پر شتﻮن دﻟﻴﻞ‬ ‫ﻧﻴﻮل‪＄ ،‬کﻪ ！ﻮل جﻮړ شﻮي شﻴان د صاﻧﻊ ( جﻮړووﻧکﻲ) د ﻋﻠﻢ او ﻗدرت پر شتﻮن د ﻻﻟت کﻮي‪ ،‬ﻧﻮ ＇ﻮﻣره بﻪ‬ ‫ﻧاشکره او ﻟﻪ حﻖ ＇خﻪ ﻣﻨکر وي ﻫﻐﻪ ＇ﻮک چی ﻟﻪ دې ！ﻮﻟﻮ حﻘاﻳﻘﻮ سره‪ ،‬سره بﻴا ﻫﻢ پﻪ اهلل تﻌاﻟی اﻳﻤان ﻧﻪ راوړي‪.‬‬ ‫د دې خبرې بﻴاﻧﻮل چ‪ ３‬اﻧسان سره ﻟﻪ ！ﻮﻟﻮ ﻫﻠﻮ‪＄‬ﻠﻮ بﻴا ﻫﻢ ﻧشﻲ کﻮﻻی د اهلل تﻌاﻟی د ب‪ ３‬پاﻳﻪ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ شکر ادا ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫}‬

‫{‬

‫‪ -٢‬پﻪ ذکر شﻮي ﻣبارک أﻳت ک‪ ３‬ﻟﻪ اﻧسان ＇خﻪ ＇ﻮک ﻣراد دی؟‬ ‫‪ -۳‬د ُﻗتِ َﻞ ا ْﻟإِ ْﻧ َس ُان جﻤﻠﻪ پﻪ ＇ﻪ دﻻﻟت کﻮي؟‬ ‫‪ -٤‬اهلل تﻌاﻟی وﻟ‪ ３‬پﻪ ﻳادو شﻮو أﻳتﻮﻧﻮک‪ ３‬خپﻞ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ﻧﻌﻤتﻮﻧﻪ بﻴان ﻛ‪７‬ي دي؟‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې پﻪ خپﻞ چاپﻴرﻳال ک‪ ３‬د اهلل د ﻗدرت ‪＄‬ﻴﻨﻮ أثارو تﻪ پﻪ ﻧﻈر اچﻮﻟﻮ سره ﻳﻮه ﻣﻘاﻟﻪ وﻟﻴکﻲ‪ ،‬چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻳﻮ ﻣخ ＇خﻪ‬ ‫کﻤﻪ ﻧﻪ وي‪.‬‬

‫‪32‬‬

‫دولسم لوست‬

‫د عبس سورت‬ ‫(درﻳﻤﻪ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫}‬

‫{‬ ‫{‬ ‫{‬ ‫{‬

‫سختﻪ چﻴﻐﻪ‪.‬‬ ‫ت‪＋‬تﻲ‪.‬‬ ‫اﻧسان‪.‬‬ ‫رو＊اﻧﻪ‪.‬‬

‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫}‬

‫{ خﻨد‪４‬دوﻧکﻲ‪.‬‬ ‫خاورې او دوړې بﻪ پرې وي‪.‬‬ ‫{‬ ‫تﻮره‪ ،‬تﻴاره‪.‬‬ ‫{‬ ‫{ ﻓاجران ‪ ،‬بدکاران‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ﻧﻮﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻏﻮږ ک‪２‬ﻮوﻧک‪ ３‬چﻴﻐﻪ پﻮرتﻪ شﻲ‪ .‬پﻪ ﻫﻐﻪ ورځ بﻪ اﻧسان ﻟﻪ خپﻞ ورور‪ ،‬خپﻠ‪ ３‬ﻣﻮر‪ ،‬خپﻞ پﻼر‪ ،‬خپﻠ‪３‬‬ ‫ﻣﻴرﻣﻨ‪ ３‬او خپﻠﻮ اوﻻدوﻧﻮ ＇خﻪ ت‪＋‬تﻲ‪ .‬ﻟﻪ ﻫﻐﻮ ＇خﻪ پر ﻫر ﻳﻮه بﻪ پﻪ دې ورځ داس‪ ３‬حاﻟت راشﻲ چ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ بﻪ ﻟﻪ‬ ‫‪＄‬اﻧﻪ پرتﻪ بﻞ ﻫﻴچاتﻪ پام ﻧﻪ وي‪＄ .‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻣخﻮﻧﻪ بﻪ پﻪ دې ورځ رو＊اﻧﻪ ‪＄‬ﻠ‪８５‬ي‪ .‬ورﻳﻦ خﻨداﻧﻪ‪ ،‬خﻮښ او تازه بﻪ وي‪.‬‬ ‫پﻪ ‪＄‬ﻴﻨﻮ ＇‪５‬رو بﻪ پﻪ دې ورځ خاورې او دوړې وي او تﻚ تﻮر بﻪ او＊تﻲ وي‪( .‬دا تﻮر ﻣخﻲ) ﻫﻤدا کاﻓران‪ ،‬ﻓاجران‬ ‫او بد چﻠﻨﻪ خﻠک دي‪.‬‬ ‫تفسير‬

‫اهلل تﻌاﻟی پﻪ دې ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت وﻳرووﻧکی حاﻟت او پر اﻧساﻧاﻧﻮ د ﻫﻐﻪ اﻏ‪５‬زه بﻴاﻧﻮي ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ﻛﻠﻪ چ‪３‬‬ ‫د اﻧساﻧاﻧﻮ را ！ﻮﻟﻮوﻧک‪ ３‬او و‪４‬رووﻧک‪ ３‬چﻴﻐﻪ راورس‪８５‬ي‪ ،‬ﻧﻮ دا ﻏ‪ ８‬بﻪ د ﻗﻴاﻣت د پﻴﻠ‪５‬دﻟﻮ ﻧ‪＋‬ﻪ وي‪ .‬پﻪ ﻫﻐﻪ ورځ بﻪ ﻫر‬ ‫اﻧسان ﻟﻪ خپﻞ ورور‪ ،‬ﻣﻮر‪ ،‬پﻼر‪ ،‬د ژوﻧد ﻟﻪ ﻣﻠ‪／‬رې ( ﻣﻴرﻣﻨ‪ )３‬او اوﻻدوﻧﻮ ＇خﻪ ت‪＋‬تﻲ‪ .‬پﻪ دې ورځ بﻪ ﻫر ＇ﻮک‬ ‫ﻟﻪ داس‪ ３‬حاﻟت سره ﻣخاﻣخ وي چ‪ ３‬د ﻧﻮرو ﻟﻪ پاﻣﻠرﻧ‪＇ ３‬خﻪ بﻪ پﻪ ！ﻮﻟﻴزه تﻮ‪－‬ﻪ ﻣخ اړوي او پﻪ خپﻞ ﻏﻢ بﻪ اختﻪ‬ ‫وي‪ .‬پﻪ دې ورځ بﻪ ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻣخﻮﻧﻪ رو＊اﻧﻪ‪ ،‬خﻨد‪４‬دوﻧکﻲ او خﻮشحاﻟﻪ وي‪＄ ،‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻧﻮر ﻣخﻮﻧﻪ بﻪ تک تﻮر او ‪－‬ردجﻦ‬ ‫وي‪ .‬دا حاﻟت بﻪ ﻟﻪ ﻳﻮې خﻮا پر ده د ﻗﻴاﻣت د و‪４‬رووﻧک‪ ３‬اﻏﻴزې ﻟﻪ وج‪ ３‬وي او ﻟﻪ بﻠ‪ ３‬خﻮا بﻪ د ذﻟت او رسﻮاﻳ‪９‬‬ ‫ﻏﻢ د ده ＇ﻴره تﻮره او تﻴاره ک‪７‬ې وي‪ ،‬کﻮم کسان چ‪ ３‬د داس‪ ３‬حاﻟت ﻟروﻧﻜﻲ وي ﻫﻤدوی کاﻓران‪ ،‬د اهلل ﻟﻪ وجﻮد‬

‫‪33‬‬

‫ﻧﻪ ﻣﻨکران او د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ اواﻣرو ＇خﻪ ﻣخ ‪－‬ر‪＄‬ﻮوﻧکﻲ او ﻓاسﻘان دي‪ .‬د ﻗﻴاﻣت دا بد او وﻳرووﻧکی حاﻟت بﻪ داس‪３‬‬ ‫وي چ‪ ３‬ﻫر اﻧسان بﻪ پﻪ خپﻞ ﻏﻢ او پرﻳشاﻧ‪ ９‬ک‪ ３‬اختﻪ وي‪ .‬پﻪ ﻳﻮه حدﻳث ک‪ ３‬ﻟﻪ رسﻮل اهلل ＇خﻪ رواﻳت شﻮی دی‬ ‫چ‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ بﻪ تاس‪ ３‬ت‪２‬اک‪ ３‬پ‪ ،３＋‬بربﻨ‪ ６‬او ﻧا سﻨتﻪ را ﻏﻮﻧ‪６‬ک‪７‬ای شئ‪ ،‬ﻟﻪ پ‪５‬ﻐﻤبر ＇خﻪ د ﻫﻐﻪ ﻳﻮې بﻲ بﻲ‬ ‫پﻮ＊تﻨﻪ وک‪７‬ه چ‪ ３‬ای د اهلل رسﻮﻟﻪ! پﻪ داس‪ ３‬حاﻟت ک‪ ３‬کﻴدای شﻲ چ‪ ３‬ﻳﻮ بﻞ تﻪ و‪－‬ﻮري او ﻳﻮ د بﻞ شرﻣ‪％‬ای ووﻳﻨﻲ؟‬ ‫أﻳت وﻟﻮست‪ .‬دا حدﻳث ترﻣذي او ﻧساﻳﻲ ﻟﻪ ابﻦ‬ ‫پ‪５‬ﻐﻤبر پﻪ ‪＄‬ﻮاب ک‪ ３‬دا‬ ‫ﻋباس (رضﻲ اهلل ﻋﻨﻬﻤا) ＇خﻪ رواﻳت ک‪７‬ی دی‪ .‬ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ ﻳﻮ بﻞ حدﻳث اﻣام ﻣسﻠﻢ ﻟﻪ حضرت ﻋاﻳش‪( ３‬رضﻲ اهلل‬ ‫ﻋﻨﻬا) ＇خﻪ رواﻳت ک‪７‬ی دی‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت ورځ داس‪ ３‬ﻟﻪ وﻳرې او ډار＇خﻪ ډکﻪ ورځ ده‪ ،‬چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐ‪ ３‬ک‪ ３‬بﻪ ﻫر اﻧسان ﻟﻪ خپﻠ‪ ３‬ﻣﻮر‪ ،‬پﻼر‪،‬‬ ‫ورور‪ ،‬ﻣﻴرﻣﻨ‪ ３‬او اوﻻدوﻧﻮ ＇خﻪ ت‪＋‬تﻲ‪＄ ،‬کﻪ چ‪ ３‬ﻫر س‪７‬ی بﻪ پﻪ خپﻞ ﻏﻢ ک‪ ３‬اختﻪ وي‪.‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ بﻪ خﻠک پﻪ دوه ډﻟﻮ ووﻳشﻞ شﻲ‪:‬‬ ‫اﻟﻒ‪ :‬د ﻣؤﻣﻨﻮ او اهلل پﻴژﻧدوﻧکﻮ اﻧساﻧاﻧﻮ ﻣخﻮﻧﻪ بﻪ د دوی د ＊اﻳستﻪ ﻋﻤﻠﻮﻧﻮ پﻪ وجﻪ رو＊اﻧﻪ او ‪＄‬ﻠﻴدوﻧکﻲ وي‪ ،‬دوی‬ ‫بﻪ د خپﻠﻮ ک‪７‬و وړو بدﻟﻪ ﻣﻮﻣﻲ او د خﻮشاﻟ‪ ９‬او خﻮ＊‪ ９‬ﻧ‪ ３＋‬ﻧ‪＋‬اﻧ‪ ３‬بﻪ د دوی ﻟﻪ ＇ﻴرو ＇خﻪ ﻟﻪ وراﻳﻪ ＇ر‪－‬ﻨدﻳ‪８‬ي‪.‬‬ ‫ب‪ :‬کاﻓر او اهلل ﻧﻪ پﻴژﻧدوﻧکﻲ اﻧساﻧان چ‪ ３‬د اهلل ﻟﻪ حکﻢ او ﻓرﻣان ＇خﻪ ﻣخ ‪－‬ر‪＄‬ﻮي‪ ،‬ﻣخﻮﻧﻪ بﻪ ﻳ‪ ３‬تک تﻮر‪ ،‬د‬ ‫ذﻟت او سپکاوي ‪－‬ردوﻧﻪ بﻪ ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ＇ﻴرو＇خﻪ ＇ر‪－‬ﻨدﻳ‪８‬ي‪ ،‬چ‪ ３‬دا بﻪ د دوی د اﻧدﻳ‪＋‬ﻨ‪ ３‬او ﻏﻢ ﻧ‪＋‬ﻪ وي‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫{جاء ِت‪َ ،‬ص ِ‬ ‫احبَتِﻪ‪ُ ،‬و ُجﻮهٌ‪ ،‬ﻳ َ ْﻮ َﻣئِ ٍذ}‪.‬‬ ‫َ‬ ‫‪ -٢‬د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ وﻟ‪ ３‬د ﻧ‪５‬کﻮ خﻠکﻮ ﻣخﻮﻧﻪ رو＊اﻧﻪ او‪＄‬ﻠ‪５‬دوﻧکﻲ وي او د خﻮشحاﻟ‪ ９‬ﻧ‪ ３＋‬ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ＇ﻴرو ＇خﻪ‬ ‫＇ر‪－‬ﻨدﻳ‪８‬ي ؟‬ ‫‪ -۳‬اﻧسان باﻳد پﻪ دﻧﻴا ک‪＇ ３‬ﻪ وک‪７‬ي‪ ،‬تر＇ﻮ د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ ﻟﻪ ﻏﻢ او اﻧدﻳ‪＋‬ﻨ‪＇ ３‬خﻪ خﻼصﻮن وﻣﻮﻣﻲ؟‬ ‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د ﻟﻮست د ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ پﻪ ر‪１‬ا ک‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت د ور‪＄ ３＄‬ﻴﻨ‪ ３‬حاﻟتﻮﻧﻪ پﻪ خپﻠﻮ کتابچﻮ ک‪ ３‬وﻟﻴکﻲ‪.‬‬

‫‪34‬‬

‫ديارلسم لوست‬

‫د التکوير سورت‬ ‫(ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫{‬

‫}‬

‫ﻟﻤر‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ستﻮري‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻏروﻧﻪ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫حاﻣﻠ‪ ３‬او بﻼرب‪ ３‬او＊‪( ３‬چ‪ ３‬پﻪ حﻤﻞ ﻳ‪ ３‬ﻟس ﻣﻴاشتﻲ ت‪５‬رې شﻮې وي)‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫＇ﻴرووﻧکﻲ حﻴﻮاﻧات‪＄ ،‬ﻨاور‪.‬‬

‫{‬

‫}‬ ‫}‬

‫‪－‬ﻨاه‪.‬‬ ‫{‬

‫د (صحﻴﻔة) جﻤﻊ ده او دﻟتﻪ د ک‪７‬ﻧپا‪１‬ی (اﻋﻤاﻟﻨاﻣ‪ )３‬پﻪ ﻣﻌﻨا ده‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻟﻤر وﻧﻐ‪＋‬تﻞ شﻲ او ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ستﻮري تت او خ‪７‬پ‪ ７‬شﻲ او ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻏروﻧﻪ وخﻮ‪＄‬ﻮل شﻲ او ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬د‬ ‫ﻟسﻮ ﻣﻴاشتﻮ بﻼرب‪ ３‬او＊‪ ３‬پﻪ خپﻞ حال(ب‪＋＇ ３‬تﻨﻪ) پرﻳ‪＋‬ﻮدل شﻲ او ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬د ‪＄‬ﻨ‪／‬ﻠﻮﻧﻮ ‪＄‬ﻨاوران راﻏﻮﻧ‪ ６‬او سره‬ ‫ﻳﻮ‪＄‬ای ک‪７‬ل شﻲ او ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬سﻤﻨدروﻧﻪ ﻟﻤبﻪ ک‪７‬ل شﻲ او ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬سا‪－‬اﻧ‪( ３‬ﻟﻪ جسدوﻧﻮ سره) ﻳﻮ‪＄‬ای ک‪７‬ل شﻲ او‬ ‫ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻟﻪ ژوﻧدۍ خ‪ ３＋‬ک‪７‬ای شﻮې ﻧجﻠ‪＇ ９‬خﻪ پﻮ＊تﻨﻪ وشﻲ چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ پﻪ کﻮﻣﻪ ‪－‬ﻨاه وژل شﻮې ده؟ او ﻛﻠﻪ چ‪３‬‬

‫‪35‬‬

‫ﻋﻤﻠﻨاﻣ‪ ３‬خپرې شﻲ او ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬د اسﻤان پرده ووﻳستﻞ شﻲ‪ .‬او ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬دوزخ پﻪ ‪＄‬ﻮښ(جﻮش) راوستﻞ شﻲ او‬ ‫ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬جﻨت ﻧژدې راوستﻞ شﻲ‪ ،‬ﻫﻐﻪ وخت بﻪ ﻫر چاتﻪ ＇ر‪－‬ﻨده شﻲ چ‪ ３‬ﻟﻪ ‪＄‬اﻧﻪ سره ﻳ‪＇ ３‬ﻪ راوړي دي‪.‬‬ ‫د سورت پيژندنه‬

‫د اﻟتکﻮﻳر سﻮرت ﻣکﻲ دی‪ )٢٩( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او پﻪ (تکﻮﻳر) ‪＄‬کﻪ ﻧﻮﻣﻮل شﻮی دی چ‪ ３‬د سﻮرت پﻪ پﻴﻞ‬ ‫او ﻟﻮﻣ‪７‬ي أﻳت ک‪ ３‬د (تکﻮﻳر) ﻟﻔﻆ راﻏﻠی دی چ‪ ３‬د ﻟﻤر د ﻧﻐ‪＋‬تﻠﻮ او د ﻫﻐﻪ د رو＊ﻨاﻳ‪ ９‬د تت‪５‬دﻟﻮ خبره پک‪３‬‬ ‫راﻏﻠ‪ ３‬ده چ‪ ３‬دا پﻪ خپﻠﻪ د ﻗﻴاﻣت د پﻴﻠ‪５‬دﻟﻮ بﻠﻪ ﻧ‪＋‬ﻪ ده‪.‬‬ ‫د دې سﻮرت ﻣﻮضﻮع ﻫﻢ ﻗﻴاﻣت او د ﻫﻐﻪ د ﻧ‪＋‬اﻧﻮ پﻴﻞ‪ ،‬د جﻨت او دوزخ ﻳادوﻧﻪ او ورسره د وح‪ ３‬او‬ ‫رساﻟت بﻴان دی‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫پﻪ دې ＇ﻮارﻟسﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د (اذا) کﻠﻤﻪ ﻟس ‪＄‬ﻠ‪ ３‬راﻏﻠ‪ ３‬ده چ‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻟﻮﻳ‪ ３‬ﻧ‪ ３＋‬بﻴاﻧﻮي‪ .‬دا ﻧ‪３＋‬‬ ‫د کاﻳﻨاتﻮ د ﻧﻈام د ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ تﻠﻠﻮ ﻋﻼﻣ‪２－ ３‬ﻞ کﻴ‪８‬ي‪ .‬اهلل تﻌاﻟی ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬کﻠﻪ چ‪ ３‬ﻟﻤر وﻧﻐ‪＋‬تﻞ شﻲ‪ ،‬رو＊ﻨاﻳﻲ ﻟﻪ‬ ‫ﻻسﻪ ورک‪７‬ي او پﻪ ﻳﻮ تﻮر ！ﻴکﻠﻲ بدل شﻲ‪ .‬کﻠﻪ چ‪ ３‬ستﻮري خ‪７‬پ‪ ７‬شﻲ او د أسﻤان دﻗﻴﻖ ﻧﻈام ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ ﻻړشﻲ‬ ‫او ستﻮري را وﻟﻮﻳ‪８‬ي‪ .‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻏروﻧﻪ ﻟﻪ ب‪５‬خﻪ واﻳستﻞ شﻲ او د ذراتﻮ د ﻳﻮې ﻣجﻤﻮﻋ‪ ３‬پﻪ ＇ﻴر حرکت‬ ‫وک‪７‬ي‪ .‬کﻠﻪ چ‪ ３‬د ﻋربﻮ ﻗﻴﻤتﻲ ﻣال‪ ،‬چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ بﻼرب‪ ３‬او＊‪ ３‬دي او د ز‪８４‬ﻧ‪ ３‬وخت ﻳ‪ ３‬رارسﻴدﻻی وي او‬ ‫ب‪＋＇ ３‬تﻨﻪ پات‪ ３‬شﻲ او ＇‪＋‬تﻨان ﻳ‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت ﻟﻪ وﻳرې پﻪ خپﻞ ﻏﻢ اختﻪ وي‪ .‬کﻠﻪ چ‪！ ３‬ﻮل ‪＄‬ﻨ‪／‬ﻠﻲ ‪＄‬ﻨاوران‬ ‫د ﻗﻴاﻣت ﻟﻪ وﻳرې ﻳﻮ‪＄‬ای تﻪ را ﻏﻮﻧ‪ ６‬شﻲ‪ ،‬تر＇ﻮ ﻟﻪ ﻳﻮ او بﻞ ＇خﻪ خپﻞ ﻏچ واخﻠﻲ او بﻴا خاوري شﻲ‪.‬‬ ‫کﻠﻪ چ‪ ３‬د سﻤﻨدروﻧﻮ اوبﻪ پﻪ اور بدﻟ‪ ３‬شﻲ او ﻧﻔسﻮﻧﻪ جﻮړه ک‪７‬ای شﻲ‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬اروا‪－‬اﻧ‪ ３‬ب‪５‬رتﻪ پﻪ بدﻧﻮﻧﻮ ک‪３‬‬ ‫ﻧﻨﻮ‪＄‬ﻲ او ﻳا دا چ‪＊ ３‬ﻪ ﻧﻔسﻮﻧﻪ د ＊ﻮ او بد ﻧﻔسﻮﻧﻪ ﻟﻪ خپﻠﻮ بدو سﻴاﻻﻧﻮ سره ﻳﻮ‪＄‬ای ک‪７‬ﻻی شﻲ‪ .‬کﻠﻪ چ‪ ３‬د‬ ‫ب‪－ ３‬ﻨاه ژوﻧدۍ ＊خ‪ ３‬شﻮې ﻧجﻠ‪＇ ９‬خﻪ پﻮ＊تﻨﻪ وشﻲ چ‪ ３‬پﻪ ＇ﻪ ‪－‬ﻨاه ژوﻧدۍ ＊خﻪ شﻮې ده؟ ‪＄‬کﻪ ﻋرباﻧﻮ‬ ‫بﻪ خپﻠ‪ ３‬ﻟﻮر‪－‬اﻧ‪ ３‬د خپﻞ ﻏﻠط او ﻧاروا دود ﻳا شرم‪ ،‬ﻏرﻳب‪ ９‬او تﻨ‪ ，‬ﻻس‪ ９‬ﻟﻪ اﻣﻠﻪ ژوﻧدۍ خ‪＋‬ﻮﻟ‪ ،３‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬د‬ ‫＊خﻮوﻧکﻲ پر‪＄‬ای بﻪ ﻟﻪ ＊خ‪ ３‬ک‪７‬ای شﻮې ﻧﻪ پﻮ＊تﻨﻪ کﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬وﻟ‪ ３‬ژوﻧدۍ خ‪＋‬ﻪ ﻛ‪７‬ای شﻮې ده؟‬ ‫کﻠﻪ چ‪ ３‬د خﻠکﻮ دک‪７‬و وړو پا‪ ３１‬راورسﻴ‪ ８‬ي او د حساب او کتاب ﻟپاره وړاﻧدې شﻲ او د ﻫر اﻧسان ﻋﻤﻠﻨاﻣﻪ‬

‫‪36‬‬

‫پﻪ ＊ﻲ ﻳا کﻴ‪ ０‬ﻻس ورک‪７‬ل شﻲ‪ ،‬ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬دا ﻣﻄﻠب پﻪ ﻳﻮه بﻞ أﻳت ک‪ ３‬ﻫﻢ راﻏﻠی دی چ‪ ３‬کﻪ د ﻳﻮه‬ ‫اﻧسان ﻋﻤﻠﻨاﻣﻪ پﻪ ＊ﻲ ﻻس ورک‪７‬ل شﻲ‪ ،‬ﻧﻮ دا اﻧسان بﻪ کاﻣﻴاب او سر ﻟﻮړی وي‪ ،‬ﻟﻪ ده سره بﻪ حساب او‬ ‫کتاب أساﻧﻪ وشﻲ او ﻧاوړه او بدﻋﻤﻠﻮ اﻧساﻧاﻧﻮ تﻪ بﻪ ﻋﻤﻠﻨاﻣﻪ د شا ﻟﻪ ﻟﻮري پﻪ چپ ﻻس ورکﻮل ﻛﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫کﻠﻪ چ‪ ３‬أسﻤان د پﻮستکﻲ پﻪ ＇‪５‬ر ﻟﻪ تﻦ ＇خﻪ ب‪５‬ﻞ ک‪７‬ای شﻲ‪ ،‬دا تﻌبﻴر د کاﻳﻨاتﻮ د ﻧﻈام د ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ تﻠﻠﻮ‬ ‫＇خﻪ کﻨاﻳﻪ ده‪ .‬کﻠﻪ چ‪ ３‬د دوزخ اور بﻞ او ＊ﻪ ‪－‬رم ک‪７‬ای شﻲ چ‪ ３‬دا ﻣﻄﻠب د ﻗرأن کرﻳﻢ پﻪ ﻧﻮرو أﻳتﻮﻧﻮک‪３‬‬ ‫ﻫﻢ بﻴان شﻮی دی او د دوزخ د اور خس او خاشاک بﻪ اﻧساﻧان او تﻴ‪８‬ې وي او ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬جﻨت د جﻨتﻴاﻧﻮ ﻟپاره‬ ‫راﻧژدې ک‪７‬ای شﻲ‪ ،‬ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬د ( ق) پﻪ سﻮرت ک‪ ３‬راﻏﻠﻲ دي‪:‬‬ ‫ﻳﻌﻨ‪ :３‬جﻨت بﻪ د پرﻫﻴز‪－‬اراﻧﻮ ﻟپاره ＊ﻪ راﻧژدې ک‪７‬ای شﻲ‪ ،‬ﻧﻮ پﻪ دې وخت ک‪ ３‬بﻪ ﻫر ﻧﻔس خپﻞ‬ ‫ک‪７‬ي ﻋﻤﻠﻮﻧﻪ‪ ،‬ﻛﻪ ﻧ‪５‬ک وي ﻳا بد اروﻣرو ﻟﻪ ‪＄‬اﻧﻪ سره راوړي‪.‬‬ ‫پﻪ دې ＇ﻮارﻟسﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬خﻄرﻧاک حاﻟت اﻧ‪％‬ﻮر شﻮی چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ د کاﻳﻨاتﻮ د ﻧﻈام خﻮاره‬ ‫واره ک‪５‬دل او د اور د ب（رکﻮ پﻪ شان د ﻏروﻧﻮ حرکت کﻮل دي‪ .‬ﻟﻪ بﻠ‪ ３‬خﻮا بﻪ ﻏروﻧﻪ د اور د سﻤﻨدروﻧﻮ پﻪ‬ ‫＇‪５‬رحرکت ﻛﻮي او پﻪ دﻏﻪ وخت ک‪ ３‬بﻪ ﻫر اﻧسان خپﻠﻪ ﻋﻤﻠﻨاﻣﻪ ووﻳﻨﻲ‪.‬‬ ‫وروستﻨی أﻳت د ( اذا) ‪＄‬ﻮاب دی ﻳﻌﻨ‪ ３‬پﻪ ﻳادو شﻮو أﻳتﻮﻧﻮک‪ ３‬د شرط ‪＄‬ﻮاب دی او دا ﻣﻄﻠب ＇ر‪－‬ﻨدوي‬ ‫چ‪ ３‬ﻫر ＇ﻮک بﻪ خپﻞ ک‪７‬ه وړه ﻟﻪ ‪＄‬اﻧﻪ سره راوړي او د ＊ﻮکاروﻧﻮ ＇‪＋‬تﻦ بﻪ د خپﻞ ＊ﻪ ﻋﻤﻞ پﻪ وجﻪ جﻨت‬ ‫تﻪ‪ ،‬او د بدو کاروﻧﻮ ＇‪＋‬تﻦ بﻪ د خپﻠﻮ ﻧاوړه کاروﻧﻮ ﻟﻪ وج‪ ３‬دوزخ تﻪ ﻻړشﻲ‪ .‬ﻫﻮ＊ﻴار اﻧسان باﻳد د دې‬ ‫خﻄرﻧاکﻮ پ‪＋５‬ﻮ پﻪ درک کﻮﻟﻮ سره خپﻠﻮ ک‪７‬و وړو تﻪ ﻣتﻮجﻪ شﻲ او د ﻗﻴاﻣت ورځ او د ﻫﻐ‪ ３‬ستﻮﻧزو تﻪ ‪＄‬ان‬ ‫چﻤتﻮک‪７‬ي‪ .‬دا کار ﻳﻮازې دﻧ‪５‬کﻮ کاروﻧﻮ پﻪ ترسره کﻮﻟﻮ او ﻟﻪ بدو او ﻧاوړه کاروﻧﻮ ＇خﻪ پﻪ ډډه کﻮﻟﻮ ترسره‬ ‫ﻛ‪５‬دای شﻲ‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت پﻪ راتﻠﻮ سره بﻪ د ﻫﻐﻪ ＇ر‪－‬ﻨدې ﻧ‪ ３＋‬چ‪ ３‬د کاﻳﻨاتﻮ د ﻧﻈام خﻮاره واره ک‪５‬دل دي‪ ،‬ﻳﻮ پﻪ بﻞ پس‪３‬‬ ‫ﻇاﻫرې شﻲ‪.‬‬ ‫‪37‬‬

‫د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬ﻟﻪ وﻳرې او ﻫﻴبت ＇خﻪ بﻪ اﻧسان ﻟﻪ ﻫر ارز＊تﻨاک او ﻗﻴﻤتﻲ شﻲ ＇خﻪ ب‪ ３‬پروا شﻲ‬ ‫او پاﻣﻠرﻧﻪ بﻪ ورتﻪ ﻧﻪ کﻮي‪ ،‬ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬پﻪ ﻣخکﻨﻲ سﻮرت ک‪ ３‬راﻏﻠﻲ دي چ‪ ３‬اﻧسان بﻪ ﻟﻪ خپﻠﻮاﻧﻮ‬ ‫＇خﻪ ت‪＋‬تﻲ‪.‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت پر ورځ باﻧدې د ﻋﻘﻴدې ！ﻴﻨ‪＋／‬ت او دا چ‪ ３‬ﻗﻴاﻣت‪ ،‬حشر او د اﻋﻤاﻟﻮ حساب ورکﻮل حﻖ‬ ‫او اروﻣرو راتﻠﻮﻧکﻲ دي‪.‬‬ ‫ﻧ‪５‬کﻮ ﻋﻤﻠﻮﻧﻮ تﻪ د خﻠکﻮ ﻫ（ﻮل‪ ،‬ﻛﻮم چ‪ ３‬د دوزخ ﻟﻪ اور ﻧﻪ د ژﻏﻮرﻧ‪ ３‬او خﻼص‪ ９‬ﻻﻣﻞ ‪－‬ر‪＄‬ﻲ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ شرک‪－ ،‬ﻨاﻫﻮﻧﻮ او ﻧاوړو اﻋﻤاﻟﻮ ＇خﻪ د خﻠﻜﻮ وﻳرول‪ ،‬چ‪ ３‬د دوزخ پﻪ اور ﻛ‪ ３‬د سﻮ‪５＄‬دﻟﻮ ﻻﻣﻞ‬ ‫‪－‬ر‪＄‬ﻲ‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫}‬

‫–‬

‫–‬

‫{‬

‫‪ -٢‬د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ د کاﻳﻨاتﻮ د ﻧﻈام د خﻮاره واره کﻴدو ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻧ‪ ３＋‬بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ -۳‬د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬د وﻳرووﻧکﻮ پ‪＋５‬ﻮ پﻪ بﻴاﻧﻮﻟﻮ ک‪ ،３‬د اﻧساﻧاﻧﻮ ﻟپاره ＇ﻪ ﻋبرتﻮﻧﻪ او ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬پرت‪３‬‬ ‫دي؟‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د کاﻳﻨاتﻮ د ﻧﻈام د ﻧ‪７‬ﻳدﻟﻮ او د ﻗﻴاﻣت د پﻴﻠ‪５‬دﻟﻮ پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻳﻮه ﻣﻘاﻟﻪ وﻟﻴکﻲ‪ ،‬چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻟسﻮ‬ ‫کر＊ﻮ ＇خﻪ کﻤﻪ ﻧﻪ وي‪.‬‬

‫‪38‬‬

‫څوارلسم لوست‬

‫د التکوير سورت‬ ‫(دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{‬

‫تﻠﻮﻧﻜﻮ راتﻠﻮﻧﻜﻮ او راگر‪５＄‬دوﻧکﻮ ستﻮرو‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫پ＂‪５‬دوﻧکﻮ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫چ‪ ３‬ت‪５‬ره شﻲ او بﻴا راوگر‪＄‬ﻲ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫＇رک ووﻫﻲ‪ ،‬سا واخﻠﻲ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫د ﻟﻮړ ﻣﻘام‪ ،‬رتب‪ ３‬او ﻗﻮت ﻟروﻧکﻰ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻣﻨﻞ شﻮی‪ ،‬د پﻴروۍ وړ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫بخﻴﻞ‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ﻧﻮ ﻧﻪ! زه ﻟﻮړه (ﻗسﻢ) کﻮم پﻪ تﻠﻮﻧﻜﻮ او راتﻠﻮﻧکﻮ او پﻪ پ＂ﻪ خﻮ‪５＄‬دوﻧکﻮ ستﻮرو‪ .‬او پﻪ شپﻪ چ‪ ３‬ﻛﻠﻪ ت‪５‬ره شﻲ‬ ‫او بﻴا راوگر‪＄‬ﻲ‪ .‬او پﻪ سﻬار چ‪ ３‬کﻠﻪ ＇رک وﻫﻲ او سا واخﻠﻲ‪ .‬دا پﻪ واﻗﻊ ک‪ ３‬د ﻳﻮستر استازي وﻳﻨا ده چ‪３‬‬ ‫د ډ‪４‬ر ﻗﻮت ﻟروﻧکﻰ‪ ،‬د ﻋرش د ＇‪＋‬تﻦ پﻪ وړاﻧدې د ﻟﻮړې ﻣرتب‪ ３‬او ﻣﻘام ＇‪＋‬تﻦ دى‪ .‬د ﻫﻐﻪ حﻜﻢ ﻣﻨﻞ‬

‫‪39‬‬

‫کﻴ‪８‬ي‪ ،‬ﻫﻠتﻪ ﻫﻐﻪ د ډاډ وړ دى‪ .‬او (اى د ﻣک‪ ３‬خﻠکﻮ!) ستاس‪ ３‬ﻣﻠگرى ﻟﻴﻮﻧﻰ ﻧﻪ دى او ده ﻳﻘﻴﻨا ً ﻫﻐﻪ (پﻴﻐام‬ ‫راوړوﻧکی) پﻪ رو＊اﻧﻪ ﻓضا (داسﻤان پﻪ ＇ﻨ‪６‬ه) ک‪ ３‬ﻟﻴدﻻى دى او دى د ﻏﻴب (خﻠکﻮ تﻪ د وح‪ ３‬د رسﻮﻟﻮ)‬ ‫پﻪ کارک‪ ３‬بخﻴﻞ ﻧﻪ دى او دا (ﻗرأن) د کﻮم ر！ﻞ شﻮي شﻴﻄان وﻳﻨا ﻧﻪ ده‪ ،‬بﻴا تاس‪ ３‬کﻮم پﻠﻮ تﻪ ‪＄‬ئ؟ دا ( ﻗرأن)‬ ‫خﻮ د ！ﻮﻟﻮ ﻧ‪７‬ﻳﻮاﻟﻮ ﻟپاره ﻳﻮ ﻧصﻴحت دى‪ .‬ﻟﻪ تاس‪ ３‬ﻧﻪ ﻫر ﻫﻐﻪ چاتﻪ چ‪ ３‬ﻏﻮاړي پﻪ سﻤﻪ ﻻر ﻻړ شﻲ او ستاس‪３‬‬ ‫پﻪ ﻏﻮ＊تﻨﻪ ﻫﻴ＆ ﻧﻪ کﻴ‪８‬ي‪ ،‬تر＇ﻮ پﻮرې چ‪ ３‬د اهلل رب اﻟﻌﻠﻤﻴﻦ خﻮ＊ﻪ ﻧﻪ وي‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫د ت‪５‬ر شﻮي ﻟﻮست پﻪ ＇ﻮارﻟسﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت ﻟﻮﻳ‪ ３‬ﻧ‪ ３＋‬پﻪ داس‪ ３‬تﻮگﻪ بﻴان شﻮې وې چ‪ ３‬کﻠﻪ دا ﻧ‪３＋‬‬ ‫راﻣﻨ‪ ＃‬تﻪ شﻲ‪ ،‬ﻧﻮ پﻪ ﻫﻐﻪ وخت ک‪ ３‬بﻪ ﻫر اﻧسان وﻣﻮﻣﻲ چ‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬ﻟپاره ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ‪＄‬ان سره ＇ﻪ‬ ‫راوړي دي‪ .‬اهلل تﻌاﻟﻰ د دې ﻟﻮست أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د ﻗرأن کرﻳﻢ او د پ‪５‬ﻐﻤبر‬

‫د ر＊تﻴﻨتﻮب ﻟپاره پﻪ ستﻮرو ﻗسﻢ‬

‫ﻳاد ک‪７‬ى دى او ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬زه پﻪ ﻫﻐﻮ ستﻮرو ﻗسﻢ ﻳادوم چ‪ ３‬بﻴا راگر‪＄‬ﻴدوﻧکﻲ او راختﻮﻧکﻲ وي او پﻪ سباوون‬ ‫چ‪ ３‬کﻠﻪ ＇رک وﻫﻲ او را وخﻴژي‪.‬‬ ‫اﻣام ﻗرطبﻲ (رحﻤﻪ اهلل) پﻪ خپﻞ تﻔسﻴر ک‪ ３‬ﻟﻴکﻠﻲ دي‪ :‬ستﻮري پﻪ ورځ ک‪ ３‬پ＂ﻴ‪８‬ي او د شپ‪ ３‬را＇رگﻨدﻳ‪８‬ي‬ ‫ﻟکﻪ ﻫﻮس‪( ９‬ﻏر＇‪ )３‬چ‪ ３‬د شپ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣخ‪ ３‬پﻪ خپﻠﻮ ﻏاروﻧﻮ ک‪ ３‬پ＂ﻴ‪８‬ي(‪.)١‬‬ ‫اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬د ﻣشرکاﻧﻮ د باطﻞ ‪－‬ﻮﻣان پر خﻼف دا ﻗرأن کرﻳﻢ د اهلل تﻌاﻟﻰ خبرې دي او د ﻋزتﻤﻨ‪３‬‬ ‫پر＊ت‪ ３‬جبرائﻴﻞ (ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم) پﻪ واسﻄﻪ راوړل شﻮى دى‪ ،‬دﻏﻪ پر＊تﻪ چ‪ ３‬د ﻟﻮى ﻗﻮت ＇‪＋‬تﻨﻪ ده او د ﻋرش‬ ‫د ＇‪＋‬تﻦ ( اهلل جﻞ جﻼﻟﻪ) پﻪ وړاﻧدې ﻟﻪ ﻟﻮړ ﻣﻘام او رتب‪＇ ３‬خﻪ برخﻤﻨﻪ ده او ＇ﻪ شﻰ چ‪ ３‬د اهلل ﻟﻪ ﻟﻮري‬ ‫ورتﻪ سپارل کﻴ‪８‬ي ﻫﻐﻪ پﻪ بشپ‪ ７‬اﻣاﻧت پ‪５‬ﻐﻤبر‬

‫تﻪ رسﻮي‪.‬‬

‫پﻪ دې أﻳت ک‪ ３‬د ﻗرأن کرﻳﻢ اضاﻓت جبرائﻴﻞ (ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم) تﻪ ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ شﻮى دى چ‪ ３‬ﻗرأن کرﻳﻢ د ده‬ ‫پﻪ واسﻄﻪ او د ده پﻪ ژبﻪ پ‪５‬ﻐﻤبر‬ ‫دي‪:‬‬

‫تﻪ رسﻴدﻻى دى‪ .‬ﻟکﻪ ＇رﻧگﻪ چ‪ ３‬د ﻗرأن کرﻳﻢ پﻪ بﻞ أﻳت ک‪ ３‬راﻏﻠﻲ‬ ‫ﻳﻌﻨ‪ ３‬دا ﻗرأن کرﻳﻢ ستا پﻪ زړه د اﻣﻴﻨ‪ ３‬پر＊ت‪ ３‬جبرائﻴﻞ (ﻋﻠﻴﻪ‬

‫اﻟسﻼم) پﻪ واسﻄﻪ ﻧازل شﻮى دى‪.‬‬ ‫‪ -1‬د ‪ -‬قرطبي تفسیر ( ‪.) 23٥ /1‬‬

‫‪40‬‬

‫پﻪ ورپس‪ ３‬أﻳت ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی د ﻣک‪ ３‬خﻠک (ﻗرﻳش) او ﻳا ！ﻮل بشرﻳت ﻣخاطب گر‪＄‬ﻮﻟﻲ او ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬دا‬ ‫ستاسﻮ ﻣﻠگرى ﻳﻌﻨ‪ ３‬پﻴﻐﻤبر چ‪ ３‬ستاسﻮ پﻪ ﻣﻨ‪ ＃‬ک‪ ３‬ژوﻧد ﻛﻮي‪ ،‬کﻮم ﻟﻴﻮﻧی س‪７‬ى ﻧﻪ دى‪ ،‬ﻟکﻪ ＇ﻨگﻪ چ‪３‬‬ ‫د ﻋﻨاد او ﻣخاﻟﻔت ﻟﻪ ﻣخ‪ ３‬د ﻣک‪ ３‬ﻣشرکاﻧﻮ ﻫﻐﻪ ﻟﻴﻮﻧی گا‪１‬ﻪ‪.‬‬ ‫حضرت ﻣحﻤد‬ ‫ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬دﻏﻪ پ‪５‬ﻐﻤبر‬

‫دﻏﻪ ﻟﻮﻳﻪ پر＊تﻪ جبرائﻴﻞ (ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم) د اسﻤان پﻪ ＇ﻨ‪６‬و ک‪ ３‬ﻟﻴدﻟ‪ ３‬ده‪ .‬بﻴا ور پس‪３‬‬ ‫تﻪ چ‪ ３‬د اهلل ﻟﻪ ﻟﻮرې کﻮم پﻴﻐام ورک‪７‬ل شﻮى دی‪ ،‬د ﻫﻐﻪ پﻪ رسﻮﻟﻮ ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬تاسﻮتﻪ‬

‫کﻮم بخﻞ او ب‪ ３‬پرواﻳﻲ ﻧﻪ ده ک‪７‬ې ﻳا پﻪ بﻞ ﻋبارت دا چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ تاس‪ ３‬تﻪ د دې ﻏﻴبﻲ وح‪ ３‬پﻪ رسﻮﻧﻪ ک‪ ３‬ﻫﻴ＆‬ ‫بخﻴﻠﻲ ﻧﻪ ده ﻏﻮره ک‪７‬ې او ﻧﻪ دا ﻗرأن کرﻳﻢ د ر！ﻞ شﻮي شﻴﻄان وسﻮسﻪ ﻳا خبره ده‪ ،‬ﻧﻮ اى د ﻣک‪ ３‬خﻠکﻮ!‬ ‫تاس‪ ３‬کﻮم ﻟﻮري تﻪ روان ﻳئ؟ ﻳﻌﻨ‪ :３‬ﻟﻪ دې وضاحت او ＇رگﻨدتﻴا سره‪ ،‬سره بﻴا ﻫﻢ ﻗرأن دروغ گ‪２‬ئ او‬ ‫پ‪５‬ﻐﻤبر‬

‫تﻪ کﻮډگر‪ ،‬کاﻫﻦ او شاﻋر خﻄاب کﻮئ‪.‬‬

‫پﻪ درﻳﻮ وروستﻴﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬دا ﻗرأن د ！ﻮل بشرﻳت ﻟپاره پرتﻪ ﻟﻪ پﻨد او ﻧصﻴحت ＇خﻪ بﻞ ＇ﻪ ﻧﻪ دى‪،‬‬ ‫دا د ﻫﻐﻪ چا ﻟپاره پﻨد او ﻧصﻴحت دى چ‪ ３‬پﻪ سﻤﻪ ﻻره د تﻠﻠﻮ ﻫﻴﻠﻪ ﻣﻦ وي‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬د اﻳﻤان ﻻره ﻏﻮره ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫تاس‪ ３‬پرتﻪ د اهلل ﻟﻪ تﻮﻓﻴﻖ او ﻏﻮ＊تﻨ‪ ３‬ﻧشئ کﻮﻻى چ‪ ３‬سﻤﻪ ﻻره ﻏﻮره ک‪７‬ئ‪ ،‬ﻫﻐﻪ ذات چ‪ ３‬د ！ﻮﻟﻮ کاﻳﻨاتﻮ‬ ‫پﻴدا کﻮوﻧکﻰ او پاﻟﻮﻧکﻰ دى باﻳد ﻟﻪ ﻫﻤﻐﻪ ＇خﻪ د سﻤ‪ ３‬او ﻧﻴﻐ‪ ３‬ﻻرې تﻮﻓﻴﻖ وﻏﻮاړئ‪＄ ،‬کﻪ پرتﻪ د اهلل ﻟﻪ‬ ‫رضا او ارادې ＇خﻪ ﻫﻴ＆ کار ﻣﻤکﻦ ﻧﻪ دى‪.‬‬

‫فعاليت‬

‫ستاسﻮ پﻪ ﻧﻈر دا أﻳتﻮﻧﻪ کﻮم بﻨس＂ﻴز ﻣﻄﻠبﻮﻧﻪ را پﻪ گﻮتﻪ کﻮي؟‬ ‫د لوست گټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د حضرت ﻣحﻤد‬

‫د وح‪ ３‬او ﻧبﻮت ثابتﻮاﻟﻰ‪.‬‬

‫ﻫﻐﻪ پر＊تﻪ چ‪ ３‬پ‪５‬ﻐﻤبر او ﻧﻮرو پ‪５‬ﻐﻤبراﻧﻮ (ﻋﻠﻴﻬﻢ اﻟسﻼم) تﻪ ﻳ‪ ３‬وح‪ ３‬راوړﻟﻪ‪ ،‬جبرائﻴﻞ (ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم ) و‪ ،‬دا‬ ‫پر＊تﻪ د اهلل پﻪ وړاﻧدې ﻟﻪ ﻟﻮړ او ‪＄‬اﻧگ‪７‬ي ﻋزت او ﻣﻘام ＇خﻪ برخﻤﻨﻪ ده‪.‬‬ ‫‪41‬‬

‫ﻗرأن کرﻳﻢ د ﻫﻐﻪ چا ﻟپاره‪ ،‬چ‪ ３‬ﻏﻮاړي د اﻳﻤان ﻻرې تﻪ ‪＄‬ان ورسﻮي‪ ،‬پﻨد او ﻧصﻴحت دى‪.‬‬ ‫د حضرت جبرائﻴﻞ (ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم) د ‪＄‬ﻴﻨﻮ صﻔتﻮﻧﻮ‪ ،‬ﻟکﻪ‪ :‬ﻗﻮت‪ ،‬اﻣاﻧت‪ ،‬ﻏﻮره ﻣﻘام‪ ،‬بﻨدگ‪ ９‬او ﻧﻮرو بﻴان‪.‬‬ ‫د ﻣشرکاﻧﻮ ﻟﻪ تﻮروﻧﻮ ＇خﻪ د پ‪５‬ﻐﻤبر اکرم‬

‫د پاک‪ ９‬بﻴان‪.‬‬

‫د دې خبرې بﻴان چ‪ ３‬د اهلل رضا او ﻏﻮ＊تﻨﻪ د بﻨده ﻟﻪ رضا او ﻏﻮ＊تﻨ‪＇ ３‬خﻪ ﻣخک‪ ３‬ده‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪-١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫‪،‬ر ِج ٍﻴﻢ}‪.‬‬ ‫{ا ْﻟ َج َﻮا ِر‪ ،‬آ َ ِﻣﻴﻦٍ ‪،‬ا ْﻟ َﻐ ْﻴ ِب َ‬ ‫‪ -٢‬پﻪ َو َﻣا َص ِ‬ ‫اح ُب ُﻜﻢ ب ِ َﻤ ْج ُﻨ ٍ‬ ‫ﻮن‬ ‫‪ -۳‬ﻟﻪ‬

‫أﻳت ک‪ ３‬خﻄاب چا تﻪ دى؟‬

‫َو َﻣا ُﻫ َﻮ َﻋﻠَﻰ ا ْﻟ َﻐ ْﻴ ِب ب ِ َضﻨِﻴﻦٍ أﻳت ＇خﻪ ＇ﻪ ﻣﻄﻠب تر ﻻسﻪ ﻛﻴ‪８‬ي او ﻣﻮخﻪ ﻳ‪＇ ３‬ﻪ ده؟‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫أﻳا پ‪５‬ﻐﻤبر‬

‫جبرئﻴﻞ (ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم) ﻟﻴدﻻی و؟ کﻪ ﻳ‪ ３‬ﻟﻴدﻻی وي‪ ،‬ﻧﻮ＇رﻧ‪／‬ﻪ او چﻴرتﻪ؟‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې پﻪ دې اړه خپﻞ ﻣﻌﻠﻮﻣات د ﻳﻮې اوه کر＊ﻴزي ﻣﻘاﻟ‪ ３‬پﻪ ترڅ ک‪ ３‬وﻟﻴکﻲ‪.‬‬

‫‪42‬‬

‫پنځلسم لوست‬

‫د االنفطار سورت‬ ‫(ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬

‫‪۱‬‬

‫‪۲‬‬

‫‪۴‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪۶‬‬

‫‪۵‬‬ ‫‪۷‬‬ ‫‪۱0‬‬

‫‪9‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪۱۱‬‬

‫‪۱۲‬‬

‫د کلمو معنا‬

‫{‬

‫}‬ ‫}‬

‫وچﻮي‪.‬‬

‫{ ستﻮري‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫سﻤﻨدروﻧﻪ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻗبروﻧﻪ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫تﻪ ﻳ‪ ３‬پ‪５‬دا ک‪７‬ې‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬

‫تاس‪ ３‬ﻳ‪ ３‬دروغ ‪２－‬ئ‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬اسﻤان وچﻮي او کﻠﻪ چ‪ ３‬ستﻮري خﻮاره واره شﻲ‪ .‬او ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬سﻤﻨدروﻧﻪ وچﻮي او ﻛﻠﻪ‬ ‫چ‪ ３‬ﻗبروﻧﻪ پراﻧستﻞ شﻲ‪ .‬ﻫﻐﻪ وخت بﻪ ﻫر＇ﻮک پر خپﻠﻮ ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧﻴﻮ او وروستﻨﻴﻮ ﻋﻤﻠﻮﻧﻮ وپﻮﻫ‪８５‬ي‪ .‬اى‬ ‫اﻧساﻧﻪ! ＇ﻪ شﻲ تﻪ د خپﻞ ﻫﻐﻪ ﻣﻬرباﻧﻪ خدای پﻪ وړاﻧدې ﻣﻐروره ک‪７‬ی ﻳ‪３‬؟ چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ تﻪ پﻴدا ﻛ‪７‬ی‬ ‫ﻳ‪ ،３‬ستا اﻧداﻣﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬برابرﻛ‪７‬ي دي‪ ،‬تﻪ ﻳ‪ ３‬پﻪ اﻧ‪６‬ول جﻮړﻛ‪７‬ی ﻳ‪ ３‬او پﻪ ﻫره ب‪２‬ﻪ ﻳ‪ ３‬چ‪ ３‬خﻮ＊ﻪ وه تﻪ‬ ‫‪43‬‬

‫ﻳ‪ ３‬وﻧ‪＋‬ﻠﻮﻟ‪ ３‬او جﻮړ ﻳ‪ ３‬ﻛ‪７‬ې‪ .‬ﻫﻴ（ﻜﻠﻪ ﻧﻪ‪ ،‬بﻠﻜ‪( ３‬اصﻠﻲ خبره دا ده چ‪ ) ３‬تاس‪ ３‬جزا او سزا دروغ‬ ‫‪２－‬ئ‪ .‬پﻪ داس‪ ３‬حال ﻛ‪ ３‬چ‪ ３‬پر تاس‪ ３‬باﻧدې ＇اروﻧکﻲ ！اکﻞ شﻮي دي‪ .‬داس‪ ３‬ﻋزتﻤﻦ ﻟﻴﻜﻮﻧﻜﻲ چ‪３‬‬ ‫ستاس‪ ３‬پر ！ﻮﻟﻮ ک‪７‬ﻧﻮ پﻮﻫﻴ‪８‬ي ‪.‬‬

‫د سورت پيژندنه‬

‫د اﻻﻧﻔﻄار سﻮرت ﻣکﻲ دى‪ )١٩( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ )٨٢( ３‬سﻮرت دى‪.‬‬ ‫(اﻧﻔﻄار) ﻣصدر دى او د (اﻧﻔﻄرت) ﻟﻪ کﻠﻤ‪＇ ３‬خﻪ‪ ،‬چ‪ ３‬د سﻮرت پﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ي أﻳت ک‪ ３‬راﻏﻠ‪ ３‬ده‪ ،‬اخﻴستﻞ‬ ‫شﻮى دى چ‪ ３‬د چاودﻟﻮ او ＇ﻴرﻳدﻟﻮ پﻪ ﻣﻌﻨا دى‪ .‬پﻪ دي سﻮرت ک‪ ３‬ﻫﻢ ﻟﻪ ﻫﻐ‪ ３‬ﻟﻮﻳ‪ ３‬پﻴ‪ ３＋‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬د اسﻤاﻧﻮﻧﻮ‬ ‫ﻟﻪ ＇ﻴرﻳدو ＇خﻪ ﻳادوﻧﻪ شﻮې ده چ‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت ﻟﻪ راتﻠﻠﻮ سره ﻳﻮ‪＄‬ای راﻣﻨ‪ ＃‬تﻪ ﻛﻴ‪８‬ي‪.‬‬

‫اجمالي تفسير‬

‫د دې سﻮرت پﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ﻳﻮ درﻳﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬ﻟﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ﻳﻮ پ‪＋５‬ﻮ‪ ،‬ﻟکﻪ‪ :‬د اسﻤان ＇ﻴرﻳدل‪ ،‬د‬ ‫ستﻮرو راﻟﻮﻳدل او د ﻫﻐﻮ ！ﻮ！ﻪ ！ﻮ！ﻪ ک‪５‬دل‪ ،‬د سﻤﻨدروﻧﻮ طﻐﻴان‪ ،‬سرک‪ ９＋‬او پﻪ ﻳﻮ بﻞ ﻛ‪ ３‬گ‪４６‬دل چ‪ ３‬د‬ ‫ﻧ‪７‬ۍ او کاﻳﻨاتﻮ د ﻧازك او دﻗﻴﻖ ﻧﻈام ﻟﻪ ﻧ‪７‬ﻳدﻟﻮ ＇خﻪ ﻋبارت دى‪ ،‬ﻳادوﻧﻪ شﻮې ده‪ .‬پﻪ ورپس‪ ３‬أﻳت ک‪３‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت ﻧﻮرې پﻴ‪ ３＋‬بﻴاﻧ‪８５‬ي چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ د ﻗبروﻧﻮ ＇ﻴرﻳدل او ﻟﻪ ﻫﻐﻮ ＇خﻪ د ﻣ‪７‬و راوتﻞ دي‪ ،‬دا کار د‬ ‫شپﻴﻠ‪ ９‬پﻪ پﻮکﻠﻮ را ﻣﻨ‪％‬تﻪ کﻴ‪８‬ي ‪ .‬ﻣ‪７‬ي دوﻳﻢ ‪＄‬ﻠﻲ راژوﻧدي کﻴ‪８‬ي‪ ،‬ﻟﻪ ﻗبروﻧﻮ ＇خﻪ راو‪＄‬ﻲ او د ﻫﻐﻮى‬ ‫پﻪ را پﻮرتﻪ ک‪５‬دﻟﻮ سره د حشر ورځ پﻴﻞ کﻴ‪８‬ي‪ ،‬ﻧﻮ‪＄‬کﻪ اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬کﻠﻪ چ‪ ３‬دا پ‪ ３＋５‬راﻣﻨ‪ ＃‬تﻪ‬ ‫شﻲ ﻧﻮ ﻫر ﻧﻔس بﻪ پﻪ ＊ﻪ تﻮگﻪ وﻣﻮﻣﻲ چ‪ ３‬ﻣخک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬پﻪ دﻧﻴﻮي ژوﻧداﻧﻪ ک‪＇ ３‬ﻪ تر سره ک‪７‬ي دي؟‬ ‫پﻪ ورپس‪ ３‬أﻳت ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ بﻪ سﻤﻨدروﻧﻪ سرﻏ‪７‬وﻧ‪ ３‬کﻮي چ‪ ３‬پﻪ پاﻳﻠﻪ ک‪ ３‬بﻪ سره‬ ‫ﻳﻮ ‪＄‬اى شﻲ‪ ،‬چ‪ ３‬دا د ﻗﻴاﻣت ﻟﻪ ﻧ‪＋‬ﻮ ＇خﻪ بﻠﻪ ﻧ‪＋‬ﻪ ده‪.‬‬ ‫اهلل تﻌاﻟی پﻪ شپ‪８‬م أﻳت ک‪ ３‬اﻧسان تﻪ خﻄاب ﻛﻮي او ﻫﻐﻪ داس‪ ３‬ر！ﻲ چ‪ :３‬ﻫﻐﻪ ذات چ‪ ３‬تﻪ ﻳ‪ ３‬پﻪ دې‬

‫‪44‬‬

‫＊اﻳستﻪ ب‪２‬ﻪ پﻴدا ک‪７‬ې او ＊اﻳستﻪ اﻧداﻣﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬درک‪７‬ل او پﻪ خپﻠﻪ خﻮ＊ﻪ ﻳ‪ ３‬جﻮړ ک‪７‬ې‪ ،‬دا ﻧﻌﻤت او ﻣﻬرباﻧﻲ‬ ‫دا اﻳجابﻮي چ‪ ３‬اﻧسان د اهلل شکر او ﻣﻨﻨﻪ پر‪＄‬اى ک‪７‬ي‪ ،‬د ﻫﻐﻪ احکام وﻣﻨﻲ او ﻟﻪ خپﻞ پﻴداکﻮوﻧکﻲ او‬ ‫پاﻟﻮﻧکﻲ ＇خﻪ سرﻏ‪７‬وﻧﻪ وﻧک‪７‬ي‪.‬‬ ‫پﻪ بﻞ أﻳت ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ » :‬ﻛ ََّﻼ « ﻳﻌﻨ‪ :３‬ﻧﻪ‪ ،‬ﻫﻴ（کﻠﻪ ﻧﻪ‪ ،‬داس‪ ３‬ﻧده ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬کاﻓر او‬ ‫ﻟﻪ ﻗﻴاﻣت ＇خﻪ ﻣﻨکر اﻧسان اﻧ‪／‬ﻴري‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬د ﻧاﻓرﻣاﻧ‪ ９‬او سرﻏ‪７‬وﻧ‪ ３‬اصﻠﻲ ﻻﻣﻞ دا دى چ‪ ３‬دى پﻪ ﻗﻴاﻣت‬ ‫او جزا اﻳﻤان ﻧﻪ ﻟري‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬کﻮم شﻲ چ‪ ３‬دى دوکﻪ ک‪７‬ى د ﻫﻐﻪ ﻳﻮازﻧی ﻻﻣﻞ د ده ﻧاپﻮﻫﻲ او ﻏﻠط ‪－‬ﻮﻣان دى‬ ‫چ‪ ３‬گﻮاک‪ ３‬ژوﻧد ﻫﻤدا دﻧﻴﻮي ژوﻧد دى او ﻫﻐﻪ ورځ بﻪ ﻫﻴ（کﻠﻪ راﻧشﻲ چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐ‪ ３‬ک‪ ３‬اﻧسان د خپﻠﻮ ک‪７‬و‬ ‫وړو پاﻳﻠﻪ ووﻳﻨﻲ‪.‬‬ ‫دا پﻪ داس‪ ３‬حال ک‪ ３‬ده چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ د اﻧسان د اﻋﻤاﻟﻮ د ﻟﻴکﻠﻮ او ساتﻠﻮ ﻟپاره پر＊ت‪！ ３‬اکﻠ‪ ３‬دي‪ ،‬دا ﻋزتﻤﻨ‪３‬‬ ‫پر＊ت‪ ３‬د اﻧساﻧاﻧﻮ ﻋﻤﻠﻮﻧﻪ ﻟﻴکﻲ او د ﻫﻐﻮى پﻪ ！ﻮﻟﻮ ک‪７‬و وړوخبرې دي‪.‬‬

‫د لوست گټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫‪-١‬د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬پﻪ را رسﻴدﻟﻮ سره د کاﻳﻨاتﻮ ﻧازک ﻧﻈام وﻳجاړﻳ‪８‬ي چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻧ‪＋‬ﻮ ＇خﻪ ﻳ‪ ３‬د اسﻤان‬ ‫＇ﻴرﻳدل‪ ،‬دستﻮرو را پر‪＄‬ﻴدل‪ ،‬د سﻤﻨدروﻧﻮ سرﻏ‪７‬وﻧﻪ‪ ،‬ﻣستﻴدل او د ﻣ‪７‬و دوﻳﻢ ‪＄‬ﻠﻲ را ژوﻧدي کﻴدل او ﻟﻪ‬ ‫ﻗبروﻧﻮ ＇خﻪ د ﻫﻐﻮى راپﻮرتﻪ ک‪５‬دل دي‪.‬‬ ‫‪-٢‬د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ خﻠک د خپﻠﻮ ک‪７‬و وړو پاﻳﻠ‪ ３‬وﻳﻨﻲ او د دوی ﻟﻪ اﻋﻤاﻟﻮ ＇خﻪ ﻫﻴ＆ شی ﻫﻢ پ＀ ﻧشﻲ‬ ‫پات‪ ３‬ک‪５‬داى‪.‬‬ ‫‪-۳‬د ﻫر اﻧسان پﻪ ﻫکﻠﻪ پر＊تﻮ تﻪ دﻧده ورک‪７‬ل شﻮې ده چ‪！ ３‬ﻮل ﻧ‪５‬ک او بد ﻋﻤﻠﻮﻧﻪ وﻟﻴکﻲ‪.‬‬ ‫‪-٤‬ﻟﻪ ﻧاوړو پاﻳﻠﻮ ＇خﻪ د ﻫر ﻫﻐﻪ اﻧسان و‪４‬رول چ‪ ３‬پﻪ دﻧﻴﻮي ژوﻧد ک‪ ３‬ﻧاوړه اﻋﻤال تر سره کﻮي‪.‬‬ ‫‪-۵‬د شﻴﻄان پﻪ ﻟﻮﻣﻮ ک‪ ３‬ﻟﻪ ﻟﻮﻳدﻧ‪＇ ３‬خﻪ و‪４‬ره او دا چ‪ ３‬د ﻧﻔس ﻏﻮ＊تﻨ‪ ３‬د گﻨاه او ﻧاﻓرﻣاﻧ‪ ９‬پﻪ کﻨده ک‪ ３‬د‬

‫‪45‬‬

‫ﻟﻮﻳدﻟﻮ ﻻﻣﻞ گر‪＄‬ﻲ‪.‬‬ ‫‪-٦‬د ﻗﻴاﻣت او ﻟﻪ بﻴا راژوﻧدي ﻛ‪５‬دﻟﻮ＇خﻪ اﻧکار ‪ ،‬پﻪ دﻧﻴا او أخرت ک‪ ３‬د اﻧسان د ﻫﻼکت او تباﻫ‪ ９‬ﻻﻣﻞ‬ ‫کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪-١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫{ا ْﻧتَثَ َر ْت‪ُ -‬ﻓ ِّج َر ْت‪ -‬بُ ْﻌثِ َر ْت‪ -‬ﻗَ َّد َﻣ ْت‪ -‬أ َ َّخ َر ْت‪َ -‬ر َّﻛبَ َ‬ ‫ﻴﻦ}‪.‬‬ ‫ﻚ‪ -‬کاتِبِ َ‬ ‫‪-٢‬د (اﻻﻧﻔﻄار) سﻮرت پﻪ پﻴﻞ ک‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت ＇ﻠﻮر ﻧ‪ ３＋‬ذکر شﻮې دي‪ ،‬دﻫﻐﻮ ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ واخﻠئ؟‬ ‫‪-۳‬ﻟﻪ »اﻟحاﻓﻈﻴﻦ« ＇خﻪ ＇ﻮک ﻣراد دي او دوى ＇ﻪ دﻧده ترسره کﻮي؟‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د ﻟﻮست د أﻳتﻮﻧﻮ ﻣﻔﻬﻮم پﻪ خپﻠﻮ کتابچﻮ ک‪ ３‬وﻟﻴکﻲ‪.‬‬

‫‪46‬‬

‫شپاړسم لوست‬

‫د االنفطار سورت‬ ‫(دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬

‫‪۱۴‬‬ ‫‪۱۷‬‬

‫‪۱۶‬‬

‫‪۱۵‬‬ ‫‪۱8‬‬

‫‪۱9‬‬ ‫د کلمو معنا‬ ‫{ دوزخ‪.‬‬ ‫}‬ ‫ﻧ‪５‬کان‪.‬‬ ‫{‬ ‫}‬ ‫{ پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬ﻧﻨﻮ‪＄‬ﻲ‪.‬‬ ‫}‬ ‫ﻧﻌﻤتﻮﻧﻪ‪.‬‬ ‫{‬ ‫}‬ ‫{ بدﻋﻤﻠﻪ‪ ،‬بدچﻠﻨﻪ‪.‬‬ ‫}‬ ‫ژباړه‬ ‫ب‪５‬شکﻪ چ‪＊ ３‬ﻪ خﻠک بﻪ پﻪ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ(ﻣزو چ‪７‬چﻮ)ک‪ ３‬وي او شک ﻧشتﻪ چ‪ ３‬بد کاران بﻪ پﻪ دوزخ ک‪ ３‬اوسﻴ‪８‬ي‪ .‬د‬ ‫جزا پﻪ ورځ بﻪ ﻫﻐﻮى ورﻧﻨﻮ‪＄‬ﻲ او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ(دوزخ) ﻧﻪ ﻫﻴ（کﻠﻪ پ＂ﻴداى ﻧشﻲ‪ .‬تﻪ ＇ﻪ پﻮﻫﻴ‪８‬ې چ‪ ３‬د جزا او سزا ورځ‬ ‫＇ﻪ ده؟ ﻫﻮ‪ ،‬تﻪ ＇ﻪ خبر ﻳ‪ ３‬چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ د جزا ورځ ＇ﻪ ده؟ دا ﻫﻐﻪ ورځ ده چ‪ ３‬ﻫﻴ（ﻮک بﻪ د ﻫﻴچا ﻟپاره د ﻫﻴ＆ شﻲ‬ ‫کﻮﻟﻮ وس ﻧﻪ ﻟري‪ ،‬پﻪ ﻫﻐ‪ ３‬ورځ بﻪ ﻓﻴصﻠﻪ پﻪ ！ﻮﻟﻪ ﻣﻌﻨا ﻳﻮازې د اهلل تﻌاﻟی پﻪ واک ک‪ ３‬وي‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬ ‫پﻪ دې أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ د دواړو ډﻟﻮ ﻧ‪５‬کاﻧﻮ او بداﻧﻮ پاﻳﻠ‪ ３‬بﻴاﻧﻮي او ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬ ‫پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ ﻣؤﻣﻨان ﻳﻌﻨ‪ ３‬ﻫﻐﻪ کسان چ‪ ３‬پﻪ اهلل (جﻞ جﻼﻟﻪ) او د ﻫﻐﻪ پﻪ ستر پ‪５‬ﻐﻤبر ﻳ‪ ３‬اﻳﻤان راوړى او د‬ ‫ﻧ‪５‬ک‪ ９‬او پرﻫﻴز ‪－‬ارۍ ﻻره ﻳ‪ ３‬خپﻠﻪ ک‪７‬ې ده‪ ،‬ﻫﻐﻮى بﻪ د جﻨت پﻪ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬ژوﻧد کﻮي‪ .‬ﻫﻐﻪ کسان چ‪ ３‬پﻪ اهلل‬ ‫‪ ،‬د ﻫﻐﻪ پﻪ پ‪５‬ﻐﻤبر او ﻗﻴاﻣت اﻳﻤان ﻧﻪ ﻟري او د ﻧا ﻓرﻣاﻧ‪ ９‬ﻻره ﻳ‪ ３‬ﻏﻮره ک‪７‬ې ده‪ ،‬دوى بﻪ پﻪ دوزخ ک‪ ３‬وي‪.‬‬ ‫دا بدکاران بﻪ د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬ﻟﻪ ﻓﻴصﻠ‪ ３‬وروستﻪ د خپﻠﻮ ﻧاوړو اﻋﻤاﻟﻮ ﻟﻪ اﻣﻠﻪ دوزخ تﻪ داخﻠﻴ‪８‬ي او دوى بﻪ ＇ﻪ‬ ‫وس وﻧﻠري‪ ،‬تر ＇ﻮ د دوزخ او د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ درد ﻧاک ﻋذاب ＇خﻪ ‪＄‬اﻧﻮﻧﻪ وژﻏﻮري‪.‬‬ ‫پﻪ ورپس‪ ３‬أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬ﻟﻪ وﻳرووﻧکﻮ حاﻻتﻮ ＇خﻪ چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬اﻧسان د خپﻠﻮ ک‪７‬و وړو‬ ‫بدﻟﻪ ﻣﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻳادوﻧﻪ کﻮي او ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬تﻪ ای اﻧساﻧﻪ! ＇ﻪ پﻮﻫﻴ‪８‬ې چ‪ ３‬د جزا او سزا ورځ بﻪ ＇رﻧگﻪ وي؟ د ډ‪４‬ر زﻳات‬ ‫‪47‬‬

‫！ﻴﻨگار او د دې ور‪ ３＄‬د وﻳرې او ﻫﻴبت د ＇ر‪－‬ﻨدوﻧ‪ ３‬ﻟﻪ اﻣﻠﻪ دا پﻮ＊تﻨﻪ بﻴا تکراروي او ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬تﻪ ＇ﻪ پﻮﻫ‪８５‬ې چ‪３‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت ورځ ＇رﻧ‪／‬ﻪ ده؟ دا اسﻠﻮب د ﻗرأن کرﻳﻢ پﻪ ډ‪４‬رو ‪＄‬اﻳﻮﻧﻮک‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت د وﻳرې او ﻫﻴبت د ستر ＊ﻮدﻟﻮ ﻟپاره‬ ‫راﻏﻠی دی ﻟکﻪ‪:‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت ﻟﻪ ﻧﻮﻣﻮﻧﻮ ＇خﻪ دي‪.‬‬ ‫‪.‬‬ ‫ﻳﻌﻨ‪ :３‬د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬حاﻻت داس‪ ３‬سخت‪ ،‬ستﻮﻧزﻣﻦ او وﻳره پارووﻧکﻲ دي چ‪ ３‬ﻫﻴ（ﻮک ﻫﻐﻪ پﻪ سﻤﻪ تﻮگﻪ‬ ‫ﻧشﻲ درک کﻮﻻی‪＄ ،‬کﻪ د ﻗﻴاﻣت د وﻳرې او ﻫﻴبت وصﻒ او بﻴان د بشر ﻟﻪ خﻴال او تصﻮر ﻧﻪ ډ‪４‬ر اوچت دى‪.‬‬ ‫اهلل تﻌاﻟﻰ پﻪ ورپس‪ ３‬أﻳت ک‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬پﻪ دې ورځ ﻫﻴ（ﻮک د دې وس ﻧﻪ ﻟري چ‪ ３‬بﻞ چا تﻪ گ＂ﻪ ورسﻮي‪ ،‬ﻳا د خپﻞ‬ ‫زور او ‪＄‬ﻮاک پﻪ ﻣ＀ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﻋذاب ﻧﻪ‪ ،‬چ‪ ３‬د ده پﻪ اﻧتﻈار ک‪ ３‬دى‪＄ ،‬ان وژﻏﻮري‪ .‬بﻠک‪ ３‬پﻪ دې ورځ ！ﻮل واک‬ ‫او ‪＄‬ﻮاک ﻳﻮازې او ﻳﻮازې د اهلل (جﻞ جﻼﻟﻪ) دى‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬ ‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د ﻣؤﻣﻨﻮ او پرﻫﻴزگارو اﻧساﻧاﻧﻮ بدﻟﻪ‪ ،‬د جﻨت تﻞ پات‪ ３‬اﻟﻬﻲ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻪ دي‪.‬‬ ‫دکاﻓرو او ﻧا ﻓرﻣاﻧﻮ اﻧساﻧاﻧﻮ بدﻟﻪ‪ ،‬دوزخ او سﻮ‪＄‬ﻮوﻧکﻰ اور دى‪.‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ ﻣﻄﻠﻖ واک او اختﻴار ﻳﻮازې د اهلل تﻌاﻟی دى او ﻫﻴ（ﻮک ﻧشﻲ کﻮﻻى چ‪ ３‬خپﻞ ‪＄‬ان او ﻳا بﻞ‬ ‫＇ﻮک د اهلل تﻌاﻟی ﻟﻪ ﻋذابﻪ وژﻏﻮري او ﻫﻴ（ﻮک ﻫﻢ د اهلل تﻌاﻟی ﻟﻪ اجازې پرتﻪ د بﻞ ﻟپاره شﻔاﻋت ﻧشﻲ کﻮﻻی‪.‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت د سخت‪ ３‬او ﻟﻮﻳ‪ ３‬ور‪ ３＄‬د وﻳرې او ستﻮﻧزو بﻴان‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫{‬ ‫}‬ ‫‪ -٢‬د ابرار او ﻓجار اطﻼق پر چا باﻧدې کﻴداى شﻲ او پﻪ ﻳادو شﻮﻳﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د ﻫر ﻳﻮه پاﻳﻠﻪ ＇رﻧگﻪ بﻴان شﻮې ده؟‬ ‫‪ -۳‬د ﻗﻴاﻣت ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ چ‪ ３‬پﻪ ﻗرأن کرﻳﻢ ک‪ ３‬راﻏﻠﻲ دي‪ ،‬بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫ﻣﻔﻬﻮم بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪-٤‬د دې ﻣبارک أﻳت‬ ‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د ﻟﻮست د أﻳتﻮﻧﻮ ﻟﻪ تﻔسﻴر ＇خﻪ پﻪ گ＂‪ ３‬اخﻴستﻠﻮ‪ ،‬د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ د کاﻓراﻧﻮ او بدکاراﻧﻮ د‬ ‫برخﻠﻴک پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻳﻮه اتﻪ کر＊ﻴزه ﻣﻘاﻟﻪ وﻟﻴکﻲ‪.‬‬ ‫‪48‬‬

‫اوه لسم لوست‬

‫د المطففين سورت‬ ‫(ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬

‫‪۱‬‬

‫د کلمو معنا‬

‫ﻫﻼکت‪ ،‬تباﻫﻲ‪.‬‬ ‫{‬ ‫}‬ ‫{ ﻫﻐﻪ کسان چ‪ ３‬پﻪ پﻴﻤاﻧﻪ ﻳا تﻠﻪ ک‪ ３‬کﻤﻰ کﻮي‪} .‬‬ ‫{ پﻴﻤاﻧﻪ راﻧﻴسﻲ‪.‬‬

‫}‬ ‫}‬ ‫}‬

‫{ پﻮره ﻳ‪ ３‬اخﻠﻲ‪.‬‬ ‫{ کﻤﻰ کﻮي‪ ،‬کﻢ ﻳ‪ ３‬ورکﻮي‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫تباﻫﻲ ده د تﻮل کﻮﻧکﻮ ﻟپاره‪ .‬د ﻫﻐﻮ حال داس‪ ３‬دى چ‪ ３‬کﻠﻪ ﻟﻪ خﻠکﻮ ﻧﻪ پﻪ پﻴﻤاﻧﻪ ＇ﻪ اخﻠﻲ‪ ،‬ﻧﻮ پﻮره ﻳ‪ ３‬اخﻠﻲ او‬ ‫ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬خﻠﻜﻮ تﻪ پﻪ پﻴﻤاﻧﻪ ﻳا تﻠﻪ ＇ﻪ ورکﻮي‪ ،‬ﻧﻮکﻢ ﻳ‪ ３‬ورکﻮي‪ .‬أﻳا دا خﻠک باور ﻧﻪ کﻮي چ‪ ３‬دوى راپا＇ﻮل کﻴ‪８‬ي‬ ‫پﻪ ﻳﻮه ﻟﻮﻳﻪ(د ﻗﻴاﻣت) ورځ ک‪ .３‬ﻫﻐﻪ ورځ‪ ،‬چ‪ ３‬کﻠﻪ ！ﻮل خﻠک د رب اﻟﻌاﻟﻤﻴﻦ پﻪ وړاﻧدې ودرﻳ‪８‬ي‪.‬‬ ‫د سورت پيژندنه‬

‫د (اﻟﻤﻄﻔﻔﻴﻦ) سﻮرت ﻣکﻲ دى‪ )۳٦( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ )٨۳( ３‬سﻮرت دى‪.‬‬ ‫پﻪ (اﻟﻤﻄﻔﻔﻴﻦ) سره ﻳ‪ ３‬د ﻧﻮﻣﻮﻟﻮ وجﻪ دا ده چ‪ ３‬د سﻮرت پﻪ پﻴﻞ ک‪ ３‬دا کﻠﻤﻪ راﻏﻠ‪ ３‬ده‪.‬‬ ‫»اﻟﻤﻄﻔﻔﻴﻦ« د »اﻟﻤﻄﻔﻒ « د کﻠﻤ‪ ３‬د جﻤﻌ‪ ３‬صﻴﻐﻪ ده او ﻫﻐﻪ چاتﻪ وﻳﻞ کﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬د تﻠﻠﻮ ﻳا پﻴﻤاﻧﻪ کﻮﻟﻮ پﻪ‬ ‫وخت ک‪ ３‬د زﻳات‪ ３＂－ ３‬د ترﻻسﻪ کﻮﻟﻮ پﻪ خاطر د ﻧﻮرو حﻖ کﻢ ورکﻮي‪ ،‬خﻮ خپﻞ حﻖ پﻮره اخﻠﻲ‪.‬‬ ‫د سورت د نازليدلو المل‬

‫ﻧساﻳﻲ او ابﻦ ﻣاجﻪ د صحﻴح سﻨد پﻪ ﻳادوﻧ‪ ３‬سره د اﻟﻤﻄﻔﻔﻴﻦ سﻮرت د ﻧازﻟﻴدﻟﻮ د ﻻﻣﻞ پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻟﻪ ابﻦ ﻋباس‬ ‫(رضﻲ اهلل ﻋﻨﻬﻤا) ＇خﻪ داس‪ ３‬رواﻳت ک‪７‬ى دی‪ :‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬پ‪５‬ﻐﻤبر(صﻠﻰ اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) ﻣدﻳﻨ‪ ３‬ﻣﻨﻮرې تﻪ تشرﻳﻒ‬ ‫راوړ‪ ،‬ﻧﻮ د ﻣدﻳﻨ‪ ３‬ﻣﻨﻮرې خﻠکﻮ بﻪ د پﻴﻤاﻧ‪ ３‬پﻪ راک‪７‬ې ورک‪７‬ې ک‪ ３‬کﻤﻲ کﻮﻟﻪ‪ ،‬ﻫﻤاﻏﻪ و چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ د اﻟﻤﻄﻔﻔﻴﻦ‬ ‫ﻟﻪ سﻮرت ＇خﻪ ＇ﻮ أﻳتﻮﻧﻪ راوﻟﻴ‪８‬ل چ‪ ３‬وروستﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ خﻠکﻮ پﻪ خپﻠﻮ ﻣﻌاﻣﻼتﻮ ک‪ ３‬سﻤﻪ ﻻره ﻏﻮره ک‪７‬ه‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫د اﻟﻤﻄﻔﻔﻴﻦ سﻮرت د ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ پﻪ وړاﻧدې‪ ،‬چ‪ ３‬پﻪ تﻠﻪ او پﻴﻤاﻧﻪ ک‪ ３‬د خپﻞ ‪＄‬ان د گ＂‪ ３‬ﻟپاره کﻤﻰ ﻳا زﻳاتﻰ‬ ‫‪49‬‬

‫کﻮي‪ ،‬د جﻨگ او سخت وﻋﻴد ﻟﻪ اﻋﻼن سره پﻴﻞ شﻮى دى‪ .‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬د دوزخ تﻞ (ژوره کﻨده)‪ ،‬ﻋذاب‬ ‫او ﻫﻼکت دې وي د ﻫﻐﻪ چا ﻟپاره چ‪ ３‬پﻪ تﻠﻪ او پﻴﻤاﻧﻪ ک‪ ３‬کﻤﻰ او زﻳاتﻰ کﻮي‪ .‬د دې ک‪７‬ﻧ‪ ３‬ﻳﻌﻨ‪( ３‬تﻄﻔﻴﻒ) ﻣثال‬ ‫داس‪ ３‬دی‪ ،‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻟﻪ خﻠکﻮ ＇خﻪ د ‪＄‬ان ﻟپاره کﻮم شی تﻠﻲ او ﻳا پﻴﻤاﻧﻪ کﻮي‪ ،‬ﻧﻮ ﻫﻐﻪ بشپ‪ ７‬او پﻮره تر ﻻسﻪ کﻮي‬ ‫او ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬خﻠکﻮ تﻪ تﻠﻲ او ﻳا پﻴﻤاﻧﻪ کﻮي‪ ،‬ﻧﻮ کﻤی پک‪ ３‬کﻮي‪ .‬پﻪ ورپس‪ ３‬أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻣﻄﻔﻔﻴﻦ د ﻗﻴاﻣت‬ ‫ﻟﻪ ور‪＇ ３＄‬خﻪ پﻪ ډاروﻟﻮ د ﻋتاب وړگر‪＄‬ﻮﻟﻲ او پﻪ اړه ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬أﻳا ﻫﻐﻮى باور ﻧﻪ ﻟري چ‪ ３‬دوﻳﻢ ‪＄‬ﻠﻲ بﻪ‬ ‫راژوﻧدي ک‪７‬ای شﻲ؟ پﻪ ﻫﻐﻪ ﻟﻮﻳﻪ ورځ چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ د ﻗﻴاﻣت ﻟﻪ ور‪＇ ３＄‬خﻪ ﻋبارت ده‪.‬‬ ‫پﻪ ﻫﻐﻪ ورځ بﻪ ！ﻮل اﻧساﻧان د خپﻠﻮ ﻋﻤﻠﻮﻧﻮ د حساب ورکﻮﻟﻮ ﻟپاره حاضر شﻲ او د ﻋاﻟﻤﻴاﻧﻮ د پﻴدا کﻮوﻧکﻲ او پاﻟﻮﻧکﻲ پﻪ‬ ‫وړاﻧدې بﻪ ودرﻳ‪８‬ي‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ＇خﻪ ﻣﻮخﻪ دا ده چ‪ ３‬پﻪ تﻠﻪ او پﻴﻤاﻧﻪ ک‪ ３‬کﻤﻰ او زﻳاتی کﻮل ﻧاوړه ﻋﻤﻞ دی‪ ،‬د ﻋداﻟت او ر＊تﻴﻨﻮﻟ‪９‬‬ ‫ﻟﻪ اصﻮﻟﻮ ＇خﻪ ﻣخاﻟﻒ کار دى‪ ،‬ﻧﻮ ﻟﻪ اهلل ＇خﻪ وﻳرﻳدوﻧکی اﻧسان باﻳد ﻟﻪ داس‪ ３‬کاروﻧﻮ ＇خﻪ ‪＄‬ان وژﻏﻮري‪ .‬پﻪ تﻠﻪ او‬ ‫پﻴﻤاﻧﻪ ک‪ ３‬کﻤﻰ او زﻳاتی کﻮل د أخرت پﻪ ورځ د اﻳﻤان ﻟرﻟﻮ سره پﻪ ！کر او تضاد ک‪ ３‬دى‪＄ ،‬کﻪ ＇ﻮک چ‪ ３‬د أخرت‬ ‫پﻪ ورځ‪ ،‬د ﻗﻴاﻣت پﻪ راتﻠﻠﻮ او د اﻋﻤاﻟﻮ پﻪ حساب ورکﻮﻟﻮ ﻳﻘﻴﻦ ﻟري‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﻫﻴ（کﻠﻪ ﻫﻢ داس‪ ３‬کار ﻧﻪ کﻮي چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐﻪ‬ ‫ﻟﻮﻳﻪ ورځ د ده د ﻫﻼکت او تباﻫ‪ ９‬ﻻﻣﻞ وگر‪＄‬ﻲ‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د گ＂‪ ３‬د ترﻻسﻪ کﻮﻟﻮ ﻟپاره د تﻄﻔﻴﻒ (پﻪ وزن او پﻴﻤاﻧﻪ ک‪ ３‬د کﻤﻲ او زﻳاتﻲ) حراﻣﻮاﻟﻰ‪.‬‬ ‫خﻠکﻮتﻪ د بﻴا راژوﻧدې کﻴدو او جزا ورکﻮﻟﻮ ﻳادوﻧﻪ‪.‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬د وﻳرووﻧکﻮ حاﻻتﻮ بﻴان او دا چ‪ ３‬خﻠک بﻪ د حساب ورکﻮﻟﻮ او د خپﻠﻮ اﻋﻤاﻟﻮ د جزا ﻟپاره د اهلل‬ ‫پﻪ وړاﻧدې درﻳ‪８‬ي‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪-١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫{‬ ‫}‬ ‫‪-٢‬د اﻟﻤﻄﻔﻔﻴﻦ سﻮرت د ﻧازﻟﻴدﻟﻮ د ﻻﻣﻞ پﻪ اړه ＇ﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣات ﻟرئ؟‬ ‫‪-۳‬وﻟ‪ ３‬د ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ ﻟپاره چ‪ ３‬پﻪ پﻴﻤاﻧﻪ او ترازو ک‪ ３‬کﻤﻰ او زﻳاتﻰ کﻮي‪ ،‬سخت ﻋذاب ！ا کﻞ شﻮى دى؟‬ ‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د تﻄﻔﻴﻒ (پﻪ تﻠﻪ او پﻴﻤاﻧﻪ ک‪ ３‬کﻤی او زﻳاتی) د دﻳﻨﻲ او ！ﻮﻟﻨﻴزو زﻳاﻧﻮﻧﻮ پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻳﻮه ﻣﻘاﻟﻪ وﻟﻴکﻲ‬ ‫چ‪ ３‬ﻟﻪ اتﻮ کر＊ﻮ ＇خﻪ کﻤﻪ ﻧﻪ وي‪.‬‬ ‫‪50‬‬

‫اتلسم لوست‬

‫د المطففين سورت‬ ‫(دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫{‬

‫}‬

‫ﻫﻐﻪ کتاب دى چ‪ ３‬د بدچﻠﻨﻮ خﻠکﻮ ﻋﻤﻠﻮﻧﻪ پک‪ ３‬ﻟﻴکﻞ کﻴ‪８‬ي‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻟﻴکﻞ شﻮی‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ت‪５‬ری کﻮوﻧکی‪ ،‬ﻟﻪ حده ت‪５‬رشﻮى‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫بدﻋﻤﻠﻪ‪－ ،‬ﻨاﻫکار‪.‬‬

‫}‬ ‫}‬

‫{‬ ‫{‬

‫کﻴس‪.３‬‬ ‫زﻧگ وﻫﻠﻰ دی‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ﻫﻴ（کﻠﻪ ﻧﻪ‪ ،‬ارو ﻣرو د بدکاراﻧﻮ ﻋﻤﻠﻨاﻣ‪ ３‬د سجﻴﻦ پﻪ دﻓتر ک‪ ３‬دي‪ .‬او تﻪ ＇ﻪ خبر ﻳ‪ ３‬چ‪ ３‬د سجﻴﻦ دﻓتر‬ ‫＇ﻪ شی دی؟ ﻳﻮ ﻟﻴکﻞ شﻮى کتاب دى‪ .‬تباﻫﻲ ده پﻪ ﻫﻐﻪ ورځ د دروغ گ‪２‬ﻮﻧکﻮ ﻟپاره‪ .‬د ﻫﻐﻮ ﻟپاره چ‪ ３‬د‬ ‫جزا او سزا ورځ دروغ گ‪２‬ﻲ او دا ورځ دروغ ﻧﻪ گ‪２‬ﻲ ﻣگر ﻫر ﻫﻐﻪ ＇ﻮک چ‪ ３‬ﻟﻪ حده ت‪５‬رى کﻮوﻧکﻰ بد‬ ‫ﻋﻤﻠﻪ دى‪ .‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬پر ﻫﻐﻪ زﻣﻮږ أﻳتﻮﻧﻪ وﻟﻮستﻞ شﻲ‪ ،‬ﻧﻮ واﻳﻲ‪ :‬دا خﻮ د پخﻮاﻧﻴﻮ خﻠکﻮ کﻴس‪( ３‬اﻓساﻧ‪)３‬‬ ‫دي‪ .‬ﻫﻴ（کﻠﻪ ﻧﻪ‪ ،‬بﻠک‪ ３‬حﻘﻴﻘت دا دى چ‪ ３‬د دې خﻠکﻮ پر زړوﻧﻮ د دوى بدو ﻋﻤﻠﻮﻧﻮ زﻧگ اچﻮﻟﻰ دى‪.‬‬

‫‪51‬‬

‫ﻫﻴ（کﻠﻪ ﻧﻪ‪ ،‬اروﻣرو بﻪ پﻪ ﻫﻐﻪ ورځ دوى د خپﻞ رب ﻟﻪ ﻟﻴدﻟﻮ ＇خﻪ ب‪ ３‬برخ‪ ３‬وي‪ .‬بﻴا بﻪ دوى پﻪ دوزخ‬ ‫ک‪ ３‬واچﻮل شﻲ‪ .‬بﻴا بﻪ دوى تﻪ ووﻳﻞ شﻲ چ‪ ３‬دا ﻫﻐﻪ ＇ﻪ دي چ‪ ３‬تاس‪ ３‬دروغ گ‪２‬ﻞ‪.‬‬

‫تفسير‬

‫اهلل تﻌاﻟی ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬

‫د »کﻼ« کﻠﻤﻪ پﻪ ﻋربﻲ ژبﻪ ک‪ ３‬د ر！ﻨ‪３‬‬

‫او زجر ﻟپاره استﻌﻤاﻟﻴ‪８‬ى‪ ،‬دﻟتﻪ ﻳ‪ ３‬ﻣﻔﻬﻮم دا دى‪ ،‬چ‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬ﻟﻪ وﻳرووﻧکﻮ حاﻻتﻮ ＇خﻪ‬ ‫ووﻳرﻳ‪８‬ئ ‪ ،‬پﻪ تﻠﻪ او پﻴﻤاﻧﻪ ک‪ ３‬ﻟﻪ کﻤﻲ او زﻳاتﻲ ＇خﻪ ډډه وک‪７‬ئ‪＄ ،‬کﻪ کﻮم بدکاران چ‪ ３‬دا کار کﻮي‪،‬‬ ‫ﻫﻐﻮى د ﻣجرﻣﻴﻨﻮ ﻟﻪ ډﻟ‪＇ ３‬خﻪ گ‪２‬ﻞ کﻴ‪８‬ي او د دوى ک‪７‬ه وړه د بدکارو خﻠکﻮ پﻪ دﻓتر ک‪ ３‬چ‪ ３‬د (سجﻴﻦ)‬ ‫پﻪ ﻧاﻣﻪ ﻳاد شﻮى دی ﻟﻴکﻞ کﻴ‪８‬ي‪ .‬ﻟﻪ (سجﻴﻦ) ＇خﻪ ﻣراد ﻟکﻪ ＇رﻧگﻪ چ‪ ３‬ابﻦ کثﻴر (رحﻤﻪ اهلل) واﻳﻲ‪،‬‬ ‫ﻫﻐﻪ تﻨگ زﻧدان دی چ‪ ３‬د بدچﻠﻨﻮ خﻠکﻮ ک‪７‬ﻧپا‪ ３１‬د ﻫﻐﻪ پﻪ دﻓتر ک‪ ３‬ثبتﻴ‪８‬ي‪ .‬بﻴا اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻲ‪َ :‬و َﻣا‬ ‫آ َ ْد َر َ‬ ‫ﻴﻦ ‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪＇ :３‬ﻪ شﻲ تﻪ پﻮه ک‪７‬ې چ‪ ３‬سجﻴﻦ ＇ﻪ دى؟ دا پﻮ＊تﻨﻪ دﻟتﻪ پﻪ زړه ک‪ ３‬د و‪４‬رې‬ ‫اك َﻣا ِس ِّج ٌ‬ ‫او ﻫﻴبت د پﻴدا کﻮﻟﻮ ﻟپاره ده‪ ،‬تر＇ﻮ خﻠک د اﻟﻬﻲ احکاﻣﻮ ﻟﻪ سرﻏ‪７‬وﻧ‪＇ ３‬خﻪ ‪＄‬اﻧﻮﻧﻪ وژﻏﻮري‪ .‬اهلل‬ ‫ﻮم ﻳﻌﻨ‪ ３‬سجﻴﻦ ﻫﻐﻪ دﻓتر دى چ‪ ３‬ﻋﻤﻠﻮﻧﻪ‬ ‫تﻌاﻟﻰ پﻪ خپﻠﻪ ِس ِّج ٌ‬ ‫ﻴﻦ تﻌرﻳﻔﻮي او ﻓرﻣاﻳﻲ‪ِ :‬ﻛتَ ٌ‬ ‫اب َّﻣ ْر ُﻗ ٌ‬ ‫پک‪ ３‬ﻟﻴکﻞ کﻴ‪８‬ي ‪ ،‬ﻟﻪ تﻐﻴﻴر او تبدﻳﻞ ＇خﻪ ساتﻞ شﻮی دى‪ .‬د ﻓاجراﻧﻮ او بدکاراﻧﻮ ( چ‪ ３‬ﻣﻄﻔﻔﻴﻦ ﻫﻢ د‬ ‫ﻫﻐﻮی ﻟﻪ ډﻟ‪＇ ３‬خﻪ دي) د پاﻳﻠ‪ ３‬او برخﻠﻴک ﻟﻪ بﻴاﻧﻮﻟﻮ ＇خﻪ وروستﻪ اهلل تﻌاﻟﻰ د ﻫﻐﻮ خﻠکﻮ د ﻫﻼکت‬ ‫او تباﻫ‪ ９‬ﻳادوﻧﻪ ﻛﻮي چ‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت ورځ دروغ گ‪２‬ﻲ‪ .‬د ﻗﻴاﻣت ورځ د دروﻏجﻨﻮ ﻟپاره د ﻫﻼکت او درد‬ ‫ﻧاک ﻋذاب ورځ ده‪ ،‬دروﻏجﻦ ﻫﻐﻪ ﻛسان دي چ‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬بدﻟﻪ دروغ گ‪２‬ﻲ‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت‬ ‫راتﻠﻞ دروغ ‪２－‬ﻲ او باور پرې ﻧﻪ ﻟري‪ ،‬ﻧﻮ اهلل تﻌاﻟی د دوى صﻔتﻮﻧﻪ بﻴاﻧﻮي او ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬د ﻗﻴاﻣت ورځ‬ ‫ﻳﻮازې ﻫﻐﻪ کسان دروغ گ‪２‬ﻲ چ‪ ３‬ﻟﻪ حدودو ＇خﻪ ت‪５‬ری کﻮي او ‪－‬ﻨاﻫکاران دي او ﻟﻪ صﻔتﻮﻧﻮ ＇خﻪ ﻳ‪３‬‬ ‫ﻳﻮ صﻔت دا دى چ‪ ３‬کﻠﻪ د اهلل تﻌاﻟﻰ أﻳتﻮﻧﻪ پر دوی وﻟﻮستﻞ شﻲ‪ ،‬ﻧﻮ واﻳﻲ‪ :‬دا د پخﻮاﻧﻴﻮ خﻠکﻮ کﻴس‪３‬‬ ‫او اﻓساﻧ‪ ３‬دي او کﻮم ارز＊ت او اﻋتبار ﻧﻪ ﻟري‪ ،‬ﻫﻐﻮى د اهلل تﻌاﻟی أﻳتﻮﻧﻪ وح‪ ３‬ﻧﻪ گ‪２‬ﻲ‪.‬‬

‫‪52‬‬

‫بﻴا اهلل تﻌاﻟﻰ د دوى د اﻓترا او دروﻏﻮ ﻻﻣﻞ بﻴاﻧﻮي او ﻓرﻣاﻳﻲ‪ » :‬ﻛ ََّﻼ « ﻧﻪ ﻫﻴ（کﻠﻪ داس‪ ３‬ﻧده‪ ،‬بﻠک‪３‬‬ ‫د دوی زړوﻧﻪ د ﻧاوړو ﻋﻤﻠﻮﻧﻮ پﻪ وجﻪ زﻧگ وﻫﻠﻲ چ‪ ３‬ﻧشﻲ کﻮﻻى حﻖ وپﻴژﻧﻲ‪ ،‬ﻧﻮ ‪＄‬کﻪ ﻳ‪ ３‬زړوﻧﻮ تﻪ‬ ‫ﻗرأن ﻻرﻧشﻲ ﻣﻮﻧدﻻی‪.‬‬ ‫دا حﻘﻴﻘت پﻪ ﻫﻐﻪ حدﻳث ک‪ ،３‬چ‪ ３‬ابﻦ جرﻳر‪ ،‬ﻧساﻳﻲ او ترﻣذي د ابﻮﻫرﻳرة‬

‫پﻪ رواﻳت ﻧﻘﻞ ک‪７‬ى‪،‬‬

‫راﻏﻠﻰ دى چ‪ ３‬پ‪５‬ﻐﻤبر(صﻠﻰ اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) ﻓرﻣاﻳﻠﻲ دي‪ :‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻟﻪ کﻮم س‪７‬ي ＇خﻪ گﻨاه وشﻲ‪ ،‬ﻧﻮ پر‬ ‫زړه ﻳ‪ ３‬ﻳﻮ تﻮر داغ جﻮړﻳ‪８‬ي‪ ،‬کﻠﻪ چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻫﻐ‪ ３‬گﻨاه ＇خﻪ تﻮبﻪ وباسﻲ او ﻟﻪ اهلل تﻌاﻟی ﻧﻪ ب‪＋‬ﻨﻪ وﻏﻮاړي‪ ،‬ﻧﻮ‬ ‫ﻟﻪ زړه ＇خﻪ ﻳ‪ ３‬ﻫﻐﻪ تﻮر داغ پاک شﻲ او ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬دوﻳﻢ ‪＄‬ﻠ‪ ３‬گﻨاه تﻪ ﻣخﻪ وک‪７‬ي‪ ،‬ﻧﻮ دا تﻮر داغ ﻟﻮﻳﻴ‪８‬ي‬ ‫او تر ﻫﻐﻪ اﻧدازې پﻮرې رسﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬پﻪ پای ک‪！ ３‬ﻮل زړه ﻧﻴسﻲ‪.‬‬ ‫ورپس‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬دا ډﻟﻪ خﻠک ﻳﻌﻨ‪ ３‬د ﻗرأن او د ﻗﻴاﻣت ﻟﻪ ور‪＇ ３＄‬خﻪ ﻣﻨکرﻛسان بﻪ د ﻗﻴاﻣت‬ ‫پﻪ ورځ د اهلل تﻌاﻟﻰ ﻟﻪ ﻣﻬرباﻧ‪ ９‬او رحﻤت ＇خﻪ پﻪ پرده ک‪ ３‬ژوﻧد کﻮي او د دوى گﻨاﻫﻮﻧﻪ بﻪ د اهلل د ﻟﻴدﻟﻮ‬ ‫ﻣاﻧﻊ ‪－‬ر‪＄‬ﻲ او بﻴا دوى اروﻣرو دوزخ تﻪ داخﻠﻴدوﻧکﻲ دي‪.‬‬ ‫اﻣام شاﻓﻌﻲ (رحﻤﻪ اهلل) ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬دا أﻳت پﻪ دې دﻟﻴﻞ دى چ‪ ３‬ﻣؤﻣﻨان بﻪ د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ اهلل تﻌاﻟﻰ وﻳﻨﻲ‪.‬‬ ‫د دوزخ ساتﻮﻧﻜی (خازن) بﻪ د تﻤسخر او ﻣﻠﻨ‪６‬و پﻪ ډول د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬ﻣﻨکرﻳﻨﻮ تﻪ واﻳﻲ‪ :‬دا ﻫﻤاﻏﻪ‬ ‫ﻋذاب دى چ‪ ３‬تاسﻮ بﻪ پﻪ دﻳﻨا ک‪ ３‬دروغ گ‪２‬ﻠﻮ او پﻪ ﻫﻐﻪ ﻣﻮ باور ﻧﻪ درﻟﻮد‪ ،‬ﻧﻮ اوس دا ﻋذاب و＇کئ‪.‬‬

‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬ﻣﻨکرﻳﻦ د ﻫﻼکت او تباﻫ‪ ９‬وړ دي‪.‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت ورځ ﻫﻐﻪ کسان دروغ گ‪２‬ﻲ چ‪ ３‬ﻟﻪ حﻖ ＇خﻪ ت‪５‬ري کﻮوﻧﻜﻲ او گﻨاﻫکار وي‪.‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت اﻧکار کﻮوﻧکﻲ بﻪ د اهلل تﻌاﻟی ﻟﻪ رحﻤت او ﻟﻮرﻳﻨ‪＇ ３‬خﻪ ﻣحروم او د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ بﻪ د اهلل‬ ‫تﻌاﻟی ﻟﻪ ﻟﻴدﻟﻮ ＇خﻪ ب‪ ３‬برخ‪ ３‬وي‪.‬‬

‫‪53‬‬

‫د ﻗﻴاﻣت د ﻣﻨکرﻳﻨﻮ ﻟپاره سخت او شدﻳد ﻋذاب دی‪.‬‬ ‫پر گﻨاه باﻧدې ﻫﻤﻴشﻪ واﻟﻰ او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ تﻮبﻪ ﻧﻪ ﻛﻮل‪ ،‬د زړوﻧﻮ د زﻧگ وﻫﻠﻮ ﻻﻣﻞ ‪－‬ر‪＄‬ﻲ‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫}‬

‫{‬

‫‪ -٢‬د ﻓاجراﻧﻮ د زړوﻧﻮ ﻟﻪ زﻧگ ＇خﻪ ＇ﻪ ﻣراد دی؟ دا ﻣﻄﻠب د حدﻳث پﻪ ر‪１‬ا ک‪ ３‬بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪-۳‬اﻣام شاﻓﻌﻲ (رحﻤﻪ اهلل) پﻪ دې‬

‫ﻣبارک أﻳت ک‪ ３‬پر ＇ﻪ‬

‫شﻲ استدﻻل کﻮي؟‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د ﻟﻮست د أﻳتﻮﻧﻮ ﻟﻨ‪ ６‬ﻣﻔﻬﻮم پﻪ خپﻠﻮ کتابچﻮ ک‪ ３‬وﻟﻴکﻲ‪.‬‬

‫‪54‬‬

‫نولسم لوست‬

‫د المطففين سورت‬ ‫(درﻳﻤﻪ برخﻪ)‬

‫‪۱8‬‬

‫د کلمو معنا‬

‫{ ﻫﻐﻪ کتاب دى چ‪ ３‬د ﻧ‪５‬کاﻧﻮ ﻋﻤﻠﻮﻧﻪ پک‪ ３‬ﻟﻴکﻞ شﻮي دي‪} .‬‬ ‫{ د اهلل دربار تﻪ ﻧژدې‪.‬‬ ‫}‬ ‫{ تختﻮﻧﻪ‪＇ ،‬ﻮک‪.９‬‬ ‫}‬ ‫{ تازه واﻟی‪ ،‬تازه ‪－‬ﻲ‪.‬‬ ‫}‬

‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫}‬

‫{ ور＇‪＋‬ﻞ کﻴ‪８‬ي‪ ،‬خ‪７‬وب‪８５‬ي‪.‬‬ ‫{ شراب‪.‬‬ ‫{ ﻣشک‪.‬‬ ‫{ پﻪ جﻨت ک‪ ３‬د ﻳﻮې چﻴﻨ‪ ３‬ﻧﻮم دى‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ﻫﻴ（کﻠﻪ ﻧﻪ ‪ ،‬ب‪５‬شکﻪ د ＊ﻮ خﻠکﻮ ک‪７‬ﻧپا‪１‬ﻪ (ﻋﻤﻠﻨاﻣﻪ) د (ﻋﻠّﻴّﻦ) پﻪ دﻓتر ک‪ ３‬ده‪.‬تﻪ ＇ﻪ خبر ﻳ‪ ３‬چ‪( ３‬ﻋﻠّﻴّﻦ) ＇ﻪ شﻰ‬ ‫دى؟ ﻳﻮﻟﻴکﻞ شﻮى کتاب دى‪ ،‬چ‪ ３‬ﻣﻘرب‪ ３‬پر＊ت‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ساتﻨﻪ کﻮي‪ .‬پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ چ‪＊ ３‬ﻪ خﻠک بﻪ پﻪ ﻣزو چ‪７‬چﻮ ک‪３‬‬ ‫وي‪ .‬پﻪ جگﻮ ＇ﻮکﻴﻮ ﻧاست ﻧﻨداره کﻮوﻧکﻲ بﻪ وي‪ .‬د ﻫﻐﻮ پﻪ ＇ﻴرو ک‪ ３‬بﻪ د ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ د تاز‪ ９－‬ﻧ‪ ３＋‬ﻟﻴدل کﻴ‪８‬ي‪ .‬سر پ＂ﻲ‬ ‫خاﻟص شراب بﻪ پرې ＇‪＋‬ﻞ کﻴ‪８‬ي‪ ،‬چ‪ ３‬د ﻣشکﻮ ﻣﻬر بﻪ پرې ﻟگﻴدﻟﻰ وي‪ ،‬ﻧﻮ د دې سﻴاﻟ‪ ９‬پﻪ ‪＂－‬ﻠﻮ ﻛ‪ ３‬دې سﻴاﻟﻲ‬ ‫کﻮوﻧکﻲ ﻫ（ﻪ وک‪７‬ي‪ .‬پﻪ دﻏﻮ شرابﻮک‪ ３‬بﻪ د تسﻨﻴﻢ اوبﻪ گ‪６‬ې وي‪ .‬دا ﻫﻐﻪ چﻴﻨﻪ ده چ‪ ３‬ﻳﻮازې اهلل تﻪ ﻣﻘرب خﻠک ترې‬ ‫اوبﻪ ＇‪＋‬ﻲ‪.‬‬ ‫تفسير‬

‫پﻪ ﻣخکﻴﻨﻴﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د ﻫﻐﻮ اﻧساﻧاﻧﻮ پاﻳﻠﻪ او برخﻠﻴک بﻴان شﻮ چ‪ ３‬پﻪ تﻠﻪ او پﻴﻤاﻧﻪ ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬کﻤﻰ او زﻳاتی کاوه‪،‬‬ ‫تر＇ﻨ‪ ，‬ﻳ‪ ３‬د بدکاراﻧﻮ د صﻔاتﻮ او پاﻳﻠﻮ بﻴان ﻫﻢ وشﻮ‪ ،‬پﻪ دې أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د ﻧ‪５‬کﻮ او ＊ﻮخﻠکﻮ برخﻠﻴک او پاﻳﻠﻪ بﻴاﻧﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫د دې خﻠکﻮ ک‪７‬ﻧپا‪１‬ﻪ بﻪ پﻪ (ﻋﻠﻴﻴﻦ) ک‪ ３‬وي او دا ﻫﻐﻪ کتاب دى چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬د ﻧ‪５‬کاﻧﻮ ک‪７‬ه وړه ﻟﻴکﻞ کﻴ‪８‬ي او ﻣﻘرب‪３‬‬ ‫پر＊ت‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ساتﻨﻪ کﻮي‪ .‬ورپس‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ د اهلل تﻌاﻟﻰ ﻧ‪５‬ک بﻨدگان پﻪ بشپ‪７‬و ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ ﻣزو چ‪７‬چﻮ‬

‫‪55‬‬

‫ک‪ ３‬خﻮښ او خﻮشحاﻟﻪ اوسﻲ چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ تﻞ پات‪ ３‬جﻨت دى‪ .‬دوى بﻪ ﻫﻠتﻪ پﻪ جگﻮ تختﻮﻧﻮ ﻧاست وي او ﻫر ﻟﻮري تﻪ بﻪ‬ ‫د ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ ﻧﻨداره کﻮي‪ .‬د جﻨتﻴاﻧﻮ پﻪ ＇ﻴروک‪ ３‬د ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ اﻏﻴزې او تازگﻲ ﻟﻪ وراﻳﻪ ＇رگﻨدﻳ‪８‬ي او ﻫﻠتﻪ بﻪ داس‪ ３‬شراب‬ ‫＇‪＋‬ﻲ چ‪ ３‬سر بﻪ ﻳ‪ ３‬ﻣﻬر شﻮى وي او پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬بﻪ ﻫﻴ＆ داس‪ ３‬شﻰ چ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ طبﻴﻌت ﻳ‪ ３‬بدل ک‪７‬ى وي‪ ،‬ﻧﻪ ﻟﻴدل‬ ‫کﻴ‪８‬ى او د دې شرابﻮ د جاﻣﻮﻧﻮ ﻣﻬر بﻪ د ﻣشﻜﻮ وي‪.‬‬ ‫ﻧﻮ＇ﻮک چ‪ ３‬دا ﻧﻌﻤتﻮﻧﻪ ﻏﻮاړي ﻫﻐﻪ تﻪ پﻪ کار دي چ‪ ３‬د اهلل د احکاﻣﻮ ﻣﻨﻠﻮ تﻪ ‪＄‬ان چﻤتﻮک‪７‬ي او پﻪ دې ډگر ک‪３‬‬ ‫ﻣسابﻘﻪ وک‪７‬ي تر＇ﻮ د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ دا ﻧﻌﻤتﻮﻧﻪ ﻻس تﻪ راوړي‪ ،‬ﻟکﻪ ＇رﻧگﻪ چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ د (اﻟصاﻓات) پﻪ سﻮرت‬ ‫ﻳﻌﻨ‪ :３‬د داس‪ ３‬ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ د ﻻس تﻪ راوړﻟﻮ ﻟپاره باﻳد ﻋﻤﻞ کﻮوﻧکﻲ ﻧ‪５‬ک‬ ‫ک‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬ ‫ﻋﻤﻞ وک‪７‬ي‪ .‬ﻫﻐﻪ اوبﻪ چ‪ ３‬د دې شرابﻮ سره گ‪６‬ې شﻮې دي ﻫﻐﻪ د (تسﻨﻴﻢ) اوبﻪ دي او (تسﻨﻴﻢ) ﻫﻐﻪ چﻴﻨﻪ ده چ‪ ３‬اهلل‬ ‫تﻌاﻟﻰ ﻳﻮازې خپﻞ ﻧژدې بﻨدگان ﻟﻪ ﻫﻐ‪＇ ３‬خﻪ خ‪７‬وبﻮي‪.‬‬ ‫ﻣﻔسرﻳﻨﻮ د جﻨت د شرابﻮ پﻪ ﻫﻜﻠﻪ چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ د (رحﻴﻖ) پﻪ ﻧاﻣﻪ ﻳاد شﻮي دي‪ ،‬داس‪ ３‬ﻟﻴکﻠﻲ دي ‪ :‬د دې شرابﻮ خاصﻴت‬ ‫او ‪＄‬اﻧگ‪７‬تﻴا د دﻧﻴﻮي شرابﻮ پﻪ ＇ﻴر ﻧﻪ ده‪ ،‬چ‪ ３‬اﻧسان د سر پﻪ درد اختﻪ‪ ،‬ﻧشﻪ او ب‪ ３‬ﻫﻮ＊ﻪ ک‪７‬ي‪ ،‬بﻠک‪ ３‬د جﻨت شراب‬ ‫داس‪ ３‬شراب دي چ‪ ３‬د ﻋﻨبرو بﻮى او ب‪ ３‬سارى خﻮﻧد ﻟري‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫‪-١‬د ﻧ‪５‬کﻮ بﻨده گاﻧﻮ د ﻧﻴﻜﻴﻮ بﻴان او د اهلل تﻌاﻟی د ﻫﻐﻮ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ ﻳادوﻧﻪ چ‪ ３‬د دﻏﻮ ﻧ‪５‬ﻜاﻧﻮ ﻟپاره ﻳ‪ ３‬چﻤتﻮ ک‪７‬ي دي ‪.‬‬ ‫‪-٢‬د بﻌث (دوﻳﻢ ‪＄‬ﻞ ژوﻧدي ﻛ‪５‬دﻟﻮ) او جزا پر ﻋﻘﻴدې ！ﻴﻨگار او د ﻫﻐﻪ ＇ﻪ ﻳادوﻧﻪ چ‪ ３‬پﻪ أخرت ک‪ ３‬راﻣﻨ‪ ＃‬تﻪ کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫‪-۳‬د جﻨت او د ﻫﻐﻪ د تﻞ پات‪ ３‬ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ د ﻻس تﻪ راوړﻟﻮ ﻟپاره د بﻨدگاﻧﻮ ترﻏﻴب او ﻫ（ﻮل‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪-١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫}‬

‫{‬

‫‪-٢‬د ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻫﻐﻮ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ واخﻠئ چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی د ﻧ‪５‬کاﻧﻮ ﻟپاره پﻪ جﻨت ک‪ ３‬د ﻫﻐﻮ وﻋده ک‪７‬ې ده‪.‬‬ ‫‪-۳‬پﻪ کﻮﻣﻮ چاروک‪ ３‬باﻳد ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ سره ﻣسابﻘﻪ وشﻲ؟‬ ‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د تﻔسﻴر ﻟﻪ کتابﻮﻧﻮ ＇خﻪ پﻪ استﻔادې سره‪ ،‬د اهلل تﻌاﻟی د ﻧ‪５‬کﻮ بﻨده گاﻧﻮ ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬اوصاف پﻪ خپﻠﻮ کتابچﻮ‬ ‫ک‪ ３‬وﻟﻴکﻲ‪.‬‬

‫‪56‬‬

‫شلم لوست‬

‫د المطففين سورت‬ ‫(＇ﻠﻮرﻣﻪ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫{ خاﻧدي‪.‬‬ ‫{ اشارې او د ﻣﻠﻨ‪６‬و خﻨدا کﻮي‪ ،‬سترگکﻮﻧﻪ وﻫﻲ‪.‬‬

‫}‬ ‫}‬

‫}‬ ‫}‬

‫{ خﻮ＊ﻲ کﻮوﻧکﻲ‪ ،‬خﻮشحاﻟﻪ‪.‬‬ ‫{ ＇اروﻧکﻲ‪ ،‬ساتﻮﻧکﻲ‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ ﻣجرﻣاﻧﻮ بﻪ (پﻪ دﻧﻴا ک‪ )３‬ﻣؤﻣﻨاﻧﻮ پﻮرې ﻣﻠﻨ‪６‬ې او خﻨدا ﻛﻮﻟ‪ .３‬کﻠﻪ بﻪ چ‪ ３‬پر ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ ت‪５‬رﻳدل‪ ،‬ﻧﻮ پﻪ‬ ‫خپﻠﻮ ﻣﻨ‪％‬ﻮ ک‪ ３‬بﻪ ﻳ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐﻮی پﻮرې ﻣﻠﻨ‪６‬ې‪ ،‬اشارې او خﻨدا‪－‬اﻧ‪ ３‬کﻮﻟ‪ .３‬کﻠﻪ بﻪ چ‪ ３‬خپﻠﻮ کﻮروﻧﻮ تﻪ ورستﻨ‪５‬دل‪،‬‬ ‫ﻧﻮ پﻪ خﻮشاﻟ‪( ９‬ډ‪４‬ر ﻏرور) بﻪ ورستﻨ‪５‬دل‪ .‬او کﻠﻪ بﻪ ﻳ‪ ３‬چ‪ ３‬ﻣؤﻣﻨان ﻟﻴدل‪ ،‬ﻧﻮ وﻳﻞ بﻪ ﻳ‪ :３‬پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ ﻫﻤدوی‬ ‫(ﻣؤﻣﻨان) ﻻر ورکﻲ دي‪(.‬حال دا چ‪ )３‬دوى د ﻣؤﻣﻨاﻧﻮ د ＇اروﻧکﻮ پﻪ تﻮگﻪ ﻧﻪ وو ﻟﻴ‪８‬ل شﻮي‪ .‬ﻧﻦ بﻪ ﻣؤﻣﻨان پﻪ کاﻓراﻧﻮ‬ ‫پﻮرې خاﻧدي‪ .‬پر تختﻮﻧﻮ ﻧاست د ﻫﻐﻮى د حاﻟت ﻧﻨداره بﻪ کﻮي‪ .‬أﻳا کاﻓراﻧﻮ تﻪ د ﻫﻐﻮی د بدو ک‪７‬ﻧﻮ بدل او جزا‬ ‫ورﻛ‪７‬ﻻی شﻮه؟‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫د ﻧازﻟﻴدو پﻪ ﻫکﻠﻪ وﻳﻠﻲ‬ ‫ﻣﻔسرﻳﻨﻮ د دې ﻣبارک أﻳت‬ ‫دي چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣجرﻣاﻧﻮ ＇خﻪ ﻣراد د ﻣشرکاﻧﻮ ﻣشران‪ ،‬ﻟکﻪ‪ :‬ابﻮ جﻬﻞ‪ ،‬وﻟﻴد بﻦ ﻣﻐﻴره‪ ،‬ﻋاص بﻦ وائﻞ او ﻧﻮر دي چ‪３‬‬ ‫پﻪ ﻏرﻳبﻮ او تش ﻻسﻮ ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ‪ ،‬ﻟکﻪ‪ :‬ﻋﻤار‪ ،‬صﻬﻴب‪ ،‬بﻼل او د رسﻮل اهلل (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) ﻧﻮرو ﻳاراﻧﻮ‬ ‫پﻮرې بﻪ ﻳﻲ خﻨدل‪.‬‬ ‫وروستﻪ ﻟﻪ دې چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ د اﻧساﻧاﻧﻮ د ک‪７‬ﻧپا‪１‬ﻮ ﻟﻪ و‪４‬ش ＇خﻪ ﻳادوﻧﻪ وک‪７‬ه‪ ،‬د سﻮرت پﻪ پای‬ ‫ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬د کاﻓراﻧﻮ ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻧاوړې ک‪７‬ﻧ‪ ３‬چ‪ ３‬پﻪ دﻧﻴاک‪ ３‬ورباﻧدې ستاﻳﻞ شﻮي وو بﻴان ک‪７‬ل‪ .‬ﻳﻮ ﻟﻪ دﻏﻮ ﻧاوړه کاروﻧﻮ ＇خﻪ‬ ‫پر ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ باﻧدې د دې کاﻓراﻧﻮ ！ﻮک‪ ３‬او ﻣﻠﻨ‪６‬ې وې‪ ،‬ﻧﻮ ‪＄‬کﻪ اهلل تﻌاﻟی وﻓرﻣاﻳﻞ‪ :‬پﻪ أخرت ک‪ ３‬بﻪ ﻣسﻠﻤاﻧان د‬

‫‪57‬‬

‫دﻏﻮ کاﻓراﻧﻮ او ﻣجرﻣاﻧﻮ پرحال خاﻧدي او ﻣﻠﻨ‪６‬ې بﻪ پرې وﻫﻲ‪ .‬دا زﻳری د اهلل تﻌاﻟی ﻟﻪ خﻮا ﻣﻮﻣﻨاﻧﻮ تﻪ ﻳﻮ ډول ډاډ‬ ‫او تسﻠ‪ ３‬ده چ‪ ３‬د دوی زړوﻧﻮ تﻪ پﻴاوړتﻴا ورب‪＋‬ﻲ‪ .‬کﻠﻪ بﻪ چ‪ ３‬کاﻓران ﻟﻪ بازاروﻧﻮ او ﻣجﻠسﻮﻧﻮ ＇خﻪ د خپﻠﻮ کﻮروﻧﻮ‬ ‫پﻪ ﻟﻮر ستﻨ‪５‬دل‪ ،‬ﻧﻮ ﻟﻪ دې ﻧاوړو ﻋﻤﻠﻮﻧﻮ ＇خﻪ بﻪ ﻳ‪ ３‬خﻮﻧد اخﻴست او ﻣسﻠﻤاﻧان بﻪ ﻳ‪ ３‬پﻪ ب‪ ３‬ﻋﻘﻠ‪ ９‬تﻮرﻧﻮل ﻟﻪ ﻳﻮ‬ ‫بﻞ سره بﻪ ﻳﻲ وﻳﻞ‪ :‬دې ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ ﻧ‪５‬ﻐﻪ ﻻره ورکﻪ ک‪７‬ې ده! اهلل تﻌاﻟی د دوی دا باطﻞ ‪－‬ﻮﻣان ردوي او ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬دا‬ ‫کاﻓران د اهلل تﻌاﻟی ﻟﻪ ﻟﻮري د ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ پر ک‪７‬ﻧﻮ د ＇اروﻧکﻮ پﻪ تﻮ‪－‬ﻪ ﻧﻪ دي ‪－‬ﻮﻣارل شﻮي چ‪ ３‬دوی تﻪ سﻤﻪ او ﻧ‪５‬ﻐﻪ‬ ‫ﻻره ورپﻪ ‪－‬ﻮتﻪ ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫د سﻮرت پﻪ پای ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ تﻪ ډاډ ورکﻮي چ‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ بﻪ ﻫﻤدا کاﻓران پﻪ خپﻠﻪ د ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ د‬ ‫！ﻮکﻮ او ﻣﻠﻨ‪６‬و وړ و‪－‬ر‪＄‬ﻲ ‪ .‬اهلل تﻌاﻟی ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ بﻪ ﻣﻮﻣﻨان پر ＊کﻠﻮ تختﻮﻧﻮ ﻧاست وي او د کاﻓراﻧﻮ د‬ ‫ذﻟت او رسﻮاﻳ‪ ９‬د بد حاﻟت ﻧﻨداره بﻪ کﻮي‪ ،‬ﻫﻐﻮی پﻮرې بﻪ خاﻧدي ‪ ،‬ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬دوی پﻪ دﻧﻴا ک‪ ３‬د ﻣﻮﻣﻨاﻧﻮ پﻪ‬ ‫حال خﻨدل او ﻣﻠﻨ‪６‬ې بﻪ ﻳ‪ ３‬ورپﻮرې کﻮﻟ‪.３‬‬ ‫‪ :‬أﻳا کاﻓراﻧﻮ تﻪ د دوی د ک‪７‬ﻧﻮ بدﻟﻪ ورک‪７‬ل شﻮه ؟ ﻫﻮ!‬ ‫بﻴا اهلل تﻌاﻟی ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬ ‫کاﻓراﻧﻮ د ！ﻮکﻮ او ﻣﻠﻨ‪６‬و بدﻟﻪ چ‪ ３‬پﻪ ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ پﻮرې بﻪ ﻳﻲ کﻮﻟ‪ ،３‬وﻣﻮﻧدﻟﻪ‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د ﻣجرﻣاﻧﻮ د ﻧاوړو صﻔتﻮﻧﻮ او بدو ک‪７‬ﻧﻮ بﻴان‪.‬‬ ‫د ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ او اسﻼﻣﻲ بﻠﻨ‪ ３‬پر وړاﻧدې د ﻣک‪ ３‬د ﻣشرکاﻧﻮ د د ＊ﻤﻨ‪ ９‬بﻴان‪.‬‬ ‫د دې خبرې بﻴاﻧﻮل چ‪ ３‬ﻣسﻠﻤاﻧان بﻪ پﻪ أخرت ک‪ ３‬کاﻓران د دوزخ پﻪ ﻋذاب ک‪ ３‬وﻳﻨﻲ او د ﻫﻐﻮی پﻪ ﻧاوړو‬ ‫اﻋﻤاﻟﻮ پﻮرې بﻪ خاﻧدي‪.‬‬ ‫د اهلل تﻌاﻟی ﻟﻪ ﻟﻮري د اهلل تﻌاﻟی د ﻧ‪５‬کﻮ بﻨد‪－‬اﻧﻮ او دوستاﻧﻮ د تکرﻳﻢ او ﻋزت بﻴان‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫{‬ ‫}‬ ‫‪ -٢‬وﻟ‪ ３‬کاﻓراﻧﻮ پﻪ ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ پﻮرې ﻣﻠﻨ‪６‬ې وﻫﻠ‪３‬؟‬ ‫‪ -۳‬پﻪ أخرت ک‪ ３‬پﻪ کاﻓراﻧﻮ پﻮرې د ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ د ！ﻮکﻮ او ﻣﻠﻨ‪６‬و ﻻﻣﻞ ＇ﻪ دی؟‬ ‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د اﻟﻤﻄﻔﻔﻴﻦ سﻮرت د تﻔسﻴر پﻪ ر‪１‬ا ک‪ ３‬د سﻮرت ﻣﻬﻤ‪ ３‬ﻣﻮضﻮﻋ‪／‬اﻧ‪ ３‬پﻪ ﻳﻮ ﻣخ ک‪ ３‬وﻟﻴکﻲ‪.‬‬

‫‪58‬‬

‫يوويشتم لوست‬

‫د االنشقاق سورت‬ ‫(ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{‬

‫وچﻮي‪＇ ،‬ﻴرې شﻲ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ورسره ＊اﻳﻲ‪ ،‬وړ دی‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻫﻮاره شﻲ‪ ،‬وﻏﻮړوﻟﻪ شﻲ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫خاﻟﻲ شﻲ‪ ،‬تشﻪ شﻲ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻫﻠ‪＄ ３‬ﻠ‪ ３‬کﻮوﻧکی‪ ،‬ﻫ（ﻪ ﻛﻮوﻧﻜی‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻣرګ‪ ،‬ﻫﻼﻛت‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬أسﻤان وچﻮي او د خپﻞ رب حکﻢ پﻠی ک‪７‬ي او ورسره ＊اﻳﻲ چ‪ ３‬د رب حﻜﻢ پﻠی ک‪７‬ي‪ .‬او ﻛﻠﻪ چ‪３‬‬ ‫‪＄‬ﻤکﻪ را＊کﻞ ( ﻫﻮاره)شﻲ‪ .‬او ﻫﻐﻪ ＇ﻪ چ‪ ３‬د ﻫﻐ‪ ３‬پﻪ دﻧﻨﻪ ک‪ ３‬وي د باﻧدې وﻏﻮر‪＄‬ﻮي او تشﻪ شﻲ‪ .‬او دخپﻞ رب‬ ‫حکﻢ پر‪＄‬ای ک‪７‬ي او ﻟﻪ ﻫﻐ‪ ３‬سره ﻫﻤدا ＊اﻳﻲ‪ .‬ای اﻧساﻧﻪ! پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ تﻪ ﻫ（ﻪ کﻮوﻧکی‪ ،‬د خپﻞ رب ﻟﻮري تﻪ‬ ‫ورتﻠﻮﻧکی او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ سره ﻣخاﻣخ ک‪５‬دوﻧکی ﻳ‪ ،３‬ﻧﻮ ﻫﻐﻪ چاتﻪ چ‪ ３‬ک‪７‬ﻧپا‪１‬ﻪ پﻪ ＊ﻲ (ﻻس) ورک‪７‬ل شﻲ‪ .‬ﻟﻪ ﻫﻐﻪ سره‬

‫‪59‬‬

‫بﻪ ژر او پﻪ أساﻧ‪ ９‬سره حساب وشﻲ او خپﻠ‪ ３‬کﻮرﻧ‪ ９‬تﻪ بﻪ پﻪ خﻮرا خﻮ＊‪ ９‬ب‪５‬رتﻪ ستﻮن شﻲ او چاتﻪ چ‪ ３‬ک‪７‬ﻧپا‪１‬ﻪ د‬ ‫شا ﻟﻪ ﻟﻮري ورک‪７‬ل شﻲ‪ ،‬ﻧﻮ ﻫﻐﻪ بﻪ ژر ﻣرګ ﻏﻮاړي‪ .‬او سﻮ‪＄‬ﻮوﻧکﻲ اور تﻪ بﻪ ﻧﻨﻮ‪＄‬ﻲ‪ .‬پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ دی (پﻪ دﻧﻴاک‪)３‬‬ ‫د خپﻠﻮ کساﻧﻮ پﻪ ﻣﻨ‪ ＃‬ک‪ ３‬خﻮشحاﻟﻪ و‪ .‬پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ ﻫﻐﻪ داس‪ ３‬اﻧگ‪５‬رﻟﻪ او باور ﻳ‪ ３‬درﻟﻮد چ‪ ３‬ﻫﻴ（کﻠﻪ بﻪ زﻣﻮږ‬ ‫خﻮاتﻪ ب‪５‬رتﻪ را وﻧﻪ ‪－‬ر‪＄‬ﻲ‪ .‬ﻫﻮ! پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ د ﻫﻐﻪ رب د ﻫﻐﻪ د حال ﻟﻴدوﻧکﻰ دى‪.‬‬ ‫د سورت پيژندنه‬

‫د اﻧشﻘاق سﻮرت ﻣکﻲ دى‪ )٢۵( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ )٨٤( ３‬سﻮرت دى‪ ،‬د دې‬ ‫سﻮرت ﻧﻮم د سﻮرت ﻟﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ کﻠﻤ‪( ３‬اﻧشﻘت) ＇خﻪ اخﻴستﻞ شﻮى دى‪.‬‬ ‫ﻣسﻠﻢ او ﻧساﻳﻲ ﻟﻪ ابﻮﻫرﻳره‬

‫＇خﻪ د دې سﻮرت د ﻏﻮره واﻟﻲ پﻪ ﻫکﻠﻪ رواﻳت کﻮي‪ :‬کﻠﻪ چ‪ ３‬رسﻮل اهلل‬

‫دا‬

‫سﻮرت تﻼوت ک‪ ،７‬ﻧﻮ پﻪ پاى ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬سجده وک‪７‬ه‪ .‬د بﻞ رواﻳت ﻟﻪ ﻣخ‪ ３‬چ‪ ３‬بخاري‪ ،‬ﻣسﻠﻢ او ﻧﻮرو ډﻳرو کتابﻮﻧﻮ ﻟﻪ‬ ‫ابﻮﻫرﻳره‬

‫＇خﻪ رواﻳت ک‪７‬ى دی راﻏﻠﻲ دي‪ ،‬چ‪ ３‬ابﻮﻫرﻳره‬

‫ووﻳﻞ‪ :‬وروستﻪ ﻟﻪ رسﻮل اهلل‬

‫＇خﻪ بﻪ چ‪ ３‬کﻠﻪ‬

‫ﻣا دا سﻮرت پﻪ ﻟﻤاﻧ‪％‬ﻪ ک‪ ３‬وﻟﻮست‪ ،‬ﻧﻮ سجده بﻪ ﻣ‪ ３‬کﻮﻟﻪ‪ ،‬ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ تر ﻣرگﻪ پﻮرې بﻪ د دې سﻮرت پﻪ ﻟﻮستﻠﻮ‬ ‫سجده کﻮم‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬ترخ‪ ３‬او و‪４‬رووﻧک‪ ３‬پ‪ ３＋５‬ﻳادوي او ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬أسﻤان وچﻮي‬ ‫او ！ﻮ！‪！ ３‬ﻮ！‪ ３‬شﻲ چ‪ ３‬دا د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬ﻟﻪ ﻧ‪＋‬ﻮ ＇خﻪ ﻳﻮه ﻧ‪＋‬ﻪ ده‪ ،‬د أسﻤان دا ！ﻮ！ﻪ ！ﻮ！ﻪ ک‪５‬دل او ＇ﻴر‪４‬دل بﻪ‬ ‫د اهلل د حکﻢ پر اساس وي‪ .‬وروستﻪ بﻴا ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ﻛﻠﻪ چ‪＄ ３‬ﻤکﻪ وﻏﻮړول شﻲ ﻳﻌﻨ‪ ３‬ﻟﻮړواﻟﻰ او ژورواﻟﻰ ﻳﻲ پﻪ‬ ‫بشپ‪７‬ه تﻮ‪－‬ﻪ ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ ﻻړ شﻲ ‪！ ،‬ﻮﻟﻪ ‪＄‬ﻤکﻪ سره برابره شﻲ او ＇ﻪ چ‪ ３‬پﻪ ‪＄‬ﻤکﻪ ک‪ ３‬دﻧﻨﻪ دي‪ ،‬برابره ده ﻛﻪ ﻫﻐﻪ‬ ‫ﻣ‪７‬ي وي او ﻳا خزاﻧ‪！ ،３‬ﻮل رابﻬر شﻲ‪＄ ،‬ﻤکﻪ د دې شﻴاﻧﻮ ﻟﻪ شتﻮن ＇خﻪ خاﻟﻲ شﻲ او ‪＄‬ﻤکﻪ د أسﻤان پﻪ ＇ﻴر د‬ ‫اهلل حﻜﻢ پر ‪＄‬اى ک‪７‬ي‪ ،‬چ‪ ３‬دﻟتﻪ د (اذا) ‪＄‬ﻮاب ﻣحذوف دى او تﻘدﻳر ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬کﻴ‪８‬ي‪ ( :‬رآﻳتﻢ آﻋﻤاﻟکﻢ ﻣﻦ خﻴر‬ ‫وشر)‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬أسﻤان وچﻮي او ‪＄‬ﻤکﻪ ﻫﻮاره شﻲ او‪ ، .......‬ﻧﻮ خپﻞ ＊ﻪ او بد ﻋﻤﻠﻮﻧﻪ بﻪ ووﻳﻨئ‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪３‬‬ ‫！ﻮل اﻧساﻧان‪ ،‬چ‪ ３‬د حشر پﻪ ﻣﻴدان ک‪ ３‬د حساب او کتاب ﻟپاره حاضرﻳ‪８‬ي‪ ،‬د خپﻠﻮ ک‪７‬و وړو پاﻳﻠﻪ بﻪ وﻳﻨﻲ‪.‬‬ ‫بﻴا اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ای اﻧساﻧﻪ ! (ﻣراد ور‪＄‬ﻨ‪！ ３‬ﻮل اﻧساﻧان دي کﻪ ﻫﻐﻪ کاﻓر وي اوﻛﻪ ﻣسﻠﻤان) تﻪ پﻪ دې دﻧﻴﻮي‬

‫‪60‬‬

‫ژوﻧداﻧﻪ ک‪ ３‬د تﻞ ﻟپاره پﻪ ستﻮﻧزو او ک‪７‬اووﻧﻮک‪ ３‬ﻣشﻐﻮل ﻳ‪ ،３‬تﻪ د دې کﻮ＊‪＋‬ﻮﻧﻮ او ﻫﻠﻮ‪＄‬ﻠﻮ پﻪ پای ک‪ ３‬بﻴا ﻫﻢ د اهلل‬ ‫ﻟﻮر تﻪ ورتﻠﻮﻧﻜی ﻳ‪ ،３‬پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ وروستﻪ ﻟﻪ ﻣرگﻪ ﻟﻪ اهلل سره ﻳﻮ ‪＄‬اى کﻴ‪８‬ې او ﻳا دا چ‪ ３‬د خپﻠﻮ ک‪７‬و وړو ＊ﻪ او ﻳا‬ ‫بده پاﻳﻠﻪ بﻪ وﻳﻨ‪ ،３‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ！ﻮﻟ‪ ３‬ﻫﻠ‪＄ ３‬ﻠ‪ ３‬دې چ‪ ３‬پﻪ دﻧﻴا ک‪ ３‬تر سره ک‪７‬ې دي او داس‪ ３‬دې اﻧگ‪５‬رﻟﻪ چ‪ ３‬ﻫر＇ﻪ‬ ‫پﻪ دﻧﻴا پﻮرې ت‪７‬ﻟﻲ دي‪ ،‬خﻮ پﻪ حﻘﻴﻘت ک‪ ３‬داس‪ ３‬ﻧﻪ دي؛ بﻠک‪ ３‬تﻪ اروﻣرو د اهلل ﻟﻮري تﻪ روان ﻳﻲ او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ سره‬ ‫بﻪ ﻣخاﻣخ کﻴ‪８‬ې‪.‬‬ ‫ورپس‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ د اﻧساﻧاﻧﻮ د ډﻟﻮ ﻳادوﻧﻪ کﻮي او ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ﻫﻐﻪ ＇ﻮک چ‪ ３‬خپﻠﻪ ک‪７‬ﻧپا‪１‬ﻪ پﻪ ＊ﻲ ﻻس‬ ‫اخﻠﻲ ﻫﻐﻪ بﻪ د ﻣﻮﻣﻨاﻧﻮ ﻟﻪ ډﻟ‪＇ ３‬خﻪ وي او ﻟﻪ دې ډﻟ‪ ３‬سره بﻪ پﻪ أساﻧ‪ ９‬حساب کﻴ‪８‬ي‪ .‬خﻮ چاتﻪ چ‪ ３‬ک‪７‬ﻧپا‪１‬ﻪ پﻪ‬ ‫ﻛﻴ‪ ０‬ﻻس ورک‪７‬ل شﻲ‪ ،‬ﻧﻮ ﻫﻐﻪ بﻪ د کاﻓراﻧﻮ او ﻓاجراﻧﻮ ﻟﻪ ډﻟ‪＇ ３‬خﻪ وي او ﻟﻪ ﻫﻐﻮى سره بﻪ پﻪ ډﻳرې سخت‪ ９‬حساب‬ ‫کﻴ‪８‬ي ﻟکﻪ چ‪ ３‬پﻪ ﻗرأن کرﻳﻢ ک‪ ３‬ور＇خﻪ ﻳادوﻧﻪ شﻮې ده‪.‬‬ ‫اﻣام احﻤد‪ ،‬بخاري‪ ،‬ﻣسﻠﻢ‪ ،‬ترﻣذي او ﻧساﻳﻲ ﻟﻪ حضرت ﻋاﻳش‪ ３‬صدﻳﻘ‪( ３‬رضﻲ اهلل ﻋﻨﻬا) ＇خﻪ پﻪ ﻣختﻠﻔﻮ‬ ‫ﻋباراتﻮ رواﻳت ک‪ ７‬ی دی چ‪ ３‬پﻴﻐﻤبر ﻓرﻣاﻳﻠﻲ دي‪ :‬کﻪ ﻟﻪ چا ＇خﻪ حساب واخ‪５‬ستﻞ شﻲ‪ ،‬ﻧﻮ ﻫﻐﻪ تباه شﻮ‪،‬‬ ‫ﻋاﻳش‪ ３‬رضﻲ اهلل ﻋﻨﻬا وﻓرﻣاﻳﻞ‪ :‬اي د اهلل رسﻮﻟﻪ! أﻳا اهلل ﻧﻪ دي ﻓرﻣاﻳﻠﻲ چ‪ ３‬کﻪ چ‪５‬رې چاتﻪ ک‪７‬ﻧپا‪１‬ﻪ پﻪ ＊ﻲ ﻻس‬ ‫ورک‪７‬ل شﻲ‪ ،‬ﻧﻮ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ بﻪ پﻪ أساﻧﻪ حساب واخﻴستﻞ شﻲ؟ پﻴﻐﻤبر‬

‫وﻓرﻣاﻳﻞ‪ :‬ﻫﻐﻪ خﻮ ﻳﻮازې د ک‪７‬ﻧپا‪３１‬‬

‫وړاﻧدې کﻮل دي‪ ،‬خﻮ کﻪ ﻟﻪ چا ﻧﻪ پﻮ＊تﻨﻪ وشﻲ ﻧﻮ ﻫﻐﻪ بﻪ تباه او ﻫﻼک شﻲ‪.‬‬ ‫ﻟﻨ‪６‬ه دا چ‪ ３‬د حشر پﻪ ورځ ﻟﻪ ﻫﻐﻮ ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ او ﻣﻮﻣﻨاﻧﻮ سره چ‪ ３‬د اهلل احکام ﻳ‪ ３‬پﻪ خپﻞ ژوﻧد ک‪ ３‬پﻠﻲ ک‪７‬ي وي‪،‬‬ ‫پﻪ ډ‪４‬رې أساﻧ‪ ９‬سره حساب ترسره کﻴ‪８‬ي او دا خﻠک بﻪ خپﻠﻮ کﻮرﻧﻴﻮ او د جﻨت ﻣﻠگرو تﻪ خﻮشحاﻟﻪ راستﻨ‪８５‬ي‪.‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ ﻟﻪ ﻣﻮﻣﻨاﻧﻮ سره د ﻣﻌاﻣﻠ‪ ３‬ﻟﻪ بﻴان ＇خﻪ وروستﻪ اهلل تﻌاﻟﻰ د کاﻓراﻧﻮ او بدکاراﻧﻮ حاﻟت بﻴاﻧﻮي او‬ ‫ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ﻫﻐﻪ کسان چ‪ ３‬خپﻠﻪ ک‪７‬ﻧپا‪１‬ﻪ د شا ﻟﻪ ﻟﻮري پﻪ کﻴ‪ ０‬ﻻس اخﻠﻲ‪ ،‬دوی د ‪＄‬ان ﻟپاره ﻣرګ ﻏﻮاړي او د دوزخ‬ ‫پﻪ شﻐﻠﻮ ک‪ ３‬بﻪ ﻻس او پ‪ ３＋‬وﻫﻲ‪ .‬دا خﻠک پﻪ دﻧﻴا ک‪ ３‬د خپﻠﻮکﻮرﻧﻴﻮ پﻪ ﻣﻨ‪ ＃‬ک‪ ３‬خﻮشحاﻟﻪ وو او دا ﻳ‪ ３‬اﻧ‪５／‬رﻟﻪ‬ ‫چ‪ ３‬ﻫﻤدا د دﻧﻴا ژوﻧد د دوی پﻪ برخﻪ دى او بﻴا دوی د اهلل پﻪ دربار ک‪ ３‬دوﻳﻢ ‪＄‬ﻠ‪ ３‬ﻧﻪ راژوﻧدي کﻴ‪８‬ي‪ .‬پﻪ وروستﻨﻲ‬ ‫أﻳت ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ﻫﻮ ! وﻟ‪ ３‬ﻧﻪ (دوى اروﻣرو د اهلل پﻪ وړاﻧدې حاضرﻳدوﻧکﻲ دي) او اهلل تﻌاﻟﻰ د دوى ！ﻮل‬ ‫اﻋﻤال وﻳﻨﻲ‪.‬‬

‫‪61‬‬

‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫اﻧساﻧان د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ پﻪ دوو ډﻟﻮ وﻳشﻞ کﻴ‪８‬ي؛ ﻳﻮه ﻫﻐﻪ ډﻟﻪ ده چ‪ ３‬د ﻧ‪５‬کﻮ ﻋﻤﻠﻮﻧﻮ او د اﻟﻬﻲ احکاﻣﻮ د ادا‬ ‫کﻮﻟﻮ پﻪ پاﻳﻠﻪ ک‪ ３‬خپﻠ‪ ３‬ک‪７‬ﻧپا‪ ３１‬پﻪ ＊ﻲ ﻻس ترﻻسﻪ ﻛﻮي او دا د خﻼصﻮن او ﻛاﻣﻴاب‪ ９‬ﻧ‪＋‬ﻪ ده‪ ،‬بﻠﻪ ډﻟﻪ کاﻓران او‬ ‫بدﻛاران دي چ‪ ３‬خپﻠ‪ ３‬ک‪７‬ﻧپا‪ ３１‬د شا ﻟﻪ ﻟﻮري پﻪ ﻛﻴ‪ ０‬ﻻس اخﻠﻲ‪ ،‬چ‪ ３‬دا د ﻫﻼکت ﻧ‪＋‬ﻪ ده‪.‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ د حساب ﻟپاره ﻟﻪ اهلل تﻌاﻟی سره د اﻧسان ﻣخاﻣخ ک‪５‬دل حتﻤﻲ دي‪.‬‬ ‫ﻫر ﻋاﻗﻞ او باﻟﻎ اﻧسان ﻣکﻠﻒ دی چ‪ ３‬تر ﻣر‪－‬ﻪ پﻮرې خپﻠﻮ ﻫﻠﻮ‪＄‬ﻠﻮ تﻪ دوام ورک‪７‬ي‪ ،‬چ‪ ３‬بﻴا ب‪５‬رتﻪ راژوﻧدی‬ ‫ﻛﻴ‪８‬ي او ﻟﻪ اهلل سره ﻣخاﻣخ کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫د اﻳﻤان او تﻘﻮى ﻟﻪ ＇‪＋‬تﻨاﻧﻮ سره پﻪ أساﻧ‪ ９‬سره حساب کﻴ‪８‬ي‪ ،‬چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﻳﻮازې د اهلل دربار تﻪ وړاﻧدې ﻛ‪５‬دل‬ ‫دي‪ ،‬خﻮ کﻪ ﻟﻪ چا ＇خﻪ پﻮ＊تﻨﻪ وشﻲ‪ ،‬ﻧﻮ ﻫﻐﻪ بﻪ د ﻣﻼﻣت‪ ９‬او تاوان وړ و‪－‬ر‪＄‬ﻲ؛ ‪＄‬کﻪ ﻫﻐﻪ د خپﻞ خﻼصﻮن‬ ‫ﻟپاره ﻫﻴ＆ کﻮم دﻟﻴﻞ او حجت ﻧﻪ ﻟري‪.‬‬ ‫پﻪ دﻧﻴﻮي خﻮﻧدوﻧﻮ او شﻬﻮتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬ډوب‪５‬دل او ﻟﻪ أخرت ＇خﻪ ب‪ ３‬پرواک‪５‬دل‪ ،‬د اﻧسان د تباﻫ‪ ９‬او ﻫﻼکت‬ ‫ﻻﻣﻞ ‪－‬ر‪＄‬ﻲ‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫}‬

‫{‬

‫‪ -٢‬پﻪ دﻧﻴﻮي ﻣزو او چ‪７‬چﻮ ک‪ ３‬ډوبﻴدل او د أخرت ﻫ‪５‬رول‪ ،‬اﻧسان تﻪ ＇ﻪ زﻳان رسﻮي؟‬ ‫‪ -۳‬پﻪ ＊ﻲ ﻻس د ک‪７‬ﻧپا‪ ３１‬حاصﻠﻮل د ＇ﻪ شﻲ ﻧ‪＋‬ﻪ ده؟‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د ﻧ‪５‬کﻮ چارو پﻪ ﻫﻜﻠﻪ‪ ،‬چ‪ ３‬جﻨت تﻪ د اﻧسان د داخﻠﻴدو ﻻﻣﻞ ‪－‬ر‪＄‬ﻲ‪ ،‬ﻳﻮه ﻟس کر＊ﻴزه ﻣﻘاﻟﻪ وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪62‬‬

‫دوه ويشتم لوست‬

‫د االنشقاق سورت‬ ‫(دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫{‬ ‫{‬

‫}‬ ‫}‬ ‫}‬

‫{‬

‫را！ﻮل ک‪７‬ي دي‪.‬‬ ‫بشپ‪７‬ه او رو＊اﻧﻪ شﻲ‪.‬‬ ‫دروغ ‪２－‬ﻲ‪.‬‬

‫}‬ ‫}‬

‫{‬ ‫{‬

‫پﻪ خپﻠﻮ زړوﻧﻮ ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬پ＂ﻮي‪.‬‬ ‫دردووﻧکﻰ‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ﻧﻮ ﻧﻪ‪ ،‬د ﻣا＊ام پﻪ سﻮر واﻟﻲ(شﻔﻖ) سﻮ‪－‬ﻨد ﻳادوم او پﻪ شپﻪ او ﻫﻐﻪ ＇ﻪ چ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬را！ﻮل ک‪７‬ي دي او پﻪ سپﻮږﻣ‪ ９‬چ‪ ３‬کﻠﻪ بشپ‪７‬ه‬ ‫شﻲ‪ .‬تاس‪ ３‬بﻪ پ‪７‬او پﻪ پ‪７‬او ﻟﻪ ﻳﻮ حاﻟت ＇خﻪ بﻞ تﻪ ﻻړ شئ‪ ،‬ﻧﻮ پﻪ دې خﻠکﻮ ＇ﻪ شﻮي دي چ‪ ３‬اﻳﻤان ﻧﻪ راوړي؟ او ﻛﻠﻪ‬ ‫چ‪ ３‬دوی تﻪ ﻗرأن ﻟﻮستﻞ کﻴ‪８‬ي ﻧﻮ سجده ﻧﻪ کﻮي‪ .‬بﻠک‪ ３‬کاﻓران تﻞ ﻫﻐﻪ (ﻗرأن) دروغ ‪２－‬ﻲ‪ .‬او اهلل پﻪ ﻫﻐﻪ ＇ﻪ چ‪ ３‬دوى ﻳ‪３‬‬ ‫پﻪ خپﻠﻮ زړوﻧﻮ ک‪ ３‬ساتﻲ ＊ﻪ پﻮه دى‪ ،‬ﻧﻮ دوى تﻪ د دردووﻧکﻲ ﻋذاب زﻳرى ورک‪７‬ه‪ .‬پرتﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ چ‪ ３‬اﻳﻤان ﻳ‪ ３‬راوړى‬ ‫دی او ﻧﻴﻜ‪ ３‬ک‪７‬ﻧ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬سرتﻪ رسﻮﻟﻲ دي‪ ،‬د ﻫﻐﻮی ﻟپاره پاى تﻪ ﻧﻪ رسﻴدوﻧکی (ب‪ ３‬اﻧتﻬاء او بﻼ اﻧﻘﻄاع) اجر او ثﻮاب دی‪.‬‬ ‫تفسير‬

‫اهلل تﻌاﻟﻰ د ﻗﻴاﻣت او بﻴا را ژوﻧدي کﻴدو د اثبات او ！ﻴﻨ‪／‬ار ﻟپاره پﻪ (شﻔﻖ) ﻗسﻢ ﻳادوي‪ .‬شﻔﻖ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ سﻮرواﻟﻲ‬ ‫＇خﻪ ﻋبارت دى‪ ،‬چ‪ ３‬د اسﻤان پﻪ ＇ﻨ‪６‬و ک‪ ３‬د شپ‪ ３‬ﻟﻪ پﻴﻠ‪５‬دﻟﻮ سره ＇ر‪－‬ﻨدﻳ‪８‬ي‪ .‬ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ اهلل تﻌاﻟی پﻪ تﻴاره‬ ‫شپﻪ او سپﻮږﻣ‪ ９‬چ‪ ３‬کﻠﻪ ﻳ‪！ ３‬ﻴکﻠی بشپ‪ ７‬او رو＊اﻧﻪ شﻲ‪ ،‬ﻗسﻢ ﻳادوي‪ .‬پﻪ دي ﻣﻮجﻮداتﻮ ﻗسﻢ ﻳادول د ﻫﻐﻮى د‬ ‫پﻴداکﻮوﻧکﻲ پﻪ ﻋﻈﻤت او ﻟﻮﻳ‪ ９‬دﻻﻟت کﻮي‪ .‬د (ﻻ) حرف پﻪ (ﻓﻼ آﻗسﻢ) ک‪ ３‬د ﻣخکﻴﻨﻲ خبر د رد ﻟپاره دی‪،‬‬ ‫ﻳﻌﻨ‪ :３‬د دوى سﻮچ او اﻧ‪５／‬رﻧﻪ د دوﻳﻢ ‪＄‬ﻠ‪ ３‬ﻧﻪ راژوﻧدي ک‪５‬دﻟﻮ او د اهلل پﻪ وړاﻧدې د ﻧﻪ درﻳدﻟﻮ پﻪ اړوﻧد ﻳﻮ ﻏﻠط او‬ ‫ﻧاسﻢ ﻓکر او ‪－‬ﻮﻣان دى‪ ،‬دوی بﻪ اروﻣرو د اهلل پﻪ وړاﻧدې د ﻋﻤﻞ د بدﻟ‪ ３‬ﻣﻮﻧدﻟﻮ ﻟپاره درﻳ‪８‬ي‪ .‬د ﻟَتَ ْرﻛ َُب َّﻦ طَبَ ًﻘا َﻋﻦ‬ ‫طَبَﻖٍ جﻤﻠﻪ د ﻗسﻢ ‪＄‬ﻮاب دى‪ ،‬چ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬ده‪ :‬تاس‪ ３‬اروﻣرو د ﻳﻮه سخت او ستﻮﻧزﻣﻦ حاﻟت ＇خﻪ ﻳﻮ بﻞ‬ ‫سخت او ﻟﻪ ک‪７‬او ＇خﻪ ډک حاﻟت تﻪ تﻠﻮﻧکﻲ ﻳاستئ‪ ،‬چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﻣرگ او ﻟﻪ ﻣرگﻪ وروستﻪ ﻟﻪ حاﻟت ＇خﻪ ﻋبارت‬ ‫دى‪ ،‬چ‪ ３‬پاﻳﻠﻪ ﻳ‪ ３‬جﻨت او ﻳا دوزخ دى او ﻫﻠتﻪ بﻪ تﻞ تر تﻠﻪ ژوﻧد تﻴروئ‪.‬‬ ‫‪63‬‬

‫پﻪ ورپس‪ ３‬أﻳتﻮﻧﻮک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ د کاﻓراﻧﻮ د دې اﻧگﻴرﻧ‪ ３‬او گﻮﻣان حﻘﻴﻘت‪ ،‬چ‪ ３‬دوى دوﻳﻢ ‪＄‬ﻠﻲ بﻴا ﻧﻪ راژوﻧدي کﻴ‪８‬ي‪،‬‬ ‫＇ﻪ ﻻﻣﻞ دى چ‪ ３‬دوى پﻪ دوﻳﻢ ‪＄‬ﻠﻲ بﻴا راژوﻧدي کﻴدﻟﻮ باور ﻧﻪ ﻟري؟ ﻳﻌﻨ‪３‬‬ ‫ردوي او ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬ ‫پﻪ دې خﻠکﻮ ＇ﻪ شﻮي دي چ‪ ３‬اﻳﻤان ﻧﻪ راوړي‪ .‬کﻮﻣﻪ پﻮ＊تﻨﻪ چ‪ ３‬پﻪ دې أﻳت ک‪ ３‬راﻏﻠ‪ ３‬ده‪ ،‬د اﻧکار او ﻳا ﻫﻢ د تﻌجب‬ ‫ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬پر دوى ﻗرأن ﻟﻮستﻞ کﻴ‪８‬ي‪ ،‬د ﻫﻐﻪ احکاﻣﻮ تﻪ ﻏاړه‬ ‫ﻣﻌﻨا ورکﻮي‪.‬‬ ‫ﻧﻪ ږدي او اهلل تﻌاﻟﻰ تﻪ سجده ﻧﻪ کﻮي‪ .‬اﻣام ابﻮحﻨﻴﻔﻪ (رحﻤﻪ اهلل) واﻳﻲ‪ :‬دا أﻳت د سجدې اﻓاده کﻮي او دا ‪＄‬کﻪ چ‪ ３‬دا‬ ‫أﻳت د ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ پﻪ بدۍ او ﻣذﻣت ک‪ ３‬ﻧازل شﻮی دی‪ ،‬چ‪ ３‬ﻗرأن اوري او سجده ﻧﻪ ادا کﻮي‪.‬‬ ‫بﻴا ﻗرأن کرﻳﻢ پﻪ اهلل تﻌاﻟی‪ ،‬د ﻫﻐﻪ پﻪ رسﻮل او د أخرت پﻪ ورځ باﻧدې د دﻏﻮکاﻓراﻧﻮ د اﻳﻤان ﻧﻪ راوړﻟﻮ ﻻﻣﻞ داس‪３‬‬ ‫بﻴاﻧﻮي‪ :‬دوی د کﻔر ﻻره ﻏﻮره ک‪７‬ې ده او پﻪ ﻗرأن کرﻳﻢ باﻧدې‪ ،‬چ‪ ３‬د تﻮحﻴد پﻪ ﻋﻘﻴدې‪ ،‬وروستﻪ ﻟﻪ ﻣر‪－‬ﻪ پﻪ بﻴا‬ ‫راژوﻧدي ک‪５‬دﻟﻮ او د حساب پﻪ پاﻳﻠﻪ ک‪ ３‬د ثﻮاب او ﻋذاب پﻪ بدﻟﻪ ورکﻮﻟﻮ‪ ،‬ﻣشتﻤﻞ دى‪ ،‬اﻳﻤان ﻧﻪ راوړي او ﻫﻐﻪ‬ ‫دروغ ‪２－‬ﻲ‪ ،‬حال دا چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ د اﻧساﻧاﻧﻮ پﻪ ！ﻮﻟﻮ رازوﻧﻮ او پ＂ﻮ او ＊کاره ﻋﻤﻠﻮﻧﻮ پﻮه او ﻋاﻟﻢ دى او د ﻫﻐﻪ ﻋﻠﻢ‬ ‫د دوی پر ！ﻮﻟﻮ چارو ﻣحﻴط دی‪ .‬پﻪ ورپس‪ ３‬أﻳت ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ای پﻴﻐﻤبره! ﻟﻪ بﻴا را ژوﻧدي ک‪５‬دﻟﻮ ＇خﻪ‬ ‫ﻣﻨکرو کاﻓراﻧﻮ تﻪ ز‪４‬ری ورک‪７‬ه چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ دوى تﻪ دردووﻧکﻰ ﻋذاب تﻴار ک‪７‬ى دى او اروﻣرو بﻪ دوی ورسره‬ ‫ﻣخاﻣخ کﻴ‪８‬ي‪ ،‬ﻳﻮازې ﻫﻐﻪ کسان ﻟﻪ دې ﻋذابﻪ خﻼصﻮن ﻣﻮﻣﻲ چ‪ ３‬پﻪ اهلل تﻌاﻟی اﻳﻤان راوړي او ﻧ‪５‬ک ﻋﻤﻠﻮﻧﻪ‬ ‫ترسره ک‪７‬ي‪ ،‬د دې ډﻟ‪ ３‬ﻟپاره داس‪ ３‬بدﻟﻪ چﻤتﻮ شﻮې ده چ‪ ３‬تﻞ تر تﻠﻪ بﻪ وي‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د ＇ر‪－‬ﻨدو ﻧ‪＋‬اﻧﻮ او دﻻﻳﻠﻮ پﻪ شتﻮن سره بﻴا ﻫﻢ پر خاﻟﻖ او پﻴدا کﻮوﻧکﻲ باﻧدې د کاﻓراﻧﻮ اﻳﻤان ﻧﻪ راوړل د‬ ‫تﻌجب او حﻴراﻧتﻴا وړ او د سﻠﻴﻢ ﻋﻘﻞ او ﻣﻨﻄﻖ خﻼف کار دى‪.‬‬ ‫ﻣبارک أﻳت د ﻟﻮستﻠﻮ پر ﻣﻬال د سجدې ﻣشروﻋﻴت‪.‬‬ ‫د‬ ‫د اهلل تﻌاﻟﻰ ﻋﻠﻢ ！ﻮل ﻫﻐﻪ ＇ﻪ راﻧﻐاړي چ‪ ３‬اﻧسان ﻳ‪ ３‬پﻪ زړه ک‪ ３‬پ＂ﻮي‪＄ ،‬کﻪ د اهلل ﻟﻪ ﻋﻠﻢ ＇خﻪ ﻫﻴ＆ شﻰ پ＀‬ ‫ﻧﻪ دی‪ ،‬ﻧﻮ اﻧسان باﻳد د تﻞ ﻟپاره خپﻞ زړه ﻟﻪ بدو او ﻧاوړو ﻓکروﻧﻮ او ﻧ‪５‬تﻮﻧﻮ ＇خﻪ ﻟرې وساتﻲ او د خﻴر پﻪ ﻧ‪５‬ت او‬ ‫ﻓکر ک‪ ３‬واوسﻲ‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫ﻣبارک أﻳت ک‪( ３‬ﻻ) ＇ﻪ ﻣﻌﻨا ﻟري او ﻣﻘصد ور‪＄‬ﻨ‪＇ ３‬ﻪ دى؟‬ ‫‪ -١‬پﻪ‬ ‫‪ -٢‬د ﻻﻧدﻧﻴﻮ جﻤﻠﻮ ﻣﻔﻬﻮم بﻴان ک‪７‬ى‪:‬‬ ‫اﻟش َﻔ ِﻖ‪َ ،‬واﻟﻠ َّْﻴﻞِ َو َﻣا َو َس َﻖ‪َ ،‬وا ْﻟ َﻘ َﻤ ِر إِ َذا اتَّ َس َﻖ‪ ،‬ﻟَتَ ْرﻛ َُب َّﻦ طَبَ ًﻘا َﻋﻦ طَبَﻖٍ ‪.‬‬ ‫ﻓَ َﻼ أُﻗ ِْس ُﻢ ب ِ َّ‬ ‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د (اﻻﻧشﻘاق) سﻮرت د تﻔسﻴر پﻪ ړﻧاک‪ ３‬د دې سﻮرت ﻣﻬﻤ‪ ３‬ﻣﻮضﻮﻋ‪／‬اﻧ‪ ３‬وﻟﻴکئ‪.‬‬ ‫‪64‬‬

‫درويشتم لوست‬

‫د البروج سورت‬ ‫(ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫{‬

‫}‬ ‫}‬

‫د (بُرج) جﻤﻊ ده چ‪ ３‬د ستﻮرو پﻪ ﻣﻌﻨا دی‪.‬‬ ‫{‬

‫وﻋده ک‪７‬اى شﻮی‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫حاضر ک‪７‬ای شﻮی‪ ،‬د ﻟﻴدﻟﻮ وړ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫خس‪ ،‬خاشاک او ﻟر‪－‬ﻲ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫خﻼصﻮن او بری‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫پﻪ برجﻮﻧﻮ ﻟروﻧکﻲ اسﻤان سﻮ‪－‬ﻨد او پﻪ وﻋده شﻮې ورځ‪ .‬او پﻪ حاضرﻳدوﻧکﻲ او حاضرک‪７‬اى شﻮي‪ .‬د کﻨدو (خﻨدﻗﻮﻧﻮ)‬ ‫＇‪＋‬تﻨان تباه ک‪７‬اى شﻮل‪.‬چ‪ ３‬د ژر ﻟﻤبﻪ ک‪５‬دوﻧکﻮ ﻣﻮادو (ت‪５‬ز) اور و‪.‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻫﻐﻮى د ﻫﻐ‪ ３‬کﻨدې پﻪ ﻏاړه ﻧاست وو‪＇ .‬ﻪ‬ ‫چ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣﻮﻣﻨاﻧﻮ سره کﻮل ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬ﻟﻴدل‪ .‬ﻟﻪ ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ ＇خﻪ ﻳ‪ ３‬پرتﻪ ﻟﻪ دې بﻠﻪ ‪－‬ﻨاه ﻧﻪ وه ﻟﻴدﻟ‪ ３‬چ‪ ３‬دوی پﻪ داس‪ ３‬اهلل‬ ‫چ‪ ３‬زورور او ستاﻳﻞ شﻮي اﻳﻤان راوړى وو‪ .‬ﻫﻐﻪ ذات چ‪ ３‬د اسﻤاﻧﻮﻧﻮ او ‪＄‬ﻤک‪ ３‬د پاچاﻫ‪＋＇ ９‬تﻦ دی او اهلل ﻫر＇ﻪ‬ ‫گﻮري‪ .‬پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ چ‪ ３‬پﻪ ﻣؤﻣﻨﻮ ﻧارﻳﻨﻪ وو او ﻣؤﻣﻨﻮ ＊‪％‬ﻮ ﻇﻠﻢ او ت‪５‬ری وک‪ ７‬او بﻴا ﻳ‪ ３‬تﻮبﻪ وﻧﻪ اﻳستﻠﻪ‪ ،‬ﻧﻮ اروﻣرو‬ ‫د ﻫﻐﻮی ﻟپاره د دوزخ ﻋذاب دى او د ﻫﻐﻮی ﻟپاره د سﻮ‪＄‬ﻮوﻧکﻲ اور سزا ده‪ .‬پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ ﻫﻐﻪ کسان چ‪ ３‬اﻳﻤان ﻳ‪ ３‬راوړى‬ ‫او ＊‪ ３‬ک‪７‬ﻧ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ترسره ک‪７‬ې دي‪ ،‬ﻫﻐﻮى تﻪ باﻏﻮﻧﻪ دي چ‪ ３‬د ﻫﻐﻮ ﻻﻧدې وﻳاﻟ‪ ３‬بﻬﻴ‪８‬ي او دا ستر برى دى‪.‬‬

‫‪65‬‬

‫د سورت پيژندنه‬

‫د (اﻟبروج) سﻮرت ﻣکﻲ دى (‪ )٢٢‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ )٨۵(３‬سﻮرت دى‪.‬‬ ‫د اﻟبروج پﻪ ﻧاﻣﻪ ‪＄‬کﻪ ﻧﻮﻣﻮل شﻮى دى‪ ،‬چ‪ ３‬د سﻮرت پﻪ پﻴﻞ ک‪ ３‬د (اﻟبروج) ﻟﻔﻆ راﻏﻠﻰ دى‪ .‬پﻪ دې سﻮرت‬ ‫ک‪ ３‬د اصحاب اﻻخدود (دخﻨدق ＇‪＋‬تﻨان) او د ﻇﻠﻢ اوت‪５‬ري پر وړاﻧدې د ﻫﻐﻮی د ستر جﻬاد ﻳادوﻧﻪ شﻮې‬ ‫ده‪ ،‬چ‪！ ３‬ﻮﻟﻮ ﻣﻮﻣﻨاﻧﻮ تﻪ د دې ﻻر＊ﻮوﻧﻪ کﻮي‪ ،‬تر＇ﻮ ﻛﻔر او ت‪５‬ري تﻪ تسﻠﻴﻢ ﻧشﻲ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ابﻮﻫرﻳره‬

‫＇خﻪ رواﻳت دى چ‪ ３‬پﻴﻐﻤبر بﻪ د ﻣاسختﻦ پﻪ ﻟﻤاﻧ‪％‬ﻪ ک‪ ３‬د اﻟبروج د سﻮرت تﻼوت کاوه‬

‫او ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ ﻟﻪ جابر بﻦ سﻤره‬

‫＇خﻪ رواﻳت دى چ‪ ３‬پﻴﻐﻤبر‬

‫بﻪ د ﻣاسپ‪＋‬ﻴﻦ او ﻣازدﻳگر پﻪ ﻟﻤﻮﻧ‪％‬ﻮﻧﻮ‬

‫ک‪ ３‬د (اﻟبروج) او (اﻟﻄارق) سﻮرتﻮﻧﻪ ﻟﻮستﻞ‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ پﻪ أسﻤان ﻗسﻢ ﻳادوي‪ ،‬چ‪ ３‬د برجﻮﻧﻮ ﻟروﻧکﻰ دى‪＄ .‬ﻴﻨﻮ ﻣﻔسرﻳﻨﻮ ﻟﻪ برجﻮﻧﻮ‬ ‫＇خﻪ د ﻫﻴئت(ﻓﻠﻚ) د ﻋﻠﻢ پر بﻨس＀ دوﻟس برجﻮﻧﻪ ﻣراد ک‪７‬ې دي چ‪ ３‬د ﻳﻮه کال پﻪ دوران ک‪ ３‬ﻟﻤر او‬ ‫ستﻮري د ﻫﻐﻪ ‪－‬رد چاپ‪５‬ره را＇رخﻴ‪８‬ي‪ ،‬د ابﻦ ﻋباس‪ ،‬ﻣجاﻫد‪ ،‬ﻗتاده‪ ،‬حسﻦ بصري او ﻧﻮرو ﻣﻔسرﻳﻨﻮ پﻪ‬ ‫وړاﻧدې ﻟﻪ (بروج) ＇خﻪ ﻣراد ستﻮري او ﻛﻬﻜشان دي‪ .‬بﻴا پﻪ ﻫﻐﻪ ورځ ﻗسﻢ ﻳاد شﻮى دی چ‪ ３‬د ﻫﻐ‪ ３‬د‬ ‫را رسﻴدﻟﻮ وﻋده ورک‪７‬ل شﻮې ده او ﻫﻐﻪ د ﻗﻴاﻣت ورځ ده‪ .‬درﻳﻢ ﻗسﻢ د ﻫﻐ‪ ３‬ور‪＄‬ﻰ پﻪ ﻟﻴدوﻧکﻮ او ﻟﻴدل‬ ‫شﻮﻳﻮ＇ﻴزوﻧﻮ ﻳاد شﻮى دى؛ ﻳﻌﻨ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ورځ چ‪ ３‬پﻪ خپﻠﻪ د ﻫﻐ‪ ３‬ﻟپاره ‪－‬ﻮاه (حاضر) وي او پﻪ ﻫﻐﻪ ＇ﻪ چ‪３‬‬ ‫ﻧﻮر د ﻫﻐﻪ ﻟپاره حاضرﻳ‪８‬ي‪ .‬د دې تﻔسﻴر ﻟﻪ ﻣخ‪ ３‬ﻟﻪ (شاﻫد) ＇خﻪ ﻣراد ﻫﻐﻪ خﻠک دي چ‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت پﻪ‬ ‫ورځ د حساب او کتاب ﻟپاره حاضرﻳ‪８‬ي‪ .‬ﻟﻪ (ﻣشﻬﻮد) ＇خﻪ ﻣراد ﻗﻴاﻣت او د ﻫﻐﻪ وﻳرووﻧک‪ ３‬ﻣﻨﻈرې دي‪،‬‬ ‫چ‪ ３‬خﻠک پک‪ ３‬حاضرﻳ‪８‬ي‪ .‬د ﻳﻮه بﻞ تﻔسﻴر ﻟﻪ ﻣخ‪ ３‬د ﻣشﻬﻮد ＇خﻪ ﻣراد د جﻤﻌ‪ ３‬او ﻳا ﻋرﻓ‪ ３‬ورځ ده‪.‬‬ ‫دا د ﻗسﻢ ‪＄‬ﻮاب دى چ‪ ３‬ﻳا ور＇خﻪ د بﻞ شﻮي اور د کﻨدو د ＇‪＋‬تﻨاﻧﻮ ﻫﻼکت‬ ‫او تباﻫﻲ ﻣراد ده‪ ،‬ﻳا د ﻫﻐﻮى پﻪ ﻫکﻠﻪ ＊‪５‬را ﻣراده ده‪ .‬ﻣﻔﻬﻮم ﻳ‪ ３‬دا دى چ‪ ３‬د کﻨدو پر＇‪＋‬تﻨاﻧﻮدې ﻟﻌﻨت وي‪،‬‬ ‫ﻳا دا چ‪ ３‬د ﻛﻨدو ＇‪＋‬تﻨان تباه او برباد شﻮي دي‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬د بﻞ شﻮي اور د کﻨدو ＇‪＋‬تﻨان چ‪ ３‬د ﻳﻮه رواﻳت ﻟﻪ‬ ‫ﻣخ‪ ３‬دوى ﻫﻐﻪ ﻇاﻟﻤان وو چ‪ ３‬د ﻣﻮﻣﻨاﻧﻮ ﻟپاره ﻳ‪ ３‬کﻨدې اﻳستﻠ‪ ３‬وې او پﻪ ﻫﻐﻮک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬اوروﻧﻪ بﻞ ک‪７‬ي وو او‬ ‫بﻴا بﻪ ﻳ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐﻮ ک‪ ３‬ﻣﻮﻣﻨان پ‪７‬ﻣخ‪ ３‬وراچﻮل‪ .‬دا ﻇاﻟﻢ کاﻓران بﻪ د دې بﻞ شﻮي اور د کﻨدو پﻪ ﻏاړه ﻧاست وو‬ ‫او د ﻣﻮﻣﻨاﻧﻮ د سﻮ‪５＄‬دﻟﻮ ﻧﻨداره بﻪ ﻳ‪ ３‬کﻮﻟﻪ‪ ،‬خﻮ د ﻫﻐﻪ وخت ﻣﻮﻣﻨان پﻪ خپﻞ اﻳﻤان ！ﻴﻨگ او ثابت پات‪ ３‬شﻮل‬ ‫او ﻟﻪ خپﻠ‪ ３‬ﻋﻘﻴدې ＇خﻪ ﻳﻮه ذره ﻫﻢ ت‪５‬ر ﻧشﻮل‪ .‬د دې کﻴس‪ ３‬پﻪ بﻴاﻧﻮﻟﻮ ک‪ ３‬د اسﻼم د ستر پﻴﻐﻤبر او د ﻫﻐﻪ‬

‫‪66‬‬

‫د ﻣﻠ‪／‬رو ﻟپاره تسﻠﻲ او ډاډ دی‪ ،‬تر＇ﻮ دوى ﻫﻢ د پخﻮاﻧﻴﻮ ﻣﻮﻣﻨاﻧﻮ پﻪ ＇‪５‬ر صبر او زﻏﻢ وﻟري او د ﻫﻐﻮی پﻪ‬ ‫شان د حﻖ پﻪ ﻻر ک‪ ３‬ﻟﻪ ستﻮﻧزو او ک‪７‬اووﻧﻮ ＇خﻪ وﻧﻪ وﻳرﻳ‪８‬ي‪ .‬پﻪ ورپس‪ ３‬دوو أﻳتﻮﻧﻮک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی د کاﻓراﻧﻮ‬ ‫د ﻇﻠﻢ دﻟﻴﻞ ＇ر‪－‬ﻨدوي او ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬

‫کاﻓراﻧﻮ ﻟﻪ‬

‫ﻣؤﻣﻨاﻧﻮ ＇خﻪ د کﻮم بدکار پﻪ سبب ﻏچ ﻧﻪ اخﻴست‪ ،‬بﻠک‪ ３‬د دوى د ﻇاﻟﻤاﻧﻪ ﻏچ اخﻴستﻠﻮ ﻻﻣﻞ دا و چ‪３‬‬ ‫ﻣؤﻣﻨاﻧﻮ پﻪ زورور او ستاﻳﻞ شﻮي اهلل اﻳﻤان راوړى و‪ ،‬پﻪ ﻫﻐﻪ ذات چ‪ ３‬د اسﻤاﻧﻮﻧﻮ او ‪＄‬ﻤک‪ ３‬ﻣاﻟک دى او د‬ ‫ﻫﻐﻪ ﻋﻠﻢ پر ﻫر＇ﻪ بشپ‪７‬ه احاطﻪ ﻟري‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬د ！ﻮﻟﻮ ستاﻳﻨﻮ وړتﻴا ﻟري‪＄ ،‬ﻮاکﻤﻦ دى او د ‪＄‬ﻤک‪ ３‬او اسﻤاﻧﻮﻧﻮ‬ ‫پاچاﻫﻲ د ﻫﻤده ده‪＇ .‬رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬وﻏﻮاړي پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬تصرف کﻮﻻی شﻲ‪ ،‬ﻟﻪ ﻫر شﻲ ＇خﻪ خبر دى او ﻫر‬ ‫＇ﻪ وﻳﻨﻲ‪ .‬پﻪ ﻣبارک أﻳت ک‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟی ﻟﻪ صﻔاتﻮ ＇خﻪ ﻳﻮ صﻔت (ا ْﻟ َﻌ ِزﻳ ِز) چ‪ ３‬د زورور ﻣﻌﻨا ﻟري ﻳاد شﻮى‬ ‫دى او دا دې تﻪ اشاره ده چ‪ ３‬کﻪ چ‪５‬رې اهلل تﻌاﻟی وﻏﻮاړي‪ ،‬ﻧﻮ د دې زورورو ﻇاﻟﻤاﻧﻮ د ﻇﻠﻢ ﻣخﻨﻴﻮی کﻮي‬ ‫او ﻧﻪ پرﻳ‪８‬دي چ‪ ３‬ﻣﻮﻣﻨاﻧﻮ تﻪ ک‪７‬او ورس‪８５‬ي ‪ .‬د (ا ْﻟ َح ِﻤﻴ ِد) صﻔت پﻪ ﻳادوﻟﻮ ک‪ ３‬دې تﻪ اشاره ده چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ‬ ‫د ک‪７‬ﻧﻮ پاﻳﻠﻮ تﻪ ارز＊ت ورکﻮي‪ .‬او کﻪ پﻪ دﻧﻴا ک‪ ３‬کاﻓراﻧﻮ او ﻇاﻟﻤاﻧﻮ تﻪ وخت او ﻣﻬﻠت ورکﻮي‪ ،‬ﻧﻮ پﻪ ﻫﻐﻪ‬ ‫ک‪ ３‬ﻫﻢ حکﻤتﻮﻧﻪ دي او د ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ د دﻧﻴﻮي ستﻮﻧزو او ﻛ‪７‬اووﻧﻮ پﻪ ﻣﻘابﻞ ک‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ ﻫﻐﻮی تﻪ د‬ ‫اجر او ثﻮاب بدﻟﻪ ورﻛﻮي‪ .‬دا چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ د ﻫر＇ﻪ ＇اروﻧکﻰ اوکتﻮﻧکﻰ دى‪ ،‬د دې ﻣﻄﻠب پﻪ بﻴاﻧﻮﻟﻮ ﻛ‪３‬‬ ‫د کﻨدو د ＇‪＋‬تﻨاﻧﻮ(اصحاب اﻻخدود)‪ ،‬کاﻓراﻧﻮ او ﻇاﻟﻤاﻧﻮ ﻟپاره د وﻋﻴد(ﻋذاب)‪ ،‬د ﻣﻮﻣﻨاﻧﻮ ﻟپاره پﻪ ثابت‬ ‫ﻗدﻣ‪ ، ９‬زﻏﻢ او صبر د تﻠﻘﻴﻦ او د اخروي بدﻟ‪ ３‬ژﻣﻨﻪ ده‪.‬‬ ‫پﻪ ور پس‪ ３‬أﻳت ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ د ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ ر！ﻨﻪ بﻴاﻧﻮي‪ ،‬چ‪ ３‬ﻣؤﻣﻨان س‪７‬ي او ﻣؤﻣﻨ‪ ３％＊ ３‬أزاروي او‬ ‫ﻫﻐﻮی تﻪ تکﻠﻴﻒ رسﻮي‪ .‬کﻮم کسان چ‪ ３‬داس‪ ３‬ﻇﻠﻤﻮﻧﻪ ﻛﻮي او تﻮبﻪ ﻧﻪ باسﻲ‪ ،‬ﻧﻮ دا خﻠﻚ د دوزخ د اور‬ ‫د شﻐﻠﻮ وړ دي او پﻪ ﻫﻐﻮ ک‪ ３‬بﻪ سﻮ‪＄‬ﻴ‪８‬ي‪ .‬پﻪ وروستﻨﻲ أﻳت ک‪ ３‬د ﻣؤﻣﻨﻮ بﻨد‪－‬اﻧﻮ د اﻳﻤان او ﻧ‪５‬ک ﻋﻤﻞ‬ ‫پاﻳﻠﻪ بﻴاﻧﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻫﻐﻮى تﻪ د ر＊تﻴﻨﻲ اﻳﻤان او ﻧ‪５‬کﻮ ﻋﻤﻠﻮﻧﻮ پﻪ بدل ﻛ‪ ،３‬چ‪ ３‬د حﻖ پﻪ ﻻر ک‪３‬‬ ‫ﻳ‪ ３‬ستﻮﻧزې ‪－‬اﻟﻠ‪ ３‬دي‪ ،‬جﻨت او پر‪４‬ﻤاﻧﻪ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻪ ورپﻪ برخﻪ کﻮي‪.‬‬

‫فعاليت‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د ﻣضﻤﻮن د ＊ﻮوﻧکﻲ پﻪ ﻣرستﻪ د اصحاب اﻻخدود کﻴسﻪ د تﻔاسﻴرو پﻪ ﻳﻮه کتاب ک‪３‬‬ ‫ﻣﻄاﻟﻌﻪ او پﻪ اړه دې ﻳ‪ ３‬ﻣباحثﻪ و ک‪７‬ي‪.‬‬

‫‪67‬‬

‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د أخرت پﻪ ورځ د اﻳﻤان او ﻋﻘﻴدې اثبات او د اﻋﻤاﻟﻮ پر بﻨس＀ د ثﻮاب او ﻋذاب ورﻛﻮل‪.‬‬ ‫د ﻫﻐﻮ ﻣؤﻣﻨاﻧﻮ د بدﻟ‪ ３‬بﻴان‪ ،‬چ‪ ３‬د ازﻣ‪＋５‬تﻮﻧﻮ او ستﻮﻧزو پﻪ وړاﻧدې‪ ،‬ﻟﻪ زﻏﻢ او استﻘاﻣت ﻧﻪ ﻛار اخﻠﻲ‪.‬‬ ‫د دوزخ ﻟﻪ اور ＇خﻪ د کاﻓراﻧﻮ وﻳرول او د ﻧ‪５‬ﻜﻮ اﻋﻤاﻟﻮ د ثﻮاب پﻪ بﻴاﻧﻮﻟﻮ او جﻨت تﻪ پﻪ تﻠﻠﻮ سره‪ ،‬ﻧ‪５‬کﻮ‬ ‫کاروﻧﻮ تﻪ د ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ تشﻮﻳﻘﻮل او ﻫ（ﻮل‪.‬‬ ‫د ﻫﻐﻮ ﻣؤﻣﻨاﻧﻮ د ﻏﻮره واﻟﻲ بﻴان چ‪ ３‬د ﻇاﻟﻤﻮ کاﻓراﻧﻮ ﻟﻪ ﻟﻮري د اور پﻪ کﻨدوک‪ ３‬واچﻮل شﻮل‪ ،‬خﻮ ﻟﻪ‬ ‫اﻳﻤان ＇خﻪ وﻧﻪ ‪－‬ر‪５＄‬دل او پﻪ خپﻞ دﻳﻦ ！ﻴﻨ‪ ，‬او ثابت پات‪ ３‬شﻮل‪.‬‬ ‫د کاﻓراﻧﻮ او ﻇاﻟﻤاﻧﻮ د سزا د پاﻳﻠﻮ بﻴان‪.‬‬

‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫}‬ ‫‪ -٢‬پﻴﻐﻤبر‬

‫{‬ ‫د (اﻟبروج) ﻣبارک سﻮرت پﻪ کﻮﻣﻮ ﻟﻤﻮﻧ‪％‬ﻮﻧﻮ ک‪ ３‬ﻟﻮستﻠﻮ؟‬

‫‪ -۳‬د ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ سزا او بدﻟﻪ ＇ﻪ ده چ‪ ３‬ﻣؤﻣﻨاﻧﻮ تﻪ رﻧ‪ ＃‬او ﻋذاب ورکﻮي؟‬ ‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د تﻔسﻴر ﻟﻪ کتابﻮﻧﻮ ＇خﻪ د (اصحاب اﻻخدود) کﻴسﻪ پﻪ ﻟﻨ‪６‬ه تﻮ‪－‬ﻪ پﻪ خپﻠﻮ کتابچﻮ ک‪３‬‬ ‫وﻟﻴکﻲ‪.‬‬

‫‪68‬‬

‫څلور ويشتم لوست‬

‫د البروج سورت‬ ‫(دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬ ‫‪۱۲‬‬

‫‪۱۴‬‬

‫‪۱3‬‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻧﻴﻮل‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫د ﻟﻮﻳ‪ ３‬ﻣرتب‪ ３‬واﻻ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫پﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ي ‪＄‬ﻞ او ﻳا ﻧﻮی پﻴداکﻮل کﻮي‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻟ‪＋‬کرې‪.‬‬

‫{‬

‫}‬

‫ﻣﻴﻨﻪ کﻮوﻧکﻰ‪ ،‬د اهلل ﻟﻪ صﻔتﻮﻧﻮ ＇خﻪ ﻳﻮ صﻔت دى‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ ستا د رب ﻧﻴﻮﻧﻪ ډﻳره سختﻪ ده‪ .‬ب‪５‬شکﻪ ﻫﻐﻪ پﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ي ‪＄‬ﻞ پﻴدا کﻮل‪ ،‬کﻮي او (د پخﻮا پﻪ شان) بﻴا ﻳ‪３‬‬ ‫پﻴدا کﻮي‪ .‬ﻫﻐﻪ ب‪＋‬ﻮﻧکﻰ ﻣﻴﻨﻪ کﻮوﻧکﻰ دى‪ .‬د ﻋرش ＇‪＋‬تﻦ او(ﻟﻪ ﻫر＇ﻪ) ﻟﻮی دى‪＇ .‬ﻪ چ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬خﻮ＊ﻪ شﻲ‪ ،‬د ﻫﻐﻪ‬ ‫＊ﻪ ترسره کﻮوﻧکﻰ دى‪ .‬أﻳا تاتﻪ د ﻟ‪＋‬کرو خبر رس‪５‬دﻻى دى؟ د ﻓرﻋﻮن او د ثﻤﻮد (د ﻟ‪＋‬کرو)‪ .‬بﻠک‪ ３‬ﻫﻐﻪ کسان‬ ‫چ‪ ３‬کاﻓران شﻮي دي‪ ،‬ﻫﻐﻮى پﻪ دروﻏﻮ ک‪ ３‬اختﻪ دي‪ .‬او اهلل دوى ﻟﻪ ﻫر ﻟﻮري اﻳسار ک‪７‬ي دي‪ ،‬بﻠک‪ ３‬دا ﻗرأن د ﻟﻮړ‬ ‫شان او ﻣرتب‪ ３‬ﻟروﻧکﻰ دى‪ .‬پﻪ ساتﻠ‪ ３‬شﻮې پا‪１‬ﻪ ک‪ ３‬خﻮﻧدي او ﻣحﻔﻮظ دى ‪.‬‬ ‫تفسير‬

‫اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ ﻟﻪ کاﻓراﻧﻮ او ﻇاﻟﻤاﻧﻮ ＇خﻪ ستا د پاﻟﻮﻧکﻲ ﻧﻴﻮﻧﻪ او ﻏچ اخﻴستﻞ ډ‪４‬ر سخت دی‪،‬‬ ‫ﻳﻌﻨ‪ ３‬د ستر‪－‬ﻮ پﻪ رپ سره بﻪ ﻇاﻟﻤان تباه ک‪７‬ي‪ .‬دا وﻋﻴد د ﻣک‪ ３‬ﻣشرکاﻧﻮ تﻪ او ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ د ﻫرې زﻣاﻧ‪ ３‬کاﻓراﻧﻮ‬ ‫تﻪ شاﻣﻞ دی‪ .‬پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ اهلل تﻌاﻟی د ﻣﻄﻠﻖ او بشپ‪ ７‬وس ＇‪＋‬تﻦ دى‪ ،‬ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬اﻧسان ﻟﻪ ﻧشت ＇خﻪ‬ ‫ﻫست ک‪ ７‬او ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬دﻧﻴا تﻪ راوست‪ ،‬ﻧﻮ د ﻫﻐﻪ د بﻴا ژوﻧدي کﻮﻟﻮ وس ﻫﻢ ﻟري‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟی ذات ﻫﻢ پﻪ پﻴدا‬ ‫کﻮﻟﻮ او ﻫﻢ پﻪ دوﻳﻢ ‪＄‬ﻞ را ژوﻧدي کﻮﻟﻮ ﻗادر دى‪.‬‬ ‫پﻪ ورپس‪ ３‬أﻳتﻮﻧﻮک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ خپﻞ ‪＄‬ﻴﻨﻲ صﻔتﻮﻧﻪ بﻴاﻧﻮي چ‪！ ３‬ﻮل د اﻟﻬﻲ ذات پﻪ ﻟﻮﻳ‪ ９‬او ﻣﻄﻠﻖ کﻤال دﻻﻟت کﻮي‪:‬‬ ‫اهلل تﻌاﻟﻰ ب‪＋‬ﻮﻧکﻰ او ﻣﻬرباﻧﻪ دى‪ ،‬کﻪ ＇ﻮک ﻏﻮاړي چ‪ ３‬تﻮبﻪ وباسﻰ او اهلل تﻪ رجﻮع وک‪７‬ي (کﻪ ﻫر ＇ﻮﻣره ﻟﻮﻳﻪ ‪－‬ﻨاه ﻳ‪３‬‬ ‫ﻫﻢ ک‪７‬ې وي) ﻫﻐﻪ تﻪ ب‪＋‬ﻨﻪ او پر ﻫﻐﻪ باﻧدې رحﻢ کﻮي‪ .‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻧبردارو اﻧساﻧاﻧﻮ تﻪ د اجر او ثﻮاب بدﻟﻪ ورکﻮي‪.‬‬

‫‪69‬‬

‫اهلل تﻌاﻟی د ﻋرش ＇‪＋‬تﻦ د پاچاﻫ‪ ９‬بشپ‪ ７‬واکدار او د ！ﻮﻟﻮ ﻏﻮرو اوصاﻓﻮ ＇‪＋‬تﻦ دى‪＇ ،‬ﻪ چ‪ ３‬وﻏﻮاړي پﻪ ＊اﻳستﻪ تﻮ‪－‬ﻪ‬ ‫ﻳ‪ ３‬ترسره کﻮي او ﻫﻴ＆ شﻰ د اهلل تﻌاﻟی د ارادې ﻣخﻪ ﻧشﻲ ﻧﻴﻮﻻى‪.‬‬ ‫پﻪ ورپس‪ ３‬أﻳتﻮﻧﻮک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ د ﻓرﻋﻮن او ثﻤﻮدﻳاﻧﻮ ＇خﻪ‪ ،‬چ‪ ３‬پﻪ کﻔر او سرﻏ‪７‬وﻧﻪ ک‪ ３‬ﻟﻪ حده ت‪５‬رشﻮي وو‪ ،‬ﻳادوﻧﻪ‬ ‫کﻮي‪ ،‬تر＇ﻮ د ！ﻮﻟﻮ سرﻏ‪７‬ووﻧکﻮ او ﻇاﻟﻤاﻧﻮ ﻟپاره ﻋبرت او پﻴﻐﻤبر او ﻣﻮﻣﻨاﻧﻮ تﻪ تسﻠﻲ او ډاډﻳﻨﻪ شﻲ‪＄ ،‬کﻪ د‬ ‫حﻖ او باطﻞ د ج‪７／‬ې پﻪ پاﻳﻠﻪ ک‪ ３‬حﻖ برﻳا ﻣﻮﻣﻲ‪ .‬پﻪ ورپس‪ ３‬أﻳت ک‪ ３‬بﻴا د ﻣشرکاﻧﻮ او کاﻓراﻧﻮ د دروﻏﻮ ﻳادوﻧﻪ کﻴ‪８‬ي‬ ‫او پﻪ ＇ر‪－‬ﻨد ډول دا بﻴاﻧﻮي چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ دﻣﻄﻠﻖ واک او ‪＄‬ﻮاک ＇‪＋‬تﻦ دى‪ .‬کاﻓران او ﻇاﻟﻤان ！ﻮل د ده پﻪ وﻟکﻪ‬ ‫ک‪ ３‬دي او ﻫﻴچا تﻪ د اهلل ﻟﻪ ﻧﻴﻮﻧ‪ ３‬او ﻋذاب ＇خﻪ د تﻴ‪＋‬ت‪ ３‬او خﻼصﻮن ﻻر ﻧشتﻪ‪ .‬پﻪ دې ﻣﻄﻠب کﻰ د کاﻓراﻧﻮ او د‬ ‫اسﻼم د د＊ﻤﻨاﻧﻮ ﻟپاره ډ‪４‬ر شدﻳد وﻋﻴد دی‪.‬‬ ‫دا ﻣبارک سﻮرت د ﻗرأن پر حﻘاﻧﻴت او دا چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ د اهلل تﻌاﻟی کﻼم دى او پﻪ ﻟﻮح ﻣحﻔﻮظ ک‪ ３‬ﻟﻪ شﻴﻄاﻧاﻧﻮ ＇خﻪ‬ ‫ساتﻞ شﻮى دی‪ ،‬پاى ﻣﻮﻣﻲ‪ .‬پﻪ دې ﻣﻄﻠب ک‪ ３‬د ﻣشرکاﻧﻮ پر ب‪ ３‬بﻨس＂ﻮ تﻮروﻧﻮ ＇رگﻨد رد دى چ‪ ３‬ﻫﻐﻮی ﻗرأن کرﻳﻢ‬ ‫د بشرخبرې‪ ،‬کﻴس‪ ３‬او شﻌر ‪２－‬ﻠﻮ‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫کاﻓراﻧﻮ او د اسﻼم د＊ﻤﻨاﻧﻮ تﻪ د سخت ﻋذاب وﻋده‪ ،‬چ‪ ３‬د ﻧاوړو اﻋﻤاﻟﻮ د دوام پﻪ صﻮرت ک‪ ３‬بﻪ پﻪ دﻧﻴﻮي او اخروي‬ ‫ﻋذاب اختﻪ کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫اهلل تﻌاﻟﻰ د خپﻞ شﻔﻘت او ﻣﻬرباﻧ‪ ９‬ﻟﻪ اﻣﻠﻪ‪ ،‬ﻟﻪ خپﻠﻮ دوستاﻧﻮ سره چ‪ ３‬د ده ﻧ‪５‬ک بﻨد‪－‬ان دي‪ ،‬دوستﻲ کﻮي‪.‬‬ ‫د پخﻮاﻧﻴﻮ اﻣتﻮﻧﻮ پﻪ کﻴسﻮ ک‪ ３‬د ﻫﻮ＊ﻴاراﻧﻮ ﻟپاره زﻳات پﻨدوﻧﻪ او ﻋبرتﻮﻧﻪ ﻧﻐ‪＋‬تﻲ دي‪.‬‬ ‫د اهلل د ﻣﻄﻠﻖ ‪＄‬ﻮاک بﻴان او دا چ‪ ３‬ﻫﻴ＆ شﻰ او ﻫﻴ（ﻮک د ﻫﻐﻪ د ‪＄‬ﻮاک ﻟﻪ احاط‪＇ ３‬خﻪ وتﻠی ﻧشﻲ‪.‬‬ ‫د ﻗرأن کرﻳﻢ د شراﻓت او ﻟﻮﻳ‪ ９‬بﻴان‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫{‬ ‫}‬ ‫‪ -١‬ﻓرﻋﻮن ＇ﻮک و او وﻟ‪ ３‬د اهلل د ﻗﻬر او ﻏﻮس‪ ３‬وړ و‪－‬ر‪＄‬ﻴده؟‬ ‫‪ -٢‬دا ＇ر‪－‬ﻨدوﻧﻪ چ‪ ３‬ﻫﻴ＆ شﻰ او ﻫﻴ（ﻮک د اهلل د ‪＄‬ﻮاک او ﻧﻴﻮﻧ‪ ３‬ﻟﻪ احاط‪＇ ３‬خﻪ وتﻠﻰ ﻧشﻲ‪＇ ،‬ﻪ ﻣﻔﻬﻮم اﻓاده کﻮي؟‬ ‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د تﻔسﻴر د کتابﻮﻧﻮ پﻪ ﻣرستﻪ د ثﻤﻮدﻳاﻧﻮ کﻴسﻪ پﻪ ﻟﻨ‪６‬ه تﻮ‪－‬ﻪ پﻪ خپﻠﻮ کتابچﻮ ک‪ ３‬وﻟﻴکﻲ‪.‬‬

‫‪70‬‬

‫پنځه ويشتم لوست‬

‫د الطارق سورت‬ ‫(ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫}‬

‫{‬

‫{‬

‫{‬ ‫{‬

‫ﻫﻐﻪ شﻰ چ‪ ３‬د شپ‪＇ ３‬ر‪－‬ﻨدﻳ‪８‬ي‪.‬‬ ‫ستﻮرى‪.‬‬ ‫پﻴدا شﻮی دی‪.‬‬ ‫شا‪ ،‬ﻣﻼ‪.‬‬

‫}‬ ‫}‬ ‫}‬

‫{‬

‫{‬ ‫{‬

‫د سﻴﻨ‪ ３‬ﻫ‪６‬وکﻲ‪.‬‬ ‫پ＀ شﻴان‪.‬‬ ‫ﻣﻼ ت‪７‬ی‪ ،‬ﻣرستﻪ کﻮوﻧکﻰ‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ﻗسﻢ دى پﻪ أسﻤان او د شپ‪ ３‬پﻪ ＇ر‪－‬ﻨدﻳدوﻧکﻲ‪ .‬تﻪ ＇ﻪ پﻮﻫﻴ‪８‬ې چ‪ ３‬د شپ‪＇ ３‬ر‪－‬ﻨدﻳدوﻧکﻰ ＇ﻪ دی؟ ﻫﻐﻪ‬ ‫‪＄‬ﻠ‪５‬دوﻧکﻰ ستﻮرى دی‪ .‬ﻫﻴ＆ ﻧﻔس داس‪ ３‬ﻧشتﻪ چ‪ ３‬پر ﻫﻐﻪ کﻮم ＇اروﻧکﻰ ﻧﻪ وي‪ .‬بﻴا دې اﻧسان دې تﻪ ‪＄‬ﻴر شﻲ‬ ‫چ‪ ３‬ﻟﻪ ＇ﻪ شﻲ پﻴدا شﻮى دى‪ .‬ﻟﻪ ！ﻮپ وﻫﻮﻧکﻮ اوبﻮ ＇خﻪ پﻴدا شﻮى دى‪ .‬چ‪ ３‬د شا او سﻴﻨ‪ ３‬د ﻫ‪６‬وکﻮ ﻟﻪ ﻣﻨ‪＃‬‬ ‫＇خﻪ راو‪＄‬ﻲ‪ .‬پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ ﻫﻐﻪ (خاﻟﻖ) د ده پﻪ دوﻳﻢ ‪＄‬ﻞ پﻴدا کﻮﻟﻮ ﻗادر دى‪ .‬پﻪ ﻫﻐﻪ ورځ چ‪(３‬د اﻧسان) پ＀ اسرار‬ ‫＊کاره او بربﻨ‪ ６‬ک‪７‬ای شﻲ‪ ،‬ﻧﻮ ﻫﻐﻪ وخت بﻪ ﻟﻪ اﻧسان سره ﻧﻪ ＇ﻪ زور وي او ﻧﻪ کﻮم ﻣرستﻨدوی او ﻣﻼت‪７‬ی‪.‬‬ ‫د سورت پيژندنه‬

‫د اﻟﻄارق سﻮرت ﻣکﻲ دى‪ )١٧( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ )٨٦( ３‬سﻮرت دى‪ .‬پﻪ‬ ‫اﻟﻄارق سره ﻳ‪ ３‬د ﻧﻮﻣﻮﻟﻮ وجﻪ د اﻟﻄارق کﻠﻤﻪ ده چ‪ ３‬د سﻮرت پﻪ سرک‪ ３‬راوړل شﻮې ده‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫اهلل تﻌاﻟﻰ پﻪ اسﻤان او ‪＄‬ﻠﻴدوﻧکﻲ ستﻮري ﻗسﻢ ﻳادوي چ‪ ３‬پﻪ (اﻟﻨجﻢ اﻟثاﻗب) سره ﻳاد شﻮى دى‪ ،‬کﻪ ＇ﻪ ﻫﻢ د‬ ‫(اﻟﻨجﻢ ) کﻠﻤﻪ ﻣﻔرده ده‪ ،‬خﻮ ﻣراد ور‪＄‬ﻨ‪ ３‬د ستﻮري جﻨس دى‪ .‬ﻟﻪ (اﻟثاﻗب) ＇خﻪ ﻣراد دا دى چ‪ ３‬دا ستﻮري‬ ‫پﻪ خپﻠ‪＄ ３‬ﻼ او رو＊ﻨاﻳ‪ ９‬سره د شپ‪ ３‬تﻮرې تﻴارې رو＊اﻧﻪ کﻮي‪ .‬بﻴا اهلل تﻌاﻟﻰ ＇ر‪－‬ﻨدوي چ‪ ３‬د ﻫر اﻧسان ﻟپاره‬ ‫ساتﻮﻧک‪ ３‬پر＊ت‪！ ３‬اکﻞ شﻮې دي چ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ ﻋﻤﻠﻮﻧﻪ د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬د حساب ﻟپاره ＇اري او ﻫﻐﻪ ثبتﻮي‪ .‬اﻧسان‬ ‫باﻳد داس‪－ ３‬ﻤان وﻧﻪ ک‪７‬ي چ‪ ３‬پر ده باﻧدې ＇اروﻧکی او ﻣراﻗب ﻧشتﻪ او ﻫر ＇ﻪ ﻳ‪ ３‬چ‪ ３‬ﻧﻔس وﻏﻮاړي باﻳد ترسره‬ ‫ﻳ‪ ３‬ک‪７‬ي‪ .‬اﻧسان دوﻳﻢ ‪＄‬ﻞ راژوﻧدى کﻴ‪８‬ي او د خپﻠﻮ ذره ذره ک‪７‬و‪ ،‬وړو حساب ورکﻮي‪ .‬ﻟﻪ ﻫﻤدې اﻣﻠﻪ اهلل تﻌاﻟﻰ‬ ‫‪71‬‬

‫ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬اﻧسان باﻳد د داس‪ ３‬حﻘﻴﻘت د درک کﻮﻟﻮ ﻟپاره خپﻞ پﻴداﻳ‪＋‬ت او جﻮړ＊ت تﻪ ﻓکر او سﻮچ وک‪７‬ي چ‪３‬‬ ‫دى ﻟﻪ ＇ﻪ شﻲ ＇خﻪ پﻴدا شﻮى دى؟ اﻧسان ﻟﻪ ﻫﻐﻮ اوبﻮ＇خﻪ پﻴدا شﻮى چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ پﻪ چابک‪ ９‬او ！ﻮپ وﻫﻠﻮ‬ ‫و‪＄‬ﻲ‪ .‬ﻳادې شﻮې اوبﻪ د ﻣﻼ او د سﻴﻨ‪ ３‬د ﻫ‪６‬وکﻮ ترﻣﻨ‪ ＃‬پﻴدا او پﻪ ！ﻮپ راو‪＄‬ﻲ‪ ،‬دا ！ﻮل پر دې دﻻﻟت کﻮي چ‪ ３‬د‬ ‫اﻧسان ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧﻰ پﻴداﻳ‪＋‬ت د دوﻳﻢ ‪＄‬ﻞ راژوﻧدي کﻮﻟﻮ پﻪ پرتﻠﻪ سخت او ستﻮﻧزﻣﻦ دى‪ ،‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬د کاﻳﻨاتﻮ پﻴدا کﻮوﻧکﻰ‬ ‫د اﻧسان ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧﻰ پﻴداﻳ‪＋‬ت ﻟﻪ ﻳﻮه داس‪ ３‬شﻲ ＇خﻪ ﻣﻨ‪ ＃‬تﻪ راوړي چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻫﻴ＆ سره برابر وي‪ ،‬ﻧﻮ دوﻳﻢ ‪＄‬ﻠﻲ ژوﻧدي‬ ‫کﻮل ﻳ‪ ３‬ﻫﻢ د ‪＄‬ﻮاکﻤﻦ اهلل ﻟپاره کﻮﻣﻪ ستﻮﻧزه ﻧﻪ ﻟري‪ .‬پﻪ کﻮﻣﻪ ورځ چ‪ ３‬اﻧسان بﻴا را ژوﻧدى کﻴ‪８‬ي‪ ،‬ﻧﻮ پﻪ سﻴﻨﻮ او‬ ‫زړوﻧﻮک‪ ３‬بﻪ ！ﻮل پ＀ رازوﻧﻪ ＊کاره او ＇ر‪－‬ﻨد شﻲ‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬کﻮم اﻋﻤال چ‪ ３‬اﻧسان ترسره ک‪７‬ي دي او پﻪ دﻧﻴا ک‪ ３‬ﻳ‪３‬‬ ‫ﻟﻪ خﻠکﻮ ＇خﻪ پ＀ ساتﻠﻲ دي او ﻳا کﻮم ک‪７‬اووﻧﻪ او ﻫﻠ‪＄ ３‬ﻠ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬چ‪－ ３‬اﻟﻠﻲ دي او تر شا ﻳ‪＇ ３‬ﻪ ﻣﻘاصد درﻟﻮدل‪،‬‬ ‫ﻫﻐﻪ بﻪ ！ﻮل ＇ر‪－‬ﻨد شﻲ‪ .‬بﻴا اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬پﻪ دې ورځ بﻪ ﻫﻴ＆ داس‪ ３‬ﻗدرت او ‪＄‬ﻮاک شتﻮن وﻧﻪ ﻟري چ‪ ３‬ﻟﻪ‬ ‫اﻧسان ＇خﻪ دﻓاع وک‪７‬ي او ﻫﻐﻪ د اهلل ﻟﻪ ﻧﻴﻮﻟﻮ او ﻣحاسب‪＇ ３‬خﻪ وژﻏﻮري‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د ﻫر اﻧسان ﻟپاره ﻳﻮې پر＊ت‪ ３‬تﻪ دﻧده ورک‪７‬ل شﻮې ده چ‪ ３‬د ده ک‪７‬ه وړه ترﻧﻈر ﻻﻧدې وﻧﻴسﻲ او ﻫﻐﻪ وﻟﻴکﻲ‪.‬‬ ‫ﻫﻐﻪ ذات چ‪ ３‬د اﻧسان د خﻠﻘت وس وﻟري‪ ،‬ﻧﻮ ﻫﻐﻪ تﻪ دا ستﻮﻧزﻣﻨﻪ ﻧده چ‪ ３‬اﻧسان وروستﻪ ﻟﻪ ﻣر‪－‬ﻪ بﻴا راژوﻧدى ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ د اﻧسان ک‪７‬ه وړه او ﻧﻴتﻮﻧﻪ تر پﻮ＊تﻨ‪ ３‬ﻻﻧدې را‪＄‬ﻲ او ﻫﻴ＆ شی د اهلل ﻟﻪ ﻣحاسب‪＇ ３‬خﻪ پ＀ ﻧشﻲ‬ ‫پات‪ ３‬ک‪５‬دﻻى‪ ،‬ﻫﻐﻪ وخت ﻫﻴ（ﻮک د دې وس او تﻮان ﻧﻪ ﻟري چ‪ ３‬ﻳﻮ اﻧسان د اهلل ﻟﻪ ﻣحاسب‪＇ ３‬خﻪ وژﻏﻮري او ﻳا ﻟﻪ‬ ‫ﻫﻐﻪ سره ﻣرستﻪ وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫‪،‬حا ِﻓﻆٌ ‪َ ،‬دا ِﻓﻖٍ ‪ ،‬تُ ْبﻠَﻰ}‪.‬‬ ‫َّ‬ ‫{اﻟثا ِﻗ ُب َ‬ ‫‪ -٢‬د اﻧسان پﻪ پﻴداﻳ‪＋‬ت او ﻫﻐ‪ ３‬ﻣادې چ‪ ３‬دى ور＇خﻪ دﻧﻴا تﻪ راﻏﻠﻰ دی‪＇ ،‬رﻧ‪／‬ﻪ کﻮﻻی شئ د اهلل پﻪ ﻗدرت او ‪＄‬ﻮاک‬ ‫استدﻻل وک‪７‬ئ؟‬ ‫اﻟس َرائ ِ ُر ﻟﻪ جﻤﻠ‪＇ ３‬خﻪ ﻣراد ＇ﻪ دى؟‬ ‫‪ -۳‬د ﻳ َ ْﻮ َم تُ ْبﻠَﻰ َّ‬ ‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ﻟﻪ تﻔسﻴر ﻧﻪ پﻪ استﻔادې سره د اﻧسان پﻪ پﻴداﻳ‪＋‬ت ک‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟﻰ د ‪＄‬ﻮاک د ﻧ‪＋‬ﻮ پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻳﻮه شپ‪ ８‬کر＊ﻴزه‬ ‫ﻣﻘاﻟﻪ وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪72‬‬

‫شپ‪８‬ويشتم لوست‬

‫د الطارق سورت‬ ‫(دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{‬

‫باران‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫چاود‪ ،‬سﻮرى‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻏﻮ＇ﻪ‪ ،‬ﻓﻴصﻠﻪ شﻮې‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫بابﻴزه‪！ ،‬ﻮکﻪ ‪ ،‬ﻣسخره‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫دسﻴس‪ ３‬جﻮړوي‪.‬‬

‫{‬

‫}‬

‫ﻟ‪ ８‬ﻏﻮﻧدې‬

‫ژباړه‬

‫ﻗسﻢ دى پﻪ اسﻤان چ‪ ３‬باران وروي‪ .‬او پﻪ ‪＄‬ﻤکﻪ چ‪( ３‬د بﻮ！ﻮ ！ﻮکﻴدو پر ﻣﻬال) چﻮي‪ .‬پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ دﻏﻪ (ﻗرأن)‬ ‫ﻏﻮ＇ﻪ او واضحﻪ خبره ده‪ .‬او دا ！ﻮکﻪ او ﻣسخره ﻧﻪ ده‪ .‬ب‪５‬شکﻪ دا خﻠک (کاﻓران) سخت‪ ３‬دسﻴس‪ ３‬جﻮړوي‪ .‬او زه‬ ‫بﻪ ﻫﻢ ﻳﻮ پﻮخ تدبﻴرکﻮم‪ ،‬ﻧﻮ وخت ورک‪７‬ه (اې پﻴﻐﻤبره)کاﻓراﻧﻮ تﻪ ＇ﻪ ﻟ‪ ８‬ﻏﻮﻧدې ﻣﻬﻠت ( تر＇ﻮ د خپﻠﻮ ک‪７‬ﻧﻮ بدﻟﻪ‬ ‫ووﻳﻨﻲ)‪.‬‬ ‫تفسير‬

‫اهلل تﻌاﻟﻰ پﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ي او دوﻳﻢ أﻳت ک‪ ３‬پﻪ ورووﻧکﻲ أسﻤان او ‪＄‬ﻤک‪ ،３‬چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐ‪ ３‬ک‪ ３‬ډول ډول بﻮ！ﻲ او ‪－‬ﻴاوې‬ ‫رازرﻏﻮﻧﻮي‪ ،‬ﻗسﻢ ﻳادوي‪ .‬ﻟﻪ دې ډول ！ﻴﻨگار ﻧﻪ ﻣﻮخﻪ دا ده چ‪ ３‬ﻗرأن کرﻳﻢ حﻘﻪ‪ ،‬واضحﻪ او رو＊اﻧﻪ وﻳﻨا ده چ‪３‬‬ ‫‪73‬‬

‫حﻖ ﻟﻪ باطﻞ ＇خﻪ ب‪５‬ﻠﻮي او پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬ﻫﻴ＆ ب‪ ３＂－ ３‬او بابﻴزه خبره ﻧشتﻪ‪.‬‬ ‫پﻪ ورپس‪ ３‬أﻳت ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ د ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ پر خﻼف د کاﻓراﻧﻮ چﻞ او دسﻴسﻮ تﻪ اشاره کﻮي او ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬کاﻓران‬ ‫دسﻴس‪ ３‬جﻮړوي‪ ،‬تر＇ﻮ ﻣسﻠﻤاﻧان او اسﻼم ضﻌﻴﻒ ک‪７‬ي‪ ،‬ﻣ‪／‬ر ﻋﻠﻴﻢ او ‪＄‬ﻮاکﻤﻦ اهلل د دوى ！ﻮﻟ‪ ３‬دسﻴس‪３‬‬ ‫شﻨ‪６‬وي‪ ،‬د اسﻼم سپ‪（５‬ﻠﻲ دﻳﻦ او ﻣﻮﻣﻨﻮ بﻨد‪－‬اﻧﻮ تﻪ برﻳاﻟﻴتﻮب ورپﻪ برخﻪ کﻮي‪ .‬د ﻣبارک سﻮرت پﻪ وروستﻨﻲ أﻳت‬ ‫ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ خپﻞ پﻴﻐﻤبر‬

‫تﻪ اﻣر کﻮي او ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬سره ﻟﻪ دې چ‪ ３‬کاﻓران دسﻴس‪ ３‬او تﻮطئ‪ ３‬جﻮړوي خﻮ بﻴا ﻫﻢ‬

‫دوى تﻪ ﻟ‪ ８‬ﻣﻬﻠت ورک‪７‬ه‪ ،‬تر＇ﻮ د خپﻠﻮ ﻧاوړو ﻋﻤﻠﻮﻧﻮ بدﻟﻪ و ﻣﻮﻣﻲ‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د ﻗرأن کرﻳﻢ د حﻘاﻳﻨت ثابتﻮاﻟﻰ او دا چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬ﻫﻴ＆ ب‪ ３‬ﻓاﻳدې خبره ﻧشتﻪ‪.‬‬ ‫د دې خبرې بﻴاﻧﻮل چ‪ ３‬کاﻓران د اسﻼم پر ضد دسﻴس‪ ３‬جﻮړوي ‪.‬‬ ‫د دې خبرې ＇ر‪－‬ﻨدول چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ د کاﻓراﻧﻮ دسﻴس‪ ３‬شﻨ‪６‬وي او ﻟﻪ خپﻞ دﻳﻦ سره ﻣرستﻪ کﻮي‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫{ َذ ِ‬ ‫ات ‪،‬ﻛ َْﻴ ًدا‪ ،‬ﻓَ َﻤ ِّﻬﻞِ ‪ ،‬آ َ ْﻣ ِﻬ ْﻠ ُﻬ ْﻢ}‪.‬‬ ‫‪ -١‬اهلل تﻌاﻟﻰ وﻟ‪ ３‬پﻪ أسﻤان او ‪＄‬ﻤکﻪ سﻮ‪－‬ﻨد ﻳاد ک‪７‬ى دى؟‬ ‫‪ -٢‬کاﻓران وﻟ‪ ３‬د اسﻼم او ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ پر ضد دسﻴس‪ ３‬جﻮړ وي؟‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د ﻗرأن کرﻳﻢ د حﻘاﻧﻴت پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻳﻮه اووه کر＊ﻴزه ﻣﻘاﻟﻪ وﻟﻴکﻲ‪.‬‬

‫‪74‬‬

‫اووه ويشتم لوست‬

‫د األعلی سورت‬ ‫(ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫{‬

‫}‬

‫وستاﻳﻪ‪ ،‬پﻪ پاک‪ ９‬ﻳاد ک‪７‬ه ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻟﻮړ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻧﻮبرابر ﻳ‪ ３‬ک‪ ،７‬اﻧ‪６‬ول ﻳ‪ ３‬ک‪.７‬‬

‫}‬

‫{‬

‫}‬

‫اﻧدازه ﻳ‪ ３‬ک‪.７‬‬ ‫{‬

‫}‬

‫＊ﻮوﻧﻪ ﻳ‪ ３‬وک‪７‬ه ‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬

‫＇‪＄７‬ای‪ ،‬شﻨﻪ وا＊ﻪ‪.‬‬ ‫{‬

‫وچ او تﻮر وا＊ﻪ‪ ،‬بﻮس‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫(ای پﻴﻐﻤبره) د خپﻞ ﻟﻮړ رب د ﻧﻮم ستاﻳﻨﻪ وک‪７‬ه‪ .‬ﻫﻐﻪ چ‪ ３‬پﻴدا ﻳ‪ ３‬ک‪ ７‬او اﻧ‪６‬ول ﻳ‪ ３‬برابر ک‪ ،７‬ﻫﻐﻪ چ‪ ３‬اﻧدازه ﻳ‪３‬‬ ‫ک‪ ７‬او ﻻر＊ﻮوﻧﻪ ﻳ‪ ３‬ک‪７‬ې ده‪ .‬شﻨﻪ او تازه ＇‪＄７‬اﻳﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬زرﻏﻮن ک‪７‬ي‪ .‬بﻴا ﻳ‪ ３‬وچ او تﻮر بﻮس و‪－‬ر‪＄‬ﻮل‪ .‬ډ‪４‬ر ژر بﻪ پرتا‬ ‫(ﻗرأن) وﻟﻮﻟﻮ‪ ،‬ﻧﻮ ﻧﻪ بﻪ ﻳ‪ ３‬ﻫﻴروئ‪ .‬پرتﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ چ‪ ３‬د اهلل خﻮ＊ﻪ ده‪ .‬ب‪５‬شکﻪ چ‪ ３‬اهلل پاک پﻪ ＊کاره او پ＂ﻮ پﻮﻫﻴ‪８‬ې‪.‬‬ ‫ﻣﻮږ بﻪ تا تﻪ د أساﻧ‪ ３‬ﻻرې (شرﻳﻌت) اساﻧتﻴا در پﻪ برخﻪ ک‪７‬و‪.‬‬ ‫د سورت پېژندنه‬

‫« سﻮرت ﻣکﻲ سﻮرت دی‪ )١٩( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪)٨٧( ３‬‬

‫د»‬

‫سﻮرت دی‪ .‬د دې سﻮرت ﻧﻮم د سﻮرت ﻟﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧﻲ أﻳت‬ ‫د دې سﻮرت ﻣﻮضﻮع د اهلل تﻌاﻟی تﻮحﻴد‪ ،‬د اهلل‬

‫‪75‬‬

‫＇خﻪ اخﻴستﻞ شﻮی دی‪.‬‬

‫صﻔات‪ ،‬د ﻫﻐﻪ د ﻗدرت دﻻﻳﻞ‪ ،‬پﻴﻐﻤبر‬

‫تﻪ د وح‪ ３‬او ﻗرأن‬

‫ﻧازﻟ‪５‬دل ‪ ،‬د ﻗرأن د حﻔﻆ او ﻳادوﻟﻮ أساﻧتﻴا‪ ،‬د وﻳ‪＋‬ﻮ زړوﻧﻮ د ＇‪＋‬تﻨاﻧﻮ ﻟپاره ﻧصﻴحت‪ ،‬ﻧ‪５‬کﻪ ﻣﻮﻋﻈﻪ او د أخرت د‬ ‫ور‪＄‬ﻲ ﻳادوﻧﻪ ده‪.‬‬ ‫د األ ْعلَی سورت فضيلت‬

‫د‬

‫سﻮرت د ﻓضﻴﻠت او ﻏﻮره واﻟﻲ پﻪ اړه‪ ،‬بخاري او ﻣسﻠﻢ ﻟﻪ حضرت ﻣﻌاذ‬

‫رسﻮل اهلل‬

‫بﻪ ﻣسﻠﻤاﻧان پﻪ ﻟﻤاﻧ‪％‬ﻪ ک‪ ３‬د (‬

‫＇خﻪ رواﻳت ک‪７‬ی دی چ‪３‬‬

‫‪ ،‬اﻟشﻤس او اﻟﻠﻴﻞ) د سﻮرتﻮﻧﻮ ﻟﻮستﻠﻮ تﻪ ترﻏﻴبﻮل‪ .‬ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ‬

‫ﻟﻪ ﻧﻌﻤان بﻦ بشﻴر ＇خﻪ رواﻳت شﻮی دی چ‪ ３‬رسﻮل اهلل‬

‫بﻪ د اختر او جﻤﻌ‪ ３‬پﻪ ﻟﻤﻮﻧ‪％‬ﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د‬

‫(اﻟﻐاشﻴة) سﻮرتﻮﻧﻪ ﻟﻮستﻞ‪ ،‬پﻪ بﻞ حدﻳث ک‪ ３‬ﻋائشﻪ (رضﻲ اهلل ﻋﻨﻬا) رواﻳت کﻮي‪ ،‬چ‪ ３‬پ‪５‬ﻐﻤبر‬ ‫ﻟﻤاﻧ‪％‬ﻪ ک‪ ３‬د‬

‫او‬

‫بﻪ د وترو پﻪ‬

‫د سﻮرت تﻼوت کاوه‪.‬‬

‫اجمالي تفسير‬

‫د سﻮرت پﻪ پﻴﻞ ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی پ‪５‬ﻐﻤبر‬

‫او د ﻫﻐﻪ اﻣت تﻪ اﻣر ک‪７‬ی دی چ‪ :３‬د خپﻞ رب ﻧﻮم پﻪ پاک‪ ９‬او ﻟﻮﻳ‪９‬‬

‫سره ﻳاد ک‪７‬ي‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﻫر ﻫﻐﻪ ＇ﻪ ﻧﻪ چ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ شان سره ﻧﻪ ＊اﻳﻲ پاک او سپ‪（５‬ﻠی و‪２－‬ﻲ‪ ،‬ﻫﻴ（ﻮک دې د‬ ‫اهلل پﻪ ﻧﻮم ﻧﻪ ﻣسﻤی کﻮي‪ ،‬د اهلل تﻌاﻟی ﻧﻮم دې پﻪ ﻧاپاکﻮ ‪＄‬اﻳﻮﻧﻮ ک‪ ３‬ﻧﻪ اخﻠﻲ او د ﻫﻐﻪ ﻧﻮم دې پﻪ ﻋزت او احترام‬ ‫سره واخﻴستﻞ شﻲ‪.‬‬ ‫اﻣام ﻗرطبﻲ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬دﻟتﻪ د اهلل تﻌاﻟی ﻟﻪ ﻧﻮم ﻧﻪ ﻣراد د ﻫﻐﻪ ذات دی‪ .‬اﻣام ابﻮحﻴان ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬پﻪ ﻣبارك أﻳت ک‪ ３‬د اهلل‬ ‫ﻧﻮم ذکر شﻮی دی او ﻣﻔﻬﻮم ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬دی چ‪ ３‬د اهلل‬

‫ﻧﻮم داس‪ ３‬پاک وساتئ چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐﻪ ﻧﻮم‪ ،‬کﻮم بت ﻧﻪ وي‬

‫ﻧﻮﻣﻮل شﻮی‪ .‬ﻟﻪ (اﻷعلﻰ) ＇خﻪ ﻣراد دا دی چ‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟی شان او ﻣرتبﻪ ﻟﻪ ﻫر ﻫﻐﻪ ＇ﻪ ﻧﻪ ﻟﻮړه ده چ‪ ３‬ﻣشرکان‬ ‫ﻳ‪ ３‬پرې ﻣﻮصﻮﻓﻮي‪.‬‬ ‫د احادﻳثﻮ پﻪ کتابﻮﻧﻮک‪ ３‬رواﻳت شﻮی دی چ‪ ３‬کﻠﻪ د اﻟﻮاﻗﻌة پﻪ سﻮرت ک‪ ３‬د‬ ‫او پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬د‬

‫أﻳت ﻧازل شﻮ‪ ،‬ﻧﻮ پ‪５‬ﻐﻤبر‬

‫أﻳت‬ ‫وﻓرﻣاﻳﻞ ‪ :‬تاس‪ ３‬دﻏﻮ (أﻳتﻮﻧﻮ) تﻪ‬

‫پﻪ خپﻠﻪ رکﻮع اوسجده ک‪＄ ３‬ای ورک‪７‬ئ‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬ﻫﻐﻪ پﻪ خپﻠﻪ رکﻮع اوسجده ک‪(３‬د تسبﻴح پﻪ ډول) وواﻳئ‪.‬‬ ‫وروستﻪ ﻟﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧﻲ أﻳت ＇خﻪ‪ ،‬اهلل تﻌاﻟی پﻪ ورپس‪＇ ３‬ﻠﻮرو أﻳتﻮﻧﻮک‪ ３‬خپﻞ ذات پﻪ داس‪ ３‬صﻔاتﻮ ﻣﻮصﻮف ک‪７‬ی‬ ‫دی چ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ د وجﻮد او ﻗدرت ＇ر‪－‬ﻨدوﻧﻪ کﻮي‪ ،‬اهلل تﻌاﻟی ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬

‫‪ :‬اهلل ﻫﻐﻪ ذات دی‬

‫چ‪！ ３‬ﻮﻟﻪ ﻫستﻲ ﻳ‪ ３‬پ‪５‬دا ک‪７‬ې ده چ‪ ３‬د ﻫست‪ ９‬ﻟﻪ ﻣﻮجﻮداتﻮ ﻧﻪ ﻳﻮ ﻫﻢ اﻧسان دی‪ .‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻫرﻣخﻠﻮق پﻪ ＊کﻠﻲ‬ ‫صﻮرت او جﻮړ＊ت پ‪５‬دا ک‪７‬ی دی‪ ،‬د اﻧسان وﻧﻪ او تﻨﻪ (ﻗد اوﻗاﻣت) ﻳ‪ ３‬برابر او د بدن ！ﻮل ﻏ‪７‬ي ﻳ‪ ３‬ورسره ﻣتﻨاسب‬ ‫او ＊کﻠﻲ پﻴداک‪７‬ي دي‪ .‬دا ！ﻮل د اهلل‬ ‫(اﻟسجدة) پﻪ سﻮرت ک‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬

‫پﻪ حکﻤت‪ ،‬تدبﻴر اوﻋﻠﻢ دﻻﻟت کﻮي‪ ،‬ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی د‬ ‫[اﻟسجدة‪ ،]٧ :‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬اهلل ﻫﻐﻪ ذات دی چ‪３‬‬

‫‪76‬‬

‫ﻫر＇ﻪ ﻳ‪ ３‬ډ‪４‬ر ＊ﻪ اوکره پ‪５‬دا ک‪７‬ي دي‪.‬‬ ‫اهلل‬

‫ﻫﻐﻪ ذات دی چ‪ ３‬د ﻫر＇ﻪ اﻧدازه ﻳ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ د شان او ﻣﻨﻔﻌت ﻣﻄابﻖ ﻣﻘدره ک‪７‬ې ده‬

‫او ﻫﻐﻪ تﻪ ﻳ‪ ３‬د ﻣﻨﻔﻌت اخﻴستﻠﻮ ﻻره ＊ﻮدﻟ‪ ３‬ده؛ ﻳﻌﻨ‪ ３‬د ！ﻮﻟﻮ شﻴاﻧﻮ جﻨس‪ ،‬ﻧﻮع‪ ،‬صﻔات‪ ،‬ک‪７‬ﻧ‪ ،３‬وﻳﻨاوې او ﻧ‪＂５‬ﻪ ﻳ‪３‬‬ ‫！اکﻠ‪ ３‬ده‪ ،‬ﻫر＇ﻪ تﻪ ﻳ‪ ３‬ﻣﻨاسبﻪ ﻻر＊ﻮوﻧﻪ ک‪７‬ې ده‪ .‬د ب‪５‬ﻠ‪ ３／‬پﻪ ډول‪＄ ،‬ﻤکﻪ‪ ،‬سپﻮږﻣ‪ ،９‬ﻟﻤر‪ ،‬اوستﻮري ﻳ‪ ３‬د ﻫست‪９‬‬ ‫پﻪ ﻓضا ک‪＄ ３‬ﻮړﻧد او ﻣﻌﻠﻖ ‪－‬ر‪＄‬ﻮﻟﻲ دي او د ﻫر ﻳﻮه ﻻره او ﻣدار ﻳ‪！ ３‬اکﻠی دی‪ .‬ر‪１‬ا‪ ،‬تﻴاره‪ ،‬اوبﻪ‪ ،‬باد‪ ،‬جﻤادات‪،‬‬ ‫ﻣﻌدﻧﻮﻧﻪ او د ﻣﻮجﻮداتﻮ ﻧﻮر ډوﻟﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬پ‪５‬دا ک‪７‬ي دي او ﻟﻪ ﻫﻐﻮ ﻧﻪ ﻳ‪ ３‬د ‪＂－‬ﻮ اخستﻠﻮ ﻻرې ＇ر‪－‬ﻨدې ک‪７‬ي دي‪ .‬وﻧ‪،３‬‬ ‫بﻮ！ﻲ‪ ،‬ﻣﻴﻮې او گﻼن ﻳ‪ ３‬پ‪５‬دا ک‪７‬ي دي او پﻪ ﻫﻐﻮ ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬دا خاصﻴت اﻳ‪＋‬ی دی چ‪＇ ３‬رﻧ‪／‬ﻪ خپﻠ‪ ３‬رﻳ‪ ３＋‬او جرړې‬ ‫پﻪ ‪＄‬ﻤکﻪ ک‪＊ ３‬خ‪ ３‬ک‪７‬ي‪ .‬ډول‪،‬ډول ﻣرﻏان او خزﻧد‪－‬ان (حشرات) ﻳ‪ ３‬پ‪５‬دا ک‪７‬ي دي او ﻫﻐﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬د ژوﻧد کﻮﻟﻮ‬ ‫او ﻣﻨﻔﻌت ﻻرې چارې ＊ﻮدﻟ‪ ３‬دي‪ .‬ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ اهلل تﻌاﻟی اﻧسان پ‪５‬دا ک‪ ،７‬ﻏ‪７‬ي ﻳ‪ ３‬ورتﻪ برابرک‪７‬ل او ﻫر اﻧدام تﻪ ﻳ‪３‬‬ ‫‪＄‬اﻧ‪７／‬ې دﻧده وسپارﻟﻪ‪ ،‬تر＇ﻮ ﻳ‪ ３‬سرتﻪ ورسﻮي‪ ،‬چ‪ ３‬دا ﻟﻮﻳﻪ کارخاﻧﻪ او ستر سﻴستﻢ پﻪ خپﻞ ذات ک‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟی‬ ‫د ﻋﻈﻴﻢ ﻗدرت ＇ر‪－‬ﻨدوﻧﻪ کﻮي‪.‬‬ ‫بﻴا اهلل تﻌاﻟی د‬

‫پﻪ ﻣبارک أﻳت ک‪ ３‬خپﻞ د ﻗدرت ﻧ‪ ３＋‬د وﻧﻮ‪ ،‬بﻮ！ﻮ او ﻧباتاتﻮ پﻪ ﻧﻌﻤت‬

‫سره داس‪ ３‬بﻴاﻧﻮي‪ :‬اهلل تﻌاﻟی ﻫﻐﻪ ذات دی چ‪＄７＇ ３‬اﻳﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬پ‪５‬دا ک‪７‬ي دي او پﻪ خپﻞ ﻗدرت سره ﻳ‪ ３‬ﻫﻐﻪ تازه‪،‬‬ ‫وچ او ﻣﻴده ‪－‬ر‪＄‬ﻮﻟﻲ دي‪ ،‬تر＇ﻮ ستاس‪＇ ３‬اروي ترې د خﻮړو ﻟپاره ‪＂－‬ﻪ پﻮرتﻪ ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫{ ﻟﻔﻆ سره ﻟﻪ دې چ‪ ３‬د ＇اروﻳﻮ پﻪ وا＊ﻮ دﻻﻟت کﻮي‪ ،‬خﻮ دﻟتﻪ ترې ﻳﻮازې وا＊ﻪ ﻣراد ﻧﻪ دي‪ ،‬بﻠک‪３‬‬

‫د}‬

‫د أﻳت ﻣﻘصد او ﻓحﻮا ！ﻮﻟﻮ ﻧباتاتﻮ او شﻨﻴﻠﻴﻮ تﻪ شاﻣﻠﻴ‪８‬ي‪ .‬ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ ﻟﻪ ﻧباتاتﻮ ＇خﻪ ﻣﻄﻠب ﻳﻮازې ﻫﻐﻪ ﻧباتات ﻧﻪ‬ ‫دي چ‪ ３‬د پسرﻟﻲ پﻪ ﻣﻮسﻢ ک‪ ３‬پﻴدا ک‪８５‬ي‪ ،‬بﻠک‪ ３‬پﻪ دې ﻣبارک أﻳت ک‪ ３‬دې تﻪ اشاره ده چ‪ ３‬ﻧباتات او ﻧﻮر وا＊ﻪ‬ ‫پﻪ اوړي‪ ،‬ﻣﻨﻲ او ژﻣﻲ ک‪＄ ３‬اﻧ‪７／‬ي حاﻻت اختﻴاروي؛ ‪＄‬کﻪ کﻠﻪ دﻏﻪ ﻧباتات تازه او شﻨﻪ وي‪ ،‬کﻠﻪ بﻴا دﻏﻪ ﻧباتات‬ ‫ژﻳ‪ ،７‬وچ او تﻮر ‪－‬ر‪＄‬ﻲ او د ＇اروﻳﻮ پﻪ وا＊ﻮ بدﻟﻴ‪８‬ي او ﻳا ﻳ‪ ３‬بادوﻧﻪ ﻧﻮرو‪＄‬اﻳﻮﻧﻮ تﻪ ﻧﻘﻠﻮي‪ .‬دا ！ﻮل ﻫﻐﻪ ﻧ‪ ３＋‬او ﻋﻼﻣ‪３‬‬ ‫دي چ‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟی پﻪ وحداﻧﻴت‪ ،‬ﻗدرت او ﻗﻮت دﻻﻟت کﻮي‪.‬‬ ‫بﻴا اهلل تﻌاﻟی خپﻞ پ‪５‬ﻐﻤبر تﻪ داس‪ ３‬خﻄاب کﻮي ‪:‬‬

‫ﻳﻌﻨ‪ :３‬ﻣﻮږ پر تا ﻗرأن ﻟﻮﻟﻮ‪ ،‬ﻧﻮ تﻪ بﻪ ﻳ‪３‬‬

‫ﻫﻴ（کﻠﻪ ﻧﻪ ﻫﻴروې‪ ،‬پرتﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﻧﻪ چ‪ ３‬د اهلل خﻮ＊ﻪ وي‪ .‬د دې ﻣبارک أﻳت د شان ﻧزول پﻪ ﻫکﻠﻪ داس‪ ３‬رواﻳت شﻮی‬ ‫دی چ‪ ３‬رسﻮل (ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم) بﻪ د ﻗرأن د ﻧزول پر ﻣﻬال‪ ،‬ﻣخک‪ ３‬ﻟﻪ دې چ‪ ３‬جبرائﻴﻞ‬

‫د وح‪ ３‬ﻟﻪ اﻟﻘا ＇خﻪ ﻓارغ‬

‫شﻲ‪ ،‬ﻟﻪ خپﻞ ‪＄‬ان سره أﻳتﻮﻧﻪ تکرارول‪ ،‬تر＇ﻮ چ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻫ‪５‬ر ﻧشﻲ‪ ،‬ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ اهلل تﻌاﻟی رسﻮل‬

‫تﻪ ډاډ ورک‪ ７‬چ‪３‬‬

‫ﻫﻴ（کﻠﻪ بﻪ ستا ﻟﻪ ذﻫﻦ ＇خﻪ ﻗرأن کرﻳﻢ وﻧﻪ و‪＄‬ﻲ‪ ،‬ﻣ‪／‬ر ﻫﻐﻪ چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی د ﻫﻐﻪ ﻫ‪５‬ر‪４‬دل وﻏﻮاړي‪ ،‬ب‪５‬شکﻪ اهلل‬ ‫پﻪ ﻫر ﻫﻐﻪ ＇ﻪ چ‪＊ ３‬کاره او پ＀ وي ﻋاﻟﻢ اوخبردی‪ .‬بﻴا اهلل‬

‫‪77‬‬

‫خپﻞ ﻋزتﻤﻦ پ‪５‬ﻐﻤبر(صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) تﻪ ز‪４‬ری‬

‫ورکﻮي چ‪ ３‬ﻣﻮږ بﻪ تا تﻪ شرﻳﻌت داس‪ ３‬أساﻧﻪ ک‪７‬و چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐ‪ ３‬ک‪ ３‬بﻪ ﻫﻴ＆ سختﻲ او حرج ﻧﻪ وي‪ ،‬ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪３‬‬ ‫پﻪ بﻞ أﻳت ک‪ ３‬اهلل‬ ‫(اهلل‬

‫[اﻟحج‪ ،]٧٨ :‬ﻳﻌﻨ‪:３‬‬

‫داس‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻠﻲ دي‪:‬‬

‫) پرتاس‪ ３‬پﻪ دﻳﻦ ک‪ ３‬ﻫﻴ＆ کﻮم حرج او تکﻠﻴﻒ ﻧﻪ دی ‪－‬ر‪＄‬ﻮﻻی‪.‬‬

‫د لوست ګټې‬

‫د پﻮرتﻨﻴﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３＂－ ３‬او ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬پﻪ ﻻﻧدې ډول دي‪:‬‬ ‫د تسبﻴح وجﻮب او پﻪ پاک‪ ،９‬ﻋزت اواحترام سره د ﻫﻐﻪ د ﻧﻮم ﻳادول ‪.‬‬

‫د اهلل‬

‫د وتر‪ ،‬جﻤﻌ‪ ３‬او اختروﻧﻮ پﻪ ﻟﻤاﻧ‪％‬ﻪ ک‪ ３‬د (‬ ‫پ‪５‬ﻐﻤبر د (‬

‫) د سﻮرت د ﻟﻮستﻠﻮ ﻓضﻴﻠت‪.‬‬

‫) سﻮرت ډ‪４‬ر زﻳات خﻮ＊اوه؛ ‪＄‬کﻪ چ‪ ３‬پﻪ دﻏﻪ سﻮرت ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی ﻫﻐﻪ تﻪ دوه ﻟﻮی ز‪４‬ري‬

‫ورک‪７‬ي دي‪ :‬ﻟﻮﻣ‪７‬ی دا چ‪ ３‬ده او د ده اﻣت تﻪ ﻳ‪ ３‬دﻳﻦ اوشرﻳﻌت أساﻧﻪ ک‪ ،７‬ﻧﻮ ‪＄‬کﻪ کﻠﻪ بﻪ چ‪ ３‬پ‪５‬ﻐﻤبر د دوو‬ ‫اﻣروﻧﻮ تر ﻣﻨ‪ ＃‬واﻗﻊ ک‪５‬ده؛ ﻧﻮ تر ！ﻮﻟﻮ أسان اﻣر بﻪ ﻳ‪ ３‬ﻏﻮره کاوه‪ .‬دوﻳﻢ دا چ‪ ３‬پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬اهلل‬

‫رسﻮل (ﻋﻠﻴﻪ‬

‫اﻟسﻼم) تﻪ ډاډ ورک‪ ７‬چ‪ ３‬ﻗرأن ﻋﻈﻴﻢ اﻟشان بﻪ ﻳ‪ ３‬ﻧﻪ ﻫ‪５‬رﻳ‪８‬ي‪.‬‬ ‫ﻫﻐﻪ ذات دی چ‪！ ３‬ﻮل ﻣخﻠﻮﻗات ﻳ‪ ３‬پﻴدا ک‪７‬ي دي‪ ،‬ﻫر＇ﻪ ﻳ‪ ３‬پﻪ ＊ﻪ شکﻞ او صﻮرت سره ＊اﻳستﻪ ک‪７‬ي‬

‫اهلل‬

‫دي‪ ،‬ﻣﻮخﻪ اوﻣﻘصد ﻳ‪ ３‬ورتﻪ ﻣشخص ک‪７‬ی دی‪ ،‬چ‪ ３‬دا ！ﻮل د اهلل تﻌاﻟی د ﻗدرت او ﻋﻈﻤت ＇ر‪－‬ﻨدوﻧﻪ کﻮي‪.‬‬ ‫اهلل تﻌاﻟی د ＇اروﻳﻮ د ودې او خﻮراک ﻟپاره وا＊ﻪ اوﻧباتات پﻴدا ک‪７‬ي دي اوحﻴﻮاﻧات ﻳ‪ ３‬د اﻧسان د ‪ ３＂－‬او‬ ‫خدﻣت ﻟپاره پﻴدا ک‪７‬ي دي‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫د ﻣبارک أﻳت ﻣﻔﻬﻮم ＇ر‪－‬ﻨد ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫‪ -١‬د‬

‫‪ -٢‬د دې سﻮرت ﻟﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧﻲ أﻳت وروستﻪ‪ ،‬د اهلل تﻌاﻟی د وحداﻧﻴت او ﻗدرت ＇ﻠﻮر أﻳتﻮﻧﻮ بﻴان شﻮي دي‪ ،‬کﻮم‬ ‫أﻳتﻮﻧﻪ چ‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟی پر وحداﻧﻴت او ﻗدرت دﻻﻟت کﻮي ﻫﻐﻪ ＇ر‪－‬ﻨد ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫{ ک‪ ３‬ﻟﻪ استثﻨاء ＇خﻪ ﻣراد ＇ﻪ شی دی ؟‬

‫‪ -۳‬پﻪ }‬

‫‪ -٤‬دا چ‪ ３‬پ‪５‬ﻐﻤبر بﻪ د‬

‫سﻮرت خﻮ＊ﻮه‪ ،‬دﻟﻴﻞ ﻳ‪＇ ３‬ﻪ و؟ ＇ر‪－‬ﻨد ﻳ‪ ３‬ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د(‬

‫) د سﻮرت ﻓضاﻳﻞ پﻪ ﻟسﻮکر＊ﻮک‪ ３‬بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫‪78‬‬

‫اته ويشتم لوست‬

‫د األعلی سورت‬ ‫(دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫{‬

‫}‬ ‫}‬

‫ژر بﻪ ﻧصﻴحت وﻣﻨﻲ‪.‬‬ ‫{‬

‫{‬

‫}‬ ‫}‬

‫داخﻞ بﻪ شﻲ‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬

‫ﻏﻮره ‪２－‬ئ‪ ،‬ترجﻴح ورکﻮئ‪.‬‬

‫{‬

‫}‬

‫او ‪＄‬ان ترې پﻪ ＇ﻨ‪ ，‬کﻮي‪.‬‬

‫تﻞ پات‪ ،３‬داﻳﻤﻲ‪.‬‬ ‫{‬

‫صحﻴﻔ‪.３‬‬

‫ژباړه‬

‫ﻧﻮ تﻪ ﻧصﻴحت (پﻨد) ورﻛ‪７‬ه ﻛﻪ ﻧصﻴحت ‪＂－‬ﻮر وي‪＇ .‬ﻮك چ‪ ３‬وﻳرﻳ‪８‬ي ﻫﻐﻪ ﻧصﻴحت ﻣﻨﻲ او زﻳات بدﻣرﻏﻪ‬ ‫بﻪ ﻟﻪ دې ﻧﻪ پﻪ ډډه ﻛﻴ‪８‬ي‪ .‬ﻫﻐﻪ چ‪ ３‬ﻧﻨﻮ‪＄‬ﻲ ډ‪４‬ر ﻟﻮی او رتﻪ‪ .‬بﻴا بﻪ ﻧﻪ پﻪ ﻛ‪ ３‬ﻣري او ﻧﻪ بﻪ ژوﻧدى ﻛﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫بر‪４‬ﻤﻦ شﻮل ﻫﻐﻪ چ‪ ３‬سپ‪（５‬ﻠتﻴا ﻳ‪ ３‬ﻏﻮره ﻛ‪７‬ه‪ ،‬د خپﻞ رب ﻧﻮم ﻳ‪ ３‬ﻳاد ﻛ‪ ،７‬ﻧﻮﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬ﻳ‪ ３‬وﻛ‪ ،７‬بﻠﻜ‪ ３‬تاس‪ ３‬د‬ ‫دﻧﻴا ژوﻧد تﻪ ترجﻴح ورﻛﻮئ‪ ،‬پﻪ داس‪ ３‬حال ﻛ‪ ３‬چ‪ ３‬اخروي ژوﻧد ډ‪４‬ر ﻏﻮره او تﻞ پات‪ ３‬دى‪ .‬ﻫﻤدا خبره‬ ‫ﻣﻮسی پﻪ صحﻴﻔﻮ ﻛ‪.３‬‬ ‫پﻪ ﻣخﻜﻴﻨﻴﻮ صحﻴﻔﻮ ﻛ‪ ３‬ﻫﻢ وﻳﻞ شﻮې وه‪ ،‬د ابراﻫﻴﻢ او ٰ‬

‫‪79‬‬

‫اجمالي تفسير‬

‫وروستﻪ ﻟﻪ دې چ‪ ３‬د دې ﻣبارک سﻮرت پﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧ‪ ９‬برخﻪ ک‪ ３‬پ‪５‬ﻐﻤبر‬

‫تﻪ د ﻗرأن ﻋﻈﻴﻢ اﻟشان د ﻟﻮستﻠﻮ‬

‫او ﻧﻪ ﻫﻴرﻳدﻟﻮ او د دﻳﻦ پﻪ چارو ک‪ ３‬د أساﻧ‪ ９‬ز‪４‬ری او بشارت ورک‪ ７‬شﻮ‪ .‬پﻪ دې ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی‬ ‫د پ‪５‬ﻐﻤبر‬

‫پام د ﻫﻐﻪ اساسﻲ ﻣسئﻮﻟﻴتﻮﻧﻮ تﻪ را اړوي او داس‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ای ﻣحﻤده! پﻪ ﻗرأن سره پﻨد ورک‪７‬ه‬

‫(ﻧصﻴحت وک‪７‬ه) او د اتﻤام حجت ﻟپاره خﻠک د ﻧ‪５‬ک‪ ９‬ﻻرې تﻪ رابﻠﻪ‪ ،‬ﻛﻪ پﻨد او ﻧصﻴحت گ＂ﻮر وي؟ ﻳﻌﻨ‪３‬‬ ‫د دﻳﻦ بﻠﻨﻪ او دﻋﻮت ！ﻮﻟﻮ خﻠکﻮ تﻪ ورسﻮه‪＇ ،‬ﻮك چ‪ ３‬پﻨد ﻣﻨﻲ او ﻧصﻴحت تﻪ ﻏﻮږ ﻧﻴسﻲ‪ ،‬ﻧﻮ ﻫﻐﻪ بﻪ ترې‬ ‫‪＂－‬ﻪ پﻮرتﻪ ک‪７‬ي‪ .‬دﻟتﻪ ﻣﻄﻠب دا دی چ‪ ３‬د خﻠکﻮ پﻪ ﻣﻨ‪ ＃‬ک‪ ３‬داس‪ ３‬کسان ﻫﻢ شتﻪ چ‪ ３‬باﻳد ډ‪４‬ره پاﻣﻠرﻧﻪ ورتﻪ‬ ‫وشﻲ‪ ،‬خﻮ ﻫﻐﻪ ＇ﻮک چ‪ ３‬پرخپﻞ کﻔر‪ ،‬ﻋﻨاد او سرﻏ‪７‬وﻧ‪ ３‬وﻻړ او ﻫﻐﻪ تﻪ دوام ورکﻮي ﻧﻮ پﻨد او ﻧصﻴحت‬ ‫ﻫﻐﻪ تﻪ کﻮﻣﻪ ‪＂－‬ﻪ ﻧﻪ رسﻮي‪.‬‬ ‫ﻣبارک أﻳت دې تﻪ اشاره کﻮي چ‪ ３‬ﻟﻪ خﻠکﻮ سره باﻳد د ﻫﻐﻮی د ﻋﻘﻞ او پﻮﻫ‪ ３‬پﻪ کچﻪ خبرې وشﻲ‪ .‬ابﻦ‬ ‫کثﻴر (رحﻤﻪ اهلل) واﻳﻲ‪ :‬د تﻌﻠﻴﻢ او ﻋﻠﻢ خپروﻟﻮ ﻟﻪ أدابﻮ ＇خﻪ دا دي چ‪ ３‬پر ﻋﻠﻤﻲ ﻣساﻳﻠﻮ باﻧدې ﻟﻪ ﻫﻐﻮ‬ ‫کساﻧﻮ سره ﻣباحثﻪ وﻧشﻲ چ‪ ３‬د ﻋﻠﻢ ﻟﻪ ﻧﻌﻤت ＇خﻪ ب‪ ３‬برخ‪ ３‬وي او پﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﻣساﻳﻠﻮ ﻧﻪ پﻮﻫﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫ﻣسﻠﻢ ﻟﻪ ﻋبد اهلل بﻦ ﻣسﻌﻮد‬

‫ﻧﻪ پﻪ ﻳﻮحدﻳث ک‪ ３‬رواﻳت کﻮي چ‪ ３‬رسﻮل اهلل‬

‫ﻓرﻣاﻳﻠﻲ دي ‪ :‬ﻳﻮ ﻗﻮم تﻪ‬

‫باﻳد داس‪ ３‬خبرې بﻴان ﻧشﻲ چ‪ ３‬ﻫﻐﻮی ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ پﻮﻫ‪ ３‬او ادراک ＇خﻪ ﻋاجز وي‪ .‬ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ دﻳﻠﻤﻲ ﻟﻪ ﻋﻠﻲ‬ ‫＇خﻪ او بخاري پﻪ ﻣﻮﻗﻮف حدﻳث ک‪ ３‬داس‪ ３‬رواﻳت ک‪７‬ی دی ‪ :‬ﻟﻪ خﻠکﻮ سره د ﻫﻐﻮی د پﻮﻫ‪ ،３‬ﻋﻘﻞ او‬ ‫ﻋﻠﻢ ﻣﻄابﻖ خبرې وک‪７‬ئ ‪ ،‬أﻳا ﻏﻮاړئ چ‪ ３‬اهلل او رسﻮل ﻳ‪ ３‬تکذﻳب شﻲ؟‬ ‫بﻴا اهلل‬

‫ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬کﻪ چ‪５‬رې ﻟﻪ اهلل‬

‫＇خﻪ وو‪４‬ر‪８４‬ئ‪ ،‬ﻧﻮډ‪４‬ر ژر بﻪ ﻧصﻴحت وﻣﻨئ‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬کﻪ د چا پﻪ زړه‬

‫ک‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟی ډار ﻣﻮجﻮد وي باﻳد ﻟﻪ اهلل تﻌاﻟی ＇خﻪ وو‪４‬رﻳ‪８‬ي‪ ،‬ﻫر وخت پﻨد او ﻧصﻴحت تﻪ ﻏﻮږ شﻲ او‬ ‫‪＂－‬ﻪ ترې پﻮرتﻪ ک‪７‬ي‪ .‬ب‪５‬شکﻪ ＇ﻮک چ‪ ３‬ﻟﻪ پﻨد او ﻧصﻴحت ＇خﻪ ﻟرې واﻟی اختﻴاروي او ‪＄‬ان ترې ژﻏﻮري‪،‬‬ ‫ﻧﻮ ﻳﻘﻴﻨا دا کس بدﻣرﻏﻪ دی‪ ،‬د خپﻞ کﻔر او ﻋﻨاد ﻟﻪ اﻣﻠﻪ بﻪ دوزخ تﻪ داخﻠﻴ‪８‬ي او د تﻞ ﻟپاره بﻪ د جﻬﻨﻢ پﻪ اور‬ ‫ک‪ ３‬وي‪ ،‬بﻴا بﻪ ﻧﻪ ﻣري چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻋذاب ＇خﻪ خﻼص شﻲ او ﻧﻪ بﻪ ﻫﻢ رﻏ‪８５‬ي چ‪ ３‬ب‪ ３‬ﻏﻤﻪ او أراﻣﻪ شﻲ‪.‬‬ ‫د سرﻏ‪７‬ووﻧکﻮ او بدﻣرﻏﻮ اﻧساﻧاﻧﻮ د ﻋاﻗبت او پاﻳﻠﻮ ﻟﻪ بﻴاﻧﻮﻟﻮ وروستﻪ‪ ،‬اهلل تﻌاﻟی د ﻫﻐﻮ اﻧساﻧاﻧﻮ پاﻳﻠ‪ ３‬چ‪３‬‬ ‫ﻟﻪ شرک او کﻔر ＇خﻪ ﻟرې واﻟی ﻏﻮره کﻮي او د ﻧﻔس پﻪ تزکﻴﻪ او پاک‪ ９‬بﻮخت وي‪ ،‬داس‪ ３‬بﻴاﻧﻮي‪ :‬پرتﻪ ﻟﻪ‬

‫‪80‬‬

‫شکﻪ ﻫﻐﻪ ＇ﻮک برﻳاﻟی او سرﻟﻮړی دی چ‪＄ ３‬ان د اهلل تﻌاﻟی ﻟﻪ ﻋذاب ＇خﻪ ژﻏﻮري‪ ،‬ﻟﻪ کﻔر او شرک‬ ‫＇خﻪ ﻟرې واﻟی اختﻴاروي‪ ،‬پﻪ ！ﻮﻟﻮ حاﻻتﻮ ک‪ ３‬دخپﻞ رب ﻧﻮم ﻳادوي‪ ،‬ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬ادا کﻮي او ورسره د اهلل تﻌاﻟی‬ ‫ﻧﻮر ﻋبادتﻮﻧﻪ ﻫﻢ پر‪＄‬ای کﻮي‪.‬‬ ‫ابﻮبکر بزار ﻟﻪ جابر‬

‫＇خﻪ رواﻳت کﻮي چ‪ ３‬کﻠﻪ ﻟﻪ ﻧبﻲ کرﻳﻢ‬

‫ﻧﻪ د‬

‫أﻳت پﻪ اړه‬

‫پﻮ＊تﻨﻪ وشﻮه‪ ،‬ﻫﻐﻪ پﻪ ‪＄‬ﻮاب ک‪ ３‬وﻓرﻣاﻳﻞ‪ :‬برﻳﻤﻦ ﻫﻐﻪ ＇ﻮک دی چ‪ ３‬د ﻻإﻟﻪ إﻻ اهلل شﻬادت ورک‪７‬ي‪ ،‬ﻟﻪ‬ ‫اهلل تﻌاﻟی سره شرﻳک و ﻧﻪ ﻧﻴسﻲ او زﻣا پﻪ رساﻟت گﻮاﻫﻲ ورک‪７‬ي‪ .‬د‬ ‫أﻳت د تﻔسﻴر پﻪ اړه ﻟﻪ رسﻮل اهلل‬

‫د ﻣبارک‬

‫＇خﻪ رواﻳت شﻮی دی چ‪ ３‬د دې أﻳت ﻣراد پﻨ‪％‬ﻪ وختﻪ ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬کﻮل او‬

‫پر ﻫﻐﻮ ﻣداوﻣت او پابﻨدي ده‪.‬‬ ‫بﻴا اهلل تﻌاﻟی ！ﻮل اﻧساﻧان ﻣخاطب ‪－‬ر‪＄‬ﻮي او د ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ ﻏﻨدﻧﻪ کﻮي چ‪ ３‬د دﻧﻴا ژوﻧد ﻏﻮره ‪２－‬ﻲ او ﻫﻐﻪ تﻪ‬ ‫د أخرت پر ژوﻧداﻧﻪ ترجﻴح ورکﻮي‪ ،‬اهلل تﻌاﻟی ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬

‫ﻳﻌﻨ‪ :３‬تاس‪ ３‬تﻪ چ‪３‬‬

‫د ＇ﻪ اﻣر شﻮی دی‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﻧﻪ پر‪＄‬ای کﻮئ‪ ،‬بﻠک‪ ３‬د دﻧﻴا ژوﻧد تﻪ پر أخرت ترجﻴح ورکﻮئ‪ ،‬حال دا چ‪ ３‬د‬ ‫أخرت ژوﻧد او ﻧﻌﻤتﻮﻧﻪ د دﻧﻴا پﻪ پرتﻠﻪ ﻫﻤ‪５‬شﻪ او تﻞ پات‪ ３‬دي‪.‬‬ ‫د سﻮرت پﻪ أخري برخﻪ ک‪ ３‬دا ＇ر‪－‬ﻨدﻳ‪８‬ي چ‪ ３‬د ！ﻮﻟﻮ أسﻤاﻧﻲ ادﻳاﻧﻮ سرچﻴﻨﻪ ﻳﻮه ده‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪！ ３‬ﻮل أسﻤاﻧﻲ‬ ‫ادﻳان پﻪ اصﻮﻟﻮ او اساساتﻮ ک‪ ３‬ﻳﻮ شان دي او ﻫﻴ＆ کﻮم تﻮپﻴر پک‪ ３‬ﻧﻪ ﻟﻴدل کﻴ‪８‬ي‪ ،‬پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ دﻏﻪ تﻌﻠﻴﻤات‬ ‫پﻪ پخﻮاﻧﻴﻮ کتابﻮﻧﻮ او صحﻴﻔﻮک‪ ،３‬پﻪ ‪＄‬اﻧ‪７／‬ې تﻮ‪－‬ﻪ د ابراﻫﻴﻢ او ﻣﻮسی (ﻋﻠﻴﻬﻤا اﻟسﻼم) پﻪ صحﻴﻔﻮک‪３‬‬ ‫ذکرشﻮي دي‪.‬‬ ‫ابﻦ ﻋساکر ﻟﻪ ابﻮذر‬

‫＇خﻪ رواﻳت کﻮي چ‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟی د راﻟﻴ‪８‬ل شﻮﻳﻮ کتابﻮﻧﻮ د شﻤ‪５‬ر پﻪ اړه ﻟﻪ رسﻮل اهلل‬

‫ﻧﻪ پﻮ＊تﻨﻪ وشﻮه‪ ،‬رسﻮل اهلل‬

‫پﻪ ‪＄‬ﻮاب ک‪ ３‬وﻓرﻣاﻳﻞ ‪ :‬ﻳﻮسﻞ او ＇ﻠﻮرکتابﻮﻧﻪ؛ پﻨ‪％‬ﻮس صحﻴﻔ‪ ３‬پر شﻴث‬

‫‪ ،‬د‪４‬رش صحﻴﻔ‪ ３‬پرادرﻳس‬

‫او ﻣخک‪ ３‬د تﻮرات ﻟﻪ راﻟ‪８５‬ﻟﻮ ＇خﻪ‪ ،‬ﻟس‬

‫صحﻴﻔ‪ ３‬پرﻣﻮسی‬

‫‪ ،‬ﻟس صحﻴﻔ‪ ３‬پر ابراﻫﻴﻢ‬

‫‪ ،‬تﻮرات‪ ،‬اﻧجﻴﻞ‪ ،‬زبﻮر او ﻗرأن کرﻳﻢ‪.‬‬

‫د لوست ګټې‬

‫پﻮرتﻨﻲ أﻳتﻮﻧﻪ ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３＂－ ３‬او ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬ﻟري چ‪ ３‬ﻋبارت دي ﻟﻪ‪:‬‬ ‫د ﻧﻔس د تزکﻴ‪ ،３‬ذکر او ﻟﻤاﻧ‪％‬ﻪ پﻪ ﻟﻮري د ﻣؤﻣﻦ تشﻮﻳﻘﻮل‪ ،‬چ‪ ３‬پﻪ ‪＄‬اﻧ‪７／‬ې تﻮ‪－‬ﻪ دا اﻣﻮر د وړوکﻲ اختر‬ ‫پر ﻣﻬال حاصﻠ‪５‬دﻻی شﻲ‪ ،‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻣﻮﻣﻦ زکات او د ﻓﻄر صدﻗﻪ ورک‪７‬ي او بﻴا د اختر د ﻟﻤاﻧ‪％‬ﻪ د ادا کﻮﻟﻮ‬

‫‪81‬‬

‫ﻟپاره وو‪＄‬ﻲ‪.‬‬ ‫تذکﻴر‪ ،‬پﻨد او ﻧصﻴحت د ﻫﻐﻪ چا ﻟپاره ‪＂－‬ﻮر دی‪ ،‬چ‪＂－ ３‬ﻪ ترې پﻮرتﻪ ک‪７‬ي او پﻪ حﻘﻴﻘت ک‪ ３‬ﻫﻤدﻏﻪ‬ ‫کسان ﻧ‪５‬کﻤرﻏﻪ او پﻪ سﻤﻪ ﻻره روان دي‪.‬‬ ‫بد ﻣرﻏﻪ او سرﻏ‪７‬ووﻧکﻲ کسان د پﻨد‪ ،‬ﻧصﻴحت او＊ﻮخبرو ﻟﻪ ﻣﻨﻠﻮ او اور‪４‬دﻟﻮ ＇خﻪ ‪＄‬ان ژﻏﻮري‪.‬‬ ‫کاﻓران بﻪ دوزخ تﻪ ﻧﻨﻮ‪＄‬ﻲ‪ ،‬بﻴا بﻪ دوی ﻫﻠتﻪ ﻧﻪ ﻣري او ﻧﻪ بﻪ ﻫﻢ رﻏ‪８５‬ي‪.‬‬ ‫د دﻧﻴا او أخرت بری اوکاﻣﻴابﻲ د ﻫﻐﻪ چا پﻪ برخﻪ وي چ‪ ３‬د اهلل پﻪ ﻳاد او د ﻫﻐﻪ پﻪ ﻋبادت ک‪ ３‬خپﻞ ژوﻧد‬ ‫ت‪５‬رک‪７‬ي او د أخرت ابدي ژوﻧد تﻪ پر ﻓاﻧﻲ دﻧﻴا ترجﻴح ورک‪７‬ي‪.‬‬ ‫د دﻳﻦ اصﻮل اوحﻘاﻳﻖ د ！ﻮﻟﻮ پخﻮاﻧﻴﻮ اﻣتﻮﻧﻮ پﻪ کتابﻮﻧﻮ ک‪ ３‬ﻳﻮ شان دي او دا پر دې دﻻﻟت کﻮي چ‪ ３‬دا‬ ‫！ﻮل کتابﻮﻧﻪ د اهلل تﻌاﻟی وح‪ ３‬ده‪ ،‬چ‪ ３‬پ‪５‬ﻐﻤبراﻧﻮ (ﻋﻠﻴﻬﻢ اﻟسﻼم) باﻧدې د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﻟﻮري ﻧازﻟﻪ شﻮې ده‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪-١‬د ﻻﻧدﻧﻴﻮکﻠﻤاتﻮ ﻣﻔﻬﻮم بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫}‬ ‫‪ -٢‬پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬د پ‪５‬ﻐﻤبر‬

‫–‬

‫{‬

‫د رساﻟت تر ！ﻮﻟﻮ اساسﻲ شﻴان ＇ﻪ ذکرشﻮي دي؟‬

‫‪-۳‬داﻋﻲ او ﻋاﻟﻢ باﻳد د دﻋﻮت او تﻌﻠﻴﻢ أداب او حاﻻت رﻋاﻳت ک‪７‬ي‪ .‬پﻪ دې ﻫکﻠﻪ پﻪ ‪＄‬ﻴﻨﻮ احادﻳثﻮ او‬ ‫ﻣآثﻮرو رواﻳاتﻮ استدﻻل وک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ -٤‬د‬

‫ﻟﻪ ﻣبارک أﻳت ﻧﻪ ＇ﻪ استﻨباط کﻮﻻی شئ؟ پﻪ ﻟﻨ‪６‬ه تﻮگﻪ ﻳ‪ ３‬بﻴان‬

‫ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ -۵‬دکتابﻮﻧﻮ اوصحﻴﻔﻮ تر ﻣﻨ‪＇ ＃‬ﻪ تﻮپﻴر شتﻮن ﻟري؟ ＇ر‪－‬ﻨد ﻳ‪ ３‬ک‪７‬ئ او تر ＇ﻨ‪ ，‬ﻳ‪ ３‬د أسﻤاﻧﻲ کتابﻮﻧﻮ او‬ ‫صحﻴﻔﻮ شﻤﻴر ﻫﻢ بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د ﻟﻮست د أﻳتﻮﻧﻮ ﻟﻪ ﻣخ‪ ،３‬د ﻧ‪５‬کﻮ او بدﻣرﻏﻮ کساﻧﻮ پﻪ ﻫکﻠﻪ‪ ،‬ﻟس کر＊ﻴره ﻣﻘاﻟﻪ وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪82‬‬

‫نه ويشتم لوست‬

‫د الغاشية سورت‬ ‫(ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫{‬ ‫{‬ ‫{‬

‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫}‬

‫{‬ ‫{‬

‫أﻳا تا تﻪ رس‪５‬دﻟی دی‪.‬‬ ‫ﻗﻴاﻣت‪ ،‬پ＂ﻮوﻧکی‪ ،‬خﻮرﻳدوﻧکی‪.‬‬ ‫خﻮار او ذﻟﻴﻞ‪.‬‬ ‫رب‪ ７‬اﻳستﻮﻧکﻲ او زﻳار اﻳستﻮﻧکﻲ‪.‬‬ ‫ست‪７‬ي ستﻮﻣاﻧﻪ‪ ،‬رﻧ‪ ＃‬را＊کﻮوﻧکﻲ‪.‬‬

‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫}‬

‫ډ‪４‬ر تﻮد او ‪－‬رم‪.‬‬ ‫{‬ ‫خﻮ！‪５‬دﻟ‪ ،３‬ا‪４‬ش‪５‬دﻟ‪ ３‬او ډ‪４‬رې تﻮدې‪.‬‬ ‫{‬ ‫اﻏزي ﻟروﻧکﻲ او ترخﻪ بﻮ！ﻲ‪.‬‬ ‫{‬ ‫{ ﻧﻪ چاﻏﻮي‪ ،‬ﻧﻪ ＇ربﻮي‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫اﻳا تا تﻪ د ﻫﻐﻪ خﻮرﻳدوﻧﻜﻲ اﻓت (ﻏاشﻴ‪ )３‬خبر رس‪５‬دﻻى دى ؟ ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻣخﻮﻧﻪ بﻪ پﻪ ﻫﻐﻪ ورځ تر‪４‬دﻟﻲ او خﻮار وي‪.‬‬ ‫سخت زﻳار اﻳستﻮﻧﻜﻲ او ست‪７‬ي ﻛﻴدوﻧﻜﻲ بﻪ وي‪ .‬پﻪ تﻮد (گرم ) اور ﻛ‪ ３‬بﻪ ﻧﻨﻮتﻮﻧﻜﻲ وي‪ .‬د خﻮ！‪５‬دﻟ‪ ３‬چﻴﻨ‪ ３‬اوبﻪ بﻪ‬ ‫ﻫﻐﻮتﻪ د ＇‪＋‬ﻠﻮ ﻟپاره ورﻛ‪７‬ای ﻛﻴ‪８‬ي‪ .‬ﻟﻪ اﻏزو ﻟروﻧﻜﻮ بﻮ！ﻮ پرتﻪ بﻪ بﻞ ﻫﻴ＆ ډول خﻮاړه د ﻫﻐﻮی ﻟپاره ﻧﻪ وي‪ ،‬چ‪ ３‬ﻧﻪ ﻳ‪３‬‬ ‫چاﻏﻮي او ﻧﻪ بﻪ ﻳ‪ ３‬ﻟﻮږه ﻟرې کﻮي‪.‬‬ ‫د سورت پيژندنه‬

‫د (اﻟﻐاشﻴﻪ) سﻮرت ﻣکﻲ دی‪ )٢٦( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ ﻟﻪ ترتﻴب سره سﻢ پﻪ (‪ )٨٨‬ردﻳﻒ ک‪＄ ３‬ای‬ ‫ﻟري‪ .‬د دې سﻮرت ﻧﻮم د دﻏﻪ سﻮرت ﻟﻪ پﻴﻞ ＇خﻪ اخﻴستﻞ شﻮی دی‪ .‬اﻟﻐاشﻴة د ﻗﻴاﻣت ﻟﻪ ﻧﻮﻣﻮﻧﻮ ＇خﻪ ﻳﻮ ﻧﻮم دی‪،‬‬ ‫چ‪ ３‬د وﻳرووﻧکﻮ پﻴ‪＋‬ﻮ پﻪ ﻣﻌﻨا راﻏﻠی او وﻳره او ﻫﻴبت ﻳ‪！ ３‬ﻮل خﻠک ﻧﻴسﻲ‪.‬د سﻮرت ﻣﻮضﻮع د ﻗﻴاﻣت ورځ‪ ،‬د ﻫﻐ‪３‬‬ ‫احﻮال او پﻪ أخرت ک‪ ３‬د ﻣؤﻣﻨاﻧﻮ ﻟپاره د ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ او د کاﻓراﻧﻮ ﻟپاره د ﻋذاب بﻴان دی‪.‬د دې سﻮرت پﻪ وروست‪ ９‬برخﻪ‬ ‫ک‪ ３‬د کاﻳﻨاتﻮ د پﻴداﻳ‪＋‬ت او ﻧﻈام پﻪ اړه د ＇‪＋‬تﻦ تﻌاﻟی د ﻗدرت ﻧ‪ ３＋‬پﻪ دﻗﻴﻘﻪ ب‪２‬ﻪ ＇ر‪－‬ﻨدې شﻮې دي‪.‬‬ ‫له مخکيني سورت سره يې ت‪７‬او‬

‫د اﻻﻋﻠی پﻪ سﻮرت ک‪ ３‬د ﻣؤﻣﻨاﻧﻮ او کاﻓراﻧﻮ ﻟپاره د جﻨت او دوزخ صﻔتﻮﻧﻪ پﻪ ﻟﻨ‪６‬ه تﻮ‪－‬ﻪ ﻳاد شﻮل‪ ،‬پﻪ دې سﻮرت ک‪３‬‬ ‫پﻮرتﻨﻲ صﻔتﻮﻧﻪ پﻪ بشپ‪ ７‬ډول سره بﻴان شﻮي دي‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫د دې سﻮرت پﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ ک‪ ３‬خدای تﻌاﻟی خپﻞ رسﻮل تﻪ د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬د رسﻴدو د خبر پﻪ ﻫکﻠﻪ ！ﻴﻨ‪／‬ار‬ ‫ک‪７‬ﻳدی‪ ،‬ﻫﻐﻪ خبر چ‪ ３‬د وﻳرې او ﻫﻴبت سختﻲ ﻳ‪ ３‬اﻧساﻧان راﻧﻐاړي‪.‬‬

‫‪83‬‬

‫اهلل پﻪ دې ورځ د اﻧساﻧاﻧﻮ د حاﻟت پﻪ ﻧﻈر ک‪ ３‬ﻧﻴﻮﻟﻮ سره‪ ،‬دوی پﻪ دوو برخﻮ و‪４‬شﻠﻲ دي او ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬پﻪ دې ورځ‬ ‫‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻣخﻮﻧﻪ خﻮار او ذﻟﻴﻞ دي‪ ،‬دا ډﻟﻪ ﻫﻤاﻏﻪ د کاﻓراﻧﻮ ډﻟﻪ ده‪ .‬دوی د ﻫﻐﻪ ﻋذاب ﻟﻪ اﻣﻠﻪ چ‪ ３‬ﻟﻴدﻟی ﻳ‪ ３‬دی ＇ﻴرې‬ ‫ﻳ‪ ３‬ذﻟﻴﻠ‪ ３‬او رﻧ‪ ，‬ﻳ‪ ３‬اﻟﻮتی وي‪ ،‬چ‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬ﻟﻪ ﻋذاب سره ﻣخ کﻴ‪８‬ي‪ .‬دﻏﻪ ډﻟﻪ بﻪ سختﻪ رب‪７‬ﻟﻴدﻟ‪ ،３‬رﻧ‪＃‬‬ ‫اﻳستﻠ‪ ،３‬ست‪７‬ې او ستﻮﻣاﻧﻪ وي‪＄ ،‬کﻪ چ‪ ３‬دﻏ‪ ３‬ډﻟ‪ ３‬پﻪ دﻧﻴا ک‪ ３‬ب‪＄ ３‬اﻳﻪ او ب‪ ３‬ﻣﻮرده خپﻞ ‪＄‬اﻧﻮﻧﻪ ست‪７‬ي او ستﻮﻣاﻧﻪ‬ ‫ک‪７‬ﻳدي‪ ،‬دوی بﻪ سﻮ‪＄‬ﻮﻧکﻲ او ‪－‬رم اور تﻪ ﻧﻨﻮ‪＄‬ﻲ او ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬دوی ت‪８‬ي شﻲ او اوبﻪ وﻏﻮاړي‪ ،‬ﻟﻪ ﻫﻐ‪ ３‬چﻴﻨ‪＇ ３‬خﻪ‬ ‫دوی تﻪ اوبﻪ ورکﻮل کﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬د ﻫﻐ‪ ３‬پﻪ اوبﻮ ﻳ‪ ３‬تﻨده ﻧﻪ ﻣاتﻴ‪８‬ي‪ ،‬بﻠک‪ ３‬د ﻫﻐ‪ ３‬د تﻮدواﻟﻲ ﻟﻪ اﻣﻠﻪ ﻳ‪ ３‬تﻨده ﻻ زﻳاتﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ دوی تﻪ ﻫﻐﻪ خﻮاړه او ډوډۍ ﻧﻪ ورکﻮل کﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬پری ﻣاړه شﻲ‪ ،‬ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ اهلل تﻌاﻟی ﻓرﻣاﻳﻠﻲ دي‪ :‬د دې‬ ‫ډﻟ‪ ３‬ﻟپاره ﻟﻪ»ضرﻳﻊ«(ترﻳخ بﻮ！‪＇ )３‬خﻪ پرتﻪ ﻧﻮر خﻮاړه‪ ،‬ﻧﻪ ورکﻮل کﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬پﻪ دې خﻮړو ﻧﻪ دوی چاﻏﻴ‪８‬ي او ﻧﻪ ﻳ‪３‬‬ ‫ﻫﻢ ﻟﻮږه ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ ‪＄‬ﻲ‪.‬‬ ‫ﻧازل شﻮ‪ ،‬ﻣشرکاﻧﻮ بﻪ د ﻣسخرو پﻪ ډول‬ ‫ﻣﻔسرﻳﻨﻮ وﻳﻠﻲ دي‪ :‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬دا أﻳت‬ ‫وﻳﻞ‪ :‬زﻣﻮږ او＊ان د ضرﻳﻊ وا＊ﻪ خﻮري او پﻪ ﻫﻐ‪＇ ３‬ربﻴ‪８‬ي‪ ،‬وروستﻪ دا أﻳت‬ ‫ﻧازل شﻮ‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬ﻧﻪ دوی چاﻏﻮي او ﻧﻪ ﻳ‪ ３‬ﻟﻮږه ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ وړي‪.‬‬ ‫داس‪ ３‬ﻳﻮ ترﻳخ او بد خﻮﻧده بﻮ！ی دی چ‪ ３‬د حجاز خﻠک ورتﻪ د شﻴﻨﻮاﻟﻲ پﻪ وخت ک‪( ３‬شبرق) واﻳﻲ‪،‬‬ ‫ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬دا بﻮ！ی وچ شﻲ ﻫﻐﻪ تﻪ (ضرﻳﻊ) واﻳﻲ چ‪ ３‬ډ‪４‬ر زﻫرﻧاک او بد خﻮﻧده دی‪ .‬پﻪ ﻫﻤدې تﻮ‪－‬ﻪ د دوزخﻴاﻧﻮ ﻟپاره ﻳﻮ‬ ‫بﻞ ډول خﻮاړه ﻫﻢ شتﻪ‪ ،‬چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ تﻪ (زﻗﻮم) واﻳﻲ او زﻗﻮم ﻫﻢ بد خﻮﻧده او زﻫري خﻮاړه دي‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫پﻮرتﻨﻲ أﻳتﻮﻧﻪ ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻻﻧدې ‪ ３＂－‬او ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬را پﻪ ‪－‬ﻮتﻪ کﻮي‪:‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت ﻟﻪ ﻧﻮﻣﻮﻧﻮ ＇خﻪ ﻳﻮ ﻫﻢ (اﻟﻐاشﻴﻪ) د پ＂ﻮوﻧکﻲ پﻪ ﻣﻌﻨا دی‪ ،‬چ‪ ３‬وحشت او وﻳره ﻳ‪ ３‬اﻧساﻧان پ＂ﻮي‪.‬‬ ‫کاﻓران د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ ﻟﻪ خﻮارو او ذﻟﻴﻠﻮ ＇‪５‬رو سره را！ﻮﻟﻴ‪８‬ي او پﻪ دردوﻧکﻲ ﻋذاب بﻪ اختﻪ کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫ﻣشرکان او بت پرستان پﻪ دﻧﻴا ک‪ ３‬ب‪＄ ３‬اﻳﻪ خپﻞ ‪＄‬اﻧﻮﻧﻪ پﻪ شرکﻲ اﻋﻤاﻟﻮ او د بتاﻧﻮ پﻪ ﻋبادت ک‪ ３‬ست‪７‬ي کﻮي‪،‬‬ ‫ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ بﻪ ﻫﻢ ست‪７‬ﻳا او ذﻟت د دوی پﻪ برخﻪ وي‪.‬‬ ‫پﻪ ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬دوزخﻴاﻧﻮ تﻪ ﻟﻪ ترخﻮ او بد بﻮﻳﻪ خﻮړو ＇خﻪ ﻣخک‪ ３‬د اوبﻮ ＇‪＋‬ﻠﻮ ﻳادوﻧﻪ شﻮ‪４‬ده‪ ،‬دا ‪＄‬کﻪ‬ ‫چ‪ ３‬ﻫﻐﻮی د سخت‪－ ３‬رﻣ‪ ９‬ﻟﻪ اﻣﻠﻪ ﻟﻪ خﻮړو ＇خﻪ اوبﻮ تﻪ ډ‪４‬ره زﻳاتﻪ اړتﻴا ﻟري‪.‬‬ ‫ﻼ ﻫﻴ＆ ﻏذا او خﻮاړه ﻧﻪ ﻟري؛ ‪＄‬کﻪ چ‪３‬‬ ‫دوزخﻴاﻧﻮ تﻪ د ضرﻳﻊ د خﻮړو ورکﻮل پﻪ دې ﻣﻌﻨا دي چ‪ ３‬دوزخﻴان اص ً‬ ‫ضرﻳﻊ ﻧﻪ ﻟﻮږه ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ وړي او ﻧﻪ ﻫﻢ بدن تﻪ ﻗﻮت او اﻧرژي ورب‪＋‬ﻲ‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ :١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫‪ :٢‬د ﻗﻴاﻣت ورځ وﻟ‪ ３‬د اﻟﻐاشﻴﻪ پﻪ ﻧاﻣﻪ ﻧﻮﻣﻮل شﻮﻳده؟‬ ‫‪ :۳‬کﻔار او ﻣشرکﻴﻦ بﻪ وﻟ‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ ست‪７‬ي او ستﻮﻣاﻧﻪ وي؟‬ ‫‪84‬‬

‫دېرشم لوست‬

‫د الغاشية سورت‬ ‫(دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫{‬ ‫{‬

‫}‬ ‫}‬

‫تازه‪＊ ،‬کﻠﻲ‪＊ ،‬ﻴرازه‪.‬‬ ‫بابﻴزه‪ ،‬ب‪ ３＂－ ３‬خبرې‪.‬‬

‫}‬ ‫}‬

‫{‬ ‫{‬

‫د ﻧاست‪ ３‬تختﻮﻧﻪ‪.‬‬ ‫باﻟ‪＋‬تﻮﻧﻪ‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻣخﻮﻧﻪ بﻪ پﻪ ﻫﻐﻪ ورځ ＊ﻴرازه او تازه وي‪ .‬ﻟﻪ خپﻞ زﻳار او کﻮ＊）(ک‪７‬و) ＇خﻪ بﻪ خﻮشحاﻟﻪ وي‪ .‬پﻪ ﻟﻮړ ﻣﻘاﻣﻪ‬ ‫جﻨت ک‪ ３‬بﻪ وي‪ .‬پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬بﻪ بابﻴزه او ب‪ ３＂－ ３‬خبره ﻧﻪ اوري‪ .‬پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬بﻪ بﻬﻴدوﻧک‪ ３‬چﻴﻨ‪ ３‬وي‪ .‬پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬بﻪ د‬ ‫ﻧاست‪ ３‬ﻟﻮړ او ＊کﻠﻲ تختﻮﻧﻪ وي‪ ،‬جاﻣﻮﻧﻪ بﻪ(د چﻴﻨ‪ ３‬تر＇ﻨ‪／‬ﻪ) اﻳ‪＋‬ﻮدل شﻮي وي‪ .‬باﻟ‪＋‬تﻮﻧﻪ بﻪ ＇ﻨ‪ ，‬پﻪ ＇ﻨ‪ ，‬کتار‬ ‫کﻴ‪＋‬ﻮدل شﻮي وي او ＊کﻠﻲ ﻓرشﻮﻧﻪ بﻪ ﻏﻮړ‪４‬دﻟﻲ وي‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫د سﻮرت پﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ ک‪ ３‬د کاﻓراﻧﻮ ﻧاوړه حاﻻت‪ ،‬د دوی د ＇‪＋‬اک او خﻮړو بد واﻟی او خرابﻮاﻟی بﻴان شﻮ‪ .‬پﻪ دې‬ ‫أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د ﻣؤﻣﻨاﻧﻮ او ﻧ‪５‬ک ﻋﻤﻠﻪ اﻧساﻧاﻧﻮ حاﻟت بﻴان شﻮی دی‪ .‬اهلل تﻌاﻟی ﻓرﻣاﻳﻲ‪＄ :‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻣخﻮﻧﻪ بﻪ پﻪ دﻏﻪ ورځ خﻮښ‪،‬‬ ‫تازه او رو＊اﻧﻪ وي‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬د خﻮ＊‪ ９‬او خﻮشحاﻟ‪ ،９‬رو＊اﻧتﻴا او تازه واﻟﻲ ﻧ‪ ３＋‬بﻪ پک‪＇ ３‬ر‪－‬ﻨدې وي‪ ،‬ﻟکﻪ چ‪ ３‬پﻪ بﻞ ‪＄‬ای‬ ‫(اﻟﻤﻄﻔﻔﻴﻦ‪.)٢٤٠-‬‬ ‫ک‪ ３‬د دې ﻣؤﻣﻨﻮ بﻨد‪－‬اﻧﻮ پﻪ شان ک‪ ３‬دارﻧ‪／‬ﻪ راﻏﻠﻲ دي‪:‬‬ ‫ﻳﻌﻨ‪ :３‬د ﻫﻐﻮ پﻪ ＇‪５‬رو ک‪ ３‬بﻪ تﻪ دخﻮ＊‪ ９‬ﻧ‪ ３＋‬ﻟﻴدای شﻲ‪ .‬د ﻧﻌﻴﻢ (د جﻨت ﻟﻮی ﻧﻌﻤت) دا ＊ﻴرازي‪ ،‬تاز‪－‬ﻲ او‬ ‫خﻮشحاﻟﻲ ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ ده چ‪ ３‬دﻏﻪ ﻣؤﻣﻦ بﻨد‪－‬ان خپﻠﻪ پاﻳﻠﻪ او ﻧتﻴجﻪ برﻳاﻟ‪－ ９‬ﻮري‪ ،‬ﻟﻪ ﻫﻤدې اﻣﻠﻪ پﻪ ورپس‪ ３‬أﻳت ک‪３‬‬ ‫ﻳﻌﻨ‪ :３‬دوی پﻪ دﻧﻴا ک‪ ３‬ﻟﻪ خپﻠﻮ ک‪７‬و ＇خﻪ راضﻲ او خﻮښ دي‪ ،‬چ‪ ３‬د ﻫﻐ‪３‬‬ ‫اهلل ﻓرﻣاﻳﻠﻲ دي‪:‬‬ ‫پاﻳﻠﻪ بﻪ ‪－‬ﻮري‪.‬‬ ‫پﻪ دې دوو أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی ﻧ‪５‬ک اﻧساﻧان (ﻣتﻘﻴان او ﻣؤﻣﻨان) پﻪ دوو صﻔتﻮﻧﻮ ﻳاد ک‪７‬ي دي‪ :‬ﻳﻮ صﻔت دا دی چ‪３‬‬ ‫طراوت او خﻮشحاﻟﻲ بﻪ ﻳ‪ ３‬پﻪ ＇ﻴرو ک‪＊ ３‬کاره وي‪ .‬بﻞ صﻔت ﻳ‪ ３‬دا دی چ‪ ３‬دوی بﻪ ﻟﻪ خپﻞ زﻳار او ﻫ（ﻮ ＇خﻪ‬ ‫خﻮښ او راضﻲ وي‪.‬‬

‫‪85‬‬

‫وروستﻪ بﻴا اهلل تﻌاﻟی د جﻨت ﻟپاره اوه صﻔتﻮﻧﻪ بﻴان ک‪７‬ي دي او ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬دوی پﻪ ډ‪４‬ر ﻟﻮړ او ﻋاﻟﻲ جﻨت ک‪ ３‬ژوﻧد سرتﻪ‬ ‫رسﻮي چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬بﻪ چ＂ﻲ‪ ،‬ب‪＄ ３‬اﻳﻪ اوباب‪５‬زه خبرې ﻧﻪ اوري‪＄ ،‬کﻪ چ‪ ３‬جﻨت د ﻋزتﻤﻨدو او ＊اﻏﻠﻮ بﻨد‪－‬اﻧﻮ ‪＄‬ای‬ ‫دی‪ .‬د جﻨت بﻞ صﻔت دا دی چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬بﻬﻴدوﻧک‪ ３‬چﻴﻨ‪ ３‬دي چ‪ ３‬جﻨتﻴان بﻪ ﻟﻪ ﻫﻐ‪＇ ３‬خﻪ پﻪ ﻣ‪７‬ه خﻴ＂ﻪ اوبﻪ‬ ‫＇‪＋‬ﻲ او خ‪７‬وبﻴ‪８‬ي‪ ،‬سره ﻟﻪ دې چ‪ ３‬پﻪ دې أﻳت ک‪( ３‬ﻋﻴﻦ) پﻪ ﻣﻔرده صﻴﻐﻪ راﻏﻠی دی‪ ،‬خﻮ د جﻨس ﻳا ﻋﻤﻮم اﻓاده ترﻳﻨﻪ‬ ‫اخﻴستﻞ کﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬د ډﻳرو چﻴﻨﻮ پﻪ ﻣﻌﻨا ده‪ ،‬د تﻞ ﻟپاره بﻪ رواﻧ‪ ３‬وي او اوبﻪ ﻳ‪ ３‬ﻫﻴ（کﻠﻪ ﻧﻪ وچﻴ‪８‬ي‪ .‬بﻞ صﻔت ﻳ‪ ３‬دا‬ ‫دی چ‪ ３‬پﻪ جﻨت ک‪ ３‬د جﻨتﻴاﻧﻮ د کﻴﻨاستﻠﻮ ﻟپاره ﻟﻮړ تختﻮﻧﻪ اﻳ‪＋‬ﻮدل شﻮي دي‪ ،‬چ‪ ３‬ﻫﻐﻮی پرې کﻴﻨﻲ‪.‬‬ ‫بﻞ صﻔت ﻳ‪ ３‬دا دی چ‪ ３‬ﻫﻠتﻪ ﻟﻪ شرابﻮ ＇خﻪ ډک‪ ３‬پﻴاﻟ‪ ３‬اﻳ‪＋‬ﻮدل شﻮي‪＊ ،‬کﻠﻲ باﻟ‪＋‬تﻮﻧﻪ ﻫﻢ تﻨﻈﻴﻢ شﻮي دي او ＊اﻳستﻪ‬ ‫ﻓرشﻮﻧﻪ ﻫﻮار شﻮي دي‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬پﻪ جﻨت ک‪ ３‬د جﻨتﻴاﻧﻮ ﻟپاره ﻟﻪ شرابﻮ ＇خﻪ ډک‪ ３‬پﻴاﻟ‪ ３‬اﻳ‪＋‬ﻮدل شﻮې دي او ﻫر وخت‬ ‫چ‪ ３‬وﻏﻮاړي ＇‪＋‬ﻠی ﻳ‪ ３‬شﻲ‪.‬‬ ‫ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ پﻪ جﻨت ک‪ ３‬کتار پﻪ کتار باﻟ‪＋‬تﻮﻧﻪ اﻳ‪＋‬ﻮدل شﻮي دي‪ ،‬ﻫرﻛﻠﻪ چ‪ ３‬وﻏﻮاړي پر ﻫﻐﻮ باﻧدې ډډه ﻟ‪／‬ﻮي؛ پﻪ‬ ‫ﻫﻤدې تﻮ‪－‬ﻪ پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪＊ ３‬کﻠﻲ او وﻳاړن ﻓرشﻮﻧﻪ ﻏﻮړﻳدﻟﻲ دي چ‪ ３‬د پاسﻪ پرې ک‪＋‬ﻴﻨﻲ‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫پﻮرتﻨﻲ ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻟﻪ ﻣرګ ﻧﻪ وروستﻪ پﻪ بﻴا راژوﻧدي کﻴدو او د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ د ﻣکاﻓاتﻮ او ﻣجازاتﻮ پر ورک‪７‬ه‬ ‫！ﻴﻨ‪／‬ار کﻮي‪.‬‬ ‫پﻮرتﻨﻲ ﻳاد شﻮي أﻳتﻮﻧﻪ د جﻨت ﻟپاره ﻻﻧدې اووه صﻔتﻮﻧﻪ بﻴاﻧﻮي‪ :١ :‬جﻨت او ﻳا ﻟﻮړ ب‪２‬ﻮﻧﻪ‪ :٢ .‬ب‪＄ ３‬اﻳﻪ او چ＂‪３‬‬ ‫خبرې بﻪ ﻫﻠتﻪ ﻧﻪ اور‪４‬دل ک‪８５‬ي‪ :۳ .‬پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬بﻪ چﻴﻨ‪ ３‬بﻬﻴ‪８‬ي‪ :٤ .‬د ﻧاست‪ ３‬ﻟپاره ﻟﻮړ او ج‪ ，‬تختﻮﻧﻪ ‪ :۵‬ﻟﻪ شرابﻮ‬ ‫＇خﻪ ډک‪ ３‬پﻴاﻟ‪ ３‬او جاﻣﻮﻧﻪ‪ :٦ .‬کتار اﻳ‪＋‬ﻮدل شﻮي باﻟ‪＋‬تﻮﻧﻪ او تکﻴ‪ :٧ .３‬ﻏﻮړﻳدﻟﻲ ＊کﻠﻲ او وﻳاړن ﻓرشﻮﻧﻪ‪.‬‬ ‫د جﻨت پﻪ ﻳادو شﻮﻳﻮ صﻔتﻮﻧﻮ سره ﻣؤﻣﻨاﻧﻮ تﻪ د ﻫﻐﻮ اﻟﻬﻲ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ زﻳری ورک‪７‬ای شﻮی دی چ‪ ３‬ﻫﻐﻮ تﻪ د رسﻴدﻟﻮ‬ ‫ﻟپاره پر دوی ﻻزﻣﻪ ده چ‪ ３‬پﻪ دﻧﻴا ک‪ ３‬ﻫ（ﻪ او کﻮ＊） وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ب‪＄ ３‬اﻳﻪ خبرې‪ ،‬باطﻠﻪ وﻳﻨا‪ ،‬دروغ‪ ،‬ﻟﻬﻮ او ﻟﻌب د اﻧسان ﻧﻔس ‪＄‬ﻮروي‪ ،‬ﻧﻮ ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ جﻨتﻴان د چ＂ﻲ خبرو ﻟﻪ‬ ‫اورﻳدﻟﻮ ＇خﻪ پﻪ اﻣﻦ ک‪ ３‬دي‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ :١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪ :٢‬ﻻﻧدې ﻛﻠﻤ‪ ３‬پﻪ پﻮرتﻨﻴﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د صﻔاتﻮ پﻪ تﻮ‪－‬ﻪ راﻏﻠﻲ دي‪ ،‬د ﻻﻧدﻧﻲ ﻫر صﻔت پﻪ ﻣخک‪ ３‬د ﻫﻐﻪ ﻣﻮصﻮف وﻟﻴکئ‪:‬‬ ‫‪ .............‬ﻋاﻟﻴة ‪ ..............‬جارﻳة ‪ ...............‬ﻣرﻓﻮﻋة‪ ...............‬ﻣصﻔﻮﻓة‪ ..............‬ﻣبثﻮثة‪.‬‬ ‫‪ :۳‬د جﻨت او جﻨتﻴاﻧﻮ ﻟپاره اوه ﻋاﻟﻲ او ﻧ‪５‬ک صﻔتﻮﻧﻪ بﻴان شﻮی دي‪ ،‬دا اوه صﻔتﻮﻧﻪ پﻪ ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬پﻪ ‪－‬ﻮتﻪ ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫‪86‬‬

‫يودېرشم لوست‬

‫د الغاشية سورت‬ ‫(درﻳﻤﻪ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻧﻮ أﻳا ﻫﻐﻮی د ﻋبرت پﻪ ﻧﻈر ﻧﻪ ‪－‬ﻮري‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫＇رﻧ‪／‬ﻪ اوچت ک‪７‬ای شﻮی دی‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫＇رﻧ‪／‬ﻪ ودرول شﻮي دي‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬ ‫{‬

‫}‬ ‫{‬

‫}‬

‫＇رﻧ‪／‬ﻪ ﻏﻮړول (ﻫﻮاره) شﻮې ده‪.‬‬ ‫حاکﻢ او کﻨ＂روﻟﻮوﻧکی‪.‬‬ ‫د ﻫﻐﻮی ب‪５‬رتﻪ راستﻨ‪５‬دل‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫أﻳا ﻫﻐﻮی اوښ تﻪ ﻧﻪ ‪－‬ﻮري چ‪＇ ３‬رﻧ‪／‬ﻪ پﻴدا ک‪７‬ای شﻮی دی؟ او اسﻤان تﻪ ﻧﻪ ‪－‬ﻮري چ‪＇ ３‬رﻧ‪／‬ﻪ اوچت ک‪７‬ای‬ ‫شﻮی دی؟ او ﻏروﻧﻮ تﻪ ﻧﻪ ‪－‬ﻮري چ‪＇ ３‬رﻧ‪／‬ﻪ ودرول شﻮي دي؟ او ‪＄‬ﻤک‪ ３‬تﻪ ﻧﻪ ‪－‬ﻮري چ‪＇ ３‬رﻧ‪／‬ﻪ ﻏﻮړ‪４‬دﻟ‪３‬‬ ‫ده؟ ﻧﻮ پﻨد ورک‪７‬ه‪ .‬ستا دﻧده ﻳﻮازې پﻨد ورکﻮل دي او پر ﻫﻐﻮې حاکﻢ او زور زﻳاتی کﻮوﻧکی ﻧﻪ ﻳ‪(３‬چ‪ ３‬پﻪ اﻳﻤان‬ ‫راوړﻟﻮ ﻳ‪ ３‬ﻣجبﻮر ک‪７‬ې)‪ ،‬خﻮ ﻫﻐﻪ ＇ﻮک چ‪ ３‬ﻣخ واړوي او کاﻓر شﻲ‪ ،‬ﻧﻮ اهلل تﻌاﻟی بﻪ ﻫﻐﻪ تﻪ درﻧده سزا ورک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ب‪５‬شکﻪ د دې ！ﻮﻟﻮ خﻠکﻮ ب‪５‬رتﻪ را‪－‬ر‪＄‬ﻴدل زﻣﻮږ ﻟﻮري تﻪ دي‪ ،‬ﻧﻮ بﻴا ﻟﻪ ﻫﻐﻮی سره حساب زﻣﻮږ کار دی‪.‬‬

‫‪87‬‬

‫اجمالي تفسير‬

‫وروستﻪ ﻟﻪ دې چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی د ﻗﻴاﻣت پﻪ رات‪！ ，‬ﻴﻨ‪／‬ار وک‪ ７‬او اﻧساﻧان ﻳ‪ ３‬پﻪ دوو ﻧ‪５‬کﻤرﻏﻮ او بدﻣرﻏﻮ ډﻟﻮ‬ ‫وو‪４‬شﻞ‪ ،‬د سﻮرت د وروست‪ ９‬برخ‪ ３‬پﻪ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی د خپﻞ وجﻮد‪ ،‬وحداﻧﻴت او ﻗدرت د دﻟﻴﻠﻮﻧﻮ پﻪ‬ ‫بﻴاﻧﻮﻟﻮ پﻴﻞ وک‪.７‬‬ ‫پﻪ دې أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی د اﻧساﻧاﻧﻮ پام د ﻧ‪７‬ۍ د ﻧﻈام او د پﻴداﻳ‪＋‬ت او خﻠﻘت ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻋجﻴبﻮ ب‪５‬ﻠ‪／‬ﻮ تﻪ رااړوي؛‬ ‫چ‪ ３‬دا ！ﻮل د خاﻟﻖ تﻌاﻟی پﻪ ﻋﻈﻤت او د ﻫﻐﻪ پﻪ ب‪ ３‬ساري ﻗدرت دﻻﻟت کﻮي‪ ،‬ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی‬ ‫د اﻧکار او ر！ﻨ‪ ３‬پﻪ اسﻠﻮب د اﻧساﻧاﻧﻮ پام او تﻮجﻪ د‪４‬تﻪ را اړوي‪ ،‬چ‪ ３‬وﻟ‪ ３‬دوی د اوښ حﻴراﻧﻮﻧکﻲ او ﻋجﻴب‬ ‫پﻴداﻳ‪＋‬ت تﻪ ﻧﻪ ‪－‬ﻮري چ‪ ３‬پﻪ کﻮﻣﻮ ‪＄‬اﻧ‪７／‬تﻴاوو سره خﻠﻖ شﻮی دی؟‬ ‫ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ دا ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ‪ ،‬اﻧسان د کاﻳﻨاتﻮ پ＂ﻮ رازوﻧﻮ تﻪ ﻣتﻮجﻪ کﻮي‪ ،‬د ﻫﻐﻪ ﻧﻈر اسﻤان تﻪ را اړوي چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ‬ ‫ﻳ‪ ３‬پرتﻪ ﻟﻪ ستﻨﻮ ＇رﻧ‪／‬ﻪ ج‪ ，‬دروﻟی دی او ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬پﻪ ﻟﻤر او ستﻮرو ＊اﻳستﻪ ک‪７‬ی دی‪.‬‬ ‫بﻴا اهلل تﻌاﻟی د اﻧسان پام ﻏروﻧﻮ تﻪ را اړوي او ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ﻏروﻧﻮ تﻪ و‪－‬ﻮرئ چ‪ ３‬د ﻣ‪５‬خﻮﻧﻮ پﻪ ＇‪５‬ر ﻣﻮ پﻪ ‪＄‬ﻤکﻪ‬ ‫ک‪ ３‬خ） ک‪７‬ي دي‪.‬‬ ‫ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ دوی ‪＄‬ﻤک‪ ３‬تﻪ ﻧﻪ ‪－‬ﻮري چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﻣﻮ ＇رﻧ‪／‬ﻪ ﻫﻮاره ک‪７‬ې ده‪ ،‬تر＇ﻮ اﻧساﻧان پﻪ ﻫﻐ‪ ３‬ک‪ ３‬سﻮکاﻟﻲ او‬ ‫ﻫﻮساﻳﻨﻪ وﻣﻮﻣﻲ‪ .‬ﻫﻐﻪ ﻣﻮ پﻪ بﻮ！ﻮ‪ ،‬وﻧﻮ‪ ،‬ﻣ‪５‬ﻮو او کرﻫ‪２‬ﻮ ＊کﻠ‪ ３‬ک‪７‬ﻳده چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻫﻐﻮ ＇خﻪ ‪＂－‬ﻪ واخﻠﻲ او د ﻫﻐ‪ ３‬پﻪ‬ ‫تﻞ ک‪ ３‬ﻟﻪ پ＂ﻮ ﻣﻌدﻧﻮﻧﻮ ＇خﻪ استﻔاده وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ﻳﻮازې دا ＇ﻠﻮر ډوﻟﻪ ﻣخﻠﻮق د ！ﻮﻟﻮ ﻣخﻠﻮﻗاتﻮ ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ پﻪ ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬بﻴان شﻮي دي؛ ‪＄‬کﻪ اﻧسان پﻪ خپﻞ‬ ‫ور‪＄‬ﻨﻲ ژوﻧداﻧﻪ ک‪ ３‬ډ‪４‬ر ‪＄‬ﻠﻪ ﻫﻐﻮ تﻪ ‪－‬ﻮري‪ ،‬باﻳد د ﻫﻐﻮ پﻪ پ＂ﻮ او ＊کاره رازوﻧﻮ ک‪ ３‬سﻮچ او تدبر وک‪７‬ي‪ ،‬تر＇ﻮ‬ ‫د ‪＄‬ﻮاکﻤﻦ خاﻟﻖ پﻪ ﻗدرت ډ‪４‬ر ＊ﻪ وپﻮﻫﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫وروستﻪ بﻴا خدای تﻌاﻟی خپﻞ پﻴﻐﻤبر‬

‫تﻪ ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬کﻮي چ‪ ３‬د دې دﻟﻴﻠﻮﻧﻮ پﻪ ﻧﻈر ک‪ ３‬ﻧﻴﻮﻟﻮ سره پﻪ پﻨد‬

‫او ﻧصﻴحت کﻮﻟﻮ پﻴﻞ وک‪７‬ي‪ ،‬ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ای زﻣﻮږ پﻴﻐﻤبره! ﻧصﻴحت وک‪７‬ه‪ ،‬او پﻨد ورک‪７‬ه؛ ‪＄‬کﻪ چ‪ ３‬تﻪ ﻳﻮازې‬ ‫ﻧصﻴحت کﻮوﻧکی او پﻨد ورکﻮوﻧکی ﻳ‪ ،３‬پرتﻪ ﻟﻪ پﻨد او ﻧصﻴحتﻪ د ﻫﻐﻮی پر زړوﻧﻮ تسﻠط او حاکﻤﻴت ﻧﻪ ﻟرې‪،‬‬ ‫ﻳﻌﻨ‪ ３‬تﻪ دﻏﻪ ﻣشرکﻴﻦ د خدای‬

‫د ﻗدرت د دﻟﻴﻠﻮﻧﻮ پﻪ وړاﻧدې کﻮﻟﻮ سره ووﻳروه‪ ،‬تر＇ﻮ ﻫداﻳت وﻣﻮﻣﻲ او‬

‫سﻤ‪ ３‬ﻻرې تﻪ راو‪－‬ر‪＄‬ﻲ‪.‬‬ ‫‪88‬‬

‫أﻳت دوی تﻪ د پﻨد او ﻧصﻴحت د ！ﻴﻨ‪／‬ار ﻟپاره راﻏﻠی دی‪.‬‬

‫ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ د‬

‫ﻟکﻪ ＇ﻨ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬د ﻳﻮﻧس پﻪ سﻮرت ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬ ‫(ﻳﻮﻧس‪،)٩٩:‬‬ ‫ﻳﻌﻨ‪ :３‬أﻳا تﻪ خﻠک پﻪ زور سره اﻳﻤان راوړﻟﻮ تﻪ اړ باس‪(３‬چ‪ ３‬پﻪ حﻘﻴﻘت ک‪ ３‬دا ډول اﻳﻤان راوړل د ﻣﻨﻠﻮ وړ‬ ‫ﻧﻪ دی)‪.‬‬ ‫ﻣرت‬ ‫اﻣام احﻤد‪ ،‬ﻣسﻠﻢ‪ ،‬ترﻣذي او ﻧساﻳﻲ ﻟﻪ جابر (رحﻤﻪ اهلل) ＇خﻪ رواﻳت ک‪７‬ﻳدی چ‪ ３‬رسﻮل اهلل وﻓرﻣاﻳﻞ‪(:‬آُ ُ‬ ‫آن آُﻗاتﻞ اﻟﻨاس حتی ﻳﻘﻮﻟﻮا ﻻ إﻟﻪ إﻻ اهلل‪ ،‬ﻓإذا ﻗاﻟﻮﻫا ﻋصﻤﻮا ﻣﻨﻲ دﻣاءﻫﻢ و آﻣﻮاﻟﻬﻢ إﻻ بحﻘﻬا و حسابﻬﻢ ﻋﻠی‬ ‫اهلل ﻋزوجﻞ)‪.‬‬ ‫ترجﻤﻪ‪ :‬زه ﻣاﻣﻮر ک‪７‬ای شﻮی ﻳﻢ چ‪ ３‬ﻟﻪ خﻠکﻮ(ﻣشرکﻴﻨﻮ) سره تر ﻫﻐﻪ برﻳده جﻨ‪ ，‬وک‪７‬م چ‪( ３‬ﻻ اﻟﻪ اﻻ اهلل)‬ ‫وواﻳﻲ(د خدای‬

‫تﻮحﻴد تﻪ ﻣخ را واړوي) ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬دا کﻠﻤﻪ پﻪ ژبﻪ راوړه‪ ،‬ﻧﻮ بﻴا ﻳ‪ ３‬وﻳﻨ‪ ３‬او ﻣاﻟﻮﻧﻪ پﻪ‬

‫اﻣان ک‪ ３‬دي‪ ،‬ﻣ‪／‬ر پﻪ ﻫﻐﻪ صﻮرت ک‪ ３‬چ‪ ３‬حﻖ پر دوی ثابت شﻲ(چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐﻪ حاﻟت ک‪ ３‬ﻟﻪ دوی ＇خﻪ بدﻟﻪ‬ ‫اخﻴستﻞ کﻴ‪８‬ي) او ﻧﻮر حساب ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ اهلل‬

‫سره دی‪ ،‬بﻴا پﻴﻐﻤبر دا أﻳت وﻟﻮست‪:‬‬

‫(‪.)١‬‬ ‫وروستﻪ بﻴا اهلل تﻌاﻟی ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬

‫‪ :‬خﻮ ﻫﻐﻪ چا چ‪ ３‬د پﻨد او‬

‫ﻧصﻴحت ﻟﻪ ﻣﻨﻠﻮ ＇خﻪ ﻣخ واړوه او ډډه ﻳ‪ ３‬وک‪７‬ه او پﻪ ژبﻪ او زړه ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ اهلل تﻌاﻟی ＇خﻪ اﻧکار وک‪ ،７‬ﻧﻮ دا کس‬ ‫ﻟﻪ دﻧﻴﻮي ﻋذاب ‪ ،‬ﻟکﻪ‪ :‬ﻗتﻞ‪ ،‬اسارت او د ﻣال پﻪ ﻏﻨﻴﻤت ﻧﻴﻮل ک‪５‬دﻟﻮ سربﻴره ‪ ،‬د أخرت پﻪ دردوﻧکﻲ او تﻠپات‪３‬‬ ‫ﻋذاب اختﻪ کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫دﻟتﻪ خدای تﻌاﻟی خپﻞ پﻴﻐﻤبر تﻪ ډاډ ورکﻮي چ‪ ３‬کﻪ تﻪ پر دوی برﻻسی ﻧش‪ ３‬او ﻏﻠبﻪ پرې حاصﻠﻪ ﻧﻪ ک‪７‬ې‬ ‫او ﻳا ستا پﻨد اوﻧصﻴحت وﻧﻪ ﻣﻨﻲ‪ ،‬ﻧﻮ دوی بﻪ د اهلل تﻌاﻟی ﻟﻪ ﻣحاسب‪ ،３‬ﻏﻠب‪ ３‬او حاکﻤﻴت ＇خﻪ خﻼصﻮن وﻧﻪ‬ ‫ﻣﻮﻣﻲ‪.‬‬ ‫د سﻮرت پﻪ پای ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی ﻳﻮ ‪＄‬ﻞ بﻴا‪ ،‬د اﻧساﻧاﻧﻮ پر دوﻳﻢ ‪＄‬ﻠ‪ ３‬ژوﻧدي ک‪５‬دﻟﻮ او د ﻳﻮه ‪＄‬ﻮاکﻤﻦ خاﻟﻖ‬ ‫حضﻮر تﻪ د حساب او کتاب ﻟپاره د ﻫﻐﻮی پر ورتﻠﻠﻮ ！ﻴﻨ‪／‬ار کﻮي او ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬ ‫‪ - -١‬دا حدﻳث شرﻳﻒ پﻪ صحﻴحﻴﻨﻮ ک‪ ３‬ﻫﻢ ﻟﻪ ابﻮﻫرﻳرة (رضﻲ اهلل ﻋﻨﻪ) ＇خﻪ رواﻳت شﻮی دی‪ ،‬خﻮ أﻳت پک‪ ３‬ﻧﻪ دی راﻏﻠی‪.‬‬

‫‪89‬‬

‫‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬بﻴا ددوی ب‪５‬رتﻪ را‪－‬ر‪５＄‬دل زﻣﻮږ ﻟﻮر تﻪ دي‪ ،‬ددوی د ک‪７‬ﻧﻮ حساب او کتاب بﻪ ﻣﻮږ ورکﻮو‪،‬‬ ‫کﻪ ﻧ‪５‬ک او ＊اﻳستﻪ کاروﻧﻪ ﻳ‪ ３‬ک‪７‬ي وي‪ ،‬ﻧﻮ ＊ﻪ ﻋﻮض او بدل بﻪ وﻣﻮﻣﻲ او کﻪ چ‪５‬رتﻪ ﻳ‪ ３‬ﻧاوړه اوبد کاروﻧﻪ ک‪７‬ي‬ ‫وي‪ ،‬ﻧﻮ د اهلل تﻌاﻟی پﻪ سخت ﻋذاب بﻪ اختﻪ شﻲ او ﻫﻴ（کﻠﻪ بﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ وﻧﻪ ژﻏﻮرل شﻲ‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫پﻪ کاﻳﻨاتﻮ ک‪ ３‬د خدای‬

‫ﻣخﻠﻮﻗات‪ ،‬د اهلل تﻌاﻟی پر شتﻮن ＊کاره دﻻﻳﻞ دي‪ ،‬د ﻫﻐﻪ د ‪＄‬ﻮاکﻤﻨتﻴا او ﻗدرت‬

‫＇ر‪－‬ﻨدوﻧﻪ کﻮي او وروستﻪ ﻟﻪ ﻣر‪－‬ﻪ د اﻧساﻧاﻧﻮ پﻪ بﻴا ژوﻧدي کﻮﻟﻮ دﻟﻴﻞ ‪２－‬ﻞ کﻴ‪８‬ي‪ .‬د حﻴﻮاﻧاتﻮ پﻴداﻳ‪＋‬ت‪ ،‬د‬ ‫‪＄‬ﻤک‪ ،３‬اسﻤان او ﻏروﻧﻮ حﻴراﻧﻮوﻧکی خﻠﻘت‪ ،‬د ＇‪＋‬تﻦ تﻌاﻟی د ‪＄‬ﻮاک ب‪５‬ﻠ‪ ３／‬دي‪.‬‬ ‫پﻪ ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د ！ﻮﻟﻮ ژوﻳﻮ ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ‪ ،‬د اوښ پﻴداﻳ‪＋‬ت تﻪ اشاره شﻮ‪４‬ده‪＄ ،‬کﻪ چ‪ ３‬اوښ د ﻋربﻮ ﻟپاره‬ ‫ډ‪４‬ر ＊ﻪ او ﻏﻮره ＇اروی و او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ بﻪ ﻳ‪ ３‬د ډول ډول کاروﻧﻮ پﻪ ترسره کﻮﻟﻮ ک‪＂－ ３‬ﻪ اخﻴستﻠﻪ‪.‬‬ ‫د پﻴﻐﻤبر‬ ‫خدای‬

‫ﻣﻬﻤﻪ او بﻨس＂ﻴزه دﻧده خﻠکﻮ تﻪ تبﻠﻴﻎ‪ ،‬پﻨد‪ ،‬ﻧصﻴحت او ﻣﻮﻋﻈﻪ کﻮل وو او پﻪ زور سره پر‬

‫باﻧدې اﻳﻤان راوړﻟﻮ تﻪ د خﻠکﻮ اړ کﻮل‪ ،‬د ﻫﻐﻪ ﻣسؤﻟﻴت ﻧﻪ و‪.‬‬

‫ﻫﻐﻪ ＇ﻮک چ‪ ３‬د اهلل‬

‫او د ﻫﻐﻪ د استازی ﻟﻪ بﻠﻨ‪ ３‬او دﻋﻮت ＇خﻪ ﻣخ اړوي‪ ،‬د ﻫﻐﻮی ﻟپاره پﻪ دﻧﻴﻮی جزا‬

‫سربﻴره پﻪ أخرت ک‪ ３‬ﻫﻢ د دوزخ دردوﻧکی ﻋذاب‪ ،‬تﻴار ک‪７‬ای شﻮی دی‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ :١‬د (اﻟﻐاشﻴﻪ) ﻣﻔﻬﻮم بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ :٢‬د کاﻳﻨاتﻮ ﻟﻪ پدﻳدو ＇خﻪ وﻟ‪＇ ３‬ﻠﻮر ＇ﻴزوﻧﻪ (‪＄‬ﻤکﻪ‪ ،‬اسﻤان‪ ،‬ﻏروﻧﻪ او اوښ) پﻪ ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د‬ ‫پﻴداﻳ‪＋‬ت د دﻟﻴﻞ پﻪ تﻮ‪－‬ﻪ ﻏﻮره شﻮي دي؟‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د (اﻟﻐاشﻴة) د سﻮرت د ﻣﻄاﻟبﻮ ﻟﻨ‪６‬ﻳز پﻪ اتﻮ کر＊ﻮ ک‪ ３‬وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪90‬‬

‫دوه دېرشم لوست‬

‫د الفجر سورت‬ ‫(ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫}‬

‫{‬

‫شپ‪.３‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻟس (د ذې اﻟحج‪ ３‬ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ ﻟسﻴزه)‪} .‬‬

‫{ د ستﻨﻮ＇‪＋‬تﻦ‪.‬‬ ‫{‬

‫تﻮږﻟ‪ ،３‬ﻏﻮ＇ﻮﻟ‪ ،３‬پرې کﻮﻟ‪.３‬‬

‫جﻮړه (جﻔت)‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫د ﻏره تﻴ‪８‬ه‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫تاق‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻣﻴخﻮﻧﻪ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫شپﻪ‪.‬‬

‫}‬

‫ﻛﻠﻪ چ‪＄ ３‬ﻲ‪ ،‬را‪＄‬ﻲ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫}‬

‫{‬

‫}‬ ‫}‬

‫{‬

‫ُدره‪ ،‬ﻣتروکﻪ ( ﻗﻤچﻴﻨﻪ)‪.‬‬ ‫{‬

‫＇ارﻧ‪％‬ی ‪.‬‬

‫{ د ﻋﻘﻞ د ＇‪＋‬تﻨاﻧﻮ ﻟپاره‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ﻗسﻢ دی پر سﻬار‪ ،‬پر ﻟسﻮ شپﻮ او پر جﻮړه(جﻔت) او تاق باﻧدې‪ .‬ﻗسﻢ دی پر شپ‪ ３‬باﻧدې چ‪ ３‬کﻠﻪ ‪＄‬ﻲ( او ب‪５‬رتﻪ را‪＄‬ﻲ)‪.‬‬ ‫اﻳا پﻪ دې ﻛ‪( ３‬ﻫﻐﻪ ＇ﻪ چ‪ ３‬ووﻳﻞ شﻮل) د ﻛﻮم ﻫﻮ＊ﻴار ﻟپاره ＇ﻪ ﻗسﻢ شتﻪ ؟ أﻳا تا وﻧﻪ ﻟﻴدل چ‪ ３‬ستا رب ﻟﻪ ﻋادﻳاﻧﻮ سره‬ ‫＇ﻪ وک‪７‬ل؟ او ﻟﻪ ارم سره چ‪ ３‬د ﻟﻮړو ستﻨﻮ ＇‪＋‬تﻨان وو؟ ﻫﻐﻪ چ‪ ３‬پﻪ ＊اروﻧﻮ (ﻫ‪５‬ﻮادوﻧﻮ) ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬اﻧ‪６‬ول ﻧﻪ وو پﻴدا شﻮی ‪،‬‬ ‫او ﻟﻪ ثﻤﻮدﻳاﻧﻮ سره چ‪ ３‬ﻟﻮﻳ‪ ３‬تﻴ‪８‬ې ﻳ‪ ３‬د درو‪ ،‬ﻟﻪ ＇ﻨ‪６‬و ＇خﻪ ﻏﻮ＇ﻮﻟ‪ ３‬او پﻪ ﻫﻐﻮ ک‪ ３‬بﻪ ﻳ‪ ３‬سﻤ（‪ ３‬او ﻣا‪ ９１‬جﻮړوﻟ‪ ،３‬او‬ ‫د ﻣﻴخﻮﻧﻮ د ＇‪＋‬تﻦ ﻓرﻋﻮن سره (چ‪ ３‬د خﻠکﻮ د تﻌذﻳب ﻟپاره ﻳ‪ ３‬کارول)‪ .‬دا ﻫﻐﻪ کسان وو چ‪ ３‬د ﻧ‪７‬ۍ پﻪ ﻫ‪５‬ﻮادوﻧﻮ ک‪３‬‬ ‫ﻳ‪ ３‬ډ‪４‬رې سرﻏ‪７‬وﻧ‪ ３‬ک‪７‬ې وې؛ او پﻪ ﻫﻐﻮ ＊اروﻧﻮ ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ډ‪４‬ر ﻓساد خپﻮرک‪７‬ی و؛ ﻧﻮ ﻟﻪ ﻫﻤدې اﻣﻠﻪ خدای تﻌاﻟی پر دوی د‬ ‫ﻋذاب ﻣتروکﻪ‪ُ ،‬دره (ﻗﻤچﻴﻨﻪ) ﻧازﻟﻪ ک‪７‬ه؛ پﻪ ﻳﻘﻴﻦ سره ستا رب (د ت‪５‬ري کﻮوﻧکﻮ ﻟپاره) پﻪ ＇ارﻧ‪％‬ﻲ ک‪ ３‬دی‪.‬‬ ‫‪91‬‬

‫د سورت پيژندنه‬

‫د اﻟﻔجر سﻮرت ﻣکﻲ دی‪ )۳٠( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ ３‬پﻪ (‪ )٨٩‬ردﻳﻒ ک‪３‬‬ ‫را‪＄‬ﻲ‪ .‬د دې سﻮرت ﻧﻮم د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧﻲ أﻳت ＇خﻪ اخﻴستﻞ شﻮی دی چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬اهلل پﻪ ﻓجر(سﻬار)‬ ‫سﻮ‪－‬ﻨد ﻳاد ک‪７‬ی دی‪ .‬پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬د کاﻓراﻧﻮ بده او ﻧاوړه پاﻳﻠﻪ(ﻋاﻗبت) او د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ د اﻧسان ﻟﻪ حاﻟت‬ ‫＇خﻪ ﻳادوﻧﻪ شﻮ‪４‬ده‪.‬‬ ‫له مخکني سورت سره يې ت‪７‬او‬

‫پﻪ ت‪５‬ر شﻮي سﻮرت ک‪ ３‬اﻧساﻧان د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ پﻪ دوو(ﻧﻴکﻤرﻏﻪ او بد ﻣرﻏﻪ) ډﻟﻮ و‪４‬شﻞ شﻮي وو‪ ،‬چ‪ ３‬د ﻳﻮې‬ ‫ډﻟ‪ ３‬ﻣخﻮﻧﻪ بﻪ پﻪ ﻫﻐﻪ ورځ خﻮار او ‪－‬ردجﻦ وي او بﻠﻪ ډﻟﻪ بﻪ ﻳ‪ ３‬خﻮښ خﻮشاﻟﻪ او تازه ＊کاري‪.‬‬ ‫پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬د ﻋاد‪ ،‬ثﻤﻮد او ﻓرﻋﻮن د ﻗﻮﻣﻮﻧﻮ ﻳادوﻧﻪ د شﻘی او بدبختﻮ خﻠکﻮ د ب‪５‬ﻠ‪ ３／‬پﻪ تﻮ‪－‬ﻪ راﻏﻠ‪ ３‬ده‪،‬‬ ‫ﻒ ﻓَ َﻌ َﻞ َربُّ َ‬ ‫ﻒ ُخﻠِ َﻘ ْت‬ ‫ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬د آﻟ َْﻢ ت َ َر ﻛ َْﻴ َ‬ ‫ﻚ ب ِ َﻌا ٍد أﻳت د آَﻓَ َﻼ ﻳَﻨﻈُ ُرو َن إِﻟ َﻰ ا ْﻟإِبِﻞِ ﻛ َْﻴ َ‬ ‫ﻣبارک أﻳت سره ورتﻪ واﻟی او ﻣﻨاسبت ﻟري‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫د سﻮرت پﻪ پﻴﻞ ک‪ ３‬اهلل پﻪ پﻨ‪％‬ﻮ ＇ﻴزوﻧﻮ سﻮ‪－‬ﻨد ﻳاد ک‪７‬ی‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬د سﻬار پﻪ ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬ﻳا د سبا پر وخت چ‪ ３‬پﻪ‬ ‫خپﻠ‪ ３‬ر‪１‬ا سره د شپ‪ ３‬تﻴاره ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ وړي؛ تر ＇ﻮ اﻧسان پﻪ کﻮ＊） او ﻫ（ﻪ پﻴﻞ وک‪７‬ي‪ ،‬حﻼﻟﻪ روزي ﻻس تﻪ راوړي‬ ‫او د ذي اﻟحج‪ ３‬پﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ﻳﻮ ﻟسﻮ ور‪＄‬ﻮ ﻳ‪ ３‬ﻗسﻢ ﻳاد ک‪７‬ی‪ ،‬چ‪ ３‬د حج د ﻣﻨاسکﻮ ور‪ ３＄‬دي‪ .‬اﻣام بخاري د ابﻦ‬ ‫اﻟصاﻟ ِ ُح آ َ َح ُّب‬ ‫(ﻣا ِﻣ ْﻦ آَﻳَّ ٍام ا ْﻟ َﻌ َﻤﻞُ َّ‬ ‫ﻋباس پﻪ رواﻳت ﻳﻮ حدﻳث ﻟﻪ پﻴﻐﻤبر ＇خﻪ رواﻳت ک‪７‬ی چ‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻠﻲ ﻳ‪ ３‬دي‪َ :‬‬ ‫اهللِ ﻓﻴﻬﻦ ِﻣ ْﻦ َﻫ ِذهِ اﻷَﻳَّا ِم [ﻳﻌﻨ‪ ３‬ﻋشر ذي اﻟحجة]‪ ،‬ﻗَاﻟُﻮا ‪َ :‬وﻻَ ا ْﻟ ِج َﻬا ُد ِﻓﻲ َسبِﻴﻞِ َّ‬ ‫إِﻟ َﻰ َّ‬ ‫اهللِ ؟ ‪ ،‬ﻗَا َل ‪َ :‬وﻻَ ا ْﻟ ِج َﻬا ُد ِﻓﻲ‬ ‫َسبِﻴﻞِ َّ‬ ‫اهللِ ‪ ،‬إِ َّﻻ َر ُجﻞٌ َخ َر َج بِﻨَﻔْ ِس ِﻪ َو َﻣاﻟ ِ ِﻪ ‪ ،‬ثُ َّﻢ ﻟ َْﻢ ﻳ َ ْر ِج ْﻊ ب ِ َش ْﻲ ٍء)‪.‬‬ ‫ﻳﻌﻨ‪ :３‬د ﻫﻴ＆ ور‪ ３＄‬ﻧ‪５‬ک ﻋﻤﻞ د اهلل پﻪ ﻧزد ډ‪４‬ر ‪－‬ران او ﻣحبﻮب‪ ،‬ﻟﻪ دې ور‪＄‬ﻮ (د ذی اﻟحج‪ ３‬ﻟﻪ ﻟسﻮ ور‪＄‬ﻮ)‬ ‫＇خﻪ ﻧﻪ دی‪ ،‬صحابﻪ کراﻣﻮ ووﻳﻞ‪ :‬او ﻧﻪ جﻬاد د خدای پﻪ ﻻر ک‪３‬؟ ﻫﻐﻪ ووﻳﻞ‪ :‬او ﻧﻪ جﻬاد د خدای پﻪ ﻻر ک‪،３‬‬ ‫ﻣ‪／‬ر ﻫﻐﻪ س‪７‬ی چ‪ ３‬د خپﻠﻮ شتﻮ سره د اهلل تﻌاﻟی پﻪ ﻻر ک‪ ３‬وتﻠی وي او بﻴا ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﻣال ＇خﻪ ﻳﻮ ＇ﻴز ﻫﻢ ﻟﻪ ‪＄‬ان‬ ‫سره را ﻧﻪ وړي (خپﻞ ﻣال خرڅ ک‪７‬ي او خپﻠﻪ ﻫﻢ شﻬﻴد شﻲ)‪.‬‬ ‫ﻗسﻢ د ﻫر ＇ﻴز پﻪ جﻔت او تاق باﻧدې‪ ،‬ﻟکﻪ د ﻟﻮی اختر ورځ چ‪ ３‬جﻔتﻪ او د ﻋرﻓی ورځ چ‪ ３‬تاﻗﻪ ده‪.‬‬ ‫ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ ﻟسﻤﻪ او دوﻳﻤﻪ ﻧﻬﻤﻪ ورځ ده‪ ،‬ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ وﻳﻞ شﻮﻳدي چ‪(３‬اﻟشﻔﻊ) د تشرﻳﻖ د ور‪＄‬ﻮ دوې ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ‬ ‫ور‪ ３＄‬دي چ‪ ３‬حاجﻴان د بﻴ‪７‬ې او تﻠﻮار د اﻧتخاب پﻪ صﻮرت ک‪ ３‬ﻟﻪ ﻣﻨا ＇خﻪ راو‪＄‬ﻲ او وتر(تاق) د ﻫﻐ‪３‬‬ ‫درﻳﻤﻪ ورځ ده‪.‬‬

‫‪92‬‬

‫سﻮ‪－‬ﻨد پﻪ شپﻪ چ‪ ３‬راشﻲ‪ ،‬او بﻴا شا واړوي او سبا شﻲ‪ ،‬ﻟکﻪ چ‪ ３‬پﻪ ﻳﻮ بﻞ ‪＄‬ای ک‪ ３‬راﻏﻠﻲ دي‪َ :‬واﻟﻠ َّْﻴﻞِ إِ ْذ آ َ ْدب َ َر‬ ‫(اﻟﻤدثر‪ ،)۳۳( :‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬شپﻪ شا واړوي‪＇ ،‬رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬د ور‪ ３＄‬پﻪ رارس‪５‬دﻟﻮ ک‪ ３‬د اﻧسان ‪＂－‬ﻪ ﻧﻐ‪＋‬ت‪ ３‬ده‪،‬‬ ‫ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ د شپ‪ ３‬رات‪ ，‬د ﻧﻔسﻮﻧﻮ ﻫﻮساﻳﻨﻪ او أراﻣﻲ ﻟﻪ ‪＄‬ان سره ﻟري‪＄ ،‬کﻪ ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬خﻠک د ور‪ ３＄‬د زﻳار ﻟﻪ‬ ‫اﻣﻠﻪ ست‪７‬ي کﻴ‪８‬ي‪ ،‬د شپ‪ ３‬أرام کﻮي او ﻧﻮی ﻗﻮت پﻴدا کﻮي‪.‬‬ ‫بﻴا خدای تﻌاﻟی د ﻫﻐﻮ ﻗﻮﻣﻮﻧﻮ ﻳادوﻧﻪ وک‪７‬ه چ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ اﻟﻮﻫﻴت او احکاﻣﻮ ＇خﻪ ﻳ‪ ３‬سرﻏ‪７‬وﻧﻪ ک‪４７‬ده‪ ،‬ﻟکﻪ د‬ ‫ﻋاد‪ ،‬ثﻤﻮد او ﻓرﻋﻮن ﻗﻮﻣﻮﻧﻪ چ‪ ３‬د ب‪５‬ﻠ‪ ３／‬او ﻋبرت پﻪ ډول ﻳ‪ ３‬ور＇خﻪ ﻳادوﻧﻪ ک‪７‬ې ده او ﻓرﻣاﻳﻠﻲ ﻳ‪ ３‬دي‪ :‬أﻳا تا وﻧﻪ‬ ‫ﻟﻴدل چ‪ ３‬ستا پاﻟﻮﻧکﻲ ﻟﻪ ﻋاد او ارم سره چ‪ ３‬د ﻟﻮړو ستﻨﻮ ＇‪＋‬تﻨان وو‪＇ ،‬ﻪ وک‪７‬ل؟‬ ‫ﻟﻪ ﻋاد او ارم ＇خﻪ ﻣراد ﻫﻐﻪ ﻗﻮﻣﻮﻧﻪ دي چ‪ ３‬پﻪ ﻗرأن کرﻳﻢ ک‪ ３‬ور＇خﻪ ﻳادوﻧﻪ شﻮې ده او د ﻋربﻮ پﻪ تارﻳخ ک‪３‬‬ ‫ﻫﻐﻮی تﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧﻲ ﻋاد واﻳﻲ چ‪ ３‬اهلل ﻫﻐﻮی تباه ک‪７‬ل‪ .‬دا ﻫﻐﻪ ﻗﻮم وو چ‪ ３‬ﻫﻮد (ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم) د ﻫﻐﻮی ﻟپاره راﻟﻴ‪８‬ل‬ ‫شﻮی و‪ ،‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻫﻐﻮی د خدای تﻌاﻟی پﻪ ﻋذاب اختﻪ شﻮل‪ ،‬ﻧﻮ کﻮم کسان چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﻋذاب ＇خﻪ ژوﻧدي‬ ‫پات‪ ３‬شﻮل‪ ،‬د دوﻳﻢ ﻋاد پﻪ ﻧاﻣﻪ ﻳادﻳ‪８‬ي‪ .‬ﻟﻮﻣ‪７‬ي ﻋاد تﻪ ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ (ارم) وﻳﻞ شﻮي دي چ‪ ３‬دې خﻠکﻮ د ﻫﻐﻪ ﻗﻮم‬ ‫ﻟﻪ ＊اخﻮﻧﻮ سره اړﻳکﻪ درﻟﻮده چ‪ ３‬د ﻧسب پﻪ ﻟ‪ ７‬ک‪ ３‬ﻟﻪ ارم بﻦ سام بﻦ ﻧﻮح ＇خﻪ جﻼ شﻮي دي‪ .‬ﻟﻪ ﻫﻤدې خﻴﻞ‬ ‫＇خﻪ ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻧﻮرو ﻣشﻬﻮرو تارﻳخﻲ ＊اخﻮﻧﻮ ژوﻧد کاوه چ‪ ３‬ثﻤﻮدﻳان ﻫﻢ ﻟﻪ ﻫﻐ‪ ３‬جﻤﻠ‪＇ ３‬خﻪ دي‪ .‬ﻋاد او ارم تﻪ ﻟﻪ‬ ‫دې اﻣﻠﻪ د ستﻨﻮ ＇‪＋‬تﻨان وﻳﻞ شﻮي دي چ‪ ３‬ﻫﻐﻮی ﻟﻮړې أبادۍ جﻮړې ک‪７‬ې وې؛ ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ دوی پر ‪＄‬ﻤکﻪ ک‪３‬‬ ‫د ﻟﻮړو وداﻧﻴﻮ بﻨس＀ اﻳ‪＋‬ﻮدوﻧکﻲ ‪２－‬ﻞ شﻮي دي‪.‬‬ ‫ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ د دې ﻗﻮم و‪７－‬ي د پﻠﻨﻮ پ‪＋‬ﻮ‪ ،‬ﻏ‪＋‬تﻠﻮ بدﻧﻮﻧﻮ‪ ،‬ج‪／‬ﻮ وﻧﻮ او ﻗﻮي ﻏ‪７‬و ﻟروﻧکﻲ وو‪ ،‬چ‪ ３‬پﻪ تارﻳخ ک‪ ３‬د‬ ‫دوی پﻪ ＇‪５‬ر ＇ﻮک پﻪ دې ﻟﻮﻳﻲ او ﻗﻮت ﻧﻪ وو ت‪５‬ر شﻮي‪.‬‬ ‫د پﻴﻐﻤبر پﻪ صﻔت ﻫﻐﻮی تﻪ ﻣبﻌﻮث شﻮی و‪،‬‬ ‫بﻴا اهلل تﻌاﻟی د ثﻤﻮد د ﻗﻮم ﻳادوﻧﻪ وک‪７‬ه‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﻗﻮم چ‪ ３‬صاﻟح‬ ‫دې ﻗﻮم تﻴ‪８‬ې تﻮږﻟ‪ ３‬او ﻟﻪ ﻫﻐﻮ ＇خﻪ بﻪ ﻳ‪ ３‬کﻮروﻧﻪ جﻮړول‪＊ ،‬کﻠﻲ ﻋﻤارتﻮﻧﻪ او ﻣا‪ ９１‬ﻳ‪ ３‬جﻮړوﻟ‪ ３‬او دې ﻗﻮم د‬ ‫شام او حجاز د سﻴﻤ‪ ３‬ترﻣﻨ‪ ＃‬ژوﻧد کاوه‪.‬‬ ‫ﻴﻦ (اﻟحجر‪،)٨٢:‬‬ ‫ﻗرأن کرﻳﻢ د دې ﻗﻮم پﻪ ﻫکﻠﻪ پﻪ بﻞ ‪＄‬ای ک‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻲ‪َ :‬وﻛَاﻧُﻮ ْا ﻳ َ ْﻨ ِح ُتﻮ َن ِﻣ َﻦ ا ْﻟ ِجبَا ِل بُ ُﻴﻮتًا أ ِﻣﻨِ َ‬ ‫ﻳﻌﻨ‪ :３‬ﻫﻐﻮی بﻪ ﻟﻪ ﻏروﻧﻮ ＇خﻪ د اﻣﻦ کﻮروﻧﻪ او ‪＄‬اﻳﻮﻧﻪ تﻮږل‪ .‬وروستﻪ بﻴا د ﻣصر ﻟﻪ ﻣشﻬﻮرو چارواکﻮ ＇خﻪ ﻳادوﻧﻪ‬ ‫ د ﻣﻴخﻮﻧﻮ پﻪ‬‫کﻮي چ‪ ３‬د ﻣﻮسی (ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم) پﻪ زﻣاﻧﻪ ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬پاچاﻫﻲ درﻟﻮده؛ چ‪ ３‬ﻫﻐﻮی پﻪ ‪-‬ذي‬ ‫＇‪＋‬تﻨاﻧﻮ سره شﻬرت درﻟﻮد‪ ،‬ج‪ ３／‬وداﻧ‪ ９‬او د اﻫراﻣﻮ ﻟﻮی أثار ﻳ‪ ３‬جﻮړ ک‪７‬ل چ‪ ３‬د دې اﻫراﻣﻮﻧﻮ ب‪ ３２‬د ﻣ‪５‬خ د ت‪５‬رې‬ ‫＇ﻮک‪ ３‬او پراخ بﻴخ سره ورتﻪ واﻟی ﻟري‪＄ ،‬ﻴﻨﻮ ﻣﻔسرﻳﻨﻮ وﻳﻠﻲ دي‪ :‬ﻟﻪ(اوتاد) ＇خﻪ ﻣراد د ﻫﻐﻪ ﻟ‪＋‬کرې او سپاﻫﻴان‬ ‫دي چ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ د حکﻮﻣت ستﻨ‪ ３‬ﻳ‪！ ３‬ﻴﻨ‪ ３／‬ک‪７‬ې وې‪.‬‬

‫‪93‬‬

‫اهلل تﻌاﻟی د دې ﻗﻮﻣﻮﻧﻮ پﻪ برخﻪ ک‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻠﻲ‪ :‬دوی ﻫﻐﻪ کسان وو چ‪ ３‬پﻪ ＊اروﻧﻮ ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬سروﻧﻪ پﻪ تکبر او ﻏرور‬ ‫سره ﻫسک ک‪７‬ی وو او ﻓساد ﻳ‪ ３‬خپﻮر ک‪７‬ی و‪ ،‬د اهلل تﻌاﻟی د بﻨد‪ ９－‬او اطاﻋت پﻪ ﻋﻮض ﻳ‪ ３‬کﻔر ‪－،‬ﻨاﻫﻮﻧﻮ او پر‬ ‫بﻨده ‪－‬اﻧﻮ باﻧدې ﻇﻠﻢ او ت‪５‬ری پﻴﻞ ک‪ ،７‬ﻫﻤاﻏﻪ وو چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی پر دوی باﻧدې د ﻋذاب ﻣتروکﻪ(ﻗﻤچﻴﻨﻪ) ﻧازﻟﻪ ک‪７‬ه‬ ‫چ‪ ３‬د دې تﻔصﻴﻞ د(اﻟحاﻗة) پﻪ سﻮرت ک‪ ３‬بﻴان شﻮی دی او ﻣراد د ﻣتروک‪ ３‬ﻟﻪ ﻋذاب ＇خﻪ؛ ﻫﻐﻪ دردوﻧکی ﻋذاب‬ ‫دی چ‪ ３‬د ﻗﻤچﻴﻨ‪ ３‬پﻪ ‪－‬ﻮزار سره بدن تﻪ تﻌذﻳب ورکﻮي‪ ،‬ب‪ ３‬ﻟﻪ شکﻪ ستا پاﻟﻮﻧکی د ﻫﻐﻮی د حال ＇اروﻧکی دی‬ ‫او ﻫﻴ＆ ＇ﻴز ﻟﻪ اهلل تﻌاﻟی ＇خﻪ پ＀ ﻧﻪ دی‪ ،‬اروﻣرو بﻪ اهلل تﻌاﻟی د ﻫﻐﻪ جزا اﻧسان تﻪ ورکﻮي‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫پدې ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪＄ ３‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻻﻧدې ‪ ３＂－‬او ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬ﻧﻐ‪＋‬ت‪ ３‬دي‪:‬‬ ‫د ﻫست‪ ９‬د ﻧﻈام پﻪ ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻋجﻴبﻮ شﻴاﻧﻮ باﻧدې سﻮ‪－‬ﻨد ﻳادول‪ ،‬د ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ پام د دې ＇ﻴزوﻧﻮ ﻋﻈﻤت او ارز＊ت‬ ‫تﻪ راړول دي‪.‬‬ ‫‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬وختﻮﻧﻪ د ﻧﻮرو وختﻮﻧﻮ پﻪ پرتﻠﻪ ﻟﻪ ‪＄‬اﻧ‪７／‬ي اﻫﻤﻴت او ارز＊ت ＇خﻪ برخﻤﻦ وي‪ ،‬چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻫﻐ‪ ３‬جﻤﻠ‪３‬‬ ‫＇خﻪ د سﻬار د ﻟﻤاﻧ‪％‬ﻪ ﻳا ﻫﻢ ﻣﻄﻠﻖ سبا او ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ د ذي اﻟحج‪ ３‬ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ ﻟسﻴزه ده‪.‬‬ ‫سرﻏ‪７‬وﻧکﻲ او باﻏﻲ ﻣﻠتﻮﻧﻪ‪ ،‬ﻟکﻪ‪ :‬ﻋاد‪ ،‬ثﻤﻮد‪ ،‬ﻓرﻋﻮن او د ﻫﻐﻪ ﻗﻮم د خپﻠ‪ ３‬سرﻏ‪７‬وﻧ‪ ３‬ﻟﻪ اﻣﻠﻪ ﻫﻼک او تباه شﻮل‪.‬‬ ‫خدای تﻌاﻟی د بﻨد‪－‬اﻧﻮ د حال ＇اروﻧکی دی‪ ،‬د سرﻏ‪７‬ووﻧکﻮ او باﻏﻴاﻧﻮ ﻇﻠﻢ او ت‪５‬ری وﻳﻨﻲ او د خپﻞ حکﻤت‬ ‫او ﻣشﻴئت پر بﻨس＀ د ﻋذاب ﻣتروکﻪ پر دوی ﻧازﻟﻮي‪.‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬د سختﻴﻮ او ستﻮﻧزو بﻴان‪.‬‬ ‫د اﻧساﻧاﻧﻮ و‪４‬ش پﻪ دوو (ﻧ‪５‬کﻮ او بدو) ډﻟﻮ باﻧدې‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ :١‬د اﻟﻔجر سﻮرت پﻪ پﻴﻞ ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی پﻪ ＇ﻮ ＇ﻴزوﻧﻮ سﻮ‪－‬ﻨد ﻳاد ک‪７‬ی دی؟‬ ‫‪ :٢‬پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬د ﻫﻐﻮ ＇ﻴزوﻧﻮ ﻣﻔﻬﻮم او ارز＊ت چ‪ ３‬سﻮ‪－‬ﻨد پرې ﻳاد شﻮی دی‪ ،‬پﻪ ﻟﻨ‪ ６‬ډول بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ :۳‬د إِ َر َم َذ ِ‬ ‫اﻟص ْخ َر بِا ْﻟ َﻮا ِد ‪ -‬ﻓَ َص َّب َﻋﻠَ ْﻴ ِﻬ ْﻢ َربُّ َ‬ ‫َاب) د جﻤﻠﻮ ﻣﻔﻬﻮم ＇ر‪－‬ﻨد‬ ‫ﻚ َس ْﻮطَ َﻋذ ٍ‬ ‫ات ا ْﻟ ِﻌ َﻤا ِد ‪َ -‬جابُﻮا َّ‬ ‫ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬د ﻳادو شﻮﻳﻮ ﻗﻮﻣﻮﻧﻮ ‪＄‬اﻳﻮﻧﻪ او صﻔتﻮﻧﻪ پﻪ خپﻠﻮ کتابچﻮ ک‪ ３‬وﻟﻴکئ‪.‬‬ ‫‪94‬‬

‫دري دېرشم لوست‬

‫د الفجر سورت‬ ‫(دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬وازﻣاﻳﻪ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻧﻮ کﻢ ک‪ ،７‬تﻨگ ک‪.７‬‬

‫{‬

‫}‬

‫زه ﻳ‪ ３‬سپک ک‪７‬م‪ ،‬زه ﻳ‪ ３‬خﻮارک‪７‬م‪.‬‬ ‫{ تاس‪ ３‬ﻳﻮ بﻞ ﻧﻪ ﻫ（ﻮئ‪.‬‬

‫}‬ ‫}‬

‫{‬

‫ﻣﻴراث‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ډ‪４‬رخﻮړل‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ډ‪４‬ره زﻳاتﻪ ﻣﻴﻨﻪ‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫خﻮ د اﻧسان حال دا دی چ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ رب ﻛﻠﻪ ﻫﻐﻪ پﻪ ازﻣ‪＋５‬ت ک‪ ３‬واچﻮي او ﻫﻐﻪ تﻪ ﻋزت او ﻧﻌﻤت ورﻛ‪７‬ي‪،‬‬ ‫ﻧﻮ ﻫﻐﻪ واﻳﻲ چ‪ ３‬زﻣا رب زه د ﻋزت ＇‪＋‬تﻦ ﻛ‪７‬م او ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ پﻪ ازﻣ‪＋５‬ت ک‪ ３‬واچﻮي او روزي پرې‬ ‫تﻨگﻪ ﻛ‪７‬ي‪ ،‬ﻧﻮ واﻳﻲ زه خپﻞ رب ذﻟﻴﻞ ﻛ‪７‬م‪ .‬ﻫﻴ（ﻜﻠﻪ ﻧﻪ ‪ ،‬بﻠﻜ‪ ３‬تاس‪ ３‬ﻟﻪ ﻳتﻴﻢ سره د ﻋزت چال چﻠﻨد ﻧﻪ‬ ‫ﻛﻮئ او ﻣسﻜﻴﻦ تﻪ د خﻮړو پﻪ ورﻛﻮﻟﻮ ﻳﻮ بﻞ ﻧﻪ ﻫ（ﻮئ او تاس‪ ３‬د ﻣﻴراث ！ﻮل ﻣال(پﻪ روا او ﻧاروا) ډول‬ ‫خﻮرئ‪ .‬او ﻟﻪ ﻣال سره ﻣﻮ ﻟﻪ اﻧدازې زﻳاتﻪ ﻣﻴﻨﻪ ده ‪.‬‬

‫‪95‬‬

‫اجمالي تفسير‬

‫اهلل تﻌاﻟﻰ د ت‪５‬رشﻮي ﻟﻮست پﻪ ترڅ ک‪ ３‬وﻓرﻣاﻳﻞ‪ ،‬چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ د اﻧساﻧاﻧﻮ ＇اروﻧکﻰ دى او ﻫﻐﻮى بﻪ ﻟﻪ خپﻠﻮ‬ ‫اﻋﻤاﻟﻮسره سﻢ ﻣکاﻓات او ﻣجازات ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫پﻪ دې أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی اﻧسان د ر！ﻨ‪ ３‬اوتﻨبﻴﻪ ﻻﻧدې ﻧﻴسﻲ‪ ،‬چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ د دﻧﻴا پﻪ خﻮﻧدوﻧﻮ پﻮرې خپﻞ‬ ‫زړه ت‪７‬ي او د أخرت چاروتﻪ پاﻣﻠرﻧﻪ ﻧﻪ ﻛﻮي‪ ،‬پداس‪ ３‬حال ک‪ ３‬چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ د بﻨده زﻳاتﻪ پاﻣﻠرﻧﻪ أخرت‬ ‫تﻪ را اړوي‪ .‬ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ ﻳ‪ ３‬اﻧسان د دﻧﻴا چاروتﻪ د ﻣخ اړوﻧ‪ ３‬ﻟﻪ کبﻠﻪ د ر！ﻨ‪ ３‬ﻻﻧدې ﻧﻴﻮﻻى دی‪ ،‬ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬ ‫کﻠﻪ چ‪ ３‬اﻧسان د اهلل تﻌاﻟﻰ ﻟﻪ خﻮا د ازﻣ‪＋５‬ت ﻻﻧدې وﻧﻴﻮل شﻲ او پﻪ خپﻞ ور‪＄‬ﻨﻲ ژوﻧد ک‪ ３‬د ﻋزت‪،‬‬ ‫ﻣرتب‪ ３‬او جﻼل ＇‪＋‬تﻦ شﻲ‪ ،‬پﻪ ﻏرور او ﻟﻮﻳ‪ ９‬سره واﻳﻲ چ‪ ３‬زه د دې ﻋزت او ﻟﻮړتﻴا وړ او جﻮگﻪ ﻳﻢ چ‪３‬‬ ‫خداى‪-‬جﻞ جﻼﻟﻪ‪ -‬راتﻪ راب‪＋‬ﻠﻰ دی‪ .‬خﻮﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻟﻪ تﻨگس‪ ９‬او ﻓﻘر سره ﻣخ شﻲ او خداى تﻌاﻟﻰ ﻳ‪３‬‬ ‫روزي ﻟ‪８‬ه ک‪７‬ي‪ ،‬ﻫﻐﻪ وخت واﻳﻲ‪ :‬زه اهلل تﻌاﻟﻰ خﻮار او ب‪ ３‬پتﻪ ک‪７‬م‪ .‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬دی د دﻧﻴا ﻏﻮره ژوﻧد د خپﻞ‬ ‫‪＄‬ان ﻟپاره د پت او کراﻣت دﻟﻴﻞ گ‪２‬ﻲ‪ ،‬د اهلل تﻌاﻟﻰ د ﻧﻌﻤت ﻟﻪ شکر او د ﻫﻐﻪ د ازﻣ‪＋５‬ت پﻪ وړاﻧدې ﻟﻪ‬ ‫زﻏﻢ او صبر ＇خﻪ سرﻏ‪７‬وﻧﻪ کﻮي‪ .‬پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ پﻪ دې ‪＄‬اى ک‪ ３‬ﻟﻪ اﻧسان ＇خﻪ ﻣراد ﻣﻄﻠﻖ اﻧسان دى؛‬ ‫کﻪ ﻫﻐﻪ ﻣسﻠﻤان وي او کﻪ کاﻓر‪ .‬ﻧﻮ د ب‪６‬اﻳﻨ‪(３‬ثروت) ＇‪＋‬تﻦ ک‪５‬دل‪ ،‬ﻣﻘام او ﻣﻨصب ﻻس تﻪ راوړل‪ ،‬د دې‬ ‫دﻟﻴﻞ ﻧﻪ دى چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻟﻪ ده ＇خﻪ راضﻲ او خﻮښ دى‪ ،‬ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ ب‪５‬ﻮزﻟﻲ او خﻮاري پﻪ دې دﻻﻟت ﻧﻪ‬ ‫کﻮي چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ شخص ＇خﻪ ﻧا راضﻪ او ﻧا خﻮ＊ﻪ دى‪ ،‬ﻧﻮ د دې دواړو ﻧاسﻤﻮ ﻧﻈرﻳﻮ د ﻏﻨدﻧ‪ ３‬ﻟﻪ‬ ‫اﻣﻠﻪ ﻳ‪ ３‬اﻧسان تﻨبﻴﻪ ک‪７‬ى دی او پﻪ ډ‪４‬ر ！ﻴﻨگار ﻳ‪ ３‬وﻓرﻣاﻳﻞ‪ :‬ﻫﻴ（کﻠﻪ داس‪ ３‬ﻧده چ‪ ３‬دوى گﻮﻣان کﻮي؛ ‪＄‬کﻪ‬ ‫چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻣال او دوﻟت خپﻠﻮ دوستاﻧﻮ او ﻫﻢ خپﻠﻮ د＊ﻤﻨاﻧﻮ تﻪ ورکﻮي‪ ،‬چ‪ ３‬پﻪ دې دواړو حاﻟتﻮﻧﻮک‪３‬‬ ‫ﻫﻐﻪ ＇ﻪ چ‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟﻰ پﻪ ﻧزد اﻋتبار ﻟري‪ ،‬د ﻫﻐﻪ پﻴروي او اطاﻋت دى‪ ،‬کﻪ چ‪５‬رتﻪ اﻧسان ب‪６‬اى او شتﻤﻦ‬ ‫وي خاﻣخا دې د اﻟﻬﻲ ﻧﻌﻤت شکر او ﻣﻨﻨﻪ پر ‪＄‬اى ک‪７‬ي‪ ،‬کﻪ چ‪５‬رتﻪ ﻓﻘﻴر او پﻪ تﻨگسﻪ ک‪ ３‬وي‪ ،‬پر ﻫﻐﻪ ﻻزم‬ ‫دی چ‪ ３‬صبر او زﻏﻢ وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫وروستﻪ ﻟﻪ دې چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ د بد اﻧسان خبرې او ‪－‬ﻮﻣان وﻏﻨده‪ ،‬د دې ډول اﻧساﻧاﻧﻮ ک‪７‬ﻧ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻫﻢ وﻏﻨدﻟ‪،３‬‬ ‫ﻫﻐﻪ دا چ‪ ３‬کﻠﻪ ﻳﻮ س‪７‬ي تﻪ ډ‪４‬ره شتﻤﻨﻲ ورک‪７‬ل شﻲ‪ ،‬ﻫﻐﻪ د اهلل تﻌاﻟﻰ حﻖ د دې ﻣال پﻪ اړوﻧد ﻧﻪ اداکﻮي‬ ‫او ！ﻮل ﻣال د خپﻠﻮ ﻣصاﻟحﻮ ﻟپاره ﻟ‪／‬ﻮي‪ ،‬ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬اى شتﻤﻨﻮ اﻧساﻧاﻧﻮ! د ﻣﻴراث ﻣال ！ﻮل‬ ‫‪96‬‬

‫پرﻳﻮ‪＄‬اى خﻮرئ؛ د ډ‪４‬رﻣال درﻟﻮدل‪ ،‬ﻟﻪ حد ＇خﻪ زﻳات خﻮ＊ﻮئ ﻳﻌﻨ‪ ３‬د (ﻳتﻴﻢ) حﻖ پﻪ ﻧﻈرک‪ ３‬ﻧﻪ ﻧﻴسئ او پر‬ ‫ﻫﻐﻪ باﻧدې دﻧﻴک‪ ９‬ﻟﻮرﻳﻨﻪ روا ﻧﻪ گ‪２‬ئ‪ ،‬پﻪ ﻣﻴراث ک‪ ３‬ورتﻪ برخﻪ ﻧﻪ ورکﻮئ او د ﻣا ل پﻪ ！ﻮﻟﻮﻟﻮ ک‪ ３‬داس‪ ３‬بﻮخت‬ ‫او سر‪－‬رداﻧﻪ ﻳاستئ چ‪ ３‬پدې اړه ﻫﻴ＆ سﻮچ ﻧﻪ کﻮئ چ‪ ３‬أﻳا دا ﻣال ﻟﻪ حﻼﻟ‪ ３‬ﻻرې ترﻻسﻪ شﻮی دی او کﻪ ﻟﻪ‬ ‫حراﻣ‪ .３‬ﻧﻮ د دې أﻳت ﻣﻄﻠب دا دی چ‪ ３‬د ﻣاﻟﻮﻧﻮ پﻪ ！ﻮﻟﻮﻟﻮ ک‪ ３‬داس‪ ３‬ډوب ﻳاستئ چ‪ ３‬أخرت ﻣﻮ ﻫ‪５‬ر ک‪７‬ی‬ ‫دی‪ ،‬حال دا چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی تاس‪ ３‬تﻪ أخرت ﻏﻮره ک‪７‬ی دی او د ﻫﻐﻪ ﻟپاره ﻳ‪ ３‬د چﻤتﻮاﻟﻲ اﻣر ک‪７‬ی دی‪.‬‬

‫فعاليت‬

‫زده کﻮوﻧک‪ ３‬دې د ＊ﻮوﻧکﻲ پﻪ ﻻر＊ﻮوﻧﻪ د أﻳتﻮﻧﻮ او احادﻳثﻮ پﻪ ر‪１‬ا ک‪ ３‬د ﻳتﻴﻢ او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ سره د چﻠﻦ پﻪ‬ ‫اړه خبرې اترې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫د لوست گټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫دا ﻧ‪７‬ۍ د أزﻣﻮﻳﻨ‪＄ ３‬ای دی‪ ،‬د ﻫﻮسا‪＊ ،‬کﻠﻲ ژوﻧد او شتﻤﻨ‪ ９‬ﻻس تﻪ راوړﻧﻪ‪ ،‬د دې دﻟﻴﻞ ﻧﻪ دی چ‪３‬‬ ‫اهلل تﻌاﻟی ﻟﻪ داس‪ ３‬کساﻧﻮ ＇خﻪ خﻮښ دی او دوی ﻳ‪ ３‬د خپﻞ تکرﻳﻢ ﻻﻧدې ﻧﻴﻮﻟﻲ دي او ﻧﻪ ﻫﻢ د بﻨده ﻓﻘر‬ ‫او ﻏرﻳبﻲ ﻟﻪ ده ＇خﻪ د ＇‪＋‬تﻦ تﻌاﻟی د ﻧاخﻮ＊‪ ９‬دﻟﻴﻞ دی‪ ،‬بﻠک‪ ３‬شتﻤﻨﻲ او ﻏرﻳبﻲ‪ ،‬دواړه ﻳﻮازې د اﻧسان‬ ‫د اﻣتحان او ازﻣ‪＋５‬ت ﻟپاره دي‪.‬‬ ‫د ﻣک‪ ３‬ﻣشرکاﻧﻮ د ﻣادﻳاتﻮ او ﻣاده پرست‪ ９‬د ﻧﻈرﻳ‪ ３‬پر بﻨس＀‪ ،‬د اﻧسان د ﻟﻮﻳ‪ ９‬ﻣﻌﻴار‪ ،‬د ﻣال او شتﻮ پﻪ‬ ‫ﻟرﻟﻮ‪ ،‬ﻣخﻮرتﻮب‪ ،‬ﻣﻘام‪ ،‬شان او شﻮکت ک‪２－ ３‬ﻠﻮ‪.‬‬ ‫د اﻧسان طبﻴﻌت داس‪ ３‬دی چ‪ ３‬د ﻣال او دوﻟت پﻪ را！ﻮﻟﻮﻟﻮ او درﻟﻮدﻟﻮ ک‪ ３‬حرﻳص دی‪ .‬دا حرص‬ ‫ﻫﻐﻪ دې تﻪ اړ باسﻲ چ‪ ３‬د ﻳتﻴﻢ او ب‪５‬ﻮزﻟﻲ د ﻣال ﻟﻪ خﻮړﻟﻮ‪ ،‬ﻟﻪ ﻧاروا ﻻرې ＇خﻪ د ﻣال او شتﻮ ﻟﻪ‬ ‫را！ﻮﻟﻮﻟﻮ ＇خﻪ ډډه ﻧﻪ کﻮي‪.‬‬ ‫پﻪ ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬ﻳتﻴﻤاﻧﻮ‪ ،‬وږو او ب‪５‬ﻮزﻟﻮ تﻪ د خﻮړو پﻪ ورکﻮﻟﻮ اﻣر او ﻫ（ﻮﻧﻪ شﻮې ده‪.‬‬ ‫ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ‪ ،‬د حﻖ ＇‪＋‬تﻨاﻧﻮ تﻪ د ﻣﻴراث پﻪ ورک‪７‬ه اﻣر او ﻫ（ﻮﻧﻪ ک‪４７‬ده‪ ،‬برابره ده کﻪ د حﻖ ＇‪＋‬تﻦ‬ ‫‪97‬‬

‫ﻧر وي او کﻪ ＊‪％‬ﻪ‪ ،‬کﻮچﻨی وی او کﻪ ﻟﻮی‪.‬‬ ‫ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ‪ ،‬پﻪ ﻧا ﻣشروﻋﻪ تﻮ‪－‬ﻪ د ﻧﻮرو د حﻘﻮﻧﻮ د خﻮړﻟﻮ ﻟﻪ ﻻرې‪ ،‬د ﻣال او شتﻮ را！ﻮﻟﻮل ﻏﻨدﻟﻲ دي‬ ‫او د اﻧسان د ﻋزت ﻣﻌﻴار ﻳ‪ ３‬د پﻴسﻮ او ﻣال پﻪ درﻟﻮدﻟﻮ سره رد ک‪７‬ی دی‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬پﻪ ﻟﻮستﻞ شﻮﻳﻮ أﻳتﻮﻧﻮک‪ ３‬د ﻻﻧدﻧﻴﻮ ﻋبارتﻮﻧﻮ ﻣﻔﻬﻮم تشرﻳح ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫}‬

‫{‬

‫‪ -٢‬د َوتُ ِحُّبﻮ َن ا ْﻟ َﻤا َل ُح ًّبا َج ًّﻤا پﻪ ﻣبارک أﻳت ﻛ‪ ３‬وﻟ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣال او دوﻟت سره ﻣﻴﻨﻪ ﻟرل‪ ،‬ﻏﻨدل شﻮې‬ ‫ده؟‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د (داﻧ‪７‬ۍ د اﻧسان د ازﻣ‪＋５‬ت ‪＄‬اى دى) ترﻣﻄﻠب ﻻﻧدې پﻪ شپ‪８‬و کر＊ﻮک‪ ３‬ﻳﻮه ﻣﻘاﻟﻪ وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪98‬‬

‫څلور دېرشم لوست‬

‫د الفجر سورت‬ ‫(درﻳﻤﻪ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫{‬

‫}‬ ‫}‬

‫‪＄‬ﻤکﻪ و！کﻮل شﻲ او ！ﻮ！ﻪ ！ﻮ！ﻪ شﻲ‪.‬‬

‫{‬

‫پﻪ ﻗﻮي خﻮ‪＋＄‬ت او ！کﻮﻟﻮ سره‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬ ‫{‬

‫}‬

‫ای کاشک‪ ３‬زه واى‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬ ‫}‬

‫{‬ ‫{‬

‫}‬

‫او ﻫﻐﻪ تﻪ بﻪ پﻨد ＇ﻪ ‪＂－‬ﻪ وﻧﻪ رسﻮي‪.‬‬

‫ﻳﻮ ＇ﻪ (ﻟﻪ ﻧ‪５‬کﻮ اﻋﻤاﻟﻮ) ﻣ‪ ３‬زﻣا د دﻏﻪ ژوﻧد ﻟپاره ﻣخک‪ ３‬ﻟ‪８５‬ﻟﻲ واى‪.‬‬ ‫ﻧﻪ ت‪７‬ي‪.‬‬ ‫د ﻫﻐﻪ پﻪ ＇‪５‬ر ت‪７‬ل‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ﻫﻴ（کﻠﻪ (داس‪ ３‬ﻧده چ‪ ３‬ﻫﻐﻮى سﻮچ کﻮي‪ ،‬بﻠک‪ )３‬ﻫﻐﻪ وخت چ‪＄ ３‬ﻤکﻪ و ！کﻮل شﻲ پﻪ سختﻮ‬ ‫！کﻮﻟﻮ سره‪ ،‬او(ستا د پاﻟﻮﻧکﻲ پﻪ ﻓرﻣان) پر＊ت‪ ３‬راشﻲ کتار پﻪ کتار(صﻒ پﻪ صﻒ)‪ ،‬او پﻪ ﻫﻐﻪ ورځ‬ ‫چ‪ ３‬دوزخ راوستﻞ شﻲ‪ .‬ﻫﻐﻪ ورځ چ‪ ３‬اﻧسان ﻣتذکرکﻴ‪８‬ي(پﻨد اخﻠﻲ)‪ ،‬خﻮ دا پﻨد ﻫﻐﻪ تﻪ ＇ﻪ گ＂ﻪ‬ ‫ﻟري؟! واﻳﻲ بﻪ‪ :‬کاشک‪ ３‬چ‪ ３‬د دﻏﻪ ژوﻧد ﻟپاره ﻣ‪＇ ３‬ﻪ وړاﻧدې ﻟﻴ‪８‬ﻻی وای‪ ،‬ﻧﻮ پﻪ ﻫﻐﻪ ورځ ﻫﻴ（ﻮک‬

‫‪99‬‬

‫د اهلل تﻌاﻟﻰ پﻪ ＇‪５‬ر ﻋذابﻮوﻧکﻰ ﻧﻪ دى او ﻫﻴ（ﻮک د ده پﻪ ＇‪５‬ر ﻳﻮ ＇ﻮک بﻨد تﻪ ﻧﻪ را کاږي‪ .‬اى ﻫﻮسا‬ ‫او ډاډﻣﻦ ﻧﻔسﻪ! دخپﻞ پاﻟﻮﻧکﻲ ﻟﻮرتﻪ راوگر‪＄‬ﻪ‪ ،‬پداسﻰ حال ک‪ ３‬چ‪ ３‬تﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ خﻮشحاﻟﻪ ﻳ‪３‬‬ ‫او ﻫﻐﻪ ﻟﻪ تا ＇خﻪ خﻮښ دی‪ .‬ﻧﻮ ﻧﻨﻮ‪＄‬ﻪ زﻣا د بﻨده گاﻧﻮ پﻪ ډﻟﻪ ک‪ .３‬او ﻧﻨﻮ‪＄‬ﻪ زﻣا جﻨت تﻪ‪.‬‬

‫اجمالي تفسير‬

‫کﻠﻪ چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی پﻪ ت‪５‬رو أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د اﻧساﻧاﻧﻮ ﻣﻨﻔﻲ وﻳﻨاوې او ﻧاوړې ک‪７‬ﻧ‪ ３‬وﻏﻨدﻟ‪ ،３‬پﻪ دﻧﻴا پﻮرې د‬ ‫دوی د زړوﻧﻮ ت‪７‬او‪ ،‬چ‪ ３‬د أخرت دﻫﻴرﻳدﻟﻮ ﻻﻣﻞ ‪－‬ر‪＄‬ﻲ‪ ،‬دوی تﻪ ورﻳادوي‪ ،‬چ‪ ３‬د زړه د ت‪７‬او پﻪ پاﻳﻠﻪ‬ ‫ک‪ ３‬دوی د ﻳتﻴﻤاﻧﻮ او ب‪５‬ﻮزﻟﻮ ﻣاﻟﻮﻧﻪ خپﻞ ‪２－‬ﻲ‪ ،‬ﻫﻐﻮی ﻟﻪ خپﻠﻮ حﻘﻮﻗﻮ ＇خﻪ ب‪ ３‬برخ‪ ３‬کﻮي‪ ،‬چ‪ ３‬پﻪ‬ ‫دې سره دوی ﻟﻪ أخرت ＇خﻪ ﻏاﻓﻠﻪ کﻴ‪８‬ي‪ ،‬حﻼل او حرام ﻧﻪ پﻴژﻧﻲ او ﻳﻮازی د ﻣال را！ﻮﻟﻮ پﻪ سﻮچ‬ ‫ک‪ ３‬وي‪ .‬پﻪ دې أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی دوی د أخرت ﻟﻪ وﻳروﻧکﻮ حاﻻتﻮ ＇خﻪ ډاروي او ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬پﻪ ﻫﻐﻪ‬ ‫ورځ چ‪＄ ３‬ﻤکﻪ وخﻮ‪＄‬ﻴ‪８‬ي او سختﻪ و！کﻮل شﻲ‪ ،‬درې ﻣﻬﻤ‪ ３‬پ‪ ３＋５‬بﻪ راﻣﻨ‪ ＃‬تﻪ شﻲ چ‪ ３‬ﻳﻮه پﻴ‪＋‬ﻪ‬ ‫ﻳ‪ ３‬د ‪＄‬ﻤک‪！ ３‬کﻮل‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬د ﻫﻐ‪！ ３‬ﻮ！ﻪ‪！ ،‬ﻮ！ﻪ ک‪５‬دل دي‪ .‬بﻴا بﻪ سختﻪ زﻟزﻟﻪ ！ﻮﻟﻪ ‪＄‬ﻤکﻪ وخﻮ‪＄‬ﻮي؛‬ ‫！ﻮل ﻏروﻧﻪ بﻪ د‪＄‬ﻤک‪ ３‬ﻟﻪ سﻄح‪ ３‬سره ﻫﻮار شﻲ او د ‪＄‬ﻤک‪！ ３‬ﻮﻟﻪ سﻄح بﻪ ﻳﻮ شان شﻲ‪！ .‬ﻮل ﻣ‪７‬ي بﻪ‬ ‫ﻟﻪ ﻗبروﻧﻮ ＇خﻪ راوو‪＄‬ﻲ‪ .‬ﻳﻮ او ‪＄‬ﻮاکﻤﻦ خداى(جﻞ جﻼﻟﻪ) بﻪ د بﻨده گاﻧﻮ د برخﻠﻴک پرﻳک‪７‬ه کﻮي؛‬ ‫پر＊ت‪ ３‬بﻪ پﻪ ب‪ ３‬شﻤ‪５‬ره کتاروﻧﻮ او صﻔﻮﻧﻮک‪ ３‬حاضرې شﻲ او دا د ﻗﻴاﻣت دوﻳﻤﻪ پﻴ‪＋‬ﻪ ده چ‪ ３‬پﻪ دې‬ ‫ورځ بﻪ راﻣﻨ‪ ＃‬تﻪ کﻴ‪８‬ي‪ .‬بﻴا بﻪ دوزخ حاضرشﻲ‪ ،‬تر＇ﻮ ﻫﻐﻪ کسان چ‪ ３‬پﻪ دې ډگر ک‪ ３‬را！ﻮل شﻮي‪ ،‬ﻫﻐﻪ‬ ‫ﻟﻪ ﻧژدې ＇خﻪ وگﻮري ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬د (اﻟﻨازﻋات) پﻪ سﻮرت ک‪ ３‬راﻏﻠﻲ دي‪:‬‬ ‫(اﻟﻨازﻋات‪ ،)۳٦ :‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬دوزخ بﻪ د ﻟﻴدوﻧکﻮ د ﻟﻴدﻧ‪ ３‬ﻟپاره را＊کاره ک‪７‬ای شﻲ‪ .‬د دوزخ‬ ‫＊کاره ک‪５‬دل او ＊ﻮدل د ﻗﻴاﻣت درﻳﻤﻪ پ‪＋５‬ﻪ ده‪ ،‬چ‪ ３‬پﻪ دې ورځ بﻪ راﻣﻨ‪ ＃‬تﻪ کﻴ‪８‬ي؛ ﻧﻮ اﻧسان پﻪ دې‬ ‫ورځ ＊ﻪ پﻮﻫﻴ‪８‬ي‪ ،‬ﻫﻐﻪ ＇ﻪ چ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬پﻪ دﻧﻴا ک‪ ３‬سرتﻪ رسﻮﻟﻲ‪ ،‬پﻪ ﻳاد ﻳ‪ ３‬را‪＄‬ﻲ‪ .‬خﻮ دا پﻮﻫ‪５‬دﻧﻪ ورتﻪ‬ ‫＇ﻪ گ＂ﻪ ﻧﻪ رسﻮي‪ .‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬اﻧسان چ‪ ３‬پﻪ دې وخت ک‪ ３‬پﻪ ﻫﻮښ راﻏﻠﻰ او پﻪ حﻘﻴﻘت پﻮه شﻮی دى‪،‬‬

‫‪100‬‬

‫ﻧﻮ دا پﻮﻫﻪ ورتﻪ ＇ﻪ گ＂ﻪ ﻧشﻲ رسﻮﻟی؛ ﻟﻪ پ‪５＋‬ﻤاﻧ‪ ９‬او حسرت سره واﻳﻲ‪ :‬کاشک‪ ３‬د دې ور‪ ３＄‬ﻟپاره‬ ‫ﻣ‪ ３‬ﻟﻪ ﻧ‪５‬کﻮ کاروﻧﻮ ＇خﻪ ﻳﻮ ＇ﻪ تﻮ ＊ﻪ ﻟﻪ ‪＄‬ان سره درﻟﻮدﻻى‪ .‬ﻟﻪ داس‪ ３‬ور‪ ３＄‬سره ﻟﻪ ﻣخاﻣخ ک‪５‬دو‬ ‫＇خﻪ ﻣخک‪ ３‬ﻣ‪ ３‬راﻟ‪８５‬ﻻی واى‪ .‬ﻧﻮ پﻪ دې ورځ ﻫﻴ（ﻮک ﻧشﻲ کﻮﻻى چ‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟﻰ پﻪ ＇‪５‬ر ﻋذاب‬ ‫ورک‪７‬ي‪ .‬ﻳا ﻳ‪ ３‬ﻻسﻮﻧﻪ پﻪ زﻧ‪％‬ﻴروﻧﻮ وت‪７‬ي چ‪ ３‬دا ډول خبرتﻴا‪ ،‬اﻧساﻧان د ＊ﻮکاروﻧﻮ سرتﻪ رسﻮﻟﻮ او پﻪ‬ ‫اهلل تﻌاﻟﻰ باﻧدې اﻳﻤان راوړﻟﻮ تﻪ ﻫ（ﻮي‪ ،‬د کﻔر او ﻧا ﻓرﻣاﻧ‪ ９‬ﻟﻪ ﻋﻮاﻗبﻮ ＇خﻪ ﻳ‪ ３‬وﻳروي‪ .‬بﻴا اهلل تﻌاﻟﻰ‬ ‫د ﻫﻐﻮ اﻧساﻧاﻧﻮ راتﻠﻮﻧکﻰ حاﻟت بﻴاﻧﻮي چ‪ ３‬د ﻧﻔس ﻏﻮ＊تﻨ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻧﻪ دي ﻣﻨﻠﻲ او أخرت تﻪ ﻳ‪ ３‬پر دﻧﻴا‬ ‫ترجﻴح ورک‪７‬ې ده‪ ،‬اهلل تﻌاﻟی دې ډول ﻣؤﻣﻦ اﻧسان تﻪ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬اى ﻫﻮسا او ډاډ ﻣﻦ ﻧﻔسﻪ! د خپﻞ‬ ‫پاﻟﻮﻧکﻲ ﻟﻮرتﻪ ﻟﻪ داس‪ ３‬حاﻟت سره راوگر‪＄‬ﻪ چ‪ ３‬د خپﻞ برخﻠﻴک ＇خﻪ خﻮښ او خﻮشحاﻟﻪ اوس‪.３‬‬ ‫د خپﻞ پاﻟﻮﻧکﻲ پﻪ وړاﻧدې ﻗدر او ﻣﻨزﻟت ﻟرې‪ .‬تﻪ زﻣا د ﻏﻮره بﻨدگاﻧﻮ پﻪ ډﻟﻪ ک‪ ３‬ﻧﻨﻮ‪＄‬ﻪ؛ ﻳﻌﻨ‪ ３‬خپﻞ‬ ‫‪＄‬ان د ﻫﻐﻮ ﻟﻪ ډﻟ‪＇ ３‬خﻪ وشﻤ‪５‬ره او زﻣا جﻨت تﻪ‪ ،‬د ﻧﻨﻪ(داخﻞ) شﻪ! ﻫﻐﻪ ‪＄‬اى تﻪ چ‪ ３‬اهلل(جﻞ جﻼﻟﻪ)‬ ‫خپﻠﻮ بﻨده گاﻧﻮ سره د ﻫﻐﻪ وﻋده ک‪７‬ې ده‪ .‬ﻫﻐﻪ ‪＄‬اى تﻪ چ‪ ３‬اﻧسان پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬ډاډﻣﻦ او خﻮشحال وي‬ ‫او پﻪ تﻠپات‪ ３‬ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮک‪ ３‬وخت ت‪５‬روي اوﻟﻪ ﻫﻐﻮ ＇خﻪ ‪＂－‬ﻪ اخﻠﻲ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ډاډﻣﻦ ﻧﻔس ＇خﻪ ﻣراد اﻧساﻧﻲ ﻧﻔس دى؛ چ‪ ３‬پرتﻪ ﻟﻪ شک او تردﻳد‪ ،‬ﻟﻪ بشپ‪ ７‬ډاډ او اطﻤﻴﻨان سره‬ ‫ﻳ‪ ３‬زړه پﻪ اهلل پﻮرې ت‪７‬ﻟی وي او د ﻫﻐﻪ اطاﻋت او ﻓرﻣاﻧبرداري پر‪＄‬ای ﻛﻮي او ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬د خپﻞ ژوﻧد‬ ‫ک‪７‬ﻧﻼره گر‪＄‬ﻮﻟ‪ ３‬وي‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬ﻟﻪ ﻧ‪＋‬ﻮ＇خﻪ ﻳﻮه دا ده چ‪＄ ３‬ﻤکﻪ بﻪ پﻪ سختﻮ ！کﻮﻟﻮ سره و！کﻮل ش‪！ .３‬ﻮ！‪،３‬‬ ‫！ﻮ！‪ ３‬بﻪ شﻲ‪ ،‬چ‪ ３‬د دې ！کﻮﻟﻮ پﻪ پاﻳﻠﻪ ک‪ ３‬بﻪ ！ﻮل ﻏروﻧﻪ‪ ،‬د ‪＄‬ﻤک‪ ３‬ﻟﻪ سﻄح‪ ３‬سره ﻫﻮار شﻲ او د‬ ‫‪＄‬ﻤک‪！ ３‬ﻮﻟﻪ سﻄح بﻪ ﻳﻮ رﻧ‪ ，‬شﻲ‪.‬‬

‫‪101‬‬

‫اﻧسان پﻪ دې ورځ پ‪５＋‬ﻤاﻧﻴ‪８‬ي‪ ،‬خﻮ دا پ‪５＋‬ﻤاﻧتﻴا ورتﻪ ＇ﻪ گ＂ﻪ ﻧﻪ ﻟري‪.‬‬ ‫دوزخ بﻪ ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ تﻪ چ‪ ３‬د حشر پﻪ ډگرک‪ ３‬را！ﻮل شﻮﻳدي‪ ،‬راوړل شﻲ او ﻫﻐﻮی بﻪ ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ﻧژدې‬ ‫＇خﻪ وگﻮري‪ .‬خﻠک بﻪ د وﻳرې او ترﻫ‪ ３‬پﻪ حاﻟت ک‪ ３‬وي‪ .‬ﻫﻴ（ﻮک پﻪ ﻫﻐﻪ ورځ ﻧشﻲ کﻮﻻی چ‪３‬‬ ‫د اهلل تﻌاﻟﻰ پﻪ ＇‪５‬ر ﻋذاب ورک‪７‬ي او ﻳا ﻻسﻮﻧﻪ پﻪ ‪＄‬ﻨ‪％‬ﻴروﻧﻮ وت‪７‬ي‪.‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ بﻪ ﻣﻄﻴﻊ او ﻓرﻣان وړوﻧکﻲ ﻣسﻠﻤاﻧان خﻮښ او خﻮشحاﻟﻪ وي‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ بﻪ د ﻣؤﻣﻨاﻧﻮ او کاﻓراﻧﻮ ډﻟ‪ ３‬ﻟﻪ کﻮم برخﻠﻴک سره ﻣخاﻣخ کﻴ‪８‬ي؟‬ ‫‪ -٢‬د دې ﻟﻮست أﻳتﻮﻧﻮ ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻣﻬﻤ‪ ３‬پ‪ ３＋５‬را پﻪ گﻮتﻪ ک‪７‬ې دي چ‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ بﻪ راﻣﻨ‪ ＃‬تﻪ‬ ‫کﻴ‪８‬ي‪ ،‬ﻫﻐﻪ پ‪ ３＋５‬بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د (اﻟﻔجر) سﻮرت د ﻣﻔﻬﻮم ﻟﻨ‪６‬ﻳز پﻪ اتﻮ کر＊ﻮ ک‪ ３‬پﻪ خپﻠﻮ کتابچﻮ ک‪ ３‬وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪102‬‬

‫پنځه دېرشم لوست‬

‫د البلد سورت‬ ‫(ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{‬

‫دﻣک‪ ３‬ﻣکرﻣ‪＊ ３‬ار‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫پﻼر (ادم ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم)‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫زاﻣﻦ‪.‬‬

‫}‬

‫زوى‪ ،‬د ادم‬ ‫{‬

‫}‬

‫پﻪ رﻧ‪ ＃‬او رب‪７‬ک‪.３‬‬ ‫{‬

‫اﻳا ‪－‬ﻮﻣان کﻮي‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫سﻮگﻨد (ﻗسﻢ) خﻮرم پﻪ دې ＊ار(ﻣک‪ )３‬باﻧدې‪ .‬او تﻪ استﻮ‪－‬ﻦ (ﻣﻘﻴﻢ) ﻳ‪ ３‬پﻪ دې ＊ارﻛ‪ .３‬او سﻮگﻨد‬ ‫دى پﻪ پﻼر او پﻪ ﻫﻐﻪ ＇ﻪ چ‪ ３‬زﻳ‪８‬وﻟی ﻳ‪ ３‬دی‪ .‬پﻪ حﻘﻴﻘت ﻛ‪ ３‬ﻣﻮږ اﻧسان پﻪ سخت‪ ９‬ک‪ ３‬پﻴدا ک‪７‬ى‬ ‫دى‪ .‬اﻳا ﻫﻐﻪ ‪－‬ﻮﻣان کﻮي چ‪ ３‬ﻫﻴ（ﻮک بﻪ پر ده برﻻسﻰ ﻧشﻲ؟ واﻳﻲ چ‪ ３‬ﻣا ډ‪４‬ره شتﻤﻨﻲ ﻟﻪ ﻻسﻪ‬ ‫ورک‪７‬ې ده‪ .‬اﻳا گﻮﻣان کﻮي ﻫﻐﻪ چ‪ ３‬ﻫﻴچا ﻫﻐﻪ ﻟﻴدﻟﻰ ﻧﻪ دى؟‬

‫‪103‬‬

‫د سورت پېژندنه‬

‫د(اﻟبﻠد) سﻮرت ﻣکﻲ دى‪ )٢٠( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او دﻋثﻤاﻧﻰ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ ３‬پﻪ(‪ )٩٠‬ردﻳﻒ‬ ‫ک‪＄ ３‬اى ﻟري‪ .‬د دې سﻮرت ﻧﻮم ﻟﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ي أﻳت ＇خﻪ اخﻴستﻞ شﻮى دى‪＄ .‬کﻪ چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ پﻪ‬ ‫اﻟبﻠد(ﻣک‪＊ ３‬ار) باﻧدې سﻮگﻨد ﻳاد ک‪７‬ى دى‪ .‬د دې سﻮرت ﻣﻮضﻮع‪ ،‬اﻧسان او د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ د ﻫﻐﻪ‬ ‫برﻳا ﻳا ﻧاکاﻣﻲ ده‪.‬‬

‫له مخکيني سورت سره يې ت‪７‬او‬

‫د اﻟﻔجر پﻪ سﻮرت ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻫﻐﻪ کسان چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣال سره د حرص او ﻣﻴﻨ‪ ３‬ﻟرﻟﻮ ﻟﻪ اﻣﻠﻪ‪ ،‬د ﻳتﻴﻢ‬ ‫حﻖ خﻮري او خﻠﻚ د ب‪５‬ﻮزﻟﻮ ﻣرست‪ ３‬او خﻮړو تﻪ ﻧﻪ ﻫ（ﻮي‪ ،‬ﻏﻨدﻟﻲ دي‪ .‬پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ‬ ‫ﻫﻐﻪ ﻣکﻠﻔﻴتﻮﻧﻪ بﻴاﻧﻮي‪ ،‬چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻳﻮ شتﻤﻦ او ب‪６‬اى اﻧسان سره وړ دي‪ ،‬ﻟکﻪ د ﻣرﻳاﻧﻮ ازادول‪ ،‬د ﻗحﻄ‪９‬‬ ‫او تﻨگس‪ ３‬پر ﻣﻬال خﻠکﻮتﻪ خﻮاړه ورکﻮل او داس‪ ３‬ﻧﻮر‪ .‬ﻫﻤدارﻧگﻪ ﻣخکﻴﻨی سﻮرت د أخرت پﻪ ورځ‬ ‫ک‪ ３‬د ﻣﻄﻤئﻦ ﻧﻔس د ＇رﻧگﻮاﻟﻲ (حاﻟت) پﻪ بﻴاﻧﻮﻟﻮ سره پاى تﻪ ورس‪５‬د‪ ،‬پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬د ډاډﻣﻦ‬ ‫ﻧﻔس د حاصﻠﻮﻟﻮ د ﻻرو چارو ﻳادوﻧﻪ شﻮې ده او ﻟﻪ ﻫﻐﻮ ＇ﻴزوﻧﻮ ＇خﻪ‪ ،‬چ‪ ３‬ډاډ او ﻧ‪５‬کﻤرﻏﻲ ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ‬ ‫وړي‪ ،‬د حذر او ‪＄‬ان ساتﻨ‪ ３‬ذکر راﻏﻠﻰ دى‪.‬‬

‫اجمالي تفسير‬

‫د سﻮرت پﻪ پﻴﻞ ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ پﻪ ﻣکﻪ ﻣﻌﻈﻤﻪ چ‪ ３‬د خداى(جﻞ جﻼﻟﻪ) استازى پﻪ ﻫﻐ‪ ３‬ک‪ ３‬استﻮگﻦ‬ ‫و‪ ،‬پﻪ ادم او د ﻫﻐﻪ پﻪ زاﻣﻨﻮ باﻧدې سﻮگﻨد ﻳاد ک‪７‬ى دى‪ ،‬چ‪ ３‬اﻧسان پﻪ پرﻟﻪ پس‪ ３‬سخت‪ ９‬او ﻣشﻘت‬ ‫ک‪ ３‬پﻴدا شﻮى دى‪ .‬د َﻻ آُﻗ ِْس ُﻢ ب ِ َﻬ َذ ا ا ْﻟبَﻠَ ِد پﻪ جﻤﻠﻪ ک‪ ３‬د»ﻻم« تﻮرى زاﻳد او د ﻗسﻢ د تاکﻴد ﻟپاره‬ ‫راﻏﻠﻰ دى چ‪ ３‬دا ډول سﻮگﻨد تﻪ ﻣؤکد سﻮگﻨد واﻳﻲ‪ .‬ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＊ار＇خﻪ چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ پر ﻫﻐﻪ سﻮگﻨد‬ ‫ﻳاد ک‪７‬ى دی‪ ،‬ﻣکﻪ ﻣکرﻣﻪ ﻣراد ده‪ .‬پﻪ ﻳﻮ ﻣتﻔﻖ ﻋﻠﻴﻪ حدﻳث ک‪ ３‬راﻏﻠﻲ دي‪ :‬اهلل تﻌاﻟﻰ د ﻣک‪＊ ３‬ار ﻟﻪ‬

‫‪104‬‬

‫ﻫﻐ‪ ３‬ور‪＇ ３＄‬خﻪ چ‪ ３‬اسﻤاﻧﻮﻧﻪ او ‪＄‬ﻤکﻪ ﻳ‪ ３‬پﻴدا ک‪７‬ل‪ ،‬د ﻗﻴاﻣت ترور‪ ３＄‬پﻮرې پﻪ خپﻞ حکﻢ حرام وگر‪＄‬او‪،‬‬ ‫ﻧﻪ دې د ﻫﻐﻪ بﻮ！ﻲ ووﻫﻞ شﻲ‪ ،‬او ﻧﻪ دې ﻫﻢ د ﻫﻐﻪ وا＊ﻪ او وﻧ‪ ３‬پرې ﻛ‪７‬ﻟ‪ ３‬شﻲ‪ .‬پ‪５‬ﻐﻤبر (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ)‬ ‫ﻓرﻣاﻳﻠﻲ دي‪ :‬دا ‪＄‬ﻤکﻪ(ﻣﻜﻪ ﻣﻜرﻣﻪ) د ور‪＄‬ﻲ ﻟﻪ خﻮا د ﻳﻮ ساﻋت ﻟپاره ﻣاتﻪ حﻼﻟﻪ وگر‪＄‬ﻮل شﻮه او‬ ‫بﻴا بﻴرتﻪ خپﻞ ﻣخکﻴﻨﻲ حرﻣت تﻪ وگر‪＄‬ﻴدﻟﻪ‪ .‬ﻟﻪ دې حﻼل گر‪＄‬ﻮﻧ‪＇ ３‬خﻪ ﻣراد د ﻣک‪ ３‬ﻓتح ده چ‪３‬‬ ‫ﻣشرکﻴﻨﻮ د ﻫﻐ‪ ３‬حرﻣت تر پ‪＋‬ﻮ ﻻﻧدى ک‪ ７‬او د ＇‪＋‬تﻦ تﻌاﻟﻰ د استازي او ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ ﻣال او ‪＄‬ان ﻳ‪３‬‬ ‫ﻣباح وگا‪１‬ﻪ‪ ،‬ﻫﻐﻮى ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣک‪＇ ３‬خﻪ واﻳستﻞ‪ ،‬چ‪ ３‬د ﻣشرکﻴﻨﻮ د دې ﻇﻠﻢ او ت‪５‬ري پﻪ ﻣﻘابﻞ ک‪ ３‬اهلل‬ ‫تﻌاﻟﻰ پﻪ دې ﻣبارک أﻳت ک‪ ３‬ﻣکﻪ ﻣﻜرﻣﻪ دخپﻞ پ‪５‬ﻐﻤبر‬

‫ﻟپاره حﻼﻟﻪ وگر‪＄‬ﻮﻟﻪ او د ﻫجرت پﻪ اتﻢ‬

‫کال ﻣکﻪ ﻣﻜرﻣﻪ ﻓتح شﻮه‪ ،‬پﻪ ورپس‪ ３‬أﻳت ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬پﻪ(ادم‬

‫) او پﻪ ﻫﻐﻮ تﻮکﻤﻮﻧﻮ(ﻧسﻠﻮﻧﻮ) باﻧدې چ‪３‬‬

‫ﻟﻪ ده ＇خﻪ ﻧ‪７‬ۍ تﻪ راﻏﻠﻲ سﻮگﻨد ﻳاد ک‪７‬ى دى‪ .‬بﻴا د دې سﻮگﻨدوﻧﻮ پﻪ ‪＄‬ﻮاب ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻠﻲ‬ ‫‪ .‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬ﻣﻮږ اﻧسان پﻪ رب‪７‬وﻧﻮ او ک‪７‬اووﻧﻮ ک‪ ３‬پﻴدا ک‪７‬؛ پﻪ ﻫﻤدې‬

‫دي‪:‬‬

‫دﻟﻴﻞ د سختﻴﻮ او ستﻮﻧزو سره ﻣخاﻣخ وي‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬ﻟﻪ ﻫﻐ‪ ３‬شﻴب‪＇ ３‬خﻪ چ‪ ３‬پﻪ ﻧ‪７‬ۍ ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻗدم اﻳ‪＋‬ی‬ ‫دی؛ د ستﻮﻧزو‪ ،‬سختﻴﻮ او ډول‪ ،‬ډول پ‪＋５‬ﻮ سره ﻣخاﻣخ دى‪ .‬ورپس‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ د اﻧسان ر！ﻨﻪ او ﻏﻨدﻧﻪ‬ ‫ﻛﻮي او داس‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬

‫‪ .‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬أﻳا دا اﻧسان چ‪ ３‬ﻟﻪ داس‪ ３‬سختﻴﻮ‬

‫او رب‪７‬وﻧﻮ سره پﻴدا شﻮی‪－ ،‬ﻮﻣان کﻮي چ‪＇ ３‬ﻮک بﻪ پر ده برﻻسﻰ ﻧشﻲ؟‬ ‫رواﻳت شﻮى دى چ‪ ３‬دا أﻳت د آبﻲ اﻻسد بﻦ کﻠدة اﻟجﻤحﻲ پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻧازل شﻮى دى؛ ﻫﻐﻪ ＇ﻮک‬ ‫چ‪ ３‬پﻪ خپﻞ ‪＄‬ﻮاک او ﻗﻮت ﻣﻐرور و‪ ،‬د ابﻦ ﻋباس(رضی اهلل ﻋﻨﻪ) پﻪ وﻳﻨا ﻫﻐﻪ د رسﻮل اهلل پﻪ د＊ﻤﻨ‪９‬‬ ‫ک‪ ３‬ډ‪４‬رې پﻴس‪ ３‬ﻟگﻮﻟ‪ ３‬وې‪ .‬د‬

‫پﻪ تﻔسﻴر ک‪ ３‬وﻳﻞ شﻮي دي چ‪ ３‬دا أﻳت‬

‫د حارث بﻦ ﻋاﻣر پﻪ ﻫﻜﻠﻪ ﻧازل شﻮى دی چ‪ ３‬ﻛﻠﻪ ﻫﻐﻪ ﻟﻪ پ‪５‬ﻐﻤبر‬ ‫ده پﻮرې ﻳ‪ ３‬اړه درﻟﻮده‪ ،‬وپﻮ＊تﻞ او پ‪５‬ﻐﻤبر‬ ‫سرﻏ‪７‬وﻧ‪ ３‬او ﻣﻠﻨ‪６‬و ＇رگﻨده ک‪７‬ه چ‪３‬‬

‫＇خﻪ د ﻫﻐ‪ ３‬کﻔارې پﻪ ﻫکﻠﻪ چ‪３‬‬

‫ورتﻪ دستﻮر ورک‪ ،７‬چ‪ ３‬کﻔاره دې ورک‪７‬ي‪ ،‬ﻫﻐﻪ سره ﻟﻪ‬ ‫！ﻮﻟﻪ شتﻤﻨﻲ ﻣ‪ ３‬پﻪ صدﻗﻮ او کﻔارو‬

‫ک‪ ３‬ﻟگﻴدﻟ‪ ３‬ده! خﻮ ک‪５‬داى ش‪ ３‬چ‪ ３‬دا ﻣبارک أﻳت ﻫراﻧسان تﻪ شاﻣﻞ شﻲ او د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ بﻪ ﻟﻪ‬

‫‪105‬‬

‫‪＄‬ان سره واﻳﻲ‪ :‬ډﻳر ﻣاﻟﻮﻧﻪ ﻣ‪( ３‬ﻟکﻪ ＇ﻨگﻪ چ‪ ３‬د جاﻫﻠﻴت پﻪ وخت ک‪ ３‬دود او رواج و) د وﻳاړﻧﻮ‪،‬‬ ‫ﻣکارﻣﻮ او د شﻬرت د تر ﻻسﻪ کﻮﻟﻮ ﻟپاره پر خﻠکﻮ وﻟگﻮل‪ .‬ورپس‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ اﻧسان د ﻧاپﻮﻫ‪ ９‬او جﻬﻞ‬ ‫‪ :‬أﻳا ﻫﻐﻪ ‪－‬ﻮﻣان ﻟري چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﻫﻴچا ﻧﻪ دى‬

‫ﻟﻪ اﻣﻠﻪ ﻣﻼﻣتﻮي او ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬

‫ﻟﻴدﻟی؟ خداى تﻌاﻟﻰ بﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ او د ﻫﻐﻪ د شتﻮ پﻪ ﻫکﻠﻪ‪ ،‬چ‪ ３‬پﻪ کﻮﻣﻮ ﻻروک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻟگﻮﻟﻲ دي‪،‬‬ ‫پﻮ＊تﻨﻪ وﻧک‪７‬ي؟‬

‫د لوست گټې‬ ‫پﻮرتﻨﻲ ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻻﻧدې گ＂‪ ３‬او ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬ﻟري‪:‬‬ ‫پﻪ ﻣکﻪ ﻣکرﻣﻪ او پ‪５‬ﻐﻤبر‬

‫باﻧدې سﻮگﻨد ﻳادول‪ ،‬د اهلل تﻌاﻟﻰ د ﻟﻮﻳ‪ ９‬او د پﻴﻐﻤبر‬

‫د ﻣﻘام او‬

‫ﻣﻨزﻟت بﻴاﻧﻮﻧکﻰ دى‪.‬‬ ‫اﻧسان د زﻳ‪８‬ﻳدﻧ‪ ３‬ﻟﻪ وخت ＇خﻪ تر ﻣ‪７‬ﻳﻨ‪ ３‬پﻮرې پﻪ ستﻮﻧزو او ک‪７‬اووﻧﻮ ک‪ ３‬اختﻪ وي‪.‬‬ ‫ﻟﻪ دﻳﻦ سره د د＊ﻤﻨ‪ ９‬پﻪ ﻻر ک‪ ３‬د پﻴسﻮ او دوﻟت ﻟ‪／‬ﻮل ‪ ،‬پﻪ پای ک‪ ３‬پ‪＋‬ﻴﻤاﻧﻲ او ﻣﻼﻣتﻲ ﻟري‪،‬‬ ‫اهلل تﻌاﻟﻰ ﻟﻪ داس‪ ３‬ک‪７‬ﻧﻮ ＇خﻪ ﻫﻴ（کﻠﻪ ﻧاخبره ﻧﻪ دى او د ＊ﻤﻨاﻧﻮ تﻪ بﻪ بدﻟﻪ ورکﻮي ‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬د سﻮرت پﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ﻳﻮ ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮک‪ ３‬پﻪ کﻮﻣﻮ ＇ﻴزوﻧﻮ او د＇ﻪ ﻟپاره ﻗسﻢ ﻳاد شﻮى دى؟‬ ‫‪ -٢‬پﻪ ﻣبارک أﻳت ک‪ ３‬ﻟﻪ‬

‫＇خﻪ ＇ﻪ ﻣراد دى؟‬

‫‪ -۳‬ﻻﻧدې أﻳتﻮﻧﻪ ＇ﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻟري؟‬ ‫}‬

‫{‬

‫‪106‬‬

‫شپ‪ ８‬دېرشم لوست‬

‫د البلد سورت‬ ‫(دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{ دوه ﻻرې (خﻴر او شر)‪.‬‬

‫}‬

‫{ ﻧﻮ ﻫﻐﻪ ت‪５‬ر ﻧشﻮ‪ ،‬تر سره ﻳ‪ ３‬ﻧک‪.７‬‬ ‫{‬

‫}‬ ‫}‬

‫‪７－‬ﻧ‪ ،，‬د ﻏره سختﻪ او ستﻮﻧزﻣﻨﻪ ﻻره‪.‬‬ ‫{‬

‫د ﻏاړې (ﻣرﻳﻲ) ازادول‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻟﻮږه‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫خپﻠﻮﻟﻲ‪ ،‬خپﻠﻮان‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫پﻪ خاورو ﻧاست ﻣسﻜﻴﻦ‪ ،‬سخت ژوﻧد‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬

‫سرپﻮښ ﻛ‪７‬ای شﻮی‪ ،‬خپرﻳدوﻧکﻰ‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫اﻳا ﻣﻮږ ﻫﻐﻪ تﻪ دوه سترگ‪ ３‬ﻧﻪ دي ورک‪７‬ي؟ او ﻳﻮه ژبﻪ او دوه شﻮﻧ‪６‬ې؟ او ﻫﻐﻪ تﻪ ﻣﻮ د دوو (خﻴر او شر) ﻻرو‬ ‫＊ﻮدﻧﻪ وک‪７‬ه؛ ﻧﻮ ﻫﻐﻪ ﻟﻪ سخت ‪７－‬ﻧ‪( ，‬ﻏﻮﻧ‪６‬ى)＇خﻪ ت‪５‬ر ﻧشﻮ‪ .‬او ＇ﻪ ＇ﻴز تﻪ وپﻮﻫﻮﻟ‪ ３‬چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ سخت ‪７－‬ﻧ‪，‬‬

‫‪107‬‬

‫(ﻋﻘبﻪ) ＇ﻪ دی؟ ازادول د ﻣرﻳﻲ او ﻳا د ﻟﻮږې پﻪ ورځ خﻮاړه ورکﻮل‪ ،‬خپﻠﻮان ﻳتﻴﻢ تﻪ ﻳا پﻪ خاورو ﻧاست (کک‪)７‬‬ ‫ﻣسﻜﻴﻦ تﻪ‪ .‬بﻴا وي (دﻏﻪ أزاد کﻮوﻧکی طﻌام ورکﻮوﻧکی) ﻟﻪ ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ چ‪ ３‬اﻳﻤان ﻳ‪ ３‬راوړی دی او ﻳﻮ بﻞ تﻪ‬ ‫پﻪ زﻏﻢ(صبر) او ﻣﻬرباﻧ‪ ９‬کﻮﻟﻮ تﻮصﻴﻪ ﻛﻮي‪ .‬دا ډﻟﻪ اصحاب اﻟﻴﻤﻴﻦ (چ‪ ３‬ﻋﻤﻠﻨاﻣﻪ بﻪ ورتﻪ پﻪ ＊ﻲ ﻻس ورکﻮل‬ ‫کﻴ‪８‬ي) دي‪ .‬او ﻫﻐﻪ کسان چ‪ ３‬زﻣﻮږ پر أﻳتﻮﻧﻮ باﻧدې کاﻓرشﻮﻳدي‪ ،‬دوى بد او شﻮم(د کﻴ‪ ０‬اړخ ＇‪＋‬تﻨان) دي‪.‬‬ ‫او پر دوى بﻪ ﻟﻪ ﻫرې خﻮا گرد چاپﻴر اور وگﻤارل شﻲ (ﻫﻐﻪ اور چ‪ ３‬دوی پﻪ خپﻠﻪ وﻟﻜﻪ ک‪ ３‬راوﻟﻲ او بﻴا دوی‬ ‫د ت‪＋５‬ت‪ ３‬ﻻر ﻧﻠري)‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫خداى تﻌاﻟﻰ پﻪ ﻣخکﻴﻨﻴﻮ أﻳتﻮﻧﻮک‪ ３‬اﻧسان د ﻧاوړو ﻋادتﻮﻧﻮ ﻟﻪ اﻣﻠﻪ د رت‪ ３２‬او تﻮبﻴخ ﻻﻧدې وﻧﻴﻮه‪ .‬پﻪ دې أﻳتﻮﻧﻮک‪３‬‬ ‫ﻳ‪ ３‬پر دې‪ ،‬خبروي چ‪ ３‬د ﻫﻐﻮ ﻣادي او ﻣﻌﻨﻮي ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ پر وړاﻧدې چ‪ ３‬ﻣﻬربان پاﻟﻮﻧکﻲ ﻫﻐﻪ تﻪ پﻪ وړﻳا تﻮگﻪ‬ ‫ورپﻪ برخﻪ ﻛ‪７‬ي دي‪ ،‬د اهلل تﻌاﻟی ﻣﻨﻨﻪ او شکر پر ‪＄‬ای ک‪７‬ي او پﻪ ﻧ‪５‬کﻮ کاروﻧﻮ‪ ،‬ﻟکﻪ‪ :‬د ﻣرﻳاﻧﻮ پﻪ أزادوﻟﻮ‪ ،‬ﻟﻪ‬ ‫ﻳتﻴﻤاﻧﻮ او اړوکساﻧﻮ سره پﻪ ﻣرستﻪ کﻮﻟﻮ پﻴﻞ وک‪７‬ي‪ .‬پﻪ صبر او زﻏﻢ‪ ،‬خﻴر او ＊‪ ،３２／５‬ﻧرﻣ‪ ９‬او ﻣﻬرباﻧ‪ ９‬سره‬ ‫خﻠک راوبﻠﻲ‪ .‬ﻟکﻪ ＇ﻨگﻪ چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬أﻳا ﻣﻮږ دې ﻣﻐرور او ‪＄‬ان ﻣﻨﻮﻧکﻲ اﻧسان تﻪ چ‪ ３‬د ﻧﻮم او‬ ‫شﻬرت ﻟپاره خپﻠﻪ شتﻤﻨﻲ ﻣصرﻓﻮي‪ ،‬دوه سترگ‪ ３‬او ﻳﻮه ژبﻪ او دوه شﻮﻧ‪６‬ې ﻧﻪ دي ورک‪７‬ي؟ بﻠک‪ ３‬ﻣﻮږ د دې‬ ‫اﻧسان ﻟپاره د ﻟﻴد او خبرو کﻮﻟﻮ وسﻴﻠﻪ چﻤتﻮک‪７‬ې ده او ﻫﻐﻪ تﻪ ﻣﻮ د ＊ﻮ او بدو ترﻣﻨ‪ ＃‬د تﻮپﻴر کﻮﻟﻮ ﻧﻌﻤت ورک‪７‬ى‬ ‫دی‪ ،‬د خﻴر او شر دواړه ﻻرې ﻣﻮ ورتﻪ پﻪ رو＊اﻧﻪ او ＇رگﻨد ډول ＊ﻮدﻟ‪ ３‬دي‪ .‬ﻫﻐﻪ تﻪ ﻣﻮ روغ ﻓﻄرت او د ﻋﻘﻞ‬ ‫ﻧﻌﻤت ور وبا＊ﻪ‪ ،‬تر＇ﻮ وکﻮﻻى شﻲ چ‪ ３‬خﻴر ﻟﻪ شر＇خﻪ جﻼ ک‪７‬ي‪ ،‬خپﻠ‪！ ３‬ﻮﻟ‪ ３‬ﻧاوړې ﻧﻔسﻲ ﻏﻮ＊تﻨ‪ ３‬تر‬ ‫پ‪＋‬ﻮ ﻻﻧدې ک‪７‬ي او د شﻴﻄان ﻻره پر‪８４‬دي‪ ،‬ﻧﻮ اهلل تﻌاﻟی ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬وﻟ‪ ３‬پﻪ دﻏﻪ اﻧسان ک‪ ３‬بدﻟﻮن را ﻣﻨ‪ ＃‬تﻪ ﻧشﻮ او‬ ‫ﻫﻐﻪ ＇ﻪ چ‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟﻰ ﻟﻮرتﻪ د ده د رس‪５‬دو خﻨ‪ ６‬گر‪５＄‬ده؟! وﻟ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﻟﻪ خپﻠ‪ ３‬ﻻرې ＇خﻪ ﻟرې ﻧﻪ ک‪ ７‬او‬ ‫د خپﻞ شﻴﻄاﻧﻲ ﻧﻔس ﻏﻮ＊تﻨ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻣﻬار ﻧﻪ ک‪７‬ې؟! ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ وﻟ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬اﻧساﻧﻲ ﻋﻈﻤت تﻪ د رس‪５‬دو ﻟپاره ﻫ（‪３‬‬ ‫وﻧﻪ ک‪７‬ې او ﻟﻪ خپﻞ ﻧﻔس سره ﻳ‪ ３‬جﻬاد وﻧﻪ ک‪７‬؟!‬

‫‪108‬‬

‫بﻴا اهلل تﻌاﻟی د دې سخت‪ ３‬او ستﻮﻧزﻣﻨ‪ ３‬ﻻرې د وﻫﻠﻮ (سرتﻪ رسﻮﻟﻮ) پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ﻓَ ُّ‬ ‫ﻚ َرﻗَبَ ٍة‪ . ...‬ﻳﻌﻨ‪:３‬‬ ‫ﻟﻪ دﻏﻮ سختﻮ ‪７－‬ﻧ‪／‬ﻮﻧﻮ‪ ،‬ﻟﻮړو ژورو او ﻫﻼکت ＇خﻪ د ژﻏﻮرﻧ‪ ３‬ﻻر‪ ،‬د بﻨد ﻟﻪ ﻗﻴد ＇خﻪ د ﻣرﻳﻲ ازادوﻧﻪ ده‬ ‫چ‪ ３‬د ازادۍ ﻟﻪ ﻧﻌﻤت ＇خﻪ خﻮﻧد واخﻠﻲ او ﻳا ﻟ‪８‬ترﻟ‪８‬ه د ﻫﻐﻪ پﻪ ازادۍ ک‪ ３‬ﻣرستﻪ وک‪７‬ي او برخﻪ واخﻠﻲ‪،‬‬ ‫ﻫﻤدارﻧگﻪ ب‪（５‬ﻮکﻪ ﻳتﻴﻤاﻧﻮ او تش ﻻسﻮ ﻏرﻳباﻧﻮ تﻪ چ‪ ３‬د ﻗحﻄ‪ ９‬او ﻟﻮږې پﻪ ور‪＄‬ﻮ ک‪ ３‬ﻟﻪ ستﻮﻧزو سره ﻣخاﻣخ‬ ‫وي؛ خﻮاړه ورک‪７‬ي او ﻫﻐﻮى د ﻟﻮږې ﻟﻪ رﻧ‪ ＃‬او ک‪７‬او ＇خﻪ وژﻏﻮري‪.‬‬ ‫د ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ پﻪ پاى ک‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻲ‪＇ :‬ﻮک چ‪ ３‬داس‪ ３‬کاروﻧﻪ سرتﻪ رسﻮي؛ د ﻫﻐﻮکساﻧﻮ ﻟﻪ ډﻟ‪＇ ３‬خﻪ بﻪ وي‬ ‫چ‪ ３‬پر خداى اﻳﻤان راوړي؛ پﻪ زﻏﻢ‪ ،‬ﻟﻮرﻳﻨ‪ ３‬او ترحﻢ سره ﻳﻮ بﻞ تﻪ تﻮصﻴﻪ کﻮي‪ ،‬چ‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟﻰ د شﻔﻘت‬ ‫او ترحﻢ وړ بﻪ وگر‪＄‬ﻲ‪ ،‬او اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬د دې اوصاﻓﻮ درﻟﻮدوﻧکﻲ خﻠک (اصحاب اﻟﻴﻤﻴﻦ) دي‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪:３‬‬ ‫دخپﻠﻮ ﻋﻤﻠﻮﻧﻮ پا‪ ３１‬بﻪ پﻪ ＊ﻲ ﻻس اخﻠﻲ او ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ چ‪ ３‬د کﻔر او ﻧاشکرۍ ﻻر ﻏﻮره ک‪４７‬ده او زﻣﻮږ د‬ ‫ﻗدرت پﻪ أﻳتﻮﻧﻮ او ﻧ‪＋‬ﻮ کاﻓر شﻮي دي‪ ،‬دوی (اصحاب اﻟشﻤال) دي‪ ،‬چ‪ ３‬د دوزخ ﻟﻤب‪ ３‬بﻪ ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ﻫرې خﻮا‬ ‫＇خﻪ را‪－‬ﻴروي او ﻟﻪ ﻫﻐ‪＇ ３‬خﻪ بﻪ خﻼصﻮن وﻧﻪ ﻣﻮﻣﻲ‪.‬‬

‫د لوست گټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫ﻟﻴدل ‪ ،‬اور‪４‬دل‪ ،‬خبرې کﻮل‪ ،‬پ‪５‬ژﻧدل او د‪４‬تﻪ ورتﻪ اﻟﻬﻲ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻪ د دې ﻏﻮ＊تﻨﻪ کﻮي چ‪ ３‬اﻧسان باﻳد ﻟﻪ‬ ‫دﻏﻮ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ ＇خﻪ د حﻖ پ‪５‬ژﻧدﻧ‪ ３‬پﻪ برخﻪ ک‪ ３‬گ＂ﻪ واخﻠﻲ او د خداى شکر پر‪＄‬اى ک‪７‬ي‪ ،‬باطﻞ پر‪８４‬دي‪،‬‬ ‫او د اﻳﻤان او ﻧ‪５‬ﻜﻮ اﻋﻤاﻟﻮ ﻻره خپﻠﻪ ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫د اهلل تﻌاﻟﻰ پﻴرزوﻳﻨ‪ ３‬د دې ﻏﻮ＊تﻨﻪ کﻮي چ‪ ３‬اﻧسان د اﻳﻤان او بﻨدگ‪ ９‬ﻻره ﻏﻮره ک‪７‬ي او د شﻴﻄان ﻟﻪ پﻴروۍ‬ ‫او د ﻧﻔس ﻟﻪ ﻧاوړو ﻏﻮ＊تﻨﻮ ＇خﻪ ډډه وک‪７‬ي‪ ،‬تر＇ﻮ پر صبرکﻮﻟﻮ او ﻟﻪ ﻳﻮبﻞ سره د ترحﻢ ثﻮاب وﻣﻮﻣﻲ‪.‬‬

‫‪109‬‬

‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬ﻻﻧدﻧﻲ ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻣﻌﻨا ک‪７‬ئ‪:‬‬

‫‪ -٢‬ﻳتﻴﻢ او ب‪５‬ﻮزﻟﻮ تﻪ د ﻣرست‪ ３‬او کﻮﻣک ﻻس ورﻏ‪％‬ﻮل‪＇ ،‬ﻪ ارز＊ت او ثﻮاب ﻟري؟‬ ‫‪ -۳‬ﻟﻪ اصحاب اﻟﻴﻤﻴﻦ او اصحاب اﻟشﻤال ＇خﻪ ﻣراد کﻮم کسان دي؟ او ﻫﻐﻪ صﻔتﻮﻧﻪ چ‪ ３‬ﻫﻐﻮی ﻳﻮ ﻟﻪ بﻞ‬ ‫＇خﻪ جﻼ کﻮي‪ ،‬ﻛﻮم دي؟‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې ﻫﻐﻪ ﻣﻬﻢ کاروﻧﻪ چ‪ ３‬پﻪ دې ﻣبارک سﻮرت ک‪ ３‬د اﻧسان د ژﻏﻮرﻧ‪ ３‬ﻟپاره ﻳاد شﻮي دي‪ ،‬پﻪ‬ ‫خپﻠﻮ کتابچﻮک‪ ３‬د ﻳاد＊ت پﻪ تﻮ‪－‬ﻪ وﻟﻴکﻲ‪.‬‬

‫‪110‬‬

‫اووه دېرشم لوست‬

‫د الشمس سورت‬ ‫(ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫{‬

‫}‬

‫او د ﻫﻐﻪ پﻪ رو＊ﻨاﻳﻲ(ر‪１‬اﻳﻲ)‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻫﻐﻪ پس‪ ３‬راشﻲ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻫﻐﻪ ＇ر‪－‬ﻨد او ＊ﻜاره ک‪７‬ي‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻫﻐﻪ پ＀ ک‪７‬ي‪ ،‬وپﻮ＊ﻲ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬ﻫﻮاره او ﻏﻮړوﻟ‪ ３‬ده‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬برابر ک‪.７‬‬ ‫{‬

‫}‬

‫ﻧﻮﻫﻐﻪ تﻪ ﻳ‪ ３‬اﻟﻬام وک‪ ،７‬ﻫﻐﻪ تﻪ ﻳ‪ ３‬وروپ‪５‬ژﻧدل‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻧﻔس ﻳ‪ ３‬پاک ک‪.７‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬ﻻﻧدې پ＀ ک‪ ،７‬ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬کک‪ ７‬ک‪.７‬‬

‫ژباړه‬

‫سﻮگﻨد پﻪ ﻟﻤر او د ﻫﻐﻪ پﻪ ر‪１‬ا‪ ،‬او پﻪ سپﻮږﻣ‪ ９‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬د ﻟﻤر پس‪ ３‬راشﻲ‪ ،‬او پﻪ ورځ ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻟﻤر ＊کاره ک‪７‬ي‪،‬‬ ‫او پﻪ شپﻪ ﻛﻠﻪ چ‪＄ ３‬ﻤکﻪ و پﻮ＊ﻲ‪ ،‬او ﻗسﻢ دی پﻪ اسﻤان او د ﻫﻐﻪ پﻪ پﻴداکﻮوﻧکﻲ‪ ،‬او سﻮگﻨد دی پﻪ ‪＄‬ﻤکﻪ‬ ‫او پﻪ ﻫﻐﻪ چا چ‪ ３‬ﻫﻮاره ک‪７‬ې ﻳ‪ ３‬ده‪ .‬او سﻮگﻨد دی پﻪ اﻧساﻧﻲ ﻧﻔس او د ﻫﻐﻪ پﻪ برابرووﻧکﻲ (ﻣﻨﻈﻤﻮوﻧﻜﻲ)؛ بﻴا‬

‫‪111‬‬

‫ﻳ‪ ３‬ﻧ‪５‬کﻲ او بدي ﻫﻐﻪ تﻪ ورو پ‪５‬ژﻧدﻟﻪ(اﻟﻬام ک‪７‬ه)‪ .‬پﻪ رﻳ‪＋‬تﻴا سره برﻳﻤﻦ شﻮ ﻫﻐﻪ ＇ﻮک چ‪ ３‬ﻧﻔس ﻳ‪ ３‬پاک ک‪،７‬‬ ‫او زﻳاﻧﻤﻦ شﻮ ﻫﻐﻪ ＇ﻮک چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﻳ‪( ３‬پﻪ ﻣﻌصﻴت او گﻨاه)کک‪ ７‬ک‪.７‬‬

‫د سورت پېژندنه‬

‫د اﻟشﻤس سﻮرت ﻣکﻲ دى‪ )١۵( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ ﻟﻪ ترتﻴب سره سﻢ پﻪ (‪ )٩١‬ردﻳﻒ ک‪３‬‬ ‫‪＄‬اى ﻟري‪ .‬د دې سﻮرت ﻣﻮضﻮع د اﻧساﻧﻲ ﻧﻔس د ﻫداﻳت او گﻤراﻫ‪ ９‬بﻴان دى‪ .‬دا سﻮرت د ﻫﻐﻪ پﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ي ﻟﻔﻆ‬ ‫ﻳﻌﻨ‪ ３‬اﻟشﻤس (ﻟﻤر) سره ﻧﻮﻣﻮل شﻮی دى‪.‬‬

‫له مخکيني سورت سره يې ت‪７‬او‪:‬‬

‫‪ -١‬د (اﻟبﻠد) سﻮرت د اصحاب اﻟﻴﻤﻴﻦ او اصحاب اﻟشﻤال پﻪ ＇ر‪－‬ﻨدوﻟﻮ سره پاى تﻪ ورس‪５‬د او دا سﻮرت د‬ ‫دواړو ډﻟﻮ ک‪７‬ﻧ‪ ３‬بﻴاﻧﻮي‪.‬‬ ‫‪ -٢‬د ﻣخکﻴﻨﻲ سﻮرت پﻪ ورستﻨﻴﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د کﻔارو پاﻳﻠﻪ او برخﻠﻴک بﻴان شﻮ چ‪ ３‬د أخرت پﻪ ورځ ک‪ ３‬بﻪ‬ ‫ورسره ﻣخاﻣخ ﻛﻴ‪８‬ي‪ .‬د دې سﻮرت پﻪ پاى ک‪ ３‬ﻫﻢ د ‪＄‬ﻴﻨﻮ کﻔارو دک‪７‬ﻧﻮ او د ﻫﻐﻮ پاﻳﻠﻮ ﻳادوﻧﻪ شﻮ‪４‬ده چ‪ ３‬دوی‬ ‫بﻪ ورسره ﻣخاﻣخ کﻴ‪８‬ي‪.‬‬

‫اجمالي تفسير‬

‫د دې سﻮرت پﻪ پﻴﻞ ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ پﻪ خپﻠﻮ ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻟﻮﻳﻮ ﻣخﻠﻮﻗاتﻮ سﻮگﻨد ﻳادک‪７‬ى دی چ‪ ３‬پﻪ کاﻳﻨاتﻮ ک‪ ３‬د ډ‪４‬ر‬ ‫ارز＊ت ﻟروﻧکﻲ دي‪ .‬ﻫﻐﻪ ﻣخﻠﻮﻗات چ‪ ３‬د اﻧسان‪ ،‬حﻴﻮان‪ ،‬ﻧبات او ﻧﻮرو ﻣخﻠﻮﻗاتﻮ پر ژوﻧد باﻧدې اﻏ‪５‬زه ﻟري‬ ‫او د اهلل تﻌاﻟی د ﻳﻮواﻟﻲ او ‪＄‬ﻮاکﻤﻨ‪ ９‬ﻟپاره ＊کاره دﻟﻴﻠﻮﻧﻪ دي‪ .‬اهلل تﻌاﻟی پﻪ دې ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬پﻪ ﻟﻤر او پﻪ‬ ‫ورځ ک‪ ３‬د ﻫﻐﻪ پﻪ ر‪１‬ا‪ ،‬پﻪ سپﻮږﻣ‪ ９‬چ‪ ３‬د ﻟﻤر ﻟﻪ پر‪４‬ﻮتﻠﻮ ＇خﻪ وروستﻪ د شپ‪ ３‬راخﻴژي او ﻫﻤدارﻧگﻪ پﻪ ورځ او‬ ‫ﻫﻢ پﻪ شپﻪ چ‪ ３‬ﻛﻠﻪ ﻳ‪ ３‬تﻴاره ‪＄‬ﻤکﻪ وپﻮ＊ﻲ‪ ،‬سﻮگﻨد ﻳادوي‪ .‬او پﻪ اسﻤان او د ﻫﻐﻪ پﻪ پﻴداکﻮوﻧکﻲ‪ ،‬پﻪ ‪＄‬ﻤک‪３‬‬

‫‪112‬‬

‫او د ﻫﻐ‪ ３‬پﻪ خاﻟﻖ چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬د ژوﻧداﻧﻪ ﻟپاره ﻫﻮاره ک‪４７‬ده‪ ،‬ﻗسﻢ ﻳادوى‪ .‬پﻪ پای ک‪ ３‬پﻪ ﻧﻔس او ﻫﻐﻪ ذات چ‪３‬‬ ‫دﻏﻪ ﻧﻔس ﻳ‪ ３‬ﻣﻨﻈﻢ او برابر پﻴداک‪７‬ى دی‪ ،‬سﻮگﻨد ﻳادوي‪ .‬د اﻧسان د ﻧﻔس ﻟﻪ برابرۍ او سﻤﻮن ＇خﻪ ﻣﻄﻠب دا‬ ‫دى چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ تﻪ ﻳ‪ ３‬ﻫر ډول ‪＄‬ﻮاک‪ ،‬ﻇاﻫري او باطﻨﻲ حﻮاس ورک‪７‬ي‪ .‬دې ﻧﻔس تﻪ ﻳ‪ ３‬د ﻧ‪５‬ک‪ ،９‬پاک‪ ９‬او د ﻓسﻖ‬ ‫او بدکارۍ ﻻرې ＊ﻮدﻟ‪ ３‬دي‪ .‬د دې دواړو ﻻرو د تﻮپﻴر تﻮان ﻳ‪ ３‬ورتﻪ ورک‪７‬ى دی‪.‬‬ ‫بﻴا اهلل تﻌاﻟﻰ ﻫﻐﻪ ﻻره چ‪ ３‬ﻧﻔس ﻫﻐﻪ ﻏﻮره ﻛ‪７‬ې‪ ،‬بﻴان ک‪７‬ه او ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬پﻪ ﻳﻘﻴﻦ سره ﻫﻐﻪ ＇ﻮک برﻳاﻟی شﻮ چ‪３‬‬ ‫خپﻞ ‪＄‬ان ﻳ‪ ３‬پاک وساتﻪ او ﻣﻬذب ﻳ‪ ３‬ک‪７‬؛ ﻳﻌﻨ‪ ３‬د تﻘﻮى او ﻧ‪５‬ک ﻋﻤﻞ ﻻره ﻳ‪ ３‬ﻏﻮره ک‪７‬ه او پﻪ ﻫﻐ‪ ３‬روان‬ ‫شﻮ‪ ،‬ﻫﻐﻪ ＇ﻮک ﻧاکام او زﻳاﻧﻤﻦ شﻮ چ‪ ３‬ﻧﻔس ﻳ‪ ３‬پﻪ تﻘﻮا او ﻧ‪５‬ﻚ ﻋﻤﻞ سره ﻋادت ﻧﻪ ک‪ ７‬او د ﻫﻮا او ﻫﻮس‬ ‫＊کار شﻮ‪ .‬پﻪ حدﻳث شرﻳﻒ ک‪ ３‬راﻏﻠﻲ دي‪ :‬کﻠﻪ چ‪ ３‬رسﻮل اهلل پﻪ تﻼوت ک‪ ３‬دې أﻳت‬ ‫تﻪ راورس‪５‬د‪ ،‬ﻧﻮ وﻳ‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻞ‪(:‬اﻟﻠﻬﻢ ِ‬ ‫وﻟﻴﻬا وﻣﻮﻻﻫا وخﻴرﻣﻦ َّ‬ ‫زکاﻫا)‪ :‬اى زﻣا‬ ‫أت ﻧﻔسﻲ تﻘﻮاﻫا‪ ،‬آﻧت ُّ‬ ‫پاﻟﻮﻧکﻴﻪ! زﻣا ﻧﻔس تﻪ تﻘﻮا ورپﻪ برخﻪ ک‪７‬ه‪ ،‬تﻪ د دې ﻧﻔس چارې جﻮړووﻧکﻰ او د ﻫﻐﻪ بادار ﻳ‪ ３‬او ﻳﻮازې تﻪ ﻫﻐﻪ‬ ‫ﻏﻮره ＇ﻮک ﻳ‪ ３‬چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ تﻪ پاکﻲ ورب‪.３＋‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د پﻮرتﻨﻴﻮ ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬گ＂‪ ３‬او ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬پﻪ ﻻﻧدې ډول دي‪:‬‬ ‫د ﻫست‪ ９‬د ﻧﻈام پﻪ ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻣخﻠﻮﻗاتﻮ باﻧدې د خداى تﻌاﻟﻰ سﻮگﻨد ﻳادول‪ ،‬د اهلل تﻌاﻟﻰ د ﻗدرت د ﻣﻈاﻫرو‬ ‫＇ر‪－‬ﻨدوﻧکی دى او د اﻧسان پام د دې ﻣخﻠﻮﻗاتﻮ ارز＊ت تﻪ را اړوي‪.‬‬ ‫خداى تﻌاﻟﻰ اﻧساﻧﻲ ﻧﻔس پﻴداک‪７‬ى او ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬ﻣﻨﻈﻢ ک‪７‬ى دى‪ ،‬ﻧﻮ پﻪ اﻳﻤان او تﻘﻮا باﻧدې د دﻏﻪ ﻧﻔس د‬ ‫＊کﻼ ﻟپاره باﻳد د ﻧ‪５‬کﻮ اﻋﻤاﻟﻮ ﻟﻪ ﻻرې ﻫ（ﻪ او ﻫاﻧد وشﻲ‪.‬‬ ‫دﻏﻪ ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ‪ ،‬اﻧسان ﻧ‪５‬ک ﻋﻤﻞ او اﻳﻤان تﻪ ﻫ（ﻮي او ﻟﻪ شرک‪ ،‬گﻨاه او د ﻧﻔس ﻟﻪ کک‪７‬تﻴا ＇خﻪ ﻳ‪３‬‬ ‫وﻳروي‪.‬‬ ‫د اﻧسان برﻳاﻟﻴتﻮب د ﻫﻐﻪ د ﻧﻔس پﻪ تﻬذﻳب او پﻪ ﻧ‪５‬ﻐﻪ ﻻره د ﻫﻐﻪ پﻪ ت‪ ，‬پﻮرې ！رﻟی دی‪ ،‬چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ تﻪ د‬ ‫ﻧﻔس تزکﻴﻪ واﻳﻲ‪ .‬د ﻫﻐﻪ ﻧاکاﻣﻲ او ﻣراد تﻪ ﻧﻪ رس‪５‬دل‪ ،‬د ﻫﻐﻪ د ﻧﻔس پﻪ ﻏﻮ＊تﻨﻮ او ب‪ ３‬باک‪ ９‬ﻛ‪ ３‬ﻧﻐ‪＋‬ت‪ ３‬ده‪.‬‬

‫‪113‬‬

‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬د اﻟشﻤس سﻮرت پﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧﻴﻮ أﻳتﻮﻧﻮک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ پﻪ کﻮﻣﻮ＇ﻴزوﻧﻮ سﻮگﻨد ﻳادک‪７‬ی دى؟‬ ‫‪ -٢‬د اهلل تﻌاﻟﻰ سﻮگﻨد ﻳادول پﻪ دﻏﻮ ﻣخﻠﻮﻗاتﻮ باﻧدې‪ ،‬پﻪ ＇ﻪ شﻲ دﻻﻟت کﻮي؟‬ ‫‪ -۳‬ﻻﻧدې أﻳتﻮﻧﻪ وژباړئ‪:‬‬

‫‪-٤‬د ﻟﻮست پﻪ ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د اﻧسان د برﻳا او ﻧاﻛاﻣ‪ ９‬ﻣﻌﻴار د ﻧﻔس پﻪ ＇رﻧگﻮاﻟﻲ ک‪！ ３‬اکﻞ شﻮﻳدی‪ ،‬پﻪ دې‬ ‫اړه ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ تﻼوت او تﻮضﻴح ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د اﻧساﻧﻲ ﻧﻔس د برﻳاﻟﻴتﻮب او ﻧاکاﻣ‪ ９‬ﻻرې‪ ،‬پﻪ اتﻮ کر＊ﻮک‪ ３‬پﻪ خپﻠﻮ کتابچﻮک‪ ３‬وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪114‬‬

‫اته دېرشم لوست‬

‫د الشمس سورت‬ ‫(دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬ ‫}‬ ‫}‬

‫{‬ ‫{‬

‫{‬

‫دﻫﻐﻮی د سر ﻏ‪７‬وﻧ‪ ３‬ﻟﻪ کبﻠﻪ‪.‬‬ ‫پﻮرتﻪ شﻮ‪.‬‬ ‫تر ！ﻮﻟﻮ بدﻣرﻏﻪ د ﻫﻐﻮی‪.‬‬

‫}‬ ‫}‬ ‫}‬

‫{‬

‫{‬ ‫{‬

‫د اهلل تﻌاﻟی او＊ﻪ‪.‬‬ ‫ﻧﻮ ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬ووژﻟﻪ‪.‬‬ ‫ﻧﻮ ﻗﻬر اوﻏﻮسﻪ وک‪７‬ه‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ثﻤﻮدﻳاﻧﻮ د خپﻠ‪ ３‬سرﻛش‪ ９‬ﻟﻪ اﻣﻠﻪ دروغ وگا‪１‬ﻪ‪ .‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ ﻗﻮم تر ！ﻮﻟﻮ زﻳات بد ﻣرﻏﻪ ﻗﻬرجﻦ س‪７‬ى ورپس‪ ３‬پا＇‪５‬ده‪.‬‬ ‫ﻧﻮ د اهلل رسﻮل (صاﻟح ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم ) ﻫﻐﻮ خﻠﻜﻮ تﻪ ووﻳﻞ‪ :‬چ‪ ３‬پام ﻛﻮئ ‪ ،‬د اهلل او＊‪ ３‬تﻪ ( ﻻس ورﻧﻪ وړئ ) او د ﻫﻐ‪ ３‬د‬ ‫اوبﻮ ＇‪＋‬ﻠﻮ ( ﻣاﻧﻊ ﻧشئ )‪ .‬خﻮ ﻫﻐﻮ د ﻫﻐﻪ خبره دروغ وگ‪２‬ﻠﻪ او او＊ﻪ ﻳ‪ ３‬ووژﻟﻪ ‪ ،‬پﻪ پای ک‪ ３‬د ﻫﻐﻮ د گﻨاه پﻪ بدﻟﻪ ک‪ ３‬د ﻫﻐﻮ‬ ‫رب پر ﻫﻐﻮ باﻧدې داس‪ ３‬اﻓت راﻛﻮز ﻛ‪ ،７‬چ‪！ ３‬ﻮل ﻳﻮ برابر ﻟﻪ خاورو سره خاورې شﻮل او اهلل تﻌاﻟی د دوی د ﻫﻼﻛﻮﻟﻮ‬ ‫ﻟﻪ ﻛﻮﻣ‪ ３‬پاﻳﻠ‪＇ ３‬خﻪ ＇ﻪ و‪４‬ره ﻧﻪ ﻟري‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫د دې سﻮرت پﻪ پﻴﻞ ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی پﻪ خپﻠﻮ ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻟﻮﻳﻮ ﻣخﻠﻮﻗاتﻮ سﻮ‪－‬ﻨد ﻳاد ک‪ ７‬چ‪ ３‬کﻪ چ‪５‬رتﻪ ﻳﻮ ＇ﻮک خپﻞ ﻧﻔس‬ ‫پاک ک‪７‬ي‪ ،‬اﻳﻤان او تﻘﻮا ﻏﻮره ک‪７‬ي او د ﻧ‪５‬کﻮ اﻋﻤاﻟﻮ پﻪ سرتﻪ رسﻮﻟﻮ پﻴﻞ وک‪７‬ي‪ ،‬بری او خﻼصﻮن ﻳ‪ ３‬پﻪ برخﻪ کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫کﻪ چ‪５‬رتﻪ د اﻳﻤان راوړﻟﻮ او ﻧ‪５‬کﻮ ﻋﻤﻠﻮﻧﻮ پر‪＄‬ای د ﻧﻔس او شﻴﻄان ﻏﻮ＊تﻨﻮ تﻪ ﻏاړه کﻴ‪８‬دي‪ ،‬د ده ﻋاﻗبت او پاﻳﻠﻪ پرتﻪ‬ ‫پﻪ دې پﻨ‪％‬ﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د صاﻟح د ﻗﻮم (ثﻤﻮدﻳاﻧﻮ) ﻗصﻪ‬ ‫ﻟﻪ زﻳان‪ ،‬ﻧاکاﻣ‪ ９‬او تاوان ＇خﻪ بﻞ ＇ﻪ ﻧﻪ ده‪ .‬ﻧﻮ اهلل‬ ‫د ب‪５‬ﻠ‪ ３／‬پﻪ تﻮ‪－‬ﻪ ﻳاده ک‪７‬ې‪ ،‬چ‪ ３‬دې ﻗﻮم د خدای د پﻴﻐﻤبر صاﻟح د ﻧصﻴحتﻮﻧﻮ پرخﻼف د او＊‪ ３‬پﻪ وژﻧ‪３‬‬ ‫پﻴﻞ وک‪ ،７‬پﻪ دې تﻮ‪－‬ﻪ دوی د ﻧ‪５‬ک‪ ９‬او اﻳﻤان ﻻر پر‪＋４‬ﻮده او د شﻴﻄان او خپﻞ ﻧﻔس ﻏﻮ＊تﻨ‪ ３４ ３‬وﻣﻨﻠ‪ ،３‬ﻧﻮاهلل تﻌاﻟی‬ ‫دروﻏجﻦ و‪－‬ا‪１‬ﻪ او ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬تکذﻳب‬ ‫ﻗﻮم د خپﻠ‪ ３‬سرﻏ‪７‬وﻧﻲ او ﻋصﻴان پر بﻨس＀‪ ،‬صاﻟح‬ ‫وﻓرﻣاﻳﻞ‪ :‬د صاﻟح‬ ‫ک‪ .７‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬د دوی ﻳﻮ بد بخت او شرﻳر شخص د ( ُﻗدار بﻦ ساﻟﻒ )پﻪ ﻧاﻣﻪ د دوی ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ را پا＇‪５‬ده او ﻫﻐﻪ او＊ﻪ‬ ‫ﻳ‪ ３‬چ‪ ３‬د ﻫﻐ‪ ３‬د اوبﻮ ＇‪＋‬ﻠﻮ ﻟپاره ﻳﻮه ورځ ！اکﻞ شﻮې وه‪ ،‬ووژﻟﻪ او دا ﻋﻤﻞ ﻳ‪ ３‬پﻪ ر‪１‬ا ورځ د خپﻞ ﻗﻮم پﻪ ﻣخک‪ ３‬د‬ ‫دوی تﻪ وﻳﻠﻲ‬ ‫ﻫﻐﻮی ﻟﻪ ﻣﻼت‪７‬او رضا سره سﻢ ترسره ک‪ ،７‬پداس‪ ３‬حال ک‪ ３‬چ‪ ３‬د دوی پﻴﻐﻤبر حضرت صاﻟح‬ ‫وو‪ :‬دﻏﻪ او＊ﻪ د اوبﻮ ＇‪＋‬ﻠﻮ ﻟﻪ وار ＇خﻪ ﻣﻪ ﻣﻨﻊ کﻮئ‪ .‬دا ﻫﻐﻪ او＊ﻪ وه چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی د ﻳﻮې تﻴ‪８‬ې ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ را ووﻳستﻪ‬ ‫دوی د دﻏ‪ ３‬سرﻏ‪７‬وﻧ‪ ３‬او ‪－‬ﻨاه پﻪ ﻣﻘابﻞ ک‪ ３‬پﻪ دردووﻧکﻲ‬ ‫تﻪ ورک‪７‬ه ‪ .‬ﻧﻮ ا هلل‬ ‫او د ﻣﻌجزې پﻪ ډول ﻳ‪ ３‬صاﻟح‬ ‫ﻋذاب اختﻪ ک‪７‬ل‪ .‬داس‪ ３‬وﻳروﻧکی او سخت اواز ﻳ‪ ３‬پرې ﻧازل ک‪ ７‬چ‪！ ３‬ﻮل ﻳ‪ ３‬و！کﻮل او ﻟﻪ خاورو سره ﻳ‪ ３‬خاورې‬

‫‪115‬‬

‫ک‪７‬ل‪ .‬دﻏﻪ اﻟﻬﻲ ﻋذاب پﻪ دې دﻟﻴﻞ د ثﻤﻮد د ﻗﻮم ﻏ＀ او واړه ﻫﻼک ک‪７‬ل چ‪( ３‬ﻗدار بﻦ ساﻟﻒ) چ‪ ３‬د ثﻤﻮد د ﻗﻮم‬ ‫ﻳﻮﻟﻪ ﻫﻐﻮ شرﻳرو او بدبختﻮ و‪７－‬و ＇خﻪ و او د دې ﻧاوړې ک‪７‬ﻧ‪ ３‬د سرتﻪ رسﻮﻟﻮ ﻟپاره راپا＇ﻴده‪ ،‬ﻧﻮ！ﻮل پﻪ دې سﻼ شﻮل او‬ ‫ﻏ＀ او واړه دﻫﻐﻪ پﻪ جرم ک‪ ３‬شرﻳک شﻮل‪ ،‬ﻧﻮ د ثﻤﻮد ﻗﻮم خپﻞ پﻴﻐﻤبر دروﻏجﻦ وباﻟﻪ او دﻫﻐﻪ ﻣﻌجزه چ‪ ３‬او＊ﻪ وه‬ ‫ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬پﻪ تﻮره ووﻫﻠﻪ او ﻣ‪７‬ه ﻳ‪ ３‬ک‪７‬ه‪ ،‬د دې ﻧا ﻓرﻣاﻧ‪ ９‬او ‪－‬ﻨاه پﻪ ﻣﻘابﻞ ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی دوی ！ﻮل ﻟﻪ ﻳﻮې ﻣخ‪ ３‬واخﻴستﻞ‬ ‫او ﻟﻪ ‪＄‬ﻤک‪ ３‬سره ﻳ‪ ３‬برابر ک‪７‬ل‪.‬‬ ‫پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬ﻟﻪ ﻧاﻗ‪＇ ３‬خﻪ ﻣراد ﻫﻐﻪ او＊ﻪ ده چ‪ ３‬اهلل ﻫﻐﻪ د ﻟﻮﻳ‪ ３‬تﻴ‪８‬ې ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ د ﻣﻌجزې پﻪ ډول صاﻟح‬ ‫ﻫﻐﻮی تﻪ ووﻳﻞ‪ :‬دا د خدای ﻧاﻗﻪ ده دا پرﻳ‪８‬دئ چ‪ ３‬د ‪＄‬ﻤک‪ ３‬پﻪ ﻫر ‪＄‬ای ک‪ ３‬چ‪ ３‬ﻏﻮاړي‬ ‫تﻪ ＇ر‪－‬ﻨده ک‪７‬ه‪ .‬صاﻟح‬ ‫و＇رﻳ‪８‬ي او دا چ‪ ３‬ﻳﻮه ‪＄‬اﻧ‪７／‬ې ورځ د دې د اوبﻮ ＇‪＋‬ﻠﻮ حﻖ دی او ﻳﻮه ورځ ستاسﻮ د ﻧﻮرو حﻴﻮاﻧاتﻮ ﻟپاره ده‪.‬‬ ‫فعاليت‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د ＊ﻮوﻧکﻲ پﻪ ﻣرستﻪ د ثﻤﻮد دﻗﻮم‪ ،‬د ﻫﻐﻪ پﻴﻐﻤبرچ‪ ３‬ﻫﻐﻮی تﻪ راﻟ‪８５‬ل شﻮی و‬ ‫او د دﻏﻪ ﻗﻮم د استﻮ‪－‬ﻨ‪ ３‬د ‪＄‬ای پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻟﻪ ﻳﻮبﻞ سره بحث او خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د ثﻤﻮد‪ ،‬د ﻗﻮم پﻴ‪ ３＋‬د ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ ﻟپاره د پﻨد او ﻋبرت درس دی چ‪ ３‬د ﻧﻔس دپاک‪ ９‬او ﻣﻬاروﻟﻮ پر‪＄‬ای ﻧﻔساﻧﻲ‬ ‫ﻏﻮ＊تﻨﻮ تﻪ ﻏاړه ږدي او د دې پر ‪＄‬ای چ‪ ３‬اﻳﻤان او تﻘﻮا تﻪ ﻣخﻪ ک‪７‬ي او ﻏﻮره کاروﻧﻪ سرتﻪ ورسﻮي‪ ،‬د ﻧﻔس او شﻴﻄان‬ ‫ﻏﻮ＊تﻨﻮ تﻪ ﻟبﻴک واﻳﻲ‪.‬‬ ‫د اهلل تﻌاﻟی ﻋذاب د ثﻤﻮد د ﻗﻮم ！ﻮل ﻏ＀ او واړه وﻧﻴﻮل‪ ،‬دا ‪＄‬کﻪ چ‪ ３‬دوی د ﻳﻮ شﻘﻲ او بد بختﻪ و‪７－‬ي پﻪ جرم‬ ‫او ‪－‬ﻨاه سﻼ او راضﻲ شﻮل او د ﻫﻐﻪ ﻣخﻪ ﻳ‪ ３‬وﻧﻪ ﻧﻴﻮﻟﻪ‪.‬‬ ‫ﻫﻐﻪ کسان چ‪ ３‬د ﻇاﻟﻤﻮ‪ ،‬سرﻏ‪７‬ووﻧکﻮ او ‪－‬ﻨاﻫ‪／‬ارو اﻧساﻧاﻧﻮ پرپﻞ ﻗدم ږدي‪ ،‬اﻟﻬﻲ ﻋذاب بﻪ دوی ！ﻮﻟﻮ تﻪ شاﻣﻠﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫اهلل تﻌاﻟی د جزا ورکﻮﻟﻮ پر ﻣﻬال ﻟﻪ ﻫﻴچا ＇خﻪ وﻳره ﻧﻠري او ﻧﻪ د خپﻠ‪ ３‬جزا ورکﻮﻧ‪ ３‬ﻟﻪ پاﻳﻠ‪＇ ３‬خﻪ وﻳرﻳ‪８‬ي‪ ،‬خﻮ‬ ‫ﻣخﻠﻮق د خپﻞ کار ﻟﻪ ﻋاﻗبت ＇خﻪ وﻳرﻳ‪８‬ي‪ .‬اهلل تﻌاﻟی چ‪ ３‬د ﻫر ＇ﻴز اراده وک‪７‬ي ﻫﻐﻪ تر سره کﻮي او ﻫﻴ（ﻮک ﻫﻢ ترې‬ ‫د پﻮ＊تﻨ‪ ３‬حﻖ ﻧﻠري‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬د ﻻﻧدﻳﻨﻴﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ﻣﻔﻬﻮم بﻴان ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪٢‬ـ کﻮم پﻴﻐﻤبر د ثﻤﻮد ﻗﻮم تﻪ راﻟﻴ‪８‬ل شﻮی و؟ او دا ﻗﻮم د کﻮﻣ‪－ ３‬ﻨاه ﻟﻪ اﻣﻠﻪ د کﻮم ﻋذاب پﻪ واسﻄﻪ ﻫﻼک شﻮ؟‬ ‫ﻣﻌجزه ＇ﻪ وه؟ او د ثﻤﻮد د ﻗﻮم ډ‪４‬ر بدبختﻪ و‪７－‬ی چ‪ ３‬او＊ﻪ ﻳ‪ ３‬ووژﻟﻪ‪＇ ،‬ﻪ ﻧﻮﻣ‪５‬ده ؟‬ ‫‪۳‬ـ د صاﻟح‬

‫‪116‬‬

‫نه دېرشم لوست‬

‫د َّ‬ ‫الل ْيل سورت‬ ‫(ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{ ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬پ＀ ک‪７‬ي‪.‬‬

‫}‬

‫{ ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬رو＊اﻧﻪ شﻲ‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬

‫ډول‪ ،‬ډول او جﻼ‪ ،‬جﻼ دي‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻧﻮ ژر بﻪ ﻳ‪ ３‬أسان ک‪７‬و‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫د أساﻧ‪ ９‬ﻟپاره‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫د سخت‪ ９‬ﻟپاره ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻫﻼک شﻲ‪ ،‬تباه شﻲ‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫سﻮ‪－‬ﻨد پﻪ شپﻪ چ‪ ３‬کﻠﻪ (پﻪ خپﻠ‪ ３‬تﻴارې سره ﻫر＇ﻪ) پ＀ ک‪７‬ي‪ ،‬او سﻮ‪－‬ﻨد پﻪ ورځ چ‪ ３‬کﻠﻪ ر‪１‬ا او رو＊اﻧﻪ شﻲ‪ ،‬او‬ ‫سﻮ‪－‬ﻨد پر ﻫﻐﻪ ذات چ‪ ３‬ﻧر او ＊‪％‬ﻪ ﻳ‪ ３‬پﻴدا ک‪７‬ي دي‪ ،‬پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ ستاس‪ ３‬کﻮ＊） او زﻳار ﻳﻮشاﻧتﻪ ﻧﻪ دى‪ ،‬ﻧﻮ چا‬ ‫چ‪ ３‬خپﻞ ﻣال (د خدای پﻪ ﻻر ک‪ )３‬ورک‪ ７‬او پرﻫﻴز‪－‬اري ﻳ‪ ３‬وک‪７‬ه‪ ،‬او ﻧ‪５‬ﻜ‪ ９‬ﻳ‪ ３‬ر＊تﻴﻨ‪ ３‬و‪２－‬ﻠﻪ‪ ،‬ﻫﻐﻪ تﻪ بﻪ ﻣﻮږ د‬ ‫اساﻧ‪ ３‬ﻻرې ﻟپاره اساﻧتﻴا ورﻛ‪７‬و ‪ .‬او ﻫﻐﻪ چا چ‪ ３‬بخﻴﻠﻲ وک‪７‬ه او (د اهلل ﻟﻪ ﻻرې ＇خﻪ) ب‪ ３‬پروا شﻮ او ﻧ‪５‬ﻜ‪ ９‬ﻳ‪３‬‬ ‫دروغ و‪２－‬ﻠﻪ‪ .‬ﻧﻮ ﻣﻮږ بﻪ ده تﻪ سختﻪ (د دوزخ) ﻻره چﻤتﻮ ک‪７‬و او ﻛﻠﻪ چ‪( ３‬ﻫﻼک شﻲ اوجﻬﻨﻢ) ک‪ ３‬وﻟﻮﻳ‪８‬ي‪ ،‬ﻧﻮ‬ ‫ﻣال او شتﻤﻨﻲ بﻪ ﻳ‪ ３‬ده تﻪ ＇ﻪ ‪＂－‬ﻪ وﻧﻪ رسﻮي‪.‬‬

‫‪117‬‬

‫د سورت پېژندنه‬

‫سﻮرت اﻟﻠ َّْﻴﻞ ﻣکﻲ دى‪ )٢١( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ )٩٢( ３‬سﻮرت دى‪ .‬د دې سﻮرت‬ ‫بﻨس＂ﻴزه ﻣﻮضﻮع پر دوو ډﻟﻮ ﻳﻌﻨ‪ ３‬ﻣؤﻣﻨاﻧﻮ او کاﻓراﻧﻮ باﻧدې د اﻧساﻧاﻧﻮ و‪４‬ش او د ﻫﻐﻮى د ﻫر ﻳﻮ د برخﻠﻴک بﻴاﻧﻮل دي‪ .‬د‬ ‫دﻏﻪ سﻮرت ﻧﻮم د سﻮرت ﻟﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ي أﻳت ＇خﻪ اخﻴستﻞ شﻮى دى‪ .‬د دې سﻮرت ت‪７‬او ﻟﻪ ﻣخکﻴﻨﻲ سﻮرت سره داس‪３‬‬ ‫دى‪ :‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ پﻪ ﻣخکﻴﻨﻲ سﻮرت ک‪ ３‬و ﻓرﻣاﻳﻞ‪ :‬چا چ‪ ３‬خپﻞ ﻧﻔس ﻟﻪ گﻨاﻫﻮﻧﻮ ＇خﻪ پاک ک‪ ،７‬ﻧﻮ ﻟﻪ ﻋذاب‬ ‫＇خﻪ ﻳ‪ ３‬خﻼصﻮن وﻣﻮﻧد او چا چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ پﻪ ‪－‬ﻨاﻫﻮﻧﻮ کک‪ ７‬او پ＀ ک‪ ،７‬زﻳاﻧﻤﻦ شﻮ‪ ،‬ﻧﻮ پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬ﻫﻢ د ‪５＄‬ﻨﻮ‬ ‫ﻫﻐﻮ صﻔاتﻮ ﻳادوﻧﻪ شﻮې ده چ‪ ３‬د اﻧسان د برﻳا او خﻼصﻮن ‪ ،‬ﻳا د ﻫﻐﻪ د ﻧاﻛاﻣ‪ ９‬او زﻳان بﻴاﻧﻮوﻧکﻲ دي‪.‬‬ ‫د نزول سبب‬

‫د‬

‫د ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ پﻪ شان ﻧزول ک‪ ３‬رواﻳت شﻮى دی‪ ،‬چ‪ ３‬کﻠﻪ ابﻮبکر صدﻳﻖ‬

‫ﻫﻐﻪ ﻏﻼﻣان چ‪ ３‬اسﻼم تﻪ ﻳ‪ ３‬ﻣخﻪ ک‪７‬ې وه‪ ،‬أزادول‪ ،‬ﻧﻮ د ﻫﻐﻮى ﻟﻪ ډﻟ‪＇ ３‬خﻪ ﻳ‪ ３‬د ＊‪％‬ﻮ او سپﻴﻦ ږﻳرو أزادول‬ ‫ﻏﻮره ‪２－‬ﻞ‪ ،‬ﻳﻮه ورځ ﻳ‪ ３‬پﻼر (ابﻮ ﻗحاﻓﻪ) ده تﻪ ووﻳﻞ‪ :‬زوﻳﻪ! زه تا وﻳﻨﻢ چ‪ ３‬کﻤزوري خﻠک ازاد وې! کﻪ ﻗﻮي او‬ ‫پﻴاوړي خﻠک دې ازاد ک‪７‬ي واى ＊اﻳﻲ چ‪ ３‬دوى ﻟﻪ ستا ＇خﻪ ﻣﻼت‪ ７‬ک‪７‬ی واى‪ .‬ابﻮبکر صدﻳﻖ‬

‫پﻪ ‪＄‬ﻮاب ک‪３‬‬

‫ووﻳﻞ ‪ :‬پﻼره! زه ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ ﻫﻐﻮی أزادوم چ‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟﻰ ثﻮاب او رضا تر ﻻسﻪ ک‪７‬م‪ ،‬ﻫﻤﻐﻪ و چ‪ ３‬ﻧﻮﻣﻮړي أﻳتﻮﻧﻪ‬ ‫د سﻮرت تر پاﻳﻪ ﻧازل شﻮل‪ .‬د‬

‫‪ .‬أﻳتﻮﻧﻪ د اﻣﻴﻪ بﻦ خﻠﻒ پﻪ ﻫﻜﻠﻪ ﻧازل شﻮي دي‪.‬‬

‫اجمالي تفسير‬

‫پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ پﻪ شپﻪ او ورځ ‪ ،‬پﻪ ﻧر او ＊‪％‬ﻪ سﻮ‪－‬ﻨد ﻳاد ک‪７‬ى‪ ،‬ﻓرﻣاﻳﻲ ‪:‬‬ ‫سﻮ‪－‬ﻨد پﻪ شپﻪ چ‪ ３‬کﻠﻪ ！ﻮل ＇ﻴزوﻧﻪ پﻪ خپﻠﻪ تﻮره ﻟﻤﻦ کﻰ راوﻧﻐاړي‪ ،‬سﻮگﻨد پﻪ ورځ چ‪ ３‬کﻠﻪ ﻳ‪ ３‬ر‪１‬اﻳﻲ خﻮره‬ ‫شﻲ‪ ،‬سﻮگﻨد پﻪ ﻫﻐﻪ ذات چ‪ ３‬ﻧر او ＊‪％‬ﻪ ﻳ‪ ３‬پﻴدا ک‪７‬ي دي چ‪ ３‬ستاسﻮ زﻳار او کﻮ＊） ډول‪ ،‬ډول دى؛ ﻳﻌﻨ‪＄ ３‬ﻴﻨ‪３‬‬ ‫ﻫﻐﻪ کسان دي چ‪ ３‬پﻪ ﻧﻴک‪ ９‬او ＊ﻴ‪ ３２／‬پس‪ ３‬روان او د ﻫﻐ‪ ３‬پﻪ ﻟ＂ﻪ او سرتﻪ رسﻮﻟﻮ ک‪ ３‬دي او ‪５＄‬ﻨ‪ ３‬ﻫﻐﻪ کسان‬ ‫دي چ‪ ３‬بدوﻛاروﻧﻮ او ‪－‬ﻨاﻫﻮﻧﻮ پس‪ ３‬روان دي‪ ،‬چ‪ ３‬د دﻏﻪ زﻳار او کﻮ＊） وروست‪ ９‬پاﻳﻠﻪ دا ده چ‪＄ ３‬ﻴﻨ‪ ３‬بﻪ جﻨت‬ ‫تﻪ ‪＄‬ﻲ او د ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻧﻮرو جزا بﻪ دوزخ وي‪ .‬دﻏﻪ دوې ډﻟ‪ ３‬پﻪ خپﻞ کﻮ＊） او زﻳار ک‪ ３‬سره ﻳﻮ شان ﻧﻪ دي او ﻟﻪ ﻳﻮ‬ ‫بﻞ ＇خﻪ تﻮ پﻴرﻟري‪ ،‬ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ د (اﻟحشر) پﻪ سﻮرت ک‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬ ‫‪118‬‬

‫ﻳﻌﻨ‪ :３‬دوزخﻴان او جﻨتﻴان ﻫﻴ（کﻠﻪ ﻳﻮشاﻧتﻪ ﻧﻪ دي‪ ،‬ﻫﻤدا‬ ‫جﻨت تﻪ تﻠﻮﻧﻜﻲ خﻠﻚ پﻪ اصﻞ ﻛ‪ ３‬برﻳاﻟﻲ دي‪.‬‬ ‫پﻪ ورپس‪ ３‬أﻳتﻮﻧﻮک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ د دواړو ډﻟﻮ (ﻧﻴکاﻧﻮ او بدکاراﻧﻮ) صﻔات بﻴان ک‪７‬ي دي چ‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ﻫﻐﻪ ＇ﻮک‬ ‫چ‪ ３‬خپﻞ ﻣال پﻪ خﻴر او ﻧﻴکﻮ کاروﻧﻮ ک‪ ３‬ﻣصرﻓﻮي‪ ،‬خپﻞ ‪＄‬ان ﻟﻪ ﻧاوړو کاروﻧﻮ ＇خﻪ ژﻏﻮري او د اهلل تﻌاﻟﻰ پر‬ ‫وﻋده ﻳﻘﻴﻦ او باور ﻟري‪ ،‬ﻣﻮږ بﻪ ﻫﻐﻪ کاروﻧﻪ چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ تﻪ ﻣﻮ پرې اﻣرک‪７‬ى دى‪ ،‬د ﻫﻐﻪ ﻟپاره اساﻧﻪ ک‪７‬و‪ ،‬د ﻧﻴک‪ ９‬ﻫﻐﻪ‬ ‫ﻻره چ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻏﻮره ک‪７‬ې ده د ﻫﻐﻪ ﻟپاره أساﻧﻪ ک‪７‬و‪ ،‬خﻮ چا چ‪ ３‬بخﻞ او شﻮﻣتﻴا وک‪７‬ه ‪ ،‬خپﻞ ﻣال ﻳ‪ ３‬د خﻴر پﻪ ﻻرو‬ ‫ﻛ‪ ３‬ﻣصرف ﻧﻪ ﻛ‪ ７‬او ‪＄‬ان ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ خپﻞ پروردگار ＇خﻪ ﻣستﻐﻨﻲ وگ‪２‬ﻠﻮ او ب‪ ３‬پرواﻳﻲ ﻳ‪ ３‬ﻏﻮره ک‪７‬ه‪ ،‬ﻧﻮ ژر بﻪ پرې د‬ ‫خﻼصﻮن ﻻره تﻴاره ک‪７‬و او پاﻳﻠﻪ بﻪ ﻳ‪ ３‬د دوزخ اور وي چ‪ ３‬ﻣال او شتﻤﻨﻲ بﻪ ﻳ‪ ３‬ﻫﻢ ﻟﻪ تباﻫ‪ ９‬او ﻧابﻮدۍ سره ﻣخاﻣخ‬ ‫شﻲ او ﻫﻴ＆ گ＂ﻪ بﻪ ترې پﻮرتﻪ ﻧﻜ‪７‬ي‪.‬‬ ‫بخاري او ﻣسﻠﻢ ﻟﻪ ﻋﻠی بﻦ ابﻲ طاﻟب‬ ‫وو‪ ،‬رسﻮل اهلل‬

‫＇خﻪ رواﻳت ک‪７‬ى دى چ‪ ３‬ﻣﻮږ ﻟﻪ رسﻮل اهلل‬

‫سره پﻪ ﻳﻮه جﻨازه ک‪３‬‬

‫و ﻓرﻣاﻳﻞ‪ :‬د تاسﻮ ﻟﻪ جﻤﻠ‪＇ ３‬خﻪ بﻪ ＇ﻮک ﻧﻪ وي چ‪＄ ３‬اى ﻳ‪ ３‬پﻪ جﻨت او دوزخ ﻛ‪ ３‬ﻧﻪ وي‪.‬‬

‫صحابﻪ وو (رضﻮان اهلل ﻋﻠﻴﻬﻢ) وﻓرﻣاﻳﻞ‪ :‬چ‪ ３‬دارﻧ‪／‬ﻪ حال وي ﻧﻮ بﻴا وﻟ‪ ３‬تﻮکﻞ وﻧﻪ ک‪７‬و؟ پﻴﻐﻤبر وﻓرﻣاﻳﻞ‪:‬‬ ‫ﻋﻤﻞ وﻛ‪７‬ئ د ﻫراﻧسان ﻟپاره ﻫﻐﻪ ﻋﻤﻞ أسان شﻮى دى چ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ ﻟپاره پﻴدا شﻮى دى او وروستﻪ ﻳ‪ ３‬بﻴا دﻏﻪ أﻳت‬ ‫وﻟﻮست‪:‬‬ ‫‪.‬‬

‫فعاليت‬

‫دﻏﻪ ﻣبارک سﻮرت اﻧساﻧان پر دوو ډﻟﻮ و‪４‬شﻠﻲ دي‪ .‬زده کﻮوﻧکﻲ دې د ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ پﻪ ر‪１‬ا ک‪ ３‬د دې ډﻟﻮ د‬ ‫اوصاﻓﻮ او برخﻠﻴک پﻪ ﻫکﻠﻪ بحث او خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫‪119‬‬

‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫پر ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻣﻮجﻮداتﻮ د اهلل تﻌاﻟﻰ ﻗسﻢ کﻮل چ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ د ﻗدرت ＊کارﻧدوی دي‪ ،‬د دﻏﻮ ﻣﻮجﻮداتﻮ ارز＊ت او‬ ‫اﻫﻤﻴت راپﻪ ‪－‬ﻮتﻪ کﻮي‪.‬‬ ‫دﻧ‪５‬ک‪ ９‬او بدۍ‪ ،‬سخت‪ ９‬او اساﻧ‪ ،９‬باور ﻟرﻟﻮ او تﻜذﻳب ﻛﻮﻟﻮ او د ﻧر او ＊‪ ３％‬ترﻣﻨ‪ ＃‬تﻮپﻴر ﻟﻜﻪ د شپ‪ ３‬او‬ ‫ور‪ ３＄‬د تﻮپﻴر‪ ،‬پﻪ ＇ﻴر دى‪.‬‬ ‫پﻮرتﻨﻲ ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ پر دې دﻻﻟت کﻮي چ‪ ３‬سخاوت او ورک‪７‬ه ﻟﻪ ＊ﻮ اخﻼﻗﻮ ＇خﻪ او بخﻞ ﻟﻪ بدو اخﻼﻗﻮ‬ ‫＇خﻪ شﻤ‪５‬رل ک‪８５‬ي‪.‬‬

‫پوښتنې‬

‫د ﻻﻧدﻧﻴﻮ کﻠﻤﻮ ﻣﻌﻨا بﻴان ک‪７‬ئ‪:‬‬ ‫{‬

‫}‪.‬‬

‫‪ -٢‬پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬پﻪ کﻮﻣﻮ ＇ﻴزوﻧﻮ ﻗسﻢ ﻳاد شﻮى دى؟ او د اهلل تﻌاﻟﻰ ﻗسﻢ پر دﻏﻮ ﻣخﻠﻮﻗاتﻮ ＇ﻪ ﻣﻔﻬﻮم‬ ‫ﻟري؟‬ ‫‪ -۳‬د دﻏﻮ ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ‬

‫شان ﻧزول پﻪ ﻟﻨ‪６‬ه تﻮ‪－‬ﻪ ＇ر‪－‬ﻨد ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د ﻟﻮست د أﻳتﻮﻧﻮ د ﻣﻔﻬﻮم ﻟﻨ‪６‬ﻳز وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪120‬‬

‫څلوېښتم لوست‬

‫د َّ‬ ‫الل ْيل سورت‬ ‫(دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫{ ﻫﻐﻪ اور چ‪ ３‬ﻟﻤب‪ ３‬وﻫﻲ‪} .‬‬ ‫{ ﻫﻐﻪ تﻪ ﻧﻪ ورﻧﻨﻮ‪＄‬ﻲ‪.‬‬ ‫}‬ ‫بدﻣرﻏﻪ‪ ،‬بدبخت‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬ ‫}‬ ‫}‬

‫{‬ ‫{‬

‫او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﻧﻪ بﻪ ﻫروﻣرو پﻪ ډډه شﻲ‪＄ ،‬ان ‪－‬ﻮ＊ﻪ ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ډ‪４‬ر ＊ﻪ پرﻫﻴز ‪－‬ار‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫پﻪ ﻳﻘﻴﻦ سره ﻫداﻳت کﻮل پرﻣﻮږ باﻧدې دی‪ ،‬او أخرت او دﻧﻴا دواړه زﻣﻮږ پﻪ واک ک‪ ３‬دي‪ ،‬ﻧﻮ وﻳره درکﻮم تاس‪ ３‬تﻪ ﻟﻪ ﻟﻤب‪３‬‬ ‫وﻫﻮﻧکﻲ اور ＇خﻪ‪ ،‬ﻧﻪ بﻪ ﻧﻨﻮ‪＄‬ﻲ ﻫﻐﻪ تﻪ ﻣ‪／‬ر ﻟﻮی بد بخت‪ ،‬ﻫﻐﻪ چ‪ ３‬د اهلل دﻳﻦ ﻳ‪ ３‬دروغ ‪２－‬ﻠﻰ او ﻣخ ﻳ‪ ３‬اړوﻟی دی‪ ،‬ﻧﻮ ژر‬ ‫بﻪ ‪＄‬ان پﻪ ＇ﻨ‪ ，‬ک‪７‬ي ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﻧﻪ ډ‪４‬ر ＊ﻪ پرﻫ‪５‬ز‪－‬ار‪ .‬ﻫﻐﻪ ＇ﻮک چ‪ ３‬د سپ‪（５‬ﻠتﻴا ﻟپاره خپﻞ ﻣال د اهلل پﻪ ﻻر ک‪ ３‬ﻟ‪／‬ﻮي‪ ،‬او د‬ ‫ﻫﻴ＆ ﻧ‪５‬ک کار او ＊‪ ３２／５‬ﻟﻪ کﻮﻟﻮ ＇خﻪ ﻳ‪ ３‬ﻣﻘصد دا ﻧﻪ وي چ‪ ３‬د چا د ＊‪ ３２／５‬بدل ورک‪７‬ي‪ ،‬پرتﻪ ﻟﻪ دې چ‪ ３‬د خپﻞ ﻟﻮړ‬ ‫رب خﻮ＊ﻲ تر ﻻسﻪ ک‪７‬ي‪ ،‬او ډ‪４‬ر ژر بﻪ ﻳ‪ ３‬د رب خﻮ＊‪ ３‬پﻪ برخﻪ شﻲ ( ډ‪４‬ر ژر بﻪ ﻟﻪ خپﻞ رب ＇خﻪ خﻮشحاﻟﻪ شﻲ)‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫پﻪ دﻏﻮ ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ﻫداﻳت زﻣا پر ﻏاړه دى‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬ﻣﻮږ ＊ﻪ او بد دواړه درتﻪ بﻴاﻧﻮو او دواړه‬ ‫ﻻرې در＊ﻴﻮ‪ ،‬وروستﻪ بﻪ ﻫر چاتﻪ د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﻋﻤﻞ سره سﻢ (چ‪ ３‬د خپﻞ ‪＄‬ان ﻟپاره ﻳ‪ ３‬ﻏﻮره ک‪７‬ى دى) سزا او جزا‬ ‫ورک‪７‬م‪ ،‬د دﻧﻴا او أخرت ﻣاﻟﻚ اهلل تﻌاﻟﻰ دی‪ ،‬ﻟﻪ ﻫﻤدې اﻣﻠﻪ اهلل تﻌاﻟﻰ اﻧسان د دوزخ ﻟﻪ ﻟﻤبﻪ وﻫﻮﻧکﻮ شﻐﻠﻮ ＇خﻪ‬ ‫وﻳروي او ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ﻫر ＇ﻪ چ‪ ３‬پﻪ دﻧﻴا او أخرت کﻰ دي‪ ،‬ﻫﻐﻪ زﻣا دي‪ ،‬ﻧﻮ ‪＄‬کﻪ ﻫر ＇ﻮک چ‪ ３‬ﻟﻪ دﻧﻴا او أخرت ＇خﻪ‬ ‫برخﻪ ﻏﻮاړي‪ ،‬ﻧﻮ زه ﻳ‪ ３‬ﻫﻐﻪ چا ﻟره ورکﻮم چ‪ ３‬زﻣا خﻮ＊ﻪ وي‪ ،‬کﻪ ＇ﻮک د ﻫداﻳت سﻤﻪ ﻻره پرﻳ‪８‬دي ﻣاتﻪ کﻮم ضرر‬ ‫او تاوان ﻧشﻲ رسﻮﻻى او ﻧﻪ د چا ﻫداﻳت او ﻻرﻣﻮﻧدﻧﻪ د اهلل تﻌاﻟی ربﻮبﻴت او اﻟﻮﻫﻴت تﻪ ＇ﻪ ‪－‬ـ＂ﻪ رسﻮﻻی شﻲ‪ ،‬بﻠک‪３‬‬ ‫‪＂－‬ﻪ او تاوان خپﻠﻪ تاسﻮ تﻪ ﻣتﻮجﻪ ده‪.‬‬ ‫وروستﻪ اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬زه تاس‪ ３‬د دوزخ ﻟﻪ ﻟﻤبﻪ وﻫﻮﻧکﻲ اور ＇خﻪ وﻳروم‪ ،‬بد ﻣرﻏﻪ ﻫﻐﻪ ＇ﻮک دی چ‪ ３‬حﻖ دروغ‬ ‫گ‪２‬ﻲ او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﻧﻪ ﻣخ اړوي او دوزخ تﻪ ﻧﻨﻮ‪＄‬ﻲ‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬د اﻧبﻴاوو (ﻋﻠﻴﻬﻢ اﻟصﻼة واﻟسﻼم) ﻟﻪ ﻻرې چ‪ ３‬کﻮﻣﻪ اﻟﻬﻲ وح‪３‬‬ ‫ﻫﻐﻮى تﻪ ابﻼغ شﻮې ده‪ ،‬پر ﻫﻐ‪ ３‬اﻳﻤان ﻧﻪ راوړي او د شرﻋﻲ احﻜاﻣﻮ ﻟﻪ ﻣﻨﻠﻮ ＇خﻪ ﻣخ اړوي‪.‬‬ ‫ﻳﻮازې ﻫﻐﻪ ＇ﻮک ﻟﻪ اور＇خﻪ ﻟرې پات‪ ３‬ک‪５‬دای شﻲ چ‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟی پﻪ ﻻره ک‪ ３‬د ﻣال پﻪ ﻣصرﻓﻮﻟﻮ سره خپﻞ ﻧﻔس پاک‬ ‫‪121‬‬

‫ک‪７‬ي او د اهلل تﻌاﻟﻰ د رضا د حاصﻠﻮﻟﻮ ﻟپاره ﻫ（ﻪ او ﻫاﻧد کﻮي او د خپﻞ دﻏﻪ ﻧ‪５‬ک ﻋﻤﻞ ﻟپاره ﻟﻪ ﻫﻴچا ＇خﻪ بدﻟﻪ ( ﻋﻮض)‬ ‫ﻧﻪ ﻏﻮاړي‪ ،‬بﻠﻜ‪ ３‬خپﻞ اجر او بدﻟﻪ ﻟﻪ اهلل تﻌاﻟﻰ ＇خﻪ ﻏﻮاړي او ﻟکﻪ ابﻮبکر صدﻳﻖ د اهلل تﻌاﻟﻰ د رضا د حاصﻠﻮﻟﻮ‬ ‫ﻟپاره خپﻞ ﻣال او شتﻤﻨﻲ ﻟگﻮي‪ .‬پﻪ دې ﻫکﻠﻪ ابﻦ ابﻲ حاتﻢ ﻟﻪ ﻋروه ＇خﻪ رواﻳت کﻮي چ‪ ３‬ابﻮبکر صدﻳﻖ‬ ‫اوه تﻨﻪ ﻣرﻳان پﻪ خپﻠﻮ پﻴسﻮ أزاد ﻛ‪７‬ل او دا ﻏﻼﻣان داس‪ ３‬کسان وو چ‪ ３‬د اسﻼم ﻗبﻠﻮﻟﻮ ﻟﻪ اﻣﻠﻪ ﻳ‪ ３‬د ﻣشرکاﻧﻮ ﻟﻪ ﻟﻮري پﻪ‬ ‫‪.‬‬ ‫ستﻮﻧزو او تکﻠﻴﻔﻮﻧﻮ ﻛ‪ ３‬ژوﻧد ت‪５‬راوه‪ ،‬ﻫﻤاﻏﻪ و چ‪ ３‬دﻏﻪ أﻳت ﻧازل شﻮ‪:‬‬ ‫د ابﻮبکر صدﻳﻖ ﻟﻪ خﻮا د ﻏﻼﻣاﻧﻮ د أزادوﻟﻮ پﻪ اړه ډ‪４‬ر احادﻳث راﻏﻠﻲ دي چ‪ ３‬د ﻫﻐﻮ ﻟﻪ جﻤﻠ‪＇ ３‬خﻪ ﻳﻮ ﻫﻢ د بﻼل‬ ‫أزادول دي‪ .‬ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬ابﻦ ﻋباس (رضﻲ اهلل ﻋﻨﻬﻤا) رواﻳت ک‪７‬ى دى چ‪ ３‬ﻛﻠﻪ ابﻮبکرصدﻳﻖ بﻼل أزاد ک‪،７‬‬ ‫ﻧﻮ ﻣشرکﻴﻨﻮ بﻪ پﻪ خپﻞ ﻣﻨ‪ ＃‬ک‪ ３‬داس‪ ３‬خبرې کﻮﻟ‪ ３‬چ‪ ３‬بﻼل ﻟﻪ ابﻮبکر سره ＇ﻪ احسان ک‪７‬ى و چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣشرکﻴﻨﻮ ＇خﻪ‬ ‫ﻳ‪ ３‬پﻪ پ‪５‬ر‪４‬دﻟﻮ سره د ﻏﻼﻣ‪ ９‬ﻟﻪ ﻗﻴد ＇خﻪ أزاد ک‪ !７‬ﻫﻤاﻏﻪ و چ‪ ３‬دا ﻣبارك أﻳت ﻧازل شﻮ‪:‬‬ ‫‪ .‬او دا ﻳ‪ ３‬رو＊اﻧﻪ ک‪７‬ه چ‪ ３‬د دې ＊‪ ３２／５‬ﻟﻪ کﻮﻟﻮ ＇خﻪ ﻳ‪ ３‬ﻣﻘصد دا ﻧﻪ و چ‪ ３‬د چا د ＊‪ ３２／５‬بدل ورک‪７‬ي‪،‬‬ ‫بﻠک‪ ３‬ﻳﻮازې د اهلل تﻌاﻟﻰ د رضا حاصﻠﻮﻟﻮ ﻟپاره ﻳ‪ ３‬دا ﻋﻤﻞ ترسره ﻛ‪ ７‬او ژر ده چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻟﻪ ده ＇خﻪ راضﻲ شﻲ‪.‬‬ ‫فعاليت‬

‫زده کﻮوﻧک‪ ３‬دې د ＊ﻮوﻧکﻲ ﻟﻪ ﻻر＊ﻮوﻧﻮ سره سﻢ‪ ،‬د حضرت بﻼل‬

‫د أزادۍ پﻪ اړه خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫د لوست ګټې‬

‫د پﻮرتﻨﻴﻮ ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３＂－ ３‬او ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬پﻪ ﻻﻧدې ډول دي‪:‬‬ ‫د اﻧساﻧاﻧﻮ د ＊‪５‬گ‪２‬ﻮ او بدﻳﻮ بﻴاﻧﻮل ‪ ،‬د سﻤﻮ او ک‪８‬و ﻻرو＊ﻮودﻧﻪ پر اهلل تﻌاﻟﻰ دي او دا چ‪ ３‬اﻧسان ﻟﻪ دﻏﻮ دواړو‬ ‫ﻻرو ＇خﻪ د ﻳﻮې پﻪ ﻏﻮره کﻮﻟﻮ سره د ثﻮاب ﻳا ﻋذاب وړ‪－‬ر‪＄‬ﻲ‪.‬‬ ‫د دﻧﻴا او أخرت ﻳﻮازﻳﻨی حﻘﻴﻘﻲ ﻣاﻟک او ﻣتصرف اهلل تﻌاﻟﻰ دى‪.‬‬ ‫د دوزخ اورتﻪ بﻪ ﻳﻮازې ﻫﻐﻪ ＇ﻮک ﻧﻨﻮ‪＄‬ﻲ چ‪ ３‬پﻪ اهلل تﻌاﻟﻰ اﻳﻤان او باور ﻧﻪ ﻟري او د اهلل تﻌاﻟﻰ ﻟﻪ حکﻤﻮﻧﻮ ＇خﻪ‬ ‫سر ﻏ‪７‬وﻧﻪ کﻮي‪ ،‬ﻫر بدﻛار اﻧسان بﻪ ﻟﻪ خپﻞ ﻋﻤﻞ سره سﻢ د دوزخ اور تﻪ ﻟﻮﻳ‪８‬ي او پﻪ دردووﻧکﻲ ﻋذاب بﻪ اختﻪ‬ ‫ﻛﻴ‪８‬ي‪ ،‬ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬پﻪ ﻳﻮحدﻳث ک‪ ３‬راﻏﻠﻲ دي‪ ،‬د دوزخ تر ！ﻮﻟﻮ أساﻧﻪ ﻋذاب ﻫﻐﻪ دى چ‪ ３‬دوزخﻲ تﻪ د اور پ‪３２‬‬ ‫پﻪ پ‪＋‬ﻮ شﻲ او ﻟﻪ دﻣاغ ＇خﻪ ﻳ‪ ３‬ﻟﻮ‪－‬ﻲ پﻮرتﻪ کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬د (اﻟﻠﻴﻞ) پﻪ سﻮرت ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ اﻧساﻧان پﻪ کﻮﻣﻮ دوو ډﻟﻮ و‪４‬شﻠﻲ دي چ‪ ３‬ﻟﻪ خپﻞ ﻋﻤﻞ سره سﻢ د ثﻮاب او ﻳا‬ ‫ﻋذاب بدﻟﻪ ورکﻮل کﻴ‪８‬ي ؟‬ ‫‪ -٢‬د أخرت پﻪ ورځ چ‪ ３‬اﻧساﻧان پر دوو ډﻟﻮ و‪４‬شﻞ ﻛﻴ‪８‬ي‪ ،‬د ﻫرې ډﻟ‪ ３‬برخﻠﻴک بﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ وي؟‬ ‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د اﻟﻠﻴﻞ د سﻮرت ﻟﻨ‪６‬ﻳز پﻪ اتﻮ کر＊ﻮ ک‪ ３‬وﻟﻴکئ‪.‬‬ ‫‪122‬‬

‫يوڅلوېښتم لوست‬

‫د الضحى سورت‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻗسﻢ پﻪ ＇ا＊ت‪ ،‬پﻪ ر‪１‬ا ورځ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬خﻮره شﻲ‪ ،‬اراﻣﻪ شﻲ‪.‬‬

‫{‬

‫}‬

‫او ﻧﻪ (پر تا) ﻏﻮسﻪ شﻮى دی‪ ،‬ﻧﻪ ﻳ‪ ３‬د＊ﻤﻨﻲ (در سره) ک‪７‬ې ده ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻧﻮ پﻨاه ﻳ‪ ３‬درک‪７‬ه‪＄ ،‬ای ﻳ‪ ３‬درک‪. ７‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻓﻘﻴر او ب‪５‬ﻮزﻟی ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻧﻮ ﻗﻬر (پرې) ﻣﻪ کﻮه‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻧﻮ ﻣﻪ (ﻳ‪ )３‬ر！ﻪ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻧﻮ بﻴان ﻛ‪７‬ه‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫سﻮ‪－‬ﻨد د ＇ا＊ت پﻪ وخت چ‪ ３‬کﻠﻪ ﻟﻤر راوخ‪５‬ژي‪ ،‬او ！ﻮل ‪＄‬اﻳﻮﻧﻪ رو＊اﻧﻪ ک‪７‬ي‪ .‬او ﻗسﻢ پﻪ شپ‪ ３‬باﻧدې چ‪ ３‬کﻠﻪ ！ﻮل ‪＄‬اﻳﻮﻧﻪ‬ ‫پ＀ ک‪７‬ي‪ ،‬چ‪ ３‬ستا پاﻟﻮﻧکﻲ (اهلل تﻌا ٰﻟﻰ) تﻪ ﻧﻪ ﻳ‪ ３‬پر‪＋４‬ﻮدﻟﻰ‪ ،‬او ﻧﻪ ﻳ‪ ３‬پر تا باﻧدې ﻗﻬر او ﻏﻮسﻪ ک‪７‬ې ده‪ .‬پﻪ ﻳﻘﻴﻦ سره أخرت‬ ‫ستا ﻟپاره ﻟﻪ دﻧﻴا ＇خﻪ ﻏﻮره دى‪ .‬او ژر بﻪ ستا پرورد‪－‬ار تا تﻪ دوﻣره ﻧﻌﻤتﻮﻧﻪ درک‪７‬ي‪ ،‬چ‪ ３‬تﻪ پرې خﻮشحاﻟﻪ ش‪ .３‬أﻳا تﻪ ﻳ‪３‬‬ ‫ﻳتﻴﻢ ﻧﻪ ﻳ‪ ３‬ﻣﻮﻧدﻻی‪ ،‬ﻧﻮ ‪＄‬اى ﻳ‪ ３‬درک‪ ７‬؟ او وﻳ‪ ３‬ﻣﻮﻧدﻟ‪ ３‬تﻪ چ‪ ３‬ﻧﻪ پﻮﻫ‪５‬دې (پﻪ شرع او احکاﻣﻮ د شرﻳﻌت) ﻧﻮ تا تﻪ ﻳ‪３‬‬ ‫شرﻋﻲ احکام درو＊ﻮدل ( ﻧبﻮت ﻳ‪ ３‬درک‪ .)７‬او تﻪ ﻳ‪ ３‬ﻣحتاج او ب‪５‬ﻮزﻟی وﻣﻮﻧدﻟ‪ ،３‬ﻧﻮ شتﻤﻦ او ب‪ ３‬پروا ﻳ‪ ３‬ک‪７‬ې‪ ،‬ﻧﻮ پر ﻳتﻴﻢ‬ ‫باﻧدې ﻗﻬر او ﻏﻮسﻪ ﻣﻪ کﻮه‪ ،‬او سﻮاﻟ‪／‬ر ﻣﻪ ر！ﻪ او د خپﻞ رب ＊‪２／５‬ﻪ او ﻟﻮرﻳﻨﻪ ＊کاره او بﻴان ک‪７‬ه‪.‬‬

‫‪123‬‬

‫د سورت پيژندنه‬

‫د (اﻟضحﻰ) سﻮرت ﻣکﻲ دی‪ )١١( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ ３‬پﻪ (‪ )٩۳‬ردﻳﻒ ک‪３‬‬ ‫دى‪ .‬د دﻏﻪ سﻮرت ﻧﻮم د سﻮرت ﻟﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ي أﻳت ＇خﻪ اخﻴستﻞ شﻮى دى‪ .‬اهلل تﻌاﻟﻰ پﻪ اﻟضحﻰ چ‪ ３‬د ＇ا＊ت پﻪ‬ ‫ﻣﻌﻨا دى ﻗسﻢ ﻳادک‪７‬ى دى‪ .‬د اﻟضحﻰ سﻮرت د رسﻮل اهلل پﻪ باره ک‪ ３‬ﻧازل شﻮى دى او د دې سﻮرت ﻣﻮضﻮع د‬ ‫رسﻮل اهلل د حاﻟت بﻴان دى چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻫﻐﻪ پﻪ دﻧﻴا ک‪ ３‬ﻳتﻢ پﻴدا ک‪ ،７‬وروستﻪ بﻴا اهلل تﻌاﻟی ﻫﻐﻪ د ﻫداﻳت او‬ ‫شتﻤﻨ‪＋＇ ９‬تﻦ وگر‪＄‬اوه‪.‬‬ ‫د نزول سبب‬

‫ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬پﻴﻐﻤبر(صﻠﻰ اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) باﻧدې د ＇ﻪ وخت ﻟپاره د وح‪ ３‬د ﻧزول ﻟ‪７‬ۍ و‪＄‬ﻨ‪４６‬ده‪ ،‬ﻧﻮ ﻣشرکاﻧﻮ دا‬ ‫اوازې او ب‪＄ ３‬اﻳﻪ وﻳﻨا‪－‬اﻧ‪ ３‬خپرې ک‪７‬ې‪ ،‬چ‪ ３‬پرورد‪－‬ار خپﻞ پ‪５‬ﻐﻤبر حضرت ﻣحﻤد پر‪４‬ﻴ‪＋‬ﻰ دى‪ ،‬ﻫﻤاﻏﻪ و چ‪３‬‬ ‫اﻟضحﻰ سﻮرت ﻧازل شﻮ او پ‪５‬ﻐﻤبر ﻟﻪ ډ‪４‬رې خﻮشحاﻟ‪＇ ９‬خﻪ د (اهلل اکبر) ﻧاره پﻮرتﻪ ک‪７‬ه‪.‬‬ ‫د‬ ‫ٰ‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫د سﻮرت پﻪ پﻴﻞ ک‪ ３‬اهلل تﻌا ٰﻟﻰ د ور‪ ３＄‬پﻪ ر‪１‬ا چ‪ ３‬د ﻟﻤر وړاﻧ‪ ３／‬ﻳ‪！ ３‬ﻮل ‪＄‬اﻳﻮﻧﻪ رو＊اﻧﻪ کﻮي‪ ،‬پﻪ شپﻪ باﻧدې چ‪３‬‬ ‫کﻠﻪ أراﻣﻲ شﻲ او پﻪ خپﻠ‪ ３‬تﻴارې سره ！ﻮل ‪＄‬اﻳﻮﻧﻪ پ＀ ک‪７‬ي‪ ،‬ﻗسﻢ ﻳاد ک‪７‬ى دى چ‪ ３‬خپﻞ پ‪５‬ﻐﻤبر ﻳ‪ ３‬ﻳﻮازې ﻧﻪ‬ ‫دی پر‪＋４‬ی او ﻧﻪ پر ﻫﻐﻪ باﻧدې ﻏﻮسﻪ شﻮى دی‪.‬‬ ‫د ﻣک‪ ３‬د ﻣشرکاﻧﻮ د ﻏرضﻲ خبرو او پروپاگﻨ‪６‬و پر خﻼف د ＇ﻪ وخت ﻟپاره د وح‪＄ ３‬ﻨ‪４６‬دل پردې دﻻﻟت کﻮي‬ ‫چ‪ ３‬دﻏﻪ کتاب (ﻗرأن کرﻳﻢ) د اهلل‬

‫ﻟﻪ ﻟﻮرې دى‪＄ ،‬کﻪ کﻪ چ‪５‬رې ﻗرأن کرﻳﻢ د رسﻮل پﻪ خپﻞ ﻻس جﻮړ شﻮى‬

‫کتاب وی‪ ،‬ﻧﻮ وح‪ ３‬بﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ د ＇ﻪ وخت ﻟپاره ﻧﻪ وای ‪＄‬ﻨ‪４６‬دﻟ‪ ３‬او ﻧﻪ بﻪ ﻫﻐﻪ‬

‫ﻧاراﻣﻪ او پر‪４‬شاﻧﻪ وای‪ .‬بﻴا‬

‫اهلل تﻌاﻟی پ‪５‬ﻐﻤبر تﻪ ز‪４‬ری ورکﻮي چ‪ ３‬راتﻠﻮﻧکﻰ وخت بﻪ دې ﻟﻪ ت‪５‬ر شﻮي وخت ＇خﻪ ＊ﻪ او ډ‪４‬ر رو＊اﻧﻪ وي او‬ ‫ستا د أخرت ژوﻧد بﻪ د دﻧﻴا د ژوﻧد پﻪ پرتﻠﻪ ډ‪４‬ر ＊ﻪ وي‪ .‬ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ پﻪ دﻏﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬پ‪５‬ﻐﻤبر تﻪ ﻟﻪ ﻳﻮې ور‪３＄‬‬ ‫＇خﻪ تر بﻠ‪ ،３‬د ﻋزت او ﻣرتب‪ ３‬د زﻳات واﻟﻲ خبر ورکﻮل ک‪８５‬ي‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﻋبداهلل بﻦ ﻣسﻌﻮد‬

‫＇خﻪ رواﻳت دى چ‪ ３‬ﻳﻮه ورځ رسﻮل اهلل پر ﻳﻮه پﻮزکﻲ وﻳده و‪ ،‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻟﻪ خﻮب ＇خﻪ‬

‫پا＇‪５‬ده وﻳ‪ ３‬ﻟﻴدل‪ ،‬چ‪ ３‬د پﻮزي د پ＂ﻴﻮ ﻧ‪ ３＋‬د ده پﻪ ﻣبارک بدن وې او وﻳ‪ ３‬ﻏﻮ＊تﻞ‪ ،‬چ‪ ３‬د پﻮزي د پ＂ﻴﻮ ﻧ‪ ３＋‬ﻟﻪ‬ ‫خپﻞ بدن ＇خﻪ ﻟرې ک‪７‬ي‪ ،‬پﻪ دﻏﻪ وخت ک‪ ３‬ﻣﻮږ ورتﻪ ووﻳﻞ‪ .‬اى د اهلل رسﻮﻟﻪ! أﻳا اجازه راکﻮئ‪ ،‬چ‪ ３‬د دﻏﻪ پﻮزي‬ ‫پر ﻣخ ﻳﻮ ﻓرش ﻫﻮار ک‪７‬م؟ رسﻮل اهلل وﻓرﻣاﻳﻞ‪ :‬زﻣا ﻟﻪ دې دﻧﻴا سره ＇ﻪ کار؟ زﻣا او د دې دﻧﻴا ﻣثال د ﻳﻮ ﻣساﻓر‬

‫‪124‬‬

‫دى‪ ،‬چ‪ ３‬د ﻟﻨ‪ ６‬وخت ﻟپاره د ﻳﻮې وﻧ‪ ３‬تر سﻴﻮري ﻻﻧدې وﻳده شﻲ او بﻴا ور‪＄‬ﻨ‪ ３‬ﻻړ شﻲ او خپﻠﻪ ﻻر وﻫﻲ‪.‬‬ ‫وروستﻪ بﻴا اهلل تﻌا ٰﻟﻰ د خپﻞ پ‪５‬ﻐﻤبر د تسﻠ‪ ９‬او اطﻤﻴﻨان ﻟپاره د خپﻠﻮ ﻫﻐﻮ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ ﻳادوﻧﻪ کﻮي چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ تﻪ‬ ‫ﻳ‪ ３‬د ﻣاشﻮﻣتﻮب او ﻳتﻴﻤ‪ ９‬ﻟﻪ زﻣاﻧ‪＇ ３‬خﻪ د پ‪５‬ﻐﻤبرۍ تر زﻣاﻧ‪ ３‬پﻮرې ورک‪７‬ي وو‪ ،‬د اهلل تﻌاﻟی ﻧﻌﻤت‪ ،‬احسان او‬ ‫ﻣﻬرباﻧﻲ ﻫر وخت دده پﻪ برخﻪ وه‪ ،‬د ﻣاشﻮﻣتﻮب اوش‪５‬دو خﻮړﻟﻮ پﻪ زﻣاﻧﻪ ک‪ ３‬د ﻣﻬربان ﻧﻴﻜﻪ ﻋبداﻟﻤﻄﻠب پﻪ ﻏ‪８５‬‬ ‫ک‪ ３‬او ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ د زړه سﻮوﻧکﻲ تره ابﻮطاﻟب پﻪ کﻮر ک‪ ３‬و‪ .‬بﻴا اهلل تﻌا ٰﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬تﻪ ﻟﻪ حﻖ ＇خﻪ ﻧاخبره وې‪ ،‬د‬ ‫حﻖ او شرﻳﻌت پﻪ پﻠ＂ﻨﻪ ک‪ ３‬ح‪５‬ران او سر‪－‬ردان ‪－‬ر‪５＄‬دﻟ‪ ،３‬د دﻳﻦ او شرﻳﻌت پﻪ درﻟ‪８５‬ﻟﻮ ﻣ‪ ３‬درتﻪ ﻻر＊ﻮوﻧﻪ وﻛ‪７‬ه‪.‬‬ ‫ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ اهلل تﻌا ٰﻟﻰ ﻫﻐﻪ تﻪ د دې احسان ﻳادوﻧﻪ ﻛﻮي‪ ،‬چ‪ ３‬تﻪ ﻣ‪ ３‬دﻧﻴا تﻪ ﻓﻘﻴر او ب‪５‬ﻮزﻟی راوستی وې‪ ،‬خﻮ د بﻲ بﻲ‬ ‫خدﻳج‪( ３‬رضﻲ اهلل ﻋﻨﻬا) د ﻣال او دوﻟت پﻪ تجارت سره ﻣ‪ ３‬د ﻣال او شتﻮ ＇‪＋‬تﻦ ک‪７‬ې‪.‬‬ ‫ابﻦ جرﻳر او ابﻦ ابﻲ حاتﻢ ﻟﻪ ﻗتادة‬

‫＇خﻪ رواﻳت ک‪７‬ى دى‪ ،‬چ‪ ３‬پﻪ پﻮرتﻨﻴﻮ درﻳﻮ أﻳتﻮﻧﻮک‪ ３‬ﻟﻪ ﻧبﻮت ＇خﻪ ﻣخک‪３‬‬

‫د پ‪５‬ﻐﻤبر حال بﻴان شﻮى دى‪.‬‬ ‫د سﻮرت پﻪ وروستﻨ‪ ９‬برخﻪ ک‪ ３‬اهلل تﻌا ٰﻟﻰ خپﻞ پ‪５‬ﻐﻤبر د ！ﻮﻟﻨ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ ！ﻮﻟﻨﻴزو اخﻼﻗﻮ تﻪ دﻋﻮت ک‪７‬ى دى او ده‬ ‫تﻪ (د ده د اﻣت د تﻌﻠﻴﻢ ﻟپاره) داس‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻲ‪ ،‬چ‪ ３‬پر ﻳتﻴﻢ باﻧدې ﻇﻠﻢ او ت‪５‬ری ﻣﻪ کﻮه‪ ،‬سﻮاﻟ‪／‬ر ﻟﻪ ‪＄‬ان ＇خﻪ ﻣﻪ‬ ‫ش‪７‬ه‪ ،‬کﻪ ﻫﻐﻪ ﻟﻪ تا ＇خﻪ د ﻋﻠﻢ او ﻳا د ﻣال ﻏﻮ＊تﻨﻪ وک‪７‬ي ‪ ،‬ﻧﻮ پﻪ دواړو حاﻻتﻮ ک‪ ３‬باﻳد ﻟﻪ ﻫﻐﻪ سره پﻪ سﻤﻪ تﻮ‪－‬ﻪ‬ ‫ﻛ‪７‬ﻧﻪ وشﻲ او ﻫﻐﻪ تﻪ ‪＄‬ﻮاب ووﻳﻠی شی‪.‬‬ ‫پﻪ وروستﻨﻲ أﻳت ک‪ ３‬اهلل تﻌا ٰﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ﻫﻐﻪ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻪ چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی پر تا د ﻫﻐﻮ ﻟﻮرﻳﻨﻪ ک‪７‬ې ده‪ ،‬ﻫﻐﻪ ＊کاره ک‪７‬ه‪،‬‬ ‫ﻳﻌﻨ‪ ３‬ﻫﻐﻪ بﻴان ک‪７‬ه او د ﻫﻐﻮ شکر ادا ک‪７‬ه‪ ،‬ﻫﻐﻪ دا چ‪ ３‬اهلل تﻌا ٰﻟﻰ تا تﻪ د ﻗرأن ﻛرﻳﻢ او ﻫﻢ د ﻧبﻮت ﻧﻌﻤتﻮﻧﻪ درک‪７‬ي‬ ‫دي‪.‬‬ ‫ابﻮ داؤد او ترﻣذي ﻟﻪ ابﻮ ﻫرﻳره‬

‫＇خﻪ رواﻳت ک‪７‬ى دى‪ ،‬چ‪ ３‬پ‪５‬ﻐﻤبر ﻓرﻣاﻳﻠﻲ دي‪(( :‬ﻻ ﻳشکر اهلل َ ﻣﻦ ﻻﻳشکر‬ ‫شکر ﻳ‪ ３‬ﻧﻪ دى ادا ک‪７‬ى‪.‬‬

‫اﻟﻨاس))‪ :‬ﻫﻐﻪ ＇ﻮک‪ ،‬چ‪ ３‬د خﻠکﻮ شکر ادا ﻧﻪ ک‪７‬ي‪ ،‬د اهلل‬ ‫َ‬ ‫ﻧﻮ پﻪ دې ﻣبارک سﻮرت ک‪ ３‬اهلل تﻌا ٰﻟﻰ ﻟﻪ ﻳﻮې خﻮا خپﻞ پ‪５‬ﻐﻤبر تﻪ د سختﻮ او ستﻮﻧزﻣﻨﻮ حاﻻتﻮ‪ ،‬د ﻳتﻴﻤ‪９‬‬ ‫حاﻟت‪ ،‬ﻫداﻳت‪ ،‬شتﻤﻨ‪ ９‬او ب‪６‬اﻳ‪ ،９‬ﻟﻮړﻣﻘام او د خپﻠﻮ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ ﻳادوﻧﻪ ک‪７‬ې ده او ﻟﻪ بﻠ‪ ３‬خﻮا ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ پ‪５‬ﻐﻤبر ＇خﻪ‬ ‫دا ﻏﻮ＊تﻨﻪ ک‪７‬ې ده چ‪ ３‬ﻳتﻴﻤاﻧﻮ سره ＊ﻪ سﻠﻮک او پر ﻫﻐﻮ باﻧدې زړه سﻮی او ﻣﻬرباﻧﻲ وﻟري‪ .‬ﻫﻤدا راز پ‪５‬ﻐﻤبر‬ ‫تﻪ ﻳ‪ ３‬ارشاد ک‪７‬ی دی‪ ،‬چ‪ ３‬د خپﻞ حاﻟت پﻪ ﻛتﻠﻮ سره باﻳد پر ﻧﻮرو خﻠکﻮ ﻣﻬرباﻧﻪ واوس‪ ،３‬ﻟﻪ ﻫﻐﻮی سره ＊ﻪ چﻠﻦ‬ ‫وک‪７‬ې او ﻫﻴ（ﻮک ﻟﻪ ‪＄‬ان ＇خﻪ خﻮابدی ﻧک‪７‬ې او د اهلل تﻌا ٰﻟﻰ د ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ ﻣﻨﻨﻪ وک‪７‬ې‪.‬‬

‫‪125‬‬

‫فعاليت‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د پﻴﻐﻤبر د ﻳتﻴﻢ واﻟﻲ پﻪ ﻫکﻠﻪ او دا چ‪ ３‬پﻪ وړکتﻮب ک‪ ３‬چا د ده سرپرستﻲ کﻮﻟﻪ‪ ،‬پﻪ خپﻠﻮ‬ ‫ﻣﻨ‪％‬ﻮﻧﻮ ک‪ ３‬پﻪ ﻟﻨ‪６‬ه تﻮ ‪－‬ﻪ ﻣباحثﻪ وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬د ＇ا＊ت او شپ‪ ３‬پر وختﻮﻧﻮ ﻟﻪ ﻗسﻢ ﻳادوﻟﻮ ＇خﻪ ﻣﻮخﻪ‪ ،‬د دﻏﻮ وختﻮﻧﻮ د اﻫﻤﻴت او ارز＊ت‬ ‫بﻴاﻧﻮل دي او دا دواړه وختﻮﻧﻪ د ا ٰﻟﻬﻲ ﻗدرت ب‪５‬ﻠ‪ ３／‬او ﻣثاﻟﻮﻧﻪ دي‪.‬‬ ‫د دې ﻣبارک سﻮرت أﻳتﻮﻧﻪ د وخت پر ارز＊ت دﻻﻟت کﻮي‪ ،‬چ‪ ３‬باﻳد ﻣسﻠﻤاﻧان ﻫﻐﻪ تﻪ ډ‪４‬ره پاﻣﻠرﻧﻪ وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫د اهلل تﻌا ٰﻟﻰ پﻪ وړاﻧدې د پﻴﻐﻤبر د ﻣرتب‪ ３‬او ﻣﻘام بﻴان او ﻟﻪ پ‪５‬ﻐﻤبر سره د اهلل تﻌا ٰﻟﻰ ﻣﻴﻨﻪ‪ ،‬ﻣحبت او ﻫﻐﻪ‬ ‫تﻪ ډاډ ورکﻮل‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ _١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬وژباړئ‪:‬‬ ‫}‬

‫_‬

‫_‬

‫_‬

‫_‬

‫{‬

‫‪ _٢‬د ُّ‬ ‫(اﻟض َحﻰ) د سﻮرت د ﻧزول سبب بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ _۳‬د ُّ‬ ‫(اﻟض َحﻰ) د سﻮرت بﻨس＂ﻴزه ﻣﻮضﻮع پﻪ ﻟﻨ‪６‬ه تﻮ‪－‬ﻪ بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د ُّ‬ ‫(اﻟض َحﻰ) د سﻮرت ت‪７‬او ﻟﻪ ت‪５‬ر شﻮي سﻮرت سره پﻪ اوو کر＊ﻮ ک‪ ３‬وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪126‬‬

‫دوه څلوېښتم لوست‬

‫د االنشراح سورت‬

‫‪۲‬‬ ‫‪۵‬‬

‫‪۴‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪۶‬‬

‫‪۷‬‬

‫‪8‬‬ ‫د کلمو معنا‬

‫{‬

‫}‬ ‫{‬

‫}‬

‫أﻳا ﻣﻮږ ﻧﻪ ده پراخﻪ ک‪７‬ې(پراﻧستﻠ‪)３‬؟‬ ‫او ﻣﻮږ ﻟرې ک‪＊ ،７‬کتﻪ ک‪ ،７‬سپک ک‪.７‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ستا پ‪＂５‬ی‪ ،‬بﻮج‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫درﻧده ک‪７‬ې وه‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ستا(ﻧﻮم) ﻳادول‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫سختﻲ ‪ ،‬تﻨ‪／‬سﻪ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫اساﻧتﻴا‪ ،‬پراختﻴا‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻧﻮ ‪＄‬ان ست‪７‬ى ک‪７‬ه‪ ،‬ﻫﻠ‪＄ ３‬ﻠ‪ ３‬کﻮه‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫رﻏبت کﻮه‪ ،‬پﻪ ﻣﻴﻨﻪ ﻣخ اړوه‪.‬‬

‫ژباړه‬ ‫أﻳا ﻣﻮږ ﻧﻪ ده پراﻧستﻠ‪ ３‬تا ﻟره ستا سﻴﻨﻪ؟ او ستا ＇خﻪ ﻣﻮ دروﻧد پ‪＂５‬ی ﻟرې ﻛ‪ .７‬ﻫﻐﻪ چ‪ ３‬ستا شا ﻳ‪ ３‬درﻧﻪ ک‪７‬ې وه‪ .‬او‬ ‫پﻮرتﻪ ک‪７‬ى دى ﻣﻮږ ستا ﻟپاره ستا ﻳاد‪ .‬ﻧﻮ ب‪５‬شﻜﻪ چ‪ ３‬ﻟﻪ سخت‪ ９‬سره اساﻧتﻴا ﻫﻢ وي‪ .‬ﻳﻘﻴﻨاً ﻟﻪ سخت‪ ９‬سره اساﻧتﻴا ﻫﻢ وي؛‬ ‫ﻧﻮ ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬تﻪ وز‪－‬ار (ﻓارغ) شﻮې؛ ﻧﻮ پﻪ ﻋبادت ﻛ‪＄ ３‬ان ست‪７‬ى ک‪７‬ه او د خپﻞ رب ﻟﻮري تﻪ رﻏبت (ﻣخﻪ) کﻮه‪.‬‬ ‫د سورت پېژندنه‬

‫د (اﻻﻧشراح) سﻮرت ﻣکﻲ دى‪ )٨( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ ３‬پﻪ (‪ )٩٤‬ردﻳﻒ ک‪＄ ３‬ای‬ ‫ﻟري‪ .‬د دې سﻮرت ﻣﻮضﻮع د رسﻮل اهلل‬

‫‪127‬‬

‫د ﻋزت‪ ،‬رتب‪ ３‬او ﻟﻮړ ﻣﻘام بﻴان دى‪ .‬پﻪ (اﻻﻧشراح) سره د دې سﻮرت‬

‫د ﻧﻮﻣﻮﻟﻮ ﻻﻣﻞ دا دی چ‪ ３‬دا ﻟﻔﻆ د سﻮرت د پﻴﻞ أﻳت ک‪ ３‬راﻏﻠی دی‪.‬‬ ‫د نزول سبب‬

‫رواﻳت دى چ‪ ３‬د ﻓَإِ َّن َﻣ َﻊ ا ْﻟ ُﻌ ْس ِر ﻳُ ْس ًرا‪ ...‬أﻳت ﻫﻐﻪ وخت ﻧازل شﻮ‪ ،‬چ‪ ３‬د ﻣک‪ ３‬ﻣشرکاﻧﻮ ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ تﻪ د ﻓﻘر او‬ ‫ب‪５‬ﻮزﻟ‪ ９‬پ‪５‬ﻐﻮر ورﻛاوه او دا ﻳ‪ ３‬د ﻫﻐﻮی ﻟپاره ستر ﻋﻴب او ﻧﻴﻤ‪７／‬تﻴا ‪２－‬ﻠﻪ‪ .‬ابﻦ جرﻳر ﻟﻪ حسﻦ بصري (رحﻤﻬﻤا اهلل)‬ ‫＇خﻪ رواﻳت ک‪７‬ى دى‪ ،‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬دﻏﻪ أﻳت ﻧازل شﻮ‪ ،‬رسﻮل اهلل وﻓرﻣاﻳﻞ‪:‬‬ ‫ِ ‪ .‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬تاس‪ ３‬تﻪ د أساﻧ‪ ９‬ز‪４‬ری درکﻮم‪ ،‬ﻫﻴ（کﻠﻪ بﻪ ﻳﻮه ستﻮﻧزه پر دوو اساﻧتﻴاوو ﻏاﻟبﻪ ﻧﻪ شﻲ‪.‬‬ ‫له مخکيني سورت سره د دې سورت ت‪７‬او‬

‫د اﻻﻧشراح سﻮرت ﻟﻪ ﻣخکﻴﻨﻲ سﻮرت ( ُّ‬ ‫اﻟض َحﻰ) سره د ﻣضﻤﻮن‪ ،‬شکﻞ او جﻤﻠﻮ پﻪ اﻋتبار ！ﻴﻨ‪ ，‬ت‪７‬ون ﻟري‪،‬‬ ‫کﻪ چ‪５‬رې ژور ﻓکر وشﻲ داس‪ ３‬تصﻮر ک‪８５‬ي‪ ،‬چ‪ ３‬دا سﻮرت د سﻮرة ُّ‬ ‫اﻟض َحﻰ ﻟ‪７‬ۍ ده‪＄ ،‬کﻪ چ‪ ３‬پﻪ دې سﻮرت‬ ‫ک‪ ３‬ﻫﻢ پﻪ پ‪５‬ﻐﻤبر باﻧدې د اهلل تﻌا ٰﻟﻰ د ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ او د ﻫﻐﻮ د شکر ادا کﻮﻟﻮ ﻳادوﻧﻪ شﻮې ده‪ ،‬ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬پﻪ‬ ‫ﻣخﻜﻴﻨﻲ سﻮرت ک‪ ３‬د پ‪５‬ﻐﻤبر د ﻳتﻴﻤتﻮب ﻳادوﻧﻪ شﻮې وه‪ ،‬او بﻴا اهلل تﻌا ٰﻟﻰ ﻫﻐﻪ د ﻏﻨا او ﻟﻮړ ﻣﻘام ＇‪＋‬تﻦ ک‪ .７‬ﻟﻪ‬ ‫دې کبﻠﻪ ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻣخکﻴﻨﻴﻮ ﻋﻠﻤاوو دﻏﻪ دوه سﻮرتﻮﻧﻪ د ﻣضﻤﻮن ﻟﻪ ﻣخ‪ ３‬ﻳﻮ سﻮرت گ‪２‬ﻠﻰ دى‪ ،‬چ‪ ３‬ﻳﻮازې د (بسﻢ‬ ‫اهلل‪ )...‬پﻪ واسﻄﻪ ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ ＇خﻪ جدا شﻮي دي‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫پﻪ ﻣخکﻴﻨﻲ سﻮرت ک‪ ３‬ﻟﻪ ﻳادو شﻮﻳﻮ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ ＇خﻪ وروستﻪ پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬ﻫﻢ اهلل تﻌا ٰﻟﻰ پﻪ خپﻞ پ‪５‬ﻐﻤبر‬ ‫باﻧدې د درې ﻧﻮرو ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ د ﻟﻮرﻳﻨ‪ ３‬ﻳادوﻧﻪ کﻮي او داس‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬ ‫َ ‪ :‬ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧﻰ ﻧﻌﻤت ﻳ‪ ３‬د ا ٰﻟﻬﻲ وح‪ ３‬د ﻣﻨﻠﻮ او ﻧﻴﻮﻟﻮ ﻟپاره د‬ ‫پ‪５‬ﻐﻤبر د سﻴﻨ‪ ３‬د پراﻧستﻠﻮ ＇خﻪ ﻋبارت دى‪ ،‬دوﻳﻢ ﻧﻌﻤت ﻳ‪ ３‬د ﻧبﻲ ﻛرﻳﻢ‬

‫ﻟﻪ اوږو ＇خﻪ د دروﻧد پ‪＂５‬ﻲ‬

‫ﻟرې کﻮل دي‪ ،‬درﻳﻢ ﻧﻌﻤت ﻳ‪ ３‬د پ‪５‬ﻐﻤبر د ﻣﻘام (رتب‪ )３‬او ﻧﻮم ﻟﻮړواﻟﻰ دی‪ ،‬چ‪ ３‬اهلل تﻌا ٰﻟی دا ！ﻮل ستر ﻧﻌﻤتﻮﻧﻪ‬ ‫خپﻞ ‪－‬ران پ‪５‬ﻐﻤبر تﻪ ورک‪７‬ي دي‪ ،‬دﻏﻪ سﻮرت پﻪ ﻳﻮې پﻮ＊تﻨ‪ ３‬سره پﻴﻞ شﻮى دى‪ ،‬چ‪ ３‬اهلل تﻌا ٰﻟﻰ د تﻘرﻳري‬ ‫او اثباتﻲ استﻔﻬام پﻪ ډول خپﻞ پ‪５‬ﻐﻤبر‬

‫تﻪ خﻄاب ﻓرﻣاﻳﻠﻰ دى‪ :‬أﻳا ﻣﻮږ ستا سﻴﻨﻪ ﻧﻪ ده پراﻧستﻠ‪ ３‬او ﻫﻐﻪ ﻣﻮ‬

‫ﻧﻪ ده پراخﻪ ک‪７‬ې؟ پﻪ ﻳﻘﻴﻦ سره ﻣﻮږ ستا سﻴﻨﻪ پراﻧستﻠ‪ ３‬او پﻪ ﻫﻐ‪ ３‬ک‪ ３‬ﻣﻮ اﻳﻤان‪ ،‬ﻧ‪５‬ک اﻋﻤال‪＊ ،‬ﻪ خﻮی او‬ ‫ﻋادت او ﻋﻠﻢ‪ ،‬حکﻤت اﻳ‪＋‬ی دى‪.‬‬

‫‪128‬‬

‫ابﻮحﻴان پﻪ خپﻞ تﻔسﻴر ک‪ ３‬ﻟﻴکﻲ‪ :‬ﻟﻪ پراﻧﻴستﻠﻮ ＇خﻪ ﻣراد د ا ٰﻟﻬﻲ وح‪ ３‬د ﻗبﻠﻮﻟﻮ ﻟپاره د سﻴﻨ‪ ３‬پراخﻲ او رو＊اﻧﻪ‬ ‫کﻮل دي‪＄ .‬ﻴﻨﻮ ﻧﻮرو ﻣﻔسرﻳﻨﻮ وﻳﻠﻲ دي‪ :‬دﻟتﻪ ﻟﻪ پراﻧستﻠﻮ ＇خﻪ ﻣراد‪ ،‬د ﻣﻌراج پﻪ شپﻪ ﻛ‪ ３‬د ﻧبﻲ ﻛرﻳﻢ د سﻴﻨ‪３‬‬ ‫پراخﻮل دي‪ ،‬او ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻧﻮر بﻴا د پ‪５‬ﻐﻤبر د سﻴﻨ‪ ３‬پراﻧﻴستﻞ د ش‪５‬دو خﻮړﻟﻮ او ﻣاشﻮﻣتﻮب وخت تﻪ ‪＄‬اﻧ‪７／‬ی کﻮي‪،‬‬ ‫ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻣﻼﻳکﻮ د رسﻮل سﻴﻨﻪ پراﻧﻴستﻪ او زړه ﻳ‪ ３‬ورتﻪ ووﻳﻨ‪％‬ﻠﻮ‪ .‬پﻪ دې ترتﻴب سره دا ﻣبارک أﻳت ！ﻮﻟﻮ اﻗﻮاﻟﻮ‬ ‫تﻪ شاﻣﻞ ک‪８５‬ي‪ ،‬ﻟﻜﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬اﻣام ترﻣذي وﻳﻠﻲ دي‪ :‬د رسﻮل اهلل د سﻴﻨ‪ ３‬د پراﻧستﻠﻮ پﻪ ﻇاﻫري او ﻣﻌﻨﻮي‬ ‫ب‪２‬ﻮ ک‪ ３‬کﻮم ضدﻳت او ﻣﻨاﻓات ﻧشتﻪ‪ .‬وروستﻪ بﻴا اهلل تﻌا ٰﻟﻰ خپﻞ پ‪５‬ﻐﻤبر تﻪ ز‪４‬ری ورکﻮي‪ ،‬چ‪ ３‬ﻣسﻠﻤاﻧان بﻪ ﻟﻪ‬ ‫دﻏﻪ تکﻠﻴﻒ او زحﻤت ＇خﻪ چ‪ ３‬دوی پﻪ ﻣکﻪ ﻣﻜرﻣﻪ ک‪ ３‬ورسره ﻣخ دي‪ ،‬ډ‪４‬ر ژر خﻼصﻮن وﻣﻮﻣﻲ او د دﻧﻴا او‬ ‫أخرت ﻓتح او ﻛاﻣﻴابﻲ بﻪ ﻳ‪ ３‬ورپﻪ برخﻪ شﻲ‪.‬‬ ‫د ﻟﻮﻳﻮ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ ﻟﻪ بﻴان ＇خﻪ وروستﻪ‪ ،‬د سﻮرت پﻪ أخر ک‪ ３‬اهلل تﻌا ٰﻟﻰ د رسﻮل اهلل ﻟﻪ ﻻرې ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ تﻪ د ژوﻧد‬ ‫ﻳﻮ ﻧﻈام برابر ک‪７‬ى دى او داس‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻲ ‪:‬‬

‫تر ＇ﻮ پ‪５‬ﻐﻤبر د ژوﻧد‬

‫دا ﻗاﻧﻮن د ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ پﻪ ﻣﻨ‪ ＃‬ک‪ ３‬پﻠی ک‪７‬ي‪ ،‬او د دﻧﻴا او أخرت ‪＂－‬ﻪ او برﻳاﻟﻴتﻮب ﻳ‪ ３‬پﻪ برخﻪ شﻲ‪ .‬د ژوﻧد دﻏﻪ ﻗاﻧﻮن‬ ‫دا رﻧ‪／‬ﻪ دى‪ ،‬چ‪ ３‬ﻫر کﻠﻪ ﻟﻪ ﻋبادت ＇خﻪ وز‪－‬ار شﻮې‪ ،‬ﻧﻮ پﻪ دﻧﻴﻮي چارو پﻴﻞ وک‪７‬ه او ﻫر ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬د دﻧﻴا ﻟﻪ کار‬ ‫＇خﻪ وز‪－‬ار شﻮې ﻧﻮ د ﻋبادت او اخروي چارو پﻪ ﻟﻮر ﻫ（ﻪ کﻮه‪ ،‬د ﻣثال پﻪ تﻮ‪－‬ﻪ ﻫر ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬د ﻟﻤاﻧ‪％‬ﻪ ﻟﻪ ادا کﻮﻟﻮ‬ ‫＇خﻪ ﻓارغ شﻮې‪ ،‬پﻪ ذکر او دﻋا پﻴﻞ وک‪７‬ه‪ ،‬بﻴا د دﻧﻴا دکاروﻧﻮ پﻪ ﻟﻮر روان شﻪ او زﻳار وباسﻪ‪ ،‬او ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻟﻪ جﻬاد‬ ‫＇خﻪ وز‪－‬ار شﻮې د حج پﻪ ادا کﻮﻟﻮ او ﻧﻮرو وﻇاﻳﻔﻮ او ﻣکﻠﻔﻴتﻮﻧﻮ پﻴﻞ وک‪７‬ه‪ ،‬پﻪ دې ترتﻴب سره ﻗرأن کرﻳﻢ د ﻳﻮ‬ ‫ﻣسﻠﻤان د ژوﻧد ﻗاﻧﻮن دا رﻧ‪／‬ﻪ ﻣﻨﻈﻢ ک‪７‬ى دى‪ ،‬چ‪ ３‬تﻞ ترتﻠﻪ او ﻫﻤ‪５‬شﻪ پﻪ سﻌ‪ ، ３‬کﻮ＊） او حرکت ک‪ ３‬وې او‬ ‫ﻫﻴ（کﻠﻪ د وز‪－‬ارۍ ‪ ،‬ﻟﻬﻮ او ﻟﻌب او ﻟ＂‪ ９‬ﻟپاره وخت وﻧﻪ ﻟري‪ .‬او د دې ﻣبارک‪ ３‬جﻤﻠ‪３‬‬ ‫ﻣﻌﻨا دا ده چ‪ ３‬د ﻳﻮ ﻣؤﻣﻦ س‪７‬ي ！ﻮل ﻋبادات‪ ،‬کاروبار‪ ،‬زﻳار او ﻫ（‪ ３‬او ﻣﻨ‪６‬ې ترړې د اهلل‬

‫ﻟپاره وي چ‪ ３‬پﻪ دې‬

‫سره د ﻫﻐﻪ رضا‪ ،‬اجر او ثﻮاب حاصﻠﻮي‪.‬‬ ‫فعاليت‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د پ‪５‬ﻐﻤبر د ﻳاد او ﻧاﻣﻪ د ﻟﻮړواﻟﻲ پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻟﻪ ＊اﻏﻠﻲ ＊ﻮوﻧکﻲ سره خبرې اترې وک‪７‬ي او‬ ‫خپﻠﻪ راﻳﻪ دې ＇ر‪－‬ﻨده ک‪７‬ي‪.‬‬

‫‪129‬‬

‫د لوست ګټې‬

‫د اﻧشراح سﻮرت ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻻﻧدﻧ‪ ９‬ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬او ﻧصﻴحتﻮﻧﻪ راﻧﻐاړي‪:‬‬ ‫د اهلل تﻌا ٰﻟﻰ د ﻫﻐﻮ سترو ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ بﻴان‪ ،‬چ‪ ３‬پ‪５‬ﻐﻤبر تﻪ ورک‪７‬ل شﻮي دي‪ ،‬ﻟکﻪ د ﻫﻐﻪ‬

‫د سﻴﻨ‪ ３‬پراﻧستﻞ‪،‬‬

‫پر ک‪７‬اووﻧﻮ باﻧدې د ﻫﻐﻪ د صبر او حﻮصﻠ‪ ３‬زﻳاتﻮل او د تﻞ ﻟپاره د ﻫﻐﻪ د ﻧﻮم او ﻣﻘام ﻟﻮړول‪.‬‬ ‫ﻫر ﻣؤﻣﻦ وروستﻪ ﻟﻪ ستﻮﻧزو او تکاﻟﻴﻔﻮ ＇خﻪ اساﻧتﻴا ﻣﻮﻣﻲ‪.‬‬ ‫ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻳﻮ ＇ﻮک د اهلل تﻌا ٰﻟﻰ ﻟﻪ ﻋبادت ＇خﻪ ﻓارغ شﻲ‪ ،‬باﻳد د اهلل تﻌا ٰﻟﻰ ﻟﻪ ﻳادوﻟﻮ سره سره د ژوﻧد ﻧﻮرو چارو‬ ‫تﻪ ﻫﻢ دوام ورک‪７‬ي او ﻫﻴ＆ کﻠﻪ خپﻞ وخت ب‪ ３＂－ ３‬ت‪５‬ر ﻧﻪ ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫د ﻧ‪５‬ک‪ ９‬بدﻟﻪ باﻳد ﻧ‪５‬کﻲ وي‪ ،‬ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ بﻨده ﻟره ＊اﻳﻲ چ‪ ３‬د اهلل تﻌا ٰﻟﻰ د ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ شکر ادا ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ _١‬ﻻﻧدﻧ‪ ９‬جﻤﻠ‪ ３‬وژباړئ‪:‬‬ ‫َ ‪.‬‬ ‫‪ _٢‬د سﻮرت پﻪ پﻴﻞ ک‪ ３‬اهلل تﻌا ٰﻟﻰ د پ‪５‬ﻐﻤبر ﻟپاره درې ﻧﻌﻤتﻮﻧﻪ بﻴان ک‪７‬ي دي‪ ،‬دﻏﻪ درې ا ٰﻟﻬﻲ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻪ ＇ر‪－‬ﻨد‬ ‫ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ _۳‬د (‬

‫) ﻣبارک أﻳت ＇ﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻟري؟ پﻪ دې ﻫکﻠﻪ ﻧبﻮي حدﻳث بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د ﻣسﻠﻤان بﻨده د ژوﻧداﻧﻪ د ﻧﻈﻢ او ﻗاﻧﻮن پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻳﻮه ﻣﻘاﻟﻪ وﻟﻴکئ‪ ،‬چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻟسﻮ کر＊ﻮ ＇خﻪ کﻤﻪ ﻧﻪ وي‪.‬‬

‫‪130‬‬

‫دري څلوېښتم لوست‬

‫د التين سورت‬

‫‪8‬‬ ‫د کلمو معنا‬

‫{‬

‫}‬

‫اﻧ‪％‬ر ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫د سﻴﻨا ﻏر‪ ،‬طﻮر سﻴﻨا‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫د اﻣﻦ ＊ار(ﻣکﻪ)‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ډ‪４‬ره ＊ﻪ ب‪２‬ﻪ‪＊ ،‬کﻠی صﻮرت‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫تر ！ﻮﻟﻮ ﻻﻧدﻧﻴﻮ ＇خﻪ ﻻﻧدې‪.‬‬

‫{‬

‫}‬ ‫}‬

‫ﻧﻪ ختﻤ‪５‬دوﻧکی‪ ،‬ﻧﻪ پرې ک‪５‬دوﻧکی‪.‬‬ ‫{ تر ！ﻮﻟﻮ حاکﻤاﻧﻮ ستر او ＊ﻪ حاکﻢ‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫سﻮگﻨد پﻪ اﻧ‪％‬ر او زﻳتﻮن(＊ﻮون)‪ ،‬او سﻮگﻨد د سﻴﻨا پﻪ ﻏره‪ ،‬او سﻮگﻨد د اﻣﻦ پﻪ دﻏﻪ ＊ار(ﻣکﻪ)‪ ،‬چ‪ ３‬ﻣﻮږ‬ ‫اﻧسان پﻪ ډ‪４‬ره ＊ﻪ ب‪２‬ﻪ (＇‪５‬ره) پﻴداﻛ‪ ،７‬بﻴا ﻣﻮ و‪－‬ر‪＄‬اوه ﻫﻐﻪ تر ！ﻮﻟﻮ ﻻﻧدﻧﻴﻮ ＇خﻪ ﻻﻧدې‪ ،‬خﻮ ﻫﻐﻪ کسان‬ ‫چ‪ ３‬اﻳﻤان ﻳ‪ ３‬راوړى او ﻧﻴک‪ ３‬ک‪７‬ﻧ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬تر سره ک‪７‬ي دي‪ ،‬ﻧﻮ د ﻫﻐﻮى ﻟپاره ﻧﻪ تﻤاﻣ‪５‬دوﻧکﻰ اجر دی؛‬ ‫ﻧﻮ＇ﻪ شﻰ د دې ﻻﻣﻞ گر‪＄‬ﻲ‪ ،‬چ‪ ３‬وروستﻪ ﻟﻪ دې ！ﻮﻟﻮ(＊کاره دﻟﻴﻠﻮﻧﻮ) د جزا ﻟﻪ ور‪＇ ３＄‬خﻪ اﻧکار‬ ‫کﻮې؟ اﻳا خــداى تﻌاﻟﻰ تر ！ﻮﻟﻮ حاکﻤاﻧﻮ ＊ﻪ حکﻢ کﻮوﻧکﻰ ﻧﻪ دى؟‬

‫‪131‬‬

‫د سورت پېژندنه‬

‫د اﻟتﻴﻦ سﻮرت ﻣکﻲ دى‪ )٨( ،‬أﻳتﻮﻧﻮ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ ３‬پﻪ (‪ )٩۵‬ردﻳﻒ ک‪３‬‬ ‫‪＄‬اى ﻟري‪ .‬دا سﻮرت د اﻧسان پﻴداﻳ‪＋‬ت ﻟﻪ ﻓﻄرت سره سﻢ بﻴاﻧﻮي‪ ،‬او د دې سﻮرت ﻧﻮم د دې سﻮرت د‬ ‫اﻟتﻴﻦِ ＇خﻪ اخﻴستﻞ شﻮى دی چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ پرې سﻮگﻨد ﻳادک‪７‬ى دى‪.‬‬ ‫ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧ‪ ９‬ﻣبارک‪ ３‬ﻛﻠﻤ‪َ ３‬و ِّ‬ ‫له مخکيني سورت سره يې ت‪７‬او‬

‫پﻪ ﻣخکﻴﻨﻲ سﻮرت ک‪ ،３‬د ﻣکﻤﻞ او بشپ‪ ７‬اﻧسان ＇رﻧگﻮاﻟﻰ د پ‪５‬ﻐﻤبر‬

‫پﻪ خﻠﻘت ک‪ ،３‬چ‪ ３‬پﻪ ！ﻮل ﻋاﻟﻢ‬

‫ک‪ ３‬ب‪５‬سارى دى‪ ،‬بﻴان شﻮ‪ .‬پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬د ﻣﻄﻠﻖ اﻧسان د حاﻟت ﻳادوﻧﻪ شﻮې ده‪ .‬ﻧﻮکﻪ چ‪５‬رتﻪ اﻧسان د‬ ‫خپﻞ خاﻟﻖ ﻟﻪ ﻓرﻣان ＇خﻪ سرﻏ‪７‬وﻧﻪ وک‪７‬ي او د خداى‬ ‫دوزخ دى او کﻪ چ‪５‬رتﻪ پﻪ اهلل او د ﻫﻐﻪ پﻪ رسﻮل‬

‫او د ﻫﻐﻪ د رسﻮل د ＊ﻤﻨﻲ ﻏﻮره ک‪７‬ي‪＄ ،‬اى ﻳ‪３‬‬

‫باﻧدې اﻳﻤان راوړي او ﻧ‪５‬ک ﻋﻤﻞ تر سره ک‪７‬ي‪＄ ،‬اى‬

‫ﻳ‪ ３‬جﻨت دى‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫د سﻮرت پﻪ پﻴﻞ ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ پﻪ ＇ﻠﻮرو ＇ﻴزوﻧﻮ سﻮگﻨد ﻳادک‪７‬ی دی‪ ،‬چ‪ ３‬دوه ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣ‪５‬ﻮو او دوه ﻧﻮر ﻳ‪３‬‬ ‫ﻟﻪ ﻣکان سره ت‪７‬او ﻟري‪ ،‬پر دﻏﻮ دوو ﻣ‪５‬ﻮو د اهلل تﻌاﻟﻰ سﻮگﻨد ﻳادوﻧﻪ‪ ،‬د دﻏﻮ ﻣ‪５‬ﻮو ارز＊ت او گ＂ﻪ راپﻪ گﻮتﻪ‬ ‫کﻮي‪ .‬د طب ﻟﻪ ﻧﻈره ثابتﻪ شﻮې ده چ‪ ３‬اﻧ‪％‬ر ﻫﻢ خﻮاړه‪ ،‬ﻫﻢ ﻣ‪５‬ﻮه او ﻫﻢ درﻣﻞ دي‪ .‬اﻧ‪％‬ر پاستﻪ او گ＂ﻮر‬ ‫خﻮاړه دي‪ ،‬پ‪＋‬تﻮر‪－‬ﻲ پاکﻮي‪ ،‬پﻪ ﻣثاﻧﻪ ک‪ ３‬راپﻴدا شﻮې شگ‪ ３‬ﻟرې کﻮي او بدن تﻪ وده او ﻗﻮت ورب‪＋‬ﻲ‪.‬‬ ‫ﻫﻤدارﻧگﻪ ﻟﻪ زﻳتﻮﻧﻮ ＇خﻪ د خﻮړو‪ ،‬ﻣ‪５‬ﻮې‪ ،‬ﻏﻮړو او درﻣﻠﻮ پﻪ تﻮگﻪ گ＂ﻪ اخﻴستﻞ ک‪５‬داى شﻲ‪ .‬پﻪ ﻗرأن کرﻳﻢ‬ ‫ک‪ ３‬زﻳتﻮن د ﻣبارک‪ ３‬وﻧ‪ ３‬پﻪ ﻧاﻣﻪ ﻳاد شﻮی‪ ،‬ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬ ‫(اﻟﻨﻮر‪. )۳۵:‬‬ ‫ﻫﻤدارﻧگﻪ د پ‪５‬ﻐﻤبر‬

‫پﻪ ﻳﻮه حدﻳث ک‪ ３‬چ‪ ３‬ابﻮﻧﻌﻴﻢ د طب پﻪ برخﻪ ک‪ ３‬رواﻳت ک‪７‬ى‪ ،‬راﻏﻠﻲ دي‪:‬زﻳتﻮن‬

‫وخﻮرئ او ﻟﻪ ﻏﻮړو ＇خﻪ ﻳ‪ ３‬گ＂ﻪ واخﻠئ؛ ‪＄‬کﻪ چ‪ ３‬زﻳتﻮن ﻳﻮه ﻣبارکﻪ وﻧﻪ ده‪.‬‬ ‫ﻴﻦ باﻧدى ﻗسﻢ ﻳادک‪７‬ى دى‪ .‬ﻫﻐﻪ ﻏر چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻫﻠتﻪ ﻟﻪ خپﻞ‬ ‫پﻪ ورپس‪ ３‬أﻳت ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ پﻪ طُ ﻮ ِر ِسﻴﻨِ َ‬ ‫پ‪５‬ﻐﻤبر ﻣﻮسﻰ‬

‫سره خبرې ک‪７‬ې دي‪ .‬ﻫﻤدارﻧگﻪ اهلل تﻌاﻟﻰ ﻟﻪ اﻣﻦ ＇خﻪ ډک ＊ار باﻧدې سﻮگﻨد ﻳادک‪７‬ى‪،‬‬

‫چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﻣکﻪ ﻣکرﻣﻪ ده‪ ،‬ﻫﻐﻪ ‪＄‬اى چ‪ ３‬سردار ﻋاﻟﻢ ﻣحﻤد ﻣصﻄﻔﻰ‬

‫پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬ﻧ‪７‬ۍ تﻪ راﻏﻠﻰ او پﻪ‬

‫‪132‬‬

‫پ‪５‬ﻐﻤبرۍ ﻣبﻌﻮث شﻮى دى او د وروستﻨﻲ اسﻤاﻧﻲ کتاب ﻗرأﻧکرﻳﻢ ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧ‪ ９‬وح‪ ３‬ﻫﻢ ﻫﻠتﻪ ﻧازﻟﻪ شﻮې ده‪.‬‬ ‫ﻟﻪ دې ﻣﻬﻤﻮ سﻮگﻨدوﻧﻮ ＇خﻪ وروستﻪ اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ﻳﻘﻴﻨا ِ ﻣﻮږ اﻧسان پﻪ ＊کﻠﻲ ﻗاﻟب ک‪ ３‬پﻴدا ک‪،７‬‬ ‫ﻫﻐﻪ ﻣﻮ پﻪ ﻇاﻫري او باطﻨﻲ ＊‪５‬گ‪２‬ﻮ سﻤبال ک‪ ７‬او د ﻫﻐﻪ پﻪ خ＂ﻪ ک‪ ３‬ﻣﻮ ‪＂－‬ﻮر ＇‪５‬زوﻧﻪ ک‪＋５‬ﻮدل‪ .‬کﻪ چ‪５‬رې‬ ‫اﻧسان ﻟﻪ ﻓﻄرت سره سﻢ چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻫﻐﻪ پرې پﻴدا ک‪７‬ى دى‪ ،‬ﻋﻤﻞ وک‪７‬ي‪ ،‬ﻫﻐ‪ ３‬درج‪ ３‬تﻪ بﻪ ورسﻴ‪８‬ي‬ ‫کﻮﻣ‪ ３‬تﻪ چ‪ ３‬ادم‬

‫رس‪５‬دﻟی و او د خداى‬

‫پر＊ت‪ ３‬بﻪ ورتﻪ سﻼم وک‪７‬ي او ﻫرﻛﻠﻪ چ‪ ３‬د ﻓﻄرت او‬

‫بﻨدگ‪ ９‬ﻟﻪ ﻻرې ＇خﻪ ﻣﻨحرف شﻲ‪ ،‬ﻫﻐﻪ بﻪ ﻟﻪ ډ‪４‬رو ＊کتﻮ ﻧﻪ ＊کت‪ ３‬طبﻘ‪ ３‬تﻪ وروگر‪＄‬ﻮل شﻲ‪ .‬شاه وﻟﻰ اهلل‬ ‫واﻳﻲ‪:‬اهلل تﻌاﻟﻰ اﻧسان د پر＊تﻮ درج‪ ３‬تﻪ ﻫسک ک‪،７‬خﻮکﻪ چ‪５‬رې اهلل تﻌاﻟﻰ وﻧﻪ پ‪５‬ژﻧﻲ او د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ اطاﻋت ＇خﻪ ډډه‬ ‫وک‪７‬ي‪ ،‬ﻧﻮ د ﻫﻐﻪ ﻣرتبﻪ بﻪ ﻟﻪ ژوو(حﻴﻮاﻧاتﻮ) ＇خﻪ ډ‪４‬ره ＊کتﻪ وي‪ ،‬ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ خداى تﻌاﻟﻰ ﻫﻐﻪ اﻧساﻧان چ‪ ３‬خپﻞ‬ ‫‪＄‬اﻧﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬پﻪ اﻳﻤان ＊اﻳستﻪ ک‪７‬ي او ﻧﻴک‪ ３‬ک‪７‬ﻧ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬تر سره ک‪７‬ې‪ ،‬ﻟﻪ دې ډﻟ‪＇ ３‬خﻪ جﻼ ک‪７‬ل او داس‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬ ‫‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬پرتﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ چ‪ ３‬اﻳﻤان ﻳ‪ ３‬راوړ او ﻧ‪５‬ک‬ ‫کاروﻧﻪ ﻳ‪ ３‬وک‪７‬ل‪ ،‬ﻧﻮ دوى تﻪ بﻪ داس‪ ３‬ثﻮاب او بدﻟﻪ وي چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐ‪ ３‬ک‪ ３‬بﻪ کﻤ‪＋‬ت ﻧﻪ را‪＄‬ﻲ‪ ،‬ﻧﻪ بﻪ پاى ﻟري‪.‬‬ ‫د سﻮرت پﻪ پاى ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ اﻧسان‪ ،‬سره ﻟﻪ ر！ﻨ‪ ３‬او اﻧکار ﻣخاطب ‪－‬ر‪＄‬ﻮﻟی او ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬ ‫‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪＇ :３‬ﻪ ＇ﻴز د دې ﻻﻣﻞ وگر‪５＄‬د چ‪ ３‬ﻟﻪ دې ！ﻮﻟﻮ دﻟﻴﻠﻮﻧﻮ سره د أخرت ورځ تکذﻳب ک‪７‬ې‬ ‫او ﻫﻐﻪ دروغ وگ‪３２‬؟! اﻳا اهلل تﻌاﻟﻰ تر ！ﻮﻟﻮ ＊ﻪ او ﻏﻮره حکﻢ کﻮوﻧکی ﻧﻪ دى؟ بﻠک‪ ３‬ﻳﻘﻴﻨا ً داس‪ ３‬دی‪ .‬ترﻣذي ﻟﻪ‬ ‫ابﻮﻫرﻳره‬

‫＇خﻪ رواﻳت ک‪７‬ى چ‪ ３‬پ‪５‬ﻐﻤبر ﻓرﻣاﻳﻠﻲ دي‪ :‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻳﻮ ﻟﻪ تاسﻮ د‬

‫وﻟﻮﻟﻲ او دې أﻳت تﻪ راورسﻴ‪８‬ي‬

‫سﻮرت‬

‫پر ﻫﻐﻪ ﻻزم دي چ‪ ３‬وواﻳﻲ‪( :‬بﻠی‪ ،‬و آﻧا ﻋﻠﻰ‬

‫ذﻟک ﻣﻦ اﻟشاﻫدﻳﻦ)‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬ﻫﻮ‪ ،‬ﻫﻤداس‪ ３‬ده او زه پرﻫﻐﻪ د شﻬادت ورکﻮوﻧکﻮ ﻟﻪ ډﻟ‪＇ ３‬خﻪ ﻳﻢ‪.‬‬

‫فعاليت‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د ＊ﻮوﻧکﻲ ﻟﻪ ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬سره سﻢ د ﻫﻐﻮ ＇ﻠﻮرو ＇ﻴزوﻧﻮ دگ＂ﻮ او اﻫﻤﻴت پﻪ اړه‪ ،‬چ‪３‬‬ ‫＇‪＋‬تﻦ تﻌاﻟﻰ پر ﻫﻐﻮ باﻧدې سﻮگﻨد ﻳاد ک‪７‬ى‪ ،‬بحث او خبرې اترې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫‪133‬‬

‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ‪ ３＂－‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬پر ﻳادو شﻮﻳﻮ ‪＄‬اﻳﻮﻧﻮ ﻗسﻢ ﻳادول‪ ،‬د دﻏﻮ اﻣاکﻨﻮ پر ﻣﻘام‪ ،‬ﻣﻨزﻟت او برکت باﻧدې‬ ‫دﻻﻟت کﻮي‪.‬‬ ‫د اﻧسان د ﻋزت او تکرﻳﻢ بﻴاﻧﻮل چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی ﻫﻐﻪ پﻪ ＊ﻪ شکﻞ او صﻮرت سره پﻴدا ک‪７‬ی دی‪.‬‬ ‫اﻧسان چ‪ ３‬پﻪ کﻮم شکﻞ او صﻮرت سره پﻴدا شﻮى دی‪ ،‬کﻪ چﻴرې ﻫﻐﻪ د دې تر＇ﻨ‪ ，‬خپﻞ ＇‪＋‬تﻦ‬ ‫تﻌاﻟﻰ و پ‪５‬ژﻧﻲ او د ﻫﻐﻪ اطاﻋت او ﻓرﻣاﻧبرداري وک‪７‬ي‪ ،‬ﻧﻮ پﻪ دې صﻮرت ک‪ ３‬دی د خداى تﻌاﻟﻰ پﻪ ﻧزد ﻟﻪ‬ ‫ﻟﻮړ ﻣﻘام ＇خﻪ برخﻤﻦ دى‪.‬‬ ‫ﻣؤﻣﻦ س‪７‬ى خپﻞ سﻠﻴﻢ ﻓﻄرت ساتﻲ‪ ،‬خﻮ کاﻓر دﻏﻪ ﻓﻄرت پ＂ﻮي او ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ ﻳ‪ ３‬وړي‪.‬‬ ‫اهلل‬

‫ﻏﻮره حکﻢ کﻮوﻧکﻰ دى او د اهلل تﻌاﻟﻰ پر‪４‬ک‪７‬ه د ﻫرچا ﻟﻪ پرﻳک‪７‬ې ＇خﻪ ﻏﻮره ده‪.‬‬

‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬وژباړئ‪:‬‬

‫‪ -٢‬پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ پر کﻮﻣﻮشﻴاﻧﻮ ﻗسﻢ ﻳاد ک‪７‬ى دى؟ د دې ＇ﻴزوﻧﻮ ارز＊ت بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ -۳‬پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬د ﻳادو شﻮﻳﻮ سﻮگﻨدوﻧﻮ ‪＄‬ﻮاب بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ -٤‬ﻟﻪ‬

‫＇خﻪ ﻣراد ＇ﻪ شﻰ دى؟‬

‫‪134‬‬

‫څلور څلويښتم لوست‬

‫د العلق سورت‬ ‫(ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬

‫‪8‬‬ ‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{‬

‫وﻟﻮﻟﻪ‪.‬‬ ‫{ ستا د پاﻟﻮﻧکﻲ پﻪ ﻧﻮم‪.‬‬

‫}‬ ‫{‬

‫}‬ ‫}‬

‫د (ﻋﻠﻘﻪ) جﻤﻊ ده‪ ،‬د پرﻧ‪６‬ې شﻮې وﻳﻨ‪！ ３‬ﻮ！ﻪ‪ ،‬پﻪ رحﻢ ک‪ ３‬د اﻧسان د پﻴداﻳ‪＋‬ت دوﻳﻤﻪ ﻣرحﻠﻪ‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬

‫سرﻏ‪７‬وﻧﻪ کﻮي‪.‬‬ ‫{‬

‫ب‪５‬رتﻪ ت‪.，‬‬

‫ژباړه‬

‫وﻟﻮﻟﻪ ( ای پ‪５‬ﻐﻤبره !) د خپﻞ رب پﻪ ﻧﻮم ﻫﻐﻪ چ‪ ３‬پﻴدا ﻳ‪ ３‬ﻛ‪ .７‬پﻴدا ﻳ‪ ３‬ک‪ ７‬اﻧسان د ﻛﻠﻜ‪ ３‬شﻮې وﻳﻨ‪ ３‬ﻟﻪ ﻳﻮې ！ﻮ！‪３‬‬ ‫＇خﻪ‪ .‬وﻟﻮﻟﻪ ‪ ،‬اوستا رب ډ‪４‬ر ﻣﻬربان دی‪ .‬ﻫﻐﻪ چ‪ ３‬د ﻗﻠﻢ پﻪ ﻣرستﻪ ﻳ‪ ３‬ﻋﻠﻢ ＊ﻮدﻟی‪ .‬اﻧسان تﻪ ﻳ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﻋﻠﻢ ورﻛ‪７‬‬ ‫چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ پرې ﻧﻪ پﻮﻫ‪５‬ده‪ .‬ﻫﻴ（ﻜﻠﻪ داس‪ ３‬ﻧﻪ ده‪ ،‬اﻧسان سرﻛشﻲ ﻛﻮي‪ .‬ﻫﻐﻪ وخت چ‪ ３‬خپﻞ ‪＄‬ان ب‪ ３‬پروا ووﻳﻨﻲ‪.‬‬ ‫پﻪ ﻳﻘﻴﻦ سره ﻳ‪ ３‬ب‪５‬رتﻪ ت‪ ，‬ستا د پاﻟﻮﻧکﻲ پﻪ ﻟﻮر دی‪.‬‬ ‫د سورت پېژندنه‬

‫د اﻟﻌﻠﻖ سﻮرت ﻣکﻲ دى‪ )١٩( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ ３‬پﻪ (‪ )٩٦‬ردﻳﻒ ک‪＄ ３‬اى‬ ‫ﻟري‪ .‬دا سﻮرت د (اﻗرآ) او (اﻟﻘﻠﻢ) پﻪ ﻧاﻣﻪ ﻫﻢ ﻳادﻳ‪８‬ي‪ .‬پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬د اﻧسان د خﻠﻘت او پﻴداﻳ‪＋‬ت پﻪ اړه‬ ‫＇ر‪－‬ﻨدوﻧﻪ شﻮې ده او د پ‪５‬ﻐﻤبر د بﻠﻨ‪ ３‬پر وړاﻧدې د ﻣشرکﻴﻨﻮ د درﻳ‪ ＃‬بﻴان راﻏﻠی دى‪.‬‬

‫‪135‬‬

‫له مخکيني سورت سره يې ت‪７‬او‬

‫پﻪ ﻣخکﻴﻨﻲ سﻮرت ک‪ ３‬پﻪ سﻤﻪ او ＊کﻠ‪ ３‬ب‪２‬ﻪ د اﻧسان د پﻴداﻳ‪＋‬ت او خﻠﻘت پﻪ اړه بحث وشﻮ او پﻪ دې سﻮرت‬ ‫ک‪ ３‬د اﻧسان د خﻠﻘت او جﻮړ＊ت ﻟﻪ ﻣادې ＇خﻪ بحث شﻮى‪ .‬پﻪ دې ډول دواړه سﻮرتﻮﻧﻪ د اﻧسان د خﻠﻘت او‬ ‫پﻴداﻳ‪＋‬ت پﻪ اړوﻧد ＇رخﻲ‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫د دې سﻮرت ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧﻲ پﻨ‪％‬ﻪ أﻳتﻮﻧﻪ د اﻟﻬﻲ وح‪ ３‬د پﻴﻞ أﻳتﻮﻧﻪ دي چ‪ ３‬پﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ي ‪＄‬ﻞ د حرا پﻪ ﻏار ک‪ ３‬پر‬ ‫رسﻮل باﻧدې ﻧازل شﻮل‪.‬‬ ‫د سﻮرت پﻪ پﻴﻞ ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ خپﻞ گران پ‪５‬ﻐﻤبر تﻪ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬وﻟﻮﻟﻪ د ﻫﻐﻪ خداى‬

‫پﻪ ﻧاﻣﻪ چ‪ ３‬پﻴدا ک‪７‬ى ﻳ‪３‬‬

‫دى‪ .‬د اهلل تﻌاﻟﻰ د دې وﻳﻨا ﻣﻔﻬﻮم دا دى چ‪ :３‬وﻟﻮﻟﻪ پداس‪ ３‬حال ک‪ ３‬چ‪ ３‬دخپﻞ پاﻟﻮﻧکﻲ پﻪ ﻧاﻣﻪ پﻴﻞ کﻮې‪ ،‬او ﻳا دا‬ ‫چ‪ :３‬د خپﻞ پاﻟﻮﻧکﻲ پﻪ ﻧاﻣﻪ ﻣرستﻪ ﻏﻮاړې‪ ،‬ﻫﻐﻪ پاﻟﻮﻧکی چ‪ ３‬د ！ﻮﻟﻮ ﻣﻮجﻮداتﻮ پﻴدا کﻮوﻧکی دی‪ ،‬ﻫﻐﻪ پاﻟﻮﻧکی‬ ‫چ‪ ３‬اﻧسان ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ﻳﻮې ！ﻮ！‪ ３‬پرﻧ‪６‬ې (کﻠک‪ ３‬شﻮې) وﻳﻨ‪＇ ３‬خﻪ پﻴدا ک‪７‬ی دى‪ .‬پﻪ دې ﻣبارک أﻳت ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ خپﻞ‬ ‫‪＄‬ان پﻪ دې ستاﻳﻲ چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ اﻧسان پﻴداک‪７‬ى دى‪ .‬دا پﻴداﻳ‪＋‬ت او خﻠﻘت د بﻨﻲ ادم ﻟپاره ﻳﻮه ﻟﻮﻳﻪ پﻴرزوﻳﻨﻪ (ﻧﻌﻤت)‬ ‫ده‪.‬‬ ‫ﻣﻔسرﻳﻦ واﻳﻲ‪ :‬ﻟﻪ دې ＇خﻪ دوه حﻘﻴﻘتﻮﻧﻪ ＇رگﻨدﻳ‪８‬ي‪ ،‬ﻳﻮ دا چ‪ ３‬رسﻮل اهلل د وح‪ ３‬ﻟﻪ ﻧزول ＇خﻪ ﻣخک‪ ３‬خپﻞ‬ ‫اهلل تﻌاﻟﻰ پﻪ ﻳﻮواﻟﻲ پ‪５‬ژاﻧده او د ﻫﻐﻪ ﻋبادت ﻳ‪ ３‬کاوه‪＄ ،‬کﻪ ﻫﻐﻪ‬

‫دې تﻪ اړ ﻧﻪ شﻮ تر ＇ﻮ دا وپﻮ＊تﻲ چ‪ ３‬پاﻟﻮﻧکﻰ‬

‫ﻳ‪＇ ３‬ﻮک دى؟ بﻠک‪ ３‬دا ورتﻪ ووﻳﻞ شﻮل چ‪ ３‬تﻪ د خپﻞ پاﻟﻮﻧکﻲ ﻧﻮم ﻳاد ک‪７‬ه او وﻟﻮﻟﻪ! دوﻳﻢ دا چ‪ ３‬کﻠﻪ ورتﻪ ووﻳﻞ‬ ‫شﻮ‪( :‬اﻗرآ) ﻳﻌﻨ‪ ３‬وﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬ﻫﻐﻪ ‪＄‬ﻮاب ورک‪( :７‬زه ﻟﻮستﻮﻧکﻰ ﻧﻪ ﻳﻢ)‪ .‬د پ‪５‬ﻐﻤبر ﻟﻪ ‪＄‬ﻮاب ＇خﻪ دا ＇رگﻨدﻳ‪８‬ي چ‪ ３‬د‬ ‫وح‪ ３‬پر＊ت‪ ３‬ﻟﻔﻈﻮﻧﻪ او کﻠﻤ‪ ３‬ﻟﻴکﻠ‪ ３‬وې او د ﻫﻐﻪ ﻣخ‪ ３‬تﻪ ﻳ‪ ３‬اﻳ‪ ３＋‬وې‪ ،‬تر＇ﻮ ﻳ‪ ３‬وﻟﻮﻟﻲ‪ .‬کﻪ چ‪５‬رې د پر＊ت‪３‬‬ ‫ﻣﻮخﻪ دا وای چ‪ ３‬تﻪ ﻳ‪ ３‬زﻣا پﻪ ＇‪５‬ر ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬ﻧﻮ ﻧﻮر د دې ‪＄‬ﻮاب د وﻳﻠﻮ اړتﻴا پﻪ دې ﻟﻔﻆ ک‪ ３‬چ‪( ３‬زه ﻟﻮستﻮﻧکﻰ ﻧﻪ‬ ‫ﻳﻢ) ﻧﻪ ﻟﻴدل ک‪５‬ده‪.‬‬ ‫پﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ي أﻳت ک‪ ３‬ﻣخﻠﻮق ﻧﻪ دى ذکر شﻮى او د (خﻠﻖ) ﻟﻔﻆ پﻪ ﻣﻄﻠﻘ‪ ３‬صﻴﻐ‪ ３‬سره راﻏﻠی دى چ‪ ３‬ﻣﻮخﻪ ور‪＄‬ﻨ‪３‬‬ ‫د ！ﻮﻟﻮ کاﻳﻨاتﻮ خﻠﻘت دی‪ .‬او د ﻫست‪ ９‬ﻟﻪ خﻠﻘت ＇خﻪ ﻳ‪ ３‬وروستﻪ د اﻧسان خﻠﻘت پﻪ ‪＄‬اﻧگ‪７‬ې تﻮگﻪ بﻴان ک‪.７‬‬ ‫(ﻋﻠﻖ) پﻪ ﻋربﻲ ژبﻪ ک‪ ３‬د (ﻋﻠﻘﻪ) جﻤﻊ ده چ‪ ３‬د پرﻧ‪６‬ې شﻮې وﻳﻨ‪ ３‬پﻪ ﻣﻌﻨا ده او دا ﻫﻤاﻏﻪ حاﻟت دى چ‪ ３‬جﻨﻴﻦ‬

‫‪136‬‬

‫ﻟﻪ حﻤﻞ ＇خﻪ ＇ﻮ ور‪ ３＄‬وروستﻪ داس‪ ３‬حاﻟت تﻪ را‪＄‬ﻲ او بﻴا د ﻏﻮ＊‪ ３‬پﻪ ！ﻮ！ﻪ بدﻟﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬پﻪ ﻗرأن کرﻳﻢ ک‪ ３‬د‬ ‫(ﻣضﻐﻪ) ﻳﻌﻨ‪ ３‬د ﻏﻮ＊‪ ３‬ژوول شﻮې ！ﻮ！‪ ３‬پﻪ ﻧاﻣﻪ ﻳاده شﻮي ده‪.‬‬ ‫اهلل تﻌاﻟﻰ پﻪ درﻳﻢ او ＇ﻠﻮرم أﻳت ک‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬وﻟﻮﻟﻪ! او ستا پاﻟﻮﻧکﻰ خﻮرا ﻣﻬربان دى‪ .‬ﻫﻐﻪ ذات چ‪ ３‬د ﻗﻠﻢ‬ ‫پﻪ ﻣرستﻪ ﻳ‪ ３‬اﻧسان تﻪ داس‪ ３‬پﻮﻫﻪ ورزده ک‪７‬ه چ‪ ３‬ﻣخک‪ ３‬پرې ﻧﻪ پﻮﻫ‪５‬ده‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬دﻏﻪ ﻧﻌﻤت د اﻟﻬﻲ ﻟﻪ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ‪،‬‬ ‫پﻴرزوﻳﻨﻮ او ﻣﻬرباﻧﻴﻮ ＇خﻪ ﻟﻮﻳﻪ پﻴرزوﻳﻨﻪ ده چ‪ ３‬اﻧسان تﻪ ب‪＋‬ﻞ شﻮې ده او ﻟﻪ داس‪ ３‬خﻮار پﻴﻞ ＇خﻪ د ﻋﻠﻢ او پﻮﻫ‪３‬‬ ‫ﻟﻮړ پ‪７‬او تﻪ رسﻴدﻟﻰ دى‪ .‬ﻋﻠﻢ او پﻮﻫﻪ پﻪ ﻣخﻠﻮﻗاتﻮ ک‪ ３‬ﻟﻪ بارزو او ＇ر‪－‬ﻨدو صﻔتﻮﻧﻮ ＇خﻪ دي‪ .‬اهلل تﻌاﻟی اﻧسان تﻪ‬ ‫ﻳﻮا‪ ３＄‬پﻮﻫﻪ ﻧﻪ ده ورزده ک‪７‬ې‪ ،‬بﻠک‪ ３‬ﻫﻐﻪ تﻪ ﻳ‪ ３‬د ﻗﻠﻢ پﻪ ﻣرستﻪ د ﻟﻴکﻠﻮ ﻫﻨر ﻫﻢ ورو＊ﻮد‪ ،‬تر＇ﻮ پﻪ دې وسﻴﻠﻪ پﻮﻫﻪ‬ ‫پراختﻴا وﻣﻮﻣﻲ او اﻧسان د پرﻣخت‪ ，‬او ﻟﻮړتﻴا ﻻره ووﻫﻲ‪ .‬کﻪ چ‪５‬رې اهلل تﻌاﻟﻰ د ﻟﻴکﻠﻮ او ﻟﻮستﻠﻮ استﻌداد او وړتﻴا‬ ‫د اﻧسان پﻪ خ＂ﻪ ک‪ ３‬د اﻟﻬام پﻪ ＇‪５‬ر پﻪ اﻣاﻧت ﻧﻪ واى اﻳ‪＋‬ﻰ‪ ،‬ﻧﻮ د ﻫﻐﻪ دا استﻌداد بﻪ جاﻣد‪ ،‬ب‪ ３‬ودې او ﻣﻨحصر پات‪３‬‬ ‫شﻮى واى او پﻪ ﻫﻐﻪ صﻮرت ک‪ ３‬ﻳﻘﻴﻨا دا ﻣﻤکﻦ ﻧﻪ و‪ ،‬چ‪ ３‬ﻋﻠﻢ‪ ،‬پﻮﻫﻪ او د بشري تﻤدﻧﻮﻧﻮ ﻣﻴراث د اﻧساﻧﻲ ﻧسﻠﻮﻧﻮ‬ ‫تر ﻣﻨ‪ ＃‬ﻟﻴ‪８‬دول شﻮی وای‪.‬‬ ‫پﻪ درې ورستﻴﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪＋＇ ３‬تﻦ تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻠﻲ دي چ‪ ３‬اﻧسان د تﻞ ﻟپاره سرﻏ‪７‬وﻧﻪ کﻮي او دا سرﻏ‪７‬اوى او‬ ‫ﻧاﻓرﻣاﻧﻲ د ﻫﻐﻪ د خﻮدبﻴﻨ‪ ９‬او پر‪＄‬ان باﻧدې د ﻣﻐروره ک‪５‬دﻟﻮ ﻧتﻴجﻪ ده چ‪ ３‬خپﻞ ‪＄‬ان ﻟﻪ خداى تﻌاﻟﻰ ب‪ ３‬ﻧﻴازه‬ ‫احساسﻮي‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬اﻧسان ﻧباﻳد دا ډول و اوسﻲ‪＄ ،‬کﻪ د ﻫﻐﻪ ب‪５‬رتﻪ ت‪ ，‬د اهلل تﻌاﻟی ﻟﻮرتﻪ دی او ﻫﻐﻪ خاﻣخا د‬ ‫اهللتﻌاﻟی حضﻮر تﻪ ﻣخاﻣخ درﻳ‪８‬ي‪＇ ،‬رﻧگﻪ چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ پر خپﻠﻮ بﻨده گاﻧﻮ ډﻳر ﻣﻬربان دى او پر ﻫﻐﻮی ﻳ‪ ３‬ډﻳرې‬ ‫پﻴرزوﻳﻨ‪ ３‬ک‪７‬ي دي‪ ،‬ﻟﻪ دې ！ﻮﻟﻮ سره سره‪ ،‬د دې پر‪＄‬اى چ‪ ３‬د خپﻞ خاﻟﻖ اوﻣﻨﻌﻢ شکر او ﻣﻨﻨﻪ پر‪＄‬اى ک‪７‬ي او د‬ ‫ﻫﻐﻪ د ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ پﻪ ارز＊ت پﻮه شﻲ‪،‬گﻨاه تﻪ ﻣخ اړوي او ﻟﻮﻳﻲ ﻏﻮره کﻮي‪ ،‬او ﻫﻐﻪ وخت بﻪ پﻮه شﻲ چ‪ ３‬د دې گﻨاه‬ ‫او سرﻏ‪７‬وﻧ‪ ３‬ﻟﻪ پاﻳﻠﻲ سره ﻣخاﻣخ شﻲ‪.‬‬

‫فعاليت‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د ＊اﻏﻠﻲ ＊ﻮوﻧکﻲ پﻪ ﻻر＊ﻮوﻧﻪ د اسﻼم پر ستر پ‪５‬ﻐﻤبر باﻧدې د وح‪ ３‬د ﻧازﻟﻴدﻟﻮ د‬ ‫＇رﻧگﻮاﻟﻲ پﻪ ﻫکﻠﻪ‪ ،‬بحث او خبري اترې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫‪137‬‬

‫د لوست گټې‬

‫پﻮرتﻨی ﻟﻮست ﻳﻮ شﻤ‪５‬رگ＂‪ ３‬او ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬ﻟري چ‪＄ ３‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬پﻪ ﻻﻧدې ډول دي‪:‬‬ ‫د اﻟﻬﻲ وح‪ ３‬د ﻧزول او د پﻴﻐﻤبر د ﻧبﻮت ثبﻮت‪.‬‬ ‫د اهلل تﻌاﻟﻰ پﻪ ﻧاﻣﻪ د پﻴﻠﻮﻟﻮ اثبات او ﻣشروﻋﻴت‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬د ﻗرأﻧکرﻳﻢ د ﻟﻮستﻠﻮ پر ﻣﻬال د (بسﻢ اهلل اﻟرحﻤﻦ‬ ‫اﻟرحﻴﻢ) وﻳﻞ‪ ،‬ﻟﻪ ﻫﻤدې کبﻠﻪ د ﻗرأﻧکرﻳﻢ ！ﻮل سﻮرتﻮﻧﻪ پرتﻪ د (اﻟتﻮبﻪ) ﻟﻪ سﻮرت ＇خﻪ‪ ،‬پﻪ (بسﻢ اهلل‪ )...‬سره پﻴﻞ‬ ‫کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫د اﻧسان د خﻠﻘت د پ‪７‬اووﻧﻮ بﻴان‪ ،‬ﻟﻪ ﻧﻄﻔ‪＇ ３‬خﻪ پﻴﻞ‪ ،‬بﻴا پﻪ ﻋﻠﻘ‪ ３‬باﻧدې د ﻫﻐﻪ بدﻟﻮن او د اﻧسان د خﻠﻘت‬ ‫وروستﻨﻲ پ‪７‬اووﻧﻪ‪.‬‬ ‫د اسﻼم دﻳﻦ د پﻮﻫ‪ ３‬اوزده ک‪７‬ې دﻳﻦ دى‪ .‬او د دې ﻣﻄﻠب ﻏﻮره ثبﻮت دا دى‪ ،‬چ‪ ３‬د ﻗرأن ﻧزول ﻳا وح‪ ３‬د‬ ‫(اﻗرآ) پﻪ کﻠﻤ‪ ３‬سره پﻴﻞ شﻮی دی‪.‬‬ ‫پﻪ اﻧسان باﻧدې د اهلل تﻌاﻟﻰ ﻟﻪ ＊کاره پﻴرزوﻳﻨﻮ ＇خﻪ ﻳﻮﻫﻢ د اهلل تﻌاﻟی ﻟﻪ ﻟﻮري ﻫﻐﻪ تﻪ زدک‪７‬ه ورکﻮل دي‪.‬‬ ‫داﻧسان پﻪ ژوﻧدک‪ ３‬ﻗﻠﻢ د اهلل تﻌاﻟﻰ ﻟﻪ ﻟﻮﻳﻮ پﻴرزوﻳﻨﻮ او ﻣﻬﻤﻮ اختراﻋاتﻮ ＇خﻪ گ‪２‬ﻞ کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬او جﻤﻠ‪ ３‬وژباړئ‪.‬‬ ‫{ اﻟﻌﻠﻖ ‪ -‬اﻟذي ﻋﻠّﻢ باﻟﻘﻠﻢ ‪ -‬إن اﻟإﻧسان ﻟﻴﻄﻐی ‪ -‬آن رأه استﻐﻨی }‬ ‫‪ -٢.‬د اﻟﻌﻠﻖ سﻮرت ﻣﻄاﻟب بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ -۳‬د اﻟﻌﻠﻖ سﻮرت پﻨ‪％‬ﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ي أﻳتﻮﻧﻪ پﻪ کﻮم ‪＄‬اى ک‪ ３‬او ＇رﻧگﻪ ﻧازل شﻮل؟‬ ‫‪ -٤‬د ﻣبارک سﻮرت ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧﻲ أﻳتﻮﻧﻪ د ﻋﻠﻢ او پﻮﻫ‪ ３‬پﻪ دوو اساسﻲ ﻋﻨاصرو باﻧدې دﻻﻟت کﻮي‪ .‬دا دوه ﻋﻨاصر کﻮم‬ ‫دي؟ او اﻫﻤﻴت ﻳ‪＇ ３‬ﻪ دى؟‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د اسﻼم د ﻣبارک دﻳﻦ ﻟﻪ ﻧﻈره او د پﻮرتﻨﻴﻮ ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ پﻪ ر‪１‬ا ک‪ ３‬د ﻋﻠﻢ او زده ک‪７‬ې د ارز＊ت پﻪ اړه‪ ،‬ﻳﻮه ﻣﻘاﻟﻪ‬ ‫وﻟﻴکئ چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻟسﻮ کر＊ﻮ ＇خﻪ کﻤﻪ ﻧﻪ وي‪.‬‬

‫‪138‬‬

‫پنځه څلويښتم لوست‬

‫د العلق سورت‬

‫د کلمو معنا‬

‫{‬

‫}‬

‫{‬

‫}‬ ‫{‬

‫}‬ ‫{‬

‫}‬

‫ﻣﻨﻊ کﻮي‪.‬‬

‫}‬

‫ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬کﻮي‪.‬‬

‫}‬

‫{‬ ‫{‬

‫وچﻮﻟﻰ‪ ،‬تﻨدی‪.‬‬ ‫ﻧﻮﻏ‪ ８‬دې ورتﻪ وک‪７‬ي‪ ،‬بﻠﻨﻪ دې ورک‪７‬ي‪.‬‬

‫سﻤﻪ او د ﻫداﻳت ﻻر‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫د ﻋذاب پر＊ت‪.３‬‬

‫دروغ واﻳﻲ‪ ،‬ﻣخ اړوي‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫او ﻧژدې شﻪ‪ ،‬تﻘرب تر ﻻسﻪ ک‪７‬ه ‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫(خبر راک‪７‬ه) اﻳا تا ﻫﻐﻪ کس ﻟﻴدﻟی چ‪ ３‬ﻣﻨﻊ کﻮي‪ ،‬ﻳﻮ بﻨده ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬کﻮي؟! ستا ＇ﻪ ‪－‬ﻮﻣان دی کﻪ‬ ‫(ﻫﻐﻪ بﻨده) پﻪ سﻤﻪ ﻻره وي‪ .‬او ﻳا د تﻘﻮا پﻪ ﻟﻮر بﻠﻨﻪ کﻮي‪ .‬ستا ＇ﻪ ‪－‬ﻮﻣان دی کﻪ چ‪５‬رې دا سرﻏ‪７‬ووﻧکﻰ شخص‬ ‫حﻖ دروغ و‪２－‬ﻲ او ﻣخ واړوي؟ اﻳا ﻫﻐﻪ ﻧﻪ پﻮﻫﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ (د ده ！ﻮل ﻋﻤﻠﻮﻧﻪ) وﻳﻨﻲ؟ ﻧﻪ ﻫﻴ（کﻠﻪ داس‪ ３‬ﻧﻪ‬ ‫ده (چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬گ‪２‬ﻲ) کﻪ چ‪５‬رې ﻫﻐﻪ ﻟﻪ دﻏﻪ کار ＇خﻪ ‪＄‬ان وﻧﻪ ساتﻲ‪ ،‬ﻫﻐﻪ بﻪ د وچﻮﻟﻲ ＇خﻪ وﻧﻴسﻮ او و بﻪ ﻳ‪３‬‬ ‫ﻏﻮر‪＄‬ﻮو (د ﻋذاب ﻟﻮرتﻪ بﻪ ﻳ‪ ３‬راکاږو)‪ .‬دروﻏجﻦ او وراﻧﻜاری وچﻮﻟﻰ‪ .‬ﻧﻮبﻴا دې خپﻞ ﻣﻼت‪７‬ي راوﻏﻮاړي‪ .‬ﻣﻮږ بﻪ‬ ‫ﻫﻢ ډﻳر ژر د خپﻞ ﻋذاب پر＊ت‪ ３‬راوﻏﻮاړو‪.‬ﻫﻴ（کﻠﻪ داس‪ ３‬ﻧﻪ ده (چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ سرﻏ‪７‬ووﻧکﻰ ﻳ‪ ３‬گ‪２‬ﻲ) د ﻫﻐﻪ خبره ﻣﻪ‬ ‫ﻣﻨﻪ او سجده وک‪７‬ه (خداى‬

‫تﻪ) او ورتﻪ ﻧژدې شﻪ‪.‬‬

‫د نزول سبب‬

‫ﻟﻪ ابﻮﻫرﻳره ＇خﻪ رواﻳت شﻮى‪ ،‬چ‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻠﻲ ﻳ‪ ３‬دي‪ :‬ابﻮجﻬﻞ ﻟﻪ ﻗرﻳشﻮ پﻮ＊تﻨﻪ وک‪７‬ه‪ ،‬چ‪ ３‬اﻳا ﻣحﻤد ستاسﻮ‬ ‫پﻪ ﻣخ ک‪ ３‬تﻨدى پر ‪＄‬ﻤکﻪ اﻳ‪＋‬ﻰ دی؟ ﻫﻐﻮی ووﻳﻞ‪ :‬ﻫﻮ! ابﻮ جﻬﻞ ووﻳﻞ‪ :‬پﻪ ﻻت او ﻋزى سﻮگﻨد ﻛﻪ زه ﻫﻐﻪ پداس‪３‬‬ ‫حاﻟت (د ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬پﻪ حاﻟت) ک‪ ３‬ووﻳﻨﻢ‪ .‬خپﻠﻪ پ‪＋‬ﻪ بﻪ د ﻫﻐﻪ پﻪ ورﻣﻴ‪ ８‬کﻴ‪８‬دم او ﻣخ بﻪ ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ خاروسره وسﻮﻟﻮم‪ .‬ﻧﻮ‬

‫‪139‬‬

‫بﻴاﻳ‪ ３‬پ‪５‬ﻐﻤبر د ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬کﻮﻟﻮ پﻪ حاﻟت ک‪ ３‬وﻟﻴد او ‪＄‬ان ﻳ‪ ３‬ورﻧژدې ک‪ ،７‬تر＇ﻮ خپﻠﻪ پ‪＋‬ﻪ د ﻫﻐﻪ پﻪ ﻏاړه کﻴ‪８‬دي‪ ،‬پﻪ‬ ‫دې وخت ک‪ ３‬خﻠکﻮ وﻟﻴدل چ‪ ３‬ابﻮجﻬﻞ ﻧا＇اپﻪ راوگر‪５＄‬د او ﻫ（ﻪ ﻳ‪ ３‬وک‪７‬ه‪ ،‬تر＇ﻮ خپﻞ ‪＄‬ان ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇ﻴز ＇خﻪ‬ ‫وژﻏﻮري چ‪－ ３‬ﻮاک‪ ３‬د ده پﻪ ﻣخک‪ ３‬پروت دى‪ .‬خﻠکﻮ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ پﻮ＊تﻨﻪ وک‪７‬ه چ‪ ３‬وﻟ‪ ３‬دې داسﻲ کار وک‪７‬؟‬ ‫ابﻮجﻬﻞ ووﻳﻞ‪ :‬زﻣا او د ﻣحﻤد ترﻣﻨ‪ ＃‬د اور ﻳﻮه کﻨده وه او ﻳﻮ وﻳروﻧکﻲ ﻣخﻠﻮق چ‪ ３‬ډ‪４‬ر وزروﻧﻪ ﻳ‪ ３‬درﻟﻮدل زﻣاپﻪ‬ ‫ﻟﻮر ﻳرﻏﻞ وک‪ ،７‬رسﻮل اهلل وﻓرﻣاﻳﻞ‪ :‬کﻪ چ‪５‬رې ﻫﻐﻪ خپﻞ ‪＄‬ان ﻣاتﻪ را رسﻮﻟﻰ واى ﻧﻮ پر＊تﻮ بﻪ ！ﻮ！ﻪ‪！ ،‬ﻮ！ﻪ ک‪７‬ى‬ ‫‪.‬‬ ‫واى‪ .‬ﻧﻮ بﻴا دا ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻧازل شﻮل‪:‬‬ ‫له مخکينيو أيتونو سره يې ت‪７‬او‬

‫د سﻮرت پﻪ پﻴﻞ ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ خپﻞ ﻗدرت بﻴان ک‪ ７‬او اﻧسان تﻪ ﻳ‪ ３‬د ﻟﻮستﻠﻮ او ﻟﻴکﻠﻮ ﻧﻌﻤت وروبا＊ﻪ‪ ،‬چ‪ ３‬دا خپﻠﻪ‬ ‫د اﻧسان ﻟپاره د اهلل تﻌاﻟﻰ د ﻟﻄﻒ او ﻣﻬرباﻧ‪＊ ９‬کارﻧدوی دی‪ .‬پﻪ دې أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د کاﻓر اﻧسان سرﻏ‪７‬وﻧﻪ بﻴاﻧﻮي چ‪ ３‬د‬ ‫دﻧﻴا پﻪ ﻣال‪ ،‬ﻣتاع او د ﻫﻐﻪ پﻪ ډول او سﻴﻨگار پﻮرې زړه ت‪７‬ي او د اهلل تﻌاﻟﻰ پﻪ وړاﻧدې پﻪ گﻨاه اوسرﻏ‪７‬وﻧ‪ ３‬پﻴﻞ کﻮي‪ .‬بﻴا‬ ‫د اﻧسان د سرﻏ‪７‬وﻧ‪ ３‬ﻳﻮه ب‪５‬ﻠگﻪ بﻴاﻧﻮي چ‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟﻰ بﻨده گان ﻟﻪ ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬کﻮﻟﻮ او د خداى ﻟﻪ بﻨده گ‪＇ ９‬خﻪ ﻣﻨﻊ کﻮي‪.‬‬ ‫د سﻮرت پﻪ پاى کﻲ د اﻟﻬﻲ وﻋﻴد او دردووﻧکﻲ ﻋذاب ﻳادوﻧﻪ شﻮې ده‪ ،‬ﻛﻮم چ‪ ３‬د دې ډول اﻧسان د دﻏﻮ کاروﻧﻮ‬ ‫ﻟپاره ﻣﻨاسبﻪ بدﻟﻪ ده‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫＇‪＋‬تﻦ تﻌاﻟﻰ پﻪ دې أﻳتﻮﻧﻮک‪ ３‬د ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ حاﻟت بﻴاﻧﻮي چ‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟﻰ ﻟﻪ حکﻢ ＇خﻪ سرﻏ‪７‬وي‪ ،‬ﻟکﻪ چ‪３‬‬ ‫‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬د ﻫﻐﻪ سرک） او ﻣتﻤرد اﻧسان پﻪ ﻫﻜﻠﻪ چ‪ ３‬ﻟﻪ ابﻮجﻬﻞ‬ ‫ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬ ‫او د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﻳاراﻧﻮ ＇خﻪ ﻋبارت دي‪ ،‬وواﻳﻪ‪ :‬چ‪＇ ３‬رﻧ‪／‬ﻪ د اهلل تﻌاﻟی بﻨده (ﻣحﻤد ) ﻟﻪ ﻟﻤﻮﻧ‪＇ ＃‬خﻪ ﻣﻨﻊ کﻮئ؟!‬ ‫أﻳا دوی ﻧﻪ پﻮﻫﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ د دوى دﻏﻪ ﻧاوړه ﻋﻤﻠﻮﻧﻪ وﻳﻨﻲ اوﻟﻪ ﻫﻐﻮ ＇خﻪ خبردى؟ او د دﻏﻪ بد ﻋﻤﻞ سزا‬ ‫بﻪ دوى تﻪ ورک‪７‬ل شﻲ؟‬ ‫أﻳت ک‪ ３‬ﻟﻪ بﻨده ＇خﻪ ﻣراد پ‪５‬ﻐﻤبر دى‪ .‬ﻟﻪ پ‪５‬ﻐﻤبر ﻧﻪ پﻪ دې او ﻧﻮرو أﻳتﻮﻧﻮک‪ ３‬پﻪ‬ ‫پﻪ دې‬ ‫(ﻋبد) سره تﻌبﻴر او ﻳادوﻧﻪ شﻮې ده چ‪ ３‬دا ﻟﻪ پﻴﻐﻤبر سره د اهلل تﻌاﻟﻰ د ‪＄‬اﻧگ‪７‬ې ﻣﻴﻨ‪＇ ３‬ر‪－‬ﻨدوﻧﻪ کﻮي‪ .‬ﻟﻪ ﻣبارك‬ ‫أﻳت ＇خﻪ دا ﻣﻄﻠب ﻫﻢ تر ﻻسﻪ ﻛﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی سربﻴره پر دې چ‪ ３‬پﻴﻐﻤبر تﻪ ﻳ‪ ３‬ﻧبﻮت ‪ ،‬ﻣﻨصب او ﻟﻮړ‬ ‫ﻣﻘام ورب‪＋‬ﻠﻰ او پﻪ دې ‪＄‬اﻧ‪７／‬تﻴا سره ﻳ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ ﻣﻘام ﻟﻮړ ک‪７‬ی دی‪ ،‬ﻫﻐﻪ تﻪ ﻳ‪ ３‬د ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬أداب ور＊ﻮدﻟﻲ دي‪ .‬کﻪ ＇ﻪ‬ ‫ﻫﻢ د ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬د ادا کﻮﻟﻮ تﻔصﻴﻠﻲ طرﻳﻘﻪ پﻪ پشپ‪７‬ه تﻮگﻪ پﻪ ﻗرأن ﻛرﻳﻢ ک‪ ３‬ﻧﻪ ده راﻏﻠ‪ ،３‬خﻮد ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬د ادا کﻮﻟﻮ طرﻳﻘﻪ‬ ‫د پ‪５‬ﻐﻤبر د سﻨتﻮ پﻪ واسﻄﻪ بﻴان شﻮې ده‪ .‬ﻟﻪ دې ﻣﻄﻠب ＇خﻪ دا اﻣر پﻪ ډاگﻪ کﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬اﻟﻬﻲ وح‪ ３‬ﻳﻮا‪ ３＄‬ﻫﻐﻪ‬ ‫ﻧﻪ ده چ‪ ３‬پﻪ ﻗرأن کرﻳﻢ ﻛ‪ ３‬راﻏﻠ‪ ３‬ده‪ ،‬بﻠک‪ ３‬د ﻗرأن کرﻳﻢ ﻟﻪ حدودو ＇خﻪ بﻬر ﻫﻢ وح‪ ３‬شتﻮن ﻟري‪ ،‬چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ د‬

‫‪140‬‬

‫پ＂‪( ３‬خﻔ‪ )３‬وح‪ ３‬پﻪ ﻧاﻣﻪ ﻳادﻳ‪８‬ي او ﻟﻪ حدﻳث ＇خﻪ ﻋبارت ده‪.‬‬ ‫‪ :‬اى ﻣحﻤده! د دې کاﻓر(ابﻮجﻬﻞ) پﻪ اړه راتﻪ وواﻳﻪ! د تﻮحﻴد‬ ‫بﻴا اهلل تﻌاﻟی ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬ ‫او اﻟﻬﻲ ﻗدرت ＊کاره او ‪＄‬ﻼﻧده ﻧ‪ ３＋‬او وح‪ ３‬چ‪ ３‬پ‪５‬ﻐﻤبر تﻪ راﻏﻠ‪ ،３‬دروغ گ‪２‬ﻲ او پرﻫﻐﻪ باﻧدې ﻟﻪ اﻳﻤان‬ ‫راوړﻟﻮ ＇خﻪ ‪＄‬ان ساتﻲ‪ .‬اﻳا پﻪ ﻫﻐﻪ ﻋﻘﻞ سره چ‪ ３‬خداى تﻌاﻟﻰ ﻫﻐﻪ تﻪ ورک‪７‬ى دى‪ ،‬پﻪ دې ﻧﻪ پﻮﻫﻴ‪８‬ى چ‪ ３‬اهلل‬ ‫تﻌاﻟﻰ د ﻫﻐﻪ ！ﻮل ﻧاوړه اﻋﻤال وﻳﻨﻲ او د ﻫﻐﻮ جزا بﻪ ورک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ﻣﻔسرﻳﻨﻮ وﻳﻠﻲ دي‪ :‬سره ﻟﻪ دې چ‪ ３‬دا أﻳت د ابﻮجﻬﻞ پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻧازل شﻮى دى‪ ،‬خﻮ وﻋﻴد ﻳ‪！ ３‬ﻮﻟﻮ ﻫﻐﻮکساﻧﻮ تﻪ‬ ‫شاﻣﻠﻴ‪８‬ي‪ ،‬چ‪ ３‬خﻠک د اهلل تﻌاﻟﻰ ﻟﻪ اطاﻋت او ﻻرې ＇خﻪ ﻣﻨﻊ کﻮي‪.‬‬ ‫د سﻮرت پﻪ وروست‪ ９‬برخﻪ ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ د دې سرﻏ‪７‬ووﻧکﻲ اﻧسان د برخﻠﻴک پﻪ اړه ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ﻫﻴ（کﻠﻪ داس‪３‬‬ ‫ﻧده‪ ،‬کﻪ چ‪５‬رې ﻫﻐﻪ ﻟﻪ دې ﻧاوړه کار ＇خﻪ ﻻس واﻧخﻠﻲ او ﻟﻪ خپﻠ‪ ３‬سرﻏ‪７‬وﻧ‪ ３‬او ﻛﻴﻨ‪＇ ３‬خﻪ واﻧﻪ وړي‪ ،‬ﻣﻮږ‬ ‫ﻳﻘﻴﻨا ً ﻫﻐﻪ د وچﻮﻟﻲ ﻟﻪ وﻳ‪＋‬تﻮ ＇خﻪ ﻧﻴسﻮ چ‪ ３‬ﻣراد ور‪＄‬ﻨ‪ ３‬ﻫﻤاﻏﻪ شخص خپﻠﻪ دى‪ .‬بﻴا ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬ ‫ﻳﻌﻨ‪ :３‬داس‪ ３‬وچﻮﻟﻲ سره چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ (＇‪＋‬تﻦ ﻳ‪ )３‬دروﻏجﻦ او خﻄاکار دی‪＄.‬کﻪ چ‪ ３‬دا ﻳاﻏﻲ اﻧسان پﻪ‬ ‫ﻧاحﻘﻪ او د ﻟﻮﻳ‪ ９‬پﻪ اساس ﻗصدا ً د جرم او گﻨاه ﻣرتکب کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫پﻪ وروستﻲ أﻳت ک‪ ３‬ﻗرأن ﻛرﻳﻢ دې اﻧسان تﻪ خبردارى ورکﻮي چ‪ ３‬خپﻞ دوستان او ﻣﻼت‪７‬ي راوﻏﻮاړي‪،‬‬ ‫ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪( ３‬ابﻮجﻬﻞ) د دې خبرې ﻣدﻋﻲ و‪ ،‬چ‪ ３‬زه پﻪ ﻣکﻪ ک‪ ３‬ﻳﻮا‪＄‬ﻨﻰ کس ﻳﻢ‪ ،‬چ‪ ３‬ﻧسبت ﻧﻮروتﻪ د‬ ‫ارگاه بارگاه او د ﻟﻮﻳﻮ ﻏﻮﻧ‪６‬و ＇‪＋‬تﻦ ﻳﻢ او ډ‪４‬ر دوستان او ﻳاران ﻟرم چ‪ ３‬ﻫﻐﻮى را ﻏﻮاړم‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬پﻪ خپﻠﻪ کﻮرﻧ‪،９‬‬ ‫خپﻠﻮاﻧﻮ‪ ،‬ﻗﻮم او دوستاﻧﻮ وﻳاړي او د ﻫﻐﻮى پﻪ ﻗﻮت ﻓخر ﻛﻮي‪ .‬د ﻗرأن کرﻳﻢ دﻏﻪ خﻄاب ابﻮجﻬﻞ او د ﻫﻐﻪ‬ ‫ﻳاراﻧﻮ تﻪ سخت وﻋﻴد دى‪.‬‬ ‫بﻴا اهلل تﻌاﻟﻰ ﻟﻪ سخت‪ ３‬ر！ﻨ‪ ３‬سره ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ﻣﻮږ بﻪ ډ‪４‬ر ژر د ﻋذاب پر＊تﻪ د(خپﻞ پ‪５‬ﻐﻤبر د ﻣرست‪ ３‬ﻟپاره)‬ ‫راوﻏﻮاړو‪ ،‬چ‪ ３‬دا سخت گﻴرې اوﻏ‪＋‬تﻠ‪ ３‬پر＊ت‪ ３‬دي‪ ،‬چ‪ ３‬ابﻮ جﻬﻞ او د ﻫﻐﻪ ﻳاران بﻪ پﻪ سخت‪ ９‬د اور ﻟﻮرتﻪ‬ ‫راکاږي او پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬بﻪ ﻳ‪ ３‬اچﻮي‪.‬‬ ‫پﻪ وروستﻲ أﻳت ﻛ‪ ３‬د زجر اور！ﻨ‪ ３‬ﻟپاره راﻏﻠی دی‪ ،‬تر＇ﻮ ابﻮجﻬﻞ د ﻫﻐﻮ ﻧاوړو ﻋﻤﻠﻮﻧﻮ ﻟﻪ اﻣﻠﻪ چ‪ ３‬سرتﻪ‬ ‫ﻳ‪ ３‬رسﻮﻟﻲ دي‪ ،‬ور！ﻲ‪ .‬ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻠﻲ دي‪ :‬ﻫﻴ（کﻠﻪ داس‪ ３‬ﻧﻪ ده چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬گ‪２‬ﻲ‪ .‬د ﻫﻐﻪ خبره ﻣﻪ‬ ‫ﻣﻨﻪ! او خپﻠﻪ اړﻳکﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ سره پرې ک‪７‬ه او خپﻞ پاﻟﻮﻧکﻲ تﻪ سجده وک‪７‬ه‪ .‬تر＇ﻮ د دې کﻔارو زړوﻧﻪ وﻟ‪７‬زﻳ‪８‬ي او‬ ‫خپﻞ ‪＄‬ان اهلل تﻌاﻟﻰ تﻪ پﻪ اطاﻋت او پﻴروۍ سره ﻧژدې ک‪７‬ه تر ＇ﻮ د تﻞ ﻟپاره ﻣﻄﻤئﻦ او ﻫﻮسا ش‪.３‬‬ ‫فعاليت‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د ابﻮجﻬﻞ د سرﻏ‪７‬وﻧﻮ او د پ‪５‬ﻐﻤبر پﻪ ﻣﻘابﻞ ک‪ ３‬د ﻫﻐﻪ د ﻧاوړوﻛ‪７‬ﻧﻮ پﻪ اړه خپﻞ ﻧﻈر ＇رگﻨد ک‪７‬ي‪.‬‬

‫‪141‬‬

‫د لوست ګټې‬

‫پﻮرتﻨی ﻟﻮست ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر گ＂‪ ３‬او ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬ﻟري چ‪＄ ３‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬پﻪ ﻻﻧدې ډول دي‪:‬‬ ‫د دې بﻴان چ‪ ３‬ﻛﻪ د اﻧسان ﻓﻄرت پﻪ اﻳﻤان او تﻘﻮا سره تﻬذﻳب وﻧﻪ ﻣﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻧﻮ ﻫروﻣرو بﻪ دبدۍ‪ ،‬ﻋﻨاد او‬ ‫سرﻏ‪７‬وﻧ‪ ３‬ﻟﻮر تﻪ ‪＄‬ﻲ‪ ،‬ﻟکﻪ ＇رﻧگﻪ چ‪ ３‬ابﻮجﻬﻞ د داس‪ ３‬سرﻏ‪７‬وﻧ‪ ３‬او تﻤرد سره دې حد تﻪ ورس‪５‬د چ‪ ３‬پﻴﻐﻤبر‬ ‫بﻪ ﻳ‪ ３‬د ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬ﻟﻪ اداکﻮﻟﻮ او د خپﻞ پاﻟﻮﻧکﻲ ﻟﻪ ﻋبادت ＇خﻪ ﻣﻨﻊ کاوه‪.‬‬ ‫اهلل تﻌاﻟﻰ دخپﻠﻮ پر＊تﻮ پﻪ واسﻄﻪ پﻪ ﻣسجد اﻟحرام ک‪ ３‬د خپﻞ پ‪５‬ﻐﻤبر ﻣرستﻪ وک‪７‬ه‪.‬‬ ‫د اهلل تﻌاﻟﻰ وﻋﻴد او تﻬدﻳد د ﻫﻐﻮ سرﻏ‪７‬وﻧکﻮ اوﻣتکبرو اﻧساﻧاﻧﻮ ﻟپاره چ‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟﻰ ﻟﻪ ﻻرې ＇خﻪ د خﻠکﻮ پﻪ‬ ‫ﻣﻨﻊ کﻮﻟﻮ سره د اهلل تﻌاﻟی ﻣﻘابﻠ‪ ３‬تﻪ راو‪＄‬ﻲ‪ .‬دا پداس‪ ３‬حال ک‪ ３‬چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ د دوى پﻪ تباﻫ‪！ ،９‬کﻮﻟﻮ او ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ‬ ‫وړﻟﻮ پﻪ بشپ‪ ７‬ډول ﻗادر او تﻮاﻧا دى‪.‬‬ ‫کﻪ چ‪５‬رې کﻔار او سرﻏ‪７‬ووﻧکﻲ د خپﻠﻮ دوستاﻧﻮ او ﻳاراﻧﻮ پﻪ ﻟرﻟﻮ ﻣﻐروره وي‪ ،‬خداى تﻌاﻟﻰ بﻪ ﻫﻐﻮی ！ﻮل تباه‬ ‫او برباد ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫د کﻔارو خبره ﻣﻨﻞ ﻧاروا ده‪ ،‬اهلل تﻌاﻟﻰ تﻪ سجده کﻮل ﻫﻐﻪ تﻪ د تﻘرب او ﻧژدې واﻟﻲ ﻏﻮره وسﻴﻠﻪ گ‪２‬ﻞ کﻴ‪８‬ى‪.‬‬

‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬او جﻤﻠ‪ ３‬وژباړئ‪:‬‬ ‫}‬ ‫‪ -٢‬د اﻟﻌﻠﻖ سﻮرت د‬ ‫ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫{‬ ‫–‬ ‫–‬ ‫د ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ شان ﻧزول پﻪ ﻟﻨ‪ ６‬ډول بﻴان‬

‫‪ -۳‬اهلل تﻌاﻟی د دې سﻮرت پﻪ ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬ابﻮجﻬﻞ پﻪ کﻮم ډول ﻋذاب تﻬدﻳد ک‪７‬ى دى؟‬ ‫‪ -٤‬د سﻮرت پﻪ وروستﻲ أﻳت ﻛ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ رسﻮل اهلل تﻪ د تﻘرب وسﻴﻠﻪ پﻪ ＇ﻪ شﻲ ک‪＊ ３‬ﻮدﻟ‪ ３‬ده؟‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫کﻠﻤﻪ درې ‪＄‬ﻠ‪ ３‬ﻳاده شﻮې ده‪ ،‬د ﻫﻐ‪ ３‬ﻣخاطب ＇ﻮک دى؟ پﻪ درې واړو‬ ‫پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬د‬ ‫‪＄‬اﻳﻮﻧﻮﻛ‪＇ ３‬ﻪ ﻣﻄﻠب اﻓاده کﻮي؟ پﻪ خپﻠﻮ کتابچﻮک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪142‬‬

‫شپ‪ ８‬څلويښتم لوست‬

‫د القدر سورت‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{‬

‫د ﻗدر شپﻪ ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫زرﻣﻴاشت‪.３‬‬

‫{‬

‫}‬ ‫}‬

‫جبرائﻴﻞ‬ ‫{‬

‫‪.‬‬

‫سﻬار راختﻞ‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ﻣﻮږ (ﻗرأن) د ﻗدر پﻪ شپﻪ ک‪ ３‬ﻧازل ک‪ .７‬او تﻪ ＇ﻪ پﻮﻫﻴ‪８‬ې‪ .‬چ‪ ３‬د ﻗدر شپﻪ ＇ﻪ ده؟ د ﻗدر شپﻪ ﻟﻪ زرو‬ ‫ﻣﻴاشتﻮ ＇خﻪ ﻏﻮره ده‪ .‬پﻪ دې شپﻪ ک‪ ３‬پر＊ت‪ ３‬او روح (جبرئﻴﻞ‬

‫) د خپﻞ رب پﻪ اجازه ﻫرحﻜﻢ اخﻠﻲ‬

‫او را＊کتﻪ کﻴ‪８‬ي‪ .‬ﻫﻐﻪ شپﻪ ﻟﻪ سره تر پاﻳﻪ سﻼﻣتﻴا ده تر سﻬار ختﻠﻮ پﻮرې‪.‬‬

‫د سورت پېژندنه‬

‫د اﻟﻘدر سﻮرت ﻣکﻲ دى‪ )۵( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ سره سﻢ پﻪ (‪ )٩٧‬ردﻳﻒ ک‪＄ ３‬اى ﻟري‪.‬‬ ‫دا ﻣبارک سﻮرت د (اﻟﻘدر) د کﻠﻤ‪ ３‬د تکرار او د دې سﻮرت د ﻟﻮړ ﻣﻘام او ﻣﻨزﻟت ﻟﻪ اﻣﻠﻪ د (اﻟﻘدر) پﻪ ﻧاﻣﻪ‬ ‫ﻧﻮﻣﻮل شﻮى دې‪ .‬د دى سﻮرت ﻣﻮضﻮع د ﻗرأن کرﻳﻢ د ﻧزول پﻴﻞ‪ ،‬ﻧسبت ﻧﻮرو شپﻮ او ﻣﻴاشتﻮتﻪ د ﻗدر د شپ‪３‬‬ ‫ﻓضﻴﻠت او ﻣﻨزﻟت او پﻪ دې شپﻪ ک‪ ３‬ترسﻬاره د اﻟﻬﻲ پر＊تﻮ د راﻛﻮز‪４‬دﻟﻮ بﻴان دى‪.‬‬

‫‪143‬‬

‫له مخکيني سورت سره يې ت‪７‬او‬

‫د (اﻟﻌﻠﻖ) پﻪ سﻮرت ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ خپﻞ پ‪５‬ﻐﻤبر‬

‫تﻪ وﻓرﻣاﻳﻞ چ‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟﻰ د ﻧﻮم پﻪ ﻳادوﻟﻮ سره د ﻗرأن‬

‫کرﻳﻢ پﻪ ﻟﻮستﻠﻮ پ‪５‬ﻞ وک‪７‬ي او پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬د اﻟﻬﻲ وح‪ ３‬د ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧﻴﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ﻳادوﻧﻪ شﻮې وه‪ ،‬پﻪ دې سﻮرت ک‪３‬‬ ‫د ﻗرأن د ﻧزول د وخت خبره ﻣﻨ‪ ＃‬تﻪ راﻏﻠ‪ ،３‬چ‪ ３‬د ﻗدر ﻟﻪ شپ‪＇ ３‬خﻪ ﻋبارت ده‪ .‬پﻪ ﻫﻐ‪ ３‬ک‪ ３‬د ﻗرأن کرﻳﻢ‬ ‫د ﻧزول او د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﻋﻈﻤت او ﻣﻨزﻟت ＇خﻪ ﻳادوﻧﻪ شﻮې ده‪.‬‬ ‫پﻪ دې شپﻪ ک‪ ３‬د ﻗرأن کرﻳﻢ ﻟﻪ ﻧازﻟﻴدﻟﻮ ＇خﻪ ﻣﻮخﻪ دا ده‪ ،‬چ‪ ３‬د ﻗرأن کرﻳﻢ ﻧزول پﻪ دې شپﻪ ک‪ ３‬پﻴﻞ شﻮى‬ ‫دى‪ .‬خﻮ د ﻗرأن ﻧزول دروﻳشت کاﻟﻪ وخت واخﻴست‪ ،‬او ﻳا ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ ﻣراد‪ ،‬د وح‪ ３‬د ﻧزول پﻴﻞ دى‪ ،‬چ‪３‬‬ ‫د ﻗدر پﻪ شپﻪ ک‪ ３‬راﻣﻨ‪ ＃‬تﻪ شﻮ او ﻳا ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ ﻣﻮخﻪ دا ده چ‪ ３‬ﻗرأن پﻪ دې شپﻪ ک‪ ３‬ﻟﻪ ﻟﻮح ﻣحﻔﻮظ ﻧﻪ د ﻧ‪７‬ۍ‬ ‫اسﻤان تﻪ را ＊کتﻪ شﻮى دى او ﻳا د وح‪ ３‬پر＊ت‪ ３‬تﻪ سپارل شﻮى دى او دا ﻣﻄﻠب ابﻦ ﻋباس (رضﻲ اهلل ﻋﻨﻬﻤا)‬ ‫بﻴان ک‪７‬ى دى‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫اهلل تﻌاﻟﻰ پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬د ﻗرأن کرﻳﻢ د ﻧزول وخت او ورسره ﻳ‪ ３‬د ﻗدر د شپ‪ ３‬ﻋزت او ﻋﻈﻤت بﻴان‬ ‫ک‪７‬ى دی چ‪ ３‬د ﻧﻮرو ！ﻮﻟﻮ شپﻮ او ور‪＄‬ﻮ پﻪ پرتﻠﻪ ﻟﻪ ‪＄‬اﻧگ‪７‬ې ﻣرتب‪ ３‬او ﻓضﻴﻠت ＇خﻪ برخﻤﻨﻪ ده‪.‬‬ ‫پﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧﻲ أﻳت ک‪ ３‬د ﻗرأن کرﻳﻢ د ﻧازﻟﻴدﻟﻮ وخت د ﻗدر شپﻪ ＊ﻮدل شﻮې ده‪ ،‬د (اﻟبﻘره) پﻪ سﻮرت ک‪３‬‬ ‫راﻏﻠﻲ دي‪:‬‬

‫( اﻟبﻘرة‪ ،)١٨۵ :‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬د روژې ﻣﻴاشت ﻫﻐﻪ ﻣﻴاشت‬

‫ده‪ ،‬چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐ‪ ３‬ک‪ ３‬ﻗرأن ﻧازل شﻮی دى‪ .‬پﻪ دې أﻳت ک‪ ３‬د روژې ！ﻮﻟﻪ ﻣﻴاشت د ﻗرأن د ﻧزول ﻣﻴاشت ＊ﻮدل‬ ‫شﻮې ده‪ ،‬ﻧﻮ ﻣﻔﻬﻮم ﻳ‪ ３‬دا دى‪ ،‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬پﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ي پ‪７‬اوک‪ ３‬اﻟﻬﻲ پر＊ت‪ ３‬پ‪５‬ﻐﻤبر‬

‫تﻪ د حرا پﻪ ﻏارک‪ ３‬وح‪３‬‬

‫راوړه ﻧﻮ دا وخت د روژې ﻣﻴاشت او د ﻗدر شپﻪ وه‪ ،‬چ‪ ３‬دا شپﻪ د (اﻟدخان) پﻪ سﻮرت ک‪ ３‬د ﻣبارک‪ ３‬شپ‪ ３‬پﻪ‬ ‫ﻧاﻣﻪ ﻳاده شﻮې ده‪ .‬ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻠﻲ دي‪:‬‬

‫(اﻟدخان‪،)۳ :‬‬

‫ﻳﻌﻨ‪ :３‬ﻣﻮږ ﻗرأن پﻪ ﻣبارکﻪ شپﻪ ک‪ ３‬ﻧازل ک‪７‬ی دی‪ .‬ﻧﻮ د ﻗرأن ﻧزول د ﻗدر پﻪ شپﻪ ک‪ ３‬پ‪５‬ﻞ شﻮى دى‪ .‬او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ‬ ‫＇خﻪ وروستﻪ د دروﻳشتﻮ کﻠﻮﻧﻮ پﻪ ترڅ ک‪ ３‬پﻪ ﻣختﻠﻔﻮ ‪＄‬اﻳﻮﻧﻮک‪ ،３‬پ‪５‬ﻐﻤبر‬ ‫پﻪ ورپس‪ ３‬أﻳتﻮﻧﻮک‪ ３‬اهلل‬

‫باﻧدې ﻧازل شﻮی دی‪.‬‬

‫د ﻗدر د شپ‪ ３‬درجﻪ او ﻣﻨزﻟت بﻴاﻧﻮي او ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬او تﻪ ＇ﻪ ＇ﻴز وپﻮﻫﻮﻟ‪ ３‬چ‪３‬‬

‫‪144‬‬

‫د ﻗدر شپﻪ ＇ﻪ ده؟‬ ‫دا استﻔﻬام د ﻗدر د شپ‪ ３‬د ﻋزت او ﻣﻨزﻟت د ＇ر‪－‬ﻨدوﻟﻮ پﻪ ﻏرض کارول شﻮى دى‪ ،‬ﻟﻪ ﻫﻤدې اﻣﻠﻪ ﻳ‪ ３‬دا‬ ‫شپﻪ د ﻗدر او ﻣﻨزﻟت شپﻪ گ‪２‬ﻠ‪ ３‬ده‪ ،‬دا ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ！ﻮل ﻫﻐﻪ کاروﻧﻪ‪ ،‬چ‪ ３‬باﻳد د ﻳﻮکال پﻪ ترڅ‬ ‫ک‪ ３‬سرتﻪ ورسﻴ‪８‬ي‪ ،‬پﻪ دې شپﻪ ک‪ ３‬ﻓﻴصﻠﻪ کﻮي‪ .‬اهلل تﻌاﻟﻰ پﻪ ﻳﻮ بﻞ ‪＄‬اى ک‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻠﻲ دي‬ ‫(اﻟدخان‪ ،)٤ :‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬پﻪ دې شپﻪ ک‪ ３‬ﻫرکار پﻪ ﻏﻮر او ！ﻴﻨگ‪＋‬ت سره جﻼ ک‪８５‬ي‪ .‬دﻗدر د شپ‪３‬‬ ‫ﻣﻘام او ﻣﻨزﻟت پﻪ حﻘﻴﻘت ک‪ ３‬ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ دى چ‪ ３‬پﻪ دې شپﻪ ک‪ ３‬ﻋبادت کﻮل د ﻧﻮرو شپﻮ ﻟﻪ ﻋبادت ＇خﻪ‬ ‫ﻳﻌﻨ‪ :３‬د ﻗدر شپﻪ ﻟﻪ‬

‫ﻏﻮره او ﻟﻮړ دى‪ .‬ﻟکﻪ چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻓرﻣاﻳﻠﻲ دي‪:‬‬

‫زرو ﻣﻴاشتﻮ ＇خﻪ ﻏﻮره ده‪ .‬پﻪ ﻳﻮه حدﻳث ک‪ ３‬چ‪ ３‬صحﻴحﻴﻨﻮ رواﻳت ک‪７‬ى دى‪ .‬رسﻮل اهلل‬

‫ﻓرﻣاﻳﻠﻲ دي‪:‬‬

‫ﻫﻐﻪ ＇ﻮک چ‪ ３‬د ﻗدر پﻪ شپﻪ ک‪ ３‬د‬ ‫اﻳﻤاﻧدارۍ او د ثﻮاب ﻏﻮ＊تﻨ‪ ３‬ﻟپاره ﻋبادت وک‪７‬ي‪ ،‬ت‪５‬رگﻨا ﻫﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬ب‪＋‬ﻞ کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫د ﻗدر د شپ‪ ３‬ﻗدر او ﻣﻨزﻟت دا ﻫﻢ دى چ‪３‬‬ ‫پر＊ت‪ ３‬او جبرئﻴﻞ‬

‫پﻪ دﻏﻪ شپﻪ ک‪ ３‬د اسﻤان او ‪＄‬ﻤک‪ ３‬ترﻣﻨ‪ ＃‬داس‪ ３‬صﻔﻮﻧﻪ ت‪７‬ﻟﻲ وي چ‪！ ３‬ﻮﻟ‪＇ ３‬ﻨ‪６‬ې‬

‫ﻳ‪ ３‬ﻧﻴﻮﻟﻲ وي‪ ،‬دوى پﻪ دې شپﻪ ک‪ ３‬د ﻫر ﻫﻐﻪ اﻣر او حکﻢ د پر‪＄‬ای کﻮﻟﻮ ﻟپاره چ‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟﻰ ﻟﻪ ﻟﻮري‬ ‫ﻓﻴصﻠﻪ شﻲ‪ ،‬را＊کتﻪ کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫د ﻗدر د شپ‪ ３‬پﻪ اړه چ‪＇ ３‬ﻪ وخت را رسﻴ‪８‬ي‪ ،‬اﻣام احﻤد پﻪ خپﻞ ﻣسﻨد ک‪ ３‬د ﻋباده بﻦ صاﻣت ＇خﻪ‬ ‫رواﻳت ک‪７‬ی دى‪ ،‬چ‪ ３‬پ‪５‬ﻐﻤبر ﻓرﻣاﻳﻠﻲ دي‪ :‬د ﻗدر شپﻪ د روژې د ﻣﻴاشت‪ ３‬پﻪ وروست‪ ９‬ﻟسﻴزه ک‪ ３‬ده‪＇ .‬ﻮک‬ ‫چ‪ ３‬پﻪ دﻏﻪ شپﻪ ک‪ ３‬د ثﻮاب ﻣﻴﻨدﻟﻮ پﻪ ﻣﻮخﻪ راپا＇ﻴ‪８‬ي او ﻋبادت وک‪７‬ي ﻫﻐﻪ گﻨاوې چ‪ ３‬پخﻮا ﻟﻪ ده ＇خﻪ‬ ‫شﻮې وي‪ ،‬ب‪＋‬ﻞ کﻴ‪８‬ي‪ .‬ابﻦ ﻋباس وﻳﻠﻲ دي‪ :‬رسﻮل اهلل‬

‫ﻓرﻣاﻳﻠﻲ دي‪ :‬د ﻗدر شپﻪ د روژې د ﻣﻴاشت‪ ３‬پﻪ‬

‫وروست‪ ９‬ﻟسﻴزه ک‪ ３‬وﻟ＂ﻮئ‪ ،‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬د روژې ﻧﻬﻪ ور‪ ３＄‬ﻳا اوه ور‪ ３＄‬او ﻳا ﻫﻢ پﻨ‪％‬ﻪ ور‪ ３＄‬پات‪ ３‬وي‪.‬‬ ‫ﻋاﻟﻤاﻧﻮ د پ‪５‬ﻐﻤبر‬

‫دا وﻳﻨا داس‪ ３‬تﻌبﻴر ک‪７‬ې ده‪ ،‬چ‪ ３‬ﻟﻪ دې ＇خﻪ ﻣراد تاق شپ‪ ３‬دي‪ .‬او پﻪ بﻞ رواﻳت ک‪３‬‬

‫راﻏﻠﻲ دي‪ :‬پﻪ ﻟسﻮ وروستﻴﻮ تاﻗﻮ شپﻮک‪ ３‬ﻫﻐﻪ وﻟ＂ﻮئ‬

‫‪145‬‬

‫د لوست ګټې‬

‫پﻮرتﻨی ﻟﻮست ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر گ＂‪ ３‬او ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬ﻟري چ‪＄ ３‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬پﻪ ﻻﻧدې ډول دي‪:‬‬ ‫خداى تﻌاﻟی د بﻨدگاﻧﻮ ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ پ‪５‬ﻐﻤبران ﻏﻮره ک‪７‬ي دي‪ ،‬پﻪ ‪＄‬اﻳﻮﻧﻮ ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻣکﻪ ﻣکرﻣﻪ ﻏﻮره ک‪４７‬ده‬ ‫او د وختﻮﻧﻮ ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ ﻳ‪ ３‬د ﻗدر شپﻪ چ‪ ３‬د روژې پﻪ ﻣﻴاشت ک‪ ３‬ده ﻏﻮره ک‪７‬ې‪.‬‬ ‫پﻪ دې ﻣبارک سﻮرت ک‪ ３‬د ﻗضا او ﻗدر ﻋﻘﻴده ثابتﻪ شﻮې ده‪.‬‬ ‫د ﻗدر د شپ‪ ３‬ﻋﻈﻤت او ﻣﻨزﻟت‪ ،‬چ‪ ３‬ﻗرأن کرﻳﻢ پﻪ ﻫﻐ‪ ３‬ک‪ ３‬ﻧازل شﻮی‪ ،‬ﻳﻮا‪ ３＄‬اهلل‬

‫تﻪ ＇ر‪－‬ﻨد دی‪.‬‬

‫د ﻗدر شپﻪ ﻟﻪ پ‪５‬ﻞ ＇خﻪ تر پاﻳﻪ ﻟﻪ برکت او ﻋﻈﻤت ＇خﻪ ډکﻪ ده‪ .‬او پﻪ دې شپﻪ ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟﻰ ﻣؤﻣﻨان‬ ‫دخپﻞ رحﻤت‪ ،‬ﻣﻐﻔرت او سﻼﻣت‪ ９‬وړگر‪＄‬ﻮي‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ -١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬او جﻤﻠ‪ ３‬وژباړئ‪:‬‬ ‫}‬

‫–‬

‫{‬

‫‪ -٢‬د ﻗدر سﻮرت تﻪ وﻟ‪ ３‬د ﻗدر سﻮرت واﻳﻲ؟ او دې شپ‪ ３‬تﻪ وﻟ‪ ３‬دا ！ﻮل ﻓضﻴﻠتﻮﻧﻪ ورک‪７‬ل شﻮي دي؟‬ ‫‪ -۳‬د ﻗدر د شپ‪ ３‬ﻟ＂ﻪ دﻧبﻮي احادﻳثﻮ سره سﻢ تﻮضﻴح ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د ﻗدر د شپ‪ ３‬او د روژې د ﻓضﻴﻠت پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻳﻮه ﻣﻘاﻟﻪ وﻟﻴکئ چ‪ ３‬ﻟﻪ اتﻮکر＊ﻮ ＇خﻪ کﻤﻪ ﻧﻪ وي‪.‬‬

‫‪146‬‬

‫اووه څلوېښتم لوست‬

‫د البينة سورت‬ ‫(ﻟﻮﻣ‪７‬ۍ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫{‬

‫}‬ ‫}‬

‫ﻣراد ور‪＄‬ﻨ‪ ３‬ﻳﻬﻮد او ﻧصارا دي‪.‬‬

‫{‬

‫}‬

‫ﻟﻪ اهلل ﻧﻪ پرتﻪ دﻧﻮرو شﻴاﻧﻮ ﻋبادت کﻮوﻧکﻲ‪.‬‬

‫{‬

‫}‬

‫را‪－‬ر‪５＄‬دوﻧکﻲ‪ ،‬جﻼ ک‪５‬دوﻧکﻲ‪ ،‬بﻴﻠ‪５‬دوﻧکﻲ‪.‬‬

‫{‬

‫حجت‪＇ ،‬ر‪－‬ﻨد دﻟﻴﻞ‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬

‫ﻟﻪ باطﻞ ＇خﻪ پاک‪ ３‬او سپ（ﻠ‪ ３‬صحﻴﻔ‪( ３‬د ﻗرأن کرﻳﻢ اجزاوو او برخﻮ‪ ،‬ﻟکﻪ سﻮرتﻮﻧﻮ تﻪ‬ ‫صحﻴﻔ‪ ３‬وﻳﻞ کﻴ‪８‬ي)‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬ ‫{‬

‫}‬ ‫}‬

‫ﻳﻌﻨ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐﻮ صحﻴﻔﻮ ک‪ ３‬سﻢ او ﻣحکﻢ اﻟﻬی احکام ﻟﻴکﻞ شﻮي دي‪.‬‬ ‫(ﻟﻪ ！ﻮﻟﻮ ﻏﻠﻄﻮ ادﻳاﻧﻮ ＇خﻪ د اسﻼم سپ（ﻠﻲ دﻳﻦ تﻪ) ﻣﻴﻼن کﻮوﻧکﻲ‪.‬‬

‫{‬

‫سﻢ او صحﻴح دﻳﻦ‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ﻟﻪ اﻫﻞ کتابﻮ او ﻣشرکاﻧﻮ ＇خﻪ چ‪ ３‬کﻮم خﻠک کاﻓر وو (ﻫﻐﻮی ﻟﻪ خپﻞ کﻔر ＇خﻪ) را‪－‬ر‪５＄‬دوﻧکﻲ ﻧﻪ وو‪ ،‬تر＇ﻮ‬ ‫چ‪ ３‬ﻫﻐﻮی تﻪ ＇ر‪－‬ﻨد دﻟﻴﻞ راﻧﻪ شﻲ‪( .‬ﻳﻌﻨ‪ )３‬د اهلل ﻟﻪ ﻟﻮري ﻳﻮ رسﻮل چ‪ ３‬سپﻴ（ﻠ‪ ３‬صحﻴﻔ‪ ３‬ﻟﻮﻟﻲ ‪ .‬چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐﻮ‬ ‫ک‪ ３‬د احکاﻣﻮ سﻤ‪ ３‬ﻟﻴکﻨ‪ ３‬شﻮي دي‪.‬‬ ‫کﻮﻣﻮ پخﻮاﻧﻴﻮ خﻠکﻮتﻪ چ‪ ３‬کتاب ورک‪７‬ی شﻮی و پﻪ ﻫﻐﻮ ک‪ ３‬ب‪５‬ﻠتﻮن راﻣﻨ‪ ＃‬تﻪ ﻧشﻮ‪ ،‬ﻣ‪／‬ر وروستﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ چ‪３‬‬ ‫ﻫﻐﻮی تﻪ (د سﻤ‪ ３‬ﻻرې) ＇ر‪－‬ﻨد بﻴان راﻏی‪.‬‬ ‫او اﻣر ﻧﻪ و شﻮی ﻫﻐﻮی تﻪ ﻣ‪／‬ر دا چ‪ ３‬ﻫﻐﻮی د اهلل تﻌاﻟی بﻨد‪－‬ﻲ ﻟﻪ خﻠﻮص سره پﻪ داس‪ ３‬ډول وک‪７‬ي چ‪ ３‬خپﻞ‬

‫‪147‬‬

‫دﻳﻦ د ﻫﻐﻪ د ﻻر＊ﻮوﻧﻮ پﻪ ر‪１‬ا ک‪ ３‬سﻨبال ک‪７‬ي‪ ،‬د حﻖ پاﻟﻨ‪ ３‬پﻪ ﻟﻮر ﻣاﻳﻞ او ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬ﻗاﻳﻢ ک‪７‬ي او زکات ورک‪７‬ي او‬ ‫ﻫﻤدا ډ‪４‬ر ﻏﻮره او روغ دﻳﻦ دی‪.‬‬ ‫د سورت پيژندنه‬

‫سﻮرة اﻟبﻨﻴة ﻣدﻧﻲ سﻮرت دی‪ )٨( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ )٩٨ ( ３‬سﻮرت دی‪ .‬د‬ ‫دې سﻮرت ﻧﻮم د أﻳت ﻟﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧﻲ ﻟﻔﻆ ＇خﻪ اخﻴستﻞ شﻮی دی او ﻟﻪ درﻳﻮ ﻣﻬﻤﻮ شﻴاﻧﻮ ＇خﻪ بحث کﻮي چ‪ ３‬پﻪ‬ ‫ﻻﻧدې ډول ورتﻪ اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫‪ -١‬اﻫﻞ کتاب (ﻳﻬﻮد ‪ ،‬ﻧصارا) او ﻣشرکﻴﻦ د ﻫداﻳت ﻏﻮ＊تﻮﻧکﻲ وو‪ ،‬خﻮ د ﻫداﻳت او ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬ﻟﻪ رات‪ ，‬وروستﻪ‬ ‫ﻳ‪ ３‬کﻔر ﻏﻮره ک‪ ،７‬پﻪ ‪＄‬اﻧ‪７／‬ې تﻮ‪－‬ﻪ اﻫﻞ کتابﻮ دا ک‪７‬ﻧ‪ ３‬ترسره ک‪７‬ې‪.‬‬ ‫‪ -٢‬دا چ‪ ３‬د دﻳﻦ بﻨس＂ﻴزه ﻣﻮخﻪ پﻪ اخﻼص سره د اهلل تﻌاﻟی ﻋبادت‪ ،‬د ﻟﻤاﻧ‪％‬ﻪ اداء کﻮل او د زکات ورکﻮل دي‬ ‫او اﻫﻞ کتابﻮ تﻪ پﻪ ﻫﻤدې اﻣر شﻮی و‪ ،‬خﻮ ﻫﻐﻮی پرې ﻋﻤﻞ وﻧﻪ ک‪.７‬‬ ‫‪ -۳‬د پﻴﻐﻤبر (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) پﻪ دﻳﻦ او کتاب باﻧدې د ﻣؤﻣﻨﻮ او کاﻓرو د برخﻠﻴک او پاﻳﻠﻮ بﻴان‪.‬‬ ‫د سورت فضليت او غوره والی‬

‫اﻣام احﻤد‪ ،‬بخاري‪ ،‬ﻣسﻠﻢ‪ ،‬ترﻣذي او ﻧساﻳﻲ د اﻧس بﻦ ﻣاﻟک (رضﻲ اهلل ﻋﻨﻪ) ＇خﻪ رواﻳت ک‪７‬ی چ‪ ３‬رسﻮل اهلل‬ ‫(صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) ابی بﻦ کﻌب (رضﻲ اهلل ﻋﻨﻪ) تﻪ وﻓرﻣاﻳﻞ‪ :‬اهلل ﻣاتﻪ اﻣر ک‪７‬ی چ‪３‬‬ ‫سﻮرت تاتﻪ وﻟﻮﻟﻢ‪ .‬اُبی ووﻳﻞ‪ :‬پﻪ ‪＄‬اﻧ‪７／‬ي او ！اکﻠ‪ ３‬تﻮ‪－‬ﻪ ﻳ‪ ３‬زﻣا ﻧﻮم درتﻪ ﻳاد ک‪７‬ی دی؟‬ ‫رسﻮل اهلل صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ وﻓرﻣاﻳﻞ‪:‬ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻤﻐﻪ و چ‪ ３‬حضرت اُبی پﻪ ژړا شﻮ‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫د سﻮرت پﻴﻞ پﻪ دې شﻮی دی چ‪ ３‬د اﻫﻞ کتابﻮ (ﻳﻬﻮدو او ﻧصاراو) او ﻣشرکاﻧﻮ کاﻓر ک‪５‬دل پر اهلل او رسﻮل ﻳ‪ ３‬د‬ ‫کﻔري ﻋﻘﻴدې د ﻣﻴراث پﻪ تﻮ‪－‬ﻪ ترﻫﻐﻪ پﻮرې دوام درﻟﻮد او دوی ﻟﻪ ﻫﻐ‪ ３‬ﻋﻘﻴدې ＇خﻪ را‪－‬ر‪５＄‬دوﻧکﻲ ﻧﻪ وو‪ ،‬تر＇ﻮ‬ ‫چ‪ ３‬دوی تﻪ ＇ر‪－‬ﻨد او رو＊اﻧﻪ دﻟﻴﻞ ﻧﻪ وای راﻏﻠی‪ ،‬چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ د رسﻮل او اسﻤاﻧﻲ کتاب ﻟﻪ راﻟﻴ‪８‬ﻟﻮ ﻧﻪ ﻋبارت و‪.‬‬ ‫ﻳﻬﻮدﻳان د اسﻼم د پﻴﻐﻤبر (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) ﻟﻪ بﻌثت ＇خﻪ ﻣخک‪ ３‬د ﻳﻮه داس‪ ３‬پﻴﻐﻤبر راتﻠﻮ تﻪ ستر‪ ３－‬پﻪ ﻻر‬ ‫وو او د ﻋربﻮ ﻣشرکان بﻪ ﻳ‪ ３‬د ده ﻟﻪ رات‪／‬ﻪ وﻳرول او ﻫﻐﻮی تﻪ بﻪ ﻳ‪ ３‬وﻳﻞ چ‪ ３‬کﻪ دا پﻴﻐﻤبر را وﻟﻴ‪８‬ل شﻲ ﻧﻮ ﻣﻮږ بﻪ‬ ‫پﻪ ده اﻳﻤان راوړو او د ده پﻪ ﻣﻼت‪ ７‬بﻪ د ﻋربﻮ ﻣشرکﻴﻨﻮ سره جﻨ‪／‬ﻴ‪８‬و‪ ،‬خﻮ ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬پﻴﻐﻤبر (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ)‬ ‫راوﻟﻴ‪８‬ل شﻮ او ﻗرأن پرې ﻧازل شﻮ اوداس‪ ３‬ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ‪＄‬اﻧﻪ سره راوړې چ‪ ３‬د پخﻮاﻧﻴﻮ کتابﻮﻧﻮ (تﻮرات او‬ ‫اﻧجﻴﻞ) سره ﻳ‪ ３‬سﻤﻮن درﻟﻮد‪ ،‬ﻧﻮدوی ترې اﻧکار وک‪ ７‬اود اسﻼم د پﻴﻐﻤبر ﻟﻪ پﻴﻐﻤبرۍ او ﻧبﻮت ＇خﻪ ﻳ‪ ３‬پﻪ دې‬

‫‪148‬‬

‫دﻟﻴﻞ چ‪ ３‬دی د ﻋربﻮ ﻟﻪ ！بر ＇خﻪ راﻟﻴ‪８‬ل شﻮی دی‪ ،‬سرﻏ‪７‬وﻧﻪ وک‪７‬ه‪.‬‬ ‫د دې سﻮرت دوﻳﻢ او درﻳﻢ أﻳت دا ＇ر‪－‬ﻨدوي چ‪ ３‬د پﻴﻐﻤبر (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) راﻟﻴ‪８‬ل‬ ‫د اهلل تﻌاﻟی ﻟﻪ ﻟﻮري ＇خﻪ دي کﻮم چ‪ ３‬د ！ﻮﻟ‪ ３‬اﻧساﻧﻲ ﻧ‪７‬ۍ ﻟپاره خﻴر‪ ،‬برکت او رحﻤت دی او أسﻤاﻧﻲ صحﻴﻔ‪３‬‬ ‫ﻳ‪ ３‬چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻗرأن کرﻳﻢ او د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ سﻮرتﻮﻧﻮ ＇خﻪ ﻋبارت دي د خﻠکﻮ ﻟپاره راوړل پﻪ داس‪ ３‬حال ک‪ ３‬چ‪ ３‬دا کتاب‬ ‫ﻟﻪ باطﻠﻮ‪ ،‬دروﻏﻮ‪ ،‬شبﻬاتﻮ‪ ،‬کﻔر او تحرﻳﻒ ＇خﻪ سپ‪（５‬ﻠی او پاک دی‪ ،‬بﻠک‪ ３‬حﻖ پﻪ رو＊اﻧﻪ تﻮ‪－‬ﻪ بﻴاﻧﻮي او باطﻞ‬ ‫خﻠکﻮ تﻪ ＇ر‪－‬ﻨدوي‪.‬‬ ‫دا أﻳت را＊ﻴﻲ چ‪ ３‬د دې دﻟﻴﻞ او حجت ﻟﻪ رات‪／‬ﻪ وروستﻪ‪ ،‬سره ﻟﻪ‬ ‫دې چ‪ ３‬ﻟﻪ اﻫﻞ کتابﻮ ＇خﻪ د اﻳﻤان راوړو ﻫﻴﻠﻪ کﻴده خﻮ دوی اختﻼف او د＊ﻤﻨﻲ ﻏﻮره ک‪７‬ه او پرتﻪ ﻟﻪ کﻢ شﻤ‪５‬ر‬ ‫خﻠکﻮ ﻧﻮرو ﻳ‪ ３‬اﻳﻤان راﻧﻪ ووړ‪ .‬د دې ﻣبارک سﻮرت ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧی أﻳت دې تﻪ اشاره کﻮي چ‪ ３‬ﻳﻬﻮد‪ ،‬ﻧصارا او ﻣشرکﻴﻦ‬ ‫د‪４‬تﻪ ستر‪ ３－‬پﻪ ﻻر وو‪＇ ،‬ﻮ ﻳﻮ بشپ‪ ７‬دﻟﻴﻞ ﻣﻨ‪ ＃‬تﻪ راشﻲ‪ ،‬ﻫﻤﻐﻪ و چ‪ ３‬دوﻳﻢ أﻳت د دې دﻟﻴﻞ ﻣﻮخﻪ ＇ر‪－‬ﻨده ک‪７‬ه‬ ‫چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ د رسﻮل رات‪ ，‬او د کتاب راوړﻧﻪ وه‪ .‬درﻳﻢ أﻳت د کتاب پﻪ ستاﻳﻨﻪ ک‪ ３‬راﻏی‪ ،‬خﻮ دا أﻳت پاﻳﻠﻪ بﻴاﻧﻮي چ‪３‬‬ ‫د دﻟﻴﻞ ﻟﻪ رات‪ ，‬وروستﻪ ډ‪４‬رو اﻫﻞ کتابﻮ اختﻼف پﻴﻞ ک‪ ７‬چ‪ ３‬تر ﻧﻦ ور‪ ３＄‬پﻮرې دوی د ﻣحﻤد (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫وسﻠﻢ) در＊تﻴﻨﻲ رساﻟت سره د ﻣخاﻟﻔت ﻻره خپﻠﻪ ک‪７‬ې ده‪.‬‬ ‫بﻴا اهلل تﻌاﻟی اﻫﻞ کتاب پﻪ دې أﻳت سره ﻏﻨـــدي چ‪ ３‬ﻓـــرﻣاﻳﻲ‪:‬‬ ‫ﻳﻌﻨ‪ :３‬اﻫﻞ کتابﻮ تﻪ کﻪ ﻫﻐﻪ ﻳﻬﻮد دي او کﻪ ﻧصارا‪ ،‬اﻣر ﻧﻪ و شﻮی ﻣ‪／‬ر دا چ‪ ３‬ﻫﻐﻮی د اهلل تﻌاﻟی‬ ‫ﻋبادت او بﻨد‪－‬ﻲ پﻪ داس‪ ３‬ډول وک‪７‬ي چ‪ ３‬ﻫﻤده تﻪ اخﻼص کﻮوﻧکﻲ‪ ،‬د حﻖ دﻳﻦ پﻪ ﻟﻮري ﻣﻴﻼن کﻮوﻧکﻲ‬ ‫واوسﻲ او دا چ‪ ３‬ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬اداء ک‪７‬ي او زکات ورک‪７‬ي‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬ﻳﻬﻮدو او ﻧصاراوو تﻪ پﻪ تﻮرات او اﻧجﻴﻞ ک‪ ３‬اﻣر‬ ‫شﻮی و چ‪ ３‬د حﻨﻴﻒ دﻳﻦ پﻴروي وک‪７‬ي‪ ،‬ﻧﻮ پﻪ دې أﻳت ک‪ ３‬پﻴﻐﻤبر (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) تﻪ تسﻠﻴت او ډاډﻳﻨﻪ‬ ‫ده‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬ای پﻴﻐﻤبره! د دﻳﻦ ﻟﻪ ﻣﻨﻠﻮ ＇خﻪ د دوی سرﻏ‪７‬وﻧﻪ او کﻮم اختﻼف چ‪ ３‬دوی ﻳ‪ ３‬پﻪ خپﻠﻮ ﻣﻨ‪％‬ﻮﻧﻮک‪３‬‬ ‫ﻟري‪ ،‬ﻧﻪ ＊اﻳﻲ چ‪ ３‬تا خﻮاشﻴﻨی او ﻏﻤجﻦ ک‪７‬ي؛ او＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬د دوی دا درﻳ‪ ＃‬د ﻫﻐﻪ حجت او دﻟﻴﻞ پر تﻘصﻴر‬ ‫بﻨا ﻧﻪ دی کﻮم چ‪ ３‬تﻪ ﻳ‪ ３‬وړاﻧدې کﻮې‪ ،‬بﻠک‪ ３‬دا د دوی د د＊ﻤﻨ‪ ９‬او سرﻏ‪７‬وﻧ‪ ３‬پاﻳﻠﻪ ده ﻧﻮ دا درﻳ‪ ＃‬د دوی‬ ‫پخﻮاﻧی ﻋادت دی چ‪ ３‬د پﻠروﻧﻮ او ﻧﻴکﻮﻧﻮ ＇خﻪ ورتﻪ پات‪ ３‬دی ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬د دوی پﻠروﻧﻮ او ﻧﻴکﻮﻧﻮ پﻪ‬ ‫داس‪ ３‬حال ک‪ ３‬د خﻮسﻲ ﻋبادت تﻪ ﻣخﻪ ک‪７‬ې وه‪ ،‬چ‪ ３‬پﻴﻐﻤبر ﻳ‪ ３‬پﻪ ＇ﻨ‪ ，‬ک‪ ３‬ﻣﻮجﻮد وو‪ .‬د أﻳت پﻪ پای ک‪３‬‬ ‫اشاره ده چ‪ ３‬اسﻼم د ژوﻧداﻧﻪ ﻟپاره ﻳﻮ صحﻴح دﻳﻦ او ﻏﻮره ک‪７‬ﻧﻼره ده‪.‬‬

‫‪149‬‬

‫د لوست گټې‬

‫پﻮرتﻨی ﻟﻮست ډ‪４‬رې گ＂‪ ３‬او ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬ﻟري چ‪＄ ３‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬پﻪ ﻻﻧدې ډول دي‪:‬‬ ‫د اسﻼم ﻟﻪ سپ‪（５‬ﻠﻲ دﻳﻦ ＇خﻪ د ﻣخکﻴﻨﻴﻮ او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ سره د ﻣﻌاصرو ادﻳاﻧﻮ د اﻧحراف بﻴان او ﻟﻪ شرک اوبت‬ ‫پرست‪ ９‬سره د ﻳﻬﻮدﻳت او ﻧصراﻧﻴت ﻫﻤﻐ‪８‬ي ‪.‬‬ ‫د اهلل ﻟﻪ ﻟﻮري د پﻴﻐﻤبر راتﻠﻮ تﻪ د خﻠکﻮ او پﻪ ‪＄‬اﻧ‪７／‬ې تﻮ‪－‬ﻪ د اﻫﻞ کتابﻮ ﻣﻨتﻈر پات‪ ３‬ک‪５‬دل‪.‬‬ ‫د رو＊ان او ＇ر‪－‬ﻨد دﻟﻴﻞ ﻟﻪ راتﻠﻮ وروستﻪ د ډ‪４‬رو اﻫﻞ کتابﻮ د اختﻼف اود＊ﻤﻨ‪＇ ９‬ر‪－‬ﻨد‪４‬دل‪.‬‬ ‫د ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ د ک‪７‬ﻧﻮ او اﻋﻤاﻟﻮ ﻏﻨدﻧﻪ چ‪ ３‬پﻪ اسﻤاﻧی کتابﻮﻧﻮ ک‪ ３‬ورتﻪ پﻪ اخﻼص سره د اهلل د ﻋبادت‪ ،‬ﻟﻤاﻧ‪％‬ﻪ‬ ‫اداء کﻮﻟﻮ‪ ،‬زکات ورکﻮﻟﻮ او ﻟﻪ ﻫر ډول شرک ＇خﻪ د ‪＄‬ان ژﻏﻮرﻟﻮ اﻣر شﻮی و‪ ،‬خﻮ دوی پﻪ ﻫﻐﻪ ＇ﻪ چ‪ ３‬اسﻼم‬ ‫ورتﻪ راوړي وو‪ ،‬ﻋﻤﻞ وﻧک‪.７‬‬ ‫د اهلل د پﻴﻐﻤبر د ﻟﻮړ ﻣﻘام ثبﻮت‪＄ ،‬کﻪ چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ د اهلل حجت او د ر＊تﻴﻨﻲ کتاب راوړوﻧکی ﻣﻌرﻓﻲ شﻮی دی‪.‬‬ ‫دا بﻴاﻧﻮل چ‪ ３‬حﻖ ﻣﻠت اور＊تﻴﻨی دﻳﻦ ﻫﻐﻪ دی چ‪ ３‬د تﻮحﻴد او ﻣخﻠصاﻧﻪ ﻋبادت پربﻨس＀ وﻻړ وي‪.‬‬ ‫فعاليت‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د خپﻞ ＊ﻮوﻧکﻲ پﻪ ﻣرستﻪ د ﻫﻐﻮ ＇ﻴزوﻧﻮ پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ سره بحث اوخبرې وک‪７‬ي کﻮم‬ ‫چ‪ ３‬ﻳﻬﻮدﻳان او ﻧصراﻧﻴان پﻪ خپﻠﻮ أسﻤاﻧﻲ کتابﻮﻧﻮ ک‪ ３‬پرې ﻣاﻣﻮر شﻮي وو او بﻴا ﻫﻐﻮی ＇ﻪ وک‪７‬ل؟‬

‫پوښتنې‬

‫‪ .١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬وژباړئ‪:‬‬ ‫{ﻣﻨﻔکﻴﻦ} {ﻣﻄﻬرة} {ﻗﻴﻤة} {اﻟبﻴﻨة} {حﻨﻔاء}‪.‬‬ ‫‪ .٢‬د اﻟبﻴﻨة سﻮرت ﻟﻪ بﻨس＂ﻴزو ﻣﻮضﻮﻋاتﻮ ＇خﻪ ﻳﻮه ﻣﻮضﻮع بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ .۳‬د اﻫﻞ کتابﻮ د اختﻼف ﻏﻮره کﻮﻟﻮ ﻻﻣﻞ ＇ﻪ و؟‬ ‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د (اﻟبﻴﻨة) سﻮرت د ﻻر＊ﻮوﻧﻮ پﻪ ﻫکﻠﻪ پﻨ‪％‬ﻪ کر＊‪ ３‬ﻣﻌﻠﻮﻣات وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪150‬‬

‫اته څلوېښتم لوست‬

‫د البينة سورت‬ ‫(دوﻳﻤﻪ برخﻪ)‬

‫د کلمو معنا‬

‫{ تر ！ﻮﻟﻮ ﻣخﻠﻮﻗاتﻮ ﻧاوړه خﻠک‪.‬‬ ‫{ تر ！ﻮﻟﻮ ﻣخﻠﻮﻗاتﻮ ﻏﻮره خﻠک‪.‬‬

‫}‬ ‫}‬

‫}‬ ‫}‬

‫{‬

‫{ تﻞ پات‪ ３‬او ﻫﻤﻴشﻨﻲ باﻏﻮﻧﻪ‪.‬‬ ‫وﻳره ﻳ‪ ３‬ک‪７‬ې وي‪ ،‬ډارﻳدﻟی وي‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ﻟﻪ اﻫﻞ کتابﻮ او ﻣشرکاﻧﻮ ＇خﻪ چ‪ ３‬کﻮم خﻠک کاﻓر شﻮي دي‪ ،‬ﻫﻐﻮی بﻪ اروﻣرو د دوزخ اورتﻪ ﻻړشﻲ اود تﻞ ﻟپاره‬ ‫بﻪ پک‪ ３‬اوسﻴ‪８‬ي‪ ،‬دا خﻠک تر ！ﻮﻟﻮ ﻣخﻠﻮﻗاتﻮ ډ‪４‬ر بد دي‪ .‬کﻮﻣﻮ خﻠکﻮ چ‪ ３‬اﻳﻤان راوړی او ＊ﻪ ﻋﻤﻠﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬ک‪７‬ي دي‪،‬‬ ‫ﻫﻐﻮی پﻪ ر＊تﻴا سره تر ！ﻮﻟﻮ خﻠکﻮ ډ‪４‬ر ﻏﻮره دي‪ .‬د ﻫﻐﻮی بدﻟﻪ د دوی د رب پﻪ وړاﻧدې پﻪ ﻫﻤﻴشﻨﻴﻮ جﻨتﻮﻧﻮ ک‪３‬‬ ‫اوس‪５‬دل دي چ‪ ３‬د ﻫﻐﻮ ﻻﻧدې بﻪ وﻳاﻟ‪ ３‬بﻬﻴ‪８‬ي‪ ،‬پﻪ ﻫﻐﻮ ک‪ ３‬بﻪ د تﻞ ﻟپاره ژوﻧد کﻮي‪ ،‬اهلل تﻌاﻟی ﻟﻪ ﻫﻐﻮی ﻧﻪ راضﻲ شﻮی‬ ‫او ﻫﻐﻮی ﻟﻪ اهلل ﻧﻪ راضﻲ شﻮي دي‪ ،‬دا ！ﻮل د ﻫﻐﻪ چا ﻟپاره دي چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﻟﻪ خپﻞ رب ﻧﻪ وﻳره ک‪７‬ې وي‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫پﻪ دې ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د کاﻓراﻧﻮ او ﻧ‪５‬کﻮ بﻨد‪－‬اﻧﻮ ﻟپاره بدﻟﻪ بﻴان شﻮې‬ ‫ده چ‪ ３‬ﻟﻪ دې دوو ډﻟﻮ ＇خﻪ بﻪ ﻫر ﻳﻮ ﻟﻪ ‪＄‬اﻧ‪７／‬ي برخﻠﻴک سره ﻣخاﻣخ شﻲ‪ ،‬ﻧﻮ ‪＄‬کﻪ اهلل تﻌاﻟی ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ‬ ‫د اﻫﻞ کتابﻮ او ﻣشرکاﻧﻮ ＇خﻪ ﻫر ＇ﻮک چ‪ ３‬د کﻔر ﻻره ﻏﻮره ک‪７‬ي اود اهلل تﻌاﻟی ﻟﻪ ﻻر＊ﻮوﻧﻮ ＇خﻪ چ‪ ３‬پﻪ أسﻤاﻧی‬ ‫کتابﻮﻧﻮک‪ ３‬راﻏﻠﻲ دي ﻣخاﻟﻔت وک‪７‬ي‪ ،‬ﻧﻮ بدﻟﻪ بﻪ ﻳ‪ ３‬د دوزخ اور وي چ‪ ３‬د ﻫﻤﻴش ﻟپاره بﻪ پک‪ ３‬سﻮ‪＄‬ﻴ‪８‬ي او دا خﻠک‬ ‫بﻪ تر ！ﻮﻟﻮ ډ‪４‬ر ﻧاوړه خﻠک وي‪＄ ،‬کﻪ چ‪ ３‬دوی حﻖ پرﻳ‪＋‬ﻮد او دکﻴﻨ‪ ،３‬رخ‪ ３‬او د＊ﻤﻨ‪ ９‬ﻟﻪ ﻣخ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬پﻪ پﻴﻐﻤبر (صﻠی‬ ‫اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) باﻧدې اﻳﻤان راﻧﻪ وړ‪ ،‬ﻧﻮ دا سپکاوی او دا سزا دوی پﻪ خپﻠﻪ ‪＄‬ان تﻪ ﻏﻮره ک‪７‬ې ده او پﻪ خپﻠﻪ خﻮ＊ﻪ ﻳ‪３‬‬ ‫ﻟﻪ رو＊اﻧﻮ او ＇ر‪－‬ﻨدو دﻻﻳﻠﻮ وروستﻪ حﻖ تﻪ شاک‪７‬ه او د زړه ﻟﻪ کﻮﻣﻲ پﻪ کﻔر‪ ،‬شرک او باطﻞ راضﻲ شﻮل‪.‬‬ ‫خﻮ ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ چ‪ ３‬ﻫﻐﻮی اﻳﻤان راوړ او ＊اﻳستﻪ ﻋﻤﻠﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬تر سره ک‪７‬ل ﻳﻌﻨ‪ ３‬پﻪ‬ ‫خپﻞ زړه ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬د تﻮحﻴد ﻋﻘﻴدې تﻪ ‪＄‬ای ورک‪ ７‬او پﻪ خپﻠﻮ ﻏ‪７‬و ﻳ‪＊ ３‬ﻪ کاروﻧﻪ وک‪７‬ل د داس‪ ３‬خﻠکﻮ بدﻟﻪ ﻫﻤاﻏﻪ تﻞ‬ ‫پات‪ ３‬باﻏﻮﻧﻪ دي چ‪ ３‬تر وﻧﻮ ﻻﻧدې ﻳ‪ ３‬وﻳاﻟ‪ ３‬بﻬﻴ‪８‬ي او د تﻞ ﻟپاره بﻪ ﻫﻠتﻪ ﻧﻪ ﻣرګ را‪＄‬ﻲ اوﻧﻪ بﻪ ＇ﻪ ک‪７‬او او رﻧ‪ ＃‬ﻣﻮﻣﻲ‪،‬‬ ‫بﻠک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی د دوی ک‪７‬ﻧ‪ ３‬پﻪ خپﻞ دربار ک‪ ３‬ﻗبﻠﻮي او پﻪ پاﻳﻠﻪ ک‪ ３‬بﻪ ﻟﻪ دوی ＇خﻪ راضﻲ وي او دوی بﻪ ﻟﻪ اهلل ＇خﻪ‬ ‫‪151‬‬

‫راضﻲ اوسﻲ‪.‬‬ ‫داس‪ ３‬خﻠک د اهلل ﻟﻪ ﻏﻮره ﻣخﻠﻮﻗاتﻮ ＇خﻪ ‪２－‬ﻞ کﻴ‪８‬ي‪＄ ،‬کﻪ دوی پرتﻪ ﻟﻪ ‪＄‬ﻨ‪６‬ه حﻖ ﻗبﻮل ک‪ ７‬اود حﻖ پﻪ وړاﻧدې‬ ‫ﻳ‪ ３‬کبر او ﻟﻮﻳﻲ ﻏﻮره ﻧﻪ ک‪７‬ه‪ ،‬بﻠک‪！ ３‬ﻮﻟ‪ ３‬ﻫﻠ‪＄ ３‬ﻠ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬پﻪ کار واچﻮﻟ‪ ،３‬تر ＇ﻮ خپﻞ ژوﻧد ﻟﻪ ﻫﻐﻪ سره برابرک‪７‬ي‪ .‬پﻪ‬ ‫دې ﻣبارک أﻳت سره حضرت ابﻮ ﻫرﻳره (رضﻲ اهلل ﻋﻨﻪ) او ډ‪４‬رو ﻋﻠﻤاوو استدﻻل ک‪７‬ی چ‪ ３‬د ﻧ‪５‬کﻮ ﻣؤﻣﻨاﻧﻮ ﻣرتبﻪ ﻟﻪ‬ ‫پر＊تﻮ ＇خﻪ ﻟﻮړه ده‪.‬‬ ‫فعاليت‬

‫＇رﻧ‪／‬ﻪ کﻮﻻی شﻮ اهلل تﻌاﻟی ﻟﻪ ‪＄‬اﻧﻪ راضﻲ ک‪７‬و او ﻟﻪ بﻨده ＇خﻪ د اهلل د رضا ک‪５‬دو پاﻳﻠﻪ ＇ﻪ ده؟ زده کﻮوﻧکﻲ دې‬ ‫پﻪ دې ﻫکﻠﻪ ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ سره بحث او خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫د لوست گټې‬

‫د دې ﻣبارک سﻮرت دوﻳﻤﻪ برخﻪ ډ‪４‬رې گ＂‪ ３‬او ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬ﻟري چ‪＄ ３‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬پﻪ ﻻﻧدې ډول دي‪:‬‬ ‫د ﻫﻐﻪ چا د ‪＄‬ای او برخﻠﻴک بﻴان چ‪ ３‬کﻔر ﻳ‪ ３‬پراسﻼم ﻏﻮره ک‪７‬ی‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ ‪＄‬ای د تﻞ ﻟپاره د دوزخ اور دی‪.‬‬ ‫د اهلل پﻪ وړاﻧدې تر ！ﻮﻟﻮ ﻧاوړه خﻠک کاﻓران او ﻣشرکان دي‪.‬‬ ‫د ﻫﻐﻪ چا د ‪＄‬ای او ﻣﻘام بﻴان چ‪ ３‬اسﻼم ﻳ‪ ３‬ﻣﻨﻠی اود ﻫﻐﻪ پﻪ احکاﻣﻮ ﻳ‪ ３‬ﻋﻤﻞ ک‪７‬ی‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ،３‬د تﻞ ﻟپاره د جﻨت‬ ‫باﻏﻮﻧﻪ اود اهلل رضا‪.‬‬ ‫د اهلل پﻪ ！ﻮﻟﻮ ﻣخﻠﻮﻗاتﻮ ک‪ ３‬ﻏﻮره خﻠک د اهلل ر＊تﻴﻨﻲ ﻣؤﻣﻨان دي‪.‬‬ ‫ﻟﻪ اهلل ＇خﻪ د وﻳرې ﻏﻮره واﻟی‪ ،‬اﻟبتﻪ ﻫﻐﻪ وﻳره چ‪ ３‬اﻧسان د ﻧبﻮي سﻨﻨﻮ ﻣﻄابﻖ د اﻟﻬی اﻣروﻧﻮ پﻴروۍ تﻪ ﻫ（ﻮي‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ .١‬ﻻﻧدې ﻋبارتﻮﻧﻪ وژباړئ‪:‬‬ ‫{شر اﻟبرﻳة} {خﻴر اﻟبرﻳة} {جﻨت ﻋدن} {ورضﻮا ﻋﻨﻪ} {خشﻲ ربﻪ}‪.‬‬ ‫‪ .٢‬وﻟ‪ ３‬د کاﻓراﻧﻮ استﻮ‪－‬ﻨ‪％‬ی د دوزخ اور ！اکﻞ شﻮی او دوی د اهلل پﻪ وړاﻧدې ر！ﻞ شﻮي او ﻣﻨﻔﻮر دي؟‬ ‫‪ .۳‬پﻪ کﻮم دﻟﻴﻞ ﻣؤﻣﻨان د اهلل د ﻏﻮره خﻠکﻮ پﻪ ＇‪５‬ر پﻴژﻧدل شﻮي دي؟‬ ‫تﻔسﻴر ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ .٤‬دا جﻤﻠﻪ‬ ‫‪ .۵‬د دې ﻟﻮست ﻟﻪ ‪＂－‬ﻮ او پﻨدوﻧﻮ ＇خﻪ درې ‪ ３＂－‬بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د اﻳﻤان او کﻔر د پاﻳﻠﻮ پﻪ ﻫکﻠﻪ چ‪ ３‬د اﻟبﻴﻨﻪ سﻮرت پﻪ دوﻳﻤﻪ برخﻪ ک‪ ３‬بﻴان شﻮي دي‪＇ ،‬ﻮ کر＊‪ ３‬وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪152‬‬

‫نه څلوېښتم لوست‬

‫د الزلزال سورت‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{‬

‫وخﻮ‪＄‬ﻮﻟﻪ شﻲ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫خپﻞ دراﻧﻪ شﻴان او پ＀ باروﻧﻪ (خزاﻧ‪ ３‬او ﻣ‪７‬ي)‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫＇ﻪ دي ‪＄‬ﻤک‪ ３‬ﻟره (ﻳﻌﻨ‪ ３‬اﻧسان بﻪ تﻌجب وک‪７‬ي چ‪ ３‬پﻪ دې ‪＄‬ﻤکﻪ ＇ﻪ شﻮي دي )‬

‫}‬

‫{‬

‫بﻴاﻧﻮي‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫خپﻞ حاﻻت ( کﻮم خ‪５‬ر او شر چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐ‪ ３‬ک‪ ３‬پ‪ ）５‬شﻮی دی)‪.‬‬

‫}‬

‫{ اﻣر ﻳ‪ ３‬ک‪７‬ی دی‪ ،‬دې ‪＄‬ﻤک‪ ３‬تﻪ‪.‬‬

‫}‬

‫{ وبﻪ ‪－‬ر‪＄‬ﻲ‪ ،‬وبﻪ و‪＄‬ﻲ خﻠک‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬ ‫}‬

‫جﻼ جﻼ‪ ،‬ډﻟﻪ ډﻟﻪ‪.‬‬ ‫{ پﻪ وزن دﻳﻮې ذرې (ذره واړه ﻣﻴ‪８‬تﻮن تﻪ ﻫﻢ وﻳﻞ کﻴ‪８‬ي)‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ﻛﻠﻪ چ‪＄ ３‬ﻤکﻪ پﻪ خپﻞ ！ﻮل ﻗﻮت سره وخﻮ‪＄‬ﻮﻟﻪ شﻲ‪ .‬اوخپﻞ ！ﻮل دراﻧﻪ شﻴان(پﻴ＂ﻲ) راوباسﻲ او د باﻧدې ﻳ‪３‬‬ ‫وﻏﻮر‪＄‬ﻮي‪ .‬او اﻧسان وواﻳﻲ چ‪ ３‬پﻪ دې(‪＄‬ﻤکﻪ) ＇ﻪ شﻮي دي؟ پﻪ ﻫﻐ‪ ３‬ورځ بﻪ ﻫﻐﻪ خپﻞ (ﻣخ باﻧدې ت‪５‬ر شﻮي)‬ ‫حاﻻت بﻴان ک‪７‬ي‪＄ .‬کﻪ چ‪ ３‬ستا رب بﻪ ورتﻪ (د داس‪ ３‬کﻮﻟﻮ) حکﻢ ک‪７‬ی وي‪ .‬پﻪ ﻫﻐ‪ ３‬ورځ بﻪ خﻠک ډﻟ‪ ３‬ډﻟ‪３‬‬ ‫ک‪７‬ای شﻲ‪ ،‬تر＇ﻮ ﻫﻐﻮ تﻪ د ﻫﻐﻮی ﻋﻤﻠﻮﻧﻪ و＊ﻮدل شﻲ‪ .‬ﻧﻮ ＇ﻮک چ‪ ３‬ﻳﻮه ذره ﻧ‪５‬کﻲ وک‪７‬ي وبﻪ ﻳ‪－ ３‬ﻮري (د ﻫﻐﻪ‬ ‫پاﻳﻠﻪ)‪ .‬او ＇ﻮک چ‪ ３‬ﻳﻮه ذره بدي وک‪７‬ې وبﻪ ﻳ‪－ ３‬ﻮري (د ﻫﻐﻪ پاﻳﻠﻪ)‪.‬‬

‫‪153‬‬

‫د سورت پيژندنه‬

‫د زﻟزال سﻮرت ﻣدﻧﻲ سﻮرت دی‪ )٨( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري اود ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ )٩٩( ３‬سﻮرت دی‪،‬‬ ‫دﻏﻪ سﻮرت د زﻟزﻟﻪ ﻳا زﻟزال پﻪ ﻧاﻣﻪ ‪＄‬کﻪ ﻧﻮﻣﻮل شﻮی چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬د ﻟﻮﻳ‪ ３‬زﻟزﻟ‪ ３‬د پ‪＋５‬ﻴدو بﻴان راﻏﻠی دی‬ ‫چ‪ ３‬د ﻫﻐ‪ ３‬پﻪ راﻣﻨ‪ ＃‬تﻪ کﻴدو سره بﻪ د کاﻳﻨاتﻮ او ﻣﻮجﻮداتﻮ ﻧﻈام ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ ‪＄‬ﻲ‪ ،‬د ﻗﻴاﻣت ورځ بﻪ پﻴﻞ کﻴ‪８‬ي او د‬ ‫＊ﻮ او بدو جزا او پاﻳﻠﻪ بﻪ ＇ر‪－‬ﻨدﻳ‪８‬ي‪.‬‬ ‫د دې سورت غوره والی‬

‫پﻪ ﻫﻐﻪ حدﻳث شرﻳﻒ ک‪ ３‬چ‪ ３‬ترﻣذي ﻟﻪ حضرت اﻧس بﻦ ﻣاﻟک (رضﻲ اهلل ﻋﻨﻪ) ＇خﻪ رواﻳت ک‪７‬ی‪ ،‬راﻏﻠﻲ‬ ‫دي چ‪ ３‬د اهلل رسﻮل (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) ﻓرﻣاﻳﻠﻲ دي‪ :‬د زﻟزال سﻮرت د ﻗرأن کرﻳﻢ د ＇ﻠﻮرﻣ‪ ３‬برخ‪( ３‬ربﻌ‪)３‬‬ ‫پﻪ اﻧدازه ﻓضﻴﻠت او ارز＊ت ﻟري‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫اهلل جﻞ جﻼﻟﻪ ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬

‫‪ :‬ﻛﻠﻪ چ‪＄ ３‬ﻤکﻪ پﻪ خپﻞ تﻞ ک‪ ３‬سخت ！کان‬

‫وخﻮري او پﻪ خپﻞ ！ﻮل ﻗﻮت وخﻮ‪＄‬ﻴ‪８‬ي‪ .‬ﻟﻪ ‪＄‬ﻤک‪＇ ３‬خﻪ ﻣراد د ‪＄‬ﻤک‪！ ３‬ﻮﻟﻪ کُره ده او د »زﻟزاﻟﻬا« ﻟﻔﻆ د‬ ‫‪＄‬ﻤک‪ ３‬د سخت‪ ３‬خﻮ‪＄‬ﻴدﻧ‪ ３‬بﻴاﻧﻮوﻧکی دی‪ .‬او ﻛﻠﻪ چ‪＄ ３‬ﻤکﻪ د ﻫﻤدې ！کان خﻮړﻟﻮ پﻪ وجﻪ خپﻞ داخﻠﻲ باروﻧﻪ‬ ‫راوباسﻲ او ب‪ ３‬باوره اﻧسان بﻪ د حﻴراﻧ‪ ９‬پﻪ حاﻟت ک‪ ３‬چﻐ‪ ３‬ک‪７‬ي چ‪ ３‬پﻪ دې ‪＄‬ﻤک‪ ３‬باﻧدې ＇ﻪ شﻮي دي او ＇ﻪ‬ ‫حال ﻳ‪ ３‬پﻴﻞ ک‪７‬ی دی‪ ،‬پﻪ دﻏﻪ وخت ک‪ ３‬بﻪ ‪＄‬ﻤکﻪ د ﻻﻳزال اهلل پﻪ ﻗدرت پﻪ خبرو راشﻲ اود بشرﻳت پﻪ ‪－‬ردو‬ ‫ک‪７‬ﻧﻮ بﻪ ‪－‬ﻮاﻫﻲ ورک‪７‬ي‪＄ .‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻣﻔسرﻳﻦ ﻟﻪ دې زﻟزﻟ‪＇ ３‬خﻪ د ‪＄‬ﻤک‪ ３‬ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧ‪ ９‬زﻟزﻟﻪ ﻣرادوي چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐ‪ ３‬سره د‬ ‫ﻗﻴاﻣت ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧی پ‪７‬او پﻴﻞ کﻴ‪８‬ي او ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻧﻮر ور＇خﻪ دوﻳﻤﻪ زﻟزﻟﻪ چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐ‪ ３‬سره ‪＄‬ﻤکﻪ د خپﻠ‪ ３‬خﻴ＂‪ ３‬ﻣ‪７‬ي بﻬر‬ ‫تﻪ راﻏﻮر‪＄‬ﻮي او د ﻣحشر ﻣﻴدان تﻪ ﻳ‪ ３‬استﻮي‪ ،‬ﻣراد ک‪７‬ې ده‪ .‬او دا دوﻳﻢ تﻔسﻴر چ‪ ３‬وروستﻨﻲ أﻳتﻮﻧﻪ پرې دﻻﻟت‬ ‫کﻮي راجح او صحﻴح پﻪ ﻧﻈر را‪＄‬ﻲ‪.‬‬ ‫د دې ﻣبارک سﻮرت أﻳتﻮﻧﻪ ＇ﻮ ﻣﻄﻠبﻮﻧﻪ پﻪ ‪＄‬ان ک‪ ３‬راﻧﻐاړي‪ ،‬ﻳﻮ دا چ‪＄ ３‬ﻤکﻪ ！ﻮل ﻫﻐﻪ اﻧساﻧان (ﻟﻪ حضرت‬ ‫أدم (ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم) ＇خﻪ ﻧﻴﻮﻟی د بشر تر وروستﻨﻲ و‪７－‬ي پﻮرې) چ‪ ３‬پﻪ خپﻠﻪ خ‪＂５‬ﻪ ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ساتﻠﻲ ！ﻮل بﻬر تﻪ‬ ‫راباسﻲ‪ ،‬وراستﻪ شﻮي ﻫ‪６‬وکﻲ ﻟﻪ ﻳﻮبﻞ سره ﻧ‪＋‬ﻠﻮل کﻴ‪８‬ي او خپﻠﻪ اصﻠﻲ ب‪２‬ﻪ چ‪ ３‬ﻣخک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬درﻟﻮده بﻴا ﻣﻮﻣﻲ‪.‬‬

‫‪154‬‬

‫دوﻳﻢ ﻣﻄﻠب دا چ‪ ３‬د بﻨد‪－‬اﻧﻮ ！ﻮل ک‪７‬ه وړه کﻮم چ‪ ３‬پﻪ دﻧﻴا ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬پﻪ ﻣختﻠﻔﻮ حاﻻتﻮک‪ ３‬درﻟﻮدل‪ ،‬کﻮﻣ‪ ３‬خبرې‬ ‫ﻳ‪ ３‬چ‪ ３‬ک‪７‬ي دي‪ ،‬کﻮم کاروﻧﻪ ﻳ‪ ３‬چ‪ ３‬ترسره ک‪７‬ي‪ ،‬د ﻫﻐﻮی ﻧاستﻪ او وﻻړه‪ ،‬وﻳ‪＋‬ﻪ او خﻮبﻮﻧﻪ او ﻧﻴکﻲ او بدي‪،‬‬ ‫چ‪ ３‬پﻴ‪７‬ۍ پﻴ‪７‬ۍ پرې ت‪５‬رې شﻮې دي‪＄ ،‬ﻤکﻪ ﻳ‪ ３‬ﻳﻮه ﻳﻮه ＇ر‪－‬ﻨدوي او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ خبر ورکﻮي‪ .‬درﻳﻢ ﻣﻄﻠب‬ ‫دا دی چ‪＄ ３‬ﻤکﻪ ﻫﻐﻪ زﻳرﻣ‪ ３‬چ‪ ３‬پﻪ خپﻠﻪ خ‪＂５‬ﻪ ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻟري‪ ،‬ﻟکﻪ‪ :‬سره زر‪ ،‬سپﻴﻦ زر‪ ،‬ډول ډول جﻮاﻫرات‬ ‫او کاﻧﻮﻧﻪ چ‪ ３‬پﻴ‪７‬ۍ پﻴ‪７‬ۍ ﻳ‪ ３‬پﻪ خپﻞ ‪＄‬ان ک‪ ３‬ساتﻠ‪ ３‬دي بﻬر تﻪ راﻏﻮر‪＄‬ﻮي‪.‬‬ ‫او ＇ﻠﻮرم ﻣﻄﻠب دا دی چ‪ ３‬د زﻟزﻟ‪ ３‬ﻟﻪ را ﻣﻨ‪ ＃‬تﻪ ک‪５‬دو او د خﻠکﻮ ﻟﻪ دوﻫﻢ ‪＄‬ﻠ‪ ３‬پﻴداک‪５‬دو او د ‪＄‬ﻤک‪ ３‬ﻟﻪ ‪－‬ﻮاﻫ‪９‬‬ ‫ورکﻮﻟﻮ وروستﻪ د اهلل د ﻋدل تﻠﻪ ﻗاﻳﻤﻴ‪８‬ي او ﻟﻪ اﻧسان سره د ذره ذره اﻋﻤاﻟﻮ پﻪ ﻫکﻠﻪ حساب او کتاب کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫د ﻧﻮرو أﻳتﻮﻧﻮ او احادﻳثﻮ پﻪ ر‪１‬ا ک‪ ３‬ﻣﻔسرﻳﻦ او ﻋﻠﻤاء ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ک‪５‬دای شﻲ چ‪ ３‬کاﻓر د خپﻞ ﻧ‪５‬ک ﻋﻤﻞ ثﻮاب او‬ ‫بدﻟﻪ پﻪ ﻫﻤدې دﻧﻴا ک‪ ３‬وﻣﻮﻣﻲ ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬ﻓرﻋﻮن‪ ،‬ﻧﻤرود او ﻧﻮرو کﻔارو دﻧﻴﻮي خﻮﻧدوﻧﻪ او سﻮکاﻟ‪ ９‬وﻟﻴدﻟ‪３‬‬ ‫خﻮ پﻪ أخرت ک‪ ３‬بﻪ ﻟﻪ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ ＇خﻪ ب‪ ３‬برخ‪ ３‬وي‪.‬‬ ‫د ‪＄‬ﻤک‪ ３‬ﻟﻪ ‪－‬ﻮاﻫ‪ ９‬ﻧﻪ ﻣﻄﻠب دا دی چ‪＄ ３‬ﻤکﻪ ！ﻮﻟ‪ ３‬ﻫﻐﻪ پﻴ‪ ３＋‬چ‪ ３‬پرې ترسره شﻮې دي‪ ،‬بﻴاﻧﻮي‪ .‬د‬ ‫پخﻮاﻧﻴﻮ خﻠکﻮ ﻟپاره د دې ادراک سخت وو‪ ،‬خﻮ د ﻧﻨﻨ‪ ９‬زﻣاﻧ‪ ３‬د ！ﻴکﻨاﻟﻮژۍ پرﻣخت‪ ，‬د دې ﻣﻄﻠب ﻗبﻠﻮل‬ ‫د اﻧسان ﻟپاره أسان ‪－‬ر‪＄‬ﻮﻟی‪.‬‬

‫فعاليت‬

‫داچ‪ ３‬ﻗرأن کرﻳﻢ د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬پﻴ‪ ３＋‬او پﻪ ﻫﻐﻪ ورځ ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬د ﻧﻴکﻮ او بدو خﻠکﻮ د ک‪７‬ﻧﻮ پاﻳﻠ‪＇ ３‬رﻧ‪／‬ﻪ‬ ‫اﻧ‪％‬ﻮر ک‪７‬ې دي‪ ،‬زده کﻮوﻧکﻲ دې دا ﻣﻮضﻮع پﻪ خپﻠﻮ ک‪ ３‬تربحث او ＇ﻴ‪７‬ﻧ‪ ３‬ﻻﻧدې وﻧﻴسﻲ‪.‬‬ ‫د لوست گټې‬

‫د دې ﻟﻮست پﻪ ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬او پﻨدوﻧﻪ شتﻮن ﻟري چ‪＄ ３‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬پﻪ ﻻﻧدې ډول دي‪:‬‬ ‫د بﻌث او جزا د ﻋﻘﻴدې ثبﻮت‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﻋجﻴب بدﻟﻮن ＇خﻪ خبرتﻴا چ‪ ３‬پﻪ ‪＄‬ﻤکﻪ ک‪ ３‬راﻣﻨ‪ ＃‬تﻪ کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت د ﻟﻮﻳﻮ ﻧ‪＋‬ﻮ او ﻋﻼﻣﻮ ＇خﻪ د ﻳﻮې ﻧ‪ ３＋‬بﻴان‪.‬‬

‫‪155‬‬

‫د دې خبرې اثبات چ‪ ３‬جﻤادات ﻫﻢ د اهلل تﻌاﻟی پﻪ ﻗدرت د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ د خبرو کﻮﻟﻮ طاﻗت پﻴداکﻮي‪.‬‬ ‫د ﻧ‪５‬کﻮ اﻋﻤاﻟﻮ تر سره کﻮﻟﻮ تﻪ د بﻨد‪－‬اﻧﻮ ﻫ（ﻮﻧﻪ او ترﻏﻴب کﻪ ＇ﻪ ﻫﻢ دﻏﻪ ﻧ‪５‬ک کار د خﻠکﻮ پﻪ ﻧﻈر ک‪ ３‬ډ‪４‬ر ﻟ‪８‬‬ ‫ﻫﻢ وي‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ .١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬وژباړئ‪:‬‬ ‫}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{‬

‫‪ .٢‬د »اﻟزﻟزال« سﻮرت ﻣﻮضﻮع بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ .۳‬دا ﻣبارک أﻳت‪:‬‬

‫تشرﻳح ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫‪＇ .٤‬رﻧ‪／‬ﻪ ﻣﻤکﻨﻪ ده چ‪＄ ３‬ﻤکﻪ پﻪ خبرو راشﻲ؟‬ ‫‪ .۵‬رسﻮل اهلل (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) د دې سﻮرت د ﻓضﻴﻠت پﻪ ﻫکﻠﻪ ＇ﻪ ﻓرﻣاﻳﻠﻲ دي؟‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د (اﻟزﻟزال) سﻮرت د ﻣﻬﻤﻮ ﻣﻮضﻮﻋاتﻮ پﻪ ﻫکﻠﻪ ＇ﻮ کر＊‪ ３‬وﻟﻴکﻲ‪.‬‬

‫‪156‬‬

‫پنځوسم لوست‬

‫د العاديات سورت‬

‫د کلمو معنا‬

‫{ تﻴز ‪＄‬ﻐﻠ‪５‬دوﻧکﻲ أسﻮﻧﻪ‪.‬‬

‫}‬ ‫{‬

‫}‬ ‫}‬

‫سا اخﻴستﻮﻧکﻲ (د أس د ‪＄‬ﻐﻠﻴدو پر ﻣﻬال د ﻫﻐﻪ د سﻴﻨ‪ ３‬ﻏ‪ ８‬تﻪ وﻳﻞ کﻴ‪８‬ي)‪.‬‬ ‫{ د سپرﻏ‪ ９‬او د اور د ب（رو ﻏﻮر‪＄‬ﻮوﻧکﻲ أسﻮﻧﻪ‪.‬‬

‫{‬

‫}‬ ‫}‬

‫پﻪ خپﻠﻮ سﻮﻣﻮﻧﻮ سره تﻴ‪８‬ې وﻫﻮﻧکﻲ‪.‬‬ ‫{ ﻳرﻏﻞ وړوﻧکﻲ أسﻮﻧﻪ ‪.‬‬

‫{‬

‫}‬ ‫{‬

‫}‬

‫د سﻬار پرﻣﻬال‪.‬‬ ‫‪－‬رد او دوړې‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ډ‪４‬ر ﻧاشکره دی‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻣال او شتﻤﻨﻲ‪.‬‬

‫{‬

‫}‬

‫چ‪ ３‬را پﻮرتﻪ ک‪７‬ل شﻲ (ژوﻧدي شﻲ)‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ﻗسﻢ دی پر ﻫﻐﻮ أسﻮﻧﻮ چ‪ ３‬پﻪ پر ش‪２‬ﻬار ‪＄‬ﻐﻠﻲ‪ .‬بﻴا پﻪ خپﻠﻮ سﻮﻣﻮﻧﻮ سره سپرﻏ‪ ９‬اﻟﻮزوي‪ .‬بﻴا د سﻬار ＇رک‬ ‫(سپ‪５‬ده داغ) سره پر د＊ﻤﻦ ﻳرﻏﻞ کﻮي‪ .‬بﻴا پﻪ دې وخت ک‪ ３‬دوړې او خ‪－７‬رد راپﻮرتﻪ کﻮي‪ .‬بﻴا پﻪ ﻫﻤدې حاﻟت‬ ‫ک‪ ３‬د د＊ﻤﻦ ！ﻮﻟ‪ ９‬تﻪ ‪＄‬ان ﻧﻨباسﻲ (د د＊ﻤﻦ ﻟ‪＋‬کر تﻪ ﻧﻨﻮ‪＄‬ﻲ)‪ .‬حﻘﻴﻘت دا دی چ‪ ３‬اﻧسان د خپﻞ رب ډ‪４‬ر ﻧاشکره‬

‫‪157‬‬

‫دی‪ .‬او ﻫﻐﻪ پﻪ خپﻠﻪ پﻪ دې شاﻫد دی‪ .‬او ﻫﻐﻪ د ﻣال او شتﻤﻨ‪ ９‬پﻪ ﻣﻴﻨﻪ ک‪ ３‬پﻪ ﻧاوړه تﻮ‪－‬ﻪ اختﻪ دی‪ .‬ﻧﻮ أﻳا دا اﻧسان‬ ‫ﻧﻪ پﻮﻫﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬کﻠﻪ ﻟﻪ ﻗبروﻧﻮ ＇خﻪ ﻣ‪７‬ي را پﻮرتﻪ ک‪７‬ای شﻲ‪ .‬او د زړوﻧﻮ ！ﻮل پ＀ رازوﻧﻪ را＊کاره شﻲ؟ ب‪５‬شکﻪ د‬ ‫ﻫﻐﻮی رب پﻪ ﻫﻐﻪ ورځ ﻟﻪ ﻫﻐﻮی ＇خﻪ ＊ﻪ خبردی‪.‬‬

‫د سورت پيژندنه‬

‫د (اﻟﻌادﻳات) سﻮرت ﻣکﻲ دی‪ )١١( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ )١٠٠(３‬سﻮرت دی‪.‬‬ ‫پﻪ اﻟﻌادﻳات سره ﻳ‪ ３‬د ﻧﻮﻣﻮﻟﻮ وجﻪ دا ده چ‪ ３‬پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬پﻪ اﻟﻌادﻳات ﻗسﻢ ﻳاد شﻮی دی‪ .‬او اﻟﻌادﻳات د‬ ‫ﻣجاﻫدﻳﻨﻮ تﻴز ‪＄‬ﻐﻠ‪５‬دوﻧکﻮ أسﻮﻧﻮ تﻪ وﻳﻞ کﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬د اهلل پﻪ ﻻره ک‪ ３‬ر＊تﻴﻨی جﻬاد کﻮي چ‪ ３‬د ‪＄‬اﻧ‪７／‬ي شرف‬ ‫او ﻏﻮره واﻟﻲ ﻟروﻧکﻲ دي‪.‬‬

‫اجمالي تفسير‬

‫د دې ﻣبارک سﻮرت پﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ي أﻳت ک‪ ３‬اهلل (جﻞ جﻼﻟﻪ) پﻪ ﻫﻐﻮ أسﻮﻧﻮ ﻗسﻢ ﻳادوي‬ ‫چ‪ ３‬د جﻬاد پﻪ ﻧﻴت د اهلل پﻪ ﻻر ک‪ ３‬پﻪ چابک‪ ９‬سره ﻗدﻣﻮﻧﻪ اخﻠﻲ‪ ،‬د ﻣﻨ‪６‬و ﻟﻪ ډ‪４‬رې ست‪７‬ﻳا ＇خﻪ ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ سﻴﻨﻮ ＇خﻪ‬ ‫ﻳﻮ ډول ﻏ‪８‬وﻧﻪ پﻮرتﻪ کﻴ‪８‬ي او سا اخﻠﻲ او پر تﻴ‪８‬و باﻧدې د دوی د سﻮﻣﻮﻧﻮ د ﻟ‪５／‬دو ﻟﻪ وج‪ ３‬ور‪＄‬ﻨ‪ ３‬د اور سپرﻏ‪９‬‬ ‫اﻟﻮزي‪ .‬دا أسﻮﻧﻪ د سﻬار ＇رک سره پر د＊ﻤﻦ ﻳرﻏﻞ کﻮي چ‪ ３‬ﻟﻪ اﻣﻠﻪ ﻳ‪ ３‬د جﻬاد ﻟﻪ ډ‪－‬ره ‪－‬رد او دوړې پﻮرتﻪ کﻴ‪８‬ي‬ ‫ان تردې چ‪ ３‬د د＊ﻤﻦ د ﻟ‪＋‬کر پﻪ زړه ک‪ ３‬دا ‪－‬رد او دوړې ﻧﻨﻮ‪＄‬ﻲ او ﻟﻪ د＊ﻤﻦ ﻻره ورکﻮي او ﻫﻐﻮی خﻮاره واره‬ ‫کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫کﻪ ＇ﻪ ﻫﻢ د (اﻟﻌادﻳات) د ﻟﻔﻆ اطﻼق پﻪ ﻫر تﻴز ‪＄‬ﻐﻠﻴدوﻧکﻲ باﻧدې کﻴ‪８‬ي او ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻣﻔسرﻳﻨﻮ ور‪＄‬ﻨ‪＄ ３‬ﻐﻠ‪５‬دوﻧکﻲ‬ ‫او＊ان ﻣراد ک‪７‬ي دي‪.‬خﻮ ډ‪４‬رو صحابﻪ وو او د تابﻌﻴﻨﻮ ﻳﻮې ﻟﻮﻳ‪ ３‬ډﻟ‪ ３‬ور‪＄‬ﻨ‪ ３‬ﻳﻮازې د ﻣجاﻫدﻳﻨﻮ ‪＄‬ﻐﻠ‪５‬دوﻧکﻲ‬ ‫أسﻮﻧﻪ ﻣراد ک‪７‬ي دي‪.‬‬ ‫د دې اﻟﻬﻲ ﻗسﻤﻮﻧﻮ پﻪ پای ک‪ ３‬ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ شﻲ ＇خﻪ ﻳادوﻧﻪ کﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬ﻗسﻢ د ﻫﻐﻪ ﻟپاره ﻳاد شﻮی دی‪:‬‬

‫‪158‬‬

‫پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ اﻧسان د خپﻞ پاﻟﻮﻧکﻲ او د ﻫﻐﻪ د ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ پﻪ وړاﻧدې ﻧاشکره دی‪ ،‬دﻟتﻪ د (اﻧسان) ﻟﻔﻆ‬ ‫ﻋام ذکر شﻮی دی او دا ﻣﻄﻠب ＇ر‪－‬ﻨدوي چ‪ ３‬ﻣﻄﻠﻖ اﻧسان ﻧاشکره دی‪ .‬خﻮ ډ‪４‬ر ﻣﻔسرﻳﻦ پﻪ دې ﻧﻈر دي چ‪ ３‬دﻟتﻪ‬ ‫ﻟﻪ اﻧسان ＇خﻪ ﻣراد کاﻓر اﻧسان دی او د کاﻓر اﻧسان ﻧاشکري دا ده چ‪ ３‬د خپﻞ پاﻟﻮﻧکﻲ اهلل بﻨد‪－‬ﻲ ﻧﻪ پر‪＄‬ای کﻮي‬ ‫او د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ حکﻢ ﻧﻪ سرﻏ‪７‬وﻧﻪ کﻮي‪.‬‬ ‫‪ :‬او ﻫﻤدا اﻧسان پﻪ خپﻠﻪ ﻧاشکرۍ باﻧدې ‪－‬ﻮاه دی‪＄ ،‬کﻪ د سختﻴﻮ پﻪ وخت ک‪ ３‬اهلل‬ ‫ﻳادوي او د سﻮکاﻟ‪ ９‬پر ﻣﻬال ﻳ‪ ３‬ﻫﻴروي‪ .‬او ﻟﻪ بﻠﻪ پﻠﻮه د باطﻠﻮ ﻣﻌبﻮداﻧﻮ ﻋبادت کﻮي حال داچ‪ ３‬کﻪ ﻟﻪ دوی ＇خﻪ‬ ‫پﻮ＊تﻨﻪ وشﻲ چ‪ ３‬د ‪＄‬ﻤکﻮ او أسﻤاﻧﻮﻧﻮ پﻴداکﻮوﻧکی ＇ﻮک دی‪ ،‬اﻋتراف کﻮي چ‪ ３‬ﻳﻮازې اهلل دی‪ ،‬ﻟﻪ دې ‪－‬ﻮاﻫ‪９‬‬ ‫＇خﻪ بﻪ ＇ر‪－‬ﻨده بﻞ ＇ﻪ وي چ‪ ３‬د اهلل پر خاﻟﻘﻴت او رازﻗﻴت اﻋتراف کﻮي او سره ﻟﻪ دې بﻴا ﻫﻢ د ﻫﻐﻪ ﻋبادت ﻧﻪ‬ ‫کﻮي او ﻳا پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬ﻏﻔﻠت او ب‪ ３‬پرواﻳﻲ کﻮي‪.‬‬ ‫دا ﻣبارک أﻳت د ﻏﻔﻠت او ﻧاشکرۍ ﻳﻮ بﻞ ﻻﻣﻞ تﻪ اشاره کﻮي چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ د دﻧﻴﻮي‬ ‫ﻣال او پاﻧ‪ ３／‬پﻪ ﻣحبت ک‪ ３‬اﻓراط کﻮل دي پﻪ داس‪ ３‬تﻮ‪－‬ﻪ چ‪！ ３‬ﻮل ﻧاوړه کاروﻧﻪ‪ ،‬ﻟکﻪ‪ :‬بخﻞ‪ ،‬ﻇﻠﻢ او ﻓساد د ﻫﻤدې‬ ‫ﻓاﻧﻲ دﻧﻴا ﻟپاره ترسره کﻮي‪.‬‬ ‫پﻪ پای ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی د دوی د دې کار ﻏﻨدﻧﻪ کﻮي او ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬ ‫‪ :‬أﻳا اﻧسان ﻧﻪ پﻮﻫﻴ‪８‬ي ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬دوﻫﻢ ‪＄‬ﻠ‪ ３‬د ﻗبروﻧﻮ ＇‪＋‬تﻨان‬ ‫را ژوﻧدي او را پﻮرتﻪ شﻲ او ！ﻮل ﻫﻐﻪ ﻧﻴتﻮﻧﻪ او ارادې چ‪ ３‬پﻪ سﻴﻨﻮ ک‪ ３‬پ＂‪ ３‬ک‪７‬ای شﻮي دي‪＇ ،‬ر‪－‬ﻨدې شﻲ‪ ،‬ﻧﻮ‬ ‫ﻳﻘﻴﻨا پﻪ دﻏﻪ ورځ اهلل چ‪ ３‬وروستﻪ ﻟﻪ ﻣر‪－‬ﻪ د دوی ژوﻧدی کﻮوﻧکی دی د دوی پﻪ ！ﻮﻟﻮ پ＂ﻮ او ＊کاره وو اﻋﻤاﻟﻮ‬ ‫باﻧدې ＊ﻪ ﻋاﻟﻢ او خبر دی ﻧﻮ ﻫر چاتﻪ د ﻫﻐﻪ د ک‪７‬ﻧﻮ سره سﻢ بدﻟﻪ ورکﻮي‪.‬‬

‫فعاليت‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د جﻬاد د ﻏﻮره واﻟﻲ او پﻪ دې ﻻر ک‪ ３‬دې د پرﻣختﻠﻠﻮ وساﻳﻠﻮ د کاروﻟﻮ پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ سره‬ ‫بحث اوخبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫‪159‬‬

‫د لوست گټې‬

‫د دې سﻮرت پﻪ ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬او پﻨدوﻧﻪ شتﻮن ﻟري چ‪＄ ３‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬پﻪ ﻻﻧدې ډول دي‪:‬‬ ‫جﻬاد تﻪ د ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ ﻫ（ﻮل او د دې ﻋصر پﻪ ﻣختﻠﻔﻮ وسﻠﻮ سره د ﻫﻐﻪ ﻟپاره تﻴاري ﻧﻴﻮل‪.‬‬ ‫د اﻧسان د ﻧاشکرۍ بﻴان‪ ،‬پﻪ ‪＄‬اﻧ‪７／‬ې تﻮ‪－‬ﻪ د کاﻓر اﻧسان‪.‬‬ ‫د دې خبرې ＇ر‪－‬ﻨدول چ‪ ３‬اﻧساﻧان د ﻣال ﻟﻪ را ！ﻮﻟﻮﻟﻮ سره ډ‪４‬ره زﻳاتﻪ ﻣﻴﻨﻪ ﻟري‪ ،‬پرتﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ چ‪ ３‬خپﻞ‬ ‫‪＄‬اﻧﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬پﻪ اﻳﻤان او تﻮکﻞ سﻨبال ک‪７‬ي دي‪.‬‬ ‫وروستﻪ ﻟﻪ ﻣر‪－‬ﻪ د بﻴا راژوﻧدي ک‪５‬دو ثبﻮت او پﻪ زړوﻧﻮ ک‪ ３‬د پ＂ﻮ رازوﻧﻮ ＇ر‪－‬ﻨد‪４‬دل‪.‬‬ ‫د اهلل د بشپ‪ ７‬او ﻫر اړخﻴز ﻋﻠﻢ ثبﻮت‪ ،‬چ‪ ３‬پر ！ﻮﻟﻮ ＇ﻴزوﻧﻮ باخبره او ﻋاﻟﻢ دی‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ .١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬وژباړئ‪:‬‬ ‫}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{‬

‫‪ .٢‬پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی پﻪ ＇ﻪ شﻲ ﻗسﻢ ﻳاد ک‪７‬ی دی؟‬ ‫‪ .۳‬ﻟﻪ ﻗسﻢ ＇خﻪ وروستﻪ ＇ﻪ شی د ﻗسﻢ د ‪＄‬ﻮاب پﻪ تﻮ‪－‬ﻪ ذکر شﻮی دی؟‬ ‫‪ .٤‬د‬

‫ﻣبارک أﻳت تﻔسﻴرک‪７‬ئ‪.‬‬

‫‪ .۵‬د ﻟﻮست ﻟﻪ ‪＂－‬ﻮ او ﻻر ＊ﻮوﻧﻮ ＇خﻪ درې ‪ ３＂－‬بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د (اﻟﻌادﻳات) سﻮرت ﻟﻨ‪６‬ﻳز پﻪ شپ‪８‬و کر＊ﻮ ک‪ ３‬وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪160‬‬

‫يوپنځوسم لوست‬

‫د القارعة سورت‬

‫د کلمو معنا‬

‫{‬

‫}‬

‫！کﻮوﻧک‪( ３‬د ﻗﻴاﻣت ﻟﻪ ﻧﻮﻣﻮﻧﻮ ＇خﻪ ﻳﻮ ﻧﻮم دی)‪.‬‬

‫}‬

‫{ د خﻮرو ورو پتﻨ‪／‬اﻧﻮ ﻏﻮﻧدې‪.‬‬

‫}‬

‫{ د ډاﻧ‪６‬س شﻮﻳﻮ وړﻳﻮ پﻪ ＇ﻴر‪.‬‬

‫}‬ ‫}‬

‫{‬ ‫{‬

‫}‬

‫پﻪ ژوﻧداﻧﻪ ک‪.３‬‬ ‫ﻧﻮ د اوس‪５‬دو ‪＄‬ای د ده‪.‬‬

‫{‬

‫}‬

‫ژوره کﻨده (د دوزخ ﻧﻮم دی)‪.‬‬ ‫{‬

‫‪－‬رم او سﻮ‪＄‬ﻮوﻧکی اور‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ﻫﻐﻪ ستره ！کﻮوﻧک‪ ３‬پ‪＋５‬ﻪ! ＇ﻪ ده ﻫﻐﻪ ستره ！کﻮوﻧک‪ ３‬پ‪＋５‬ﻪ؟ تﻪ ＇ﻪ پﻮﻫﻴ‪８‬ې چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ستره ！کﻮوﻧک‪ ３‬پ‪＋５‬ﻪ ＇ﻪ‬ ‫ده؟ ﻫﻐﻪ ورځ چ‪ ３‬کﻠﻪ خﻠک د خﻮرو ورو پتﻨ‪／‬اﻧﻮ ﻏﻮﻧدې شﻲ‪ .‬او ﻏروﻧﻪ د رﻧ‪ ，‬پﻪ رﻧ‪ ，‬ډاﻧ‪６‬س شﻮﻳﻮ وړﻳﻮ پﻪ‬ ‫شان شﻲ‪ .‬بﻴا چ‪ ３‬د چا تﻠﻪ درﻧﻪ وي‪ .‬ﻫﻐﻪ بﻪ پﻪ خﻮښ ژوﻧد ک‪ ３‬وي‪ .‬اود چاچ‪ ３‬تﻠﻪ سپکﻪ وي‪ .‬د ﻫﻐﻮ استﻮگﻨ‪％‬ی‬ ‫بﻪ ژوره کﻨده وي‪ .‬او تﻪ ＇ﻪ خبر ﻳ‪ ３‬چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ＇ﻪ شی دی؟ ‪－‬رم او ﻟﻤبﻪ وﻫﻮﻧکی اور دی‪.‬‬ ‫د سورت پيژندنه‬

‫د (اﻟﻘارﻋة) سﻮرت ﻣکﻲ دی‪ )١١( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ )١٠١( ３‬سﻮرت دی‪ .‬دا‬ ‫سﻮرت د ﻗﻴاﻣت د ﻫﻴبتﻨاکﻮ پ‪＋５‬ﻮ او د ﻧ‪５‬کﻮ او بدو کاروﻧﻮ د وروستﻨ‪ ９‬پاﻳﻠ‪ ３‬او بﻬﻴر ＇خﻪ بحث کﻮي‪ .‬پﻪ (اﻟﻘارﻋة)‬ ‫‪161‬‬

‫سره د ﻧﻮﻣﻮﻟﻮ وجﻪ ﻳ‪ ３‬دا ده چ‪ ３‬د دې سﻮرت پﻴﻞ د (اﻟﻘارﻋة) پﻪ ﻟﻔﻆ سره شﻮی چ‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت ﻟﻪ ﻧﻮﻣﻮﻧﻮ ＇خﻪ ﻳﻮ‬ ‫ﻧﻮم دی‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫د دې ﻣبارک سﻮرت پﻴﻞ پﻪ‬

‫کﻠﻤ‪ ３‬سره شﻮی دی‪ .‬اﻟﻘارﻋة د ﻗﻴاﻣت ﻟﻪ ﻧﻮﻣﻮﻧﻮ ＇خﻪ ﻳﻮ ﻧﻮم دی چ‪３‬‬

‫د ！کﻮوﻧکﻲ پﻪ ﻣﻌﻨا دی‪＇ ،‬رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت د سختﻮ حاﻻتﻮ ﻟﻪ وﻳرې زړوﻧﻪ او ﻏﻮږوﻧﻪ پﻪ ﻟ‪７‬زه را‪＄‬ﻲ او ！کﻮل‬ ‫کﻴ‪８‬ي‪ ،‬ﻧﻮ ‪＄‬کﻪ ﻳ‪ ３‬ﻧﻮم ！کﻮوﻧکی ا‪＋４‬ﻮدل شﻮی دی‪.‬‬ ‫»ﻣا« د استﻔﻬام او د ﻳﻮ کار د اﻫﻤﻴت او ارز＊ت ﻟپاره‬

‫بﻴا اهلل تﻌاﻟی د پﻮ＊تﻨ‪ ３‬پﻪ اسﻠﻮب ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬

‫‪ :‬أﻳا خبر ﻟرې چ‪ ３‬ﻗارﻋﻪ ＇ﻪ ده ؟ ﻟﻨ‪６‬ه دا چ‪ ３‬درې‬

‫دی‪ ،‬بﻴا دوﻳﻢ ‪＄‬ﻠﻲ ！ﻴﻨ‪／‬ار کﻮي چ‪３‬‬

‫‪＄‬ﻠ‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت د ﻧﻮم تکرارول د ﻫﻐﻪ ﻋﻈﻤت او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﻧﻪ د اﻧساﻧاﻧﻮ وﻳروﻧﻪ را پﻪ ‪－‬ﻮتﻪ کﻮي‪ ،‬تر＇ﻮ د ﻫﻐ‪ ３‬ور‪３＄‬‬ ‫ﻟﻪ سختﻴﻮ ＇خﻪ د ژﻏﻮرﻧ‪ ３‬ﻟپاره چﻤتﻮاﻟی وﻟري‪.‬‬ ‫پﻪ دوو وروستﻴﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت ‪＄‬ﻴﻨﻮ پﻴ‪＋‬ﻮ تﻪ اشاره شﻮې ده‪:‬‬

‫‪:‬‬

‫(ﻓراش) ﻫﻐﻮ پتﻨ‪／‬اﻧﻮ تﻪ وﻳﻞ کﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬د اور پﻪ شاوخﻮا ک‪－ ３‬ر‪＄‬ﻲ‪ .‬او ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻣﻔسرﻳﻨﻮ د ﻣﻠخاﻧﻮ د ﻟ‪＋‬کر پﻪ شﻮرﻣاشﻮر‬ ‫او خﻮرﻳدو سره تﻔسﻴر ک‪７‬ی دی‪ .‬پﻪ ﻫر حال ﻣﻘصد دا دی چ‪ ３‬د اﻧساﻧاﻧﻮ ډ‪４‬ر＊ت‪ ،‬حﻴراﻧتﻴا‪ ،‬ب‪５‬ﻮسﻲ‪ ،‬ذﻟت او خﻮرﻳدﻧﻪ‬ ‫ﻳ‪ ３‬د ﻫﻐﻮ ﻣﻠخاﻧﻮ د حاﻟت سره تشبﻴﻪ ک‪７‬ی دی چ‪ ３‬پﻪ ﻳﻮه د＊تﻪ ک‪ ３‬د اور ﻳا شﻤﻌ‪ ３‬پﻪ شاوخﻮا ک‪ ３‬را！ﻮﻟﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫پﻪ دې ‪＄‬ای ک‪ ３‬د »کان« ﻓﻌﻞ د »صار« پﻪ ﻣﻌﻨا راﻏﻠی دی ﻳﻌﻨ‪３‬‬ ‫‪－‬ر‪＄‬ﻲ‪ .‬او »ﻋﻬﻦ« وړﻳﻮتﻪ وﻳﻞ کﻴ‪８‬ي‪ ،‬خﻮ د ﻟﻐت ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻋﻠﻤا پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬د رﻧ‪５／‬دﻟﻮ ﻗﻴد زﻳاتﻮي ﻳﻌﻨ‪ ３‬ﻫﻐﻪ وړی‬ ‫چ‪ ３‬رﻧ‪ ，‬شﻮې وي‪ .‬او (ﻣﻨﻔﻮش) ﻟﻪ (ﻧﻔش) ＇خﻪ اخﻴستﻞ شﻮی دی چ‪ ３‬د جﻼ‪ ،‬جﻼ شﻮي پﻪ ﻣﻌﻨا را‪＄‬ﻲ‪،‬‬ ‫ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻧﻮرو أﻳتﻮﻧﻮ ＇خﻪ ﻫﻢ ﻣﻌﻠﻮﻣﻴ‪８‬ي‪ .‬د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ بﻪ ﻏروﻧﻪ د خﻮرې شﻮې پﻤب‪( ３‬ﻣاﻟﻮچﻮ) پﻪ‬ ‫＇‪５‬ر پﻪ حرکت را‪＄‬ﻲ‪.‬‬ ‫دا ﻣبارک سﻮرت د دې ﻟﻮﻳﻮ پ‪＋５‬ﻮ ﻟﻪ بﻴاﻧﻮﻟﻮ وروستﻪ ﻫﻐﻪ ＇ﻪ تﻪ اشاره کﻮي چ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ کبﻠﻪ ﻗﻴاﻣت ﻣﻨ‪ ＃‬تﻪ را‪＄‬ﻲ‬ ‫ﻳﻌﻨ‪ ３‬د اﻋﻤاﻟﻮ د پاﻳﻠﻮ ﻟﻴدﻧﻪ‪:‬‬

‫‪ :‬ﻣﻮازﻳﻦ) د (ﻣﻴزان) جﻤﻊ ده‪،‬‬

‫تﻠ‪ ３‬تﻪ وﻳﻞ کﻴ‪８‬ي اود ډ‪４‬رو صحابﻪ وو د وﻳﻨا پر بﻨس＀ پﻪ ﻗﻴاﻣت ک‪ ３‬ﻳﻮه تﻠﻪ درول کﻴ‪８‬ي چی د دوو ﻟﻮﻳﻮ پﻠﻮ ﻟروﻧک‪３‬‬

‫‪162‬‬

‫وي اود اﻧساﻧاﻧﻮ ﻋﻤﻠﻮﻧﻪ پرې تﻠﻞ کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫د (ﻣﻮازﻳﻦ) د کﻠﻤ‪ ３‬جﻤﻊ راتﻠﻞ د اﻋﻤاﻟﻮ د اختﻼف او زﻳاتﻮاﻟﻲ پﻪ اﻋتبار سره دي‪ .‬پﻪ ﻗرأن کرﻳﻢ ک‪ ３‬د ﻣﻮازﻳﻨﻮ‬ ‫ثﻘﻞ د ﻧ‪５‬کﻴﻮ د پﻠ‪ ３‬دروﻧدواﻟﻲ تﻪ اشاره ده‪ ،‬ﻧﻮ د چا چ‪ ３‬ﻧ‪５‬ک ﻋﻤﻠﻮﻧﻪ د بدو ﻋﻤﻠﻮﻧﻮ پﻪ پرتﻠﻪ زﻳات شﻲ داس‪ ３‬کس‬ ‫‪ :‬خﻮ ﻫﻐﻪ ＇ﻮک چ‪ ３‬د ﻧ‪５‬کﻮ اﻋﻤاﻟﻮ پﻠﻪ ﻳ‪ ３‬سپکﻪ‬

‫د ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ او ＊ﻪ ژوﻧد وړ ‪－‬ر‪＄‬ﻲ‪.‬‬

‫شﻲ ﻳﻌﻨ‪＊ ３‬ﻴ‪ ３２／‬ﻳ‪ ３‬د بدﻳﻮ پﻪ پرتﻠﻪ کﻤ‪ ３‬او سپک‪ ３‬شﻲ او ﻳا ﻳ‪ ３‬د اﻋﻤاﻟﻮ پﻪ دﻓتر ک‪ ３‬ﻫﻴ＆ ﻧﻴکﻲ ﻧﻪ وي چی پﻪ‬ ‫پﻠﻪ ک‪ ３‬ک‪＋５‬ﻮدﻟﻪ شﻲ‬

‫‪ :‬ﻧﻮ د داس‪ ３‬س‪７‬ي ‪＄‬ای او استﻮ‪－‬ﻨ‪％‬ی د دوزخ اور دی اود دوزخ اور بﻪ ﻫﻐﻪ‬

‫داس‪ ３‬پﻪ ﻏﻴ‪８‬ه ک‪ ３‬وﻧﻴسﻲ ﻟکﻪ ﻣﻮر چ‪ ３‬خپﻞ ﻣاشﻮم پﻪ رحﻢ ک‪ ３‬ساتﻲ او ﻳا ﻳ‪ ３‬پﻪ خپﻞ ﻏﻴ‪ ８‬ک‪ ３‬ﻧﻴسﻲ‪.‬‬ ‫د سﻮرت پﻪ پای ک‪ ３‬ﻳﻮ‪＄‬ﻞ بﻴا د دې ﻟپاره چ‪＇ ３‬ﻮک د دوزخ پﻪ اور ک‪ ３‬ﻏﻮر‪５＄‬دل أساﻧﻪ وﻧﻪ ‪２－‬ﻲ‪ ،‬اهلل تﻌاﻟی‬ ‫پﻮ＊تﻨﻪ کﻮي‪:‬‬ ‫ﻣا ＇خﻪ واوره‪:‬‬

‫‪ :‬تﻪ ＇ﻪ پﻮﻫﻴ‪８‬ې چ‪ ３‬دا دوزخ ＇ﻪ او ＇رﻧ‪／‬ﻪ دی؟ ﻧﻮ کﻪ ﻧﻪ پﻮﻫﻴ‪８‬ې ‪＄‬ﻮاب ﻟﻪ‬ ‫‪ :‬ﻫﻐﻪ ‪－‬رم او سﻮ‪＄‬ﻮﻧکی اور دی‪.‬‬

‫د اهلل پﻴﻐﻤبر (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) د دې اور پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻓرﻣاﻳﻠﻲ دي‪ :‬د دﻧﻴا اور د دوزخ د اور اوﻳاﻳﻤﻪ برخﻪ ده‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪３‬‬ ‫د دوزخ اور د دﻧﻴا د اور پﻪ پرتﻠﻪ اوﻳا درج‪－ ３‬رم دی‪ .‬او پﻪ ‪＄‬ﻴﻨﻮ احادﻳثﻮ ک‪ ３‬سﻞ ‪＄‬ﻠ‪－ ３‬رم ＊ﻮدل شﻮی دی‪.‬‬ ‫فعاليت‬

‫د ﻗﻴاﻣت د ﻧﻮﻣﻮﻧﻮ پﻪ ﻫکﻠﻪ چ‪ ３‬د ﻗرأن کرﻳﻢ پﻪ ﻣختﻠﻔﻮ ‪＄‬اﻳﻮﻧﻮ ک‪ ３‬پﻪ ﻣختﻠﻔﻮ ﻧﻮﻣﻮﻧﻮ ﻳاد شﻮی دی‪ ،‬د ＊اﻏﻠﻲ‬ ‫＊ﻮوﻧکﻲ پﻪ ﻣرستﻪ ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ سره بحث او خبرې وک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻣبارک سﻮرت پﻪ أﻳتﻮﻧﻮک‪ ３‬ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر‪ ３＂－‬او ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬شتﻪ چ‪ ３‬ﻋبارت دي ﻟﻪ‪:‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت ﻟﻪ ﻧﻮﻣﻮﻧﻮ ＇خﻪ د ﻳﻮه بﻞ ﻧﻮم بﻴاﻧﻮل‪.‬‬ ‫د أخرت پر ورځ د ﻋﻘﻴدې اثبات او پﻪ ﻫﻐ‪＄ ３‬اﻧ‪７／‬ې تﻠ‪ ３‬سره د اﻋﻤاﻟﻮ تﻠﻞ چ‪ ３‬پﻪ حﻘﻴﻘت ﻳ‪ ３‬ﻳﻮازې اهلل‬ ‫تﻌاﻟی پﻮﻫﻴ‪８‬ي‪.‬‬

‫‪163‬‬

‫د ﻗﻴاﻣت د ور‪ ３＄‬ﻟﻪ حاﻻتﻮ او ﻟﻪ اﻟﻬی ﻋذاب ＇خﻪ د خﻠکﻮ وﻳرول‪.‬‬ ‫د ﻗﻴاﻣت پر ورځ دکاﻳﻨاتﻮ پﻪ ﻧﻈام ک‪ ３‬د ﻟﻮی تﻐﻴر او بدﻟﻮن راﻣﻨ‪％‬تﻪ ک‪５‬دل اود ﻏروﻧﻮ ！ﻮ！ﻪ‪！ ،‬ﻮ！ﻪ ک‪５‬دل‪.‬‬ ‫د دوزخ د اور د ‪－‬رﻣ‪ ９‬د ﻗﻮت او زور بﻴاﻧﻮل‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪.١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬وژباړئ‪:‬‬ ‫}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{‬

‫‪ .٢‬د دې ﻣبارک سﻮرت دوه بﻨس＂ﻴز ﻣﻄﻠبﻮﻧﻪ بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ .۳‬وﻟ‪ ３‬ﻗﻴاﻣت تﻪ (ﻗارﻋة) وﻳﻞ شﻮی دی؟‬ ‫‪ .٤‬دا ﻣبارک أﻳت‬

‫پﻪ ﻟﻨ‪６‬ه تﻮ‪－‬ﻪ تﻔسﻴر ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫‪ .۵‬د ﻗﻴاﻣت د ﻧﻮم تکرارول او د استﻔﻬام کارول ＇ﻪ ﻣﻄﻠب اﻓاده کﻮي؟‬ ‫‪ .٦‬د کﻔارو ﻟپاره پﻪ ﻣﻮر سره د دوزخ تشبﻴﻪ کﻮل‪＇ ،‬ﻪ را پﻪ ‪－‬ﻮتﻪ کﻮي؟‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د (اﻟﻘارﻋة) سﻮرت پﻨ‪％‬ﻪ أﻳتﻮﻧﻪ سره ﻟﻪ ژباړې وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪164‬‬

‫دوه پنځوسم لوست‬

‫د التکاثر سورت‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{‬

‫تاسﻮ ﻳ‪ ３‬ﻏاﻓﻠﻪ ک‪７‬ي ﻳاستئ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫د ﻣال او ډﻟ‪ ３‬پﻪ زﻳاتﻮاﻟﻲ ﻓخر او وﻳاړ کﻮل‪.‬‬

‫{‬

‫}‬ ‫}‬

‫وﻣﻮﻟﻴدل ﻳا ورس‪５‬دئ‪.‬‬ ‫{‬

‫ﻗبروﻧﻪ‪.‬‬

‫} {‬

‫ﻧﻪ‪ ،‬داس‪ ３‬ﻧﻪ ده‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬

‫ژرده چ‪ ３‬پﻮه شئ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫پﻪ ﻳﻘﻴﻨﻲ ﻋﻠﻢ سره چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬شک ﻧﻪ وي‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫د ﻳﻘﻴﻦ پﻪ ستر‪－‬ﻮ (ب‪ ３‬شبﻬ‪ ３‬ﻟﻴدﻧﻪ)‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻟﻪ ډ‪４‬رو ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ ＇خﻪ‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫تاس‪ ３‬د شتﻤﻨ‪＂－ ９‬ﻠﻮ او ﻳﻮ پر بﻞ ‪＄‬ان ﻏﻮره ‪２－‬ﻠﻮ پﻪ ﻏﻔﻠت ک‪ ３‬اچﻮﻟﻲ ﻳاست‪ .‬تردې پﻮرې چ‪( ３‬پﻪ دې ﻓکر ک‪)３‬‬ ‫ﻗبروﻧﻮ تﻪ ورسﻴدئ‪ .‬ﻫﻴ（کﻠﻪ داس‪ ３‬ﻧﻪ ده‪ ،‬ډ‪４‬ر ژر بﻪ تاس‪ ３‬پﻮه شئ‪ .‬بﻴا (واورئ چ‪ )３‬ﻫﻴ（کﻠﻪ داس‪ ３‬ﻧﻪ ده‪ ،‬ډ‪４‬ر‬ ‫ژر بﻪ تاس‪ ３‬پﻮه شئ‪ .‬ﻫﻴ（کﻠﻪ داس‪ ３‬ﻧده‪ ،‬کﻪ تاس‪ ３‬د باوري پﻮﻫ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣخ‪( ３‬د دې چﻠﻨد پﻪ پاﻳﻠﻪ) پﻮﻫ‪５‬دﻻی (ﻧﻮ‬ ‫ستاس‪ ３‬بﻪ دا چﻠﻨد ﻧﻪ و) تاس‪ ３‬بﻪ اروﻣرو دوزخ و‪－‬ﻮرئ (بﻴا واورئ چ‪ )３‬تاس‪ ３‬بﻪ پﻪ ！ﻴﻨ‪ ，‬باور سره ﻫﻐﻪ و‪－‬ﻮرئ‪.‬‬ ‫بﻴا بﻪ اروﻣرو پﻪ ﻫﻐﻪ ورځ ﻟﻪ تاس‪ ３‬ﻧﻪ د دې ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ پﻪ ﻫکﻠﻪ ‪＄‬ﻮاب وﻏﻮ＊تﻞ شﻲ‪.‬‬

‫‪165‬‬

‫د سورت پيژندنه‬

‫د (اﻟتکاثر) سﻮرت ﻣکﻲ سﻮرت دی‪ )٨( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري اود ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪)١٠٢( ３‬سﻮرت دی‪.‬‬ ‫د دې سﻮرت ﻣﻮضﻮع او ﻣحﻮر د ﻏﻔﻠت کﻮﻟﻮ او د دﻧﻴﻮي ﻣال‪ ،‬رتب‪％＊ ،３‬ﻮ‪ ،‬اوﻻدوﻧﻮ‪ ،‬ﻗﻮم او ﻗبﻴﻠ‪ ３‬د ډ‪４‬ر＊ت ﻟﻪ‬ ‫اﻣﻠﻪ پر ﻧﻮرو د ‪＄‬ان ﻏﻮره ‪２－‬ﻠﻮ ＇خﻪ وﻳره ورکﻮل دي‪.‬‬ ‫د سورت د نازلېدلو سبب‬

‫ابﻦ ابﻲ حاتﻢ ﻟﻪ ابﻮبرﻳده ＇خﻪ رواﻳت کﻮي چ‪ ３‬دا سﻮرت د دوو ﻗبﻴﻠﻮ(بﻨﻲ حارثﻪ او بﻨﻲ ﻣاﻟک) چ‪ ３‬پﻪ خپﻠﻮ ک‪３‬‬ ‫ﻳ‪ ３‬د شﻤ‪５‬ر د زﻳاتﻮاﻟﻲ پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻳﻮ پر بﻞ ‪＄‬ان ﻟﻮړ ‪－‬ا‪１‬ﻪ‪ ،‬ﻧازل شﻮی دی‪ .‬د کابﻠﻲ تﻔسﻴر ﻣﻔسر واﻳﻲ‪ :‬پﻪ ‪＄‬ﻴﻨﻮ رواﻳتﻮﻧﻮ‬ ‫ک‪ ３‬راﻏﻠﻲ دي چ‪ ３‬کﻠﻪ بﻪ د ﻋربﻮ دوو ﻗبﻴﻠﻮ د ﻧﻔﻮس پﻪ زﻳاتﻮاﻟﻲ ﻳﻮ پر بﻞ وﻳاړﻧ‪ ３‬کﻮﻟ‪ ،３‬ﻧﻮ کﻪ د کﻮﻣ‪ ３‬ﻗبﻴﻠ‪ ３‬شﻤ‪５‬ر‬ ‫بﻪ د بﻠ‪ ３‬ﻗبﻴﻠ‪ ３‬پﻪ پرتﻠﻪ کﻤ‪５‬ده‪ ،‬وﻳﻞ بﻪ ﻳ‪ :３‬زﻣﻮږ ډ‪４‬ر کسان پﻪ جﻨ‪／‬ﻮﻧﻮ ک‪ ３‬وژل شﻮي دي را‪＄‬ئ چ‪ ３‬ﻫدﻳرې تﻪ ﻻړ‬ ‫شﻮ ﻗبروﻧﻪ وشﻤ‪５‬رو ＇ﻮ زﻣﻮږ زﻳاتﻮاﻟی تاس‪ ３‬تﻪ ＇ر‪－‬ﻨد شﻲ چ‪ ３‬زﻣﻮږ ＇ﻮﻣره ﻣخﻮر ت‪５‬ر شﻮي دي‪ ،‬دا بﻪ ﻳ‪ ３‬وﻳﻞ‬ ‫اود ﻣ‪７‬ﻳﻮ پﻪ شﻤ‪５‬رﻟﻮ ﻳ‪ ３‬پﻴﻞ کاوه‪ ،‬بﻴا دا سﻮرت ﻧازل شﻮ‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫دا ﻣبارک أﻳت پﻪ دوه ډوﻟﻪ تﻔسﻴر شﻮی دی‪:‬‬ ‫ﻟﻮﻣ‪７‬ی دا چ‪ ３‬پﻪ دﻧﻴا ﻓخر کﻮﻟﻮ او ﻫﻐﻪ پﻮرې زړه ت‪７‬ﻟﻮ تاس‪ ３‬داس‪ ３‬ﻏاﻓﻠﻪ او ب‪ ３‬پروا ک‪７‬ئ‪＇ ،‬ﻮ ﻣرګ تاس‪ ３‬تﻪ‬ ‫راﻏی او ﻗبروﻧﻮ تﻪ ﻣﻮ اﻧتﻘال وک‪ .７‬دوﻳﻢ دا چ‪ ３‬د و‪７－‬و د شﻤ‪５‬ر زﻳاتﻮاﻟﻲ تاس‪ ３‬داس‪ ３‬حرﻳص ک‪７‬ئ ＇ﻮ ﻳﻮ اوبﻞ تﻪ‬ ‫ﻣﻮ د ﻗبروﻧﻮ پﻪ ﻟﻮر د تﻠﻠﻮ بﻠﻨﻪ ورک‪７‬ه‪ .‬د ﻟﻮﻣ‪７‬ي تﻔسﻴر پر اساس د ﻗبروﻧﻮ ﻟﻪ زﻳارت او ﻟﻴدﻧ‪＇ ３‬خﻪ ﻣراد پﻪ ﻗبرک‪ ３‬د‬ ‫حرﻳص اﻧسان اﻳ‪＋‬ﻮدل دي چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ وخت بﻪ د دﻧﻴا پﻪ بﻴﻮﻓاﻳئ پﻮه شﻲ‪ .‬او د دوﻳﻢ تﻔسﻴر پر اساس د ﻗبروﻧﻮ زﻳارت‬ ‫او ﻟﻴدﻧﻪ‪ ،‬ﻫﻠتﻪ تﻠﻞ اود ﻣ‪７‬و شﻤ‪５‬رل دي ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬د ﻧزول پﻪ سبب ک‪ ３‬ور‪＄‬ﻨ‪ ３‬ﻳادوﻧﻪ وشﻮه‪ .‬خﻮ ﻣبارک‬ ‫أﻳتﻮﻧﻪ دواړه احتﻤاﻻت راﻧﻐاړي‪.‬‬ ‫اﻣام احﻤد‪ ،‬بخاري او ﻣسﻠﻢ ﻟﻪ حضرت اﻧس (رضﻲ اهلل ﻋﻨﻪ) ＇خﻪ رواﻳت کﻮي چ‪ ３‬رسﻮل اهلل (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ)‬ ‫ﻓرﻣاﻳﻠﻲ دي‪ :‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬بﻨﻲ أدم دﻧﻴا تﻪ راﻏی‪ ،‬ﻧﻮ دوه خﻮﻳﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ‪＄‬اﻧﻪ سره راوړل‪ :‬ﻳﻮ حرص او بﻞ ﻫﻴﻠﻪ او اﻣﻴد‪.‬‬

‫‪166‬‬

‫بﻴا د تﻬدﻳد پﻪ تﻮ‪－‬ﻪ اهلل تﻌاﻟی ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬

‫‪ :‬داس‪ ３‬ﻧده ﻟکﻪ چ‪３‬‬

‫تاس‪ ３‬ﻳ‪２－ ３‬ئ‪ ،‬ژر ده چ‪ ３‬پﻮه بﻪ شئ‪ ،‬بﻴا ژر ده پﻮه بﻪ شئ‪ .‬د »کﻼ« کﻠﻤﻪ د ر！ﻨ‪ ３‬او تﻮبﻴخ ﻟپاره استﻌﻤاﻟﻴ‪８‬ي او‬ ‫پﻪ دې ‪＄‬ای ک‪ ３‬ور‪＄‬ﻨ‪ ３‬ﻣﻮخﻪ پﻪ دﻧﻴا پﻮرې پﻪ بشپ‪７‬ه تﻮ‪－‬ﻪ د زړه ت‪７‬ل او ﻟﻪ أخرت ＇خﻪ د ب‪ ３‬پرواﻳئ ﻣذﻣت او‬ ‫ﻏﻨدﻧﻪ ده‪ ،‬د دې کﻠﻤ‪ ３‬تکرار د زﻳات‪ ３‬ر！ﻨ‪ ３‬او د اهلل د ډ‪４‬ر ﻗﻬر او ﻏﻮس‪＇ ３‬ر‪－‬ﻨدووﻧکی دی‪ .‬وروستﻪ ﻳ‪ ３‬وﻓرﻣاﻳﻞ‪:‬‬ ‫‪ :‬داس‪ ３‬ﻧده‪ ،‬کﻪ چ‪５‬رې تاسﻮ د خپﻠ‪ ３‬وﻳاړﻧ‪ ３‬پاﻳﻠ‪ ３‬پﻪ دﻧﻴﻮي چارو ک‪ ３＊ ３‬درک‬ ‫ک‪７‬ئ ﻧﻮ داس‪ ３‬کار بﻪ ترسره ﻧﻪ ک‪７‬ئ‪» .‬ﻟﻮ« د شرط حرف دی او ‪＄‬ﻮاب ﻳ‪ ３‬ﻣﻔسرﻳﻨﻮ ﻣحذوف ‪２－‬ﻠی دی‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪３‬‬ ‫»ﻟﻤا تﻔاخرتﻢ بکثرة آﻣﻮاﻟکﻢ«‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬کﻪ چ‪５‬رې پﻪ باوري ﻋﻠﻢ او پﻮﻫ‪ ３‬سره پﻮﻫﻴدﻟئ چ‪ ３‬د ﻗبر او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ‬ ‫وروستﻨﻴﻮ ﻣراحﻠﻮ سره بﻪ ﻣخاﻣخ کﻴ‪８‬ئ ﻧﻮ ﻫﻴ（کﻠﻪ بﻪ ﻣﻮ د ﻣاﻟﻮﻧﻮ ﻳا ډﻟ‪ ３‬پﻪ زﻳاتﻮاﻟﻲ ﻳﻮ پر بﻞ ‪＄‬ان ﻟﻮړ ﻧﻪ ‪２－‬ﻠﻮ‪.‬‬ ‫‪ :‬ﻟﻮﻣ‪７‬ی أﻳت د ﻣﻘدر ﻗسﻢ ‪＄‬ﻮاب دی‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬زﻣﻮږ پﻪ ﻋزت‬ ‫ﻗسﻢ‪ ،‬پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ تاس‪ ３‬بﻪ د دوزخ اور وﻳﻨئ‪ ،‬بﻠک‪ ３‬پرتﻪ ﻟﻪ کﻮم ډول پ＂ﻮاﻟﻲ بﻪ پﻪ خپﻠﻮ ستر‪－‬ﻮ دوزخ ‪－‬ﻮرئ‪ .‬ﻟکﻪ‬ ‫＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬پﻪ رواﻳاتﻮ ک‪ ３‬راﻏﻠﻲ چ‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ بﻪ دوزخ د حشر ﻣﻴدان تﻪ راوړل کﻴ‪８‬ي‪ ،‬ﻣؤﻣﻦ او کاﻓر ！ﻮل‬ ‫بﻪ ﻫﻐﻪ وﻳﻨﻲ خﻮپﻪ پای ک‪ ３‬بﻪ ﻣسﻠﻤان خﻼصﻮن ﻣﻮﻣﻲ او ﻣشرک او کاﻓر بﻪ پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬ﻏﻮر‪＄‬ﻴ‪８‬ي‪ .‬د ﻋﻴﻦ اﻟﻴﻘﻴﻦ‬ ‫درجﻪ ﻟﻪ ﻋﻠﻢ اﻟﻴﻘﻴﻦ ＇خﻪ ﻟﻮړه ده؛ ‪＄‬کﻪ پﻪ ﻟﻴدﻟﻮ شک او شبﻬﻪ پﻪ بشپ‪７‬ه تﻮ‪－‬ﻪ ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ ‪＄‬ﻲ‪.‬‬ ‫پﻪ پای ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی خبر راکﻮي چ‪ ３‬تاسﻮ بﻪ حتﻤا ً د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ ﻟﻪ درک‪７‬ل شﻮﻳﻮ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ ＇خﻪ پﻮ＊تﻞ کﻴ‪８‬ئ‪.‬‬ ‫او دا ﻧﻌﻤتﻮﻧﻪ ډ‪４‬ر دي‪ ،‬ﻟکﻪ‪ :‬روﻏتﻴا‪ ،‬اﻣﻨﻴت‪＄ ،‬ﻮاﻧﻲ‪ ،‬ډول ډول خﻮراکﻮﻧﻪ‪ ، ３％＊ ،‬زاﻣﻦ او داس‪ ３‬ﻧﻮر‪ .‬پﻪ ﻳﻮه‬ ‫حدﻳث ک‪ ３‬چ‪ ３‬ﻳﻮې ډﻟ‪ ３‬ﻣحدثﻴﻨﻮ رواﻳت ک‪７‬ی راﻏﻠﻲ دي‪» :‬ﻻ تزول ﻗدﻣا ﻋبد ﻳﻮم اﻟﻘﻴاﻣة حتی ﻳسآل ﻋﻦ آربﻊ‪:‬‬ ‫ﻋﻦ ﻋﻤره ﻓﻴﻤا آﻓﻨاه؛ وﻋﻦ شبابﻪ ﻓﻴﻢ آبﻼه؛ وﻋﻦ ﻣاﻟﻪ ﻣﻦ آﻳﻦ اکتسبﻪ وﻓﻴﻢ آﻧﻔﻘﻪ‪ ،‬وﻋﻦ ﻋﻠﻤﻪ ﻣاذا ﻋﻤﻞ بﻪ«‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪:３‬‬ ‫بﻨده بﻪ د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ ترﻫﻐﻪ ﻣﻬاﻟﻪ پﻪ خپﻠﻮ پ‪＋‬ﻮ وﻻړ وي (حرکت بﻪ وﻧک‪７‬ي) تر＇ﻮ ＇ﻠﻮر پﻮ＊تﻨ‪ ３‬ور‪＄‬ﻨ‪３‬‬ ‫وﻧشﻲ‪ :‬ﻟﻪ ﻋﻤر ＇خﻪ ﻳ‪ ،３‬چ‪ ３‬پﻪ ＇ﻪ ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬تﻴر ک‪７‬ی‪ ،‬ﻟﻪ ‪＄‬ﻮاﻧ‪＇ ９‬خﻪ ﻳ‪ ،３‬چ‪ ３‬پﻪ ＇ﻪ ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ضاﻳﻊ ک‪７‬ې او ﻟﻪ ﻣال‬ ‫＇خﻪ ﻳ‪ ،３‬چ‪ ３‬ﻟﻪ کﻮﻣﻪ ﻳ‪ ３‬ﻻس تﻪ راوړی او پﻪ ＇ﻪ ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻟ‪／‬ﻮﻟی دی او ﻟﻪ ﻋﻠﻢ ＇خﻪ ﻳ‪ ،３‬چ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ پﻪ ﻣﻘتضا‬ ‫ﻳ‪＇ ３‬ﻪ ﻋﻤﻞ تر سره ک‪７‬ی دی‪.‬‬

‫‪167‬‬

‫فعاليت‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د اﻧسان د ﻏﻔﻠت او ب‪ ３‬پرواﻫ‪ ９‬پﻪ ﻫکﻠﻪ او دا چ‪＇ ３‬ﻪ شﻴان د ﻏﻔﻠت ﻻﻣﻞ ‪－‬ر‪＄‬ﻲ‪ ،‬ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ‬ ‫سره بحث او خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻣبارک سﻮرت پﻪ أﻳتﻮﻧﻮک‪ ３‬ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر‪ ３＂－‬او ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬شتﻮن ﻟري چ‪ ３‬ﻋبارت دي ﻟﻪ‪:‬‬ ‫د اهلل ﻟﻪ شکر او ﻣﻨﻨ‪ ３‬ادا کﻮﻟﻮ پرتﻪ‪ ،‬د ﻣال ﻟﻪ زﻳاتﻮﻟﻮ ＇خﻪ وﻳره ورکﻮل‪.‬‬ ‫＇خﻪ پﻪ ﻗبر ک‪ ３‬د ﻣ‪７‬ي ا‪＋４‬ﻮدل ﻣراد شﻲ‪.‬‬

‫د ﻗبر د ﻋذاب اثبات‪ ،‬کﻪ ﻟﻪ‬

‫د اﻟﻬﻲ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ پﻪ ﻫکﻠﻪ بﻪ ﻟﻪ اﻧسان ＇خﻪ پﻮ＊تﻨﻪ کﻴ‪８‬ي‪ ،‬ﻧﻮ کﻪ چ‪５‬رې شاکر وپﻴژﻧدل شﻮ کاﻣﻴابﻲ بﻪ ﻳ‪ ３‬پﻪ برخﻪ‬ ‫شﻲ او کﻪ ﻧاشکره ثابت شﻮ‪ ،‬پﻪ ﻋذاب بﻪ اختﻪ شﻲ‪.‬‬ ‫د ﻋﻠﻢ او پﻮﻫ‪ ３‬ﻣختﻠﻔﻮ پﻮړﻳﻮ تﻪ اشاره ده‪ ،‬چ‪ ３‬تر ！ﻮﻟﻮ ﻟﻮړه پﻮړۍ ﻳ‪ ３‬ﻋﻴﻦ اﻟﻴﻘﻴﻦ دی‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪.١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬وژباړئ‪:‬‬ ‫}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{} {}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{‬

‫‪ .٢‬د »اﻟتکاثر« سﻮرت د ﻧازﻟ‪５‬دﻟﻮ سبب بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ .۳‬د "کﻼ" کﻠﻤﻪ د ＇ﻪ ﻟپاره را‪＄‬ﻲ؟‬ ‫‪！ .٤‬ﻮل اﻧساﻧان ＇رﻧ‪／‬ﻪ پﻪ أخرت ک‪ ３‬دوزخ ﻟﻴدﻟی شﻲ؟‬ ‫‪ .۵‬د سﻮرت ﻟﻪ ‪＂－‬ﻮ او ﻻر＊ﻮوﻧﻮ＇خﻪ دوې ‪ ３＂－‬بﻴان ک‪７‬ئ؟‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د (اﻟتکاثر) سﻮرت د ﻟﻮﻣ‪７‬ي او دوﻳﻢ أﻳت پﻪ ﻫکﻠﻪ د ﻣﻔسرﻳﻨﻮ دوه راﻳ‪ ３‬پﻪ پﻨ‪％‬ﻮ کر＊ﻮ ک‪ ３‬وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪168‬‬

‫دري پنځوسم لوست‬

‫د العصر سورت‬

‫د کلمو معنا‬

‫{‬

‫}‬ ‫}‬

‫ﻗسﻢ پﻪ زﻣاﻧﻪ (وخت) ‪.‬‬ ‫{ ب‪５‬شﻜﻪ اﻧسان (د اﻧسان جﻨس)‪.‬‬

‫{‬

‫}‬ ‫}‬

‫تاوان‪ ،‬زﻳان او ﻧﻘصان ‪.‬‬ ‫{‬

‫ﻳﻮ او بﻞ تﻪ ﻳ‪ ３‬وصﻴت وک‪.７‬‬

‫}‬

‫{‬

‫پﻪ حﻖ (حﻖ دﻳﻦ‪ ،‬حﻘﻪ ﻋﻘﻴده‪ ،‬حﻘﻪ وﻳﻨا‪ ،‬حﻖ ﻋﻤﻞ)‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫پﻪ صبر کﻮﻟﻮ (د حﻖ پﻪ ﻻرک‪.)３‬‬

‫ژباړه‬

‫پﻪ زﻣاﻧﻪ ﻗسﻢ دی‪ .‬اﻧسان پﻪ حﻘﻴﻘت ک‪ ３‬پﻪ ﻟﻮی تاوان ک‪ ３‬دی‪ .‬پرتﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ چ‪ ３‬اﻳﻤان ﻳ‪ ３‬راوړی او‬ ‫＊ﻪ (ﻧ‪５‬ک) ﻋﻤﻠﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬ک‪７‬ي او ﻳﻮ تربﻠﻪ ﻳ‪ ３‬د حﻖ او صبر وصﻴت ک‪７‬ی وي‪.‬‬ ‫د سورت پيژندنه‬

‫د (اﻟﻌصر) سﻮرت ﻣکﻲ سﻮرت دی‪ )۳( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري اود ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪)١٠۳( ３‬‬ ‫سﻮرت دی‪ ،‬ﻣﻮضﻮع ﻳ‪ ３‬د بدﻣرﻏﻮ (زﻳاﻧکارو) او ﻧ‪５‬کﻤرﻏﻮ اﻧساﻧاﻧﻮ پﻴژﻧدﻧﻪ ده‪.‬‬ ‫د سورت غوره والی‬

‫طبراﻧ‪ ３‬ﻟﻪ ﻋبﻴداهلل بﻦ حﻔص ＇خﻪ رواﻳت کﻮي ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬کﻠﻪ بﻪ چ‪ ３‬د ﻧبﻲ کرﻳﻢ (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) ﻟﻪ‬ ‫ﻣﻠ‪／‬رو ＇خﻪ دوه تﻨﻪ سره ﻳﻮ‪＄‬ای ک‪５‬دل‪ ،‬ﻧﻮ تر＇ﻮ بﻪ ﻳ‪ ３‬چ‪ ３‬سﻮرة اﻟﻌصر ﻳﻮ او بﻞ تﻪ ﻧﻪ و اوروﻟی‪ ،‬ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ‬ ‫＇خﻪ بﻪ ﻧﻪ جﻼ ک‪５‬دل‪.‬‬ ‫‪169‬‬

‫اﻣام شاﻓﻌﻲ (رحﻤﻪ اهلل) وﻳﻠﻲ دي‪ :‬کﻪ چﻴرې خﻠک د دې سﻮرت پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻓکر او ﻏﻮر وک‪７‬ي (ﻳﻌﻨ‪ ３‬د دې‬ ‫ﻟﻪ ﻣﻔاﻫﻴﻤﻮ سره أشﻨا شﻲ) ﻧﻮ دوی تﻪ بﻪ ﻫﻤدا سﻮرت کاﻓﻲ وي‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫پﻪ ﻫر ﻫﻐﻪ ＇ﻪ چ‪ ３‬د ‪＄‬ﻤک‪ ３‬او أسﻤاﻧﻮﻧﻮ خاﻟﻖ ﻗسﻢ ﻳاد ک‪７‬ي دا د ﻫﻐﻪ شﻲ د ارز＊ت او‬ ‫اﻫﻤﻴت ﻧ‪＋‬ﻪ ده‪ .‬پﻪ دې ﻣبارک أﻳت ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی پﻪ زﻣاﻧ‪ ３‬باﻧدې چ‪ ３‬د ډ‪４‬ر ارز＊ت ﻟروﻧک‪ ３‬ده‪ ،‬ﻗسﻢ ﻳاد‬ ‫ک‪７‬ی دی‪＇ .‬رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬وخت او زﻣاﻧﻪ د ﻫﻐﻪ چا ﻟپاره چ‪ ３‬پﻪ ﻗدر ﻳ‪ ３‬پﻮﻫﻴ‪８‬ي‪ ،‬د اهلل تر！ﻮﻟﻮ ﻟﻮی ﻧﻌﻤت دی او‬ ‫اﻧسان تﻪ ﻏﻮره درسﻮﻧﻪ او ﻋبرتﻮﻧﻪ ورکﻮي‪ ،‬د اﻧسان ﻋﻤر چ‪ ３‬پﻪ دې زﻣاﻧﻪ ک‪ ３‬داخﻞ دی‪ ،‬دا د ﻫﻐﻪ ﻟپاره تر‬ ‫！ﻮﻟﻮ ارز＊تﻨاکﻪ پاﻧ‪／‬ﻪ ده چ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ پﻪ ﻣرستﻪ اﻧسان کﻮﻻی شﻲ د دﻧﻴا او أخرت ﻧ‪５‬کﻤرﻏﻲ ترﻻسﻪ ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻣﻔسرﻳﻨﻮ ﻟﻪ (ﻋصر) ＇خﻪ د ﻣازدﻳ‪／‬ر ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬ﻣراد ک‪７‬ی دی‪＄ ،‬کﻪ چ‪ ３‬د ور‪ ３＄‬پﻪ پای ک‪ ３‬پﻪ ډ‪４‬ر‬ ‫حساس او ﻣﻬﻢ وخت ک‪ ３‬شتﻮن ﻟري او ＇ﻮک چ‪ ３‬دا ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬اداء ک‪７‬ي ډ‪４‬ر ثﻮاب حاصﻠﻮي‪ .‬پﻪ حدﻳث‬ ‫شرﻳﻒ ک‪ ３‬راﻏﻠﻲ‪ :‬ﻫر ﻫﻐﻪ ＇ﻮک چ‪ ３‬د ﻣازدﻳ‪／‬ر ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬ور‪＄‬ﻨ‪ ３‬ﻗضاشﻲ ‪－‬ﻮاک‪！ ３‬ﻮﻟﻪ کﻮرﻧ‪ ９‬ﻳ‪ ３‬ﻟﻮټ شﻮې‬ ‫وي‪.‬‬ ‫‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻧﻮرو ﻋﻠﻤاوو ور＇خﻪ د ﻧبی کرﻳﻢ (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) زﻣاﻧﻪ ﻣراد ک‪７‬ې ده‪＄ ،‬کﻪ پﻪ دې زﻣاﻧﻪ ک‪３‬‬ ‫د ！ﻮل بشرﻳت ﻟپاره ډ‪４‬ر ﻟﻮی ﻫداﻳت د ډاﻟ‪ ９‬پﻪ تﻮ‪－‬ﻪ راﻏﻠی دی‪.‬‬ ‫دا جﻤﻠﻪ د ﻗسﻢ ‪＄‬ﻮاب دی‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪！ :３‬ﻮل اﻧساﻧان پﻪ تاوان او زﻳان ک‪ ３‬دي‪＄ ،‬کﻪ‬ ‫د ﻫﻐﻮی د ژوﻧد پاﻧ‪／‬ﻪ (ﻋﻤر) ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ ‪＄‬ﻲ او ﻫره ورځ ﻳ‪ ３‬ﻣﻮده کﻤﻴ‪８‬ي‪ ،‬خﻮ دوی پﻪ دﻧﻴﻮي ب‪ ３‬ارز＊تﻪ‬ ‫خﻮﻧدوﻧﻮ ک‪ ３‬ډوب دي او ﻧﻪ پﻮﻫﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬دا دﻧﻴا وﻓا او بﻘا ﻧﻪ ﻟري‪ .‬د دې ﻣﻄﻠب د اثبات ﻟپاره باﻳد تﻴرې‬ ‫زﻣاﻧ‪ ３‬تﻪ ﻧﻈر وک‪７‬و؛ چﻴرې دي ﻫﻐﻪ کسان چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣال‪ ،‬شتﻤﻨ‪ ،９‬ﻗدرت او دبدب‪＇ ３‬خﻪ برخﻤﻦ وو او د حﻖ‬ ‫پﻴروي ﻳ‪ ３‬پر‪＋４‬ﻮده‪ ،‬ﻧﻮ أﻳا د دﻧﻴا خﻮﻧدوﻧﻪ او ﻣزې ورتﻪ باﻗﻲ پات‪ ３‬شﻮل؟ أﻳا ﻫﻐﻪ ＇ﻪ چ‪ ３‬دوی د برﻻس‪９‬‬ ‫ﻻﻣﻞ ‪２－‬ﻠﻮ ﻟکﻪ دﻧﻴﻮي وساﻳﻞ او اﻣکاﻧات‪ ،‬دوی ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣرګ اود ﻫﻐﻪ ﻟﻪ پاﻳﻠﻮ ＇خﻪ وژﻏﻮرل؟ سرب‪５‬ره پر دې‬ ‫دﻧ‪７‬ۍ اﻧساﻧان پﻪ ک‪７‬اووﻧﻮ ک‪ ３‬ژوﻧد کﻮي‪:‬‬

‫‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬ﻣﻮږ اﻧسان پﻪ رﻧ‪ ＃‬او ک‪７‬او‬

‫ک‪ ３‬پﻴداک‪７‬ی دی‪ .‬کﻪ دا ب‪５‬ﻮزﻟی اﻧسان پﻪ دﻧﻴا ک‪ ３‬اﻳﻤان راﻧﻪ وړي او ﻧ‪５‬ک ﻋﻤﻞ ترسره ﻧﻪ ک‪７‬ي‪ ،‬ﻧﻮ ‪ -‬خسر‬

‫‪170‬‬

‫اﻟدﻧﻴا واﻷخرة‪－ -‬ر‪＄‬ﻲ ﻳﻌﻨ‪ ３‬د دﻧﻴا او أخرت تاوان ﻳ‪ ３‬پﻪ برخﻪ کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫دا جﻤﻠﻪ ﻟﻪ ﻣخکﻴﻨ‪ ９‬جﻤﻠ‪＇ ３‬خﻪ استثﻨاه ده چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐ‪３‬‬ ‫ک‪ ３‬د ‪－‬رد بشرﻳت ﻟپاره د تاوان او زﻳان اﻋﻼن شﻮی و او پﻪ دې سره ﻫﻐﻪ کسان د ﻫﻐﻮی ﻟﻪ ډﻟ‪＇ ３‬خﻪ استثﻨا‬ ‫شﻮي دي چ‪ ３‬د ﻻﻧدﻳﻨﻴﻮ ＇ﻠﻮرو صﻔاتﻮ ＇‪＋‬تﻨان وي‪:‬‬ ‫ﻟﻮﻣ‪７‬ی دا چ‪ ３‬پر ！ﻮﻟﻮ (ﻣﻮﻣﻦ بﻪ) شﻴاﻧﻮ چ‪ ３‬اﻳﻤان ﻟرل پرې ﻓرض دي‪ ،‬ﻟکﻪ (د اهلل پﻪ ﻳﻮواﻟ‪ ３‬باور ﻟرل‪ ،‬د‬ ‫اهلل پﻪ پﻴﻐﻤبراﻧﻮ‪ ،‬پﻪ أسﻤاﻧ‪ ３‬کتابﻮﻧﻮ‪ ،‬پﻪ پر＊تﻮ‪ ،‬د أخرت پﻪ ورځ‪ ،‬پﻪ ﻗدر چ‪ ３‬خﻴر او شر ！ﻮل د اهلل ﻟﻪ ﻟﻮري‬ ‫دي) اﻳﻤان راوړي‪ .‬دوﻳﻢ دا چ‪ ３‬ﻏﻮره او ＊ﻪ کاروﻧﻪ ترسره ک‪７‬ي‪ ،‬د اهلل اواﻣر او احکام پر ‪＄‬ای ک‪７‬ي او ﻟﻪ‬ ‫ﻧاوړو کاروﻧﻮ ＇خﻪ ډډه وک‪７‬ي‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬د زړه ﻟﻪ کﻮﻣ‪ ３‬اﻳﻤان وﻟري او پﻪ خپﻠﻮ اﻧداﻣﻮﻧﻮ سره ＊ﻪ او ﻧ‪５‬ک ﻋﻤﻠﻮﻧﻪ‬ ‫تر سره ک‪７‬ي‪ .‬درﻳﻢ دا چ‪ ３‬ﻳﻮ اوبﻞ تﻪ پﻪ حﻘﻪ ﻧصﻴحت او ﻻر＊ﻮوﻧﻪ وک‪７‬ي‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐﻮ چارو ک‪ ３‬چ‪ ３‬اړﻳﻦ‬ ‫بﻠﻞ کﻴ‪８‬ي ﻧباﻳد ﻏﻔﻠت وشﻲ او ﻳﻮ تر بﻠﻪ دې پر ﻫﻐﻮ د ثابت پات‪ ３‬ک‪５‬دو ﻧصﻴحت وشﻲ‪.‬‬ ‫زﻣخشری (رحﻤﻪ اهلل) پﻪ خپﻞ تﻔسﻴر ک‪ ３‬واﻳﻲ‪ :‬حﻖ ﻟﻪ ﻫر ＊ﻪ‪ ،‬ﻧ‪５‬ک کار او خﻴر ﻏﻮ＊تﻨ‪＇ ３‬خﻪ ﻋبارت‬ ‫دی‪ ،‬ﻟکﻪ د اهلل (جﻞ جﻼﻟﻪ) تﻮحﻴد‪ ،‬د ﻫﻐﻪ اطاﻋت‪ ،‬د ﻫﻐﻪ د پﻴﻐﻤبراﻧﻮ اطاﻋت‪ ،‬د اهلل پﻪ کتابﻮﻧﻮ ﻋﻤﻞ‪،‬‬ ‫تﻘﻮی‪ ،‬پرﻫﻴز‪－‬اري او داس‪ ３‬ﻧﻮر‪.‬‬ ‫او ＇ﻠﻮرم دا چ‪＄ ３‬ان پﻪ صبر‪ ،‬زﻏﻢ او حﻮصﻠﻪ باﻧدې ﻋادت ک‪７‬ي‪ .‬صبر پر درې ډوﻟﻪ دی‪:‬‬ ‫اﻟﻒ‪ :‬صبر د اهلل د ﻓراﻳضﻮ او اواﻣرو پﻪ ادا کﻮﻟﻮ سره‪.‬‬ ‫ب‪ :‬صبر ﻟﻪ ﻫﻐﻮ چارو ﻧﻪ پﻪ ډډه کﻮﻟﻮ سره ﻟﻪ کﻮﻣﻮ ﻧﻪ چ‪ ３‬ﻣﻨﻊ راﻏﻠ‪ ３‬ده‪.‬‬ ‫ج‪ :‬صبر پر ﻫﻐﻮ ک‪７‬اووﻧﻮ او ستﻮﻧزو چ‪ ３‬داﻋﻲ تﻪ د اسﻼﻣﻲ دﻋﻮت پر ﻣﻬال پﻴداکﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫دا چ‪ ３‬ﻗرأن کرﻳﻢ حﻖ تﻪ رابﻠﻞ ﻟﻪ تاوان ＇خﻪ د ژﻏﻮرﻧ‪ ３‬ﻟﻪ اسبابﻮ ＇خﻪ ‪２－‬ﻲ‪ ،‬پﻪ دې سره دې تﻪ اشاره کﻮي‬ ‫چ‪ ３‬اﻧسان ﻧﻪ باﻳد ﻳﻮازې د خپﻞ ‪＄‬ان د ژﻏﻮرﻧ‪ ３‬پﻪ ﻓکر ک‪ ３‬وي‪ ،‬بﻠک‪ ３‬باﻳد د ﻧﻮرو د ﻧﻴکﻤرﻏ‪ ９‬پﻪ ﻓکر‬ ‫ک‪ ３‬ﻫﻢ واوسﻲ او دا کار د دﻋﻮت ﻟﻪ ﻻرې ﻳﻌﻨ‪ ３‬پﻪ ﻧﻴکﻴﻮ اﻣر او ﻟﻪ بدﻳﻮ ＇خﻪ پﻪ ﻣﻨﻊ کﻮﻟﻮ سره ک‪５‬دای شﻲ‪.‬‬ ‫＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬دﻋﻮت سخت او ستﻮﻧزﻣﻦ کار دی او پﻪ دې ﻻر ک‪ ３‬زحﻤتﻮﻧﻪ ‪－‬اﻟﻞ کﻴ‪８‬ي‪ ،‬ﻧﻮ ‪＄‬کﻪ پﻪ صبر‬ ‫سره تﻮصﻴﻪ ورتﻪ اړﻳﻨﻪ بﻠﻞ شﻮې ده‪.‬‬

‫‪171‬‬

‫فعاليت‬

‫د وخت د ارز＊ت او اﻫﻤﻴت پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ سره بحث او خبرې وک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻣبارک سﻮرت أﻳتﻮﻧﻮ ﻳﻮ ﻟ‪ ７‬ﻣﻬﻤ‪ ３‬او ارز＊تﻨاک‪ ３‬ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬راﻧﻐ‪＋‬تﻲ دي چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د وخت پر ارز＊ت ！ﻴﻨ‪／‬ار او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ سﻤﻪ ‪＂－‬ﻪ اخﻴستﻞ‪.‬‬ ‫د حﻖ ﻧﻪ پﻴژﻧدوﻧکﻮ اﻧساﻧاﻧﻮ د حاﻟت بﻴان چ‪ ３‬تاوان اوزﻳان دی‪.‬‬ ‫د اﻳﻤاﻧدارو او ﻧ‪５‬ک ﻋﻤﻠﻮ کساﻧﻮ د ﻧ‪５‬کﻤرﻏﻴﻮ بﻴان چ‪ ３‬د دﻧﻴا او أخرت ﻟﻪ کاﻣﻴاب‪ ９‬اوبرﻻس‪＇ ９‬خﻪ‬ ‫ﻋبارت ده‪.‬‬ ‫ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ تﻪ پﻪ حﻖ او د حﻖ پﻪ ﻻرک‪ ３‬پﻪ صبر کﻮﻟﻮ د ﻧصﻴحت وجﻮب‪.‬‬ ‫د حﻖ پﻪ ﻻر ک‪ ３‬د دﻋﻮت او بﻠﻨ‪ ３‬د وجﻮب اثبات‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ .١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬وژباړئ‪:‬‬ ‫}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{‬

‫‪ .٢‬د دې سﻮرت ﻏﻮره واﻟی ﻟﻪ ＇ﻪ ﻧﻪ ＇ر‪－‬ﻨدﻳ‪８‬ي؟‬ ‫‪ .۳‬د‬

‫سﻮرت بﻨس＂ﻴزه ﻣﻮضﻮع بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫تﻔسﻴر ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫‪ .٤‬دا ﻣبارک أﻳت‪:‬‬ ‫‪ .۵‬صبر پﻪ ＇ﻮ ډوﻟﻪ دی؟ بﻴان ﻳ‪ ３‬ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫دا چ‪ ３‬د‬

‫سﻮرت د اﻧسان برﻳاﻟﻴتﻮب او خﻼصﻮن پﻪ ＇ﻮ ＇ﻴزوﻧﻮ ک‪２－ ３‬ﻲ‪ ،‬پﻪ دې ﻫکﻠﻪ پﻨ‪％‬ﻪ‬

‫کر＊‪ ３‬ﻣﻘاﻟﻪ وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪172‬‬

‫څلور پنځوسم لوست‬

‫د الهمزة سورت‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{‬

‫تباﻫﻲ ( ﻳﻮه کﻠﻤﻪ ده چ‪ ３‬ﻋذاب پرې ﻏﻮ＊تﻞ کﻴ‪８‬ي او پﻪ دوزخ ک‪ ３‬د ﻳﻮې وادۍ ﻧﻮم ﻫﻢ دی)‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫پ‪５‬ﻐﻮر ورکﻮوﻧکی‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻋﻴب پﻠ＂ﻮﻧکی‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫او ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬شﻤ‪５‬رﻟی دی‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻫﻐﻪ تﻪ بﻪ تﻞ پات‪ ３‬ژوﻧد ورک‪７‬ي‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫وبﻪ ﻏﻮر‪＄‬ﻮل شﻲ‪.‬‬ ‫{ پﻪ ﻣاتﻮوﻧکﻲ او ت‪ ３２‬و‪ ３１‬کﻮوﻧکﻲ ‪＄‬ای ک‪.３‬‬

‫}‬ ‫{‬

‫}‬ ‫{‬

‫}‬

‫بﻞ ک‪７‬ای شﻮی‪.‬‬ ‫رسﻴ‪８‬ي او ﻏﻠبﻪ کﻮي‪.‬‬ ‫{ پر زړوﻧﻮ باﻧدې‪.‬‬

‫}‬ ‫{‬

‫}‬ ‫}‬

‫ﻟﻪ ﻫر ﻟﻮرې بﻨد او سر پﻮښ ک‪７‬ای شﻮی‪.‬‬ ‫{ اوږدې او ﻟﻮړې ستﻨ‪.３‬‬

‫ژباړه‬

‫تباﻫﻲ ده د ﻫﻐﻪ چا ﻟپاره چ‪( ３‬ﻣخاﻣخ) خﻠکﻮ تﻪ د پ‪５‬ﻐﻮر ورکﻮﻟﻮ او (پس‪ ３‬شا) د ﻋ‪５‬ب ﻟ‪／‬ﻮﻟﻮ پﻪ ﻋادت اختﻪ دي‪.‬‬ ‫ﻫﻐﻪ چا چ‪ ３‬ﻣال ﻳ‪ ３‬جﻤﻊ ک‪７‬ی دی او پﻪ شﻤار شﻤ‪５‬رﻟﻮ ﻳ‪ ３‬اﻳ‪＋‬ی دی‪ .‬ﻫﻐﻪ اﻧ‪／‬ﻴري (‪－‬ﻮﻣان کﻮي) چ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ ﻣال‬ ‫بﻪ ﻫﻐﻪ تﻪ تﻞ پات‪ ３‬ژوﻧد ورک‪７‬ي‪ .‬ﻫﻴ（کﻠﻪ داس‪ ３‬ﻧﻪ ده‪ ،‬ﻫﻐﻪ بﻪ پﻪ ت‪ ３２‬و‪ ３１‬کﻮوﻧکﻲ ‪＄‬ای ک‪ ３‬وﻏﻮر‪＄‬ﻮل شﻲ‪ .‬او‬

‫‪173‬‬

‫تﻪ ＇ﻪ شﻲ پﻮه ک‪７‬ی ﻳ‪ ３‬چ‪＇ ３‬ﻪ دی ﻫﻐﻪ ت‪ ３２‬و‪ ３１‬کﻮوﻧکی ‪＄‬ای؟ د اهلل اور‪＊ ،‬ﻪ ﻟﻤبﻪ ک‪７‬ای شﻮی‪ .‬چ‪ ３‬تر زړوﻧﻮ‬ ‫پﻮرې بﻪ رسﻴ‪８‬ي‪ .‬ﻫﻐﻪ بﻪ ورباﻧدې بﻨد او سرپﻮښ ک‪７‬ای شﻲ‪( .‬پﻪ داس‪ ３‬حال ک‪ ３‬چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ بﻪ) پﻪ ﻟﻮړو او اوږدو ستﻨﻮ‬ ‫ک‪( ３‬اﻳسار شﻮی وي)‪.‬‬ ‫د سورت پيژندنه‬

‫د (اﻟﻬﻤزه) سﻮرت ﻣکﻲ دی‪ )٩( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري‪ ،‬د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ )١٠٤( ３‬سﻮرت دی‪ .‬پﻪ‬ ‫دې ﻣبارک سﻮرت ک‪ ３‬د ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ ﻏﻨدﻧﻪ او ر！ﻨﻪ ده چ‪ ３‬د ﻏﻮره واﻟﻲ ﻣﻌﻴار او د تﻞ پات‪ ３‬ژوﻧداﻧﻪ ﻻﻣﻞ‪ ،‬د ﻣال‬ ‫راﻏﻮﻧ‪６‬ول او زﻳاتﻮل ‪２－‬ﻲ او پر دې اساس پر ﻧﻮرو ！ﻮک‪ ３‬او ﻣﻠﻨ‪６‬ې وﻫﻲ‪ .‬د دې ﻣبارک سﻮرت ﻧﻮم د دې سﻮرت ﻟﻪ‬ ‫ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧﻲ أﻳت ＇خﻪ اخﻴستﻞ شﻮی چ‪ ３‬د »اﻟﻬﻤزه« ﻟﻔﻆ پک‪ ３‬راﻏﻠی دی‪.‬‬ ‫د نازلېدلو سبب‬

‫ﻳﻮه ډﻟﻪ ﻣﻔسرﻳﻦ واﻳﻲ چ‪ ３‬دا سﻮرت د اخﻨس بﻦ شرﻳﻖ پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻧازل شﻮی دی‪ ،‬چ‪ ３‬د خﻠکﻮ ﻋﻴبﻮﻧﻪ بﻪ ﻳ‪ ３‬ﻟ＂ﻮل‬ ‫او پﻪ ﻫﻐﻮی پﻮرې بﻪ ﻳ‪ ３‬خﻨدل‪ ،‬تردې چ‪ ３‬د پ‪５‬ﻐﻤبر(صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) پﻪ شان ک‪ ３‬ﻫﻢ ور＇خﻪ داس‪ ３‬خﻄا‪－‬اﻧ‪３‬‬ ‫پ‪５＋５‬دﻟ‪ .３‬ﻣﻘاتﻞ (رحﻤﻪ اهلل) واﻳﻲ چ‪ ３‬دا سﻮرت د وﻟﻴد بﻦ ﻣﻐﻴره پﻪ باره ک‪ ３‬ﻧازل شﻮی دی‪ ،‬چ‪ ３‬پس‪ ３‬شا بﻪ ﻳ‪３‬‬ ‫د پﻴﻐﻤبر (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) ﻏﻴبت کاوه‪ .‬داس‪ ３‬رواﻳت ﻫﻢ راﻏﻠی دی چ‪ ３‬اُﻣﻴﻪ بﻦ خﻠﻒ ﻫﻢ دا کار کاوه‪،‬‬ ‫ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ د ﻳﻮشﻤ‪５‬ر ﻧﻮرو کساﻧﻮ ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ ﻫﻢ ﻳاد شﻮي دي چ‪ ３‬د دې سﻮرت ﻧازﻟﻴدل د ﻫﻐﻮی پﻪ ﻫکﻠﻪ احتﻤال‬ ‫ﻟري‪ .‬اﻟبتﻪ دا ﻫﻢ ک‪５‬دای شﻲ چ‪ ３‬دا سﻮرت د دوی ！ﻮﻟﻮ پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻧازل شﻮی وي‪.‬‬ ‫د ﻧازﻟ‪５‬دﻟﻮ ﻻﻣﻞ چ‪ ３‬ﻫر＇ﻪ وي بﻴا ﻫﻢ دا سﻮرت د ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ پﻪ ﻫکﻠﻪ دی چ‪ ３‬پﻪ دې اوصاﻓﻮ ستاﻳﻞ شﻮي دي‪،‬‬ ‫د تﻔسﻴر اصﻮﻟﻮ تﻪ پﻪ کتﻠﻮ سره د سبب ‪＄‬اﻧ‪７／‬تﻴا د ﻟﻔﻆ ﻟﻪ ﻋاﻣﻮاﻟﻲ سره کﻮم ضدﻳت ﻧﻪ ﻟري‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫‪( :‬وﻳﻞ) داس‪ ３‬ﻳﻮه کﻠﻤﻪ ده چ‪ ３‬پر بدۍ او ＊ﻴرو دﻻﻟت کﻮي او د رسﻮاﻳ‪ ،９‬تباﻫ‪ ９‬او‬ ‫ﻋذاب پﻪ ﻣﻌﻨا را‪＄‬ﻲ‪ .‬ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ د دوزخ د ﻳﻮې وادۍ ﻧﻮم ﻫﻢ دی‪ .‬د ( ُﻫ َﻤ َز او ﻟ َُﻤ َز) ﻟپاره ‪ ３２－‬ﻣﻌﻨا‪－‬اﻧ‪ ３‬ذکر شﻮي‬ ‫دي‪ .‬چ‪ ３‬ﻻﻧدې ورتﻪ اشاره کﻮو‪:‬‬ ‫د ﻳﻮ چا ﻣسخره کﻮل پﻪ ژب‪ ３‬سره »ﻫﻤز« بﻠﻞ کﻴ‪８‬ي او پﻪ اشارې او داس‪ ３‬ﻧﻮرو تﻪ »ﻟﻤز« وﻳﻞ کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫»ﻫﻤز« پ‪５‬ﻐﻮر ورکﻮﻟﻮ او »ﻟﻤز« ﻋﻴب ﻟ‪／‬ﻮﻟﻮ تﻪ وﻳﻞ کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫»ﻫﻤز« ﻣخاﻣخ ﻋﻴب ﻟ‪／‬ﻮل دي او »ﻟﻤز« پس‪ ３‬شا ﻋﻴب ﻟ‪／‬ﻮل دي‪.‬‬

‫‪174‬‬

‫واﻳﻲ چ‪ ３‬وﻟﻴد بﻦ ﻣﻐﻴره ﻫﻐﻪ ＇ﻮک و چ‪ ３‬د اسﻼم تر ！ﻮﻟﻮ سرسخت د＊ﻤﻦ ‪２－‬ﻞ کﻴده‪ .‬ﻫﻐﻪ بﻪ پﻪ ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ او‬ ‫پﻴﻐﻤبر (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) باﻧدې د ﻣشرکاﻧﻮ پر وړاﻧدې ﻋﻴبﻮﻧﻪ ﻟ‪／‬ﻮل او ﻣﻠﻨ‪６‬ې بﻪ ﻳ‪ ３‬پرې وﻫﻠ‪ ３‬او خﻠک بﻪ ﻳ‪３‬‬ ‫پﻪ ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ پﻮرې خﻨدول‪ ،‬دې کاﻓر ډ‪４‬رې پﻴس‪ ３‬او پاﻧ‪／‬ﻪ ﻏﻮﻧ‪６‬ه ک‪７‬ې وه ‪ ،‬تر＇ﻮ پﻪ دې وسﻴﻠﻪ پﻪ دﻧﻴا ک‪ ３‬تﻞ پات‪３‬‬ ‫ژوﻧد وﻟري‪ .‬دا أﻳتﻮﻧﻪ د وﻟﻴد او د ﻫﻐﻪ پﻪ ＇‪５‬ر کساﻧﻮ پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻧازل شﻮي دي‪ ،‬اهلل تﻌاﻟی ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬د داس‪ ３‬خﻠکﻮ ﻟپاره‬ ‫دې ﻫﻼکت وي چ‪ ３‬پر ﻧﻮرو ﻋﻴبﻮﻧﻪ ﻟ‪／‬ﻮي او پر خپﻞ ﻣال او پاﻧ‪／‬ﻪ ﻏرور کﻮي‪ ،‬بﻠک‪ ３‬دوی دا ‪－‬ﻤان کﻮي چ‪ ３‬د‬ ‫دوی د ﻣال او اوﻻد زﻳاتﻮاﻟی دوی تﻪ تﻞ پات‪ ３‬ژوﻧد ورب‪＋‬ﻲ‪.‬‬ ‫‪ :‬دا ﻣبارک أﻳت د وﻟﻴد اود ده پﻪ ＇‪５‬ر د ﻧﻮرو کساﻧﻮ ﻓکر او سﻮچ ردوي اوﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ﻧﻪ‬ ‫داس‪ ３‬ﻧده ﻟکﻪ چ‪ ３‬دی ﻓکر کﻮي‪＄ ،‬ان ﻋزتﻤﻦ او ﻧﻮر سپک ‪２－‬ﻲ‪ ،‬ډ‪４‬ر ژر بﻪ داس‪ ３‬شﻴبﻪ را ورسﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬د ر！ﻨ‪ ３‬او‬ ‫ذﻟت سره بﻪ ﻣخ شﻲ او دا بﻪ ﻫﻐﻪ وخت وي چ‪ ３‬دی دوزخ تﻪ واچﻮل شﻲ‪( .‬حﻄﻤة) ﻟﻪ (حﻄﻢ) ＇خﻪ اخﻴستﻞ شﻮی‬ ‫چ‪ ３‬د ﻣاتﻮﻟﻮ او ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ وړﻟﻮ پﻪ ﻣﻌﻨا را‪＄‬ﻲ او ﻫﻐﻪ د دوزخ ﻟﻪ طبﻘﻮ ＇خﻪ ﻳﻮه طبﻘﻪ ﻳا ﻣﻄﻠﻘاً د دوزخ ﻧﻮم دی او ﻟﻪ دې‬ ‫اﻣﻠﻪ د حﻄﻤة پﻪ ﻧﻮم ﻳاد شﻮی دی‪＄ ،‬کﻪ کﻪ ﻫر＇ﻪ پک‪ ３‬واچﻮل شﻲ د ﻫﻐﻪ شدﻳده ‪－‬رﻣﻲ ﻳ‪ ３‬دړې وړې کﻮي‪.‬‬ ‫وروستﻪ بﻴا اهلل تﻌاﻟی د دې اور ﻫﻴبت او ډار بﻴاﻧﻮي او پﻮ＊تﻨﻪ کﻮي چ‪ ３‬تﻪ ＇ﻪ پﻮه شﻮې چ‪ ３‬دا ﻣاتﻮوﻧکی اور ＇ﻪ‬ ‫دی؟ ﻧﻮ دﻟتﻪ اهلل تﻌاﻟی پﻪ خپﻠﻪ ‪＄‬ﻮاب ورکﻮي او واﻳﻲ‪ :‬ﻫﻐﻪ اور د اهلل تﻌاﻟی بﻞ شﻮی اور دی‪:‬‬

‫‪.‬‬

‫＇ر‪－‬ﻨده ده چ‪ ３‬پﻪ کﻮﻣﻪ اﻧدازه د اهلل ﻋﻈﻤت دی‪ ،‬ﻧﻮ کﻮم اور چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ بﻞ ک‪７‬ي ﻫﻐﻪ بﻪ ﻫﻢ ډ‪４‬ر سخت او ﻗﻮي وي‪.‬‬ ‫بﻴا ورپس‪ ３‬د اور درې صﻔتﻮﻧﻪ بﻴاﻧﻮي‪ :‬ﻟﻮﻣ‪７‬ی دا چ‪ ３‬دا اور ﻧﻪ ﻳﻮازې ‪＄‬ان (جسﻢ) سﻮ‪＄‬ﻮي‪ ،‬بﻠک‪ ３‬زړوﻧﻮ تﻪ ﻫﻢ‬ ‫د زړه ﻳادوﻧﻪ ‪＄‬کﻪ شﻮې ده چ‪ ３‬د ﻧﻮرو ﻏ‪７‬و پﻪ پرتﻠﻪ ډ‪４‬ر درد احساسﻮي او‬

‫رسﻴ‪８‬ي‪:‬‬

‫ﻳا ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ دی چ‪ ３‬زړه د کاﻓراﻧﻮ د باطﻠﻮ ﻋﻘﻴدو او ﻧاوړه ﻧﻴتﻮﻧﻮ او ارادو ﻣرکز دی‪ ،‬ﻧﻮ ‪＄‬کﻪ ﻳ‪ ３‬پﻪ ‪＄‬اﻧ‪７／‬ي ډول‬ ‫ﻳادوﻧﻪ ک‪７‬ې چ‪ ３‬دا اور بﻪ د دوی پر زړوﻧﻮ بﻞ شﻲ‪ .‬دوﻳﻢ دا چ‪ ３‬دا اور بﻪ ﻟﻪ ﻫر ﻟﻮري پر ﻣجرﻣاﻧﻮ داس‪ ３‬راچاپﻴره‬ ‫کﻴ‪８‬ي ﻟکﻪ پﻪ تﻨﻮر ک‪ ３‬چ‪ ３‬کﻮم شی ک‪＋５‬ﻮدل شﻲ او سرپﻮښ ﻳ‪ ３‬ﻫﻢ وربﻨد ک‪７‬ای شﻲ‪:‬‬

‫‪.‬‬

‫درﻳﻢ داچ‪ ３‬شﻐﻠ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬د ﻟﻮړو ﻟﻮړو ستﻨﻮ پﻪ ＇ﻴر ج‪／‬ﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫فعاليت‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې ﻧﻮرو تﻪ د پ‪５‬ﻐﻮر ورکﻮﻟﻮ‪ ،‬ﻋﻴب ﻟ‪／‬ﻮﻟﻮ او ﻣﻠﻨ‪６‬ې وﻫﻠﻮ د بدۍ پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ سره بحث‬ ‫اوخبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫‪175‬‬

‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻣبارک سﻮرت أﻳتﻮﻧﻪ ﻣﻬﻤ‪ ３‬او ارز＊تﻨاک‪ ３‬ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬ﻟري چ‪＄ ３‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬دا دي‪:‬‬ ‫د خﻠکﻮ ﻟﻪ ﻏﻴبت کﻮﻟﻮ او پر ﻫﻐﻮی ﻟﻪ ﻋﻴب ﻟ‪／‬ﻮﻟﻮ ＇خﻪ وﻳره او اﻧذار‪.‬‬ ‫د ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ شدﻳده ر！ﻨﻪ او ﻏﻨدﻧﻪ چ‪ ３‬پﻪ ﻣال او شتﻤﻨ‪ ９‬ﻣﻐرور او دوکﻪ شﻮي دي‪.‬‬ ‫د ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ د بدو او ﻧاوړو پاﻳﻠﻮ بﻴاﻧﻮل چ‪ ３‬د اهلل رسﻮل او صحابﻪ وو تﻪ پﻴﻐﻮروﻧﻪ ورکﻮي‪.‬‬ ‫د دوزخ د اور د شدت او سخت‪ ９‬بﻴاﻧﻮل‪.‬‬ ‫د دوزخ د اور د ‪＄‬ﻴﻨﻮ اوصاﻓﻮ بﻴاﻧﻮل‪.‬‬

‫پوښتنې‬

‫‪.١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬وژباړئ‪:‬‬ ‫}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{‬

‫‪ .٢‬د ﻫﻤزه سﻮرت ﻣﻬﻢ ﻣﻄاﻟب بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪» .۳‬وﻳﻞ« د ＇ﻪ کﻠﻤﻪ ده او ＇ﻪ ﻣﻌﻨا ﻟري؟‬ ‫‪ .٤‬د دوزخ اورتﻪ وﻟ‪ ３‬حﻄﻤة وﻳﻞ شﻮی دی؟‬ ‫‪ .۵‬د دوزخ ﻟﻪ اوصاﻓﻮ ＇خﻪ دوه صﻔتﻮﻧﻪ چ‪ ３‬پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬راﻏﻠﻲ دي بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ .٦‬د دې ﻟﻮست ﻟﻪ ﻻر＊ﻮوﻧﻮ ＇خﻪ درې ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د »اﻟﻬﻤزة« سﻮرت د ﻧازﻟ‪５‬دﻟﻮ د سبب پﻪ ﻫکﻠﻪ ＇ﻮ کر＊‪ ３‬وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪176‬‬

‫پنځه پنځوسم لوست‬

‫د الفيل سورت‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{‬

‫أﻳا تا وﻧﻪ ﻟﻴدل‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫تدبﻴر‪ ،‬دسﻴسﻪ‪ ،‬چﻞ ول د ﻫﻐﻮی‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬ ‫}‬

‫پﻪ ‪－‬ﻤراﻫ‪ ９‬ک‪ ،３‬بی ‪ ３＂－‬او بابﻴزه‪.‬‬

‫{‬

‫}‬

‫ډﻟ‪ ３‬ډﻟ‪ ،３‬سﻴﻠﻮﻧﻪ‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬

‫ﻟﻪ پخ‪ ３‬شﻮې خ＂‪ ３‬ﻧﻪ‪.‬‬ ‫{‬

‫ﻟکﻪ د ＇اروﻳﻮ شخﻮﻧد وﻫﻠﻲ(ژوول شﻮي) وا＊ﻪ‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫أﻳا تا وﻧﻪ ﻟﻴدل چ‪ ３‬ستا رب د ﻫاتﻲ (ﻓﻴﻼﻧﻮ) ﻟﻪ ＇‪＋‬تﻨاﻧﻮ سره ＇ﻪ وک‪７‬ل؟ أﻳا اهلل د ﻫﻐﻮ تدبﻴر ب‪ ３＂－ ３‬او بابﻴزه ﻧﻪ‬ ‫ک‪７‬؟ او پرﻫﻐﻮی باﻧدې ﻳ‪ ３‬د ﻣرﻏاﻧﻮ سﻴﻠﻮﻧﻪ وﻟﻴ‪８‬ل‪ .‬چ‪ ３‬پرﻫﻐﻮ ﻳ‪ ３‬د پخ‪ ３‬شﻮې خ＂‪ ３‬تﻴ‪８‬ې ﻏﻮر‪＄‬ﻮﻟ‪ .３‬بﻴا ﻳ‪ ３‬د‬ ‫ﻫﻐﻮ حاﻟت داس‪ ３‬و‪－‬ر‪＄‬اوه ﻟکﻪ د ＇اروﻳﻮ شخﻮﻧد وﻫﻠﻲ وا＊ﻪ‪.‬‬ ‫د سورت پيژندنه‬

‫د (اﻟﻔﻴﻞ) سﻮرت ﻣکﻲ سﻮرت دی‪ )۵( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري اود ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ )١٠۵( ３‬سﻮرت دی‪.‬‬ ‫دا سﻮرت د ﻓﻴﻼﻧﻮ د ＇‪＋‬تﻨاﻧﻮ (د ابرﻫﻪ د ﻟ‪＋‬کر) برخﻠﻴک بﻴاﻧﻮي‪ ،‬چ‪ ３‬د کﻌب‪ ３‬شرﻳﻔ‪ ３‬د ﻧ‪７‬وﻟﻮ ﻟپاره راﻏﻠﻲ وو‬ ‫خﻮ اهلل تﻌاﻟی دوی ！ﻮل ﻫﻼک ک‪７‬ل‪.‬‬ ‫د سورت د نازلېدلو سبب‬

‫د حبش‪ ３‬باچا د ﻳﻤﻦ پﻪ خاوره ک‪ ３‬خپﻞ واﻟﻲ د »ابرﻫﻪ« پﻪ ﻧاﻣﻪ و！اکﻪ‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﻳﻮه ﻟﻮﻳﻪ کﻠﻴسا جﻮړه ک‪７‬ه‪ ،‬تر＇ﻮ ﻋرب‬ ‫ﻫﻢ دې کﻠﻴسا تﻪ ﻣخﻪ وک‪７‬ي او زﻳارت تﻪ ﻳ‪ ３‬راشﻲ‪ ،‬خﻮ د کﻨاﻧﻪ ﻗبﻴﻠ‪＇ ３‬خﻪ ﻳﻮ باﻧ‪６‬ه چﻲ ﻳﻮه شپﻪ پﻪ دې کﻠﻴسا ک‪３‬‬

‫‪177‬‬

‫اودس ﻣاتی وک‪ ７‬او پﻪ دې سره ﻳ‪ ３‬د ابرﻫﻪ ﻗﻬر او ﻏﻮسﻪ را وپاروﻟﻪ‪ ،‬ﻗسﻢ ﻳ‪ ３‬وک‪ ７‬چ‪ ３‬د دې ب‪ ３‬احتراﻣ‪ ９‬پﻪ بدﻟﻪ‬ ‫ک‪ ３‬بﻪ کﻌبﻪ شرﻳﻔﻪ ﻧ‪７‬وي‪ ،‬ﻧﻮ ﻳﻮ ﻟﻮی ﻟ‪＋‬کر ﻳ‪ ３‬چﻤتﻮ ک‪ ７‬چ‪ ３‬زﻳات شﻤﻴرﻫاتﻴاﻧﻮ ﻫﻢ پک‪ ３‬شتﻮن درﻟﻮد‪ ،‬دا ﻟ‪＋‬کر د‬ ‫ﻣک‪ ３‬پﻪ ﻟﻮري روان شﻮ‪ ،‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻣک‪ ３‬تﻪ ﻧژدې شﻮ‪ ،‬د ﻣک‪ ３‬خﻠکﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬خبر وﻟﻴ‪８‬ه چ‪ ３‬ﻣﻮږ د ﻣک‪ ３‬واﻟﻮ سره د‬ ‫جﻨ‪ ，‬ﻟپاره ﻧﻪ ﻳﻮ راﻏﻠﻲ‪ ،‬بﻠک‪ ３‬زﻣﻮږ ﻣﻮخﻪ ﻳﻮازې د کﻌب‪ ３‬ﻧ‪７‬ول دي‪ .‬د دې خبر پﻪ رس‪５‬دو سره د ﻣک‪ ３‬خﻠک ﻟﻪ‬ ‫سخت‪ ３‬ستﻮﻧزې سره ﻣخ شﻮل‪＇ ،‬رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬ﻫﻐﻮی د ابرﻫﻪ د ﻟ‪＋‬کر پر وړاﻧدې د ﻣخاﻣخ‪ ３‬ج‪７／‬ې وس ﻧﻪ درﻟﻮد‪،‬‬ ‫ﻧﻮ ﻏروﻧﻮ تﻪ ج‪ ，‬شﻮل او دوی پﻪ دې ﻋﻘﻴده وو چ‪ ３‬کﻌبﻪ شرﻳﻔﻪ ＇‪＋‬تﻦ ﻟري او ﻫﻐﻪ ور‪＄‬ﻨ‪ ３‬دﻓاع کﻮي‪ ،‬دوی‬ ‫دﻏروﻧﻮ پﻪ ＇ﻮکﻮ ک‪ ３‬د دې اﻧتﻈار اﻳستﻠﻮ چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی بﻪ د ابرﻫﻪ ﻟﻪ ﻟ‪＋‬کر سره ＇ﻪ کﻮي‪ ،‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬د ابرﻫﻪ ﻟ‪＋‬کر‬ ‫ﻣک‪ ３‬تﻪ ﻧژدې را ورس‪５‬د‪ ،‬ﻧﻮ د ﻣاﻟﻮﻧﻮ ﻟﻮ！ﻮل ﻳ‪ ３‬پﻴﻞ ک‪７‬ل او پﻪ دې ﻟﻮ！ﻤار ک‪ ３‬د ﻧبﻲ کرﻳﻢ (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) د‬ ‫ﻧﻴکﻪ ﻋبداﻟﻤﻄﻠب بﻦ ﻫاشﻢ (‪ )١٠٠‬او＊ان ﻫﻢ شاﻣﻞ وو‪ .‬ﻧﻮ ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻋبد اﻟﻤﻄﻠب ابرﻫﻪ تﻪ ورﻏی ‪ ،‬ابرﻫﻪ ﻟﻪ خپﻞ‬ ‫تخت ＇خﻪ ‪＄‬ﻤک‪ ３‬تﻪ راکﻮز شﻮ او ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ‪＄‬ان سره پر ﻓرش باﻧدې کﻴﻨاوه او پﻮ＊تﻨﻪ ﻳ‪ ３‬ور‪＄‬ﻨ‪ ３‬وک‪７‬ه چ‪３‬‬ ‫＇ﻪ حاجت ﻟرې؟ ﻋبداﻟﻤﻄﻠب ووﻳﻞ‪ :‬حاجت ﻣ‪ ３‬دا دی کﻮم او＊ان دې چ‪ ３‬زﻣا ﻧﻴﻮﻟﻲ ﻫﻐﻪ راک‪７‬ه‪ .‬ابرﻫﻪ ﻟﻪ دې‬ ‫خبرې ＇خﻪ پﻪ حﻴراﻧتﻴا ک‪ ３‬وﻟﻮ‪４‬د او ورتﻪ ﻳ‪ ３‬ووﻳﻞ‪ :‬د ﻫﻐﻪ سﻠﻮ او＊اﻧﻮ پﻪ باره ک‪ ３‬چ‪ ３‬ﻟﻪ تا ＇خﻪ ﻣﻮ ﻧﻴﻮﻟﻲ خبرې‬ ‫کﻮې اود ﻫﻐ‪ ３‬ﻗبﻠ‪ ３‬پﻪ ﻫﻜﻠﻪ چ‪ ３‬د ﻧﻴکﻮﻧﻮ ＇خﻪ درتﻪ پات‪ ３‬ده او زه د ﻫﻐ‪ ３‬د ﻧ‪７‬وﻟﻮ ﻟپاره راﻏﻠی ﻳﻢ‪ ،‬د ﻫﻐ‪ ３‬پﻪ باره‬ ‫ک‪ ３‬خبرې ﻧﻪ کﻮې؟ ﻋبداﻟﻤﻄﻠب ورتﻪ ووﻳﻞ‪ :‬زه د او＊اﻧﻮ ＇‪＋‬تﻦ ﻳﻢ او د کﻌب‪＋＇ ３‬تﻦ اهلل تﻌاﻟی دی‪ ،‬ﻫﻐﻪ بﻪ پﻪ‬ ‫خپﻠﻪ ور‪＄‬ﻨ‪ ３‬دﻓاع وک‪７‬ي او ﻫﻐﻪ بﻪ ﻳ‪ ３‬وساتﻲ‪ .‬سره ﻟﻪ دې چ‪ ３‬ﻋبداﻟﻤﻄﻠب او د ﻋربﻮ د تﻬاﻣﻪ ﻗبﻴﻠ‪ ３‬ﻧﻮرو ﻣشراﻧﻮ‬ ‫دا وﻣﻨﻠﻪ چ‪ ３‬د خپﻠﻮ شتﻤﻨﻴﻮ درﻳﻤﻪ برخﻪ بﻪ ابرﻫﻪ تﻪ ورک‪７‬و‪ ،‬تر＇ﻮ دی ﻟﻪ دې ﻫﻮډ ＇خﻪ ت‪５‬ر شﻲ‪ ،‬خﻮ ابرﻫﻪ اﻧکار‬ ‫وک‪ ７‬او د دوی دا وړاﻧدﻳز ﻳ‪ ３‬وﻧﻪ ﻣاﻧﻪ‪ ،‬بﻠک‪ ３‬ﻳﻮازې د ﻋبداﻟﻤﻄﻠب د سﻠﻮ او＊اﻧﻮ پﻪ ورکﻮﻟﻮ ﻳ‪ ３‬ﻣﻮاﻓﻘﻪ وک‪７‬ه‪ ،‬ﻛﻠﻪ‬ ‫چ‪ ３‬ﻋبد اﻟﻤﻄﻠب ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ راستﻮن شﻮ ﻧﻮ د کﻌب‪ ３‬شرﻳﻔ‪ ３‬دروازې تﻪ ورﻏی او د دروازې ‪＄‬ﻨ‪％‬ﻴر ﻳ‪ ３‬وﻧﻴﻮ او‬ ‫ﻟﻪ اهلل (جﻞ جﻼﻟﻪ) ＇خﻪ ﻳ‪ ３‬د ابرﻫﻪ د ﻟ‪＋‬کر د ﻣات‪ ３‬ﻏﻮ＊تﻨﻪ وک‪７‬ه‪.‬‬ ‫ابرﻫﻪ ﻟﻪ خپﻞ ﻟ‪＋‬کر سره د کﻌب‪ ３‬شرﻳﻔ‪ ３‬پﻪ ﻟﻮر حرکت وک‪ ،７‬ده ﻳﻮ ﻟﻮی ﻓﻴﻞ درﻟﻮد‪ ،‬کﻠﻪ بﻪ ﻳ‪ ３‬چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ تﻪ د حرم‬ ‫پﻪ ﻟﻮر حرکت ورکاوه‪ ،‬ﻧﻮ ﻫﻐﻪ بﻪ ﻏﻮر‪５＄‬ده او کﻠﻪ بﻪ ﻳ‪ ３‬چ‪ ３‬بﻞ ﻟﻮري تﻪ روان ک‪ ،７‬ﻧﻮ پرتﻪ ﻟﻪ ‪＄‬ﻨ‪６‬ه بﻪ ﻳ‪ ３‬حرکت‬ ‫کاوه‪ .‬پﻪ دوﻳﻤﻪ ورځ ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ﻋبد اﻟﻤﻄﻠب دﻋا کﻮﻟﻪ‪ ،‬ﻧا ＇اپﻪ د ﻳﻤﻦ د بحر ﻟﻪ ﻟﻮري د کﻮچﻨﻴﻮ ﻣرﻏاﻧﻮ ﻟ‪＋‬کر چ‪３‬‬ ‫پﻪ ﻣ‪＋‬ﻮکﻮ او پ‪＋‬ﻮ ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬گ‪＂５‬ک‪ ９‬ﻧﻴﻮﻟ‪ ３‬وې‪ ،‬د ابرﻫﻪ د ﻟ‪＋‬کر پﻪ ﻟﻮر ﻣخﻪ وک‪７‬ه او ﻫﻐﻪ گ‪＂５‬ک‪ ９‬ﻳ‪ ３‬پر دوی ورخﻮش‪３‬‬ ‫کﻮﻟ‪ ３‬او کﻠﻪ بﻪ چ‪ ３‬ﻳﻮه ﻟﻪ دې گ‪＂５‬کﻴﻮ پردوی ﻟ‪５／‬دﻟﻪ ﻧﻮ سﻤدستﻲ بﻪ ﻟﻮ‪４‬دل او ﻣ‪７‬ه ک‪５‬دل‪ .‬د دې پﻴ‪ ３＋‬پﻪ ﻟﻴدﻟﻮ‬ ‫سره د ابرﻫﻪ ﻟ‪＋‬کر د ﻳﻤﻦ پﻪ ﻟﻮري د تﻴ‪＋‬ت‪ ３‬ﻻره خپﻠﻪ ک‪７‬ه‪ ،‬دوی د ﻻرې پﻪ اوږدو ک‪ ３‬ﻫﻢ پﻪ ‪＄‬ﻤکﻪ ﻟﻮﻳدل او ﻣ‪７‬ه‬

‫‪178‬‬

‫کﻴدل‪ ،‬ابرﻫﻪ پﻪ خپﻠﻪ زخﻤﻲ شﻮ او پﻪ داس‪ ３‬ﻣرض اختﻪ شﻮ چ‪－ ３‬ﻮت‪ ３‬بﻪ ﻳ‪ ３‬ﻳﻮه پﻪ بﻠ‪ ３‬پس‪ ３‬تﻮئ‪５‬دﻟ‪ ３‬او بﻴا ﻳ‪３‬‬ ‫دﻏﻮ＊‪ ３‬تﻮﻳﻴدل پﻴﻞ شﻮل چ‪ ３‬پﻪ دې تﻮ‪－‬ﻪ ﻳ‪ ３‬پﻪ ډ‪４‬ر بد حاﻟت ک‪ ３‬سا ورک‪７‬ه‪.‬‬ ‫ﻳﻘﻴﻨا ً د ابرﻫﻪ او د ﻫﻐﻪ د ﻟ‪＋‬کر ﻣ‪７‬ﻳﻨﻪ د تارﻳخ ﻟﻪ ﻋجﻴبﻮ پﻴ‪＋‬ﻮ ＇خﻪ ﻳﻮه پ‪＋５‬ﻪ ده چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐ‪ ３‬ک‪ ３‬د ！ﻮل بشرﻳت ﻟپاره‬ ‫د ﻋبرت درس دی‪ ،‬پﻪ دې سره اهلل تﻌاﻟی وﻏﻮ＊تﻞ چ‪ ３‬د کﻌب‪ ３‬ﻋﻈﻤت او دبدبﻪ وساتﻲ او د ﻋربﻮ ﻗﻮم تﻪ دا و＊ﻴﻲ‬ ‫تر＇ﻮ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ دﻳﻦ ＇خﻪ چ‪＇ ３‬ﻠﻮ‪＋４‬ت کاﻟﻪ وروستﻪ ﻟﻪ دې پﻴ‪＇ ３＋‬خﻪ د پﻴﻐﻤبر (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) پﻪ واسﻄﻪ‬ ‫را‪＄‬ﻲ او ！ﻮﻟ‪ ３‬ﻧ‪７‬ۍ ک‪ ３‬خپرﻳ‪８‬ي د ﻫﻐﻪ ﻣﻼ ت‪ ７‬وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫‪ :‬کﻪ ＇ﻪ ﻫﻢ د اهلل تﻌاﻟی پﻴﻐﻤبر د ﻓﻴﻞ پ‪＋５‬ﻪ پﻪ خپﻠﻮ ستر‪－‬ﻮ‬ ‫ﻧﻪ وه ﻟﻴدﻟ‪ ３‬خﻮ د ﻫﻐ‪ ３‬پﻴ‪ ３＋‬شﻬرت او تﻮاتر پﻪ دې اﻧدازه و چ‪－ ３‬ﻮاک‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬ﻟﻴدﻟ‪ ３‬وي‪ ،‬ﻧﻮ ‪＄‬کﻪ اهلل تﻌاﻟی‬ ‫ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬اﻳا تا وﻧﻪ ﻟﻴده ﻳﻌﻨ‪ ３‬تا تﻪ پﻪ ﻳﻘﻴﻨﻲ ﻋﻠﻢ سره خبر ﻧﻪ دی رس‪５‬دﻟی چ‪ ３‬اهلل د ﻓﻴﻞ ﻟﻪ ＇‪＋‬تﻨاﻧﻮ سره ＇ﻪ وک‪７‬ل؟‬ ‫ﻧﻮ ﻟﻪ ﻟﻴدﻟﻮ ﻧﻪ پﻮ＊تﻨﻪ کﻮل د ﻳﻘﻴﻨﻲ خبر ﻧ‪＋‬ﻪ ده‪.‬‬ ‫‪ :‬د ابرﻫﻪ ﻣکر او چﻞ دا و چ‪ ３‬ﻟﻮﻣ‪７‬ی ﻳ‪ ３‬پﻪ سﻴﻤﻪ ک‪ ３‬د ﻧصراﻧﻴت د دﻋﻮت ﻫﻮډ‬ ‫درﻟﻮد‪ .‬دوﻳﻢ دا چ‪ ３‬دې ﻣﻮخ‪ ３‬تﻪ د رس‪５‬دﻟﻮ ﻟپاره د کﻌب‪ ３‬شرﻳﻔ‪ ３‬د ﻧ‪７‬وﻟﻮ ﻏﻮ＊تﻮﻧکی و ‪ ،‬خﻮ د ﻫﻐﻪ باﻧ‪６‬ه چﻲ ﻋﻤﻞ د‬ ‫ده ﻟپاره ﻳﻮه پﻠﻤﻪ شﻮه‪ .‬در‪４‬ﻢ دا چ‪ ３‬د ﻣک‪ ３‬ﻣکرﻣ‪ ３‬تجارتﻲ او اﻗتصادي ﻣﻮﻗﻌﻴت ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ ﻳﻮسﻲ او دا ﻣﻮﻗﻌﻴت د‬ ‫ﻳﻤﻦ پﻪ ﻟﻮري راو‪－‬ر‪＄‬ﻮي‪ ،‬ﻧﻮ اهلل تﻌاﻟی د دوی دا ！ﻮﻟ‪ ３‬ﻣﻮخ‪ ３‬ﻟﻪ خاوروسره خاورې ک‪７‬ﻟ‪.３‬‬ ‫‪ :‬د دې ﻣرﻏاﻧﻮ ډﻟﻮ د سﻤﻨدر ﻟﻪ خﻮا ＇خﻪ‬ ‫د ابرﻫﻪ د ﻟ‪＋‬کر پﻪ ﻟﻮر حرکت کاوه پﻪ داس‪ ３‬حال ک‪ ３‬چ‪ ３‬د ﻣکﻴاﻧﻮ پر سر باﻧدې چ‪ ３‬ﻏروﻧﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬پﻨاه وړې وه‬ ‫تﻴر‪４‬دﻟ‪ ،３‬دﻏﻮ ﻣرﻏاﻧﻮ بﻪ درې درې گ‪＂５‬ک‪ ９‬ﻟﻪ ‪＄‬ان سره اخﻴستﻠ‪ ３‬چ‪ ３‬ﻳﻮه بﻪ ﻳ‪ ３‬پﻪ ﻣ‪＋‬ﻮکﻪ او دوه ﻧﻮرې بﻪ ﻳ‪ ３‬پﻪ‬ ‫ﻣﻨ‪／‬ﻮﻟﻮ ک‪ ３‬ﻧﻴﻮﻟ‪ ３‬وې‪ ،‬دﻏﻮ ‪＂５－‬کﻴﻮ بﻪ د کﻮدي ﻳا پخ‪ ３‬شﻮې خ＂‪ ３‬سره ﻣشابﻬت درﻟﻮد‪.‬‬ ‫‪ :‬د دې ﻫﻼک شﻮي او پر ‪＄‬ﻤکﻪ باﻧدې پر‪４‬ﻮتﻲ ﻟ‪＋‬کر ﻣشابﻬت د ﻫﻐﻮ ‪－‬ﻴا‪－‬اﻧﻮ ﻳا‬ ‫و＊ﻮ ﻟﻪ پا‪１‬ﻮ سره شﻮی دی چ‪ ３‬د ＇اروﻳﻮ ﻟﻪ خﻮړﻟﻮ وروستﻪ د ﻫﻐﻮی تر پ‪＋‬ﻮ ﻻﻧدې شﻮي وي‪.‬‬ ‫بخاري اوﻣسﻠﻢ د ﻧبﻲ کرﻳﻢ (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) ﻳﻮ حدﻳث رواﻳت ک‪７‬ی دی چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ‬

‫د ﻣک‪ ３‬د ﻓتح‪ ３‬پﻪ‬

‫ورځ وﻓرﻣاﻳﻞ‪ :‬پرتﻪ ﻟﻪ شکﻪ اهلل ﻣکﻪ ﻣکرﻣﻪ د ﻓﻴﻼﻧﻮ ﻟﻪ شره وژﻏﻮرﻟﻪ او پﻪ ﻣکﻪ ﻳ‪ ３‬پﻴﻐﻤبر او ﻣؤﻣﻨان برﻻسﻲ ک‪７‬ل‬ ‫او ﻫﻐ‪ ３‬تﻪ ﻳ‪ ３‬دوﻳﻢ ‪＄‬ﻠﻲ ﻫﻐﻪ ﻋﻈﻤت ور پﻪ برخﻪ ک‪ ７‬چ‪ ３‬ﻣخک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬درﻟﻮد‪ ،‬خبر اوسئ چ‪ ３‬حاضر ﻣسﻠﻤاﻧان‬ ‫دې دا ﻣﻄﻠب ﻏاﻳبﻮ ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ تﻪ ورسﻮي‪.‬‬

‫‪179‬‬

‫فعاليت‬

‫د ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ پﻪ وړاﻧدې د کﻌب‪ ３‬شرﻳﻔ‪ ３‬د احترام او ﻋﻈﻤت پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ سره بحث او خبرې وک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د دې سﻮرت ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ ﻟ‪ ７‬ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬ﻟري چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫ﻧبﻲ کرﻳﻢ (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) تﻪ تسﻠﻲ او ډاډﻳﻨﻪ ورکﻮل دي‪ ،‬د ﻫﻐﻪ ﻇﻠﻢ او ت‪５‬ري پﻪ ﻣﻘابﻞ ک‪ ３‬چ‪ ３‬د ﻗرﻳشﻮ‬ ‫کﻔارو پر ده باﻧدې کاوه‪.‬‬ ‫ﻗرﻳشﻮ تﻪ د اهلل د سخت‪ ３‬ﻧﻴﻮﻧ‪ ３‬ﻳادوﻧﻪ کﻮي چ‪ ３‬دوی د ﻫﻐ‪ ３‬پﻴ‪ ３＋‬شاﻫدان وو‪ ،‬تر＇ﻮ ﻟﻪ اﻧکار ＇خﻪ ﻻس‬ ‫واخﻠﻲ‪.‬‬ ‫د اهلل د ﻫﻐﻪ ستر او ب‪ ３‬پاﻳﻪ ﻗدرت ＇ر‪－‬ﻨدوﻧﻪ‪ ،‬چ‪ ３‬د ﻏﻴبﻲ ﻋجﻴبﻪ ﻟ‪＋‬کرو ﻟروﻧکی دی‪.‬‬ ‫دا چ‪ ３‬د د＊ﻤﻦ د ﻇاﻫري ستر ﻗﻮت پﻪ ﻣﻘابﻞ ک‪ ،３‬د اهلل ﻏﻴبﻲ ﻣرستﻪ او ﻗﻮت ﻫ‪５‬ر ﻧﻪ شﻲ‪.‬‬ ‫د ﻧبﻲ کرﻳﻢ (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) د زﻳ‪８‬ﻳدو پﻪ کال د ﻋام اﻟﻔﻴﻞ پ‪＋５‬ﻪ د أسﻤاﻧﻲ ﻣرستﻮ د پﻴﻞ ﻧ‪＋‬ﻪ ده‪.‬‬

‫پوښتنې‬

‫‪١‬ـ ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬وژباړئ‪:‬‬ ‫}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{‬

‫‪٢‬ـ ابرﻫﻪ او د ده ﻟ‪＋‬کر پﻪ زړوﻧﻮ ک‪＇ ３‬ﻪ ﻣکر او چﻞ درﻟﻮد؟‬ ‫‪۳‬ـ ﻣرﻏاﻧﻮ ＇رﻧ‪／‬ﻪ د ابرﻫﻪ پر ﻟ‪＋‬کرو باﻧدې ﻳرﻏﻞ وک‪７‬؟‬ ‫‪٤‬ـ دا ﻣبارک أﻳت‬

‫تﻔسﻴر ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د تﻔسﻴر ﻟﻪ کتابﻮﻧﻮ ＇خﻪ پﻪ ‪＂－‬ﻪ اخﻴستﻠﻮ سره د ﻓﻴﻞ پ‪＋５‬ﻪ پﻪ ﻟﻨ‪６‬ه تﻮ‪－‬ﻪ پﻪ خپﻠﻮ کتابچﻮ ک‪ ３‬وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪180‬‬

‫شپ‪ ８‬پنځوسم لوست‬

‫د قريش سورت‬

‫د کلمو معنا‬

‫{‬

‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫}‬

‫{‬

‫}‬

‫{‬

‫{‬ ‫{‬ ‫{‬ ‫{‬

‫د ﻣﻴﻨ‪ ３‬او ﻣحبت ﻟﻪ اﻣﻠﻪ‪.‬‬ ‫سﻔر‪.‬‬ ‫ژﻣی‪.‬‬ ‫اوړی‪ ،‬دوبی‪.‬‬ ‫د دې کﻮر ＇‪＋‬تﻦ‪.‬‬ ‫ﻟﻮږه‪.‬‬ ‫و‪４‬ره‪ ،‬ډار‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫د ﻗرﻳشﻮ د ﻣﻴﻨ‪ ３‬او ﻣحبت ﻟﻪ اﻣﻠﻪ‪ .‬د ژﻣﻲ او اوړي ﻟﻪ سﻔروﻧﻮ سره ﻳ‪ ３‬د ﻣﻴﻨ‪ ３‬ﻟﻪ کبﻠﻪ‪ .‬ﻧﻮ ﻫﻐﻮی باﻳد د دې‬ ‫کﻮر (کﻌب‪ ３‬شرﻳﻔ‪ )３‬د ＇‪＋‬تﻦ ﻋبادت وک‪７‬ي‪ .‬د ﻫﻐﻪ ذات چ‪ ３‬ﻫﻐﻮی تﻪ ﻳ‪ ３‬پﻪ ﻟﻮږه ک‪ ３‬خﻮاړه ورک‪７‬ل‪ ،‬ﻟﻪ‬ ‫وﻳرې ﻳ‪ ３‬وژﻏﻮرل او اﻣﻨﻴت ﻳ‪ ３‬ورپﻪ برخﻪ ک‪.７‬‬ ‫د سورت پيژندنه‬

‫د ﻗرﻳش سﻮرت ﻣکﻲ سﻮرت دی‪ )٤( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ )١٠٦( ３‬سﻮرت‬ ‫دی‪ .‬پﻪ »ﻗرﻳش« سره ﻳ‪ ３‬د ﻧﻮﻣﻮﻟﻮ وجﻪ دا ده چ‪ ３‬د ﻗرﻳشﻮ او د ژﻣﻲ او دوبﻲ ﻟﻪ سﻔر سره د دوی د ﻣﻴﻨ‪３‬‬ ‫ﻳادوﻧﻪ پک‪ ３‬شﻮې ده‪ .‬دا سﻮرت د ﻣک‪ ３‬خﻠکﻮ تﻪ د اﻟﻬﻲ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ ＇ر‪－‬ﻨدوﻧﻪ کﻮي چ‪ ３‬ﻟﻪ اﻣﻨﻴت او شتﻤﻨ‪９‬‬ ‫＇خﻪ ﻋبارت دي‪.‬‬

‫‪181‬‬

‫د سورت لنډيز‬

‫دا ﻣکﻲ سﻮرت د ﻫﻐﻮ دوو ﻟﻮﻳﻮ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ ﻳادوﻧﻪ کﻮي چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی ﻗرﻳشﻮ تﻪ ورب‪＋‬ﻠﻲ وو‪ :‬ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧی ﻧﻌﻤت‬ ‫تجارت و چ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ اﻣﻠﻪ ﻳ‪ ３‬روزي ﻻس تﻪ راوړﻟﻪ‪ .‬دوﻳﻢ ﻧﻌﻤت ﻳ‪ ３‬اﻣﻨﻴت او سﻮکاﻟﻲ وه چ‪ ３‬د ﻫﻐ‪３‬‬ ‫پﻪ سﻴﻮري ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬أراﻣﻪ ژوﻧد کاوه‪ ،‬پﻪ پاﻳﻠﻪ ک‪ ３‬ﻟﻪ دوی ＇خﻪ د دې ﻏﻮ＊تﻨﻪ شﻮې ده چ‪ ３‬د دې ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ د‬ ‫ﻣﻨﻨ‪ ３‬د اﻇﻬار ﻟپاره چ‪ ３‬د کﻌب‪ ３‬شرﻳﻔ‪ ３‬ﻟﻪ برکتﻪ دوی تﻪ ورک‪７‬ل شﻮي دي‪ ،‬د اهلل ﻋبادت وک‪７‬ي اود اهلل پﻪ‬ ‫ﻳﻮواﻟﻲ اﻳﻤان راوړي‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫‪ :‬إﻳﻼف) د (آﻟِﻒ) د ﻓﻌﻞ ﻣصدر دی چ‪ ３‬د ﻣﻴﻨ‪ ３‬او اﻟﻔت ﻧﻴﻮﻟﻮ پﻪ ﻣﻌﻨا را‪＄‬ﻲ او د‬ ‫ﻧﻔرت ﻟرﻟﻮ ضد دی چ‪ ３‬پﻪ پﻴﻞ ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬جاره ﻻم د سببﻴت بﻴاﻧﻮوﻧکی دی او د أﻳت ﻣﻌﻨا داس‪ ３‬کﻴ‪８‬ي‪ :‬د‬ ‫ﻗرﻳشﻮ د ﻣﻴﻨ‪ ３‬درﻟﻮدﻟﻮ ﻟﻪ اﻣﻠﻪ‪ ،‬ﻳا ﻗرﻳشﻮ تﻪ د ﻣﻴﻨ‪ ３‬ورکﻮﻟﻮ ﻟﻪ اﻣﻠﻪ‪ ،‬ورپس‪ ３‬أﻳت دا ﻣﻴﻨﻪ او اﻟﻔت ！اکﻲ چ‪３‬‬ ‫ﻣراد ور‪＄‬ﻨ‪＇ ３‬ﻪ دی‪:‬‬

‫‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬د دوی ﻣﻴﻨﻪ د ژﻣﻲ او اوړي ﻟﻪ سﻮدا‪－‬رﻳز‬

‫سﻔر سره‪ ،‬ﻗرﻳشﻮ ﻫر کال دوه ﻏﻮره تجارتﻲ سﻔروﻧﻪ درﻟﻮدل چ‪ ３‬د دوی د اﻗتصادي چارو پﻪ پرﻣختﻴا ک‪３‬‬ ‫ﻳ‪ ３‬بﻨس＂ﻴزه وﻧ‪６‬ه ﻟرﻟﻪ‪ ،‬ﻳﻮ پﻪ ژﻣﻲ ک‪ ３‬د ﻳﻤﻦ پﻪ ﻟﻮر سﻔر و او بﻞ پﻪ دوبﻲ ک‪ ３‬د شام سﻔر‪ ،‬دوی ﻟﻪ دې‬ ‫ﻼ دا چ‪ ３‬ﻏﻠ‪ ３‬داﻧ‪ ３‬بﻪ ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ دې سﻴﻤﻮ ＇خﻪ پﻪ ارزاﻧﻪ‬ ‫دوو سﻔروﻧﻮ ＇خﻪ زﻳات‪ ３＂－ ３‬ﻻس تﻪ راوړﻟ‪ ،３‬ﻣث ً‬ ‫بﻴﻪ اخﻴستﻠ‪ ３‬او پﻪ ﻣﻨاسبﻪ بﻴﻪ بﻪ ﻳ‪ ３‬خر＇ﻮﻟ‪ ،３‬پﻪ ‪＄‬اﻧ‪７／‬ې تﻮ‪－‬ﻪ د دﻏﻮ پﻠﻮرﻟﻮ او پﻴرودﻟﻮ بازار بﻪ د حج پﻪ‬ ‫ﻣﻮسﻢ ک‪ ３‬زﻳات ‪－‬رم و‪.‬‬ ‫‪ :‬د اﻟﻬﻲ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ ﻟﻪ ﻳادوﻧ‪３‬‬ ‫وروستﻪ د سﻮرت دا دوه وروستﻨﻲ أﻳتﻮﻧﻪ ﻟﻪ ﻗرﻳشﻮ ＇خﻪ ﻏﻮاړي چ‪ ３‬د دې ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ د ﻣﻨﻨ‪ ３‬او شکرﻳ‪ ３‬پﻪ بدل‬ ‫ک‪ ３‬خپﻞ حﻘﻴﻘﻲ ُﻣﻨﻌﻢ وپﻴژﻧﻲ او د باطﻠﻮ بتاﻧﻮ پر ‪＄‬ای د اهلل تﻌاﻟی ﻋبادت وک‪７‬ي‪ .‬د کﻌب‪ ３‬شرﻳﻔ‪ ３‬ﻳادوﻧﻪ ﻟﻪ‬ ‫دې اﻣﻠﻪ شﻮې ده چ‪ ３‬د حجاز پﻪ ‪＄‬ﻤکﻪ ک‪ ３‬د ﻫﻐ‪ ３‬شتﻮن د اﻗتصادي پراختﻴا‪ ،‬سﻮﻟ‪ ３‬او اﻣﻨﻴت پﻪ راوستﻠﻮ‬ ‫ک‪ ３‬رﻏﻨده رول ﻟﻮبﻮﻟی دی‪＄ ،‬کﻪ ﻟﻪ ﻳﻮې خﻮا د کﻌب‪ ３‬خﻮﻧﻪ د خﻠکﻮ د را！ﻮﻟ‪５‬دو ‪＄‬ای دی او ﻟﻪ بﻠ‪ ３‬خﻮا‬ ‫خﻠکﻮ د دې کﻮر او د حرم د اوس‪５‬دوﻧکﻮ ډ‪４‬ر زﻳات احترام او درﻧاوی درﻟﻮد او پر دوی ﻳ‪ ３‬ﻳرﻏﻞ او ت‪５‬ری‬

‫‪182‬‬

‫ﻧﻪ کاوه‪ ،‬ﻧﻮکﻪ د ﻣک‪ ３‬اوس‪５‬دوﻧکﻲ ﻟﻪ سﻠﻴﻢ ﻓﻄرت ＇خﻪ برخﻤﻦ وای‪ ،‬باﻳد دوی د ﻫﻐﻪ ذات چ‪ ３‬د خپﻞ‬ ‫کﻮر پﻪ برکت ﻳ‪ ３‬دوی ﻟﻪ ﻟﻮږې ＇خﻪ وژﻏﻮرل او اﻣﻨﻴت او سﻮکاﻟﻲ ﻳ‪ ３‬ور پﻪ برخﻪ ک‪７‬ه‪ ،‬ﻋبادت ک‪７‬ی وای‬ ‫او ﻟﻪ اهلل او پﻴﻐﻤبر‬

‫سره بﻪ ﻳ‪ ３‬کﻴﻨﻪ او د＊ﻤﻨﻲ ﻧﻪ وای ﻏﻮره ک‪７‬ې‪ .‬دﻏﻪ سﻮرت ！ﻮﻟﻮ ﻫﻐﻮ اﻧساﻧاﻧﻮ تﻪ چ‪３‬‬

‫اهلل تﻌاﻟی ورتﻪ پرﻳﻤاﻧﻪ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻪ ورپﻪ برخﻪ ک‪７‬ي دي‪ ،‬دا پﻴﻐام ورکﻮي چ‪ ３‬د اهلل د ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ ﻧاشکري وﻧﻪ ک‪７‬ي‬ ‫اود ﻫﻐﻪ د ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ شکرﻳﻪ پر ‪＄‬ای ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫اﻣام رازي (رحﻤﻪ اهلل) د‬

‫د تﻔسﻴر پﻪ ﻫکﻠﻪ واﻳﻲ‪ :‬ﻧﻌﻤت پﻪ دوه ډوﻟﻪ دی‪،‬‬

‫ﻳﻮ ﻟﻪ اﻧسان ＇خﻪ د ضرر او تاوان دﻓﻊ کﻮﻟﻮ ﻧﻌﻤت دی او بﻞ د ‪ ３＂－‬او ﻓاﻳدې ترﻻسﻪ کﻮﻟﻮ ﻧﻌﻤت‪ ،‬خﻮ‬ ‫ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧی ﻧﻌﻤت د دوﻳﻢ ﻧﻌﻤت پﻪ پرتﻠﻪ ډ‪４‬ر ﻏﻮره او ارز＊تﻨاک دی؛ ‪＄‬کﻪ ﻟﻪ ﻧﻔس ＇خﻪ د ضرر او زﻳان ﻟرې‬ ‫کﻮل واجب دي‪ ،‬خﻮ د ‪ ３＂－‬او ﻓاﻳدې ﻻس تﻪ راوړل واجب ﻧﻪ دي‪ ،‬ﻧﻮ د ﻓﻴﻞ د ＇‪＋‬تﻨاﻧﻮ د ﻟ‪＋‬کر دﻓﻊ کﻮل‬ ‫ﻟﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ي ډول ﻧﻌﻤت ＇خﻪ دی اود ﻗرﻳشﻮ ډاډﻣﻦ ژوﻧد ﻟﻪ دوﻳﻢ ډول ﻧﻌﻤت ＇خﻪ ‪２－‬ﻞ کﻴ‪８‬ي‪ .‬اهلل تﻌاﻟی پﻪ‬ ‫دې دوو أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬دواړو ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ تﻪ اشاره ک‪７‬ې ده او د دې ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ پﻪ ﻣﻘابﻞ ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻗرﻳش خپﻞ ﻋبادت تﻪ‬ ‫راوبﻠﻞ‪ ،‬تر＇ﻮ ﻳﻮازې د ﻫﻐﻪ ﻋبادت وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫د اهلل د ﻋبادت ﻣﻔﻬﻮم د ﻫﻐﻪ پﻪ دربار ک‪ ３‬ﻟﻪ ﻋاجزۍ‪ ،‬زارۍ او ﻏاړې ا‪＋４‬ﻮدﻟﻮ ＇خﻪ ﻋبارت دی چ‪ ３‬پﻪ دې‬ ‫خشﻮع او ﻋاجزۍ سره ﻋبادت تحﻘﻖ ﻣﻮﻧدﻻی شﻲ‪.‬‬

‫فعاليت‬

‫د اﻣﻨﻴت د ﻧﻌﻤت پﻪ ﻫﻜﻠﻪ چ‪ ３‬ﻟﻪ اﻟﻬﻲ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ ＇خﻪ ﻟﻮی ﻧﻌﻤت ‪２－‬ﻞ کﻴ‪８‬ي‪ ،‬بحث او خبرې وک‪７‬ئ‪.‬‬

‫د لوست ګټې‬

‫د دې سﻮرت ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ ﻟ‪ ７‬ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬ﻟري‪ ،‬چ‪＄ ３‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬دا دي‪:‬‬ ‫د ﻣک‪ ３‬ﻣکرﻣ‪ ３‬اوس‪５‬دوﻧکﻮ تﻪ د اﻟﻬﻲ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ ﻳادوﻧﻪ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﻟﻮږې ﻧﻪ ژﻏﻮرﻧﻪ او د اﻣﻨﻴت ！ﻴﻨ‪＋／‬ت د ﻋاﻣﻪ سﻮکاﻟ‪ ９‬بﻨس＀ او ﻣحﻮر دی‪.‬‬

‫‪183‬‬

‫د کﻌب‪ ３‬شرﻳﻔ‪ ３‬اﻗتصادي او اﻣﻨﻴتﻲ رﻏﻨده او ارز＊تﻨاکﻪ وﻧ‪６‬ه‪.‬‬ ‫د دې ＇ر‪－‬ﻨدوﻧﻪ چ‪ ３‬پﻪ ﻫره اﻧدازه ﻧﻌﻤت زﻳات وي پﻪ ﻫﻤﻐﻪ اﻧدازه د ﻫﻐ‪ ３‬شکر ا‪４‬ستﻞ اړﻳﻦ ‪２－‬ﻞ‬ ‫کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫د اهلل د ﻋبادت پر وجﻮب ！ﻴﻨ‪／‬ار او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ پرتﻪ د ﻧﻮرو د ﻋبادت پر‪＋４‬ﻮدل‪.‬‬ ‫تجارت د ﻳﻮې ！ﻮﻟﻨ‪ ３‬د اﻗتصادي پرﻣخت‪ ，‬ﻏﻮره وسﻴﻠﻪ ده‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪.١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬وژباړئ‪:‬‬ ‫}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{‬

‫‪ .٢‬د ﻗرﻳش د سﻮرت بﻨس＂ﻴزې ﻣﻮضﻮﻋ‪／‬اﻧ‪＇ ３‬ﻪ دي؟‬ ‫‪ .۳‬ﻟﻪ‬

‫＇خﻪ ﻣراد ＇ﻪ دی؟‬

‫‪ .٤‬د ﻋربﻲ ﻗﻮاﻋدو ﻟﻪ ﻣخ‪ ３‬د »اﻳﻼف« کﻠﻤﻪ ＇ﻪ ده؟‬ ‫‪ .۵‬د ضرر دﻓﻊ کﻮﻟﻮ او د ‪ ３＂－‬ﻻس تﻪ راوړﻟﻮ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻪ ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ سره ＇ﻪ تﻮپﻴر ﻟري؟‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د دې سﻮرت ﻟﻨ‪６‬ﻳز پﻪ شپ‪８‬و کر＊ﻮ ک‪ ３‬وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪184‬‬

‫اووه پنځوسم لوست‬

‫د الماعون سورت‬

‫د کلمو معنا‬

‫{‬

‫}‬

‫د جزا او سزا ورځ‪.‬‬

‫}‬

‫{ ر！ﻲ او ！‪５‬ﻞ وﻫﻲ ﻳتﻴﻢ‪.‬‬

‫}‬

‫{ تﻴزي او ترﻏﻴب ﻧﻪ ورکﻮي (خپﻞ ‪＄‬ان ﻳا ﻧﻮروتﻪ)‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬

‫ﻧﻮ ﻫﻼکت‪ ،‬تباﻫﻲ او ﻋذاب دې وي‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻏﻔﻠت کﻮوﻧکﻲ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫رﻳا کاري او ‪＄‬ان ＊ﻮدﻧﻪ کﻮي‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬

‫د اړتﻴا او کﻮﻣک ﻋادي وساﻳﻞ او اسباب‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫اﻳا تا وﻟﻴد ﻫﻐﻪ ＇ﻮک چ‪ ３‬د أخرت جزا او سزا تﻪ دروغ واﻳﻲ؟ ﻫﻤاﻏﻪ ＇ﻮک دی چ‪ ３‬ﻳتﻴﻢ ر！ﻲ‪ .‬او د ﻣسکﻴﻦ د‬ ‫خﻮرا ک پر ورک‪７‬ه ت‪５‬زي او ﻫ（ﻮﻧﻪ ﻧﻪ کﻮي‪ .‬بﻴا تباﻫﻲ ده د ﻫﻐﻮ ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬کﻮوﻧکﻮ ﻟپاره‪ .‬چ‪ ３‬ﻟﻪ خپﻞ ﻟﻤاﻧ‪％‬ﻪ ＇خﻪ پﻪ‬ ‫ﻏﻔﻠت ک‪ ３‬ﻟﻮﻳدﻟﻲ دي‪ .‬ﻫﻐﻪ کسان چ‪ ３‬رﻳا کاري کﻮي‪ .‬او (خﻠکﻮتﻪ) د ﻋادي اړتﻴا وړشﻴاﻧﻮ ﻟﻪ ورک‪７‬ې ＇خﻪ ډډه‬ ‫کﻮي‪.‬‬

‫‪185‬‬

‫د سورت پيژندنه‬

‫د (اﻟﻤاﻋﻮن) سﻮرت ﻣکﻲ سﻮرت دی‪ ،‬خﻮ ابﻦ ﻋباس او ﻗتاده ﻫﻐﻪ ﻣدﻧﻲ ‪２－‬ﻲ او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ‬ ‫ﻣخ‪)١٠٧( ３‬سﻮرت دی‪ .‬پﻪ اﻟﻤاﻋﻮن سره د دې سﻮرت د ﻧﻮﻣﻮﻟﻮ وجﻪ دا ده چ‪ ３‬د سﻮرت پﻪ پای ک‪ ３‬د اﻟﻤاﻋﻮن‬ ‫کﻠﻤﻪ راﻏﻠ‪ ３‬ده چ‪ ３‬د زکات ﻳا د ژوﻧداﻧﻪ د ور‪＄‬ﻨﻴﻮ اړتﻴاوو وړ ＇ﻴزوﻧﻮ پﻪ ﻣﻌﻨا ده‪ .‬دا سﻮرت پﻪ ！ﻮﻟﻴزه تﻮ‪－‬ﻪ د کاﻓراﻧﻮ‬ ‫او ﻣﻨاﻓﻘاﻧﻮ د حاﻻتﻮ بﻴاﻧﻮوﻧکی دی‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫‪ :‬کﻪ ＇ﻪ ﻫﻢ پﻪ داس‪＄ ３‬اﻳﻮﻧﻮ ک‪ ３‬پﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ي ﻗدم ک‪ ３‬خﻄاب پﻴﻐﻤبر (صﻠی اهلل‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) تﻪ ﻣتﻮجﻪ دی‪ ،‬خﻮ پﻪ دې ډول خﻄابﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د ﻗرأن د بﻴان اسﻠﻮب داس‪ ３‬دی چ‪ ３‬ﻫر د ﻓکر او ﻋﻘﻞ‬ ‫＇‪＋‬تﻦ ﻣخاطب ‪－‬ر‪＄‬ﻮي‪ .‬ﻟﻪ بﻠ‪ ３‬خﻮا کﻪ ＇ﻪ ﻫﻢ ﻇاﻫرا ً د‬

‫صﻴﻐﻪ د سﻮال او پﻮ＊تﻨ‪ ３‬پﻪ تﻮ‪－‬ﻪ راﻏﻠ‪ ３‬ده خﻮ‬

‫ﻣﻘصد ور‪＄‬ﻨ‪ ３‬د داس‪ ３‬اﻧساﻧاﻧﻮ ﻟﻪ ک‪７‬و وړو ＇خﻪ پﻪ تﻌجب او حﻴراﻧتﻴا ک‪ ３‬ﻣباﻟﻐﻪ ده‪ ،‬اهلل تﻌاﻟی ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬أﻳا ودې ﻟﻴد‬ ‫ﻫﻐﻪ کس چ‪ ３‬د جزا ﻟﻪ ور‪＇ ３＄‬خﻪ اﻧکار کﻮي؟ ﻣﻔسرﻳﻨﻮ وﻳﻠﻲ دي‪ :‬ﻟﻪ دې ﻣبارک أﻳت ＇خﻪ ﻣراد پﻪ ‪＄‬اﻧ‪７／‬ې‬ ‫تﻮ‪－‬ﻪ ﻋاص بﻦ وائﻞ او ﻳا وﻟﻴد بﻦ ﻣﻐﻴره دی‪ ،‬خﻮ پﻪ ﻧﻮﻣﻮړو صﻔاتﻮ پﻴژﻧدل شﻮي ﻫر ﻣﻨکر تﻪ شاﻣﻠﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫‪:‬‬

‫ﻓﻌﻞ د ﻳﻮ چا ر！ﻠﻮ‪ ،‬ش‪７‬ﻟﻮ او ﻳا کﻮم شﻲ ﻟرې کﻮﻟﻮ تﻪ واﻳﻲ چ‪ ３‬ﻟﻪ شدت‪،‬‬

‫ﻗﻬر او ﻏﻮس‪ ３‬سره ﻣﻞ وي‪ ،‬د ﻳتﻴﻢ ر！ﻞ او حﻖ ﻧﻪ ورکﻮل د ﻫﻐﻪ چا پر اﻳﻤان ﻧﻪ ﻟرﻟﻮ ＇ر‪－‬ﻨد دﻟﻴﻞ دی چ‪ ３‬د اﻋﻤاﻟﻮ‬ ‫پر بدﻟ‪ ３‬او جزا ﻋﻘﻴده ﻧﻪ ﻟري او ﻫر ډول ﻇﻠﻢ کﻮي چ‪ ３‬تر ！ﻮﻟﻮ سخت ﻳ‪ ３‬پر ﻳتﻴﻢ ﻇﻠﻢ دی‪.‬‬ ‫ﻳحض) د ﻫ（ﻮﻟﻮ او تشﻮﻳﻘﻮﻟﻮ پﻪ ﻣﻌﻨا دی او د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﻳادوﻧ‪＇ ３‬خﻪ‬ ‫(حض‬ ‫‪:‬‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫حکﻤت ﻣسکﻴﻨاﻧﻮ تﻪ د خﻮراک ورکﻮﻟﻮ د ارز＊ت ＇ر‪－‬ﻨدوﻧﻪ ده‪ ،‬پﻪ دې ﻣﻌﻨا چ‪ ３‬دا ﻋﻤﻞ داس‪ ３‬ﻋﻤﻞ ﻧﻪ دی چ‪３‬‬ ‫ﻳﻮازې ترسره کﻮل ﻳ‪ ３‬ضروري دي‪ ،‬بﻠک‪ ３‬ﻧﻮرو تﻪ د ﻫﻐﻪ پﻪ ﻟﻮري ترﻏﻴب ورکﻮل ﻫﻢ واجب او ضروري دي او‬ ‫پرﻳ‪＋‬ﻮدل ﻳ‪ ３‬د کﻔر او ﻧﻔاق ﻟﻪ ﻋﻼﻣاتﻮ ＇خﻪ ‪２－‬ﻞ کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫‪ :‬پﻪ دې ﻣبارک أﻳت سره د ﻣﻨاﻓﻘاﻧﻮ د صﻔاتﻮ بﻴان‬ ‫داس‪ ３‬پﻴﻠﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬ﻫﻐﻮی کﻠﻪ کﻠﻪ پﻪ ﻟﻤﻮﻧ‪％‬ﻮﻧﻮ ک‪ ３‬برخﻪ اخﻠﻲ او د اﻳﻤان دﻋﻮی ﻟري‪ ،‬خﻮ پﻪ ﻟﻤﻮﻧ‪％‬ﻮﻧﻮ ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬د‬

‫‪186‬‬

‫زړه حضﻮر ﻣﻠ‪／‬ری ﻧﻪ وي‪ ،‬ﻧﻮ ‪＄‬کﻪ پﻪ خپﻠﻮ ﻟﻤﻮﻧ‪％‬ﻮﻧﻮ ک‪ ３‬زﻳاتﻪ ب‪ ３‬پرواﻳﻲ کﻮي چ‪ ３‬د ﻟﻤاﻧ‪％‬ﻪ وروستﻪ واﻟی او د‬ ‫ﻫﻐﻪ ﻗضا کﻮل او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ سره ﻣﻴﻨﻪ او رﻏبت ﻧﻪ ﻟرل ﻫﻢ پﻪ ﻫﻤدې ﻟ‪ ７‬ک‪ ３‬شاﻣﻞ دي‪.‬‬ ‫‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬دﻏﻪ کسان ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬اداء کﻮي او ﻳا بﻞ کﻮم ﻋﻤﻞ‬ ‫ترسره کﻮي پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪＄ ３‬ان ＊ﻮدﻧﻪ او رﻳا کﻮي‪！ ،‬ﻮﻟ‪ ３‬ﻫﻠ‪＄ ３‬ﻠ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬دا وي چ‪ ３‬خﻠک د ده ﻋﻤﻞ ووﻳﻨﻲ او پر ده‬ ‫باور او اﻋتﻤاد وک‪７‬ي او ﻳا ده تﻪ ﻣتﻘﻲ او پرﻫﻴز‪－‬اره وواﻳﻲ‪ ،‬بﻞ دا چ‪ ３‬د ژوﻧداﻧﻪ پﻪ ب‪ ３‬ارز＊تﻮ اسبابﻮ او اﻣکاﻧاتﻮ‬ ‫ک‪ ３‬ﻟﻪ بخﻞ او شﻮﻣتﻴا ＇خﻪ کار اخﻠﻲ‪ ،‬ﻫرﻛﻠﻪ چ‪＇ ３‬ﻮک ور‪＄‬ﻨ‪ ３‬کﻮم شی وﻏﻮاړي ﻫﻐﻪ ﻧﻪ ورکﻮي ﻟکﻪ‪ :‬دﻳ‪／‬ی‪،‬‬ ‫کاسﻪ‪ ،‬کﻠﻨ‪ ،，‬تﻴشﻪ‪ ،‬تبر‪ ،‬رس‪ ９‬او داس‪ ３‬ﻧﻮر چ‪ ３‬پﻪ دودﻳزه تﻮ‪－‬ﻪ ﻳ‪ ３‬خﻠک ﻟﻪ ﻳﻮ او بﻞ ＇خﻪ د خپﻠﻮ اړتﻴاوو د‬ ‫ترسره کﻮﻟﻮ ﻟپاره پﻪ ﻋارﻳت سره ﻏﻮاړي‪.‬‬

‫فعاليت‬

‫پﻪ خپﻞ وخت د ﻟﻤاﻧ‪％‬ﻪ اداء کﻮﻟﻮ د ارز＊ت پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ سره بحث او خبرې وک‪７‬ئ‪.‬‬

‫د لوست ګټې‬

‫د دې سﻮرت ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ډ‪４‬رې ﻏﻮره ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬ﻟري چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د ﻫﻐﻮ خﻠکﻮ ﻏﻨدﻧﻪ چ‪ ３‬د أخرت د ور‪ ３＄‬ﻟﻪ حساب او کتاب ＇خﻪ ﻣﻨکر دي او ﻫﻢ د ﻫﻐﻮی د ﻧﻈرﻳ‪ ３‬او‬ ‫ﻋﻘﻴدې ＇خﻪ‪ ،‬تﻌجب او حﻴراﻧتﻴا بﻴاﻧﻮل‪.‬‬ ‫ﻟﻪ أخرت ＇خﻪ د ﻣﻨکرو خﻠکﻮ د ‪＄‬ﻴﻨﻮ صﻔاتﻮ ＇ر‪－‬ﻨدول‪ ،‬ﻟکﻪ‪ :‬د ﻳتﻴﻤاﻧﻮ ر！ﻞ او ﻣسکﻴﻨاﻧﻮ تﻪ خﻮاړه ﻧﻪ‬ ‫ورکﻮل‪.‬‬ ‫ﻟﻪ دې ＇خﻪ وﻳره ورکﻮل چ‪＇ ３‬ﻮک د ﻳتﻴﻢ حﻖ وخﻮري او پر ﻫﻐﻪ ﻇﻠﻢ و ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ﻫﻐﻪ خﻠک د اهلل تﻌاﻟی ﻟﻪ ﻋذاب ＇خﻪ وﻳرول چ‪ ３‬ﻟﻤﻮﻧ‪％‬ﻮﻧﻮ تﻪ پاﻣﻠرﻧﻪ او اﻫتﻤام ﻧﻪ کﻮي او پﻪ اداء کﻮﻟﻮ ک‪３‬‬ ‫ﻳ‪ ３‬ﻏﻔﻠت کﻮي‪.‬‬

‫‪187‬‬

‫د دې بﻴاﻧﻮل چ‪ ３‬رﻳا د ﻣﻨاﻓﻘاﻧﻮ ‪＄‬اﻧ‪７／‬ی ﻋﻤﻞ دی‪.‬‬ ‫د دې بﻴاﻧﻮل چ‪ ３‬د ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ او ب‪ ３‬ارز＊تﻮ شﻴاﻧﻮ پﻪ ورک‪７‬ه ک‪ ３‬اړو کساﻧﻮ تﻪ د ﻋارﻳت پﻪ تﻮ‪－‬ﻪ بخﻴﻠﻲ او شﻮﻣتﻴا‪،‬‬ ‫د ﻣﻨاﻓﻘاﻧﻮ ﻟﻪ صﻔاتﻮ ＇خﻪ دی‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪.١‬پﻪ »اﻟﻤا َ ُﻋﻮن« سره د دې سﻮرت د ﻧﻮﻣﻮﻟﻮ وجﻪ بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫»آرآﻳت« ک‪ ３‬خﻄاب کﻮﻣﻮ کساﻧﻮ تﻪ شاﻣﻠﻴ‪８‬ي؟‬ ‫‪ .٢‬پﻪ‬ ‫َ‬ ‫‪ .۳‬د »ﻳ َ ْد ُّع« ﻓﻌﻞ ＇ﻪ ﻣﻌﻨا ورکﻮي؟‬ ‫‪ .٤‬پﻪ ﻣبارک أﻳت ک‪ ３‬وﻟ‪ ３‬د دې پر ‪＄‬ای چ‪ ３‬وواﻳﻲ (ﻣسکﻴﻨاﻧﻮ تﻪ خﻮراک ﻧﻪ ورکﻮي) ﻓرﻣاﻳﻠﻲ ﻳ‪ ３‬دي‪ :‬د‬ ‫ﻣسکﻴﻨاﻧﻮ خﻮراک تﻪ ترﻏﻴب او ﻫ（ﻮﻧﻪ ﻧﻪ کﻮي؟‬ ‫‪ .۵‬پﻪ ﻟﻤاﻧ‪％‬ﻪ ک‪ ３‬ﻟﻪ ﻏﻔﻠت کﻮﻟﻮ ＇خﻪ ﻣراد ＇ﻪ شی دی؟‬ ‫‪ .٦‬د »اﻟﻤاﻋﻮن« کﻠﻤﻪ د ＇ﻪ شﻲ اﻓاده کﻮي؟‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د دې ﻣبارک سﻮرت پﻪ ر‪１‬ا ک‪ ３‬د کاﻓراﻧﻮ او ﻣﻨاﻓﻘاﻧﻮ د صﻔاتﻮ پﻪ ﻫکﻠﻪ ＇ﻮ کر＊‪ ３‬وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪188‬‬

‫اته پنځوسم لوست‬

‫د الکوثر سورت‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{‬

‫پﻪ جﻨت ک‪ ３‬ﻳﻮ حﻮض دی (او د ډ‪４‬رې ＊‪／‬ﻴ‪ ３２‬او خﻴر پﻪ ﻣﻌﻨا ﻫﻢ را‪＄‬ﻲ)‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻗرباﻧﻲ وک‪７‬ه‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻟﻪ تاسره کﻴﻨﻪ کﻮوﻧکی‪.‬‬

‫{‬

‫}‬

‫ذﻟﻴﻞ او ب‪ ３‬ﻧسبﻪ‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ای پﻴﻐﻤبره! ب‪５‬شکﻪ ﻣﻮږ تاتﻪ کﻮثر درک‪７‬ی دی‪ .‬ﻧﻮ تﻪ د خپﻞ ﻫﻤاﻏﻪ رب ﻟپاره ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬اداء ک‪７‬ه او ﻗرباﻧﻲ وک‪７‬ه‪ .‬ب‪５‬شکﻪ‬ ‫ستا ﻫﻤاﻏﻪ د＊ﻤﻦ پﻪ خپﻠﻪ ب‪ ３‬ﻧسبﻪ دی‪.‬‬ ‫د سورت پيژندنه‬

‫د جﻤﻬﻮرو ﻋﻠﻤاوو پﻪ ﻧزد د اﻟکﻮثر سﻮرت ﻣکﻲ دی‪ ،‬خﻮ د حسﻦ‪ ،‬ﻋکرﻣﻪ او ﻗتادة (رضﻲ اهلل ﻋﻨﻬﻢ) پﻪ ﻧزد ﻣدﻧﻲ‬ ‫دی‪ .‬دا سﻮرت (‪ )۳‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ )١٠٨( ３‬سﻮرت دی‪ .‬دا ﻣبارک سﻮرت د‬ ‫(اﻟﻨحر) پﻪ ﻧاﻣﻪ ﻫﻢ ﻳاد شﻮی دی‪.‬‬ ‫د سورت غوره والی‬

‫اﻣام احﻤد ﻟﻪ حضرت اﻧس (رضﻲ اهلل ﻋﻨﻪ) ＇خﻪ رواﻳت کﻮي چ‪ ３‬پﻪ پﻴﻐﻤبر (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) باﻧدې ﻳﻮ‬ ‫وخت خﻮب ﻏﻠبﻪ وک‪７‬ه او بﻴا پﻪ خﻨدا ﻟﻪ خﻮبﻪ راوﻳ） شﻮ‪ ،‬صحابﻪ کراﻣﻮ او پﻪ بﻞ رواﻳت ک‪ ３‬پﻪ خپﻠﻪ پﻴﻐﻤبر‬ ‫(صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) ﻟﻪ صحابﻪ وو ＇خﻪ پﻮ＊تﻨﻪ وک‪７‬ه‪ :‬پﻮﻫﻴ‪８‬ئ وﻟ‪ ３‬ﻣ‪ ３‬وخﻨدل او ﻳا پﻮﻫﻴ‪８‬ئ چ‪ ３‬د خﻨدا ﻻﻣﻞ‬ ‫ﻣ‪＇ ３‬ﻪ و؟ ﻫﻤدا اوس راباﻧدې ﻳﻮ سﻮرت ﻧازل شﻮ او بﻴاﻳ‪ ３‬د سﻮرت پﻪ وﻳﻠﻮ پﻴﻞ وک‪:７‬‬ ‫‪ ،‬بﻴا پﻴﻐﻤبر (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) وﻓرﻣاﻳﻞ‪ :‬اﻳا پﻮﻫﻴ‪８‬ئ چ‪３‬‬

‫‪189‬‬

‫کﻮثر ＇ﻪ دی؟ صحابﻪ کراﻣﻮ وﻓرﻣاﻳﻞ‪ :‬اهلل او د ﻫﻐﻪ رسﻮل پرې ډ‪４‬ر ＊ﻪ پﻮﻫﻴ‪８‬ي‪ .‬بﻴا ﻳ‪ ３‬وﻓرﻣاﻳﻞ‪ :‬کﻮثر پﻪ جﻨت ک‪３‬‬ ‫ﻳﻮ حﻮض دی چ‪ ３‬اهلل پاک ﻫﻐﻪ ﻣاتﻪ راب‪＋‬ﻠی او پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬ډ‪４‬ر خﻴر دی‪ ،‬د ﻗﻴاﻣت پﻪ ورځ زﻣا اﻣتﻴان د اوبﻮ ＇‪＋‬ﻠﻮ‬ ‫ﻟپاره پﻪ ﻫﻐﻪ را ！ﻮﻟﻴ‪８‬ي‪ ،‬د ﻫﻐﻪ د جاﻣﻮﻧﻮ شﻤ‪５‬ر د أسﻤان د ستﻮرو پﻪ اﻧدازه دی‪.‬‬ ‫د سورت د نازلېدلو سبب‬

‫پﻪ ﻣختﻠﻔﻮ رواﻳاتﻮک‪ ３‬راﻏﻠﻲ دي چ‪ ３‬کﻠﻪ د ﻣک‪ ３‬ﻣشرکاﻧﻮ د ﻧبﻲ کرﻳﻢ (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) د زاﻣﻨﻮ د وﻓات ﻟﻪ‬ ‫اﻣﻠﻪ ده ﻣبارک تﻪ ﻣﻘﻄﻮع اﻟﻨسﻞ ووﻳﻞ او د ده د زاﻣﻨﻮ د وﻓات ﻟﻪ وج‪ ３‬ﻳ‪ ３‬د خﻮشحاﻟ‪ ９‬احساس وک‪ ،７‬ﻧﻮ ﻫﻤاﻏﻪ و‬ ‫چ‪ ３‬د اﻟکﻮثر سﻮرت د ﻫﻤدې ﻣﻮضﻮع پﻪ اړه د اﻋﻼن پﻪ تﻮ‪－‬ﻪ ﻧازل شﻮ چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی خپﻞ پﻴﻐﻤبر تﻪ ډ‪４‬ر خﻴر او‬ ‫برکت ورپﻪ برخﻪ ک‪７‬ی دی او د ده د زاﻣﻨﻮ وﻓات د ده د پﻴﻐﻤبرۍ ﻟﻪ شﻮکت او دبدب‪＇ ３‬خﻪ ＇ﻪ ﻧشﻲ کﻤﻮﻻی او‬ ‫ﻫﻐﻪ کسان چ‪ ３‬ﻟﻪ ده سره کﻴﻨﻪ او حسد ﻟري‪ ،‬ﻟﻪ خﻴر او برکت ＇خﻪ ﻣحروم دي‪＄ ،‬کﻪ ﻫﻐﻮی داس‪ ３‬کﻮﻣﻪ ＊‪２／５‬ﻪ‬ ‫ﻧﻪ ده ک‪７‬ې چ‪ ３‬پﻪ تارﻳخ ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻧ‪５‬ک ﻧﻮم ثبت شﻲ‪ .‬ﻣﻔسرﻳﻨﻮ د دې سﻮرت د ﻧازﻟ‪５‬دو د سبب پﻪ اړه د ﻋاص بﻦ‬ ‫وائﻞ ﻧﻮم داس‪ ３‬ﻳاد ک‪７‬ی دی چ‪ ３‬کﻠﻪ د پﻴﻐﻤبر (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) زوی ﻋبداهلل وﻓات شﻮ‪ ،‬ﻧﻮ ﻋاص بﻦ وائﻞ‬ ‫ووﻳﻞ‪ :‬د ﻣحﻤد تﻮکﻢ (ﻧسﻞ) ختﻢ شﻮ او ﻟﻪ ده ＇خﻪ بﻞ داس‪＇ ３‬ﻮک ﻧﻪ دی پات‪ ３‬چ‪ ３‬ﻧﻮم ﻳ‪ ３‬ﻟﻮړ ک‪７‬ي‪ .‬خﻮ ابﻦ‬ ‫ﻋباس (رضﻲ اهلل ﻋﻨﻬﻤا) وﻳﻠﻲ دي چ‪ ３‬دا أﻳت د ابﻮجﻬﻞ پﻪ باره ک‪ ３‬ﻧازل شﻮی دی‪ .‬د دې سﻮرت ﻣﻔﻬﻮم ！ﻮل ﻫﻐﻪ‬ ‫کسان راﻧﻐاړي چ‪ ３‬د پﻴﻐﻤبر (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) پﻪ د＊ﻤﻨ‪ ９‬ک‪ ３‬ﻳ‪＄ ３‬اﻧ‪７／‬ی شﻬرت درﻟﻮد‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫د سﻮرت پﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ي ﻣبارک أﻳت ک‪ ３‬د اهلل تﻌاﻟی ﻫﻐﻮ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ تﻪ اشاره ده چ‪ ３‬پﻴﻐﻤبر تﻪ ﻳ‪ ３‬ورب‪＋‬ﻠﻲ دي اهلل تﻌاﻟی‬ ‫ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬

‫‪ :‬ﻣﻮږ ( د اهلل تﻌاﻟی سپ‪（５‬ﻠﻲ ذات تﻪ اشاره ده) تا تﻪ کﻮثر درب‪＋‬ﻠی دی‪ .‬د (کﻮثر)‬

‫پﻪ تﻔسﻴر ک‪ ３‬ﻟﻪ ﻣﻔسرﻳﻨﻮ ＇خﻪ ډ‪４‬رې خبرې ﻧﻘﻞ شﻮې دي‪ ،‬ډ‪４‬ر ﻣﻔسرﻳﻦ واﻳﻲ چ‪ ３‬کﻮثر پﻪ جﻨت ک‪ ３‬ﻳﻮه وﻳاﻟﻪ ده‬ ‫او ﻟﻪ ﻫﻐ‪＇ ３‬خﻪ ﻫﻐﻪ حﻮض تﻪ چ‪ ３‬د ﻣحشر پﻪ ﻣﻴدان ک‪ ３‬دی اوبﻪ را‪＄‬ﻲ‪ .‬دوﻳﻤﻪ ﻧﻈرﻳﻪ دا ده چ‪ ３‬ﻟﻪ کﻮثر ＇خﻪ‬ ‫ﻣﻮخﻪ ﻫﻐﻪ حﻮض دی چ‪ ３‬د ﻗﻴاﻣت پﻪ ﻣﻴدان ک‪ ３‬شتﻮن ﻟري او د ﻫﻐﻪ پﻪ ستاﻳﻨﻪ ک‪ ３‬ډ‪４‬ر رواﻳتﻮﻧﻪ راﻏﻠﻲ دي‪ .‬درﻳﻤﻪ‬ ‫ﻧﻈرﻳﻪ دا ده چ‪ ３‬ﻣراد ﻟﻪ کﻮثر ＇خﻪ د پﻴﻐﻤبر (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) اوﻻد دی چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی د ده ﻧسﻞ تﻪ ډ‪４‬ر＊ت‬ ‫او برکت ورپﻪ برخﻪ ک‪ ７‬او پﻪ ！ﻮﻟﻮ ‪＄‬ﻤکﻮ ک‪ ３‬خﻮاره واره شﻮل‪ .‬ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ ﻋﻠﻤاوو ﻟﻪ کﻮثر ＇خﻪ ﻗرأن ﻣجﻴد‪ ،‬د‬ ‫اسﻼم دﻳﻦ‪ ،‬ﻧبﻮت او داس‪ ３‬ﻧﻮر ﻣرادوي‪ ،‬خﻮ تر ！ﻮﻟﻮ ﻏﻮره او راجح ﻗﻮل ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧی او دوﻳﻢ ﻗﻮل دی‪.‬‬ ‫‪190‬‬

‫‪ :‬پﻪ دې ﻣبارک أﻳت ک‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی خپﻞ پﻴﻐﻤبر تﻪ اﻣر کﻮي تر＇ﻮ د ﻫﻐﻪ ﻟﻮی ﻓضﻞ‬ ‫پﻪ وړاﻧدې چ‪ ３‬ده تﻪ ﻳ‪ ３‬ورپﻪ برخﻪ ک‪７‬ی دی‪ ،‬د اهلل تﻌاﻟی دربار تﻪ سجده وک‪７‬ي او ﻫﻢ د ﻫﻐﻪ ﻟپاره حﻼﻟﻪ(ﻗرباﻧﻲ)‬ ‫وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫ﻗتاده‪ ،‬ﻋﻄاء او ﻋکرﻣﻪ (رضﻲ اهلل ﻋﻨﻬﻢ) وﻳﻠﻲ دي‪ :‬پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬ﻟﻪ ﻟﻤاﻧ‪％‬ﻪ ＇خﻪ ﻣﻮخﻪ د اخترﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬او ﻟﻪ‬ ‫حﻼﻟ‪＇ ３‬خﻪ د اختر د ور‪ ３＄‬ﻗرباﻧﻲ ده‪ .‬ﻟﻪ ﻫﻤدې اﻣﻠﻪ پﻪ بخاري او ﻧﻮرو کتابﻮﻧﻮ ک‪ ３‬ﻟﻪ براء بﻦ ﻋازب ＇خﻪ حدﻳث‬ ‫رواﻳت شﻮی دی چ‪ ３‬واﻳﻲ ‪:‬‬ ‫ﻳﻌﻨ‪ :３‬ﻧبﻲ کرﻳﻢ (صﻠی اهلل ﻋﻠﻴﻪ وسﻠﻢ) د ﻗرباﻧ‪( ９‬اختر) پﻪ ورځ وروستﻪ ﻟﻪ ﻟﻤاﻧ‪％‬ﻪ ＇خﻪ ﻣﻮږ تﻪ خﻄبﻪ وړاﻧدې ک‪７‬ه او‬ ‫وﻳ‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻞ‪＇ :‬ﻮک چ‪ ３‬دا ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬زﻣﻮږ سره اداء ک‪７‬ي او خپﻠﻪ حﻼﻟﻪ زﻣﻮږ پﻪ شان حﻼﻟﻪ ک‪７‬ي پﻪ حﻘﻴﻘت ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬پﻪ‬ ‫ﻣسﻨﻮﻧﻪ تﻮ‪－‬ﻪ ﻗرباﻧﻲ ک‪７‬ې ده او چا چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻟﻤاﻧ‪％‬ﻪ ＇خﻪ ﻣخک‪ ３‬خپﻠﻪ ﻗرباﻧﻲ حﻼﻟﻪ ک‪７‬ه د ﻫﻐﻪ ﻗرباﻧﻲ پﻪ سﻤﻪ تﻮ‪－‬ﻪ ﻧﻪ‬ ‫ده؛ ‪＄‬کﻪ ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﻟﻤاﻧ‪％‬ﻪ ＇خﻪ ﻣخک‪ ３‬ده‪ .‬د » ﻓَ َص ِّﻞ « ﻟﻔﻆ ﻋام دی او د ﻧﻔﻠﻮ پﻪ شﻤﻮل ！ﻮل ﻟﻤﻮﻧ‪％‬ﻮﻧﻪ راﻧﻐاړي‪.‬‬ ‫ابﻦ جرﻳر د دې أﻳت پﻪ تﻔسﻴر ک‪ ３‬واﻳﻲ‪ :‬د أﻳت ﻣﻔﻬﻮم دا دی چ‪ ３‬خپﻞ ！ﻮل ﻟﻤﻮﻧ‪％‬ﻮﻧﻪ ﻳﻮازې د اهلل تﻌاﻟی ﻟپاره‬ ‫و‪－‬ر‪＄‬ﻮو ﻧﻪ د باطﻠﻮ ﻣﻌبﻮداﻧﻮ ﻟپاره‪ ،‬ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ ﻗرباﻧﻲ ﻫﻢ د اهلل ﻟپاره ‪＄‬اﻧ‪７／‬ې ک‪７‬و‪ ،‬بتان ﻟﻪ اهلل سره شرﻳک ﻧﻪ ک‪７‬و‬ ‫او پﻪ دې تﻮ‪－‬ﻪ د ﻫﻐﻮ اﻟﻬﻲ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ شکرﻳﻪ اداء ک‪７‬و چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی ﻣﻮږ تﻪ ډاﻟ‪ ９‬ک‪７‬ي دي‪.‬‬ ‫‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬حﻘﻴﻘتا ً ＇ﻮک چ‪ ３‬ﻟﻪ تاسره د＊ﻤﻨﻲ او کﻴﻨﻪ ساتﻲ او ﻟﻪ ﻫﻐﻮ ﻻر＊ﻮوﻧﻮ ＇خﻪ‬ ‫چ‪ ３‬سره ﻟﻪ دﻟﻴﻠﻪ تا راوړي دي‪ ،‬ﻣخ ‪－‬ر‪＄‬ﻮي‪ ،‬ﻫﻐﻪ پﻪ خپﻠﻪ سپک او ب‪ ３‬ﻧسﻠﻪ دی‪ ،‬ﻫﻐﻪ تﻪ ﻫﻴ＆ دﻧﻴﻮي او اخروي‬ ‫خﻴر ﻧﻪ حاصﻠﻴ‪８‬ي اوﻧﻪ بﻪ ﻳ‪＇ ３‬ﻮک وروستﻪ ﻟﻪ ﻣرګ ＇خﻪ ﻳاد ک‪７‬ي‪.‬‬

‫فعاليت‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د ﻫﻐﻮ برکتﻮﻧﻮ پﻪ ﻫﻜﻠﻪ چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی خپﻞ پﻴﻐﻤبر تﻪ ورب‪＋‬ﻠﻲ دي‪ ،‬ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ سره بحث او‬ ‫خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫‪191‬‬

‫د لوست ګټې‬

‫د دې سﻮرت ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪＄ ３‬ﻴﻨ‪ ３＂－ ３‬او ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬شتﻪ چ‪ ３‬ﻋبارت دي ﻟﻪ‪:‬‬ ‫د ب‪ ３‬پاﻳﻪ ﻋزت او ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ بﻴان‪ ،‬چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی خپﻞ ‪－‬ران رسﻮل تﻪ ورب‪＋‬ﻠﻲ دي‪.‬‬ ‫د کﻮثر پﻪ وﻳاﻟ‪ ３‬او حﻮض باﻧدې د اﻳﻤان او ﻋﻘﻴدې ！ﻴﻨ‪＋／‬ت‪.‬‬ ‫پﻪ ！ﻮﻟﻮ ﻋباداتﻮ او پﻪ ‪＄‬اﻧ‪７／‬ې تﻮ‪－‬ﻪ پﻪ ﻟﻤاﻧ‪％‬ﻪ او ﻗرباﻧ‪ ９‬ک‪ ３‬د اخﻼص وجﻮب‪.‬‬ ‫ﻇاﻟﻤاﻧﻮ تﻪ د ＊‪５‬را کﻮﻟﻮ جﻮاز‪ ،‬پﻪ ‪＄‬اﻧ‪７／‬ې تﻮ‪－‬ﻪ ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ تﻪ چ‪ ３‬د اهلل د رسﻮل ب‪ ３‬ﻋزتﻲ کﻮي‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪.١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬وژباړئ‪:‬‬ ‫}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{‬

‫‪ .٢‬د اﻟکﻮثر سﻮرت پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻟﻨ‪ ６‬ﻣﻌﻠﻮﻣات وﻟﻴکئ‪.‬‬ ‫‪ .۳‬د دې سﻮرت ﻏﻮره واﻟی بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ .٤‬د اﻟکﻮثر ﻟﻪ ﻣﻌﻨا‪－‬اﻧﻮ ＇خﻪ ＇ﻮ ﻣﻌﻨاوې وواﻳاست‪.‬‬ ‫‪ .۵‬د‬

‫ﻣبارک أﻳت تﻔسﻴر ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د (اﻟکﻮثر) سﻮرت د ﻧازﻟ‪５‬دو د سبب پﻪ ﻫکﻠﻪ خپﻞ ﻣﻌﻠﻮﻣات پﻪ پﻨ‪％‬ﻮ کر＊ﻮک‪ ３‬وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪192‬‬

‫نه پنځوسم لوست‬

‫د الکافرون سورت‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{‬

‫}‬

‫وواﻳﻪ (ای پﻴﻐﻤبره)!‬ ‫{‬

‫}‬

‫ﻋبادت ﻧﻪ کﻮم(پﻪ حاضر حال ک‪ ３‬د ﻋبادت ﻧﻔ‪ ３‬کﻮل ﻣراد دي)‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬

‫او ﻧﻪ تاس‪ ３‬ﻋبادت کﻮوﻧکﻲ ﻳئ (ﻟﻪ دې ＇خﻪ ﻫﻢ د حاضر حال ﻧﻔ‪ ３‬ده)‪.‬‬ ‫{‬

‫او ﻧﻪ زه ﻋبادت کﻮوﻧکی ﻳﻢ د ﻫﻐﻪ ＇ﻪ چ‪ ３‬تاسﻮ ﻳ‪ ３‬ﻋبادت کﻮئ‬ ‫(ﻣراد ور‪＄‬ﻨ‪ ３‬د ﻋبادت ﻧﻔ‪ ３‬ده پﻪ راتﻠﻮﻧک‪ ３‬ک‪ ３‬تر ابده پﻮرې)‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬

‫او ﻧﻪ تاس‪ ３‬ﻋبادت کﻮوﻧکﻲ ﻳئ د ﻫﻐﻪ ذات چ‪ ３‬زه ﻳ‪ ３‬ﻋبادت کﻮم (دا ﻧﻔ‪ ３‬د اهلل‬ ‫د ازﻟﻲ ﻋﻠﻢ پر بﻨا ده چ‪ ３‬دوی پﻪ تﻮحﻴد اﻳﻤان ﻧﻪ راوړي)‪.‬‬

‫{‬

‫}‬

‫ستاسﻮ ﻟپاره ستاس‪ ３‬دﻳﻦ دی( ستاسﻮ د بت ﻋبادت) او زﻣا ﻟپاره زﻣا دﻳﻦ دی(ﻳﻌﻨ‪ ３‬اسﻼم)‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫وواﻳﻪ‪:‬ای کاﻓراﻧﻮ! زه د ﻫﻐﻮ ﻋبادت ﻧﻪ کﻮم چ‪ ３‬تاس‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻋبادت کﻮئ‪ .‬او ﻧﻪ تاس‪ ３‬د ﻫﻐﻪ ذات ﻋبادت کﻮوﻧکﻲ‬ ‫ﻳاست چ‪ ３‬زه ﻳ‪ ３‬ﻋبادت کﻮم‪ .‬او ﻧﻪ زه د ﻫﻐﻮ ﻋبادت کﻮوﻧکی ﻳﻢ چ‪ ３‬تاس‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻋبادت ک‪７‬ی دی‪ .‬او ﻧﻪ تاس‪ ３‬د‬ ‫ﻫﻐﻪ ذات ﻋبادت کﻮوﻧکﻲ ﻳاست چ‪ ３‬زه ﻳ‪ ３‬ﻋبادت کﻮم‪ .‬ستاسﻮ ﻟپاره ستاس‪ ３‬دﻳﻦ (د بت ﻋبادت) دی او زﻣا ﻟپاره‬ ‫زﻣا دﻳﻦ (اسﻼم) دی‪.‬‬ ‫د سورت پيژندنه‬

‫دا سﻮرت ﻣکﻲ دی‪ )٦( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ )١٠٩( ３‬سﻮرت دی‪.‬‬ ‫اﻟﻤﻘشﻘشﻪ ﻧﻮﻣﻮﻧﻮ سره ﻫﻢ ﻳاد شﻮی دی‪ ،‬د دې سﻮرت بﻨس＂ﻴزه ﻣﻮضﻮع د کﻔر‬ ‫دا سﻮرت پﻪ اﻟﻤﻨابذة‪ ،‬اﻟإخﻼص او ُ‬ ‫او شرک ＇خﻪ بﻴزاري او د اهلل ﻟپاره د بﻨده ‪＄ ９－‬اﻧ‪７／‬ي کﻮل دي‪.‬‬

‫‪193‬‬

‫د دې سورت غوره والی‬

‫د دې سﻮرت د ﻏﻮره واﻟﻲ پﻪ ﻫکﻠﻪ ډ‪４‬ر احادﻳث راﻏﻠﻲ دي چ‪＄ ３‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬دا دي‪:‬‬ ‫＇خﻪ رواﻳت ک‪７‬ی دی چ‪ ３‬رسﻮل اهلل بﻪ د طﻮاف پﻪ دوه رکﻌتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د‬

‫‪ :١‬اﻣام ﻣسﻠﻢ ﻟﻪ حضرت جابر‬

‫(اﻟکاﻓرون) او (اﻟإخﻼص) سﻮرتﻮﻧﻪ ﻟﻮستﻞ‪.‬‬ ‫‪ :٢‬ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ ﻣسﻠﻢ ﻟﻪ ابﻮﻫرﻳره‬

‫＇خﻪ رواﻳت کﻮي چ‪ ３‬ﻧبﻲ کرﻳﻢ دا دوه سﻮرتﻮﻧﻪ د سﻬار پﻪ ﻟﻤاﻧ‪％‬ﻪ ک‪３‬‬

‫ﻟﻮستﻠﻲ دي او ﻫﻤداس‪ ３‬رواﻳت پﻪ ﻣسﻨد احﻤد‪ ،‬ترﻣذي‪ ،‬ﻧسائﻲ او ابﻦ ﻣاجﻪ ک‪ ３‬ﻫﻢ راﻏﻠی دی‪.‬‬ ‫د دې سورت د نازليدلو سبب‬

‫دا ﻣبارک سﻮرت د ﻣک‪ ３‬د ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر ﻣشرکاﻧﻮ‪ ،‬ﻟکﻪ‪ :‬وﻟﻴد بﻦ ﻣﻐﻴره‪ ،‬ﻋاص بﻦ وائﻞ او اﻣﻴﻪ بﻦ خﻠﻒ د وړاﻧدﻳز‬ ‫پﻪ رد ک‪ ３‬ﻧازل شﻮی دی‪.‬‬ ‫پﻪ رواﻳاتﻮ ک‪ ３‬راﻏﻠﻲ دي چ‪ ３‬ﻣشرکاﻧﻮ پﻴﻐﻤبر تﻪ ＇ﻮ ډوﻟﻪ وړاﻧدﻳزوﻧﻪ وک‪７‬ل‪ ،‬ﻳﻮ دا چ‪ ３‬د ﻳﻮه کال ﻟپاره دې د اهلل‬ ‫رسﻮل د ﻫﻐﻮی د ﻣﻌبﻮداﻧﻮ ﻋبادت وک‪７‬ي‪ ،‬بﻴا راتﻠﻮﻧکی کال بﻪ دوی د واحد اهلل ﻋبادت کﻮي‪ .‬پﻪ ﻫﻤدې طرﻳﻘﻪ بﻪ‬ ‫دې کار تﻪ کﻠﻮﻧﻪ کﻠﻮﻧﻪ اداﻣﻪ ورک‪７‬ي او د＊ﻤﻨ‪ ９‬بﻪ ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ ﻳﻮسﻲ‪ .‬دوﻳﻢ دا چ‪ ３‬د اهلل رسﻮل دې د دوی د بتاﻧﻮ بدي‬ ‫ﻧﻪ بﻴاﻧﻮي او د ﻫﻐﻮ احترام دې کﻮي‪ ،‬ﻧﻮ دوی بﻪ ﻫﻢ د اهلل ﻟﻪ پﻴﻐﻤبر سره د اهلل پﻪ ﻋبادت ک‪ ３‬برخﻪ اخﻠﻲ‪ .‬ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ‬ ‫دې تﻪ ورتﻪ ﻧﻮر وړاﻧدﻳزوﻧﻪ ﻳ‪ ３‬ﻫﻢ درﻟﻮدل‪ ،‬ﻧﻮ دا سﻮرت د دوی د ﻧاسﻤ‪ ３‬ﻏﻮ＊تﻨ‪ ３‬د رد ﻟپاره ﻧازل شﻮ‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫‪ :‬دا ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ اﻋﻼﻧﻮي چ‪ ３‬د ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ ﻣﻌبﻮد د کاﻓراﻧﻮ د‬ ‫ﻫﻐﻮ ﻣﻌبﻮداﻧﻮ پﻪ ＇ﻴر ﻧﻪ دی چ‪ ３‬ﻫﻐﻮی ورتﻪ ﻋبادت کﻮي‪ ،‬ﻧﻮ اهلل تﻌاﻟی خپﻞ پﻴﻐﻤبر تﻪ ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ای ﻣحﻤده!‬ ‫دې کاﻓراﻧﻮ تﻪ وواﻳﻪ‪ :‬زه د دﻏﻮ بتاﻧﻮ چ‪ ３‬تاسﻮ ﻳ‪ ３‬پﻪ ﻋبادت اختﻪ ﻳئ‪ ،‬ﻋبادت ﻧﻪ کﻮم‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬زه ﻫﻴ（کﻠﻪ د ﻫﻐﻪ ＇ﻪ‬ ‫ﻋبادت ﻧﻪ کﻮم چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ تاسﻮ د خپﻠﻮ ﻣﻌبﻮداﻧﻮ پﻪ تﻮ‪－‬ﻪ ﻏﻮره ک‪７‬ي دي او دا خﻄاب ！ﻮﻟﻮ کاﻓراﻧﻮ تﻪ شاﻣﻞ دی پﻪ‬ ‫‪＄‬اﻧ‪７／‬ې تﻮ‪－‬ﻪ ﻫﻐﻮ کاﻓراﻧﻮ تﻪ چ‪ ３‬د حﻖ او باطﻞ د ﻳﻮ ‪＄‬ای کﻮﻟﻮ ﻫﻴﻠﻪ ﻳ‪ ３‬ﻟرﻟﻪ‪.‬‬ ‫‪ :‬او ﻧﻪ تاس‪ ３‬ﻋبادت کﻮوﻧکﻲ ﻳاستئ د ﻫﻐﻪ ذات چ‪ ３‬زه ﻳ‪ ３‬ﻋبادت کﻮم‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪３‬‬ ‫تر＇ﻮ چ‪ ３‬تاس‪ ３‬خپﻠﻮ شرکﻲ او کﻔري ﻋﻤﻠﻮﻧﻮ تﻪ دوام ورکﻮئ‪ ،‬ﻧشئ کﻮﻻی چ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ واحد ﻻ شرﻳک ذات‬ ‫ﻋبادت کﻮوﻧکﻲ واوسئ کﻮم چ‪ ３‬زه ﻳ‪ ３‬ﻋبادت کﻮوﻧکی ﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ دا دوه أﻳتﻮﻧﻪ دا راپﻪ ‪－‬ﻮتﻪ کﻮي چ‪ ３‬د دې دواړو ﻣﻌبﻮداﻧﻮ ترﻣﻨ‪ ＃‬ډ‪４‬ر زﻳات تﻮپﻴر شتﻮن ﻟري؛ ‪＄‬کﻪ د‬ ‫پﻴﻐﻤبر ﻣﻌبﻮد ﻳﻮازې واحد ﻻ شرﻳک ذات دی چ‪ ３‬پرتﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ بﻞ ﻫﻴ（ﻮک د ﻋبادت وړتﻴا ﻧﻪ ﻟري او د ﻣشرکاﻧﻮ‬

‫‪194‬‬

‫او کاﻓراﻧﻮ ﻣﻌبﻮدان او بتان د دوی د خپﻠﻮ ﻻسﻮﻧﻮ پﻪ واسﻄﻪ جﻮړ شﻮي چ‪ ３‬پﻪ باطﻠﻪ تﻮ‪－‬ﻪ ﻳ‪ ３‬ﻋبادت کﻮي‪.‬‬ ‫‪ :‬ﻣﻔسرﻳﻨﻮ کراﻣﻮ ﻓرﻣاﻳﻠﻲ دي‪ :‬دا دوه أﻳتﻮﻧﻪ راتﻠﻮﻧک‪３‬‬ ‫زﻣاﻧ‪ ３‬تﻪ اشاره کﻮي‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬پﻪ ﻣستﻘبﻞ ک‪ ３‬ﻫﻢ ﻫﻴ（کﻠﻪ د خپﻠﻮ باطﻠﻮ خداﻳاﻧﻮ د ﻋبادت ﻫﻴﻠﻪ ﻟﻪ ﻣا ＇خﻪ ﻣﻪ ﻟرئ‬ ‫چ‪ ３‬دا ﻳﻮ ﻣحال او ﻧاﻣﻤکﻦ کار دی‪＄ ،‬کﻪ زﻣﻮږ دﻳﻦ او ک‪７‬ﻧﻼره ﻣا او زﻣا پﻴرواﻧﻮ تﻪ داس‪ ３‬اجازه ﻧﻪ راکﻮي‪ ،‬بﻠک‪３‬‬ ‫دا کار ﻣﻄﻠﻘا ً ﻟﻪ دﻳﻨﻪ وتﻞ ‪２－‬ﻞ کﻴ‪８‬ي‪ ،‬ﻧﻮ زه پرتﻪ ﻟﻪ ﻫﻐ‪ ３‬ﻻرې چ‪ ３‬د اهلل رضا پرې حاصﻠﻴ‪８‬ي پﻪ بﻠﻪ ﻻره ﻳﻮ ﻗدم‬ ‫ﻫﻢ ﻧﻪ شﻢ پﻮرتﻪ کﻮﻻی او ﻧﻪ زه ﻟﻪ تاسﻮ ＇خﻪ د دې ﻫﻴﻠﻪ ﻟرم چ‪ ３‬تاس‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﻻر او طرﻳﻘﻪ چ‪ ３‬شﻴﻄان درتﻪ ډ‪４‬ره‬ ‫＊اﻳستﻪ ک‪７‬ې ده او ستاسﻮ پﻪ ر‪－‬ﻮﻧﻮ او پﻮستکﻲ ک‪ ３‬ﻳ‪＄ ３‬ای ﻧﻴﻮﻟی‪ ،‬پرﻳ‪８‬دئ او ﻫﻐﻪ ﻫداﻳت او ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬تﻪ چ‪３‬‬ ‫ﻣا راوړې ده ﻻره وﻣﻮﻣئ‪＄ ،‬کﻪ زﻣا اهلل ﻣاتﻪ پر شرک او کﻔر باﻧدې ستاسﻮ د ﻣ‪７‬ﻳﻨ‪ ３‬خبر راک‪７‬ی دی چ‪ ３‬دا ډﻟﻪ کﻪ‬ ‫چﻴرې ‪＄‬ﻤکﻪ او أسﻤان ﻫﻢ د دوی پﻪ ﻣخ ک‪ ３‬پﻪ خبرو راشﻲ او ﻟﻪ أسﻤاﻧﻪ ‪＄‬اﻧ‪７／‬ی کتاب پر دوی ﻧازل شﻲ‪:‬‬ ‫ﻧﻮ دوی بﻪ دا ！ﻮل کﻮډې او جادو و‪２－‬ﻲ او ﻟﻪ خپﻞ کﻔر ＇خﻪ بﻪ ﻻس‬ ‫واﻧخﻠﻲ‪.‬‬ ‫دا تﻔسﻴر د (اﻟﻤائده) بﻞ أﻳت تاﻳﻴدوي چ‪ ３‬ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬

‫‪ :‬د دوی‬

‫کﻔر دې اﻧدازې تﻪ رس‪５‬دﻟی دی کﻪ چﻴرې دوی وروستﻪ ﻟﻪ دې چ‪ ３‬پﻪ أخرت ک‪ ３‬ﻫر ＇ﻪ پﻪ خپﻠﻮ ستر‪－‬ﻮ ووﻳﻨﻲ‬ ‫او دوﻳﻢ ‪＄‬ﻠﻲ بﻴا دې دﻧﻴا تﻪ راشﻲ‪ ،‬بﻴا بﻪ ﻫﻢ دوی ﻟﻪ خپﻠ‪ ３‬ک‪７‬ﻧﻼرې او باطﻞ دﻳﻦ ＇خﻪ واﻧﻪ وړي او ﻫﻐﻪ بﻪ پرې‬ ‫ﻧ‪８‬دي‪ ،‬ﻧﻮ د دې تﻔسﻴر پر بﻨا د (اﻟکاﻓرون) سﻮرت پﻪ احکاﻣﻮ ک‪ ３‬ﻫﻴ＆ ﻧسخ ﻧشتﻪ ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪＄ ３‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻣﻔسرﻳﻦ‬ ‫پﻪ ﻧسخ ﻗاﻳﻞ دي‪ ،‬بﻠک‪ ３‬دواړه حکﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬د ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ پات‪ ３‬کﻴدل پر خپﻞ دﻳﻦ او د ﻣﻌاﻧدو کﻔارو پات‪ ３‬کﻴدل‬ ‫پر خپﻞ دﻳﻦ حتﻤﻲ او ﻳﻘﻴﻨﻲ اﻣر دی خﻮ دا پﻪ دې ﻣﻌﻨا ﻧﻪ دی چ‪ ３‬ﻣسﻠﻤاﻧان ﻟﻪ خپﻞ دﻋﻮت او جﻬاد ﻧﻪ ﻻس پﻪ‬ ‫سر شﻲ‪＄ ،‬کﻪ ！ﻮل کاﻓران داس‪ ３‬ﻧﻪ دي چ‪ ３‬د اﻳﻤان راوړﻟﻮ ﻫﻴﻠﻪ ور‪＄‬ﻨ‪ ３‬وﻧﻪ شﻲ‪.‬‬ ‫‪ ،‬ﻳﻌﻨی‪ :‬ستاسﻮ ﻟپاره ستاس‪ ３‬خپﻞ دﻳﻦ(کﻔر او شرک) دی او زﻣا ﻟپاره خپﻞ دﻳﻦ‬ ‫(تﻮحﻴد‪ ،‬اخﻼص او اسﻼم) دی‪.‬‬ ‫‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻣﻔسرﻳﻦ واﻳﻲ چ‪ ３‬ﻣراد ﻟﻪ (دﻳﻦ) ＇خﻪ جزا او بدﻟﻪ ده ﻳﻌﻨ‪ ３‬دا چ‪ ３‬ﻣضاف ﻣحذوف دی چ‪ ３‬تﻘدﻳر ﻳ‪３‬‬ ‫داس‪ ３‬کﻴ‪８‬ي‪»:‬ﻟکﻢ جزاء دﻳﻨکﻢ وﻟﻲ جزاء دﻳﻨی«‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬ستاسﻮ ﻟپاره ستاسﻮ د دﻳﻦ بدﻟﻪ ده چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ د دوزخ اور‬ ‫دی او زﻣا ﻟپاره زﻣا ددﻳﻦ بدﻟﻪ ده چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ جﻨت دی‪.‬‬

‫‪195‬‬

‫فعاليت‬

‫زده کﻮوﻧک‪ ３‬دې پﻪ دې ﻫﻜﻠﻪ چ‪ ３‬د اسﻼم دﻳﻦ ﻟﻪ ﻫر ډول ﻣشرکاﻧﻪ ک‪７‬ﻧﻼرې او طرﻳﻘ‪＇ ３‬خﻪ بري او بﻴزاری‬ ‫دی‪ ،‬ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ سره بحث او خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د دې سﻮرت ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ شﻤﻴر ﻧصﻴحتﻮﻧﻪ او ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬ﻟري چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د ﻗضا او ﻗدر د ﻋﻘﻴدې ثابتﻮل او د دې بﻴاﻧﻮل چ‪ ３‬پﻪ اﻧساﻧاﻧﻮ ک‪ ３‬داس‪ ３‬کسان شتﻪ چ‪ ３‬ﻟﻪ ازل ﻧﻪ (د اهلل پﻪ ازﻟﻲ‬ ‫ﻋﻠﻢ او د دوی پﻪ کسب او اختﻴار) پر دوی کﻔر ﻟﻴکﻞ شﻮی دی‪.‬‬ ‫د دې خبرې بﻴان چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی د خپﻞ رسﻮل ﻋصﻤت او ساتﻨﻪ ک‪７‬ې وه‪ ،‬تر＇ﻮ د ﻣشرکاﻧﻮ باطﻞ وړاﻧدﻳزوﻧﻪ‬ ‫وﻧﻪ ﻣﻨﻲ‪.‬‬ ‫د اسﻼﻣﻲ ﻋﻘﻴدې او کﻔري او شرکﻲ ﻋﻘﻴدې ترﻣﻨ‪ ＃‬د ﻟﻮی وا！ﻦ او تﻮپﻴر پر شتﻮن ！ﻴﻨ‪／‬ار او دا چ‪ ３‬حﻖ او‬ ‫باطﻞ ﻫﻴ（کﻠﻪ ﻫﻢ سره ﻳﻮ‪＄‬ای ک‪５‬دای ﻧشﻲ‪.‬‬ ‫پر خپﻞ دﻳﻦ او ک‪７‬ﻧﻼرې باﻧدې د ﻣسﻠﻤان د ！ﻴﻨ‪ ，‬پات‪ ３‬کﻴدو واجبﻮاﻟی‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ .١‬د "اﻟکاﻓرون" د سﻮرت ‪５＄‬ﻨ‪ ３‬ﻧﻮر ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ واخﻠئ‪.‬‬ ‫‪ .٢‬د ﻧبﻲ کرﻳﻢ کﻮم ﻋﻤﻞ د "‬

‫" د سﻮرت د ﻏﻮره واﻟﻲ بﻴاﻧﻮوﻧکی دی؟‬

‫‪ .۳‬ﻣﻔسرﻳﻨﻮ پﻪ دې ﻣبارک سﻮرت ک‪ ３‬د ﻧﻔی تکرار ＇رﻧ‪／‬ﻪ تﻔسﻴر ک‪７‬ی دی؟‬ ‫‪ .٤‬د دې سﻮرت د ﻧسخ اوﻋدم ﻧسخ پﻪ ﻫکﻠﻪ ＇ﻪ پﻮﻫﻴ‪８‬ئ؟‬ ‫‪ .۵‬دا‬

‫ﻣبارک أﻳت تﻔسﻴر ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫دا چ‪ ３‬دا ﻣبارک سﻮرت د ﻣشرکاﻧﻮ د وړاﻧدﻳزوﻧﻮ پﻪ رد ک‪ ３‬ﻧازل شﻮی دی‪ ،‬ﻟﻪ ﻟﻮست ＇خﻪ پﻪ استﻔادې سره پﻪ‬ ‫دې ﻫکﻠﻪ خپﻞ شپ‪ ８‬کر＊‪ ３‬ﻣﻌﻠﻮﻣات وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪196‬‬

‫شپېتم لوست‬

‫د النصر سورت‬

‫د کلمو معنا‬

‫} {‬

‫د زﻣان ﻇرف دی او د شرطﻴت ﻣﻌﻨا ﻫﻢ ورکﻮي‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬

‫ﻧصرت او برﻻسﻲ د اهلل ﻟﻪ ﻟﻮري‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫د ﻣک‪ ３‬ﻣکرﻣ‪ ３‬ﻓتح او ژﻏﻮرﻧﻪ ﻟﻪ ﻣشرکاﻧﻮ ＇خﻪ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ډﻟ‪ ３‬ډﻟ‪.３‬‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻧﻮ (پرتﻪ ﻟﻪ شرک او ﻋﻴب ＇خﻪ) پﻪ پاک‪ ９‬سره ﻳاد ک‪７‬ه‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬

‫ﻟﻪ (اهلل) ﻧﻪ د ﻋﻔﻮې او ب‪＋‬ﻨ‪ ３‬ﻏﻮ＊تﻨﻪ وک‪７‬ه‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬د اهلل ﻣرستﻪ راشﻲ او بری در پﻪ برخﻪ شﻲ‪ .‬او (ای پﻴﻐﻤبره) تﻪ ووﻳﻨ‪ ３‬چ‪ ３‬خﻠک ډﻟ‪ ３‬ډﻟ‪ ３‬د اهلل پﻪ دﻳﻦ‬ ‫ک‪ ３‬داخﻠﻴ‪８‬ي‪ .‬ﻧﻮ د خپﻞ رب ﻟﻪ ثﻨا او ستاﻳﻨ‪ ３‬سره د ﻫﻐﻪ تسبﻴح وواﻳﻪ او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﻧﻪ ب‪＋‬ﻨﻪ وﻏﻮاړه‪ ،‬ب‪５‬شکﻪ ﻫﻐﻪ ＊ﻪ‬ ‫تﻮبﻪ ﻗبﻠﻮوﻧکی دی‪.‬‬ ‫د سورت پيژندنه‬

‫د (اﻟﻨصر) سﻮرت ﻣدﻧﻲ دی‪ )۳( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ )١١٠( ３‬سﻮرت دی پﻪ اﻟﻨصر‬ ‫سره د ﻧﻮﻣﻮﻟﻮ وجﻪ ﻳ‪ ３‬ﻳﻮه دا ده چ‪ ３‬د (اﻟﻨصر) کﻠﻤﻪ ﻳ‪ ３‬پﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ي أﻳت ک‪ ３‬راﻏﻠ‪ ３‬ده او بﻠﻪ دا چ‪ ３‬د ﻟﻮی ﻧصر‬ ‫ﻳﻌﻨ‪ ３‬د ﻣک‪ ３‬ﻣکرﻣ‪ ３‬د ﻓتح‪ ３‬بﻴان کﻮي‪.‬‬

‫‪197‬‬

‫د دې سورت غوره والی‬

‫ترﻣذي پﻪ ﻳﻮه رواﻳت ک‪ ３‬ﻟﻪ اﻧس بﻦ ﻣاﻟک‬

‫＇خﻪ رواﻳت ک‪７‬ی دی چ‪ ３‬د اﻟﻨصر سﻮرت د ﻗرأن کرﻳﻢ د ＇ﻠﻮرﻣ‪３‬‬

‫برخ‪( ３‬ربﻌ‪ )３‬سره برابر دی‪ .‬ابﻮبکر‪ ،‬بزار او بﻴﻬﻘﻲ ﻟﻪ ابﻦ ﻋﻤر‬

‫＇خﻪ رواﻳت ک‪７‬ی چ‪ ３‬د‬

‫سﻮرت د تشرﻳﻖ پﻪ ور‪＄‬ﻮ ک‪ ３‬پر پﻴﻐﻤبر ﻧازل شﻮ‪ ،‬د دې سﻮرت پﻪ ﻧازﻟ‪５‬دو پﻴﻐﻤبر پر خپﻠﻪ سپرﻟ‪９‬‬ ‫سپﻮر شﻮ او ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬ودرﻳد ﻧﻮ د حجة اﻟﻮداع ﻣشﻬﻮره خﻄبﻪ ﻳ‪ ３‬خﻠکﻮ تﻪ واوروﻟﻪ‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫پر د＊ﻤﻦ باﻧدې برﻻس‪ ９‬تﻪ (ﻧصر) وﻳﻞ کﻴ‪８‬ي‪ ،‬اهلل‬

‫خپﻞ پﻴﻐﻤبر تﻪ ﻓرﻣاﻳﻲ‪:‬‬

‫ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬زﻣا ﻟﻪ خﻮا ستا او ستا ﻣﻠ‪／‬رو تﻪ دری ﻟﻮﻳ‪ ３‬ډاﻟ‪ ９‬در پﻪ برخﻪ شﻲ‪ ،‬چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ زﻣا ﻟﻪ ﻟﻮري پر ﻫﻐﻮ خﻠکﻮ‬ ‫چ‪ ３‬ﻟﻪ ډ‪４‬رې اوږدې ﻣﻮدې ＇خﻪ ﻳ‪ ３‬ستا سره د＊ﻤﻨﻲ او کﻴﻨﻪ ﻏﻮره ک‪７‬ې وه‪ ،‬بری او ﻧصرت دی او د جزﻳزة اﻟﻌرب‬ ‫د ﻣرکز ﻳﻌﻨ‪ ３‬ﻣک‪ ３‬ﻣﻌﻈﻤ‪ ３‬ﻓتح کﻮل او د اسﻼم سپﻴ（ﻠﻲ دﻳﻦ تﻪ د خﻠکﻮ ډﻟ‪ ３‬ډﻟ‪ ３‬داخﻠ‪５‬دل او ﻧﻨﻮتﻞ دي‪ ،‬ﻧﻮ‬ ‫دﻏﻪ ﻣﻬال پر تا ﻻزﻣﻪ ده چ‪ ３‬د دې ورک‪７‬ې او احسان پر وړاﻧدې زﻣا شکرﻳﻪ او ﻣﻨﻨﻪ پر ‪＄‬ای ک‪７‬ې‪.‬‬ ‫سره ﻟﻪ دې چ‪ ３‬ﻣرستﻪ او ﻧصرت ！ﻮل د اهلل تﻌاﻟی ﻟﻪ ﻟﻮري دی خﻮ پﻪ دې ﻣبارک أﻳت ک‪ ３‬د (ﻧصر) اضاﻓت اهلل تﻪ‪،‬‬ ‫دا راپﻪ ‪－‬ﻮتﻪ کﻮي چ‪ ３‬د ﻧصرت ﻧسبت ﻏﻴر اهلل تﻪ ﻣﻨاسب ﻧﻪ دي‪ ،‬او ﻫﻴچا تﻪ ﻧﻪ ＊اﻳﻲ چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻧﻮرو ＇خﻪ ﻧصرت‬ ‫وﻏﻮاړي‪.‬‬ ‫ابﻦ کثﻴر (رحﻤﻪ اهلل) وﻳﻠﻲ دي‪ :‬د ！ﻮﻟﻮ ﻣﻔسرﻳﻨﻮ پﻪ اتﻔاق سره پﻪ دې ﻣبارک أﻳت ک‪ ３‬ﻟﻪ ﻓتح‪＇ ３‬خﻪ ﻣراد د ﻣک‪３‬‬ ‫ﻓتح ده‪ ،‬د ﻋربﻮ ﻗبﻴﻠ‪ ３‬د دې ﻓتح‪ ３‬پﻪ اﻧتﻈار ک‪ ３‬وې‪ ،‬ﻫﻐﻮی بﻪ وﻳﻞ کﻪ چ‪５‬رې دﻏﻪ ﻓتحﻪ د اهلل د رسﻮل پﻪ برخﻪ‬ ‫شﻲ‪ ،‬پر ده بﻪ اﻳﻤان راوړي‪ ،‬او کﻪ چﻴرې دی ﻣکﻪ ﻓتح ک‪７‬ي‪ ،‬ﻧﻮ ﻣﻌﻠﻮﻣﻪ ده چ‪ ３‬دی د اهلل ﻧبﻲ دی‪ ،‬ﻫﻤاﻏﻪ و چ‪３‬‬ ‫کﻠﻪ ﻣکﻪ ﻓتح شﻮه‪ ،‬ﻧﻮ خﻠک ډﻟﻪ ډﻟﻪ د اسﻼم پﻪ دﻳﻦ ک‪ ３‬داخﻞ شﻮل‪ ،‬تﻘرﻳباً د دوو کﻠﻮﻧﻮ پﻪ ترڅ ک‪！ ３‬ﻮﻟﻪ جزﻳرة‬ ‫اﻟﻌرب د اسﻼم پﻪ سپ‪（５‬ﻠﻲ دﻳﻦ ﻣشرﻓﻪ شﻮه‪ .‬دا‬

‫جﻤﻠﻪ د »إذا« ‪＄‬ﻮاب دی ﻳﻌﻨ‪ ３‬ﻛﻠﻪ چ‪３‬‬

‫دې ﻣرستﻪ‪ ،‬ﻓتح او ددﻳﻦ خﻮرﻳدل پﻪ خپﻠﻮ ستر‪－‬ﻮ وﻟﻴدل‪ ،‬ﻧﻮ‬ ‫ﻫﻐﻪ ذات چ‪ ３‬دا ﻧﻌﻤتﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬درپﻪ برخﻪ ک‪７‬ل‪ ،‬پﻪ پاک‪ ９‬ﻳادوه او د ﻫﻐﻪ ثﻨا او ستاﻳﻨﻪ کﻮه او پﻪ دې برسﻴره ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ‬ ‫ب‪＋‬ﻨﻪ ﻫﻢ ﻏﻮاړه‪ .‬کﻪ ＇ﻪ ﻫﻢ د اهلل پﻴﻐﻤبر ﻟﻪ ‪－‬ﻨاه ＇خﻪ پاک او سپﻴ（ﻠی و‪ ،‬خﻮ ب‪＋‬ﻨﻪ ﻏﻮ＊تﻞ او استﻐﻔار د ﻫﻐﻪ د ﻣﻘام‬

‫‪198‬‬

‫د ﻟﻮړواﻟﻲ ﻟپاره دی‪ ،‬ﻳا دا چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ داس‪ ３‬ک‪７‬ﻧﻪ پ‪＋５‬ﻪ شﻮې وي چ‪ ３‬د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﻣﻘام سره ﻣﻨاسبﻪ ﻧﻪ وي کﻪ‬ ‫＇ﻪ ﻫﻢ ﻫﻐﻪ د ﻧﻮرو پﻪ پرتﻠﻪ ﻫﻴ＆ ‪－‬ﻨاه وﻧﻪ ‪２－‬ﻞ شﻲ او ﻳا دا چ‪ ３‬پﻪ دې ک‪ ３‬اﻣت تﻪ د ب‪＋‬ﻨ‪ ３‬تﻌﻠﻴﻢ دی‪ ،‬تر＇ﻮ اﻣتﻴان‬ ‫د استﻐﻔار پر اﻫﻤﻴت وپﻮﻫﻴ‪８‬ي او پر د＊ﻤﻦ د برﻳاﻟﻴتﻮب پر ﻣﻬال برﻻسﻲ خپﻞ ﻗﻮت وﻧﻪ ‪２－‬ﻲ‪.‬‬ ‫د ﻏﻮره او راجح ﻗﻮل پر بﻨس＀ دا ﻣبارک سﻮرت د رسﻮل اهلل د ژوﻧد پﻪ أخرو ور‪＄‬ﻮ ک‪ ３‬د ﻣک‪ ３‬ﻟﻪ ﻓتح‪３‬‬ ‫وروستﻪ پﻪ داس‪ ３‬حال ک‪ ３‬ﻧازل شﻮ‪ ،‬چ‪ ３‬د رسﻮل اهلل‬

‫د رحﻠت او سﻔر د ﻧژد‪４‬ﻮاﻟﻲ پﻴﻐام ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ‪＄‬اﻧﻪ سره راوړی‬

‫دی ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬د ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر صحابﻪ وو ﻓﻬﻢ او درک ﻫﻢ ﻫﻤدا و‪ ،‬ﻟﻪ ﻫﻤدې اﻣﻠﻪ کﻪ صحابﻪ ﻟﻪ ﻳﻮې خﻮا د دې‬ ‫سﻮرت پﻪ ﻧازﻟ‪５‬دﻟﻮ د اسﻼم پﻪ برﻳاﻟﻴتﻮب خﻮشحاﻟﻪ شﻮل‪ ،‬ﻧﻮ ﻟﻪ بﻠ‪ ３‬خﻮا ﻳ‪ ３‬زړوﻧﻪ د رسﻮل (ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم) د ﻓراق‬ ‫د وخت د رارس‪５‬دﻟﻮ پﻪ ﻏﻢ او پرﻳشاﻧ‪ ９‬ﻏﻤجﻦ شﻮل‪.‬‬ ‫بﻠﻪ وﻳﻨا دا ده چ‪ ３‬دا سﻮرت د ﻣک‪ ３‬ﻟﻪ ﻓتح‪＇ ３‬خﻪ وړاﻧدې ﻧازل شﻮ او پﻪ حﻘﻴﻘت ک‪ ３‬دا ﻳﻮه ﻗرأﻧﻲ ﻣﻌجزه او‬ ‫د ﻣک‪ ３‬د ﻟﻮﻳ‪ ３‬ﻓتح‪ ３‬وړاﻧدوﻳﻨﻪ وه‪ ،‬ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬رواﻳت شﻮی دی چ‪ ３‬پﻴﻐﻤبر پﻪ ﻣدﻳﻨﻪ ﻣﻨﻮره ک‪ ３‬د دې‬ ‫سﻮرت ﻟﻪ ﻧازﻟ‪５‬دو وروستﻪ تکبﻴر ووﻳﻞ او د ﻣک‪ ３‬د ﻓتح‪ ３‬او د ﻳﻤﻦ د خﻠکﻮ پﻪ اسﻼم د ﻣشرف ک‪５‬دﻟﻮ زﻳری ﻳ‪３‬‬ ‫ورک‪ ،７‬او دا ﻫﻢ اﻣکان ﻟري چ‪ ３‬دا سﻮرت ﻣکررا ﻧازل شﻮی وي‪ ،‬پر دې اساس ﻟﻮﻣ‪７‬ی ‪＄‬ﻞ ﻧازﻟ‪５‬دل د ﻧبﻲ کرﻳﻢ‬ ‫او د ده د ﻣﻠ‪／‬رو ﻟپاره زﻳری و او دوﻳﻢ ‪＄‬ﻞ د دې اﻋﻼن و چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ وﻋده ثابتﻪ شﻮه او دا چ‪ ３‬د أخرت د سﻔر ﻟپاره‬ ‫چﻤتﻮ شﻪ چ‪ ３‬تا بﻪ خپﻞ ﻟﻮري تﻪ راوﻟﻢ‪.‬‬

‫فعاليت‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د ＊ﻮوﻧکﻲ پﻪ ﻣرستﻪ د ﻣک‪ ３‬د ﻓتح‪ ３‬پﻪ ﻫکﻠﻪ او دا چ‪ ３‬دې ﻓتح‪ ３‬د اسﻼم پﻪ پرﻣخت‪ ，‬ک‪３‬‬ ‫＇ﻪ وﻧ‪６‬ه درﻟﻮدﻟﻪ‪ ،‬ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ سره بحث او خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫د لوست ګټې‬

‫د دې سﻮرت ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ زﻳات شﻤﻴر ‪ ３＂－‬او ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬ﻟري چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د اﻟﻬﻲ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ د تحﻘﻖ پر ﻣﻬال‪ ،‬پﻪ ﻟﻤاﻧ‪％‬ﻪ‪ ،‬تسبﻴح او ﻧﻮرو ﻋباداتﻮ سره د شکر واجبﻮاﻟی‪.‬‬

‫‪199‬‬

‫د ﻣسﻠﻤاﻧاﻧﻮ پﻪ ﻣ＀ د ﻫﻴﻮادوﻧﻮ او ＊اروﻧﻮ ﻓتح کﻴدل او ﻳا پﻪ اسﻼم ک‪ ３‬د خﻠکﻮ داخﻠﻴدﻟﻮ د اهلل ﻟﻪ ﻫﻐﻮ ﻧﻌﻤتﻮﻧﻮ‬ ‫＇خﻪ ‪２－‬ﻞ کﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬شکر ﻳ‪ ３‬ﻻزم دی‪.‬‬ ‫د ﻗرأن د حﻘاﻧﻴت ثبﻮت پﻪ دې چ‪！ ３‬ﻮﻟ‪ ３‬خبرې ﻳ‪ ３‬ر＊تﻴا شﻮې‪.‬‬ ‫د دې خبرې بﻴان چ‪ ３‬پﻪ پای ک‪ ３‬حﻖ پر باطﻞ برﻳاﻟی کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ .١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬وژباړئ‪:‬‬ ‫}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{‬

‫‪ .٢‬د ترﻣذي پﻪ حدﻳث ک‪ ３‬د اﻟﻨصر د سﻮرت ﻏﻮره واﻟی ＇رﻧ‪／‬ﻪ بﻴان شﻮی دی؟‬ ‫‪ .۳‬د سﻮرت د ﻧازﻟﻴدو ﻻﻣﻞ پﻪ ﻟﻨ‪６‬ه تﻮ‪－‬ﻪ بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ .٤‬ﻣراد ﻟﻪ ﻓتح‪＇ ３‬خﻪ پﻪ دې سﻮرت ک‪＇ ３‬ﻪ شی دی؟‬ ‫‪ .۵‬اهلل تﻌاﻟی تﻪ د ﻧصر ﻧسبت او اضاﻓت ＇ﻪ اﻓاده کﻮي؟‬ ‫‪ .٦‬د دې سﻮرت د ﻧازﻟ‪５‬دو د وخت پﻪ ﻫکﻠﻪ ＇ﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣات ﻟرئ؟ بﻴان ﻳ‪ ３‬ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د اهلل د درﻳﻮ ﻟﻮﻳﻮ ډاﻟﻴﻮ او ورک‪７‬و پﻪ ﻫﻜﻠﻪ چ‪ ３‬پﻴﻐﻤبر او ﻣﻠ‪／‬رو تﻪ ﻳ‪ ３‬د اﻟﻨصر پﻪ سﻮرت ک‪ ３‬ﻳادوﻧﻪ شﻮې ده‪،‬‬ ‫ﻳﻮه ﻟﻨ‪６‬ه ﻣﻘاﻟﻪ وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪200‬‬

‫يو شپېتم لوست‬

‫د المسد سورت‬

‫د کلمو معنا‬

‫{ د ابﻮ ﻟﻬب دواړه ﻻسﻮﻧﻪ دې ﻫﻼک شﻲ‪.‬‬ ‫او ﻫﻐﻪ ﻫﻢ ﻫﻼك شﻮ‪.‬‬ ‫{‬ ‫ﻟرې ﻧﻪ ک‪ ７‬ﻟﻪ ده ＇خﻪ‪ ،‬پﻪ درد وﻧﻪ خﻮړل ده تﻪ‪.‬‬ ‫{‬ ‫ژر ده چ‪ ３‬ﻧﻨﻮ‪＄‬ﻲ‪.‬‬ ‫{‬ ‫ﻟﻤب‪ ３‬وﻫﻮﻧکی اور‪ ،‬شﻐﻠﻮ واﻻ اور‪.‬‬ ‫{‬ ‫{ بار وړوﻧک‪ ３‬د ﻟر‪－‬ﻴﻮ(چﻮﻏﻠ‪／‬ره)‪.‬‬ ‫د دې پﻪ ﻏاړه ک‪.３‬‬ ‫{‬ ‫د خرﻣا ﻟﻪ پﻮستکﻲ‪.‬‬ ‫{‬

‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫ژباړه‬

‫ﻣات شﻮل د ابﻲ ﻟﻬب ﻻسﻮﻧﻪ او ﻫﻼک شﻮ ﻫﻐﻪ‪ .‬د ﻫﻐﻪ شتﻤﻨﻲ او ＇ﻪ چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ‪＂－‬ﻠﻲ وو ﻫﻐﻪ تﻪ پﻪ درد وﻧﻪ خﻮړل‪.‬‬ ‫اروﻣرو بﻪ ﻫﻐﻪ پﻪ تاوجﻦ ب（ري واﻻ اور ک‪ ３‬ﻧﻨﻮ‪＄‬ﻲ‪.‬او(ﻟﻪ ﻫﻐﻪ سره) د ﻫﻐﻪ ＊‪％‬ﻪ ﻫﻢ‪ ،‬د خسﻮ د پﻨ‪６‬وﻧﻮ راوړوﻧک‪.３‬‬ ‫د ﻫﻐ‪ ３‬پﻪ ﻏاړه ک‪ ３‬بﻪ د خرﻣاوو ﻟﻪ پﻮستکﻮ ＇خﻪ اوبدل شﻮې ﻏ＂ﻪ کﻠکﻪ رس‪ ９‬وي‪.‬‬ ‫د سورت پيژندنه‬

‫د اﻟﻤسد سﻮرت ﻣکﻲ دی‪ )۵( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ )١١١(３‬سﻮرت دی‪ ،‬دا سﻮرت‬ ‫د»تبت« پﻪ ﻧاﻣﻪ ﻫﻢ ﻳاد شﻮی چ‪ ３‬د ﻫﻼکت ﻣﻌﻨا ورکﻮي‪.‬‬ ‫پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬د ابﻮ ﻟﻬب د ﻫﻼکت ＊ﻴرا شﻮې ده‪ ،‬ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬د (ﻣسد) ذکر چ‪ ３‬د خرﻣاوو‬ ‫د پﻮ！کﻲ پﻪ ﻣﻌﻨا دی ﻫﻢ راﻏﻠی دی‪.‬‬ ‫ام جﻤﻴﻞ د ابﻮ ﻟﻬب ＊‪ ３％‬د خرﻣاوو ﻟﻪ پﻮ！کﻮ او بدل شﻮې ﻳﻮه رس‪ ９‬درﻟﻮده چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐ‪ ３‬ک‪ ３‬بﻪ ﻳ‪ ３‬خس او‬ ‫اﻏزي را！ﻮﻟﻮل او د ﻧبﻲ کرﻳﻢ پﻪ ﻻره ک‪ ３‬بﻪ ﻳ‪ ３‬اچﻮل‪ ،‬تر＇ﻮ ﻫﻐﻪ تﻪ ضرر ورسﻮي‪ .‬ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ دې سﻮرت تﻪ د‬

‫‪201‬‬

‫(ﻟﻬب) ﻳا (اﻟﻠﻬب) سﻮرت ﻫﻢ وﻳﻞ کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫د سورت د نازلېدلو سبب‬

‫پﻪ صحﻴحﻴﻨﻮ ک‪ ３‬ﻟﻪ ابﻦ ﻋباس (رضﻲ اهلل ﻋﻨﻬﻤا) ＇خﻪ ﻳﻮ حدﻳث رواﻳت شﻮی دی چ‪ ３‬پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬راﻏﻠﻲ دي‪:‬‬ ‫أﻳت ﻧازل شﻮ او پﻪ ﻫﻐﻪ ک‪ ３‬رسﻮل اهلل تﻪ اﻣر وشﻮ چ‪ ３‬خپﻞ ﻗﻮم او‬ ‫ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬د‬ ‫خپﻠﻮان د اهلل ﻟﻪ ﻋذابﻪ ووﻳروه‪ ،‬رسﻮل اهلل د (صﻔا) ﻏﻮﻧ‪６‬ۍ تﻪ وخﻮت او پﻪ ﻟﻮړ ﻏ‪ ８‬ﻳ‪ ３‬ووﻳﻞ‪ :‬وا صباحاه (ﻳﻌﻨ‪３‬‬ ‫أﻓت رس‪５‬دﻟﻲ‪ ،‬سﻬار تﻪ را！ﻮل شئ) خﻠکﻮ چ‪ ３‬کﻠﻪ دا ﻏ‪ ８‬واور‪４‬د وﻳ‪ ３‬وﻳﻞ‪ :‬دا د چا ﻏ‪ ８‬دی؟ ‪＄‬ﻮاب راﻏی‪ ،‬دا د‬ ‫ﻣحﻤد ﻏ‪ ８‬دی‪ ،‬خﻠک را ！ﻮل شﻮل‪ ،‬پﻴﻐﻤبر وﻓرﻣاﻳﻞ‪ :‬ای د ﻋبد ﻣﻨاف اوﻻدې! ای د ﻋبد اﻟﻤﻄﻠب اوﻻدې!‬ ‫او ای د ﻓﻼﻧﻲ اوﻻدې! کﻪ چﻴرې زه تاس‪ ３‬تﻪ وواﻳﻢ چ‪ ３‬د دې ﻏره تر شا د د＊ﻤﻦ تازه دم اسﻮﻧﻪ دي‪ ،‬پﻪ تاس‪ ３‬د‬ ‫ﻳرﻏﻞ پﻪ حاﻟت ک‪ ３‬پﻪ حرکت ک‪ ３‬دي‪ ،‬زﻣا خبره بﻪ تصدﻳﻖ ک‪７‬ئ؟ خﻠکﻮ ووﻳﻞ‪ :‬ﻣﻮږ تر اوسﻪ پﻮرې ﻟﻪ تا ＇خﻪ‬ ‫دروغ ﻧﻪ دي اورﻳدﻟﻲ‪.‬‬ ‫پﻴﻐﻤبر وﻓرﻣاﻳﻞ‪ :‬داس‪ ３‬چ‪ ３‬ده‪ ،‬ﻧﻮ زه تاس‪ ３‬ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﻋذابﻪ وﻳروم چ‪ ３‬د رارس‪５‬دو پﻪ درشﻞ ک‪ ３‬دی‪ .‬د دې خبرې‬ ‫پﻪ اورﻳدو ابﻮ ﻟﻬب ورتﻪ ووﻳﻞ‪ :‬ﻫﻼک ش‪ ３‬أﻳا د دې ﻣﻄﻠب ﻟپاره دې ﻣﻮږ را！ﻮل ک‪７‬ي ﻳﻮ؟! بﻴا پﻴﻐﻤبر ودرﻳد او‬ ‫ﻧازل شﻮ‪.‬‬ ‫دا سﻮرت‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫د»تبت« کﻠﻤ‪ ３‬ژباړه پﻪ ﻣات شﻮي او پرې شﻮي سره کﻴ‪８‬ي‪،‬‬ ‫‪ :‬ﻛﻪ ＇ﻪ ﻫﻢ ﻇاﻫرا ً َّ‬ ‫ﻣ‪／‬ر دا کﻠﻤﻪ پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬ﻳﻮازې د ＊ﻴرا ﻣﻌﻨا ﻧﻪ ورکﻮي‪ ،‬بﻠک‪ ３‬دا ﻳﻮحﻘﻴﻘت دی چ‪ ３‬ﻣخک‪ ３‬ﻟﻪ پﻴ‪５＋‬دو‬ ‫خبر ورک‪７‬ی شﻮی دی چ‪ ３‬پﻪ راتﻠﻮﻧک‪ ３‬ک‪ ３‬بﻪ د ﻋﻤﻞ ب‪２‬ﻪ وﻧﻴسﻲ‪ ،‬او دا چ‪ ３‬پﻪ ﻣاضﻲ صﻴﻐﻪ وﻳﻞ شﻮی دی پدې‬ ‫ک‪ ３‬حکﻤت دا دی چ‪ ３‬ﻣﻨ‪ ＃‬تﻪ راتﻠﻞ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬ﻳﻘﻴﻨﻲ دي چ‪－ ３‬ﻮاک‪ ３‬واﻗﻊ شﻮی دی او پﻪ ر＊تﻴا ﻫﻢ پﻪ پاې ک‪３‬‬ ‫ﻫﻤداس‪ ３‬وشﻮل ﻟکﻪ ＇رﻧ‪／‬ﻪ چ‪＇ ３‬ﻮ کاﻟﻪ د ﻣخﻪ د»ﻟﻬب« پﻪ سﻮرت ک‪ ３‬وﻳﻞ شﻮي وو‪ ،‬ﻧﻮ د ﻻس ﻟﻪ ﻣاتﻴدﻟﻮ‬ ‫＇خﻪ ﻣراد ﻓزﻳکﻲ ﻣاتﻴدل ﻧﻪ وو‪ ،‬بﻠک‪ ３‬ﻣﻄﻠب ور‪＄‬ﻨ‪ ３‬د ابﻮ ﻟﻬب ﻧاکاﻣﻲ او خپﻞ ﻫدف او ﻣﻮخ‪ ３‬تﻪ ﻧﻪ رسﻴدﻧﻪ‬ ‫ده چ‪！ ３‬ﻮل وس او تﻮان ﻳ‪ ３‬پﻪ کار واچاوه خﻮ ＇ﻪ ‪＂－‬ﻪ ورتﻪ وﻧﻪ رس‪５‬ده‪ ،‬ﻫﻤاﻏﻪ وه چ‪ ３‬د اوو ﻳا اتﻮ کاﻟﻮ پﻪ تﻴرﻳدو‬ ‫د ﻗرﻳشﻮ زﻳاتره ﻟﻮﻳان او ﻣخﻮر کسان چ‪ ３‬د ابﻮ ﻟﻬب دوستان او ﻫﻤزوﻟﻲ وو‪ ،‬د بدر پﻪ ﻏزا ک‪ ３‬ﻣ‪７‬ه شﻮل‪ .‬ﻛﻠﻪ چ‪３‬‬ ‫پﻪ بدر ک‪ ３‬د ﻗرﻳشﻮ د ﻣشراﻧﻮ او ﻧﻮﻣﻴاﻟﻴﻮ خبر د ابﻮ ﻟﻬب ﻏﻮږ تﻪ ورس‪５‬ده‪ ،‬ابﻮ ﻟﻬب داس‪！ ３‬کان وخﻮړ چ‪ ３‬ﻟﻪ اوو‬ ‫ور‪＄‬ﻮ زﻳات ژوﻧدی پات‪ ３‬ﻧشﻮ‪ ،‬أن تر دې چ‪ ３‬ﻣرګ ﻳ‪ ３‬د ﻧﻮرو ﻟپاره ﻋبرت و‪－‬ر‪５＄‬د او دی پﻪ داس‪ ３‬ﻧا ﻋﻼجﻪ رﻧ‪＃‬‬ ‫اختﻪ شﻮ چ‪ ３‬د ﻣرض د سراﻳت ﻟﻪ وﻳرې ﻳ‪ ３‬د کﻮرﻧ‪ ９‬ﻏ‪７‬و ﻫﻢ دا جرآت پﻪ ‪＄‬ان ک‪ ３‬ﻧﻪ ﻟﻴده چ‪ ３‬ده تﻪ ﻧژدې شﻲ‪،‬‬ ‫ﻫﻤاﻏﻪ و چ‪ ３‬دی ﻳ‪ ３‬ﻳﻮازې پر خپﻞ حال پرﻳ‪＋‬ﻮد تر ＇ﻮ ﻣ‪ ７‬شﻮ او تر درې ور‪＄‬ﻮ پﻮرې ＇ﻮک د ده پﻪ ﻣرګ خبر ﻧﻪ‬

‫‪202‬‬

‫و‪ ،‬درې ور‪ ３＄‬وروستﻪ ﻟﻪ ده ＇خﻪ داس‪ ３‬بد بﻮی خپﻮر شﻮ چ‪ ３‬ﻫﻴچا ﻫﻢ ﻧشﻮای کﻮﻻی ده تﻪ ورﻧژدې شﻲ‪ ،‬زاﻣﻨﻮ‬ ‫ﻳ‪ ３‬ﻳﻮه حبشﻲ تﻪ اجﻮره ورک‪７‬ه تر ＇ﻮ ﻳ‪ ３‬ﻫﻐﻪ پﻪ کشﻮﻟﻮ سره پﻪ ﻳﻮه کﻨده ک‪ ３‬تر خاورو ﻻﻧدې ک‪.７‬‬ ‫‪ :‬ﻛﻮﻣﻪ شتﻤﻨﻲ او ﻣال ﻳ‪ ３‬چ‪ ３‬حاصﻞ ک‪７‬ی و ﻫﻐﻪ ﻫﻢ د ده پﻪ درد وﻧﻪ خﻮړ‬ ‫او د ده د ﻫﻼکت او ﻣ‪７‬ﻳﻨﻲ ﻣخﻪ ﻳ‪ ３‬وﻧﻪ ﻧﻴﻮﻟﻪ‪ ،‬او پﻪ أخرت ک‪ ３‬بﻪ ﻫﻢ ﻫﻴ＆ د ده پﻪ ＊ﻪ راﻧﻪ شﻲ‪ .‬ابﻮ ﻟﻬب ﻳﻮ ذخﻴره‬ ‫کﻮوﻧکی او بخﻴﻞ س‪７‬ی و‪ ،‬ابﻦ اثﻴر رواﻳت ک‪７‬ی دی چ‪ ３‬ابﻮ ﻟﻬب د جاﻫﻠﻴت پﻪ وخت ک‪ ３‬د کﻌب‪ ３‬شرﻳﻔ‪ ３‬د‬ ‫جﻮاﻫرو پﻪ ﻏﻼ کﻮﻟﻮ تﻮرن و‪ ،‬کﻪ ابﻮﻟﻬب دا خزاﻧ‪ ３‬ﻟﻪ بﻠﻪ ‪＄‬اﻳﻪ ﻫﻢ ﻻس تﻪ راوړې وي خﻮ دا تﻮر دا را پﻪ ‪－‬ﻮتﻪ کﻮي‬ ‫چ‪ ３‬د ﻣک‪ ３‬د خﻠکﻮ پﻪ ﻣﻨ‪ ＃‬ک‪ ３‬دی ﻟﻪ ＊ﻪ ﻧﻮم او ﻧ‪＋‬ان ＇خﻪ برخﻤﻦ ﻧﻪ و‪.‬‬ ‫‪ :‬ژر ده‬ ‫ورپس‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی د أخرت پﻪ ورځ د ده د ﻋذاب ﻳادوﻧﻪ کﻮي او ﻓرﻣاﻳﻲ‬ ‫چ‪ ３‬ابﻮ ﻟﻬب او ﻣﻴرﻣﻦ ﻳ‪(３‬اروی د حرب ﻟﻮر) چ‪ ３‬پﻪ ﻏاړه بﻪ ﻳ‪ ３‬خس او اﻏزي راوړل‪ ،‬د دوزخ بﻞ شﻮي او شﻐﻠﻮ‬ ‫واﻻ اور تﻪ ﻧﻨﻮ‪＄‬ﻲ‪.‬‬ ‫ﻟکﻪ ＇ﻨ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬ابﻮ ﻟﻬب د تﻞ ﻟپاره دا ﻫﻠ‪＄ ３‬ﻠ‪ ３‬کﻮﻟ‪ ３‬تر＇ﻮ د پﻴﻐﻤبر د دﻋﻮت او بﻠﻨ‪ ３‬ﻣخﻪ وﻧﻴسﻲ او د دﻋﻮت‬ ‫پﻪ ﻻر ک‪ ３‬ورتﻪ ستﻮﻧزې پﻴدا ک‪７‬ي او خﻠکﻮ تﻪ بﻪ ﻳ‪ ３‬وﻳﻞ چ‪ ３‬د دې ‪＄‬ﻮان خبرې چ‪ ３‬ﻟﻪ خپﻞ دﻳﻦ ＇خﻪ ‪－‬ر‪＄‬ﻴدﻟی‬ ‫دی‪ ،‬وﻧﻪ ﻣﻨئ‪ ،‬ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ ﻣﻴرﻣﻨ‪ ３‬بﻪ ﻳ‪ ３‬ﻫﻢ خس او اﻏزي را！ﻮﻟﻮل‪ ،‬پﻪ اوږه بﻪ ﻳ‪ ３‬راوړل او د پﻴﻐﻤبر د کﻮر پﻪ‬ ‫ﻣخ ک‪ ３‬بﻪ ﻳ‪ ３‬اچﻮل‪ ،‬چ‪ ３‬پﻪ دې تﻮ‪－‬ﻪ بﻪ ﻳ‪ ３‬پﻴﻐﻤبر تﻪ د رﻧ‪ ＃‬او أزار اسباب تﻴارول‪＄ .‬ﻴﻨﻮ ﻣﻔسرﻳﻨﻮ وﻳﻠﻲ دي‬ ‫＇خﻪ د خﻠکﻮ پﻪ ﻣﻨ‪ ＃‬ک‪ ３‬خبرې ！ﻮﻟﻮل او بﻴا د دوی پﻪ ﻣﻨ‪ ＃‬ک‪ ３‬د ﻫﻐﻮ خبرو خپرول‬ ‫چ‪ ３‬ﻟﻪ‬ ‫ﻣراد دي ﻟﻪ ﻫﻤدې اﻣﻠﻪ ﻳ‪ ３‬چﻮﻏﻠ‪／‬ره د خسﻮ او خاشاکﻮ ﻟﻪ ！ﻮﻟﻮوﻧک‪ ３‬سره تشبﻴﻪ ک‪７‬ې ده‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬چﻐﻠﻲ او د خﻠکﻮ‬ ‫پﻪ ﻣﻨ‪ ＃‬ک‪ ３‬د خبرو خﻮرول ‪－‬ﻮاک‪ ３‬د ﻓتﻨ‪ ３‬او ﻓساد د اور بﻠﻮل دي‪.‬‬ ‫‪ :‬پﻪ ﻏاړه ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬د خرﻣا ﻟﻪ پﻮستکﻲ جﻮړه رس‪ ９‬وه ﻳا دا چ‪ ３‬پﻪ دوزخ ک‪ ３‬بﻪ ﻳ‪３‬‬ ‫د اور رس‪ ９‬پﻪ ﻏاړه ک‪ ３‬وي‪.‬‬ ‫حضرت سﻌﻴد بﻦ اﻟﻤسﻴب (رحﻤﻪ اهلل) واﻳﻲ‪ :‬د»اروی« پﻪ ﻏاړه ک‪ ３‬ﻳﻮه ﻏاړک‪ ９‬وه او ﻫﻐ‪ ３‬پﻪ ﻻت او ﻋزی‬ ‫ﻗسﻢ ﻳاد ک‪ ７‬چ‪ ３‬دا ﻏاړک‪ ９‬بﻪ د پﻴﻐﻤبر پﻪ د＊ﻤﻨ‪ ９‬ک‪ ３‬پﻪ ﻣصرف رسﻮم‪ ،‬ﻫﻤاﻏﻪ و چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی د ﻗﻴاﻣت پﻪ‬ ‫ورځ د اور ﻏاړک‪ ９‬د دې پﻪ ﻏاړه ک‪ ３‬واچﻮﻟﻪ‪.‬‬ ‫فعاليت‬

‫زده کﻮوﻧک‪ ３‬دې د اهلل پﻪ ﻻر ک‪ ３‬د دﻋﻮت د ستﻮﻧزو او پﻪ پای ک‪ ３‬د سﻮب‪ ３‬او برﻻس‪ ９‬پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ سره بحث او‬ ‫خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬

‫‪203‬‬

‫د لوست ګټې‬

‫د دې سﻮرت ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ زﻳات شﻤﻴر ‪ ３＂－‬او ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬ﻟري چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د ابﻮ ﻟﻬب پﻪ ﻫﻼکت او د ﻫﻐﻪ د چﻠﻮﻧﻮ او دوکﻮ پﻪ ﻧاکاﻣ‪ ９‬سره د اهلل تﻌاﻟی د حکﻢ بﻴان‪.‬‬ ‫د دې خبرې ثابت‪５‬دل چ‪ ３‬کﻪ چﻴرې اﻧسان د اهلل د رضا پر خﻼف ﻋﻤﻞ وک‪７‬ي‪ ،‬ﻧﻮ د ﻫﻐﻪ ﻣـال او اوﻻد ﻫﻐﻪ د‬ ‫اهلل ﻟﻪ ﻋذابﻪ ﻧشﻲ ژﻏﻮرﻻی‪.‬‬ ‫ﻣسﻠﻤان تﻪ د أزار رسﻮﻟﻮ حرﻣت‪.‬‬ ‫تر＇ﻮ چ‪ ３‬ﻳﻮ اﻧسان اﻳﻤان راﻧﻪ وړي‪ ،‬د پﻴﻐﻤبر خپﻠﻮي ﻫﻐﻪ تﻪ کﻮﻣﻪ ‪＂－‬ﻪ ﻧشﻲ رسﻮﻟی‪＄ ،‬کﻪ ابﻮ ﻟﻬب د‬ ‫پﻴِﻐﻤبر تره و خﻮ سره ﻟﻪ ﻫﻐﻪ بﻪ ﻫﻢ پﻪ سﻮ‪＄‬ﻮوﻧکﻲ اور ک‪ ３‬وي‪.‬‬ ‫د ﻗرأﻧﻲ وﻳﻨا ر＊تﻴﻨﻮﻟﻲ او د ﻫﻐﻪ اﻋجاز‪.‬‬ ‫د دې خبرې ＇ر‪－‬ﻨدول چ‪ ３‬سﻮبﻪ او کاﻣﻴابﻲ بﻪ د داﻋﻴاﻧﻮ پﻪ برخﻪ وي‪.‬‬

‫پوښتنې‬

‫‪ :١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬وژباړئ‪:‬‬ ‫{}‬ ‫{}‬ ‫{}‬ ‫{}‬ ‫}‬ ‫‪ :٢‬ابﻮ ﻟﻬب ＇ﻮک و او د اهلل ﻟﻪ پﻴﻐﻤبر سره ﻳ‪＇ ３‬ﻪ وک‪７‬ل؟‬ ‫‪ :۳‬د ابﻮ ﻟﻬب ﻣﻴرﻣﻨ‪ ３‬د ﻧبﻲ کرﻳﻢ ﻟپاره ＇ﻪ ستﻮﻧزې جﻮړوﻟ‪３‬؟‬ ‫‪ :٤‬پﻪ پای ک‪ ３‬د ابﻮ ﻟﻬب برخﻠﻴک ＇رﻧ‪／‬ﻪ شﻮ؟‬ ‫ﻣبارک أﻳت تﻔسﻴر ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ :۵‬د‬ ‫‪ :٦‬د دې ﻟﻮست ﻟﻪ ﻻر＊ﻮوﻧﻮ ＇خﻪ درې ﻧکت‪ ３‬بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬

‫{‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د»اﻟﻤسد« سﻮرت د ﻧازﻟ‪５‬دو د سبب پﻪ ﻫکﻠﻪ‪ ،‬پﻨ‪％‬ﻪ کر＊‪ ３‬ﻣﻌﻠﻮﻣات وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪204‬‬

‫دوه شپېتم لوست‬

‫د االخالص سورت‬

‫د کلمو معنا‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻳﻮ دی‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫}‬

‫{‬

‫ﻟﻪ ！ﻮﻟﻮ شﻴاﻧﻮ ＇خﻪ ب‪ ３‬ﻧﻴازه‪ ،‬ب‪ ３‬پروا(ﻫﻐﻪ ذات چ‪ ３‬ﻫر ＇ﻮک ده تﻪ اړ دی‪ ،‬خﻮ دی چا تﻪ‬ ‫اړتﻴا ﻧﻪ ﻟري)‪.‬‬

‫}‬

‫＇ﻮک ﻳ‪ ３‬ﻧﻪ دی زﻳ‪８‬وﻟی‪.‬‬ ‫{ او ﻧﻪ ﻫﻐﻪ زﻳ‪８‬وﻟی شﻮی دی‪.‬‬

‫{‬

‫}‬

‫سﻴال او ﻣثﻞ‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫وواﻳﻪ (ای ﻣحﻤده!)‪ :‬ﻫﻐﻪ اهلل ﻳﻮ دی‪ .‬اهلل ﻫﻴچا تﻪ اړ ﻧﻪ دی او ！ﻮل ﻫﻐﻪ تﻪ اړ دي‪ .‬ﻧﻪ ﻫﻐﻪ ＇ﻮک زﻳ‪８‬وﻟی دی او ﻧﻪ‬ ‫ﻫﻐﻪ زﻳ‪８‬ول شﻮی دی‪.‬او ﻫﻴ（ﻮک د ﻫﻐﻪ سﻴال ﻧشتﻪ‪.‬‬ ‫د سورت پيژندنه‬

‫د اخﻼص سﻮرت ﻣکﻲ دی‪ )٤( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ )١١٢( ３‬سﻮرت دی‪ .‬د‬ ‫اهلل تﻌاﻟی د ذات وحداﻧﻴت بﻴاﻧﻮي او ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﻫر ﻋﻴب‪ ،‬ﻧﻴﻤ‪７／‬تﻴا او ﻧﻴاز ＇خﻪ پﻪ ＊ﻮ او ﻓصﻴحﻮ کﻠﻤاتﻮ سپ‪（５‬ﻠی‬ ‫‪２－‬ﻲ‪.‬‬ ‫د دې سورت غوره والی‬

‫د (اﻟإخﻼص) د سﻮرت د ﻏﻮره واﻟﻲ پﻪ ﻫکﻠﻪ ډ‪４‬ر احادﻳث راﻏﻠﻲ دي‪＄ ،‬ﻴﻨ‪ ３‬احادﻳث داس‪ ３‬بﻴاﻧﻮي چ‪ ３‬د‬ ‫اخﻼص د سﻮرت ﻟﻮستﻞ د ﻗرأن کرﻳﻢ د درﻳﻤ‪ ３‬برخ‪ ３‬ﻟﻪ تﻼوت سره برابر دی‪＄ .‬کﻪ دا سﻮرت پﻪ ﻟﻨ‪６‬ه تﻮ‪－‬ﻪ د‬ ‫ﻫﻐﻮ احکاﻣﻮ بﻴاﻧﻮوﻧکی دی چ‪ ３‬پﻪ ﻗرأن کرﻳﻢ ک‪ ３‬راﻏﻠﻲ دي‪.‬‬ ‫اﻣام بخاري (رحﻤﻪ اهلل) پﻪ ﻳﻮه حدﻳث ک‪ ３‬چ‪ ３‬ابﻮ سﻌﻴد خدري‬

‫رواﻳت ک‪７‬ی دی‪ ،‬داس‪＇ ３‬ر‪－‬ﻨدوي‪ :‬رسﻮل اهلل‬

‫صحابﻪ وو کراﻣﻮ تﻪ وﻓرﻣاﻳﻞ‪ :‬أﻳا پﻪ تاسﻮ ک‪ ３‬بﻪ داس‪＇ ３‬ﻮک پﻴدا شﻲ چ‪ ３‬وﻧشﻲ کﻮﻻی پﻪ ﻳﻮه شپﻪ ک‪ ３‬د ﻗرأن کرﻳﻢ‬

‫‪205‬‬

‫درﻳﻤﻪ برخﻪ وﻟﻮﻟﻲ؟ دا خبره پر صحابﻪ وو سختﻪ تﻤاﻣﻪ شﻮه او وﻳ‪ ３‬وﻳﻞ‪ :‬چ‪ ３‬اې د اهلل‬

‫رسﻮﻟﻪ! ﻣﻮږ کﻠﻪ د دې‬

‫کار وس ﻟرو! وروستﻪ پﻴﻐﻤبر وﻓرﻣاﻳﻞ‪ :‬چ‪»３‬اهلل اﻟﻮاحد اﻟصﻤد« د ﻗرأن د درﻳﻤ‪ ３‬برخ‪ ３‬سره برابري کﻮي‪.‬‬ ‫اﻣام احﻤد‪ ،‬ترﻣذي او ﻧساﻳﻲ د ابﻮ اﻳﻮب اﻧصاری‬

‫＇خﻪ رواﻳت ک‪７‬ی دی چ‪ ３‬پﻴﻐﻤبر وﻓرﻣاﻳﻞ‪ :‬أﻳا ＇ﻮک بﻪ‬

‫ﻟﻪ تاسﻮ ＇خﻪ ﻟﻪ دې ＇خﻪ بﻲ وسﻪ شﻲ چ‪ ３‬پﻪ ﻳﻮه شپﻪ ک‪ ３‬د ﻗرأن درﻳﻤﻪ برخﻪ تﻼوت ک‪７‬ي؟ ＇ﻮک چ‪»３‬ﻗﻞ ﻫﻮ‬ ‫اهلل آحد‪ ،‬اهلل اﻟصﻤد« د شپ‪ ３‬پﻪ ﻳﻮه برخﻪ ک‪ ３‬تﻼوت ک‪７‬ي ‪－‬ﻮاک‪ ３‬داس‪ ３‬دی ﻟکﻪ چ‪ ３‬ده پﻪ ﻫﻐﻪ شپﻪ ک‪ ３‬د ﻗرأن‬ ‫کرﻳﻢ درﻳﻤﻪ برخﻪ ﻟﻮستﻠ‪ ３‬وي‪.‬‬ ‫د سورت د نازليدلو سبب‬

‫اﻣام احﻤد‪ ،‬ترﻣذي او ابﻦ جرﻳر ﻟﻪ ابی بﻦ کﻌب‬

‫＇خﻪ رواﻳت ک‪７‬ی چ‪ :３‬ﻣشرکاﻧﻮ ﻧبﻲ کرﻳﻢ تﻪ ووﻳﻞ‪ :‬اې‬

‫ﻣحﻤده د خپﻞ رب ﻧسب ﻣﻮږ تﻪ بﻴان ک‪７‬ه‪ ،‬ﻫﻤاﻏﻪ و چ‪３‬‬ ‫ﻧازل شﻮ‪.‬‬ ‫ﻗتاده‪ ،‬ضحاک او ﻣﻘاتﻞ وﻳﻠﻲ دي‪＄ :‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻳﻬﻮدﻳان پﻴﻐﻤبر تﻪ راﻏﻠﻞ او ورتﻪ ﻳ‪ ３‬ووﻳﻞ‪ :‬د خپﻞ پرورد‪－‬ار صﻔتﻮﻧﻪ‬ ‫دې ﻣﻮږ تﻪ بﻴان ک‪７‬ه‪＄ ،‬کﻪ اهلل پﻪ تﻮرات ک‪ ３‬خپﻞ صﻔتﻮﻧﻪ ﻣﻮږ تﻪ بﻴان ک‪７‬ي دي ﻧﻮ ﻣﻮږ تﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣات راک‪７‬ه چ‪ ３‬رب‬ ‫ﻟﻪ ＇ﻪ شﻲ ＇خﻪ جﻮړ شﻮی دی‪ ،‬أﻳا ﻟﻪ سرو زرو ＇خﻪ دی کﻪ ﻟﻪ سپﻴﻨﻮ زرو او کﻪ ﻟﻪ اوسپﻨ‪ ３‬او ﻳا ﻟر‪－‬ﻲ ＇خﻪ دی؟‬ ‫او أﻳا خﻮراک او ＇‪＋‬اک کﻮي؟ او ﻟﻪ چا ＇خﻪ ﻣﻴراث وړي؟ او چاتﻪ ﻟﻪ دﻧﻴﻮي ﻣاﻟﻪ ﻣﻴراث ورکﻮي؟ ﻧﻮ ﻫﻤاﻏﻪ و‬ ‫چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی دا سﻮرت ﻧازل ک‪.７‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫‪ :‬اې پﻴﻐﻤبره! ﻫﻐﻮ خﻠکﻮ تﻪ چ‪ ３‬ستا ＇خﻪ ستا د پاﻟﻮﻧکﻲ او د ﻫﻐﻪ د صﻔتﻮﻧﻮ او ﻧسب پﻪ اړه‬ ‫پﻮ＊تﻨﻪ کﻮي‪ ،‬وواﻳﻪ‪ :‬ﻫﻐﻪ اهلل ﻳﻮ دی ﻳﻌﻨ‪ ３‬پﻪ خپﻞ ذات او خپﻠﻮ صﻔاتﻮ ک‪ ３‬ﻳﻮازې دی‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﻫﻤاﻏﻪ اهلل دی چ‪ ３‬پﻪ‬ ‫ﻳﻮازې تﻮ‪－‬ﻪ ﻳ‪＄ ３‬ﻤکﻪ‪ ،‬أسﻤاﻧﻮﻧﻪ‪ ،‬اﻧساﻧان‪ ،‬پﻴرﻳان او ！ﻮل ﻣخﻠﻮﻗات پﻴدا ک‪７‬ي دي‪ .‬د دې ﻗرأﻧﻲ جﻤﻠ‪ ３‬د اﻋراب پﻪ‬ ‫ﻫکﻠﻪ د ﻧحﻮې ﻋﻠﻤاوو ＇ﻮ ﻧﻈروﻧﻪ وړاﻧدې ک‪７‬ي دي‪ :‬ﻟﻮﻣ‪７‬ی دا چ‪ ３‬د »‬

‫« ضﻤﻴر د رﻓﻊ پﻪ ﻣحﻞ ک‪３‬‬

‫« ﻳ‪ ３‬خبر دی‪.‬‬ ‫دی او ورپس‪ ３‬جﻤﻠﻪ»‬ ‫دوﻳﻤﻪ ﻧﻈرﻳﻪ دا ده چ‪ُ »３‬ﻫ َﻮ « ﻣبتدآ‪ ،‬د» َّ‬ ‫»آح ٌد« ﻳ‪ ３‬دوﻳﻢ خبر دی‪.‬‬ ‫اهللُ « ﻟﻔﻆ ﻳ‪ ３‬خبر دی او َ‬ ‫درﻳﻤﻪ ﻧﻈرﻳﻪ دا ده چ‪ُ »３‬ﻫ َﻮ « ﻣبتدآ‪َّ »،‬‬ ‫اهللُ « ﻳ‪ ３‬خبر او »‬ ‫＇ﻠﻮرﻣﻪ ﻧﻈرﻳﻪ دا ده چ‪»３‬ﻫﻮ«‬

‫« بدل ﻟﻪ اهلل ＇خﻪ دی‪.‬‬

‫خبر او »آحد« د ﻣحذوﻓ‪３‬‬

‫ﻳﻌﻨ‪» ３‬ﻫﻮ« خبر د ﻋبارت تﻘدﻳر‬

‫داس‪ ３‬کﻴ‪８‬ي‪» :‬ﻫﻮ اهلل ﻫﻮ آحد«‪.‬‬

‫‪206‬‬

‫پﻨ‪％‬ﻤﻪ ﻧﻈرﻳﻪ دا ده چ‪»３‬ﻫﻮ« ﻣبتدآ‪ ،‬د »اهلل« ﻟﻔﻆ ﻟﻪ »ﻫﻮ« ﻧﻪ بدل او»آحد« خبر د ﻣبتدآ‪.‬‬ ‫‪ :‬اهلل ﻫﻐﻪ ذات دی چ‪ ３‬ﻫﻴچا تﻪ اړتﻴا ﻧﻪ ﻟري‪ ،‬بﻠک‪！ ３‬ﻮل ﻣخﻠﻮﻗات ده تﻪ ﻣحتاج دي‪.‬‬ ‫ﻳﻌﻨ‪ ３‬ﻫﻴ（ﻮک ﻧشﻲ کﻮﻻی چ‪ ３‬ﻟﻪ ده ＇خﻪ ب‪ ３‬پروا وي او اهلل ﻟﻪ ！ﻮﻟﻮ ﻣخﻠﻮﻗاتﻮ ＇خﻪ ب‪ ３‬پروا او ب‪ ３‬ﻧﻴازه دی‪،‬‬ ‫ﻧﻮ ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬اهلل ﻟﻪ ！ﻮﻟﻮ شﻴاﻧﻮ ＇خﻪ ب‪ ３‬پروا شﻮ‪ ،‬ﻧﻮ د ﻫﻐﻮ کساﻧﻮ ﻋﻘﻴده چ‪ ３‬د ‪＄‬ان او اهلل پاک ترﻣﻨ‪ ＃‬وسﻴﻠﻪ‬ ‫ضروري ‪２－‬ﻲ ＇ﻮ د ﻣﻴﻨ‪７／％‬ي پﻪ تﻮ‪－‬ﻪ د بﻨده او اهلل ترﻣﻨ‪ ＃‬اړﻳک‪ ３‬وساتﻲ او ﻟﻪ بﻨد‪－‬اﻧﻮ ＇خﻪ د دوی د خاﻟﻖ پﻪ‬ ‫وړاﻧدې سپار＊تﻨﻪ وک‪７‬ي‪ ،‬پﻪ بشپ‪７‬ه تﻮ‪－‬ﻪ ﻣردوده ‪２－‬ﻞ کﻴ‪８‬ي ‪＄‬کﻪ اهلل ﻧ‪５‬ﻎ پﻪ ﻧ‪５‬ﻐﻪ د خپﻠﻮ بﻨد‪－‬اﻧﻮ سره اړﻳک‪ ３‬ﻟري او‬ ‫ﻣﻴﻨ‪７／％‬ي تﻪ احتﻴاج ﻧﻪ ﻟري‪.‬‬ ‫‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬ﻧﻪ ﻟﻪ اهلل ＇خﻪ ＇ﻮک زﻳ‪８‬ﻳدﻟی دی او ﻧﻪ دی پﻪ خپﻠﻪ ﻟﻪ چا ＇خﻪ زﻳ‪８‬ﻳدﻟی دی‪＄ ،‬کﻪ‬ ‫ﻫﻴ（ﻮک ﻧشﻲ کﻮﻻی ﻟﻪ اهلل سره ﻫﻢ جﻨس واوسﻲ‪ ،‬تر＇ﻮ د ده زوی ﻳا پﻼر وپﻴژﻧدل شﻲ‪.‬‬ ‫دا أﻳت پﻪ ﻫﻐﻮ ﻣشرکاﻧﻮ رد کﻮي چ‪ ３‬پر＊ت‪ ３‬ﻳ‪ ３‬د اهلل ﻟﻮ‪２－ ３１‬ﻠ‪ ３‬او ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ پﻪ ﻫﻐﻮ ﻳﻬﻮدﻳاﻧﻮ رد دی چ‪ُ ３‬ﻋزﻳر‬ ‫(ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم) د اهلل زوی بﻮﻟﻲ‪ ،‬او پﻪ ﻫﻐﻮ ﻧصاراوو رد دی چ‪ ３‬ﻋﻴسی (ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم) تﻪ د اهلل زوی واﻳﻲ او تر اوسﻪ‬ ‫ﻫﻐﻪ د اهلل شرﻳک او برخﻮال ‪２－‬ﻲ‪.‬‬ ‫‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬د اهلل ﻟﻪ ذات سره ﻫﻴ＆ شرﻳک او سﻴال ﻧشتﻪ او ﻧﻪ کﻴدای شﻲ‪＄ ،‬کﻪ اهلل‬ ‫ﻗدﻳﻢ دی حادث(ﻧﻮی پﻴدا) ﻧﻪ دی‪ ،‬واجب اﻟﻮجﻮد دی‪ ،‬جسﻢ ﻧﻪ ﻟري ﻧﻮ ﻧﻪ ﻣثﻞ ورتﻪ پﻴدا کﻴ‪８‬ي او ﻧﻪ شرﻳک او‬ ‫سﻴال‪ ،‬ﻟکﻪ ＇ﻨ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬د ذکر شﻮو باطﻠﻮ ﻋﻘﻴدو ＇‪＋‬تﻨاﻧﻮ خﻴال کاوه‪.‬‬ ‫پﻪ ﻫﻐﻪ حدﻳث ک‪ ３‬چ‪ ３‬اﻣام بخاري رواﻳت ک‪７‬ی دی‪ ،‬راﻏﻠﻲ دي‪ :‬ﻫﻴ（ﻮک د اهلل‬

‫پﻪ اﻧدازه صبرﻧاک او زﻏﻤﻮﻧکی‬

‫ﻧﻪ دی‪ ،‬ﻫﻤدا وجﻪ ده چ‪ ３‬دﻏﻪ ﻣشرکان د اهلل ﻟپاره زوی او اوﻻد ثابتﻮي پداس‪ ３‬حال ک‪ ３‬چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ دوی تﻪ روزي‬ ‫ورکﻮي او روﻏتﻴا ورب‪＋‬ﻲ‪.‬‬ ‫د بخاري پﻪ بﻞ حدﻳث ک‪ ３‬چ‪ ３‬ابﻮ ﻫرﻳره‬

‫رواﻳت ک‪７‬ی دی‪ ،‬پﻴﻐﻤبر ﻓرﻣاﻳﻠﻲ دي‪ :‬اهلل تﻌاﻟی ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬د أدم زوی‬

‫زه دروﻏجﻦ و‪２－‬ﻠﻢ حال دا چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ دا حﻖ ﻧﻪ ﻟري چ‪ ３‬پر ﻣا د دروﻏجﻦ ‪－‬ﻤان وک‪７‬ي او پر ﻣا ﻳ‪ ３‬ﻧاروا ووﻳﻞ‪ ،‬حال دا‬ ‫چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ حﻖ ﻧﻪ ﻟري چ‪ ３‬ﻣاتﻪ ﻧاروا وواﻳﻲ‪ ،‬دروغ وﻳﻞ ﻳ‪ ３‬زﻣا پﻪ حﻖ ک‪ ３‬دا دي چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ پر خپﻞ دوﻳﻢ ‪＄‬ﻞ راژوﻧدې‬ ‫ک‪５‬دﻟﻮ ﻋﻘﻴده ﻧﻪ ﻟري (‪－‬ﻮاکی چ‪ ３‬زه د ﻫﻐﻪ د دوﻳﻢ ‪＄‬ﻠﻲ ژوﻧدي کﻮﻟﻮ وس ﻧﻪ ﻟرم) حال دا چ‪ ３‬دوﻳﻢ ‪＄‬ﻠﻲ ژوﻧدي کﻮل‬ ‫ﻟﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ي ‪＄‬ﻞ ژوﻧدي کﻮﻟﻮ ＇خﻪ سخت ﻧﻪ دي او ﻧاروا وﻳﻞ ﻳ‪ ３‬ﻣاتﻪ دا دي چ‪ ３‬ده وﻳﻠﻲ دي‪ :‬اهلل زوی ﻧﻴﻮﻟی دی حال‬ ‫دا چ‪ ３‬زه ﻳﻮازې او ب‪ ３‬ﻧﻴازه ﻳﻢ‪ ،‬ﻧﻪ ﻣا ＇ﻮک زﻳ‪８‬وﻟﻲ دي او ﻧﻪ زه ﻟﻪ چا زﻳ‪８‬ﻳدﻟی ﻳﻢ او ﻧﻪ سﻴال او ﻣثال ﻟرم‪.‬‬

‫‪207‬‬

‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻟﻮست پﻪ ﻣبارکﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬ﻳﻮشﻤﻴر ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬دي چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫پﻪ ذات او صﻔاتﻮ ک‪ ３‬پﻪ وحداﻧﻴت او ﻳﻮواﻟﻲ سره د اهلل پﻴژﻧدﻧﻪ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ！ﻮﻟﻮ ＇ﻴزوﻧﻮ ＇خﻪ پﻪ ！ﻮﻟﻮ وختﻮﻧﻮ ک‪ ３‬د اهلل د ﻣﻄﻠﻘ‪ ３‬بﻲ ﻧﻴازۍ بﻴان‪.‬‬ ‫اهلل تﻌاﻟی تﻪ د زوی د ﻧسبت کﻮﻟﻮ بﻄﻼن‪.٠‬‬ ‫د ﻣخﻠصاﻧﻪ ﻋبادت وجﻮب چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻫر ډول شرک او رﻳا ＇خﻪ خاﻟﻲ وي‪.‬‬ ‫د اهلل تﻌاﻟی د ربﻮبﻴت‪ ،‬اﻟﻮﻫﻴت او اسﻤاء او صﻔاتﻮ پر تﻮحﻴد‪ ،‬اﻳﻤان ﻟرل‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ :١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬وژباړئ‪:‬‬ ‫}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{‬

‫‪ :٢‬د اخﻼص د سﻮرت ﻏﻮره واﻟی بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ :۳‬د سﻮرت د ﻧازﻟ‪５‬دو ﻻﻣﻞ ＇ر‪－‬ﻨد ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ :٤‬د دې جﻤﻠ‪３‬‬ ‫‪ :۵‬د‬ ‫‪ :٦‬د‬

‫ﻧحﻮي ترکﻴب بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫ﻣبارک أﻳت تﻔسﻴر ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫ﻣبارک أﻳت پﻪ کﻮﻣﻮ ﻋﻘاﻳدو رد کﻮي؟‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د (اﻟإخﻼص) دسﻮرت ﻣحﻮري او بﻨس＂ﻴزې ﻣﻮضﻮﻋ‪／‬اﻧ‪ ３‬پﻪ ＇ﻮ کر＊ﻮ ک‪ ３‬وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪208‬‬

‫دري شپېتم لوست‬

‫د الفلق سورت‬

‫د کلمو معنا‬

‫{‬

‫}‬ ‫}‬ ‫}‬ ‫}‬

‫{‬ ‫{‬ ‫{‬

‫پﻨاه ﻏﻮاړم‪.‬‬ ‫سﻬار‪ ،‬سبا‪.‬‬ ‫تﻴاره‪ ،‬ترږﻣ‪.９‬‬ ‫ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬خپره شﻲ‪.‬‬

‫}‬ ‫}‬ ‫}‬

‫{ پﻮکﻲ کﻮوﻧکﻲ‪.‬‬ ‫{ پﻪ ﻏﻮ！ﻮ ک‪.３‬‬ ‫{ ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬کﻴﻨﻪ(رخﻪ) وک‪７‬ي‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫وواﻳﻪ (ای ﻣحﻤده!)‪ :‬زه پﻨاه ﻏﻮاړم د سبا پﻪ رب‪ .‬د ﻫر ﻫﻐﻪ ＇ﻪ ﻟﻪ شر ＇خﻪ چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ پﻴدا ک‪７‬ي دي‪ .‬او د شپ‪ ３‬د ترږﻣ‪９‬‬ ‫ﻟﻪ شر ＇خﻪ چ‪ ３‬کﻠﻪ ﻫﻐﻪ خﻮره شﻲ‪ .‬او پﻪ ﻏﻮ！ﻮ ک‪ ３‬د پﻮکﻮوﻧکﻮ(ﻧارﻳﻨﻪ او ﻳا ＊‪％‬ﻮ) ﻟﻪ شر ＇خﻪ‪ .‬او د رخﻪ ﻧاک ﻟﻪ شر‬ ‫＇خﻪ چ‪ ３‬کﻠﻪ ﻫﻐﻪ کﻴﻨﻪ او رخﻪ وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫د سورت پيژندنه‬

‫د اﻟﻔﻠﻖ سﻮرت د ﻣﻔسرﻳﻨﻮ پﻪ ﻳﻮه وﻳﻨا ﻣدﻧﻲ او پﻪ بﻠﻪ وﻳﻨا ﻣکﻲ دی‪ )۵( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ ﻣصحﻒ د ترتﻴب‬ ‫ﻟﻪ ﻣخ‪ )١١۳( ３‬سﻮرت دی‪ .‬دا سﻮرت ‪＄‬کﻪ پﻪ(اﻟﻔﻠﻖ) ﻧﻮﻣﻮل شﻮی دی چ‪ ３‬دا کﻠﻤﻪ د سﻮرت پﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ﻧﻲ أﻳت‬ ‫ک‪ ３‬راﻏﻠ‪ ３‬ده‪ .‬د (ﻓﻠﻖ) ﻟﻐﻮي ﻣﻌﻨا‪ :‬ﻟﻪ ﻧﻮرو شﻴاﻧﻮ ＇خﻪ د ﻳﻮه شﻲ ب‪５‬ﻠﻮﻟﻮ او جداکﻮﻟﻮ تﻪ ﻓﻠﻖ وﻳﻞ کﻴ‪８‬ي‪ ،‬خﻮ پﻪ دې‬ ‫سﻮرت ک‪ ３‬ور‪＄‬ﻨ‪ ３‬ﻣراد سپﻴده داغ دی چ‪ ３‬تﻴاره ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ وړي‪ ،‬او د تﻴارې او ر‪１‬ا ترﻣﻨ‪ ＃‬جداﻳﻲ راوﻟﻲ‪ .‬د اﻟﻔﻠﻖ‬ ‫ﻌﻮذتﻴﻦ) ﻫﻢ واﻳﻲ چ‪ ３‬پﻪ دې دوو سﻮرتﻮﻧﻮ سره ﻣسﻠﻤان اﻧسان ﻟﻪ کﻮډو‪ ،‬رخ‪ ３‬اود‬ ‫سﻮرت او اﻟﻨاس سﻮرت تﻪ ُ‬ ‫(ﻣ ّ‬ ‫شﻴﻄان ﻟﻪ شر ＇خﻪ د ﻋاﻟﻤﻴاﻧﻮ پﻪ رب پﻨاه ﻏﻮاړي‪.‬‬ ‫د دې سورت غوره والی‬

‫ﻧساﻳﻲ ﻟﻪ ﻋﻘبﻪ بﻦ ﻋاﻣر ＇خﻪ رواﻳت ک‪７‬ی دی‪ ،‬ﻫﻐﻪ واﻳﻲ چ‪ ３‬زه د ﻧبﻲ کرﻳﻢ حضﻮر تﻪ پﻪ داس‪ ３‬حا ل ک‪３‬‬ ‫راﻏﻠﻢ چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ پﻪ خپﻠ‪ ３‬سپرﻟ‪ ９‬سپﻮر و‪ ،‬ﻧﻮ ﻣا خپﻞ ﻻس د ده رکاب تﻪ ور اوږد ک‪ ７‬او د ده د پ‪ ３＋‬پر ‪＄‬ای ﻣ‪３‬‬ ‫کﻴ‪＋‬ﻮد او ورتﻪ ﻣ‪ ３‬ووﻳﻞ چ‪ ３‬د (ﻫﻮد) سﻮرت ﻳا د (ﻳﻮسﻒ) سﻮرت راتﻪ زده ک‪７‬ه‪ ،‬ﻫﻤاﻏﻪ و چ‪ ３‬پﻴﻐﻤبر راتﻪ‬

‫‪209‬‬

‫ﻟﻪ سﻮرت ＇خﻪ بﻪ ډ‪４‬ر بﻠﻴﻎ سﻮرت د اهلل پﻪ ﻧزد بﻞ وﻧﻪ ﻣﻮﻣ‪.３‬‬ ‫ووﻳﻞ‪ :‬د‬ ‫او ﻟﻪ ﻫﻤدې صحابﻲ ＇خﻪ ﻳﻮ بﻞ رواﻳت راﻏﻠی دی چ‪ ３‬واﻳﻲ‪ :‬د شپ‪ ３‬پﻪ تﻴاره ک‪ ３‬ﻟﻪ پﻴﻐﻤبر سره د جحﻔﻪ او‬ ‫ابﻮاء(د سﻴﻤﻮ ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ دي) ترﻣﻨ‪ ＃‬روان وم چ‪ ３‬ﻧا＇اپﻪ تﻮرې تﻴارې راوﻧﻐ‪＋‬تﻠﻮ‪ ،‬ﻫﻤاﻏﻪ و چ‪ ３‬رسﻮل اهلل د ﻣﻌﻮذتﻴﻨﻮ‬ ‫پﻪ ﻟﻮستﻠﻮ پﻴﻞ وک‪ ７‬او ﻣاتﻪ ﻳ‪ ３‬ووﻳﻞ‪ :‬ای ﻋﻘبﻪ! پﻪ ﻣﻌﻮذتﻴﻨﻮ سره پﻨاه او ساتﻨﻪ وﻏﻮاړه‪ ،‬ﻫﻴ＆ شی د ﻣﻌﻮذتﻴﻨﻮ پﻪ اﻧدازه‬ ‫پﻨاه ورکﻮوﻧکی ﻧﻪ دی‪.‬‬ ‫ﻫﻤدارﻧ‪／‬ﻪ ﻧساﻳﻲ ﻟﻪ ﻋبداهلل ﻧﻪ رواﻳت ک‪７‬ی او د ﻫﻐﻪ حدﻳث پﻪ پاې ک‪ ３‬راﻏﻠﻲ دي‪ :‬پﻴﻐﻤبر راتﻪ ووﻳﻞ‪ :‬وواﻳﻪ! ﻣا‬ ‫ووﻳﻞ‪＇ :‬ﻪ وواﻳﻢ؟ ﻧبﻲ کرﻳﻢ وﻓرﻣاﻳﻞ‪( :‬ﻗﻞ ﻫﻮ اهلل آحد) او ﻣﻌﻮذتﻴﻦ پﻪ سﻬار او ﻣا＊ام ک‪ ３‬درې درې ‪＄‬ﻠﻪ واﻳﻪ‪.‬‬ ‫بخاري ﻟﻪ حضرت ﻋائش‪( ３‬رضﻲ اهلل ﻋﻨﻬا) ＇خﻪ رواﻳت کﻮي چ‪ ３‬کﻠﻪ رسﻮل اهلل ﻣرﻳض شﻮ ﻧﻮ ﻣﻌﻮذتﻴﻦ بﻪ ﻳ‪３‬‬ ‫ﻟﻮستﻞ او خپﻞ ‪＄‬ان ﻳ‪ ３‬پرې دﻣﻮﻟﻮ او کﻠﻪ بﻪ ﻳ‪ ３‬چ‪ ３‬تکﻠﻴﻒ زﻳات شﻮ ﻣا بﻪ ورباﻧدې ﻣﻌﻮذتﻴﻦ ﻟﻮستﻞ‪.‬‬ ‫د دې سورت د نازليدلو سبب‬

‫پﻪ صحﻴحﻴﻨﻮ ک‪ ３‬ﻟﻪ حضرت ﻋائش‪( ３‬رضﻲ اهلل ﻋﻨﻬا) ＇خﻪ رواﻳت شﻮی دی چ‪ ３‬ﻟﻨ‪６‬ﻳز ﻳ‪ ３‬دا دی‪:‬پﻪ رسﻮل اهلل‬ ‫باﻧدې ﻳﻮه ﻳﻬﻮدي د وﻟﻴد بﻦ اﻋصﻢ پﻪ ﻧاﻣﻪ کﻮډې ک‪７‬ې وې چ‪ ３‬د ﻫﻐ‪ ３‬ﻟﻪ اثره پﻪ پﻴﻐﻤبر باﻧدې داس‪ ３‬حاﻟت راتﻪ‬ ‫چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ بﻪ دا اﻧ‪５／‬رﻟﻪ چ‪ ３‬کار ﻣ‪ ３‬ترسره ک‪７‬ی حال دا چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ کار بﻪ ﻳ‪ ３‬ﻧﻪ و ترسره ک‪７‬ی‪ ،‬دې ستﻮﻧزې ＇ﻪ ﻣﻮده‬ ‫دوام وﻣﻮﻧد تردې چ‪ ３‬اهلل پاک خپﻠ‪ ３‬پر＊ت‪ ３‬راوﻟﻴ‪８‬ﻟ‪ ３‬او د ﻫﻐﻪ س‪７‬ي ﻟﻪ کﻮډو او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ‪＄‬ای ＇خﻪ چ‪ ３‬ﻫﻠتﻪ ﻳ‪３‬‬ ‫ﻏﻮ！ﻪ شﻮي تاروﻧﻪ پ＀ ک‪７‬ي وو‪ ،‬رسﻮل اهلل تﻪ خبر ورک‪ ،７‬ﻧﻮ دﻏﻪ ﻣﻬال د ﻫﻐﻪ د کﻮډو د اﻏﻴزې د ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ وړﻟﻮ‬ ‫ﻟپاره د اﻟﻔﻠﻖ او اﻟﻨاس دواړه سﻮرتﻮﻧﻪ ﻧازل شﻮل‪ ،‬ﻧﻮ رسﻮل اهلل ﻳﻮ شﻤ‪５‬ر صحابﻪ کرام وﻟﻴ‪８‬ل‪ ،‬دوی د ﻳﻮه شاړ کﻮﻫﻲ‬ ‫＇خﻪ ﻫﻐﻪ کﻮډې راوا‪４‬ستﻠ‪ ３‬بﻴا رسﻮل اهلل د دﻏﻮ سﻮرتﻮﻧﻮ ﻟﻪ ﻳﻮوﻟسﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ＇خﻪ ﻳﻮ ﻳﻮ أﻳت ﻟﻮست او ﻫﻐﻪ ﻏﻮ！‪３‬‬ ‫پراﻧستﻠ‪ ３‬شﻮې او رسﻮل اهلل روﻏتﻴا وﻣﻮﻧدﻟﻪ او داس‪ ３‬ﻫﻮسا او راحت شﻮ ﻟکﻪ ＇ﻮک چ‪ ３‬پﻪ ﻳﻮې رس‪！ ９‬ﻴﻨ‪，‬‬ ‫ت‪７‬ﻟی شﻮی وي او بﻴا ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ＇خﻪ رس‪ ９‬پراﻧستﻞ شﻲ‪ .‬پﻪ رواﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬دا ﻫﻢ ﻳاد شﻮي چ‪ ３‬جبرائﻴﻞ (ﻋﻠﻴﻪ اﻟسﻼم)‬ ‫پﻪ رسﻮل اهلل دم اچاوه او وﻳﻞ ﻳ‪ :３‬د اهلل پﻪ ﻧاﻣﻪ د ﻫر ﻫﻐﻪ شﻲ ﻟﻪ اذﻳتﻪ چ‪ ３‬تا تﻪ زﻳان رسﻮي‪ ،‬پﻪ اﻣﻦ او ﻋاﻓﻴت‬ ‫ک‪ ３‬پات‪ ３‬ش‪ ３‬او د کﻴﻨﻪ کﻮوﻧکﻲ اﻧسان ﻟﻪ شر او ﻟﻪ بد ﻧﻈر ＇خﻪ وساتﻞ ش‪ ３‬او اهلل دې روﻏتﻴا در پﻪ برخﻪ ک‪７‬ي‪.‬‬ ‫د ﻳادوﻟﻮ وړ ده چ‪ ３‬دا کﻮډې او د دې اﻏﻴزې پﻪ ﻫﻐﻪ اﻧدازه ﻧﻪ وې چ‪ ３‬د رسﻮل اهلل د دﻋﻮت پﻪ چارو ک‪ ３‬ﻳا د‬ ‫وح‪ ３‬او اﻟﻬﻲ پﻴﻐام پﻪ رسﻮﻟﻮ ک‪ ３‬ﻳ‪ ３‬کﻮﻣﻪ اﻏﻴزه ک‪７‬ې وي‪＄ ،‬کﻪ اﻟﻬﻲ وح‪ ３‬د اهلل پﻪ ‪＄‬اﻧ‪７／‬ې ساتﻨﻪ ک‪ ３‬وي او‬ ‫د ﻫﻐﻪ دﻟﻴﻞ حﻔﻆ او د ﻣﻌﻮذتﻴﻨﻮ ﻧازﻟ‪５‬دل دي چ‪ ３‬د ﻫﻤدې ﻣرﻳض‪ ９‬پﻪ بﻬﻴر ک‪ ３‬رسﻮل اهلل باﻧدې ﻧازل شﻮل او‬ ‫ده پﻪ ډﻳره ＊ﻪ او ﻏﻮره تﻮ‪－‬ﻪ دا أﻳتﻮﻧﻪ خپﻞ اﻣت تﻪ ورسﻮل‪ ،‬ﻧﻮ د دې کﻮډو اﻏﻴزه ﻳﻮازې د ﻫﻐﻪ پﻪ جسﻢ پﻮرې‬ ‫ﻣﻨحصره وه‪ ،‬ﻧﻪ پﻪ وح‪ ３‬او ﻧﻮرو أسﻤاﻧﻲ اﻣاﻧتﻮﻧﻮ پﻮرې‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫‪ :‬ﻟﻜﻪ ＇ﻨ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬د ﻧازﻟ‪５‬دو ﻟﻪ ﻻﻣﻞ ＇خﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣﻪ شﻮه چ‪ ３‬د اﻟﻔﻠﻖ او اﻟﻨاس سﻮرتﻮﻧﻪ د‬ ‫‪210‬‬

‫ﻟبﻴد بﻦ اﻋصﻢ ﻟﻪ کﻮډو وروستﻪ ﻧازل شﻮي دي‪ ،‬پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬اهلل خپﻞ پﻴﻐﻤبر تﻪ د پﻨاه ﻏﻮ＊تﻠﻮ طرﻳﻘﻪ‬ ‫ور＊ﻮدﻟ‪ ３‬ده او ده تﻪ ﻳ‪ ３‬وﻓرﻣاﻳﻞ چ‪ ３‬وواﻳﻪ اي ﻣحﻤده! زه پﻨاه ﻏﻮاړم د تﻴارو ＇ﻴروﻧکﻲ سﻬار پﻪ رب‪ .‬د»ﻓﻠﻖ« پﻪ‬ ‫ﻫکﻠﻪ صحابﻪ کراﻣﻮ ﻣختﻠﻒ تﻔسﻴروﻧﻪ ک‪７‬ي دي‪ :‬ابﻦ ﻋباس (رضﻲ اهلل ﻋﻨﻬﻤا) وﻳﻠﻲ دي‪ :‬ﻓﻠﻖ د دوزخ ﻟﻪ زﻧداﻧﻮﻧﻮ‬ ‫＇خﻪ د ﻳﻮ زﻧدان ﻧﻮم دی‪.‬‬ ‫ابی بﻦ کﻌب واﻳﻲ‪ :‬پﻪ دوزخ ک‪ ３‬د ﻳﻮه کﻮر ﻧﻮم دی چ‪ ３‬کﻠﻪ ﻳ‪ ３‬دروازه پراﻧستﻞ شﻲ‪ ،‬ﻧﻮ د ‪－‬رﻣ‪ ９‬د تﻴزواﻟﻲ ﻟﻪ اﻣﻠﻪ‬ ‫ﻳ‪ ３‬دوزخﻴان چﻴﻐ‪ ３‬وﻫﻲ‪.‬‬ ‫او ‪＄‬ﻴﻨﻮ وﻳﻠﻲ دي‪ :‬د دوزخ ﻟﻪ ﻧﻮﻣﻮﻧﻮ ＇خﻪ ﻳﻮ ﻧﻮم دی ﻳا د دوزخ ﻳﻮه وادي ده‪ ،‬ﻣ‪／‬ر ډ‪４‬رو ﻣشﻬﻮرو صحابﻪ وو او تابﻌﻴﻨﻮ‬ ‫ﻟکﻪ حضرت جابر بﻦ ﻋبداهلل‪ ،‬حسﻦ‪ ،‬سﻌﻴد ابﻦ جبﻴر‪ ،‬ابﻮ زﻳد‪ ،‬ﻣجاﻫد او ﻗتادة »ﻓﻠﻖ« پﻪ سﻬار ژباړﻟی دی‪.‬‬ ‫ﻋرب واﻳﻲ‪»:‬ﻫﻮ آبﻴﻦ ﻣﻦ ﻓَﻠَﻖ اﻟصبح و ﻓرق اﻟصبح« ﻳﻌﻨ‪ :３‬ﻫﻐﻪ د سﻬار ﻟﻪ راختﻠﻮ او د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ رو＊ﻨاﻳ‪＇ ９‬خﻪ‬ ‫ډ‪４‬ر ＇ر‪－‬ﻨد او رو＊اﻧﻪ دی‪.‬‬ ‫پﻪ دې تﻮ‪－‬ﻪ د (ﻓﻠﻖ) تﻔسﻴر پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬د سﻬار پر ﻣﻔﻬﻮم ډ‪４‬ر ﻏﻮره دی او پﻪ ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻧﻮرو أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬ﻫﻢ پﻪ دې‬ ‫ﻣﻌﻨا راﻏﻠی دی ﻟکﻪ‪»:‬ﻓاﻟﻖ اﻟإصباح« ﻳﻌﻨ‪ ３‬د سﻬار خﻮرووﻧکی‪＇ ،‬ﻴرووﻧکی او ورسره د تﻴارو ﻟرې کﻮوﻧکی‪.‬‬ ‫‪ :‬پﻪ دې ک‪ ３‬شک ﻧشتﻪ چ‪ ３‬د خﻴر او شر پﻴدا کﻮوﻧکی اهلل تﻌاﻟی دی‪ ،‬ﻫﻐﻪ پﻪ دﻧﻴا ک‪ ３‬پﻪ‬ ‫ﻫﻐﻪ حکﻤتﻮﻧﻮ چ‪ ３‬پﻪ خپﻠﻪ پرې تر ！ﻮﻟﻮ ＊ﻪ پﻮﻫﻴ‪８‬ي او ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬اړخﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬بشر د اهلل ﻟﻪ خﻮا د ورک‪７‬ل شﻮي ﻋﻘﻞ پﻪ‬ ‫ر‪１‬اﻳ‪ ９‬ک‪ ３‬کشﻒ ک‪７‬ي دي‪ ،‬ډ‪４‬ر ضرر رسﻮوﻧکﻲ اجسام او ﻳا زﻳان رسﻮوﻧکﻲ حاﻟتﻮﻧﻪ پﻴدا ک‪７‬ي دي چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻫﻐ‪３‬‬ ‫ډﻟ‪＇ ３‬خﻪ د کﻮډو ﻏﻴرﻣرئﻲ اﻏ‪５‬زه د اﻧسان پر بدن باﻧدې ده‪ .‬ﻟﻪ بﻠ‪ ３‬خﻮا د ضرر رسﻮوﻧکﻮ ﻣخﻠﻮﻗاتﻮ ﻟﻪ شر ＇خﻪ‬ ‫د اﻧسان ساتﻮﻧکی ﻳﻮازې اهلل تﻌاﻟی دی‪ ،‬سره ﻟﻪ دې چ‪ ３‬اهلل تﻌاﻟی د ﻣادي وسائﻠﻮ او اﻣکاﻧاتﻮ ﻟکﻪ دارو درﻣﻠﻮ او‬ ‫داس‪ ３‬ﻧﻮرو ＇خﻪ د ‪ ３＂－‬اخ‪５‬ستﻠﻮ اجازه ورک‪７‬ې ده او پﻪ ﻫر ډول احتﻴاط کﻮﻟﻮ ﻳ‪ ３‬ﻫﻐﻪ تﻪ اﻣر ک‪７‬ی دی‪ ،‬خﻮ پﻪ پای‬ ‫ک‪ ３‬ﻣؤثر‪ ،‬شﻔا ورکﻮوﻧکی‪ ،‬او پﻨاه ورکﻮوﻧکی اهلل تﻌاﻟی دی‪.‬‬ ‫‪ ،‬ﻳﻌﻨ‪ :３‬د شپ‪ ３‬ﻟﻪ شره ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬د ﻫﻐ‪ ３‬تﻴاره ！ﻮل ‪＄‬ای وﻧﻴسﻲ‪.‬‬ ‫»ﻏسﻖ« د شپ‪ ３‬تﻴارې تﻪ وﻳﻞ کﻴ‪８‬ي‪＇ ،‬رﻧ‪／‬ﻪ چ‪ ３‬ﻋادتا ً د شپ‪ ３‬ﻟﻪ تﻴارې ＇خﻪ پﻪ استﻔادې سره ！ﻮل چﻴچﻮﻧکﻲ‪،‬‬ ‫＇ﻴرووﻧکﻲ او ﻧﻪ ﻟﻴدوﻧکﻲ خبﻴثﻪ ارواح او أن تردې چ‪ ３‬ﻧاوړه اﻧساﻧان‪ ،‬ﻟکﻪ‪ :‬ﻏﻠﻪ‪ ،‬ﻻر وﻫﻮﻧکﻲ او داس‪ ３‬ﻧﻮر پﻪ‬ ‫‪－‬ر‪５＄‬دو او را‪－‬ر‪５＄‬دو او ﻧاوړو ک‪７‬ﻧﻮ پﻴﻞ کﻮي‪ ،‬ﻧﻮ ‪＄‬کﻪ اهلل تﻌاﻟی خپﻞ پﻴﻐﻤبر او د ده اﻣت تﻪ ﻻر＊ﻮوﻧﻪ کﻮي تر‬ ‫＇ﻮ پﻪ شپﻪ ک‪ ３‬د دې خﻮ‪＄‬ﻴدوﻧکﻮ ﻣﻮجﻮداتﻮ ﻟﻪ شر ＇خﻪ ﻫﻐﻪ تﻌاﻟی تﻪ پﻨاه ﻳﻮسﻲ‪» .‬وﻗب« پﻪ ﻟﻐت ک‪ ３‬ﻟﻪ (وﻗﻮب)‬ ‫＇خﻪ اخستﻞ شﻮی دی چ‪ ３‬د داخﻠﻴدو پﻪ ﻣﻌﻨا را‪＄‬ﻲ او پﻪ حﻘﻴﻘت ک‪ ３‬شپﻪ خپﻠﻪ تﻴاره ﻫر ‪＄‬ای تﻪ وردﻧﻨﻪ کﻮي‪.‬‬ ‫‪ :‬ﻟﻪ خﻮﻟ‪＇ ３‬خﻪ د ﻫﻮا بﻬر کﻮﻟﻮ تﻪ چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻻړو‬ ‫＇خﻪ خاﻟﻲ وي »ﻧﻔث« ﻳا دﻣﻮل وﻳﻞ کﻴ‪８‬ی چ‪ ３‬ﻣﻌﻤﻮﻻ پﻪ زﻳاترو ！ﻮﻟﻨﻮ ک‪ ３‬داس‪ ３％＊ ３‬شتﻪ چ‪ ３‬پﻪ دﻣﻮﻟﻮ او‬ ‫ﻏﻮ！ﻮ اچﻮﻟﻮ او دې تﻪ ورتﻪ کاروﻧﻮ پر ﻧﻮرو کساﻧﻮ کﻮډې او جادو کﻮي کﻪ ＇ﻪ ﻫﻢ دا کار پﻪ ＊‪％‬ﻮ پﻮرې ‪＄‬اﻧ‪７／‬ی ﻧﻪ‬ ‫‪211‬‬

‫دی خﻮ پﻪ دې طبﻘﻪ ک‪ ３‬ډ‪４‬ر دود او رواج ﻟري چ‪ ３‬ﻻﻣﻞ ﻳ‪ ３‬د دوی پﻪ ﻣﻨ‪ ＃‬ک‪ ３‬د کﻴﻨ‪ ３‬او د＊ﻤﻨ‪ ９‬زﻳاتﻮاﻟی دی‪ ،‬ﻧﻮ‬ ‫‪＄‬کﻪ اهلل ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬ﻏﻮ！ﻮ ک‪ ３‬د دم اچﻮوﻧکﻮ ﻟﻪ شر او بدۍ ＇خﻪ خپﻞ اهلل تﻪ پﻨاه ﻳﻮسﻪ‪.‬‬ ‫حسد او رخﻪ چ‪ ３‬تر＇ﻮ د چا پﻪ زړه ک‪ ３‬پ＂ﻪ وي‪＊ ،‬اﻳﻲ پرﻣحسﻮد ﻳﻌﻨ‪ ３‬د ﻧﻌﻤت پر＇‪＋‬تﻦ کﻮﻣﻪ ﻣﻨﻔﻲ اﻏﻴزه ﻳا ضرر‬ ‫وﻧﻪ ﻟري خﻮ ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬حسد کﻮوﻧکی د حسد او رخ‪＇ ３‬ر‪－‬ﻨدوﻧﻪ وک‪７‬ي او د حسد ک‪７‬ی شﻮي د ﻧﻌﻤت پﻪ ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ‬ ‫وړﻟﻮ پس‪ ３‬شﻲ‪ ،‬شر ﻳ‪ ３‬پﻴﻠﻴ‪８‬ي‪ ،‬ﻧﻮ ﻟﻪ »إذا حسد« ＇خﻪ ﻣﻘصد د ﻧﻌﻤت ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ وړﻟﻮ او د بد ﻧﻴت ﻏﻮ＊تﻨﻪ ده‪.‬‬ ‫فعاليت‬

‫زده کﻮوﻧکﻲ دې د کﻮډو او جادو د خﻄروﻧﻮ پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ سره بحث او خبرې وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫د لوست ګټې‬

‫د دې ﻣبارک سﻮرت أﻳتﻮﻧﻪ ﻳﻮ ﻟ‪ ７‬ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬ﻟري چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د ﻫر ﻫﻐﻪ شﻲ ﻟﻪ شر ＇خﻪ چ‪ ３‬اﻧسان ﻳ‪ ３‬پﻪ دﻓﻊ کﻮﻟﻮ ک‪ ３‬ب‪ ３‬وسﻪ شﻲ‪ ،‬ﻳﻮازې اهلل تﻌاﻟی تﻪ د پﻨاه وړﻟﻮ وجﻮب‪.‬‬ ‫پﻪ ﻏﻮ！ﻮ ک‪ ３‬د کﻮډو پﻪ ﻧﻴت د دم اچﻮﻟﻮ او داس‪ ３‬ﻧﻮرو حرﻣت‪＄ ،‬کﻪ کﻮډې کﻔري ﻋﻤﻞ دی او پﻪ اسﻼﻣﻲ‬ ‫شرﻳﻌت ک‪ ３‬ﻋﻘﻴدوي کﻮډ‪－‬ر کاﻓر ‪２－‬ﻞ کﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫د حسد او رخ‪ ３‬حرﻣت‪＄ ،‬کﻪ دا ډ‪４‬ر خﻄرﻧاک ﻣرض دی چ‪ ３‬ت‪５‬ري او وژﻧ‪ ３‬تﻪ رسﻴ‪８‬ي‪.‬‬ ‫ﻫر سﻬار او ﻣا＊ام د ﻣﻌﻮذتﻴﻨﻮ د ﻟﻮستﻠﻮ ﻣسﻨﻮﻧﻴت‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ :١‬د»اﻟﻔﻠﻖ« سﻮرت ﻣبارک أﻳتﻮﻧﻪ وژباړئ‪.‬‬ ‫‪ :٢‬پﻪ»اﻟﻔﻠﻖ« سره د دې سﻮرت د ﻧﻮﻣﻮﻟﻮ وجﻪ ＇ﻪ ده؟‬ ‫‪ :۳‬ﻟﻪ ﻫﻐﻮ رواﻳتﻮﻧﻮ ＇خﻪ چ‪ ３‬د دې سﻮرت پﻪ ﻏﻮره واﻟﻲ دﻻﻟت کﻮي ﻳﻮ رواﻳت ذکر ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ :٤‬د ﻓﻠﻖ ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻣﻌﻨا‪－‬اﻧ‪ ３‬بﻴان ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫ﻣبارک أﻳت تﻔسﻴر ک‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ :۵‬د‬ ‫＇خﻪ ﻣراد ＇ﻪ دی؟‬ ‫‪ :٦‬ﻟﻪ‬ ‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د »اﻟﻔﻠﻖ« سﻮرت د ﻧازﻟ‪５‬دو د سبب پﻪ ﻫکﻠﻪ پﻨ‪％‬ﻪ کر＊‪ ３‬ﻣﻌﻠﻮﻣات وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪212‬‬

‫څلورشپېتم لوست‬

‫د الناس سورت‬

‫د کلمو معنا‬

‫{‬

‫}‬

‫{‬

‫}‬

‫پاﻟﻮﻧکی د خﻠکﻮ‪.‬‬ ‫پاچا د خﻠکﻮ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫حﻘﻴﻘﻲ ﻣﻌبﻮد د اﻧساﻧاﻧﻮ‪.‬‬

‫}‬

‫{‬

‫وسﻮسﻪ اچﻮوﻧکی(شﻴﻄان)‪.‬‬

‫{‬

‫}‬

‫پ＂ﻴدوﻧکی‪.‬‬

‫ژباړه‬

‫وواﻳﻪ زه پﻨاه ور وړم د اﻧساﻧاﻧﻮ رب تﻪ‪ .‬د اﻧساﻧاﻧﻮ پاچا تﻪ‪ .‬د ﻫﻐﻪ وسﻮسﻪ اچﻮوﻧکﻲ ﻟﻪ شر ＇خﻪ چ‪ ３‬پﻪ وارو وارو‬ ‫‪＄‬ﻲ را‪＄‬ﻲ‪.‬ﻫﻐﻪ چ‪ ３‬د خﻠکﻮ پﻪ زړوﻧﻮ ک‪ ３‬وسﻮس‪ ３‬اچﻮي‪ .‬کﻪ ﻫﻐﻪ ﻟﻪ پﻴرﻳاﻧﻮ ＇خﻪ وي او کﻪ ﻟﻪ اﻧساﻧاﻧﻮ ＇خﻪ‪.‬‬ ‫د سورت پيژندنه‬

‫د اﻟﻨاس سﻮرت ﻫﻢ د ﻣﻔسرﻳﻨﻮ د ﻳﻮې وﻳﻨا پر بﻨا ﻣدﻧﻲ او د بﻠ‪ ３‬وﻳﻨا پر بﻨا ﻣکﻲ دی‪ )٦( ،‬أﻳتﻮﻧﻪ ﻟري او د ﻋثﻤاﻧﻲ‬ ‫ﻣصحﻒ د ترتﻴب ﻟﻪ ﻣخ‪ )١١٤( ３‬سﻮرت دی او د ﻗرأن کرﻳﻢ وروستی سﻮرت ‪２－‬ﻞ کﻴ‪８‬ي‪ .‬پﻪ»اﻟﻨاس« سره ﻳ‪ ３‬د‬ ‫ﻧﻮﻣﻮﻟﻮ وجﻪ دا ده چ‪ ３‬دا کﻠﻤﻪ پﻪ دې سﻮرت ک‪ ３‬پﻨ‪％‬ﻪ ‪＄‬ﻠﻪ تکرار شﻮې ده‪ ،‬دې دوه سﻮرتﻮﻧﻮ (اﻟﻨاس او اﻟﻔﻠﻖ) تﻪ‬ ‫(ﻣﻘشﻘشة) ﻟﻪ (تﻘشﻘش) ＇خﻪ اخﻴستﻞ شﻮی دی چ‪ ３‬د ﻋاﻓﻴت او ژﻏﻮرﻧ‪３‬‬ ‫اﻟﻤﻘشﻘشتان ﻫﻢ وﻳﻞ شﻮي دي؛ ‪＄‬کﻪ ُ‬ ‫پﻪ ﻣﻌﻨا را‪＄‬ﻲ او دا دوه سﻮرتﻮﻧﻪ ﻫﻢ د اهلل پﻪ اجازه اﻧسان ﻟﻪ کﻮډو او د شﻴﻄاﻧاﻧﻮ ﻟﻪ شر ＇خﻪ ساتﻲ او ﻫﻐﻪ ﻟﻪ شرک‬ ‫او ﻧﻔاق ＇خﻪ ژﻏﻮري‪.‬‬

‫‪213‬‬

‫د سورت غوره والی‬

‫ترﻣذی د ﻋﻘبﻪ بﻦ ﻋاﻣر‬

‫پﻪ رواﻳت ﻟﻪ پﻴﻐﻤبر ＇خﻪ رواﻳت ک‪７‬ی دی او ﻓرﻣاﻳﻲ‪ :‬اهلل‬

‫ﻣاتﻪ داس‪ ３‬أﻳتﻮﻧﻪ‬

‫راﻟﻴ‪８‬ﻟﻲ دي چ‪ ３‬د ﻫﻐﻮ پﻪ ＇ﻴر أﻳتﻮﻧﻪ تر اوسﻪ بشرﻳت ﻧﻪ دي ﻟﻴدﻟﻲ‪ ،‬چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ د (ﻗﻞ آﻋﻮذ برب اﻟﻔﻠﻖ) او (ﻗﻞ اﻋﻮذ‬ ‫برب اﻟﻨاس) ﻟﻪ سﻮرتﻮﻧﻮ ＇خﻪ ﻋبارت دي‪.‬‬ ‫اجمالي تفسير‬

‫‪ :‬پﻪ اﻟﻔﻠﻖ سﻮرت ک‪ ３‬د اﻣت ﻟپاره د ＇ﻠﻮرو شﻴاﻧﻮ ＇خﻪ د پﻨاه ﻏﻮ＊تﻠﻮ ﻻر＊ﻮوﻧﻪ وشﻮه‪:‬‬ ‫ﻟﻮﻣ‪７‬ی د ضرر رسﻮوﻧکﻮ ﻣخﻠﻮﻗاتﻮ ﻟﻪ شر ＇（ﻪ پﻨاه ﻏﻮ＊تﻞ‪ .‬دوﻳﻢ د ﻫﻐﻮ شﻴاﻧﻮ ﻟﻪ شر ＇خﻪ چ‪ ３‬د شپ‪ ３‬پﻪ تﻴارو‬ ‫ک‪ ３‬پﻪ خﻮ‪＋＄‬ت او ﻓﻌاﻟﻴت پﻴﻞ کﻮي‪ .‬درﻳﻢ د کﻮډ‪－‬رو ＊‪％‬ﻮ ﻟﻪ شر ＇خﻪ پﻨاه ﻏﻮ＊تﻞ او ＇ﻠﻮرم د کﻴﻨﻪ ‪－‬رو ﻟﻪ شر‬ ‫＇خﻪ پﻨاه ﻏﻮ＊تﻞ‪.‬‬ ‫خﻮ د»اﻟﻨاس« پﻪ سﻮرت ک‪ ３‬ﻟﻪ ﻳﻮه شﻲ ＇خﻪ د پﻨاه ﻏﻮ＊تﻨﻪ شﻮې ده چ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣخک‪ ３‬ذکر شﻮﻳﻮ ＇ﻠﻮرو شﻴاﻧﻮ ＇خﻪ‬ ‫ډﻳر خﻄرﻧاک دی؛ ‪＄‬کﻪ د ﻫﻐﻪ خﻄر ﻟﻪ زړه سره ت‪７‬او ﻟري او زړه ﻫﻐﻪ ‪＄‬ای دی چ‪ ３‬د ！ﻮل بدن صﻼح او ﻓساد ﻟﻪ‬ ‫ﻫﻐﻪ ＇خﻪ سرچﻴﻨﻪ اخﻠﻲ‪ ،‬کﻪ زړه ﻧ‪５‬ک او صاﻟح و‪ ،‬د بدن ﻏ‪７‬ي بﻪ ﻫﻢ ﻧ‪５‬ک او صاﻟحﻪ وي او کﻪ زړه ﻓاسد و‪ ،‬ﻧﻮ‬ ‫د بدن ！ﻮل ﻏ‪７‬ي ﻓساد تﻪ رابﻮﻟﻲ‪ ،‬ﻟﻪ ﻫﻤدې اﻣﻠﻪ د اهلل د درﻳﻮ ﻟﻮﻳﻮ صﻔتﻮﻧﻮ ﻳﻌﻨ‪ ３‬ربﻮبﻴت‪ ،‬ﻣاﻟکﻴت او اﻟﻮﻫﻴت ﻟﻪ‬ ‫ﻳادوﻟﻮ وروستﻪ د خﻨاس (شﻴﻄان) ﻟﻪ شر او وسﻮسﻮ ＇خﻪ د پﻨاه ﻏﻮ＊تﻠﻮ ذکر راﻏﻠی دی‪.‬‬ ‫د درې ‪－‬ﻮﻧﻮ صﻔتﻮﻧﻮ ﻳادوﻧﻪ دوه ﻣﻬﻤﻮ کاروﻧﻮ تﻪ اشاره ده‪ :‬ﻳﻮ دا چ‪ ３‬پﻪ ﻳﻘﻴﻨﻲ تﻮ‪－‬ﻪ ﻫﻐﻪ ذات چ‪ ３‬د اﻧساﻧاﻧﻮ پاﻟﻮﻧکی‪،‬‬ ‫د ﻫﻐﻮی پاچا او حاکﻢ او حﻘﻴﻘﻲ ﻣﻌبﻮد دی ﻫﻐﻪ د دې وړتﻴا ﻟري چ‪ ３‬اﻧسان ﻫﻐﻪ تﻪ پﻨاه ﻳﻮسﻲ او ﻫﻐﻪ بﻪ اروﻣرو د‬ ‫پﻨاه ﻏﻮ＊تﻮﻧکﻲ ＇خﻪ ﻣﻼت‪ ７‬او دﻓاع وک‪７‬ي‪.‬‬ ‫دوﻳﻢ دا چ‪ ３‬اﻧساﻧان دې ！کﻲ تﻪ پاﻣﻠرﻧﻪ وک‪７‬ي چ‪ ３‬د دوی د چارو تدبﻴرووﻧکی‪ ،‬حاکﻢ او پاچا او د دوی د ﻋبادت‬ ‫وړ ذات ﻳﻮازې ﻣﻨان اهلل دی‪ ،‬ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ د ﻫر چا حاکﻤﻴت چ‪ ３‬د اسﻼﻣﻲ شرﻳﻌت پر خﻼف وي باﻳد ﻫﻐﻪ وﻧﻪ‬ ‫ﻣﻨﻲ او ﻟﻪ اهلل پرتﻪ بﻞ ﻫﻴچاتﻪ ﻋاجزي او تﻮاضﻊ وﻧک‪７‬ي‪.‬‬ ‫بﻠﻪ دا چ‪ ３‬د ﻳادو شﻮو صﻔتﻮﻧﻮ ﻧسبت او اضاﻓت »اﻟﻨاس« تﻪ چ‪ ３‬د اﻧساﻧاﻧﻮ پﻪ ﻣﻌﻨا دی‪ ،‬د اﻧسان د کراﻣت او‬ ‫شراﻓت ﻧ‪＋‬ﻪ ده‪＄ ،‬کﻪ اهلل تﻌاﻟی د ！ﻮﻟﻮ ﻣخﻠﻮﻗاتﻮ پﻴدا کﻮوﻧکی‪ ،‬ﻣاﻟک او ﻣﻌبﻮد دی‪ ،‬خﻮ د اﻧسان د ‪＄‬اﻧ‪７／‬ي‬

‫‪214‬‬

‫کراﻣت د اﻇﻬار ﻟپاره د ﻳادو شﻮو صﻔتﻮﻧﻮ اضاﻓت اﻧسان تﻪ وشﻮ‪.‬‬ ‫‪( :‬وسﻮاس) د (وسﻮسﻪ) ﻣصدر دی او (وسﻮسﻪ) پ＀ أواز تﻪ وﻳﻞ کﻴ‪８‬ي‪ ،‬خﻮ ﻣراد‬ ‫ور＇خﻪ شک او تردﻳد کﻮل دي او پﻪ شﻴﻄان ﻳ‪ ３‬اطﻼق د ﻣباﻟﻐ‪ ３‬ﻟﻪ وج‪ ３‬دی‪－ ،‬ﻮاک‪ ３‬چ‪ ３‬د شﻴﻄان وسﻮسﻪ اچﻮﻧﻪ‬ ‫پﻪ دې اﻧدازه ده چ‪ ３‬دی پﻪ خپﻠﻪ ﻣﻄﻠﻘا وسﻮسﻪ دی‪ ،‬او (خﻨّاس) د ﻣباﻟﻐ‪ ３‬صﻴﻐﻪ ده چ‪ ３‬د رجﻮع او را‪－‬ر‪＄‬ﻴدﻧ‪３‬‬ ‫ﻣﻌﻨا ورکﻮي‪ ،‬د دې صﻔت اطﻼق پر شﻴﻄان ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ شﻮی دی چ‪ ３‬ﻫر کﻠﻪ د اهلل ذکر د بﻨده پﻪ زړه ک‪＄ ３‬ای‬ ‫وﻧﻴسﻲ شﻴﻄان ﻟﻪ ﻫﻐﻪ زړه ＇خﻪ شات‪ ，‬کﻮي او ﻛﻠﻪ چ‪ ３‬بﻨده د اهلل ﻟﻪ ذکر ＇خﻪ ﻏاﻓﻠﻪ شﻲ‪ ،‬شﻴﻄان سﻤدستﻲ د‬ ‫ﻫﻐﻪ ‪＄‬ای ﻧﻴسﻲ‪ ،‬ﻧﻮ شات‪ ，‬د شﻴﻄان ﻟﻪ صﻔتﻮﻧﻮ ＇خﻪ دی‪.‬‬ ‫‪ :‬پﻪ دې دوو وروستﻴﻮ أﻳتﻮﻧﻮ ک‪ ３‬ﻟﻮﻣ‪７‬ی د شﻴﻄان‬ ‫د وسﻮس‪ ３‬اچﻮﻧ‪＄ ３‬ای ！اکﻞ شﻮی دی‪ ،‬چ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﻟﻪ زړه ＇خﻪ ﻋبارت دی او پﻪ صدور سره ور‪＄‬ﻨ‪ ３‬تﻌبﻴر شﻮی دی‪،‬‬ ‫پﻪ صحﻴح حدﻳث ک‪ ３‬راﻏﻠﻲ دي چ‪ ３‬شﻴﻄان د وﻳﻨ‪ ３‬پﻪ ＇‪５‬ر د اﻧسان پﻪ بدن ک‪ ３‬جرﻳان ﻟري‪ ،‬ﻣﻘاتﻞ (رحﻤﻪ اهلل) وﻳﻠﻲ‬ ‫دي‪ :‬شﻴﻄان د خﻨزﻳر پﻪ ب‪２‬ﻪ د اﻧسان پﻪ ر‪－‬ﻮﻧﻮ ک‪ ３‬ﻟکﻪ د وﻳﻨ‪ ３‬ﻏﻮﻧدې ‪－‬ر‪＄‬ﻲ‪ ،‬او دا وس او تﻮان ده تﻪ اهلل تﻌاﻟی‬ ‫ورب‪＋‬ﻠی دی‪.‬‬ ‫دوﻳﻢ د شﻴﻄاﻧاﻧﻮ ډوﻟﻮﻧﻮ تﻪ اشاره کﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬ﻫﻤاﻏﻪ جﻨﻲ او اﻧسﻲ شﻴﻄاﻧان دي کﻪ ＇ﻪ ﻫﻢ حﻘﻴﻘﻲ شﻴﻄان ﻫﻤاﻏﻪ‬ ‫جﻨﻲ شﻴﻄان او اوﻻده ﻳ‪ ３‬ده‪ ،‬خﻮ پﻪ اﻧساﻧاﻧﻮ ک‪ ３‬ﻫﻢ داس‪ ３‬ډﻟ‪ ３‬پﻴدا کﻴ‪８‬ي چ‪ ３‬د ﻫﻤﻐﻪ شﻴﻄان صﻔتﻮﻧﻪ ﻟري او شر‬ ‫ﻳ‪ ３‬د جﻨﻲ شﻴﻄان ﻟﻪ شره کﻢ ﻧﻪ دی‪ ،‬ﻧﻮ ﻟﻪ دوی ＇خﻪ ﻫﻢ باﻳد ﻟﻪ اهلل ﻧﻪ پﻨاه وﻏﻮ＊تﻞ شﻲ‪.‬‬

‫فعاليت‬

‫د شﻴﻄاﻧﻲ وسﻮسﻮ د خﻄروﻧﻮ پﻪ ﻫکﻠﻪ ﻟﻪ ﻳﻮ بﻞ سره بحث او خبرې وک‪７‬ئ‪.‬‬

‫د لوست ګټې‬

‫پﻪ دې ﻣبارک سﻮرت ک‪ ３‬ډﻳرې ﻻر＊ﻮوﻧ‪ ３‬دي چ‪＄ ３‬ﻴﻨﻮ تﻪ ﻳ‪ ３‬داس‪ ３‬اشاره کﻴ‪８‬ي‪:‬‬ ‫د اﻧسﻲ او جﻨﻲ شﻴﻄاﻧاﻧﻮ ﻟﻪ شر ＇خﻪ اهلل تﻌاﻟی تﻪ د پﻨاه وړﻟﻮ واجبﻮاﻟی‪.‬‬

‫‪215‬‬

‫د اهلل د ربﻮبﻴت‪ ،‬ﻣاﻟکﻴت او اﻟﻮﻫﻴت ثبﻮت‪.‬‬ ‫دا چ‪ ３‬پﻪ اسﻼﻣﻲ ！ﻮﻟﻨﻪ ک‪ ３‬د اهلل ﻟﻪ ﻗاﻧﻮن ＇خﻪ ﻣخاﻟﻒ حکﻢ او ﻗاﻧﻮن‪ ،‬د ﻣﻨﻠﻮ وړ ﻧﻪ دی‪.‬‬ ‫دا چ‪ ３‬ﻏاﻓﻞ زړه د شﻴﻄان ‪＄‬اﻟﻪ ده‪ ،‬خﻮ د ذاکر زړه ＇خﻪ ﻫﻐﻪ ت‪＋５‬تﻪ کﻮي‪.‬‬ ‫پوښتنې‬

‫‪ :١‬ﻻﻧدې کﻠﻤ‪ ３‬وژباړئ‪:‬‬ ‫}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{}‬

‫{‬

‫‪ :٢‬د (اﻟﻔﻠﻖ) او (اﻟﻨاس) ﻧﻮر ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ ＇ﻪ دي؟‬ ‫‪ : ۳‬د اﻟﻨاس سﻮرت ﻏﻮره واﻟی د ﻧبﻮي حدﻳث پﻪ ر‪１‬ا ک‪ ３‬بﻴان ک‪７‬ئ؟‬ ‫‪ :٤‬شﻴﻄان د اﻧسان پﻪ زړه ک‪＇ ３‬رﻧ‪／‬ﻪ وسﻮسﻪ اچﻮي؟‬ ‫‪ :۵‬ددې ﻟﻮست ﻟﻪ ﻻر＊ﻮوﻧﻮ＇خﻪ دوه ﻧکت‪ ３‬بﻴان ک‪７‬ئ؟‬

‫کورن‪ ９‬دنده‬

‫د اهلل درې ‪－‬ﻮﻧﻲ صﻔتﻮﻧﻪ (ربﻮبﻴت‪ ،‬ﻣاﻟکﻴت او اﻟﻮﻫﻴت) ＇ﻪ شﻴان اﻓاده کﻮي؟ پﻪ دې ﻫکﻠﻪ ＇ﻮ کر＊‪ ３‬ﻣﻌﻠﻮﻣات‬ ‫وﻟﻴکئ‪.‬‬

‫‪216‬‬