306 118 9MB
Oriya Pages 437 Year 2016
.
lr h[a H r dmUr drVamJ na_h§gm| H m AmYma Am[Xemò JrVm- g§V _V 10-2-2007- V¥Vr` {díd{hÝX y gå_obZ {XZm§H$ 10-11-12-13 \$adar 2007 Ho$ Adga na AY©Hw$å^ 2007 à`mJ ^maV _| àdmgr Ed§ Aàdmgr ^maVr`m| Ho$ {díd gå_obZ Ho$ CX²KmQ>Z Ho$ Adga na {díd {hÝXw n[afX Zo ½`mahdr Y_©g§gX _| nmarV JrVm h_mam Y_©emó h¡ àñVmd Ho$ n[aàoú` _| JrVm H$mo gX¡d go {dÚ_mZ ^maV H$m JwéJ«ÝW H$hVo hþE `WmW© JrVm H$mo BgH$m emídV ^mî` CX²Kmo{fV {H$`m VWm BgHo$ AÝVam©ï—r` _mZd Y_©emó H$s Cn`mo{JVm aIZo dmbm emó H$hm Ÿ&
1-3-2005-
^maV H$s gdm}ƒ lr H$mer {dÛVn[afX Zo {XZm§H$ 1-3-2004 H$mo “lr_X² ^JdX² JrVm” H$mo Am{X _Zwñ_¥{V VWm doXm| H$mo Bgr H$m {dñVma _mZVo hþE {díd_mZd H$m Y_©emó Am¡a `WmW© JrVm H$mo n[a^mfm Ho$ ê n _| ñdrH$ma {H$`m Am¡a `h CX²Kmo{fV {H$`m {H$ Y_© Am¡a Y_©emó An[adV©Zerb hmoZo go Am{XH$mb go Y_©emó “lr_X² ^JdX² JrVm” hr ahr h¡ Ÿ&
3-1-2001-
{dídY_© g§gX _| {díd _mZd Y_©emó “lr_X² ^JdX² JrVm” Ho$ ^mî` `WmW© JrVm na na_ nyÁ` na_h§g ñdm_r lr A‹S>J‹S>mZÝX Or _hmamO Or H$mo à`mJ Ho$ na_nmdZ nd© _hmHw$å^ Ho$ Adga na {dídJwé H$s Cnm{Y go {d^y{fV {H$`m Ÿ& _mZd_mÌ H$m Y_©emó “lr_X² ^JdX² JrVm” H$s {dewÕ ì`m»`m `WmW© JrVm Ho$ [bE Y_©g§gX Ûmam h[aÛma _| _hmHw$å^ Ho$ Adga na AÝVam©ï—r` A{YdoeZ _| na_nyÁ` ñdm_r lr A‹S>J‹S>mZÝX Or _hmamO H$mo ^maV Jm¡ad Ho$ gå_mZ go {d^y{fV {H$`m J`m Ÿ& ~rgdr eVmãXr Ho$ ApÝV_ _hmHw å^ Ho$ Adga na h[aÛma Ho$ g_ñV e§H$amMm`m} _hm_ÊS>boídamo ~«m÷U _hmg^m Am¡a 44 Xoem| Ho$ Y_©erb {dÛmZm| H$s CnpñW{V _| {díd Y_© g§gX Ûmam AÝVam©ï—r` A{YdoeZ _| nyÁ` ñdm_r Or H$mo “lr_X² ^JdX² JrVm” Y_©emó (^mî` `WmW© JrVm) Ho$ Ûmam {díd Ho$ {dH$mg _| A{ÛVr` `moJXmZ hoVw “{dœJm¡ad” gå_mZ àXmZ {H$`m J`mŸ&
2-4-1998-
1-4-1998-
ekuuh; mPp U;k;ky; bykgkckn dk ,sfrgkfld fu.kZ;
_mZZr` CƒÝ`m`mb` Bbmhm~mX Zo$ [aQ> `m{MH$m g§»`m 56447 gZ 2003 í`m_ba§OZ _wIOu dZm_ {Z_©ba§OZ _wIOu Ed§ AÝ` Ho$ àH$aU _| AnZo {ZU©` {XZm§H$ 30 AJñV 2007 H$mo “lr_X² ^JdX² JrVm” H$mo g_ñV {díd H$m Y_©emó _mZVo hþE amï—r` Y_©emó H$s _mÝ`Vm XoZo H$s g§ñVþ{V H$s h¡ Ÿ& AnZo {ZU©` Ho$ n«ñVa 115 go 123 _| _mZZr` Ý`m`mb` Zo {d{^Þ JrVm ^mî`m| na {dMma H$aVo hþE `WmW© JrVm H$mo BgHo$ gå`H$ Ed§ `wJmZwHw$b ^mî` Ho$ én _| _mÝ` H$aVo hwE Y_©, H$_©, `k, `moJ Am{X H$mo n[a^mfm Ho$ AmYma na Bgo Om{V nm{V _Oh~ gåàXm` Xoe d H$mb go nao _mZd_mÌ H$m Y_©emó _mZm {OgHo$ _mÜ`_ go bm¡{H$H$ d nmabm¡{H$H$ XmoZm| g_¥{Õ H$m _mJ© àeñV {H$`m Om gH$Vm h¡ & ZmoQ> - Cnamoº$ {ZU©` _mZZr` Cƒ Ý`m`mb` B©bmhm~mX H$s ~odgmB©Q> na CnbãY h¡ &
Extract from Historical Judgment of Hon'ble High Court, Allahabad Hon'ble Mr. Justice S.N. Srivastava, (in his judgment dated 30.8.2007 passed in writ petition No. 56447 of 2003 Shyamal Ranjan Mukherjee Vs. Nirmal Ranjan Mukherjee & others) has been pleased to hold that: “Shrimadbhagwad Gita is a Dharmshastra not only for Hindu but for all human beings. Message of Gita is relevant for all Religions of the world and is not limited for any particular Religion”. “Yatharth Geeta” by Swami Adgadanandji Maharaj, a great saint of India,is Dharm and Dharmshastra for all, irrespective of their caste, creed, race, religion, Dharm & community and is for all times and space. N.B.:- The aforesaid decision is available on the Website: http://www.allahabadhighcourt.in
AœëÿLÿ÷þ~çLÿæ ¯ÿçÌß ¨÷æLúÿLÿ$œÿ ¨÷$þ Ašæß(ÓóÉß-¯ÿçÌæ’ÿ {¾æS) ’ÿ´ç†ÿêß Ašæß(LÿþöfçjæÓæ) †ÿõ†ÿêß Ašæß(Ɇÿø ¯ÿçœÿæÓ-{¨÷Àÿ~æ) `ÿ†ëÿ$ö Ašæß(¾jLÿþö ØÎçLÿÀÿ~) ¨oþ Ašæß(¾j{µ æNÿæ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ× þ{ÜÿÉ´Àÿ) ÌÏ Ašæß(Aµÿ¿æÓ {¾æS) Ó©þ Ašæß(ÓþS÷ {¯ÿæ™) AÎþ Ašæß(AäÀÿ ¯ÿ÷Üÿ½{¾æS) œÿþ¯ÿ Ašæß(Àÿæf¯ÿç’ÿ¿æ fæSõ†ÿç) ’ÿÉþ Ašæß(¯ÿçµÿë†ÿç ¯ÿ‚ÿöœÿ) FLÿæ’ÿÉ Ašæß(¯ÿçÉ´Àíÿ¨ ’ÿÉöœÿ {¾æS) ’ÿ´æ’ÿÉ Ašæß(µÿNÿç{¾æS) †ÿ÷{ßæ’ÿÉ Ašæß({ä†ÿ÷-{ä†ÿ÷j ¯ÿçµÿæS {¾æS) `ÿ†ëÿ”öÉ Ašæß(Së~†ÿ÷ß ¯ÿçµÿæS {¾æS) ¨o’ÿÉ Ašæß(¨ëÀëÿ{Ìæˆÿþ {¾æS) {ÌæÝÉ Ašæß({’ÿ¯ÿæÓëÀÿ Ó¸’úÿ ¯ÿçµÿæS {¾æS) Ó©’ÿÉ Ašæß(Hô †ÿ†úÿû†úÿ †ÿ$æ É÷•æ†ÿ÷ß ¯ÿçµÿæS {¾æS) AÎæ’ÿÉ Ašæß(Óœÿ¿æÓ {¾æS) D¨Éþ
¨õÎæ ÓóQ¿æ i - xiv 1 26 69 98 133 148 169 183 202 223 241 266 276 289 300 313 324 337 371
¨÷æMLÿ$ÿ ¯ÿÖëÿ
Sêÿæ D¨{Àÿ sêLÿæ {àÿQ#¯ÿæ ¯ÿÿöþæÿ {Lÿò~Óç Aæ¯ÿÉ¿Lÿ ¨÷ÿêÿ {ÜÿDÿæÜÿ] æ LÿæÀÿ~ FÜÿæ D¨{Àÿ ÉÜÿÉÜÿ sêLÿæ {àÿQæ {ÜÿæBÓæÀÿçdç æ ÿÿ½Àëÿ {Lÿ¯ÿÁÿ ÓóÔÿõÿ µÿæÌæ{Àÿ ¨÷æß ¨`ÿæÌ sêLÿæ ÀÿÜÿçdç æ SêÿæLëÿ AææÀÿ LÿÀÿç ¨`ÿæÌ þÿþÿæ;ÿÀÿ ÀÿÜÿçdç æ ¯ÿÖëÿ
ÓþÖZÿ AææÀÿÉçÁÿæ FLÿ þæÿ÷ Sêÿæ æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ {Lÿò~Óç {SæsçF D{É¿ {ÿB LÿÜÿç$#{¯ÿ æ ¨ë~ç FÜÿç þÿ {µÿÿ LÿæÜÿ]Lÿç ? ¯ÿÖëÿ
¯ÿNÿæ {SæsçF Lÿ$æLëÿ Üÿ] LÿÜÿç$æF æ Lÿç;ëÿ {É÷æÿæ ¾ÿç ÿÉ f~ ¯ÿÓçd;ÿç ÿ ÿÉ ¨÷LÿæÀÿÀÿ AæÉß S÷Üÿ~ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ¯ÿ¿NÿççÀÿ ¯ëÿç{Àÿ ÿæþÓçLÿ, ÀÿæfÓçLÿ A$¯ÿæ Óæÿ´çLÿ Së~Àÿ {¾ÿçLÿç ¨÷µÿæ¯ÿ ÀÿÜÿç$æF æ ¯ÿ¿Nÿç {ÓÜÿç ÖÀÿ{Àÿ ¯ÿæÿöæLëÿ Àÿç¨æÀÿ;ÿç æ ÿæÜÿæ vÿæÀëÿ AæSLëÿ ÿæZÿÀÿ ¯ëÿç ¨Üÿo#¨æÀÿç ÿ$æF æ Aÿ
þÿ{µÿÿ Ó´µÿæ¯ÿçLÿ {ÜÿæB$æF æ ¯ÿççµÿç þÿ¯ÿæÿ{Àÿ F¯ÿó {Lÿ{¯ÿ {Lÿ{¯ÿ FLÿ Üÿ] Óçæ;ÿLëÿ AàÿSæ AàÿSæ LÿæÁÿ H µÿæÌæ{Àÿ ¯ÿ¿Nÿ Lÿ{àÿ ÓææÀÿ~ þëÿÌ¿ ÓóÉß{Àÿ ¨Ýç¾æAæ;ÿç æ ¯ÿÜëÿÿ sêLÿæþæÿZÿ þ{Àÿ {ÓÜÿç Óÿ¿ æÀÿæ ÿçÜÿçÿ ÀÿÜÿç$æF æ Lÿç;ëÿ Éë A$ö LÿÀÿæ¾æB$#¯ÿæ {SæsçF ¨ëÖLÿ ÜÿfæÀÿ sêLÿæ þ{Àÿ ÀÿQ# ÿçAæS{àÿ þ {Ó$#Àëÿ FÜÿæ fæ~ç¯ÿæ Lÿvÿçÿ {ÜÿæB¾æF {¾, ß$æ$ö {LÿDôsç, ¯ÿÿöþæÿ LÿæÁÿ{Àÿ SêÿæÀÿ ¯ÿÜëÿÿ SëÝçF sêLÿæ {ÜÿæBSàÿæ~ç æ Óþ{Ö ÿçf ÿçfÀÿ Óÿ¿ÿæÀÿ Dÿ{WæÌ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ SêÿæÀÿLÿ Éë A$öÀëÿ {Óþæ{ÿ ¯ÿÜëÿÿ íÿÀÿ{Àÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ ÿç
Ó{¢ÿÜÿ Lÿçdç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Óÿ¿Lëÿ ØÉö þ LÿÀÿç$#{àÿ Lÿç;ëÿ Lÿÿç¨ß LÿæÀÿ~ {¾æSëô {Óþæ{ÿ ÿæÜÿæLëÿ ÓþæfÀÿ Ó¼ëQ{Àÿ ¨÷Öëÿ LÿÀÿç¨æÀÿçÿ$#{àÿ æ É÷êLõÿÐZÿ AæÉßLÿLëÿ Üõÿÿßèÿþ ÿLÿÀÿç¯ÿæ þíÁÿ LÿæÀÿ~ FÜÿæ $#àÿæ {¾, {Ó f{~ {¾æSê $#{àÿ æ É÷êLõÿÐ {¾Dô ÖÀÿÀÿ Lÿ$æ LÿÜëÿd;ÿç Lÿ÷þÉ
SÿçLÿÀÿç {ÓÜÿç ÖÀÿ{Àÿ ¨Üÿo#$#¯ÿæ {Lÿò~Óç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Üÿ] AäÀÿÉ
LÿÜÿç ¨æÀÿç{¯ÿ {¾, É÷êLõÿÐ {¾Dô Óþß{Àÿ Sêÿ D¨{ÿÉ {ÿB$#{àÿ {ÓÜÿç Óþß{Àÿ ÿæZÿÀÿ þ{ÿæSÿ µÿæ¯ÿ Lÿ'~ $#àÿæ ? þ{ÿæSÿ ÓþÖ µÿæ¯ÿLëÿ ¯ÿæ~ê þæþ{Àÿ ¯ÿ¿Nÿ LÿÀÿç {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ Lÿçdç ÿ ¯ÿ¿Nÿ LÿÀÿç¯ÿæ Ó»¯ÿ, Lÿçdç µÿæ¯ÿ µÿèÿçþæ{Àÿ ¯ÿ¿Nÿ {ÜÿæB$æF F¯ÿó {ÉÌ ¨¾ö¿æ© Lÿ÷çßæLÿ A{s æ ¾æÜÿæLÿç {Lÿò~Óç ¨$#Lÿ
ii
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Lÿ÷çßæLÿ Àíÿ¨{Àÿ Üÿ] fæ~ç¨æÀÿç{¯ÿ æ É÷êLõÿÐ {¾Dô ÖÀÿÀÿ $#{àÿ, Lÿ÷þÉ
`ÿæàÿç LÿÀÿç {ÓÜÿç A¯ÿ×æLëÿ ¨÷æ© þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Üÿ] fæ~ç¨æÀÿ;ÿçÿ{¾, Sêÿæ Lÿ'~ LÿÜëÿdç ? {Ó SêÿæÀÿ ¨óNÿç SëÝçLëÿ Üÿ] Aæ¯õÿÿç LÿÀÿç ÿ$æ;ÿç ¯ÿÀÿó ÿæÜÿæÀÿ µÿæ¯ÿLëÿ þ ÿÉöæB {ÿB$æ;ÿç æ LÿæÀÿ~ {¾Dô õÿÉ¿ É÷êLõÿÐZÿ Óæþÿæ{Àÿ $#àÿæ {ÓÜÿç õÿÉ¿ ¯ÿÿöþæÿ {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ Óþä{Àÿ þ ÀÿÜÿçdç æ {Ó$# {¾æSëô {Ó {ÿQ;ÿç, ÿÉöÿ LÿÀÿæ;ÿç, ëÿ»þæÿZÿ Üõÿÿß{Àÿ fæSõÿ þ LÿÀÿç¨æÀÿ;ÿç F¯ÿó {ÓÜÿç ¨${Àÿ ëÿþLëÿ `ÿàÿæB þ ¨æÀÿ;ÿç æ ¨íf¿ É÷ê¨ÀÿþÜÿóÓfê þÜÿæÀÿæf þ {ÓÜÿç ÖÀÿÀÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ $#{àÿ æ ÿæZÿÀÿ ¯ÿæ~ê ÿ$æ A;ÿ
{¨÷Àÿ~æÀëÿ {þæ{ÿ SêÿæÀÿ {¾Dô A$ö ¨÷æ© {Üÿàÿæ, ÿæÜÿæÀÿ ÓóLÿÁÿÿ Üÿ] "ß$æ$ö' Sêÿæ A{s æ F$#{Àÿ {þæÀÿ Lÿçdç ÿæÜÿ] æ FÜÿæ Lÿç÷ßæLÿ A{s æ Óæÿæ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¨÷{ÿ¿Lÿ ¨ëÀëÿÌZëÿ FÜÿç ¨Àÿç#{Àÿ Üÿ] ¾ç¯ÿæLëÿ ¨Ýç¯ÿ æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ Óæÿ ¨$Àëÿ AàÿSæ ÀÿÜÿçdç, {Ó ¨¾ö¿;ÿ ØÎ {ÜÿDdç {¾, {Ó Óæÿæ{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB ÿæÜÿ] æ {Ó Lÿçdç ÿæ Lÿçdç àÿLÿçÀúÿ (dÁÿÿæ)A¯ÿÉ¿ ¨çsë$æF æ Aÿ
{Lÿò~Óç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÉÀÿ~ ÿçA, É÷êLõÿÐ Aÿ¿ {LÿòÀÿÓç Óÿ¿Lëÿ LÿÜÿç ÿ $#{àÿ æ "JÌçµÿç¯ÿöÜëÿæSêÿó' A$öæúÿ JÌçþæ{ÿ ¾æÜÿæLëÿ A{ÿLÿ $Àÿ Sæßÿ LÿÀÿçd;ÿç, ÿæÜÿæ Üÿ] LÿÜÿç¯ÿæLëÿ ¾æDdç æ {Óþæ{ÿ FÜÿæ LÿÜÿç ÿ$#{àÿ {¾, {ÓÜÿç jæÿLëÿ {Lÿ¯ÿÁÿ þëô Üÿ] fæ~çdç Lÿçºæ þëô Üÿ] LÿÜÿç¯ÿç ¯ÿÀÿó LÿÜÿç$#{àÿ -{Lÿò~Óç ÿÿ´ÿÉöê þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÿçLÿsLëÿ ¾æA æ ÿçͨs µÿæ¯ÿ{Àÿ ÿæÜÿæZÿ {Ó¯ÿæ LÿÀÿç {ÓÜÿç jæÿLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿ æ É÷êLõÿÐ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÿ´æÀÿæ {Éæ#ÿ Óÿ¿Lëÿ Üÿ] DúÿWæsçÿ LÿÀÿç$#{àÿ æ SêÿæÓë{¯ÿæ ÓóÔõÿÿ µÿæÌæ{Àÿ àÿç¨ç¯ÿ ÀÿÜÿçdç æ ¾ÿç Aÿ´ßæ$ö Üÿ] ÿçAæ¾ç¯ÿ æ {ÿ{¯ÿ SêÿæÀÿ A#LÿæóÉ A$ö Aæ¨~ Ó´ßó Üõÿÿßèÿþ LÿÀÿç¨æ{¯ÿ æ Lÿç;ëÿ Aæ¨~ {¾¨Àÿç {Ó¨Àÿç A$ö {ÿD ÿæÜÿæô;ÿç æ DÿæÜÿÀÿ~ ¨æBô É÷êLõÿÐ ØÎ LÿÜÿç$#{àÿ {¾, ßjÀÿ ¨÷Lÿ÷çßæ Üÿ] Lÿþö æ ÿ$æ¨ç Aæ¨~ LÿÜëÿd;ÿç {¾, LõÿÌç Lÿæ¾ö¿ Üÿ] Lÿþö A{s æ ¾j ¯ÿçÌß{Àÿ ØÎ LÿÀÿç {Ó LÿÜëÿd;ÿç {¾, ¾j{Àÿ A{ÿLÿ {¾æSê ¨÷æ~Lëÿ A¨æÿ{Àÿ Üÿ¯ÿÿ LÿÀÿ;ÿç æ {Lÿ{ÿLÿ {¾æSê A¨æÿLëÿ ¨÷æ~{Àÿ Üÿ¯ÿÿ LÿÀÿ;ÿç æ Aÿ¿ {Lÿ{ÿLÿ {¾æSê ¨÷æ~ H A¨æÿ DµÿßZëÿ ÿç{Àÿæ LÿÀÿç ¨÷æ~æßæþ-¨Àÿæß~ {ÜÿæB¾æ;ÿç æ Aÿ¿ {Lÿ{ÿLÿ {¾æSê B¢ÿç÷ßÀÿ Ó¸íÿö ¨÷¯ÿõÿçLëÿ
¨÷æLúÿLÿ$ÿ
iii
Óó¾þ Àíÿ¨ê AS§ç{Àÿ Üÿ¯ÿÿ LÿÀÿ;ÿç æ FÜÿç ¨÷LÿæÀÿ É´æÓ-¨÷É´æÓÀÿ `ÿç;ÿÿ Üÿ] ¾j A{s æ þÿ ÓÜÿçÿ B¢ÿç÷ßÀÿ Óó¾þ Üÿ] ¾j A{s æ ÉæÚLÿæÀÿ Ó´ßó ¾j LÿÜÿçd;ÿç, ÿ$æ¨ç Aæ¨~ LÿÜëÿd;ÿç {¾, ¯ÿçÐëZÿ ÿçþçÿ Ó´æÜÿ´æ LÿÀÿç¯ÿæ, AS§ç{Àÿ ¾¯ÿ, ÀÿæÉç, Wõÿ, Üÿ¯ÿÿ LÿÀÿç¯ÿæ ¾j A{s æ {ÓÜÿç {¾æ{SÉ´Àÿ F¨Àÿç {SæsçF ɱÿ þ LÿÜÿç ÿæÜÿæô;ÿç æ LÿæÀÿ~ Lÿ'~ {¾, Aæ¨~ ¯ëÿlç¨æÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] ? fçÀÿæÀëÿ ÉçÀÿæ Lÿæ|ÿç Aµÿ¿æÓ Lÿ{àÿ þ ¯ÿæLÿ¿ ¯ÿçÿ¿æÓ Üÿ] Aæ¨~Zÿ Üÿæÿ{Àÿ LÿæÜÿç]Lÿç ÀÿÜëÿdç ? Aæ¨~ ÿçfLëÿ ß$æ$ö jæÿÀëÿ Éíÿ¿ Üÿ] LÿæÜÿ]Lÿç ¨æDd;ÿç ? ¯ÿÖëÿ
þëÿÌ¿ fÿ½ {ÿB Lÿ÷þÉ
¯ÿÝ ÜëÿF, {ÿ{¯ÿ {¨ðõÿLÿ Ó¸ÿç (SõÜÿ, {ÿæLÿæÿ, {äÿç, ¨ÿ ¨÷ÿçÏæ, SæB, þBôÌç, ¾¦ D¨LÿÀÿ~ Bÿ¿æÿç) ÿæZëÿ FÜÿç {àÿæLÿ{Àÿ ¨÷æ© ÜëÿF æ vÿçLúÿ FÜÿç¨Àÿç ÿæZëÿ Lÿçdç Àíÿ|ÿç, ¨Àÿ¸Àÿæ, ¨ífæ¨ÿç þ FÜÿçµíÿQ{Àÿ þççÁÿç¾æF æ ¯ÿÜëÿÿ ¨í¯ÿöÀëÿ µÿæÀÿÿ{Àÿ {ÿÿçÉ {Lÿæsç {ÿ¯ÿ {ÿ¯ÿÿæZÿ ÓóQ¿æ S~ÿæ LÿÀÿæ¾æB$#àÿæ æ ¯ÿçÉ´{Àÿ ÿæZÿÀÿ AS~çÿ Àíÿ¨ ÀÿÜÿçdç æ ÉçÉë {¾þçÿç {¾þçÿç ¯ÿÝ {ÜÿDdç ÿçfÀÿ ¨çÿæ-þæÿæ, µÿæB-µÿD~ê, ÓæÜÿç ¨{ÝæÉê{Àÿ ÿæZÿÀÿ ¨ífæLëÿ {ÿ{Lÿ ¨Àÿç¯ÿæÀÿ{Àÿ ¨÷`ÿÁÿçÿ ¨ífæ ¨ÿçÀÿ Aàÿçµÿæ dæ¨ ÿæÜÿæÀÿ þÖçÍ{Àÿ ¯ÿæ¤ÿç {ÜÿæB ÀÿÜÿç¾æF æ {ÿ¯ÿêZÿÀÿ ¨ífæ þçÁÿçS{àÿ fê¯ÿÿ ÓæÀÿæ {ÿ¯ÿê {ÿ¯ÿê Àÿsë$æF æ ¨Àÿç¯ÿæÀÿ{Àÿ µíÿÿ¨ífæ þççÁÿçS{àÿ µíÿÿ µíÿÿ LÿÜÿç Àÿsë$æF æ LÿçF Éç¯ÿ ÿ LÿçF LõÿÐ ÿ LÿçF Lÿçdç ÿæ Lÿçdç fæ¯ëÿÝç Àÿç$æ;ÿç æ ÿæÜÿæZëÿ {Ó dæÝç¨æ{Àÿ ÿæÜÿ] æ F¨Àÿç µÿ÷æ;ÿ ¨ëÀëÿÌZëÿ Sêÿæ ¨Àÿç Lÿàÿ¿æ~LÿæÀÿê ÉæÚ þççÁÿçS{àÿ þ {Ó ÿæÜÿæLëÿ ¯ëÿlç ¨æ{Àÿ ÿæÜÿ] æ {¨ðõÿLÿ Ó¸ÿçLëÿ Lÿÿæ`ÿçúÿ {Ó dæÝç {ÿB ¨æÀÿç¯ÿ Lÿç;ëÿ F¨Àÿç Àíÿ|ÿçS÷Ö þöLëÿ dæÝç ¨æ{Àÿ ÿæÜÿ] æ {¨ðõÿLÿ Ó¸ÿçLëÿ dæÝç {ÿB Aæ¨~ ÜÿfæÀÿ þæBàúÿ íÿÀÿ ¾æB ¨æÀÿ;ÿç Lÿç;ëÿ Üõÿÿß, þÖçÍ{Àÿ AZÿçÿ FÜÿç Àíÿ|ÿçSÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ {Óvÿæ{Àÿ þ Aæ¨~ZÿÀÿ ¨ç dæÝç¯ÿ ÿæÜÿ] æ Aæ¨~ Üõÿÿß H þÖçÍLëÿ ¯ÿæÜÿæÀÿ LÿÀÿç AàÿSæ ÀÿQ# ¨æÀÿç{¯ÿ ÿæÜÿ] æ LÿæÀÿ~ Aæ¨~ ¾$æ$ö ÉæÚLÿë þ {ÓÜÿç Àíÿ|ÿç¯ÿæÿ, Àÿêÿç-Àÿç¯ÿæfú, þæÿ¿ÿæ H ¨ífæ ¨ÿçÀÿ AëÿÀíÿ¨ {ÀÿQæZÿçÿ LÿÀÿç {ÿQ#¯ÿæLëÿ `ÿæÜÿæô;ÿç æ ¾ÿç ÿæÜÿæÀÿ AëÿÀíÿ¨ Lÿ$æ ÿçfLëÿ µÿàÿàÿæ{S, LÿÜÿç¯ÿæÀÿ {ÉðÁÿêLëÿ ¾ÿç {Ó$#Àëÿ {ÿB¨æÀÿ;ÿç, {ÿ{¯ÿ Aæ¨~ ÿæÜÿæLëÿ D¨¾ëN þæÿ;ÿç ¾ÿç ÿçfLëÿ D¨¾ëNÿ ÿàÿæ{S, {ÿ{¯ÿ Aæ¨~ ÿæÜÿæLëÿ µëÿàúÿ
iv
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{¯ÿæàÿç LÿÀÿç ÿçA;ÿç æ {ÿ~ëLÿÀÿç Aæ¨~ SêÿæÀÿ ÀÿÜÿÓ¿Lëÿ {ÿQ#¨æÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] æ SêÿæÀÿ ÀÿÜÿÓ¿, ÀÿÜÿÓ¿ Àíÿ¨{Àÿ Üÿ] ÀÿÜÿç¾æF æ FÜÿæÀÿ ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ jæÿæ ÓúÿSëÀëÿ A$¯ÿæ Ó¡ÿ As;ÿç æ {Ó Üÿ] LÿÜÿç¨æÀÿç{¯ÿ {¾, Sêÿæ Lÿ'~ LÿÜëÿdç æ Óþ{Ö fæ~ç ¨æÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] æ ÓþÖZÿ ÿçþ{;ÿ Óëàÿµÿ D¨æß FÜÿç Lÿç {¾, FÜÿæLëÿ {Lÿò~Óç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ Óæç{Àÿ ÀÿÜÿç ¯ëÿlç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ ¾æÜÿæ ¨æBô É÷êLõÿÐ SëÀëÿÿ´ {ÿBd;ÿç æ Sêÿæ {Lÿò~Óç ¯ÿçÉçÎ ¯ÿ¿Nÿç, fæÿç, ¯ÿSö, ¨¡ÿ, {ÿÉ, LÿæÁÿ F¯ÿó {Lÿò~Óç Àíÿ|ÿçS÷Ö Ó¸÷ÿæßÀÿ S÷¡ÿ ëÿ{Üÿô ¯ÿÀÿó FÜÿæ Óæ¯ÿö{àÿòLÿçLÿ, Óæ¯ÿöLÿæÁÿêÿ þöS÷¡ÿ A{s æ FÜÿæ ¨÷{ÿ¿Lÿ {ÿÉ, fæÿç, ÖÀÿ, Úê H ¨ëÀÿÌ ÓþÖZÿ ÿçþ{;ÿ DçÎ æ {Lÿ¯ÿÁÿ Aÿ¿vÿæÀëÿ Éë~ç Lÿçºæ LÿæÜÿæ ÿ´æÀÿæ ¨÷µÿæ¯ÿçÿ {ÜÿæB þëÿÌ¿Lëÿ F¨Àÿç ÿçÿöß {ÿ¯ÿæ Aëÿ`ÿçÿ, ¾æÜÿæÀÿ ¨÷µÿæ¯ÿ Óçæ ÓÁÿQ ÿçfÀÿ AÖçÿ´ D¨{Àÿ ¨Ýç$æF æ ¨í¯ÿöæÜÿS÷ÜÿÀÿ µÿæ¯ÿÿæÀëÿ þëNÿ {ÜÿæB Óÿ¿æ{ÿ´Ìê þæÿZÿ ÿçþ{;ÿ FÜÿç AæÌöS÷¡ÿ Aæ{àÿæLÿÖ» A{s æ Üÿç¢ëÿþæÿZÿÀÿ AæS÷Üÿ ÀÿÜÿçdç {¾, {¯ÿÿ Üÿ] ¨÷þæ~ A{s æ {¯ÿÿÀÿ A$ö {ÜÿDdç jæÿ, ¨ÀÿþææZÿ fæÿLÿæÀÿê æ ¨Àÿþææ ÿæ ÓóLõÿÿ µÿæÌæ{Àÿ ÿæ ÓóÜÿçÿæ þ{Àÿ ÀÿÜÿçd;ÿç æ ¨ëÖLÿ ÿ ÿæÜÿæZÿ Ó{Zÿÿ þæÿ÷ ¯ÿÖëÿ
{Ó Üõÿÿß{Àÿ Üÿçô fæS÷ÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ ¯ÿçÉ´æþçÿ÷ `ÿçç;ÿÿ LÿÀëÿ$#{àÿ æ ÿæZÿÀÿ µÿNÿç {ÿQ# ¯ÿ÷Üÿ½æfê AæÓç LÿÜÿç{àÿ "{Üÿ ¯ÿçÉ´æþçÿ÷ ! AæfçvÿæÀëÿ ëÿ{þ JÌç {Üÿàÿ æ' Lÿç;ëÿ ¯ÿçÉ´æþçÿ÷ FÿçLÿç{Àÿ Ó{;ÿæÌ ÿ{ÜÿæB ¨ëÿ
`ÿç;ÿÿ{Àÿ àÿæSçS{àÿ æ Lÿçdç LÿæÁÿ¨{Àÿ {ÿ¯ÿÿæþæÿZÿ ÓÜÿçÿ ¯ÿ÷Üÿ½æfê ¨ëÿ
AæÓç LÿÜÿç{àÿ- {Üÿ ¯ÿçÉ´æþçÿ÷ ! AæfçvÿæÀëÿ ëÿ{þ ÀÿæfÌ} {Üÿàÿ æ Lÿç;ëÿ FÿçLÿç{Àÿ þ ¯ÿçÉ´æþçÿ÷ZÿÀÿ Óþææÿ {Üÿàÿæ ÿæÜÿ] æ {Ó Aÿ¯ÿÀÿÿ `ÿç;ÿÿ{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿç{àÿ æ ¨ë~ç Lÿçdç Óþß Aÿ;ÿ{Àÿ ¯ÿ÷Üÿ½æfê {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ ÓÜÿçÿ ¨ëÿ
AæÓç LÿÜÿç{àÿ- {Üÿ ¯ÿçÉ´æþçÿ÷ AæfçvÿæÀëÿ ëÿ{þ þÜÿÌ} {Üÿàÿ æ ¯ÿçÉ´æþçÿ÷ LÿÜÿç{àÿ "ÿæÜÿ], {þæ{ÿ fç{ÿ¢ÿ÷çß ¯ÿ÷Üÿ½Ì} LëÿÜÿ;ëÿ æ' ¯ÿ÷Üÿ½æfê LÿÜÿç{àÿ ¯ÿÿöþæÿ ëÿ{þ fç{ÿ¢ÿ÷êß {ÜÿæBÿæÜÿô æ ¯ÿçÉ´æþçÿ÷ ¨ëÿ
ÿ¨Ó¿æ{Àÿ àÿæSçS{àÿ æ ÿæZÿÀÿ þÖçÍÀëÿ ÿ¨Ó¿æÀÿ íAæô ¯ÿæÜÿæÀÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSçàÿæ æ {ÿ{¯ÿ {ÿ¯ÿÿæþæ{ÿ ¯ÿ÷Üÿ½æZëÿ ÿç{¯ÿÿÿ LÿÀÿç¯ÿæÀëÿ ¯ÿ÷Üÿ½æ {ÓÜÿç ¨÷Lÿæ{Àÿ ¯ÿçÉ´æþçÿ÷Zëÿ LÿÜÿç{àÿ {¾, {Üÿ ¯ÿçÉ´æþçÿ÷ ! ëÿ{þ AæfçvÿæÀëÿ ¯ÿ÷Üÿ½Ì} {ÜÿæBSàÿ æ ¯ÿçÉ´æþçÿ÷ LÿÜÿç{àÿ- ¾ÿç þëô ¯ÿ÷Üÿ½Ì}, {ÿ{¯ÿ {¯ÿÿ {þæ{ÿ ¯ÿÀÿ~ LÿÀëÿ æ {¯ÿÿ ¯ÿçÉ´æþçÿ÷Zÿ Üõÿÿß{Àÿ ¨÷Lÿs {Üÿ{àÿ æ ÿæZëÿ {¾Dô ÿÿ´ ¯ÿçÿçÿ
¨÷æLúÿLÿ$ÿ
v
ÿ$#àÿæ, ÿæÜÿæ ¯ÿççÿçÿ {ÜÿæBSàÿæ æ FÜÿæ Üÿ] {¯ÿÿ A{s æ ÿæ, Lÿç {Lÿò~Óç {¨æ$# æ {¾Dôvÿæ{Àÿ ¯ÿçÉ´æþçÿ÷ ÀÿÜëÿ$#{àÿ, {Óvÿæ{Àÿ {¯ÿÿ ÀÿÜë&$#{àÿ æ A$öæúÿ {¯ÿÿ ¯ÿçÉ´æþçÿ÷Zÿ Üõÿÿß{Àÿ ÀÿÜëÿ$#{àÿ æ FÜÿç¨Àÿç É÷êLõÿÐ þ LÿÜÿ;ÿç, ""ÓóÓæÀÿ A¯ÿçÿæÉê AÉ´ÿ$ú ¯õÿä A{s æ EÿöLëÿ ¨Àÿþææ ¾æÜÿæÀÿ þíÁÿ F¯ÿó ÿçþ§{Àÿ ¨÷Lõÿÿç ¨¾ö¿;ÿ ¾æÜÿæÀÿ ÉæQæÓ¯ëÿ ¯ÿçÖõÿ {ÜÿæB ÀÿÜÿçdç æ ¾çF FÜÿç ¨÷LõÿÿçLëÿ A;ÿLÿÀÿç ¨ÀÿþææZëÿ ¯ÿçÿçÿ LÿÀÿçÿçF, {Ó {¯ÿÿ¯ÿçúÿ As;ÿç æ {Üÿ Afëöÿ ! þëô þ {¯ÿÿ¯ÿçúÿ æ'' Aÿ
¨÷LõÿÿçÀÿ ¨÷ÓæÀÿ F¯ÿó A;ÿ ÓÜÿçÿ ¨ÀÿþææZÿ AëÿµíÿÿçÀÿ ÿæþ Üÿ] {¯ÿÿ æ FÜÿç Aëÿµíÿÿç CÉ´Àÿ ¨÷ÿÿ A{s æ {ÿ~ë {¯ÿÿLëÿ A{¨òÀëÿ{Ìß LëÿÜÿæ¾æF æ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ A{¨òÀëÿÌß As;ÿç æ ÿæZÿ þæþ{Àÿ ¨Àÿþææ Üÿ] LÿÜÿ;ÿç æ {Ó ¨ÀÿþææZÿ Ó{¢ÿɨ÷ÓæÀÿLÿ(s÷æúÿÓþçsÀÿ) {ÜÿæB$æ;ÿç æ {Lÿ¯ÿÁÿ ɱÿ jæÿÀÿ AææÀÿ{Àÿ ÿæZÿ ¯ÿæ~êÀÿ ÿçÜÿçÿ ¾$æ$öLëÿ fæ~çÜëÿF ÿæÜÿ] æ ÿæZëÿ {Ó Üÿ] fæ~ç¨æÀÿç$æF, {¾ Lÿ÷çßæLÿ ¨${Àÿ `ÿæàÿç {ÓÜÿç A{¨òÀëÿ{Ìß(Non-Person) ×çÿçLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç$æF æ ¾æÜÿæZÿ ¨ëÀëÿÌ(AÜÿó) ¨Àÿþææ{Àÿ ¯ÿçàÿçÿ {ÜÿæB¾æBdç æ ¯ÿÖëÿ
{¯ÿÿ A{¨òÀëÿ{Ìß A{s æ Lÿç;ëÿ ÿæÜÿæ LÿÜÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç É{Üÿ{ÿ|ÿÉÜÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Üÿ] $#{àÿ æ ÿæÜÿæZÿ ¯ÿæ~êÀÿ ÓóLÿÁÿÿ Lëÿ Üÿ] {¯ÿÿ LëÿÜÿæ¾æDdç æ Lÿç;ëÿ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ÉæÚ àÿç¨ç¯ÿ {ÜÿæB¾æF, {ÿ{¯ÿ ÓæþæfçLÿ ¯ÿ¿¯ÿ×æÀÿ ÿçßþ þ ÿæÜÿæÓÜÿçÿ àÿç¨ç¯ÿ LÿÀÿç ÿçAæ¾æDdç æ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÿæþ{Àÿ fÿÿæ ÿæZëÿ Üÿ] ¨æÁÿÿ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿ;ÿç æ ¾ÿ¿¨ç þö D¨{Àÿ ÿæZÿÀÿ íÿÀÿÀëÿ þ Óº¤ÿ ÿ$æF æ AæëÿçLÿ ¾ëS{Àÿ þ¦êþæÿZÿ ¨d{Àÿ ¯ëÿàÿç ÓææÀÿ~ {ÿÿæþæ{ÿ þ A#LÿæÀÿê þæÿZÿ vÿæÀëÿ ÿçfÀÿ Ó´æ$ö, LÿþöLëÿ ÜÿæÓàÿ LÿÀÿçÿçA;ÿç æ ¾ÿ¿¨ç þ¦ê F¨Àÿç ÓææÀÿ~ {ÿÿæþæÿZëÿ Aæ{ÿò fæ~ç ÿ$æ;ÿç æ FÜÿç¨Àÿç ÓæþæfçLÿ ¯ÿ¿¯ÿ×æ¨Lÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÿæþ{Àÿ ¯ÿo# ÀÿÜÿç¯ÿæÀÿ fê¯ÿçLÿæ þ S÷¡ÿ{Àÿ àÿçç¨ç¯ÿ LÿÀÿçÿçA;ÿç æ ÿæZÿÀÿ ÓæþæfçLÿ D¨{¾æS ÿúÿ ÓæþßçLÿ Üÿ] {ÜÿæB$æF æ {¯ÿÿ Óº¤ÿ{Àÿ þ FÜÿç¨Àÿç ÀÿÜÿçdç æ ÿæÜÿæÀÿ `ÿêÀÿ;ÿÿ Óÿ¿ D¨ÿçÌÿ{Àÿ ÓóSõÜÿêÿ {ÜÿæBdç æ {ÓÜÿç D¨ÿçÌÿÀÿ ÓæÀÿæóÉ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐZÿ ¯ÿæ~ê "Sêÿæ' A{s æ ÓæÀÿæóÉÿ
Sêÿæ A{¨òÀëÿ{Ìß {¯ÿÿÀÿÓæÿö¯ÿÀëÿ Óþëëÿÿ D¨ÿçÌÿ-ÓëæÀÿ ÓæÀÿÓ´¯ÿöÓ´ A{s æ FÜÿç¨Àÿç ¨÷{ÿ¿Lÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ¾çF ¨Àÿþ ÿÿ´Lëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç$æ;ÿç,
vi
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{Ó Ó´ßó Üÿ] þöS÷¡ÿ As;ÿç æ ÿæZÿ ¯ÿæ~êÀÿ ÓóLÿÁÿÿ ¯ÿçÉ´{Àÿ {LÿDôvÿæ{Àÿ {ÜÿD ÿæ LÿæÜÿ]Lÿç ÉæÚ LëÿÜÿæ¾æDdç æ Lÿç;ëÿ Lÿÿç¨ß þöæ¯ÿàÿºê þæÿZÿÀÿ Lÿ$ÿ FÜÿç¨Àÿç"{¾ÿçLÿç {LÿæÀÿæúÿ{Àÿ àÿç¨ç¯ÿ ÀÿÜÿçdç, {ÓÿçLÿç Üÿ] ÓvÿçLúÿ æ ¯ÿÿöþæÿ {LÿæÀÿæúÿ þÖçÍÀëÿ Üÿsç¯ÿ ÿæÜÿ] æ' {ÓÜÿç¨Àÿç Aÿ¿þæ{ÿ LÿÜÿ;ÿç, "¾çÉëQ÷êÎZëÿ ¯ÿçÉ´æÓ ÿLÿ{àÿ Ó´Sö þçÁÿç¯ÿ ÿæÜÿ], {Ó Üÿ] CÉ´ÀÿZÿ FLÿþæÿ÷ ¨ëÿ÷ $#{àÿ æ' ¯ÿÿöþæÿ FÜÿç¨Àÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ fÿ½ç{¯ÿ ÿæÜÿ] - FÜÿæ {ÓþæÿZÿÀÿ Àíÿ|ÿç¯ÿæÿ A{s æ ¾ÿç {ÓÜÿç ÿÿ´Àÿ Óæäæÿ LÿÀÿçÿçAæ¾æF, {ÿ{¯ÿ {ÓÜÿç Lÿ$æ Üÿ] ¨ë~ç `ÿæàÿç¯ÿ æ Sêÿæ Óæ¯ÿö{µÿòþ A{s æ þö ÿæþ{Àÿ ¨÷`ÿÁÿçÿ ¯ÿçÉ´Àÿ ÓþÖ þöS÷¡ÿþæÿZÿ{Àÿ SêÿæÀÿ ×æÿ Aÿ´çÿêß A{s æ FÜÿæ Ó´ßó þöÉæÚ Üÿ] ÿæÜÿ] ¯ÿÀÿó Aÿ¿ S÷¡ÿ{Àÿ ÿçÜÿçÿ Óÿ¿Àÿ þæÿÿ þ æ Sêÿæ {ÓÜÿç¨Àÿç FLÿ þæ¨ÿ, {¾Dô$#{Àÿ ¨÷{ÿ¿Lÿ þöS÷¡ÿÀÿ AÿÓë¿ÿ Óÿ¿ Aÿæ¯õÿÿ {ÜÿæB Dvëÿdç æ ¨ÀÿØÀÿ ¯ÿç{Àÿæ# Lÿ$ÿÀÿ Óþææÿ ¨÷Ùëÿsçÿ {ÜÿæB$æF æ ÓóÓæÀÿÀÿ ¨÷{ÿ¿Lÿ þö S÷¡ÿ{Àÿ ¯ÿo# ÀÿÜÿç¯ÿæÀÿ ¯ÿçÿ¿æ ÿ$æ LÿþöLÿæÀÿ ¯ÿæÜëÿàÿ¿ ÀÿÜÿçdç æ fê¯ÿÿLëÿ AæLÿÌöLÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {ÓþæÿZëÿ LÿÀÿç¯ÿæ, ÿLÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ {Àÿæ`ÿLÿ F¯ÿó µÿßæÿLÿ ¯ÿÿöÿ{Àÿ þöS÷;ÿ µÿÀÿç ÀÿÜÿçdç æ LÿþöLÿæÀÿ FÜÿç ¨Àÿ¸ÀÿæLëÿ fÿÿæ þö {¯ÿæàÿç þæÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿçd;ÿç æ fê¯ÿÿ ÿç¯ÿöæÜÿÀÿ LÿÁÿæ ÿçþ{;ÿ ÿçþ}ÿ ¨ífæ ¨ÿç{Àÿ {ÿÉ LÿæÁÿ H ¨Àÿç×çÿç AëÿÓæ{Àÿ ¨Àÿç¯ÿÿöÿ Ó´µÿæ¯ÿçLÿ A{s æ Óþæf{Àÿ þö ÿæþ{Àÿ LÿÁÿÜÿÀÿ FÜÿæ Üÿ] FLÿþæÿ÷ LÿæÀÿ~ æ Sêÿæ FÜÿç ä~çLÿ ¯ÿ¿¯ÿ×ævÿæÀëÿ D¨ÀÿLëÿ Dvÿç AæçLÿ ¨íÿöÿæÀÿ ¨÷ÿçÏçÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ Lÿç÷ßæLÿ AÿÉêÁÿÿ A{s æ ¾æÜÿæÀÿ {SæsçF þ {ÉâæLÿ {µÿòÿçLÿ fê¯ÿÿ ¾æ¨ÿ ÿçþ{;ÿ DçÎ ëÿÜÿô æ FÜÿæÀÿ ¨÷{ÿ¿Lÿ {ÉâæLÿ Aæ¨~Zëÿ Aæ;ÿÀÿçLÿ ¾ë - AæÀÿæÿæÀÿ AæÉæ ÀÿQ#$æF æ ÿ$æLÿ$#ÿ þöS÷¡ÿ ¨Àÿç FÜÿæ Aæ¨~Zëÿ Ó´Sö Lÿçºæ ÿÀÿLÿÀÿ ÿ´£ÿ{Àÿ ¨LÿæB dæÝç ÿçF ÿæÜÿ] æ ¯ÿÀÿó {ÓÜÿç AþÀÿÿ´Àÿ D¨àÿ²# LÿÀÿæB$æF, ¾æÜÿæÀÿ ¨Êÿæúÿ fÿ½- þõëÿ¿Àÿ ¯ÿ¤ÿÿ Àÿ{Üÿ ÿæÜÿ] æ ¨÷{ÿ¿Lÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÿçfÀÿ {ÉðÁÿê F¯ÿó Lÿçdç ÿæ Lÿçdç ¯ÿçÉçΠɱÿ ÀÿÜÿçdç æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ þ Sêÿæ{Àÿ "Lÿþö', "¾j', "¯ÿÿö', "¯ÿÿöÓZÿÀÿ', "¾ë', "{äÿ÷', "jæÿ' Bÿ¿æÿç ɱÿþæÿZÿ D¨{Àÿ ¯ÿæÀÿºæÀÿ {fæÀúÿ {ÿBd;ÿç æ FÜÿç ɱÿ SëÝçLÿÀÿ ÿçfÀÿ AæÉß ÿ$æ ¨ëÿÀÿæ¯õÿÿç{Àÿ þ FÜÿæÀÿ ÿçfÀÿ {Óò¢ÿ¾ö¿ ÀÿÜÿçdç æ HÝçAæ Àíÿ¨æ;ÿÀÿ~{Àÿ FÜÿç ɱÿ SëÝçLëÿ {ÓÜÿç AææÀÿ{Àÿ ÿçAæ¾æBdç æ
¨÷æLúÿLÿ$ÿ
vii
ÿ$æ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ ×Áÿ{Àÿ ¯ÿ¿æQ¿æ þ LÿÀÿæ¾æBdç æ SêÿæÀÿ AæLÿÌö~ ÿçþ§àÿçQ#ÿ ¨÷ɧ A{s, ¾æÜÿæÀÿ AææÀÿµíÿÿ AæëÿçLÿ Óþæf µëÿàÿç ¾æBd;ÿç æ {ÓSëÝçLÿ FÜÿç ¨÷LÿæÀÿÀÿ A{s, ¾æÜÿæLëÿ ¾$æ$ö Sêÿæ{Àÿ Aæ¨~ ¨æB{¯ÿ æ 1)É÷êLõÿÐ - f{~ {¾æ{SÉ´Àÿ $#{àÿ æ 2)Óÿ¿ - Aææ Üÿ] Óÿ¿ A{s æ 3)Óÿæÿÿ - Aææ F¯ÿó ¨Àÿþææ Óÿæÿÿ æ 4)Óÿæÿÿ þö - ¨ÀÿþææZÿ ÓÜÿçÿ {¾æS LÿÀÿæD$#¯ÿæ Lÿ÷çßæ æ 5)¾ë - {ÿð¯ÿê F¯ÿó AæÓëÀÿê Ó¸ÿ þ{Àÿ ÓóWÌö Üÿ] ¾ë, FÜÿæ A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ ëÿBsç ¨÷¯õÿÿç æFÜÿç DµÿßZÿ ¯ÿçÿæÉ Üÿ] ¨Àÿç~æþ A{s æ 6)¾ë×Áÿ - FÜÿç þæÿ¯ÿ ÉÀÿêÀÿ ÿ$æ þÿ ÓÜÿçÿ B¢ÿç÷ßÓþíÜÿ ¾ë×Áÿ A{s æ 7)jæÿ - ¨ÀÿþææZÿ ¨÷ÿ¿ä Aëÿµíÿÿç Üÿ] jæÿ æ 8){ßæS - ÓóÓæÀÿÀÿ Óó{¾æS ¯ÿç{ßæSÀëÿ ÀÿÜÿçÿ, A¯ÿ¿Nÿ ¯ÿ÷Üÿ½ ÓÜÿçÿ þçÁÿÿÀÿ ÿæþ {¾æS æ 9)jæÿ {¾æS - AæÀÿæÿæ Üÿ] Lÿþö æ ÿçf D¨{Àÿ ÿçµÿöÀÿ ÀÿÜÿç Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæ Üÿ] jæÿ {¾æS æ 10)ÿçÍæþ Lÿþö{¾æS - BÎZÿ D¨{Àÿ ÿçµÿöÀÿ ÀÿÜÿç Óþ¨ö~ ÓÜÿçÿ Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæ Üÿ] ÿçÍæþ Lÿþö {¾æS æ 11)É÷êLõÿÐ {LÿDô Óÿ¿Lëÿ LÿÜÿç{àÿ ? - É÷êLõÿÐ {ÓÜÿç Óÿ¿Lëÿ LÿÜÿç{àÿ, ¾æÜÿæLëÿ ÿÿ´ÿÉöêþæ{ÿ ¨í¯ÿöÀëÿ {ÿQç$#{àÿ F¯ÿó µÿ¯ÿçÌ¿ÿ{Àÿ þ {ÿQç{¯ÿ æ 12) ßj - ÓæÿæÀÿ ¯ÿç# ¯ÿç{ÉÌÀÿ ÿæþ Üÿçô ßj æ 13)Lÿþö - ¾jLëÿ Lÿæ¾ö¿Àíÿ¨ {ÿ¯ÿæ Üÿ] Lÿþö æ 14)¯ÿÿö - AæÀÿæÿæÀÿ FLÿ Üÿ] ¯ÿç#, ¾æÜÿæÀÿ ÿæþ Lÿþö æ ¾æÜÿæLëÿ `ÿæ{Àÿæsç {É÷~ê{Àÿ ¯ÿçµÿNÿ LÿÀÿçd;ÿç æ ÿæÜÿæÜÿ] `ÿæ{Àÿæsç ¯ÿÿö A{s æ FÜÿæ f{~ ÓæLÿÀÿ Üÿ] Daÿÿêaÿ ÖÀÿ þæÿ÷, ÿæ {Lÿò~Óç fæÿç A$öæúÿ ¯ÿÿö {Lÿò~Óç fæÿç ëÿÜÿô æ 15) ¯ÿÿö ÓZÿÀÿ - ¨Àÿþææ ¨$Àëÿ ¯ÿç`ëÿ¿ÿ {Üÿ¯ÿæ, Óæÿ ¨${Àÿ µÿ÷þ D {Üÿ¯ÿæ Üÿ] ¯ÿÿö ÓZÿÀÿ æ 16)þëÿÌ¿Zÿ {É÷~ê - A;ÿ
LÿÀÿ~ Ó´µÿæ¯ÿæëÿÓæ{Àÿ þëÿÌ¿ ëÿB ¨÷LÿæÀÿÀÿ ÀÿÜÿç$æF æ ¨÷$þsç {ÿ¯ÿÿæ ¨Àÿç F¯ÿó ÿ´çÿêßsç AÓëÀÿ ¨Àÿç æ FÜÿæÜÿ] þëÿÌ¿þæÿZÿ
viii
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
þ{Àÿ ëÿBsç fæÿç æ ¾æÜÿæ Ó´µÿæ¯ÿÀëÿ Üÿ] ÿçöæÀÿçÿ F¯ÿó {ÓÜÿç Ó´µÿæ¯ÿ Üÿ÷æÓ ¯õÿç {ÜÿæB$æF æ 17){ÿ¯ÿÿæ - Üõÿÿß {ÿÉ{Àÿ ¨Àÿþ{ÿ¯ÿZÿ {ÿ¯ÿÿ´ Aföÿ LÿÀÿë$#¯ÿæ Së~Àÿ ÓþíÜÿ Üÿ] {ÿ¯ÿÿæ æ ¯ÿæÜÿ¿ {ÿ¯ÿê {ÿ¯ÿÿæZÿ ¨ífæ þí|ÿ ¯ëÿçþæÿZÿ {ÿúÿ þæÿ÷ æ 18)A¯ÿÿæÀÿ - ¯ÿ¿NÿçZÿ Üõÿÿß{Àÿ ÜëÿF, ¯ÿæÜÿæ{Àÿ ÿæÜÿ] æ 19)¯ÿçÀÿæs Àíÿ¨ ÿÉöÿ - {¾æSêZÿ Üõÿÿß{Àÿ CÉ´ÀÿZÿ ÿ´æÀÿæ ÿçAæ¾æB$#¯ÿæ Aëÿµíÿÿç Üÿ] ¯ÿçÀÿæs ÿÉöÿ æ µÿS¯ÿæÿ ÓæLÿ þ{Àÿ ÿõÎç {ÜÿæB vÿçAæ {Üÿ{àÿÜÿ] ÓæLÿZëÿ ¯ÿçÀÿæs Àíÿ¨Àÿ ÿÉöÿ {Üÿ¯ÿ æ 20)¨ífÿêß {ÿ¯ÿ BÎ - FLÿþæÿ÷ ¨ÀÿæÀÿ ¯ÿ÷Üÿ½ Üÿ] ¨ífÿêß {ÿ¯ÿ æ ÿæZëÿ A{ÿ´Ì~ LÿÀÿç¯ÿæÀÿ ×æÿ FLÿþæÿ÷ Üÿõÿß æ ÿæZëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæ {Ó÷æÿ, {ÓÜÿç A¯ÿ¿Nÿ Ó´Àíÿ¨{Àÿ ×çÿ ¨÷æ©ç {ÜÿæB$#¯ÿæ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÿ´æÀÿæ {ÜÿæB$æF æ ¯ÿÿöþæÿ F$# þÀëÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐZÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ fæ~ç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ õÿÿêßAæß ¨¾ö¿;ÿ Aæ¨~Zëÿ ¨|ÿç¯ÿæLÿë F¯ÿó 13Aæß ¨¾ö¿;ÿ Aæ¨~Zëÿ ØÎ {Üÿ¯ÿ {¾, É÷êLõÿÐ f{~ {¾æSê $#{àÿ æ 2ß AæßÀëÿ Üÿçô Óÿ¿ DúÿWæsçÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ Óÿæÿÿ F¯ÿó Óÿ¿ ¨ÀÿØÀÿ ¨¾ö¿æ߯ÿæ`ÿê ɱÿ A{s æ FÜÿæ 2ß AæÀëÿ Üÿ] ØÎ {ÜÿæB¾ç¯ÿ Lÿç;ëÿ ÓææÀÿ~ÿ
FÜÿæ ¨íÿö {Üÿ¯ÿæ ¨¾ö¿;ÿ `ÿæàÿç¯ÿ æ 4$ö Aæß ¨¾ö¿;ÿ ¾ëÀÿ ¯ÿç¯ÿÀÿ~ê ØÎ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ 11Aæߨ¾ö¿;ÿ ÓóÉßÿçþëöÁÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ F¨Àÿç FÜÿæLëÿ 11Aæß ¨¾ö¿;ÿ {ÿQ#¯ÿæLëÿ ¨Ýç¯ÿ æ ¾ë×Áÿ ÿçþ{;ÿ 13AæßLëÿ ¯ÿæÀÿºæÀÿ ¨|ÿ;ëÿ æ jæÿ, 4$ö AæßÀëÿ Üÿ] ØÎ {Üÿ¯ÿ Lÿç;ëÿ 13Aæß{Àÿ Üÿ] ØÎ Àíÿ¨{Àÿ ¯ÿçÿçÿ {Üÿ¯ÿ {¾, ¨÷ÿ¿ä ÿÉöÿÀÿ ÿæþ Üÿ] jæÿ A{s æ {¾æS, 6Ï Aæß µÿçÿ{Àÿ Aæ¨~ ¯ëÿlç ¨æÀÿç{¯ÿ æ Lÿç;ëÿ F¨Àÿç FÜÿæ ¨íÿ} ¨¾ö¿;ÿ {¾æSÀÿ ¯ÿçµÿç AóÉÀÿ ¨ÀÿçµÿæÌæ æ jæÿ{¾æS ¯ÿçÌß{Àÿ õÿÿêß AæßÀëÿ ÌÏ Aæßþ{Àÿ ØÎ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ AæSLëÿ ¯ÿ|ÿç {ÿQ#¯ÿæ {Lÿò~ç ¯ÿç{ÉÌ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ ÿæÜÿ] æ ÿçÍæþ Lÿþö{¾æS ¯ÿçÌß{Àÿ 2ß AæßÀëÿ AæÀÿ» LÿÀÿç ¨íÿ} ¨¾ö¿;ÿ ÀÿÜÿçdç æ ¾j ¯ÿçÌß{Àÿ õÿÿêß AæßÀëÿ 4$ö Aæߨ¾ö¿;ÿ ¨|ÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ ØÎ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ LÿþöÀÿ ÿæþ Aæß 2/39 {ÉâæLÿ{Àÿ ¨÷$þ$Àÿ ÿçAæ¾æBdç æ FÜÿç {ÉâæLÿvÿæÀëÿ `ÿëÿ$ö Aæß ¨¾ö¿;ÿ ¨|ÿç{ÿ{àÿ ØÎ {ÜÿæB¾ç¯ÿ {¾, LÿþöÀ A$ö AæÀÿæÿæ A$öæúÿ µÿfÿ LÿæÜÿ]Lÿç ? Aæß 16/17 FÜÿæ ¯ÿç`ÿæÀÿ ×çÀÿ LÿÀÿç ÿçF
¨÷æLúÿLÿ$ÿ
ix
{¾, FÜÿæÜÿ] Óÿ¿ æ ¯ÿÿö ÓZÿÀÿ õÿÿêß Aæß{Àÿ F¯ÿó A¯ÿÿæÀÿ `ÿëÿ$ö Aæß{Àÿ ØÎ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ ¯ÿÿö ¯ÿ¿¯ÿ×æ ÿçþ{;ÿ AÎæÿÉ Aæß {ÿQ#¯ÿæLëÿ ¨Ýç¯ÿ æ F¨Àÿç ÿ FÜÿæ Ó{Zÿÿ Aæß 3,4{Àÿ þ ÀÿÜÿçdç æ þëÿÌ¿Zÿ {ÿ¯ÿæÓëÀÿ fæÿçþæÿZÿ ÿçþ{;ÿ 16Aæß ÿ÷ίÿ¿ æ ¯ÿçÀÿæs ÿÉöÿ 10 AæßÀëÿ 11Aæß þ{Àÿ ØÎ {ÜÿæB¾ç¯ÿç æ Aæß7,9,15{Àÿ þ FÜÿæ D¨{Àÿ ¨÷LÿæÉçÿ LÿÀÿæ¾æBdç æ A$öæúÿ ÿÉöæBd;ÿç æ Aæß 7,9,17{Àÿ ¯ÿæÜÿ¿ {ÿ¯ÿÿæþæÿZÿÀÿ AÖçÿ´ Üÿêÿÿæ ØÎ {ÜÿæB¾æBdç æ ¨ÀÿþææZÿ ¨ífÿÀÿ ×æÿ Üõÿÿß{ÿÉ Üÿ] A{s æ {¾Dô$#{Àÿ æÿ, É´æÓ ¨÷É´æÓÀÿ `ÿç;ÿÿ Bÿ¿æÿç Lÿç÷ßæSëÝçLÿë FLÿæ;ÿ{Àÿ ¯ÿÓç LÿÀÿæ¾æB$æF(þ¢ÿçÀÿ þëÿ} Ó¼ëQ{Àÿ ÿæÜÿ] ) æ FÜÿæ Aæß 3,4,6,18{Àÿ ØÎ ÀÿÜÿçdç æ ¯ÿÜëÿÿ `ÿç;ÿæ A$¯ÿæ ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç¯ÿæÀÿ Lÿ'~ ¨÷{ßæfÿ æ ¾ÿç Aæß dA ¨¾ö¿;ÿ Üÿ] Aßÿ LÿÀÿæ¾ç¯ÿ {ÿ{¯ÿ ¾$æ$ö SêÿæÀÿ þíÁÿ AæÉß Aæ¨~ ¯ëÿlç ¨æÀÿç{¯ æ Sêÿæ fê¯ÿçLÿæ ÓóS÷æþÀÿ Óæÿ ëÿÜÿô æ A¨çëÿ fê¯ÿÿ ÓóS÷æþ{Àÿ ÉæÉ´ÿ ¯ÿçfßÀÿ Lÿ÷çßæLÿ ¨÷Éçä~ A{s æ {ÿ~ë Sêÿæ ¾ë S÷¡ÿ A{s æ ¾çF Lÿç ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ ¯ÿçfß ¨÷ÿæÿ LÿÀÿç$æF æ Lÿç;ëÿ Sê{ÿæNÿ ¾ë Qæ, ëÿÌ, ¯ÿæ~, Sÿæ F¯ÿó üÿÀÿÓæ ÿ´æÀÿæ àÿ{|ÿB {ÜÿD$#¯ÿæ ÓæóÓæÀÿçLÿ ¾ë ëÿ{Üÿô F¯ÿó ÿæ F$#{Àÿ ÉæÉ´ÿ ¯ÿçfß ÿçÜÿçÿ ÀÿÜÿçdç æ FÜÿæ Óúÿ AÓúÿ ¨÷¯õÿÿçÀÿ ÓóWÌö A{s æ ¾æÜÿæÀÿ Àíÿ¨æ;ÿÀÿ ¯ÿÿöÿÀÿ ¨Àÿ¸Àÿæ ÀÿÜÿçdç æ {¯ÿÿ{Àÿ B¢ÿ÷ F¯ÿó ¯õÿÿ÷, ¯ÿçÿ¿æ H A¯ÿçÿ¿æ, ¨ëÀÿæ~{Àÿ {ÿð¯ÿæÓëÀÿ ÓóS÷æþ, þÜÿæLÿæ¯ÿ¿{Àÿ Àÿæþ H Àÿæ¯ÿ~, {LÿòÀÿ¯ÿ F¯ÿó ¨æ¯ÿZÿ ÓóWÌöLëÿ Üÿ] Sêÿæ{Àÿ þö {äÿ÷H LëÿÀëÿ{äÿ÷ , {ÿð¯ÿê Ó¸úÿ F¯ÿó AæÓëÀÿê Ó¸ÿ, fæÿêß H ¯ÿçfæÿêß, ÓúÿSë~ H ëÿSëö~Àÿ ÓóWÌö LëÿÜÿæ¾æBdç æ FÜÿç ÓóWÌö {¾Dôvÿæ{Àÿ {ÜÿDdç {ÓÜÿç ×æÿ {LÿDôvÿç ? SêÿæÀÿ þö {äÿ÷ F¯ÿó LëÿÀëÿ {äÿ÷ µÿæÀÿÿÀÿ {Lÿò~Óç µíÿQ ëÿ{Üÿô æ ¯ÿÀÿó Ó´ßó SÿæLÿæÀÿZÿ ɱÿ{Àÿ Bÿó ÉÀÿêÀÿó {Lÿò{;ÿß {äÿ÷þçÿ¿µÿç#ß{ÿ (Sêÿæ-13/1 {ÉâæLÿ) A$öæúÿ {Üÿ {Lÿò{;ÿß ! FÜÿç ÉÀÿêÀÿ Üÿ] FLÿ {äÿ÷ æ {¾Dô$#{Àÿ ¯ëÿ~ç$#¯ÿæ µÿàÿ H þ¢ÿÀíÿ¨ê ¯ÿêf Üÿ] ÓóÔÿæÀÿ Àíÿ¨{Àÿ Ó¯ÿöÿæ AZëÿÀÿçÿ {ÜÿD$æF æ ÿÉ B¢ÿç÷ß, þÿ, ¯ëÿç, `ÿçÿ H AÜÿóLÿæÀÿ, ¨æo ¯ÿçLÿæÀÿ F¯ÿó ÿçÿç Së~Àÿ ¯ÿçLÿæÀÿ FÜÿç {äÿ÷Àÿ ¯ÿçÖæÀÿçÿ þæÿ÷ æ ¨÷LÿõÿçÀëÿ D FÜÿç ÿçÿçSë~ ÿ´æÀÿæ
x
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¨Àÿ¯ÿÉ {ÜÿæB þëÿÌ¿Lëÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF æ {Ó ä~þæÿ÷ Lÿþö ÿLÿÀÿç ÀÿÜÿç¨æÀÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ "¨ëÿÀÿ¨ç fÿÿó ¨ëÿÀÿ¨ç þÀÿ~ó, ¨ëÿÀÿ¨ç fÿÿê fvÿ{Àÿ Éßÿó' A$öæú fÿ½ fÿ½æ;ÿÀÿ F¨Àÿç LÿþöLÿÀÿç Üÿ] ¯ÿçÿçSàÿæ~ç æ FÜÿæ Üÿ] LëÿÀëÿ{äÿ÷ æ ÓúÿSëÀëÿZÿ þæþ{Àÿ ÓææÿæÀÿ ÓvÿçLúÿ þæSö{Àÿ `ÿæàÿç ÓæLÿ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¨Àÿþ þö ¨ÀÿþææZÿ AæÝLëÿ AS÷ÓÀÿ ÜëÿF, {ÿ{¯ÿ FÜÿç {äÿ÷ þö {äÿ÷{Àÿ ¨Àÿç~ÿ {ÜÿæB¾æF æ FÜÿç ÉÀÿêÀÿ Üÿ] {äÿ÷ A{s æ FÜÿç ÉÀÿêÀÿÀÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ ÿëBsç ¨÷¯õÿÿç ¨ëÀÿæÿÿ ¾$æ{ÿð¯ÿê Ó¸ÿ H AæÓëÀÿê Ó¸ÿ æ {ÿð¯ÿê Óºÿ{Àÿ- ¨ë~¿Àíÿ¨ê ¨ë F¯ÿó Lÿÿö¯ÿ¿ Àíÿ¨ê Lëÿ;ÿç æ ¨ë~¿ fS÷ÿ ¨í¯ÿöÀëÿ þëÿÌ¿ ¾æÜÿæ Lÿçdç Lÿÿö¯ÿ¿ þ{ÿLÿÀÿç Lÿ{Àÿ, ÿæÜÿæ ÿçfÀÿ ¯ëÿç AÿëÓæ{Àÿ Lÿÿö¿¯ÿ Üÿ] LÿÀÿç$æF Lÿç;ëÿ {Ó$#{Àÿ ÿæÀÿ Lÿÿö¯ÿ¿ ÜëÿF ÿæÜÿ] LÿæÀÿ~ ¯ÿçÿæ¨ë~¿{Àÿ Lÿÿö¯ÿ¿Lëÿ fæ~ç ¨æÀÿçÿ$æF æ Lëÿ;ÿçZÿ ¨ë ÓÜÿçÿ Óº¤ÿ {Üÿ¯ÿæ¨í¯ÿöÀëÿ ¾æÜÿæ Lÿççdç Lÿÿö¿¯ÿ þ{ÿ LÿÀÿç Af}ÿ LÿÀÿç$#{àÿ, ÿæÜÿæ{ÜÿDdç Lÿÿö æ ¾çF Aæfê¯ÿÿ Lëÿ;ÿç ¨ëÿ÷ ¨æ¯ÿþæÿZÿ ÓÜÿçÿ àÿ{|ÿB LÿÀÿç$#àÿæ æ ¨æ¯ÿþæÿZÿ ÿëöÌö Éÿø ¾ÿç {LÿÜÿç$#àÿæ, {Ó {ÜÿDdç Lÿÿö æ ¯ÿçfæÿêß Lÿþö Üÿ] Lÿÿö, ¾çF ¯ÿ¤ÿÿLÿæÀÿê A{s æ ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ ¨Àÿ¸ÀÿæSÿ Àíÿ|ÿç¯ÿæÿÀÿ `ÿçÿ÷~ ÜÿëF æ {ÓÜÿç¨Àÿç ¨Àÿ¸ÀÿæSÿ ¨ífæ ¨ÿçÓ¯ëÿ Aæ»Àÿ ¨ç dæÝëÿæÜÿ] æ Lÿÿö¯ÿ¿ Àíÿ¨ê Lëÿ;ÿç ¨í~¿Àíÿ¨ê ¨ëZÿ ÓÜÿçÿ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Óó{¾æS ÜëÿF A$öæúÿ ¨ë~¿ fæSõÿ {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ þöÀíÿ¨ê ¾ë#ÏçÀÿ, µÿæ¯ÿÀíÿ¨ê µÿêþ, AëÿÀÿæS Àíÿ¨ê Afëöÿ, ÿçßþ Àíÿ¨ê ÿLëÿÁÿ, ÓúÿÓèÿ Àíÿ¨ê ÓÜÿ{ÿ¯ÿ, Óæÿ´çLÿÿæ Àíÿ¨ê Óæÿ¿Lÿç, Lÿæßæ{Àÿ Óæþ$ö¿Àíÿ¨ê LÿæÉêÀÿæf, Lÿÿö¿¯ÿ ÿ´æÀÿæ µÿ¯ÿ (fÿ½-þÀÿ~) D¨{Àÿ ¯ÿçfß Lëÿ;ÿç {µÿæf Bÿ¿æÿç B{Îæ¼ëQ# þæÿÓçLÿ ¨÷¯õÿÿçÀ DÌö {ÜÿæB$æF æ ¾æÜÿæÀÿ S~ÿæ Óæÿ A{äòÜÿç~ê A{s æ Aä õÿÎçLëÿ LëÿÜÿæ¾æF æ Óÿ¿þßê ÿõÎç{Lÿæ~{Àÿ ¾æÜÿæÀÿ Dÿç, ÿæÜÿæ {ÜÿDdç {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ æ ¨Àÿó þö ¨Àÿþææ ¨¾ö¿;ÿ íÿÀÿÀÿ ÿçÊÿçÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ FÜÿæ {ÜÿDdç Óæÿsç ÓçÝç æ FÜÿæLëÿ Üÿ] {¾æSÀÿ Óæÿ µíÿþçLÿæ þ LëÿÜÿæ¾æF ÿæ Lÿç {Lÿò~Óç S~ÿæ ¯ÿç{ÉÌ æ ¯ÿÖëÿ
FÜÿç ¨÷¯õÿÿ Aÿ;ÿ A{s æ Aÿ¿ ¨ä{Àÿ ÀÿÜÿçdç LëÿÀëÿ{äÿ÷ æ {¾Dô$#{Àÿ ÿÉ B¢ÿç÷ß F¯ÿó FLÿ þÿ, ¾æÜÿæLÿç FSæÀÿ A{äòÜÿç~ê {Óÿæ A{s æ þÿ ÓÜÿçÿ B¢ÿç÷ßþßê õÿÎç{Lÿæ~Àëÿ ¾æÜÿæÀÿ Svÿÿ æ ÿæÜÿæ {ÜÿDdç AæÓëÀÿê Ó¸ÿ æ {¾Dô$#{Àÿ µÿæS {ÿBd;ÿç Ajæÿ Àíÿ¨ê õÿÀÿæÎ÷, {¾ Óÿ¿Lëÿ fæ~ç þ A¤ÿ {ÜÿæB ÀÿÜÿçdç æ ÿæÜÿæZÿ
¨÷æLúÿLÿ$ÿ
xi
ÓÜÿ`ÿæÀÿç~ê $#àÿæ Sæ¤ÿæÀÿê - B¢ÿç÷ßþæÿZÿ AææÀÿ Àíÿ¨ê ¨÷¯õÿÿç æ FþæÿZÿ ÓÜÿçÿ {þæÜÿ Àíÿ¨ê ëÿ¾ö¿ÿ, ëÿ¯ÿöëç Àíÿ¨ê ëÿ
ÉæÓÿ, ¯ÿçfæÿêß LÿþöÀíÿ¨ê Lÿÿö, µÿ÷þ Àíÿ¨ê µÿê̽, {ÿðÿ Aæ`ÿÀÿ~ Àíÿ¨ê {ÿ÷æ~æ`ÿæ¾ö¿, AæÓNÿç Àíÿ¨ê AÉ´úÿ$æþæ, ¯ÿçLÿÅÿ Àíÿ¨ê ¯ÿçLÿÿö, AëÀÿæ Óæÿæ{Àÿ Lõÿ¨æÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ Àíÿ¨ê Lõÿ¨æ`ÿæ¾ö¿ F¯ÿó FþæÿZÿ þ{Àÿ fê¯ÿ Àíÿ¨ê ¯ÿçëÿÀÿ æ {¾ Lÿç Ó¯ÿöÿæ Ajæÿ{Àÿ ÀÿÜÿç þ õÿÎç Ó{ÿð¯ÿ ¨æ¯ÿþæÿZÿ D¨{Àÿ ÀÿÜÿç$æF æ A$öæúÿ ¨ë~¿Àëÿ ¨÷¯ÿæÜÿçÿ ¨÷¯õÿÿç D¨{Àÿ ÀÿÜÿç$æF æ LÿæÀÿ~ Aææ ¨ÀÿþææZÿÀÿ ¯ÿçÉë AóÉ A{s æ FÜÿç¨Àÿç AæÓëÀÿê Ó¸ÿ þ Aÿ;ÿ A{s æ {äÿ÷ {SæsçF Üÿ] A{s, FÜÿç ÉÀÿêÀÿ æ F$#{Àÿ àÿ|ëÿ$#¯ÿæ ¨÷¯õÿÿç ëÿBsç þæÿ÷ æ ¨÷$þsç ¨÷Lõÿÿç{Àÿ ¯ÿçÉ´æÓ {ÿB ÿêaÿ Aþ {¾æÿçÀÿ LÿæÀÿ~ {ÜÿæB$æF F¯ÿó Aÿ¿sç ¨Àÿþ¨ëÀëÿÌ ¨Àÿþææ{Àÿ ¯ÿçÉ´æÓ F¯ÿó ¨÷{¯ÿÉ {ÿB$æF æ ÿÿ´ÿÉöê þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÓóÀÿä~{Àÿ Lÿ÷þÉ
Óæÿæ LÿÀÿç `ÿæàÿç{àÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿÀÿ DÌö F¯ÿó AæÓëÀÿê Ó¸ÿÀÿ Ó¯ÿö$æ Óþÿ {ÜÿæB¾æF æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ {Lÿò~Óç ¯ÿçLÿæÀÿ Üÿ] ÀÿÜÿç¯ÿ ÿæÜÿ], þÿÀÿ Ó¯ÿö$æ ÿç{Àÿæ F¯ÿó ÿç{Àÿæ þÿÀÿ þ ¯ÿçàÿß {ÜÿæB¾æF {ÿ{¯ÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿÀÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿÿæ Àÿ{Üÿ ÿæÜÿ] æ Afëöÿ {ÿQ#{àÿ {¾, {LÿòÀÿ¯ÿ ¨äÀÿ ¨Êÿæúÿ ¨æ¯ÿ ¨äÀÿ {¾ææ þ {¾æ{SÉ´ÀÿZÿ þëQ{Àÿ ÓþæÜÿçÿ {ÜÿæB¾æDd;ÿç æ ¨ëÿ}LÿæÁÿ{Àÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿÀÿ þ ¯ÿçàÿß {ÜÿæB¾æF æ A;ÿçþ ÉæÉ´ÿ ¨Àÿç~æþ ØÎ ÜëÿF æ FÜÿæ¨{Àÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ¾ÿç Lÿçdç LÿÀÿ;ÿç, {ÿ{¯ÿ {Lÿ¯ÿÁÿ Aëÿ¾æßêþæÿZÿ þæSö ÿÉöÿ ÿçþ{;ÿ Üÿ] LÿÀÿç$æ;ÿç æ {àÿæLÿ ÓóS÷ÜÿÀÿ FÜÿç µÿæ¯ÿÿæ ÿ´æÀÿæ þÜÿæ¨ëÀÿÌ Óíä½ þ{ÿæµÿæ¯ÿÀÿ ¯ÿÿöÿ ×ëÁÿ Àíÿ¨{Àÿ ¯ÿç{¯ÿ`ÿÿæ Lÿ{àÿ æ Sêÿæ d¢ÿ¯ÿ F¯ÿó ¯ÿ¿æLÿÀÿ~ Ó¼ÿ A{s æ Lÿç;ëÿ FÜÿæÀÿ ¨æÿ÷ ¨÷ÿêLÿæLÿ As;ÿç æ Aþíÿö {¾æS¿ÿæÀÿ þíÿö Àíÿ¨ þæÿ÷ As;ÿç æ SêÿæÀÿ ¨÷æÀÿ»Àëÿ ÿçÀÿçÉ-`ÿæÁÿçÉ ¨æÿ÷Zÿ ÿæþ ÿçAæ¾æBdç æ {¾Dô$#{Àÿ Aæ Ófæÿêß F¯ÿó Aæ ¯ÿçfæÿêß æ Lÿçdç ¨æ¯ÿ ¨äÀÿ F¯ÿó Lÿçdç {LÿòÀÿ¯ÿ ¨äÀÿ æ ¯ÿçÉ´Àíÿ¨ ÿÉöÿ Óþß{Àÿ FþæÿZÿ þÀëÿ `ÿæÀÿç-dA ¯ÿ¿NÿçZÿ ÿæþ ¨ëÿ
¨÷LÿæÉ LÿÀÿæ¾æBdç æ Aÿ¿$æ Ó¸íÿö Sêÿæ þ{Àÿ FÜÿç ÿæþSëÝçLÿÀÿ `ÿaÿöæ {ÜÿæBÿæÜÿ] æ FLÿþæÿ÷ Afëöÿ Üÿ] F¨Àÿç ¨æÿ÷ $#{àÿ, ¾çFLÿç ¨÷æÀÿ»Àÿë {ÉÌ ¨¾ö¿;ÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLÿõÐZÿ Óþä{Àÿ ÀÿÜÿç$#{àÿ æ Afëöÿ {Lÿ¯ÿÁÿ {¾æS¿ÿæÀÿ ¨÷ÿêLÿ þæÿ÷, ÿæ Lÿç {Lÿò~Óç ¯ÿ¿Nÿç ¯ÿç{ÉÌ æ SêÿæÀÿ
xii
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¨÷æÀÿ»{Àÿ Afëöÿ Óÿæÿÿ LëÿÁÿþö ÿçþ{;ÿ AæLëÿÁÿ $#{àÿ Lÿç;ëÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ FÜÿæLëÿ Ajæÿ {¯ÿæàÿç LÿÜÿç$#{àÿ F¯ÿó ÿç{öÉ {ÿB$#{àÿ {¾, Aææ Üÿ] Óÿæÿÿ, ÉÀÿêÀÿ ÿæɯÿæúÿ, {ÿ~ë ëÿ{þ ¾ë{Àÿ ¨÷¯õÿÿ ÜëÿA æ FÜÿç Aæ{ÿÉÀëÿ F¨Àÿç ØÎ {ÜÿDÿæÜÿ] {¾, Afëöÿ {Lÿ¯ÿÁÿ {LÿòÀÿ¯ÿ þæÿZëÿ Üÿ] ¯ÿ LÿÀÿç¯ÿ A$¯ÿæ ¨æ¯ÿþæÿZëÿ þ ¯ÿ LÿÀÿç¯ÿ æ LÿæÀÿ~ ¨æ¯ÿ ¨ä{Àÿ þ ÉÀÿêÀÿ æÀÿê Üÿ] ÿ $#{àÿ æ ëÿB ¨ä þ{Àÿ ÿçfÀÿ Óº¤ÿç {àÿæLÿ Üÿ] ÿ $#{àÿ æ ÓóÔÿæÀÿ fÿçÿ ÉÀÿêÀÿ Qæ, ÜÿÿçAæÀúÿ ÿ´æÀÿæ {dÿÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ Lÿ'~ Óþæ© {ÜÿæB¾ç¯ÿ ? {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ÉÀÿêÀÿ ÿæɯÿæúÿ, ¾æÜÿæÀÿ AÖçÿ´ Üÿ] ÿæÜÿ] {ÿ{¯ÿ Afëöÿ LÿçF $#{àÿ ? {ÿ{¯ÿ É÷êLõÿÐ LÿæÜÿæÀÿ Àÿäæ ÿçþ{;ÿ vÿçAæ {ÜÿæB$#{àÿ ? Lÿ'~ {Lÿò~Óç ÉÀÿêÀÿ æÀÿêZÿ Àÿäæ ÿçþ{;ÿ vÿçAæ {ÜÿæB$#{àÿ ? É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ, ""¾çF ÉÀÿêÀÿ ÿçþ{;ÿ ¨ÀÿçÉ÷þ LÿÀÿ;ÿç, {ÓÜÿç ¨æ¨ßë-þí|ÿ¯ëÿç ¨ëÀëÿÌ ¯ÿ¿$ö Üÿ] fê¯ÿÿ æÀÿ~ LÿÀÿç$æF æ'' ¾ÿç É÷êLõÿÐ {Lÿò~Óç ÉÀÿêÀÿ æÀÿêZÿ Àÿäæ ÿçþ{;ÿ vÿçAæ {ÜÿæBd;ÿç, {ÿ{¯ÿ ÿæZëÿ þ þí|ÿ ¯ëÿç Üÿ] LëÿÜÿæ¾ç¯ÿ æ {Ó ¯ÿ¿$ö Üÿ] fê¯ÿÿ æÀÿ~ LÿÀÿ;ÿç æ ¯ÿÖëÿ
AëÿÀÿæS Üÿ] Afëöÿ æ AëÿÀÿæSê ÿçþ{;ÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Ó{ÿð¯ÿ D¨×çÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ Afëöÿ ÉçÌ¿ $#{àÿ F¯ÿó É÷êLõÿÐ FLÿ ÓúÿSëÀëÿ $#{àÿ æ ¯ÿçÿß µÿæ¯ÿ{Àÿ {Ó LÿÜÿç$#{àÿ {¾, þö þæSö{Àÿ {þæÜÿçÿ `ÿçÿ{Àÿ þëô Aæ¨~Zëÿ ¨`ÿæÀëÿdç, ¾æÜÿæ {É÷ß, ¨Àÿþ Lÿàÿ¿æ~ LÿæÀÿLÿ, {ÓÜÿç D¨{ÿÉ {þæ ÿçþ{;ÿ LëÿÜÿ;ëÿ æ Afëöÿ {É÷ß `ÿæÜëÿô$#{àÿ , {¨÷ß A$öæúÿ {µÿòÿçLÿ ¨ÿæ$ö `ÿæÜëÿô ÿ$#{àÿ æ Afëöÿ É÷êLõÿÐZëÿ LÿÜÿç{àÿ - µÿS¯ÿæúÿ ! {Lÿ¯ÿÁÿ LëÿÜÿ;ëÿ, FÿçLÿç ëÿ{Üÿô, Óæÿ þæSö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ LÿÀÿæ;ëÿ F¯ÿó {þæ{ÿ Ó»æÁÿ;ëÿ æ þëô Aæ¨~ZÿÀÿ ÉçÌ¿ A{s æ Aæ¨~Zÿ ÉÀÿ~{Àÿ ÀÿÜÿçdç æ FÜÿç¨Àÿç SêÿæÀÿ ×æÿ ×æÿ{Àÿ ØÎ ÀÿÜÿçdç {¾, Afëöÿ Aæÿö A#LÿæÀÿê As;ÿç æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ FLÿ ÓúÿSëÀëÿ As;ÿç æ {ÓÜÿç ÓúÿSëÀëÿ AëÿÀÿæSêZÿ ÓÜÿçÿ Óÿæ Ó¯ÿöÿæ ÀÿÜÿç ÿæZÿ þæSö ÿÉöÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ µÿæ¯ëÿLÿÿæ ¯ÿÉÿ
{Lÿò~Óç ¯ÿ¿Nÿç ¨íf¿ þÜÿæÀÿffêZÿ ÿçLÿs{Àÿ ÀÿÜÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ AæS÷Üÿ LÿÀëÿ$#{àÿ, {ÿ{¯ÿ {Ó LÿÜëÿ$#{àÿ, ""¾æA, ÉÀÿêÀÿ{Àÿ {LÿDôvÿæ{Àÿ ¯ÿç ÀëÿÜÿ Lÿç;ëÿ þÿ þæþ{Àÿ {þæ ÿçLÿsLëÿ ÿçÿ¿ AæÓë$æA æ ¨÷æÿ
-Óæßó Àÿæþ, Éç¯ÿ, Hô {Lÿò~Óç {SæsçF ëÿB A{|ÿB AäÀÿÀÿ ÿæþLëÿ f¨ LÿÀÿ F¯ÿó {þæÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ Üõÿÿß{Àÿ æÿ LÿÀëÿ$æA, ¾ÿç {SæsçF þçÿçsú þ
¨÷æLúÿLÿ$ÿ
xiii
Ó´Àÿí¨Lëÿ æÿ{Àÿ Àÿç¨æÀÿç¯ÿ, {ÿ{¯ÿ ¾æÜÿæÀÿ ÿæþ µÿfÿ, ÿæÜÿæ þëô ëÿ»Zëÿ ¨÷ÿæÿ LÿÀÿç¯ÿç æ ¾ÿç F$#Àÿë A#Lÿ Óþß æÿ Àÿç¨æÀÿç¯ÿ, {ÿ{¯ÿ ëÿ» Üõÿÿß{Àÿ Àÿ$ê {ÜÿæB Ó{ÿð¯ÿ ëÿ»Àÿ ÓÜÿçÿ ÀÿÜÿç¯ÿç æ'' {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ÓëÀÿÿ A$öæúÿ þÿÀÿ ÿõÎçLëÿ æÀÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ äþÿæ AæÓç¾æF æ {ÿ{¯ÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ F{ÿ ÓçLÿs{Àÿ ÀÿÜÿ;ÿç {¾¨Àÿç ÿçfÀÿ Üÿæÿ, {SæÝ, ÿæLÿ, Lÿæÿ Bÿ¿æÿç ÀÿÜÿç$æF æ Aæ¨~ ÜÿfæÀÿ Lÿç{àÿæþçsÀÿ íÿÀÿ{Àÿ ÀÿÜÿ;ëÿ ÿæ LÿæÜÿ]Lÿç, {Ó Ó{ÿð¯ÿ Aæ¨~ZÿÀÿ ÓçLÿs{Àÿ Üÿ] ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ þÿ{Àÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ Dvÿç¯ÿæ ¨í¯ÿöÀëÿ Üÿ] {Ó þæSö ÿÉöÿ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç¾æAæ;ÿç, AëÿÀÿæSêZÿ Üõÿÿß{Àÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ÿçÀÿ;ÿÀÿ Aææ vÿæÀëÿ Aµÿç Àíÿ¨{Àÿ fæS÷ÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ Afëöÿ AëÿÀÿæSÀÿ ¨÷ÿêLÿ þæÿ÷ æ SêÿæÀÿ FSæÀÿ Aæß{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐZÿ ¯ÿçµíÿÿç A$öæúÿ GÉ´¾ö¿Lëÿ ÿÉöÿ LÿÀÿç¯ÿæ ¨{Àÿ Afëöÿ ÿçfÀÿ äëÿ÷ ÿøsçþæÿZÿ ÿçþ{;ÿ äþæ ¾æ`ÿÿæ LÿÀÿç$#{àÿ æ É÷êLõÿÐ ÿæZëÿ äþæ LÿÀÿç¯ÿæ ¨{Àÿ ¾æ`ÿÿæÀÿ AëÿÀíÿ¨ {Óòþ¿ Àíÿ¨Lëÿ AæÓç LÿÜÿç{àÿ, ""{Üÿ Afëöÿ ! {þæÀÿ FÜÿç Ó´Àíÿ¨Lëÿ ÿæ ¨í¯ÿöÀëÿ {LÿÜÿç {ÿQ#d;ÿç F¯ÿó ÿæ µÿ¯ÿçÌ¿ÿ{Àÿ {LÿÜÿç {ÿQ# ¨æÀÿç{¯ÿ æ'' {ÿ{¯ÿ Aæ»þæÿZÿ ÿçþ{;ÿ ÿ Sÿæ ¯ÿ¿$ö {ÜÿæBSàÿæ æ LÿæÀÿ~ {ÓÜÿç ÿÉöÿÀÿ {¾æS¿ÿæ Afëöÿ ÿçLÿs{Àÿ Üÿ] Óêþçÿ $#àÿæ æ ¾ÿ¿¨ç {ÓÜÿç Óþß{Àÿ {ÓÜÿç ¯ÿçÉ´Àíÿ¨ ÿÉöÿLëÿ Óqß þ ÿÉöÿ LÿÀÿç$#{àÿ æ AæSÀëÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç$#{àÿ, ""A{ÿLÿ {¾æSê jæÿÀíÿ¨ê ÿ¨ ÿ´ æ Àÿæ ¨¯ÿç ÿ÷ {ÜÿæB {þæÀÿ Óæäæú ÿ Ó´ À í ÿ ¨Lë ÿ ¨÷ æ © {ÜÿæB ¾æBd;ÿç æ'' A;ÿÿ
{ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Lÿ'~ LÿÜÿç¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿôd;ÿç æ ¯ÿÖëÿ
AëÿÀÿæS Üÿçô Afëöÿ, ¾æÜÿæ Aæ¨~Zÿ ÜõÿÿßÀÿ µÿæ¯ÿÿæ ¯ÿç{ÉÌ A{s æ AëÿÀÿæS ¯ÿçÜÿêÿ ¨ëÀëÿÌ ÿæ {Lÿ{¯ÿ ¨í¯ÿöÀëÿ {ÿQ# ¨æÀÿçd;ÿç F¯ÿó ÿæ µÿ¯ÿçÌ¿ÿ{Àÿ þ {ÿQ# ¨æÀÿç{¯ÿ æ þçàúÿ Üÿ] ÿ ÀÿWë¨ÿç ¯ÿçëÿ AëÿÀÿæSæ æ LÿçF {fæS ÿ¨ jæÿ ¯ÿçÀÿæSæ ææ Aÿ
Afëöÿ f{~ ¨÷ÿêLÿ þæÿ÷ æ ¾ÿç ¨÷ÿêLÿ Àíÿ¨{Àÿ S÷Üÿ~ ÿLÿÀÿ;ÿç, {ÿ{¯ÿ SêÿæLëÿ dæÝç ÿçA;ëÿ æ Sêÿæ Aæ¨~Zÿ ÿçþ{;ÿ DçÎ ëÿ{Üÿô æ {ÿ{¯ÿ ÿ ¯ÿçÉ´Àíÿ¨ ÿÉöÿÀÿ {¾æS¿ÿæ Afëöÿ ¨¾ö¿;ÿ Üÿ] Óêþçÿ $#àÿæ æ AæßÀÿ {ÉÌ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ ÿçÿöß {ÿDd;ÿç, ""{Üÿ Afëöÿ ! Aÿÿ¿ µÿNÿç H É÷æ ÿ´æÀÿæ þëô FÜÿç¨Àÿç ¨÷ÿ¿ä ÿÉöÿ ÿçþ{;ÿ ({¾¨Àÿç ëÿ{þ
xiv
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{ÿQ#àÿ) ÿÿ´ ÓÜÿçÿ ØÎ fæ~ç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ F¯ÿó ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ þ Óëàÿµÿ A{s æ Aÿÿ¿ µÿNÿç AëÿÀÿæSÀÿ Üÿ] Aÿ¿Àíÿ¨ F¯ÿó FÜÿæ Üÿ] AfëöÿZÿ Ó´Àíÿ¨ æ Afëöÿ ¨$#LÿÀÿ ¨÷ÿêLÿ æ FÜÿç¨Àÿç SêÿæÀÿ ¨æÿ÷ ¨÷ÿçLÿæLÿ As;ÿç æ ¾$æ ×æÿ{Àÿ ÿæÜÿæÀÿ Ó{Zÿÿ ÀÿÜÿçdç æ BÿçÜÿæÓ{Àÿ {Lÿò~Óç É÷êLõÿÐ ÿæþLÿ ¯ÿ¿Nÿç $æB ¨æÀÿ;ÿç F¯ÿó {Lÿò~Óç ¯ÿçÉ´¾ë{Àÿ {Lÿ{¯ÿ Afëöÿ µÿæS {ÿB¨æÀÿ;ÿç æ Lÿç;ëÿ Sêÿæ{Àÿ {µÿòÿçLÿ ¾ëÀÿ `ÿçÿ÷~ Lÿÿæ¨ç ÿæÜÿ] æ {ÓÜÿç GÿçÜÿæÓçLÿ ¾ëÀÿ Ó¼ëQ{Àÿ µÿßµÿêÿ $#{àÿ Afëöÿ, ÿæ Lÿç ÿæZÿÀÿ {ÓðÿçLÿ A$öæúÿ {ÓðÿçLÿ µÿßµÿêÿ ÿ$#{àÿ æ {ÓðÿçLÿþæ{ÿ ÿ àÿ|ÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ AæSµÿÀÿ $#{àÿ æ SêÿæÀÿ D¨{ÿÉ {ÿB É÷êLõÿÐ Lÿ'~ AfëöÿZëÿ {Óðÿ¿ ¯ÿæÜÿêÿçÀÿ {¾æS¿ÿæ ¨÷ÿæÿ Lÿ{àÿ ? ¯ÿÖëÿ
Óæÿæ àÿçQ#ÿ AæLÿæÀÿ{Àÿ AæÓçÿ$æF æ Ó¯ëÿ Lÿçdç ¨|ÿç ÓæÀÿç¯ÿæ ¨{Àÿ þ ÓæÿæÀÿ Lÿç÷ßæLÿ ¨$ A$öæúÿ Óæÿæ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ {ÉÌ ÀÿÜÿç$æF æ FÜÿç {¨÷Àÿ~æ ¾$æ$ö Sêÿæ æ
É÷êSëÀëÿ ¨íÿçöþæ 24 fëàÿæB, 1983
ÓúÿSëÀëÿ Lõÿ¨æÉ÷ßê, fSÿ¯ÿ¤ëÿ Ó´æþê AxÿSxÿæÿ¢ÿ
C
g
É÷ ê ¨Àÿþæ{ÿ ÿþ
ß$æ$ö Sêÿæ
(É÷ ê þÿú µÿS¯ÿú ÿ Sêÿæ) A$ ¨÷${þææß
õÿÀÿæÎ÷ D¯ÿæ`ÿ þö {ä{ÿ÷ LëÿÀëÿ{ä{ÿ÷ Óþ{¯ÿÿæ ¾ë¾ëû¯ÿ
æ þæþLÿæ
¨æ¯ÿæ{Êÿð¯ÿ LÿçþLëÿ¯ÿöÿ Óófß ææ õÿÀÿæÎ÷ ¨`ÿæÀÿç{àÿ- {Üÿ Óófß ! þö{äÿ÷ LëÿÀëÿ{äÿ÷{Àÿ FLÿÿ÷ ¾ëLÿÀÿç¯ÿæ Bbÿæ{ÿB D¨×çÿ $#¯ÿæ {þæÀÿ F¯ÿó ¨æëZÿ ¨ëÿ÷þæ{ÿ Lÿ'~ Lÿ{àÿ ? AjæÿÀíÿ¨ê õÿÀÿæÎ÷ F¯ÿó Óó¾þÀíÿ¨ê Óófß æ Ajæÿ þÿÀÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ ÀÿÜÿç$æF æ Ajæÿ ÿ´æÀÿæ Aæ¯õÿÿ þÿ õÿÀÿæÎ÷ fÿ½æ¤ÿ æ Lÿç;ÿë Óó¾þÀíÿ¨ê ÓófßZÿ þæþ{Àÿ {Ó {ÿQë$æF F¯ÿó Éë~ë$æF æ {Ó fæ~ç$æF {¾, ¨Àÿþææ Üÿ] Óÿ¿ Lÿç;ëÿ {¾Dô ¨¾¿ö;ÿ FÜÿævÿæÀëÿ D {þæÜÿÀíÿ¨ê ëÿ{¾ö¿æÿ fê¯ÿçÿ Adç, FÜÿæZÿ ÿõÎç Ó{ÿð¯ÿ {LÿòÀÿ¯ÿþæÿZÿ D¨{Àÿ Üÿ] ÀÿÜÿç$æF, A$öæúÿ ¯ÿçLÿæÀÿþæÿZÿ D¨{Àÿ Üÿ] ÀÿÜÿç$æF æ ÉÀÿêÀÿ FLÿ {äÿ÷ A{s æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Üõÿÿß{ÿÉ{Àÿ {ÿð¯ÿêÓó¨ÿÀÿ ¯ÿõçW{s, {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ FÜÿç ÉÀÿêÀÿ þö{äÿ÷ {ÜÿæB¾æF æ ¾ÿç F$#{Àÿ AæÓëÀÿê Ó¸ÿç ¯ÿ|ÿç¾æF {ÿ{¯ÿ FÜÿæ LëÿÀëÿ{äÿ÷ {ÜÿæB¾æF æ "LëÿÀëÿ' ɱÿÀÿ A$ö {ÜÿDdç LÿÀÿ- FÜÿç ɱÿ Aæ{ÿÉæLÿ æ É÷êLõÿÐ LÿÜÿëd;ÿç- ¨÷LõÿÿçÀëÿ D ÿçÿçSë~ ÿ´æÀÿæ ¨Àÿ¯ÿÉ {ÜÿæB þëÿÌ¿ Lÿþö LÿÀÿç$æF æ {Ó ä~þæÿ÷ Lÿþö ÿLÿÀÿç ÀÿÜÿç¨æ{Àÿ ÿæÜÿ] æ Së~ ÿæÜÿæ ÿ´æÀÿæ A¯ÿÉ¿ Lÿþöþæÿ LÿÀÿæBÿçF æ {ÉæBS{àÿ þ Lÿþö ¯ÿ¢ÿ ÜëÿF ÿæÜÿ], ÿçÿ÷æ þ Óë× ÉÀÿêÀÿ ¨æBô Aæ¯ÿÉ¿Lÿ {µÿæfÿ {ÜÿæB$æF æ ÿçÿçSë~ þëÿÌ¿Lëÿ {ÿ¯ÿÿæ vÿæÀÿë Lÿês ¨ÿèÿ ¨¾ö¿;ÿ ¯ÿçµÿç {¾æÿç {Àÿ µÿ÷þ~ LÿÀÿæF æ {¾{ÿ{¯ÿÁÿ ¾æFô ¨÷Lõÿÿç F¯ÿó ¨÷LõÿÿçÀëÿ
2
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
D Së~ ÓþíÜÿ fê¯ÿçÿ Ad;ÿç, {Ó{ÿ{¯ÿÁÿ ¾æFô "LëÿÀëÿ' àÿæSçÀÿÜÿç$#¯ÿ æ AÿF¯ÿ fÿ½-þõÿëÿ¿Àíÿ¨ê {äÿ÷, ¯ÿçLÿæÀÿ ÓþíÜÿ {äÿ÷ Üÿ] LëÿÀëÿ{äÿ÷ F¯ÿó ¨Àÿóþö ¨Àÿþææ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæD$#¯ÿæ ¨ë~¿þßê ¨÷¯õÿÿç A$öæúÿ ¨æ¯ÿþæÿZÿ {äÿ÷ Üÿ] þö{äÿ÷ æ ¨ëÀÿæÿÿ´¯ÿçúÿþæ{ÿ ¨qæ¯ÿ{Àÿ, LÿæÉê-¨÷ßæS þ{Àÿ ÿ$æ A{ÿLÿæ{ÿLÿ ×Áÿ{Àÿ LëÿÀÿ{äÿ÷Àÿ AÿëÓ¤ÿæÿ LÿÀÿç¯ÿæ¨æBô ¨÷ßæÓ LÿÀÿç`ÿæàÿçd;ÿç æ Lÿç;ëÿ SêÿæLÿæÀÿ É÷êLõÿÐ Ó´ßó LÿÜÿçd;ÿç {¾ {¾Dô {äÿ÷{Àÿ FÜÿç ¾ë {ÜÿæB$#àÿæ ÿæÜÿæ {LÿDôvÿç ? Bÿó ÉÀÿêÀÿó {Lÿò{;ÿß {Àÿäÿ÷þçÿ¿µÿç#ß{ÿ æ (Sêÿæ13/1) A$öæúÿ, {Üÿ Aföëÿ ! FÜÿç ÉÀÿêÀÿ Üÿ] {äÿ÷ A{s F¯ÿó {¾Dô ¯ÿ¿Nÿç FÜÿæLëÿ fæ~ç$æF, FÜÿæÀÿ ¨æÀÿ ¨æB¾æF, {Ó Üÿ] {äÿ÷j æ AæSLëÿ {Ó {äÿ÷Àÿ ¯ÿçÖæÀÿ ¨í¯ÿöLÿ ¯ÿÿöÿæ LÿÀÿçd;ÿç æ {¾Dô$#{Àÿ ÿÉ B¢ÿ÷çß, þÿ, ¯ëÿç, AÜÿóLÿæÀÿ, ¨æo¯ÿçLÿæÀÿ F¯ÿó ÿçÿçSë~Àÿ ¯ÿÿöÿ ÀÿÜÿçdç æ ÉÀÿêÀÿ Üÿ] {äÿ÷ A{s æ FÜÿæ FLÿ AæQxÿæ æ F$#{Àÿ àÿ|ëÿ$#¯ÿæ ¨÷¯õÿÿç ëÿBsç- {ÿð¯ÿê Óó¨ÿ F¯ÿó AæÓëÀÿê Óó¨ÿ æ ¨æëZÿ Ó;ÿæÿ F¯ÿó õÿÀÿæÎ÷Zÿ Ó;ÿæÿ æ Ófæÿêß H ¯ÿçfæÿêß ¨÷¯õÿÿç æ Aëÿµÿ¯ÿê þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÉÀÿ~{Àÿ ¾ç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ FÜÿç ëÿB ¨÷¯õÿÿçZÿ þ{Àÿ ÓóWÌöÀÿ Óíÿ÷¨æÿ {ÜÿæB$æF æ FÜÿæ {äÿ÷ H {äÿ÷jÀÿ ÓóWÌö F¯ÿó FÜÿæÜÿ] ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ ¾ë æ ¯ÿçÉ´¾ë þæÿZÿ{Àÿ BÿçÜÿæÓ µÿÀÿç ÀÿÜÿçdç æ Lÿç;ëÿ {Ó$#{Àÿ ¯ÿçfßàÿæµÿ LÿÀÿç$#¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçZëÿ þ ÉæÉ´ÿ ¯ÿçfß þçÁÿçÿ$æF æ FÜÿæÿ ¨ÀÿØÀÿZÿ þ{Àÿ ¨÷ÿç{Éæ þæÿ÷ æ ¨÷LõÿÿçLëÿ Ó¯ÿö$æ Éþÿ LÿÀÿç ¨÷LõÿÿçÀÿ Dÿö{Àÿ {ÓÜÿç ÓÿæZÿ ÿçSúÿÉöÿ LÿÀÿç¯ÿæ F¯ÿó {Ó$#{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB¯ÿæ Üÿ] ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ ¯ÿçfß æ FÜÿæ F¨Àÿç FLÿ ¯ÿçfß ¾æÜÿæÀÿ ¨Êÿæÿ{Àÿ ¨Àÿæfß ÿ$æF æ FÜÿæÜÿ] þëNÿç æ ¾æÜÿæ ¨d{Àÿ fÿ½-þõÿë¿ ¯ÿ¤ÿÿ ÿ$æF æ FÜÿç¨Àÿç Ajæÿ ÿ´æÀÿæ Aæbÿæÿçÿ ¨÷{ÿ¿Lÿ þÿ Óó¾þ ÿ´ æ Àÿæ fæ~ç ¨ æÀÿç $ æF {¾, {äÿ÷ {äÿ÷ j ¾ë {Àÿ Lÿ'~ {Üÿàÿæ ? ¯ÿÿöþæÿ Óó¾þ{Àÿ ¾æÜÿæÀÿ {¾ÿçLÿç Dæÿ ÜëÿF, ÿæÜÿæÀÿ {ÓÿçLÿç õÿÎç {Sæ`ÿÀÿ {ÜÿæB$æF æ Óófß D¯ÿæ`ÿ õÿÎú¯ÿæ ëÿ ¨æ¯ÿæÿêLÿó ¯ÿëÿ¿|ÿó ëÿ{ßæöÿóÖÿæ æ Aæ`ÿæßöþë¨ ÓóSþ¿ Àÿæfæ ¯ÿ`ÿÿþ¯ÿ÷þêúÿ ææ2ææ {ÓÜÿç Óþß{Àÿ Àÿæfæ ëÿ{¾ö¿æÿ ¯ëÿ¿Üÿ Àÿ`ÿÿæ¾ëNÿ ¨æ¯ÿ þæÿZÿ {Óðÿ¿ ¯ÿæÜÿçÿêLëÿ {ÿQç {ÿ÷æ~æ`ÿæ¾ö¿Zÿ ÿçLÿsLëÿ ¾æB FÜÿç ¯ÿ`ÿÿ LÿÜÿç{àÿ-
¨÷$þ Aæß
3
{ÿ´ðÿ Aæ`ÿÀÿ~ Üÿ] "{ÿ÷æ~æ`ÿ澿ö' æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ {¯ÿæ AæÓç¾æF {¾, Aæ{þ ¨ÀÿþææZÿ vÿæÀë ÿ AàÿSæ {ÜÿæBS{àÿ (FÜÿæ Üÿ] {ÿ´ ð ÿµÿæ¯ÿ Àÿ {¯ÿæ A{s)æ FÜÿæ¨{Àÿ ¨Àÿþææ ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ þÿ{Àÿ ¯ÿ¿æLëÿÁÿÿæ D {ÜÿæB$æF ææ ÿæ¨{Àÿ Aæ{þ SëÀëÿZÿ A{ÿ´Ì~{Àÿ ¯ÿæÜÿæÀÿç$æDô æ ÿ {ÿð¯ÿê Óó¨ÿ H AæÓëÀÿê Óó¨ÿ þ{Àÿ {ÿ´ðÿ Aæ`ÿÀÿ~ Àíÿ¨ê {ÿ÷æ~æ`ÿæßö¿ Üÿ] ¨÷æ$þçLÿ SëÀëÿ As;ÿç æ ¾ÿ¿¨ç ¨Àÿ¯ÿÿöê Óþß{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ÓúÿSëÀëÿ {Üÿ{¯ÿ æ ¾çFLÿç {¾æSÀÿ ×çÿç Ó´Àíÿ¨ As;ÿç æ Àÿæfæ ëÿ{¾ö¿æÿ Aæ`ÿæßö¿Zÿ Óþê¨Lëÿ ¾æDd;ÿç æ {þæÜÿÀíÿ¨ê ëÿ{¾ö¿æÿ ! {þæÜÿ Ó¸ëÿö ¯ÿ¿æ# þæÿZÿÀÿ þíÁÿ ÿ$ Àÿæfæ þ æ {þæÜÿ ÓLÿàÿ ¯ÿ¿æ#Üÿ§LÿÀÿ þíàÿæ æ (Àÿæ. þæÿÓ-7/120/19) æ ëÿ{ßö¿æÿ ëÿÀÿú&A$öæúÿ ëÿÌçÿú, {ßæ ÿú A$öæúÿ {¾Dô ÿ æ AæçLÿ Ó¸ÿç Üÿ] ×çÀÿ Óó¨ÿç A{s æ {Ó$#{Àÿ {¾Dô {ÿæÌ D ÜëÿF, ÿæÜÿæ {ÜÿDdç "{þæÜÿ' æ FÜÿæÜÿ] ¨÷Lõÿÿç AæxÿLëÿ AæLÿÌ}ÿ Lÿ{Àÿ F¯ÿó ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ fæÿLÿæÀÿê (jæÿ) ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ {¨÷Àÿ~æ {¾æSæF æ {¾{ÿ{¯ÿÁÿ¾æFô {þæÜÿ ÀÿÜÿçdç, {Ó{ÿ{¯ÿÁÿ ¾æFô ¨÷ɧ LÿÀÿç¯ÿæ þ Ó´æµÿæ¯ÿçLÿ Aÿ¿$æ Óþ{Ö ¨íÿö Üÿçô As;ÿç æ Aÿ
¯ëÿ¿Üÿ Àÿ`ÿÿæ ¾ëNÿ ¨æ¯ÿþæÿZÿ {ÓÿæLëÿ {ÿQç A$öæúÿ ¨í~¿Àÿë ¨÷¯ÿæÜÿçÿ Ófæÿêß ¯õÿÿçþæÿZ ÓóSvÿçÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ {ÿQ# {þæÜÿ Àíÿ¨ê ëÿ{¾ö¿æÿ ¨÷$þSëÀëÿ {ÿ÷æ~æ`ÿæß¿öZÿ Óþç¨Lëÿ ¾æB F¨Àÿç LÿÜÿç{àÿ:¨{Éð¿ÿæ ¨æë¨ëÿ÷æ~æþæ`ÿæßö þÜÿÿêó `ÿþíþú æ ¯ÿí¿|ÿæó ÿø¨ÿ¨ë{ÿ÷~ ÿ¯ÿ Éç{Ì¿~ êþÿæ ææ3ææ {Üÿ Aæ`ÿæßö¿ ! ÿçfÀÿ ¯ëÿçþæÿ ÉçÌ¿ ÿø¨ÿ ¨ëÿ÷ øÎÿ¿ëþ§Zÿ ÿ´æÀÿæ ¯ÿë¿ÜÿæLÿæÀÿ Àÿ`ÿÿæ LÿÀÿç$#¯ÿæ ¨æë ¨ëÿ÷þæÿZÿ FÜÿç ¯ÿçÀÿæs {Óðÿ¿¯ÿæÜÿçÿê Lëÿ {ÿQ;ëÿ æ ÉæÉ´ÿ A`ÿÁÿ ¨ÿ{Àÿ Aæ×æ ÀÿQç$#¯ÿæ õÿ|ÿ þÿ Üÿ] øÎÿë¿þ§ A{s æ FÜÿæÜÿ] ¨í~¿þßê ¨÷¯õÿÿç þæÿZÿÀÿ A#ÿæßLÿ A{s æ "Óæÿ Lÿvÿçÿ ÿ þÿ LÿÀÿ {sLÿæ' A$öæúÿ Óæÿ Lÿvÿçÿ ëÿ{Üÿô Lÿç;ëÿ þÿÀÿ õÿ|ÿÿæ Üÿ] Lÿvÿçÿ {Üÿ¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ ¯ÿÿöþæÿ {Óðÿ¿ ¯ÿæÜÿçÿêÀÿ ¯ÿçÖæÀÿLëÿ {ÿQ;ëÿ æ Aÿ÷ ÉíÀÿæ þ{ÜÿÌ´æÓæ µÿêþæföëÿÓþæ ßë# æ ßëßëæ{ÿæ ¯ÿçÀÿæsÊÿ ÿø¨ÿÊÿ þÜÿæÀÿ$
ææ4ææ FÜÿç {Óðÿ¿ ¯ÿæÜÿçÿê{Àÿ þ{ÜÿÌ´æÓæ- þÜÿæÿú CÉ{Àÿ ¨÷ÿçÏçÿ LÿÀÿæB¯ÿæ
4
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Üÿçô þ{ÜÿÌ´æÓæ æ µÿæ¯ÿÀíÿ¨ê "µÿêþ', AëÿÀÿæSÀíÿ¨ê "Aföëÿ' Zÿ ëÿÁÿÿæ{Àÿ ¯ÿÜëÿ ÉíÀÿ-¯ÿêÀÿ {¾¨Àÿç Óæÿ´çLÿÿæÀíÿ¨ê "Óæÿ¿Lÿê', ¯ÿçÀÿæs
- Ó¯ÿöÿ÷ CÉ´Àÿêß ¨÷¯ÿæÜÿÀÿ æÀÿ~æÜÿ] ¯ÿçÀÿæs Àÿæfæ, þÜÿæÀÿ$ê Àÿæfæ ÿø¨ÿ Üÿ] A`ÿÁÿ ×çÿç ÿ$æõÎ{Lÿëÿ{ÊÿLÿçÿæÿ
LÿæÉçÀÿæfÊÿ ¯ÿêßö¯ÿæÿú æ ¨ëÀëÿfúÿ Lëÿ;ÿç{µÿæfÊÿ {Éò¯ÿ¿Êÿ ÿÀÿ¨ëèÿ¯ÿ
ææ5ææ õÎ{Lÿëÿ- õÿ|ÿLÿÿö¿¯ÿ¿, {`ÿLÿçÿæÿ
- ¯ÿçäç© `ÿçÿ {¾DôAæ{Ý ¾æF, {ÓvÿæÀëÿ `ÿçÿLëÿ sæ~çAæ~ç BÎ Zÿ D¨{Àÿ ×çÀÿ LÿÀÿç¯ÿæ, LÿæÉçÀÿæf
- Lÿæßæ Àíÿ¨ê LÿæÉê{Àÿ {¾Dô Óæþ÷æf¿ A¯ÿ×çÿ, ¨ëÀëÿfçÿú- ×ëÁÿ-Óëä½-LÿæÀÿ~ ÉÀÿêÀÿ D¨{Àÿ ¯ÿçfß LÿÀÿæD$#¯ÿæ, Lëÿ;ÿç{µÿæf
- Lÿÿö¯ÿ¿ ¨${Àÿ µÿ¯ÿ D¨{Àÿ ¯ÿçfß, ÿÀÿþæÿZÿ þ{Àÿ {É÷Ï {Éð¯ÿ¿ A$öæúÿ Óÿ¿ ¯ÿ¿¯ÿÜÿæÀÿßëæþÿë¿Êÿ ¯ÿçLÿ÷æ;ÿ Dÿ{þòfæÊÿ ¯ÿêßö¯ÿæÿ æ {Óòµÿ{ÿ÷æ {ÿ÷ò{ÿßæÊÿ Ó¯ÿö F¯ÿ þÜÿæÀÿ$æ
ææ6ææ F¯ÿó ¨æÀÿLÿ÷þê ßëæþëÿ¿- ¾ë AëÿÀíÿ¨ þÿÀÿ æÀÿ~æ,Dÿ{þòfæ - Éëµÿ-þèÿÁÿ ¨÷ÿ Aæÿ¢ÿ, Óëµÿÿ÷æ ¨ëÿ÷ Aµÿçþëÿ¿- {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Éëµÿ AææÀÿ AæÓç¾æF, {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ þÿ µÿß ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB¾æF æ F¨Àÿç Éëµÿ AææÀÿÀëÿ D þÿ Üÿ] Aµÿçþëÿ¿ æ æÿÀíÿ¨ê {ÿ÷ò¨ÿêZÿ ¨æo¨ëÿ÷- ¯ÿæûàÿ¿, àÿæ¯ÿ~¿, ÓëÜõÿÿßÿæ, {Óòþ¿ÿæ H ×çÀÿÿæ æ Fþæ{ÿ Óþ{Ö f{~ f{~ þÜÿæÀÿ$ê æ Óæÿ ¨${Àÿ Ó¸ëÿö {¾æS¿ÿæ ÓÜÿçÿ `ÿæàÿçç¯ÿæÀÿ äþÿæÿ Ó´Àíÿ¨ As;ÿç æ FÜÿç¨Àÿç ÿë{¾ö¿æÿ ¨æ¯ÿ ¨äÀÿ ¨¢ÿÀÿ {LÿæxÿçF ÿæþLëÿ ØÎ LÿÀÿç LÿÜÿç{àÿ æ ¾æÜÿæÓ¯ëÿ {ÿð¯ÿê Óó¸ÿÀÿ þÜÿÿ´¨íÿö Aèÿ As;ÿç æ ¯ÿçfæÿêß ¨÷¯õÿÿçÀÿ Àÿæfæ {ÜÿæB þ {þæÜÿ Üÿ] Ófæÿêß ¨÷¯õÿÿç SëxÿçLëÿ fæ~ç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¯ÿæ LÿÀÿç$æF æ ëÿ{¾ö¿æÿ ÿçf ¨äÀÿ {ÓÿæþæÿZÿ ¯ÿç¯ÿÀÿ~Lëÿ Óó{ä¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç æ ¾ÿçH {Lÿò~Óç ¯ÿæÜÿ¿ ¾ë {ÜÿæB$æ;ÿæ {ÿ{¯ÿ ÿçfÀÿ {Óðÿ¿ ¯ÿæÜÿçÿêLëÿ ¯ÿ|ÿæB `ÿ|ÿæB LÿÜÿç$æAæ;ÿæ æ ¯ÿçLÿæÀÿ þæÿZÿ ÓóQ¿æLëÿ Lÿþú S~ÿæ LÿÀÿçd;ÿç LÿæÀÿ~ {ÓþæÿZÿ D¨{Àÿ ¯ÿçfß ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæLëÿ {Üÿ¯ÿ æ {Ó Ó¯ëÿ ÿæɯÿæÿ As;ÿç æ {Lÿ¯ÿÁÿ ¨æo, Óæÿ ¯ÿçLÿæÀÿLëÿ Üÿ] LÿÜÿçd;ÿç, ¾æÜÿæÀÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ Ó¸ëÿö ¯ÿÜÿçþëöQê ¨÷¯õÿÿç ¯ÿçÿ¿þæÿ æ {¾¨ÀÿçAÓ½æLÿó ëÿ ¯ÿçÉçÎæ {ß ÿæç{¯ÿæ ÿ´ç{fæÿþ æ ÿæßLÿæ þþ {Óðÿ¿Ó¿ Óójæ$öó ÿæúÿ¯ÿ÷¯ÿêþç {ÿ ææ7ææ
¨÷$þ Aæß
5
{Üÿ ÿ´ç{fæÿþ ! Aæþ ¨ä{Àÿ {¾Dôþæ{ÿ ¨÷æÿ Ad;ÿç, {ÓþæÿZëÿ þ Aæ¨~ ¯ëÿlçÿçA;ëÿ æ Aæ¨~Zÿ fæ~ç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {þæÀÿ {Óðÿ¿¯ÿæÜÿçÿê Àÿ ¾çF A#ÿæßLÿ As;ÿç, {ÓþæÿZÿ ÿæþLëÿ þëô LÿÜëÿdç æ ¯ÿæÜÿ¿ ¾ë{Àÿ {Óÿæ¨ÿçZÿ ÿçþ{;ÿ ÿ´ç{fæÿþ Ó{ºæÿ AÓæþßçLÿ A{s æ ¯ÿÖëÿ
Sêÿæ{Àÿ A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ ëÿBsç ¨÷¯õÿÿçÀÿ ÓóWÌö þæÿ÷ æ {¾Dô$#{Àÿ {ÿ´ðÿ Aæ`ÿÀÿ~ Üÿ] "{ÿ÷æ~' æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ Aæ{» {àÿÉþæÿ÷{Lÿ AæÀÿæZÿ vÿæÀëÿ AàÿSæ Ad;ÿç, {Ó ¨¾ö¿;ÿ ¨÷Lÿõÿç ¯ÿçÿ¿þæÿ ÀÿÜÿç$æF æ {ÿ´ðÿæ`ÿÀÿ~ þ ¯ÿçÿ¿þæÿ ÀÿÜÿç$æF æ FÜÿç "ÿ´ç' D¨{Àÿ ¯ÿçfß ¨æB¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {¨÷Àÿ~æ ¨÷$þSëÀëÿ {ÿ÷æ~æ`ÿæ¾ö¿Zÿ vÿæÀëÿ Üÿ] ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ AëÀÿæ Éçäæ Üÿ] ¨íÿö fæÿLÿæÀÿç ÿçþ{;ÿ {¨÷Àÿ~æ ¨÷ÿæÿ LÿÀÿç$æF æ ¾ë{äÿ÷ ¨ífæ×Áÿê ëÿÜÿô, {Óvÿæ{Àÿ {Óòß¿öÓí`ÿLÿ Ó{ºæÿ {Üÿ¯ÿæ Lÿ$æ, Lÿç;ëÿ ÿ´ç{fæÿþ Ó{ºæÿ ¾ëNÿç¾ëN ÿ$#àÿæ æ ¯ÿÿöþæÿ ¯ÿçfæÿêß ¨÷¯õÿÿçÀÿ ÿæßLÿ {LÿDôþæ{ÿ $#{àÿ ÿæÜÿæ ¯ÿÿöÿæ LÿÀëÿd;ÿç æ µÿ¯ÿæÿú µÿê̽Êÿ LÿÿöÊÿ Lõÿ¨Êÿ Óþçÿçqß
æ AÉ´úÿoæþæ ¯ÿçLÿÿöÊÿ {ÓòþÿÿçÖ{$ð¯ÿ`ÿ ææ8ææ Aæ» {Óðÿ¿¯ÿæÜÿççÿê{Àÿ Ad;ÿç Ó¯ÿö¨÷${þ Aæ¨~ A$öæúÿ {ÿ´ðÿÀÿ Aæ`ÿÀÿ~Àíÿ¨ê {ÿ÷æ~æ`ÿæ¾ö¿ æ µÿ÷þÀíÿ¨ê ¨çÿæþÜÿ µÿê̽ æ µÿ÷þ FÜÿç ¯ÿçLÿæÀÿþæÿZÿÀÿ DúÿSþ ×Áÿ A{s æ {ÉÌ ¨¾ö¿;ÿ fê¯ÿçÿ ÀÿÜÿç$æF æ {ÿ~ë ¨çÿæþÜÿ A{s æ ÓþÖ {Óðÿ¿ ¨÷æ~ÿ¿æS Lÿ{àÿ ¨Àÿ;ëÿ {Ó fê¯ÿçÿ ÀÿÜÿç$#{àÿ æ ÉÀÿɾö¿æ D¨{Àÿ A{`ÿÿ ÀÿÜÿç þ fê¯ÿçÿ $#{àÿ æ FÜÿæ Üÿ] µÿ÷þÀíÿ¨ê µÿê̽, FÜÿç µÿ÷þ {ÉÌ ¨¾ö¿;ÿ ÀÿÜÿç$æF æ FÜÿç¨Àÿç ¯ÿçfæÿêß LÿþöÀíÿ¨ê Lÿÿö ÿ$æ ÓóS÷æþ ¯ÿçfßê Lÿõ¨æ`ÿæ¾ö¿ æ Óæÿæ¯ÿ×æ{Àÿ ÓæLÿ ÿ´æÀÿæ Lõÿ¨æÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ Üÿ] Lõÿ¨æ`ÿæ¾ö¿ æ µÿS¯ÿæúÿ Lõÿ¨ææþ As;ÿç F¯ÿó µÿS¯ÿúÿ ¨÷æ©çÀÿ ¨Êÿæúÿ Ó¡ÿ H þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿÀÿ þ {ÓÜÿç Ó´Àíÿ¨ {ÜÿæB$æF æ Lÿç;ëÿ ÓæÿæLÿæÁÿ{Àÿ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ Aæ{» AàÿSæ F¯ÿó ¨Àÿþææ AàÿSæ ÀÿÜÿçd;ÿç, ¯ÿçfæÿêß ¨÷¯ÿõÿç fê¯ÿçÿ Ad;ÿç, {þæÜÿþßê ¯ÿçÖæÀÿ {WÀÿæD ÀÿÜÿçdç, F¨Àÿç ¨Àÿç×çÿç{Àÿ ÓæLÿ ¾ÿçH LÿæÜÿæ ¨÷ÿç Lõÿ¨æÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ Lÿ{Àÿ, {ÿ{¯ÿ {Ó ÿÎ A$öæúÿ ¨ÿçÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ Óêÿæ ÿßæ LÿÀÿç¯ÿæÀëÿ ÿæZëÿ LÿçdçLÿæÁÿ àÿZÿæ{Àÿ ÀÿÜÿç ¨÷æßÊÿçÿ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýçàÿæ æ ¯ÿçÉ´æþçÿ÷ ÿßæÿö÷ {Üÿ¯ÿæÀëÿ ¨ÿçÿ {Üÿ¯ÿæLëÿ ¨Ýçàÿæ æ {¾æSÓíÿ÷LÿæÀÿ þÜÿÌ} ¨ÿqÁÿê þ
6
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
FÜÿæ Üÿ] LÿÜëÿd;ÿç - {ÿ Óþææëÿ¯ëÿ¨ÓSöæ ¯ÿë¿úÿ$æ{ÿ Óçß
(3/37) ¯ëÿ¿úÿ$æÿ LÿæÁÿ{Àÿ ÓþÖ Àÿçç-Óçç ¨÷Lÿs {ÜÿæB$æF æ ÿæÜÿæ ¯ÿæÖ¯ÿ{Àÿ Óçç Üÿ] A{s Lÿç;ëÿ {Lÿð¯ÿàÿ¿ ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ {ÓÿççLÿç Üÿ] A#Lÿ ¯ÿçW§ Aæ~ç$æF æ {¾¨Àÿç Lÿæþ, {Lÿ÷æ, {àÿæµÿ, {þæÜÿ Bÿ¿æÿç Aæ~ç$æF æ {SæÓ´æþê ëÿÁÿÓê ÿæÓZÿ þ F¨Àÿç Üÿ] ÿçÿöß {dæÀÿÿ S÷¡ÿç fæÿç QSÀÿæß æ ¯ÿçW§ A{ÿLÿ LÿÀÿB ÿf þæßæ Àÿçç Óçç {¨÷ÀÿB ¯ÿÜëÿ µÿæB æ ¯ëÿç Üÿ] {àÿæµÿ ÿçQæ¯ÿÜÿ] AæB ææ (Àÿæ.þæÿÓ -7/117/6-7) A$öæúÿ þæßæ A{ÿLÿ ¯ÿçW§ LÿÀÿç$æF æ Jç-Óçç þ ¨÷ÿæÿ LÿÀÿç$æF æ F¨ÀÿçLÿç Óç LÿÀÿçÿçF æ F¨Àÿç A¯ÿ×æLëÿ ¨Üÿo#¯ÿæ ÓæLÿ {Lÿò~Óç {ÀÿæSêÀÿ LÿÝ{Àÿ `ÿæàÿçS{àÿ, þÀÿ~æÓ {ÀÿæSê þ fê¯ÿçÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ {Ó µÿ{àÿ vÿçLúÿ {ÜÿæB¾æD Lÿç;ëÿ ÓæLÿ ÿæÜÿæLëÿ ÿçfÀÿ Lõÿÿçÿ´ ¾ÿçH þæÿç{ÿ¯ÿ {ÿ{¯ÿ {Ó ÿÎ A$öæúÿ ¨ÿçÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ LÿæÀÿ~ {SæsçF {ÀÿæSêÀÿ fê¯ÿçÿ A¯ÿ×æ Éë~ç ÜÿfæÀÿ {ÀÿæSê {WÀÿç¾ç{¯ÿ, µÿfÿ `ÿç;ÿÿÀÿ Lÿ÷þ A¯ÿÀ ë {ÜÿæB¾çç¯ÿ F¯ÿó ÿæÜÿæ ¯ÿ|ÿç¯ÿ|ÿç ¨÷Lõÿÿç ¨÷¯ÿÁÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ ¾ÿçH àÿä¿ ¯ÿÜëÿíÿÀÿÿAdç Lÿç;ëÿ ÓæLÿ Lÿõ¨æLÿ{Àÿ, {ÿ{¯ÿ {ÓÜÿç ÓæLÿZëÿ Óþçÿçqß fçÿç{ÿ¯ÿ æ Lõÿ¨æÀÿ FLÿæ Aæ`ÿÀÿ~ Üÿ] Óþçÿçqß æ ¾çFLÿç Ó¸íÿö {Óðÿ¿Zëÿ fçÿç{ÿ¯ÿ æ {ÿ~ë ÓLÿZëÿ ¨Àÿþææ ¨÷æ© ¨¾ö¿;ÿ FÜÿç AëÀÿæ Lõÿ¨æ ¨÷ÿç ÓÿLÿö ÀÿÜÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ A$öæúÿ ÓæÿæÀÿ AëÀÿæ A¯ÿ×æ{Àÿ LÿæÜÿæ ¨÷ÿç Lõÿ¨æ LÿÀÿç¯ÿæ Aëÿ`ÿçÿ æ Aÿ¿$æ ÿßæ¯ÿçëÿ Ó;ÿLÿ ÓæC, ÿßæLÿÀÿç {ÿæ Aæüúÿÿ AæC æ A$öæúÿ AëÀÿæ A¯ÿ×æ{Àÿ Lõÿ¨æ`ÿæ¾ö¿ Üÿ] ¯ÿçfæÿêß ¨÷¯õÿÿçÀÿ ëÿöÌö {¾ææ $#{àÿ æ FÜÿç¨Àÿç AæÉNÿçÀíÿ¨ê AÉ´úÿ$æþæ, ¯ÿçLÿÅÿÀíÿ¨ê ¯ÿçLÿÿö µÿ÷þþßê É´æÓ Üÿ] µëÿÀÿêÉ÷¯ÿæ æ FÜÿçÓ¯ëÿ ¯ÿÜÿ}þëQ# ¨÷¯ÿæÜÿÀÿ ÿæßLÿ As;ÿç æ A{ÿ¿ `ÿ ¯ÿÜÿ¯ÿ
ÉíÀÿæ þÿ{$ö ÿ¿Nÿfê¯ÿçÿæ
æ ÿæÿæÉÚ¨÷ÜÿÀÿ~æ
Ó{¯ÿö ¾ë¯ÿçÉæÀÿÿæ
ææ9ææ F¯ÿó AæÜëÿÀÿç A{ÿLÿ ÉíÀÿ¯ÿêÀÿ {þæ ÿçþ{;ÿ A{ÿLÿ AÚÉÚ ¾ëNÿ {ÜÿæB ¨÷æ~ DûSöLÿÀÿç ¾ë×Áÿ{Àÿ D¨×çÿ Ad;ÿç æ Óþ{Ö {þæ ÿçþ{;ÿ ¨÷æ~ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨÷Öëÿ Ad;ÿç æ Lÿç;ëÿ {ÓþæÿZÿÀÿ {Lÿò~Óç ÿçÊÿçÿ S~ÿæ ÿæÜÿ] æ ¯ÿÿöþæÿ {LÿDô {Óÿæ Lÿç¨Àÿç µÿæ¯ÿ{Àÿ ÓëÀÿäçÿ Ad;ÿç, ÿæÜÿæ LÿÜëÿd;ÿç -
¨÷$þ Aæß
7
A¨ßö¿æ©ó ÿÿÓ½æLÿó ¯ÿÁÿó µÿê̽æµÿçÀÿäçÿþú æ ¨ßö¿æ©ó ÿ´çÿ{þ{ÿÌæó ¯ÿÁÿó µÿêþæµÿçÀÿäçÿþú ææ10ææ µÿê̽ ÿ´æÀÿæ ÓëÀÿäçÿ Aæ»Àÿ {Óðÿ¿ ¯ÿæÜÿçÿê Ó¯ëÿ ¨÷Lÿæ{Àÿ A{fß As;ÿç F¯ÿó µÿêþ ÿ´æÀÿæ ÓëÀÿäçÿ {ÓþæÿZÿ {Óðÿ¿¯ÿæÜÿçÿê fççÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ÓëSþ A{s æ ¨¾ö¿æ© F¯ÿó A¨¾¿æ© µÿÁÿç ÉÈçÎ ¨÷{ßæS ëÿ{¾ö¿æÿZÿ AæÉZÿæLëÿ ¯ÿ¿NÿLÿÀëÿdç æ Aÿ
µÿê̽ {LÿDô ¨÷LÿæÀÿÀÿ Óÿæ A$öæúÿ AÖçÿ´ ¾æÜÿæZëÿ D¨{Àÿ {LÿòÀÿ¯ÿþæ{ÿ ÿççµÿöÀÿ LÿÀÿë$æ;ÿç F¯ÿó µÿêþ {LÿDô Óÿæ A$öæúÿ AÖçÿ´, ¾æÜÿæZÿ D¨{Àÿ Ó¸íÿö {ÿð¯ÿêÓ¸ÿ A$öæúÿ Ó¸íÿö ¨æ¯ÿ ÿçµÿöÀÿ LÿÀÿçd;ÿç æ ëÿ{¾ö¿æÿ ÿçfÀÿ ¯ÿ¿¯ÿ×æ {ÿDd;ÿç {¾Aß{ÿÌë `ÿ Ó{¯ÿöÌë ß$æµÿæSþ¯ÿ×çÿæ
æ µÿê̽{þ¯ÿæµÿçÀÿä;ëÿ µÿ¯ÿ;ÿ
Ó¯ÿö F¯ÿ Üÿç ææ11ææ `ÿëÿ}SÀëÿ ÿçf ÿçfÀÿ ×æÿ{Àÿ ÀÿÜÿç Aæ¨~þæ{ÿ Óþ{Ö µÿê̽Zÿë Üÿ] Ó¯ëÿ¨÷Lÿæ{Àÿ Àÿäæ LÿÀÿ;ëÿ ! ¾ÿç µÿê̽ fê¯ÿçÿ ÀÿÜÿ;ÿç, {ÿ{¯ÿ Aæ{» A{fß æ {ÿ~ë Aæ¨~þæ{ÿ ¨æ¯ÿZÿ ÓÜÿçÿ ¾ë ÿLÿÀÿç {Lÿ¯ÿÁÿ µÿê̽ Zÿë Üÿ] FÜÿç¨Àÿç ÿçfÀÿ äþÿæÀÿ ÿçÿöß {ÿàÿæ¨{Àÿ É\ÿ´ÿê {Üÿàÿæ æ É\ÿ ´ÿê ¨æÿ÷þæÿZÿ ¨ÀÿæLÿ÷þÀÿ {WæÌ~æ {ÜÿæB$æF æ LÿæÀÿ~ ¯ÿçfßàÿæµÿ ¨{Àÿ {LÿDô þæÿ÷ Aæ¨~Zëÿ Lÿ~ {ÿ¯ÿ ? {LÿòÀÿ¯ÿþæÿZÿ þ{Àÿ ¯ÿõç ¨÷ÿ樯ÿæÿ ¨çÿæþÜÿ µÿê̽ ÓëÀÿäçÿ ÀÿQ;ëÿ æ Lÿç¨Àÿ {¾ææ $#{àÿÿ µÿê̽ ? ¾çF Ó´ßó ÿçfÀÿ Àÿäæ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ AÓþ$ö æ {LÿòÀÿ¯ÿþæÿZëÿ ÿæZÿ ÓëÀÿäæ ¯ÿ¿¯ÿ×æ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýëdç æ {Ó {Lÿò~Óç ¯ÿæÜÿ¿ {¾ææ ëÿÜÿô æ µÿ÷þ Üÿ] µÿê̽ A{s æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ µÿ÷þ fê¯ÿçÿ ÀÿÜÿçdç {ÓÜÿç ¨¾ö¿;ÿ ¯ÿçfæÿêß ¨÷¯ÿõÿç A$öæúÿ {LÿòÀÿ¯ÿ A{fß As;ÿç æ A{fßÀÿ A$ö FÜÿæ ëÿÜÿô {¾, ¾æÜÿæLëÿ fç~ç ¨æÀÿç¯ÿæ ÿæÜÿ] æ ¯ÿÀÿó A{fßÀÿ A$ö Aÿö ÿëföß A{s æ ¾æÜÿæLëÿ Lÿvÿçÿÿæ ÿ´æÀÿæ fç~ç ¨æÀÿç¯ÿæ æ þÜÿæ Afß ÓóÓæÀÿ Àÿç¨ë, fêÿç ÓLÿB {Óæ ¯ÿêÀÿ æ (Àÿæ. þæÿÓ -6/80) ¾ÿç µÿ÷þ Óþæ© {ÜÿæBSàÿæ {ÿ{¯ÿ A¯ÿçÿ¿æ AÖçÿ´ Üÿêÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ {þæÜÿæÿç AæóÉçLÿ Àíÿ¨{Àÿ fê¯ÿçÿ $#{àÿ þ ÿæÜÿæ ÉçW÷ Óþæ© {ÜÿæB¾ç{¯ÿæ µÿê̽Zÿ Bbÿæþõëÿ¿ $#àÿæ æ BbÿæÜÿ] µÿ÷þ, BbÿæÀÿ A;ÿ F¯ÿó µÿ÷þÀÿ ¯ÿçÿæÉ {SæsçF A$öLëÿ ¯ëÿlæF æ FÜÿæLëÿ Ó¡ÿ Lÿ¯ÿêÀÿ ÓÀÿÁÿÿæ ¨í¯ÿöLÿ LÿÜÿçd;ÿç, ""Bdæ Lÿæßæ Bdæ þæßæ, Bdæ fS D¨fæßæ æ LÿÜÿ Lÿ¯ÿêÀÿ {¾ Bdæ ¯ÿç¯ÿf}ÿ, ÿæLÿæ ¨æÀÿÿ ¨æßæ ææ'' {¾Dôvÿæ{Àÿ µÿ÷þ ÿ$æF, {Óvÿæ{Àÿ A¨æÀÿ F¯ÿó A¯ÿ¿Nÿ ÀÿÜÿç$æF æ FÜÿç ÉÀÿêÀÿ fÿ½Àÿ þíÁÿ LÿæÀÿ~ Bdæ Üÿ] A{s æ Bdæ Üÿ] þæßæ F¯ÿó fSÿ
8
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Dÿç À ÿ LÿæÀÿ~ {ÜÿæB$æF æ D¨ÿç Ì ÿ{Àÿ FÜÿæÀÿ ¯ÿÿö ÿæ ÀÿÜÿç d ç "{ÓæLÿæþßÿ ÿ{ÿðäÿ ¯ÿÜëÿÓ¿æþ ¨÷fæ{ßß Bÿç '(dæ{¢ÿæS¿-6/2/ 3) Lÿ¯ÿêÀÿ LÿÜëÿd;ÿç -¾çF Ó¯ÿö$æ Ó¸íÿö Bbÿæ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB$æ;ÿç, "ÿæLÿæ ¨æÀÿ ÿ ¨æßæ' æ {Ó Aÿ;ÿ, AÓêþ ÿÿ´{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB$æF æ {ßæLÿæ{þæ ÿçÍæþ Aæ©Lÿæþ AæLÿæ{þæ ÿ ÿÓ¿ ¨÷æ~æ DúÿLÿ÷æþ;ÿç ¯ÿ÷{Üÿ½ð¯ÿ Óúÿ ¯ÿ÷Üÿ½æ{¨¿ÿç (¯õÿÜÿÿæÀÿ~¿Lÿ-4/4/6) æ A$öúÿ ¾çF Ó¸íÿö Lÿæþÿæ ÀÿÜÿçÿ, Aææ{Àÿ ×çÿ, AæÓ´Àÿí¨ As;ÿç æ ÿæÜÿæZÿÀÿ {Lÿ{¯ÿ{Üÿ{àÿ ¨ÿÿ ÜëÿF ÿæÜÿ] æ {Ó ¯ÿ÷Üÿ½Zÿ ÓÜÿçÿ FLÿæLÿæÀÿ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ ¨÷æÀÿ»{Àÿÿ Bdæ Aÿ;ÿ {ÜÿæB$æF F¯ÿó A;ÿ{ÿæSÿ´æ ¨Àÿþææ ¨÷æ©çÀÿ Bdæ Üÿ] {ÉÌ ÀÿÜÿç$æF æ {¾{¯ÿ FÜÿç Bdæ ¨íÀÿ~ {ÜÿæB¾æF, {ÿ{¯ÿ ÓþÖ Bdæ þ Óþæ© ¾æF æ ¾ÿç ÿæÜÿævÿæÀëÿ A#Lÿ Lÿçdç ¯ÿݯÿÖë $æAæ;ÿæ, {ÿ{¯ÿ Aæ¨~ ÿæÜÿæÀÿ Bdæ A¯ÿÉ¿ LÿÀÿç$æ{;ÿ æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ÿæ vÿæÀëÿ A#Lÿ ¯ÿÖë Üÿ] Lÿçdç ÿæÜÿ], {ÿ{¯ÿ Bdæ LÿæÜÿæ ÿçþ{;ÿ {Üÿ¯ÿ ? {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¨÷樿 {Üÿ¯ÿæ {¾æS¿ {Lÿò~Óç ¯ÿÖë A¨÷樿 ÿÀÿÜÿç¯ÿ, {ÿ{¯ÿ Bdæ þ Óþí{Áÿ ÿÎ {ÜÿæB¾ç¯ÿ F¯ÿó BbÿæÀÿ D¨Éþ {Üÿ¯ÿæ ä~ç µÿ÷þ Ó¯ÿö$æ A;ÿ {ÜÿæB¾æF æ FÜÿæ Üÿ] µÿê̽Zÿ Bdæ þõëÿ¿ A{s æ FÜÿç¨Àÿç µÿê̽ÿ´æÀÿæ Àÿäçÿ Aæ»þæÿZÿ {Óÿæ Ó¯ëÿ¨÷Lÿæ{Àÿ A{fß A{s æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ µÿ÷þ ÀÿÜÿçdç, {Ó ¨¾ö¿;ÿ A¯ÿçÿ¿æÀÿ AÖçÿ´ ÀÿÜÿç$æF æ µÿ÷þ Éæ;ÿ {Üÿ¯ÿæä~ç A¯ÿçÿ¿æ þ Óþæ© {ÜÿæB¾æF æ µÿêþZÿ ÿ´æÀÿæ ÓëÀÿäçÿ FÜÿçþæÿZÿ {Óðÿ¿¯ÿæÜÿçÿêLëÿ fçÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ÓëSþ æ µÿæ¯ÿÀíÿ¨ê µÿêþ "µÿæ{¯ÿ ¯ÿçÿ¿{ÿ {ÿ¯ÿæ
'- µÿæ¯ÿ{Àÿ {ÓÜÿç äþÿæ ¯ÿçÿ¿þæÿ ¾æÜÿæ A¯ÿççÿçÿ ¨ÀÿþææZëÿ þ ¯ÿçÿçÿ LÿÀÿæB ÿçF æ µÿæ¯ÿ ¯ÿÓ¿ µÿS¯ÿæúÿ ÓëQ ÿçæÿ LÿÀëÿ~æ Aßÿ æ ( Àÿæ-þæÿÓ-7/9Q) É÷êLÿõÐ FÜÿæLëÿ É÷æ LÿÜÿç Ó{ºæÿ Lÿ{àÿ æ µÿæ¯ÿ{Àÿ {ÓÜÿç äþÿæ ÀÿÜÿçdç, ¾æÜÿæ µÿS¯ÿæúÿZëÿ þ ¯ÿÉ LÿÀÿç{ÿB$æF æ µÿæ¯ÿÀëÿ Üÿ] Ó¸íÿö ¨í~ö¿þßê ¨÷¯õÿÿçÀÿ ¯ÿçLÿæÉ {ÜÿæB$æF æ FÜÿæ ¨ë~¿Àÿ ÓóÀÿäLÿ A{s æ µÿæ¯ÿ F¨Àÿç ¯ÿÁÿ¯ÿæÿ {¾ ¨Àÿþ{ÿ¯ÿ ¨ÀÿþææZëÿ þ Ó»¯ÿ LÿÀÿçÿF F¯ÿó F¨Àÿç {LÿæþÁÿ {¾ Aæfç µÿæ¯ÿ Adç ÿ AæÓ;ÿæLÿæàÿç ÿæÜÿæ Aµÿæ¯ÿ{Àÿ ¯ÿÿÁÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {ÝÀÿç {ÜÿæBÿ$æF æ Aæfç Aæ¨~ LÿÜÿ;ÿç {¾, FÜÿç þÜÿæÀÿæf ¯ÿÜëÿÿ µÿàÿ æ ¨ëÿ
AæÓ;ÿæLÿæàÿç LÿÜÿç¨æÀÿ;ÿç {¾, {ÓÜÿç þÜÿæÀÿæf µÿàÿ ëÿÜÿô;ÿç LÿæÀÿ~ {Ó Q#Àÿç QæDd;ÿç, ¨æÿ QæAæ;ÿç, sçµÿç {ÿQ;ÿç, `ÿæÜÿæ ¨çA;ÿç Bÿ¿æÿç æ
¨÷$þ Aæß
9
WæÓ ¨æÿ {f Qæ {Üÿðô, ÿçÜÿ§Üÿç Óÿæ{¯ÿð Lÿæþ æ íÿ þàÿæB Qæÿ {f, ÿçÿLÿê fæ{ÿ Àÿæþ ææ BÎZÿ ¨÷ÿç {àÿÉþæÿ÷ ÿ÷ësç {ÿQæS{àÿ µÿæ¯ÿ Aµÿæ¯ÿ{Àÿ ¨Àÿç~ÿ {ÜÿæB A×çÀÿ {ÜÿæB¾æF æ ¨ë~ö¿þßê ¨÷¯õÿÿç þ ¯ÿç`ÿÁÿçÿ {ÜÿæB D{vÿ æ BÎZÿ vÿæÀëÿ Óº¤ÿ ëÿsç¾æF æ {ÿ~ë µÿêþZÿ ÿ´æÀÿæ ÓëÀÿäçÿ FþæÿZÿ {Óðÿ¿ ¯ÿæÜÿçÿêLëÿ fç~ç¯ÿæ ÓëSþ æ þÜÿÌ} ¨ÿqÁÿçZÿ þ FÜÿç¨Àÿç ÿçÿöß {¾, "Óëÿ ÿêWöLÿæàÿ {ÿðÀÿ;ÿßöÓæÀÿæ{Ó¯ÿç{ÿæ õÿ|ÿµíÿþç
æ ({¾æSÓíÿ÷-1æ14) ÿêWöLÿæÁÿ ¨¾ö¿;ÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ É÷æ H µÿNÿç¨í¯ÿöLÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ Óæÿ Üÿ] õÿ|ÿ {ÜÿæB$æF æ ÿÓ¿ Óqßúÿ ÜÿÌöó LÿëÀëÿ¯õÿ
¨çÿæþÜÿ
æ ÓçóÜÿÿæÿó ¯ÿçÿ{ÿ¿{aÿð
É\ÿó ÿ{½ò ¨÷ÿ樯ÿæúÿ ææ12ææ FÜÿç¨Àÿç ÿçfÀÿ äþÿæÀÿ ÿçÿöß {ÿàÿæ¨{Àÿ É\ÿ´ÿê {Üÿàÿæ æ É\ÿ ´ÿê ¨æÿ÷þæÿZÿ ¨ÀÿæLÿ÷þÀÿ {WæÌ~æ {ÜÿæB$æF æ LÿæÀÿ~ ¯ÿçfßàÿæµÿ ¨{Àÿ {LÿDô ¨æÿ÷ Aæ¨~Zëÿ Lÿ~ {ÿ¯ÿ ? {LÿòÀÿ¯ÿþæÿZÿ þ{Àÿ ¯ÿõ ¨÷ÿ樯ÿæÿ ¨çÿæþÜÿ µÿê̽ ÿë¾ö¿ÿZÿ Üõÿÿß{Àÿ ÜÿÌö D LÿÀÿç¯ÿæ {Üÿëÿ Daÿ Ó´Àÿ{Àÿ ÓçóÜÿÿæÿ µÿÁÿç µÿߨ÷ÿ Éó\ÿ´ÿç Lÿ{àÿ æ ÓçóÜÿ ¨÷LÿõÿçÀÿ µÿßæ¯ÿÜÿ Ó{Zÿÿ {ÜÿæB$æF æ {WæÀÿ fèÿàÿÀÿ ÿçÀÿ¯ÿ FLÿæ;ÿ{Àÿ ÓçóÜÿÀÿ ÀÿÝç A$öæúÿ Sföÿ Lÿæÿ{Àÿ ¨Ýç{àÿ æ {Àÿæþ sæZëÿÀÿê D{vÿ æ Üõÿÿß{Àÿ Lÿ¸ÿ ÓõÎç {ÜÿæB$æ æ ¾ÿ¿¨ç ÓçóÜÿ Aæ¨~Zÿ vÿæÀëÿ ¯ÿÜëÿÿ Lÿç{àÿæ þçsÀÿ íÿÀÿ{Àÿ Adç æ µÿß ¨÷Lõÿÿç{Àÿ {ÜÿæB$æF, ¨ÀÿþææZÿ vÿæ{Àÿ ÿë{Üÿô æ ÿæÜÿæ FLÿ Aµÿß Óÿæ æ µÿ÷þÀíÿ¨ê µÿê̽ ¾ÿçH ¯ÿçfßàÿæµÿ Lÿ{Àÿ {ÿ{¯ÿ, ¨÷LõÿÿçÀÿ {¾Dô µÿßæÀÿ~¿{Àÿ Aæ¨~ Ad;ÿç, ÿæÜÿævÿæÀëÿ þ A#Lÿ µÿßÀÿ Aæ¯ÿÀÿ~{Àÿ Aæ¨~Zëÿ ¯ÿæ¤ÿç{ÿ¯ÿ æ µÿßÀÿ FLÿ ¨Àÿÿæ A#Lÿ ¯ÿ|ÿç¾ç¯ÿ æ µÿßÀÿ Aæ¯ÿÀÿ~ A#Lÿ Wÿçµíÿÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ DNÿ µÿ÷þ FÜÿævÿæÀÿë AÿçÀÿçNÿ Aÿ¿ Lÿçdç {ÿB¨æÀÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ Aÿ
¨÷Lõÿÿç vÿæÀëÿ ÿç¯õÿÿçÜÿ] S;ÿ¯ÿ¿ ×ÁÿÀÿ þæSö æ ÓóÓæÀÿ{Àÿ ¨÷Lõÿÿç ÿ µÿÀ ¨ëÀÿ Adç æ FÜÿæ {WæÀÿ A¤ÿLÿæÀÿÀÿ FLÿ dæßæ A{s æ FÜÿæ¨{Àÿ {LÿòÀÿ¯ÿþæÿZÿÀÿ {Lÿò~Óç {WæÌ~æ Üÿ] ÿæÜÿ] æ {LÿòÀÿ¯ÿ þæÿZÿ ¨äÀëÿ {Lÿ{ÿLÿ ¯ÿæfæ FLÿ Óæ$#{Àÿ ¯ÿæfçàÿæ Lÿç;ëÿ Ó¸íÿö þçÉç µÿß Üÿ] ¨÷ÿæÿ LÿÀÿë$#àÿæ æ FÜÿævÿæÀëÿ A#Lÿ Lÿçdç {ÓþæÿZÿ ¨æQ{Àÿ ÿæÜÿçô æ ¨÷{ÿ¿Lÿ ¯ÿçLÿæÀÿ Lÿçdç ÿæ Lÿçdç µÿß Üÿ] {ÿB$æF æ {ÿ~ë
10
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{Óþæ{ÿ þ {WæÌ~æ Lÿ{àÿ æ ÿÿ
É\ÿæÊÿ {µÿßö¿Êÿ ¨~¯ÿæÿLÿ{SæþëQæ
æ ÓÜÿ{Óð¯ÿæµÿ¿Üÿ;ÿ¿;ÿ Ó É±ÿÖëþë{àÿæµÿ¯ÿúÿ ææ13ææ FÜÿæ¨{Àÿ A{ÿLÿ É\ÿ, ÿæSÀÿæ, {|ÿæàÿ, {µÿÀÿê, ëÿÀÿê Bÿ¿æÿçç ¯ÿæfæ FLÿ Óæ$#{Àÿ Üÿ] ¯ÿæfçàÿæ æ {ÓþæÿZÿ ɱÿ þ ¯ÿÜÿëÿ µÿßZÿÀÿ $#àÿæ æ µÿß ÓóoæÀÿ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿ÿçÿ {LÿòÀÿ¯ÿþæÿZÿÀÿ {Lÿò~Óç {WæÌ~æ ÿ$#àÿæ æ ¯ÿÜÿçöþëQç ¯ÿçfæÿêß ¨÷¯ÿõÿÿç ÓüÿÁÿ {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ {þæÜÿþßê ¯ÿ¤ÿÿLëÿ ¯ÿÜëÿÁÿµÿæ¯ÿ{Àÿ Wÿçµíÿÿ LÿÀÿç{ÿB$æF æ ¯ÿÿöþæÿ ¨í~ö¿þßê ¨÷¯ÿõÿçþæÿZÿ vÿæÀëÿ {WæÌ~æ {Üÿàÿæ æ {¾Dô$#{Àÿ Ó¯ÿö¨÷$þ {WæÌ~æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÀÿç$#{àÿ æ ÿÿ
{É´{ÿðÜÿßëö{Nÿ þÜÿÿç Ó¿¢ÿ{ÿ ×ç{ÿò æ þæ¯ÿ
¨æ¯ÿ{Êÿð¯ÿ ÿç{¯ÿ¿ò É{\ÿò ¨÷ÿ½ÿë
ææ14ææ Fÿúÿ ¨Êÿæúÿ {É´ÿ {WæݾëNÿ A$öæúÿ ¾æÜÿæZÿvÿæ{Àÿ {àÿÉþæÿ÷ LÿæÁÿçþæ {ÿæÌ ÿæÜÿ]- {É´ÿ A$öæúÿ Óæÿ´çLÿ ¾æÜÿæ ÿçþöÁÿÿæÀÿ ¨÷ÿêLÿ æ þÜÿÿç Ó¿¢ÿ{ÿ- þÜÿæÿ Àÿ$ D¨{Àÿ ¯ÿÓç$#¯ÿæ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ F¯ÿó Afëöÿ A{àÿòLÿçLÿ É\ÿ ¯ÿfæB{àÿ æ A{àÿòLÿçLÿÀÿ A$ö FÜÿç {àÿæLÿÀëÿ ¨{Àÿ- þõëÿ¿ {àÿæLÿ, {ÿ¯ÿ{àÿæLÿ, ¯ÿ÷Üÿ½{àÿæLÿ F¯ÿó {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ fÿ½-þÀÿ~ µÿß ÀÿÜÿçdç, {ÓÜÿç ÓþÖ {àÿæLÿÀëÿ ¨{Àÿ ¨æÀÿ{àÿòLÿçLÿ, ¨æÀÿþæ$}Lÿ, ×çÿç ¨÷ÿæÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {WæÌ~æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÀÿç$#{àÿ æ Fvÿæ{Àÿ Óëÿæ, Àíÿ¨æ, LÿæÏ ÿþ}ÿ Àÿ$ ÿ$#àÿæ æ Àÿ$ A{àÿòLÿçLÿ, É\ÿ A{àÿòLÿçLÿ F¯ÿó {WæÌ~æ þ A{àÿòLÿçLÿ $#àÿæ æ FÜÿç Ó¯ëÿ {àÿæLÿvÿæÀëÿ ¨{Àÿ FLÿþæÿ÷ ¯ÿ÷Üÿ½ Üÿ] ÀÿÜÿçd;ÿç æ Óçæ ÿæÜÿæZÿ ÓÜÿ Ó¸Lÿö ×æ¨ÿ LÿÀÿæB¯ÿæÀÿ FLÿþæÿ÷ {WæÌ~æ $#àÿæ æ {Ó Lÿç¨Àÿç ×çÿç ¨÷ÿæÿ LÿÀÿç{¯ÿ ¨æofÿ¿ó ÜõÿÌê{Lÿ{Éæ {ÿ¯ÿÿÿó ÿqß
æ {¨ò÷ó ÿ{½ò þÜÿæÉ\ÿó µÿêþLÿþöæ ¯ÿõ{LÿæÿÀÿ
ææ15ææ ÜõÿÌç{LÿÉ
-A$öæúÿ ¾çF ÜõÿÿßÀÿ Ó¯ÿöÓ´ jæÿæ As;ÿç æ {ÓÜÿç É÷êLõÿÐ ¨æofÿ¿ ÿæþLÿ É\ÿ ¯ÿfæB{àÿ æ ¨o jæ{ÿ¢ÿç÷ßLëÿ ¨o ÿúÿþæÿ÷æ (ɱÿ, ØÉö, Àíÿ¨, ÀÿÓ H S¤ÿ)Àÿ ÀÿÓÿ´æÀÿæ ÓæDôsç LÿÀÿç ÿçfÀÿ {àÿæLÿ A$öæúÿ µÿNÿZÿ {É÷~ê{Àÿ |ÿæÁÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {WæÌ~æ LÿÀÿç$#{àÿ æ ¯ÿçLÿÀÿæÁÿ Àíÿ¨{Àÿ ¯ÿç{ä¨çÿ B¢ÿç÷ßþæÿZëÿ ÓæDôsç LÿÀÿç ÿæÜÿæZëÿ ÿçfÀÿ {Ó¯ÿLÿ A$öæúÿ
¨÷$þ Aæß
11
µÿNÿZÿ {É÷~ê{Àÿ D¨×çÿ LÿÀÿæB¯ÿæ Üõÿÿß{Àÿ {¨÷Àÿ~æ LÿÀÿæD$#¯ÿæ ÓúÿSëÀëÿZÿ Üÿ] A¯ÿÿæÿ A{s æ É÷êLõÿÐ f{~ {¾æ{SÉ´Àÿ ÿ$æ ÓúÿSëÀëÿ $#{àÿ æ ÉçÌ¿{ÖÜÿó- µÿS¯ÿúÿ ! þëô Aæ¨~Zÿ ÉçÌ¿ æ ¯ÿæÜÿ¿ ¯ÿçÌ߯ÿÖëLëÿ ÿ¿æSLÿÀÿç æÿ{Àÿ BÎZÿ AÿçÀÿçNÿ Aÿ¿ {Lÿò~Óç ¯ÿÖëLëÿ ÿ{ÿQ#¯ÿæ, ÿÉë~ç¯ÿæ Aÿ¿ {Lÿò~Óç ¯ÿÖëLëÿ ØÉö ÿLÿÀÿç¯ÿæ Bÿ¿æÿç ÓúÿSëÀÿëZÿ Aëÿµÿ¯ÿ ÓoæÀÿ D¨{Àÿ Üÿ] ÿçµÿöÀÿ LÿÀÿç$æF æ {ÿ¯ÿÿÿó qß
- A$öæúÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿçLëÿ A#ÿ× LÿÀÿç$#¯ÿæ AëÿÀÿæS Üÿ] Aföëÿ æ BÎZÿ AëÿÀÿí¨ àÿSÿ, {¾Dô$#{Àÿ ¯ÿçÀÿÜÿ, {¯ÿðÀÿæS¿, AÉë÷¨æÿ {ÜÿD$#¯ÿ, "SúÿSúÿ SçÀÿæ ÿßÿ ¯ÿÜÿ ÿêÀÿæ' {Àÿæþæo {ÜÿD$#¯ , BÎZÿ AÿçÀÿçNÿ Aÿ¿ {Lÿò~Óç ¯ÿçÌ߯ÿÖë ÿ´æÀÿæ {àÿÉþæÿ÷ ¯ÿææ ÓõÎç æB {ÜÿDÿ$#¯ÿ æ FÜÿæLëÿ Üÿ] AëÿÀÿæS LÿÜÿ;ÿç æ ¾ÿç FÜÿæ ÓüÿÁÿ {ÜÿæB¾æF, {ÿ{¯ÿ ¨Àÿþ{ÿ¯ÿ ¨Àÿþææ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæB{ÿD$#¯ÿæ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ D¨{Àÿ Aæ#¨ÿ¿ ¨÷æ© LÿÀÿçÿçF æ FÜÿæÀÿ Aÿ¿ ÿæþ ÿqß A{s æ FLÿ ¨÷LÿæÀÿ ÿ ÿ ¯ÿæÜÿ¿ Ó¸ÿç, {¾Dô$#{Àÿ ÉÀÿêÀÿ ÿç¯ÿöæÜÿÀÿ ¯ÿ¿¯ÿ×æ {ÜÿD$æF æ Aææ ÓÜÿçÿ FÜÿæÀÿ {Lÿò~Óç Óº¤ÿ ÿ$æF æ FÜÿæ ¨{Àÿ ×çÀÿ AæçLÿ Ó¸ÿç Üÿ] ÿçf Ó¸ÿç A{s æ ¯õÿÜÿÿæÀÿ~¿{Lÿæ¨ÿçÌÿú{Àÿ ¾æj¯ÿàÿLÿ¿ {þð{ÿ÷ßêZëÿ ¯ëÿlæB$#{àÿ {¾, ÿ Ó¸ ¨õ$#¯ÿêÀÿ Ó´æþêÿ´Àëÿ þ Aþõÿ ÿÿ´Àÿ ¨÷æ©ç {ÜÿæB¨æÀÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ FÜÿæÀÿ D¨æß {Lÿ¯ÿÁÿ AæçLÿ Ó¸ÿç Üÿ] A{s æ µÿßæ¯ÿÜÿ Lÿþö¾ëNÿ µÿêþ{Óÿ {¨ò÷ A$öæúÿ ¨÷êÿç ÿæþLÿ þÜÿæÉ\ÿ ¯ÿfæB{àÿ æ µÿæ¯ÿÀÿ DúÿSþ F¯ÿó ÿç¯ÿæÓ ×Áÿê Üõÿÿß A{s æ {ÿ~ëLÿÀÿç FÜÿæZÿ ÿæþ ¯ÿõ{LÿæÿÀÿ A{s æ Aæ¨~Zÿ µÿæ¯ÿ F¯ÿó àÿSÿ ¨çàÿæþæÿZÿ D¨{Àÿ ÀÿÜÿç$æF æ Lÿç;ëÿ ¯ÿÖëÿ
{ÓÜÿç àÿSÿ Aæ¨~ZÿÀÿ Üõÿÿß{Àÿ ÀÿÜÿçdç, ¾æÜÿæ {ÓÜÿç ¨çàÿæþæÿZÿ D¨{Àÿ ¨÷ÿçüÿÁÿçÿ {ÜÿæB$æF æ FÜÿçµÿæ¯ÿ A$æÜÿ F¯ÿó þÜÿæúÿ ¯ÿÁÿÉæÁÿê þ A{s æ {Ó ¨÷êÿç ÿæþLÿ þÜÿæÉ\ÿ ¯ÿfæB{àÿ æ µÿæ¯ÿ{Àÿ Üÿ] {ÓÜÿç ¨÷êÿç ÿçÜÿçÿ ÀÿÜÿçdç æ {ÿ~ë µÿêþ{Óÿ {¨ò÷ A$öæúÿ ¨÷êÿçÿæþLÿ þÜÿæÉ\ÿ ¯ÿfæB{àÿ æ µÿæ¯ÿ þÜÿæúÿ ¯ÿÁÿ¯ÿæúÿ Lÿç;ëÿ ¨÷êÿç ÓoæÀÿ þæþ{Àÿ Üÿ] {ÜÿæB$æF æ "ÜÿÀÿç ¯ÿ¿æ¨Lÿ Ó¯ÿöÿ÷ Óþæÿ æ {¨÷þ {ÿô ¨÷Ss {ÜÿæÜÿ] {þ fæÿæ ææ' (Àÿæþ`ÿÀÿçÿ þæÿÓ,1/184/5)
12
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Aÿ;ÿ ¯ÿçfßó Àÿæfæ Lëÿ;ÿê¨ë{ÿ÷æ ¾ë#ÏçÀÿ
æ ÿLëÿÁÿ
ÓÜÿ{ÿ¯ÿÊÿ Óë{WæÌþ~ç¨ë{Ñ{Lÿò ææ16ææ Lëÿ;ÿê¨ëÿ÷ Àÿæfæ ¾ëçÏçÀÿ Aÿ;ÿ¯ÿçfß ÿæþLÿ É\ÿ ¯ÿfæB{àÿ æ Lÿÿö¯¿ Àíÿ¨ê Lÿë;ÿç F¯ÿó þöÀíÿ¨ê ¾ëçÏçÀÿ æ þö D¨{Àÿ ×çÀÿÿ´ ÀÿÜÿç{àÿ Aÿ;ÿ ¯ÿçfß A$öæúÿ Aÿ;ÿ ¨Àÿþææ{Àÿ ×çÿç þçÁÿç$F æ ¾ë{ ×çÀÿ
Ó
ßëçÏçÀÿ
æ ¨÷Lÿõÿç ¨ëÀëÿÌ A$öæúÿ äÀÿ ¨ëÀëÿÌ {äÿ÷ {äÿ÷jZÿ ÓóWÌö{Àÿ ×çÀÿ ÀÿÜÿç$æF æ þÜÿæÿ ÿë
Q{Àÿ þ ¯ÿç`ÿÁÿçÿ {ÜÿæBÿ$æF, {ÿ{¯ÿ "Aÿ;ÿ' ¾æÜÿæÀÿ A;ÿ ÿæÜÿ], {ÓÜÿç ¨Àÿþÿÿ´ ¨Àÿþææ{Àÿ ÿç{ÿ ÿçÊÿçÿ Àíÿ{¨ ¯ÿçfß àÿæµÿ LÿÀÿæB$æF æ ÿçßþÀíÿ¨ê ÿLëÿÁ - Óë{WæÌ ÿæþLÿ É\ÿ ¯ÿfæB{àÿ æ {¾¨Àÿç µÿæ¯ÿ{Àÿ ÿÿçßþÀÿ Dÿç {ÜÿD$#¯ÿ, AÉëµÿÀÿ Óþæ©ç Wsë$#¯ÿ, {Ó¨Àÿç µÿæ¯ÿ{Àÿ #{Àÿ #{Àÿ Éëµÿ Ó{Zÿÿ {WæÌçÿ {ÜÿD$#¯ÿ æ ÓúÿÓèÿÀíÿ¨ê ÓÜÿ{ÿ¯ÿ- þ~ ¨ëÑLÿ É\ÿ ¯ÿfæB{àÿ æ þÜÿÌ}þæ{ÿ ¨÷{ÿ¿Lÿ É´æÓ ¨÷É´æÓLëÿ ¯ÿÜëÿþíàÿ¿ þ~çÀÿ Ójæ {ÿBd;ÿç æ "ÜÿêÀÿæ {fðÓê É´æÓ ¯ÿæ{ÿæô {þô ¯ÿêÿê fæß æ' FLÿ¨÷LÿæÀÿ ÓúÿÓèÿ ÿæÜÿæ A{s, ¾æÜÿæLëÿ Aæ¨~ Óúÿ¨ëÀëÿÌZÿ ¯ÿæ~ê þæþ{Àÿ Éë~;ÿç Lÿç;ëÿ ¾$æ$ö ÓúÿÓèÿ ÿ Aæ;ÿÀÿçLÿ A{s æ É÷êLõÿÐZÿ þÿæëÿÓæ{Àÿ Aææ Üÿ] Óÿ¿ H Óÿæÿÿ æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ `ÿçÿLëÿ `ÿæÀÿçAæÝë ÓæDôsç LÿÀÿç AææÀÿ Óèÿÿ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSæ¾æF, {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ ÓúÿÓèÿ {ÜÿæB$æF æ FÜÿç ÓúÿÓèÿ `ÿç;ÿÿ, æÿ F¯ÿó Óþæ#Àÿ Aµÿ¿æÓÿ´æÀÿæ Ó¸ {ÜÿæB$æF æ {¾¨Àÿç {¾¨Àÿç Óÿ¿Àÿ Óæç{Àÿ ÓëÀÿÿ A$öæúÿ þÿÀÿ õÿÎç{Lÿæ~ õÿ|ÿ {ÜÿæB ¾æD$# ¯ ÿ, {Ó¨Àÿç {Ó¨Àÿç ¨÷ { ÿ¿Lÿ É´ æ Ó D¨{Àÿ ÿç ß ¦~ þçÁÿç¾æD$#¯ÿ æ þÿ ÓÜÿçÿ B¢ÿç÷ßþæÿZÿÀÿ þ ÿç{Àÿæ {ÜÿæB¾æD$#¯ÿ æ {¾Dôÿçÿ Ó¯ÿö$æ ÿç{Àÿæ {ÜÿæB¾ç¯ÿ, B¨úÓçÿ ¯ÿÖë ¨÷æ© {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ ¯ÿæÿ¿¾¦¨Àÿç `ÿçÿ AææÀÿ Ó´Àÿ{Àÿ Ó´Àÿ þçÁÿæB Óèÿ LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] ÓúÿÓèÿ æ ¯ÿæÜÿ¿þ~ç Lÿ{vÿæÀÿ A{s æ Lÿç;ëÿ É´æÓ þ~ç ¨ëÑvÿæÀëÿ þ {LÿæþÁÿ A{s æ ¨ëÑ ÿ ¯ÿçLÿÉçÿ {ÜÿæB Lÿçºæ lÝçS{àÿ þDÁÿç¾æF Lÿç;ëÿ Aæ¨~ ¨Àÿ¯ÿÿöê É´æÓ ¨¾ö¿;ÿ fê¯ÿçÿ ÀÿÜÿç{¯ÿ {¯ÿæàÿç ÿçÊÿçÿ þÿ {ÿB¨æÀÿç{¯ÿ ÿæÜÿ] æ Lÿç;ëÿ ÓúÿÓèÿ ÓüÿÁÿ {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ ¨÷{ÿ¿Lÿ É´æÓ D¨{Àÿ ÿçߦ~ LÿÀÿæB ¨Àÿþàÿä¿ÿ ¨÷æ©ç LÿÀÿæBÿçF æ FÜÿæ¨{Àÿ ¨æ¯ÿþæÿZÿ {Lÿò~Óç {WæÌ~æ ÿæÜÿçô æ Lÿç;ëÿ ¨÷{ÿ¿Lÿ Óæÿ LÿçdçÿæLÿçdç ÿçþöÁÿÿæÀÿ ¨${Àÿ Óæÿ ¯ÿ¿¯ÿ×æ LÿÀÿæB$æF æ
¨÷$þ Aæß
13
AæSLëÿ LÿÜëÿd;ÿçLÿæÉ¿Êÿ ¨Àÿ{þÌ´æÓ
ÉçQê `ÿ þÜÿæÀÿ$
æ õÎëÿ¿{þ§æ ¯ÿçÀÿæsÊÿ Óæÿ¿LÿçÊÿæ¨Àÿæfçÿ
ææ17ææ LÿæßæÀí ÿ ¨ê LÿæÉê æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¨ë À ë ÿ Ì `ÿæÀÿç A æÝë þÿÓÜÿç ÿ B¢ÿç÷ßþæÿZëÿ ÓæDôsç LÿÀÿç Lÿæßæ{Àÿ Üÿ] {Lÿ¢ÿ÷çÿ LÿÀÿç$æF, {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¨Àÿ{þÌ´æÓ
¨Àÿþ CÉ{Àÿ ¯ÿæÓ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ A#LÿæÀÿê {ÜÿæB$æF æ ¨Àÿþ CÉ{Àÿ ¯ÿæÓ LÿÀÿæD$#¯ÿæ Óäþ LÿæßæÜÿ] LÿæÉê A{s æ Lÿæßæ{Àÿ Üÿ] ¨ÀÿþCÉZÿ ÿç¯ÿæÓ ×æÿ æ ¨Àÿ{þÌ´æÓ Àÿ A$ö {É÷Ï ëÿæÀÿê ëÿÜÿô ¯ÿÀÿó ¨Àÿþ-CɯÿæÓ A{s æ ÉçQæ-Óíÿ÷ÿ ÿ¿æS Üÿ] É÷êQç æ AæfçLÿæàÿç {àÿæ{Lÿ þÖLÿÀÿ {LÿÉLÿæsç {ÿB, Óíÿ÷ ÿæþ{Àÿ Lÿæ¤ÿÀÿ ¨BÿæLëÿ Lÿæ|ÿç ÿçA;ÿç, AS§ç fÁÿæB¯ÿæ dæÝç ÿçA;ÿç, {ÜÿæBSàÿæ {ÓþæÿZÿ Óÿ¿æÓ æ Lÿç;ëÿ F¨Àÿç ëÿÜÿô æ ¯ÿÖëÿ
ÉçQæ àÿä¿Àÿ ¨÷ÿêLÿ æ ¾æÜÿæLëÿ Aæ¨~ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæLëÿ {Üÿ¯ÿ F¯ÿó Óíÿ÷ ÓóÔÿæÀÿÀÿ ¨÷ÿêLÿ þæÿ÷ æ {¾Dô ¨¾¿ö;ÿ ¨ÀÿþææZëÿ ¨æB¯ÿæ {ÉÌ ÀÿÜÿçdç, {Ó ¨¾ö¿;ÿ ÓóÔÿæÀÿÀÿ Óíÿ÷¨æÿ àÿæSçÀÿÜÿçdç, {Ó¨¾ö¿;ÿ ÿ¿æS Lÿç¨Àÿç ? Óÿ¿æÓê Lÿç¨Àÿç ? ¯ÿÿöþæÿ ÿ Aæ¨~ Óæÿ ¨${Àÿ AS÷ÓÀÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨$#Lÿ þæÿ÷ æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¨÷æ©¿ ¯ÿÖë ¨÷æ© {ÜÿæB¾ç¯ÿ, ¨d{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿç$#¯ÿæ ÓóÔÿæÀÿÀÿ ÀÿÓç Lÿsçç¾ç¯ÿ æ F¨Àÿç A¯ÿ×æ{Àÿ µÿ÷þ Ó¯ÿö$æ Éæ;ÿ {ÜÿæB¾æF æ {ÿ~ë É÷êQç µÿ÷þÀíÿ¨ê µÿê̽Zÿë ¯ÿçÿæÉ LÿÀÿç$æF æ É÷êQç `ÿç;ÿÿ ¨$Àÿ ¯ÿçÉçÎ {¾æS¿ÿæ þæÿ÷ F¯ÿó þÜÿæÀÿ$# þ æ õÎëÿ¿þ§- ÿõ|ÿ F¯ÿó A`ÿÁÿ þÿ ÿ$æ ¯ÿçÀÿæs
- Ó¯ÿöÿ÷ ¯ÿçÀÿæs CÉ´ÀÿZÿ ¯ÿ¿æ¨Lÿÿæ ÿÉöÿ LÿÀÿç¯ÿæ äþÿæ Bÿ¿æÿç {ÿð¯ÿê Ó¸ÿÀÿ ¨÷þëQ Së~ A{s æ Óæÿ´çLÿÿæ Üÿçôç Óæÿ¿Lÿç æ Óÿ¿ `ÿç;ÿÿÀÿ ¨÷¯ÿõÿç A$öæúÿ Ó´æÿ´çLÿÿæÀÿ ¾ÿç æÀÿæ ¨÷¯ÿæÜÿ ÀÿÜÿçdç {ÿ{¯ÿ {Lÿò~Óç ¨÷LÿæÀÿ ¨ÿÿ AÓ»¯ÿ æ FÜÿç ÓóWÌö{Àÿ ¨Àÿæfçÿ {Üÿ¯ÿæLÿë {ÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ ÿø¨{ÿæ {ÿ÷ò¨{ÿßæÊÿ Ó¯ÿöÉ
¨õ$#¯ÿê¨{ÿ æ {Óòµÿÿ÷ÊÿþÜÿæ¯ÿæÜëÿ
É\ÿæúÿÿ½&ë
¨õ$Lúÿ¨õ$Lúÿ ææ 18ææ A`ÿÁÿ ¨ÿ ÿæßLÿ ÿø¨ÿ F¯ÿó æÿÀíÿ¨ê {ÿò¨ÿêZÿ ¨æo¨ëÿ÷ , ÓÜÿõÿßÿæ , ¯ÿæûàÿ¿, àÿæ¯ÿ~¿, {Óòþ¿ÿæ H ×çÀÿÿæ Bÿ¿æÿç Óæÿ
14
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¨${Àÿ þÜÿæúÿ ÓÜÿæßLÿ þÜÿæÀÿ$# F¯ÿó ¯ÿçÉæÁÿ ¯ÿæÜëÿ¾ëNÿ Aµÿçþëÿ¿-FÜÿç Óþ{Ö ÿçf ÿçfÀÿ ¨õ$Lúÿ ¨õ$Lúÿ É\ÿ ¯ÿfæB{àÿ æ ¯ÿæÜëÿ Lÿæ¾ö¿{äÿ÷Àÿ ¨÷ÿêLÿ þæÿ÷ æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ þÿ µÿß ÀÿÜÿçÿ ÜëÿF {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ ÿæÜÿæÀÿ Sÿç ¯ÿÜëÿÿ íÿÀÿ ¨¾ö¿;ÿ {ÜÿæB$æF æ {Üÿ Àÿæfúÿ ! FÜÿç¨Àÿç Óþ{Ö ÿçf ÿçfÀÿ µÿç µÿç É\ÿ ¯ÿfæB{àÿ æ Fþæ{ÿ Óæÿ ¨${Àÿ Lÿçdç ÿæ Lÿçdç íÿÀÿ A¯ÿÉ¿ ÿç}Î LÿÀÿæB$æ;ÿç æ FÜÿçþæÿZÿë ¨æÁÿÿ LÿÀÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ A{s æ {ÿ~ë FþæÿZÿ ÿæþ S~ÿæ LÿÀÿæSàÿæ æ FÜÿæ ¯ÿ¿ÿçÿ F¨Àÿç Lÿçdç íÿÀÿÿæ þ ÀÿÜÿçdç ¾æÜÿæ þÿ¯ëÿçvÿæÀëÿ ¯ÿæÜÿæ{Àÿ æ µÿS¯ÿæ Ó´ßó Üÿ] A;ÿ
LÿÀÿ~{Àÿ ¯ÿçÀÿæfþæÿ {ÜÿæB ÿæÜÿæ ÿçöæÀÿ~ LÿÀÿæB$æ;ÿç æ Aÿ¿¨ä{Àÿ ÓæLÿÀÿ õÿÎç {ÜÿæB Aææ{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿ;ÿç F¯ÿó Ó¼ëQ{Àÿ Ó´ßó D¨×çÿ {ÜÿæB ÿçfÀÿ ¨Àÿç`ÿß LÿÀÿæB ÿçA;ÿç æ
Ó {Wæ{Ìæ æÿöÀÿæÎ÷æ~æó Üÿõÿßæÿç ¯ÿ¿ÿæÀÿßúÿ æ ÿµÿÊÿ ¨õ$#¯ÿêó {`ÿð¯ÿ ëÿþë{Áÿæ ¯ÿ¿ëÿÿæÿßúÿ ææ19ææ
{ÓÜÿç¨Àÿç {WæÀÿ ɱÿÀÿ Sföÿ{Àÿ AæLÿæÉ H ¨õ$#¯ÿêLÿë þ ɱÿæßþæÿ LÿÀÿç øÿÀÿæÎ÷Zÿ ¨ëÿ÷þæÿZÿ Üÿõÿß ¯ÿçÿêÿö LÿÀÿç{ÿB$#{àÿ æ {Óðÿ¿þæ{ÿ ¨æ¯ÿ ¨ä{Àÿ þ $#{àÿ æ Lÿç;ëÿ Üõÿÿß ¯ÿçÿêÿö {Üÿàÿæ øÿÀÿæÎ÷Zÿ ¨ëÿ÷þæÿZÿÀÿ ! ¯ÿÖëÿ
¨æofÿ¿ {ÿð¯ÿêÉNÿç D¨{Àÿ Aæ#¨ÿ¿, Aÿ;ÿ ¨ÿ{Àÿ ¯ÿçfß, AÉëµÿÀÿ Éþÿ F¯ÿó ÉëµÿÀÿ {WæÌ~æ æÀÿæ¯ÿæÜÿê {Üÿ¯ÿæ{Àÿ àÿæSç{àÿ Üÿ] LÿëÀëÿ{äÿ÷ AæÓëÀÿê Ó¸ÿ A$öæúÿ ¯ÿÜÿ}þëQê ¨÷¯ÿõÿçþæÿZÿ Üÿõÿß ¯ÿçÿçÿö {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ {ÓþæÿZÿ ¯ÿÁÿ, #{Àÿ #{Àÿ äç~ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ `ÿæÀÿçAæÝë ÓüÿÁÿÿæ þççÁÿçS{àÿ {þæÜÿþßê ¨÷¯õÿÿçSëÝçLÿ Ó¯ÿö$æ Éæ;ÿ {ÜÿæB¾æF æ A$ ¯ÿ¿¯ÿ×çÿæúÿ õÿδæ æÿöÀÿæÎ÷æúÿ Lÿ¨çf ´
æ ¨÷¯ÿõ { ÉÚÓ¸æ{ÿ ëÿÀëÿÿ¿þ¿ ¨æ¯ÿ
ææ20ææ ÜõÿÌê{LÿÉó ÿÿæ ¯ÿæLÿ¿þçÿþæÜÿ þÜÿê¨{ÿ æ Afëö ÿ D¯ÿæ`ÿ {Óÿ{ßæÀëÿµÿ{ßæþö{¿ Àÿ$ó ×æ¨ß {þ`ëÿ¿ÿ ææ21ææ Óó¾þÀÿí¨ê Óqß Ajæÿ ÿ´æÀÿæ Aæ¯õÿÿ þÿLëÿ ¯ëÿlæB LÿÜÿç{àÿ {Üÿ Àÿæfÿ ! FÜÿæÀÿ D¨Àÿæ;ÿ "Lÿ¨ç´f
' {¯ÿðÀÿæS¿ Àíÿ¨ê Üÿëÿþæÿ A$öæúÿ {¯ÿðÀÿæS¿ Üÿ] ¾æÜÿæÀÿ ´fæ æ ´fæ A$öæúÿ ¨ÿLÿæLëÿ ÀÿæÎ÷Àÿ ¨÷ÿêLÿ þæÿ;ÿç æ Lÿçdç {àÿæLÿ
¨÷$þ Aæß
15
LÿÜÿ;ÿç- ´fæ `ÿoÁÿ $#àÿæ {ÿ~ëLÿÀÿç ÿæÜÿæÀÿ ÿæþ Lÿ¨ç´f LëÿÜÿæ¾æBdç æ Lÿç;ÿë ÿæÜÿæ ëÿÜÿô æ Fvÿæ{Àÿ Lÿ¨ç {Lÿò~Óç ÓææÀÿ~ ¯ÿæÿÀÿ ÿ$#{àÿ, {Ó Ó´ßó Üÿÿëþæÿ æ ¾çFLÿç þæÿ H A¨þæÿLëÿ Ó¯ÿö$æ ÿþÿ LÿÀÿç$#{àÿ æ "Óþ þæÿ ÿçÀÿæÿÀÿ AæÿÀÿ Üÿêô' æ ¨÷Lõÿÿç{Àÿ {ÿQ#$#¯ÿæ, Éë~ç$#¯ÿæ ¯ÿÖëþæÿZÿ vÿæ{Àÿ, ¯ÿçÌßþæÿZÿ vÿæ{Àÿ ÀÿæS A$öæúÿ AæÓNÿçÀÿ ÿ¿æS Üÿ] {¯ÿðÀÿæS¿ æ Aÿ
{¯ÿðÀÿæS¿ Üÿ] ¾æÜÿæÀÿ ´fæ, {ÓÜÿç Afëöÿ ¯ÿ¿¯ÿ×çÿ Àíÿ¨{Àÿ õÿÀÿæÎ÷ ¨ëÿ÷þæÿZÿë vÿçAæ {ÜÿæB$#¯ÿæ {ÿQ# ÉÚ `ÿÁÿæB¯ÿæ Óþß{Àÿ ÿçfÀÿ ÿëÌ ¯ÿæ~Lÿë DvÿæB, "ÜõÿÌç{LÿÉþú'- ¾çF Lÿç ÜõÿÿßÀÿ Ó¯ÿöÓ´ jæÿæ As;ÿç æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLÿõÐZëÿ F¨Àÿç LÿÜÿç{àÿ - {Üÿ A`ëÿ¿ÿ ! A$öæúÿ ¾çF Lÿç {Lÿò~Óç LÿæÁÿ{Àÿ þ `ëÿ¿ÿ ÿÜëÿA;ÿç, ÿæÜÿæZëÿ LÿÜÿç{àÿ- {þæÀÿ Àÿ$Lëÿ ëÿB {Óðÿ¿ ¯ÿæÜÿçÿêÀÿ þµÿæS{Àÿ {ÿB ÀÿQ;ëÿ æ FÜÿæ ÓæÀÿ$êZëÿ ÿçAæ¾æB$#¯ÿæ Aæ{ÿÉ ëÿÜÿô ¯ÿÀÿó BÎ A$öæúÿ ÓúÿSëÀëÿZÿ ¨÷ÿç LÿÀÿæ¾æB$#¯ÿæ ¯ÿçÿß ¨÷æ$öÿæ A{s æ Fvÿæ{Àÿ ¨÷ɧ D{vÿ {¾, LÿæÜÿ]Lÿç ëÿB {ÓÿæZÿ þ{Àÿ Àÿ$Lëÿ ÀÿQæ¾ç¯ÿ ? ßæ¯ÿ{ÿÿæçÀÿê{äÜÿó {ßæëLÿæþæÿ¯ÿ×çÿæúÿ æ {Lÿðþß ö æ ÓÜÿ {ßæ¯ÿ¿þÓ½ç ÿú Àÿ~Óþëÿ¿{þ ææ22ææ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ þëô FÜÿç ¾ëÀÿ Lÿæþÿæ{ÿB D¨×çÿ $#¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçþæÿZëÿ µÿàÿ Àíÿ{¨ ÿ{ÿQ#dç, FÜÿç ¾ë D{ÿ¿æS{Àÿ þëô {LÿDô {LÿDô ¯ÿ¿NÿçþæÿZÿ ÓÜÿçÿ ¾ë LÿÀÿç¯ÿæLëÿ {¾æS¿ FÜÿç ¾ë ¯ÿ¿æ¨æÀÿ{Àÿ {þæ{ÿ {LÿDô {LÿDô ¯ÿ¿NÿçZÿ ÓÜÿçÿ ¾ë LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýç¯ÿ ? {ßæû¿þæÿæÿ{¯ÿ{äÜÿó ß F{ÿÿ÷ ÓþæSÿæ
æ æÿöÀÿæÎ÷Ó¿ ëÿ¯ÿö{ë ßë{ö ¨÷ß ç `ÿçLÿêÌö¯ÿ
ææ23ææ ëÿ¯ÿöëç ëÿ¾ö¿ÿÀÿ ¾ë{Àÿ Lÿàÿ¿æ~ `ÿæÜëÿô$#¯ÿæ, {¾Dô {¾Dô Àÿæfþæ{ÿ FÜÿç {Óÿæ þ{Àÿ AæÓçd;ÿç æ {ÓÜÿç ¾ëæµÿçÁÿæÌçZëÿ þëô {ÿQ#¯ÿç, AÿF¯ÿ Àÿ$Lëÿ ëÿB {Óÿæ þ{Àÿ D¨×çÿ LÿÀÿæ;ëÿ æ A$öæúÿ {þæÜÿÀíÿ¨ê ëÿ{¾ö¿æÿÀÿ, {þæÜÿþßê ¨÷¯ÿõÿçþæÿZÿ Lÿàÿ¿æ~ `ÿæÜÿôë$#¯ÿæ {¾Dô {¾Dô Àÿæfæ FÜÿç ¾ëLëÿ AæÓçd;ÿç æ {ÓÜÿç ÀÿæfæþæÿZëÿ þëô {ÿQ#¯ÿç æ
Óófß D¯ÿæ`ÿ F¯ÿþë{Nÿæ ÜõÿÌê{Lÿ{Éæ SëÝæ{Lÿ{Éÿ µÿæÀÿÿ æ {Óÿ{ßæÀëÿµÿ{ßæþö{ ×æ¨ßçÿ´æ Àÿ{$æÿþþú ææ24ææ
16
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
µÿê̽{ÿ÷æ~ ¨÷þQ ë ÿ
Ó{¯ÿöÌæó `ÿ þÜÿêäçÿæþú D¯ÿæ`ÿ ¨æ$ö ¨{Éð¿ÿæúÿ Óþ{¯ÿÿæúÿ LëÿÀíÿÿçÿç ææ25ææ Óqß LÿÜÿç{àÿ- ÿçÿ÷æfßê Afëöÿ FÜÿç¨Àÿç LÿÜÿç¯ÿæÀëÿ ÜõÿÿßÀÿ jæÿæ É÷êLõÿÐ ëÿB {ÓÿæþæÿZÿ þ{Àÿ µÿê̽, {ÿ÷æ~ H þÜÿêäçÿæþú- ÉÀÿêÀÿÀíÿ¨ê ¨õ$#¯ÿê D¨{Àÿ A#LÿæÀÿ fþæB$#¯ÿæ Ó¸íÿö ÀÿæfæþæÿZÿ þ{Àÿ Dÿþ Àÿ$Lëÿ vÿçAæLÿÀÿæB LÿÜÿç{àÿ {¾ {Üÿ ¨æ$ö ! Fvÿæ{Àÿ FLÿÿ÷çÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ {LÿòÀÿ¯ÿþæÿZëÿ {ÿQ æ Fvÿæ{Àÿ DÿþÀÿ$Àÿ A$ö Óëÿæ ¯ÿæ Àíÿ¨æÀÿ Àÿ$ ëÿÜÿô æ ÓóÓæÀÿ{Àÿ DÿþÀÿ ¨ÀÿçµÿæÌæ ÿÉ´Àÿ ¨÷ÿç AëÿLÿëÁÿÿæ H ¨÷ÿçLëÿÁÿÿæ{Àÿ LÿÀÿæ¾æF æ FÜÿç ¨ÀÿçµÿæÌæ A¨íÿö A{s æ Aæ»Àÿ Aææ, Aæ» Ó´Àíÿ¨Àÿ Ó{ÿð¯ÿ ÓÜÿæßÿæ Lÿ{Àÿ æ ÿæÜÿæ Üÿ] Dÿþ ¾æÜÿæ ¨d{Àÿ Aëÿÿþ A$¯ÿæ þÁÿçÿÿæ ÿ$æF æ
ÿÿ÷æ¨É¿úÿ ×çÿæúÿ ¨æ$ö
¨çõÿÿ$ ¨çÿæþÜÿæúÿ æ Aæ`ÿæ¾ö¿æÿ½æëÿÁÿæúÿµÿ÷æõ&õúÿ¨ëÿ÷æúÿ{¨òÿ÷æúÿÓQêóÖ$æ ææ26ææ É´ÉëÀÿæúÿ ÓÜõÿÿ{Êÿð¯ÿ {Óÿ{ßæÀëÿµÿ{ßæÀÿ¨ç æ FÜÿæ D¨Àÿæ{;ÿ A¯ÿç`ÿÁÿçÿ àÿ俾ëNÿ ¨æ$}¯ÿ ÉÀÿêÀÿLëÿ Àÿ$ LÿÀÿç$#¯ÿæ ¨æ$ö, {ÓÜÿç ëÿB {ÓÿæZÿ þ{Àÿ ×çÿ ¨çÿæZÿ µÿæB, ÿæÿæ, LÿLÿæ, ¨çÿæþÜÿ, Aæ`ÿæ¾ö¿, þæþëô, µÿæBþæÿZëÿ, ¨ëÿ÷þæÿZëÿ, {¨òÿ÷ A$öæúÿ ÿæÿç, þçÿ÷, É´ÉëÀÿ F¯ÿó ÓÜõÿÿþæÿZëÿ {ÿQ#{àÿ æ ëÿB {ÓÿæþæÿZÿ þ{Àÿ AfëöÿZëÿ {Lÿ¯ÿÁÿ ÿçfÀÿ ¨Àÿç¯ÿæÀÿ, þæþëôZÿ ¨Àÿç¯ÿæÀÿ, É´ÉëÀÿZÿ ¨Àÿç¯ÿæÀÿ, ÓëÜõÿÿ F¯ÿó SëÀëÿfÿ Üÿ] {ÿQæS{àÿ æ þÜÿæµÿæÀÿÿ ÓþßÀÿ S~ÿæëÿÓæ{Àÿ AvÿÀÿ A{äòÜÿç~ê A$æöúÿ `ÿæÁÿçÉ àÿäÀÿ ÓþLÿä {Ü Ddç Lÿç;ëÿ ¨÷`ÿÁÿçÿ S~ÿæ AëÿÓæ{Àÿ AvÿÀÿ A{äòÜÿç~ê ¨÷æßÿ
Óæ{|ÿ dA AÀÿ¯ÿ {ÜÿæB$æF æ ¾æÜÿæLÿç AæfçÀÿ ¯ÿçÉ´Àÿ fÿÓóQ¿æÀÿ ÓþLÿä A{s æ FÿçLÿç þæÿ÷ ÿçþ{;ÿ {Lÿ{¯ÿ {Lÿ{¯ÿ ¯ÿçÉ´ ÖÀÿ{Àÿ Aæ¯ÿæÓ H Qæÿ¿Àÿ ÓþÓ¿æ {ÜÿæB¾æB$æF æ F{ÿ¯ÿÝ fÿÓþíÜÿ AföëÿZÿ ÿçÿç `ÿæÀÿç Óº¤ÿçþæÿZÿ ¨Àÿç¯ÿæÀÿ þæÿ÷ $#àÿæ æ Lÿ'~ F{ÿ¯ÿÝ ¨Àÿç¯ÿæÀÿ LÿæÜÿæÀÿ {Lÿ{¯ÿ {ÜÿæBdç ? Lÿÿæ¨ç ëÿÜÿô æ FÜÿæ ÿ Üõÿÿß{ÿÉÀÿ `ÿçÿ÷~ þæÿ÷ æ ÿæúÿ Óþêä¿ Ó {Lÿò{;ÿß
Ó¯ÿöæúÿ ¯ÿ¤íÿÿ¯ÿ×çÿæúÿ æææ27ææ Lõÿ¨ßæ ¨Àÿßæ¯ÿç{Îæ ¯ÿçÌêÿçÿþ¯ÿ÷¯ÿêúÿ æ FÜÿ¨Àÿç ¾ë{Àÿ vÿçAæ {ÜÿæB$#¯ÿæ Ó¸íÿö ¯ÿ¤ëÿ ¨Àÿç¯ÿæÀÿZëÿ{ÿQ# Aÿ¿;ÿ
¨÷$þ Aæß
17
LÿÀëÿ~æþß µÿæ¯ÿ{Àÿ Lëÿ;ÿç¨ëÿ÷ Aföëÿ A{ÉæLÿæLíÿÁÿ {ÜÿæBLÿÜÿç{àÿ æ
Aföëÿ D¯ÿæ`ÿ õÿ{δþó Ó´fÿó LõÿÐ ßëßëûëó Óþë¨×çÿþú ææ28ææ Óêÿ;ÿç þþ Sæÿ÷æ~ç þëQó `ÿ ¨ÀÿçÉëÌ¿ÿç æ {¯ÿ¨$ëÊÿ ÉÀÿê{Àÿ {þ {ÀÿæþÜÿÌöÊÿ fæß{ÿ ææ29ææ
{Üÿ LÿõÐ ! ¾ë Bdæ {ÿB$#¯ÿæ Ó´fÿ ÓþëÿæßZëÿ {ÿQ# {þæÀÿ Aèÿ Éç$#Áÿ {ÜÿæB¾æDdç, þëQ ÉëQ#¾æDdç F¯ÿó ÉÀÿêÀÿ{Àÿ Lÿ¸ÿ ÿ$æ {Àÿæþæo {ÜÿDdç æ {Lÿ¯ÿÁÿ FÿççLÿç Üÿ] ëÿÜÿôSæê¯ÿó Ó÷óÓ{ÿ ÜÿÖæúÿ ÿ´Lúÿ {`ÿð¯ÿ ¨ÀÿçÿÜÿ¿{ÿ æ ÿ `ÿ É{Lÿ§æþ¿¯ÿ×æëÿó µÿ÷þÿê¯ÿ `ÿ {þ þÿ
ææ30ææ ÜÿæÿÀëÿ Sæç¯ÿ QÓç ¨Ýç¾æDdç æ ÿ´`ÿæ þ fÁÿç¾æDdç æ AfëöÿZëÿ f´Àÿ¨Àÿç {ÜÿæBSàÿæ F¯ÿó Ó;ÿ© {ÜÿæB Dvÿç{àÿ æ FÜÿæ Lÿç¨Àÿç ¾ë ? {¾Dô$#{Àÿ Ó´fÿ Üÿ] D¨×çÿ ÀÿÜÿçd;ÿç æ AföëÿZëÿ µÿ÷þ {ÜÿæBSàÿæ æ µÿ÷þ A¯ÿ×æ{Àÿ ÀÿÜÿç {Ó LÿÜëÿd;ÿç- þëô vÿçAæ {ÜÿæB ÀÿÜÿç¯ÿæLëÿ þ AÓþ$ö þ{ÿLÿÀëÿdç æ ¯ÿÿöþæÿ AæSLëÿ {ÿQ#¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {þæÀÿ Óæþ$ö¿ ÿæÜÿ] æ ÿçþçÿæÿç `ÿ ¨É¿æþç ¯ÿç¨Àÿêÿæÿç {Lÿɯÿ æ ÿ `ÿ {É÷{ßæëÿ¨É¿æþç Üÿÿ´æ Ó´fÿþæÜÿ{¯ÿ ææ31ææ {Üÿ {Lÿɯÿ ! FÜÿç ¾ëÀÿ àÿä~Lëÿ þ þëô ¯ÿç¨Àÿçÿ {ÿQëdç æ ¾ë{Àÿ ÿçfÀÿ LëÿÁÿLëÿ þæÀÿç ¨ÀÿþLÿàÿ¿æ~ þ {ÿQëÿæÜÿ] æ LëÿÁÿ ÿÎLÿ{àÿ Lÿàÿ¿æ~ ¯ÿæ Lÿç¨Àÿç {Üÿ¯ÿ ? ÿ LÿæYúÿ{ä ¯ÿçfßó LõÿÐ ÿ `ÿ Àÿæf¿ó ÓëQæÿç `ÿ æ ææ32ææ Lÿçó {ÿæ Àÿæ{f¿ÿ {Sæ¯ÿç¢ÿ Lÿçó {µÿæ{Sðföê¯ÿç{ÿÿ ¯ÿæ Ó¸íÿö ¨Àÿç¯ÿæÀÿ ¾ëÀÿ þëÜÿæ~{Àÿ A¯ÿ×çÿ æ FþæÿZëÿ ¾ë{Àÿ þæÀÿç ¯ÿçfß, ¯ÿçfßÀëÿ ¨÷æ© {ÜÿD$#¯ÿæ Àÿæf¿ F¯ÿó Àÿæf¿Àëÿ þçÁëÿ$#¯ÿæ ÓëQ AfëöÿZëÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ ÿæÜÿ] æ {Ó LÿÜëÿd;ÿç- {Üÿ LõÿÐ ! þëô ¯ÿçfß `ÿæÜëÿôÿæÜÿ], Àÿæf¿ F¯ÿó ÓëQ þ `ÿæÜëÿôÿæÜÿ] æ {Üÿ {Sæ¯ÿç¢ÿ ! Aæ»Zëÿ Àÿæf¿, {µÿæS A$¯ÿæ fê¯ÿÿÿ þ Lÿ'~ ¨÷{ßæfÿ ? ¨ë~ç LÿÜëÿd;ÿç {ßÌæþ{$ö LÿæYúÿäçÿó {ÿæ Àÿæf¿ó {µÿæSæ
ÓëQæÿç `ÿ æ ÿ B{þ¯ÿ×çÿæ ßë{ ¨÷æ~æóÖ¿Nÿ´æ ÿæÿç `ÿ ææ33æ
18
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{¾DôþæÿZÿ ÿçþ{;ÿ Àÿæf¿, {µÿæS F¯ÿó ÓëQæÿç Aæ»Àÿ ¯ÿæpçÿ $#àÿæ æ {ÓÜÿç ÓþÖ ¨Àÿç¯ÿæÀÿ fê¯ÿÿÀÿ AæÉæLëÿ ÿ¿æSLÿÀÿç Àÿ~æèÿÿæ{Àÿ ¾ë LÿÀÿç¯ÿæ AæÉæ {ÿB vÿçAæ {ÜÿæBd;ÿç æ Aæ»Zëÿ Àÿæf¿ ÿÀÿLÿæÀÿ $#àÿæ FÜÿ ¨Àÿç¯ÿæÀÿ ÓþíÜÿLëÿ {ÿB, {µÿæS, ÓëQ F¯ÿó ÿÀÿ ¨ç¨æÓæ $#àÿæ {Lÿ¯ÿÁÿ Ó´fÿ H ¨Àÿç¯ÿæÀÿZÿ ÓÜÿçÿ {µÿæS LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ æ Lÿç;ëÿ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Óþ{Ö ¨÷æ~Àÿ AæÉæLëÿ ÿ¿æSLÿÀÿç vÿçAæ {ÜÿæBd;ÿç, {ÿ{¯ÿ {þæ{ÿ {ÓÜÿç ÓëQ, {µÿæS F¯ÿó Àÿæf¿ ÿÀÿLÿæÀÿ ëÿÜÿô æ FÜÿæ Ó¯ëÿ FþæÿZÿ ÿçþ{;ÿ Üÿ] ÿÀÿLÿæÀÿ $#àÿæ æ FþæÿZÿvÿæÀëÿ ¯ÿç{dÿ {ÜÿæB Aæ»Zëÿ FÜÿæÀÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿÿæ ÿæÜÿ] æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ Ó´fÿ ¨Àÿç¯ÿæÀÿ ÀÿÜÿ;ÿç, {ÓÜÿç ¨¾ö¿;ÿ FÜÿç ¯ÿæÓÿæ þ ÀÿÜÿç$æF æ LÿëÝçAæ{Àÿ ÀÿÜÿç¯ÿæ {àÿæLÿ þ ÿçfÀÿ ¨Àÿç¯ÿæÀÿ, þçÿ÷ F¯ÿó Ó´fÿZëÿ þæÀÿç ¯ÿçÉ´Àÿ Óæþ÷æf¿ Ó´êLÿæÀÿ LÿÀÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ Afëöÿ þ FÜÿæ LÿÜëÿd;ÿç {¾, Aæ»Zëÿ {µÿæS ¨÷çß $#àÿæ, ¯ÿçfß ¨÷çß$#àÿæ æ Lÿç;ëÿ {¾Dô þæÿZÿ ÿçþ{;ÿ $#àÿæ, {Óþæ{ÿ Üÿ] ÀÿÜÿç{¯ÿ ÿæÜÿ], {ÿ{¯ÿ {ÓÜÿç {µÿæSÀëÿ Lÿ'~ ¯ÿæ ¨÷{ßæfÿ ? FÜÿç ¾ë{Àÿ LÿæÜÿæLëÿ þæÀÿç¯ÿæ ? Aæ`ÿæßö
¨çÿÀÿ
¨ëÿ÷æÖ{$ð¯ÿ `ÿ ¨çÿæþÜÿæ
æ þæëÿÁÿæ
É´ÉëÀÿæ
{¨òÿ÷æ
É¿æÁÿæ
Óº¤ÿçÿÖ$æ ææ34ææ FÜÿç ¾ë{Àÿ Aæ`ÿæ¾ö¿, ÿæH A$öæúÿ ÿÿæ, LÿLÿæ ¨ëÿ÷ F¯ÿó FÜÿç¨Àÿç Afæ, þæþëô, É´ÉëÀÿ, ÿæÿç, ÉÁÿæ ÿ$æ ÓþÖ Óº¤ÿç Üÿ] $#{àÿ æ Fÿæ Üÿ;ëÿþçbÿæþç W§{ÿæ¨ç þëÓíÿÿ æ A¨ç {ÿð÷{àÿæLÿ¿Àÿæf¿Ó¿ {Üÿ{ÿæ
Lÿçó ëÿ þÜÿêLõÿ{ÿææ35ææ {Üÿ þëÓíÿÿ ! {þæ{ÿ þæÀÿç¯ÿæ ¨{Àÿ A$öæúÿ ÿçÿç {àÿæLÿÀÿ Àÿf¿ ÿçþ{;ÿ þ þëô FÜÿç ÓþÖZëÿ þæÀÿç¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿôÿæÜÿ] æ ¨ë~ç ¨õ$#¯ÿêÀÿ Óæþ÷æf¿ ÿçþ{;ÿ Lÿ~ LÿÜÿç¯ÿæ ? AvÿÀÿ A{äòÜÿç~ê {Óÿæ þ{Àÿ AfëöÿZëÿ ÿçfÀÿ ¨Àÿç¯ÿæÀÿ Üÿ] {ÿQæS{àÿ æ FÿçLÿç A#Lÿ Ó´fÿ ¯ÿæÖ¯ÿ{Àÿ Lÿ'~ ? ¯ÿÖëÿ
AÿëÀÿæS Üÿ] Afëöÿ A{s æ µÿfÿÀÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ ¨÷{ÿ¿Lÿ AÿëÀÿæSêZÿ Óþä{Àÿ FÜÿç ÓþÓ¿æ ÀÿÜÿç$æF æ Óþ{Ö `ÿæÜëÿôd;ÿç {¾ Aæ{» µÿfÿ LÿÀÿç¯ëÿ, {ÓÜÿç ¨Àÿþ Óÿ¿Lëÿ ¨æB¯ëÿ Lÿç;ëÿ {Lÿò~Óç Aëÿµÿ¯ÿê ÓúÿSëÀëÿZÿ ÓóÀÿä~{Àÿ {Lÿò~Óç AëÿÀÿæSê {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ {äÿ÷, {äÿ÷jZÿ ÓóWÌööLëÿ fæ~ç¨æ{Àÿ {¾, Aæ»þæÿZëÿ
¨÷$þ Aæß
19
{LÿDôþæÿZÿ ÓÜÿçÿ àÿ{|ÿB LÿÀÿç¯ÿæLëÿ {Üÿ¯ÿ æ {ÿ{¯ÿ {Ó ÜÿÿæÉ {ÜÿæB¾æF æ {Ó `ÿæÜëÿô$æF {¾, Aæ»Àÿ ¨çÿæZÿ ¨Àÿç¯ÿæÀÿ É´ÉëÀÿZÿ ¨Àÿç¯ÿæÀÿ, þæþëôZÿ ¨Àÿç¯ÿæÀÿ, ÓëÜõÿÿ, þçÿ÷ H Ó´fÿ Óæ$#{Àÿ ÀÿÜÿ;ëÿ F¯ÿó Óþ{Ö ÓëQ{Àÿ ÀÿÜÿ;ëÿ æ ÿ$æ FÜÿç ÓþÖZÿ ¯ÿ¿¯ÿ×æ LÿÀÿç¯ÿæ Ó{èÿ Ó{èÿ Aæ{» ¨ÀÿþææZÿ Ó´Àíÿ¨ ¨÷æ©ç þ LÿÀÿç{ÿ¯ëÿ æ Lÿç;ëÿ {Ó {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ fæ~ç¨æ{Àÿ {¾, AæÀÿæÿæ ¨${Àÿ AS÷ÓÀÿ {Üÿ¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¨Àÿç¯ÿæÀÿLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýç¯ÿ æ FÜÿç Óº¤ÿçÿ {àÿæLÿZÿvÿæÀëÿ {þæÜÿLëÿ Óþæ© LÿÀÿç¯ÿæLëÿ {Üÿ¯ÿ æ {ÿ{¯ÿ {Ó ¯ÿ¿æLÿëÁÿ {ÜÿæB¾æF æ ¨íf¿ SëÀëÿ þÜÿæÀÿæffê LÿÜëÿ$#{àÿ {¾, þÀÿç¯ÿæ F¯ÿó Óæë {Üÿ¯ÿæ ¯ÿÀÿæ¯ÿÀÿ A{s æ ÓæëZÿ ÿçþ{;ÿ ÓõÎç{Àÿ {Lÿò~çÓç ¯ÿ¿Nÿç fê¯ÿçÿ $æB¨æ{Àÿ Lÿç;ëÿ WÀÿ, ¨Àÿç¯ÿæÀÿ ÿæþ{Àÿ {LÿÜÿç ÿ$æ;ÿç æ ¾ÿçH {LÿÜÿç Ad;ÿç, {ÿ{¯ÿ ¯ÿ¤ÿÿ ÀÿÜÿçdç æ {þæÜÿ Óþæ© {Üÿàÿæ Lÿç¨Àÿç ? {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ ¯ÿ¤ÿÿ ÀÿÜÿçdç, ÿæÜÿæÀÿ ¨íÿöÿ¿æS ÿ$æ {ÓÜÿç ¯ÿ¤ÿÿÀÿ AÖçÿ´ ¨íÿö Óþæ© {Üÿ{àÿ Üÿ] ÿæÜÿæÀÿ ¯ÿçfß ÜëÿF æ FÜÿç Óº¤ÿ þæÿZÿÀÿ ¨÷ÓæÀÿ Üÿ] fSÿ æ Aÿ¿$æ Aæ»þæÿZÿÀÿ fSÿ{Àÿ Lÿ'~ Adç ? "ëÿÁÿÓêÿæÓ LÿÜÿ `ÿçúÿ ¯ÿçàÿæÓ fS, ¯ÿëlÿ ¯ëÿlÿ ¯ëÿ{lð æ' þÿÀÿ ¨÷ÓæÀÿ Üÿ] fSÿ A{s æ {¾æ{SÉ´Àÿ þ þÿÀÿ ¨÷ÓæÀÿLëÿ Üÿ], fSÿ ÿæþ{Àÿ LÿÜÿç Ó{ºæÿ LÿÀÿçd;ÿç æ ¾çF FÜÿæÀÿ ¨÷µÿæ¯ÿLëÿ Aæßÿ LÿÀÿç ¨æÀÿçàÿæ, {Ó `ÿÀÿæ`ÿÀÿ fSÿLëÿ fç~ç ¨æÀÿçàÿæ æ "B{Üÿð¯ÿ {ÿðf}ÿ
Ó{Söæ {ßÌæó Óæ{þ¿ ×çÿó þÿ
æ (Sêÿæ 5/19) {Lÿ¯ÿÁÿ Afëöÿ Üÿ] A#Àÿ $#{àÿ F¨Àÿç ëÿÜÿô æ AëÿÀÿæS ÓþÖZÿ Üõÿÿß{Àÿ ÀÿÜÿçdç æ ¨÷{ÿ¿Lÿ AëÿÀÿæSê A#Àÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ ÿæÜÿæZëÿ ÿçfÀÿ Óº¤ÿç þ{ÿ ¨Ýë$æ;ÿç æ ¨÷æÀÿ»{Àÿ {Ó ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀëÿ$àÿæ- µÿfÿÀëÿ Lÿçdç àÿæµÿ {Üÿ¯ÿ, {ÿ{¯ÿ FÜÿç ¨Àÿç¯ÿæÀÿ ÓþíÜÿ QëÓç{Àÿ ÀÿÜÿç{¯ÿ æ FþæÿZÿ ÓÜÿçÿ ÀÿÜÿç {ÓÜÿç Óæþ÷æf¿Lëÿ {µÿæS LÿÀÿç¯ÿç æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Aæêßþæ{ÿ Óæ$#{Àÿ Üÿ] ÀÿÜÿç{¯ÿ ÿæÜÿ], {ÿ{¯ÿ FÜÿç ÓëQ {ÿB Lÿ'~ LÿÀÿç¯ÿç ? AfëöÿZÿ õÿÎç Àÿæf¿ ÓëQ ¨¾ö¿;ÿ Üÿ] Óêþçÿ $#àÿæ æ {Ó ÿ÷ç{àÿæLÿÀÿ Óæþ÷æf¿Lëÿ Üÿ] ÓëQÀÿ ¨ÀÿæLÿæÏæ {¯ÿæàÿç µÿæ¯ëÿ$#{àÿ æ FÜÿæÀÿ ¨Êÿæúÿ {Lÿò~Óç Óÿ¿ ÿæÜÿ] {¯ÿæàÿç {Ó ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀëÿ$#{àÿ æFÜÿç Óÿ¿Àÿ fæÿLÿæÀÿê ¯ÿÿöþæÿ AfëöÿZëÿ ÿæÜÿ] æ ÿçÜÿÿ¿ æÿöÀÿæÎ÷æ
Lÿæ ¨÷êÿç
Ó¿ægÿæöÿ æ
20
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¨æ¨{þ¯ÿæÉ÷{ßÿÓ½æúÿ Üÿ{ÿ´ðÿæÿæÿÿæßçÿ
ææ36ææ {Üÿ fÿæöÿ ! õÿÀÿæÎ÷Zÿ ¨ëÿ÷þæÿZëÿ þæÀÿç{ÿ¯ÿæ ÿ´æÀÿæ Lÿ'~ Aæ»þæÿZëÿ ¨÷Óÿæ þçÁÿç¯ÿ ? {¾Dôvÿæ{Àÿ õÿÀÿæÎ÷ A$öæúÿ õÎÿæÀÿ ÀÿæÎ÷ æ ÿæÜÿævÿæÀëÿ D {þæÜÿÀíÿ¨ê ëÿ{¾ö¿æÿ Bÿ¿æÿçZëÿ þæÀÿç{ÿB þ Aæ»þæÿZëÿ Lÿ'~ ¨÷Óÿæ þçÁÿ¯ÿ ? FÜÿç Aæÿÿæßê þæÿZëÿ þæÀÿç Aæ»Zëÿ ¨æ¨ Üÿ] ÿ àÿæSç¯ÿ æ ¾çF Óæþæÿ¿ fê¯ÿÿ ¾æ¨ÿÀÿ D¨{¾æSê ÓóS÷Üÿ ÿçþ{;ÿ AÿêÿçÀÿ AæÉ÷ß {ÿB$æF, ÿæLëÿ Aæÿÿæßê LëÿÜÿæ¾æF æ (A$öæúÿ W{Àÿ ÿçAæô àÿSæB¯ÿæ, ¯ÿçÌ {ÿ¯ÿæ, Üÿæÿ{Àÿ ÉÚ {ÿB þæÀÿç¯ÿæ, ÿ ÜÿÀÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ, fþç ÿ$æ Úê ÜÿÀÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ FÜÿç¨Àÿç dA ¯ÿ¿NÿçZëÿ Üÿ] Aæÿÿæßê LëÿÜÿæ¾æF æ) Lÿç;ëÿ ¯ÿÖëÿ
FÜÿævÿæÀëÿ þ ¯ÿÝ Aæÿÿæßê {Ó A{s, {¾ Lÿç Aæ{æ¨àÿ²ç ¨${Àÿ A¯ÿ{Àÿæ D LÿÀÿç$æF æ Aæ ÿÉöÿ{Àÿ ¯ÿæLÿ Lÿæþ, {Lÿ÷æ, {þæÜÿ, {àÿæµÿ Bÿ¿æÿçÀÿ ÓþíÜÿ Üÿ] Aæÿÿæßê æ ÿÓ½ææÜÿöæ ¯ÿßó Üÿ;ëÿó æÿöÀÿæÎ÷æúÿ Ó´ ¯ÿæ¤ÿ¯ÿæúÿ æ Ó´fÿó Üÿç Lÿ$ó Üÿÿ´æ ÓëQ#ÿ
Ó¿æþ þæ¯ÿ ææ37ææ {ÿ~ë {Üÿ þæ¯ÿ ! ÿçfÀÿ ¯ÿæ¤ÿ¯ÿ õÿÀÿæÎ÷Zÿ ¨ëÿ÷Zëÿ þæÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ Aæ{» {¾æS¿ ëÿÜÿô æ Ó´¯ÿæ¤ÿ¯ÿ Lÿç¨Àÿç {Üÿ{àÿ {Óþæ{ÿ ? {Óþæ{ÿ ÿ ¨í¯ÿöÀëÿ ¨æ¯ÿþæÿZÿ Éÿø $#{àÿ æ ¯ÿÖëÿ
ÉÀÿêÀÿÀÿ Óº¤ÿ AjæÿÀëÿ Üÿçô D {ÜÿæB$æF æ þæþëô, É´ÉëÀÿ Ó´fÿ FÜÿçÓ¯ëÿ Ajæÿ Üÿ] ÿ A{s æ {¾{¯ÿ ÉÀÿêÀÿ Üÿ] ÿÉ´Àÿ, {ÿ{¯ÿ FþæÿZÿÀÿ Óº¤ÿ {LÿDôvÿç ÀÿÜÿçàÿæ ? {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ {þæÜÿ ÀÿÜÿçdç, {Ó ¨¾ö¿;ÿ ÓëÜõÿÿ, ¨Àÿç¯ÿæÀÿ, ëÿÿçAæ ÀÿÜÿçdç æ {þæÜÿ ÿæÜÿ] ÿ Lÿçdç þ ÿæÜÿ] æ {ÿ~ë {Óþæ{ÿ Éÿø {Üÿ{àÿ þ AfëöÿZëÿ Aæçßfÿ ÿçÉë$#{àÿ æ {Ó LÿÜë&$#{àÿÿçfÀÿ Lëÿsëº ¨Àÿç¯ÿæÀÿLëÿ þæÀÿç Aæ{» Lÿç¨Àÿç ÓëQê {Üÿ¯ÿæ ? ¾ÿç Ajæÿ H {þæÜÿ ÿ ÀÿÜÿç¯ÿ, {ÿ{¯ÿ LëÿsëºÀÿ AÖçÿ´ Üÿ] ÀÿÜÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ FÜÿç Ajæÿ, jæÿ ÿçþ{;ÿ {¨÷ÀÿLÿ þ {ÜÿæB$æF æ µÿÿõöÿÜÿÀÿê, ëÿÁÿÓê, Bÿ¿æÿç A{ÿLÿ þÜÿæëÿµÿ¯ÿêZëÿ {¯ÿðÀÿæS¿Àÿ {¨÷Àÿ~æ ÿçfÀÿ ¨ÿ§êvÿæÀëÿ Üÿçô þçÁÿç$#àÿæ æ Aÿ¿ {LÿÜÿç {LÿÜÿç Óæ¯ÿÿ þæ'Zÿ ¯ÿ¿¯ÿÜÿæÀÿÀëÿ äç~ {ÜÿæB {¯ÿðÀÿæS¿ ¨${Àÿ AS÷ÓÀÿ {Üÿ¯ÿæ õÿÎç {Sæ`ÿÀÿ {ÜÿæB$#àÿæ æ ¾ÿ¿{¨¿{ÿ ÿ ¨É¿;ÿç {àÿæ{µÿæ¨Üÿÿ{`ÿÿÓ
æ LëÿÁÿäßLÿõÿó {ÿæÌó þçÿ÷{ÿ÷æ{Üÿ `ÿ ¨æÿLÿþú ææ38ææ
¨÷$þ Aæß
21
¾ÿ¿¨ç {àÿæµÿ ÿ´æÀÿæ µÿ÷Î `ÿçÿ {ÜÿæB FÜÿç þæ{ÿ LëÿÁÿÿæÉÀÿ {ÿæÌ F¯ÿó þçÿ÷ {ÿ÷æÜÿÀÿ ¨æ¨Lëÿ {ÿQë ÿæÜÿôæ;ÿç æ FÜÿæ FþæÿZÿÀÿ ëÿ¯ÿöÁÿÿæ A{s æ Lÿ$ó ÿ {jßþÓ½æµÿç
¨æ¨æÿÓ½æç¯ÿÿ}ëÿþú æ LëÿÁÿäßLõÿÿó {ÿæÌó ¨÷¨É¿ÿçföÿæöÿ ææ39ææ {Üÿ fÿæöÿ ! LëÿÁÿÿæÉ ÿ´æÀÿæ {Üÿ¯ÿæLëÿ ¾æD$#¯ÿæ {ÿæÌLëÿ fæ~ç ¨æÀëÿ$#¯ÿæ FÜÿç ¨æ¨Àëÿ Üÿsç¾ç¯ÿæ ¨æBô LÿæÜÿ]Lÿç Aæ{» ¨÷ßÿ§ ÿLÿÀÿç¯ÿæ ? þëô Üÿ] ¨æ¨ LÿÀÿëdç æ FÜÿç Lÿ$æ ëÿÜÿô æ ëÿ{þ þ µëÿàúÿ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¾æDd æ É÷êLõÿÐZëÿ þ Aæ{Àÿæ¨ àÿSæB{àÿ æ ¯ÿÿöþæÿ {Ó ÿçfLëÿ ¯ëÿlæþ~æ{Àÿ É÷êLõÿÐZÿvÿæÀëÿ Lÿþú þ{ÿ LÿÀëÿ ÿæÜÿæô;ÿç æ ¨÷{ÿ¿Lÿ íÿAæô ÓæLÿ ÓúÿSëÀëÿZÿ ÉÀÿ~{Àÿ ¾ç¯ÿæ¨{Àÿ FÜÿç¨Àÿç ÿLÿö LÿÀÿç$æF F¯ÿó ÿçfLëÿ ¯ëÿlæþ~æ{Àÿ ÓúÿSëÀëÿZÿ vÿæÀëÿ Lÿçdç Lÿþú þæÿç ÿ$æF æ FÜÿæ Üÿ] Afëöÿ þ LÿÜëÿd;ÿç- FÜÿç {àÿæLÿþæ{ÿ µÿ{àÿ ÿ¯ëÿl;ëÿ æ Lÿç;ëÿ þëô F¯ÿó Aæ¨~ ÿ ¯ëÿçþæÿ As;ÿç æ LëÿÁÿÿæÉ fÿçÿ {ÿæÌLëÿ Aæ{»ÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ {ÿ{¯ÿ LëÿÁÿÿæÉÀÿ {ÿæÌ Lÿ'~ ? LÿëÁÿä{ߨ÷~É¿;ÿç LëÿÁÿþöæ
Óÿæÿÿæ
æ {þö ÿ{Î LÿëÁÿó LõÿúÿÓ§þ{þöæµÿçµÿ¯ÿëÿ¿ÿ ææ40ææ LÿëÁÿÿæÉ {Üÿ¯ÿæ ÿ´æÀÿæ Óÿæÿÿ LëÿÁÿþö ÿÎ {ÜÿæB¾æF æ Afëöÿ LëÿÁÿþö, LëÿÁÿæ`ÿæÀÿLëÿ Üÿ] Óÿæÿÿ {¯ÿæàÿç ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀëÿ$#{àÿ æ þöÀÿ ÿæÉ {Üÿ¯ÿæ ÿ´æÀÿæ Ó¸íÿö LëÿÁÿLëÿ ¨æ¨ A#Lÿ ÿ¯ÿæB {ÿB$æF æ Aþöæµÿçµÿ¯ÿæúÿLÿõÐ ¨÷ëÿÌ¿;ÿç LëÿÁÿÚêß
æ ÚêÌë ëÿÎæÓë ¯ÿæ{Ðöß fæß{ÿ ¯ÿÿöÓZÿÀÿ
ææ41ææ {Üÿ LõÿÐ ! ¨æ¨Àÿ ¯õÿç{Üÿ{àÿ LëÿÁÿÀÿ Úê íÿÌçÿ {ÜÿæB¾ç{¯ÿ æ {Üÿ ¯ÿæ{Ðß ! Úêþæ{ÿ íÿÌçÿ {ÜÿæBS{àÿ ¯ÿÿö ÓZÿÀÿ D {ÜÿæB$æ;ÿç æ AfëöÿZÿ þæÿ¿ÿæ $#àÿæ {¾, LëÿÁÿ Úêþæ{ÿ ëÿÌçÿ {Üÿ{àÿ ¯ÿÿöÓZÿÀÿ D ÜëÿA;ÿç Lÿç;ëÿ É÷êLõÿÐ FÜÿæÀÿ Qÿ LÿÀÿç AæSLëÿ LÿÜÿç{¯ÿ, þëô A$öæúÿ Ó´Àíÿ¨{Àÿ ×çÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ¾ÿç AæÀÿæÿæ Lÿ÷þ{Àÿ µÿ÷þ D LÿÀÿç ÿçA;ÿç, {ÿ{¯ÿ ¯ÿÿöÓZÿÀÿ D {ÜÿæB$æ;ÿç æ ¯ÿÿöÓZÿÀÿ {ÿæÌ D¨{Àÿ Aföëÿ ¨÷LÿæÉ LÿÀÿçd;ÿç æ ÓZÿ{Àÿæ ÿÀÿLÿæ{ßð¯ÿ LëÿÁÿW§æÿæó LÿëÁÿÓ¿ `ÿ æ ¨ÿ;ÿç ¨çÿ{Àÿæ {Üÿ¿Ìæó àëÿ©¨ç{æÿLÿLÿ÷çßæ
ææ42ææ ¯ÿÿöÓZÿÀÿ LëÿÁÿWæÿçþæÿZëÿ F¯ÿó LëÿÁÿLëÿ ÿÀÿLÿLëÿ {ÿ¯ÿæ¨æBô fÿ½
22
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{ÜÿæB$æ;ÿç æ àëÿ© {ÜÿæB¾æB$#¯ÿæ ¨ç Lÿ÷çßæ¾ëNÿ ¨çÿõ {àÿæLÿ þ ¨ÿçÿ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ {ÓþæÿZÿ ¯ÿÿöþæÿ ÿÎ {ÜÿæB¾æB$æF F¯ÿó AÿêÿÀÿ ¨çõÿ{àÿæLÿ ÿ$æ µÿ¯ÿçÌ¿ÿ {àÿæLÿ þ ¨ÿçÿ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ {Lÿ¯ÿÁÿ FÿçLÿç ëÿÜÿô{ÿæ{Ìð{Àÿ{ÿð
LëÿÁÿW§æÿæó ¯ÿÿöÓZÿÀÿLÿæÀÿ{Lÿð
æ Dûæÿ¿{;ÿ fæÿçþöæ
LëÿÁÿþöæÊÿ ÉæÉ´ÿæ
ææ43ææ FÜÿç ¯ÿÿöÓZÿÀÿ LÿæÀÿLÿ {ÿæÌ{Àÿ LëÿÁÿ F¯ÿó LëÿÁÿWæÿçþæÿZÿ Óÿæÿÿ LëÿÁÿþö H fæÿç þö ÿÎ {ÜÿæB¾æF æ AfëöÿZÿ þæÿ¿ÿæ $#àÿæ {¾, LëÿÁÿþö Üÿ] Óÿæÿÿ H ÉæÉ´ÿ A{s æ Lÿç;ëÿ É÷êLÿõÐ FÜÿæÀÿ Qÿ LÿÀÿç AæSLëÿ LÿÜÿçd;ÿç {¾, Aææ Üÿ] Óÿæÿÿ ÉæÉ´ÿ þö A{s æ ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ Óÿæÿÿ þöLëÿ fæ~ç¯ÿæ ¨í¯ÿöÀëÿ þëÿÌ¿ þöÿæþ{Àÿ Lÿçdç ÿæ Lÿçdç Àëÿ|ÿç¯ÿæÿLëÿ Üÿ] fæ~ç$æF æ vÿçLúÿ FÜÿç¨Àÿç Afëöÿ þ fæ~ç$æ;ÿç æ ¾æÜÿæLÿç É÷êLÿõÐZÿ ɱÿÀÿ FLÿ Àëÿ|ÿç þæÿ÷ æ DúÿÓLëÿÁÿþöæ~æó þëÿÌ¿æ~æó fÿæöÿ æ ÿÀÿ{Lÿÿçßÿó ¯ÿæ{Óæ µÿ¯ÿÿêÿ¿ëÿÉëÉøþ ææ44ææ {Üÿ fÿæöÿ ! ÿÎ {ÜÿæB¾æB$#¯ÿæ LÿëÁÿþö ¾ëNÿ þëÿÌ¿Àÿ Aÿ;ÿLÿæÁÿ ¨¾ö¿;ÿ ÿÀÿLÿÀÿ ¯ÿæÓ {ÜÿæB$æF, F¨Àÿç þëô Éë~çdç æ {Lÿ¯ÿÁÿ LëÿÁÿþö Üÿ] ÿÎ {ÜÿDÿæÜÿ] ¯ÿÀÿó ÉæÉ´ÿ Óÿæÿÿ þö þ ÿÎ {ÜÿæB¾æF æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ þö Üÿ] ÿÎ {ÜÿæBSàÿæ, {ÿ{¯ÿ F¨Àÿç ¨ëÀëÿÌÀÿ Aÿ;ÿLÿæÁÿ ¨¾ö¿;ÿ ÿÀÿLÿ{Àÿ ÿç¯ÿæÓ {ÜÿæB$æF æ F¨Àÿç þëô Éë~çdç Lÿç;ëÿ {ÿQ#ÿæÜÿçô, {Lÿ¯ÿÁÿ Éë~çdç þæÿ÷ æ A{Üÿæ ¯ÿÿ þÜÿæ¨ó Lÿÿöõó ¯ÿ¿¯ÿÓçÿæ ¯ÿßþú æ ßúÿÀÿæf¿ÓëQ{àÿæ{µÿÿ Üÿ;ëÿó Ó´fÿ þëÿ¿ÿæ
ææ45 ææ ëÿ
QÀÿ ¯ÿçÌß FÜÿç {Lÿ {¾, Aæ{»þæ{ÿ ¯ÿëçþæÿ {ÜÿæB þ þÜÿæúÿ ¨æ¨ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ Dÿ¿ÿ {ÜÿDd;ÿç æ Àÿæf¿ H ÓëQ ¨÷æ©çÀÿ {àÿæµÿ{Àÿ ¨Ýç ÿçfÀÿ LëÿÁÿLëÿ ÿÎLÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ Dÿ¿ÿ {ÜÿDd;ÿç æ ¯ÿÿöþæÿ Afëöÿ ÿçfLëÿ Lÿþújæÿê þæëÿ ÿæÜÿæô;ÿç æ ¨÷æÀÿ»{Àÿ ¨÷{ÿ¿Lÿ ÓæLÿ FÜÿç¨Àÿç LÿÜëÿ$æF æ þÜÿææ ¯ëÿZÿ Lÿ$ÿ F¨Àÿç {¾, þëÿÌ¿ {¾{¯ÿ Aæjæÿ fæ~ç$æF, {ÿ{¯ÿ ÿçfLëÿ þÜÿæúÿ jæÿê þæÿç$æF F¯ÿó {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ AæÀëÿ A#Lÿ jæÿ ÜÿæÓàÿ LÿÀÿçÿçF {ÿ{¯ÿ ÿçfLëÿ þÜÿæþëQö þ{ÿ Lÿ{Àÿ æ vÿçLúÿ FÜÿç¨Àÿç Afëöÿ þ ÿçfLëÿ jæÿê Üÿ] þæëÿ$#{àÿ æ {Ó É÷êLÿõÐZëÿ Üÿ] ¯ëÿlæD$æ;ÿç {¾ {ÓÜÿç ¨æ¨Àëÿ ¨Àÿþ Lÿàÿ¿æ~ {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿæ þ ëÿ{Üÿô æ {Lÿ¯ÿÁÿ Àÿæf¿ H ÓëQ
¨÷$þ Aæß
23
{àÿæµÿ{Àÿ ¨Ýç Aæ{»þæ{ÿ LëÿÁÿÿæÉ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ Dÿ¿ÿ {ÜÿDd;ÿç æ þÜÿæÿú µíÿàÿ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¾æDd;ÿç æ Aæ{» Üÿ] LÿÀëÿdë ÿæÜÿæ ëÿÜÿô Aæ¨~ þ µëÿàúÿ LÿÀÿëd;ÿç æ {SæsçF Mæ É÷êLÿÐZëÿ þ {ÿ{àÿ æ {ÉÌ{Àÿ Afëöÿ ÿçfÀÿ ÿçÿöß {ÿDd;ÿç¾ÿç þæþ¨÷ÿêLÿæÀÿþÉÚó ÉÚ¨æ~ß
æ æÿöÀÿæÎ÷æ Àÿ{~ Üÿëÿ¿Ö{ÿ½ {äþÿÀÿó µÿ{¯ÿúÿ ææ46ææ ¾ÿç ÉÚ ÀÿÜÿçÿ A¯ÿ×æ{Àÿ {þæ{ÿ, ÉÚæÀÿê õÿÀÿæÎ÷Zÿ ¨ëÿ÷ Àÿ~{äÿ÷{Àÿ ¯ÿLÿ{àÿ þ ÿæÜÿæ {þæ ÿçþ{;ÿ Lÿàÿ¿æ~ LÿæÀÿLÿ Üÿ] {Üÿ¯ÿ æ BÿçÜÿæÓ LÿÜÿç¯ÿ {¾, Afëöÿ ÓþlÿæÀÿ $#àÿæ æ ¾çFLÿç ÿçfÀÿ ¯ÿÁÿç {ÿB þ ¾ëLëÿ {ÀÿæLÿç {ÿ{àÿ æ {àÿæ{Lÿ ¨÷æ~Àÿ AæÜëÿÿç {ÿBÿçA;ÿç LÿæÀÿ~ {µÿæ{àÿµÿæ{àÿ, ÿç{öæ̯ÿ¿Nÿç ÓëQ# ÀÿÜÿç{¯ F¯ÿó LëÿÁÿ ¯ÿo# ÀÿÜÿç¯ÿ æ þëÿÌ¿ ¯ÿç{ÿÉ `ÿæàÿçS{àÿ Lÿçºæ {¯ÿðµÿ¯ÿ ¨íÿö ¨÷Óæÿ{Àÿ ÀÿÜÿç{àÿ þ ëÿBÿçÿ ¨{Àÿ ÿçfÀÿ dæÝç {ÿB$#¯ÿæ LëÿÝçAæ Üÿ] þ{ÿ ¨LÿæB$æF æ {þæÜÿ F¨Àÿç ¨÷¯ÿÁÿ A{s æ {ÿ~ë Aföëÿ LÿÜÿ;ÿçÉÚæÀÿê õÿÀÿæÎ÷Zÿ ¨ëÿ÷þæ{ÿ {þæ{ÿ Àÿ~{Àÿ þæÀÿç{ÿ{àÿ þ ÿæÜÿæ {þæ ¨ä{Àÿ Aÿç Lÿàÿ¿æ~LÿæÀÿê {Üÿ¯ÿ æ LÿæÀÿ~ ¨ëÿ÷þæ{ÿ ÿ ÓëQ# ÀÿÜÿç{¯ÿ æ Óqß D¯ÿæ`ÿ F¯ÿþëNÿ´æföëÿ
Óó{Q¿ Àÿ{$æ¨× D¨æ¯ÿçÉúÿ æ ¯ÿçÓõf¿ ÓÉÀÿó `ÿæ¨ó {ÉæLÿÓó¯ÿçS§þæÿÓ
ææ47ææ Óqß LÿÜÿç{àÿ {¾, Àÿ~µíÿþç{Àÿ {ÉæLÿ¾ëNÿ Dúÿ¯ÿçS§þÿæ Afëöÿ FÜÿç ¨÷Lÿæ{Àÿ LÿÜÿç ¯ÿæ~ ÓÜÿçÿ ëÿÌLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç Àÿ$Àÿ ¨d µÿæS{Àÿ ¯ÿÓçS{àÿ æ A$öæúÿ {äÿ÷ {äÿ÷j þ{Àÿ µÿæS{ÿ¯ÿæÀëÿ HÜÿÀÿçS{àÿ æ ÿçÍÌö "Sêÿæ' {äÿ÷-{äÿ÷j þ{Àÿ ¾ëÀÿ ÿçÀíÿ¨~ A{s æ FÜÿæ CÉ´Àÿêß ¯ÿçµíÿÿç Ó¸ µÿS¯ÿúÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ {ÿQæB$#¯ÿæ Sæßÿ A{s æ FÜÿç Sæßÿ {¾Dô {äÿ÷{Àÿ {ÜÿDdç, {ÓÜÿç {äÿ÷ ÉÀÿêÀÿ A{s æ {¾Dô$#{Àÿ ëÿBsç ¨÷¯ÿõÿç ÀÿÜÿçdç ¾$æ, þö{äÿ÷ H LëÿÀëÿ{äÿ÷ æ FÜÿç {ÓÿæþæÿZÿ Ó´Àíÿ¨ F¯ÿó AææÀÿ Üÿ] ¯ÿÿöÿæ Lÿ{àÿ æ É\ÿ´ÿê ÿ´æÀÿæ FþæÿZÿ ¨ÀÿæLÿ÷þÀÿ fæÿLÿæÀÿê þçÁÿçàÿæ æ ÿÿÿ;ÿÀÿ {¾Dô {ÓÿæþæÿZÿ ÓÜÿ ¾ë LÿÀÿæ¾ç¯ÿ, {ÓþæÿZÿ ÿçÀÿêä~ {Üÿàÿæ æ ¾æÜÿæÀÿ S~ÿæ AvÿÀÿ A{äòÜÿç~ê A$öæúÿ ¨÷æß
Óæ{|ÿ dA AÀÿ¯ÿ LëÿÜÿæ¾æBdç æ Lÿç;ëÿ ¨÷Lõÿÿ{Àÿ {Óþæ{ÿ Aÿ;ÿ As;ÿç æ ¨÷¯ÿõÿçÀÿ õÿÎç{Lÿæ~ ëÿB ¨÷LÿæÀÿ
24
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{SæsçF B{Îæÿ½&ëQê ¨÷¯õÿÿç-{ÿð¯ÿêÓó¸ÿ F¯ÿó Aÿ¿sç ¯ÿÜ }þëQê ¨÷¯õÿÿç AæÓëÀÿê Óó¸ÿ æ FÜÿç ëÿB¨÷¯õÿÿç ¨÷Lõÿÿç Üÿ] A{s æ ¨÷$þsç BÎZÿ AµÿçþëQ LÿÀÿæF, ¨Àÿþþö ¨ÀÿþææZÿ AæÝLëÿ {ÿB$æF F¯ÿó Aÿ¿sç ¨÷Lõÿÿç D¨{Àÿ õÿ|ÿ ¯ÿçÉ´æÓ {ÿB$æF, A$öæÿú A{æSÿç Aµÿçþë{Q {ÿB¾æF æ ¨÷${þ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿLëÿ Óæÿ LÿÀÿç AæÓëÀÿê Ó¸ÿÀÿ A;ÿ LÿÀÿæ¾æB$æF æ ¨ë~ç ÉæÉ´ÿ Óÿæÿÿ ¨Àÿ¯ÿ÷Üÿ½Zÿ ÿçSúÿÉöÿ F¯ÿó {Ó$#{Àÿ ×çÿç ÓÜÿçÿ {ÿð¯ÿêÓó¸ÿÀÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿÿæ {ÉÌ {ÜÿæB¾æF æ ÿúÿ¨Êÿæúÿ ¾ëÀÿ ¨Àÿç~æþ ÿçÿöß {ÜÿæB¾æB$æF æ AfëöÿZëÿ {Óðÿ¿ ÿçÀÿêä~{Àÿ ÿçfÀÿ ¨Àÿç¯ÿæÀÿ Üÿ] ÿçÉë$æF æ ¾æÜÿæLëÿ þæÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýç¯ÿ æ ¾æÜÿæÀÿ {¾ÿçLÿç íÿÀÿ ¨¾ö¿;ÿ Óº¤ÿ ÀÿÜÿçdç, ÿæÀÿ {ÓÿçLÿç Üÿ] fSÿ æ AëÿÀÿæSÀÿ ¨÷$þ `ÿÀÿ~{Àÿ ¨æÀÿç¯ÿæÀÿçLÿ {þæÜÿ ¯ÿæLÿ {ÜÿæB$æF æ ÓæLÿ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ {ÿ{Q {¾, þëÀÿ Óº¤ÿvÿæÀëÿ F{ÿ ¯ÿç{bÿÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ, {¾¨Àÿç {Óþæ{ÿ fSÿ{Àÿ Üÿ] ÿ$#{àÿ æ {ÿ{¯ÿ {Ó ¯ÿ¿æLëÿÁÿ {ÜÿæBD{vÿ æ Ó´fÿ AæÉNÿçLëÿ þæÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ÿæLëÿ ALÿàÿ¿æ~ {ÿQæ¾æB$æF æ {Ó ¨÷`ÿÁÿçÿ Àíÿ|ÿç ¯ÿæÿ{Àÿ ÿçfÀÿ ÓëÀÿäæ ÿçþ{;ÿ àÿæSç$æF, {¾¨Àÿç Afëöÿ LÿÀÿç$#{àÿ æ {Ó LÿÜÿç{àÿ LëÿÁÿþö Üÿ] Óÿæÿÿ æ FÜÿç ¾ë{Àÿ Óÿæÿÿ þö ÿÎ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ LëÿÁÿÀÿ Úêþæ{ÿ ëÿÌçÿ {ÜÿæB¾ç{¯ÿ æ ¯ÿÿöÓZÿÀÿ D {Üÿ{¯ÿ æ ¾çFLÿç LëÿÁÿ H LëÿÁÿWæÿç þæÿZëÿ Aÿ;ÿLÿæÁÿ ¨¾ö¿;ÿ ÿÀÿLÿ{Àÿ ¯ÿæÓ {ÿB$æF æ Afëöÿ ÿçfÀÿ ¯ëÿç ÿ´æÀÿæ Óÿæÿÿ þöÀÿ Àÿäæ ÿçþ{;ÿ ¯ÿ¿æLëÿÁÿ $#{àÿ æ {Ó É÷êLõÿÐZëÿ Aëÿ{Àÿæ LÿÀÿçLÿÜÿç{àÿ {¾, Aæ{» ¯ëÿlçÓëlç¯ÿæ {àÿæLÿ {ÜÿæB þ F¨Àÿç þÜÿæú ¨æ¨ LÿæÜÿ]Lÿç LÿÀÿç¯ÿæ ? A$öæúÿ É÷êLõÿÐ þ ¨æ¨ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿDd;ÿç æ A;ÿ
{ÿæSÿ´æ ¨æ¨Àëÿ ¯ÿo#¾ç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ þëô ¾ë LÿÀÿç¯ÿç ÿæÜÿ] æ F¨Àÿç LÿÜëÿ$#¯ÿæ ÜÿÿæÉ Afëöÿ Àÿ$Àÿ ¨d µÿæS{Àÿÿ ¯ÿÓçS{àÿ æ {äÿ÷ {äÿ÷j ÓóWÌöÀëÿ ¨d Wëoæ {ÿ{àÿ æ sçLÿæLÿæÀÿ þæ{ÿ FÜÿç AæßLëÿ Afëöÿ ¯ÿçÌæÿ {¾æS LÿÜÿçd;ÿç æ Afëöÿ AëÿÀÿæSÀÿ ¨÷ÿêLÿ As;ÿç æ Óÿæÿÿ þö ÿçþ{;ÿ ¯ÿ¿æLÿëÁÿ {ÜÿD$#¯ÿæ AëÿÀÿæSêÿ ¯ÿçÌæÿ {¾æSÀÿ LÿæÀÿ~ {ÜÿæB$æF æ FÜÿç¨Àÿç ¯ÿçÌæÿ þëÿZëÿ þ {ÜÿæB$#àÿæ æ "Üõÿÿß ¯ÿÜëÿÿ ëÿ
Q àÿæS, fÿþ SßD ÜÿÀÿç µÿSÿç ¯ÿçëÿ (Àÿæ-þæÿÓ -1/142) æ ÓóÉß{Àÿ ¨ÝçÜÿ] þëÿÌ¿ ¯ÿçÌæÿ LÿÀÿç$æF æ AfëöÿZë Ó{¢ÿÜÿ $#àÿæ {¾, ¯ÿÿöÓZÿÀÿ D {Üÿ{¯ÿ, ¾çF ÿÀÿLÿSæþê
¨÷$þ Aæß
25
LÿÀÿæB{¯ÿ æ Óÿæÿÿ þöÿ ÿÎ {ÜÿæB¾ç¯ÿæ þ ÿæZÿÀÿ ¯ÿçÌæÿ $#àÿæ æ Aÿ
ÓóÉß ¯ÿçÌæÿ {¾æSÿ Óæþæÿ¿ ÿæþLÿÀÿ~ FÜÿç Aæß ÿçþ{;ÿ D¨¾ëNÿ A{s æ Aÿ
-
g gÿûÿçÿç É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ SêÿæÓí¨ÿçÌûë ¯ÿ÷Üÿ½ ¯ÿçÿ¿æßæó
{ßæSÉæ{Ú É÷êLõÿÐæfëöÿ Óºæ{ÿ "ÓóÉß ¯ÿçÌæÿ {ßæ{Sæ' ÿæþ ¨÷${þææß
ææ1ææ FÜÿç¨Àÿç É÷êþÿ µÿS¯ÿúÿ SêÿæÀíÿ¨ê D¨ÿçÌúÿ F¯ÿó ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ ÿ$æ {¾æSÉæÚ ¯ÿçÌßLÿ É÷êLõÿÐ F¯ÿó AfëöÿZÿ Óºæÿ{Àÿ "ÓóÉß ¯ÿçÌæÿ {ßæS' ÿæþLÿ ¨÷$þ Aæß Ó¸íÿö {Üÿàÿæ æ Bÿç É÷êþúÿ ¨ÀÿþÜÿóÓ ¨Àÿþæÿ¢ÿÓ¿ ÉçÌ¿ É÷ê Ó´æþê AÝSÝæÿ¢ÿ Lõ ÿ {ÿ É÷ ê þú ÿ µÿS¯ÿú ÿ Sêÿæßæ
"¾$æ$ö Sêÿæ' µÿõ { Ì¿ "ÓóÉß ¯ÿçÌæÿ {ßæ{Sæ'ÿæþ ¨÷${þææß
æ ææ ÜÿÀÿç gÿúÿ Óúÿ ææ
26
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
g
É÷ê ¨æÀÿþæû{ÿ ÿþ
A$ ÿ´çÿê{ßææß
¨÷$þ Aæß SêÿæÀÿ ¨÷{¯ÿÉçLÿæ A{s æ {¾Dô$#{Àÿ ¨÷æÀÿ»çLÿ ¨$#LÿZëÿ ¨÷ÿêÿ {ÜÿD$#¯ÿæ ¯ÿçäç© `ÿçÿ÷~Àÿ ¯ÿÿöÿæ ÀÿÜÿçdç æ àÿ|ÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç Ó¸íÿö {LÿòÀÿ¯ÿ F¯ÿó ¨æ¯ÿ $#{àÿ æ Lÿç;ëÿ ÓóÉßÀÿ ¨æÿ÷ Afëöÿ Üÿ] $#{àÿ æ AëÿÀÿæS Üÿ] Aföëÿ BÎ AëÿÀíÿ¨ ÀÿæS Üÿçô ¨$#LÿZëÿ {äÿ÷ {äÿ÷j ÓóWÌö ÿçþ{;ÿ {¨÷Àÿ~æ {ÿB$æF æ Aë ÿ ÀÿæS ¨÷ æ Àÿ»ç L ÿÖÀÿ A{s æ ¨í f ¿ Së À ë ÿ þÜÿæÀÿæffê LÿÜë ÿ $# { àÿ, "ÓúÿSõÜÿ×æÉ÷þ{Àÿ ÀÿÜÿç Sâæÿç {ÜÿD$#¯ÿ, AÉø¨æÿ {ÜÿD$#¯ÿ, Lÿ=ÿ A¯ÿÀëÿ {ÜÿD$#¯ÿ, {ÿ{¯ÿ ¯ëÿlç¯ÿæLëÿ {Üÿ¯ÿ {¾, FÜÿç vÿæÀëÿ Üÿ] ÓææÿÀÿ ¨÷æÀÿ» {ÜÿæBSàÿæ æ' AëÿÀÿæSêZÿ ÿçLÿs{Àÿ FÜÿç Ó¯ëÿ Së~ Ó´ÿ
AæÓç¾æB$æF æ {Ó$#{Àÿ þö, µÿæ¯ÿ, ÿçßþ H ÓúÿÓèÿ Óþ{Ö ¯ÿçÿ¿þæÿ æ AëÿÀÿæSÀÿ ¨÷$þ `ÿÀÿ~{Àÿ ¨æÀÿç¯ÿæÀÿçLÿ {þæÜÿ ¯ÿæLÿ {ÜÿæB$æF æ ¨÷${þ þëÿÌ¿ `ÿæÜÿ]$æF {¾, {Ó {ÓÜÿç ¨Àÿþ Óÿ¿Lëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç{ÿ¯ÿ Lÿç;ëÿ AæSLëÿ ¾ç¯ÿæ¨{Àÿ {Ó {ÿQë$æF {¾, FÜÿç þëÀÿ Óº¤ÿÀÿ D{bÿÿ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýç¯ÿ æ {ÿ{¯ÿ {Ó ÜÿÿæÉ {ÜÿæB¨{Ý æ {Ó ¨÷$þÀëÿ ¾æÜÿæ Lÿçdç þöLÿþö þæÿç LÿÀëÿ$#àÿæ, {ÓÿçLÿç{Àÿ Üÿ] Ó{;ÿæÌ {ÜÿæB¾æF æ ÿçf {þæÜÿÀÿ ¨ëÎç ÿçþ{;ÿ {Ó ¨÷`ÿÁÿçÿ Àëÿ|ÿçþæÿZÿ ¨÷þæ~ þ ¨÷Öëÿ LÿÀÿç$æF æ {¾¨Àÿç Aföëÿ ¨÷Öëÿ LÿÀÿç$#{àÿ {¾, LëÿÁÿþö Üÿ] Óÿæÿÿ A{s æ ¾ë{Àÿ Óÿæÿÿ þö ÿÎ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ LëÿÁÿäß {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ Aÿæ`ÿæÀÿ ¯ÿ¿æ¨ê¯ÿ æ FÜÿæ AfëöÿZÿ DÿÀÿ ÿ$#àÿæ ¯ÿÀÿó ÓúÿSëÀëÿZÿ Óæç ¨í¯ÿöÀëÿ þæÿç {ÿB$#¯ÿæ LëÿÀÿêÿç þæÿ÷ $#àÿæ æ FÜÿç LëÿÀÿêÿç þæÿZÿ{Àÿ ¨Ýç þëÿÌ¿ ¨õ$Lúÿ ¨õ$Lúÿ þö A{ÿLÿ Ó¸÷ÿæß {dæs-¯ÿÝ {SæÏê F¯ÿó AÓóQ¿ fæÿç Àÿ`ÿÿæ LÿÀÿç$æF æ LÿçF ÿæLÿ `ÿç¨ç ¯ÿÓëdç, LÿçF Lÿæÿ {ÝÀÿç ÀÿÜëÿdçç, LÿæÜÿæÀÿ ØÉö{Àÿ þö ÿÎ {ÜÿæB¾æDdç ÿ {LÿDôvÿç A ¨æ~ç ØÉö{Àÿ þö ÿÎ {ÜÿæB¾æDdç æ {ÿ{¯ÿ Lÿ'~ dëBô¯ÿæ {àÿæLÿ A$¯ÿæ AdëAæô fæÿçÀÿ {ÿæÌ ? F¨Àÿç Lÿÿæ¨ç ëÿÜÿô æ {ÿæÌÿ Aæ»Àÿ µÿ÷þÿæÿæ þöæ`ÿæ¾ö¿ þæÿZÿÀÿ A{s æ þö ÿæþ{Àÿ Aæ{»þæ{ÿ LëÿÀÿêÿçÀÿ ÉçLÿæÀÿ þæÿ÷ æ {ÿ~ë LÿÀÿç {ÿæÌ Aæ»þæÿZÿÀÿ Üÿ] A{s æ þÜÿææ ¯ëÿZÿ Óþß{Àÿ {LÿÉLÿºÁÿ
ÿ´çÿêß Aæß
27
FLÿ Ó¸÷ÿæß $#àÿæ æ {¾Dô$#{Àÿ {LÿÉLëÿ ¯ÿ|ÿæB LÿºÁÿ LÿÀÿç ¨÷{ßæS LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨íÿöÿæÀÿ þæÿÿ þæëÿ$#{àÿ æ LÿçF {Sæ'¯ÿ÷ÿçLÿ A$öæúÿ SæC µÿÁÿç ÀÿÜÿç¯ÿæ Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀëÿ$#{àÿ æ LÿçF LëÿLëÿÀÿ ¯ÿ÷ÿçLÿ A$öæúÿ LëÿLëÿÀÿ µÿÁÿç QæB¯ÿæ ¨çB¯ÿæ F¯ÿó ÀÿÜÿç¯ÿæ Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀëÿ$#{àÿ æ ¯ÿ÷Üÿ½ ¯ÿçÿ¿æ ÓÜÿçÿ FþæÿZÿ {Lÿò~Óç Óº¤ÿ ÿæÜÿ] æ Ó¸÷ÿæß F¯ÿó LëÿÀÿêÿç ¨÷${þ $#àÿæ F¯ÿó Aæfç þ ÀÿÜÿçdç æ vÿçLúÿ FÜÿç¨Àÿç LõÿÐLÿæÁÿ{Àÿ þ Ó¸÷ÿæß $#àÿæ, LëÿÀÿêÿç SëxÿæF $#àÿæ æ {ÓþæÿZÿ þÀëÿ Lÿçdç LëÿÀÿêÿçÀÿ ÉçLÿæÀÿ Afëöÿ þ $#{àÿ æ {Ó `ÿæÀÿç ¨÷LÿæÀÿÀÿ ÿLÿö ¨÷Öëÿ LÿÀÿç$#{àÿ æ 1) F¨Àÿç ¾ë{Àÿ Óÿæÿÿ þö ÿÎ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ 2) ¯ÿÿöÓZÿÀÿ D {Üÿ{¯ÿ æ 3) ¨ç{æÿLÿ (¨ç-DÿLÿ) Lÿ÷çßæ{àÿæ¨ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ 4) Aæ{»þæ{ÿ LëÿÁÿäßÿ´æÀÿæ þÜÿæúÿ ¨æ¨ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ Dÿ¿ÿ {ÜÿæBd;ÿç æ FÜÿç ¯ÿçÌß{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ Óófß D¯ÿæ`D ÿÿó ÿ$æ Lõÿ¨ßæ¯ÿçÎþÉø¨íÿöæLëÿ{Áÿä~þú æ ¯ÿçÌêÿ;ÿþçÿó ¯ÿæLÿ¿þë¯ÿæ`ÿ þëÓíÿÿ
ææ1ææ LÿÀëÿ~æ¯ÿçÎ, AæÉø¨íÿö, ¯ÿ¿æLëÿÁÿ {ÿÿ÷¾ëNÿ AfëöÿZÿ ¨÷ÿç þëÓíÿÿA$öæúÿ þÿ ¯ÿçÿæÉ LÿæÀÿê µÿS¯ÿæúÿ FÜÿç ¯ÿ`ÿÿ LÿÜÿç{àÿÉ÷ê µÿS¯ÿæúÿ D¯ÿæ`ÿ LëÿÿÖ´æ LÿɽÁÿþçÿó ¯ÿçÌ{þ Óþë¨×çÿþú æ Aÿæßö¿fëÎþÓ´Sö¿þLÿêÿ}LÿÀÿþföëÿ ææ2ææ {Üÿ Afëÿ ! FÜÿç ¯ÿçÌþ×Áÿ{Àÿ {ÿæ{ÿ F¨Àÿç Ajæÿ {LÿDôvëÿ AæÓçàÿæ ? ¯ÿçÌþ ×Áÿ A$öæúÿ ¾æÜÿæÀÿ Óþÿæ ÓõÎç{Àÿ {Lÿò~Óç ×Áÿ Üÿ] ÿæÜÿ] æ ¨æÀÿ {àÿòLÿçLÿ A{s àÿä ¾æÜÿæÀÿ F¨Àÿç ÿç¯ÿ}¯ÿæÿ ×Áÿ{Àÿ {ÿæ{ÿ F Ajæÿ {LÿôDvÿæÀÿë ¨÷æ© {Üÿàÿæ æ Ajæÿ LÿæÜÿ]Lÿç ? Aföëÿ ÿ Óÿæÿÿ þöÀÿ Àÿäæ ÿçþ{;ÿ Lÿsç¯ÿ $#{àÿ æ Lÿ'~ Óÿæÿÿ þö Àÿäæ ÿçþ{;ÿ ¨÷æ~ ¨~{Àÿ ÿÀÿ ÀÿÜÿç¯ÿæ Ajæÿ ? É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç- Üÿô, FÜÿæ Ajæÿ A{s æ ÿæ FÜÿæÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ Ó»æ¯ÿçÿ ¨ëÀëÿÌZÿ ÿ´æÀÿæ LÿÀÿæ¾æBdç æ ÿæ FÜÿæ Ó´Sö¨ÿ {ÿ¯ÿæ{Àÿ Óþ$ö F¯ÿó ÿæ FÜÿæ Lÿêÿ}LÿæÀÿLÿ A{s æ ÓÿúþæSö{Àÿ ¾çF õÿ|ÿÿæ ¨í¯ÿöLÿ
28
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
AæÀíÿ|ÿ Ad;ÿç, ÿæZëÿ Aæßö¿ LëÿÜÿæ¾æF æ ¨Àÿç¯ÿæÀÿ ÿçþ{;ÿ þÀÿç¯ÿæ, þæÀÿç¯ÿæ ¾ÿçH Ajæÿ ÿ {ÜÿæB$æ;ÿæ, {ÿ{¯ÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ {ÓÜÿç ¨${Àÿ A¯ÿÉ¿ `ÿæàÿç$æ{;ÿ æ ¾ÿç LëÿÁÿþö Üÿ] Óÿ¿ ÜëÿA;ÿæ, {ÿ{¯ÿ ÿæÜÿæ Ó´Sö F¯ÿó Lÿàÿ¿æ~Àÿ ÿç
{É÷~ê A¯ÿÉ¿ {ÜÿæB$æ;ÿæ æ FÜÿæ Lÿêÿ} ÿæßLÿ þ ëÿÜÿô æ þêÀÿæ µÿfÿ LÿÀÿç¯ÿæÀÿë- {àÿæS Lÿ{Üÿô þêÀÿæ æ µÿB ¯ÿæ¯ÿÀÿê, ÓæÓú Lÿ{Üÿ LëÿÁÿÿæÉç{Àÿ æ {¾Dô ¨Àÿç¯ÿæÀÿ LëÿÁÿ F¯ÿó þ¾ö¿ÿæ ÿçþ{;ÿ þêÀÿæZÿ ÉæÉë ¯ÿ¿æLëÿÁÿ {ÜÿD$#àÿæ, Aæfç {ÓÜÿç LëÿÁÿ¯ÿ;ÿç ÉæÉëLëÿ {LÿÜÿç fæ~çÿæÜÿæô;ÿç æ ¨Àÿ;ëÿ þêÀÿæLëÿ ¯ÿçÉ´ fæ~çd;ÿç æ vÿçLúÿ FÜÿç¨Àÿç ¨Àÿç¯ÿæÀÿ ÿçþ{;ÿ ¾çF ¯ÿ¿æLëÿÁÿ As;ÿç, {ÓþæÿZÿ Lÿêÿ} þ {Lÿ{ÿ ÿçÿ ¯ÿæ ÀÿÜÿç¯ÿ {¾Dô$#{Àÿ Lÿêÿ} ÿæÜÿ], Lÿàÿ¿æ~ ÿæÜÿôç æ {É÷Ï ¨ëÀëÿÌþæ{ÿ µÿëàúÿ{Àÿ þ ¾æÜÿæÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç ÿæÜÿæô;ÿç æ Aÿ
Óç ¨÷þæ~çÿ {¾, ÿæÜÿæ Ajæÿ þæÿ÷ æ Aÿ
{LÿÈð¯ÿ¿ó þæ Ó½ Sþ
¨æ$ö {ÿðÿÿß뿨¨ÿ¿{ÿ æ äëÿ÷ó Üõÿÿß{ÿò¯ÿöàÿ¿ó ÿ¿{Nÿ´æÿçÏ ¨Àÿ;ÿ¨ ææ3ææ {Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ ëÿ¨ëóÓLÿÿæLëÿ ¨÷æ© ÜëÿA ÿæÜÿ] æ Lÿ'~ Afëöÿ ÿ¨ëóÓLÿ $#{àÿ ? Lÿ'~ Aæ¨~ ¨ëÀëÿÌ As;ÿç ? ¨ëóÓLÿ {Ó A{s, ¾çF Lÿç {¨òÀëÿÌ Üÿêÿ {ÜÿæB$æF æ Óþ{Ö ÿçf ÿçfÀÿ ¯ëÿç AëÿÓæ{Àÿ ¨ëÀëÿÌæ$ö Üÿ] ÿ LÿÀëÿd;ÿç æ LÿõÌLÿ Àÿæÿ÷ÿçÿ ÀÿNÿLëÿ ¨æ~çLÿÀÿç fþç{Àÿ ¨ëÀëÿÌæ$ö Üÿ] ÿ LÿÀëÿ$æF æ LÿçF ¯ÿ¿æ¨æÀÿ{Àÿ ¨ëÀëÿÌæ$ö þæëÿ$æF ÿ LÿçF ¨ÿÀÿ ëÿÀíÿ¨{¾æS LÿÀÿç ¨ëÀëÿÌæ$ö þæÿç$æF æ fê¯ÿÿÓæÀÿæ ¨ëÀëÿÌæ$ö LÿÀÿç þ Qæàÿç Üÿæÿ{Àÿ Üÿ] {ÉÌLëÿ ¾ç¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF æ F$#Àëÿ ØÎ {ÜÿDdç {¾, FÜÿæ ¨ëÀëÿÌæ$ö ëÿ{Üÿô æ FÜÿæ Ajÿÿæ þæÿ÷ æ Éë ¨ëÀëÿÌæ$ö {ÜÿDdç- Aæ ÿÉöÿ æ SæSöê ¾æj¯ÿàúÿLÿ¿Zëÿ LÿÜÿç{àÿÿ¨óëÓLÿ ¨ëþæúÿ {j{ßæ {ßæÿ {¯ÿÿç Üõÿÿç×çÿþú æ ¨ëÀëÿÌó Ó´¨÷LÿæÉó ÿÓ½æúÿ Aæÿ¢ÿææÿþ¯ÿ¿ßþú ææ {Ó ¨ëÀëÿÌ {ÜÿæB þ ÿ¨ëóÓLÿ A{s, ¾çF Lÿç Üõÿÿß× AææLëÿ D¨àÿ² LÿÀÿç ÿæÜÿ] æ {ÓÜÿç Aææ Üÿ] ¨ëÀëÿÌ Ó´Àíÿ¨, Ó´ßó ¨÷LÿæÉ, Dÿþ, Aæÿ¢ÿ Ó´Àíÿ¨ F¯ÿó A¯ÿ¿Nÿ A{s æ ÿæÜÿæLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæ ¨÷ßæÓ Üÿ] {¨òÀëÿÌ æ {Üÿ Afëöÿ ! ëÿ ÿó¨ëóÓLÿÿæLëÿ ¨÷æ© ÿ ÜëÿA æ FÜÿæ {ÿæÀÿ ÿçþ{;ÿ {¾æS¿ ëÿÜÿô æ {Üÿ ¨Àÿ;ÿ¨ ! ÜõÿÿßÀÿ äëÿ÷ ëÿ¯ÿöÁÿÿæLëÿ ÿ¿æSLÿÀÿç ¾ë ÿçþ{;ÿ ¨÷Öëÿ ÜëÿA æ
ÿ´çÿêß Aæß
29
AæÓNÿç ÿ¿æS LÿÀÿ, FÜÿæ ÜÿõÿßÀÿ ëÿ¯ÿöÁÿÿæ þæÿ÷ æ Fvÿæ{Àÿ Afëöÿ ÿõÿêß ¨÷ɧ ¨÷Öëÿ Lÿ{àÿ æ Afëöÿ D¯ÿæ`ÿ Lÿ$ó µÿê̽þÜÿó Óó{Q¿ {ÿ÷æ~ó `ÿ þëÓíÿÿ æ BÌëµÿç
¨÷ÿç{ßæû¿æþç ¨ífæÜÿöæ¯ÿÀÿçÓíÿÿ ææ4ææ {Üÿ þë&Óíÿÿ ! A$öæúÿ AÜÿóLÿæÀÿLëÿ Éþ LÿÀëÿ$#¯ÿæ þëÓíÿÿ ! þëô Àÿ~µíÿþç{Àÿ ¨çÿæþÜÿ µÿê̽ H {ÿ÷æ~æ`ÿæ¾ö¿Zÿ ÓÜÿçÿ ¯ÿæ~ ÿ´æÀÿæ Lÿç¨Àÿç ¾ë LÿÀÿç¯ÿç ? LÿæÀÿ~ {Üÿ AÀçÓíÿÿ ! {Óþæ{ÿ ëÿBf~ {þæÀÿ ¨ífÿêß æ {ÿ´ðÿ Üÿ] {ÿ÷æ~ æ ¨÷µëÿ AàÿSæ F¯ÿó Aæ{» AàÿSæ æ {ÿ´ðÿÀÿ FÜÿç µÿ¯ÿæÿæ Üÿ] ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ {¨÷Àÿ~æÀÿ ¨÷æÀÿ»çLÿ {Ó÷æÿ A{s æ FÜÿæ Üÿ] {ÿ÷æ~æ`ÿæ¾ö¿Zÿ SëÀëÿÿ´ A{s æ µÿ÷þ Üÿ] µÿê̽ æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ µÿ÷þ ÀÿÜÿçdç, {Ó ¨¾ö¿;ÿ ÿçf ¨ëÿ÷ ¨Àÿç¯ÿæÀÿ, Óº¤ÿ Óþ{Ö ÿçfÀÿ àÿæS;ÿç æ Aæ¨~æÀÿ þ{ÿ {Üÿ¯ÿæ{Àÿ µÿ÷þ Üÿ] þæþ A{s æ Aææ, FþæÿZëÿ ¨çÿæ, ÿæÿæ, LëÿÁÿSëÀëÿ Bÿ¿æÿç ¨íf¿ þ{ÿ LÿÀÿç FþæÿZÿ ÓÜÿçÿ ÀÿÜÿç$æF æ ÓææÿÀÿ ¨íÿ} LÿæÁÿ{Àÿ "SëÀëÿ ÿ {`ÿàÿæ ¨ëÀëÿÌ A{Lÿàÿæ æ ÿ¯ÿ¤ëÿÿöþçÿó÷ SëÀëÿ{ÿñ¯ÿ ÉçÌ¿
æ `ÿçÿæÿ¢ÿ Àíÿ¨
Éç{¯ÿæÜÿó Éç{¯ÿæÜÿó ææ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ `ÿçÿ {ÓÜÿç ¨Àþ Aæÿ¢ÿ{Àÿ ¯ÿçÁÿêÿ {ÜÿæB¾æF æ {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ ÿæ SëÀëÿ jæÿÿæÿæ ÀÿÜÿç$æF F¯ÿó ÿæ ÉçÌ¿ S÷Üÿ~ Lÿÿöæ Üÿ] ÀÿÜÿç$æF æ FÜÿæÜÿôç ¨Àÿþ ×çÿç A{s æ SëÀëÿZÿ SëÀëÿÿ´ ¨÷æ© {ÜÿæB¾ç¯ÿæ ¨{Àÿ SëÀëÿ H ÉçÌ¿Zÿ ×çÿç FLÿ {ÜÿæB¾æF æ É÷êLÿõÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾, Afëöÿ ! ëÿ {þæ Üõÿÿß{Àÿ ÿç¯ÿæÓ LÿÀÿç¯ëÿ æ {¾¨Àÿç É÷êLõÿÐ {Ó¨Àÿç Üÿ] Afëÿö F¯ÿó vÿçLúÿ {ÓÜÿç¨Àÿç Üÿ] ¨÷æ©ç {ÜÿæB$#¯ÿæ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ {ÜÿæB$æF æ F¨Àÿç A¯ÿ×æ{Àÿ SëÀëÿZÿÀÿ þ ¯ÿçàÿß {ÜÿæB, Üÿõÿß{Àÿ SëÀëÿÿ´ ¨÷¯ÿæÜÿçÿ {ÜÿæB¾æF æ Afëöÿ SëÀëÿ¨ÿ dÁÿÿæ{Àÿ FÜÿç ÓóWÌö{Àÿ ¨÷¯õÿÿç {Üÿ¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¨dWëoæ `ÿæÜëÿô$æF æ ¨ë~ç LÿÜëÿd;ÿçSëÀíÿÿÜÿÿ´æ Üÿç þÜÿæëÿµÿæ¯ÿæúÿ {É÷{ßæ {µÿæNëÿó {µÿðä¿þ¨êÜÿ {àÿæ{Lÿ æ Üÿÿ´æ$öLÿæþæóÖë SëÀíÿÿç{Üÿð¯ÿ µëÿqêß {µÿæSæúÿ Àëÿ#Àÿ¨÷ÿçSúæúÿ ææ5ææ
30
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
FÜÿç þÜÿæëÿµÿæ¯ÿ SëÀëÿfÿZÿë ÿ þæÀÿç þëô FÜÿç {àÿæLÿ{Àÿ µÿçäæLëÿ Üÿ] {É÷ßÔÿÀÿ þ{ÿ LÿÀëÿdç æ Fvÿæ{Àÿ µÿçäæÀÿ A$ö DÿÀÿ {¨æÌ~ ÿçþ{;ÿ µÿçLÿ þæSç¯ÿæ ëÿÜÿô ¯ÿÀÿó Óúÿ¨ëÀëÿÌþæÿZÿë {dæs ¯ÿÝ {Ó¯ÿæ LÿÀÿç, {ÓþæÿZÿvÿæÀëÿ Lÿàÿ¿æ~ ßæ`ÿÿæ Üÿ] µÿçäæ A{s æ Aó ¯ÿ÷{Üÿ½ÿç ¯ÿ¿fæÿæúÿ ({ÿð÷ çÀÿêß-3/2/ 1) A$öæú FLÿþæÿ÷ ¯ÿ÷Üÿ½ Üÿ] A, F¨Àÿç fæ~ç¯ÿæ D`ÿçúÿ æ ¾æÜÿæLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç Aææ Ó{ÿð¯ÿ õÿ©ç {ÜÿæB¾æB$æF æ ¨ë~ç {Lÿ{¯ÿ Aõÿ© Àÿ{Üÿ ÿæÜÿ] æ Aæ{» þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ {Ó¯ÿæ F¯ÿó ßæ`ÿÿæ ÿ´æÀÿæ É{ÿð
É{ÿð
¯ÿ÷Üÿ½ ¨êßíÌ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçúÿ æ Lÿç;ëÿ ¨Àÿç¯ÿæÀÿ ÓÜÿçÿ ¯ÿç{bÿÿ ÿ {ÜÿD æ FÜÿæ Üÿ] AfëöÿZÿ µÿçäæ Lÿæþÿæ $#àÿæ æ ÓóÓæÀÿ{Àÿ A#LÿæóÉ {àÿæLÿ F¨Àÿç Üÿ] LÿÀÿç$æ;ÿç æ {Óþæ{ÿ `ÿæÜÿæô;ÿç {¾, ¨æÀÿç¯ÿæÀÿçLÿ {Ó§Üÿ Óº¤ÿ ÀÿÜëÿ F¯ÿó þëNÿç þ É{ÿð
É{ÿð
þçÁÿç¾æD æ Lÿç;ëÿ Óæÿ ¨${Àÿ `ÿæàëÿ$#¯ÿæ ¨$#Lÿ ÿçþ{;ÿ A$öæúÿ ¾æÜÿæÀÿ ÓóÔÿæÀÿ FÜÿç {þæÜÿ-þþÿæÀëÿ Dÿö{Àÿ, ¾æÜÿævÿæ{Àÿ ÓóWÌöÀÿ äþÿæ ÀÿÜÿçdç , ¾æÜÿæÀÿ Ó´µÿæ¯ÿ{Àÿ äÿ÷êßÿ´ ¨÷¯ÿæÜÿçÿ {ÜÿæB$æF, F¨Àÿç ÓæLÿ ÿçþ{;ÿ FÜÿç µÿçäæÀÿ ¯ÿçæÿ ÿæÜÿ] æ Ó´ßó ÿ LÿÀÿç ßæ`ÿÿæ LÿÀÿç¯ÿæ µÿçäæ A{s æ {Sòÿþ ¯ëÿ þ þlçþÿçLÿæß ×çÿ ¼ÿæßæÿ Óëÿ(1æ1æ3) {Àÿ FÜÿç µÿçäæLëÿ AæþçÌ- ÿæßæÿ LÿÜÿç {Üÿß þ{ÿæµÿæ¯ÿ LÿÀÿç$#{àÿ æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Lÿç ÉÀÿêÀÿ {¨æÌ~ ÿçþ{;ÿ Óþ{Ö µÿçäë Üÿ] $#{àÿ æ FÜÿç SëÀÿëfÿZÿë þæÀÿç Lÿ'~ ¯ÿæ þççÁÿç¯ÿ æ FÜÿç {àÿæLÿ{Àÿ ÀÿNÿ Àÿqçÿ A$ö F¯ÿó LÿæþÀÿ {µÿæS Üÿ] ÿ {µÿæSç¯ÿæLëÿ þçÁÿç¯ÿ æ Lÿÿæ`ÿçúÿ Afëöÿ µÿæ¯ëÿ$#{àÿ {¾, µÿfÿ ÿ´æÀÿæ {µÿòÿçLÿ ÓëQ Aµÿç¯õÿç {Üÿ¯ÿ æ F{ÿ ÓóWÌöÀÿ Óæþÿæ LÿÀÿç¯ÿæ ¨{Àÿ þ FÜÿç ÉÀÿêÀÿ {¨æÌLÿ A$ö F¯ÿó Lÿæþ {µÿæS Üÿ] þççÁÿç¯ÿ æ {Ó ¨ë~ç ÿLÿö {ÿDd;ÿç ÿ {`ÿðÿúÿ¯ÿçÿ½
LÿÿÀÿ{æ SÀÿê{ßæ ßúÿ¯ÿæ f{ßþ ßÿç ¯ÿæ {ÿæ f{ßßë
æ ßæ{ÿ¯ÿ Üÿÿ´æ ÿ fçfê ¯ÿçÌæþ{Ö¯ÿ×çÿæ
¨÷þë{Q æÿöÀÿæÎ÷æ
ææ6ææ FÜÿæ ¯ÿç ÿçÊÿçÿ {ÜÿæBÿæÜÿ] {¾, {µÿæS ÿçÊÿÿ þçÁÿç¯ÿ æ FÜÿæ þ Aæ{» fæ~ç¨æÀëÿ ÿæÜëÿô {¾, Aæ{» Lÿ'~ LÿÀÿç¯ÿæ {É÷ßÔÿÀÿ æ LÿæÀÿ~ ¾æÜÿæ Lÿçdç þëô LÿÜÿçàÿç ÿæÜÿæ Ajæÿ ¨÷þæ~çÿ {ÜÿæBSàÿæ æ FÜÿç¨Àÿç jæÿ þ {ÜÿDÿæÜÿ] {¾
ÿ´çÿêß Aæß
31
¾ë{Àÿ Aæ{» fçÿç¯ÿæ A$¯ÿæ {Óþæ{ÿ fçÿç{¯ÿ æ ¾æÜÿæZëÿ þæÀÿç Aæ{» fê¯ÿçÿ ÀÿÜÿç¯ÿæ `ÿæÜëÿô ÿæÜÿæô;ÿç, {ÓÜÿç øÿÀÿæÎ÷Zÿ ¨ëÿ÷ Aæ»þæÿZÿ Óæþÿæ{Àÿ D¨×çÿ Ad;ÿç æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ AjæÿÀíÿ¨ê ÷õÿÀÿæÎ÷Zÿ vÿæÀëÿ D {þæÜÿÀíÿ¨ê ëÿ{¾ö¿æÿ Aæÿç Ó´fÿ Óþëÿæß ÿÎ {ÜÿæB¾ç{¯ÿ, {ÿ{¯ÿ Aæ{»þæ{ÿ fê¯ÿçÿ ÀÿÜÿç Lÿ'~ ¯ÿæ LÿÀÿç¯ÿæ ? Aföëÿ ¨ëÿ
¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿ;ÿç, ¾æÜÿæ Lÿçdç þëô ¨í{¯ÿö LÿÜÿç$#àÿç, Lÿÿæ`ÿçúÿ ÿæÜÿæ þ Ajæÿ {ÜÿæB$æB¨æ{Àÿ æ Aÿ
¨÷æ$öÿæ LÿÀëÿd;ÿç Lÿæ¨ö~¿{ÿæ{Ìæ¨ÜÿÿÓ´µÿæ¯ÿ
¨õbÿæþç ÿ´æó þöÓóþí|ÿ {`ÿÿæ
æ ßúÿ {É÷ß
Ó¿æçÊÿçÿó ¯ÿùÜÿç ÿ{ÿ½ ÉçÌ¿{ÖÜÿó Éæ# þæó ÿ´æó ¨÷¨þú ææ7ææ LÿæßÀÿÿæ {ÿæÌ ÿ´æÀÿæ ÿÎ Ó´µÿæ¯ÿ, þö ¯ÿçÌß{Àÿ Ó¯ÿö$æ {þæÜÿçÿ {ÜÿB$#¯ÿæ `ÿçÿ, þëô Aæ¨~Zëÿ ¨`ÿæÀëÿdç- ¾æÜÿæ Lÿçdç ÿçÊÿçÿ ¨ÀÿþLÿàÿ¿æ~LÿæÀÿê {Üÿ¯ÿ, {ÓÜÿç Óæÿ {þæ ÿçþ{;ÿ LëÿÜÿ;ëÿ æ þëô Aæ¨~ZÿÀÿ ÉçÌ¿ A{s æ Aæ¨~Zÿ ÉÀÿ~{Àÿ ÀÿÜÿçdç æ {þæ{ÿ ÓfæÝ;ëÿ F¯ÿó Ó»æÁÿ;ëÿ æ {Lÿ¯ÿÁÿ Éçäæ ÿ ÿçA;ë ¯ÿÀÿó {¾Dô vÿæ{Àÿ A×çÀÿ A¯ÿ×æ AæÓç¯ÿ, {Óvÿæ{Àÿ {þæ{ÿ Ó»æÁÿ;ëÿ æ "àÿæúÿ {ÿ àÿÿæß {ÿ IÀúÿ Áÿÿæ{ÿ¯ÿæàÿæ Óæ$ `ÿæ{àÿ- Lÿÿæ`ÿçúÿ SsúvÿÀÿ SçÀúÿ¨Ýæ , ÿ¯ÿ {Lÿòÿ àÿÿ¯ÿæ{ßSæ' A$öæúÿ ÓæLÿZëÿ Aæ¨~ Üÿ] Ó»æÁÿ;ëÿ, ÿæÜÿæZëÿ Óæÿæ Àíÿ¨{Àÿ D¨{ÿÉ ÿçA;ëÿ F¯ÿó Óæ Àíÿ¨{Àÿ Aæ¨~Zÿ ÿÉöÿ ¨¾ö¿;ÿ Óæ$#{Àÿ `ÿæàÿ;ëÿ æ FÜÿç¨Àÿç Aÿÿ¿ µÿæ¯ÿ Üÿ] ÓæLÿZÿ Óþ¨ö~ þæÿ÷ æ FÜÿç¨Àÿç Óþ¨ö~ Afëöÿ þ LÿÀÿçd;ÿç æ Fvÿæ{Àÿ Afëöÿ ¨íÿö Óþ¨ö~ LÿÀÿç{ÿ{àÿ æ ¯ÿÿöþæÿ ¨¾ö¿;ÿ É÷êLõÿÐZëÿ ÿçf ÖÀÿÀÿ Üÿ] µÿæ¯ëÿ$#{àÿ æ A{ÿLÿ ¯ÿçÿ¿æ{Àÿ ÿçfLëÿ Lÿçdç AæSëAæ Üÿ] þæëÿ$#{àÿ æ Fvÿæ{Àÿ {Ó ÿçfÀÿ àÿSæþú É÷êLõÿÐZÿë Óþ¨ö~ LÿÀÿç{ÿ{àÿ æ ÓúÿSëÀëÿ ¨ëÿ} ¨¾ö¿;ÿ Üõÿÿß{Àÿ ÀÿÜÿç ÓæLÿ ÓÜÿçÿ `ÿæàÿç$æ;ÿç æ ¾ÿç {Ó Óæ$#{Àÿ ÿ ÀÿÜÿç{¯ÿ, {ÿ{¯ÿ ÓæLÿ ¨æÀÿ {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ ¾ë¯ÿæ Lÿÿ¿æZÿ ¨Àÿç¯ÿæÀÿ {àÿæ{Lÿ {¾Dô¨Àÿç ¯ÿç¯ÿæÜÿ ¨¾ö¿;ÿ Lÿÿ¿æLëÿ Óó¾þ Éçäæ {ÿB Ó»æÁÿç {ÿB$æ;ÿç æ vÿçLúÿ {ÓÜÿç¨Àÿç ÓúÿSëÀëÿ ÿçf ÉçÌ¿Zÿ A;ÿÀÿææ{Àÿ Àÿ$# {ÜÿæB, ÿæLëÿ ¨÷LõÿÿçÀíÿ¨ê WæsçÀëÿ ¯ÿæÜÿæÀÿ LÿÀÿç ¨æÀÿLÿÀÿç {ÿB$æ;ÿç æ Afëöÿ ÿç{¯ÿÿÿ LÿÀëÿ$æF {¾, µÿS¯ÿæúÿ ! AæD {SæsçF ¨÷ɧ-
32
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
ÿ Üÿç ¨÷¨É¿æþç þþæ¨ëÿÿ¿æúÿ ß{bÿæLÿþë{bÿæÌ~þç¢ÿ÷çßæ~æþú æ A¯ÿ樿 µÿíþæ¯ÿÓ¨ÿ§þõó Àÿæf¿ó ÓëÀÿæ~æþ¨ç `ÿæ#¨ÿ¿þú ææ8ææ µíÿþç D¨{Àÿ ÿçÍ+Lÿ ÿ æÿ¿ Ó¸ Àÿæf¿ F¯ÿó {ÿ¯ÿÿæ þæÿZÿ Ó´æþçÿ´ Bú¢ÿ÷¨ÿ ¨æB þ þëô {ÓÜÿç D¨æßLëÿ {ÿQ# ¨æÀëÿÿæÜÿ], ¾æÜÿæLÿç {þæÀÿ B¢ÿç÷ßþæÿZëÿ ÉëQæB {ÿD$#¯ÿæ {ÉæLÿLëÿ íÿÀÿ LÿÀÿç¨æÀÿç¯ÿ æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ {ÉæLÿ àÿæSç ÀÿÜÿçdç, {ÿ{¯ÿ þëô FÜÿç Ó¯ëÿ {ÿB Lÿ'~ LÿÀÿç¯ÿç ? ¾ÿçH FÿçLÿç Üÿ] þççÁÿç¯ÿæ ¯ÿæLÿç ÀÿÜÿçdç {ÿ{¯ÿ äþæ LÿÀÿ;ëÿ æ Afëöÿ µÿæ¯ëÿd;ÿç {¾, FÜÿæ vÿæÀëÿ AæSLëÿ Lÿ'~ ¯ÿæ LÿÜÿç{¯ÿ ? Óqß D¯ÿæ`ÿ F¯ÿþëNÿ´æ ÜÿõÌç{LÿÉó SëÝæ{LÿÉ
¨Àÿóÿ¨ æ ÿ {ßæû¿ Bÿç {Sæ¯ÿç¢ÿþëNÿ´æ íÿÐêó ¯ÿµíÿ¯ÿ Üÿ ææ9ææ Óqß LÿÜÿç{àÿ {Üÿ Àÿæfÿ ! {þæÜÿ ÿçÉæfÿ¿ Afëöÿ ÜõÿÿßÀÿ Ó¯ÿöj É÷êLõÿÐZëÿ FÜÿæ LÿÜÿç{àÿ- {Üÿ {Sæ¯ÿç¢ÿ ! þëô ¾ë LÿÀÿç¯ÿç ÿæÜÿ] æ FÜÿæ LÿÜÿç `ëÿ¨ú {ÜÿæBS{àÿ æ ¯ÿÿöþæÿ ¨¾ö¿;ÿ AfëöÿZÿ õÿÎç {¨òÀÿæ~çLÿ A{s æ {¾Dô$#{Àÿ LÿþöLÿæ ÓÜÿçÿ {µÿæSþæÿZÿ D¨àÿ²çÀÿ ¯ÿçæÿ ÀÿÜÿçdç æ {¾Dô$#{Àÿ Ó´Sö Üÿ] Ó¯ëÿLÿçdç þæëÿd;ÿç æ ¾Üÿæ D¨{Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{¯ÿ {¾ FÜÿç ¯ÿç`ÿæÀÿÀÿæ þ µÿíàÿ A{s æ ÿþë¯ÿæ`ÿ ÜõÿÌê{LÿÉ
¨÷ÜÿÓç¯ÿ µÿæÀÿÿ æ {Óÿ{ßæÀëÿµÿ{ßæþö{¿ ¯ÿçÌêÿ;ÿþçÿó ¯ÿ`ÿ
ææ10ææ ÿúÿ¨Êÿæúÿ {Üÿ Àÿæfúÿ ! A;ÿ¾ö¿æþê {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ëÿB {Óðÿ¿ ¯ÿæÜÿçÿêZÿ þ µÿæS{Àÿ {ÓÜÿç {ÉæLÿ¾ëNÿ AfëöÿZëÿ ÜÿÓç ÜÿÓç F¨Àÿç ¯ÿ`ÿÿ LÿÜÿç{àÿÉ÷êµÿS¯ÿæëÿ¯ÿæ`ÿ A{Éæ`ÿ¿æÿÿ´{Éæ`ÿÖ´ó ¨÷jæ¯ÿæÿæóÊÿ µÿæÌ{Ó æ SÿæÓíÿSÿæÓíóÊÿ ÿæëÿ{Éæ`ÿ;ÿç ¨çÿæ
ææ11ææ {Üÿ Afëöÿ ! ëÿ {ÉæLÿ ÿ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçZÿ ÿçþ{;ÿ {ÉæLÿ LÿÀëÿdë F¯ÿó ¨çÿ þæÿZÿ ¨Àÿç ¯ÿ`ÿÿÿ LÿÜëÿdë æ Lÿç;ëÿ ¯ëÿç Ó¸ ¨çÿþæ{ÿ ¾æÜÿæÀÿ ¨÷æ~
ÿ´çÿêß Aæß
33
`ÿæàÿçSàÿæ, {ÓþæÿZÿ ÿçþ{;ÿ ÿ$æ ¾æÜÿæZÿ ¨÷æ~ ¾æBÿæÜÿ], ÿæÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ þ {ÉæLÿ LÿÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] æ LÿæÀÿ~ {Óþæ{ÿ þ þÀÿç¾ç{¯ÿ æ ëÿ ¨çÿþæÿZÿ ¨Àÿç ¯ÿ`ÿÿLëÿ LÿÜëÿdë, ¯ÿÖëÿ
jæÿæ ëÿÜÿô æ LÿæÀÿ~ÿ {ÿ´¯ÿæÜÿó fæëÿ ÿæÓó ÿ ÿ´ó {ÿ{þ fÿæ#¨æ
æ ÿ {`ÿð¯ÿ ÿ µÿ¯ÿçÌ¿æþ
Ó{¯ÿö ¯ÿßþÿ
¨Àÿþú ææ12ææ FÜÿæ ëÿÜÿô {¾, þëô A$öæúÿ ÓúÿSëÀëÿ {LÿDô LÿæÁÿ{Àÿ ÿ$#àÿç A$¯ÿæ ëÿ{þ AëÿÀÿæSê A#LÿæÀÿê þ ÿ$#àÿ F¯ÿó fÿæ#¨æ
- Àÿæfæþæ{ÿ A$öæúÿ ÀÿæfÓç¯õÿÿç Ó¸ "AÜÿó' ÿ$#àÿæ F¯ÿó FÜÿæ ëÿÜÿô {¾ µÿ¯ÿçÌ¿ÿ{Àÿ Aæ{»þæ{ÿ ÀÿÜÿç¯ÿæ ÿæÜÿ] æ ÓúÿSëÀëÿ Ó{ÿð¯ÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç F¯ÿó AëÿÀÿæSê þ Ó{ÿð¯ÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ Fvÿæ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLÿõÐ {¾æSÀÿ Aÿæÿçÿæ D¨{Àÿ ¨÷LÿæÉ {ÿB µÿ¯ÿçÌ¿ÿ{Àÿ þ ÿæÜÿæÀÿ ¯ÿçÿ¿þæÿÿæ D¨{Àÿ {fæÀúÿ {ÿB þõëÿ¿ þëQ{Àÿ ¨Ýç$#¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçþæÿZÿ ÿçþ{;ÿ {ÉæLÿ ÿ LÿÀÿç¯ÿæ D{¿É ÀÿQ# {Ó LÿÜÿç{àÿ {ÿÜÿç{ÿæÓ½çúÿß$æ {ÿ{Üÿ {LÿòþæÀÿó {ßò¯ÿÿó fÀÿæ æ ÿ$æ {ÿÜÿæ;ÿÀÿ¨÷æ©çöêÀÿÖÿ÷ ÿ þëÜÿ¿ÿç ææ13ææ {¾¨Àÿç fê¯ÿææÀÿ FÜÿç ÉÀÿêÀÿ{Àÿ LëÿþæÀÿ, ¾ë¯ÿæ F¯ÿó ¯õÿæ¯ÿ×æ AæÓç$æF æ {Ó¨Àÿç Aÿ¿ Aÿ¿ ÉÀÿêÀÿ ¨÷æ©ç {Üÿ{àÿ Óëæ êÀÿ ¨ëÀëÿÌ {þæÜÿçÿ ÜëÿA;ÿç ÿæÜÿ] æ ÿç{ÿ Aæ¨~ ¯ÿæÁÿLÿ $#{àÿ, ê{Àÿ ê{Àÿ ¾ë¯ÿLÿ {Üÿ{àÿ æ {Üÿ{àÿ Aæ¨~Zÿ þõëÿ¿ ÿ {ÜÿæBÿæÜÿ] ? ¨ëÿ
¯õÿ {Üÿ{àÿ æ ¨ëÀëÿÌ þæÿ÷ f{~, {ÓÜÿç¨Àÿç ÿ¯ÿ ÉÀÿêÀÿ ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ ÿç{Áÿþæÿ÷ ¯ÿææ¨÷æ© ÜëÿF ÿæÜÿ] æ FÜÿç Lÿ{Áÿ¯ÿÀÿ ¨Àÿç¯ÿÿöÿ {Ó ¨¾ö¿;ÿ `ÿæ{àÿ, {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ ¨Àÿç¯ÿÿöÿÀëÿ ¨{Àÿ Óúÿ¯ÿÖëÀÿ ¨÷æ©ç ÜÿëF ÿæÜÿ] æ þæÿ÷æØÉöæÖë {Lÿò{;ÿß Éê{ÿæÐÓëQëÿ
Qÿæ
æ AæSþæ¨æßç{ÿæÿçÿ¿æÖæóÖçÿçäÓ´ µÿæÀÿÿ ææ14ææ {Üÿ Lëÿ;ÿ¨ëÿ÷ ! Ó2 !ëQ-ëÿ
Q, $æ-SÀÿþ {ÿD$#¯ÿæ B¢ÿç÷ß F¯ÿó ¯ÿçÌßþæÿZÿ Óó{¾æS Üÿ] Aÿçÿ¿ H ä~ µÿèëÿÀÿ æ {ÿ~ë {Üÿ µÿÀÿÿ ¯ÿóÉê Afëöÿ ! ëÿ{þ FÜÿæLëÿ ¨Àÿçÿ¿æS LÿÀÿ æ Afëöÿ, B¢ÿçß H ¯ÿçÌßþæÿZÿ Óó{¾æSfÿ¿ ÓëQ Ó½Àÿ~ ¨í¯ÿöLÿ ¯ÿçLÿÁÿ $#{àÿ æ LëÿÁÿþö H LëÿÁÿSëÀëÿ þæÿZÿ ¨íf¿µÿæ¯ÿ Bÿ¿æÿç B¢ÿç÷ßþæÿZÿ àÿæÁÿÓæÀÿ A;ÿSöÿ {ÜÿæB$æF æ FÜÿæ ä~çLÿ þç$¿æ F¯ÿó ÿæɯÿæúÿ A{s æ ¯ÿçÌßþæÿZÿ Óó{¾æS ÿæ Ó{ÿð¯ÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ
34
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
ÿæ Ó{ÿð¯ÿ B¢ÿç÷ß þæÿZÿvÿæ{Àÿ äþÿæ Üÿ] ÀÿÜÿç¯ÿ ? {ÿ~ë {Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ FÜÿæLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç ÓÜÿÿ LÿÀÿ æ LÿæÀÿ~, Lÿ'~ ÿæÜÿæ ÜÿçþæÁÿß{Àÿ àÿ{|ÿB $#àÿæ {¾, Afëöÿ $æ ÓÜÿÿ LÿÀÿç$æ{;ÿ ? A$¯ÿæ Lÿ'~ þÀë ×Áÿ{Àÿ àÿ{|ÿB$#àÿæ {¾, Afëöÿ SÀÿþ ÓÜÿÿ LÿÀÿç$æ{;ÿ æ LÿëÀëÿ{äÿ÷Lëÿ {àÿæ{Lÿ {¾¨Àÿç ¯ÿæÜÿæ{Àÿ `ÿçÜÿ§s LÿÀÿç LÿÜëÿ$æ;ÿç æ ÿæÜÿæ ÓþÉç{ÿæÐ ×Áÿê A{s æ ¨ëÀÿæ¨ëÀÿç AvÿÀÿ ÿçÿ Üÿ] ÿ àÿ{|ÿB {ÜÿæB$#àÿæ æ FÿçLÿç ÿçÿ þ{Àÿ {Lÿ{ÿ $æ H SÀÿþ ¯ÿççÿçSàÿæ æ ¯ÿÖëÿ
$æ, SÀÿþ,ÓëQ-ëÿ
Q,þæÿ A¨þæÿLëÿ ÓÜÿÿ LÿÀÿç¯ÿæ FLÿ {¾æSê D¨{Àÿ ÿçµÿöÀÿ Lÿ{Àÿ æ FÜÿæ Üÿõÿß{ÿÉÀÿ àÿ{|ÿBÀÿ `ÿçÿ÷~ æ þæÿ÷ æ {Lÿò~Óç ¯ÿæÜÿæÀÿ ¾ë ÿçþ{;ÿ Sêÿæ LÿÜÿëÿæÜÿ] æ FÜÿæ {äÿ÷ {äÿ÷jZÿ þ{Àÿ {ÜÿD$#¯ÿæ ÓóWÌö, {¾Dô$#{Àÿ AæÓëÀÿê Ó¸ÿÀÿ Ó¯ÿö$æ Éþÿ LÿÀÿç ¨Àÿþææ{Àÿ ×çÿç ¨÷ÿæÿ LÿÀÿç {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ þ Éæ;ÿ {ÜÿæB¾æF æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¯ÿçLÿæÀÿ Üÿ] ÀÿÜÿç¯ÿ ÿæÜÿ], {ÿ{¯ÿ Ófæÿêß ¨÷¯õÿÿç LÿæÜÿæ D¨{Àÿ ¯ÿçfß ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿ æ {ÿ~ë ¨íÿöÿ´ ÓÜÿçÿ {Ó þ Éæ;ÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ ÿæÜÿæ¨í¯ÿöÀëÿ Lÿÿæ¨ç ëÿÜÿô æ Sêÿæ A;ÿ{ÿöÉÀÿ `ÿçÿ÷~ þæÿ÷ æ F¨Àÿç ÿ¿æSÀëÿ Lÿ'~ ¯ÿæ þçÁÿç¯ÿ ? F$#Àëÿ àÿæµÿ ¯ÿæ Lÿ'~ ? FÜÿæ D¨{Àÿ É÷êLÿõÐ LÿÜëÿd;ÿçßó Üÿç ÿ ¯ÿ¿$ß{;ÿ¿{ÿ ¨ëÀëÿÌó ¨ëÀëÿÌÌöµÿ æ Óþëÿ
QÓëQó êÀÿó {Óæþõÿÿ´æß LÿÅÿ{ÿ ææ15ææ {Üÿ ¨ëÀëÿÌ {É÷Ï ! ÓëQ ëÿ
QLëÿ Óþµÿæ¯ÿÿæ LÿÀëÿ$#¯ÿæ êÀÿ ¨ëÀëÿÌZëÿ B¢ÿç÷ß H ¯ÿçÌßþæÿZÿ Óó{¾æS ¯ÿ¿$#ÿ LÿÀÿç¨æ{Àÿ ÿæÜÿ] æ {Ó þõëÿ¿ vÿæÀëÿ E ÿö{Àÿ Aþõÿ ÿÿ´Àÿ ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ {¾æS¿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ Fvÿæ{Àÿ É÷êLõÿÐ {SæsçF D¨àÿ²ç Aþõÿ ɱÿÀÿ `ÿaÿöæ LÿÀÿçd;ÿç æ Afëöÿ µÿæ¯ëÿ$#{àÿ {¾, ¾ëÀÿ ¨Àÿç~æþ{Àÿ Ó´Sö þççÁÿç¯ÿ A$öæÿ ¨õ$#¯ÿê æ Lÿç;ëÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç, ÿæ ëÿþLëÿÿ Ó´Sö þçÁÿç¯ÿ, ÿæ ¨õ$#¯ÿê ? ¯ÿÀÿó Aþõÿ þççÁÿç¯ÿ æ {Ó Aþõÿ Lÿ'~ ? ÿæÓ{ÿæ ¯ÿçÿ¿{ÿ µÿæ{¯ÿæ ÿæµÿæ{¯ÿæ ¯ÿçÿ¿{ÿ Óÿ
æ Dµÿ{ßæÀÿ¨ç õÿ{Îæ;ÿÖ´ÿ{ßæÖÿ´ÿÉ}µÿç
ææ16ææ {Üÿ Afëöÿ ! AÓúÿ ¯ÿÖëÀÿ AÖçÿ´ ÿæÜÿ], ¾æÜÿæ þç$¿æ ÿæLëÿ {ÀÿæLÿç {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ ÿçÿçLÿæÁÿ{Àÿ Óÿ¿Àÿ Aµÿæ¯ÿ ÿæÜÿ] æ ÿæLëÿ ÿÎ þ LÿÀÿç{Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ Afëöÿ ¨æ`ÿæÀÿç{àÿ- Lÿ'~ Aæ¨~ µÿS¯ÿæúÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ {¾æSëô F¨Àÿç LÿÜëÿd;ÿç ? É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ- þëô ÿ LÿÜëÿAdç, FÜÿç ëÿBsçÀÿ A;ÿÀÿ {þæ ÓÜÿçÿ
ÿ´çÿêß Aæß
35
ÿÿ´ÿÉöê þæ{ÿ þ {ÿQ#d;ÿç æ É÷êLõÿÐ {ÓÜÿç Óÿ¿Lëÿ ¨ëÿÀÿæ¯õÿÿç Lÿ{àÿ, ¾æÜÿæ ÿÿ´ÿÉöêþæ{ÿ {Lÿ{¯ÿ {ÿQ#$#{àÿ æ É÷êLÿõÐ þ f{~ ÿÿ´ÿÉöê þÜÿæ¨ëÀëÿÌ $#{àÿ æ ¨Àÿþÿÿ´ ¨ÀÿþææZÿ ¨÷ÿ¿ä ÿÉöÿ LÿÀÿç ¨Àÿþææ{Àÿ ×çÿç ¨æB$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ÿÿ´ÿÉöê ÿæþ{Àÿ ¨Àÿç`ÿçÿ ÜëÿA;ÿç æ Óúÿ H AÓúÿ Lÿ'~ ? {ÓÜÿç ¯ÿçÌß{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç æ A¯ÿçÿæÉç ëÿ ÿúÿ¯ÿçç {ßÿ Ó¯ÿöþçÿó ÿÿþú æ ¯ÿçÿæÉþ¯ÿ¿ßÓ¿æÓ¿ ÿ LÿÊÿçúÿ Lÿÿöõ¨þÜÿöÿç ææ17ææ ÿæÜÿæ ÿæÉÀÿÜÿçÿ A{s, {¾Dô$#{Àÿ FÜÿç Ó¸íÿö fSÿ ¯ÿ¿æ© æ FÜÿç "A¯ÿ¿ßÓ¿'- A¯ÿçÿæÉêLëÿ ¯ÿçÿæÉ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ {LÿÜÿç Óþ$ö ëÿ{Üÿô æ {ÿ{¯ÿ FÜÿç A¯ÿçÿæÉê AþõÿÀÿ ÿæþ Lÿ'~ ? ÿæÜÿæ Lÿ'~ ? A;ÿ¯ÿ;ÿ B{þ {ÿÜÿæ ÿçÿ¿{Ó¿æNÿæ
ÉÀÿêÀÿç~
æ AÿæÉç{ÿæ¨÷{þßÓ¿ ÿÓ½æúÿßëÓ´ µÿæÀÿÿ ææ18ææ A¯ÿçÿæÉê, A¨÷{þß, ÿçÿ¿-Ó´Àíÿ¨ AææZÿ FÜÿç ÓþÖ ÉÀÿêÀÿ ÿæɯÿæúÿ LëÿÜÿæ¾æBdç æ {ÿ~ë LÿÀÿç {Üÿ µÿÀÿÿ ¯ÿóÉê Afëöÿ ! ëÿ{þ ¾ë LÿÀÿ æ Aææ Üÿ] Aþõÿ æ Aææ Üÿ] A¯ÿçÿæÉê æ ¾æÜÿæÀÿ ÿçÿçLÿæÁÿ{Àÿ ÿæÉ {ÜÿDÿæÜÿ] æ Aææ Üÿ] Óÿ¿ æ ÉÀÿêÀÿ ÿæɯÿæúÿ æ FÜÿæ Üÿ] AÓÿ¿ A{s æ ¾æÜÿæÀÿ ÿçÿçLÿæÁÿ{Àÿ AÖçÿ´ Üÿ] ÿæÜÿ] æ ÉÀÿêÀÿ ÿæɯÿæúÿ A{s æ {ÿ~ë ëÿ{þ ¾ë LÿÀÿ æ FÜÿç Aæ{ÿÉ ÿ´æÀÿæ F¨Àÿç ØÎ {ÜÿDÿæÜÿ] {¾, Afëöÿ {Lÿ¯ÿÁÿ {LÿòÀÿ¯ÿ þæÿZëÿ Üÿ] þæÀÿç¯ÿ æ ¨æ¯ÿ ¨ä{Àÿ þ ÉÀÿêÀÿ Üÿ] ÿ $#{àÿ æ Lÿ'~ ¨æ¯ÿ þæÿZÿ ÉÀÿêÀÿ A¯ÿçÿæÉê $#àÿæ ? ¾ÿç ÉÀÿêÀÿ ÿæɯÿæúÿ {ÿ{¯ÿ Ó´ßó É÷êLÿõÐ LÿæÜÿæÀÿ Àÿäæ ÿçþ{;ÿ D¨×çÿ $#{àÿ æ Lÿ'~ Afëöÿ {Lÿò~Óç ÉÀÿêÀÿ æÀÿê $#{àÿ ? ÉÀÿêÀÿ ÿ AÓúÿ A{s, ¾æÜÿæÀÿ AÖçÿ´ Üÿ] ÿæÜÿ] æ ¾æÜÿæLëÿ AsLÿæB {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ Lÿ'~ É÷êLõÿÐ {ÓÜÿç ÉÀÿêÀÿ Àÿäæ ÿçþ{;ÿ D¨×çÿ ÀÿÜÿçd;ÿç æ ¾ÿç {Ó¨Àÿç A{s, {ÿ{¯ÿ {Ó þ A¯ÿç{¯ÿLÿê F¯ÿó þõ|ÿ As;ÿç æ LÿæÀÿ~ AæSLëÿ É÷êLõÿÐ Ó´ßó LÿÜÿçd;ÿç- ¾çF {Lÿ¯ÿÁÿ ÉÀÿêÀÿ ÿçþ{;ÿ Üÿ] fê¯ÿçÿ ÀÿÜÿçd;ÿç, ¨ÀÿçÉ÷þ LÿÀÿ;ÿç, {Ó A¯ÿç{¯ÿLÿê F¯ÿó þõ|ÿ¯ëÿç ¾ëNÿ A{s æ {Ó ¨æ¨æßë ¨ëÀëÿÌ ¯ÿ¿$ö Üÿ] fê¯ÿÿæÀÿ~ LÿÀÿç$æF æ A;ÿÿ
Afëöÿ LÿçF $#{àÿ ?
36
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¯ÿÖëÿ
AëÿÀÿæS Üÿ] Afëöÿ æ AëÿÀÿæSê ÿçþ{;ÿ BÎ Ó{ÿð¯ÿ Àÿ$# {ÜÿæB ÓæLÿZÿ Üõÿÿß{Àÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ ÓQæZÿ µÿÁÿç ÿæÜÿæZÿ þæSö ÿÉöÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Aæ¨~ ÉÀÿêÀÿ ëÿÜÿô;ÿç æ ÉÀÿêÀÿ ÿ Aæ¯ÿÀÿ~ þæÿ÷ æ ÀÿÜÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {SæsçF ¯ÿæÓ×Áÿê A{s æ {Ó$#{Àÿ ÀÿÜÿç$#¯ÿæ AëÿÀÿæS¨íÀÿçÿ Aææ A{s æ {µÿòÿçLÿ ¾ë ¾$æ þæÀÿç¯ÿæ, Lÿæsç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ ÉÀÿêÀÿÀÿ A;ÿ {ÜÿæB¾æBÿ$æF æ FÜÿç ÉÀÿêÀÿ ¾ÿç `ÿæàÿç¾ç¯ÿ, {ÿ{¯ÿ Aææ Aÿ¿FLÿ íÿÿÿ ÉÀÿêÀÿ æÀÿ~ LÿÀÿç{ÿ¯ÿ æ FÜÿç ×Áÿ{Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç$#{àÿ- {¾Dô¨Àÿç ¯ÿæàÿ¿æ¯ÿ×æÀëÿ ¾ë¯ÿæ F¯ÿó ¯ëÿ A¯ÿ×æ AæÓç$æF æ {ÓÜÿç¨Àÿç {ÿÜÿæ;ÿÀÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ ÉÀÿêÀÿ Lÿæsç {ÿ{àÿ fê¯ÿææ íÿÿÿ ÉÀÿêÀÿ ¯ÿÿÁÿæB {ÿ¯ÿ æ ÉÀÿêÀÿ ÓóÔÿæÀÿþæÿZÿ{Àÿ Üÿ] AæÉ÷çÿ æ ÓóÔÿæÀÿ þÿ D¨{Àÿ AææÀÿçÿ A{s æ "þÿ F¯ÿ þëÿÌ¿æ~æó LÿæÀÿ~ó ¯ÿ¤ÿ{þæä{ßæ
æ' þÿÀÿ Ó¯ÿö$æ ÿç{Àÿæ {Üÿ¯ÿæ, A`ÿÁÿ ×çÀÿ {Üÿ¯ÿæ F¯ÿó A;ÿçþ ÓóÔÿæÀÿÀÿ ¯ÿçàÿß {Üÿ¯ÿæ, FÜÿç Ó¯ëÿ {SæsçF Üÿ] Lÿ÷çßæ A{s æ ÓóÔÿæÀÿþæÿZÿ þíÁÿ¯ÿêf ÿÎ {ÜÿæB¾ç¯ÿæ Üÿçô ÉÀÿêÀÿÀÿ A;ÿ A{s æ FÜÿç ÓóÔÿæÀÿÀíÿ¨ê ¯ÿêfLëÿ ÿÎ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ Aæ¨~Zëÿ AæÀÿæÿæ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýç¯ÿ æ ¾æÜÿæLëÿ É÷êLÿõÐ Lÿþö , A$öæúÿ ÿçÍæþ Lÿþö{¾æS Óójæ {ÿBd;ÿç æ É÷êLõÿÐ ¨÷{ÿ¿Lÿ ×Áÿ{Àÿ ¾ëÀÿ {¨÷Àÿ~æ {ÿBd;ÿç, Lÿç;ëÿ F¨Àÿç {Lÿò~Óç {SæsçF þ {ÉâæLÿ ÿæÜÿ], ¾æÜÿæ {µÿòÿçLÿ ¾ë A$¯ÿæ þæÀÿç¯ÿæ, Lÿæsç¯ÿæ Óþ$öÿ LÿÀëÿ$#¯ÿ æ FÜÿç ¾ë Ófæÿêß -¯ÿçfæÿêß ¨÷¯õÿÿçþæÿZÿÀÿ A{s æ FÜÿæ A;ÿ{öÉ{Àÿ {ÜÿæB$æF æ ßFÿó {¯ÿÿç Üÿ;ÿæÀÿó ß{Êÿðÿó þÿ¿{ÿ Üÿÿþú æ D{µÿò {ÿò ¯ÿçfæÿê{ÿæ ÿæßó Üÿ;ÿç ÿ Üÿÿ¿{ÿ ææ19ææ {¾ ÿçfLëÿ Aæ ÿçÜÿ;ÿæ {¯ÿæàÿç þ{ÿLÿ{Àÿ ÿ$æ {¾ FÜÿç AææLëÿ þÀÿç$#¯ÿæ þ{ÿLÿ{Àÿ, {Ó Dµÿß ¯ÿ¿Nÿç AææLëÿ fæ~;ÿç ÿæÜÿ] æ LÿæÀÿ~ FÜÿç Aææ ÿæ LÿæÜÿæLëÿ þæÀÿç$æF æ ÿæ {Ó ÿç{f þÀÿç$æF æ ¨ëÿ
FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç æ ÿæ fæß{ÿ þ÷çß{ÿ ¯ÿæ Lÿÿæ`ÿçúÿæßó µíÿÿ´æ µÿ¯ÿçÿæ ¯ÿæ ÿÿµíÿß
æ A{fæ ÿçÿ¿
ÉæÉ´{ÿæßó ¨ëÀÿæ{~æ ÿ Üÿÿ¿{ÿ Üÿÿ¿þæ{ÿ ÉÀÿê{Àÿ ææ20ææ
ÿ´çÿêß Aæß
37
FÜÿç Aææ {LÿDôLÿæÁÿ{Àÿ ÿæ fÿ½ {ÜÿæB$æF, ÿæ {LÿDô LÿæÁÿ{Àÿ FÜÿæÀÿ þõëÿ¿ {ÜÿæB$æF æ LÿæÀÿ~ FÜÿæ ¯ÿÚ Üÿ] ¯ÿÿÁÿæB $æF æ ÿæ FÜÿç Aææ Aÿ¿ {Lÿò~Óç ¯ÿÖë {ÜÿæB ¨æ{Àÿ æ LÿæÀÿ~ FÜÿæÿ Afÿ½æ, ÿçÿ¿, ÉæÉ´ÿ F¯ÿó ¨ëÀÿæÿÿ æ Aææ Üÿ] ÉæÉ´ÿ F¯ÿó Aææ Üÿ] Óÿæÿÿ A{s æ Aæ¨~ Lÿ'~ As;ÿç ? Aæ¨~ Óÿæÿÿ þöÀÿ Aëÿ¾æßê As;ÿç æ {ÿ{¯ÿ Óÿæÿÿ Lÿ'~ ? Óÿæÿÿ FLÿ þæÿ÷ Aææ æ {ÿ{¯ÿ Aæ¨~ AææÀÿ Aëÿ¾æßê ! Aææ, ¨Àÿþææ H ¯ÿ÷Üÿ½ ¨ÀÿØÀÿ ¨¾ö¿æ߯ÿæ`ÿê ɱÿ A{s æ Aæ¨~ LÿçF ? Aæ¨~ f{~ ÉæÉ´ÿ þöÀÿ D¨æÓLÿ ! {ÿ{¯ÿ ÉæÉ´ÿ Lÿ'~ ? ÉæÉ´ÿ {ÜÿDdç FLÿþæÿ÷ Aææ æ A$öæúÿ Aæ{» H Aæ¨~ {SæsçF þæÿ÷ AææÀÿ D¨æÓLÿ æ ¾ÿç Aæ¨~ AæçLÿ ¨$Lëÿ fæ~çÿæÜÿæô;ÿç {ÿ{¯ÿ Aæ¨~Zÿ ÿçLÿs{Àÿ ÉæÉ´ÿ , Óÿæÿÿ ÿæþ{Àÿ {Lÿò~Óç ¯ÿÖë Üÿ] ÿæÜÿ] æ ÿæÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ ¾ÿç Aæ¨~ DûæÜÿçÿ As;ÿç, {ÿ{¯ÿ Aæ¨~ ¨÷ÿ¿æÉê A¯ÿÉ¿ As;ÿç æ Lÿç;ëÿ Óÿæÿÿ þöê ëÿÜÿô;ÿç æ Óÿæÿÿ þö ÿæþ{Àÿ {Lÿò~Óç LëÿÀÿêÿçÀÿ ÉçLÿæÀÿ þæÿ÷ æ {ÿÉ-¯ÿç{ÿÉ{À , þæÿ¯ÿ þæÿ÷{Lÿ Aææ {SæsçF Üÿ] A{s æ {ÿ~ë ¯ÿçÉ´ÖÀÿ{Àÿ {LÿDôvÿæ{Àÿ þ {LÿÜÿç AæçLÿ ×çÿçLëÿ àÿæµÿ LÿÀÿç$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç {ÜÿDÿæ LÿæÜÿ]Lÿç ¾ÿç {Ó {ÓÜÿç ¨${Àÿ `ÿæàÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¨÷ßÿ§ÉêÁÿ, {ÿ{¯ÿ {Ó Óÿæÿÿ þöê A{s æ µÿ{àÿ {Ó ÿçfLëÿ CÓæB, þëÓàÿþæÿ, ßÜëÿÿê A$¯ÿæ {Lÿò~Óç þö þæëÿ$æD æ {¯ÿÿæ¯ÿçÿæÉçÿó ÿçÿ¿ó ß Fÿþfþ¯ÿ¿ßþú æ Lÿ$ó Ó ¨ëÀëÿÌ
¨æ$ö Lÿó Wæÿßÿç Üÿ;ÿç Lÿþú ææ21ææ ¨æ$}¯ÿ ÉÀÿêÀÿLëÿ Àÿ$ LÿÀÿç$#¯ÿæ ¯ÿ÷Üÿ½Àíÿ¨ê àÿäLëÿ ÿçÊÿçÿ Àíÿ{¨ ¯ÿç LÿÀÿç¨æÀëÿ$#¯ÿæ {Üÿ ¨õ$æ¨ëÿ÷ Afëöÿ ! {¾Dô ¨ëÀëÿÌ FÜÿç AææLëÿ ÿæÉ ÀÿÜÿçÿ ÿçÿ¿- Afÿ½æ F¯ÿó A¯ÿ¿Nÿ fæ~ç ¨æÀÿç$æF, {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ Lÿç¨Àÿç LÿæÜÿæLëÿ þæÀÿç ¨æÀÿç¯ÿ F¯ÿó þÀÿæB ¨æÀÿç¯ÿ ? A¯ÿçÿæÉêÀÿ ¯ÿçÿæÉ AÓ»¯ÿ æ Afÿ½æ {Lÿ{¯ÿ þ fÿ½ ÿçF ÿæÜÿ] æ Aÿ
ÉÀÿêÀÿ ÿçþ{;ÿ {ÉæLÿ LÿÀÿç¯ÿæ Aëÿ`ÿç æ FÜÿæLëÿ õÿÎæ;ÿ þæþ{Àÿ ØÎ LÿÀëÿd;ÿç æ ¯ÿæÓæóÓç fêÿöæÿç ß$æ ¯ÿçÜÿæß ÿ¯ÿæÿç SõÜÿ@æÿç ÿ{Àÿæ¨Àÿæ~ç æ
38
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
ÿ$æ ÉÀÿêÀÿæ~ç ¯ÿçÜÿæß fêÿöæÿ¿ÿ¿æÿç Óóßæÿç ÿ¯ÿæÿç {ÿÜÿê ææ22ææ "¯ÿæÓæóÓç fêÿöæÿç'-A$öæúÿ {¾¨Àÿç þëÿÌ¿ fêÿö-Éêÿö ¨ëÀëÿ~æ ¯ÿÚLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç íÿAæô ¯ÿÚ ¨Àÿçæÿ LÿÀÿç$æF, vÿçLúÿ {ÓÜÿç¨Àÿç FÜÿç fê¯ÿææ ¨ëÀëÿ~æ ÉÀÿêÀÿ ÿ¿æSLÿÀÿç íÿÿÿ ÉÀÿêÀÿ æÀÿ~ LÿÀÿç$æF æ fêÿö {Üÿ¯ÿæ¨{Àÿ Üÿ] íÿÿÿ ÉÀÿêÀÿ æÀÿ~ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF æ {ÿ{¯ÿ ÉçÉëþæ{ÿ LÿæÜÿ]Lÿç þÀÿç¾æB$æ;ÿç ? FÜÿç ¯ÿÚ ÿ AæÜëÿÀÿç ¯ÿçLÿÉçÿ {Üÿ¯ÿæ D`ÿçúÿ æ ¯ÿÖëÿ
FÜÿç ÉÀÿêÀÿ ÓóÔÿæÀÿ D¨{Àÿ AææÀÿçÿ A{s æ {¾{¯ÿ ÓóÔÿæÀÿ fêÿö {ÜÿæB¾æF, {ÿ{¯ÿ ÉÀÿêÀÿ ÿ¿æSLÿÀÿç `ÿæàÿç¾æB$æF æ ¾ÿç ÓóÔÿæÀÿ ëÿB ÿçÿÀÿ A{s, {ÿ{¯ÿ ¨Àÿ¯ÿÿ} ÿçÿ{Àÿ Üÿ] ÉÀÿêÀÿ fêÿö {ÜÿæB¾æF æ FÜÿæ ¨{Àÿ þëÿÌ¿ {SæsçF É´æÓ þ A#Lÿ ¯ÿo#¨æ{Àÿ ÿæÜÿ] æ ÓóÔÿæÀÿ Üÿ] ÉÀÿêÀÿ A{s æ Aææ ÓóÔÿæÀÿþæÿZÿ AÿëÀíÿ¨ íÿÿÿ ÉÀÿêÀÿ æÀÿ~ LÿÀÿç$æF æ A$ QÁÿë Lÿ÷ëÿþß
¨ë À ë ÿ Ì
æ ß$æ B{Üÿð ¯ ÿ ÿ{$ð ¯ ÿ {¨÷ ÿ¿ µÿ¯ÿÿç æ Lÿõ ÿó {àÿæLÿ
¨ëÀëÿ{Ìæµÿçfæß{ÿ ææ(d{¢ÿæS¿-3/14) A$öæúÿ FÜÿç ¨ëÀëÿÌ ÿçÊÿß Üÿ] ÓZÿÅÿþß A{s æ FÜÿç {àÿæLÿ{Àÿ ¨ëÀëÿÌ {¾¨Àÿç ÿçÊÿß¾ëNÿ ÜÿëF, {Ó¨Àÿç Üÿ] þõëÿ¿¯ÿÀÿ~ ¨{Àÿ {ÜÿæB$æF æ ÿçfÀÿ ÓZÿÅÿ ÿ´æÀÿæ S|ÿç$#¯ÿæ ÉÀÿêÀÿþæÿZÿ{Àÿ ¨ëÀëÿÌ D {ÜÿæB$æF æ A$öæúÿ þëÿÌ¿ {¾¨Àÿç ÓóLÿÅÿ FÜÿç fÿ½{Àÿ LÿÀÿç$æF, ¨Àÿ¯ÿÿöê fÿ½{Àÿ {Ó¨Àÿç Üÿ] ÉÀÿêÀÿÜÿ] S÷Üÿ~ LÿÀÿç$æF æ FÜÿç¨Àÿç þõëÿ¿, ÉÀÿêÀÿÀÿ ¨Àÿç¯ÿÿöÿ þæÿ÷ æ AææÀÿ þõëÿ¿ ÿ$æF æ ¨ëÿ
FÜÿæÀÿ AfÀÿÿæ H AþÀÿÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç æ {ÿðÿó dç¢ÿ;ÿç ÉÚæ~ç {ÿðÿó ÿÜÿÿç ¨æ¯ÿLÿ
æ ÿ {`ÿðÿó {LÿÈÿß;ÿ¿æ{¨æ ÿ {ÉæÌßÿç þæÀëÿÿ
ææ23ææ {Üÿ Afëöÿ ! FÜÿç AææLëÿ ÉÚæÿç Lÿæsç¨æ{Àÿ ÿæÜÿ] æ AS§ç FÜÿæLëÿ fÁÿæB¨æ{Àÿ ÿæÜÿ] æ fÁÿ FÜÿæLëÿ Hÿæ LÿÀÿç¨æ{Àÿ ÿæÜÿ] F¯ÿó ¯ÿæßë FÜÿæLÿë ÉëQæB ¨æÀÿçÿ$æF æ A{bÿ{ÿ¿æßþÿæ{Üÿ¿æßþ{LÿÈ{ÿ¿æ{ÉæÌ¿ F¯ÿ `ÿ æ ÿçÿ¿
Ó¯ÿöSÿ
×æ~ëÀÿ`ÿ{Áÿæßó Óÿæÿÿó ææ24ææ FÜÿç Aææ A{bÿÿ¿, FÜÿæLëÿ {dÿÿ LÿÀÿç{Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ FÜÿæ AÿæÜÿ¿ , FÜÿæLëÿ fÁÿæB {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ FÜÿæ A{Lÿâÿ¿, FÜÿæLëÿ Hÿæ LÿÀÿç{Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ
ÿ´çÿêß Aæß
39
FÜÿæ A{ÉæÌ¿, FÜÿæLëÿ ÉëQæB {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ AæLÿæÉ þ FÜÿæLëÿ ÿçf¯ÿä{Àÿ ÓþæÜÿçÿ LÿÀÿç¨æÀÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ FÜÿç Aææ ÿç
Ó{¢ÿÜÿ A{ÉæÌ¿, Ó¯ÿö¯ÿ¿æ¨Lÿ , A`ÿÁÿ ×çÀÿ F¯ÿó Óÿæÿÿ A{s æ Afëöÿ LÿÜÿç$#{àÿ {¾, LëÿÁÿþö Óÿæÿÿ A{s æ F¨Àÿç ¾ë LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ Óÿæÿÿ þö ÿÎ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ Lÿç;ëÿ É÷êLÿõÐ FÜÿæLëÿ Ajæÿ {¯ÿæàÿç LÿÜÿç$#{àÿ æ ÿ$æ AææLëÿ Üÿ] Óÿæÿÿ {¯ÿæàÿç LÿÜÿç$#{àÿ æ Aæ¨~ LÿçF ? Aæ¨~ Óÿæÿÿ þöÀÿ Aëÿ¾æßê æ Óÿæÿÿ Lÿ'~ ? Aææ Üÿ] Óÿæÿÿ æ ¾ÿç Aæ¨~ Aææ ¨¾ö¿;ÿ Óæÿ ¯ÿç# ¯ÿç{ÉÌ Lÿ÷çßæÀÿ A¯ÿSÿ ëÿÜÿô;ÿç, {ÿ{¯ÿ Aæ¨~ Óÿæÿÿ þö ¯ÿçÌß{Àÿ fæ~;ÿç ÿæÜÿ] æ FÜÿæÀÿ Lëÿ¨Àÿç~æþ Óæ¸÷ÿæßçLÿÿæ{Àÿ ¨Ýç$#¯ÿæ þöµÿêÀëÿ {àÿæLÿþæÿZëÿ {µÿæSç¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF æ þLÿæÁÿêÿ µÿæÀÿÿ{Àÿ ¯ÿæÜÿæÀëÿ AæÓç$#¯ÿæ þëÓàÿþæÿ þæÿ÷ 12ÜÿfæÀÿ $#{àÿ æ Aæfç 28 {Lÿæsç Ad;ÿç æ 12 ÜÿfæÀÿÀëÿ ¯ÿ|ÿç FLÿ àÿä {ÜÿæB¨æ{Àÿ æ A#LÿÀëÿ A#Lÿ FLÿ {Lÿæsç {ÜÿæB ¨æ{Àÿ æ AæD ÿæ'vÿæÀëÿ A#Lÿ {Lÿ{ÿ {ÜÿæB ¨æÀÿç¯ÿ ? ¯ÿÿöþæÿ FÜÿæÿ 28{LÿæsçÀëÿ þ AæSLëÿ ¯ÿ|ÿç `ÿæàÿçdç æ F{ÿ Lÿþú Óþß{Àÿ, F{ÿ ÉçW÷ ¯õÿç Lÿç¨Àÿç {ÜÿæB¨æÀÿç¯ÿ ? Fþæ{ÿ Ó¯ëÿ Üÿç¢ëÿ Üÿ] ÿ $#{àÿ æ Aæ¨~Zÿ ÿçf µÿæB Üÿ] ÿ $#{àÿ æ ¾æÜÿæ dëBô¯ÿæ, QæB¯ÿæ ÿ´æÀÿæ Ó¯ëÿ þëÓàúÿþæúÿ {ÜÿæBS{àÿ A$öæúÿ ÿÎ {ÜÿæBS{àÿ æ {Óþæ{ÿ ÿÎ {ÜÿæB ÿæÜÿæô;ÿç ¯ÿÀÿó {ÓþæÿZÿÀÿ A¨Àÿç¯ÿÿöÿÉêÁÿ þö ÿÎ {ÜÿæBSàÿæ æ {µÿòÿçLÿ fSÿ{Àÿ D {Lÿò~Óç ¯ÿÖë ¾ÿç FÜÿç ÓÿæÿÿLëÿ ØÉö LÿÀÿç ¨æÀÿçÿæÜÿ] {ÿ{¯ÿ dëBô¯ÿæ, QæB¯ÿæ ÿ´æÀÿæ Óÿæÿÿ þö Lÿç¨Àÿç ÿÎ {ÜÿæBSàÿæ ? FÜÿæ ¯ÿæÖ¯ÿ{Àÿ þö ÿ$#àÿæ æ FÜÿæ FLÿ LëÿÀÿêÿç-¨Àÿç×çÿç þæÿ÷ $#àÿæ æ ¾æÜÿæ ÿ´æÀÿæ µÿæÀÿÿ{Àÿ Óæ¸÷ÿæßçLÿ þÿþæÁÿçÿ¿ ¯õÿç {Üÿàÿæ æ {ÿÉÀÿ ¯ÿçµÿæfÿ {Üÿàÿæ æ ÀÿæÎ÷ FLÿÿæÀÿ ÓþÓ¿æ Aæfç þ ÀÿÜÿçdç æ FÜÿç LëÿÀÿêÿç þæÿZÿÀÿ Lÿ$æ LÿæÜÿæ~ê BÿçÜÿæÓ{Àÿ µÿÀÿç ÀÿÜÿçdç æ DÿÀÿ ¨÷{ÿÉ×çÿ ÜÿþçÀÿ¨ëÀÿ fçàÿâæÀÿ {Lÿò~Óç FLÿ S÷æþ{Àÿ 50/60 LëÿÁÿêÿ äÿ÷êß ¨Àÿç¯ÿæÀÿ $#{àÿ æ Aæfç Ó¸íÿö S÷æþ¯ÿæÓê þëÓàúÿþæúÿ As;ÿç æ ÿæ {ÓþæÿZÿ D¨{Àÿ ÜÿÿçßæÀúÿ ÿ´æÀÿæ àÿ{|ÿB {ÜÿæB$#àÿæ, ÿæ {ÿæ¨ ÿ´æÀÿæ Áÿ{|ÿB {ÜÿæB$#àÿæ ? {ÿ{¯ÿ Lÿ'~ {Üÿàÿæ ? Aö Àÿæÿ÷ê{Àÿ ëÿB ÿçÿç þëÓàúÿþæúÿ {ÓÜÿç S÷æþÀÿ {SæsçF LíÿA ÿçLÿs{Àÿ àëÿ`ÿç ÀÿÜÿç{àÿ æ Ó¯ÿö ¨÷${þ LÿþöLÿæê
40
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¯ÿ÷æÜÿ½~ FvÿæLëÿ Ó§æÿ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ AæÓ;ÿç æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ {Óþæ{ÿ AæÓç{àÿ þëÓàúÿþæ þæ{ÿ ÿæZëÿ Àÿç{ÿ{àÿ æ {ÓþæÿZÿÀÿ þëÜÿôLëÿ ¯ÿ¢ÿ LÿÀÿç{ÿ{àÿ æ {ÓþæÿZÿ Óæþ§æ{Àÿ Üÿ] LëÿAÀëÿ ¨æ~ç ¯ÿæÜÿæÀÿ LÿÀÿç þëÜÿô àÿSæB ¨æ~ç ¨çB{àÿ F¯ÿó ¯ÿÁÿLÿæ ABôvÿæ ¨æ~çLëÿ LíÿA{Àÿ ¨æLÿæB {ÿ{àÿ æ {SæsçF ABôvÿæ ÀëÿsçQ þ {Ó$#{Àÿ ¨LÿæB{àÿ æ ¨çÿþæ{ÿ ÿæÜÿæ {ÿQ# Üÿ] ÀÿÜÿçS{àÿ æ {Óþæ{ÿ ¯ÿç¯ÿÉ $#{àÿ æ ÿúÿ ¨Êÿæúÿ ¨çÿþæÿZëÿ Óæ$#{Àÿ {ÿB {Óþæ{ÿ `ÿæàÿçS{àÿ æ ÿçfÀÿ SõÜÿ{Àÿ ÿæZëÿ ¯ÿ¢ÿ LÿÀÿç{ÿ{àÿ æ ¨Àÿ¯ÿÿöê ÿçÿ þëÓàúÿþæÿþæ{ÿ Üÿæÿ{¾æÝç ¨çÿþæÿZëÿ {µÿæfÿ ÿçþ{;ÿ ÿç{¯ÿÿÿ Lÿ{àÿ æ {ÿ{¯ÿ ¨çÿ þæ{ÿ ¯ÿçSçÝç ¾æB LÿÜÿç{àÿ, Aæ{Àÿ ëÿ{þ ¾¯ÿÿ As, Aæ{» ¯ÿ÷æÜÿ½~ ¨Àÿç¯ÿæÀÿÀÿ æ µÿàÿæ ëÿ»þæÿZ ÜÿæÿÀëÿ Lÿç¨Àÿç QæB¨æÀÿç¯ÿë ? {ÓÜÿç þëÓàúÿþæúÿþæ{ÿ LÿÜÿç{àÿ, þÜÿæÀÿæf ! Aæ»Zëÿ Aæ¨~Zÿ ¨Àÿç ¯ÿç`ÿæÀÿ¯ÿæúÿ {àÿæLÿ ¯ÿÜëÿÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ äþæ LÿÀÿ;ëÿ æ ÿúÿ¨Êÿæúÿ ¨çÿþæÿZëÿ dæÝç ÿçAæSàÿæ æ ¨çÿþæ{ÿ ÿçfÀÿ S÷æþLëÿ AæÓç {ÿQ#{àÿ {¾, {àÿæ{Lÿ LëÿAÀÿ ¨÷{ßæS ÿçÀÿ;ÿÀÿ ¨í¯ÿö¯ÿÿúÿ LÿÀëÿ$#{àÿ æ ¨çÿ þæ{ÿ AÿÉÿ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç{àÿ æ {àÿæ{Lÿ FÜÿç AÿÉÿÀÿ LÿæÀÿ~ ¨`ÿæÀÿç¯ÿæÀëÿ ¨çÿþæ{ÿ LÿÜÿç{àÿ ,"¾¯ÿÿ FÜÿç LëÿAôÀÿ ¨÷æ`ÿêÀÿ D¨{Àÿ `ÿ|ÿç {þæÀÿ Óæþÿæ{Àÿ FÜÿç LÿíALëÿ ABôvÿæLÿ{àÿ æ F$#{Àÿ FLÿ ABôvÿæ Àëÿsç Q þ ¨LÿæB{àÿ æ S÷æþÀÿ {àÿæ{Lÿ Ö² {ÜÿæB ¨`ÿæÀÿç{àÿ, ¯ÿÿöþæÿ Lÿ'~ {Üÿ¯ÿ ? ¨çÿþæ{ÿ LÿÜÿç{àÿ,ÿ Lÿ'~ {Üÿ¯ÿ ? þö ÿ ÿÎ {ÜÿæBSàÿæ æ {ÓÜÿç Óþß{Àÿ {àÿæLÿþæ{ÿ Éçäçÿ ÿ$#{àÿ æ Úê F¯ÿó Éëÿ÷þæÿZÿ vÿæÀëÿ ¨ævÿ ¨|ÿç¯ÿæ A#LÿæÀÿ {Lÿ{¯ÿ vÿæÀëÿ ¯ÿ¢ÿ LÿÀÿæB ÿçAæ¾æBdç æ ÿæÜÿæÀÿ ¨÷þæ~ ÿæÜÿ] æ {¯ÿðÉ¿þæ{ÿ ÿ D¨æföÿLëÿ Üÿ] ÿçfÀÿ þö þæÿç ¯ÿÓë$#{àÿ æ äÿ÷êßþæ{ÿ `ÿæÀÿ~ þæÿZÿ A$öæúÿ ÀÿæfæþæÿZÿ Ó¼ëQ{Àÿ ÿæZÿÀÿ ¨÷ÉóÓæ Sæßÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçþæÿZÿ ¨÷ÉÖç Sæßÿ{Àÿ ÿçþgçÿ $#{àÿ æ Àÿæfæþæ{ÿ Aÿæÿæ {¯ÿæàÿç ÿçfLëÿ S¯ÿö LÿÀÿë$#{àÿ æ ÿçf QææÀÿ `ÿþLÿç{àÿ ¯ÿçfëÁÿç þëÜÿô àëÿ`ÿæB {ÿ¯ÿ {¯ÿæàÿç µÿæ¯ëÿ$#{àÿ æ ÿçàÿâê ÿÀÿ¯ÿæÀÿLëÿ $ÀÿæB {ÿ¯ÿæ ÉNÿç Aæ»Àÿ Adç {¯ÿæàÿç AÜÿóLÿæÀÿ LÿÀëÿ$#{àÿ æ FµÿÁÿç ÉÖæ{Àÿ Ó¼æÿ þçÁëÿ$#¯ÿæ {¯ÿ{Áÿ ¨|ÿæ¨|ÿçÀÿ fqæÁÿ{Àÿ LÿçF ¨Éëdç {¯ÿæàÿç {Óþæ{ÿ µÿæ¯ëÿ$#{àÿ æ þö {ÓþæÿZÿÀÿ Lÿ'~ ÿÀÿLÿæÀÿ ? þö {Lÿ¯ÿÁÿ ¯ÿ÷æÜÿ½~Zÿ ¯ÿÖë {ÜÿæB ÀÿÜÿç$#àÿæ æ {Óþæ{ÿ Üÿ]
ÿ´çÿêß Aæß
41
þö Óíÿ÷Àÿ Àÿ`ÿßêÿæ F¯ÿó {Óþæ{ÿ Üÿ] ÿæÀÿ ¯ÿ¿æQ¿æLÿæÀÿ $#{àÿ æ {Óþæ{ÿ Üÿ], FLÿþæÿ÷ Óÿ¿ H þç$¿æÀÿ ÿçÿöæßLÿ $#{àÿ, {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Lÿç ¨÷æ`ÿêÿ LÿæÁÿ{Àÿ Úê, Éëÿ÷, {¯ÿðÉ¿, {äÿ÷êß, ¯ÿ÷æÜÿ½~ F¨Àÿç ÓþÖZëÿ {¯ÿÿ ¨|ÿç¯ÿæÀÿ A#LÿæÀÿ $#àÿæ æ ¨÷{ÿ¿Lÿ ¯ÿSöÀÿ JÌçþæ{ÿ {¯ÿðÿçLÿ þ¦ Àÿ`ÿÿæ LÿÀÿç$#{àÿ æ ÉæÚæ$ö ÿçÿöß{Àÿ {Óþæ{ÿ µÿæS {ÿD$#{àÿ æ ¨÷æ`ÿêÿ Àÿæfæþæ{ÿ þö ÿæþ{Àÿ AæݺÀÿ ¨÷ÓæÀÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ {àÿæLÿþæÿZëÿ ÿ {ÿD$#{àÿ æ þö ¨Àÿæß~Zëÿ ÓþæÿÀÿ {ÿD${àÿ æ þ LÿæÁÿêÿ µÿæÀÿÿ{Àÿ Óÿæÿÿ þöÀÿ ¾$æ$ö jæÿÜÿêÿ DNÿ S÷æþ ¯ÿçæÓê {þæZÿ ¨Àÿç FLÿ {Lÿæ~{Àÿ FLÿÿ÷ {ÜÿæB ÀÿÜÿç{àÿ æ LÿæÀÿ~ þö ÿÎ {ÜÿæBSàÿæ æ Lÿçdç {àÿæLÿ FÜÿç A¨ç÷ß É±ÿLëÿ É÷¯ÿ~ LÿÀÿç AæÜÿÿ¿æ LÿÀÿç {ÿ{àÿ æ Lÿç;ëÿ Óþ{Ö Lÿç¨Àÿç ¨÷æ~Àÿ A;ÿ LÿÀÿç¨æÀÿ{;ÿ æ Aëÿs É÷æÀÿ ¨Êÿæúÿ þ ¯ÿç¯ÿÉ {ÜÿæB Aÿ¿ D¨æß {Qæfç¯ÿæLëÿ ¨Ýç$#àÿæ æ Aæfç þ {Óþæ{ÿ ¯ÿæDôÉ {¨æÿç, þíÓÁÿ ÀÿQ# Üÿç¢ëÿþæÿZÿ ¨Àÿç ¯ÿç¯ÿæÜÿ LÿÀëÿd;ÿç æ ¨{Àÿ FLÿ þëÓàúÿþæúÿ ¨ë{ÀÿæÜÿçÿ AæÓç ¯ÿç¯ÿæÜÿ LÿÀÿæB `ÿæàÿç¾æF æ {Óþæ{ÿ Óþ{Ö Éë Üÿç¢ëÿ Üÿ] $#{àÿ æ Aæfç Óþ{Ö þëÓàúÿþæúÿ {ÜÿæBS{àÿ æ {ÿ{¯ÿ Lÿ'~ {ÜÿæB$#àÿæ ? {Óþæ{ÿ ¨æ~ç Üÿ] ÿ ¨çB$#{àÿ æ Ajæÿ{Àÿ þëÓàúÿþæÿZÿ ÿ´æÀÿæ dëBô {ÿB$#¯ÿæ ¨ÿæ$ö QæB {ÿB$#{àÿ æ {ÿ~ë LÿÀÿç þö ÿÎ {ÜÿæBSàÿæ æ þö FLÿ dëAæô-dëBô, {ÜÿæBSàÿæ æ F¨Àÿç àÿæf¯ÿ;ÿç FLÿ àÿÿæ ¾æÜÿæLëÿ dëBô{ÿ{àÿ ÿæÀÿ ¨ÿ÷ ÓZëÿ`ÿçÿ {ÜÿæB¾æF F¯ÿó {Ó$#Àëÿ Üÿæÿ Lÿæ|ÿç {ÿ{àÿ ¨ëÿ
¯ÿçLÿÉçÿ {ÜÿæB¾æF æ FÜÿç àÿÿæ Üÿæÿ ÜÿsæB¯ÿæ ¨{Àÿ ¯ÿçLÿÉçÿ {ÜÿæB¾æF æ Lÿç;ëÿ þö ÿ F¨Àÿç þDÁÿç Sàÿæ {¾, ¨ëÿ
{Lÿ{¯ÿ ¯ÿçLÿÉçÿ {Üÿàÿæ ÿæÜÿ] æ ¯ÿÿöþæÿ þöÀÿ þõëÿ¿ {ÜÿæBSàÿæ æ Ó¯ëÿÿçÿ ¨æBô {ÓþæÿZÿ Àÿæþ, LõÿÐ F¯ÿó ¨Àÿþææ þÀÿçS{àÿ æ ¾çFLÿç ÉæÉ´ÿ $#{àÿ, {Ó þÀÿçS{àÿ æ ¯ÿæÖ¯ÿ{Àÿ ÿæÜÿæ ÉæÉ´ÿ ÿæþ{Àÿ {Lÿò~Óç LëÿÀÿêÿç Üÿ] $#àÿæ æ ¾æÜÿæLëÿ {àÿæ{Lÿ þö þæëÿ$#{àÿ æ þöÀÿ ÉÀÿ~{Àÿ Aæ{» LÿæÜÿ]Lÿç ¾æDd;ÿç ? LÿæÀÿ~ Aæ{» þÀÿ~ÉêÁÿ A$öæúÿ þÀÿç¯ÿæ-fçBô¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç æ þö {Lÿò~Óç ÿçÊÿçÿ ¯ÿÖë A{s æ ¾æÜÿæÀÿ ÉÀÿ~{Àÿ ¾æB Aæ{» AþÀÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿæ æ AæþLëÿ ÿ þÀÿçç{àÿ Üÿ] þÀÿç¯ÿæ Lÿç;ëÿ þö {Lÿ¯ÿÁÿ dëBô{àÿ, QæB{àÿ ÿÎ {ÜÿæB¾æF æ {ÿ{¯ÿ þö AæþLëÿ Lÿ'~ Àÿäæ LÿÀÿç¯ÿ ?
42
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
þö ÿ Aæ¨~Zÿë Àÿäæ LÿÀëÿdç æ {Ó Aæ¨~Zÿ vÿæÀëÿ ÉNÿçÉæÁÿê A{s æ Aæ¨~ Qæÿ´æÀÿæ þÀÿç{¯ÿ, þö dëBô{ÿ{àÿ ÿÎ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ ÿæÜÿæ þö Lÿç¨Àÿç {Üÿàÿæ ? LëÿÀÿêÿ ÿÎ {ÜÿæB$æF, Lÿç;ëÿ Óÿæÿÿ þö ëÿ{Üÿô æ Óÿæÿÿ F¨Àÿç FLÿ ALÿæs¿ Óÿ¿ ¯ÿÖë, ¾æÜÿæLëÿ ÉÚ Lÿæsç¨æ{Àÿ ÿæÜÿ] , AS§ç fÁÿæB ¨æ{Àÿ ÿæÜÿ], fÁÿ Hÿæ LÿÀÿç¨æ{Àÿ ÿæÜÿ] F¯ÿó ¯ÿæßë ÉëQæB ¨æ{Àÿ ÿæÜÿ] æ QæB¯ÿæ, ¨çB¯ÿæ ÿ íÿÀÿ{Àÿ, ¨÷LÿõÿçÀëÿ D {Lÿò~Óç ¯ÿÖë ÿæÜÿæLëÿ ØÉö þ LÿÀÿç¨æ{Àÿ ÿæÜÿ] æ {ÿ{¯ÿ {ÓÜÿç Óæÿæÿÿ ÿÎ Lÿç¨Àÿç {ÜÿæBSàÿæ ? F¨Àÿç Üÿ] Lÿÿç¨ß LëÿÀÿêÿçþæÿ AfëöÿZÿ Óþß{Àÿ þ $#àÿæ æ {ÓþæÿZÿÀÿ ÉçLÿæÀÿ Afëöÿ þ $#{àÿ æ {Ó ¯ÿçÁÿæ¨ LÿÀÿç ¯ÿ¿æLëÿÁÿ Ó´Àÿ{Àÿ LÿÜÿç{àÿ {¾, LëÿÁÿ þö Üÿ] Óÿæÿÿ A{s æ ¾ë ÿ´æÀÿæ Óÿæÿÿ þö ÿÎ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ LëÿÁÿþö ÿÎ {ÜÿæBS{àÿ, Aæ{»þæ{ÿ Aÿ;ÿLÿæÁÿ ¨¾ö¿;ÿ ÿÀÿLÿ {µÿæS LÿÀÿç¯ÿæ, Lÿç;ëÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ "ÿëþ F¨Àÿç Ajæÿ {LÿDôvÿë D {ÜÿæBSàÿæ ? Óç {Üÿàÿæ {¾ ÿæÜÿæ {Lÿò~Óç LÿëÀÿêÿç $#àÿæ, {ÿ{¯ÿ É÷êLõÿÐ ÿæÜÿæÀÿ ÿç¯ÿæÀÿ~ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¾æB LÿÜÿç{àÿ {¾ Aææ Üÿ] Óÿæÿÿ æ ¾ÿç Aæ¨~ AæçLÿ ¨$Lëÿ fæ~;ÿç ÿæÜÿ] {ÿ{¯ÿ Óÿæÿÿ þö{Àÿ Aæ¨~ZÿÀÿ ¯ÿÿöþæÿ ¨¾ö¿;ÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÜÿæBÿæÜÿ] æ {¾{ÿ {¯ÿ{Áÿ FÜÿç Óÿæÿÿ, ÉæÉ´ÿ Aææ ÓþÖZÿ µÿçÿ{Àÿ ¨Àÿç¯ÿ¿æ©, {ÿ{¯ÿ LÿæÜÿæLëÿ {Qæfæ¾ç¯ÿ ? FÜÿæ D¨{Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç A¯ÿ¿{Nÿæßþ`ÿç{;ÿ¿æßþ¯ÿçLÿæ{ßö¿æßþë`ÿ¿{ÿ æ ÿÓ½æ{ÿ¯ÿó ¯ÿçÿç{ÿ´ðÿó ÿæëÿ{Éæ`ÿçëÿþÜÿöÓç ææ25ææ FÜÿç Aææ A¯ÿ¿Nÿ A$öæúÿ B¢ÿç÷ßþæÿZÿ ¯ÿçÌß ëÿ{Üÿô æ B¢ÿç÷ßþæÿZÿ ÿ´æÀÿæ FÜÿæLëÿ ¯ëÿlç{Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ B¢ÿ÷çß F¯ÿó ¯ÿçÌßþæÿZÿ Óó{¾æS ÀÿÜÿçdç æ {Ó ¨¾ö¿;ÿ Aææ ÿ Adç Lÿç;ëÿ ÿæLëÿ ¯ëÿlç {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ {Ó A`ÿç;ÿ¿ A{s æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ `ÿçÿ F¯ÿó `ÿçÿÀÿ àÿÜÿÀÿê ÀÿÜÿçdç, {Ó ¨¾ö¿;ÿ ÿæÜÿæ ÉæÉ´ÿ A{s Lÿç;ÿë Aæ»Àÿ ÿÉöÿ, D¨{µÿæS H ¨÷{¯ÿÉ ÿçþ{;ÿ ëÿ{Üÿô æ A$öæúÿ `ÿçÿÀÿ ÿç{Àÿæ LÿÀÿ æ ¨í¯ÿöÀëÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç AæÓçd;ÿç {¾ AÓúÿ ¯ÿÖëÀÿ AÖçÿ´ Üÿ] ÿæÜÿ] F¯ÿó Óúÿ ¯ÿÖëÀÿ ÿçÿçLÿæÁÿ{Àÿ Aµÿæ¯ÿ þ ÿæÜÿ] æ {ÓÜÿç Óúÿ¯ÿÖë {ÜÿDdç "Aææ' æ
ÿ´çÿêß Aæß
43
Aææ Üÿ] A¨Àÿç¯ÿÿöÿÉêÁÿ, ÉæÉ´ÿ, Óÿæÿÿ F¯ÿó A¯ÿ¿Nÿ A{s æ ÿÿ´ÿÉöêþæ{ÿ AææLëÿ ¯ÿç{ÉÌ Së~þö¾ëNÿ {ÿQ#$#{àÿ æ ÿæ ÿɵÿæÌæÀÿ jæÿæ {ÿQ#$#{àÿ, ÿæ {Lÿò~Óç ÓþõçÉæÁÿê Üÿ] {ÿQ#$#{àÿ ¯ÿÀÿó ÿÿ´ÿÉöêþæ{ÿ Üÿô {ÿQ#$#{àÿ æ É÷êLõÿÐ AæSLëÿ LÿÜëÿd;ÿç {¾ ÿÿ´ {ÜÿDdç ¨Àÿþææ æ þÿ ÿç{Àÿæ A¯ÿ×æ{Àÿ ÓæLÿ ÿæÜÿæÀÿ ÿÉöÿ F¯ÿó {Ó$#{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB$æF æ ¨÷æ©ç A¯ÿ×æ{Àÿ µÿS¯ÿæÿ þçÁÿç$æAæ;ÿç F¯ÿó vÿçLúÿ ¨ÀÿþíÜëÿÿö{Àÿ {Ó ÿçf AææLëÿ CÉ´Àÿêß Së~þö{Àÿ ¯ÿçµíÿÌçÿ {ÿQ#$æF æ {Ó {ÿQë$æF, Aææ Üÿ] Óÿ¿, Óÿæÿÿ H ¨Àÿç¨íÿö A{s æ FÜÿç Aææ A`ÿç;ÿ¿ A{s æ FÜÿæ ¯ÿçLÿæÀÿ ÀÿÜÿçÿ æ A$öæúÿ A¨Àÿç¯ÿÿöÿÉêÁÿ æ Aÿ
{Üÿ Afëöÿ ! AææLëÿ F¨Àÿç fæ~ç ëÿ {ÉæLÿ LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ ëÿÜÿô æ ¯ÿÿöþæÿ É÷êLõÿÐ AfëöÿZÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ{Àÿ ¯ÿç{ÀÿææµÿæÌ {ÿQæDd;ÿç æ ¾æÜÿæLÿç Óæþæÿ¿ ÿLÿö A{s æ A$ {`ÿðÿó ÿçÿ¿fæÿó ÿçÿ¿ó ¯ÿæ þÿ¿{Ó þõÿþú æ ÿ$æ¨ç ÿ´ó þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ {ÿð¯ÿó {Éæ`ÿçÿëþÜÿöÓç ææ26ææ ¾ÿççH ëÿ{þ Ó{ÿð¯ÿ FÜÿæLëÿ fÿ½ {ÿD$#¯ÿæ F¯ÿó Ó{ÿð¯ÿ þÀëÿ$#¯ÿæ þ{ÿLÿÀëÿd, {ÿ{¯ÿ þ ëÿ{þ {ÉæLÿ LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçúÿ ëÿÜÿô æ LÿæÀÿ~fæÿÓ¿ Üÿç ø{¯ÿæ þõëÿ¿øö¯ÿó fÿ½ þõÿÓ¿ `ÿ æ ÿÓ½æÿ¨ÀÿçÜÿæ{ßö¿{$ö ÿ ÿ´ó {Éæ`ÿçëÿþÜÿöÓç ææ 27ææ FÜÿç¨Àÿç þæÿçS{àÿ þ fÿ½ {ÿB$#¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçÀÿ þõëÿ¿ ÓëÿçÊçÿÿ F¯ÿó þÀÿç$#¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçÀÿ þ fÿ½ ÓëÿçÊÿçÿ A{s æ {ÿ~ë LÿÀÿç ëÿ{þ {ÉæLÿ LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçÿ ëÿÜÿô æ ¾æÜÿæÀÿ {Lÿò~Óç `ÿççLÿçûæ Üÿ] ÿæÜÿ] æ ÿæÜÿæ ÿçþ{;ÿ {ÉæLÿ LÿÀÿç¯ÿæ A$ö Aÿ¿ {SæsçF ëÿ
QLëÿ Aæþ¦çÿ LÿÀÿç¯ÿæ A{s æ A¯ÿ¿Nÿæÿêÿç µíÿÿæÿç ¯ÿ¿Nÿþæÿç µÿæÀÿÿ æ A¯ÿ¿Nÿÿçÿæ{ÿ¿¯ÿ ÿÿ÷ Lÿæ ¨Àÿç{ÿ¯ÿÿæ ææ28ææ {Üÿ Afëöÿ ! Ó¸íÿö ¨÷æ~ç fÿ½ ¨í¯ÿöÀëÿ F¯ÿó þõëÿ¿ ¨{Àÿ ¯ÿçÿæ ÉÀÿêÀÿ Üÿ] $#{àÿ æ fÿ½Àÿ ¨í¯ÿö F¯ÿó ¨Êÿæúÿ þ {ÿQæ¾æAæ;ÿç ÿæÜÿ]ç æ {Lÿ¯ÿÁÿ fÿ½&þõëÿ¿Àÿ þ ×Áÿ{Àÿ Üÿ] ÉÀÿêÀÿ æÀÿ~ LÿÀëÿ$#¯ÿæ {ÿQæ¾æAæ;ÿç æ Aÿ
FÜÿç ¨Àÿç¯ÿÿöÿ ÿçþ{;ÿ ¯ÿ¿$ö `ÿç;ÿæ LÿæÜÿ]Lÿç LÿÀëÿd ? FÜÿç AææLëÿ LÿçF {ÿQçd;ÿç ? ÿæÜÿæÿ LÿÜëÿd;ÿç-
44
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
AæÊÿßö¿¯ÿúÿ¨É¿ÿç LÿÊÿç{ÿÿþæÊÿßö¿¯ÿúÿ¯ÿÿÿç ÿ{$ð¯ÿ `ÿæÿ¿
æ AæÊÿßö¿¯ÿ{aÿðÿþÿ¿
Éõ{~æÿç É÷ëÿ´æ{¨¿ÿó {¯ÿÿ ÿ {`ÿð¯ÿ LÿÊÿçúÿ ææ29ææ ¨í¯ÿöÀëÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç$#{àÿ- AææLëÿ ÿÿ´ÿÉöêþæ{ÿ {ÿQ#$#{àÿ æ ¯ÿÿöþæÿ ÿÿ´ ÿÉöÿÀÿ ëÿàÿöµÿÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç {¾, {Lÿò~Óç ¯ÿçÀÿÁÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Üÿ] FÜÿç AææLëÿ AæÊÿ¾ö¿ Àíÿ¨{Àÿ {ÿQ;ÿç æ Éë~ç ÿ $æ;ÿç, ¨÷{ÿ¿ä Àíÿ¨{Àÿ {ÿQë$æ;ÿç F¯ÿó {Ó¨Àÿç Üÿ] Aÿ¿ {Lÿò~Óç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ AæÊÿ¾ö¿ µÿæ¯ÿ{Àÿ {ÓÜÿç ÿÿ´Lëÿ LÿÜÿç$æ;ÿç æ {¾Dôþæ{ÿ {ÿQ#d;ÿç, {Óþæ{ÿ Üÿ] ¾$æ$ö Àíÿ¨{Àÿ LÿÜÿç¨æÀÿç{¯ÿ æ Aÿ¿ {Lÿò~Óç ¯ÿçÀÿÁÿ ÓæLÿ ÿæÜÿæLëÿ AæÊÿ¾ö¿ µÿæ¯ÿ{Àÿ Éë~ç$æ;ÿç æ Óþ{Ö þ Éë~ç ÿ$æ;ÿç LÿæÀÿ~ FÜÿæ A#LÿæÀÿê ÿçþ{;ÿ Üÿ] A{s æ {Üÿ Afëöÿ ! LÿçF LÿçF Éë~ç þ AææLëÿ fæ~ç¨æÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] æ LÿæÀÿ~ Óæÿ ¨æÀÿ àÿæSë ÿæÜÿ] A$öæúÿ Óæÿ vÿçLúÿ Àíÿ¨{Àÿ {ÜÿDÿæÜÿ] æ Aæ¨~ FLÿàÿä ¯ÿæÀÿ jæÿÀÿ Lÿ$æ Éë~;ëÿ Lÿçºæ ¯ëÿl;ëÿ æ fçÀÿæÀëÿ ÉçÀÿæ ¯ÿæÜÿæÀÿ LÿÀÿç ¯ëÿl;ëÿ æ àÿæÁÿæßçÿ þ ÀÿÜÿ;ëÿ Lÿç;ëÿ {þæÜÿ Aÿç ¨÷¯ÿÁÿ A{s æ Lÿçdç Óþß ¨{Àÿ Üÿ] Aæ¨~ ÓæóÓæÀÿçLÿ ¯ÿ¿¯ÿ×æ{Àÿ àÿç© ¨æB{¯ÿ æ {ÉÌ{Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç {ÿÜÿê ÿçÿ¿þ¯ÿ{æßó {ÿ{Üÿ Ó¯ÿöÓ¿ µÿæÀÿÿ æ ÿÓ½æúÿ Ó¯ÿöæ~ç µíÿÿæÿç ÿ ÿ´ó {Éæ`ÿçëÿþÜÿöÓç ææ30ææ {Üÿ Afëöÿ ! FÜÿç Aææ ÓþÖZÿ ÉÀÿêÀÿ{Àÿ Ó{ÿð¯ÿ A¯ÿ F¯ÿó ALÿæs¿ Àíÿ{¨ ÀÿÜÿç$æF æ {ÿ~ë Ó¸íÿö µíÿÿ ¨÷æ~ç þæÿZÿ ÿçþ{;ÿ ëÿ{þ {ÉæLÿ LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ ëÿÜÿô æ Aææ Üÿ] Óÿæÿÿ æ FÜÿç Óÿ¿Lëÿ ¨÷ÿç¨æÿÿ LÿÀÿç FÜÿæÀÿ ¨÷µíÿÿæ ÓÜÿçÿ ¯ÿÿöÿæ LÿÀÿç FÜÿç ¨÷ɧ Fvÿæ{Àÿ Üÿ] ¨íÿö {ÜÿæB¾æDdç æ ¯ÿÿöþæÿ ¨÷ɧ Dvëÿdç {¾, FÜÿæÀÿ ¨÷æ©ç Lÿç¨Àÿç {Üÿ¯ÿ ? Ó¸íÿö Sêÿæ{Àÿ FÜÿæ ÿçþ{;ÿ ëBsç Üÿ] þæSö ÀÿÜÿçdç æ ¨÷$þsç jæÿ{¾æS F¯ÿó ÿ´çÿêßsç ÿçÍæþ Lÿþö{¾æS æ ëÿBsç þæSö þ{Àÿ LÿÀÿæ¾æD$#¯ÿæ Lÿþö {SæsçF Üÿ] A{s æ {ÓÜÿç LÿþöÀÿ Aÿç¯ÿæ¾ö¿ÿæ D¨{Àÿ {fæÀúÿ {ÿB {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ jæÿ{¾æS¯ÿçÌß D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç æ
ÿ´çÿêß Aæß
45
Ó´þöþ¨ç `ÿæ{¯ÿä¿ ÿ ¯ÿçLÿ¸çëÿþÜÿöÓê æ þö¿æç ¾ëæ{bÿ÷{ßæÿ¿úÿ äÿ÷çßÓ¿ ÿ ¯ÿçÿ¿{ÿ ææ31ææ {Üÿ Aföëÿ ! Ó´þöLëÿ {ÿQ# þ ëÿ{þ µÿß LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ ëÿÜÿô æ LÿæÀÿ~ þö¾ëNÿ ¾ëvÿæÀëÿ ¯ÿÁÿç Aÿ¿ {Lÿò~Óç ¨Àÿþ Lÿàÿ¿æ~LÿæÀÿê þæSö {äÿ÷êß þæÿZÿ ¨ä{Àÿ ÿæÜÿ] æ ¯ÿÿöþæÿ ¨¾ö¿;ÿ ÿ Aææ ÉæÉ´ÿ A{s æ Aææ Óÿæÿÿ A{s æ ÿæÜÿæLëÿ Üÿ] FLÿþæÿ÷ þö LëÿÜÿæ¾æBdç æ {ÿ{¯ÿ FÜÿæ Ó´þö Lÿç¨Àÿç ? þö FLÿþæÿ÷ Aææ Üÿ] A{s æ {Ó ÿ A`ÿÁÿ F¯ÿó ×çÀÿ A{s æ {ÿ{¯ÿ þæö`ÿÀÿ~ Lÿ'~ ? ¯ÿÖëÿ
FÜÿç Aæ ¨${Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæ äþÿæ ¨÷{ÿ¿Lÿ ¯ÿ¿NÿçZÿ AàÿSæ AàÿSæ {ÜÿæB$æF æ Ó´µÿæ¯ÿÀÿë D FÜÿç äþÿæLëÿ Ó´þö LëÿÜÿæ¾æBdç æ FÜÿç Óÿæÿÿ AæçLÿ ¨${Àÿ `ÿæàëÿ$#¯ÿæ ÓæLÿZëÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Ó´µÿæ¯ÿ ÿ´æÀÿæ {ÓþæÿZÿ äþÿæëÿÓæ{Àÿ `ÿæÀÿç{É÷~ê{Àÿ ¯ÿæ+çd;ÿç æ ÿæÜÿæ {Ü Ddç Éëÿ÷, {¯ÿðÉ¿, äÿ÷êß F¯ÿó ¯ÿ÷æÜÿ½~ æ ÓææÿæÀÿ ¨÷æÀÿ»çLÿ A¯ÿ×æ{Àÿ ¨÷{ÿ¿Lÿ ÓæLÿ Éëÿ÷ A$öæúÿ AÅÿj {ÜÿæB$æF æ W+æ W+æ Àÿç µÿfÿ{Àÿ ¯ÿÓç¯ÿæ ¨{Àÿ þ {Ó ÿÉ þçÿçsú ÿçf¨ä{Àÿ ¨æB ÿ$æF æ {Ó ¨÷LõÿÿçÀÿ þæßæ fæàÿLëÿ Lÿæsç ¨æÀÿç ÿ$æF æ FÜÿç A¯ÿ×æ{Àÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ {Ó¯ÿæ ÿ´æÀÿæ ÿæÜÿæÀÿ Ó´µÿæ¯ÿ{Àÿ ÓúÿSë~ AæÓç$æF æ {Ó Éëÿ÷ {É÷~êÀëÿ {¯ÿðÉ¿ {É÷~êÀÿ ÓæLÿ {ÜÿæB¾æF æ AæçLÿ Ó¸ÿç Üÿ] ×çÀÿ Ó¸ÿç A{s æ FÜÿæÀÿ #{Àÿ #{Àÿ ÓóS÷Üÿ F¯ÿó {Sæ¨æÁÿÿ A$öæúÿ B¢ÿçßþæÿZÿ ÓëÀÿäæ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ Óäþ {ÜÿæB ¾æB$æF æ Lÿæþ, {Lÿ÷ææÿç ÿ´æÀÿæ B¢ÿç÷ßþæÿZÿ ÜÿçóÓæ {ÜÿæB$æF æ ÿ$æ ¯ÿç{¯ÿLÿ {¯ÿðÀÿæS¿ Aæÿç ÿ´æÀÿæ FÜÿæÀÿÿ ÓëÀÿäæ {ÜÿæB$æF æ Lÿç;ëÿ ¨÷LÿõÿçLëÿ ÿç¯ÿ}f LÿÀÿç¯ÿæ äþÿæ {Ó$#{Àÿ ÿ$æF æ Lÿ÷þÉ
Dÿç LÿÀÿç LÿÀÿç ÓæLÿÿ A;ÿ
LÿÀÿ~{Àÿ ÿçÿçSë~Lëÿ Lÿæsç¯ÿæ äþÿæ A$öæúÿ {¯ÿðÉ¿ {É÷~êÀëÿ äÿ÷êßÿ´ AæÓç¾æB$æF æ FÜÿç ÖÀÿ{Àÿ ¨÷Lõÿÿç F¯ÿó ÿæÜÿæÀÿ ¯ÿçLÿæÀÿ SëÝçLëÿ ¯ÿçÿæÉ LÿÀÿç¯ÿæ äþÿæ AæÓç¾æB$æF æ {ÿ~ë LÿÀÿç ¾ë FÜÿç vÿæÀëÿ Üÿ] ¨÷æÀÿ» {ÜÿæB$æF æ Lÿ÷þÉ
Óæÿæ LÿÀÿç ÓæLÿ äÿ÷êßÀëÿ ¯ÿ÷æÜÿ½~ÿ´ {É÷~ê{Àÿ ¯ÿÿÁÿç¾æF æ FÜÿç Óþß{Àÿ þÿÀÿ Éþÿ, B¢ÿç÷çßþæÿZ ÿþÿ, æÀÿæ¯ÿæÜÿê `ÿç;ÿÿ, ÓÀÿÁÿÿæ, Aëÿµÿ¯ÿ, jæÿ Bÿ¿æÿç àÿä~ ÓæLÿZÿ µÿçÿ{Àÿ Ó´µÿæ¯ÿçLÿ µÿæ¯ÿ{Àÿ ¨÷¯ÿæÜÿçÿ ÜëÿF æ FþæÿZÿ AëÿÏæÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ Lÿ÷þÉ
{Ó ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB ¾æB$æF æ {¾Dôvÿæ{Àÿ {Ó ¯ÿ÷æÜÿ½~ {ÜÿæB þ ÀÿÜÿç¾æBÿ$æF æ
46
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¯ÿç{ÿÜÿ Àÿæfæ fÿLÿZÿ Óµÿæ{Àÿ þÜÿÌ} ¾æj¯ÿàÿLÿ¿ `ÿæLÿ÷æß~ DÌÖç, Lÿ{Üÿæàÿ, AæÀëÿ~ê, DæÁÿLÿ F¯ÿó SæSöêZÿ ¨÷ɧÀÿ Óþææÿ LÿÀÿç LÿÜÿç{àÿ {¾, Aæ ÓæäæúÿLÿæÀÿÿ ¨íÿöÿßæ Ó¸æÿÿ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç Üÿ] ¯ÿ÷æÜÿ½~ {ÜÿæB $æF æ FÜÿç Aææ Üÿ] {àÿæLÿ, ¨Àÿ{àÿæLÿ F¯ÿó ÓþÖ ¨÷æ~ê þæÿZÿë A;ÿÀÿÀëÿ ¨Àÿç`ÿæÁÿçÿ LÿÀÿç$æF æ Óí¾ö¿, `ÿ¢ÿ÷þæ, ¨õ$#¯ÿê, fÁÿ,¯ÿæßë, AS§ç, ÿæÀÿæS~, A;ÿÀÿêä, AæLÿæÉ F¯ÿó ¨÷{ÿ¿Lÿ ä~ FÜÿç AææÀÿ Üÿ] ¨÷ÉæÓÿ{Àÿ ÀÿÜÿçd;ÿç æ ëÿþÀÿ FÜÿç Aææ A;ÿ¾ö¿æþê Aþõÿ A{s æ Aææ AäÀÿ A{s æ FÜÿæ µÿç Óþ{Ö ÿæɯÿæúÿ As;ÿç æ {¾{Lÿò~Óç ¯ÿ¿Nÿç FÜÿç {àÿæLÿ{Àÿ FÜÿç AäÀÿLëÿ ÿfæ~ç Üÿ¯ÿÿ Lÿ{Àÿ, ÿ¨ Lÿ{Àÿ, ÜÿfæÀÿ ¯ÿÌö ¨¾ö¿;ÿ ¾jLÿ{Àÿ, ÿæÜÿæÀÿ ÓþÖ Lÿþö ÿæɯÿæúÿ A{s æ {¾{Lÿò~Óç ¯ÿ¿Nÿç FÜÿç AäÀÿLëÿ ÿfæ~ç FÜÿç {àÿæLÿÀÿë þõëÿ¿¯ÿÀÿ~ LÿÀÿç `ÿæàÿç¾æF æ {Ó ÿßÿêß A{s æ Lõÿ¨~ þ A{s F¯ÿó {¾ FÜÿç AäÀÿLëÿ fæ~ç FÜÿç {àÿæLÿÀëÿ þõëÿ¿¯ÿÀÿ~ LÿÀÿç `ÿæàÿç¾æF, {Ó ¯ÿ÷æÜÿ½~ A{s æ (¯õÿÜÿÿæÀÿ~¿{Lÿæ¨ÿçÌÿ 3/4-5-7-8) Afëöÿ {äÿ÷êß {É÷~êÀÿ ÓæLÿ As;ÿç æ É÷êLõÿÐ LÿÜÿ;ÿç {¾, {äÿ÷ {É÷~êÀÿ ÓæLÿ ÿçþ{;ÿ ¾ë AÿçÀÿçNÿ Aÿ¿ {Lÿò~Óç Lÿàÿ¿æ~LÿæÀÿê þæSö Üÿ] ÿæÜÿ] æ ¨÷ɧ Dvëÿdç {¾ äÿ÷êß Lÿ'~ ? ¨÷æß
{àÿæ{Lÿ FÜÿæÀÿ ÿæßö Óþæf{Àÿ fÿ½ÿæ D ¯ÿ÷æÜÿ½~ {äÿ÷êß {¯ ðÉ¿ H Éëÿ÷ fæÿç þæÿZëÿ {ÿB$æ;ÿç æ FþæÿZëÿ Üÿ] `ÿæÀÿç¯ÿÿö þæÿç {ÿB$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ F¨Àÿç ëÿ{Üÿô æ ÉæÚLÿæÀÿ Ó´ßó LÿÜÿçd;ÿç {¾, äÿ÷êß Lÿ'~ ? ¯ÿÿö Lÿ'~ ? Fvÿæ{Àÿ {Ó {Lÿ¯ÿÁÿ {äÿ÷êþæÿZÿ ÿæþ {ÿBd;ÿç F¯ÿó ¨Àÿ¯ÿÿöê AvÿÀÿ Aæß ¨¾ö¿;ÿ FÜÿç ¨÷ɧÀÿ Óþææÿ ¨÷Öëÿ LÿÀÿçd;ÿç {¾ ¯ÿÖëÿ
¯ÿÿö Lÿ'~ Fvÿæ{Àÿ F¯ÿó Lÿç¨Àÿç F$#{Àÿ ¨Àÿç¯ÿÿöÿ {ÜÿDdç ? É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ- `ÿæëÿ¯ÿö~¿ó þßæÓõÎó A$öæúÿ `ÿæÀÿç¯ÿÿöÀÿ ÓõÎç þëô Üÿçô LÿÀÿçdç æ {ÿ{¯ÿ Lÿ'~ þëÿÌ¿Zëÿ ¯ÿæ+ç$#{àÿ ? É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç, ÿæÜÿ] ! Së~ Lÿþö ¯ÿçµÿæSÉ
A$öæúÿ Së~ AëÿÓæ{Àÿ LÿþöLëÿ `ÿæÀÿçµÿæS{Àÿ ¯ÿæ+ç{àÿ æ FÜÿæ {ÿQ#¯ÿæLëÿ {Üÿ¯ÿ {¾, {ÓÜÿç Lÿþö Lÿ'~ ? ¾æÜÿæLëÿ ¯ÿ+ÿ LÿÀÿæSàÿæ æ Së~ ¨Àÿç¯ÿÿöÿÉêÁÿ A{s æ ÓæÿæÀÿ D`ÿçúÿ ¨÷Lÿ÷çßæ ÿ´æÀÿæ ÿæþÓçLÿÀëÿ ÀÿæfÓçLÿ F¯ÿó ÀÿæfÓçLÿÀÿë Óæÿ´çLÿ Së~{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ þçÁÿç$æF æ A;ÿ{ÿæSÿ´æ ¯ÿ÷æÜÿ½~ Ó´µÿæ¯ÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ {ÓÜÿç Óþß{Àÿ ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæD$#¯ÿæ
ÿ´çÿêß Aæß
47
ÓþÖ {¾æS¿ÿæÓ¯ëÿÿ FÜÿç ÓæLÿ ¨æQ{Àÿ ÀÿÜÿç$æF æ ¯ÿÿö Óº¤ÿç ¨÷ɧ FvÿæÀëÿ ¨÷æÀÿ» {ÜÿæB AvÿÀÿ Aæß{Àÿ ¾æB ¨íÿö {ÜÿDdç æ É÷êLõÿÐZÿ þæÿ¿ÿæ {¾, "{É÷ßæúÿÓ´{þöæ ¯ÿçSë~
¨Àÿþöæúÿ Ó´ëÿÏçÿæúÿ æ'' A$öæúÿ Ó´µÿæ¯ÿÀëÿ D FÜÿç þö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæÀÿ äþÿæ {¾Dô ÖÀÿÀÿ {ÜÿD ÿæ LÿæÜÿ]Lÿç, µÿ{àÿ ÿæÜÿæ Së~ ÀÿÜÿçÿ Éëÿ÷ {É÷~êÀÿ {ÜÿDÿæ LÿæÜÿ]Lÿç {ÿ{¯ÿ þ ¨Àÿþ Lÿàÿ¿æ~ LÿÀÿç$æF æ LÿæÀÿ~ Aæ¨~ Lÿ÷þÉ
{ÓvÿæÀëÿ Üÿ] Dúÿ$æÿ LÿÀëÿd;ÿç æ Lÿç;ëÿ DaÿÖÀÿêß ÓæLÿZÿ ÿLÿàÿ LÿÀÿç ÓæLÿ ÿÎ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ Afëöÿ {äÿ÷êß {É÷~êÀÿ ÓæLÿ As;ÿç æ {ÿ~ë É÷êLÿõÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾, {Üÿ Afëöÿ ! ÿçfÀÿ Ó´µÿæ¯ÿÀëÿ D FÜÿç ¾ë{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ äþÿæLëÿ {ÿQç þ ëÿ{þ µÿß LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ ëÿÜÿô æ FÜÿævÿæÀëÿ A#Lÿ Lÿàÿ¿æ~LÿæÀÿê Lÿæ¾ö¿ äÿ÷êß ÿçþ{;ÿ ÿæÜÿ] æ FÜÿæ D¨{Àÿ {fæÀúÿ {ÿB ¨ëÿ
{¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜëÿd;ÿç¾õÿbÿßæ {`ÿ樨ó Ó´Söÿ´æÀÿþ¨æ¯õÿÿþú æ ÓëQ#ÿ
äÿ÷çßæ
¨æ$ö àÿµÿ{;ÿ ßëþêÿõÉþú ææ32ææ ¨æ$}¯ÿ ÉÀÿêÀÿLëÿ Àÿ$ LÿÀÿç¯ÿæ àÿäLëÿ ÿçÊÿçÿ Àíÿ{¨ ¯ÿç LÿÀÿç¨æÀëÿ$#¯ÿæ {Üÿ Afëöÿ ! Ó´ÿ
¨÷æ© Ó´SöÀÿ {Qæàÿæ {ÜÿæB$#¯ÿæ ÿ´æÀÿÀíÿ¨ê FÜÿç ¾ëLëÿ µÿæS¿¯ÿæúÿ äÿ÷êß Üÿ] ¨÷æ© LÿÀÿç$æ;ÿç æ äÿ÷êß {É÷~êÀÿ ÓæLÿ þ{Àÿ ÿçÿçSë~Lëÿ Lÿæsç¯ÿæÀÿ äþÿæ ÀÿÜÿç$æF æ ÿæÜÿæ ÿçþ{;ÿ Ó´Sö ÿ´æÀÿ {Qæàÿæ ÀÿÜÿç$æF æ LÿæÀÿ~ ÿæ'µÿçÿ{Àÿ Af}ÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ ¨íÿö Àíÿ{¨ ÀÿÜÿç$æF æ Ó´Àÿ{Àÿ (É´æÓ H ¨÷É´æÓ{Àÿ) ¯ÿç`ÿÀÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ äþÿæ ÿæÜÿæZÿ vÿæ{Àÿ ÀÿÜÿç$æF æ FÜÿæ {Qæàÿæ Ó´Söÿ´æÀÿ A{s æ {äÿ÷-{äÿ÷jZÿ FÜÿç ¾ëLëÿ µÿæS¿¯ÿæúÿ äÿ÷êß Üÿ] ¨æB$æ;ÿç æ LÿæÀÿ~ ÿæÜÿævÿæ{Àÿ Üÿ] FÜÿç ÓóWÌöÀÿ äþÿæ ÀÿÜÿç$æF æ ëÿÿçAæ{Àÿ àÿ{|ÿB, lSÝæ ÿ {ÜÿD$æF æ ¯ÿçÉ´ ÓæDôsçLÿÀÿç ¾ë LÿÀÿ;ÿç æ ¨÷{ÿ¿Lÿ fæÿç àÿ|ëÿ$æF æ Lÿç;ëÿ ÉæÉ´ÿ ¯ÿçfß fçÿç¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçZëÿ þçÁÿçÿ$æF æ FÜÿæ ÿ ¨÷ÿç{Éæ þæÿ÷ æ ¾çF ¾æÜÿæLëÿ {¾ÿçLÿç ¨Àÿçþæ~{Àÿ ÉæÓÿ LÿÀÿç$æF, LÿæÁÿæ;ÿÀÿ{Àÿ ÿæLëÿ þ {ÓÿçLÿç Üÿ] ÉæÓÿ{Àÿ ÀÿÜÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF æ FÜÿæ Lÿç¨Àÿç ¯ÿçfß, {¾Dô$#{Àÿ B¢ÿç÷ßþæÿZëÿ ÉëQæD$æ¯ÿæ {ÉæLÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ àÿæSç ÀÿÜÿç$æF æ ¨Àÿç{ÉÌ{Àÿ ÉÀÿêÀÿ þ ÿÎ {ÜÿæB¾æF æ ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ ÓóWÌö ÿ {äÿ÷ H {äÿ÷j þ{Àÿ Üÿ] {ÜÿæB$æF æ {¾Dôô$#{Àÿ {SæsçF $Àÿ ¯ÿçfß {ÜÿæBS{àÿ
48
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¨÷Lõÿÿç ÓÿæÓ¯ÿöÿæ ÿç{Àÿæ {ÜÿæB ÀÿÜÿç$æF F¯ÿó ¨Àÿþ ¨ëÀëÿÌ ¨ÀÿþææZÿ ¨÷æ©ç {ÜÿæB¾æF æ FÜÿæ F¨Àÿç ¯ÿçfß, ¾æÜÿæÀÿ ¨d{Àÿ ¨Àÿæfß ÿ$æF æ A$ {`ÿÿ´þçþó öþ¿ó ÓóS÷æþó ÿ LÿÀÿçÌ¿Óç æ ÿÿ
Ó´þöó Lÿêÿ} `ÿ Üÿçÿ´æ ¨æ¨þ¯ÿæ¨úÓ¿Óç ææ33ææ ¾ÿç ëÿ{þ FÜÿç þö¾ëNÿ ÓóS÷æþ A$öæúÿ ÉæÉ´ÿ, Óÿæÿÿ, ¨Àÿþþö, ¨Àÿþææ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæD$#¯ÿæ þö¾ë LÿÀÿç¯ÿ ÿæÜÿ], {ÿ{¯ÿ Ó´þö A$öæúÿ Ó´µÿæ¯ÿÀëÿ D ÓóWÌö LÿÀÿæD$#¯ÿæ äþÿæ, Lÿ÷çßæ{Àÿ ¨÷¯õÿÿ LÿÀÿæD$#¯ÿæ äþÿæLëÿ ÜÿÀÿæB ¨æ¨Lëÿ A$öæúÿ Aæ¯ÿæSþÿ(fÿ½-þõÿë¿) F¯ÿó A¨LÿêÿöêLëÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ æ A¨Lÿêÿ} D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿçALÿêÿçöó `ÿæ¨ç µÿíÿæÿç Lÿ$ßçÌ¿;ÿç {ÿ¯ÿ¿ßæþú æ Ó»æ¯ÿçÿÓ¿ `ÿæLÿêÿ}þöÀÿ~æÿÿçÀÿç`ÿ¿{ÿ ææ34ææ Óþ{Ö ¯ÿÜëÿ LÿæÁÿ ¨¾ö¿;ÿ ÿëþÀÿ A¨Lÿêÿ}Àÿ Lÿ$ÿ LÿÀÿç{¯ÿ æ Aæfç þ ¨ÿ`ëÿ¿ÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ þÜÿææZÿ þ{Àÿ ¯ÿçÉ´æþçÿ÷, ¨ÀÿæÉÀÿ, ÿçþç, Éõèÿç Bÿ¿æÿçZÿ S~ÿæ {ÜÿDAdç æ A#LÿæóÉ ÓæLÿ ÿçfÀÿ þö D¨{Àÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀëÿd;ÿç æ µÿæ¯ëÿd;ÿ, {àÿæ{Lÿ Aæ»Zëÿ Lÿ'~ LÿÜÿç{¯ÿ ? F¨Àÿç µÿæ¯ÿ þ Óæÿæ{Àÿ ÓæÜÿæßLÿ {ÜÿæB$æF æ F$#Àëÿ Óæÿæ{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿç¯ÿæ ¨æBô {¨÷Àÿ~æ þçÁÿç$æF æ Lÿçdç íÿÀÿ ¨¾ö¿;ÿ FÜÿç µÿæ¯ÿ þ Óæ$#{Àÿ `ÿæàÿç$æF æ þæÿÿêß ¨ëÀÿÌZÿ ÿçþ{;ÿ A¨Lÿêÿ} þÀÿ~vÿæÀëÿ þ A#Lÿ {ÜÿæB$æF æ µÿßæÿ÷~æëÿ¨Àÿÿó þóÓ¿{;ÿ ÿ´æó þÜÿæÀÿ$æ
æ {¾Ìæó `ÿ ÿ´ó ¯ÿÜëÿþ{ÿæ µíÿÿ´æ ßæÓ¿Óç àÿæW¯ÿþú ææ35ææ {¾Dô þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ õÿÎç{Àÿ ëÿ{þ þæÿÿêß {ÜÿæBAd æ ¯ÿÿöþæÿ ëÿbÿÿæLëÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ æ {ÓÜÿç þÜÿæÀÿ$êþæ{ÿ ¯ëÿlç{¯ÿ {¾ ëÿ{þÿ µÿßµÿêÿ {ÜÿæB ¾ëÀëÿ ¨Áÿæßÿ Lÿàÿ æ Fvÿæ{Àÿ þÜÿæÀÿ$ê LÿçF ? FÜÿç ¨${Àÿ þÜÿæúÿ ¨ÀÿçÉ÷þ ÿ´æÀÿæ AæSLëÿ ¯ÿ|ÿç$#¯ÿæ ÓæLÿ Üÿ] þÜÿæÀÿ$ê As;ÿç æ FÜÿç¨Àÿç FÿçLÿç Üÿ] ¨ÀÿçÉ÷þ{Àÿ A¯ÿçÿ¿æ AæÝLëÿ sæ~ç {ÿD$#¯ÿæ Lÿæþ, {Lÿ÷æ, {àÿæµÿ,{þæÜÿ Bÿ¿æÿç þ þÜÿæÀÿ$ê As;ÿç æ {¾Dôþæ{ÿ ÿëþLëÿ ¯ÿÜÿëÿ Ó¼æÿ {ÿD$#{àÿ {¾ ÓæLÿ ¨÷ÉóÓÿêß A{s æ ëÿ{þ ÿæÜÿæZÿ õÿÎçÀëÿ ÿÁÿLëÿ QÓç ¨Ýç¯ÿ æ {Lÿ¯ÿÁÿ FÿçLÿç Üÿ] ëÿÜÿô-
ÿ´çÿêß Aæß
49
A¯ÿæ`ÿ¿¯ÿæÿæóÊÿ ¯ÿÜíÿúÿ ¯ÿÿçÌ¿;ÿç ÿ¯ÿæÜÿçÿæ
æ ÿç¢ÿ;ÿÖ¯ÿ Óæþ$ö¿ó ÿ{ÿæ ëÿ
QÿÀÿó ëÿ Lÿçþú ææ36ææ ¯ÿç{Àÿæ#þæ{ÿÿ ëÿþÀÿ ¨ÀÿæLÿ÷þÀÿ ÿç¢ÿæ LÿÀÿç ¯ÿÜëÿÿ ¨÷LÿæÀÿ ÿ LÿÜÿç¯ÿæ {¾æS¿ ¯ÿ`ÿÿLëÿ LÿÜÿç{¯ÿ æ {SæsçF {ÿæÌ AæÓëdç ÿ `ÿæÀÿçAæÝë ÿç¢ÿæ H A¨ÿþæÿÀÿ lxÿ àÿæSç¾æF æ ÿ LÿÜÿç¯ÿæ {¾æS¿ Lÿsë ¯ÿ`ÿÿ þ LÿÜÿç{¯ÿ æ FÜÿævÿæÀëÿ A#Lÿ ëÿ
Q AæD Lÿ'~ {Üÿ¯ÿ ? Aÿ
Üÿ{ÿæ ¯ÿæ ¨÷æ¨úÓ¿Óç Ó´Söó fçÿ´æ ¯ÿæ {µÿ¿æä¿{Ó þÜÿêþú æ ÿÓ½æëÿÿçÏ {Lÿò{;ÿß ßëæß LõÿÿÿçÊÿß
ææ37ææ FÜÿç ¾ë{Àÿ ¾ÿç þõëÿ¿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ, {ÿ{¯ÿ Ó´Sö¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿ A$öæúÿ Ó´Àÿ (É´æÓ H ¨÷É´æÓ) {Àÿ ¯ÿç`ÿÀÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ äþÿæ ÀÿÜÿç¯ÿ æ É´æÓ{Àÿ ¯ÿæÜÿ¿ ¨÷LõÿÿçÀÿ ¯ÿç`ÿÀÿ~ æÀÿæ SëÝçLÿ ÿçÀëÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ ¨Àÿþ{ÿ¯ÿ ¨Àÿþææ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæD$#¯ÿæ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ Üÿõÿß{Àÿ ¨íÿöÿ
¨÷¯ÿæÜÿçÿ ÀÿÜÿç¯ÿ æ A$öæúÿ FÜÿç ÓóWÌö{Àÿ fçç~ç{àÿ þÜÿæþÜÿçþ ×ççÿçLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿ æ {ÿ~ë {Üÿ Afëöÿ ! ¾ë ÿçþ{;ÿ ÿçÊÿß {ÜÿæB vÿçAæ ÜëÿA æ ¨÷æß
{àÿæ{Lÿ FÜÿç {ÉâæLÿÀÿ A$öLëÿ ¯ëÿlç$æ;ÿç {¾, FÜÿç ¾ë{Àÿ þõëÿ¿ {ÜÿæBS{àÿ Ó´SöLëÿ ¾ç¯ÿ F¯ÿó fçç~ç{àÿ ¨õ$´êÀÿ {µÿæS {µÿæSç¯ÿ æ Lÿç;ëÿ Aæ¨~Zÿ Ó½Àÿ~$#¯ÿ, Afëöÿ ¨÷${þ LÿÜÿç$#{àÿ, "µÿS¯ÿæúÿ ! ¨õ$#¯ÿê Üÿ] ÿæÜÿ] A¨çëÿ {ÿðàÿæLÿ¿ Óæþ÷æf¿ F¯ÿó {ÿ¯ÿÿæþæÿZÿ Ó´æþêÿ´ A$öæúÿ B¢ÿ÷¨ÿ ¨÷æ© {Üÿ{àÿ þ þëô {ÓÜÿç D¨æßLëÿ {ÿQëÿæÜÿ], ¾æÜÿæ B¢ÿç÷ßþæÿZëÿ ÉëQæD$#¯ÿæ {þæÀÿ {ÉæLÿLëÿ íÿÀÿ LÿÀÿç¨æÀÿç¯ÿ æ ¾ÿç FÿçLÿç Üÿ] þççÁÿç¯ÿæÀÿ Adç {ÿ{¯ÿ {Üÿ {Sæ¯ÿç¢ÿ ! þëô ¾ë Lÿÿæ¨ç LÿÀÿç¯ÿç ÿæÜÿ] æ' ¾ÿç F{ÿ ¨{Àÿ þ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç, "{Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ àÿ|ÿ æ fç~ç{àÿ ¨õ$#¯ÿê ¨æB¾ç¯ÿ ¾ÿç ÜÿæÀÿç¾ç¯ÿ {ÿ{¯ÿ Ó´SöÀÿ ÿæSÀÿçLÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ Aÿ
É÷êLõÿÐ {ÿDd;ÿç ¯ÿæ Lÿ'~ ? Afëöÿ FÜÿævÿæÀëÿ AæSLëÿ Óÿ¿, {É÷ß A$öæúÿ ¨Àÿþ Lÿàÿ¿æ~LÿæÀÿê ÉçÌ¿ $#{àÿ æ ¾æÜÿæLëÿ ÓúÿSëÀëÿ {ÿ¯ÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ {¾ {äÿ÷ {äÿ÷jÀÿ FÜÿç ÓóWÌö{Àÿ ¾ÿç ÉÀÿêÀÿÀÿ ÓþÖ Óþß ¨íÿö {ÜÿæB¾æDdç F¯ÿó àÿä {ÉÌ ÀÿÜÿ¾æF, {ÿ{¯ÿ Ó´Sö ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿ æ A$öæúÿ Ó´Àÿ (É´æÓ H ¨÷É´æÓ) {Àÿ Üÿ] ¯ÿç`ÿÀÿ~ LÿÀÿç¯ÿæÀÿ äþÿæ ¨÷æ© LÿÀÿç{ÿ¯ÿ æ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ Üõÿÿß{Àÿ |ÿÁÿç¾ç¯ÿ æ FÜÿç ÉÀÿêÀÿ ÀÿÜÿç¯ÿæ
50
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Ó{èÿ Ó{èÿ ÓóWÌö {Àÿ ¾ÿç ÓüÿÁÿÿæ þçÁÿç¾ç¯ÿ {ÿ{¯ÿ þÜÿêþ A$öæúÿ Ó¯ëÿvÿæÀëÿ þÜÿæúÿ ¯ÿ÷Üÿ½Zÿ þÜÿçþæ D¨{µÿæS LÿÀÿç¯ÿ æ þÜÿæþÜÿçþ ×çÿç ¨÷æ© LÿÀÿç {ÿ¯ÿ æ ¾ÿç fç~ç¯ÿ {ÿ{¯ÿ Ó¯ÿöÓ´ A$öæúÿ þÜÿæ þÜÿçþÿ´, ÜÿæÀÿç¯ÿ {ÿ{¯ÿ {ÿ¯ÿÿ´ ¨æB¯ÿ æ ëÿB Üÿæÿ{Àÿ àÿÝúÝë Üÿ] ÀÿÜÿç¯ÿ æ àÿæµÿ{Àÿ þ àÿæµÿ F¯ÿó Üÿæÿç{Àÿ þ àÿæµÿ æ ¨ëÿ
{¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜëÿd;ÿçÓëQëÿ
{Q Ó{þ Lÿõÿ´æ àÿæµÿæàÿæ{µÿò fßæf{ßò æ ÿ{ÿæ ßëæß ßëëf¿Ó´ {ÿð¯ÿó ¨æ¨þ¯ÿæ¨úÓ¿Óç ææ38ææ FÜÿç¨Àÿç ÓëQ-ëÿ
Q, Üÿæÿç-àÿæµÿ, fß-¨ÀÿæfßLëÿ Óþæÿ þ{ÿLÿÀÿç ëÿ{þ ¾ë ÿçþ{;ÿ ¨÷Öëÿ ÜëÿA æ ¾ë LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ ¨æ¨Lëÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ A$öæúÿ ÓëQ{Àÿ Ó¯ÿöÓ´ F¯ÿó ëÿ
Q{Àÿ {ÿ¯ÿÿ´ æ àÿæµÿ{Àÿ þÜÿêþú ×çÿç A$öæúÿ Ó¯ÿöÓ´ F¯ÿó Üÿæÿç{Àÿ {ÿ¯ÿÿ´ æ fß{Àÿ þÜÿæþÜÿêþ ×çÿç F¯ÿó ¨Àÿæfß{Àÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ D¨{Àÿ A#LÿæÀÿ æ FÜÿç¨Àÿç ÿçfÀÿ ÜÿæÿçàÿæµÿLëÿ µÿàÿµÿæ¯ÿ{Àÿ ¯ëÿlç ëÿ{þ ¾ë ÿçþ{;ÿ ¨÷Öëÿ ÜëÿA æ àÿ|ÿç¯ÿæ{Àÿ Üÿ] ëÿBsç ¯ÿÖë ÀÿÜÿçdç æ àÿ|ÿç{àÿ ¨æ¨ {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ A$öæúÿ Aæ¯ÿæSþÿLëÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ Aÿ
ëÿ{þ ¾ë ÿçþ{;ÿ ¨÷Öëÿ ÜëÿA æ FÌæ {ÿµÿçÜÿçÿæ Óæó{Q¿ ¯ëÿç{ßöæ{S ÿ´çþæó Éõ~ë æ ¯ëÿ¿æ ßë{Nÿæ ßßæ ¨æ$ö Lÿþö¯ÿ¤ÿó ¨÷ÜÿæÓ¿Óç ææ39ææ {Üÿ ¨æ$ö ! FÜÿç ¾ë ëÿþ ÿçþ{;ÿ jæÿ {¾æS ¯ÿçÌß{Àÿ LëÿÜÿæ¾æDdç æ {LÿDô ¯ëÿç ? FÜÿç Lÿç ¾ë LÿÀÿ ! jæÿ {¾æS{Àÿ ÿçfÀÿ ¯ÿÁÿLëÿ {ÿQ# , àÿæµÿ-ÜÿæÿçÀÿ Óþ¿Lúÿ Àíÿ¨{Àÿ ¯ÿç`ÿæÀÿLÿÀÿç ¾ë LÿÀÿ æ A$öæúÿ fç~ç{àÿ þÜÿæþçÜÿçþ ×çÿç F¯ÿó ÜÿæÀÿç{àÿ {ÿ¯ÿÿ´ æ fß{Àÿ Ó¯ÿöÓ´ F¯ÿó ¨Àÿæfß{Àÿ {ÿ¯ÿÿ´ æ ëÿB¨äÀëÿ àÿæµÿ Üÿ] àÿæµÿ æ ¾ÿç ¾ë LÿÀÿç¯ÿÿ ÿæÜÿ], {ÿ{¯ÿ Óþ{Ö ëÿþLëÿ ¯ÿ¿èÿ ¯ÿ`ÿÿ LÿÜÿç{¯ÿ, µÿß{Àÿ D¨Àÿæþ {Üÿ¯ÿæ þæÿç{¯ÿ æ A¨Lÿêÿ} {Üÿ¯ÿ æ FÜÿç¨Àÿç ÿçfÀÿ AÖçÿ´Lëÿ Óæþÿæ{Àÿ ÀÿQ# Ó´ßó ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç ¾ë{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæÜÿ] jæÿ {¾æS A{s æ ¨÷æß
{àÿæLÿþæÿZÿÀÿ µÿ÷æ;ÿç $æF {¾ jæÿ þæSö{Àÿ Lÿþö A$öæúÿ ¾ë LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýçÿ$æF, {Óþæ{ÿ LÿÜÿ;ÿç {¾, jæÿþæSö{Àÿ Lÿþö ÿæÜÿ] æ þëô ÿ Éë A{s æ ¯ëÿ A{s æ {`ÿðÿÿ¿ A{s, AÜÿó ¯ÿ÷Üÿ½æÓ½ç, Së~ Üÿ] Së~ ÿ´æÀÿæ Lÿæ¾ö¿ LÿÀÿç$æF æ F¨Àÿç þæÿç Üÿæÿ D¨{Àÿ Üÿæÿ ÀÿQ# ¯ÿÓç¾æAæ;ÿç æ Lÿç;ëÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐZÿ AëÿÓæ{Àÿ FÜÿæ jæÿ {¾æS
ÿ´çÿêß Aæß
51
ëÿÜÿô æ jæÿ {¾æS{Àÿ þ {ÓÜÿç Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨{Ý æ ¾æÜÿæ ÿçÍæþ Lÿþö {¾æS{Àÿ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF æ ëÿBsç{Àÿ {Lÿ¯ÿÁÿ ¯ëÿçÀÿ õÿÎç{Lÿæ~ A;ÿÀÿ þæÿ÷ æ jæÿ þæSöê ÿçfÀÿ ×ççÿçLëÿ ¯ÿç`ÿæÀÿLÿÀÿç ÿçf D¨{Àÿ ÿçµÿöÀÿ ÀÿÜÿç Lÿþö LÿÀÿç$æF æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Lÿç ÿçÍæþ Lÿþö {¾æSê BÎZÿ AæÉç÷ÿ {ÜÿæB Lÿþö LÿÀÿç$æF æ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæÀÿ ëÿBsç þæSö ÀÿÜÿçdç F¯ÿó {ÓÜÿç Lÿþö þ {SæsçF Üÿ] A{s ¾æÜÿæLëÿ ëÿBsç þæSö{Àÿ LÿÀÿæ¾æDdç æ {Lÿ¯ÿÁÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ õÿÎç{Lÿæ~ þæÿ÷ ëÿBsç æ {Üÿ Afëöÿ ! FÜÿç ¯ëÿçLëÿ ¯ÿÿöþæÿ ëÿ{þ ÿçÍæþ Lÿþö {¾æS ¯ÿçÌß{Àÿ Éë~ æ {¾Dô$#{Àÿ ¾ëNÿ {ÜÿæB ëÿ{þ Lÿþö ¯ÿ¤ÿÿLëÿ Óþ¿Lÿ Àíÿ¨{Àÿ ¯ÿçÿæÉ LÿÀÿç¯ÿ æ Fvÿæ{Àÿ É÷êLõÿÐ "Lÿþö'Àÿ ÿæþ ¨÷$þ $Àÿ {ÿDd;ÿç æ ¨Àÿ;ëÿ FÜÿæ LÿÜÿç ÿæÜÿæô;ÿç {¾ Lÿþö Lÿ'~ ? ¯ÿÿöþæÿ LÿþöLëÿ ÿLÿÜÿç LÿþöÀÿ ¯ÿç{ÉÌÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç {ÿÜÿæµÿçLÿ÷þÿæ{ÉæÖç ¨÷ÿ¿æ¯ÿ{ßæ ÿ ¯ÿçÿ¿{ÿ æ Ó´Åÿþ¨¿Ó¿ þöÓ¿ ÿ÷æß{ÿ þÜÿ{ÿæ µÿßæúÿ ææ40ææ FÜÿç ÿçÍæþ Lÿþö {¾æS{Àÿ ¨÷æÀÿ»Àÿ A$öæúÿ ¯ÿêfÀÿ ÿæÉ ÜëÿF ÿæÜÿ] æ F$#{Àÿ Óêþçÿ üÿÁÿÀíÿ¨ê {ÿæÌ þ ÿæÜÿ] æ {ÿ~ë LÿÀÿç ÿçÍæþ LÿþöÀÿ, FÜÿç Lÿþö ÿ´æÀÿæ Ó¸æÿçÿ þöæ`ÿÀÿ~Àÿ AÅÿ Óæÿ þ fÿ½ þõëÿ¿Àíÿ¨ê þÜÿæúÿ µÿßÀëÿ DæÀÿ LÿÀÿç {ÿB$æF æ Aæ¨~ FÜÿç LÿþöLëÿ ¯ëÿl;ëÿ F¯ÿó {ÓÜÿç ¨${Àÿ ëÿB ¨æÿ þæÿ÷ `ÿæàÿç ¾æAæ;ëÿ æ ¾æÜÿæLÿç ÓúÿSõÜÿ×æÉ÷þ{Àÿ ÀÿÜÿç þ LÿÀÿç{Üÿ¯ÿ æ ÓæLÿ ÿ Óæÿ ¨${Àÿ ÿçÊÿÿç Àíÿ¨{Àÿ `ÿæàÿ;ÿç æ Aæ¨~ ¯ÿêf þæÿ÷ ¯ÿ¨ÿ LÿÀÿçÿçA;ÿë æ {ÿ{¯ÿ {Üÿ Afëöÿ ! ¯ÿêfÀÿ ÿæÉ ÜëÿF ÿæÜÿ] æ ¨÷Lÿõÿçvÿæ{Àÿ F¨Àÿç {Lÿò~Óç äþÿæ ÿæÜÿ] æ F¨Àÿç {Lÿò~Óç AÚ ÿæÜÿ] æ ¾æÜÿæLÿç {ÓÜÿç Óÿ¿Lëÿ ÿÎ LÿÀÿç¨æÀÿç¯ÿ æ ¨÷Lõÿÿç {Lÿ¯ÿÁÿ Aæ¯ÿÀÿ~ Üÿ] {ÿB¨æÀÿç¯ÿ æ Lÿçdç {ÝÀÿçLÿÀÿç {ÿB¨æ{Àÿ æ Lÿç;ëÿ ÓæÿÀÿ AæÀÿ»Lëÿ ÿÎ LÿÀÿç ¨æÀÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ AæSLëÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾, ÓþÖ ¨æ¨êþæÿZÿ vÿæÀëÿ þ ¯ÿÝ ¨æ¨ê {Üÿ{àÿ þ jæÿ Àíÿ¨ê {ÿòLÿæ ÿ´æÀÿæ ÿç
Ó{¢ÿÜÿ ¨æÀÿ {ÜÿæB¨æÀÿç¯ÿ æ vÿçLúÿ {ÓÜÿç Lÿ$æLëÿ Fvÿæ{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç- {Üÿ Afëöÿ ! þæÿ÷ ÿçÍæþ Lÿþö {¾æSÀÿ ¯ÿêfæ{Àÿæ¨~ LÿÀÿç{ÿ{àÿ, {ÓÜÿç ¯ÿêfÀÿ ÿæÉ {Lÿ{¯ÿ {Üÿ{àÿ ÜëÿF ÿæÜÿ] æ ¯ÿç¨Àÿêÿ üÿÁÿÀíÿ¨ê {ÿæÌþ F$#{Àÿ ÜëÿF ÿæÜÿ] æ LÿæÀÿ~ Aæ¨~Zëÿ
52
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Ó´Sö, Jç, Óçç ¨¾ö¿;ÿ ¨ÜÿoæB dæÝç{ÿ¯ÿ æ Aæ¨~ FÜÿç Óæÿ µÿ{àÿ dæÝç ÿçA;ëÿ Lÿç;ëÿ FÜÿç Óæÿ Aæ¨~Zÿëÿ DæÀÿ LÿÀÿç Üÿ] ¯ÿçÉ÷æþ {ÿ¯ÿ æ FÜÿç ÿçÍæþ Lÿþö {¾æSÀÿ AÅÿ Óæÿ þ fÿ½þõÿë¿ Àíÿ¨ê þÜÿæúÿ µÿßÀëÿ DæÀÿ LÿÀÿç{ÿ¯ÿ æ "A{ÿLÿ fÿ½ ÓóÓçÖ{ÿæßæÿç ¨Àÿæó Sÿçó æ' LÿþöÀ FÜÿç ¯ÿêfæ{Àÿæ¨~ A{ÿLÿ fÿ½ ¨Êÿæúÿ {Óvÿæ{Àÿ Üÿ] D¨×çÿ LÿÀÿæB¯ÿ, {¾Dôvÿæ{Àÿ ¨Àÿþæþ H ¨ÀÿþSÿç ÀÿÜÿçdç æ FÜÿç Lÿ÷þ{Àÿ AæSLëÿ LÿÜëÿd;ÿç¯ÿ¿¯ÿÓæßæçLÿæ ¯ëÿç {Àÿ{LÿÜÿ LÿëÀëÿÿ¢ÿÿ æ ¯ÿÜëÿÉæQæ Üÿ¿ÿ;ÿæÊÿ ¯ëÿ{ßæ¯ÿ¿¯ÿÓæßçÿæþú ææ41ææ {Üÿ Afëöÿ ! FÜÿç ÿçÍæþ Lÿþö {¾æS{Àÿ Lÿ÷çßæLÿ ¯ÿëç {SæsçF Üÿ] A{s æ Lÿ÷çßæ {SæsçF F¯ÿó ¨Àÿç~æþ þ {SæsçF æ AæçLÿ Ó¸ÿç Üÿ] ×çÀÿ Ó¸ÿç æ FÜÿç Ó¸ÿçLëÿ ¨÷LÿõÿçÀÿ ÿ´¢ÿÀÿë #{Àÿ #{Àÿ Af}ÿ LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] ¯ÿ¿¯ÿÓæß A{s æ FÜÿç ¯ÿ¿¯ÿÓæß A$¯ÿæ ÿçÊÿßæLÿ Lÿ÷çßæ þ {SæsçF æ {ÿ{¯ÿ ÿ {¾Dôþæ{ÿ ¯ÿÜëÿÿ Lÿ÷çßæþæÿ LÿÀëÿd;ÿç, {Óþæ{ÿ µÿfÿ LÿÀëÿÿæÜÿæô;ÿç æ É÷êLÿõÐ LÿÜëÿd;ÿç- "Üÿô, {Óþæ{ÿ µÿfÿ LÿÀëÿÿæÜÿæô;ÿç æ' {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌþæÿZÿ ¯ëÿç A{ÿLÿ ÉæQæ ¯ÿçÉçÎ {ÜÿæB$æF æ {ÿ~ë Aÿ;ÿ Lÿ÷çßæþæÿ ¯ÿçÖæÀÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ßæþçþæó ¨ëÑçÿæó ¯ÿæ`ÿó ¨÷¯ÿÿ;ÿ¿¯ÿç¨Êÿçÿ
æ {¯ÿÿ¯ÿæÿÀÿÿæ
¨æ$ö ÿæÿ¿ÿÖêÿç ¯ÿæÿçÿ
ææ42ææ Lÿæþææÿ
Ó´Sö¨Àÿæ fÿ½LÿþöüÿÁÿ¨÷ÿæþú æ Lÿ÷çßæ¯ÿç{ÉÌ ¯ÿÜëÿÁÿæó {µÿæ{SðÉ´ßöSÿçó ¨÷ÿç ææ43ææ {Üÿ ¨æ$ö ! {Óþæ{ÿ Lÿæþæÿ
A$öæúÿ Lÿæþÿæ¾ëNÿ {¯ÿÿ¯ÿæÿÀÿÿæ
A$öæúÿ {¯ÿÿ¯ÿæLÿ¿{Àÿ AëÿÀÿNÿ, Ó´Sö¨Àÿæ
A$öæúÿ Ó´SöLëÿ Üÿ] ¨Àÿþ àÿä þæÿ;ÿç {¾, FvÿæÀëÿ AæSLëÿ AæDLÿçdç ÿæÜÿ] æ FÜÿç¨Àÿç LÿÜëÿ$#¯ÿæ A¯ÿç{¯ÿLÿê {àÿæLÿ fÿ½þõëÿ¿Àíÿ¨ê üÿÁÿ ¨÷ÿæÿ LÿÀÿæD$#¯ÿæ {µÿæS H GÉ´¾ö¿ ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ ¯ÿÜëÿÿLÿ÷çßþæÿ ¯ÿçÖæÀÿ LÿÀÿç{ÿB$æ;ÿç F¯ÿó {àÿæLÿ {ÿQæ~çAæ, {Éæµÿæ¾ëNÿ ¯ÿæ~ê ¯ÿ¿Nÿ þ LÿÀÿç$æ;ÿç A$öæúÿ A¯ÿç{¯ÿLÿêþæÿZÿ ¯ëÿç A{ÿLÿ {µÿÿ¾ëNÿ {ÜÿæB$æF æ {Óþæ{ÿ üÿÁÿ ¯ÿçÉçÎ ¯ÿæLÿ¿{Àÿ Üÿ] AÿëÀÿNÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ {¯ÿÿÀÿ ¯ÿæLÿ¿Lëÿ Üÿ] ¨÷þæ~ þæÿ;ÿç æ Ó´SöLëÿ Üÿ] {É÷Ï þæÿ;ÿç æ {ÓþæÿZÿ ¯ëÿç A{ÿLÿ {µÿÿ¾ëNÿ {ÜÿæB$æF æ {ÿ~ëLÿÀÿç {Óþæ{ÿ Aÿ;ÿ Lÿ÷çßæþæÿ Àÿ`ÿÿæ LÿÀÿ;ÿç æ {Óþæ{ÿ {àÿæLÿþæÿZÿ ÿõÎçLëÿ AæLÿÌö~ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ Lÿçdç ÿæ Lÿçdç ¨÷ÿÉöÿ {ÿQæD$æ;ÿç æ
ÿ´çÿêß Aæß
53
{Óþæ{ÿ ÿ ¨Àÿþÿÿ´ ¨ÀÿþææZÿÀÿ ÿæþ Üÿ] {ÿB$æ;ÿç Lÿç;ëÿ ¨ÀÿþææZÿ ÿæþ{Àÿ Aÿ;ÿ Lÿ÷çßæþæÿ LÿÀÿç{ÿB$æ;ÿç æ {ÿ{¯ÿ Lÿ'~ Aÿ;ÿ Lÿ÷çßæ, Lÿþö ëÿÜÿô ? É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç, ""ÿæÜÿ] ! Aÿ;ÿ Lÿ÷çßæþæÿ Lÿþö ëÿÜÿô''æ {ÿ{¯ÿ {ÓÜÿç ÿçÊÿçÿ Lÿþö Lÿ'~ ? É÷êLõÿÐ ¯ÿÿöþæÿ ÿæÜÿæLëÿ LÿÜëÿÿæÜÿæô;ÿç æ {Ó {Lÿ¯ÿÁÿ FÿççLÿç Üÿ] LÿÜëÿd;ÿç {¾, A¯ÿç{¯ÿLÿê þæÿZÿ ¯ëÿç Aÿ;ÿ ÉæQæ ¯ÿçÉçÎ {ÜÿæB$æF æ {ÿ~ë {Óþæ{ÿ Aÿ;ÿ Lÿ÷çßþæþæÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {Óþæ{ÿ {Lÿ¯ÿÁÿ Lÿ÷çßæÀÿ ¯ÿçÖæÀÿ Üÿ] LÿÀÿ;ÿç ÿæÜÿ], A¨çëÿ {Óþæ{ÿ ÿçfÀÿ AæÁÿZÿæÀÿçLÿ {ÉðÁÿê{Àÿ ÿæÜÿæ ¯ÿ¿Nÿ þ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ÿæÜÿæÀÿ ¨÷µÿæ¯ÿ Lÿ'~ {ÜÿæB$æF ? {µÿæ{SðÉ´ßö¨÷ÓNÿæÿæó ÿßæ¨Üÿõÿ{`ÿÿÓæþú æ ¯ÿ¿¯ÿÓæßæçLÿæ ¯ëÿç
Óþæ{ò ÿ ¯ÿçêß{ÿ ææ44ææ {ÓþæÿZÿ ¯ÿæ~êÀÿ dæ¨ {¾DôþæÿZÿ `ÿçÿ{Àÿ ¨Ýç¾æB$æF, {Üÿ Afëöÿ ! ÿæÜÿæZÿ ¯ëÿç þ ÿÎ {ÜÿæB¾æF æ ÿæ Lÿç {Óþæ{ÿ Lÿçdç ¨æAæ;ÿç æ {ÓÜÿç ¯ÿæ~ê ÿ´æÀÿæ {¾DôþæÿZÿ `ÿçÿ ÜÿÀÿ~ {ÜÿæB¾æB$æF F¯ÿó {µÿæS GÉ´¾ö¿ ÿ´æÀÿæ AæÓNÿ ¨ëÀëÿÌZÿ A;ÿ
LÿÀÿ~{Àÿ Lÿ÷çßæLÿ ¯ëÿç ÀÿÜÿçÿ$æF æ BÎ ¨÷ÿç Óþæ#× LÿÀëÿ$#¯ÿæ ÿçÊÿßæLÿ Lÿ÷çßæ, {ÓþæÿZÿ ÿ´æÀÿæ ÜëÿF ÿæÜÿ] æ F¨Àÿç A¯ÿç{¯ÿLÿêþæÿZÿ ¯ÿæ~ê LÿçF Éë~ç$æF ? {µÿæS H GÉ´¾ö¿{Àÿ AæÓN $#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç Üÿ] Éë~ç$æF æ A#LÿæÀÿê A$öæúÿ Éë A;ÿ
LÿÀÿ~ ¾ëNÿ ¯ÿ¿Nÿç Éë~;ÿçÿæÜÿ] æ A¯ÿç{¯ÿLÿê ¨ëÀëÿÌZÿ vÿæ{Àÿ Éþ F¯ÿó Aæÿç ÿÿ´{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæD$#¯ÿæ ÿç Ê ÿßæLÿ Lÿ÷ ç ß æÿ´ æ Àÿæ Óó¾ë N ÿ ¯ë ÿ ç Üë ÿ F ÿæÜÿ] æ ¨÷ É § Dvë ÿ $æF {¾, {¯ÿÿ¯ÿæÿÀÿÿæ
, {¾ {¯ÿÿ ¯ÿ`ÿÿ{Àÿ AëÿÀÿNÿ, Lÿ'~ {Ó þ µëÿàúÿ LÿÀëÿd;ÿç ? FÜÿæ D¨{Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿëd;ÿç{ÿð÷Së~¿¯ÿçÌßæ {¯ÿÿæ ÿç{ÚðSë{~¿æ µÿ¯ÿæfëöÿ æ ÿçÿ´ö{¢ÿæ ÿçÿ¿Óÿ´{×æ ÿç{ßöæS{äþ Aææ¯ÿæúÿ ææ45ææ {Üÿ Afëöÿ ! {ÿð÷Së~¿ ¯ÿçÌßæ{¯ÿÿæ- {¯ÿÿ ÿçÿçSë~ (Óÿ´-Àÿfÿþ) ¨¾ö¿;ÿ Üÿçô ¨÷LÿæÉçÿ LÿÀÿç$æF æ FÜÿæÀÿ AæSLëÿ {Ó þ fæ~çÿ$æF æ {ÿ~ë ÿç{ÚðSë{~¿æ µÿ¯ÿæfëöÿ, {Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ ÿççÿçSë~Àëÿ EÿöLëÿ Dvÿ æ A$öæúÿ {¯ÿÿþæÿZÿ Lÿæ¾ö¿ {äÿ÷Àëÿ AæSLëÿ ¯ÿ|ÿ æ Lÿç¨Àÿç ¯ÿ|ÿç{¯ÿ ? FÜÿæ D¨{Àÿ É÷êLÿõÐ LÿÜëÿd;ÿç, ÿçÿ´ö¢ÿ
- ÓëQ ëÿ
Q ÿ´¢ÿÀëÿ ÀÿÜÿçÿ ÿçÿ¿ Óÿ¿¯ÿÖë{Àÿ ×çÿç F¯ÿó {¾æS{äþLëÿ Bdæ ÿÀÿQ# Aæ ¨Àÿæß~ ÜëÿA æ FÜÿç¨Àÿç EÿöLëÿ
54
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Dvÿ æ ¨÷ɧ Dvëÿdç {¾, Aæ{»þæ{ÿ Üÿ] Dvÿç¯ÿæ ÿæ {Lÿò~Óç ¯ÿ¿Nÿç {¯ÿÿÀëÿ D¨ÀÿLëÿ Dvÿçd;ÿç æ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾, AæSLëÿ ¾çF þ Dvÿçdç, {Ó ¯ÿ÷æÜÿ½Zëÿ ÿçÊÿß fæ~ç$æF F¯ÿó {¾ ¯ÿ÷Üÿ½Zëÿ fæ~ç$æF, {Ó Üÿôç ¯ÿç¨÷ æ ßæ¯ÿæÿ$ö Dÿ¨æ{ÿ Ó¯ÿöÿ
Óó¨â&ë{ÿæÿ{Lÿ æ ÿæ¯ÿæúÿ Ó{¯ÿöÌë {¯ÿ{ÿÌë ¯ÿ÷æÜÿ½~Ó¿ ¯ÿçfæÿÿ
ææ46ææ `ÿëÿ}SÀëÿ ¨Àÿç¨íÿö fÁÿæÉß ¨÷æ© {Üÿ¯ÿæ¨{Àÿ þëÿÌ¿Àÿ {dæs fÁÿæÉß ¨÷ÿç {¾ÿçLÿç ¨÷{ßæfÿ ÀÿÜÿç$æF, Óþ¿Lúÿ Àíÿ¨{Àÿ ¯ÿ÷Üÿ½Lëÿ fæ~ç$#¯ÿæ ¯ÿ÷æÜÿ½~Àÿ {¯ÿÿ¨÷ÿç {ÓÿçLÿç Üÿçô ¨÷{ßæfÿ ÀÿÜÿç$æF æ ÿæ¾ö¿ FÜÿæ {¾, {¯ÿÿÀëÿ D¨ÀÿLëÿ Dvÿç$æF æ {Ó ¯ÿ÷Üÿ½Lëÿ fæ~ç$æF æ {Ó Üÿ] ¯ÿ÷æÜÿ½~ æ A$öæúÿ {Üÿ Afëöÿ !"" ëÿ{þ {¯ÿÿÀëÿ EÿöLëÿ Dvÿç ¯ÿ÷æÜÿ½~ {ÜÿæB¾æA æ'' Afëöÿ äÿ÷êß $#{àÿ æ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾, ëÿ{þ ¯ÿ÷æÜÿ½~ {ÜÿæB¾æA æ ¯ÿ÷æÜÿ½~, äÿ÷êß Bÿ¿æÿç ¯ÿÿö, Ó´µÿæ¯ÿÀÿ äþÿæþæÿZÿ ÿæþ A{s æ FÜÿæ Lÿþö ¨÷æÿ A{s æ ÿæ Lÿç fÿ½Àëÿ ÿçöæÀÿçÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ {Lÿò~Óç Àëÿ|ÿç æ ¾æÜÿæLëÿ SèÿææÀÿæ ¨÷æ© {ÜÿæBdç, ÿæÜÿæ ÿçþ{;ÿ äëÿ÷ fÁÿæÉßÀÿ ¨÷{ßæfÿ Lÿ'~ ? {Ó$#{Àÿ LÿçF Ó§æÿ {Éò`ÿ LÿÀÿç$æF ÿ LÿçF ¨ÉëþæÿZëÿ þ Ó§æÿ LÿÀÿæB$æF æ FÜÿæÀÿ AæSLëÿ {Lÿò~Óç ¨÷{ßæfÿ ÿ$æF æ FÜÿç¨Àÿç ¯ÿ÷Üÿ½Lëÿ Óæäæúÿ fæ~ç$#¯ÿæ {ÓÜÿç ¯ÿç¨÷-þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ, {ÓÜÿç ¯ÿ÷æÜÿ½~Zÿ {¯ÿÿ{Àÿ {ÓÿçLÿç Üÿ] ¨÷{ßæfÿ ÀÿÜÿç$æF æ ¨÷{ßæfÿ A¯ÿÉ¿ ÀÿÜÿç$æF, {¯ÿÿ ÀÿÜÿç$æF, LÿæÀÿ~ ¨d{Àÿ AæÓë$#¯ÿæ Aëÿ¾æßêþæÿZÿ ÿçþ{;ÿ ÿæÜÿæ D¨{¾æSê {ÜÿæB$æF æ {ÓvÿæÀëÿ `ÿaÿöæ AæÀÿ» {ÜÿæB$æF æ FÜÿæÀÿ D¨Àÿæ;ÿ, {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLÿõÐ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ Óþß{Àÿ ¯ÿÿ}¾æD$#¯ÿæ Óæ¯ÿæÿÿæ ¨÷ÿç¨æÿÿ LÿÀëÿd;ÿç æ Lÿþö{~¿¯ÿæ#Lÿæ{Ö þæ üÿ{ÁÿÌë Lÿÿæ`ÿÿ þæ LÿþöüÿÁÿ{Üÿëÿµëÿöþöæ {ÿ Ó{èÿæÖ´Lÿþö~ç ææ47ææ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] ÿëþÀÿ A#LÿæÀÿ, üÿÁÿ{Àÿ Lÿÿæ¨ç ëÿÜÿô æ F¨Àÿç ÿçÊÿß LÿÀÿ {¾, üÿÁÿ Üÿ] ÿæÜÿ] æ üÿÁÿ ¯ÿæÓÿæ¾ëNÿ ÜëÿA ÿæÜÿ] F¯ÿó Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæÀÿ ÿëþÀÿ AÉ÷æ þ {Üÿ¯ÿæ Aëÿ`ÿçÿ æ ¯ÿÿöþæÿ ¨¾ö¿;ÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ {ÉâæLÿ 39{Àÿ ¨÷$þ$Àÿ LÿþöÀÿ ÿæþ {ÿBd;ÿç, Lÿç;ëÿ Lÿþö Lÿ'~ ? ÿæÜÿæLëÿ Lÿç¨Àÿç LÿÀÿæ¾ç¯ÿ ? FÜÿæ D¨{Àÿ Lÿçdç LÿÜÿç{àÿ ÿæÜÿ] æ {ÓÜÿç LÿþöÀÿ ¯ÿç{ÉÌÿæ D¨{Àÿ ¨÷LÿæÉ {ÿDd;ÿç-
ÿ´çÿêß Aæß
55
ç1) Afëöÿ ! FÜÿç Lÿþöÿ´æÀÿæ ëÿ{þ Lÿþö ¯ÿ¤ÿÿÀëÿ Óþ¿LÿÀÿí¨{Àÿ þëNÿ {ÜÿæB ¾ç¯ÿ æ 2) F$#{Àÿ AæÀÿ» A$öæÿú ¯ÿêfÀÿ ÿæÉ ÜëÿF ÿæÜÿ] æ ${Àÿ ¨÷æÀÿ» {ÜÿæBS{àÿ ¨÷Lõÿÿç ÿçLÿs{Àÿ F¨Àÿç {Lÿò~Óç D¨æßÿæÜÿ], {¾ ÿæÜÿæLëÿ ÿÎ LÿÀÿç{ÿ¯ÿ æ 3) F$#{Àÿ Óêþçÿ üÿÁÿÀíÿ¨ê {ÿæÌ þ ÿæÜÿ] æ ¾æÜÿæLÿç Jç, Óçç, Ó´Sö{Àÿ ¨ÜÿoæB dæÝç {ÿ¯ÿ æ 4) FÜÿç LÿþöÀÿ AÅÿ Óæÿ þ fÿ½-þÀÿ~ Àíÿ¨ê þÜÿæµÿßÀëÿ DæÀÿ LÿÀÿç{ÿ¯ÿ æ Lÿç;ëÿ {Ó F¨¾ö¿;ÿ LÿÜÿçÿæÜÿæô;ÿç {¾, {ÓÜÿç Lÿþö Lÿ'~ ? ÿæÜÿæLëÿ Lÿç¨Àÿç LÿÀÿæ¾ç¯ÿ ? FÜÿç AæßÀÿ 41{ÉâæLÿ{Àÿ {Ó LÿÜÿçd;ÿç 5) {Üÿ Afëöÿ ! F$#{Àÿ ÿçÊÿßæLÿ ¯ëÿç {SæsçF Üÿ] A{s æ Lÿ÷çßæ þ {SæsçF Üÿ] A{s æ {ÿ{¯ÿ Lÿ'~ A{ÿLÿ Lÿ÷çßæ¾ëNÿ ¯ÿ¿Nÿç µÿfÿ LÿÀëÿÿæÜÿæô;ÿç ? FÜÿæÀÿ LÿæÀÿ~ ØÎLÿÀÿç {Ó LÿÜëÿd;ÿç {¾, A¯ÿç{¯ÿLÿêþæÿZÿ ¯ëÿç Aÿ;ÿ ÉæQæ¾ëNÿ {ÜÿæB$æF, {ÿ~ë {Óþæ{ÿ Aÿ;ÿ Lÿ÷çßæ ¯ÿçÖæÀÿ LÿÀÿç$æAæ;ÿç æ {Óþæ{ÿ {ÿQæ~çAæ, {Éæµÿæ¾ëNÿ ¯ÿæ~ê{Àÿ FÜÿç Lÿ÷çßæþæÿZëÿ ¯ÿ¿Nÿ þ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {ÓþæÿZÿ ¯ÿæ~êÀÿ dæ¨ {¾DôþæÿZÿ `ÿçÿ{Àÿ ¨Ýç¾æB$æF, {ÓÜÿç ¯ÿ¿NÿçZÿ ¯ÿëç þ ÿÎ {ÜÿæB¾æB$æF æ Aÿ
ÿçÊÿßæLÿ Lÿ÷çßæ {SæsçF Üÿ] A{s æ Lÿç;ëÿ FÜÿæ LÿÜÿç ÿæÜÿæô;ÿç {¾, FÜÿç Lÿ÷çßæ Lÿ'~ ? 47{ÉâæLÿ{Àÿ {Ó LÿÜÿç{àÿ, {Üÿ Afëöÿ ! Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ Üÿ] ÿëþÀÿ A#LÿæÀÿ ÀÿÜÿçdç, üÿÁÿ{Àÿ Lÿÿæ¨ç ëÿÜÿô æ üÿÁÿÀÿ ¯ÿæÓÿæ¾ëNÿ þ ÜëÿA ÿæÜÿ] F¯ÿó Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ þ ëÿþÀÿ AÉ÷æ ÿ {ÜÿD æ Aÿ
ÿçÀÿ;ÿÀÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {Ó$#{Àÿ àÿêÿ ÀÿÜÿç Lÿþö LÿÀÿ æ Lÿç;ëÿ FÜÿæ LÿÜÿçÿæÜÿæô;ÿç {¾, {ÓÜÿç Lÿþö Lÿ'~ ? ¨÷æß
FÜÿç {ÉâæLÿÀÿ DÿæÜÿÀÿ~ {ÿB {àÿæ{Lÿ LÿÜÿç$æ;ÿç {¾, ¾æÜÿæ LÿÀÿç¯ÿæ Bdæ LÿÀÿ Lÿç;ëÿ üÿÁÿAæÉæ ÀÿQ# LÿÀÿÿæÜÿ] A$öæÿú üÿÁÿÀÿ Lÿæþÿæ LÿÀÿÿæÜÿ] æ {ÜÿæBSàÿæ {ÓþæÿZÿÀÿ ÿçÍæþ Lÿþö{¾æS æ Lÿç;ëÿ ¯ÿÿöþæÿ ¨¾ö¿;ÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿçÿæÜÿôæ;ÿç {¾, Lÿþö Lÿ'~ ? ¾æÜÿæLëÿ LÿÀÿç¯ÿæ A$öæúÿ Lÿæ¾ö¿Àíÿ¨ {ÿ¯ÿæ æ Fvÿæ{Àÿ {Lÿ¯ÿÁÿ LÿþöÀÿ ¯ÿç{ÉÌÿæ D¨{Àÿ ¨÷LÿæÉ LÿÀÿçd;ÿç {¾, Lÿþö Lÿ'~ {ÿB$æF F¯ÿó Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ Óþß{Àÿ Lÿç¨Àÿç ¯ÿ¿¯ÿÜÿæÀÿ ÿ´æÀÿæ Óæ¯ÿæÿÿæÀÿ ÓÜÿçÿ LÿÀÿç¯ÿæ ? ¨÷ɧ {¾¨Àÿç {Ó¨Àÿç ÀÿÜÿçàÿæ æ ¾æÜÿæLëÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ AæSLëÿ 3/4 Aæß þæÿZÿ{Àÿ ØÎ LÿÀÿç{¯ÿ æ ¨ëÿ
FÜÿæLëÿ ¨÷ÿç¨æÿÿ LÿÀëÿd;ÿç-
56
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{ßæS×
LÿëÀëÿ Lÿþöæ~ç Óèÿó ÿ¿Nÿ´æ ÿqß æ Óç¿Óç{¿æ
Ó{þæ µíÿÿ´æ Óþÿ´ó {ßæS D`ÿ¿{ÿ ææ48ææ {Üÿ ÿqß ! AæÓNÿç F¯ÿó Óèÿ {ÿæÌLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç, Óçç F¯ÿó AÓçç{Àÿ Óþµÿæ¯ÿ ÀÿQ# {¾æS{Àÿ ×çÀÿÿÀÿÜÿç Lÿþö LÿÀÿ æ {LÿôD Lÿþö LÿÀÿç{¯ÿ ? FÜÿæ Lÿç ÿçÍæþ Lÿþö æ "Óþÿ´ó {¾æS D`ÿ¿{ÿ'-A$öæúÿ FÜÿç Óþÿ´µÿæ¯ÿLëÿ {¾æS LëÿÜÿæ¾æF æ¯ÿçÌþÿæ {¾Dô$#{Àÿ ÿæÜÿ], F¨Àÿç µÿæ¯ÿÿæLëÿ Üÿ] Óþÿ´ LëÿÜÿæ¾æF æ Jç H Óçç ¯ÿçÌþÿæ Aæ~ç$æF æ AæÓNÿç ¯ÿçÌþÿæ ÓõÎç LÿÀÿç$æF æ üÿÁÿBdæ ¯ÿçÌþÿæ D LÿÀÿç$æF æ {ÿ~ëLÿÀÿç üÿÁÿÀÿ Lÿæþÿæ ÿÀÿÜëÿ F¯ÿó Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ ëÿþÀÿ AÉ÷æ þ ÿÀÿÜëÿ æ {ÿQ#$#¯ÿæ, Éë~ç$#¯ÿæ ÓþÖ ¯ÿÖëþæÿZÿ þ{Àÿ AæÓNÿçÿ ÿ¿æS LÿÀÿç, ¨÷æ©ç F¯ÿó A¨÷æ©ç ¯ÿçÌß{Àÿ `ÿç;ÿæ ÿLÿÀÿç, {Lÿ¯ÿÁÿ {¾æS{Àÿ ×çÀÿÿ ÀÿÜÿç Lÿþö LÿÀÿ æ {¾æSÀëÿ `ÿçÿ ¯ÿç{ä¨ ÿ{ÜÿD æ {¾æS FLÿ ¨ÀÿæLÿæÏæÀÿ ×çÿç A{s æ FÜÿæ FLÿ ¨÷æÀÿ»çLÿ ×çÿç þ {ÜÿæB$æF æ ¨÷æÀÿ»{Àÿ þ Aæ»Àÿ ÿõÎç àÿä D¨{Àÿ ÀÿÜÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ Aÿ
{¾æS{Àÿ õÿÎç ÿçÀÿ;ÿÀÿ ÀÿQ# Lÿþö Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ Óþÿ´µÿæ¯ÿ A$öæúÿ Jç H Óçç{Àÿ Óþµÿæ¯ÿLëÿ Üÿ] {¾æS LëÿÜÿæ¾æF æ ¾æÜÿæLëÿ Óçç H AÓçç ¯ÿç`ÿÁÿçÿ LÿÀÿç¨æ{ÀÿÿæÜÿ], ¯ÿçÌþÿæ {¾Dô$#{Àÿ D {ÜÿæBÿ$æF, FÜÿç¨Àÿç µÿæ¯ÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ {¾æSëô FÜÿæLëÿ Óþÿ´ {¾æS LëÿÜÿæ¾æB$æF æ FÜÿæ BÎZÿvÿæÀÿë Óþÿ´ ¨÷ÿæÿ LÿÀÿæF, FÜÿæLëÿ Óþÿ´ {¾æS LëÿÜÿæ¾æF æ Lÿæþÿæ Ó¯ÿö$æ ÿ¿æS ÀÿÜÿçdç {ÿ~ë FÜÿæLëÿ ÿçÍæþ Lÿþö{¾æS LëÿÜÿæ¾æF æ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ Aÿç¯ÿæ¾ö¿, {ÿ~ë FÜÿæLëÿ Lÿþö {¾æS LëÿÜÿæ¾æF æ ¨ÀÿþææZÿ ÓÜÿçÿ Óæäæúÿ LÿÀÿæD$#¯ÿæÀëÿ FÜÿæÀÿ ÿæþ {¾æS A$öæúÿ þçÁÿÿ æ F$#{Àÿ {¯ÿòçLÿ ÖÀÿ D¨{Àÿ æÿ {ÿ¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF æ Jç H Óçç{Àÿ Óþµÿæ¯ÿ ÀÿÜÿë, AæÓNÿç ÿ{ÜÿD, üÿÁÿ ¯ÿæÓÿæ AæÓç ÿ¨æÀëÿ ! {ÿ~ë FÜÿæLëÿ ÿçÍæþ Lÿþö {¾æS ÿ$æ ¯ëÿç {¾æS LëÿÜÿæ¾æF æ íÿ{Àÿ~ Üÿ¿¯ÿÀÿó Lÿþö ¯ëÿç{ßæSæÿófß æ ¯ëÿ{ò ÉÀÿ~þÿ´çbÿ Lõÿ¨~æ
üÿÁÿ{Üÿÿ¯ÿ
ææ49ææ {Üÿ ÿqß ! A¯ÿÀÿó Lÿþö-A$öæúÿ ÿçLõÿÎ Lÿþö, ¯ÿæÓÿæ¾ëNÿ Lÿþö ¯ëÿç {¾æS vÿæÀëÿ Aÿ¿;ÿ íÿÀÿ{Àÿ ÀÿÜÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ üÿÁÿ{Àÿ AæÉæ LÿÀÿç$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç Lõÿ¨~ As;ÿç æ {Óþæ{ÿ Aææ ÓÜÿçÿ DÿæÀÿÿæ ÀÿQ;ÿç ÿæÜÿ] æ Aÿ
ÿ´çÿêß Aæß
57
Óþÿ´ ¯ëÿç {¾æSÀÿ AæÉ÷ß S÷Üÿ~ LÿÀÿ æ {¾¨Àÿç Lÿæþÿæ ÀÿÜÿç$æF,{Ó¨Àÿç üÿÁÿ ¨÷æ© {Üÿ{àÿ þ ÿæÜÿæLëÿ {µÿæS LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ÉÀÿêÀÿ æÀÿ~ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýç¯ÿ æ Aæ¯ÿæSþÿ ¾ÿç ÀÿÜÿçdç, {ÿ{¯ÿ Lÿàÿ¿æ~ Lÿç¨Àÿç ? ÓæLÿþæÿZëÿ ÿ {þæäÀÿ Lÿæþÿæ þ ÀÿQ#¯ÿæ Aëÿ`ÿçÿ æ LÿæÀÿ~ ¯ÿæÓÿæ SëÝçLÿÀëÿ þëNÿ {Üÿ¯ÿæ Üÿ] {þæä A{s æ üÿÁÿ¨÷æ©ç `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ ÓæLÿÀÿ Óþß ¯ÿ¿$ö ÿÎ {ÜÿæB$æF æ üÿÁÿ ¨÷æ©ç {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ {Ó {ÓÜÿç üÿÁÿ{Àÿ Üÿ] àÿsLÿç ÀÿÜÿç$æF æ ÿæÜÿæÀÿ Óæÿæ ×Sçÿ {ÜÿæB¾æF æ AæSLëÿ {Ó µÿfÿ LÿæÜÿ]Lÿç LÿÀÿç¯ÿ ? {ÓvÿæÀëÿ {Ó ¨$µÿ÷Î {ÜÿæB¾æF æ {ÿ~ë Óþÿ´¯ëÿç ÿ´æÀÿæ {¾æS Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿ æ jæÿ {¾æSLëÿ þ É÷êLõÿÐ ¯ëÿç {¾æS {¯ÿæàÿç LÿÜÿç$#{àÿ {¾, {Üÿ Afëöÿ ! FÜÿç ¯ëÿç ëÿþ ÿçþ{;ÿ jæÿ {¾æS ¯ÿçÌß{Àÿ LëÿÜÿæSàÿæ æ Fvÿæ{Àÿ ÿçÍæþ Lÿþö {¾æSLëÿ þ ¯ëÿç {¾æS LëÿÜÿæSàÿæ æ ¯ÿÖëÿ
ëÿBsç{Àÿ ¯ëÿçÀÿ õÿÎç{Lÿæ~ Üÿ] A;ÿÀÿ ÀÿÜÿç$æF æ jæÿ {¾æS{Àÿ ÜÿæÿçàÿæµÿÀÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç ÿæÜÿæLëÿ ¨Àÿçäæ ÿçÀÿêäæ LÿÀÿç `ÿæàÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF æ ÿçÍæþ Lÿþö {¾æS{Àÿ {¯ÿòçLÿ ÖÀÿ{Àÿ Óþÿ´ ÀÿQ#¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF æ {ÿ~ë FÜÿæLëÿ Óþÿ´ ¯ëÿç {¾æS LëÿÜÿæ¾æF æ {Üÿ ÿqß ! ëÿ{þ Óþÿ´ ¯ëÿç {¾æSÀÿ AæÉ÷ß S÷Üÿ~ LÿÀÿ æ LÿæÀÿ~ üÿÁÿÀÿ AæÉæßê Aÿ¿;ÿ Lÿõ¨~ As;ÿç æ ¯ëÿçßë{Nÿæ fÜÿæÿêÜÿ D{µÿ ÓëLõÿÿëÿÍõ{ÿ æ ÿÓ½æúÿ {ßæSæß ¾ëf¿Ó´ {ßæS
LÿþöÓë {LÿòÉÁÿþú ææ50ææ Óþÿ´ ¯ëÿç ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ ¨ë~¿ F¯ÿó ¨æ¨ DµÿßZëÿ FÜÿç {àÿæLÿ{Àÿ ÿ¿æS LÿÀÿç$æF æ {Ó$#{Àÿ àÿç© ÜëÿF ÿæÜÿ] æ {ÿ~ë Óþÿ´ ¯ëÿç {¾æS ÿçþ{;ÿ {`ÿÎæ LÿÀÿ æ {ßæS
LÿþöÓë {LÿòÉÁÿþú -A$öæúÿ Óðþÿ´ ¯ëÿç ÓÜÿçÿ LÿþöÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ {LÿòÉÁÿ Üÿ] {¾æS A{s æ ÓóÓæÀÿ{Àÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæÀÿ ëÿBsç ÿõÎç{Lÿæ~ ¨÷`ÿÁÿçÿ ÀÿÜÿçdç æ {àÿæ{Lÿ Lÿþö LÿÀÿ;ÿç ÿ {Ó$#{Àÿ üÿÁÿ A¯ÿÉ¿ `ÿæÜÿ]$æ;ÿç F¯ÿó üÿÁÿ ÿ þçÁÿç{àÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæLëÿ `ÿæÜÿôæ;ÿç ÿæÜÿ] æ Lÿç;ëÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ FÜÿç LÿþöþæÿZëÿ ¯ÿ¤ÿÿLÿæÀÿê LÿÜÿç AæÀÿæÿæLëÿ Üÿ] FLÿþæÿ÷ Lÿþö þæÿçd;ÿç æ FÜÿç Aæß{Àÿ {Ó LÿþöÀÿ ÿæþþæÿ÷ {ÿBd;ÿç æ õÿÿêß Aæß 9{ÉâæLÿ{Àÿ ÿæÜÿæÀÿ ¨ÀÿçµÿæÌæ {ÿBd;ÿç æ `ÿëÿ$ö Aæß{Àÿ LÿþöÀÿ Ó´Àíÿ¨ D¨{Àÿ ¯ÿçÖæÀÿ ¯ÿç¯ÿÀÿ~ ¨÷ÿæÿ LÿÀÿçd;ÿç æ
58
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¨÷Öëÿ {ÉâæLÿ{Àÿ É÷êLõÿÐ ÓæóÓæÀÿçLÿ ¨Àÿ¸ÀÿæLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæÀÿ {LÿòÉÁÿLëÿ ¨÷ÿç¨æÿÿ Lÿ{àÿ æ Lÿþö LÿÀÿ ! É÷æ ¨í¯ÿöLÿ LÿÀÿ, Lÿç;ÿëÿ üÿÁÿÀÿ A#LÿÀÿLëÿ {Ó´bÿæ{Àÿ ÿ¿æSLÿÀÿ æ üÿÁÿ {LÿDô Aæ{Ý ¾ç¯ÿ ? FÜÿæ Üÿ] Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ {LÿòÉÁÿ A{s æ ÿçÍæþ ÓæLÿÀÿ ÓþS÷ ÉNÿç FÜÿç¨Àÿç Lÿþö{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿç$æF æ AæÀÿæÿæ ÿçþ{;ÿ Üÿ] ÉÀÿêÀÿ ¨÷æ© {ÜÿæBdç æ ¨ë~ç fçjæÓæ Ó´æµÿæ¯ÿçLÿ {¾, Lÿ'~ Ó{ÿð¯ÿ Lÿþö LÿÀÿç `ÿæàÿç$#¯ÿæ ? FÜÿæÀÿ ¨Àÿç~æþ Lÿ'~ þçÁÿç¯ÿ ? FÜÿæLëÿ {ÿQ#¯ÿæLÿþöfó ¯ëÿçßëNÿæ Üÿç üÿÁÿó ÿ¿Nÿ´æ þÿêÌç~
æ fÿ½¯ÿ¤ÿ¯ÿçÿçþëöNÿæ
¨ÿó Sbÿ;ÿ¿ÿæþßþú ææ51ææ ¯ëÿç{¾æS¾ëNÿ jæÿêþæ{ÿ LÿþöÀÿë D üÿÁÿLëÿ ÿ¿æSLÿÀÿç fÿ½þõëÿ¿ ¯ÿ¤ÿÿÀëÿ þëNÿç ¨æB$æ;ÿç æ {Óþæ{ÿ ÿç{öæÌ, Aþõÿþß, ¨Àÿþ ¨ÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ Fvÿæ{Àÿ ëÿB{Sæsç ¯ëÿçÀÿ `ÿçÿ÷~ ÀÿÜÿçdç æ 1) ÓæóQ¿ ¯ëÿç{Àÿ ëÿB{Sæsç üÿÁÿ ÀÿÜÿçdç - (Lÿ) {¨÷ß A$öæúÿ Ó´Sö F¯ÿó (Q) {É÷ß({ÉÈLÿ-31-39), 2) Lÿþö {¾æS{Àÿ ¨÷¯õÿÿ ¯ëÿçÀÿ {SæsçF Üÿ] üÿÁÿ ÀÿÜÿçdç - fÿ½þõëÿ¿Àëÿ þëNÿç, ÿçþöÁÿ A¯ÿçÿæÉê ¨ÿ ¨÷æ©ç({ÉÈLÿ-39-51) ¯ÿæÓú ! FÜÿç ëÿBsç þæÿ÷ {¾æSLÿ÷çßæ A{s æ FÜÿæ AÿçÀÿçNÿ ¯ëÿç A¯ÿç{¯ÿLÿ fÿ¿ A{s æ Aÿ;ÿ ÉæQæ¾ëNÿ A{s æ ¾æÜÿæÀÿ üÿÁÿ Lÿþö {µÿæS ÿçþ{;ÿ ¯ÿæÀÿºæÀÿ fÿ½þõëÿ¿ {ÜÿæB$æF æ AfëöÿZÿ õÿÎç ÿç÷{àÿæLÿÀÿ Óæþ÷æf¿ ÿ$æ {ÿ¯ÿÿæ þæÿZÿ Ó´æþçÿ´ ¨¾ö¿;ÿ Üÿ] Óêþçÿ $#àÿæ æ þæÿ÷ FÿçLÿç ÿçþ{;ÿ {Ó ¾ë{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿDÿ$#{àÿ æ Fvÿæ{Àÿ É÷êLõÿÐ FLÿ ÿ¯ÿêÿ ÿ$¿ DúÿWæsÿ LÿÀëÿd;ÿç {¾, AæÓNÿç ÀÿÜÿçÿ Lÿþö ÿ´æÀÿæ "Aÿæþß' ¨ÿ ¨÷æ©ç {ÜÿæB$æF æ ÿçÍæþ Lÿþö {¾æS ¨Àÿþ¨ÿLëÿ {ÿB$æF æ {¾Dôvÿæ{Àÿ þõëÿ¿Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ÿ$æF æ FÜÿç Lÿþö{Àÿ ¨÷¯ÿõÿ {Lÿ{¯ÿ {Üÿ¯ÿ ? ßÿæ {ÿ {þæÜÿLÿàÿçÁÿó ¯ëÿç¯ÿö¿ÿçÿÀÿçÌ¿ÿç æ ÿÿæ S;ÿæÓç ÿç{¯ÿöÿó {É÷æÿ¯ÿ¿Ó¿ ÉøÿÓ¿ `ÿ ææ52ææ {¾DôLÿæÁÿ{Àÿ ÿëþÀÿ A$öæúÿ ¨÷{ÿ¿Lÿ ÓæLÿZÿ ¯ëÿç {þæÜÿÀíÿ¨ê ¨ZÿÀëÿ ¨íÿöÀíÿ{¨ ¨æÀÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ, {àÿÉþæÿ÷ {þæÜÿ ÿ ÀÿÜÿç¯ÿ ¾æÜÿæLÿç ÿæ ¨ëÿ÷Zÿ vÿæ{Àÿ, ÿæ ÿ{Àÿ, ÿæ ¨÷ÿçÏæ{Àÿ æ FÜÿç þæÿZÿvÿæÀëÿ ¨íÿöÿ
¯ÿ¤ÿÿ
ÿ´çÿêß Aæß
59
{¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¯ÿç{bÿÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ, {ÓÜÿç Óþß{Àÿ ¾æÜÿæ Éë~ç¯ÿæ {¾æS¿, ÿæÜÿæLëÿ ëÿ{þ Éë~ç¨æÀÿç¯ÿ F¯ÿó Éë~ç$#¯ÿæ ¨÷Lÿæ{Àÿ {¯ÿð{ÀÿæS¿Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB¨æÀÿç¯ÿ æ A$öæúÿ ÿæÜÿæLëÿ Aæ`ÿÀÿ~{Àÿ |ÿæÁÿç¨æÀÿç¯ÿ æ ¯ÿÿöþæÿ ¾æÜÿæ Éë~ç¯ÿæ {¾æS¿, ÿæÜÿæLëÿ Éë~ç ¨æÀÿç ÿæÜÿô F¯ÿó Aæ`ÿÀÿ~Àÿ ÿ ¨÷ɧ Üÿ] DvëÿÿæÜÿ] æ FÜÿç {¾æS¿ÿæ D¨{Àÿ ¨ëÿ
LÿÜëÿd;ÿç Éøÿç¯ÿç¨÷ÿç¨æ {ÿ ßÿæ ×æÓ¿ÿç ÿçÊÿÁÿæ æ Óþææ¯ÿ`ÿÁÿæ ¯ëÿçÖÿæ {ßæSþ¯ÿæ¨úÓ¿Óç ææ53ææ A{ÿLÿ ¨÷LÿæÀÿÀÿ {¯ÿÿ¯ÿæLÿ¿Lëÿ Éë~ç ¯ÿç`ÿÁÿçÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ ÿëþÀÿ ¯ëÿç {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¨Àÿþææ Ó´Àíÿ¨{Àÿ Óþæ#× {ÜÿæB A`ÿÁÿ H ×çÀÿ Ö² {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ ëÿ{þ Óþÿ´ {¾æSLëÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ æ ¨ëÿö Óþ×çÿçLëÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ëÿ æ ¾æÜÿæLë Aÿæþß ¨Àÿþ¨ÿ LëÿÜÿæ¾æF æ FÜÿæ Üÿ] {¾æSÀÿ ¨ÀÿLÿæÏæ F¯ÿó FÜÿæ Üÿ] A¨÷樿Àÿ ¨÷æ©ç æ {¯ÿÿÀëÿ ÿ Éçäæ þçÁÿç$æF Lÿç;ëÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾, "Éøÿç ¯ÿç¨÷ÿç ¨æ'- A$öæúÿ ÉøÿçþæÿZÿ A{ÿLÿ Óçæ;ÿ SëÝçLëÿ Éë~ç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ ¯ëÿç ¯ÿç`ÿÁÿçÿ {ÜÿæB¾æF æ Óçæ;ÿ ÿ A{ÿLÿ Éë~ç$æ;ÿç Lÿç;ëÿ ¾æÜÿæ Éë~ç¯ÿæ {¾æS¿, {Ó$#Àëÿ {àÿæ{Lÿ íÿÀÿ{Àÿ Üÿçô ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ ëÿþÀÿ ¯ÿç`ÿÁÿçÿ ¯ëÿç {¾Dô Óþß{Àÿ Óþæ#{Àÿ ×çÀÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ, {ÓÜÿç Óþß{Àÿ ëÿ{þ {¾æSÀÿ ¨ÀÿæLÿæÏæ Aþõÿ ¨ÿLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿ æ FÜÿæ D¨{Àÿ AfëöÿZÿ D=ÿæ Ó´µÿæ¯ÿçLÿ $#àÿæ {¾, {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Lÿç¨Àÿç {ÜÿæB$æ;ÿç, ¾çF Lÿç Aÿæþß ¨Àÿþ ¨ÿ{Àÿ ×çÿ $æ;ÿç H Óþæ#{Àÿ ¾æÜÿæÀÿ ¯ëÿç ×çÀÿ $æF æ {Ó ¨÷ɧ Lÿ{àÿAfëöÿ D¯ÿæ`ÿ ×ç¨÷jÓ¿ Lÿæ µÿæÌæ Óþæ#×Ó¿ {Lÿɯÿ æ ×çÿê
Lÿçó ¨÷µÿæ{Ìÿ LÿçþæÓêÿ ¯ÿ÷{fÿ Lÿçþú ææ54ææ "Óþæêß{ÿ `ÿçÿó ßÓ½çúÿ Ó Aææ F¯ÿ Óþæ#
'- {¾Dô$#{Àÿ `ÿçÿ Óþææÿ LÿÀÿæ¾æF, {ÓÜÿç Aææ Üÿ] Óþæ# æ Aÿæÿç ÿÿ´{Àÿ ¾çF Óþÿ´ ¨÷æ© LÿÀÿç$æF, ÿæÜÿæLëÿ Óþæ#× LëÿÜÿæ¾æF æ Aföëÿ ¨`ÿæÀÿç{àÿ- "{Üÿ {Lÿɯÿ ! Óþæ#× ×çÀÿ ¯ëÿç¾ëNÿ ¨ëÀÿÌZÿ àÿä~ Lÿ'~ ? ×çÿ ¨÷j ¨ëÀëÿÌ Lÿç¨Àÿç LÿÜëÿ$æF ? {Ó Lÿç¨Àÿç ¯ÿÓë$æF ? {Ó Lÿç¨Àÿç `ÿæàÿë$æF æ Fvÿæ{Àÿ Afëöÿ `ÿæ{Àÿæsç ¨÷ɧ LÿÀÿçd;ÿç æ FÜÿæ D¨{Àÿ µÿS¯ÿæ É÷êLõÿÐ ×çÿ¨÷j àÿä~Lëÿ ¯ÿÿöÿæ LÿÀÿç LÿÜëÿd;ÿç-
60
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
É÷ê µÿS¯ÿæÿú D¯ÿæ`ÿ ¨÷fÜÿæÿç ßÿæ Lÿæþæúÿ Ó¯ÿöæúÿ ¨æ$ö þ{ÿæSÿæúÿ æ Aæ{ÿ¿¯ÿæÿæ ëÿÎ
×çÿ¨÷jÖ{ÿæ`ÿ¿{ÿ ææ55ææ {Üÿ ¨æ$ö ! {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ þÿ{Àÿ ×çÿ Ó¸íÿö LÿæþÿæLëÿ þëÿÌ¿ ÿ¿æS LÿÀÿç$æF, {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ {Ó Aææ ÿ´æÀÿæ Aææ{Àÿ Üÿ] Ó;ëÿÎ {ÜÿæB ×çÀÿ¯ëÿç ¾ëNÿ {¯ÿæàÿæF æ Lÿæþÿæ ÿ¿æS{Àÿ Üÿ] Aæ ÿçSúÿÉöÿ {ÜÿæB$æF æ F¨Àÿç AææÀÿæþ, Aæÿõ©ç, þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Üÿ] ×çÿ ¨÷jæ As;ÿç æ ëÿ
{QÌ´ëÿúÿ¯ÿçS§þÿæ
Óë{QÌë ¯ÿçSÿØõÜÿ
æ ¯ÿêÿÀÿæSµÿß{Lÿ÷æ
×çÿêþëöÿçÀëÿ`ÿ¿{ÿ ææ56ææ {ÿðÜÿçLÿ, {ÿð¯ÿçLÿ ÿ$æ {µÿòÿçLÿ ëÿ
QþæÿZÿ{Àÿ ¾æÜÿæÀÿ þÿ Dúÿ¯ÿçS§ ÜëÿF ÿæÜÿ] æ ÓëQ ¨÷æ©ç{Àÿ ¾æÜÿæÀÿ ØõÜÿæ íÿÀÿ {ÜÿæB¾æBdç, ¾æÜÿæÀÿ ÀÿæS ÿ$æ µÿß F¯ÿó {Lÿ÷æ ÿÎ {ÜÿæB¾æBdç, þÿÿÉêÁÿÿæÀÿ `ÿÀÿþÓêþæ{Àÿ ¨Üÿo#$#¯ÿæ þëÿç Üÿ] ×çÿ ¨÷j As;ÿç æ ÿæÜÿæZÿ Aÿ¿ àÿä~Lëÿ ¨÷ÿç¨æÿÿ LÿÀëÿd;ÿç¾
Ó¯ÿöÿ÷æÿµÿç{Ó§ÜÿÖÿúÿ ¨÷樿 ÉëµÿæÉëµÿþú æ ÿæµÿçÿ¢ÿÿç ÿ {ÿ´Îç ÿÓ¿ ¨÷jæ ¨÷ÿçÏçÿæ ææ57ææ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ Ó¯ÿöÿ÷ {Ó§Üÿ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB Éëµÿ A$¯ÿæ AÉëµÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB ÿæ ¨÷Ó {ÜÿæB$æF ÿæ {ÿ´Ì þ LÿÀÿç$æF æ ÿæÜÿæÀÿ ¯ëÿç ×çÀÿ A{s æ Éëµÿ ÿæÜÿæLëÿ LÿëÜÿæ¾æF, ¾æÜÿæLÿç ¨ÀÿþææZÿ Ó´Àíÿ¨{Àÿ àÿSæB$æF æ AÉëµÿ ÿæÜÿæLëÿ LÿëÜÿæ¾æF, ¾æÜÿæLÿç ¨÷Lõÿÿç AæÝLëÿ AæLÿÌ}ÿ LÿÀÿç {ÿB$æF æ Lÿç;ëÿ ×ç ¨÷j ¨ëÀëÿÌ AëÿLëÿÁÿ ¨Àÿç×çÿç{Àÿ ÿæ ¨÷Ó {ÜÿæB$æF, ÿæ ¨÷ÿçLíÿÁÿ ¨Àÿç×çÿç {Àÿ {ÿ´Ì þ LÿÀÿç$æF æ LÿæÀÿ~ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿæ {¾æS¿ ¯ÿÖë ÿæ ÿæÜÿæZÿ vÿæÀëÿ µÿç ÀÿÜÿç$æF, ÿæ ¨ÿçÿ LÿÀÿæD$#¯ÿæ ¯ÿçLÿæÀÿÜÿ] ÿæÜÿæZÿ ¨æBô ÀÿÜÿç$æF æ æ A$öæúÿ ¯ÿÿöþæÿ Óæÿ{Àÿ ÿæÜÿæZÿ ÿçfÀÿ {Lÿò~Óç ¨÷{ßæfÿ ÿ$æF æ F¨Àÿç ¯ÿ¿NÿçZëÿ ×çÿ¨÷j LëÿÜÿæ¾æF æ ßÿæ ÓóÜÿÀÿ{ÿ `ÿæßó Líÿ{þöæèÿæÿê¯ÿ Ó¯ÿöÉ
æ B¢ÿ÷çßæ~ê¢ÿ÷çßæ{$öµÿ¿ÖÓ¿ ¨÷jæ ¨÷ÿçÏçÿæ ææ58ææ {¾¨Àÿç LÿBô`ÿ ÿçfÀÿ AèÿSëÝçLëÿ ÓZÿë`ÿçÿ LÿÀÿç {ÿB$æF, vÿçLúÿ {Ó¨Àÿç Üÿ] ¨ëÀëÿÌ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ `ÿæÀÿçAæÝë ÿçfÀÿ B¢ÿç÷ßþæÿZëÿ ÓZÿë`ÿçÿ LÿÀÿç{ÿB$æF, {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ ÿæÜÿæÀÿ ¯ëÿç ×çÀÿ {ÜÿæB$æF æ ¯ÿç¨ÿ A$öæúÿ Óæþÿæ{Àÿ ÉÿøZëÿ
ÿ´çÿêß Aæß
61
{ÿQ# LÿBô`ÿ {¾¨Àÿç ÿçfÀÿ Aèÿ ¨÷ÿ¿èÿLëÿ ÓóZÿë`ÿçÿ LÿÀÿç {ÿB$æF æ vÿçLúÿ {ÓÜÿç¨Àÿç {¾Dô ¨ëÀëÿÌ ¯ÿçÌßþæÿZÿ{Àÿ ¯ÿç`ÿÀÿ~ LÿÀëÿ$#¯ÿæ B¢ÿç÷ßþæÿZëÿ ÓæDôsçLÿÀÿç Üõÿÿß {ÿÉ{Àÿ ÿç{Àÿæ LÿÀÿç {ÿB$æF æ {ÓÜÿç Óþß{Àÿ DNÿ ¨ëÀëÿÌÀÿ ¯ëÿç ×çÀÿ {ÜÿæB$æF æ Lÿç;ëÿ FÜÿæ ÿ FLÿ õÿÎæ;ÿ þæÿ÷ æ ¯ÿç¨ÿ ¯ÿæ µÿß ÿç¯ÿõ {Üÿ¯ÿæ ä~ç LÿBô`ÿ ÿçfÀÿ AèÿþæÿZëÿ ¨ëÿ
¨÷ÓæÀÿçÿ LÿÀÿç{ÿB$æF æ Lÿ'~ FÜÿç¨Àÿç ×çÿ¨÷j ¨ëÀëÿÌ þ ¯ÿçÌßÀëÿ ÀÿÓ {ÿ¯ÿæ{Àÿ àÿæSç$æF ? FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç ¯ÿçÌßæ ¯ÿçÿç¯ÿÿö{;ÿ ÿçÀÿæÜÿæÀÿÓ¿ {ÿÜÿçÿ
æ ÀÿÓ¯ÿföó Àÿ{Ó樿ӿ ¨Àÿó õÿδæ ÿç¯ÿÿö{ÿ ææ59ææ B¢ÿç÷ß ÿ´æÀÿæ ¯ÿçÌßþæÿZëÿ S÷Üÿ~ LÿÀëÿÿ$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌZ ¯ÿçÌß ÿç¯õÿÿç {ÜÿæB¾æB, LÿæÀÿ~ {Ó S÷Üÿ~ Üÿ] LÿÀÿçÿ$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ {ÓþæÿZÿ ÀÿæS ÿç¯õÿÿ {ÜÿæBÿ$æF æ AæÓNÿç àÿæSç ÀÿÜÿç$æF æ Ó¸íÿö B¢ÿç÷ßþæÿZë ¯ÿçÌßvÿæÀëÿ ÓæDôsç ¨æÀëÿ$#¯ÿæ ÿçÍæþ LÿþöêÀÿ ÀÿæS þ "¨Àÿó õÿδæ'-A$öæúÿ ¨Àÿþÿÿ´ ¨ÀÿþææZÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ ÿç¯õÿÿ {ÜÿæB$æF æ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ LÿBô`ÿþæÿZÿ ¨Àÿçç ÿçfÀÿ B¢ÿç÷ßþæÿZëÿ ¯ÿçÌßÿ fæàÿ{Àÿ ¨÷ÓæÀÿçÿ LÿÀÿçÿ$æ;ÿç æ ${Àÿ þæÿ÷ B¢ÿç÷ß ÿç{Àÿæ {ÜÿæBS{àÿ, ÓóÔÿæÀÿ Üÿ] Óþæ© {ÜÿæB¾æF æ ¨ëÿ
{Óþæ{ÿ ¯ÿæÜÿæÀÿ LÿÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] æ ÿçÍæþ Lÿþö {¾æSÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ ÿ´æÀÿæ ¨ÀÿþææZÿ ¨÷ÿ¿ä ÿÉöÿ ÓÜÿçÿ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌZÿ ¯ÿçÌßÀÿæS þ ÿç¯õÿÿ {ÜÿæB¾æF æ ¨÷æß
`ÿç;ÿÿ ¨${Àÿ ÓæLÿ Üÿvÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Üÿvÿ ÿ´æÀÿæ B¢ÿç÷ßþæÿZëÿ ÿç{Àÿæ LÿÀÿç {Óþæ{ÿ ¯ÿçÌßþæÿZÿ vÿæÀëÿ ÿ ÿç¯õÿÿ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç Lÿç;ëÿ þÿ{Àÿ ÿæÜÿæÀÿ `ÿç;ÿÿ A$öæúÿ ÀÿæS àÿæSç ÀÿÜÿç$æF æ FÜÿç AæÓNÿç ¨Àÿóõÿδæ - ¨ÀÿþææZÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ LÿÀÿç¯ÿæ ¨{Àÿ Üÿ] ÿç¯õÿÿ {ÜÿæB$æF, FÜÿæ ¨í¯ÿöÀëÿ ëÿÜÿô æ ¨íf¿ SëÀëÿ þÜÿæÀÿæffê FÜÿç Ó¢ÿµÿö{Àÿ ÿçfÀÿ {SæsçF Ws~æ LÿÜëÿ$#{àÿSõÜÿÿ¿æS ¨í¯ÿöÀëÿ ÿæZëÿ ÿçÿç$Àÿ AæLÿæɯÿæ~ê {ÜÿæB$#àÿæ æ þëô ¨æ`ÿæÀÿçàÿç, þÜÿæÀÿæffê ! Aæ¨~Zëÿ AæLÿæɯÿæ~ê LÿæÜÿ]Lÿç {Üÿàÿæ ? Aæ»þæÿZëÿ ÿ {ÜÿDÿæÜÿ] æ {ÿ{¯ÿ þÜÿæÀÿæffê LÿÜÿç{àÿ - {Üÿæ ! BÉZÿæ {þæÜëÿô {Lÿ µÿBÀÿÜÿê' A$öæúÿ FÜÿç Ó{¢ÿÜÿ {þæ{ÿ þ {ÜÿæB$#àÿæ æ {¾{¯ÿ þëô µÿS¯ÿæÿZëÿ ¨æ`ÿæÀÿçàÿç, {ÿ{¯ÿ Aëÿµÿ¯ÿ{Àÿ AæÓçàÿæ {¾, þëô Óæÿfÿ½Àëÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ Óæë {ÜÿæB AæÓëdç æ `ÿæÀÿç fÿ½ ÿ {Lÿ¯ÿÁÿ Óæë¨Àÿç {¯ÿÉ æÀÿ~ LÿÀÿç, ÿçÁÿLÿ àÿSæB, {Lÿ{¯ÿ
62
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¯ÿçµíÿÿç àÿSæB, {Lÿ{¯ÿ LÿþÁëÿ {ÿB ¯ÿç`ÿÀÿ~ LÿÀëÿ$#àÿç æ {¾æSLÿ÷çßæÀÿ fÿæLÿæÀÿê ÿ$#àÿæ æ Lÿç;ëÿ Sÿ ÿçÿçfÿ½Àëÿ ¯ÿ|ÿçAæ Óæë$#àÿç, {¾¨Àÿç {Üÿ¯ÿæLÿ$æ æ {þæ µÿçÿ{Àÿ {¾æSLÿ÷çßæ fæSõÿç $#àÿæ æ ¨í¯ÿö fÿ½{Àÿ ¨æÀÿ àÿæSç ¾æB$#àÿæ æ ÿç¯õÿÿç {ÜÿæB AæÓç$#àÿæ æ Lÿç;ëÿ ëÿBsç Bbÿæ þÿ{Àÿ ÀÿÜÿç ¾æB$#àÿæ æ ¨÷$þsç Úê F¯ÿó ÿ´çÿêßsç S{qB æ A;ÿþöÿ{Àÿ Bdæ $#àÿæ Lÿç;ëÿ ¯ÿæÜÿ¿ õÎçÀëÿ ÿçf ÉÀÿêÀÿLëÿ õÿ|ÿ ÀÿQ#$#àÿ, þÿ{Àÿ ¯ÿæÓÿæ àÿæSÀÿÜÿçç$#àÿæ æ {ÿ~ë fÿ½ {ÿ¯ÿæLëÿ ¨Ýçàÿæ æ fÿ½ {ÿ¯ÿæ ¨{Àÿ Üÿ] µÿS¯ÿæÿ AÅÿ Óþß{Àÿ Ó¯ëÿLÿçdç {ÿQæB, Éë~æB ÿç¯õÿÿç {ÿB{ÿ{àÿ æ ëÿB ÿçÿç `ÿsLÿ~æ {ÿB Óæë LÿÀÿç{ÿ{àÿ æ vÿçLúÿ FÜÿç Lÿ$æ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾, B¢ÿç÷ßþæÿZÿ ÿ´æÀÿæ ¯ÿçÌßÿ S÷Üÿ~ LÿÀÿëÿ$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌZÿ ¯ÿçÌß ÿ ÿç¯õÿÿ {ÜÿæB¾æB$æF ¨Àÿ;ëÿ þÿ{Àÿ ¯ÿæÓÿæ àÿæSç ÀÿÜÿç$æF æ Óæÿæ ÿ´æÀÿæ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ¨ÀÿþææZÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ LÿÀÿç{ÿ¯ÿæ ¨{Àÿ {Ó ¯ÿçÌßþæÿZ ÀÿæSÀëÿ ÿç¯õÿÿ {ÜÿæB$;ÿç æ Aÿ
{¾Dô ¨¾ö¿;ÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ {ÜÿæBÿ$#¯ÿ, Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæLëÿ Üÿ] ¨Ýç¯ÿ æ "DÀÿ LÿÀëÿ ¨÷$þ ¯ÿæÓÿæ ÀÿÜÿê æ ¨÷µëÿ¨ÿ ¨÷êÿç ÓÀÿçÿ {Óæ ¯ÿÜÿê æ (Àÿæ-þæÿÓ-5/48/6) B¢ÿ÷çßþæÿZëÿ ¯ÿçÌß vÿæÀëÿ ÓæDôsç¯ÿæ Lÿvÿçÿ A{s æ FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜÿëd;ÿç ßÿ{ÿæ Üÿ¿¨ç {Lÿò{;ÿß ¨ëÀëÿÌÓ¿ ¯ÿç¨Êÿçÿ
æ B¢ÿç÷ßæ~ç ¨÷þæ$êÿç ÜÿÀÿ;ÿç ¨÷Óµÿó þÿ
ææ60ææ {Üÿ {Lÿò{;ÿß ! ¨÷ßÿ§ LÿÀëÿ$#¯ÿæ {þæ¯ÿê ¨ëÀëÿÌZëÿ ¨÷þ$ÿÉêÁÿ B¢ÿç÷ß ÿæÜÿæZÿ þÿLëÿ ¯ÿÁÿ¨í¯ÿöLÿ ÜÿÀÿ~ LÿÀÿç{ÿB$æF, ¯ÿç`ÿÁÿçÿ LÿÀÿç {ÿB$æF æ {ÿ~ë ÿæÿç Ó¯ÿöæ~ç Óóßþ¿ßëNÿ AæÓêÿ þÀÿ
æ ¯ÿ{É Üÿç ß{Ó¿¢ÿç÷ßæ~ç ÿÓ¿ ¨÷jæ¨÷ÿçÏçÿæ ææ61ææ Ó¸íÿö B¢ÿç÷ßþæÿZëÿ Óó¾ÿ LÿÀÿç {¾æS¾ëNÿ F¯ÿó Óþ¨ö~ ÓÜÿçÿ {þæÀÿ AæÉ÷çÿ ÜëÿA æ LÿæÀÿ~ {¾Dô ¨ëÀëÿÌZÿ B¢ÿç÷ß ¯ÿÉ{Àÿ {ÜÿæB$æF, ÿæÜÿæZÿ ¯ëÿç ×çÀÿ {ÜÿæB$æF æ Fvÿæ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ÓæÿÀÿ ÿç{ÌæLÿ A¯ÿ߯ÿ ÓÜÿçÿ ÿæÜÿæÀÿ ¯ÿç{ßæLÿ ¨ä D¨{Àÿ SëÀëÿÿ´ {ÿDd;ÿç æ {Lÿ¯ÿÁÿ Óó¾þ F¯ÿó ÿç{Ì ÿ´æÀÿæ B¢ÿç÷ßþæ{ÿ ¯ÿÉ{Àÿ ÜëÿA;ÿç ÿæÜÿ] æ Óþ¨ö~ ÓÜÿçÿ BÎ `ÿç;ÿÿ Aÿç¯ÿæ¾ö¿ A{s æ BÎ `ÿç;ÿÿ Aµÿæ¯ÿ{Àÿ ¯ÿçÌß `ÿç;ÿÿ {Üÿ¯ÿ æ ¾æÜÿæÀÿ Lëÿ¨Àÿç~æþ É÷êLõÿÐZÿ ɱÿ{Àÿ Üÿ] {ÿQ;ëÿ-
ÿ´çÿêß Aæß
63
æß{ÿæ ¯ÿçÌßæúÿ¨ëóÓ Óèÿ{ÖÌí¨fæß{ÿ æ Óèÿæúÿ Óqæß{ÿ Lÿæþ
Lÿæþæúÿ {Lÿ÷{æµÿçfæß{ÿ ææ62ææ ¯ÿçÌßþæÿZÿ `ÿç;ÿÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌZÿ {ÓÜÿç ¯ÿçÌß{Àÿ Üÿ] AæÓNÿç {ÜÿæB¾æB$æF æ AæÓNÿçÀëÿ Üÿ] LÿæþÿæÀÿ D {ÜÿæB$æF æ LÿæþÿæÀÿ ¨íÿ}{Àÿ ¯ÿ¿¯ÿæÿ AæÓç{àÿ {Lÿ÷æ D {ÜÿæB$æF æ {Lÿ÷æ LÿæÜÿæLëÿ fÿ½ {ÿB$æF ? {Lÿ÷ææúÿ µÿ¯ÿÿç Ó{¼æÜÿ
Ó{¼æÜÿæúÿ Ó½&õÿç¯ÿçµÿ÷þ
æ Ó½&õÿçµÿ÷óÉæúÿ ¯ëÿçÿæ{Éæ ¯ëÿçÿæÉæúÿ ¨÷~É¿ÿç ææ63ææ {Lÿ÷æÀëÿ ¯ÿç{ÉÌ þí|ÿÿæ A$öæúÿ A¯ÿç{¯ÿLÿ D {ÜÿæB$æF æ ÿçÿ¿ Aÿçÿ¿ ¯ÿÖëÀÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ ÀÿÜÿçÿ$æF æ A¯ÿç{¯ÿLÿ ÿ´æÀÿæ Ó½Àÿ~ ÉNÿç µÿ÷þçÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ {¾¨Àÿç AfëöÿZëÿ {ÜÿæB$#àÿæ - µÿ÷þÿê¯ÿ `ÿ {þ þÿ
Sêÿæ Óþæ¨ÿ{Àÿ {Ó LÿÜÿç{àÿ- ÿ{Îæ {þæÜÿ
Ó½&õÿçàÿö´æ æ Lÿ'~ LÿÀÿ~êß F¯ÿó Lÿ'~ ALÿÀÿ~êß ÿæÜÿæÀÿ ÿçÿöß {Üÿæ¨æÀÿçÿ$æF æ Ó½&õÿçµÿ÷þçÿ {ÜÿæBS{àÿ {¾æS ¨Àÿæß~ ¯ëÿç ÿÎ {ÜÿæB¾æB$æF F¯ÿó ¯ëÿç ÿæÉ {ÜÿæBS{àÿ,FÜÿç ¨ëÀëÿÌ ÿçfÀÿ {É÷ßÓæÿÀëÿ `ëÿ¿ÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ Fvÿæ{Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿçd;ÿç {¾, ¯ÿçÌß `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç¯ÿæ Aëÿ`ÿçÿ æ ÓæLÿZëÿ ÿæþ, Àíÿ¨,àÿêÁÿæ H æþ- {Àÿ Üÿ] Óÿæ Ó¯ÿöÿæ àÿæSç ÀÿÜÿç¯ÿæ Daÿç µÿfÿ{Àÿ |ÿçàÿæ {ÜÿæBS{àÿ þÿ ¯ÿçÌß `ÿç;ÿÿ{Àÿ ÿçÊÿß ¾ç¯ÿ æ ¯ÿçÌß`ÿç;ÿÿ ÿ´æÀÿæ þÿ AæÓNÿ {ÜÿæB¾æF æ AæÓNÿçÀëÿ {ÓÜÿç ¯ÿçÌßÀÿ Lÿæþÿæ ÓæLÿZÿ A;ÿþöÿ{Àÿ fæS÷ÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ Lÿæþÿæ ¨íÿ}{Àÿ ¯ÿ¿¯ÿæÿ {Üÿ{àÿ {Lÿ÷æ, {Lÿ÷æÀëÿ A¯ÿç{¯ÿLÿ, A¯ÿç{¯ÿLÿÀëÿ Ó½&õÿçµÿ÷þ F¯ÿó Ó½&õÿçµÿ÷þÀëÿ ¯ëÿçÿÎ {ÜÿæB¾æF æ ÿçÍæþ Lÿþö{¾æSLëÿ ¯ëÿç{¾æS LëÿÜÿæ¾æF æ LÿæÀÿ~ ¯ëÿç ÖÀÿ{Àÿ FÜÿæÀÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ ÀÿQ#¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF {¾, Lÿæþÿæ ÿ AæÓç¨æÀëÿ LÿæÀÿ~ ÿæÜÿæÀÿ üÿÁÿ Üÿ] ÿæÜÿ] æ F¨Àÿç ¯ÿç`ÿæÀÿLÿÀÿç Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF æ Lÿþÿæ AæÓç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ FÜÿç ¯ëÿç {¾æS ÿÎ {ÜÿæB¾æF æ Óæÿ LÿÀÿçß ¯ÿç`ÿæÀÿÜÿêÿ, þÿ Éë {Üÿæß ÿÜÿê {ÿð{Ó æ ¯ÿçÿß ¨ÿ÷çLÿæ ¨ÿóÓQ¿æ -115/3) æ ¯ÿç`ÿæÀÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ LÿæÀÿ~ ¯ÿç`ÿæÀÿ Éíÿ¿ ¨ëÀëÿÌ {É÷ß ÓæÿÀëÿ ¨ÿçÿ {ÜÿæB¾æF æ ÓæÿLÿ÷þ ëÿsç¾æB$æF æ Ó¯ÿö$æ ÿÎ ÿ {ÜÿæBÿ$æF Lÿç;ëÿ {µÿæS ¨Êÿæúÿ Óæÿ {ÓvÿæÀëÿ Üÿ] ¨ëÿ
¨÷æÀÿ» {ÜÿæB$æF, {¾DôvÿæÀëÿ A¯ÿÀëÿ {ÜÿæB¾æB$#àÿæ æ FÜÿæ ÿ ¯ÿçÌßæµÿçþëQê ÓæLÿþæÿZÿ Sÿç A{s æ Ó´æ#ÿ A;ÿ
LÿÀÿ~ µëÿNÿ ÓæLÿ {LÿDô Sÿç ¨÷æ©
64
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
LÿÀÿç$æ;ÿç ? FÜÿæ D¨{Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç ÀÿæS{ÿ´Ì¯ÿçßë{NÿðÖë ¯ÿçÌßæÿç¢ÿç÷{ßðÊÿÀÿúÿ æ Aæ¯ÿ{Éð¿¯ÿ}{ßææ ¨÷Óæÿþ#Sbÿÿç ææ64ææ AææÀÿ ¯ÿç#¯ÿç{ÉÌLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨÷ÿ¿äÿÉöê þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ÀÿæS{ÿ´Ì ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB, ¯ÿÉêµíÿÿ LÿÀÿç$#¯ÿæ B¢ÿç÷ß ÿ´æÀÿæ, ¯ÿçÌßæúÿ `ÿÀÿúÿ A$öæúÿ ¯ÿçÌßþæÿZÿ{Àÿ ¯ÿç`ÿÀÿ~ LÿÀÿç þ, ¨÷Óæÿþ#Sbÿçÿ- A$öæúÿ ÿçþöÁÿ A;ÿ
LÿÀÿ~ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ {Ó ÿçfÀÿ µÿæ¯ÿ õÿÎç{Àÿ ÀÿÜÿç$æF æ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÿçþ{;ÿ ¯ÿç# ÿç{Ì ÀÿÜÿçÿ$æF æ ÿæÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ {Lÿò~Óç AÉëµÿ Àÿ{Üÿ ÿæÜÿ] æ ¾Üÿæÿ´æÀÿæ {Ó ÿçfÀÿ ÓëÀÿäæ LÿÀÿç¯ÿ ÿ$æ ÿæÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ {Lÿò~Óç Éëµÿ {ÉÌ ÀÿÜÿçÿ$æF, ¾æÜÿæLëÿ {Ó Lÿæþÿæ LÿÀÿç¯ÿ æ ¨÷Óæ{ÿ Ó¯ÿöëÿ
Qæÿæó ÜÿæÿçÀÿ{Ó¿æ¨fæß{ÿ æ ¨÷Ó{`ÿÿ{Óæ Üÿ¿æÉë ¯ëÿç
¨¾ö¿¯ÿÿçÏ{ÿ ææ65ææ µÿS¯ÿæúÿZÿ ¨íÿöLõÿ¨æ ¨÷Óæÿ, "µÿS¯ÿÿæ' {Àÿ Óó¾ëNÿ {Üÿ{àÿ, ÿæÜÿæÀÿ Ó¸íÿö ëÿ
Q Aµÿæ¯ÿ {ÜÿæB¾æF æ ëÿ
Qæàÿßþú AÉæÉ´ÿþú- A$öæúÿ ëÿ
Q¨íÿö ÓóÓæÀÿÀÿ Aµÿæ¯ÿ {ÜÿæB¾æB$æF F¯ÿó {ÓÜÿç ¨÷Ó `ÿçÿ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌZÿ ¯ëÿç ÉêW÷ Üÿ] Óþ¿Lúÿ Àíÿ¨{Àÿ ×çÀÿ {ÜÿæB¾æF æ Lÿç;ëÿ {¾ {¾æS¾ëNÿ ëÿ{Üÿô, ÿæÜÿæÀÿ ÿÉæ ¯ÿÿöÿæ LÿÀëÿd;ÿç ÿæÖç ¯ëÿçÀÿßëNÿÓ¿ ÿ `ÿæßëNÿÓ¿ µÿæ¯ÿÿæ ÿæ `ÿæµÿæ¯ÿßÿ
Éæ;ÿçÀÿÉæ;ÿÓ¿Lëÿÿ
ÓëQþú ææ66ææ {¾æS-Óæÿæ ÀÿÜÿçÿ ¨ëÀëÿÌZÿ A;ÿ
LÿÀÿ~{Àÿ ÿçÍæþ Lÿþö¾ëNÿ ¯ëÿç {ÜÿæBÿ$æF æ {ÓÜÿç A¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌZÿ A;ÿ
LÿÀÿ~{Àÿ µÿæ¯ÿ þ {ÜÿæBÿ$æF æ µÿæ¯ÿÿæ ÀÿÜÿçÿ ¨ëÀëÿÌZëÿ Éæ;ÿç {LÿDôvÿç F¯ÿó AÉæ; ¨ëÀëÿÌZëÿ ÓëQ Lÿç¨Àÿç ? {¾æS Lÿç÷ßæ LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ Lÿçdç {ÿQæS{àÿ Üÿ] µÿæ¯ÿÿæ ÓõÎç {ÜÿæB$æF æ fæ{ÿ ¯ÿçëÿ ÿ {ÜÿæB ¨Àÿÿçÿê æ µÿæ¯ÿÿæ ¯ÿçÿæ Éæ;ÿç þç{ÁÿÿæÜÿ] F¯ÿó Éæ;ÿç ÀÿÜÿçÿ ¨ëÀëÿÌZëÿ ÓëQ A$öæúÿ ÉæÉ´ÿ Óÿæÿÿ ¨÷æ©ç ÜëÿF ÿæÜÿ] æ B¢ÿç÷ßæ~æó Üÿç Àÿ`ÿÿæó ßÿ½{ÿæëÿ ¯ÿç#ß{ÿ æ ÿÿÓ¿ ÜÿÀÿÿç ¨÷jæó ¯ÿæßëÿöæ¯ÿþç¯ÿæ»Óç ææ67ææ fÁÿ{Àÿ ÿæ¯ÿLëÿ ¯ÿæßë {¾¨Àÿç ÜÿÀÿ~LÿÀÿç S;ÿ¯ÿ¿ ¨$Àëÿ íÿÀÿLÿÀÿç {ÿB$æF æ vÿçLúÿ {ÓÜÿ¨Àÿç Üÿ] ¯ÿçÌß{Àÿ ¯ÿç`ÿÀÿ~ LÿÀëÿ$#¯ÿæ B¢ÿç÷ß ÿ´æÀÿæ, {¾Dô
ÿ´çÿêß Aæß
65
B¢ÿç÷ßÓÜÿçÿ þÿ ÀÿÜÿç$æF, {Ó {SæsçF B¢ÿç÷ß {ÓÜÿç A¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌZÿ ¯ëÿçLëÿ ÜÿÀÿ~ÿ LÿÀÿçÿçF æ Aÿ
{¾æS Aæ`ÿÀÿ~ Aÿç¯ÿæ¾ö¿ A{s æ Lÿ÷çßæLÿ Aæ`ÿÀÿ~ D¨{Àÿ É÷êLõÿÐ ¨ëÿ
¯ÿÿöÿæ LÿÀÿëd;ÿç ÿÓ½æÿ¿Ó¿ þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ ÿçSõÜÿêÿæÿç Ó¯ÿöÉ
æ B¢ÿçßæ~ê¢ÿç÷ßæ{$öµÿ¿ÖÓ¿ ¨÷jæ ¨÷ÿçÏçÿæ ææ68ææ {Üÿ þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ ! {¾Dô ¨ëÀëÿÌZÿ B¢ÿç÷ßSëÝçLÿ B¢ÿç÷ßþæÿZÿ ¯ÿçÌßÀëÿ Ó¯ÿö$æ ¯ÿÉêµíÿÿ LÿÀÿæ¾æB$æF, ÿæÜÿæZÿ ¯ÿëç ×çÀÿ {ÜÿæB$æF æ ¯ÿæÜëÿ- A$öæúÿ Lÿæ¾ö¿{äÿ÷Àÿ ¨÷ÿêLÿ æ µÿS¯ÿæÿ þÜÿæ¯ÿæÜëÿ F¯ÿó Aæfæëÿ¯ÿæÜëÿ ÿæþ{Àÿ ¯ÿçQ¿æÿ æ {Ó ¯ÿçÿæ Üÿæÿ {SæÝ{Àÿ ÓþÖ Lÿæ¾ö¿ Ó¸æÿÿ LÿÀëÿd;ÿç æ ÿæZÿ µÿçÿ{Àÿ {¾ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB$æF, A$öæúÿ {¾ {ÓÜÿç µÿS¯ÿÿæ AæÝLëÿ AS÷ÓÀÿ {ÜÿæB$æF, {Ó þ þÜÿæ¯ÿæÜëÿ A{s æ É÷êLõÿÐ F¯ÿó Afëöÿ DµÿßZëÿ þÜÿæ¯ÿæÜëÿ LëÿÜÿæ¾æF æ ßæ ÿçÉæ Ó¯ÿöµíÿÿæÿæó ÿÓ¿æó fæSÿ} Óóßþê æ ßÓ¿æó fæS÷ÿç µÿíÿæÿç Óæ ÿçÉæ ¨É¿{ÿæ þë{ÿ
ææ69ææ Ó¸íÿö µíÿÿ¨÷æ~ê ÿçþ{;ÿ {ÓÜÿç ¨Àÿþææ Àÿæÿ÷çëÿàÿ¿ As;ÿç æ LÿæÀÿ~ {ÿQ#¯ÿæ{Àÿ AæÓçÿ$æ;ÿç F¯ÿó ÿæ ¯ÿç`ÿæÀÿ Üÿ] Lÿæþ LÿÀÿç$æF, {ÿ~ë {Ó Àÿæÿç÷ ÓõÿÉ As;ÿç æ {ÓÜÿç Àÿæÿ÷ç{Àÿ ¨Àÿþææ{Àÿ Óó¾þ ¨ëÀëÿÌ Óþ¿Lúÿ Àíÿ¨{Àÿ {ÿQë$æF, `ÿæàëÿ$æF, fæS÷ÿ ÀÿÜÿç$æF LÿæÀÿ~ {Óvÿæ{Àÿ Üÿ] ÿæ'Àÿ A¯ÿæÀÿ~æ ÀÿÜÿç$æF æ {¾æSê B¢ÿç÷ßþæÿZÿ Óó¾þ ÿ´æÀÿæ {Ó$#{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB¾æB$æF æ {¾Dô ÿæɯÿæúÿ ÓæóÓæÀÿçLÿ ÓëQ {µÿæS ÿçþ{;ÿ Ó¸íÿö ¨÷æ~ê Àÿæÿ÷ÿçÿ ¨ÀÿçÉ÷þ LÿÀÿ;ÿç æ {¾æSêZÿ ÿçþ{;ÿ ÿæÜÿæ Àÿæÿ÷ç ÓõÿÉ æ Àÿþæ ¯ÿçàÿæÓë Àÿæþ AëÿÀÿæSê æ ÿfÿ ¯ÿþÿ fçþç fÿ¯ÿxÿ µÿæSê æ (Àÿæ.þæÿÓ-2/323/8) {¾Dô {¾æSê ¨Àÿæþæ$ö ¨${Àÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ ÓfæS F¯ÿó {µÿòÿçLÿ ¨ÿæ$ö{Àÿ Ó¯ÿö$æ ÿç
ØõÜÿ ÀÿÜÿç$æF, {Ó Üÿ] BÎ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB$æF æ {Ó ÓóÓæÀÿ{Àÿ Üÿ] ÿ ÀÿÜÿç$æF, Lÿç;ÿë ÓæóÓæÀÿÀÿ ¨÷µÿæ¯ÿ ÿæÜÿæ D¨{Àÿ ¨Ýçÿ$æF æ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ FÜÿç¨Àÿç ÀÿÜÿ~ç {ÿQ;ëÿAæ¨íßö¿þæ~þ`ÿÁÿ¨÷ÿçÏó Óþëÿ÷þæ¨
¨÷¯ÿçÉ;ÿç ßúÿ¯ÿúÿ æ ÿúÿ¯ÿúÿ Lÿæþæ ßó ¨÷¯ÿçÉ;ÿç Ó{¯ÿö Ó Éæ;ÿçþæ{¨§æÿç ÿ LÿæþLÿæþê ææ70ææ
66
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{¾¨Àÿç `ÿæÀÿçAæÝë Ó¸íÿö A`ÿÁÿ ¨÷ÿçÏçÿ Óþëÿ÷{Àÿ ÿÿêþæÿZÿ fÁÿ Óþëÿ÷Lëÿ ¯ÿç`ÿÁÿçÿ ÿLÿÀÿç ¯ÿÝ {¯ÿS{Àÿ AæÓç {Ó$#{Àÿ ÓþæÜÿçÿ {ÜÿæB¾æ;ÿç æ vÿçLúÿ {Ó¨Àÿç ¨Àÿþææ{Àÿ ×çÿ, ×çÿ¨÷j þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ vÿæ{Àÿ Ó¸íÿö {µÿæS, ¯ÿçLÿæÀÿ D ÿLÿÀÿç ÓþæÜÿçÿ {ÜÿæB¾æ;ÿç æ F¨Àÿç ¨ëÀëÿÌ Üÿ] ¨ÀÿþÉæ;ÿç ¨÷æ© LÿÀÿç$æF, ÿæ Lÿç {µÿæSLÿë `ÿæÜëÿô$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç æ µÿßZÿÀÿ {¯ÿS{Àÿ ¯ÿÜÿë$#¯ÿæ ÓÜÿÓ÷ ÿÿêþæÿZÿ {Ó÷æÿ üÿÓàÿLëÿ ÿÎ LÿÀÿç A{ÿLÿ fê¯ÿZëÿ Üÿÿ¿æ LÿÀÿç, S÷æþ-ÿSÀÿLëÿ fÁÿæbÿ LÿÀÿç, ÜÿæÜÿæLÿæÀÿ Sföÿ ÓÜÿçÿ ÿê¯ÿ÷ {¯ÿS{Àÿ ¾æB Óþëÿ÷{Àÿ ¨Ýç$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ Óþëÿ÷Lëÿ ÿæ {SæsçF Bo D¨ÀÿLëÿ DvÿæB$æ;ÿç ÿæ ÿæÜÿæÀÿ Lÿçdç Lÿþú LÿÀÿç¨æÀÿ;ÿç æ ¯ÿÀÿó {Ó$#{Àÿ ÓþæÜÿçÿ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ vÿçLúÿ FÜÿç¨Àÿç ×çÿ¨÷j þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ¨÷ÿç Ó¸íÿö {µÿæS {ÓÿççLÿç Üÿ] {¯ÿS{Àÿ AæÓ;ÿç F¯ÿó ÓþæÜÿçÿ {ÜÿæB¾æ;ÿç æ {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ þ{Àÿ ÿæ Éëµÿ ÓóÔÿæÀÿ {ÿB¨æÀÿ;ÿç, ÿæ AÉëµÿ ÓóÔÿæÀÿ ¨LÿæB$æ;ÿç æ {¾æSêZÿ Lÿþö "AÉëLÿÈ H ALõÿÐ' {ÜÿæB$æF æ LÿæÀÿ~ {¾Dô `ÿçÿ D¨{Àÿ ÓóÔÿæÀÿ ¨Ýç$æF, ÿæÜÿæÀÿ ÿç{Àÿæ H ¯ÿçàÿß {ÜÿæBSàÿæ æ FÜÿæ ÓÜÿçÿ µÿS¯ÿÿæ ×çÿç þ AæÓçSàÿæ æ ¯ÿÿöþæÿ ÓóÔÿæÀ ¨Ýç¯ÿ ÿ {LÿDôvÿç ? FÜÿç {SæsçF {ÉâæLÿ{Àÿ É÷êLõÿÐ AfëöÿZÿ A{ÿLÿ ¨÷ɧÀÿ Óþææÿ LÿÀÿç{ÿ{àÿ æ ÿæÜÿæZÿ fçjæÓæ $#àÿæ {¾, ×çÿ¨÷j þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ àÿä~ Lÿ'~ ? {Ó Lÿç¨Àÿç LÿÜëÿ$æ;ÿç ? Lÿç¨Àÿç ¯ÿÓë$æ;ÿç ? Lÿç¨Àÿç `ÿæàëÿ$æ;ÿç ? É÷êLõÿÐ {SæsçF ɱÿ{Àÿ Üÿ] DÿÀÿ {ÿ{àÿ {¾, {Ó Óþíÿ÷¯ÿúÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ ÿæZÿ ÿçþ{;ÿ ¯ÿç# ÿç{Ì {ÜÿæBÿ$æF {¾, F¨Àÿç ¯ÿÓ;ëÿ, F¨Àÿç `ÿæàÿ;ëÿ Bÿ¿æÿç æ {Ó Üÿ] ¨ÀÿþÉæ;ÿçLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç$æ;ÿç LÿæÀÿ~ {Ó Óó¾þê As;ÿç æ {µÿæSLÿæþê ¯ÿ¿Nÿç Éæ;ÿç ¨æBÿ$æF æ FÜÿæ D¨{Àÿ ¨ë~ç LÿÜÿëd;ÿç¯ÿçÜÿæßLÿæþæúÿ ß
Ó¯ÿöæúÿ ¨ëþæóÊÿÀÿÿç ÿç
ØõÜÿ
æ ÿçþö{þæ ÿçÀÿÜÿZÿæÀÿ
Ó Éæ;ÿçþ#Sbÿÿç ææ71ææ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ Ó¸íÿö LÿæþÿæSëxÿçLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç "ÿçþöþ
'- þëô F¯ÿó {þæÀÿ µÿæ¯ÿ ÿ$æ AÜÿóLÿæÀÿ F¯ÿó ØõÜÿæ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB fê¯ÿÿ ¯ÿ¿ÿêÿLÿÀÿç$æF æ {Ó ¨ÀÿþÉæ;ÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ ¾æÜÿæ ¨{Àÿ AæDLÿçdç ¨æB¯ÿæ {ÉÌ ÀÿÜÿçÿ$æF æ FÌæ ¯ÿ÷æÜÿ½ê ×çÿ
¨æ$ö {ÿðÿæó ¨÷樿 ¯ÿçþëÜÿ¿ÿç æ
ÿ´çÿêß Aæß
67
×çÿ´æÓ¿æþ;ÿLÿæ{Áÿ¨ç ¯ÿ÷Üÿ½ÿç¯ÿöæ~þõbÿÿç ææ72ææ {Üÿ ¨æ$ö ! D¨{ÀÿæNÿ ×ççÿç ¯ÿ÷Üÿ½Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌZÿ ×çÿç A{s æ Óþë ÿ÷ À ÿí ¨ ê þÜÿæ¨ë À ë ÿ ÌZÿ þ{Àÿ ¯ÿç Ì ßÀí ÿ ¨ê ÿÿê ÓþæÜÿç ÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ {Ó ¨íÿö Óó¾þê F¯ÿó ¨÷ÿ¿äÿ
¨ÀÿþææÿÉöê As;ÿç æ {Lÿ¯ÿÁÿ "AÜÿó ¯ÿ÷Üÿ½æÓ½ç'- ¨|ÿç{ÿ{àÿ Lÿçºæ ¨ëÿÀÿæ¯õÿÿç LÿÀÿç{ÿ{àÿ FÜÿç ×ççÿç AæÓçÿ$æF æ Óæÿ þæþ{Àÿ Üÿ] FÜÿç ¯ÿ÷Üÿ½×çÿç ¨æB¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF æ F¨Àÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ¯ÿ÷Üÿ½ ÿçÏ{Àÿ ×çÀÿÿ ÀÿÜÿç ÉÀÿêÀÿÀÿ A;ÿ
LÿæÁÿ{Àÿ þ ¯ÿ÷Üÿ½æÿ¢ÿLëÿ Üÿ] ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ ÿçÍÌö ¨÷æß
{àÿæ{Lÿ LÿÜÿç$æ;ÿç {¾, ÿ´çÿêß Aæß{Àÿ Sêÿæ Ó¸íÿö {ÜÿæBSàÿæ æ Lÿç;ëÿ {Lÿ¯ÿÁÿ LÿþöÀÿ ÿæþþæÿ÷ {ÿBS{àÿ Lÿþö ¨íÿö {ÜÿæB¾ç¯ÿ, {ÿ{¯ÿ ÿ SêÿæÀÿ Óþæ¨ÿ Ó´êLÿæÀÿ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ {Üÿ¯ÿ æ FÜÿç Aæß{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ FÜÿæ Üÿ] LÿÜÿç$#{àÿ {¾, {Üÿ Afëöÿ ! ÿçÍæþ Lÿþö {¾æS ¯ÿçÌß{Àÿ Éë~ æ ¾æÜÿæLëÿ fæ~ç ëÿ{þ ÓóÓæÀÿ ¯ÿ¤ÿÿÀëÿ þëNÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ Üÿ] ëÿþÀÿ A#LÿæÀÿ, üÿÁÿ{Àÿ Lÿÿæ¨ç ëÿÜÿô F¯ÿó Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ AÉ÷æ µÿæ¯ÿ þ ÿÀÿÜëÿ æ ÿçÀÿ;ÿÀÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ÿÀÿ {ÜÿæB¾æA æ FÜÿæÀÿ ¨Àÿç~æþ{Àÿ ëÿ{þ ¨Àÿóõÿδæ- ¨Àÿþ ¨ëÀëÿÌZÿ ÿÉöÿ LÿÀÿç ×çÿ¨÷j {ÜÿæB¾ç¯ æ ¨ÀÿþÉæ;ÿç D¨àÿ²# LÿÀÿç¯ÿ Lÿç;ëÿ FÜÿæ LÿÜÿç{àÿ ÿæÜÿ] {¾, Lÿþö Lÿ'~ ? FÜÿæ ÓæóQ¿ {¾æS ÿæþLÿ Aæß ëÿÜÿô æ FÜÿç ÿæþ ÉæÚLÿæÀÿZÿ ëÿÜÿô æ A¨çëÿ sêLÿæLÿæÀÿ þæÿZÿ A¯ÿÿæÿ A{s æ {Óþæ{ÿ ÿçfÀÿ ¯ëÿç AëÿÓæ{Àÿ Üÿ] S÷Üÿ~ LÿÀÿç$æ;ÿç, {ÿ{¯ÿ AæÊÿ¾ö¿ Lÿ'~ ? FÜÿç Aæß{Àÿ LÿþöÀÿ SÀÿêþæ, FÜÿæLëÿ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ ¯ÿÿ}¾æD$#¯ÿæ Óæ¯ÿæÿê F¯ÿó ×çÿ¨÷jZÿ àÿä~ ¨÷ÿç¨æÿÿ LÿÀÿç É÷êLõÿÐ AfëöÿZÿ þÿ{Àÿ Lÿþö ¨÷ÿç D=ÿæ fæS÷ÿ Lÿ{àÿ æ ÿæÜÿæZëÿ Lÿçdç ¨÷ɧ {ÿ{àÿ {¾, Aææ ÉæÉ´ÿ, Óÿæÿÿ, ÿæÜÿæLëÿ fæ~ç ÿÿ´ÿÉöê {ÜÿæB¾æA æ FÜÿæÀÿ ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ ëÿBsç Óæÿ ÀÿÜÿçdç- jæÿ {¾æS F¯ÿó ÿçÍæþ Lÿþö{¾æS æ ÿçfÀÿ ÉNÿçLëÿ õÿÎç{Àÿ ÀÿQ# Üÿæÿç-àÿæµÿ Ó´ßó ÿçÿößLÿÀÿç Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæ Üÿ] jæÿ þæSö ÿ$æ BÎ D¨{Àÿ ÿçµÿöÀÿ {ÜÿæB Óþ¨ö~ ÓÜÿçÿ {ÓÜÿç Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæ Üÿ] ÿçÍæþ Lÿþö{¾æS A$¯ÿæ µÿNÿç{¾æS A{s æ {SæÓ´æþê ëÿÁÿÓê ÿæÓ DµÿßZÿ `ÿçÿ÷~ FÜÿç ¨÷Lÿæ{Àÿ LÿÀÿçd;ÿç-
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
68
{þæ{Àÿ {¨÷ò|ÿ ÿÿß Óþ jæÿê æ ¯ÿæÁÿLÿ Óëÿ Óþ ÿæÓ Aþæÿê æ fÿÜÿç {þæÀÿ ¯ÿÁÿ ÿçf ¯ÿÁÿ ÿæÜÿê æ ëÿÜëÿ LÿÜÿô Lÿæþ {Lÿ÷æ Àÿç¨ë AæÜÿê æ (Àÿæþ`ÿÀÿçÿ þæÿÓ -3/42/8-9) {þæÀÿ µÿfÿ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ëÿB ¨÷LÿæÀÿÀÿ Ad;ÿç - {SæsçF jæÿþæSöê F¯ÿó Aÿ¿sç µÿNÿçþæSöê æ ÿçÍæþ Lÿþö{¾æSê A$¯ÿæ µÿNÿç{¾æSê ÉÀÿ~æSÿ {ÜÿæB {þæÀÿ AæÉ÷ß {ÿB `ÿæàÿç$æF æ jæÿ{¾æSê ÿçf ÉNÿçLëÿ õÿÎ{Àÿ ÀÿQ# , ÿçfÀÿ ÜÿæÿêàÿæµÿLëÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç ÿçf µÿ{ÀÿæÓæ{Àÿ `ÿæàÿç$æF æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Lÿç DµÿßZÿ Éÿø {SæsçF Üÿ] A{s æ jæÿ{¾æSê þæÿZëÿ Lÿæþ{Lÿ÷ææÿç ÉÿøþæÿZÿ D¨{Àÿ ¯ÿçfß àÿæµÿ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF F¯ÿó ÿçÍæþ Lÿþö{¾æSêZëÿ þ FÜÿç Lÿæþ, {Lÿ÷ææÿçZÿ ÓÜÿçÿ Üÿ] ¾ë LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF æ Lÿæþÿæ ÿ¿æS DµÿßZëÿ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF F¯ÿó Dµÿß þæSö{Àÿ LÿÀÿæ¾æD$#¯ÿæ Lÿþö þ {SæsçF Üÿ] A{s æ FÜÿç LÿþöÀÿ ¨Àÿç~æþ{Àÿ ¨Àÿþ Éæ;ÿç ¨÷æ© {ÜÿæB¾çç¯ÿ æ Lÿç;ëÿ FÜÿæ LÿÜÿç{àÿ ÿæÜÿ] {¾, Lÿþö Lÿ'~ ? ¯ÿÿöþæÿ Aæ¨~Zÿ Óþä{Àÿ þ Lÿþö {SæsçF ¨÷ɧ {ÜÿæB ÀÿÜÿçàÿæ æ AfëöÿZÿ þÿ{Àÿ þ Lÿþö ¨÷ÿç fçjæÓæ {ÜÿæB$#àÿæ æ õÿÿêß Aæß ¨÷æÀÿ»{Àÿ Üÿ] {Ó Lÿþö ¯ÿçÌßLÿ ¨÷ɧ ¨÷Öëÿ Lÿ{àÿ æ Aÿ
-
g
ÿûÿçÿç É÷êþÿS¯ÿúÿ SêÿæÓë¨ÿçÌûë ¯ÿ÷Üÿ½ ¯ÿçÿ¿æßæó {¾æSÉæ{Ú É÷êLõÿÐæfëöÿ Óºæ{ÿ "Lÿþö fçjæÓæ 'ÿæþ ÿ´çÿê{ßææß
ææ2ææ FÜÿç¨Àÿç É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ SêÿæÀíÿ¨ê D¨ÿçÌúÿ F¯ÿó ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ ÿ$æ {¾æS ÉæÚ ¯ÿçÌßLÿ É÷êLÿõÐ F¯ÿó AfëöÿZÿ Óºæÿ{Àÿ Lÿþö-fçjæÓæ ÿæþLÿ ÿ´çÿêß Aæß ¨íÿö {Üÿàÿæ æ Bÿç É÷ ê þú ÿ ¨ÀÿþÜÿóÓ ¨Àÿþæÿ¢ÿÓ¿ Éç Ì ¿ É÷ ê Ó´ æ þê AÝSÝæÿ¢ÿLÿõ{ÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæßæ
"ß$æ$ö Sêÿæ' µÿæ{Ì¿ "LÿþöfçjæÓæ ' ÿæþ ÿ´çÿê{ßææß
ææ2ææ ææ ÜÿÀÿç g ÿúÿÓúÿ ææ
g É÷ê ¨Àÿþæ{ÿ ÿþ
A$ õÿÿê{ßææß
ÿ´çÿêß Aæß{Àÿ µÿS¯ÿæ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ, FÜÿç¯ëÿç ëÿþ ÿçþ{;ÿ jæÿþæSö ¯ÿçÌß{Àÿ LëÿÜÿæSàÿæ {LÿDô ¯ëÿç ? FÜÿæ Lÿç ¾ë LÿÀÿ æ fç~ç{àÿ þÜÿæþÜÿçþ ×çÿç ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿ F¯ÿó ÜÿæÀÿç{àÿ {ÿ¯ÿÿ´ æ fç~ç{àÿ Ó¯ÿöÓ´ F¯ÿó ÜÿæÀÿç{àÿ {ÿ¯ÿÿ´ æ Dµÿß ¨äÀëÿ Lÿçdç ÿæ Lÿçdç ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ AÅÿ þ äÿç F$#{Àÿ ÿæÜÿ] æ ¨ë~ç LÿÜÿç{àÿ, ¯ÿÿöþæÿ ëÿ{þ FÜÿæLÿë ÿçÍæþ Lÿþö{¾æS ¯ÿçÌß{Àÿ Éë~ æ {¾Dô ¯ëÿçÿ´æÀÿæ Óó¾ëNÿ {ÜÿæB ëÿ{þ Lÿþö ¯ÿ¤ÿÿÀëÿ Óþ¿Lúÿ Àíÿ{¨ þëNÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ Óþß{Àÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ Óæ¯ÿæÿê D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç- ëÿþÀÿ üÿÁÿ ÿçþ{;ÿ AæÉæ þ ÿ ÀÿÜëÿ æ Lÿæþÿæ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB Lÿþö{Àÿ ¨÷¯ÿõÿ ÜëÿA F¯ÿó Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ þ ëÿþÀÿ AÉ÷æ ÿÀÿÜëÿ æ ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ Lÿþö ¯ÿ¤ÿÿÀëÿ þëN {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ þëNÿ ÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ Lÿç;ëÿ ÀÿæÖæ{Àÿ ÿçfÀÿ ×çÿç A¯ÿSÿ {ÜÿDÿæÜÿ] æ Aÿ
AfëöÿZÿë ÿçÍæþ Lÿþö {¾æS A{¨äæ jæÿ{¾æS ÓÀÿÁÿ F¯ÿó ¨÷æ©ç¾ëNÿ ¨÷ÿêÿ {Üÿàÿæ æ {Ó ¨÷ɧ Lÿ{àÿ- {Üÿ fÿæöÿ ! ÿçÍæþ Lÿþö A{¨äæ jæÿ þæSö ¾ÿç Aæ¨~Zÿ õÿÎç{Àÿ {É÷Ï, {ÿ{¯ÿ {þæ{ÿ FÜÿç µÿßZÿÀÿ Lÿþö{Àÿ LÿæÜÿ]Lÿç ¨÷¯õÿÿ LÿÀÿæDd;ÿç æ AfëöÿZÿ ¨÷ɧ Ó´µÿæ¯ÿçLÿ $#àÿæ æ Àÿç ÿçAæ¾æD {SæsçF ×æÿLëÿ ¾ç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ëÿBsç ÀÿæÖæ ÀÿÜÿçdç æ ¾ÿç Aæ¨~Zëÿ ¯ÿæÖ¯ÿ{Àÿ ¾ç¯ÿæÀÿ Adç, {ÿ{¯ÿ Aæ¨~ A¯ÿÉ¿ ¨÷ɧ LÿÀÿç{¯ÿ {¾, F$#{Àÿ ÓëSþ {LÿDôsç æ ¾ÿç ¨÷ɧ Aæ¨~ LÿÀëÿÿæÜÿæô;ÿç, {ÿ{¯ÿ Aæ¨~ ¨$#Lÿ ëÿÜÿô;ÿç æ vÿçLúÿ FÜÿç¨Àÿç Aföëÿ þ ¨÷ɧ ÀÿQ#{àÿ æ Afëöÿ D¯ÿæ`ÿ f¿æßÓê {`ÿúÿLÿþö~{Ö þÿæ ¯ëÿçföÿæöÿ æ ÿúÿ Lÿçó Lÿþö~ç {Wæ{Àÿ þæó ÿç{ßæfßÓç {Lÿɯÿ ææ1ææ fÿÿæZÿ D¨{Àÿ ÿßæ LÿÀëÿ$#¯ÿæ {Üÿ fÿæöÿ ! ¾ÿç ÿçÍæþ Lÿþö{¾æS A{¨äæ jæÿ{¾æS Aæ¨~Zëÿ {É÷Ï þæÿ¿, {ÿ{¯ÿ {Üÿ {Lÿɯÿ ! Aæ¨~ {þæ{ÿ F µÿßZÿÀÿ Lÿþö {¾æS{Àÿ LÿæÜÿ]Lÿç ¨÷¯õÿÿ LÿÀÿæDd;ÿç æ ÿçÍæþ Lÿþö{¾æS{Àÿ AfëöÿZëÿ µÿßZÿÀÿÿæ ÿçÉë $#àÿæ æ LÿæÀÿ~ F$#{Àÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ
70
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Üÿ] A#LÿæÀÿ, Lÿç;ëÿ üÿÁÿ{Àÿ Lÿÿæ¨ç ëÿÜÿô æ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ AÉ÷æ þ ÿ{ÜÿD F¯ÿó ÿçÀÿ;ÿÀÿ Óþ¨ö~ ÓÜÿçÿ {¾æS{Àÿ õÿÎç ÀÿQ# Lÿþö{Àÿ àÿæSç ÀëÿÜÿ æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Lÿç jæÿ þæSö{Àÿ ÜÿæÀÿç{àÿ {ÿ¯ÿÿ´ F¯ÿó fç~ç{àÿ þÜÿæþÜÿçþ ×çÿç æ ÿçfÀÿ àÿæµÿ, Üÿæÿç Ó´ßó ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæ D`ÿçúÿ æ FÜÿç¨Àÿç AfëöÿZëÿ ÿçÍæþ Lÿþö{¾æS A{¨äæ jæÿ{¾æS ÓÀÿÁÿ ¨÷ÿêÿ {Üÿàÿæ æ {ÿ~ë {Ó ÿç{¯ÿÿÿ Lÿ{àÿ¯ÿ¿æþç{É÷{~¯ÿ ¯ÿæ{Lÿ¿ÿ ¯ëÿçó {þæÜÿßÓê¯ÿ {þ æ ÿ{ÿLÿó ¯ÿÿ ÿçÊÿçÿ¿ {ßÿ {É÷{ßæÜÿþ樧&ëßæþú ææ2ææ Aæ¨~ FÜÿç¨Àÿç þçÉ÷çÿ ¯ÿ`ÿÿÿ´æÀÿæ {þæÀÿ ¯ëÿçLëÿ {þæÜÿçÿ LÿÀëÿd;ÿç æ Aæ¨~ ÿ {þæÀÿ ¯ëÿç{Àÿ×çÿ {þæÜÿLëÿ ÿíÀÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæBd;ÿç æ Aÿ
F$#þÀëÿ {Lÿò~Óç {SæsçF ÿçÊÿß LÿÀÿç LëÿÜÿ;ëÿ æ ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ þëô {É÷ß A$öæúÿ ¨ÀÿþLÿàÿ¿æ~ {þæä ¨÷æ© {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ FÜÿæ D¨{Àÿ ¨ë~ç É÷êLÿõÐ LÿÜÿç{àÿÉ÷ê µÿS¯ÿæ ë¯ÿæ`ÿ {àÿæ{LÿÓ½çúÿ ÿ´ç¯ÿçæ ÿçÏæ ¨ëÀÿæ {¨÷æNÿæ þßæÿW æ jæÿ{ßæ{Sÿ ÓæóQ¿æÿæó Lÿþö{ßæ{Sÿ {ßæSçÿæþú ææ3ææ "{Üÿ ÿçÑæ¨ Afëöÿ ! FÜÿç ÓóÓæÀÿ{Àÿ Óÿ¿ {ÉæÀÿ ëÿBsç æÀÿæ {þæ ÿ´æÀÿæ AæSÀëÿ LëÿÜÿæ¾æBdç æ' AæSÀëÿ LÿÜÿç¯ÿæÀÿ ÿæ¾ö¿ {Lÿò~Óç Óÿ¿ Lÿçºæ {ÿ÷ÿßæ {Àÿ ÿæÜÿ], ¯ÿÀÿó ¾æÜÿæ ¯ÿÿöþæÿ ÿ´çÿêß Aæß{Àÿ LÿÜÿç AæÓç{àÿ - jæÿêþæÿZÿ ÿçþ{;ÿ jæÿ þæSö F¯ÿó {¾æSêþæÿZÿ ÿçþ{;ÿ ÿçÍæþ Lÿþö þæSö LÿëÜÿæSàÿæ æ Dµÿß þæSö AëÿÓæ{Àÿ Lÿþö ÿ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ Üÿ] ¨Ýç¯ÿ æ Lÿþö Aÿç¯ÿæ¾ö¿ A{s æ ÿ Lÿþö~æþÿæÀÿ»æ{ðÍþö¿ó ¨ëÀëÿ{Ìæɧ&ë{ÿ æ ÿ `ÿ Ó¿Óÿæ{ÿ¯ÿ Óççó Óþ#Sbÿÿç ææ4ææ {Üÿ Afëöÿ ! þëÿÌ¿ ÿæ LÿþöLëÿ ¨÷æÀÿ» ÿLÿÀÿç ÿçÍþöÿæÀÿ A;ÿçþ ×çÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF F¯ÿó ÿæ ¨÷æÀÿ» LÿÀÿç$#¯ÿæ LÿþöLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç{ÿ{àÿ µÿS¯ÿúÿ ¨÷æ©ç Àíÿ¨ê ¨ÀÿþÓççLëÿ Üÿ] ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ ¯ÿÿöþæÿ ëÿþLëÿ jæÿ þæSö µÿàÿ àÿæSë A$¯ÿæ ÿçÍæþ Lÿþö þæSö æ Dµÿß ¨ä{Àÿ Lÿþö ÿ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ Üÿ] ¨Ýç¯ÿ æ ¨÷æß
FÜÿç ×Áÿ{Àÿ {àÿæ{Lÿ µÿS¯ÿúÿ ¨${Àÿ Óóäç© þæSö F¯ÿó
ÿõÿêß Aæß
71
ÓëÀÿäæ {Qæfç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç$æ;ÿç æ Lÿþö ¨÷æÀÿ» Üÿ] ÿLÿÀÿç {ÜÿæBSàÿæ ÿçÍþê ! F¨Àÿç {LÿDôvÿç µÿ÷æ;ÿç ÿ ÀÿÜëÿ æ {Ó$# ÿçþ{;ÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾, Lÿþö ¨÷æÀÿ» ÿLÿÀÿç {LÿÜÿç þ ÿçÍþö µÿæ¯ÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB ÿ$æF æ ÉëµÿæÉëµÿ LÿþöÀÿ {¾Dôvÿæ{Àÿ A;ÿ {ÜÿæB¾æF, ¨Àÿþ ÿçÍþöÿæÀÿ {ÓÜÿç ×çÿçLëÿ Lÿþö ÿ´æÀÿæ Üÿ] ¨æB {Üÿ¯ÿ æ FÜÿç¨Àÿç ¯ÿÜëÿÿ {àÿæ{Lÿ LÿÜÿç$æ;ÿç, Aæ{» ÿ jæÿ þæSöê, jæÿ þæSö{Àÿ Lÿþö Üÿ] ÿæÜÿ] æ FÜÿç þæÿ¿ÿæ ÀÿQ# LÿþöLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç jæÿê {ÜÿæBÿ$æ;ÿç æ ¨÷æÀÿ» LÿÀÿç$#¯ÿæ Lÿ÷çßæLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç {ÿ{àÿ þ {LÿÜÿç µÿS¯ÿúÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿÀíÿ¨ê ¨Àÿþ ÓççLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBÿ$æ;ÿç æ LÿæÀÿ~ ÿ Üÿç LÿÊÿçúÿ ä~þ¨ç fæëÿ ÿçÏÿ¿LÿþöLõÿúÿ æ Lÿæßö¿{ÿ Üÿ¿¯ÿÉ
Lÿþö Ó¯ÿö
¨÷Lõÿÿç{fðSöë{~ð
ææ5ææ {Lÿò~Óç ¨ëÀëÿÌ {¾{Lÿò~Óç Óþß{Àÿ ä~þæÿ÷ þ Lÿþö ÿLÿÀÿç ÀÿÜÿç¨æÀÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ LÿæÀÿ~ ÓþÖ ¨ëÀëÿÌ ¨÷LõÿÿçÀëÿ D Së~ÿ´æÀÿæ ¯ÿç¯ÿÉ {ÜÿæB Lÿþö LÿÀÿç$æ;ÿç æ ¨÷Lÿõÿç F¯ÿó ¨÷LõÿÿçÀëÿ DSë~ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ fê¯ÿçÿ Ad;ÿç æ {Ó ¨¾ö¿;ÿ {Lÿò~Óç ¨ëÀëÿÌ Lÿþö ÿ LÿÀÿç ÀÿÜÿç¨æÀÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ `ÿëÿ$ö AæßÀÿ 33-34{ÉâæLÿ{Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿëd;ÿç {¾, ßæ¯ÿÿþæÿ÷ A$öæúÿ Ó¸íÿö Lÿþö jæÿ{Àÿ Óþæ© {ÜÿæB¾æB$æF æ jæÿÀíÿ¨ê AS§ç Ó¸íÿö LÿþöLëÿ µÿÓ½ LÿÀÿççÿçF æ Fvÿæ{Àÿ {Ó LÿÜëÿd;ÿç {¾, Lÿþö ÿLÿÀÿç {Lÿò~Óç ¨ëÀëÿÌ ÀÿÜÿçÿ$æ;ÿç æ A;ÿÿ
{ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Lÿ'~ LÿÜÿç¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿôd;ÿç æ ÿæÜÿæÀÿ AæÉß F¨Àÿç {¾, ¾j LÿÀÿç LÿÀÿç ÿçÿçSë~Àëÿ Aÿêÿ {ÜÿæBS{àÿ , þÿÀÿ ¯ÿçàÿß F¯ÿó ÓæäæúÿLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ ¾jÀÿ ¨Àÿç~æþ ¯ÿæÜÿæÀÿçS{àÿ Lÿþö {ÉÌ {ÜÿæB¾æF æ {ÓÜÿç ÿçöæÀÿçÿ Lÿ÷çßæ ¨íÿö {Üÿ¯ÿæ ¨í¯ÿöÀëÿ Lÿþö ÿæÉ ÜëÿF ÿæÜÿ] æ ¨÷Lõÿÿç ¨ç dæÝç ÿ$æF æ Lÿ{þö¢ÿ÷çßæ~ç Óóßþ¿ ß Aæ{Ö þÿÓæ Ó½Àÿúÿ æ B¢ÿç÷ßæ$öæúÿ ¯ÿçþí|ÿææ þç$¿æ`ÿæÀÿ
Ó D`ÿ¿{ÿ ææ6ææ FÿçLÿç ¨{Àÿ þ ¯ÿç{ÉÌ Àíÿ{¨ þõ|ÿ ¯ÿ¿Nÿç, ¾çF Lÿ{þö¢ÿç÷ßþæÿZëÿ Üÿvÿ ¨í¯ÿöLÿ ÿç{Àÿæ LÿÀÿç B¢ÿç÷ßþæÿZÿ {µÿæSLÿë þÿÿ´æÀÿæ Ó½Àÿ~ LÿÀÿç$æF, {Ó þç$¿æ`ÿæÀÿê, ¨æQç, ÿæ Lÿç jæÿê æ Óç {ÜÿDdç {¾, É÷êLõÿÐZÿ LÿæÁÿ{Àÿ þ F¨Àÿç Àíÿ|ÿçþæÿ $#àÿæ æ {àÿæ{Lÿ LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ LÿþöLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç B¢ÿç÷çßþæÿZÿë Üÿvÿ ¨í¯ÿöLÿ ÿç{Àÿæ LÿÀÿç ¯ÿÓç ¾æD$#{àÿ F¯ÿó LÿÜëÿ$#{àÿ {¾,
72
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
þëô jæÿê A{s æ þëô ¨íÿö A{s æ þëô Éë A{s æ þëô ¯ëÿ Bÿ¿æÿç æ Lÿç;ëÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾, {Óþæ{ÿ íÿö As;ÿç æ jæÿ þæSö D`ÿçúÿ àÿæSë A$öæúÿ ÿçÍæþ LÿþöþæSö æ Dµÿß þæSö{Àÿ Lÿþö ÿ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ Üÿ] ¨Ýç¯ÿ æ ßÖ´ç¢ÿç÷ßæ~ç þÿÓæ ÿçßþ¿æÀÿµÿ{ÿföëÿ æ Lÿ{þö¢ÿç÷{ßð
Lÿþö{ßæSþÓNÿ
Ó ¯ÿççÉçÌ¿{ÿ ææ7ææ {Üÿ Afëöÿ ! {¾Dô ¨ëÀëÿÌ þÿ ÿ´æÀÿæ B¢ÿ÷çßþæÿZëÿ ¯ÿÉLÿÀÿç, {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ þÿ{Àÿ þ ¯ÿæÓÿæ ÙëÿÀÿ~ ÿ{Üÿ¯ÿ, Ó¯ÿö$æ AÿæÉNÿ {ÜÿæB Lÿ{þö¢ÿç÷ßþæÿZÿ ÿ´æÀÿæ Lÿþö {¾æS Aæ`ÿÀÿ~ÿ LÿÀÿç$æF æ {Ó Üÿçô {É÷Ï A{s æ vÿçLúÿ Adç, ¯ëÿlç¨æÀÿç{àÿ {¾, Lÿþö Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ, Lÿç;ëÿ Fvÿæ{Àÿ ¨÷ɧ Dvëÿdç {¾, {LÿDô Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ ? æ FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿçÿçßÿó LëÿÀëÿ Lÿþö ÿ´ó Lÿþö f¿æ{ßæ Üÿ¿Lÿþö~
æ ÉÀÿêÀÿßæÿ÷æ¨ç `ÿ {ÿ ÿ ¨÷Óç{¿ÿLÿþö~
ææ8ææ {Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ ÿçöæÀÿçÿ LÿÀÿæ¾æB$#¯ÿæ Lÿþöÿ LÿÀÿ æ A$öæúÿ Lÿþö ÿ ¯ÿÜëÿÿ SëÝçF ÀÿÜÿçdç æ {Ó$#{Àÿ {Lÿò~Óç {SæsçF ÿçÊÿçÿ LÿÀÿæ¾æBdç æ {ÓÜÿç ÿçÊÿçÿÀíÿ¨ Lÿþö LÿÀÿ æ Lÿþö ÿLÿÀÿç¯ÿæ A{¨äæ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ {É÷Ï æ {ÿ~ë LÿÀÿç Lÿþö LÿÀÿç`ÿæà æ ¾ÿç AÅÿ íÿÀÿ þ ÿçöæÀÿçÿ LÿÀÿç{ÿ¯ÿ, {ÿ{¯ÿ {¾¨Àÿç ¨í¯ÿöÀëÿ LÿÜÿç AæÓçdç, þÜÿæúÿ fÿ½-þõëÿ¿ µÿßÀëÿ DæÀÿ LÿÀÿç{ÿ¯ÿ, {ÿ~ë LÿÀÿç {É÷Ï A{s æ Lÿþö ÿLÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ ëÿþÀÿ ÉÀÿêÀÿ ¾æÿ÷æ þ Óç {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ ÉÀÿêÀÿ ¾æÿ÷æÀÿ A$ö {àÿæ{Lÿ LÿÜÿ;ÿç- "ÉÀÿêÀÿ ÿç¯ÿöæÜÿ æ Lÿç¨Àÿç ÉÀÿêÀÿ ÿç¯ÿöæÜÿ ? Lÿ'~ Aæ¨~ ÉÀÿêÀÿ ? FÜÿç ¨ëÀëÿÌ fÿ½ fÿ½æ;ÿÀÿÀëÿ, ¾ëS¾ëSæ;ÿÀÿÀëÿ ÉÀÿêÀÿ ¾æÿ÷æ Üÿ] ÿ LÿÀÿç AæÓëAdç æ {¾¨Àÿç ¯ÿÚ fçÿö {Üÿ{àÿ Aÿ¿ ¯ÿÚ æÀÿ~ LÿÀÿçæ$æF æ {ÓÜÿç¨Àÿç Lÿês ¨ÿèÿvÿæÀëÿ þæÿ¯ÿ ¨¾ö¿;ÿ, ¯ÿ÷Üÿ½æZÿ vÿæÀëÿ ßæ¯ÿÿ þæ÷ A$öæúÿ Ó¸íÿö fSÿ ¨Àÿç¯ÿÿöÿÉêÁÿ A{s æ ¯ÿçµÿç ¨÷LÿæÀÿ {¾æÿç{Àÿ ¯ÿÀÿæ¯ÿÀÿ FÜÿç fê¯ÿ ÉÀÿêÀÿÿþæþ{Àÿ Üÿ] ¾æÿ÷æ LÿÀÿç$æF æ Lÿþö {SæsF F¨Àÿç ¯ÿÖë , {¾ Lÿç FÜÿç ¾æÿ÷æLëÿ Óç LÿÀÿç{ÿB$æF æ ¨íÿö LÿÀÿç{ÿB$æF æ Àÿç ÿçAæ¾æD ¾ÿç {SæsçF þæÿ÷ fÿ½ {ÿ¯ÿæ ¯ÿæLÿç ÀÿÜÿçdç, {ÿ{¯ÿ ¾æÿ÷æ fæÀÿç ÀÿÜÿçdç æ ¯ÿÿöþæÿ ¨$#Lÿ `ÿæàÿçdç æ {Ó Aÿ¿ ÉÀÿêÀÿ{Àÿ ¾æÿ÷æ LÿÀëÿdç æ ¾æÿ÷æ ¨íÿö {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ {ÜÿæB$æF, {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ S;ÿ¯ÿ¿×Áÿ AæÓç¾æB$æF æ ¨ÀÿþææZÿ ×çÿç ¨Êÿæúÿ FÜÿç AææLëÿ ÉÀÿêÀÿ ¾æÿ÷æ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýç ÿ$æF æ
ÿõÿêß Aæß
73
A$öæúÿ ÉÀÿêÀÿ ÿ¿æS F¯ÿó ÉÀÿêÀÿ æÀÿ~ Lÿþö Óþæ© {ÜÿæB¾æF æ Aÿ
Lÿþö F¨Àÿç FLÿ ¯ÿÖë ¾æÜÿæLÿç FÜÿç ¨ëÀëÿÌZëÿ ¨ëÿ
ÉÀÿêÀÿ ¾æÿ÷æ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýçÿ$æF æ"{þæä {Ó Éëµÿæúÿ (4/16) æ {Üÿ Afëÿö ! FÜÿç LÿþöLëÿ LÿÀÿç ëÿ{þ ÓóÓæÀÿ¯ÿ¤ÿÿÀíÿ¨ê AÉëµÿÀëÿ þëNÿç ¨æB¾ç¯ÿ æ Lÿþö F¨Àÿç FLÿ ¯ÿÖë ¾æÜÿæLÿç ÓóÓæÀÿ ¯ÿ¤ÿÿÀÿë þëNÿç {ÿB$æF æ ¯ÿÿöþæÿ ¨÷ɧ Dvëÿdç {¾, {ÓÜÿç ÿçöæÀÿçÿ Lÿþö Lÿ'~ ? FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç ßjæ$öæúÿLÿþö{~æÿ¿ÿ÷ {àÿæ{Lÿæßó Lÿþö¯ÿ¤ÿÿ
æ ÿÿ$öó Lÿþö {Lÿò{;ÿß þëNÿÓèÿ
Óþæ`ÿÀÿ ææ9ææ {Üÿ Afëöÿ ! ¾j ¨÷Lÿ÷çßæ Üÿ] Lÿþö æ ÿæÜÿæ Lÿ÷çßæLÿ Lÿþö A{s æ ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ ¾j ¨íÿö {Üÿ¯ÿ æ Óç {ÜÿDdç {¾, Lÿþö {SæsçF ÿçöæÀÿçÿ ¨÷Lÿ÷çßæ FÜÿæ ¯ÿ¿ÿêÿ {¾Dô Lÿþö {ÜÿDdç, Lÿ'~ ÿæÜÿæ Lÿþö ëÿÜÿô ? É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç ÿæÜÿ], ÿæÜÿæ Lÿþö ëÿÜÿô æ Aÿ¿ÿ÷ {àÿæ{Lÿæßó Lÿþö¯ÿ¤ÿÿ
- FÜÿç ¾j ¨÷Lÿ÷çßæ ¯ÿ¿ÿêÿ ÿëÿçAæ{Àÿ ¾æÜÿæ Lÿçdç LÿÀÿæ¾æDdç, ÓæÀÿæ fSúÿ {¾Dô$#{Àÿ Àÿæÿ÷ÿçÿ ¯ÿ¿Ö, ÿæÜÿæ FÜÿç {àÿæLÿÀÿ FLÿ ¯ÿ¤ÿÿ þæÿ÷ æ ÿæ Lÿç Lÿþö æ Lÿþö ÿ {þæä {ÓÉëµÿæúÿ- AÉëµÿ A$öæúÿ ÓóÓæÀÿ ¯ÿ¤ÿÿÀëÿ þëNÿç {ÿB$æF æ þæÿ÷ ¾j ¨÷Lÿ÷çßæ Üÿ] Lÿþö æ ÿæÜÿæ Lÿ÷çßæLÿ Lÿþö, {¾Dô$#{Àÿ ¾j ¨íÿö {ÜÿæB$æF æ Aÿ
{Üÿ Afëöÿ ! {ÓÜÿç ¾j ¨íÿ} ÿçþ{;ÿ Óèÿ {ÿæÌÀëÿ AàÿSæ ÀÿÜÿç Óþ¿Lúÿ Àíÿ¨{Àÿ Lÿþö Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿ æ Óèÿ {ÿæÌÀëÿ AàÿSæ ÿ {ÜÿæB FÜÿç Lÿþö {ÜÿæBÿ$æF æ ¯ÿÿöþæÿ Aæ{» ¯ëÿlçS{àÿ {¾, ¾j ¨÷Lÿ÷çßæ Üÿ] Lÿþö æ Lÿç;ëÿ Fvÿæ{Àÿ ¨ëÿ
{SæsçF ÿ¯ÿêÿ ¨÷ɧ D {ÜÿDdç {¾, {ÓÜÿç ¾j Lÿ'~ ? ¾æÜÿæLëÿ Aæ{þ LÿÀÿç¯ÿæ æ Fvÿæ{Àÿ ¨÷${þ ¾jLëÿ ÿ LÿÜÿç, É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾, ¾j {LÿDôvëÿ AæÓçàÿæ ? {Ó Lÿ'~ {ÿD$æF ? ÿæÜÿæÀÿ ¯ÿç{ÉÌÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç æ `ÿëÿ$ö Aæß{Àÿ ¾æB ØÎ Lÿ{àÿ {¾, ¾j Lÿ'~ ? ¾æÜÿæLëÿ Aæ{» Lÿæ¾ö¿Àíÿ¨ {ÿ¯ÿæ F¯ÿó ÿæÜÿæ Aæ»Àÿ Lÿþö {Üÿ¯ÿæ{Àÿ àÿæSç¯ÿ æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐZÿ {ÉðÁÿêÀëÿ ØÎ {ÜÿæB$æF {¾, {¾Dô ¯ÿÖëÀÿ `ÿçÿ÷~ LÿÀÿæ¾ç¯ÿ, {Ó ¨÷${þ ÿæÜÿæÀÿ ¯ÿç{ÉÌÿæLëÿ `ÿçÿ÷~ LÿÀëÿd;ÿç æ ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ É÷æ fæS÷ÿ {Üÿ¯ÿ æ ÿúÿ¨Êÿæúÿ {Ó {Ó$#{Àÿ Lÿ÷çßæÉêÁÿ ÿçþ{;ÿ Óæ¯ÿæÿê D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç F¯ÿó ¨Àÿç{ÉÌ{Àÿ þëQ¿ Óçæ;ÿ ¨÷ÿç¨æÿçÿ LÿÀëÿd;ÿç æ
74
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Ó½Àÿ~ $æD {¾, Fvÿæ{Àÿ É÷êLõÿÐ LÿþöÀÿ Aÿ¿ FLÿ Aèÿ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç- Lÿþö {SæsçF ÿçöæÀÿçÿ Lÿ÷çßæ æ Aÿ¿ ¾æÜÿæ Lÿçdç Lÿþö LÿÀÿæ¾æF, ÿæÜÿæ Lÿþö ëÿ{Üÿô æ ÿ´çÿêß Aæß{Àÿ ¨÷$þ¯ÿæÀÿ LÿþöÀÿ ÿæþ {ÿ{àÿ, ÿæÜÿæÀÿ ¯ÿç{ÉÌ~ ¯ÿÿöÿæ Lÿ{àÿ æ {Ó$#{Àÿ Lÿ÷êßæÉêÁÿ ÿçþ{;ÿ Óæ¯ÿæÿê D¨{Àÿ LÿÜÿç{àÿ æ Lÿç;ëÿ FÜÿæ LÿÜÿç ÿæÜÿæô;ÿç, Lÿþö Lÿ'~ ? Fvÿæ{Àÿ õÿÿêß Aæß {Àÿ LÿÜÿç{àÿ {¾, {Lÿò~Óç ¯ÿ¿Nÿç Lÿþö ÿLÿÀÿç ÀÿÜÿç¨æÀÿç ÿ$æF æ ¨÷Lõÿÿç ÿ´æÀÿæ ¨Àÿæ#ÿ {ÜÿæB þëÿÌ¿ Lÿþö LÿÀÿç$æF æ FÜÿæ ¯ÿ¿ÿêÿ {¾Dô ¯ÿ¿Nÿç B¢ÿç÷ßþæÿZ ë Üÿvÿ ¨í¯ÿöLÿ ÿç{Àÿæ LÿÀÿç þÿÿ´æÀÿæ ¯ÿçÌß `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç$æF æ {Ó ÿ»ê A{s æ ÿ» Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç þæÿ÷ æ {ÿ~ë {Üÿ Afëöÿ ! þÿÿ´æÀÿæ B¢ÿ÷çßþæÿZÿë ÓæDôsçLÿÀÿç ëÿ{þ Lÿþö LÿÀÿ æ Lÿç;ëÿ ¨÷ɧ {¾þçÿç {Óþçÿç ÀÿÜÿçàÿæ {¾, {LÿDô Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ ? FÜÿæ D¨{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ {Üÿ Afëÿö ! ëÿ{þ ÿçöæÀÿçÿ LÿÀÿæ¾æB$#¯ÿæ Lÿþö LÿÀÿ æ ¯ÿÿöþæÿ ¨÷ɧ Dvëÿdç {¾ ÿçöæÀÿçÿ Lÿþö Lÿ'~ ? ¾æÜÿæLëÿ Aæ{» LÿÀÿç¯ÿæ æ {ÿ{¯ÿ LÿÜëÿd;ÿç, ¾jLëÿ Lÿæ¾ö¿Àíÿ¨ {ÿ¯ÿæ Üÿ] Lÿþö æ ¯ÿÿöþæÿ ¨÷ɧ Dvëÿdç {¾, {ÓÜÿç ¾j Lÿ'~ ? Fvÿæ{Àÿ ¾jÀÿ Dÿç F¯ÿó ¯ÿç{ÉÌÿæLëÿ LÿÜÿç Éæ;ÿ {ÜÿæB¾ç{¯ÿ æ AæSLëÿ `ÿëÿ$ö Aæß{Àÿ ¾jÀÿ ¨÷Ùëÿsçÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ Àíÿ¨ þçÁÿç¯ÿ æ ¾æÜÿæLÿë LÿÀÿç¯ÿæ {ÜÿDdç Lÿþö æ LÿþöÀÿ FÜÿç ¨ÀÿçµÿæÌæ Sêÿæ ¯ëÿlç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ FLÿ `ÿæ¯ÿçLÿævÿç æ ¾j AÿçÀÿçNÿ ëÿÿçAæ{Àÿ {àÿæ{Lÿ Lÿçdç ÿæ Lÿçdç Lÿþö LÿÀÿç$æ;ÿç æ LÿçF {Qÿç LÿÀÿç$æF ÿ LÿçF ¯ÿ¿æ¨æÀÿ æ LÿçF ¨ÿæÓêÿ ÿ LÿçF {Ó¯ÿLÿ æ LÿçF ÿçfLëÿ ¯ëÿçfê¯ÿç LÿÜÿç$æF ÿ LÿçF É÷þfê¯ÿç æ LÿçF Óþæf {Ó¯ÿæLëÿ Lÿþö þæÿç$æF ÿ LÿçF {ÿÉ {Ó¯ÿæLëÿ æ FÜÿç LÿþöþæÿZÿ{Àÿ {àÿæ{Lÿ ÓLÿæþ F¯ÿó ÿçÍæþ LÿþöÀÿ µíÿþçLÿæ þæÿç {ÿBd;ÿç æ Lÿç;ëÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç - FÜÿæ Lÿþö ëÿ{Üÿô æ Aÿ¿ÿ÷ {àÿæ{Lÿæßó Lÿþö ¯ÿ¤ÿÿ
- ¾j ¨÷Lÿ÷çßæ ¯ÿ¿ÿêÿ ¾æÜÿæ Lÿçdç LÿÀÿæ¾æDdç, ÿæÜÿæ FÜÿç {àÿæLÿÀÿ ¯ÿ¤ÿÿLÿæÀÿê Lÿþö A{s, ÿæ Lÿç {þæäÿ Lÿþö æ ¯ÿÖëÿ
¾j ¨÷Lÿ÷çßæ Üÿ] Lÿþö æ ¯ÿÿöþæÿ ¾jLëÿ ÿLÿÜÿç ¨÷${þ FÜÿæ LÿÜëÿd;ÿç {¾, ¾j {LÿDôvëÿ AæÓçàÿæ ? ÓÜÿßjæ
¨÷fæ
ÓõÎ´æ ¨ë{Àÿæ¯ÿæ`ÿ ¨÷fæ¨ÿç
æ A{ÿÿ ¨÷Ó¯ÿçÌ¿´{þÌ {¯ÿæÖ´çÎLÿæþëLúÿ ææ10ææ ¨÷fæ¨ÿç ¯ÿ÷Üÿ½æ LÿÅÿÀÿ Aæÿç{Àÿ ¾j ÓÜÿçÿ ¨÷fæþæÿZëÿ ÓõÎçLÿÀÿç LÿÜÿç{àÿ
ÿõÿêß Aæß
75
,"FÜÿç ¾j ÿ´æÀÿæ ¯õÿçLëÿ ¨÷æ© ÜëÿA æ' FÜÿç ¾j ÿë»þæÿZÿ "BÎLÿæþíLúÿ'{¾Dô$#{Àÿ AÿçÎ ÿ {Üÿ¯ÿ, ¯ÿçÿæÉ ÀÿÜÿçÿ BÎ Óº¤ÿç Lÿæþÿæ ¨íÿ} LÿÀÿç¯ÿ æ ¾j ÓÜÿçÿ ¨÷fæþæÿZëÿ LÿçF ÓõÎçLÿ{àÿ ? ¨÷fæ¨ÿç ¯ÿ÷Üÿ½æ æ ¯ÿ÷Üÿ½æ LÿçF ? Lÿ'~ `ÿæÀÿçþëQ, Aævÿ `ÿäë ¾ëNÿ {ÿ¯ÿÿæ, {¾¨Àÿç Lÿç ¨÷`ÿÁÿçÿ ÀÿÜÿçdç ? ÿæÜÿ] ! É÷êLõÿÐZÿ AëÿÓæ{Àÿ {ÿ¯ÿÿæ ÿæþ{Àÿ {Lÿò~Óç µÿç Óÿæ ÿæÜÿ] æ ¨ë~ç FÜÿç ¨÷fæ¨ÿç LÿçF ? ¯ÿÖëÿ
{¾Dôþæ{ÿ ¨÷fæþæÿZÿ þíÁÿ DúÿSþ ¨ÀÿþææZÿ vÿæ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æBS{àÿ, {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Üÿ] ¨÷f¨ÿç As;ÿç æ ¯ëÿç Üÿ] ¯ÿ÷Üÿ½æ"AÜÿóLÿæÀÿ Éç¯ÿ ¯ëÿç Af, þÿ ÉÉç `ÿçÿ þÜÿæúÿ' (Àÿæ.þæÿÓ/ 6/15Lÿ) {ÓÜÿç Óþß{Àÿ ¯ëÿç ¾¦þæÿ÷ {ÜÿæB$æF æ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌZÿ ¯ÿæ~ê{Àÿ ¨Àÿþææ Üÿ] LÿÜëÿ$æ;ÿç æ µÿfÿÀÿ ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ Lÿ÷çßæ ¨÷æÀÿ» {ÜÿæBSàÿæ ¨{Àÿ ¯ëÿçÀÿ Dÿ{ÀÿæÿÀÿ ¯ÿçLÿæÉ {ÜÿæB$æF æ ¨÷æÀÿ» A¯ÿ×æ{Àÿ {ÓÜÿç ¯ÿëç ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ{Àÿ Óó¾ëNÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ {¾æSëô "¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçúÿ' LëÿÜÿæ¾æB$æF æ Lÿ÷þÉ
¯ÿçLÿæÀÿþæÿZÿ Éþÿ {ÜÿæB ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ{Àÿ {É÷Ï {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ {ÓÜÿç ¯ëÿçLëÿ "¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ´Àÿ' LëÿÜÿæ¾æF æ Dúÿ$æÿ AæÜëÿÀÿç Óíä½ {ÜÿæBS{àÿ ¯ëÿçÀÿ A¯ÿ×æ ¯ÿçLÿÉçÿ {ÜÿæB¾æF æ {ÿ{¯ÿ {ÓÜÿç ¯ëÿçLëÿ "¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçúÿ¯ÿÀÿêßæúÿ' LëÿÜÿæ¾æF æ {ÓÜÿç A¯ÿ×æ{Àÿ ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçúÿ{¯ÿÿæ ¨ëÀëÿÌ, Aÿ¿þæÿZëÿ þ Dúÿ$æÿ þæSö{Àÿ ¨÷¯ÿÿöÿ LÿÀÿæB¯ÿæ A#LÿæÀÿ ¨÷æ© LÿÀÿç {ÿB$æF æ ¯ëÿçÀÿ ¨ÀÿæLÿæÏæ-"¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçúÿ ¯ÿÀÿçÏ' A$öæúÿ ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçúÿZÿ {ÓÜÿç A¯ÿ×æ, {¾Dô$#{Àÿ BÎ ¨÷¯ÿæÜÿçÿ {ÜÿæB$æF æ F¨Àÿç ×çÿç¾ëNÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ¨÷fæþæÿZÿ þíÁÿ DúÿSþ ¨ÀÿþææZÿ vÿæ{Àÿ ¨÷¯ÿçÎ F¯ÿó ×çÿç ¨æB$æ;ÿç æ F¨Àÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌþæÿZÿ ¯ëÿç ¾¦þæÿ÷ A{s æ ÿæÜÿæZëÿ Üÿ] ¨÷fæ¨ÿç LëÿÜÿæ¾æB$æF æ {Ó ¨÷LõÿÿçÀÿ ÿ´¢ÿ ¯ÿç{ÉâÌ~ LÿÀÿç AæÀÿæÿæ ¨÷Lÿ÷çßæ Àÿ`ÿÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ¾j AëÿÀíÿ¨ ÓóÔÿæÀÿþæÿZÿ {¨÷Àÿ~æ LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] ¨÷fæþæÿZÿ Àÿ`ÿÿæ A{s æ FÜÿæ ¨í¯ÿöÀëÿ Óþæf A{`ÿÿ F¯ÿó A¯ÿ¿¯ÿ×ç ÀÿÜÿç$æF æ ÓõÎç Aÿæÿç A{s æ ÓóÔÿæÀÿ ¨í¯ÿöÀëÿ Üÿ] ÀÿÜÿçdç æ Lÿç;ëÿ AÖ¯ÿ¿Ö ¯ÿçLõÿÿ Àíÿ¨{Àÿ ÀÿÜÿçdç æ ¾j AëÿÀíÿ¨ ÿæÜÿæLëÿ Lÿ÷çßæÀíÿ¨ {ÿ¯ÿæ Üÿ] Àÿ`ÿÿæ A$öæúÿ ÓõÎç LÿÀÿç¯ÿæ A{s æ F¨Àÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ LÿÅÿÀÿ Aæÿç{Àÿ ¾j ÓÜÿçÿ ¨÷fæþæÿZÿ Àÿ`ÿÿæ LÿÀÿç$#{àÿ æ LÿÅÿ ÿç{ÀÿæS LÿÀÿç$æF æ {¯ÿðÿ¿ LÿÅÿ {ÿB$æ;ÿç, Aÿ¿ {LÿÜÿç LÿæßæLÿÅÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ FÜÿç Ó¯ëÿ ÉÀÿêÀÿþæÿZÿ ä~çLÿ LÿÅÿ A{s æ ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ LÿÅÿ ÿæÜÿæ
76
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
A{s, {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ µÿ¯ÿ{ÀÿæSÀëÿ þëNÿç þçÁÿç¾æF æ AæÀÿæÿæÀÿ ¨÷æÀÿ» Üÿ] FÜÿç LÿÅÿÀÿ ¨÷æÀÿ»çLÿ A¯ÿ×æ þæÿ÷ æ AæÀÿæÿæ ¨íÿö {Üÿ{àÿ Aæ¨~Zÿ LÿÅÿ¨íÿö {ÜÿæB¾æF æ FÜÿç¨Àÿç ¨Àÿþææ Ó´Àíÿ¨× þÜÿæ¨ëÀëÿÌ, µÿfÿÀÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ ¾j ÓÜÿçÿ ÓóÔÿæÀÿþæÿZëÿ ÓëÓèÿvÿçÿ LÿÀÿç LÿÜÿç{àÿ, FÜÿç ¾j ÿ´æÀÿæ ÿë{þ ¯õÿçLëÿ ¨÷æ© ÜëÿA æ Lÿç¨Àÿç ¯õÿç ? Lÿ'~ `ÿæÁÿWÀÿÀëÿ dæÿ WÀÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ ? Aæß Lÿ'~ A#Lÿ {Üÿ¯ÿ ? ÿæÜÿ] ! ¾j BÎLÿæþíLúÿ BÎ Óº¤ÿê LÿæþÿæSëÝçLÿ ¨íÿ} LÿÀÿç¯ÿ æ BÎ As;ÿç ¨Àÿþææ, {ÓÜÿç ¨ÀÿþææZÿ ÓÜÿ Óº¤ÿ Üÿ] LÿæþÿæÀÿ ¨íÿ}LÿæÀÿLÿ A{s æ ¨÷ɧ Ó´µÿæ¯ÿçLÿ {¾, ¾j Óçæ {ÓÜÿç ¨ÀÿþææZÿ ¨÷æ©ç LÿÀÿæB{ÿ¯ÿ A$¯ÿæ Lÿ÷þëÿÓæ{Àÿ ¨÷æ©ç LÿÀÿæB¯ÿ æ {ÿ¯ÿæúÿ µÿæ¯ÿßÿæ{ÿÿ {ÿ {ÿ¯ÿæ µÿæ¯ÿß;ëÿ ¯ÿ
æ ¨ÀÿØÀÿó µÿæ¯ÿß;ÿ
{É÷ß
¨Àÿþ¯ÿæ¨úÓ¿$ ææ11ææ FÜÿç ¾jÿ´æÀÿæ {ÿ¯ÿÿæþæÿZÿ Dÿç LÿÀÿ A$öæúÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ ¯õÿç LÿÀÿ æ {ÓÜÿç {ÿ¯ÿÿæþæ{ÿ ëÿ»þæÿZÿÀÿ Dÿç LÿÀÿç{¯ÿ æ FÜÿç¨Àÿç ¨ÀÿØÀÿ ¯õÿç LÿÀÿç ¨Àÿþ{É÷ß, ¾æÜÿæ ¨{Àÿ Lÿçdç ¨æB¯ÿæ þ {ÉÌ ÿÀÿÜÿç¯ÿ, {ÓÜÿç ¨Àÿþ Lÿàÿ¿æ~Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB¾æA, {¾¨Àÿç Aæ{» ¾j{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç¯ÿæ æ (AæSLëÿ ¾jÀÿ A$ö {Üÿ¯ÿ, AæÀÿæÿæÀÿ ¯ÿç#), {Ó¨Àÿç Üõÿÿß {ÿÉ{Àÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ Af}ÿ {ÜÿæB`ÿæàÿç$#¯ÿ æ ¨Àÿþ{ÿ¯ÿ FLÿþæÿ÷ ¨Àÿþæ As;ÿç æ {ÓÜÿç ¨Àÿþ{ÿ¯ÿZÿ vÿæ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæD$#¯ÿæ {¾Dô Ó¸ÿ ÀÿÜÿçdç, A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ {¾Dô Ófæÿêß ¨÷¯õÿÿç ÀÿÜÿçdç, ÿæÜÿæLëÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ LëÿÜÿæ¾æF æ {Ó ¨Àÿþ{ÿ¯ÿZÿë Ó»¯ÿ LÿÀÿæB$æF æ {ÿ~ë LÿÀÿç ÿæLëÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ LëÿÜÿæ¾æF æ ÿæ Lÿç ¯ÿæÜÿ¿ {ÿ¯ÿê {ÿ¯ÿÿæ, ¨æ~ç, ¨$Àÿ Bÿ¿æÿç {àÿæ{Lÿ LÿÅÿÿæ LÿÀÿç{ÿB$æ;ÿç æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐZÿ ɱÿ{Àÿ {ÓþæÿZÿÀÿ {Lÿò~Óç AÖçÿ´ Üÿç ÿæÜÿ] æ AæSLÿë LÿÜÿëd;ÿç BÎæúÿ{µÿæSæúÿ Üÿç {¯ÿæ {ÿ¯ÿæ ÿæÓ¿{;ÿ ßjµÿæ¯ÿçÿæ
æ {ÿðÿöÿæÿ¨÷ÿæ{ßð{µÿ¿æ {ßæ µëÿYúÿ{Nÿ {Öÿ F¯ÿ Ó
ææ12ææ ¾jÿ´æÀÿæ, Óº}ÿ {ÿ¯ÿÿæ A$öæúÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ Aæ¨~Zë BÎæúÿ {µÿæSæúÿ Üÿç ÿæÓ¿{;ÿ-BÎ A$öæúÿ AæÀÿæ Óº¤ÿç {µÿæSLëÿ {ÿ{¯ÿ æ Aÿ¿ Lÿçdç ëÿÜÿô æ {ÿð
ÿÿæúÿ- {Ó Üÿ] FLÿþæÿ÷ {ÿB¨æÀÿ;ÿç æ BÎZëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæ Aÿ¿ {Lÿò~Óç ¯ÿçLÿÅÿ Üÿ] ÿæÜÿ] æ FÜÿç {ÿð¯ÿêSë~þæÿZÿ ¯ÿçÿæ ¯õÿç{Àÿ {¾ FÜÿç
ÿõÿêß Aæß
77
×çÿçLëÿ {µÿæS LÿÀëÿ$æF, {Ó ÿçÊÿß Üÿ] {`ÿæÀÿ A{s æ {¾{¯ÿ {Ó ¨æBÿæÜÿ] {ÿ{¯ÿ {µÿæSç¯ÿ Lÿ'~ ? Lÿç;ëÿ A¯ÿÉ¿ LÿÜëÿ$æF, þëô ¨íÿö F¯ÿó ÿÿ´ÿÉöê A{s æ F¨Àÿç ëÿÁÿÿæ¾ëNÿ µÿæÌ~ LÿÀÿç¯ÿæ {àÿæLÿ FÜÿç ¨$Àëÿ þëÜÿôLëÿ dë¨æB¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç Üÿ] {ÜÿæB$æF æ {Ó ÿçÊÿß Üÿ] {`ÿæÀÿ A{s æ ÿæ Lÿç ¨÷æ©ç ¨ëÀëÿÌ æ Lÿç;ëÿ ¨æB¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç Lÿ'~ ¨æB$æ;ÿç ? ßjÉçÎæÉçÿ
Ó{;ÿæ þë`ÿ¿{;ÿ Ó¯ÿöLÿçÁúÿ¯ÿç{Ìð
æ µëÿq{ÿ {ÿ ÿ´Wó ¨æ¨æ {ß ¨`ÿ;ÿ¿æLÿæÀÿ~æúÿ ææ13ææ ¾jÀëÿ ¯ÿoë$#¯ÿæ ALÿë QæD$#¯ÿæ Ó¡ÿþæ{ÿ Ó¸íÿö ¨æ¨Àëÿ þëNÿ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿÀÿ ¯õÿç LÿÀÿç ¨Àÿç~æþ{Àÿ ¨÷æ©ç LÿæÁÿ Üÿ] ¨íÿçöLÿæÁÿ A{s æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¾j ¨íÿö {ÜÿæBSàÿæ, {ÿ{¯ÿ {ÉÌ ¯ÿo#$#¯ÿæ ¯ÿ÷Üÿ½ Üÿ] A A{s æ FÜÿæLëÿ É÷êLõÿÐ Aÿ¿ ɱÿ{Àÿ LÿÜÿç{àÿ- ßjÉçÎæþõÿµëÿ{fæ ßæ;ÿç ¯ÿ÷Üÿ½ Óÿæÿÿþú A$öæúÿ ¾j ¾æÜÿæLëÿ ÓõÎçLÿÀÿç $æF, {ÓÜÿç "AÉÿ'Lëÿ ¨æÿ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç$æF æ Fvÿæ{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç {¾, ¾jÀëÿ {ÉÌ ¯ÿo#$#¯ÿæ AÉÿ A$öæúÿ ¯ÿ÷Üÿ½ ¨êßëÌLëÿ ¨æÿ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç Ó¸íÿö ¨æ¨Àëÿ þëNÿç ¨æB¾æF æ Ó¡ÿþæ{ÿ ÿ þëNÿç ÿçÊÿçÿ ¨æB$æ;ÿç Lÿç;ëÿ ¨æ¨êþæ{ÿ {þæÜÿ þæþ{Àÿ D ÉÀÿêÀÿ ÿçþ{;ÿ fçÿö LÿÀÿç$æ;ÿç æ {Óþæ{ÿ ¨æ¨Lëÿ Üÿ] QæB$æ;ÿç æ {Óþæ{ÿ µÿfÿ Lÿ{àÿ, AæÀÿæÿæLëÿ fæ~ç¨æÀÿç{àÿ, AS÷ÓÀÿ þ {Üÿ{àÿ Lÿç;ëÿ ¯ÿÿÁÿ{Àÿ {SæsçF þëÀÿ Bdæ D {ÜÿæBSàÿæ, "AæLÿæÀÿ~æúÿ' A$öæúÿ ÉÀÿêÀÿ ÿçþ{;ÿ F¯ÿó ÉÀÿêÀÿ Sÿ Óº¤ÿ{ÿB Lÿçdç þçÁëÿ æ ÿæÜÿæ þçÁÿç ÿ ¾ç¯ÿ Lÿç;ëÿ {ÓÿçLÿç {µÿæS {µÿæSç¯ÿæ ¨{Àÿ {Ó ÿçfLëÿ {Óvÿæ{Àÿ Üÿ] D¨×çÿ ¨æB¯ÿ, {¾DôvÿæÀëÿ `ÿæàÿç¯ÿ ¨÷æÀÿ» LÿÀÿç$#àÿæ æ FÜÿævÿæÀëÿ A#Lÿ ¯ÿÝ äÿç AæD Lÿ'~ ¯ÿæ {Üÿ¯ÿ ? {¾{¯ÿ ÉÀÿêÀÿ Üÿ] ÿÉ´Àÿ, {ÿ{¯ÿ FÜÿæÀÿ ÓëQ{µÿæS {Lÿ{ÿ ÿçÿ ÓæÜÿ澿 LÿÀÿç¯ÿ ? {Óþæ{ÿ AæÀÿæÿæ ÿ ÿçÊÿçÿÀÿí¨{Àÿ LÿÀëÿd;ÿç Lÿç;ëÿ ¯ÿÿÁÿ{Àÿ ¨æ¨Lëÿ Üÿ] QæAæ;ÿç æ ¨àÿsç Óëæ {ÿ Óvÿ ¯ÿçÌ {àÿÜÿê æ (Àÿæ þæÿÓ-7/43/2) {Ó ÿÎ ÿ {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] Lÿç;ëÿ AæSLëÿ ¯ÿ|ÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ {ÿ~ë É÷êLõÿÐ ÿçÍæþ µÿæ¯ÿ{Àÿ Lÿþö A$öæúÿ µÿfÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ LÿÜÿçd;ÿç æ ¯ÿÿöþæÿ ¨¾ö¿;ÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ, ¾j ¨Àÿþ{É÷ß {ÿB$æF F¯ÿó ÿæÜÿæÀÿ Àÿ`ÿÿæ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÿ´æÀÿæ Üÿ] {ÜÿæB$æF æ Lÿç;ëÿ {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ¨÷fæþæÿZÿ Àÿ`ÿÿæ{Àÿ LÿæÜÿ]Lÿç ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æ;ÿç ? FÜÿæÀÿ ¯ÿç{ÉâÌ~ LÿÀÿç AæSLëÿ LÿÜëÿd;ÿç -
78
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Aæúÿµÿ¯ÿ;ÿç µíÿÿæÿç ¨föÿ¿æÿÓ»¯ÿ
æ ßjæúÿµÿ¯ÿÿç ¨fö{ÿ¿æ ßj
LÿþöÓþëÿ¯ÿ
ææ14ææ Lÿþö ¯ÿ÷{Üÿ½æÿ¯ÿó ¯ÿçç ¯ÿ÷Üÿ½æäÀÿÓþëÿ¯ÿþú æ ÿÓ½æúÿÓ¯ÿöSÿó ¯ÿ÷Üÿ½ ÿçÿ¿ó ß{j ¨÷ÿçÏçÿþú ææ15ææ Ó¸íÿö ¨÷æ~ç AÀëÿ D {ÜÿæB$æ;ÿç æ Aó ¯ÿ÷Üÿ½ ¯ÿ¿fæÿæúÿ A$öæúÿ A ¨Àÿþææ Üÿ] A{s æ {ÓÜÿç ¯ÿ÷Üÿ½ ¨êßëÌLÿë Üÿ] D{É¿LÿÀÿç ¨÷æ~ê ¾j AæÝLëÿ AS÷ÓÀÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ AÀÿ Dÿç ¯õÿÎçÀëÿ {ÜÿæB$æF æ {þW ÿ´æÀÿæ {ÜÿD$#¯ÿæ ¯õÿÎç ëÿÜÿô, A¨çëÿ Lÿõ¨æ¯õÿÎç æ ¨í¯ÿö Óo#ÿ ¾jLÿþö Üÿ] FÜÿç fÿ½{Àÿ, {¾DôvÿæÀëÿ Óæÿ A¯ÿ{Àÿæ {ÜÿæB$#àÿæ, {ÓvÿæÀëÿ BÎ Üÿ] Lÿõ¨æ Àíÿ¨{Àÿ ¯ÿÌöæ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ AæfçÀÿ AæÀÿæÿæ AæÓ;ÿæLÿæàÿç Lõÿ¨æ Àíÿ¨{Àÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ æ {ÿ~ëLÿÀÿç ¯õÿÎç ¾jÀëÿ Üÿ] {ÜÿæB$æF æ Ó´æÜÿæ LÿÜÿç F¯ÿó ÀÿæÉç, ¾¯ÿ ÿ´æÀÿæ Üÿ¯ÿÿ Lÿ{àÿ ¾ÿç ¯õÿÎç {ÜÿæB$æ;ÿæ, {ÿ{¯ÿ ¯ÿçÉ´Àÿ A#LÿæóÉ þÀíÿµíÿþç EÓÀÿ ÀÿÜÿç$æAæ;ÿæ LÿæÜÿ]Lÿç ? D¯ÿöÀÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿæÀÿ $#àÿæ æ Fvÿæ{Àÿ Lõÿ¨æ¯õÿÎç ¾jÀÿ A¯ÿÿæÿ A{s æ FÜÿç ¾j LÿþöÀëÿ Üÿ] {ÜÿæB$æF æ Lÿþö ÿ´æÀÿæ Üÿ] ¾j ¨íÿö {ÜÿæB$æF æ {ÓÜÿç LÿþöLëÿ {¯ÿÿÀëÿ D {ÜÿæB$#¯ÿæ fæ~ æ {¯ÿÿ ¯ÿ÷Üÿ½×çÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ¯ÿæ~ê A{s æ {¾Dô ÿÿ´ ¯ÿçÿ¿þæÿ ÿæÜÿ], ÿæÜÿæÀÿ ¨÷ÿ¿ä AëÿµíÿÿçÀÿ ÿæþ Üÿ] {¯ÿÿ æ ÿæ Lÿç {Lÿò~Óç {ÉâæLÿ ÓóS÷Üÿ æ {¯ÿÿ A¯ÿçÿæÉê æ ¨ÀÿþææZÿ vÿæÀëÿ D {ÜÿæBdç, F¨Àÿç fæ~ç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ FÜÿæLëÿ þÜÿææþæ{ÿ Üÿ] LÿÜÿç$#{àÿ æ Lÿç;ëÿ {Óþæ{ÿ ¨Àÿþææ ÓÜÿçÿ ÿÿø¨ {ÜÿæB¾æBd;ÿç æ ÿæÜÿæZÿ þæþ{Àÿ A¯ÿçÿæÉê ¨Àÿþææ Üÿ] LÿÜÿç$æ;ÿç æ {ÿ~ë {¯ÿÿLëÿ A{¨òÀëÿ{Ìß LëÿÜÿæ¾æF æ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ {¯ÿÿLëÿ {LÿDôvÿæÀëÿ ¨æBS{àÿÿ ? {¯ÿÿ ÿ A¯ÿçÿæÉê ¨ÀÿþææZÿ vÿæÀëÿ D {Üÿàÿæ æ FÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ¨ÀÿæþææZÿ ÿÿù¨ As;ÿç æ {Óþæ{ÿ ¾¦ þæÿ÷ æ {ÿ~ëLÿÀÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÿ´æÀÿæ ¨Àÿþææ Üÿ] LÿÜÿç$æ;ÿç æ LÿæÀÿ~ ¾jÿ´æÀÿæ Üÿ] þÿÀÿ ÿç{Àÿæ LÿæÁÿ{Àÿ A¯ÿçÿçÿ ¨Àÿþææ ¯ÿçÿçÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ {Ó$#Àÿë Ó¯ÿö¯ÿ¿æ¨ç ¨Àÿþ AäÀÿ ¨Àÿþææ Ó¯ÿöÿæ ¾j{Àÿ Üÿ] ¨÷ÿçÏçÿ $æAæ;ÿç æ ¾j Üÿ] ¨ÀÿþææZëÿ ¨æB¯ÿæ FLÿ þæÿ÷ D¨æß æ FÜÿæ D¨{Àÿ ¨ëÿ
LÿÜÿëd;ÿçF¯ÿó ¨÷¯ÿÿ}ÿó `ÿLÿ÷ó ÿæëÿ¯ÿÿößÿêÜÿ ß
æ
ÿõÿêß Aæß
79
AWæßëÀÿç¢ÿ÷çßæÀÿæ{þæ {þæWó ¨æ$ö Ó fê¯ÿÿç ææ16ææ {Üÿ ¨æ$ö ! {¾Dô ¨ëÀëÿÌ FÜÿç {àÿæLÿ{Àÿ þëÿÌ¿ ÉÀÿêÀÿ ¨÷æ© LÿÀÿç FÜÿç¨Àÿç `ÿàÿæD $#¯ÿæ Óæÿ `ÿLÿ÷ A$öæúÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿÀÿ DÌö, {ÿ¯ÿÿæþæÿZÿ ¯ÿõç F¯ÿó ¨ÀÿØÀÿ ¯ÿõç ÿ´æÀÿæ Aäß æþLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæ, FÜÿç Lÿ÷þæëÿÓæ{Àÿ ¾çF `ÿæàÿçÿ$æF, B¢ÿç÷ßþæÿZÿ ÓëQ `ÿæÜëÿô$#¯ÿæ, {ÓÜÿç ¨æ¨æßë ¨ëÀëÿÌ ¯ÿ¿$ö Üÿ] fê¯ÿÿ æÀÿ~ LÿÀÿç$æF æ ¯ÿ¤ëÿS~ ! {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLÿõÐ ÿ´çÿêß Aæß{Àÿ LÿþöÀÿ ÿæþ þæÿ÷ {ÿ{àÿ F¯ÿó FÜÿç Aæß{Àÿ LÿÜÿç{àÿ {¾, ÿçßÿ Lÿþö Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿ æ ¾jÀÿ ¨÷Lÿ÷çßæ Üÿ] Lÿþö æ FÜÿæ dÝæ ¾æÜÿæLÿçdç LÿÀÿæ¾æDdç, ÿæÜÿæ FÜÿç {àÿæLÿÀÿ ¯ÿ¤ÿÿ þæÿ÷ æ {ÿ~ë LÿÀÿç Óèÿ {ÿæÌÀëÿ AàÿSæ ÀÿÜÿç ¾j ¨íÿ} ÿçþ{;ÿ Lÿþöæ`ÿÀÿ~ LÿÀ æ {Ó ¾jÀÿ ¯ÿç{ÉÌÿæ D¨{Àÿ ¨÷LÿæÉ {ÿB LÿÜÿç{àÿ {¾, ¾j Dÿç ¯ÿ÷Üÿ½æZÿ vÿæÀëÿ {Üÿàÿæ æ ¨÷fæþæ{ÿ ALëÿ D{É¿ LÿÀÿç {ÓÜÿç ¾j{Àÿ ¨÷¯õÿÿç {ÜÿæB$æ;ÿç æ ¾j LÿþöÀÿë, Lÿþö A{¨òÀëÿ{Ìß {¯ÿÿÀÿë D {ÜÿæB$æF, {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Lÿç {¯ÿÿ þ¦þæÿZÿ ÿ÷Îæ þÜÿæ¨ëÀÿÌ Üÿ] $#{àÿ æ ÿæZÿÀÿ ¨ëÀëÿÌ ÿç{ÀÿæÜÿçÿ {ÜÿæB¾æB$#àÿ æ ¨÷æ©ç ÓÜÿçÿ A¯ÿçÿæÉê ¨Àÿæþææ Üÿ] {ÉÌ ÀÿÜÿç$æF æ {ÿ~ë {¯ÿÿ ¨ÀÿþææZÿ vÿæÀëÿ D æ Ó¯ÿö¯ÿ¿æ¨ê ¨Àÿþææ ¾j{Àÿ Ó¯ÿöÿæ ¨÷ÿçÏçÿ æ FÜÿç Óæÿ `ÿLÿ÷æëÿÓæ{Àÿ ¾çF `ÿæàÿçÿ$æ;ÿç, B¢ÿç÷ßþæÿZÿ ÓëQ `ÿæÜëÿô$#¯ÿæ {ÓÜÿç ¨æ¨æßë ¨ëÀëÿÌ ¯ÿ¿$ö Üÿ] ¯ÿo# ÀÿÜÿç$æAæ;ÿç æ A$öæúÿ ¾j F¨Àÿç FLÿ ¯ÿç# ¯ÿç{ÉÌ , {¾Dô$#{Àÿ B¢ÿç÷ßþæÿZÿ AæÀÿæþ ÿæÜÿ], A¨çëÿ Aäß ÓëQ ÀÿÜÿçdç æ B¢ÿç÷ßÓó¾þ ÓÜÿçÿ ¾j LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿçæÿ ÀÿÜÿçdç æ B¢ÿç÷ßþæÿZÿ AæÀÿæþ `ÿæÜëÿô$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ¨æ¨æßë A{s æ ¯ÿÿöþæÿ ¨¾ö¿;ÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ ÿæÜÿ] {¾, ¾j Lÿ'~ ? Lÿç;ëÿ Lÿ'~ ¾j F¨Àÿç LÿÀÿç `ÿæàÿç$#¯ÿæ æ F$#{Àÿ {ÉÌ þ {Lÿ{¯ÿ {Üÿ¯ÿ ? FÜÿæ D¨{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜëÿd;ÿçßÖ´æÀÿÿç{Àÿ¯ÿ Ó¿æÿæõÿ©Êÿ þæÿ¯ÿ
æ Aæ{ÿ¿¯ÿ `ÿ Ó;ëÿÎÖÓ¿ Lÿæßö¿ó ÿ ¯ÿçÿ¿{ÿ ææ17ææ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ Aææ{Àÿ Üÿ] Àÿÿ ÀÿÜÿç$æF, Aæõÿ© F¯ÿó Aææ{Àÿ Üÿ] Ó;ëÿÎ, ÿæÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ {Lÿò~Óç Lÿÿö¯ÿ¿ {ÉÌ ÀÿÜÿçÿ$æF æ FÜÿæ Üÿ] àÿä$#àÿæ æ {¾{¯ÿ A¯ÿ¿Nÿ Óÿæÿÿ, A¯ÿçÿæÉê Aæÿÿ´ ¨÷æ© {ÜÿæBSàÿæ, {ÿ{¯ÿ AæSLëÿ {Qæfç¯ÿ LÿæÜÿæLëÿ ? F¨Àÿç ¨ëÀëÿÌ ÿçþ{;ÿ ÿæ LÿþöÀÿ
80
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Aæ¯ÿÉ¿Lÿ ÿæ {Lÿò~Óç AæÀÿæÿæÀÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ ÀÿÜÿç$æF æ Aææ H ¨Àÿþææ ¨ÀÿØÀÿ ¨¾ö¿æ߯ÿæ`ÿê ɱÿ A{s æ FÜÿæÀÿ ¨ëÿ
`ÿçÿ÷~ LÿÀëÿd;ÿç {ÿð¯ÿ ÿÓ¿ Lõÿ{ÿÿæ{$öæ ÿæLõÿ{ÿ{ÿÜÿ LÿÊÿÿ æ ÿ `ÿæÓ¿ Ó¯ÿöµíÿ{ÿÌë LÿÊÿçÿ$ö¯ÿ¿¨æÉ÷ß
ææ18ææ FÜÿç ÓóÓæÀÿ{Àÿ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ {Lÿò~Óç àÿæµÿ {ÜÿæBÿ$æF F¯ÿó ÿ¿æS LÿÀÿç {ÿ{àÿ {Lÿò~Óç Üÿæÿç þ {ÜÿæBÿ$æF æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Lÿç ¨÷${þ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ $#àÿæ æ ÿæZÿÀÿ Ó¸íÿö ¨÷æ~êþæÿZÿ þ{Àÿ {Lÿò~Óç Ó´æ$ö Óº¤ÿ ÀÿÜÿçÿ$æF æ Aææ Üÿ] ÉæÉ´ÿ, Óÿæÿÿ, A¯ÿ¿Nÿ, A¨Àÿç¯ÿÿöÿÉêÁÿ F¯ÿó Aäß A{s æ ¾ÿç ÿæÜÿæLëÿ ¨æBS{àÿ, {Ó$#{Àÿ Ó;ëÿÎ, {Ó$#{Àÿ õÿ©, {Ó$#{Àÿ Üÿ] Hÿ{¨÷æÿ F¯ÿó ×çÿ, AæSLëÿ {Lÿò~Óç Óÿæ Üÿ] ÿæÜÿ] {ÿ{¯ÿ {Ó LÿæÜÿæLëÿ {Qæfç{¯ÿ æ þçÁÿç¯ÿ ¯ÿæ Lÿ'~ ? {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ ÿçþ{;ÿ Lÿþö dæÝç{ÿ{àÿ {Lÿò~Óç Üÿæÿç þ ëÿÜÿô æ LÿæÀÿ~ ¯ÿçLÿæÀÿ ¾æÜÿæ D¨{Àÿ AZÿçÿ {ÜÿæB$æF, {ÓÜÿç `ÿçÿ Üÿ] Àÿ{Üÿ ÿæÜÿ] æ ÿæÜÿæÀÿ Ó¸íÿö µíÿÿ{Àÿ, ¯ÿæÜÿ¿ fSÿ F¯ÿó Aæ;ÿÀÿçLÿ ÓZÿÅÿþæÿZÿ ¨Àÿÿæ{Àÿ {àÿÉ þæÿ÷ A$ö ÀÿÜÿçÿ$æF æ Ó¯ëÿvÿæÀëÿ ¯ÿÝ A$ö $#àÿæ ¨Àÿþææ æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ {Ó D¨àÿ² {ÜÿæBS{àÿ, {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ Aÿ¿ ¯ÿÖë{Àÿ ÿæ'Àÿ ¨÷{ßæfÿ Lÿ'~ ¯ÿæ ÀÿÜÿç¯ÿ ? ÿÿ½æúÿÓNÿ
Óÿÿó Lÿæ¾ö¿ó Lÿþö Óþæ`ÿÀÿ æ AÓ{Nÿæ Üÿ¿æ`ÿÀÿúÿ Lÿþö ¨Àÿþæ{¨§æÿç ¨íÀëÿÌ
ææ19ææ FÜÿç ×ççÿçLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ëÿ{þ AÿæÓNÿ {ÜÿæB ÿçÀÿ;ÿÀÿ "Lÿæßöó Lÿþö'- ¾æÜÿæ LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ Lÿþö, {ÓÜÿç LÿþöLëÿ µÿàÿ µÿæ¯ÿ{Àÿ LÿÀÿ æ LÿæÀÿ~ AÿæÓNÿ ¨ëÀÿÌ Lÿþö Aæ`ÿÀÿ~ ÿ´æÀÿæ ¨ÀÿþææZëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ ÿçßÿ Lÿþö, Lÿæßöó Lÿþö Üÿçô A{s æ LÿþöÀÿ {¨÷Àÿ~æ {ÿB {Ó ¨ëÿ
LÿÜëÿd;ÿç Lÿþö{~ð¯ÿ Üÿç ÓóÓççþæ×çÿæ fÿLÿæÿß
æ {àÿæLÿÓóS÷Üÿ{þ¯ÿæ¨ç Óó¨É¿úÿ LÿÿöõþÜÿöÓç ææ20ææ fÿLÿÀÿ A$ö Àÿæf fÿLÿ ëÿÜÿô æ fÿLÿ fÿ½ÿæÿæZÿ LëÿÜÿæ¾æF æ {¾æSÀíÿ¨ê fÿLÿ, ¾çF Lÿç Aæ¨~Zÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ fÿ½ {ÿB$æF, ¨÷Lÿs LÿÀÿç$æF æ {¾æS{Àÿ Óó¾ëNÿ ¨÷{ÿ¿Lÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ fÿLÿ As;ÿç æ F¨Àÿç {¾æS Óó¾ëNÿ
ÿõÿêß Aæß
81
{ÜÿæB ¯ÿÜÿë JÌç "fÿLÿæÿß
' fÿLÿæÿç jæÿê þÜÿæ¨ë À ë ÿ Ìþæ{ÿ þ "Lÿþö~æF¯ÿÜÿç ÓóÓççþú' Lÿþö ÿ´æÀÿæ Üÿ] ¨Àÿþ ÓççLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBd;ÿç æ ¨Àÿþ ÓççÀÿ A$ö ¨Àÿþÿÿ´ ¨ÀÿþææZÿ ¨÷æ©ç æ fÿLÿ Bÿ¿æÿç {¾{ÿ Ó¯ëÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ¨í¯ÿöÀëÿ {ÜÿæBd;ÿç, FÜÿç LÿæßöóLÿþö ÿ´æÀÿæ ¾æÜÿæ ¾jÀÿ ¨÷Lÿ÷çßæ, FÜÿçLÿþöLëÿ LÿÀÿç Üÿ] ÓóÓççó- ¨Àÿþ ÓççLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBd;ÿç æ Lÿç;ëÿ ¨÷æ©ç ¨{Àÿ {Óþæ{ÿ þ {àÿæLÿ ÓóS÷Üÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç Lÿþö{Àÿ ¨÷¯ÿõÿ {ÜÿB$æ;ÿç æ {àÿæLÿÜÿçÿLÿë `ÿæÜÿ] Lÿþö LÿÀÿç$æ;ÿç æ Aÿ
ëÿ{þ þ ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ F¯ÿó ¨÷æ©ç ¨Êÿæúÿ {àÿæLÿÿæßLÿ {Üÿ¯ÿæ ÿçþ{;ÿ Lÿæßöó Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] {¾æS¿ æ ¯ÿÿöþæÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç$#{àÿ {¾, ¨÷æ©ç ¨Êÿæúÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ ÿæ {Lÿò~Óç àÿæµÿ, ÿæ ÿ¿æS LÿÀÿç{ÿ{àÿ {Lÿò~Óç Üÿæÿç {ÜÿæB$æF æ ÿ$æ¨ç {àÿæLÿ ÓóS÷Üÿ , {àÿæLÿÜÿçÿ ¯ÿ¿¯ÿ×æ ÿçþ{;ÿ {Óþæ{ÿ µÿàÿ µÿæ¯ÿ{Àÿ ÿçßÿLÿþö Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ßúÿ¾ÿæ`ÿÀÿÿç {É÷ÏÖÿ{ÿ{¯ÿÿ{Àÿæ fÿ
æ Ó ßúÿ ¨÷þæ~ó LëÿÀëÿ{ÿ {àÿæLÿÖëÿ¯ÿÿö{ÿ ææ21ææ {É÷ Ï ¨ë À ë ÿ Ì {¾Dô ¨ Àÿç Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç $ æ;ÿç , Aÿ¿þæ{ÿ þ ÿÿëÿÓæ{Àÿ Üÿ] Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ¾æÜÿæ Lÿçdç ¨÷þæ~çÿ LÿÀÿ;ÿç, ÓóÓæÀÿ ÿæÜÿæZëÿ AëÿÓÀÿ~ Lÿ{À æ ¨÷${þ É÷êLõÿÐ Ó´Àíÿ¨{Àÿ×çÿ, Aæõÿ© þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÀÿÜÿ~ç D¨{Àÿ LÿÜÿç{àÿ {¾, ÿæÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ ÿæ {Lÿò~Óç àÿæµÿ, ÿæ ÿ¿æS LÿÀÿç{ÿ{àÿ {Lÿò~Óç Üÿæÿç {ÜÿæB$æF, {Üÿ{à þ fÿLÿ Bÿ¿æÿç Lÿþö{Àÿ D¨¾ëNÿ µÿæ{¯ÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿD$#{àÿ æ Fvÿæ{Àÿ {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÓÜÿçÿ É÷êLõÿÐ Lÿ÷{þ ÿçfÀÿ ëÿÁÿÿæ LÿÀÿ;ÿç {¾, þëô þ FLÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ A{s æ ÿ {þ ¨æ$öæÖç Lÿÿö¯ÿ¿ó ÿ÷çÌë {àÿæ{LÿÌë Lÿçoÿ æ ÿæÿ¯ÿæ©þ¯ÿ橯ÿ¿ó ¯ÿÿö F¯ÿ `ÿ Lÿþö~ç ææ22ææ {Üÿ ¨æ$ö ! {þæ ÿçþ{;ÿ ÿçÿç {àÿæLÿ{Àÿ {Lÿò~Óç Lÿÿö¯ÿ¿ {ÉÌ ÿ$æF æ ¨í¯ÿöÀëÿ LÿÜÿç AæÓçd;ÿç {¾, {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÓþÖ ¨÷æ~êþæÿZÿ vÿæ{Àÿ {Lÿò~Óç Lÿþö ÿ$æF æ Fvÿæ{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç- ÿçÿç {àÿæLÿ{Àÿ {þæÀÿ {Lÿò~Óç Lÿÿö¯ÿ¿ {ÉÌ ÿæÜÿ] ÿ$æ Lÿço#ÿ þæÿ÷ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿæ {¾æS¿ ¯ÿÖë A¨÷樿 ÿæÜÿô æ {ÿ{¯ÿ þ þëô Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæBdç æ LÿæÜÿ]Lÿç ?
82
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
ßÿç Üÿ¿Üÿó ÿ ¯ÿ{ÿößó fæëÿ Lÿþö~¿ÿ¢ÿç÷ÿ
æ þþ ¯ÿöæëÿ¯ÿÿö{;ÿ þëÿÌ¿æ
¨æ$ö Ó¯ÿöÉ
ææ23ææ LÿæÀÿ~ ¾ÿç þëô Óæ¯ÿæÿ {ÜÿæB Lÿÿæ`ÿçúÿ Lÿþö ÿ LÿÀÿç¯ÿç, {ÿ{¯ÿ þëÿÌ¿ {þæÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ AëÿÓæ{Àÿ AëÿÓÀÿ~ LÿÀÿç¾ç{¯ÿ æ {ÿ{¯ÿ Lÿ'~ Aæ¨~ZÿÀÿ AëÿLÿÀÿ~ QÀÿæ¨ ? É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç -Üÿô æ Dûê{ÿßëÀÿç{þ {àÿæLÿæ ÿ Lëÿßö¿æó Lÿþö {`ÿÿÜÿþú æ ÓZÿÀÿÓ¿ `ÿ Lÿÿöæ Ó¿æþë¨Üÿÿ¿æþçþæ
¨÷fæ
ææ24ææ ¾ÿç þëô Óæ¯ÿæÿ {ÜÿæB Lÿþö ÿ LÿÀÿç¯ÿç, {ÿ{¯ÿ FÜÿç Ó¸íÿö {àÿæ{Lÿ µÿ÷Î {ÜÿæB¾ç{¯ÿ F¯ÿó þëô "ÓZÿÀÿÓ¿'-¯ÿÿöÓZÿÀÿ D LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ µÿæSçÿæÀÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿç æ ÿ$æ FÜÿç Ó¸íÿö ¨÷fæþæÿZÿ Üÿÿ¿æLÿæÀÿê A$öæúÿ ÓþÖZëÿ þæÀÿç¯ÿæ{Àÿ Lÿÿöæ {ÜÿæÀÿB¾ç¯ÿç æ Ó´Àíÿ¨×ç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ÓÿLÿö ÀÿÜÿç ¾ÿç AæÀÿææÿæ Lÿ÷þ{Àÿ àÿæSç ÿÀÿÜÿç{¯ÿ, {ÿ{¯ÿ Óþæf ÿæÜÿæZëÿ ÿLÿàÿ LÿÀÿç µÿ÷Î {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ AæÀÿæÿæ ¨íÿö LÿÀÿç ¨Àÿþ {ÿðÍþö¿ ×çÿç ¨÷æ© {ÜÿæBd;ÿç æ {Ó ¾ÿç ÿLÿÀÿ;ÿç, ÿæÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ {Lÿò~Óç Üÿæÿç ÿæÜÿ] æ Lÿç;ëÿ Óþæf ÿ ¯ÿÿöþæÿ AæÀÿæÿæ ¨÷æÀÿ» Üÿ] LÿÀÿçÿæÜÿ] æ AëÿßæßêZÿ þæSö ÿÉöÿ ÿçþ{;ÿ Üÿ] þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Lÿþö LÿÀëÿ$æ;ÿç æ þëô þ LÿÀëÿAdç A$öæÿú É÷êLõÿÐ f{~ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ $#{àÿ ÿæ Lÿç {¯ÿðLëÿ=ÿÀëÿ AæÓç$#¯ÿæ {Lÿò~Óç ¯ÿç{ÉÌ µÿS¯ÿæÿ æ {Ó LÿÜÿç{àÿ {¾, þÜÿæ¨ëÀëÿÌ {àÿæLÿ ÓóS÷Üÿ ÿçþ{;ÿ Lÿþö LÿÀÿç$æ;ÿç æ þëô þ LÿÀëÿdç æ ¾ÿç ÿLÿÀÿç¯ÿç {ÿ{¯ÿ {àÿæLÿþæÿZÿ ¨ÿÿ {ÜÿæB¾ç¯ æ Óþ{Ö LÿþöLëÿ ÿ¿æSLÿÀÿç ¯ÿÓç¾ç{¯ÿ æ þÿ¯ÿÝ `ÿoÁÿ æ FÜÿæ Ó¯ëÿLÿçdç `ÿæÜëÿô$æF, {Lÿ¯ÿÁÿ µÿfÿ A$öæúÿ É´æÓ ¨÷É´æÓÀÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç¯ÿæ `ÿæÜëÿô ÿ$æF æ Fvÿæ{Àÿ µÿfÿÀÿ A$ö Sêÿæ SæB¯ÿæ ëÿÜÿô ¯ÿÀÿó ÿçÀÿ;ÿÀÿ É´æÓ ¨÷É´æÓÀÿ `ÿç;ÿÿLëÿ Üÿ] LëÿÜÿæ¾æF æ ¾ÿç Ó´Àíÿ¨×çÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Lÿþö ÿLÿÀÿç{¯ÿ, {ÿ{¯ÿ {ÿQ# Éë~ç ¨d{Àÿ $#¯ÿæ fÿÿæ þ ëÿÀÿ;ÿ Lÿþö ÿ¿æS LÿÀÿç{ÿ{¯ÿ æ ÿæZëÿ ¯ÿæÜÿæÿæ þçÁÿç¾ç¯ÿ {¾, FÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ µÿfÿ LÿÀëÿ ÿæÜÿæô;ÿç, ¨æÿ QæAæ;ÿç, ¯ÿæÓÿæ {ÿðÁÿ àÿæS;ÿç, Óæþæÿ¿ Lÿ$æ LÿÜëÿd;ÿç æ ÿ$æ¨ç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ {¯ÿæàÿæDd;ÿç- F¨Àÿç ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç fÿÿæ þ AæÀÿÿæ ¨$Àëÿ Üÿsç¾æAæ;ÿç, ¨ÿçÿ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ É÷êLÿõÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾, ¾ÿç þëô Lÿþö ÿ LÿÀÿç¯ÿç, {ÿ{¯ÿ Óþ{Ö µÿ÷Î {ÜÿæB¾ç{¯ÿ F¯ÿó þëô ¯ÿÿöÓZÿÀÿ Lÿÿöæ
ÿõÿêß Aæß
83
{ÜÿæB¾ç¯ÿç æ ÚêþæÿZÿ ëÿÌçÿ {Üÿ¯ÿæÿ´æÀÿæ ¯ÿÿöÓZÿÀÿ {ÿQ#¯ÿæLëÿ H Éë~ç¯ÿæLÿë þç{Áÿ æ Aföëÿ þ FÜÿç µÿßÀÿ ¯ÿçLÿÁÿ $#{àÿ {¾, Úêþæ{ÿ íÿÌçÿ {ÜÿæBS{àÿ ¯ÿÿöÓZÿÀÿ D {ÜÿæB¾ç{¯ÿ æ Lÿç;ëÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿ;ÿç- ¾ÿç þëô Óæ¯ÿæÿ {ÜÿæB AæÀÿæÿæ{Àÿ àÿSç ÿ ÀÿÜÿç¯ÿç, {ÿ{¯ÿ ¯ÿÿöÓZÿÀÿÀÿ Lÿÿöæ {Üÿ¯ÿç æ ¯ÿÖëÿ
AææÀÿ Éë ¯ÿÿö {ÜÿDdç- ¨Àÿþææ æ ÿçfÀÿ ÉæÉ´ÿ Ó´Àÿí ¨ ¨$Àëÿ µÿ÷þç ÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿæ Üÿ] ¯ÿÿöÓZÿÀÿÿæ A{s æ ¾ÿç Ó´Àíÿ¨× þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Lÿ÷çßæ{Àÿ ¨÷¯õÿÿ ÜëÿA;ÿç, {ÿ{¯ÿ {àÿæ{Lÿ ÿæÜÿæZÿ AëÿLÿÀÿ~{Àÿ Lÿ÷ß ç æ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB¾ç{¯ÿ, Aæ ¨$Àëÿ µÿ÷þç ÿ {ÜÿæB¾ç{¯ÿ, ¯ÿÿöÓZÿÀÿ {ÜÿæB¾ç{¯ÿ æ {Óþæ{ÿ ¨÷Lõÿÿç{Àÿ àÿêÿ {ÜÿæB¾ç{¯ÿ æ ÚêþæÿZÿ Óÿêÿ´ F¯ÿó ÿæxÿç Éëÿæ FLÿ ÓæþæfçLÿ ¯ÿ¿¯ÿ×æ þæÿ÷, A#LÿæÀÿÀÿ ¨÷ɧ {ÜÿæB$æF æ Óþæf ÿçþ{;ÿ ÿæÜÿæ D¨{¾æSê þ ÀÿÜÿç$æF Lÿç;ëÿ þæÿæ-¨çÿæZÿ µëÿàúÿ Ó;ÿæÿZÿ Óæÿæ{Àÿ {Lÿò~Óç ¨÷µÿæ¯ÿ ¨Ýçÿ$æF æ "Aæ¨úÿ LÿÀÿÿê ¨æÀÿ DÿÀÿÿê'- Üÿÿëþæÿ, ¯ÿ¿æÓ, ¯ÿÉçÏ, ÿæÀÿÿ, ÉëLÿ{ÿ¯ÿ, Lÿ¯ÿêÀÿ, ¾çÉëQ÷êÎ Bÿ¿æÿç {É÷Ï þÜÿæ¨ëÀëÿÌ $#{àÿ, {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Lÿç ÓæþæfçLÿ LëÿÁÿçÿÿæ ÿ´æÀÿæ FþæÿZÿ Ó¸Lÿö ÿ$#àÿæ æ Aææ ÿçfÀÿ ¨í¯ÿö fÿ½Àÿ Së~-þö {ÿB AæÓç$æF æ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç$æ;ÿç - "þÿ
ÌÏæÿê¢ÿçßæ~ç ¨÷Lõÿÿç ×æÿç LÿÌöÿç '' (15/7) þÿ ÓÜÿç ÿ B¢ÿç ÷ ß ÿ´ æ Àÿæ {¾Dô L ÿæ¾ö ¿ FÜÿç fÿ½ { Àÿ {ÜÿæB$æF æ ÿæÜÿæÀÿ ÓóÔÿæÀÿ {ÿB fê¯ÿææ, ¨ëÀëÿ~æ ÉÀÿêÀÿLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç ÿ¯ÿêÿ ÉÀÿêÀÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç$æF æ F$#{Àÿ fÿ½ ÿæÿæZÿ Lÿ'~ µëÿàúÿ ? ÿæÜÿæZÿ ¯ÿçLÿæÉ{Àÿ {Lÿò~Óç A;ÿÀÿ AæÓçÿ$æF æ Aÿ
Úêþæ{ÿ ëÿÌçÿ {ÜÿæBS{àÿ ¯ÿÿö ÓZÿÀÿ {ÜÿæBÿ$æ;ÿç æ ÚêþæÿZÿ ëÿÌçÿ {Üÿ¯ÿæ F¯ÿó ¯ÿÿöÓZÿÀÿ ÓÜÿçÿ {Lÿò~Óç Óº¤ÿ ÿæÜÿ] æ Éë Ó´Àíÿ¨ AæÝLëÿ AS÷ÓÀÿ ÿ {ÜÿæB ¨÷Lõÿÿç{Àÿ ¯ÿçàÿêÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿæ Üÿ] ¯ÿÿö ÓóLÿÀÿ A{s æ ¾ÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Óæ¯ÿæÿ ÓÜÿçÿ Lÿ÷çßæ A$öæúÿ ÿçßÿ Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB {àÿæLÿþæÿZÿ ÿ´æÀÿæ Lÿ÷çßæ ÿ LÿÀÿæB{¯ÿ {ÿ{¯ÿ {Ó {ÓÜÿç Ó¸íÿö ¨÷fæþæÿZÿ Üÿÿ¿æLÿæÀÿê {ÜÿæB$æ;ÿç æ þæÀÿç¯ÿæÀÿ Lÿÿöæ {ÜÿæB$æ;ÿç æ Óæÿ- Lÿ÷þ{Àÿ `ÿæàÿç {ÓÜÿç þíÁÿ A¯ÿçÿæÉêZÿ ¨÷æ©ç Üÿ] fê¯ÿÿ F¯ÿó ¨÷Lÿõÿç{Àÿ bÿç µÿç {ÜÿæB¾ç¯ÿæ, µÿ÷þçÿ {Üÿ¯ÿæ Üÿ] þõëÿ¿ A{s, Lÿç;ëÿ {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ FÜÿç Ó¸íÿö ¨÷fæZëÿ ¾ÿç Lÿç÷ßæ ¨${Àÿ `ÿæàÿæ;ÿç ÿæÜÿ], {ÓÜÿç Ó¸íÿö ¨÷fæZëÿ dç µÿç {Üÿ¯ÿæÀëÿ
84
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
AsLÿæB Óúÿ ¨${Àÿ ÿ `ÿàÿæ;ÿç, {ÿ{¯ÿ {Ó Ó¸íÿö ¨÷fæZÿ ÜÿçóÓLÿ {ÜÿæB$æF, Üÿÿ¿æÀÿê {ÜÿæB$æF æ Lÿ÷þÉ
Lÿ÷çßæÉêÁÿ ÀÿÜÿç, {ÓþæÿZÿ ÿ´æÀÿæ LÿÀÿæB {ÿB$æ;ÿç, {Ó Üÿ] Éë AÜÿçóÓLÿ As;ÿç æ ""ßó Ó´ßó Lÿ{Àÿæÿç, ¨Àÿæúÿ LÿæÀÿßÿç Ó F¯ÿ {¯ÿÿ ¨ëÀëÿÌ
'' A$öæúÿ {¾ Ó´ßó Lÿ÷çßæÉêÁÿ {ÜÿæB Aÿ¿þæÿZëÿ þ {ÓÜÿç Lÿ÷çßæ{Àÿ ¨÷¯õÿÿ LÿÀÿæB$æ;ÿç æ {Ó Üÿ] jæÿ ¨÷æ© þÜÿæ¨ÀëÿÌ æ SêÿæëÿÓæ{Àÿ, ÉÀÿêÀÿÀÿ ÿçÿ, ÿÉ´Àÿ Lÿ{Áÿ¯ÿÀÿÀÿ ÿçÿ þæÿ÷ ¨Àÿç¯ÿÿöÿ A{s, ÜÿçóÓæ ëÿ{Üÿô æ ÓNÿæ
Lÿþö~¿¯ÿç£ÿæó{Óæ ß$æ Lëÿ¯ÿö;ÿç µÿæÀÿÿ æ Lëÿßö¿æúÿ ¯ÿçÿ´æóÖ$æÓNÿÊÿçLÿê Ìëö{àÿæöLÿÓóS÷Üÿþú ææ25ææ {Üÿ µÿæÀÿÿ ! Lÿþö{Àÿ AæÓNÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ Ajæÿê {àÿæLÿ {¾¨Àÿç Lÿþö LÿÀÿç$æ;ÿç, {ÓÜÿç¨Àÿç Üÿ] AÿæÓN ¯ÿçÿ´æÿ ¨íÿöjæÿæ þ {àÿæLÿ Üõÿÿß{Àÿ {¨÷Àÿ~æ F¯ÿó Lÿàÿ¿æ~ ÓóS÷ÜÿÿBbÿæ ÀÿQ# Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçúÿ æ ¾j ¯ÿç#Lëÿ Aæ{» fæ~ë{d F¯ÿó LÿÀëÿ{d þ æ ÿ$æ¨ç Aæ{» Ajæÿê Üÿ] ÀÿÜëÿ{d æ jæÿÀÿ A$ö {ÜÿDdç ¨÷{ÿ¿ä fæÿLÿæÀÿê æ {¾Dô ¨¾ö;ÿ {àÿÉþæÿ÷ þ Aæ{» AàÿSæ F¯ÿó AæÀÿæ AàÿSæ, {Ó ¨¾ö¿;ÿ Ajæÿ ¯ÿçÿ¿æþæÿ æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ Ajæÿ ÀÿÜÿçdç, {ÓÜÿç ¨¾ö¿;ÿ Lÿþö{Àÿ AæÓNÿç ÀÿÜÿç$æF æ Ajæÿê {¾¨Àÿç AæÓNÿç ÓÜÿçÿ AæÀÿæÿæ LÿÀÿç$æF, {ÓÜÿç¨Àÿç AÿæÓNÿ ¨ÀëÿÌ þ {àÿæLÿ Éçä~ ÿçþ{;ÿ Lÿþö{Àÿ ¨÷¯ÿõÿ {ÜÿæB$æF æ ¾æÜÿæÀÿÿ Lÿþö{Àÿ ¨÷{ßæfÿ ÿæÜÿ], {Ó AæÓN LÿæÜÿ]Lÿç {Üÿ¯ÿ ? F¨Àÿç ¨íÿö jæÿæ þÜÿæ¨ëÀë Ì þ {àÿæLÿ Üÿçÿ ÿçþ{;ÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçúÿ æ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿÀÿ DÌö LÿÀÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ {¾þçÿç Óþæf {ÓÜÿç ¨${Àÿ `ÿæàÿç ¨æÀÿç¯ÿ æ ÿ ¯ëÿç{µÿÿó fÿ{ßÿjæÿæó LÿþöÓèÿçÿæþú æ {fæÌ{ßúÿ Ó¯ÿöLÿþöæ~ç ¯ÿçÿ´æÿ ßëNÿ
Óþæ`ÿÀÿúÿ ææ26ææ jæÿê ¨ëÀëÿÌ, Lÿþö{Àÿ AæÓNÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ AjæÿêþæÿZÿ ¯ëÿç{Àÿ µÿ÷þ D ÿLÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçúÿ æ A$öæúÿ Ó´Àíÿ¨× þÜÿæ¨ëÀëÿÌ æÿ {ÿ¯ÿæ D`ÿçúÿ {¾, ÿæÜÿæZÿ {Lÿò~Óç Aæ`ÿÀÿ~ ÿ´æÀÿæ ¨d{Àÿ AæÓë$#¯ÿæ Aëÿ¾æßêZÿ þÿ{Àÿ Lÿþö¨÷ÿç AÉ÷æ D ÿ {ÜÿD æ ¨Àÿþæ ÿÿ´{Àÿ Óó¾ëNÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Ó´ßó Óþ¿Lúÿ ¨÷LÿæÀÿ ÿçß Lÿþö LÿÀÿç, fÿÿæZëÿ þ vÿçLúÿ {ÓÜÿç¨Àÿç {ÓÜÿç Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ LÿÀÿæB¯ÿæ D`ÿçúÿ æ
ÿõÿêß Aæß
85
FÜÿç LÿæÀÿ~ $#àÿæ{¾, ¨íf¿ SëÀëÿ þÜÿæÀÿæffê ¯õÿæ¯ÿ×æ{Àÿ þ Àÿæÿ÷ ÿëBsæÀëÿ Dvÿç ¯ÿÓç¾æD$#{àÿ F¯ÿó LÿæÓë$#{àÿ æ ¨ëÿ
Àÿæÿ÷ ÿçÿçsæ{Àÿ LÿÜëÿ$æ;ÿç "Dvÿ, þçtê{Lÿ ¨ëÿ{àÿæô,' A$öæúÿ {Üÿ þæsçÀÿ S|ÿæ Lÿ{B ! ¯ÿÿöþæÿ Dvÿ ! Óþ{Ö Dvÿç `ÿç;ÿÿ{Àÿ àÿæSçS{àÿ, {Ó Ó´ßó AÅÿ Óþß ¯ÿçÉ÷æþ LÿÀÿç {ÿD$#{àÿ æ Lÿçdç Óþß ¨{Àÿ ¨ë~ç Dvÿç ¯ÿÓç LÿÜëÿ$#{àÿ - ëÿ{»þæ{ÿ µÿæ¯ëÿ$#¯ÿ {¾, þÜÿæÀÿæffê {ÉæB¾æB$#{¯ÿ æ Lÿç;ëÿ þëô {ÉæBÿ$æF, É´æÓ¨÷É´æÓ `ÿç;ÿÿ{Àÿ àÿæSçdç æ ¯õÿæ¯ÿ×æ ÉÀÿêÀÿ, ¯ÿÓç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ LÿÎ {ÜÿDdç, {ÿ~ë þëô ¯ÿçÉ÷æþ {ÿDdç æ Lÿç;ëÿ ÿë{»þæ{ÿ ÿ ×çÀÿ F¯ÿó Óçæ ¯ÿÓçç `ÿç;ÿÿ{Àÿ àÿæSç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ {ÿðÁÿæÀÿæ ÓõÿÉ É´æÓÀÿí¨ê {ÝæÀÿç ÿ àÿæSçdç, Lÿ÷þ ÿ ëÿsçd, Aÿ¿ ÓZÿÅÿ þ{ÿÉ{Àÿ ¯ÿ¿¯ÿæÿ ÿLÿÀÿç¨æÀÿçdç, {Ó ¨¾ö¿;ÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ àÿæSç ÀÿÜÿç¯ÿæ ÓæLÿÀÿ þö æ {þæÀÿ É´æÓ ÿ ¯ÿæDôÉ ¨Àÿç ×çÀÿ {ÜÿæB ÀÿÜÿçdç æ LÿæÀÿ~ FÜÿæ A{s {¾, Aëÿßæßê þæÿZëÿ ¨÷¯õÿÿ LÿÀÿæB¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ µÿàÿµÿæ{¯ÿ Lÿþö{Àÿ ¯ÿç`ÿÀÿ~ LÿÀÿç$æ;ÿç æ "fçÓ{Lÿæ ÉçQæ{¯ÿð, D{Ó LÿÀÿ{Lÿ ÿçQæ{¯ÿð' A$öæúÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ¾æÜÿæ ÉçQæB¯ÿæ ÿçþ{;ÿ Bdæ ÀÿQ;ÿç, {Ó ÿç{f ÿæÜÿæÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç {ÿQæB$æ;ÿç æ ÿæ Lÿç ¯ÿÓç ¯ÿÓç AèëÿÁÿç ÜÿàÿæD$æAæ;ÿç æ FÜÿç ¨Àÿç Ó´Àíÿ¨× þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Ó´ßó LÿþöLÿÀÿç, ÓæLÿþæÿZëÿ þ AæÀÿæÿæ{Àÿ àÿSæB¯ÿæ D`ÿçúÿ æ ÓæLÿ þ É÷æ ¨í¯ÿöLÿ AæÀÿæÿæ{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ Lÿç;ëÿ {Ó jæÿ {¾æSê {ÜÿD A$¯ÿæ Óþ¨ö~ µÿæ¯ÿ¾ëNÿ ÿçÍæþ Lÿþö{¾æSê, ÓæLÿZÿ þ{Àÿ ÓæÿæÀÿ AÜÿZÿæÀÿ ÿ AæÓç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ Lÿþö ¾æÜÿæ ÿ´æÀÿæ {ÜÿæB$æF, ÿæÜÿæ {Üÿ¯ÿæ{Àÿ LÿæÀÿ~ LÿçF ? FÜÿæ D¨{Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç ¨÷Lÿõ{ÿ
Lÿç÷ßþæ~æÿç Së{~ð
Lÿþöæ~ç Ó¯ÿöÉ
æ AÜÿZÿæÀÿ¯ÿçþí|ÿææ LÿÿöæÜÿþçÿç þÿ¿{ÿ ææ27ææ AæÀÿ»Àëÿ ¨íÿ} ¨¾ö¿;ÿ Lÿþö ¨÷LÿõÿçÀÿ Së~ ÿ´æÀÿæ Ó¸æÿçÿ {ÜÿæB$æF æ ÿ$æ¨ç AÜÿóLÿæÀÿ ¾ëNÿ þõ|ÿ ¨ëÀëÿÌ "þëô LÿÜëÿdç' F¨Àÿç þæÿç {ÿB$æF æ FÜÿæ Lÿç¨Àÿç ¯ëÿlç¯ÿæLëÿ {Üÿ¯ÿ {¾, AæÀÿæÿæ ¨÷LõÿÿçÀÿ Së~ ÿ´æÀÿæ Ó¸æÿçÿ {ÜÿDdç ? FÜÿæLëÿ LÿçF {ÿQçdç ? FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜÿëd;ÿç {¾ÿÿ´¯ÿçëÿþÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ Së~Lÿþö¯ÿçµÿæS{ßæ
æ
86
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Së~æ Së{~Ìë ¯ÿÿö;ÿç Bÿç þÿ´æ ÿ Óg{ÿ ææ28ææ {Üÿ þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ ! Së~ F¯ÿó LÿþöÀÿ ¯ÿçµÿæSLÿë "ÿÿ´¯ÿçúÿ' ¨Àÿþÿÿ´ ¨ÀÿþææZÿë fæ~ç$#¯ÿæ þÜÿæ¨ëÀëÿÌþæ{ÿ {ÿQ#$#{àÿ F¯ÿó ÓþÖ Së~, Së~ÿ´æÀÿæ Üÿ] ¨÷¯õÿ {ÜÿæB$æF æ F¨Àÿç ÿçÊÿß LÿÀÿç {Óþæ{ÿ Së~ H LÿþöÀÿ Lÿÿöæ¨~{Àÿ AæÓNÿ {ÜÿæBÿ$æ;ÿç æ Fvÿæ{Àÿ ÿÿ´Àÿ A$ö {ÜÿDdç ¨Àÿþÿÿ´ ¨Àÿþææ, ÿæ Lÿç ¨æo A$¯ÿæ ¨`ÿçÉ ÿÿ´ æ {¾¨Àÿç Lÿç {àÿæ{Lÿ S~ÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐZÿ ɱÿ{Àÿ ÿÿ´ FLÿ þæÿ÷ ¨Àÿþææ A{s æ Aÿ¿ {Lÿò~Óç ÿÿ´ Üÿ] ÿæÜÿ] æ Së~þæÿZëÿ ¨æÀÿLÿÀÿç ¨Àÿþ ÿÿ´ ¨Àÿþææ×çÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Së~þæÿZÿ AÿëÓæ{Àÿ LÿþöÀÿ ¯ÿçµÿæfÿLëÿ {ÿQ#¨æÀÿ;ÿç æ ÿæþÓçLÿ Së~ ÀÿÜÿç{àÿ, ÿæ'Àÿ Lÿæ¾ö¿ {ÜÿDdç- AæÁÿÓ¿, ÿçÿ÷æ, ¨÷þæÿ, Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ ÿ {Üÿ¯ÿæ Ó´µÿæ¯ÿ Bÿ¿æÿç æ ÀÿæfÓêLÿ Së~ ÀÿÜÿç{àÿ AæÀÿæÿæÀëÿ ¨dLëÿ ÿ Üÿsç¾ç¯ÿæ Ó´µÿæ¯ÿ, {Éò¾ö¿ A$öæúÿ Óæÿ ¨${Àÿ ¯ÿêÀÿÿæ, Ó´æþêµÿæ¯ÿ ÿ´æÀÿæ Lÿ澿ö {Üÿ¯ÿæ F¯ÿó Óæÿ´çLÿ Së~ ÀÿÜÿç{àÿ- æÿ, Óþæ#, Aëÿµÿ¯ÿ, D¨àÿ²ç, æÀÿæ¯ÿæÜÿêÿ `ÿç;ÿÿ, FLÿæ;ÿ {Ó¯ÿÿ, ÓÀÿÁÿÿæ Bÿ¿æÿç Ó´µÿæ¯ÿ{Àÿ ÀÿÜÿç¯ÿ æ Së~ ¨Àÿç¯ÿÿöÿÉêÁÿ A{s æ ¨÷{ÿ¿äÿÉöê jæÿê Üÿ] {ÿQ#¨æÀÿç $æ;ÿç {¾, Së~ AëÿÀíÿ¨ LÿþöÀÿ DÌö-A¨Lÿþö {ÜÿæB$æF æ Së~ ÿçfÀÿ Lÿæ¾ö¿ LÿÀÿç{ÿB$æF æ A$öæÿú Së~ Së~ÿ´æÀÿæ Üÿ] ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æF æ F¨Àÿç ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç {ÓÜÿç ¨÷{ÿ¿ä ÿ÷Îæ Lÿþö{Àÿ AæÓNÿ {ÜÿæBÿ$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ {¾Dôþæ{ÿ Së~þæÿZÿ vÿæÀëÿ ¨æÀÿ ¨æBÿæÜÿæô;ÿç, ¾çF ¯ÿÿöþæÿ {ÓÜÿç ÀÿæÖæÀÿ ¨$#Lÿ A$öæúÿ Óæÿ ¨${Àÿ `ÿæàëÿd;ÿç, {ÓþæÿZëÿ ÿ Lÿþö{Àÿ AæÓNÿ ÀÿÜÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ {ÿ~ë LÿÀÿç LÿÜëÿd;ÿç ¨÷Lÿõ{ÿ Söë~Ó¼í|ÿæ
Óg{;ÿ Së~LÿþöÓë æ ÿæÿLõÿû§¯ÿç{ÿæ þ¢ÿæúÿ Lõÿû§¯ÿç ¯ÿç`ÿæàÿ{ßúÿ ææ29ææ ¨÷LõÿÿçÀÿ Së~ÿ´æÀÿæ {þæÜÿçÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ Së~ F¯ÿó Lÿþö{Àÿ Lÿ÷þÉ
ÿçþöÁÿ Së~Àÿ Dÿç {ÿQ# {Ó$#¨÷ÿç AæÓN {ÜÿæB$æF æ µÿàÿ Àíÿ{¨ ÿ ¯ëÿlç$#¯ÿæ "þ¢ÿæúÿ' Éç$#Áÿ ¨÷ßÿ§¾ëNÿ ¯ÿ¿NÿçZëÿ Aëÿµÿ¯ÿê jæÿê ¯ÿçµÿ÷þ LÿÀÿç¯ÿæ Aëÿ`ÿçÿ æ ÿæÜÿæZëÿ Üÿ{ÿæûæÜÿçÿ ÿLÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçúÿ ¯ÿÀÿó {¨÷æûæÜÿÿ {ÿ¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ LÿæÀÿ~ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ Üÿ] ÿæZëÿ ¨Àÿþ {ÿðÍþ¿ö ×çÿçLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæLëÿ {Üÿ¯ÿ æ ÿçfÀÿ ÉNÿç F¯ÿó ×çÿçLëÿ ¯ëÿlçç Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ
ÿõÿêß Aæß
87
jæÿþæSöê ÓæLÿþæÿZëÿ þÿ ÀÿQ#¯ÿæ D`ÿçúÿ {¾, Lÿþö¨÷ÿç Së~þæÿZÿ A¯ÿÿæÿ fæ~ç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ ÿçfLëÿ Lÿÿöæþæÿç AÜÿóLÿæÀÿê {Üÿ¯ÿæ Aëÿ`ÿçúÿ æ ÿçþöÁÿ Së~ÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿæ¨{Àÿ þ {Ó$#¨÷ÿç AæÓNÿç ÿ{Üÿ¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ Lÿç;ëÿ ÿçÍæþ Lÿþö {¾æSêZëÿ Lÿþö F¯ÿó Së~Àÿ ¯ÿç{ÉâÌ~{Àÿ Óþß {ÿ¯ÿæ {Lÿò~Óç Aæ¯ÿÉ¿Lÿ ÿæÜÿ] æ ÿæÜÿæZëÿ ÿ Óþ¨ö~ ÓÜÿçÿ Lÿþö LÿÀÿçç¯ÿæLëÿ {Üÿ¯ÿ A$öæúÿ SëÀëÿ þÜÿÀÿæf ¾æÜÿæ Lÿçdç LÿÜÿç{àÿ, {ÓÿçLÿç Üÿ] Óæÿ LÿÀÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ ÿæ A#Lÿ ÿæ Lÿþú æ LÿæÀÿ~ Aæjæÿ ¨æÁÿÿ Üÿ] µÿfÿ æ {LÿDô Së~ Lÿæ¾ö¿Àÿÿ {ÜÿDdç, {LÿDô Së~ Lÿæ¾ö¿Àÿÿ {ÜÿD ÿæÜÿ], ÿæÜÿæLëÿ {ÿQ#¯ÿæ BÎ A$öæúÿ SëÀëÿZÿ ÿæßçÿ´ {ÜÿæB¾æF æ Së~þæÿZÿ ¨Àÿç¯ÿÿöÿ F¯ÿó Lÿ÷þ Dúÿ$æÿ, ÿæÜÿæ BÎZÿ Üÿ]ÿA¯ÿÿæÿ þæÿç{ÿ¯ÿæ Daÿçÿ F¯ÿó Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæ þ ÿæÜÿæZÿ Üÿ] A¯ÿÿæÿ þæÿç¯ÿæ Daÿçÿ æ Aÿ
Lÿÿöæ¨~Àÿ AÜÿóLÿæÀÿ F¯ÿó Së~{Àÿ AæÓN {Üÿ¯ÿæ ÓþÓ¿æ ÿæÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ ÀÿÜÿçÿ$æF æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Lÿç Aÿ¯ÿÀÿÿ Óæÿ{Àÿ A$öæúÿ `ÿç;ÿÿ{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿç$æF æ FÜÿæ D¨{Àÿ ¾ëÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¯ÿ¿æQ¿æ LÿÀÿç É÷êLÿõÐ LÿÜÿëd;ÿçþßç Ó¯ÿöæ~ç Lÿþöæ~ç Óóÿ¿Ó¿æ¿æ{`ÿÿÓæ æ ÿçÀÿæÉêÿ}þö{þæ µíÿÿ´æ ßë¿Ó´ ¯ÿçSÿf´Àÿ
ææ30ææ {Üÿ Afëö ! "Aææ{`ÿÿÓæ'-ëÿ{þ A;ÿÀÿææ{Àÿ `ÿçÿLëÿ ÿç{Àÿæ LÿÀÿç æÿ× {ÜÿæB Ó¸íÿö LÿþöLëÿ {þæ{ÿ Óþ¨ö~ LÿÀÿç, AæÉæ ÀÿÜÿçÿ, þþÿæ ÀÿÜÿçÿ F¯ÿó Ó;ÿæ¨ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB ¾ë LÿÀÿ æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ `ÿçÿ æÿ{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿç$æF, {àÿÉþæÿ÷ {LÿDô$#{Àÿ AæÉæ ÿæÜÿ], Lÿþö{Àÿ þþÿ´ ÿæÜÿ], AÓüÿÁÿÿæÀÿ Ó;ÿæ¨ ÿæÜÿ], {ÿ{¯ÿ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ {LÿDô ¾ë LÿÀÿç¯ÿ ? {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ `ÿæÀÿçAæÝë `ÿçÿLëÿ ÓæDôsç Üõÿÿß {ÿÉ{Àÿ ÿç{Àÿæ LÿÀÿçÿçF, {ÿ{¯ÿ {Ó àÿ|ÿç¯ÿ LÿÜÿæ ÿçþ{;ÿ ? LÿæÜÿæ ÓÜÿçÿ F¯ÿó {Óvÿæ{Àÿ LÿçF Adç ? ¯ÿæÖ¯ÿ{Àÿ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Aæ¨~ æÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç{¯ÿ, {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¾ëÀÿ ÿçÊÿçÿ Ó´Àíÿ¨ D¨×çÿ {Üÿ¯ÿ æ {ÿ{¯ÿ Lÿæþ-{Lÿ÷æ, ÀÿæS-{ÿ´Ì, AæÉæ-õÿÐæ Bÿ¿æÿç ¯ÿçLÿæÀÿþæÿZÿ ÓþíÜÿ ¯ÿçfæÿêß ¨÷¯õÿÿç SëÝçLÿ ¾æÜÿæLëÿ "LëÿÀëÿ' LëÿÜÿæ¾æF, ÓóÓæÀÿ{Àÿ ¨÷¯õÿÿç Üÿ] {ÿB$æF, ¯ÿææ Àíÿ¨{Àÿ µÿßZÿÀÿ AæLÿ÷þ~ LÿÀÿç$æF , ¯ÿæÓú FþæÿZÿ ÓÜÿçÿ àÿ{|ÿB LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] ¾ë A{s æ FþæÿZëÿ ÜÿsæB A;ÿÀÿææ{Àÿ Hÿ{¨÷æÿ {ÜÿæB æÿ× {ÜÿæB¾ç¯ÿæ Üÿ]
88
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¾$æ$ö ¾ë A{s æ FÜÿæ D¨{Àÿ ¨ë~ç ¯ÿÿöÿæ LÿÀëÿd;ÿç {ß {þ þÿþçÿó ÿçÿ¿þëÿÿçÏ;ÿç þæÿ¯ÿæ
æ É÷æ¯ÿ{;ÿæÿÓíß{;ÿæ þë`ÿ¿{;ÿ {ÿ¨ç Lÿþöµÿç
ææ31ææ {Üÿ Afëÿö ! {¾Dô þëÿÌ¿ {ÿæÌ õÿÎçÀëÿ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB É÷æµÿæ¯ÿ, Óþ¨ö~ ÿ´æÀÿæ Óÿæ {þæÀÿ FÜÿç þÿæÿëÓæ{Àÿ ¾ë{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æ;ÿç, {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ þ ÓþÖ LÿþöÀëÿ þëNÿç ¨æB $æAæ;ÿç æ {¾æ{SÉ´ÀÿZÿ FÜÿç AæÉ´æÓÿæ {Lÿò~Óç Üÿç¢ëÿ , þëÓàÿçþú A$¯ÿæ Q÷êÎçßæúÿZÿ ÿçþ{;ÿ ëÿÜÿô A¨çëÿ þæÿ¯ÿ þæÿ÷ ÿçþ{;ÿ æ ÿæÜÿæZÿ þÿ FÜÿç {¾, ¾ë LÿÀÿ, F$#Àëÿ F¨Àÿç ¨÷ÿêÿ {ÜÿæB$æF {¾, FÜÿç D¨{ÿÉ {¾ææþæÿZÿ ÿçþ{;ÿ $#àÿæ æ AfëöÿZÿ Óþä{Àÿ ¯ÿçÉ´¾ëÀÿ ÓóÀÿ`ÿÿæ {ÓòµÿæS¿ $#àÿæ æ Aæ¨~Zÿ Óæþÿæ{Àÿ ÿ {Lÿò~Óç ¾ë ëÿÜÿô æ {ÿ{¯ÿ Aæ¨~ Sêÿæ ¨d{Àÿ LÿæÜÿ]Lÿç ¨Ýçd;ÿç ? LÿæÀÿ~ LÿþöÀëÿ þëNÿç ¨æB¯ÿæ D¨æß ÿ {¾ææþæÿZÿ ÿçþ{;ÿ A{s æ Lÿç;ëÿ F¨Àÿç Lÿçdç ÿë{Üÿô æ ¯ÿÖëÿ
FÜÿæ A;ÿ{öÉÀÿ àÿ{|ÿB þæÿ÷ æ {äÿ÷ F¯ÿó {äÿ÷j, ¯ÿçÿ¿æA¯ÿçÿ¿æ þö{äÿ÷ F¯ÿó LÿëÀëÿ{äÿ÷Àÿ ÓóWÌö A{s æ Aæ¨~ {¾¨Àÿç {¾¨Àÿç æÿ{Àÿ `ÿçÿÿ ÿç{Àÿæ LÿÀÿç{¯ÿ, ¯ÿçfæÿêß ¨÷¯õÿÿç Lÿæþ{Lÿ÷ææÿç ¯ÿææ Àÿí¨{Àÿ ¨÷{ÿ¿ä Àíÿ{¨ ¨æB{¯ÿ æ µÿßZÿÀÿ AæLÿ÷þ~ LÿÀÿç{¯ÿ æ ÿæÜÿæÀÿ Éþÿ LÿÀÿçç `ÿçÿ ÿç{Àÿæ LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] ¾ë A{s æ ¾çF {ÿæÌ õÿÎçÀëÿ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB, É÷æ¾ëNÿ {ÜÿæB FÜÿç ¾ë{Àÿ àÿæSç$æF, {Ó Lÿþö ¯ÿ¤ÿÿÀëÿ, Aæ¯ÿæSþÿÀëÿ µÿàÿ Àíÿ{¨ þëNÿç ¨æB¾æB$æF æ ¾çF FÜÿç ¾ë{Àÿ ¨÷¯ÿõÿ ÜëÿF ÿæÜÿ], ÿæÜÿæÀÿ {LÿDô Sÿç {ÜÿDdç ? FÜÿç D{É¿{Àÿ ¨ëÿ
LÿÜÿëd;ÿç{ß {ÿ´ÿÿµÿ¿Óíß{;ÿæ ÿæëÿÿçÏ;ÿç {þ þÿþú æ Ó¯ÿöjæÿ¯ÿçþí|ÿæóÖæúÿ ¯ÿçÿçÿÎæÿ{`ÿÿÓ
ææ32ææ ¾çF {ÿæÌ-õÿÎç¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ "A{`ÿÿÓ
' {þæÜÿ ÿçÉæ{Àÿ A{`ÿÿ ¯ÿ¿Nÿç {þæÀÿ FÜÿç þÿæëÿÓæ{Àÿ ¨÷¯õÿÿ ÜëÿA;ÿç ÿæÜÿ], A$öæúÿ æÿ× {ÜÿæB AæÉæ, þþÿæ F¯ÿó Ó;ÿæ¨ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB Óþ¨ö~ ÓÜÿçÿ ¾ë LÿÀÿçÿ$æ;ÿç æ "Ó¯ÿöjæÿ ¯ÿçþí|ÿæúÿ'- jæÿ¨${Àÿ Ó¯ÿöÿæ {þæÜÿçÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ {àÿæLÿZëÿ ëÿ{þ Lÿàÿ¿æ~ ¨$Àëÿ µÿ÷Î {ÜÿæB$#¯ÿæ Üÿ] fæ~ æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ FÜÿæ Üÿ] ÓvÿçLúÿ, {ÿ{¯ÿ {àÿæ{Lÿ LÿæÜÿ]Lÿç LÿÀëÿÿæÜÿæô;ÿç ? FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç æ ÓõÿÉó {`ÿÎ{ÿ Ó´Ó¿æ
¨÷Lõÿ{ÿjöæÿ¯ÿæÿ¨ç æ
ÿõÿêß Aæß
89
¨÷Lõÿÿçó ßæ;ÿç µíÿÿæÿç ÿçS÷Üÿ
Lÿçó LÿÀÿçÌ¿ÿç ææ33ææ ÓþÖ ¨÷æ~ê ÿçfÀÿ ¨÷LÿõÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç, ÿçf Ó´µÿæ¯ÿÀÿ ¨Àÿ¯ÿÉ {ÜÿæB Lÿþö{Àÿ µÿæS {ÿB$æ;ÿç æ ¨÷{ÿ¿äÿÉöê jæÿê þ ÿçf ¨÷÷Lÿõÿç AëÿÓæ{Àÿ {`ÿÎæ LÿÀÿç$æF æ ¨÷æ~ê ÿçf Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æ;ÿç F¯ÿó jæÿê ÿçf Ó´Àíÿ¨{Àÿ {¾¨Àÿç ¾æÜÿæÀÿ ¨÷LõÿÿçÀÿ ÿ¯ÿæ¯úÿ ÀÿÜÿç$æF æ {Ó {ÓÜÿç¨Àÿç Üÿ] Lÿæ¾ö¿Àÿÿ ÀÿÜÿç$æF æ FÜÿæ Ó´ßó Óç A{s æ F$#{Àÿ ÿçÀÿæLÿÀÿ~ LÿçF Lÿ'~ LÿÀÿç¯ÿ ? FÜÿæ Üÿ] LÿæÀÿ~ {¾, Óþ{Ö {þæÀÿ þÿæëÿÓæ{Àÿ Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB¨æÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] æ {Óþæ{ÿ AæÉæ, þþÿæ, ÓóqþÿæLëÿ Aÿ¿ ɱÿ{Àÿ ÀÿæS {ÿ´Ì ÿ¿æS LÿÀÿç¨æÀÿç ÿ$æ;ÿç æ ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ Óþ¿Lúÿ Aæ`ÿÀÿ~ {ÜÿæB¨æÀÿçÿ$æF æ FÜÿæLëÿ AæÜëÿÀÿç ØÎ LÿÀÿç LÿÜëÿd;ÿç F¯ÿó Aÿ¿ LÿæÀÿ~ Lëÿ þ ¨÷ÿç¨æÿÿ LÿÀëÿd;ÿç æ B¢ÿç÷ß{Ó¿¢ÿ÷çßÓ¿æ{$ö ÀÿæS{ÿ´{Ìò ¯ÿ¿¯ÿ×ç{ÿò æ ÿ{ßæÿö ¯ÿÉþæS{bÿ{ÿò Üÿ¿Ó¿ ¨Àÿ稡ÿç{ÿò ææ34ææ B¢ÿç÷ß F¯ÿó B¢ÿç÷ßþæÿZÿ {µÿæS{Àÿ ÀÿæS F¯ÿó {ÿ´Ì A¯ÿ×çÿ æ FÜÿç DµÿßZÿ ¯ÿÉ{Àÿ {Üÿ¯ÿæ Aëÿ`ÿçúÿ æ LÿæÀÿ~ FÜÿç Lÿàÿ¿æ~ þæSö{Àÿ LÿþöÀëÿ þëNÿ {ÜÿD$#¯ÿæ ¨÷~æÁÿê{Àÿ FÜÿç ÀÿæS H {ÿ´Ì ëÿöÌö Éÿø As;ÿç æ AæÀÿæÿæLëÿ A¨ÜÿÀÿ~ LÿÀÿç{ÿB¾æ;ÿç æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Éÿ÷ë µÿçÿ{Àÿ Üÿ] Ad;ÿç, {ÿ{¯ÿ ¯ÿæÜÿæ{Àÿ LÿçF LÿæÜÿ]Lÿç àÿ|ÿç¯ÿ ? Éÿø ÿ B¢ÿ÷çß F¯ÿó {µÿæSÀÿ ÓóÓSö{Àÿ ÀÿÜÿçdç, A;ÿ
LÿÀÿ~{Àÿ ÀÿÜÿçdç æ {ÿ~ë FÜÿç ¾ë þ A;ÿLÿÀÿ~Àÿ ¾ë A{s æ LÿæÀÿ~ ÉÀÿêÀÿ Üÿ] {äÿ÷ A{s æ {¾Dô$#{Àÿ Ófæÿêß F¯ÿó ¯ÿçfæÿêß ëÿBsç ¨÷¯ÿõÿç ¯ÿçÿ¿æ F¯ÿó A¯ÿçÿ¿æ ÀÿÜÿç$æF æ ¾æÜÿæLÿç þæßæÀÿ ëÿBsç Aèÿ æ FÜÿç ¨÷¯õÿÿçþæÿZÿë fç~ç¯ÿæ, Ófæÿêß ¨÷¯õÿÿçLëÿ fßLÿÀÿç ¯ÿçfæÿêß ¨÷¯õÿÿçÀÿ A;ÿ LÿÀÿç¯ÿ æ Üÿçô ¾ë A{s æ ¯ÿçfæÿêß ¨÷¯ÿõÿç Óþæ© {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ Ófæÿêß ¨÷¯õÿÿçÀÿ D¨{¾æS Óþæ© {ÜÿæB¾æF æ Ó´Àíÿ¨Àÿ ØÉö LÿÀÿç Ófæÿêß þ ÿæÜÿæZÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ ¯ÿçàÿß {ÜÿæB¾æF æ FÜÿç¨Àÿç ¨÷LõÿÿçÀÿ ¨æÀÿ ¨æB¾ç¯ÿæ Üÿ], ¾ë A{s æ ¾æÜÿæLÿç æÿ ÿ´æÀÿæ Üÿ] Ó»¯ÿ æ ÀÿæS, {ÿ´ÌÀÿ Éþÿ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ Óþß àÿæSç$æF, {ÿ~ë ¯ÿÜëÿÿ ÓæLÿ Lÿ÷çßæLÿë ÿ¿æS LÿÀÿç ëÿÀÿ;ÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÿLÿàÿ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç ¾æAæ;ÿç æ É÷êLõÿÐ FÜÿæLëÿ Óæ¯ÿæÿ LÿÀÿëd;ÿç{É÷ßæúÿ Ó´{þöæ ¯ÿçSë~
¨Àÿþöæúÿ Ó´ëÿÏççÿæúÿ æ
90
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Ó´{þö ÿçÿó {É÷ßó ¨Àÿ{þöæ µÿßæ¯ÿÜÿ
ææ35ææ f{~ ÓæLÿ ÿÉ ¯ÿÌö Àÿç Óæÿæ LÿÀëÿd;ÿç F¯ÿó Aÿ¿ f{~ ÓæLÿ Aæfç Óæÿæ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ Lÿ{àÿ æ DµÿßZÿ äþÿæ {SæsçF ¨Àÿç {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ ¨÷æÀÿ»çLÿ ÓæLÿ ¾ÿç ÿæÜÿæÀÿ ÿLÿàÿ LÿÀëÿ$æF, {ÿ{¯ÿ ÿÎ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ FÜÿæ D¨{Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾ µÿàÿ Àíÿ¨{Àÿ AæÀÿ`ÿ~ LÿÀÿæ¾æD$#¯ÿæ Aÿ¿Àÿ þövÿæÀëÿ Së~ ÀÿÜÿçÿ {Üÿ{àÿþ ÿçfÀÿ þö Aÿç Dÿþ {ÜÿæB$æF æ Ó´µÿæ¯ÿÀëÿ D Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæÀÿ äþÿæ Üÿ] Ó´þö æ ÿçfÀÿ äþÿæëÿÓæ{Àÿ Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ{àÿ ÓæLÿ ÿç{ÿ ÿæ ÿç{ÿ ¨æÀÿ {ÜÿæB¾æF æ Aÿ
Ó´þö Aæ`ÿÀÿ~{Àÿ þÀÿç¾ç¯ÿæ þ ¨Àÿþ Lÿàÿ¿æ~ LÿæÀÿLÿ æ {¾DôvÿæÀëÿ Óæÿ dësç¾ç¯ÿ, ÿëÿÿ ÉÀÿêÀÿ þçÁÿç¯ÿæ ¨{Àÿ ¨ëÿ
{ÓÜÿç vÿæÀëÿ Üÿ] ¨÷æÀÿ» {Üÿ¯ÿ æ Aææ ÿ þ{Àÿ ÿæÜÿ] æ ÉÀÿêÀÿ A$öæÿ ¯ÿÚ ¯ÿÿÁÿçS{àÿ Aæ¨~ZÿÀÿ ¯ëÿç ¯ÿç`ÿæÀÿ ÿ ¯ÿÿÁÿç ¾æBÿ$æF æ DõÎ ÓæLÿþæÿZÿ µÿÁÿç ÿLÿàÿ Lÿ{àÿ ÓæLÿ µÿßLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ µÿß ¨÷Lõÿÿç{Àÿ {ÜÿæB$æF, ¨ÀÿþææZÿ vÿæ{Àÿ ÿæÜÿ] æ ¨÷LõÿÿçÀÿ Aæ¯ÿÀÿ~ AæÜëÿÀÿç Wÿçµÿíÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ µÿS¯ÿúÿ ¨${Àÿ ÿLÿàÿÀÿ ¯ÿæÜëÿàÿ¿ ÀÿÜÿç$æF æ ¨íf¿ SëÀëÿ þÜÿæÀÿæffê Zëÿ ${Àÿ AæLÿæÉ ¯ÿæ~ê {ÜÿæB$#àÿæ {¾ AëÿÓíßçßæ ¾æB ÀÿÜÿ;ëÿ, {Ó f¼ëvÿæÀëÿ `ÿçÿ÷Líÿsÿ AæÓç{àÿ F¯ÿó Aë&ÓíßæÀÿ {WæÀÿ fèÿàÿ{Àÿ ÿç¯ÿæÓ LÿÀÿç ÀÿÜÿç{àÿ æ A{ÿLÿ þÜÿææ {ÓÜÿç ÀÿæÖæ{Àÿ ¾ç¯ÿæ AæÓç¯ÿæ LÿÀëÿ$#{àÿ æ f{~ þÜÿææ {ÿQ#{àÿ {¾ ¨Àÿþ ÜÿóÓfê ÿçSºÀÿ, ÿèÿÝèÿ {ÜÿæB ÿç¯ÿæÓ LÿÀëÿd;ÿç æ ÿæÜÿæZÿ Ó¼æÿ þ ÀÿÜÿçdç æ FÜÿæ {ÿQ# {Ó ëÿÀÿ;ÿ ÿçfÀÿ {Lÿò¨çÿLëÿ üÿçèÿç {ÿ{àÿ æ ÿ LÿþÁÿë Aÿ¿ FLÿ þÜÿææZëÿ {ÿB{ÿ{àÿ F¯ÿó ÿçSºÀÿ {ÜÿæBS{àÿ æ FÜÿç¨Àÿç Lÿçdç Óþß D¨Àÿæ{;ÿ {Ó AæÓç {ÿQ#{àÿ {¾, ¨ÀÿþÜÿóÓfê {àÿæLÿþæÿZÿ ÓÜÿçÿ Lÿ$æ¯ÿæÿöæ {ÜÿDd;ÿç, SæÁÿçSëàÿf þ LÿÀëÿd;ÿç æ þÜÿæÀÿæfZëÿ Aæ{ÿÉ {ÜÿæB$#àÿæ {¾, µÿNÿZÿ Lÿàÿ¿æ~ ÿçþ{;ÿ Lÿçdç ÿæÝÿæ {ÿ{¯ÿ æ FÜÿç ¨$Àÿ ¨$#Lÿ D¨{Àÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ õÿÎç ÀÿQ#{¯ÿ æ þÜÿæÀÿæffêZÿ ÿLÿàÿ LÿÀÿç {ÓÜÿç þÜÿææ þ Sæàÿç Sëàÿf {ÿ¯ÿæ{Àÿ àÿæSç{àÿÿ æ Lÿç;ëÿ Hàÿsæ{Àÿ {àÿæ{Lÿ þ ÿæZëÿ Lÿçdç ÿæ Lÿçdç LÿÜÿç {ÿD$#{àÿ æ þÜÿææ µÿæ¯ÿç{àÿ {¾ {Óvÿæ{Àÿ ÿ {LÿÜÿç Lÿçdç LÿÜëÿÿæÜÿôæ;ÿç æ Fvÿæ{Àÿ ÿ {àÿæ{Lÿ ÿ f¯ÿæ¯ÿ {ÿDd;ÿç æ
ÿõÿêß Aæß
91
¨ëÿ
Lÿçdç LÿæÁÿ¨{Àÿ {Ó {üÿÀÿç AæÓç {ÿQ#{àÿ {¾ ¨ÀÿþÜÿóÓfê Sÿç D¨{Àÿ ¯ÿÓçd;ÿç, {àÿæ{Lÿ ¨\ÿæ LÿÀëÿd;ÿç æ `ÿæþÀÿ `ÿÁÿæD$æ;ÿç æ {Ó þ fèÿàÿÀÿ {SæsçF fæSæ{Àÿæ ¯ÿÓç Qs þSæB{àÿ, Sÿç ¯ÿçdæB{àÿ, ëÿBf~ {àÿæLÿZëÿ `ÿæþÀÿ, ¨\ÿæ `ÿàÿæB¯ÿæ{Àÿ ÿç¾ëNÿç LÿÀÿç{ÿ{àÿ æ ¨÷{ÿ¿Lÿ {Óæþ¯ÿæÀÿLëÿ µÿçÝ þ fþçàÿæ {¾ ¨ëÿ÷ BdæLÿ{àÿ ¨`ÿæÌ sZÿæ, ¨ëÿ÷ê BdæLÿ{àÿ ¨`ÿçÉ sZÿæ Bÿ¿æÿç ¨æD~æ ÀÿQ#$#{àÿ æ Lÿç;ëÿ "DW{Àÿ A;ÿ ÿ {ÜÿæB ÿç¯ÿæÜëÿ' A$öæúÿ {SæsçF þæÓ{Àÿ Üÿ] ÿæZÿÀÿ ÓþÖ {ÿQæ~çAæ Àÿæ¨ÝçSàÿæ æ {ÿ~ë {Óvÿæ{Àÿ ÿæZÿÀÿ ÿç¯ÿöæÜÿ {ÜÿæB ÿ¨æÀÿç¯ÿæÀëÿ {Ó {ÓvÿæÀëÿ ¨ÁÿæBS{àÿ æ µÿS¯ÿúÿ ¨${Àÿ ÿLÿàÿ ÓæÜÿ澿ö LÿÀÿçÿ$æF æ ÓæLÿÿ Ó´þö Aæ`ÿÀÿ~ Üÿ] LÿÀÿç¯ÿæ Daÿçÿ æ Ó´þö Lÿ'~ ? ÿ´çÿêß Aæß{Àÿ É÷êLõÿÐ Ó´þöÀÿ ÿæþ {ÿB$#{àÿ {¾ Ó´þöLëÿ þ {ÿQ# ëÿ{þ ¾ë LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] {¾æS¿ æ äÿ÷êß ÿçþ{;ÿ F$#Àÿë ¯ÿÝ Lÿàÿ¿æ~LÿæÀÿê þæSö Aÿ¿ {Lÿò~Óç ÿæÜÿ] æ Ó´þö{Àÿ Afëöÿ äÿ÷êß $#{àÿ æ Ó{Zÿÿ Lÿ{àÿ {¾, {Üÿ Afëöÿ ! ¾çF ¯ÿ÷æÜÿ½~, {¯ÿÿÀÿ D¨{ÿÉ ÿæÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ äëÿ÷ fÁÿæÉß ëÿàÿ¿ A{s æ {ÿ~ë ëÿ{þ {¯ÿÿÀëÿ D¨ÀÿLëÿ Dvÿç ¯ÿ÷æÜÿ½~ ÜëÿA æ A$öæúÿ Ó´þöÀÿ ¨Àÿç¯ÿÿöÿ Ó»¯ÿ A{s æ {Óvÿæ{Àÿ ¨ëÿ
LÿÜÿç{àÿ {¾, ÀÿæS {ÿ´ÌÀÿ ¯ÿÉ{Àÿ ÿ {ÜÿæB {ÓþæÿZëÿ ÿþÿ LÿÀÿ æ Ó´þö {É÷ßÔÿÀÿ A{s- A$ö FÜÿæ ëÿÜÿô {¾ Afëöÿ {Lÿò~Óç ¯ÿ÷Üÿ½~Àÿ ÿLÿàÿ LÿÀÿç ¯ÿ÷æÜÿ½~Zÿ ¨Àÿç {¯ÿɵíÿÌæ LÿÀÿç{ÿ{¯ÿ æ {SæsçF Üÿ] Lÿþö ¨$Lëÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ þæ{ÿ `ÿæÀÿç {É÷~ê{Àÿ ¯ÿæ+çd;ÿç æ - "ÿçLÿõÎ, þþ, Dÿþ F¯ÿó Aÿç Dÿþ FÜÿç {É÷~êÀÿ ÓæLÿþæÿZëÿ Lÿ÷þÉ
"Éëÿ÷, {¯ÿðÉ¿, äÿ÷êß F¯ÿó ¯ÿ÷æÜÿ½~ A$¯ÿæ LÿÁÿç¾ëS, ÿ´æ¨Àÿ ¾ëS, {ÿ÷ÿßæ F¯ÿó Óÿ¿¾ëS'Àÿ Óójæ {ÿ{àÿ æ Éëÿ÷ {É÷~ê äþÿæÀëÿ Üÿ] LÿþöÀÿ ¨÷æÀÿ» {ÜÿæB$æF F¯ÿó Óæÿæ Lÿ÷þ{Àÿ {ÓÜÿç ÓæLÿ ¯ÿ÷æÜÿ½~ {ÜÿæB¾æF æ FÜÿævÿæÀëÿ þ AæSLëÿ¾æB {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ {Ó ¨Àÿþææ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB¾æF æ {ÿ{¯ÿ ""ÿ ¯ÿ÷æÜÿ½æ{~æ ÿäÿ÷êß
, ÿ {¯ÿð{É¿æ ÿ Éíÿ÷
, aÿçÿæÿ¢ÿ Àíÿ¨
Éç{¯ÿæ {Lÿ¯ÿ{àÿæþú- {Ó ¯ÿÿöþæÿZÿ vÿæÀëÿ DÿöLëÿ `ÿæàÿç¾æF æ FÜÿæ Üÿ] É÷êLÿõÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾, "`ÿæëÿ¯ÿöÿ¿ö þßæÓõÎþú' `ÿæÀÿç¯ÿÿöÀÿ Àÿ`ÿÿæ þëô Lÿàÿç æ {ÿ{¯ÿ Lÿ'~ fÿ½Àÿ AææÀÿ{Àÿ þëÿÌ¿Lëÿ ¯ÿæ+ç{àÿ ? ÿæÜÿ] ! "Së~ Lÿþö ¯ÿçµÿæSÉ
'-
92
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Së~þæÿZÿ AææÀÿ{Àÿ LÿþöLëÿ ¯ÿæ+ç{àÿ æ {LÿDô Lÿþö ? Lÿ'~ ÓæóÓæÀÿçLÿ Lÿþö ? É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾- ÿæÜÿ] ! ÿçßÿ Lÿþö, {ÿ{¯ÿ ÿçßÿ Lÿþö Lÿ'~ ? ÿæÜÿæ {ÜÿDdç ¾jÀÿ ¨÷Lÿ÷çßæ æ ¾$æ, É´æÓ{Àÿ ¨÷É´æÓÀÿ Üÿ¯ÿÿ, ¨÷É´æÓ{Àÿ É´æÓÀÿ Üÿ¯ÿÿ, B¢ÿç÷ß Óó¾þ Bÿ¿æÿç {ÜÿæB$æF æ ¾æÜÿæÀÿ Éë A$ö {ÜÿDdç {¾æS,Óæÿæ, AæÀÿæÿæ, AæÀÿæ {ÿ¯ÿ ¨¾ö¿;ÿ ¨ÜÿoæB¯ÿæ ¯ÿç# ¯ÿç{ÉÌ Üÿ] AæÀÿæÿæ A{s æ FÜÿç AæÀÿæÿæ LÿþöLëÿ Üÿ] `ÿæÀÿç {É÷~ê{Àÿ ¯ÿçµÿNÿ LÿÀÿç$#{àÿ æ ¾çF {¾ÿçLÿç äþÿæ Óó¨ ¨ëÀëÿÌ {Üÿ{¯ÿ, ÿæÜÿæZëÿ {ÓÜÿç {É÷~êÀëÿ Üÿ] AæÀÿ» LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýç¯ÿ æ FÜÿæ Üÿ] ÓþÖZÿ ÿçf ÿçfÀÿ Ó´þö A{s æ ¾ÿç {Ó Daÿ{LÿæsçÀÿ ÓæLÿZÿ ÿLÿàÿ LÿÀÿç¯ÿ, {ÿ{¯ÿ {Ó µÿßLëÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ æ Ó¯ÿö$æ ÿÎ ÿ {Üÿ¯ÿÿæÜÿ] æ LÿæÀÿ~ F$#{Àÿ ¯ÿêfÀÿ ÿæÉ {ÜÿæBÿ$æF æ Üÿô, {Ó ¨÷LõÿÿçÀÿ ÿ¯ÿæ¯úÿ ÿ´æÀÿæ µÿßæLÿ÷æ;ÿ ÿêÿ-Üÿêÿ A¯ÿÉ¿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ ÉçÉë LÿäæÀÿ ¯ÿçÿ¿æ$öê ¾ÿç Ó§æÿLÿ Lÿäæ{Àÿ ¾æB ¯ÿÓç¾ç¯ÿ, {ÿ{¯ÿ {ÓÜÿç ÉçÉë Ó§æÿLÿ Lÿ'~ {Üÿ¯ÿ ? {Ó ¨÷æÀÿ»çLÿ ¯ÿÿöþæÁÿæÀëÿ þ ¯ÿo#ÿ ÀÿÜÿç¾ç¯ÿ æ Afëöÿ ¨÷ɧ ÀÿQ#{àÿ {¾, þëÿÌ¿ Ó´þöÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ LÿæÜÿ]Lÿç LÿÀÿç ¨æ{Àÿÿç ? Afëöÿ D¯ÿæ` A${Lÿÿ ¨÷¾ë{Nÿæßó ¨æ¨ó `ÿÀÿÿç ¨íÀëÿÌ
æ Aÿçbÿ¨ç ¯ÿæ{Ðöß ¯ÿÁÿæÿç¯ÿ ÿç{ßæfçÿ
ææ36ææ {Üÿ ¯ÿæ{ÿöß ! FÜÿç ¨ëÀëÿÌ ¯ÿæ{ÜÿæB {WæÌæÝç f¯ÿÀÿÿÖ ÁÿSæB¯ÿæ ÓõÿÉ Aÿçbÿæ Ó{ÿ´ LÿæÜÿæÀÿ {¨÷Àÿ~æ{Àÿ ¨æ¨ Lÿþö Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç$æF ? Aæ¨~Zÿ þÿæëÿÓæ{Àÿ LÿæÜÿ]Lÿç `ÿæàÿç¨æ{Àÿ ÿæÜÿ] ? FÜÿæ D¨{Àÿ ¨ëÿ
{¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿçÉ÷ê µÿS¯ÿæúÿ D¯ÿæ`ÿ Lÿæþ FÌ {Lÿ÷æ FÌ Àÿ{fæSë~Óþëÿ¯ÿ
æ þÜÿæÉ{ÿæ þÜÿæ¨æ¨½æ ¯ÿç{¿ÿþçÜÿ {¯ÿðÀÿç~þú ææ37ææ {Üÿ Afëöÿ ! ÀÿfSë~Àëÿ D FÜÿç Lÿæþ H {Lÿ÷æ AS§ç Óþæÿ {µÿæS {µÿæSç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ {Lÿ{¯ÿ õÿ© ÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ ¯ÿÝ ¨æ¨ê As;ÿç æ Lÿæþ{Lÿ÷æ F¯ÿó ÀÿæS-{ÿ´ÌÀÿ ¨Àÿç¨íÀÿLÿ As;ÿç æ ¯ÿÿöþæÿ ¾æÜÿæÀÿ `ÿaÿöæ LÿÀÿç$#àÿç, FÜÿç ¯ÿçÌß{Àÿ ëÿ{þ ÿæÜÿæLëÿ Üÿ] ëÿöÌö Éÿø fæ~ æ Fvÿæ{Àÿ FÜÿæÀÿ ¨÷µÿæ¯ÿLëÿ ¯ÿÿöÿæ LÿÀëÿd;ÿç-
ÿõÿêß Aæß
93
í{þÿæ¯ÿ÷çß{ÿ ¯ÿÜÿ§çßö$æÿ{Éöæ þ{Áÿÿ `ÿ æ ß{$æàÿ{¯ÿÿæ¯õÿ{ÿæ SµÿöÖ$æ {ÿ{ÿÿþæ¯õÿÿþú ææ38ææ {¾¨Àÿç íAæô ÿ´æÀÿæ AS§ç F¯ÿó íÁÿç ÿ´æÀÿæ ÿ¨ö~ |ÿæZÿç ¾æB$æF, {¾¨Àÿç lçàÿâçÿ´æÀÿæ Sµÿö |ÿæZÿç {ÜÿæBÀÿÜÿç$æF, vÿçLúÿ {ÓÜÿç¨Àÿç Lÿæþ, {Lÿ÷ææÿç ¯ÿçLÿæÀÿþæÿZÿ ÿ´æÀÿæ FÜÿç jæÿ |ÿæZÿç {ÜÿæB ÀÿÜÿçdç æ HÿæLÿævÿ fÁÿæB¯ÿæ ÿ´æÀÿæ íAæô {ÜÿæB$æF æ AS§ç ÀÿÜÿç þ ¨÷f´Áÿçÿ Àíÿ¨ {ÿB ¨æÀÿçÿ$æF æ íÁÿçÿ´æÀÿæ |ÿæZÿç {ÜÿæB$#¯ÿæ ÿ¨ö~{Àÿ {¾¨Àÿç ¨÷ÿç¯ÿçº ØÎ {ÜÿæBÿ$æF, lçàÿâç ÿ´æÀÿæ Sµÿö |ÿæZÿç {ÜÿæB ÀÿÜÿç$æF æ {ÓÜÿç¨Àÿç ¯ÿçLÿæÀÿþæÿZÿ ÿ´æÀÿæ ¨ÀÿþææZÿ ¨÷÷ÿ¿ä jæÿ {ÜÿæBÿ$æF æ Aæ¯õÿÿó jæÿ{þ{ÿÿ jæÿç{ÿæ ÿçÿ¿{¯ÿðÀÿç~æ æ LÿæþÀíÿ{¨~ {Lÿò{;ÿß ëÿÑí{Àÿ~æÿ{àÿÿ `ÿ ææ39ææ {Üÿ {Lÿò{;ÿß ! AS§ç Óþæÿ {µÿæS ÿ´æÀÿæ õÿ© ÿ {ÜÿD$#¯ÿæ, jæÿêþæÿZÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ {¯ÿðÀÿê FÜÿç Lÿæþ ÿ´æÀÿæ jæÿ |ÿæZÿç {ÜÿæB ÀÿÜÿçdç æ ¯ÿÿöþæÿ ÿ É÷êLõÿÐ Lÿæþ H {Lÿ÷æ ëÿBsç Éÿø LÿÜÿç{àÿ æ ¨÷Öëÿ {ÉâæLÿ{Àÿ {Ó {Lÿ¯ÿÁÿ {SæsçF Éÿø LÿæþÀÿ ÿæþ Üÿ] {ÿBd;ÿç æ ¯ÿÖëÿ
Lÿæþ{Àÿ {Lÿ÷æ A;ÿµëÿöNÿ ÀÿÜÿçdç æ Lÿæ¾ö¿ ¨íÿö {Üÿ¯ÿæ¨{Àÿ {Lÿ÷æ Óþæ© {ÜÿæB¾æF Lÿç;ëÿ Lÿæþÿæ A$öæúÿ ¯ÿæÓÿæ Óþæ© {ÜÿæBÿ$æF æ Lÿæþÿæ ¨íÿ}{Àÿ ¯ÿ¿¯ÿæÿ AæÓç{àÿ {Lÿ÷æ ¨ëÿ
D {ÜÿæB¾æF æ LÿæþÀÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ {Lÿ÷æ þ ÿçÜÿçÿ ÀÿÜÿçdç æ FÜÿç ëÿöÌö ÉÿøÀÿ ÿç¯ÿæÓ {LÿDôvÿç ? ÿæÜÿæLëÿ {LÿDôvÿç {Qæfç¯ÿæ, FÜÿæÀÿ ÿç¯ÿæÓ fæ~ç{ÿ¯ÿæ ¨{Àÿ FÜÿæLëÿ Óþí{Áÿ ÿÎ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ Óë¯ÿçæ ÀÿÜÿç¯ÿ æ FÜÿæ D¨{Àÿ ¨ëÿ
É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç B¢ÿç÷ßæ~ç þ{ÿæ ¯ëÿçÀÿÓ¿æ#Ïæÿþë`ÿ¿{ÿ æ F{ÿð¯ÿ}{þæÜÿß{ÿ¿Ì jæÿþæ¯õÿÿ¿ {ÿÜÿçÿþú ææ40ææ B¢ÿ÷çß, þÿ F¯ÿó ¯ëÿç FÜÿæÀÿ(Lÿæþ-{Lÿ÷ææÿçÀÿ) ¯ÿæÓ×æÿ A{s æ FÜÿç Lÿæþ, þÿ ¯ëÿç H B¢ÿç÷ßþæÿZÿ ÿ´æÀÿæ Üÿ] jæÿLëÿ Aædæÿçÿ LÿÀÿç fê¯ÿææLëÿ {þæÜÿ{Àÿ ¨LÿæB$æF æ ÿÓ½æÿ´þç¢ÿ÷ç~¿æ{ÿò ÿçßþ¿ µÿÀÿÿÌöµÿ æ ¨æ¨½æÿó ¨÷fÜÿç {Üÿ¿ÿó jæÿ¯ÿçjæÿÿæÉÿþú ææ41ææ {ÿ~ëLÿÀÿç {Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ ¨÷${þ B¢ÿ÷çßþæÿZëÿ "ÿçßþ¿'- Óó¾þ
94
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
LÿÀÿ æ LÿæÀÿ~ Éÿø ÿ FÜÿæÀÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ dë¨ç ÀÿÜÿçdç æ {Ó ëÿþ þÿ µÿçÿ{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿçdç æ ¯ÿæÜÿæ{Àÿ {Qæfç{àÿ {Ó {LÿDôvÿç¯ÿç þÁÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ FÜÿæ Üÿõÿß {ÿÉÀÿ, A;ÿföSÿÀÿ àÿ{|ÿB A{s æ B¢ÿ÷çßþæÿZëÿ ¯ÿÉ{Àÿ LÿÀÿç jæÿ H ¯ÿçjæÿLëÿ ÿæÉ LÿÀÿë$#¯ÿæ FÜÿç ¨æ¨ê LÿæþLëÿ ëÿ{þ þæÀÿ æ FÜÿç Lÿæþ Aÿç ÓÜÿf{Àÿ ÿçf AæßÿLëÿ AæÓçÿ$æF æ Aÿ
¯ÿçLÿæÀÿþæÿZÿ ÿç¯ÿæÓ ×æÿLëÿÜÿ] {WÀÿæD LÿÀÿ æ B¢ÿ÷çßþæÿZëÿ Üÿ] Óó¾ÿ LÿÀÿ æ Lÿç;ëÿ B¢ÿ÷çß F¯ÿó þÿLëÿ Óó¾þ LÿÀÿç¯ÿæ ÿ Aÿ¿#Lÿ Lÿvÿçÿ æ Lÿ'~ FÜÿæ Aæ{»þæ{ÿ LÿÀÿç¨æÀÿç¯ÿæ ? FÜÿæ D¨{Àÿ É÷êLõÿÐ Aæ¨~Zÿ Óæþ$ö¿Lëÿ LÿÜÿç {¨÷æûæÜÿçÿ LÿÀëÿd;ÿç B¢ÿç÷ßæ~ç ¨Àÿæ~¿æÜëÿÀÿç¢ÿç÷{ßµÿ¿
¨Àÿó þÿ
æ þÿÓÖë ¨Àÿæ ¯ëÿç{ßöæ ¯ÿë{
¨ÀÿÿÖë Ó
ææ42ææ {Üÿ Afëöÿ ! FÜÿç ÉÀÿêÀÿ vÿæÀëÿ ëÿ{þ B¢ÿ÷çßþæÿZëÿ Aÿç Óíä½ F¯ÿó ¯ÿÁÿ¯ÿæúÿ fæ~ æ B¢ÿ÷çß vÿæÀëÿ Óíä½ þÿ A{s æ þÿ vÿæÀëÿ þ Óíä½ A{s ¯ëÿç æ ¾æÜÿæ ¯ëÿç vÿæÀëÿ þ Aÿ¿;ÿ Óëä½ A{s, ÿæÜÿæ {ÜÿDdç ëÿ»Àÿ Aææ æ {Ó Üÿçô ëÿ{þ As A$öæúÿ ëÿ{þ Üÿ] Aææ æ ëÿ{þ {ÓÜÿç AææÀëÿ Üÿ] {¨÷Àÿçÿ æ {ÿ~ë LÿÀÿç B¢ÿç÷ß, þÿ H ¯ëÿçÀÿ ÿç{Àÿæ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ ëÿ{þ Óäþ {Üÿ¯ÿ æ F¯ÿó ¯ëÿ{
¨Àÿó ¯ëÿÿæ ÓóÖµÿ¿æÿþæÿæ æ fÜÿç Éÿøó þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ LÿæþÀíÿ¨ó ëÿÀÿæÓÿþú ææ43ææ FÜÿç¨Àÿç ¯ëÿçvÿæÀëÿ Óíä½ F¯ÿó ¯ÿÁÿ¯ÿæÿ ÿçfÀÿ AææLëÿ fæ~çç, Aæ¯ÿÁÿLëÿ ¯ëÿlç, ¯ëÿç ÿ´æÀÿæ ÿçfÀÿ þÿLëÿ ¯ÿÉLÿÀÿç, {Üÿ Afëöÿ ! FÜÿç Lÿæþ Àíÿ¨ê ëÿföß ÉÿøLëÿ ¯ÿLÿÀÿ æ ÿçf ÉNÿçLëÿ Üõÿÿ{¯ÿæ LÿÀÿç FÜÿç ëÿföß ÉÿøLëÿ þæÀÿ ! Lÿæþ FLÿ ëÿföß Éÿø A{s æ B¢ÿç÷ßþæÿZÿ ÿ´æÀÿæ FÜÿæ AææLëÿ {þæÜÿçÿ LÿÀÿç$æF æëÿ{þ ÿçfÀÿ ÉNÿçLëÿ ¯ëÿl¯ÿç`ÿæÀÿç, AææLëÿ ¯ÿÁÿ¯ÿæÿ þ{ÿ LÿÀÿç, LÿæþÀíÿ¨ê ëÿföß ÉÿøLëÿ ¯ÿçÿæÉ LÿÀÿ æ LÿÜÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ ÿæÜÿ] {¾, FÜÿç Éÿø Aæ;ÿÀÿçLÿ A{s F¯ÿó ÿæÜÿæ ÓÜÿçÿ ¾ë þ A;ÿ{ÿÉÀÿ Üÿ] A{s æ ÿçÍÌö ¯ÿÜëÿæ Sêÿæ {¨÷þê ¯ÿ¿æQ¿æLÿæÀÿ þæ{ÿ FÜÿç AæßLëÿ Lÿþö{¾æS ÿæþ {ÿBd;ÿç æ Lÿç;ëÿ FÜÿæ Óèÿÿ ëÿÜÿô æ ÿ´çÿêß Aæß{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿþöÀÿ ÿæþ {ÿB$#{àÿ æ {Ó LÿþöÀÿ þÜÿÿ´ ¨÷ÿç¨æÿÿ LÿÀÿç {Ó$#{Àÿ Lÿþö fçjæÓæ fæSõÿ Lÿ{àÿ F¯ÿó FÜÿç Aæß{Àÿ {Ó LÿþöLëÿ ¨ÀÿçµÿæÌçÿ Lÿ{àÿ {¾, ¾jÀÿ ¨÷Lÿ÷çßæ Üÿ]
ÿõÿêß Aæß
95
Lÿþö A{s æ Óç {ÜÿDdç {¾, ¾j {Lÿò~Óç FLÿ ÿçöæÀÿçÿ ÿçÉæ A{s æ FÜÿæ ¯ÿ¿ÿêÿ ¾æÜÿæ Lÿçdç LÿÀÿæ¾æDdç, ÿæÜÿæ FÜÿç{àÿæLÿÀÿ ¯ÿ¤ÿÿ þæÿ÷ æ É÷êLõÿÐ ¾æÜÿæ LÿÜÿç{¯ÿ, {ÓÜÿç Lÿþö {þæä {ÓÉëµÿæúÿ- ÓóÓæÀÿ ¯ÿ¤ÿÿÀëÿ þëNÿ LÿÀÿæD$#¯ÿæ Lÿþö æ É÷êLõÿÐ ¾jÀÿ Dÿç ¯ÿçÌß{Àÿ LÿÜÿç{àÿ æ FÜÿæ Lÿ'~ {ÿB$æF ? ÿæÜÿæÀÿ ¯ÿç{ÉÌÿæ D¨{Àÿ `ÿçÿ÷~ Lÿ{àÿ æ ¾j LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ SëÀëÿÿ´ {ÿ{àÿ æ {Ó LÿÜÿç{àÿ FÜÿç ¾j ¨÷Lÿ÷çßæ Üÿ] Lÿþö æ ¾çF LÿÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] {Ó ¨æ¨æßë As;ÿç, AæÀÿæþ `ÿæÜëÿô$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ¯ÿ¿$ö Üÿ] fê¯ÿÿ æÀÿ~ LÿÀÿçd;ÿç æ ¨í¯ÿöÀÿ þÜÿÌ}þæ{ÿ þ FÜÿæLëÿ LÿÀÿç Üÿ] ¨Àÿþ {ÿðÍþö¿ ÓççLëÿ ¨æBd;ÿç æ {Ó Aæ ÿõ©ç As;ÿç, ÿæÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ Lÿþö Aÿæ¯ÿÉ¿Lÿ, {Üÿ{àÿ þ ¨d{Àÿ AæÓë$#¯ÿæ AëÿßæßêZÿ þæSö ÿÉöÿ ÿçþ{;ÿ {Ó þ Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿD$#{àÿ æ {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌþæÿZÿ þ{Àÿ É÷êLõÿÐ ÿçfÀÿ ëÿÁÿÿæ Lÿ{àÿ- {þæÀÿ ¯ÿÿöþæÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæÀÿ ¨÷{ßæfÿ ÿæÜÿ] æ Lÿç;ëÿ þëô þ AëÿßæßêZÿ Üÿçÿ ÿçþ{;ÿ Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿDdç æ É÷êLõÿÐ Ó´Î LÿÀÿç ¨Àÿç`ÿß {ÿ{àÿ {¾ {Ó f{~ {¾æSê æ {Ó Lÿþö{Àÿ ¨÷¯ÿõÿ ÓæLÿþæÿZëÿ ¯ÿç`ÿÁÿçÿ ÿLÿÀÿç¯ÿæLëÿ LÿÜÿç{àÿ LÿæÀÿ~ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ Üÿ] {ÓÜÿç ÓæLÿZëÿ ×çÿç ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæLëÿ {Üÿ¯ÿ æ ¾ÿç Lÿþö ÿLÿÀÿç{¯ÿ, {ÿ{¯ÿ ÿÎ {ÜÿæB¾ç{¯ÿ æ FÜÿç Lÿþö ÿçþ{;ÿ æÿ× {ÜÿæB ¾ë LÿÀÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ `ÿäë ¯ÿ¢ÿ Adç, ¾ÿç B¢ÿ÷çß ÓÜÿçÿ `ÿçÿÀÿ ÿç{Àÿæ {ÜÿæBSàÿæ, {ÿ{¯ÿ ¾ë Lÿç¨Àÿç ? {ÓÜÿç Óþß Lÿæþ{Lÿ÷æ, ÀÿæS {ÿ´Ì ¯ÿæLÿ Àíÿ¨{Àÿ D¨×çÿ ÀÿÜÿ;ÿç æ FÜÿç ¯ÿçfæÿêß ¨÷¯ÿõÿçþæÿZÿë ¯ÿçfß LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] ¾ë A{s æ AæÓëÀÿê Ó¸ÿ LëÿÀëÿ{äÿ÷, ¯ÿçfæÿêß ¨÷¯ÿõÿçLëÿ #{Àÿ #{Àÿ ¯ÿædçLÿÀÿç æÿ× {ÜÿD$#¯ÿæ Üÿ] ¾ë A{s æ ¯ÿÖëÿ
æÿ{Àÿ Üÿ] ¾ë {ÜÿæB$æF æ FÜÿæ Üÿ] FÜÿç AæßÀÿ ÓæÀÿæóÉ A{s æ {¾Dô$#{Àÿ ÿæ LÿþöLÿë ¨÷ÿç¨æÿçÿ Lÿ{àÿ ÿæ ¾jLëÿ æ ¾ÿç ¾jLëÿ µÿàÿ Àíÿ{¨ ¯ëÿlç¨æÀÿç{¯ÿ, {ÿ{¯ÿ Lÿþö ¯ëÿlç¯ÿæ ÓÜÿf {Üÿ¯ÿ æ ¯ÿÿöþæÿ ÿ LÿþöLëÿ ¯ÿëlæB ÿæÜÿæô;ÿç æ FÜÿç Aæß{Àÿ {Lÿ¯ÿÁÿ ×çÿ¨÷j þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ¨÷Éçä~æLÿ ÿçS D¨{Àÿ SëÀÿëÿ´ {ÿBd;ÿç æ FÜÿæÿ SëÀëÿfÿþæÿZÿ ÿçþ{;ÿ ÿç{öÉ æ {Óþæ{ÿ ÿLÿ{àÿ þ ÿæZÿÀÿ {Lÿò~Óç äÿç ÿæÜÿ] F¯ÿó ÿæ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ Üÿ] ÿæZÿ ÿçfÀÿ
96
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{Lÿò~Óç àÿæµÿ ÜëÿF æ Lÿç;ëÿ {¾Dô ÓæLÿZëÿ ¨Àÿþ Sÿç AµÿçÎ ÀÿÜÿçdç ÿæÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ ¯ÿç{ÉÌ Lÿçdç LÿÜÿç ÿæÜÿæô;ÿç æ {ÿ{¯ÿ FÜÿæ Lÿþö {¾æS Lÿç¨Àÿç? LÿþöÀÿ Ó´Àíÿ¨ þ ØÎ ÿæÜÿ], ¾æÜÿæLëÿ LÿÀÿæ¾ç¯ÿ æ LÿæÀÿ~ ¾jÀÿ ¨÷Lÿç÷ßæ Üÿ] Lÿþö- ¯ÿÿöþæÿ ¨¾ö¿;ÿ {Ó FÿçLÿç Üÿ] LÿÜÿç{àÿ æ ¾j ÿ LÿÜÿç ÿæÜÿæô;ÿç ! LÿþöÀÿ Ó´Àíÿ¨ ØÎ {Lÿ{ÿ{¯ÿ{Áÿ {Üÿàÿæ ? Üÿæô, ¾ëÀÿ ¾$æ$ö `ÿçÿ÷~ Fvÿæ{Àÿ {ÿQç¯ÿæLëÿ þç{Áÿ æ Ó¸íÿö Sêÿæ D¨{Àÿ õÿÎç¨æÿ LÿÀÿæS{àÿ, ÿ´çÿêß Aæß{Àÿ LÿÜÿç{àÿ {¾ ÉÀÿêÀÿ ÿæɯÿæÿ æ Aÿ
¾ëLÿÀÿ æ Sêÿæ{Àÿ FÜÿæ Üÿ] ÿçÊÿçÿ LÿæÀÿ~ LëÿÜÿæSàÿæ æ AæSLëÿ jæÿ{¾æSÀÿ Ó¤ÿµÿö{Àÿ äÿ÷çß ÿçþ{;ÿ ¾ë Üÿ] FLÿþæÿ÷ Lÿàÿ¿æ~ Óæÿ LëÿÜÿæSàÿæ F¯ÿó LÿÜÿç{àÿ {¾ FÜÿç ¯ëÿç ÿëþÿ ÿçþ{;ÿ jæÿ {¾æS ¯ÿçÌß{Àÿ LëÿÜÿæSàÿæ æ {LÿDô ¯ëÿç ? FÜÿæLÿç ÜÿæÀÿç¯ÿæ F¯ÿó fç~ç¯ÿæ Dµÿß õÿÎçÀëÿ àÿæµÿ Üÿ] ÀÿÜÿçdç, F¨Àÿç ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç ëÿ{þ ¾ëLÿÀÿ æ ¨ë~ç `ÿëÿ$ö AæßÀÿ LÿÜÿç{àÿ {¾, {¾æS{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿç Üõÿÿß×çÿ ÿçfÀÿ FÜÿç ÓóÉßLëÿ jæÿÀíÿ¨ê QxúÿS ÿ´æÀÿæ {dÿÿ LÿÀÿ æ {ÓÜÿç QxúÿS Üÿ] {SæsçF {¾æS æ ¨oþ AæßÀëÿ ÿÉþ Aæß ¨¾ö¿;ÿ ¾ëÀÿ `ÿaÿöæ þ ÿæÜÿ] æ FSæÀÿ AæßÀÿ {Lÿ¯ÿÁÿ FÿçLÿç LÿÜÿç{àÿ {¾ FÜÿç Éÿø {þæ ÿ´æÀÿæ AæSÀëÿ Üÿ] þÀÿç¾æBd;ÿç æ ëÿ{þ ÿçþçÿ µÿæ¯ÿ{Àÿ D¨×çÿ ÜëÿA, ¾ÉLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿ æ Fþæ{ÿ ëÿþ ¯ÿçÿæ þ þÀÿæ¾æBd;ÿç æ {¨÷ÀÿLÿ LÿÀÿæB{ÿ{¯ÿ æ ëÿ{þ FÜÿç ɯÿþæÿZëÿ þæÀÿ æ ¨¢ÿÀÿ Aæß{Àÿ ÓóÓæÀÿ Óëõÿ|ÿþíàÿ ¾ëNÿ AÉ´úÿ$ ¯õÿä LëÿÜÿæSàÿæ æ ¾æÜÿæLëÿ AÓèÿ Àíÿ¨ê ÉÚ ÿ´æÀÿæ Lÿæsç {ÓÜÿç ¨Àÿþ ¨ÿLëÿ {Qæfç¯ÿæÀÿ ÿç{öÉ þçÁÿçàÿæ æ AæSLÿë AæßþæÿZÿ{Àÿ ¾ëÀÿ D{àÿâQ ÿæÜÿô æ Üÿæô, {ÉæÜÿÁÿ Aæß{Àÿ AÓëÀÿþæÿZÿ `ÿçÿ÷~ A¯ÿÉ¿ ÀÿÜÿçdç, ¾çF Lÿç ÿÀÿLÿSæþê As;ÿç æ õÿÿêß Aæß{Àÿ Üÿ] ¾ëÀÿ ¯ÿçÌÿ `ÿçÿ÷~ ÀÿÜÿçdç æ {ÉâæLÿ 30Àëÿ 43 ¨¾ö¿;ÿ ¾ëÀÿ Ó´Àíÿ¨ F¯ÿó ÿæÜÿæÀÿ Aÿç¯ÿæ¾ö¿ÿæ, ¾ë ÿLÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçÀÿ ¯ÿçÿæÉ, ¾ë{Àÿ þÀÿæ¾æD$#¯ÿæ ÉÿøþæÿZÿ ÿæþ, ÿæZëÿ þæÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ÿçfÉNÿçÀÿ AæÜÿ´æÿ F¯ÿó ÿçÊÿß Üÿ] {ÓþæÿZëÿ {dÿÿLÿÀÿç üÿçèÿç {ÿ¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {fæÀúÿ {ÿBd;ÿç æ FÜÿç Aæß{Àÿ Éÿø F¯ÿó ÉÿøÀÿ Aæ;ÿÀÿçLÿ Ó´Àíÿ¨ ØÎ ÀÿÜÿçdç, ¾æÜÿæÀÿ ¯ÿçÿæÉ ÿçþ{;ÿ {¨÷Àÿ~æ ÿçAæ¾æBdç æ Aÿ
-
ÿõÿêß Aæß
97
g
ÿûÿçÿç É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ SêÿæÓí¨ÿçûë ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æßæó {ßæSÉæ{Ú É÷ê LÿõÐæfëöÿ Óºæ{ÿ "Éÿø ¯ÿçÿæÉ -{¨÷Àÿ~æ 'ÿæþ ÿõÿê{ßææß
ææ3ææ FÜÿç ¨÷LÿæÀÿ É÷êþúÿ µÿæS¯ÿÿ SêÿæÀíÿ¨ê D¨ÿçÌúÿ F¯ÿó ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ ÿ$æ {¾æSÉæÚ ¯ÿçÌßLÿ É÷êLõÿÐ F¯ÿó AfëöÿZÿ Óºæÿ{Àÿ Éÿø ¯ÿçÿæÉ {¨÷Àÿ~æ ÿæþLÿ õÿÿêß Aæß Ó¸íÿö {Üÿàÿæ æ Bÿç É÷ ê þú ÿ ¨ÀÿÜÿóÓ ¨Àÿþæÿ¢ÿÓ¿ Éç Ì ¿ É÷ ê Ó´ æ þê AÝSÝæÿ¢ÿLõÿ{ÿ É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿ Sêÿæßæ
ß$æ$ö Sêÿæ µÿæ{Ì¿ Éÿø ¯ÿçÿæÉ {¨÷Àÿ~æ ÿæþ ÿõÿê{ßææß
ææ3ææææ ææ ÜÿÀÿç g ÿúÿÓúÿ ææ
98
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
C É÷ê ¨Àÿþæ{ÿ ÿþ
A$ `ÿëÿ{$öææß
õÿÿêß Aß{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ AæÉ´Ö Lÿ{àÿ {¾ {ÿæÌ õÿÎçÀëÿ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB {¾Dô þëÿÌ¿ É÷æ¾ëNÿ {ÜÿæB {þæÀÿ þÿæëÿÓæ{Àÿ `ÿæàÿç¯ÿ, {Ó Lÿþö¯ÿ¤ÿÿÀëÿ Dÿþ Àíÿ{¨ þëN {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ Lÿþö¯ÿ¤ÿÿÀëÿ þëNÿç {ÿ¯ÿæ äþÿæ {¾æS (jæÿ{¾æS H Lÿþö{¾æS Dµÿß) {Àÿ ÿçÜÿçÿ ÀÿÜÿçdç æ {¾æS{Àÿ Üÿ] ¾ë ÓoæÀÿ ÿçÜÿçÿ ÀÿÜÿçdç æ ¨÷Öëÿ Aæß{Àÿ {Ó LÿÜÿçd;ÿç {¾, FÜÿç {¾æSÀÿ ¨÷{~ÿæ LÿçF ? FÜÿæÀÿ Lÿ÷þçLÿ ¯ÿçLÿæÉ Lÿç¨Àÿç {ÜÿæB$æF ? É÷ê µÿS¯ÿæëÿ¯ÿæ`ÿ Bþó ¯ÿç¯ÿÓ´{ÿ {ßæSó {¨÷æNÿ¯ÿæÿÜÿþ¯ÿ¿ßþú æ ¯ÿç¯ÿÓ´æúÿ þÿ{¯ÿ ¨÷æÜÿ þëÿÀÿçä´æLÿ{¯ÿ¯ÿ÷¯ÿêúÿ ææ1ææ {Üÿ Aföëÿ ! þëô FÜÿç A¯ÿçÿæÉê {¾æSLëÿ LÿÅÿÀÿ Aæÿç{Àÿ "¯ÿç¯ÿÓ´æúÿ' A$öæúÿ Óí¾ö¿Zÿ ¨÷ÿç LÿÜÿçàÿç, ¯ÿç¯ÿÓ´æúÿ þëÿZÿë F¯ÿó þëÿ Cä´æLëÿZëÿ LÿÜÿç{àÿ æ LÿçF LÿÜÿç{àÿ ? þëô A$öæúÿ É÷êLõÿÐ æ É÷êLõÿÐ LÿçF ? f{~ {¾æSê æ ÿÿ´×çÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Üÿ] FÜÿç A¯ÿçÿæÉê {¾æSLëÿ LÿÅÿÀÿ Aæÿç{Àÿ A$öæúÿ µÿfÿÀÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ "¯ÿç¯ÿÓ´æúÿ' A$öæúÿ ¾çF ¯ÿç¯ÿÉ A{s A$öæúÿ D¨æßÉíÿ¿ ¨÷æ~êZëÿ LÿÜÿç$æ;ÿç æ ÓëÀÿæ A$öæúÿ É´æÓ{Àÿ ÓoæÀÿ LÿÀÿç {ÿB$æAæ;ÿç æ Fvÿæ{Àÿ Óí¾ö¿ {SæsçF ¨÷ÿêLÿ þæÿ÷, LÿæÀÿ~ ÓëÀÿæ{Àÿ Üÿ] {ÓÜÿç ¨Àÿþ ¨÷LÿæÉ Ó´Àíÿ¨ ÀÿÜÿç$æF F¯ÿó ÓëÀÿævÿæ{Àÿ Üÿ] ÿæÜÿæZëÿ ¨÷æ©çÀÿ ¯ÿçæÿ ÀÿÜÿçdç æ ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ ¨÷LÿæÉ ÿæÿæ(Óí¾ö¿) {ÓÜÿ] As;ÿç æ FÜÿç {¾æS A¯ÿçÿæÉê A{s æ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç$#{àÿ {¾, F$#{Àÿ AæÀÿ»Àÿ ¯ÿçÿæÉ ÜëÿF ÿæÜÿ] æ FÜÿç{¾æS AæÀÿ» þæÿ÷ LÿÀÿç{ÿ{àÿ, FÜÿæ ¨íÿöÿ´ {ÿàÿæ ¨{Àÿ Üÿ] Éæ;ÿ {ÜÿæB$æF æ ÉÀÿêÀÿÀÿ LÿÅÿ IÌ# ÿ´æÀÿæ {ÜÿæB$æF æ Lÿç;ëÿ AææÀÿ LÿÅÿ µÿfÿ `ÿç;ÿÿ ÿ´æÀÿæ {ÜÿæB$æF æ µÿfÿÀÿ ¨÷æÀÿ» Üÿ] Aæ LÿÅÿÀÿ Aæÿç A{s æ FÜÿæ Óæÿ µÿfÿ þ {Lÿò~Óç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ Üÿ] ÿæÿ A{s æ {þæÜÿ ÿçÉæ{Àÿ A{`ÿÿ Ó¸íÿö þæÿ¯ÿ ¾æÜÿæZÿ vÿæ{Àÿ µÿfÿÀÿ
`ÿëÿ$ö Aæß
99
{Lÿò~Óç ÓóÔÿæÀÿ ÿæÜÿ], {¾æS ¯ÿçÌß{Àÿ ¾çF {Lÿ{¯ÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ þ LÿÀÿçÿæÜÿ] F¨Àÿç þëÿÌ¿ {Lÿò~Óç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZëÿ ¾ÿç {ÿQ#$æF, {ÿ{¯ÿ ÿæZÿÀÿ ÿÉöÿ þæÿ÷{Lÿ, ÿæÜÿæZÿ ¯ÿæ~êÿ´æÀÿæ , {dæs ¯ÿÝ {Ó¯ÿæ ÿ´æÀÿæ F¯ÿó ÿæZÿÀÿ Óæç ÿ´æÀÿæ {¾æSÀÿ ÓóÔÿæÀÿ ÿæÜÿæZÿ þ{Àÿ ÓoæÀÿçÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ {SæÓ´æþê ëÿÁÿÓê ÿæÓfê FÜÿæLëÿ LÿÜëÿd;ÿç - "{f `ÿçÿ{ß ¨÷µëÿ fçÜÿ§ ¨÷µëÿ {Üÿ{Àÿ, {ÿ Ó¯ÿ µÿ{ß ¨Àÿþ¨ÿ {¾æSëô '' ææ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç- FÜÿç {¾æS þëô ¨÷${þ Óí¾ö¿Zëÿ LÿÜÿçàÿç æ ""`ÿ{äæ
Óí{ßöæ Afæßÿ''- þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ õÿÎç ÿç{ä¨ þæÿ÷{Lÿ {¾æSÀÿ ÓóÔÿæÀÿ ÓëÀÿæ A$öæúÿ É´æÓ{Àÿ ¨÷ÓæÀÿçÿ {ÜÿæB¾æF æ Ó´ßó ¨÷LÿæÉ Ó´¯ÿÉ ¨Àÿ{þÉ´ÀÿZÿ ÿç¯ÿæÓ ÓþÖZÿ Üõÿÿß{Àÿ ÀÿÜÿçdç æ ÓëÀÿæ A$öæúÿ É´æÓÿ ÿç{Àÿæ{Àÿ Üÿ] ÿæÜÿæZÿ ¨÷æ©çÀÿ ¯ÿçæÿ æ ÓëÀÿæ{Àÿ ÓóÔÿæÀÿþæÿZÿ Óõfÿ Üÿ] Óí¾ö¿Zÿ ¨÷ÿç LÿÜÿç¯ÿæ A$ö {ÜÿæB$æF æ Óþß AæÓç{àÿ FÜÿç ÓóÔÿæÀÿ þÿ{Àÿ ÙëÿÀÿçÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ FÜÿæ Üÿ] Óí¾ö¿ þëÿZëÿ LÿÜÿç¯ÿæÀÿ ÿæ¾ö¿ æ þÿ{Àÿ ØëÀÿçÿ {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ {ÓÜÿç ¯ÿæLÿ¿ ¨÷ÿç Bdæ fæS÷ÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ ¾ÿç þÿ{Àÿ {Lÿò~Óç Bdæ Àÿ{Üÿ, {ÿ{¯ÿ ÿæ'Àÿ ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ AæLÿæóäæ A¯ÿÉ¿ {Üÿ¯ÿ æ FÜÿæ Üÿ] þëÿ Bä´æLëÿZÿë {ÿB$#¯ÿæ D¨{ÿÉ A{s æ àÿæÁÿÓæ ÀÿÜÿç¯ÿ {¾, {ÓÜÿç ÿçß Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ, ¾æÜÿæ A¯ÿçÿæÉê A{s æ ¾æÜÿæLÿç Lÿþö ¯ÿ¤ÿÿÀëÿ þëNÿç {ÿB$æF æ ¾ÿç F¨Àÿç Üÿ] A{s, {ÿ{¯ÿ Lÿþö `ÿæàëÿLÿÀÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ F¯ÿó AæÀÿæÿæ FÜÿæÀÿ Sÿç ¯ÿædç {ÿB$æF æ Sÿç ÿçÿöß LÿÀÿç FÜÿç{¾æS {LÿDô ×æÿLëÿ ¨ÜëÿoæB$æF æ FÜÿæ D¨{Àÿ {Ó LÿÜëÿd;ÿç F¯ÿó ¨Àÿ¸Àÿæ ¨÷æ©þçþó ÀÿæfÌö{ßæ ¯ÿçëÿ
æ Ó Lÿæ{àÿ{ÿÜÿ þÜÿÿæ {ßæ{Sæ ÿÎ
¨Àÿ;ÿ¨ ææ2ææ FÜÿç ¨÷LÿæÀÿ {Lÿò~Óç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÿ´æÀÿæ ÓóÔÿæÀÿ ÀÿÜÿçÿ ¨ëÀëÿÌZÿ ÓëÀÿæ A$öæúÿ É´æÓ{Àÿ, ÓëÀÿævÿæÀëÿ þÿ{Àÿ, þÿvÿæÀëÿ Bdæ{Àÿ F¯ÿó Bdæ ÿê¯ÿ÷ {ÜÿæB Lÿ÷çßæLÿ Aæ`ÿÀÿ~{Àÿ |ÿÁÿç¾æB FÜÿç {¾æS Lÿ÷þÉ
Dúÿ$æÿ LÿÀÿçLÿÀÿç ÀÿæfÌ} {É÷~ê ¨¾ö¿;ÿ ¨Üÿo#¾æB$æF æ {ÓÜÿç A¯ÿ×æ{Àÿ ¾æB ÿÿ´ ¯ÿçÿçÿ {ÜÿæB$æF æ FÜÿç ÖÀÿÀÿ ÓæLÿZÿ ÿçLÿs{Àÿ Jç-ÓççÀÿ ÓoæÀÿ {ÜÿæB$æF æ {ÓÜÿç {¾æS FÜÿç þÜÿÿ´¨íÿöLÿæÁÿ{Àÿ FÜÿç {àÿæLÿ A$öæúÿ ÉÀÿêÀÿ{Àÿ ¨÷æß
ÿÎ {ÜÿæB¾æF æ FÜÿç Óêþæ{ÀÿQæLëÿ Lÿç¨Àÿç ¨æÀ LÿÀÿç¨æÀÿç¯ÿæ æ Lÿ'~
100
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
FÜÿç¯ÿç{ÉÌ ×ÁÿLëÿ ¨Üëÿo# Óþ{Ö ÿÎ {ÜÿæB¾æB$æ;ÿç ? É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿçÿæÜÿ], ¾çF {þæÀÿ AæÉç÷ÿ, {þæÀÿ ¨÷çß µÿNÿ, Aÿÿ¿ ÓQæ, {Óþæ{ÿ ÿÎ {ÜÿæBÿ$æ;ÿç æ Ó F¯ÿæßó þßæ {ÿÿ¿ {ßæS
{¨÷æNÿ
¨ëÀÿæÿÿ
æ µÿ{NÿæÓç {þ ÓQæ {`ÿÿç ÀÿÜÿÓ¿ó {Üÿ¿ÿëÿÿþþú ææ 3 ææ {ÓÜÿç ¨ëÀÿæÿÿ {¾æSLëÿ ¯ÿÿöþæÿ þëô ¯ÿÿöÿæ Lÿàÿç æ LÿæÀÿ~ ëÿ{þÿ {þæÀÿ µÿNÿ F¯ÿó ÓQæ þ æ FÜÿç {¾æS Aÿç Dÿþ F¯ÿó ÀÿÜÿÓ¿ ¨íÿö A{s æ Afëöÿ äÿ÷êß {É÷~êÀÿ ÓæLÿ $#{àÿ æ ÀÿæfÌ} A¯ÿ×æ¾ëNÿ $#{àÿ æ ¯ÿÿöþæÿ þ {¾æS Lÿàÿ¿æ~ þëÿ÷æ{Àÿ Üÿ] ÀÿÜÿçdç Lÿç;ëÿ ¨÷æß
ÓæLÿ FvÿæLëÿ ¨Üëÿo#¾æB ¯ÿçç`ÿÁÿçÿ {ÜÿæB¾æ;ÿç æ F¨Àÿç A¯ÿçÿæÉê F¯ÿó ÀÿÜÿÓ¿þß {¾æSLëÿ É÷êLõÿÐê AfëöÿZëÿ LÿÜÿç{àÿ, LÿæÀÿ~ ÿÎ {ÜÿæB¾ç¯ÿæ A¯ÿ×æ{Àÿ Afëöÿ $#{àÿ æ {¾æS LÿæÜÿ]Lÿç LÿÜÿç{àÿ ? LÿæÀÿ~ FÜÿç {¾ ëÿ{þ {þæÀÿ µÿNÿ H Aÿÿ¿ µÿæ¯ÿ{Àÿ {þæÀÿ AæÉç÷ F¯ÿó ¨÷çß ÓQæ þ æ {¾Dô ¨ÀÿþææZÿ ¨÷ÿç Aæ»Àÿ AæS÷Üÿ ÀÿÜÿçdç, {ÓÜÿç ¨Àÿþææ A$öæúÿ ÓúÿSëÀëÿ AæævÿæÀëÿ Aµÿç {ÜÿæB {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ÿç{öÉÿ {ÿ¯ÿæ{Àÿ àÿæSç$æ;ÿç, {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ µÿfÿ ¨÷æÀÿ» {ÜÿæB$æF æ Fvÿæ{Àÿ {¨÷ÀÿLÿÿ A¯ÿ×æ{Àÿ ¨Àÿþææ F¯ÿó ÓúÿSëÀÿë ¨ÀÿØÀÿ FLÿ ¨¾ö¿æ߯ÿæ`ÿê æ {¾Dô ÖÀÿ{Àÿ Aæ{»þæ{ÿ vÿçAæ {ÜÿæBd;ÿç, {ÓÜÿç ÖÀÿLëÿ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Ó´ßó ¨÷µëÿ A¯ÿÿÀÿçÿ {Üÿ{¯ÿ F¯ÿó ÓëÀÿäæ LÿÀÿç{¯ÿ, ¯ÿç`ÿÁÿçÿ A¯ÿ×æ{Àÿ Ó»æÁÿç{¯ÿ, {ÿ{¯ÿ þÿ ¯ÿÉ{Àÿ {ÜÿæB$æF æ "þÿ ¯ÿÉ {ÜÿæB ÿ¯ÿÜÿçê, f¯ÿ {¨÷ÀÿLÿ ¨÷µëÿ ¯ÿÀÿ{f''- {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ BÎ{ÿ¯ÿ Àÿ$ê {ÜÿæB AæævÿæÀëÿ Aµÿç {ÜÿæB {¨÷ÀÿLÿ Àíÿ{¨ D¨×çÿ ÿÜë&A;ÿç, {Ó ¨¾¿ö;ÿ ÓvÿçLúÿ Àíÿ¨{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ Üÿ] {ÜÿæB ÿ$æF æ ÓæLÿ ¨÷ÿ¿æÉç A¯ÿÉ¿ A{s Lÿç;ëÿ µÿfÿ ÿæÜÿæ ÿçLÿs{Àÿ LÿæÜÿç] ? ¨íf¿ SëÀëÿµÿS¯ÿæÿ LÿÜëÿ$#{àÿ- ""{Üÿæ ! þëô ¯ÿÜëÿÿ ¯ÿæÀÿ ÿÎ {ÜÿæB¾æD$#¯ÿæ A¯ÿ×æÀëÿ ¯ÿo#Sàÿç æ µÿS¯ÿæÿ Üÿ] ¯ÿoæB {ÿ{àÿ æ µÿS¯ÿæÿ F¨Àÿç ¯ëÿlæB{ÿ{àÿ, FÜÿæ LÿÜÿç{àÿ Bÿ¿æÿç '' æ þëô ¨`ÿæÀÿçàÿç -"þÜÿæÀÿæffê, Lÿ'~ µÿS¯ÿæÿ þ Lÿ$æ LÿÜëÿd;ÿç ? Lÿ$æ¯ÿæÿöæ {ÜÿDd;ÿç ? {ÿ{¯ÿ {Ó LÿÜÿç{àÿ "Üÿæô ! {Üÿæ ! µÿS¯ÿæÿ G{Ó ¯ÿÿçßæ¯ÿÿ {Üÿô, {fð{Ó Üÿþúëÿþú
`ÿëÿ$ö Aæß
101
¯ÿçÿçßæB, W{+æô ¯ÿÿçßæBô IÀúÿ Lÿ÷þ ÿ së{s æ'' A$öæúÿ F¨Àÿç Lÿ$æ¯ÿæÿöæ ÜëÿA;ÿç, {¾¨Àÿç ëÿ{þ H þëô Lÿ$æ¯ÿæÿöæ {ÜÿDd;ÿç æ W+æW+æ Àÿç LÿÜÿç `ÿæàÿ;ÿç, ¾æÜÿæÀÿ Lÿ÷þ Üÿ] ëÿ{s ÿæÜÿ] æ {ÿ{¯ÿ {þæ{ÿ DÿæÓ F¯ÿó AæÊÿ¾ö¿ þ àÿæSçàÿæ {¾, µÿS¯ÿæÿ Lÿç¨Àÿç LÿÜëÿ$#{¯ÿ ? FÜÿæ ÿ FLÿ íÿAæ Lÿ$æ æ Lÿçdçä~ ¨{Àÿ þÜÿæÀÿæffê ¨ëÿ
LÿÜÿç{àÿ- Lÿæ{Üÿ W¯ÿÝæÿ {Üÿð, {ÿæ Üëÿô {Ó ¯ÿÿç{ßð {Üÿð '' æ A$öæúÿ LÿæÜÿ]Lÿç W¯ÿÝæDdë, {ÿæ{ÿ þ LÿÜÿç{¯ÿ æ ÿæÜÿæZÿ Lÿ$ÿ AäÀÿÉ
Óÿ¿$#àÿæ æ FÜÿæ Üÿ] ÓQ¿µÿæ¯ÿ A{s æ ÓQæZÿ ¨Àÿç {Ó ÿçÀÿæLÿÀÿ~ LÿÀÿç `ÿæàÿç$æ;ÿç æ {ÿ{¯ÿ ÓæLÿ FÜÿç ÿÎ ¨æB¾æD$#¯ÿæ ×çÿçÀëÿ ¨æÀÿ {ÜÿæB$æF æ ¯ÿÿöþæÿ ¨¾ö¿;ÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ {Lÿò~Óç þÜÿæ¨ëÀÿëÌZÿ ÿ´æÀÿæ {¾æSÀÿ AæÀÿ», F$#{Àÿ AæÓë$#¯ÿæ ¯ÿ¿¯ÿæÿ, {Ó$#Àëÿ ¨æÀÿ ¨æB¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ÀÿæÖæLëÿ ¯ëÿlæB$#{àÿ æ FÜÿæ D¨{Àÿ Afëöÿ ¨÷ɧ Lÿ{àÿ Afëÿö D¯ÿæ`ÿ A¨Àÿó µÿ¯ÿ{ÿæ fÿ½ ¨Àÿó fÿ½ ¯ÿç¯ÿÓ´ÿ
æ Lÿ${þÿúÿ ¯ÿçfÿêßæó ÿ´þæ{ÿò {¨÷æNÿ¯ÿæÿçÿç ææ4ææ µÿS¯ÿæúÿ ! Aæ¨~Zÿ fÿ½ÿ "A¨Àÿó'-¯ÿÿöþæÿ {ÜÿæBdç F¯ÿó {þæÀÿ µÿçÿ{Àÿ ÓëÀÿæ A$öæúÿ É´æÓÀÿ ÓoæÀÿ ¯ÿÜëÿÿ ¨ëÀëÿ~æ æ {ÿ{¯ÿ þëô Lÿç¨Àÿç þæÿç{ÿ¯ÿç {¾ FÜÿç {¾æSLëÿ µÿfÿÀÿ AæÀÿ»{Àÿ Aæ¨~ Üÿ] LÿÜÿç$#{àÿ æ FÜÿæ D¨{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜëÿd;ÿçÉ÷ê µÿS¯ÿæúÿ D¯ÿæ`ÿ ¯ÿÜíÿÿç {þ ¯ÿ¿ÿêÿæÿç fÿ½æÿç ÿ¯ÿ `ÿæföëÿ æ ÿæÿ¿Üÿó {¯ÿÿ Ó¯ÿöæ~ç ÿ ÿ´ó {¯ÿúÿ$ ¨Àÿ;ÿ¨ ææ5ææ {Üÿ Aföëÿ ! {þæÀÿ F¯ÿó ÿëþÀÿ A{ÿLÿ fÿ½ {ÜÿæBÓæÀÿçdç æ ¨Àÿ;ëÿ {Ó Ó¯ëÿLëÿ ëÿ{þ fæ~çÿæÜÿ], Lÿç;ëÿ þëô fæ~çdç æ ÓæLÿ fæ~çÿ$æF, Ó´Àíÿ¨× þÜÿæ¨ëÀëÿÌ fæ~ç$æ;ÿç æ A¯ÿ¿Nÿ ×çÿç¾ëNÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ fæ~ç$æ;ÿç æ Lÿ'~ Aæ¨~ ÓþÖZÿ ¨Àÿç fÿ½ ÿçA;ÿç ? É÷êLõÿÐ LÿÜÿëd;ÿç- ÿæÜÿ], Ó´Àíÿ¨ ¨÷æ©ç, ÉÀÿêÀÿ ¨÷æ©ç vÿæÀëÿ µÿç A{s æ {þæÀÿ fÿ½ FÜÿç `ÿäë ÿ´æÀÿæ {ÿQ# {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ þëô Afÿ½æ, A¯ÿ¿Nÿ, ÉæÉ´ÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ Ó{ÿ´ þ ÉÀÿêÀÿ æÀÿê A{s æ )"" A¯ÿ#! fê¯ÿÿ {þô LÿÀÿ AæÓæ æ þëF þëNÿç SëÀëÿ "Lÿ{Üÿ Ó´æ$öê, lëvÿæ {ÿ ¯ÿÉ´æÓæ ææ' A$öæúÿ Ó´æ$ö¨Àÿ SëÀëÿþæ{ÿ Üÿ] LÿÜÿç$æ;ÿç {¾, {Ó¯ÿæ, ÿæÿ,
102
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
þö Bÿ¿æÿç LÿÀÿç `ÿæàÿç{àÿ, þõëÿ¿ ¨{Àÿ þëNÿç þçÁÿç¯ÿ æ Lÿç;ëÿ {ÓþæÿZÿ {ÓÜÿç ¯ÿçÉ´æÓ þç$¿æ H ¨÷{àÿæµÿÿ þæÿ÷ æ {Üÿ ¯ÿ¤ëÿS~ ! ¯ÿÖëÿ
fê¯ÿçÿ A¯ÿ×æ{Àÿ Üÿ] Ó´Sö, þëNÿç F¯ÿó ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ AæÉæ ÀÿQ#¯ÿæ D`ÿçúÿ æ ¨í¯ÿöÀëÿ ¾ÿç {LÿÜÿç ¨÷{¯ÿÉ ¨æBd;ÿç ÿ FÜÿç ÉÀÿêÀÿ fê¯ÿçÿ A¯ÿ×æ{Àÿ Üÿ] ¨æBd;ÿç, þõëÿ¿ ¨{Àÿ ëÿÜÿô æ {àÿÉþæÿ÷ Lÿþú {Üÿ{àÿ ¨ëÿ
fÿ½ {ÿ¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF æ ¯ÿÿöþæÿ ¨¾ö¿;ÿ Afëöÿ É÷êLõÿÐZëÿ ÿçf ¨Àÿç {SæsçF {ÿÜÿæÀÿê Üÿ] µÿæ¯ÿçd;ÿç æ {Ó A;ÿÀÿèÿ ¨÷ɧ LÿÀëÿ$æ;ÿç æ Lÿ'~ Aæ¨~Zÿ fÿ½ {Ó¨Àÿç A{s Lÿç ? {¾¨Àÿç ÓþÖZÿÀÿ fÿ½ {ÜÿæB$æF æ Lÿ'~ Aæ¨~ þ ÉÀÿêÀÿ Àíÿ¨{Àÿ fÿ½ {ÿB$æ;ÿç ? É÷êLÿõÐ LÿÜÿëd;ÿç A{fæ¨ç Ó¯ÿ¿ßææ µíÿÿæÿæþêÉ´{Àÿæ¨ç Óúÿ æ ¨÷Lõÿÿçó Ó´æþ#Ïæß Ó»¯ÿæþ¿æþæßßæ ææ 6 ææ þëô ¯ÿçÿæÉ ÀÿÜÿçÿ ¨ëÿ
fÿ½ ÀÿÜÿçÿ F¯ÿó ÓþÖ ¨÷æ~þæÿZÿ Ó´Àÿ{Àÿ ÓoæÀÿçÿ {ÜÿæB þ ÿçfÀÿ ¨÷LõÿÿçLëÿ A#ÿ LÿÀÿç þëô Aæ þæßæÿ´æÀÿæ ¨÷Lÿs {ÜÿæB$æF æ {SæsçF þæßæÿ A¯ÿçÿ¿æ A{s æ ¾æÜÿæLÿç ¨÷Lõÿÿç{Àÿ ¯ÿçÉ´æÓ LÿÀÿæB$æF æ ÿê`ÿÿ F¯ÿó Aþ {¾æÿêÀÿ LÿæÀÿ~ {ÜÿæB$æF æ Aÿ¿ þæßæ {ÜÿDdç Aæþæßæ ¾æÜÿæLÿç Aææ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæB$æF æ Ó´Àíÿ¨ fÿ½Àÿ LÿæÀÿ~ {ÜÿæB$æF æ FÜÿæLëÿ {¾æSþæßæ þ LëÿÜÿæ¾æF æ ¾æÜÿævÿæÀëÿ Aæ{»þæ{ÿ AàÿSæ {ÜÿæB$æDô, {Ó Üÿôç ÉæÉ´ÿ Ó´Àíÿ¨{Àÿ {¾æÝç$æF, þçÁÿÿ LÿÀÿæB$æF æ {Ó Üÿôç AæçLÿ ¨÷Lÿ÷çßæ ÿ´æÀÿæ ÿçfÀÿ ÿ÷çSë~þßê ¨÷LõÿÿçLëÿ A#ÿ LÿÀÿç ¨÷Lÿs {ÜÿæB$æ;ÿç æ ¨÷æß {àÿæ{Lÿ LÿÜëÿ$æ;ÿç {¾, µÿS¯ÿæÿZÿ A¯ÿÿæÀÿ {Üÿ¯ÿ, {ÿ{¯ÿ ÿÉöÿ LÿÀÿç{ÿ¯ÿæ æ Lÿç;ëÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿëd;ÿç {¾, F¨Àÿç {Lÿò~Óç A¯ÿÿæÀÿ {ÜÿDÿæÜÿ] æ ¾æÜÿæLÿç Aÿ¿ {Lÿò~Óç ¯ÿ¿Nÿç {ÿQ# ¨æÀÿç¯ÿ æ Ó´Àíÿ¨Àÿ fÿ½ ¨ç Àíÿ¨{Àÿ {ÜÿæBÿ$æF æ {¾æSÓæÿæ ÿ´æÀÿæ A$öæúÿ Aæþæßæ ÿ´æÀÿæ ÿçfÀÿ ÿ÷çSë~ þßê ¨÷LõÿÿçLëÿ Ó´¯ÿÉ LÿÀÿç þëô Lÿ÷þÉ
¨÷Lÿs {ÜÿDdç æ Lÿç;ëÿ {LÿDô ¨Àÿç×çÿç{Àÿ ? ßÿæßÿæ Üÿç þöÓ¿ Sâæÿçµÿö¯ÿÿç µÿæÀÿÿ æ Aµëÿ¿úÿ$æÿþþöÓ¿ ÿÿææÿó Óõfæþ¿Üÿþú ææ7ææ {Üÿ Afëöÿ ! {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¨Àÿþþö ¨Àÿþææ ÿçþ{;ÿ Üõÿÿß
`ÿëÿ$ö Aæß
103
Sâæÿç{Àÿ µÿÀÿç¾æF, Aþö ¯ÿõç ÿ´æÀÿæ µÿæ¯ëÿLÿ ÓæLÿ ¨æÀÿ ¨æB¨æÀëÿ ÿ$æF æ {ÿ{¯ÿ þëô AææLëÿ Àÿ`ÿÿæ LÿÀÿç$æF æ F¨Àÿç Üÿ] Sâæÿç þëÿ Zëÿ þ {ÜÿæB$#àÿæ æ "Üÿõÿß ¯ÿÜëÿÿ ÿë
Q àÿæS, fÿþ SßD ÜÿÀÿç µÿSÿç ¯ÿçëÿ æ' {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Aæ¨~Zÿ Üõÿÿß AëÿÀÿæS{Àÿ ¨Àÿç¨íÀÿçÿ {ÜÿæB¾æF, {ÓÜÿç ÉæÉ´ÿ þö ÿçþ{;ÿ "SÿSÿ SçÀÿæ ÿßÿ ¯ÿÜÿÿêÀÿæ'-A$öæúÿ SúÿSúÿ AÉø ÿßÿÀëÿ ¯ÿÜÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç¯, ¨÷ßÿ§ LÿÀÿç þ AÿëÀÿæSê AþöÀÿ ¨æÀÿ ¨æBÿ$æF æ F¨Àÿç ¨Àÿç×çÿç{Àÿ þëö ÿçfÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ Àÿ`ÿÿæ LÿÀÿç$æF æ A$öæúÿ µÿS¯ÿæÿZÿÀÿ Aæ¯ÿçµÿöæ¯ÿ {Lÿ¯ÿÁÿ AëÿÀÿæSêZÿ ÿçþ{;ÿ A{s æ ""{Óæ {Lÿ¯ÿÁÿ µÿSÿÿ ÜÿçÿàÿæSê'' FÜÿç A¯ÿÿæÀÿ {Lÿò~Óç µÿæS¿¯ÿæÿ ÓæLÿZÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ {ÜÿæB$æF æ µÿS¯ÿæÿ ¨÷Lÿs {ÜÿæB Lÿ'~ LÿÀÿç$æ;ÿç ? ¨Àÿçÿ÷æ~æß Óæíÿæó ¯ÿçÿæÉæß `ÿ ëÿÍõÿæþú æ þö Óó×æ¨ÿæ$öæß Ó»¯ÿæþç ßë{S ßë{S ææ8ææ {Üÿ Afëöÿ ! "Óæíÿæó¨Àÿçÿ÷æ~æß' ¨Àÿþ Óæ FLÿ þæÿ÷ ¨Àÿþææ, ¾æÜÿæLëÿ Óæÿ LÿÀÿç¯ÿæ ¨{Àÿ {Lÿò~Óç Óæÿæ {ÉÌ ÀÿÜÿçÿ$æF æ {ÓÜÿç þæþ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæD$#¯ÿæ ¯ÿç{¯ÿLÿ, {¯ÿðÀÿæS¿, Éþ, ÿþ Bÿ¿æÿç {ÿð¯ÿê Ó¸ÿLëÿ ÿç¯ÿ}W§ ¨÷¯ÿæÜÿçÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ÿ$æ "ëÿÍõÿæþú'- ¾æÜÿæ ëÿÌçÿ Lÿæ¾ö¿Àíÿ¨ {ÿB$æF æ {ÓÜÿç Lÿæþ, {Lÿ÷æ, ÀÿæS, {ÿ´Ì Bÿ¿æÿç ¯ÿçfæÿêß ¨÷¯õÿÿçþæÿZëÿ Óþí{Áÿ ÿÎ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ÿ$æ þöLëÿ Dÿþ µÿæ{¯ÿ ×æ¨ÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ þëô ¾ë{S¾ë{S ¨÷Lÿs {ÜÿæB$æF æ ¾ëSÀÿ ÿæ¾ö¿ Óÿ¿, {ÿ÷ÿßæ, ÿ´æ¨Àÿ, Bÿ¿æÿç ëÿÜÿô, ¾ëSþöÀÿ Üÿ÷æÓ ¯õÿç þëÿÌ¿þæÿZÿ Ó´µÿæ¯ÿ{Àÿ ÀÿÜÿç$æF æ ¾ëSþö Ó{ÿð¯ÿ ÀÿÜÿçdç, þæÿÓ{Àÿ Ó{Zÿÿ ÀÿÜÿçdç {¾, ÿçÿ ¾ëS þö {ÜÿæÜÿ] Ó¯ÿ {Lÿ{Àÿ æ Üõÿÿß Àÿæþ þæßæ {Lÿ {¨÷{Àÿ ææ(Àÿæ.þæÿÓ-7/10/1) ¾ëSþö ÓþÖZÿ Üõÿÿß{Àÿ ÿçÿ¿ {ÜÿD$æF æ A¯ÿçÿ¿æÀëÿ ëÿÜÿô ¯ÿÀÿó ¯ÿçÿ¿æ ÿ´æÀÿæ {ÜÿæB$æF æ Àÿæþþæßæ {¨÷Àÿ~æÀëÿ ÿæÜÿæ Üõÿÿß{Àÿ Üÿ] {ÜÿæB$æF æ ¾æÜÿæLëÿ ¨÷Öëÿ {ÉâæLÿ{Àÿ Aæþæßæ LëÿÜÿæ¾æBdç æ ÿæÜÿæ Üÿ] Àÿæþþæßæ A{s æ Üÿõÿß{Àÿ ÀÿæþZÿ ×çÿç ¨÷ÿæÿ LÿÀÿæD$#¯ÿæ, {ÓÜÿç ¯ÿçÿ¿æ ÀÿæþZÿ vÿæÀëÿ Üÿ] {¨÷Àÿçÿ {ÜÿæB$æF æ Lÿç¨Àÿç ¯ÿëlç¨æÀÿç¯ÿæ {¾ ¯ÿÿöþæÿ {LÿDô ¾ëS Lÿæ¾ö¿ LÿÀëÿdç ? {ÿ{¯ÿ ""Óë Óÿ´ Óþÿæ ¯ÿçjæÿæ æ Lõÿÿ ¨÷µÿæ¯ÿ ¨÷Ó þÿ fæÿ ææ(Àÿæ.þæÿÓ-7/103/2){¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ
104
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Üõÿÿß{Àÿ Éë Óæÿ´çLÿ Së~ Lÿæ¾ö¿ LÿÀëÿ$#¯ÿ, ÀÿæfÓçLÿ H ÿæþÓçLÿ Së~ Éæ;ÿ {ÜÿæB$#¯ÿ, ¯ÿçÌþÿæ Óþæ© {ÜÿæB¾æB$#¯ÿ, ¾æÜÿæÀÿ LÿæÜÿæ¨÷ÿç {ÿ´Ìµÿæ¯ÿ ÿ$#¯ÿ, ¯ÿçjæÿê {ÜÿæB$#{¯ÿ A$öæúÿ BÎZÿvÿæÀëÿ ÿç{öÉ {ÿB ¨æÀëÿ$#¯ÿ H BÎZÿ vÿæ{Àÿ þÿ ×çÀÿ ÀÿÜÿç¯ÿæ äþÿæ {ÜÿæB$#¯ÿ, þÿ{Àÿ ¨÷ÓÿæÀÿ ¨íÿö ÓoæÀÿ {ÜÿæB$#¯ÿ æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ F¨Àÿç {¾æS¿ÿæ AæÓçç¾ç¯ÿ, {ÿ{¯ÿ Óÿ¿ ¾ëS{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ þçÁÿçSàÿæ {¯ÿæàÿç fæ~ç¾ç{¯ÿ æ FÜÿç¨Àÿç Aÿ¿ ëÿBSë~Àÿ þ ¯ÿÿöÿæ Lÿ{àÿ æ ¨Àÿç{ÉÌ{Àÿ""ÿæþÓ ¯ÿÜëÿÿ ÀÿfSë~ {$æÀÿæ æ LÿÁÿç ¨÷µÿæ¯ÿ ¯ÿç{Àÿæ `ÿÜëÿô HÀÿ''ææ ÿæþÓSë~ ¨Àÿç¨íÀÿçÿ $#¯ÿ, Lÿço#ÿ ÀÿæfÓSë~ þ {Ó$#{Àÿ $#¯ÿ, `ÿæÀÿçAæÝë {¯ÿðÀÿê F¯ÿó ¯ÿç{Àÿæ $#¯ÿ, {ÿ{¯ÿ FÜÿç¨Àÿç ¯ÿ¿NÿçZÿ µÿçÿ{Àÿ LÿÁÿç¾ëS ¨÷{¯ÿÉ ¨æB$#¯ÿæ fæ~ç¯ÿæLëÿ {Üÿ¯ÿ æ ¾ÿç ÿæþÓ Së~ Lÿæ¾ö¿LÿÀëÿ$æF, {ÿ{¯ÿ þëÿÌ¿Zÿvÿæ{Àÿ AæÁÿÓ¿, ÿçÿ÷æ, ¨÷þæÿ Bÿ¿æÿçÀÿ ¯ÿæÜëÿàÿ¿ ÀÿÜÿç$æF æ {ÓÜÿç ¯ÿ¿Nÿç Lÿ ö¯ÿ¿ fæ~ç þ {Ó$#{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB¨æÀÿçÿ$æF æ ÿçÌç Lÿþö fæ~ç¨æÀÿç þ {Ó$#Àëÿ ÿç¯õÿÿç {ÜÿæB¨æÀÿçÿ$æF æ FÜÿç¨Àÿç ¾ëSþöÀÿ Üÿ÷æÓ ¯õÿç þëÿÌ¿þæÿZÿ Aæ;ÿÀÿçLÿ {¾æS¿ÿæ D¨{Àÿ ÿµÿöÀÿ LÿÀÿç$æF æ {LÿÜÿç {LÿÜÿç FÜÿç {¾æS¿ÿæLëÿ `ÿæÀÿç ¾ëS LÿÜÿç{àÿ ÿ AæD {LÿÜÿç `ÿæÀÿç ¯ÿÿöÀÿ ÿæþ{ÿ{àÿ ÿ LÿçF FÜÿæLëÿ Aÿç Dÿþ, Dÿþ, þþ F¯ÿó ÿçLõÿÎ `ÿæÀÿç {É÷~êÀÿ ÓæLÿ LÿÜÿç Ó{ºæ#ÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ¨÷{ÿ¿Lÿ ¾ëS{Àÿ BÎ ÓæÜÿ澿 LÿÀÿç$æ;ÿç æ Üÿæô Daÿ {É÷~ê{Àÿ AëÿLíÿÁÿÿæÀÿ µÿÀÿ¨íÀÿÿæ ¨÷ÿêÿ {ÜÿæB$æF æ ÿçþ§ ¾ëSþæÿZÿ{Àÿ ÓÜÿ{¾æS äê~ ¨÷ÿêÿ {ÜÿæB$æF æ Óó{ä¨{Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾, Óæ¯ÿÖë {ÿB¨æÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿç{¯ÿLÿ, {¯ÿðÀÿæS¿ Bÿ¿æÿçLëÿ ÿç¯ÿ}W§ ¨÷¯ÿæÜÿçÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ÿ$æ íÿÌ~Àÿ LÿæÀÿ~ Lÿæþ, {Lÿ÷æ, ÀÿæS, {ÿ´Ì Bÿ¿æÿçZÿ ¨íÿö ¯ÿçÿæÉ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ, ¨Àÿþþö ¨Àÿþææ{Àÿ ×çÀÿ LÿÀÿæB¯ÿæ ÿçþ{;ÿ, þëô ¾ëS ¾ëS{Àÿ A$öæúÿ ¨÷{ÿ¿Lÿ ¨Àÿç×çÿç{Àÿ, ¨÷{ÿ¿Lÿ {É÷~ê{Àÿ ¨÷Lÿs {ÜÿB$æF æ Lÿç;ëÿ {þæÀ ¨÷Lÿs {Üÿ¯ÿæ ÿçþ{;ÿ Aæ¨~ZÿÀÿ þÿ{Àÿ Sâæÿç {Üÿ¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿L æ{¾Dô ¨¾ö¿;ÿ Óþ$öÿ ÿ{ÿ¯ÿ, {Ó ¨¾ö¿;ÿ Aæ¨~ ¯ëÿlç ¨æÀÿç¯ÿÿæÜÿçô {¾ ¯ÿçLÿæÀÿ þæÿZÿ ¯ÿçÿæÉ {Üÿàÿæ A$¯ÿæ ¯ÿÿöþæÿ {Lÿ{ÿ ¯ÿæLÿç ÀÿÜÿçdç ? ¨÷{¯ÿÉÀëÿ ¨ÀÿæLÿæÏæ ¨¾ö¿;ÿ BÎ ¨÷{ÿ¿Lÿ {É÷~ê{Àÿ ¨÷{ÿ¿Lÿ {¾æS¿ÿæÀÿ ÓÜÿçÿ
`ÿëÿ$ö Aæß
105
ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ µÿS¯ÿæÿZÿ ¨÷æLÿs¿ AëÿÀÿæSêZÿ Üõÿÿß{Àÿ {ÜÿæB$æF æ µÿS¯ÿæÿ ÿ ¨÷Lÿs {ÜÿæB$æ;ÿç , {ÿ{¯ÿ ÿ Óþ{Ö ÿÉöÿ LÿÀÿç¨æÀëÿ$#{¯ÿ ? fÿ½ Lÿþö `ÿ {þ ÿç¯ÿ¿{þ¯ÿó {ßæ {¯ÿÿç ÿÿ´ÿ
æ ÿ¿Nÿ´æ {ÿÜÿó ¨ëÿföÿ½{ÿðÿç þæ{þÿç {Óæföëÿ ææ 9ææ {Üÿ Afëöÿ ! {þæÀÿ FÜÿç fÿ½ A$öæúÿ Sâæÿç ÓÜÿçÿ Ó´Àíÿ¨ Àÿ`ÿÿæ ÿ$æ {þæÀÿ Lÿþö A$öæúÿ ëÿÍõÿç LÿæÀÿ~À ¯ÿçÿæÉ, Óæ ¯ÿÖëLëÿ {ÿB¨æÀëÿ$#¯ÿæ äþÿæþæÿZÿ ÿç{öæÌ ÓoæÀÿ, þöÀÿ ×çÀÿÿæ FÜÿç Lÿþö F¯ÿó fÿ½ ÿç¯ÿ¿ A$öæúÿ A{àÿòLÿçLÿ A{s æ {àÿòLÿçLÿ ëÿ{Üÿô æ FÜÿç `ÿþö `ÿäë ÿ´æÀÿæ ÿæÜÿæÿ ÿõÎç{Sæ`ÿÀÿ {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ þÿ¯ëÿç ÿ´æÀÿæ ÿæÀÿ ¨Àÿçþæ¨ LÿÀÿç {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ ¾ÿç F{ÿ Óíä½ F¯ÿó Sí|ÿ, {ÿ{¯ÿ ÿæLëÿ LÿçF {ÿQ#d;ÿç ? ""{ßæ {¯ÿÿç ÿÿ´ÿ
' {Lÿ¯ÿÁÿ ÿÿ´ÿÉöê Üÿ] {þæÀÿ FÜÿç fÿ½ F¯ÿó LÿþöLëÿ {ÿQ#¨æÀÿç$æ;ÿç æ ÿ$æ {þæÀÿ Óæäæÿ LÿÀÿç {Óþæ{ÿ ¨ëÿföÿ½ ¨÷æ© ÿ{ÜÿæB {þæ{ÿ Üÿ] ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ {¾{¯ÿ ÿÿ´ÿÉöêÜÿ] µÿS¯ÿæÿZÿ fÿ½ H LÿþöLëÿ {ÿQ#¨æÀëÿ$æ;ÿç, {ÿ{¯ÿ {àÿæ{Lÿ àÿäàÿä ÓóQ¿æ{Àÿ µÿçÝ fþæB LÿæÜÿ]Lÿç vÿçAæ ÀÿÜÿçd;ÿç {¾, µÿS¯ÿæÿ {LÿDôvÿç A¯ÿÿæÀÿ {ÿ{¯ÿ ÿ ÿÉöÿ LÿÀÿç¯ÿæ ? Lÿ'~ Aæ¨~ ÿÿ´ÿÉöê ? Óæë ¨÷`ÿæÀÿ LÿÀÿç`ÿæàÿçd;ÿç, {Ó A¯ÿÿæÀÿ As;ÿç æ A$¯ÿæ {ÓþæÿZÿ ÿàÿæàúÿ ¨÷`ÿæÀÿ LÿÀÿç{ÿB$æ;ÿç æ {àÿæ{Lÿ {þæþæÿZÿ ¨Àÿç A¯ÿÿæÀÿLëÿ {ÿQ#¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {ÿòÝç ¾æAæ;ÿç æ Lÿç;ëÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç- {Lÿ¯ÿÁÿ ÿÿ´ÿÉöê Üÿ] {ÿQ#¨æÀÿç$æ;ÿç æ ¯ÿÿöþæÿ ¨÷ɧ {ÜÿDdç {¾, ÿÿ´ÿÉöê LÿæÜÿæLëÿ LëÿÜÿæ¾æF ? ÿ´çÿêß Aæß{Àÿ Óúÿ F¯ÿó AÓúÿÀÿ ¯ÿÿöÿæ LÿÀÿç {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLÿõÐ LÿÜÿç$#{àÿ, "{Üÿ Afëÿö ! AÓúÿ ¯ÿÖëÀÿ AÖçÿ´ ÿæÜÿ] F¯ÿó Óúÿ ¯ÿÖëÀÿ ÿçÿç LÿæÁÿ{Àÿ Aµÿæ¯ÿ ÿæÜÿô æ' {ÿ{¯ÿ Afëöÿ ¨`ÿæÀÿç{àÿ," Lÿ'~ Aæ¨~ µÿS¯ÿæÿ {¯ÿæàÿç F¨Àÿç LÿÜÿëd;ÿç ?' É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ, ÿæÜÿ], ÿÿ´ÿÉöêþæ{ÿ FÜÿç A¯ÿÿæÀÿLëÿ {ÿQ#d;ÿç æ ÿæ {Lÿò~Óç µÿæÌæ¯ÿçúÿ þæ{ÿ {ÿQ#d;ÿç, ÿæ {Lÿò~Óç ÓþõçÉæÁÿê Üÿ] {ÿQ#d;ÿç æ Fvÿæ{Àÿ ¨ë~ç LÿÜÿëd;ÿç, " {þæÀÿ Aæ¯ÿçµÿöæ¯ÿ ÿ {ÜÿæB$æF, Lÿç;ëÿ ÿæÜÿæLëÿ ÿÿ´ÿÉöêÜÿ] {ÿQ#¨æ{Àÿ æ' ÿÿ´ÿÉöê FLÿ ¨÷ɧ A{s æ F¨Àÿç Lÿçdç ëÿÜÿô {¾, ¨æo ÿÿ´, ¨`ÿçÉç ÿÿ´ ÀÿÜÿçdç, FÿçLÿç S~ÿæ ÉçQ# S{àÿ, {ÜÿæB{àÿ ÿÿ´ÿæÉöê æ É÷êLõÿÐ AæSLëÿ LÿÜÿç{àÿ {¾, Aææ Üÿ] ¨Àÿþÿÿ´
106
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
A{s æ Aææ ¨Àÿþvÿæ{Àÿ Óó¾ëNÿ {ÜÿæB ¨Àÿþææ {ÜÿæB¾æF æ Aæ ÓæäæúÿLÿæÀÿ LÿÀÿç$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç Üÿ] FÜÿç Aæ¯ÿçµÿöæ¯ÿLëÿ ¯ëÿlç¨æÀÿç$æF æ Óçç {Üÿàÿæ {¾, A¯ÿÿæÀÿ {Lÿò~Óç ¯ÿçÀÿÜÿç, AëÿÀÿæSêZÿ Üõÿÿß{Àÿ {ÜÿæB$æF æ ¨÷æÀÿ»{Àÿ {Ó ÿæÜÿæ ¯ÿëlç¨æÀÿçÿ$æF {¾, AæþLëÿ LÿçF Ó{Zÿÿ ÿçA;ÿç ? LÿçF þæSöÿÉöÿ LÿÀÿæD$æ;ÿç ? Lÿç;ëÿ ¨Àÿþ ÿÿ´ ¨ÀÿþææZÿ ÿÉöÿ ÓÜÿçÿ Üÿ] {Ó {ÿQ# ¨æÀÿç$æF, ¯ëÿlç ¨æÀÿç$æF F¯ÿó ¨ë~ç ÉÀÿêÀÿLëÿ ÿ¿æSLÿÀÿç ¨ëÿföÿ½Lëÿ ¨÷æ© LÿÀÿçÿ$æF æ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ, "{þæÀÿ fÿ½ ÿç¯ÿ¿ æ FÜÿæLëÿ {ÿQ#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç {þæ{ÿ Üÿ] ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ {ÿ{¯ÿ {àÿæLÿþæ{ÿ ÿæÜÿæZÿ þíÿ} Svÿÿ LÿÀÿç ¨ífæ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç{àÿ æ AæLÿæÉ{Àÿ {LÿDôvÿç ÿæZÿÀÿç ÿç¯ÿæÓÿ LÿÅÿÿæ LÿÀÿç{ÿ{àÿ,F¨Àÿç Lÿçdç ëÿÜÿô æ {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ D{¿É {Lÿ¯ÿÁÿ FÿçLÿç $#àÿæ ¾ÿç Aæ¨~ ÿçöæÀÿçÿ Lÿþö LÿÀÿç{¯ÿ, {ÿ{¯ÿ ¨æB¨æÀÿç{¯ÿ {¾ Aæ¨~ þ ÿç¯ÿ¿ æ FÜÿç LÿþöLÿÀÿç Aæ¨~ ¾Üÿæ {ÜÿæB¨æÀÿç{¯ÿ, ÿæÜÿæ þëô {ÜÿæBæÓæÀÿçdç æ þëô Aæ¨~ZÿÀÿ Ó»æ¯ÿÿæ A{s æ Aæ¨~ZÿÀÿ µÿ¯ÿçÌ¿ A{s æ ÿçf µÿçÿ{Àÿ {¾Dô ÿçÿ F¨Àÿç ¨íÿöÿæ ¨æB¾ç{¯ÿ, Aæ¨~ þ ÿæÜÿæ Üÿ] {Üÿ{¯ÿ, ¾æÜÿæ É÷êLõÿÐ {ÜÿæB$#{àÿ æ ¾æÜÿæ É÷êLõÿÐZÿ Ó´Àíÿ¨, {ÓÜÿç Ó´Àíÿ¨ Aæ¨~ZÿÀÿ þ {ÜÿæB¨æÀÿç¯ÿ æ A¯ÿÿæÀÿ ¯ÿæÜÿæ{Àÿ {LÿDôvÿç {ÜÿæBÿ$æF æ Üÿô, ¾ÿç Aæ¨~Zÿ Üõÿÿß{Àÿ AÿëÀÿæS ¨íÀÿçÿ ÀÿÜÿçdç, {ÿ{¯ÿ Aæ¨~Zÿ µÿçÿ{Àÿ þ A¯ÿÿæÀÿ A ëµíÿÿç Ó»¯ÿ æ É÷êLõÿÐ Aæ¨~Zëÿ {¨÷æûæÜÿçÿ LÿÀëÿd;ÿç {¾, ¯ÿÜëÿÿ {àÿæ{Lÿ FÜÿç þæSö{À `ÿæàÿç {þæÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB¾æBd;ÿç æ ¯ÿêÿÀÿæSµÿß{Lÿ÷ææ þÿ½ßæ þæþë¨æÉ÷çÿæ
æ ¯ÿÜÿ{¯ÿæ jæÿÿ¨Óæ ¨íÿæ þÿæ¯ÿþæSÿæ
ææ10ææ ÀÿæS F¯ÿó ¯ÿçÀÿæS DµÿßZÿ Dÿö{Àÿ {ÜÿDdç ¯ÿçÿÀÿæS æ ÿ$æ FÜÿç ¨÷LÿæÀÿ µÿß-Aµÿß, {Lÿ÷æ-A{Lÿ÷æ, DµÿßZÿ Dÿö{Àÿ, Aÿÿ¿ µÿæ¯ÿ{Àÿ A$öæúÿ AÜÿóLÿæÀÿ ÀÿÜÿçÿ {þæÀÿ ÉÀÿ~ {ÜÿæB ¯ÿÜëÿ {àÿæLÿ jæÿ-ÿ¨ ÿ´æÀÿæ ¨¯ÿçÿ÷ {ÜÿæB {þæÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBÓæÀÿçd;ÿç æ ¯ÿÿöþæÿ FÜÿçþæ{ÿ Üÿ] {ÜÿæBS{àÿ F¨Àÿç Lÿçdç ëÿ{Üÿô æ FÜÿç ¯ÿçæÿ Ó{ÿð¯ÿ ÀÿÜÿçdç æ Aæfç þ ÀÿÜÿçdç æ ¯ÿÜëÿ ¨ëÀëÿÌ {þæÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ FÜÿç ¨÷Lÿæ{Àÿ ¨÷æ© {ÜÿæBd;ÿç æ {LÿDô ¨÷Lÿæ{Àÿ ? {¾Dô {¾DôþæÿZÿ Üõÿÿß{Àÿ AþöÀÿ ¯õÿçLëÿ {ÿQ# ¨ÀÿþææZÿ ÿçþ{;ÿ Sâæÿç{Àÿ µÿÀÿçSàÿæ, {ÓÜÿç ×Áÿ{Àÿ þëô ÿçfÀÿ Ó´Àíÿ¨ Àÿ`ÿÿæ Lÿ{Àÿ æ {Óþæ{ÿ {þæÀÿ
`ÿëÿ$ö Aæß
107
Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBd;ÿç æ ¾ÜÿæLëÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ÿÿ´ÿÉöÿ LÿÜÿç$#{àÿ, ÿæÜÿæLëÿ Üÿ] ¯ÿÿöþæÿ "jæÿ' LëÿÜÿd;ÿç æ ¨Àÿþÿÿ´ {ÜÿDdç ¨Àÿþææ, ÿæÜÿæÀÿ ¨÷ÿ¿ä ÿÉöÿ ÓÜÿçÿ fæ~ç¯ÿæ Üÿ] jæÿ A{s æ FÜÿç¨Àÿç fæ~ç¨æÀëÿ$#¯ÿæ jæÿê {þæÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç$æ;ÿç æ Fvÿæ{Àÿ FÜÿç ¨÷ɧ Óþæ© {ÜÿæBSàÿæ æ ¯ÿÿöþæÿ {Ó {¾æS¿ÿæ AææÀÿ{Àÿ µÿfÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçZÿ {É÷~êLëÿ ¯ÿçµÿæfÿ LÿÀëÿd;ÿç æ {ß ß$æ þæó ¨÷¨ÿ¿{;ÿ ÿæóÖ{$ð¯ÿ µÿfæþ¿Üÿþú æ þþ ¯ÿöæëÿ¯ÿÿö{;ÿ þëÿÌ¿æ
¨æ$ö Ó¯ÿöÉ
ææ11ææ {Üÿ ¨æ$ö ! ¾çF {þæ{ÿ {¾ÿçLÿç àÿSÿ{Àÿ µÿfÿ LÿÀÿ;ÿç, þëô þ {ÓþæÿZëÿ {Ó¨Àÿç µÿfÿ LÿÀëÿ$æF, {ÓÿçLÿç Üÿ] þæÿ÷æ{Àÿ ÓÜÿ{¾æS {ÿB$æF æ ÓæLÿZÿ É÷æ Üÿ] Lõÿ¨æ Àíÿ¨{Àÿ ÿæLëÿ þçÁÿç$æF æ FÜÿç ÀÿÜÿÓ¿Lëÿ fæ~ç Óëçfÿ Ó¸íÿö µÿæ¯ÿ{Àÿ {þæÀÿ þæSö AëÿÓæ{Àÿ Üÿ] `ÿæàÿç$æ;ÿç æ {¾¨Àÿç þëô `ÿæàëÿ$æF, ¾æÜÿæ {þæ{ÿ ¨÷çß, {Ó¨Àÿç Üÿô Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿ;ÿç æ ¾æÜÿæ þëô LÿÀÿç¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿôdç, {Ó¨Àÿç Üÿ] LÿÀÿ;ÿç æ µÿS¯ÿæÿ Lÿç¨Àÿç µÿfÿ LÿÀëÿd;ÿç ? {Ó Üõÿÿß{Àÿ Àÿ$ê{ÜÿæB D¨×çÿ ÀÿÜÿ;ÿç æ Óæ$#{Àÿ `ÿæàÿç$æ;ÿç, FÜÿæ Üÿ] ÿæÜÿæZÿ µÿfÿ A{s ëÿÌçÿ ¾æÜÿæ vÿæÀëÿ D {ÜÿæB$æF, ÿæÜÿæÀÿ ¯ÿçÿæÉ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {ÓD¨×çÿ {ÜÿæB¾æ;ÿç æ Óÿ¿{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÿB¨æÀëÿ$#¯ÿæ ÓúÿSë~Zÿë ¨Àÿçÿ÷ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {Ó Aæ¯ÿçµëÿöÿ {ÜÿæB¾æ;ÿç æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ BÎ {ÿ¯ÿ, Üõÿÿß{Àÿ ¨íÿöÿ
Àÿ$ê {ÜÿæB ÿæÜÿæô;ÿç F¯ÿó Aæ{» ¨÷ÿç ¨æÿ{Àÿ Óæ¯ÿæÿ ÿ {Üÿ¯ÿæ ¨¾ö¿;ÿ, LÿçF {Lÿ{ÿ¯ÿxÿ µÿfÿæÿ¢ÿê {ÜÿæB$æD ÿæ LÿæÜÿ]Lÿç, ¾ÿç {Ó àÿ{ä AæQ# ¯ÿ¢ÿ Lÿ{Àÿ, àÿ{ä ¨÷ßÿ§ Lÿ{Àÿ, {ÿ{¯ÿ þ {Ó FÜÿç ¨÷LÿõÿçÀÿ ÿ´¢ÿÀëÿ ¨æÀÿ {ÜÿæB¨æÀÿçÿ$æF æ {Ó Lÿç¨Àÿç ¯ëÿlç¨æÀÿç¯ÿ, "þëô {Lÿ{ÿ íÿÀÿ Óæÿ ¨${Àÿ AS÷ÓÀÿ {ÜÿæBdç F¯ÿó {Lÿ{ÿ {ÉÌ ÀÿÜÿçdç æ' BÎ Üÿ] AæævÿæÀëÿ Aµÿç {ÜÿæB ¨÷ÿçÏçÿ {ÜÿæB¾æ;ÿç F¯ÿó ÓæLÿÀÿ þæSöÿÉöÿ LÿÀÿç$æ;ÿç {¾, ëÿ{þ Fvÿæ{Àÿ ÀÿÜÿçd, F¨Àÿç LÿÀÿ, F¨Àÿç `ÿæàÿ æ FÜÿç¨Àÿç ¨÷LõÿÿçÀÿ SÿöÀëÿ ¨æÀÿ LÿÀÿç #{Àÿ #{Àÿ AæSLëÿ ¯ÿ|ÿæB ÿçf Ó´Àíÿ¨{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæB {ÿ{¯ÿ æ µÿfÿ ÿ ÓæLÿþæÿZëÿ Üÿ] LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF Lÿç;ëÿ ÿæÜÿæZÿ ÿ´æÀÿæ FÜÿç ¨${Àÿ {¾Dô `ÿæàÿç¯ÿæ {ÜÿæB$æF, ÿæÜÿæ BÎ {ÿ¯ÿZÿ ÿæÿ þæÿ÷ æ FÜÿç¨Àÿç fæ~ç Óþ{Ö Ó{¯ÿæöÿþµÿæ{¯ÿÿ {þæÀÿ
108
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
AëÿÉÀÿ~ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {LÿDô ¨÷Lÿæ{Àÿ {Ó `ÿæàëÿ$æ;ÿç LÿæYúÿä;ÿ
Lÿþö~æó Óççó ßf;ÿ BÜÿ {ÿ¯ÿÿæ
æ äç¨÷ó Üÿç þæëÿ{Ì {àÿæ{Lÿ Óççµÿö¯ÿÿç Lÿþöfæ ææ12ææ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ FÜÿç ÉÀÿêÀÿ{Àÿ LÿþöÀÿ Óçç ¨æBô {ÿ¯ÿÿæþæÿZëÿ ¨ëfç$æF æ {LÿDô Lÿþö ? É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ, {Üÿ Afëÿö ! ëÿ{þ ÿçß Lÿþö LÿÀÿ æ ÿçßÿ Lÿþö Lÿ'~ ? ¾jÀÿ ¨÷Lÿ÷çßæ Üÿ] Lÿþö æ ¾j Lÿ'~ ? ÓæÿæÀÿ ¯ÿç# ¯ÿç{ÉÌ æ {¾Dô$#{Àÿ É´æÓ ¨÷É´æÓ{Àÿ Üÿ¯ÿÿ, B¢ÿç÷ßþæÿZÿ ¯ÿÜÿþëöQ# ¨÷¯ÿæÜÿLëÿ ÓóßþæS§ç{Àÿ Üÿ¯ÿÿ LÿÀÿæ¾æF, ¾æÜÿæÀÿ ¨Àÿç~æþ {ÜÿDdç ¨Àÿþææ æ LÿþöÀÿ Éë A$ö {ÜÿDdç, AæÀÿæÿæ æ ¾æÜÿæÀÿ Ó´Àíÿ¨ FÜÿç Aæß{Àÿ Üÿ] þçÁÿç¯ÿ æ FÜÿç AæÀÿæÿæÀÿ ¨Àÿç~æþ Lÿ'~ ? ÓóÓççó -¨Àÿþ Óçç ¨Àÿþææ, ""ßæ;ÿç ¯ÿ÷Üÿ½ Óÿæÿÿþú''- ÉæÉ´ÿ ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ, ¨Àÿþ {ÿðÍþö¿ ×çÿç æ É÷êLõÿÐ LÿÜÿ;ÿç{þæÀÿ þÿæëÿÓæ{Àÿ `ÿæàëÿ$#¯ÿæ {àÿæ{Lÿ FÜÿç þëÿÌ¿ {àÿæLÿ{Àÿ LÿþöÀÿ ¨Àÿç~æþ ¨Àÿþ {ÿðÍþö Óçç ÿçþ{;ÿ {ÿ¯ÿÿæþæÿZëÿ ¨ífç$æ;ÿç æ A$öæúÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿçLëÿ ¯ÿÁÿ¯ÿæÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ õ ÿ ÿêß Aæß{Àÿ {Ó LÿÜÿç $ # { àÿ {¾, FÜÿç ¾j ÿ´ æ Àÿæ ë ÿ {þ {ÿ¯ÿÿæþæÿZÿ ¯ÿõçLÿÀÿ, {ÿð¯ÿê Ó¸ÿLëÿ ¯ÿÁÿ¯ÿæÿ LÿÀÿ æ {¾¨Àÿç {¾¨Àÿç Üõÿÿß {ÿÉ{Àÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿÀÿ ¯ÿçLÿæÉ {Üÿ¯ÿ, {Ó¨Àÿç {Ó¨Àÿç ëÿ»Àÿ þ Dÿç {Üÿ¯ÿ æ FÜÿç¨Àÿç ¨ÀÿØÀÿ, Dÿç LÿÀÿç ¨Àÿþ{É÷ßLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB¾æA æ A;ÿ ¨¾ö¿;ÿ DÿçLÿÀÿç ¾ç¯ÿæ¨æBô FÜÿæ A;ÿ
Lÿ÷çßæ A{s æ FÜÿæ D¨{Àÿ õÿ|ÿ {ÿB É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾, {þæÀÿ AëÿLíÿÁÿ{Àÿ `ÿæàëÿ$#¯ÿæ {àÿæ{Lÿ FÜÿç þëÿÌ¿ ÉÀÿêÀÿ{Àÿ LÿþöÀÿ ÓççLëÿ `ÿæÜÿ] {ÿð¯ÿê Ó¸ÿLëÿ ¯ÿÁÿ¯ÿæÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ¾æÜÿæ ÿ´æÀÿæ {Ó {ÿðÍþö¿ Óçç ÉçW÷ {ÜÿæB$æF æ {Ó AÓüÿÁÿ {ÜÿæBÿ$æ;ÿç, ÓüÿÁÿ Üÿ] {ÜÿæB$æ;ÿç æ ÉçW÷Àÿ A$ö, Lÿ'~ Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB ¾ç¯ÿæä~ç ÿä~ FÜÿç ¨Àÿþ Óçç þçÁÿç¾æB$æF ? É÷êLõÿÐ LÿÜÿ;ÿç, ÿæÜÿ], FÜÿç {Óæ¨æÿ{Àÿ Lÿ÷þÉ
`ÿæàÿç¯ÿæÀÿ ¯ÿçæÿ ÀÿÜÿçdç æ {Lÿò~Óç LëÿÿçþæÀÿç¯ÿæ µÿÁÿç µÿæ¯ÿæÿêÿ æÿ µÿÁÿç `ÿþæÀÿ Fvÿæ{Àÿ ÿ$æF æ FÜÿæD¨{Àÿ ¨ë~ç ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç¯ÿæ `ÿæëÿ¯ÿöÿö¿ó þßæ ÓõÎó Së~Lÿþö¯ÿçµÿæSÉ
ÿÓ¿ LÿÿöæÀÿþ¨ç þæó ¯ÿç¿LÿÿöæÀÿþ¯ÿ¿ßþú ææ13ææ {Üÿ Afëöÿ ! "`ÿæëÿ¯ÿö~¿ó þßæ ÓõÐó'- A$æöæúÿ `ÿæÀÿç¯ÿÿöLëÿ
`ÿëÿ$ö Aæß
109
Àÿ`ÿÿæ þëô Lÿàÿç æ ÿ Lÿ'~ þëÿÌ¿Lëÿ `ÿæÀÿç µÿæS{Àÿ ¯ÿæ+ç {ÿ{àÿ ? É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç- ÿæÜÿ], "Së~Lÿþö ¯ÿçµÿæSÉ
' Së~ þæþ{Àÿ LÿþöLëÿ `ÿæÀÿç µÿæS{Àÿ ¯ÿæ+çàÿç æ Së~ {SæsçF þæ¨ÿ æ ÿæþÓ Së~ ¯õÿç {Üÿ{àÿ, AæÁÿÓ¿, ÿçÿ÷æ, ¨÷þæÿ, Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ ÿ {Üÿ¯ÿæÀÿ Ó´æµÿæ¯ÿ, fæ~ç$#{àÿ þ ALÿÿö¯ÿ¿Àëÿ ÿç¯õÿÿç ÿ {ÜÿæB ¨æÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿç¯ÿÉÿæ ÀÿÜÿç¯ÿ æ F¨Àÿç A¯ÿ×æ{Àÿ Óæÿ ¨÷æÀÿ» Lÿç¨Àÿç LÿÀÿç¯ÿæ ? ëÿBW+æ Aæ¨~ AæÀÿæÿæ{Àÿ ¯ÿÓëd;ÿç æ FÜÿç Lÿþö{Àÿ ¨÷ßÿ§ÉêÁÿ {Üÿ¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿôd;ÿç æ Lÿç;ëÿ ÿÉþçÿçsú þ ÿçf ¨ä{Àÿ ÀÿÜë ÿæÜÿæô;ÿç æ A¯ÿÉ¿ ÉÀÿêÀÿ ¯ÿÓç$æF Lÿç;ëÿ {¾Dô þÿLëÿ ¯ÿÓç¯ÿæ ÿÀÿLÿæÀÿ , {Ó ¯ÿç`ÿÁÿçÿ {ÜÿæB ¯ëÿàëÿdç, LëÿÿLÿöÀÿ LÿÅÿÿæ{Àÿ ¯ëÿàëÿdç æ ¯ÿç`ÿæÀÿ ÿÀÿèÿþæÿZÿ ¨Àÿç Dvÿç$æF æ {ÿ{¯ÿ Aæ¨~ LÿæÜÿ]Lÿç ¯ÿÓçd;ÿç ? Óþß LÿæÜÿ]Lÿç ÿÎ LÿÀëÿd;ÿç ? {ÓÜÿç Óþß {Lÿ¯ÿÁÿ ""¨Àÿç`ÿ¾ö¿ææLÿó Lÿþö Éëÿ÷Ó¿æ¨ç Ó´µÿæ¯ÿfþú æ'' A$öæúÿ {¾Dô þÜÿæ¨ëÀëÿÌ A¯ÿ¿Nÿ ×çÿç{Àÿ $#{¯ÿ, A¯ÿçÿæÉê ÿÿ´{Àÿ ×çÿ, ÿæZÿÀÿ ÿ$æ FÜÿç ¨${Àÿ AS÷ÓÀÿ ÿçfvÿæÀëÿ D Àÿ~Àÿ ÓæLÿZÿ {Ó¯ÿæ{Àÿ àÿæSç¾æA æ F$#Àëÿ ëÿÌçÿ ÓóÔÿæÀÿ Éþÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ, Óæÿæ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÿB¨æÀëÿ$#¯ÿæ ÓóÔÿæÀÿ ¯õÿç {ÜÿæB`ÿæàÿç¯ÿ æ Lÿ÷þÉ
ÿæþÓçSë~ Éíÿ¿ {Üÿ{àÿ ÀÿæfÓçSë~Àÿ ¯õÿç ÿ$æ Óæÿ´çLÿ Së~ Ó´Åÿ ÓoæÀÿ ÓÜÿçÿ ÓæLÿÀÿ äþÿæ {¯ÿðÉ¿ {É÷~êÀÿ {ÜÿæB$æF æ {ÓÜÿç Óþß{Àÿ {ÓÜÿç ÓæLÿ B¢ÿç÷ß Óó¾þ, AæçLÿ Ó¸ÿç ÓóS÷Üÿ Ó´µÿæ¯ÿ{Àÿ LÿÀÿç¨æÀÿç¯ÿ æ Lÿþö LÿÀÿçLÿÀÿç {ÓÜÿç ÓæLÿ vÿæ{Àÿ Óæÿ´çLÿSë~ ¯ÿõç {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ ÀÿæfÓçLÿ Së~ Lÿþú ÀÿÜÿç¯ÿ æ ÿæþÓçLÿ Së~ Éæ;ÿç ÀÿÜÿç¯ÿ æ {ÓÜÿç Óþß{Àÿ {ÓÜÿç ÓæLÿ äÿ÷çß {É÷~ê{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB¾ç¯ÿ æ {ÿ{¯ÿ {Éðæ¾ö¿, Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ ÀÿÜÿç¯ÿæ äþÿæ, ¨dLëÿ ÿÜÿsç¯ÿæÀÿ Ó´µÿæ¯ÿ, ÓþÖ µÿæ¯ÿÿæþæÿZÿ{Àÿ Ó´æþêÿ´, ¨÷LõÿÿçÀÿ D ÿçÿçSë~Lëÿ Lÿæsç¯ÿæ{Àÿ äþÿæ, ÿæÜÿæÀÿ Ó´µÿæ¯ÿ{Àÿ |ÿÁÿç¾ç¯ÿ æ {ÓÜÿç Lÿþö AæÜëÿÀÿç Óíä½ {ÜÿBS{àÿ þæÿ÷ Óæÿ´çLÿSë~ Lÿæ¾ö¿Àÿÿ ÀÿÜÿç{àÿ, þÿÀÿ Éþÿ, B¢ÿç÷ßÿþÿ, FLÿæS÷ÿæ, ÓÀÿÁÿÿæ, æÿ, Óþæ#, CÉ´Àÿêß ÿç{öÉ , AæÖçLÿÿæ Bÿ¿æÿç ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÿD$#¯ÿæ Ó´æµÿæ¯ÿçLÿ äþÿæ ÓÜÿçÿ {ÓÜÿç ÓæLÿLëÿ ¯ÿ÷æÜÿ½~ {É÷~êÀÿ LëÿÜÿæ¾æF æ FÜÿæ ¯ÿ÷æÜÿ½~ {É÷~êLÿþöÀÿ ÿçþ§ÿþ Óêþæ A{s æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ {ÓÜÿç ÓæLÿ ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ×çÿ {ÜÿæB¾æF, {ÓÜÿç A;ÿçþ Óêþæ{Àÿ {Ó Ó´ßó ÿæ¯ÿ÷æÜÿ½~ ÀÿÜÿç$æF, ÿæ äÿ÷êß, ÿæ {¯ÿðÉ¿,
110
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
ÿæ Éëÿ÷ Lÿç;ëÿ Aÿ¿þæÿZÿ þæSö ÿÉöÿ {Üÿëÿ {Ó ¯ÿ÷æÜÿ½~ Üÿ] {ÜÿæB$æF æ Lÿþö {SæsçF Üÿ] A{s æ ÿçßÿ Lÿþö, AæÀÿæÿæ æ Aæ¯ÿÖæ {µÿÿ{Àÿ FÜÿç LÿþöLëÿ Daÿÿê`ÿ `ÿæÀÿç {Óæ¨æÿ{Àÿ ¯ÿæ+ç{àÿ æ LÿçF ¯ÿæ+ç{àÿ ? {Lÿò~Óç {¾æ{SÉ´Àÿ ¯ÿæ+ç{àÿ, A¯ÿ¿Nÿ ×ççÿç¾ëNÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ¯ÿæ+ç{àÿ, ÿæÜÿæÀÿ Lÿÿöæ, {þæ ¨Àÿç A¯ÿçÿæÉêLëÿ ALÿÿöæ Üÿ] fæ~ æ LÿæÜÿ]Lÿç ? ÿ þæó Lÿþöæ~ç àÿç¸;ÿç ÿ {þ Lÿþöüÿ{Áÿ ØõÜÿæ æ Bÿç þæó {ßæµÿçfæÿæÿç Lÿþöµÿçÿö Ó ¯ÿ{ÿ ææ14ææ LÿæÀÿ~ Lÿþö üÿÁÿ{Àÿ {þæÀÿ ØõÜÿæ ÿæÜÿ] æ LÿþöüÿÁÿ Lÿ'~ ? É÷êLõÿÐ ¨í¯ÿöÀëÿ LÿÜÿç$#{àÿ {¾, ¾j ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ ¨ëÀÿæ {ÜÿæB$æF, {ÓÜÿç Lÿ÷çßæÀÿ ÿæþ Lÿþö A{s F¯ÿó ¨íÿöç LÿæÁÿ{Àÿ ¾j ¾æÜÿæ Àÿ`ÿÿæ LÿÀÿç$æF, {ÓÜÿç jæÿæþõÿ ¨æÿ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ÉæÉ´ÿ, Óÿæÿÿ ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB$æF æ LÿþöÀÿ ¨Àÿç~æþ {ÜÿDdç ¨Àÿþææ æ {ÓÜÿç ¨ÀÿþææZÿ ¨÷æ©ç Bdæ þ ¯ÿÿöþæÿ {þæÀÿ ÿæÜÿ] æ LÿæÀÿ~ {Ó {þævÿæÀëÿ µÿç ÿëÜÿ] æ þëô A¯ÿ¿Nÿ Ó´Àíÿ¨ A{s æ ¨ÀÿþææZÿ ×çÿç¾ëNÿ A{s æ ¯ÿÿöþæÿ AæSLëÿ {Lÿò~Óç ÓÿæÿæÜÿ] æ ¾æÜÿæ ÿçþ{;ÿ FÜÿç Lÿæ¾ö¿{Àÿ {Ó§Üÿ ÀÿQ#¯ÿç æ {ÿ~ë Lÿþö {þæ{ÿ àÿç© LÿÀÿç¨æ{Àÿ ÿæÜÿ] æ {ÓÜÿç ÖÀÿ{Àÿ ¾çF {þæ{ÿ fæ~ç$æF A$öæúÿ ¾çF LÿþöÀÿ ¨Àÿç~æþ ¨ÀÿþææZëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç$æF, ÿæÜÿæZëÿ þ Lÿþö ¯ÿ¤ÿÿ{Àÿ ¨LÿæBÿ$æF æ {¾¨Àÿç É÷êLõÿÐ, {Ó¨Àÿç {ÓÜÿç ÖÀÿLëÿ fæ~ç$#¯ÿæ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ æ F¯ÿó jæÿ´æ Lÿõÿó Lÿþö ¨í{¯ÿðöÀÿ¨ç þëþëäëµÿç
LÿëÀëÿ Lÿ{þñ¯ÿ ÿÓ½æÿ´ó ¨í{¯ÿñ ¨í¯ÿöÿÀÿó Lõÿÿþú ææ15ææ {Üÿ Afëÿö ! ¨í¯ÿöÀëÿ {þæä ¨æB$#¯ÿæ þÜÿæ¨ëÀëÿÌþæÿZÿ ÿ´æÀÿæ FÜÿæ Üÿ] fæ~ç Lÿþö LÿÀÿæB$#àÿæ æ Lÿ'~ fæ~ç ? FÜÿæ {¾ {¾{¯ÿ LÿþöÀÿ ¨Àÿç~æþ ¨æÀÿþææ µÿç ÿÀÿÜÿç¾æD, LÿþöÀÿ ¨Àÿç~æþ ¨ÀÿþææZÿ ØõÜÿæ ÿ ÀÿÜÿç{àÿ {ÓÜÿç ¨ëÀÿëÌZëÿ Lÿþö ¯ÿæ¤ÿç ÿ$æF æ É÷êLõÿÐ FÜÿç ×çÿçÀÿ $#{àÿ æ {ÿ~ëLÿÀÿç {Ó Lÿþö{Àÿ àÿç© {ÜÿæBÿ$æ;ÿç F¯ÿó {ÓÜÿç ÖÀÿLëÿ Aæ{» fæ~çS{àÿ þ Aæ»Zëÿ Lÿþö ¯ÿæ¤ÿç ¨æÀÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ {¾¨Àÿç É÷êLõÿÐ, vÿçLúÿ {ÓÜÿç ÖÀÿ{Àÿ ¾çF fæ~ç{ÿ¯ÿ, {Ó¨Àÿç Üÿ] {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ þ Lÿþö ¯ÿ¤ÿÿÀëÿ þëNÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ ¯ÿÿöþæÿ É÷êLõÿÐ µÿS¯ÿæÿ, þÜÿææ, A¯ÿ¿Nÿ, {¾æ{SÉ´Àÿ A$¯ÿæ þÜÿæ{¾æ{SÉ´Àÿ, ¾æÜÿæ {Üÿàÿ þ {ÓÜÿç Ó´Àíÿ¨ ÓþÖZÿ ÿçþ{;ÿ DçÎ æ FÜÿæ ¯ÿç`ÿæÀÿLÿÀÿç ¨í¯ÿöÀÿ
`ÿëÿ$ö Aæß
111
þëþëäë ¨ëÀëÿÌ, {þæäLÿæþê ¨ëÀëÿÌ Lÿþö LÿÀëÿ$#{àÿ, {ÿ~ëLÿÀÿç {Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ þ ¨í¯ÿö ¨ëÀëÿÌþæÿZÿ ¨Àÿç FÜÿç Lÿþö LÿÀÿ æ FÜÿæ Üÿ] FLÿþæÿ÷ Lÿàÿ¿æ~ ¨÷ÿ þæSö æ ¯ÿÿöþæÿ ¨¾ö¿;ÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ LÿÜÿç{àÿ, Lÿç;ëÿ F¨Àÿç ØÎ LÿÀÿç ÿæÜÿæô;ÿç {¾, Lÿþö Lÿ'~ ? ÿ´çÿêß Aæß{Àÿ {Ó LÿþöÀÿ ÿæþþæÿ÷ {ÿB LÿÜÿç{àÿ, "¯ÿÿöþæÿ ëÿ{þ ÿçÍæþ Lÿþö ¯ÿçÌß{Àÿ Éë~ ! ÿæÜÿæÀÿ ¯ÿç{ÉÌÿæ D¨{Àÿ ¯ÿÿöÿæ Lÿ{àÿ {¾ FÜÿæ fÿ½ þÀÿ~ Àÿí¨ê þÜÿæ µÿßÀëÿ Àÿäæ LÿÀÿç$æF æ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ Óþß{Àÿ Óæ¯ÿæÿÿæ D¨{Àÿ ¯ÿÿöÿæ Lÿ{àÿ Lÿç;ëÿ FÜÿæ ¨÷ÿç¨æÿçÿ Lÿ{àÿ ÿæÜÿ] {¾, Lÿþö Lÿ'~ ? õÿÿêß Aæß{Àÿ {Ó LÿÜÿç{àÿ {¾ jæÿ {¾æS µÿàÿ àÿæSë A$¯ÿæ ÿçÍæþ Lÿþö{¾æS æ Lÿþö ÿ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ Üÿ] ¨Ýç¯ÿ ÿæ LÿþöLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç{ÿ{àÿ LÿçF jæÿê {ÜÿæB$æF F¯ÿó LÿþöLëÿ ¨÷æÀÿ» ÿ LÿÀÿç LÿçF ÿçÍæþê {ÜÿæB$æF æ Üÿvÿ ¨í¯ÿöLÿ ¾çF ÿLÿ{Àÿ {Ó ÿ»ê A{s æ {ÿ~ë þÿ ÓÜÿçÿ B¢ÿç÷ßþæÿZëÿ ¯ÿÉ LÿÀÿç Lÿþö LÿÀÿ æ {LÿDô Lÿþö LÿÀÿç¯ÿ ? {Ó LÿÜÿç{àÿ, ÿçßÿ Lÿþö LÿÀÿ æ ¯ÿÿöþæÿ FÜÿç ÿçöæÀÿçÿ Lÿþö Lÿ'~ ? ¨ë~ç LÿÜÿç{àÿ, ¾j ¨÷Lÿ÷çßæ Üÿ] ÿçßÿ Lÿþö æ {SæsçF íÿÿÿ ¨÷ɧ {ÿ{àÿ {¾, ¾j Lÿ'~ ? ¾æÜÿæLëÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ Lÿþö {Üÿ¯ÿ æ {Óvÿæ{Àÿ þ ¾jÀÿ Dÿç ¯ÿçÌß{Àÿ LÿÜÿç{àÿ æ ÿæÜÿæÀÿ ¯ÿç{ÉÌÿæ ¯ÿÿöÿæ Lÿ{àÿ æ Lÿç;ëÿ ¾j Lÿ'~ LÿÜÿç{àÿ ÿæÜÿ] æ ¾æÜÿæ ÿ´æÀÿæ LÿþöLëÿ ¯ëÿlç {Üÿ¯ÿ æ ¯ÿÿöþæÿ ¨¾ö¿;ÿ ØÎ {ÜÿæBÿæÜÿ] {¾ Lÿþö Lÿ'~ ? FÜÿç ¯ÿçÌß{Àÿ ¯ÿݯÿÝ ¯ÿçÿ´æÿ þ {þæÜÿçÿ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ ÿæÜÿæLëÿ Óþ¿Lúÿ Àíÿ¨{Àÿ fæ~ç{ÿ¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ Lÿçó Lÿþö LÿçþLÿ{þöÿç Lÿ¯ÿ{ß樿ÿ÷ {þæÜÿçÿæ
æ ÿ{ÿ Lÿþö ¨÷¯ÿä¿æþç ßgjæÿ´æ {þæä¿{ÓÉëµÿæúÿ ææ16ææ Lÿþö Lÿ'~ F¯ÿó ALÿþö Lÿ'~ ? FÜÿç ¯ÿçÌß{Àÿ ¯ÿëçþæÿ ¨ëÀëÿÌþæ{ÿ þ {þæÜÿçÿ {ÜÿæB ÀÿÜÿçd;ÿç æ {ÿ~ë þëô {ÓÜÿç Lÿþö ëÿþ ÿçþ{;ÿ µÿàÿ µÿæ¯ÿ{Àÿ LÿÜÿç¯ÿç, ¾æÜÿæLëÿ fæ~ç ëÿ{þ "AÉëµÿæúÿ {þæä{Ó'-AÉëµÿ A$öæúÿ ÓóÓæÀÿ ¯ÿ¤ÿÿÀëÿ Ó¸íÿö Àíÿ¨{Àÿ þëNÿç ¨æB¯ÿ æ Lÿþö {SæsçF F¨Àÿç ¯ÿÖë ¾æÜÿæ ÓóÓæÀÿ ¯ÿ¤ÿÿÀëÿ þëNÿç {ÿB$æF æ FÜÿç LÿþöLëÿ fæ~ç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¨ëÿ
É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿçLÿþö{~æ Üÿ¿¨ç {¯ÿæ¯ÿ¿ó {¯ÿæ¯ÿ¿ó `ÿ ¯ÿçLÿþö~
æ ALÿþö~Êÿ {¯ÿæ¯ÿ¿ó SÜÿÿæ Lÿþö{~æ Sÿç
ææ17ææ
112
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
LÿþöÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ þ fæ~ç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ, ALÿþöÀÿ Ó´Àÿí¨Lëÿ þ fæ~ç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ F¯ÿó ¯ÿçLÿþö A$öæúÿ ¯ÿçLÿÅÿ Éíÿ¿ ¯ÿç{ÉÌ Lÿþö, ¾æÜÿæ Aæ© ¨ëÀëÿÌþæÿZÿ ÿ´æÀÿæ {ÜÿæB$æF, ÿæÜÿæLëÿ þ fæ~ç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ LÿæÀÿ~ LÿþöÀÿ Sÿç SÜÿÿ A{s æ Lÿçdç {àÿæ{Lÿ ¯ÿçLÿþöÀÿ A$öLëÿ ÿçÌç Lÿþö, þÿ àÿSæB LÿÀëÿ$#¯ÿæ Lÿþö Bÿ¿æÿç LÿÜÿ;ÿç æ ¯ÿÖëÿ
Fvÿæ{Àÿ "¯ÿç'D¨ÓSö ¯ÿçÉçÎÿæÀÿ {ÿ¿æÿçLÿ þæÿ÷ æ ¨÷æ©ç ¨Êÿæúÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ Lÿþö ¯ÿçLÿÅÿÉíÿ¿ {ÜÿæB$æF F¯ÿó ALÿõÐ, AÉëLÿÈ {ÜÿæB$æF æ Aæ×çÿ, Aæõÿ©, Aæ©Lÿæþ, ¨ëÀëÿÌþæÿZëÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ ÿæ {Lÿò~Óç àÿæµÿ F¯ÿó ÿæ ÿ¿æS LÿÀÿç{ÿ{àÿÿ Üÿæÿç {ÜÿB$æF æ {Üÿ{àÿ þ {Ó {àÿæLÿ Lÿàÿ¿æ~ ÿçþ{;ÿ Lÿþö LÿÀÿç$æ;ÿç æ F¨Àÿç LÿþöLëÿ ¯ÿçLÿÅÿ Éíÿ¿, ¯ÿçÉë F¯ÿó ¯ÿçLÿþö þ LëÿÜÿæ¾æF æ DÿæÜÿÀÿ~ Ó´Àíÿ¨ Sêÿæ{Àÿ {¾Dôvÿç {Lÿò~Óç Lÿæ¾ö¿{Àÿ "¯ÿç' D¨ÓSö àÿæSçdç, ÿæÜÿæ ¯ÿç{ÉÌÿæÀÿ {ÿ¿æÿçLÿ A{s æ ÿçLõÿÎÿæÀÿ ëÿÜÿô ¾$æ, "{ßæS¾ë{Nÿæ ¯ÿçÉëææ ¯ÿçÿçÿææ fç{ÿ¢ÿç÷ß
''(Sêÿæ 5/6) æ ¾çF {¾æS¾ëNÿ, {Ó ¯ÿç{ÉÌ Àíÿ¨{Àÿ Éë A;ÿ
LÿÀÿ~ ¨ëÀëÿÌ, Éëææ¯ÿæàÿæ Bÿ¿æÿç ¯ÿç{ÉÌÿæÀÿ {ÿ¿æÿçLÿ þæÿ÷ æ FÜÿç¨Àÿç SêÿæÀÿ ×æÿ -×æÿ{Àÿ "¯ÿç' D¨ÓSöÀÿ ¨÷{ßæS {ÜÿæBdç æ ¾æÜÿæ ¯ÿç{ÉÌ ¨íÿöÿæÀÿ {ÿ¿æÿLÿ þæÿ÷ æ FÜÿç¨Àÿç ¯ÿçLÿþö þ ¯ÿçÉçÎ LÿþöÀÿ {ÿ¿æÿLÿ A{s æ ¾æÜÿæLÿç ¨÷æ©ç ¨Êÿæúÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÿ´æÀÿæ Ó¸æÿçÿ {ÜÿæB$æF æ ¾æÜÿæ ÉëµÿæÉëµÿ ÓóÔÿæÀÿ D LÿÀÿç¨æÀÿçÿ$æF æ ¯ÿÿöþæÿ Aæ¨~ ¯ÿçLÿþö {ÿQ#{àÿ æ {ÉÌ ÀÿÜÿçàÿæ Lÿþö H ALÿþö æ ¾æÜÿæLëÿ AæÓ;ÿæ {ÉâæLÿ{Àÿ ¯ëÿlç¯ÿæLëÿ ¨÷ßÿ§ LÿÀÿ æ ¾ÿç Fvÿæ{Àÿ Lÿþö ALÿþöÀÿ ¯ÿçµÿæfÿ ¯ëÿlç ÿ ¨æÀÿç¯ÿ, {ÿ{¯ÿ Sêÿæ {Lÿ{¯ÿ þ ¯ëÿlç¨æÀÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ Lÿþö~¿Lÿþö ß
¨{É¿ÿLÿþö~ç `ÿ Lÿþö ß
æ Ó ¯ëÿçþæúÿ þëÿ{Ì¿Óë Ó ßëNÿ
LõÿúÿÓ§LÿþöLõÿúÿ ææ18ææ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ Lÿþö{Àÿ ALÿþö {ÿQë$æF æ LÿþöÀÿ A$ö AæÀÿæÿæ A$öæúÿ AæÀÿæÿæ LÿÀÿ F¯ÿó FÜÿæ þ ¯ÿç`ÿæÀÿ $æD {¾ LÿÀÿç¯ÿæ {àÿæLÿ þëô ëÿÜÿô æ ¯ÿÀÿó Së~Àÿ A¯ÿ×æ Üÿ] `ÿç;ÿÿ{Àÿ Aæ»Zëÿ ÿç¾ëNÿç LÿÀÿæB$æF æ þëô BÎ ÿ´æÀÿæ ÓoæÁÿçÿ {ÜÿDdç æ F¨Àÿç {ÿQ#¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ F¯ÿó FÜÿç¨Àÿç {¾{¯ÿ ALÿþö {ÿQ#¯ÿæ äþÿæ AæÓç¾ç¯ÿ F¯ÿó æÀÿæ¯ÿæÜÿçLÿ {ÿðÁÿæÀÿæ¯ÿúÿ Lÿþö {ÜÿD$#¯ÿ æ {ÿ{¯ÿ ¯ëÿlç¯ÿæLëÿ {Üÿ¯ÿ {¾, Lÿþö µÿàÿµÿæ¯ÿ{Àÿ {ÜÿDdç æ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ þëÿÌ¿
`ÿëÿ$ö Aæß
113
þ{Àÿ ¯ëÿçþæÿ, {¾æSê, {¾æS¾ëNÿ ¯ëÿç¯ÿæàÿæ F¯ÿó Ó¸íÿö LÿþöÀÿ Lÿÿöæ, ÿæÜÿæZÿ ÿ´æÀÿæ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ {àÿÉþæÿ÷ þ ÿøsç ÀÿÜÿçÿ$æF æ ÓæÀÿæóÉÿ
AæÀÿæÿæ Üÿ] Lÿþö æ {ÓÜÿç LÿþöLëÿ LÿÀÿ;ëÿ F¯ÿó LÿÀëÿ$#¯ÿæ Lÿþö{Àÿ ALÿþö {ÿQ# ¯ÿç`ÿæÀÿ $æD {¾, þëô ÿ ¾¦þæÿ÷ æ BÎ Üÿ] {þæ ÿ´æÀÿæ Lÿþö LÿÀÿæ;ÿç F¯ÿó þëô Së~Àëÿ D A¯ÿ×æëÿÓæ{Àÿ Üÿ] {`ÿÎæ LÿÀëÿdç æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ALÿöþÿæÀÿ FÜÿç äþÿæ AæÓç¾ç¯ÿ F¯ÿó æÀÿæ¯ÿæÜÿê Lÿþö {ÜÿD$#¯ÿ, {ÿ{¯ÿ fæ~ç¯ÿ {¾ ¨Àÿþ Lÿàÿ¿æ~ ×çÿç {ÿD$#¯ÿæ Lÿþö {ÜÿDdç æ ¨íf¿ SëÀëÿþÜÿæÀÿæffê LÿÜëÿ$#{àÿ, {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ BÎ Üõÿÿß{Àÿ Àÿ$ê {ÜÿæB ÿæÜÿæô;ÿç F¯ÿó Àÿ$ê {ÜÿæB ÿæLëÿ ÿ Ó»æÁÿ;ÿç, {ÓÜÿç ¨¾ö¿;ÿ vÿçLúÿ Àíÿ¨{Àÿ ÓæÿæÀÿ ¨÷æÀÿ» Üÿ] {ÜÿæBÿ$æF æ FÜÿæ ¨í¯ÿöÀëÿ ¾æÜÿæ Lÿçdç LÿÀÿæ¾æF, ÿæÜÿæ Lÿþö{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç¯ÿæ ¨÷ßæÓ þæÿ÷ æ ÜÿÁÿÀÿ Ó¸íÿö µÿæÀÿ ¯ÿÁÿÿ D¨{Àÿ Üÿ] ÀÿÜÿç$æF, {Üÿ{àÿ þ `ÿæÌ ¯ÿÁÿÿ þæþ{Àÿ `ÿæÌê Üÿ] LÿÀÿç$æF æ vÿçLúÿ {ÓÜÿç¨Àÿç ÓæÿÀÿ Ó¸íÿö ¨ÀÿçÉ÷þ ÓæLÿ D¨{Àÿ Üÿ] ÀÿÜÿç$æF Lÿç;ëÿ ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ ÓæLÿ ÿ BÎ A{s æ ¾çFLÿç ÿæÀÿ ¨d{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿç$æF æ ¾çF Lÿç ÿæÀÿ þæSö ÿÉöÿ LÿÀÿç$æF æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ BÎ ÿçÿöß ÿ{ÿ{¯ÿ, {Ó ¨¾ö¿;ÿ Aæ¨~ ¯ÿëlç ¨æÀÿç{¯ÿÿæÜÿ] {¾, Aæþ ÿ´æÀÿæ Lÿ'~ {Üÿàÿæ ? Aæ{» ¨÷Lõÿÿç{Àÿ þgç ¾æBd;ÿç, ÿæ ¨Àÿþææ{Àÿ ? FÜÿç¨Àÿç BÎZÿ ÿç{öÉ{Àÿ {¾Dô ÓæLÿ FÜÿç AæçLÿ ¨${Àÿ AS÷ÓÀÿ {ÜÿæB$æF, ÿçfLëÿ ALÿþö þ{ÿLÿÀÿç æÀÿæ¯ÿæÜÿê Lÿþö LÿÀÿç$æF æ {Ó Üÿçô ¯ëÿçþæÿ æ ÿæÜÿæÀÿ {¯ÿæ ß$æ$ö A{s æ {Ó Üÿ] {¾æSê æ fçjæÓæ Ó´µÿæ¯ÿçLÿ {¾, Lÿþö F¨Àÿç LÿÀÿç `ÿæàÿç$#¯ÿæ, ÿæ {Lÿ{¯ÿ LÿþöÀëÿ þëNÿç þ þçÁÿç¯ÿ æ É÷êLõÿÐZÿ AëÿÓæ{Àÿ ¾æÜÿæLÿçdç LÿÀÿæ¾æDdç ÿæÜÿæ Lÿþö ëÿ{Üÿô æ Lÿþö FLÿ ÿçöæÀÿçÿ Lÿ÷çßæ A{s æ "ÿçßÿó LÿëÀëÿ Lÿþöÿ´þú'- {Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ ÿçöæÀÿçÿ LÿþöLÿÀÿ æ ÿçöæÀÿçÿ Lÿþö Lÿ'~ ? {ÿ{¯ÿ LÿÜÿç{àÿ "¾jæ$öæúÿ Lÿþö{~æÿ¿ÿ÷ {àÿæ{Lÿæßó Lÿþö¯ÿ¤ÿÿ
æ A$öæúÿ ¾jLëÿ Lÿæ¾ö¿Àíÿ¨ {ÿ¯ÿæ Üÿ] Lÿþö æ FÜÿæ ¯ÿ¿ÿêÿ ¾æÜÿæLÿçdç LÿÀÿæ¾æDdç, Lÿ'~ ÿæÜÿæ Lÿþö ëÿÜÿô ? É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç, "Aÿ¿ÿ÷ {àÿæ{Lÿæßó Lÿþö¯ÿ¤ÿÿ
' æ A$öæúÿ FÜÿç ¾jLëÿ Lÿæ¾ö¿Àíÿ¨ {ÿ¯ÿæ ¯ÿ¿ÿêÿ ¾æÜÿæ Lÿçdç LÿÀÿæ¾æDdç, ÿæÜÿæ FÜÿç {àÿæLÿÀÿ ¯ÿ¤ÿÿþæÿ÷, Lÿþö ëÿ{Üÿô æ "ÿÿ$öó Lÿþö'- {Üÿ Aföëÿ ! {ÓÜÿç ¾j ¨ëÿ} ÿçþ{;ÿ DÿþÀíÿ{¨ Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿ F¯ÿó {¾{¯ÿ ¾jÀÿ Ó´Àíÿ¨ LÿÜÿç{àÿ, {ÿ{¯ÿ ÿæÜÿæ
114
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Éë Àíÿ¨{Àÿ AæÀÿæÿæÀÿ FLÿ¯ÿç# ¯ÿç{ÉÌ æ ¾æÜÿæLÿç {ÓÜÿç AæÀÿæ {ÿ¯ÿ ¨¾ö¿;ÿ ¨Üë oæB, {Ó$#{Àÿ ¯ÿçàÿß LÿÀÿæB$æF æ FÜÿç ¾j{Àÿ B¢ÿç÷ß ÿþÿ, þÿÀÿ Éþÿ, {ÿð¯ÿê Ó¸ÿÀÿ Aföÿ Bÿ¿æÿç LÿÜÿç ÓæÀÿç¯ÿæ¨{Àÿ {ÉÌ{Àÿ LÿÜÿç{àÿ, A{ÿLÿ {¾æSê ¨÷æ~ H A¨æÿÀÿ SÿçLëÿ ÿç{Àÿæ LÿÀÿç ¨÷æ~æßæþ ¨Àÿæß~ {ÜÿæB¾æ;ÿç æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ÿæ µÿçÿÀëÿ ÓóLÿÅÿ Dvÿç¨æ{Àÿ, ÿæ ¯ÿæÜÿ¿ ¯ÿæÿæ¯ÿÀÿ~Àÿ ÓZÿÅÿ þÿ µÿçÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç¨æ{Àÿ æ F¨Àÿç ×çÿç{Àÿ `ÿçÿÀÿ Ó¯ÿö$æ ÿç{Àÿæ F¯ÿó ÿç{Àÿæ `ÿçÿÀÿ þ ¯ÿçàÿß LÿæÁÿ{Àÿ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ "ßæ;ÿç ¯ÿ÷Üÿ½ Óÿæÿÿþú' A$öæúÿ ÉæÉ´ÿ Óÿæÿÿ ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB¾æF æ FÜÿæ Üÿ] ¾j A{s æ ¾æÜÿæLëÿ Lÿæ¾ö¿Àíÿ¨ {ÿ¯ÿæ Üÿ] Lÿþö æ Aÿ
LÿþöÀÿ Éë A$ö {ÜÿDdç AæÀÿæÿæ, µÿfÿ, {¾æS-ÓæÿæLëÿ µÿàÿÀíÿ{¨ Ó¸æÿÿ LÿÀÿç¯ÿæ æ ¾æÜÿæÀÿ ¯ÿçÉúÿ ¯ÿÿöÿ FÜÿç Aæß{Àÿ AæÓëdç æ Fvÿæ{Àÿ Lÿþö F¯ÿó ALÿþöÀÿ Üÿ] {Lÿ¯ÿÁÿ ¯ÿçµÿæfÿ LÿÀÿæSàÿæ æ ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ Óþß{Àÿ ÿæÜÿæLëÿ vÿçLúÿ þæSö {ÿB {Üÿ¯ÿ F¯ÿó {ÓÜÿç ¨${Àÿ `ÿæàÿç {Üÿ¯ÿ æ fçjæÓæ Ó´æµÿæ¯ÿçLÿ {¾, Lÿþö F¨Àÿç LÿÀëÿ$#¯ÿæ, ÿæ {Lÿ{¯ÿ LÿþöÀëÿ þëNÿç þçÁÿç¯ÿ ? FÜÿæ D¨{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜÿëd;ÿçßÓ¿ Ó{¯ÿö ÓþæÀÿ»æ
LÿæþÓZÿÅÿ¯ÿf}ÿæ
æ jæÿæS§çÿSúLÿþöæ~ó ÿþæÜëÿ
¨çÿó ¯ëÿæ
ææ19ææ {Üÿ Afëöÿ ! "ßÓ¿ Ó{¯ÿö ÓþæÀÿ»æ
- {¾Dô ¨ëÀëÿÌ ÿ´æÀÿæ Ó¸íÿöÿæ ÓÜÿçÿ ¨÷æÀÿ» LÿÀÿæ¾æB$#¯ÿæ Lÿ÷çßæ (¾æÜÿæLëÿ ¨í¯ÿöÀëÿ LÿÜÿç AæÓç{àÿ {¾, Lÿþö{Àÿ ALÿþö {ÿQ#¯ÿæÀÿ äþÿæ AæÓçSàÿæ ¨{Àÿ Lÿþö{Àÿ ¨÷¯ÿõÿ ÀÿÜëÿ$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ Àÿ Ó¸íÿö Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæÀÿ {¾æS¿ÿæ $æF æ ¾æÜÿæ LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´Àÿæ {àÿÉþæÿ÷ þ ÿøsç ÿ$æF) Lÿæþ ÓZÿÅÿ ¯ÿf}ÿæ
- Lÿ÷þÉ
Dúÿ$æÿ {ÜÿæB F{ÿ Óíä½ {ÜÿæB¾æF {¾, ¯ÿæÓÿæ F¯ÿó þÿÀÿ ÓZÿÅÿ, ¯ÿçLÿÅÿÀëÿ D¨ÀÿLëÿ Dvÿç¾æF æ A$öæúÿ Lÿæþÿæ F¯ÿó ÓZÿÅÿÀÿ ÿç{Àÿæ {Üÿ¯ÿæ, þÿÀÿ ¯ÿçfçÿæ¯ÿ×æ A{s æ Aÿ
Lÿþö F¨Àÿç FLÿ ¯ÿÖë, ¾æÜÿæ FÜÿç þÿLëÿ Lÿæþÿæ F¯ÿó ÓZÿÅÿ ¯ÿçLÿÅÿÀëÿ D¨ÀÿLëÿ DvÿæB {ÿB$æF æ {ÓÜÿç A¯ÿ×æ{Àÿ jæÿæS§ç ÿU Lÿþöæ~þúA$öæúÿ A;ÿçþ ÓZÿÅÿÀÿ Éþÿ ÓÜÿçÿ ¾æÜÿæLëÿ Aæ{» fæ~çÿæÜÿæô;ÿç, ¾æÜÿæLëÿ fæ~ç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ Aæ{» BbëÿLÿ $#{àÿ, {ÓÜÿç ¨ÀÿþææZÿ ¨÷ÿ¿ä {¯ÿæ {ÜÿæB$æF æ Lÿç÷ßæLÿ ¨${Àÿ `ÿæàÿç ¨ÀÿþææZÿ ¨÷ÿ¿ä {¯ÿæÀÿ ÿæþ Üÿ]
`ÿëÿ$ö Aæß
115
jæÿ æ {ÓÜÿç jæÿ ÓÜÿçÿ Üÿ] "ÿU Lÿþöæ~þú'- Lÿþö Ó¯ëÿÿçÿ ¨æBô ÿU {ÜÿæB¾æF æ ¾æÜÿæ ¨æB¯ÿæ {ÉÌ$àÿæ ¨æBS{àÿ, ¯ÿ÷Üÿ½`ÿ¾ö¿ ¯ÿ÷ÿ ¨ëÀÿæ {ÜÿæBSàÿæ, AæSLëÿ {Lÿò~Óç Óÿæ ÿæÜÿ] ¾æÜÿæLëÿ {Éæ LÿÀÿç¯ÿæ æ ¯ÿÿöþæÿ LÿþöLÿÀÿç þ LÿæÜÿæLëÿ {Qæfç¯ÿæ ? {ÓÜÿç fæÿLÿæÀÿê ÓÜÿçÿ LÿþöÀÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿÿæ þ Óþæ© {ÜÿæB¾æF æ F¨Àÿç ×çÿç Ó¸ ¨ëÀëÿÌZëÿ Üÿ] {¯ÿæ Ó´Àíÿ¨ þÜÿæ¨ëÀëÿÌþæ{ÿ ¨çÿ ÿæþ{Àÿ Ó{ºæ#ÿ Lÿ{àÿ æ ÿæÜÿæZÿ fæÿLÿæÀÿê ¨íÿö, F¨Àÿç ×çÿç¾ëNÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Lÿ'~ LÿÀÿç$æ;ÿç ? {Ó Lÿç¨Àÿç ÀÿÜëÿ$æ;ÿç ? ÿæÜÿæZÿ fê¯ÿÿ`ÿ¾ö¿æ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿçÿ¿Nÿ´æ LÿþöüÿÁÿæÓóSó ÿçÿ¿õÿ{©æ ÿçÀÿæÉ÷ß
Lÿþö~¿µÿç¨÷¯õÿ{ÿæ¨ç {ÿð¯ÿ Lÿço#úÿ Lÿ{Àÿæÿç Ó
ææ20ææ {Üÿ Afëöÿ ! {ÓÜÿç ¨ëÀÿëÌ ÓæóÓæÀÿçLÿ AæÉ÷ß ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB ÿçÿ¿ ¯ÿÖë ¨Àÿþææ{Àÿ Üÿ] ëÿ© ÀÿÜÿç, LÿþöüÿÁÿ ¨ÀÿþææZÿ AæÓNÿçLëÿ þ ÿ¿æSLÿÀÿç ÿçA;ÿç æ LÿæÀÿ~ ¨Àÿþææ þ ¯ÿÿöþæÿ µÿç ëÿÜÿô æ F¨Àÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Lÿþö µÿàÿ Àíÿ¨{Àÿ LÿÀëÿ$#{àÿ þ {Ó Lÿçdç LÿÀëÿÿæÜÿæô;ÿç æ ÿçÀÿæÉêßöÿ`ÿçÿææ ÿ¿NÿÓ¯ÿö¨ÀÿçS÷Üÿ
æ ÉæÀÿêÀÿó {Lÿ¯ÿÁÿó Lÿþö Lëÿ¯ÿöæ{¨§æÿç Lÿàúÿ¯ÿçÌþú ææ21ææ ¾çF ÉÀÿêÀÿ F¯ÿó A;ÿ
LÿÀÿ~Lëÿ fç~çSàÿæ, {µÿæSÀÿ Ó¸íÿö ÓæþS÷ç ¾çF ÿ¿æS LÿÀÿç{ÿBdç, F¨Àÿç AæÉæ ÀÿÜÿçÿ ¨ëÀëÿÌZÿ ÉÀÿêÀÿ {Lÿ¯ÿÁÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ µÿÁÿç {ÿQæ¾æF æ ¯ÿÖëÿ
{Ó Lÿçdç LÿÀëÿÿ$æ;ÿç æ {ÿ~ëLÿÀÿç {Ó ¨æ¨Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBÿ$æ;ÿç æ {Ó ¨íÿöÿ´Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ {ÿ~ë {Ó Aæ¯ÿæSþÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBÿ$æ;ÿç æ ßõÿbÿæàÿæµÿÓ;ëÿ{Îæ ÿ´£ÿæÿê{ÿæ ¯ÿçþûÀÿ
æ Óþ
Óçæ¯ÿÓç{ò `ÿ Lõÿÿ´æ¨ç ÿ ÿç¯ÿ¿{ÿ ææ22ææ Ó´ÿ
¾æÜÿæLÿçdç ¨÷æ© {ÜÿæB$æF, {Ó$#{Àÿ Ó;ëÿÎ ÀÿÜëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ÓëQ-ëÿ
Q, ÀÿæS-{ÿ´Ì F¯ÿó ÜÿÌö-{ÉæLÿæÿç ÿ´¢ÿÀëÿ DÿöLëÿ "¯ÿçþûÀÿ
'BÌöæÀÿÜÿçÿ ÿ$æ Óçç-AÓçç{Àÿ Óþµÿæ¯ÿ ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ LÿþöLëÿ LÿÀÿç þ ¯ÿ¤ÿÿ{Àÿ ¨Ýçÿ$æF æ Óçç A$öæúÿ ¾æÜÿæ ¨æB¯ÿæÀÿ $#àÿæ ÿæÜÿæ ¯ÿÿöþæÿ µÿç ÿæÜÿ] F¯ÿó ÿæÜÿæ {Lÿ¯ÿÁÿ AàÿSæ þ {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ {ÿ~ë AÓççÀÿ þ µÿß ÿ$æF æ FÜÿç¨Àÿç Óçç H AÓçç{Àÿ Óþµÿæ¯ÿ ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ Lÿþö LÿÀÿç þ
116
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¯ÿ¤ÿÿ{Àÿ ¨Ýçÿ$æF æ {LÿDô LÿþöLëÿ {Ó LÿÀÿç$æF ? {ÓÜÿç ÿçß Lÿþö, ¾jÀÿ ¨÷Lÿç÷ßæ FÜÿæLëÿ Üÿ] ¨ëÿ
LÿÜëÿd;ÿçSÿÓèÿÓ¿ þëNÿÓ¿ jæÿæ¯ÿ×çÿ{`ÿÿÓ
æ ßjæßæ`ÿÀÿÿ
Lÿþö ÓþS÷ó ¨÷¯ÿçàÿêß{ÿ ææ23ææ {Üÿ Afëÿö ! "ßjæßæ`ÿ`ÿÀÿÿ
Lÿþö' æ A$öæúÿ ¾jÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ Üÿ] Lÿþö F¯ÿó ÓæäæúÿLÿæÀÿ ÿæþ Üÿ] jæÿ æ FÜÿç ¾jÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç ÓæäæúÿLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ jæÿ{Àÿ ×çÿ Óèÿ {ÿæÌ F¯ÿó AæÓNÿç ÀÿÜÿçÿ þëNÿ ¨ëÀëÿÌZÿ Ó¸íÿö Lÿþö Ó¸íÿö Àíÿ¨{Àÿ ¯ÿçàÿêÿ {ÜÿæB¾æF æ {ÓÜÿç Lÿþö {Lÿò~Óç ¨Àÿç~æþ D LÿÀÿç¨æÀÿçÿ$æF æ LÿæÀÿ~ LÿþöÀÿ üÿÁÿ ¨Àÿþææ, ÿæÜÿæZÿ vÿæÀëÿ µÿç ÀÿÜÿçÿ$æ;ÿç æ ¯ÿÿöþæÿ üÿÁÿ{Àÿ ¨ë~ç{LÿDô üÿÁÿ àÿæSç¯ÿ ? {ÿ~ëLÿÀÿç {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀÿëÌZëÿ ÿçf ¨æBô LÿþöÀÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿÿæ Óþæ© {ÜÿæB¾æF æ {Üÿ{àÿ þ {àÿæLÿ ÓóS÷Üÿ ÿçþ{;ÿ {Ó Lÿþö LÿÀÿç$æ;ÿç æ Lÿþö LÿÀÿç`ÿæàÿç$#¯ÿæ Óþß{Àÿ þ {Ó FÜÿç Lÿþö{Àÿ àÿç© {ÜÿæBÿ$æ;ÿç æ {¾{¯ÿ Lÿþö LÿÀëÿd;ÿç, {ÿ{¯ÿ àÿç© LÿæÜÿ]Lÿç ÜëÿA;ÿç ÿæÜÿ] ? FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç ¯ÿ÷Üÿ½æ¨ö~ó ¯ÿ÷Üÿ½ Üÿ¯ÿç¯ÿö÷Üÿ½æ{S§ò ¯ÿ÷æÜÿ½~æ Üÿõÿþú æ ¯ÿ÷{Üÿ½ð¯ÿ {ÿÿ S;ÿ¯ÿ¿ó ¯ÿ÷Üÿ½LÿþöÓþæ#ÿæ ææ24ææ F¨Àÿç þëNÿ ¨ëÀëÿÌZÿ Óþ¨ö~ ¯ÿ÷Üÿ½, Üÿ¯ÿç ¯ÿ÷Üÿ½, AS§ç þ ¯ÿ÷Üÿ½ Üÿ] A{sç æ A$öæúÿ ¯ÿ÷Üÿ½Àíÿ¨ê AS§ç{Àÿ ¯ÿ÷Üÿ½Àíÿ¨ê Lÿÿöæ ÿ´æÀÿæ ¾æÜÿæ Üÿ¯ÿÿ LÿÀÿæ¾æF, {Ó þ ¯ÿ÷Üÿ½ A{s æ "¯ÿ÷Üÿ½Lÿþö Óþæ#ÿæ'- ¾æÜÿæÀÿ Lÿþö ¯ÿ÷Üÿ½Lëÿ ØÉöLÿÀÿç Óþæ#× {ÜÿæB ¾æBdç, {Ó$#{Àÿ ¯ÿçàÿß {ÜÿæB¾æBdç, F¨Àÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ÿçþ{;ÿ ¾æÜÿæ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿæ {¾æS¿ ÿæÜÿæ þ ¯ÿ÷Üÿ½ Üÿ] A{s æ {Ó Lÿçdç LÿÀëÿÿ$æ;ÿç, {Lÿ¯ÿÁÿ {àÿæLÿ ÓóS÷Üÿ ÿçþ{;ÿ Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿB$æ;ÿç æ FÜÿæ ÿ ¨÷æ©ç {ÜÿæB$#¯ÿæ þÜÿæ¨ëÀÿëÌZÿ àÿä~ æ Lÿç;ëÿ Lÿþö{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÜÿD$#¯ÿæ ¨÷æÀÿ»çLÿ ÓæLÿ {LÿDô Lÿþö LÿÀÿç$æ;ÿç ? Sÿ Aæß þæÿZÿ{Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç AæÓçd;ÿç, {Üÿ Afëöÿ ! Lÿþö LÿÀÿ æ {LÿDô Lÿþö ? {Ó LÿÜÿç{àÿ, ÿçßÿ Lÿþö æ ÿçöæÀÿçÿ LÿÀÿæ¾æB$#¯ÿæ Lÿþö LÿÀÿ æ ÿçöæÀÿçÿ Lÿþö Lÿ'~ ? "¾jæ$öæúÿLÿþö{~æÿ¿ÿ÷ó {àÿæ{Lÿæßó Lÿþö ¯ÿ¤ÿÿ
æ 3/9 æ {Üÿ Afëöÿ ! ¾jÀÿ ¨÷Lÿ÷çßæ Üÿ] Lÿþö FÜÿçç ¾j AÿçÀÿçNÿ ¾æÜÿæLÿçdç LÿÀÿæ¾æDdç, ÿæÜÿæ FÜÿç {àÿæLÿÀÿ ¯ÿ¤ÿÿ þæÿ÷ Lÿþö ëÿ{Üÿô æ Lÿþö ÿ ÓóÓæÀÿ ¯ÿ¤ÿÿÀëÿ {þæä {ÿD$æF æ Aÿ
ÿÿ$öó Lÿþö {Lÿð{;ÿß
`ÿëÿ$ö Aæß
117
þëNÿ Óèÿ
Óþæ`ÿÀÿ æ {ÓÜÿç ¾j ¨íÿ} ÿçþ{;ÿ Óèÿ {ÿæÌÀëÿ AàÿSæ ÀÿÜÿç µÿàÿÀíÿ¨{Àÿ ¾jÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿ æ Fvÿæ{Àÿ FLÿ íÿÿÿ ¨÷ɧ {¾æ{SÉ´Àÿ {ÿ{àÿ {¾, {ÓÜÿç ¾j Lÿ'~ ? ¾æÜÿæLëÿ LÿÀÿç¯ÿæ F¯ÿó Lÿþö Aæ»þæÿZÿ ÿ´æÀÿæ {ÜÿæB¨æÀÿç¯ÿ æ {Ó LÿþöÀÿ ¯ÿç{ÉÌÿæ D¨{Àÿ LÿÜÿç{àÿ {¾, ¾j {LÿDôvëÿ AæÓçàÿæ ? ¾j Lÿ'~ {ÿB$æF ? ÿæÜÿæÀÿ ¯ÿç{ÉÌÿæþæÿZÿ `ÿçÿ÷~ Lÿ{àÿ æ Lÿç;ëÿ ¯ÿÿöþæÿ ¨¾ö¿;ÿ FÜÿæ LÿÜÿçÿ$#{àÿ {¾, ¾j Lÿ'~ ? ¯ÿÿöþæÿ Fvÿæ{Àÿ {ÓÜÿç ¾jLëÿ ØÎ LÿÀëÿd;ÿç{ÿð¯ÿ{þ¯ÿæ¨{Àÿ ßjó {ßæSçÿ
¨ßö¿ë¨æÓ{ÿ æ ¯ÿ÷Üÿ½æS§æ¯ÿ¨{Àÿ ßjó ß{j{ÿð{¯ÿæ¨fëÜÿ´ÿç ææ25ææ Sÿ {ÉâæLÿ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ¨Àÿþææ ×çÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ¾jÀÿ ÿçÀíÿ¨~ Lÿ{àÿ æ Lÿç;ëÿ Aÿ¿ {¾æSê ¾çFLÿç ¯ÿÿöþæÿ {ÓÜÿç ÿÿ´{Àÿ ×çÿ {ÜÿæBÿæÜÿæô;ÿç, Lÿ÷çßæ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç{¯ÿ, {Ó ¨÷æÀÿ» {LÿDôvÿæÀëÿ LÿÀÿç{¯ÿ æ FÜÿç D{É¿{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç {¾, Aÿ¿ {¾æSêþæ{ÿ ""{ÿð¯ÿþú ¾jþú'' A$öæúÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿLëÿ ÿçf Üõÿÿß{Àÿ õÿ|ÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ¾æÜÿæ ÿçþ{;ÿ ¯ÿ÷Üÿ½æZÿ ÿç{öÉ $#àÿæ {¾ FÜÿç ¾j ÿ´æÀÿæ ëÿ{»þæ{ÿ {ÿ¯ÿÿæþæÿZÿ Dÿç LÿÀÿ æ {¾¨Àÿç {¾¨Àÿç Üõÿÿß{ÿÉ{Àÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ Af}ÿ {Üÿ¯ÿ, {ÓÜÿç¨Àÿç ëÿþÀÿ ¨÷Sÿç {Üÿ¯ÿ F¯ÿó Lÿ÷þÉ
¨ÀÿØÀÿ Dÿç LÿÀÿç ¨Àÿþ{É÷ßLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæ, {ÿð¯ÿê Ó¸ÿLëÿ Üõÿÿß{Àÿ ¯ÿÁÿ¯ÿÿê LÿÀÿç¯ÿæ, ¨÷{¯ÿÉçLÿæ ÓæLÿþæÿZÿÀÿ ¾j A{s æ {ÓÜÿç {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ 16 Aæß{Àÿ ¨÷æÀÿ»çLÿ ÿç{ÿæsç {ÉâæLÿ{Àÿ ¯ÿÿöÿ ÀÿÜÿçdç æ F¨Àÿç ÿ Ó¯ëÿ Aæß{Àÿ ÀÿÜÿçdç, {Lÿ¯ÿÁÿ þÜÿÿ´¨íÿö Lÿÿö¯ÿ¿ ¯ëÿlç ÿæÜÿæÀÿ fæSõÿç LÿÀÿ, {Ó$# ÿçþ{;ÿ ¨÷ßÿ§LÿÀÿ æ FÜÿæLëÿ Bèÿçÿ LÿÀÿç {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ- {Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ {ÉæLÿ LÿÀÿ ÿæÜÿ] æ LÿæÀÿ~ ëÿ{þ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBd æ ëÿ{þ {þæ vÿæ{Àÿ ÿç¯ÿæÓ LÿÀÿç¯ÿ æ {þæÀÿ Üÿ] ÉæÉ´ÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿ æ LÿæÀÿ~ FÜÿç {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ ¨Àÿþ Lÿàÿ¿æ~ ÿçþ{;ÿ Üÿ] ÀÿÜÿçdç F¯ÿó FÜÿæÀÿ ¯ÿç¨Àÿêÿ AæÓëÀÿê Ó¸ÿ ÿêaÿ F¯ÿó Aþ {¾æÿçÀÿ LÿæÀÿ~ {ÜÿæB$æF æ FÜÿç AæÓëÀÿê Ó¸ÿ Üÿ¯ÿÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ {ÿ~ëLÿÀÿç FÜÿæ ¾j A{s F¯ÿó FÜÿçvÿæÀëÿ Üÿ] ¾jÀÿ ¨÷æÀÿ» {ÜÿæB$F æ Aÿ¿ {¾æSêþæ{ÿ "¯ÿ÷Üÿ½æ{S§ò'- ¨Àÿ¯ÿ÷Üÿ½ ¨Àÿþææ Àíÿ¨ê AS§ç{Àÿ ¾j ÿ´æÀÿæ Üÿ] ¾jÀÿ AëÿÏæÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ É÷êLõÿÐ AæSLëÿ LÿÜÿç{¯ÿ, FÜÿç
118
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
ÉÀÿêÀÿ{Àÿ A#¾j þëô A{s æ ¾jþæÿZÿ A#Ïæÿæ A$öæúÿ ¾j {¾Dô$#{Àÿ ¯ÿçàÿß {ÜÿæB$æF, {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ þëô Üÿ] A{s æ É÷êLõÿÐ f{~ {¾æSê $#{àÿ, Ó´Àíÿ¨× ÓúÿSëÀëÿ $#{àÿ æ FÜÿç¨Àÿç Aÿ¿ {¾æSêþæ{ÿ ¯ÿ÷Üÿ½Àíÿ¨ê AS§ç{Àÿ ¾j A$öæúÿ ¾j Ó´Àíÿ¨ ÓúÿSëÀëÿZÿë D{É¿ LÿÀÿç ¾jæëÿÏæÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ÓæÀÿæóÉÿ
ÓúÿSëÀëÿZÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ Üÿ] æÿ LÿÀëÿ$æ;ÿç æ {É÷æÿ÷æÿêÿê¢ÿç÷ßæ~¿{ÿ¿ ÓóßþæS§çÌë fëÜÿ´ÿç æ ɱÿæÿêúÿ ¯ÿçÌßæÿÿ¿ B¢ÿç÷ßæS§çÌë fëÜÿ´ÿç ææ26ææ Aÿ¿ {Lÿ{ÿLÿ {¾æSê {É÷æÿ÷æÿç jæ{ÿ¢ÿç÷ß A$öæúÿ {É÷æÿ÷, {ÿÿ÷, ÿ´Lúÿ, fçÜÿ´æ H ÿæÓçLÿæ ÓþÖ B¢ÿç÷ßLëÿ Óó¾þÀíÿ¨ê AS§ç{Àÿ Üÿ¯ÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç A$öæúÿ B¢ÿç÷ßLëÿ ¯ÿçÌßþæÿZÿvÿæÀëÿ ÓæDôsçLÿÀÿç Óó¾þ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Fvÿæ{Àÿ AS§ç fÁÿçÿ$æF æ {¾¨Àÿç AS§ç{Àÿ ¨LÿæB¯ÿæ ¨÷{ÿ¿Lÿ ¯ÿÖë µÿÓ½ {ÜÿæB$æF, vÿçLúÿ {ÓÜÿç¨Àÿç Óó¾þ þ FLÿ AS§ç A{s æ ¾çF B¢ÿç÷ßþæÿZÿ Ó¸íÿö ¯ÿÜÿ}þëQê ¨÷¯ÿæÜÿLëÿ ÿU LÿÀÿçÿçF æ Aÿ¿ {¾æSêþæ{ÿ ɱÿæÿç A$öæúÿ ɱÿ, ØÉö, Àíÿ¨,ÿ ÀÿÓ H S¤ÿ ¯ÿçÌßþæÿZëÿ B¢ÿç÷ßÀíÿ¨ê AS§ç{Àÿ Üÿ¯ÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ A$öæúÿ ÿæÜÿæZÿ ¯ÿç`ÿæÀÿLëÿ ÓææÿæÀÿ A ëÀíÿ¨ ¯ÿÿÁÿæB ÿçA;ÿç æ ÓæLÿZëÿ ÓóÓæÀÿ{Àÿ ÀÿÜÿç µÿfÿ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF æ ÓæóÓæÀÿçLÿ {àÿæLÿZÿ µÿàÿþ¢ÿ ɱÿ, {ÓþæÿZëÿ Éë~ç¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF æ ¯ÿçÌ{ßæ{ÿfÿ ɱÿLëÿ Éë~ç¯ÿæ ä~ç ÓæLÿ {ÓþæÿZÿ AæÉßLëÿ {¾æS, {¯ÿðÀÿæS¿ ÓÜÿæßLÿ, {¯ÿðÀÿæ{S¿æ{ÿfLÿ µÿæ¯ÿ{Àÿ ¯ÿÿÁÿæB B¢ÿç÷ßÀíÿ¨ê AS§ç{Àÿ Üÿ¯ÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {¾¨Àÿç Lÿç {SæsçF $Àÿ Afëöÿ ÿçfÀÿ `ÿç;ÿÿ{Àÿ Àÿÿ $#{àÿ, ALÿÓ½æúÿ ÿæÜÿæZÿ LÿÿöSÜÿ´Àÿ{Àÿ Óèÿêÿ àÿÜÿÀÿê Éë~æ Sàÿæ æ {Ó þë DvÿæB {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ {ÿQ#{àÿ, D¯ÿöÉê vÿçAæ {ÜÿæB$#{àÿ, ¾çF Lÿç {SæsçF {¯ÿÉ¿æ$#àÿæ æ Óþ{Ö ÿæÜÿæÀÿ Àíÿ¨{Àÿ þëU {ÜÿæB þgç ¾æD$#{àÿ æ Lÿç;ëÿ Afëöÿ ÿæLëÿ {Ó§Üÿ õÿÎç{Àÿ þæõÿ ÓÿõÉ {ÿQ#{àÿ æ {ÓÜÿç ɱÿ Àíÿ¨Àëÿ D {ÜÿæB$#¯ÿæ ¯ÿçLÿæÀÿ ¯ÿçàÿêÿ {ÜÿæBSàÿæ æ B¢ÿç÷ßÀÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ Üÿ] ÓþæÜÿçÿ {ÜÿæBSàÿæ æ Fvÿæ{Àÿ B¢ÿç÷ß FLÿ AS§ç A{s æ AS§ç{Àÿ ¨LÿæB¯ÿæ ¯ÿÖë {¾¨Àÿç µÿÓ½Óæúÿ {ÜÿæB¾æF æ {ÓÜÿç ¨÷Lÿæ{Àÿ D{¿É ¯ÿÿÁÿæB BÎ AëÿLíÿÁÿ ¨Àÿç¯ÿÿöÿ LÿÀÿæB{àÿ, ¯ÿçÌ{ßæ{ÿfLÿ Àíÿ¨, ÀÿÓ, S¤ÿ, ØÉö H ɱÿ þ µÿÓ½Óæúÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ ÓæLÿ D¨{Àÿ Lëÿ¨÷µÿæ¯ÿ ¨LÿæB¨æÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] æ ÓæLÿ FÜÿç ɱÿæÿç þæÿZÿ{Àÿ
`ÿëÿ$ö Aæß
119
Àëÿ`ÿç {ÿBÿ$æF æ FÜÿæLëÿ S÷Üÿ~ LÿÀÿçÿ$æF æ FÜÿç {ÉâæLÿ{Àÿ "A¨{Àÿ' "A{ÿ¿' ɱÿ f{~ Üÿ] ÓæLÿZÿÀÿ Daÿÿê`ÿ A¯ÿ×æ þæÿ÷ æ f{~ Üÿ] ¾jLÿÿöæZÿ Daÿÿê`ÿ ÖÀÿ A{s æ "A¨{Àÿ' "A¨{Àÿ' LÿÜÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ {Lÿò~Óç ¨õ$Lúÿ ¨õ$Lúÿ ¾j ëÿÜÿô æ Ó¯ÿööæ~ê¢ÿç÷ßLÿþöæ~ç ¨÷æ~Lÿþöæ~ç `ÿæ¨{Àÿ æ Aæ Óóßþ{ßæSæ{S§ò fëÜÿ´ÿç jæÿÿê¨ç{ÿ ææ27ææ ¯ÿÿöþæÿ ¨¾ö¿;ÿ {¾æS{É´Àÿ {¾Dô ¾jÀÿ `ÿaÿæö Lÿ{àÿ, {Ó$#{Àÿ Lÿ÷þÉ
{ÿð¯ÿê Ó¸ÿ Aföÿ LÿÀÿæ¾æF æ B¢ÿç÷ßþæÿZÿ Ó¸íÿö {`ÿÎæLëÿ Óó¾þ LÿÀÿæ¾æB$æF æ ¯ÿÁÿæÀÿ ¯ÿçÌ{ßæ{ÿfLÿ ɱÿæÿç þæÿZÿ ¨÷ÿçLíÿÁÿ {Üÿ{àÿ þ ÿæ'Àÿ ¯ÿç`ÿæÀÿLëÿ ¯ÿÿÁÿæB {Ó$#Àëÿ ÿç¯õÿÿç {ÜÿæB¾æB$#¯ÿæ, {Ó$#Àëÿ Dÿç A¯ÿ×æ ¨÷æ© {Üÿ{àÿ Aÿ¿ {¾æSêþæ{ÿ Ó¸íÿö B¢ÿç÷ßþæÿZÿ {`ÿÎæ ÿ$æ ¨÷æ~Àÿ ¯ÿ¿æ¨æÀÿLëÿ ÓæäæÿúLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ jæÿÿ´æÀÿæ ¨÷LÿæÉçÿ ¨Àÿþææ ×çÿç Àíÿ¨ê {¾æSæS§ç{Àÿ Üÿ¯ÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Óó¾þ Aææ ÓÜÿçÿ ÿÿø ¨ {ÜÿæB¾æF , ¨÷ æ ~ F¯ÿó B¢ÿç ÷ ß þæÿZÿ ¯ÿ¿æ¨æÀÿ þ Éæ;ÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ {ÓÜÿç Óþß{Àÿ ¯ÿçÌßþæÿZëÿ Dç© LÿÀëÿ$#¯ÿæ F¯ÿó BÎ{Àÿ ¨÷¯õÿÿ LÿÀÿæD$#¯ÿæ ëÿBsç æÀÿæ AæÓæúÿ {ÜÿæB¾æF æ ¨Àÿþææ{Àÿ ×çÿç þçÁÿç ¾æB$æF æ ¾jÀÿ ¨Àÿç~æþ ¨÷æ© {ÜÿæB¾æF æ FÜÿæ Üÿ] {ÜÿDdç ¾jÀÿ ¨ÀÿæLÿæÏæ æ {¾Dô ¨ÀÿþææZëÿ ¨æB¯ÿæ {ÉÌ $#àÿæ, {Ó$#{Àÿ ×çÿç AæÓçSàÿæ ¨{Àÿ {ÉÌ Lÿ'~ ¯ÿæ ÀÿÜÿç¯ÿ ? ¨ëÿ
{¾æ{SÉ´Àÿ ¾jLëÿ µÿàÿÀíÿ{¨ ¯ÿÿöÿæ LÿÀëÿd;ÿç æ ÿ÷¯ÿ¿ßjæÖ{¨æßjæ {ßæSßjæÖ$æ¨{Àÿ æ Ó´æßjæÿßjæÊÿ ßÿß
ÓóÉç¯ÿ¯ÿ÷ÿæ
ææ28ææ A{ÿLÿ {àÿæLÿ ÿ÷ ¯ ÿ¿ ¾j LÿÀÿç $ æ;ÿç A$ö æ ú ÿ Aæ ¨${Àÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌþæÿZÿ {Ó¯ÿæ{Àÿ ¨ÿ÷¨ëÑ A¨ö~ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {Ó Óþ¨ö~ ÓÜÿçÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ {Ó¯ÿæ{Àÿ ÿ÷¯ÿ¿ àÿSæB$æ;ÿç æ É÷êLõÿÐ LÿÜÿ;ÿç {¾, µÿNÿçµÿæ¯ÿ{Àÿ ¨ÿ÷, ¨ëÑ, üÿÁÿ, fÁÿ ¾æÜÿæ Lÿçdç {þæ{ÿ ÿçA;ÿç, ÿæÜÿæLëÿ þëô S÷Üÿ~ LÿÀÿç$æF F¯ÿó ÿæÀÿ ¨Àÿþ Lÿàÿ¿æ~ Óõfÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿæßêÿ´ ÿçF æ FÜÿæ þ ¾j A{s æ ¨÷{ÿ¿SææZÿ {Ó¯ÿæLÿÀÿç¯ÿæ, µíÿàÿç¾ç¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçZëÿ Aæ¨$Lëÿ Aæ~ç¯ÿæ ÿ÷¯ÿ¿ ¾j A{s æ LÿæÀÿ~ ¨÷æLõÿÿçLÿ ÓóÔÿæÀÿLëÿ fÁÿæB¯ÿæ{Àÿ Óþ$ö A{s æ
120
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
FÜÿç¨Àÿç LÿçF "ÿ{¨æßjæ'- A$öæúÿ Ó´þö ¨æÁÿÿ{Àÿ B¢ÿç÷ßþæÿZëÿ ÿ¨{Àÿ ÿç¾ëN LÿÀÿç$æ;ÿç æ A$öæúÿ Ó´µÿæ¯ÿÀëÿ D äþÿæëÿÓæ{Àÿ ¾jÀÿ ÿçþ§ F¯ÿó Dÿ A¯ÿ×æ þ{Àÿ ÿ¨ LÿÀÿç$æ;ÿç æ FÜÿç ¨${Àÿ AÅÿjÿæ A¯ÿ×æ{Àÿ ¨÷æ$þçLÿ {É÷~êÀÿ ÓæLÿ Éëÿ÷- ¨Àÿç`ÿ¾ö¿æ ÿ´æÀÿæ, {¯ÿðÉ¿- {ÿð¯ÿê Ó¸ÿÀÿ ÓóS÷Üÿ ÿ´æÀÿæ , äÿ÷êß- Lÿæþ {Lÿ÷ææÿçÀÿ þí{Áÿææsÿ ÿ´æÀÿæ F¯ÿó ¯ÿ÷æÜÿ½~ ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ÿæÀÿ FÜÿç ÖÀÿ{Àÿ B¢ÿç÷ßþæÿZëÿ ÿ¨{Àÿ ÿç¾ëNÿç LÿÀÿæ;ÿç æ ÓþÖZëÿ {SæsçF µÿÁÿç Üÿ] ¨ÀÿçÉ÷þ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ LÿÀÿç$æF æ ¯ÿÖëÿ
¾j {SæsçF Üÿ] A{s æ A¯ÿ×æ {µÿÿ{Àÿ Daÿÿê`ÿ AæÓç$æ;ÿç æ ¨íf¿ SëÀëÿ þÜÿæÀÿæffê LÿÜëÿ$#{àÿ, ""þÿ ÓÜÿçÿ B¢ÿç÷ß F¯ÿó ÉÀÿêÀÿLëÿ àÿä AëÿÀíÿ¨ ÿ¨æB¯ÿæLëÿ Üÿ] ÿ¨ LëÿÜÿæ¾æF æ'' B¢ÿç÷ßþæ{ÿ àÿä¿Àëÿ íÿÀÿLëÿ `ÿæàÿç¾ç{¯ÿ, {ÓþæÿZëÿ ÓæDôsç àÿä{Àÿ àÿSæB¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ A{ÿLÿ ¨ëÀëÿÌ {¾æS¾jÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ¨÷Lõÿÿç{Àÿ µÿ÷þë$#¯ÿæ AææLëÿ ¨÷LõÿÿçÀëÿ Eÿ ö{Àÿ ¨ÀÿþææZÿ ÓÜÿçÿ þçÁÿÿ LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] {¾æS æ {¾æSÀÿ ¨ÀÿçµÿæÌæ ÌÏ Aæß 23{ÉâæLÿ{Àÿ ÿ÷ίÿ¿ æ Óæþÿ¿ÿ
ëÿB¯ÿÖëÀÿ þçÁÿÿLëÿ Üÿ] {¾æS LëÿÜÿæ¾æF æ LÿæSf{Àÿ Lÿàÿþ Óó¾ëNÿ {Üÿ{àÿ, $æÁÿç F¯ÿó {s¯ëÿàÿ Óó¾ëNÿ {ÜÿæBS{àÿ Lÿ'~ {¾æS {ÜÿæBSàÿæ ? ÿæÜÿ], FÜÿæ ÿ ¨oµíÿÿ ÿ´æÀÿæ ÿçþ}ÿ ¨ÿæ$ö æ FÜÿç Ó¯ëÿ {SæsçF Üÿ] A{s æ ëÿBsç ëÿÜÿô æ ¨÷Lõÿÿç F¯ÿó ¨ëÀëÿÌ FÜÿæ ëÿBsç A{s æ ¨÷Lÿõÿç{Àÿ ×çÿ Aææ, ¾ÿç ÿçfÀÿ ÉæÉ´ÿ Ó´Àíÿ¨ ¨Àÿþææ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB$æF, {ÿ{¯ÿ ¨÷Lõÿÿç ¨ëÀëÿÌ{Àÿ ¯ÿçàÿêÿ {ÜÿæB¾æF æ FÜÿæ Üÿçô {¾æS A{s æ Aÿ
A{ÿLÿ ¨ëÀëÿÌ FÜÿç þçÁÿÿ{Àÿ ÓÜÿæßLÿ Éþ, ÿþ B¿æÿç ÿçßþÀÿ µÿàÿÀíÿ{¨ Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {¾æS ¾j LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ÿ$æ AÜÿçóÓæÿç ÿêå ¯ÿ÷ÿ{Àÿ ¾ëNÿ ¨÷ßÿ§æÉêÁÿ ¨ëÀëÿÌ "Ó´ææß jæÿ ßjæÊÿ'Ó´ßóLëÿ Aßÿ, Ó´Àíÿ¨Àÿ Aßÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç Üÿ] jæÿ ¾jÀÿ Lÿÿöæ A{s æ Fvÿæ{Àÿ {¾æSÀÿ Aèÿ- ¾þ, ÿçßþ, AæÓÿ, ¨÷æ~ßæþ, ¨÷ÿ¿æÜÿæÀÿ, æÀÿ~, æÿ H Óþæ#Lëÿ AÜÿóÓæÿç ÿêå ¯ÿ÷ÿ ÿæþ{Àÿ ÿç}Î LÿÀÿæ¾æBdç æ A{ÿLÿ {àÿæLÿ Ó´ææß LÿÀÿ;ÿç, ¨ëÖLÿ ¨|ÿç¯ÿæ ÿ Ó´æßÀÿ ¨÷æÀÿ»çLÿ ÖÀÿ þæÿ÷ æ ¯ÿçÉë Ó´ææß {ÜÿDdç Ó´ßóÀÿÿ Aßÿ LÿÀÿç¯ÿæ, {¾Dô$#{Àÿ Ó´Àíÿ¨ D¨àÿ² {ÜÿæB¾æF, ¾æÜÿæÀÿ ¨Àÿç~æþ {ÜÿDdç jæÿ A$öæúÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ æ ¾jÀÿ Aÿ¿ `ÿÀÿ~Lëÿ LÿÜëÿd;ÿç æ
`ÿëÿ$ö Aæß
121
A¨æ{ÿ fëÜÿ´ÿç ¨÷æ~ó ¨÷æ{~¨æÿó ÿ$æ¨{Àÿ æ ¨÷æ~æ¨æÿSÿê Àëÿÿæ ¨÷æ~æßæþ¨Àÿæß~æ
ææ29ææ A{ÿLÿ {¾æSê A¨æÿ ¯ÿæßëLëÿ ¨÷æ~¯ÿæßë{Àÿ Üÿ¯ÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç H {ÓÜÿç ¨÷Lÿæ{Àÿ ¨÷æ~ ¯ÿæßëLëÿ A¨æÿ ¯ÿæßë{Àÿ Üÿ¯ÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ F$#Àëÿ Óíä½æ¯ÿ×æ {ÜÿæBSàÿæ ¨{Àÿ Aÿ¿ {¾æSêþæ{ÿ ¨÷æ~ F¯ÿó A¨æÿ Dµÿß SÿçLëÿ A¯ÿ{Àÿæ LÿÀÿç, ¨÷æ~ßæþ ¨Àÿæß~ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ ¾æÜÿæLëÿ É÷êLÿõÐ ¨÷æ~ H A¨æÿ LÿÜÿ;ÿç, ÿæÜÿæLëÿ þÜÿææ ¯ëÿ "Aÿæ¨æÿ' LÿÜÿ;ÿç æ ÿæÜÿæLëÿ Üÿ] {Ó É´æÓ ¨÷É´æÓ þ LÿÜÿç$#{àÿ æ ¨÷æ~ {ÓÜÿç É´æÓ A{s, ¾æÜÿæLëÿ Aæ¨~ µÿçÿÀÿLëÿ {ÿB$æ;ÿç F¯ÿó A¨æÿ {ÓÜÿç É´æÓ A{s, ¾æÜÿæ Aæ¨~ ¯ÿæÜÿæÀÿLëÿ ÿ¿æS LÿÀëÿd;ÿç æ {¾æSêþæÿZÿ Aëÿµíÿÿç {¾ Aæ¨~ É´æÓ ÓÜÿçÿ ¯ÿæÜÿ¿ ¯ÿæßëþÁÿÀÿ ÓZÿÅÿ þ S÷Üÿ~ LÿÀÿç$æ;ÿç F¯ÿó ¨÷É´æÓ{Àÿ FÜÿç ¨÷LÿæÀÿ Aæ;ÿÀÿçLÿ µÿàÿþ¢ÿ `ÿç;ÿÿ Àíÿ¨Lÿ àÿÜÿÀÿê ÿ¿æS LÿÀÿë$æ;ÿç æ ¯ÿæÜÿ¿ {Lÿò~Óç ÓZÿÅÿÀÿ S÷Üÿ~ ÿLÿÀÿç¯ÿæ {ÜÿDdç ¨÷æ~Àÿ Üÿ¯ÿÿ ÿ$æ µÿçÿ{Àÿ ÓZÿÅÿþæÿZëÿ Dvÿç¯ÿæLëÿ ÿ{ÿ¯ÿæ Üÿ] A¨æÿÀÿ Üÿ¯ÿÿ A{s æ ÿæ µÿçÿÀëÿ {Lÿò~Óç ÓZÿÅÿÿ ÙëÿÀÿ~ {Üÿ¯ÿ F¯ÿó ÿæ Üÿ] ¯ÿæÜÿ¿ ëÿÿçAæ{Àÿ `ÿæàëÿ$#¯ÿæ `ÿç;ÿÿ µÿçÿ{Àÿ {äæµÿ D LÿÀÿç¨æÀÿç¯ÿ æ FÜÿç ¨Àÿç ¨÷æ~ F¯ÿó A¨æÿÀÿ Sÿç Óþæÿ {ÜÿæBS{àÿ, ¨÷æ~Àÿ "ßæþ' ÀÿÜÿç¾ç¯ÿæ F¯ÿó þÿ Ö² {ÜÿæB¾ç¯ÿæ {SæsçF Üÿ] Lÿ$æ æ ¨÷{ÿ¿Lÿ þÜÿæ¨ëÀë&Ì FÜÿç ¨÷LÿÀÿ~Lëÿ {ÿBd;ÿç, {¯ÿÿ{Àÿ FÜÿæÀÿ D{àÿâQ ÀÿÜÿçdç æ "`ÿÿ´æÀÿç ¯ÿæLúÿ ¨Àÿþçÿæ ¨ÿæÿç' (JSú {¯ÿÿ-1-16445), (A$¯ÿö{¯ÿÿ 9-10-27) æ FÜÿæLëÿ ¨íf¿SëÀëÿ þÜÿæÀÿæffê LÿÜëÿ$#{àÿ, {Üÿæ ! {SæsçF Üÿ] ÿæþLëÿ `ÿæÀÿç {É÷~ê{Àÿ f¨æ¾æB$æF æ ¾$æ- {¯ÿðQÀÿê, þþæ, ¨É¿;ÿç H ¨Àÿæ {¯ÿðQÀÿê ÿæÜÿæLëÿ LëÿÜÿæ¾æF, ¾æÜÿæ ¯ÿ¿Nÿ {ÜÿæB$æF æ ÿæþÀ FÜÿç¨Àÿç DaÿæÀÿ~ {Üÿ¯ÿæ ÿÀÿLÿæÀÿ, Aæ¨~ Éë~ç¯ÿæ Ó{èÿ Ó{èÿ ¯ÿæÜÿæÀÿ ¯ÿ¿NÿçZëÿ þ Éëµëÿ$#¯ÿ æ þþæ A$öæúÿ þþ Ó´Àÿ{Àÿ f¨, ¾æÜÿæLëÿ {Lÿ¯ÿÁÿ Aæ¨~ Üÿ] Éë~ç ¨æÀÿç{¯ÿ æ ¨æQ{Àÿ ¯ÿÓç$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç þ Éë~ç ¨æÀÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ FÜÿç DaÿæÀÿ~ Lÿ=ÿ{Àÿ {ÜÿæB$æF æ #{Àÿ #{Àÿ ÿæþÀÿ íÿ {ÜÿæB¾æF æ {ÝæÀÿç àÿæSç¾æB$æF æ Óæÿæ AæÜëÿÀÿê Óíä½ {ÜÿæBS{àÿ ¨É¿;ÿç A$öæúÿ ÿæþLÿë {ÿQ#¯ÿæÀÿ A¯ÿ×æ AæÓç¾æB$æF æ ¨ë~ç ÿæþLëÿ f¨ LÿÀÿæ¾æBÿ$æF æ FÜÿç ÿæþ É´æÓ{Àÿ |ÿÁÿç¾æB$æF æ þÿLëÿ ÿ÷Îæ LÿÀÿç D¨×çÿ LÿÀÿæB ÿçA æ
122
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{ÿQë$æA, É´æÓ Lÿ'~ LÿÜëÿdç ? É´æÓ {Lÿ{ÿ{¯ÿ{Áÿ Aæ{Ó ? {Ó ¯ÿæÜÿæÀÿLëÿ {Lÿ{ÿ{¯ÿ{Áÿ AæÓç$æF F¯ÿó Lÿ'~ LÿÜëÿ$æF æ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ þæ{ÿ LÿÜÿ;ÿç {¾, FÜÿç É´æÓ ÿæþ AÿçÀÿçNÿ Aÿ¿ Lÿçdç Lÿ{Üÿ ÿæÜÿ] æ ÓæLÿ ÿæþf¨ LÿÀëÿÿ$æF æ {Lÿ¯ÿÁÿ {Ó$#Àëÿ Dvëÿ$#¯ÿæ íÿLëÿ Éë~ë$æF æ É´æÓLëÿ {ÿQë$æF æ {ÿ~ë FÜÿæLëÿ ¨É¿;ÿç LëÿÜÿæ¾æF æ ¨É¿;ÿç{Àÿ þÿLëÿ ÿ÷Îæ Àíÿ¨{Àÿ vÿçAæ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF æ Lÿç;ëÿ Óæÿæ AæÜëÿÀÿê Dÿ F¯ÿó Óíä½ {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ Éë~ç¯ÿæLëÿ þ ¨Ýçÿ$æF æ {SæsçF $Àÿ ÓëÀÿÿ(àÿß) àÿSæB {ÿ{àÿ, Ó´ÿ
Éë~æ¾ç¯ÿ æ "f{¨ð f¨æ{¯ÿð, A¨{ÿð {Ó Aæ{¯ÿð æ ÿ Ó´ßó f¨, ÿ þÿLëÿ Éë~æB¯ÿæ ¨æôB ¯ÿæ LÿÀÿç{¯ÿ Lÿç;ëÿ f¨ `ÿæàÿç$#¯ÿ æ FÜÿæÀÿ ÿæþ {ÜÿDdç Af¨æ æ F¨Àÿç ÿëÜÿô {¾, f¨ ¨÷æÀÿ» Üÿ] ÿLÿÀ , {ÜÿæBSàÿæ Af¨æ æ ¾ÿç LÿçF f¨ AæÀÿ» Üÿ] LÿÀÿç ÿæÜÿ] æ {ÿ{¯ÿ Af¨æ ÿæþLÿ {Lÿò~Óç ¯ÿÖë ÿæ'Àÿ ÿçLÿs{Àÿ ÀÿÜÿçÿ$æF æ Af¨æÀÿ A$ö {ÜÿDdç, Aæ{» f¨ LÿÀÿç¯ÿæ ÿæÜÿ] Lÿç;ëÿ f¨ Aæ»Àÿ Óæ$# dæÝç¯ÿ ÿæÜÿ] æ {SæsçF $Àÿ àÿßÀíÿ¨ê Lÿ+æ àÿSæB{ÿ{àÿ, f¨ ¨÷¯ÿæÜÿçÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ F¯ÿó Aÿ¯ÿÀÿÿ `ÿæàÿç$#¯ÿ FÜÿç Ó´µÿæ¯ÿçLÿ f¨Àÿ ÿæþ {ÜÿDdç Af¨æ F¯ÿó FÜÿæ Üÿ] ¨Àÿæ¯ÿæ~êÀÿ f¨ æ FÜÿæ Üÿ] ¨÷LÿõÿçÀëÿ ¨{Àÿ ÿÿ´, ¾æÜÿæLÿç ¨Àÿþææ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÿB$æF æ FÜÿæÀÿ AæSLëÿ ¯ÿæ~êÀÿ {Lÿò~Óç ¨Àÿç¯ÿÿöÿ ÿ$æF æ ¨Àÿþ ÿçSúÿÉöÿ LÿÀÿæB, {Ó$#{Àÿ ¯ÿçàÿêÿ {ÜÿæB¾æF æ {ÿ~ë LÿÀÿç FÜÿæLëÿ ¨Àÿæ LÿëÜÿæ¾æF æ ¨÷Öë {ÉâæLÿ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLÿõÐ {Lÿ¯ÿÁÿ É´æÓ{Àÿ æÿ ÀÿQ#¯ÿæLëÿ LÿÜÿç{àÿ F¯ÿó ¨{Àÿ Ó´ßó Hþú Àÿ f¨ ÿçþ{;ÿ LÿÜÿç{¯ÿ æ {Sòÿþ ¯ëÿ þ Aÿæ¨æÿ Óÿê{Àÿ É´æÓ ¨÷É´æÓÀÿ Üÿ] `ÿaÿöæ LÿÀÿçd;ÿç æ A;ÿÿ
{ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Lÿ'~ LÿÜÿç¯ÿæLëÿ `ÿæÜÿæô;ÿç, ¯ÿÖëÿ
¨÷æÀÿ»{Àÿ {¯ÿðQÀÿê, ÿæÜÿæ ÿ´æÀÿæ þþæ, F$#Àëÿ Dÿç {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ ¨É¿;ÿç f¨Àÿ A¯ÿ×æ{Àÿ É´æÓLëÿ Àÿç¯ÿæÀÿ äþÿæ AæÓç$æF æ {ÓÜÿç Óþß{Àÿ f¨ ÿ É´æÓ{Àÿ Üÿ] {ÿQæ¾ç¯ÿ ¨ë~ç f¨ç¯ÿæ Lÿ'~ ? {Lÿ¯ÿÁÿ É´æÓLëÿ {ÿQ#¯ÿæ Üÿ] ¯ÿæLÿç ÀÿÜÿç$æF æ {ÿ~ë LÿÀÿç ¨÷æ~ A¨æÿ þæÿ÷ LÿÜÿç{àÿ æ "ÿæþ f¨LÿÀÿ' F¨Àÿç LÿÜÿç ÿæÜÿæô;ÿç æ LÿæÀÿ~ LÿÜÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿÿæ ÿæÜÿ] æ ¾ÿç LÿÜÿç$æ{;ÿ {ÿ{¯ÿ µÿ÷þçÿ {ÜÿæB ÿçþ§ {É÷~êLëÿ AæÓç¯ÿæLëÿ ¨Ýç¯ÿ æ þÜÿææ ¯ëÿ, SëÀëÿ{ÿ¯ µÿS¯ÿæÿ ÿ$æ ¨÷{ÿ¿Lÿ
`ÿëÿ$ö Aæß
123
þÜÿæ¨ëÀëÿÌ, ¾çF Lÿç FÜÿç ÀÿæÖæ{Àÿ ¾æBd;ÿç æ Óþ{Ö {SæsçF Üÿç] Lÿ$æ LÿÜÿ;ÿç- {¯ÿðQÀÿê F¯ÿó þþæ ÿæþ f¨ ¨÷{¯ÿÉ ÿ´æÀÿæ þæÿ÷ æ ¨É¿;ÿç vÿæÀëÿ Üÿ] ÿæþ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ þçÁÿç$æF æ ¨Àÿæ{Àÿ ÿæþ æÀÿæ¯ÿæÜÿê {ÜÿæB¾æF æ ¾æÜÿæ ÿ´æÀÿæ f¨ Óæ$# dæÝçÿ$æF æ þÿ É´æÓ ÓÜÿçÿ fÝçÿ ÀÿÜÿçdç æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ É´æÓ D¨{Àÿ õÿÎç ÀÿÜÿçdç, É´æÓ{Àÿ ÿæþ |ÿÁÿç ¾æBdç, µÿçÿÀëÿ ÿæ {Lÿò~Óç ÓZÿÅÿÀÿ Dúÿ$æÿ ÀÿÜÿçdç F¯ÿó ÿæ ¯ÿæÜÿ¿ ¯ÿæßëþÁÿÀëÿ ÓZÿÅÿ µÿçÿÀÿLëÿ ¾æB¨æ{Àÿ æ FÜÿæ Üÿ] þÿ D¨{Àÿ ¯ÿçfßæ¯ÿ×æ æ FÜÿæ ¨{Àÿ ¾jÀÿ ¨Àÿç~æþ AæÓç¾æF æ A¨{Àÿ ÿçßÿæÜÿæÀÿæ
¨÷æ~æúÿ¨÷æ{~Ìë fëÜÿ´ÿç æ Ó{¯ÿö{¨¿{ÿ ßj¯ÿç{ÿæ ßjä¨çÿ LÿÁÿ½Ìæ
ææ30ææ Aÿ¿ ÿçßþçÿ AæÜÿæÀÿ LÿÀëÿ$¯ÿæ {¾æSê ¨÷æ~Lëÿ ¨÷æ~{Àÿ Üÿ] Üÿ¯ÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ¨ëf¿ SëÀëÿ þÜÿæÀÿæffê LÿÜëÿ$#{àÿ, "{¾æSêÀÿ AæÜÿÀÿ õÿ|ÿ, AæÓÿ õÿ|ÿ F¯ÿó ÿçÿ÷æ þ ÿõ|ÿ {Üÿ¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ' AæÜÿæÀÿ ¯ÿçÜÿæÀÿ D¨{Àÿ ÿçߦ~ ¯ÿÜëÿÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ FÜÿç¨Àÿç A{ÿLÿ {¾æSê ¨÷æ~Lëÿ ¨÷æ~{Àÿ Üÿ] Üÿ¯ÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç A$öæúÿ É´æÓ {ÿ¯ÿæ¨{Àÿ Üÿ] æÿ {Lÿ¢ÿ÷çÿ LÿÀÿç$æ;ÿç F¯ÿó ¨÷É´æÓ{Àÿ æÿ ÿçA;ÿç ÿæÜÿ] æ É´æÓ ¯ÿæÜÿæÀÿLëÿ AæÓç{àÿ Éë~;ÿç "Hþú' ¨ë~ç É´æÓ ¯ÿæÜÿæÀÿLëÿ AæÓç{àÿ Üÿ] "Hþú' Éë~ç$æ;ÿç æ FÜÿç¨Àÿç ¾j ÿ´æÀÿæ ¨æ¨ÿÎ {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ ¾j ¯ÿçÌßLÿ jæÿæ As;ÿç æ FÜÿç ÿç}Î ¯ÿç#þÀëÿ ¾ÿç {¾ {Lÿò~Óçsç Lÿ{àÿ þ {Ó Óþ{Ö ¾jÀÿ jæÿæ As;ÿç æ ¯ÿÿöþæÿ ¾jÀÿ ¨Àÿç~æþ LÿÜëÿd;ÿç ßjÉçÎæþõÿµëÿ{fæ ßæ;ÿç ¯ÿ÷Üÿ½ Óÿæÿÿþú æ ÿæßó {àÿæ{LÿæÖ¿ßjÓ¿ Lëÿ{ÿæÿ¿
LëÿÀëÿÓÿþ ææ31ææ {Üÿ LÿëÀëÿ{É÷Ï Afëöÿ ! ""¾jÉçÎæþõÿµíÿ{fæ'' A$öæúÿ ¾j ¾æÜÿæ ÓõÎç LÿÀÿç$æF, ¾æÜÿæLëÿ A¯ÿ{ÉÌ dæÝç$æF, ÿæÜÿæ {ÜÿDdç Aþõÿ æ ÿæÜÿæÀÿ ¨÷ÿ¿ä fæÿLÿæÀÿê Üÿ] jæÿ æ {ÓÜÿç jæÿæþõÿLëÿ {µÿæSç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ A$öæúÿ ¨÷æ© LÿÀëÿ$#¯ÿæ {¾æSêþæ{ÿ "ßæ;ÿç¯ÿ÷Üÿ½ Óÿæÿÿþú'- A$öæúÿ ÉæÉ´ÿ Óÿæÿÿ ¨Àÿ¯ÿ÷Üÿ½Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ ¾j {SæsçF Fþçÿç ¯ÿÖë, ¾æÜÿæ ¨íÿö {Üÿ¯ÿæ ä~ç Óÿæÿÿ ¨Àÿ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæBÿçF æ ¾j ÿLÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ Aæ¨ÿç Lÿ'~ ? É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾ ¾j ÀÿÜÿçÿ ¨ëÀëÿÌZëÿ ¨ëÿ
FÜÿç þëÿÌ¿ {àÿæLÿ A$öæúÿ þæÿ¯ÿ ÉÀÿêÀÿ Óëàÿµÿ {ÜÿæBÿ$æF æ ¨ë~ç Aÿ¿{àÿæLÿ Lÿç¨Àÿç ÓëQÿæßê
124
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{Üÿ¯ÿ ? ÿæÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ ÿ ÿ꾿öLÿ {¾æÿç ÓëÀÿäçÿ ÀÿÜÿçdç æ FÜÿævÿæÀëÿ A#Lÿ Lÿçdç ëÿÜÿô æ Aÿ
¾j LÿÀÿç¯ÿæ þëÿÌ¿ þæÿ÷{Lÿ ÿçÿæ;ÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ F¯ÿó ¯ÿÜëÿ¯ÿçæ ßjæ ¯ÿçÿÿæ ¯ÿ÷Üÿ½{~æ þë{Q æ Lÿþöfæúÿ ¯ÿçç ÿæúÿ Ó¯ÿöæ{ÿ¯ÿó jæÿ´æ ¯ÿç{þæä¿{Ó ææ32ææ FÜÿç¨Àÿç D¨{ÀÿæNÿ ¯ÿÜëÿ ¨÷LÿæÀÿÀÿ ¾j {¯ÿÿ ¯ÿæ~ê ÿ´æÀÿæ LÿëÜÿæSàÿæ æ ¯ÿ÷Üÿ½æZÿ þëQÀëÿ ¯ÿçÖæÀÿçÿ æ ¨÷æ©ç ¨Êÿæúÿ þÜÿæ¨ÀëÿÌZÿ ÉÀÿêÀÿLëÿ ¨Àÿ¯ÿ÷Üÿ½ æÀÿ~æ LÿÀÿç {ÿD$æF æ ¯ÿ÷Üÿ½ vÿæÀëÿ Aµÿç A¯ÿ×æ ¾ëNÿ {ÓÜÿç þÜÿææþæÿZÿ ¯ëÿç ¾¦ þæÿ÷ {ÜÿæB$æF æ {ÓþæÿZÿ þæþ{Àÿ {ÓÜÿç ¯ÿ÷Üÿ½ Üÿ] LÿÜÿç$æ;ÿç æ ÿæÜÿæZÿ ¯ÿæ~ê{Àÿ FÜÿç ¾j ¯ÿçÖæÀÿ LÿÀÿæSàÿæ æ FÜÿçÓ¯ëÿ ¾jLëÿ ëÿ{þ "Lÿþöfæúÿ ¯ÿçç'- LÿþöÀëÿ D {Üÿàÿæ {¯ÿæàÿç fæ~ æ FÜÿæ AæSÀë ÿ þ LÿÜÿç AæÓç d ;ÿç , ¾j
Lÿþö Ó þë ÿ¯ÿ
-3/ 14 æ ÿæÜÿæZëÿ FÜÿç Lÿ÷çßæLÿ ¨${Àÿ Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç fæ~ç¯ÿæ ¨{Àÿ (¯ÿÿöþæÿ LÿÜÿç$#{àÿ, ¾jÿ´æÀÿæ ¾æÜÿæÀÿ ¨æ¨ ÿÎ {ÜÿæB¾æBdç æ {ÓÜÿ] ¾jÀÿ ¾$æ$ö jæÿæ) {Üÿ Afëö ! ëÿ{þ ¯ÿç{þæä¿{Ó- ÓóÓæÀÿ ¯ÿ¤ÿÿÀëÿ ¨íÿöÿ
þëNÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ Fvÿæ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ Lÿþö ØÎ LÿÀÿç {ÿ{àÿ æ ÿæÜÿæ Lÿ÷ßæLÿ Lÿþö A{s æ ¾æÜÿæ ÿ´æÀÿæ D¨{ÀÿæNÿ ¾j ¨íÿö {ÜÿæB$æF æ ¯ÿÿöþæÿ ¾ÿç {ÿð¯ÿêÓ¸ÿÀÿ Aföÿ, ÓúÿSëÀëÿZÿ æÿ, B¢ÿç÷ß Óó¾þ, É´æÓLëÿ ¨÷É´æÓ{Àÿ Üÿ¯ÿÿ, ¨÷É´æÓLëÿ É´æÓ{Àÿ Üÿ¯ÿÿ, ¨÷æ~ A¨æÿ SÿçÀÿ ÿç{Àÿæ, LõÿÌç Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ {ÜÿæB$æF, ¯ÿ¿æ¨æÀÿ, `ÿæLÿçÀÿê ¯ÿæ Àÿæfÿêÿç LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ ¾ÿç {ÜÿD$æF, {ÿ{¯ÿ Aæ¨~ LÿÀÿ;ëÿ æ ¾j ÿ F¨Àÿç Lÿ÷çßæ A{s, ¾æÜÿæ Lÿç ¨íÿö {Üÿ¯ÿæ ä~ç ÿúÿLÿæÁÿ ¨íÿöÿ´{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÿB$æF æ {Lÿò~Óç ¯ÿæÜÿ¿ Lÿæ¾ö¿ ÿ´æÀÿæ Aæ¨~ ¾ÿç ÿúÿä~ ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB¾æDd;ÿç, {ÿ{¯ÿ LÿÀÿ;ëÿ æ ¯ÿÖëÿ
FÜÿç ÓþÖ ¾j `ÿç;ÿÿÀÿ A;ÿ
Lÿ÷çßæ þæÿ÷, AæÀÿæÿæÀÿ `ÿçÿ÷~ A{s æ ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ AæÀÿæ {ÿ¯ÿ ¯ÿçÿçÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ ¾j {ÓÜÿç AæÀÿæ ¨¾ö¿;ÿ íÿÀÿ ÿçÊÿß LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ÿçöæÀÿçÿ ¨÷Lÿ÷çßæ ¯ÿç{ÉÌ A{s æ FÜÿç ¾j É´æÓ¨÷É´æÓ ¨÷æ~æßæþ Bÿ¿æÿç {¾Dô Lÿ÷çßæ ÿ´æÀÿæ Óó¨ {ÜÿæB$æF æ {ÓÜÿç Lÿæ¾ö¿ ¨÷~æÁÿêÀÿ ÿæþ Üÿ] Lÿþö A{s æ LÿþöÀÿ Éë A$ö {ÜÿDdç AæÀÿæÿæ, `ÿç;ÿÿ æ ¨÷æß
{àÿæ{Lÿ LÿÜÿ;ÿç, ÓóÓæÀÿ{Àÿ {¾{Lÿò~Óç Lÿþö LÿÀÿ, {ÜÿæBSàÿæ
`ÿëÿ$ö Aæß
125
{¾æS æ Lÿæþÿæ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB {Lÿò~Óç Lÿþö LÿÀÿç`ÿæàÿç{àÿ, {ÜÿæBSàÿæ ÿçÍæþLÿþö {¾æS æ LÿçF Lÿ{Üÿ, A#Lÿ àÿæµÿ ÿçþ{;ÿ ¯ÿç{ÿÉê ¯ÿÚ ¯ÿçLÿ÷ç LÿÀëÿd;ÿç ÿ Aæ¨~ ÓLÿæþ æ {ÿÉ{Ó¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¾ÿç Ó´{ÿÉê ¯ÿçLÿ÷ç LÿÀëÿd;ÿç, {ÿ{¯ÿ Aæ¨~ {ÜÿæBSàÿæ ÿçÍæþ {¾æS æ ÿçÏæ ¨í¯ÿöLÿ `ÿæLÿçÀÿç LÿÀÿ, Üÿæÿçàÿæµÿ `ÿç;ÿæÀëÿ þëNÿ {ÜÿæB ¯ÿ¿æ¨æÀÿ LÿÀÿ, {ÜÿæBSàÿæ ÿçÍæþ Lÿþö{¾æS æ fß ¨Àÿæfß µÿæ¯ÿÿæÀëÿ þëNÿ {ÜÿæB ¾ë LÿÀÿ, ÿç¯ÿöæ`ÿÿ àÿ|ÿ, {ÜÿæBSàÿæ ÿçÍæþ Lÿþö{¾æSê æ þÀÿçS{àÿ þëNÿ {ÜÿæB ¾ç¯ÿ æ ¯ÿÖëÿ
F¨Àÿç Lÿçdç ÿæÜÿ] æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ØÎ É{Àÿ LÿÜÿç{àÿ {¾, FÜÿç ÿçÍæþ Lÿþö{Àÿ ÿçöæÀÿçÿ Lÿ÷çßæ {SæsçF Üÿ] A{s æ ¯ÿ¿¯ÿÓæßæçLÿæ ¯ëÿç{Àÿ{LÿÜ LÿÀëÿÿ¢ÿÿ- A$öæúÿ {Üÿ Afëÿö ! ëÿ{þ ÿçöæÀÿçÿ Lÿþö LÿÀÿ æ ¾j ¨÷Lÿ÷çßæ Üÿ] Lÿþö æ ¾j Lÿ'~ ? É´æÓ ¨÷É´æÓÀÿ Üÿ¯ÿÿ, B¢ÿç÷ß Óó¾þ, ¾j Ó´Àíÿ¨ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ æÿ, ¨÷æ~Àÿ ÿç{Àÿæ, FÜÿæ Üÿ] þÿÀÿ ¯ÿçfçÿæ¯ÿ×æ æ þÿÀÿ ¨÷ÓæÀÿ Üÿ] fSÿ A{s æ É÷êLõÿРɱÿ{Àÿ "B{ÿð¯ÿ {ÿð f } ÿ
Ó{Sö æ {ßÌæó Óæ{þ¿ ×ç ÿç ó þÿ
'' (5-19) {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌZÿ ÿ´æÀÿæ `ÿÀÿæ`ÿÀÿ fSÿ Fvÿæ{Àÿ Üÿ] ¯ÿçfçÿ {Üÿàÿæ, ¾æÜÿæÀÿ þÿ Óþÿ´{Àÿ ×çÿ Adç æ þÿÀÿ Óþÿ´ F¯ÿó fSÿ fç~ç¯ÿæ{Àÿ Lÿ'~ Óº¤ÿ ? ¾ÿç fSÿLÿë fç~çS{àÿ {ÿ{¯ÿ {LÿDôvÿç ÀÿÜÿç{àÿ ? {ÿ{¯ÿ LÿÜëÿd;ÿç- {ÓÜÿç ¯ÿ÷Üÿ½ ÿç{æöÉ F¯ÿó Óþæÿ As;ÿç, Fvÿæ{Àÿ þÿ þ ÿç{öæÌ F¯ÿó Óþÿ´ ×çÿç¾ëNÿ {ÜÿæBSàÿæ æ Aÿ
{Ó ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ×ç {ÜÿæB¾æF æ ÓæÀÿæóÉÿ
þÿÀÿ ¨÷ÓæÀÿ Üÿ] fSÿ æ `ÿçÀÿæ`ÿÀÿ fSÿ Üÿ] Üÿ¯ÿÿ ÓæþS÷ç Àíÿ¨{Àÿ ÀÿÜÿçdç æ þÿÀÿ Ó¯ÿö$æ ÿç{Àÿæ {Üÿ¯ÿæä~ç, fSÿÀÿ ÿç{Àÿæ {ÜÿæB¾æF æ þÿÀÿ ÿç{Àÿ ÓÜÿçÿ Üÿ] ¾jÀÿ ¨Àÿç~æþ AæÓç¾æF æ ¾j ¾æÜÿæÀÿ ÓõÎç LÿÀÿç$æF, {ÓÜÿç jæÿæþõÿ ¨æÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ Óÿæÿÿ ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç$æF æ FÜÿç ÓþÖ ¾j ¯ÿ÷Üÿ½×çÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ¯ÿæ~ê ÿ´æÀÿæ LëÿÜÿæ¾æBdç æ F¨Àÿç ëÿÜÿô {¾, µÿç µÿç Ó¸÷ÿæßÀÿ ÓæLÿ µÿç µÿç ¾j LÿÀÿç$æ;ÿç æ ¯ÿÀÿó FÜÿç ÓþÖ ¾j f{~ ÓæLÿÀÿ Üÿ] Daÿÿê`ÿ A¯ÿ×æ A{s æ FÜÿç ¾j ¾æÜÿæ ÿ´æÀÿæ ÜëÿF, {ÓÜÿç Lÿ÷çßæÀÿ ÿæþ Lÿþö æ Ó¸íÿö SêÿæÀÿ {SæsçF þ {ÉâæLÿ F¨Àÿç ÿæÜÿ], ¾æÜÿæLÿç ÓæóÓæÀÿçLÿ Lÿæ¾ö¿ ¯ÿ¿æ¨æÀÿÀÿ Óþ$öÿ LÿÀëÿ$#¯ÿ æ ¨÷æß ¾j ÿæþ AæÓç¯ÿæ ä~ç {àÿæ{Lÿ ¯ÿæÜÿæ{Àÿ {SæsçF ¾j{¯ÿÿê ÿçAæÀÿç LÿÀÿç ÀÿæÉç, ¾¯ÿLëÿ {ÿB "Ó´æÜÿæ' LÿÜÿç Üÿ¯ÿÿ ¨÷æÀÿ»ÿ LÿÀÿçÿçA;ÿç æ FÜÿæ
126
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{SæsçF {æLÿæ A{s æ ÿ÷¯ÿ¿ ¾j AàÿSæ A{s æ ¾æÜÿæLëÿ É÷êLõÿÐ ¯ÿÜëÿ$Àÿ LÿÜÿç{àÿ æ Lÿç;ëÿ ¨Éë¯ÿÁÿê, ¯ÿÖëÿæÜÿ Bÿ¿æÿç{Àÿ FÜÿæÀÿ {Lÿò~Óç Óº¢ÿ ÿæÜÿ] æ {É÷ßæúÿ ÿ÷¯ÿ¿þßæúÿßjæúÿ jæÿßj ¨Àÿ;ÿ¨ æ Ó¯ÿöó LÿþöæQ#Áÿó ¨æ$ö jæ{ÿ ¨ÀÿçÓþ樿{ÿ ææ33ææ {Üÿ Afëÿö ! ÓæóÓæÀÿçLÿ ÿ÷¯ÿ¿ þæÿZÿÀÿë Óç {ÜÿD$#¯ÿæ ¾j A{¨äæ jæÿ ¾j A$öæúÿ ¾æÜÿæÀÿ ¨Àÿç~æþ ÓæäæúÿLÿæÀÿ A{s, ¾j ¾æÜÿæLëÿ ÓõÎçLÿ{Àÿ, {ÓÜÿç Aþõÿ ÿÿ´Àÿ fæÿLÿæÀÿêÀÿ ÿæþ Üÿ] jæÿ A{s, F¨Àÿç ¾j {É÷ßÔÿÀÿ, ¨Àÿþ Lÿàÿ¿æ~LÿæÀÿê A{s æ {Üÿ ¨æ$ö ! Ó¸íÿö Lÿþö jæÿ{Àÿ {ÉÌ {ÜÿæB¾æF"¨ÀÿçÓþ樿{ÿ' µÿàÿÀíÿ¨{Àÿ ÓþæÜÿçÿ {ÜÿæB¾æF æ FÜÿæ jæÿ ¾jÀÿ ¨ÀÿæLÿæÏæ æ ÿúÿ¨Êÿæúÿ Lÿþö LÿÀÿç`ÿæàÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ ÿæ {Lÿò~Óç àÿæµÿ ÀÿÜÿçdç F¯ÿó ÿæ ÿ¿æS LÿÀÿç{ÿ{àÿ {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ {Lÿò~Óç äÿç {ÜÿæB$æF æ FÜÿç¨Àÿç {µÿòÿçLÿ ÿ÷¯ÿ¿ÿ´æÀÿæ {ÜÿD$#¯ÿæ ¾j þ ¾j Üÿ] A{s æ Lÿç;ëÿ {ÓÜÿç ¾j ëÿÁÿÿæ{Àÿ ¾æÜÿæÀÿ ¨Àÿç~æþ ÓæäæúÿLÿæÀÿ, {ÓÜÿç jæÿ ¾j A{¨äæ Aÿ¿;ÿ AÅÿ æ Aæ¨~ {LÿæsçF Üÿ¯ÿÿ LÿÀÿ;ëÿ, {LÿæsçF ¾j{¯ÿÿê LÿÀÿçÿçA;ëÿ, Óÿ¨${Àÿ ÿ÷¯ÿ¿ àÿæS;ëÿ, ÓæëÓ¡ÿZÿ {Ó¯ÿæ{Àÿ ÿ÷¯ÿ¿ àÿæSæ;ëÿ Lÿç;ëÿ FÜÿç jæÿ ¾j ëÿÁÿÿæ{Àÿ {ÓÓ¯ëÿ Aÿ¿;ÿ AÅÿ æ ¯ÿÖëÿ
¾j É´æÓ ¨÷É´æÓ A{s, B¢ÿ÷çß Óó¾þÀÿ A{s æ þÿÀÿ ÿç{Àÿæ{Àÿ ÀÿÜÿç$æF, {¾¨Àÿç É÷êLõÿÐ ¯ÿÿöþæÿ LÿÜÿç AæÓç{àÿ, FÜÿç ¾jLëÿ ¨÷æ© {LÿDôvÿç LÿÀÿç¯ÿæ ? ÿæÜÿæÀÿ ¯ÿç# {LÿDôvÿç ÉçQ#¯ÿæ ? þ¢ÿçÀÿ, þÓúfçúÿ, Sêföæ W{Àÿ þçÁÿç¯ÿ, Lÿçºæ {¨æ$#þæÿZÿ{Àÿ ? ÿê$ö¾æÿ÷æ{Àÿ þçÁÿç¯ÿ A$¯ÿæ Ó§æÿLÿ{àÿ ? É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç- ÿæÜÿ], ÿæÜÿæÀÿ {SæsçF Üÿ] {Ó÷æÿ {ÜÿDdç ÿÿ´×çÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ æ ¾$æÿúÿ¯ÿçç ¨÷~ç¨æ{ÿÿ ¨Àÿç¨÷{ɧÿ {Ó¯ÿßæ æ D¨{ÿä¿;ÿç {ÿ jæÿó jæÿçÿÖÿ´ÿÉ}ÿ
ææ34ææ {ÿ~ëLÿÀÿç {Üÿ Afëÿö ! ëÿ{þ ÿÿ´ÿÉöê þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ¨æQLëÿ ¾æB µÿàÿÀíÿ{¨ ÿ ¨÷~æþ LÿÀÿç, AÜÿóLÿæÀÿ ÿ¿æS LÿÀÿç, ÉÀÿ~{ÜÿæB, µÿàÿÀíÿ{¨ {Ó¯ÿæLÿÀÿç, ÿçͨs µÿæ¯ÿ{Àÿ ¨÷ɧ LÿÀÿç {ÓÜÿç jæÿLëÿ fæ~ æ {ÓÜÿç ÿÿ´Lëÿ fæ~ç$#¯ÿæ jæÿêþæ{ÿ ëÿþ ÿçþ{;ÿ {ÓÜÿç jæÿ D¨{ÿÉ LÿÀÿç{¯ÿ, Óæÿæ ¨${Àÿ `ÿàÿæB{¯ÿ æ Óþ¨}ÿ µÿæ¯ÿ{Àÿ {Ó¯ÿæ LÿÀÿç¯ÿæ ¨{Àÿ Üÿ] {ÓÜÿç jæÿLëÿ ÉçQ#¯ÿæ ¨æBô äþÿæ AæÓç$æF æ ÿÿ´ÿÉöê þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ¨Àÿþÿÿ´ ¨ÀÿþææZÿ
`ÿëÿ$ö Aæß
127
¨÷ÿ¿ä ÿçSúÿÉöÿ LÿÀÿç¨æÀÿ;ÿç æ {Ó ¾jÀÿ ¯ÿç#¯ÿç{ÉÌÀÿ jæÿæ As;ÿç F¯ÿó ÿæÜÿæ Aæ¨~Zëÿ þ ÉçQæB{¯ÿ æ ¾ÿç {Lÿò~Óç Aÿ¿ ¾j {ÜÿæB$æ;ÿæ, {ÿ{¯ÿ jæÿê ÿÿ´ÿÉöêZÿ Lÿ'~ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ $#àÿæ ? Ó´ßó µÿS¯ÿæÿZÿ Ó¼ëQ{Àÿ Üÿ] ÿ Afëöÿ $#{àÿ æ µÿS¯ÿæÿ ÿæZëÿ ÿÿ´ÿÉöêZÿ ¨æQLëÿ LÿæÜÿ]Lÿç ¨vÿæDd;ÿç ? ¯ÿÖëÿ
É÷êLõÿÐ f{~ {¾æSê$#{àÿ æ ÿæÜÿæÀÿ D{¿É FÜÿæ {¾ Aæfç ÿ AëÿÀÿæSê Afëöÿ {þæÀÿ Óþä{Àÿ ÀÿÜÿçdç, Lÿç;ëÿ µÿ¯ÿçÌ¿ÿ{Àÿ AëÿÀÿæSêþæÿZëÿ µÿ÷þ D ÿ {ÜÿæB ¾æD Lÿç, É÷êLõÿÐ ÿ `ÿæàÿçS{àÿ, ¯ÿÿöþæÿ LÿæÜÿæÀÿ ÉÀÿ~{Àÿ ¾ç¯ÿæ ? {ÿ~ë LÿÀÿç {Ó ØÎ LÿÜÿç{àÿ {¾, ÿÿ´ÿÉöêZÿ ÿçLÿsLëÿ ¾æA æ {ÓÜÿç jæÿêþæ{ÿ ÿëþLëÿ D¨{ÿÉ LÿÀÿç{¯ÿ æ ßfújæÿ´æ ÿ ¨ëÿ{þöæÜÿ{þ¯ÿó ßæÓ¿Óç ¨æ¯ÿ æ {ßÿ µíÿÿæÿ¿{É{Ì~ ÿ÷ä¿Ó¿æÿ¿{$æ þßç ææ35ææ {ÓÜÿç jæÿLëÿ ÿæÜÿæZÿ ÿ´æÀÿæ ¯ëÿlçç ëÿ{þ ¨ë~ç FÜÿç¨Àÿç {þæÜÿLëÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ {Ó {ÿB$#¯ÿæ jæÿ ÿ´æÀÿæ {ÓÜÿç ¨${Àÿ `ÿæàÿç ëÿ{þ ÿçfÀÿ AææÀÿ A;ÿSöÿ Ó¸íÿö µíÿÿ¨÷æ~êZëÿ {ÿQ#¯ÿ A$öæúÿ ÓþÖ ¨÷æ~êþæÿZÿ µÿçÿ{Àÿ FÜÿç AææÀÿ ¨÷ÓæÀÿ {ÿQ#¯ÿ æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Ó¯ÿöÿ÷ {SæsçF AææÀÿ ¨÷ÓæÀÿLëÿ {ÿQ#¯ÿæ äþÿæ AæÓç¾ç¯ÿ, ÿúÿ¨Êÿæúÿ ëÿ{þ {þæ µÿçÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç¯ÿ æ Aÿ
{ÓÜÿç ¨ÀÿþææZë ¨÷æ©ç LÿÀÿç¯ÿæ Óæÿ ÿÿ´×çÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÿ´æÀÿæ þçÁÿç$æF æ jæÿ Óº¤ÿ{Àÿ, þö F¯ÿó ÉæÉ´ÿ Óÿ¿ Óº¤ÿ{Àÿ É÷êLõÿÐZÿ AëÿÓæ{Àÿ {Lÿò~Óç ÿÿ´ÿÉöêZëÿ Üÿ] ¨`ÿæÀÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ A¨ç {`ÿÿÓç ¨æ{¨µÿ¿
Ó{¯ÿöµÿ¿
¨æ¨Lÿõÿþ
æ Ó¯ÿöó jæÿ¨È{¯ÿ{ÿð¯ÿ ¯õÿfçÿó Ó;ÿÀÿçÌ¿Óç ææ36ææ ëÿ{þ ÓþÖ ¨æ¨êþæÿZÿvÿæÀëÿ A#Lÿ ¨æ¨ê {Üÿ{àÿ þ, jæÿÀíÿ¨ê {ÿòLÿæÿ´æÀÿæ ÓþÖ ¨æ¨Àëÿ ÿç
Ó{¢ÿÜÿ Óþ¿Lúÿ Àíÿ{¨ ÿÀÿç¾ç¯ÿ æ FÜÿæÀÿ D{¿É Aæ¨~ FÜÿæ µÿæ¯ÿ;ëÿ ÿæÜÿ] {¾ A#LÿÀëÿ A#Lÿ ¨æ¨ LÿÀÿçÿþ Lÿÿæ`ÿçúÿ ÿÀÿç¾ç¯ÿæ É÷êLõÿÐZÿ D{¿É þæÿ÷ FÜÿæ {¾ {Lÿ{¯ÿ Aæ¨~Zÿ µÿ÷þ ÿÀÿÜëÿ, "þëô ÿ ¯ÿݨæ¨ê, {þæ ÿ´æÀÿæ µÿfÿ {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ], {þæÀÿ A#LÿæÀÿ ÿæÜÿ], F¨Àÿç {Lÿò~Óç Aæ{Àÿæ¨ ÿÀÿÜëÿ æ' {Ó$# ÿçþ{;ÿ É÷êLÿõÐ {¨÷æûæÜÿÿ F¯ÿó AæÉ´æÓÿæ {ÿDd;ÿç {¾ ÓþÖ ¨æ¨ê vÿæÀëÿ A#Lÿ ¨æ¨ê {Üÿ{àÿ þ ÿÿ´ÿÉöêþæÿZÿ ÿ´æÀÿæ ¨÷æ© jæÿÀíÿ¨ê {ÿòLÿæ ÿ´æÀÿæ ÿç
Ó{¢ÿÜÿ Ó¸íÿö ¨æ¨Àëÿ þëNÿç ¨æB¾ç¯ÿ æ {LÿDô
128
¨÷LÿæÀÿ ?
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
ß{$ðæóÓç Óþç{æS§çµÿöÓ½Óæúÿ LëÿÀÿ{ÿfëöÿ æ jæÿæS§ç
Ó¯ÿöLÿþöæ~ç µÿÓ½Óæúÿ LëÿÀëÿ{ÿ ÿ$æ ææ37ææ {Üÿ Afëöÿ ! {¾Dô ¨÷Lÿæ{Àÿ ¨÷f´Áÿçÿ AS§ç LÿæÏLëÿ µÿÓ½ LÿÀÿç$æF, vÿçLúÿ {ÓÜÿç¨Àÿç jæÿÀíÿ¨ê AS§ç Ó¸íÿö LÿþöLëÿ µÿÓ½ LÿÀÿçÿçF æ FÜÿæ jæÿÀÿ ¨÷{¯ÿÉçLÿæ ëÿÜÿô ¯ÿÀÿó FÜÿç jæÿ A$öæúÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ ¨ÀÿæLÿæÏæÀÿ `ÿçÿ÷~ A{s æ {¾DôvÿæÀëÿ ¾j{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ þçÁÿç$æF, {¾Dô$#{Àÿ ¨÷${þ ¯ÿçfæÿêß LÿþöµÿÓ½ {ÜÿæB$æ;ÿç F¯ÿó ¨ë~ç ¨÷æ©ç ÓÜÿçÿ `ÿç;ÿÿLÿþö þ {Ó$#{Àÿ ¯ÿçàÿß {ÜÿæB¾æ;ÿç æ ¾æÜÿæ ¨æB¯ÿæÀÿ $#àÿæ ÿæÜÿæ ¨æBS{àÿ, ¯ÿ÷Üÿ½`ÿ¾ö¿ ¯ÿ÷ÿ ¨íÿö {Üÿàÿæ æ ¯ÿÿöþæÿ AæSLëÿ `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç LÿæÜÿæLëÿ {Qæfç¯ÿæ ? F¨Àÿç ÓæäæúÿLÿæÀÿ LÿÀÿç$#¯ÿæ jæÿê ÓþÖ Éëµÿ F¯ÿó AÉëµÿ LÿþöSëxÿçLëÿ A;ÿ LÿÀÿçÿçA;ÿç æ F¨Àÿç ÓæäæúÿLÿæÀÿ {LÿDôvÿæ{Àÿ {Üÿ¯ÿ ? ÿæÜÿæ ¯ÿæÜÿæ{Àÿ {Üÿ¯ÿ A$¯ÿæ µÿçÿ{Àÿ ? FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿçÿ Üÿç jæ{ÿÿ ÓõÿÉó ¨¯ÿçÿ÷þçÜÿ ¯ÿçÿ¿{ÿ æ ÿúÿ Ó´ßó {ßæSÓóÓç
Lÿæ{Áÿÿæÿç ¯ÿç¢ÿÿç ææ38ææ FÜÿç ÓóÓæÀÿ{Àÿ jæÿ ÓõÿÉ ¨¯ÿçÿ÷ LÿÀÿç¨æÀëÿ$#¯ÿæ ÿç
Ó{¢ÿÜÿ Lÿçdç þ ÿæÜÿ] æ {ÓÜÿç jæÿ A$öæúÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿLÿë ëÿ{þ Ó´ßó {¾æSÀÿ ¨Àÿç¨Lÿ´ A¯ÿ×æ{Àÿ (¨÷æÀÿ»{Àÿ ÿë{Ü ô) ÿçfÀÿ AææÀÿ A;ÿSöÿ Üÿõÿß{ÿÉ{Àÿ Üÿ] Aëÿµÿ¯ÿ LÿÀÿç¯ÿ, ¯ÿæÜÿæ{Àÿ ÿë{Üô æ {ÓÜÿç jæÿ ÿçþ{;ÿ {LÿDô {¾æS¿ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ ? {¾æ{SÉ´ÀÿZÿ ɱÿ{ÀÿÉ÷æ¯ÿæôàÿâµÿ{ÿ jæÿó ÿÀÿ
Óóß{ÿ¢ÿ÷çß
æ jæÿó àÿ¯úÿ´æ ¨Àÿæó Éæ;ÿçþ`ÿç{Àÿ~æ#Sbÿÿç ææ39ææ É÷æ¯ÿæÿ, ÿÀÿ ÿ$æ Óó¾{ÿ¢ÿ÷çß ¨ëÀëÿÌ Üÿ] jæÿ¨÷æ© LÿÀÿç¨æÀÿç$æ;ÿç æ µÿæ¯ÿ¨í¯ÿöLÿ fçjæÓæ ÿ$#{àÿ, ÿÿ´ÿÉöêZÿ ÉÀÿ~{Àÿ ¾ç¯ÿæ ¨{Àÿ þ jæÿ ¨÷æ© {ÜÿæB ÿ$æF æ {Lÿ¯ÿÁÿ É÷æ Üÿçô ¨¾ö¿æ© ÿë{Üÿô, É÷æ¯ÿæÿ Éç$#Áÿ ¨÷ßÿ§ÉêÁÿ þ {ÜÿæB$æB¨æ{Àÿ æ Aÿ
þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÿ´æÀÿ ÿç}Î ¨${Àÿ ÿÀÿÿæ ¨í¯ÿöLÿ AS÷ÓÀÿ {Üÿ¯ÿæ ¨æBô àÿSÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ FÜÿæ ÓÜÿçÿ Ó¸íÿö B¢ÿ÷çßþæÿZÿ Óó¾þ Aÿç¯ÿæ¾ö¿ æ ¾çF ¯ÿæÓÿæÀëÿ ¯ÿçÀÿÿ ÿë{Üô , ÿæÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ A$öæúÿ jæÿ¨÷æ©ç Lÿvÿçÿ æ {Lÿ¯ÿÁÿ É÷æ¯ÿæÿ, Aæ`ÿÀÿ~Àÿÿ,
`ÿëÿ$ö Aæß
129
Óó¾þê ¨ëÀëÿÌ Üÿ] jæÿ¨÷æ©ç LÿÀÿç$æF æ jæÿLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç {Ó ÿúÿä~ ¨Àÿþ Éæ;ÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB¾æF æ ¾æÜÿæ ¨{Àÿ AæDLÿçdç ¨æB¯ÿæ {ÉÌ ÀÿÜÿçÿ$æF, FÜÿæ Üÿ] A;ÿçþ Éæ;ÿç A{s æ ¨ë~ç {Ó {Lÿ{¯ÿ AÉæ;ÿ {ÜÿæBÿ$æF F¯ÿó ¾æÜÿævÿæ{Àÿ É÷æ ÿæÜÿ] {Óþæ{ÿ Lÿ~ ¨æB$æAæ;ÿç ? AjÊÿæÉ÷±ÿæÿÊÿ ÓóÉßææ ¯ÿçÿÉ¿ÿç æ ÿæßó {àÿæ{LÿæÖç ÿ ¨{Àÿæ ÓëQó ÓóÉßæÿ
ææ40ææ Ajæÿê A$öæúÿ ¾çF ¾jÀÿ ¯ÿç# ¯ÿçÌß{Àÿ Aÿµÿçj F¯ÿó É÷æ ÀÿÜÿçÿ ÿ$æ ÓóÉß¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ FÜÿç ¨Àÿþæ$ö ¨$Àëÿ µÿ÷Î {ÜÿæB¾æF æ {ÓÜÿç ÓóÉß ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ ÿçþ{;ÿ ÿæ ÿ ÓëQ ÀÿÜÿçdç, ÿæ ¨ëÿ þëÿÌ¿ ÉÀÿêÀÿ Üÿ] ÀÿÜÿçdç F¯ÿó ÿæ ¨Àÿþææ þ ? Aÿ
ÿÿ´ÿÉöê þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÿçLÿsLëÿ ¾æB FÜÿç ¨${Àÿ AæÓë$#¯ÿæ ÓóÉßÀÿ ÿç¯ÿæÀÿ~ÿ LÿÀÿç{ÿ¯ÿæ Daÿçúÿ æ Aÿ¿$æ {Ó ¯ÿÖëÀÿ ¨Àÿç`ÿß {Lÿ{¯ÿ ¨æB¨æÀÿç{¯ÿ ÿæÜÿ] æ {ÿ{¯ÿ LÿçF ¨æB$æF ? {ßæSÓó¿ÖLÿþöæ~ó jæÿÓóbÿç ÓóÉßþú æ Aæ¯ÿ;ÿó ÿ Lÿþöæ~ç ÿç¯ÿ§;ÿç ÿqß ææ41ææ ¾çF Lÿþö{¾æS ÿ´æÀÿæ µÿS¯ÿæÿZÿ vÿæ{Àÿ ÓþæÜÿçÿ {ÜÿæB¾æB$æ;ÿç, ¾æÜÿæÀÿ Ó¸íÿö ÓóÉß ¨ÀÿþææZÿ ¨÷ÿ¿ä jæÿ ÿ´æÀÿæ ÿÎ {ÜÿæB¾æFæ, ¨Àÿþææ ÓÜÿçÿ Óó¾ëNÿ FÜÿç¨Àÿç ¨ëÀëÿÌZëÿ Lÿþö ¯ÿæ¤ÿç ÿ$æF æ {¾æS ÿ´æÀÿæ Üÿ] LÿþöÀÿ A;ÿ {Üÿ¯ÿ æ jæÿ ÿ´æÀÿæ Üÿ] ÓóÉß ÿÎ {Üÿ¯ÿ æ {ÿ~ë LÿÀÿç É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿçÿÓ½½æÿjæÿÓµíÿÿó Üõÿúÿ×ó jæÿæÓçÿæÿ
æ dç{ÿ´ðÿó ÓóÉß {ßæSþæÿç{ÏæÿçÏ µÿæÀÿÿ ææ42ææ {Üÿ µÿÀÿÿ ¯ÿóÉê Afëöÿ ! ëÿ{þ {¾æS{Àÿ ×çÿ {ÜÿæB AjæÿÀëÿ D Üõÿÿß{Àÿ ×çÿ ÿçfÀÿ FÜÿç ÓóÉßLëÿ jæÿÀíÿ¨ê QxÿVÿ´æÀÿæ {dÿÿ LÿÀÿ F¯ÿó ¾ë ÿçþ{;ÿ ¨÷Öëÿ ÜëÿA æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ{Àÿ ¯ÿæLÿ ÓóÉßÀíÿ¨ê Éÿø þÿ µÿçÿ{Àÿ ÀÿÜÿçdç {ÿ{¯ÿ ¯ÿæÜÿæ{Àÿ LÿçF LÿæÜÿæÓÜÿçÿ LÿæÜÿ]Lÿç àÿ|ÿç¯ÿ ? ¯ÿÖëÿ
{¾{¯ÿ Aæ¨~ `ÿç;ÿÿ ¨${Àÿ AS÷ÓÀÿ ÜëÿA;ÿç, {ÿ{¯ÿ ÓóÉßÀëÿ D ¯ÿæÜÿ¿ ¨÷¯ÿõÿç ¯ÿææ Àíÿ¨{Àÿ Ó´µÿæ¯ÿçLÿ µÿæ{¯ÿ AæÓç$æF æ FÜÿæ Éÿõ Àíÿ¨{Àÿ µÿßZÿÀÿ AæLÿ÷þ~ LÿÀÿç$æF æ Óó¾þ ÓÜÿçÿ ¾jÀÿ ¯ÿç# ¯ÿç{ÉÌÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç {ÓÜÿç ¯ÿçLÿæÀÿþæÿZÿë fß LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] ¾ë A{s æ ¾æÜÿæÀÿ
130
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¨Àÿç~æþ ¨Àÿþ Éæ;ÿç A{s æ FÜÿæ Üÿ] A;ÿçþ ¯ÿçfß, ¾æÜÿæ ¨{Àÿ ¨ëÿ
¨Àÿæfß ÿ$æF æ ÿçÍÌö FÜÿç AæßÀÿ AæÀÿ»{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ ""FÜÿç {¾æSLëÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ þëô Óí¾ö¿Zÿ ¨÷ÿç LÿÜÿçàÿç æ Óí¾ö¿, þëÿZëÿ F¯ÿó þëÿ, Bä´æL Zëÿ LÿÜÿç{àÿ FÜÿç¨Àÿç ÀÿæfÌ}þæ{ÿ fæ~ç{àÿ, þëô A$öæúÿ A¯ÿ¿Nÿ ×çÿç{Àÿ $#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç LÿÜÿç{àÿ æ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ þ A¯ÿ¿Nÿ Ó´Àíÿ¨ ¾ëNÿ Üÿ] {ÜÿæB$æ;ÿç æ ÉÀÿêÀÿ ÿ ÿæÜÿæZÿ ÀÿÜÿç¯ÿæÀÿ SõÜÿþæÿ÷ æ F¨Àÿç A¯ÿ¿Nÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ¯ÿæ~ê{Àÿ ¨Àÿþææ Üÿ] ¨÷¯ÿæÜÿçÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ F¨Àÿç {Lÿò~Óç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÿ´æÀÿæ {¾æSÀÿ ÓoæÀÿ Óí¾¿ö þæþ{Àÿ {ÜÿæB$æF æ {ÓÜÿç ¨Àÿþ ¨÷LÿæÉ Àíÿ¨Àÿ ¨÷ÓæÀÿ ÓëÀÿæ(É´Ó)Àÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ {ÜÿæB$æF æ {ÿ~ëLÿÀÿç Óí¾ö¿Zÿë LÿÜÿç{àÿ æ É´æÓ{Àÿ ÓoæÀÿçÿ {ÜÿæB, {Ó ÓóÔÿæÀÿÀíÿ¨{Àÿ AæÓç¾æAæ;ÿç æ ÓëÀÿæ{Àÿ Óo#ÿ ÀÿÜÿç¯ÿæ ¨{Àÿ D¨¾ëNÿ Óþß AæÓç{àÿ ÿæÜÿæ ÓZÿÅÿ {ÜÿæB þÿ{Àÿ ÀÿÜÿç¾æF æ ÿæÜÿæÀÿ þÜÿÿæ ¯ÿëlçS{àÿ þÿ{Àÿ {ÓÜÿç¯ÿæLÿ¿ ¨÷ÿç Bdæ fæSõÿ {ÜÿæB$æF F¯ÿó {¾æS Lÿæ¾ö¿ Àíÿ¨ {ÿB$æF æ Lÿ÷þÉ
Dúÿ$æÿ LÿÀÿçLÿÀÿç FÜÿç {¾æS JçÓççÀíÿ¨ê ÀÿæfÌ}{É÷~ê ¨¾ö¿;ÿ ¨Üÿo#¯ÿæ ¨{Àÿ ÿÎ {ÜÿæB¾ç¯ÿæ ×çÿç{Àÿ ¨Üÿo#$æF æ Lÿç;ëÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿ;ÿç- F¨Àÿç ×çÿç{Àÿ {þæÀÿ ¨÷çß µÿNÿ H Aÿÿ¿ ÓQæZëÿ þëô A$öæúÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Üÿ] Ó»æÁÿç ÿçA;ÿç æ Afëöÿ ¨÷ɧ Lÿ{àÿ, µÿS¯ÿæÿ ! Aæ¨~Zÿ fÿ½ ÿ ¯ÿÿöþæÿ {ÜÿæBdç æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLÿõÐ LÿÜÿç{àÿ- A¯ÿ¿Nÿ, A¯ÿçÿæÉê, Afÿ½æ F¯ÿó Ó¸íÿö µíÿÿ{ ¨÷¯ÿæÜÿçÿ {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ þ Aæþæßæ, {¾æS¨÷Lÿ÷çßæ ÿ´æÀÿæ, ÿçfÀÿ ÿ÷çSë~ þßê ¨÷LÿõÿçLëÿ ¯ÿÉ{Àÿ LÿÀÿç þëô ¨÷Lÿs {ÜÿDdç æ ¨÷Lÿs {ÜÿæB Lÿ'~ LÿÀÿ;ÿç, Óæ ¯ÿÖëLëÿ ¨Àÿçÿ÷æ~ {ÿ¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ÿ$æ ¾æÜÿævÿæÀëÿ ëÿÌçÿ D {ÜÿæB$æF, ÿæÜÿæÀÿ ¯ÿçÿæÉ ÿçþ{;ÿ ¨Àÿþþö ¨ÀÿþææZÿë ×çÀÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ þëô ¨÷æÀÿ»Àÿë ¨íÿçö ¨¾ö¿;ÿ ¨÷Lÿs {ÜÿD$æF æ {þæÀÿ {ÓÜÿç fÿ½ F¯ÿó Lÿþö ÿç¯ÿ¿ A{s æ ÿæLëÿ {Lÿ¯ÿÁÿ ÿÿ´ÿÉöê Üÿ] fæ~ç¨æÀÿ;ÿç æ ¾ÿç vÿçLúÿ àÿSÿ $æF, {ÿ{¯ÿ µÿS¯ÿæÿ LÿÁÿç¾ëSÀÿ A¯ÿ×æÀëÿ Üÿ] Aæ¯ÿçµÿöæ¯ÿ {ÜÿæB¾æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ ¨÷æÀÿ»çLÿ ÓæLÿ ÿæÜÿæLëÿ ¯ëÿlç¨æÀÿçÿ$æF {¾, FÜÿæ µÿS¯ÿæÿ LÿÜëÿd;ÿç
`ÿëÿ$ö Aæß
131
A$¯ÿæ F¨Àÿç Üÿ] Ó{Zÿÿ þçÁëÿdç æ AæLÿæÉÀëÿ LÿçF LÿÜëÿd;ÿç ? SëÀëÿ þÜÿæÀÿæffê LÿÜëÿ$#{àÿ, {¾{¯ÿ µÿæS¯ÿæÿ Lõÿ¨æ LÿÀÿ;ÿç, {ÿ{¯ÿ Aææ{Àÿ Àÿ$ê {ÜÿæB¾æAæ;ÿç, {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ Q»Àëÿ, ¯õÿäÀëÿ ¨ÿ÷Àëÿ, Éíÿ¿Àÿë ¨÷{ÿ¿Lÿ ×æÿÀëÿ LÿÜÿ;ÿç F¯ÿó Ó»æÁÿ;ÿç æ Dúÿ$æÿ {ÜÿæB {ÜÿæB {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¨Àÿþ ÿÿ´ ¨Àÿþææ ¯ÿçÿçÿ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ ØÉö ÓÜÿçÿ {Ó ØÎ ¯ëÿlç¨æÀÿç$æ;ÿç æ {ÿ~ëLÿÀÿç {Üÿ Afëöÿ ! {þæÀÿ {ÓÜÿç Ó´Àíÿ¨Lëÿ ÿÿ´ÿÉöêþæ{ÿ {ÿQ#{àÿ F¯ÿó {þæ{ÿ fæ~ç ÿúÿä~ {þæ µÿçÿ{Àÿ Üÿ] ¨÷{¯ÿÉ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ {Óþæ{ÿ ¨ëÿ
Aæ¯ÿæSþÿLëÿ AæÓ;ÿç ÿæÜÿ] æ FÜÿç ¨÷Lÿæ{Àÿ {Ó µÿS¯ÿæÿZÿ Aæ¯ÿçµÿöæ¯ÿ{Àÿ ¯ÿç#Lÿë LÿÜÿç{àÿ {¾ {Ó {Lÿò~Óç AëÿÀÿæSêZÿ Üõÿÿß{Àÿ {ÜÿæB$æ;ÿç, ¯ÿæÜÿæ{Àÿ Lÿÿæ¨ç ëÿÜÿô æ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ, "{þæ{ÿ Lÿþö ¯ÿæ¤ÿç ¨æÀÿçÿ$æF F¯ÿó FÜÿç ÖÀÿÀÿë {¾Dô þÜÿæ¨ëÀëÿÌ fæ~;ÿç, ÿæZëÿ þ Lÿþö ¯ÿæ¤ÿçÿ$æF æ' FÜÿæ ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç þëþëäë ¨ëÀëÿÌ LÿþöÀÿ ¨÷æÀÿ» LÿÀÿç$#{àÿ {¾, {ÓÜÿç ÖÀÿÀëÿÿ fæ~ç{àÿ, {¾¨Àÿç É÷êLõÿÐ, {Ó¨Àÿç Üÿ] {ÓÜÿç ÖÀÿÀëÿ fæ~ç$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ ÿ$æ fæ~çS{àÿ, {ÓÜÿç¨Àÿç þëþëäë Aföëÿ þ æ ¾ÿç ¾j LÿÀÿæ¾ç¯ÿ {ÿ{¯ÿ FÜÿç D¨àÿ²ç ÿçÊÿçÿ æ ¾jÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ LÿÜÿç{àÿ, ¾jÀÿ ¨Àÿç~æþ ¨Àÿþÿ´, ¨ÀÿþÉæ;ÿç A{s æ FÜÿç jæÿLÿë {LÿDôvÿæ{Àÿ ¨æB ¨æÀÿç¯ÿæ ? FÜÿæLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {Lÿò~Óç ÿÿ´ÿÉöêZÿ ¨æQLëÿ ¾æB ÿæZëÿ ÿ ¨÷~æþ LÿÀÿç {dæs ¯ÿxÿ {Ó¯ÿæ Lÿ{àÿ, {ÓÜÿç jæÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ {Ó¯ÿæ ÿ´æÀÿæ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZëÿ ¨÷Ó LÿÀÿ æ {Ó ëÿþ Lëÿ {¾æS ¯ÿçç LÿÜÿç{¯ÿ æ {¾æ{SÉ´Àÿ ØÎ Lÿ{àÿ {¾, {ÓÜÿç jæÿ ëÿ{þ Ó´ßó Aæ`ÿÀÿ~ ÿ´æÀÿæ Üÿ] ¨æB¯ÿ æ Aÿ¿þæÿZÿë ÿLÿàÿ Lÿ{àÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ ÿæÜÿæ þ {¾æSÀÿ ¨Àÿç¨Lÿ´ A¯ÿ×æ{Àÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ, ¨÷æÀÿ»{Àÿ ÿë{Ü ô æ {ÓÜÿç jæÿ A$öæúÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ Üÿõÿß {ÿÉ{Àÿ {Üÿ¯ÿ ¯ÿæÜÿæ{Àÿ ëÿ{Üÿô æ É÷æÁëÿ, ÿÀÿ, Óó¾{ÿ¢ÿç÷ß F¯ÿó ÓóÉß ÀÿÜÿçÿ ¨ëÀëÿÌ Üÿ] ÿæÜÿæLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç$æ;ÿç æ Aÿ
Üõÿÿß{Àÿ ×çÿ ÿçfÀÿ ÓóÉßLëÿ {¯ÿðÀÿæS¿ Àíÿ¨ê QÝúS ÿ´æÀÿæ {dÿÿ LÿÀÿ æ FÜÿæ Üõÿÿß {ÿÉÀÿ àÿ|ÿæB A{s æ ¯ÿæÜÿ¿ ¾ë Sê{ÿæNÿ ¾ë ÓÜÿçÿ {Lÿò~Óç ¨÷{ßæfÿ ÿæÜÿ] æ FÜÿç Aæß{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ þëQ¿ Àíÿ¨{Àÿ ¾jÀÿ Ó´Àíÿ¨ ØÎ Lÿ{àÿ F¯ÿó LÿÜÿç{àÿ {¾ ¾j {¾Dô$#{Àÿ ¨íÿö ÜëÿF ÿæÜÿæLëÿ LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] Lÿþö
132
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
A{s æ LÿþöLëÿ µÿàÿµÿæ¯ÿ{Àÿ FÜÿç Aæß{Àÿ ØÎ Lÿ{àÿ æ Aÿ
C ÿûÿçÿç É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿ SêÿæÓí¨ÿçÌûë ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æßæó {ßæSÉæ{Ú É÷ ê Lõ ÿ Ðæfë ö ÿ Óºæ{ÿ ¾jLÿþö ØÎêLÿÀÿ~ ÿæþ `ÿëÿ{$öææß
ææ4ææ FÜÿç¨Àÿç É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ SêÿæÀíÿ¨ê D¨ÿçÌúÿ F¯ÿó ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ ÿ$æ {¾æSÉæÚ ¯ÿçÌßLÿ É÷êLõÿÐ F¯ÿó AfëÿöZÿ Óºæÿ{Àÿ ¾j Lÿþö ØÎêLÿÀÿ~, ÿæþLÿ `ÿëÿ$ö Aæß Ó¸íÿö {Üÿàÿæ æ Bÿç É ÷ ê þú ÿ ¨ÀÿþÜÿóÓ ¨Àÿþæÿ¢ÿÓ¿ Éç Ì ¿ É÷ ê Ó´ æ þê AÝSÝæÿ¢ÿLõÿ{ÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæßæ
ß$æ$ö Sêÿæ µÿæ{Ì¿ ßjLÿþö- ØÎêLÿÀÿ~ ÿæþ `ÿëÿ{$öææß
ææ4ææ ææ ÜÿÀÿç CÿúÿÓúÿ ææ
g É÷ê ¨Àÿþæ{ÿ ÿþ
A$ ¨o{þææß
ÿõÿêß Aæß{Àÿ Afëöÿ ¨÷ɧ LÿÀÿç$#{àÿ- µÿS¯ÿæÿ ! ¾ÿç jæÿ {¾æS Aæ¨~Zëÿ {É÷Ï þæÿ¿, {ÿ{¯ÿ {þæ{ÿ F µÿßZÿÀÿ Lÿþö{Àÿ LÿæÜÿ]Lÿç àÿSæDd;ÿç æ AfëöÿZëÿ ÿçÍæþ Lÿþö {¾æS A{¨äæ jæÿ {¾æS ÓÀÿÁÿ ¨÷ÿêÿ {Üÿàÿæ æ LÿæÀÿ~ jæÿ {¾æS{Àÿ ÜÿæÀÿç{àÿ {ÿ¯ÿÿ´ F¯ÿó fç~ç{àÿ þÜÿæþÜÿçþ ×çÿç æ Dµÿß ¨äÀëÿ àÿæµÿ Üÿ] àÿæµÿ ¨÷ÿêÿ {ÜÿDdç æ Lÿç;ëÿ ¯ÿÿöþæÿ Afëöÿ ¯ëÿlçS{àÿ {¾ Dµÿß ¨ä{Àÿ Lÿþö ÿ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ Üÿ] ¨Ýç¯ÿ æ ({¾æ{SÉ´Àÿ AföëÿZëÿ ÓóÉß ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB ÿÿ´ÿÉöê þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÉÀÿ~{Àÿ ¾ç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {¨÷Àÿ~æ {ÿDd;ÿç æ LÿæÀÿ~ ¯ëÿlç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ÿæÜÿæ Üÿ] {SæsçF ×æÿ) æ Aÿ
Dµÿß þæSö þÀëÿ {SæsçF ÿçöæÀÿçÿ LÿÀÿç¯ÿæ ¨í¯ÿöÀëÿ {Ó ÿç{¯ÿÿÿ Lÿ{àÿ æ Afëÿö D¯ÿæ`ÿ Óóÿ¿æÓó Lÿþö~æó LÿõÐ ¨ë{ßæöSó `ÿ ÉóÓÓç æ ß{bÿ÷ß Fÿ{ßæ{ÀÿLÿó ÿ{ÿ½ ¯ÿøÜÿç ÓëÿçÊÿçÿþú ææ1ææ {Üÿ LõÿÐ ! Aæ¨~ {Lÿ{¯ÿ Ó¿æÓ þæþ{Àÿ LÿÀÿæ¾æD$#¯ÿæ Lÿþö F¯ÿó {Lÿ{¯ÿ ÿçÍæþ õÿÎç{Àÿ LÿÀÿæ¾æD$#¯ÿæ LÿþöÀÿ ¨÷ÉóÓæ LÿÀëÿd;ÿç æ DµÿßZÿ þÀëÿ {Lÿò~Óç {SæsçF, ¾æÜÿæ Aæ¨~Zÿ ¨äÀëÿ ÿçÊÿçÿ LÿÀÿæ¾æBdç, ¾æÜÿæ ¨Àÿþ Lÿàÿ¿æ~LÿæÀÿê ÿæÜÿæLëÿ {þæ ÿçþ{;ÿ LëÿÜÿ;ëÿ æ {Lÿò~Óç ×æÿLëÿ ¾ç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ Aæ¨~Zëÿ ëÿBsç þæSö LëÿÜÿæS{àÿ, Ó´µÿæ¯ÿÿ
Aæ¨~ Óë¯ÿçæ fÿLÿ þæSösç A¯ÿÉ¿ ¨`ÿæÀÿç{¯ÿ æ ¾ÿç ¨`ÿæÀÿë ÿæÜÿæô;ÿç, {ÿ{¯ÿ Aæ¨~ ¨$#Lÿ Üÿ] ëÿÜÿô;ÿç æ FÜÿæ D¨{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿçÉ÷ê µÿS¯ÿæëÿ¯ÿæ`ÿ Óóÿ¿æÓ
Lÿþö{ßæSÊÿ ÿç
{É÷ßÓLÿÀÿæ¯ÿë{µÿò æ ÿ{ßæÖë LÿþöÓóÿ¿æÓæúÿ Lÿþö{ßæ{Sæ ¯ÿçÉçÌ¿{ÿ ææ2ææ {Üÿ Afëöÿ ! Ó¿æÓ þæþ{Àÿ LÿÀÿæ¾æB$#¯ÿæ Lÿþö A$öæúÿ jæÿþæSö{Àÿ
134
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
LÿÀÿæ¾æD$#¯ÿæ Lÿþö F¯ÿó ÿçÍæþ µÿæ¯ÿ{Àÿ LÿÀÿæ¾æD$#¯ÿæ Lÿþö, FÜÿç ëÿBsç ¨Àÿþ {É÷ßLëÿ ¨÷ÿæÿ LÿÀÿ; ç æ ¨Àÿ;ëÿ FÜÿç ëÿBþæSö þÀëÿ Ó¿æÓ A$öæúÿ jæÿ õÿÎç{Àÿ LÿÀÿæ¾æD$#¯ÿæ Lÿþö A{¨äæ ÿçÍæþ Lÿþö{¾æS {É÷Ï A{s æ ¨÷ɧ Ó´µÿæ¯ÿçLÿ {¾ {É÷Ï LÿæÜÿ]Lÿç ? {jß
Ó ÿçÿ¿Óóÿ¿æÓê {ßæ ÿ {ÿ´Îç ÿ LÿæYúÿäÿç æ ÿçÿ´ö{£ÿæ Üÿç þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ ÓëQó ¯ÿ¤ÿæúÿ ¨÷þë`ÿ¿{ÿ ææ3ææ {Üÿ þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ Afëöÿ ! ¾çF ÿæ LÿæÜÿæ ÓÜÿçÿ {ÿ´Ì Lÿ{Àÿ, ÿæ LÿæÜÿæ Lëÿ ALÿæóäæ Lÿ{Àÿ, {Ó Ó{ÿð¯ÿ Ó¿æÓ Üÿ] fæ~ æ µÿ{àÿ {Ó jæÿ þæSö{Àÿ Lÿçºæ ÿçÍæþ Lÿþö þæSö{Àÿ {ÜÿDÿæ LÿæÜÿ]Lÿç ÀÿæS {ÿ´Ìæÿç ÿ´£ÿÀëÿ ÀÿÜÿçÿ {ÓÜÿç ¨ëÀÿëÌ ÓëQ¨í¯ÿöLÿ µÿ¯ÿ ¯ÿ¤ÿÿÀëÿ þëNÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ ÓæóQ¿{ßæ{Sò ¨õ$Sú¯ÿæàÿæ
¨÷¯ÿÿ;ÿç ÿ ¨çÿæ
æ FLÿþ¨¿æ×çÿ
Óþ¿Lúÿ Dµÿ{ßæ¯ÿ}¢ÿ{ÿ üÿÁÿþú ææ4ææ ÿçÍæþ Lÿþö {¾æS ÿ$æ jæÿ{¾æS DµÿßZëÿ {Ó AàÿSæ AàÿSæ LÿÜëÿd;ÿç æ ¾æÜÿæÀÿ ¯ëÿlç¯ÿæ ÉNÿç FÜÿç ¨${Àÿ ¯ÿÿöþæÿ ¯ÿÜÿëÿ Lÿþú Adç, ÿæ Lÿç ¨íÿöjæÿæ ¨çÿ æ LÿæÀÿ~ Dµÿß{Àÿÿ {Lÿò~Óç {SæsçF þÀëÿ µÿàÿÀíÿ{¨ ×çÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ DµÿßZÿ üÿÁÿ Ó´Àíÿ¨ ¨ÀÿþææZëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ ëÿBþæSöÀÿ üÿÁÿ þæÿ÷ {SæsçF æ {ÿ~ëLÿÀÿç DµÿßþæSö FLÿ Óþæÿ A{s æ ßúÿ Óæó{Qð¿
¨÷樿{ÿ ×æÿó ÿ{ÿ¿æ{SðÀÿ¨ç Sþ¿{ÿ æ FLÿó ÓæóQ¿ó `ÿ {ßæSó `ÿ ß
¨É¿ÿç ÿ ¨É¿ÿç ææ5ææ {¾Dô ×æÿLëÿ ÓæóQ¿ õÿÎç{Àÿ Lÿþö LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ¨Üÿo#$æF, {ÓÜÿç ×æÿLëÿ ÿçÍæþ þæSö{Àÿ Lÿþö LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç þ ¨Ü o#¾æF æ {ÿ~ëLÿÀÿç ¾çF Dµÿß üÿÁÿ ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ {SæsçF õÿÎç{Àÿ {ÿQ#$æF, {Ó ¾$æ$ö fæ~ç$æF æ ¾ÿç DµÿßþæSö ¯ÿ¿Nÿç {SæsçF Üÿ] ×æÿ{Àÿ ¨Üÿoëd;ÿç {ÿ{¯ÿ ÿçÍæþ Lÿþö{¾æS ¯ÿç{ÉÌ LÿæÜÿ]Lÿç ? É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿçÓóÿ¿æÓÖë þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ ëÿ
Qþæ©ëþ{ßæSÿ
æ {ßæSßë{Nÿæ þëÿç¯ÿöÜÿ½ ÿ`ÿç{Àÿ~æ#Sbÿÿç ææ6ææ {Üÿ Afëöÿ ! ÿçÍæþ Lÿþö {¾æSÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ ÿ LÿÀÿç "Ó¿æÓ
' A$öæúÿ Ó¯ÿöÓ´Àÿ ÿ¿æÓ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿæ ëÿ
Q¨÷ÿ A{s æ {¾{¯ÿ {¾æSÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ ¨÷æÀÿ» Üÿ] {ÜÿæBÿæÜÿ], {ÿ{¯ÿ Ó¿æÓ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæ AÓ»¯ÿ æ {ÿ~ë µÿS¯ÿúÿ
¨oþ Aæß
135
Ó´Àíÿ¨Lëÿ þÿÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ þëÿç, ¾æÜÿæÀÿ þÿ ÓÜÿçÿ B¢ÿç÷ß {þòÿ, ÿçÍæþ Lÿþö{¾æS Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç ¨Àÿ¯ÿ÷Üÿ½ ¨ÀÿþææZëÿ ÉçW÷ Üÿ] ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ ØÎ {ÜÿDdç {¾, jæÿ{¾æS{Àÿ ÿçÍæþ Lÿþö {¾æSÀÿ Üÿ] Aæ`ÿÀÿ~ S÷Üÿ~êß æ LÿæÀÿ~ Lÿ÷çßæ ëÿBsç þæSö{Àÿ {SæsçF Üÿ] A{s æ ÿæÜÿæ Üÿ] ¾jÀÿ Lÿ÷çßæ, ¾æÜÿæÀÿ Éë A$ö {ÜÿDdç AæÀÿæÿæ æ ëÿBsç þæSö{Àÿ LÿþöÀÿ A;ÿÀÿ {Lÿ¯ÿÁÿ LÿÿöæÀÿ õÿÎç{Lÿæ~ þæÿ÷ æ {SæsçF ÿçfÀÿ ÉNÿçLëÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç, Üÿæÿç àÿæµÿLëÿ {ÿQ# Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æF, F¯ÿó Aÿ¿¨ä{Àÿ ÿçÍæþ Lÿþö {¾æSê BÎZÿ D¨{Àÿ ÿçµÿöÀÿ ÀÿÜÿç FÜÿç Lÿ÷çßæ{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æF æ DÿæÜÿÀÿ~æ{$ö f{~ ¨÷æB{µÿsú ¨|ëÿ$æF, Aÿ¿ f{~ Ôëÿàúÿ{Àÿ, Lÿç;ëÿ DµÿßZÿÀÿ ¨ævÿ¿Lÿ÷þ {SæsçF Üÿ] A{s, ¨Àÿêäæ {SæsçF Üÿ] A{s, ¨ÀÿêäLÿ ÿçÀÿêäLÿ DµÿßZÿÀÿ f{~ Üÿ] {ÜÿæB$æ;ÿç æ vÿçLúÿ FÜÿç¨Àÿç DµÿßZÿ ÓúÿSëÀëÿ ÿÿ´ÿÉöê As;ÿç F¯ÿó {ÓþæÿZÿ üÿÁÿþ {SæsçF æ {Lÿ¯ÿÁÿ DµÿßZÿ ¨|ëÿ$#¯ÿæ õÿÎç{Lÿæ~ AàÿSæ {ÜÿæB$æF æ Üÿæô, Óó×æSÿ dæÿ÷þæÿZëÿ Óë¯ÿçæ A#Lÿ ÀÿÜÿç$æF, ¨í¯ÿöÀëÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ {¾ Lÿæþ H {Lÿ÷æ ëÿföß Éÿø As;ÿç æ {Üÿ Afëöÿ ! FþæÿZëÿ ëÿ{þ þæÀÿ, AfëöÿZëÿ ¨÷ÿêÿ {Üÿàÿæ {¾ FÜÿæ ÿ ¯ÿÜëÿÿ Lÿvÿçÿ æ Lÿç;ëÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ æ ÿæÜÿ] ! ÉÀÿêÀÿÀëÿ Dÿö{Àÿ B¢ÿ÷çß, B¢ÿ÷çß vÿæÀëÿ Óëä½ þÿ, þÿvÿæÀëÿ ¨{Àÿ ¯ëÿç, ¯ëÿç vÿæÀëÿ Óëä½ {ÜÿDdç ëÿþÀÿ Ó´Àíÿ¨ æ ëÿ{þ {ÓÜÿç vÿæÀëÿ Üÿ] {¨÷Àÿçÿ As æFÜÿç¨Àÿç ÿçfÀÿ ¯ÿÁÿLëÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç, ÿçfÀÿ ÉNÿçLëÿ Óþæÿ{Àÿ ÀÿQ#, Ó´æ¯ÿàÿºê {ÜÿæB Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæ jæÿ{¾æS A{s æ É÷êLÿõÐ LÿÜÿç$#{àÿ- `ÿçÿLëÿ æÿ× LÿÀÿç LÿþöLëÿ {þæ{ÿ A¨ö~ LÿÀÿç, AæÉæ, þþÿæ F¯ÿó Ó;ÿæ¨ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB ¾ë LÿÀÿ æ Óþ¨ö~ ÓÜÿçÿ BÎ D¨{Àÿ ÿçµÿöÀÿ {ÜÿæB, {ÓÜÿç Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæ Üÿ] ÿçÍæþ Lÿþö{¾æS æ Dµÿß þæSöÀÿ Lÿ÷çßæ F¯ÿó ¨Àÿç~æþ {SæsçF Üÿ] A{s æ FÜÿæ D¨{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç- {¾æSÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ ÿLÿÀÿç, Ó¿æÓ A$öæÿú ÉëµÿæÉëµÿ LÿþöÀÿ A;ÿçþ ×çÿç ¨÷æ© {Üÿ¯ÿæ AÓ»¯ÿ æ É÷êLõÿÐZÿ AëÿÓæ{Àÿ F¨Àÿç {Lÿò~Óç {¾æS ÿæÜÿ], {¾Dô$#{Àÿ Üÿæÿ{¾æxÿç ¯ÿÓç¾æB LÿÜÿç¯ÿ {¾, þëô ¨Àÿþææ A{s, þëô Éë A{s, þëô ¯ÿë A{s, {þæ ÿçþ{;ÿ ÿæ LÿþöÀÿ ¯ÿçæÿ ÀÿÜÿçdç, ÿæ ¯ÿ¤ÿÿ æ þëô µÿàÿþ¢ Lÿçdç LÿÀÿç¯ÿæ {ÿQæS{àÿ þ B¢ÿç÷ß ÿçfÀÿ A$ö{Àÿ Üÿ] ¨÷¯õÿÿ {ÜÿDd;ÿç {¯ÿæàÿç ¯ëÿlç¯ÿæLëÿ
136
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{Üÿ¯ÿ æ F¨Àÿç ¨æQ ¨~çAæ É÷êLõÿÐZÿ ɱÿ{Àÿ Lÿÿæ¨ç ÿæÜÿ] æ Óæäæúÿ {¾æ{SÉ´Àÿ þ ÿçfÀÿ Aÿÿ¿ µÿNÿ AfëöÿZëÿ ¯ÿçÿæ Lÿþö{Àÿ {ÓÜÿç ×çÿç ¨÷ÿæÿ LÿÀÿç ¨æÀÿçÿ$#{àÿ æ ¾ÿç F¨Àÿç {Ó LÿÀÿç¨æÀÿç$æ{;ÿ, {ÿ{¯ÿ SêÿæÀÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿÿæ Lÿ'~ $#àÿæ ? Lÿþö ÿ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ Üÿ] ¨Ýç$æF æ LÿþöLÿÀÿç Üÿ] Ó¿æÓ ×çÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB¨æÀÿç¯ÿ F¯ÿó {¾æS¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ AÿçÉçW÷ ¨ÀÿþææZÿë ¨÷æ© {ÜÿæB¾æF æ {¾æS¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌZÿ àÿä~ Lÿ'~ ? FÜÿç D{É ÀÿQ# LÿÜëÿd;ÿç{ßæSßë{Nÿæ ¯ÿçÉëææ ¯ÿçfçÿææ fç{ÿ¢ÿç÷ß
æ Ó¯ÿöµëÿÿæµíÿÿææ Lëÿ¯ÿö¨ç ÿ àÿ稿{ÿ ææ7ææ ¯ÿçfçÿææ- ¯ÿç{ÉÌ Àíÿ¨{Àÿ fç~ç¨æÀÿç$#¯ÿæ ¾æÜÿæÀÿ ÉÀÿêÀÿ, fç{ÿ¢ÿç÷ßfç~æ¾æBdç B¢ÿç÷ß ¾æÜÿæÀÿ F¯ÿó ¯ÿçÉëææ- ¯ÿç{ÉÌ Àíÿ¨{Àÿ Éë A;ÿ
LÿÀÿ~ ¾æÜÿæÀÿ FÜÿç¨Àÿç ¨ëÀëÿÌ, Ó¯ÿöµíÿÿææ µÿíÿææ- Ó¸íÿöµíÿÿ ¨÷æ~êþæÿZÿ AææÀÿ þíÁÿ DúÿSþ, ¨ÀÿþææZÿ ÓÜÿçÿ GLÿ¿, {¾æS¾ëNÿ A{s æ {Ó Lÿþö LÿÀëÿ$#{àÿ þ Lÿþö{Àÿ àÿç© {ÜÿæBÿ$æ;ÿç, {ÿ{¯ÿ {Ó LÿæÜÿ]Lÿç LÿÀÿç$æ;ÿç ? ¨í¯ÿö ¨ëÀëÿÌ þæÿZÿ vÿæÀëÿ ¨Àÿþ Lÿàÿ¿æ~LÿæÀÿê ¯ÿêf ÓóS÷Üÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ Lÿþö LÿÀÿç$æ;ÿç æ {ÿ{¯ÿ àÿç© LÿæÜÿ]Lÿç {ÜÿæBÿ$æ;ÿç ? LÿæÀÿ~ Ó¸íÿö ¨÷æ~êþæÿZÿ ¾æÜÿæ þíÁÿ DúÿSþ æ ¾æÜÿæÀÿ ÿæþ ¨Àÿþÿÿ´, {ÓÜÿç ÿÿ´{Àÿ {Ó ×ç {ÜÿæBS{àÿæ, AæSLëÿ {Lÿò~Óç ¯ÿÖë ÿæÜÿ] ¾æÜÿæLëÿ {Éæ LÿÀÿç{¯ÿ æ ¯ÿçSÿ ¯ÿÖë {dæs ¨ÝçSàÿæ, {ÿ{¯ÿ AæÉNÿç LÿæÜÿæ D¨{Àÿ {Üÿ¯ÿ æ {ÿ~ë {Ó Lÿþö{Àÿ àÿç© {ÜÿæBÿ$æF æ FÜÿæ {¾æS¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌZÿ ¨ÀÿæLÿæÏæÀÿ `ÿçÿ÷~ A{s æ ¨ëÿ
{¾æS¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌZÿ ÀÿÜÿ~ç ØÎ LÿÀëÿd;ÿç {¾ {Ó Lÿþö Lÿ{àÿ þ Lÿþö{Àÿ àÿç© LÿæÜÿ]Lÿç {ÜÿæBÿ$æ;ÿç ? {ÿð¯ÿ Lÿço#ú Lÿ{Àÿæþêÿç ßë{Nÿæ þ{ÿ¿ÿ ÿÿ´¯ÿçúÿ æ ¨É¿úÿ Éõ~´úÿ ØõÉúÿ fçW÷úÿAɧÿ Sbÿúÿ Ó´¨úÿÉ´Óúÿ ææ8ææ ¨÷Áÿ¨úÿ ¯ÿçÓõfúÿ SõÜÿ@úÿ Dÿ½çÌúÿ ÿçþçÌþç æ B¢ÿçßæ~ê¢ÿç÷ßæ{$öÌë ¯ÿÿö;ÿ Bÿç æÀÿßúÿ ææ9ææÿ ¨Àÿþÿÿ´ ¨ÀÿþææZëÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ LÿÀÿç fæ~ç ¨æÀÿç$#¯ÿæ {¾æS¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌZÿ FÜÿç þÿ×çÿç A$öæúÿ Aëÿµíÿÿç FÜÿæLÿç þëô Lÿço#úÿþæÿ÷ LÿÀëÿÿ$æF, FÜÿæ ÿæZÿ LÿÅÿÿæ ëÿÜÿô ¯ÿÀÿó FÜÿç ×çÿçLëÿ {Ó LÿþöLÿÀÿç Üÿ] ¨æB$æ;ÿç æ ¾$æ ßë{Nÿæþ{ÿ¿ÿ- {Ó ¨÷æ©çÀÿ ¨Êÿæúÿ Ó¯ëÿLÿçdç {ÿQ#, Ó¯ëÿLÿçdç Éë~ç, ØÉöLÿÀÿç, AæW÷æ~ LÿÀÿç, {µÿæfÿ LÿÀÿç, Sþÿ LÿÀÿç, ÉßÿLÿÀÿç, É´æÓ {ÿB, Lÿ$æ¯ÿæÿöæLÿÀÿç,
¨oþ Aæß
137
ÿ¿æS LÿÀÿç, S÷Üÿ~ LÿÀÿç, AæQ#ÿ{Qæàÿç H ¯ÿ¢ÿ LÿÀÿç þ B¢ÿç÷ßþæ{ÿ ÿçf ÿçfÀÿ ¯ÿçÌß{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ F¨Àÿç æÀÿ~æ¾ëNÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ ¨ÀÿþææZÿ vÿæÀëÿ Aÿç¯ÿxÿ Lÿçdç Üÿ] ÿæÜÿ] F¯ÿó {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ {Ó$#{Àÿ {Ó ×ç ÀÿÜÿç$æ;ÿ {ÿ{¯ÿ FÜÿævÿæÀëÿ Aÿç¯ÿÝ {LÿDô ÓëQÀÿ Lÿæþÿæ{Àÿ, {Ó LÿæÜÿæLëÿ ØÉöæÿç LÿÀÿç{¯ÿ ? ¾ÿç {Lÿò~Óç {É÷Ï ¯ÿÖë $æ;ÿæ, {ÿ{¯ÿ AæÓNÿç A¯ÿÉ¿ ÀÿÜÿç$æ;ÿæ, Lÿç;ëÿ ¨÷æ©ç ¨Êÿæúÿ AæD DÿöLëÿ ¾ç{¯ÿ ¯ÿæ LëÿAæ{Ý ? F¯ÿó ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ÿæZÿ ÿç L ÿs{Àÿ Lÿ'~ ¯ÿæ Adç ? {ÿ~ë L ÿÀÿç {¾æS¾ë N ÿ ¨ë À ë ÿ Ì Lÿþö { Àÿ àÿç © {ÜÿæBÿ$æ;ÿç æ FÜÿæLëÿ {SæsçF õÿÎæ;ÿ þæþ{Àÿ ¨÷Öëÿ LÿÀëÿd;ÿç æ ¯ÿ÷Üÿ½~¿ææßLÿþöæ~ç ÓóSó ÿ¿Nÿ´æ Lÿ{Àÿæÿç ß
æ àÿ稿{ÿ ÿ Ó ¨æ{Óÿ ¨ÿ½¨ÿ÷þç¯ÿæ»Óæ ææ10ææ ¨ÿ½üëÿàÿ ¨ZÿÀëÿ D {ÜÿæB$æF, ÿæÜÿæÀÿ ¨ÿ÷ ¨æ~ç D¨{Àÿ µÿæÓë$æF, àÿÜÿÀÿê Àÿæÿ÷ÿçÿ ÿæÜÿæ D¨Àÿ {ÿB ¾æD$æF æ Lÿç;ëÿ Aæ¨~ {ÓÜÿç ¨ÿ÷Lëÿ {ÿQ#{àÿ ÿçÊÿçÿ ÉëQ#àÿæ Üÿ] þççÁÿç¯ÿ æ fÁÿÀÿ {SæsçF ¯ÿç¢ëÿþ ÿæÜÿæ D¨{Àÿ ÀÿÜÿç¨æÀÿçÿ$æF æ ¨Zÿ F¯ÿó fÁÿ{Àÿ ÀÿÜÿç þ {Ó {Ó$#{Àÿ àÿç© {ÜÿæBÿ$æF æ vÿçLúÿ FÜÿç¨Àÿç {¾Dô ¨ëÀëÿÌ ÓþÖ LÿþöLëÿ ¨Àÿþææ{Àÿ ¯ÿçàÿß LÿÀÿç (ÓæäæúÿLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ Üÿ] Lÿþö{Àÿ ¯ÿçàÿß {ÜÿæB$æF æ FÜÿæ ¨í¯ÿöÀëÿ ëÿÜÿô) AæÓNÿçLëÿ ÿ¿æSLÿÀÿç (¯ÿÿöþæÿ {Lÿò~Óç ¯ÿÖë ÿæÜÿ], Aÿ
AæÓNÿç ÀÿÜÿçÿ$æF æ {ÿ~ëLÿÀÿç AæÓNÿçLëÿ ÿ¿æSLÿÀÿç) Lÿþö LÿÀÿç$æF, {Ó þ FÜÿç¨Àÿç àÿç© {ÜÿæBÿ$æ;ÿç æ ¨ë~ç {Ó LÿæÜÿ]Lÿç LÿÀÿç$æF ? Aæ¨~þæÿZÿ ÿçþ{;ÿ, ÓþæfÀÿ Lÿàÿ¿æ~ Óæÿ ÿçþ{;ÿ, ¨d{Àÿ AæÓë$#¯ÿæ {àÿæLÿZÿ þæSö ÿÉöÿ ÿçþ{;ÿ æ ¨ëÿ
FÜÿæLëÿ LÿÜëÿd;ÿçLÿæ{ßÿ þÿÓæ ¯ëÿ¿æ {Lÿ¯ÿ{àÿðÀÿç¢ÿ÷ç{ßðÀÿ¨ç æ {ßæSçÿ
Lÿþö Lëÿ¯ÿö;ÿç ÓóSó ÿ¿æNÿ´æÉë{ß ææ11ææ {¾æSêþæ{ÿ {Lÿ¯ÿÁÿ B¢ÿç÷ß, þÿ, ¯ëÿç F¯ÿó ÉÀÿêÀÿ ÿ´æÀÿæ AæÓNÿçLëÿ ÿ¿æSLÿÀÿç, AæÉëç ÿçþ{;ÿ Lÿþö LÿÀÿç$æ;ÿç æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Lÿþö ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¯ÿçàÿß {ÜÿæBSàÿæ, {ÿ{¯ÿ Lÿ'~ Aææ ¯ÿÿöþæÿ þ AÉë ÀÿÜÿçdç ? ÿæÜÿ], {Ó Ó¯ÿöµíÿÿææ µíÿÿææ'- {ÜÿæB¾æAæ;ÿç, Ó¸ëÿö ¨÷æ~êþæÿZÿ{Àÿ {Ó ÿçfÀÿ Üÿ] ¨÷ÓæÀÿ ¨æB$æ;ÿç æ {ÓÜÿç ÓþÖ AææÀÿ Éëç ÿçþ{;ÿ Aæ¨~þæÿZÿ þæSö ÿÉöÿ ÿçþ{;ÿ {Ó Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ ÉÀÿêÀÿ, þÿ, ¯ëÿç ÿ$æ
138
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{Lÿ¯ÿÁÿ B¢ÿ÷çß ÿ´æÀÿæ {Ó Lÿþö LÿÀÿç$æ;ÿç æ Ó´Àíÿ¨ ÿ´æÀÿæ {Ó Lÿçdç LÿÀÿçÿ$æ;ÿç, A`ÿÁÿ, ×çÀÿ H Éæ;ÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ ¯ÿæÜÿæÀÿLëÿ {Ó ÓLÿ÷çß {ÿQæ¾æAæ;ÿç æ Lÿç;ÿ µÿçÿ{Àÿ {Ó AÓêþ Éæ;ÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ ÿDÝç fÁÿçSàÿæ ¨{Àÿ {¾¨Àÿç vÿçLúÿ {ÓÜÿ AæLÿæÀÿ{Àÿ ÿDÝç ¨ÝçÀÿÜÿç$#{àÿ þ ÿæÜÿæ ¯ÿæÖ¯ÿ{Àÿ ÿDÝç {ÜÿæBÿ$æF, ÿæÜÿæ ¨æDôÉ Üÿ] {ÜÿæBÀÿÜÿçç$æF æ ÿæÜÿæÿ´æÀÿæ LÿæÜÿæLëÿ ¯ÿæ¤ÿç {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ ßëNÿ
LÿþöüÿÁÿó ÿ¿Nÿ´æ Éæ;ÿç þæ{¨§æÿç {ÿðÏçLÿêþú æ AßëNÿ
LÿæþLÿæ{Àÿ~ üÿ{àÿ Ó{Nÿæ ÿç¯ÿ{ÿ ææ12ææ {¾æS¾ëNÿ A$öæúÿ {¾æSÀÿ ¨Àÿç~æþLëÿ ¨÷æ© ¨ëÀëÿÌ, ¾çF Lÿç ÓþÖ ¨÷æ~êþæÿZÿ AææÀÿ þíÁÿ DúÿSþ ¨Àÿþææ{Àÿ ×çÿ, F¨Àÿç {¾æSê LÿþöÀÿ üÿÁÿLëÿ ÿ¿æSLÿÀÿç, (LÿþöÀÿ üÿÁÿ ¨Àÿþææ ÿæZÿ vÿæÀÿë µÿç ëÿ{Üÿô, {Ó$#¨æBô LÿþöüÿÁÿ Lëÿ ÿ¿æSLÿÀÿç) {ÿðÏçLÿêþú Éæ;ÿçþú Aæ{¨§æÿç- Éæ;ÿçÀÿ A;ÿçþ A¯ÿ×æLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ ¾æÜÿæÀÿ AæSLëÿ {Lÿò~Óç Éæ;ÿç {ÉÌ ÀÿÜÿçÿ$æF æ ¾æÜÿæÀÿ ¨Êÿæúÿ {Ó {Lÿ{¯ÿ ¯ÿç AÉæ;ÿ {ÜÿæBÿ$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ AßëNÿ ¨ëÀëÿÌ, {¾ Lÿç {¾æSÀÿ ¨Àÿç~æþ{Àÿ ¾ëNÿ ëÿÜÿô, ¯ÿÿöþæÿ Óæÿ ¨${Àÿ Üÿ] ÀÿÜÿçdç æ F¨Àÿç ¨ëÀëÿÌ üÿÁÿ{Àÿ AæÓNÿç {ÜÿæB (üÿÁÿ {ÜÿDdç ¨Àÿþææ, {Ó$#{Àÿ ÿæÜÿæÀÿ AæÓNÿ {Üÿ¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ, {ÿ~ëLÿÀÿç üÿÁÿ{Àÿ AæÓNÿ {Üÿ{àÿ þ) LÿæþLÿæ{Àÿ~ ÿç¯ÿ{ÿ- LÿæþÿæLÿÀÿç ¯ÿæ¤ÿç {ÜÿæB¾æ;ÿç A$öæúÿ ¨íÿ} ¨¾ö¿;ÿ Lÿæþÿæ fæS÷ÿ ÀÿÜÿç$æF æ Aÿ
ÓæLÿ ¨íÿçö ¨¾ö¿;ÿ Óæ¯ÿæÿ ÀÿÜÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ SëÀëÿ þÜÿæÀÿæffê LÿÜëÿ$#{àÿ- Lÿço#úÿ þæÿ÷ Aæ{þ AàÿSæ F¯ÿó µÿS¯ÿæÿ AàÿSæ ÀÿÜÿçd;ÿç, {ÿ{¯ÿ þæßæ fæS÷ÿ {ÜÿæB ÀÿÜÿç$#¯ÿ æ ¾ÿç AæÓ;ÿæLÿæàÿç {Ó µÿS¯ÿúÿ ¨÷æ©ç LÿÀÿç¯ÿ Lÿç;ëÿ Aæfç ÿ {Ó Ajæÿê Üÿ] A{s æ Aÿ
¨íÿçö ¨¾ö¿;ÿ ÓæLÿZëÿ AÓæ¯ÿæÿ {Üÿ¯ÿæ Aëÿaÿçúÿ æ Ó{`ÿÿÿ ¨í¯ÿöLÿ Óææÿæ{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæ Daÿçúÿ æ FÜÿæ D¨{Àÿ ¨ëÿ
¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç¯ÿæ Ó¯ÿöLÿþöæ~ç þÿÓæ Óóÿ¿{Ó¿æ{Ö ÓëQ ¯ÿÉê æ ÿ¯ÿÿ´æ{Àÿ ¨ë{Àÿ {ÿÜÿê {ÿð¯ÿ Lëÿ¯ÿö LÿæÀÿßúÿ ææ13ææ ¾çF Ó¸íÿö Àíÿ¨{Àÿ Ó´¯ÿÉ ÀÿÜÿçd;ÿ, ¾çF ÉÀÿêÀÿ, þÿ, ¯ëÿç F¯ÿó ¨÷Lÿõÿç vÿæÀëÿ Eÿö{Àÿ Ó´ßó{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿçd;ÿç, F¨Àÿç ¯ÿÉ{Àÿ ÀÿÜÿç$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ ÿæ Lÿçdç LÿÀÿç$æF, ÿæ Lÿçdç LÿÀÿæB$æF æ ¨d{Àÿ $##¯ÿæ {àÿæLÿZëÿ ¨÷¯õÿÿ LÿÀÿæB¯ÿæ ÿ´æÀÿæ þ ÿæÜÿæÀÿ Aæ;ÿÀÿçLÿ Éæ;ÿçLëÿ ØÉöLÿÀÿç ¨æÀÿçÿ$æF æ F¨Àÿç Ó´Àíÿ¨×
¨oþ Aæß
139
þÜÿæ¨ëÀëÿÌ É±ÿæÿç ¯ÿçÌßLëÿ D¨àÿ² LÿÀÿæD$#¯ÿæ ÿ¯ÿÿ´æÀÿ (ëÿBs Lÿæÿ, ëÿBsç {ÿÿ÷, ëÿBsç ÿæÉçLÿæ, {SæsçF þëQ, D¨× F¯ÿó ¨æßë) ¾ëNÿ ÉÀÿêÀÿÀíÿ¨ê SõÜÿ{Àÿ ÓþÖ LÿþöLëÿ þÿÿ´æÀÿæ ÿ¿æSLÿÀÿç Ó´Àíÿ¨æÿ¢ÿ{Àÿ Üÿ] ×çÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ ¾$æ$öÿ
{Ó ÿæ Lÿçdç LÿÀÿ;ÿç, ÿæ LÿÀÿæB$æAæ;ÿç æ FÜÿæLëÿ ¨ëÿ
É÷êLõÿÐ Aÿ¿ ɱÿ{Àÿ LÿÜÿ;ÿç {¾, {ÓÜÿç ¨÷µëÿ ÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç, ÿæ LÿÀÿæB$æ;ÿç æ ÓúÿSëÀëÿ, µÿS¯ÿæÿ, ¨÷µëÿ, Ó´Àíÿ¨× þÜÿæ¨ëÀëÿÌ, ¾ëNÿ, Bÿ¿æÿç ¨ÀÿØÀÿ ¨¾ö¿æ߯ÿæ`ÿê A{s æ Aÿ¿ {Lÿò~Óç µÿS¯ÿæÿ Lÿçdç LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ AæÓçÿ$æ;ÿç æ {Ó {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Lÿçdç LÿÀÿç$æ;ÿç, FÜÿç Ó´Àíÿ¨× BÎZÿ þæþ{Àÿ LÿÀÿæB$æ;ÿç æ þÜÿæ¨ëÀÿëÌZÿ ÿçþ{;ÿ ÉÀÿêÀÿ SõÜÿ þæÿ÷ æ Aÿ
¨ÀÿþææZÿ LÿÀÿç¯ÿæ F¯ÿó þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ LÿÀÿç¯ÿæ {SæsçF Üÿ] Lÿ$æ æ LÿæÀÿ~ {Ó ÿæÜÿæZÿ ÿ´æÀÿæ Üÿ] LÿÀÿç$æ;ÿç æ ¯ÿÖëÿ
{ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ LÿÀëÿ$#{àÿ þ Lÿçdç LÿÀëÿ ÿ$æ;ÿç ÿ Lÿÿöõÿ´ó ÿ Lÿþöæ~ç {àÿæLÿÓ¿ Óõfÿç ¨÷µëÿ
æ ÿ LÿþöüÿàÿÓó{ßæSó Ó´µÿæ¯ÿÖë ¨÷¯ÿÿö{ÿ ææ14ææ {Ó ¨÷µëÿ ÿæ ÿ µíÿÿ ¨÷æ~êZÿ Lÿÿöæ¨~Lëÿ, ÿæ LÿþöLëÿ F¯ÿó ÿæ LÿþöüÿÁÿLëÿ Óó{¾æS LÿÀÿæ;ÿç, F¯ÿó Ó´µÿæ¯ÿ{Àÿ ×çÿ ¨÷LõÿÿçÀÿ ÿ¯ÿæ¯ÿ AëÿÓæ{Àÿ Üÿ] Óþ{Ö ¨÷¯õÿÿ ÜëÿA;ÿç æ ¾æÜÿæÀÿ {¾¨Àÿç ¨÷Lõÿÿç Óæÿ´çLÿ, ÀÿæfÓê, A$¯ÿæ ÿæþÓêLÿ, {ÓÜÿç ÖÀÿ{Àÿ {Ó ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ ¨÷Lõÿÿç ÿ àÿºæ {`ÿòÝæ A{s Lÿç;ëÿ Aæ¨~Zëÿ {ÓÿççLÿç ¨÷µÿæ¯ÿçÿ LÿÀÿç¨æÀëÿ$æF, {¾ÿçLÿç Aæ¨~Zÿ Ó´µÿæ¯ÿ ¯ÿçLõÿÿ A$¯ÿæ ¯ÿçLÿÉçÿ {ÜÿæB$æF æ ¨÷æß
{àÿæ{Lÿ LÿÜÿç$æ;ÿç {¾ µÿS¯ÿæÿ LÿÀÿç LÿÀÿæB$æ;ÿç, Aæ{þ ÿ ¾¦ þæÿ÷ æ Aæþ ÿ´æÀÿæ {Ó µÿàÿ LÿÀÿæ;ëÿ A$¯ÿæ QÀÿæ¨, Lÿç;ëÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿ;ÿç {¾, ÿæ {ÓÜÿç ¨÷µÿë Ó´ßó LÿÀÿç$æ;ÿç ÿæ LÿÀÿæB$æ;ÿç F¯ÿó ÿæ Óó{¾æS Üÿ] LÿÀÿæB$æ;ÿç æ {àÿæ{Lÿ ÿçf Ó´µÿæ¯ÿ{Àÿ $#¯ÿæ ¨÷Lõÿÿç AëÿÓæ{Àÿ Üÿ] ¨÷¯ÿõÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ Ó´ÿ
Lÿæ¾ö¿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {Ó ÿçfÀÿ Aµÿ¿æÓ ÿ´æÀÿæ ¯ÿæ{ÜÿæB LÿÀÿç$æ;ÿç, µÿS¯ÿæÿ LÿÀÿçÿ$æ;ÿç æ {ÿ{¯ÿ {àÿæ{Lÿ LÿæÜÿ]Lÿç LÿÜÿç$æ;ÿç {¾, µÿS¯ÿæÿ Ó¯ëÿ Lÿçdç LÿÀÿ;ÿç ? FÜÿæ D¨{Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿëd;ÿç ÿæÿ{ÿ LÿÓ¿`ÿçúÿ¨æ¨ó ÿ{`ÿð¯ÿ ÓëLõÿÿó ¯ÿçµëÿ
æ Ajæ{ÿÿæ¯õÿÿó jæÿó{ÿÿ þëÜÿ¿;ÿç f;ÿ¯ÿ
ææ15ææ ¾æÜÿæLëÿ ¯ÿÿöþæÿ ¨÷µëÿ Óójæ LëÿÜÿæSàÿæ, ÿæÜÿæLëÿ Fvÿæ{Àÿ ¯ÿçµë LëÿÜÿæSàÿæ æ
140
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
LÿæÀÿ~ {Ó Ó¸íÿö {¯ÿðµÿ¯ÿ Ó¸ As;ÿç æ ¨÷µÿíÿæ F¯ÿó {¯ÿðµÿ¯ÿ ÿ´æÀÿæ Óó¾ëNÿ {ÓÜÿç ¨Àÿþææ ÿæ LÿæÜÿæÀÿ ¨æ¨ LÿþöLëÿ, ÿæ LÿæÜÿæÀÿ ¨í~¿ LÿþöLëÿ Üÿ] S÷Üÿ~ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {Üÿ{àÿ þ {àÿæ{Lÿ LÿæÜÿ]Lÿç LÿÜÿ;ÿç ? LÿæÀÿ~ Ajæÿÿ´æÀÿæ jæÿ |ÿæZÿç {ÜÿæBdç æ ÿæZëÿ ¯ÿÿöþæÿ ÓæäæÿLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ jæÿ {ÜÿæB ÿæÜÿ] æ {Óþæ{ÿ ¯ÿÿöþæÿ f;ëÿ A$öæúÿ ¨Éë Àíÿ¨{Àÿ Ad;ÿç æ {þæÜÿ{Àÿ ¯ÿÉêµÿíÿ {ÜÿæB {Óþæ{ÿ ¾æÜÿæ Lÿçdç LÿÜÿç¨æÀÿ;ÿç æ jæÿ ÿ´æÀÿæ Lÿ'~ {ÜÿæB$æF ? jæ{ÿÿ ëÿ ÿÿjæÿó {ßÌæó ÿæÉçÿþæÿ
æ {ÿÌæþæÿçÿ¿¯ÿfújæÿó ¨÷LÿæÉßÿç ÿÀÿþú ææ16ææ ¾æÜÿæÀÿ A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ Ajæÿ (¾æÜÿæ jæÿLëÿ |ÿæZÿç ÀÿQ#$æF) Aæ ÓæäæúÿLÿæÀÿ ÿ´æÀÿæ ÿÎ {ÜÿæBSàÿæ F¯ÿó FÜÿç¨Àÿç ¾çF jæÿ ¨÷æ© LÿÀÿç{ÿàÿæ æ ÿæÜÿæÀÿ {ÓÜÿç jæÿ Óí¾ö¿ ÓõÿÉ ¨Àÿþÿÿ´ ¨ÀÿþææZëÿ ¨÷LÿæÉçÿ LÿÀÿç$æF æ {ÿ{¯ÿ Lÿ'~ ¨Àÿþææ {Lÿò~Óç A¤ÿLÿæÀÿÀÿ ÿæþ A{s ? ÿæÜÿ] ! {Ó ÿ Ó´ßó ¨÷LÿæÉ Àíÿ¨ ÿçÿ Àÿæÿê æ Ó´ßó ¨÷LÿæÉ Àíÿ¨ As;ÿç æ Ó´ßó ¨÷LÿæÉ {Üÿ{àÿ þ Aæ»Àÿ D¨{µÿæS ÿçþ{;ÿ ëÿÜÿô æ ÿÉöÿ ÿ ÿçA;ÿç ÿæÜÿ] ? {¾{¯ÿ jæÿÿ´æÀÿæ AjæÿÀÿ Aæ¯ÿÀÿ~ Üÿsç¾æF, ÿæÜÿæÀÿ {ÓÜÿç jæÿ Óí¾ö¿ ÓõÿÉ ¨ÀÿþææZëÿ ÿçf µÿçÿ{Àÿ ¨÷¯ÿæÜÿçÿ LÿÀÿç {ÿB$æF æ ¨ë~ç {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ ÿçþ{;ÿ, {LÿDôvÿæ{Àÿ þ A¤ÿLÿæÀÿ ÀÿÜÿçÿ$æF æ {ÓÜÿç jæÿÀÿ Ó´Àíÿ¨ Lÿ'~ ? ÿúÿ¯ÿëßÖÿææÿÖçÏæÖúÿ¨Àÿæß~æ
æ Sbÿ;ÿ¿¨ëÿÀÿæ¯õÿÿçó jæÿÿçöíÿLÿÁÿ½Ìæ
ææ17ææ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ {ÓÜÿç ¨Àÿþÿÿ´ ¨ÀÿþææZÿ AëÿÀíÿ¨ ¯ëÿç $#¯ÿ, ÿÿ´Àÿ AëÿÀíÿ¨ ¨÷¯ÿæÜÿçÿ þÿ $#¯ÿ, ¨Àÿþÿÿ´ ¨ÀÿþææZÿ ÓÜÿçÿ GLÿ¿µÿæ¯ÿ $#¯ÿ F¯ÿó ¨Àÿþææ ¨Àÿæß~ µÿæ¯ÿ $#¯ÿ, ÿæÜÿæÀÿ ÿæþ {ÜÿDdç jæÿ æ jæÿ {Lÿò~Óç ¯ÿLÿú¯ÿæÓ A$¯ÿæ LëÿÿLÿö ÿëÜÿô æ FÜÿç jæÿÿ´æÀÿæ ¨æ¨ÀÿÜÿçÿ ¨ëÀëÿÌ ¨ëÿÀÿæSþÿ ÀÿÜÿçÿ ¨ÀÿþSÿç ¨÷æ© LÿÀÿç$æ;ÿç æ ¨ÀÿþSÿç ¨÷æ© FÓó ¨íÿöjæÿ ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ Üÿ] ¨çÿ {¯ÿæàÿæ;ÿç æ AæSLëÿ {ÿQ#¯ÿæ¯ÿçÿ¿æ¯ÿçÿßÓó¨{ ¯ÿ÷æÜÿ½{~ S¯ÿç ÜÿÖçÿç æ Éëÿç {`ÿð¯ÿ É´¨æ{Lÿ `ÿ ¨çÿæ
ÓþÿÉ}ÿ
ææ18ææ jæÿÿ´ æ Àÿæ ¾æÜÿæÀÿ ¨æ¨ ÿÎ {ÜÿæB¾æBdç , ¾ç F A¨ë ÿÀÿæ¯ÿÿ} ¨ÀÿþSÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBd;ÿç æ F¨Àÿç jæÿêfÿ, ¯ÿçÿß¾ëNÿ ¯ÿ÷Üÿ½~, `ÿæÁÿvÿæ{Àÿ,
¨oþ Aæß
141
SæC F¯ÿó LëÿLëÿÀÿ vÿæ{Àÿ ÿ$æ Üÿæÿêvÿæ{Àÿ þ ÓþõÿÎç ¾ëNÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ ÿæÜÿæZÿ õÿÎç{Àÿ ¯ÿçÿ¿æ-¯ÿçÿß¾ëNÿ ¯ÿ÷æÜÿ½~, ÿæ ÿ {Lÿò~Óç ¯ÿç{ÉÌÿæ ÀÿQ#$æF F¯ÿó ÿæ ÿ `ÿæÁÿvÿæ{Àÿ {Lÿò~Óç Üÿêÿÿæ ÀÿQ#$æF æ ÿæ SæC þö A{s, ÿæ LëÿLëÿÀÿ Aþö F¯ÿó ÿæ Üÿæÿê ¯ÿçÉæÁÿÿæ ÀÿQ#$æF æ F¨Àÿç ¨çÿ jæÿêfÿ ÓþÿÉöê F¯ÿó Óþ¯ÿÿöê {ÜÿæB$æ;ÿç æ ÿæÜÿæZÿ ÿõÎç `ÿþÝæ D¨{Àÿ ¨xÿçÿ$æF ¯ÿÀÿó Aææ{Àÿ ¨xÿç$æF æ A;ÿÀÿ {Lÿ¯ÿÁÿ FÿçLÿç, ¯ÿçÿ¿æ-¯ÿçÿß-Ó¸ Ó´Àíÿ¨Àÿ Óþê¨ As;ÿç æ {ÉÌ Lÿçdç ¨d{Àÿ ÀÿÜÿ;ÿç æ LÿçF {SæsçF ÖÀÿ AæSLëÿ ÿ LÿçF ¨d ÖÀÿ{Àÿ æ ÉÀÿêÀÿ ÿ ¯ÿÚ A{s æ ÿæÜÿæZÿ õÿÎç ¯ÿÚLëÿ þÜÿÿ´ {ÿB ÿ$æF A¨çëÿ ÿæÜÿæZÿ Üõÿÿß{Àÿ ×çÿ Aææ{Àÿ ¨xÿç$æF æ {ÿ~ë {Ó {Lÿò~Óç {µÿÿ ÀÿQ#ÿ$æ;ÿç æ É÷êLÿõÐ ¨¾ö¿æ© SæCþæÿZÿ {Ó¯ÿæ LÿÀÿç$#{àÿ æ ÿæZëÿ SæCZÿ ¨÷ÿç {SòÀÿ¯ÿ ¨íÿö ɱÿ LÿÜÿç¯ÿæ D`ÿçúÿ $#àÿæ Lÿç;ëÿ {Ó F¨Àÿ {Lÿò~Óç ɱÿ LÿÜÿçÿæÜÿæô;ÿç æ É÷êLõÿÐ SæCLëÿ þö{Àÿ {Lÿò~Óç ×æÿ {ÿB ÿæÜÿæô;ÿç æ {Ó {Lÿ¯ÿÁÿ FÿçLÿç Üÿ] þæÿç$#{àÿ {¾ Aÿ¿ fê¯ÿææZÿ ¨Àÿç SæC µÿçÿ{Àÿ þ Aæ ÀÿÜÿçdç æ SæCÀÿ Aæ$}Lÿ þÜÿÿ´ ¾æÜÿæ ¯ÿç {ÜÿD, ÿæÜÿæÀÿ æþçöLÿ {¯ÿðÉçο ¨Àÿ¯ÿÿöê {àÿæLÿþæÿZÿ A¯ÿÿæÿ A{s æ É÷êLõÿÐ ¨d{Àÿ LÿÜÿç AæÓçd;ÿç {¾, A¯ÿç{¯ÿLÿêþæÿZÿ ¯ëÿç Aÿ;ÿ ÉæQæ¾ë N ÿ {ÜÿæB$æF æ {ÿ~ë {Óþæ{ÿ Aÿ;ÿ Lÿ÷ ç ß æ ¯ÿç Ö æÀÿ LÿÀÿç{ÿB$æ;ÿç æ {ÿQæ~çAæ {Éæµÿæ¾ëNÿ ¯ÿæ~ê{Àÿ {Ó ÿæÜÿæLëÿ ¯ÿ¿Nÿ þ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ÿæÜÿæZÿ ¯ÿæ~êÀÿ dæ¨ ¾æÜÿæZÿ `ÿçÿ{Àÿ ¨Ýç¾æF, ÿæÜÿæZÿ ¯ëÿç þ ÿÎ {ÜÿæB¾æF æ {Ó Lÿçdç ¨æB ÿ$æ;ÿç, ¯ÿÀÿó ÿÎ {ÜÿæB¾æ;ÿç æ {¾{¯ÿ Lÿç ÿçÍæþ Lÿþö {¾æS{Àÿ {Üÿ Afëöÿ ! ÿçöæÀÿçÿ Lÿç÷ßæ {SæsçF Üÿ] A{s¾jÀÿ ¨÷Lÿ÷çßæ, "AæÀÿæÿæ'æ SæC, LëÿLëÿÀÿ, Üÿæÿê, AÉ´ÿ$ú, ÿÿêÀÿ æþ}Lÿ þÜÿÿ´ FÜÿç Aÿ;ÿ ÉæQæ¾ëNÿ {àÿæLÿZÿ A¯ÿÿæÿ A{s æ ¾ÿç FÓ¯ëÿÀÿ æþ}Lÿ þÜÿÿ´ $æ;ÿæ, {ÿ{¯ÿ É÷êLõÿÐ A¯ÿÉ¿ LÿÜÿç$æ{;ÿ æ Üÿæô, þ¢ÿçÀÿ, þÓúfçúÿ Bÿ¿æÿç ¨ífæ×Áÿ ¨÷æÀÿ»çLÿ ÖÀÿ{Àÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ {ÜÿæB$æF æ {Óvÿæ{Àÿ {¨÷Àÿ~æÿæßLÿ ÓæþëÜÿçLÿ D¨{ÿÉ {ÜÿæB$æF æ ÿæÜÿæÀÿ D¨{¾æSçÿæ ÀÿÜÿçdç æ ÿæÜÿæ {þöæ¨{ÿÉÀÿ {Lÿ¢ÿ÷ A{s æ ¨÷Öëÿ {ÉâæLÿ{Àÿ ëÿBsç ¨çÿZÿ `ÿaÿöæ ÀÿÜÿççdç æ f{~ ¨çÿ ÿ ¨íÿöjæÿæ As;ÿç F¯ÿó Aÿ¿f{~ ¯ÿçÿ¿æ-¯ÿçÿß Ó¸ æ {Ó ÿëB f~
142
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Lÿç¨Àÿç ? ¯ÿÖëÿ
¨÷{ÿ¿Lÿ {É÷~êÀÿ ÓæLÿþæÿZÿÀÿ ëÿBsç Óêþæ ÀÿÜÿç$æF æ f{~ A#Lÿÿþ Óêþæ ¨ÀÿæLÿæÏæ As;ÿç F¯ÿó Aÿ¿f{~ ¨÷{¯ÿÉçLÿæ A$¯ÿæ ÿçþ§ÿþ Óêþæ{Àÿ æ DÿæÜÿÀÿ~ ÿçþ{;ÿ, µÿNÿçÀÿ ÿçþ§ÿþ Óêþæ ÿæÜÿæ A{s, {¾DôvÿæÀÿë µÿNÿçÀÿ ¨÷æÀÿ» {ÜÿæB$æF æ ¯ÿç{¯ÿLÿ, {¯ÿðÀÿæS¿ F¯ÿó àÿSÿ ÓÜÿçÿ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ AæÀÿæÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ A#Lÿÿþ Óêþæ ÿæÜÿæA{s, {¾Dôvÿç µÿNÿç ÿçfÀÿ ¨Àÿç~æþ {ÿB¨æÀëÿ$#¯ÿæ ×çÿç{Àÿ $æF æ vÿçLúÿ FÜÿç¨Àÿç ¯ÿ÷æÜÿ½~ {É÷~ê þ æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÿB ¨æÀëÿ$#¯ÿæ äþÿæ AæÓç$æF, {ÓÜÿç Óþß{Àÿ ¯ÿçÿ¿æ {ÜÿæB$æF, ¯ÿçÿß {ÜÿæB$æF, þÿÀÿ Éþÿ, B¢ÿç÷ßÿþÿ, Aÿëµÿ¯ÿ Óíÿ÷¨æÿÀÿ ÓoæÀÿ æÀÿæ¯ÿæÜÿçLÿ `ÿç;ÿÿ, æÿ F¯ÿó Óþæ# Bÿ¿æÿç æ ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÿD$#¯ÿæ ÓþÖ {¾æS¿ÿæ ÿæÜÿæÀÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ Ó´µÿæ¯ÿçLÿ Lÿæ¾ö¿Àÿÿ ÀÿÜÿç$æF æ FÜÿæ ¯ÿ÷æÜÿ½~ÿ´Àÿ ÿçþ§ÿþ Óêþæ A{s æ Daÿÿþ Óêþæ {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ {ÜÿæB$æF, {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Lÿ÷þÉ
Dÿç {ÜÿæB{ÜÿæB {ÓÜÿç ¯ÿ÷Üÿ½Zëÿÿ ÿçSúÿÉöÿ LÿÀÿç {Ó$#{Àÿ ¯ÿêàÿß {ÜÿæB¾æF æ ¾æÜÿæ fæ~ç¯ÿæÀÿ $#àÿæ, ÿæÜÿæ fæ~çS{àÿ æ {Ó Üÿ] ¨íÿö jæÿæ æ A¨ëÿÀÿæ¯ÿÿöç¾ëN þÜÿæ¨ëëÀëÿÌ {ÓÜÿç ¯ÿçÿ¿æ-¯ÿçÿß Ó¸ ¯ÿ÷Üÿ½~, `ÿææÁÿ, LëÿLëÿÀÿ, Üÿæÿê F¯ÿó SæC ÓþÖZÿ D¨{Àÿ ÓþõÿÎç Üÿ] ÀÿQ#$æ;ÿç æ LÿæÀÿ~ ÿæZÿÀÿ õÿÎç Üÿõÿß×çÿ Aææ D¨{Àÿ ¨xÿç$æF æ F¨Àÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZëÿ ¨ÀÿþSÿç{Àÿ Lÿ'~ þçÁÿç$æF F¯ÿó Lÿç¨Àÿç ? FÜÿæ D¨{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿëd;ÿç æ B{Üÿð¯ÿ {ÿðf}ÿ
Ó{Söæ {ßÌæó Óæ{þ¿ ×çÿó þÿ
æ ÿç{öæÌó Üÿç Óþó ¯ÿ÷Üÿ½ ÿÓ½æúÿ ¯ÿ÷Üÿ½~ç {ÿ ×çÿæ
ææ19ææ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ ÿ´æÀÿæ fê¯ÿçÿ A¯ÿ×æ{Àÿ Üÿ] Ó¸íÿö ÓóÓæÀÿLëÿ fç~æ ¾æBdç, ¾æÜÿæÀÿ þÿ Óþÿ´{Àÿ ×çÀÿ $æF æ þÿÀÿ Óþÿ´ F¯ÿó ÓóÓæÀ fç~ç¯ÿæ{Àÿ Óº¤ÿ Lÿ'~ ? ÓóÓæÀÿ ¯ÿçàÿß Üÿ] {ÜÿæBSàÿæ, {ÿ{¯ÿ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ {LÿDôvÿç ÀÿÜÿç{àÿ ? É÷êLõÿÐ LÿÜÿ;ÿç- ÿç{öæÌó Üÿ] Óþó ¯ÿ÷Üÿ½- {ÓÜÿç ¯ÿ÷Üÿ½ ÿç{öæÌ F¯ÿó Óþæÿ As;ÿç, Fvÿæ{Àÿ ÿæZÿÀÿç þÿ þ ÿç{öæÌ F¯ÿó Óþ×çÿç ¾ëNÿ {ÜÿæBSàÿæ æ ÿÓ½æúÿ ¯ÿ÷Üÿ½~ç {ÿ ×çÿ
- {ÿ~ë {Ó ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ×çÿ {ÜÿæB$æAæ;ÿç æ FÜÿæÀÿ ÿæþ A¨ëÿÀÿæ¯ÿÿöê ¨Àÿþ Sÿç A{s æ FÜÿæ {Lÿ{¯ÿ þçÁÿç$æF ? {¾{¯ÿ ÓóÓæÀÿ Àíÿ¨ê ÉÿøLëÿ fç~ç¨æÀÿç{¯ÿ æ ÓóÓæÀÿLëÿ {Lÿ{¯ÿ fç~ç¨æÀÿç{¯ÿ ? {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ þÿÀÿ ÿç{Àÿæ {ÜÿæB¾æF, Óþÿ´{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÜÿæB¾æF, (LÿæÀÿ~ þÿÀÿ
¨oþ Aæß
143
¨÷ÓæÀÿ Üÿ] fSÿ æ) {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ {Ó ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ×çÿ {ÜÿæB¾æ;ÿç, {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçúÿ {ÜÿæB¾æ;ÿç æ {ÓÜÿç ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçúÿZÿ àÿä~ Lÿ'~ ? ÿæÜÿæZÿ ÀÿÜÿ~ê ØÎ LÿÀëÿd;ÿç æ ÿ ¨÷Üõÿ{Ì¿úÿ¨÷çßó ¨÷樿 {ÿæÿ´ç{fúÿ ¨÷樿 `ÿæ¨÷çßþú æ ×çÀÿ¯ëÿçÀÿÓóþí{|ÿæ ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçúÿ ¯ÿ÷Üÿ½~ç ×çÿ
ææ20ææ ÿæÜÿæZÿ LÿçF ¨÷çß H A¨÷çß ÿ$æ;ÿç æ {ÿ~ë LÿÀÿç ¾æÜÿæLëÿ {àÿæ{Lÿ ¨÷çß þæÿ;ÿç ÿæÜÿæLëÿ ¨æB¯ÿæ ¨{Àÿ ÜÿÌ}ÿ {ÜÿæBÿ$æ;ÿç F¯ÿó ¾æÜÿæLëÿ A¨÷çß þæÿ;ÿç ({¾¨Àÿç þöæ¯ÿàÿºê `ÿçÜÿ§ àÿSæ;ÿç) ÿæÜÿçZëÿ ¨æB¯ÿæ¨{Àÿ {Ó Dúÿ{¯ÿS þ {ÜÿæBÿ$æ;ÿç æ F¨Àÿç ×çÀÿ ¯ëÿç AÓ¼ë|ÿ, ÓóÉß ÀÿÜÿçÿ, ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçúÿ-¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ Óó¾ëNÿ, ¯ÿ÷Üÿ½{¯ÿÿæ, ¯ÿ÷Üÿ½~ç ×çÿ
- ¨ÀÿæÀÿ ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ Ó{ÿð¯ÿ ×çÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ ¯ÿæÜÿ¿Ø{ÉöÌ´ÓNÿææ ¯ÿç¢ÿÿ¿æÿç ßúÿÓëQþú æ Ó ¯ÿ÷Üÿ½{ßæS¾ëNÿææ ÓëQþäßþɧ&ë{ÿ ææ21ææ ÓóÓæÀÿÀÿ ¯ÿçÌß {µÿæS{Àÿ AÿæÓNÿ ¨ëÀëÿÌ A;ÿÀÿææ{Àÿ ×çÿ {¾Dô ÓëQ ÀÿÜÿçdç, {ÓÜÿç ÓëQLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ "¯ÿ÷Üÿ½ {ßæSßëNÿææ'¨Àÿ¯ÿ÷Üÿ½ ¨Àÿþææ{Àÿ ¾ëNÿ Aæ¯ÿæúÿ As;ÿç æ {ÿ~ë {Ó Aäß Aæÿ¢ÿ Aëÿµÿ¯ÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, {¾Dô Aæÿ¢ÿ {Lÿ{¯ÿ äß {ÜÿæBÿ$æF æ FÜÿç Aæÿ¢ÿ D¨{µÿæS LÿçF LÿÀÿç¨æÀÿç¯ÿ ? ¾çF ÓæóÓæÀÿçLÿ ¯ÿçÌß {µÿæS{Àÿ AÿæÓNÿ æ {ÿ{¯ÿ Lÿ'~ {µÿæS ¯ÿæLÿ A{s ? FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç {ß Üÿç ÓóØÉöfæ {µÿæSæëÿ
Q{ßæÿß F¯ÿ {ÿ æ Aæÿ¿;ÿ¯ÿ;ÿ
{Lÿò{;ÿß ÿ {ÿÌë Àÿþ{ÿ ¯ëÿ
ææ22ææ {Lÿ¯ÿÁÿ ÿ´`ÿæ Üÿ] ëÿ{Üÿô, ÓþÖ B¢ÿç÷ß Ó´Éö LÿÀÿç$æ;ÿç æ {ÿQ#¯ÿæ `ÿäëÀÿ ØÉö, Éë~ç¯ÿæ LÿæÿÀÿ ØÉö, FÜÿç¨Àÿç B¢ÿç÷ß F¯ÿó ¯ÿçÌß Óó{¾æSÀëÿ D Ó¸íÿö {µÿæS ¾ÿ¿¨ç {µÿæSç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¨÷çß ¨÷ÿêÿ {ÜÿæB$æF Lÿç;ëÿ ÿç
Ó{¢ÿÜÿ {ÓÜÿç Ó¯ëÿ "ëÿ
Q{ßæÿß
'- ëÿ
Qÿ {¾æÿçþæÿZÿ LÿæÀÿ~ {ÜÿæB$æF æ FÜÿç {µÿæS Üÿ] {¾æÿçÀÿ LÿæÀÿ~ A{s æ FÿçLÿç Üÿ] ëÿÜÿô æ {ÓÜÿç {µÿæS D F¯ÿó ÿÎ {ÜÿæB$æ;ÿç æ {µÿæSÓ¯ëÿ ÿæɯÿæÿ A{s æ {ÿ~ëLÿÀÿç {Üÿ {Lÿò{;ÿß ! ¯ÿç{¯ÿLÿê ¨ëÀëÿÌ {Ó$#{Àÿ àÿç© {ÜÿæBÿ$æ;ÿç æ B¢ÿç÷ßþæÿZÿ FÜÿç ØÉö{Àÿ Lÿ'~ ç$æF ? Lÿæþ, {Lÿ÷æ, ÀÿæS H {ÿ´Ì FÜÿçÓ¯ëÿ Üÿ] ÀÿÜÿç$æF æ FÜÿæ D¨{Àÿ
144
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
LÿÜëÿd;ÿç É{Lÿ§æÿê{Üÿð¯ÿ ß
{Óæ|ëÿó ¨÷æLúÿÉÀÿêÀÿ¯ÿç{þæä~æúÿ æ Lÿæþ{Lÿ÷æ{æúÿµÿ¯ÿó {¯ÿSó Ó ßëNÿ
Ó ÓëQê ÿÀÿ
ææ23ææ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ ÉÀÿêÀÿ ÿæÉ {Üÿ¯ÿæ¨í¯ÿöÀëÿ Üÿ] Lÿæþ, {Lÿ÷æÀëÿ D {ÜÿD$#¯ÿæ {¯ÿSLëÿ ÓÜÿÿ Lÿÿç¯ÿæ{Àÿ(ÿþÿ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ) Óäþ, {Ó Üÿôç ÿÀÿ(ÿ Àÿþ~ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç) A{ æ {Ó FÜÿç {àÿæLÿ{Àÿ {¾æS¾ëNÿ H ÓëQê A{s æ ¾æÜÿæÀÿ ¨d{Àÿ ëÿ
Q ÿ$æF, {Ó ÓëQ{Àÿ A$öæúÿ ¨Àÿþææ{Àÿ ×çÿç¾ëNÿ A{s æ ¯ÿo#$æB Üÿ] FÜÿæÀÿ ¨÷æ©çÀÿ ¯ÿçæÿ ÀÿÜÿçdç, þõëÿ¿ ¨{Àÿ ëÿÜÿô æ Ó¡ÿLÿ¯ÿêÀÿ FÜÿæLëÿ ØÎ LÿÀÿçd;ÿç {¾ A¯ÿí ! fê¯ÿÿ þ LÿÀÿ AæÉæ æ {ÿ{¯ÿ Lÿ'~ þõëÿ¿ ¨{Àÿ þëNÿç {ÜÿæBÿ$æF ? {Ó LÿÜÿ;ÿç- þëFþëNÿçSëÀëÿ Lÿ{Üÿ Ó´æ$öê, lëvÿæ {ÿÿ ¯ÿçÉ´æÓæ, FÜÿæ Üÿ] {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐZÿ Lÿ$ÿ {¾ ÉÀÿêÀÿ $æB, þÀÿç¯ÿæ ¨í¯ÿöÀëÿ Üÿ] ¾çF Lÿæþ{Lÿ÷æÀÿ {¯ÿSLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ Óäþ {ÜÿæBSàÿæ, {ÓÜÿç ¨ëÀÿëÌ FÜÿç {àÿæLÿ{Àÿ {¾æSê F¯ÿó ÓëQê A{s æ Lÿæþ,{Lÿ÷æ, ¯ÿæÜÿ¿ ØÉö Üÿ] Éÿø As;ÿç æ FÜÿæLëÿ Üÿ] Aæ¨~ fç~;ëÿ æ FÜÿç ¨ëÀëÿÌZÿ àÿä~ ¨ëÿ
LÿÜëÿd;ÿç{ßæ;ÿ
Óë{Qæ;ÿÀÿæÀÿæþÖ$æ;ÿ{fö¿æÿç{Àÿ¯ÿ ß
æ Ó {ßæSê ¯ÿ÷Üÿ½ÿç¯ÿöæ~ ¯ÿ÷Üÿ½µíÿ{ÿæ#Sbÿÿç ææ24ææ {¾Dô ¯ÿ¿Nÿç A;ÿÀÿææ{Àÿ Üÿ] Óë Q ¨æB$æ;ÿç , A;ÿÀÿæÀÿæþ
A;ÿÀÿææ{Àÿ Üÿ] AæÀÿæþ ÿÀëÿ$æ;ÿç ÿ$æ A;ÿÀÿææ{Àÿ Üÿ] ¨÷LÿæÉ LÿÀëÿ$æ;ÿç, (ÓæäæúÿLÿæÀÿ ¨ëÀëÿÌ)æ { Üÿ] {¾æSê æ ¯ÿ÷Üÿ½µíÿÿ- ¯ÿ÷Üÿ½ ÓÜÿçÿ FLÿ {ÜÿæB ¯ÿ÷Üÿ½ ÿç¯ÿöæ~ó- ¯ÿæ~êÀëÿ Eÿö{Àÿ ¯ÿ÷Üÿ½, ÉæÉ´ÿ ¯ÿ÷Üÿ½Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ A$öæúÿ ¨÷${þ ¯ÿçLÿæÀÿ (Lÿæþ-{Lÿ÷æ)Àÿ A;ÿ ¨ë~ç ÿÉöÿ ¨ë~ç ¨÷{¯ÿÉ æ àÿµÿ{;ÿ ¯ÿ÷Üÿ½ÿç¯ÿöæ~þõÌß
äê~LÿÁÿ½Ìæ
æ dç{ÿ´ðæ ßÿææÿ
Ó¯ÿöµíÿÿÜÿç{ÿ Àÿÿæ
ææ25ææ ¨ÀÿþææZÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ LÿÀÿç ¾æÜÿæÀÿ ¨æ¨ ÿÎ {ÜÿæBSàÿæ, ¾æÜÿæÀÿ ÓóÉß ÿÎ {ÜÿæBSàÿæ, Ó¸íÿö ¨÷æ~êþæÿZÿ Üÿçÿ{Àÿ {¾ àÿæSçd;ÿç (¨÷æ©ç¯ÿæàÿæ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Üÿ] F¨Àÿç LÿÀÿç¨æÀÿ;ÿç æ ¾çF Ó´ßó A¤ÿLíÿ¨{Àÿ ¨Ýçdç, {Ó Aÿ¿þæÿZëÿ Lÿ'~ DæÀÿ LÿÀÿç¯ÿ ? {ÿ~ë LÿÀÿç LÿÀëÿ~æ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ Ó´µÿæ¯ÿçLÿ Së~ {ÜÿæB¾æB $æF æ) ÿ$æ "ßÿææÿ
' - fç{ÿ¢ÿ÷êß ¯ÿ÷Üÿ½ {¯ÿÿæ ¨ëÀëÿÌ Éæ;ÿ ¨Àÿ¯ÿ÷Üÿ½Zëÿ
¨oþ Aæß
145
¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ×çÿçLëÿ ¨ëÿ
LÿÜëÿd;ÿçLÿæþ{Lÿ÷æ¯ÿçßëNÿæÿæó ßÿêÿæó ßÿ{`ÿÿÓæþú æ Aµÿç{ÿæ ¯ÿ÷Üÿ½ÿç¯ÿöæ~ó ¯ÿÿö{ÿ ¯ÿçÿçÿææÿæþú ææ26ææ Lÿæþ-{Lÿ÷æ ÀÿÜÿçÿ ¯ÿçfçÿ `ÿçÿ Ó¸, ¨ÀÿþææZÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ LÿÀÿç$#¯ÿæ jæÿê ¨ëÀëÿÌ ÿçþ{;ÿ `ÿæÀÿçAæÝë Éæ;ÿ ¯ÿ÷Üÿ½ Üÿ] ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ ¯ÿæÀÿºæÀÿ {¾æS{É´Àÿ É÷êLõÿÐ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌZÿ ÀÿÜÿ~ê D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç, {¾Dô$#Àëÿ, {¨÷Àÿ~æ þççÁÿç¯ÿ æ ¨÷ɧ ¨÷æß
¨íÿö {ÜÿæBSàÿæ æ ¯ÿÿöþæÿ ¨ëÿ
{Ó {fæÀÿ {ÿDd;ÿç- FÜÿç ×çÿçLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæÀÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ Aèÿ "É´æÓ-¨÷É´æÓÀÿ `ÿç;ÿÿ' A{s F¯ÿó ¾j ¨÷Lÿ÷çßæ{Àÿ ¨÷æ~Lëÿ A¨æÿ{Àÿ Üÿ¯ÿÿ, A¨æÿLëÿ ¨÷æ~{Àÿ Üÿ¯ÿÿ, ¨÷æ~-A¨æÿ DµÿßÀÿ Sÿç ÿç{Àÿæ æ ÿæÜÿæLëÿ Üÿ] ¯ëÿlæDd;ÿçØÉöæúÿ Lõÿÿ´æ ¯ÿÜÿç¯ÿöæÜÿ¿æóÊÿäë{Êÿð¯ÿæ;ÿ{Àÿ µÿø{¯ÿæ
æ ¨÷æ~æ¨æ{ÿò Ó{þò Lÿõÿ´æ ÿæÓæµÿ¿;ÿÀÿ`ÿæÀÿç{~ò ææ 27ææ ß{ÿ¢ÿ÷çßþ{ÿæ¯ëÿçþëöÿç{þöæä¨Àÿæß~
¯ÿçS{ÿbÿæµÿß{Lÿ÷æ{æ ß
ÓÿæþëNÿ F¯ÿ Ó
ææ28ææ {Üÿ Afëöÿ ! ÓæóÓæÀÿçLÿ ¯ÿçÌß, ÿõÉ¿Lëÿ `ÿç;ÿÿ ÿLÿÀÿç, ÿæÜÿæLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç {ÿÿ÷Àÿ ÿõÎçLëÿ µÿøLëÿsç þ{Àÿ ×çÀÿ LÿÀÿç "µÿø{¯ÿæ
A;ÿ{Àÿ' A$æöúÿ FÜÿæ ÿë{Üÿô {¾ `ÿäë A$¯ÿæ µÿøLëÿsçÀÿ þ µÿæSLëÿ Üÿ] õÿÎç àÿSæB{¯ÿ æ µÿøLëÿsç þÀÿ Éë A$ö FÜÿæ {¾ Óçæ ¯ÿÓç{àÿ õÿÎç µÿøLëÿsçÀÿ vÿçLúÿ þ{Àÿ Óçæ AæSLëÿ ¨Ýç¯ÿ æ ÝæÜÿ~Lëÿ, ¯ÿæþLëÿ, FvÿæLëÿ, {ÓvÿæLëÿ `ÿLúÿþLúÿ ÿ {ÿQ#¯ÿæ D`ÿçúÿ æ ÿæÉæS÷ õÿÎçÀÿ A$ö ÿæLÿLÿë {ÿQ#¯ÿæ ëÿÜÿô æ ÿæLÿ µÿçÿ{Àÿ ¯ÿç`ÿÀÿ~ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¨÷æ~ F¯ÿó A¨æÿ ¯ÿæßëLëÿ Óþæÿ LÿÀÿç, A$öæúÿ õÿÎçLëÿÿ Óçæ Óþæÿæ{Àÿ ×çÀÿ LÿÀÿ æ ÓëÀÿÿ(þÿÀÿ ÿõÎç)Lëÿ É´æÓ{Àÿ àÿSæB ÿçA æ {Lÿ{¯ÿ É´æÓ µÿçÿÀÿLëÿ Sàÿæ ? {Lÿ{ÿ Óþß ÀÿÜÿçàÿæ ? ¨÷æß
Aæ {Ó{Lÿ ÀÿÜÿç$æF æ ¯ÿÁÿ¨í¯ÿöLÿ ÀÿQ;ëÿ ÿæÜÿ] æ {Lÿ{¯ÿ É´æÓ ¯ÿæÜÿæÀÿLëÿ ¯ÿæÜÿæÀÿçàÿæ ? ¯ÿæÜÿæ{Àÿ {Lÿ{ÿ Óþß ÀÿÜÿçàÿæ ? LÿÜÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ ëÿ{Üÿô {¾, É´æÓ{Àÿ Dvëÿ$#¯ÿæ ÿæþ´ÿê Éë~æB ¨Ýë$#¯ÿ æ FÜÿç¨Àÿç É´æÓ-¨÷É´æÓ{Àÿ {¾{¯ÿ ÓëÀÿÿ ×çÀÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ, {ÿ{¯ÿ #{Àÿ #{Àÿ É´æÓ A`ÿÁÿ ×çÀÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ Óþ {ÜÿæB¾ç¯ÿ, ÿæµÿççÿÀÿë ÓZÿÅÿ Dvÿç¯ÿ F¯ÿó ÿæ ¯ÿæÜÿ¿ ÓZÿÅÿ µÿçÿÀëÿ LúÿLÿæ {ÿB¨æÀÿç¯ÿ æ ¯ÿæÜÿæÀÿÀÿ {µÿæS `ÿç;ÿÿ ¯ÿæÜÿæ{Àÿ Üÿ] ÿ¿æS {ÜÿæB¾æB$#àÿæ æ µÿçÿ{Àÿ þ ÓZÿÅÿ fæSõÿ {Üÿ¯ÿ
146
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
ÿæÜÿ] æ ÓëÀÿÿ FLÿÿþú ¯ÿæDôÉ ¨Àÿç Óçæ ×çÀÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ, {ÿðÁÿ æÀÿæ¯ÿúÿ æ {ÿðÁÿæÀÿæ ¨æ~çµÿÁÿç s¨ús¨ú ¨Ýëÿ$æF æ {¾{ÿ ¨¾ö¿;ÿ¨Ýç¯ÿ æÀÿæ Àíÿ¨{Àÿ Üÿ] ¨Ýç¯ÿ æ FÜÿç¨Àÿç ¨÷æ~ H A¨æÿÀÿ Sÿç FLÿÿþú Óþ, ×çÿLÿÀÿç B¢ÿç÷ß, þÿ H ¯ëÿçLëÿ ¾çF fç~çSàÿæ, Bdæ, µÿß H {Lÿ÷æÀëÿ ÀÿÜÿçÿ þÿÿ ÉêÁÿÿæÀÿ `ÿÀÿþ Óêþæ{Àÿ ¨Üÿoë$#¯ÿæ {þæä ¨Àÿæß~ þëÿç Óÿæ þëN Üÿ] As;ÿç æ þëNÿ {ÜÿæB {Ó LëÿAæ{Ý ¾æAæ;ÿç ? Lÿ'~ ¨æB$æ;ÿç ? {µÿæNÿæÀÿó ßjÿ¨Óæó Ó¯ÿö{àÿæLÿþ{ÜÿÉ´Àÿþú æ Óëõÿÿó Ó¯ÿöµÿíÿæÿæó jæÿ´æ þæó Éæ;ÿçþõbÿÿç ææ29ææ {ÓÜÿç þëNÿ ¨ëÀëÿÌ {þæ{ÿ ¾j F¯ÿó ÿ¨Lëÿ {µÿæSë$#¯ÿæ Ó¸íÿö {àÿæLÿÀÿ BÉ´ÀÿZÿ þ BÉ´Àÿ, Ó¸íÿö ¨÷æ~êþæÿZÿ Ó´æ$ö ÀÿÜÿçÿ Üÿç{ÿðÉê, F¨Àÿç Óæäæÿ fæ~ç ¨ÀÿþÉæ;ÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ É÷êLõÿÐ LÿÜÿ;ÿç {¾ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌZÿ É´æÓ ¨÷É´æÓÀÿ ¾j H ÿ¨Àÿ {µÿæNÿæ þëô A{s æ ¾j F¯ÿó ÿ¨ {ÉÌ{Àÿ {¾Dô$#{Àÿ ¯ÿçàÿß {ÜÿæB$æ;ÿç, ÿæÜÿæ Üÿ] {þæÀÿ Ó´Àíÿ¨ æ A$öæúÿ þëô Üÿ] A{s æ¾jÀÿ {ÉÌ ÿçÍÌö ¾æÜÿæÀÿ ÿæþ ¨Àÿþ Éæ;ÿç A{s, ÿæÜÿæÜÿ] {þæÀÿ Ó´Àíÿ¨ æ {ÓÜÿç þëNÿ ¨ëÀëÿÌ {þæ{ÿ fæ~ç$æF æ fæ~ç¯ÿæ ä~ç Üÿ] {þæ{ÿ ¨÷æ© {ÜÿæB¾æF æ FÜÿæÀÿ ÿæþ Üÿ] ¨Àÿþ Éæ;ÿç æ {¾¨Àÿç þëô BÉ´ÀÿZÿ þ BÉ´Àÿ, {Ó¨Àÿç Üÿ] {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ þ æ ÿçÍÌö FÜÿç AæßÀÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ Afëöÿ ¨÷ɧ LÿÀÿç$#{àÿ- {Lÿ{¯ÿ ÿ Aæ¨~ ÿçÍæþ Lÿþö {¾æSÀÿ ¨÷ÉóÓæ LÿÀëÿd;ÿç ÿ {Lÿ{¯ÿ Ó¿æÓ þæSö{Àÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨÷ÉóÓæ LÿÀëÿd;ÿç æ Aÿ
Dµÿß þÀëÿ {SæsçF, ¾æÜÿæ Aæ¨~Zÿ ÓëÿçÊÿçÿ {ÜÿæB$#¯ÿ, ¨Àÿþ Lÿàÿ¿æ~LÿæÀÿê {ÜÿD$#¯ÿ, ÿæÜÿæLëÿ LÿëÜÿ;ëÿ æ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ{Üÿ Afëöÿ ! ¨ÀÿþLÿàÿ¿æ~ ÿ Dµÿß{Àÿ ÀÿÜÿçdç æ Dµÿß{Àÿ {ÓÜÿç ÿçöæÀÿçÿ ¾j Lÿ÷çßæ Üÿ] LÿÀÿæ¾æB$æF æ {Üÿ{àÿ þ ÿçÍæþ Lÿþö {¾æS ¯ÿç{ÉÌ A{s æ ¯ÿçÿæ FÜÿæLëÿ LÿÀÿç Ó¿æÓ A$öæúÿ ÉëµÿæÉëµÿ LÿþöÀÿ A;ÿ {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ Ó¿æÓ þæSö ëÿÜÿô, þqçàÿúÿ(æþ)Àÿ ÿæþ A{s æ {¾æS ¾ëNÿ Üÿ] Ó¿æÓ A{s æ {¾æS ¾ëNÿÀÿ àÿä~ LÿÜÿç{àÿ {¾, {ÓÜÿç ¨÷µëÿ, ÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç, ÿæ LÿÀÿæB$æ;ÿç æ ¯ÿÀÿó Ó´µÿæ¯ÿ{Àÿ ¨÷LõÿÿçÀÿ ÿæ¯ÿæúÿ AëÿÀíÿ¨ {àÿæ{Lÿ ¯ÿ¿Ö ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ ¾çF Óæäæúÿ
¨oþ Aæß
147
{þæ{ÿ fæ~çÿçF {ÓÜÿç ¨çÿ H jæÿæ æ ¾jÀÿ ¨Àÿç~æþ{Àÿ {àÿæ{Lÿ {þæ{ÿ fæ~ç$æ;ÿç æ É´æÓ-¨÷É´æÓÀÿ f¨ F¯ÿó ¾j, ÿ¨ {¾Dô$#{Àÿ ¯ÿçàÿß {ÜÿæB$æF, {Ó þë Üÿ] A{s æ ¾jÀÿ ¨Àÿç~æþ Ó´Àíÿ¨ {þæ{ÿ fæ~çç, {¾Dô ¨Àÿþ Éæ;ÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç, ÿæÜÿæ þ þëô Üÿ] A{s æ A$öúÿ É÷êLõÿÐ {¾¨Àÿç {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀÿëÌ þ {Ó¨Àÿç As;ÿç æ {ÓÜÿç Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¾çF ¨÷æ© LÿÀÿç$æF, {ÓÜÿç ¨÷æ©ç¯ÿæÿZëÿ þ {ÓÜÿç ×çÿç þçÁÿç$æF æ {Ó þ CÉ´ÀÿZÿ CÉ´Àÿ, AææZÿ Aææ Ó´Àíÿ¨þß {ÜÿæB¾æ;ÿç æ {ÓÜÿç ¨Àÿþææ ÓÜÿçÿ FLÿ {ÜÿæB¾æ;ÿç æ FLÿ {Üÿ¯ÿæ{Àÿ {¾{ÿ fÿ½ µÿ{àÿ àÿæSç¾æD, FÜÿç Aæß{Àÿ ØÎ Lÿ{àÿ {¾ ¾j ÿ¨Àÿ {µÿæNÿæ, þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ µÿçÿ{Àÿ ÀÿÜë&$#¯ÿæ ÉNÿç þ{ÜÿÉ´Àÿ As;ÿç æ g ÿûÿç ÿç É÷ ê þú ÿ µÿS¯ÿú ÿ SêÿæÓí ¨ ÿç Ì ûë ¯ÿ÷ Ü ÿ½ ¯ ÿç ÿ¿æßæó {ßæSÉæ{Ú É÷ ê Lõ ÿ Ðæfë ö ÿ Óºæ{ÿ "ßj{µÿæNÿæ þÜÿæ¨ë À ë ÿ Ì× þ{ÜÿÉ´Àÿ
'ÿæþ ¨o{þææß
ææ5ææ FÜÿç ¨÷Lÿæ{Àÿ É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæÀíÿ¨ê D¨ÿçÌÿ F¯ÿó ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ ÿ$æ {¾æSæÉæÚ ¯ÿçÌßLÿ É÷êLõÿÐ F¯ÿó AfëöÿZÿ Óºæÿ{Àÿ ¾j{µÿæNÿæ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ× þ{ÜÿÉ´Àÿ
ÿæþLÿ ¨oþ Aæß Ó¸íÿö {Üÿàÿæ æ Bÿç É÷ ê þú ¨ ÀÿþÜÿóÓ ¨Àÿþæÿ¢ÿÓ¿ Éç Ì ¿ É÷ ê Ó´ æ þê AÝSÝæÿ¢ÿLõ ÿ {ÿ É÷ ê þú ÿ µÿS¯ÿú ÿ Sêÿæßæ
ß$æ$ö Sêÿæ µÿæ{Ì¿ ¾j{µÿæNÿæ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ× þ{ÜÿÉ´Àÿ
ÿæþ ¨o{þææß
æ ææ ÜÿÀÿç g ÿúÿÓúÿ ææ
148
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
C É÷ê ¨Àÿþæ{ÿ ÿþ
A$ Ì{Ïææß
ÓóÓæÀÿ{Àÿ þö ÿæþ{Àÿ Àÿêÿç-Àÿç¯ÿæf, ¨ífæ ¨ÿç, Ó¸÷ÿæßþæÿZÿÀÿ ¯ÿõç {Üÿ{àÿ, LëÿÀÿêÿçþæÿZÿ Éþÿ LÿÀÿç FLÿ CÉ´ÀÿZÿ ×æ¨ÿæ F¯ÿó ÿæÜÿæÀÿ ¨÷æ©çÀÿ ¨÷ L ÿ÷ ç ß æLë ÿ ¨÷ É Ö LÿÀÿç ¯ ÿæ ÿç þ {;ÿ {Lÿò~Óç þÜÿæ¨ë À ë ÿ ÌZÿ Aæ¯ÿç µ ÿö æ ¯ÿ {ÜÿæB$æF æ Lÿç÷ßæþæÿZëÿ ÿ¿æSLÿÀÿç ¯ÿÓç, jæÿê LÿÜëÿ$#¯ÿæ Àíÿ|ÿç¯ÿæÿ LõÿÐ LÿæÁÿ{Àÿ Aÿ¿;ÿ ¯ÿ¿æ¨Lÿ $#àÿæ æ {ÿ~ë FÜÿç AæßÀÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ Üÿ] {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ FÜÿç ¨÷ɧLëÿ `ÿëÿ$ö $Àÿ ÿçþ{;ÿ Ó´ßó DvÿæB{àÿ {¾ jæÿ {¾æS F¯ÿó ÿçÍæLÿþö {¾æS DµÿßæëÿÓæ{Àÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF æ ÿ´çÿêß Aæß{Àÿ {Ó LÿÜÿç$#{àÿ- {Üÿ Afëöÿ ! äÿ÷êß ÿçþ{;ÿ ¾ëvÿæÀëÿ ¯ÿÝ {Lÿò~Óç Lÿàÿ¿æ~LÿæÀÿê Lÿæ¾ö ¿ ÿæÜÿ] æ FÜÿç ¾ë {Àÿ ÜÿæÀÿç { àÿ {ÿ¯ÿÿ´ F¯ÿó fç~ç{àÿ þÜÿæþÜÿçþ ×çÿç ¨÷æ© ÜëÿF æ F¨Àÿç ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç ¾ëLÿÀÿ æ {Üÿ Afëöÿ ! FÜÿç ¯ëÿç ÿëþ ÿçþ{;ÿ jæÿ {¾æS ¯ÿçÌß{Àÿ LëÿÜÿæSàÿæ æ {LÿDô ¯ÿëç ? FÜÿæLÿç {¾ ¾ëLÿÀÿ, jæÿ{¾æS F¨Àÿç ëÿÜÿô {¾, Üÿæÿ D¨{Àÿ ÜÿæÿÀÿQ# ¯ÿÓç ÀÿÜÿç¯ÿæ æ jæÿ{¾æS{Àÿ {Lÿ¯ÿÁÿ ÿçfÀÿ Üÿæÿç-àÿæµÿLëÿ Ó´ßó ÿçÊÿß LÿÀÿç ÿçfÀÿ ÉNÿçLëÿ {ÿQ# Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæ æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Lÿç {¨÷ÀÿLÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Üÿ] {ÜÿæB$æ;ÿç æ jæÿ{¾æS{Àÿ ¾ë LÿÀÿç¯ÿæ Aÿç¯ÿæ¾ö¿ A{s æ õÿÿêß Aæß{Àÿ Afëöÿ ¨÷ɧ Lÿ{àÿ {¾, µÿS¯ÿæÿ ! ÿçÍæþ Lÿþö {¾æS A{¨äæ jæÿ {¾æS ¾ÿç Aæ¨~Zëÿ {É÷Ï þæÿ¿, {ÿ{¯ÿ Aæ¨~ {þæ{ÿ FÜÿç {WæÀÿ Lÿþö{Àÿ LÿæÜÿ]Lÿç àÿSæDd;ÿç ? AfëöÿZëÿ ÿçÍæþ Lÿþö{¾æS Lÿvÿçÿ ¨÷ÿêÿ {Üÿàÿæ æ FÜÿæ D¨{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLÿõÐ LÿÜÿç{àÿ {¾, Dµÿß ÿçÏæLëÿ {þæ ÿ´æÀÿæ Üÿ] LëÿÜÿæ¾æB$#àÿæ, Lÿç;ëÿ {Lÿò~Óç ¨$ AëÿÓæ{Àÿ LÿþöLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæÀÿ ¯ÿçæÿ ÿæÜÿ] æ ÿæ ÿ F¨Àÿç Üÿ] A{s Lÿç Lÿþö ¨÷æÀÿ» ÿLÿÀÿç ¨Àÿþ {ÿðÍþö¿ ÓççLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿçç¾ç¯ÿ F¯ÿó ÿæ ¨÷æÀÿ» LÿÀÿç$#¯ÿæ Lÿ÷çßæLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç {ÿ{àÿ Üÿ] LÿçF ¨Àÿþ ÓççLëÿ ¨æB$æF, Dµÿß þæSö{Àÿ ÿçßÿLÿþö ¾j ¨÷Lÿ÷çßæ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ Üÿ] {Üÿ¯ÿ æ
ÌÏ Aæß
149
¯ÿÿöþæÿ Afëöÿ µÿàÿ Àíÿ{¨ ¯ëÿlçS{àÿ {¾, jæÿþæSö vÿçLúÿ àÿæSë A$¯ÿæ ÿçÍæþ Lÿþö þæSö Dµÿß õÿÎç{Àÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæLëÿ Üÿ] ¨Ýç$æF æ {Üÿ{àÿ þ ¨oþ Aæß{Àÿ {Ó ¨÷ɧ Lÿ{àÿ {¾, üÿÁÿÿõÎçÀÿë {LÿDôsç {É÷Ï A{s ? {LÿDôsç Óë¯ÿçæfÿLÿ {Üÿ¯ÿ ? É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ, {Üÿ Afëöÿ ! DµÿßþæSö ¨Àÿþ {É÷ß Üÿ] {ÿB$æ;ÿç æ {SæsçF ×æÿLëÿ Üÿ] Dµÿß þæSö ¨ÜëÿoæB$æ;ÿç æ {Üÿ{àÿ þ ÓæóQ¿{¾æS A{¨äæ ÿçÍæþ Lÿþö {¾æS {É÷Ï æ LÿæÀÿ~ ÿçÍæþ LÿþöÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ÿ ÿLÿÀÿç {LÿÜÿç þ Ó¿æÓ {ÜÿæBÿ$æ;ÿç æ Dµÿß þæSö{Àÿ Lÿþö {SæsçF Üÿ] A{s æ Aÿ
Ó´Î {ÜÿDdç {¾ {ÓÜÿç ÿçöæÀÿçÿ Lÿþö ÿLÿÀÿç {LÿÜÿç Óÿ¿æÓê {ÜÿæBÿ$æ;ÿç F¯ÿó ÿæ {LÿÜÿç {¾æSê þ {ÜÿæB$æ;ÿç æ {Lÿ¯ÿÁÿ FÜÿç þæSö{Àÿ `ÿæàëÿ$#¯ÿæ ¨$#LÿZÿ ëÿBsç õÿÎç{Lÿæ~ ÀÿÜÿç$æF æ ¾æÜÿæLÿç ¨í¯ÿöÀëÿ LëÿÜÿæ¾æBdç æ É÷êµÿS¯ÿæëÿ¯ÿæ`ÿ AÿæÉ÷çÿ
LÿþöüÿÁÿó Lÿæßö¿ó Lÿþö Lÿ{Àÿæÿç ß
æ Ó Óóÿ¿æÓê `ÿ {ßæSê `ÿ ÿ ÿçÀÿS§çÿö `ÿæLÿ÷çß
ææ1ææ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ- {Üÿ Afëöÿ ! Lÿþö üÿÁÿÀÿ AæÉ÷ß ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB A$öæúÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ Óþß{Àÿ {Lÿò~Óç ¨÷LÿæÀÿ Lÿæþÿæ ÿÀÿQ#, ¾çF Lÿæ¾ö¿óLÿþö- LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ ¨÷Lÿ÷çßæ ¯ÿç{ÉÌ LÿÀÿç$æF, {Ó Üÿôç Ó¿æÓê H {¾æSê A{s æ {Lÿ¯ÿÁÿ AS§çLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ÿ$æ {Lÿ¯ÿÁÿ Lÿ÷çßæþæÿZëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ÿæ Ó¿æÓê ÿæ {¾æSê æ Lÿ÷çßæ ¯ÿÜëÿÿ SëÝçF ÀÿÜÿçdç, {Ó$#Àëÿ LÿæßöóLÿþö-LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ ¨÷Lÿ÷çßæ, ÿçßÿLÿþö, ÿçöæÀÿçÿ LÿÀÿæ¾æB$#¯ÿæ {Lÿò~Óç Lÿ÷çßæ ¯ÿç{ÉÌ æ ÿæÜÿæ {ÜÿDdç ¾j ¨÷Lÿ÷çßæ- ¾æÜÿæÀÿ Éë A$ö {ÜÿDdç AæÀÿæÿæ, ¾æÜÿæLÿç AæÀÿæ {ÿ¯ÿZÿ µÿçÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæD$#¯ÿæ ¯ÿç# ¯ÿç{ÉÌ æ ÿæÜÿæLëÿ Lÿæ¾ö¿Àíÿ¨ {ÿ¯ÿæ Üÿ] Lÿþö æ ¾çF FÜÿæLëÿ LÿÀÿç$æF, {ÓÜÿçô Ó¿æÓê A{s æ {Ó Üÿçô {¾æSê {ÜÿæB$æF æ {Lÿ¯ÿÁÿ AS§çLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç, þëô AS§çLëÿ ØÉö LÿÀëÿÿæÜÿ] æ A$¯ÿæ Lÿþö ÿ¿æS LÿÀÿç$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç, {þæÀÿ ÿçþ{;ÿ Lÿþö Üÿ] ÿæÜÿ], þëô ÿ Aæjæÿê A{s æ {Lÿ¯ÿÁÿ F¨Àÿç Üÿ] LÿÜÿë$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç LÿþöLëÿ ¨÷æÀÿ» LÿÀÿÿç$æF, LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ Lÿ÷çßæ ¯ÿç{ÉÌLëÿ ÿLÿ{Àÿ, {Ó ÿæ Ó¿æÓê A{s ÿæ jæÿê æ FÜÿæ D¨{Àÿ ¨ëÿ
{ÿQ-
150
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
ßó Ó¿æÓþçÿç ¨÷æÜëÿ{ßöæSó ÿó ¯ÿçç ¨æ¯ÿ æ ÿ Üÿ¿Óóÿ¿ÖÓóLÿ{Åÿæ {ßæSê µÿ¯ÿÿç LÿÊÿÿ ææ2ææ {Üÿ Afëöÿ ! ¾æÜÿæLëÿ "Ó¿æÓ' LÿÜÿ;ÿç, ÿæÜÿæLëÿ ëÿ{þ {¾æS {¯ÿæàÿç fæ~ æ LÿæÀÿ~ ÓZÿÅÿ ÿ¿æS ÿLÿÀÿç {Lÿò~Óç ¨ëÀëÿÌ {¾æSê {ÜÿæBÿ$æ;ÿç æ A$öæúÿ Lÿæþÿæ ÿ¿æS Dµÿß þæSö{Àÿ Aÿ¿;ÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ {ÿ{¯ÿ ÿ ÓÀÿÁÿ {ÜÿæBSàÿæ {¾, LÿÜÿçÿçA Aæ{þ ÿ ÓZÿÅÿ LÿÀëÿÿæÜÿôë F¯ÿó {ÜÿæBSàëÿ {¾æSêÓ¿æÓê æ É÷êLÿõÐ LÿÜÿ;ÿç, F¨Àÿç Lÿÿæ¨ç ëÿÜÿô æ AæÀëÿÀëÿ{äæþëö{ÿ{ßæöSó Lÿþö LÿæÀÿ~þë`ÿ¿{ÿ æ {¾æSæÀíÿ|ÿÓ¿ ÿ{Óð¯ÿ Éþ
LÿæÀÿ~þë`ÿ¿{ÿ ææ3ææ {¾æS{Àÿ AæÀíÿ|ÿ {Üÿ¯ÿæ Bbÿæ¾ëNÿ þÿÿÉêÁÿ ¨ëÀëÿÌZÿ ÿçþ{;ÿ {¾æS ¨÷æ©ç{Àÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] LÿæÀÿ~ A{s F¯ÿó {¾æS AëÿÏæÿ LÿÀÿçLÿÀÿç {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ {Ó ¨Àÿç~æþ {ÿ¯ÿæ A¯ÿ×æLëÿ AæÓç¾æF, {ÓÜÿç {¾æSæÀíÿ|ÿÿæ{Àÿ Óþ
LÿæÀÿ~ó D`ÿ¿{ÿ æ Ó¸íÿö ÓZÿÅÿÀÿ Aµÿæ¯ÿ Üÿ] LÿæÀÿ~ A{s æ FÜÿæ ¨í¯ÿöÀëÿ ÓZÿÅÿ {Lÿ{¯ÿ ¨ç dæÝçÿ$æF æ ßÿæ Üÿç {ÿ¢ÿç÷ßæ{$öÌë ÿ LÿþöÓ´ëÿÌg{ÿ æ Ó¯ÿöÓóLÿÅÿÓóÿ¿æÓê {ßæSæÀíÿ|ÿÖ{ÿæ`ÿ¿{ÿ ææ4ææ {¾Dô LÿæÁÿ{Àÿ ¨ëÀëÿÌ ÿæ ÿ B¢ÿç÷ßþæÿZÿ {µÿæS{Àÿ AæÓNÿ {ÜÿæB$æF F¯ÿó ÿæ Lÿþö{Àÿ Üÿ] AæÓNÿ {ÜÿæB$æF æ {¾æSÀÿ ¨Àÿç¨Lÿ´ A¯ÿ×æ{Àÿ ¨Üÿo#Sàÿæ ¨{Àÿ AæSLëÿ Lÿþö LÿÀÿç LÿæÜÿæLëÿ {Qæfç¯ÿæ ? Aÿ
ÿçßÿ Lÿþö AæÀÿæÿæÀÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿÿæ ÀÿÜÿçÿ$æF æ {ÿ~ë {Ó Lÿþö{Àÿ þ AæÓNÿ {ÜÿæBÿ$æF, {ÓÜÿç LÿæÁÿ{Àÿ Ó¯ÿöÓZÿÅÿ Ó¿æÓê ÓþÖ ÓZÿÅÿÀ Aµÿæ¯ÿ {ÜÿæB¾æF æ ÿæÜÿæ Üÿ] Ó¿æÓ, ÿæÜÿæ Üÿ] {¾æSæÀíÿ|ÿÿæ æ FÜÿæ ¯ÿ¿ÿçÿ ÀÿæÖæ{Àÿ Ó¿æÓ ÿæþ{Àÿ {Lÿò~Óç ¯ÿÖë ÿ$æF æ FÜÿç {¾æSæÀíÿ|ÿÿæÀëÿ àÿæµÿ Lÿ'~ ? D{Àÿÿæÿææÿó ÿææÿþ¯ÿÓæúÿ{ßúÿ æ Aæ{ð¯ÿ Üÿ¿æ{ÿæ ¯ÿ¤ëÿÀÿæ{ð¯ÿ Àÿç¨ëÀÿæÿ
ææ5ææ {Üÿ Afëöÿ ! þëÿÌ¿Lëÿ ÿçf ÿ´æÀÿæ ÿçfÀÿ DæÀÿ LÿÀÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ ÿçfÀÿ AææLëÿ A{æSÿç{Àÿ ÿ ¨Lÿæ;ëÿ æ LÿæÀÿ~ FÜÿç fê¯ÿææ Ó´ßó ÿçfÀÿ þçÿ÷ A{s F¯ÿó FÜÿæ ÿçfÀÿ Éÿøþ A{s æ {Lÿ{¯ÿ FÜÿæ Éÿø{ÜÿæB$æF F¯ÿó {Lÿ{¯ÿ þçÿ÷ {ÜÿæB$æF ? FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç-
ÌÏ Aæß
151
¯ÿ¤ëÿÀÿææÿÖÓ¿ {ßÿæ{ð¯ÿæÿæ fçÿ
æ AÿæÿÖë Éÿø{ÿ´ ¯ÿ{ÿöÿæ{ð¯ÿ Éÿø¯ÿúÿ ææ6ææ {¾Dôþæ{ÿ ÿçfÀÿ Aææÿ´æÀÿæ þÿ H B¢ÿçß ÓÜÿçÿ ÉÀÿêÀÿLëÿ ¯ÿÉ{Àÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ÿæZÿ ÿçþ{;ÿ ÿçfÀÿ Aææ Üÿ] þçÿ÷ {ÜÿæB$æF F¯ÿó {¾Dôþæ{ÿ ÿçf Aææÿ´æÀÿ þÿ H B¢ÿç÷ß ÓÜÿçÿ ÉÀÿêÀÿLëÿ ¯ÿÉ{Àÿ LÿÀÿç ÿ$æ;ÿç, ÿæZÿ ÿçþ{;ÿ ÿçfÀÿ Aææ Ó´ßó Éÿøÿæ{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æF æ FÜÿç ëÿBsç {ÉâæLÿ{Àÿ É÷êLõÿÐ {SæsçF Üÿ] Lÿ$æ LÿÜÿçd;ÿç {¾, ÿçf ÿ´æÀÿ ÿçf AææÀÿ DæÀÿ LÿÀÿ æ AææLëÿ A{æSÿçLëÿ ÿçA;ëÿ ÿæÜÿ] æ LÿæÀÿ~ Aææ Üÿ] þçÿ÷ A{s æ ÓõÎç{Àÿ ÿæ Aÿ¿ {LÿÜÿç Éÿø, ÿæ þçÿ÷ æ {LÿDô ¨÷LÿæÀÿ ? ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ þÿ ÓçÜÿçÿ B¢ÿç÷ß fç~æ ¾æBdç, ÿæÜÿæ ÿçþ{;ÿ ÿæÜÿæZÿ Aææ þçÿ÷ {ÜÿæB þçÿ÷ÿæ{Àÿ ¯ÿÿöë$æF æ ¨Àÿþ Lÿàÿ¿æ~ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ {ÜÿæB$æF F¯ÿó ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ þÿ ÓÜÿçÿ B¢ÿç÷ß fç~æ ¾æB¨æÀÿçÿæÜÿ], ÿæÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ ÿæZÿÀÿç Aææ Éÿø {ÜÿæB Éÿøÿæ{Àÿ ¯ÿÿöë$æF æ ÿæÿæÿç ¨÷LÿæÀÿ {¾æÿç{Àÿ F¯ÿó ¾æÿÿæþæÿZÿ AæÝLëÿ {ÿB¾æB$æF æ ¨÷æß
{àÿæ{Lÿ LÿÜÿ;ÿç {¾, þëô ÿ Aææ æ Sêÿæ{Àÿ ¯ÿÿöÿ ÀÿÜÿçdç, ""Aææ Lëÿ ÿæ ÉÚ Lÿæsç ¨æÀÿç¯ÿ, ÿæ AS§ç fÁÿæB ¨æÀÿç¯ÿ, ÿæ ¯ÿæßë ÉëQæB ¨æÀÿç¯ÿ, ÿæ AæLÿæÉ ÿæLëÿ ÿçf µÿçÿ{Àÿ ÓþæÜÿçÿ LÿÀÿç¨æÀÿç¯ÿ æ Aææ ÿçÿ¿, Aþõÿ Ó´Àíÿ¨, A¨Àÿç¯ÿÿöÿÉêÁÿ H ÉæÉ´ÿ A{s F¯ÿó ÿæÜÿæ {þæ µÿçÿ{Àÿ Üÿ] ÀÿÜÿçdç æ'' {Óþæ{ÿ SêÿæÀÿ FÜÿç ¨óNÿçþæÿZÿ D¨{Àÿ æÿ ÿçA;ÿç ÿæÜÿ] {¾, Aææ A{æSÿçLëÿ þ ¾æB$æF æ AææÀÿ DæÀÿ þ {ÜÿæB$æF æ ¾æÜÿæ ¨æBô "Lÿæß¿öóLÿþö'- LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ ¨÷Lÿ÷çßæ ¯ÿç{ÉÌLëÿ Lÿ÷çßæÿ´çÿ LÿÀÿç Üÿ] D¨àÿ² LÿÀÿç¯ÿæ LëÿÜÿæ¾æBdç æ ¯ÿÿöþæÿ AëÿLíÿÁÿ AææÀÿ àÿä~ {ÿQç¯ÿæfçÿæÿ
¨÷Éæ;ÿÓ¿ ¨Àÿþææ ÓþæÜÿçÿ
æ Éê{ÿæÐÓëQëÿ
{QÌë ÿ$æ þæÿæ¨þæÿ{ßæ
ææ7ææ $æ-SÀÿþ, ÓëQ-ëÿ
Q F¯ÿó þæÿ-A¨þæÿ{Àÿ ¾æÜÿæÀÿ A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ ¯õÿÿç µÿàÿ Àíÿ{¨ Éæ;ÿ {ÜÿæB¾æBdç æ F¨Àÿç Ó´æ#ÿ Aæ¯ÿæÿ ¨ëÀëÿÌZÿ vÿæ{Àÿ ¨Àÿþææ Ó{ÿð¯ÿ ×çÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ {Lÿ{¯ÿ µÿç {ÜÿæBÿ$æ;ÿç æ fçÿææ A$öæúÿ ¾çF þÿ ÓÜÿçÿ B¢ÿç÷ßZëÿ fçç~ç ¨æÀÿçdç æ ¯õÿÿç ¨ÀÿþÉæ;ÿç{Àÿ ¨÷¯ÿæÜÿçÿ {ÜÿæB¾æBdç æ (FÜÿæ Üÿ] AææÀÿ DæÀÿÀÿ A¯ÿ×æ) AæSLëÿ LÿÜëÿd;ÿç -
152
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
jæÿ¯ÿçjæÿõÿ©ææ Líÿs{×æ ¯ÿçfç{ÿ¢ÿ÷çß
æ ¾ëNÿ Bëÿ¿`ÿ¿{ÿ {ßæSê Óþ{àÿæÎæɽLÿæoÿ
ææ8ææ ¾æÜÿæÀÿ A;ÿ
LÿÀÿ~ jæÿ-¯ÿçjæÿ ÿ´æÀÿæ õÿ©, ¾æÜÿæÀÿ ×çÿç A`ÿÁÿ, ×çÀÿ H ¯ÿçLÿæÀÿ ÀÿÜÿçÿ, ¾çF B¢ÿç÷ßþæÿZëÿ ¯ÿç{ÉÌ Àíÿ¨{Àÿ fççÿç¨æÀÿçdç, ÿæÜÿæÀÿ ÿõÎç{Àÿ þæsç, ¨$Àÿ H Óë¯ÿÿö FLÿ Óþæÿ {ÜÿæB$æF æ F¨Àÿç {¾æSêZëÿ "¾ëNÿ' LëÿÜÿæ¾æBdç æ "¾ëNÿ'Àÿ A$ö {ÜÿDdç {¾æS{Àÿ Óó¾ëNÿ æ FÜÿæ {¾æSÀÿ ¨ÀÿæLÿæÏæ æ ¾æÜÿæLëÿ {¾æ{SÉ´Àÿ ¨oþ Aæß{Àÿ 7 vÿæÀëÿ 12 {ÉâæLÿ ¨¾ö¿;ÿ `ÿçÿ÷~ÿ LÿÀÿç AæÓçd;ÿç æ ¨Àÿþÿÿ´ ¨ÀÿþææZÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ F¯ÿó ÿæÜÿæ ÓÜÿçÿ {ÜÿæB ¨æÀëÿ$#¯ÿæ fæÿLÿæÀÿê Üÿ] jæÿ A{s æ ¾ÿç {SæsçF Bo þ BÎZÿ vÿæÀÿë AàÿSæ ÀÿÜÿçdç, fæ~ç¯ÿæÀÿ Bdæ ÀÿÜÿççdç, {Ó ¨¾ö¿;ÿ {Ó Ajæÿê Üÿ] A{s æ {ÓÜÿç {¨÷ÀÿLÿ Lÿç¨Àÿç Ó¯ÿö¯ÿ¿æ© A{s ? Lÿç¨Àÿç {¨÷Àÿ~æ {ÿB$æF ? Lÿç¨Àÿç A{ÿLÿ AææZëÿ {SæsçF Óæ$#{Àÿ ¨$ ¨÷ÿÉ}ÿ LÿÀÿç$æF , Lÿç¨Àÿç {Ó µÿíÿ µÿ¯ÿçÌ¿ÿ H ¯ÿÿöþæÿÀÿ jæÿæ {ÜÿæB$æF ? {ÓÜÿç {¨÷ÀÿLÿ BÎZÿ Lÿæ¾ö¿ ¨÷~æÁÿêÀÿ jæÿ Üÿ] ¯ÿçjæÿ A{s æ {¾Dô ÿçÿÀëÿ Üõÿÿß{Àÿ BÎ Aæ¯ÿçµÿöæ¯ÿ {ÜÿæB$æF, {ÓÜÿç ÿçÿÀÿë {Ó ÿç{öÉ {ÿ¯ÿæ{Àÿ àÿæSç$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ ÓæLÿ ¯ëÿlç ¨æÀÿçÿ$æF æ ¨ÀÿæLÿæÏæ LÿæÁÿ{Àÿ Üÿ] {¾æSê ÿæÜÿæZÿ Aæ;ÿÀÿçLÿ Lÿæ¾ö¿ ¨÷~æÁÿêLëÿ ¨íÿöÿ
¯ëÿlç¨æÀÿç$æ;ÿç æ FÜÿæ ¯ëÿlç¯ÿæ Üÿ] jæÿ A{s æ {¾æSæÀíÿ|ÿ A$¯ÿæ ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌZÿ A;ÿ
LÿÀÿ~ jæÿ ¯ÿçjæÿ ÿ´æÀÿæ ëÿÎ ÀÿÜÿç$æF æ FÜÿç ¨÷LÿæÀÿ {¾æS¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌZÿ ×ççÿçLëÿ ÿçÀíÿ¨~ LÿÀÿç {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ¨ëÿ
LÿÜëÿd;ÿç ÓëÜõÿÿ½çÿ÷æßöëÿæÓêÿþ× {ÿ´Ì¿ ¯ÿ¤ëÿÌë ÓæëÌ´¨ç `ÿ ¨æ{¨Ìë Óþ¯ëÿç¯ÿ}ÉÌ¿{ÿ ææ9ææ ¨÷æ©ç ¨{Àÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ÓþÿÉöê F¯ÿó Óþ¯ÿÿöê {ÜÿæB$æ;ÿç æ {¾¨Àÿç ¨í¯ÿö {ÉâæLÿ{Àÿ {Ó LÿÜÿç{àÿ {¾ ¨íÿö jæÿæ H ¨çÿ, {Ó ¯ÿçÿ¿æ ¯ÿçÿß Ó¸ ¯ÿ÷æÜÿ½~vÿæ{Àÿ, `ÿæÁÿvÿæ{Àÿ, SæC, LëÿLëÿÀÿ, Üÿæÿêvÿæ{Àÿ Óþæÿ õÿÎç ÀÿQ#$æ;ÿç æ ÿæÜÿæÀÿ ¨íÀÿLÿ FÜÿç {ÉâæLÿ A{s æ {Ó Üÿõÿß{Àÿ ÓÜÿæßÿæ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ÓÜõÿÿß, þçÿ÷, {¯ÿðÀÿê, DÿæÓêÿ, {ÿ´Ìê, ¯ÿ¤ëÿS~, þöææ F¯ÿó ¨æ¨êþæÿZÿ vÿæ{Àÿ þ Óþæÿ õÿÎç¯ÿæàÿæ {¾æS¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ Aÿç {É÷Ï æ {Ó ÿæÜÿæZÿ Lÿæ¾ö¿ D¨{Àÿ ÿõÎç¨æÿ LÿÀÿçÿ$æ;ÿç æ ¯ÿÀÿó ÿæÜÿæZÿ µÿçÿ{Àÿ $#¯ÿæ AææZÿ
ÌÏ Aæß
153
ÓoæÀÿ D¨{Àÿ Üÿ] õÿÎç ¨Ýç$æF æ FÜÿç Ó¯ë&$#{Àÿ {Ó {Lÿ¯ÿÁÿ FÿçLÿç A;ÿÀÿ {ÿQ#$æF {¾, LÿçF ÿçþ§ {É÷~ê{Àÿ, ÿ LÿçF ÿçþöÁÿÿæ Óþê¨{Àÿ æ Lÿç;ëÿ {ÓÜÿç äþÿæ Ó¯ëÿ$#{Àÿ ÀÿÜÿçdç æ Fvÿæ{Àÿ {¾æS¾ëNÿZÿ àÿä~Àÿ ¨ëÿÀÿæ¯õÿÿç LÿÀëÿd;ÿç æ {¾æS¾ëNÿ LÿçF F¯ÿó Lÿç¨Àÿç {ÜÿæB$æF ? {Ó Lÿç¨Àÿç ¾j LÿÀÿç$æF ? ¾j×Áÿê Lÿç¨Àÿç {Üÿ¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ ? AæÓÿ Lÿç¨Àÿç Aæ¯ÿÉ¿Lÿ ? {ÓÜÿç Óþß{Àÿ Lÿç¨Àÿç ¯ÿÓç¯ÿæ D`ÿçúÿ ? Lÿÿöæ ÿ´æÀÿæ ¨æÁÿÿ LÿÀÿæ¾æD$#¯ÿæ ÿçßþ, AæÜÿæÀÿ, ¯ÿçÜÿæÀÿ, Éßÿ, fæS÷ÿ, Óó¾þ ÿ$æ Lÿþö{Àÿ Lÿç¨Àÿç {`ÿÎæ {Üÿ¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ Bÿ¿æÿç ¯ÿç¢ëÿþæÿZÿ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ AæÓ;ÿæ ¨æo {ÉâæLÿ{Àÿ ¨÷LÿæÉ LÿÀëÿd;ÿç æ ¾æÜÿæ ÿ´æÀÿæ Aæ¨~ þ {ÓÜÿç ¾jLëÿ Ó¸ LÿÀÿç¨æÀÿç{¯ÿ æ ÿõÿêß Aæß{Àÿ {Ó ¾jÀÿ ÿæþ þæÿ÷ {ÿ{àÿ F¯ÿó LÿÜÿç{àÿ {¾ ¾jÀÿ ¨÷Lÿ÷çßæ Üÿ] ÿçßÿ Lÿþö A{s æ `ÿëÿ$ö Aæß{Àÿ {Ó ¾jÀÿ Ó´Àíÿ¨ ¯ÿçÖõÿ ¯ÿÿöÿ Lÿ{àÿ æ {¾Dô$#{Àÿ ¨÷æ~Lëÿ A¨æÿ{Àÿ Üÿ¯ÿÿ F¯ÿó A¨æÿLëÿ ¨÷æ~{Àÿ Üÿ¯ÿÿ, ¨÷æ~ A¨æÿÀÿ SÿçLëÿ A¯ÿ{Àÿæ LÿÀÿç þÿÀÿ ÿç{Àÿææÿç LÿÀÿæ¾æB$æF æ ÓæÀÿæóÉÿ
¾jÀÿ Éë A$ö {ÜÿDdç AæÀÿæÿæ ÿ$æ {ÓÜÿç AæÀÿæ {ÿ¯ÿ ¨¾ö¿;ÿ íÿÀÿ ÿçÿöß LÿÀÿæD$#¯ÿæ ¨÷Lÿ÷çßæ, ¾æÜÿæ D{É¿{Àÿ ¨oþ Aæß{Àÿ þ LÿÜÿç$#{àÿ æ Lÿç;ëÿ ÿæÜÿæ ÿçþ{;ÿ AæÓÿ, µíÿþç, LÿÀÿç¯ÿæÀÿ ¯ÿç# Bÿ¿æÿçÀÿ `ÿçÿ÷~ {ÉÌ $#àÿæ æ ÿæÜÿæLëÿ Üÿ] {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ Fvÿæ{Àÿ ¨÷LÿæÉ LÿÀëÿd;ÿç{ßæSê ¾ëqêÿ Óÿÿþææÿó ÀÿÜÿÓç ×çÿ
æ FLÿæLÿê ßÿ`ÿçÿææ ÿçÀÿæÉêÀÿ¨ÀÿçS÷Üÿ
ææ10ææ `ÿçÿLëÿ fçÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ àÿæSç ÀÿÜÿç$#¯ÿæ {¾æSê þÿ, B¢ÿç÷ß H ÉÀÿêÀÿLëÿ ¯ÿÉ{Àÿ ÀÿQ#, ¯ÿæÓÿæ H ÓóS÷Üÿ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB FLÿæ;ÿ ×æÿ{Àÿ FLÿæ Üÿ] `ÿçÿLëÿ (Aæ{æ¨àÿ²ç LÿÀÿæD$#¯ÿæ) {¾æS Lÿ÷çßæ{Àÿ àÿSæB¯ÿæ D`ÿçúÿ æ ÿæÜÿæ ÿçþ{;ÿ ×æÿ H AæÓÿ Lÿç¨Àÿç ÀÿÜÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ ? Éë{`ÿò {ÿ{É ¨÷ÿçÏ樿 ×çÀÿþæÓÿþæÿ
æ ÿæëÿ¿bÿçÿó ÿæÿçÿê`ÿó {`ÿðÁÿæfçÿLëÿ{ÉæÿÀÿþú ææ11ææ Éë µíÿþç{Àÿ LëÿÉ, þõSdæàÿ, ¯ÿÚ A$¯ÿæ F$#Àëÿ Dÿ{ÀÿæÿÀÿ {ÀÿÉþê, Dàúÿ Bÿ¿æÿç ¯ÿçdæB ÿçfÀÿ AæÓÿLëÿ ÿæ Aÿç Daÿ ÿæ Aÿç ÿçaÿ F¨Àÿç ×çÀÿ
154
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
×æ¨çÿ LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçúÿ æ ÉëµíÿþçÀÿ ÿæ¾ö¿ µíÿþçLëÿ µÿàÿµÿæ¯ÿ{Àÿ Óüÿæ LÿÀÿç ¯ÿÓç¯ÿæLëÿ LëÿÜÿæ¾æF æ ÿæ Lÿç {Lÿò~Óç ¨¯ÿçÿ÷ ×æÿ ¯ÿç{ÉÌ æ fþç D¨{Àÿ Lÿçdç ¯ÿç{dB {ÿ¯ÿæ D`ÿçÿ æ þõS `ÿþö {ÜÿD Lÿçºæ þÓç~æ A$¯ÿæ {¾{Lÿò~Óç ¯ÿÚ, ¾æÜÿæLÿçdç D¨àÿ²ç ÀÿÜÿçdç, {Lÿò~Óç {SæsçF ¯ÿçdæB {ÿ¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ lëàÿë$#¯ÿæ AæÓÿ Aëÿ¨¾ëNÿ æ ÿæ fþçÀëÿ AÿçDaÿ, ÿæ fþçvÿæÀëÿ Aÿç ÿçaÿæ æ ¨íf¿ SëÀëÿþÜÿæÀÿæffê ¨æoBo Daÿ FLÿ AæÓÿ{Àÿ ¯ÿÓë$#{àÿ æ ${Àÿ µÿæ¯ëÿLÿ µÿNÿþæ{ÿ FLÿ üëÿs Daÿ ÓèÿþÀÿþÀÿÀÿ {SæsçF AæÓÿ {ÿBAæÓç{àÿ æ SëÀÿë þÜÿæÀÿæffê ÿç{ÿ ¯ÿÓç¯ÿæ ¨{Àÿ LÿÜÿç{àÿ, ÿæÜÿ] {Üÿæ ! ¯ÿÜëÿÿ Daÿæ {ÜÿæBSàÿæ æ (Dô{`ÿ ÿÜÿ] {¯ÿð{vÿ {Lÿ `ÿæÜÿê, Óæë {Lÿæ Aµÿçþæÿ {ÜÿæB fæ¯ÿæ LÿÀÿÿ {Üÿð æ ÿê{`ÿÜëÿ ÿ {¯ÿð{vÿ {Lÿ `ÿæÜÿç, Üÿêÿÿæ Aæ¯ÿÿ {Üÿð, A¨{ÿ {Ó Wõ~æAæ¯ÿÿ {Üÿð æ) A$öæúÿ DaÿæÓÿ{Àÿ ¯ÿÓç¯ÿæ Aëÿ`ÿçÿ æ LÿæÀÿ~ ÓæëZëÿ Aµÿçþæÿ AæÓç¾ç¯ÿ æ Aÿç ÿê`ÿ{Àÿ ¯ÿÓç¯ÿæ þ Aëÿ`ÿçÿ LÿæÀÿ~ Üÿêÿ µÿæ¯ÿÿæ AæÓç¨æ{Àÿ F¯ÿó ÿçf ¨÷ÿç Wõ~æµÿæ¯ÿ þ AæÓç¨æ{Àÿ æ FÿçLÿç LÿÜÿç {Ó AæÓÿLëÿ {ÿB fèÿàÿÀÿ FLÿ ¯ÿSç`ÿæ{Àÿ ÀÿQ#{ÿ{àÿ æ {ÓvÿæLëÿ þÜÿæÀÿæf ÿæ {Lÿ{¯ÿ ¾æD$#{àÿ, ÿæ ¯ÿÿöþæÿ þ LÿçF ¾æDd;ÿç æ FÜÿæ $#àÿæ {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ Lÿ÷çßæLÿ Éçä~ æ FÜÿç¨Àÿç ÓæLÿ ÿçþ{;ÿ þ ¯ÿÜëÿÿ DaÿæÓÿ {Üÿ¯ÿæ D`ÿçÿ ëÿÜÿô æ ÿæÜÿ] ÿ µÿfÿ ¨íÿ} ¨{Àÿ {Üÿ¯ÿ, ¨÷${þ AÜÿóLÿæÀÿ WÀÿ LÿÀÿç{ÿ¯ÿ æ FÜÿæ¨{Àÿÿ{ÿð÷LÿæS÷ó þÿ
Lõÿÿ´æ ßÿ`ÿç{ÿ¢ÿç÷ßLÿ÷çß
æ D¨¯ÿçÉ¿æÓ{ÿ ßëq¿æúÿ {ßæSþæ¯ÿçÉë{ß ææ12ææ {ÓÜÿç AæÓÿ{Àÿ ¯ÿÓç (¯ÿÓç Üÿ] æÿ LÿÀÿç¯ÿæÀÿ ¯ÿçæÿ ÀÿÜÿçdç) æ þÿLëÿ FLÿæS÷LÿÀÿç, `ÿçÿ H B¢ÿç÷ßþæÿZÿ Lÿ÷çßæSëÝçLëÿ ¯ÿÉLÿÀÿç, A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ Éëç ÿçþ{;ÿ {¾æSæµÿ¿æÓ LÿÀÿç¯ÿæ Daÿçúÿ æ ¯ÿÿöþæÿ Lÿç¨Àÿç ¯ÿÓç¯ÿæ Daÿçúÿ, {Ó D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿçÓþó LÿæßÉç{ÀÿæS÷ê¯ÿó æÀÿß`ÿàÿó ×çÀÿ
æ Óó{¨÷ä¿ ÿæÓçLÿæS÷ó Ó´ó ÿçÉÊÿæÿ¯ÿ{àÿæLÿßúÿ ææ13ææ ÉÀÿêÀÿ, {þÀëÿÿ H þÖLÿLëÿ Óçæ, A`ÿÁÿ, ×çÀÿ LÿÀÿç ({¾¨Àÿç {Lÿò~Óç Qº vÿçAæ LÿÀÿæ¾æBdç )F¨Àÿç Óçæ, õÿ|ÿ {ÜÿæB ¯ÿÓç ¾æAæ;ëÿ F¯ÿó ÿçfÀÿ ÿæÉçLÿæÀÿ AS÷µÿæS{Àÿ õÿÎç ÀÿQ# (ÿæÉçLÿæÀÿ AS÷µÿæSLëÿ {ÿQ# ÀÿÜÿç¯ÿæÀÿ ÿç{öÉ ÿæÜÿ] ¯ÿÀÿó Óçæ ÓÁÿQ ¯ÿÓçàÿæ ¨{Àÿ ÿæÉçLÿæÀÿ Óæþÿæ{Àÿ {¾DôvÿæLëÿ
ÌÏ Aæß
155
õÿÎç ¨Ýç$æF A$¯ÿæ ¯ÿÓç$#¯ÿæ ÿçf AæÓÿÀëÿ ¨÷æß ÿçÿç `ÿæÀÿç üëÿs íÿÀÿ{Àÿ $#¯ÿæ {Lÿò~Óç FLÿ ¯ÿç¢ëÿ{Àÿ õÿÎç ÀÿQ#¯ÿ Lÿç;ëÿ þÿÀÿ õÿÎç Üõÿÿß{Àÿ ÀÿÜÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ) xÿæÜÿæ~Lëÿ ¯ÿæþLëÿ õÿÎçLÿÀÿç¯ÿæÀÿ `ÿoÁÿÿæ ÿÀÿÜÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ ÿ$æ Aÿ¿ ÿçSLëÿ ÿ{ÿQ# ×çÀÿ A¯ÿ×æ{Àÿ ¯ÿÓ;ëÿ æ ¨÷Éæ;ÿææ ¯ÿçSÿµÿê¯ÿö÷Üÿ½`ÿæÀÿç¯ÿ÷{ÿ ×çÿ
æ þÿ
Óóßþ¿ þaÿç{ÿæ ßëNÿ AæÓêÿ þÀÿ
ææ14ææ ¯ÿ÷ Ü ÿ½ ` ÿ¾ö ¿ ¯ÿ÷ ÿ{Àÿ ×ç À ÿ {ÜÿæB (¨÷ æ ß
{àÿæ{Lÿ LÿÜÿç $ æ;ÿç {¾, fÿ{ÿ¢ÿ÷çßÀÿ Óó¾þ Üÿ] ¯ÿ÷Üÿ½`ÿ¾ö¿ A{s, Lÿç;ëÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ Aÿëµíÿÿç {¾, þÿ ÿ´æÀÿæ ¯ÿçÌßÿ Ó½Àÿ~ LÿÀÿç, `ÿäë{Àÿ {ÓÜÿç õÿÉ¿ {ÿQ#, ÿ´`ÿæ ÿ´æÀÿæ ØÉöLÿÀÿç, Lÿæÿ ÿ´æÀÿæ ¯ÿçÌ{ßæ{ÿfLÿ ɱÿ Éë~ç, fÿ{ÿ¢ÿ÷ß Óó¾þ Ó»¯ÿ ÿæÜÿ] æ ¯ÿ÷Üÿ½`ÿæÀÿêÀÿ ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ A$ö {ÜÿDdç, ¯ÿ÷Üÿ½ Aæ`ÿÀÿÿç Ó ¯ÿ÷Üÿ½`ÿæÀÿê- ¯ÿ÷Üÿ½Àÿ Aæ`ÿÀÿ~ {ÜÿDdç ÿçßÿ Lÿþö, ¾jÀÿ ¨÷Lÿ÷çßæ, ¾æÜÿæLëÿ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç, ßæ;ÿç ¯ÿ÷Üÿ½ Óÿæÿÿþú -Óÿæÿÿ ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB$æ;ÿç, ÿæÜÿæLëÿ LÿÀÿç¯ÿæ Óþß{Àÿ ØÉöæúÿ Lõÿÿ´æ ¯ÿçÜÿç¯ÿöæÜÿ¿æúÿ- ¯ÿæÜÿæÀÿÀÿ ØÉö, þÿ F¯ÿó ÓþÖ B¢ÿç÷ßÀÿ ØÉö ¯ÿæÜÿæ{Àÿ Üÿ] ÿ¿æSLÿÀÿç `ÿçÿLëÿ ¯ÿ÷Üÿ½ `ÿç;ÿÿ{Àÿ, É´æÓ-¨÷É´æÓ{Àÿ,ÿæÿ{Àÿ àÿSæB¯ÿæ Daÿçú æ þÿ ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿçdç {ÿ{¯ÿ ¯ÿæÜÿ¿ Ó½Àÿ~ LÿçF LÿÀÿç¯ÿ ? ¾ÿç ¯ÿæÜÿ¿ Ó½Àÿ~ {ÜÿDdç {ÿ{¯ÿ þÿ àÿæSçdç Lÿç¨Àÿç ? ¯ÿçLÿæÀÿ ÉÀÿêÀÿ{Àÿ ÿ$æF ¯ÿÀÿó þÿÀÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ ÀÿÜÿç$æF æ ¾ÿç þÿ ¯ÿ÷Üÿ½æ`ÿÀÿ~{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿçdç, {ÿ{¯ÿ {Lÿ¯ÿÁÿ fÿ{ÿ¢ÿ÷çß Óó¾þ ëÿÜÿô Ó¸íÿö B¢ÿç÷ß Óó¾þ Ó´µÿæ¯ÿçLÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ Aÿ
¯ÿ÷Üÿ½Àÿ Aæ`ÿÀÿ~{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿç) µÿß ÀÿÜÿçÿ F¯ÿó µÿàÿ Àíÿ{¨ Éæ;ÿ A;ÿ
LÿÀÿ~ ¨ëÀëÿÌ þÿLëÿ Óó¾þ ÀÿQ#, {þæ vÿæ{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿç$#¯ÿæ `ÿçÿ¾ëNÿ {ÜÿæB, {þæÀÿ ¨Àÿæß~ {ÜÿæB ×çÀÿ ÜëÿA æ F¨Àÿç LÿÀÿç¯ÿæÀÿ ¨Àÿç~æþ Lÿ'~ {Üÿ¯ÿ ? ßëq{¯ÿó Óÿææÿó {ßæSê ÿçßÿþæÿÓ
æ Éæ;ÿçó ÿç¯ÿöæ~¨Àÿþæó þúÿÓó×æþ#Sbÿÿç ææ15ææ FÜÿç¨Àÿç ÿçfLëÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ {ÓÜÿç `ÿç;ÿÿ{Àÿ àÿSæB, Óó¾ÿ þÿ¾ëNÿ {¾æSê {þæ vÿæ{Àÿ ×çÿçÀíÿ¨ê ¨ÀÿæLÿæÏæ ¾ëNÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ Éæ;ÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ {ÿ~ëLÿÀÿç ÿçfLëÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ Lÿþö{Àÿ àÿSæ;ëÿ æ Fvÿæ{Àÿ FÜÿç ¨÷ɧ ¨÷æß
¨íÿö {Üÿàÿæ æ AæÓ;ÿæ ëÿB {ÉâæLÿ{Àÿ {Ó LÿÜëÿd;ÿç {¾, ¨Àÿþæÿ¢ÿ¾ëNÿ Éæ;ÿç ÿçþ{;ÿ ÉæÀÿêÀÿçLÿ Óó¾þ, ¾ëNÿ AæÜÿæÀÿ, ¾ëNÿ ¯ÿçÜÿæÀÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ
156
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
ÿæÿ¿É§ÿÖë {ßæ{SæÖç ÿ {`ÿðLÿæ;ÿþÿɧÿ
æ ÿ `ÿæÿç Ó´¨§ÉêÁÿÓ¿ fæS÷{ÿæ {ÿð¯ÿ `ÿæfëöÿ ææ16ææ {Üÿ Afëöÿ ! FÜÿç {¾æS ÿæ ÿ ¯ÿÜëÿÿ {µÿæfÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçZÿ Óç{ÜÿæB$æF F¯ÿó ÿæ Lÿçdç {µÿæfÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçÀÿ Óç {ÜÿæB$æF æ ÿ$æ ÿæ Aÿ¿;ÿ {ÉæB$#¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçÀÿ Óç ÜÿæB$æF F¯ÿó ÿæ Aÿ¿;ÿ fæSÀÿ~ ÀÿÜëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçÀÿ Üÿ] Óç {ÜÿæB$æF æ {ÿ{¯ÿ Óç LÿæÜÿæÀÿ {ÜÿæB$æF ? ßëNÿæÜÿæÀÿ¯ÿçÜÿæÀÿÓ¿ ßëNÿ{`ÿÎÓ¿ LÿþöÓë æ ßëNÿÓ´¨§æ¯ÿ{¯ÿæÓ¿ {ßæ{Sæ µÿ¯ÿÿç ëÿ
QÜÿæ ææ17ææ ëÿ
Q ÿæÉ LÿÀëÿ$#¯ÿæ FÜÿç {¾æS, D`ÿçúÿ AæÜÿæÀÿ ¯ÿçÜÿæÀÿ, Lÿþö{Àÿ D¨¾ëNÿ {`ÿÏæ F¯ÿó Ó;ëÿÁÿçÿ {ÉæB¯ÿæ Dvÿ¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçÀÿ Üÿ] ¨íÿö {ÜÿæB$æF æ A#Lÿ {µÿæfÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ AæÁÿÓ¿, ÿçÿ÷ H ¨÷þæÿ {WÀÿç¾ç¯ÿ æ {µÿæfÿ ÿ¿æS LÿÀÿç {ÿ{àÿ B¢ÿç÷ßþæ{ÿ ëÿ¯ÿöÁÿ {ÜÿæB¨Ýç{¯ÿ æ A`ÿÁÿ ×çÀÿ ¯ÿÓç¯ÿæ äþÿæ ÀÿÜÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ ¨íf¿ SëÀëÿþÜÿæÀÿæfê LÿÜëÿ$#{àÿ {¾, Aæ¯ÿÉ¿Lÿ {µÿæfÿÀëÿ Lÿçdç Lÿþú {µÿæfÿ LÿÀÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ ¯ÿçÜÿÀÿ A$öæúÿ ÓææÿÀÿ AëÿLíÿÁÿ ¯ÿç`ÿÀÿ~, Lÿçdç ¨ÀÿçÉ÷þ þ LÿÀÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ {¾ Lÿò~Óç Lÿæ¾ö¿ ¯ÿædç {ÿ¯ÿæ Daÿçúÿ æ Aÿ¿$æ ÀÿNÿ ÓoæÁÿÿ Éç$#Áÿ {ÜÿæB¨Ýç¯ÿ æ {ÀÿæS ¯ÿ¿æ# AæÓç {WÀÿç¾ç{¯ÿ æ {ÉæB¯ÿæ, Dvÿç¯ÿæ, AæÜÿæÀÿ F¯ÿó Aµÿ¿æÓ ÿ´æÿæ Aæßë Üÿ÷æÓ ¯ÿõç {ÜÿæB$æF æ SëÀëÿ þæÜÿæÀÿæf LÿÜëÿ$#{àÿ, {¾æSêLëÿ `ÿæÀ çW+æ {ÉæB¯ÿæ D`ÿçúÿ F¯ÿó Aÿ¯ÿÀÿÿ `ÿç;ÿúÿ{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿç¯ÿæ D`ÿçúÿ æ Üÿvÿ LÿÀÿç ÿ{ÉæB¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ÉçW÷ ¨æSÁÿ {ÜÿæB¾æF æ Lÿþö{Àÿ D¨¾ëNÿ {`ÿÎæ þ {ÜÿD A$öæúÿ ÿçßÿ Lÿþö AæÀÿæÿæÀÿ AíÿÀíÿ¨ ÿçÀÿ;ÿÀÿ ¨÷ßÿ§ÉêÁÿ {Üÿ¯ÿæ D`ÿçúÿ æ ¯ÿæÜÿ¿ ¯ÿçÌßLëÿ Ó½Àÿ~ ÿLÿÀÿç Ó{ÿð¯ÿ {¾æ{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿç¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçÀÿ Üÿ] {¾æS Óç {ÜÿæB$æF æ FÜÿæ Ó{èÿ Ó{èÿßÿæ ¯ÿçÿçßÿó `ÿçÿþæ{ÿ¿¯ÿæ¯ÿÿçÏ{ÿ æ ÿç
ØõÜÿ
Ó¯ÿöLÿæ{þ{µÿ¿æ ßëNÿ Bëÿ¿`ÿ¿{ÿ ÿÿæ ææ18ææ FÜÿç¨Àÿç {¾æSæµÿ¿æÓ ÿ´æÀÿæ ¯ÿç{ÉÌ Àíÿ¨{Àÿ ¯ÿÉ LÿÀÿæ¾æB$#¯ÿæ `ÿçÿ {¾Dô Óþß{Àÿ ¨ÀÿþææZÿ vÿæ{Àÿ µÿàÿµÿæ¯ÿ{Àÿ ×çÿ {ÜÿæB¾æF, ¯ÿçàÿßÿ {ÜÿæB¾æB$æF, {ÓÜÿç Óþß{Àÿ Ó¸íÿö Lÿæþÿæ ÀÿÜÿçÿ ¨ëÀëÿÌZëÿ Üÿ] {¾æS¾ëNÿ LëÿÜÿæ¾æF æ ¯ÿÿöþæÿ ¯ÿç{ÉÌ Àíÿ¨{Àÿ f~ç$#¯ÿæ `ÿçÿÀÿ àÿä~ Lÿ'~ ?
ÌÏ Aæß
157
ß$æ ÿê{¨æ ÿç¯ÿæÿ{×æ {ÿèÿ{ÿ {Óæ¨þæ Ó½&õÿæ æ {ßæSç{ÿæ ßÿ`ÿçÿÓ¿ ßëq{ÿæ {ßæSþæÿ
ææ19ææ {¾Dô¨Àÿç ¯ÿæßë ÀÿÜÿçÿ ×æÿ{Àÿ ÀÿQæ¾æB$#¯ÿæ ÿê¨ ÉçQæ Üÿàúÿ`ÿàúÿ ÿ {ÜÿæB ÀÿÜÿç$F, ÿæÀÿ ÉçQæ Óçæ D¨ÀÿLëÿ ¾æD$æF, {Ó$#{Àÿ Lÿ¸ÿ {ÜÿæBÿ$æF æ Üÿç D¨þæ ¨ÀÿþææZÿ æÿ{Àÿ àÿSæB$#¯ÿæ {¾æSêZÿ ¯ÿçfçÿ `ÿçÿLëÿ ÿçAæSàæ æ ÿê¨ÉçQæ õÿÎæ;ÿ þæÿ÷ æ AæfçLÿæàÿç ÿê¨ ¨÷`ÿÁÿÿ Éç$#Áÿ {ÜÿæB¾æBdç æí¨Lÿævÿç fÁÿæB{àÿ íAæô Óçæ D¨ÀÿLëÿ ¾æF, ¾ÿç ¯ÿæßë{Àÿ {¯ÿS ÿ$æF æFÜÿæ {¾æSêZÿ ¯ÿçfçÿ `ÿçÿÀÿ ÿõÎæ;ÿ þæÿ÷ æ ¯ÿÿöþæÿ `ÿçÿ µÿ{àÿ fç~æ¾æBdç, ÿç{Àÿæ {ÜÿæB¾æBdç , Lÿç;ëÿ ¯ÿÿöþæÿ `ÿçÿ ÀÿÜÿçdç æ {¾{¯ÿ ÿç{Àÿæ `ÿçÿ þ ¯ÿçàÿß {ÜÿæB¾æF, {ÿ{¯ÿ {LÿDô ¯ÿçµíÿÿç þçÁÿç$æF ? ß{ÿ÷æ¨Àÿþ{ÿ `ÿçÿó ÿçÀÿëó {ßæS{Ó¯ÿßæ æ ßÿ÷ {`ÿð¯ÿæÿææÿó ¨É¿æÿç ëÿÌ¿ÿç ææ20ææ {¾Dô A¯ÿ×æ{Àÿ {¾æSæµÿ¿æÓ ÿ´æÀÿæ, (¯ÿçÿæ Aµÿ¿æÓ{Àÿ {Lÿ{¯ÿ ¯ÿç ÿç{Àÿæ {Üÿ¯ ÿæÜÿ], Aÿ
{¾æSæµÿ¿æÓ ÿ´æÀÿæ) ÿçÀëÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ `ÿçÿ þ D¨Àÿæþ {ÜÿæB¾æF, ÿÎ {ÜÿæB¾æF, ¯ÿçàÿß {ÜÿæB¾æF, {ÓÜÿç A¯ÿ×æ{Àÿ Aæÿæ- ÿçf Aææÿ´æÀÿæ Aææÿþú ¨ÀÿþææLëÿ ÿÉöÿLÿÀÿç, Aæ{ÿ¿¯ÿÿçf Aææ{Àÿ Üÿ] ;ëÿÎ {ÜÿæB$æF æ {Ó ¨ÀÿþææZëÿ Üÿ] {ÿQë$æF æ ¨Àÿ;ëÿ ÿçfÀÿ Aææ{Àÿ Üÿ] ;ÿÎ {ÜÿæB$æF æ LÿæÀÿ~ ¨÷æ©ç LÿæÁÿ{Àÿ ÿ ¨ÀÿþææZÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ {ÜÿæB$æF æLÿç;ëÿ ÿúÿä~ÿ {Ó ÿçf AææLëÿ {ÓÜÿç ÉæÉ´ÿ CÉ´Àÿêß ¯ÿçµíÿÿç ÿ´æÀÿæ Hÿ{¨÷æÿ{ÜÿæB$æ¯ÿæ ¨æB$æF æ ¯ÿ÷Üÿ½ AfÀÿ, AþÀÿ, ÉæÉ´ÿ, A¯ÿ¿Nÿ F¯ÿó Aþõÿ Ó´Àíÿ¨ A{s æ {ÿ{¯ÿ Fvÿæ{Àÿ Aææ þ AfÀÿ, AþÀÿ ÉæÉ´ÿ F¯ÿó Aþõÿ Ó´Àíÿ¨ {ÜÿæBSàÿæ æ {Ó A`ÿç;ÿ¿ þ A{s æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ `ÿçÿ F¯ÿó `ÿçÿÀÿ àÿÜÿÀÿç ÀÿÜÿçdç, {Ó ¨¾ö¿;ÿ Aæ¨~Zÿ D¨{µÿæS ÿçþ{;ÿ ëÿÜÿô æ `ÿçÿÀÿ ÿç{Àÿæ F¯ÿó ÿç{Àÿæ `ÿçÿÀÿ ¯ÿçàÿß LÿæÁÿ{Àÿ ¨ÀÿþææZÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ {ÜÿæB$æF F¯ÿó ÿÉöÿÀÿ vÿçLúÿ Aÿ¿ä~{Àÿ {ÓÜÿç CÉ´Àÿêß Së~ þö ÿ´æÀÿæ ¾ëNÿ ÿçfÀÿ AææLëÿ ¨æB$æF æ {ÿ~ë {Ó ÿçfÀÿ Aææ{Àÿ Üÿ] Ó;ëÿÎ {ÜÿæB$æF æ FÜÿæ Üÿ] ÿæÜÿæÀÿ Ó´Àíÿ¨ æ FÜÿæ Üÿ] ¨ÀÿæLÿæÏæ þ æ FÜÿæÀÿ ¨íÀÿLÿ AæÓ;ÿæ {ÉâæLÿ{Àÿ {ÿQ#¯ÿæ-
158
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
ÓëQþæÿ¿;ÿçLÿó ßÿúÿ ¯ëÿçS÷æÜÿ¿þÿç¢ÿ÷çßþú æ {¯ÿÿç ßÿ÷ ÿ {`ÿð¯ÿæßó ×çÿÊÿÁÿÿç ÿÿ´ÿ
ææ21ææ B¢ÿç÷ßþæÿZÿÀëÿ Aÿêÿ {Lÿ¯ÿÁÿ Éë {ÜÿæB$#¯ÿæ Óíä½ ¯ëÿç ÿ´æÀÿæ S÷Üÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ ¾æÜÿæLÿç Aÿ;ÿ Aæÿ¢ÿ A{s, ÿæÜÿæLëÿ {LÿDô A¯ÿ×æ{Àÿ Aëÿµÿ¯ÿ LÿÀÿç$æF F¯ÿó {¾Dô A¯ÿ×æ{Àÿ ×çÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ {¾æSê µÿS¯ÿúÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ÿÿ´ÿ´æÀÿæ fæ~ç ¯ÿç`ÿÁÿçÿ {ÜÿæBÿ$æF, Ó{ÿð¯ÿ {Ó$#{Àÿ Üÿ] ¨÷ÿçÏçÿ ÀÿÜÿç$æF æ ÿ$æßó àÿ²´æ `ÿæ¨Àÿó àÿæµÿó þÿ¿{ÿ ÿæ#Lÿó ÿÿ
æ ßÓ½çúÿ ×ç{ÿæ ÿ ëÿ
{Qÿ SëÀëÿ~æ¨ç ¯ÿç`ÿæàÿ¿{ÿ ææ22ææ ¨Àÿ{þÉ´ÀÿZÿ ¨÷æ©çÀíÿ¨ {¾Dô àÿæµÿ, ¨ÀÿæLÿæÏæÀÿ Éæ;ÿçLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç ÿæÜÿævÿæÀëÿ A#Lÿ Aÿ¿ {Lÿò~Óç àÿæµÿ þæÿçÿ$æF F¯ÿó µÿS¯ÿúÿ ¨÷æ©çÀíÿ¨ê {¾Dô A¯ÿ×æ{Àÿ ×çÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ {¾æSê µÿßZÿÀÿ ëÿ
Q{Àÿ þ ¯ÿç`ÿÁÿçÿ ÜëÿF ÿæÜÿ], ÿæÜÿæLëÿ ëÿ
QÀÿ µÿæ¯ÿÿæ þ {ÜÿæBÿ$æF, LÿæÀÿ~ Aëÿµÿ¯ÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ `ÿçÿ ÿ ÿÎ {ÜÿæBSàÿæ æ FÜÿç¨Àÿçÿó ¯ÿçÿ¿æúÿëÿ
QÓó{ßæS¯ÿç{ßæSó {ßæSÓójççÿþú æ Ó ÿçÊÿ{ßÿ {ßæNÿ{¯ÿ¿æ {ßæSæÿç¯ÿ}ÿö{`ÿÿÓæ ææ23ææ ¾æÜÿæ ÓóÓæÀÿÀÿ Óó{¾æS H ¯ÿç{ßæSÀëÿ ÀÿÜÿçÿ, ÿæÜÿæÀÿ ÿæþ {¾æS A{s æ ¾æÜÿæ Aæÿ¿;ÿçLÿ ÓëQ, ÿæÜÿæÀÿ þçÁÿÿÀÿ ÿæþ Üÿ] {¾æS A{s æ ¾æÜÿæLëÿ ¨Àÿÿÿ´ ¨Àÿþææ LëÿÜÿæ¾æF æ ÿæÜÿæÀÿ þçÁÿÿÀÿ ÿæþ {¾æS æ {ÓÜÿç {¾æS Lëÿ A¯ÿç`ÿÁÿçÿ `ÿçÿ ÿ´æÀÿæ ÿçÊÿß ¨í¯ÿöLÿ LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] Lÿÿö¯ÿ¿ æ {ð¾ö¿ ¨í¯ÿöLÿ àÿæSç ÀÿÜÿç$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç Üÿ] {¾æS{Àÿ ÓüÿÁÿ {ÜÿæB$æF æ ÓóLÿÅÿ ¨÷µÿ¯ÿæúÿ LÿæþæóÖ¿Nÿ´æ Ó¯ÿöæÿ{ÉÌÿ
æ þÿ{Óð{¯ÿ¢ÿç÷ßS÷æþó ¯ÿçÿçßþ¿ Óþ;ÿÿ
ææ24ææ {ÿ~ë LÿÀÿç ÓZÿÅÿÀëÿ D Ó¸íÿö Lÿæþÿæ, ¯ÿæÓÿæ F¯ÿó AæÓNÿçLëÿ Ó¯ÿö$æ ÿ¿æS LÿÀÿç, þÿ ÿ´æÀÿæ B¢ÿç÷ß ÓþëÿæßLëÿ Ó¸íÿöÀíÿ{¨ ¯ÿÉ{Àÿ LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçúÿ æ É{ÿð
É{ÿðÀíÿ¨Àÿ{þúÿ¯ëÿ¿æ õÿçSõÜÿêÿßæ æ AæÓó×ó þÿ
Lõÿÿ´æ ÿ Lÿçó`ÿçÿ¨ç `ÿç;ÿ{ßúÿ ææ25ææ #{Àÿ #{Àÿ Aµÿ¿æÓ LÿÀÿç D¨ÀÿæþÿæLëÿ ¨÷æ© ÜëÿA æ `ÿçÿ ÿç{Àÿæ
ÌÏ Aæß
159
H ÿç{Àÿæ `ÿçÿ Lÿ÷þÉ
¯ÿçàÿß {Üÿ{àÿ, ÿÿ;ÿÀÿ {Ó {ð¾ö¿ ¾ëNÿ ¯ëÿç ÿ´æÀÿæ þÿLëÿ ¨Àÿþææ{Àÿ ×çÀÿ LÿÀÿç Aÿ¿ Lÿçdç `ÿç;ÿÿ ÿLÿÀÿç, ÿçÀÿ;ÿÀÿ Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿçæÿ ÀÿÜÿçdç æ Lÿç;ëÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ þÿ àÿæSë ÿ$æF, FÜÿæ D¨Àÿ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜëÿd;ÿçß{ÿæ ß{ÿæ ÿçÊÿÀÿÿç þÿÊÿoÁÿþ×çÀÿþú æ ÿÿÖ{ÿæ ÿçß{þð¿ÿÿæ{ÿ¿¯ÿ ¯ÿÉó ÿ{ßúÿ ææ26ææ ×çÀÿ ÀÿÜÿëÿ$#¯ÿæ `ÿoÁÿ þÿ {¾Dô LÿæÀÿ~Àëÿ ÓæóÓæÀÿçLÿ ¨ÿæ$ö{Àÿ ¯ÿç`ÿÀÿ~ LÿÀëÿ$æF, {ÓvÿæÀëÿ þÿLëÿ sæ~çAæ~ç ¯ÿæÀÿºæÀÿ A;ÿÀÿææ{Àÿ Üÿ] ÿç{Àÿæ LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçúÿ æ ¨÷æß
{àÿæ{Lÿ LÿÜÿ;ÿç {¾, þÿ {¾Dô Aæ{Ý ¾ç¯ÿæLëÿ `ÿæÜÿôëdç, ÿæLëÿ ¾ç¯ÿæLëÿ ÿçA æ ¨÷Lõÿÿç AæÝLëÿ Üÿ] ÿ ¾ç¯ÿ F¯ÿó ¨÷Lõÿÿç þ {ÓÜÿç ¯ÿ÷Üÿ½Àÿ Üÿ] A;ÿSöÿ æ ¨÷Lõÿÿç{Àÿ ¯ÿç`ÿÀÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ, ¯ÿ÷Üÿ½vÿæÀëÿ ¯ÿæÜÿæ{Àÿ ÿë{Üÿô æ Lÿç;ëÿ É÷êLõÿÐZÿ AëÿÓæ{Àÿ FÜÿæ µëÿàúÿ æ Sêÿæ{Àÿ FÜÿç þæÿ¿ÿæÀÿ {Lÿò~Óç ×æÿ ÿæÜÿ] æ É÷êLõÿÐZÿ Lÿ$ÿ FÜÿæ {¾ þÿ {¾Dô Aæ{Ý, {¾Dô þæþ{Àÿ ¾æDÿæ LÿæÜÿ]Lÿç, {ÓÜÿç vÿæÀëÿ {ÓÜÿç þæþ{Àÿ ÿç{Àÿæ LÿÀÿç ¨Àÿþææ{Àÿ Üÿ] àÿSæB¯ÿæ D`ÿçúÿ æ þÿÀÿ ÿç{Àÿæ Ó»¯ÿ {ÜÿæB¨æÀÿç¯ÿ æ FÜÿç ÿç{Àÿæ þÿÀÿ ¨Àÿç~æþ Lÿ'~ {Üÿ¯ÿ ? ¨÷Éæ;ÿþÿÓó {Üÿ¿ÿó {ßæSçÿó ÓëQþëÿþþú æ D{¨ðÿç Éæ;ÿÀÿfÓó ¯ÿ÷Üÿ½µíÿÿþLÿÁÿ½Ìþú ææ27ææ ¾æÜÿæÀÿ þÿ ¨íÿö Àíÿ¨{Àÿ Éæ;ÿ, ¨æ¨Àëÿ ÀÿÜÿçÿ, Àÿ{fæSë~ Éæ;ÿ {ÜÿæB¾æB$#¯ÿ, FÜÿç¨Àÿç ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ GLÿ¿ {ÜÿæB$#¯ÿæ {¾æSêZëÿ Ó{¯ÿöæÿþ Aæÿ¢ÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF, ¾æÜÿæ vÿæÀëÿ A#Lÿ Dÿþ AæDLÿçdç ÿ$æF æFÜÿæ D¨{Àÿ ¨ëÿ
LÿÜëÿd;ÿçßëq{¯ÿó Óÿææÿó {ßæSê ¯ÿçSÿLÿÁÿ½Ì
æ Óë{Qÿ ¯ÿ÷Üÿ½ÓóØÉöþÿ¿;ÿó ÓëQþɧ&ë{ÿ ææ28ææ ¨æ¨ ÀÿÜÿçÿ {¾æSê FÜÿç ¨÷LÿæÀÿ AææZëÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ {ÓÜÿç ¨Àÿþææ{Àÿ àÿSæB ÓëQ ¨í¯ÿöLÿ ¨Àÿ¯ÿ÷Üÿ½ ¨ÀÿþææZÿ ¨÷æ©çÀÿ Aÿ;ÿ Aæÿ¢ÿ Aëÿµÿ¯ÿ LÿÀÿç$æF æ {Ó ¯ÿ÷Üÿ½ ÓóØÉö - A$öæúÿ ¯ÿ÷Üÿ½Lëÿ ØÉö F¯ÿó {Ó$#{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ÓÜÿçÿ Aÿ;ÿ Aæÿ¢ÿ Aëÿµÿ¯ÿ LÿÀÿç$æF, Aÿ
µÿfÿ Aÿç¯ÿæ¾ö¿ A{s æ FÜÿæ D¨{Àÿ ¨ëÿ
AæSLëÿ LÿÜëÿd;ÿçÓ¯ÿöµíÿÿ×þææÿó Ó¯ÿöµíÿÿæÿç `ÿæÿç æ
160
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Cä{ÿ {ßæSßëNÿææ Ó¯ÿöÿ÷ ÓþÿÉöÿ
ææ29ææ {¾æSÀÿ ¨Àÿç~æþ{Àÿ ¾ëNÿææ ¨ëÀëÿÌ ÓþÖZÿ vÿæ{Àÿ Óþµÿæ¯ÿ{Àÿ {ÿQ#¨æÀëÿ$#¯ÿæ {¾æSê AææLëÿ Ó¸íÿö µíÿÿ{Àÿ ¯ÿ¿æ© {ÿQë$æF F¯ÿó Ó¸íÿö µíÿÿZëÿ ÿçfÀÿ Aææ{Àÿ Üÿ] ¨÷¯ÿæÜÿçÿ {ÿQ#$æF æ FÜÿç ¨÷LÿæÀÿ {ÿQ#¯ÿæ ÿ´æÀÿæ àÿæµÿ Lÿ'~ ? {ßæ þæó ¨É¿;ÿç Ó¯ÿöÿ÷ Ó¯ÿöó `ÿ þßç ¨É¿ÿç æ ÿÓ¿æÜÿó ÿ ¨÷~É¿æþç Ó `ÿ {þ ÿ ¨÷~É¿ÿç ææ30ææ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ Ó¸íÿö µíÿÿ{Àÿ {þæ{ÿ A$öæúÿ ¨ÀÿþææZÿë ¯ÿ¿æ© {ÿQ#$æF, F¯ÿó Ó¸íÿö µíÿÿZëÿ {þæ{ÿ A$öæúÿ ¨ÀÿþææZÿ A;ÿSöÿ {ÿQ#$æF æ ÿæZÿ ÿçþ{;ÿ þëô AõÿÉ¿ {ÜÿæB ÿ$æF F¯ÿó {Ó þ {þæÀÿ ÿçþ{;ÿ AÿõÉ¿ {ÜÿæBÿ$æF æ FÜÿæ {¨÷ÀÿLÿZÿ þëÜÿæôþëÜÿ] þçÁÿÿ A{s, ÓQ¿µÿæ¯ÿ H Óæþ稿 þëNÿç A{s æ Ó¯ÿöµíÿÿ×çÿó {ßæ þæó µÿf{ÿ¿Lÿÿ´þæ×çÿ
æ Ó¯ÿö$æ ¯ÿÿöþæ{ÿæ¨ç Ó {ßæSê þßç ¯ÿÿö{ÿ ææ31ææ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ A{ÿLÿÿæÀëÿ ¨{Àÿ D¨{ÀÿæNÿ FLÿÿ´ µÿæ¯ÿ{Àÿ {þæ{ÿ, ¨ÀÿþææZëÿ µÿfÿ LÿÀÿç$æF, {Ó {¾æSê Ó¯ëÿ ¨÷LÿæÀÿ Lÿæ¾ö¿{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$#{àÿ þ {þæ vÿæ{Àÿ Üÿ] ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æF æ LÿæÀÿ~ {þæ ¯ÿçÿæ ÿæ ÿçþ{;ÿ Aÿ¿ {Lÿò~Óç ÀÿæÖæ Üÿ] ÿæÜÿ] æ ÿæÜÿæÀÿ ÿ Ó¯ëÿLÿçdç ¯ÿçàÿß {ÜÿæBSàÿæ æ {Ó ¯ÿÿöþæÿ Dvÿç¯ÿæ, ¯ÿÓç¯ÿæ ¾æÜÿæ Lÿçdç Lÿç÷ßæ LÿÀÿç$æF, {þæÀÿ ÓZÿÅÿ{Àÿ Üÿ] LÿÀÿç$æF æ Aæ{ò¨{þ¿ÿ Ó¯ÿöÿ÷ Óþó ¨É¿ÿç {ßæfëöÿ æ ÓëQó ¯ÿæ ßÿç ¯ÿæ ëÿ
Qó Ó {ßæSê ¨Àÿ{þæ þÿ
ææ32ææ {Üÿ Afëöÿ ! {¾Dô {¾æSê ÿçfµÿÁÿç Ó¸íÿö µíÿÿ{Àÿ Óþæÿ {ÿQë$æF, ÿçf ¨Àÿç Üÿ] {ÿQë$æF, ÓëQ H ëÿ
Q þ ÓþÖZÿvÿæ{Àÿ Óþæÿ {ÿQë$æF, ¾æÜÿæÀÿ {µÿÿµÿæ¯ÿ Óþæ© {ÜÿæB¾æBdç, {ÓÜÿç {¾æSê ¨Àÿþ {É÷Ï þæÿ¿ æ Fvÿæ{Àÿ ¨÷ɧ ¨ëÀÿæ {Üÿàÿæ æ FÜÿæ D¨{Àÿ Aföëÿ ¨÷ɧ Lÿ{àÿAfëöÿ D¯ÿæ`ÿ {ßæßó {ßæSÖ´ßæ {¨÷æNÿ
Óæ{þ¿úÿ þëÓíÿÿ æ FÿÓ¿æÜÿó ÿ ¨É¿æþç `ÿoàÿÿ´æúÿ ×çÿçó ×çÀÿæþú ææ33ææ {Üÿ þëÓíÿÿ ! FÜÿç {¾æS Aæ¨~ ¨í{¯ÿö LÿÜÿç AæÓçd;ÿç, {¾Dô$#Àëÿ
ÌÏ Aæß
161
Óþÿ´µÿæ¯ÿ õÿÎç ¨÷æ© {ÜÿæB$æF, þÿ `ÿoÁÿ {Üÿ¯ÿæ Óþß{Àÿ þëô ¯ÿÜëÿÿ Óþß ¨¾ö¿;ÿ {¾æS{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿç ¨æÀÿçàÿæ µÿÁÿç {ÿQë ÿæÜÿ] æ `ÿoàÿó Üÿç þÿ
LõÿÐ ¨÷þæ$# ¯ÿàÿ¯ÿúÿ õÿ|ÿþú æ ÿÓ¿æÜÿó ÿçS÷Üÿó þ{ÿ¿ ¯ÿæ{ßæÀÿç¯ÿ ÓëëÿÍÀÿþú ææ34ææ {Üÿ LõÿÐ ! FÜÿç þÿ ¯ÿÝ `ÿoÁÿ F¯ÿó ¨÷þ$ÿ Ó´µÿæ¯ÿ¾ëNÿ A{s æ ¨÷þ$ÿ A$ö Aÿ¿Lëÿ þ¡ÿç {ÿB¨æÀëÿ$#¯ÿæ, Üÿvÿ ¾ëNÿ ÿ$æ ¯ÿÁÿ¯ÿæúÿ A{s æ {ÿ~ëLÿÀÿç þÿLëÿ ¯ÿÉ{Àÿ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ þëô ¯ÿæßë ÓõÿÉ Aÿç ëÿÍÀÿ þ{ÿ LÿÀÿëdç æ {ÿæüÿæÿ ¯ÿæßëLëÿ AsLÿæB¯ÿæ F¯ÿó þÿÀÿ ÿç{Àÿæ FLÿ Óþæÿ A{s æ FÜÿæ D¨{Àÿ {¾{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿÉ÷êµÿS¯ÿæëÿ¯ÿæ`ÿ AÓóÉßó þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ þ{ÿæ ëÿÿ}S÷Üÿó `ÿàÿþú æ Aµÿ¿æ{Óÿ ëÿ {Lÿò{;ÿß {¯ÿðÀÿæ{S¿~ `ÿ SõÜÿ¿{ÿ ææ35ææ þÜÿæÿ Lÿæ¾ö¿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¨÷ßÿ§ÉêÁÿ {Üÿ þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ Afëöÿ ! ÿç
Ó{¢ÿÜÿ þÿ `ÿoÁÿ F¯ÿó ¯ÿÝ Lÿvÿçÿÿæ{Àÿ ¯ÿÉ ÜÿëF ÿ$æ¨ç {Üÿ {Lÿò{;ÿß ! FÜÿæ Aµÿ¿æÓ H {¯ÿðÀÿæS¿ ÿ´æÀÿæ ¯ÿÉ{Àÿ AæÓç$æF æ {¾Dôvÿæ{Àÿ `ÿçÿLëÿ àÿSæB¯ÿæ Daÿçúÿ, {Óvÿæ{Àÿ ×çÀÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¯ÿæÀÿºæÀÿ ¨÷ßÿ§ÉêÁÿ {Üÿ¯ÿæ Üÿ] Aµÿ¿æÓ ÿ$æ {ÿQ#$#¯ÿæ, Éë~ç$#¯ÿæ ¯ÿçÌ߯ÿÖë{Àÿ A$öæúÿ ÓóÓæÀÿ H Ó´Söæÿç ¯ÿçÌß {µÿæS{Àÿ ÀÿæS A$öæúÿ AæÓNÿçÀÿ ÿ¿æS Üÿ] {¯ÿðÀÿæS¿ æ É÷êLõÿÐ LÿÜÿ;ÿç {¾ þÿLëÿ ¯ÿÉ LÿÀÿç¯ÿæ Lÿvÿçÿ Lÿç;ÿë Aµÿ¿æÓ H {¯ÿðÀÿæS¿ ÿ´æÀÿæ FÜÿæ ¯ÿÉ {ÜÿæB$æF æ AÓóßÿæÿæ {ßæ{Sæ ëÿÑ÷æ¨ Bÿç {þ þÿç
æ ¯ÿÉ¿æÿæ ëÿ ßÿÿæ É{Lÿ¿¯ÿæ©ëþë¨æßÿ
ææ36ææ {Üÿ Afëöÿ ! þÿLëÿ ¯ÿÉ ÿLÿÀÿç¨æÀÿç$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ ¨æBô {¾æS ¨÷æ© {Üÿ¯ÿæ Lÿvÿçÿ æ Lÿç;ëÿ Ó´¯ÿÉ þÿ¾ëNÿ ¨÷ßÿ§ÉêÁÿ ¨ëÀëÿÌ ÿçþ{;ÿ {¾æS ÓÜÿf {ÜÿæB$æF æ FÜÿæ {þæÀÿ ÿçf þÿ A{s æ {¾ÿLÿç Lÿvÿçÿ ëÿ{þ µÿæ¯ëÿd, {ÓÿçLÿç Lÿvÿçÿ ëÿÜÿô æ Aÿ
FÜÿæLëÿ Lÿvÿçÿ þ{ÿ LÿÀÿç dæÝç ÿçAÿæÜÿ] æ ¨÷ßÿ§ ¨í¯ÿöLÿ Aµÿ¿æÓ LÿÀÿç {¾æSLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿ æ LÿæÀÿ~ þÿLëÿ ¯ÿÉ LÿÀÿç¯ÿæ ¨{Àÿ Üÿ] {¾æS Ó»¯ÿ A{s æ FÜÿæ ¨{Àÿ Afëöÿ ¨÷ɧ Lÿ{àÿAfëöÿ D¯ÿæ`ÿ Aßÿç
É÷{ßæ{¨{ÿæ {ßæSæaÿàÿçÿþæÿÓ
æ
162
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
A¨÷樿 {ßæSÓóÓççó Lÿæó Sÿçó LõÿÐ Sbÿÿç ææ37ææ {¾æSæµÿ¿æÓ LÿÀëÿ$#¯ÿæ Óþß{Àÿ ¾ÿç LÿæÜÿæÀÿ þÿ ¯ÿç`ÿÁÿçÿ({¾æSµÿ÷Î) {ÜÿæB¾æF, ¾ÿ¿¨ç ¯ÿÿöþæÿ {¾æS{Àÿ ÿæÀÿ É÷æ ÀÿÜÿçdç {ÿ{¯ÿ F¨Àÿç ¨ëÀëÿÌ µÿS¯ÿúÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¨÷æ© ÿ {ÜÿæB {LÿDô SÿçLëÿ ¨æB$æF ? Lÿaÿç{æµÿ߯ÿçµÿ÷ÎËçæµÿ÷þç¯ÿ ÿÉ¿ÿç æ A¨÷ÿç{Ïæ þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ ¯ÿçþí{|ÿæ ¯ÿ÷Üÿ½~
¨$# ææ38ææ {Üÿ þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ É÷êLõÿÐ ! µÿS¯ÿúÿ ¨÷æ©ç þæSöÀëÿ ¯ÿç`ÿÁÿçÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ {ÓÜÿç {þæÜÿçÿ ¨ëÀëÿÌ dç-µÿç {þW ¨Àÿç ÿÎ-µÿ÷Î ÿ {ÜÿæBÿ$æF ? {dæsçAæ {þW Q AæLÿæÉ{Àÿ ÀÿÜÿç$#{àÿ þ, ÿæ ¯ÿÌöæ {ÜÿæB$æF, ÿæ ¨ëÿ
{þW{Àÿ þçÉç ¨æÀÿç$æF æ ¯ÿÀÿó ¯ÿæßëÀÿ {¯ÿS{Àÿ {ÿQë {ÿQë ¯ÿçàÿêÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ {ÓÜÿç ¨÷LÿæÀÿ Éç$#Áÿ ¨÷ßÿ§ ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ Lÿçdç Óþß Óæÿ Lÿàÿæ¨{Àÿ ÓæÿLëÿ ×Sçÿ LÿÀÿç$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ ÿÎ {ÜÿæB¾æF ÿæÜÿçô ÿ ? {Ó ÿæ Aæ¨~Zÿ µÿçÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç¨æÀÿçàÿæ, ÿæ {µÿæS Üÿ] {µÿæSç ¨æÀÿçàÿæ ? ÿæÜÿæÀÿ {LÿDô Sÿç {ÜÿæB$æF ? Fÿ{ÿ½ ÓóÉßó LõÿÐ {dëÿþÜÿöÓ¿{ÉÌÿ
æ ÿ´ÿÿ¿
ÓóÉßÓ¿æÓ¿ {dÿæ ÿ Üëÿ¿¨¨ÿ¿{ÿ ææ39ææ {Üÿ É÷êLõÿÐ ! {þæÀÿ FÜÿç ÓóÉßLÿë Ó¸íÿö Àíÿ{¨ ¯ÿçÿæÉ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ Aæ¨~ Üÿ] Óäþ As;ÿç æ Aæ¨~Zÿ AÿçÀÿçNÿ Aÿ¿ {LÿÜÿç þ FÜÿç ÓóÉßLëÿ Óþææÿ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ Ó»¯ÿ ëÿÜÿô;ÿç æ FÜÿæ D¨{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLÿõÐ LÿÜëÿd;ÿçÉ÷ê µÿS¯ÿæÿ D¯ÿæ`ÿ ¨æ$ö {ÿð{¯ÿÜÿ ÿæþëÿ÷ ¯ÿçÿæÉÖÓ¿ ¯ÿçÿ¿{ÿ æ ÿ Üÿç Lÿàÿ¿æ~Lõÿúÿ LÿÊÿçúÿëÿSöÿçó ÿæÿ Sbÿÿç ææ40ææ ¨æ$çö¯ÿ ÉÀÿêÀÿLëÿ Üÿ] Àÿ$LÿÀÿç àÿä¿ AæÝLëÿ AS÷ÓÀÿ {ÜÿD$#¯ÿæ {Üÿ Afëöÿ ! {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌÀÿ ÿæ ÿ FÜÿç {àÿæLÿ{Àÿ ÿæ ¨Àÿ{àÿæLÿ{Àÿ þ ¯ÿçÿæÉ {ÜÿæB$æF æ LÿæÀÿ~ {Üÿ ÿæÿ ! {ÓÜÿç ¨Àÿþ Lÿàÿ¿æ~LÿæÀÿê ÿçßÿ LÿþöLëÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ëÿSöÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBÿ$æF æ {ÿ{¯ÿ ÿæÀÿ ¨Àÿç~æþ Lÿ'~ {ÜÿæB$æF ? ¨÷樿 ¨ë~¿Lõÿÿæó {àÿæLÿæëÿÌçÿ´æ ÉæÉ´ÿê
Óþæ
æ Éë`ÿêÿæó É÷êþÿæó {S{Üÿ {ßæSµÿ{Îæµÿçfæß{ÿ ææ41ææ
ÌÏ Aæß
163
þÿ ¯ÿç`ÿÁÿçÿ {Üÿ{àÿ {¾æSµÿ÷Î {ÜÿæB$#¯ÿæ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ, ¨í~¿¯ÿæÿZÿ {àÿæLÿ{Àÿ ¯ÿæÓÿæþæÿZëÿ {µÿæS LÿÀÿç A$öæúÿ {¾Dô ¯ÿæÓÿæLëÿ {ÿB {Ó {¾æSµÿ÷Î {ÜÿæB$#àÿæ, µÿS¯ÿæÿ ÿæÜÿæLëÿ AÅÿþæÿ÷æ{Àÿ {ÿQæB ÉçQæB $æAæ;ÿç æ ÿæÜÿæLëÿ {µÿæS LÿÀÿç {Ó Éë`ÿêÿæó É÷êþÿæó Éë AæÀÿ`ÿ~ ¾ëNÿ É÷êþæÿ ¨ëÀëÿÌZÿ SõÜÿ{Àÿ fÿ½ {ÿB$æF æ ¾çF Éë Aæ`ÿÀÿ~ ¾ëNÿ, {Ó Üÿôç É÷êþæúÿ As;ÿç æ A$¯ÿæ {ßæSçÿæ{þ¯ÿ Lëÿ{Áÿ µÿ¯ÿÿç êþÿæþú æ Fÿç ëÿàÿâµÿöÿÀÿó {àÿæ{Lÿ fÿ½ ßÿêõÿÉþú ææ42ææ ¾ÿç É÷êþæúÿZÿ SõÜÿ{Àÿ fÿ½ ÿ {ÜÿæB¨æ{Àÿ, {ÿ{¯ÿ {Ó ×çÀÿ ¯ëÿç ¾ëNÿ {¾æSêþæÿZÿ LëÿÁÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB$æF æ É÷êþæÿZÿ W{Àÿ ¨¯ÿçÿ÷ ÓóÔÿæÀÿ ¯ÿæàÿ¿æ¯ÿ×æÀëÿ Üÿ] þçÁÿç$æF æ Lÿç;ëÿ {Óvÿæ{Àÿ fÿ½ ÿ {ÜÿæB¨æÀÿç{àÿ, {Ó {¾æSêþæÿZÿ LÿëÁÿ{Àÿ (SõÜÿ{Àÿ ëÿÜÿô LëÿÁÿ{Àÿ) ÉçÌ¿ ¨Àÿ¸Àÿæ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB$æF æ Lÿ¯ÿêÀÿ, ëÿÁÿÓê, {ÀÿðÿæÓú, ¯ÿæàÿ½êLÿç, Bÿ¿æÿçZëÿ Éëæ`ÿÀÿ~ É÷êþæúÿZÿ SõÜÿ{Àÿ fÿ½ {ÜÿæB ÿæÜÿ] æ {¾æSêþæÿZÿ LëÿÁÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ þçÁÿç $#àÿæ æ Óúÿ SëÀëÿZÿ LëÿÁÿ{Àÿ ÓóÔÿæÀÿÀÿ ¨Àÿç¯ÿÿöÿ þ {SæsçF fÿ½ A{s F¯ÿó F¨Àÿç fÿ½ ÓóÓæÀÿ{Àÿ ÿç
Ó{¢ÿÜÿ Aÿç ëÿàÿöµÿ {ÜÿæB$æF æ {¾æSêþæÿZÿ Fvÿæ{Àÿ fÿ½Àÿ A$ö ÿæZÿÀÿ ÉÀÿêÀÿ ÿ´æÀÿæ ¨ëÿ÷Àíÿ¨{Àÿ fÿ½ {Üÿ¯ÿæ ëÿÜÿô, SõÜÿÿ¿æS ¨í¯ÿöÀëÿ fÿ½ {ÿD$#¯ÿæ ¯ÿæÁÿLÿ {þæÜÿ ¯ÿÉ{Àÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZëÿ ¨çÿæ þæëÿ$#{àÿ þ, þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÿçþ{;ÿ ¨Àÿç¯ÿæÀÿ ÿæþ{Àÿ LÿçF ÿ $æ;ÿç æ {¾Dô ÉçÌ¿ ÿæÜÿæZÿ þ¾ö¿æÿæþæÿZÿÀÿ AëÿÏæÿ LÿÀÿç$æ;ÿç ÿæÜÿæÀÿ þÜÿÿ´ ¨ëÿ÷vÿæÀëÿ þ ¯ÿÜëÿ Së~{Àÿ þæÿ¿ÿæ ÀÿÜÿç$æF æ {Ó Üÿ] {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀÿëÌZÿ ¨÷Lõÿÿ ¨ëÿ÷ {ÜÿæB$æF æ ¾çF {¾æS ÓóÔÿæÀÿ ¾ëNÿ ÿëÜÿô, ÿæÜÿæZëÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ÿçf ¨æQ{Àÿ ÀÿQ#ÿ$æ;ÿç æ ¨íf¿ SëÀëÿµÿS¯ÿæÿ ¾ÿç Óæë Óèÿvÿÿ LÿÀÿç$æ{;ÿ, {ÿ{¯ÿ ÜÿfæÀÿ ÓóQ¿æ{Àÿ ¯ÿçÀÿNÿ ÿæÜÿæZÿ ÉçÌ¿ {ÜÿæB¾æB$æ{;ÿ æ Lÿç;ëÿ {Ó AæÓç$#¯ÿæ ¯ÿçÀÿNÿ ¯ÿ¿NÿçZÿ þÀëÿ LÿæÜÿæLëÿ SæÝç Qaÿö {ÿB, LÿæÜÿæLëÿ W{Àÿ Óí`ÿÿæ {ÿB, LÿæÜÿæLëÿ ¨ÿ÷ þæþ{Àÿ, LÿæÜÿæLëÿ ÿ ¯ëÿlæB ÓëlæB, ÓþÖZëÿ ÿæZÿ ÿçf WÀÿLëÿ {üÿÀÿæB {ÿD$#{àÿ æ ¯ÿÜÿë ÓæLÿ Üÿvÿ LÿÀÿç¯ÿæÀëÿ ÿæZëÿ A¨ÉLëÿÿ {Üÿàÿæ æ µÿçÿÀëÿ ÿæZÿë {¨÷Àÿ~æ {Üÿàÿæ {¾ FþæÿZÿ þÀëÿ LÿæÜÿæ ¨æQ{Àÿ ÓæëÀÿ àÿä~ {SæsçF þ ÿæÜÿ] æ FþæÿZëÿ ÀÿQ#¯ÿæ D`ÿçúÿ ëÿÜÿô æ Fþæ{ÿ Óæÿ ¨${Àÿ
164
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¨æÀÿ {Üÿ{¯ÿ ÿæÜÿ] æ ÿçÀÿæÉ {ÜÿæB Lÿçdç {àÿæLÿ ¨æÜÿæÝÀëÿ {ÝBô ÿçfÀÿ fê¯ÿÿ ¯ÿçÓföÿ LÿÀÿç {ÿ{àÿ Lÿç;ëÿ þÜÿæÀÿæffê {ÓþæÿZÿ þÀëÿ LÿæÜÿæÀÿçLëÿ ÀÿQ#{àÿ ÿæÜÿ] æ ¨Êÿæúÿ fæ~çàÿæ ¨{Àÿ LÿÜÿç{àÿ- fæÿÿ Àÿ{ÜÿDô Lÿç ¯ÿÝæ ¯ÿçLÿàÿ {Üÿð {àÿLÿçúÿ C {Éæ`ÿ{ÿð Lÿç Ó`ÿÜëÿô {Lÿ þÀÿç¾æB {ÿæ ÀÿQ# {àÿ{ÿ æ FLÿ {vÿæ ¨ÿç{ÿð ÀÿÜÿÿ, ADÀÿ Lÿæ {Üÿæÿ æ A$öæúÿ þëô fæ~ëdç, {þæ{ÿ ¯ÿÜëÿÿ ëÿ
Q þ àÿæSëdç æ Fþæ{ÿ þÀÿç¾ç{¯ÿ {¯ÿæàÿç ¾ÿç þëô ¨÷$þÀëÿ fæ~ç¨æÀÿ;ÿç {ÿ{¯ÿ ÿçÊÿß ÀÿQ# {ÿB$æ;ÿç æ ¨ÿçÿ {ÜÿæB þ fê¯ÿçÿ ÿ ÀÿÜÿç$æ{;ÿ, A#Lÿæ Lÿ'~ ÜëÿA;ÿæ ? þþÿ´ ÿæÜÿæZÿ ÿçLÿs{Àÿ þ A#Lÿ $#àÿæ, {Üÿ{àÿ þ ÀÿQ#{àÿ ÿæÜÿ] æ dA Óæÿf~ ÓæLÿZëÿ ¾æÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ Aæ{ÿÉ {ÜÿæB$#àÿæAæfç f{~ {¾æSµÿ÷Î ÓæLÿ AæÓëdç, fÿ½ fÿ½æ;ÿÀÿÀëÿ µÿ÷þ~LÿÀÿç AæÓëdç, FÜÿç ÿæþ F¯ÿó FÜÿç Àíÿ¨Àÿ {LÿÜÿç AæÓç{¯ÿ æ ÿæÜÿæLëÿ ÀÿQ, ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ D¨{ÿÉ ÿçA, ÿæÜÿæLëÿ AæSLëÿ ¯ÿ|ÿæA æ {Lÿ¯ÿÁÿ {ÓþæÿZëÿ Üÿ] ÀÿQ#{àÿ æ Aæfç þ {ÓþæÿZÿ þÀëÿ f{~ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ æÀÿLëÿç{Àÿ ¯ÿÓçd;ÿç, Aÿ¿ f{~ AëÿÓíßæ{Àÿ Ad;ÿç æ ëÿBÿçÿçf~ Aÿ¿ÿ÷ Ad;ÿç {ÓþæÿZëÿ ÓúÿSëÀëÿZÿ LëÿÁÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ þçÁÿç$#àÿæ æ F¨Àÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZëÿ ¨æB¯ÿæ Aÿç ëÿàÿöµÿ æ ÿÿ÷ ÿó ¯ëÿçÓó{ßæSó àÿµÿ{ÿ {¨ò¯ÿö{ÿÜÿçLÿþú æ ßÿ{ÿ `ÿ ÿ{ÿæ µíÿß
ÓçóÓç{ò LëÿÀëÿÿ¢ÿÿ ææ43ææ {Óvÿæ{Àÿ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ ¨í¯ÿöfÿ½{Àÿ Óæÿ LÿÀÿç$#¯ÿæ ¯ëÿçÀÿ Óó{¾æSLëÿ A$öæúÿ ÓóÔÿæÀÿLëÿ AÿæßæÓ ¨÷æ© LÿÀÿç$æF æ {Üÿ LëÿÀëÿÿ¢ÿÿ ! ¨í¯ÿöfÿ½ ÓóÔÿæÀÿÀÿ ¨÷µÿæ¯ÿ ÿ´æÀÿæ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ ¨ë~ç ÓóÓç{ò µÿS¯ÿúÿ ¨÷æ©çÀíÿ¨ê ¨Àÿþ Óçç ÿçþ{;ÿÿ ¨÷ßÿ§ LÿÀëÿ$æF æ ¨í¯ÿöµÿ¿æ{Óÿ {ÿ{ÿð¯ÿ Üÿ÷çß{ÿ Üÿ¿¯ÿ{Éæ¨ç Ó
æ fçjæÓëÀÿ¨ç {¾æSÓ¿ ɱÿ¯ÿ÷Üÿ½æÿç¯ÿÿö{ÿ ææ44ææ É÷êþæÿZÿ W{Àÿ ¯ÿçÌß ¯ÿæÓÿæÀÿ ¯ÿÉ{Àÿ ÀÿÜÿç{àÿ þ {Ó ¨í¯ÿö fÿ½Àÿ Aµÿ¿æÓ ÿ´æÀÿæ µÿS¯ÿúÿ ¨$ AæÝLëÿ AæLÿÌ}ÿ {ÜÿæB$æF F¯ÿó {¾æS{Àÿ Éç$#Áÿ ¨÷ßÿ§¾ëNÿ fçjæÓë þ ¯ÿæ~êÀÿ ¯ÿçÌßLëÿ ¨æÀÿLÿÀÿç ÿç¯ÿöæ~ ¨ÿLëÿ ¨æB¾æB$æFæ ÿæÜÿæÀÿ ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ FÜÿæ Üÿ] FLÿþæÿ÷ D¨æß æ {LÿÜÿç þ {SæsçF fÿ½{Àÿ ¨æBÿ$æF æ
ÌÏ Aæß
165
¨÷ßÿ§æÿ¿ÿþæÿÖë {ßæSê ÓóÉëLÿçàúÿ ¯ÿçÌ
æ A{ÿLÿfÿ½ÓóÓçÖ{ÿæ ßæÿç ¨Àÿæó Sÿçþú ææ45ææ A{ÿLÿ fÿ½Àëÿ ¨÷ßÿ§ LÿÀÿç AæÓë$#¯ÿæ {¾æSê ¨Àÿþ ÓççLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB¾æB$æF æ ¨÷ßÿ§ ¨í¯ÿöLÿ Aµÿ¿æÓ LÿÀëÿ$#¯ÿæ {¾æSê ÓþÖ ¨æ¨Àëÿ Ó¸íÿöÀíÿ{¨ Éë {ÜÿæB ¨ÀÿþSÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ FÜÿæ Üÿ] Lÿ÷þ A{s æ ¨÷${þ Éç$#Áÿ ¨÷ßÿ§Àëÿ Üÿ] {Ó {¾æS ¨÷æÀÿ» LÿÀÿç$æF, þÿ ¯ÿç`ÿÁÿçÿ {Üÿ{àÿ ¨ëÿ
fÿ½ {ÿB$æF æ ÓúÿSëÀëÿZÿ LÿíÁÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB$æF F¯ÿó ¨÷{ÿ¿Lÿ fÿ½{Àÿ Aµÿ¿æÓ LÿÀÿç LÿÀÿç {ÉÌ{Àÿ {Óvÿæ{Àÿ Üÿ] ¨Üÿo#¾æB$æF æ ¾æÜÿæÀÿ ÿæþ ¨ÀÿþSÿç ¨Àÿþæþ LëÿÜÿæ¾æBdç æ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç$#{àÿ {¾, FÜÿç {¾æS{Àÿ ¯ÿêf ÿÎ {ÜÿæBÿ$æF æ Aæ¨~ ëÿB¨æÿ þæÿ÷ `ÿæàÿçS{àÿ, {ÓÜÿç Óæÿÿ{Lÿ{¯ÿ ÿÎ {ÜÿæBÿ$æF æ {¾ {Lÿò~Óç ¨Àÿç×çÿç{Àÿ ÀÿÜÿç þ þëÿÌ¿ F¨Àÿç LÿÀÿç¨æÀÿç¯ÿ æ AÅÿ Óæÿ fqæÁÿ{Àÿ ÀÿÜÿç Üÿ] LÿÀÿç¨æÀÿç$æ;ÿç æ LÿæÀÿ~ {ÓþæÿZÿ ÿçLÿs{Àÿ Óþß Üÿ] ÿ$æF æ Aæ¨~ LÿÁÿæ, {SæÀÿæ, Ó´{ÿÉê Lÿçºæ ¯ÿç{ÿÉê A$¯ÿæ {¾{Lÿò~Óç ×æÿ{Àÿ ÀÿÜÿ;ëÿ ÿæ LÿæÜÿ]Lÿç, Sêÿæ ÓþÖZÿ ÿçþ{;ÿ DçÎ æ Sêÿæ Aæ¨~Zÿ ÿçþ{;ÿ Üÿ] A{s æ LÿæÀÿ~ Aæ¨~ þëÿÌ¿ æ ÿê¯ÿ÷ ¨÷ßÿ§ÉêÁÿ µÿ{àÿ ¾æÜÿæ {ÜÿDÿæ LÿæÜÿ]Lÿç, Éç$#Áÿ ¨÷ßÿ§¾ëNÿ SõÜÿ× Üÿ] {ÜÿæB$æF æ Sêÿæ SõÜÿ×, ¯ÿçÀÿNÿ, Éçäçÿ-AÉçäçÿ, Ó¯ÿö ÓææÀÿ~ þëÿÌ¿þæÿZÿ ÿçþ{;ÿ Üÿ] A{s æ {Lÿò~Óç Óæë ÿæþLÿ ¯ÿç`ÿçÿ÷ ¨÷æ~ê ÿçþ{;ÿ Üÿ] ëÿÜÿô æ {ÉÌ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ÿçÿöß {ÿDd;ÿçÿ¨Ó´ç{µÿ¿æ#{Lÿæ {ßæSê jæÿç{µÿ¿æ¨ç þ{ÿæ#Lÿ
æ Lÿþ}µÿ¿Êÿæ#{Lÿæ {ßæSê ÿÓ½æúÿ{ßæSê µÿ¯ÿæfëöÿ ææ46ææ ÿ¨Ó´êþæÿZÿ vÿæÀëÿ {¾æSê {É÷Ï æ jæÿê þæÿZÿvÿæÀëÿ þ {É÷Ï LëÿÜÿæ¾æBdç æ LÿþöêþæÿZÿ vÿæÀëÿ þ {¾æSê {É÷Ï æ {ÿ~ë LÿÀÿç {Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ {¾æSê {Üÿ¯ÿæLëÿ ¨÷ßÿ§ LÿÀÿ æ -ÿ¨Ó´êÿ¨Ó´ê þÿ ÓÜÿçÿ B¢ÿç÷ßþæÿZëÿ {¾æS{Àÿ ¨Àÿç¯ÿÿöÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ÿ¨ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ ¯ÿÿöþæÿ {¾æS{Àÿ þÿ ÓÜÿçÿ B¢ÿç÷ß ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç ÿæÜÿ] A$öæúÿ ¨÷ßÿ§ fæÀÿê ÀÿÜÿçdç æ -Lÿþöê-
166
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
FÜÿç ÿçßÿ LÿþöLëÿ fæ~ç Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ ÿæ ÿ {Ó ÿçfÀÿ ÉNÿçLëÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æ;ÿç F¯ÿó ÿæ ÿ {Ó Óþ¨ö~ µÿæ¯ÿ ÓÜÿçÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ {Lÿ¯ÿÁÿ Lÿþö LÿÀëÿ$æ;ÿç æ -jæÿêjæÿêþæSöê {ÓÜÿç ÿçßÿ LÿþöLëÿ A$öæúÿ ¾j ¨÷Lÿç÷ßæ ¯ÿç{ÉÌLëÿ Ó¸íÿö Àíÿ¨{Àÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç ÿçfÀÿ ÉNÿçLëÿ AæS{Àÿ ÀÿQ# {Ó$#{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ {Ó$#{Àÿ àÿæµÿ ÜÿæÿêÀÿ ¨Àÿç~æþLëÿ {Ó Ó´ßó ¯ÿÜÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ àÿæµÿ Üÿæÿê{Àÿ õÿÎç ÀÿQ# {Ó `ÿæàÿç$æ;ÿç æ -{¾æSêÿçÍæþ Lÿþö{¾æSê BÎ{Àÿ A$öæúÿ ÓúÿSëÀëÿZÿ D¨{Àÿ ÿçµÿöÀÿ {ÜÿæB Óþ¨ö~ ÓÜÿçÿ {ÓÜÿç ÿçßÿ Lÿþö A$öæúÿ {¾æS Óæÿæ{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æF æ ¾æÜÿæZÿ {¾æS{äþÀÿ ¨Àÿç~æþLëÿ µÿS¯ÿæÿ ÿ$æ {¾æ{SÉ´Àÿ ¯ÿÜÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ¨ÿÿÀÿ ¨Àÿç×çÿç AæÓç{àÿ þ ÿæÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ ¨ÿÿÀÿ µÿß ÿ$æF æ LÿæÀÿ~ {Ó {¾Dô ¨Àÿþÿÿ´Lëÿ `ÿæÜÿôë$æF, {ÓÜÿç ¨Àÿþææ Üÿ] ÿæÜÿæZëÿ ÿçߦ~ LÿÀÿç¯ÿæ ÿæßêÿ´ {ÿB$æ;ÿç æ ¯ÿÿöþæÿ ÿ¨Ó´ê {¾æS LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ ¨÷ßÿ§ÉêÁÿ A{s æ Lÿþöê {Lÿ¯ÿÁÿ LÿþöLëÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æF æ ÿ¨Ó´ê H LÿþöêZÿ ¨ÿÿ {Üÿ¯ÿæ{Àÿ þ Ó»æ¯ÿÿæ ÀÿÜÿç$æF, LÿæÀÿ~ ÿæ FþæÿZÿ µÿçÿ{Àÿ Óþ¨ö~ ÀÿÜÿçdç F¯ÿó ÿæ ÿçfÀÿ Üÿæÿêàÿæµÿ {ÿQ#¯ÿæÀÿ äþÿæ Üÿ] $æF æ Lÿç;ëÿ jæÿê {¾æSÀÿ ¨Àÿç×çÿçLëÿ fæ~ç¨æÀÿç$æF æ ÿçfÀÿ ÉNÿçLëÿ þ ¯ëÿlç¨æÀÿç$æF, ÿçfÀÿ ÿæßêÿ´ ÿçf D¨{Àÿ Üÿ] ÀÿÜÿçdç F¯ÿó ÿçÍæþ Lÿþö{¾æSê ÿ BÎZÿ vÿæ{Àÿ ÿçfLëÿ Óþ¨}ÿ LÿÀÿç{ÿB$æF, ÿæÜÿæZÿ {¾æS {äþ BÎ Üÿ] ¯ÿÜÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ¨ÀÿþLÿàÿ¿æ~ ¨${Àÿ ëÿ{Üÿô A$öæúÿ jæÿê H ÿçÍæþ Lÿþö{¾æSê Üÿ] vÿçLúÿ `ÿæàÿç$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ ¾æÜÿæZÿ µÿæÀÿ {ÓÜÿç BÎ {ÿB$æ;ÿç, {Ó FÜÿç ÓþÖZÿ vÿæÀëÿ {É÷Ï A{s æ LÿæÀÿ~ ¨÷µëÿ ÿæÜÿæZëÿ S÷Üÿ~ LÿÀÿç {ÿBd;ÿç æ ÿæÜÿæÀÿ Üÿæÿê àÿæµÿ {ÓÜÿç ¨÷µëÿ Üÿ] ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {ÿ~ë LÿÀÿç {¾æSê {É÷Ï A{s æ {Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ {¾æSê ÜëÿA, Óþ¨ö~ ÓÜÿçÿ {¾æSæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿ æ {¾æSê {É÷Ï A{s Lÿç;ëÿ {ÓþæÿZÿ µÿçÿÀëÿ {ÓÜÿç {¾æSê Ó¯ÿö{É÷Ï ¾çF Lÿç A;ÿÀÿææ ÓÜÿçÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ àÿæSç ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ FÜÿæ D¨{Àÿ ¨ëÿ
LÿÜëÿd;ÿç -
ÌÏ Aæß
167
{ßæSçÿæþ¨ç Ó{¯ÿöÌæó þúÿS{ÿÿæ;ÿÀÿææÿæ É÷æ¯ÿæúÿ µÿf{ÿ {ßæ þæó Ó {þ ßëNÿÿ{þæ þÿ
ææ47ææ Ó¸íÿö ÿçÍæþ Lÿþö {¾æSêþæÿZÿ{Àÿ þ ¾çF É÷æ¯ÿç{µÿæÀÿ {ÜÿæB A;ÿÀÿææ ÓÜÿçÿÿA;ÿ
`ÿç;ÿÿ ÓÜÿçÿ, {þæ{ÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ µÿfÿ LÿÀëÿ$æF, {ÓÜÿç {¾æSê {þæ{ÿ ¨Àÿþ {É÷Ï þæÿ¿ A{s æ µÿfÿ {Lÿò~Óç {ÿQæ~çAæ , ¨÷ÿÉöÿ Lÿçºæ AæLÿÌ}ÿ LÿÀÿæB¯ÿæ ¯ÿÖë ëÿÜÿô æ {ÿQæ~çAæ, ¨÷ÿÉöÿ ÿ´æÀÿæ µÿ{àÿ Óþæf AëÿLíÿÁÿ A$öæúÿ ¨÷ÉóÓæ LÿÀÿ;ÿç Lÿç;ëÿ ¨÷µëÿ ¨÷ÿçLíÿÁÿ {ÜÿæB¾æ;ÿç æ A$öæúÿ ¨÷µëÿ ¯ÿçþëQ {ÜÿæB¾æ;ÿç æ µÿfÿ Aÿ¿;ÿ {Sæ¨ÿêß A{s F¯ÿó ÿæÜÿæ A;ÿ
LÿÀÿ~ ÿ´æÀÿæ {ÜÿæB$æF æ ÓæÿÀÿ Üÿ÷æÓ ¯õÿç A;ÿ
LÿÀÿ~ D¨{Àÿ ÿçµÿöÀÿ LÿÀÿç$æF æ ÿçÍÌö FÜÿç AæßÀÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ {¾, üÿÁÿ AæÉæÀëÿ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB ¾çF Lÿæßö¿óLÿþö A$öæúÿ LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ ¨÷Lÿ÷çßæ ¯ÿç{ÉÌÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç$æF, {Ó Üÿ] Ó¿æÓê, {Ó Üÿ] {¾æSê æ {Lÿ¯ÿÁÿ Lÿ÷çßæ A$¯ÿæ AS§çLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç {¾æSê Lÿçºæ Ó¿æÓê {ÜÿæBÿ$æF æ ÓZÿÅÿ ÿ¿æS ÿLÿÀÿç {Lÿò~Óç ¨ëÀëÿÌ Ó¿æÓê Lÿçºæ {¾æSê {ÜÿæBÿ$æF æ Aæ{þ ÓZÿÅÿ LÿÀëÿÿæÜÿôë æ FÜÿç¨Àÿç ɱÿ LÿÜÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ ÓZÿÅÿ ¨ç dæÝç ÿ$æF æ {¾æS{Àÿ AæÀíÿ|ÿ {Üÿ¯ÿæ Bdæ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ Lÿæßö¿óLÿþö LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçúÿ A$öæúÿ ÿçöæÀÿçÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçúÿ æ {¾æS Lÿ÷þÉ
LÿÀÿç LÿÀÿç {¾æSæÀíÿ|ÿ A¯ÿ×æ{Àÿ ¨Üÿo#¯ÿæ ¨{Àÿ Üÿ] Ó¸íÿö ÓZÿÅÿ Aµÿæ¯ÿ {ÜÿæB$æF æ FÜÿæ ¨í¯ÿöÀëÿ FÜÿæÀÿ Aµÿæ¯ÿ {ÜÿæBÿ$æF æ Ó¸íÿö ÓZÿÅÿ Aµÿæ¯ÿ Üÿ] Ó¿æÓ A{s æ {¾æ{SÉ´Àÿ ¨ëÿ
LÿÜÿç{àÿ {¾ Aææ A{æSÿç{Àÿ ¾æB$æF F¯ÿó ÿæÀÿ DæÀÿ þ {ÜÿæB$æF æ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ þÿ ÓÜÿçÿ B¢ÿç÷ßZëÿ fçç~ç {ÿBdç, ÿæÜÿæÀÿ Aææ ÿæZÿ ÿçþ{;ÿ þçÿ÷ {ÜÿæB þçÿ÷ µÿæ¯ÿ{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æF, ÿ$æ ¨Àÿþ Lÿàÿ¿æ~ LÿÀÿç¨æÀÿç$æF, {¾Dô ¨ëÀëÿÌ þÿ ÓÜÿçÿ B¢ÿç÷ßZëÿ fç~ç ¨æÀÿçÿæÜÿæô;ÿç ÿæZÿ ÿçþ{;ÿ ÿæZÿÀÿ Aææ Éÿø {ÜÿæB Éÿøÿæ µÿæ¯ÿ{Àÿ ¨÷¯ÿõÿ {ÜÿæB$æF æ ¾æÿÿæÀÿ LÿæÀÿ~ {ÜÿæB$æF æ Aÿ
þëÿÌ¿ ÿçfÀÿ AææLëÿ A{æSÿçLëÿÿ ÿ ¨ÜëÿoæB¯ÿæ D`ÿçúÿ æ ÿçf ÿ´æÀÿæ Üÿ] ÿçf AææÀÿ DæÀÿ LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçúÿ æ {Ó ¨÷æ©ç {ÜÿæB$#¯ÿæ {¾æSêZÿ ÀÿÜÿ~êLëÿ LÿÜÿç{àÿ æ ¾j×Áÿê, ¯ÿÓç¯ÿæ AæÓÿ ÿ$æ Lÿç¨Àÿç ¯ÿÓç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ, FÜÿç D{É¿{Àÿ {Ó LÿÜÿç{àÿ {¾, ×æÿ FLÿæ;ÿ F¯ÿó Ó´bÿ {Üÿ¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ ¯ÿÚ, þõS`ÿþö A$¯ÿæ LëÿÉæÓÿ þÀëÿ {¾{Lÿò~Óç {SæsçF AæÓÿ ¾{$Î æ LÿþöÀÿ Aë&Àíÿ¨ {`ÿÎæ,¾ëNÿ AæÜÿæÀÿ¯ÿçÜÿæÀÿ, {ÉæB¯ÿæ Dvÿç¯ÿæÀÿ Óó¾þ D¨{Àÿ {Ó LÿÜÿç{àÿ æ {¾æSêZÿ ÿç{Àÿæ
168
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
`ÿçÿÀÿ D¨þæ {Ó ¯ÿæßë ÀÿÜÿçÿ ×æÿ{Àÿ $#¯ÿæ ÿê¨Àÿ ALÿ¸çÿ ÉçQæÀÿ ÿõÎæ;ÿ {ÿ{àÿ F¯ÿó FÜÿç¨Àÿç {ÓÜÿç ÿç{Àÿæ `ÿçÿ þ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¯ÿçàÿß {ÜÿæB$æF, {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ {ÓÜÿç {¾æSêÀÿ ¨æÀÿæLÿæÏæ Aÿ;ÿ Aæÿ¢ÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ ÓóÓæÀÿÀÿ Óó{¾æS ¯ÿç{ßæSÀëÿ ÀÿÜÿçÿ Aÿ;ÿ ÓëQÀÿ ÿæþ {ÜÿDdç {þæä æ {¾æSÀÿ A$ö {ÜÿDdç ¨ÀÿþææZÿ þçÁÿÿ æ {¾Dô {¾æSê F$#{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB¾æB$æF, {Ó Ó¸íÿö µíÿÿ{Àÿ ÓþõÿÎç ÀÿQ#$æF æ {¾¨Àÿç ÿçfÀÿ Aææ {Ó¨Àÿç Üÿ] ÓþÖZÿ AææLëÿ {ÿQë$æF æ {Ó ¨Àÿþ ¨ÀÿæLÿæÏæ Àíÿ¨ Éæ;ÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF, Aÿ
{¾æS Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ þÿ {¾Dô AæÝLëÿ ¾æB$æF, {ÓvÿæÀëÿ þÿLëÿ ¨÷ÿ¿æ¯ÿÿöÿ LÿÀÿç ÿçfÀÿ Óæÿ{Àÿ àÿSæB¯ÿæ D`ÿçúÿ æ É÷êLõÿÐ Ó´êLÿæÀÿ LÿÀÿçd;ÿç {¾, þÿ ¯ÿÜëÿÿ LÿvÿçÿÿæÀÿ ÓÜÿ ¯ÿÉ{Àÿ {ÜÿæB$æF, Lÿç;ëÿ FÜÿç þÿ Aµÿ¿æÓ H {¯ÿðÀÿæS¿ ÿ´æÀÿæ ÿçÊÿçÿ Àíÿ¨{Àÿ ¯ÿÉ {ÜÿæB¨æÀÿç$æF æ Éç$#Áÿ ¨÷ßÿ§ÉêÁÿ ¯ÿ¿Nÿç þ A{ÿLÿ fÿ½Àÿ Aµÿ¿æÓ ÿ´æÀÿæ {ÓvÿæLëÿ ¨Üÿo# ¾æB$æF æ ¾æÜÿæÀÿ ÿæþ ¨Àÿþ Sÿç A$¯ÿæ ¨Àÿþ æþ A{s æ ÿ¨Ó´ê, jæÿê ÿ$æ {Lÿ¯ÿÁÿ LÿþöêþæÿZÿ vÿæÀëÿ þ {¾æSê {É÷Ï æ {ÿ~ë LÿÀÿç {Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ {¾æSê ÜëÿA æ Óþ¨ö~ ÓÜÿçÿ A;ÿþöÿ ÿ´æÀÿæ {¾æS Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿ æ ¨÷Öëÿ Aæß{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLÿõÐ ¨÷þëQ Àíÿ¨{Àÿ {¾æS¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ Aµÿ¿æÓ D¨{Àÿ SëÀëÿÿ´ {ÿBd;ÿ æ Aÿ
C ÿûÿçÿç É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæÓí¨ÿçÌûë ¯ÿ÷Üÿ½ ¯ÿçÿ¿æßæó {ßæSÉæ{Ú É÷êLõÿÐæfëöÿ Óºæ{ÿ "Aµÿ¿æÓ{ßæ{Sæÿ'ÿæþ Ì{Ïææß
ææ6ææ FÜÿç ¨÷Lÿæ{Àÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿSêÿæÀíÿ¨ê D¨ÿçÌÿ, F¯ÿó ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ ÿ$æ {¾æSÉæÚ ¯ÿç Ì ßLÿ É÷ ê Lõ ÿ Ð F¯ÿó Afë ö ÿZÿ Óºæÿ{Àÿ "Aµÿ¿æÓ {¾æ{Sæÿ'ÿæþÿ ÌÏ Aæß Ó¸íÿö {Üÿàÿæ æ Bÿç É÷êþúÿ ¨ÀÿþÜÿóÓ ¨Àÿþæÿ¢ÿÓ¿ ÉçÌ¿ É÷ê Ó´æþê AÝSÝæÿ¢ÿLõÿ{ÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæßæ
ß$æ$ö Sêÿæ µÿæ{Ì¿ "Aµÿ¿æÓ{ßæ{Sæÿ' ÿæþ Ì{Ïææß
æ ææ ÜÿÀÿç CÿúÿÓúÿ ææ
C É÷ê ¨Àÿþæ{ÿ ÿþ
A$ Ó©{þææß
Sÿ Aæß þæÿZÿ{Àÿ SêÿæÀÿ ¨÷æß þëQ¿ þëQ¿ ÓþÖ ¨÷ɧ ¨íÿö {ÜÿæBSàÿæ æ ÿçÍæþ Lÿþö {¾æS, jæÿ {¾æS, Lÿþö H ¾jÀÿ Ó´Àíÿ¨, ÿæÜÿæÀÿ ¯ÿç#, {¾æSÀÿ ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ Ó´Àíÿ¨, ÿæÜÿæÀÿ ¨Àÿç~æþ ÿ$æ A¯ÿÿæÀÿ, ¯ÿÿöÓZÿÀÿ, Óÿæÿÿ, Aæ×çÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ {àÿæLÿ Lÿàÿ¿æ~æ$ö Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ SëÀëÿÿ´, ¾ë Bÿ¿æÿç D¨{Àÿ ¯ÿçÉÿú `ÿaÿöæ LÿÀÿæSàÿæ æ ¨Àÿ¯ÿÿöê AæßþæÿZÿ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷ ê Lÿõ Ð FÜÿç Ó ¯ë ÿ ɱÿ Ó¢ÿµÿö ç ÿ A{ÿLÿ ¨í À ÿLÿ ¨÷ É § L ë ÿ {ÿBd;ÿç æ ¾æÜÿæÀÿ Óþææÿ, AëÿÏæÿ ÿ$æ AæÀÿæÿæ{Àÿ ÓÜÿæßLÿ Óç {Üÿ¯ÿ æ ÌÏ AæßÀÿ A;ÿçþ {ÉâæLÿ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ F¨Àÿç LÿÜÿç ¨÷ɧÀÿ Ó´ßó ¯ÿêfæ{Àÿæ¨~ LÿÀÿç{ÿ{àÿ {¾, {¾Dô {¾æSê þúÿS{ÿÿæ;ÿÀÿæþæÿ A$öæúÿ {¾Dô Éë A;ÿ
LÿÀÿ~ {¾æSê {þæ vÿæ{Àÿ A$öæúÿ ¨Àÿþææ{Àÿ Ó¸íÿö Àíÿ¨{Àÿ ×çÿ {ÜÿæB$æF, ÿæÜÿæLëÿ þëô AÿçÉß {É÷Ï {¾æSê þæÿç$æF æ ¨Àÿþææ{Àÿ Ó¸íÿö Àíÿ¨{Àÿ ×çÿç Lÿ'~ ? ¯ÿÜëÿÿ {¾æSê ¨ÀÿþææZëÿ ¨÷æ© ÿ LÿÀÿç$æ;ÿç Lÿç;ëÿ Lÿçdç ÿæ Lÿçdç ÿë¯ÿöÁÿÿæ {ÓþæÿZëÿ ¯ÿææ {ÿD$æF æ {¾æSêZÿ ÿçLÿs{Àÿ FÜÿç ëÿ¯ÿöÁÿÿæ {àÿÉ þæÿ÷ ÿ ÀÿÜÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ F¨Àÿç A¯ÿ×æ {Lÿ{¯ÿ AæÓç¯ÿ? Ó¸íÿö Àíÿ{¨ ¨ÀÿþææZÿ fæÿLÿæÀÿê {Lÿ{¯ÿ AæÓç¯ÿ ? {Lÿ{¯ÿ{Üÿ¯ÿ ? FÜÿç D{É¿{Àÿ æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿçÉ÷êµÿS¯ÿæÿ D¯ÿæ`ÿ þß¿æÓNÿþÿæ
¨æ$ö {ßæSó ¾ëqúÿþÿæÉ÷ß
æ AÓóÉß ÓþS÷ó þæó ß$æ jæÓ¿Óç ÿbõÿ~ë ææ1ææ {Üÿ ¨æ$ö ! ëÿ{þ {þæ vÿæ{Àÿ AæÓNÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ þÿ¯ÿæàÿæ ¯ÿæÜÿæ{Àÿ ÿæÜÿ] A¨çëÿ þÿæÉ÷ß
A$öæúÿ {þæÀÿ ¨Àÿæß~ {ÜÿæB {¾æS{À ÿçÀÿ;ÿÀÿ àÿæSç ÀÿÜÿç$#¯ÿæ (dæÝç ëÿÜÿô) {þæ{ÿ {¾¨Àÿç ÓóÉß ÀÿÜÿçÿ fæ~ç¨æÀÿç¯, ÿæÜÿæLëÿ ëÿ{þ Éë~ æ ¾æÜÿæLëÿ fæ~ç¯ÿæ ¨{Àÿ {àÿÉþæÿ÷ ÓóÉß ÀÿÜÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ Ó¸íÿö ¯ÿçµÿíÿç fæ~ç¯ÿæ ¨æBô ¨ëÿ
LÿÜëÿd;ÿç -
170
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
jæÿó {ÿÜÿó Ó¯ÿçjæÿþçÿó ¯ÿä¿æþ¿{ÉÌÿ
æ ßfújæÿ´æ {ÿÜÿ µíÿ{ßæÿ¿fújæÿ¯ÿ¿þ¯ÿÉçÌ¿{ÿ ææ2ææ þëô ëÿþ ÿçþ{;ÿ FÜÿç ¯ÿçjæÿ ÓÜÿçÿ jæÿLëÿ ¨íÿöÀíÿ{¨ ¨÷ÿç¨æÿÿ LÿÀÿç¯ÿç æ ¨íÿöçLÿæÁÿ{Àÿ ¾j ¾æÜÿæLëÿ ÓõÎç LÿÀÿç$æF, {ÓÜÿç Aþõÿÿ´ ¨÷æ©ç ÓÜÿçÿ þçÁëÿ$#¯ÿæ AëÿµíÿÿçÀÿ ÿæþ ¾j æ ¨Àÿþÿÿ´ ¨ÀÿþææZÿ ¨÷ÿ¿ä AëÿµëÿÿçÀÿ ÿæþ Üÿçô jæÿ æ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZëÿ FLÿ Óþß{Àÿ Ó¯ÿöÿ÷ Lÿæ¾ö¿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {¾Dô äþÿæ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF, ÿæÜÿæ Üÿ] ¯ÿçjæÿ æ Lÿç¨Àÿç {ÓÜ ç ¨÷µëÿ {SæsçF Óþß{Àÿ ÓþÖZÿ Üõÿÿß{Àÿ Lÿæ¾ö¿ LÿÀÿç$æ;ÿç ? {LÿDôµÿÁÿç {ÓÜÿç ¨÷µëÿ ÓæLÿZëÿ DvÿæD$æ;ÿç, ¯ÿÓæD$æF F¯ÿó ¨÷LõÿÿçÀÿ ÿ´¢ÿÀëÿ ÿç¯õÿÿç LÿÀÿæB Ó´Àíÿ¨Àÿ ×çÿç ¨¾ö¿;ÿ Óæÿ LÿÀÿæB$æ;ÿç ? ¨÷µëÿZÿ FÜÿç Lÿæ¾ö¿ ¨÷~æÁÿêÀÿ ÿæþ Üÿ] ¯ÿçjæÿ A{s æ FÜÿç ¯ÿçjæÿ ÓÜÿçÿ jæÿLëÿ þëô Ó¸íÿö Àíÿ¨{Àÿ LÿÜÿç¯ÿç æ ¾æÜÿæLëÿ fæ~ç{àÿ (Éë~çLÿÀÿç ëÿÜÿô) ÓóÓæÀÿ{Àÿ AæD Lÿçdç þ fæ~ç¯ÿæ {¾æS¿ ÀÿÜÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ fæ~ç¯ÿæ {àÿæLÿZÿ ÓóQ¿æ ¯ÿÜëÿÿ Lÿþ A{s æ þëÿÌ¿æ~æó ÓÜÿ{Ó÷Ìë LÿÊÿçúÿßÿÿç Óç{ß æ ßÿÿæþ¨ç Óçæÿæó LÿÊÿçúÿþæó {¯ÿÿç ÿÿ´ÿ
ææ3ææ ÜÿfæÀÿ þëÿÌ¿ þ{Àÿ {Lÿò~Óç f{~ þëÿÌ¿ Üÿ] {þæÀÿ ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ ¾ÿ§ LÿÀëÿ$æF F¯ÿó {ÓÜÿç ¾ÿ§ LÿÀëÿ$#¯ÿæ {¾æSêþæÿZÿ þ{Àÿ {Lÿò~Óç ¯ÿçÀÿÁÿ þëÿÌ¿ Üÿ] ÿÿ´ ÿ´æÀÿæ A$öæúÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ fæ~ç$æF æ ¯ÿÿöþæÿ ÓþS÷ ÿÿ´ {LÿDôvÿç Adç ? ¨ç Àíÿ¨{Àÿ A$¯ÿæ Ó¯ÿöÿ÷ ¯ÿ¿æ© ÀÿÜÿçdç ? ¨ç H ¯ÿ÷Üÿ½æ FÜÿç ëÿBsç Üÿ] ×æÿ ÀÿÜÿçdç æ FÜÿæ D¨{Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿçµíÿþçÀÿæ{¨æÿ{Áÿæ ¯ÿæßë
Qó þ{ÿæ ¯ëÿç{Àÿ¯ÿ `ÿ æ AÜÿóLÿæÀÿ Bÿêßó {þ µÿçæ ¨÷LõÿÿçÀÿÎæ ææ4ææ {Üÿ Afëöÿ ! µíÿþç, fÁÿ, AS§ç, ¯ÿæßë, AæLÿæÉ ÿ$æ þÿ, ¯ëÿç H AÜÿóLÿæÀÿ FÜÿç¨Àÿç Aævÿ ¨÷LÿæÀÿ {µÿÿ¾ëNÿ {þæÀÿ ¨÷Lõÿÿç ÀÿÜÿçdç æ FÜÿæLëÿ AÎæ þíÁÿ ¨÷Lÿõÿç LëÿÜÿæ¾æF æ A¨{ÀÿßþçÿÖ´ÿ¿æó ¨÷Lõÿÿçó ¯ÿçç {þ ¨Àÿæþú æ fê¯ÿµíÿÿæó þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ ß{ßÿó æ¾ö¿{ÿ fSúÿ ææ5ææ "Bßþú' A$öæúÿ FÜÿç Aævÿ ¨÷LÿæÀÿ ¾ëNÿ {þæÀÿ A¨Àÿæ ¨÷Lõÿÿç ÀÿÜÿçdç æ A$öæúÿ fÝ ¨÷Lÿõÿç ÀÿÜÿçdç æ {Üÿ þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ Aföëÿ ! FÜÿæÀÿ ¯ÿç¨Àÿêÿ fê¯ÿÀíÿ¨
Ó©þ Aæß
171
"¨Àÿæ' A$öæúÿ {`ÿÿÿ ¨÷Lÿõÿç {¯ÿæàÿç fæ~ æ ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ Ó¸íÿö fSÿ æÀÿ~ LÿÀÿæ¾æBdç æ ÿæÜÿæ {ÜÿDdç fê¯ÿææ æ fê¯ÿææ þ ¨÷LõÿÿçÀÿ Óº¤ÿ{Àÿ ÀÿÜÿç¯ÿæ {{¾æSëô ¨÷Lõÿÿç Üÿ] A{s æ Fÿúÿ{ßæÿêÿç µíÿÿæÿç Ó¯ÿöæ~êëÿ¿¨æÀÿß æ AÜÿó Lõÿû§Ó¿ fSÿ
¨÷µÿ¯ÿ
¨÷ÁÿßÖ$æ ææ6ææ {Üÿ Aföëÿ ! FÜÿç¨Àÿç fæ~ç¯ÿæ D`ÿçúÿ {¾, Ó¸íÿö µíÿÿ "Fÿ{ÿ¿æÿêÿç' FÜÿç þÜÿæ¨÷Lõÿÿç vÿæÀëÿ A$öæúÿ ¨Àÿæ H A¨Àÿæ ¨÷Lõÿÿç vÿæÀëÿ Üÿ] D {ÜÿæB$æF æ FÜÿç ëÿBsç Üÿ] FLÿþæÿ÷ {¾æÿç A{s æ þëô Ó¸íÿö fSÿÀÿ Dÿç H ¨÷ÁÿßÀíÿ¨ A{s æ A$öæúÿ þëô Üÿ] þíÁÿ LÿæÀÿ~ A{s æ {þæ vÿæÀëÿ Üÿ] fSÿÀÿ Dÿç H ¨÷Áÿß A$öæúÿ ¯ÿçàÿß þ {ÜÿæB$æF æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ ¨÷Lõÿÿç ¯ÿçÿ¿þæÿ $#¯ÿ {Ó ¨¾ö¿;ÿ þëô Üÿ] ÿæ'Àÿ Dÿç A{s F¯ÿó {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ {Lÿò~Óç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ¨÷LõÿÿçÀëÿ ¨æÀÿ ¨æB$æ;ÿç, {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ þëô Üÿ] þÜÿæ¨÷Áÿß {ÜÿæB$æF æ ¾æÜÿæ Aëÿµÿ¯ÿ{Àÿ AæÓç$æF æ ÓõÎçÀÿ Dÿç H ¨÷ÁÿßÀÿ ¨÷ɧLëÿ þæÿ¯ÿ Óþæf {LÿòëÿÜÿÁÿ ¯ÿÉ {ÿQ#$æ;ÿç æ ¯ÿçÉ´Àÿ A{ÿLÿ ÉæÚ{Àÿ FÜÿæLëÿ {¾{Lÿò~Óç D¨æß{Àÿ ¯ëÿlæB¯ÿæLëÿ ¨÷ßæÓ LÿÀÿç AæÓëd;ÿç æ LÿçF LÿÜÿç$æF ¨÷Áÿß{Àÿ ÓóÓæÀÿ Ýë¯ÿçç¾æB$æF æ Aÿ¿ LÿæÜÿæÀÿ AÿëÓæ{Àÿ Óí¾ö¿ F{ÿ ÿÁÿLëÿ AæÓç¾æF {¾, ¨õ$#¯ÿê fÁÿç ¾æB$æFæ Aÿ¿ LÿçF FÜÿæLëÿ Lÿæßæþÿ LÿÜÿç$æ;ÿç {¾, FÜÿç ÿçÿ ÓþÖZÿÀÿ ÿçÿöß Éë~æB$æ;ÿç æ Aÿ¿ {LÿÜÿç ÿçÿ¿-¨÷Áÿß, {ÿðþçÿçLÿ ¨÷ÁÿßÀÿ S~ÿæ{Àÿ ¯ÿ¿Ö æ Lÿç;ëÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐZÿ AëÿÓæ{Àÿ ¨÷Lõÿÿç Aÿæÿç, ¨Àÿç¯ÿÿöÿÉêÁÿ Lÿç;ëÿ FÜÿæ ÿÎ {Lÿ{¯ÿ {ÜÿæBÿæÜÿ] æ µÿæÀÿÿêß þöS÷¡ÿæëÿÓæ{Àÿ Àÿæfæ þëÿ ¨÷Áÿß {ÿQ#$#{àÿ æ FÜÿæZÿ ÓÜÿçÿ FSæÀÿ f~ JÌç þû¿ Éçèÿ{Àÿ ÿæ¯ÿ ¯ÿæ¤ÿç ÜÿçþæÁÿßÀÿ FLÿ Dëÿèÿ Éç Q ÀÿÀÿ ÿÉÀÿ~ {ÿB$# { àÿ æ àÿêÁÿæLÿæÀÿ É÷ ê Lõ ÿ ÐZÿ D¨{ÿÉ F¯ÿó fê¯ÿÿÿÓº¤ÿçÿ , ÿæZÿ ÓþLÿæÁÿêÿ ÉæÚ, µÿæS¯ÿÿ{Àÿ þõLÿë þëÿçZÿ ¨ëÿ÷ þæLÿö{ßZÿ ÿ´æÀÿæ ¨÷ÁÿßLëÿ Ó´`ÿäë{Àÿ {ÿQ#$#¯ÿæ õÿÉ¿ ¨÷Öëÿ {ÜÿæBdç æ {Ó ÜÿçþæÁÿßÀÿ DÿÀÿ{Àÿ $#¯ÿæ ¨ëѵÿÿ÷æ ÿÿê ÿs{Àÿ ÀÿÜÿë$#{àÿ æ µÿæS¯ÿÿÀÿ ÿ´æÿÉ Ôÿ¤ÿÀÿ AÎþ H ÿ¯ÿþ Aæß AÿëÓæ{Àÿ {ÓòÿLÿæÿç JÌçþæ{ÿ ÓíÿZëÿ ¨`ÿæÀÿç{àÿ {¾, þæLÿö{ß þÜÿæ¨÷Áÿß{Àÿ ¯ÿs¯õÿäÀÿ ¨ÿ÷{Àÿ µÿS¯ÿæÿ ¯ÿæÁÿ
172
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
þëLëÿ¢ÿZÿë ÿÉöÿ LÿÀÿç$#{àÿ æ Lÿç;ëÿ {Ó ÿ Aæ»Àÿ Üÿ] ¯ÿóÉÀÿ $#{àÿ, Aæ»vÿæÀëÿ Lÿççdç Óþß ¨í¯ÿöÀëÿ {ÜÿæB$#{àÿ æ ÿæÜÿæZÿ fÿ½ ¨{Àÿ ÿæ ÿ {Lÿò~Óç ¨÷Áÿß {ÜÿæB$#àÿæ ÿæ ÓõÎç Üÿ] Ýë¯ÿç¾æB$#àÿæ æ Ó¯ëÿ Lÿçdç ¾$æ¯ÿúÿ ÀÿÜÿçdç æ {ÿ{¯ÿ {Ó Lÿç¨Àÿç ¨÷Áÿß {ÿQ#$#{àÿ ? Óíÿfê LÿÜÿç{àÿ {¾, þæLÿö{ßZÿ ¨÷æ$öÿæ ÿ´æÀÿæ ¨÷É {ÜÿæB µÿS¯ÿæÿ ÿÀÿÿæÀÿæß~ ÿæZëÿ ÿÉöÿ {ÿ{àÿ æ þæNÿ{É´ß fê LÿÜÿç{àÿ {¾, þëô Aæ¨~Zÿ {ÓÜÿç þæßæ {ÿQ#¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿôdç, ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ {¨÷Àÿçÿ {ÜÿæB FÜÿç Aææ Aÿ;ÿ {¾æÿç{Àÿ µÿ÷þ~ LÿÀÿç$æF æ µÿS¯ÿæÿ ÿæÜÿæZÿ ¯ÿæ~êLëÿ Ó´êLÿæÀÿ Lÿ{àÿ F¯ÿó ÿ{çÿ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ þëÿç ÿçfÀÿ AæÉ÷þ{Àÿ µÿS¯ÿæÿZÿ `ÿç;ÿÿ{Àÿ ÿÿ½ß {ÜÿD$#{àÿ, {ÿ{¯ÿ ÿæZëÿ {ÿQæSàÿæ Lÿç `ÿæÀÿçAæÝë Óþëÿ÷ ÿæZÿ AæÝLëÿ þæÝç AæÓëdç æ {Ó$#{Àÿ Lëÿ»êÀÿ {ÝDô$#{àÿ F¯ÿó {ÓþæÿZÿ Lÿ¯ÿÁÿ{Àÿ JÌç þæLÿö{ß þ AæÓë$#{àÿ æ {Ó ¯ÿo#¯ÿæ ÿçþ{;ÿ F¨{s {Ó¨{s Üÿæÿ{SæÝ ¨ççsç ¨÷ßÿ§ LÿÀëÿ$#{àÿ æ AæLÿæÉ, Óí¾ö¿, ¨õ$´ê, `ÿ¢ÿ÷þæ, Ó´Sö,{f¿æÿçÌ þÁÿ, Óþ{Ö {ÓÜÿç Óþß{Àÿ Ýë¯ÿçS{àÿ æ FÜÿç Óþß ¯ÿ¿¯ÿæÿ{Àÿ þæLÿö{ßZë {SæsçF ¯ÿs¯õÿä H ÿæÜÿæÀÿ ¨ÿ÷{Àÿ {SæsçF ÉçÉë ÿçÉç{àÿ æ É´æÓ ÓÜÿçÿ þæLÿö{ß þ {ÓÜÿç ÉçÉëZ DÿÀÿLëÿ `ÿæàÿçS{àÿ F¯ÿó ÿçfÀÿ AæÉ÷þ, Óí¾ö¿ þÁÿ, ÓÜÿçÿ ÓõÎçLëÿ DÿÀÿ µÿçÿ{Àÿ ¨æB{àÿ æ ¨ëÿ
¨÷É´æÓ ÓÜÿçÿ {ÓÜÿç ÉçÉëZÿ DÿÀÿÀëÿ ¯ÿæÜÿæÀÿLëÿ AæÓçS{àÿ æ {ÿÿ÷ {Qæàÿç¯ÿæ ¨{Àÿ þæLÿö{ß ÿçfLëÿ {ÓÜÿç AæÉ÷þ{Àÿ ÿçfÀÿ AæÓÿ D¨{Àÿ ¯ÿÓç$#¯ÿæ ¨æB{àÿ æ ØÎ {ÜÿDdç {¾, {LÿæsçF ¯ÿÌö µÿfÿ ¨Êÿæÿ {ÓÜÿç þëÿç CÉ´Àÿêß õÿÉ¿Lëÿ ÿçf Üõÿÿß{Àÿ ÿÉöÿ Lÿ{àÿ æ Aëÿµÿ¯ÿ{Àÿ {ÿQ#{àÿ æ ¯ÿæÜÿæÀÿ Ó¯ëÿLÿçdç ¾$æ¯ÿúÿ $#àÿæ æ Aÿ
¨÷Áÿß {¾æSêZÿ Üõÿÿß{Àÿ CÉ´ÀÿZÿ vÿæÀë þçÁÿç$#¯ÿæ Aëÿµÿ¯ÿ þæÿ÷ æ µÿfÿÀÿ ¨ëÿ}LÿæÁÿ{Àÿ {¾æSêZÿ Üõÿÿß{Àÿ ÓóÓæÀÿÀÿ ¨÷¯ÿæÜÿ ÿÎ {ÜÿæB A¯ÿ¿Nÿ ¨Àÿþææ Üÿ] {ÉÌ ÀÿÜÿç$æF æ FÜÿæ Üÿ] ¨÷Áÿß A{s æ ¯ÿæÜÿæ{Àÿ ¨÷Áÿß {ÜÿæB ÿ$æF æ þÜÿæ¨÷Áÿß ÉÀÿêÀÿ $æD $æD A{ÿ´ðÿÀÿ Aÿç¯ÿö`ÿÿêß ×çÿç A{s, FÜÿæ LÿçßæLÿ A{s æ {Lÿ¯ÿÁÿ ¯ëÿç ÿ´æÀÿæ ÿçÿöß {ÿD$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç µÿ÷þLëÿ Üÿ] Óõfÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ þÿ
¨ÀÿÿÀÿó ÿæÿ¿úÿ Lÿço#ÿÖç ÿqß æ þßç Ó¯ÿöþçÿó {¨÷æÿó Óí{ÿ÷ þ~çS~æ B¯ÿ ææ7ææ
Ó©þ Aæß
173
{Üÿ ÿqß ! {þæ ¯ÿ¿ÿêÿ Lÿço#ÿ þæÿ÷ Aÿ¿ ¯ÿÖë ÿæÜÿ] æ FÜÿç Ó¸íÿö fSÿ Óíÿ÷{Àÿ þ~ç ÓõÿÉ {þævÿæ{Àÿ Üÿ] Së¡ÿç ÀÿÜÿçdç æ Së¡ÿæ ÿ {ÜÿæBdç Lÿç;ëÿ {Lÿ{¯ÿ fæ~ç¨æÀÿç¯ÿæ ? {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ (FÜÿç AæßÀÿ ¨÷$þ {ÉâæLÿ AëÿÓæ{Àÿ) Aÿÿ¿ AæÓNÿç A$öæúÿ µÿNÿç ÿ´æÀÿæ {þæ ¨Àÿæß~ {ÜÿæB {¾æS{Àÿ {ÓÜÿç Àíÿ¨{Àÿ àÿæSç¾æA æ FÜÿæ ¯ÿ¿ÿêÿ Aÿ¿ Lÿçdç D¨æß ÿæÜÿçô æ {¾æS{Àÿ àÿæSç¯ÿæ Aÿ¿;ÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ Àÿ{ÓæÜÿþ¨úÓë {Lÿò{;ÿß ¨÷µÿæÓ½ç ÉÉçÓíßö¿{ßæ
æ ¨÷~¯ÿ
Ó¯ÿö{¯ÿ{ÿÌë ɱÿ {Q {¨òÀëÿÌó ÿõÌë ææ8æ {Üÿ {Lÿò{;ÿß ! fÁÿ{Àÿ þëô ÀÿÓ, `ÿ¢ÿ÷þæ H Óí¾ö¿Àÿ ¨÷LÿæÉ þëô A{s, Ó¸íÿö {¯ÿÿ{Àÿ Hô LÿæÀÿ A{s æ(H-AÜÿó-LÿæÀÿ) Ó´ßó AæLÿæÀÿ A{s æ AæLÿæÉ{Àÿ ɱÿ F¯ÿó ¨ëÀëÿÌþæÿZÿ þ{Àÿ ¨ëÀëÿÌÿ´ þëô A{s ÿ$æ¨ë{~¿æ S¤ÿ
¨õ$#¯ÿ¿æó `ÿ {ÿfÊÿæÓ½ç ¯ÿçµÿæ¯ÿ{Óò æ fê¯ÿÿó Ó¯ÿöµíÿ{ÿÌë ÿ¨ÊÿæÓ½ç ÿ¨Ó´çÌë ææ9ææ ¨õ$´êÀÿ ¨¯ÿçÿ÷ S¤ÿ H AS§çÀÿ {ÿf, Ó¸íÿö fê¯ÿþæÿZÿ þ{Àÿ ÿæÜÿæZÿ fê¯ÿÿ A{s F¯ÿó ÿ¨Ó´êZÿ þ{Àÿ ÿæÜÿæZÿ ÿ¨ þëô Üÿçô A{s æ ¯ÿêfó þæó Ó¯ÿöµíÿÿæÿæó ¯ÿçç ¨æ$ö Óÿæÿÿþú æ ¯ëÿç¯ÿöëçþÿæþÓ½ç {ÿf{ÖfÓ´çÿæþÜÿþú ææ10ææ {Üÿ ¨æ$ö, ëÿ{þ Ó¸íÿö µíÿÿÀÿ Óæÿæÿÿ LÿæÀÿ~ A$öæúÿ ¯ÿêf {¯ÿæàÿç {þæ{ÿ Üÿ] fæ~ æ þëô ¯ëÿçþæÿZÿ ¯ëÿç, {ÿfÓ´êþæÿZÿ {ÿf A{s ó FÜÿçLÿ÷þ{Àÿæ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿëd;ÿç¯ÿàÿó ¯ÿàÿ¯ÿÿæó `ÿæÜÿó LÿæþÀÿæS¯ÿç¯ÿf}ÿþú æ þöæ¯ÿçÀëÿ{æ µíÿ{ÿÌë Lÿæ{þæÓ½ç µÿÀÿÿ¯ÿÌöµÿ ææ11ææ {Üÿ µÿÀÿÿ {É÷Ï Afëöÿ ! þëô ¯ÿÁÿ¯ÿæÿ þæÿZÿ Lÿæþÿæ F¯ÿó AæÓNÿç ÀÿÜÿçÿ ¯ÿÁÿ A{s æ ÓóÓæÀÿ{Àÿ Óþ{Ö ¯ÿÁÿ¯ÿæÿ Üÿ] ÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ LÿçF ÿ {¯ÿðvÿLÿ àÿSæB$æF æ LÿçF ¨Àÿþæ~ë FLÿævÿç LÿÀÿç$æF æ Lÿç;ëÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿ;ÿç {¾, Lÿæþ H ÀÿæSÀëÿ Eÿö{Àÿ {¾Dô ¯ÿÁÿ ÀÿÜÿçdç ÿæÜÿæ þëô A{s æ ÿæÜÿæ Üÿ] ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ ¯ÿÁÿ A{s æ Ó¸íÿö µíÿÿ{Àÿ þöæëÿLíÿÁÿ Lÿæþÿæ þëô A{s æ ¨Àÿ¯ÿ÷Üÿ½ ¨Àÿþææ Üÿ] FLÿþæÿ÷ þö A{s æ {¾ Lÿç ÓþÖZëÿ æÀÿ~ LÿÀÿçd;ÿç æ ¾æÜÿæ ÉæÉ´ÿ Aææ, ÿæÜÿæÜÿ] þö, ¾æÜÿæ ÿæÜÿæZÿ vÿæÀëÿ A¯ÿç{Àÿæ ÀÿQë$#¯ÿæ Lÿæþÿæ, ÿæÜÿæ þëô Üÿ]
174
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
A{s æ AæSLëÿ þ É÷êLÿõÐ LÿÜÿç{àÿ, {Üÿ Aföëöÿ ! {þæÀÿ ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ Bdæ LÿÀÿ æ Ó¸íÿö Lÿæþÿæ ÿ ¯ÿf}ÿ ÀÿÜÿçdç Lÿç;ëÿ {ÓÜÿç ¨ÀÿþææZëÿ ¨æB¯ÿæ ÿçþ{;ÿ Lÿæþÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ Aÿ¿$æ Aæ¨~ Óæÿ Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB¨æÀÿç{¯ÿ ÿæÜÿ] æ F¨Àÿç Lÿæþÿæ þ þëô Üÿ] {ÿB$æF æ {ß {`ÿð¯ÿ Óæÿ´çLÿæ µÿæ¯ÿæ ÀÿæfÓæÖæþÓæÊÿ {ß æ þÿ F{¯ÿÿç ÿæúÿ ¯ÿçç ÿ ÿ´Üÿó {ÿÌë {ÿ þßç ææ12ææ {¾Dô µÿæ¯ÿ Óÿ´, Àÿf H ÿþ Së~Àëÿ D {ÜÿæB$æF, {Ó Ó¯ëÿ {þæ vÿæÀÿë Üÿ] D {ÜÿæBdç {¯ÿæàÿç fæ~ æ ¨Àÿ;ëÿ ¯ÿæÖ¯ÿ{Àÿ {ÓþæÿZÿ µÿçÿ{Àÿ þëô F¯ÿó {þæ µÿçÿ{Àÿ {Óþæ{ÿ ÿëÜÿô;ÿç æ LÿæÀÿ~ ÿæ þëô {ÓþæÿZÿ µÿçÿ{Àÿ Ýë¯ÿç ÀÿÜÿçdç, ÿæ {Óþæ{ÿ Üÿ] {þæ µÿçÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç$æ;ÿç æ LÿæÀÿ~ {þæÀÿ Lÿþö{Àÿ ØõÜÿæ ÿæÜÿ] æ þëô ÿçàÿ}© A{s æ {þæ{ÿ ÿæZÿvÿæÀëÿ Lÿçdç ¨æB¯ÿæ {ÉÌ ÿ$æF æ FÜÿç¨Àÿç {Üÿ{àÿ þ{¾¨Àÿç AææÀÿ D¨×çÿç{Àÿ Üÿ] ÉÀÿêÀÿLëÿ {µÿæLÿ {ÉæÌ {ÜÿæB$æF, Aÿ¿$æ AææLëÿ A H fÁÿ{Àÿ {Lÿò~Óç ¨÷{ßæfÿ ÿ$æF, {Ó¨Àÿç ¨÷Lõÿÿçç ¨ÀÿþææZÿ D¨×ççÿç{Àÿ Üÿ] ÿçfÀÿ Lÿæ¾ö¿ LÿÀÿç¨æÀÿç$æF æ ¨Àÿþææ ÿæÀÿ Së~ H Lÿæ¾ö¿{Àÿ ÿç{àÿö¨ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ ÿç÷µÿçSëö~þ{ßðµÿöæ{¯ÿð{Àÿµÿç
Ó¯ÿöþçÿó fSúÿ æ {þæÜÿçÿó ÿæµÿçfæÿæÿç þæ{þµÿ¿
¨Àÿþ¯ÿ¿ßþú ææ13ææ Óæÿ´çLÿ, ÀÿæfÓ H ÿæþÓ FÜÿç ÿçÿç Së~Àÿ Lÿæ¾ö¿Àíÿ¨ µÿæ¯ÿ ÿ´æÀÿæ FÜÿç Ó¸íÿö fSÿ {þæÜÿçÿ {ÜÿæB$æF æ {ÿ~ëLÿÀÿç {àÿæ{Lÿ FÜÿç ÿçÿçSë~Àëÿ Eÿö{Àÿ {þæ{ÿ A$öæúÿ A¯ÿçÿæÉêLëÿ ÿÿ´ÿ´æÀÿæ Óþ¿Lÿ Àíÿ¨{Àÿ fæ~çÿ$æ;ÿç æ þëô FÜÿç ÿçÿçSë~Àëÿ Eÿö{Àÿ ÀÿÜÿç$æF æ A$öæúÿ {¾Dô ¨¾¿ö;ÿ {àÿÉ þæÿ÷ Së~Àÿ Aæ¯ÿÀÿ~ ¯ÿçÿ¿þæÿ $æF, {Ó ¨¾ö¿;ÿ {LÿÜÿç {þæ{ÿ fæ~ç ¨æÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] æ ÿæÜÿæLëÿ ¯ÿÿöþæÿ `ÿæàÿç¯ÿæÀÿ ¯ÿæLÿç ÀÿÜÿçdç æ {Ó ¯ÿÿöþæÿ ¨$#Lÿ A{s æ {ÿð¯ÿê {Üÿ¿Ìæ Së~þßê þþ þæßæ ëÿÀÿÿ¿ßæ æ þæ{þ¯ÿ {ß ¨÷¨ÿ¿{;ÿ þæßæ{þÿæó ÿÀÿ;ÿç {ÿ ææ14ææ FÜÿç ÿ÷çSë~þßê {þæÀÿ Aëÿÿ þæßæ Aÿ¿;ÿ ëÿÖÀÿ A{s, Lÿç;ëÿ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ ÿçÀÿ;ÿÀÿ {þæÀÿ Üÿçô µÿfÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, {Ó FÜÿç þæßæÀëÿ þëNÿç ¨æB$æ;ÿç æ FÜÿç þæßæ {ÿð¯ÿê ÿ A{s ¨Àÿ;ëÿ í¨Lÿævÿç fÁÿæB ¨ífæ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ ÿ àÿæS;ëÿ æ
Ó©þ Aæß
175
FÜÿævÿæÀëÿ þëNÿ {Üÿ¯ÿæ D`ÿçúÿ æ ÿ þæó ëÿÍõÿç{ÿæ þí|ÿæ
¨÷¨ÿ¿{;ÿ ÿÀÿæþæ
æ þæßßæ¨Üõÿÿjæÿæ AæÓëÀÿó µÿæ¯ÿþæÉ÷çÿæ
ææ15ææ ¾çF {þæÀÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ µÿfÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, {Ó {þæ{ÿ fæ~ç¨æÀÿ;ÿç æ {Üÿ{àÿ þ {àÿæ{Lÿ µÿfÿ LÿÀëÿÿæÜÿæô;ÿç æ þæßæÿ´æÀÿæ ¾æÜÿæZÿ jæÿ A¨ÜÿÀÿ~ LÿÀÿæ¾æBdç, ¾çF Lÿç AæÓëÀÿê Ó´µÿæ¯ÿLëÿ æÀÿ~ LÿÀÿç$#¯ÿæ þëÿÌ¿þæÿZÿ þ{Àÿ Aþ, Lÿæþ{Lÿ÷ææÿç ëÿÍõÿçLÿæÀÿê þí|ÿ ¯ÿ¿Nÿç {þæÀÿ µÿfÿ LÿÀÿçÿ$æ;ÿç æ {ÿ{¯ÿ LÿçF µÿfÿ LÿÀÿç$æ;ÿç ? `ÿëÿ¯ÿ}æ µÿf{;ÿ þæó fÿæ
ÓëLõÿÿç{ÿæfëöÿ æ Aæ{ÿöæ fçjæÓëÀÿ$öæ$öê jæÿê `ÿ µÿÀÿÿÌöµÿ ææ16ææ {Üÿ µÿÿÀÿ {É÷Ï Afëöÿ ! ÓëLõÿÿçÿ
Dÿþ A$öæúÿ, ÿçßÿ Lÿþö (¾æÜÿæÀÿ ¨Àÿç~æþ{Àÿ {É÷ß ¨÷æ©ç) LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç, A$öæ$öê A$öæúÿ ÓLÿæþê, Aæÿö A$öæúÿ ëÿ
QÀëÿ ÿç¯õÿÿç ¨æB¯ÿæ Bdæ ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ, fçjæÓë A$öæÿ ¨÷ÿ¿ä Àíÿ{¨ fæ~ç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ Bdæ LÿÀÿë$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ F¯ÿó jæÿê A$öæúÿ ¾çF Lÿç ¨÷{¯ÿÉ ×çÿç{Àÿÿ ÀÿÜÿçd;ÿç æ FÜÿç `ÿæÀÿç ¨÷LÿæÀÿ µÿNÿ {þæÀÿ µÿfÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ A$ö- {ÓÜÿç ¯ÿÖë A{s, ¾æÜÿæ ÿ´æÀÿæ Aæ»Àÿ ÉÀÿêÀÿ A$¯ÿæ Óº¤ÿÀÿ ¨íÿö {ÜÿDdç æ {ÿ~ëLÿÀÿç A$ö, A$öæúÿ Lÿæþÿæ Bÿ¿æÿç ¨÷${þ µÿS¯ÿæÿZÿ ÿ´æÀÿæ Üÿ] ¨íÿö {ÜÿæB$æF æ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç- þëô Üÿ] ¨íÿö LÿÀÿç$æF Lÿç;ëÿ FÿçLÿç Üÿ] ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ A$ö ëÿÜÿô æ AæçLÿ Ó¸ÿç Üÿ] ×çÀÿ Ó¸ÿç- FÜÿæ Üÿ] A$ö A{s æ ÓæóÓæÀÿçLÿ A$öÀÿ ¨íÿ} LÿÀÿç LÿÀÿç µÿS¯ÿæÿ ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ A$ö AæçLÿ Ó¸ÿç AæÝLëÿ {ÿB¾æB$æ;ÿç æ LÿæÀÿ~ {Ó fæ~ç$æ;ÿç, FÿçLÿç{Àÿ Üÿ] {þæÀÿ µÿNÿ ÓëQ {Üÿ{¯ÿ ÿæÜÿ], {ÿ~ë {Ó AæçLÿ Ó¸ÿç þ {ÿB$æ;ÿç æ {àÿæLÿ àÿæÜëÿ ¨Àÿ{àÿæLÿ ÿç¯ÿæÜëÿ ææ A$öæúÿ FÜÿç {àÿæLÿ{Àÿ àÿæµÿ F¯ÿó ¨Àÿ{àÿæLÿ{Àÿ ÿç¯ÿöæÜÿ æ FÜÿç Dµÿß µÿS¯ÿæÿZÿ ÿ´æÀÿæ Üÿ] ¨÷ÿÿ ¯ÿÖë A{s æ ÿçfÀÿ µÿNÿZëÿ {Ó Qæàÿç dæÝç ÿ$æ;ÿç, Aæÿö- ¾çF ëÿ
Q# {ÜÿD$æF, {Ó Üÿ] Aæÿö µÿNÿ æ fçjæÓë- Ó¸íÿö Àíÿ¨{Àÿ fæ~ç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ BdëLÿ ¯ÿæ fçjæÓë {þæÀÿ µÿfÿ LÿÀÿ;ÿç æ jæÿê-ÿ Óæÿ A¯ÿ×æ{Àÿ ÿçSúÿÉöÿ A$öæúÿ ¨÷ÿ¿ä ÿÉöÿ A¯ÿ×æ{Àÿ $#¯ÿæ jæÿê þ {þæÀÿ µÿfÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ FÜÿç¨Àÿç `ÿæÀÿç¨÷LÿæÀÿÀÿ µÿNÿ {þæÀÿ µÿfÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {¾Dô$#{Àÿ jæÿê {É÷Ï As;ÿç æ A$öæúÿ jæÿê þ µÿNÿ Üÿ] {ÜÿæB$æF æ
176
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
FþæÿZÿ þ{Àÿ{ÿÌæó jæÿê ÿçÿ¿ßëNÿ FLÿµÿNÿç¯ÿ}ÉçÌ¿{ÿ æ ¨ç÷{ßæ Üÿç jæÿç{ÿæÿ¿$öþÜÿó Ó `ÿ þþ ¨÷çß
ææ17ææ {Üÿ Afëöÿ ! {ÓþæÿZÿ þÀëÿ ÿçÿ¿ {þæ vÿæ{Àÿ FLÿ µÿæ¯ÿ{Àÿ ×çÿ Aÿÿ¿ µÿNÿç¾ëNÿ jæÿê ¯ÿçÉçÎ As;ÿç æ LÿæÀÿ~ ÓæäæúÿLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ fæ~ç¨æÀëÿ$#¯ÿæ jæÿêZëÿ þëô Aÿ¿;ÿ ¨÷çß A{s F¯ÿó {ÓÜÿç jæÿê þ {þæÀÿ Aÿ¿;ÿ ¨ç÷ß {ÜÿæB$æ;ÿç æ {ÓÜÿç jæÿê {þæÀÿ Üÿ] Ó´Àíÿ¨ {ÜÿæB$æ;ÿç æ DÿæÀÿæ
Ó¯ÿö F{¯ÿð{ÿ jæÿê ÿ´æ{ð¯ÿ {þ þÿþú æ Aæ×çÿ
Ó Üÿç ßëNÿææ þæ{þ¯ÿæëÿÿþæó Sÿçþú ææ18ææ ¾ÿ¿¨ç FÜÿç `ÿæÀÿç ¨÷LÿæÀÿ µÿNÿ DÿæÀÿÜÿ] As;ÿç ({LÿDô DÿæÀÿ LÿÀÿç{ÿ{àÿ ? Lÿ'~ µÿNÿç LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ µÿS¯ÿæÿZëÿ Lÿçdç þçÁÿç¾æF ? Lÿ'~ µÿS¯ÿæÿZÿ vÿæ{Àÿ Lÿçdç Qæàÿç ÀÿÜÿç$#àÿæ, ¾æÜÿæ Aæ¨~Zÿ µÿfÿ ÿ´æÀÿæ ¨íÿö LÿÀÿç{ÿ{àÿ ? ÿæÜÿ], ¯ÿÖëÿ
{Ó Üÿ] DÿæÀÿ ¾çF ÿçfÀÿ AææLëÿ A{æSÿç{Àÿ ¨Üë&oæB ÿ$æF, ¾çF ÿçfÀÿ DæÀÿ ÿçþ{;ÿ ¨÷ßÿ§ÉêÁÿ As;ÿç, FÜÿç¨Àÿç Óþ{Ö DÿæÀÿ As;ÿç æ) Lÿç;ëÿ jæÿê, Óæäæÿ {þæÀÿ Üÿ] Ó´Àíÿ¨, FÜÿæ {þæÀÿ þæÿ¿ÿæ A{s æ LÿæÀÿ~ {ÓÜÿç ×çÀÿ¯ëÿç jæÿê-µÿNÿ, Ó{¯ÿöæÿþ Sÿç Ó´Àíÿ¨ {þæ vÿæ{Àÿ Üÿ] ×çÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ A$öæúÿ {Ó Üÿ] þëô A{s F¯ÿó {Ó {þæ µÿçÿ{Àÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ {þæ vÿæÀëÿ ÿæZÿÀÿ {Lÿò~Óç ¨÷{µÿÿ ÿ$æF æ ¯ÿÜíÿÿæó fÿ½ÿæóþ{;ÿ jæÿ¯ÿæúÿ þæó ¨÷¨ÿ¿{ÿ æ ¯ÿæÓë{ÿ¯ÿ
Ó¯ÿöþçÿç Ó þÜÿææ Óëëÿàÿâöµÿ
ææ19ææ Aµÿ¿æÓ LÿÀÿçLÿÀÿç ¯ÿÜëÿÿ fÿ½ ¨Êÿæÿ A;ÿçþ fÿ½{Àÿ, ¨÷æ©ç {ÜÿæB $#¯ÿæ fÿ½{Àÿ, ÓæäæúÿLÿæÀÿ ¨÷æ© jæÿê, Ó¯ëÿLÿçdç ¯ÿæÓë{ÿ¯ÿ Üÿ] A{s- FÜÿç¨Àÿç µÿæ¯ÿ{Àÿ {þæÀÿ µÿfÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ F¨Àÿç þÜÿææ Aÿç ëÿàÿöµÿ æ {Ó {Lÿò~Óç ¯ÿæÓë{ÿ¯ÿ µÿS¯ÿæÿ LõÿÐZÿ ¨÷ÿçþæ Svÿÿ LÿÀÿçÿ$æ;ÿç, ¯ÿÀÿó ÿçfÀÿ µÿçÿ{Àÿ Üÿ] {ÓÜÿç ¨Àÿþ{ÿ¯ÿZÿ ¯ÿæÓ LÿÀëÿ$#¯ÿæ Aëÿµÿ¯ÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {ÓÜÿç jæÿê þÜÿææZëÿ É÷êLõÿÐ ÿÿ´ÿÉöê þ LÿÜÿçd;ÿç æ FÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÿ´æÀÿæ Óþæf{Àÿ Lÿàÿ¿æ~ Ó»¯ÿ {ÜÿæB$æF æ FÜÿç¨Àÿç ¨÷ÿ¿ä ÿÿ´ÿÉöê þÜÿæ¨ëÀëÿÌ É÷êLõÿÐZÿ ɱÿ{Àÿ Aÿç ëÿàÿöµÿ æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ {É÷ß H {¨÷ß, A$æöúÿ þëNÿç F¯ÿó {µÿæS, Dµÿß µÿS¯ÿæÿZÿ vÿæÀÿë þçÁÿç$æF, {ÿ{¯ÿ ÿ Óþ{Ö FLÿþæÿ÷ µÿS¯ÿæÿZëÿ Üÿ] µÿfÿ LÿÀÿç¯ÿæ Daÿçÿ æ
Ó©þ Aæß
177
ÿ$æ¨ç {àÿæ{Lÿ ÿæÜÿæZÿ µÿfÿ LÿæÜÿ]Lÿç LÿÀëÿÿæÜÿæô;ÿç ? É÷êLõÿÐZÿ ɱÿ{Àÿ Lÿæ{þð{Öð{ÖðÜõÿöÿjæÿæ
¨÷¨ÿ¿{;ÿÿ¿{ÿ¯ÿÿæ
æ ÿó ÿó ÿçßþþæ×æß ¨÷Lõÿÿ¿æ ÿçßÿæ
Ó´ßæ ææ20ææ ""{ÓÜÿç ÿÿ´ÿÉöê þÜÿææ A$¯ÿæ ¨Àÿþææ Üÿ] Ó¯ëÿLÿçdç As;ÿç æ F¨Àÿç {àÿæ{Lÿ ¯ëÿlç¨æÀÿçÿ$æ;ÿç æ LÿæÀÿ~ {µÿæSÀÿ Lÿæþÿæ ÿ´æÀÿæ {àÿæLÿþæÿZÿ ¯ÿç{¯ÿLÿ A¨ÜÿÀÿ~ LÿÀÿç ÿçAæ¾æBdç æ {ÿ~ëLÿÀÿç {Ó ÿçfÀÿ ¨÷Lõÿÿç A$öæúÿ fÿ½ fÿ½æ;ÿÀÿÀëÿ Af}ÿ LÿÀÿç$#¯ÿæ ¨÷LõÿÿçÀÿ Ó´µÿæ¯ÿÀëÿ {¨÷Àÿçÿ {ÜÿæB {þæ vÿæÀëÿ A$öæúÿ ¨Àÿþææ vÿæÀëÿ µÿç Aÿ¿ {ÿ¯ÿÿæ F¯ÿó ÿæZÿ ÿ´æÀÿæ ¨÷`ÿÁÿçÿ ÿçßþÀÿ ÉÀÿ~ {ÿB$æ;ÿç æ Fvÿæ{Àÿ Aÿ¿ {ÿ¯ÿÿæZÿ ¨÷Óèÿ ¨÷$þ $Àÿ AæÓçàÿæ æ {ßæ {ßæ ßæó ßæó ÿëÿó µÿNÿ
É÷ßæaÿ}ëÿþçbÿÿç æ ÿÓ¿ ÿÓ¿æ`ÿÁÿæó É÷æó ÿæ{þ¯ÿ ¯ÿçÿæþ¿Üÿþú ææ21ææ {¾Dô {¾Dô ÓLÿæþê µÿNÿ {¾Dô {¾Dô {ÿ¯ÿÿæZÿ Ó´Àÿí¨Lëÿ É÷æÀÿ ÓÜÿçÿ ¨ífç¯ÿæLëÿ `ÿæÜÿ]$æ;ÿç, þëô {ÓÜÿç {ÿ¯ÿÿæZÿ ¨÷ÿç ÿæÜÿæZÿ É÷æLëÿ ×çÀÿ LÿÀÿç$æF æ þëô Üÿ] ×çÀÿ LÿÀÿç$æF, LÿæÀÿ~ {ÿ¯ÿÿæ ÿæþ{Àÿ {Lÿò~Óç ¯ÿÖë $æ;ÿæ {ÿ{¯ÿ ÿ {ÓÜÿç {ÿ¯ÿÿæ Üÿ] {ÓÜÿç É÷æLëÿ ×çÀÿ LÿÀÿç$æ{;ÿ æ Ó ÿßæ É÷ßæ ßëNÿÖÓ¿æÀÿæÿþêÜÿ{ÿ æ àÿµÿ{ÿ `ÿ ÿÿ
Lÿæþæúÿ þ{ßð¯ÿ ¯ÿçÜÿçÿæúÿ Üÿç ÿæúÿ ææ22ææ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ É÷æ{Àÿ ¾ëNÿ {ÜÿæB {ÓÜÿç {ÿ¯ÿ ¯ÿçS÷Üÿ ¨ífæ{Àÿ ÿÀÿ {ÜÿæB$æ;ÿç F¯ÿó {ÓÜÿç {ÿ¯ÿÿæZÿ þæþ{Àÿ {þæ ÿ´æÀÿæ ÿçþ}ÿ {ÓÜÿç Bbÿçÿ {µÿæSLëÿ ÿç
Ó{¢ÿÜÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ {µÿæS LÿçF {ÿB$æ;ÿç ? þëô Üÿ] {ÿB$æF æ ÿæÜÿæÀÿ É÷æÀÿ ¨Àÿç~æþ Üÿ] {µÿæS A{s æ ÿæ Lÿç {Lÿò~Óç {ÿ¯ÿÿæ {ÿB$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ {Ó üÿÁÿ ÿ ¨æB ¾æAæ;ÿç æ {ÿ{¯ÿ F$#{Àÿ QÀÿæ¨ Lÿ'~ ? FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿçA;ÿ¯ÿëÿ üÿÁÿó {ÿÌæó ÿúÿµÿ¯ÿÿ¿Åÿ{þÓæþú æ {ÿ¯ÿæúÿ {ÿ¯ÿß{fæ ßæ;ÿç þúÿµÿNÿæ ßæ;ÿç þæþ¨ç ææ23ææ {ÓÜÿç AÅÿ ¯ëÿç ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌZÿ {ÓÜÿç üÿÁÿ ÿæɯÿæÿ A{s æ Aæfç üÿÁÿ þçÁÿçdç ÿ ÿæÜÿæ {µÿæS LÿÀëÿ LÿÀëÿ ÿÎ {ÜÿæB¾æF æ {ÿ~ë ÿæÜÿæ ÿæɯÿæúÿ æ {ÿ¯ÿÿæþæÿZÿë ¨ífç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç {ÿ¯ÿÿæþæÿZëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ A$öæúÿ {ÿ¯ÿÿæ þ ÿæɯÿæÿ As;ÿç æ {ÿ¯ÿÿæZÿ vÿæÀëÿ Lÿês ¨¾ö¿;ÿ Ó¸íÿö fSÿ ¨Àÿç¯ÿÿöÿÉêÁÿ
178
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
F¯ÿó þÀÿ~þöê As;ÿç æ Lÿç;ëÿ {þæÀÿ µÿNÿ {þæ{ÿ Üÿ] ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ ¾æÜÿæ A¯ÿ¿Nÿ {ÿðÏçLÿêþú ¨ÀÿþÉæ;ÿç -A$öæúÿ GLÿæ;ÿçLÿ ¨Àÿþ Éæ;ÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ õÿÿêß Aæß{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç$#{àÿ- FÜÿç ¾jÿ´æÀÿæ ÿë{þ {ÿ¯ÿÿæ A$öæúÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿÀÿ Dÿç LÿÀÿ æ {¾¨Àÿç {¾¨Àÿç {ÿð¯ÿê Ó¸ÿÀÿ Dÿç {Üÿ¯ÿ, ÿæÜÿæÜÿ] Dÿç A{s æ Lÿ÷þÉ
Dÿç LÿÀÿç LÿÀÿç ¨Àÿþ {É÷ßLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿ æ Fvÿæ{Àÿ {ÿ¯ÿÿæ {ÓÜÿç {ÿð¯ÿê Ó¸ÿÀÿ ÓþíÜÿ As;ÿç æ ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ ¨Àÿþ{ÿ¯ÿ ¨ÀÿþææZÿ {ÿ¯ÿÿ´ Af}ÿ {ÜÿæB$æF æ {ÿð¯ÿêÓ¸ÿ {þæä ÿçþ{;ÿ {ÜÿæB$æF, ¾æÜÿæÀÿ 26 {Sæsç àÿä~ ÿçÀíÿ¨~ SêÿæÀÿ 16Aæß{Àÿ ¯ÿÿöÿæ LÿÀÿæ¾æBdç æ {ÿ¯ÿÿæ-ÜÿõÿßÀÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ ¨Àÿþ{ÿ¯ÿ ¨ÀÿþææZÿ {ÿ¯ÿÿ´Lëÿ Af}ÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ÓúÿSë~Àÿ FLÿ ÿæþ A{s æ ¯ÿæÖ¯ÿ{Àÿ FÜÿæ ÜÿõÿßÀÿ ¯ÿÖë Üÿ] $#àÿæ Lÿç;ëÿ LÿæÁÿLÿ÷{þ {àÿæ{Lÿ FÜÿç µÿçÿÀÿÀÿ ¯ÿÖëLëÿ ¯ÿæÜÿæ{Àÿ {ÿQ#¯ÿæ ¨÷æÀÿ» LÿÀÿç { ÿ{àÿ æ {Óþæ{ÿ þí ÿ} S|ÿç { ÿ{àÿ, Lÿþö L ÿæ Àÿ`ÿÿæ Lÿ{àÿ ÿ$æ ¯ÿæÖ¯ÿçLÿÿæÀëÿ íÿÀÿLëÿ `ÿæàÿçS{àÿ æ É÷êLõÿÐ FÜÿç µÿ÷æ;ÿçÀÿ ÿçÀÿæLÿÀÿ~ D¨¾ëNÿ `ÿæ{Àÿæsç {ÉâæLÿ{Àÿ LÿÀÿçd;ÿç æ Sêÿæ{Àÿ ¨÷$þ$Àÿ Aÿ¿ {ÿ¯ÿÿæþæÿZÿ ÿæþ {ÿB {Ó LÿÜÿç{àÿ- {ÿ¯ÿÿæ {Lÿ{¯ÿ ¯ÿç {ÜÿæB ÿæÜÿæô;ÿç, {ÿ¯ÿÿæÿæþ{Àÿ {Lÿò~Óç Óÿæ Üÿ] ÿæÜÿ], {àÿæLÿZÿ É÷æ {¾Dô AæÝLëÿ HÜÿÀÿç$æF þëô Üÿ] {Óvÿæ{Àÿ D¨×çÿ {ÜÿæB ÿæÜÿæZÿ É÷æLëÿ ¨ëÎç LÿÀÿç$æF F¯ÿó þëô Üÿ] ÿæZëÿ üÿÁÿ þ {ÿB$æF æ {ÓÜÿç üÿÁÿþ ÿÉ´Àÿ A{s æ üÿÁÿ ÿÎ {ÜÿæB¾æF, {ÿ¯ÿÿæ ÿÎ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç F¯ÿó {ÿ¯ÿÿæþæÿZëÿ ¨ífç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç þ ÿÎ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ ¾æÜÿæZÿ ¯ÿç { ¯ÿLÿ ÿÎ {ÜÿæB Sàÿæ~ç , {ÓÜÿç þí | ÿ ¯ë ÿ ç Üÿ] Aÿ¿ {ÿ¯ÿÿæþæÿZë ÿ ¨ífæLÿÀÿ;ÿç æ É÷êLõÿÐ ÿ FÜÿæ þ LÿÜÿçd;ÿç {¾, Aÿ¿ {ÿ¯ÿÿæþæÿZëÿ ¨ífç¯ÿæÀÿ ¯ÿçæÿ Üÿ] A¾ëNÿç Óèÿÿ A{s æ (AæSLëÿ {ÿQ;ëÿ Sêÿæ9/23) A¯ÿ¿Nÿó ¯ÿ¿Nÿçþæ¨ó þÿ¿{;ÿ þæþ¯ëÿß
¨Àÿó µÿæ¯ÿþfæÿ{;ÿæ þþæ¯ÿ¿ßþëÿÿþþú ææ24ææ ¾ÿ¿¨ç {¾{¯ÿ {ÿ¯ÿÿæþæÿZÿ ÿæþ{Àÿ, {ÿ¯ÿÿæ ÿæþLÿ {Lÿò~Óç ¯ÿÖë Üÿ] ÿæÜÿ] æ {¾DôüÿÁÿ þçÁÿç$æF ÿæÜÿæ ÿæɯÿæÿ, {Üÿ{àÿ þ Óþ{Ö {þæÀÿ µÿfÿ LÿÀÿçÿ$æ;ÿç æ LÿæÀÿ~ ¯ëÿçÜÿêÿ ¨ëÀëÿÌ({¾¨Àÿç ¨í¯ÿö {ÉâæLÿ{Àÿ
Ó©þ Aæß
179
LëÿÜÿæ¾æBdç {¾, Lÿæþÿæ ÿ´æÀÿæ ¾æÜÿæÀÿ jæÿ A¨Üõÿÿ {ÜÿæB¾æBdç, {Óþæ{ÿ) {þæÀÿ Ó{¯ÿöæÿþ A¯ÿçÿæÉê F¯ÿó ¨Àÿþ ¨÷µÿæ¯ÿLëÿ µÿàÿ Àíÿ{¨ fæ~;ÿç ÿæÜÿ], {ÿ~ë LÿÀÿç {Óþæ{ÿ {þæ{ÿ A$öæúÿ A¯ÿ¿Nÿ ¨ëÀëÿÌLëÿ ÓææÀÿ~ þëÿÌ¿ {¯ÿæàÿç þæÿç$æ;ÿç æ A$öæúÿ É÷êLõÿÐ þ þëÿÌ¿ ÉÀÿêÀÿæÀÿê {¾æSê $#{àÿ, {¾æ{SÉ´Àÿ $#{àÿ æ æ ¾çF Ó´ßó {¾æSê As;ÿ F¯ÿó Aÿ¿þæÿZëÿ {¾æS ¨÷ÿæÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¾æÜÿæ ÿçLÿs{Àÿ äþÿæ $æF, ÿæÜÿæZëÿ {¾æ{SÉ´Àÿ LëÿÜÿæ¾æF æ ÓæÿæÀÿ vÿçLúÿ ÀÿæÖæ{Àÿ `ÿæàÿç`ÿæàÿç Lÿ÷þÉ
Dúÿ$æÿ {ÜÿæB þÜÿæ¨ëÀëÿÌ þ {ÓÜÿç ¨Àÿþµÿæ¯ÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ ÉÀÿêÀÿ æÀÿê {ÜÿæB$#¯ÿæ Ó{ÿ´ {Ó {ÓÜÿç A¯ÿ¿Nÿ Ó´Àíÿ¨{Àÿ ×çÀÿ {ÜÿæB¾æB$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ Lÿæþÿæ ÿ´æÀÿæ ¯ÿç¯ÿçÉ þ¢ÿ¯ÿëç {àÿæ{Lÿ ÿæZÿë ÓææÀÿ~ ¯ÿ¿Nÿç þæÿç$æ;ÿç æ {Óþæ{ÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿ;ÿç {¾, Aæ»þæÿZÿ ¨Àÿç Üÿ] {Ó þ fÿ½ {ÿB$æ;ÿç æ {Ó µÿS¯ÿæÿ Lÿç ¨ Àÿç {ÜÿæB¨æÀÿç{¯ÿ ? {ÓÜÿç ¯ÿç`ÿÀÿæZÿ {ÿæÌ ¯ÿæ Lÿ'~ ? {¾{¯ÿ {Óþæ{ÿ ÿõÎç¨æÿ LÿÀÿ;ÿç ÿæZÿÀÿ ÉÀÿêÀÿ Üÿ] {ÿQæ¾æB$æF æ {Ó$# {¾æSëô {Óþæ{ÿ F¨Àÿç LÿÜÿç$æ;ÿç æ {Óþæ{ÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ LÿæÜÿ]Lÿç {ÿQ#¨æÀëÿ ÿæÜÿæô;ÿç ? FÜÿæ D¨{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐZÿ vÿæÀëÿ Üÿ] Éë~;ÿë æ ÿæÜÿó ¨÷LÿæÉ
Ó¯ÿöÓ¿ {ßæSþæßæÓþæ¯õÿÿ
æ þí{|ÿæßó ÿæµÿçfæÿæÿç {àÿæ{Lÿ þæþfþ¯ÿ¿ßþú ææ25ææ Óæþæÿ¿ þëÿÌ¿Zÿ ÿçþ{;ÿ þæßæ FLÿ ¨Àÿÿæ þæÿ÷ æ ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ ¨Àÿþææ Ó¯ÿö$æ AõÿÉ¿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ {¾æS Óæÿæ ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç {Ó F$#{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ FÜÿæ ¨{Àÿ {¾æSþæßæ A$öæúÿ {¾æSLÿç÷ßæ þ FLÿ Aæ¯ÿÀÿ~ Üÿ] A{s æ {¾æSæëÿÏæÿ LÿÀÿç LÿÀÿç ÿæ'Àÿ ¨ÀÿæLÿæÏæ {¾æSæÀíÿ|ÿÿæ AæÓç¾ç¯ÿæ ¨{Àÿ {ÓÜÿç A¯ÿçÿçÿ ¨Àÿþææ ¯ÿçÿçÿ {ÜÿæB¾æB$æ;ÿç æ {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜëÿd;ÿçþëô ÿçfÀÿ {¾æSþæßæ ÿ´æÀÿæ |ÿæZÿç {ÜÿæB ÀÿÜÿçdç æ {Lÿ¯ÿÁÿ {¾æSÀÿ ¨Àÿç¨Lÿ´ A¯ÿ×æ Óó¨ ¯ÿ¿Nÿç Üÿ] {þæ{ÿ ¾$æ$ö Àÿí{¨ {ÿQ#$æ;ÿç æ þëô ÓþÖZÿ ÿçþ{;ÿ ¨÷ÿ¿ä {ÜÿæBÿ$æF æ {ÿ~ëLÿÀÿç FÜÿç Ajæÿê þëÿÌ¿ {þæ{ÿ fÿ½ ÀÿÜÿçÿ (¾æÜÿæÀÿ AæD fÿ½ {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ]) A¯ÿçÿæÉê (¾æÜÿæÀÿ ÿæÉ {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ]) A¯ÿ¿Nÿ Ó´Àíÿ¨ (¾æÜÿæÀÿ ¨ëÿ
¯ÿ¿Nÿ {Üÿ¯ÿæÀÿ ÿæÜÿ]) Lëÿ fæ~çÿ$æ;ÿç æ Afëöÿ þ É÷êLõÿÐZëÿ ÿçf ¨Àÿç f{~ þëÿÌ¿ Üÿ] þæëÿ$#àÿæ æ AæSLëÿ {Ó ÿç¯ÿ¿ ÓõÎç {ÿàÿæ ¨{Àÿ Afëöÿ ¯ÿ¿æLëÿÁÿ {ÜÿæB SçxÿSçxÿæB{àÿ A$öæúÿ ¨÷æ$öÿæ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç{àÿ æ
180
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¯ÿÖëÿ
A¯ÿ¿Nÿ ×çÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZëÿ fæ~ç¯ÿæ{Àÿ Aæ{»þæ{ÿ ¨÷æß
A¤ÿ Üÿ] {ÜÿæB$æDô æ AæSLëÿ LÿÜëÿd;ÿç{¯ÿÿæÜÿó Óþÿêÿæÿç ¯ÿÿöþæÿæÿç `ÿæfëöÿ æ µÿ¯ÿçÌ¿æ~ç `ÿ µíÿÿæÿç þæó ëÿ {¯ÿÿ ÿ LÿÊÿÿ ææ26ææ {Üÿ Afëÿö ! þëô Aÿêÿ, ¯ÿÿöþæÿ, µÿ¯ÿçÌ¿{Àÿ {ÜÿD$#¯ÿæ Ó¸íÿö ¨÷æ~êþæÿZëÿ fæ~çdç æ Lÿç;ëÿ {þæ{ÿ LÿçF fæ~;ÿç ÿæÜÿ] æ LÿæÜÿ]Lÿç fæ~ç¨æÀëÿ ÿæÜÿæô;ÿç ? Bbÿæ {ÿ´ÌÓþëúÿ{$ÿ ÿ´£ÿ{þæ{Üÿÿ µÿæÀÿÿ æ Ó¯ÿöµíÿÿæÿç Óó{þæÜÿó Ó{Sö ßæ;ÿç ¨Àÿ;ÿ¨ ææ27ææ {Üÿ µÿÀÿÿ¯ÿóÉê Afëöÿ ! Bdæ F¯ÿó {ÿ´Ì A$öæúÿ ÀÿæS{ÿ´Ìÿç ÿ´¢ÿÀÿ {þæÜÿÀëÿ ÓóÓæÀÿÀÿ Ó¸íÿö ¨÷æ~ê Aÿ¿;ÿ {þæÜÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ {ÿ~ëLÿÀÿç {Óþæ{ÿ {þæ{ÿ fæ~ç¨æÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] æ {ÿ{¯ÿ Lÿ'~ LÿçF þ fæ~ç¨æÀÿç{¯ÿ ÿæÜÿ] ? {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿëd;ÿç{ßÌæó ÿ´;ÿSÿó ¨æ¨ó fÿæÿæó ¨ë~¿Lÿþö~æþú æ {ÿ ÿ´£ÿ{þæÜÿÿçþëöNÿæ µÿf{;ÿ þæó õÿ|ÿ¯ÿ÷ÿæ
ææ28ææ ¨Àÿ;ÿë ¨ë~¿Lÿþö (¾æÜÿæ ÓóÓõÿçÀÿ A;ÿ LÿÀÿç$æF, ¾æÜÿæÀÿ ÿæþ LÿæßöóLÿþö ÿçßÿ Lÿþö, ¾j ¨÷Lÿ÷çßæ LÿÜÿçç ¯ÿæÀÿºæÀÿ ¯ëÿlæBd;ÿç, {ÓÜÿç LÿþöLëÿ) LÿÀëÿ$#¯ÿæ {¾Dô µÿNÿZÿ ¨æ¨ ÿÎ {ÜÿæB¾æBdç, {Óþæ{ÿ ÀÿæS-{ÿ´Ìæÿç ÿ´£ÿÀÿ {þæÜÿÀëÿ Óþ¿Lúÿ Àíÿ{¨ þëNÿ {ÜÿæB, ¯ÿ÷ÿ{Àÿ õÿ|ÿ ÀÿÜÿç {þæÀÿ µÿfÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ LÿæÜÿ]Lÿç µÿfÿ LÿÀÿç$æ;ÿç ? fæÀÿæþÀÿ~ {þæäæß þæþæÉ÷çÿ¿ ßÿ;ÿç {ß æ {ÿ ¯ÿ÷Üÿ½ ÿúÿ¯ÿçëÿ
LõÿúÿÓ§þæó Lÿþö `ÿæQ#àÿþú ææ29ææ ¾çF {þæÀÿ ÉÀÿ~ {ÜÿæB fÀÿæ H þÀÿ~Àëÿ þëNÿç ¨æB¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¨÷ßÿ§ LÿÀÿç$æ;ÿç, {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ {ÓÜÿç ¯ÿ÷Üÿ½Lëÿ, Ó¸íÿö AæLëÿ F¯ÿó Ó¸íÿö LÿþöLëÿ fæ~ç$æ;ÿç F¯ÿó FÜÿçLÿ÷þ{À Óæ#µíÿÿæ#{ÿð¯ÿó þæó Óæ#¾jó `ÿ {ß ¯ÿçëÿ
æ ¨÷ßæ~Lÿæ{àÿ¨ç `ÿ þæó {ÿ ¯ÿçëÿßëöNÿ{`ÿÿÓ
ææ30ææ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ Aµíÿÿ, A#{ÿð¯ÿ, ÿ$æ A#¾j ÓÜÿçÿ {þæ{ÿ fæ~ç$æ;ÿç æ {þæ vÿæ{Àÿ ÓþæÜÿçÿ `ÿçÿ¾ëNÿ, {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ A;ÿ Óþß{Àÿ þ
Ó©þ Aæß
181
{þæ{ÿ Üÿ] fæ~ç$æ;ÿç, {þæµÿçÿ{Àÿ Üÿ] ×çÀÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç F¯ÿó Ó{ÿð¯ÿ {þæ{ÿ Üÿ] ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ 26 H 27{ÉâæLÿ{Àÿ {Ó LÿÜÿç$#{àÿ {¾, {þæ{ÿ LÿçF fæ~çÿ$æ;ÿç æ LÿæÀÿ~ {Óþæ{ÿ {þæÜÿ¾ëNÿ As;ÿç æ Lÿç;ëÿ ¾çF {ÓÜÿç {þæÜÿÀëÿ þëNÿç ¨æB¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¨÷ßÿ§ÉêÁÿ As;ÿç, {Ó(1) Ó¸íÿö ¯ÿ÷Üÿ½ (2) Ó¸íÿö Aæ(3) Ó¸íÿö Lÿþö (4)Ó¸íÿ A#µíÿÿ (5)Ó¸íÿ A#{ÿð¯ÿ F¯ÿó (6) Ó¸íÿö A#¾j ÓÜÿçÿ {þæ{ÿ fæ~ç$æ;ÿç æ A$öæúÿ FÜÿçÓ¯ëÿÀÿ ¨Àÿç~æþ þëô (ÓúÿSëÀëÿ) A{s æ {Ó Üÿ] {þæ{ÿ fæ~ç$æF æ F¨Àÿç ëÿÜÿô {¾ {LÿÜÿç {þæ{ÿ fæ~çÿ$æ;ÿç æ -ÿçÍÌöFÜÿç Aæß{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ- Aÿÿ¿ µÿæ¯ÿ{Àÿ {þævÿæ{Àÿ Óþ¨öçÿ {ÜÿæB, {þæÀÿ AæÉ÷çÿ {ÜÿæB, ¾çF {¾æS{Àÿ àÿæSç$æF, {Ó Ó¸íÿö Àíÿ¨{Àÿ {þæ{ÿ fæ~ç$æF æ {þæ{ÿ fæ~ç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ÓÜÿÓ÷Zÿ þ{Àÿ {Lÿò~Óç ¯ÿçÀÿÁÿ ¨ëÀëÿÌ Üÿ] ¨÷ßÿ§ LÿÀÿç$æF F¯ÿó ¨÷ßÿ§LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç þ{Àÿ {Lÿò~Óç ¯ÿçÀÿÁÿ ¨ëÀëÿÌ Üÿ] fæ~ç$æF æ {Ó {þæ{ÿ ÉÀÿêÀÿ Àíÿ¨{Àÿ FLÿ ×æÿ{Àÿ ëÿÜÿô ¯ÿÀÿó Ó¯ÿöÿ÷ ¯ÿ¿æ© {ÿQë$æF æ AÎ {µÿÿ¾ëNÿ {þæÀÿ fÝ ¨÷Lÿõÿç A{s F¯ÿó FÜÿæÀÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ fê¯ÿÀíÿ¨ê {þæÀÿ {`ÿÿÿ ¨÷Lÿõÿç ÀÿÜÿçdç æ FÜÿç DµÿßZÿ Óó{¾æS ÿ´æÀÿæ Üÿ] Ó¸íÿÿö fSÿ ¯ÿçÿ¿þæÿ æ {ÿf H ¯ÿÁÿ {þæÿ´æÀÿæ Üÿ] ÀÿÜÿç$æF , ÀÿæS H LÿþæÿÀëÿ ÀÿÜÿçÿ ¯ÿÁÿ ÿ$æ þöæëÿLíÿÁÿ Lÿæþÿæ þ þëô Üÿ] A{s æ {¾¨Àÿç Lÿç Ó¸íÿö Lÿþÿæ ÿ ¯ÿf}ÿ ÀÿÜÿçdç æ Lÿç;ëÿ {þæÀÿ ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ Lÿæþÿæ LÿÀÿ æ F¨Àÿç BdæÀÿ Aµëÿ¿ÿß {Üÿ¯ÿæ {þæÀÿ Üÿ] ¨÷Óæÿ A{s æ {Lÿ¯ÿÁÿ ¨ÀÿþææZëÿ ¨æB¯ÿæ Lÿæþÿæ Üÿ] "þöæëÿLíÿÁÿ Lÿæþÿæ' A{s æ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ- þëô ÿçÿçSë~Àëÿ Aÿêÿ æ ¨ÀÿþLëÿ ØÉöLÿÀÿç ¨Àÿþ µÿæ¯ÿ{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿç$æF æ Lÿç;ëÿ {µÿæSæÓNÿ þí|ÿ ¨ëÀëÿÌ Óçæ {þæÀÿ µÿfÿ ÿ LÿÀÿç Aÿ¿ {ÿ¯ÿÿæ þæÿZÿÀÿ D¨æÓÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {¾{¯ÿ Lÿç {ÿ¯ÿÿæ ÿæþ{Àÿ {Lÿò~Óç Óÿæ ÿæÜÿ] æ ¨$Àÿ, ¨æ~ç, ¯õÿä, ¾æÜÿæLëÿ þ {Óþæ{ÿ ¨ífç¯ÿæLëÿ `ÿæÜÿæô;ÿç æ {Ó$#{Àÿ ÿæÜÿæZÿ É÷æLëÿ þëô Üÿ] ¨ëÎ LÿÀÿç$æF æ ÿæÜÿæÀÿ Aæ|ëÿAæÁÿ{Àÿ vÿçAæ {ÜÿæB þëô Üÿ] üÿÁÿ {ÿB$æF æ LÿæÀÿ~ ÿæ {Óvÿæ{Àÿ {Lÿò~Óç {ÿ¯ÿÿæ Ad;ÿç, ÿæ {ÿ¯ÿÿæZÿ ¨æQ{Àÿ {Lÿò~Óç {µÿæS Adç ? ÓþÖ {µÿæS {þæ vÿæÀëÿ Üÿ] ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ {àÿæLÿþæ{ÿ {þæ{ÿ ÓææÀÿ~ ¯ÿ¿Nÿç µÿæ¯ÿç µÿfÿ LÿÀÿ;ÿç
182
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
ÿæÜÿ] æ LÿæÀÿ~ þëô {¾æSþæßæ ÿ´æÀÿæ |ÿæZÿç {ÜÿæB ÀÿÜÿçdç æ AëÿÏæÿ LÿÀÿçLÿÀÿç {¾æSþæßæÀÿ Aæ¯ÿÀÿ~ ¨æÀÿ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç Üÿ] {þæ{ÿ, ÉÀÿêÀÿ æÀÿêLëÿ þ A¯ÿ¿Nÿ Àíÿ¨{Àÿ fæ~ç$æ;ÿç, Aÿ¿ ×çÿç{Àÿ ÿë{Üÿô æ {þæÀÿ µÿNÿ `ÿæÀÿç ¨÷LÿæÀÿÀÿ Ad;ÿç-A$öæ$öê, Aæÿö, fçjæÓë F¯ÿó jæÿê æ `ÿçç;ÿÿ LÿÀÿçLÿÀÿç A{ÿLÿ fÿ½ ¨Êÿæúÿ A;ÿçþ fÿ½{Àÿ ¨÷æ©ç {ÜÿæB$#¯ÿæ jæÿê {þæÀÿ Üÿ] Ó´Àíÿ¨ As;ÿç æ A$öæúÿ A{ÿLÿ fÿ½Àëÿ `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç {ÓÜÿç µÿS¯ÿúÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¨÷æ© LÿÀÿæ¾æB$æF æ ÀÿæS {ÿ´ÌÀÿ {þæÜÿ{Àÿ AæLÿ÷æ;ÿ þëÿÌ¿ {þæ{ÿ Lÿÿæ¨ç fæ~ç ¨æÀÿç{¯ÿ ÿæÜÿ] æ Lÿç;ëÿ ÀÿæS {ÿ´ÌÀÿ {þæÜÿÀëÿ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB¾çF ÿçßÿLÿþö (¾æÜÿæLëÿ Óó{ä¨{Àÿ AæÀÿæÿæ LëÿÜÿæ¾æB¨æ{Àÿ) `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç fÀÿæþÀÿ~Àëÿ þëNÿç ¨æB¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¨÷ßÿ§ÉêÁÿ $æAæ;ÿç æ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ Ó¸íÿö Àíÿ{¨{þæ{ÿ fæ~çÿçA;ÿç æ {Óþæ{ÿ Ó¸íÿö ¯ÿ÷Üÿ½Lëÿ, Ó¸íÿö AæLëÿ, Ó¸íÿ A#{ÿð¯ÿLëÿ, Ó¸íÿö LÿþöLëÿ F¯ÿó Ó¸íÿö ¾j ÓÜÿçÿ {þæ{ÿ fæ~ç$æ;ÿç æ {Óþæ{ÿ {þæ µÿçÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç$æ;ÿç F¯ÿó A;ÿ Óþß{Àÿ þ {þæ{ÿ Üÿ] fæ~ç$æ;ÿç æ A$öæúÿ ¨ë~ç {Lÿ{¯ÿ {Üÿ{àÿ ¯ÿçÓ½&õÿ {ÜÿæBÿ$æ;ÿç æ FÜÿç Aæß{Àÿ ¨ÀÿþææZÿ ÓþS÷ jæÿÀÿ ¯ÿç{¯ÿ`ÿÿ {ÜÿæBdç æ Aÿ
C ÿûÿç ÿç É÷ ê þú ÿ µÿS¯ÿú ÿ SêÿæÓí ¨ ÿç Ì ûë ¯ÿ÷ Ü ÿ½ ¯ÿç ÿ¿æßæó {¾æSÉæ{Ú É÷êLõÿÐæfëöÿ Óºæ{ÿ "ÓþS÷ {¯ÿæ
'ÿæþ Ó©{þææß
ææ7ææ FÜÿç ¨÷Lÿæ{Àÿ É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæÀíÿ¨ê D¨ÿçÌÿ, F¯ÿó ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ ÿ$æ {¾æSæÉæÚ ¯ÿç Ì ßLÿ É÷ ê Lõ ÿ Ð F¯ÿó Afë ö ÿZÿ Óºæÿ{Àÿ "ÓóS÷ Ü ÿ fæÿLÿæÀÿêÿ'ÿæþÿ Ó©þ Aæß Ó¸íÿö {Üÿàÿæ æ Bÿç É÷ ê þú ÿ ¨ÀÿþÜÿóÓ ¨Àÿþæÿ¢ÿÓ¿ Éç Ì ¿ É÷ ê Ó´ æ þê AÝSÝæÿ¢ÿLõÿ{ÿ É÷êþú µÿS¯ÿúÿSêÿæßæ
ß$æ$ö Sêÿæ µÿæ{Ì¿ "ÓþS÷ {¯ÿæ
' ÿæþ Ó©{þææß
ææ7ææ ææ ÜÿÀÿç C ÿúÿÓúÿ ææ
C É÷ê ¨Àÿþæ{ÿ ÿþ
A$æÎ{þææß
Ó©þ AæßÀÿ A;ÿ{Àÿ µÿS¯ÿæÿ É÷êLÿõÐ LÿÜÿç{àÿ- ¨í~¿Lÿþö (ÿçßÿLÿþö AæÀÿæÿæ) LÿÀëÿ$#¯ÿæ {¾æSê Ó¸íÿö ¨æ¨æÀëÿ þëNÿç ¨æB {ÓÜÿç ¯ÿ¿æ© ¯ÿ÷Üÿ½Lëÿ fæ~ç$æ;ÿç, A$öæúÿ Lÿþö F¨Àÿç FLÿ ¯ÿçÉçÎ ¯ÿÖë, ¾æÜÿæLÿç ¯ÿ¿æ© ¯ÿ÷Üÿ½Àÿ fæÿLÿæÀÿê {ÿB$æF æ {ÓÜÿç Lÿþö LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ¯ÿ¿æ© ¯ÿ÷Üÿ½Lëÿ, Ó¸íÿö LÿþöLëÿ, Ó¸íÿö AæLëÿ , Ó¸íÿö A#{ÿð¯ÿLëÿ, A#µíÿÿ F¯ÿó A#¾j ÓÜÿçÿ {þæ{ÿ fæ~ç$æ;ÿç æ Aÿ
Lÿþö F¨Àÿç FLÿ ¯ÿççÉçÎ ¯ÿÖë, ¾æÜÿæLÿç FÜÿç ÓþÖZÿ ÓÜÿçÿ ¨Àÿç`ÿß LÿÀÿæD$æF æ {Óþæ{ÿ A;ÿLÿæÁÿ{Àÿ þ {þæ{ÿ Üÿ] fæ~ç$æ;ÿç æ ÿæÜÿæZÿ fæÿæLÿæÀÿê {Lÿ{¯ÿ{Üÿ{àÿ ¯ÿçÓ½&õÿ {ÜÿæBÿ$æF æ FÜÿç ¯ÿçÌß{Àÿ Afëöÿ FÜÿç AæßÀÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ Üÿ] ɱÿþæÿZëÿ {ÿæÜÿÀÿæB ¨÷ɧ Lÿ{àÿAfëöÿ D¯ÿæ`ÿ Lÿçó ÿúÿ¯ÿ÷Üÿ½ Lÿçþæó Lÿçó Lÿþö ¨ëÀëÿ{Ìæÿþ æ A#µíÿÿó `ÿ Lÿçó {¨÷æNÿþ#{ÿð¯ÿó Lÿçþë`ÿ¿{ÿ ææ1ææ {Üÿ ¨ëÀëÿ{Ìæÿþ ! {ÓÜÿç ¯ÿ÷Üÿ½ Lÿ'~ ? Aæ Lÿ'~ ? Lÿþö Lÿ'~ ? A#µíÿÿ ÿ$æ A#{ÿð¯ÿ LÿæÜÿæLëÿ LëÿÜÿæ¾æF ? A#ßj
Lÿ$ó {Lÿæÿ÷{ÿ{ÜÿÓ½çúÿ þëÓíÿÿ ¨÷ßæ~Lÿæ{Áÿ `ÿ Lÿ$ó {j{ßæÓç ÿçßÿæµÿç
ææ2ææ {Üÿ þëÓíÿÿ ! Fvÿæ{Àÿ A#¾j LÿçF ? F¯ÿó {Ó FÜÿç ÉÀÿêÀÿ{Àÿ Lÿç¨Àÿç ÀÿÜÿç$æF ? Óç {ÜÿDdç {¾ A#¾j A$öæúÿ ¾jÀÿ A#Ïæÿæ F¨Àÿç FLÿ ¨ëÀëÿÌ ¾çFLÿç þëÿÌ¿ ÉÀÿêÀÿ æÀÿê, ÓþæÜÿçÿ `ÿçÿ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌZÿ ÿ´æÀÿæ A;ÿ Óþß{Àÿ Aæ¨~ Lÿç¨Àÿç fæ~ç¯ÿæ{Àÿ AæÓç$æAæ;ÿç æ FÜÿç Óæÿ{Sæsç ¨÷ɧ Lÿ÷þÉ
DÿÀÿ {ÿ¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ æ É÷ê µÿS¯ÿæÿë¯ÿæ`ÿ AäÀÿó ¯ÿ÷Üÿ½ ¨Àÿþó Ó´µÿæ{¯ÿææþë`ÿ¿{ÿ æ µíÿÿµÿæ{¯ÿæÿ¯ÿLÿ{Àÿæ ¯ÿçÓSö
LÿþöÓójçÿ
ææ3ææ
184
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
AäÀÿó ¯ÿ÷Üÿ½ ¨Àÿþþú- ¾çF Aäß, ¾æÜÿæÀÿ äß ÜëÿF ÿæÜÿ], {Ó Üÿçô ¨Àÿ¯ÿ÷Üÿ½ As;ÿç æ Ó´µÿæ¯ÿ
Aæþë`ÿ¿{ÿ- Ó´ßó{Àÿ ×çÀÿ µÿæ¯ÿ Üÿ] Aæ A$öæúÿ AææÀÿ A# ¨ ÿ¿ A{s æ FÜÿæ ¨í ¯ ÿö À ë ÿ Óþ{Ö þæßæÀÿ A# ¨ ÿ¿{Àÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç Lÿç;ëÿ {¾{¯ÿ "Ó´' µÿæ¯ÿ A$öæúÿ Ó´Àíÿ¨{Àÿ ×çÀÿ µÿæ¯ÿ (Ó´ßó{Àÿ ×çÀÿµÿæ¯ÿ)¨÷æ© {ÜÿæB¾æB$æF, {ÿ{¯ÿ AææÀÿ A#¨ÿ¿ Üÿ] {Ó$#{Àÿ ¨÷¯ÿæÜÿçÿ {ÜÿæB$æF æ FÜÿæ Üÿ] Aæ H AææÀÿ ¨ÀÿæLÿæÏæ A{s æ µíÿÿ µÿæ{¯ÿæ¯ÿLÿÀÿ
µÿíÿþæÿZÿ {ÓÜÿç µÿæ¯ÿ, ¾çF Lÿçdç ÿæ Lÿçdç Dÿ¯ÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, A$öúÿ ¨÷æ~ê þæÿZÿ {ÓÜÿç ÓóLÿÅÿ ¾æÜÿæ µÿàÿ F¯ÿó þ¢ÿ ÓóÔÿæÀÿ ÓóÀÿ`ÿÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ÿæÜÿæZÿ ¯ÿçÓSö A$öæúÿ ¯ÿçÓföÿ, ÿæÜÿæZÿ Óþæ©ç {ÜÿæB¾ç¯ÿæ Üÿ] LÿþöÀÿ ¨ÀÿæLÿæÏæ æ FÜÿæ Üÿ] Ó¸íÿö Lÿþö A{s æ ¾æÜÿæ ÿçþ{;ÿ {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜÿç$#{àÿ, {Ó Ó¸íÿö LÿþöLëÿ fæ~ç$æF, {Óvÿæ{Àÿ Lÿþö ¨íÿö {ÜÿæB¾æF æ AæSLëÿ ÿçßÿLÿþöÀÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿÿæ Üÿ] ÿæÜÿ] æ FÜÿç A¯ÿ×æ{Àÿ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Lÿç µíÿÿ ÓþëÿæßZÿ {ÓÜÿçµÿæ¯ÿ ¾çF Lÿç Lÿçdç ÿæ Lÿçdç Àÿ`ÿÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ µÿàÿ F¯ÿó þ¢ÿ ÓóÔÿæÀÿ ÓóS÷Üÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, ÿçAæÀÿç LÿÀÿç$æ;ÿç, ÿæÜÿæ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Ó¯ÿö$æ Éæ;ÿ {ÜÿæB¾æF, FÜÿæ Üÿ] LÿþöÀÿ Ó¸íÿöÿæ A{s æ FÜÿæÀÿ AæSLëÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ {ÜÿæBÿ$æF æ Aÿ
Lÿþö {Lÿò~Óç F¨Àÿç FLÿ ¯ÿÖë ¾çF Lÿç µíÿÿ ÓþëÿæßZÿ Ó¸íÿö ÓZÿÅÿLëÿ, ¾æÜÿævÿæÀëÿ Lÿçdç ÿæ Lÿçdç ÓóÔÿæÀÿ D {ÜÿæB$æF, ÿæÜÿæÀÿ Éþÿ LÿÀÿç {ÿB$æF æ LÿþöÀÿ A$ö {ÜÿDdç AæÀÿæÿæ, `ÿç;ÿÿ ¾æÜÿæLÿç ¾j{Àÿ Üÿ] ÀÿÜÿçdç æ A#µíÿÿó ä{Àÿæ µÿæ¯ÿ
¨ëÀëÿÌÊÿæ#{ÿð¯ÿÿþú æ A#ß{jæÜÿ{þ¯ÿæÿ÷ {ÿ{Üÿ {ÿÜÿµõÿÿæó ¯ÿÀÿ ææ4ææ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ Aäß µÿæ¯ÿ þçÁÿçÿ$æF, {ÓÜÿç ¨¾ö¿;ÿ ÿÎ {ÜÿD$#¯ÿæ Ó¸íÿö äÀÿ µÿæ¯ÿ A#µíÿÿ A$öæúÿ µíÿÿ ÓþëÿæßZÿ A#Îæÿ A{s æ ÿæÜÿæ Üÿ] µíÿÿ ÓþëÿæßZÿ DÿçÀÿ LÿæÀÿ~ A{s æ ¨ëÀëÿÌ
`ÿ A#{ÿð¯ÿÿþú F¯ÿó ¨÷LÿõÿçÀëÿ Eÿö{Àÿ {¾Dô ¨Àÿþ ¨ëÀëÿÌ ÀÿÜÿçd;ÿç, {Ó Üÿ] A#{ÿð¯ÿ A$öæúÿ Ó¸íÿö{ÿ¯ÿ({ÿð¯ÿê Ó¸ÿ) Àÿ A#Ïæÿæ As;ÿç, {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ {ÓÜÿç ¨Àÿþ {ÿ¯ÿZÿvÿæ{Àÿ ¯ÿçàÿß {ÜÿæB¾æF æ {Üÿ {ÿÜÿæÀÿêþæÿZÿ þ{Àÿ {É÷Ï Afëöÿ ! FÜÿç þëÿÌ¿ ÉÀÿêÀÿ{Àÿ þëô Üÿ] A#¾j A{s A$öæúÿ ¾jÀÿ A#Ïæÿæ A{s æ Aÿ
FÜÿç ÉÀÿêÀÿ{Àÿ A¯ÿ¿Nÿ Ó´Àíÿ¨{Àÿ ×çÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Üÿ] A#¾j As;ÿç æ É÷êLõÿÐ f{~ {¾æSê $#{àÿ, ¾çF Lÿç Ó¸íÿö ¾jÀÿ {µÿæNÿæ As;ÿç, {ÉÌ{Àÿ
AÎþ Aæß
185
¾j ÿæZÿ µÿçÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB¾æB$æF æ {Óvÿæ{Àÿ Üÿ] ¨Àÿþ Ó´Àíÿ¨ þçÁÿç¾æB$æF æ FÜÿç¨Àÿç AfëöÿZÿ dA{Sæsç ¨÷ɧÀÿ Óþææÿ {Üÿàÿæ æ ¯ÿÿöþæÿ A;ÿçþ ¨÷ɧ {¾, A;ÿLÿæÁÿ{Àÿ Lÿç¨Àÿç Aæ¨~ fæ~ç¯ÿæ{Àÿ AæÓç$æAæ;ÿç, ¾æÜÿæLÿç {Lÿ{¯ÿ ¯ÿçÓ½&õÿ {ÜÿæBÿ$æF æ A;ÿLÿæ{àÿ `ÿ þæ{þ¯ÿ Ó½ÀÿúÿþëNÿ´æ Lÿ{àÿ¯ÿÀÿþú æ ß
¨÷ßæÿç Ó þÿæ¯ÿó ßæÿç ÿæÖ¿ÿ÷ ÓóÉß
ææ5ææ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿ;ÿç- {¾Dô ¨ëÀëÿÌ A;ÿLÿæÁÿ{Àÿ A$öæúÿ þÿÀÿ ÿç{Àÿæ F¯ÿó ¯ÿçàÿß LÿæÁÿ{Àÿ {þæÀÿ Üÿ] Ó½Àÿ~ LÿÀÿç ÉÀÿêÀÿ Óº¤ÿLëÿ ÿ¿æSLÿÀÿç AàÿSæ {ÜÿæB¾æB$æF, {Ó þúÿµÿæ¯ÿþú Óæäæúÿ {þæÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF, F$#{Àÿ {Lÿò~Óç ÓóÉß ÿæÜÿ] æ ÉÀÿêÀÿÀÿ ÿçÿ Éë A;ÿLÿæÁÿ ÿæÜÿ] æ þõëÿ¿ ¨{Àÿ þ ÉÀÿêÀÿÀÿ ÓóÔÿæÀÿ ¨d{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿç$æF æ Óo#ÿ ÓóÔÿæÀÿ Ó¸íÿö Àíÿ¨{Àÿ ¯ÿçàÿß {ÜÿæB¾ç¯ÿæ ä~ç þÿÀÿ ÿç { Àÿæ {ÜÿæB¾æB$æF F¯ÿó {ÓÜÿç ÿç { Àÿæ þÿÀÿ þ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¯ÿçàÿß {ÜÿæB¾ç¯ÿ, ÿæÜÿæ Üÿ] ¯ÿæÖ¯ÿ{Àÿ A;ÿLÿæÁÿ A{s æ ¾æÜÿæ ¨{Àÿ ¨ëÿ
ÉÀÿêÀÿ æÀÿ~ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýçÿ$æF æ FÜÿæ Lÿ÷çßæLÿ A{s, {Lÿ¯ÿÁÿ LÿÜÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ, ¯ÿæÿöæLÿ÷þ{Àÿ ¯ëÿlç {ÜÿæB ÿ$æF æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ ¯ÿÚµÿÁÿç ÉÀÿêÀÿÀÿ ¨Àÿç ¯ ÿÿö ÿ àÿæSç ÀÿÜÿç d ç {Ó ¨¾ö ¿ ;ÿ ÉÀÿêÀÿÀÿ A;ÿ Lÿç ¨ Àÿç {Üÿàÿæ ? þÿÀÿ ÿç{Àÿæ F¯ÿó ÿç{Àÿæ þÿÀÿ þ ¯ÿçàÿß Óþß{Àÿ fê¯ÿçÿ A¯ÿ×æ{Àÿ Ü ] ÉÀÿêÀÿÀÿ Óº¤ÿ ¯ÿç{bÿÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ ¾ÿç þõëÿ¿ ¨{Àÿ Üÿ] FÜÿç ×çÿç þçÁÿç$æ;ÿæ, {ÿ{¯ÿ É÷êLõÿÐ þ ¨íÿö {ÜÿæBÿ$æ{;ÿ, {Ó LÿÜÿç{àÿ- A{ÿLÿ fÿ½Àÿ Aµÿ¿æÓ ÿ´æÀÿæ ¨÷æ©ç {ÜÿæB$#¯ÿæ jæÿê Óæäæúÿ {þæÀÿ Üÿ] Ó´Àíÿ¨ As;ÿç æ {Ó Üÿ] þëô A{s F¯ÿó {Ó {þæ µÿçÿ{Àÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ {àÿÉþæÿ÷ ÿæZÿ vÿæ{Àÿ F¯ÿó {þæ vÿæ{Àÿ ¨÷{µÿÿ ÿ$æF æ FÜÿæ fê¯ÿçÿ A¯ÿ×æ{Àÿ Üÿ] ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¨ëÿ
{Lÿ{¯ÿ ÉÀÿêÀÿ ÿþççÁÿç¯ÿæ Üÿ] ÉÀÿêÀÿÀÿ A;ÿ A{s æ FÜÿæ ÿ ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ ÉÀÿêÀÿæ;ÿÀÿ `ÿçÿ÷~ {Üÿàÿæ, ¾æÜÿæÀÿ ¨Êÿæúÿ ¨ëÿ
fÿ½ {ÿ¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF æ Aÿ¿ ÉÀÿêÀÿÀÿæ;ÿ {ÜÿDdç þõëÿ¿, ¾æÜÿæLÿç {àÿæLÿ{Àÿ ¨÷`ÿÁÿçÿ ÀÿÜÿçdç æ Lÿç;ëÿ FÜÿç ÉÀÿêÀÿæ;ÿ ¨Êÿæÿ ¨ëÿ
fÿ½ {ÿ¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF ßó ßó ¯ÿæ¨ç Ó½Àÿúÿ µÿæ¯ÿó ÿ¿fÿ¿{;ÿ Lÿ{Áÿ¯ÿÀÿþú æ ÿó ÿ{þ{¯ÿðÿç {Lÿò{;ÿß Óÿæ ÿÿæ¯ÿµÿæ¯ÿçÿ
ææ6ææ
186
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{Üÿ {Lÿò{;ÿß ! þõëÿ¿ Óþß{Àÿ þëÿÌ¿ ¾æÜÿæLëÿÿÓ½Àÿ~ LÿÀÿç ÉÀÿêÀÿ ÿ¿æS LÿÀÿç$æF, {Ó ÿÜÿæLëÿ Üÿ] ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ {ÿ{¯ÿ ÿ ¯ÿÝ ÉÖæÿ¯ÿ¿æ¨æÀÿ A{s, fê¯ÿÿ ÓæÀÿæ {þòf LÿÀÿç¯ÿæ, þõëÿ¿ Óþß{Àÿ µÿS¯ÿæÿZÿë Ó½Àÿ~ LÿÀÿç{ÿ¯ÿæ æ Lÿç;ëÿ É÷êLÿõÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾, F¨Àÿç ÜëÿF ÿæÜÿ] æ Óÿæ ÿúÿµÿæ¯ÿµÿæ¯ÿçÿ
{ÓÜÿç µÿæ¯ÿLëÿ Üÿ] `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç¨æÀÿç$æF, ¾æÜÿæLëÿ Aæfê¯ÿÿ `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç$æF æ {ÓÜÿç ¯ÿç`ÿæÀÿ Ó´ÿ
AæÓç¾æB$æF, ¾æÜÿæLëÿ A#Lÿ ¨÷{ßæS Aæfê¯ÿÿ LÿÀÿç$æF æ Aÿ¿$æ FÜÿæ Óëàÿµÿ {ÜÿæBÿ$æF æ Aÿ
ÿÓ½æúÿÓ{¯ÿöÌë Lÿæ{ÁÿÌë þæþëÿÓ½Àÿ ßë `ÿ æ þß¿¨}ÿþ{ÿæ¯ëÿçþöæ{þ {¯ÿðÌ¿Ó¿ÓóÉßþú ææ7ææ {Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ ¨÷{ÿ¿Lÿ Óþß{Àÿ {þæÀÿ Ó½Àÿ~ LÿÀÿ F¯ÿó ¾ë LÿÀÿ æ {þæ vÿæ{Àÿ A¨çöÿþÿ H ¯ÿëç¾ëNÿ {ÜÿæB ëÿ{þ ÿç
Ó{¢ÿÜÿ {þæ{ÿ Üÿ] ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ æ ÿçÀÿ;ÿÀÿ `ÿç;ÿÿ F¯ ó ¾ë FLÿ Óþß{Àÿ Lÿç¨Àÿç Ó»¯ÿ ? ÿçÀÿ;ÿÀÿ `ÿç;ÿÿ F¯ÿó ¾ëÀÿ FÜÿç Ó´Àíÿ¨ {ÜÿæB¨æ{Àÿ- "fß Lÿ{Üÿ§ðßæàÿæàúÿLÿê', fß µÿS¯ÿæÿLÿê, F¨Àÿç LÿÜëÿ$#¯ÿ F¯ÿó ¯ÿæ~ þ AëÿÓ¤ÿæÿ LÿÀÿë$#¯ÿ æ Lÿç;ëÿ Ó½Àÿ~Àÿ Ó´Àíÿ¨ AæÓ;ÿæ {ÉâæLÿ{Àÿ ØÎLÿÀÿç {¾æ{SÉ´À LÿÜÿ;ÿçAµÿ¿æÓ{ßæSßë{Nÿÿ {`ÿÿÓæÿæÿ¿ Sæþçÿæ æ ¨Àÿþó ¨ëÀëÿÌó ÿç¯ÿ¿óßæÿç ¨æ$öæëÿ`ÿç;ÿßúÿ ææ8ææ {Üÿ ¨æ$ö ! {ÓÜÿç Ó½Àÿ~ ÿçþ{;ÿ {¾æSæµÿ¿æÓ{Àÿ ¾ëNÿ {ÜÿæB ({þæÀÿ `ÿç;ÿÿ F¯ÿó {¾æSæµÿ¿æÓ ¨ÀÿØÀÿ ¨¾ö¿æß A{s) {þæ ¯ÿ¿ÿêÿ Aÿ¿ AæÝLÿë ÿ ¾æD$#¯ÿæ `ÿçÿÿ´æÀÿæ ÿçÀÿ;ÿÀÿ `ÿç;ÿÿ LÿÀÿë$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ¨Àÿ ¨÷LÿæÉ Ó´Àíÿ¨ ÿç¯ÿ¿ ¨ëÀëÿÌ ¨ÀÿþææZëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ þ{ÿ LÿÀÿ;ëÿ, FÜÿç {¨úÿÓçàúÿ µÿS¯ÿæÿ A{s {ÿ{¯ÿ FÜÿæ ¯ÿ¿ÿêÿ Aÿ¿ {Lÿò~Óç ¯ÿÖë Ó½Àÿ~ ÿ AæÓç¯ÿæ D`ÿçúÿ æ FÜÿæ AæQ¨æQ{Àÿ ¾ÿç ¨ëÖLÿ Lÿçºæ Aÿ¿ Lÿçdç {ÿQæ¾æF, {ÿ{¯ÿ Aæ¨~Zÿ Ó½Àÿ~ Qçÿ {ÜÿæBSàÿæ æ Ó½Àÿ~ F{ÿ Óíä½ {ÜÿæB$æF {¾ BÎZÿ ¯ÿ¿ÿêÿ Aÿ¿ ¯ÿÖë Ó½Àÿ~ þ ÿ {Üÿ¯ÿæ D`ÿçúÿ æ þÿ{Àÿ {Lÿò~Óç ÿÀÿèÿ þ ÿ AæÓç¨æÀëÿ, {ÿ{¯ÿ Ó½Àÿ~ F¯ÿó ¾ë {SæsçF Óþß{Àÿ Lÿç¨Àÿç {Üÿ¯ÿ ? ¯ÿÖëÿ
{¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Aæ¨~ `ÿçÿLëÿ `ÿæÀÿçAæÝë ÓæDôsç ÿçfÀÿ FLÿ AæÀÿæZÿ Ó½Àÿ~{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ{¯ÿ, {ÿ{¯ÿ {ÓÜÿç Óþß{Àÿ þæßçLÿ ¨÷¯õÿÿç -Lÿæþ, {Lÿ÷æ, ÀÿæS, {ÿ´Ì Bÿ¿æÿç ¯ÿææ Àíÿ¨{Àÿ Óæþÿæ{Àÿ ¨÷Lÿs {Üÿ{¯ÿ æ Aæ¨~ Ó½Àÿ~ LÿÀÿç{¯ÿ Lÿç;ëÿ {Óþæ{ÿ
AÎþ Aæß
187
Aæ¨~Zÿ µÿçÿ{Àÿ Dúÿ{¯ÿS D LÿÀÿç{¯ÿ æ Aæ¨~Zÿ þÿLëÿ ¯ÿç`ÿÁÿçÿ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ `ÿæÜÿ]{¯ÿ æ FÜÿç ¯ÿæÜÿ¿ ¨÷¯õÿÿçþæÿZÿ ¨æÀÿÿ¨æB¯ÿæ Üÿ] ¾ë A{s æ ÿçÀÿ;ÿÀÿ `ÿç;ÿÿ ÓÜÿçÿ Üÿ] ¾ë Ó»¯ÿ A{s æ SêÿæÀÿ {SæsçF þ {ÉâæLÿ ¯ÿæÜÿ¿ þæÀÿç¯ÿæLÿæsç¯ÿæÀÿ Óþ$öÿ LÿÀëÿÿæÜÿ]- `ÿç;ÿÿ LÿæÜÿæLëÿ LÿÀÿç¯ÿæ ? FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿçLÿ¯ÿçó ¨ëÀÿæ~þëÿÉæÓçÿæÀÿ þ{~æÀÿ~êßæóÓþëÿÓ½{Àÿúÿ ß
Ó¯ÿöÓ¿ æÿæÀÿþ`ÿç;ÿ¿Àíÿ¨ þæÿçÿ¿¯ÿÿöó ÿþÓ
¨ÀÿÖæúÿ ææ9ææ {ÓÜÿç ¾ë ÓÜÿçÿ {Ó ¨ëÀëÿÌ Ó¯ÿöj, Aÿæÿç, ÓþÖZÿ ÿçß;ÿæ, Óíä½Àëÿ þ Aÿç Óíä½, ÓþÖZëÿ æÀÿ~ {¨æÌ~ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç, Lÿç;ëÿ A`ÿç;ÿ¿ ({¾Dô ¨¾ö¿;ÿ `ÿçÿ F¯ÿó `ÿçÿÀÿ àÿÜÿÀÿê ÀÿÜÿçdç, {Ó ¨¾ö¿;ÿ {Ó ÿÉöÿ {ÿBÿ$æ;ÿç æ `ÿçÿÀÿ ÿç{Àÿæ F¯ÿó ¯ÿçàÿß LÿæÁÿ{Àÿ Üÿçô ¾æÜÿæ ¯ÿçÿçÿ {ÜÿæB$æF) æ ÿçÿ¿ ¨÷LÿæÉ Ó´Àíÿ¨ F¯ÿó A¯ÿçÿ¿æÀëÿ Eÿö{Àÿ {ÓÜÿç ¨ÀÿþææZÿë Ó½Àÿ~ LÿÀÿç$æF æ ¨í¯ÿöÀëÿ LÿÜÿç{àÿ- ¾çF {þæÀÿ `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç$æF, Fvÿæ{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç {¾, ¾çF ¨ÀÿþææZÿë `ÿç;ÿÿ LÿÀëÿ$æF æ Aÿ
{ÓÜÿç ¨ÀÿþææZÿ `ÿç;ÿÿ A$öæúÿ æÿÀÿ þæþ ÿÿ´ ×çÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Üÿ] As;ÿç æ FÜÿç Lÿ÷þ{Àÿ ¨÷ßæ~Lÿæ{àÿ þÿÓæ`ÿ{àÿÿ µÿNÿ¿æßë{Nÿæ {ßæS¯ÿ{àÿÿ {`ÿð¯ÿ æ µÿø{¯ÿæþö{ ¨÷æ~þæ{¯ÿÉ¿ Óþ¿Lúÿ Ó ÿó ¨Àÿó ¨ëÀëÿÌþë{¨ðÿç ÿç¯ÿ¿þú ææ10ææ ¾çF ÿçÀÿ;ÿÀÿ {ÓÜÿç ¨ÀÿþææZÿ `ÿç;ÿÿ LÿÀÿë$æF, {ÓÜÿç µÿNÿç¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ"¨÷ßæ~Lÿæ{àÿ'- A$öæúÿ þÿÀÿ ¯ÿçàÿêÿ A¯ÿ×æ{Àÿ {¾æS ¯ÿÁÿÿ´æÀÿæ A$öæúÿ {ÓÜÿç ÿçßÿ LÿþöÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ ÿ´æÀÿæ µÿøLëÿsçÀÿ þ{Àÿ ¨÷æ~Lëÿ Óþ¿Lúÿ Àíÿ¨{Àÿ ×æ¨çÿ LÿÀÿç ¨÷æ~ A¨æÿLëÿ µÿàÿ Àíÿ{¨ Óþÿ LÿÀÿç, ÿæ µÿçÿÀëÿ Dúÿ{¯ÿS D {ÜÿD$#¯ÿ, ÿæ ¯ÿæÜÿ¿ ÓZÿÅÿ Üÿ] AæÓç¨æÀÿç¯ÿ, Óÿ´, Àÿf, ÿþ, Óþ¿Lÿ Àíÿ{¨ Éæ;ÿ {ÜÿæB$#¯ÿ, ÓëÀÿÿ A$öæú þÿÀÿ õÿÎç BÎZÿvÿæ{Àÿ Üÿ] ×çÿ {ÜÿæB$#¯ÿ, {ÓÜÿçLÿæÁÿ{Àÿ, {ÓÜÿç A`ÿÁÿ þÿ A$öæúÿ ×çÀÿ ¯ëÿç ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ {ÓÜÿç ÿç¯ÿ¿ ¨ëÀëÿÌ ¨ÀÿþææZëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ ÿçÀÿ;ÿÀÿ Ó½Àÿ~êß FÜÿæ {¾, {ÓÜÿç FLÿ ¨ÀÿþææZÿ ¨÷æ©çÀÿ ¯ÿçæÿ Üÿ] {¾æS A{s æ ÿæÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ ÿçßÿ Lÿ÷çßæÀÿ
188
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Aæ`ÿÀÿ~ÿ Üÿ] {¾æSLÿ÷çßæ A{s æ ¾æÜÿæÀÿ Ó¯ÿçÖæÀÿ ¯ÿÿöÿæ {¾æ{SÉ´Àÿ `ÿëÿ$ö F¯ÿó ÌÏ Aæß{Àÿ LÿÀÿçd;ÿç - ¯ÿÿöþæÿ {Ó LÿÜÿç{àÿ, "ÿçÀÿ;ÿÀÿ {þæÀÿ Üÿ] Ó½Àÿ~ LÿÀÿ' æ Ó½Àÿ~ Lÿç¨Àÿç LÿÀÿç¯ÿæ ? FÜÿç {¾æS æÀÿ~æ{Àÿ ×çÀÿ {ÜÿæB LÿÀÿç¯ÿæLëÿ {Üÿ¯ÿ æ ÿçÀÿ;ÿÀÿ Ó½Àÿ~ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ÿç¯ÿ¿ ¨ëÀëÿÌZëÿ Üÿ] ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ ¾æÜÿæ {Lÿ{¯ÿ ¯ÿçÓ½&õÿ {ÜÿæBÿ$æF æ Fvÿæ{Àÿ FÜÿç ¨÷ɧÀÿ Óþææÿ {Üÿàÿæÿ{¾, Aæ¨~ ¨÷ßæ~ LÿæÁÿ{Àÿ Lÿç¨Àÿç fæ~ç¯ÿæ{Àÿ AæÓç$æ;ÿç ? ¨æB¯ÿæ {¾æS¿ ¨ÿÀÿ `ÿçÿ÷~ {ÿQ, ¾æÜÿæ SêÿæÀÿ ×æÿ ×æÿ{Àÿ AæÓçdç æ ßÿÀÿó {¯ÿÿ¯ÿç{ÿæ ¯ÿÿ;ÿç æ ¯ÿçÉ;ÿç ßúÿßÿ{ßæ ¯ÿêÿÀÿæSæ
æ ßÿçbÿ{;ÿæ ¯ÿ÷Üÿ½`ÿßö¿ó `ÿÀÿ;ÿç ÿ{ÿ ¨ÿó ÓóS÷{Üÿ~ ¨÷¯ÿ{ä¿ ææ11ææ {¯ÿÿ¯ÿçúÿ- A$öæúÿ A¯ÿçÿçÿ ÿÿ´Lëÿ ¨÷{ÿ¿ä fæ~ë$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç {¾Dô ¨Àÿþ¨ÿLëÿ AäÀÿþú Aäß LëÿÜÿæ¾æF, ¯ÿçÿÀÿæS þÜÿææ {¾Dô$#{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¨÷ßÿ§ÉêÁÿ, {¾Dô ¨Àÿþ¨ÿLëÿ ¨æB¯ÿæ Bdæ LÿÀÿë$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ¯ÿ÷Üÿ½`ÿ¾ö¿ ¯ÿ÷ÿ ¨æÁÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ (¯ÿ÷Üÿ½`ÿ¾ö¿Àÿ A$ö {Lÿ¯ÿÁÿ fÿ{ÿ¢ÿ÷çßÀÿ ÿç{Àÿæ ëÿÜÿô ¯ÿÀÿó ¯ÿ÷Üÿ½ Aæ`ÿÀÿÿç Ó ¯ÿ÷Üÿ½`ÿæÀÿê- ¯ÿæÜÿ¿ ØÉöLëÿ þÿÀëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç, ¯ÿ÷Üÿ½Àÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ `ÿç;ÿÿ H Ó½Àÿ~ Üÿ] ¯ÿ÷Üÿ½`ÿ¾ö¿ A{s æ ¾æÜÿæ ¯ÿ÷Üÿ½Àÿ ÿÉöÿ LÿÀÿæB {Ó$#{Àÿ ×æ¨ÿ LÿÀÿç Éæ;ÿ {ÜÿæB¾æF æ {ÓÜÿç Aæ`ÿÀÿ~ ÿ´æÀÿæ B¢ÿç÷ß Óó¾þ Üÿôç ëÿÜÿô ¯ÿÀÿó Ó¸íÿö B¢ÿç÷ß Óó¾þ Ó´ÿ
{ÜÿæB¾æF æ FÜÿç¨Àÿç ¾çF ¯ÿ÷Üÿ½`ÿ¾ö¿ Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç$æF) ¾æÜÿæ Üÿõÿß{Àÿ ÓóS÷Üÿ LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿, æÀÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿, {ÓÜÿç ¨ÿLëÿ þëô ëÿþ ÿçþ{;ÿ LÿÜÿç¯ÿç æ {ÓÜÿç ¨ÿ Lÿ'~ ? ÿæÜÿæ Lÿç¨Àÿç ¨÷æ© {ÜÿæB$æF ? FÜÿç ¯ÿÌß{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç Ó¯ÿöÿ´æÀÿæ~ç Óqþ¿ þ{ÿæ Üõÿÿç ÿçÀÿë `ÿ æ þíöúÿ¿ææßæÿ
¨÷æ~þæ×ç{ÿæ {ßæSæÀÿ~æþú ææ12ææ Ó¸íÿö B¢ÿç÷ßþæÿZÿ ÿ´æÀÿLëÿ ÿç{Àÿæ LÿÀÿç A$öæúÿ ¯ÿæÓÿæSëÝçLëÿÀëÿ AàÿSæ ÀÿÜÿç þÿLëÿ Üõÿÿß{Àÿ ×çÀÿ LÿÀÿç (æÿ Üõÿÿß{Àÿ Üÿ] LÿÀÿæ¾æB$æF, ¯ÿæÜÿæ{Àÿ ëÿÜÿô) ¨ífæ ¯ÿæÜÿæ{Àÿ {ÜÿæB ÿ$æF, ¨÷æ~ A$öæúÿ A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ ¯ÿ¿æ¨æÀÿLëÿ þÖçÍ{Àÿ ÿç{Àÿæ LÿÀÿç {¾æS-æÀÿ~æ{Àÿ ×çÿ {ÜÿæB ({¾æSLëÿ æÀÿ~ LÿÀÿç ÀÿÜÿç$#¯ÿæ, Aÿ¿ D¨æß ëÿÜÿô) FÜÿç¨Àÿç ×çÀÿ {ÜÿæB -
AÎþ Aæß
189
Hþç{ÿ¿LÿæäÀÿó ¯ÿ÷Üÿ½ ¯ÿ¿æÜÿÀÿúÿ þæþëÿÓ½Àÿúÿ æ ß
¨÷ßæÿç ÿ¿fúÿ {ÿÜÿó Ó ßæÿç ¨Àÿþæó Sÿçþú ææ13ææ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ Hþú Bÿç- Hþú FÿçLÿç Üÿ], ¾æÜÿæLÿç Aäß ¯ÿ÷Üÿ½Zÿ ¨Àÿç`ÿæßLÿ ÿæþ A{s æ ÿæÜÿæLëÿ f¨, ÿ$æ {þæÀÿ Ó½Àÿ~ LÿÀÿç ÉÀÿêÀÿ ÿ¿æS LÿÀÿç$æF, {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ ¨Àÿþ SÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ É÷êLÿõÐ f{~ {¾æ{SÉ´Àÿ, ¨Àÿþÿÿ´{Àÿ ×çÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ, ÓúÿSëÀÿë $#{àÿ æ Hþú Aäß ¯ÿ÷Üÿ½Zÿ ¨Àÿç`ÿæßLÿ ÿæþ A{s, ëÿ{þ ÿæÜÿæÀÿ f¨ LÿÀÿç {þæÀÿ æÿ LÿÀÿ æ ¨÷æ©ç¾ëNÿ ¨÷{ÿ¿Lÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÿæþ ÿæÜÿæÜÿ] {ÜÿæB$æF, ¾æÜÿæLëÿ {Ó ¨÷æ© {ÜÿæBd;ÿç, {¾Dô$#{Àÿ {Ó ¯ÿçàÿß {ÜÿæBd;ÿç æ {ÿ~ë LÿÀÿç ÿæZÿÀÿ ÿæþ Hþú LÿÜÿç{àÿ F¯ÿó ÿçfÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ LÿÜÿç{àÿ æ {¾æ{SÉ´Àÿ "LõÿÐ LõÿÐ' f¨ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ÿç{öÉ {ÿB ÿæÜÿæô;ÿç æ LÿæÁÿæ;ÿÀÿ{Àÿ µÿæ¯ëÿLÿþæ{ÿ ÿæZÿÀÿ þ ÿæþ f¨ LÿÀÿç¯ÿæ ¨÷æÀÿ» LÿÀÿç {ÿ{àÿ F¯ÿó ÿçfÀÿ É÷æëÿÓæ{Àÿ ÿæÜÿæÀÿ üÿÁÿÿ þ ¨÷æ© LÿÀÿç$æ;ÿç æ {¾¨Àÿç þëÿÌ¿Zÿ É÷æ {¾Dôvÿæ{Àÿ ×çÀÿ {ÜÿæB$æF {Óvÿæ{Àÿ þëô Üÿ] ÿæÜÿæZÿ É÷æLëÿ ¨ëÎ LÿÀÿç$æF æ ÿ$æ üÿÁÿ þ þëô Üÿ] {ÿB$æF æ µÿS¯ÿæÿ Éç¯ÿ Àÿæþ ɱÿLëÿ f¨ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ LÿÜÿçd;ÿç- Àÿþ{;ÿ {ßæSçÿ
¾Ó½çúÿ Ó Àÿæþ
, Àÿæ IÀúÿ þ {Lÿ ¯ÿç`ÿ{þô Lÿ¯ÿêÀÿ ÀÿÜÿæ àëÿLÿæß æ Àÿæ F¯ÿó þ FÜÿç ëÿB AäÀÿÀÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ Lÿ¯ÿêÀÿ ÿçfÀÿ þÿLëÿ ÿç{Àÿæ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ Óäþ {ÜÿæBS{àÿ æ É÷êLõÿÐ Hþú D¨{Àÿ {fæÀúÿ {ÿDd;ÿç æ H-AÜÿþú-Ó,Hþú A$öæúÿ {ÓÜÿç Óÿæ {þæ µÿçÿ{Àÿ ÀÿÜÿçdç æ ¯ÿæÜÿæ{Àÿ {LÿDô Aæ{Ý {Qæfç¯ÿæ{Àÿ ÿ àÿæS;ëÿ æ FÜÿç Hþú þ {ÓÜÿç ¨Àÿþ ÓÿæZÿ ¨Àÿç`ÿß {ÿB Éæ;ÿ {ÜÿæB¾æF æ ¯ÿæÖ¯ÿ{Àÿ {ÓÜÿç ¨÷µëÿZ ÿAÿ;ÿ ÿæþ A{s æ Lÿç;ëÿ f¨ ÿçþ{;ÿ {ÓÜÿç ÿæþ Óæ$öLÿ, ¾æÜÿæ {dæs {ÜÿæB$#¯ÿ, É´æÓ{Àÿ |ÿÁÿç ¨æÀÿç¯ÿ F¯ÿó FLÿ {ÓÜÿç ¨ÀÿþææZëÿ Üÿ] {¯ÿæ LÿÀÿæD$#¯ÿ æ ÿæÜÿæZÿ vÿæÀÿë µÿç A{ÿLÿ {ÿ¯ÿê {ÿ¯ÿÿæþæÿZÿ A¯ÿç{¯ÿLÿ ¨íÿö LÿÅÿÿæ{Àÿ ¯ÿ¿Ö {ÜÿæB àÿäÀëÿ õÿÎçLëÿ ÜÿsæB ÿ ÿçA;ëÿ æ ¨íf¿ SëÀëÿ þÜÿæÀÿæffê LÿÜëÿ$#{àÿ {¾, ""{þæÀÿ Ó´Àíÿ¨ {ÿQ F¯ÿó É÷æëÿÓæ{Àÿ {Lÿò~Óç ëÿB, A{|ÿB AäßÀÿÀÿ ÿæþLëÿ "Hô' "Àÿæþ' "Éç¯ÿ' þÀëÿ {Lÿò~Óç {SæsçF ¯ÿædç ÿçA;ëÿ æ ÿæÜÿæÀÿ `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç, ÿæÜÿæÀÿ A$ö Ó´Àíÿ¨ BÎZÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ æÿ LÿÀÿ;ëÿ æ'' æÿ ÓúÿSëÀëÿZÿ Üÿ] LÿÀÿæ¾æB$æF æ Aæ¨~
190
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Àÿæþ,LÿõÐ, A$¯ÿæ ¯ÿêÿÀÿæS ¯ÿçÌßó ¯ÿæ `ÿçÿþú ¯ÿêÿÀÿæS þÜÿææZëÿ A$¯ÿæ ßÿæµÿçþÿæÿÿ´æ - ¨æÿqÁÿê {¾æS- 1/37-39) LÿæÜÿæÀÿ þ Ó´Àíÿ¨Lëÿ Àÿ;ëÿ, {Ó Aëÿµÿ¯ÿ ÿ´æÀÿæ Aæ¨~Zëÿ ¨÷æ© {Üÿ{¯ÿ F¯ÿó Aæ¨~Zÿ ÓþLÿæÁÿêÿ {Lÿò~Óç ÓúÿSëÀëÿZÿ ÿçLÿsLëÿ ¨vÿæB {ÿ{¯ÿ æ ¾æÜÿæZÿ þæSö ÿÉöÿ ÿ´æÀÿæ #{Àÿ #{Àÿ ¨÷LõÿÿçÀÿ {äÿ÷Àëÿ ¨æÀÿ {ÜÿæB¾ç{¯ÿ æ þëô þ ¨÷æÀÿ»{Àÿ {SæsçF {ÿ¯ÿÿæ (LÿõÐZÿ ¯ÿçÀÿæs Àíÿ¨) `ÿçÿ÷Lëÿ æÿ LÿÀëÿ$#àÿç Lÿç;ëÿ ¨íf¿ SëÀëÿ þÜÿæÀÿæfêZÿ Aëÿµÿ¯ÿê ¨÷{¯ÿÉ ÓÜÿçÿ {ÓÜÿç ¯ÿçÀÿæs Àíÿ¨ Éæ;ÿ {ÜÿæBSàÿæ æ ¨÷æÀÿ»çLÿ ÓæLÿ ÿæþLëÿ ÿ f¨ LÿÀÿç$æ;ÿç Lÿç;ëÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ æÿ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ ¨d Wëoæ {ÿB$æ;ÿç æ {Ó ÿçfÀÿ Af}ÿ þæÿ¿ÿæÀÿ ¨í¯ÿöæS÷ÜÿLÿë ÿ¿æS LÿÀÿç¨æÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] æ {Ó {Lÿò~Óç Aÿ¿ {ÿ¯ÿÿæZÿë æÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, ¾æÜÿæLëÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLÿõÐ ÿç{Ì LÿÀÿçd;ÿç æ Aÿ
¨íÿö Óþ¨ö~ ÓÜÿçÿ {Lÿò~Óç Aëÿµÿ¯ÿê þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÉÀÿ~ ÿçA;ëÿ æ ¨í~¿ ¨ëÀëÿÌæ$ö Óëõÿ|ÿ {Üÿ¯ÿæ ä~ç LëÿÿLÿöÀÿ Éþÿ F¯ÿó ¾$æ$ö Lÿ÷çßæ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ þÁÿç¾ç¯ÿ æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLÿõÐZÿ AÿëÓæ{Àÿ Hô Àÿ f¨ F¯ÿó ¨Àÿþææ Ó´Àíÿ¨ ÓúÿSëÀëÿZÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ Ó½Àÿ~ A$öæúÿ æÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ þÿÀÿ ÿç{Àÿæ F¯ÿó ¯ÿçàÿß {ÜÿæB¾æF æ {ÓÜÿçä~ç ÉÀÿêÀÿÀÿ Óº¤ÿ Ó¯ëÿLÿçdç ¯ÿç{bÿÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ {Lÿ¯ÿÁÿ þõëÿ¿ {ÜÿæBS{àÿ ÉÀÿêÀÿ ëÿþÀÿ ¨çdæ dæÝç ÿ$æF Aÿÿ¿{`ÿÿæ
Óÿÿó {ßæ þæó Ó½Àÿÿç ÿçÿ¿É
æ ÿÓ¿æÜÿó Óëàÿµÿ
¨æ$ö ÿçÿ¿ßëNÿÓ¿ {ßæSçÿ
ææ14ææ ""{þæÀÿ AÿçÀÿçNÿ Aÿ¿ LÿçF þ `ÿçÿ{Àÿ Üÿ] ÿ$æF'', Aÿ¿ LÿæÜÿæÀÿ `ÿç;ÿÿ ÿLÿÀÿç A$öæúÿ Aÿÿ¿ `ÿçÿ ÿ´æÀÿæ ×çÀÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ, ¾çF Lÿç Aÿ¯ÿÀÿÿ {þæÀÿ Ó½Àÿ~ LÿÀÿç$æF æ {þævÿæ{Àÿ ÿçÿ¿ ¾ëNÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ {ÓÜÿç {¾æSêZÿ ÿçþ{;ÿ þëô Óëàÿµÿ {ÜÿæB$æF æ Aæ¨~ Óëàÿµÿ {Üÿ{àÿ Lÿ'~ þçÁÿç¯ÿ ? þæþë{¨ÿ¿¨ëÿföÿ½ ëÿ
QæàÿßþÉæÉ´ÿþú æ ÿ樧ë¯ÿ;ÿç þÜÿææÿ
ÓóÓççó ¨Àÿþæó Sÿæ
ææ15ææ {þæ{ÿ ¨÷æ© LÿÀÿç {Óþæ{ÿ ëÿ
QÀÿ ×æÿÓ´Àíÿ¨ ä~µÿèëÿÀÿ ¨ëÿfÿ½Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBÿ$;ÿç ¯ÿÀÿó ¨Àÿþ ÓççLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç A$öæúÿ {þæ{ÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿæ A$¯ÿæ ¨Àÿþ ÓççLëÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿæ {SæsçF Lÿ$æ æ {Lÿ¯ÿÁÿ µÿS¯ÿæÿ Üÿ] F¨Àÿç As;ÿç, ¾æÜÿæLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌZÿ ¨ëÿföÿ½ {ÜÿæBÿ$æF æ {ÿ{¯ÿ
AÎþ Aæß
191
¨ëÿföÿ½Àÿ Óêþæ {LÿDô ¨¾ö¿;ÿ ÀÿÜÿçdç ? Aæ¯ÿ÷Üÿ½µëÿ¯ÿÿæ{àÿâæLÿæ
¨ëÿÀÿæ¯ÿÿ}{ÿæfëöÿ æ þæþë{¨ÿ¿ ëÿ {Lÿò{;ÿß ¨ëÿföÿ½ ÿ ¯ÿçÿ¿{ÿ ææ16ææ {Üÿ Afëöÿ ! ¯ÿ÷Üÿ½æZÿvÿæÀëÿ Lÿês¨ÿèÿ ¨¾ö¿;ÿ ÓþÖ ¨÷æ~ê ¨ëÿÀÿæ¯ÿÿöê As;ÿç æ fÿ½ {ÿ¯ÿæ F¯ÿó þõëÿ¿ ¯ÿÀÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ ÿ$æ ¨ëÿ
¨ëÿ
FÜÿç Lÿ÷þ{Àÿ Üÿ] `ÿæàÿç$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ {Üÿ {Lÿò{;ÿß ! {þæ{ÿ ¨÷æ© LÿÀÿç {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌZÿ ¨ëÿöfÿ½ {ÜÿæBÿ$æF æ þöS÷¡ÿ{Àÿ {àÿæLÿ {àÿæLÿ;ÿÀÿÀÿ ¨ÀÿçLÿÅÿÿæ CÉ´Àÿ ¨${Àÿ ¯ÿçµíÿÿçÀÿ {¯ÿæ LÿÀÿæB¯ÿæ Aæ;ÿÀÿçLÿ Aëÿµÿ¯ÿ A$¯ÿæ Àíÿ¨Lÿ þæÿ÷ A{s æ A;ÿÀÿêä{Àÿ ÿæ ÿ {Lÿò~Óç F¨Àÿç LíÿA ÀÿÜÿçdç, {¾Dôvÿæ{Àÿ Lÿç {¨æLÿ {¾æLÿ Lÿæsë$#{¯ÿ F¯ÿó ÿæ F¨Àÿç þÜÿàÿ ÀÿÜÿçdç, ¾æÜÿæLëÿ Ó´Sö LÿëÜÿæ¾æDdç æ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ{Àÿ ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ {ÿ¯ÿÿæ F¯ÿó AæÓëÀÿê Ó¸ÿ{Àÿ ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ Üÿ] AÓëÀÿ A{s æ É÷êLõÿÐZÿÀÿ ÿçf ¯ÿ¤ëÿ¯ÿæ¤ÿ¯ÿ LÿóÓ ÀÿæäÓ H ¯ÿæ~æÓëÀÿ {ÿðÿ¿ $#{àÿ æ {ÿ¯ÿ, þæÿ¯ÿ, ÿêßöLúÿ {¾æÿç Üÿ] ¯ÿçµÿç {àÿæLÿ A{s æ É÷êLõÿÐZÿ AëÿÓæ{Àÿ FÜÿç fê¯ÿææ þÿ ÓÜÿçÿ ¨æo B¢ÿç÷ßZëÿ {ÿB fÿ½-fÿ½æ;ÿÀÿ Àÿç FÜÿç ÓóÔÿæÀÿÀÿ Aë&Àíÿ¨ íÿÿÿ ÉÀÿêÀÿ æÀÿ~ LÿÀÿç$æF æ AþÀÿ LÿÜëÿ$#¯ÿæ {ÿ¯ÿÿæ þ þÀÿ~þöê As;ÿç æ äê{~ ¨í{~¿ þÿö¿ {àÿæLÿó ¯ÿçÉ;ÿç æ F$#Àëÿ AæD A#Lÿ äÿç ¯ÿæ Lÿ'~ {Üÿ¯ÿ ? {Óþæ{ÿ {ÿ¯ÿÿæ {Üÿ{àÿ þ {LÿDô Lÿæþ{Àÿ AæÓç$æ;ÿçÿ ? {¾Dô$#{Àÿ Óo#ÿ ¨í~¿ Üÿ] Óþæ© {ÜÿæB¾æB$æF æ {ÿ¯ÿ {àÿæLÿ, ¨Éë {àÿæLÿ, Lÿês ¨ÿèÿæÿç {àÿæLÿ {µÿæS {àÿæLÿ þæÿ÷ A{s æ {Lÿ¯ÿÁÿ þëÿÌ¿ Üÿ] Lÿþö Àÿ`ÿßêÿæ As;ÿç æ ¾æÜÿæ ÿ´æÀÿæ {ÓÜÿç ¨Àÿþ æþ ¨¾ö¿;ÿ ¨÷æ© LÿÀÿç¨æÀÿç{¯ÿ æ {¾Dô ×æÿLëÿ ¾ç¯ÿæ ¨{Àÿ ¨ëÿÀÿæ¯ÿÿöÿ {ÜÿæBÿ$æF æ ¾$æ$ö Lÿþö Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç þëÿÌ¿ {ÿ¯ÿÿæ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç, ¯ÿ÷Üÿ½æZÿ ×çÿç ¨÷æ© LÿÀÿç {ÿD$æ;ÿç Lÿç;ëÿ {Óþæ{ÿ ¨ëÿföÿ½Àëÿ {Ó ¨¾ö¿;ÿ DæÀÿ ¨æB¨æÀÿç{¯ÿ ÿæÜÿ], {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ {Ó þÿÀÿ ÿç{Àÿæ H ÿç{Àÿæ þÿÀÿ ¯ÿçàÿß ÓÜÿçÿ ¨ÀÿþææZÿë ÓæäæúÿLÿæÀÿ LÿÀÿç, {ÓÜÿç ¨Àÿþ æþ{Àÿ ×çÿ ÿ{ÜÿæBd;ÿç æ D¨ÿçÌÿ þ FÜÿç Óÿ¿Àÿ DúÿWæsÿ LÿÀëÿd;ÿç ßÿæ Ó{¯ÿö ¨÷þëaÿ¿{;ÿ Lÿæþæ {ßÓ¿ Üõÿÿç×çÿæ
æ
192
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
A$ þ{ÿö¿æþõ{ÿæ µÿ¯ÿÿ¿ÿ÷ ¯ÿ÷Üÿ½ Óþɧ&ë{ÿ ææ Lÿ{vÿæ¨ÿçÌÿ(2/3/24) {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Üÿõÿß{Àÿ ×çÿ Ó¸íÿö Lÿæþÿæ ÓþíÁÿ ÿÎ {ÜÿæB¾æF, {ÿ{¯ÿ þÀÿ~ þöê þëÿÌ¿ AþÀÿ {ÜÿæB¾æ;ÿç F¯ÿó Fvÿæ{Àÿ FÜÿç ÓóÓæÀÿ{Àÿ þëÿÌ¿ ÉÀÿêÀÿ ÿ´æÀÿæ ¨Àÿ¯ÿ÷Üÿ½Zÿë Óþ¿Lú Àíÿ¨{Àÿ Óæäæúÿ Aëÿµÿ¯ÿ LÿÀÿç {ÿB$æ;ÿç æ ¨÷ɧ Dvÿç$æF, Lÿ'~ ¯ÿ÷Üÿæ½ þ þÀÿ~þöê As;ÿç ? õÿÿêß Aæß{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ¨÷fæ¨ÿç ¯ÿ÷Üÿ½æZÿ ¨÷Óèÿ{Àÿ LÿÜÿç$#{àÿ {¾, ¨÷æ©ç ¨Êÿæúÿ ¯ëÿçþæÿ÷ ¾¦ A{s æ ÿæÜÿæZÿ ÿ´æÀÿæ ¨Àÿþææ Üÿ] ¯ÿ¿Nÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ FÜÿç¨Àÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÿ´æÀÿæ Üÿ] ¾jÀÿ ÓóÀÿ`ÿÿæ {ÜÿæBdç F¯ÿó Fvÿæ{Àÿ LÿÜÿ;ÿç {¾ ¯ÿ÷Üÿ½æZÿ ×çÿç ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç þ ¨ëÿÀÿæ¯ÿÿöê {ÜÿæB$æ;ÿç æ {¾æ{SÉ´Àÿ Lÿ'~ LÿÜÿç¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿôd;ÿç ? ¯ÿÖëÿ
{¾Dô þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÿ´æÀÿæ ¨Àÿþææ Üÿ] ¯ÿ¿Nÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ¯ëÿç þ ¯ÿ÷Üÿ½æ ëÿÜÿô Lÿç;ëÿ {àÿæLÿZëÿ D¨{ÿÉ LÿÀÿç¯ÿæ {¾æSëô Lÿàÿ¿æ~ Óíÿ÷¨æÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ {¾æSëô ¯ÿ÷Üÿ½æ ÿæþ{Àÿ LëÿÜÿæ¾æB$æF æ Ó´ßó{Àÿ {Ó ¯ÿ÷Üÿ½æ þ ëÿÜÿô;ÿç æ ÿæÜÿæZÿ ¨æQ{Àÿ ÿçfÀÿ ¯ëÿç ÀÿÜÿçÿ$æF æ Lÿç;ëÿ FÜÿæ ¨í¯ÿöÀëÿ Óæÿæ LÿæÁÿ{Àÿ ¯ëÿç Üÿ] ¯ÿ÷Üÿ½æ {ÜÿæB$æF, AÜÿóLÿæÀÿ Éç¯ÿ ¯ëÿç Af, þÿÉÉç `ÿçÿ þÜÿæúÿ æ ÓææÀÿ~ þëÿÌ¿Zÿ ¯ëÿç ¯ÿ÷Üÿ½æ ëÿÜÿô æ ¯ëÿç {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ BÎ µÿçÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç$æF æ {ÓÜÿçvÿæÀëÿ ¯ÿ÷Üÿ½æZÿ Àÿ`ÿÿæ {Üÿ¯ÿæ{Àÿ àÿæSç$æF æ ¾æÜÿæÀÿ `ÿæ{Àÿæsç {Óæ¨æÿ JÌçþæ{ÿ LÿÜÿçd;ÿç æ õÿÿêß Aæß{Àÿ LëÿÜÿæ¾æBdç, Aæ¨~ {ÿQ#¨æÀÿç{¯ÿ æ ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçúÿ, ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ´Àÿ, ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ´Àÿêßæúÿ, ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ´ÀÿêÎ æ "¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçúÿ' {ÓÜÿç ¯ëÿç, ¾çF Lÿç ¯ÿ÷Üÿ½ ¯ÿçÿ¿æ{Àÿ Óó¾ëNÿ {ÜÿæB$æF æ "¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ´Àÿ' {Ó As;ÿç, ¾æÜÿæLëÿ ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ{Àÿ {É÷Ïÿæ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ "¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ´Àÿêßæúÿ' {ÓÜÿç ¯ëÿç, ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ {Ó ¯ÿ÷Üÿ½ ¯ÿçÿ¿æ{Àÿ {Lÿ¯ÿÁÿ ÿä Üÿ] ëÿÜÿô, ¯ÿÀÿó ÿæÜÿæÀÿ ÿçߦLÿ F¯ÿó ÓoæÁÿLÿ {ÜÿæB$æF æ "¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ´¯ÿÀÿêÎ' ¯ëÿçÀÿ A;ÿçþ A¯ÿ×æ A{s, {¾Dô$#{Àÿ BÎ ¨÷¯ÿæÜÿçÿ {ÜÿæB$æF æ FÜÿç ¨¾ö¿;ÿ ¯ëÿçÀÿ AÖçÿ´ ÀÿÜÿç$æF æ LÿæÀÿ~ ¨÷¯ÿæÜÿçÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ BÎ ¯ÿÿöþæÿ AàÿSæ Ad;ÿç F¯ÿó S÷Üÿ~ Lÿÿöæ ¯ëÿç þ AàÿSæ Adç æ ¯ÿÿöþæÿ {Ó ¨÷LõÿÿçÀÿ Óêþæ{Àÿ ÀÿÜÿçdç æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Ó´ßó ¨÷LÿæÉ Ó´Àíÿ¨{Àÿ ¯ëÿç A$öæúÿ ¯ÿ÷Üÿ½æ ÀÿÜÿç$æF æ ¾ÿç {Ó fæSõÿ ÀÿÜÿç$æF æ {ÿ{¯ÿ Ó¸íÿö µíÿ A$öæúÿ `ÿç;ÿÿ ¨÷¯ÿæÜÿ fæS÷ÿ ÀÿÜÿç$æF F¯ÿó {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¯ëÿç
AÎþ Aæß
193
A$öæúÿ ¯ÿ÷Üÿ½æ A¯ÿçÿ¿æ{Àÿ ÀÿÜÿç$æF, {Ó{ÿ {¯ÿ{Áÿ {Ó A{`ÿÿ ÀÿÜÿç$æF,FÜÿæLëÿ ¨÷LÿæÉ-A¤ÿLÿæÀÿ, Àÿæÿ÷-ÿç¯ÿÓ , LÿÜÿç Ó{ºæÿ LÿÀÿæ¾æB$æF æ ¯ÿ÷Üÿ½æ A$öæúÿ ¯ÿ÷Üÿ½Lÿ¯ÿç{ÿ´ÿæZÿ {ÓÜÿç {É÷~ê A{s æ {¾Dô$#{Àÿ BÎ ¨÷¯ÿæÜÿçÿ {ÜÿæB$æF, ÿæÜÿæZëÿ ¨÷æ© Ó{¯ÿöæõÎ ¯ëÿç{Àÿ þ ¯ÿçÿ¿æ (¾çFLÿç Ó´ßó ¨÷LÿæÉ Ó´Àíÿ¨ A{s, {Ó$#{Àÿ þçÁÿæB$æF æ) Àÿ ÿçÿ F¯ÿó A¯ÿçÿ¿æÀÿ Àÿæÿç÷, ¨÷LÿæÉ F¯ÿó A¤ÿLÿæÀÿÀÿ Lÿ÷þ àÿæSç ÀÿÜÿç$æF æ FÜÿç ¨¾ö¿;ÿ ÓæLÿZÿ þ{Àÿ þæßæ Lÿæ¾ö¿Àÿÿ{ÜÿæB$æF æ ¨÷LÿæÉ LÿæÁÿ{Àÿ A{`ÿÿ µÿíÿ Ó{`ÿÿ {ÜÿæB¾æB$æ;ÿç, ÿæÜÿæZëÿ àÿä¿ {ÿQæ¾æB$æF æ ÿ$æ ¯ëÿçÀÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ A¯ÿçÿ¿æÀíÿ¨ê Àÿæÿ÷çÀÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿæÁÿ{Àÿ Ó¸íÿö µíÿÿ A{`ÿÿ {ÜÿæB¾æB$æ;ÿç æ ¯ëÿç FÜÿæÀÿ ÿçÊÿß LÿÀÿç¨æÀÿçÿ$æF æ Ó´Àíÿ¨ AæÝLëÿ AS÷ÓÀÿ {Üÿ¯ÿæ ¯ÿ¢ÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ FÜÿæ Üÿ] ¯ÿ÷Üÿ½æZÿ ÿçÿ F¯ÿó Àÿæÿç÷ A{s æ ¯ÿçÿ¿æÀíÿ¨ê ÿçÿÀÿ ¨÷LÿæÉ{Àÿ ¯ëÿçÀÿ ÓÜÿÓ÷ ¨÷¯õÿÿçþæÿZÿ{Àÿ CÉ´Àÿêß ¨÷LÿæÉ dæB ¾æB$æF æ F¯ÿó A¯ÿçÿ¿æ Àíÿ¨ê Àÿæÿ÷ê{Àÿ FÜÿç ÓÜÿÓ÷ ¨÷¯õÿÿçÀÿ A{`ÿÿ A¯ÿ×æÀÿ A¤ÿLÿæÀÿ AæÓç¾æB$æF æ Éëµÿ F¯ÿó AÉëµÿ, ¯ÿçÿ¿æ F¯ÿó A¯ÿçÿ¿æ FÜÿç ëÿBsç ¨÷¯õÿÿç Ó¯ÿö$æ Éæ;ÿ {ÜÿæBSàÿæ¨{Àÿ A$öæúÿ A{`ÿÿ F¯ÿó Ó{`ÿÿ, Àÿæÿç÷{Àÿ ¯ÿçàÿêÿ F¯ÿó ÿç¯ÿÓ{Àÿ D Dµÿß ¨÷LÿæÀÿÀÿ µíÿÿþæÿZÿ ÓZÿÅÿ ¨÷¯ÿæÜÿ ëÿsçSàÿæ ¨{Àÿ {ÓÜÿç A¯ÿ¿Nÿ ¯ÿëçvÿæÀëÿ þ Aÿç ¨{Àÿ ÉæÉ´ÿ A¯ÿ¿Nÿ µÿæ¯ÿ þÁÿç$æF æ ¾æÜÿæ Lÿç ¨ëÿ
{Lÿ{¯ÿ ÿÎ {ÜÿæBÿ$æF æ µíÿÿþæÿZÿÿA{`ÿÿ F¯ÿó Ó{`ÿÿ Dµÿß Óþæ© {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ Üÿ] {ÓÜÿç Óÿæÿÿ µÿæ¯ÿ þçÁÿç$æF æ ¯ëÿçÀÿ D¨{ÀÿæNÿ `ÿæÀÿç{Sæsç A¯ÿ×æÀëÿ Eÿö{Àÿ ×çÿ ¨ëÀëÿÌ Üÿ] þÜÿæ¨ëÀëÿÌ As;ÿç æ ÿæÜÿæZÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ ¯ëÿç ÿ$æF, ¯ëÿç ¨ÀÿþææZÿ ¾¦ ¨Àÿç {ÜÿæBSàÿæ æ Lÿç;ëÿ {àÿæLÿþæÿZëÿ {Ó D¨{ÿÉ LÿÀÿç$æF, ÿçÊÿß Üÿ] {¨÷Àÿ~æ {ÿB$æF æ Aÿ
{Ó$#{Àÿ ¯ëÿç ¨÷ÿêÿ {ÜÿæB$æF æ Lÿç;ëÿ {Ó ¯ëÿçÀÿ ÖÀÿÀÿë Eÿö{Àÿ $æF æ {Ó ¨Àÿþ A¯ÿ¿Nÿ µÿæ¯ÿ{Àÿ ×çÿ A{s æ ÿæÜÿæZÿ ¨ëÿföÿ½ {ÜÿæB$æF, Lÿç;ëÿ {ÓÜÿç A¯ÿ¿Nÿ ×çÿç ¨í¯ÿöÀëÿ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ ÿæZÿ ÿçLÿs{Àÿ ÿçfÀÿ ¯ëÿç ÀÿÜÿçdç, {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ {Ó ¯ÿ÷Üÿ½ ÀÿÜÿç$æF, {Ó ¨ëÿöfÿ½Àÿ ¨Àÿç#{Àÿ Üÿ] ÀÿÜÿç$æF æ FÜÿç ÿ$¿ D¨{Àÿ ¨÷LÿæÉ {ÿB {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LëÿÜëÿd;ÿç ÓÜÿÓ÷¾ëS¨¾ö¿;ÿþÜÿßöúÿ ¯ÿ÷Üÿ½{~æ ¯ÿçëÿ
æ Àÿæÿç÷óßëSÓÜÿÓ÷æ;ÿæó {ÿ{ÜÿæÀÿæÿ÷¯ÿç{ÿæ fÿæ
ææ17ææ
194
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¾çF ÜÿfæÀÿ `ÿëÿ¾ëöS ¯ÿ÷Üÿ½æZÿ Àÿæÿ÷ç F¯ÿó ÜÿfæÀÿ `ÿëÿ¾ëöS ÿæZÿÀÿ ÿçÿLëÿ Óæäæÿ fæ~ç$æ;ÿç, {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ ÓþßÀÿ ÿÿ´Lëÿ ¾$æ$ö fæ~ç$æ;ÿç æ ¨÷Öëÿ {ÉÈæLÿ{Àÿ ÿçÿ H Àÿæÿç, ¯ÿçÿ¿æ H A¯ÿçÿ¿æÀÿ Àíÿ¨Lÿ A{s æ ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ ÿ´æÀÿæ Óó¾ëNÿ ¯ëÿç ¯ÿ÷Üÿ½æZÿ ¨÷{¯ÿÉçLÿæ ÿ$æ ¯ÿ÷Üÿ½ ¯ÿçúÿ¯ÿÀÿçÏ ¯ëÿç ¯ÿ÷Üÿ½æZÿ ¨ÀÿæLÿæÏæ A{s æ ¯ÿçÿ¿æ ÿ´æÀÿæ Óó¾ëNÿ ¯ëÿç Üÿ] ¯ÿ÷Üÿ½æZÿ ÿçÿ A{s æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¯ÿçÿ¿æ Lÿæ¾ö¿Àÿÿ {ÜÿæB$æF, {ÓÜÿç Óþß{Àÿ {¾æSê Ó´Àíÿ¨ AæÝLëÿ AS÷ÓÀÿ {ÜÿæB$æF æ A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ ÓÜÿÓ÷ ¨÷¯õÿÿçþæÿZÿ{Àÿ CÉ´Àÿêß ¨÷LÿæÉ ÓoæÀÿ {ÜÿæB$æF æ FÜÿç¨Àÿç A¯ÿçÿ¿æÀÿ Àÿæÿç÷ AæÓçS{àÿ A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ ÓÜÿÓ÷ ¨÷¯õÿÿç{Àÿ þæßæÀÿ ÿ´£ÿ ¨÷¯ÿæÜÿçÿ {ÜÿæB$æF æ ¨÷LÿæÉ F¯ÿó A¤ÿLÿæÀÿ FÜÿç ¨¾ö¿;ÿ Óêþæ ÀÿÜÿçdç æ FÜÿæ ¨{Àÿ ÿæ ÿ ¯ÿçÿ¿æ ÀÿÜÿç$æF, ÿæ A¯ÿçÿ¿æ Üÿ] ÀÿÜÿç$æF æ {ÓÜÿ ç¨Àÿþÿÿ´ ¨Àÿþææ ¯ÿççÿçÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ ¾çF FÜÿæLëÿ ÿÿ´ ÿ´æÀÿæ µÿÁÿ Àíÿ{¨ fæ~ç$æ;ÿç æ {ÓÜÿç {¾æSêþæ{ LÿæÁÿÀÿ ÿÿ´Lëÿ fæ~ç¨æÀÿç$æ;ÿç {¾, {Lÿ{¯ÿ A¯ÿçÿ¿æÀÿ Àÿæÿç {ÜÿæB$æF ? F¯ÿó {Lÿ{¯ÿ ¯ÿçÿ¿æÀÿ ÿçÿ AæÓç$æF æ LÿæÁÿÀÿ ¨÷µÿæ¯ÿ {LÿDô ¨¾ö¿;ÿ ÀÿÜÿçdç, A$¯ÿæ Óþß {LÿDô ¨¾ö¿;ÿ ¨d{Àÿ {SæxÿæB$æF ¨÷æÀÿ»çLÿ JÌç A;ÿ
LÿÀÿ~Lëÿ `ÿçÿ A$¯ÿæ {Lÿ¯ÿÁÿ ¯ëÿç LÿÜÿç Ó{ºæ#ÿ LÿÀëÿ$#{àÿ æ LÿæÁÿæ;ÿÀÿ{Àÿ A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ ¯ÿçµÿæfÿ þÿ, ¯ëÿç, `ÿçÿ H AÜÿóLÿæÀÿÀÿ `ÿæ{Àÿæsç ¨÷þëQ ¨÷¯õÿÿç {¯ÿæàÿç LëÿÜÿæSàÿæ æ F¨Àÿç ÿ A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ ¨÷¯õÿÿç Aÿ;ÿ A{s æ ¯ëÿçÀÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ Üÿ] A¯ÿçÿ¿æÀÿ Àÿæÿ÷ç {ÜÿæB$æF F¯ÿó {ÓÜÿç ¯ëÿç{Àÿ ¯ÿçÿ¿æÀÿ ÿçÿ þ {ÜÿæB$æF æ FÜÿæ Üÿ] ¯ÿ÷Üÿ½æZÿ Àÿæÿç÷ H ÿçÿ A{s æ fSÿÀíÿ¨ê Àÿæÿç÷{Àÿ ÓþÖ fê¯ÿ A{`ÿÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ ¨÷Lõÿÿç{Àÿ ¯ÿç`ÿÀÿ~ LÿÀÿç {ÓþæÿZÿ ¯ëÿç {ÓÜÿç ¨÷LÿæÉ Ó´Àíÿ¨Lëÿ {ÿQ#¯ÿæ{Àÿ Óþ$ö ÿ$æF æ Lÿç;ëÿ {¾æS Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀëÿ$#¯ÿæ {¾æSê F$#Àëÿ fæS÷ÿ {ÜÿæB ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ {Óþæ{ÿ Ó´Àíÿ¨ AæÝLëÿ AS÷ÓÀÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ {¾¨ÀÿçLÿç {SæÓ´æþê ëÿÁÿÓê ÿæÓfê Àÿæþ`ÿÀÿçÿ þæÿÓ{Àÿ {àÿQ#d;ÿçLÿ¯ÿÜëÿô ÿç¯ÿÓ þÜÿô ÿç¯ÿçÝÿþ, Lÿ¯ÿÜëÿô Lÿ ¨÷Ss ¨ÿèÿ æ ¯ÿçÿÓB D¨fB jæÿ fçþç, ¨æB LëÿÓèÿ ÓëÓèÿ ææ (Àÿæ þæÿÓ-4/15Q) ¯ÿçÿ¿æÿ´æÀÿæ Óó¾ëNÿ ¯ÿëç LëÿÓèÿ ÿ´æÀÿæ A¯ÿçÿ¿æ{Àÿ ¨Àÿç~ÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ ¨ëÿ
ÓëÓèÿ ÿ´æÀÿæ ¯ÿçÿ¿æÀÿ ÓoæÀÿ {ÓÜÿç ¯ëÿç{Àÿ {ÜÿæB¾æF æ
AÎþ Aæß
195
FÜÿç Üÿ÷æÓ-¯õÿç ¨ëÿ} ¨¾ö¿;ÿ àÿæSç ÀÿÜÿç$æF æ ¨íÿçö ¨Êÿæúÿ ÿæ ¯ëÿç ÀÿÜÿç$æF, ÿæ ¯ÿ÷Üÿ½æ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ ÿæ Àÿæÿç÷ ÀÿÜÿç$æF, ÿæ ÿçÿ æ FÜÿæ Üÿ] ¯ÿ÷Üÿ½æZÿ ÿçÿ H Àÿæÿç÷Àÿ Àíÿ¨Lÿ A{s æ ÿæ ÜÿfæÀÿ ¯ÿÌöÀÿ àÿºæ Àÿæÿ÷ {ÜÿæB$æF, ÿæ ÜÿfæÀÿ `ÿëÿ¾ëöSÀÿ ÿç ÿ þ {ÜÿæB$æF F¯ÿó ÿæ {LÿDô v ÿæ{Àÿ {Lÿò~Óç `ÿë ÿ ö þ ë Q ¯ÿ÷ Ü ÿ½ æ ÀÿÜÿçd;ÿç æ ¯ëÿçÀÿ D¨¾ëNÿ `ÿæ{Àÿæsç Lÿ÷þçLÿ A¯ÿ×æ Üÿ] ¯ÿ÷Üÿ½æZÿ `ÿæ{Àÿæsç þëQ F¯ÿó A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ `ÿæ{Àÿæsç ¨÷þëQ ¨÷¯õÿÿç Üÿ] ÿæÜÿæZÿ `ÿëÿ¾öëS A{s æ Àÿæÿ÷ F¯ÿó ÿçÿ FÜÿç ¨÷¯õÿÿç SëÝçLÿ{Àÿ Üÿ] {ÜÿæB$æF æ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ FÜÿæÀÿ {µÿÿLëÿ ÿÿ´ ÿ´æÀÿæ fæ~ç$æ;ÿç, {ÓÜÿç {¾æSêfÿ LÿæÁÿÀÿ {µÿÿLëÿ fæ~ç¨æÀÿç$æ;ÿç {¾ LÿæÁÿ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ ¨d{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿç$F F¯ÿó {LÿDô ¨ëÀëÿÌ LÿæÁÿ vÿæÀëÿ Aÿêÿ {ÜÿæB¾æB$æ;ÿç ? Àÿæÿ÷ F¯ÿó ÿçÿ, ¯ÿçÿ¿æ H A¯ÿçÿ¿æ{Àÿ {ÜÿD$#¯ÿæ Lÿæ¾ö¿Lëÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ØÎ LÿÀëÿd;ÿç æ A¯ÿ¿Nÿæúÿ¯ÿ¿Nÿß
Ó¯ÿöæ
¨÷µÿ¯ÿ;ÿ¿ÜÿÀÿæS{þ æ Àÿæÿ÷¿æS{þ ¨÷àÿêß{;ÿ ÿ{ÿ÷ð¯ÿæ¯ÿ¿NÿÓój{Lÿ ææ18ææ ¯ÿ÷Üÿ½æZÿ ÿçÿÀÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿæÁÿ{Àÿ A$öæúÿ ¯ÿçÿ¿æ, {ÿð¯ÿê Ó¸ÿÀÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿæÁÿ{Àÿ Ó¸íÿö ¨÷æ~ê A¯ÿ¿Nÿ ¯ëÿç{Àÿ fæS÷ÿ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç F¯ÿó Àÿæÿç÷Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿæÁÿ{Àÿ {ÓÜÿç A¯ÿ¿Nÿ, AÿõÉ¿ ¯ëÿç{Àÿ fæS÷ÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ Óíä½ ÿÿ´ A{`ÿÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ {ÓÜÿç ¨÷æ~ê A¯ÿçÿ¿æÀÿ Àÿæÿç÷{Àÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ØÎ {ÿQ#¨æÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] Lÿç;ëÿ ÿæÜÿæZÿÀÿ AÖçÿ´ ÀÿÜÿç$æF æ fæS÷ÿ {Üÿ¯ÿæ F¯ÿó A{`ÿÿ {Üÿ¯ÿæÀÿ þæþ FÜÿç ¯ëÿ Üÿ] {ÜÿæB$æF æ ¾çF Lÿç Ó¯ëÿ$#{Àÿ A¯ÿ¿Nÿ ÀÿÜÿç þ õÿÎç {Sæ`ÿÀÿ {ÜÿæBÿ$æF æ µíÿÿS÷æþ
Ó F¯ÿæßó µíÿÿ´æ µíÿÿ´æ ¨÷àÿêß{ÿ æ Àÿæÿ÷¿æS{þ¯ÿÉ
¨æ$ö ¨÷µÿ¯ÿÿ¿ÜÿÀÿæS{þÿ ææ19ææ {Üÿ ¨æ$ö ! Ó¸íÿö ¨÷æ~ê FÜÿç¨Àÿç fæS÷ÿ {ÜÿæB ¨÷Lÿõÿç ÿ´æÀÿæ ¯ÿç¯ÿÉ {ÜÿæB A¯ÿçÿ¿æÀíÿ¨ê Àÿæÿ÷ç AæÓç¯ÿæ ¨{Àÿ A{`ÿÿ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ {Óþæ{ÿ {ÿQ#¨æÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] {¾, Aæ»Àÿ àÿä Lÿ'~ ? ÿçÿÀÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿæÁÿ{Àÿ {Óþæ{ÿ ¨ëÿ
fæS÷ÿ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ ¯ëÿç ÀÿÜÿçdç, {Ó ¨¾ö¿;ÿ FÜÿæÀÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ ¯ÿçÿ¿æ H A¯ÿçÿ¿æÀÿ Lÿ÷þ àÿæSç$æF æ {Ó ¨¾ö¿;ÿ {Ó ÓæLÿ Üÿ] ÀÿÜÿç$æF, þÜÿæ¨ëÀíÿÌ ëÿÜÿô æ ¨ÀÿÖÓ½æëÿ µÿæ{¯ÿæ{ÿ¿æ¯ÿ¿{Nÿæ¯ÿ¿Nÿæúÿ Óÿæÿÿ
æ
196
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
ß
Ó Ó{¯ÿöÌë µíÿ{ÿÌë ÿÉ¿úÿÓë ÿ ¯ÿçÿÉ¿ÿç ææ20ææ ¯ÿ÷Üÿ½æ A$öæúÿ ¯ëÿç A¯ÿ¿Nÿ A{s, B¢ÿç÷ß ÿ´æÀÿæ õÿÎç{Sæ`ÿÀÿ {ÜÿæBÿ$æF F¯ÿó FÜÿævÿæÀëÿ þ Eÿö{Àÿ Óÿæÿÿ A¯ÿ¿Nÿ µÿæ¯ÿ ÀÿÜÿçdç æ ¾æÜÿæLÿç µíÿÿ-¨÷æ~ê ÿÎ {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ þ ÿÎ {ÜÿæBÿ$æF æ A$öæúÿ ¯ÿçÿ¿æ{Àÿæ Ó{`ÿÿ F¯ÿó A¯ÿçÿ¿æ{Àÿ A{`ÿÿ, ÿçÿ{Àÿ D F¯ÿó Àÿæÿç÷{Àÿ ¯ÿçàÿß æ µÿæ¯ÿ¾ëNÿ A¯ÿ¿Nÿ ¯ÿ÷Üÿ½æZÿ ¯ÿçàÿß {ÜÿæB¾ç¯ÿæ ¨{Àÿ {ÓÜÿç Óÿæÿÿ A¯ÿ¿Nÿµÿæ¯ÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ ¾æÜÿæLÿç ÿÎ ÜëÿF ÿæÜÿ] æ ¯ëÿçÀÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ {ÜÿD$#¯ÿæ DNÿ Dµÿß Üÿ÷æÓ-¯õÿç {¾{¯ÿ ¯ÿçÿæÉ {ÜÿæB¾æB$æF æ {ÿ{¯ÿ Óÿæÿÿ A¯ÿ¿Nÿµÿæ¯ÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ ¾æÜÿæLÿç {þæÀÿ ¨Àÿþæþ A{s æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Óÿæÿÿ A¯ÿ¿Nÿ µÿæ¯ÿ ¨÷æ© {ÜÿæBSàÿæ, {ÿ{¯ÿ ¯ëÿç þ {ÓÜÿç µÿæ¯ÿ{Àÿ Àÿqçÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ {ÓÜÿç µÿæ¯ÿ{Àÿ ¨Àÿç~ÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ {ÿ~ëLÿÀÿç {ÓÜÿç ¯ëÿç Ó´ßó ÿ ¯ÿçÿæÉ {ÜÿæB¾æB$æF F¯ÿó {ÓÜÿç ×æÿ{Àÿ Óÿæÿÿ A¯ÿ¿Nÿ µÿæ¯ÿ Üÿ] {ÉÌ ¯ÿæLÿç ÀÿÜÿç$æF æ A¯ÿ¿{NÿæäÀÿ Bëÿ¿NÿÖþæÜëÿ
¨Àÿþæó Sÿçþú æ ßó ¨÷樿 ÿ ÿç¯ÿÿö{;ÿ ÿæþú ¨Àÿþó þþ ææ21ææ {ÓÜÿç Óÿæÿÿ A¯ÿ¿Nÿ µÿæ¯ÿLëÿ AäÀÿ A$öæúÿ A¯ÿçÿæÉê LëÿÜÿæ¾æB$æF æ ÿæÜÿæLëÿ Üÿ] ¨ÀÿþSÿç LëÿÜÿæ¾æF æ ÿæÜÿæ Üÿ] {þæÀÿ ¨Àÿþæþ A{s æ ¾æÜÿæLëÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ þëÿÌ¿ ¨dLëÿ AæÓçÿ$æ;ÿç A$öæúÿ ÿæÜÿæZÿ ¨ëÿföÿ½ {ÜÿæBÿ$æF æ FÜÿç Óÿæÿÿ A¯ÿ¿Nÿ µÿæ¯ÿÀÿ ¨÷æ© ÿçþ{;ÿ FÜÿæÀÿ ¯ÿçæÿ ¨÷ÿç¨æÿÿ LÿÀÿëd;ÿç¨ëÀëÿÌ
Ó ¨Àÿ
¨æ$ö µÿNÿ¿æ àÿµÿ¿Öëÿÿ¿ßæ æ ßÓ¿æ;ÿ
×æÿç µíÿÿæÿç {ßÿ Ó¯ÿöþçÿó ÿÿþú ææ22ææ {Üÿ ¨æ$ö ! {¾Dô ¨ÀÿþææZÿ A;ÿSöÿ Ó¸íÿöµíÿÿ ÀÿÜÿçd;ÿç, ¾æÜÿæZÿ ÿ´æÀÿæ Ó¸íÿö fSÿ ¨Àÿç¯ÿ¿æ©, Óÿæÿÿ A¯ÿ¿Nÿ µÿæ¯ÿ¾ëNÿ {ÓÜÿç ¨Àÿþ¨ëÀëÿÌ Aÿÿ¿ µÿNÿç ÿ´æÀÿæ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿæ {¾æS¿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ Aÿÿ¿ µÿNÿçÀÿ ÿæ¾ö¿ {¾, ¨ÀÿþææZÿ ¯ÿ¿ÿêÿ Aÿ¿ LÿæÜÿæLëÿ Ó½Àÿ~ ÿLÿÀÿç {Ó$#{Àÿ GLÿ¿µÿæ¯ÿ {Üÿ¯ÿæ æ Aÿÿ¿ µÿæ¯ÿ{Àÿ àÿæSç$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ {Lÿ{ÿ ÿçÿ ¨¾ö¿;ÿ ¨ëÿföÿ½Àÿ Óêþæ{Àÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç F¯ÿó {Lÿ{¯ÿ {Ó ¨ëÿföÿ½Àÿ ÓêþæLëÿ AÿçLÿ÷þ~ LÿÀÿç¾æAæ;ÿç ? FÜÿæ D¨{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜëÿd;ÿç-
AÎþ Aæß
197
ßÿ÷ Lÿæ{àÿ ÿ´ÿæ¯õÿÿçþæ¯õÿÿçó {`ÿð¯ÿ {ßæSçÿ
æ ¨÷ßæÿæ ßæ;ÿç ÿó Lÿæàÿó ¯ÿä¿æþç µÿÀÿÿÌöµÿ ææ23ææ {Üÿ Afëöÿ ! {¾Dô LÿæÁÿ{Àÿ ÉÀÿêÀÿ ÿ¿æSLÿÀÿç `ÿæàÿç¾æB$#¯ÿæ {¾æSêþæ{ÿ ¨ëÿföÿ½Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBÿ$æ;ÿç F¯ÿó {¾Dô LÿæÁÿ{Àÿ ÉÀÿêÀÿ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ ¨ëÿföÿ½ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ þëô ¯ÿÿöþæÿ {ÓÜÿç LÿæÁÿÀÿ ¯ÿÿöÿ LÿÀëÿdçAS§ç{fö¿æÿçÀÿÜÿ
ÉëLÿÈ
Ì~úþæÓæ DÿÀÿæß~þú æ ÿÿ÷ ¨÷ßæÿæ Sbÿ;ÿç ¯ÿ÷Üÿ½ ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿç{ÿæ fÿæ
ææ24ææ ÉÀÿêÀÿ Óº¤ÿLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ Óþß{Àÿ ¾æÜÿæÀÿ Ó¼ëQ{Àÿ {f¿æÿçþöß AS§ç fÁëÿ$#¯ÿ, ÿçÿÀÿ ¨÷LÿæÉ ÀÿÜÿç$#¯ÿ, Óí¾ö¿ {ÿÿ꨿þæÿ $#¯ÿ, ÉëLÿȨäÀÿ `ÿ¢ÿ÷ ¯ÿ|ëÿ$#¯ÿ, DÿæÀÿæß~Àÿ ÿçÀÿµÿ÷ H Óë¢ÿÀÿ AæLÿæÉ {ÜÿæB$#¯ÿ æ {ÓÜÿçLÿæÁÿ{Àÿ ¨÷ßæ~ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ÷Üÿ½{¯ÿÿæ {¾æSêfÿ ¯ÿ÷Üÿ½Zÿë ¨÷æ© LÿÀÿç$æ;ÿç æ AS§ç ¯ÿ÷Üÿ½ {ÿfÀÿ ¨÷ÿêLÿ A{s æ ÿçÿ ¯ÿçÿ¿æÀÿ ¨÷LÿæÉ A{s æ ÉëLÿâ¨ä ÿçþöÁÿÿæÀÿ {ÿ¿æÿLÿ A{s æ ¯ÿç{¯ÿLÿ, {¯ÿðÀÿæS¿, Éþ, ÿþ, {ÿf H ¨÷jæ FÜÿçÓ¯ëÿ Ì{|ÿðÉ´¾ö¿ Üÿ] Ì~þæÓ A$öæúÿ ÌÝþæÓ A{s æ Eÿö{Àÿÿæ ×çÿç Üÿ] DÿÀÿæß~ A{s æ ¨÷LõÿÿçÀëÿ Ó¯ÿö$æ ¨{Àÿ FÜÿç A¯ÿ×æ{Àÿ ¾æB$#¯ÿæ ¯ÿ÷Üÿ½ {¯ÿÿæ {¾æSêfÿ ¯ÿ÷Üÿ½Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ ÿæÜÿæZÿ ¨ëÿöfÿ½ {ÜÿæBÿ$æF Lÿç;ëÿ Aÿÿ¿ `ÿçÿ ÿ´æÀÿæ àÿæSç$#¯ÿæ {¾æSêfÿ ¾ÿç FÜÿç Aæ{àÿæLÿLëÿ ¨÷æ© ÿLÿÀÿç ¨æÀÿ;ÿç, ¾æÜÿæZÿ Óæÿæ ¯ÿÿöþæÿ ¨íÿö {ÜÿæBÿæÜÿ], ÿæÜÿæZÿ Lÿç¨Àÿç Sÿç {ÜÿæB$æF ? FÜÿæÀÿ ¨ëÿ
¯ÿæQ¿æ LÿÀÿç LÿÜëÿd;ÿçí{þæ Àÿæÿç÷Ö$æ LõÿÐ
Ì~½æÓæ ÿäç~æßÿþú æ ÿÿ÷ `ÿæ¢ÿ÷þÓó {f¿æÿç{ßöæSê ¨÷樿 ÿç¯ÿÿö{ÿ ææ25ææ ¾æÜÿæÀÿ ¨÷ßæ~LÿæÁÿ{Àÿ ëAæô ¯ÿ¿æ¨ç ÀÿÜÿç$#¯ÿ, {¾æSæS§ç $#¯ÿ (AS§ç ¾j ¨÷÷Lÿ÷çßæ{Àÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$#¯ÿ AS§çÀÿ Ó´Àíÿ¨ A{s) Lÿç;ëÿ ëAæô ÿ´æÀÿæ Aæ¯õÿÿ {ÜÿæB$#¯ÿ, A¯ÿçÿ¿æÀÿ Àÿæÿ÷ê {ÜÿæB$#¯ÿ, A¤ÿæÀÿ {ÜÿæB$#¯ÿ, LõÿÐ ¨ä `ÿ¢ÿ÷þæ äê~ {ÜÿæB$#¯ÿ, LÿæÁÿçþæÀÿ ¯ÿæÜëÿàÿ¿ ÀÿÜÿç$#¯ÿ, ÌݯÿçLÿæÀÿÿ (Lÿæþ,{Lÿ÷æ,{àÿæµÿ, {þæÜÿ, þÿ F¯ÿó þæû¿ßö)¾ëNÿ ÿäç~æßÿ A$öæúÿ ¯ÿÜÿçþëöQê {ÜÿæB$#¯ÿ, ¾æÜÿæ ¨ÀÿþææZÿ ¨÷{¯ÿÉÀÿë ¯ÿÿöþæÿ ¯ÿæÜÿæ{Àÿ æ {ÓÜÿç {¾æSêZëÿ ¨ëÿ
fÿ½ {ÿ¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF æ {ÿ{¯ÿ Lÿ~ ÉÀÿêÀÿ ÓÜÿçÿ {ÓÜÿç {¾æSêZÿ Óæÿæ
198
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Óþæ© {ÜÿæB¾æF ? FÜÿæ D¨{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ¨ëÿ
LÿÜëÿd;ÿçÉëLÿÈ Lõÿ{Ð Sÿê {Üÿ¿{ÿ fSÿ
ÉæÉ´{ÿ þ{ÿ æ FLÿßæ ßæÿ¿ÿæ¯õÿÿçþÿ¿ßæ¯ÿÿö{ÿ ¨ëÿ
ææ26ææ D¨{ÀÿæNÿ ÉëLÿÈ F¯ÿó LÿõÐ Dµÿß ¨÷LÿæÀÿÀÿ Sÿç fSÿ{Àÿ ÉæÉ´ÿ A{s æ A$öæúÿ LÿÀÿç$#¯ÿæ Óæÿ {Lÿ{¯ÿ ¯ÿçÿæÉ {ÜÿæBÿ$æF æ f{~ ÉëLÿÈ A¯ÿ×æ{Àÿ ¨÷ßæ~ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ ¨dLëÿ ÿ AæÓë$#¯ÿæ ¨ÀÿþSÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿ F¯ÿó Aÿ¿ A¯ÿ×æ,{¾Dô$#{Àÿ äê~ ¨÷LÿæÉ F¯ÿó LÿæÁÿçþæ ÀÿÜÿçdç, F¨Àÿç A¯ÿ×æLëÿ ¾æB$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ ¨ëÿ
fÿ½ {ÿB$æF æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ ¨ëÿö ¨÷LÿæÉ þçÁÿç ÿæÜÿ], {Ó ¨¾ö¿;ÿ ÿæLëÿ µÿfÿ Üÿ] LÿÀÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ ¨÷ɧ ¨ëÀÿæ {Üÿàÿæ, ¯ÿÿöþæÿ FÜÿæ ÿçþ{;ÿ Óæÿ D¨{Àÿ ¨ëÿ
LÿÜëÿd;ÿç{ÿð{ÿ Óõÿê ¨æ$ö fæÿúÿ {ßæSê þëÜÿ¿ÿç LÿÊÿÿ æ ÿÓ½æúÿ Ó{¯ÿöÌë Lÿæ{ÁÿÌë {ßæSßë{Nÿæ µÿ¯ÿæfëöÿ ææ27ææ {Üÿ ¨æ$ö ! FÜÿç¨Àÿç FÜÿç þæSöLëÿ fæ~ç {Lÿò~Óç {¾æSê {þæÜÿçÿ ÜëÿA;ÿç ÿæÜÿ], {Ó fæ~ç$æ;ÿç {¾ ¨íÿö ¨÷LÿæÉ ¨æB¯ÿæ ¨{Àÿ Üÿ] ¯ÿ÷Üÿ½Lëÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ F¯ÿó äê~ ¨÷LÿæÉ ÀÿÜÿç{àÿ ¨ëÿ
fÿ½ ¨÷æ© {ÜÿæB Óæÿæ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¨xÿç$æF æ LÿÀÿç$#¯ÿæ Óæÿ {Lÿ{¯ÿ þ ÿæÉ {ÜÿæBÿ$æF æ Dµÿß Sÿç ÉæÉ´ÿ A{s æ Aÿ
{Üÿ Afëÿö ! ëÿ{þ ÓÿæÓ¯ÿöÿæ {¾æS¾ëNÿ {ÜÿæB ÿçÀÿ;ÿÀÿ Óæÿ LÿÀÿ æ {¯ÿ{ÿÌë ß{jÌë ÿ¨
Óë {`ÿð¯ÿ ÿæ{ÿÌë ßúÿ ¨ë~¿üÿÁÿó ¨÷ÿçÎþú æ A{ÿ¿ÿç ÿúÿ Ó¯ÿöþçÿó ¯ÿçÿçÿ´æ {ßæSê ¨Àÿó ×æÿþë{¨ðÿç `ÿæÿ¿þú ææ28ææ FÜÿæLëÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ fæ~ç, (þæÿçLÿÀÿç ÿæÜÿ] ) fæ~çLÿÀÿç {¾æSê {¯ÿÿ, ¾j, ÿ¨ H ÿæÿÀÿ ¨í~¿üÿÁÿLëÿ ÿç
Ó{¢ÿÜÿ AÿçLÿ÷þ~ LÿÀÿç$æ;ÿç F¯ÿó Óÿæÿÿ ¨Àÿþ ¨ÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ A¯ÿçÿçÿ ¨ÀÿþææZÿ Óæäæÿ fæÿLÿæÀÿêÀÿ ÿæþ Üÿ] {¯ÿÿ A{s æ {ÓÜÿç A¯ÿçÿçÿ ÿÿ´, {¾ÿ{¯ÿ{Áÿ ¯ÿçÿçÿ Üÿ] {ÜÿæBSàÿæ, {ÿ{¯ÿ ¯ÿÿöþæÿ LÿçF ¯ÿæ LÿæÜÿæLëÿ fæ~ç¯ÿ ? Aÿ
¯ÿçÿçÿ {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ {¯ÿÿÀÿ þ ¨÷{ßæfÿ Óþæ© {ÜÿæB¾æB$æF æ LÿæÀÿ~ fæ~ç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç {Ó$#Àëÿ µÿç {ÜÿæB ÀÿÜÿçÿ$æF æ ¾j A$öæúÿ AæÀÿæÿæÀÿ ÿçßÿ Lÿ÷çßæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ $#àÿæ, Lÿç;ëÿ {¾{¯ÿ FÜÿç ÿÿ´ ¯ÿçÿçÿ {ÜÿæBSàÿæ, {ÿ{¯ÿ LÿæÜÿæ ÿçþ{;ÿ µÿfÿ LÿÀÿç¯ÿæ ?
AÎþ Aæß
199
þÿ ÓÜÿçÿ B¢ÿç÷ßZëÿ àÿäÀÿ Aë&Àíÿ¨ ÿ¨æB¯ÿæ Üÿ] ÿ¨ A{s æ àÿä ¨÷æ© {ÜÿæBSàÿæ ¨{Àÿ Lÿ'~ ¨æB¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ÿ¨ LÿÀÿç¯ÿæ ? þÿ ¯ÿ`ÿÿ H Lÿþö ÿ´æÀÿæ Ó¯ÿö{ÿæµÿæ{¯ÿÿ Óþ¨ö~Àÿ ÿæþÜÿ] ÿæÿ A{s æ FÜÿç Ó¯ëÿÀÿ ¨ë~¿ üÿÁÿ Üÿ] ¨ÀÿþææZÿ ¨÷æ©ç æ üÿÁÿ þ ¯ÿÿöþæÿ AàÿSæ ÿæÜÿ] æ Aÿ
FÜÿçÓ¯ëÿÀÿ ¯ÿÿöþæÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿÿæ ÀÿÜÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ {ÓÜÿç {¾æSê ¾j, ÿ¨, ÿæÿ Bÿ¿æÿç üÿÁÿLëÿ þ ¨æÀÿ LÿÀÿç¾æB$æ;ÿç æ {Ó ¨Àÿþ ¨ÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ -ÿçÍÌöFÜÿç Aæß{Àÿ ¨æosç ¨÷þëQ ¯ÿç¢ëÿ D¨{Àÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿæ¾æBdç æ {¾Dô$#{Àÿ Ó¯ÿö ¨÷$þ Ó©þ AæßÀÿ {ÉÌ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐZÿ ÿ´æÀÿæ ¯ÿêfæ{Àÿæ¨çÿ ¨÷ɧLëÿ ØÎ ¯ëÿlæB¯ÿæÀÿ fçjæÓæ ÿ´æÀÿæ FÜÿç AæßÀÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ Afëöÿ Óæ{ÿæsç ¨÷ɧ LÿÀÿç$#{àÿ- µÿS¯ÿæÿ ! ¾æÜÿæ Aæ¨~ LÿÜÿç{àÿ(1) {ÓÜÿç ¯ÿ÷Üÿ½ Lÿ'~ ?(2) {ÓÜÿç Aæ Lÿ'~ ?(3) {ÓÜÿç Ó¸íÿö Lÿþö Lÿ'~ ?(4) {ÓÜÿç A#{ÿð¯ÿ Lÿ'~ ?(5) A#µíÿÿ Lÿ'~ ? (6) F¯ÿó A#¾j Lÿ'~ ? (7) A;ÿLÿæÁÿ{Àÿ Aæ¨~ {LÿDô ¨÷Lÿæ{Àÿ fæ~ç¯ÿæ{Àÿ AæÓç$æ;ÿç{¾, {Lÿ{¯ ¯ÿçÓ½&õÿç {ÜÿæBÿ$æF æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ {¾ ¾æÜÿæÀÿ ¯ÿçÿæÉ {ÜÿæBÿ$æF, {Ó Üÿ] "¨Àÿ¯ÿ÷Üÿ½' æ Ó´ßóÀÿ D¨àÿ²ç {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨Àÿþµÿæ¯ÿ Üÿ] Aæ æ {¾Dô$#Àëÿ fê¯ÿ þæßæÀÿ Aæ#¨ÿ¿Àëÿ ¯ÿæÜÿæÀÿç AææÀÿ Aæ#¨ÿ¿{Àÿ {ÜÿæB¾æB$æF, {Ó Üÿ] Aæ A{s F¯ÿó µíÿÿZÿ {ÓÜÿç µÿæ¯ÿ ¾æÜÿæ Éëµÿ ÿ$æ AÉëµÿ ÓóÔÿæÀÿÀÿ D LÿÀÿç$æF, {ÓÜÿç µÿæ¯ÿ AsLÿç¾ç¯ÿæ, "¯ÿçÓSö' A$öæúÿ ¯ÿçàÿß {ÜÿæB¾ç¯ÿæ Üÿ] LÿþöÀÿ ¨íÿöÿæ æ FÜÿæ ¨{Àÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæÀÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ ÀÿÜÿçÿ$æF æ Lÿþö F¨Àÿç {Lÿò~Óç ¯ÿÖë, ¾æÜÿæLÿç ÓóÔÿæÀÿÀÿ DúÿSþLëÿ ¯ÿçÿæÉ LÿÀÿç{ÿB$æF æ FÜÿç¨Àÿç äÀÿµÿæ¯ÿ Üÿ] A#µíÿÿ æ A$öæúÿ ÿÎ {ÜÿD$#¯ÿæ µíÿÿ ¨÷æ~êZëÿ D LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ þæþ A{s æ {Ó Üÿ] µíÿÿZÿ A#Ïæÿæ As;ÿç æ ¨Àÿþ ¨ëÀëÿÌ Üÿ] A#{ÿð¯ÿ æ {Ó$#{Àÿ {ÿð¯ÿ Ó¸ÿ ¯ÿçàÿêÿ {ÜÿæB¾æF æ FÜÿç ÉÀÿêÀÿ{Àÿ þëô Üÿ] A#¾j æ A$öæúÿ {¾Dô$#{Àÿ ¾j ¯ÿçàÿß {ÜÿæB$æF æ {Ó þëô Üÿ] A{s æ ¾jÀÿ A#Ïæÿæ A{s æ {Ó {þæÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ Üÿçô ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ A$öæúÿ É÷êLÿõÐ f{~ {¾æSê $#{àÿ æ A#¾j F¨Àÿç {Lÿò~Óç FLÿ ¨ëÀëÿÌ ¾çF Lÿç FÜÿç ÉÀÿêÀÿ{Àÿ Üÿ] ÀÿÜÿç$æ;ÿç, ¯ÿæÜÿæ{Àÿ ÿæÜÿ] æ A;ÿçþ ¨÷ɧ $#àÿæ {¾ A;ÿ Óþß{Àÿ Aæ¨~
200
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Lÿç¨Àÿç fæ~ç¯ÿæ{Àÿ AæÓç$;ÿç æ {Ó LÿÜÿç{àÿ- ¾çF {þæÀÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ Ó½Àÿ~ LÿÀÿç$æ;ÿç, {þæÀÿ ¯ÿ¿ÿêÿ Aÿ¿ {Lÿò~Óç ¯ÿçÌ߯ÿÖëÀÿ `ÿç;ÿÿ AæÓç¯ÿæLëÿ ÿçA;ÿç ÿæÜÿ] F¯ÿó F¨Àÿç LÿÀÿç LÿÀÿç ÉÀÿêÀÿÀÿ Óº¤ÿLëÿ þ ÿ¿æS LÿÀÿç {ÿB$æ;ÿç, {Óþæ{ÿ {þæÀÿ Óæäæÿ Ó´Àÿí¨Lÿë ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç, ¾æÜÿæLëÿ {ÉÌ{Àÿ þ ÿæÜÿæ Üÿ] ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ ÉÀÿêÀÿÀÿ þõëÿ¿ ÓÜÿçÿ Üÿ] FÜÿæ D¨àÿ²# {ÜÿæB$æF, F¨Àÿç Lÿçdç ÿçÊÿß ÿëÜÿô æ ¾ÿç þõëÿ¿ ¨{Àÿ Üÿ] þçÁÿç$æ;ÿç, {ÿ{¯ÿ É÷êLõÿÐ ¨íÿö {ÜÿæBÿ$æ{;ÿ æ A{ÿLÿ fÿ½Àëÿ `ÿæàÿçLÿÀÿç ¨÷æ© LÿÀÿç$#¯ÿæ jæÿê ÿæÜÿæZÿ Ó´Àíÿ¨ {ÜÿæBÿ$æ;ÿç æ þÿÀÿ Ó¯ÿö$æ ÿç{Àÿæ F¯ÿó ÿçÀÿë þÿÀÿ ¯ÿçàÿß Üÿ] A;ÿLÿæÁÿ A{s æ {¾Dôvÿæ{Àÿ ¨ëÿ
ÉÀÿêÀÿ DÿçÀÿ þæþ Éæ;ÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ {ÓÜÿç Óþß{Àÿ {Ó ¨Àÿþ µÿæ¯ÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB¾æAæ;ÿç æ ÿæÜÿæZÿ ¨ëÿ
fÿ½ {ÜÿæBÿ$æF æ FÜÿç ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ {Ó Ó½Àÿ~Àÿ ¯ÿçæÿ LÿÜÿç{àÿ- {Üÿ Afëöÿ ! ÿçÀÿ;ÿÀÿ {þæÀÿ Ó½Àÿ~ LÿÀÿ F¯ÿó ¾ë LÿÀÿ æ ëÿBsç {SæsçF Óæ$#{Àÿ Lÿç¨Àÿç {Üÿ¯ÿ ? Lÿÿæ`ÿçúÿ F¨Àÿç {ÜÿæB¨æ{Àÿ {¾ {fð Lÿ{Üÿ§ßæàÿæàÿLÿê, fß µÿS¯ÿæÿLÿê F¨Àÿç LÿÜëÿ$#¯ÿ F¯ÿó ¯ÿæ~ þ `ÿàÿæD$#¯ÿ æ Lÿç;ëÿ F¨Àÿç ëÿÜÿô æ Ó½Àÿ~ Àÿ Ó´Àíÿ¨ ØÎ Lÿ{àÿ {¾, {¾æS æÀÿ~æ{Àÿ ×çÀÿ ÀÿÜÿç, {þæ ¯ÿ¿ÿêÿ Aÿ¿ LÿæÜÿæÀÿ Ó½Àÿ~ ÿLÿÀÿç ÿçÀÿ;ÿÀÿ Ó½Àÿ~ LÿÀÿ æ {¾{¯ÿ Ó½Àÿ~ F{ÿ Óíä½, {ÿ{¯ÿ ¾ë LÿçF LÿÀÿç¯ÿ ? Àÿç ÿçA;ëÿ {¾, FÜÿç ¨ëÖLÿ µÿS¯ÿæÿ A{s æ {ÿ{¯ÿ FÜÿÀÿæ AæQ¨æQÀÿ ¯ÿÖë, Óæþÿæ{Àÿ ¯ÿÓç$#¯ÿæ {àÿæLÿ Lÿçºæ Aÿ¿ {ÿQ#$#¯ÿæ H Éë~ç$#¯ÿæ {Lÿò~Óç ¯ÿÖë ÓZÿÅÿ{Àÿ þ ÿAæÓë, ÿæÜÿæ D¨{Àÿ õÿÎç¨æÿ þ ÿ{ÜÿD, ¾ÿç {ÿQæ¾æD$#¯ÿ, {ÿ{¯ÿ Ó½Àÿ~ vÿçLúÿ{Àÿ {ÜÿDÿæÜÿ] æ F¨Àÿç Ó½Àÿ~ {Üÿ{àÿ ¾ë Lÿç¨Àÿç {Üÿ¯ÿ? ¯ÿÖëÿ
{¾{¯ÿ Aæ¨~ F¨Àÿç ÿçÀÿ;ÿÀÿ Ó½Àÿ~{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ{¯ÿ, {ÓÜÿç ä~ ¾ëÀÿ ÓvÿçLúÿ Ó´Àíÿ¨ Óæþÿæ{Àÿ D¨×çÿ {Üÿ¯ÿ æ {ÓÜÿç Óþß{Àÿæ þæßçLÿ ¨÷¯õÿÿç ¯ÿææ Àíÿ¨{Àÿ ¨÷ÿ¿ä {ÜÿæB$æF æ Lÿæþ-{Lÿ÷æ, ÀÿæS-{ÿ´Ì, Aæÿç ëÿföß Éÿø As;ÿç æ FÜÿç Éÿø Aæ¨~Zëÿ Ó½Àÿ~ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ {ÿ{¯ÿ ÿæÜÿ] æ ÿæÜÿæZÿ vÿæÀëÿ ¯ÿçfß ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] ¾ë A{s æ FÜÿç Éÿøþæ{ÿ ¯ÿçÿæÉ {ÜÿæBSàÿæ ¨{Àÿ Üÿ] ¯ÿ¿Nÿç ¨ÀÿþSÿç ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ FÜÿç ¨ÀÿþSÿçLëÿ ¨æB¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {Üÿ Afëÿö ! ëÿ{þ Hþú f¨LÿÀÿ F¯ÿó {þæÀÿ æÿ LÿÀÿ æ A$öæúÿ É÷êLõÿÐ f{~ {¾æSê $#{àÿ æ ÿæþ H Àíÿ¨ AæÀÿæÿæÀÿ `ÿæ¯ÿç A{s æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ FÜÿç ¨÷ɧLëÿ þ {ÿ{àÿ {¾ ¨ëÿföÿ½ Lÿ~ ?
AÎþ Aæß
201
{Ó$#{Àÿ LÿçF LÿçF AæÓ;ÿç ? {Ó LÿÜÿç{àÿ- ¯ÿ÷Üÿ½ævÿæÀëÿ ¨÷æÀÿ» LÿÀÿç Lÿês¨ÿèÿæÿç ¨¾ö¿;ÿ fSÿ ¨ëÿÀÿæ¯ÿÿ}{Àÿ AæÓç$æ;ÿç æ FÜÿç ÓþÖZÿÀÿ Óþæ© {ÜÿæB Sàÿæ ¨{Àÿ þ {þæÀÿ ¨Àÿþ A¯ÿ¿Nÿ µÿæ¯ÿ ÿ$æ {Ó$#{Àÿ ×çÿç Óþæ© {ÜÿæBÿ$æF æ FÜÿç {¾æS{Àÿ ¨÷¯ÿçÎ ¨ëÀëÿÌZÿ ëÿB ¨÷LÿæÀÿ Sÿç ÜÿëF, ¾çF ¨íÿö ¨÷LÿæÉLëÿ ¨÷æ© Ì{|ÿðÉ´¾ö¿ Ó¸ Dÿö{Àÿÿæ, ¾æÜÿævÿæ{Àÿ {àÿÉþæÿ÷ Aµÿæ¯ÿ ÿ$æF, {Ó ¨Àÿþ SÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ ¾ÿç {ÓÜÿç {¾æSLÿÿöæZÿ vÿæ{Àÿ {àÿÉþæÿ÷ Aµÿæ¯ÿ ÀÿÜÿçdç, LÿõШäÀÿ LÿæÁÿçþæÀÿ ÓoæÀÿ ÀÿÜÿçdç, F¨Àÿç A¯ÿ×æ{Àÿ Üÿ] ÉÀÿêÀÿÀÿ Óþß Óþæ© {ÜÿD$#¯ÿæ {¾æSêZëÿ fÿ½ {ÿ¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF æ {Ó Óæþæÿ¿ fê¯ÿZÿ ¨Àÿç fÿ½-þÀÿ~Àÿ `ÿLÿ÷{Àÿ AæÓçÿ$æ;ÿç æ ¯ÿÀÿó fÿ½ {ÿB ÿæÜÿævÿæÀëÿ AæSLëÿ ÀÿÜÿç$#¯ÿæ {ÉÌ ÓæÿæLëÿ Ó¸íÿö LÿÀÿç$æ;ÿç æ FÜÿç¨Àÿç AæÓ;ÿæ fÿ½{Àÿ {ÓÜÿç Lÿ÷çßæ{Àÿ `ÿæàÿç {Ó þ {Óvÿæ{Àÿ ¨Üÿo#¾æB$æ;ÿç, ¾æÜÿæÀÿ ÿæþ ¨Àÿþ æþ A{s æ ¨¯ÿöÀëÿ þ É÷êLõÿÐ LÿÜÿçAæÓçd;ÿç {¾ FÜÿæÀÿ AÅÿ Óæÿ þ fÿ½ þÀÿ~Àÿ þÜÿæúÿ µÿßÀëÿ DæÀÿ LÿÀÿç Üÿ] dæÝç$æF æ Dµÿß ÀÿæÖæ ÉæÉ´ÿ F¯ÿó Aäß A{s æ FÜÿæLëÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç {Lÿò~Óç ¨ëÀëÿÌ {¾æSÀëÿ ¯ÿç`ÿÁÿçÿ {ÜÿæBÿ$æ;ÿç æ {Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ {¾æSê ÜëÿA æ {¯ÿÿ, ¾j, ÿ¨, ÿæÿÀÿ ¨ë~¿ üÿÁÿLëÿ þ {¾æSê DàúÿóWÿ LÿÀÿç ¾æB$æ;ÿç æ ¨Àÿþ SÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ FÜÿç Aæß{Àÿ ×æÿ×æÿ{Àÿ ¨ÀÿþSÿçÀÿ `ÿçÿ÷~ LÿÀÿæ¾æBdç, ¾æÜÿæLëÿ A¯ÿ¿Nÿ Aäß F¯ÿó AäßÀÿ LÿÜÿç Ó{ºæ#ÿ LÿÀÿæ¾æBdç, ¾æÜÿæÀÿ {Lÿ{¯ÿ äß A$öæúÿ ¯ÿçÿæÉ {ÜÿæBÿ$æF æ C ÿûÿç ÿç É÷ ê þú ÿ µÿS¯ÿú ÿ SêÿæÓí ¨ ÿç Ì ûë ¯ÿ÷ Ü ÿ½ ¯ ÿç ÿ¿æßæó {¾æSÉæ{Ú É÷ ê Lõ ÿ Ðæfë ö ÿ Óºæ{ÿ "AäÀÿ ¯ÿ÷ Ü ÿ½ { ßæS' ÿæþ AÎ{þææß ææ8ææ FÜÿç ¨÷Lÿæ{Àÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæ Àíÿ¨ê D¨ÿçÌÿ, F¯ÿó ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ ÿ$æ {¾æSæÉæÚ ¯ÿçÌßLÿ É÷êLõÿÐ F¯ÿó AfëöÿZÿ Óºæÿ{Àÿ "Aäß ¯ÿ÷Üÿ½{¾æS' ÿæþ AÎ{þææß Ó¸íÿö {Üÿàÿæ æ Bÿç É÷ ê þú ÿ ¨ÀÿþÜÿóÓ ¨Àÿþæÿ¢ÿÓ¿ Éç Ì ¿ É÷ ê Ó´ æ þê AÝSÝæÿ¢ÿLõÿ{ÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæßæ
ß$æ$ö Sêÿæ µÿæ{Ì¿ "AäÀÿ ¯ÿ÷Üÿ½{ßæS' ÿæþ AÎ{þææß ææ8ææ ææ ÜÿÀÿç CÿúÿÓúÿ ææ
202
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
C É÷ê ¨Àÿþæ{ÿ ÿþ
A$ ÿ¯ÿ{þææß
ÌÏ Aæß ¨¾ö¿;ÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ {¾æS ¯ÿçÌß{Àÿ Lÿ÷þ¯ÿ ¯ÿç{ÉâÌ~ Lÿ{àÿ æ ¾æÜÿæÀÿ Éë A$ö $#àÿæ ¾jÀÿ ¨÷Lÿ÷çßæ æ ¾j {ÓÜÿç ¨Àÿþ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæD$#¯ÿæ AæÀÿæÿæÀÿ ¯ÿç# ¯ÿç{ÉÌÀÿ `ÿçÿ÷~ A{s æ {¾Dô$#{Àÿ `ÿÀÿæ`ÿÀÿ fSÿ Üÿ¯ÿÿ ÓæþS÷ê Àíÿ¨{Àÿ ÀÿÜÿç$æF æ þÿÀÿ ÿç{Àÿæ F¯ÿó ÿç{Àÿæ þÿÀÿ þ ¯ÿçàÿß LÿæÁÿ{Àÿ {ÓÜÿç Aþõÿ ÿÿ´ ¯ÿçÿçÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ ¨íÿöçLÿæÁÿ{Àÿ ¾j ¾æÜÿæLëÿ ÓõÎç LÿÀÿç$æF, ÿæÜÿæLëÿ ¨æÿ LÿÀÿë$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç Üÿ] jæÿê As;ÿç F¯ÿó {Ó Óÿæÿÿ ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB¾æD$æ;ÿç æ {ÓÜÿç þçÁÿÿÀÿ ÿæþ Üÿ] {¾æS A{s æ {ÓÜÿç ¾jLëÿ Lÿæ¾ö¿Àíÿ¨ {ÿ¯ÿæ Üÿ] Lÿþö A{s æ Ó©þ Aæß{Àÿ {Ó LÿÜÿç{àÿ- FÜÿç LÿþöLëÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ¯ÿ¿æ©ç ¯ÿ÷Üÿ½, Ó¸íÿö Lÿþö, Ó¸íÿö Aæ, A#µíÿÿ, A#{ÿð¯ÿ F¯ÿó A#¾j ÓÜÿçÿ {þæ{ÿ fæ~ç$æ;ÿç æ AÎþ Aæß{Àÿ {Ó LÿÜÿç{àÿ- FÜÿæ Üÿ] ¨ÀÿþSÿç F¯ÿó ¨Àÿþæþ þ A{s æ ¨÷Öëÿ Aæß{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ Ó´ßó `ÿaÿöæLÿ{àÿ {¾ {¾æS¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌZÿ GÉ´¾ö¿ Lÿç¨Àÿç ? Ó¯ëÿ$#{Àÿ ¯ÿ¿æ© ÀÿÜÿç¯ÿæ Ó{ÿ´ {Ó Lÿç¨Àÿç ÿçàÿ}© {ÜÿæB$æ;ÿç ? Lÿþö LÿÀÿç$æB þ {Ó Lÿç¨Àÿç ALÿÿöæ As;ÿç ? {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌZÿ Ó´µÿæ¯ÿ F¯ÿó ¨÷µÿæ¯ÿ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç æ {¾æS Aæ`ÿÀÿ~{Àÿ |ÿæÁÿç¯ÿæ ¨{Àÿ AæÓë$#¯ÿæ {ÿ¯ÿæÿçLÿ ¯ÿçW§Àëÿ ÓÿLÿö Lÿ{àÿ F¯ÿó {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌZÿ ÉÀÿ~ {Üÿ¯ÿæ ¨æBô LÿÜÿç{àÿ æ É÷ê µÿS¯ÿæÿë¯ÿæ`ÿ Bÿó ëÿ {ÿ SëÜÿ¿ÿþó ¨÷¯ÿä¿æþ¿ÿÓíß{¯ÿ æ jæÿó ¯ÿçjæÿÓÜÿçÿó ßfújæÿ´æ {þæä¿{ÓÉëµÿæúÿ ææ1ææ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ AÓíßæ (ÿæÜÿ/BÌöæ) ÀÿÜÿçÿ {Üÿ Afëöÿ ! ëÿþ ÿçþ{;ÿ þëô FÜÿç ¨Àÿþ {Sæ¨ÿêß jæÿLëÿ ¯ÿçjæÿ ÓÜÿçÿ LÿÜÿç¯ÿç æ A$öæúÿ ¨÷æ©ç ¨Êÿæúÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÀÿÜÿ~ê LÿÜÿç¯ÿç {¾, Lÿç¨Àÿç {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ
ÿþ¯ÿ Aæß
203
Ó¯ÿöÿ÷ FLÿ Óþß{Àÿ ÓþÖ Lÿþö LÿÀÿç$æ;ÿç ? Lÿç¨Àÿç {Ó fæSõÿç ¨÷ÿæÿ LÿÀÿç$æ;ÿç ? Àÿ$ê {ÜÿæB Aææ ÓÜÿçÿ Lÿç¨Àÿç Ó{ÿð¯ÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç ? ""ßúÿ jæÿ´æ''-¾æÜÿæLëÿ Óæäæúÿ fæ~ç ëÿ{þ ëÿ
QÀíÿ¨ê ÓóÓæÀÿÀëÿ þëNÿ {ÜÿæB¾ç¯ æ {ÓÜÿç jæÿ Lÿç¨Àÿç ? FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿçÀÿæf¯ÿçÿ¿æ ÀÿæfSõÜÿ¿ó ¨¯ÿçÿ÷þçÿþëÿþþú æ ¨÷ÿ¿äæ¯ÿSþó þö¿ó ÓëÓëQó Lÿÿöõþ¯ÿ¿ßþú ææ2ææ ¯ÿçjæÿ ÿ´æÀÿæ Óó¾ëNÿ FÜÿç jæÿ ÓþÖ ¯ÿçÿ¿æþæÿZÿÀÿ Àÿæfæ A{s æ ¯ÿçÿ¿æÀÿ A$ö µÿæÌæ jæÿ A$¯ÿæ Éçäæ ÿë{Üÿô æ "" ¯ÿçÿ¿æ Üÿç Lÿæ ¯ÿ÷Üÿ½ Sÿç ¨÷ÿæßæ Óæ ¯ÿçÿ¿æ ßæ ¯ÿçþëNÿ{ß'' æ ¯ÿçÿ¿æ ÿæÜÿæLëÿ LëÿÜÿæ¾æF, ¾æÜÿæ ÓæQ ¨æQLëÿ AæÓç, ÿæZëÿ DvÿæB ¯ÿ÷Üÿ½ ¨${Àÿ `ÿàÿæB {þæä ¨÷ÿæÿ LÿÀÿæB$æF æ ¾ÿç ÀÿæÖæ{Àÿ Jç-Óçç A$¯ÿæ ¨÷Lõÿÿç{Àÿ {LÿDôvÿç AsLÿç S{àÿ {ÿ{¯ÿ Óç {Üÿ¯ÿ {¾, A¯ÿçÿ¿æ ÓüÿÁÿ {ÜÿæBSàÿæ æ ÿæÜÿæ ¯ÿçÿ¿æ ëÿÜÿô æ FÜÿç Àÿæf¯ÿçÿ¿æ F¨Àÿç A{s, ¾æÜÿæ ÿçÊÿçÿ Lÿàÿ¿æ~LÿæÀÿê A{s æ FÜÿæ ÓþÖ {Sæ¨ÿêß þæÿZÿÀÿ Àÿæfæ A{s æ A¯ÿçÿ¿æ H ¯ÿçÿ¿æÀÿ A¯ÿSë=ÿÿÀÿ Aÿæ¯ÿÀÿ~ {Üÿ{àÿ {¾æS¾ëNÿÿæ ¨Êÿæúÿ Üÿ] FÜÿæÀÿ þçÁÿÿ {ÜÿæB$æF æ FÜÿæ Aÿç ¨¯ÿçÿ÷, Aëÿ¿ÿþ F¯ÿó ¨÷ÿ¿ä üÿÁÿ¾ëNÿ {ÜÿæB$æF, Üÿæÿ{Àÿ Àÿç$#¯ÿæ AôÁÿæ üÿÁÿ ÓõÿÉ FÜÿç Àÿæf¯ÿçÿ¿æ ¨÷ÿ¿ä üÿÁÿ¾ëNÿ A{s æ FÜÿæ A¤ÿ ¯ÿçÉ´æÓ ëÿÜÿô {¾, FÜÿç fÿ½{Àÿ Óæÿæ LÿÀÿ, üÿÁÿ {Lÿ{¯ÿ Aÿ¿ fÿ½{Àÿ þçÁÿç¯ÿ æ FÜÿæ ¨Àÿþ þö ¨Àÿþææ ÿ´æÀÿæ Óó¾ëNÿ A{s æ ¯ÿçjæÿ ÓÜÿçÿ FÜÿç jæÿ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ ÓÀÿÁÿ F¯ÿó A¯ÿçÿæÉê A{s æ ÿ´çÿêß Aæß{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç$#{àÿ, {Üÿ Afëöÿ ! FÜÿç {¾æS{Àÿ ¯ÿêfÀÿ ÿæÉ {ÜÿæBÿ$æF æ FÜÿæÀÿ AÅÿ Óæÿ þ fÿ½-þÀÿ~Àÿ þÜÿæúÿ µÿßÀëÿ DæÀÿ LÿÀÿç{ÿB$æF æ ÌÏ Aæß{Àÿ Afëöÿ ¨`ÿæÀÿç$#{àÿ, µÿS¯ÿæÿ ! Éç$#Áÿ ¨÷ßÿ§ ÓæLÿ ÿεÿ÷Î ÜëÿF ÿæÜÿ] ? É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ, {Üÿ Afëöÿ ! ¨÷${þ ÿ LÿþöLëÿ ¯ëÿlç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ F¯ÿó ¯ëÿlçç¾ç¯ÿæ ¨{Àÿ ¾ÿç AÅÿ Óæÿ LÿÀÿç{ÿ¯ÿ {ÿ{¯ÿ ÿæÜÿæÀÿ {Lÿò~Óç fÿ½{Àÿ þ ¯ÿçÿæÉ {ÜÿæBÿ$æF ¯ÿÀÿó {ÓÜÿç AÅÿ Aµÿ¿æÓ ¨÷µÿæ¯ÿÀëÿ ¨÷{ÿ¿Lÿ fÿ½{Àÿ ÿæÜÿæ Üÿ] LÿÀÿç$æF æ A{ÿLÿ fÿ½Àÿ ¨Àÿç~æþ ÿ´æÀÿæ {Óvÿæ{Àÿ ¨Üëÿo#¾æB$æF æ ¾æÜÿæÀÿ ÿæþ ¨ÀÿþSÿç, ¨Àÿþææ LëÿÜÿæ¾æDdç æ ÿæÜÿæLëÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ Fvÿæ{Àÿ þ LÿÜëÿd;ÿç {¾,
204
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
FÜÿç Óæÿ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿÜëÿÿ ÓëSþ H A¯ÿçÿæÉê, ¨Àÿ;ëÿ FÜÿæ ÿçþ{;ÿ É÷æ ÿçÿæ;ÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ AÉ÷æÿæ
¨ëÀëÿÌæ þöÓ¿æÓ¿ ¨Àÿóÿ¨ æ A¨÷樿 þæó ÿç¯ÿÿö{;ÿ þõëÿ¿ÓóÓæÀÿ¯ÿöÿç ææ3ææ {Üÿ ¨Àÿ;ÿ¨ Afëöÿ ! FÜÿç þö{Àÿ (¾æÜÿæÀÿ AÅÿ Óæÿ Lÿ{àÿ þ ¯ÿçÿæÉ {ÜÿæB ÿ$æF) É÷æÀÿÜÿçÿ ¨ëÀëÿÌ (FLÿ BÎZÿ vÿæ{Àÿ þÿLëÿ {Lÿ¢ÿ÷çÿ ÿ ÀÿQ#$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ) {þæ{ÿ ¨÷æ© ÿ {ÜÿæB ÓóÓæÀÿ {äÿ÷{Àÿ µÿ÷þ~ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Aÿ
É÷æ Aÿç¯ÿæ¾ö¿ A{s æ Lÿ'~ Aæ¨~ ÓóÓæÀÿÀëÿ Eÿö{Àÿ Ad;ÿç ? FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç þßæ ÿÿþçÿó Ó¯ÿöó fSÿ¯ÿ¿Nÿþíÿ}ÿæ æ þúÿ×æÿç Ó¯ÿöµíÿÿæÿç ÿ `ÿæÜÿó {ÿÌ´¯ÿ×çÿ
ææ4ææ {þæÀÿ A¯ÿ¿Nÿ Ó´Àíÿ¨{Àÿ FÜÿç Ó¸íÿö fSÿ ¯ÿ¿æ© ÀÿÜÿçdç, A$öæúÿ þëô {¾Dô Ó´Àíÿ¨{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿçdç, ÿæÜÿæ Ó¯ÿöÿ÷ ¯ÿ¿æ© ÀÿÜÿçdç æ Ó¸íÿö ¨÷æ~ê {þæ vÿæ{Àÿ AæÉ÷çÿ Ad;ÿç æ Lÿç;ëÿ þëô ÿæZÿ µÿçÿ{Àÿ ×çÿÿÿæÜÿ] æ LÿæÀÿ~ þëô A¯ÿ¿Nÿ Ó´Àíÿ¨{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿç$æF æ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ {¾Dô A¯ÿ¿Nÿ Ó´Àíÿ¨{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç, {ÓÜÿçvÿæÀëÿ (ÉÀÿêÀÿ ÿ¿æSLÿÀÿç {ÓÜÿç A¯ÿ¿Nÿ ÖÀÿ ÿ´æÀÿæ Üÿ]) Lÿ$æ¯ÿæÿöæ {ÜÿæB$æ;ÿç æ FÜÿç Lÿ÷þ{Àÿ AæSLëÿ LÿÜÿëd;ÿç ÿ `ÿ þúÿ×æÿç µíÿÿæÿç ¨É¿ {þ {ßæS{þðÉ´Àÿþú æ µíÿÿµõÿ `ÿ µíÿÿ{×æ þþææ µíÿÿµÿæ¯ÿÿ
ææ5ææ ¯ÿÖëÿ
Ó¸íÿö µíÿÿ {þævÿæ{Àÿ ×çÿ ëÿÜÿô;ÿç LÿæÀÿ~ {Óþæ{ÿ þÀÿ~þöæ As;ÿç æ ¨÷LõÿÿçÀÿ AæÉ÷çÿ As;ÿç æ Lÿç;ëÿ {þæÀÿ {¾æSþæßæÀÿ GÉ´¾ö¿Lëÿ {ÿQ# ÿçA{¾, fê¯ÿæÀÿêZëÿ D H {¨æÌ~ LÿÀëÿ$#¯ÿæ {þæÀÿ Aææ, µíÿÿ Óþëÿæß{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿçÿ$æF æ þëô Aæ Ó´Àíÿ¨ A{s æ {ÿ~ë þëô {ÓÜÿç µíÿÿ Óþëÿæß{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿçÿ$æF æ FÜÿæ Üÿ] {¾æSÀÿ ¨÷µÿæ¯ÿ A{s æ FÜÿæLëÿ ØÎ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ õÿÎæ;ÿ {ÿDd;ÿç ß$æLÿæÉ×ç{ÿæ ÿçÿ¿ó ¯ÿæßë
Ó¯ÿöÿ÷{Sæ þÜÿæúÿ æ ÿ$æ Ó¯ÿöæ~ç µíÿÿæÿç þúÿ×æÿê ëÿ¿¨æÀÿß ææ6ææ {¾¨Àÿç AæLÿæÉÀëÿ D {ÜÿD$#¯ÿæ þÜÿæÿ ¯ÿæßë AæLÿæÉ{Àÿ Üÿ] Ó{ÿð¯ÿ ×çÿ ÀÿÜÿç$æF, Lÿç;ëÿ ÿæÜÿæLëÿ þÁÿçÿ LÿÀÿç¨æÀÿçÿ$æF æ vÿçLúÿ {ÓÜÿç¨Àÿç
ÿþ¯ÿ Aæß
205
Ó¸íÿö µíÿÿ {þæ µÿçÿ{Àÿ ×çÿ {ÜÿæBd;ÿç {¯ÿæàÿç fæ~ æ {Óþæ{ÿ {þæ{ÿ þÁÿçÿÿæ LÿÀÿç¨æÀÿçÿ$æ;ÿç æ þëô AæLÿæɯÿúÿ ÿç{àÿö¨ ÀÿÜÿç$æF æ Fvÿæ{Àÿ ¨÷ɧ ¨ëÀÿæ {Üÿàÿæ FÜÿæ Üÿ] {¾æSÀÿ ¨÷µÿæ¯ÿ A{s æ ¯ÿÿöþæÿ {¾æSê Lÿ'~ LÿÀëÿ$æ;ÿç æ FÜÿæ D¨{Àÿ {ÿQ#¯ÿæÓ¯ÿöµíÿÿæÿç {Lÿò{;ÿß ¨÷Lõÿÿçó ßæ;ÿç þæþçLÿæþú æ LÿÅÿä{ß ¨ëÿÖæÿç LÿÅÿæ{ÿò ¯ÿçÓõfæþ¿Üÿþú ææ7ææ {Üÿ Afëöÿ ! LÿÅÿÀÿ ¯ÿçàÿß LÿæÁÿ{Àÿ Óþ{Ö {þæÀÿ ¨÷Lõÿÿç A$öæúÿ {þæÀÿ Ó´µÿæ¯ÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç F¯ÿó LÿÅÿÀÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ þëô ÿæÜÿæZëÿ ¯ÿæÀÿºæÀÿ ""¯ÿçÓõfæþç'' - ¯ÿç{ÉÌ Àíÿ¨{Àÿ Óõfÿ LÿÀÿç$æF æ {Óþæ{ÿ ¨í¯ÿöÀëÿ Üÿ] ÿ $#{àÿ Lÿç;ëÿ {Óþæ{ÿ ¯ÿçLõÿÿ A¯ÿ×æ{Àÿ $#{àÿ æ ÿæÜÿæZëÿ Àÿ`ÿÿæ LÿÀÿç$æF, ÓfæÝç$æF æ ¾çF A{`ÿÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç, ÿæÜÿæZëÿ fæS÷ÿ LÿÀëÿ$æF æ LÿÅÿ ÿçþ{;ÿ {¨÷Àÿçÿ LÿÀÿç$æF, LÿÅÿÀÿ ÿæ¾ö¿ {ÜÿDdç Dúÿ$æ{ÿæÿ½ëQ ¨Àÿç¯ÿÿöÿ æ AæÓëÀÿê Ó¸ÿÀëÿ ¯ÿæÜÿæÀÿç {¾¨Àÿç {¾¨Àÿç ¨ëÀëÿÌ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB$æF æ FÜÿçvÿæÀëÿ Üÿ] LÿÅÿÀÿ ¨÷æÀÿ» {ÜÿæB$æF F¯ÿó {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ CÉ´Àÿ µÿæ¯ÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB¾æ;ÿç, ÿæÜÿæ Üÿ] LÿÅÿÀÿ äß A{s æ ÿçfÀÿ Lÿþö Ó¸íÿö LÿÀÿç LÿÅÿ þ ¯ÿçàÿß {ÜÿæB¾æB$æF æ µÿfÿÀÿ ¨÷æÀÿ» LÿÅÿÀÿ Aæÿç A{s F¯ÿó µÿfÿÀÿ ¨ÀÿæLÿæÏæ, {¾Dôvÿæ{Àÿ àÿä ¯ÿçÿçÿ {ÜÿæB$æF, ÿæÜÿæ Üÿ] LÿÅÿÀÿ A;ÿ A{s æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ FÜÿç ¨÷ÿ¿Sææ {¾æÿçþæÿZÿÀÿ LÿæÀÿ~ µíÿÿ ÀÿæS{ÿ´ÌæÿçÀëÿ þëNÿ ¨æB ÿçfÀÿ ÉæÉ´ÿ Ó´Àíÿ¨{Àÿ ×çÀÿ {ÜÿæB¾æB$æF, ÿæÜÿæLëÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿ;ÿç, {Ó {þæÀÿ ¨÷LõÿÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF {¾Dô þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ¨÷LõÿÿçLëÿ ¯ÿçàÿß LÿÀÿç Ó´Àíÿ¨{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æBS{àÿ ÿæÜÿæZÿ ¨÷Lõÿÿç Lÿç¨Àÿç$æF ? Lÿ'~ ÿæZÿvÿæ{Àÿ ¨÷Lõÿÿç ¯ÿÿöþæÿ þ {ÉÌ ÀÿÜÿç$æF ? õÿÿêß Aæß 33 {ÉâæLÿ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç ÓæÀÿçd;ÿç {¾, ÓþÖ ¨÷æ~ê ÿçfÀÿ ¨÷LõÿÿçLëÿ Üÿ] ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ {¾¨Àÿç ÿæÜÿæZÿ D¨{Àÿ ¨÷LõÿÿçÀÿ ÿæÝÿæ ÀÿÜÿç$æF, {Óþæ{ÿ {Ó¨Àÿç LÿÀÿç$æ;ÿç æ ""jæÿ¯ÿæÿ¨ç'' ¨÷ÿ¿ä ÿÉöÿ ÓÜÿçÿ fæÿLÿæÀÿê jæÿê þ ÿçfÀÿ ¨÷Lõÿÿçç ÓõÿÉ {`ÿÎæ LÿÀëÿ$æ;ÿç, {Ó ¨d{Àÿ AæÓë$#¯ÿæ Aÿë¾æßêZÿ Lÿàÿ¿æ~ ÿçþ{;ÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, ¨íÿöjæÿê, ÿÿ´×çÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÀÿÜÿ~ê Üÿ] ÿæÜÿæZÿ ¨÷Lõÿÿç æ {Ó ÿçfÀÿ {ÓÜÿç Ó´µÿæ¯ÿ{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æ;ÿçLÿ æ LÿÅÿ äß{Àÿ {àÿæ{Lÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ FÜÿç ÀÿÜÿ~êLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ
206
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ FÜÿç Lõÿÿçÿ´ D¨{Àÿ ¨ëÿ
¨÷LÿæÉ LÿÀëÿd;ÿç æ ¨÷Lõÿÿçó Ó´æþ¯ÿεÿ¿ ¯ÿçÓõfæþç ¨ëÿ
¨ëÿ
æ µíÿÿS÷æþþçþçó LõÿúÿÓ§þ¯ÿÉó ¨÷Lõÿ{ÿ¯ÿöÉæúÿ ææ8ææ ÿç f Àÿ ¨÷ L õ ÿ ÿç A$ö æ ú ÿ þÜÿæ¨ë À ë ÿ ÌZÿ ÀÿÜÿ~ê Ó´ ê LÿæÀÿLÿÀÿç ""¨÷Lõÿ{ÿ¯ÿöÉæúÿ'' -ÿçf ÿçf Ó´µÿæ¯ÿ{Àÿ ×çÿ ¨÷LõÿÿçÀÿ Së~ÿ´æÀÿæ ¨Àÿ¯ÿÉ {ÜÿæB FÜÿç Ó¸íÿö µíÿÿ ÓþëÿæßLëÿ þëô ¯ÿæÀÿºæÀÿ ""¯ÿçÓõfæþç'' ¯ÿç{ÉÌ Àíÿ¨{Àÿ Óõfÿ, ¯ÿç{ÉÌ Àíÿ¨{Àÿ fæS÷ÿÿLÿÀÿç$æF æ FþæÿZëÿ ÿçfÀÿ Ó´Àíÿ¨ AæÝLëÿ AS÷ÓÀÿ {Üÿ¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {¨÷Àÿçÿ LÿÀÿç$æF æ {ÿ{¯ÿ ÿ Aæ¨~ FÜÿç Lÿþö{Àÿ ¯ÿæ¤ÿç {ÜÿæBSàÿ ? ÿ `ÿ þæó ÿæÿç Lÿþöæ~ç ÿç¯ÿ§;ÿç ÿqß æ DÿæÓêÿ¯ÿÿæÓêÿþÓNÿó {ÿÌë LÿþöÓë ææ9ææ `ÿëÿ$ö AæßÀÿ ÿ¯ÿÿ {ÉâæLÿ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç$#{àÿ {¾, þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ Lÿæ¾ö¿ ¨÷~æÁÿê A{àÿòLÿçLÿ A{s æ ÿ¯ÿþ AæßÀÿ `ÿëÿ$ö {ÉâæLÿ{Àÿ {Ó LÿÜÿç{àÿ- þëô A¯ÿ¿Nÿ Àíÿ¨{Àÿ LÿÀÿç$æF, Fvÿæ{Àÿ þ ÿæÜÿæ Üÿ] LÿÜëÿd;ÿç {¾, {Üÿ ÿqß ! {¾Dô LÿþöLëÿ þëô AÿõÉ¿ Àíÿ¨{Àÿ LÿÀëÿdç, {Ó$#{Àÿ {þæÀÿ AæÓNÿç ÿ$æF æ DÿæÓêÿ ÓõÿÉ ×çÿ ÀÿÜÿç$#¯ÿæ {þæ{ÿ A$öæúÿ ¨Àÿþææ Ó´Àíÿ¨Lëÿ {ÓÜÿç Lÿþö ¯ÿæ¤ÿç ÿ$æF æ LÿæÀÿ~ LÿþöÀÿ ¨Àÿç~æþ{Àÿ {¾Dô àÿä þçÁÿç$æF, {Ó$#{Àÿ þëô ×çÿ ÀÿÜÿç$æF æ {ÿ~ë ÿæÜÿæLëÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ þôë ¯ÿç¯ÿÉ {ÜÿæBÿ$æF æ FÜÿæ ÿ Ó´µÿæ¯ÿ ÓÜÿçÿ {¾æÝç {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨÷LõÿÿçÀÿ Lÿæ¾ö¿Àÿ ¨÷ɧ $#àÿæ, þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÀÿÜÿ~ê $#àÿæ, ÿæÜÿæZÿ Àÿ`ÿÿæ $#àÿæ æ ¯ÿÿöþæÿ {þæÀÿ AæÓ ÿ´æÀÿæ {¾Dô þæßæ Àÿ`ÿÿæ LÿÀÿç$æF, {Ó Lÿç¨Àÿç Àÿ`ÿÿæ LÿÀÿç$æF ? ÿæÜÿæ þ FLÿ LÿÅÿ A{s æ þßæ{ä~ ¨÷Lõÿÿç
Óíß{ÿ Ó`ÿÀÿæ`ÿÀÿþú æ {Üÿëÿÿæ{ÿÿ {Lÿò{;ÿß fSÿ´ç¨Àÿç¯ÿÿö{ÿ ææ10ææ {Üÿ Afëöÿ ! {þæÀÿ Aäÿæ{Àÿ A$öæúÿ {þæÀÿ D¨×çÿ{Àÿ Ó¯ÿöÿ÷ ¯ÿ¿æ© {þæÀÿ AæÓ ÿ´æÀÿæ FÜÿç þæßæ (ÿ÷çSë~ þßê ¨÷Lõÿÿç, AÎæþíÁÿ ¨÷Lõÿÿç F¯ÿó {`ÿÿÿæ Dµÿ{ß) Ó¸íÿö `ÿÀÿæ`ÿÀÿ fSÿLëÿ Àÿ`ÿÿæ LÿÀÿç$æF, ¾æÜÿæLÿç äëÿ÷LÿÅÿ A{s æ FÜÿç LÿæÀÿ~Àëÿ ÓóÓæÀÿ Aæ¯ÿæSþÿÀÿ `ÿLÿ÷{Àÿ ¯ÿëàëÿ$æF æ ¨÷LõÿÿçÀÿ FÜÿæ äëÿ÷ LÿÅÿ, {¾Dô$#{Àÿ LÿæÁÿÀÿ ¨Àÿç¯ÿÿöÿ ÀÿÜÿç$æF æ {þæÀÿ AæÓ ÿ´æÀÿæ ¨÷Lõÿÿç Üÿ] LÿÀÿç$æF, þëô Lÿ{Àÿ ÿæÜÿ] æ Lÿç;ëÿ FÜÿç AæßÀÿ Ó©þ {ÉâæLÿ{Àÿ {¾Dô
ÿþ¯ÿ Aæß
207
LÿÅÿ LëÿÜÿæ¾æBdç, ÿæÜÿæ AæÀÿæÿæÀÿ ÓoæÀÿ F¯ÿó ¨íÿ} ¨¾ö¿;ÿ þæSö ÿÉöæD$#¯ÿæ LÿÅÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Ó´ßó LÿÀÿç$æ;ÿç æ {SæsçF ×æÿ{Àÿ {Ó Ó´ßó Lÿÿöæ As;ÿç, {¾Dôvÿæ{Àÿ {Ó ¯ÿç{ÉÌ Àíÿ¨{Àÿ Óõfÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ Fvÿæ{Àÿ Lÿÿöæ ¨÷Lõÿÿç A{s æ ¾çFLÿç {Lÿ¯ÿÁÿ {þæÀÿ AæÓ ÿ´æÀÿæ Fvÿæ{Àÿ ä~çLÿ ¨Àÿç¯ÿÿöÿ LÿÀÿç$æF æ {¾Dô$#{Àÿ ÉÀÿêÀÿ-¨Àÿç¯ÿÿöÿ, LÿæÁÿ-¨Àÿç¯ÿÿöÿ F¯ÿó ¾ëS-¨Àÿç¯ÿÿöÿ Bÿ¿æÿç AæÓç$æF æ F¨Àÿç ¯ÿ¿æ© ¨÷µÿæ¯ÿ {ÜÿæB${àÿ þ þí|ÿ {àÿæ{Lÿ {þæ{ÿ fæ~ç¨æÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] æ A¯ÿfæÿ;ÿç þæó þí|ÿæ þæëÿÌêó ÿëÿþæÉ÷çÿþú æ ¨Àÿó µÿæ¯ÿþfæÿ{;ÿæ þþ µíÿÿþ{ÜÿÉ´Àÿþú ææ11ææ Ó¸íÿö µíÿÿ{Àÿ þÜÿæÿ CÉ´Àÿ Àíÿ¨ {þæÀÿ ¨Àÿóµÿæ¯ÿLëÿ ÿ fæ~ç¨æÀëÿ$#¯ÿæ þí|ÿ {àÿæLÿ {þæ{ÿ þëÿÌ¿ ÉÀÿêÀÿ æÀÿê ÿ$æ ëÿbÿ þ{ÿ LÿÀÿ;ÿç æ Ó¸íÿö ¨÷æ~ê ÿ$æ CÉ´ÀÿZÿ þ ¾çF þÜÿæÿ CÉ´Àÿ As;ÿç, {ÓÜÿç ¨Àÿþµÿæ¯ÿ{Àÿ þëô ×çÿ ÀÿÜÿç$æF F¯ÿó þëÿÌ¿ ÉÀÿêÀÿæÀÿê Üÿ] A{s æ Lÿç;ëÿ þí|ÿ {àÿæ{Lÿ FÜÿæLëÿ fæ~ç¨æÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] æ {Óþæ{ÿ {þæ{ÿ þëÿÌ¿ {¯ÿæàÿç LÿÜÿç Ó{ºæÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ÿæÜÿæZÿ {ÿæÌ ¯ÿæ Lÿ'~ ? {¾{¯ÿ {Óþæ{ÿ õÿÎç¨æÿ LÿÀÿ;ÿç, {ÿ{¯ÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÉÀÿêÀÿ Üÿ] ÿ ÿçÉë$æF æ Lÿç¨Àÿç {Óþæ{ÿ ¯ëÿlç¨æÀÿç{¯ÿ {¾, Aæ¨~ þÜÿæÿ CÉ´Àÿ µÿæ¯ÿ{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿçd;ÿç ? {Óþæ{ÿ LÿæÜÿ]Lÿç {ÿQ#¨æÀëÿ ÿæÜÿæô;ÿç ? FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç {þæWæÉæ {þæWLÿþöæ{~æ {þæWjæÿæ ¯ÿç{`ÿÿÓ
æ ÀÿæäÓêþæÓëÀÿêó {`ÿð¯ÿ ¨÷Lõÿÿçó {þæÜÿçÿêó Éç÷ÿæ
ææ12ææ {Óþæ{ÿ ¯õÿ$æ AæÉæ A$öæúÿ ¾æÜÿæ {Lÿ{¯ÿ ¯ÿç ¨íÿö {ÜÿæB¨æÀÿç¯ÿ ÿæÜÿ] ? ¯õÿ$æ Lÿþö A$öæúÿ ¯ÿ¤ÿÿLÿæÀÿê Lÿþö, ¯õÿ$æjæÿ A$öæúÿ ¾æÜÿ ¯ÿÖëÿ
Ajæÿ A{s æ ""¯ÿç{`ÿÿÓ
'' ¯ÿç{ÉÌ Àíÿ¨{Àÿ A{`ÿÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ, ÀÿæäÓ F¯ÿó AÓëÀÿZÿ ÓõÿÉ {þæÜÿçÿ {ÜÿD$#¯ÿæ Ó´µÿæ¯ÿLëÿ æÀÿ~ LÿÀÿç$æ;ÿç A$öæúÿ AæÓëÀÿê Ó´µÿæ¯ÿ¾ëNÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ {ÿ~ë LÿÀÿç {þæ{ÿ þëÿÌ¿ {¯ÿæàÿç µÿæ¯ÿç$æ;ÿç æ AÓëÀÿ F¯ÿó ÀÿæäÓ þÿÀÿ FLÿ Ó´µÿæ¯ÿ þæÿ÷ æ ÿæ Lÿç {Lÿò~Óç fæÿç ¯ÿæ {¾æÿê æ AæÓëÀÿê Ó´µÿæ¯ÿ {àÿæ{Lÿ {þæ{ÿ fæ~ç ¨æÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] ? Lÿç;ëÿ þÜÿææþæ{ÿ {þæ{ÿ fæ~;ÿçç F¯ÿó {þæÀÿ µÿfÿ LÿÀëÿ$æ;ÿç æ
208
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
þÜÿææÿÖë þæó ¨æ$ö {ÿð¯ÿêó ¨÷LõÿÿçþæÉ÷çÿæ
æ µÿf;ÿ¿ÿÿ¿þÿ{Óæ jæÿ´æ µíÿÿæÿçþ¯ÿ¿ßþú ææ13ææ {Üÿ ¨æ$ö ! {ÿð¯ÿê ¨÷Lõÿÿç A$öæúÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿçÀÿ AæÉç÷ÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ þÜÿææþæ{ÿ {þæ{ÿ Ó¸íÿö µíÿÿÀÿ AæÿçLÿæÀÿ~, A¯ÿ¿Nÿ F¯ÿó AäÀÿ fæ~ç, Aÿÿ¿ þÿ ÿ´æÀÿæ A$öæúÿ þÿÀÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ Aÿ¿ LÿæÜÿæLëÿ ×æÿ ÿ{ÿB {Lÿ¯ÿÁÿ {þævÿæ{Àÿ É÷æ ÀÿQ# ÿçÀÿ;ÿÀÿ {þæÀÿ Üÿ] µÿfÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {LÿDô ¨÷Lÿæ{Àÿ µÿfÿ LÿÀÿç$æ;ÿç ? FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç Óÿÿó Lÿêÿöß{;ÿæ þæó ßÿ;ÿÊÿ õÿ|ÿ¯ÿ÷ÿæ
æ ÿþÓ¿;ÿÊÿ þæó µÿNÿ¿æ ÿçÿ¿ßëNÿæ D¨æÓ{ÿ ææ14ææ {Óþæ{ÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ `ÿç;ÿÿ ¯ÿ÷ÿ{Àÿ A`ÿÁÿ ×çÀÿ ÀÿÜÿç {þæÀÿ Së~ `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {þæÀÿ ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ ¨÷ßÿ§ LÿÀÿç$æ;ÿç F¯ÿó {þæ{ÿ ¯ÿæÀÿºæÀÿ ÿþÔÿæÀÿ LÿÀÿç, Ó{ÿð¯ÿ {þævÿæ{Àÿ Óó¾ëNÿ {ÜÿæB Aÿÿ¿ µÿNÿç ÿ´æÀÿæ {þæÀÿ D¨æÓÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ A¯ÿçÀÿÁÿ àÿæSç ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ {LÿDô D¨æÓÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç ? Lÿç¨Àÿç A{s FÜÿç Lÿêÿöçþæÿ ? {Lÿò~çÓç Aÿ¿ D¨æÓÿæ ëÿÜÿô ¯ÿÀÿó {ÓÜÿç ""¾j'' ¾æÜÿæLëÿ ¯ÿçÖæÀÿ ¨í¯ÿöLÿ LÿÜÿç AæÓçd;ÿç æ {ÓÜÿç AæÀÿæÿæLëÿ Fvÿæ{Àÿ Óó{ä¨{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ¨ëÿ
LÿÜëÿd;ÿçjæÿß{jÿ `ÿ樿{ÿ¿ ßf{;ÿæ þæþë¨æÓ{ÿ æ FLÿ{ÿ´ÿ ¨õ$Lúÿ{ÿ´ÿ ¯ÿÜëÿæ ¯ÿçÉ´{ÿæþëQþú ææ15ææ {ÓþæÿZÿ þÀëÿ LÿçF ÿ {þæ{ÿ Ó¯ÿö¯ÿ¿æ© ¯ÿçÀÿæs ¨ÀÿþææZëÿ jæÿ ¾j ÿ´æÀÿæ ¨ífÿ LÿÀÿç$æ;ÿç A$öæúÿ ÿçfÀÿ àÿæµÿ Üÿæÿç F¯ÿó ÉNÿçLëÿ Óæþÿ{Àÿ ÀÿQ# FÜÿç ÿçßÿ Lÿþö ¾j ¨÷Lÿ÷çßæ{Àÿ ¨÷¯ÿõÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ Aÿ¿ LÿçF FLÿÿ´ µÿæ¯ÿ{Àÿ {þæÀÿ D¨æÓÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç {¾ {þæ{ÿ FÜÿç ¨Àÿþææ ÓÜÿçÿ GLÿ¿ {Üÿ¯ÿæÀÿ Adç F¯ÿó Aÿ¿ {Lÿ{ÿ f~ ÓæóÓæÀÿçLÿ ¯ÿçÌß ¯ÿÖëvÿæÀëÿ AàÿSæ ÀÿQ# ÿçfLëÿÿ {þæ vÿæ{Àÿ Óþ¨ö~ LÿÀÿç ÿçÍæþ {Ó¯ÿæ µÿæ¯ÿ ÿ´æÀÿæ {þæÀÿ D¨æÓÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ÿ$æ ¯ÿÜëÿÿ ¨÷LÿæÀÿ{Àÿ {þæÀÿ D¨æÓÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ LÿæÀÿ~ {SæsçF Üÿ] ¾jÀÿ FÜÿæ Daÿ-ÿê`ÿ ÖÀÿ A{s æ ¾jÀÿ ¨÷æÀÿ» {Ó¯ÿæ ÿ´æÀÿæ Üÿ] {ÜÿæB$æF, Lÿç;ëÿ ÿæÜÿæÀÿ AëÿÏæÿ Lÿç¨Àÿç {ÜÿæB$æF ? {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç- ¾j þëô LÿÀÿç$æF æ ¾ÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Àÿ$ê {ÜÿæB þæSö ÿÉöÿ ÿ Lÿ{àÿ ÓæLÿ ¾j LÿÀÿç ¨æÀÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ ÿæÜÿæZÿ ÿç{öÉÿ ÿ´æÀÿæ ÓæLÿ fæ~ç¨æÀÿç$æF {¾ ¯ÿÿöþæÿ
ÿþ¯ÿ Aæß
209
{Ó {LÿDô ÖÀÿ{Àÿ ÀÿÜÿçdç ? {Lÿ{ÿ íÿÀÿ Óæÿ ¨${Àÿ AS÷ÓÀÿ {ÜÿæBdç ? ¯ÿÖëÿ
¾jLÿÿöæ LÿçF ? FÜÿæ D¨{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜëÿd;ÿçAÜÿó Lÿ÷ëÿÀÿÜÿó ßj
Ó´æÜÿþÜÿ{þòÌþú æ þ{¦æÜÿþÜÿ{þ¯ÿæf¿þÜÿþS§çÀÿÜÿó Üëÿÿþú ææ16ææ Lÿÿö þëô A{s æ ¯ÿÖëÿ
LÿÿöæZÿ ¨d{Àÿ {¨÷ÀÿLÿ Àíÿ¨{Àÿ Ó{ÿð¯ÿ BÎ Üÿ] ÓoæÁÿçÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Lÿÿöæ ÿ´æÀÿæ {¾Dô Óæÿ {ÜÿæB$æF, ÿæÜÿæ þôë Üÿ] {ÿB$æF æ ¾j þëô A{s æ ¾j AæÀÿæÿæÀÿ ¯ÿç# ¯ÿç{ÉÌ A{s æ ¨íÿçöLÿæÁÿ{Àÿ ¾j ¾æÜÿæLëÿ Óõfÿ LÿÀÿç$æF æ {ÓÜÿç AþõÿLëÿ ¨æÿ LÿÀÿç$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ Óÿæÿÿ ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB$æF æ Ó´æ þôë A{s A$öæúÿ AÿêÿÀÿ Aÿ;ÿ ÓóÔÿæÀÿLëÿ ¯ÿçàÿß LÿÀÿç¯ÿæ,ÿÿæZëÿ õÿ© LÿÀÿç {ÿ¯ÿæ, ÿæÜÿæ þëô Üÿ] {ÿB$æF æ µÿ¯ÿ {ÀÿæSLëÿ ¯ÿçÿæÉ LÿÀëÿ$#¯ÿæ IÌ þëô A{s æ {þæ{ÿ ¨÷æ©LÿÀÿç {àÿæ{Lÿ FÜÿç {ÀÿæSÀëÿ ÿç¯õÿÿ {ÜÿæB¾æB$æ;ÿç æ þ¦ þëô Üÿ] A{s æ þÿLëÿ É´æÓÀÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ ÿç{Àÿæ LÿÀÿç¯ÿæ {þæÀÿ {ÿÿ A{s æ FÜÿç ÿç{Àÿæ Lÿ÷çßæ{Àÿ ÿç¯ÿ÷ÿæ Aæ~ë$#¯ÿæ ¯ÿÖë ÷""Aæf¿''A$öæúÿ Üÿ¯ÿç þ þëô Üÿ] A{s æ {þæÀÿ Üÿ] ¨÷LÿæÉ{Àÿ þÿÀÿ Ó¸íÿö ¨÷¯õÿÿçSëÝçLÿ ¯ÿçàÿß {ÜÿæB¾æB$æF æ Üÿ¯ÿÿ A$öæúÿ Óþ¨ö~ þ þëô Üÿ] A{s æ Fvÿæ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ¯ÿæÀÿºæÀÿ þëô A{s LÿÜÿëd;ÿç, FÜÿæÀÿ AæÉß þæÿ÷ FÿçLÿç {¾, þëô Üÿ] {¨÷ÀÿLÿ Àíÿ¨{Àÿ AæævÿæÀëÿ Aµÿç {ÜÿæB D¨×çÿ {ÜÿæB$æF ÿ$æ ÿçÀÿ;ÿÀÿ ÿçÿöß {ÿB {¾æS Lÿ÷çßæLëÿ Ó¸íÿö LÿÀÿç$æF æ FÜÿæÀÿ ÿæþ ""¯ÿçjæÿ'' A{s æ ¨íf¿ SëÀëÿ þÜÿæÀÿæffê LÿÜëÿ$#{àÿ {¾, ""{¾Dô ¨¾ö¿;ÿ BÎ{ÿ¯ÿ Àÿ$ê {ÜÿæB, É´æÓ-¨÷É´æÓLëÿ Aæßÿ LÿÀÿç ÿ {ÿ{¯ÿ, {Ó ¨¾ö¿;ÿ µÿfÿ ¨÷æÀÿ» Üÿ] {ÜÿæBÿÿ$æF'' æ LÿçF àÿ{ä `ÿäë ¯ÿ¢ÿ LÿÀÿ;ëÿ, µÿfÿ LÿÀÿ;ëÿ, ÉÀÿêÀÿLëÿ ÿ¨æB ÿçA;ëÿ, Lÿç;ëÿ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ {¾Dô ¨ÀÿþææZÿë ¨æB¯ÿæ Bdæ ÀÿÜÿçdç, {¾Dô ×æÿ{Àÿ Aæ{» D¨×çÿ ÀÿÜÿçd;ÿç, {ÓÜÿç ×æÿ{Àÿ HÜÿâæB AæævÿæÀëÿ Aµÿç {ÜÿæB fæS÷ÿÿ{ÜÿæBÿæÜÿæ;ÿç, {Ó ¨¾ö¿;ÿ ÓvÿçLúÿ Àíÿ¨{Àÿ µÿfÿÀÿ Ó´Àíÿ¨ ¯ëÿlç ¨æÀÿç¯ÿæ ÿæÜÿ] æÿ{ÿ~ëLÿÀÿç SëÀëÿ þÜÿæÀÿæffê LÿÜëÿ$#{àÿ- "{þæÀÿ Ó´Àÿí¨Lëÿ Àÿ, þëô Ó¯ëÿLÿçdç {ÿ¯ÿç' æ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç Ó¯ëÿLÿçdç {þæ ÿ´æÀÿæ Üÿ] {ÜÿæB$æF æ ¨çÿæÜÿþÓ¿ fS{ÿæ þæÿæ æÿæ ¨çÿæþÜÿ
æ {¯ÿÿ¿ó ¨¯ÿçÿ÷{þæZÿæÀÿ JLúÿÓæþ ßfë{Àÿ¯ÿ `ÿ ææ17ææ
210
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{Üÿ Afëöÿ ! þëô Üÿ] Ó¸íÿö fSÿÀÿ ""æÿæ'' A$öæúÿ æÀÿ~ LÿÀÿç$æF æ ""¨çÿæ'' A$öæúÿ ¨æÁÿÿ LÿÀÿç$æF æ ""þæÿæ'' A$öæúÿ D LÿÀÿç$æF, ""¨çÿæþÜÿ
'' A$öæúÿ þíÁÿ DúÿSþ A{s, {¾Dô$#{Àÿ Óþ{Ö ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç$æ;ÿç F¯ÿó fæ~ç¯ÿæ {¾æS¿ ¨¯ÿçÿ÷ "Hþú' LÿæÀÿ A$öæúÿ "AÜÿþú AæLÿæÀÿ
Bÿç Hþú LÿæÀÿ
' æ {ÓÜÿç ¨Àÿþææ {þæ Ó´Àíÿ¨{Àÿ Ad;ÿç æ "{ÓæÜÿó' "ÿÿ´þÓç' Bÿ¿æÿç ¨ÀÿØÀÿÿ ¨¾ö¿æ¯ÿæ`ÿê A{s æ F¨Àÿç fæ~ç¯ÿæ {¾æS¿ Ó´Àíÿ¨ þëô Üÿ] A{s æ ""JLúÿ'' A$öæúÿ Ó¸íÿö ¨÷æ$öÿæ, ""Óæþ'' A$öæúÿ Óþÿ´ {ÿD$#¯ÿæ ¨÷Lÿ÷çßæ ""¾fë
'' A$öæúÿ ¾fÿÀÿ ¯ÿç# ¯ÿç{ÉÌ þ þëô Üÿ] A{s æ {¾æSæëÿÏæÿÀÿ ¾ëNÿ ÿç{ÿæsç Aæ¯ÿÉ¿Lÿ Aèÿ {þæ ÿ´æÀÿæ Üÿçô {ÜÿæB$æF æ Sÿçµÿöÿöæ ¨÷µëÿ
Óæäê ÿç¯ÿæÓ
ÉÀÿ~ó ÓëÜõÿúÿ æ ¨÷µÿ¯ÿ
¨÷Áÿß
×æÿó ÿçæÿó ¯ÿêfþ¯ÿ¿ßþú ææ18ææ {Üÿ Afëöÿ ! ""Sÿç
'' A$öæúÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿæ {¾æS¿ ¨ÀÿþSÿç, ""µÿÿöæ'' A$öæúÿ µÿÀÿ~ {¨æÌ~ LÿÀëÿ$#¯ÿæ, ÓþÖZÿ Ó´æþê, ""Óæäê'' A$öæúÿ ÿ÷ÎæÀíÿ¨{Àÿ ×çÿ ÓþÖZëÿ fæ~ë$#¯ÿæ, ÓþÖZÿÀÿ ¯ÿæÓ×æÿ, ÉÀÿ~ {ÿ¯ÿæ {¾æS¿, ALÿæÀÿ~ {¨÷þê þçÿ÷, Dÿç H ¨÷Áÿß A$öæúÿ Éëµÿ-AÉëµÿ ÓóÔÿæÀÿÀÿ ¯ÿçàÿß ÿ$æ A¯ÿçÿæÉê LÿæÀÿ~ þëô Üÿ] A{s A$öæúÿ A; Óþß{Àÿ {¾Dô$#{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ þçÁÿç$æF, {ÓÜÿç Ó¸íÿö ¯ÿçµíÿÿç þëô Üÿ] A{s æ ÿ¨æþ¿ÜÿþÜÿó ¯ÿÌöó ÿçSõÜÿ½æþë¿úÿÓõfæþç `ÿ æ Aþõÿó {`ÿð¯ÿ þõÿë¿Êÿ ÓÿÓaÿæÜÿþföëÿ ææ19ææ þëô Óí¾ö¿ Àíÿ¨{Àÿ ÿ¨æD$æF, ¯ÿÌöæLëÿ AæLÿÌ}ÿ LÿÀëÿ$æF F¯ÿó ¯ÿÌöæ þ LÿÀÿç$æF, þõëÿ¿ ¨{Àÿ Aþõÿ ÿÿ´ ÿ$æ þõëÿ¿, Óÿ¿ F¯ÿó AÓÿ¿ Ó¯ëÿLÿçdç þëô Üÿ] A{s æ A$öæúÿ ¾çF Lÿç ¨Àÿþ ¨÷LÿæÉ ¨÷ÿæÿ LÿÀÿç$æF, {ÓÜÿç Óí¾ö¿ þëô Üÿ] A{s æ {Lÿ{¯ÿ {Lÿ{¯ÿ µÿfÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç {þæ{ÿ AÓÿ¿ {¯ÿæàÿç þæëÿ$æ;ÿç æ {Óþæ{ÿ þõëÿ¿Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ {ÿ÷ð¯ÿçÿ¿æ þæó {Óæþ¨æ
¨íÿ¨æ¨æ ß{jðÀÿçδæ Ó´Söÿçó ¨÷æ$öß{;ÿ æ {ÿ ¨ë~¿þæÓæÿ¿ Óë{Àÿ¢ÿ÷{àÿæLÿþɧ;ÿç ÿç¯ÿ¿æúÿÿç¯ÿç {ÿ¯ÿ{µÿæSæúÿ ææ20ææ AæÀÿæÿæ ¯ÿçÿ¿æÀÿ ÿç{ÿæsç Aèÿ- JLúÿ, Óæþú F¯ÿó ¾fë A$öæúÿ
ÿþ¯ÿ Aæß
211
¨÷æ$öÿæ, Óþÿ´Àÿ ¨÷Lÿ÷çßæ F¯ÿó ßfÿÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç æ {Óæþ- A$öæúÿ `ÿ¢ÿ÷þæZÿ äê~ ¨÷LÿæÉLëÿ ¨æB$#¯ÿæ ¨æ¨æÀëÿ þëNÿ {ÜÿæB ¨¯ÿçÿ÷ {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ {ÓÜÿç ¾jÀÿ ÿçöæÀÿçÿ ¨÷Lÿ÷çßæ ÿ´æÀÿæ {þæ{ÿ BÎÀíÿ{¨ ¨ífæ LÿÀÿç Ó´Sö ¨æB¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¨÷æ$öÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ FÜÿæ Üÿ] AÓÿú Lÿæþæÿ A{s æ FÜÿæ ÿ´æÀÿæ {Óþæ{ÿ þõëÿ¿Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ ÿæÜÿæZÿ ¨ëÿföÿ½ {ÜÿæB$æF, {¾¨Àÿç ¨í¯ÿö {ÉÈæLÿ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜÿç$#{àÿ- {Óþæ{ÿ ¯ÿÖëÿ
{þæ{ÿ Üÿ] ¨ífæ LÿÀÿç$æ;ÿç, {ÓÜÿç ÿçöæÀÿçÿ ¯ÿç#{Àÿ Üÿ] ¨ífæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ ¯ÿÿÁÿ{Àÿ Ó´SöLëÿ ¾ç¯ÿæ Lÿæþÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ ÿçfÀÿ ¨ë~¿üÿÁÿ Ó´Àíÿ¨ B¢ÿ÷ {àÿæLÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB Ó´Sö{Àÿ {ÿ¯ÿÿæþæÿZÿ ÿç¯ÿ¿ {µÿæSLëÿ {µÿæS LÿÀÿç$æ;ÿç æ A$öæúÿ FÜÿç {µÿæS þ þëô Üÿ] {ÿB$æF æ {ÿ ÿó µëÿNÿ´æ Ó´Sö{àÿæLÿó ¯ÿçÉæàÿó äê{~ ¨ë{~¿ þÿö¿{àÿæLÿó ¯ÿçÉ;ÿç æ F¯ÿó ÿ÷ßêþöþëÿ¨÷¨æ SÿæSÿó LÿæþLÿæþæ àÿµÿ{;ÿ ææ21ææ {Óþæ{ÿ FÜÿç ¯ÿçÉæÁÿ Ó´SöLëÿ {µÿæSLÿÀÿç ¨í~¿ äê~ {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ þõëÿ¿{àÿæLÿ A$öæúÿ fÿ½&þõëÿ¿Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ FÜÿç¨Àÿç ""ÿ÷ßêþöþú''A$öæúÿ ¨÷æ$öÿæ, Óþÿ´(Óþ¨ö~), ßfÿ FÜÿç ÿç{ÿæsç ¯ÿç# ÿ´æÀÿæ {SæsçF Üÿ] ¾jÀÿ AëÿÏæÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ, {þæÀÿ ÉÀÿ~ {ÜÿæB$#{àÿ þ Lÿæþÿæ¾ëN ¨ëÀëÿÌ ¯ÿæÀÿºæÀÿ Aæ¯ÿæSþÿLëÿ A$öæúÿ ¨ëÿföÿ½Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ {ÓþæÿZÿÀÿ þíÁÿ ¯ÿçÿæÉ {Lÿ{¯ÿ {ÜÿæBÿ$æF, LÿæÀÿ~ FÜÿç ¨${Àÿ ¯ÿêf ÿæÉ {ÜÿæBÿ$æF æ Lÿç;ëÿ ¾çF {Lÿò~Óç ¨÷LÿæÀÿ Lÿæþÿæ LÿÀÿçÿ$æ;ÿç, ÿæZëÿ Lÿ'~ þçÁÿç$æF ? Aÿÿ¿æÊÿç;ÿß{;ÿæ þæó {ß fÿæ
¨ßëö¿¨æÓ{ÿ æ {ÿÌæó ÿçÿ¿æµÿçßëNÿæÿæó {ßæS{äþó ¯ÿÜÿæþ¿Üÿþú ææ22ææ Aÿÿ¿ µÿæ¯ÿ{Àÿ {þævÿæ{Àÿ ×çÿ µÿNÿfÿ, {þæ{ÿ A$öæúÿ ¨Àÿþææ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ¨ßöë¨æÓ{ÿ- {àÿÉþæÿ÷ ëÿsç ÿÀÿQ# {þæÀÿ D¨æÓÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {ÓÜÿç ÿçÿ¿ FLÿµÿæ¯ÿ{Àÿ Óó¾ëNÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌZÿ {¾æS{äþ þëô Ó´ßó ¯ÿÜÿÿ LÿÀÿç$æF æ A$öæúÿ ÿæÜÿæZÿ {¾æSÀÿ ÓëÀÿäæ ÿçþ{;ÿ Ó¸íÿö ÿæßêÿ´ þëô ÿçf ÜÿæÿLëÿ {ÿB$æF æ FÿçLÿç {Üÿàÿæ¨{Àÿ þ {àÿæ{Lÿ Aÿ¿ {ÿ¯ÿÿæZÿÀÿ µÿfÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ
212
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{ߨ¿ÿ¿{ÿ¯ÿÿæ µÿNÿæ ßf{;ÿ É÷æßæÿ´çÿæ
ææ {ÿ¨ç þæ{þ¯ÿ {Lÿò{;ÿß ßf;ÿ¿¯ÿç#¨í¯ÿöLÿþú ææ23ææ {Üÿ {Lÿò{;ÿß ! É÷æ¾ëNÿ {¾Dô µÿNÿ µÿç µÿç {ÿ¯ÿÿæþæÿZëÿ ¨ífæ LÿÀÿç$æ;ÿç, {Ó þ {þæ{ÿ Üÿ] ¨ífæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ LÿæÀÿ~ {Óvÿæ{Àÿ {ÿ¯ÿÿæ ÿæþ{Àÿ {Lÿò~Óç ¯ÿÖë Üÿ] ÿæÜÿ] æ Lÿç;ëÿ {ÓþæÿZÿ {ÓÜÿç ¨ífæ A¯ÿç# ¨í¯ÿöLÿ A{s æ {þæÀÿ ¨÷æ©ç ¯ÿç# vÿæÀëÿ ¨õ$Lúÿ $æ;ÿç æ Fvÿæ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLÿõÐ ÿ´çÿêß$Àÿ {ÿ¯ÿÿæþæÿZÿ ¨÷LÿÀÿ~Lëÿ {ÿ{àÿ æ Ó¯ÿö¨÷${þ Ó©þ AæßÀÿ 20-23 {ÉâæLÿ ¨¾ö¿;ÿ {Ó LÿÜÿç{àÿ- {Üÿ Afëöÿ ! Lÿæþÿæ ÿ´æÀÿæ {¾DôþæÿZÿ jæÿ A¨ÜÿÀÿ~ LÿÀÿæ¾æBdç, F¨Àÿç þí|ÿ ¯ëÿç ¨ëÀëÿÌ Aÿ¿ {ÿ¯ÿÿæþæÿZÿ ¨ífæ LÿÀÿç$æ;ÿç F¯ÿó {¾Dô vÿæ{Àÿ ¨ífæ LÿÀÿç$æ;ÿç, {Óvÿæ{Àÿ {ÿ¯ÿÿæ ÿæþLÿ Óäþ Óÿæ ÿ ÀÿÜÿçÿ$æF æ Lÿç;ëÿ AÉ´ÿ$ú, ¨$Àÿ, µíÿÿ, µÿ¯ÿæÿê, A$¯ÿæ Aÿ¿ÿ÷ {¾Dô AæÝLëÿ {ÓþæÿZÿÀÿ É÷æ |ÿÁÿç¾æB$æF, {Óvÿæ{Àÿ ¯ÿÖëÿ
{Lÿò~Óç {ÿ¯ÿÿæ Üÿ] ÿæÜÿ] æ þëô Üÿçô Ó¯ÿöÿ÷ ÀÿÜÿçdç æ {ÓÜÿç ×æÿ{Àÿ þëô Üÿ] D¨×çÿ {ÜÿæB {ÓþæÿZÿ É÷æLëÿ {ÓÜÿç ×æÿ{Àÿ ×çÀÿ LÿÀÿç$æF æ þëô Üÿ] üÿÁÿ{Àÿ ¯ÿçæÿ LÿÀÿç$æF, A$öæúÿ üÿÁÿ {ÿB$æF æ {ÓþæÿZÿÀÿ Lÿæþÿæ¾ëNÿ üÿÁÿ ÿ ÿçÊÿçÿ þçÁÿç$æF, Lÿç;ëÿ {ÓþæÿZÿ {ÓÜÿç üÿÁÿ ÿæɯÿæÿ A{s æ Aæfç üÿÁÿ ¨÷æ© {Üÿàÿæ ÿ AæÓ;ÿæLÿæàÿç ÿæ'Àÿ {µÿæSLÿÀÿç ÿæLëÿ ÿÎ LÿÀÿç{ÿ{¯ÿ, ÿæÜÿæÿÎ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Lÿç {þæÀÿ µÿNÿ {Lÿ{¯ÿ ¯ÿç ÿÎ {ÜÿæBÿ$æF, Aÿ
{Ó Üÿôç þí|ÿ¯ëÿç ¾æÜÿæÀÿ jæÿ A¨ÜÿÀÿ~ {ÜÿæB¾æBdç, {Ó Üÿôç µÿç µÿç {ÿ¯ÿÿæZÿ ¨ífÿ LÿÀÿç$æF æ ¨÷Öëÿ Aæß{Àÿ 23 vÿæÀëÿ 25 {ÉâæLÿ ¨¾ö¿;ÿ {¾æ{SÉ´Àÿ ¨ëÿ
{ÿæÜÿÀÿæDd;ÿç- {Üÿ Afëöÿ ! ¾çF É÷æ ÿ´æÀÿæ µÿç µÿç {ÿ¯ÿÿæZëÿ ¨ífÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, {Óþæ{ÿ {þæ{ÿ Üÿ] ¨ífÿ LÿÀÿç$æ;ÿç Lÿç;ëÿ ÿæÜÿæ A¯ÿç# ¨í¯ÿöLÿ A{s æ {Óvÿæ{Àÿ {ÿ¯ÿÿæ ÿæþLÿ {Lÿò~Óç Óäþ ¯ÿÖë ÿ$æF, ÿæÜÿæZÿ ¨ífÿÀÿ ¯ÿç# Üÿ] µÿ÷þ A{s æ ¯ÿÿöþæÿ ¨÷ɧ Dvëÿdç {¾, {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ {Óþæ{ÿ þ ¨÷LÿæÀÿæ;ÿ{Àÿ Aæ¨~ZÿÀÿ Üÿçô ¨ífÿ LÿÀÿç$æ;ÿç F¯ÿó üÿÁÿ þ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF, {ÿ{¯ÿ {ÿæÌæ ¯ÿæ Lÿ'~ ? AÜÿó Üÿç Ó¯ÿößjæÿæó {µÿæNÿæ `ÿ ¨÷µëÿ{Àÿ¯ÿ `ÿ æ ÿ ëÿ þæþµÿçfæÿ;ÿç ÿ{ÿ´ÿæÿÊÿ¿¯ ;ÿç {ÿ ææ24ææ Ó¸íÿö ¾jÀÿ {µÿæNÿæ A$öæúÿ ¾j {¾Dô$#{Àÿ ¯ÿçàÿß {ÜÿæB$æF,
ÿþ¯ÿ Aæß
213
¾jÀÿ ¨Àÿç~æþ{Àÿ ¾æÜÿæ þçÁÿç$æF, ÿæÜÿæ þëô Üÿ] A{s F¯ÿó Ó´æþê þ þëô Üÿ] A{s æ Lÿç;ëÿ {Óþæ{ÿ ÿÿ´ÿ´æÀÿæ {þæ{ÿ Óþ¿Lúÿ Àíÿ{¨ fæ~;ÿç ÿæÜÿ] æ {ÿ~ëLÿÀÿç `ÿ¿¯ÿ;ÿç- ÿÁÿLëÿ QÓç ¨Ý;ÿç æ A$öæúÿ {Óþæ{ÿ Aÿ¿ {ÿ¯ÿÿæZÿ ÖÀÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB þ ÿÁÿLëÿ QÓç ¨Ý;ÿç F¯ÿó {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ {þæ{ÿ ÿÿ´ÿ´æÀÿæ fæ~çÿ$æ;ÿç, {Ó ¨¾ö¿;ÿ Lÿæþÿæ ¨÷æ©ç ÖÀÿÀëÿ þ ÿÁÿLëÿ QÓç ¨Ýç$æ;ÿç æ {ÿ{¯ÿ ÿæÜÿæZÿ Sÿç Lÿ'~ {ÜÿæB$æF ? ßæ;ÿç {ÿ¯ÿ¯ÿ÷ÿæ {ÿ¯ÿæúÿ ¨çõÿúÿ ßæ;ÿç ¨çõÿ¯ÿ÷ÿæ
æ µíÿÿæÿç ßæ;ÿç µíÿ{ÿf¿æ ßæ;ÿç þúÿßæfç{ÿæ¨ç þæþú ææ25ææ {Üÿ Afëöÿ ! {ÿ¯ÿÿæZëÿ ¨ífÿ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç {ÿ¯ÿÿæþæÿZëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ {ÿ¯ÿÿæ ¨Àÿç¯ÿÿöÿ Óÿæ As;ÿç æ {ÓÜÿç ¯ÿ¿Nÿç ÿçfÀÿ ÓúÿLÿþöæëÿÓæ{Àÿ fê¯ÿÿ ¯ÿ¿ÿêÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ¨çõÿ {àÿæLÿZëÿ ¨ífÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ¨çõÿ {àÿæLÿZÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ A$öæúÿ {Óþæ{ÿ Aÿêÿ{Àÿ Üÿ] þgç ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ µíÿÿþæÿZëÿ ¨ífÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç µíÿÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ A$öæúÿ ¯ÿæÀÿºæÀÿ ÉÀÿêÀÿ æÀÿ~ LÿÀÿç$æ;ÿç F¯ÿó {þæÀÿ µÿNÿ {þæ{ÿ Üÿ] ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ {Ó {þæÀÿ Óæäæúÿ Ó´Àíÿ¨ {ÜÿæB$æF æ ÿæÜÿæZÿ ¨ÿÿ {ÜÿæBÿ$æF F¯ÿó {þæÀÿ ¨ífæÀÿ ¯ÿç# þ ÓÀÿÁÿ A{s æ ¨ÿ÷ó ¨ëÑó üÿÁÿó {ÿæßó{ßæ {þ µÿNÿ¿ ¨ßbÿÿç æ ÿÿÜÿó µÿNëÿ¿¨Üõÿÿþɧæþç ¨÷ßÿæÿ
ææ26ææ µÿNÿçÀÿ ¨÷æÀÿ» FÜÿçvÿæÀëÿ {ÜÿæB$æF {¾, ¨ÿ÷, ¨ëÑ, üÿÁÿ F¯ÿó fÁÿ Bÿ¿æÿç {¾{Lÿò~Óç ¯ÿ¿Nÿç {þæ{ÿ µÿNÿç ¨í¯ÿöLÿ A¨}ÿ LÿÀÿç$æF, þÿÿ´æÀÿæ ¨÷ßÿ§ LÿÀëÿ$#¯ÿæ {ÓÜÿç µÿNÿZÿ Ó¯ëÿLÿçdç þëô Ó´êLÿæÀÿ LÿÀÿç$æF {~ëßúÿ Lÿ{ÀÿæÌç ßÿɧæÓç ßgë{ÜÿæÌç ÿÿæÓç ßúÿ æ ßÿ¨Ó¿Óç {Lÿò{;ÿß ÿúÿLÿëÀëÿÌ´ þÿ¨ö~þú ææ27ææ {Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ {¾Dô Lÿþö A$öæúÿ ÿçßÿ Lÿþö LÿÀÿç$æA, ¾æÜÿæ QæB$æA, ¾æÜÿæ Üÿ¯ÿÿ LÿÀÿç$æA, ¾æÜÿæ Óþ¨ö~ LÿÀÿç$æA, ¾æÜÿæ ÿæÿ LÿÀÿç$æA, þÿ ÓÜÿçÿ B¢ÿç÷ßZëÿ þÿ ÓÜÿçÿ ÿ ¨æB$æD, {ÓÜÿç Ó¸íÿö Lÿþö {þæ{ÿ Óþ¨}ÿ {ÜÿæB A¨ö~ LÿÀÿ æ Óþ¨ö~ LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ {¾æS{äÿ÷Àÿ ÿæßçÿ´ þëô {ÿB¾ç¯ÿç æ ÉëµÿæÉëµÿüÿ{Áÿð{Àÿ¯ÿó {þæä¿{Ó Lÿþö¯ÿ¤ÿ{ÿð
æ Óóÿ¿æÓ{ßæSßëNÿææ ¯ÿçþë{Nÿæ þæþë{¨ðÌ¿Óç ææ28ææ
214
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
FÜÿç¨Àÿç Ó¯ÿöÓ´ ÿ¿æÓ "Ó¿æÓ' {¾æS{Àÿ ¾ëNÿ {ÜÿæB ëÿ{þ ÉëµÿæÉëµÿ üÿÁÿÿæÿæ LÿþöÀÿ ¯ÿ¤ÿÿÀëÿ þëNÿ {ÜÿæB {þæ{ÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ æ D¨¾ëNÿ ÿç{ÿæsç {ÉâæLÿ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ Lÿ÷þ¯ÿ Óæÿ F¯ÿó ÿæ'Àÿ ¨Àÿç~æþÀÿ `ÿçÿ÷~ Lÿ{àÿ æ ¨÷${þ ¨ÿ÷, ¨ëÑ, üÿÁÿ H fÁÿÀÿ ¨íÿö É÷æ ÿ´æÀÿæ A¨ö~, ÿæ¨{Àÿ Óþ¨}ÿ {ÜÿæB LÿþöÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ F¯ÿó {ÉÌ{Àÿ ¨íÿö Óþ¨ö~ ÓÜÿçÿ Ó¯ÿöÓ´Àÿ ÿ¿æS æ FÜÿæ ÿ´æÀÿæ Lÿþö ¯ÿ¤ÿÿÀëÿ ¯ÿçþëNÿ A$öæúÿ ¯ÿç{ÉÌ Àíÿ¨{Àÿ þëNÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ þëNÿçÀëÿ Lÿ'~ þçÁÿç¯ÿ ? LÿÜÿç{àÿ {¾ {þæ{ÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ ! Fvÿæ{Àÿ þëNÿç H ¨÷æ©ç ¨ÀÿØÀÿ ¨Àÿç¨íÀÿLÿ A{s æ Aæ¨~Zÿ ¨÷æ©ç Üÿ] þëNÿç æ {ÿ{¯ÿ {Ó$#Àëÿ àÿæµÿ Lÿ'~ ? FÜÿæLëÿ ¨ëÿ
LÿÜëÿd;ÿçÓ{þæÜÿó Ó¯ÿöµíÿ{ÿÌë ÿ {þ {ÿ´{Ì¿æÖç ÿ ¨÷çß
æ {ß µÿf;ÿç ëÿ þæó µÿNÿ¿æ þßç {ÿ {ÿÌë `ÿ樿Üÿþú ææ29ææ þëô Ó¸íÿö µíÿÿ{Àÿ Óþæÿ µÿæ¯ÿ{Àÿ ÀÿÜÿç$æF æ ÓõÎç{Àÿ {þæÀÿ ÿæ LÿçF ¨÷êß A{s ÿæ LÿçF A¨÷çß æ Lÿç;ëÿ ¾çF Aÿÿ¿ µÿNÿ {Ó {þæ µÿçÿ{Àÿ F¯ÿó þëô ÿæ'Àÿ µÿçÿ{Àÿ ÀÿÜÿç$æF æ FÜÿæ Üÿ] {þæÀÿ FLÿþæÿ÷ Óº¤ÿ A{s æ {Ó$#{Àÿ ¨Àÿç¨íÿ {ÜÿæB¾æF, ÿæ'Àÿ F¯ÿó {þæÀÿ þ{Àÿ {Lÿò~Óç ¨÷{µÿÿ Üÿ] ÿ$æF æ {ÿ{¯ÿ ÿ ¯ÿÜëÿÿ µÿæS¿ÉæÁÿê Üÿ] µÿfÿ LÿÀëÿ$#{¯ÿ ? µÿfÿ LÿÀÿç¯ÿæ A#LÿæÀÿ LÿæÜÿæLëÿ ÀÿÜÿçdç ? FÜÿæÀÿ DÿÀÿ {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜëÿd;ÿç A¨ç {`ÿúÿÓëëÿÀÿæ`ÿæ{Àÿæ µÿf{ÿ þæþÿÿ¿µÿæLúÿ æ Óæë{Àÿ¯ÿ Ó þ;ÿ¯ÿ¿
Óþ¿Sú¯ÿ¿¯ÿÓç{ÿæ Üÿ] Ó
ææ30ææ Aÿ¿;ÿ ëÿÀÿæ`ÿæÀÿê þ Aÿÿ¿ µÿæ¯ÿ¾ëNÿ {ÜÿæB ¾ÿç {þæ ¯ÿ¿ÿêÿ {Lÿò~Óç Aÿ¿ ¯ÿÖë A$¯ÿæ {ÿ¯ÿÿæZÿ µÿfÿ ÿLÿÀÿç {Lÿ¯ÿÁÿ {þæÀÿ µÿfÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ LÿÀëÿ$æF, ÿæLëÿ Óæë Üÿ] LÿÜÿç¯ÿæ D`ÿçúÿ æ ¯ÿÿöþæÿ {Ó Óæë {ÜÿæB ÿæÜÿ] Lÿç;ëÿ {Ó Óæë {Üÿ¯ÿæ{Àÿ Ó{¢ÿÜÿ þ ÿæÜÿ] æ LÿæÀÿ~ {Ó ¾$æ$ö ÿçÊÿß ¨${Àÿ àÿæSçSàÿæ æ Aÿ
µÿfÿ Aæ¨~ þ LÿÀÿç¨æÀÿç{¯ÿ æ LÿæÀÿ~ Aæ¨~ þëÿÌ¿ As æ þëÿÌ¿ Üÿ] ¾$æ$ö ÿçÊÿß ¾ëNÿ {ÜÿæB$æF æ Sêÿæ ¨æ¨êþæÿZÿÀÿ DæÀÿ LÿÀÿç$æF F¯ÿó {ÓÜÿç ¨$#Lÿäç¨÷ó µÿ¯ÿÿç þöææ ÉÉ´bÿæ;ÿçó ÿçSbÿÿç æ {Lÿò{;ÿß ¨÷ÿç fêÿêÜÿç ÿ {þ µÿNÿ
¨÷~É¿ÿç ææ31ææ µÿfÿÀÿ ¨÷µÿæ¯ÿÀëÿ {ÓÜÿç ëÿÀÿæ`ÿæÀÿê þ ÉçW÷ Üÿ] þöææ {ÜÿæB¾æF æ
ÿþ¯ÿ Aæß
215
¨Àÿþþö ¨ÀÿþææZÿ vÿæ{Àÿ Ó¸õNÿ {ÜÿæB¾æB$æF ÿ$æ Ó{ÿð¯ÿ ×çÀÿ ÀÿÜÿç$#¯ÿæ ¨Àÿþ Éæ;ÿççLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ {Üÿ {Lÿò{;ÿß ! ëÿ{þ ÿçÊÿß ¨í¯ÿöLÿ Óÿ¿ fæ~çÀÿQ {¾, {þæÀÿ µÿNÿ {Lÿ{¯ÿ ¯ÿç ÿÎ {ÜÿæBÿ$æF, ¾ÿç {SæsçF fÿ½{Àÿ {Ó µÿ¯ÿ ÓæSÀÿ ¨æÀÿ ÿ{Üÿàÿæ {ÿ{¯ÿ AæÓ;ÿæ fÿ½{Àÿ þ {ÓÜÿç Óæÿ LÿÀÿç ÉçW÷ Üÿ] ¨ÀÿþÉæ;ÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB¾æB$æF æ Aÿ
Óÿæ`ÿæÀÿê H ëÿÀÿæ`ÿæÀÿê ÓþÖZëÿ µÿfÿ LÿÀÿç¯ÿæÀÿ A#LÿæÀÿ ÀÿÜÿçdç æ A¨çëÿþæó Üÿç ¨æ$ö ¯ÿ¿¨æÉ÷çÿ¿ {ߨç Óë¿
¨æ¨{ßæÿß
Úç{ßæ {¯ÿðÉ¿æÖ$æ Éëÿ÷æ{Ö¨ç ßæ;ÿç ¨Àÿæó Sÿçþú ææ32ææ {Üÿ ¨æ$ö ! Úê, {¯ÿðÉ¿, Éëÿ÷æÿç ÿ$æ {¾{Lÿò~Óç ¨æ¨ {¾æÿê ¾ëNÿ {ÜÿDÿæ LÿæÜÿ]Lÿç, {Ó Óþ{Ö {þæÀÿ AæÉ÷çÿ {ÜÿæB ¨ÀÿþSÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ Aÿ
Sêÿæ þëÿÌ¿þæÿZÿ ÿçþ{;ÿ Üÿ] A{s æ µÿ{àÿ ¾æÜÿæ Lÿçdç þ LÿÀëÿ$æDô, {LÿDôvÿæ{Àÿ ¯ÿç fÿ½ {ÿB$æD ÿæ LÿæÜÿ]Lÿç, ÓþÖZÿ ÿçþ{;ÿ {Ó {SæsçF ¨÷LÿæÀÿ Lÿàÿ¿æ~Àÿ D¨{ÿÉ LÿÀÿæ¾æBdç æ Sêÿæ Óæ¯ÿö{µÿòþ A{s æ ¨æ¨{ßæÿç
-16 Aæß 7Àëÿ 21 ¨¾ö¿;ÿ {ÉâæLÿ{Àÿ AæÓëÀÿê ¯õÿÿç àÿä~ A;ÿSöÿ µÿS¯ÿæÿ LÿÜÿç{àÿ {¾ ¾çF ÉæÚ¯ÿç#Lëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç ÿæþþæÿ÷ ¾jÿ´æÀÿæ ÿ» ÓÜÿçÿ ¨ífÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, {Óþæ{ÿ ÿÀÿþæÿZÿ þ{Àÿ Aþ A{s æ ¾j ¯ÿæÖ¯ÿ{Àÿ ÿæÜÿæ ëÿÜÿô Lÿç;ëÿ {ÓÜÿç ÿæþ {ÿB ¾j {¯ÿæàÿç LÿÜëÿ$æF F¯ÿó ÿ» ÿ´æÀÿæ ßfÿ þ LÿÀëÿ$æF æ {ÓÜÿç LÿøÀÿLÿþöê F¯ÿó ¨æ¨æ`ÿæÀÿê A{s, ¾çF {þæ{ÿ A$öæúÿ ¨ÀÿþææZëÿ {ÿ´Ì LÿÀÿç$æF, {Ó Üÿ] ¨æ¨ê A{s {¯ÿðÉ¿, Éëÿ÷µÿæS¯ÿÿ ¨$Àÿ {Óæ¨æÿ þæÿ÷ A{s æ ÚêþæÿZÿ ¨÷ÿç {Lÿ{¯ÿ Ó¼æÿ {Lÿ{¯ÿ Üÿêÿÿæ µÿæ¯ÿÿæ Óþæf{Àÿ ÀÿÜÿç$#àÿæ, {ÿ~ë É÷êLÿõÐ FÜÿæÀÿ ÿæþ {ÿ{àÿ æ {¾æS ¨÷Lÿ÷çßæ{Àÿ Úê F¯ÿó ¨ëÀëÿÌ DµÿßZÿ Óþæÿ Üÿ] ¨÷{¯ÿÉ {ÜÿæB$æF æ Lÿçó ¨ëÿ¯ÿö÷æÜÿ½~æ
¨ë~¿æ µÿNÿæ ÀÿæfÌößÖ$æ æ Aÿçÿ¿þÓëQó {àÿæLÿþççþó ¨÷樿 µÿfÓ´ þæþú ææ33ææ ¯ÿ÷æÜÿ½~, ÀÿæfÌ} ÿ$æ äÿ÷êß {É÷~ê µÿNÿZÿ ÿçþ{;ÿ Lÿ'~ LÿÜÿç¯ÿæ ? ¯ÿ÷æÜÿ½~ FLÿ A¯ÿ×æ ¯ÿç{ÉÌ A{s æ {¾Dô$#{Àÿ F¨Àÿç äþÿæ ÀÿÜÿçdç, ¾æÜÿæLÿç ¯ÿ÷æÜÿ½~{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæB$æF æ Éæ;ÿç, Aæÿç¯ÿ, Aÿëµÿ¯ÿê, D¨àÿ²ç, æÿ H BÎZÿ ÿç{öÉ{Àÿ `ÿæàÿç¯ÿæ äþÿæ ÀÿÜÿçdç, FÜÿæ Üÿ] ¯ÿ÷æÜÿ½~Àÿ A¯ÿ×æ A{s æ ÀÿæfÌ} {äÿ÷êßZÿ vÿæ{Àÿ Jç, ÓççÀÿ ÓoæÀÿ , {Éò¾ö¿, Ó´æþêµÿæ¯ÿ, ¨dLëÿ
216
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
ÿ Üÿsç¯ÿæ Ó´µÿæ¯ÿ ÀÿÜÿç$æF æ FÜÿç {¾æS ÖÀÿLëÿ ¨Üÿo#$#¯ÿæ {¾æSê ÿ ¨æÀÿ ÿçÊÿçÿ {ÜÿæB$æ;ÿç, {ÓþæÿZÿ ¯ÿçÌß{Àÿ Lÿ'~ LÿÜÿç¯ÿæ ? Aÿ
{Üÿ Afëÿö ! ëÿ{þ ÓëQ ÀÿÜÿçÿ ä~µÿèëÿÀÿ FÜÿç þëÿÌ¿ ÉÀÿêÀÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB {þæÀÿ Üÿ] µÿfÿ LÿÀÿ æ FÜÿç ÿÉ´Àÿ ÉÀÿêÀÿÀëÿ þþÿ´, {¨æÌ~{Àÿ Óþß ÿÎ ÿLÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçÿ æ {¾æ{SÉ´Àÿ Fvÿæ{Àÿ `ÿëÿ$ö$Àÿ ¯ÿ÷æÜÿ½~, {äÿ÷êß, {¯ÿðÉ¿ H Éëÿ÷Àÿ `ÿaÿöæ LÿÀÿçd;ÿç æ ÿ´çÿêß Aæß{Àÿ {Ó LÿÜÿç{àÿ {¾ äÿ÷êß ÿçþ{;ÿ ¾ë ¯ÿ¿ÿêÿ Lÿàÿ¿æ~ LÿÀÿç¯ÿæ ¨æBô Aÿ¿ {Lÿò~Óç ÀÿæÖæ ÿæÜÿ] æ õÿÿêß Aæß{Àÿ {Ó LÿÜÿç{àÿ {¾, Ó´þö{Àÿ ÿçÿ {É÷ßÔÿÀÿ æ `ÿëÿ$ö Aæß{Àÿ {Ó Óó{ä¨{Àÿ LÿÜÿç{àÿ {¾, `ÿæÀÿç¯ÿÿöÀÿ Àÿ`ÿÿæ þëô Üÿ] LÿÀÿçdç æ {ÿ{¯ÿ Lÿ'~ þëÿÌ¿Zëÿ `ÿæÀÿç fæÿç{Àÿ ¯ÿæ+çd;ÿç ? ÿæÜÿ] ! S~ë Lÿþö ¯ÿçµÿæSÿ
- Së~Àÿ AææÀÿ ÿ´æÀÿæ þëÿÌ¿Lëÿ `ÿæÀÿç {É÷~ê{Àÿ ¯ÿçµÿNÿ Lÿ{àÿ æ É÷êLõÿÐZÿ AëÿÓæ{Àÿ Lÿþö FLÿþæÿ÷ {¾æS ¨÷Lÿ÷çßæ A{s æ Aÿ
FÜÿç ¾jLëÿ Ó¸æÿÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç `ÿæÀÿç¨÷LÿæÀÿ As;ÿç æ ¨÷{¯ÿÉ LÿæÁÿ{Àÿ FÜÿç ¾j Lÿÿöæ Éëÿ÷ A$öæúÿ AÅÿj {ÜÿæB$æF æ Lÿçdç LÿÀÿç¯ÿæÀÿ äþÿæ AæÓçSàÿæ ¨{Àÿ, AæçLÿ Ó¸ÿçÀÿ ÓóS÷Üÿ {Üÿàÿæ ¨{Àÿ {ÓÜÿç ¾jLÿÿöæ {¯ÿðÉ¿ {ÜÿæB¾æB$æF æ F$#Àëÿ Dÿ {Üÿàÿæ ¨{Àÿ ¨÷¯õÿÿçÀÿ ÿççÿçSëLëÿ Lÿæsç¯ÿæÀÿ äþÿæ AæÓçSàÿæ ¨{Àÿ {ÓÜÿç ¾j Lÿÿöæ äÿ÷êß {É÷~êÀÿ ÓæLÿ {ÜÿæB$æF F¯ÿó {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ FÜÿç ÓæLÿÀÿ Ó´µÿæ¯ÿ{Àÿ ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÿD$#¯ÿæ {¾æS¿ÿæþæÿ AæÓç¾æB$æF, {ÿ{¯ÿ {ÓÜÿç ¾jLÿÿöæ ¯ÿ÷æÜÿ½~ {ÜÿæB¾æF æ {¯ÿðÉ¿ F¯ÿó Éëÿ÷Zÿ A{¨äæ äÿ÷êß H ¯ÿ÷æÜÿ½~ {É÷~êÀÿ ÓæLÿ ¨÷æ©çÀÿ A#Lÿ Óþꨯÿÿöê A{s æ Éëÿ÷ H {¯ÿðÉ¿ þ {ÓÜÿç ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB Éæ;ÿ {ÜÿæB¾ç{¯ÿ æ ¨ë~ç FÜÿævÿæÀëÿ ÿçþ§Àÿ~Àÿ {àÿæLÿZÿÀÿ A¯ÿ×æ ÿ Lÿ'~ LÿÜÿç¯ÿæ ? Sêÿæ {¾Dô D¨ÿçÌÿÀÿ ÓæÀÿ Ó¯ÿöÓ´ A{s, {Ó$#{Àÿ ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçëÿÌê, þÜÿçÁÿæþæÿZÿ AæQ¿æÿ µÿÀÿç ÀÿÜÿçdç æ ÿ$æLÿ$#ÿ þöµÿêÀëÿ Àëÿ|ÿê¯ÿæÿê, {¯ÿÿæßÿÀÿ A#LÿæÀÿ H Aÿ#LÿæÀÿ {ÿ¯ÿæ{Àÿ ÿçÿöß ¨æB¨æÀëÿÿ$#{àÿ æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLÿõÐZÿ ØÎ Dúÿ{WæÌ FÜÿæ{¾ ¾jæ$ö LÿþöÀÿ ÿçöæÀÿçÿ Lÿ÷çßæ{Àÿ Úê ¨ëÀëÿÌ Óþ{Ö ¨÷{¯ÿÉ {ÿB¨æÀÿç{¯ÿ æ A$öæúÿ µÿfÿ LÿÀÿç¯ÿæ A#LÿæÀÿ ÓþÖZëÿ ÀÿÜÿçàÿæ æ Aÿ
{Ó µÿfÿÀÿ æÀÿ~æ D¨{Àÿ {¨÷æûæÜÿÿ {ÿB$æ;ÿç -
ÿþ¯ÿ Aæß
217
þÿ½ÿæ µÿ¯ÿ þúÿµÿ{Nÿæþúÿßæfê þæó ÿþÔëÿÀëÿ æ þæ{þ{¯ÿðÌ¿Óç ßë{Nÿ´ð¯ÿþææÿó þúÿ ¨Àÿæß~
ææ34ææ {Üÿ Afëöÿ! {þævÿæ{Àÿ Üÿ] þÿ¾ëNÿ ÜëÿA æ {þæ ¯ÿ¿ÿêÿ Aÿ¿ µÿæ¯ÿÿæ þÿ{Àÿ {¾¨Àÿç ÿAæÓë æ {þæÀÿ Aÿÿ¿ µÿNÿ ÜëÿA æ Aÿ¯ÿÀÿÿ `ÿç;ÿÿ{Àÿ àÿæSçÀÿëÜÿ æ É÷æ ÓÜÿçÿ {þæÀÿ Üÿ] ¨ífÿ LÿÀÿ F¯ÿó {þæ{ÿ Üÿ] ÿþÔÿæÀÿ LÿÀÿ æ FÜÿç¨Àÿç {þæÀÿ ÉÀÿ~{Àÿ AæÓç AææLëÿ {þævÿæ{Àÿ FLÿêµÿæ¯ÿ{Àÿ ×çÀÿ LÿÀÿç, ëÿ{þ {þæ{ÿ Üÿ] ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ æ A$öæúÿ {þæ ÓÜÿçÿ FLÿÿæ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ æ -ÿçÍÌöFÜÿç AæßÀÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ, {Üÿ Afëöÿ ! ÿëþ ¨Àÿç {ÿæÌ ÀÿÜÿçÿ µÿNÿ ÿçþ{;ÿ þëô FÜÿç jæÿLëÿ ¯ÿçjæÿ ÓÜÿçÿ LÿÜÿç¯ÿç æ ¾æÜÿæLëÿ fæ~ç¯ÿæ¨{Àÿ {Lÿò~Óç ÓóÉß ÀÿÜÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ FÜÿæLëÿ fæ~ç ëÿ{þ ÓóÓæÀÿ ¯ÿ¤ÿÿÀëÿ þëNÿ {ÜÿæB¾ç¯ æ FÜÿç jæÿ Ó¸íÿö ¯ÿçÿ¿æþæÿZÿÀÿ Àÿæfæ A{s æ ¯ÿçÿ¿æ ÿæÜÿæ A{s, ¾æÜÿæ ¨Àÿ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÿB$æF æ FÜÿç jæÿ ÿæÜÿæÀÿ þ Àÿæfæ A{s A$öæúÿ ÿçÊÿçÿ Lÿàÿ¿æ~ LÿÀÿç$æF æ FÜÿæ Ó¸íÿö {Sæ¨ÿêßÿæÀÿ þ Àÿæfæ A{s, {Sæ¨ÿêß ¯ÿÖëLëÿ þ ¨÷ÿ¿ä LÿÀÿç$æF æ FÜÿæ ¨÷ÿ¿ä üÿÁÿ¾ëNÿ, Óæÿ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ ÓëSþ H A¯ÿçÿæÉê A{s æ FÜÿæÀÿ AÅÿ Óæÿ þ Aæ¨~Zÿ ÿ´æÀÿæ {ÜÿæBS{àÿ, FÜÿæÀÿ {Lÿ{¯ÿ ¯ÿç ¯ÿçÿæÉ {ÜÿæBÿ$æF, ¯ÿÀÿó FÜÿæÀÿ ¨÷µÿæ¯ÿÀëÿ ÓæLÿ {ÓÜÿç ¨Àÿþ {É÷ß ¨¾ö¿;ÿ ¨Üëÿo#¾æB$æF æ Lÿç;ëÿ F$#{Àÿ {SæsçF Óÿö ÀÿÜÿçdç æ É÷æ ¯ÿçÜÿêÿ ¨ëÀëÿÌ ¨ÀÿþSÿçLëÿ ¨÷æ© ÿ {ÜÿæB ÓóÓæÀÿ `ÿLÿ÷{Àÿ WëÀÿç¯ëÿàëÿ$æF æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ {¾æSÀÿ GÉ´¾ö¿ D¨{Àÿ þ LÿÜÿç{àÿ æ ëÿ
Q Óó{¾æSÀÿ ¯ÿç{ßæS Üÿ] {¾æS A{s æ A$öæúÿ ¾çF ÓóÓæÀÿÀÿ Óó{¾æS-¯ÿç{ßæSÀëÿ Ó¯ÿö$æ ÀÿÜÿçÿ A{s, ÿæÜÿæÀÿ ÿæþÜÿ] {¾æS A{s æ ¨Àÿþÿÿ´ ¨ÀÿþææZÿ þçÁÿÿÀÿ ÿæþ Üÿ] {¾æS æ ¨Àÿþææ ¨÷æ©ç Üÿ] {¾æSÀÿ ¨ÀÿæLÿæÏæ, ¾çF F$#{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æBSàÿæ, {ÓÜÿç {¾æSêZÿ ¨÷µÿæ¯ÿLëÿ {ÿQ {¾, Ó¸íÿöµÿíÿÀÿ Ó´æþê F¯ÿó fê¯ÿæÀÿêZÿ {¨æÌ~LÿæÀÿê {ÜÿæB þ {þæÀÿ Aææ {ÓÜÿç µíÿÿ¨÷æ~êZÿ, µÿçÿ{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿçÿ$æF æ þëô AæÓ´Àíÿ¨{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿç$æF æ þëô {Ó Üÿ] A{s æ {¾¨Àÿç AæLÿæÉ{Àÿ D Ó¯ÿöÿ÷ ¯ÿç`ÿÀÿ~ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿæßë AæLÿæÉ{Àÿ Üÿ] ×çÿ ÀÿÜÿç$æF, Lÿç;ëÿ ÿæÜÿæLëÿ þçÁÿÿ LÿÀÿç¨æÀÿçÿ$æF, {ÓÜÿç¨Àÿç Ó¸íÿö µíÿÿ {þæ µÿçÿ{Àÿ
218
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
×çÿ æ Lÿç;ëÿ þëô {Ó$#{Àÿ àÿç© ëÿ{Üÿô æ {Üÿ Afëöÿ ! LÿÅÿÀÿ Aæÿç{Àÿ þëô µíÿÿ ¨÷æ~êZëÿ ¯ÿç{ÉÌ ¨÷LÿæÀÿ{Àÿ Àÿ`ÿÿæ LÿÀÿç$æF, ÓfæB$æF F¯ÿó LÿÅÿÀÿ ¨ëÿ} LÿæÁÿ{Àÿ Ó¸íÿö µíÿÿ {þæÀÿ ¨÷Lõÿÿçç A$öæúÿ {¾æSæÀíÿ|ÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÀÿÜÿ~êLëÿ, ÿæÜÿæZÿ A¯ÿ¿Nÿ µÿæ¯ÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF, ¾ÿ¿¨ç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ¨÷LõÿÿçÀëÿ Eÿö{Àÿ Lÿç;ëÿ ¨÷æ©ç ¨Êÿæúÿ Ó´µÿæ¯ÿ A$öæúÿ Ó´ßó{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿç {àÿæLÿ ÓóS÷Üÿ ÿçþ{;ÿ {¾Dô Lÿæ¾ö¿ LÿÀÿç$æ;ÿç, ÿæÜÿæ {ÓþæÿZÿ FLÿ ÀÿÜÿ~ê þæÿ÷ æ FÜÿç ÀÿÜÿ~êÀÿ Lÿæ¾ö¿ LÿÁÿæ¨Lëÿ {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ¨÷Lõÿÿç LÿÜÿç Ó{ºæ#ÿ LÿÀÿæ¾æBdç æ FLÿ Àÿ`ÿßêÿæ ÿ þëô A{s, ¾çF µíÿÿ ¨÷æ~êZëÿ LÿÅÿÀÿ ¨÷æÀÿ» ÿçþ{;ÿ {¨÷Àÿçÿ LÿÀÿç$æF F¯ÿó ÿ´çÿêß Àÿ`ÿßêÿæ ÿç÷Së~þßê ¨÷Lõÿÿç A{s æ ¾æÜÿæLÿç {þæÀÿ AæÓ ÿ´æÀÿæ `ÿÀÿæ`ÿÀÿ ÓÜÿçÿ µíÿÿ¨÷æ~êZëÿ Àÿ`ÿÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ FÜÿæ þ {SæsçF LÿÅÿ A{s æ {¾Dô$#{Àÿ ÉÀÿêÀÿ-¨Àÿç¯ÿÿöÿ, Ó´µÿæ¯ÿ-¨Àÿç¯ÿÿöÿ F¯ÿó LÿæÁÿ-¨Àÿç¯ÿÿöÿ ÿçÜÿçÿ ÀÿÜÿç$æF æ {SæÓ´æþê ëÿÁÿÓêÿæÓfê þ FÜÿæ Üÿ] LÿÜëÿd;ÿç FLÿ ëÿÎ AÿçÉß ÿë
Q Àíÿ¨æ æ fæ ¯ÿÓ fê¯ÿ ¨Àÿæ µÿæ¯ÿLíÿ¨æ ææ (Àÿ.þæ.3-14-5) ¨÷LõÿÿçÀÿ ëÿBsç {µÿÿ ¯ÿçÿ¿æ H A¯ÿçÿ¿æ æ F$#{Àÿ A¯ÿçÿ¿æ ëÿÎ A{s, ëÿ
QÀíÿ¨ A{s, {¾Dô$#{Àÿ ¯ÿç¯ÿÉ {ÜÿæB fê¯ÿ µÿ¯ÿLíÿ¨{Àÿ ¨Ýç$æF, ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ {¨÷Àÿçÿ {ÜÿæB fê¯ÿ LÿæÁÿ, Lÿþö, Ó´µÿæ¯ÿ F¯ÿó Së~Àÿ {WÀÿæD{Àÿ AæÓç¾æB$æF æ Aÿ¿sç ¯ÿçÿ¿æþæßæ æ ¾æÜÿæLëÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿ;ÿç- þëô Àÿ`ÿÿæ LÿÀÿç$æF æ {SæÓ´æþêZÿ AëÿÓæ{Àÿ ¨÷µëÿ Àÿ`ÿÿæ LÿÀÿç$æ;ÿççFLÿ Àÿ`ÿB fS Së~¯ÿÓ fæ{Lÿ æ ¨÷µëÿ {¨÷Àÿçÿ ÿæÜÿ] ÿçf ¯ÿÁÿ ÿæ{Lÿ ææ (Àÿæ.þæ.3-14-6) þæßæ fSÿ Àÿ`ÿÿæ LÿÀÿç$æF, ¾æÜÿæÀÿ AæÉ÷çÿ Së~ ÓþëÜÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ Lÿàÿ¿æ~LÿæÀÿê Së~ FLÿþæÿ÷ CÉ´ÀÿZÿvÿæ{Àÿ ÀÿÜÿçdç æ ¨÷Lõÿÿç{Àÿ Së~ Üÿ] ÿæÜÿ] æ ÿæÜÿæ ÿ ÿÉ´Àÿ Lÿç;ëÿ ¯ÿçÿ¿æ{Àÿ ¨÷µëÿ Üÿ] {¨÷ÀÿLÿ {ÜÿæB ÿæÜÿæ Àÿ`ÿÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ FÜÿç¨Àÿç LÿÅÿ ëÿB ¨÷LÿæÀÿÀÿ ÀÿÜÿçdç æ FLÿ ÿ ¯ÿÖëÀÿ, ÉÀÿêÀÿ H LÿæÁÿÀÿ ¨Àÿç¯ÿÿöÿ LÿÅÿ A{s æ Lÿç;ëÿ FÜÿç ¨Àÿç¯ÿÿöÿ ¨÷Lõÿÿç Üÿ] {þæÀÿ AæµÿæÓ ÿ´æÀÿæ LÿÀÿç$æF æ Lÿç;ÿë FÜÿævÿæÀëÿ þÜÿæÿ LÿÅÿ ¾æÜÿæ Lÿç AææLëÿ ÿçþöÁÿ Ó´Àíÿ¨ ¨÷ÿæÿ LÿÀÿç$æF æ ÿæÜÿæÀÿ ÉõèÿæÀÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {Óþæ{ÿ A{`ÿÿ µíÿÿþæÿZëÿ Ó{`ÿÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ
ÿþ¯ÿ Aæß
219
µÿfÿÀÿ Aæÿç Üÿ] FÜÿç LÿÅÿÀÿ ¨÷æÀÿ» A{s F¯ÿó µÿfÿÀÿ ¨ÀÿæLÿæÏæ LÿÅÿÀÿ A;ÿ A{s æ {¾{¯ÿ FÜÿç LÿÅÿ µÿ¯ÿ{ÀÿæSÀëÿ ¨íÿö ÿç{ÀÿæS LÿÀÿç ÉæÉ´ÿ ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ, (×çÿ) {ÿB$æF, {ÓÜÿç ¨÷{¯ÿÉ LÿæÁÿ{Àÿ {¾æSê {þæÀÿ ÀÿÜÿ~ê F¯ÿó {þæÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ ¨÷æ©ç ¨Êÿæúÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÀÿÜÿ~ê Üÿ] ÿÜÿæZÿ ¨÷Lõÿÿç A{s æ þöS÷¡ÿ{Àÿ õÿÎæ;ÿ þççÁÿç$æF {¾, `ÿæÀÿç¾ëS ¯ÿ¿ÿêÿ {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ Üÿ] LÿÅÿ ¨íÿö {ÜÿæB$æF, þÜÿæ¨÷Áÿß {ÜÿæB$æF æ ¨÷æß
{àÿæ{Lÿ FÜÿæLëÿ ¾$æ$ö ¯ÿël;ÿç ÿæÜÿ] æ ¾ëSÀÿ A$ö {ÜÿDdç "ëÿB', {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ Aæ¨~ AàÿSæ H AæÀÿ AàÿSæ Ad;ÿç, {Ó ¨¾ö¿;ÿ ¾ëS þö ÀÿÜÿç$æF æ {SæÓ´æþêfê Àÿæþ`ÿÀÿçÿ þæÿÓÀÿ DÿÀÿ LÿæÀÿ FÜÿæÀÿ `ÿaÿöæ LÿÀÿçd;ÿç æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ÿæþÓêSë~ Lÿæ¾ö¿ LÿÀÿç$æF, Àÿ{fæSë~ AÅÿþæÿ÷æ{Àÿ ÀÿÜÿçdç, F¯ÿó `ÿëÿÿçöSÀëÿ {¯ÿðÀÿê ¯ÿç{Àÿæ ÀÿÜÿçdç, FÜÿç ¨Àÿç¯ÿ¿Nÿç Üÿ] LÿÁÿç ¾ëS¯ÿæàÿæ A{s, {Ó µÿfÿ LÿÀÿç¨æÀÿç ÿ$æF æ Lÿç;ÿë Óæÿ ¨÷æÀÿ» {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ ¾ëS ¨Àÿç¯ÿÿöÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ Àÿ{fæSë~ ¯ÿ|ÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç$æF æ ÿ{þæSë~ äê~ {ÜÿæB`ÿæàÿç$æF æ Lÿçdç Óÿ´Së~ þ Ó´µÿæ¯ÿ{Àÿ AæÓç¾æB$æF æ ÜÿÌö H µÿßÀÿ ëÿ¯ÿçæ àÿæSç ÀÿÜÿç$æF æ {ÿ{¯ÿ FÜÿç ÓæLÿ ÿ´æ¨Àÿ A¯ÿ×æLëÿ AæÓç¾æB$æF æ Lÿ÷þÉ> Óÿ´Së~Àÿ ¯õÿç {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ Àÿ{fæSë~ Ó´Åÿ ÀÿÜÿç¾æF F¯ÿó ÿ{þæSë~ Óë© A¯ÿ×æ{Àÿ ÀÿÜÿç$æF æ AæÀÿæÿæ Lÿþö{Àÿ Àÿÿê(¨÷êÿç) D {ÜÿæB¾æB$æF æ F¨Àÿç {ÿ÷æÿßæ¾ëS{Àÿ ÿ¿æSÀÿ ×çÿç¾ëNÿ ÓæLÿ A{ÿLÿ ¨÷LÿæÀÿÀÿ ¾j LÿÀÿç$æF æ "ßjæÿæó f¨ f{jæÓ½ç' - ¾j {É÷~ê¾ëNÿ f¨, ¾æÜÿæÀÿ Üÿ÷æÓ-¯õÿç É´æÓ-¨÷É´æÓ D¨{Àÿ ÀÿÜÿç$æF, ¾j LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ äþÿæ ÀÿÜÿç$æF æ {¾{¯ÿ þæÿ÷ Óÿ´Së~ {ÉÌ ÀÿÜÿçàÿæ, ¯ÿçÌþÿæ ÿÎ {ÜÿæBSàÿæ, Óþÿæ AæÓçSàÿæ, FÜÿæ Üÿ] Lõÿÿ¾ëS A$öæúÿ Lõÿÿæ$ö ¾ëS A$¯ÿæ Óÿ¿¾ëSÀÿ ¨÷µÿæ¯ÿ A{s æ {ÓÜÿç Óþß{Àÿ ÓþÖ {¾æSê ¯ÿçjæÿê {ÜÿæB$æ;ÿç æ CÉ´ÀÿZÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç As;ÿç æ Ó´µÿæ¯ÿçLÿ æÿ Àÿç¯ÿæ{Àÿ {ÓþæÿZÿ ¨æQ{Àÿ äþÿæ ÀÿÜÿç$æF æ ¯ÿç{¯ÿLÿê {àÿæLÿ ¾ëS þöÀÿ Üÿ÷æÓ ¯ÿõç þÿ{Àÿ ¯ë&lç ¨æÀÿç$æ;ÿç, þÿÀÿ ÿç{Àÿæ ÿçþ{;ÿ AþöLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç þö{Àÿ ¨÷¯õÿ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ ÿç{Àÿæ þÿÀÿ þ ¯ÿçàÿß {ÜÿæBSàÿæ ¨{Àÿ ¾ëS ÓÜÿçÿ LÿÅÿÀÿ þ A;ÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ ¨íÿöÿæ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÿB LÿÅÿ þ Éæ;ÿ {ÜÿæB¾æF æ FÜÿæ Üÿ] ¨÷Áÿß æ {¾{¯ÿ
220
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¨÷Lõÿÿç ¨ëÀëÿÌ{Àÿ ¯ÿçàÿêÿ {ÜÿæB¾æF æ FÜÿæ ¨{Àÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ {¾Dô ÀÿÜÿ~ê ÀÿÜÿçdç, ÿæÜÿæ Üÿ] ÿæÜÿæZÿ ¨Lõÿÿç A{s, ÿæÜÿæZÿ Ó´µÿæ¯ÿ A{s æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLÿõÐ LÿÜÿ;ÿç- {Üÿ Afëöÿ ! þí|ÿ {àÿæ{Lÿ {þæ{ÿ fæ~ç ¨æÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] æ {þæ{ÿ A$öæúÿ CÉ´ÀÿZÿ CÉ´ÀÿZëÿ þ ëÿbÿ þ{ÿ LÿÀÿ;ÿç æ ÓææÀÿ~ þëÿÌ¿ þæÿç$æ;ÿç æ ¨÷{ÿ¿Lÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ÓÜÿçÿ FÜÿæ Üÿ] ¯ÿçݺÿæ ÀÿÜÿçdç {¾, ÿúÿLÿæÁÿêÿ Óþæf ÿæZëÿ D{¨äæ LÿÀëÿ$æ;ÿç æ ÿæÜÿæZëÿ ¯ÿÜëÿÁÿ µÿæ¯ÿ{Àÿ ¯ÿç{Àÿæ LÿÀëÿ$#{àÿ æ É÷êLõÿÐ þ F$#Àëÿ A¨¯ÿæ ÿ$#{àÿ æ {Ó LÿÜëÿ$#{àÿ- þëô ¨Àÿþ µÿæ¯ÿ{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿçdç, Lÿç;ëÿ {þæÀÿ ÉÀÿêÀÿ þ þëÿÌ¿Àÿ Üÿ] A{s æ Aÿ
þí|ÿ ¨ëÀëÿÌ {þæ{ÿ ëÿbÿ LÿÜÿç þëÿÌ¿ LÿÜÿç Ó{ºæ#ÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ F¨Àÿç {àÿæ{Lÿ ¯ÿ¿$ö AæÉæ¾ëNÿ, ¯ÿ¿$öLÿþö¾ëNÿ, ¯ÿ¿$ö jæÿ¾ëNÿ {ÜÿæB$æ;ÿç, ¾æÜÿæLÿçdç LÿÀÿçÿçA;ÿç F¯ÿó LÿÜÿç$æ;ÿç {¾, Aæ{» ÿ Lÿæþÿæ LÿÀëÿÿæÜÿôë, {ÜÿæBS{àÿ Fþæ{ÿ ÿçÍæþ Lÿþö{¾æSê æ {ÓÜÿç AæÓëÀÿê Ó´µÿæ¯ÿ¾ëNÿ {àÿæ{Lÿ {þæ{ÿ ¨ÀÿQç ¨æÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] Lÿç;ëÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç Aÿÿ¿ µÿæ¯ÿ{Àÿ {þæÀÿ æÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, {þæÀÿ Së~Àÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Aÿÿ¿ D¨æÓÿæ A$öæúÿ ¾jæ$ö LÿþöÀÿ ëÿBsç Üÿ] þæSö æ ¨÷$þ {ÜÿDdç jæÿ¾j A$öæúÿ ÿçf µÿÀÿÓæ{Àÿ, ÿçf ÉNÿçLëÿ ¯ëÿlç¨æÀÿç {ÓÜÿç ÿçßÿ Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæ F¯ÿó Aÿ¿ ¯ÿç# Ó´æþê-{Ó¯ÿLÿ µÿæ¯ÿÿæÀÿ A{s, {¾Dô$#{Àÿ ÓúÿSëÀëÿZÿ ¨÷ÿç Óþ¨}ÿ {ÜÿæB {ÓÜÿç Lÿþö LÿÀÿæ¾æB$æF æ FÜÿç ëÿB õÿÎç ÿ´æÀÿæ {àÿæ{Lÿ {þæÀÿ D¨æÓÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ ÿæÜÿæZÿ ÿ´æÀÿæ {¾Dô Óæÿæ {ÜÿæB$æF, {ÓÜÿç ¾j, {ÓÜÿç Üÿ¯ÿÿ, {ÓÜÿç Lÿÿöæ, É÷æZÿ IÌ# ¾æÜÿæ ÿ´æÀÿæ µÿæ¯ÿ{ÀÿæSÀÿ `ÿçLÿçûæ {ÜÿæB$æF, ÿæÜÿæ þôë Üÿ] A{s æ ¨Àÿç{ÉÌ{Àÿ {¾Dô Sÿç ¨÷æ© {ÜÿæB$æF, ÿæÜÿæ þ þëô Üÿ] A{s æ FÜÿç ¾jLëÿ {àÿæ{Lÿ "{ÿ÷ð¯ÿçÿ¿æ
'- A$öæÿ ¨÷æ$öÿæ, ßfÿ(¨ífÿ) F¯ÿó Óþÿ´ {ÿD$#¯ÿæ ¯ÿç# ÿ´æÀÿæ Ó¸æÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, Lÿç;ëÿ ¯ÿÿÁÿ{Àÿ Ó´SöÀÿ Lÿæþÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç, ÿæÜÿæZëÿ þëô Ó´Sö þ {ÿB$æF æ ÿæÜÿæÀÿ ¨÷µÿæ¯ÿ{Àÿ {Óþæ{ÿ B¢ÿ÷¨ÿLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç {ÿB$æ;ÿç æ ÿêWöLÿæÁÿ ¨¾ö¿;ÿ Ó´Sö{Àÿ ÀÿÜÿç {µÿæSLëÿ {µÿæSç$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ ¨í~¿ äê~ {Üÿ¯ÿæ¨{Àÿ {Ó ¨ëÿföÿ½Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ ÿæÜÿæZÿ Lÿ÷çßæ ÓvÿçLÿú $#àÿæ Lÿç;ëÿ {µÿæS Lÿæþÿæ ÀÿÜÿç$#¯ÿæÀëÿ ¨ëÿföÿ½ÿ ¨æB$æ;ÿç æ Aÿ
{µÿæSÀÿ Lÿæþÿæ LÿÀÿç¯ÿæ Daÿçÿ ëÿ{Üÿô æ ¾çF Aÿÿ¿ µÿæ¯ÿ{Àÿ A$öæúÿ
ÿþ¯ÿ Aæß
221
{þæÀÿ ¯ÿ¿ÿêÿ Aÿ¿ Lÿçdç ÿæÜÿ], F¨Àÿç µÿæ¯ÿ{Àÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ {þæÀÿ `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, {àÿÉþæÿ÷ ¾æÜÿæÀÿ µÿfÿ{Àÿ ÿøsç ÿÀÿÜÿç$æF, ÿæÜÿæZÿ {¾æS ÓëÀÿäæÀÿ µÿæÀÿ þëô {þæ ÿçf Üÿæÿ{Àÿ {ÿB$æF æ FÿçLÿç {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ þ Lÿçdç {àÿæ{Lÿ Aÿ¿ {ÿ¯ÿÿæZÿ ¨ífæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {Óþæ{ÿ þ {þæÀÿ Üÿ] ¨ífÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, Lÿç;ëÿ ÿæÜÿæ {þæÀÿ ¨÷æ©çÀÿ ¯ÿç# ¯ÿç{ÉÌ ëÿÜÿô æ {Ó Ó¸íÿö ¾jÀÿ {µÿæNÿæ Àíÿ¨{Àÿ {þæ{ÿ fæ~;ÿç ÿæÜÿ] A$öæúÿ ÿæÜÿæZÿ ¨ífæÀÿ ¨Àÿç~æþ{Àÿ þëô ¨÷æ© {ÜÿæBÿ$æF æ {~ëLÿÀÿç {ÓþæÿZÿÀÿ ¨ÿÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ {Óþæ{ÿ {ÿ¯ÿÿæ, µíÿÿ A$¯ÿæ ¨çõÿ {àÿæLÿZÿ LÿÅÿçÿ Àíÿ¨{Àÿ ÿç¯ÿæÓ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Lÿç {þæÀÿ µÿNÿ Óæäæÿ {þæ µÿçÿ{Àÿ Üÿ] ÿç¯ÿæÓ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {þæÀÿ Üÿ] Ó´Àíÿ¨ {ÜÿæB$æ;ÿç æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ FÜÿç ¾jæ$ö LÿþöLëÿ Aÿ¿;ÿ ÓëSþ {¯ÿæàÿç LÿÜÿç{àÿ{LÿÜÿç üÿÁÿ, üëÿàÿ ¾æÜÿæLÿçdç É÷æ{Àÿ {ÿB$æ;ÿç, ÿæÜÿæLëÿ þëô Ó´êLÿæÀÿ LÿÀÿç$æF æ Aÿ
{Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ ¾æÜÿæ Lÿçdç AæÀÿæÿæ LÿÀëÿd, {Ó Ó¯ëÿ {þæ{ÿ Óþ¨}ÿ LÿÀÿ æ {¾{¯ÿ Ó¯ÿöÓ´Àÿ ÿ¿æÓ {ÜÿæB¾ç¯ÿ, {ÿ{¯ÿ {¾æS¾ëNÿ {ÜÿæB ëÿ{þ Lÿþö ¯ÿ¤ÿÿÀëÿ þëNÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ F¯ÿó FÜÿç þëNÿ {þæÀÿ Üÿ] Ó´Àíÿ¨ A{s æ ëÿÿçAæ{Àÿ Ó¸íÿö ¨÷æ~ê {þæÀÿ Üÿ] As;ÿç æ {¾{Lÿò~Óç ¨÷æ~êvÿæ{Àÿ ÿæ {þæÀÿ {¨÷þ ÀÿÜÿçdç, ÿæ {ÿ´Ì æ þëô ÿs× A{s, Lÿç;ëÿ ¾çF {þæÀÿ Aÿÿ¿ µÿNÿ {Ó {þæ µÿçÿ{Àÿ F¯ÿó þëô ÿæ µÿçÿ{Àÿ ÀÿÜÿç$æF æ Aÿ¿;ÿ ëÿÀÿæ`ÿæÀÿê fWÿ¿ÿþ ¨æ¨ê {ÜÿDÿæ LÿæÜÿ]Lÿç ÿ$æ¨ç ¾ÿç {Ó Aÿÿ¿ É÷æ-µÿNÿç ÿ´æÀÿæ {þæÀÿ µÿfÿ LÿÀëÿ$æF, {ÿ{¯ÿ {Ó Óæë µÿæ{¯ÿ Üÿ] S÷Üÿ~ {¾æS¿ æ ÿæÜÿæÀÿ ÿçÊÿß ×çÀÿ A{s, {ÿ{¯ÿ {Ó ÉçW÷ Üÿ] ¨Àÿþææ{Àÿ Óó¾ëNÿ {ÜÿæB¾æB$æF F¯ÿó ÓÿæÓ¯ÿöÿæ ÀÿÜÿç$#¯ÿæ, ¨ÀÿþÉæ;ÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ Fvÿæ{Àÿ É÷êLõÿÐ ØÎ Lÿ{àÿ {¾, æþçöLÿ LÿçF ? ÓÎç{Àÿ fÿ½ {ÿD$#¯ÿæ {Lÿò~Óç ¨÷æ~ê ¾ÿç Aÿÿ¿ µÿæ¯ÿ{Àÿ FLÿ ¨ÀÿþææZÿ µÿfÿ LÿÀëÿ$æF, ÿæÜÿæZÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ `ÿç;ÿÿ LÿÀëÿ$æF, {ÿ{¯ÿ {Ó ÉçW÷ Üÿ] æþ}Lÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ Aÿ
æþ}Lÿ {Ó A{s, ¾çF FLÿ ¨ÀÿþææZÿ Ó½Àÿ~ LÿÀÿë$æF æ ¨Àÿç{ÉÌ{Àÿ AæÉ´æÓÿæ {ÿDd;ÿç - {Üÿ Aföëÿ ! {þæÀÿ µÿNÿ {Lÿ{¯ÿ ¯ÿç ÿÎ ÜëÿFÿæÜÿ] æ {LÿÜÿç Éëÿ÷ {ÜÿD, Úê {ÜÿD, ÿê`ÿ {ÜÿD, Aæÿç¯ÿæÓê {ÜÿD A$¯ÿæ Aÿæÿç¯ÿæÓê, {¾ {Lÿò~Óç ÿæþæÀÿê {ÜÿD ÿæ LÿæÜÿ]Lÿç, ¨ëÀëÿÌ ¯ÿæ Úê, ¨æ¨{¾æÿê, ÿê¾ö¿Lÿ {¾æÿê¯ÿæàÿæ ¾çF {ÜÿDÿæ LÿæÜÿ]Lÿç
222
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{þæÀÿ ÉÀÿ~æSÿ {ÜÿæB ¨Àÿþ {É÷ßLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç$æF æ {ÿ~ëLÿÀÿç {Üÿ Afëÿö ! ÓëQ ÀÿÜÿçÿ, äÀÿµÿèëÿÀÿ, Lÿç;ëÿ ëÿàÿöµÿ þëÿÌ¿ ÉÀÿêÀÿLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç, ëÿ{þ {þæÀÿ µÿfÿ LÿÀÿ æ {ÿ{¯ÿ ÿ ¾çF ¨÷{¯ÿÉ {ÿD$#¯ÿæ AÜÿöÿæ A$öæúÿ ÿç¯ÿöæ~¾ëNÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ {ÓÜÿç ¯ÿ÷æÜÿ½~ ÿ$æ ¾çF ÀÿæfÌ}ÿ´ ÖÀÿ{Àÿ ÀÿÜÿç µÿfç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ÿçþ{;ÿ Lÿ'~ ¯ÿæ LÿÜÿç¯ÿæ ? {Ó ÿ þëNÿ Üÿ] A{s æ Aÿ
{Üÿ Afëöÿ ! ÿçÀÿ;ÿÀÿ {þævÿæ{Àÿ þÿLÿë àÿSæA æ ÿçÀÿ;ÿÀÿ ÿþÔÿæÀÿ LÿÀÿ æ FÜÿç¨Àÿç {þæÀÿ ÉÀÿ~Sÿ {ÜÿæB ëÿ{þ {þæ{ÿ Üÿ] ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ æ {¾DôvÿæÀëÿ ¨dLëÿ AæÓç¯ÿæLëÿ ¨Ýçÿ$æF æ ¨÷Öëÿ Aæß{Àÿ {ÓÜÿç ¯ÿçÿ¿æLëÿ ¨÷LÿæÉ LÿÀÿæ¾æBdç, ¾æÜÿæLëÿ É÷êLõÿÐ Ó´ßó fæS÷ÿ LÿÀëÿd;ÿç æ FÜÿæ Àÿæf¯ÿçÿ¿æ A{s æ ¾æÜÿæ ${Àÿ fæS÷ÿ {ÜÿæBSàÿæ ¨{Àÿ ÿçÊÿçÿ Àíÿ{¨ Lÿàÿ¿æ~ LÿÀÿç$æF- Aÿ
C ÿûÿç ÿç É÷ ê þú ÿ µÿS¯ÿú ÿ SêÿæÓí ¨ ÿç Ì ûë ¯ÿ÷ Ü ÿ½ ¯ ÿç ÿ¿æßæó {ßæSÉæ{Ú É÷ ê Lõ ÿ Ðæfë ö ÿ Óºæ{ÿ "Àÿæf ¯ÿç ÿ¿æ fæSõ ÿç ' ÿæþ ÿ¯ÿ{þææß
ææ9ææ FÜÿç ¨÷Lÿæ{Àÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæ Àíÿ¨ê D¨ÿçÌÿ, F¯ÿó ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ ÿ$æ {¾æSæÉæÚ ¯ÿçÌßLÿ É÷êLõÿÐ F¯ÿó AfëöÿZÿ Óºæÿ{Àÿ "Àÿæf ¯ÿçÿ¿æ fæSõÿç' ÿæþ ÿ¯ÿ{þææß Ó¸íÿö {Üÿàÿæ æ Bÿç É÷ ê þú ÿ ¨ÀÿþÜÿóÓ ¨Àÿþæÿ¢ÿÓ¿ Éç Ì ¿ É÷ ê Ó´ æ þê AÝSÝæÿ¢ÿLõÿ{ÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæßæ
ß$æ$ö Sêÿæ µÿæ{Ì¿ "Àÿæf ¯ÿçÿ¿æ fæSõÿç' ÿæþ ÿ¯ÿ{þææß ææ9ææ ææ ÜÿçÀÿç C ÿúÿÓúÿ ææ
C É÷ê ¨Àÿþæ{ÿ ÿþ
A$ ÿÉ{þææß
Sÿ Aæß{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ Së© Àÿæf ¯ÿçÿ¿æÀÿ `ÿçÿ÷~ Lÿ{àÿ æ ¾æÜÿæ ÿçÊÿß Üÿ] Lÿàÿ¿æ~ LÿÀÿç$æF æ ÿÉþ Aæß{Àÿ {Ó LÿÜÿç{àÿ- {Üÿ þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ Afëöÿ ! {þæÀÿ ¨Àÿþ ÀÿÜÿÓ¿¾ëNÿ ¯ÿ`ÿÿLëÿ ¨ëÿ
ëÿ{þ É÷¯ÿ~ LÿÀÿ æ Fvÿæ{Àÿ ÿæÜÿæ ÿ´çÿêß $Àÿ LÿÜÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ ¯ÿæ Lÿ'~ ? ¯ÿÖëÿ
ÓæLÿZëÿ ¨ëÿöç ¨¾ö¿;ÿ ¯ÿç¨ÿ ÀÿÜÿç$æF æ {¾¨Àÿç {¾¨Àÿç {Ó Ó´Àíÿ¨ AæÝLëÿ AS÷ÓÀÿ {ÜÿæB$æF, {Ó¨Àÿç {Ó¨Àÿç ¨÷LõÿÿçÀÿ Aæ¯ÿÀÿ~ Óíä½ {ÜÿæB¾æD$æF æ íÿAæô íÿAæô õÿÉ¿ H Aëÿµÿ¯ÿ AæÓç$æF æ ÿæÜÿæÀÿ fæÿLÿæÀÿê þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Üÿ] {ÿD$æ;ÿç æ ÓæLÿ fæ~ç¨æÀëÿÿ$æF æ ¾ÿç ÓúÿSëÀëÿ þæSö ÿÉöÿ LÿÀÿæB¯ÿæ ¯ÿ¢ÿ LÿÀÿç{ÿ{¯ÿ, {ÿ{¯ÿ ÓæLÿ Ó´Àíÿ¨ D¨àÿ²Àëÿ ¯ÿo#ÿ ÀÿÜÿç¾ç¯ÿ æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ {Ó Ó´Àíÿ¨Àëÿ íÿÀÿ ÀÿÜÿç$æF, {Ó ¨¾ö¿;ÿ FÜÿæ Óç {ÜÿDdç {¾, ¨÷LõÿÿçÀÿ {Lÿò~Óç Aæ¯ÿÀÿ~ àÿæSç ÀÿÜÿçdç æ ¨ÿÿ H ¯ÿç`ÿÁÿçÿ {Üÿ¯ÿæÀÿ Ó»æ¯ÿÿæ ÀÿÜÿç$æF æ Afëöÿ ÉÀÿ~æSÿ ÉçÌ¿$#{àÿ æ {Ó LÿÜÿç$#{àÿ, "ÉçÌ¿{ÖÜÿó Éæ# þæó ÿ´æó ¨÷¨þú'µÿS¯ÿæÿ þëô Aæ¨~Zÿ ÉçÌ¿ A{s æ Aæ¨~ZÿÀÿ ÉÀÿ~{Àÿ AæÓçdç æ {þæ{ÿ Ó»æÁÿ;ëÿ æ Aÿ
ÿæÜÿæZÿ Üÿçÿæ{$ö {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ¨ëÿ
LÿÜÿç{àÿ µÿS¯ÿæÿë¯ÿæ`ÿ µíÿß F¯ÿ þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ Éõ~ë {þ ¨Àÿþó ¯ÿ`ÿ
æ ß{ÿÜÿó ¨÷êßþæ~æß ¯ÿä¿æþç ÜÿçÿLÿæþ¿ßæ ææ1ææ {Üÿ þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ Afëöÿ ! {þæÀÿ ¨Àÿþ ¨÷µÿæ¯ÿ¾ëNÿ ¯ÿ`ÿÿLëÿ ¨ëÿ
Éë~ æ ¾æÜÿæ þëô ÿëþ ¨Àÿç AÿçÉß {Ó§Üÿ ÀÿQ#$#¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçZÿ Üÿçÿ Lÿæþÿæ ÿçþ{;ÿ LÿÜÿç¯ÿç æ ÿ {þ ¯ÿçëÿ
ÓëÀÿS~æ
¨÷µÿ¯ÿó ÿ þÜÿÌöß
æ AÜÿþæÿçÜÿ} {ÿ¯ÿæÿæó þÜÿÌöê~æó `ÿ Ó¯ÿöÉ
ææ2ææ {Üÿ Afëö ! {þæÀÿ DÿçLëÿ ÿæ {ÿ¯ÿÿæS~ fæ~ç$æ;ÿç, ÿæ þÜÿÌ}S~ Üÿ] fæ~çd;ÿç æ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç$#{àÿ, "fÿ½ Lÿþö `ÿ{þ ÿç¯ÿ¿ó'- {þæÀÿ {ÓÜÿç fÿ½
224
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
H Lÿþö A{àÿòLÿçL A{s æ FÜÿç `ÿþö`ÿäë ÿ´æÀÿæ ÿæÜÿæLëÿ {ÿQ# {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ {ÿ~ë {þæÀÿ ¨÷Lÿs Àíÿ¨Lëÿ {ÿ¯ H þÜÿÌ} ÖÀÿLëÿ ¨Üÿo#$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç þ fæ~çÿ$æ;ÿç æ þëô ÓþÖ ¨÷LÿæÀÿ {ÿ¯ÿÿæ H þÜÿÌ}þæÿZÿ Aæÿç LÿæÀÿ~ A{s æ {ßæ þæþfþÿæÿçó `ÿ {¯ÿÿç {àÿæLÿþ{ÜÿÉ´Àÿþú æ AÓóþí|ÿ
Ó þ{ÿö¿Óë Ó¯ÿö¨æ{¨ð
¨÷þë`ÿ¿{ÿ ææ3ææ ¾çF {þæ{ÿ fÿ½-þõëÿ¿ ÀÿÜÿçÿ, Aæÿç-A;ÿ ÀÿÜÿçÿ, ÓþÖZÿÀÿ þÜÿæúÿ CÉ´ÀÿZëÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ ¯ÿçÿçÿ LÿÀÿç {ÿB$æF, {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ þÀÿ~ þöæ þëÿÌ¿Zÿ þ{Àÿ jæÿ¯ÿæúÿ A{s A$öæúÿ Af, Aÿæÿç F¯ÿó Ó¯ÿö{àÿæLÿ þ{ÜÿÉ´ÀÿZÿë µÿàÿÀíÿ{¨ fæ~ç¯ÿæ Üÿ] jæÿ A{s æ F¨Àÿç fæ~ç¨æÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç Ó¸íÿö ¨æ¨Àëÿ þëNÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ ¨ëÿföÿ½Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBÿ$æF æ É÷êLÿõÐ LÿÜÿ;ÿç- FÜÿç D¨àÿ²ç þ þëô Üÿ] {ÿB$æF æ ¯ëÿçjæöÿþÓó{þæÜÿ
äþæÓÿ¿ó ÿþ
Éþ
æ ÓëQó µÿ{¯ÿæµÿæ{¯ÿæ µÿßó`ÿæµÿß{þ¯ÿ `ÿ ææ4ææ {Üÿ Afëöÿ ! ÿçÊÿßæLÿ ¯ëÿç, ÓæäæúÿLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ fæÿLÿæÀÿê, àÿä{Àÿ ¯ÿç{¯ÿLÿ ¨í¯ÿöLÿ ¨÷¯õÿÿç, äþæ, ÉæÉ´ÿ-Óÿ¿, B¢ÿç÷ßþæÿZÿ ÿþÿ, þÿÀÿ Éþÿ,A;ÿLÿÀÿ~Àÿ ¨÷Óÿæ, `ÿç;ÿÿ ¨${Àÿ LÿÎ, ¨ÀÿþææZÿ fæSõÿç, Ó´Àíÿ¨ ¨÷æ©çLÿæÁÿ{Àÿ Ó¯ÿöÓ´ ¯ÿçàÿß, BÎZÿ ¨÷ÿç AëÿÉæÓÿæLÿ µÿß H ¨÷Lõÿÿç vÿæÀëÿ ÿçµÿößÿæ ÿ$æAÜÿçóÓæ Óþÿæ ëÿÎçÖ{¨æ ÿæÿó ß{ÉæßÉ
æ µÿ¯ÿ;ÿç µÿæ¯ÿæ µíÿÿæÿæó þÿ F¯ÿ ¨õ$Sú¯ÿçæ
ææ5ææ AÜÿçóÓæ A$öæúÿ ÿçf AææLëÿ A{æSÿç{Àÿ ÿ ¨ÜÿëoæB¯ÿæ Aæ`ÿÀÿ~ æÓþÿæ A$öæúÿ {¾Dô$#{Àÿ ¯ÿçÌþÿæ ÿ ÀÿÜÿç¯ÿ, Ó{;ÿæÌ, ÿ¨ A$öæúÿ þÿ ÓÜÿçÿ B¢ÿç÷ßZëÿ àÿä AëÿÀíÿ¨{Àÿ ÿ¨æB¯ÿæ, ÿæÿ A$öæúÿ Ó¯ÿöÓ´ Óþ¨ö~, µÿS¯ÿúÿ ¨${Àÿ þæÿ-A¨þæÿÀÿ Üÿÿÿ, FÜÿç¨Àÿç ¨÷æ~êþæÿZÿ D¨{ÀÿæNÿ µÿæ¯ÿ {þævÿæÀÿë Üÿ] ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ FÜÿç ÓþÖ µÿæ¯ÿ {ÿð¯ÿê `ÿç;ÿÿ ¨ÿçÀÿ àÿä~ A{s æ FÜÿæÀÿ Aµÿæ¯ÿ Üÿ] AæÓëÀÿê Ó¸ÿ A{s æ þÜÿÌöß
Ó© ¨í{¯ÿö `ÿÿ´æ{Àÿæ þÿ¯ÿÖ$æ æ þúÿµÿæ¯ÿæ þæÿÓæ fæÿæ {ßÌæó {àÿæLÿ Bþæ
¨÷fæ
ææ6ææ Ó©Ì} A$öæúÿ {¾æSÀÿ Óæ{ÿæsç Lÿ÷þçLÿ µíÿþçLÿæ- (Éë{µÿbÿæ, Óë¯ÿç`ÿæÀÿ~æ,
ÿÉþ Aæß
225
ÿëÿþæÿÓæ, Óÿ´æ¨ÿç, AÓèÿ ÉNÿç, ¨ÿæ$öæµÿæ¯ÿÿæ H ëÿßö¿Sæ) ÿ$æ FÜÿæÀÿ AëÿÀíÿ¨ A;ÿ
LÿÀÿ~ `ÿëÿÎß ¾$æ (þÿ, ¯ëÿç, `ÿçÿ H AÜÿóLÿæÀÿ) æ ÿæÜÿæÀÿ AëÿÀíÿ¨ þÿ ¾æÜÿæ {þæ vÿæ{Àÿ µÿæ¯ÿ¾ëNÿ æ FÜÿç ÓþÖ {þæÀÿ Üÿ] ÓZÿÅÿ ÿ´æÀÿæ ({þæÀÿ ¨÷æ©çÀÿ ÓZÿÅÿ ÿ´æÀÿæ ÿ$æ ¾æÜÿæ {þæÀÿ Üÿ] {¨÷Àÿ~æ ÿ´æÀÿæ {ÜÿæB$æF æ Dµÿß ¨ÀÿØÀÿ ¨Àÿç¨ëÀÿLÿ As;ÿç æ) ÓóÓæÀÿ{Àÿ FÜÿç (Ó¸íÿö {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ) FþæÿZÿÀÿ Üÿ] ¨÷fæ As;ÿç æ LÿæÀÿ~ Ó© µíÿþçLÿæþæÿZÿ ÓoæÀÿ{Àÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ Üÿ] ÀÿÜÿçdç, Aÿ¿ Lÿçdç ëÿÜÿô Fÿæó ¯ÿçµíÿÿçó {ßæSó `ÿ þþ {ßæ {¯ÿÿç ÿÿ´ÿ
æ {Óæ¯ÿçLÿ{¸ÿ {ßæ{Sÿ ßëf¿{ÿ ÿæÿ÷ ÓóÉß
ææ7ææ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ {¾æS H {þæÀÿ D¨{ÀÿæNÿ µíÿþçLÿæLëÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ fæ~ç$æF, {Ó ×çÀÿ æÿ {¾æS ÿ´æÀÿæ {þæ ÓÜÿçÿ GLÿ¿ µÿæ¯ÿ{Àÿ ×çÿ {ÜÿæB$æF æ F$#{Àÿ Lÿçdç þ ÓóÉß ÿæÜÿ] æ {¾Dô¨Àÿç ¯ÿæßë ÀÿÜÿçÿ ×æÿ{Àÿ ÀÿQæ¾æB$#¯ÿæ ÿê¨ÉçQæ DÿöLëÿ ¾æB$æF, Lÿ¸ÿ {ÜÿæBÿ$æF æ {¾æSêZÿ ¯ÿçfçÿæ `ÿçÿÀÿÿþ FÜÿæ Üÿ] ¨ÀÿçµÿæÌæ A{s æ ¨÷Öëÿ {ÉâæLÿ{Àÿ A¯ÿçLÿ{¸ÿ - ɱÿ FÜÿç AæÉßAæÝLëÿ Ó{Zÿÿ LÿÀëÿdçÿæ AÜÿó Ó¯ÿöÓ¿ ¨÷µÿ{¯ÿæ þÿ
Ó¯ÿöó ¨÷¯ÿÿö{ÿ æ Bÿç þÿ´æ µÿf{;ÿ þæó ¯ëÿæ µÿæ¯ÿ Óþÿ´çÿæ
ææ8ææ þëô Ó¸íÿö fSÿÀÿ DÿçÀÿ LÿæÀÿ~ A{s æ {þævÿæÀëÿ Üÿ] Ó¸íÿö fSÿ {`ÿÎæ LÿÀëÿ$æF æ FÜÿç¨Àÿç ¯ÿç`ÿæÀÿLÿÀÿç É÷æ H µÿNÿç ¾ëNÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ ¯ÿç{¯ÿLÿê fÿ {þæÀÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ µÿfÿ LÿÀÿ;ÿç æ ÿæ¾ö¿ FÜÿæLÿç {¾, {¾æSê ÿ´æÀÿæ {þæÀÿ AëÿÀíÿ¨ {¾Dô ¨÷¯õÿÿç {ÜÿDdç, ÿæÜÿæLëÿ þëô Üÿ] LÿÀÿç$æF æ ÿæÜÿæ {þæÀÿ Üÿ] ¨÷Óæÿ A{s æ ({ÓÜÿç ¨÷Óæÿ Lÿç¨Àÿç ? FÜÿæ ¨í¯ÿöÀëÿ ×æÿ ×æÿ{Àÿ LÿÜÿç ÓæÀÿçd;ÿç) {¾, {Óþæ{ÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ Lÿç¨Àÿç µÿfÿ LÿÀëÿ$æ;ÿç ? FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç æ þaÿçÿæ þúÿSÿ¨÷æ~æ {¯ÿæß;ÿ
¨ÀÿØÀÿþú æ Lÿ$ß;ÿÊÿ þæó ÿçÿ¿ó ëÿÌ¿;ÿç `ÿ Àÿþ;ÿç `ÿ ææ9ææ Aÿ¿ LÿæÜÿæLëÿ ×æÿ ÿ {ÿB {þæ vÿæ{Àÿ Üÿ] ÿçÀÿ;ÿÀÿ `ÿçÿLëÿ àÿSæD$#¯ÿæ, {þævÿæ{Àÿ Üÿ] ¨÷æ~ àÿSæD$#¯ÿæ, Ó{ÿð¯ÿ ¨ÀÿØÀÿ {þæÀÿ ¨÷Lÿ÷çßæþæÿ {¯ÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {þæÀÿ Së~Sæÿ LÿÀÿç Ó;ëÿÎ {ÜÿæB$æ;ÿç ÿ$æ ÿçÀÿ;ÿÀÿ {þæ vÿæ{Àÿ Üÿ] Àÿþ~ LÿÀÿç$æ;ÿç æ
226
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{ÿÌæó ÓÿÿßëNÿæÿæó µÿfÿæó ¨÷êÿç¨í¯ÿöLÿþú æ ÿÿæþç ¯ëÿç{¾æSó ÿó {ßÿ þæþë¨ßæ;ÿç {ÿ ææ10ææ ÿçÀÿ;ÿÀÿ {þæÀÿ æÿ{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿç, ÿ$æ {¨÷þ ¨í¯ÿöLÿ µÿfÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ {ÓÜÿç µÿNÿZëÿ ¯ëÿç {¾æS A$öæúÿ {¾æS{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæD$#¯ÿæ ¯ëÿç ¨÷ÿæÿ LÿÀÿç$æF æ ¾æÜÿæ ÿ´æÀÿæ {Óþæ{ÿ {þæ{ÿ ¨÷æ© LÿÀÿç$æ;ÿç æ A$öæúÿ {¾æSÀÿ fæSõÿç CÉ´ÀÿZÿ ÿ´æÀÿæ Üÿ] {ÜÿæB$æF æ {ÓÜÿç A¯ÿ¿Nÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ {¾æS{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæD$#¯ÿæ ¯ëÿç Lÿç¨Àÿç {ÿB$æ;ÿç ? {ÿÌæ{þ¯ÿæëÿLÿ¸æ$öþÜÿþjæÿfó ÿþ
æ ÿæÉßæþ¿æµÿæ¯ÿ{×æ jæÿÿê{¨ÿ µÿæÓ´ÿæ ææ11ææ ÿæÜÿæZëÿ ¨íÿö AëÿS÷Üÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ þëô ÿæÜÿæZÿ AæævÿæÀëÿ Aµÿç {ÜÿæB, Àÿ$# {ÜÿæB, AjæÿÀëÿ D A¤ÿLÿæÀÿLëÿ jæÿÀíÿ¨ê ÿê¨ ÿ´æÀÿæ ¨÷LÿæÉçÿ LÿÀÿç ÿÎ LÿÀÿç$æF æ ¯ÿÖëÿ
{Lÿò~Óç ×çÿ ¨÷j {¾æSêZÿ ÿ´æÀÿæ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ {ÓÜÿç ¨Àÿþææ Aæ¨~Zÿ Aææ{Àÿ Üÿ] fæSõÿ {ÜÿæB ÿçÀÿ;ÿÀÿ ÓoæÁÿÿ ÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, {ÀÿæLÿ$æþ ÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, FÜÿç ¨÷LÿõÿçÀÿ ÿ´£ÿÀëÿ ¯ÿæÜÿæÀÿ LÿÀÿç Ó´ßó AæSLëÿ ÿ {ÿB$æ;ÿç, {Ó ¨¾ö¿;ÿ ¯ÿæÖ¯ÿ{Àÿ ¾$æ$ö µÿfÿ ¨÷æÀÿ» Üÿ] {ÜÿæBÿ$æF æ F¨Àÿç ÿ µÿS¯ÿæÿ ÓþÖZÿ vÿæÀëÿ LÿÜëÿ$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ {Ó Ó´Àíÿ¨× þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ þæþ{Àÿ Üÿ] LÿÜÿç$æ;ÿç æ ¾ÿç F¨Àÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Aæ¨~ZÿëLÿ ¨÷æ© {ÜÿæBÿæÜÿæ;ÿç, {ÿ{¯ÿ {Ó Aæ¨~Zëÿ ØÎ LÿÜÿç{¯ÿ ÿæÜÿ] æ BÎ, ÓúÿSëÀëÿ A$¯ÿæ ¨Àÿþææ ÓæLÿZÿ Üõÿÿß{Àÿ Àÿ$ê {Üÿ¯ÿæ ¨ÀÿØÀÿ {SæsçF Üÿ] A$ö æ ÓæLÿÀÿ Aææ{Àÿ fæSõÿç {ÜÿæBSàÿæ ¨{Àÿ ÿæÜÿæZÿ ÿç{öÉ `ÿæ{Àÿæsç ¨÷LÿæÀÿ{Àÿ þçÁÿç$æF ¨÷${þ "×íÁÿ É´Àÿæ Óº¤ÿç' Aÿëµÿ¯ÿ {ÜÿæB$æF, Aæ¨~ `ÿç;ÿÿ{Àÿ ¯ÿÓçd;ÿç, {Lÿ{¯ÿ Aæ¨~Zÿ þÿ àÿæSç¯ÿ ? {Lÿ{ÿ íÿÀÿ ¨¾ö¿;ÿ àÿæSç ÀÿÜÿçdç ? {Lÿ{¯ÿ þÿ íÿÀÿLëÿ `ÿæàÿçç¾ç¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿôdç ? F¯ÿó {Lÿ{¯ÿ FÜÿç þÿ ÿíÀÿLëÿ `ÿæàÿçSàÿæ ? FÜÿæLëÿ ¨÷{ÿ¿Lÿ {Ó{Lÿ{Àÿ BÎ Aèÿ Ø¢ÿÿ ÿ´æÀÿæ Ó{Zÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ AèÿþæÿZÿ Lÿ¸ÿ "×íÁÿ ÉíÀÿæ Óº¤ÿç' Aëÿµÿ¯ÿ A{s æ ¾æÜÿæLÿç {SæsçF ¨àÿLÿ{Àÿ ëÿB`ÿæÀÿç ×æÿ{Àÿ FLÿ Óþß{Àÿ AæÓç$æF F¯ÿó Aæ¨~Zÿ ¯ÿçLõÿÿ {ÜÿæB ¾ç¯ÿæ ¨{Àÿ þçÿçsú þçÿçsú{Àÿ AæÓç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç¯ÿ æ FÜÿç Ó{Zÿÿ {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ AæÓç$æF, {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Aæ¨~ BÎZÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ Aÿÿ¿ µÿæ¯ÿ{Àÿ Àÿç {ÿ{¯ÿ æ Aÿ¿$æ ÓææÀÿ~ fê¯ÿþæÿZÿÀÿ ÓóÔÿæÀÿÀÿ Mæ ÿ´æÀÿæ Aèÿ
ÿÉþ Aæß
227
Ø¢ÿÿ {ÜÿæB$æF æ ¾æÜÿæÀÿ BÎ ÓÜÿçÿ {Lÿò~Óç Ó¸Lÿö ÿ$æF æ ÿ´çÿêß Aëÿµÿ¯ÿ "Ó´¨§ÉíÀÿæ Óº¤ÿç' {ÜÿæB$æF, ÓææÀÿ~ þëÿÌ¿ ÿçfÀÿ ¯ÿæÓÿæ Óº¤ÿçÿ Ó´¨§ {ÿQ#$æ;ÿç, Lÿç;ëÿ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Aæ¨~ BÎZëÿ Àÿç¨æÀÿç{¯ÿ {ÿ{¯ÿ FÜÿç Ó´¨§ þ ÿç{öÉ{Àÿ ¯ÿÿÁÿç ¾æB$æF æ {¾æSê Ó´¨§ {ÿQë ÿ$æ;ÿç æ A$ö æ ú ÿ {¾æSêZë ÿ Ó´ ¨ § AæÓç ÿ$æF æ {Ó ¨÷ ÿ¿ä {ÜÿD$#¯ÿæLëÿ({Üÿæÿç) {ÿQ#$æ;ÿç æ D¨{ÀÿæNÿ Dµÿß Aëÿµÿ¯ÿ ¨÷æÀÿ»çLÿ A{s æ {Lÿò~Óç ÿÿ´ ×çÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ Óæç{Àÿ þÿ µÿçÿ{Àÿ ÿæZÿ ¨÷ÿç É÷æ ÀÿQ#¯ÿæ ä~ç ÿæZÿÀÿ {dæs {þæs ÿçÔÿ¨s {Ó¯ÿæ ÿ´æÀÿæ þ fæSõÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ Lÿç;ëÿ FÜÿç ëÿBsçÀëÿ þ Óíä½ {ÉÌ ëÿBsç Aëÿµÿ¯ÿ Lÿ÷çßæ¾ëNÿ A{s æ ¾æÜÿæLëÿ Lÿ÷çßæLÿ Üÿ] `ÿæàÿç {ÿQæ¾æD$æF æ õÿÿêß Aëÿµÿ¯ÿ "ÓëÌë©ç ÓëÀÿæ Óº¤ÿê' {ÜÿæB$æF æ ÓóÓæÀÿ{Àÿ Óþ{Ö {ÉæB ÀÿÜÿçd;ÿç æ {þæÜÿ ÿçÉæ{Àÿ Óþ{Ö A{`ÿÿ ÀÿÜÿçd;ÿç æ ÿçÿ-Àÿæÿç ¾æÜÿæ Lÿçdç LÿÀÿç$æ;ÿç Ó¯ëÿLÿçdç Ó´¨§ Üÿ] A{s æ Fvÿæ{Àÿ ÓëÌë©çÀÿ Éë A$ö {ÜÿDdç æ {¾{¯ÿ ¨Àÿþææ `ÿç;ÿÿÀÿ F¨Àÿç {ÝæÀÿç àÿæSç¾ç¯ÿ {¾, ÓëÀÿÿ A$öæúÿ Q¿æàÿú FLÿÿþú ×çÀÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ ÉÀÿêÀÿ fæSõÿ {ÜÿæB$#¯ÿ F¯ÿó þÿÓë© {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ F¨Àÿç A¯ÿ×æ{Àÿ {ÓÜÿç BÎ {ÿ¯ÿ ¨ëÿ
ÿçfÀÿ FLÿ Ó{Zÿÿ {ÿ{¯ÿ æ {¾æSæ¯ÿ×æ AëÿÀíÿ¨ FLÿ Àíÿ¨Lÿ A$öæúÿ õÿÉ¿ AæÓç$æF æ ¾æÜÿæ ÓvÿçLúÿ ÿçSúÿÉöÿ LÿÀÿæB$æF æ µíÿÿ µÿ¯ÿçÌ¿Lëÿ A¯ÿSÿ LÿÀÿæB$æF æ ¨íf¿ SëÀëÿ{ÿ¯ÿ LÿÜÿë$#{àÿ {¾ xÿNÿÀÿ {¾¨Àÿç {¯ÿ{ÜÿæÉêLëÿ IÌ {ÿB D`ÿçúÿ D¨`ÿæÀÿ ÿ´æÀÿæ {ÜÿæÓú{Àÿ Aæ~ç$æF æ {ÓÜÿç¨Àÿç Üÿ] µÿS¯ÿæÿ þ IÌ {ÿB$æ;ÿç æ `ÿëÿ$ö F¯ÿó A;ÿçþ Aëÿµÿ¯ÿ "ÓþÓëÀÿæ Óº¤ÿç' A{s æ {¾Dô$#{Àÿ Aæ¨~ ÓëÀÿÿ àÿSæB$#{àÿ, {ÓÜÿç ¨ÀÿþææZÿvÿæ{Àÿ Óþÿ´ ¨÷æ© {ÜÿæBSàÿæ æ ÿæÜÿæ ¨{Àÿ Dvÿç¯ÿæ, ¯ÿÓç¯ÿæ, `ÿæàÿç¯ÿæ, ¯ëÿàÿç¯ÿæ ¨÷{ÿ¿Lÿ Lÿæ¾ö¿{Àÿ Ó¯ÿöÿ÷ ÿæÜÿæLëÿ Aëÿµÿ¯ÿ {Üÿ¯ÿæ{Àÿ àÿæSç¯ÿ æ FÜÿç {¾æSê ÿ÷çLÿæÁÿj {ÜÿæB$æ;ÿç æ FÜÿç Aëÿµÿ¯ÿ ÿçÿçLÿæÁÿÀÿë ¨{Àÿ A¯ÿ¿Nÿ ×çÿç¾ëNÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Aææ{À fæSõÿ {ÜÿæB Ajæÿ fÿçÿ A¤ÿLÿæÀÿLëÿ jæÿ ÿê¨ ÿ´æÀÿæ ÿÎ LÿÀÿç$æ;ÿç æ FÜÿæ D¨{Àÿ Afëöÿ ¨÷ɧ Lÿ{àÿ Afëöÿ D¯ÿæ`ÿ ¨Àÿó¯ÿ÷Üÿ½ ¨Àÿó æþ ¨¯ÿçÿ÷ó ¨Àÿþó µÿ¯ÿæúÿ æ
228
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¨ëÀëÿÌó ÉæÉ´ÿó ÿç¯ÿ¿þæÿç{ÿ¯ÿþfó ¯ÿçµëÿþú ææ12ææ AæÜëÿÖ´æþõÌß
Ó{¯ÿö {ÿ¯ÿÌ}ÿöæÀÿÿÖ$æ æ AÓç{ÿæ {ÿ{¯ÿæ{àÿæ ¯ÿ¿æÓ
Ó´ßó {`ÿð¯ÿ ¯ÿ÷¯ÿêÌç {þ ææ13 µÿS¯ÿæÿ ! Aæ¨~ ¨Àÿ¯ÿ÷Üÿ½, ¨Àÿóæþ ÿ$æ ¨Àÿþ ¨¯ÿçÿ÷ æ LÿæÀÿ~ Aæ¨~Zëÿ ÓþÖ JÌçS~ Óÿæÿÿ, ÿç¯ÿ¿ ¨ëÀëÿÌ, {ÿ¯ÿZÿ þ Aæÿç{ÿ¯ÿ, Afÿ½æ F¯ÿó Ó¯ÿö¯ÿ¿æ¨ê LÿÜÿç$æ;ÿç æ ¨Àÿþ¨ëÀëÿÌ ¨ÀÿþæþÀÿ Üÿ] ¨¾ö¿æß ÿç¯ÿ¿ ¨ëÀëÿÌ Afÿ½æ ! Bÿ¿æÿç ɱÿ A{s æ {ÿ¯ÿÌ} ÿæÀÿæÿ, AÓçÿ, {ÿ¯ÿÁÿ, ¯ÿ¿æÓ ÿ$æ Ó´ßó Aæ¨~ þ {þæ{ÿ ÿæÜÿæÜÿ] LÿÜëÿd;ÿç A$öæúÿ µíÿÿLÿæÁÿêÿ þÜÿÌ} LÿÜÿç$æ;ÿç æ ¯ÿÿöþæÿ{Àÿ ¾æÜÿæÀÿ Óèÿÿç D¨àÿ² ÀÿÜÿçdç {ÿ¯ÿÌ} ÿæÀÿÿ, AæÓçÿ,{ÿ¯ÿÁÿ F¯ÿó ¯ÿ¿æÓZÿ ÿæþ {ÿ{àÿ æ ¾çFLÿç AfëöÿZÿ ÓþLÿæÁÿêÿ $#{àÿ æ Óúÿ¨ëÀëÿÌZÿ Óèÿÿç AfëöÿZëÿ ¨÷æ© $#àÿæ æ Aæ¨~ þ ÿæÜÿæÜÿ] LÿÜëÿd;ÿç æ Aÿ
Ó¯ÿö{þÿõÿÿó þ{ÿ¿ ßúÿþæó ¯ÿÿÓç {Lÿɯÿ æ ÿ Üÿç {ÿ µÿS¯ÿúÿ ¯ÿ¿Nÿçó ¯ÿçëÿ{ÿö¯ÿæ ÿ ÿæÿ¯ÿæ
ææ14ææ {Lÿ {Lÿɯÿ ! ¾æÜÿæLÿçdç Aæ¨~ {þæ ÿçþ{;ÿ LÿÜëÿd;ÿç, ÿæÜÿæ Ó¯ëÿ þëô Óÿ¿ þæëÿdç æ Aæ¨~Zÿ ÿç¯ÿ¿ÿ´Lëÿ ÿæ {ÿ¯ÿÿæ F¯ÿó ÿæ ÿæÿ¯ÿ Üÿ] fæ~;ÿç æ Ó´ß{þ¯ÿæÿæÿæó {¯ÿúÿ$ ÿ´ó ¨ëÀÿë {Ìæÿþ æ µíÿÿµÿæ¯ÿÿ µíÿ{ÿÉ {ÿ¯ÿ{ÿ¯ÿ fSúÿ¨{ÿ ææ15ææ {Üÿ µíÿÿ ¨÷æ~êZÿ DLÿæÀÿê ! {Üÿ µíÿÿ ¨÷æ~êZÿ CÉ´Àÿ ! {Üÿ {ÿ¯ÿ {ÿ¯ÿ ! {Üÿ fSÿÀÿ Ó´æþê ! {Üÿ ¨ëÀëÿ{Ìæÿþ ! Ó´ßó Aæ¨~ Üÿ] Aæ¨~Zëÿ fæ~ç¨æÀÿ;ÿç A$¯ÿæ ¾æÜÿæÀÿ Aææ{Àÿ fæSõÿ {ÜÿæB Aæ¨~ f~æB ÿçA;ÿç, {Ó Üÿ] Aæ¨~Zëÿ fæ~ç¨æÀÿç$æF, ÿæÜÿæ þ Aæ¨~Zÿ ÿ´æÀÿæ Üÿ] Aæ¨~Zëÿ fæ~ç¯ÿæ {ÜÿæB$æF æ {Ó$#¨æBô¯ÿNëÿþÜÿöÓ¿{É{Ì~ ÿç¯ÿ¿æ Üÿ¿æ¯ÿçµÿíÿß
æ ßæµÿç¯ÿ}µíÿÿçµÿç{àÿöæLÿæÿçþæóÖ´ó ¯ÿ¿æ¨¿ ÿçÏÓç ææ16ææ Aæ¨~ Üÿ] ÿçfÀÿ {ÓÜÿç ÿç¯ÿ¿ ¯ÿçµíÿÿç SëÝçLëÿ Ó¸íÿö Àíÿ¨{Àÿ {àÿÉ þæÿ÷ {ÉÌ ÿÀÿQ# LÿÜÿç¯ÿæ{Àÿ Óäþ æ {¾Dô ¯ÿçµíÿÿç ÿ´æÀÿæ Aæ¨~ FÜÿç Ó¸íÿö {àÿæLÿLëÿ ¯ÿ¿æ© LÿÀÿç ×çÿ Ad;ÿç æ Lÿ$ó ¯ÿçÿ¿æþÜÿó {ßæSçóÖ´æó Óÿæ ¨Àÿç`ÿç;ÿßúÿ æ {LÿÌë {LÿÌë `ÿ µÿæ{¯ÿÌë `ÿç{;ÿ¿æÓç µÿS¯ÿúÿ þßæ ææ17ææ
ÿÉþ Aæß
229
{Üÿ {ßæSêúÿ ! (É÷êLõÿÐ f{~ {¾æSê $#{àÿ) þëô Lÿç¨Àÿç ÿçÀÿ;ÿÀÿ `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç Aæ¨~Zëÿ fæ~ç¨æÀÿç¯ÿç ? {LÿDô {LÿDô µÿæ¯ÿ ÿ´æÀÿæ Aæ¨~ZÿÀÿ Ó½Àÿ~ LÿÀÿç¯ÿç ? ¯ÿçÖ{Àÿ~æ{ÿæ {ßæSó ¯ÿçµíÿÿçó `ÿ fÿæÿöÿÿ æ µíÿß
Lÿ$ß ÿõ©çÜÿ} Éõ~´{ÿæ ÿæÖç {þþõÿþú ææ18ææ {Üÿ fÿæÿöÿ ! ÿçfÀÿ {¾æS ÉNÿçLëÿ F¯ÿó {¾æS ¯ÿçµÿíÿçLëÿ ¨ëÿ
¯ÿçÖæÀÿ ¨í¯ÿöLÿ LëÿÜÿ;ëÿ æ Óó{ä¨{Àÿ ÿ FÜÿç AæßÀÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ LÿÜÿç{àÿ æ ¯ÿÿöþæÿ ¨ëÿ
ÿæ'Àÿ ¯ÿÿöÿæ LÿÀÿ;ëÿ æ LÿæÀÿ~ Aþõÿ ÿÿ´Lëÿ {ÿD$#¯ÿæ FÜÿç ¯ÿ`ÿÿLëÿ Éë~ç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ {þæÀÿ õÿ©ç {ÜÿD ÿæÜÿ] æ Àÿæþ`ÿÀÿçÿ {¾ Óëÿÿ AæWæ Üÿ] æ ÀÿÓ ¯ÿç{ÉÌ fæÿæ ÿçÜÿ§ ÿæÜÿ] ææ (Àÿæ-þæ-7/52/1) {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ ¨÷{¯ÿÉ þçÁÿçÿ$æF, {Ó ¨¾ö¿;ÿ {ÓÜÿç Aþõÿ ÿÿ´Lëÿ fæ~ç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¨ç¨æÉæ ÀÿÜÿç$æF æ ¨÷{¯ÿÉ ¨í¯ÿöÀëÿ ÀÿæÖæ{Àÿ Üÿ] ¾ÿç {LÿÜÿç FÜÿæ ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç ¯ÿÓç¾æF Lÿç ¯ÿÜëÿÿ Lÿçdç fæ~çSàÿç, {ÿ{¯ÿ {Ó ¯ÿÿöþæÿ Lÿçdç fæ~çÿæÜÿ] æ Óç {ÜÿDdç {¾, ÿæÜÿæÀÿ þæSö A¯ÿÀëÿ {Üÿ¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿôdç æ F~ëLÿÀÿç ÓæLÿZëÿ ¨íÿ} ¨¾ö¿;ÿ BÎZÿ ÿç{öÉLëÿ Àÿç ÀÿÜÿç¯ÿæ D`ÿçÿ F¯ÿó ÿæÜÿæLëÿ Aæ`ÿÀÿ~{Àÿ þ àÿSæB ÀÿQ#¯ÿæ D`ÿçúÿ æ AfëöÿZÿ DNÿ fçjæÓæ {ÿQ# {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿµÿS¯ÿæëÿ¯ÿæ`ÿ Üÿ;ÿ {ÿ Lÿ$ßçÌ¿æþç ÿç¯ÿ¿æ Üÿ¿æ¯ÿçµÿíÿß
æ ¨÷ææÿ¿ÿ
LÿëëÀëÿ {É÷Ï ÿæÖ¿{;ÿæ ¯ÿçÖÀÿÓ¿ {þ ææ19ææ {Üÿ Lë&Àëÿ{É÷Ï Afëöÿ ! ¯ÿÿöþæÿ þëô ÿçfÀÿ ÿç¯ÿ¿ ¯ÿçµíÿÿçþæÿZÿ þÀëÿ ¨÷þëQ Lÿçdç ¯ÿçµíÿÿçLëÿ {ÿæ ÿçþ{;ÿ LÿÜÿç¯ÿç æ LÿæÀÿ~ {þæ ¯ÿçµíÿÿç þæÿZÿ ¯ÿçÖæÀÿÀÿ A;ÿ Üÿ] ÿæÜÿ] æ AÜÿþææ SëÝæ{LÿÉ Ó¯ÿöµíÿÿæÉß×çÿ
æ AÜÿþæÿçÊÿ þó `ÿ µÿíÿæÿæþ;ÿ F¯ÿ `ÿ ææ20ææ {Üÿ Afëöÿ ! þëô Ó¸íÿö µíÿÿ ¨÷æ~êZÿ Üõÿÿß{Àÿ ×çÿ ÓþÖZÿ Aææ A{s ÿ$æ Ó¸íÿö µíÿÿ ¨÷æ~êZÿ Aæÿç, þ F¯ÿó A;ÿ þ þëô Üÿ] A{s æ A$öæúÿ fÿ½þõëÿ¿ F¯ÿó fê¯ÿÿ þ þëô Üÿçô A{s æ
230
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Aæÿçÿ¿æÿæþæÜÿó ¯ÿçÐë{fö¿æÿçÌæó Àÿ¯ÿçÀÿóÉëþæúÿ æ þÀÿê`ÿçþöÀëÿÿæþÓ½ç ÿäÿ÷æ~æþÜÿó ÉÉê ææ21ææ þëô AÿçÿçZÿ 12 ¨ëÿ÷þæÿZÿ þ{Àÿ ¯ÿçÐë F¯ÿó {f¿æÿçþæÿZÿ þ{Àÿ ¨÷LÿæÉþæÿ Óí¾ö¿, ¯ÿæßëþæÿZÿ {µÿÿ{Àÿ þëô þÀÿê`ÿç ÿæþLÿ ¯ÿæßë F¯ÿó ÿäÿ÷þæÿZÿ þ{Àÿ `ÿ¢ÿ÷þæ A{s æ {¯ÿÿæÿæó Óæþ{¯ÿ{ÿæÓ½ç {ÿ¯ÿæÿæþÓ½ç ¯ÿæÓ¯ÿ
æ B¢ÿç÷ßæ~æó þÿÊÿæÓ½ç µíÿÿæÿæþÓ½ç {`ÿÿÿæ ææ22ææ Ó¸íÿö {¯ÿÿ{Àÿ þëô Óæþ{¯ÿÿ A$öæúÿ ¨íÿö Óþÿ´ {ÿD$#¯ÿæ Sæßÿ A{s æ {ÿ¯ÿÿæþæÿZÿ þ{Àÿ þëô {ÓþæÿZÿÀÿ A#¨ÿç B¢ÿ÷ F¯ÿó B¢ÿç÷ßþæÿZÿ þ{Àÿ þÿ A{s æ LÿæÀÿ~ þÿÀÿ ÿçS÷Üÿ ÿ´æÀÿæ Üÿçô þëô fæ~ç¯ÿæ{Àÿ AæÓç$æF ÿ$æ ¨÷æ~êþæÿZÿ þ{Àÿ þëô {ÓþæÿZÿÀÿ {`ÿÿÿæ A{s æ Àëÿÿ÷æ~æó ÉZÿÀÿÊÿæÓ½ç ¯ÿç{ÿ{Éæ ßäÀÿäÓæþú æ ¯ÿÓíÿæó ¨æ¯ÿLÿÊÿæÓ½ç {þÀëÿ
ÉçQÀÿç~æþÜÿþú ææ23ææ FLÿæÿÉ Àëÿÿ÷ þ{Àÿ þëô ÉZÿÀÿ A{s æ A$öæúÿ ÉZÿæþæÿZÿ D¨Àÿæþ A¯ÿ×æ þëô Üÿ] A{s æ ¾ä ÿ$æ ÀÿæäÓþæÿZÿ{Àÿ þëô ÿÀÿ Ó´æþê Lëÿ{¯ÿÀÿ A{s æ AÎ ¯ÿÓëþæÿZÿ{Àÿ þëô AS§ç F¯ÿó ÉçQÀÿ ¾ëNÿ ¨¯ÿöÿ þ{Àÿ þëô Óë{þÀëÿ A$öæúÿ ÉëµÿþæÿZÿ þçÁÿÿ þ þëô Üÿ] A{s æ ÿæÜÿæ Üÿ] Ó{¯ÿöæ¨Àÿç ÉçQÀÿ A{s, ÿæ Lÿç {Lÿò~Óç ¨æÜÿæÝ æ ¯ÿÖëÿ
FÜÿçÓ¯ëÿ {¾æS ÓæÿæÀÿ ¨÷ÿêLÿ A{s æ A$öæúÿ {¾òSçLÿ ɱÿ A{s æ ¨ë{ÀÿæÓæó `ÿ þëQ¿ó þæó ¯ÿçç ¨æ$ö ¯õÿÜÿØÿçþú æ {ÓÿæÿêÿæþÜÿó Ôÿ¢ÿ
ÓÀÿÓæþÓ½ç ÓæSÀÿ
ææ24ææ ¨ëÀÿÀÿ Àÿäæ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¨ë{ÀÿæÜÿçÿ þæÿZÿ þ{Àÿ {þæ{ÿ Üÿ] ¯õÿÜÿØÿç {¯ÿæàÿç fæ~ æ ¾æÜÿæ ÿ´æÀÿæ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿÀÿ ÓoæÀÿ {ÜÿæB$æF F¯ÿó {Üÿ ¨æ$ö ! {Óÿæ¨ÿçþæÿZÿ þ{Àÿ þëô Lÿæÿ}{Lÿß A{s æ LÿþöÀÿ ÿ¿æS Üÿ] Lÿæÿ}{Lÿß A{s æ {¾Dô$#{Àÿ `ÿÀÿæ`ÿÀÿ ÓóÜÿæÀÿ, ¨÷Áÿß F¯ÿó BÎ ¨÷æ©ç {ÜÿæB$æF æ fÁÿæÉß þ{Àÿ þëô Óþëÿ÷ A{s æ þÜÿÌöê~æó µõÿSëÀÿÜÿó SçÀÿæþ{Ó½¿LÿþäÀÿþú æ ßjæÿæó f¨ß{jæÓ½ç ×æ¯ÿÀÿæ~æó ÜÿçþæÁÿß
ææ25ææ þÜÿÌ}þæÿZÿ þ{Àÿ þëô Üÿ] µÿõSë F¯ÿó ¯ÿæ~êþæÿZÿ þ{Àÿ FLÿæäÀÿ
ÿÉþ Aæß
231
"Hô'LÿæÀÿ ¾æÜÿæLÿç {ÓÜÿç ¯ÿ÷Üÿ½Zÿ ¨Àÿç`ÿæßLÿ A{s æ Ó¸íÿö ¾j{Àÿ f¨fj þëô A{s æ ¾j ¨Àÿþ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæB{ÿ¯ÿæ AæÀÿæÿæ ¯ÿç# ¯ÿç{ÉÌÀÿ `ÿçÿ÷~ A{s æ ÿæÜÿæÀÿ ÓæÀÿæóÉ {ÜÿDdç Ó´Àíÿ¨Àÿ Ó½Àÿ~ F¯ÿó ÿæþ f¨ æ FÜÿç ëÿBsçÀëÿ ¨æÀÿ {ÜÿæBSàÿæ ¨{Àÿ ÿæþ {¾{¯ÿ ¾j {É÷~ê{Àÿ AæÓç¾æF, {ÿ{¯ÿ ÿæÜÿæ ¯ÿæ~ê ÿ´æÀÿæ f¨ LÿÀÿæ¾æBÿ$æF, ÿæ `ÿç;ÿÿ ÿ´æÀÿæ, ÿæ Lÿ=ÿ ÿ´æÀÿæ ¯ÿÀÿó ÿæÜÿæ É´æÓ{Àÿ fæSõÿ {ÜÿæB$æF æ {Lÿ¯ÿÁÿ ÓëÀÿÿLëÿ A$öæúÿ þÿÀÿ ÿõÎçLëÿ É´æÓ{Àÿ àÿSæB þÿ ÿ´æÀÿæ A¯ÿçÀÿÁÿ `ÿæàÿç¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF æ ¾j {É÷~ê{Àÿ $#¯ÿæ ÿæþÀÿ Üÿ÷æÓ-¯õÿç É´æÓ D¨{Àÿ ÿçµÿöÀÿ ÀÿÜÿç$æF æ FÜÿæ Lÿ÷çßæLÿ Óæÿ A{s æ A`ÿÁÿ ×çÀÿ {ÜÿæB ÀÿÜÿç¨æÀëÿ$#¯ÿæ ¨¯ÿöÿZÿ þ{Àÿ þëô ÜÿçþæÁÿß A{s æ ÉêÿÁÿ, Óþ H A`ÿÁÿ FLÿþæÿ÷ ¨Àÿþææ Üÿ] As;ÿç æ {¾{¯ÿ ¨÷Áÿß {Üÿàÿæ, {ÿ{¯ÿ Àÿæfæ þÿë {ÓÜÿç ÉçQÀÿ{Àÿ ¯ÿæ¤ÿç {ÜÿæBS{àÿ æ A`ÿÁÿ, Óþ H Éæ;ÿ ¯ÿ÷Üÿ½Zÿ ¨÷Áÿß {ÜÿæBÿ$æF æ {ÓÜÿç ¯ÿ÷Üÿ½Zëÿ fæ~ç¯ÿæ ¯ÿç# þëô A{s æ AÉ´úÿ$
Ó¯ÿö¯õÿäæ~æó {ÿ¯ÿÌöê~æó `ÿ ÿæÀÿÿ
æ S¤ÿ¯ÿæö~æó `ÿçÿ÷Àÿ$
ÓçæÿæóLÿ¨ç{àÿæ þëÿç
ææ26ææ Ó¸íÿö ¯õÿäþæÿZÿ þ{Àÿ þëô Üÿçô AÉ´ÿ$ ¯õÿä A{s æ "AÉ´'&AæÓ;ÿæLÿæàÿç ¨¾ö¿;ÿ ¾æÜÿæÀÿ ÿçÊÿçÿ ÿæÜÿ] æ F¨Àÿç "EÿöþíÁÿþú A
ÉæQþú AÉ´ÿ$' D¨{Àÿ ¨Àÿþææ ¾æÜÿæÀÿ þíÁÿ, ÿçþ§{Àÿ ¨÷Lõÿÿç ¾æÜÿæÀÿ ÉæQæ, F¨Àÿç FÜÿç ÓóÓæÀÿ Üÿ] {SæsçF ¯õÿä A{s æ ¾æÜÿæLëÿ AÉ´úÿ$ Óójæ ÿçAæ¾æBdç æ Óæþæÿ¿ AÉ´ÿ$ú ¯õÿä ëÿ{Üÿô {¾, ¨ífæ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSçç¾ç¯ÿ æ FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç {¾, ÿæÜÿæ Üÿ] þëô A{s F¯ÿó {ÿ¯ÿÌ}þæÿZÿ þ{Àÿ þëô ÿæÀÿÿ A{s æ "ÿæÿ Àÿ¢ÿ÷
Ó ÿæÀÿÿ
'- {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ F{ÿ Óíä½ {ÜÿæBSàÿæ {¾, Ó´Àÿ{Àÿ Dvëÿ$#¯ÿæ ´ÿê A$öæúÿ ÿæÿ Àÿç¯ÿæ{Àÿ AæÓç¾ç¯ÿæ, F¨Àÿç fæSõÿç þëô A{s æ S¤ÿ¯ÿöþæÿZÿ þ{Àÿ þëô Üÿ] `ÿçÿ÷Àÿ$ A{s A$öæúÿ SæB¯ÿæ, `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç¯ÿæ ¨÷¯õÿÿçþæÿZÿ þ{Àÿ {¾{¯ÿ Ó´Àíÿ¨ `ÿçÿç÷ÿ {Üÿ¯ÿæ{Àÿ àÿæSç¯ÿ, {ÓÜÿç A¯ÿ×æ ¯ÿç{ÉÌ þëô Üÿ] A{s æ ÓçþæÿZÿ þ{Àÿ þëô Üÿ] Lÿ¨çÁÿ þëÿê A$öæúÿ Lÿæßæ Üÿ] Lÿ¨çÁÿ A{s æ F$#{Àÿ {¾{¯ÿÿàÿß àÿæSç¾æF, {ÓÜÿç CÉ´Àÿêß ÓoæÀÿ A¯ÿ×æ þëô Üÿ] A{s æ D{aÿð
É÷¯ÿÓþÉ´æÿæó ¯ÿçç þæþþõ{ÿæÿ¯ÿþú æ GÀÿæ¯ÿÿó S{f¢ÿ÷æ~æó ÿÀÿæ~æó `ÿ ÿÀÿæ#¨þú ææ27ææ
232
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{WæÝæþæÿZÿ þ{Àÿ þëô AþõÿÀëÿ D {ÜÿæB$#¯ÿæ D{aÿð
É÷¯ÿæ ÿæþLÿ {WæÝæ A{s æ ëÿÿçAæ{Àÿ ¨÷{ÿ¿Lÿ ¯ÿÖë ÿæɯÿæÿ A{s æ Aææ Üÿ] AfÀÿ AþÀÿ F¯ÿó Aþõÿ Ó´Àíÿ¨ A{s æ FÜÿç Aþõÿ Ó´Àíÿ¨Àëÿ ¾æÜÿæÀÿ ÓoæÀÿ {ÜÿæB$æF, {ÓÜÿç {WæÝæ þëô Üÿ] A{s æ {WæÝæ SÿçÀÿ ¨÷ÿêLÿ A{s æ Aæ ÿÿ´Lëÿ S÷Üÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ þÿ {¾{¯ÿ {ÓÜÿç SÿçLëÿ ÀÿçÿçF, ÿæÜÿæLëÿ Üÿçô {WæÝæÀÿ Sÿç LÿëÜÿæ¾æF æ F¨Àÿç Sÿç þ þëô Üÿ] A{s æ Üÿæÿê þæÿZÿ þ{Àÿ GÀÿæ¯ÿÿ Üÿæÿê þ þëô A{s æ þëÿÌ¿ þæÿZÿ þ{Àÿ Àÿæfæ þ þëô æ ¯ÿÖëÿ
þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Üÿ] Àÿæfæ A{s, ¾æÜÿæÀÿ ÿçLÿs{Àÿ {Lÿò~Óç Aµÿæ¯ÿ ÿæÜÿ] æ AæßëæÿæþÜÿó ¯ÿf÷ó {íÿÿæþÓ½ç LÿæþëLúÿ æ ¨÷fÿÊÿæÓ½ç Lÿ¢ÿ¨ö
Ó¨æö~æþÓ½ç ¯ÿæÓëLÿç
ææ28ææ ÉÚþæÿZÿ{Àÿ þëô ¯ÿf÷ æ {SæþæÿZÿ{Àÿ þëô Lÿæþ{ëÿ æ Lÿæþ{ëÿ {Lÿò~Óç F¨Àÿç SæC ëÿÜÿô, ¾æÜÿæ ëÿU ×æÿ{Àÿ þÿBdæ ¯ÿ¿qÿ {ÿB$æF æ JÌçþæÿZÿ þÀëÿ ¯ÿÉçÏZÿ ¨æQ{Àÿ Lÿæþ{ëÿ $#àÿæ æ ¯ÿÖëÿ
{Sæ B¢ÿç÷ßZëÿ LëÿÜÿæ¾æF æ B¢ÿ÷çßZÿ Óó¾þ {Üÿ¯ÿæ, BÎZëÿ ¯ÿÉ LÿÀÿç$#¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçZ ¨æQ{Àÿ þçÁÿç$æF æ ¾æÜÿæÀÿ B¢ÿç÷ß BÉ´Àÿ AëÿÀíÿ¨ ×çÀÿ {ÜÿæB¾æB$æF, ÿæÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ ÿæÀÿ B¢ÿç÷ß "Lÿæþ{ëÿ' {ÜÿæB¾æB$æF {ÿ{¯ÿ ÿ {fæ Bdæ LÿÀÿçÜÿLÿD þÿ þæÜÿôê æ ÜÿÀÿç ¨÷Óæÿ Lÿdë ëÿàÿöµÿ ÿæÜÿ] ææ( Àÿæ-þæ-7/113/4) ÿæÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ Lÿçdç ëÿàÿöµÿ ÀÿÜÿçÿ$æF, ¨÷fÿÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçþæÿZÿ þ{Àÿ ÿ¯ÿêÿ ×çÿçLëÿ ¨÷Lÿs þëô Üÿ] LÿÀÿç$æF æ "¨÷fÿÿ' {SæsçF ÿ Ó;ÿæÿLëÿ fÿ½ LÿÀÿæ¾æDdç æ `ÿÀÿæ`ÿÀÿ fSÿ{Àÿ ÿçÿÀÿæÿç fÿ½ Üÿ] {ÜÿDd;ÿç, Lÿês ¨ÿèÿ Aæÿç þ ÿçÿÀÿæÿç dëAæ D LÿÀÿç$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ F¨Àÿç ëÿÜÿô ¯ÿÀÿó {SæsçF ×çÿçÀëÿ Aÿ¿ ×çÿç, FÜÿç¨Àÿç ¯õÿÿçþæÿZÿ ¨Àÿç¯ÿÿöÿ {Üÿ¯ÿæ Üÿ] ¨÷fÿÿ A{s æ {ÓÜÿç ¨Àÿç¯ÿÿöÿ Ó´Àíÿ¨ þëô Üÿ] A{s æ Ó¨ö þ{Àÿ þëô ¯ÿæÓëLÿç As æ Aÿ;ÿÊÿæÓ½ç ÿæSæÿæó ¯ÿÀëÿ{~æ ßæÿÓæþÜÿþú æ ¨çõ&õÿ~æþ¾ßö¿þæ `ÿæÓ½ç ßþ
ÓóßþÿæþÜÿþú ææ29ææ ÿæSþæÿZÿ þ{Àÿ þëô Aÿ;ÿ A$öæúÿ {ÉÌÿæS A{s æ F¨Àÿç FÜÿæÿ {Lÿò~Óç Ó¨ö ÿëÜÿô æ SêÿæÀÿ ÓþLÿæÁÿêÿ ¨ëÖLÿ É÷êþúÿ µÿæS¯ÿÿ{Àÿ FÜÿæÀÿ Àíÿ¨Àÿ `ÿaÿöæ ÀÿÜÿçdç {¾, FÜÿç ¨õ$#¯ÿêvÿæÀëÿ ÿçÀÿçÉ ÜÿfæÀÿ {¾æfÿ íÿÀÿ{Àÿ ¨ÀÿþææZÿ {¯ÿðЯÿê ÉNÿç ÀÿÜÿçdç, ¾æÜÿæÀÿ þÖLÿ{Àÿ FÜÿç ¨õ$#¯ÿê {ÓæÀÿçÌ ÿæÿæ¨Àÿç µÿæÀÿ
ÿÉþ Aæß
233
ÀÿÜÿçÿ A¯ÿ×æ{Àÿ ÀÿÜÿçdç æ {ÓÜÿç ¾ëS{Àÿ {¾æfÿÀÿ ÜÿçÓæ¯ÿ µÿ{àÿ {¾¨Àÿç ¯ÿç ÀÿÜëÿ, ÿ$æ¨ç FÜÿæ ¨¾ö¿æ© íÿÀÿ{Àÿ ÀÿÜÿçdç æ ¯ÿÖëÿ
FÜÿæ AæLÿÌö~ ÉNÿçÀÿ `ÿçÿ÷~ þæÿ÷ æ {¯ÿðjæÿçLÿþæ{ÿ ¾æÜÿæLëÿ C$Àÿ þæëÿd;ÿç æ S÷Üÿ, D¨S÷Üÿ Óþ{Ö {ÓÜÿç ÉNÿçLëÿ AææÀÿ LÿÀÿç ÀÿÜÿçd;ÿç æ {ÓÜÿç Éíÿ¿{Àÿ S÷ÜÿÀÿ {Lÿò~Óç µÿæÀÿ þ ÿæÜÿ] æ {ÓÜÿç ÉNÿç Ó¨öÀÿ LëÿÁÿê ¨Àÿç Ó¸íÿö S÷ÜÿLëÿ àÿ{¨sç ÀÿÜÿçdç æ FÜÿæ Üÿ] A{s {ÓÜÿç Aÿ;ÿ ÿæS æ ¾æÜÿæ ÿ´æÀÿæ ¨õ$#¯ÿê AæÉç÷ÿ ÀÿÜÿçdç É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿçF¨Àÿç CÉ´Àÿêß ÉNÿç þëô A{s æ fÁÿ`ÿÀÿþæÿZÿ þ{Àÿ ÿæÜÿæZÿ A#¨ÿç ¯ÿÀëÿ~ þëô A{s ÿ$æ ¨çÿõ þæÿZÿ þ{Àÿ "A¾ö¿þæ' þëô A{s æ AÜÿçóÓæ, Óÿ¿, ¯ÿ÷Üÿ½`ÿ¾ö¿, A{Öß H A¨ÀÿçS÷Üÿ F¨Àÿç ¨æ{oæsç ¾þ ÀÿÜÿçdç æ FÜÿæÀÿ ¨æÁÿÿ{Àÿ AæÓë$#¯ÿæ ¯ÿçLÿæÀÿLëÿ Lÿæsç¯ÿæ Üÿ] "AÀÿ' A{s æ ¯ÿçLÿæÀÿþæÿZÿ Éþÿ ÿ´æÀÿæ ¨çõÿ A$öæúÿ µíÿÿ ÓóÔÿæÀÿ õÿ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ ÿç¯õÿÿ ¨÷ÿæ LÿÀÿç {ÿB$æ;ÿç æ ÉæÓÿ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçþæÿZÿ þ{Àÿ þëô Üÿ] ¾þÀÿæf A{s æ A$öæúÿ þëô D¨{ÀÿæNÿ ¾þÀÿ ÿçßæþLÿ A{s æ ¨÷ÜÿâæÿÊÿæÓ½ç {ÿðÿ¿æÿæó LÿæÁÿ
LÿàÿßÿæþÜÿþú æ þõSæ~æó `ÿ þõ{S{¢ÿ÷æÜÿó {¯ÿðÿ{ÿßÊÿ ¨äç~æþú ææ30ææ {ÿðÿ¿æþæÿZÿ þ{Àÿ þëô ¨÷Üÿâæÿ A{s æ ¨Àÿ AæÜÿâæÿ A$öæúÿ ¾çFLÿç ¨Àÿ ÿçþ{;ÿ AæÜÿâæÿ ÀÿQ#$æF æ {¨÷þ Üÿ] ¨÷Üÿàÿâæÿ A{s æ AæÓëÀÿê Ó¸ÿ{Àÿ ÀÿÜÿç þ CÉ´Àÿ ÿçþ{;ÿ AæLÿÌö~ ¯ÿçLÿÁÿµÿæ¯ÿ ¨÷æÀÿ» {ÜÿæB$æF, ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ ¨Àÿþ ¨÷µëÿZÿ ÿçSúÿÉöÿ {ÜÿæB$æF æ FÜÿç¨Àÿç "{¨÷{þæàÿâæÓ' þëô A{s æ S~ÿæ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ þëô Óþß A{s æ FLÿ, ÿëB, ÿçÿç, `ÿæÀÿç A$¯ÿæ ä~, WÝç, ÿçÿ, ¨ä, þæÓ Bÿ¿æÿç ëÿÜÿô ¯ÿÀÿó CÉ´Àÿ `ÿç;ÿÿ{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿç$#¯ÿæ Óþß þëô A{s æ F¨ÀÿçLÿç "fæSÿ {þô ÓëþçÀÿÿ Lÿ{Àÿ, {Óæ¯ÿÿ {þô {àÿò àÿæB æ ÓëÀÿÿ Lÿê {ÝæÀÿç àÿæSç Àÿ{Üÿ ÿæÀÿ sës ÿ fæB' æ Aÿ¯ÿÀÿÿ `ÿç;ÿÿ{Àÿ Óþß þëô A{s æ ¨ÉëþæÿZÿ{Àÿ þõSÀÿæf ({¾æSê þ {SæsçF þõS A$öæúÿ {¾æSÀíÿ¨ê fèÿàÿ{Àÿ Sþÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçZëÿ Üÿ] þõS LëÿÜÿæ¾æF) æ ÿ$æ ¨äêþæÿZÿ{Àÿ SÀëÿÝ þëô A{s, jæÿ Üÿ] SÀëÿÝ A{s æ {¾{¯ÿ CÉ´Àÿêß Aÿµíÿÿç AæÓç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç$æF, {ÿ{¯ÿ FÜÿç þÿ ÿçfÀÿ AæÀÿæZÿ Ó¯ÿæÀÿê {ÜÿæB¾æB$æF F¯ÿó {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ FÜÿç þÿ ÓóÉß ¾ëNÿ {ÜÿæB¾æF, {ÿ{¯ÿ Ó¨ö {ÜÿæB¾æF æ ÓóÉß Üÿ] Ó¨ö A{s æ FÜÿç Ó¨ö Üÿ] Ó{ÿð¯ÿ ÿóÉÿ LÿÀëÿ$æF
234
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
F¯ÿó ¯ÿçµÿç {¾æÿê{Àÿ ¨LÿæB$æF æ SÀëÿÝ ¯ÿçÐëZÿ ¯ÿæÜÿæÿ A{s æ {¾Dô Óÿæ ¯ÿçÉ´{Àÿ A~ëÀíÿ¨{Àÿ ÓoæÀÿçÿ {ÜÿæB ÀÿÜÿçdç, jæÿ Óó¾ëNÿ þÿ ÿæÜÿæLëÿ ÿçf µÿçÿ{Àÿ æÀÿ~ LÿÀÿç$æF æ ÿæÜÿæÀÿ ¯ÿæÜÿÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ É÷êLõÿÐ LÿÜÿ;ÿç {¾, BÎZÿë æÀÿ~ LÿÀÿç$#¯ÿæ þÿ þëô A{s æ ¨¯ÿÿ
¨¯ÿÿæþÓ½ç Àÿæþ
ÉÚµõÿÿæþÜÿþú æ lÌæ~æó þLÿÀÿÊÿæÓ½ç {Ó÷æÿÓæþÓ½ç fæÜÿ§¯ÿê ææ31ææ ¨¯ÿçÿ÷LÿæÀÿêþæÿZÿ þ{Àÿ þëô ¯ÿæßë A{s æ ÉÚæÀÿêþæÿZÿ þ{Àÿ þëô Àÿæþ A{s æ "Àÿþ;ÿç {ßæSçÿ
, ßÓ½çúÿ Ó Àÿæþ
'- {¾æSê {LÿDôvÿç Àÿþ~ LÿÀÿç$æ;ÿç ? {¾æSêþæ{ÿ ÿçf Aÿëµÿ¯ÿ{Àÿ Àÿþ~ LÿÀëÿ$æ;ÿç CÉ´Àÿ BÎ Àíÿ¨{Àÿ {¾Dô ÿç{öÉÿ {ÿB$æ;ÿç , {¾æSêþæ{ÿ {Ó$#{Àÿ Àÿþ~ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {ÓÜÿç fæSõÿçÀÿ ÿæþ Üÿ] Àÿæþ A{s F¯ÿó {ÓÜÿç fæSõÿç þëô Üÿ] A{s, þû¿þæÿZÿ þ{Àÿ þSÀÿ þëô A{s æ ÿÿêþæÿZÿ þ{Àÿ Sèÿæ þëô A{s æ ÓSöæ~æþæÿç;ÿÊÿ þó {`ÿð¯ÿæÜÿþföëÿ æ Aææ¯ÿçÿ¿æ ¯ÿçÿ¿æÿæó ¯ÿæÿ
¨÷¯ÿÿÿæþÜÿþú ææ32ææ {Üÿ Afëöÿ ! ÓõÎçÀÿ Aæÿç-þ-A;ÿ þ þëô Üÿ] A{s æ ¯ÿçÿ¿æþæÿZÿ þ{Àÿ Aææ ¯ÿçÿ¿æ þëô A{s æ ¾çFLÿç AææÀÿ Aæ#¨ÿ¿ {ÿD$æF, {ÓÜÿç ¯ÿçÿ¿æ þ þëô Üÿ] A{s æ ÓóÓæÀÿÀÿ A#LÿæóÉ ¨÷æ~ê þæßæÀÿ Aæ#¨ÿ¿{Àÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ ÀÿæS, {ÿ´Ì, LÿæÁÿ, Lÿþö, Ó´µÿæ¯ÿ H Së~ ÿ´æÀÿæ {¨÷Àÿçÿ As;ÿç æ FþæÿZÿ þëQÀëÿ ¯ÿæÜÿæÀÿLÿÀÿç AææÀÿ Aæ#¨ÿ¿{Àÿ {ÿB ¾æD$#¯ÿæ ¯ÿçÿ¿æ þëô Üÿ] A{s æ ¾æÜÿæLëÿ Aææ ¯ÿçÿ¿æ LÿëÜÿæ¾æF æ ¨ÀÿØÀÿ {ÜÿD$#¯ÿæ ¯ÿç¯ÿæÿ{Àÿ ÿ$æ ¯ÿ÷Üÿ½`ÿaÿöæ{Àÿ ¾çF ÿçÿöæßLÿ, F¨Àÿç ¯ÿæÿöæ þëô Üÿ] A{s {ÉÌ ÿçÿöß ÿ Aÿçÿ}ÿ {ÜÿæB$æF æ AäÀÿæ~æþLÿæ{ÀÿæÓ½ç ÿ´£ÿ
ÓæþæÓçLÿÓ¿ `ÿ AÜÿ{þ¯ÿæäß
Lÿæ{àÿæ æÿæÜÿó ¯ÿçÉ´{ÿæþëQ
ææ33ææ AäÀÿþæÿZÿ þ{Àÿ þëô "A'LÿæÀÿ, Hô LÿæÀÿ ÿ$æ ÓþæÓ þæÿZÿ þ{Àÿ ÿ´£ÿ ÿæþLÿ ÓþæÓ A{s æ Aäß LÿæÁÿ þëô Üÿ] A{s æ LÿæÁÿ Ó{ÿð¯ÿ ¨Àÿç¯ÿÿöÿÉêÁÿ A{s æ Lÿç;ëÿ {ÓÜÿç Óþß ¾çFLÿç Aäß, AfÀÿ, AþÀÿ, ¨Àÿþææ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæB$æF, {ÓÜÿç A¯ÿ×æ þëô Üÿ] A{s æ ¯ÿçÀÿæs Ó´Àíÿ¨ A$öæúÿ Ó¯ÿöÿ÷ ¯ÿ¿æ©, ÓþÖZëÿ æÀÿ~, {¨æÌ~Àÿ Lÿÿöæ þ þëô Üÿ] A{s æ
ÿÉþ Aæß
235
þõëÿ¿
Ó¯ÿöÜÿÀÿÊÿæÜÿþëÿ¯ÿÊÿ µÿ¯ÿçÌ¿ÿæþú æ Lÿêÿ} É÷ê¯ÿöæLúÿ ÿæÀÿê~æó Ó½&õÿç{þöæ õÿç
äþæ ææ34ææ þëô ÓþÖZÿ ¯ÿçÿæÉ LÿÀëÿ$#¯ÿæ þõëÿ¿ F¯ÿó µÿ¯ÿçÌ¿ÿ{Àÿ {ÜÿD$#¯ÿæ ¨÷æ~êZÿ DÿçÀÿ LÿæÀÿ~ þ þëô Üÿ] A{s æ ÚêþæÿZÿ þ{Àÿ þëô ¾É, ÉNÿç, ¯ÿæLúÿ ¨tëÿæ, Ó½&õÿç, {þæ A$öæúÿ ¯ÿëç, {ð¾ö¿ F¯ÿó äþæ þ þëô Üÿ] A{s æ {¾æ{SÉ´ÀÿZÿ AëÿÓæ{Àÿ "ÿ´æ¯ÿç{þò ¨ëÀëÿ{Ìò {àÿæ{Lÿ äÀÿÊÿæäÀÿ F¯ÿ `ÿ' æ (Aæß 15 {ÉâæLÿ 16 ) æ ¨ëÀëÿÌ ëÿB ¨÷LÿæÀÿÀÿ Üÿ] {ÜÿæB$æ;ÿç æ äÀÿ F¯ÿó AäÀÿ æ Ó¸íÿö µíÿÿ¨÷æ~êZÿ Dÿç F¯ÿó ¯ÿçÿæÉÉêÁÿ FÜÿç ÉÀÿêÀÿ Üÿ] äÀÿ ¨ëÀëÿÌ A{s æ {Ó ÿÀÿ, þæÿæ, ¨ëÀëÿÌ, A$¯ÿæ Úê Lÿçdç þ ÜÿëA;ëÿ ÿæ LÿæÜÿ]Lÿç ? É÷êLõÿÐZÿ ɱÿ{Àÿ {Ó ¨ëÀëÿÌ Üÿ] A{s æ Aÿ¿sç {ÜÿDdç AäÀÿ ¨ëÀëÿÌ æ ¾çFLÿç Líÿs× `ÿçÿÀÿ ×çÀÿ LÿæÁÿ{Àÿ {ÿQ#¯ÿæ{Àÿ AæÓç$æF æ FÜÿæ Üÿ] LÿæÀÿ~ {¾, FÜÿç {¾æS ¨${Àÿ Úê,¨ëÀëÿÌ Óþ{Ö Óþæÿ ×çÿçÀÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ {ÜÿæB AæÓëd;ÿç æ Lÿç;ëÿ Fvÿæ{Àÿ Ó½&õÿçÉNÿç, ¯ëÿç Bÿ¿æÿç ÚêþæÿZÿÀÿ Üÿ] LëÿÜÿæSàÿæ æ Lÿ'~ FÜÿç ÓúÿSë~Àÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿÿæ ¨ëÀëÿÌþæÿZÿ þ{Àÿ ÿæÜÿ] ? LÿçF F¨Àÿç ¨ëÀëÿÌ ÀÿÜÿçdç ¾çFLÿç É÷êþæÿ, Lÿêÿ}þæÿ, ¯ÿNÿæ, Ó½õÿç¯ÿæÿ, {þæ¯ÿê, {ð¾ö¿¯ÿæÿ F¯ÿó äþæÉêÁÿ {Üÿ¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿô ÿæÜÿ] æ {¯ÿòçLÿ ÖÀÿ{Àÿ ëÿ¯ÿöÁÿÿæ ¨çàÿæþæÿZÿ þ{Àÿ FÜÿç Së~Àÿ ¯õÿç ÿçþ{;ÿ þæÿæ, ¨çÿæ ¨|ÿæB¯ÿæ ÿçþ{;ÿ AÿçÀÿçNÿ ¯ÿ¿¯ÿ×æ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Fvÿæ{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç {¾, FÜÿç àÿä~ {Lÿ¯ÿÁÿ ÚêþæÿZÿ þ{Àÿ ¨æB¯ÿæLëÿ þçÁÿç$æF æ Aÿ
Aæ¨~ ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç {ÿQ;ëÿ {¾ Úê LÿçF ? ¯ÿÖëÿ
Aæ¨~Zÿ ÜõÿÿßÀÿ ¨÷¯õÿÿç Üÿ] "ÿæÀÿê' A{s æ {Ó$#{Àÿ FÜÿç Së~ þæÿZÿ ÓoæÀÿ {Üÿ¯ÿæ D`ÿçúÿ æ FÜÿç Së~Lëÿ æÀÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ Úêàÿçèÿ, ¨ëàÿçèÿ ÓþÖZÿ ÿçþ{;ÿ D¨{¾æSê æ ¾æÜÿæ {þæ ÿ´æÀÿæÿ{ÜÿæB$æF æ ¯õÿÜÿûæþ ÿ$æ Óæþ§æó Sæßÿ÷ê d¢ÿÓæþÜÿþú æ þæÓæÿæó þæSöÉê{ÌöæÜÿþõíÿÿæó LëÿÓëþæLÿÀÿ
ææ35ææ Sæßÿ LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ ÉøÿçþæÿZÿ þ{Àÿ ¯ÿõÜÿúÿÓæþ þëô A{s A$öæúÿ ¯õÿÜÿúÿ ÓÜÿçÿ Óó¾ëNÿ, Óþÿ´ {ÿD$#¯ÿæ Sæßÿ A{s A$öæúÿ FÜÿç¨Àÿç fæSõÿç þëô A{s æ d¢ÿþæÿZÿ þ{Àÿ Sæßÿ÷ê d¢ÿ þëô A{s æ Sæßÿ÷ê {Lÿò~Óç þ¦ ëÿÜÿô, ¾æÜÿæLëÿ ¨|ÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ þëNÿç þççÁÿç¯ÿ ¯ÿÀÿó FLÿ Óþ¨ö~æLÿ d¢ÿ A{s æ ÿçÿç$Àÿ ¨ÿÿ {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ JÌç ¯ÿçÉ´æþçÿ÷ ÿçfLëÿ BÎZÿ ¨÷ÿç Óþ¨ö~ LÿÀÿç
236
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
LÿÜÿç{àÿ-"Hô µíÿµëÿö¯ÿ
Ó´
ÿúÿ Ó¯ÿÿë¯ÿö{Àÿ~¿ó µÿ{Söæ {ÿ¯ÿÓ¿ êþÜÿç #{ßæ {ßæ ÿ
¨÷{`ÿæÿßæúÿ' æ A$öæúÿ µíÿ
, µëÿ¯ÿ
F¯ÿó Ó´
ÿçÿç {àÿæLÿ{Àÿ ÿÿ´Àíÿ¨{Àÿ ¯ÿ¿æ© {ÿ¯ÿ ! Aæ¨~ Üÿ] ¯ÿ{Àÿ~¿ As;ÿç æ Aæ»Zëÿ F¨Àÿç ¯ëÿç ÿçA;ëÿ, F¨Àÿç {¨÷Àÿ~æ LÿÀÿ;ëÿ {¾, Aæ{» àÿäLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç¨æÀÿç¯ëÿ æ FÜÿæ FLÿ ¨÷æ$öÿæ þæÿ÷ A{s æ ÓæLÿ ÿçfÀÿ ¯ëÿç ÿ´æÀÿæ ¾$æ$ö ÿçÿöß {ÿB ¨æÀÿçÿ$æF {¾, þëô {Lÿ{¯ÿ vÿçLúÿ A{s F¯ÿó {Lÿ{¯ÿ µëÿàúÿ æ ÿæÜÿæÀÿ FÜÿç Óþ¨ö~ ¨÷æ$öÿæ þëô A{s æ {¾Dô$#{Àÿ ÿçÊÿçÿ Lÿàÿ¿æ~ ÀÿÜÿçdç LÿæÀÿ~ {Ó {þæÀÿ AæÉç÷ÿ {ÜÿæBdç æ {ÓþæÿZÿ þ{Àÿ ÉêÌö× þæSö þëô A{s F¯ÿó {¾Dô$#{Àÿ Ó{ÿð¯ÿ ¨÷üëÿàÿâçÿ {ÜÿD$#¯ÿ, FÜÿç¨Àÿç Jëÿ, ÜõÿÿßÀÿ F¨Àÿç A¯ÿ×æ þ þëô Üÿ] A{s æ íÿ¿ÿó dÁÿßÿæþÓ½ç {ÿf{ÖfÓ´çÿæþÜÿþú æ f{ßæÓ½ç ¯ÿ¿¯ÿÓæ{ßæÓ½ç Óÿ´ó Óÿ´¯ÿÿæþÜÿþú ææ36ææ {ÿfÓ´ê ¨ëÀëÿÌZÿ {ÿf þëô A{s æ fëAæ{Àÿ dÁÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç þ{Àÿ dÁÿ þ þëô A{s æ {ÿ{¯ÿ ÿ ¯ÿÜëÿÿ µÿàÿ, fëAæ {QÁÿç¯ÿæ,{Ó$#{Àÿ LÿÁÿ, ¯ÿÁÿ H dÁÿ LÿÀÿç¯ÿæ, ÿæÜÿæÜÿ] µÿS¯ÿæÿ As;ÿç æ ÿæÜÿ] F¨Àÿç Lÿçdç ëÿÜÿô æ FÜÿç ¨÷Lõÿÿç Üÿ] {SæsçF fëAæ A{s æ FÜÿæ vÿSÿç A{s æ FÜÿç ¨÷LÿõÿçÀÿ ÿ´£ÿÀëÿ ¯ÿæÜÿæÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ, {ÿQæ~çAæ ÿ¿æS LÿÀÿç, Së© Àíÿ¨{Àÿ àëÿ`ÿç LÿÀÿç µÿfÿ LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] dÁÿ A{s æ Fvÿæ{Àÿ ¨÷Lõÿÿ{Àÿ FÜÿæ dÁÿ ÿ ëÿÜÿô Lÿç;ëÿ ÓþæfÀëÿ ¯ÿo#¯ÿæ ÿçþ{;ÿ Aÿ¿æ¯ÿÉ¿Lÿ A{s æ fÝ µÿÀÿÿ µÿÁÿç Dÿ½ÿ, Aæàÿæ-Lÿæàÿæ ¨Àÿç F¯ÿó þíLÿ¨Àÿç ÜõÿÿßÀëÿ fæÿLÿæÀÿê {ÜÿD$#¯ÿæ Ó{ÿ´ ¯ÿæÜÿ¿{Àÿ F¨Àÿç ÀÿÜÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ {¾, {¾¨Àÿç Lÿçdç fæ~ç ÿæÜÿ] æ Éë~ë$æB þ {¾¨Àÿç ÿ Éë~ë$#¯ÿæ æ {ÿQë$æB þ {¾¨Àÿç ÿ {ÿQ#àÿæ µÿÁÿç æ Lÿ~{Àÿ, ¯ÿ~{Àÿ F¯ÿó þÿ{Àÿ FÜÿç ÿçÿç ×æÿ{Àÿ Üÿ] dÿ½Àíÿ¨{Àÿ µÿfÿ LÿÀÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ {ÿ{¯ÿ ÓæLÿ ¨÷Lÿõÿç-¨ëÀëÿÌZÿ fëAæÀëÿ Üÿ] ¨æÀÿ ¨æB$æ;ÿç æ fçç~ç¯ÿæ {àÿæLÿZÿ ¯ÿçfß þëô Üÿ] A{s F¯ÿó ¯ÿ¿¯ÿÓæßêþæÿZÿ ÿçÊÿçß (¾æÜÿæLëÿ ÿ´çÿêß Aæß 41 {ÉâæLÿ{À LÿÜÿç AæÓç{àÿ) FÜÿç {¾æS{Àÿ ÿçÊÿßæLÿ Lÿ÷çßæ {SæsçF Üÿ] A{s æ ¯ëÿç {SæsçF Üÿ] A{s æ ÿçÉæ þ {SæsçF Üÿ] A{s) FÜÿç¨Àÿç Lÿ÷çßæLÿ ¯ëÿç þëô Üÿ] A{s æ Óæÿ´çLÿ ¨ëëÀëÿÌZÿ {ÿf H Hf þëô Üÿ] A{s æ ¯õÿÐêÿæó ¯ÿæÓë{ {¯ÿæÓ½ç ¨æ¯ÿæÿæó ÿqßó æ þëÿêÿæþ¨¿Üÿó ¯ÿ¿æÓ
Lÿ¯ÿêÿæþëÉÿæ Lÿ¯ÿç
ææ37ææ
ÿÉþ Aæß
237
¯õÿÐç¯ÿóÉ{Àÿ þëô ¯ÿæÓë{ÿ¯ÿ A$öæúÿ Ó¯ÿöÿ÷ ¯ÿæÓ LÿÀëÿ$#¯ÿæ {ÿ¯ÿ A{s æ ¨æ¯ÿþæÿZÿ þ{Àÿ þëô Üÿ] ÿqß A{s æ ¨í~¿ Üÿ] ¨æë A{s F¯ÿó AæçLÿ Ó¸ÿç Üÿ] ×çÀÿ Ó¸ÿç A{s æ ¨í~¿Àëÿ {¨÷Àÿçÿ {ÜÿæB AæçLÿ Ó¸ÿçLëÿ Af}ÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ÿqß þëô A{s æ þëÿçþæÿZÿ þ{Àÿ ¯ÿ¿æÓ {ÿ¯ÿ þëô A{s æ ¨Àÿþ ÿÿ´Lëÿ ¯ÿ¿Nÿç LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ {¾DôþæÿZÿ ¨æQ{Àÿ äþÿæ ÀÿÜÿçdç {ÓÜÿç þëÿç þ þëô A{s æ Lÿ¯ÿçþæÿZÿ þ{Àÿ DÉÿæ A$öæúÿ {Ó$#{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæD$#¯ÿæ Lÿæ¯ÿ¿LÿæÀÿ þ þëô Üÿ] A{s æ ÿ{æ ÿþßÿæþÓ½ç ÿêÿçÀÿÓ½ç fçSêÌÿæþú æ {þòÿó {`ÿð¯ÿæÓ½ç SëÜÿ¿æÿæó jæÿó jæÿ¯ÿÿæþÜÿþú ææ38ææ ÿçLë ÿþÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ÿþÿÉNÿç þëô A{s æ fç~ç¯ÿæ Bdæ ÀÿQ#$#¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçþæÿZÿ þ{Àÿ ÿêÿç þëô A{s æ Së© ÀÿQ#¯ÿæ {¾æS¿ µÿæ¯ÿ{Àÿ {þòÿ þëô A{s F¯ÿó jæÿ¯ÿæÿZÿ þ{Àÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ þçÁëÿ$#¯ÿæ fæÿLÿæÀÿê, ¨íÿöjæÿ þëô A{s æ ßaÿæ¨ç Ó¯ÿöµíÿÿæÿæó ¯ÿêfó ÿÿÜÿþfëöÿ æ ÿ ÿÿÖç ¯ÿçÿæ ßúÿÓ¿æúÿ þßæ µíÿÿó `ÿÀÿæ`ÿÀÿþú ææ39ææ {Üÿ Afëö ÿ! Ó¸íÿö µíÿÿZÿ DÿçÀÿ LÿæÀÿ~ þ þëô Üÿ] A{s æ LÿæÀÿ~ `ÿÀÿ F¯ÿó A`ÿÀÿ F¨Àÿç {Lÿò~Óç µíÿÿ ÿæÜÿôæ;ÿç ¾æÜÿæLÿç {þævÿæÀëÿ µÿç ÀÿÜÿçd;ÿç æ þëô Ó¯ÿöÿ÷ ¯ÿ¿æ© ÀÿÜÿçdç ? Óþ{Ö {þæ ÿçþ{;ÿ Üÿ] ÀÿÜÿçd;ÿç æ ÿ{;ÿæÖç þþ ÿç¯ÿ¿æÿæó ¯ÿçµíÿÿÿæó ¨Àÿóÿ¨ æ FÌ íÿ{Éÿ
{¨÷æ{Nÿæ ¯ÿçµÿí{ÿ¯ÿ}Ö{Àÿæ þßæ ææ40ææ {Üÿ ¨Àÿ;ÿ¨ Afëöÿ ! {þæÀÿ ÿç¯ÿ¿ ¯ÿçµíÿÿçþæÿZÿÀÿ A;ÿ ÿæÜÿ] æ ÿçfÀÿ ¯ÿçµíÿÿçþæÿZÿ ¯ÿçÖæÀÿLëÿ þëô Óó{ä¨{Àÿ LÿÜÿçàÿç æ ¯ÿÖëÿ
ÿæÜÿæ Aÿ;ÿ A{s æ FÜÿç Aæß{Àÿ AÅÿ Lÿçdç ¯ÿçµíÿÿçÀÿ Üÿ] ØÎçLÿÀÿ~ LÿÀÿæSàÿæ æ LÿæÀÿ~ AæÓ;ÿæ Aæß{Àÿ Afëöÿ FÜÿç ÓþÖZëÿ {ÿQ#¯ÿæLëÿ Bdæ LÿÀÿç¯ÿ æ LÿæÀÿ~ ¨÷ÿ¿ä ÿÉöÿ ÿ´æÀÿæ Üÿ] ¯ÿçµíÿÿç ¯ëÿlçç¯ÿæÀÿ AæÓç$æF æ ¯ÿç`ÿæÀÿ æÀÿæ ¯ëÿlç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ, F$#Àëÿ AÅÿ Lÿçdç A$ö ÿçAæ¾æBdç æ ßúÿßúÿ¯ÿçµíÿÿçþúÿÓÿ´ó É÷êþíÿf}ÿ{þ¯ÿ ¯ÿæ æ ÿÿ{ÿ¯ÿæ¯ÿSbÿ ÿ´ó þþ {ÿ{fæóÉÓóµÿ¯ÿþú ææ41ææ ¾æÜÿæ ¾æÜÿæ GÉ´¾ö¿¾ëNÿ, Lÿæ;ÿç ¾ëNÿ F¯ÿó ÉNÿç¾ëNÿ ¯ÿÖë ÀÿÜÿçdç, ÿæÜÿæLëÿ
238
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
ëÿ{þ {þæÀÿ {ÿfÀÿ FLÿ AóÉÀëÿ D {ÜÿæBdç {¯ÿæàÿç fæ~ æ A$¯ÿæ ¯ÿÜëÿ{ÿð{ÿÿ Lÿçó jæ{ÿÿ ÿ¯ÿæfëöÿ æ ¯ÿçεÿ¿æÜÿþçÿó LõÿúÿÓ§{þLÿæó{Éÿ ×ç{ÿæ fSúÿ ææ42ææ {Üÿ Afëöÿ ! F¨Àÿç ¯ÿÜëÿÿ fæ ç{àÿ ëÿþÀÿ Lÿ'~ ¨÷{ßæfÿ ? þëô FÜÿç Ó¸íÿö fSÿLëÿ FLÿ AóÉ þæÿ÷æ{Àÿ æÀÿ~ LÿÀÿç ×çÿ ÀÿÜÿçdç æ D¨{ÀÿæNÿ ¯ÿçµíÿÿçþæÿZÿ ¯ÿÿöÿÀÿ ÿæ¾ö¿ FÜÿæ ëÿÜÿô {¾, Aæ¨~ A$¯ÿæ Afëöÿ FÜÿç Ó¸íÿö ¯ÿÖëþæÿZëÿ ¨ífç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç¯ÿ ¯ÿÀÿó É÷êLõÿÐZÿ AæÉß {Lÿ¯ÿÁÿ FÿççLÿç Üÿ] ÀÿÜÿçdç {¾, FÜÿç ÓþÖZÿ þ{Àÿ ×çÿ É÷æLëÿ ÓæDôsç LÿÀÿç {Lÿ¯ÿÁÿ FÜÿç A¯ÿçÿæÉê ¨Àÿþææ{Àÿ àÿSæA æ FÿçLÿç{Àÿ ÿæÜÿæZÿÿLÿÿö¯ÿ¿ ¨íÿö {ÜÿæB¾æB$æF æ -ÿçÍÌöFÜÿç Aæß{Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ {¾, {Üÿ Afëöÿ ! þëô {ÿæ{ÿ ¨ëÿ
D¨{ÿÉ LÿÀÿç¯ÿç, LÿæÀÿ~ ëÿ {þæÀÿ AÿçÉß ¨÷çß æ ¨÷${þ LÿÜÿçÓæÀÿçd;ÿç ¨ë~ç LÿÜÿç¯ÿæLëÿ ¾æDd;ÿç LÿæÀÿ~ ¨íÿ} ¨¾ö¿;ÿ ÓúÿSëÀëÿZÿ vÿæÀëÿ Éë~ç¯ÿæ{Àÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿÿæ ÀÿÜÿç$æF æ {þæÀÿ DÿçLëÿ ÿæ {ÿ¯ÿÿæ F¯ÿó ÿæ þÜÿÌ}S~ Üÿ] fæ~ç$æ;ÿç æ LÿæÀÿ~ þëô ÿæÜÿæZÿ þ AæÿçLÿæÀÿ~ A{s æ A¯ÿ¿Nÿ ×çÿç ¨Êÿæúÿ Óæ¯ÿö{µÿòþ A¯ÿ×æLëÿ {ÓÜÿç fæ~ç ¨æÀÿç$æF, ¾æÜÿæ {ÜÿæB¾æBdç æ ¾çF {þæ{ÿ Afÿ½æ, Aÿæÿç F¯ÿó Ó¸íÿö {àÿæLÿZÿ þÜÿæúÿ CÉ´ÀÿZÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ fæ~ç$æF {Ó Üÿ] jæÿê A{s æ ¯ëÿç, jæÿ, AÓóþí|ÿÿæ, B¢ÿç÷ß ÿþÿ, þÿÀÿ Éþÿ, Ó{;ÿæÌ, ÿ¨, ÿæÿ F¯ÿó Lÿêÿ}Àÿ µÿæ¯ÿ A$öæúÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿÀÿ µÿNÿ àÿä~ þëô Üÿ] {ÿB$æF æ Ó©Ì} A$öæúÿ {¾æSÀÿ Óæ{ÿæsç µíÿþçLÿæ, ÿæÜÿæ ¨í¯ÿöÀëÿ þ {ÜÿæB$#¯ÿæ ÿÿëÿÀíÿ¨ A;ÿ
LÿÀÿ~ `ÿëÿ
Îß F¯ÿó FÜÿæÀÿ AëÿLëÿÁÿ þÿ ¾çFLÿç Ó´ß»í A{s æ Ó´ßó Àÿ`ÿßêÿæ A{s æ FÜÿç Óþ{Ö {þæ vÿæ{Àÿ µÿæ¯ÿ¾ëN , àÿæSç ÀÿÜÿç$#¯ÿæ F¯ÿó É÷æ¾ëNÿ As;ÿç, ¾æÜÿæÀÿ ÓóÓæÀÿ{Àÿ Ó¸íÿö ¨÷fæ ÀÿÜÿçdç, FÜÿç ÓþÖ {þæ vÿæÀëÿ Üÿ] D æ A$öæúÿ Óæÿþßê ¨÷¯õÿÿç {þæÀÿ Üÿ] ¨÷fæ As;ÿç æ FÜÿæZÿ Dÿç ÿçfvÿæÀëÿ ëÿÜÿô, SëÀëÿvÿæÀëÿ {ÜÿæB$æF æ ¾çFLÿç D¨¾ëNÿ ¯ÿçµíÿÿçþæÿZÿë Óæäæÿ fæ~ç {ÿB$æ;ÿç, {Ó ÿç
Ó{¢ÿÜÿ {þævÿæ{Àÿ FLÿ µÿæ¯ÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ A{s, {Üÿ Afëöÿ, þëô Üÿ] ÓþÖZÿÀÿ DÿçÀÿ LÿæÀÿ~ A{s æ F¨Àÿç ¾çF
ÿÉþ Aæß
239
É÷æÿ´æÀÿæ fæ~ç ÿçA;ÿç, {ÓÜÿçô Aÿÿ¿ µÿæ¯ÿ{Àÿ {þæÀÿ`ÿç;ÿÿ ÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ÿçÀÿ;ÿÀÿ {þæ vÿæ{Àÿ þÿ,¯ëÿç H ¨÷æ~ ÓÜÿçÿ àÿæSç ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ ÿçf ÿçf µÿçÿ{Àÿ {þæÀÿ Së~ `ÿç;ÿÿ F¯ÿó {þæ µÿçÿ{Àÿ Àÿþ~ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {þævÿæ{Àÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ Óó¾ëNÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ {ÓÜÿ ¨ëÀëÿÌZëÿ þëô {¾æS{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæD$#¯ÿæ ¯ëÿç ¨÷ÿæÿ LÿÀÿç$æF æ FÜÿæ þ þëô Üÿ] µÿæ¯ÿ× A$öæúÿ ! Aææµÿæ¯ÿ× A$öæúÿ ÿæÜÿæZÿ Aææ{Àÿ fæSõÿ {ÜÿæB vÿçAæ {ÜÿæB¾æB$æF æ ÿæÜÿæZÿ Üõÿÿß{æÀÿ AjæÿÀëÿ D A¤ÿLÿæÀÿLëÿ jæÿÀíÿ¨ê ÿê¨Lÿ ÿ´æÀÿæ ÿÎ LÿÀÿç$æF æ Afëöÿ ¨÷ɧ Lÿ{àÿ {¾, µÿS¯ÿæúÿ ! Aæ¨~ ¨Àÿþ ¨¯ÿçÿ÷, Óÿæÿÿ, ÿç¯ÿ¿, Aÿæÿç F¯ÿó Ó¯ÿöÿ÷ ¯ÿ¿æ© æ F¨Àÿç þÜÿÌ}S~ LÿÜÿç$æ;ÿç ÿ$æ ¯ÿÿöþæÿ{Àÿ {ÿ¯ÿÌ} ÿæÀÿÿ, {ÿ¯ÿÌ} ¯ÿ¿æÓ F¯ÿó Aæ¨ÿ¿ þ FÜÿæ Üÿ] LÿÜëÿd;ÿç æ FÜÿæ Óÿ¿ þ A{s Lÿç Aæ¨~Zëÿ ÿæ ÿ {ÿ¯ÿÿæ fæ~ç$æ;ÿç, ÿæ ÿæÿ¯ÿ æ Ó´ßó Aæ¨~ ¾æÜÿæLëÿ {ÿQæB ÿçA;ÿç {Ó Üÿ] fæ~ç¨æÀÿç$æF æ Aæ¨~ Üÿ] Aæ¨~Zÿ ¯ÿçµíÿÿçþæÿZëÿ LÿÜÿç¯ÿæ{Àÿ Óþ$ö æ Aÿ
{Üÿ fÿæöÿ ! Aæ¨~ ÿçfÀÿ ¯ÿçµíÿÿçþæÿZëÿ ¯ÿçÖæÀÿ ¨í¯ÿöLÿ LëÿÜÿ;ëÿ æ ¨íÿ} ¨¾ö¿;ÿ BÎvÿæÀëÿ Éë~ç¯ÿæÀÿ DÏæ ×çÀÿ ÀÿÜÿç¯ÿæ D`ÿçÿ æ AæSLëÿ BÎZÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ Lÿ'~ ÀÿÜÿçdç ? ÿæÜÿæLëÿ ÓæLÿ Lÿç¨Àÿç fæ~ç¯ÿ ? FÜÿæ D¨{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ {SæsçF LÿÀÿç ÿçfÀÿ 81 ¯ÿçµíÿÿçþæÿZÿ àÿä~ Óó{ä¨{Àÿ LÿÜÿç{àÿ æ {¾Dô$#Àëÿ Lÿçdç ÿ {¾æSÓæÿ{æÀÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç¯ÿæ ÓÜÿçÿ ¨÷æ© {ÜÿD$#¯ÿæ A;ÿÀÿèÿ ¯ÿçµíÿÿçÀÿ `ÿçÿ÷~ F¯ÿó {ÉÌ Aÿ¿ Ó¯ëÿ Óþæf{Àÿæ Jç Óçç ÓÜÿçÿ ¨÷æ© {ÜÿD$#¯ÿæ ¯ÿçµíÿÿçþæÿZÿ D¨{Àÿ ¨÷LÿæÉ {ÿ{àÿ F¯ÿ {ÉÌ{Àÿ {Ó {fæÀúÿ {ÿB LÿÜÿç{àÿ {¾, {Üÿ Afëÿö ! ¯ÿÜëÿÿ Lÿçdç fæ~ç¯ÿæ{Àÿ {ÿæÀÿ Lÿ'~ ¨÷{ßæfÿ ? FÜÿç ÓóÓæÀÿ{Àÿ ¾æÜÿæLÿçdç {ÿf H GÉ´¾ö¿ ¾ëNÿ ¯ÿÖë ÀÿÜÿçdç æ ÿæÜÿæ Ó¸íÿö {þæÀÿ {ÿfÀÿ AóÉ þæÿ÷{Lÿ Üÿ] ×çÿ ÀÿÜÿçdç æ ¯ÿÖëÿ
{þæÀÿ ¯ÿçµíÿÿç A¨æÀÿ ÀÿÜÿçdç F¨Àÿç LÿÜÿç {¾æ{SÉ´Àÿ FÜÿç AæßÀÿ ¨t{ä¨ Lÿ{àÿ æ FÜÿç Aæß{Àÿ É÷êLõÿÐ ÿçf ¯ÿçµíÿÿçÀÿ {¯ÿòçLÿ fæÿLÿæÀÿê þæÿ÷ {ÿ{àÿ {¾Dô ÿ´æÀÿæ AfëöÿZÿ É÷æ `ÿæÀÿçAæÝë FLÿÿ÷çÿ {ÜÿæB FLÿ BÎZÿ ¨÷ÿç àÿæSç¾ç¯ÿ æ Lÿç;ëÿ {Üÿ ¯ÿ¤ëÿS~ ! Ó¯ëÿLÿçdç Éë~ç{ÿ¯ÿæ F¯ÿó fæ~ç{ÿ¯ÿæ, fçÀÿæÀëÿ ÉçÀÿæ Lÿæ|ÿç fæ~ç {ÿ¯ÿæ ¨{Àÿ þ Lÿ÷çßæLÿ ¨${Àÿ `ÿæàÿç¾ç¯ÿæ ¨æBô {ÉÌ Üÿ] ÀÿÜÿç¯ÿ æ FÜÿæ Lÿ÷çßæLÿ ¨$ A{s æ Ó¸íÿö Aæß{Àÿ {¾æ{SÉ´ÀÿZÿ ¯ÿçµíÿÿçþæÿZÿÀÿ Üÿ]
240
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¯ÿÿöÿ ÀÿÜÿçdç æ Aÿ
C ÿûÿçÿç É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿ Sêÿæ Óí¨ÿçÌûë ¯ÿ÷Üÿ½ ¯ÿçÿ¿æßæó {¾æSÉæ{Ú É÷êLõÿÐfëöÿ Óºæ{ÿ "¯ÿçµíÿÿç ¯ÿÿöÿó'ÿæþ ÿÉ{þææß
ææ10ææ FÜÿç ¨÷Lÿæ{Àÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæ Àíÿ¨ê D¨ÿç{Ìÿ, F¯ÿó ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ ÿ$æ {¾æSæÉæÚ ¯ÿçÌßLÿ É÷êLõÿÐ F¯ÿó AfëöÿZÿ Óºæÿ{Àÿ "¯ÿçµíÿÿç ¯ÿÿöÿó'ÿæþLÿ ÿÉþ Aæß
Ó¸íÿö {Üÿàÿæ ææ10ææ Bÿç É÷ ê þú ÿ ¨ÀÿþÜÿóÓ ¨Àÿþæÿ¢ÿÓ¿ Éç Ì ¿ É÷ ê Ó´ æ þê AÝSÝæÿ¢ÿLõÿ{ÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæßæ
ß$æ$ö Sêÿæ µÿæ{Ì¿"¯ÿçµíÿÿç ¯ÿÿöÿó'ÿæþ ÿÉ{þææß
ææ10ææ ææ ÜÿÀÿç CÿúÿÓúÿ ææ
C É÷ê¨Àÿþæ{ÿ ÿþ
A{$ðLÿæÿ{Éææß
Sÿ Aæß{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ÿçfÀÿ ¨÷æÿ-¨÷æÿ ¯ÿçµÿíÿçþæÿZÿ ¯ÿÿöÿ Óó{ä¨{Àÿ LÿÀÿçd;ÿç æ Lÿç;ëÿ AfëöÿZëÿ þ{ÿ {Üÿàÿæ {¾ {Ó ¯ÿçÖæÀÿ ¨í¯ÿöLÿ Éë~ç{ÿ{àÿ æ {Ó LÿÜÿç{àÿ- Aæ¨~Zÿ ¯ÿæ~ê Éë~ç {þæÀÿ Ó¸íÿö {þæÜÿ ÿÎ {ÜÿæBSàÿæ æ Lÿç;ëÿ Aæ¨~ ¾æÜÿæ LÿÜÿç{àÿ ÿæÜÿæLëÿ ¨÷ÿ¿ä {ÿQ#¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿôdç æ Éë~ç¯ÿæ F¯ÿó {ÿQ#¯ÿæ{Àÿ AæLÿæÉ ¨æÿæÁÿ A;ÿÀÿ ÀÿÜÿçdç æ AS÷ÓÀÿ {ÜÿæB {ÿQ#{àÿ ¯ÿÖëÀÿ ×çÿç Lÿçdç Aÿ¿ Àíÿ¨ Üÿ] {ÿQæ¾æB$æF æ {¾{¯ÿ Afëöÿ {ÓÜÿç Àíÿ¨Lëÿ {ÿQ#{àÿ, {ÿ{¯ÿ ÿæZÿ ÉÀÿêÀÿ Lÿ¸þæÿ {Üÿàÿæ, äþæ ßæ`ÿÿæ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç{àÿ æ Lÿ'~ jæÿê µÿßµÿêÿ ÜëÿF Lÿç ? ÿæÜÿæÀÿ {Lÿò~Óç fçjæÓæ ÀÿÜÿç$æF Lÿç ? ÿæÜÿ] ! {¯ÿòçLÿ ÖÀÿÀÿ fæÿLÿæÀÿê Ó{ÿð¯ÿ íAæôÁÿçAæ ÀÿÜÿç$æF æ Üÿô, ÿæÜÿæ ¾$æ$ö fæÿLÿæÀÿê ÿçþ{;ÿ {¨÷Àÿ~ A¯ÿÉ¿ {ÿB$æF æ {ÿ~ë Afëöÿ ÿç{¯ÿÿÿ Lÿ{àÿAfëöÿ D¯ÿæ`ÿ þÿëÿS÷Üÿæß ¨Àÿþó SëÜÿ¿þæÓójçÿþú æ ßúÿÿ´{ßæNÿó ¯ÿ`ÿ{Öÿ {þæ{Üÿæßó ¯ÿçS{ÿæ þþ ææ1ææ {Üÿ µÿS¯ÿæúÿ ! {þæ{ÿ AëÿS÷Üÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¾æÜÿæ Aæ¨~Zÿ ÿ´æÀÿæ {Sæ¨ÿêß Aæ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÿD$#¯ÿæ D¨{ÿÉ LëÿÜÿæSàÿæ, ÿæÜÿæÿ´æÀÿæ {þæÀÿ FÜÿç Ajæÿ ÿÎ {ÜÿæBSàÿæ æ þëô jæÿê {ÜÿæBSàÿç æ µÿ¯ÿ樿{ßò Üÿç µíÿÿæÿæó Éø{ÿò ¯ÿçÖÀÿ{Éæ þßæ æ ÿ´ÿ
LÿþÁÿæ¨ÿ÷æä þæÜÿæ¿þ¨ç `ÿæ¯ÿ¿ßþú ææ2ææ {Üÿ LÿþÁÿ {ÿÿ÷ ! þëô µÿíÿ¨÷æ~êZÿ Dÿç F¯ÿó ¨÷Áÿß Aæ¨~Zÿ vÿæÀëÿ ¯ÿçÖæÀÿ ¨í¯ÿöLÿ Éë~çdç ÿ$æ Aæ¨~ZÿÀÿ A¯ÿçÿæÉê ¨÷µÿæ¯ÿLëÿ þ Éë~çdç æ F¯ÿ{þÿúÿ ß$æ ÿ´þææÿó ¨Àÿ{þÉ´Àÿ æ ÿ÷Îëþçbÿæþç {ÿ Àíÿ¨{þðÉ´Àÿó ¨ëÀëÿ{Ìæÿþ ææ3ææ {Üÿ ¨Àÿ{þÉ´Àÿ ! Aæ¨~ ÿçfLëÿ {¾¨Àÿç LÿÜëÿd;ÿç, FÜÿæ vÿçLúÿ F¨Àÿç
242
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Üÿ] A{s æ F$#{Àÿ {Lÿò~Óç Ó{¢ÿÜÿ ÿæÜÿ] æ Lÿç;ëÿ þëô {Lÿ¯ÿÁÿ ÿæÜÿæLëÿ Éë~çdç æ Aÿ
{Üÿ ¨ëÀëÿ{Ìæÿþ ! {ÓÜÿç GÉ´¾ö¿¾ëNÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ þëô ¨÷ÿ¿ä {ÿQ#¯ÿæLëÿ `ÿæÜë&ôdç æ þÿ¿{Ó ßÿç ÿbÿLÿ¿ó þßæ ÿ÷Îëþçÿç ¨÷{µÿæ æ {ßæ{SÉ´Àÿ ÿ{ÿæ {þ ÿ´ó ÿÉößææÿ¯ÿ¿ßþú ææ4ææ {Üÿ ¨÷{µÿæ ! {þæ ÿ´æÀÿæ Aæ¨~Zÿ {ÓÜÿç Àíÿ¨Lëÿ {ÿQ#¯ÿæ Ó»¯ÿ, ¾ÿç Aæ¨~ F¨Àÿç þ{ÿ LÿÀÿ;ÿç, {ÿ{¯ÿ {Üÿ {¾æ{SÉ´Àÿ ! Aæ¨~ ÿçfÀÿ {ÓÜÿç A¯ÿçÿæÉê Ó´Àíÿ¨ ÿÉöÿ LÿÀÿæ;ëÿ æ FÜÿæ D¨{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ {Lÿò~Óç ¨÷ÿç¯ÿæÿ Lÿ{àÿ ÿæÜÿ] æ LÿæÀÿ~ ¨í¯ÿöÀÿë {Ó A{ÿLÿ ×æÿ{Àÿ LÿÜÿçAæÓçd;ÿç {¾ ëÿ {þæÀÿ Aÿÿ¿ µÿNÿ F¯ÿó ¨÷çß ÓQæ As æ Aÿ
¯ÿÜëÿÿ ¨÷ÓÿæÀÿ ÓÜÿçÿ {Ó ÿçfÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ÿÉöæB{àÿ æ É÷êµÿS¯ÿæÿ D¯ÿæ`ÿ ¨É¿ {þ ¨æ$ö Àíÿ¨æ~ç Éÿ{Éæ$ ÓÜÿÓ÷É
æ ÿæÿæ¯ÿçæÿç ÿç¯ÿ¿æÿç ÿæÿæ¯ÿÿöæLõÿÿêÿç `ÿ ææ5ææ {Üÿ ¨æ$ö ! {þæÀÿ ÜÿfæÀÿ ¨÷LÿæÀÿÀÿ F¯ÿó ÿæÿæ ¯ÿÿöÀÿ ÿ$æ AæLõÿÿç¾ëNÿ ÿç¯ÿ¿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ {ÿQ¨É¿æÿçÿ¿æúÿ ¯ÿÓíúÿ Àëÿÿ÷æÿÉ´ç{ÿò þÀëÿÿÖ$æ æ ¯ÿÜíÿÿ¿õÿШí¯ÿæö~ç ¨É¿æÊÿ¾ö¿æ~ç µÿæÀÿÿ ææ6ææ {Üÿ µÿæÀÿÿ ! AÿçÿçZÿÀÿ ÿ´æÿÉ ¨ëÿ÷þæÿZëÿ, AίÿÓëZÿë, FLÿæÿÉ Àëÿÿ÷Zëÿ, Dµÿß AÉ´çÿêLÿëþæÀÿ F¯ÿó A~`ÿæÌ þÀíÿÿS~Zëÿ ëÿ{þ {ÿQ ÿ$æ ¨í¯ÿöÀëÿ {Lÿ{¯ÿ ëÿ{þ ÿ {ÿQ#$#¯ÿæ A{ÿLÿ AæÊÿ¾ö¿þß Àíÿ¨Lëÿ {ÿQ æ B{ÜÿðLÿ×ó fSúÿ LõÿÿÓ§ó ¨É¿æÿ¿ Ó`ÿÀÿæ`ÿÀÿþú æ þþ {ÿ{Üÿ SëÝæ{LÿÉ ßaÿæÿ¿úÿ ÿ÷ÎëþçbÿÓç ææ7ææ {Üÿ Afëöÿ ! ¯ÿÿöþæÿ {þæÀÿ FÜÿç ÉÀÿêÀÿ{Àÿ {SæsçF ×æÿ{Àÿ ÀÿÜÿç$#¯ÿæ Ó`ÿÀÿæ`ÿÀÿ fSÿLëÿ {ÿQ æ ÿ$æ AæÜëÿÀÿç ¾æÜÿæ Lÿçdç {ÿQ#¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿôd, ÿæÜÿæ þ {ÿQ æ FÜÿç¨Àÿç ÿçÿç {ÉâæLÿ ¨¾ö¿;ÿ µÿS¯ÿæÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ Àíÿ¨ {ÿQæB `ÿæàÿçd;ÿç æ Lÿç;ëÿ AfëöÿZëÿ Lÿçdç þ ÿçÉëÿ$#àÿæ æ {Ó AæQ#Lëÿ þÁÿçþÁÿç ÀÿÜÿçS{àÿ æ Aÿ
F¨Àÿç {ÿQæB µÿS¯ÿæÿ Üÿvÿæúÿ AsLÿç S{àÿ F¯ÿó LÿÜÿç{àÿ ÿ ëÿ þæó ÉLÿ¿{Ó ÿ÷Îëþ{ÿ{ÿð¯ÿ Ó´`ÿäëÌæ æ ÿç¯ÿ¿ó ÿÿæþç {ÿ `ÿäë
¨É¿ {þ {ßæS{þðÉ´Àÿþú ææ8ææ
FLÿæÿÉ Aæß
243
{Üÿ Afëÿ ! ëÿ{þ {þæ{ÿ ÿëþ {ÿÿ÷ÿ´æÀÿ A$öæÿ {¯ÿòçLÿ õÿÎçÿ´æÀÿæ {ÿQ#¯ÿæ{Àÿ Óþ$ö ëÿÜÿô æ {ÿ~ëLÿÀÿç þëô ëÿþLëÿ ÿç¯ÿ¿ A$öæúÿ A{àÿòLÿçLÿ õÿÎç {ÿ¯ÿç æ ¾æÜÿæ ÿ´æÀÿæ ëÿ{þ {þæÀÿ ¨÷µÿæ¯ÿ F¯ÿó {¾æSÉNÿçLëÿ {ÿQ#¨æÀÿç¯ÿ æ Fvÿæ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐZÿ Lõÿ¨æ ¨÷ÓæÿÀëÿ AfëöÿZëÿ {¾Dô õÿÎç ¨÷æ© {ÜÿæB$#àÿæ, {Óvÿæ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ ¯ÿ¿æÓZÿ Lõÿ¨æ ¨÷ÓæÿÀëÿ {ÓÜÿç õÿÎç ÓqßZëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$#àÿæ æ ¾æÜÿæ Lÿçdç Afëöÿ {ÿQ#{àÿ, AäÀÿÉ
ÿæÜÿæLëÿ Óqß þ {ÿQë$#{àÿ F¯ÿó ÿæÜÿæÀÿ ¨÷µÿæ¯ÿÀÿë ÿçfLëÿ Lÿàÿ¿æ~Àÿ µÿæSçÿæÀ þæÿç$#{àÿ æ ØÎ {ÜÿDdç {¾, É÷êLõÿÐ f{~ {¾æSêZÿ ÓþLÿä $#{àÿ A$öæúÿ {¾æSê $#{àÿ æ Óqß D¯ÿæ`ÿ F¯ÿþëNÿ´æ ÿ{ÿæ Àÿæfúÿ þÜÿæ{ßæ{SÉ´{Àÿæ ÜÿÀÿç
æ ÿÉößæþæÓ ¨æ$öæß ¨Àÿþó Àíÿ¨{þðÉ´Àÿþú ææ9ææ Óqß LÿÜÿç{àÿ, {Üÿ Àÿæfÿ ! þÜÿæ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êÜÿÀÿç FÜÿç¨Àÿç LÿÜÿç ÿæÜÿæ ¨{Àÿ ¨æ$öZëÿ ÿçfÀÿ ¨Àÿþ GÉ´¾ö¿¾ëNÿ ÿç¯ÿ¿ Ó´Àíÿ¨ {ÿQæB{àÿ æ ¾çF Ó´ßó {¾æSê F¯ÿó ¾æÜÿæ ÿçLÿs{Àÿ Aÿ¿Lëÿ {¾æS¨÷ÿæÿ LÿÀÿç¯ÿæ äþÿæ ÀÿÜÿç$#¯ÿ, {¾ {¾æSÀÿ Ó´æþê, ÿæÜÿæZëÿ {¾æ{SÉ´Àÿ LëÿÜÿæ¾æF æ FÜÿç¨Àÿç Ó¯ÿöÓ´ ÜÿÀÿ~ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ÜÿÀÿç As;ÿç æ ¾ÿç {Lÿ¯ÿÁÿ ëÿ
Q Üÿ] ÜÿÀÿ~ Lÿ{àÿ F¯ÿó ÓëQLëÿ dæÝç{ÿ{àÿ, {ÿ{¯ÿ ëÿ
Q A¯ÿÉ¿ AæÓç¯ÿ æ Aÿ
Ó¸íÿö ¨æ¨Àÿ ¯ÿçÿæÉ ÓÜÿçÿ Ó¯ÿöÓ´ ÜÿÀÿ~ LÿÀÿç ÿçfÀÿ Ó´Àíÿ¨ {ÿ¯ÿæ{Àÿ ¾çF Óäþ æ {Ó Üÿôç ÜÿÀÿç As;ÿç æ {Ó ¨æ$öZëÿ ÿçfÀÿ ÿç¯ÿ¿ Ó´Àíÿ¨ {ÿQæB{àÿ æ Óæþÿæ{Àÿ Üÿ] ÿ D¨×çÿ $#{àÿ æ A{ÿLÿ¯ÿNÿ÷ÿßÿþ{ÿLÿæë ÿÿÿÉöÿþú æ A{ÿLÿÿç¯ÿ¿æµÿÀÿ~ó ÿç¯ÿ¿æÿ{Lÿæÿ¿ÿæßëþú ææ10ææ A{ÿLÿ þëQ F¯ÿó {ÿÿ÷¾ëNÿ, A{ÿLÿ Aëÿÿ õÿÉ¿, A{ÿLÿ ÿç¯ÿ¿ µíÿÌ~¾ëNÿ F¯ÿó A{ÿLÿ ÿç¯ÿ¿ ÉÚþæÿZëÿ Üÿæÿ{Àÿ DvÿæB$#¯ÿæ ÿ$æÿç¯ÿ¿þæàÿ¿æºÀÿÀÿó ÿç¯ÿ¿S¤ÿæëÿ{àÿ¨ÿþú æ Ó¯ÿöæÊÿ¾ö¿þßó {ÿ¯ÿþÿ;ÿó ¯ÿçÉ´{ÿæþëQþú ææ11ææ ÿç¯ÿ¿þæÁÿæ F¯ÿó ÿç¯ÿ¿ ¯ÿÚþæÿZëÿ æÀÿ~ LÿÀÿç, ÿç¯ÿ¿ S¤ÿ Aëÿ{àÿ¨ÿ LÿÀÿç Ó¸íÿö AæÊÿ¾ö¿¾ëNÿ, ÓêþæÀÿÜÿçÿ, ¯ÿçÀÿæs Ó´Àíÿ¨ ¨Àÿþ {ÿ¯ÿZëÿ Afëöÿ õÿÎç ¨÷æ© {Üÿàÿæ ¨{Àÿ {ÿQ#{àÿ æ
244
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
ÿç¯ÿç Óí¾ö¿ÓÜÿÓ÷Ó¿ µÿ{¯ÿúÿ ßëS¨ëÿúÿ$#ÿæ æ ßÿç µÿæ
ÓõÿÉê Óæ Ó¿æúÿ µÿæÓÖÓ¿ þÜÿæÿ
ææ12ææ (AjæÿÀí ÿ ¨ê õ ÿÀÿæÎ÷ , ÓóßþÀí ÿ ¨ê Óqß- {¾¨Àÿç ¨í ¯ ÿö À ë ÿ AæÓç$#àÿæ æ) Óqß LÿÜÿç{àÿ {Üÿ Àÿæfúÿ ! AæLÿæÉ{Àÿ FLÿ Óæ$#{Àÿ ÜÿfæÀÿ Óí¾ö¿ D {Üÿ{àÿ {¾¨Àÿç ¨÷LÿæÉ {ÜÿæB$æF, ÿæÜÿævÿæÀÿë þ þÜÿæ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐZÿ ¯ÿçÉ´Àíÿ¨ {ÿÿ꨿þæÿ {ÜÿD$æF, Fvÿæ{Àÿ É÷êLõÿÐ þÜÿææ Üÿ] As;ÿç, {Ó f{~ {¾æ{SÉ´Àÿ $#{àÿ æ ÿ{ÿ÷ðLÿ×ó fSÿLõÿÿÓ§ó ¨÷¯ÿçµÿNÿþ{ÿLÿæ A¨É¿úÿ{ÿ¯ÿ {ÿ¯ÿÓ¿ ÉÀÿê{Àÿ ¨æ¯ÿÖÿæ ææ13ææ ¨æë-¨ëÿ÷ Afëöÿ A$öæúÿ ¨ë~¿ Üÿ] ¨æë æ (¨ë~¿ Üÿ] AëÿÀÿæS Àÿí¨ê AfëöÿZëÿ fÿ½ {ÿB$æF æ) {ÓÜÿç Óþß{Àÿ A{ÿLÿ ¨÷LÿæÀÿ{Àÿ ¯ÿçµÿNÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ Ó¸íÿö fSÿLëÿ {ÓÜÿç ¨Àÿþ {ÿ¯ÿZÿ ÉÀÿêÀÿ{Àÿ {SæsçF fæSæ{Àÿ ×çÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ {ÿQ#{àÿÿÿ
Ó ¯ÿçÓ½ßæ¯ÿç{Îæ ÜõÿÎ{Àÿæþæ ÿqß
æ ¨÷~þ¿ ÉçÀÿÓæ {ÿ¯ÿó LõÿÿæqàÿçÀÿµÿæÌÿ ææ14ææ Fÿúÿ ¨Êÿæúÿ AæÊÿ¾ö¿¾ëNÿ ÜÿÌ}ÿ {ÓÜÿç Afëöÿ ¨Àÿþææ ¨Àÿþ{ÿ¯ÿZëÿ ÿÿ þÖLÿ {ÜÿæB (¨÷${þ þ ¨÷~æþ LÿÀëÿ$#{àÿ Lÿç;ëÿ ¨÷µÿæ¯ÿ {ÿQ#¯ÿæ ¨{Àÿ ÓæÿÀÿ ¨÷~æþ Lÿ{àÿ) Üÿæÿ {¾æÝç LÿÜÿç{àÿ æ Fvÿæ{Àÿ Afëöÿ A;ÿ
LÿÀÿ~ ÓÜÿçÿ ÿþÔÿæÀÿ LÿÀÿç LÿÜÿç{àÿ Afëöÿ D¯ÿæ`ÿ ¨É¿æþç {ÿ¯ÿæóÖ¯ÿ {ÿ¯ÿ {ÿ{Üÿ Ó¯ÿöæóÖ$æ µíÿÿ¯ÿç{ÉÌÓóWæúÿ æ ¯ÿ÷Üÿ½~þêÉó LÿþÁÿæÓÿ×þú JÌêóÊÿ Ó¯ÿöæëÿÀÿSæóÊÿ ÿç¯ÿ¿æúÿ ææ15ææ {Üÿ {ÿ¯ÿ ! Aæ¨~Zÿ ÉÀÿêÀÿ{Àÿ þëô Ó¸íÿö {ÿ¯ÿÿæþæÿZëÿ ÿ$æ A{ÿLÿ µíÿÿ ÓþëÿæßZëÿ, LÿþÁÿæÓÿ{Àÿ ¯ÿÓç$#¯ÿæ ¯ÿ÷Üÿ½æZëÿ, þÜÿæ{ÿ¯ÿZëÿ Ó¸íÿö JÌçþæÿZëÿ ÿ$æ ÿç¯ÿ¿ Ó¨öþæÿZëÿ {ÿQëAdç æ FÜÿæ ¨÷ÿ¿ä ÿÉöÿ $#àÿæ æ FÜÿæ {Lÿò~Óç þç$¿æ LÿÅÿÿæ ëÿÜÿô æ Lÿç;ëÿ F¨Àÿç {ÿ{¯ÿ Ó»¯ÿ, {¾{¯ÿ {¾æ{SÉ´Àÿ, ¨íÿöÿ´ ¨÷æ© þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Üõÿÿß{Àÿ ÿç¯ÿ¿ õÿÎç ¨÷ÿæÿ LÿÀÿç{¯ÿ æ FÜÿæ Óæÿæ Sþ¿ A{s æ
FLÿæÿÉ Aæß
245
A{ÿLÿ¯ÿæÜíÿÿÀÿ¯ÿNÿ÷{ÿÿ÷ó ¨É¿æþç ÿ´æó Ó¯ÿö{ÿæÿ;ÿÀíÿ¨þú æ ÿæ;ÿó ÿ þó ÿ ¨ëÿÖ¯ÿæÿçó ¨É¿æþç ¯ÿç{É´É´Àÿ ¯ÿçÉ´Àíÿ¨ ææ16ææ {Üÿ ¯ÿçÉ´Àÿ Ó´æþê ! þëô Aæ¨~Zëÿ A{ÿLÿ Üÿæÿ, {¨s, þëQ F¯ÿó {ÿÿ÷¾ëNÿ `ÿëÿ}öSÀëÿ Aÿ;ÿ Àíÿ¨¾ëNÿ {ÿQë$æF, {Üÿ ¯ÿçÉ´Àíÿ¨ ! ÿæ þëô Aæ¨~Zÿ AæÿçLëÿ, ÿæ þLëÿ, ÿæ A;ÿLëÿ Üÿ] {ÿQ#¨æÀëÿdç æ A$öæúÿ Aæ¨~ZÿÀÿ Aæÿç, þ F¯ÿó A;ÿÀÿ ÿçÿöß LÿÀÿç ¨æÀëÿÿæÜÿ] æ LÿçÀÿêsçÿó Sÿçÿó `ÿLÿ÷ç~ó `ÿ {ÿ{fæÀÿæÉçó Ó¯ÿö{ÿæ ÿê©çþ;ÿþú æ ¨É¿æþç ÿ´æó ëÿÿ}Àÿêä¿ó Óþ;ÿæúÿ ÿê©æÿÁÿæLÿöëÿ¿ÿçþ¨÷{þßþú ææ17ææ þëô Aæ¨~Zëÿ þëLëÿs¾ëNÿ, Sÿæ¾ëNÿ, `ÿLÿ÷¾ëNÿ, `ÿëÿ}SÀëÿ ¨÷LÿæÉþæÿ {ÿf ¨ëq Ó´Àíÿ¨ ¨÷{gæÁÿçÿ AS§ç F¯ÿó Óí¾ö¿Zÿ ÓõÿÉ {ÿQ#¯ÿæ{Àÿ ëÿÍÀÿ A$öæúÿ Lÿvÿçÿÿæ{Àÿ {ÿQæ¾æD$#¯ÿæ F¯ÿó `ÿëÿ}SÀëÿ ¯ëÿç AæÿçÀëÿ S÷Üÿ~ ÿ {ÜÿD$#¯ÿæ, A¨÷{þß Àíÿ¨Lëÿ {ÿQë$æF æ FÜÿç¨Àÿç Ó¸íÿö B¢ÿç÷ß ÿ´æÀÿæ ¨íÿö Àíÿ¨{Àÿ Óþ¨ö~ {ÜÿæB {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐZëÿ FÜÿç Àíÿ¨{Àÿ ÿÉöÿ LÿÀÿç Afëöÿ ÿæÜÿæZÿ Öëÿç LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç{àÿ æ ÿ´þäÀÿó ¨Àÿþó {¯ÿÿçÿ¯ÿ¿ó ÿ´þÓ¿ ¯ÿçÉ´Ó¿ ¨Àÿó ÿçæÿþú æ ÿ´þ¯ÿ¿ß
ÉæÉ´ÿþö{Sæ©æ ÓÿæÿÿÖ´ó ¨ëÀëÿ{Ìæ þ{ÿæ {þ ææ18ææ {Üÿ µÿS¯ÿæúÿ ! Aæ¨~ fæ~ç¯ÿæ {¾æS¿ ¨Àÿþ AäÀÿ A$öæúÿ Aäß ¨Àÿþææ As;ÿç æ Aæ¨~ FÜÿç ÿçS{Àÿ ¨Àÿþ AæÉ÷ß ÿ$æ ÉæÉ´ÿ þöÀÿ ÀÿäLÿ F¯ÿó Aæ¨~ A¯ÿçÿæÉê Óÿæÿÿ ¨ëÀëÿÌ, F¨Àÿç þëô þ{ÿ LÿÀëÿdç æ AææÀÿ Ó´Àíÿ¨ Lÿ'~ ? ÉæÉ´ÿ A{s, Óÿæÿÿ A{s, A¯ÿ¿Nÿ Àíÿ¨ A{s F¯ÿó A¯ÿçÿæÉê A{s æ Fvÿæ{Àÿ É÷êLõÿÐZÿ Ó´Àíÿ¨ Lÿ'~ ? {ÓÜÿç ÉæÉ´ÿ, Óÿæÿÿ, A¯ÿ¿ß, A¯ÿçÿæÉê A$öæúÿ ¨÷æ©ç ¨Êÿæúÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ þ {ÓÜÿç Aæµÿæ¯ÿ{Àÿ ×çÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ {ÿ{¯ÿ ÿ µÿS¯ÿæÿ F¯ÿó Aææ {SæsçF Üÿ] àÿä~ ¾ëNÿ As;ÿç
246
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Aÿæÿçþæ;ÿþÿ;ÿ¯ÿêßö¿þÿ;ÿ¯ÿæÜëÿó ÉÉçÓí¾ö¿{ÿÿ÷þú æ ¨É¿æþç ÿ´æó ÿê©ÜëÿÿæɯÿNÿ÷ó Ó´{ÿfÓæ ¯ÿçÉ´þçÿó ÿ¨;ÿþú ææ19ææ {Üÿ ¨Àÿþæúÿ ! þëô Aæ¨~Zëÿ Aæÿç, þ F¯ÿó A;ÿ ÀÿÜÿçÿ Aÿ;ÿ Óæþ$ö¿¾ëNÿ, Aÿ;ÿ ÜÿÖ¾ëNÿ, (¨÷${þ ÜÿfæÀÿ$#àÿæ, ¯ÿÿöþæÿ Aÿ;ÿ {ÜÿæBSàÿæ) `ÿ¢ÿ÷þæ F¯ÿó Óí¾ö¿Àíÿ¨ê {ÿÿ÷¾ëNÿ({ÿ{¯ÿ ÿ µÿS¯ÿæÿ Lÿ~æ {ÜÿæBS{àÿ, {SæsçF `ÿäë `ÿ¢ÿ÷þæ ¨Àÿç äê~ ¨÷LÿæÉ ¾ëNÿ F¯ÿó Aÿ¿sç Óí¾ö¿Zÿ ¨Àÿç Ó{ÿf, F¨Àÿç Lÿçdç ëÿÜÿô æ Óí¾ö¿Zÿ Óþæÿ ¨÷LÿæÉ ¨÷ÿæÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ F¯ÿó `ÿ¢ÿ÷þæZÿ µÿÁÿç ÉçÿÁÿÿæ ¨÷ÿæÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ Së~ µÿS¯ÿæÿZÿ ÿçLÿs{Àÿ ÀÿÜÿçdç æ Óí¾ö¿, `ÿ¢ÿ÷ þæÿ÷ ¨÷ÿêLÿ As;ÿç, A$öæúÿ `ÿ¢ÿ÷-Óí¾ö¿ õÿÎç¯ÿæàÿæ) ÿ$æ ¨÷{f´æÁÿçÿ AS§çÀíÿ¨ê þëQ¯ÿæàÿæ ÿçfÀÿ {ÿf ÿ´æÀÿæ FÜÿç fSÿLëÿ ÿ¨æBàÿæ µÿÁÿç {ÿQëdç æ ÿ¿æ¯ÿæ¨õ$#{¯ÿ¿æÀÿçÿþ;ÿÀÿó Üÿç ¯ÿ¿æ©ó ÿ´{ßð{Lÿÿ ÿçÉÊÿ Ó¯ÿöæ
æ õÿδæÿëÿó Àíÿ¨þëS÷ó ÿ{¯ÿÿó {àÿæLÿÿ÷ßó ¨÷¯ÿ¿$#ÿó þÜÿæúÿ ææ20ææ {Üÿ þÜÿæúÿ ! A;ÿÀÿçä F¯ÿó ¨õ$#¯ÿê þ{Àÿ $#¯ÿæ Ó¸íÿö AæLÿæÉ ÿ$æ Ó¸íÿö ÿçS, FLÿþæÿ÷ Aæ¨~Zÿvÿæ{Àÿ ¨Àÿç¨íÿö ÀÿÜÿçdç æ Aæ¨~ZÿÀÿ FÜÿç A{àÿòLÿçLÿ F¯ÿó µÿßZÿÀÿ Àíÿ¨Lëÿ {ÿQ# ÿçÿç{àÿæLÿ Aÿ¿;ÿ ¯ÿ¿$#ÿ {ÜÿDd;ÿç æ Aþê Üÿç ÿ´æó ÓëÀÿÓóWæ ¯ÿçÉ;ÿç {Lÿ`ÿçúÿµÿêÿæ
¨÷æqÁÿ{ßæ Sõ~;ÿç æ Ó´Öêëÿ¿Nÿ´æ þÜÿÌ}ÓçÓóWæ
æ Öë¯ÿ;ÿç ÿ´æó Öëÿçµÿç
¨ëÍàÿæµÿç
ææ21ææ {ÓÜÿç {ÿ¯ÿÿæ þæÿZÿ ÓþíÜÿ þ Aæ¨~Zÿ µÿçÿ{Àÿ Üÿ] ¨÷{¯ÿÉ LÿÀëÿd;ÿç F¯ÿó Lÿçdç µÿßµÿêÿ {ÜÿæB Üÿæÿ{¾æÝç Aæ¨~Zÿ Së~Sæÿ LÿÀëÿd;ÿç æ þÜÿÌ} F¯ÿó ÓçfÿZÿ Óþëÿæß Ó´Öç ¯ÿæ`ÿLÿ A$öæúÿ Lÿàÿ¿æ~ {ÜÿD ! F¨Àÿç LÿÜÿç Ó¸íÿö {Öæÿ÷ ÿ´æÀÿæ Aæ¨~Zÿ Öëÿç LÿÀëÿd;ÿç æ Àëÿÿ÷æÿçÿ¿æ ¯ÿÓ{¯ÿæ {ß `ÿ Óæ ¯ÿç{É´É´ç{ÿò þÀëÿÿ{Êÿæ̽¨æÊÿ
FLÿæÿÉ Aæß
247
æS¤ÿ¯ÿößäæÓëÀÿÓçÓóWæ ¯ÿêä{;ÿ ÿ´ó ¯ÿçÓ½çÿæ{Êÿð¯ÿ Ó{¯ÿö ææ22ææ Àëÿÿ÷, Aæÿçÿ¿, ¯ÿÓë, Óæ, ¯ÿçÉ´{ÿ¯ÿ, AÉ´çÿê LëÿþæÀÿ, ¯ÿæßë{ÿ¯ÿ F¯ÿó ¨ç õ ÿ S~ ÿ$æ S¤ÿ¯ÿö , ¾ä, ÀÿæäÓ F¯ÿó Óç Óþë ÿæß Óþ{Ö AæÊÿ¾ö¿µÿæ¯ÿ{Àÿ Aæ¨~Zëÿ {ÿQëd;ÿç, A$öæúÿ Aæ¨~Zëÿ {ÿQ# þ Lÿçdç ¯ëÿlç¨æÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] æ LÿæÀÿ~ ÿæÜÿæZÿ ÿçLÿs{Àÿ {ÓÜÿç õÿÎç Üÿ] ÿæÜÿ] æ É÷êLõÿÐ ¨í¯ÿöÀëÿ LÿÜÿç$#{Áÿ {¾, AæÓëÀÿê Ó´µÿæ¯ÿ¾ëNÿ {àÿæ{Lÿ {þæ{ÿ ëÿbÿ LÿÜÿç Ó{ºæ#ÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Óæþæÿ¿ þëÿÌ¿ ¨Àÿç þæëÿ$æ;ÿç æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Lÿç þëô ¨Àÿþ µÿæ¯ÿ{Àÿ ×çÿ ¨Àÿ{þÉ´Àÿ Àíÿ¨ A{s æ ¾ÿ¿¨ç þëô þëÿÌ¿ ÉÀÿêÀÿ AææÀÿ¯ÿæàÿæ Üÿ] ÀÿÜÿç$æF æ ÿæÜÿæÀÿ ¯ÿçÖæÀÿ Fvÿæ{Àÿ ÀÿÜÿçdç {¾, {Ó AæÊÿ¾ö¿ µÿæ¯ÿ{Àÿ {ÿQëd;ÿç, ¾$æ$öÿ
¯ëÿlç ¨æÀëÿ ÿæÜÿæô;ÿç A$öæúÿ {ÿQëÿæÜÿæ;ÿç æ Àíÿ¨ó þÜÿ{ÿ ¯ÿÜëÿ¯ÿNÿ÷{ÿÿ÷ó þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ ¯ÿÜëÿ¯ÿæÜíÿÀëÿ¨æÿþú æ ¯ÿÜíÿÿÀÿó ¯ÿÜëÿÿóÎ÷æLÿÀÿæàÿó ÿõδæ {àÿæLÿæ
¨÷¯ÿ¿$#ÿæÖ$æÜÿþú ææ23ææ {Üÿ þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ ! (É÷êLõÿÐ F¯ÿó Afëöÿ Dµÿ{ß þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ As;ÿç æ ¨÷LõÿÿçÀÿ Eÿö{Àÿ þÜÿæÿ Óÿæ{Àÿ ¾æÜÿæÀÿ Lÿæ¾ö¿{äÿ÷ $#¯ÿ, {Ó Üÿ] þÜÿæ¯ÿæÜëÿ As;ÿç æ É÷êLõÿÐ þÜÿæÿÿæ {äÿ÷{Àÿ ¨íÿö, A#Lÿÿþ Óêþæ{Àÿ Ad;ÿç, Afëöÿ ÿæÜÿæÀÿ ¨÷{¯ÿÉçLÿæ{Àÿ Ad;ÿç, þæSö{Àÿ ¯ÿÿöþæÿ Ad;ÿç æ þqçàúÿ (æþ) àÿä¿ þæSöÀÿ Aÿ¿ ÿs Üÿ] ÿ As;ÿç) æ {Üÿ þÜÿæ¯ÿæÜëÿ {¾æ{SÉ´Àÿ ! Aæ¨~ZÿÀÿ ¯ÿÜëÿÿ þëQ F¯ÿó {ÿÿ÷¾ëNÿ ¯ÿÜëÿÿ Üÿæÿ, fWó F¯ÿó ¨æÿ¾ëNÿ, ¯ÿÜëÿÿ DÿÀÿ ¾ëNÿ, A{ÿLÿ ¯ÿçLÿÀÿæÁÿ ÿæ;ÿ¾ëNÿ þÜÿæúÿ Àíÿ¨Lëÿ {ÿQ# Óþ{Ö ¯ÿ¿æLëÿÁÿ {ÜÿDd;ÿç æ þëô þ ¯ÿ¿æLëÿÁÿ {ÜÿDdç æ ¯ÿÿöþæÿ AfëöÿZëÿ Lÿçdç µÿß {ÜÿDdç {¾, É÷êLõÿÐ F{ÿ þÜÿæúÿ As;ÿç ! ÿµÿ
ØõÉó ÿê©þ{ÿLÿ¯ÿÿöó ¯ÿ¿æÿæÿÿó ÿꩯÿçÉæàÿ{ÿÿ÷þú æ õÿδæ Üÿç ÿ´æó ¨÷¯ÿ¿$#ÿæ;ÿÀÿææ õÿçó ÿ ¯ÿç¢ÿæþç Éþó `ÿ ¯ÿç{Ðæ ææ24ææ
248
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¯ÿçÉ´{Àÿ Ó¯ÿöÿ÷ A~ë Àíÿ¨{Àÿ ¯ÿ¿æ© {Üÿ ¯ÿçÐë ! AæLÿæÉLëÿ ØÉö LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¨÷LÿæÉþæÿ A{ÿLÿ Àíÿ¨ ¾ëNÿ, ¨÷ÓæÀÿçÿ þëQ F¯ÿ ¨÷LÿæÉþæÿ ¯ÿçÉæÁÿ {ÿÿ÷¾ëNÿ Aæ¨~Zëÿ {ÿQ# ¯ÿç{ÉÌ Àíÿ¨{Àÿ µÿßµÿêÿ A;ÿ
LÿÀÿ~¾ëNÿ þëô {ð¾ö¿ H þÿÀÿ ÓþææÿÀíÿ¨ê Éæ;ÿç ¨æDÿæÜÿ] æ ÿóÎ÷æLÿÀÿæàÿæÿç `ÿ {ÿ þëQæÿç õÿ{δð¯ÿ LÿæàÿæÿàÿÓçµÿæÿç æ ÿç{Éæ ÿ fæ{ÿ ÿ àÿ{µÿ `ÿ Éþö ¨÷Óêÿ {ÿ{¯ÿÉ fSç¯ÿæÓ ææ25ææ Aæ¨~Zÿ ¯ÿçLÿÀÿæÁÿ ÿæ;ÿ F¯ÿó LÿæÁÿæS§ç (LÿæÁÿ ÿçþ{;ÿ þ AS§ç A{s ¨Àÿþææ) Óþæÿ ¨÷{f´æÁÿçÿ þëQLëÿ {ÿQ# þëô ÿçSþæÿZëÿ fæ~ç¨æÀëÿ ÿæÜÿ] æ `ÿëÿ}SÀëÿ ¨÷LÿæÉçÿ {ÿQ# ÿçS µÿ÷þ {ÜÿæB¾æDdç æ Aæ¨~Zÿ FÜÿç Àíÿ¨Lëÿ {ÿQ# {þæ{ÿ ÓëQ þ ¨÷æ© {ÜÿD ÿæÜÿ] æ {Üÿ {ÿ{¯ÿÉ ! {Üÿ fSç¯ÿæÓ ! Aæ¨~ ¨÷Ó ÜëÿA;ëÿ æ Aþê `ÿ ÿ´æó õÿÀÿæÎ÷Ó¿ ¨ëÿ÷æ
Ó{¯ÿö Ó{Üÿð¯ÿæ¯ÿÿç¨æÁÿÓó{Wð
æ µÿê{̽æ {ÿ÷æ~
Óíÿ¨ëÿ÷Ö$æ{Óò ÓÜÿæÓ½ÿê{ßðÀÿ¨ç {ßæþë{Qð¿
ææ26ææ {Ó Óþ{Ö ÷õÿÀÿæÎ÷ ¨ëÿ÷ ÀÿæfæþæÿZÿ Óþëÿæß ÓÜÿçÿ Aæ¨~Zÿ µÿçÿ{Àÿ ÓþæÜÿçÿ {ÜÿDd;ÿç F¯ÿó µÿê̽ ¨çÿæþÜÿ, {ÿ÷æ~æ`ÿæ¾ö¿ ÿ$æ {ÓÜÿç Óëÿ¨ëÿ÷ Lÿÿö æ (¾æÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ Afëöÿ ¯ÿÜëÿÿ µÿßµÿêÿ $#{àÿ, {ÓÜÿç Lÿÿö) F¯ÿó Aæ» ¨ä{Àÿ $#¯ÿæ ¨÷æÿ {¾ææ ÓÜÿçÿ Óþ{Ö¯ÿNÿ÷æ~ç {ÿ ÿ´Àÿþæ~æ ¯ÿçÉ;ÿç ÿóÎ÷æLÿÀÿæàÿæÿç µÿßæÿLÿæÿç æ {Lÿ`ÿçúÿ¯ÿçàÿS§æ ÿÉÿæ;ÿ{ÀÿÌë ÓóõÿÉ¿{;ÿ `íÿÿçö{ÿðÀëÿÿþæ{èÿð
ææ27ææ ¯ÿÝ {¯ÿS{Àÿ ¯ÿçLÿÀÿæÁÿ ÿæ;ÿ¾ëNÿ µÿßæÿLÿ þëQ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ÿ$æ {ÓþæÿZÿ þÀëÿ {Lÿ{ÿLÿ `íÿÿö {ÜÿæB Aæ¨~Zÿ ëÿBÿæ;ÿ þ{Àÿ àÿæSç AsLÿç ÀÿÜÿç$#¯ÿæ {ÿQæ ¾æDd;ÿç æ {Ó Óþ{Ö Lÿç¨Àÿç {¯ÿS{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀëÿd;ÿç ? ¯ÿÿöþæÿ ÿæÜÿæZÿ {¯ÿSLëÿ {ÿQ#¯ÿæ -
FLÿæÿÉ Aæß
249
ß$æ ÿÿêÿæó ¯ÿÜÿ{¯ÿæºë{¯ÿSæ
Óþëÿ÷{þ¯ÿæµÿçþëQæ ÿ÷¯ÿ;ÿç æ ÿ$æ ÿ¯ÿæþê ÿÀÿ{àÿæLÿ¯ÿêÀÿæ ¯ÿçÉ;ÿç ¯ÿNÿ÷æ~¿µÿç¯ÿçf´àÿ;ÿç ææ28ææ {¾¨Àÿç ÿÿêþæÿZÿ ¨÷¯ÿÁÿ {¯ÿS{Àÿ AæÓë$#¯ÿæ fÁÿ ¨÷¯ÿæÜÿ ÿçf µÿçÿ{Àÿ ¯ÿçLÿÀÿæÁÿ Àíÿ¨ æÀÿ~ LÿÀÿç þ Óþëÿ÷ AæÝLëÿ {ÿòÝç$æ;ÿç, Óþëÿ÷{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç¾æB$æ;ÿç, vÿçLúÿ {ÓÜÿç¨Àÿç {ÓÜÿç ÓíÀÿ¯ÿêÀÿ þëÿÌ¿ Óþëÿæß Aæ¨~Zÿ ¨÷{gæÁÿçÿ þëQ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀëÿd;ÿç æ A$öæúÿ {Óþæ{ÿ Ó´ßó ÓëÀÿ¯ÿêÀÿ ÿ As;ÿç Lÿç;ëÿ Aæ¨~ Óþëÿ÷¯ÿúÿ As;ÿç æ Aæ¨~Zÿ Óþä {ÓþæÿZÿ ¯ÿÁÿ Aÿç AÅÿ A{s æ {Óþæ{ÿ LÿæÜÿ]Lÿç F¯ÿó {LÿDô ¨÷LÿæÀÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀëÿd;ÿç ? FÜÿæ ÿçþ{;ÿ DÿæÜÿÀÿ {ÿDd;ÿçß$æ ¨÷ÿê©ó f´Áÿÿó ¨ÿèÿæ æ ¯ÿçÉ;ÿç ÿæÉæß Óþõ{¯ÿSæ
æ ÿ{$ð¯ÿ ÿæÉæß ¯ÿçÉ;ÿç {àÿæLÿæÖ¯ÿæ¨ç ¯ÿNÿ÷æ~ç Óþõ {¯ÿSæ
ææ29ææ {¾¨Àÿç ¨ÿèÿ ÿÎ {Üÿ¯ÿæ¨æBô Üÿ] ¨÷{gæÁÿçÿ AS§ç{Àÿ Aÿç {¯ÿS{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {Ó¨Àÿç FÜÿç ¨÷æ~êþæ{ÿ þ ÿçfÀÿ ¯ÿçÿæÉ ÿçþ{;ÿ Aæ¨~Zÿ þëQ{Àÿ Aÿ¿;ÿ {¯ÿS{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀëÿd;ÿç æ {àÿàÿçÜÿ¿{Ó S÷Óþæÿ
Óþ;ÿæ{àÿâæLÿæúÿ ÓþS÷æúÿ ¯ÿÿ{ÿðf´öàÿúÿµÿç
æ {ÿ{fæµÿçÀÿæ¨íßö¿ fSúÿ ÓþS÷ó µÿæÓÖ{¯ÿæS÷æ
¨÷ÿ¨;ÿç ¯ÿç{Ðæ ææ30ææ Aæ¨~ {ÓÜÿç ÓþÖ {àÿæLÿZëÿ ¨÷{gæÁÿçÿ þëQ ÿ´æÀÿæ `ÿëÿ}SÀÿë S÷æÓ LÿÀÿç `ÿæsëd;ÿç æ ÿæÜÿæZÿë AæÓ´æÿÿ LÿÀëÿd;ÿç æ {Üÿ Ó¯ÿö¯ÿ¿æ¨Lÿ ¨Àÿþæúÿ ! Aæ¨~Zÿ DS÷ ¨÷µÿæ Ó¸íÿö fSÿLëÿ ÿçfÀÿ {ÿf{Àÿ ¯ÿ¿æ© LÿÀÿç ÿ¨æDd;ÿç æ ÿæ¾ö ¿ FÜÿç L ÿç {¾, ¨÷ $ {þ AæÓë À ÿê Ó¸ÿ ¨Àÿþ ÿÿ´ { Àÿ ¯ÿç à ÿç ÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ ÿúÿ¨Êÿæúÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿÀÿ {Lÿò~Óç ¨÷{ßæfÿ ÀÿÜÿç ÿ$æF æ {ÿ~ëLÿÀÿç {Ó þ {ÓÜÿç Ó´Àíÿ¨{Àÿ ¯ÿçàÿêÿ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç Afëöÿ {ÿQ#{àÿ {¾, {LÿòÀÿ¯ÿ ¨ä, ÿÿÿ;ÿÀÿ ÿçf ¨äÀÿ {¾ææ þ É÷êLõÿÐZÿ þëQ{Àÿ
250
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¯ÿçàÿêÿ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ AæQ¿æÜÿç {þ {Lÿæ µÿ¯ÿæëÿS÷Àíÿ{¨æ ÿ{þæÖë {ÿ {ÿ¯ÿ¯ÿÀÿ ¨÷Óêÿ æ ¯ÿçjæëÿþçbÿæþç µÿ¯ÿ;ÿþæÿ¿ó ÿ Üÿç ¨÷fæÿæþç ÿ¯ÿ ¨÷¯õÿÿçþú ææ31ææ {þæ{ÿ LëÿÜÿ;ëÿ {¾, µÿßZÿÀÿ AæLÿæÀÿ¾ëNÿ Aæ¨~ LÿçF ? {Üÿ {ÿ¯ÿÿæ þæÿZÿ{Àÿ {É÷Ï ! Aæ¨~Zëÿ ÿþÔÿæÀÿ æ Aæ¨~ ¨÷Ó ÜëÿA;ëÿ æ {Üÿ Aæÿç Ó´Àíÿ¨ þëô Aæ¨~Zëÿ Óþ¿Lúÿ Àÿí¨{Àÿ fæ~ç¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿôdç æ (Aæ¨~ LÿçF ? Lÿ~ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿôd;ÿç ?) LÿæÀÿ~ Aæ¨~Zÿ ¨÷¯õÿÿç F¯ÿó {`ÿÎæLëÿ ¯ëÿlç¨æÀëÿ ÿæÜÿ] - F ¯ÿçÌß{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLÿõÐ LÿÜëÿd;ÿçÉ÷ê µÿS¯ÿæÿë¯ÿæ`ÿ Lÿæ{àÿæÓ½ç {àÿæLÿäßLõÿúÿ ¨÷¯ÿõ{æ {àÿæLÿæúÿ ÓþæÜÿÿöëþçÜÿ ¨÷¯õÿÿ
æ J{ÿ¨ç ÿ´æó ÿ µÿ¯ÿçÌ¿;ÿç Ó{¯ÿö {߯ÿ×çÿæ
¨÷ÿ¿ÿê{LÿÌë {ßææ
ææ32ææ {Üÿ Afëöÿ ! þëô {àÿæLÿZëÿ ÿæÉ LÿÀëÿ$#¯ÿæ LÿæÁÿ A{s F¯ÿó ¯ÿÿöþæÿ FÜÿç {àÿæLÿþæÿZëÿ ÿÎ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæBdç æ ¨÷ÿç ¨äêþæÿZÿ {Óðÿ¿ ¯ÿæÜÿçÿê{Àÿ {¾{ÿ {¾ææ Ad;ÿç {Ó Óþ{Ö ëÿþ ¯ÿçÿæ þ ÀÿÜÿç{¯ÿ ÿæÜÿ] æ {Óþæ{ÿ fê¯ÿçÿ ¯ÿo#{¯ÿ ÿæÜÿ] æ {ÿ~ë LÿÀÿç þëô ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæBdç æ ÿÓ½æÿ´þëÿçÏ ß{Éæ àÿµÿÓ´ fçÿ´æ Éÿùúÿ µëÿYúÿä´ Àÿæf¿ó Óþõþú æ þ{ßð{¯ÿð{ÿ ÿçÜÿÿæ
¨í¯ÿö{þ¯ÿ ÿçþçÿþæÿ÷ó µÿ¯ÿ Ó¯ÿ¿Óæ`ÿçúÿ ææ33ææ {Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ ¾ë ÿçþ{;ÿ vÿçAæ ÜëÿA F¯ÿó ¾É¨÷æ© LÿÀÿ æ ÉÿøþæÿZëÿ fß LÿÀÿ F¯ÿó Óþõç Ó¸ Àÿæf¿ {µÿæSLÿÀÿ æ FÜÿç Ó¯ëÿ ÉëÀÿ¯ÿêÀÿ {þæ ÿ´æÀÿæ ¨í¯ÿöÀëÿ Üÿ] þÀÿç¾æBd;ÿç æ {Üÿ Ó¯ÿ¿ Óæ`ÿêúÿ ! ëÿ{þ {Lÿ¯ÿÁÿ ÿçþçÿ þæÿ÷ ÜëÿA æ ¨÷æß
Ó¯ÿöÿ÷ É÷êLÿõÐ LÿÜÿçd;ÿç {¾, {ÓÜÿç ¨Àÿþææ Ó´ßó ÿæ Lÿçdç LÿÀÿæB$æ;ÿç ÿ$æ ÿæ Óó{¾æS Üÿ] LÿÀÿæB$æ;ÿç æ {þæÜÿ ÿ´æÀÿæ Aæ¯õÿÿ ¯ëÿç {¾æSëô {àÿæ{Lÿ LÿÜÿ;ÿç {¾, ¨Àÿþææ Üÿ] Ó¯ëÿLÿçdç LÿÀÿç$æ;ÿç, Lÿç;ëÿ Fvÿæ{Àÿ {Ó Ó´ßó
FLÿæÿÉ Aæß
251
ÿæÁÿ vëÿLÿç dçÝæ {ÜÿæB¾æB$æ;ÿç {¾, {Üÿ Afëöÿ ! Lÿÿöæ H ÿöæ ÿ þëô Üÿ] A{s æ {þæ ÿ´æÀÿæ Fþæ{ÿ ¨÷$þÀëÿ Üÿ] þÀÿç¾æBd;ÿç æ ëÿ{þ ÿçþçÿ Àíÿ¨{Àÿ {Lÿ¯ÿÁÿ dçÝæÜëÿA F¯ÿó ¾ÉLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿ æ FÜÿæ F$#¨æBô {¾, "{Óæ {Lÿ¯ÿÁÿ µÿSÿÜÿ§ Üÿçÿ àÿæSê'- Afëöÿ {ÓÜÿç A¯ÿ×æLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$#¯ÿæ {¾æSëô µÿS¯ÿæÿ Ó´ßó ÿç¯ÿ}¯ÿæÿ {ÿB vÿçAæ {ÜÿæB S{àÿ æ AëÿÀÿæS Üÿ] Afëöÿ A{s æ AëÿÀÿæSê ÿçþ{;ÿ µÿS¯ÿæÿ Ó{ÿð¯ÿ D¨×çÿ $æAæ;ÿç, ÿæÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ {Ó Lÿÿöæ As;ÿç æ AëÿÀÿæSê ÿçþ{;ÿ Üõÿÿß{Àÿ Àÿ$ê {ÜÿæB$æ;ÿç æ Fvÿæ{Àÿ Sêÿæ{Àÿ õÿÿêß $Àÿ Óæþ÷æf¿Àÿ ¨÷LÿÀÿ~ AæÓçàÿæ æ ¨÷${þ Afëöÿ àÿ|ÿç¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿôÿ$#{àÿ æ {Ó LÿÜÿç{àÿ {¾, ¨õ$#¯ÿêÀÿ ÿÿ¿ Ó¸ ALÿ+Lÿ Óæþ÷æf¿ ÿ$æ {ÿ¯ÿÿæþæÿZÿ Ó´æþçÿ´ A$¯ÿæ {ÿð÷{àÿæLÿ¿ Àÿæf¿{Àÿ þ þëô {ÓÜÿç D¨æßLëÿ {ÿQëÿæÜÿ], ¾æÜÿæLÿç B¢ÿç÷ßþæÿZëÿ ÉëQæD$#¯ÿæ {þæÀÿ FÜÿç {ÉæLÿLëÿ íÿÀÿLÿÀÿç ¨æÀÿç¯ÿ æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ds¨s {Üÿ¯ÿæ àÿæSç ÀÿÜÿç¯ÿ, {ÿ{¯ÿ Aæ»Zëÿ {ÓÜÿç Óæþ÷æf¿ ÿÀÿLÿæÀÿ ÿæÜÿ] æ {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜÿç{àÿ FÜÿç ¾ë{Àÿ ¾ÿç ÜÿÀÿç¯ {ÿ{¯ÿ {ÿ¯ÿÿ´ F¯ÿó fç~ç{àÿ þÜÿæþÜÿçþ ×çÿç ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ æ Fvÿæ{Àÿ LÿÜÿëd;ÿç {¾, FÜÿç Éÿø {þæ ÿ´æÀÿæ þÀÿç¾æBd;ÿç , ëÿ{þ ÿçþçÿ þæÿ÷ {ÜÿæB¾æA, ¾ÉLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿ F¯ÿó Óþõç Àÿæf¿Lëÿ {µÿæS LÿÀÿ æ ¨ëÿ
{ÓÜÿç Lÿ$æ ! {¾Dô Lÿ$æ Éë~ç{àÿ Afëöÿ `ÿþLëÿ $æF æ {¾Dô$#{Àÿ {Ó {ÉæLÿLëÿ íÿÀÿ LÿÀÿç¯ÿæ D¨æß {ÿQëÿ$#{àÿ æ Lÿ'~ ¨ëÿ
É÷êLõÿÐ {ÓÜÿç Àÿæf¿ Üÿ] {ÿ{¯ÿ ? ÿæÜÿ], ¯ÿÖëÿ
¯ÿçLÿæÀÿþæÿZÿ A;ÿ ÓÜÿçÿ ¨Àÿþææ Ó´Àíÿ¨Àÿ ×çÿç Üÿ] ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ Óþõç A{s æ ¾æÜÿæLÿç ×çÀÿ Ó¸ÿç A{s æ ¾æÜÿæÀÿ {Lÿ{¯ÿ ¯ÿç ¯ÿçÿæÉ ÜëÿF ÿæÜÿ] æ FÜÿæ Àÿæf {¾æSÀÿ ¨Àÿç~æþ A{s æ {ÿ÷æ~ó `ÿ µÿê̽ó `ÿ fßÿ÷$ó `ÿ Lÿÿöó ÿ$æÿ¿æÿ¨ç {ßæ¯ÿêÀÿæúÿ æ þßæ ÜÿÿæóÖ´ó fÜÿç þæ ¯ÿ¿$#Ïæ ßëÓ´ {fÿæÓç Àÿ{~ Ó¨ÿ§æúÿ ææ34ææ {ÿ÷æ~, µÿê̽, fßÿ÷$, Lÿÿö ÿ$æ Aÿ¿æÿ¿ ¯ÿÜëÿ {àÿæLÿ {þæ ÿ´æÀÿæ þÀÿæ¾æB$#¯ÿæ {¾ææþæÿZëÿ ëÿ{þ þæÀÿ æ µÿß LÿÀÿ ÿæÜÿ] æ ÓóS÷æþ{Àÿ ÉÿøþæÿZëÿ ëÿ{þ ÿçÊÿçÿ Àíÿ¨{Àÿ fç~ç¯ÿ æ {ÿ~ë LÿÀÿç ¾ë LÿÀÿ æ Fvÿæ{Àÿ þ {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜÿç{àÿ {¾, {þæ ÿ´æÀÿæ þÀÿæ¾æBd;ÿç æ FÜÿç þÀÿç$#¯ÿæ {àÿæLÿZëÿ
252
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
ëÿ{þ þæÀÿ æ ØÎ Lÿ{àÿ {¾, þëô Lÿÿöæ A{s æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Lÿç ¨oþ Aæß{Àÿ 13,14 F¯ÿó 15 {ÉÈæLÿ{Àÿ {Ó LÿÜÿç$#{àÿ- µÿS¯ÿæÿ ALÿÿöæ As;ÿç æ 18 Aæß{Àÿ {Ó LÿÜëÿd;ÿç {¾, Éëµÿ AÉëµÿ ¨÷{ÿ¿Lÿ Lÿæ¾ö¿ Ó¸ {Üÿ¯ÿæ{Àÿ ¨æ{oæsç LÿæÀÿ~ ÀÿÜÿç$æF- "A#Ïæÿ', "Lÿÿöæ', "LÿÀÿ~', "{`ÿÏæ' F¯ÿó "{ÿð¯ÿ' æ {¾Dô þæ{ÿ LÿÜëÿ$æ;ÿç {¾, {Lÿð¯ÿàÿ¿ Ó´Àíÿ¨ ¨Àÿþææ Üÿ] Lÿÿöæ As;ÿç, Lÿç;ëÿ {Óþæ{ÿ A¯ÿç{¯ÿLÿê ¾$æ$öLëÿ fæ~çÿæÜÿæô;ÿç æ A$öæúÿ µÿS¯ÿæÿ Lÿçdç LÿÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] æ {ÿ{¯ÿ F¨Àÿç ¯ÿç{ÀÿææµÿæÌ LÿæÜÿ]Lÿç ? ¯ÿÖëÿ ¨÷Lõÿÿç H ¨Àÿþææ ¨ëÀëÿÌZÿ þ{Àÿ {SæsçF Óêþæ{ÀÿQæ ÀÿÜÿçdç æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ ¨÷LõÿÿçÀÿ ¨Àÿþæ~ëSëÝçLÿÀÿ ÿ¯ÿæ¯úÿ Aæ#Lÿ¿ {ÜÿæB$æF, {Ó ¨¾ö¿;ÿ þæßæ {¨÷Àÿ~æ {ÿB$æF F¯ÿó {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ÓæLÿ ¨÷LÿõÿçÀëÿ D¨ÀÿLëÿ Dvÿç¾æB BÎ, CÉ´Àÿ A$¯ÿæ ÓúÿSëÀëÿZÿ Lÿæ¾ö¿ {äÿ÷{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨÷æ© LÿÀÿç{ÿB$æF ÿæÜÿæ ¨{Àÿ, ÓúÿSëÀëÿ, BÎ(þ{ÿ ÀÿQ;ëÿ {¾, {¨÷ÀÿLÿ ×æÿ{Àÿ ÓúÿSëÀëÿ, BÎ , Aææ, ¨Àÿþææ , µÿS¯ÿæÿ ¨ÀÿØÀÿ ¨¾ö¿æ¯ÿæ`ÿê A{s æ Lÿçdç þ Fþæ{ÿ LëÿÜÿ;ëÿ ÿæ LÿæÜÿ]Lÿç ,¯ÿÖëÿ
µÿS¯ÿæÿ Üÿ] LÿÜÿç$æ;ÿç æ) Üõÿÿß{Àÿ Àÿ$# {ÜÿæB$æ;ÿç æ Aææ{Àÿ fæS÷ÿ {ÜÿæB {ÓÜÿç AëÿÀÿæSê ÓæLÿZÿ Ó´ßó ¨$ ÓoæÁÿÿ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç ¾æB$æ;ÿç æ ¨í{f¿ SëÀëÿ þÜÿæÀÿæf LÿÜëÿ$#{àÿ {¾, {Üÿæ ! {¾Dô ¨ÀÿþææZÿ ÀÿÜÿçdç æ Aæ»Àÿ ÀÿÜÿçdç, {¾Dô ×Áÿ{Àÿ Aæ{» vÿçAæ {ÜÿæB{d, {ÓÜÿç ×ÁÿLëÿ Ó´ßó µÿS¯ÿæÿ HÜÿâæB AæÓç {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ Aææ{Àÿ fæSõÿ {ÜÿæB¾æBÿæÜÿæ;ÿç æ {Ó ¨¾ö¿;ÿ ÓvÿçLúÿ Àíÿ¨{Àÿ Óæÿ ¨÷æÀÿ» {ÜÿæBÿ$æF æ FÜÿæ ¨{Àÿ ¾æÜÿæ Lÿçdç ÓæL ÿ´æÀÿæ ¨æÀÿ àÿæSç$æF ÿæÜÿæ ÓúÿSëÀëÿ Üÿ] {ÿB$æ;ÿç æ ÓæLÿ ÿ ÿçþçÿ þæÿ÷ {ÜÿæB, ÿæZÿÀÿ Ó{Zÿÿ F¯ÿó Aæ{ÿÉ{Àÿ {Lÿ¯ÿÁÿ `ÿæàÿç¾æD$æ;ÿç æ ÓæLÿZÿ ¯ÿçfß þ {Ó Üÿçô ¨÷ÿæÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ F¨Àÿç AëÿÀÿæSê ÿçþ{;ÿ CÉ´Àÿ ÿçfÀÿ õÿÎç{Àÿ {ÿQë$æ;ÿç F¯ÿó ÿçfÀÿ Ó´Àíÿ¨ ¨¾ö¿;ÿ ¨ÜÿoæB$æ;ÿç æ FÜÿæ Üÿ] É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾, {þæ ÿ´æÀÿæ þÀÿæ¾æB$#¯ÿæ FÜÿç ÉÿøþæÿZëÿ ëÿ{þ þæÀÿ æ ÿçÊÿß Üÿ] ÿëþÀÿ ¯ÿçfß {Üÿ¯ÿ, {¾{Üÿëÿ þëô ëÿþ ÿçLÿs{Àÿ vÿçAæ {ÜÿæBdç æ Óqß D¯ÿæ`ÿ Fÿbëÿÿ´æ ¯ÿ`ÿÿó {LÿɯÿÓ¿
FLÿæÿÉ Aæß
253
Lõÿÿæqàÿç{¯ÿö¨þæÿ
LÿçÀÿêsê æ ÿþÔõÿÿ´æ µíÿß F¯ÿæÜÿ LõÿÐó ÓSúÿSÿó µÿêÿµÿêÿ
¨÷~þ¿ ææ35ææ Óó¾ß LÿÜÿç{àÿ (¾æÜÿæLÿçdç Afëöÿ {ÿQ#{àÿ, vÿçLúÿ {ÓÜÿç¨Àÿç Óó¾ß þ {ÿQ#$#{àÿ) Ajæÿ{Àÿ Aæbÿæÿçÿ þÿ Üÿ] A¤ÿ õÿÀÿæÎ÷ , Lÿç;ëÿ F¨Àÿç þÿ þ Óó¾þ þæþ{Àÿ Óþ¿Lúÿ Àíÿ¨{Àÿ {ÿQë$æF, Éë~ë$æF F¯ÿó ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿë$æF æ {LÿɯÿZÿ FÜÿç D¨{ÀÿæNÿ ¯ÿ`ÿÿLëÿ Éë~ç LÿêÀÿsç æÀÿê Afëöÿ µÿßµÿêÿ {ÜÿæB Lÿ¸çÿ A¯ÿ×æ{Àÿ Üÿæÿ{¾æÝç ÿþÔÿæÀÿ LÿÀÿç ¨ëÿ
É÷êLõÿÐZë SúÿSúÿ ¯ÿæ~ê{Àÿ F¨Àÿç LÿÜÿç{àÿAfëöÿ D¯ÿæ`ÿ ×æ{ÿ ÜõÿÌê{LÿÉ ÿ¯ÿ ¨÷Lÿêÿö¿æ fSúÿ ¨÷ÜõÿÌ¿ÿ¿ëÿÀÿf¿{ÿ `ÿ æ ÀÿäæóÓç µÿêÿæÿç ÿç{Éæ ÿ÷¯ÿ;ÿç Ó{¯ÿö ÿþÓ¿;ÿç `ÿ ÓçÓóWæ
ææ36ææ {Üÿ A;ÿ¾ö¿æþê ÜõÿÌç{LÿÉ ! FÜÿæ D`ÿçÿ {¾, Aæ¨~Zÿ Lÿçÿöê ÿ´æÀÿæ ÓóÓæÀÿ ÜÿÌ}ÿ {ÜÿæB$æF F¯ÿó AëÿÀÿæS ¨÷æ© ÜëÿF æ Aæ¨~Zÿ þÜÿçþæ ÿ´æÀÿæ µÿßµÿêÿ {ÜÿæB ÀÿæäÓ `ÿëÿ}SLëÿ {ÿòÝç ¨ÁÿæDd;ÿç F¯ÿó Ó¸íÿö ÓçS~Zÿ Óþëÿæß Aæ¨~Zÿ þÜÿçþæLëÿ {ÿQ# ÿþÔÿæÀÿ LÿÀëÿd;ÿç æ LÿÓ½æaÿ {ÿ ÿ ÿ{þÀÿúÿ þÜÿæúÿ SÀÿêß{Ó ¯ÿ÷Üÿ½{~樿æÿçLÿ{ÿö÷ æ Aÿ;ÿ {ÿ{¯ÿÉ fSç¯ÿæÓ ÿ´þäÀÿó ÓÿÓÿúÿ ¨Àÿó ßúÿ ææ37ææ {Üÿ þÜÿæúÿ ! ¯ÿ÷Üÿ½æZÿÀÿ þ AæÿçLÿÿöæ F¯ÿó ÓþÖZÿ vÿæÀëÿ ¯ÿÝ Aæ¨~Zëÿ {Ó Óþ{Ö Lÿç¨Àÿç ÿþÔÿæÀÿ ÿ LÿÀÿç{¯ÿ ? LÿæÀÿ~ {Üÿ Aÿ;ÿ ! {Üÿ {ÿ{¯ÿÉ ! {Üÿ fSç¯ÿæÓ ! Óúÿ AÓúÿ F¯ÿó ÿæÜÿævÿæÀëÿ þ Dÿö{Àÿ AäÀÿ A$öæúÿ Aäß Ó´Àíÿ¨ Aæ¨~ Üÿ] As;ÿç æ Afëöÿ Aäß Ó´Àíÿ¨Àÿ ¨÷ÿ¿ä ÿÉöÿ LÿÀÿç$#àÿæ æ {Lÿ¯ÿÁÿ {¯ÿòçLÿ ÖÀÿ{Àÿ LÿÅÿÿæ LÿÀÿç¯ÿæ A$¯ÿæ þæÿçç{ÿ¯ÿæ þæ{ÿ÷ {Lÿò~Óç F¨Àÿç ×çÿç þçÁÿç¾æB ÿ$æF, ¾æÜÿæ Aäß A{s æ AfëöÿZÿ ¨÷ÿ¿ä
254
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
ÿÉöÿ ÿæÜÿæZÿ Aæ;ÿÀÿçLÿ Aëÿµíÿÿç A{s æ {Ó ¯ÿçÿß {ÜÿæB LÿÜÿç{àÿÿ´þæÿç{ÿ¯ÿ
¨ëÀëÿÌ
¨ëÀÿæ~Ö´þÓ¿ ¯ÿçÉ´Ó¿ ¨Àÿó ÿçæÿþú æ {¯ÿÿæÓç {¯ÿÿ¿ó `ÿ ¨Àÿó `ÿ æþ ÿ´ßæ ÿÿó ¯ÿçÉ´þÿ;ÿÀíÿ¨ ææ38ææ Aæ¨~ Aæÿç {ÿ¯ÿ F¯ÿó Óÿæÿÿ ¨ëÀëÿÌ As;ÿç æ Aæ¨~ FÜÿç fSÿÀÿ ¨Àÿþ AæÉ÷ß F¯ÿó jæÿæ As;ÿç æ fæ~ç¯ÿæ {¾æS¿ ÿ$æ ¨Àÿþæþ As;ÿç æ {Üÿ Aÿ;ÿ Ó´Àíÿ¨, Aæ¨~Zÿ µÿçÿ{Àÿ FÜÿç Ó¸íÿö fSÿ ¯ÿ¿æ© F¯ÿó Aæ¨~ Ó¯ÿöÿ÷ ¨Àÿç¨íÿö As;ÿç æ ¯ÿæßëßö{þæS§ç¯ÿöÀëÿ~
ÉÉæZÿ
¨÷fæ¨ÿçÖ´ó ¨÷¨çÿæþÜÿÊÿ æ ÿ{þæ ÿþ{ÖÖë ÓÜÿÓ÷Lõÿÿ´
¨ëÿÊÿ µíÿ{ßæ¨ç ÿ{þæ ÿþ{Ö ææ39ææ Aæ¨~ Üÿ] ¯ÿæßë, ¾þÀÿæf, AS§ç, ¯ÿÀëÿ~, `ÿ¢ÿ÷þæ ÿ$æ ¨÷fæZÿ Ó´æþê ¯ÿ÷Üÿ½æ F¯ÿó ¯ÿ÷æÜÿ½æZÿ þ ¨çÿæ As;ÿç æ Aæ¨~Zëÿ ÓÜÿÓ÷¯ÿæÀÿ ÿþÔÿæÀÿ æ ¯ÿæÀÿºæÀÿ ÿþÔÿæÀÿ æ AÿçÉß É÷æ H µÿNÿç {¾æSëô ¯ÿæÀÿºæÀÿ ÿþÔÿæÀÿ LÿÀÿç þ AfëöÿZëÿ õÿ©ç {ÜÿDÿæÜÿ] æ {Ó LÿÜëÿd;ÿç ÿþ
¨ëÀÿÖæÿ$ ¨õÏÿ{Ö ÿ{þæÖë {ÿ Ó¯ÿöÿ F¯ÿ Ó¯ÿö æ Aÿ;ÿ¯ÿê¾ö¿æþçÿ ¯ÿçLÿ÷þÖÿ´ó Ó¯ÿöó Óþæ{¨§æÌç ÿ{ÿæÓç Ó¯ÿö
ææ40ææ {Üÿ Aÿ¿;ÿ Óæþ$ö¿¯ÿæúÿ ! Aæ¨~Zëÿ AæSÀëÿ F¯ÿó ¨dÀëÿ þ ÿþÔÿæÀÿ æ {Üÿ Ó¯ÿöæúÿ ! Aæ¨~Zëÿ `ÿëÿ}SÀëÿ ÿþÔÿæÀÿ LÿæÀÿ~ {Üÿ Aÿ¿;ÿ ¨ÀÿæLÿ÷þÉæÁÿê ! Aæ¨~ `ÿëÿ}SÀÿ FÜÿç ÓóÓæÀÿLëÿ ¯ÿ¿æ© LÿÀÿç ÀÿÜÿçd;ÿç æ {ÿ~ë LÿÀÿç Aæ¨~ Üÿ] Ó¯ÿöÀíÿ¨ F¯ÿó Ó¯ÿöÿ÷ ¯ÿçÿ¿þæÿ æ FÜÿç¨Àÿç ¯ÿæÀÿºæÀÿ ÿþÔÿæÀÿ LÿÀÿç µÿßµÿêÿ Afëöÿ ÿçfÀÿ µëÿàúÿ ÿçþ{;ÿ äþæ µÿçäæ LÿÀëÿd;ÿç æ Ó{Qÿç þÿ´æ ¨÷Óµÿó ßëÿNÿó {Üÿ LõÿÐ {Üÿ ßæÿ¯ÿ {Üÿ Ó{Qÿç æ Afæÿÿæ þÜÿçþæÿó ÿ{¯ÿÿó
FLÿæÿÉ Aæß
255
þßæ ¨÷þæÿæúÿ ¨÷~{ßÿ ¯ÿæ¨ç ææ41ææ Aæ¨~Zÿ FÜÿç ¨÷µÿæ¯ÿLëÿ ÿfæ~ç Aæ¨~Zëÿ ÓQæ, þçÿ÷, þæÿç {þæ ÿ´æÀÿæ {¨÷þ A$¯ÿæ ¨÷þæÿ ¯ÿÉ{Àÿ þ {Üÿ LÿõÐ, {Üÿ ¾æÿ¯ÿ, {Üÿ ÓQæ, FÜÿç¨Àÿç ¾æÜÿæ Lÿçdç Üÿvÿ ¨í¯ÿöLÿ LÿÜÿç {ÿBdç, ÿ$æßaÿæ¯ÿÜÿæÓæ$öþÓúÿLÿõ{ÿæÓç ¯ÿçÜÿæÀÿÉß¿æÓÿ{µÿæf{ÿÌë F{Lÿæ$¯ÿ樿`ëÿ¿ÿ ÿúÿÓþäó ÿúÿäæþ{ß ÿ´æþÜÿþ¨÷{þßþú ææ42ææ {Üÿ A`ëÿ¿ÿ ! ¾æÜÿæ Aæ¨~Zëÿ $tæ ¨ÀÿçÜÿæÓ{Àÿ, ¯ÿçÜÿæÀÿ, ɾ¿æ, AæÓÿ F¯ÿó {µÿæfÿæÿç{Àÿ FLëÿsçAæ A$¯ÿæ {ÓÜÿç {àÿæLÿZÿ Óæþÿæ{Àÿ þ A¨þæÿçÿ LÿÀÿæ¾æBdç, {ÓÜÿç ÓþÖ A¨Àÿæ A`ÿç;ÿ¿ ¨÷µÿæ¯ÿ¾ëNÿ Aæ¨~Zÿ vÿæÀëÿ þëô äþæ LÿÀÿæDdç æ {LÿDô ¨÷LÿæÀÿ äþæ LÿÀÿç{¯ÿ ? ¨çÿæÓç {àÿæLÿÓ¿ `ÿÀÿæ`ÿÀÿÓ¿ ÿ´þÓ¿ ¨íf¿Êÿ SëÀëÿSöÀÿêßæúÿ ÿ ÿ´úÿ Ó{þæÖ¿µÿ¿#Lÿæ
Lëÿ{ÿæ{ÿ¿æ {àÿæLÿÿ÷{ߨ¿¨÷ÿçþ¨÷µÿæ¯ÿ ææ43ææ Aæ¨~ FÜÿç `ÿÀÿæ`ÿÀÿ fSÿÀÿ ¨çÿæ, SëÀëÿZÿ vÿæÀëÿ þ ¯ÿÝ SëÀëÿ F¯ÿó Aÿ¿;ÿ ¨ífÿêß æ ¾æÜÿæÀÿ {Lÿò~Óç ¨÷ÿçþæ ÿæÜÿ] æ F¨Àÿç {Üÿ A¨÷ÿçþ ¨÷µÿæ¯ÿÉæÁÿêÿ, Aæ¨~Zÿ Óþæÿ ÿçÿç {àÿæLÿ{Àÿ Aÿ¿ LÿçF þ ÿæÜÿæô;ÿç æ ¨ë~ç Aæ¨~Zÿ vÿæÀëÿ A#Lÿ ¯ÿæ Lÿç¨Àÿç {Üÿ¯ÿ ? Aæ¨~ ÓQæ þ ëÿÜÿô LÿæÀÿ~ ÓQæ ÿ ÓþLÿä ÓÜÿçÿ Üÿ] {ÜÿæB$æF æ ÿÓ½æúÿ¨÷~þ¿ ¨÷~çæß Lÿæßó ¨÷Óæÿ{ß ÿ´æþÜÿþêÉþêÝ¿þú æ ¨ç{ÿ¯ÿ ¨ëÿ÷Ó¿ Ó{Q¯ÿ ÓQë¿
¨÷çß
¨ç÷ßæßæÜÿöÓç {ÿ¯ÿ {Óæ|ëÿþú ææ44ææ Aæ¨~ Ó`ÿÀÿæ`ÿÀÿZÿ ¨çÿæ As;ÿç, {ÿ~ë LÿÀÿç þëô ÿçfÀÿ ÉÀÿêÀÿLëÿ ¨íÿöÀíÿ¨{Àÿ Aæ¨~Zÿ `ÿÀÿ~{Àÿ ÀÿQ#, ¨÷~æþLÿÀÿç Öëÿç LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ Aæ¨~ CÉ´ÀÿZëÿ ¨÷É {Üÿ¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¨÷æ$öÿæ LÿÀëÿdç æ {Üÿ {ÿ¯ÿÿ {ÿ¯ÿ ! ¨çÿæ {¾¨Àÿç ¨ëÿ÷Lëÿ, ÓQæ {¾¨Àÿç ÓQæLëÿ F¯ÿó ¨ÿç {¾¨Àÿç ¨÷çß ¨ÿ§êÀÿ A¨ÀÿæLëÿ
256
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
äþæ LÿÀÿç$æ;ÿç {Ó¨Àÿç Üÿ] Aæ¨~ þ {þæÀÿ A¨ÀÿæLëÿ ÓÜÿÿ LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ As;ÿç æ A¨Àÿæ Lÿ'~ $#àÿæ ? þëô {Lÿ{¯ÿ {Üÿ ¾æÿ¯ÿ, {Ó ÓQæ, {Üÿ LõÿÐ LÿÜÿç$#àÿç æ Óþæf þ{Àÿ Lÿçºæ FLÿæ;ÿ{Àÿ LÿÜÿç$#àÿç æ {µÿæfÿ Óþß{Àÿ A$¯ÿæ Éßÿ Óþß{Àÿ LÿÜÿç$#àÿç æ Lÿ'~ LÿõÐ LÿÜÿç¯ÿæ A¨Àÿæ $#àÿæ ? {Ó LÿÁÿæ Üÿ] ÿ $#{àÿ, {SæÀÿæ Lÿç¨Àÿç LÿÜÿç$æ{;ÿ ? ¾æÿ¯ÿ LÿÜÿç¯ÿæ þ A¨Àÿæ ÿæÜÿ], LÿæÀÿ~ ¾ëÿ LÿëÁÿ{Àÿ Üÿ] ÿ fÿ½ {ÜÿæB$#{àÿ æ ÓQæ LÿÜÿç¯ÿæ þ A¨Àÿæ ÿ$#àÿæ, LÿæÀÿ~ Ó´ßó É÷êLõÿÐ þ ÿçfLëÿ AfëöÿZÿ ÓQæ þæëÿ$#{àÿ æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ LõÿÐLÿÜÿç¯ÿæ A¨Àÿæ Üÿ] A{s,{ÿ{¯ÿ {SæsçF $Àÿ LõÿРɱÿ LÿÜÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ Fvÿæ{Àÿ ¯ÿæÀÿºæÀÿ ¯ÿçLÿÁÿ {ÜÿæB ¯ÿçÿÿç LÿÀÿç Afëöÿ äþæ ¾æ`ÿÿæ LÿÀëÿd;ÿç {ÿ{¯ÿ f¨ LÿæÜÿæÀÿ LÿÀÿç¯ÿæ ? {LÿDô ÿæþLëÿ {ÿ¯ÿæ ? ¯ÿÖëÿ
`ÿç;ÿÿÀÿ {¾¨Àÿç ¯ÿçæÿ Ó´ßó {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ, {Ó¨Àÿç Üÿ] Aæ¨~ LÿÀÿ;ëÿ æ {Ó ¨í¯ÿöÀëÿ LÿÜÿç$#{àÿ, "Hþç{ÿ¿LÿæäÀÿó ¯ÿ÷Üÿ½ ¯ÿ¿æÜÿÀÿúÿ þæþëÿ Ó½Àÿúÿ' - {Üÿ Afëöÿ ! "Hþú' ¯ÿæÉú FÿçLÿç Üÿ] Aäß ¯ÿ÷Üÿ½Àÿ ¨Àÿç`ÿæßLÿ ÿæþ A{s æ Hþú f¨ LÿÀÿ F¯ÿó æÿ {þæÀÿ LÿÀÿ æ LÿæÀÿ~ {ÓÜÿç ¨Àÿþ µÿæ¯ÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ þçÁÿç¾ç¯ÿæ ¨{Àÿ {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ þ FÜÿæ Üÿ] ÿæþ A{s æ ¾æÜÿæLÿç {ÓÜÿç A¯ÿ¿NÿÀÿ ¨Àÿç`ÿæßLÿ A{s æ ¨÷µÿæ¯ÿ {ÿQ#àÿæ ¨{Àÿ Afëöÿ Aëÿµÿ¯ÿ Lÿ{àÿ {¾, BF ÿæ ÿ LÿÁÿæ As;ÿç ÿæ {SæÀÿæ, ÿæ ÓQæ As;ÿç ÿæ ¾æÿ¯ÿ æ {Ó ÿ Aäß ¯ÿ÷Üÿ½Àÿ ×çÿç¯ÿæàÿæ þÜÿææ As;ÿç æ Ó¸íÿö Sêÿæ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ ¨æo$Àÿ HþúÀÿ DaÿæÀÿ~ ÿçþ{;ÿ LÿÜÿç$#{àÿ æ ¯ÿÿöþæÿ ¾ÿç Aæ¨~Zëÿ f¨ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ÜëÿF, {ÿ{¯ÿ LõÿÐ-LÿõÐ ÿLÿÜÿç Hþú-Hþú Üÿ] f¨ LÿÀÿ;ëÿ æ ¨÷æß µÿæ¯ÿçLÿþæ{ÿ Lÿçdç ÿæ Lÿçdç Aÿ¿ ÀÿæÖæ ÿ ¯ÿæÜÿæÀÿ LÿÀÿçÿçA;ÿç æ LÿçF LÿçF ÿ Hþú f¨ç¯ÿæÀÿ A#LÿæÀÿ F¯ÿó Aÿ#LÿæÀÿ `ÿaÿöæ {¾æSëô µÿßµÿêÿ As;ÿç ÿ AæD LÿçF þÜÿææþæÿZÿ ÿæþ {ÿB ÿçf Bdæ{Àÿ Lÿçdç ÿæLÿçdç LÿÀÿç$æ;ÿç æ A$¯ÿæ {Lÿ{ÿLÿ É÷êLõÿÐZëÿ Üÿ] ÿæÜÿ], LõÿРɱÿ {ÿ¯ÿæ ¨í¯ÿöÀëÿ Àÿææ H {Sæ¨êþæÿZÿ ÿæþ þ ÿæZÿÀÿ É÷êW÷ ¨÷Óÿæ {àÿæµÿ{Àÿ f¨ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ¨ëÀëÿÌ É÷æþß As;ÿç, {ÿ~ë {ÓþæÿZÿÀÿ F¨Àÿç f¨ LÿÀÿç¯ÿæ þæÿ÷ µÿæ¯ÿLÿÿæ A{s æ ¾ÿçÓ Aæ¨~ ¨÷Lõÿÿ{Àÿ µÿæ¯ëÿLÿ, {ÿ{¯ÿ ÿæÜÿæZÿ Aæ{ÿÉLëÿ ¨æÁÿÿ LÿÀÿ;ëÿ æ {Ó A¯ÿ¿Nÿ Àíÿ¨{Àÿ ×çÿ {ÜÿæB þ Aæfç Aæ¨~Zÿ Ó¼ëQ{Àÿ ÿæÜÿæô;ÿç æ Lÿç;ëÿ ÿæÜÿæZÿ ¯ÿæ~ê Aæ¨~Zÿ Óþä{Àÿ ÀÿÜÿçdç æ ÿæÜÿæZÿ Aæjæ ¨æÁÿÿ LÿÀÿ;ëÿ
FLÿæÿÉ Aæß
257
Aÿ¿$æ Aæ¨~ Üÿ] LÿÜÿ;ëÿ {¾, Sêÿæ{Àÿ Aæ¨~ZÿÀÿ ×æÿ Lÿ'~ ? Üÿæô, FÿçLÿç A¯ÿÉ¿ A{s {¾, "A{Ì¿{ÿ, `ÿ ß Bþó É÷æ¯ÿæÿÿ ÓíßÊÿ Éø~ëßæÿ¨ç {ßæ ÿÀÿ
' æ ¾çF Aßÿ LÿÀÿç$æF, Éë~ë$æF, {Ó jæÿ ÿ$æ ¾jLëÿ fæ~ç ¨æÀÿç$æF, Éëµÿ {àÿæLÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF, Aÿ
Aßÿ A¯ÿÉ¿ LÿÀÿ;ëÿ æ ¨÷æ~-A¨æÿÀÿ `ÿç;ÿÿ (É´æÓ-¨÷É´æÓ) ÿ´æÀÿæ LÿõÐ ÿæþÀÿ Lÿ÷þ Àÿç¯ÿæ{Àÿ AæÓçÿ$æF æ ¯ÿÜëÿÿ {àÿæ{Lÿ Qæàÿç µÿæ¯ëÿLÿÿæ ¯ÿÉ{Àÿ {Lÿ¯ÿÁÿ Àÿæ{, Àÿæ{ LÿÜÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿçd;ÿç æ AæfçLÿæàÿç A#LÿæÀÿêþæÿZÿvÿæÀëÿ Lÿæþ ÿ{Üÿ¯ÿæ {¾æSëô {ÓþæÿZÿ ÿçfÀÿ ¯ÿ¤ëÿS~Zÿ vÿæÀëÿ, {¨÷þê A$¯ÿæ ¨ÿ§êvÿæÀëÿ "{ÓæÓö' àÿSæB Lÿæþ `ÿÁÿæB¯ÿæÀÿ ¨Àÿ¸Àÿæ ÀÿÜÿçdç æ {àÿæ{Lÿ µÿæ¯ëÿd;ÿç {¾, Lÿÿæ`ÿçúÿ µÿS¯ÿæÿZ W{Àÿ þ F¨Àÿç `ÿæàëÿ$#¯ÿ æ Aÿ
{Óþæ{ÿ LõÿÐ LÿÜÿç¯ÿæ ¯ÿ¢ÿ LÿÀÿç Àÿæ{, Àÿæ{ LÿÜÿç¯ÿæ ¨÷æÀÿ» LÿÀÿç{ÿ{àÿ æ {Óþæ{ÿ LÿÜÿ;ÿç, Àÿæ{-Àÿæ{ É¿æþ þçàÿæ{ÿ æ Àÿææ {SæsçF $Àÿ AàÿSæ {ÜÿæB¾ç¯ÿæÀëÿ Ó´ßó É¿æþZÿ ÓÜÿçÿ þçÉç ¨æÀÿçÿ$#{àÿ, {Ó Aæ¨~Zëÿ Lÿç¨Àÿç Óó{¾æS LÿÀÿæB{¯ÿ æ Aÿ
Aÿ¿ LÿæÜÿæÀÿ Lÿ$æLëÿ ¯ÿçÉ´æÓ ÿLÿÀÿç, É÷êLõÿÐZÿ Aæ{ÿÉLëÿ Aæ¨~ AäÀÿÓ
þæÿ;ëÿ æ ÿ$æ Hþú Àÿ f¨ LÿÀÿ;ëÿ æ Üÿæô, FÜÿæ LÿÜÿç¯ÿæ vÿçLúÿ {Üÿ¯ÿ {¾, Àÿææ Aæ»þæÿZÿÀÿ AæÿÉö As;ÿç æ vÿçLúÿ {ÓÿçLÿç àÿSÿ ÓÜÿçÿ Aæ»Zëÿ þ àÿæSç ÀÿÜÿç¯ÿæLëÿ {Üÿ¯ÿ æ ¾ÿç ¨æB¯ÿæÀÿ Adç, {ÿ{¯ÿ ÀÿææZÿ ¨Àÿç ¯ÿçÀÿÜÿ {Üÿ¯ÿæ D`ÿçÿ æ AæSLëÿ þ Afëöÿ LÿõÐ {¯ÿæàÿç LÿÜÿçd;ÿç æ LÿõÐ ÿæZÿÀÿ ¨÷`ÿÁÿçÿ ÿæþ $#àÿæ, F¨Àÿç ¯ÿÜëÿÿ ÿæþ $#àÿæ, ¾$æ {Sæ¨æÁÿ, {Lÿɯÿ Bÿ¿æÿç æ A{ÿLÿ ÓæLÿ SëÀëÿSëÀëÿ A$¯ÿæ SëÀëÿZÿ ¨÷`ÿÁÿçÿ ÿæþLëÿ µÿæ¯ëÿLÿÿæ ¯ÿÉ{Àÿ f¨ç¯ÿæ `ÿæÜëÿô$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ ¨÷æ©ç ¨{Àÿ ¨÷{ÿ¿Lÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ {ÓÜÿç ÿæþ Üÿ] {ÜÿæB$æF, {¾Dô A¯ÿ¿Nÿ{Àÿ {Ó ×çÿ $æAæ;ÿç æ A{ÿLÿ ÉçÌ¿ ¨÷ɧ LÿÀÿç$æ;ÿç {¾, SëÀëÿ{ÿ¯ÿ ! {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ æÿ Aæ¨~ZÿÀÿ LÿÀë&dë, {ÿ{¯ÿ ¨ëÀëÿ~æ ÿæþ Hþú Bÿ¿æÿç LÿæÜÿ]Lÿç f¨ç¯ëÿ ? SëÀëÿSëÀëÿ, LõÿÐLõÿÐ LÿÜÿçôLÿç ÿLÿÜÿç¯ëÿ ! Lÿç;ëÿ Fvÿæ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ ØÎ Lÿ{àÿ {¾, A¯ÿ¿Nÿ Ó´Àíÿ¨{Àÿ, ¯ÿçàÿß LÿæÁÿ{Àÿ þ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿÀÿ {ÓÜÿç ÿæþ Üÿ] A{s æ {¾Dô$#{Àÿ {Ó ×çÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ Lÿ÷çÐ Ó{ºæÿ $#àÿæ æ f¨ LÿÀÿç¯ÿæÀÿ ÿæþ ÿ$#àÿæ æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐZÿvÿæ{Àÿ Afëöÿ ÿçfÀÿ A¨Àÿæ ÿçþ{;ÿ äþæµÿçäæ Lÿ{àÿ æ ÿæÜÿæZëÿ Ó´æµÿæ¯ÿçLÿ Àíÿ¨{Àÿ AæÓç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¨÷æ$öÿæ Lÿ{àÿ æ
258
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
É÷êLõÿÐ þæÿçS{àÿ, ÓÜÿf {ÜÿæBS{àÿ, A$öæúÿ ÿæÜÿæZëÿ äþæ þ LÿÀÿç{ÿ{àÿ æ Afëöÿ ÿç{¯ÿÿÿ Lÿ{àÿ AõÿΨí¯ÿöó ÜÿõÌç{ÿæÓ½ç õÿÎ´æ µÿ{ßÿ `ÿ ¨÷¯ÿ¿$#ÿó þ{ÿæ {þ æ ÿ{ÿ¯ÿ {þ ÿÉöß {ÿ¯ÿÀíÿ¨ó ¨÷Óêÿ {ÿ{¯ÿÉ fSç¯ÿæÓ ææ45ææ ¯ÿÿöþæÿ ¨¾ö¿;ÿ AfëöÿZÿ Óþä{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ ¯ÿçÉ´Àíÿ¨{Àÿ Ad;ÿç æ Aÿ
{Ó LÿÜÿëd;ÿç {¾, þëô ¨í¯ÿöÀëÿ ÿ{ÿQ#$#¯ÿæ Aæ¨~ZÿÀÿ FÜÿç AæÊÿ¾ö¿þß Àíÿ¨Lëÿ {ÿQ# ÜÿÌ}ÿ {ÜÿDdç æ ÿ$æ {þæÀÿ þÿ µÿß ÿ´æÀÿ ¯ÿ¿æLëÿÁÿ þ {ÜÿDdç æ ¨÷${þ ÿ ÓQæ þæëÿ$#àÿç, ëÿ¯ÿçöÿ¿æ{Àÿ Lÿÿæ`ÿçúÿ ÿçfLëÿ Lÿçdç AæSëAæ þæëÿ$#àÿç Lÿç;ëÿ ¯ÿÿöþæÿ ¨÷µÿæ¯ÿLëÿ {ÿQ#ÿ µÿßµÿêÿ {ÜÿDdç æ ¨í¯ÿö Aæß{Àÿ ¨÷µÿæ¯ÿLëÿ Éë~ç {Ó ÿçfLëÿ jæÿç þæëÿ$#{àÿ æ jæÿêZëÿ {LÿDôvÿæ{Àÿ þ µÿß {ÜÿæBÿ$æF æ ¯ÿÖëÿ
¨÷ÿ¿ä ÿÉöÿÀÿ ¨÷µÿæ¯ÿ Üÿ] ¯ÿçàÿä~ {ÜÿæB$æF æ Ó¯ëÿLÿçdç Éë~ç ¯ëÿlç {ÿ¯ÿæ ¨{Àÿ þ Lÿ÷çßæLÿ `ÿæàÿç¯ÿæ{Àÿ ¯ÿæLÿç Üÿ] ÀÿÜÿç$æF æ {Ó LÿÜÿ;ÿç {¾, ¨í¯ÿöÀëÿ ÿ {ÿQ#$#¯ÿæ Aæ¨~Zÿ FÜÿç Àíÿ¨Lëÿ {ÿQ# þëô ÜÿÌ}ÿ {ÜÿDdç æ {þæÀÿ þÿ µÿß{Àÿ ¯ÿ¿æLëÿÁÿ þ {ÜÿæB Dvëÿdç æ Aÿ
{Üÿ {ÿ¯ÿ ! Aæ¨~ ¨÷Ó ÜÿA;ëÿ æ {Üÿ {ÿ{¯ÿÉ ! {Üÿ fSç¯ÿæÉ ! Aæ¨~ ÿçfÀÿ ¨í¯ÿöÀÿ {ÓÜÿç Àíÿ¨Lëÿ Üÿ] ÿÉöÿ LÿÀÿæ;ëÿ æ {LÿDô Àíÿ¨ ? LÿçÀÿêsçÿó Sÿçÿó `ÿLÿ÷ÜÿÖþçbÿæþç ÿ´æó ÿ÷ÎëþÜÿó ÿ{$ð¯ÿ {ÿ{ÿð¯ÿ Àíÿ{¨~ `ÿëÿµÿöë{fÿ ÓÜÿÓ÷¯ÿæ{Üÿæ µÿ¯ÿ ¯ÿçÉ´þí{ÿö ææ46ææ þëô Aæ¨~Zëÿ {Ó¨Àÿç Üÿ] A$öæúÿ ¨í¯ÿö¨Àÿç þÖLÿ{Àÿ þëLëÿs æÀÿ~ LÿÀÿç$#¯ÿæ, Üÿæÿ{Àÿ Sÿæ H `ÿLÿ÷ æÀÿ~ A¯ÿ×æ{Àÿ {ÿQ#¯ÿæLëÿ `ÿæÜÿôëdç æ {Üÿ ¯ÿçÉ´Àíÿ¨ ! {Üÿ ÓÜÿÓ÷ ¯ÿæÜëÿ ! Aæ¨~ ÿçfÀÿ {ÓÜÿç `ÿëÿöµëÿf Ó´Àíÿ¨{Àÿ ×çÿ ÜëÿA;ëÿ æ {LÿDô Àíÿ¨ {ÿQ#¯ÿæLëÿ `ÿæÜÿ]{àÿ ? `ÿëÿµÿöëfÀíÿ¨ æ ¯ÿÿöþæÿ {ÿQ#¯ÿæ {¾, `ÿëÿµÿöëf Àíÿ¨ Lÿ'~ ? É÷ê µÿS¯ÿæÿ D¯ÿæ`ÿ þßæ ¨÷Ó{ÿ ÿ¯ÿæfëö{ÿÿó
FLÿæÿÉ Aæß
Àíÿ¨ó ¨Àÿó ÿÉ}ÿþæ{ßæSæúÿ æ
259
{ÿ{fæþßó ¯ÿçÉ´þÿ;ÿþæÿ¿ó ß{ÿ½ ÿ´ÿ{ÿ¿ÿ ÿ õÿΨí¯ÿöþú ææ47ææ FÜÿç¨Àÿç AfëöÿZÿ ¨÷æ$öÿæ Éë~ç É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ {Üÿ Afëÿö ! þëô AëÿS÷Üÿ ¨í¯ÿöLÿ ÿçfÀÿ {¾æSÉNÿç ÿ´æÀÿæ ÿçfÀÿ ¨Àÿþ {ÿfþß, ÓþÖZÿ Aæÿç F¯ÿó ÓêþæÀÿÜÿçÿ ¯ÿçÉ´Àíÿ¨ ëÿþLÿë {ÿQæBàÿç æ ¾æÜÿæLëÿ ëÿþ ¯ÿ¿ÿêÿ Aÿ¿ {LÿÜÿç ¨í¯ÿöÀëÿ {Lÿ{¯ÿ {ÿQ# ÿæÜÿæô;ÿç æ ÿ {¯ÿ ßjæß{ÿðÿö ÿæ{ÿðÿö `ÿ Lÿ÷çßæµÿçÿö ÿ{¨æµÿçÀëÿ{S÷ð
F¯ÿó Àíÿ¨
ÉLÿ¿ AÜÿó õÿ{àÿæ{Lÿ ÿ÷Îëó ÿ´ÿ{ÿ¿ÿ LëÿÀëÿ¨÷¯ÿêÀÿ ææ48ææ {Üÿ Afëöÿ ! FÜÿç þëÿÌ¿ {àÿæLÿ{Àÿ FÜÿç¨Àÿç ¯ÿçÉ´Àÿí¨ ÿæ {¯ÿÿÿæ ÿ´æÀÿæ, ÿæ ¾j{Àÿ, ÿæ ÿæÿ{Àÿ, ÿæ Lÿ÷çßæ{Àÿ, ÿæ DS÷ ÿ¨ ÿ´æÀÿæ, ÿæ Aßÿ ÿ´æÀÿæ, ÿæ ëÿþÿ¯ÿ¿ÿêÿ Aÿ¿ LÿæÜÿæLëÿ {ÿQæ¾ç¯ÿæ{Àÿ Ó»¯ÿ {ÜÿæB$æF æ A$öæúÿ ëÿþ ¯ÿ¿ÿêÿ FÜÿç Àíÿ¨Lëÿ Aÿ¿ {LÿÜÿç {ÿQ#¨æÀÿç{¯ÿ ÿæÜÿ] æ {ÿ{¯ÿ ÿ Sêÿæ Aæ¨~Zÿ ÿçþ{;ÿ {¯ÿLÿæÀÿ A{s æ µÿS¯ÿúÿ ÿÉöÿÀÿ {¾æS¿ÿæþæÿ Afëöÿ ¨¾ö¿;ÿ Üÿ] Óêþçÿ ÀÿÜÿçSàÿæ æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¨í¯ÿöÀëÿ LÿÜÿç AæÓçd;ÿç {¾, {Üÿ Afëöÿ ! ÀÿæS, µÿß H {Lÿ÷æ ÀÿÜÿçÿ Aÿÿ¿ þÿÿ´æÀÿæ {þæÀÿ ÉÀÿ~{Àÿ AæÓç$#¯ÿæ ¯ÿÜëÿ {àÿæ{Lÿ jæÿÀíÿ¨ê ÿ¨ÿ´æÀÿæ ¨¯ÿçÿ÷ {ÜÿæB Óæäæúÿ {þæÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBd;ÿç æ Fvÿæ{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç ëÿþ ¯ÿ¿ÿêÿ Aÿ¿ {LÿÜÿç ÿæ {ÿQ#d;ÿç, ÿæ µÿ¯ÿçÌ¿ÿ{Àÿ þ LÿçF {ÿQ# ¨æÀÿç{¯ÿ ? Aÿ
Afëöÿ LÿçF ? Lÿ'~ f{~ ¨çæÀÿê æ Lÿ'~ {LÿDô ÉÀÿêÀÿæÀÿê ? ¯ÿÖëÿ
AëÿÀÿæS Üÿ] Afëöÿ A{s æ AëÿÀÿæS ¯ÿçÜÿêÿ ¨ëÀëÿÌ ÿæ {Lÿ{¯ÿ {ÿQ# ¨æÀÿçd;ÿç ÿæ µÿ¯ÿçÌ¿ÿ{Àÿ {Lÿ{¯ÿ {ÿQ# ¨æÀÿç{¯ÿ ? `ÿëÿ}SÀëÿ `ÿçÿLëÿ ÓæDôsçLÿÀÿç FLÿþæÿ÷ BÎZÿ AëÿÀÿí¨ ÀÿæS Üÿ] AëÿÀÿæS A{s æ AëÿÀÿæSêZÿ ÿçþ{;ÿ Üÿ] ¨÷æ©çÀÿ ¯ÿçæÿ ÀÿÜÿçdç æ þæ {ÿ ¯ÿ¿$æ þæ `ÿ ¯ÿçþí|ÿµÿæ{¯ÿæ õÿδæ Àíÿ¨ó {WæÀÿþêõÿYúÿþ{þÿþú æ ¯ÿ¿{¨ÿµÿê
¨÷êÿþÿæ
¨ëÿÖ´ó ÿ{ÿ¯ÿ {þ Àÿíþþçÿó ¨÷¨É¿ ææ49ææ
260
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
FÜÿç¨Àÿç {þæÀÿ FÜÿç ¯ÿçLÿÀÿæÁÿ Àíÿ¨Lëÿ {ÿQ# ëÿþLÿë ¯ÿ¿æLëÿÁÿÿæ ÿ {ÜÿD F¯ÿó þí|ÿµÿæ¯ÿ þ ÿ ÀÿÜëÿ Lÿç µÿßµÿêÿ {ÜÿæB AàÿSæ {ÜÿæB¾ç¯ æ ¯ÿÿöþæÿ ëÿ{þ µÿß ÀÿÜÿçÿ H ¨÷êÿç¾ëNÿ þÿÿ´æÀÿæ {þæÀÿ FÜÿç Àíÿ¨Lëÿ A$öæúÿ `ÿëÿµÿöëf Àíÿ¨Lëÿ {ÿQ æ Óófß D¯ÿæ`ÿ Bÿ¿fëöÿó ¯ÿæÓë{ÿ¯ÿÖ{$æNÿ´æ Ó´Lÿó Àíÿ¨ó ÿÉößæþæÓ µíÿß
æ AæÉ´æÓßæþæÓ `ÿ µÿêÿ{þÿó µÿíÿ´æ ¨íÿ
{Óòþ¿¯ÿ¨ëþöÜÿææ ææ50ææ Óó¾ß LÿÜÿç{àÿ, Ó¯ÿöÿ÷ ¯ÿæÓ LÿÀëÿ$#¯ÿæ {ÓÜÿç ¯ÿæÓë{ÿ¯ÿ AfëöÿZëÿ FÜÿç¨Àÿç LÿÜÿç ¨ëÿ
{ÓÜÿçç¨Àÿç `ÿëÿµÿöëf Àíÿ¨Lëÿ {ÿQæB{àÿ æ ¨ëÿ
þÜÿææ É÷êLÿõÐ "{Óòþ¿¯ÿ¨ë
'- A$öæúÿ ¨÷Ó {ÜÿæB µÿßµÿêÿ AfëöÿZë {ò¾ö¿ {ÿ{àÿ Afëöÿ LÿÜÿç{àÿ Afëÿö D¯ÿæ`ÿ õÿ{δÿó þæëÿÌó Àíÿ¨ó ÿ¯ÿ {Óòþ¿ó fÿæÿöÿ æ BÿæÿþÓ½ç Óó¯õÿÿ
Ó{`ÿÿæ
¨÷Lõÿÿçó Sÿ
ææ51ææ {Üÿ fÿæÿöÿ ! Aæ¨~Zÿ Aÿ¿;ÿ Éæ;ÿ FÜÿç þëÿÌ¿ Àíÿ¨Lëÿ {ÿQ# ¯ÿÿöþæÿ þëô ¨÷Ó `ÿçÿ {ÜÿæB ÿçfÀÿ Ó´µÿæ¯ÿLëÿ ¨÷æ© {Üÿàÿç æ Afëöÿ LÿÜÿç$#{Áÿ µÿæS¯ÿæÿ ! ¯ÿÿöþæÿ Aæ¨~ {þæ{ÿ {ÓÜÿç `ÿëÿµëÿfö Àíÿ¨ ÿÉöÿ LÿÀÿæ;ëÿÿæ {¾æ{SÉ´Àÿ {ÓÜÿç Àíÿ¨ ÿÉöÿ LÿÀÿæB{àÿ þ, Lÿç;ëÿ Afëöÿ {¾{¯ {ÿQ#{àÿ ÿ Lÿ~ ¨æB{àÿ ? "þæëÿÌóÀíÿ¨þú' - þëÿÌ¿ Àíÿ¨Lëÿ {ÿQ#{àÿ æ ¯ÿÖëÿ
¨÷æ© ¨{Àÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Üÿ] `ÿëÿµÿöëf F¯ÿó Aÿ;ÿ µëÿf LëÿÜÿæ¾æB$æ;ÿç æ ëÿBµëÿf ¾ëNÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ÿ AëÿÀÿæSêZÿ Óþä{Àÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ Aÿ¿ÿ÷ {LÿDôvÿæÀëÿ {LÿÜÿç Ó½Àÿ~ LÿÀÿç$æF {ÿ{¯ÿ {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ {ÓÜÿç Ó½Àÿ~ÿ LÿÿöêZÿvÿæ{Àÿ fæSõÿ A$öæúÿ Àÿ$ê {ÜÿæB ÿæÜÿæZÿë þ þæSö ÿÉöÿ LÿÀÿæB$æ;ÿç æ µÿífæ Lÿæ¾ö¿Àÿ ¨÷ÿêLÿ A{s æ {Ó µÿçÿ{Àÿ þ Lÿæ¾ö¿ LÿÀÿç$æ;ÿç F¯ÿó ¯ÿæÜÿæ{Àÿ þ æ FÜÿæ Üÿ] `ÿëÿµÿöëf Ó´Àíÿ¨ A{s æ ÿæÜÿæZÿ Üÿæÿ{Àÿ É\ÿ, `ÿLÿ÷ , Sÿæ F¯ÿó ¨ÿ½ Lÿ÷þÉ
¯ÿæÖ¯ÿçLÿ àÿä {WæÌ, Óæÿ `ÿLÿ÷Àÿ ¨÷¯ÿÿöÿ, B¢ÿ÷çßþæÿZÿ ÿþÿ F¯ÿó ÿþöÁÿ , ÿ{àÿö¨ Lÿæ¾ö¿äþÿæÀÿ ¨÷ÿêLÿ þæÿ÷ æ FÜÿæ Üÿ] LÿæÀÿ~ {¾, `ÿëÿµÿöëf Àíÿ¨{Àÿ ÿæÜÿæZëÿ
FLÿæÿÉ Aæß
261
{ÿQ#àÿæ ¨{Àÿ þ Afëöÿ þëÿÌ¿ Àíÿ¨{Àÿ Üÿ] ¨æB{àÿ æ `ÿëÿµÿöëf, þÜÿæ¨ÀëÿÌZÿ ÉÀÿêÀÿ F¯ÿó Ó´Àíÿ¨ ÿ´æÀÿæ Lÿæ¾ö¿ LÿÀÿç¯ÿæÀÿ ¯ÿç# ¯ÿç{ÉÌÀÿ ÿæþ A{s æ ÿæ {Lÿò~Óç `ÿæ{Àÿæsç Üÿæÿ¯ÿæàÿæ É÷êLõÿÐ $#{à æÿ É÷ê µÿS¯ÿæÿ D¯ÿæ`ÿ ÓëëÿÿöÉöþçÿó Àíÿ¨ó õÿίÿæÿÓç ßÿ½þ æ {ÿ¯ÿæ A¨¿Ó¿ Àíÿ¨Ó¿ ÿçÿ¿ó ÿÉöÿLÿæYúÿäç~
ææ52ææ þÜÿææ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ ! {Üÿ Afëÿö ! {þæÀÿ FÜÿç Àíÿ¨ {ÿQ#¯ÿæ ÿçþ{;ÿ Aÿ¿;ÿ ëÿàÿöµÿ, {¾¨Àÿç Lÿç ëÿ{þ {ÿQ#à æ LÿæÀÿ~ {ÿ¯ÿÿæ þ Ó{ÿð¯ÿ FÜÿç Àíÿ¨Àÿ ÿÉöÿ ÿçþ{;ÿ Bdæ ÀÿQ#$æ;ÿç æ ¯ÿÖëÿ
{àÿæ{Lÿ Ó¡ÿþæÿZëÿ ¯ëÿlç ¨æÀÿçÿ$æ;ÿç æ ¨Àÿþ SëÀëÿ{ÿ¯ÿ ¨íf¿ ÓúÿÓèÿç þÜÿæÀÿæf A;ÿ
{¨÷Àÿ~æ LÿÀÿæD$#¯ÿæ ¨íÿö þÜÿæ¨ëÀëÿÌ $#{àÿ Lÿç;ëÿ {àÿæ{Lÿ ÿæÜÿæZëÿ ¨æSÁÿ þæëÿ$#{àÿ æ {LÿDô {LÿDô ¨ë~¿ææZëÿ AæLÿæɯÿæ~ê {Üÿàÿæ {¾, FÜÿç þÜÿææ ÓúÿSëÀëÿ As;ÿç æ {Lÿ¯ÿÁÿ {Óþæ{ÿ Üÿ] ÿæZëÿ Üÿõÿß{Àÿ Àÿç ¨æÀÿç{àÿ, ÿæZÿÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¨æB{àÿ F¯ÿó ÿçfÀÿ ¨Àÿþ Sÿç þ ¨æBS{àÿ æ FÜÿæ Üÿ] É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾, ¾æÜÿæÀÿ Üõÿÿß{Àÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ fæSõÿ ÀÿÜÿçdç, {ÓÜÿç {ÿ¯ÿÿæþ{ÿ þ FÜÿç Àíÿ¨ ÿÉöÿ ÿçþ{;ÿ AæLÿæóäæ ÀÿQ#$æ;ÿç æ {ÿ{¯ÿ Lÿ'~ ¾j, ÿæÿ A$¯ÿæ {¯ÿÿæßÿ ÿ´æÀÿæ Aæ¨~ {ÿQ#¯ÿæ{Àÿ AæÓ;ÿç ? {ÓÜÿç þÜÿææ LÿÜÿç{àÿ ÿæÜÿôó {¯ÿ{ÿðÿö ÿæ¨Óæ ÿ ÿæ{ÿÿ ÿ {`ÿf¿ßæ ÉLÿ¿ F¯ÿó ¯ÿç{æ ÿ÷Îëó õÿίÿæÿÓç þæó ß$æ ææ53ææ ÿæ {ÿ¯ÿ ÿ´æÀÿæ, ÿæ ÿ¨ÿ´æÀÿæ, ÿæ ÿæÿÿ´æÀÿæ, ÿæ ¾j ÿ´æÀÿæ þëô FÜÿç¨Àÿç {ÿQ#¯ÿæ{Àÿ Óëàÿµÿ A{s æ {¾Dô ¨Àÿç ëÿ{þ {ÿQ#àÿ {ÿ{¯ÿ Lÿ~ Aæ¨~Zëÿ ÿÉöÿ LÿÀÿç¯ÿæÀÿ {Lÿò~Óç D¨æß ÿæÜÿ] æ {Ó þÜÿææ LÿÜÿ;ÿç {¾, {SæsçF D¨æß ÀÿÜÿçdç µÿNÿ¿æ ÿ´ÿÿ¿ßæ ÉLÿ¿ AÜÿ{þ¯ÿó ¯ÿç{æfëöÿ jæëÿó ÿ÷Îëó `ÿ ÿ{ÿ´ÿ ¨÷{¯ÿÎëó `ÿ ¨Àÿó ÿ¨ ææ54ææ {Üÿ {É÷Ï ÿ¨ ¾ëNÿ Afëöÿ ! Aÿÿ¿ µÿNÿçÿ´æÀÿæ A$öæúÿ {þæ ¯ÿ¿ÿêÿ Aÿ¿ {LÿDô {ÿ¯ÿÿæZÿ Ó½Àÿ~ ÿLÿÀÿç, Aÿÿ¿ É÷æ ÿ´æÀÿæ , þëô FÜÿç¨Àÿç ¨÷ÿ¿ä {ÿQ#¯ÿæ ÿçþ{;ÿ, ÿÿ´ÿ´æÀÿæ Óæäæúÿ fæ~ç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ÿ$æ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ þ Óëàÿµÿ {ÜÿæB$æF æ A$öæúÿ ÿæÜÿæÀÿ ¨÷æ©ç {Lÿ¯ÿÁÿ {SæsçF ÓëSþ
262
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
D¨æß Aÿÿ¿ µÿNÿç æ ¨Àÿç{ÉÌ{Àÿ jæÿ þ Aÿÿ¿ µÿNÿç{Àÿ ¨Àÿç~ÿ {ÜÿæB¾æF æ {¾¨Àÿç Lÿç Ó©þ Aæß{Àÿ ÿ÷ίÿ¿ æ ¨í¯ÿö{Àÿ {Ó LÿÜÿç$#{àÿ {¾, ëÿþ ¯ÿ¿ÿêÿ ÿæ LÿçF {ÿQ#¨æÀÿçd;ÿç ÿæ LÿçF {ÿQ#¨æÀÿç{¯ÿ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Lÿç Fvÿæ{Àÿ LÿÜÿëd;ÿç {¾, Aÿÿ¿ µÿNÿç ÿ´æÀÿæ ÿæ {Lÿ¯ÿÁÿ ëÿþLëÿ Üÿ] {ÿQæ¾ç¯ÿ æ A¨çëÿ Óæäæÿ fæ~ç {þæ µÿçÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç {Üÿ¯ÿ æ A$öæúÿ Afëöÿ Aÿÿ¿ µÿNÿZÿ ÿæþ A{s æ FLÿ A¯ÿ×æÀÿ ÿæþ A{s æ AëÿÀÿæS Üÿ] Afëöÿ A{s æ ¨Àÿç{ÉÌ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿçþúÿLÿþöLõÿúÿ þúÿ¨Àÿ{þæ þúÿµÿNÿ
Óèÿ¯ÿf}ÿ
æ ÿç{¯ÿ}Àÿ
Ó¯ÿöµíÿ{ÿÌë ß
Ó þæ{þÿç ¨æ¯ÿ ææ55ææ {Üÿ Afëÿö ! {¾Dô ¨ëÀëÿÌ {þæ ÿ´æÀÿæ ÿç}Î Lÿþö, A$öæúÿ ÿçßÿ Lÿþö, ¾jæ$ö LÿþöLëÿ LÿÀÿç$æF "þúÿ ¨Àÿþ
' {þæÀÿ ¨Àÿæß~ {ÜÿæB $æF, ¾çF {þæÀÿ Aÿÿ¿ µÿNÿ, "Óèÿ¯ÿf}ÿ
' Lÿç;ëÿ Óèÿ {ÿæÌ{Àÿ ÀÿÜÿç {ÓÜÿç Lÿþö {ÜÿæB¨æÀÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ Aÿ
Óèÿ {ÿæÌÀëÿ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB "ÿç{¯ÿðÀÿ
Ó¯ÿö µíÿ{ÿÌë' Ó¸íÿö µíÿÿ ¨÷æ~êþæÿZÿ{Àÿ {¯ÿðÀÿµÿæ¯ÿ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB {Ó {þæ{ÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ {ÿ{¯ÿ Lÿ~ Afëöÿ ¾ë Lÿ{àÿ ? ¨÷ÿçjæ LÿÀÿç Lÿ~ {Ó fßÿ÷$æÿçZëÿ þæÀÿç{àÿ ? ¾ÿç ÿæZëÿ þæÀÿç$æ{;ÿ, {ÿ{¯ÿ µÿS¯ÿæÿZëÿ {ÿQ# ¨æÀÿçÿ$æ{;ÿ æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Lÿç Afëöÿ {ÿQ#$#{àÿ æ F$#Àëÿ Óç {ÜÿDdç {¾, Sêÿæ{Àÿ {SæsçF þ {ÉâæLÿ F¨Àÿç ÿæÜÿ] ¾æÜÿæLÿç ¯ÿæÜÿ¿ Üÿæ~LÿæsÀÿ Óþ$öÿ LÿÀëÿdç æ ¾çF ÿç}Î Lÿþö ¾j ¨÷Lÿ÷çßæÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç¯ÿ, ¾çF Aÿÿ¿ µÿæ¯ÿ{Àÿ ÿæÜÿæZÿ ¯ÿ¿ÿêÿ ÷Aÿ¿ LÿæÜÿæÀÿ Ó½Àÿ~ þ LÿÀÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ ¾çF Óèÿ{ÿæÌÀëÿ AàÿSæ ÀÿÜÿç¯ÿ, {ÿ{¯ÿ ¾ë Lÿç¨Àÿç ? {¾{¯ÿ Aæ¨~Zÿ ÓÜÿçÿ LÿçF ÿæÜÿ] æ {ÿ{¯ÿ Aæ¨~ ¾ë LÿæÜÿæ ÓÜÿçÿ LÿÀÿç{¯ÿ ? Ó¸íÿö µíÿÿ ¨÷æ~êþæÿZÿÀÿ ¾çF Lÿç {¯ÿðÀÿç µÿæ¯ÿÀëÿ ÀÿÜÿçÿ, þÿÿ´æÀÿæ þ LÿæÜÿæLëÿ ¨÷ÿæÝÿæÀÿ LÿÅÿÿæ ÿ LÿÀëÿ$æF æ {Ó Üÿ] {þæ{ÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ {ÿ{¯ÿ Lÿ~ Afëöÿ àÿ|ÿæB Lÿ{àÿ ? {Lÿ{¯ÿ ÿëÜÿô æ ¯ÿÖëÿ
Óèÿ {ÿæÌÀëÿ AàÿSæ ÀÿÜÿç {¾{¯ÿ Aæ¨~ `ÿç;ÿÿ{Àÿ àÿæSçÀÿÜÿ;ÿç ÿçöæÀÿçÿ ¾j ¨÷Lÿ÷çßæ{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æ;ÿç {ÓÜÿç Óþß{Àÿ ¯ÿçLÿæÀÿ ÀÿæS {ÿ´Ì, Lÿæþ {Lÿ÷ææÿç ëÿföß Éÿø Àíÿ¨{Àÿ ¨÷ÿ¿ä {ÜÿæB$æ;ÿç æ ÿæÜÿæZÿ ¨æÀÿ ¨æB¯ÿæ Üÿ]
FLÿæÿÉ Aæß
¾ë A{s æ
263
ÿçÍÌö FÜÿç AæßÀÿ ¨÷Àÿ»{Àÿ Afëöÿ LÿÜÿç{àÿ- {Üÿ µÿS¯ÿæúÿ ! Aæ¨~Zÿ ¯ÿçµíÿÿç SëÝçLëÿ þëô ¯ÿçÖæÀÿ ¨í¯ÿöLÿ Éë~çàÿç, ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ {þæÀÿ {þæÜÿ ÿÎ {ÜÿBSàÿæ, Ajæÿ Éþÿ {ÜÿæBSàÿæ Lÿç;ëÿ {¾¨Àÿç Aæ¨~ LÿÜÿç{àÿ, "þëô Ó¯ÿöÿ÷ ÀÿÜÿçdç', FÜÿæLëÿ þëô ¨÷ÿ¿ä {ÿQ#¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿôdç æ ¾ÿç {þæ ÿ´æÀÿæ {ÿQ#¯ÿæ Ó»¯ÿ {Üÿ¯ÿ, {ÿ{¯ÿ Lÿõ¨æLÿÀÿç {ÓÜÿç Ó´Àíÿ¨ ÿÉöÿ LÿÀÿæ;ëÿ æ Afëöÿ ¨÷çß ÓQæ $#{àÿ H Aÿÿ¿ {Ó¯ÿLÿ $#{àÿ æ AÿF¯ÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ {Lÿò~Óç ¨÷ÿç¯ÿæÿ ÿLÿÀÿç ëÿÀÿ;ÿ {ÿQæB¯ÿæ ¨÷æÀÿ» LÿÀÿç$#{àÿ- ¯ÿÿöþæÿ {þæ µÿçÿ{Àÿ Üÿçô vÿçAæ {ÜÿæB$#¯ÿæ Ó©Ì} F¯ÿó ÿæÜÿæZÿ vÿæÀëÿ þ ¨í¯ÿöÀëÿ fÿ½ {ÜÿæB$#¯ÿæ JÌçþæÿZëÿ {ÿQ æ ¯ÿ÷Üÿ½æ F¯ÿó ¯ÿçÐëZëÿ þ {ÿQ æ Ó¯ÿöÿ÷ ¨÷ÓæÀÿçÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ {þæÀÿ {ÿfLëÿ {ÿQ æ {þæÀÿ Üÿ] ÉÀÿêÀÿ{Àÿ {SæsçF ×æÿ{Àÿ `ÿÀÿæ`ÿÀÿ fSÿLëÿ {ÿQ æ Lÿç;ëÿ Afëöÿ AæQ#Lëÿ þÁÿçþÁÿç Üÿ] ÀÿÜÿçS{àÿ æ FÜÿç¨Àÿç {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ëÿBÿçÿç {ÉâæLÿ ¨¾ö¿;ÿ Aÿ¯ÿÀÿÿ {ÿQæB `ÿæàÿç{àÿ æ Lÿç;ëÿ AfëöÿZÿë Lÿçdç þ {ÿQæSàÿæ ÿæÜÿ] æ Ó¸íÿö ¯ÿçµíÿÿç {¾æ{SÉ´ÀÿZÿvÿæ{Àÿ {Ó Óþß{Àÿ þ $#àÿæ Lÿç;ëÿ AfëöÿZëÿ {Ó Óæþæÿ¿ þëÿÌ¿ ¨Àÿç Üÿ] ÿçÉë$#{àÿ æ {ÿ{¯ÿ FÜÿç¨Àÿç {ÿQæB {ÿQæB {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ Üÿvÿæúÿ AsLÿç¾æB LÿÜÿç{àÿ{Üÿ Afëöÿ ! FÜÿç `ÿäëÿ´æÀÿ ëÿ{þ {þæ{ÿ {ÿQ# ¨æÀÿç¯ ÿæÜÿ] æ ÿçf ¯ëÿç þæþ{Àÿ ëÿ{þ {þæ{ÿ ¨ÀÿQ# ¨æÀÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ ¯ÿÿöþæÿ þëô ëÿþLëÿ {ÓÜÿç õÿÎç {ÿDdç, ¾æÜÿæ ÿ´æÀÿæ ëÿ{þ {þæ{ÿ {ÿQ#¨æÀÿç¯ÿ æ µÿS¯ÿæÿ ÿ Óæþÿæ{Àÿ Üÿ] D¨×çÿ $#{àÿ æ Aföëÿ {ÿQ#{àÿ, ¯ÿæÖ¯ÿ{Àÿ {ÿQ#{àÿ æ {ÿQ#ÓæÀÿç¯ÿæ ¨{Àÿ äëÿ÷ÿøsç ÿçþ{;ÿ äþæ ¨÷æ$öÿ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç{àÿ æ ¾æÜÿæ ¯ÿæÖ¯ÿ{Àÿ ëÿsç ÿ$#àÿæ æ DÿæÜÿÀÿ~ ÿçþ{;ÿ- µÿS¯ÿæÿ ! {Lÿ{¯ÿ þëô Aæ¨~Zëÿ LõÿÐ, ¾æÿ¯ÿ F¯ÿó {Lÿ{¯ÿ {Lÿ{¯ÿ ÓQæ þ LÿÜÿç{ÿBdç æ F$#¨æBô Aæ¨~ {þæ{ÿ äþæ LÿÀÿ;ëÿ æ É÷êLõÿÐ äþæ þ Lÿ{àÿ LÿæÀÿ~ AfëöÿZÿ ¨÷æ$öÿæLëÿ Ó´LÿæÀÿ LÿÀÿç {Ó {Óòþ¿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ AæÓç AfëöÿZëÿ {ð¾ö¿ {ÿ{àÿ æ ¯ÿÖëÿ
É÷êLõÿÐ LÿÜÿç¯ÿæ A¨Àÿæ ÿ$#àÿæ æ {Ó É¿æþ ¯ÿÿö Üÿ] ÿ $#{àÿ, Lÿç¨Àÿç {SæÀÿæ {¯ÿæàÿç LÿÜÿç$æ{;ÿ ? ¾ëÿ¯ÿóÉ{Àÿ Üÿ] fÿ½ {ÜÿæB$#{àÿ æ É÷êLõÿÐ Ó´ßó ÿçfLëÿ ÓQæ {¯ÿæàÿç þæëÿ$#{àÿ æ ¯ÿæÖ¯ÿ{Àÿ ¨÷{ÿ¿Lÿ ÓæLÿ
264
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿë ¨÷${þ F¨Àÿç Üÿ] ¯ëÿlç$æ;ÿç æ Lÿçdç ÿæZëÿ Àíÿ¨ F¯ÿó AæLÿæÀÿ{Àÿ þ Ó{ºæ#ÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Aÿ¿ {Lÿ{ÿLÿ ÿæZÿÀÿ ¯õÿÿç ÿ´æÀÿæ ÿæZëÿ xÿæLëÿ$æ;ÿç æ Aÿ¿ {Lÿ{ÿLÿ ÿæZëÿ ÿçfÀÿÜÿ] ÓþLÿä þæëÿ$#{àÿ æ ÿæÜÿæZÿ ¾$æ$ö Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¯ëÿlçÿ$æ;ÿç æ ÿæZÿÀÿ A`ÿç;ÿ¿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ Afëöÿ ¯ëÿlç{àÿ ÿ ¨æB{àÿ {¾, F ÿæ ÿ LÿÁÿæ, ÿæ ÿ {SæÀÿæ, ÿæ {LÿDô LíÿÁÿÀÿ F¯ÿó ÿæ LÿæÜÿæÀÿ Óæ$# Üÿ] As;ÿç æ FÜÿæZÿ Óþæÿ LÿçF þ ëÿÜÿô;ÿç æ {ÿ{¯ÿ ÓQæ Lÿç¨Àÿç ? ¯ÿÀÿæ¯ÿÀÿ Lÿç¨Àÿç ? FÜÿæ ÿ A`ÿç;ÿ¿ Ó´Àíÿ¨ A{s æ ¾æÜÿæZëÿ {Ó Ó´ßó {ÿQæB{¯ÿ, {ÓÜÿ] ÿæZëÿ {ÿQ# ¨æÀÿç$æF Aÿ
Afëöÿ ÿçf ¨÷æÀÿ»çLÿ µíÿàúÿ ÿçþ{;ÿ äþæ þæSç{àÿ æ ¨÷ɧ Dvëÿdç, {¾{¯ÿ LõÿÐ LÿÜÿç¯ÿæ A¨Àÿæ, {ÿ{¯ÿ ÿæZÿÀÿ ÿæþ Lÿç¨Àÿç f¨æ¾ç¯ÿ ? ¾æÜÿæLëÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ f¨ç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ Ó´ßó LÿÜÿç{àÿ æ f¨ LÿÀÿç¯ÿæÀÿ {¾Dô ¯ÿç# ¯ëÿlæB{àÿ, {ÓÜÿç ¯ÿç#{Àÿ Aæ¨~ `ÿç;ÿÿ-Ó½Àÿ~ LÿÀÿ;ëÿ æ ÿæÜÿæ {ÜÿDdç, Hþç{ÿ¿LÿæäÀÿó ¯ÿ÷Üÿ½ ¯ÿ¿æÜÿÀÿúÿ þæþëÿ Ó½Àÿúÿ- "Hþú' FÜÿæ Aäß ¯ÿ÷Üÿ½Zÿ ¨¾ö¿æß A{s æ Hô AÜÿþú Ó Hþú æ ¾çF ¯ÿ¿æ©, {ÓÜÿç Óÿæ {þæ µÿçÿ{Àÿ dë¨ç ÀÿÜÿçdç æ FÜÿæ Üÿ] HþúÀÿ AæÉß æ Aæ¨~ FÜÿæÀÿ f¨ LÿÀÿ;ëÿ F¯ÿó æÿ {þæÀÿ LÿÀÿ;ëÿ æ Àíÿ¨ ÿçfÀÿ F¯ÿó ÿæþ HþúÀÿ LÿÜÿç{àÿ æ Aföëÿ ¨÷æ$öÿæ Lÿ{àÿ {¾, `ÿëÿµÿöëfÀíÿ¨{Àÿ ÿÉöÿ ÿçA;ëÿ æ É÷êLõÿÐ {ÓÜÿç {Óòþ¿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ æÀÿ~ Lÿ{àÿ Afëöÿ LÿÜÿç{àÿ µÿS¯ÿæúÿ ! Aæ¨~Zÿ FÜÿç þæÿ¯ÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ {ÿQ# ¯ÿÿöþæÿ þëô ¨÷Lõÿÿç× {Üÿàÿç æ þæSç$#{àÿ `ÿëÿµÿöëf Àíÿ¨ Lÿç;ëÿ {ÿQæB{àÿ þëÿÌ¿ Àÿí¨ æ ¯ÿæÖ¯ÿ{Àÿ ÉæÉ´ÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÜÿæB$#¯ÿæ {¾æSê ÉÀÿêÀÿ{Àÿ FvÿæÀÿ ÀÿÜÿç þ ¯ÿæÜÿ¿ ëÿB Üÿæÿ{Àÿ Lÿæ¾ö¿ LÿÀÿç$æF F¯ÿó A;ÿÀÿææ{Àÿ fæSõÿ {ÜÿæB {¾DôvÿæÀëÿ {¾Dô µÿæ¯ëÿLÿ Ó½Àÿ~ LÿÀÿë$æF, FLÿ Óþß{Àÿ Ó¯ÿöÿ÷ ÿæÜÿæZÿ Üõÿÿß{Ó fæSõÿ {ÜÿæB {¨÷ÀÿLÿ Àíÿ¨{Àÿ Lÿæ¾ö¿ LÿÀÿç$æ;ÿç Üÿæÿ ÿæZÿÀÿ Lÿæ¾ö¿Àÿ ¨÷ÿêLÿ A{s æ FÜÿæ Üÿ] `ÿëÿµÿöëf A{s æ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ {Üÿ Afëöÿ ! ëÿþ ¯ÿ¿ÿêÿ {þæÀÿ FÜÿç Àÿí¨Lëÿ ÿæLÿçF {ÿQ#dç ÿæ µÿ¯ÿçÌ¿{Àÿ þ LÿçF {ÿQ# ¨æÀÿç¯ÿ æ {ÿ{¯ÿ ÿ Sêÿæ Aæ»þæÿZÿ ÿçþ{;ÿ ¯ÿ¿$ö A{s æ ÿæÜÿôç, {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜëÿd;ÿç {SæsçF D¨æß ÀÿÜÿçdç æ ¾çF{þæÀÿ Aÿÿ¿ µÿNÿ, {þæÀÿ ¯ÿ¿ÿêÿ ¾çF Aÿ¿ LÿæÜÿæÀÿ Ó½Àÿ~ ÿLÿÀÿç ÿçÀÿ;ÿÀÿ {þæÀÿ Üÿ] `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç$æF æ ÿæÜÿæÀÿ Aÿÿ¿ µÿNÿç ÿ´æÀÿæ þëô ¨÷ÿ¿ä {ÿQ#¯ÿæ{Àÿ, ÿÿ´ÿ´æÀÿ fæ~ç¯ÿæ{Àÿ F¯ÿó ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ þ Óëàÿµÿ A{s æ A$öæúÿ
FLÿæÿÉ Aæß
265
Afëöÿ Aÿÿ¿ µÿNÿ $#{àÿ æ µÿNÿçÀÿ ¨Àÿçþæf}ÿ Àíÿ¨ {ÜÿDdç AëÿÀÿæS, BÎZÿ AëÿÀíÿ¨ àÿSæ¯ÿ æ þçàÿ Üÿ] ÿ ÀÿWë¨ÿç ¯ÿçëÿ AëÿÀÿæSæ æ AëÿÀÿæS ¯ÿçÜÿêÿ ¨ëÀëÿÌ ÿæ {Lÿ{¯ÿ ¨æBdç F¯ÿó ÿæ ¨æB¨æÀÿç¯ÿ ? AëÿÀÿæS ÿ$æB LÿçF àÿä$Àÿ f¨, ÿæÿ, ÿ¨, {¾æS Lÿ{àÿ þ {Ó ¨÷æ© {ÜÿæBÿ$æ;ÿç æ Aÿ
BÎZÿ AëÿÀíÿ¨ ÀÿæS A$¯ÿæ Aÿÿ¿ µÿNÿç ÿçÿæ;ÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ {ÉÌ{Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ, {Üÿ Afëöÿ ! {þæ ÿ´æÀÿæ ÿç}Î LÿþöLëÿ LÿÀÿ æ {þæÀÿ Aÿÿ¿ µÿNÿ {ÜÿæB {þæÀÿ ÉÀÿ~ {ÜÿæB, Lÿç;ëÿ Óèÿ {ÿæÌÀëÿ AàÿSæ ÀÿÜÿç A$öæúÿ Óèÿ {ÿæÌ{Àÿ FÜÿç Lÿþö {ÜÿæB¨æÀÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ Aÿ
Óèÿ {ÿæÌ FÜÿç LÿþöÀÿ Ó¸æÿçÿ {Üÿ¯ÿæ{Àÿ ¯ÿæLÿ A{s æ ¾çF {¯ÿðÀÿ µÿæ¯ÿÀëÿ ÀÿÜÿçÿ {ÓÜÿ] {þæ{ÿ ¨÷æ© LÿÀÿç$æF æ {¾{¯ÿ Óèÿ {ÿæÌ Üÿ] ÿæÜÿ], {¾Dôvÿæ{Àÿ ¾çF {¯ÿðÀÿµÿæ¯ÿÀëÿ ÀÿÜÿçÿ {Ó Üÿ] {þæ{ÿ ¨÷æ© LÿÀÿç$æF æ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Óèÿ {ÿæÌ Üÿ] ÿæÜÿ] {¾Dô vÿæ{Àÿ Aæ»Zëÿ dæÝç Aÿ¿ {LÿÜÿç ÿæÜÿæô;ÿç æ {¯ÿðÀÿµÿæ¯ÿÀÿ þæÿÓçLÿ ÓZÿÅÿ þ ÿæÜÿ] {ÿ{¯ÿ ¾ë Lÿç¨Àÿç ? ¯ÿæÜÿæÀÿ ëÿÿçAæ{Àÿ àÿ|ÿæB lSÝæ F¨Àÿç {ÜÿæB$æ æ Lÿç;ëÿ ¯ÿçfß ¨æB$#¯ÿæ {àÿæLÿZëÿ þ þÁÿçÿ$æF æ ëÿföß ÓóÓæÀÿ Àíÿ¨ê Éÿ÷Lëÿ AÓèÿÿæ Àíÿ¨ê ÉÚ ÿ´æÀÿæ Lÿæsç ¨Àÿþ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB¾ç¯ÿæ Üÿ] ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ ¯ÿçfß {ÜÿæB$æF æ ¾æÜÿæÀÿ ¨d{Àÿ ¨Àÿæfß ÿ$æF æ FÜÿç Aæß{Àÿ ¨÷${þ {¾æS{É´Àÿ É÷êLõÿÐ AfëöÿZëÿ õÿÎç ¨÷ÿæÿ Lÿ{àÿ æ ¨ë~ç ÿçfÀÿ ¯ÿçÉ´Àíÿ¨ ÿÉöÿ LÿÀÿæB{àÿ- Aÿ
C ÿûÿç ÿç É÷ ê þú ÿ µÿS¯ÿú ÿ SêÿæÓí ¨ ÿç Ì ûë ¯ÿ÷ Ü ÿ½ ¯ÿç ÿ¿æßæó {¾æSÉæ{Ú É÷ ê Lõ ÿ Ðæfë ö ÿ Óºæ{ÿ "¯ÿç É ´ À í ÿ ¨ ÿÉö ÿ {¾æSæ' ÿæ{þðLÿæÿ{Éææß
ææ11ææ FÜÿç ¨÷Lÿæ{Àÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæ Àíÿ¨ê D¨ÿçÌÿ F¯ÿó ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ ÿ$æ {¾æSæÉæÚ ¯ÿçÌßLÿ É÷êLõÿÐ F¯ÿó AfëöÿZÿ Óºæÿ{Àÿ "¯ÿçÉ´Àíÿ¨ ÿÉöÿ {¾æSæ' ÿæþLÿ FLÿæÿÉ Aæß Ó¸íÿö {Üÿàÿæ æ Bÿç É÷ ê þú ÿ ¨ÀÿþÜÿóÓ ¨Àÿþæÿ¢ÿÓ¿ Éç Ì ¿ É÷ ê Ó´ æ þê AÝSÝæÿ¢ÿLõ ÿ {ÿ É÷ ê þú ÿ µÿS¯ÿú ÿ Sêÿæßæ
ß$æ$ö Sêÿæ µÿæ{Ì¿"¯ÿçÉ´Àíÿ¨ ÿÉöÿ {¾æ{Sæ ÿæ{þðLÿæÿ{Éææß
ææ11ææ ææ ÜÿÀÿç CÿúÿÓúÿ ææ
266
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
C É÷ê ¨Àÿþæ{ÿ ÿþ
A$ ÿ´æÿ{Éææß
FLÿæÿÉ AæßÀÿ ¨Àÿç{ÉÌ{Àÿ É÷êLõÿÐ ¯ÿæÀÿºæÀÿ LÿÜÿç$#{àÿ {¾, {Üÿ Afëöÿ ! {þæÀÿ FÜÿç Ó´Àíÿ¨ ¾æÜÿæLëÿ ëÿ{þ ÿÉöÿ Lÿàÿ, ëÿþ ¯ÿ¿ÿêÿ ÿæ ¨í¯ÿöÀëÿ {LÿÜÿç {ÿQ#$#{àÿ, ÿæ µÿ¯ÿçÌ¿ÿ{Àÿ LÿçF {ÿQ#¨æÀÿç{¯ÿ æ þëô ÿæ ÿ¨ ÿ´æÀÿæ, ÿæ ¾j ÿ´æÀÿæ F¯ÿó ÿæ ÿæÿ ÿ´æÀÿæ Üÿ] ÿÉöÿ {ÿ¯ÿæ{Àÿ Óëàÿµÿ {ÜÿæB$æF æ Lÿç;ëÿ Aÿÿ¿ µÿNÿç ÿ´æÀÿæ A$öæúÿ {þæÀÿ AÿçÀÿçNÿ Aÿ¿ {LÿDôvÿæ{Àÿ þ É÷æ ¯ÿçbÿç ÿ {ÜÿD, ÿçÀÿ;ÿÀÿ {ÿðÁÿæÀÿ¯ÿúÿ {þæÀÿ `ÿç;ÿÿ ÿ´æÀÿæ vÿçLúÿ FÜÿç¨Àÿç, {¾¨Àÿç ëÿ{þ {ÿQ#àÿ, þëô ¨÷ÿ¿ä ÿÉöÿ ÿçþ{;ÿ, ÿÿ´ ÿ´æÀÿæ Óæäæúÿ fæ~ç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ F¯ÿó ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ þ Óëàÿµÿ {ÜÿæB$æF æ Aÿ
{Üÿ Afëöÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ {þæÀÿ Üÿ] `ÿç;ÿÿ LÿÀÿ, µÿNÿ ÜëÿA ! AæßÀÿ {ÉÌ{Àÿ {Ó LÿÜÿç{àÿ- {Üÿ Aföëÿ ëÿ{þ {þæ ÿ´æÀÿæ ÿçöæÀÿçÿ LÿÀÿæ¾æB$#¯ÿæ Lÿþö LÿÀÿ æ þúÿ ¨Àÿþ
A¨çëÿ {þæÀÿ ¨Àÿæß~ {ÜÿæB Lÿþö LÿÀÿ æ Aÿÿ¿ µÿNÿç Üÿ] ÿæÜÿæÀÿ ¨÷æ©çÀÿ FLÿþæÿ÷ þæSö A{s æ FÜÿæ D¨{Àÿ AfëöÿZÿ ¨÷ɧ Ó´µÿæ¯ÿçLÿ $#àÿæ {¾, ¾çF A¯ÿ¿Nÿ AäÀÿZÿ D¨æÓÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç F¯ÿó ¾çF Aæ¨~Zÿ ÓSë~ D¨æÓÿæ LÿÀÿ;ÿç, FÜÿç DµÿßZÿ þ{Àÿ {É÷Ï LÿçF ? Fvÿæ{Àÿ FÜÿç ¨÷ɧLëÿ Afëöÿ ÿõÿÿêß$Àÿ DvÿæDd;ÿç æ õÿÿêß Aæß{Àÿ LÿÜÿç$#{àÿ {¾, µÿS¯ÿæúÿ ¾ÿç ÿçÍæþ Lÿþö {¾æS A{¨äæ ÓæóQ¿ {¾æS Aæ¨~Zëÿ {É÷Ï þæÿ¿, {ÿ{¯ÿ Aæ¨~ FÜÿç µÿßZÿÀÿ Lÿþö{Àÿ {þæ{ÿ LÿæÜÿ]Lÿç àÿSæDd;ÿç ? FÜÿæLëÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç$#{àÿ- Afëöÿ ! ÿçÍæþ Lÿþö {¾æS µÿàÿ àÿæSë A$¯ÿæ jæÿ{¾æS, Dµÿß õÿÎç{Àÿ Lÿþö ÿ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ Üÿ] ¨Ýç¯ÿ æ FÿçLÿç ¨{Àÿ þ ¾çF B¢ÿç÷ßþæÿZëÿ Üÿvÿ ¨í¯ÿöLÿ Óó¾þ LÿÀÿç þÿ ÿ´æÀÿæ ¯ÿçÌ߯ÿæÓÿæÀÿ Ó½Àÿ~ LÿÀÿç$æF, {Ó ÿ»æ`ÿæÀÿê A{s, jæÿê ëÿÜÿô æ Aÿ
{Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ Lÿþö LÿÀÿ æ {LÿDô Lÿþö LÿÀÿç¯ÿ ? ÿçßÿó LÿëÀëÿ Lÿþöÿ´ó æ A$öæúÿ ÿçöæÀÿçÿ LÿÀÿæ¾æB$#¯ÿæ Lÿþö LÿÀÿ æ ÿçöæÀÿçÿ Lÿþö Lÿ~ ? {ÿ{¯ÿ LÿÜëÿd;ÿç ßjæ$öæúÿ Lÿþö{~æ- A$öæúÿ ¾j ¨÷Lÿ÷çßæ Üÿ] FLÿþæÿ÷ Lÿþö æ ¾jÀÿ ¯ÿç#
ÿ´æÿÉ Aæß
267
LÿÜÿç{àÿ- ¾æÜÿæ AæÀÿæÿæ `ÿç;ÿÿÀÿ ¯ÿç# ¯ÿç{ÉÌ, ¨Àÿþææ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÿD$#¯ÿæ ¨÷Lÿ÷çßæ æ {¾{¯ÿ ÿçÍæþ Lÿþö þæSö F¯ÿó jæÿ þæSö Dµÿß{Àÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæLëÿ Üÿ] {ÜÿæB$æF, ßjæ$ö Lÿþö LÿÀÿæ¾æF, Lÿç÷ßæ {SæsçF Üÿ] A{s, {ÿ{¯ÿ ¨æ$öLÿ¿ Lÿç¨Àÿç ? µÿNÿ LÿþöLëÿ Óþ¨ö~ LÿÀÿç, BÎZÿ AæÉ÷çÿ {ÜÿæB ¾jæ$ö Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æF æ {ÿ{¯ÿ Aÿ¿ ÓæóQ¿ {¾æSê ÿçf ÉNÿçLëÿ Óþæÿæ{Àÿ ÀÿQ# ÿçf µÿÀÿÓæ{Àÿ {ÓÜÿç Lÿþö{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÜÿæB$æF æ ¨íÿö Àíÿ¨{Àÿ ¨ÀÿçÉ÷þ LÿÀÿç$æF æ ¨oþ Aæß{Àÿ Afëöÿ ¨ëÿ
¨÷ɧ Lÿ{àÿ µÿS¯ÿæÿ ! Aæ¨~ {Lÿ{¯ÿ ÓæóQ¿ {¾æSÀÿ LÿþöLëÿ ¨÷ÉóÓæ LÿÀëÿd;ÿç ÿ {Lÿ{¯ÿ Óþ¨ö~ þæþ{Àÿ ÿçÍæþ Lÿþö {¾æSÀÿ ¨÷ÉóÓæ LÿÀëÿd;ÿç æ DµÿßZÿ þ{Àÿ {É÷Ï LÿçF ? F¨¾ö¿;ÿ Afëöÿ ¯ëÿlç ¾æB$#{àÿ {¾ Lÿþö Dµÿß õÿÎç{Àÿ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ Üÿ] {Üÿ¯ÿ, {Üÿ{àÿ þ Dµÿß þæSö{Àÿ {É÷Ï þæSöLëÿ {Ó ÿçöæÀÿçÿ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿôd;ÿç æ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ, {Üÿ Afëöÿ ! Dµÿß õÿÎç{Àÿ Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿD$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç {þæ{ÿ Üÿ] ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ ÓæóQ¿ {¾æS A{¨äæ ÿçÍæþLÿþö {¾æS {É÷Ï A{s æ ÿçÍæþ Lÿþö {¾æSLëÿ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿ÿêÿ ÿæ LÿçF {¾æSê {ÜÿæB$æF F¯ÿó ÿæ {LÿÜÿç jæÿê {ÜÿæB$æ;ÿç æ ÓæóQ¿ {¾æS ëÿÍÀÿ A{s æ {Ó$#{Àÿ Lÿvÿçÿÿæ ¯ÿÜëÿÁÿ µÿæ¯ÿ{Àÿ ÀÿÜÿç$æF æ F$#{Àÿ õÿÿêß $Àÿ Afëöÿ FÜÿç ¨÷ɧ ÀÿQ#d;ÿç {¾, µÿS¯ÿæÿ ! Aæ¨~Zÿvÿæ{Àÿ Aÿÿ¿ µÿNÿç{Àÿ àÿæSç$#¯ÿæ, A¯ÿ¿Nÿ AäÀÿ D¨æÓÿæ{Àÿ (ÓæóQ¿ þæSö{Àÿ) àÿæSç$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç, FÜÿç ëÿBsç þæSö{Àÿ ¾æD$#¯ÿæ ¯ÿ¿NÿçZÿ þ{Àÿ {É÷Ï LÿçF ? Afëöÿ D¯ÿæ`ÿ F¯ÿó ÓÿÿßëNÿæ {ß µÿNÿæÖæ´ó ¨ßö¿ë¨æÓ{ÿ æ {ß `ÿ樿äÀÿþ¯ÿ¿Nó {ÿÌæó {Lÿ {ßæS¯ÿçÿþæ
ææ1ææ "F¯ÿó' A$öæúÿ FÜÿç¨Àÿç ¾æÜÿæ ¯ÿÿöþæÿ Aæ¨~ ¯ÿç# LÿÜÿç{àÿ, vÿçLúÿ FÜÿç ¯ÿç# AÿëÓæ{Àÿ Aÿÿ¿ µÿNÿç ÿ´æÀÿæ Aæ¨~Zÿ ÉÀÿ~ {ÿB, Aæ¨~Zÿvÿæ{Àÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ Óó¾ëNÿ {ÜÿæB Aæ¨~Zëÿ Ó¸íÿö Àíÿ¨{Àÿ D¨æÓÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç F¯ÿó Aÿ¿ {àÿæ{Lÿ ¾çFLÿç Aæ¨~Zÿ ÉÀÿ~æ¨ ÿ{ÜÿæB Ó´ÿ¦ Àíÿ¨{Àÿ ÿçfÀÿ µÿÀÿÓæ{Àÿ {ÓÜÿç Aäß H A¯ÿ¿Nÿ Ó´Àíÿ¨Àÿ D¨æÓÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {¾Dô$#{Àÿ Aæ¨~ þ ×çÿ ÀÿÜÿçd;ÿç æ FÜÿç ëÿB ¨÷LÿæÀÿ µÿNÿþæÿZÿ þ{Àÿ A#Lÿ Dÿþ
268
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{¾æS{¯ÿÿæ LÿçF ? FÜÿæLëÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç É÷êµÿS¯ÿæÿë¯ÿæ`ÿ þß¿æ{¯ÿÉ¿ þ{ÿæ{ßþæó ÿçÿ¿ßëNÿæ D¨æÓ{ÿ æ É÷ßæ ¨Àÿ{ßæ{¨ÿæ{Ö {þ ßëNÿÿþæ þÿæ
ææ2ææ {Üÿ Afëöÿ ! {þævÿæ{Àÿ þÿLëÿ FLÿæS÷ LÿÀÿç ÿçÀÿ;ÿÀÿ {þævÿæ{Àÿ Óó¾ëNÿ {ÜÿæB {¾Dô µÿNÿ ¨ÀÿþææZÿ ÓÜÿçÿ Óº¤ÿ ÀÿQ#$æF {É÷Ï É÷æ¾ëNÿ {ÜÿæB {þæÀÿ µÿfÿ LÿÀÿç$æF, ÿæÜÿæZëÿ Ó¸íÿö {¾æSêþæÿZÿ þ{Àÿ Aÿç Dÿþ {¾æSê {¯ÿæàÿç þëô þ{ÿLÿ{Àÿ æ {ß ÿ´äÀÿþÿç{ÿöÉ¿þ¯ÿ¿Nó ¨ßö뿨æÓ{ÿ æ Ó¯ÿöÿ÷Sþ`ÿç;ÿ¿ó `ÿ Líÿs× þ`ÿàÿó ø¯ÿþú ææ3ææ Óóÿçß{þ¿¢ÿç÷ßS÷æþó Ó¯ÿöÿ÷ Óþ¯ëÿß
æ {ÿ ¨÷樧&ë¯ÿ;ÿç þæ{þ¯ÿ Ó¯ÿöµíÿÿÜÿç{ÿ Àÿÿæ
ææ4ææ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ B¢ÿç÷ß ÓþëÿæßLëÿ Óþ¿Lúÿ ¨÷Lÿæ{Àÿ Óó¾ÿ LÿÀÿç, þÿ¯ëÿçÀÿ `ÿç;ÿÿÀëÿ Aÿ¿;ÿ ¨{Àÿ Ó¯ÿö¯ÿ¿æ¨ê, ALÿ$ÿêß Ó´Àíÿ¨ Óÿæ FLÿÀÿÓ ÀÿÜëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç, ÿçÿ¿, A`ÿÁÿ, A¯ÿ¿Nÿ, AæLÿæÀÿ ÀÿÜÿçÿ F¯ÿó A¯ÿçÿæÉê ¯ÿ÷Üÿ½Zÿ D¨æÓÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç, Ó¸íÿö µíÿÿZÿ Üÿçÿ{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿç F¯ÿó ÓþÖZÿ vÿæ{Àÿ Óþæÿ µÿæ¯ÿ¾ëNÿ {ÓÜÿç {¾æSê þ {þæ{ÿ Üÿ] ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç, ¯ÿ÷Üÿ½Zÿ D¨{ÀÿæNÿ ¯ÿç{ÉÌ~ {þævÿæÀëÿ µÿç ëÿÜÿô æ Lÿç;ëÿ{LÿÈ{Éæ#LÿÿÀÿ{ÖÌæþ¯ÿ¿NÿæÓNÿ{`ÿÿÓæþú æ A¯ÿ¿Nÿæ Üÿç Sÿçÿöë
Qó {ÿÜÿ¯ÿÿçÀÿ¯ÿ樿{ÿ ææ5ææ {ÓÜÿç A¯ÿ¿Nÿ ¨ÀÿþææZÿvÿæ{Àÿ AæÓNÿ `ÿçÿ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌZÿ Óæÿ{Àÿ {LÿÈÉ ¯ÿç{ÉÌ ÀÿÜÿç$æF æ LÿæÀÿ~ {ÿÜÿæµÿçþæÿê þæÿZÿ ÿçþ{;ÿ A¯ÿ¿Nÿ ¯ÿçÌßLÿ Sÿç ëÿ
Q ¨í¯ÿöLÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ {ÿÜÿææÓ ÀÿÜÿçdç, {ÓÜÿç ¨¾ö¿;ÿ A¯ÿ¿Nÿ ¨÷æ©ç {Üÿ¯ÿæ ëÿÍÀÿ æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ f{~ ÓúÿSëÀëÿ $#{àÿ æ A¯ÿ¿Nÿ ¨Àÿþææ ÿæZÿvÿæ{Àÿ ¯ÿ¿Nÿ $#{àÿ æ {Ó LÿÜëÿ$#{àÿ {¾, þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÉÀÿ~ ÿ {ÿB {¾Dô ÓæLÿ ÿçfÀÿ ÉNÿçLëÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç AæSLëÿ AS÷ÓÀÿ {ÜÿæB$æF {¾, þëô FÜÿç A¯ÿ×æ{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿçdç æ AæSLëÿ FÜÿç A¯ÿ×æLëÿ ¾ç¯ÿç æ þëô ÿçfÀÿ A¯ÿ¿Nÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿç æ ÿæÜÿæ {þæÀÿ Üÿ] Ó´Àíÿ¨ {Üÿ¯ÿ æ þôë Üÿ] ÿæÜÿæ A{s æ FÜÿç¨Àÿç ¯ÿç`ÿæÀÿç ¨÷æ©çÀÿ ¨÷ÿçäæ
ÿ´æÿÉ Aæß
269
ÿLÿÀÿç ÿçfÀÿ ÉÀÿêÀÿLëÿ Üÿ] {ÓæÜÿó LÿÜÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç$æF æ FÜÿæ Üÿ] FÜÿç þæSöÀÿ Ó¯ëÿvÿæÀëÿ ¯ÿÝ ¯ÿææ A{s æ {Ó ëÿ
QæÁÿßþú AÉæÉ´ÿþú - {Àÿ Üÿ] ¨ëÿ
AæÓç¾æB$æF æ Lÿç;ëÿ ¾çF {þæÀÿ ÉÀÿ~ {ÿB `ÿæàÿç$æF , {Ó{ß ëÿ Ó¯ÿöæ~ç Lÿþöæ~ç þßç Óóÿ¿æÓ¿ þúÿ¨Àÿæ
æ Aÿ{ÿ¿{ÿð¯ÿ {ßæ{Sÿ þæó æß;ÿ D¨æÓ{ÿ ææ6æ ¾çF {þæÀÿ ¨Àÿæß~ {ÜÿæB Ó¸íÿö Lÿþö A$öæúÿ AæÀÿæÿæLëÿ {þæ vÿæ{Àÿ A¨ö~ LÿÀÿç Aÿÿ¿ µÿæ¯ÿ{Àÿ {¾æS A$öæúÿ AæÀÿæÿæ ¨÷÷Lÿ÷çßæ ÿ´æÀÿæ ÿçÀÿ;ÿÀÿ `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç µÿfÿ LÿÀëÿ$æ;ÿç{ÿÌæóþÜÿó Óþëÿöæ þõëÿ¿ÓóÓæÀÿÓæSÀÿæúÿ æ µÿ¯ÿæþç ÿ`ÿçÀÿæúÿ ¨æ$ö þß¿æ{¯ÿÉçÿ{`ÿÿÓæþú ææ7ææ {Lÿ¯ÿÁÿ {þævÿæ{Àÿ `ÿçÿLëÿ àÿSæB$#¯ÿæ µÿNÿZëÿ þëô ÉçW÷ Üÿ] þõÿë¿ Àíÿ¨ê ÓóÓæÀÿÀëÿ DæÀÿ LÿÀÿç$æF æ FÜÿç¨Àÿç `ÿçÿ àÿSæB¯ÿæ {¨÷Àÿ~æÀÿ Óæÿ ¯ÿç# D¨{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ ¨÷LÿæÉ {ÿDd;ÿçþ{ß¿¯ÿ þÿ AæúÿÓ´ þßç ¯ëÿçó ÿç{¯ÿÉß æ ÿç¯ÿÓçÌ¿Óç þ{ß¿¯ÿ Aÿ Eÿöó ÿ ÓóÉß
ææ8ææ {ÿ~ëLÿÀÿç {Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ {þævÿæ{Àÿ Üÿ] þÿ H ¯ëÿçLëÿ àÿSæA æ FÜÿæ ¨{Àÿ ëÿ{þ {þævÿæ{Àÿ Üÿ] ÿç¯ÿæÓ LÿÀÿç¯ÿ æ F$#{Àÿ ÿç{Áÿþæÿ÷ ÓóÉß ÿæÜÿ] æ þÿ H ¯ëÿç þ ¾ÿç ÿàÿSæB ¨æÀÿç¯ÿ, {ÿ{¯ÿ (Afëöÿ ¨í¯ÿöÀëÿ LÿÜÿç$#{àÿ {¾, þÿLëÿ A¯ÿ{Àÿæ LÿÀÿç¯ÿæ þëô ¯ÿæßë ÓõÿÉ ëÿÍÀÿ þ{ÿ Lÿ{Àÿ) FÜÿæ D¨{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜÿëd;ÿç A$ `ÿçÿó Óþææëÿó ÿ É{Lÿ§æÌç þßç ×çÀÿþú æ Aµÿ¿æÓ {ßæ{Sÿ ÿ{ÿæ þæþçbÿæ©ëó ÿqß ææ9ææ ¾ÿç ëÿ{þ þÿLëÿ {þævÿæ{Àÿ A`ÿÁÿ ×æ¨çÿ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ AÓþ$ö, {ÿ{¯ÿ {Üÿ Afëöÿ ! {¾æSæµÿ¿æÓ ÿ´æÀÿæ {þæ{ÿ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæ Bdæ ÀÿQ æ {¾Dô AæÝLëÿ þ `ÿçÿ ¾æDdç, {ÓÜÿçvÿæÀëÿ ¯ÿÁÿ¨í¯ÿöLÿ {üÿÀÿæB Aæ~ç ÿæÜÿæLëÿ AæÀÿæÿæ `ÿç;ÿÿ Lÿ÷çßæ{Àÿ àÿSæB¯ÿæ ÿæþ Üÿ] Aµÿ¿æÓ A{s æ ¾ÿç F¨Àÿç þ ÿLÿÀÿç ¨æÀÿç¯ÿ {ÿ{¯ÿAµÿ¿æ{Ó¨¿Óþ{$öæÓç þúÿLÿþö¨Àÿ{þæ µÿ¯ÿ æ þÿ$öþ¨ç Lÿþöæ~ç Lëÿ¯ÿöúÿ Óççþ¯ÿæ¨úÓ¿Óç ææ10ææ
270
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¾ÿç ëÿ{þ Aµÿ¿æÓ{Àÿ þ AÓþ$ö, {ÿ{¯ÿ {Lÿ¯ÿÁÿ {þæÀÿ ÿçþ{;ÿ LÿþöLÿÀÿ A$öæúÿ AæÀÿæÿæ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ ÿÀÿ {ÜÿæB¾æA FÜÿç¨Àÿç {þæÀÿ ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ Lÿþö LÿÀÿç þ ëÿ{þ {þæÀÿ ¨÷æ©çÀíÿ¨ê ÓççLëÿ Üÿçô ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ æ A$öæúÿ ëÿþÀÿ Aµÿ¿æÓ ¾ÿç {ÜÿæB ¨æÀëÿÿæÜÿ] {ÿ{¯ÿ {Lÿ¯ÿÁÿ Óæÿ ¨${Àÿ Üÿ] àÿæSç ÀÿÜÿç$æA æ A{$ðÿÿ¨¿É{NÿæÓç Lÿÿöëó þúÿ{ßæSþæÉ÷çÿ
Ó¯ÿöLÿþöüÿàÿ ÿ¿æSó ÿÿ
LëÿÀëÿ ßÿæ¯ÿæúÿ ææ11ææ ¾ÿç FÜÿæLëÿ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ þ AÓþ$ö, {ÿ{¯ÿ Ó¸íÿö Lÿþö üÿÁÿLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç A$öæúÿ àÿæµÿ ÜÿæÿçÀÿ `ÿç;ÿæLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç "þ{ÿ¿æS' AæÉ÷çÿ {ÜÿæB A$öæúÿ Óþ¨ö~ ÓÜÿçÿ Aæ¯ÿæúÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÉÀÿ~{Àÿ ¾æA æ ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ {¨÷Àÿçÿ {ÜÿæB Lÿþö Ó´ÿ
{Üÿ¯ÿæ{Àÿ àÿæSç¯ÿ, Óþ¨ö~ ÓÜÿçÿ Lÿþö üÿÁÿ ÿ¿æSÀÿ þÜÿÿ´Lëÿ ¯ëÿlæB, {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLÿõÐ LÿÜëÿd;ÿç {É÷{ßæ Üÿç jæÿþµÿ¿æÓæfú jæÿæúÿæÿó ¯ÿçÉçÌ¿{ÿ æ æÿæúÿ LÿþöüÿÁÿÿ¿æSÖ¿æSæbÿæ;ÿçÀÿÿ;ÿÀÿþú ææ12ææ {Lÿ¯ÿÁÿ `ÿçÿLëÿ A¯ÿ{Àÿæ LÿÀÿç¯ÿæÀÿ Aµÿ¿æÓ ÿ´æÀÿæ, jæÿ þæSö ÿ´æÀÿæ Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæ {É÷Ï A{s æ jæÿ þæSö{Àÿ LÿþöLëÿ Lÿæ¾ö¿ Àíÿ¨ {ÿ¯ÿæ A{¨äæ æÿ {É÷Ï A{s æ LÿæÀÿ~ æÿ{Àÿ BÎ ÿ ÿçÊÿçÿ Àíÿ{¨ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ æÿvÿæÀëÿ þ Ó¸íÿö LÿþöüÿÁÿ ÿ¿æS {É÷Ï A{s æ LÿæÀÿ~ BÎZÿ ¨÷ÿç Óþ¨ö~ ÓÜÿçÿ Üÿ] {¾æS{Àÿ õÿÎçLëÿ ÀÿQ# Lÿþö üÿÁÿLëÿ ÿ¿æSLÿ{àÿ, ÿæÜÿæZÿ {¾æS{äþÀÿ ÿæßçÿ´ BÎZÿ D¨{Àÿ Üÿ] ÀÿÜÿç$æF æ {ÿ~ëLÿÀÿç ÿ¿æS ÿ´æÀÿæ {Ó ÿúÿLÿæÁÿ Üÿ] ¨Àÿþ Éæ;ÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB ¾æB$æF æ ¯ÿÿöþæÿ ¨¾ö¿;ÿ {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜëÿd;ÿç {¾, A¯ÿ¿NÿZÿ D¨æÓÿæ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç jæÿþæSö vÿæÀëÿ Óþ¨ö~ ÓÜÿçÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ ÿçÍæþ Lÿþö {¾æSê {É÷Ï A{s æ Dµÿ{ß {SæsçF Üÿôç LÿþöLëÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ jæÿþæSöêZÿ ¨${Àÿ ¯ÿ¿¯ÿæÿ A#Lÿ ÀÿÜÿç$æF æ ÿæÜÿæZÿ Üÿæÿê-àÿæµÿÀÿ ÿæßêÿ´ ÿçf D¨{Àÿ ÀÿÜÿç$æF, {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Lÿç Óþ¨}ÿ µÿNÿZÿ ÿæßçÿ´ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ D¨{Àÿ ÀÿÜÿç$æF æ {ÿ~ë {Ó LÿþöüÿÁÿ ÿ¿æS ÿ´æÀÿæ AÿçÉçW÷ Éæ;ÿç ¨÷æ© LÿÀÿç$æF æ ¯ÿÿöþæÿ Éæ;ÿç ¨÷æ© ¨ëÀëÿÌZÿ àÿä~Lëÿ ¯ÿÿöÿæ LÿÀëÿd;ÿç-
ÿ´æÿÉ Aæß
271
A{ÿ´Îæ Ó¯ÿöµíÿÿæÿæó {þðÿ÷
LÿÀëÿ~ F¯ÿ `ÿ æ ÿçþö{þæ ÿçÀÿÜÿóLÿæÀÿ
Óþëÿ
QÓëQ
äþê ææ13ææ FÜÿç¨Àÿç Éæ;ÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ, Ó¸íÿö µíÿÿ{Àÿ {ÿ´Ì µÿæ¯ÿ ÀÿÜÿçÿ, ÓþÖZÿ {¨÷þê F¯ÿó {Üÿëÿ ÀÿÜÿçÿ ÿßæÁëÿ As;ÿç ÿ$æ ¾çF þþÿæ ÀÿÜÿçÿ, AÜÿóLÿæÀÿ ÀÿÜÿçÿ, ÓëQ ëÿ
QÀÿ ¨÷æ©ç{Àÿ Óþÿæ ÿ$æ äþæ¯ÿæúÿ As;ÿæ Ó;ëÿÎ
Óÿÿó {ßæSê ßÿææ õÿ|ÿÿçÊÿß
æ þß¿¨}ÿþ{ÿæ¯ëÿç{ßöæ þÿNÿ
Ó {þ ¨÷çß
ææ14ææ ¾çF ÿçÀÿ;ÿÀÿ {¾æSÀÿ ¨ÀÿLÿæÏæ{Àÿ Óó¾ëNÿ, àÿæµÿÜÿæÿê{Àÿ Ó;ëÿÎ, þÿ ÿ$æ B¢ÿ÷çßÓÜÿçÿ ÉÀÿêÀÿLëÿ ¯ÿɯÿÿöê LÿÀÿç¨æÀÿçdç, {¾ õÿ|ÿ ÿçÊÿß¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ A{s, {Ó {þævÿæ{Àÿ A¨}ÿ þÿ¯ëÿç ¾ëNÿ {þæÀÿ µÿNÿ {þæ{ÿ ¨÷çß A{s æ ßÓ½æ{æÿ´çf{ÿ {àÿæ{Lÿæ {àÿæLÿæ{æÿ´çf{ÿ `ÿ ß
æ ÜÿÌöæþÌöµÿ{ßæúÿ{¯ÿ{Sðþëö{Nÿæ ß
Ó `ÿ {þ ¨÷çß
ææ15ææ ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ {Lÿò~Óç fê¯ÿ Dúÿ{¯ÿS ¨÷æ© {ÜÿæBÿ$æF F¯ÿó ¾çF Ó´ßó þ {Lÿò~Óç fê¯ÿ ÿ´æÀÿæ Dúÿ¯ÿçS§ {ÜÿDÿ$æF, ÜÿÌö, Ó;ÿæ¨, µÿß F¯ÿó Ó¸íÿö ¯ÿç{äæµÿÀëÿ þëNÿ {ÓÜÿç µÿNÿ {þæ{ÿ ¨÷çß A{s æ ÓæLÿZÿ ÿçþ{;ÿ FÜÿç {ÉâæLÿ Aÿ¿;ÿ D¨{¾æSê A{s æ {ÓþæÿZëÿ FÜÿç |ÿèÿ{Àÿ ÀÿÜÿç¯ÿæ D`ÿçÿ {¾ ÿæÜÿæZÿ ÿ´æÀÿæ LÿæÜÿæÀÿ þÿLëÿ þ ¯ÿææ¨÷æ© ÿ {Üÿ¯ÿ æ FÿççLÿç ÿ ÓæLÿ LÿÀÿç¨æÀÿç¯ÿ, Lÿç;ëÿ Aÿ¿þæ{ÿ FÜÿç Aæ`ÿÀÿ~{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ{¯ÿ ÿæÜÿ] æ {Óþæ{ÿ ÿ ÓóÓæÀÿê Üÿ] As;ÿç æ {Óþæ{ÿ ëÿÀÿ;ÿ {Lÿ÷æ#ÿ {ÜÿæB¾ç{¯ÿ, Lÿçdç ÿæ Lÿçdç ¯ÿç¨Àÿçÿ ¯ÿ`ÿÿ LÿÜÿç{¯ÿ, Lÿç;ëÿ ¨$#LÿLëÿ þ{ÿ ÀÿQ#¯ÿæLëÿ {Üÿ¯ÿ {¾, ÿçf Üõÿÿß{Àÿ {ÓþæÿZÿ ÿ´æÀÿæ ¨÷æ© AæWæÿ ÿ´æÀÿæ þ ¯ÿç¯ÿ÷ÿ {Üÿ{¯ÿ ÿæÜÿ] æ `ÿç;ÿÿ{Àÿ ÓëÀÿÿ àÿæSç ÀÿÜÿç$æD, {¾¨Àÿç Lÿ÷þ ÿ ëÿsç¾ç¯ÿ æ DÿæÜÿÀÿ~ Ó´Àíÿ¨ Aæ¨~ Ó´ßó ÀÿæÖæ{Àÿ ÿçßþæëÿÓæ{Àÿ ¯ÿæFô ¨{s `ÿæàëÿd;ÿç æ ÓæþÿæÀëÿ {LÿÜÿç þÿçÀÿæ ¨æÿ LÿÀÿç ¾ÿç `ÿæàÿç AæÓëdç, {ÿ{¯ÿ ÿæÜÿævÿæÀëÿ Àÿäæ ¨æB¯ÿæ þ Aæ¨~ZÿÀÿ Üÿ] ÿæßêÿ´ æ Aÿ{¨ä
Éë`ÿçÿöä DÿæÓê{ÿæ Sÿ¯ÿ¿$
æ Ó¯ÿöæÀÿ»¨Àÿçÿ¿æSê {ßæ þúÿµÿNÿ
Ó {þ ¨÷çß
ææ16ææ
272
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{¾Dô ¨ëÀëÿÌ, AæLÿæóäæ ÀÿÜÿçÿ, Ó¯ÿö$æ ¨¯ÿçÿ÷, ÿä A$öæúÿ AæÀÿæÿæÀÿ ¯ÿç{ÉÌj (F¨Àÿç ëÿÜÿô {¾, {`ÿæÀÿç LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ ÿä æ É÷êLõÿÐZÿ AëÿÓæ{Àÿ Lÿþö {SæsçF Üÿ] A{s ÿæÜÿæ {ÜÿDdç ÿçßÿ Lÿþö æ AæÀÿæÿæ, `ÿç;ÿÿ{Àÿ ¾çF ÿä {ÜÿæB$æF) ¾çF ¨ä-¯ÿç¨äÀëÿ Eÿö{Àÿ, ëÿ
QÀëÿ þëNÿ, ÓþÖ ¨÷æÀÿ»Àÿ ÿ¿æSê {þæÀÿ {ÓÜÿç µÿNÿ Üÿçô {þæ{ÿ ¨÷çß A{s æ LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ {Lÿò~Óç Lÿ÷çßæ ÿæÜÿæÿ ÿ´æÀÿæ ¨÷æÀÿ» {Üÿ¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {ÉÌ ÀÿÜÿçÿ$æF æ {ßæ ÿ ÜõÿÌ¿ÿç ÿ {ÿ´Îç ÿ {Éæ`ÿÿç ÿ LÿæYúÿäÿç ÉëµÿæÉëµÿ¨Àÿçÿ¿æSê µÿNÿçþæúÿ ß
Ó {þ ¨÷çß
ææ17ææ ¾çF ÿæ {Lÿ{¯ÿ ÜÿÌ}ÿ {ÜÿæB$æF, ÿæ {ÿ´Ì LÿÀÿç$æF, ÿæ {ÉæLÿ LÿÀÿç$æF, ÿæ Lÿæþÿæ Üÿ] LÿÀÿç$æF, ¾çF Éëµÿ F¯ÿó AÉëµÿ Ó¸ëÿö Lÿþö üÿÁÿ ÿ¿æSê, {¾Dôvÿæ{Àÿ {Lÿò~Óç Éëµÿ AàÿSæ ÿæÜÿ] æ AÉëµÿ {ÉÌ ÀÿÜÿçÿ$æF æ µÿNÿçÀÿ FÜÿç ¨ÀÿæLÿæÏæ{Àÿ ×çÿ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ {þæ{ÿ ¨÷çß A{s æ Óþ
É{ÿ÷ò `ÿ þç{ÿ÷ `ÿ ÿ$æ þæÿæ¨þæÿ{ßæ
æ Éê{ÿæÐÓëQëÿ
{QÌë Óþ
Óèÿ¯ÿç¯ÿf}ÿ
ææ18ææ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ Éÿø F¯ÿó þçÿ÷Zÿvÿæ{Àÿ ÿ$æ þæÿ H A¨þæÿ{Àÿ Óþæÿ ÀÿÜÿç$æF, ¾æÜÿæÀÿ A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ ¯ÿõÿç Ó¯ÿö$æ Éæ;ÿ, ¾çFLÿç $æ, SÀÿþ, ÓëQ F¯ÿó ëÿ
Qæÿç ÿ´£ÿ{Àÿ Óþæÿ ÀÿÜÿç$æF F¯ÿó AæÓNÿç ÀÿÜÿçÿ ÿ$æëÿàÿ¿ÿç¢ÿæÖëÿç{þòöÿê Óó;ëÿ{Îæ {ßÿ {Lÿÿ`ÿçúÿ æ Aÿç{Lÿÿ
×çÀÿþÿçµÿöNÿçþæúÿ {þ ¨÷ç{ßæ ÿÀÿ
ææ19ææ ¾çF ÿç¢ÿæ ÿ$æ ÖëÿçLëÿ Óþæÿ þ{ÿ LÿÀëÿ$æF, þÿÿÉêÁÿÿæÀÿ `ÿÀÿþ Óêþæ{Àÿ ¨Üÿo# ¾æÜÿæÀÿ þÿ ÓÜÿçÿ B¢ÿç÷ß Éæ;ÿ {ÜÿæB¾æBdç, {¾ {Lÿò~Óç ¨÷LÿæÀÿ ÉÀÿêÀÿ ÿç¯ÿöæÜÿ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ ¾çF Ó{ÿð¯ÿ Ó;ëÿÎ, ¾çF ÿçfÀÿ ÿç¯ÿæÓ ×æÿ{Àÿ þ þþÿæ ÀÿÜÿçÿ ÀÿÜÿç$æF æ µÿNÿçÀÿ ¨ÀÿæLÿæÏæ{Àÿ ¨Üÿo#$#¯ÿæ {ÓÜÿç ×ççÀÿ ¯ëÿç¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ {þæ{ÿ ¨÷çß A{s æ {ß ëÿ þö¿æþõÿþçÿó ß{$æNÿó ¨ßö¿ë¨æÓ{ÿ æ É÷æÿæ þÀÿþæ µÿNÿæ{Öÿê¯ÿ {þ ¨÷çßæ
ææ20ææ ¾çF {þæÀÿ ¨Àÿæß~ {ÜÿæB Üÿæ}Lÿ É÷æ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ FÜÿç D¨{ÀÿæNÿ þöþß AþõÿLëÿ µÿàÿÀíÿ¨ {Ó¯ÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, F¨Àÿç µÿNÿ {þæ{ÿ AÿçÉß ¨÷çß A{s æ
ÿ´æÿÉ Aæß
273
-ÿçÍÌöSÿ AæßÀÿ {ÉÌ{Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç$#{àÿ, {Üÿ Afëöÿ ! ëÿþ ¯ÿ¿ÿêÿ ÿæ {LÿÜÿç ¨æBd;ÿç, ÿæ LÿçF µÿ¯ÿçÌ¿ÿ{Àÿ þ ¨æB¨æÀÿç{¯, {¾¨Àÿç ëÿ{þ {ÿQ#àÿ æ Lÿç;ëÿ Aÿÿ¿ µÿNÿç A$¯ÿæ AëÿÀÿæS{Àÿ ¾çF µÿfÿ LÿÀÿç$æF, {Ó FÜÿç¨Àÿç µÿæ¯ÿ{Àÿ {þæÀÿ ÿÉöÿ LÿÀÿç¨æÀÿç¯ÿ, ÿÿ´ ÓÜÿçÿ {þæ{ÿ fæ~ç ¨æÀÿç¯ÿ F¯ÿó {þæ µÿçÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ þ ¨æB¨æÀÿç¯ÿ æ A$öæúÿ ¨Àÿþææ F¨Àÿç Óÿæ As;ÿç, ¾æÜÿæZë ¨÷æ© LÿÀÿæ¾æB¨æÀÿç¯ÿ æ Aÿ
{Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ µÿNÿ ÜëÿA æ Afëöÿ FÜÿç Aæß{Àÿ ¨÷ɧLÿ{àÿ- Aÿÿ¿ µÿæ¯ÿ{Àÿ ¾çF Aæ¨~ZÿÀÿ `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç$æF F¯ÿó Aÿ¿þæ{ÿ ¾çF AäÀÿ, A¯ÿ¿NÿZÿ D¨æÓÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç, FÜÿç ëÿÜÿ]Zÿ þ{Àÿ Dÿþ {¾æS{¯ÿÿæ LÿçF ? {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿëÿ{Üÿô {þæ{ÿ Üÿ] ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç LÿæÀÿ~ þëô A¯ÿ¿Nÿ Ó´Àíÿ¨ A{s æ Lÿç;ëÿ ¾çF B¢ÿç÷ßþæÿZëÿ ¯ÿÉ{Àÿ ÀÿQ# þÿLëÿ `ÿëÿ}SÀëÿ ÓæDôsçLÿÀÿç A¯ÿ¿Nÿ ¨ÀÿþææZÿ vÿæ{Àÿ AæÓNÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç, ÿæÜÿæZÿ ¨${Àÿ ¯ÿç{ÉÌ {LÿâÉ ÀÿÜÿç$æF æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ {ÿÜÿææÓ ÀÿÜÿçdç, {Ó ¨¾ö¿;ÿ A¯ÿ¿Nÿ Ó´Àíÿ¨Àÿ ¨÷æ©ç ëÿ
Q ¨íÿö {ÜÿæB$æF æ LÿæÀÿ~ A¯ÿ¿Nÿ Ó´Àíÿ¨ ÿ `ÿçÿÀÿ ÿç{Àÿæ F¯ÿó ¯ÿçàÿß LÿæÁÿ{Àÿ Üÿ] ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ æ FÜÿæ ¨í¯ÿöÀëÿ ÿæÀÿ ÉÀÿêÀÿ Üÿ] þæ¯ÿ×æ{Àÿ ¯ÿæLÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ "þëô', "þëô' {þæ{ÿ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¯ÿæLÿç Adç, F¨Àÿç LÿÜëÿ LÿÜëÿ ÿçfÀÿ ÉÀÿêÀÿÀÿ `ÿç;ÿæ{Àÿ Üÿ] àÿæSç ÀÿÜÿç$æF æ {Óþæ{ÿ ¯ÿç`ÿÁÿçÿ {Üÿ¯ÿæ{Àÿ A#Lÿ Ó»æ¯ÿÿæ ÀÿÜÿç$æF æ Aÿ
{Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ Ó¸íÿö Lÿþö {þæ vÿæ{Àÿ Óþ¨ö~ LÿÀÿç Aÿÿ¿ µÿNÿç¨í¯ÿöLÿ {þæÀÿ `ÿç;ÿÿ LÿÀÿ æ {þæÀÿ ¨Àÿæß~ {ÜÿæB$#¯ÿæ µÿNÿþæ{ÿ Ó¸íÿö LÿþöLëÿ {þæ vÿæ{Àÿ A¨ö~LÿÀÿç þæÿ¯ÿ ÉÀÿêÀÿæÀÿê {þæ{ÿ ÓSë~ {¾æSê Àíÿ¨Àÿ æÿ ÿ´æÀÿæ {ÿðÁÿ æÀÿæ¯ÿúÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, ÿæÜÿæZëÿ þëô ÉçW÷ Üÿ] ÓóÓæÀÿ-ÓæSÀÿÀëÿ DæÀÿ LÿÀÿç$æF æ Aÿ
µÿNÿçþæSö {É÷Ï A{s æ {Üÿ Afëöÿ ! {þævÿæ{Àÿ þÿLëÿ àÿSæA æ ¾ÿçH þ ÿ àÿæSç¯ÿ {ÿ{¯ÿ þ þÿLëÿ àÿSæB¯ÿæ Aµÿ¿æÓ LÿÀÿ æ {¾Dô AæÝLëÿ `ÿçÿ ¾æDdç, {ÓvÿæÀëÿ ¨ëÿ
{üÿÀÿæB Aæ~ç ÿç{Àÿæ LÿÀÿ æ ¾ÿç FÜÿæ þ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ AÓþ$ö {ÿ{¯ÿ ëÿ{þ LÿþöLÿÀÿ æ Lÿþö {SæsçF Üÿ] A{s, ¾jæ$ö Lÿþö æ ëÿ{þ
274
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Lÿæßöó Lÿþö {Lÿ¯ÿÁÿ LÿÀÿç `ÿæàÿ, Aÿ¿ AæÝLëÿ þÿ àÿSæA ÿæÜÿ] æ {ÓÿçLÿç Üÿ] LÿÀÿ, ¨æÀÿàÿæSë Lÿçºæ ÿ àÿæSë æ ¾ÿç FÜÿæ þ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ AÓþ$ö {ÿ{¯ÿ ×çÿ¨÷jæ, Aæ¯ÿæúÿ, ÿÿ´j þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÉÀÿ~ {ÜÿæB, Ó¸íÿö Lÿþö üÿÁÿLëÿ ÿ¿æS LÿÀ æ F¨Àÿç ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ ëÿ{þ ¨Àÿþ Éæ;ÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB ¾ç¯ÿ æ ÿúÿ¨Êÿæúÿ ¨Àÿþ Éæ;ÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$#¯ÿæ µÿNÿZÿ àÿä~Lëÿ LÿÜÿç¯ÿæLëÿ ¾æB {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾ ¾çF Ó¸íÿöµíÿÿZÿ vÿæ{Àÿ {ÿ´Ì µÿæ¯ÿÀëÿ ÀÿÜÿçÿ, ¾çF LÿÀëÿ~æ¾ëNÿ, ÿßæÁëÿ, þþÿæ F¯ÿó AÜÿóLÿæÀÿ ÀÿÜÿçÿ, {ÓÜÿç µÿNÿ {þæ{ÿ ¨÷ç÷ß A{s æ ¾çF æÿ {¾æS{Àÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ ÿÀÿ F¯ÿó Aæ¯ÿæúÿ , Aæ×çç {ÓÜÿç µÿNÿ {þæ{ÿ ¨÷çß A{s æ ¾æÜÿæ ÿ´æÀÿæ ÿæ LÿæÜÿæLëÿ Dúÿ{¯ÿS ¨÷æ© {ÜÿæB$æF, ÿæ Ó´ßó LÿæÜÿæÿ´æÀÿæ Dúÿ{¯ÿS ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ FÜÿç¨Àÿç µÿNÿ {þæ{ÿ ¨÷ß A{s æ ¾çF Éë F¯ÿó ÿä, ¯ÿ¿$æþæÿZÿÀëÿ D¨Àÿæþ {ÜÿæB$æF, Ó¯ÿö AæÀÿ»Àÿ ÿ¿æS LÿÀÿç ¾çF ¨æÀÿ ¨æB¾æBdç, F¨Àÿç µÿNÿ {þæ{ÿ ¨÷çß A{s æ Ó¸íÿö LÿæþÿæÀÿ ÿ¿æSê F¯ÿó ÉëµÿæÉëµÿÀëÿ ¨æÀÿ ¨æB$#¯ÿæ µÿNÿ {þæ{ÿ ¨÷çß A{s æ ¾çF ÿç¢ÿæ Öëÿç{Àÿ Óþæÿ F¯ÿó {þòÿ ÀÿÜÿç$æF, þÿ ÓÜÿçÿ ¾æÜÿæÀÿ B¢ÿç÷ß Éæ;ÿ H {þòÿ ÀÿÜÿç$æF, {¾ {Lÿò~Óç ¨÷Lÿæ{Àÿ þ ÉÀÿêÀÿ ÿç¯ÿöæÜÿ{Àÿ Ó;ëÿÎ F¯ÿó ÀÿÜÿç¯ÿæ ×æÿ{Àÿ þþÿæ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB ÀÿÜÿç$æF, ÉÀÿêÀÿ Àÿäæ ÿçþ{;ÿ þ LÿæÜÿæ¨÷ÿç AæÓNÿç ÿ$æF æ F¨Àÿç ×ç ¨÷j µÿNÿç¯ÿæÿ ¨ëÀëÿÌ {þæ{ÿ ¨÷çß A{s æ FÜÿç¨Àÿç FLÿæÿÉ {ÉâæLÿÀëÿ Eÿ¯ÿçóÉ {ÉâæLÿ ¨¾ö¿;ÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ Éæ;ÿç ¨÷æ©, {¾æS¾ëNÿ µÿNÿZÿ ÀÿÜÿ~ê D¨{Àÿ ¨÷LÿæÉ Lÿ{àÿ æ ¾æÜÿæ ÓæLÿZÿ ÿçþ{;ÿ D¨æ{ÿß æ ¨Àÿç{ÉÌ{Àÿ ÿçÿöß {ÿB {Ó LÿÜÿç{àÿ- {Üÿ Afëöÿ ! ¾çF {þæÀÿ ¨Àÿæß~ {ÜÿæB Aÿÿ¿ É÷æ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ, FÜÿç D¨{ÀÿæNÿ LÿÜÿç$#¯ÿæ þöþß AþõÿLëÿ ÿçÍæþ µÿæ¯ÿ{Àÿ Dÿþ Àíÿ{¨ Aæ`ÿÀÿ~ {Àÿ |ÿæÁÿç$æF æ {ÓÜÿç µÿNÿ {þæ{ÿ AÿçÉß ¨÷çß A{s æ Aÿ
Óþ¨ö~ ÓÜÿçÿ FÜÿç Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæ {É÷ßÿÀÿ A{s æ ÿæÜÿæZÿ ÜÿæÿçàÿæµÿÀÿ ÿæßçÿ´ {ÓÜÿç BÎ A$öæúÿ ÓúÿSëÀëÿ ÿç{f ¯ÿÜÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Fvÿæ{Àÿ É÷êLÿõÐ Ó´Àíÿ¨× þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ àÿä~ LÿÜÿç{àÿ F¯ÿó ÿæÜÿæZÿ ÉÀÿ~{Àÿ ¾ç¯ÿæLëÿ LÿÜÿç{àÿ F¯ÿó ¨Àÿç{ÉÌ{Àÿ ÿçf ÉÀÿ~{Àÿ AæÓç¯ÿæ ¨æBô {¨÷Àÿ~æ {ÿB {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ
ÿ´æÿÉ Aæß
275
ÓþLÿä ÿçfLëÿ þ {WæÌçÿ Lÿ{àÿ æ É÷êLõÿÐ f{~ {¾æSê$#{àÿ æ ÿÿ´ÿÉöê þÜÿææ $#{àÿ æ FÜÿç Aæß{Àÿ µÿNÿçLëÿ {É÷Ïÿæ ÿçAæSàÿæ æ Aÿ
FÜÿç AæßÀÿ ÿæþLÿÀÿ~ µÿNÿç {¾æS ¾ëNÿç Óèÿÿ A{s æ Aÿ
C ÿûÿçÿç É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæÓí¨ÿçÌûë ¯ÿ÷Üÿ½ ¯ÿçÿ¿æßæó {¾æSÉæ{Ú É÷êLõÿÐæfëöÿ Óºæ{ÿ "µÿNÿç {¾æ{Sæ' ÿæþ ÿ´æÿ{Éææß
ææ12ææ FÜÿç ¨÷Lÿæ{Àÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæ Àíÿ¨ê D¨ÿçÌÿ, F¯ÿó ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ ÿ$æ {¾æSæÉæÚ ¯ÿçÌßLÿ É÷êLõÿÐ F¯ÿó AfëöÿZÿ Óºæÿ{Àÿ "µÿNÿç {¾æ{Sæ' ÿæþLÿ ÿ´æÿÉ Aæß Ó¸íÿö {Üÿàÿæ æ Bÿç É÷ ê þú ÿ ¨ÀÿþÜÿóÓ ¨Àÿþæÿ¢ÿÓ¿ Éç Ì ¿ É÷ ê Ó´ æ þê AÝSÝæÿ¢ÿLõÿ{ÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæßæ
ß$æ$ö Sêÿæ µÿæ{Ì¿ "µÿNÿç {¾æ{Sæ' ÿæþ ÿ´æÿ{Éææß
ææ12ææ ÜÿÀÿç CÿúÿÓúÿ ææ
276
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
C É÷ê ¨Àÿþæ{ÿ ÿþ
A$ ÿ÷{ßæÿ{Éææß
SêÿæÀÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ Üÿ] õÿÀÿæÎ÷Zÿ ¨÷ɧ $#àÿæ- {Üÿ Óqß ! þö{äÿ÷ ÿ$æ LëÿÀëÿ{äÿ÷{Àÿ ¾ëÀÿ Bdæ ÀÿQ# FLÿÿ÷çÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ {þæÀÿ F¯ÿó ¨æë ¨ëÿ÷þæ{ÿ Lÿ'~ Lÿ{àÿ ? ¯ÿÿöþæÿ ¨¾ö¿;ÿ FÜÿæ LÿÜÿç{àÿ ÿæÜÿ] {¾ {ÓÜÿç {äÿ÷ {LÿDôvÿç ÀÿÜÿçdç ? Lÿç;ëÿ {¾Dô þÜÿæ¨ëÀëÿÌ, {¾Dô {äÿ÷{Àÿ ¾ëLëÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ LÿÜÿç{àÿ, Ó´ßó Üÿ] {ÓÜÿç {äÿ÷ ¯ÿçÌß{Àÿ ¨÷Öëÿ Aæß{Àÿ ÿçÿöß {ÿDd;ÿç {¾, {ÓÜÿç{äÿ÷ ¯ÿÖëÿ
{LÿDôvÿç ? É÷ê µÿS¯ÿæëÿ¯ÿæ`ÿ Bÿó ÉÀÿêÀÿó {Lÿò{;ÿß {äÿ÷þçÿ¿µÿçêß{ÿ æ Fÿ{ÿ¿æ {¯ÿÿç ÿó ¨÷æÜëÿ
{äÿ÷j Bÿç ÿÿ´çÿ
ææ1ææ {Üÿ {Lÿò{;ÿß ! FÜÿç ÉÀÿêÀÿ Üÿ] {SæsçF {äÿ÷ F¯ÿó FÜÿæLëÿ ¾çF µÿàÿ µÿæ¯ÿ{Àÿ fæ~ç$æF, {Ó Üÿçô ¾ÿ÷j A{s æ {Ó {Ó$#{Àÿ àÿç© {ÜÿæBÿ$æF ¯ÿÀÿó ÿæÜÿæÀÿ ÓoæÁÿLÿ A{s æ F¨Àÿç {ÓÜÿç ÿÿ´Lëÿ ¯ÿçÿçÿ LÿÀÿç$#¯ÿæ þÜÿæ ¨ëÀëÿÌþæ{ÿ LÿÜÿçd;ÿç æ ÉÀÿêÀÿ ÿ {SæsçF Üÿ] A{s æ F$#{Àÿ þö {äÿ÷ F¯ÿó LÿëÀëÿ{äÿ÷, ëÿBsç {äÿ÷ Lÿç¨Àÿç ? ¯ÿÖëÿ
FÜÿç ÉÀÿêÀÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ ëÿBsç ¨÷¯õÿÿç ¨ëÀÿæÿÿ A{s æ {SæsçF ¨Àÿþ þö ¨æÀÿþææZÿ vÿæ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæD$#¯ÿæ ¨~¿þßê ¨÷¯õÿÿç {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ F¯ÿó Aÿ¿sç {ÜÿDdç AæÓëÀÿê Ó¸ÿ, ëÿÌçÿ õÿÎç{Lÿæ~ ÿ´æÀÿæ ¾æÜÿæÀÿ Svÿÿ {ÜÿæB$æF, ¾çFLÿç ÿÉ´Àÿ ÓóÓæÀÿ{Àÿ ¯ÿçÉ´æÓ {ÿD$æF æ {¾{¯ÿ AæÓëÀÿê Ó¸ÿÀÿ ¯ÿæÜëÿàÿ¿ {ÜÿæB$æF, {ÿ{¯ÿ FÜÿç ÉÀÿêÀÿ Üÿ] LëÿÀëÿ{äÿ÷ {ÜÿæB¾æF F¯ÿó FÜÿç ÉÀÿêÀÿÀÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿÀÿ ¯ÿæÜëÿàÿ¿ ÜÿëF, {ÿ{¯ÿ FÜÿç ÉÀÿêÀÿLëÿ þö{äÿ÷ LëÿÜÿæ¾æF æ FÜÿç Üÿ÷æÓ-¯õÿç ÿçÀÿ;ÿÀÿ àÿæSç ÀÿÜÿç$æF æ Lÿç;ëÿ ÿÿ´öÿÉöê þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ Óæç{Àÿ, {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ {Lÿò~Óç ¨ëÀëÿÌ Aÿÿ¿ µÿNÿç ÿ´æÀÿæ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æF, {ÿ{¯ÿ Dµÿß ¨÷¯ÿõÿç{Àÿ ÿçÿöæßLÿ ¾ëÀÿ Óíÿ÷¨æÿ {ÜÿæB$æF æ Lÿ÷þÉ
ÿ÷{ßæÿÉ Aæß
277
{ÿð¯ÿê Ó¸ÿÀÿ Dúÿ$æÿ F¯ÿó AæÓëÀÿê Ó¸ÿÀÿ Éþÿ {ÜÿæB$æF æ AæÓëÀÿê Ó¸ÿÀÿ Ó¯ÿö$æ Éþÿ {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ ¨ÀÿþææZÿ ÿçSúÿÉöÿÀÿ A¯ÿ×æ AæÓç¾æB$æF æ Aÿ
{Ó þ ¨ÀÿþææZÿ vÿæ{Àÿ Ó´ÿ
¯ÿçàÿß {ÜÿæB$æF æ µÿfÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ ¨Àÿþææ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB¾æF æ FLÿæÿÉ Aæß{Àÿ Afëöÿ {ÿQ#{àÿ {¾ {LÿòÀÿ¯ÿ ¨äÀ Aÿ;ÿÀÿ ¨æ¯ÿ ¨äÀÿ {¾ææ þ {¾æ{SÉ´ÀÿZÿ µÿçÿ{Àÿ ¯ÿçàÿêÿ {ÜÿæB¾æDd;ÿç æ FÜÿç ¯ÿçàÿßÿ ¨Êÿæúÿ ¨ëÀëÿÌZÿ {¾Dô Ó´Àíÿ¨ ÀÿÜÿç$æF, ÿæÜÿæ Üÿ] {äÿ÷j A{s æ {äÿ÷jó `ÿæ¨ç þæó ¯ÿçç Ó¯ÿö{ä{ÿ÷Ìë µÿæÀÿÿ æ {äÿ÷{äÿ÷j{ßæjöæÿó ßÿfújæÿó þÿó þþ ææ2ææ {Üÿ Afëöÿ ! Ó¸íÿö {äÿ÷Àÿ {äÿ÷j {þæ{ÿ Üÿ] fæ~ A$öæúÿ þëô þ {äÿ÷j A{s æ ¾çF FÜÿç {äÿ÷Lëÿ fæ~ç$æF, {Ó Üÿ] {äÿ÷j A{s æ F¨Àÿç ÿæÜÿæLëÿ Óæäæúÿ fæ~ç$#¯ÿæ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ LÿÜëÿd;ÿç F¯ÿó É÷êLõÿÐ LÿÜÿëd;ÿç- þëô þ {äÿ÷j A{s, A$öæúÿ É÷êLÿõÐ þ f{~ {¾æ{SÉ´Àÿ $#{àÿ æ äÿ÷ H {äÿ÷j A$öæúÿ ¯ÿçLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ ¨÷Lõÿÿç F¯ÿó ¨ëÀëÿÌZÿë ÿÿ´ ÿ´æÀÿæ fæ~ç¯ÿæ Üÿ] jæÿ A{s æ F¨Àÿç {þæÀÿ þÿ A{s æ A$öæúÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ FÜÿæÀÿ AëÿµÿëÿçÀÿ ÿæþ Üÿ] jæÿ A{s æ {Lÿ¯ÿÁÿ ¯ÿæÿ ¯ÿç¯ÿæÿÀÿ ÿæþ jæÿ ÿëÜÿô æ ÿúÿ{äÿ÷ó ßaÿßæõÿLúÿ`ÿ ßúÿ¯ÿçLÿæÀÿç ßÿÊÿ ßúÿ æ Ó `ÿ{ßæS ßúÿ¨÷µÿæ¯ÿÊÿ ÿúÿ Óþæ{Óÿ {þ Éõ~ë ææ3ææ {ÓÜÿç {äÿ÷ {¾¨Àÿç F¯ÿó {¾Dô ¯ÿçLÿæÀÿ ¾ëNÿ {ÜÿæB$æF ÿ$æ {¾Dô LÿæÀÿ~Àëÿ {ÜÿæB$æF, {ÓÜÿç {äÿ÷j þ {¾¨Àÿç ¨÷µÿæ¯ÿ¾ëNÿ, {ÓÜÿç Ó¯ëÿ Óó{ä¨{Àÿ {þæ vÿæÀëÿ Éë~ æ A$öæúÿ {äÿ÷ ¯ÿçLÿæÀÿ¾ëNÿ A{s æ {LÿDô LÿæÀÿ~Àëÿ {ÜÿæBdç F¯ÿó {äÿ÷j Lÿç¨Àÿç ¨÷µÿæ¯ÿ ¾ëNÿ, FÜÿæ þëô Üÿ] LÿÜëÿdç ÿæÜÿæ ëÿÜÿô æ JÌçþæ{ÿ þ LÿÜëÿd;ÿç æ JÌçµÿç¯ÿöÜëÿæ Sêÿó d{¢ÿæµÿç¯ÿ}¯ÿç{ð
¨õ$Lúÿ æ ¯ÿ÷Üÿ½Óíÿ÷¨{ÿð{Êÿð¯ÿ {Üÿëÿþúÿµÿç¯ÿ}ÿçÊÿç{ÿð
ææ4ææ FÜÿç {äÿ÷ F¯ÿó {äÿ÷jÀÿ ÿÿ´ JÌçþæÿZÿ ÿ´æÀÿæ ¯ÿÜëÿÿ ¨÷LÿæÀÿ{Àÿ Sæßÿ LÿÀÿæ¾æBdç æ ÿæÿæ ¨÷LÿæÀÿÿ {¯ÿÿ þ¦ ÿ´æÀÿæ ¯ÿçµÿæfçÿ LÿÀÿç þ LëÿÜÿæ¾æBdç æ ¯ÿç{ÉÌ Àíÿ¨{Àÿ ÿçÊÿçÿ LÿÀÿæ¾æB$#¯ÿæ ¾ëNÿç¾ëNÿ ¯ÿ÷Üÿ½Óíÿ÷Àÿ ¯ÿæLÿ¿ ÿ´æÀÿæ þ ÿæÜÿæ Üÿ] LëÿÜÿæ¾æBdç æ A$öæúÿ {¯ÿÿæ;ÿ, þÜÿÌ}, ¯ÿ÷Üÿ½Óíÿ÷ F¯ÿó þëô
278
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
þ {SæsçF Üÿ] Lÿ$æ LÿÜÿç¯ÿæLëÿ ¾æDdë æ É÷êLõÿÐ ÿæÜÿæ LÿÜëÿd;ÿç, ¾æÜÿæ FÜÿç Óþ{Ö LÿÜÿçd;ÿç æ Lÿ'~ ÉÀÿêÀÿ Àíÿ¨ê {äÿ÷ FÿçLÿç Üÿ] A{s, {¾ÿçLÿç {ÿQæ ¾æDdç ? FÜÿæÀÿ ¯ÿÿöÿæ LÿÀÿç LÿÜëÿd;ÿçþÜÿæµíÿÿæÿ¿ÜÿóLÿæ{Àÿæ ¯ëÿçÀÿ¯ÿ¿Nÿ{þ¯ÿ `ÿ æ B¢ÿç÷ßæ~ç ÿ{ÉðLÿó `ÿ ¨o {`ÿ¢ÿç÷ß{Sæ`ÿÀÿæ
ææ5ææ {Üÿ Afëÿö ¨oþÜÿæµíÿÿ- äçÿç, fÁÿ, ¨æ¯ÿLÿ, SSÿ, ÓþêÀÿ ÿ$æ A;ÿ
LÿÀÿ~ `ÿëÿÎß- þÿ, ¯ëÿç, `ÿçÿ H AÜÿóLÿæÀÿ æ AÜÿóLÿæÀÿ, ¯ëÿç F¯ÿó `ÿçÿ A$öæúÿ Fvÿæ{Àÿ `ÿçÿÀÿ ÿæþLëÿ ÿ {ÿB ÿæÜÿæLëÿ A¯ÿ¿Nÿ ¨Àÿæ ¨÷Lõÿÿç LëÿÜÿæSàÿæ æ A$öæúÿ þíÁÿ ¨÷Lõÿÿç D¨{Àÿ LÿÜÿç{àÿ æ {¾Dô$#{Àÿ ¨Àÿæ ¨÷Lõÿÿç þ Ó¼çÁÿçÿ ÀÿÜÿçdç æ ¨õ$#¯ÿê, fÁÿ, AS§ç, ¯ÿæßë, AæLÿæÉ, AÜÿóLÿæÀÿ, ¯ëÿç F¯ÿó `ÿçÿ FÜÿç AævÿsçLëÿ AÎæ þíÁÿ ¨÷Lõÿÿç LëÿÜÿæSàÿæ ÿ$æ ÿÉ B¢ÿç÷ß- {É÷æÿ÷, `ÿäë, ÿæÉæ, ÿ´`ÿæ, fçÜÿ´æ, ¯ÿæLúÿ, ¨æ~ç, ¨æÿ, ¨æßë H D¨×, {SæsçF þÿ F¯ÿó ¨o jæ{ÿ¢ÿ÷çßZÿ ¯ÿçÌß- ɱÿ, ØÉö, Àíÿ¨, ÀÿÓ H S¤ÿ ÿ$æBdæ {ÿ´Ì
ÓëQó ëÿ
Qó ÓóWæÿ {Êÿÿÿæ õÿç
æ Fÿúÿ {äÿ÷ó Óþæ{Óÿ Ó¯ÿçLÿæÀÿþëÿæÜõÿÿþú ææ6ææ Bdæ, {ÿ´Ì, ÓëQ, ëÿ
Q F¯ÿó ÓþÖZÿ ÓþíÜÿ FÜÿç ×íÁÿ {ÿÜÿÀÿ ¨ç, {`ÿÿÿæ F¯ÿó {ð¾ö¿, FÜÿç¨Àÿç FÜÿç {äÿ÷ ¯ÿçLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ Óó{ä¨{Àÿ LëÿÜÿæSàÿæ æ Óó{ä¨{Àÿ FÜÿæ Üÿ] {äÿ÷Àÿ Ó´Àÿí¨ A{s æ {¾Dô$#{Àÿ ¯ëÿ~ç$#¯ÿæ µÿàÿ H þ¢ÿ ¯ÿêf ÓóÔÿæÀÿ Àíÿ¨{Àÿ AZëÿÀÿçÿ {ÜÿæB$æF æ FÜÿç ÉÀÿêÀÿ Üÿ] {äÿ÷ A{s æ F$#{Àÿ {LÿDô ¯ÿÖëÀÿ Ó´æÿ ¯ÿöLÿ D¨æÿæÿ ÀÿÜÿçdç ? {ÿ{¯ÿ FÜÿç ¨æo ÿÿ´, ÿÉB¢ÿç÷ß, {SæsçF þÿ Bÿ¿æÿç àÿä~ {¾¨Àÿç D¨Àÿ {ÉÈæLÿ{Àÿ S~ÿæ LÿÀÿæ¾æBdç æ FÜÿç ÓþÖZÿ ÓæþëÜÿçLÿ ÓóWæÿ Üÿ] ¨ç ÉÀÿêÀÿ A{s æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ FÜÿç ¯ÿçLÿæÀÿ ÀÿÜÿç$#{¯ÿ, {Ó ¨¾ö¿;ÿ FÜÿç ¨ç þ ¯ÿçÿ¿þæÿ ÀÿÜÿç¯ÿ æ {ÿ~ëLÿÀÿç, FÜÿç ¨ç, ¯ÿçLÿæÀÿþæÿZÿ ÿ´æÀÿæ Üÿ] ÿçþ}ÿ {ÜÿæBdç æ ¯ÿÿöþæÿ FÜÿç {äÿ÷jZÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ {ÿQ#¯ÿæ, ¾çF FÜÿç {äÿ÷{Àÿ ÀÿÜÿç þ F$#{Àÿ àÿç© {ÜÿæBÿ$æ;ÿç ¯ÿÀÿó ÿç¯õÿÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ Aþæÿçÿ´þÿ»çÿ´þÜÿçóÓæ äæ;ÿçÀÿæfö¯ÿþú æ Aæ`ÿæ{ßö¿æ¨æÓÿó {Éò`ÿó {×ðßö¿þæ¯ÿçÿçS÷Üÿ
ææ7ææ {Üÿ Afëöÿ ! þæÿ A¨þæÿÀÿ Aµÿæ¯ÿ, ÿ»æÀÿ~Àÿ Aµÿæ¯ÿ, AÜÿçóÓæ
ÿ÷{ßæÿÉ Aæß
279
A$öæúÿ ÿçfÀÿ ÿ$æ Aÿ¿ LÿæÜÿæÀÿ AææLëÿ LÿÎ ÿ{ÿ¯ÿæ Üÿ] AÜÿçóÓæ A{s æ AÜÿçóÓæÀÿ A$ö {Lÿ¯ÿÁÿ FÿçLÿç Üÿ] ëÿÜÿô {¾ {Lÿ¯ÿÁÿ ¨ç¸ëÝçLëÿ Üÿ] ÿ þæÀÿç¯ÿæ, É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ {¾, ÿçfÀÿ AææLëÿ A{æSÿç{Àÿ ÿ ÿçAæ;ëÿ æ ÿæÜÿæLëÿ A{æSÿç{Àÿ ¨ÜëÿoæB¯ÿæ Üÿ] ÜÿçóÓæ A{s F¯ÿó ÿçf AææÀÿ Dúÿ$æÿ Üÿ] Éë AÜÿçóÓæ A{s æ F¨Àÿç ¨ëÀëÿÌ Aÿ¿ AææÀÿ Dúÿ$æÿ {Üÿëÿ Üÿ] Dÿ½&ëQ ÀÿÜÿç$æF æ Üÿô FÜÿæÀÿ ¨÷æÀÿ» Aÿ¿ LÿæÜÿæÀÿçLëÿ ¯ÿææ ÿ{ÿ{àÿ Üÿ] {ÜÿæB$æF, FÜÿæ ÿæÜÿæÀÿ FLÿ Aèÿ þæÿ÷ æ Aÿ
ÜÿçóÓæ, äþæµÿæ¯ÿ, þÿ-¯ÿæ~êÀÿ ÓÀÿÁÿÿæ, Aæ`ÿæ¾ö¿ D¨æÓÿæ A$öæúÿ É÷æ µÿNÿç¨í¯ÿöLÿ ÓúÿSëÀëÿZÿ {Ó¯ÿæ F¯ÿó ÿæÜÿæZÿ D¨æÓÿæ, ¨¯ÿçÿ÷ÿæ, A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ ×çÀÿÿæ, þÿ F¯ÿó B¢ÿç÷ß ÓÜÿçÿ ÉÀÿêÀÿ ÿçS÷Üÿ F¯ÿó B¢ÿç÷ßæ{$öÌë {¯ÿðÀÿæS¿þÿÜÿóLÿæÀÿ F¯ÿ `ÿ æ fÿ½þõëÿ¿fÀÿæ¯ÿ¿æ# ëÿ
Q{ÿæÌæëÿÿÉöÿþú ææ8ææ FÜÿç {àÿæLÿ F¯ÿó ¨Àÿ{àÿæLÿ{Àÿ {ÿQ#, Éë~ç$#¯ÿæ {µÿæS{Àÿ AæÓNÿçÀÿ Aµÿæ¯ÿ, AÜÿóÀÿ Aµÿæ¯ÿ, fÿ½-þõëÿ¿, ¯ÿõæ¯ÿ×æ, {ÀÿæS F¯ÿó {µÿæSæÿç{Àÿ ëÿ
Q {ÿæÌÀÿ ¯ÿæÀÿºæÀÿ `ÿç;ÿÿAÓNÿçÀÿÿµÿçÌ´èÿ
¨ëÿ÷ÿæÀÿ SõÜÿæÿçÌë æ ÿçÿ¿ó `ÿ Óþ`ÿçÿÿ´þçÎæÿç{Î樨ÿçÌë ææ9ææ ¨ëÿ÷, Úê, ÿ F¯ÿó SõÜÿæÿç{Àÿ AæÓNÿçÀÿ Aµÿæ¯ÿ, ¨÷çß ÿ$æ A¨÷çß ¨÷æ©ç{Àÿ `ÿçÿÀÿ Ó{ÿð¯ÿ Óþÿæ, {äÿ÷jÀÿ Óæÿæ, Úê ¨ëÿ÷ÿç SõÜÿ×ç fqæÁÿ{Àÿ ÀÿÜÿç ¨÷æÀÿ» {ÜÿæB$æF æ þßç `ÿæÿÿ¿ {ßæ{Sÿ µÿNÿçÀÿ¯ÿ¿µÿç`ÿæÀÿç~ê æ ¯ÿç¯ÿçNÿ {ÿÉ{Ó¯ÿçÿ´þÀÿÿçföÿ ÓóÓÿç ææ10ææ {þævÿæ{Àÿ (É÷êLõÿÐ f{~ {¾æSê$#{àÿ A$öæúÿ F¨Àÿç {Lÿò~Óç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ vÿæ{Àÿ) Aÿÿ¿ {¾æSÿ´æÀÿæ A$öæúÿ {¾æS AÿçÀÿçNÿ Aÿ¿ Lÿçdç þ Ó½Àÿ~ ÿLÿÀÿç A¯ÿ¿µÿç`ÿæÀÿç~ê µÿNÿç (BÎZÿ AÿçÀÿçNÿ Aÿ¿ {Lÿò~Óç `ÿç;ÿÿ ÿ AæÓç¯ÿæ) FLÿæ;ÿ-{Ó¯ÿÿ, þëÿÌ¿þæÿZÿ ÓþíÜÿ{Àÿ ÀÿÜÿç¯ÿæÀÿ AæÓNÿç ÿ {Üÿ¯ÿæ, ÿ$æ Aææjæÿÿçÿ¿ÿ´ó ÿÿ´jæÿæ$öÿÉöÿþú æ Fÿfújæÿþçÿç {¨÷æNÿþjæÿó ßÿ{ÿæÿ¿$æ ææ11ææ
280
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
AææÀÿ Aæ#¨ÿ¿ ¾ëNÿ jæÿ{Àÿ FLÿÀÿÓ ×çÿç F¯ÿó ÿÿ´jæÿÀÿ A$ö Ó´Àíÿ¨, ¨ÀÿþææZÿ ÓæäæÿLÿæÀÿ, FÜÿç Ó¯ëÿ jæÿ Üÿ] A{s F¯ÿó F$#Àëÿ ¾æÜÿæ Lÿçdç ¯ÿç¨Àÿçÿ ÿæÜÿæ Ó¯ëÿ Ajæÿ A{s, F¨Àÿç LëÿÜÿæSàÿæ æ {ÓÜÿç ¨Àÿþÿÿ´ ¨ÀÿþææZÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ þçÁëÿ$#¯ÿæ AëÿµëÿÿçÀÿ ÿæþ Üÿ] jæÿ A{s æ (`ÿëÿ$ö Aæß{Àÿ {Ó LÿÜÿç{àÿ {¾ ¾jÀÿ ¨íÿ}{Àÿ ¾j ¾æÜÿæLëÿ {ÉÌ dæÝç$æF, {ÓÜÿç jæÿæþõÿLëÿ ¨æÿ LÿÀÿë$#¯ÿæ Óÿæÿÿ ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB¾æB$æF, Aÿ
¯ÿ÷Üÿ½Àÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ ¨÷æ© {ÜÿD$#¯ÿæ Aëÿµëÿÿç Üÿ] jæÿ A{s æ Fvÿæ{Àÿ þ {Ó¨Àÿç Üÿ] LÿÜëÿd;ÿç {¾, ÿÿ´ Ó´Àí&¨ ¨ÀÿþææZÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿÀÿ ÿæþ Üÿ] jæÿ æ) FÜÿæÀÿ ¯ÿç¨Àÿêÿ Ó¯ëÿ Lÿçdç Ajæÿ Üÿçô A{s æ Aþæÿçÿ´ Bÿ¿æÿç D¨{ÀÿæNÿ àÿä~ FÜÿç jæÿÀÿ ¨íÀÿLÿ A{s æ FÜÿç ¨÷ɧ ¨ëÀÿæ {Üÿàÿæ æ {jßó ßÿúÿ ¨÷¯ÿä¿æþç ßfújæÿ´æþõÿþɧ&ë{ÿ æ AÿæÿçþÀÿó ¯ÿ÷Üÿ½ ÿ ÓÿæÓëÿ`ÿ¿{ÿ ææ12ææ {Üÿ Afëöÿ ! ¾æÜÿæ fæ~ç¯ÿæ {¾æS¿ ÿ$æ ¾æÜÿæLëÿ fæ~ç þëÿÌ¿ Aþõÿ ÿÿ´Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ ÿæÜÿæLëÿ µÿàÿÀíÿ{¨ LÿÜÿç¯ÿç æ {ÓÜÿç Aæÿç ÀÿÜÿçÿ ¨Àÿ¯ÿ÷Üÿ½, ÿæ Óúÿ LëÿÜÿæ¾æDdç F¯ÿó ÿæ AÓúÿ Üÿçô LëÿÜÿæ¾æDdç æ LÿæÀÿ~ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ {Ó AàÿSæ ÀÿÜÿçdç, {Ó ¨¾ö¿;ÿ ÿæÜÿæ Óúÿ {ÜÿæB$æF F¯ÿó {¾{¯ÿ þëÿÌ¿ {Ó$#{Àÿ ÓþæÜÿçÿ {ÜÿæBSàÿæ, {ÿ{¯ÿ LÿçF LÿæÜÿæLëÿ LÿÜÿç¯ÿ ? {SæsçF Üÿ] ÀÿÜÿç¾æF, Aÿ¿ Lÿçdç þ ¨÷ÿêÿ {ÜÿæBÿ$æF æ F¨Àÿç ×çÿç{Àÿ {ÓÜÿç ¯ÿ÷Üÿ½ ÿæ Óúÿ {ÜÿæB$æF, ÿæ AÓúÿ æ ¯ÿÀÿó ¾æÜÿæ Lÿç Ó´ßó ÓÜÿf {ÜÿæB$æF æ Ó¯ÿöÿ
¨æ~ç¨æÿó ÿúÿ Ó¯ÿö{ÿæäçÉç{ÀÿæþëQþú æ Ó¯ÿöÿ
Éøÿçþ{àÿâæ{Lÿ Ó¯ÿöþæ¯õÿÿ¿ ÿçÏÿç ææ13ææ {ÓÜÿç ¯ÿ÷Üÿ½ `ÿëÿ}SÀëÿ Üÿæÿ {SæÝ ¾ëNÿ, `ÿëÿ}SÀëÿ {ÿÿ÷, þÖLÿ F¯ÿó þëQ¾ëNÿ ÿ$æ `ÿëÿ}SÀëÿ {É÷æÿ÷ ¾ëNÿ ÿ$æ Éë~çàÿæ¯ÿæàÿæ As;ÿç æ LÿæÀÿ~ {Ó ÓóÓæÀÿ{Àÿ ÓþÖZëÿ ¯ÿ¿æ© LÿÀÿç ×çÿ ÀÿÜÿçd;ÿç æ Ó{¯ÿö¢ÿç÷ßSë~æµÿæÓó Ó{¯ÿö¢ÿç÷߯ÿç¯ÿf}ÿþú æ AÓNó Ó¯ÿöµõÿ{aÿð¯ÿ ÿçSöë~ó Së~{µÿæNõÿ `ÿ ææ14ææ {Ó Ó¸íÿö B¢ÿç÷ßþæÿZÿ ¯ÿçÌßLëÿ fæ~ç$æF, {Üÿ{àÿ þ Ó¸íÿö
ÿ÷{ßæÿÉ Aæß
281
B¢ÿç÷ßÀëÿ ÀÿÜÿçÿ æ {Ó AæÓNÿç ÀÿÜÿçÿ, Së~ëÀëÿ Aÿêÿ {Üÿ{àÿ þ ÓþÖZëÿ æÀÿ~ F¯ÿó {¨æÌ~ LÿÀëÿ$#¯ÿæ F¯ÿó ÓþÖ Së~Lëÿ {µÿæS LÿÀëÿ$æF A$öæúÿ {SæsçF {SæsçF LÿÀÿç Ó¸íÿö Së~Lëÿ ÿçf µÿçÿ{Àÿ ¯ÿçàÿß LÿÀÿç {ÿB$æF æ {¾¨Àÿç É÷êLõÿÐ LÿÜÿç AæÓç{àÿ, ""¾j F¯ÿó ÿ¨'Àÿ {µÿæNÿæ'' þëô Üÿ] A{s æ {ÉÌ{Àÿ Ó¸íÿö Së~ {þæµÿçÿ{Àÿ ¯ÿçàÿß {ÜÿæB¾æB$æF æ ¯ÿÜÿçÀÿ;ÿÊÿ µíÿÿæÿæþ`ÿÀÿó `ÿÀÿ{þ¯ÿ `ÿ æ Óíä½ÿ´æÿÿ¯ÿç{jßó íÿÀÿ×ó `ÿæ;ÿç{Lÿ `ÿ ÿúÿ ææ 15ææ {ÓÜÿç ¯ÿ÷Üÿ½ Ó¸íÿö fê¯ÿæÀÿê þæÿZÿÀÿ ¯ÿæÜÿæ{Àÿ H µÿçÿ{Àÿ ¨Àÿç¨íÿö ÀÿÜÿç$æF, `ÿÀÿ F¯ÿó A`ÿÀÿ Àíÿ¨ þ {Ó Üÿçô A{s æ Óíä½ {Üÿ¯ÿæ {¾æSëô {Ó {ÿQæ¾æDÿ$æF æ A¯ÿç{jß A{s, þÿ H B¢ÿç÷ßvÿæÀëÿ þ Eÿö{Àÿ ÿ$æ Aÿç Óþç¨ F¯ÿó íÿÀÿ þ {Ó Üÿçô A{s æ A¯ÿçµÿNÿó `ÿ µíÿ{ÿÌë ¯ÿçµÿNÿþç¯ÿ `ÿ ×çÿþú æ µíÿÿµÿÿöõ `ÿ ÿfú{jßó S÷ÓçÐë ¨÷µÿ¯ÿçÐë `ÿ ææ16ææ A¯ÿçµÿæf¿ {ÜÿæB þ {Ó Ó¸íÿö ÓóÓæÀÿÀÿ µíÿÿ ¨÷æ~êþæÿZÿ þ{Àÿ AàÿSæ AàÿSæ {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨÷ÿêÿ {ÜÿæB$æF æ {ÓÜÿç fæ~ç¯ÿæ {¾æS¿ ¨Àÿþææ Ó¸íÿö µíÿÿLëÿ D LÿÀëÿ$#¯ÿæ, µÿÀÿ~ H {¨æÌ~ LÿÀëÿ$#¯ÿæ F¯ÿó {ÉÌ{Àÿ ÓóÜÿæÀÿ þ LÿÀÿç$æF æ Fvÿæ{Àÿ ¯ÿæÜÿ¿ F¯ÿó Aæµÿ¿;ÿÀÿ Dµÿß µÿæ¯ÿLÿë Ó{Zÿÿ LÿÀÿæ¾æBdç æ {¾¨Àÿç ¯ÿæÜÿæ{Àÿ fÿ½ F¯ÿó µÿçÿ{Àÿ fæSõÿç, ¯ÿÜÿæ{Àÿ ¨æÁÿÿ F¯ÿó µÿçÿ{Àÿ {¾æS{äþÀÿ ÿç¯ÿöæÜÿ, ¯ÿæÜÿæ{Àÿ ÉÀÿêÀÿ ¨Àÿç¯ÿÿöÿ F¯ÿó µÿçÿ{Àÿ Ó¯ÿöÉ´Àÿ ¯ÿçàÿß A$öæúÿ µíÿÿþæÿZÿ DÿçÀÿ LÿæÀÿ~SëxÿçLÿÀÿ àÿß F¯ÿó {ÓÜÿç àÿß ÓÜÿçÿ ÿç f Àÿ Ó´ À í ÿ ¨Lë ÿ ¨÷ æ © {ÜÿæB¾æB$æF æ FÜÿç ÓþÖ {ÓÜÿç ¯ÿ÷ Ü ÿ½ À ÿ àÿä~ A{s æ {f¿æÿçÌæþ¨ç ÿ{g¿æÿçÖþÓ
¨Àÿþë`ÿ¿{ÿ æ jæÿó {jßó jæÿSþ¿ó Üõÿÿç Ó¯ÿöÓ¿ ¯ÿçÏçÿþú ææ17ææ {ÓÜÿç {jß ¯ÿ÷Üÿ½ {f¿æÿçþæÿZÿÀÿ þ {f¿æÿç A{s, ÿþÓÀëÿ Aÿç ¨{Àÿ LëÿÜÿæ¾æBdç æ {Ó ¨íÿöjæÿ Ó´Àíÿ¨, ¨íÿö jæÿæ, fæ~ç¯ÿæ {¾æS¿ F¯ÿó jæÿÿ´æÀÿæ Üÿ] ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ ÓæäæúÿLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ þçÁëÿ$#¯ÿæ AëÿµëÿÿçÀÿ ÿæþ Üÿ] jæÿ A{s æ F¨Àÿç fæÿLÿæÀÿê ÿ´æÀÿæ Üÿ] ¯ÿ÷Üÿ½ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿæ Ó»¯ÿ A{s æ {Ó ÓþÖZÿ Üõÿÿß{Àÿ ×çÿ A{s æ {ÓÜÿç ¯ÿ÷Üÿ½Zÿ ÿç¯ÿæÓ ×æÿ Üõÿÿß A{s æ
282
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Aÿ¿ÿ÷ {Qæfç{àÿ þ {Ó ¨÷æ© {Üÿ{¯ÿ ÿæÜÿ] æ Aÿ
Üõÿÿß{Àÿ æÿ ÿ$æ {¾æSæ`ÿÀÿ~ ÿ´æÀÿæ Üÿ] {ÓÜÿç ¯ÿ÷Üÿ½ ¨÷æ©çÀÿ ¯ÿçæÿ ÀÿÜÿçdç æ Bÿç {äÿ÷ó ÿ$æ jæÿó {jßó {`ÿæNÿó ÓþæÓÿ
æ þÿNÿ Fÿúÿ¯ÿçjæß þÿæ¯ÿæ{ß樨ÿ¿{ÿ ææ18ææ {Üÿ Afëöÿ ! ¯ÿæÓú FÿçLÿç Üÿ] {äÿ÷ A{s, jæÿ ÿ$æ fæ~ç¯ÿæ {¾æS¿ ¨ÀÿþææZÿ Ó´Àíÿ¨ Óó{ä¨{Àÿ LëÿÜÿæSàÿæ æ FÜÿæLëÿ fæ~ç {þæÀÿ µÿNÿ {þæÀÿ Óæäæúÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ ¯ÿÿöþæÿ ¨¾ö¿;ÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ¾æÜÿæLëÿ {äÿ÷ LÿÜÿç$#{àÿ, ÿæÜÿæLëÿ ¨÷Lõÿÿç F¯ÿó ¾æÜÿæLëÿ {äÿ÷j LÿÜÿç$#{àÿ, ÿæÜÿæLëÿ ¯ÿÿöþæÿ ¨ëÀëÿÌ É±ÿ{Àÿ Bèÿçÿ LÿÀëÿd;ÿç æ ¨÷Lõÿÿçó ¨ëÀëÿÌó {`ÿð¯ÿ ¯ÿç¿ÿæÿê Dµÿæ¯ÿ¨ç æ ¯ÿçLÿæÀÿæóÊÿ Së~æó{Êÿð¯ÿ ¯ÿçç ¨÷LõÿÿçÓó»æ¯ÿæúÿ ææ19ææ FÜÿç ¨÷Lõÿÿç F¯ÿó ¨ëÀëÿÌ DµÿßZëÿ Aÿæÿç Üÿ] fæ~ ÿ$æ Ó¸íÿö ¯ÿçLÿæÀÿ ÿ÷çSë~þßê ¨÷Lõÿÿç vÿæÀëÿ Üÿ] D {ÜÿæBdç {¯ÿæàÿç fæ~ æ Lÿæßö¿LÿÀÿ~ Lÿÿöõ{ÿ´ {Üÿëÿ
¨÷LÿõÿçÀëÿ`ÿ¿{ÿ æ ¨ëÀëÿÌ
ÓëQëÿ
Qæÿó {µÿæNõÿ{ÿ´ {ÜÿëÿÀëÿ`ÿ¿{ÿ ææ20ææ Lÿæ¾ö¿ F¯ÿó LÿÀÿ~ (¾æÜÿæ ÿ´æÀÿ Lÿæ¾ö¿ LÿÀÿæ¾æDdç- ¯ÿç{¯ÿLÿ, {¯ÿðÀÿæS¿æÿç ÿ$æ AÉëµÿ Lÿæ¾ö¿ {Üÿ¯ÿæ{Àÿ Lÿæþ{Lÿ÷ææÿç LÿÀÿ~ A{s æ) Lëÿ D LÿÀÿç¯ÿæÀÿ {ÜÿëÿLëÿ ¨÷Lõÿÿç LëÿÜÿæ¾æBdç F¯ÿó FÜÿç ¨ëÀëÿÌ ÓëQ-ëÿ
QLëÿ {µÿæSç¯ÿæ{Àÿ LÿæÀÿ~ LëÿÜÿæ¾æDdç æ ¨÷ɧ Dvëÿdç {¾ Lÿ'~ {Ó {µÿæS Üÿ] LÿÀëÿ$#¯ÿ, A$¯ÿæ F$#Àëÿ {Lÿ{¯ÿ ÿç¯õÿÿç þ þçÁÿç¯ÿ ? {¾{¯ÿ ¨÷Lõÿÿç ¨ëÀëÿÌ Dµÿ{ß Aÿæÿç, {ÿ{¯ÿ Dµÿ{ß F$#Àëÿ ÿç¯õÿÿç ¨æB{¯ÿ Lÿç¨Àÿç ? FÜÿç ¯ÿçÌß{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç ¨ëÀëÿÌ
¨÷Lõÿÿç{×æ Üÿç µëÿYúÿ{Nÿ ¨÷Lÿõÿçfæúÿ Së~æúÿ æ LÿæÀÿ~ó Së~Ó{èÿæÓ¿ ÓÿÓúÿ{ßæÿçfÿ½Óë ææ21ææ ¨÷Lõÿÿç þ{Àÿ vÿçAæ {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ Üÿ] ¨÷LõÿÿçÀëÿ D Së~Àÿ Lÿæ¾ö¿Àíÿ¨ ¨ÿæ$öþæÿZëÿ {µÿæS LÿÀëÿ$æF F¯ÿó FÜÿç Së~þæÿZÿ Óèÿ Üÿ] FÜÿç fê¯ÿææÀÿ µÿàÿ ÿ$æ þ¢ÿ {¾æÿê{Àÿ fÿ½ {ÿ¯ÿæÀÿ LÿæÀÿ~ {ÜÿæB$æF æ FÜÿç LÿæÀÿ~ A$öæúÿ ¨÷Lõÿÿç fÿçÿ Së~Àÿ Óèÿ Óþæ© {Üÿ¯ÿæ¨{Àÿ Üÿ] fÿ½ þõëÿ¿Àëÿ þëNÿç þçÁÿç$æF æ ¯ÿÿöþæÿ FÜÿç ¨ëÀëÿÌ D¨{Àÿ ¨ëÿ
LÿÀëÿd;ÿç {¾, {Ó {LÿDô
ÿ÷{ßæÿÉ Aæß
283
¨÷LÿæÀÿ ¨÷Lõÿÿç{Àÿ vÿçAæ {ÜÿæBdç ? D¨ÿ÷Îæëÿþ;ÿæ `ÿ µÿÿöæ {µÿæNÿæ þ{ÜÿÉ´Àÿ
æ ¨Àÿþæ{ÿç `ÿæ¨ë¿{Nÿæ {ÿ{ÜÿÓ½çúÿ ¨ëÀëÿÌ
¨Àÿ
ææ22ææ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ D¨ÿ÷Îæ- Üõÿÿß {ÿÉÀÿ Aÿç Óþê¨, Üÿæÿ, {SæÝ, þÿ {¾ÿçLÿç Aæ¨~ZÿÀÿ Óþê¨ ÀÿÜÿçd;ÿç, ÿæÜÿævÿæÀëÿ þ A#Lÿ Óþê¨ ÿ÷Îæ Àíÿ¨{Àÿ ×çÿ As;ÿç æ ÿæÜÿæZÿ ¨÷LÿæÉ{Àÿ Aæ¨~ µÿàÿ LÿÀÿ;ëÿ A$¯ÿæ QÀÿæ¨ LÿÀÿ;ëÿ, ÿæÜÿæZÿ {Lÿò~Óç ¨÷{ßæfÿ ÿ$æF, {Ó Óæäê Àíÿ{¨ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ ÓææÿæÀÿ ÓvÿçLúÿ Lÿ÷þ{Àÿ ÓüÿÁÿÿæ AæÓçSàÿæ ¨{Àÿ ¨$#Lÿ Lÿçdç D¨ÀÿLëÿ Dvÿç$æF, {ÓÜÿç AæÝLëÿ AS÷ÓÀÿ {ÜÿæB$æF, {ÿ{¯ÿ {ÓÜÿç ÿ÷Îæ ¨ëÀëÿÌZÿ Lÿ÷þ, ¯ÿÿÁÿç ¾æB$æF æ {Ó Aëÿþ;ÿæ- Aëÿþÿç ¨÷ÿæÿ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç$æ;ÿç æ Aëÿµÿ¯ÿ {ÿ¯ÿæ{Àÿ àÿæSç$æ;ÿç æ Óæÿæ ÿ´æÀÿæ AæÜëÿÀÿç Óþꨯÿÿöê {ÜÿæBS{àÿ, {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ µÿÿöæ{ÜÿæB µÿÀÿ~ {¨æÌ~ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç$æ;ÿç æ {¾Dô$#{Àÿ Aæ¨~ZÿÀÿ {¾æS{äþÀÿ þ ¯ÿ¿¯ÿ×æ LÿÀÿç {ÿB$æ;ÿç æ Óæÿæ AæÜëÿÀÿç Óíä½ {Üÿ¯ÿæ¨{Àÿ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ {µÿæNÿæ- {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ {µÿæNÿæÀÿó ¾j ÿ¨Óæó-¾j ÿ¨ ¾æÜÿæ Lÿçdç Aæ¨~Zÿÿ´æÀÿæ {ÜÿæB$æF, {Ó ÓþÖZëÿ ÿ÷Îæ ¨ëÀëÿÌ S÷Üÿ~ LÿÀÿç$æ;ÿç F¯ÿó {¾{¯ÿ S÷Üÿ~ LÿÀÿç$æ;ÿç, ÿæÜÿæ ¨Àÿ A¯ÿ×æ{Àÿ þ{ÜÿÉ´Àÿ
þÜÿæÿ CÉ´ÀÿZÿ Àíÿ¨{Àÿ ¨Àÿç~ÿ {ÜÿæB¾æ;ÿç æ {Ó ¨÷LõÿÿçÀÿ Ó´æþê {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ Lÿç;ëÿ ¯ÿÿöþæÿ ¨÷Lõÿÿç fê¯ÿçÿ ÀÿÜÿçdç, {ÿ~ë LÿÀÿç {Ó FÜÿæÀÿ þæàÿçLÿ As;ÿç æ FÜÿævÿæÀëÿ þ Dÿ A¯ÿ×æ{Àÿ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ ¨Àÿþæ{ÿç`ÿæ¨ë¿Nÿ {¾{¯ÿ ¨Àÿþ ÓÜÿçÿ Óó¾ëNÿ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç, {ÿ{¯ÿ ¨Àÿþææ {¯ÿæàÿæ;ÿç æ FÜÿç¨Àÿç ÉÀÿêÀÿ{Àÿ ÀÿÜÿç þ FÜÿç ¨ëÀëÿÌ Aææ ¨Àÿ
Üÿ] As;ÿç æ Ó¯ÿö$æ FÜÿç ¨÷LõÿÿçÀëÿ ¨{Àÿ Üÿ] {ÜÿæB$æ;ÿç æ ¨÷{µÿÿ FÿçLÿç Üÿ] A{s {¾ ¨÷æÀÿ»{Àÿ {Ó ÿ÷Îæ Àíÿ¨{Àÿ $#{àÿ æ Lÿ÷þÉ
Dúÿ$æÿ {ÜÿD {ÜÿD ¨ÀÿþLëÿ ØÉö LÿÀÿç ¨ÀÿþææZÿ Àíÿ¨{Àÿ ¨Àÿç~ÿ {ÜÿæB¾æ;ÿç æ ß F¯ÿó {¯ÿÿç ¨ëÀëÿÌó ¨÷Lÿõÿçó `ÿ Së{~ð
ÓÜÿ æ Ó¯ÿö$æ ¯ÿÿöþæ{ÿæ¨ç ÿ Ó µÿí{ßæµÿçfæß{ÿ ææ23ææ FÜÿç¨Àÿç ¨ëÀëÿÌLëÿ F¯ÿó Së~ ÓÜÿçÿ ¨÷LõÿÿçLëÿ {¾Dô þëÿÌ¿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ ¯ÿçÿçÿ LÿÀÿç {ÿB$æF, {Ó ¨íÿö Àíÿ{¨ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB þ ¨ëÿ
fÿ½ S÷Üÿ~ LÿÀÿçÿ$æF A$öæúÿ ÿæÜÿæÀÿ ¨ëÿföÿ½ {ÜÿæBÿ$æF æ FÜÿæ Üÿ] þëNÿç A{s æ
284
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¯ÿÿöþæÿ ¨¾ö¿;ÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ¯ÿ÷Üÿ½ F¯ÿó ¨÷LõÿÿçÀÿ ¨÷ÿ¿ä Aëÿµëÿÿç ÓÜÿçÿ ¨÷æ© {ÜÿD$#¯ÿæ ¨ÀÿþSÿç A$öæúÿ ÿæÜÿæZÿ ¨ëÿöfÿ½Àëÿ ÿç¯õÿÿç D¨{Àÿ LÿÜÿç{àÿ F¯ÿó ¯ÿÿöþæÿ {ÓÜÿç {¾æS D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç, ¾æÜÿæÀÿ ¨÷Lÿ÷çßæ AæÀÿæÿæ A{s æ LÿæÀÿ~ FÜÿç LÿþöLëÿ Lÿæ¾ö¿ Àÿí¨ ÿ{ÿB {LÿÜÿç þ ¨æBÿ$æ;ÿç æ æ{ÿÿæÿç ¨É¿;ÿç {Lÿ`ÿçÿææÿþæÿæ æ A{ÿ¿ Óæó{Q¿ÿ {ßæ{Sÿ Lÿþö{ßæ{Sÿ `ÿæ¨{Àÿ ææ24ææ {Üÿ Afëöÿ ! {ÓÜÿç ¨ÀÿþææZëÿ {Lÿ{ÿLÿ þëÿÌ¿ AææÿþúÿçfÀÿ A;ÿ
`ÿç;ÿÿ æÿ ÿ´æÀÿæ Aæÿç- Üÿõÿß {ÿÉ{Àÿ ÿÉöÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Aÿ¿ {Lÿ{ÿLÿ ÓæóQ¿ {¾æS ÿ´æÀÿæ A$öæúÿ ÿçfÀÿ ÉNÿçLëÿ ¯ÿç`ÿæÀÿLÿÀÿç {ÓÜÿç Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æ;ÿç F¯ÿó Aÿ¿ ¯ÿÜëÿ ¯ÿ¿Nÿç ÿæÜÿæLëÿ ÿçÍæþLÿþö {¾æSÿ´æÀÿæ ÿÉöÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Óþ¨ö~ ÓÜÿçÿ {ÓÜÿç ÿçßÿ Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ ¨÷Öëÿ {ÉâæLÿ{Àÿ þëQ¿ Óæÿ {ÜÿDdç æÿ- {ÓÜÿç æÿ{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ÓæóQ¿ {¾æS F¯ÿó ÿçÍæþ Lÿþö {¾æS ëÿBsç æÀÿæ ÀÿÜÿçdç æ A{ÿ¿ {ÿ´¯ÿþfæÿ;ÿ
Éøÿ´æ{ÿ¿µÿ¿ D¨æÓ{ÿ æ {ÿ¨ç `ÿæÿçÿÀÿ{;ÿ¿¯ÿ þõëÿ¿ó Éøÿç¨Àÿæß~æ
ææ25ææ ¨Àÿ;ëÿ Aÿ¿ {Lÿ{ÿLÿ ¾æÜÿæLëÿ ÓææÿæÀÿ jæÿ ÿæÜÿ], {Ó FÜÿç¨Àÿç ÿfæ~ç A{ÿ¿µÿ¿
- ÿÿ´Lëÿ fæ~ç$#¯ÿæ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ vÿæÀëÿ É÷¯ÿ~ LÿÀÿç Üÿ] D¨Óÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {ÓÜÿç É÷¯ÿ~ LÿÀÿç$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ þ þõëÿ¿Àíÿ¨ê ÓóÓæÀÿÀëÿ ÿç
Ó{¢ÿÜÿ ÿÀÿç¾æAæ;ÿç æ Aÿ
¾ÿç Lÿçdç þ Óæÿ {ÜÿDÿæÜÿ] {ÿ{¯ÿ ÓúÿÓèÿ LÿÀÿ;ëÿßæ¯ÿúÿ Óqß{ÿ Lÿçó`ÿçúÿ Óÿ´ó ×æ¯ÿÀÿfèÿþþú æ {äÿ÷{äÿ÷jÓó{ßæSæúÿ ÿÿ´çç µÿÀÿÿÌöµÿ ææ26ææ {Üÿ Afëÿö ! Ó¸íÿö fSÿ{Àÿ ¾æÜÿæ Lÿçdç ×æ¯ÿÀÿ fèÿþ ¯ÿÖë D {ÜÿæB$æF, {ÓÜÿç ÓþÖLëÿ ëÿ{þ {äÿ÷ F¯ÿó {äÿ÷jÀÿ Óó{¾æSÀëÿ D {ÜÿæBdç {¯ÿæàÿç fæ~ æ ¨÷æ©ç {Lÿ{¯ÿ {ÜÿæB$æF ? FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿçÓþó Ó{¯ÿöÌë µíÿ{ÿÌë ÿçÏ;ÿó ¨Àÿ{þÉ´Àÿþú æ ¯ÿçÿÉ¿úÿÓ´¯ÿçÿÉ¿;ÿó ß
¨É¿ÿç Ó ¨É¿ÿç ææ27 ææ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ ¯ÿç{ÉÌ Àíÿ¨{Àÿ ÿÎ {ÜÿD$#¯ÿæ `ÿÀÿæ`ÿÀÿÀÿ Ó¸íÿö µíÿÿ{Àÿ
ÿ÷{ßæÿÉ Aæß
285
ÿæÉ ÀÿÜÿçÿ ¨Àÿ{þÉ´ÀÿZÿë Óþµÿæ¯ÿ{Àÿ ×çÿ {ÿQë$æF, {Ó Üÿ] ¾$æ$ö {ÿQë$æF æ A$öæúÿ ¨÷Lõÿÿç ¯ÿç{ÉÌ Àíÿ¨{Àÿ ÿÎ {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ Üÿ] {Ó ¨Àÿþææ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ FÜÿæ ¨í¯ÿöÀëÿ ëÿÜÿô æ FÜÿæLëÿ AÎþ Aæß{Àÿ þ LÿÜÿç$#{àÿ, µíÿÿµÿæ{¯ÿæúÿ µÿ¯ÿLÿ{Àÿæ ¯ÿçÓSö
Lÿþö Óójçÿ
- µíÿÿZÿ {ÓÜÿçµÿæ¯ÿ, ¾æÜÿæ µÿàÿ A$¯ÿæ þ¢ÿ, ¾æÜÿæ Lÿçdç ÓóÔÿæÀÿ Àÿ`ÿÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç, ÿæÜÿæ ¯ÿçàÿß {ÜÿæB¾ç¯ÿæ Üÿ] LÿþöÀÿ ¨ÀÿæLÿæÏæ æ {ÓÜÿç Óþß{Àÿ Lÿþö¨íÿö {ÜÿæB¾æF æ ÿæÜÿæÜÿ] Fvÿæ{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç {¾ ¾çF `ÿÀÿæ`ÿÀÿ µÿíÿLëÿ ÿÎ {ÜÿD$#¯ÿæ F¯ÿó ¨Àÿ{þÉ´ÀÿZëÿ Óþµÿæ¯ÿ{Àÿ ×çÿ {ÿQë$æF, {ÓÜÿ] ÓvÿçLúÿ {ÿQë$æF æ Óþó ¨É¿úÿ Üÿç Ó¯ÿöÿ÷ Óþ¯ÿ×çÿþêÉ´Àÿþú æ ÿ ÜÿçÿÖ¿æÿææÿó ÿ{ÿæ ßæÿç ¨Àÿæó Sÿçþú ææ28ææ LÿæÀÿ~ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ Ó¯ÿöÿ÷ Óþµÿæ¯ÿ{Àÿ ×çÿ ¨Àÿ{þÉ´ÀÿZëÿ Óþæÿ {ÿQë$æF ÿçfÿ´æÀÿæ Ó´ßóLëÿ ÿÎ LÿÀÿçÿ$æF æ LÿæÀÿ~ {¾¨Àÿç $#àÿæ, {Ó¨Àÿç Üÿ] {Ó {ÿQ#{àÿ æ {ÿ~ë LÿÀÿç {Ó ¨Àÿþ SÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ ¨÷æ©ç {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌZÿ àÿä~Lëÿ LÿÜëÿd;ÿç æ ¨÷Lÿõ{ÿð¯ÿ¿ `ÿ Lÿþöæ~ç Lÿ÷çßþæ~æÿç Ó¯ÿöÉ
æ ß
¨É¿ÿç ÿ$ææÿþLÿÿöæÀÿó Ó ¨É¿ÿç ææ29ææ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ Ó¸íÿö LÿþöLëÿ ¨÷Lõÿÿç ÿ´æÀÿæ Üÿ] LÿÀÿæ¾ç¯ÿæ {ÿQë$æF, A$öæúÿ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ ¨÷Lõÿÿç ÀÿÜÿçdç, {Ó ¨¾ö¿;ÿ LÿþöSëÝçLÿ {Üÿ¯ÿæÀÿ {ÿQë$æF ÿ$æ AææLëÿ ALÿÿöæ ¯ëÿlç$æF æ {Ó Üÿ] ¾$æ$ö {ÿQë$æF æ ßÿæ µíÿÿ¨õ$Súµÿæ¯ÿ{þLÿ×þëÿ¨É¿ÿç æ ÿÿ F¯ÿ `ÿ ¯ÿçÖæÀÿó ¯ÿ÷Üÿ½ Ó¸ÿ¿{ÿ ÿÿæ ææ30ææ {¾Dô LÿæÁÿ{Àÿ þëÿÌ¿ µíÿÿþæÿZÿ µÿç µÿç µÿæ¯ÿ{Àÿ FLÿþæÿ÷ ¨Àÿþææ ¨÷¯ÿæÜÿçÿ ÿ$æ ×çÿ {ÿQë$æF F¯ÿó {ÓÜÿç ¨ÀÿþææZÿ vÿæ{Àÿ Üÿ] Ó¸íÿö µíÿÿÀÿ ¯ÿçÖæÀÿ {ÿQë$æF, {ÓÜÿç Óþß{Àÿ {Ó ¯ÿ÷Üÿ½Zëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ {¾Dôä~ FÜÿç A¯ÿ×æ AæÓç¾æF, {ÓÜÿç ä~ {Ó ¯ÿ÷Üÿ½Zëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB¾æF æ FÜÿç àÿä~ þ ×çÿ¨÷j þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿÀÿ Üÿ] A{s æ Aÿæÿçÿ´æçSöë~ÿ´æúÿ ¨Àÿþææßþ¯ÿ¿ß
æ ÉÀÿêÀÿ{×æ¨ç{Lÿò{;ÿß ÿ Lÿ{Àÿæÿç ÿ àÿ稿{ÿ ææ31ææ {Üÿ {Lÿò{;ÿß ! Aÿæÿç {Üÿ¯ÿæ {¾æSëô F¯ÿó Së~æÿêÿ {Üÿ¯ÿæ
286
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{¾æSëô FÜÿç A¯ÿçÿæÉê ¨Àÿþææ ÉÀÿêÀÿ{Àÿ ×çÿ {ÜÿæBþ ¯ÿæÖ¯ÿ{Àÿ ÿæ Lÿÿöæ {ÜÿæB$æ;ÿç F¯ÿó ÿæ àÿç© Üÿ] {ÜÿæB$æ;ÿç, {LÿDô µÿæ¯ÿ{Àÿ ? ß$æ Ó¯ÿöSÿó {Óò使æÿæLÿæÉó {ÿæ¨àÿ稿{ÿ æ Ó¯ÿöÿ÷æ¯ÿ×ç{ÿæ {ÿ{Üÿ ÿ$ææ {ÿæ¨àÿ稿{ÿ ææ32ææ {¾Dô¨Àÿç Ó¯ÿöÿ÷ ¯ÿ¿æ© {ÜÿæB$#¯ÿæ AæLÿæÉ Óíä½ {Üÿ¯ÿæ {¾æSëô àÿç© {ÜÿæBÿ$æF, vÿçLúÿ {Ó¨Àÿç Üÿ] Ó¯ÿöÿ÷ {ÿÜÿ{Àÿ ×çÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ Aææ Së~æÿêÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ {¾æSëô {ÿÜÿÀÿ Së~ ÿ´æÀÿæ àÿç© {ÜÿæBÿ$æF æ ß$æ ¨÷LÿæÉß{ÿ¿Lÿ
Lÿõÿû§ó {àÿæLÿþçþó Àÿ¯ÿç
æ {äÿ÷ó {äÿ÷ê ÿ$æ Lõÿû§ó ¨÷LÿæÉßÿç µÿæÀÿÿ ææ33ææ {Üÿ Afëöÿ ! {¾¨Àÿç Óí¾ö¿ Ó¸íÿö ¯ÿ÷Üÿ½æLëÿ ¨÷LÿæÉçÿ LÿÀÿç$æF, {ÓÜÿç¨Àÿç Aææ Ó¸íÿö {äÿ÷Lëÿ ¨÷LÿæÉçÿ LÿÀÿç$æF æ ¨Àÿç{ÉÌ{Àÿ ÿçÿöß {ÿDd;ÿç{äÿ÷{äÿ÷j{ßæ{Àÿ¯ÿþ;ÿÀÿó jæÿ`ÿäëÌæ æ µíÿÿ¨÷Lõÿÿç{þæäó `ÿ {ß ¯ÿçëÿ¾öæ;ÿç {ÿ ¨Àÿþú ææ34ææ FÜÿç¨Àÿç {äÿ÷ H {äÿ÷j {µÿÿLëÿ ÿ$æ ¯ÿçLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ ¨÷LõÿÿçÀëÿ ÿç¯õÿÿç ¨æB¯ÿæÀÿ D¨æßLëÿ ¾çF jæÿÀíÿ¨ê {ÿÿ÷ ÿ´æÀÿæ {ÿQ#ÿçA;ÿç, {ÓÜÿç þÜÿææfÿ ¨Àÿ¯ÿ÷Üÿ½ ¨ÀÿþææZëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ A$öæúÿ {äÿ÷ {äÿ÷jLëÿ {ÿQ#¯ÿæÀÿ `ÿäë {ÜÿDdç jæÿ F¯ÿó jæÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ ɱÿÀÿ ¨¾ö¿æ߯ÿæ`ÿê A{s æ -ÿçÍÌöSêÿæÀÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ þö{äÿ÷, LëÿÀëÿ{äÿ÷Àÿ ÿæþ ÿ ÿçAæSàÿæ Lÿç;ëÿ {ÓÜÿç {äÿ÷ ¯ÿÖëÿ
{LÿDôvÿç ÀÿÜÿçdç ? {ÓÜÿç ×ÁÿÀÿ ¨Àÿç`ÿß {ÿ¯ÿæ {ÉÌ ÀÿÜÿç$#àÿæ æ ¾æÜÿæLëÿ Ó´ßó ÉæÚLÿæÀÿ ¨÷Öëÿ Aæß{Àÿ ØÎ Lÿ{àÿ æ {Üÿ {Lÿò{;ÿß ! FÜÿç ÉÀÿêÀÿ Üÿ] {SæsçF {äÿ÷ æ {¾ FÜÿæLëÿ fæ~ç$æF, {Ó {äÿ÷j A{s æ {Ó F$#{Àÿ àÿç© {ÜÿæBÿ$æF ¯ÿÀÿó ÿçàÿçö© A{s, FÜÿæÀÿ ÓoæÁÿLÿ æ {Üÿ Afëöÿ ! Ó¸íÿö {äÿ÷{Àÿ þëô Üÿ] {äÿ÷j A{s æ Aÿ¿ þÜÿæ¨ëÀëÿZÿ þ{Àÿ ÿçfLëÿ ëÿÁÿÿæLÿÀÿç LÿÜÿç{àÿ æ F$#Àëÿ ØÎ {ÜÿDdç, É÷êLÿõÐ f{~ {¾æSê $#{àÿ LÿæÀÿ~ {¾ fæ~ç$æF {Ó {äÿ÷j Üÿ] A{s æ F¨Àÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ LÿÜÿçd;ÿç æ þëô þ {äÿ÷j A{s æ A$öæúÿ Aÿ¿ ¨ëÀëÿÌ þæÿZÿ µÿÁÿç þëô þ A{s æ
ÿ÷{ßæÿÉ Aæß
287
{äÿ÷ Lÿ~ ? {LÿDô ¯ÿç L ÿæÀÿ ¾ë N ÿ ? {äÿ÷ j Lÿç ¨ Àÿç ¨÷ µ ÿæ¯ ¾ë N ÿ ? ÿæÜÿæ D¨Àÿ ¨÷LÿæÉ LÿÀÿç LÿÜÿç{àÿ- þëô Üÿ] LÿÜëÿdç, F¨Àÿç ëÿÜÿô, þÜÿÌ}þæ{ÿ þ FÜÿæ Üÿ] LÿÜÿçd;ÿç æ {¯ÿÿÀÿ d¢ÿþæÿZÿ{Àÿ FÜÿæLëÿ ¯ÿçµÿæfçÿ LÿÀÿç ÿÉöæ¾æBdç æ ¯ÿ÷Üÿ½Óíÿ÷{Àÿ þ ÿæÜÿæ Üÿ] þçÁëÿdç æ ÉÀÿêÀÿ Àíÿ¨ê {äÿ÷ Lÿ~ FÿçLÿç Üÿçô A{s, {¾ÿçLÿç {ÿQæ¾æBdç ? FÜÿæÀÿ Dÿç ¾æÜÿæZÿ àÿºæ Üÿæÿ ÀÿÜÿçdç, ÿæÜÿæLëÿ S~ÿæ LÿÀÿç ¯ÿçÖõÿ µÿæ¯ÿ{Àÿ LÿÜÿç{àÿ ¾$æ AÎæ þíÁÿ ¨÷Lõÿÿç, A¯ÿ¿Nÿ ¨÷Lõÿÿç, ÿÉB¢ÿç÷ß F¯ÿó þÿ ÿ$æ B¢ÿç÷ßZÿ ¨æo ¯ÿçÌß, AæÉæ, õÿÐæ F¯ÿó ¯ÿæÓÿæ FÜÿç¨Àÿç FÜÿç ¯ÿçLÿæÀÿþæÿZÿÀÿ ÓæþëÜÿçLÿ þçÉ÷~ Üÿ] FÜÿç ÉÀÿêÀÿ æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ FÜÿç ¯ÿæÓÿæ ÓþíÜÿ ÀÿÜÿç$#¯ÿ, {Ó ¨¾ö¿;ÿ ÉÀÿêÀÿ {¾ {Lÿò~Óç Àíÿ¨{Àÿ ÿçÊÿçÿ µÿæ{¯ÿ ÀÿÜÿç$#¯ÿ æ FÜÿæ Üÿ] {äÿ÷ A{s æ {¾Dô$#¯ÿ{Àÿ ¯ëÿ~ç$#¯ÿæ µÿàÿþ¢ÿ ¯ÿêf ÓóÔÿæÀÿ Àíÿ¨{Àÿ D {ÜÿæB$æF æ ¾çF FÜÿæÀÿ ¨æÀÿ ¨æB$æF, {Ó {äÿ÷j æ {äÿ÷jÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ LÿÜÿç¯ÿæLëÿ ¾æB {Ó CÉ´Àÿêß Së~-þö ¯ÿÿöÿæ LÿÀÿç LÿÜÿç{àÿ {¾ {äÿ÷j FÜÿç {äÿ÷Àÿ ¨÷LÿæÉLÿ As;ÿç æ {Ó LÿÜÿç{àÿ {¾ ÓææÿæÀÿ ¨ëÿ}LÿæÁÿ{Àÿ ¨Àÿþÿÿ´ ¨ÀÿþææZÿ ¨÷ÿ¿ä ÿÉöÿ Üÿ] jæÿ A{s æ jæÿÀÿ A$ö {ÜÿDdç ÓæäæúÿLÿæÀÿ æ FÜÿæ ¯ÿ¿ÿêÿ ¾æÜÿæ Lÿçdç ÀÿÜÿçdç ÿæÜÿæ Ajæÿ A{s æ fæ~ç¯ÿæ {¾æS¿ FLÿþæÿ÷ ¯ÿÖë {ÜÿDdç, ¨ÀÿÀÿ ¯ÿ÷Üÿ½ æ {Ó ÿæ Óúÿ ÿæ AÓúÿ, FÜÿç Óúÿ H AÓúÿÀëÿ Dÿö{Àÿ æ ÿæÜÿæLëÿ fæ~ç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {àÿæ{Lÿ Üõÿÿß{Àÿ æÿ LÿÀÿ;ÿç, ¯ÿæÜÿæ{Àÿ þíÿ} ÀÿQ# ëÿ{Üÿô æ ¯ÿÜëÿÿ {àÿæ{Lÿ ÓæóQ¿ þæþ{Àÿ æÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, Aÿ¿ {Lÿ{ÿLÿ ÿçÍæþ Lÿþö {¾S, A$öæúÿ Óþ¨ö~ ÓÜÿçÿ ÿæÜÿæZÿ ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ {ÓÜÿç ÿçöæÀÿçÿ Lÿþö AæÀÿæÿæÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ¾çF {ÓÜÿç ¯ÿç#Lëÿ fæ~çÿ$æ;ÿç, {ÓÜÿç {àÿæ{Lÿ ÿÿ´×çÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ vÿæÀëÿ Éë~ç Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {Óþæ{ÿ þ ¨Àÿþ Lÿàÿ¿æ~Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ Aÿ
Lÿçdç þ ¯ÿëlç¯ÿæ{Àÿ ÿ AæÓç{àÿ, {ÿ{¯ÿ ÿæÜÿæÀÿ jæÿæ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÓúÿÓèÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ ×çÿ¨÷j þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ àÿä~ LÿÜÿç¯ÿæLëÿ ¾æB, {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ- {¾¨Àÿç AæLÿæÉ Ó¯ÿöÿ÷ Óþæ Àíÿ{¨ ÀÿÜÿç þ ÿçàÿ}© A{s, {¾¨Àÿç Óí¾ö¿ Ó¯ÿöÿ÷ ¨÷LÿæÉ {ÿB$æB þ ÿçàÿ}© A{s, vÿçLúÿ FÜÿç¨Àÿç ×çÿ¨÷j þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Ó¯ÿöÿ÷ CÉ´Àÿ Óþæÿ µÿæ¯ÿ{Àÿ ÀÿÜÿç$æ¯ÿæ, F¨Àÿç Ó¯ÿöÿ÷ Óþæÿ
288
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{ÿQë$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ {äÿ÷ vÿæÀëÿ A$¯ÿæ ¨÷Lõÿÿç vÿæÀëÿ Ó¯ÿö$æ ÿçàÿçö© ÀÿÜÿç$æF æ {ÉÌ{Àÿ {Ó ÿçÿöß {ÿ{àÿ {¾ {äÿ÷ F¯ÿó {äÿ÷jÀÿ Aëÿµÿ¯ÿ jæÿÀíÿ¨ê {ÿÿ÷ ÿ´æÀÿæÜÿ] Ó»¯ÿ {ÜÿæB$æF æ jæÿ, {¾¨Àÿç Lÿç ¨í¯ÿöÀëÿ LëÿÜÿæ¾æBdç, {ÓÜÿç ¨ÀÿþææZÿ ¨÷ÿ¿ä ÿÉöÿ ÓÜÿçÿ ¨÷æ© {ÜÿD$#¯ÿæ Aëÿµÿ¯ÿ A{s æ ÉæÚþæÿZëÿ Lÿ=ÿ× LÿÀÿç ¨÷¯ÿ`ÿÿ LÿÀÿç¯ÿæ jæÿ ëÿÜÿô ¯ÿÀÿó Aßÿ ÿ$æ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ vÿæÀëÿ {ÓÜÿç LÿþöLëÿ Óþ¿Lúÿ Àíÿ¨{Àÿ ¯ëÿlç, {ÓÜÿç Lÿþö ¨${Àÿ Lÿ÷çßæÉêÁÿ {ÜÿæB þÿ ÓÜÿçÿ B¢ÿ÷çßÀÿ ÿç{Àÿæ F¯ÿó {ÓÜÿç ÿç{Àÿæ LÿæÁÿ{Àÿ ¨Àÿþÿÿ´Lëÿ {ÿQ#¯ÿæ ÓÜÿçÿ {¾Dô Aëÿµíÿÿç {ÜÿæB$æF, {ÓÜÿç AëÿµíÿÿçÀÿ ÿæþ Üÿ] jæÿ A{s æ Lÿ÷çßæ Aÿ¿;ÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ A{s æ FÜÿç Aæß{Àÿ þëQ¿ÿ
{äÿ÷jÀÿ ¯ÿçÖæÀÿ ¨í¯ÿöLÿ ¯ÿÿöÿæ LÿÀÿæ¾æBdç æ ¯ÿÖëÿ
{äÿ÷Àÿ Ó´Àíÿ¨ ¯ÿ¿æ¨Lÿ A{s æ ÉÀÿêÀÿ LÿÜÿç¯ÿæ ÿ Aÿç ÓÀÿÁÿ Lÿç;ëÿ ÉÀÿêÀÿÀÿ Óº¤ÿ {LÿDô ¨¾ö¿;ÿ ÀÿÜÿçdç ? Ó¸íÿö ¯ÿ÷Üÿ½æ þíÁÿ ¨÷LÿõÿçÀÿ ¯ÿçÖæÀÿ þæÿ÷ æ Aÿ;ÿ A;ÿÀÿêä ¨¾ö¿;ÿ Aæ¨~Zÿ ÉÀÿêÀÿ ¯ÿçÖæÀÿçÿ æ ÿúÿ ÿ´æÀÿæ Aæ¨~Zÿ fê¯ÿÿ DföÓ´êÿ ÜëÿF æ ÿæÜÿæ ¯ÿ¿ÿêÿ Aæ¨~ ¯ÿo#¨æÀÿç{¯ÿ ÿæÜÿ] æ FÜÿç µíÿµÿÁÿ , ¯ÿçÉ´fSÿ, {ÿÉ ¨÷{ÿÉ F¯ÿó Aæ¨~Zÿ FÜÿç {ÿQæ¾æD$#¯ÿæ ÉÀÿêÀÿ {ÓÜÿç ¨÷LõÿÿçÀÿ FLÿQ þ ëÿÜÿô æ FÜÿç ¨÷LÿæÀ {äÿ÷Lëÿ Üÿ] FÜÿç Aæß{Àÿ ¯ÿçÖæÀÿ ¨í¯ÿöLÿ LëÿÜÿæ¾æBdç æ Aÿ
C ÿûÿç ÿç É÷ ê þú ÿ µÿS¯ÿú ÿ SêÿæÓí ¨ ÿç Ì ûë ¯ÿ÷ Ü ÿ½ ¯ ÿç ÿ¿æßæó {ßæSÉæ{Ú É÷êLõÿÐæfëöÿ Óºæ{ÿ "{äÿ÷{äÿ÷j ¯ÿçµÿæS {ßæ{Sæ' ÿæþ ÿ÷{ßæÿ{Éææß
ææ13ææ FÜÿç ¨÷Lÿæ{Àÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæ Àíÿ¨ê D¨ÿçÌÿ F¯ÿó ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ ÿ$æ {¾æSæÉæÚ ¯ÿçÌßLÿ É÷êLõÿÐ F¯ÿó AfëöÿZÿ Óºæÿ{Àÿ "{äÿ÷ {äÿ÷j ¯ÿçµÿæS {¾æ{Sæ' ÿæþ ÿ÷{ßæÿÉ Aæß Ó¸íÿö {Üÿàÿæ æ Bÿç É÷ ê þú ÿ ¨ÀÿþÜÿóÓ ¨Àÿþæÿ¢ÿÓ¿ Éç Ì ¿ É÷ ê Ó´ æ þê AÝSÝæÿ¢ÿLõÿ{ÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæßæ
ß$æ$ö Sêÿæ µÿæ{Ì¿ "{äÿ÷{äÿ÷j ¯ÿçµÿæS {ßæ{Sæ' ÿæþ ÿ÷{ßæÿ{Éææß
ææ13ææ ææ ÜÿÀÿç CÿúÿÓúÿ ææ
C É÷ê ¨Àÿþæ{ÿ ÿþ
A$ `ÿëÿö{Éææß
¨í¯ÿöÀëÿ A{ÿLÿ AæßþæÿZÿ{Àÿ É÷êLÿõÐ jæÿÀÿ Ó´Àíÿ¨ ØÎ Lÿ{àÿ æ `ÿëÿ$ö Aæß 19{ÉâæLÿ{Àÿ LÿÜÿç{àÿ- {¾Dô ¨ëÀëÿÌ ÿ´æÀÿæ Ó¸íÿö µÿæ{¯ÿ AæÀÿ» LÿÀÿæ¾æB$#¯ÿæ ÿçßÿ Lÿþöæ`ÿÀÿ~Àÿ Lÿ÷þÉ
Dúÿ$æÿ {ÜÿæB {ÜÿæB F{ÿ Óíä½ {ÜÿæB¾æF {¾, Lÿæþÿæ H ÓZÿÅÿÀÿ Ó¯ÿö$æ Éþÿ {ÜÿæB¾æF, {ÓÜÿç Óþß{Àÿ ¾æÜÿæLëÿ {Ó fæ~ç¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿô$æF, ÿæÜÿæÀÿ ¨÷ÿ¿ä Aëÿµíÿÿç {ÜÿæB¾æF æ {ÓÜÿç AëÿµíÿÿçÀÿ ÿæþ Üÿ] jæÿ A{s æ ÿ÷{ßæÿÉ Aæß{Àÿ jæÿLëÿ ¨ÀÿçµÿæÌçÿ Lÿ{àÿ æ ""Aæjæÿ ÿçÿ¿ÿ´ó ÿÿ´ jæÿæ$ö ÿÉöÿþú ''æ Aæjæÿ{Àÿ FLÿÀÿÓ ×çÿç F¯ÿó ÿÿ´Àÿ A$ö Ó´Àíÿ¨ ¨ÀÿþææZÿ ¨÷ÿ¿ä ÿÉöÿ Üÿ] jæÿ A{s æ {äÿ÷-{äÿ÷jÀÿ {µÿÿLëÿ ¯ÿççÿçÿ LÿÀÿç{ÿ¯ÿæ ¨{Àÿ Üÿ] jæÿ {ÜÿæB$æF æ jæÿÀÿ A$ö ÉæÚæ$ö ëÿÜÿô æ ÉæÚLëÿ Lÿ=ÿ× LÿÀÿç ¨÷¯ÿ`ÿÿ {ÿ¯ÿæ jæÿ ëÿÜÿô æ ÉæÚþæÿZÿ Aµÿ¿æÓ ÓÜÿçÿ Lÿ÷çßæ`ÿÀÿ~Àÿ {ÓÜÿç A¯ÿ×æ Üÿ] jæÿ A{s æ {¾Dôvÿæ{Àÿ {ÓÜÿç ÿÿ´ ¯ÿçÿçÿ {ÜÿæB$æF æ ¨ÀÿþææZÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ ¨÷æ© {ÜÿD$#¯ÿæ AÿëµÿíÿçÀÿ ÿæþ Üÿ] jæÿ æ FÜÿæÀÿ ¯ÿç¨Àÿêÿ ¾æÜÿæ Lÿçdç ÀÿÜÿçdç, {Ó ÓþÖ Ajæÿ A{s æ FÜÿç¨Àÿç Ó¯ÿëLÿçdç LÿÜÿç¯ÿæ ¨{Àÿ þ ¨÷Öëÿ Aæß{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç- {Üÿ Afëöÿ ! FÜÿç jæÿ{Àÿ þ ¨Àÿ{þæÿþ jæÿLëÿ þëô ¨ëÿ
ëÿþ ÿçþ{;ÿ LÿÜÿç¯ÿç æ {¾æ{SÉ´Àÿ ÿæÜÿæÀÿ ¨ëÿÀÿæ¯õÿÿç LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¾æDd;ÿç æ LÿæÀÿ~ "ÉæÚ Óë`ÿç;ÿçÿ ¨ëÿç ¨ëÿç {ÿQ#ß'- Óþ¿Lúÿ Àíÿ¨{Àÿ `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç$#¯ÿæ ÉæÚ þ ¯ÿæÀÿºæÀÿ {ÿQ#¯ÿæ, ¯ëÿlç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ FÿçLÿç Üÿ] ëÿÜÿô {¾ÿççLÿç {¾ÿççLÿç Óæÿ ¨${Àÿ Aæ¨~ AS÷ÓÀÿ {Üÿ{¯ÿ F¯ÿó {ÓÜÿç BÎZÿ µÿçÿ{Àÿ {ÓÿçLÿç {ÓÿçLÿç ¨÷{¯ÿÉ ¨æD$#{¯ÿ, {ÓÿçLÿç {ÓÿçLÿç ¯ÿ÷Üÿ½ZÿvÿæÀëÿ ÿíÿÿ ÿíÿÿ Aÿëµíÿÿç ¨÷æ© {ÜÿD$#¯ÿ æ FÜÿç Aëÿµíÿÿç ÓúÿSëÀëÿ ÿÿ´ÿÉöê þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Üÿ] {ÿB$æ;ÿç æ {ÿ~ë LÿÀÿç É÷êLÿõÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾, þëô ¨ëÿ
ÿëþLëÿ LÿÜÿç¯ÿç æ ÓëÀÿÿ A$öæúÿ Ó½&õÿç F¨Àÿç ¨sÁÿ {¾, {¾Dô$#{Àÿ ÓóÔÿæÀÿ þæÿZÿÀÿ AZÿÿ Ó{ÿð¯ÿ {ÜÿD$æF æ ¾ÿç ¨$#LÿZëÿ BÎZÿ vÿæ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæD$#¯ÿæ
290
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Aëÿµíÿÿç íþçÁÿæ {ÜÿæB¾æF, {ÿ{¯ÿ {ÓÜÿç Ó½õÿç ¨sÁÿ{Àÿ ¨÷Lõÿÿç AZÿçÿ {ÜÿæB¾æF æ ¾æÜÿæ ¯ÿçÿæÉÀÿ LÿæÀÿ~ {ÜÿæB$æF æ {ÿ~ë ¨ëÿ} ¨¾ö¿;ÿ ÓæLÿZëÿ BÎ Óº¤ÿç Aëÿµÿ¯ÿLëÿ ¨ëÿÀÿæ¯õÿÿç LÿÀÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ Aæfç Ó½õÿç fê¯ÿ;ÿ ÀÿÜÿçdç Lÿç;ëÿ AæSLëÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æBàÿæ ¨{Àÿ FÜÿç A¯ÿ×æ ÀÿÜÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ {ÿ~ë ¨ëf¿ SëÀëÿ þÜÿæÀÿæffê LÿÜëÿ$#{àÿ {¾, ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ `ÿç;ÿÿ ¨÷ÿççÿçÿ LÿÀÿ æ ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æÀÿ {SæsçF þæÁÿæ ¨÷ÿçÿçÿ WëÀÿæ;ÿë æ ¾æÜÿæ `ÿç;ÿÿ ÿ´æÀÿæ WëÀÿæ;ÿç, ÿæÜÿæ ¯ÿæÜÿ¿þæÁÿæ ëÿÜÿô æ SëÀëÿ þÜÿæÀÿæfZÿ ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ ¾æÜÿæLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBdç, ÿæÜÿæZëÿ ÿ Óæÿæ{Àÿ ¨æSÁÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿæ D`ÿçÿ æ FÜÿæ ÿ ÓæLÿZÿ ÿçþ{;ÿ A{s æ Lÿç;ëÿ ¾çF, ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ ÓúÿSëÀëÿ {ÜÿæB$æ;ÿç, {Ó Óÿÿ {ÓÜÿç ¨$#LÿZÿ ¨d{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ µÿçÿ{Àÿ ÿæÜÿæZÿ Aææ ÓÜÿçÿ fæS÷ÿ {ÜÿæB ÿ$æ ¯ÿæÜÿæ{Àÿ ÿçfÀÿ Lÿ÷çßæ LÿÁÿæ¨ ÿ´æÀÿæ ÿæÜÿæZëÿ Aµÿçÿ¯ÿ ¨Àÿç×çÿç{Àÿ A¯ÿSÿ LÿÀÿæB$æ;ÿç æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ þ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ $#{àÿ æ Afëöÿ ÉçÌ¿Àÿ ×æÿ{Àÿ $#{àÿ æ {Ó É÷êLõÿÐZëÿ Ó»æÁÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¨÷æ$öÿæ LÿÜÿç$#{àÿ æ {ÿ~ë LÿÀÿç {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾, jæÿþæÿZÿ{Àÿ þ Aÿç Dÿþ jæÿ þëô ¨ëÿ
ëÿþ ÿçþ{;ÿ LÿÜÿç¯ÿç æ É÷ê µÿS¯ÿæëÿ¯ÿæ`ÿ ¨Àÿó µíÿß
¨÷¯ÿä¿æþç jæÿæÿó jæÿþëÿþþú æ ßfújæÿ´æ þëÿß
Ó{¯ÿö ¨Àÿæó Óççþç{ÿæ Sÿæ
ææ1ææ {Üÿ Afëöÿ ! jæÿþæÿZÿÀÿ þ Aÿç Dÿþ jæÿLëÿ þëô ¨ëÿ
ëÿþ ÿçþ{;ÿ LÿÜÿç¯ÿç æ ¾æÜÿæLëÿ fæ~ç ÓþÖ þëÿçfÿ FÜÿç ÓóÓæÀÿÀëÿ þëNÿç {ÜÿæB ¨Àÿþ ÓççLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ ¾æÜÿæ ¨{Àÿ Lÿçdç þ ¨æB¯ÿæ {ÉÌ ÀÿÜÿçÿ$æF æ Bÿó jæÿþë¨æÉ÷çÿ¿ þþ Óæþö¿þæSÿæ
æ Ó{¯ÿö¨ç {ÿæ¨fæß{;ÿ ¨÷Áÿ{ß ÿ ¯ÿ¿$;ÿç `ÿ ææ2ææ FÜÿç jæÿ "D¨æÉ÷çÿ¿' A$öæúÿ ÿçLÿsÀë AæÉç÷ÿ {ÜÿæB, Lÿ÷çßæÿ´çÿ {ÜÿæB ÿçLÿs{Àÿ ¨Üëÿo#, {þæÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$#¯ÿæ {àÿæ{Lÿ ÓõÎçÀÿ Aæÿç{Àÿ ¨ëÿ
fÿ½ {ÿB ÿ $æ;ÿç F¯ÿó ¨÷Áÿß LÿæÁÿ{Àÿ A$öæúÿ {ÿÜÿæ;ÿ Óþß{Àÿ ¯ÿ¿æLëÿÁÿ þ {ÜÿæB ÿ $æ;ÿç æ LÿæÀÿ~ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÉÀÿêÀÿÀÿ A;ÿ {ÓÜÿçÿçÿ {ÜÿæB$æF, {¾{¯ÿ {Ó ÿçf Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB¾æF æ ÿæÜÿæ ¨{Àÿ ÿæÜÿæZÿ ÉÀÿêÀÿ ¯ÿæÓ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {SæsçF SõÜÿ {ÜÿæB Üÿ] ÀÿÜÿç$æF æ ¨ëÿföÿ½Àÿ ×æÿ {LÿDôvÿç, {¾Dôvÿæ{Àÿ {àÿæ{Lÿ fÿ½ {ÿD$æ;ÿç ? FÜÿæ D¨{Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç -
`ÿëÿöÉ Aæß
291
þþ {ßæÿçþöÜÿúÿ¯ÿ÷Üÿ½ ÿÓ½çúÿSµÿöó ÿæþ¿Üÿþú æ Ó»¯ÿ
Ó¯ÿöµíÿÿæÿæó ÿ{ÿæ µÿ¯ÿÿç µÿæÀÿÿ ææ3ææ {Üÿ µÿæÀÿÿ ! {þæÀÿ "þÜÿúÿ¯ÿ÷Üÿ½'- A$öæúÿ AÎæ þíÁÿ ¨÷Lõÿÿç Ó¸íÿö µíÿÿÀÿ {¾æÿê A{s F¯ÿó {Ó$#{Àÿ þëô {`ÿÿÿÀíÿ¨ê ¯ÿêfLÿë ×æ¨ÿ LÿÀÿç$æF æ {ÓÜÿç fÝ-{`ÿÿÿÀÿ Óó{¾æS ÿ´æÀÿæ Ó¸íÿö µíÿÿ Dÿç {ÜÿæB$æ;ÿç æ Ó¯ÿö{ßæÿçÌë {Lÿò{;ÿß þíÿöß
Ó»¯ÿ;ÿç ßæ
æ ÿæÓæó ¯ÿ÷Üÿ½ þÜÿúÿ{ßæÿçÀÿÜÿó ¯ÿêf¨÷ÿ
¨çÿæ ææ4ææ {Üÿ {Lÿò{;ÿß ! Ó¸íÿö {¾æÿê{Àÿ {¾{ÿ ÉÀÿêÀÿ D {ÜÿæB$æ;ÿç, {ÓÜÿç ÓþÖZÿ {¾æÿê, SµÿöæÀÿ~ LÿÀëÿ$#¯ÿæ þæÿæ, AÎ{µÿÿ ¾ëNÿ þíÁÿ ¨÷Lõÿÿç A{s F¯ÿó þëô Üÿ] ¯ÿêfLëÿ ×æ¨ÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¨çÿæ A{s æ Aÿ¿ LÿçF ÿæ þæÿæ Ad;ÿç ÿæ ¨çÿæ æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ fÝ-{`ÿÿÿÀÿ Óó{¾æS ÀÿÜÿç$#¯ÿ æ fÿ½ ÿ {ÜÿæB `ÿæàÿç$#¯ÿ, ÿçþçÿ LÿçF ÿæ LÿçF ÿçÊÿß {Üÿ{¯ÿ æ {`ÿÿÿ Aææ fÝ ¨÷Lõÿÿç{Àÿ LÿæÜÿ]Lÿç ¯ÿæ¤ÿç {ÜÿæB¾æB$æF ? FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç Óÿ´ó ÀÿfÖþ Bÿç Së~æ
¨÷Lõÿÿç Ó»¯ÿæ
æ ÿç¯ÿ§;ÿç þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ {ÿ{Üÿ {ÿÜÿçÿþ¯ÿ¿ßþú ææ5ææ {Üÿ þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ Afëöÿ ! Óÿ´Së~, ÀÿfSë~ H ÿþSë~ ¨÷LõÿÿçÀëÿ D {ÜÿæB$#¯ÿæ ÿçÿçSë~ Üÿ] FÜÿç A¯ÿçÿæÉê fê¯ÿææLëÿ ÉÀÿêÀÿ{Àÿ ¯ÿæ¤ÿç $æF {LÿDô ¨Àÿçÿÿ÷ Óÿ´ó ÿçþöÁÿÿ´æúÿ ¨÷LÿæÉLÿþÿæþßþú æ ÓëQÓ{èÿÿ ¯ÿ§æÿç jæÿÓ{èÿÿ `ÿæÿW ææ6ææ {Üÿ ÿçÑæ¨ Aföëÿ ! {ÓÜÿç ÿçÿçSë~{Àÿ ¨÷LÿæÉ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ÿç¯ÿçöLÿæÀÿ Óÿ´Së~ ÿ "ÿçþöÁÿ ÿ´æúÿ' - ÿçþöÁÿ {Üÿ¯ÿæ {¾æSëô ÓëQ F¯ÿó jæÿÀÿ AæÓNÿç ÿ´æÀÿæ AææLëÿ ÉÀÿêÀÿ{Àÿ ¯ÿæ¤ÿç {ÿB$æF æ Óÿ´Së~ þ ¯ÿæ¤ÿç $æF æ Óÿ´Së~ þ ¯ÿ¤ÿÿ Üÿ] A{s æ A;ÿÀÿ FÿçLÿç Üÿ] A{s {¾, ÓëQ FLÿþæÿ÷ ¨Àÿþææ{Àÿ Üÿ] ÿçÜÿçÿ F¯ÿó ÓæäæúÿLÿæÀÿÀÿ ÿæþÜÿ] jæÿ A{s æ Óÿ´Së~ç {Ó ¨¾ö¿;ÿ ¯ÿ¤ÿÿ{Àÿ ÀÿÜÿç$æF, {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ ¨ÀÿþææZÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ {ÜÿæBÿ$æF æ Àÿ{fæ ÀÿæSæLÿó ¯ÿçç õÿÐæÓèÿÓþëÿ¯ÿþú æ ÿç¯ÿ§æÿç {Lÿò{;ÿß LÿþöÓ{èÿÿ {ÿÜÿçÿþú ææ7ææ {Üÿ Afëöÿ ! ÀÿæSÀÿ fê¯ÿ;ÿ-fæS÷ÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ Ó´Àíÿ¨ Àÿ{fæSë~ Üÿ]
292
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
A{s æ FÜÿæLëÿ ëÿ{þ "LÿþöÓó{Sÿ'- Lÿæþÿæ F¯ÿó AæÓNÿçÀëÿ Üÿ] D {ÜÿæBdç {¯ÿæàÿç fæ~ æ {Ó fê¯ÿææLëÿ Lÿþö F¯ÿó ÿæÜÿæÀÿ üÿÁÿ AæÓNÿç{Àÿ ¯ÿæ¤ÿç $æF æ {Ó Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿç {ÿB$æFÿþÖ´jæÿfó ¯ÿçç {þæÜÿÿó Ó¯ÿö{ÿÜÿçÿæþú æ ¨÷þæÿæÁÿÓ¿ ÿçÿ÷æµÿçÖç¯ÿ§æÿç µÿæÀÿÿ ææ8ææ {Üÿ Afëöÿ ! ÓþÖ {ÿÜÿ æÀÿêþæÿZëÿ {þæÜÿ S÷æÓ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ÿ{þæSë~Lëÿ ëÿ{þ AjæÿÀëÿ D {ÜÿæBdç {¯ÿæàÿç fæ~ æ {Ó FÜÿç AææLëÿ ¨÷þæÿ A$öæúÿ ¯ÿ¿$ö {`ÿÎæ AæÁÿÓ¿ (LÿæàÿçLÿç LÿÀÿç¯ÿæ FÜÿç¨Àÿç µÿæ¯ÿÿæ) F¯ÿó ÿçÿ÷æ ÿ´æÀÿæ ¯ÿæ¤ÿç$æF æ ÿçÿ÷æÀÿ A$ö FÜÿæ ÿëÜÿô {¾, ÿþSë~ç A#Lÿ {ÉæB$æF æ ÉÀÿêÀÿ {ÉæB$æF,F¨Àÿç ëÿÜÿô æ ""ßæÿçÉæ Ó¯ÿöµëÿÿæÿæó ÿÓ¿æó fæSÿ} Óó¾þê''fSÿ Üÿ] Àÿæÿ÷ç A{s æ ÿþSë~ç ¯ÿ¿Nÿç FÜÿç fSÿ Àíÿ¨ê Àÿæÿç÷{Àÿ Àÿæÿ÷ÿçÿ ¯ÿ¿Ö ÀÿÜÿç$æF- ¨÷LÿæÉ Ó´Àíÿ¨ AæÝLëÿ A{`ÿÿ ÀÿÜÿç$æF æ FÜÿæ Üÿ] ÿ{þæSë~çZÿ ÿçÿ÷æ æ FÜÿç fqæÁÿ{Àÿ ¾çF àÿç© ÀÿÜÿçdç {Ó Üÿ] {ÉæB ÀÿÜÿçdç æ ¯ÿÿöþæÿ ÿçÿçSë~Àëÿ D ¯ÿ¤ÿÿÀÿ ÓæþëÜÿçLÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ LÿÜëÿd;ÿçÓÿ´ó Óë{Q Óqßÿç Àÿf
Lÿþö~ç µÿæÀÿÿ æ jæÿþæ¯õÿÿ¿ ëÿ ÿþ
¨÷þæ{ÿ Óqßëÿ¿ÿ ææ9ææ {Üÿ Afëöÿ ! Óÿ´Së~ ÓëQ{Àÿ àÿSæB$æF, ÉæÉ´ÿ ¨Àÿþ ÓëQÀÿ æÀÿæ{Àÿ àÿSæB$æF, ÀÿfSë~ Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ LÿÀÿç$æF F¯ÿó ÿþSë~ jæÿLëÿ Aæbÿæÿçÿ LÿÀÿç ¨÷þæÿ{Àÿ A$öæúÿ A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ ¯ÿ¿$ö {`ÿÎæ{Àÿ àÿSæB$æF æ {ÿ{¯ÿ ¨õ$Lúÿ ¨õ$Lúÿ Lÿç¨Àÿç ¯ÿçµÿNÿ {ÜÿæB¾æ;ÿç ? FÜÿæ D¨{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLÿõÐ LÿÜëÿd;ÿç ÀÿfÖþÊÿæµÿçµíÿß Óÿ´ó µÿ¯ÿÿç µÿæÀÿÿ æ Àÿf
Óÿ´ó ÿþ{Êÿð¯ÿ ÿþ
Óÿ´ó ÀÿfÖ$æ æ10ææ {Üÿ Afëöÿ ! ÀÿfSë~ F¯ÿó ÿþSë~Lëÿ ÿþÿ LÿÀÿç Óÿ´Së~ ¯õÿç {ÜÿæB$æF, {Ó¨Àÿç Óÿ´Së~ H ÿþSë~Lëÿ ÿþÿ LÿÀÿç ÀÿfSë~ ¯ÿõç {ÜÿæB$æF ÿ$æ FÜÿç¨Àÿç ÀÿfSë~ H Óÿ´Së~Lëÿ ÿþÿLÿÀÿç ÿþSë~ {ÜÿæB$æF æ FÜÿæLëÿ Lÿç¨Àÿç fæ~ç¨æÀÿç¯ÿæ, {¾ {Lÿ{¯ÿ {LÿDô Së~ Lÿæ¾ö¿ LÿÀëÿdç ? Ó¯ÿöÿ´æ{ÀÿÌë {ÿ{ÜÿÓ½çúÿ ¨÷LÿæÉ D¨fæß{ÿ jæÿó ßÿæ ÿÿæ ¯ÿçÿ¿æúÿ ¯ÿç¯õÿó Óÿ´þçëÿ¿ÿ ææ11ææ
`ÿëÿöÉ Aæß
293
{¾Dô Óþß{Àÿ FÜÿç ÉÀÿêÀÿ ÿ$æ A;ÿ
LÿÀÿ~ F¯ÿó Ó¸í ÿö B¢ÿç÷ßþæÿZÿvÿæ{Àÿ CÉ´Àÿêß ¨÷LÿæÉ F¯ÿó {¯ÿæÉNÿç D {ÜÿæB$æF, {ÓÜÿç Óþß{Àÿ Óÿ´Së~ ¯ÿç{ÉÌ ¯õÿç ¨÷æ© LÿÀÿçdç {¯ÿæàÿç fæ~ç¯ÿæLëÿ {Üÿ¯ÿ æ ÿ$æ{àÿæµÿ
¨÷¯õÿÿçÀÿæÀÿ»
Lÿþö~æþÉþ
ØõÜÿæ æ Àÿf{Ó¿ÿæÿç fæß{;ÿ ¯ÿç¯õÿ{ µÿÀÿÿÌöµÿ ææ12ææ {Üÿ Afëöÿ ! ÀÿfSë~ ¯ÿç{ÉÌ ¯ÿõç {Üÿ¯ÿæ ÿ´æÀÿæ {àÿæµÿ, Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæÀÿ {`ÿÎæ, LÿþöÀÿ ¨÷æÀÿ», AÉæ;ÿç A$öæúÿ þÿÀÿ `ÿoÁÿÿæ, ¯ÿçÌß {µÿæSÀÿ àÿæÁÿÓæ, FÜÿçÓ¯ëÿ D {ÜÿæB$æF, ¯ÿÿöþæÿ ÿþSë~Àÿ ¯ÿõç {Üÿ{àÿ Lÿ'~ {ÜÿæB$æF ? A¨÷Lÿæ{Éæ¨÷¯õÿÿçÊÿ ¨÷þæ{ÿæ {þæÜÿ F¯ÿ `ÿ æ ÿþ{Ó¿ÿæÿç fæß{;ÿ ¯ÿç¯õÿ{ LëÿÀëÿÿ¢ÿÿ ææ13ææ {Üÿ Afëöÿ ! ÿþSë~Àÿ ¯õÿç {Üÿ{àÿ A¨÷LÿæÉ
(¨÷LÿæÉ ¨ÀÿþææZÿ {ÿ¿æÿLÿ A{s) CÉ´Àÿêß ¨÷LÿæÉ AæÝLëÿ ÿ ¯ÿ|ÿç¯ÿæÀÿ Ó´µÿæ¯ÿ, "LÿæßöóLÿþö'¾æÜÿæ LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ ¨÷Lÿ÷çßæ ¯ÿç{ÉÌ {Ó$#{Àÿ A¨÷¯õÿÿç, A;ÿ
LÿÀÿ~{Àÿ ¯ÿ¿$ö {`ÿÎæþæÿZÿ ¨÷¯ÿæÜÿ F¯ÿó ÓóÓæÀÿ{Àÿ þëU LÿÀÿç¨æÀÿë$#¯ÿæ ¨÷¯õÿÿç FÜÿç ÓþÖ D {ÜÿæB$æ;ÿç æ FÜÿç Së~Lëÿ fæ~ç{àÿ Lÿ'~ ¯ÿæ àÿæµÿ {ÜÿæB$æF ? ßÿæ Ó{ÿ´ ¨÷¯õÿ{ ëÿ ¨÷Áÿßó ßæÿç {ÿÜÿµõÿúÿ æ ÿ{ÿæÿþ¯ÿçÿæó {àÿæLÿæÿþàÿæúÿ ¨÷ÿç¨ÿ¿{ÿ ææ14ææ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ FÜÿç fêþææ Óÿ´ Së~Àÿ ¯õÿçLÿæÁÿ{Àÿ þõëÿ¿Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF, ÉÀÿêÀÿ ÿ¿æS LÿÀÿç$æF, {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ Dÿþ Lÿþö LÿÀëÿ$#¯ÿæ þÁÿ ÀÿÜÿçÿ ÿç¯ÿ¿ {àÿæLÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF ÀÿfÓç ¨÷Áÿßó Sÿ´æ LÿþöÓèÿçÌë fæß{ÿ æ ÿ$æ ¨÷àÿêÿÖþÓç þí|ÿ{ßæÿçÌë fæß{ÿ ææ15ææ ÀÿfSë~ ¯õÿç {Üÿ¯ÿæ ÿ´æÀÿæ þõÿë ¿Lëÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿæÿþëÿÌ¿ LÿþöæÓNÿ {àÿæLÿ{Àÿ fÿ½ {ÿB$æF, ÿ$æ ÿþSë ~ Àÿ ¯ÿõ ç ÿ´ À ÿæ þõ ë ÿ ¿¯ÿÀÿ~ LÿÀÿç $ # ¯ ÿæ ¯ÿ¿Nÿç þí|ÿ {¾æÿç{Àÿ fÿ½ {ÿB$æF æ {¾Dô$#{Àÿ Lÿês-¨ÿèÿæÿç {¾æÿçÀÿ ¯ÿçÖæÀÿ ÀÿÜÿçdç - Aÿ
þëÿÌ¿Lëÿ Óæÿ´çLÿ Së~¾ëNÿ {Üÿ¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ ¨÷LõÿÿçÀÿ FÜÿç ¯ÿ¿æZÿ Aæ¨~Zÿ FÜÿç Af}ÿ Së~Lëÿ þõëÿ¿ ¨{Àÿ þ Óo#ÿ ÿ ÓëÀÿäçÿ þçÁÿç$æF æ ¯ÿÿöþæÿ FÜÿæÀÿ ¨Àÿç~æþLëÿ {ÿQ#¯ÿæ -
294
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Lÿþö~
ÓëLõÿÿÓ¿æÜëÿ
Óæÿ´çLÿó ÿçþöÁÿó üÿàÿþú æ ÀÿfÓÖë üÿàÿó ëÿ
Qþjæÿó ÿþÓ
üÿàÿþú ææ16ææ Óæÿ´çLÿ LÿþöÀÿ üÿÁÿ Óæÿ´çLÿ A$öæúÿ ÿçþöÁÿ ÓëQ, jæÿ F¯ÿó {¯ÿðÀÿæS¿æÿç LëÿÜÿæ¾æBdç æ ÀÿæfÓ LÿþöÀÿ üÿÁÿ ëÿ
Q F¯ÿó ÿæþÓ LÿþöÀÿ üÿÁÿ Ajæÿ A{s æ Óÿ´æúÿ Óqæß{ÿ jæÿó Àÿf{Óæ{àÿæµÿ F¯ÿ `ÿ æ ¨÷þæÿ{þæ{Üÿò ÿþ{Óæ µÿ¯ÿ{ÿæjæÿ{þ¯ÿ `ÿ ææ17ææ Óÿ´Së~ ÿ´æÀÿæ jæÿ D {ÜÿæB$æF A$öæúÿ CÉ´Àÿêß AëÿµíÿÿçÀÿ ÿæþ Üÿ] jæÿ A{s æ CÉ´Àÿêß AëÿµíÿÿçÀÿ ¨÷¯ÿæÜÿ {ÜÿæB$æF æ ÀÿfSë~Àëÿ ÿç
Ó{¢ÿÜÿ {àÿæµÿ D {ÜÿæB$æF æ ÿ$æ ÿ{þæSë~Àëÿ ¨÷þæÿ, {þæÜÿ, AæÁÿÓ¿ F¯ÿó Ajæÿ Üÿ] D {ÜÿæB$æF æ FÜÿç Ó¯ëÿ D {ÜÿæB {LÿDô Sÿç ¨÷ÿæÿ LÿÀÿç$æ;ÿç ? Eÿöó Sbÿ;ÿç Óÿ´×æ þ{ ÿçÏ;ÿç ÀÿæfÓæ
æ fWÿ¿Së~¯õÿÿç×æ A{æ Sbÿ;ÿç ÿæþÓæ
ææ18ææ Óÿ´Së~{Àÿ ×çÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ ""DÿöþíÁÿó'' A$öæúÿ {ÓÜÿç þíÁÿ ¨ÀÿþææZÿ AæÝLëÿ ¨÷¯ÿæÜÿçÿ {ÜÿæB ÿçþöÁÿ {àÿæLÿLëÿ ¾æB$æF æ ÀÿfSë~{Àÿ ×çÿ ÀÿæfÓ ¨ëÀëÿÌ þþ {É÷~ê{Àÿ þëÿÌ¿ {ÜÿæB$æ;ÿç, ¾æÜÿæÀÿ ÿçLÿs{Àÿ "Óæÿ´çLÿó', ¯ÿç{¯ÿLÿ H {¯ÿðÀÿæS¿ ÀÿÜÿçÿ$æF F¯ÿó Aþ Lÿês ¨ÿèÿ Aæÿç {¾æÿç{Àÿ þ ¾æBÿ$æF ¯ÿÀÿó ¨ëÿföÿ½Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF, ÿç¢ÿçÿ ÿþSë~{Àÿ ¨÷¯ÿõÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ ÿæþÓ ¨ëÀëÿÌ "A{æSÿç
' A$öæúÿ ¨Éë, ¨äê, Lÿês, ¨ÿèÿæÿç Aþ {¾æÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ FÜÿç¨Àÿç ÿçÿçSë~ {¾ {Lÿò~Óç ¨÷Lÿæ{Àÿ {¾æÿç µÿ÷~Àÿ Üÿ] LÿæÀÿ~ {ÜÿæB$æF æ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ ÿçÿçSë~Lëÿ ¨æÀÿ LÿÀÿç{ÿB$æF æ {Ó fÿ½ ¯ÿ¤ÿÿÀëÿ þëNÿç ¨æB¾æB$æF F¯ÿó {þæÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB¾æB$æF æ FÜÿæLëÿ ¨ëÿ
LÿÜÿëd;ÿçÿæÿ¿ó Së{~µÿ¿
LÿÿöæÀÿó ßÿæ ÿ÷Îæëÿ¨É¿ÿç æ Së{~µÿ¿Êÿ ¨Àÿó {¯ÿÿç þúÿµÿæ¯ÿó {Óæ#Sbÿÿç ææ19ææ {¾Dô LÿæÁÿ{Àÿ ÿ÷Îæ ¨ëÀëÿÌ A$öæúÿ Aææ ÿçÿçSë~ AÿçÀÿçNÿ Aÿ¿ LÿæÜÿæLëÿ Lÿÿöæ {ÿQë ÿ$æF F¯ÿó ÿçÿçSë~Àëÿ Aÿ¿;ÿ ¨{Àÿ ¨Àÿþÿÿ´Lëÿ ¯ÿçÿçÿ LÿÀÿç{ÿB$æF, {ÓÜÿç Óþß{Àÿ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ {þæÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ FÜÿæ {¯ÿòçLÿ þæÿ¿ÿæ ëÿÜÿô {¾ Së~ Së~{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æF æ Óæÿ LÿÀÿçLÿÀÿç F¨Àÿç FLÿ
`ÿëÿöÉ Aæß
295
A¯ÿ×æ AæÓç$æF, {¾Dôvÿæ{Àÿ {ÓÜÿç ¨ÀÿþvÿæÀÿë Aëÿµíÿÿç {ÜÿæB$æF Lÿç Së~ ¯ÿ¿ÿêÿ Aÿ¿ {LÿÜÿç Lÿÿöæ {ÿQæ¾æDÿ$æF æ {ÓÜÿç Óþß{Àÿ ¨ëÀëÿÌ ÿçÿçSë~Àëÿ Aÿêÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ FÜÿæ LÿÅÿçÿ þæÿ¿ÿæ ëÿÜÿô ÿ$æ FÜÿæLëÿ ¨ëÿ
LÿÜëÿd;ÿçSë~{ÿÿæÿÿêÿ¿ ÿ÷êúÿ{ÿÜÿê {ÿÜÿ Óþëúÿµÿ¯ÿæúÿ æ fÿ½þõëÿ¿fÀÿæëÿ
{Qð¯ÿ}þë{Nÿæþõÿþɧ&ë{ÿ ææ20ææ ¨ëÀëÿÌ FÜÿç ×íÁÿ ÉÀÿêÀÿ DÿçÀÿ LÿæÀÿ~Àÿí¨ ÿçÿçSë~Àëÿ Aÿêÿ {ÜÿæB fÿ½, þõëÿ¿, fÀÿæ H Ó¸íÿö ëÿ
QÀëÿ ¯ÿç{ÉÌ Àíÿ¨{Àÿ þëNÿ {ÜÿæB Aþõÿ ÿÿ´Lëÿ ¨æÿ LÿÀÿç$æF æ ¯ÿÿöþæÿ Afëöÿ ¨÷ɧ LÿÀëÿd;ÿçAfëöÿ D¯ÿæ`ÿ {Lÿðàÿ}{èÿðÚêúÿ Së~æ{ÿÿæÿÿê{ÿæ µÿ¯ÿÿç ¨÷{µÿæ æ Lÿçþæ`ÿæÀÿ
Lÿ$ó {`ÿðÿæóÚêúÿ Së~æÿÿç¯ÿÿö{ÿ ææ21ææ {Üÿ ¨÷{µÿæ ! FÜÿç ÿçÿçSë~Àëÿ þëNÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ {LÿDô {LÿDô àÿä~¾ëNÿ {ÜÿæB$æF F¯ÿó {LÿDô ¨÷LÿæÀÿÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç$æF ÿ$æ þëÿÌ¿ {LÿDô D¨æß{Àÿ FÜÿç ÿççÿçSë~Àëÿ Aÿêÿ {ÜÿæB$æF ? É÷ê µÿS¯ÿæÿ D¯ÿæ`ÿ ¨÷LÿæÉó `ÿ ¨÷¯õÿÿçó `ÿ {þæÜÿ{þ¯ÿ `ÿ ¨æ¯ÿ æ ÿ {ÿ´Îç Ó¸÷¯õÿÿæÿç ÿ ÿç¯õÿÿæÿç LÿæYúÿäÿç ææ 22ææ AfëöÿZÿ D¨{ÀÿæNÿ ÿç{ÿæsç ¨÷ɧÀÿ DÿÀÿ {ÿ¯ÿæLëÿ ¾æB {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ, {Üÿ Afëöÿ ! {¾Dô ¨ëÀëÿÌ Óÿ´Së~Àÿ Lÿæ¾ö¿Àíÿ¨ CÉ´Àÿêß ¨÷LÿæÉ, ÀÿfSë~Àÿ Lÿæ¾ö¿Àíÿ¨ ¨÷¯õÿÿçç F¯ÿó ÿþSë~Àÿ Lÿæ¾ö¿Àíÿ¨ {þæÜÿ ÿ´æÀÿæ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæ{Àÿ ÿæ ÿ QÀÿæ¨ þæÿç$æF ÿæ ÿç¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ÿæÀÿ AæLÿæóäæ Üÿ] LÿÀÿç$æF æ ÿ$æDÿæÓêÿ¯ÿÿæÓê{ÿæ Së{~ð{ßöæ ÿ ¯ÿç`ÿæàÿ¿{ÿ æ Së~æ ¯ÿÿö;ÿ B{ÿ¿¯ÿ {ßæ¯ÿÿçÏÿç {ÿèÿ{ÿ ææ23ææ ¾çF FÜÿç¨Àÿç DÿæÓêÿ µÿæ¯ÿ{Àÿ ×çÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ Së~ÿ´æÀÿæ ¯ÿç`ÿÁÿçÿ {ÜÿæBÿ$æF, Së~ Së~ ÿ´æÀÿæ Üÿ] ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æF, F¨Àÿç ¾$æ$öÿ
fæ~ç {ÓÜÿç ×çÿçÀëÿ ¯ÿç`ÿÁÿçÿ {ÜÿæBÿ$æF, {ÿ{¯ÿ {Ó ÿçÿçSë~Àëÿ Aÿêÿ {ÜÿæB$æF æ
296
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Óþ ÿë
QÓëQ
Ó´×
Óþ{àÿæÎæɽLÿæoÿ
æ ëÿàÿ¿¨ç÷ßæ¨÷ç{ßæ êÀÿ Öëàÿ¿ÿç¢ÿæÓóÖëÿç
ææ24ææ ¾çF ÿçÀÿ;ÿÀÿ Ó´ßó Aæµÿæ¯ÿ{Àÿ ×çÿ, ÓëQ F¯ÿó ëÿ
Q{Àÿ Óþæÿ, þæsç H Óë¯ÿÿö{Àÿ þ Óþæÿµÿæ¯ÿ ¾ëNÿ {ÜÿæB$æF, {ò¾ö¿¯ÿæÿ {ÜÿæB$æF æ ¾çF ¨÷çß H A¨÷çßLëÿ µÿàÿµÿæ¯ÿ{Àÿ ¯ëÿlç$æF, ÿçfÀÿ ÿç¢ÿæ ÿ$æ Öÿç{Àÿ þ Óþæÿ µÿæ¯ÿ¾ëNÿ ÀÿÜÿç$æF F¯ÿóþæÿæ¨þæÿ{ßæÖëàÿ¿Öë{àÿæ¿ þçÿ÷æÀÿç ¨ä{ßæ
æ Ó¯ÿöæÀÿ»¨Àÿçÿ¿æSê Së~æÿêÿ
Ó D`ÿ¿{ÿ ææ25ææ ¾çF þæÿ-A¨þæÿ{Àÿ Óþæÿ þçÿ÷-Éÿø ¨ä{Àÿ þ Óþæÿ, {Ó Ó¸íÿö AæÀÿ»Àëÿ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌZëÿ Së~æÿêÿ LÿëÜÿæ¾æB$æF æ FÜÿç AæßÀÿ 22{ÉâæLÿÀÿë 25 {ÉâæLÿ ¨¾ö¿;ÿ ÿçÿç Së~Àÿë Aÿêÿ ¨ëÀëÿÌZÿ àÿä~ F¯ÿó Aæ`ÿÀÿ~Lëÿ LÿÜÿç{àÿ {¾, {Ó ¯ÿç`ÿÁÿçÿ {ÜÿæBÿ$æF, ÿæÜÿæLëÿ ÿçÿçSë~ ÿ´æÀÿæ ¯ÿç`ÿÁÿçÿ LÿÀÿæ¾æB ¨æÀÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ {Ó Ó¸íÿö ¨Àÿç×çÿç{Àÿ ×çÀÿ ÀÿÜëÿ$æF æ ¯ÿÿöþæÿ ¨÷Öëÿ {ÜÿDdç {¾, Së~Àëÿ Aÿêÿ {Üÿ¯ÿæÀÿ ¯ÿç#þæó `ÿ {ßæ¯ÿ¿µÿç`ÿæ{Àÿ~ µÿNÿç{ßæ{Sÿ {Ó¯ÿ{ÿ æ Ó Së~æúÿÓþÿê{ÿð¿ÿæúÿ ¯ÿ÷Üÿ½µíÿßæß LÿÅÿ{ÿ ææ26ææ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ A¯ÿ¿µÿç`ÿæÀÿê~ç µÿNÿçÿ´æÀÿæ A$öæúÿ BÎZÿ AÿçÀÿçNÿ Aÿ¿ ÓæóÓæÀÿçLÿ Ó½Àÿ~Àëÿ Aÿ¿;ÿ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB {¾æS ÿ´æÀÿæ A$öæúÿ {ÓÜÿç ÿçßÿ Lÿþö ÿ´æÀÿæ {þæÀÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ µÿfÿ LÿÀÿë$æF, {Ó FÜÿç ÿçÿSë~Lëÿ Óþ¿Lúÿ Àíÿ¨{Àÿ DàÿóWÿ LÿÀÿç ¨Àÿ¯ÿ÷Üÿ½ ÓÜÿçÿ FLÿ {Üÿ¯ÿæ{Àÿ {¾æS¿ÿæ ¨æB$æF æ ¾æÜÿæÀÿ ÿæþ {ÜÿDdç "LÿÅÿ' æ ¯ÿ÷Üÿ½ ÓÜÿçÿ FLÿæLÿæÀÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿæ Üÿ] ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ LÿÅÿ A{s æ Aÿÿ¿ µÿæ¯ÿ{Àÿ ÿçßÿ LÿþöÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ ÿ LÿÀÿç {Lÿò~Óç ¨ëÀëÿÌ ÿççÿSë~Àëÿ Aÿêÿ {ÜÿæBÿ$æF æ {ÉÌ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ ÿçÿöß {ÿDd;ÿç¯ÿ÷Üÿ½{~æ Üÿç ¨÷ÿçÏæÜÿþþõÿÓ¿æ¯ÿ¿ßÓ¿ `ÿ æ ÉæÉ´ÿÓ¿ `ÿ þöÓ¿ ÓëQ{Óð¿Lÿæ;ÿçLÿÓ¿ `ÿ ææ27ææ {Üÿ Afëöÿ ! {ÓÜÿç A¯ÿçÿæÉê ¯ÿ÷Üÿ½Àÿ (¾æÜÿæ ÓÜÿçÿ {Ó LÿÅÿ LÿÀÿç$æF {¾Dô$#{Àÿ {ÓÜÿç Së~æÿêÿ FLÿ µÿæ¯ÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç$æF) æ AþõÿÀÿ, ÉæÉ´ÿ þöÀÿ F¯ÿó {ÓÜÿç AQ FLÿÀÿÓ Aæÿ¢ÿÀÿ þëô Üÿ] AæÉ÷ß {ÜÿæB$æF A$öæúÿ ¨Àÿþææ ×çÿ ÓúÿSëÀëÿ Üÿ] FÜÿç ÓþÖZÿÀÿ AæÉ÷ß×Áÿ As;ÿç æ É÷êLõÿÐ f{~
`ÿëÿöÉ Aæß
297
{¾æ{SÉ´Àÿ $#{àÿ æ ¯ÿÿöþæÿ ¾ÿç Aæ¨~Zëÿ A¯ÿ¿Nÿ, A¯ÿçÿæÉê, ¯ÿ÷Üÿ½, ÉæÉ´ÿ þö, AQ FLÿÀÿÓ Aæÿ¢ÿÀÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿÿæ ÀÿÜÿçdç, {ÿ{¯ÿ {¾ {Lÿò~Óç ÿÿ´×çÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÉÀÿ~{Àÿ ¾æA æ ÿæÜÿæZÿ ÿ´æÀÿæ Üÿ] FÜÿæ Ó»¯ÿ {ÜÿæB$æF æ ÿçÍÌöFÜÿç AæßÀÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ, {Üÿ Afëÿö ! jæÿþæÿZÿ þ{Àÿ Aÿç Dÿþ ¨Àÿþ jæÿLëÿ þëô ¨ëÿ
ëÿþ ÿçþ{;ÿ LÿÜÿç¯ÿç æ ¾æÜÿæLëÿ fæ~ç þëÿçþæ{ÿ D¨æÓÿæ ÿ´æÀÿæ {þæÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç, ¨ëÿ
ÓõÎçÀ AæÿçLÿæÁÿ{Àÿ {Óþæ{ÿ fÿ½ {ÿB ÿ $æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ ÉÀÿêÀÿÀÿ ÿçÿ ÿ {ÜÿæB$æF æ þõëÿ¿ Óþß{Àÿ {Óþæ{ÿ ¯ÿ¿$#ÿ {ÜÿæB ÿ $æ;ÿç æ {Óþæ{ÿ ¯ÿæÖ¯ÿ{Àÿ ÉÀÿêÀÿ ÿ {ÓÜÿç ÿçÿ Üÿ] ÿ¿æS LÿÀÿç {ÿB$æ;ÿç, {¾Dôÿçÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç {ÿB$æ;ÿç æ ¨÷æ©ç fê¯ÿçÿ A¯ÿ×æ{Àÿ Üÿçô {ÜÿæB$æF Lÿç;ëÿ ÉÀÿêÀÿÀÿ A;ÿ Óþß{Àÿ þ {Óþæ{ÿ ¯ÿ¿$#ÿ {ÜÿæB ÿ $æ;ÿç æ ¨÷LõÿÿçÀëÿ D {ÜÿæB$#¯ÿæ Óÿ´, Àÿf F¯ÿó ÿþ- FÜÿç ÿçÿç Së~ Üÿ] fê¯ÿææLëÿ ÉÀÿêÀÿ{Àÿ ¯ÿæ¤ÿç {ÿB$æ;ÿç æ ëÿBS~Lëÿ ÿþÿ LÿÀÿç õÿÿêß Së~Àÿ ¯õÿç LÿæÀÿæ¾æB ¨æÀÿç¯ÿ æ Së~ ¨Àÿç¯ÿÿöÿÉêÁÿ A{s æ ¨÷Lõÿÿçç ¾çFLÿç Aÿæÿç {Ó ÿÎ {ÜÿæB ÿ $æF ¯ÿÀÿó Së~Àÿ ¨÷µÿæ¯ÿLëÿ ¨Àÿç¯ÿÿöÿ LÿÀÿæ¾æB¨æÀÿç¯ÿÿ æ Së~ þÿ D¨{Àÿ ¨÷µÿæ¯ÿ ¨LÿæB$æ;ÿç æ {¾{¯ÿ Óÿ´Së~Àÿ ¯ÿõç {ÜÿæB$æF, {ÿ{¯ÿ CÉ´Àÿêß ¨÷LÿæÉ F¯ÿó {¯ÿæÉNÿç ÀÿÜÿç$æF æ ÀÿfSë~ ÀÿæSæLÿ A{s æ {ÓÜÿç Óþß{Àÿ Lÿþö D¨{Àÿ {àÿæµÿ ÀÿÜÿç$æF, AæÓNÿç ÀÿÜÿç$æF H A;ÿ
LÿÀÿ~{Àÿ ÿþSë~ Lÿæ¾ö¿Àíÿ¨ {ÿ{àÿÿ AæÁÿÓ¿, ¨÷þæÿ {WÀÿç ¾æAæ;ÿç æ Óÿ´Së~Àÿ ¯ÿõç Óþß{Àÿ þõÿë¿Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ ÿçþöÁÿ {àÿæLÿ{Àÿ fÿ½ {ÿB$æF æ ÀÿfSë~ ¯õÿç Óþß{Àÿ þæÿ¯ÿ-{¾æÿê{Àÿ Üÿ] fÿ½ {ÿB$æF F¯ÿó ÿþSë~ ¯õÿç Óþß{Àÿ þëÿÌ¿ ÉÀÿêÀÿ ÿ¿æS LÿÀÿç (¨Éë-Lÿês-¨ÿèÿæÿç) Aþ {¾æÿêLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ {ÿ~ë LÿÀÿç þëÿÌ¿Zëÿ Lÿ÷þÉ
Dÿ Së~ Óæÿ´çLÿ Së~ AæÝLëÿ AS÷ÓÀÿ {Üÿ¯ÿæ D`ÿçÿ æ ¯ÿÖëÿ
ÿçÿçSë~ {¾ {Lÿò~Óç {¾æÿçÀÿ Üÿ] LÿæÀÿ~ {ÜÿæB$æF æ Së~ Üÿ] AææLëÿ ÉÀÿêÀÿ{Àÿ ¯ÿ¤ÿç ÀÿQ#$æ;ÿç æ {ÿ~ë LÿÀÿç ÿçÿçSë~Àëÿ Aÿêÿ {Üÿ¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ ¨ëÀëÿÌ ¾æÜÿæZÿ ÿ´æÀÿæ þëNÿ {ÜÿæB$æ;ÿç, ÿæÜÿæZÿ Ó´Àíÿ¨Àÿ ¯ÿÿöÿæ LÿÀÿç {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜÿç{àÿ {¾, AÎæþíÁÿ ¨÷Lÿõÿç, SµÿöæÀÿ~ LÿÀëÿ$#¯ÿæ þæÿæ A{s
298
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
F¯ÿó þëô ¯ÿêf ¨÷ÿæÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¨çÿæ A{s æ Aÿ¿ {LÿÜÿç ÿæ þæÿæ As;ÿç ÿæ ¨çÿæ æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ FÜÿç Lÿ÷þ ÀÿÜÿç$#¯ÿ {ÓÜÿç ¨¾ö¿;ÿ FÜÿç `ÿÀÿæ`ÿÀÿ fSÿ{Àÿ ÿçþçÿ {ÜÿæB {LÿÜÿç ÿæ {LÿÜÿç þæÿæ¨çÿæ {ÜÿæB AæÓë$#{¯ÿ æ Lÿç;ëÿ ¯ÿÖëÿ
¨÷Lõÿÿç Üÿ] þæÿæ A{s F¯ÿó þëô Üÿô ÓþÖZÿÀÿ ¨çÿæ A{s æ FÜÿæ D¨{Àÿ Afëöÿ ÿçÿç{Sæsç ¨÷ɧ Lÿ{àÿ æ Së~æÿêÿ ¨ëÀëÿÌZÿ àÿä~ Lÿ~ ? ÿæÜÿæZÿ Aæ`ÿÀÿ~ Lÿç¨Àÿç ? F¯ÿó {LÿDô D¨æß{Àÿ þëÿÌ¿ FÜÿç ÿçÿçSë~Àëÿ Aÿêÿ {ÜÿæB$æF ? FÜÿç¨Àÿç {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ Së~æÿêÿ ¨ëÀëÿÌZÿ àÿä~ F¯ÿó Aæ`ÿÀÿ~ LÿÜÿç F¯ÿó {ÉÌ{Àÿ Së~æÿêÿ {Üÿ¯ÿæÀÿ D¨æß LÿÜÿç{àÿ {¾, {¾Dô ¨ëÀëÿÌ A¯ÿ¿µÿç`ÿæÀÿç~ê µÿNÿç F¯ÿó {¾æS ÿ´æÀÿæ ÿçÀÿ;ÿÀÿ {þæÀÿ µÿfÿ LÿÀÿë$æF, {Ó ÿçÿçSë~Àëÿ Aÿêÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ Aÿ¿ LÿæÜÿæÀÿ `ÿç;ÿÿ ÿ LÿÀÿç, ÿçÀÿ;ÿÀÿ BÎZÿ `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] A¯ÿ¿µÿç`ÿæÀÿç~ê µÿNÿç A{s æ ¾çF ÓóÓæÀÿ Óó{¾æS-¯ÿç{ßæSÀëÿ Ó¯ÿö$æ ÀÿÜÿçÿ, ÿæÜÿæÀÿ ÿæþ Üÿ] {¾æS A{s, ÿæÜÿæLÿë Lÿæ¾ö¿Àíÿ¨ {ÿ¯ÿæ ¨÷~æÁÿêÀÿ ÿæþ Üÿ] Lÿþö A{s æ ¾j {¾Dô$#{Àÿ Ó¸ {ÜÿæB$æF, ÿæÜÿæ Üÿ] Lÿ÷çßæLÿ Lÿþö æ A¯ÿ¿µÿç`ÿæÀÿç~ê µÿNÿç ÿ´æÀÿæ {ÓÜÿç ÿçßÿ LÿþöÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ ÿ´æÀÿæ Üÿ] ¨ëÀëÿÌ ÿçÿçSë~Àëÿ Aÿêÿ {ÜÿæB$æF F¯ÿó {Ó Aÿêÿ {ÜÿæB ¯ÿ÷Üÿ½Zÿ ÓÜÿçÿ FLÿæLÿæÀÿ ÿ$æ ¨íÿö LÿÅÿLëÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {¾æS¿ {ÜÿæB$æF æ Së~ {¾Dô þÿ D¨{Àÿ ¨÷µÿæ¯ÿ ¨LÿæB$æ;ÿç, ÿæÜÿæÀÿ ¯ÿçàÿß {Üÿ¯ÿæ ä~ê ¯ÿ÷Üÿ½Zÿ ÓÜÿçÿ GLÿ¿µÿæ¯ÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ FÜÿæ Üÿ] ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ LÿÅÿ A{s æ Aÿ
µÿfÿ ÿLÿÀÿç LÿçF þ Së~þæÿZÿÀëÿ Aÿêÿ {ÜÿæBÿ$æ;ÿç æ {ÉÌ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ÿçÿöß {ÿDd;ÿç {¾, {ÓÜÿç Së~æÿêÿ ¨ëÀëÿÌ {¾Dô ¯ÿ÷Üÿ½ ÓÜÿçÿ FLÿµÿæ¯ÿ{Àÿ ×çÿ {ÜÿæB$æF, {ÓÜÿç ¯ÿ÷Üÿ½Àÿ, Aþõÿ ÿÿ´Àÿ, ÉæÉ´ÿþöÀÿ F¯ÿó AQ FLÿÀÿÓ Aæÿ¢ÿÀÿ þëô Üÿ] AæÉ÷ß A{s æ A$öæúÿ ¨÷æÿ Lÿÿöæ þëô Üÿ] A{s æ ¯ÿÿöþæÿ ÿ É÷êLõÿÐ `ÿæàÿçS{àÿ {ÓÜÿçç AæÉ÷ß þ `ÿæàÿçSàÿæ, {ÿ{¯ÿ ÿ ¯ÿÝ ëÿ
QÀÿ ¯ÿçÌß æ {ÓÜÿç AæÉ÷ß ¯ÿÿöþæÿ {LÿDôvÿë þçÁÿç¯ÿ ? Lÿç;ëÿ F¨Àÿç ëÿÜÿô æ É÷êLõÿÐ ÿçfÀÿ ¨Àÿç`ÿß {ÿBd;ÿç {¾, {Ó f{~ {¾æSê $#{àÿ, Ó´Àíÿ¨× þÜÿæ¨ëÀëÿÌ $#{àÿ, "Éç{Ì¿{ÖÜÿó Éæ#þæó ÿ´æó ¨÷¨þú'- Afëöÿ LÿÜÿç$#{àÿ þëô Aæ¨~Zÿ ÉçÌ¿ æ Aæ¨~ZÿÀÿ ÉÀÿ~{Àÿ AæÓçdç, {þæ{ÿ Ó»æÁÿ;ëÿ, ×æÿ ×æÿ{Àÿ É÷êLõÿÐ ÿçfÀÿ ¨Àÿç`ÿß {ÿBd;ÿç æ ×çÿ¨÷j þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ àÿä~ þ LÿÜÿç{àÿ F¯ÿó {ÓþæÿZÿ ÓÜÿçÿ ÿçfÀÿ ëÿÁÿÿæ þ
`ÿëÿöÉ Aæß
299
Lÿ{àÿ æ Aÿ
ØÎ {ÜÿDdç {¾, É÷êLÿõÐ f{~ þÜÿææ, {¾æSê $#{àÿ æ ¯ÿÿöþæÿ ¾ÿç Aæ¨~Zëÿ AQ, FLÿÀÿÓ, Aæÿ¢ÿ, ÉæÉÿ´ þö A$¯ÿæ Aþõÿ ÿÿ´Àÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ {ÿ{¯ÿ {ÓÜÿç ÓþÖZÿ ¨÷æ©çÀÿ {Ó÷æÿ {SæsçF þæÿ÷ ÓúÿSëÀëÿ As;ÿç æ Óçæ ¨ëÖLÿLëÿ ¨|ÿç F¨Àÿç {LÿÜÿç þ ¨æB ¨æÀÿç{¯ÿ ÿæÜÿ] æ {¾{¯ÿÿ{ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ AææZÿ vÿæÀëÿ Aµÿç {ÜÿæB Üõÿÿß{Àÿ Àÿ$# {ÜÿæB ¾æB¾æAæ;ÿç, {ÿ{¯ÿ #{Àÿ #{Àÿ AëÿÀÿæSêZë ÓoæÁÿçÿ LÿÀÿç ÿæZÿÀÿ Ó´Àíÿ¨ ¨¾ö¿;ÿ, {¾Dô $#{Àÿ {Ó Ó´ßó ¨÷ÿçÏçÿ As;ÿç, {ÓÜÿç ¨¾ö¿;ÿ ¨ÜÿoæB {ÿB$æ;ÿç æ ÿæÜÿæ Üÿ] FLÿþæÿ÷ þæþ æ FÜÿç¨Àÿç {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLÿõÐ ÿçfLëÿ ÓþÖZÿ AæÉ÷ß {¯ÿæàÿç LÿÜÿç FÜÿç `ÿëÿöÉ AæßÀÿ Óþæ¨ÿ Lÿ{àÿ æ {¾Dô$#{Àÿ Së~þæÿZÿÀÿ ¯ÿçÖõÿ ¯ÿÿöÿ ÀÿÜÿçdç Aÿ
C ÿûÿç ÿç É÷ ê þú ÿ µÿS¯ÿú ÿ SêÿæÓí ¨ ÿç Ì ûë ¯ÿ÷ Ü ÿ½ ¯ÿç ÿ¿æßæó {¾æSÉæ{Ú É÷êLõÿÐæfëöÿ Óºæ{ÿ "Së~ÿ÷ß ¯ÿçµÿæS {¾æ{Sæ' ÿæþ `ÿëÿö{Éææß
ææ14ææ FÜÿç ¨÷Lÿæ{Àÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæ Àíÿ¨ê D¨ÿçÌÿ F¯ÿó ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ ÿ$æ {¾æSæÉæÚ ¯ÿçÌßLÿ É÷êLõÿÐ F¯ÿó AfëöÿZÿ Óºæÿ{Àÿ "Së~ÿ÷ß ¯ÿçµÿæS {¾æ{Sæ' ÿæþ `ÿëÿöÉ Aæß Ó¸íÿö {Üÿàÿæ æ Bÿç É÷ ê þú ÿ ¨ÀÿþÜÿóÓ ¨Àÿþæÿ¢ÿÓ¿ Éç Ì ¿ É÷ ê Ó´ æ þê AÝSÝæÿ¢ÿLõÿ{ÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæßæ
ß$æ$ö Sêÿæ µÿæ{Ì¿ "Së~ÿ÷ß ¯ÿçµÿæS {¾æ{Sæ' ÿæþ `ÿëÿö{Éææß
ææ14ææ ÜÿÀÿç C ÿúÿÓúÿ ææ
300
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
C É÷ê ¨Àÿþæ{ÿ ÿþ
A$ ¨oÿ{Éææß
þÜÿæ¨ëÀëÿÌþæ{ÿ ÓóÓæÀÿLëÿ ¯ÿçµÿç õÿÎæ;ÿ ÿ´æÀÿæ ¯ëÿlæB¯ÿæLëÿ ¨÷ßæÓ LÿÀÿçd;ÿç æ LÿçF FÜÿç ÓóÓæÀÿLëÿ µÿ¯ÿæs¯ÿê LÿÜÿç{àÿ, AæD LÿçF FÜÿæLëÿ ÓóÓæÀÿ ÓæSÀÿ LÿÜÿçd;ÿç æ A¯ÿ×æ {µÿÿÀëÿ FÜÿæLëÿ µÿ¯ÿÿÿê F¯ÿó µÿ¯ÿLíÿ¨ þ LÿÜÿçd;ÿç æ {Lÿ{¯ÿ FÜÿæÀÿ ëÿÁÿÿæ {Sæ¨ÿ ÓÜÿçÿ LÿÀÿæ¾æBdç æ A$öæúÿ {¾ÿçLÿç B¢ÿç÷ßþæÿZÿ Aæßÿÿ ÀÿÜÿçdç, {ÓÿçLÿç Üÿ] ÓæóÓæÀÿ A{s F¯ÿó ¨Àÿç{ÉÌ{Àÿ F¨Àÿç A¯ÿ×æ Aæ{Ó- ÿæþ{àÿÿ µÿ¯ÿÓç¤ëÿ ÓëQæB µÿfÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ µÿ¯ÿÓç¤ë ÓëQ# ¾æB$æF æ Lÿ~ ÓóÓæÀÿ{Àÿ F¨Àÿç Óþíÿ÷ ÀÿÜÿçdç ? {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ þ ÓóÓæÀÿLëÿ Óþíÿ÷ F¯ÿó ¯õÿäÀÿ Óójæ{ÿ{àÿ æ ÿ´æÿÉ Aæß{Àÿ {Ó LÿÜÿç{àÿ{þæÀÿ Aÿÿ¿ µÿNÿLëÿ ÓóÓæÀÿ Óþëÿ÷Àëÿ þëô ÉçW÷ Üÿ] DæÀÿ LÿÀÿç$æF æ ¨÷Öëÿ Aæß{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜëÿd;ÿç {¾, ÓóÓæÀÿ {SæsçF ¯õÿä A{s æ FÜÿæLëÿ {dÿÿ LÿÀÿç {¾æSêfÿ {ÓÜÿç ¨Àÿþ¨ÿLëÿ {Qæfë$æ;ÿç æ É÷ê µÿS¯ÿæëÿ¯ÿæ`ÿ Eÿöþíàÿþ
ÉæQþÉ´úÿ$ó ¨÷æÜëÿÀÿ¯ÿ¿ßþú æ d¢ÿæóÓç ßÓ¿ ¨ÿöæÿç ßÖó {¯ÿÿ Ó {¯ÿÿ¯ÿçúÿ ææ1ææ {Üÿ Afëöÿ ! Eÿöþàÿó- A$öæúÿ D¨{Àÿ ¨Àÿþææ Üÿ] ¾æÜÿæÀÿ þíÁÿ, A
ÉæQþú- A$öæúÿ ÿÁÿLëÿ ¨÷Lõÿÿç Üÿ] ¾æÜÿæÀÿ ÉæQæ ÀÿÜÿçdç æ FÜÿç¨Àÿç ÓóÓæÀÿ Àíÿ¨ê AÉ´ÿ$ú ¯õÿäLëÿ A¯ÿçÿæÉê LÿÜÿç$æ;ÿç æ (¯ÿõäÿ A-É´
, A$öæúÿ AæÓ;ÿæLÿæàÿç ¨¾ö¿;ÿ ÀÿÜÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ {Lÿ{¯ÿ Lÿsç¾ç¯ÿ ÿæÜÿæÀÿ {Lÿò~Óç ÿçÊÿçÿ ÿæÜÿ] æ Lÿç;ëÿ A¯ÿçÿæÉê A{s æ) É÷êLõÿÐZÿ AëÿÓæ{Àÿ A¯ÿçÿæÉê ëÿBsç ÀÿÜÿçdç æ {SæsçF {ÜÿDdç ÓóÓæÀÿÀíÿ¨ê ¯õÿä, ¾æÜÿæLëÿ AÉ´ÿ$ú Óójæ ÿçAæ¾æBdç F¯ÿó Aÿ¿sç {ÜÿDdç ÓóÓæÀÿÀëÿ Eÿö{Àÿ ¨Àÿþææ Üÿ] A¯ÿÿæÉê As;ÿç æ {¯ÿÿ FÜÿç A¯ÿçÿæÉê ÓóÓæÀÿ- ¯ÿçs¨Àÿ ¨ÿ÷ {¯ÿæàÿç LëÿÜÿæ¾æDdç æ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ FÜÿç ÓóÓæÀÿ Àíÿ¨ê ¯ÿõäLëÿ {ÿQ# ¨ÀÿþææZëÿ ¯ÿççÿçÿ LÿÀÿç {ÿB$æF, {Ó Üÿ] {¯ÿÿÀÿ jæÿæ A{s æ ¾çF FÜÿç ÓóÓæÀÿ ¯õÿäLëÿ fæ~ç¨æÀÿçdç, {Ó {¯ÿÿLëÿ fæ~ç$æF, ÿæ Lÿç {Lÿò~Óç
¨oÿÉ Aæß
301
S÷¡ÿ ¨|ÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç æ ¨ëÖLÿ ¨|ÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ ÿ ¨ÀÿþææZÿ AæÝLëÿ AS÷ÓÀÿ {Üÿ¯ÿæ{Àÿ {¨÷Àÿ~æ þæÿ÷ þçÁÿç$æF æ ¨ÿ÷ ×æÿ{Àÿ {¯ÿÿÀÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿÿæ ¯ÿæ Lÿ~ ? ¯ÿÖëÿ
¨ëÀëÿÌ µÿ÷þ~ LÿÀÿç LÿÀÿç {¾Dô A;ÿçþ {Lÿæ¨àÿ A$öæúÿ A;ÿçþ fÿ½ {ÿB$æF, {ÓvÿæÀëÿ Üÿçô {¯ÿÿÀÿ {ÓÜÿç d¢ÿ, (¾æÜÿæLÿç Lÿàÿ¿æ~ Óõfÿ LÿÀÿç$æF) {ÓÜÿçvÿæÀëÿ {¨÷Àÿ~æ {ÿB$æF, {ÓþæÿZÿ D¨{¾æSê {ÜÿæB$æF æ {ÓvÿæÀÿë Üÿ] µÿ÷þ~ LÿÀÿç¯ÿæ Óþæ© {ÜÿæB¾æB$æF æ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ Ó´Àíÿ¨ AæÝLëÿ ¯ëÿàÿç ¨Ýç$æ;ÿç æ A{Êÿæÿöó ¨÷ÓõÿæÖÓ¿ ÉæQæ Së~¨÷¯õÿæ ¯ÿçÌߨ÷¯ÿæàÿæ
æ AÊÿ þíàÿæÿ¿ëÿÓóÿÿæÿç æ Lÿþöæëÿ¯ÿ¤ÿêÿç þëÿÌ¿{àÿæ{Lÿ ææ2ææ ÓóÓæÀÿ ¯ÿõäÀÿ ÿçÿçSë~ ÿ´æÀÿæ ¯ÿ|ëÿ$#¯ÿæ ¯ÿçÌß F¯ÿó {µÿæSÀíÿ¨ê {Lÿæ¨Áÿ¾ëNÿ ÉæQæþæÿ D¨ÀÿÿÁÿ Ó¯ÿöÿ÷ ¨÷ÓæÀÿçÿ {ÜÿæBdç æ ÿÁÿ AæÝLëÿ Lÿês ¨ÿèÿ ¨¾ö¿;ÿ F¯ÿó D¨Àÿ AæÝLëÿ {ÿ¯ÿÿæ vÿæÀëÿ ¯ÿ÷Üÿæ½ ¨¾ö¿;ÿ Ó¯ÿöÿ÷ ¨÷ÓæÀÿçÿ {ÜÿæB ÀÿÜÿçdç ÿ$æ {Lÿ¯ÿÁÿ þëÿÌ¿ {¾æÿç{Àÿ Lÿþö AëÿÓæ{Àÿ ¯ÿæ¤ÿç$æF æ Aÿ¿ ÓþÖ {¾æÿê {Lÿ¯ÿÁÿ {µÿæS {µÿæSç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ Üÿ] {ÜÿæB$æF æ þëÿÌ¿ {¾æÿê Üÿ] Lÿþö AëÿÓæ{Àÿ ¯ÿ¤ÿÿ ÿçþöæ~ LÿÀÿç$æF æ ÿ Àíÿ¨þ{Ó¿Üÿ ÿ{$æ¨àÿµÿ¿{ÿ ÿæ{;ÿæ ÿ`ÿæÿçÿö `ÿ Ó¸÷ÿçÏæ æ AÉ´ÿ$ú{þÿó Óë¯ÿçÀíÿ|ÿþíàÿþÓèÿÉ{Ú~ õÿ{|ÿÿ dçÿ´æ ææ3ææ Lÿç;ëÿ FÜÿç ÓóÓæÀÿ ¯õÿäÀÿ Àíÿ¨ {¾¨Àÿç LëÿÜÿæSàÿæ, {Ó¨Àÿç Fvÿæ{Àÿ {ÿQ#¯ÿæLëÿ þçÁÿëÿ$æF æ LÿæÀÿ~ ÿæ FÜÿæÀÿ Aæÿç ÀÿÜÿçdç, ÿæ FÜÿæÀÿ A;ÿ ÀÿÜÿçdç F¯ÿó ÿæ Óþ¿Lúÿ Àíÿ¨{Àÿ FÜÿæÀÿ ×çÿç Üÿ] ÀÿÜÿçdç, LÿæÀÿ~ FÜÿæ ¨Àÿç¯ÿÿöÿÉêÁÿ A{s æ FÜÿç Óëõÿ|ÿ þíÁÿ¾ëNÿ ÓóÓæÀÿÀíÿ¨ê ¯õÿäLëÿ AÓèÿÉ{Ú~- A$öæúÿ {¯ÿðÀÿæS¿ Àíÿ¨ê ÉÚ ÿ´æÀÿ {dÿÿLÿÀÿç (ÓóÓæÀÿÀíÿ¨ê ¯õÿäLëÿ Lÿæsç¯ÿæLëÿ {Üÿ¯ÿ æ F¨Àÿç ëÿÜÿô {¾, AÉ´ÿ$ú ¯õÿä þíÁÿ{Àÿ ¨Àÿþææ ÀÿÜÿç$æ;ÿç A$¯ÿæ AÉ´ÿ$ú ¨ÿ÷ {¯ÿÿ F¯ÿó ÿæÜÿæÀÿ AæÀÿÿê LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿç¯ÿæ) FÜÿç ÓóÓæÀÿ ¯õÿäÀÿ þíÁÿ Ó´ßó ¨Àÿþææ Üÿ] ¯ÿêfÀíÿ¨{Àÿ ¨÷ÓæÀÿçÿ æ {ÿ{¯ÿ Lÿ~ {Ó þ Lÿsç¾ç{¯ÿ ? õÿ|ÿ {¯ÿðÀÿæS¿ ÿ´æÀÿæ FÜÿç ¨÷LõÿÿçÀÿ Óº¤ÿ ¯ÿç{bÿÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ FÜÿæ Üÿ]
302
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Lÿæsç¯ÿæÀÿ A$ö æ FÜÿç ¯õÿäLëÿ {dÿÿLÿÀÿç Lÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ ? ÿÿ
¨ÿó ÿúÿ¨ÀÿçþæS}ÿ¯ÿ¿ó ßÓ½çúÿ Sÿæ ÿ ÿç¯ÿÿö;ÿç µíÿß
æ ÿ{þ¯ÿ `ÿæÿ¿ó ¨ëÀëÿÌó ¨÷¨{ÿ¿ ßÿ
¨÷¯õÿÿç
¨÷Óõÿæ ¨ëÀÿæ~ê ææ4ææ õÿ|ÿ {¯ÿðÀÿæS¿ ÿ´æÀÿæ ÓóÓæÀÿ Àíÿ¨ê ¯õÿäLëÿ Lÿæsç¯ÿæ ¨{Àÿ {ÓÜÿç ¨Àÿþ¨ÿ ¨ÀÿþææZëÿ µÿàÿÀíÿ{¨ {Qæfç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ {¾Dô ×æÿLëÿ ¾æB$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ ¨ëÿ
ÓóÓæÀÿLëÿ {Lÿ{¯ÿ þ {üÿÀÿçÿ$æ;ÿç æ A$öæúÿ ¨íÿö ÿç¯ÿõÿç ¨÷æ© LÿÀÿç{ÿB$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ ÿæÜÿæZëÿ {Qæfç¯ÿæ {LÿDô ¨÷LÿæÀÿ Ó»¯ÿ {ÜÿæB$æF ? {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜëÿd;ÿç {¾ FÜÿæ ÿçþ{;ÿ ÓúÿSëÀëÿZÿ ¨÷ÿç ¨íÿöÀíÿ¨{Àÿ Óþ¨ö~ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ {¾Dô ¨Àÿ{þÉ´ÀÿZÿ vÿæÀëÿ ¨íÀÿæÿÿ ÓóÓæÀÿ ¯õÿäÀÿ ¨÷¯õÿÿç ¯ÿçÖæÀÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBdç, {ÓÜÿç Aæÿç ¨ëÀëÿÌ ¨ÀÿþææZÿ vÿæ{Àÿ þëô ÉÀÿ~ {ÜÿDdç æ ÿæÜÿæZÿ ÉÀÿ~ ÿ¾æB ¯õÿä {àÿæ¨ {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ ¯ÿÿöþæÿ ÉÀÿ~{Àÿ ¾æB$#¯ÿæ H {¯ÿðÀÿæS¿{Àÿ ×çÿ ¨ëÀëÿÌ Lÿç¨Àÿç fæ~ç¨æÀÿç{¯ÿ {¾ ¯õÿä LÿsçSàÿæ ? ÿæÜÿæ Lÿç¨Àÿç fæ~ç {Üÿ¯ÿ ? FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç ÿçþöæÿ{þæÜÿæ fçÿÓèÿ{ÿæÌæ Aæÿçÿ¿æ ¯ÿçÿç¯õÿÿLÿæþæ
æ ÿ´{£ÿð¯ÿ}þëNÿæ
ÓëQëÿ
Q Óó{jð Söbÿ;ÿ¿þí|ÿæ
¨ÿþ¯ÿ¿ßó ÿúÿ ææ5ææ D¨{ÀÿæNÿ ¨÷LÿæÀÿ Óþ¨ö~ ÿ´æÀÿæ ¾æÜÿæÀÿ {þæÜÿ F¯ÿó þæÿ ÿÎ {ÜÿæBSàÿæ, AæÓNÿçÀíÿ¨ê Óèÿ{ÿæÌLëÿ ¾çF fç~ç ¨æÀÿçdç, Aæÿçÿ¿æ¨ÀÿþææZÿ Ó´Àíÿ¨{Àÿ ¾æÜÿæÀÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ ×ççÿç ÀÿÜÿç$æF, ¾æÜÿæÀÿ Lÿæþÿæ ¯ÿç{ÉÌ Àíÿ¨{Àÿ ÿç¯õÿÿ {ÜÿæB¾æBdç F¯ÿó ÓëQ ëÿ
QÀÿ ÿ´£ÿÀëÿ ¯ÿçþëNÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ jæÿêþæ{ÿ {ÓÜÿç A¯ÿçÿæÉê ¨Àÿþ¨ÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ FÜÿç A¯ÿ×æ AæÓçÿ$æF, {Ó ¨¾ö¿;ÿ ÓóÓæÀÿ ¯õÿä Lÿsç ÿ$æF æ FÜÿç ¨¾ö¿;ÿ {¯ÿðÀÿæS¿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ ÀÿÜÿç$æF æ {ÓÜÿç ¨Àÿþ ¨ÿÀÿ Ó´Àíÿ¨ Lÿ~ ? ¾æÜÿæLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç$æ;ÿç æ ÿ ÿúÿµÿæÓ{ß{ÿ Óí{ßö¿æ ÿ ÉÉæ{Zÿæ ÿ ¨æ¯ÿLÿ
æ ßúÿSÿ´æ ÿ ÿç¯ÿÿö{;ÿ ÿæþ ¨Àÿþó þþ ææ6ææ
¨oÿÉ Aæß
303
{ÓÜÿç ¨Àÿþ ¨ÿLëÿ ÿæ Óí¾ö¿, ÿæ `ÿ¢ÿ÷þæ, ÿæ AS§ç Üÿ] ¨÷LÿæÉçÿ LÿÀÿç ¨æÀÿ;ÿç æ {¾Dô ¨Àÿþ ¨ÿLëÿ ¨÷æ©LÿÀÿç þëÿÌ¿ ¨ëÿ
ÓóÓæÀÿLëÿ AæÓçÿ$æ;ÿç æ ÿæÜÿæ Üÿ] {þæÀÿ ¨Àÿþ æþ A{s æ A$öæúÿ ÿæÜÿæZÿ ¨ëÿföÿ½ {ÜÿæBÿ$æF, FÜÿç ¨ÿÀÿ ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ ÓþÖZÿ Óþæÿ A#LÿæÀÿ ÀÿÜÿçdç æ FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç æ þ{þð¯ÿæó{Éæ fê¯ÿ{àÿæ{Lÿ fê¯ÿµÿíÿ
Óÿæÿÿ
æ þÿ
ÌÏæÿê¢ÿ÷çßæ~ç ¨÷Lõÿÿç×æÿç LÿÌöÿç ææ7ææ fê¯ÿ{àÿæ{Lÿ- FÜÿç {ÿÜÿ A$öæúÿ ÉÀÿêÀÿ Üÿ] {àÿæLÿ A{s æ fê¯ÿææ {þæÀÿ Üÿ] Óÿæÿÿ AóÉ A{s F¯ÿó {ÓÜÿç fê¯ÿææ ÿ÷çSë~þßê þæßæ{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿç þÿ ÓÜÿçÿ ¨æo B¢ÿç÷ßZÿë AæLÿÌ}ÿ LÿÀÿç$æF æ AæLÿÌ}ÿ Lÿç¨Àÿç ? ÉÀÿêÀÿó ßÿ¯ÿæ{¨§æÿç ßaÿæ¨ë¿úÿLÿ÷æþÿêÉ´Àÿ
æ SõÜÿê{ÿ´ðÿæÿç Óóßæÿç ¯ÿæßëSö¤ÿæÿç¯ÿæÉßæúÿ ææ8ææ {¾Dô¨Àÿç ¯ÿæßë S¤ÿLëÿ S÷Üÿ~ LÿÀÿç {ÿB$æF, vÿçLúÿ {ÓÜÿç¨Àÿç {ÿÜÿÀÿ Ó´æþê fê¯ÿææ, {¾Dô ¨÷$þ ÉÀÿêÀÿLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç$æF, {Ó$#Àëÿ þÿ F¯ÿó ¨ojæ{ÿ¢ÿ÷çßÀÿ Lÿæ¾ö¿LÿÁÿæ¨Lëÿ S÷Üÿ~ LÿÀÿç A$öæúÿ AæLÿÌ}ÿ LÿÀÿç Óæ$#{Àÿ {ÿB ¨ëÿ
{¾Dô íÿÿÿ ÉÀÿêÀÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF, {ÓvÿæLëÿ ¾æB$æF æ {¾{¯ÿ ¨õ$Lúÿ ÉÀÿêÀÿ ÿúÿLÿæÁÿ ÿçÊÿçÿ {ÜÿæBdç, {ÿ{¯ÿ ¨ç¨æ~ç LÿæÜÿæLëÿ {ÿB$æ;ÿç ? LÿçF {ÿB$æF ? F~ë LÿÀÿç É÷êLõÿÐ AfëöÿZëÿ LÿÜÿç$#{àÿ- ëÿþÀÿ FÜÿç Ajæÿ {LÿDôvÿæÀëÿ D {ÜÿæBSàÿæ {¾, ¨ç{æÿLÿ Lÿ÷çßæ àëÿ© {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ fê¯ÿææ {Óvÿæ{Àÿ ¾æB Lÿ~ LÿÀÿç$æF ? þÿ ÓÜÿçÿ dA B¢ÿç÷ß LÿçF ? {É÷æÿ÷ó `ÿäë
ØÉöÿó `ÿ ÀÿÓÿó W÷æ~{þ¯ÿ `ÿ æ A#Ïæß þÿÊÿæßó ¯ÿçÌßæÿë¨{Ó¯ÿ{ÿ ææ9ææ {ÓÜÿç ÉÀÿêÀÿ{Àÿ ×çÿ {ÜÿæB FÜÿç fê¯ÿæ {É÷æÿ÷, `ÿäë, ÿ´`ÿæ, fçÜÿ´æ ÿæÓçLÿæ H þÿÀÿ AæÉ÷ß {ÿB A$öæúÿ FÜÿç ÓþÖZÿ ÓæÜÿæ¾ö¿{Àÿ Üÿ] ¯ÿçÌß {Ó¯ÿÿ LÿÀÿç$æF æ Lÿç;ëÿ F¨Àÿç {ÿQæ¾æDÿæÜÿ], Óþ{Ö FÜÿæLëÿ {ÿQ#¨æÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] æ FÜÿæ D¨{Àÿ É÷êLõÿÐLÿÜëÿd;ÿç DúÿLÿ÷æþ;ÿó ×çÿó ¯ÿæ¨ç µëÿqæÿæó ¯ÿæ Së~æÿ´çÿþú æ ¯ÿçþí|ÿæ ÿæëÿ¨É¿;ÿç ¨É¿;ÿç jæÿ `ÿäëÌ
ææ10ææ ÉÀÿêÀÿ ÿ¿æS LÿÀÿç ¾æD$#¯ÿæ A¯ÿ×æ{Àÿ ÉÀÿêÀÿ ×çÿ ¯ÿçÌßþæÿZÿ {µÿæSLÿÀÿç A$¯ÿæ ÿçÿçSë~{Àÿ ¾ëNÿ{ÜÿæB þ fê¯ÿææLëÿ ¯ÿç{ÉÌ þí|ÿ Ajæÿêþæ{ÿ
304
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
fæ~ç ¨æÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] æ {Lÿ¯ÿÁÿ jæÿÀíÿ¨ê {ÿÿ÷¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ Üÿ] ÿæÜÿæLëÿ fæ~ç$æ;ÿç æ vÿçLúÿ Àíÿ¨{Àÿ ÿÉöÿ þ LÿÀÿç¨æÀÿ;ÿç æ ¯ÿÿöþæÿ {ÓÜÿç õÿÎç Lÿç¨Àÿç þçÁÿç¯ÿ ? AæSLëÿ {ÿQ#¯ÿæßÿ{;ÿæ {ßæSçÿ{Êÿðÿó ¨É¿;ÿ¿æÿ¿¯ÿ×çÿþú æ ßÿ{;ÿ樿Lõÿÿææ{ÿæ {ÿðÿó ¨É¿;ÿ¿{`ÿÿÓ
ææ11ææ {¾æSêþæ{ÿ ÿçfÀÿ Üõÿÿß{Àÿ `ÿçÿLëÿ `ÿëÿ}SÀëÿ ÓæDôsç FÜÿç AææLëÿ ¾ÿ§ LÿÀÿç ¨÷ÿ¿ä {ÿQ#$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ ALõÿÿæ$ö Aææ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ A$öæúÿ þÁÿçÿ A;ÿ
LÿÀÿ~¾ëNÿ Ajæÿê ¨ëÀëÿÌ ¾ÿ§ LÿÀÿç þ FÜÿç AææLëÿ fæ~ç¨æÀÿç ÿ$æ;ÿç æ (LÿæÀÿ~ {ÓþæÿZÿ A;ÿ
LÿÀÿ~ ¯ÿæÜÿ¿ ¨÷¯õÿÿ{Àÿ ¨÷ÓæÀÿçÿ ÀÿÜÿç$æF æ) `ÿçÿLëÿ `ÿëÿ}SÀëÿ ÓæDôsç A;ÿÀÿææ{Àÿ ¾ÿ§ LÿÀëÿ$#¯ÿæ µÿæ¯ëÿLÿfÿ Üÿ] ÿæÜÿæLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ {¾æS¿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ Aÿ
A;ÿLÿÀÿ~ ÿ´æÀÿæ Óÿÿ ÓëþçÀÿ~ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ ¯ÿÿöþæÿ {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ Ó´Àíÿ¨{Àÿ {¾Dô ¯ÿçµíÿÿçþæÿ {ÿQ#¯ÿæLëÿ þçÁÿç$æF, ÿæÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç ßÿæÿçÿ¿Sÿó {ÿ{fæ fSúÿµÿæÓß{ÿQ#àÿþú æ ßaÿ¢ÿ÷þÓç ßaÿæ{S§ò ÿ{ÿ{fæ ¯ÿçç þæþLÿþú ææ 12ææ {¾Dô {ÿf Óí¾ö¿Zÿvÿæ{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿç þ Ó¸íÿöfSÿLëÿ ¨÷LÿæÉçÿ LÿÀÿç$æF æ {¾Dô {ÿf `ÿ¢ÿ÷þæ{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿçdç, {¾Dô {ÿf AS§ç{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿçdç, ÿæÜÿæLëÿ ëÿ{þ {þæÀÿ Üÿ] {ÿf fæ~ æ ¯ÿÿöþæÿ {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÿ´æÀÿæ {ÜÿD$#¯ÿæ Lÿæ¾ö¿Lëÿ LÿÜëÿd;ÿçSæþæ¯ÿçÉ¿ `ÿ µíÿÿæÿç æÀÿßæþ¿Üÿ{þæfÓæ æ ¨ëÐæþç {`ÿòÌê
Ó¯ÿöæ
{Óæ{þæ µíÿÿ´æ ÀÿÓæLÿ
ææ13ææ þëô Üÿ] ¨õ$#¯ÿê{Àÿ ¨÷{¯ÿÉLÿÀÿç ÿçf ÉNÿçÿ´æÀÿæ Ó¸íÿö µíÿÿZëÿ æÀÿ~ LÿÀÿç$æF F¯ÿó `ÿ¢ÿ÷þæ{Àÿ ÀÿÓ Ó´Àíÿ¨ {ÜÿæB Ó¸íÿö ¯ÿÿØÿçþæÿZëÿ ¨ëÎ LÿÀÿç$æF æ AÜÿó {¯ÿðÉ´æÿ{Àÿæ µÿíÿ´æ ¨÷æ~çÿæó {ÿÜÿþæÉç÷ÿ
æ ¨÷æ~æ¨æÿÓþæßëNÿ
¨`ÿæþ¿ó `ÿëÿ¯ÿ}þú ææ14ææ þëô ¨÷æ~êZÿ ÉÀÿêÀÿ{Àÿ AS§çÀíÿ¨{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿç ¨÷æ~-A¨æÿ ¾ëNÿ {ÜÿæB, `ÿæÀÿç ¨÷LÿæÀÿÀÿ ALëÿ fçÿö LÿÀÿç$æF æ `ÿëÿ$ö Aæß{Àÿ Ó´ßó {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ B¢ÿç÷ßæS§ç, ÓóßþæS§ç, {¾æSæS§ç, ¨÷æ~æ¨æÿæS§ç, ¯ÿ÷Üÿ½æS§ç Bÿ¿æÿç 13/14 ¨÷LÿæÀÿ AS§çþæÿZÿ D{àÿâQ
¨oÿÉ Aæß
305
Lÿ{àÿ æ {¾Dô$#{Àÿ ÓþÖZÿÀÿ ¨Àÿç~æþ jæÿÜÿ] A{s æ jæÿ Üÿ] AS§ç A{s æ É÷êLõÿÐLÿÜëÿd;ÿç F¨Àÿç AS§ç Ó´Àíÿ¨ {ÜÿæB ¨÷æ~ H A¨æÿ ¾ëNÿ `ÿæÀÿç ¨÷LÿæÀÿ ¯ÿç#{Àÿ A$öæúÿ f¨ Ó{ÿð¯ÿ `ÿæÀÿç¨÷LÿæÀÿ ¯ÿç#{Àÿ É´æÓ-¨÷É´æÓ þæþ{Àÿ Üÿ] {ÜÿæB$æF ¾$æ {¯ÿðQÀÿê, þþæ, ¨É¿;ÿç F¯ÿó ¨Àÿæ æ FÜÿç`ÿæ{Àÿæsç ¯ÿç# ÿ´æÀÿæ ¨÷Öëÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ, ALëÿ þëô fçÿö LÿÀÿç$æF æ A Üÿ] ¯ÿ÷Üÿ½ A{s F¯ÿó ¯ÿ÷Üÿ½ Üÿ] A æ É÷êLõÿÐZÿ AëÿÓæ{Àÿ ¯ÿ÷Üÿ½ Üÿôç FLÿþæÿ÷ A A{s æ ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ Aææ ¨íÿö õÿ© {ÜÿæB¾æB$æF æ ¨ëÿ
{Lÿ{¯ÿ Aõÿ© ÀÿÜÿçÿ$æF æ ÉÀÿêÀÿ {¨æÌLÿ ¨÷`ÿÁÿçÿ ALëÿ {¾æ{SÉ´Àÿ AæÜÿæÀÿ ÿæþLÿ Óójæ {ÿBd;ÿç æ ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ A ¨Àÿþææ Üÿ] As;ÿç æ {¯ÿðQÀÿê, þþæ ¨É¿;ÿç F¯ÿó ¨Àÿæ FÜÿç¨Àÿç `ÿæÀÿç¨÷LÿæÀÿ ¯ÿç# ÿ´æÀÿæ {ÓÜÿç A ¨Àÿç¨Lÿ´ {ÜÿæB$æF æ FÜÿæLëÿ A{ÿLÿ þÜÿæ¨ëëÀëÿÌ ÿæþ, Àÿí¨, àÿêÁÿæ F¯ÿó æþ - LÿÜÿç Ó{ºæÿ LÿÀÿçd;ÿç æ ¨÷${þ ÿæþ f¨ {ÜÿæB$æF æ Lÿ÷þÉ
Üõÿÿß {ÿÉ{Àÿ BÎZÿ Ó´Àíÿ¨ ¨÷Lÿs {ÜÿB$æF, ÿúÿ¨Êÿæúÿ ÿæÜÿæZÿ àÿêÁÿæÀÿ {¯ÿæ {Üÿ¯ÿæ{Àÿ àÿæSç$æF æ {ÓÜÿç CÉ´Àÿ Lÿç¨Àÿç Ó¯ÿöÿ÷ ¯ÿ¿æ© ÀÿÜÿç$æ;ÿç ? Lÿç¨Àÿç {Ó Ó¯ÿöÿ÷ Lÿæ¾ö¿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ FÜÿç¨Àÿç {ÓÜÿç õÿÿß {ÿÉÀÿ Lÿ÷çßæ LÿÁÿæ¨ Üÿ] àÿêÁÿæ A{s (¯ÿæÜÿ¿ ÀÿæþàÿêÁÿæ, ÀÿæÓàÿêÁÿæ ëÿÜÿô) F¯ÿó {ÓÜÿç CÉ´Àÿêß àÿêÁÿæÀÿ ¨÷ÿ¿ä Aëÿµíÿÿç ÿ´æÀÿæ {¾{¯ÿ þíÁÿ àÿêÁÿææÀÿêZÿ ØÉö þçÁÿç$æF, {ÿ{¯ÿ æþÀÿ ×çÿç AæÓç$æF æ ÿæÜÿæLëÿ fæ~çç ÓæLÿ {Ó$#{Àÿ Üÿ] ¨÷ÿçÏçÿ {ÜÿæB$æF æ {Ó$#{Àÿ ¨÷ÿçÏçÿ {Üÿ¯ÿæ F¯ÿó ¨Àÿæ¯ÿæ~êÀÿ ¨Àÿç¨Lÿ´ A¯ÿ×æ{Àÿ ¨Àÿ¯ÿ÷Üÿ½Zÿ ØÉö LÿÀÿç {Ó$#{Àÿ ×çÿ {Üÿ¯ÿæ, Dµÿß FLÿ Óæ$#{Àÿ Üÿ] {ÜÿæB$æF æ FÜÿç¨Àÿç ¨÷æ~ H A¨æÿ A$öæúÿ É´æÓ H ¨÷É´æÓ{Àÿ ¾ëNÿ {ÜÿæB, `ÿæ{Àÿæsç ¯ÿç# þæþ{Àÿ A$öæúÿ {¯ÿðQÀÿê, þþæ, ¨É¿;ÿç F¯ÿó Lÿ÷þÉ
Dúÿ$æÿ {ÜÿD {ÜÿD "¨Àÿæ'Àÿ ¨íÿöLÿæÁÿ{Àÿ {ÓÜÿç A Àíÿ¨ê ¯ÿ÷Üÿ½ ¨Àÿç¨Lÿ´ {ÜÿæB¾æB$æF ÿ$æ ¨÷æ© þ {ÜÿæB¾æF, fçÿö þ {ÜÿæB¾æB$æF F¯ÿó ¨æÿ÷ þ ¨Àÿç¨Lÿ´ Üÿ] {ÜÿæB$æF æ Ó¯ÿöÓ¿ `ÿæÜÿó Üõÿÿç Óóÿç¯ÿç{Îæ þÿ
Ó½&õÿçjæöÿþ{¨æÜÿÿó `ÿ æ {¯ÿ{ÿðÊÿ Ó{¯ÿñÀÿÜÿ{þ¯ÿ {¯ÿ{ÿ¿æ {¯ÿÿæ;ÿ Lõÿúÿ{¯ÿÿ¯ÿç{ÿ¯ÿ `ÿæÜÿþú ææ15ææ
306
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
þëô Üÿ] Ó¸íÿö ¨÷æ~êþæÿZÿ Üÿõÿß{Àÿ A;ÿ¾ö¿æþê Àíÿ¨{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿçdç æ {þæ ÿ´æÀÿæ Üÿ] Lÿ÷çßæÀÿ Ó½õÿç {ÜÿæB$æF, (ÓëÀÿÿê-{¾Dô ÿÿ´Ó´Àíÿ¨ ¨Àÿþææ ¯ÿçÓ½&õÿ ÀÿÜÿçd;ÿç, ÿæÜÿæZÿ Ó½Àÿ~ {ÜÿæB¾ç¯ÿæ) A$öæúÿ ÿæÜÿæ ¨÷æ©çLÿæÁÿÀÿ `ÿçÿ÷~ A{s æ Ó½õÿç ÓÜÿçÿ Üÿ] jæÿ A$öæúÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ F¯ÿó A{¨æÜÿÿþú- A$öæúÿ ¯ÿææ¯ÿçW§Àÿ Éþÿ þëô A$öæúÿ BÎZÿ ÿ´æÀÿæ Üÿ] {ÜÿæB$æF, Ó¸íÿö{¯ÿÿ ÿ´æÀÿæ þëô Üÿ] fæ~ç¯ÿæ {¾æS¿ A{s æ {¯ÿÿæ;ÿÀÿ Lÿÿöæ A$öæúÿ {¯ÿÿÓ¿ A;ÿ
Ó {¯ÿÿæ;ÿ
AàÿSæ $#àÿæ, {ÿ{¯ÿ ÿ fæÿLÿæÀÿê {Üÿàÿæ æ {¾{¯ÿ fæ~ç¯ÿæ ä~ç Üÿ] {ÓÜÿç Ó´Àíÿ¨{Àÿ ¨÷ÿçÏçÿ {ÜÿæBSàÿæ, ¯ÿÿöþæÿ LÿçF ÿæÜÿæLëÿ fæ~ç¯ÿ ? {¯ÿÿÀÿ A;ÿçþ ×çÿçÀÿ Lÿÿöæ þëô Üÿ] A{s F¯ÿó {¯ÿÿ¯ÿçúÿ þ þëô Üÿ] A{s A$öæúÿ {¯ÿÿÀÿ jæÿæ þëô Üÿ] A{s æ AæßÀÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ {Ó LÿÜÿç$#{àÿ- ÓóÓæÀÿ {SæsçF ¯õÿä, D¨{Àÿ ¨Àÿþææ þíÁÿ F¯ÿó ÿçþ§AæÝLëÿ ¨÷Lõÿÿç ¨¾ö¿;ÿ ÉæQæþæÿ ÀÿÜÿçdç æ ¾çF FÜÿç þíÁÿvÿæÀëÿ ¨÷LõÿÿçÀÿ ¯ÿçµÿæfÿ LÿÀÿçfæ~ç$æF æ {Ó Üÿ] {¯ÿÿÀÿ jæÿæ {ÜÿæB$æF æ Fvÿæ{Àÿ LÿÜÿëd;ÿç {¾, þëô Üÿ] {¯ÿÿ¯ÿçúÿ A{s æ ÿæÜÿæLëÿ ¾çF fæ~ç$æF, É÷êLõÿÐ ÿçfLëÿ {ÓþæÿZÿ ÿëÁÿÿæ LÿÀÿç LÿÜÿç{àÿ {¾, {Óþæ{ÿ {¯ÿÿ¯ÿçúÿ As;ÿç F¯ÿó þëô þ {¯ÿÿ¯ÿçúÿ A{s æ É÷êLõÿÐ þ f{~ ÿÿ´j þÜÿæ¨ëÀëÿÌ {¾æSêþæÿZÿ þ ¨Àÿþ {¾æSê$#{àÿ æ Fvÿæ{Àÿ FÜÿç ¨÷ɧ Ó¸íÿö {Üÿàÿæ æ ¯ÿÿöþæÿ LÿÜëÿd;ÿç {¾, ÓóÓæÀÿ{Àÿ ¨ëÀëÿÌZÿ Ó´Àíÿ¨ ëÿB ¨÷LÿæÀÿÀÿ ÀÿÜÿçdç æ ÿ´æ¯ÿç{þò ¨ëÀëÿ{Ìò {àÿæ{Lÿ äÀÿÊÿæäÀÿ F¯ÿ `ÿ æ äÀÿ
Ó¯ÿöæ~ç µíÿÿæÿç Líÿs{×æäÀÿ D`ÿ¿{ÿ ææ16ææ {Üÿ Afëöÿ ! FÜÿç ÓóÓæÀÿ{Àÿ äÀÿ- äß {ÜÿD$#¯ÿæ ¨Àÿç¯ÿÿöÿÉêÁÿ F¯ÿó AäÀÿ- A$öæúÿ Aäß A¨Àÿç¯ÿÿöÿÉêÁÿ, FÜÿç¨Àÿç ëÿB ¨÷LÿæÀÿÀÿ ¨ëÀëÿÌ Ad;ÿç æ {Ó$#Àëÿ Ó¸íÿö µíÿÿ ¨÷æ~êþæÿZÿ ÉÀÿêÀÿ ÿ ÿæɯÿæÿ {ÜÿæB$æF, FÜÿæ Üÿ] äÀÿ ¨ëÀëÿÌ A{s æ Aæfç Ad;ÿç ÿ AæÓ;ÿæLÿæàÿç FþæÿZÿÀÿ {Lÿò~Óç Óÿæ ÀÿÜÿç¯ÿ ÿæÜÿ] F¯ÿó FÜÿç Lëÿs× ¨ëÀëÿÌZëÿ A¯ÿçÿæÉê LëÿÜÿæ¾æF æ Óææÿæ ÿ´æÀÿæ þÿ ÓÜÿçÿ B¢ÿ÷çß ÿç{Àÿæ A$öæúÿ ¾æÜÿæZÿ Ó¸íÿö B¢ÿç÷ß ÓþíÜÿ Líÿs× ÀÿÜÿçdç, ÿæÜÿæZëÿ Üÿ] AäÀÿ LëÿÜÿæ¾æF æ ¯ÿÿöþæÿ Aæ¨~ Úê ÜëÿA;ëÿ A$¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ æ ¾ÿç ÉÀÿêÀÿ F¯ÿó ÉÀÿêÀÿ fÿ½ÀÿLÿæÀÿ~ ÓóÔÿæÀÿÀÿ Lÿ÷þ àÿæSç ÀÿÜÿçdç ,{ÿ{¯ÿ Aæ¨~ äÀÿ ¨ëÀëÿÌ Üÿ] As;ÿç F¯ÿó {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ þÿ ÓÜÿçÿ B¢ÿç÷ß Lëÿs×
¨oÿÉ Aæß
307
{ÜÿæB þëÿ÷çÿ {ÜÿæB¾æB$æF, {ÿ{¯ÿ ÿæÜÿæZÿë Üÿ] AäÀÿ ¨ëÀëÿÌ LëÿÜÿæ¾æB$æF æ Lÿç;ëÿ FÜÿæ þ ¨ëÀëÿÌZÿ A¯ÿ×æ ¯ÿç{ÉÌ {ÜÿæB$æF æ FÜÿç DµÿßZÿÀÿ Eÿö{Àÿ þ {SæsçF õÿÿêß ¨ëÀëÿÌ þ ÀÿÜÿçdç Dÿþ
¨ëÀëÿÌÖ´ÿ¿
¨Àÿþæ{ëÿ¿ÿæÜõÿÿ
æ {ßæ {àÿæLÿÿ÷ßþæ¯ÿçÉ¿ ¯ÿçµÿÿö¿¯ÿ¿ß CÉ´Àÿ
ææ17ææ {Ó DµÿßZÿ vÿæÀëÿ Aÿç Dÿþ ¨ëÀëÿÌ µÿç {ÜÿæB$æ;ÿç æ ¾çFLÿç ÿçÿç{àÿæLÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç ÓþÖZÿÀÿ æÀÿ~ {¨æÌ~ LÿÀÿç$æ;ÿç F¯ÿó ÿæÜÿæZëÿ A¯ÿçÿæÉê, ¨Àÿþææ, CÉ´Àÿ F¨Àÿç LëÿÜÿæ¾æBdç æ ¨Àÿþææ, A¯ÿ¿Nÿ, A¯ÿçÿæÉê, ¨ëÀëÿ{Ìæÿþ Bÿ¿æÿç ÿæÜÿæZÿ ¨Àÿç`ÿæßLÿ ɱÿ A{s æ ¯ÿÖëÿ
FÓ¯ëÿÀëÿ µÿç Üÿ] As;ÿç æ A$öæúÿ Aÿç¯ÿö`ÿêÿß As;ÿç æ FÜÿæ äÀÿ H AäÀÿÀëÿ Eÿö{Àÿ þÜÿæ¨ëÀÿëÌZÿÀÿ A;ÿçþ A¯ÿ×æ A{s æ ¾æÜÿæLëÿ ¨Àÿþææ Aæÿç ɱÿ ÿ´æÀÿæ Bèÿçÿ LÿÀÿæ¾æBdç æ Lÿç;ëÿ {Ó FÜÿævÿæÀëÿ µÿç Üÿ] As;ÿç A$öæúÿ Aÿç¯ÿö`ÿÿêß As;ÿç æ {ÓÜÿç ×çÿç{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ÿçfÀÿ þ ¨Àÿç`ÿß ÿçA;ÿç ¾$æßÓ½æúÿäÀÿþÿê{ÿæÜÿþúäÀÿæÿ¨ç {`ÿæÿþ
æ A{ÿæÓ½ç{àÿæ{Lÿ {¯ÿ{ÿ `ÿ ¨÷$#ÿ
¨ëÀëÿ{Ìæÿþ
ææ18ææ þëô D¨{ÀÿæNÿ ÿæɯÿæúÿ, ¨Àÿç¯ÿÿöÿÉêÁÿ {äÿ÷ vÿæÀëÿ Ó¯ÿö$æ Aÿêÿ A{s F¯ÿó AäÀÿ A$öæúÿ A¯ÿçÿæÉê Lëÿs× ¨ëÀëÿÌZÿ vÿæÀëÿ þ Eÿö{Àÿ æ {ÿ~ëLÿÀÿç {àÿæLÿ{Àÿ F¯ÿó {¯ÿÿ{Àÿ ¨ëÀëÿ{Ìæÿþ ÿæþ{Àÿ ¨÷Óç {ÜÿæBdç æ {ßæ þæ{þ¯ÿþÓóþí{|ÿæ fæÿæÿç ¨ëÀëÿ{Ìæÿþþú æ Ó Ó¯ÿö¯ÿçúÿµÿfÿç þæó Ó¯ÿöµÿæ{¯ÿÿ µÿæÀÿÿ ææ19ææ {Üÿ µÿæÀÿÿ ! {¾¨Àÿçç D¨{Àÿ LëÿÜÿæSàÿæ {¾ FÜÿç¨Àÿç {¾Dô jæÿê ¨ëÀëÿÌ {þæ{ÿ ¨ëÀëÿ{ÌæÿþZëÿ Óæäæúÿ fæ~ç$æF, {ÓÜÿç Ó¯ÿöj ¨ëÀëÿÌ Ó¯ëÿ ¨÷Lÿæ{Àÿ {þæ{ÿ ¨ÀÿþææZëÿ Üÿ] µÿfë$æF æ {Ó {þæ vÿæÀëÿ AàÿSæ ëÿ{Üÿô æ Bÿç SëÜÿ¿ÿþó ÉæÚþçÿþëNÿó þßæÿW æ Fÿúÿ¯ëÿÿæ ¯ëÿçþæúÿ Ó¿æúÿ LÿõÿLõÿÿ¿Êÿ µÿæÀÿÿ ææ20ææ {Üÿ ÿççÑæ¨ Afëöÿ ! FÜÿç¨Àÿç {Sæ¨ÿêß ÉæÚ {þæ ÿ´æÀÿæ LëÿÜÿæSàÿæ æ FÜÿæLëÿ ÿÿ´ÿ´æÀÿæ fæ~ç þëÿÌ¿ ¨íÿö jæÿæ F¯ÿó Lõÿÿæ$ö {ÜÿæB¾æF æ Aÿ
{¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐZÿ FÜÿç ¯ÿæ~ê Ó´ßó ¨íÿöÉæÚ Üÿ] A{s æ É÷êLÿõÐZÿ FÜÿç ÀÿÜÿÓ¿ Aÿ¿;ÿ Së© $#àÿæ æ {Ó {Lÿ¯ÿÁÿ AëÿÀÿæSêZÿ ÿçþ{;ÿ LÿÜÿç{àÿ, FÜÿæ
308
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{Lÿ¯ÿÁÿ A#LÿæÀÿêZÿ ÿçþ{;ÿ $#àÿæ, ÓþÖZÿ ÿçþ{;ÿ ëÿÜÿô æ Lÿç;ëÿ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ FÜÿç {Sæ¨ÿêß ÀÿÜÿÓ¿ , SëÀëÿ WÀÿæ{ÿ Lÿç ¯ÿçÿ¿æ- àÿçQ#ÿ AæLÿæÀÿ{Àÿ AæÓç¾æB$æF æ ÓþÖZÿ Óæþÿæ{Àÿ ¨ëÖLÿ Àíÿ¨{Àÿ àÿç¨ç¯ÿ {ÜÿæB ÀÿÜÿç¾æF, {ÿ~ëLÿÀÿç {àÿ{Lÿ µÿæ¯ÿ;ÿç {¾ É÷êLõÿÐ FÜÿæLëÿ ÓþÖZÿ ÿçþ{;ÿ LÿÜÿçd;ÿç Lÿç;ëÿ ¯ÿÖëÿ
FÜÿç ¯ÿçÿ¿æ {Lÿ¯ÿÁÿ AëÿÀÿæSê ÓæLÿZÿ ÿçþ{;ÿ A{s æ A$öæúÿ A#LÿæÀÿêZÿ ÿçþ{;ÿ Üÿ] A{s æ É÷êLõÿÐZÿ FÜÿç Ó´Àíÿ¨ ÓþÖZÿ ÿçþ{;ÿ ÿ$#àÿæ æ LÿçF ÿæÜÿæZëÿ Àÿæfæ, LÿçF íÿÿ ÿ LÿçF ÿæÜÿæZëÿ ¾æÿ¯ÿ {¯ÿæàÿç þæëÿ$#{àÿ æ Lÿç;ëÿ A#LÿæÀÿê AëÿÀÿæSê AfëöÿZÿ vÿæ{Àÿ {Ó {Lÿò~Óç íÿÀÿÿæ ÀÿQ#ÿ$#{àÿ æ {Ó fæ~ç$#{àÿ {¾, É÷êLõÿÐ ¨ÀÿþÓÿ¿ ¨ëÀëÿ{Ìæÿþ As;ÿç æ É÷êLõÿÐ AfëöÿZÿ vÿæÀëÿ íÿ{ÀÿB ÀÿÜÿç$#{àÿ, ÿæZÿÀÿ Lÿàÿ¿æ~ Üÿ] {ÜÿæBÿ$æ;ÿæ æ FÜÿç ¯ÿç{ÉÌÿæ ¨÷æ©ç {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨÷{ÿ¿Lÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿvÿæ{Àÿ ¨æB¯ÿæLëÿ þçÁëÿdç æ ÀÿæþLõÿÐ ¨ÀÿþÜÿóÓ ${Àÿ ¯ÿÜëÿÿ ¨÷Ó $#{àÿ, µÿNÿþæ{ÿ ¨`ÿæÀÿç{àÿ Aæfç ÿ Aæ¨~ ¯ÿÜëÿÿ ¨÷Ó Ad;ÿç æ {Ó LÿÜÿç{àÿ Aæfç þëô {ÓÜÿç ¨ÀÿþÜÿóÓ {ÜÿæBSàÿç æ ÿæÜÿæZÿ ÓþLÿæÁÿêÿ {LÿÜÿç f{~ ¯ÿç{ÉÌ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ¨ÀÿþÜÿóÓ A¯ÿ×æ{Àÿ $#{àÿ æ ÿæÜÿæZÿ AæÝLëÿ Ó{Zÿÿ LÿÀÿç$#{àÿ æ Lÿçdç Óþß ¨{Àÿ {Ó þÿ, Lÿþö H ¯ÿ`ÿÿ ÿ´æÀÿæ ¯ÿçÀÿNÿçÀÿ AæÉæ {ÿB ÿçfÀÿ ¨d{Àÿ AæÓë$#¯ÿæ ÓæLÿZëÿ LÿÜÿç{àÿ, {ÿQ ¯ÿÿöþæÿ ëÿ{» þæ{ÿ {þæ{ÿ Ó{¢ÿÜÿ LÿÀÿ ÿæÜÿ] æ þëô {ÓÜÿç Àÿæþ A{s æ ¾çFLÿç {ÿ÷ÿßæ{Àÿ {ÜÿæB$#{àÿ æ þëô {ÓÜÿç LõÿÐ A{s, ¾çFLÿç ÿ´æ¨Àÿ{Àÿ {ÜÿæB$#{àÿ æ þëô {ÓþæÿZÿÀÿ Üÿ] ¨¯ÿçÿ÷ Aææ A{s æ {ÓÜÿç Ó´Àíÿ¨ A{s æ ¾ÿç ¨æB¯ÿæLëÿ `ÿæÜÿô, {ÿ{¯ÿ {þæ{ÿ {ÿQ æ vÿçLúÿ FÜÿç¨Àÿç ¨íf¿ SëÀëÿþÜÿæÀÿæf þ ÓþÖZÿ Óæþÿæ{Àÿ LÿÜëÿ$#{àÿ- {Üÿæ, Aæ{» µÿS¯ÿæÿZÿÀÿ íÿÿ Asë æ {f Ó`ÿÜëÿô Lÿæ Ó¡ÿ {Üÿð- {Ó µÿS¯ÿæÿZÿ íÿÿ A{s æ Aæ» ÿ´æÀÿæ Üÿ] ÿæZëÿ Ó{¢ÿÉ þççÁÿç$æF æ ¾çÉëQ÷êÎ LÿÜÿç{àÿ- þëô µÿS¯ÿæÿZÿ ¨ëÿ÷ A{s æ {þæÀÿ ÿçLÿsLëÿ AæÓ, F$#¨æBô {¾ CÉ´ÀÿZÿ ¨ëÿ÷ {¯ÿæàÿç ÿçfLëÿ LÿÜÿç¨æÀÿç¯ÿ, Aÿ
Óþ{Ö ¨ëÿ÷ {ÜÿæB¨æÀÿç¯ÿ æ Üÿæô, FÜÿç Lÿ$æ AàÿSæ {¾, ÿçLÿsLëÿ AæÓç¯ÿæÀÿ ÿæ¾ö¿ ÿæÜÿæZÿ ÿçLÿs ¨¾ö¿;ÿ Óæÿæ Óæÿ Lÿ÷þ{Àÿ `ÿæàÿç ¨íÀÿæ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ {Üÿ¯ÿ æ þÜÿ¼ÿ ÓæÜÿæ¯ÿ LÿÜÿç{àÿ- {þô AàÿâæÜÿ Lÿæ ÀÿÓëàúÿ Üëÿô- A$öæúÿ Ó{¢ÿÉ ¯ÿæÜÿæLÿ A{s æ ¨íf¿SëÀëÿ þÜÿæÀÿæffê ÓþÖZÿë FÿçLÿç Üÿçô LÿÜëÿ$#{àÿ æ ÿæ {Lÿò~Óç ¯ÿç`ÿæÀÿÀÿ Qÿ ÿæ þÿ LÿÀëÿ$#{àÿ Lÿç;ëÿ {¾Dô ¯ÿçÀÿNÿ ÓæLÿ ¨d{Àÿ àÿæSç$#{àÿ,
¨oÿÉ Aæß
309
ÿæÜÿæZëÿ LÿÜëÿ$#{àÿ- {Lÿ¯ÿÁÿ {þæÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ {ÿQ æ ¾ÿç ëÿþÀÿ {ÓÜÿç ¨Àÿþÿÿ´Lëÿ ¨æB¯ÿæÀÿ Bdæ ÀÿÜÿçdç, {ÿ{¯ÿ {þæ{ÿ {ÿQ, Ó{¢ÿÜÿ LÿÀÿ ÿæÜÿ] ¯ÿÜëÿÿ {àÿæ{Lÿ Ó{¢ÿÜÿ LÿÀÿç¯ÿæÀëÿ ÿæÜÿæZëÿ Aëÿµÿ¯ÿ{Àÿ {ÿQæB SæÁÿç {ÿB {ÓÜÿç ¯ÿæÜÿ¿ ¯ÿç`ÿæÀÿÀëÿ ÜÿsæB {¾Dô$#{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐZÿ AëÿÓæ{Àÿ (ÿ´çÿêß Aæß-40-43 {ÉâæLÿ) Aÿ;ÿ ¨ífæ ¨ÿç ÀÿÜÿçdç, {Ó$#Àëÿ D¨Àÿæþ {ÜÿæB ÿçf Ó´Àíÿ¨{Àÿ àÿSæB{àÿ æ {Óþæ{ÿ Aÿ¿æ¯ÿ# þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ Àíÿ¨{Àÿ A¯ÿ×çÿ Ad;ÿç æ FÜÿç¨Àÿç É÷êLõÿÐZÿ ÿçf ×çÿç {Sæ¨ÿêß $#àÿæ Lÿç;ëÿ ÿçfÀÿ Aÿÿ¿ µÿNÿ ÿ$æ ¨íÿö A#LÿæÀÿê AëÿÀÿæSê AfëöÿZÿ ¨÷ÿç {Ó ÿæÜÿæLëÿ ¨÷LÿæÉ LÿÀÿç$#{àÿ æ ¨÷{ÿ¿Lÿ µÿNÿZÿ ÿçþ{;ÿ Ó»¯ÿ A{s, þÜÿæ¨ëÀëÿÌ AÓóQ¿ µÿNÿZëÿ {ÓÜÿç ÀÿæÖæ{Àÿ `ÿàÿæB ÿçA;ÿç æ ÿçÍÌö FÜÿç AæßÀÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ- FÜÿç ÓóÓæÀÿ {SæsçF AÉ´ÿ$ú ¯õÿä A{s æ AÉ´ÿ$ú {SæsçF DÿæÜÿÀÿ~ þæÿ÷ æ Eÿö{Àÿ ¾æÜÿæÀÿ þíÁÿ ¨Àÿþææ F¯ÿó ÿÁÿLëÿ ¾æÜÿæÀÿ ÉæQæ ¨÷ÉæQæ ¨÷Lÿõÿç A{s æ ¾çF FÜÿç ¯õÿäLëÿ AÓèÿ ÉÚ ÿ´æÀÿæ Lÿæsç$æF A$öæúÿ FÜÿç ¯õÿäLëÿ þíÁÿ ÓÜÿçÿÿ ¯ÿçÿçÿ LÿÀÿç{ÿB$æF æ {Ó Üÿ] Ó¸íÿö {¯ÿÿÀÿ jæÿæ A{s æ FÜÿç ÓóÓæÀÿ ¯õÿäÀÿ ÉæQæSëÝçLÿ ÿÁÿ H D¨Àÿ Ó¯ÿöÿ÷ ¯ÿ¿æ© ÀÿÜÿçdç F¯ÿó FÜÿæÀÿ þíÁÿ A$öæúÿ þíÁÿÀÿ {`ÿÀÿ þ D¨Àÿ ÿÁÿ {ÜÿæB Ó¯ÿöÿ÷ ¯ÿ¿æ© ÀÿÜÿçdç LÿæÀÿ~ {ÓÜÿç þíÁÿ BÉ´Àÿ As;ÿç F¯ÿó {Ó Üÿ] ¯ÿêf Àíÿ¨{Àÿ ¨÷{ÿ¿Lÿ fê¯ÿÀÿ Üõÿÿß{Àÿ ÿç¯ÿæÓ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {¨òÀÿæ~çLÿ AæQ¿æÿ ÀÿÜÿçdç- ${Àÿ LÿþÁÿæÓÿ{Àÿ ¯ÿÓç$#¯ÿæ ¯ÿ÷Üÿ½æfê ¯ÿç`ÿæÀÿ Lÿ{àÿ {¾, {þæÀÿ DúÿSþ {LÿDôvëÿ ? {¾DôvÿæÀëÿ {Ó D {ÜÿæB$#{àÿ, {ÓÜÿç LÿþÁÿ ÿæÝç{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç `ÿæàÿç{àÿ æ Aÿ¯ÿÀÿÿ `ÿæàÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç{àÿ, Lÿç;ëÿ ÿçfÀÿ DúÿSþLëÿ {ÿQ#¨æÀÿç{àÿ ÿæÜÿ] æ {ÿ{¯ÿ ÜÿÿæÉ {ÜÿæB {ÓÜÿç LÿþÁÿ AæÓÿ{Àÿ ¯ÿÓçS{àÿ æ `ÿçÿÀÿ ÿç{Àÿæ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSçS{àÿ F¯ÿó æÿÿ´æÀÿæ ÿçfÀÿ þíÁÿ DúÿSþLëÿ ¨÷æ© Lÿ{àÿ æ ¨Àÿþ ÿÿ´Àÿ ÓæäæúÿLÿæÀÿ LÿÀÿç Öëÿç Lÿ{àÿ æ {ÓÜÿç ¨Àÿþ Ó´Àíÿ¨ vÿæÀë Üÿ] Aæ{ÿÉ þçÁÿçàÿæ, ""þëô Ó¯ÿöÿ÷ ÀÿÜÿçdç Lÿç;ëÿ {þæÀÿ ¨÷æ©çÀÿ ×æÿ þæÿ÷ Üõÿÿß æ Üõÿÿß {ÿÉ{Àÿ ¾çF æÿ LÿÀÿç$æF, {Ó {þæ{ÿ ¨÷æ© LÿÀÿç$æF æ ¯ÿ÷Üÿ½æ FLÿ ¨÷ÿêLÿ þæÿ÷ æ {¾æS ÓæÿÀÿ FLÿ ¨Àÿç¨Lÿ´ A¯ÿ×æ{Àÿ FÜÿç ×çÿçÀÿ fæSõÿç {ÜÿæB$æF æ CÉ´Àÿ AæÝLëÿ Dÿ½ëQ ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ{Àÿ Óó¾ëNÿ ¯ëÿç Üÿ]
310
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¯ÿ÷Üÿ½æ æ LÿþÁÿ fÁÿ{Àÿ ÀÿÜÿç þ ÿçàÿ}© F¯ÿó ÿçþöÁÿ ÀÿÜÿç$æF æ ¯ëÿç {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ F¨{s {Ó¨s {ÜÿæB {Qæfë$æF, {Ó ¨¾ö¿;ÿ Lÿçdç ¨æB ÿ$æF F¯ÿó {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ {ÓÜÿç ¯ëÿç ÿçþöÁÿÿæÀÿ AæÓÿ{Àÿ AæÓêÿ {ÜÿæB þÿ ÓÜÿçÿ B¢ÿç÷ßZëÿ ÓóZÿë`ÿçÿ LÿÀÿç Üõÿÿß{ÿÉ{Àÿ ÿç{Àÿæ LÿÀÿç {ÿB$æF æ {ÓÜÿç ÿç{Àÿæ þÿÀÿ ¯ÿçàÿêÿLÿÀÿ~ A¯ÿ×æ{Àÿ ÿçfÀÿ Üÿ] Üÿõÿß{Àÿ ¨ÀÿþæZëÿ ¨æB$æF æ Fvÿæ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLÿõÐZÿ AëÿÓæ{Àÿ ÓóÓæÀÿ FLÿ ¯õÿä A{s æ ¾æÜÿæÀÿ þíÁÿ F¯ÿó ÉæQæþæÿ D¨ÀÿÿÁÿ Ó¯ÿöÿ÷ ¯ÿ¿æ© æ Lÿþöæëÿ¯ÿ¤ÿêÿç þëÿÌ¿ {àÿæ{LÿA$öæúÿ LÿþöæëÿÓæ{Àÿ {Lÿ¯ÿÁÿ þëÿÌ¿ {¾æÿê Üÿ] ¯ÿ¤ÿÿ D LÿÀÿç$æF æ Aÿ¿ {¾æÿê{Àÿ FÜÿç LÿþöæëÿÓæ{Àÿ {Lÿ¯ÿÁÿ {µÿæSLëÿ Üÿ] {µÿæSç$æ;ÿç æ Aÿ
õÿ|ÿ {¯ÿòÀÿæS¿ Àíÿ¨ê ÉÚ ÿ´æÀÿæ FÜÿç ÓóÓæÀÿÀíÿ¨ê AÉ´ÿ$ú ¯õÿäLëÿ ëÿ{þ Lÿæsç {ÓÜÿç ¨Àÿþ ¨ÿÀÿ A{ÿ´Ì~ LÿÀÿ æ {¾Dô$#{Àÿ ¾æB$#¯ÿæ þÜÿÌ} ¨ëÿföÿ½Lÿë ¨÷æ© {ÜÿæBÿ$æ;ÿç æ Lÿç¨Àÿç fæ~ç ¨æÀÿç¯ÿæ {¾ ÓóÓæÀÿ ¯õÿä LÿsçSàÿæ ? {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜëÿd;ÿç - ¾çF þæÿ H {þæÜÿÀëÿ Ó¯ÿö$æ ÀÿÜÿçÿ, ¾çF Óèÿ {ÿæÌÀëÿ þëNÿ, ¾æÜÿæÀÿ þÿ ÿç¯õÿÿç {ÜÿæB¾æBdç, ¾çF ÿ´¢ÿÀëÿ Ó¸íÿö þëNÿ, {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ ¨Àÿþ ÿÿ´Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ {ÓÜÿç ¨Àÿþ ¨ÿLëÿ ÿæ Óí¾ö¿, ÿæ `ÿ¢ÿ÷þæ F¯ÿó ÿæ AS§ç Üÿ] ¨÷LÿæÉçÿ LÿÀÿç¨æÀÿç$æ;ÿç , LÿæÀÿ~ {Ó Ó´ßó ¨÷LÿæÉ Àíÿ¨ æ {¾Dô þæSö{Àÿ ¾æB$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ¨÷ÿ¿æ¯ÿÿöÿ LÿÀÿç AæÓçÿ$æ;ÿç æ ÿæÜÿæÜÿ] {þæÀÿ ¨Àÿþæþ, ¾æÜÿæLëÿ ¨æB¯ÿæ A#LÿæÀÿ ÓþÖZÿÀÿ ÀÿÜÿçdç æ LÿæÀÿ~ {ÓÜÿç fê¯ÿææ {þæÀÿ Üÿ] Éë AóÉ A{s æ ÉÀÿêÀÿ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ Óþß{Àÿ fê¯ÿææ þÿ F¯ÿó ¨ojæ{ÿ¢ÿ÷çßÀÿ Lÿæ¾ö¿LÿÁÿæ¨Lëÿ {ÿB íÿÿÿ ÉÀÿêÀÿLëÿ æÀÿ~ LÿÀÿç$æF æ ÓóÔÿæÀÿ Óæÿ´çLÿ {ÜÿæB $# { àÿ, Óæÿ´ ç L ÿ ÖÀÿLë ÿ ¨Üÿo# ¾ æF, ÀÿæfÓê {ÜÿæB$# { àÿ þþ ×æÿLë ÿ ¨Üÿo# ¾æF F¯ÿó ÿæþÓê {ÜÿæB$#{àÿ fWÿ¿ {¾æÿç ¨¾ö¿;ÿ ¨Üÿo#¾æF ÿ$æ B¢ÿç÷ßþæÿZÿ A#Ïæÿæ þÿÀÿ þæþ{Àÿ ¯ÿçÌßþæÿZëÿ {ÿQë$æF F¯ÿó {µÿæS LÿÀëÿ$æF æ FÜÿæ ÿçÉë ÿ$æF, FÜÿæLëÿ {ÿQ#¯ÿæÀÿ ÿõÎç jæÿ A{s æ Lÿçdç Lÿ=ÿ× LÿÀÿç {ÿ¯ÿæÀÿ ÿæþ {Lÿ¯ÿÁÿ jæÿ ëÿÜÿô æ {¾æSêfÿ Üõÿÿß{Àÿ `ÿçÿLëÿ FLÿÿ÷ÿç LÿÀÿç ¨÷ßÿ§ ¨í¯ÿöLÿ Üÿ] ÿæÜÿæÀÿ ÿÉöÿ LÿÀÿç¨æÀÿç$æ;ÿç æ Aÿ
jæÿ ÓæÿSþ¿ A{s æ Üÿô Aßÿ ÿ´æÀÿæ ÿæÜÿæZÿ ¨÷ÿç É÷æ D {ÜÿæB$æF æ ÓóÉß¾ëNÿ
¨oÿÉ Aæß
311
ALõÿÿææ {àÿæ{Lÿ ¨÷ßÿ§ LÿÀÿç þ ÿæÜÿæLëÿ ¨æBÿ$æ;ÿç æ Fvÿæ{Àÿ ¨÷æ©ç {ÜÿæB$#¯ÿæ ×æÿÀÿ `ÿçÿ÷~ ÀÿÜÿçdç æ Aÿ
{ÓÜÿç A¯ÿ×æÀÿ ¯ÿçµíÿÿçþæÿZÿ ¨÷¯ÿæÜÿ Ó´µÿæ¯ÿçLÿ æ ÿæÜÿæLëÿ {Ó ¨ëÿ
LÿÜëÿd;ÿç- Óí¾ö¿ F¯ÿó `ÿ¢ÿ÷þæ{Àÿ þëô Üÿ] ¨÷LÿæÉ A{s, AS§ç{Àÿ þëô Üÿ] {ÿf, þëô Üÿ] ¨÷`ÿ AS§ç Àíÿ¨{Àÿ `ÿæ{Àÿæsç ¯ÿç#{Àÿ ¨Àÿç¨Lÿ´ {ÜÿD$#¯ÿæ ALëÿ fçÿöLÿÀëÿ$æF æ É÷êLõÿÐZÿ ɱÿ{Àÿ A FLÿþæÿ÷ ¯ÿ÷Üÿ½ A{s æ Aó ¯ÿ÷Üÿ½ ¯ÿ¿fæÿæÿ- {¾Dô D¨ÿçÿÌÿÀëÿ É÷êLõÿÐ FÜÿæLëÿ DvÿæB{àÿ, ÿæÜÿæÀÿ FÜÿæ Üÿ] ÿçÿöß A{s æ ¾æÜÿæLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç FÜÿç Aææ õÿ© {ÜÿæB¾æF æ {¯ÿðQÀÿê, þþæ, ¨É¿;ÿ F¯ÿó ¨Àÿæ ¨¾ö¿;ÿ A ¨íÿö ¨Àÿç¨Lÿ´ {ÜÿæB$æF æ {ÓÜÿç ¨æÿ÷ þ ¯ÿçàÿêÿ {ÜÿæB¾æF æ FÜÿç ALëÿ þëô Üÿ] fçÿöLÿÀëÿ$æF A$öæúÿ ÓúÿSëÀëÿ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ Àÿ$ê {ÜÿæB ÿ$æ;ÿç, {Ó ¨¾ö¿;ÿ FÜÿç D¨àÿ²ç {ÜÿæBÿ$æF æ FÜÿæLëÿ {¾æ{SÉ´Àÿ ¨ëÿ
LÿÜëÿd;ÿç {¾, Ó¸íÿö ¨÷æ~êZÿ Üõÿÿß{Àÿ ×çÿ {ÜÿæB þëô Üÿ] Ó½&õÿç {ÿB$æF æ {¾Dô Ó´Àíÿ¨ ¯ÿçÓ½&õÿ $#àÿæ, ÿæÜÿæÀÿ Ó½õÿç {ÿB$æF æ Ó½õÿç ÓÜÿçÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$#¯ÿ jæÿ þ þëô Üÿ] A{s æ {Ó$#{Àÿ AæÓë$#¯ÿæ ¯ÿææÀÿ ÿçÿæÿ þ {þæ ÿ´æÀÿæ Üÿ] {ÜÿæB$æF æ þëô Üÿ] fæ~ç¯ÿæ {¾æS¿ A{s F¯ÿó ¯ÿçÿçÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿæ ¨{Àÿ Aëÿµÿ¯ÿ Àÿ {¨÷Àÿ~æÿæÿæ þ þë Üÿ] A{s æ FÜÿæ ¨{Àÿ LÿçF LÿæÜÿæLëÿ fæ~ç¯ÿ ? þëô {¯ÿÿ¯ÿçúÿ A{s æ AæßÀÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ LÿÜÿç$#{àÿ {¾, ¾çF ÓóÓæÀÿ ¯ÿõäLëÿ þíÁÿ ÓÜÿçÿ fæ~ç$æF, {Ó {¯ÿÿ¯ÿçúÿ A{s Lÿç;ëÿ {ÓÜÿç ¯õÿäLëÿ {dÿÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç Üÿ] fæ~ç$æF æ Fvÿæ{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç {¾ þëô þ {¯ÿÿ¯ÿçúÿ A{s æ {ÓÜÿç {¯ÿÿ¯ÿçúÿþæÿZÿ þ{Àÿ ÿçfLëÿ þ S~ÿæ LÿÀëÿd;ÿç æ Aÿ
É÷êLõÿÐ þ Fvÿæ{Àÿ {¯ÿÿ¯ÿçúÿ ¨ëÀëÿ{Ìæÿþ As;ÿç æ ¾æÜÿæLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæ A#LÿæÀÿ þæÿ¯ÿ þæÿ÷Àÿ ÀÿÜÿçdç æ ¨Àÿç{ÉÌ{Àÿ {Ó LÿÜÿç{àÿ {¾, {àÿæLÿ{Àÿ ÿçÿç ¨÷LÿæÀÿÀÿ ¨ëÀëÿÌ {ÜÿæB$æ;ÿç æ µíÿÿ ¨÷æ~êZÿ Ó¸íÿö ÉÀÿêÀÿ äÀÿ A{s æ þÿÀÿ Lëÿs× A¯ÿ×æ{Àÿ FÜÿç ¨ëÀÿëÌ AäÀÿ {ÜÿæB¾æF æ Lÿç;ëÿ ÿ´£ÿæLÿ Üÿ] A{s F¯ÿó FÜÿævÿæÀÿë Dÿö{Àÿ {¾Dô ¨ÀÿþææZëÿ ¨Àÿ{þÉ´Àÿ, A¯ÿ¿Nÿ F¯ÿó A¯ÿçÿæÉê LëÿÜÿæ¾æB$æF, {Ó ¯ÿÖëÿ
µÿç Üÿ] As;ÿç æ FÜÿç äÀÿ H AæäÀÿÀëÿ Dÿö{Àÿ $#¯ÿæ FLÿ A¯ÿ×æ ¯ÿç{ÉÌ æ FÜÿæ Üÿ] ¨Àÿþ ×çÿç A{s æ Fvÿæ{Àÿ ÿçfLëÿ ëÿÁÿÿæ LÿÀÿç LÿÜëÿd;ÿç- þëô þ äÀÿ F¯ÿó AäÀÿÀëÿ Eÿö{Àÿ {ÓÜÿç ¨Àÿþææ A{s æ {ÿ~ëLÿÀÿç {àÿæLÿ
312
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{þæ{ÿ ¨ëÀëÿ{Ìæÿþ LÿÜÿ;ÿç æ FÜÿç¨Àÿç Dÿþ ¨ëÀëÿÌLëÿ ¾çF fæ~ç$æ;ÿç, {ÓÜÿç jæÿê-µÿNÿþæ{ÿ Ó{ÿð¯ÿ Ó¯ëÿ ¨÷Lÿæ{Àÿ {þæÀÿ µÿfÿ Üÿ] LÿÀÿç$æ;ÿç æ ÿæÜÿæZÿ fæÿLÿæÀÿê{Àÿ {Lÿò~Óç A;ÿÀÿ ÿ$æF æ {Üÿ Afëöÿ ! FÜÿç Aÿ¿;ÿ {Sæ¨ÿêß ÀÿÜÿÓ¿ þëô ëÿþ ÿçþ{;ÿ LÿÜÿççàÿç æ ¨÷æ©ç {ÜÿæB$#¯ÿæ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ ÓþÖZÿ Óæþÿæ{Àÿ LÿÜÿçÿ$æ;ÿç Lÿç;ëÿ A#LÿæÀÿêZÿ ÿçLÿs{Àÿ Lÿçdç þ àëÿ`ÿæB ÀÿQ#ÿ$æ;ÿç æ ¾ÿç {Sæ¨ÿêß ÀÿQ#{¯ÿ, {ÿ{¯ÿ ÓæLÿ ¨æB{¯ÿ Lÿç¨Àÿç ? FÜÿç Aæß{Àÿ AææÀÿ ÿç{ÿæsç ×çÿçÀÿ `ÿçÿ÷~- äÀÿ, AäÀÿ F¯ÿó Aÿç Dÿþ ¨ëÀëÿÌZÿ ÿæþ{Àÿ ØÎ LÿÀÿæSàÿæ {¾¨Àÿç FÜÿæ ¨í¯ÿöÀëÿ {Lÿò~Óç Aÿ¿ Aæß{Àÿ ÿæÜÿ] æ Aÿ
C ÿûÿçÿç É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæÓí¨ÿçÌûë ¯ÿ÷Üÿ½ ¯ÿçÿ¿æßæó {¾æS Éæ{Ú É÷ ê Lõ ÿ Ðæfë ö ÿ Óºæ{ÿ "¨ë À ë ÿ {Ìæÿþ {¾æ{Sæ' ÿæþ ¨oÿ{Éææß
ææ15ææ FÜÿç ¨÷Lÿæ{Àÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæ Àíÿ¨ê D¨ÿç{Ìÿ, F¯ÿó ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ ÿ$æ {¾æSæÉæÚ ¯ÿçÌßLÿ É÷êLõÿÐ F¯ÿó AfëöÿZÿ Óºæÿ{Àÿ "¨ëÀëÿ{Ìæÿþ ¯ÿçµÿæS {¾æ{Sæ' ÿæþ ¨oÿÉ Aæß Ó¸íÿö {Üÿàÿæ æ Bÿç É÷ ê þú ÿ ¨ÀÿþÜÿóÓ ¨Àÿþæÿ¢ÿÓ¿ Éç Ì ¿ É÷ ê Ó´ æ þê AÝSÝæÿ¢ÿLõÿ{ÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæßæ
ß$æ$ö Sêÿæ µÿæ{Ì¿ "¨ëÀëÿ{Ìæÿþ {¾æ{Sæ' ÿæþ ¨oÿ{Éææß
ææ15ææ ææ ÜÿÀÿç CÿúÿÓúÿ ææ
C É÷ê ¨Àÿþæ{ÿ ÿþ
A$ {ÌæÝ{Éææß {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐZÿ ¨÷ɧ ¨÷Öëÿ LÿÀÿç¯ÿæÀÿ ¯ÿçÉçÎ {ÉðÁÿê ÀÿÜÿçdç æ ¨÷${þ {Ó ¨÷LÿÀÿ~Àÿ ¯ÿç{ÉÌÿæ þæÿZÿë D{àÿâQ LÿÀëÿd;ÿç æ ¾æÜÿæ ÿ´æÀÿæ ¨ëÀëÿÌ ÿæÜÿæZÿ AæÝLëÿ AæLÿÌ}ÿ {ÜÿæB$æF æ ÿúÿ¨Êÿæúÿ {Ó {ÓÜÿç ¨÷LÿÀÿ~Lëÿ ØÎ LÿÀëÿd;ÿç æ DÿæÜÿÀÿ~ Ó´Àíÿ¨ LÿþöLëÿ ÿçAæ¾æD æ {Ó ÿ´çÿêß Aæß{Àÿ Üÿ] {¨÷Àÿ~æ {ÿ{àÿ- {Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ LÿþöLÿÀÿ æ õÿÿêß Aæß{Àÿ {Ó Bèÿçÿ Lÿ{àÿ {¾, ÿçöæÀÿçÿ Lÿþö LÿÀÿ æ ÿçöæÀÿçÿ Lÿþö Lÿ~ ? {ÿ{¯ÿ LÿÜÿç{àÿ {¾, ¾jÀÿ ¨÷Lÿ÷çßæ Üÿ] Lÿþö A{s æ ¨ëÿ
{Ó ¾jÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ÿ LÿÜÿç ¨÷${þ LÿÜëÿd;ÿç {¾, ¾j {LÿDôvëÿ AæÓçàÿæ F¯ÿó {Ó Lÿ~ {ÿB$æF ? `ÿëÿ$ö Aæß{Àÿ 13/ 14 ¨÷LÿæÀÿÀÿ ¯ÿç# ÿ´æÀÿæ ¾jÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ØÎ Lÿ{àÿ æ ¾æÜÿæLëÿ Lÿ÷çßæLÿ Àíÿ¨ {ÿ¯ÿæ Lÿþö A{s æ Fvÿæ{Àÿ Lÿþö ØÎ {ÜÿDdç {¾, ¾æÜÿæÀÿ Éë A$ö {ÜÿDdç {¾æS, `ÿç;ÿÿ, AæÀÿæÿæ, ¾æÜÿæ þÿ H B¢ÿç÷ßþæÿZÿ Lÿ÷ç ßæ ÿ´æÀÿ Ó¸ {ÜÿæB$æF æ FÜÿç¨Àÿç {Ó ÿ¯ÿþ Aæß{Àÿ {ÿð¯ÿê H AæÓëÀÿê Ó¸ÿÀÿ ÿæþLëÿ {ÿ{àÿ æ ÿæÜÿæÀÿ ¯ÿç{ÉÌÿæ D¨{Àÿ LÿÜÿç{àÿ, {Üÿ Afëöÿ ! AæÓëÀÿê Ó´æµÿæ¯ÿ ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ {þæ{ÿ ëÿbÿ LÿÜÿç$æ;ÿç æ þëô þ þëÿÌ¿ ÉÀÿêÀÿ AææÀÿê A{s æ LÿæÀÿ~ þëÿÌ¿ ÉÀÿêÀÿ{Àÿ Üÿ] {þæ{ÿ FÜÿç ×ççÿç ¨÷æ© {ÜÿæBdç æ Lÿç;ëÿ AæÓëÀÿê Ó´µÿæ¯ÿ ¾ëNÿ ¯ÿ¿Nÿç, þí|ÿ Ó´µÿæ¯ÿ ¾ëNÿ ¯ÿ¿Nÿç {þæÀÿ µÿfÿ LÿÀÿç ÿÿ$æ;ÿç æ {¾{¯ÿ Lÿç {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ{Àÿ ¾ëNÿ µÿNÿþæ{ÿ Aÿÿ¿ É÷æ ÿ´æÀÿæ {þæÀÿ D¨æÓÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ FÜÿç Ó¸ÿç þæÿZÿÀÿ Ó´Àíÿ¨, ÿæÜÿæZÿ Svÿÿ ¯ÿÿöþæÿ ¨¾ö¿;ÿ LëÿÜÿæ¾æB ÿæÜÿ] æ ¯ÿÿöþæÿ FÜÿç Aæß{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ ÿæÜÿæÀÿ Ó´Àíÿ¨ ØÎ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¾æDd;ÿç æ {¾Dô$#{Àÿ ¨÷${þ ¨÷Öëÿ {ÜÿæBdç {ÿð¯ÿê- Ó¸ÿÀÿ àÿä~ æ É÷ê µÿS¯ÿæëÿ¯ÿæ`ÿ Aµÿßó Óÿ´ÓóÉëçjöæÿ{ßæS¯ÿ¿¯ÿ×çÿç
æ ÿæÿó ÿþÊÿ ßjÊÿ Ó´ææßÖ¨ Aæfö¯ÿþú ææ1ææ µÿßÀÿ Ó¯ÿö$æ Aµÿæ¯ÿ, A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ Éëÿæ, ÿÿ´jæÿ ÿçþ{;ÿ æÿ{Àÿ õÿ|ÿ ×çÿç A$¯ÿæ ÿçÀÿ;ÿÀÿ àÿSÿ, Ó¯ÿöÓ´ Óþ¨ö~, B¢ÿç÷ßþæÿZÿ ÿþÿ, ¾jÀÿ
314
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Aæ`ÿÀÿ~ ({¾¨Àÿç Ó´ßó É÷êLõÿÐ `ÿëÿ$ö Aæß{Àÿ LÿÜÿç{àÿ æ ÓóßþæS§ç{Àÿ Üÿ¯ÿÿ, B¢ÿç÷ßæS§ç{Àÿ Üÿ¯ÿÿ, ¨÷æ~æ¨æÿ{Àÿ Üÿ¯ÿÿÿF¯ÿó {ÉÌ{Àÿ jæÿS§ç{Àÿ Üÿ¯ÿÿ A$öæúÿ AæÀÿæÿæ ¨÷Lÿ÷çßæ, ¾æÜÿæ {Lÿ¯ÿÁÿ þÿ H B¢ÿç÷ßþæÿZÿ A;ÿ
Lÿ÷çßæ ÿ´æÀÿæ Ó¸ {ÜÿæB$æF æ ÀÿæÉç, ¾¯ÿ, {¯ÿÿê Bÿ¿æÿç ÓæþS÷ê ÿ´æÀÿæ {ÜÿD$#¯ÿæ ¾j, FÜÿç Sê{ÿæNÿ ¾j ÓÜÿçÿ {Lÿò~Óç Óº¤ÿ ÿæÜÿ] æ É÷êLõÿÐ F¨Àÿç {Lÿò~Óç LÿþöLÿæLëÿ ¾j {¯ÿæàÿç LÿÜÿç ÿæÜÿæô;ÿç) æ Ó´ææß A$öæúÿ Ó´-Ó´Àíÿ¨ AæÝLëÿ AS÷ÓÀÿ LÿÀÿæD$#¯ÿæ Aßÿ, ÿ¨ A$öæúÿ þÿ ÓÜÿçÿ B¢ÿç÷ß þæÿZÿë BÎ AëÿÀíÿ¨ ¨Àÿç¯ÿÿ}ÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿ$æ Aæfö¯ÿó- ÉÀÿêÀÿ F¯ÿó B¢ÿç÷ß ÓÜÿçÿ A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ ÓÀÿÁÿÿæ æ AÜÿçóÓæ Óÿ¿þ{Lÿ÷æÖ¿æS
Éæ;ÿçÀÿ{¨ðÉëÿþú æ ÿßæ µíÿ{ÿÌ´{àÿæàëÿ¨úÿ´ó þæÿö¯ÿó Üÿ÷êÀÿ`ÿæ¨àÿþú ææ2ææ AÜÿçóÓæ A$öæúÿ AææÀÿ DæÀÿ (AææLëÿ A{æSÿç{Àÿ ¨ÜëÿoæB¯ÿæ Üÿ] ÜÿçóÓæ A{s æ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾, ¾ÿç þëô Óæ¯ÿæÿ {ÜÿæB Lÿþö{Àÿ ¨÷¯ÿõÿ ÿ {Üÿ¯ÿç, {ÿ{¯ÿ FÜÿç Ó¸íÿö ¨÷fæþæÿZÿ Üÿÿÿ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç F¯ÿó ¯ÿÿö ÓZÿÀÿÀÿ Lÿÿöæ {Üÿ¯ÿç æ AææÀÿ Éë ¯ÿÿö {ÜÿDdç ¨Àÿþææ æ fê¯ÿææ ¨÷Lõÿÿç{Àÿ µÿsLÿç ¾ç¯ÿæ Üÿ] ¯ÿÿö ÓZÿÀÿ A{s æ AææÀÿ ÜÿçóÓæ A{s F¯ÿó AææÀÿ DæÀÿ Üÿ] AÜÿçóÓæ A{s)æ Óÿ¿ (Óúÿ'Àÿ A$ö ¾$æ$ö F¯ÿó ¨÷çßµÿæÌ~ ëÿÜÿô, Aæ¨~ LÿÜëÿ$æ;ÿç {¾, FÜÿç ¯ÿÚ {þæÀÿ A{s, {ÿ{¯ÿ Lÿ'~ Aæ¨~ Óÿ¿ LÿÜëÿd;ÿç æ Lÿæÿæ¨ç ëÿÜÿô æ FÜÿævÿæÀëÿ þç$¿æ AæD Lÿ'~ ¯ÿæ {Üÿ¯ÿ ? {¾{¯ÿ ÉÀÿêÀÿ Üÿ] Aæ¨~ZÿÀÿ ëÿÜÿô, ÿÉ´Àÿ, {ÿ{¯ÿ FÜÿæLëÿ |ÿæZÿç ÀÿQ#$#¯ÿæ ¯ÿÚ Aæ¨~ZÿÀÿ {Lÿ{¯ÿvëÿô {ÜÿæBSàÿæ ? ¯ÿÖëÿ
Óÿ¿Àÿ Ó´Àíÿ¨ {¾æ{SÉ´Àÿ Ó´ßó LÿÜÿç{àÿ, {Üÿ Aföëÿ ! Óÿ¿ ¯ÿÖë ÿçÿç LÿæÁÿ{Àÿ {Lÿ{¯ÿ Aµÿæ¯ÿ ÿæÜÿ] æ FÜÿç Aææ Üÿ] Óÿ¿ A{s, FÜÿæ Üÿ] ¨Àÿþ Óÿ¿ A{s æ FÜÿç Óÿ¿ D¨{Àÿ õÿÎç ÀÿQ), {Lÿ÷æ ÿ {Üÿ¯ÿæ, Ó¯ÿöÓ´ Óþ¨ö~, ÉëµÿæÉëµÿ Lÿþö üÿÁÿ ÿ¿æS, `ÿçÿÀÿ `ÿoÁÿÿæ Aµÿæ¯ÿ, àÿäÀÿ ¯ÿç¨Àÿêÿ ÿç¢ÿçÿ Lÿæ¾ö¿Lëÿ ÿ LÿÀÿç¯ÿæ, Ó¸íÿö ¨÷æ~êþæÿZÿÀÿ ÿßæµÿæ¯ÿ B¢ÿç÷ß ÓÜÿçÿ ¯ÿçÌß Óó{¾æS {Üÿ{àÿ þ {Ó$#{Àÿ AæÓNÿçÀÿ Aµÿæ¯ÿ, {LÿæþÁÿÿæ, ÿçfÀÿ àÿäÀëÿ ¯ÿçþëQ {Üÿ¯ÿæ{Àÿ àÿgæ, ¯ÿ¿$ö {`ÿÎæÀÿ Aµÿæ¯ÿ æ ÿ$æ {ÿf
äþæ õÿÿç
{Éò`ÿþ{ÿ÷æ{Üÿæ ÿæÿçþæÿçÿæ æ µÿ¯ÿ;ÿç Ó¸ÿó {ÿð¯ÿêþµÿçfæÿÓ¿ µÿæÀÿÿ ææ3ææ {ÿf (¾æÜÿæLÿç FLÿ þæÿ÷ CÉ´ÀÿZÿvÿæ{Àÿ ÀÿÜÿçdç, ÿæÜÿæZÿ {ÿf ÿ´æÀÿæ
{ÌæÝÉ Aæß
315
¾çF Lÿæ¾ö¿ LÿÀÿç$æF æ þÜÿææ ¯ëÿZÿ õÿÎç ¨Ýç¯ÿæ þæÿ÷{Lÿ AèëÿÁÿç þæÁÿÀÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ ¯ÿÿÁÿçSàÿæ æ FÜÿæ {ÓÜÿç {ÿfÀÿ Üÿ] ¨Àÿç~æþ $#àÿæ, {¾DôvÿæÀëÿ Lÿàÿ¿æ~ Óõfÿ {ÜÿæB$æF æ ¾æÜÿæ ¯ëÿZÿ ÿçLÿs{Àÿ $#àÿæ) æ äþæ, {ð¾ö¿, Éëç, LÿæÜÿæ ¨÷ÿç Éÿøÿæ ÿ {Üÿ¯ÿæ, ÿçf ÿçþ{;ÿ ¨íf¿ µÿæ¯ÿÀÿ Aµÿæ¯ÿ, {Üÿ Afëöÿ ! FÜÿç Ó¯ëÿ ÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ ¨÷æ©ç ¨ëÀëÿÌZÿÀÿ Üÿ] àÿä~ A{s æ FÜÿç¨Àÿç Ó¸íÿö 26àÿä~Lëÿ ¨÷ÿç¨æÿÿ Lÿ{àÿ æ ¾æÜÿæLÿç FÜÿç ÓþÖ Óæÿæ{Àÿ ¨Àÿç¨Lÿ´ A¯ÿ×æ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌZÿ ÿçLÿs{Àÿ Ó»¯ÿ {ÜÿæB$æF F¯ÿó AæóÉçLÿ Àíÿ¨{Àÿ Aæ¨~Zÿ ÿçLÿs{Àÿ þ ÿçÊÿçÿ Àíÿ¨{Àÿ ÀÿÜÿçdç æ ÿ$æ AæÓëÀÿê Ó¸ÿ ÿ´æÀÿæ Aæ¨âæ¯ÿçÿ þëÿÌ¿þæÿZÿ µÿçÿ{Àÿ þ FÜÿç Së~ ÀÿÜÿç$æF æ Lÿç;ëÿ ¨÷Óí© A¯ÿ×æ{Àÿ ÀÿÜÿç$æF æ {ÿ{¯ÿ ÿ {WæÀÿ ¨æ¨ LÿÀÿç$#¯ÿæ ¨æ¨êZëÿ þ Lÿàÿ¿æ~ LÿÀÿç¯ÿæÀÿ A#LÿæÀÿ ÀÿÜÿçdç æ ¯ÿÿöþæÿ AæÓëÀÿê Ó¸ÿÀÿ ¨÷þëQ àÿä~Lëÿ LÿÜëÿd;ÿç ÿ{»æ ÿ{¨öæµÿçþæÿÊÿ {Lÿ÷æ
¨æÀëÿÌ¿{þ ¯ÿ æ Ajæÿó `ÿæµÿçfæÿÓ¿ ¨æ$ö Ó¸ÿþæÓëÀÿêþú ææ4ææ {Üÿ ¨æ$ö ! ¨æQ, Wþ, Aµÿçþæÿ, {Lÿ÷æ, {LÿævÿÀÿ ¯ÿæ~ê F¯ÿó Ajæÿ FÜÿçÓ¯ëÿ AæÓëÀÿê Ó¸ÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌZÿ àÿä~ æ Dµÿß Ó¸ÿþæÿZÿ Lÿæ¾ö¿ Lÿ'~ ? {ÿð¯ÿê Ó¸úÿ¯ÿç{þæäæß ÿç¯ÿ¤ÿæßæÓëÀÿê þÿæ æ þæ Éë`ÿ
Ó¸ÿó {ÿð¯ÿêþµÿçfæ{ÿæÓç ¨æ¯ÿ ææ5ææ FÜÿç Dµÿß Ó¸ÿ þ{Àÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ ÿ "¯ÿç{þæäæß'- ¯ÿç{ÉÌ {þæä ÿçþ{;ÿ F¯ÿó AæÓëÀÿê Ó¸ÿ ¯ÿ¤ÿÿ ÿçþ{;ÿ þæÿç ÿçAæ¾æBdç æ {Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ {ÉæLÿ LÿÀÿ ÿæÜÿ] æ LÿæÀÿ~ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBd æ ¯ÿç{ÉÌ þëNÿçLëÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ æ A$öæúÿ {þæ{ÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ æ FÜÿç Ó¸ÿ {LÿDôvÿæ{Àÿ ÀÿÜÿç$æF ? {ÿ´ò µíÿÿÓ{Sò {àÿæ{LÿÓ½çúÿ {ÿð¯ÿ AæÓëÀÿ F¯ÿ `ÿ æ {ÿð{¯ÿæ ¯ÿçÖÀÿÉ
{¨÷æNÿ AæÓëÀÿó ¨æ$ö {þ Éõ~ë ææ6ææ {Üÿ Afëöÿ ! FÜÿç {àÿæLÿ{Àÿ µíÿÿ ¨÷æ~êþæÿZÿ Ó´µÿæ¯ÿ ÿëB ¨÷LÿæÀÿÀÿ {ÜÿæB$æF, {SæsçF {ÿ¯ÿÿæZÿÀÿ ¨Àÿç H Aÿ¿sç AÓëÀÿZÿ ¨Àÿç æ {¾{¯ÿ Üõÿÿß{Àÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ Lÿæ¾ö¿Àÿÿ {ÜÿæB$æF æ {ÿ{¯ÿ þëÿÌ¿ Üÿ] {ÿ¯ÿÿæ As;ÿç F¯ÿó {¾{¯ÿ AæÓëÀÿê Ó¸ÿ Lÿæ¾ö¿Àÿÿ {ÜÿæB$æF, {ÿ{¯ÿ FÜÿç þëÿÌ¿
316
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Üÿ] AÓëÀÿ As;ÿç æ Ó¸íÿö ÓõÎç{Àÿ FÜÿç ëÿBsç fæÿç Üÿ] ÀÿÜÿçd;ÿç æ {Ó AæÀÿ¯ÿ {ÿÉ{Àÿ fÿ½ {ÜÿæB$æD A$¯ÿæ A{Î÷àÿçAæ{Àÿ {LÿDôvÿæ{Àÿ fÿ½ {ÜÿæB$æAæ;ëÿ ÿæ LÿæÜÿ]Lÿç, FÜÿç ëÿBsçÀÿ A;ÿSöÿ Üÿ] {ÜÿæB$æ;ÿç æ ¯ÿÿöþæÿ ¨¾ö¿;ÿ {ÿ¯ÿÿæþæÿZÿ Ó´µÿæ¯ÿLëÿ Üÿ] ¯ÿçÖæÀÿ ¨í¯ÿöLÿ LÿëÜÿæSàÿæ, F{¯ÿ AÓëÀÿþæÿZÿ Ó´µÿæ¯ÿLëÿ {þævÿæÀëÿ ¯ÿçÖæÀÿ ¨í¯ÿöLÿ Éë~ ¨÷¯õÿÿçó `ÿ ÿç¯õÿÿçó `ÿ fÿæ ÿ ¯ÿçëÿÀÿæÓëÀÿæ
æ ÿ {Éò`ÿó ÿæ¨ç`ÿæ`ÿæ{Àÿæ ÿ Óÿ¿ó {ÿÌë ¯ÿçÿ¿{ÿ ææ7ææ {Üÿ Afëöÿ ! AÓëÀÿ þæ{ÿ Lÿæ¾ö¿ó Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæ F¯ÿó ALÿÿö¯ÿ¿ Lÿæ¾ö¿Àëÿ ÿç¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæ fæ~çÿ$æ;ÿç æ {ÿ~ë LÿÀÿç {ÓþæÿZÿvÿæ{Àÿ ÿæ Éëç ÀÿÜÿç$æF, ÿæ Aæ`ÿÀÿ~ F¯ÿó ÿæ Óÿ¿ Üÿ] ÀÿÜÿç$æF æ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌZÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ Lÿç¨Àÿç {ÜÿæB$æF ? AÓÿ¿þ¨÷ÿçÏó {ÿ fSÿæÜëÿÀÿÿêÉ´Àÿþú æ A¨ÀÿØÀÿÓóµíÿÿó Lÿçþÿ¿úÿ Lÿæþ{ÜÿðëÿLÿþú ææ8ææ FÜÿç AæÓëÀÿê ¨÷¯ÿõÿç ¾ëNÿ þëÿÌ¿ LÿÜÿç$æ;ÿç {¾, fSÿ AæÉ÷ß ÀÿÜÿçÿ , Ó¯ÿö$æ þç$¿æ A{s F¯ÿó CÉ´ÀÿZÿ ¯ÿçÿæ Ó´ÿ
Úê ¨ëÀëÿÌZÿ Óó{¾æSÀëÿ Üÿ] D {ÜÿæBdç æ {ÿ~ë LÿÀÿç fê¯ÿçÿ $#àÿæ ¨¾ö¿;ÿ {Lÿ¯ÿÁÿ {µÿæS LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] ¯ÿç{ß æ FÜÿæ ¯ÿ¿ÿêÿ AæD Lÿ'~ Adç ? Fÿæó õÿÎçþ¯ÿεÿ¿ ÿÎæþæ{ÿæÅÿ¯ëÿß
æ ¨÷µÿ¯ÿ;ÿë¿S÷Lÿþöæ~
äßæß fS{ÿæÜÿçÿæ
ææ9ææ FÜÿç þç$¿æ õÿÎç{Lÿæ~Àÿ A¯ÿàÿºÿ ÿ´æÀÿæ ¾æÜÿæÀÿ Ó´µÿæ¯ÿ ÿÎ {ÜÿæB ÓæÀÿçdç, {ÓÜÿç þ¢ÿ ¯ëÿç, A¨LÿæÀÿê, LÿøÀÿ Lÿþöê þëÿÌ¿ {Lÿ¯ÿÁÿ fSÿÀÿ ¯ÿçÿæÉ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ Üÿ] fÿ½ {ÿB$æ;ÿç æ LÿæþþæÉ÷çÿ¿ ëÿÑíÀÿó ÿ»þæÿþÿæÿ´çÿæ
æ {þæÜÿæú SõÜÿêÿ´æÓúÿS÷æÜÿæúÿ ¨÷¯ÿÿö{;ÿÉë`ÿç¯ÿ÷ÿæ
ææ10ææ {ÓÜÿç þëÿÌ¿ ÿ», þæÿ H þÿ ÿ´æÀÿæ ¾ëNÿ {ÜÿæB {Lÿò~Óç ¨÷Lÿ{Àÿ ¨íÿö ÿ {ÜÿD$#¯ÿæ LÿæþÿæÀÿ AæÉ÷ß {ÿB Ajæÿ ÿ´æÀÿæ þç$¿æ Óçæ;ÿLëÿ S÷Üÿ~ LÿÀÿç AÉëµÿ ÿ$æ µÿ÷Î ¯ÿ÷ÿþæÿZÿ{Àÿ ¾ëNÿ {ÜÿæB ÓóÓæÀÿ{Àÿ µÿ÷þ~ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {Óþæ{ÿ ¯ÿ÷ÿ þ LÿÀÿ;ÿç Lÿç;ëÿ µÿ÷Îæ`ÿæÀÿê As;ÿç `ÿç;ÿæþ¨Àÿç{þßæó `ÿ ¨÷àÿßæ;ÿæþë¨æÉ÷çÿæ
æ Lÿæ{þæ¨{µÿæS¨Àÿþæ Fÿæ¯ÿÿçÿç ÿçÊÿçÿæ
ææ11ææ
{ÌæÝÉ Aæß
317
{Óþæ{ÿ A;ÿçþ É´æÓ ¨¾ö¿;ÿ Aÿ;ÿ `ÿç;ÿæþæÿZëÿ {ÿB ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ ¯ÿçÌß {µÿæS ÿçþ{;ÿ ÿÀÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ ¯ÿæÓú FÿçLÿç Üÿ] Aæÿ¢ÿ {¯ÿæàÿç {Óþæ{ÿ þæëÿ$æ;ÿç, ÿæÜÿæZÿ þæÿ¿ÿæ FÜÿç Lÿç {¾, {¾ÿçLÿç ¨æÀÿç¯ÿ {µÿæS ÓóS÷Üÿ LÿÀÿ æ FÜÿæÀÿ AæSLëÿ AæDÿA#Lÿ Lÿçdç ÿæÜÿ] AæÉæ¨æÉ{ÿð¯ÿöæ
Lÿæþ{Lÿ÷æ¨Àÿæß~æ
æ CÜÿ{;ÿ Lÿæþ{µÿæSæ$öþÿ¿æ{ßÿæ$öÓoßæúÿ ææ12ææ AæÉæÀíÿ¨ê Aÿ;ÿ üÿæÉ ÿ´æÀÿæ ({SæsçF üÿæÉ ÿ´æÀÿæ Üÿ] {àÿæ{Lÿ þÀÿç¾æAæ;ÿç, Fvÿæ{Àÿ Aÿ;ÿ üÿæÉ ÿ´æÀÿæ) ¯ÿæ¤ÿç {ÜÿæB$#¯ÿæ Lÿæþ{Lÿ÷æ ¨Àÿæß~ ¯ÿçÌß {µÿæSÀÿ ¨ëÿ} ÿçþ{;ÿ {Óþæ{ÿ Aÿ¿æß ¨í¯ÿöLÿ ÿæÿç ¯ÿÜëÿÿ ¨ÿæ$öLëÿ ÓóS÷Üÿ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ {`ÿÎæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Aÿ
ÿ ÿçþ{;ÿ {Ó Àÿæÿ÷ÿçÿ AÓæþæfçLÿ ¨${Àÿ ¨æÿ {ÿB$æ;ÿç æ AæSLëÿ LÿÜëÿd;ÿçBÿþÿ¿þßæ àÿ²þçþó ¨÷æ¨ú{Ó¿ þ{ÿæÀÿ$þú æ BÿþÖêÿþ¨ç {þ µÿ¯ÿçÌ¿ÿç ¨ëÿöÿþú ææ13ææ {Óþæ{ÿ µÿæ¯ëÿ$æ;ÿç {¾, þëô Aæfç FÜÿæ ¨æBàÿç æ LÿæàÿçLÿç FÜÿç þ{ÿæÀÿ$Lëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿç æ {þæ ¨æQ{Àÿ FÿçLÿç ÿ ÀÿÜÿçdç ¨ëÿ
AæÓ;ÿæ Lÿæàÿç FÿçLÿç þçÁÿç¾ç¯ÿ æ A{Óò þßæ Üÿÿ
ÉÿøÜÿöÿç{Ì¿ `ÿæ¨Àÿæÿ¨ç æ CÉ´{ÀÿæÜÿþÜÿó {µÿæSê Éç{æÜÿó ¯ÿàÿ¯ÿæúÿ ÓëQêææ14ææ {ÓÜÿç Éÿø {þæÀÿ ÿ´æÀÿæ þÀÿç¾æBdç F¯ÿó Aÿ¿ ÉÿøZÿë þ þëô þæÀÿç¯ÿç æ þëô Üÿ] CÉ´Àÿ F¯ÿó GÉ´¾ö¿Lëÿ {µÿæS LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ æ þëô Üÿ] Óçç þæÿZÿ{Àÿ ¾ëNÿ ¯ÿÁÿ¯ÿæÿ F¯ÿó ÓëQê A{s æ Aæ{|ÿ¿æµÿçfÿ¯ÿæÿÓ½ç {Lÿæ{ÿ¿æÖç Óÿõÿ{Éæ þßæ æ ß{ä¿ ÿæÓ¿æþç {þæÿçÌ¿ Bÿ¿jæÿ¯ÿç{þæÜÿçÿæ
ææ15ææ þëô ¯ÿÜëÿÿ ¯ÿÝ ÿê F¯ÿó ¯ÿÝ Lëÿsëºç A{s æ {þæ Óþæÿ µÿàÿæ Aÿ¿ LÿçF Adç ? þëô ¾j LÿÀÿç¯ÿç, þëô ÿæÿ {ÿ¯ÿç, {þæ{ÿ ÜÿÌö {Üÿ¯ÿ æ FÜÿç¨Àÿç Ajæÿ ÿ´æÀÿæ {Ó ¯ÿç{ÉÌ {þæÜÿçÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ Lÿ'~ ¾j ÿæÿ þ Ajæÿ ? FÜÿæÀÿ DÿÀÿ 17 ÿºÀÿ {ÉâæLÿ{Àÿ ØÎ LÿÀÿçd;ÿç æ FÿçLÿç{Àÿ þ {Óþæ{ÿ Ó;ëÿÎ ÿ {ÜÿæB A{ÿLÿ µÿ÷æ;ÿçÀÿ ÉçLÿæÀÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç-
318
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
A{ÿLÿ`ÿçÿ¯ÿçµÿ÷æ;ÿæ {þæÜÿfæàÿÓþæ¯õÿÿæ
æ ¨÷ÓNÿæ
Lÿæþ{µÿæ{SÌë ¨ÿ;ÿç ÿÀÿ{LÿÉë{`ÿò ææ16ææ A{ÿLÿ ¨÷LÿæÀÿ µÿ÷þçÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ `ÿçÿ ¾ëNÿ ¯ÿ¿Nÿç, {þæÜÿ fæàÿ{Àÿ S÷Óçÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ ¯ÿçÌß {µÿæS{Àÿ Aÿ¿;ÿ AæÓNÿ {ÓÜÿç AæÓëÀÿê Ó´µÿæ¯ÿ ¾ëNÿ þëÿÌ¿ A¨¯ÿçÿ÷ ÿÀÿLÿ{Àÿ ¨Ýç$æ;ÿç æ AæSLëÿ É÷êLõÿÐ Ó´ßó LÿÜÿç{¯ÿ {¾, ÿÀÿLÿ Lÿ'~ ? AæÓ»æ¯ÿçÿæ
Ö²æ ÿþæÿþÿÿ´çÿæ
æ ßf{;ÿ ÿæþß{jð{Ö ÿ{»ÿæ¯ÿç#¨í¯ÿöLÿþú ææ17ææ ÿçfLëÿ Üÿ] {É÷Ï þæëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ÿ H þæÿÀÿ þÿ{Àÿ ¾ëNÿ {ÜÿæB {ÓÜÿç Wþç þëÿÌ¿ ÉæÚ ¯ÿç#Àëÿ ÀÿÜÿçÿ {Lÿ¯ÿÁÿ ÿæþ þæÿ÷Lÿ ¾j ÿ´æÀÿæ ¨æQ Àíÿ¨{Àÿ ¾fÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Lÿ'~ {ÓÜÿç ¾j LÿÀÿç$æ;ÿç, {¾¨Àÿç É÷êLõÿÐ LÿÜÿçd;ÿç ? ÿæÜÿ], {ÓÜÿç ¯ÿç#Lëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç LÿÀÿç$æ;ÿç æ LÿæÀÿ~ ¯ÿç# {¾æ{SÉ´Àÿ Ó´ßó LÿÜÿçd;ÿç æ (Aæß 4/24-33 ÿ$æ Aæß 3/10-17) AÜÿóLÿæÀÿó ¯ÿàÿó ÿ¨öó Lÿæþó {Lÿ÷æó `ÿ ÓóÉ÷çÿæ
æ þæþæ¨Àÿ{ÿ{ÜÿÌë ¨÷ÿ´çÌ{;ÿæµÿ¿ÓíßLÿæ
ææ18ææ Aÿ¿þæÿZÿë ÿç¢ÿæ LÿÀëÿ$#¯ÿæ, AÜÿóLÿæÀÿ, ¯ÿÁÿ, Wþ, Lÿæþÿæ F¯ÿó {Lÿ÷æ ¨Àÿæß~ ¨ëÀëÿÌ ÿçf F¯ÿó Aÿ¿ ÉÀÿêÀÿ{Àÿ ×çÿ {þæ{ÿ, A;ÿ¾ö¿æþê ¨ÀÿþææZÿë {ÿ´Ì LÿÀÿç$æF æ ÉæÚ ¯ÿç#{Àÿ ¨ÀÿþææZÿ ÓëþçÀÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ FLÿ ¾j A{s æ ¾çF FÜÿç ¯ÿç#Lëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç ÿæþ þæÿ÷Lëÿ ¾j LÿÀÿç$æF, ¾j ÿæþ{Àÿ Lÿçdç ÿæ Lÿçdç LÿÀÿç$æ;ÿç æ {Óþæ{ÿ ÿçf F¯ÿó Aÿ¿ ÉÀÿêÀÿ{Àÿ ×çÿ {þæ{ÿ ¨ÀÿþææZëÿ {ÿ´Ì LÿÀÿç$æ;ÿç æ {àÿæ{Lÿ {ÿ´Ì þ LÿÀÿç$æ;ÿç F¯ÿó Àÿäæ þ ¨æB¾æAæ;ÿç æ FÜÿç¨Àÿç Lÿ'~ FÜÿç {àÿæLÿþæ{ÿ þ Àÿäæ ¨æB¾ç{¯ÿ ? FÜÿæLëÿ ¨ëÿ
LÿÜÿëd;ÿç-ÿæÜÿ] æ ÿæÿÜÿó ÿ´çÌÿ
LÿùÀÿæúÿ ÓóÓæ{ÀÿÌë ÿÀÿæþæúÿ æ äç¨æþ¿fÓ÷þÉëµÿæÿæÓëÀÿê{Ì´¯ÿ {ßæÿçÌë ææ19ææ {þæ{ÿ {ÿ´Ì LÿÀÿë$#¯ÿæ {ÓÜÿç ¨æ¨æ`ÿæÀÿê, LÿøÀÿLÿþöê ÿÀÿæþLëÿ þëô ÓóÓæÀÿ{Àÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ AæÓëÀÿê {¾æÿç{Àÿ Üÿ] ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæB$æF, ¾çF ÉæÚ¯ÿç#Lëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç ¨ífæ LÿÀÿç$æ;ÿç, {Ó ¨æ¨æßë As;ÿç, {Ó Üÿ] þëÿÌ¿þæÿZÿ þ{Àÿ Aþ æ FþæÿZëÿ Üÿ] LÿøÀÿ Lÿþöê LëÿÜÿæ¾æBdç æ FÜÿç ÓóÓæÀÿ{Àÿ Aÿ¿ {LÿÜÿç Aþ
{ÌæÝÉ Aæß
319
ÿæÜÿ] æ ¨í¯ÿöÀëÿ LÿÜÿç$#{àÿ F¨Àÿç Aþ ¨ëÀëÿÌZëÿ þëô ÿÀÿLÿ{Àÿ ¨LÿæB$æF æ ÿæÜÿæLëÿ Fvÿæ{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç {¾, {ÓÜÿç ¨æ¨æßë ¨ëÀëÿÌZëÿ AfÓ÷ AæÓëÀÿê {¾æÿç{Àÿ ¨LÿæB$æF æ FÜÿæ Üÿ] ÿÀÿLÿ A{s æ ÓææÀÿ~ {fàúÿÀÿ ¾æÿÿæ µÿßZÿÀÿ {ÜÿæB$æF F¯ÿó Fvÿæ{Àÿ Aÿ¯ÿÀÿÿ AæÓëÀÿê {¾æÿê{Àÿ fÿ½ {ÿ¯ÿæ Lÿ÷{þ {Lÿ{ÿ ëÿ
Q ¨íÿö {Üÿ¯ÿ ? Aÿ
{ÿð¯ÿê Ó¸ÿ ÿçþ{;ÿ ¨÷ßÿ§ÉêÁÿ {Üÿ¯ÿæ D`ÿçúÿ æ AæÓëÀÿêó {ßæÿçþæ¨æ þí|ÿæ fÿ½ÿç fÿ½ÿç æ þæþ¨÷æ{¨ð¿¯ÿ{Lÿò{;ÿß ÿ{ÿæ ßæ;ÿ¿þæó Sÿçþú ææ20ææ {Üÿ {Lÿò{;ÿß ! þëQö þëÿÌ¿ fÿ½ fÿ½æ;ÿÀÿ ¨¾ö¿;ÿ AæÓëÀÿê {¾æÿêLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB, {þæ{ÿ ¨÷æ© ÿ {ÜÿæB ¨í¯ÿöæ{¨äæÿ þ Aÿ¿;ÿ ÿêaÿ SÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æ;ÿç, ¾æÜÿæÀÿ ÿæþ ÿÀÿLÿ LëÿÜÿæ¾æBdç æ ¯ÿÿöþæÿ {ÿQ#¯ÿæ ÿÀÿLÿÀÿ DúÿSþ Lÿ'~ ? ÿ÷ç¯ÿçó ÿÀÿLÿ{Ó¿ÿó ÿ´æÀÿó ÿæÉÿþæÿ
æ Lÿæþ
{Lÿ÷æÖ$æ {àÿæµÿÖÓ½æ{ÿÿúÿÿ÷ßó ÿ¿{fúÿ ææ21ææ Lÿæþ, {Lÿ÷æ F¯ÿó {àÿæµÿ FÜÿæ ÿç{ÿæsçÿ ÿÀÿLÿÀÿ þíÁÿ ÿ´æÀÿ A{s æ Fþæ{ÿ AææLëÿ ÿæÉ LÿÀÿç ÿæÜÿæZëÿ A{æSÿç{Àÿ {ÿB$æ;ÿç æ Aÿ
FÜÿç ÿç{ÿæsçLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçÿ æ FÜÿç ÿç{ÿæsç{Àÿ Üÿ] AæÓëÀÿê Ó¸ÿ AææÀÿçÿ {ÜÿæB ÀÿÜÿçdç æ FÜÿæLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ àÿæµÿ Lÿ'~ F{ÿð¯ÿ}þëNÿ
{Lÿò{;ÿß ÿ{þæÿ´æ{ÀÿðÚçµÿçÿöÀÿ
æ Aæ`ÿÀÿÿ¿æÿ
{É÷ßÖ{ÿæ ßæÿç ¨Àÿæó Sÿçþú ææ22ææ {Üÿ {Lÿò{;ÿß ! ÿÀÿLÿÀÿ FÜÿç ÿçÿç ÿ´æÀÿÀëÿ þëNÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ, ÿçfÀÿ ¨Àÿþ Lÿàÿ¿æ~ ÿçþ{;ÿ Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç$æF æ ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ {Ó ¨ÀÿþSÿç A$öæúÿ {þæ{ÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ FÜÿç ÿçÿç ¯ÿçLÿæÀÿþæÿZëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ ¨{Àÿ Üÿ] þëÿÌ¿ ÿçßÿ LÿþöLëÿ LÿÀÿç¨æÀÿç$æF æ ¾æÜÿæÀÿ ¨Àÿç~æþ ¨Àÿþ {É÷ß A{s æ ß
ÉæÚ¯ÿç#þõúÿÓõf¿ ¯ÿÿö{ÿ LÿæþLÿæÀÿÿ
æ ÿ Ó Óççþ¯ÿæ{¨§æÿç ÿ ÓëQó ¨Àÿæó Sÿçþú ææ23ææ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ D¨{ÀÿæNÿ ÉæÚ¯ÿç#Lëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç ({ÓÜÿç ÉæÚ Aÿ¿ {Lÿò~Óç ëÿÜÿô ¯ÿÀÿó Bÿç SëÜÿ¿ÿþó ÉæÚþú-(15/20) Sêÿæ Ó´ßó ¨íÿö ÉæÚ A{s æ ¾æÜÿæLëÿ Ó´ßó É÷êLÿõÐ LÿÜÿç$#{àÿ FÜÿç ¯ÿç#Lëÿ ÿ¿æSLÿÀÿç) ÿçf Bdæ ÿ´æÀÿæ
320
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æF, {Ó ÿæ ÓççLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç$æF, ÿæ ¨ÀÿþSÿçLëÿ F¯ÿó ÿæ ÓëQLëÿ Üÿ] ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ ÓÓ½æúÿbÿæÚó ¨÷þæ~ó {ÿ Lÿæßö¿æLÿßö¯ÿ¿¯ÿ×ç{ÿò æ jæÿ´æ ÉæÚ¯ÿçæ{ÿæNÿó Lÿþö LÿÿöõþçÜÿæÜÿöÓç ææ24ææ {ÿ~ë LÿÀÿç {Üÿ Afëÿö ! ÿëþÿÿçþ{;ÿ Lÿÿö¯ÿ¿ F¯ÿó ALÿÿö¿¯ÿÀÿ FÜÿç ¯ÿ¿¯ÿ×æ{Àÿ A$öæúÿ þëô Lÿ'~ LÿÀÿç¯ÿç F¯ÿó Lÿ'~ ÿ LÿÀÿç¯ÿç ? FÜÿæÀÿ ¯ÿ¿¯ÿ×æ{Àÿ ÉæÚ Üÿ] {SæsçF ¨÷þæ~ A{s æ F¨Àÿç fæ~ç LÿÀÿç ÉæÚ ¯ÿç#ÿ´æÀÿæ ÿçöæÀÿçÿ LÿÀÿæ¾æB$#¯ÿæ LÿþöLëÿ Üÿ] ëÿ{þ LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçÿ æ ÿõÿêß Aæß{Àÿ þ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ""ÿçßÿóLë&ÀëÿLÿþöÿ´þú''ÿçßÿ Lÿþö D¨{Àÿ LÿÜÿç{àÿ F¯ÿó LÿÜÿç{àÿ {¾, ¾jÀÿ ¨÷Lÿ÷çßæ Üÿ] {ÓÜÿç ÿçßÿ Lÿþö A{s F¯ÿó {ÓÜÿç ¾j AæÀÿæÿæÀÿ ¯ÿç# ¯ÿç{ÉÌÀÿ `ÿçÿ÷~ þæÿ÷ æ ¾æÜÿæLÿç þÿLëÿ Ó¯ÿö$æ ÿç{Àÿæ LÿÀÿç, ÉæÉ´ÿ ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÿB$æF æ Fvÿæ{Àÿ {Ó LÿÜÿç{àÿ {¾, Lÿæþ, {Lÿ÷æ H {àÿæµÿ ÿÀÿLÿÀÿ ÿç{ÿæsç ¨÷þëQ ÿ´æÀÿ A{s æ FÜÿç ÿç{ÿæsçLëÿ ÿ¿æS Lÿàÿæ ¨{Àÿ Üÿ] {ÓÜÿç ÿçßÿ LÿþöÀÿ ¨÷æÀÿ» {ÜÿæB$æF æ ¾æÜÿæLëÿ þëô ¯ÿæÀÿºæÀÿ LÿÜÿçàÿç æ ¾æÜÿæLÿç ¨Àÿþ {É÷ß H ¨Àÿþ Lÿàÿ¿æ~ {ÿD$#¯ÿæ Aæ`ÿÀÿ~ A{s æ ÓæóÓæÀÿçLÿ Lÿæ¾ö¿ LÿÁÿæ¨{Àÿ {¾Dô ¯ÿ¿Nÿç {¾ÿçLÿç ¯ÿ¿Ö ÀÿÜÿç$æF, {ÓÿçLÿç Üÿ] Lÿæþ, {Lÿæ H {àÿæµÿ ÿæÜÿæZÿ ÿçLÿs{Àÿ fê¯ÿ;ÿ Àíÿ¨{Àÿ þçÁÿç$æF æ Lÿþö {Lÿò~çÓç F¨Àÿç FLÿ ¯ÿÖë {¾, Lÿæþ, {Lÿ÷æ H {àÿæµÿ ÿ¿æS Lÿàÿæ ¨{Àÿ Üÿ] {Ó$#{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ þÁÿç$æF æ Lÿþö, Aæ`ÿÀÿ~{Àÿ |ÿÁÿç ¾æB$æF æ ¾çF {ÓÜÿç ¯ÿç#Lëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç ÿçf Bdæ{Àÿ Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç$æF æ ÿæÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ ÓëQÓçç A$¯ÿæ ¨ÀÿþSç Lÿçdç þ ÀÿÜÿçÿ$æF æ ¯ÿÿöþæÿ Lÿÿö¯ÿ¿ F¯ÿó ALÿÿö¯ÿ¿Àÿ ¯ÿ¿¯ÿ×æ{Àÿ ÉæÚ Üÿ] FLÿ þæÿ÷ ¨÷ þ æ~ A{s æ Aÿ
ÉæÚ ¯ÿç # Aÿë Ó æ{Àÿ Üÿ] ëÿþLëÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçÿ F¯ÿó {ÓÜÿç ÉæÚ {ÜÿDdç Sêÿæ æ -ÿçÍÌöFÜÿç AæßÀÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ Ó¯ÿçÖæÀÿ ¯ÿÿöÿæ Lÿ{àÿ æ {¾Dô$#{Àÿ æÿ{Àÿ ×çÿç, Ó¯ÿöÓ´Àÿ Óþ¨ö~, A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ Éëç,
{ÌæÝÉ Aæß
321
B¢ÿç÷ßþæÿZÿ ÿþÿ, þÿÀÿ Éþÿ, Ó´Àíÿ¨Lëÿ Ó½Àÿ~ LÿÀÿæD$#¯ÿæ Aßÿ, ¾j ÿçþ{;ÿ ¨÷ßÿ§, þÿ ÓÜÿçÿ B¢ÿç÷ßZëÿ ÿ¨æB¯ÿæ, A{Lÿ÷æ, `ÿçÿ Éæ;ÿ ¨÷¯ÿæÜÿçÿ ÀÿÜÿç¯ÿæ Bÿ¿æÿç 26 àÿä~Lëÿ ¾æÜÿæ Ó¸íÿö BÎZÿ Óþê¨ ¨Üÿo#$#¯ÿæ {¾æS Óæÿæ{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ {Lÿò~Óç ÓæLÿZÿ ÿçLÿs{Àÿ Üÿ] Ó»¯ÿ {ÜÿæB$æF æ AæóÉçLÿ Àíÿ¨{Àÿ ÓþÖZÿvÿæ{Àÿ ÀÿÜÿçdç æ FÜÿæ¨{Àÿ {Ó AæÓëÀÿê Ó¸ÿÀÿ ¨÷æÿ 4/6 ¯ÿçLÿæÀÿÀÿ ÿæþ {ÿ{àÿ æ {¾¨Àÿç Aµÿçþæÿ, ÿ» H Lÿ{vÿæÀÿÿæ, Ajæÿ Bÿ¿æÿç F¯ÿó {ÉÌ{Àÿ ÿçÿöß {ÿ{àÿ, {Üÿ Afëöÿ ! {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ ÿ "¯ÿç{þæäæß' A$öæúÿ ¨íÿö ÿç¯õÿÿ ÿçþ{;ÿ {ÜÿæB$æF, ¨Àÿþ ¨ÿÀÿ ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ {ÜÿæB$æF F¯ÿó AæÓëÀÿê Ó¸ÿ ¯ÿ¤ÿÿ H A{æSÿç ÿçþ{;ÿ {ÜÿæB$æF æ {Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ {ÉæLÿ LÿÀÿ ÿæÜÿ] æ LÿæÀÿ~ ëÿ{þ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBd æ FÜÿç Ó¸ÿ {LÿDôvÿæ{Àÿ {ÜÿæB$æF ? {Ó LÿÜÿç{àÿ {¾, FÜÿç {àÿæLÿ{Àÿ þëÿÌ¿þæÿZÿ Ó´µÿæ¯ÿ ëÿB ¨÷LÿæÀÿÀÿ {ÜÿæB$æF, {ÿ¯ÿÿæ ¨Àÿç F¯ÿó Aÿ¿sç AÓëÀÿ ¨Àÿç æ {¾{¯ÿ Üõÿÿß{Àÿÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ ¯õÿç {ÜÿæB$æF, {ÿ{¯ÿ FÜÿç þëÿÌ¿ Üÿ] {ÿ¯ÿÿæ {ÜÿæB¾æF F¯ÿó {¾{¯ÿ AæÓëÀÿê Ó¸ÿÀÿ ¯õÿç {ÜÿæB$æF, {ÿ{¯ÿ {ÓÜÿç þëÿÌ¿ Üÿ] AÓëÀÿ {ÜÿæB¾æF æ ÓõÎç{Àÿ þëÿÌ¿þæÿZÿÀÿ FÜÿç ëÿBsç Üÿçô fæÿç ÀÿÜÿçdç æ LÿçF {LÿDôvÿç fÿ½ {ÿB $æD ÿæ LÿæÜÿ]Lÿç F¯ÿó ÿçfLëÿ ¾æÜÿæ Lÿçdç LÿÜëÿ$æDÿæ LÿæÜÿ]Lÿç FÜÿç ëÿBsçÀÿ A;ÿSöÿ Üÿ] {ÜÿæB$æF æ ÿúÿ¨Êÿæúÿ {Ó AæÓëÀÿê Ó´µÿæ¯ÿ¾ëNÿ þëÿÌ¿Zÿ àÿä~Lëÿ Ó¯ÿçÖæÀÿ D{àÿâQ Lÿ{àÿ æ AæÓëÀÿê Ó¸ÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ Lÿÿö¯ÿ¿ Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæ fæ~çÿ$æF F¯ÿó ALÿÿö¿¯ÿ Lÿæ¾ö¿{Àÿ ÿç¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæ þ fæ~çÿ$æF æ {Ó {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Lÿþö{Àÿ Üÿ] ¨÷¯õÿÿÿ {ÜÿæB ÿæÜÿ] {ÿ{¯ÿ ÿæ ÿæÜÿæZÿvÿæ{Àÿ Óÿ¿ $æF ÿæ Éëç F¯ÿó ÿæ Aæ`ÿÀÿ~ Üÿ] ÀÿÜÿç$æF æ ÿæÜÿæZÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ{Àÿ FÜÿç fSÿ AæÉ÷ß ÀÿÜÿçÿ, CÉ´ÀÿZÿ ¯ÿçÿæ Ó´ÿ
Úê ¨ëÀëÿÌZÿ Óó{¾æSÀëÿ Üÿ] D {ÜÿæBdç, Aÿ
FÜÿç ÓóÓæÀÿ {Lÿ¯ÿÁÿ {µÿæS {µÿæSç¯ÿæ ¨æBô Üÿ] {ÜÿæBdç æ FÜÿæÀÿ AæSLëÿ AæD Lÿ'~ ¯ÿæ ÀÿÜÿçdç ? FÜÿç ¯ÿç`ÿæÀÿ LõÿÐZÿ LÿæÁÿ{Àÿ þ $#àÿæ F¯ÿó Ó{ÿð¯ÿ
322
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
ÀÿÜÿç$æF æ {Lÿ¯ÿÁÿ `ÿæÀÿ¯ÿæLúÿ LÿÜÿç$#àÿæ F¨Àÿç ÿëÜÿô æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ fÿþæÿÓ{Àÿ {ÿð¯ÿê-AæÓëÀÿê Ó¸ÿÀÿ Üÿ÷æÓ-¯õÿç ÀÿÜÿçdç, {Ó ¨¾ö¿;ÿ FÜÿæ ÀÿÜÿç$#¯ÿ æ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾ {ÓÜÿç þ¢ÿ ¯ëÿç LÿøÀÿ Lÿþöê ¨ëÀëÿÌ ÓþÖZÿ AÜÿçÿ LÿÀÿç¯ÿæ ¨æBô Üÿ] fSÿ{Àÿ D {ÜÿæB$æ;ÿç æ {ÓÜÿç LÿøÀÿLÿþöê ¨ëÀëÿÌ LÿÜÿç$æ;ÿç- {þæ ÿ´æÀÿ FÜÿç Éÿø þÀÿçSàÿæ, ¯ÿÿöþæÿ ÿæLëÿ þæÀÿç¯ÿç æ {Üÿ Afëöÿ ! FÜÿç¨Àÿç Lÿæþ {Lÿ÷æ ÿ´æÀÿæ AæÉ÷çÿ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ ÉÿøþæÿZëÿ þæÀÿçÿ$æ;ÿç ¯ÿÀÿó ÿçf F¯ÿó Aÿ¿þæÿZÿ ÉÀÿêÀÿ{Àÿ ×çÿ {þæ{ÿ A;ÿ¾¿æþê ¨ëÀëÿÌZëÿ {ÿ´Ì LÿÀÿç$æF æ {ÿ{¯ÿ Lÿ'~ Afëöÿ ¨÷ÿçjæLÿÀÿç fßÿ÷$ AæÿçLëÿ þæÀÿç{àÿ ? ¾ÿç þæÀÿç$æ{;ÿ, {ÿ{¯ÿ AæÓëÀÿê Ó¸ÿ¾ëNÿ {ÜÿæB$æ{;ÿ, {ÓÜÿç ¨ÀÿþææZëÿ {ÿ´Ì LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç {ÜÿæB$æ{;ÿ æ {¾{¯ÿÿLÿç AfëöÿZëÿ É÷êLõÿÐ ØÎ LÿÜÿç{àÿ {¾, ëÿ{þ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBd æ {ÉæLÿ LÿÀÿ ÿæÜÿ] æ Fvÿæ{Àÿ þ ØÎ {ÜÿDdç {¾, CÉ´ÀÿZÿ ÿç¯ÿæÓ ÓþÖZÿ Üõÿÿß{Àÿ {ÜÿæB$æF æ Ó½Àÿ~ ÀÿQ#¯ÿæ D`ÿçÿ {¾, LÿçF f{~ ëÿþLëÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ {ÿQëd;ÿç æ Aÿ
Ó{ÿð¯ÿ ÉæÚ ÿç}Î Lÿ÷çßæÀÿ Üÿ] Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçÿ æ Aÿ¿$æ ÿ ¨÷Öëÿ ÀÿÜÿçdç æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ¨ëÿ
LÿÜÿç{àÿ {¾, AæÓëÀÿê Ó´µÿæ¯ÿ¾ëNÿ Lÿ÷ëÀÿ þëÿÌ¿Zëÿ ¯ÿæÀÿºæÀÿ ÿÀÿLÿLëÿ ¨vÿæB$æF æ ÿÀÿLÿÀÿ Ó´Àíÿ¨ Lÿ'~ ? {ÿ{¯ÿ LÿÜÿç{àÿ ¯ÿæÀÿºæÀÿ ÿêaÿ, Aþ {¾æÿç þæÿZÿ{Àÿ fÿ½ {ÿ¯ÿæ Üÿ] ÿÀÿLÿ A{s æ Lÿæþ, {Lÿ÷æ H {àÿæµÿ ÿÀÿLÿÀÿ ÿç{ÿæsç þíÁÿ ÿ´æÀÿ A{s æ FÜÿç ÿç{ÿæsç D¨{Àÿ Üÿ] AæÓëÀÿê Ó¸ÿ AææÀÿçÿ {ÜÿæB ÀÿÜÿçdç æ FÜÿç ÿç{ÿæsçLëÿ ÿ¿æS Lÿàÿæ¨{Àÿ Üÿ] {ÓÜÿç ÿçßÿ LÿþöÀÿ ¨÷æÀÿ» {ÜÿæB$æF æ ¾æÜÿæLëÿ þëô ¯ÿæÀÿºæÀÿ LÿÜÿçàÿç æ Óç {ÜÿDdç {¾, Lÿþö {Lÿò~Óç F¨Àÿç FLÿ ¯ÿÖë æ ¾æÜÿæÀÿ ¨÷æÀÿ» Lÿæþ, {Lÿ÷æ F¯ÿó {àÿæµÿLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ Üÿ] {ÜÿæB$æF æ ÓæóÓæÀÿçLÿ Lÿæ¾ö{Àÿ þ¾ö¿æÿçÿ |ÿèÿ{Àÿ ÓþæfçLÿ ¯ÿ¿¯ÿ×æ þæÿZÿÀÿ ÿç¯ÿöæÜÿ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ ¾çF {¾ÿçLÿç ¯ÿ¿Ö {ÜÿæB$æ;ÿç æ Lÿæþ,{Lÿ÷æ H {àÿæµÿ ÿæÜÿæZÿ ÿçLÿs{Àÿ {ÓÿçLÿç A#Lÿ þæÿ÷æ{Àÿ ÀÿÜÿç$æF æ ¯ÿÖëÿ
FÜÿç ÿç{ÿæsç ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ ¨{Àÿ Üÿ] ¨Àÿþææ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÿD$#¯ÿæ ÿçöæÀÿçÿ Lÿþö{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ þçÁÿç$æF æ {ÿ~ë þëô Lÿ'~ LÿÀÿçç¯ÿç F¯ÿó Lÿ'~ ÿ LÿÀÿç¯ÿç æ FÜÿç ¯ÿ¿¯ÿ×æ{Àÿ {Lÿ¯ÿÁÿ ÉæÚ Üÿ] ¨÷þæ~ A{s æ {LÿDô ÉæÚ ? FÜÿçç Lÿç Sêÿæ- "Lÿçþ{ÿð
ÉæÚ ¯ÿçÖ{Àÿð
' æ {ÿ~ë LÿÀÿç FÜÿç ÉæÚ ÿ´æÀÿæ ÿçöæÀÿçÿ Lÿþö ¯ÿç{ÉÌLÿë Üÿ] ëÿ{þ LÿÀÿ æ
{ÌæÝÉ Aæß
323
FÜÿç Aæß{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ {ÿð¯ÿê-Ó¸ÿ F¯ÿó AæÓëÀÿê-Ó¸ÿ DµÿßZÿ ¯ÿçÖæÀÿ ¨í¯ÿöLÿ ¯ÿÿöÿæ Lÿ{àÿ æ {ÓÜÿç ëÿÜÿ]Zÿ ÿç¯ÿæÓ ×æÿ þæÿ¯ÿZÿ Üõÿÿß{Àÿ {¯ÿæàÿç LÿÜÿç{àÿ æ ÿæÜÿæÀÿ üÿÁÿ þ LÿÜÿç{àÿ æ Aÿ
C ÿûÿç ÿç É÷ ê þú ÿ µÿS¯ÿú ÿ SêÿæÓí ¨ ÿç Ì ûë ¯ÿ÷ Ü ÿ½ ¯ÿç ÿ¿æßæó {¾æSÉæ{Ú É÷êLõÿÐæfëöÿ Óºæ{ÿ "{ÿð¯ÿæÓëÀÿ Ó¸úÿ ¯ÿçµÿæS {ßæ{Sæ' ÿæþ {ÌæÝ{Éææß
ææ16ææ FÜÿç ¨÷Lÿæ{Àÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæ Àíÿ¨ê D¨ÿç{Ìÿ, F¯ÿó ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ ÿ$æ {¾æSæÉæÚ ¯ÿçÌßLÿ É÷êLõÿÐ F¯ÿó AfëöÿZÿ Óºæÿ{Àÿ "{ÿð¯ÿæÓëÀÿ Ó¸úÿ ¯ÿçµÿæS {¾æ{Sæ' ÿæþLÿ {ÌæÝÉ Aæß Ó¸íÿö {Üÿàÿæ æ Bÿç É ÷ ê þú ÿ ¨ÀÿþÜÿóÓ ¨Àÿþæÿ¢ÿÓ¿ Éç Ì ¿ É÷ ê Ó´ æ þê AÝSÝæÿ¢ÿLõÿ{ÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæßæ
ß$æ$ö Sêÿæ µÿæ{Ì¿ "{ÿð¯ÿæÓëÀÿ Ó¸úÿ ¯ÿçµÿæS {¾æ{Sæ' ÿæþ {ÌæÝ{Éææß
ææ16ææ ææ ÜÿÀÿç CÿúÿÓúÿ ææ
324
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
C
É÷ê ¨Àÿþæ{ÿ ÿþ
A$ Ó©ÿ{Éææß
Ì{ÝæÉ Aæß {ÉÌ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ØÎ LÿÜÿç{àÿ {¾ Lÿæþ, {Lÿ÷æ F¯ÿó {àÿæµÿLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ ¨{Àÿ Üÿ] Lÿþö ¨÷æÀÿ» {ÜÿæB$æF, ¾æÜÿæLëÿ þëô ¯ÿæÀÿºæÀÿ LÿÜÿdç æ ÿçßÿ LÿþöLëÿ ÿ LÿÀÿç ÿæ ÓëQ, ÿæ Óçç F¯ÿó ÿæ ¨Àÿþ Sÿç þçÁÿç$æF æ {ÿ~ë ¯ÿÿöþæÿ ëÿ»þæÿZÿ ÿçþ{;ÿ Lÿÿö¯ÿ¿ H ALÿÿö¿¯ÿÀÿ ¯ÿ¿¯ÿ×æ A$öæúÿ Lÿ'~ LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçÿ F¯ÿó Lÿ'~ ÿ LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçÿ, FÜÿç Óº¤ÿ{Àÿ ÉæÚ Üÿ] ¨÷þæ~ A{s æ {Lÿò~Óç Aÿ¿ ÉæÚ ëÿÜÿô ¯ÿÀÿó Bÿç SëÜÿ¿ÿþó ÉæÚ þçÿó- Sêÿæ Ó´ßó {SæsçF ÉæÚ A{s æ Aÿ¿ ÉæÚ þ ÀÿÜÿçdç, Lÿç;ëÿ Fvÿæ{Àÿ FÜÿç Sêÿæ ÉæÚ D¨{Àÿ õÿÎç ÀÿQ;ëÿ, Aÿ¿Lëÿ {Qæf;ëÿ ÿæÜÿ] æ Aÿ¿ ×æÿ{Àÿ {Qæfç{àÿ F¨Àÿç Lÿ÷þ¯ÿÿæ þçÁÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ Aÿ
µÿ÷þçÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ FÜÿæ D¨{Àÿ Afëöÿ ¨÷ɧ Lÿ{àÿ, µÿS¯ÿæÿ ! {¾Dô {àÿæ{Lÿ ÉæÚ¯ÿç#Lëÿ ÿ¿æSLÿÀÿç ¨íÿö É÷æ ¾ëNÿ {ÜÿæB ßf{;ÿ-ßfÿ A$öæúÿ ¨ífÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, {ÓþæÿZÿ Sÿç Lÿç¨Àÿç {ÜÿæB$æF ? Óæÿ´çLÿ, ÀÿæfÓçLÿ F¯ÿó ÿæþÓçLÿ {ÜÿæB$æF æ LÿæÀÿ~ ¨í¯ÿöÀëÿ Afëöÿ Éë~ç$#{àÿ {¾ Óæÿ´çLÿ ,ÀÿæfÓçLÿ H ÿæþÓçLÿ FÜÿçSë~Ó¯ëÿ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ ¯ÿçÿ¿þæÿ ÀÿÜÿç$#{¯ÿ, {Ó ¨¾ö¿;ÿ {Lÿò~Óç ÿæ {Lÿò~Óç {¾æÿç{Àÿ fÿ½ {ÿ¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF æ {ÿ~ëLÿÀÿç ¨÷Óëÿ AßÀÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ {Ó ¨÷ɧ Lÿ{àÿAfëöÿ D¯ÿæ`ÿ {ß ÉæÚ¯ÿç#þëúÿÓõf¿ ßf{;ÿÉ÷ßæÿ´çÿæ
æ {ÿÌæó ÿçÏæ ëÿ Lÿæ LõÿÐ Óÿ´þæ{Üÿæ ÀÿfÖþ
ææ1ææ {Üÿ LõÿÐ ! {¾Dô þëÿÌ¿ ÉæÚç¯ÿç#Lëÿ ÿ¿æSLÿÀÿç É÷æ ÓÜÿçÿ ßfÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, {ÓþæÿZÿÀÿ Lÿç¨Àÿç Sÿç {ÜÿæB$æF ? Óæÿ´çLÿ Sÿç {ÜÿæB$æF, ÀÿæfÓçLÿ Sÿç A$¯ÿæ ÿæþÓçLÿ Sÿç {ÜÿæB$æF ? ßfÿ{Àÿ {ÿ¯ÿÿæ, ¾ä, µíÿÿ Aæÿç Óþ{Ö AæÓç¾æAæ;ÿç æ É÷÷ê µÿS¯ÿæëÿ¯ÿæ`ÿ ÿ÷ç¯ÿçæ µÿ¯ÿÿç É÷æ {ÿÜÿçÿæó Óæ Ó´µÿæ¯ÿfæ æ Óæÿ´çLÿê ÀÿæfÓê {`ÿð¯ÿ ÿæþÓê {`ÿÿç ÿæó Éõ~ë ææ2ææ
Ó©ÿÉ Aæß
325
ÿ´çÿêß Aæß{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜÿç$#{àÿ, {Üÿ Afëöÿ ! FÜÿç {¾æS{Àÿ ÿçöæÀÿçÿ Lÿ÷çßæ {SæsçF Üÿ] A{s æ A¯ÿç{¯ÿLÿç þæÿZÿ ¯ëÿç Aÿ;ÿ ÉæQæ¾ëNÿ {ÜÿæB$æF æ {ÿ~ëLÿÀÿç {Óþæ{ÿ Aÿ;ÿ Lÿ÷çßæ ¯ÿçÖæÀÿ LÿÀÿç{ÿB$æ;ÿç æ {ÿQæ~çAæ, {Éæµÿæ¾ëNÿ ¯ÿæ~ê{Àÿ ÿæÜÿæLëÿ ¯ÿ¿Nÿ þ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {ÓþæÿZÿ ¯ÿæ~êÀÿ dæ¨ {¾Dô þæÿZÿ D¨{Àÿ ¨Ýç$æF æ {ÓþæÿZÿÀÿ þ ¯ëÿç ÿÎ {ÜÿæB¾æB$æF æ {Óþæ{ÿ Lÿçdç ¨æBÿ$æ;ÿç æ vÿçLúÿ FÜÿæÀÿ ¨ëÿÀÿæ¯õÿÿç Fvÿæ{Àÿ þ Óí`ÿçÿ LÿÀÿæ¾æBdç {¾ ¾çF ÉæÚ¯ÿç#þëÓûõf¿- ÉæÚ¯ÿç#Lëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç µÿfÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {ÓþæÿZÿ É÷æ þ ÿçÿç ¨÷LÿæÀÿÀÿ {ÜÿæB$æF æ FÜÿæ D¨{Àÿ É÷êLÿõÐ LÿÜÿç{àÿ, þëÿÌ¿Zÿ Ó´µÿæ¯ÿÀëÿ D {ÜÿæB$#¯ÿæ {ÓÜÿç É÷æ Óæÿ´çLÿ, ÀÿæfÓçLÿ H ÿæþÓçLÿ F¨Àÿç ÿçÿç ¨÷LÿæÀÿÀÿ {ÜÿæB$æF, ÿæÜÿæLëÿ ëÿ{þ {þæ vÿæÀëÿ Éë~ æ þëÿÌ¿Zÿ Üõÿÿß{Àÿ FÜÿç É÷æ A¯ÿçÀÿÁÿ ÀÿÜÿçdç æ Óÿ´æëÿÀíÿ¨æ Ó¯ÿöÓ¿ É÷æ µÿ¯ÿÿç µÿæÀÿÿ æ É÷æþ{ßæßó ¨ëÀëÿ{Ìæ {ßæ ßbÿ÷
Ó F¯ÿ Ó
ææ3ææ {Üÿ µÿæÀÿÿ ! Ó¸íÿö þëÿÌ¿Zÿ É÷æ {ÓþæÿZÿ `ÿçÿ ¯õÿÿçÀÿ AëÿÀíÿ¨ {ÜÿæB$æF æ FÜÿç ¨ëÀëÿÌ É÷æþß A{s æ {ÿ~ëLÿÀÿç {¾Dô ¨ëÀëÿÌ {¾¨Àÿç É÷æ¾ëNÿ {ÜÿæB$æF, {Ó Ó´ßó {ÓÜÿç¨Àÿç Üÿ] {ÜÿæB$æF æ ¨÷æß
{àÿæ{Lÿ ¨`ÿæÀÿ;ÿçþëô LÿçF ? LÿçF LÿÜÿç$æF, þëô ÿ Aææ A{s æ Lÿç;ëÿ F¨Àÿç ëÿÜÿô, Fvÿæ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾, ¾æÜÿæÀÿ {¾¨Àÿç É÷æ ÀÿÜÿçdç, ¾æÜÿæÀÿ {¾¨Àÿç ¯ÿõÿç ÀÿÜÿçdç, {Ó {Ó¨Àÿç Üÿ] ¨ëÀëÿÌ {ÜÿæB$æF æ Sêÿæ {¾æS ÿÉöÿ A{s æ þÜÿÌ} ¨ÿqÁÿê þ {¾æSê$#{àÿ æ {Ó {¾æS ÿÉöÿÀÿ ¨÷{~ÿæ $#{àÿ æ {¾æS Lÿ'~ {Ó LÿÜÿç{àÿ- {ßæSÊÿçÿ¯õÿÿç ÿç{Àÿæ
- `ÿçÿ¯õÿÿç Ó¯ÿö$æ Éæ;ÿ ÀÿÜÿç¯ÿæ Üÿô {¾æS A{s æ LÿçF ¨ÀÿçÉ÷þ LÿÀÿç ¾ÿç `ÿçÿ¯õÿÿçLëÿ Éæ;ÿ LÿÀÿçÿçF, {ÿ{¯ÿ àÿæµÿ ¯ÿæ Lÿ'~ ? ÿÿæÿ÷Îë
Ó´Àíÿ{¨¯ÿ×æÿþú- {ÓÜÿç Óþß{Àÿ FÜÿç ÿ÷Îæ fê¯ÿææ ÿçfÀÿ Üÿ] ÉæÉ´ÿ Ó´Àíÿ¨{Àÿ ×çÿ {ÜÿæB¾æF æ Lÿ'~ ×çÿ {Üÿ¯ÿæ ¨í¯ÿöÀëÿ þÁÿçÿ $#àÿæ ? ¨ÿqÁÿê LÿÜÿ;ÿç, ¯õÿÿçÓæÀíÿ¨¿ þçÿÀÿÿ÷- Aÿ¿ Óþß{Àÿ {¾¨Àÿç ¯õÿÿçÀÿ Àíÿ¨ {ÜÿæB$æF, {ÓÜÿç¨Àÿç Üÿô {ÓÜÿç ÿ÷Îæ {ÜÿæB$æ;ÿç æ Fvÿæ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜëÿd;ÿç- FÜÿç ¨ëÀëÿÌ É÷æþß A{s æ FÜÿç ¨ëÀëÿÌ É÷æ ÿ´æÀÿæ Hÿ{¨÷æÿ A{s æ {Lÿò~Óç ÿæ {Lÿò~Óç ×æÿ{Àÿ É÷æ A¯ÿÉ¿ $#¯ÿ F¯ÿó {¾¨Àÿç É÷æ¾ëNÿ {ÜÿæB$æF, {Ó Ó´ßó þ {ÓÜÿç¨Àÿç Üÿ] {ÜÿæB$æF æ {¾¨Àÿç ¯õÿÿç ÀÿÜÿç$æF, {ÓÜÿç¨Àÿç Üÿ]
326
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¨ëÀëÿÌ {ÜÿæB$æF æ ¯ÿÿöþæÿ ÿç{ÿæsç É÷æÀÿ ¯ÿçµÿæfÿ LÿÀëÿd;ÿç ßf{;ÿ Óæÿ´çLÿæ {ÿ¯ÿæúÿ ßäÀÿäæóÓç ÀÿæfÓæ
æ {¨÷ÿæúÿ µíÿÿS~æóÊÿæ{ÿ¿ ßf{;ÿ ÿæþÓæ fÿæ
ææ4ææ {ÓþæÿZÿ þÀëÿ Óæÿ´çLÿ ¨ëÀëÿÌ {ÿ¯ÿÿæþæÿZëÿ ¨ífÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, ÀÿæfÓçLÿ ¨ëÀëÿÌ ¾ä F¯ÿó ÀÿæäÓZëÿ ¨ífÿ LÿÀÿç$æ;ÿç ÿ$æ ÿæþÓçLÿ ¨ëÀëÿÌ µíÿÿ F¯ÿó {¨÷ÿþæÿZëÿ ¨ífÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {Óþæ{ÿ ¨ífÿ{Àÿ ALÿÈæ;ÿ ¨ÀÿçÉ÷þ LÿÀÿç$æ;ÿç æ AÉæÚ¯ÿçÜÿçÿó {WæÀÿó ÿ¨¿{;ÿ {ß ÿ{¨æ fÿæ
æ ÿ»æÜÿZÿæÀÿ ÓóßëNÿæ
LÿæþÀÿæS¯ÿÁÿæÿ´çÿæ
ææ5ææ {ÓÜÿç þëÿÌ¿ ÉæÚ¯ÿç# ÀÿÜÿçÿ {WæÀÿ LÿÅÿçÿ ÿ¨ Aæ`ÿÀÿ;ÿç (LÿÅÿçÿ Aÿ;ÿ Lÿ÷çßæ Àÿ`ÿÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç) æ ÿ» F¯ÿó AÜÿóLÿæÀÿ¾ëNÿ, Lÿæþÿæ H AæÓNÿç ÿ´æÀÿæ ¯ÿæ¤ÿç {ÜÿæB$æ;ÿç æ LÿÉöß;ÿ
ÉÀÿêÀÿ×ó µíÿÿS÷æþþ{`ÿÿÓ
æ þæó {`ÿð¯ÿæ;ÿ
ÉÀÿêÀÿ×ó ÿæúÿ ¯ÿç¿æÓëÀÿÿçÊÿßæúÿ ææ6ææ {Óþæ{ÿ ÉÀÿêÀÿÀíÿ¨{Àÿ ×çÿ µíÿÿ ÓþëÿæßZëÿ F¯ÿó A;ÿ
LÿÀÿ~{Àÿ ×çÿ {þæ{ÿ A;ÿ¾ö¿æþê AææZëÿ þ LõÿÉ LÿÀÿç$æ;ÿç æ A$öæúÿ ëÿ¯ÿöÁÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Aææ ¨÷LõÿÿçÀÿ fæàÿ{Àÿ ¨xÿç ¯ÿçLÿæÀÿþæÿZÿ ÿ´æÀÿæ ÿë¯ÿöÁÿ F¯ÿó ¾j Óæÿ{Àÿ Ó¯ÿÁÿ {ÜÿæB$æF æ {ÓÜÿç AjæÿêþæÿZëÿ ÿçÊÿß Üÿ] ëÿ{þ AÓëÀÿ fæ~ æ A$öæúÿ {Óþæ{ÿ Óþ{Ö AÓëÀÿ As;ÿç æ ¨÷ɧ ¨ëÀÿæ {Üÿàÿæ æ ÉæÚ¯ÿç#Lëÿ ÿ¿æSLÿÀÿç µÿfÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ Óæÿ´çLÿ ¨ëÀëÿÌ {ÿ¯ÿÿæþæÿZëÿ, ÀÿæfÓ ¨ëÀëÿÌ ¾ä-ÀÿæäÓZëÿ, F¯ÿó ÿæþÓ ¨ëÀëÿÌ µíÿÿ-{¨÷ÿZëÿ ¨ífÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {Lÿ¯ÿÁÿ ¨ífÿ LÿÀÿçÿ$æ;ÿç {WæÀÿ ÿ¨ þ LÿÀÿ;ÿç æ Lÿç;ÿë {Üÿ Afëöÿ ! ÉÀÿêÀÿ Àíÿ¨{Àÿ µíÿÿþæÿZëÿ F¯ÿó A;ÿ¾ö¿æþê Àíÿ¨{Àÿ {þæ{ÿ ¨ÀÿþææZëÿ ëÿ¯ÿöÁÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, {þævÿæÀÿë íÿÀÿÿæ ÓõÎç LÿÀÿç$æ;ÿç æ µÿfÿ LÿÀÿëÿ$æ;ÿç, {ÓþæÿZëÿ ëÿ{þ AÓëÀÿ fæ~ æ A$öæúÿ {ÿ¯ÿÿæþæÿZëÿ µÿfç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç þ AÓëÀÿ Üÿ] As;ÿç æ FÜÿævÿæÀëÿ A#Lÿ LÿçF Lÿ'~ LÿÜÿç¯ÿ ? Aÿ
FÜÿçÓ¯ëÿ ¾æÜÿæÀÿ AóÉ þæÿ÷, {ÓÜÿç þíÁÿ ¨ÀÿþææZÿ µÿfÿ LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçÿ æ FÜÿæ D¨{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ¯ÿæÀÿºæÀÿ LÿÜÿçd;ÿç -
Ó©ÿÉ Aæß
327
AæÜÿæÀÿÀÿÖ´¨ç Ó¯ÿöÓ¿ ÿ÷ç¯ÿç{æ µÿ¯ÿÿç ¨ç÷ß
æ ßjÖ¨Ö$æ ÿæÿó {ÿÌæó {µÿÿþçþó Éõ~ë ææ7ææ {Üÿ Afëöÿ ! {¾¨Àÿç É÷æ ÿçÿç ¨÷LÿæÀÿÀÿ {ÜÿæB$æF, {Ó¨Àÿç ÓþÖZëÿ ÿçf ÿçfÀÿ ¨÷¯õÿÿç AëÿÓæ{Àÿ {µÿæfÿ þ ÿçÿç ¨÷LÿæÀÿÀÿ ¨÷çß {ÜÿæB$æF F¯ÿó {ÓÜÿç¨Àÿç ¾j, ÿ¨ H ÿæÿ þ ÿçÿç ¨÷LÿæÀÿÀÿ æ ÿæÜÿæÀÿ {µÿÿLëÿ {þævÿæÀëÿ Éë~ æ ¨÷${þ ¨÷Óëÿ {ÜÿæBdç AæÜÿæÀÿAæßë
Óÿ´¯ÿÁÿæ{ÀÿæS¿ ÓëQ¨÷êÿç¯ÿç¯ÿöÿæ
æ ÀÿÓ¿æ
Ó§çSúæ
×çÀÿæ Üõÿÿ¿æ AææÜÿæÀÿæ
Óæÿ´çLÿ¨÷çßæ
ææ8ææ Aæßë, ¯ëÿç, ¯ÿÁÿ, Aæ{ÀÿæS¿, ÓëQ F¯ÿó ¨ç÷ÿç¯ÿöLÿ, ÀÿÓ¾ëNÿ, {LÿæþÁÿ F¯ÿó ×çÀÿ ÀÿÜëÿ$#¯ÿæ ÿ$æ Ó´µÿæ¯ÿ{Àÿ Üÿ] ÜõÿÿßLëÿ ¨÷çß àÿæSë$#¯ÿæ {µÿæf¿ ¨ÿæ$ö Óæÿ´çLÿ ¨ëÀëÿÌZëÿ ¨÷çß {ÜÿæB$æF æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐZÿ AëÿÓæ{Àÿ Ó´µÿæ¯ÿ{Àÿ ÜõÿÿßLëÿ ¨÷çß àÿæSë$#¯ÿæ, ¯ÿÁÿ, Aæ{ÀÿæS¿, ¯ëÿç F¯ÿó Aæßë¯ÿöLÿ {µÿæf¿ ¨ÿæ$ö Üÿ] Óæÿ´çLÿ A{s æ {¾Dô {µÿæf¿ ¨ÿæ$ö Óæÿ´çLÿ {ÜÿæB$æF, ÿæÜÿæ Üÿ] Óæÿ´çLÿ ¨ëÀëÿÌZëÿ ¨÷çß àÿæSë$æF æ F$#Àëÿ ØÎ {ÜÿDdç, {¾{Lÿò~Óç Qæÿ¿¯ÿÖë þ Óæÿ´çLÿ, ÀÿæfÓ H ÿæþÓ {ÜÿæBÿ$æF æ ÿæÜÿæÀÿ ¨÷{ßæS Üÿ] Óæÿ´çLÿ, ÀÿæfÓ H ÿæþÓ {ÜÿæB$æF æ ÿæ ÿ ëÿU Óæÿ´çLÿ A{s, ÿæ ¨çAæf ÀÿæfÓçLÿ A{s F¯ÿó ÿæ ÀÿÓë~ ÿæþÓ A{s æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ ¯ÿÁÿ, ¯ëÿç, Aæ{ÀÿæS¿ F¯ÿó ÜÿõÿßLëÿ ¨÷çß àÿæSç¯ÿæ ¨÷ɧ ÀÿÜÿçdç, {Ó ¨¾¿ö;ÿ Ó¸íÿö ¯ÿçÉ´{Àÿ þëÿÌ¿Zëÿ ÿçf ÿçfÀÿ ¨Lõÿÿç, ¯ÿæÿæ¯ÿÀÿ~ F¯ÿó ¨Àÿç×çÿçÀÿ AëÿLë&Áÿ{Àÿ ¯ÿçµÿç Qæÿ¿ ÓþæS÷ç ¨÷çß {ÜÿæB$æF æ {¾¨Àÿç ¯ÿèÿæàÿê F¯ÿó þæÿ÷æÓçZëÿ µÿæÿ ¨÷çß {ÜÿæB$æF F¯ÿó ¨qæ¯ÿêZëÿ {Àÿæsç ¨÷çß {ÜÿæB$æF æ Aÿ¿ ¨{s AæÀÿ¯ÿêþæÿZëÿ ÿ ëÿºæ, `ÿêÿ¯ÿæÓêþæÿZëÿ {¯ÿèÿ, ÿ Aÿ¿ {LÿDôvÿç ÷ë¯ÿ {ÀÿQæ ÿçLÿs¯ÿÿöê $æ AoÁÿ{Àÿ þæóÓ ÿ QæB fê¯ÿÿ ¾æ¨ÿ {ÜÿæB¨æÀÿçÿ$æF æ ÀëÿÌ F¯ÿó þ{èÿæàÿçßæÀÿ Aæÿç¯ÿæÓêþæ{ÿ {WæÝæþæóÓ QæAæ;ÿç æ ßë{Àÿæ¨êßþæ{ÿ SæC ÿ$æ WëÓëÀÿç QæB$æ;ÿç æ {Üÿ{àÿ þ ¯ÿçÿ¿æ ¯ëÿç ¯ÿçLÿæÉ{Àÿ ÿ$æ Dÿç{Àÿ Aæ{þÀÿçLÿæ ÿ$æ ßë{Àÿ樯ÿæÓê ¨÷$þ ×æÿ {¯ÿæàÿç S~ÿæ LÿÀÿæ¾æDdç æ Sêÿæ AëÿÓæ{Àÿ ÀÿÓ¾ëNÿ, {LÿæþÁÿ F¯ÿó ×çÀÿ ÀÿÜëÿ$#¯ÿæ {µÿæf¿ ¨ÿæ$ö Óæÿ´çLÿ A{s æ àÿºæ Aæßë, AëÿLíÿÁÿ, ¯ÿÁÿ, ¯ëÿç ¯ÿ|ÿæD$#¯ÿæ Aæ{ÀÿæS¿ ¯ÿöLÿ
328
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¨ÿæ$ö Óæÿ´çLÿ {ÜÿæB$æF æ Ó´µÿæ¯ÿ{Àÿ ÜõÿÿßLëÿ ¨ç÷ß àÿæSë$#¯ÿæ {µÿæf¿ ¨÷ÿæ$ö Óæÿ´çLÿ A{s æ Aÿ
{Lÿò~Óç Qæÿ¿ ¨ÿæ$öLëÿ Üÿ÷æÓ ¯õÿç LÿÀÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ ÿæÜÿ] æ ¨Àÿç×çÿç, ¨Àÿç{¯ÿÉ ÿ$æ {ÿÉLÿæÁÿ AëÿÓæ{Àÿ {¾Dô {µÿæf¿¯ÿÖë ¨÷çß àÿæ{Sÿ F¯ÿó fê¯ÿÿê ÉNÿç ¨÷ÿæÿ Lÿ{Àÿ ÿæÜÿæ Üÿ] Óæÿ´çLÿ A{s æ ¯ÿÖë Óæÿ´çLÿ, ÀÿæfÓçLÿ H ÿæþÓçLÿ {ÜÿæBÿ$æF æ ÿæÜÿæÀÿ ¨÷{ßæS Óæÿ´çLÿ ÀÿæfÓçLÿ H ÿæþÓçLÿ {ÜÿæB$æF æ FÜÿç AëÿLë&Áÿÿæ ÿçþ{;ÿ {¾Dô ¯ÿ¿Nÿç WÀÿ ¨Àÿç¯ÿæÀÿ ÿ¿æS LÿÀÿç {Lÿ¯ÿÁÿ CÉ´Àÿ AæÀÿæÿæ{Àÿ àÿç© ÀÿÜÿç$æF, Óÿ¿æÓ AæÉ÷þ{Àÿ ÀÿÜÿç$æF, {ÓþæÿZÿ ÿçþ{;ÿ þæóÓ þÿçÀÿæ ÿ¿æf¿ A{s æ LÿæÀÿ~ Aëÿµÿ¯ÿÀëÿ {ÿQæSàÿæ {¾ FÜÿç ¨ÿæ$ö AææçLÿ þæSöÀÿ ¯ÿç¨Àÿçÿ þ{ÿæµÿæ¯ÿ D LÿÀÿç$æ;ÿç æ Aÿ
FÜÿæÀÿ {Ó¯ÿÿ ÿ´æÀÿæ Óæÿ ¨$Àëÿ µÿ÷Î {Üÿ¯ÿæÀÿ A#Lÿ Ó»æ¯ÿÿæ ÀÿÜÿçdç æ ¾çF FLÿæ;ÿ {ÿÉ {Ó¯ÿÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ LÿçÀÿNÿ ÓæLÿZÿ ÿçþ{;ÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ÌÏ Aæß{Àÿ AæÜÿæÀÿ Óþ¤ÿ{Àÿ {SæsçF ÿçßþ {ÿ{àÿ- ¾ëNÿæÜÿæÀÿ ¯ÿçÜÿæÀÿÓ¿A$öúÿ þçÿæÜÿæÀÿ H þçÿ ¯ÿçÜÿæÀÿ, FÜÿæLëÿ æÿ{Àÿ ÀÿQ# Aæ`ÿÀÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿç{ß æ ¾æÜÿæ µÿfÿ{Àÿ ÓÜÿæßLÿ {ÓÿçLÿç AæÜÿæÀÿ Üÿ]ç S÷Üÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçÿ æ Lÿs´þÈàÿ¯ÿ~æëÿ¿Ðÿêäú~Àíÿä¯ÿçÿæÜÿçÿ
æ AæÜÿæÀÿæ ÀÿæfÓ{Ó¿Îæ ëÿ
Q{ÉæLÿæþߨ÷ÿæ
ææ9ææ ¨çÿæ, Qtæ, A#Lÿ àëÿ~, Aÿ¿;ÿ SÀÿþ, Aÿ¿;ÿ ÀÿæSúS, ÉëQ#àÿæ, ÿæÜÿLÿæÀÿLÿ, µÿfæ F¯ÿó ëÿ
Q, `ÿç;ÿæ ÿ$æ {ÀÿæS D LÿÀëÿ$#¯ÿæ AæÜÿæÀÿ ÀÿæfÓ ¨ëÀëÿÌZëÿ ¨ç÷ß {ÜÿæB$æF æ ßæÿßæþó SÿÀÿÓó ¨íÿç ¨ßöë¿Ìçÿó `ÿ ßúÿ æ DbÿçÎþ¨ç `ÿæ{þ¿ó {µÿæfÿó ÿæþÓ¨÷çßþú ææ10ææ {¾Dô {µÿæfÿ {SæsçF ¨÷ÜÿÀÿ A$öæúÿ ÿçÿçW+æ ¨í¯ÿöÀëÿ ÿçAæÀÿç {ÜÿæB ÓæÀÿçdç SÿÀÿÓþú- ÀÿÓ ÀÿÜÿçÿ, ëÿSö¤ÿ¾ëNÿ, ¯ÿæÓê, DbÿçÎ F¯ÿó A¨¯ÿçÿ÷ þ A{s æ ÿæÜÿæ ÿæþÓêLÿ ¨ëÀëÿÌZëÿ ¨÷çß {ÜÿæB$æF æ Fvÿæ{Àÿ ¨÷ɧ ¨ëÀÿæ {Üÿàÿæ æ ¯ÿÿöþæÿ ¨÷Öëÿ {ÜÿDdç ¾j æ AüÿàÿæLÿæYú äçµÿçßö{jæ ¯ÿç#õÿ{Îæ ß Bf¿{ÿ æ ßίÿ¿{þ{¯ÿÿç þÿ
Óþææß Ó Óæÿ´çLÿ
ææ11ææ {¾Dô ¾j ¯ÿç#õÿÎ - ÉæÚ¯ÿç# ÿ´æÀÿæ ÿçöæÀÿçÿ {ÜÿæBdç, ({¾¨Àÿç
Ó©ÿÉ Aæß
329
¨í¯ÿöÀëÿ õÿÿêß Aæß{Àÿ ¾jÀÿ ÿæþ {ÿB$#{àÿ, `ÿëÿ$ö Aæß{Àÿ ¾jÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ LÿÜÿç{àÿ {¾, A{ÿLÿ {¾æSê ¨÷æ~Lëÿ A¨æÿ{Àÿ, A¨æÿLëÿ ¨÷æ~{Àÿ Üÿ¯ÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ¨÷æ~ A¨æÿÀÿ Sÿç ÿç{Àÿæ LÿÀÿç, ¨÷æ~Àÿ SÿçLëÿ ×çÀÿ LÿÀÿç {ÿB$æ;ÿç F¯ÿó Óó¾þæS§ç{Àÿ Üÿ¯ÿÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ FÜÿç¨Àÿç ¾jÀÿ 14¨÷LÿæÀÿ {Óæ¨æÿLëÿ LÿÜÿç{àÿ æ ¾æÜÿæLÿç ¨÷{ÿ¿Lÿ {Óæ¨æÿ ¯ÿ÷Üÿ½ ¨¾ö¿;ÿ íÿÀÿ ÿçöæÀÿçÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ {SæsçF Üÿ] ¨÷Lÿ÷çßæÀÿ Daÿÿêaÿ A¯ÿ×æ A{s æ Óó{ä¨{Àÿ ¾j, `ÿç;ÿÿ ¨÷Lÿ÷çßæÀÿ `ÿçÿ÷~ þæÿ÷æ æ ¾æÜÿæÀÿ ¨Àÿç~æþ Óÿæÿÿ ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÜÿæB$æF æ ¾æÜÿæÀÿ ¯ÿçæÿ FÜÿç ÉæÚ{Àÿ LÿÀÿæ¾æBdç) æ {ÓÜÿç ÉæÚ ¯ÿçæÿ D¨{Àÿ ¨ëÿ
LÿÜëÿd;ÿç {¾, {Üÿ Afëöÿ ! ÉæÚ ¯ÿç# ÿ´æÀÿæ ÿçöæÀÿçÿ LÿÀÿæ¾æB$#¯ÿæ, ¾æÜÿæLëÿ LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] Lÿÿö¯ÿ¿ ÿ$æ ¾æÜÿæ þÿLëÿ ÿç{Àÿæ LÿÀÿç$æF æ¾æÜÿæ üÿÁÿ Bdæ ÿÀÿQ#$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ ÿ´æÀÿæ LÿÀÿæ¾æB$æF, {ÓÜÿç ¾j Óæÿ´çLÿ A{s æ AµÿçÓ¤ÿæß ëÿ üÿÁÿó ÿ»æ$öþ¨ç {`ÿð¯ÿ ßúÿ æ Bf¿{ÿ µÿÀÿÿ{É÷Ï ÿó ßjó ¯ÿçç ÀÿæfÓþú ææ12ææ {Üÿ Afëöÿ, {¾Dô ¾j {Lÿ¯ÿÁÿ ÿ»æ`ÿÀÿ~ ÿçþ{;ÿ {ÜÿæB$æF A$¯ÿæ üÿÁÿ D{É¿ ÀÿQ# LÿÀÿæ¾æB$æF, ÿæÜÿæLëÿ ÀÿæfÓ ¾j LëÿÜÿæ¾æF æ FÜÿç Lÿÿöæ ¾jÀÿ ¯ÿç#Lëÿ fæ~ç$æF Lÿç;ëÿ ÿ»æ`ÿÀÿ~ F¯ÿó üÿÁÿ{Àÿ D{É¿ ÀÿQ# LÿÀÿç$æF {¾, AþëLÿ ¯ÿÖë ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ ÿ$æ Aÿ¿þæ{ÿ {ÿQ;ëÿ {¾ þëô ¾j LÿÀëÿdç æ {þæ{ÿ ¨÷ÉóÓæ LÿÀÿç{¯ÿ æ F¨Àÿç ¾jLÿÿöæ ¯ÿÖëÿ
ÀÿæfÓêLÿ A{s æ ¯ÿÿöþæÿ ÿæþÓ ¾jÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ LÿÜëÿd;ÿç ¯ÿç#ÜÿêÿþÓõÎæó þ¦Üÿêÿþÿäç~þú æ É÷æ¯ÿçÀÿÜÿçÿó ¾jó ÿæþÓó ¨Àÿç`ÿä{ÿ ææ13ææ {¾Dô ¾j ÉæÚ ¯ÿç#Àëÿ ÀÿÜÿçÿ, {¾Dô A A$öæúÿ ¨ÀÿþææZëÿ ÓõÎç LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ AÓþ$ö, þÿÀÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ ÿç{Àÿæ LÿÀÿç¯ÿæÀÿ äþÿæÀëÿ ÀÿÜÿçÿ, ÿäç~æ A$öæúÿ Ó¯ÿöÓ´ Óþ¨ö~ vÿæÀëÿ ÀÿÜÿçÿ, ÿ$æ ¾çF É÷æ ÀÿÜÿçÿ F¨Àÿç ¾j ÿæþÓçLÿ LÿëÜÿæ¾æB$æF, F¨Àÿç ¨ëÀëÿÌ ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ ¾jLëÿ fæ~çÿ$æ;ÿç æ ¯ÿÿöþæÿ ¨÷Öëÿ {ÜÿDdç "ÿ¨'{ÿ¯ÿÿ´çfSÀëÿ¨÷æj¨ífÿó {Éò`ÿþæfö¯ÿþú æ ¯ÿ÷Üÿ½`ÿ¾ßö¿þÜÿçóÓæ `ÿ ÉæÀÿêÀÿó ÿ¨ D`ÿ¿{ÿ ææ14ææ
330
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¨Àÿþ {ÿ¯ÿ ¨Àÿþææ, {ÿ´ðÿLëÿ fß LÿÀÿç$#¯ÿæ ÿ´çf, ÓúÿSëÀëÿ F¯ÿó jæÿêþæÿZÿ ¨ífÿ, ¨¯ÿçÿ÷ÿæ, ÓÀÿÁÿÿæ, ¯ÿ÷Üÿ½`ÿ¾ö¿ ÿ$æ AÜÿçóÓæLëÿ ÉÀÿêÀÿ Óº¤ÿçÿ ÿ¨ LëÿÜÿæ¾æF æ ÉÀÿêÀÿ Ó{ÿð¯ÿ ¯ÿæÓÿæ AæÝLëÿ `ÿæàÿç¾æB$æF æ FÜÿæLëÿ A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ D¨{ÀÿæNÿ ¯õÿÿç AëÿÀíÿ¨ ÿ¨æB¯ÿæ Üÿ] ÉæÀÿêÀÿçLÿ ÿ¨ A{s æ Aëÿúÿ{¯ÿSLÿÀÿó ¯ÿæLÿ¿ó Óÿ¿ó ¨÷çßÜÿçÿó `ÿ ßúÿ ææ Ó´ææßæµÿ¿Óÿó {`ÿð¯ÿ ¯ÿæYúÿþßó ÿ¨ D`ÿ¿{ÿ ææ15ææ Dúÿ{¯ÿS D ÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç, ¨÷çß, ÜÿçÿLÿæÀÿLÿ F¯ÿó Óÿ¿µÿæÌ~ ÿ$æ ¨Àÿþææ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÿD$#¯ÿæ ÉæÚ `ÿç;ÿÿÀÿ Aµÿ¿æÓ, ÿæþ f¨ Bÿ¿æÿçLëÿ ¯ÿæ~ê Óº¤ÿç ÿ¨ LëÿÜÿæ¾æF æ ¯ÿæ~ê ¯ÿçÌ{ßæÿ½&ëQ ¯ÿç`ÿæÀÿLëÿ þ ¯ÿ¿Nÿ LÿÀëÿ$æF æ FÜÿæLëÿ {ÓÜÿç ÿçSÀëÿ Aæ~ç ¨ÀÿþÓÿ¿ ¨ÀÿþææZÿ ÿçS{Àÿ àÿSæB¯ÿæ Üÿ] ¯ÿæ~ê Óº¤ÿçÿ ÿ¨ A{s æ ¯ÿÿöþæÿ þÿ Óº¤ÿç ÿ¨Lëÿ {ÿQ#¯ÿæþÿ
¨÷Óæÿ
{Óòþ¿ÿ´ó {þòÿþæ¯ÿçÿçS÷Üÿ
æ µÿæ¯ÿÓóÉëçÀÿç{ÿ¿ÿÿ{¨æ þæÿÓþë`ÿ¿{ÿ ææ16ææ þÿÀÿ ¨÷Óÿæ, {Óòþ¿µÿæ¯ÿ, {þòÿ A$öæúÿ BÎ AÿçÀÿçNÿ Aÿ¿ ¯ÿçÌß Ó½Àÿ~ ÿ {Üÿ¯ÿæ, þÿÀÿ ÿç{Àÿæ, A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ Ó¯ÿö$æ ¨¯ÿçÿ÷ÿæ Bÿ¿æÿç æ FÜÿæLëÿ þÿ Óº¤ÿç ÿ¨ LëÿÜÿæ¾æF æ D¨{ÀÿæNÿ ÿç{ÿæsç- ÉÀÿêÀÿ, ¯ÿæ~ê H þÿLëÿ þçÉæB {SæsçF Óæÿ´çLÿ ÿ¨ A{s æ É÷æßæ ¨Àÿßæ ÿ©ó ÿ¨Öúÿ ÿ÷ç¯ÿçó ÿ{Àÿð
AüÿàÿæLÿæYúÿäçµÿçßöë{Nÿð
Óæÿ´çLÿó ¨Àÿ`ÿä{ÿ ææ17ææ üÿÁÿLëÿ ÿ `ÿæÜÿ] A$öæúÿ ÿçÍæþ Lÿþö¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ ÿ´æÀÿæ ¨Àÿþ É÷æ{Àÿ LÿÀÿç$#¯ÿæ, D¨{ÀÿæNÿ ÿç{ÿæsç ÿ¨Lëÿ þçÉæB Óæÿ´çLÿ ÿ¨ LëÿÜÿæ¾æF, ¯ÿÿöþæÿ ÀÿæfÓêLÿ ÿ¨Àÿ ¯ÿç¯ÿÀÿ~ {ÿQ#¯ÿæÓúÿLÿæÀÿþæÿ¨ífæ$öó ÿ{¨æ ÿ{»ÿ {`ÿð¯ÿ ßúÿ æ Lÿç÷ß{ÿ ÿÿçÜÿ {¨÷æNÿó ÀÿæfÓó `ÿàÿþø¯ÿþú ææ18ææ ÿ {¾Dô ÿ¨ ÓæÀÿ, þæÿ H ¨ífæ ÿçþ{;ÿ A$¯ÿæ {Lÿ¯ÿÁÿ ¨æQ ÿ´æÀÿæ Üÿ] LÿÀÿæ¾æB$æF, {ÓÜÿç AÿçÊÿçÿ F¯ÿó `ÿoÁÿ üÿÁÿ¾ëN ÿ¨ ÀÿæfÓ LëÿÜÿæ¾æF æ þí|ÿS÷æ{Üÿ~æ{ÿæ ßúÿ¨êÝßæ Lÿ÷çß{ÿ ÿ¨
æ ¨Àÿ{Ó¿æûæÿÿæ$öó ¯ÿæ ÿÿæþÓþëÿæßÜõÿÿþú ææ19ææ
Ó©ÿÉ Aæß
331
{¾Dô ÿ¨ þíQöÿæ, Üÿvÿ ¨í¯ÿöLÿ, þÿ, ¯ÿæ~ê H ÉÀÿêÀÿ ¨êÝæ ÓÜÿçÿ A$¯ÿæ Aÿ¿Àÿ AÿçÎ Lÿæþÿæ LÿÀÿç AÿçÎ µÿæ¯ÿÿæ{Àÿ LÿÀÿæ¾æB$æF, {ÓÜÿç ÿ¨Lëÿ ÿæþÓçLÿ LëÿÜÿæ¾æBdç æ FÜÿç¨Àÿç ÉÀÿêÀÿ, þÿ H ¯ÿæ~êLëÿ þæÿ÷ BÎZÿ AëÿÀíÿ¨ |ÿæÁÿç¯ÿæ LÿÀÿæB¯ÿæ Üÿ] Óæÿ´çLÿ ÿ¨ LëÿÜÿæ¾æF æ ÀÿæfÓ ÿ¨{Àÿ ¨÷Lÿ÷çßæ {Ó¨Àÿç Üÿ] {ÜÿæB$æF, Lÿç;ëÿ ÿ»þæÿ- ÿ» ÿ´æÀÿæ Ó¼æÿ, BdæÀÿQ# ÿ¨ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ¨÷æß
þÜÿææþæ{ÿ WÀÿÿ´æÀÿ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ ¨{Àÿ þ FÜÿç ¯ÿçLÿæÀÿÀÿ ÉçLÿæÀÿ {ÜÿæB¾æB$æ;ÿç F¯ÿó ÿõÿêßsç ÿæþÓêLÿ ÿ¨ A¯ÿç# ¨í¯ÿöLÿ {ÜÿæB$æF æ Aÿ¿Lëÿ ¨ê|ÿæ {ÿ¯ÿæ àÿæSç {ÜÿæB$æF, ¯ÿÿöþæÿ ¨÷Öëÿ {ÜÿDdç ÿæÿ ÿæÿ¯ÿ¿þçÿç ßæÿó ÿêß{ÿÿë¨LÿæÀÿç{~ æ {ÿ{É Lÿæ{àÿÿ`ÿ ¨æ{ÿ÷ `ÿ ÿæÿó Óæÿ´çLÿó Ó½&õÿþú ææ20ææ ÿæÿ {ÿ¯ÿæ Üÿ] Lÿÿö¯ÿ¿ A{s, FÜÿç µÿæ¯ÿÿæ{Àÿ ¾çF ÿæÿ, {ÿÉ, LÿæÁÿ H Óúÿ¨æÿ÷Zÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ ¯ÿÿÁÿ{Àÿ D¨LÿæÀÿ µÿæ¯ÿÿæÀëÿ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB ÿçAæ¾æB$æF æ {ÓÜÿç ÿæÿLëÿ Óæÿ´çLÿ LëÿÜÿæ¾æB$æF æ ßëÿ ¨÷ëÿ¿¨LÿæÀÿæ$öó üÿàÿþëçÉ¿ ¯ÿæ ¨ëÿ
æ ÿêß{ÿ `ÿ ¨ÀÿçLÿâçÎó ÿæÿó ÀÿæfÓó Ó½&õÿþú ææ21ææ {¾Dô ÿæÿ {LÿâÉ ¨í¯ÿöLÿ A$öæúÿ ¾æÜÿæ {ÿ¯ÿæLëÿ Bdæ ÿ$æB þ {ÿ¯ÿæLëÿ ¨Ýç$æF, ÿ$æ ¨÷ëÿ¿¨LÿæÀÿ µÿæ¯ÿÿæ{Àÿ A$öæúÿ F¨Àÿç Lÿ{àÿ FÜÿæ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ A$¯ÿæ üÿÁÿLëÿ D{É¿ ÀÿQ# ÿçAæ¾æB$æF æ {ÓÜÿç ÿæÿLëÿ ÀÿæfÓ ÿæÿ LëÿÜÿæ¾æBdç æ A{ÿÉLÿæ{àÿ ßæÿþ¨æ{ÿ÷µÿ¿Êÿ ÿêß{ÿ æ AÓúÿLõÿÿþ¯ÿjæÿó ÿÿæþÓþëÿæÜÿõÿþú ææ22ææ {¾Dô ÿæÿ ¯ÿçÿæ ÓæÀÿ{Àÿ A$¯ÿæ ÿçÀÿÔÿæÀÿ ¨í¯ÿöLÿ {ÿ¯ÿæ{Àÿ Bdæ ÿ$æB ÿçAæ¾æF A$öæúÿ A{¾æS¿ {ÿÉ LÿæÁÿ{Àÿ Aÿ#LÿæÀÿZëÿ ÿçAæ¾æB$æF æ {ÓÜÿç ÿæÿLëÿ ÿæþÓ LëÿÜÿæ¾æBdç æ ¨íf¿ SëÀëÿ þÜÿæÀÿæffê LÿÜëÿ$#{àÿ - {Üÿæ, Lëÿ ¨æÿ÷Lëÿ ÿæÿ {ÿ¯ÿæ ÿ´æÀÿæ ÿæÿæ ÿÎ {ÜÿæB¾æB$æF, vÿçLúÿ FÜÿç¨Àÿç É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾, ÿæÿ {ÿ¯ÿæ Üÿ] Lÿÿö¯ÿ¿ A{s æ {ÿÉ, LÿæÁÿ H ¨æÿ÷ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ, ¯ÿÿÁÿ{Àÿ D¨LÿæÀÿ µÿæ¯ÿÿæ ÿ ÀÿQ#, DÿæÀÿÿæ ÓÜÿçÿ {ÿD$#¯ÿæ ÿæÿ Üÿ] Óæÿ´çLÿ A{s æ Lÿvÿçÿÿæ{Àÿ ¯ÿæÜÿæÀëÿ$#¯ÿæ, ¯ÿÿÁÿ{Àÿ üÿÁÿ AæLÿæóäæ ÀÿQ# {ÿD$#¯ÿæ ÿæÿ ÀÿæfÓ A{s F¯ÿó ¯ÿçÿæ ÓæÀÿ{Àÿ, AÿæÿÀÿ ÓÜÿçÿ ¨÷ÿçLíÿÁÿ
332
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{ÿÉ, LÿæÁÿ{Àÿ, Lëÿ¨æÿ÷Lëÿ {ÿD$#¯ÿæ ÿæÿ ÿæþÓ A{s æ FÜÿç Ó¯ëÿ ÿæÿ Üÿ] A{s æ Lÿç;ëÿ {ÿÜÿæÿç{Àÿ þþÿ´Lëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç {SæsçF þæÿ÷ BÎ D¨{Àÿ Üÿ] ÿçµÿöÀÿÉêÁÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç ÿçþ{;ÿ FÜÿævÿæÀëÿ A#Lÿ Ó¯ÿö{É÷Ï ÿæÿ {ÜÿDdç Ó¯ÿöÓ´ Óþ¨ö~, Ó¸íÿö ¯ÿæÓÿæÀëÿ ëÿÀÿ{Àÿ ÀÿÜÿç, þÿÀÿ Óþ¨ö~, {¾¨ÀÿçLÿç É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ - "þ{߯ÿþÿ Aæ#û´'- A$öæúÿ {þævÿæ{Àÿ þÿLëÿ Óþ¨ö~ LÿÀÿ æ Aÿ
ÿæÿ ÿçÿæ; Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ ¯ÿÿöþæÿ ¨÷Öëÿ {ÜÿDdç Hô ÿúÿ ÓúÿÀÿ Ó´Àíÿ¨ æ C ÿûÿçÿç ÿç{ö{Éæ ¯ÿ÷Üÿ½~Úç¯ÿç
Ó½&õÿ
æ ¯ÿ÷æÜÿ½~æ{Öÿ {¯ÿÿæÊÿ ßjæÊÿ ¯ÿçÜÿçÿæ
¨ëÀÿæ ææ23ææ {Üÿ Afëÿö ! Hô, ÿúÿ F¯ÿó Óúÿ F¨Àÿç ÿçÿç ¨÷LÿæÀÿÀÿ ÿæþ "¯ÿ÷Üÿ½~
ÿç{öÉ
Ó½&õÿç
'- ¯ÿ÷Üÿ½Zëÿ ÿç{öÉ LÿÀÿç$æF, Ó½&õÿç {ÿB$æF, Ó{Zÿÿ LÿÀÿç$æF F¯ÿó ¯ÿ÷Üÿ½Zÿ ¨Àÿç`ÿæßLÿ A{s æ {Ó$#Àëÿ "¨ëÀÿæ' ¨í¯ÿöÀëÿ(AæÀÿ»{Àÿ) ¯ÿ÷æÜÿ½~, {¯ÿÿ F¯ÿó ¾jæÿç Àÿ`ÿÿæ LÿÀÿæ¾æBdç æ A$öæúÿ ¯ÿ÷æÜÿ½~, ¾j F¯ÿó {¯ÿÿ "Hþú'Àëÿ D {ÜÿæBdç æ FÜÿæ {¾æSfÿ¿ A{s æ HþúÀÿ Éÿÿ `ÿç;ÿÿÀëÿ Üÿ] FÜÿæÀÿ D {ÜÿæB$æF, Aÿ¿ {Lÿò~Óç D¨æß{Àÿ ÿæÜÿ] æ ÿÓ½æ{ÿæþçÿë¿ÿæÜõÿÿ¿ ßjÿæÿÿ¨
Lÿ÷çßæ
æ ¨÷¯ÿÿö{;ÿ ¯ÿçæ{ÿæNÿæ
Óÿÿó ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿæÿçÿæþú ææ24ææ {ÿ~ë LÿÀÿç ¯ÿ÷Üÿ½Zÿ Lÿ$ÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÉæÚ ¯ÿç#{Àÿ ÿçöæÀÿçÿ LÿÀÿæ¾æB$#¯ÿæ ¾j, ÿæÿ H ÿ¨Àëÿ¨ê Lÿç÷ßæþæÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ Hþú FÜÿç ÿæþLëÿ DaÿæÀÿ~ LÿÀÿç Üÿ] LÿÀÿæ¾æB$æF æ {¾Dô$#{Àÿ {ÓÜÿç ¯ÿ÷Üÿ½Zÿ Ó½Àÿ~ {ÜÿD$#¯ÿ æ ¯ÿÿöþæÿ ÿúÿ ɱÿÀÿ ¨÷{ßæSLëÿ LÿÜëÿd;ÿç æ ÿÿçÿ¿ÿµÿçÓ¤ÿæß üÿàÿó ßjÿ¨
Lÿç÷ßæ
æ ÿæÿLÿ÷çßæÊÿ ¯ÿç¯ÿçæ
Lÿ÷çß{;ÿ {þæäLÿæYúÿäçµÿç
ææ25ææ ÿúÿ A$öæúÿ {ÓÜÿç ¨Àÿþææ Üÿ] Ó¯ÿöÿ÷ ÀÿÜÿçd;ÿç æ FÜÿç µÿæ¯ÿ{Àÿ üÿÁÿLëÿ ÿ `ÿæÜÿçô ÉæÚ ÿ´æÀÿæ ÿç}Î ÿæÿæ ¨÷LÿæÀÿÀÿ ¾j, ÿ¨ F¯ÿó ÿæÿÀÿ Lÿ÷çßþæÿ, ¨Àÿþ Lÿàÿ¿æ~Lëÿ `ÿæÜÿôë$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ ÿ´æÀÿæ LÿÀÿæ¾æF æ ÿúÿ ɱÿ ¨ÀÿþææZÿ ¨÷ÿç Óþ¨ö~ Óí`ÿLÿ A{s æ A$öæúÿ Hþúÿf¨ LÿÀÿ;ëÿ æ ¾j, ÿæÿ H ÿ¨Àÿ Lÿ÷çßæþæÿ {Ó$#{Àÿ ÿçµÿöÀÿ {ÜÿæB LÿÀÿ;ëÿ æ ¯ÿÿöþæÿ Óÿú ɱÿÀÿ ¨÷{ßæSÀÿ ×Áÿ LÿÜÿçd;ÿç æ Óÿæ{¯ÿ Óæëµÿæ{¯ÿ `ÿ Óÿç{ÿ¿ÿúÿ ¨÷ßëf¿{ÿ æ
Ó©ÿÉ Aæß
333
¨÷æÉ{Ö Lÿþö~ç ÿ$æ Óbÿ±ÿ
¨æ$ö ßëf¿{ÿ ææ26ææ F¯ÿó Óúÿ- {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜÿç{àÿ {¾, Óúÿ Lÿ'~ ? SêÿæÀÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ Üÿ] Afëöÿ ¨÷ɧ LÿÀÿç$#{àÿ {¾, LëÿÁÿþö Üÿ] ÉæÉ´ÿ, Óÿ¿ A{s, {ÿ{¯ÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ {Üÿ Afëöÿ ! ëÿþLëÿ FÜÿç Ajæÿ {LÿDôvëÿ D {Üÿàÿæ ? Óúÿ ¯ÿÖëÀÿ ÿçÿçLÿæÁÿ{Àÿ {Lÿ{¯ÿ Aµÿæ¯ÿ {ÜÿæBÿ$æF æ ÿæÜÿæLëÿ ÿÎ LÿÀÿç{Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] F¯ÿó AÓúÿ ¯ÿÖëÀÿ ÿççÿçLÿæÁÿ{Àÿ AÖçÿ´ ÿ$æF æ ÿæÜÿæLëÿ ¯ÿ¢ÿ LÿÀÿç{Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ ¯ÿÖëÿ
ÿæÜÿæ F¨Àÿç {Lÿò~Óç ¯ÿÖë, ¾æÜÿæÀÿ ÿçÿçLÿæÁÿ{Àÿ Aµÿæ¯ÿ {ÜÿæBÿ$æF F¯ÿó {ÓÜÿç AÓúÿ ¯ÿÖë Lÿ'~ ¾æÜÿæÀÿ AÖçÿ´ ÿ $æF æ {ÿ{¯ÿ LÿÜÿç{àÿ, FÜÿç Aææ Üÿ] Óÿ¿ F¯ÿó µíÿÿ ¨÷æ~êZÿ Ó¸íÿö ÉÀÿêÀÿ ÿæɯÿæÿ A{s æ Aææ Óÿæÿÿ, A¯ÿ¿Nÿ, ÉæÉ´ÿ F¯ÿó Aþõÿ Ó´Àíÿ¨ A{s æ FÜÿæÜÿ] ¨Àÿþ Óÿ¿ A{s æ Fvÿæ{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç {¾, "Óúÿ' F¨Àÿç ¨ÀÿþææZÿ ÿæþ, "Óúÿ µÿæ{¯ÿ'- Óÿ¿ ¨÷ÿç µÿæ¯ÿ{Àÿ F¯ÿó Óæë µÿæ¯ÿ{Àÿ ¨÷{ßæS LÿÀÿç$æ;ÿç, {Üÿ ¨æ$ö ! {¾{¯ÿÿ ÿçßÿ Lÿþö Óæ{èÿæ¨æèÿ µÿàÿµÿæ{¯ÿ {Üÿ¯ÿæ{Àÿ àÿæSç¯ÿ, {ÿ{¯ÿ Óúÿ ɱÿÀÿ ¨÷{ßæS LÿÀÿæ¾æB$æF æ ÓúÿÀÿ A$ö FÜÿæ ëÿÜÿô {¾, FÜÿç ¯ÿÖë {þæÀÿ A{s æ {¾{¯ÿ ÉÀÿêÀÿ Üÿ] Aæ»Àÿ ÿæÜÿ], {ÿ{¯ÿ FÜÿæÀÿ D¨{µÿæS{Àÿ AæÓë$#¯ÿæ ¯ÿÖë Aæ»Àÿ {Lÿ{¯ÿvëÿô {ÜÿæB Sàÿæ ? ÓúÿÀÿ ¨÷{ßæS {Lÿ¯ÿÁÿ {SæsçF ÿçÉæ{Àÿ Üÿ] LÿÀÿæ¾æB$æF æ Óúÿ µÿæ{¯ÿ Aææ Üÿ] ¨Àÿþ Óÿ¿ A{s æ FÜÿç Óÿ¿¨÷ÿç µÿæ¯ÿ D {ÜÿD æ ÿæÜÿæLëÿ Óæ#¯ÿæ ÿçþ{;ÿ Óæë µÿæ¯ÿ {ÜÿD F¯ÿó ÿæÜÿæLëÿ ¨÷æ©ç LÿÀÿæB ¨æÀëÿ$#¯ÿæ Lÿþö ¨÷ÉÖ µÿæ¯ÿ{Àÿ {Üÿ¯ÿæ{Àÿ àÿæSç¯ÿ æ {ÿ{¯ÿ {Óvÿæ{Àÿ Óúÿ ɱÿÀÿ ¨÷{ßæS LÿÀÿæ¾æB$æF æ FÜÿæLëÿ É÷êLõÿÐ AæSLëÿ LÿÜëÿd;ÿç ß{j ÿ¨Óç ÿæ{ÿ `ÿ ×çÿç
Óÿçÿç {`ÿæ`ÿ¿{ÿ æ Lÿþö {`ÿð¯ÿ ÿÿ$öêßó Óÿç{ÿ¿¯ÿæµÿçêß{ÿ ææ27ææ ¾j, ÿ¨ F¯ÿó ÿæÿ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ {¾Dô×çÿç ¨÷æ© {ÜÿæB$æF , ÿæÜÿæ þ Óúÿ Üÿ] A{s æ F¨Àÿç LëÿÜÿæ¾æBdç æ "ÿÿ$öêßó'-{ÓÜÿç ¨ÀÿþææZÿ ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ LÿÀÿæ¾æD$#¯ÿæ Lÿþö Üÿ] Óúÿ A{s æ F¨Àÿç LÿëÜÿæ¾æB$æF æ A$öæúÿ {ÓÜÿç ¨ÀÿþææZÿ ¨÷æ©ç LÿÀÿæB¨æÀëÿ$#¯ÿæ Lÿþö Üÿ] Óúÿ A{s æ ¾j, ÿæÿ H ÿ¨ FÜÿç LÿþöÀÿ ¨ëÀÿLÿ A{s æ {ÉÌ{Àÿ ÿçÿöß {ÿB LÿÜëÿd;ÿç {¾, FÜÿç ÓþÖ ÿçþ{;ÿ É÷æ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ
334
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
AÉ÷ßæ Üëÿÿó ÿÿó ÿ¨Ö©ó Lõÿÿó `ÿ ßúÿ æ AÓÿçëÿ¿`ÿ¿{ÿ ¨æ$ö ÿ `ÿ ÿúÿ {¨÷ÿ¿ {ÿæ BÜÿ ææ28ææ {Üÿ ¨æ$ö ! ¯ÿçÿæ É÷æ{Àÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ Üÿ¯ÿÿ, {ÿB$#¯ÿæ ÿæÿ, ÿ¨æB$#¯ÿæ ÿ¨ F¯ÿó ¾æÜÿæ Lÿçdç LÿÀÿæ¾æB$#¯ÿæ Lÿþö, {ÓÜÿçÓ¯ëÿ AÓúÿ A{s æ F¨Àÿç LëÿÜÿæ¾æDdç ÿæÜÿæ ÿæ ÿ FÜÿç {àÿæLÿ{Àÿ F¯ÿó ÿæ ¨Àÿ{àÿæLÿ{Àÿ àÿæµÿ ÿæßLÿ {ÜÿæB$æF æ Aÿ
Óþ¨ö~ ÓÜÿçÿ É÷æ ÿçÿæ;ÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ -ÿçÍÌöFÜÿç AæßÀÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ Üÿ] Afëöÿ ¨÷ɧ Lÿ{àÿ {¾, µÿS¯ÿæúÿ ! ¾çF ÉæÚ ¯ÿç# ÿ¿æSLÿÀÿç F¯ÿó É÷æ¾ëNÿ {ÜÿæB ¾fÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, (µíÿÿ {¨÷ÿ, {ÿ¯ÿê {ÿ¯ÿÿæ Bÿ¿æÿç ¨ífæ Üÿ] LÿÀëÿ$æ;ÿç æ) {ÿ{¯ÿ {ÓþæÿZÿÀÿ É÷æ Lÿç¨Àÿç ? Óæÿ´çLÿ , ÀÿæfÓçLÿ A$¯ÿæ ÿæþÓçLÿ A{s æ FÜÿæLëÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ, {Üÿ Afëöÿ ! FÜÿç ¨ëÀëÿÌ É÷æþß A{s æ {Lÿò~Óç ÿæ {Lÿò~Óç ×æÿ{Àÿ ÿæ'Àÿ É÷æ ÿ ÿçÊÿß $#¯ÿ æ {¾¨Àÿç É÷æ {Ó¨Àÿç ¨ëÀëÿÌ A{s A$öæúÿ {¾¨Àÿç ¯õÿÿç {Ó¨Àÿç ¨ëÀëÿÌ A{s æ ÿæZÿÀÿ É÷æ Óæÿ´çLÿ, ÀÿæfÓçLÿ H ÿæþÓçLÿ F¨Àÿç ÿçÿç¨÷LÿæÀÿÀÿ {ÜÿæB$æF æ Óæÿ´çLÿ É÷æ ¯ÿ¿Nÿç {ÿ¯ÿÿæþæÿZëÿ , ÀÿæfÓêLÿ É÷æÁëÿ ¾äþæÿZëÿ A$öæÿ ¾çF ¾É, {Éò¾¿ ¨÷ÿæÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, ÀÿæäÓ A$öæúÿ ÓëÀÿäæ {ÿB$æF, {ÓþæÿZëÿ ¨ífæ LÿÀÿç$æ;ÿç F¯ÿó ÿæþÓçLÿ É÷æÁëÿ µÿíÿ {¨÷ÿZëÿ ¨ífæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ÉæÚ¯ÿç#Àëÿ ÀÿÜÿçÿ FÜÿç ¨ëfæ ÿ´æÀÿæ FÜÿç ÿçÿç ¨÷LÿæÀÿÀÿ É÷æÁëÿ ÉÀÿêÀÿ{Àÿ ×çÿ µíÿÿ Óþëÿæß A$öæúÿ, ÿçfÀÿ ÓZÿÅÿ F¯ÿó Üõÿÿß {ÿÉ{Àÿ ×çÿ {þæ{ÿ A;ÿ¾ö¿æþê ¨ÀÿþææZëÿ þ LõÿÉ LÿÀÿç$æ;ÿç, ÿæ Lÿç ¨ífæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ {Ó ÓþÖZëÿ ëÿ{þ AÓëÀÿ {¯ÿæàÿç fæ~ æ A$öæúÿ µíÿÿ-{¨÷ÿ, ¾ä-ÀÿæäÓ $æ {ÿ¯ÿê-{ÿ¯ÿÿæZëÿ ¨ífÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç AÓëÀÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ {ÿ¯ÿÿæ ¨÷ÓèÿLëÿ Fvÿæ{Àÿ É÷êLõÿÐ õÿÿêß$Àÿ DvÿæBd;ÿç, ¨÷${þ Ó©þ Aæß{Àÿ {Ó LÿÜÿç$#{àÿ {¾, {Üÿ Afëöÿ ! Lÿæþÿæ ÿ´æÀÿæ ¾æÜÿæÀÿ jæÿ ÜÿÀÿ~ LÿÀÿç ÿçAæ¾æBdç æ {ÓÜÿç þí|ÿ ¯ëÿç ¨ëÀëÿÌ µÿç µÿç {ÿ¯ÿÿæ þæÿZëÿ ¨ífÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ÿ´çÿêß$Àÿ ÿ¯ÿþ Aæß{Àÿ {ÓÜÿç ¨÷ɧLëÿ ¨ëÿÀÿæ¯õÿÿç LÿÀÿç LÿÜÿç{àÿ {¾, {¾Dôþæ{ÿ µÿç µÿç {ÿ¯ÿÿæþæÿZëÿ ¨ífæ LÿÀÿç$æ;ÿç, {Óþæ{ÿ {þæ{ÿ Üÿ] ¨ífæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Lÿç;ëÿ {ÓþæÿZÿ {ÓÜÿç ¨ífÿ A¯ÿç# ¨í¯ÿöLÿ A{s æ A$öæúÿ ÉæÚ ÿçöæÀÿçÿ ¯ÿç#Àëÿ µÿç A{s æ Aÿ
{Óþæ{ÿ ÿÎ {ÜÿæB ¾æAæ;ÿç æ Fvÿæ{Àÿ Ó©ÿÉ Aæß{Àÿ
Ó©ÿÉ Aæß
335
{Ó AæÓëÀÿê Ó´µÿæ¯ÿ ¾ëNÿ LÿÜÿç Ó{ºæ#ÿ Lÿ{àÿ æ É÷êLõÿÐZÿ ɱÿ{Àÿ FLÿ ¨ÀÿþææZÿÀÿ Üÿ] ¨ífæÀÿ ¯ÿçæÿ ÀÿÜÿçdç æ ÿÿ;ÿÀÿ É÷êLõÿÐ `ÿæ{Àÿæsç ¨÷ɧLëÿ {ÿ{àÿ - AæÜÿæÀÿ, ¾j, ÿ¨ H ÿæÿ æ AæÜÿæÀÿ ÿçÿç ¨÷LÿæÀÿÀÿ {ÜÿæB$æF æ Óæÿ´çLÿ ¨ëÀëÿÌZëÿ Aæ{ÀÿæS¿ ¨÷ÿæÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ, Ó´µÿæ¯ÿçLÿ ¨÷çß àÿæSë$#¯ÿæ, Ó½çU AæÜÿæÀÿ ¨÷çß {ÜÿæB$æF æ ÀÿæfÓçLÿ ¨ëÀëÿÌZëÿ Lÿsë, ÀÿæS, DÐ, þÓàÿæ ¾ëNÿ Bÿ¿æÿç {ÀÿæS ¯ÿöLÿ AæÜÿæÀÿ ¨÷çß {ÜÿæB$æF æ ÀÿæfÓçLÿ ¨ëÀëÿÌZëÿ ABôvÿæ, ¯ÿæÓê F¯ÿó A¨¯ÿçÿ÷ AæÜÿæÀÿ ¨÷çß {ÜÿæB$æF æ ÉæÚ ¯ÿç#Àëÿ ÿçöæÀÿçÿ ¾j A$öæúÿ AæÀÿæÿæÀÿ A;ÿ
Lÿ÷êßæ SëÝçLÿ, ¾æÜÿæ þÿÀÿ ÿç{Àÿæ LÿÀÿç$æF, üÿÁÿæLÿæóäæÀëÿ ÀÿÜÿçÿ {ÓÜÿç ¾j Óæÿ´çLÿ A{s æ ÿ» ¨÷ÿÉöÿ F¯ÿó üÿÁÿ ÿçþ{;ÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ {ÓÜÿç ¾j ÀÿæfÓçLÿ A{s F¯ÿó ÉæÚ¯ÿç#Àëÿ ÀÿÜÿçÿ þ¦, ÿæÿ ÿ$æ AÉ÷æ{Àÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¾j ÿæþÓçLÿ A{s æ ¨Àÿþ{ÿ¯ÿ ¨ÀÿþææZÿ vÿæ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæD$#¯ÿæ Ó¸íÿö {¾æS¿ÿæ ¾æÜÿæZÿ ÿçLÿs{Àÿ ÀÿÜÿçdç, {ÓÜÿç ¨÷æj, ÓúÿSëÀëÿZÿ Aaÿöÿæ, {Ó¯ÿæ F¯ÿó A;ÿ
LÿÀÿ~{Àÿ AÜÿçóÓæ ¯ÿ÷Üÿ½`ÿ¾ö¿ F¯ÿó ¨¯ÿççÿ÷ÿæ Aë&Àíÿ¨ ÉÀÿêÀÿLëÿ ÿ¨æB¯ÿæ Üÿ] ÉÀÿêÀÿçLÿ ÿ¨ A{s æ Óÿ¿, ¨ç÷ß F¯ÿó ÜÿçÿLÿæÀÿLÿ ¯ÿæLÿ¿ LÿÜÿç¯ÿæ, ¯ÿæ~êÀÿ ÿ¨ A{s F¯ÿó þÿLëÿ Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ ÀÿQ#¯ÿæ, BÎZÿ AÿçÀÿçNÿ ¯ÿçÌß `ÿç;ÿÿ{Àÿ þÿLëÿ {þòÿ ÀÿQ#¯ÿæ, þÿ Óº¤ÿçÿ ÿ¨ A{s æ þÿ ¯ÿæ~ê F¯ÿó ÉÀÿêÀÿ ÿç{ÿæsçLëÿ þçÉæB ¨ÀÿþææZÿ ÿçþ{;ÿ ÿ¨æB¯ÿæ Üÿ] Óæÿ´çLÿ ÿ¨ A{s æ ÀÿæfÓ ÿ¨{Àÿ LÿæþÿæþæÿZÿ ÓÜÿçÿ {ÓÜÿç ÿ¨Lëÿ LÿÀÿæ¾æB$æF æ {¾{¯ÿ Lÿç ÿæþÓçLÿ ÿ¨, ÉæÚ¯ÿç#Àëÿ ÀÿÜÿçÿ {Ó´bÿæ`ÿæÀÿ A{s æ Lÿÿö¯ÿ¿ þæÿç {ÿÉ, LÿæÁÿ F¯ÿó ¨æÿ÷ ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç É÷æ ¨í¯ÿöLÿ {ÿD$#¯ÿæ ÿæÿ Üÿ] Óæÿ´ç ÿ¨ A{s æ {Lÿò~Óç àÿæµÿ ÿçþ{;ÿ {àÿæµÿ{Àÿ Lÿvÿçÿÿæ{Àÿ {ÿD$#¯ÿæ ÿæÿ Üÿ] ÀÿæfÓçLÿ A{s F¯ÿó ÿçÀÿæÿÀÿ ¨í¯ÿöLÿ Lëÿ¨æÿ÷Lëÿ {ÿD$#¯ÿæ ÿæÿ ÿæþÓçLÿ A{s æ Hô ÿúÿ Óúÿ Àÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ {ÿB {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ {¾, FÜÿç çÿæþ ¨ÀÿþææZÿ Ó½õÿç {ÿD$æF æ ÉæÚ¯ÿç# ÿ´æÀÿæ ÿçöæÀÿçÿ ÿ¨, ÿæÿ H ¾j ¨÷æÀÿ» LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ Hô Àÿ ¨÷{ßæS {ÜÿæB$æF F¯ÿó ¨íÿ} Óþß{Àÿ Üÿ] Hô ¨ç dæÝç$æF æ ÿúÿ ɱÿÀÿ A$ö {ÜÿDdç {ÓÜÿç ¨Àÿþææ, ÿæÜÿæZÿ ¨÷ÿç Óþ¨}ÿ {Üÿ{àÿ Üÿ] {ÓÜÿç Lÿþö {ÜÿæB$æF F¯ÿó {¾{¯ÿ Lÿþö æÀÿæ¯ÿæÜÿê {Üÿ¯ÿæ{Àÿ àÿæSç¯ÿ, {ÿ{¯ÿ Óúÿ ɱÿÀÿ ¨÷{ßæS {ÜÿæB$æF æ µÿfÿ Üÿ] Óúÿ A{s æ Óúÿ ¨÷ÿç µÿæ¯ÿ
336
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
F¯ÿó Óæëµÿæ¯ÿ{Àÿ Üÿ] Óúÿ ɱÿÀÿ ¨÷{ßæS LÿÀÿæ¾æB$æF æ ¨ÀÿþææZÿÿ¨÷æ©ç LÿÀÿæB {ÿD$#¯ÿæ Lÿþö, ¾j, ÿæÿ H ÿ¨Àÿ ¨Àÿç~æþ{Àÿ þ Óúÿ ɱÿ ¨÷{ßæS {ÜÿæB$æF F¯ÿó ¨Àÿþææ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÿD$#¯ÿæ Lÿþö ÿçÊÿß ¨í¯ÿöLÿ Óúÿ A{s æ Lÿç;ëÿ {ÓÜÿç ÓþÖZÿ ¨÷ÿç É÷æ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ A{s æ AÉ÷æ{Àÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ Lÿþö, {ÿD$#¯ÿæ ÿæÿ, ÿ¨æ ¾æD$#¯ÿæ ÿ¨, ÿæ FÜÿç fÿ½{Àÿ àÿæµÿ ÿæßLÿ {ÜÿæB$æF, ÿæ AæÓ;ÿæ fÿ½{Àÿ Üÿ] {ÜÿæB$æF æ Aÿ
Aÿÿ¿ É÷æ A¨ÀÿçÜÿæ¾ö¿ A{s æ Ó¸íÿö Aæß{Àÿ É÷æ D¨{Àÿ ¨÷LÿæÉ LÿÀÿæ¾æBdç F¯ÿó {ÉÌ{Àÿ Hô ÿúÿ Óúÿ Àÿ ¯ÿçÌÿ ¯ÿæQ¿æ ¨÷Öëÿ LÿÀÿæ¾æBdç æ ¾æÜÿæLÿç SêÿæÀÿ {ÉâæLÿ{Àÿ ¨÷$þ $Àÿ AæÓçdç æ -Aÿ
C ÿûÿç ÿç É÷ ê þú ÿ µÿS¯ÿú ÿ SêÿæÓí ¨ ÿç Ì ûë ¯ÿ÷ Ü ÿ½ ¯ÿç ÿ¿æßæó {¾æSÉæ{Ú É÷êLõÿÐæfëöÿ Óºæ{ÿ "CÿúÿÓúÿ É÷æÿ÷ß ¯ÿçµÿæS {ßæ{Sæ' ÿæþ Ó©ÿ{Éææß
ææ17ææ FÜÿç ¨÷Lÿæ{Àÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæ Àíÿ¨ê D¨ÿç{Ìÿ, F¯ÿó ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ ÿ$æ {¾æSæÉæÚ ¯ÿçÌßLÿ É÷êLõÿÐ F¯ÿó AfëöÿZÿ Óºæÿ{Àÿ "Hô ÿúÿÓúÿ É÷æÿ÷ß ¯ÿçµÿæS {¾æS' ÿæþLÿ Ó©ÿÉ Aæß Ó¸íÿö {Üÿàÿæ æ Bç É÷ ê þú ÿ ¨ÀÿþÜÿóÓ ¨Àÿþæÿ¢ÿÓ¿ Éç Ì ¿ É÷ ê Ó´ æ þê AÝSÝæÿ¢ÿLõÿ{ÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæßæ
ß$æ$ö Sêÿæ µÿæ{Ì¿ "C ÿúÿÓúÿ É÷æÿ÷ß ¯ÿçµÿæS {ßæ{Sæ' ÿæþ Ó©ÿ{Éææß
ææ17ææ ææ ÜÿÀÿç CÿúÿÓúÿ ææ
C É÷ê ¨Àÿþæ{ÿ ÿþ
A$ AÎæÿ{Éææß
FÜÿæ SêÿæÀÿ A;ÿçþ Aæß A{s æ ¾æÜÿæÀÿ ¨í¯ÿöæö {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐZÿ ÿ´æÀÿæ A{ÿLÿ ¨÷ɧÀÿ Óþææÿ {ÜÿæB ÓæÀÿçdç ÿ$æ DÿÀÿæö{Àÿ SêÿæÀÿ D¨ÓóÜÿæÀÿ ÀÿÜÿçdç {¾, SêÿæÀëÿ àÿæµÿ Lÿ'~ ? Ó©ÿÉ Aæß{Àÿ AæÜÿæÀÿ, ÿ¨, ¾j, ÿæÿ ÿ$æ É÷æÀÿ ¯ÿçµÿæS ÓÜÿçÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ LÿÜÿç{àÿ æ {ÓÜÿç Ó¢ÿµÿö{Àÿ ÿ¿æSÀÿ ¨÷LÿæÀÿ {ÉÌ ÀÿÜÿçdç æ þëÿÌ¿ ¾æÜÿæLÿçdç LÿÀÿç$æF, {Ó$#{À LÿæÀÿ~ LÿçF ? LÿçF LÿÀÿç$æF ? µÿS¯ÿæÿ LÿÀÿæD$æ;ÿç A$¯ÿæ ¨÷Lõÿÿç æ FÜÿç¨÷ɧ ¨÷$þÀëÿ ¨÷æÀÿ» {ÜÿæB$#àÿæ æ ¾æÜÿæ D¨{Àÿ FÜÿç Aæß{Àÿ ¨ëÿ
¨÷LÿæÉçÿ LÿÀÿæSàÿæ æ FÜÿç¨Àÿç ¯ÿÿö ¯ÿ¿¯ÿ×æÀÿ `ÿaÿöæ {ÜÿæB$#àÿæ æ ÓõÎç{Àÿ ÿæÜÿæÀÿ Ó´Àíÿ¨Àÿ ¯ÿç{ÉâÌ~ FÜÿç Aæß{Àÿ {ÜÿæBdç æ {ÉÌ{Àÿ SêÿæÀëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$#¯ÿæ ¯ÿçµíÿÿçþæZÿ{Àÿ ¨÷LÿæÉ LÿÀÿæ¾æBdç, Sÿ Aæß{Àÿ A{ÿLÿ ¨÷LÿæÀÿÀÿ ¯ÿçµÿæfÿLëÿ Éë~ç Afëöÿ Ó´ßó {SæsçF ¨÷ɧ ÀÿQ#$#{àÿ {¾, ÿ¿æS F¯ÿó Óÿ¿æÓLëÿ þ ¯ÿçµÿæS ÓÜÿçÿ LÿëÜÿ;ëÿAfëöÿ D¯ÿæ`ÿ Óóÿ¿æÓÓ¿ þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ ÿÿ´þçbÿæþç {¯ÿÿçëÿþú æ ÿ¿æSÓ¿ `ÿ ÜÿõÌê{LÿÉ ¨õ${MÉçÿçÌíÿÿ ææ1ææ Afë ö ÿ LÿÜÿç { àÿ, {Üÿ þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ ! {Üÿ Üõ ÿ ÿßÀÿÓ¯ÿö Ó ´ ! {Üÿ {LÿÉçÿçÓíÿÿ ! þëô Óÿ¿æÓ F¯ÿó ÿ¿æSÀÿ ¾$æ$ö Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¨õ$Lúÿ ¨õ$Lúÿ fæ~ç¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿôdç æ ¨íÿöÿ¿æS Üÿ] Ó¿æÓ A{s æ {¾Dôvÿæ{Àÿ ÓZÿÅÿ F¯ÿó ÓóÔÿæÀÿÀÿ þ Óþæ¨ÿ {ÜÿæB$æF F¯ÿó FÜÿæ¨í¯ÿöÀëÿ ÓææÿæÀ ¨íÿ} ÿçþ{;ÿ Dÿ{ÀÿæÿÀÿ AæÓNÿçÀÿ Aµÿæ¯ÿ Üÿ] ÿ¿æS A{s æ Fvÿæ{Àÿ ëÿBsç ¨÷ɧ ÀÿÜÿçdç æ ¨÷$þÿ
Ó¿æÓêÀÿ ÿÿ´Lëÿ fæ~ç¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿôdç æ ÿ´çÿêßÿ
ÿ¿æSÀÿ ÿÿ´Lëÿ fæ~ç¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿôdç æ FÜÿæ D¨{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ¨ëÿ
LÿÜÿç{àÿ æ É÷êµÿS¯ÿæëÿ¯ÿæ`ÿ Lÿæþ¿æÿæó Lÿþö~æó ÿ¿æÓó Óóÿ¿æÓó Lÿ¯ÿ{ßæ ¯ÿçëÿ
æ Ó¯ÿöLÿþöüÿàÿÿ¿æSó ¨÷æÜëÿÖ¿æSó ¯ÿç`ÿä~æ
ææ2ææ
338
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{Üÿ Afëöÿ ! {Lÿ{ÿLÿ ¨çÿ Lÿæþ¿LÿþöÀÿ ÿ¿æSLëÿ Óÿ¿æÓ LÿÜÿç$æ;ÿç F¯ÿó {Lÿ{ÿLÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ LëÿÉÁÿ ¨ëÀëÿÌ ÓþÖ ¨÷LÿæÀÿ Lÿþö üÿÁÿÀÿ ÿ¿æSLëÿ "ÿ¿æS' LÿÜÿç$æ;ÿç æ ÿ¿æf¿ó {ÿæ̯ÿÿç{ÿ¿{Lÿ Lÿþö ¨÷æÜëÿþöÿêÌç~
æ ßjÿæÿÿ¨
Lÿþö ÿ ÿ¿æf¿þçÿç `ÿæ¨{Àÿ ææ3ææ {LÿÜÿç ¯ÿçÿ´æÿ F¨Àÿç LÿÜÿç$æ;ÿç {¾, Ó¸íÿö Lÿþö {ÿæ̾ëNÿ A{s æ Aÿ
ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ F¯ÿó Aÿ¿ ¯ÿçÿ´æÿ F¨Àÿç LÿÜÿ;ÿç {¾, ¾j, ÿæÿ H ÿ¨ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ ëÿÜÿô æ FÜÿæ D¨{Àÿ A{ÿLÿ þÿ ¨÷LÿæÉ LÿÀÿç {¾æ{SÉ´Àÿ ÿçfÀÿ þ þÿ {ÿDd;ÿç æ ÿçÊÿßó Éõ~ë {þ ÿÿ÷ ÿ¿æ{S µÿÀÿÿÓÿþ æ ÿ¿æ{Sæ Üÿç ¨ëÀëÿ̯ÿ¿æW÷ ÿ÷ç¯ÿç
Óó¨÷Lÿêÿ}ÿ
ææ4ææ {Üÿ Afëöÿ ! {ÓÜÿç ÿ¿æS ¯ÿçÌß{Àÿ ëÿ{þ {þæÀÿ ÿçÊÿçÿ þÿ Éë~ æ {Üÿ ¨ëÀëÿÌ{É÷Ï ! {ÓÜÿç ÿ¿æS ÿçÿç ¨÷LÿæÀÿÀÿ LëÿÜÿæ¾æBdç æ ßjÿæÿÿ¨
Lÿþö ÿ ÿ¿æf¿ó Lÿæ¾ö¿{þ¯ÿ ÿúÿ æ ß{jæ ÿæÿó ÿ¨{Êÿð¯ÿ ¨æ¯ÿÿæÿç þÿêÌç~æþú ææ5ææ ¾j, ÿæÿ H ÿ¨ FÜÿç ÿçÿç¨÷LÿæÀÿÀÿ Lÿþö ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ ëÿÜÿô, FÜÿæLëÿ LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] D`ÿçÿ æ LÿæÀÿ~ ¾j, ÿæÿ H ÿ¨ FÜÿç ÿç{ÿæsç¾æLÿ ¨ëÀëÿÌZëÿ ¨æ¯ÿÿ LÿÀÿç$æF æ É÷êLÿõÐ `ÿæ{Àÿæsç ¨÷`ÿÁÿçÿ þÿLëÿ D{àÿâQ Lÿ{àÿ æ ¨÷${þ Lÿæþ¿LÿþöÀÿ ÿ¿æS, ÿ´çÿêß{Àÿ Ó¸íÿö LÿþöüÿÁÿ ÿ¿æS, õÿÿêß{Àÿ {ÿæ̾ëNÿ {Üÿ¯ÿæ {¾æSëô Ó¸íÿö LÿþöÀÿ ÿ¿æS F¯ÿó ¨Àÿç{ÉÌ{Àÿ ¾j, ÿæÿ H ÿ¨ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ ëÿ{Üÿô æ F$#Àëÿ {SæsçF þÿLëÿ ÿçfÀÿ ÓÜÿþÿç ¨÷LÿæÉ LÿÀÿç LÿÜÿç{àÿ- {Üÿ Afëöÿ ! {þæÀÿ þ FÜÿæ ÿçÊÿçÿþ {¾, ¾j ÿæÿ H ÿ¨Àíÿ¨ê Lÿ÷çßæ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ ëÿÜÿô æ F$#Àëÿ Óç {ÜÿDdç {¾, LõÿÐZÿ LÿæÁÿ{Àÿ þ ¯ÿçµÿç þÿ þÿæ;ÿÀÿ ¨÷`ÿÁÿçÿ $#àÿæ æ {¾Dô$#Àëÿ {SæsçF Üÿ] ¾$æ$ö $#àÿæ æ {ÓÜÿçLÿæÁÿ{Àÿ þ ¯ÿÜëÿÿ þÿ ÀÿÜÿç$#àÿæ F¯ÿó Aæfç þ ¯ÿÜëÿÿ þÿ ÀÿÜÿçdç æ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ëÿÿçAæLëÿ AæÓç$æ;ÿç, {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ A{ÿLÿ þÿ þÿæ;ÿÀÿ þÀëÿ {SæsçF Lÿàÿ¿æ~LÿæÀÿê þÿLëÿ ¯ÿæÜÿæÀÿ LÿÀÿç Óæþÿæ{Àÿ ÀÿQ#$æ;ÿç æ ¨÷{ÿ¿Lÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ þ FÜÿæ Üÿ] LÿÀÿ;ÿç æ É÷êLõÿÐ þ FÜÿæ Üÿ] LÿÀÿç$#{àÿ æ {Ó {Lÿò~Óç íÿAæþæSö LÿÜÿçÿ$#{àÿ ¯ÿÀÿó ¨÷`ÿÁÿçÿ A{ÿLÿ ¨÷LÿæÀÿ þÿ þÀëÿ {SæsçF
AÎæÿÉ Aæß
339
¾$æ$ö Óÿ¿Lëÿ Óþ$öÿ {ÿB ÿæÜÿæLëÿ ØÎ Lÿ{àÿ æ Fÿæÿ¿¨ç ëÿ Lÿþöæ~ç Óèÿó ÿ¿Nÿ´æ üÿàÿæÿç `ÿ æ Lÿÿö¯ÿ¿æÿêÿç {þ ¨æ$ö ÿçÊÿçÿó þÿþëÿþþú ææ6ææ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç, {Üÿ ¨æ$ö ! ¾j, ÿæÿ H ÿ¨ Àíÿ¨ê Lÿþö AæÓNÿç F¯ÿó üÿÁÿLëÿ A¯ÿÉ¿ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçÿ æ FÜÿæ {þæÀÿ ÿçÊÿçÿ LÿÀÿç$#¯ÿæ Dÿþ þÿ A{s æ ¯ÿÿöþæÿ AfëöÿZÿ ¨÷ɧæëÿÓæ{Àÿ {Ó ÿ¿æSÀÿ ¯ÿç{ÉâÌ~ LÿÀÿëd;ÿç æ ÿçßÿÓ¿ ëÿ Óóÿ¿æÓ
Lÿþö{~æ {ÿ樨ÿ¿{ÿ æ {þæÜÿæÿÓ¿ ¨Àÿçÿ¿æSÖæþÓ
¨ÀÿçLÿêÿ}ÿ
ææ7ææ {Üÿ Afëöÿ ! ÿçßÿLÿþö (É÷êLõÿÐZÿ ɱÿ{Àÿ ÿçßÿ Lÿþö {SæsçF Üÿ] A{s, ¾jÀÿ ¨÷Lÿ÷çßæ æ FÜÿç ÿçßÿ ɱÿLëÿ 8/10 $Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜÿç{àÿ æ FÜÿæLëÿ ¯ÿæÀÿºæÀÿ {ÿ{àÿ {¾, {LÿDôvÿæ{Àÿ ÓæLÿ µÿ÷þ{Àÿ ¨Ýç Aÿ¿ Lÿçdç LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ ÿ àÿæS;ëÿ) FÜÿç ÉæÚ-¯ÿç# AëÿÓæ{Àÿ ÿçöæÀÿçÿ Lÿþö ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ Aëÿ`ÿçÿ æ {þæÜÿ ÿ´æÀÿæ ÿæÜÿæLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ ÿæþÓ ÿ¿æS LÿëÜÿæSàÿæ æ ÓæóÓæÀÿçLÿ ¯ÿçÌß ¯ÿÖëÀÿ AæÓNÿç{Àÿ ¯ÿæ¤ÿç{ÜÿæB Lÿæ¾ö¿óLÿþö (Lÿ澿öþú Lÿþö, ÿçßÿ Lÿþö ¨ÀÿØÀÿ ¨Àÿç¨íÀÿLÿ A{s æ) ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ ÿæþÓçLÿ A{s æ F¨Àÿç ¨ëÀëÿÌ A
Sbÿÿç- Lÿês ¨ÿèÿ ¨¾ö¿;ÿ Aþ {¾æÿç{Àÿ ¾æB$æF æ LÿæÀÿ~ {Ó µÿfÿ ¨÷¯õÿÿçLÿë ÿ¿æS LÿÀÿç{ÿàÿæ æ ¯ÿÿöþæÿ ÀÿæfÓçLÿ ÿ¿S ¯ÿçÌß{Àÿ LÿÜëÿd;ÿçëÿ
Qþç{ÿ¿¯ÿ ßúÿLÿþö Lÿæß{LÿÈɵÿßæÿ¿{fúÿ æ Ó Lõÿÿ´æ ÀÿæfÓó ÿ¿æSó {ÿð¯ÿ ÿ¿æSüÿÁÿó àÿ{µÿúÿ ææ8ææ LÿþöLëÿ ëÿ
Qþß ¯ÿç`ÿæÀÿLÿÀÿç ÉæÀÿêÀÿçLÿ {LÿâÉÀÿ µÿß{Àÿ ÿæÜÿæLëÿ ÿ¿æS LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç, ÀÿæfÓçLÿ ÿ¿æS LÿÀÿç þ ÿ¿æSÀÿ üÿÁÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBÿ$æF æ {¾Dô$#{Àÿ µÿfÿ ¨æÀÿ ÿ àÿæSç¯ÿ "Lÿæß{LÿÈɵÿßæúÿ'- ÉæÀÿêÀÿçLÿ LÿÎLëÿ µÿßLÿÀÿç LÿþöLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ ÀÿæfÓçLÿ ÿ¿æS A{s æ ÿæÜÿæLëÿ ÿ¿æSÀÿ üÿÁÿ Ó´Àíÿ¨ ¨ÀÿþÉæ;ÿç ¨÷æ© {ÜÿæBÿ$æF ÿ$æLÿæßöþç{ÿ¿¯ÿ ßþö ÿçßÿó Lÿ÷çß{ÿfëöÿ æ Óèÿó ÿ¿Nÿ´æ üÿÁÿó {`ÿð¯ÿ Ó ÿ¿æS
Óæÿ´ç{Lÿæ þÿ
ææ9ææ {Üÿ Afëöÿ ! LÿÀÿç¯ÿæ Lÿÿö¯ÿ¿ A{s, F¨Àÿç ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç {¾Dôþæ{ÿ ÿçßÿó- ÉæÚ¯ÿç#{Àÿ ÿçöæÀÿçÿ LÿÀÿæ¾æB$#¯ÿæ Lÿþö Óèÿ{ÿæÌ F¯ÿó üÿÁÿLÿë
340
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
ÿ¿æS LÿÀÿç Lÿþö LÿÀÿç$æ;ÿç, ÿæÜÿæ Üÿ] Óæÿ´çLÿ ÿ¿æS A{s æ Aÿ
ÿçßÿ Lÿþö LÿÀÿ F¯ÿó FÜÿæ ¯ÿ¿ÿêÿ ¾æÜÿæLÿçdç ÀÿÜÿçdç ÿæÜÿæÀÿ ÿ¿æS LÿÀÿçÿçA æ FÜÿç ÿçßÿ Lÿþö þ Lÿ'~ F¨Àÿç LÿÀÿç `ÿæàÿç$#¯ÿæ A$¯ÿæ FÜÿæÀÿ þ {Lÿ{¯ÿ ÿ¿æS {Üÿ¯ÿ ? ¯ÿÿöþæÿ A;ÿçþ ÿ¿æS ¯ÿçÌß{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç ÿ {ÿ´Î¿LëÿÉÁÿó Lÿþö LëÿÉ{Áÿ ÿæëÿÌg{ÿ æ ÿ¿æSê Óÿ´Óþæ¯ÿç{Îæ {þæ¯ÿê dçÓóÉß
ææ10ææ {Üÿ Afëöÿ ! {¾Dô ¨ëÀëÿÌ ALëÿÉàÿó Lÿþö- A$öæúÿ ALÿàÿ¿æ~LÿæÀÿê Lÿþö {Àÿ(ÉæÚ¯ÿç# Lÿþö Üÿ] Lÿàÿ¿æ~LÿæÀÿê A{s æ FÜÿæÀÿ ¯ÿç{Àÿæ{Àÿ ¾æÜÿæLÿçdç ÀÿÜÿçdç, ÿæÜÿæ FÜÿç {àÿæLÿÀÿ ¯ÿ¤ÿÿ þæÿ÷ æ {ÿ~ëLÿÀÿç ALÿàÿ¿æ~LÿæÀÿê A{s æ F¨ÀÿçLÿþö ÿ´æÀÿæ) Lëÿ LÿÀÿçÿ$æF F¯ÿó Lÿàÿ¿æ~LÿæÀÿê Lÿþö{Àÿ AæÓNÿ {ÜÿæBÿ$æF æ ¾æÜÿæ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿæLÿç$#àÿæ, ÿæÜÿæ þ {ÉÌ ÿæÜÿ] æ F¨Àÿç ÿÿ´ ÿ´æÀÿæ Óó¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ ÓóÉß ÀÿÜÿçÿ, jæÿ¯ÿæÿ H ÿ¿æSê A{s æ {Ó Ó¯ëÿLÿçdç ÿ¿æS LÿÀÿçdç Lÿç;ëÿ ¨÷æ©ç ÓÜÿçÿ {ÓÜÿç ¨íÿö ÿ¿æS Üÿ] Óÿ¿æÓ A{s æ FÜÿævÿæÀëÿ þ Aÿ¿ {LÿDô ÓÀÿÁÿ ÀÿæÖæ $æB¨æ{Àÿ ? FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç {¾, Aÿ¿ {Lÿò~Óç D¨æß ÿæÜÿ] æ ÿ Üÿç {ÿÜÿµõÿÿæ ÉLÿ¿ó ÿ¿Nëÿó Lÿþöæ~¿{ÉÌÿ
æ ßÖë LÿþöüÿÁÿÿ¿æSê Ó ÿ¿æSêÿ¿µÿçêß{ÿ ææ11ææ {ÿÜÿæÀÿê ¨ëÀëÿÌþæÿZÿ ÿ´æÀÿæ ({Lÿ¯ÿÁÿ ÉÀÿêÀÿ Üÿ] ÿë{Üÿô, ¾æÜÿæLëÿ Aæ¨~ {ÿQëd;ÿç, É÷êLÿõÐZÿ AëÿÓæ{Àÿ ¨÷LõÿÿçÀëÿ D Óÿ´, Àÿf H ÿþ FÜÿç ÿçÿçSë~ Üÿ] FÜÿç fê¯ÿææLëÿ ÉÀÿêÀÿ{Àÿ ¯ÿæ¤ÿç$æ;ÿç æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ Së~ fê¯ÿçÿ Ad;ÿç, {Ó ¨¾ö¿;ÿ {Ó ÉÀÿêÀÿæÀÿê Üÿ] A{s æ {¾{Lÿò~Óç Àíÿ¨{Àÿ ÉÀÿêÀÿ ÿ ¨Àÿç¯ÿÿöÿ {ÜÿæB`ÿæàÿç$#¯ÿ æ {ÿÜÿÀÿ LÿæÀÿ~ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ fê¯ÿçÿ ÀÿÜÿç$æF) FÜÿç ¨ëÀëÿÌZÿ ÿ´æÀÿæ Ó¸íÿöÿ
LÿþöÀÿ ÿ¿æS Ó»¯ÿ ÿë{Üÿô æ {ÿ~ëLÿÀÿç {¾Dô ¨ëÀëÿÌ LÿþöüÿÁÿ ÿ¿æS LÿÀÿç$æF, {Ó Üÿôç ¾$æ$ö ÿ¿æSê, F¨Àÿç LëÿÜÿæ¾æBdç æ Aÿ
{¾Dô ¨¾ö¿;ÿ ÉÀÿêÀÿÀÿ LÿæÀÿ~ fê¯ÿçÿ ÀÿÜÿçdç, {Ó ¨¾ö¿;ÿ ÿçßÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿç{ß F¯ÿó ÿæÜÿæÀÿ üÿÁÿ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçÿ æ FÜÿæ ¯ÿÿÁÿ{Àÿ {Lÿò~Óç üÿÁÿ Lÿæþÿæ ÿ ÀÿQ;ëÿ æ {ÓÜÿç¨Àÿç ÓLÿæþê ¨ëÀëÿÌZÿ LÿþöÀÿ üÿÁÿ þ {ÜÿæB$æF æ AÿçÎþçÎó þçÉ÷ó `ÿ ÿ÷ç¯ÿçó Lÿþö~
üÿàÿþú æ µÿ¯ÿÿ¿ÿ¿æSçÿæó {¨÷ÿ¿ ÿ ëÿ Óóÿ¿æÓçÿæó Lÿ´`ÿçúÿ ææ12ææ ÓLÿæþê ¨ëÀëÿÌZÿ µÿàÿ, þ¢ÿ F¯ÿó þçÉ÷çÿ F¨Àÿç ÿçÿç ¨÷LÿæÀÿÀÿ LÿþöüÿÁÿ
AÎæÿÉ Aæß
341
þëÿ¿ ¨{Àÿ þ ÀÿÜÿç$æF æ fÿ½ fÿ½æ;ÿÀÿ ¨¾ö¿;ÿ þçÁÿç$æF æ Lÿç;ëÿ Óóÿ¿æÓçÿæþú Ó¯ÿöÓ´ ÿ¿æÓ LÿÀÿç$#¯ÿæ ¨íÿö ÿ¿æSê ¨ëÀëÿÌZÿ LÿþöüÿÁÿ {Lÿò~Óç LÿæÁÿ{Àÿ þ {ÜÿæBÿ$æF æ FÜÿæÜÿ] Éë Óÿ¿æÓ A{s æ Óÿ¿æÓ {SæsçF `ÿÀÿþ DõÎ A¯ÿ×æ æ µÿàÿ H þ¢ÿ LÿþöÀÿüÿÁÿ ÿ$æ ¨íÿö ÿ¿æÓLÿæÁÿ{Àÿ ÿæÜÿæZÿ A;ÿ'Àÿ ¨÷ɧ ¨ëÀÿæ {Üÿàÿæ æ ¯ÿÿöþæÿ ¨ëÀëÿÌZÿ ÿ´æÀÿæ Éëµÿ A$¯ÿæ AÉëµÿ Lÿþö {Üÿ¯ÿæ{Àÿ LÿæÀÿ~ Lÿ'~ ? FÜÿæ D¨{Àÿ {ÿQ#¯ÿæ¨{oðÿæÿç þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ LÿæÀÿ~æÿç ÿç{¯ÿæ {þ æ Óæó{Q¿ Lõÿÿæ{;ÿ {¨÷æNÿæÿç Óç{ß Ó¯ÿöLÿþö~æþú ææ13ææ {Üÿ þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ ! Ó¸íÿö LÿþöÀÿ Óçç ÿçþ{;ÿ ¨æ{oæsç LÿæÀÿ~ ÓæóQ¿ Óçæ;ÿ{Àÿ LëÿÜÿæ¾æBdç æ ÿæÜÿæLëÿ ëÿ{þ {þævÿæÀëÿ µÿàÿÀíÿ{¨ Éë~ æ A#Ïæÿó ÿ$æ Lÿÿöæ LÿÀÿ~ó `ÿ ¨õ$Sú¯ÿçþú æ ¯ÿç¯ÿçæÊÿ ¨õ$Lúÿ {`ÿÎæ {ÿð¯ÿó {`ÿð¯ÿæÿ÷ ¨oþþú ææ14ææ FÜÿç ¯ÿçÌß{Àÿ Lÿÿöæ (þÿ) ¨õ$Lúÿ ¨õ$Lúÿ LÿÀÿ~ (¾æÜÿæ ÿ´æÀÿæ LÿÀÿæ¾æB$æF, ¾ÿç ÉëµÿLÿþö {ÜÿæB$æF, {ÿ{¯ÿ ¯ÿç{¯ÿLÿ, {¯ÿðÀÿæS¿, Éþ, ÿþ, ÿ¿æS, Aÿ¯ÿÀÿÿ `ÿç;ÿÿ AæÿçÀÿ ¨÷¯õÿÿçÓ¯ëÿ LÿÀÿ~ {Üÿ{¯ÿ æ ¾ÿç AÉëµÿ Lÿþö {ÜÿæB$æF {ÿ{¯ÿ Lÿæþ, {Lÿ÷æ, ÀÿæS, {ÿ´Ì, àÿç¨úÓæ Aæÿç LÿÀÿ~ {Üÿ{¯ÿ æ FþæÿZÿ ÿ´æÀÿæ {¨÷Àÿçÿ {Üÿ{¯ÿ æ) ÿæÿæ ¨÷LÿæÀÿÀÿ {`ÿÎæ A$öæúÿ Aÿ;ÿ Bdæ, AææÀÿ A$öæúÿ Óæÿ {¾Dô Bdæ ÓÜÿçÿ ¨÷æ© {ÜÿæB ÿæÜÿæÀÿ ¨íÿöÿæ þçÁÿç$æF F¯ÿó ¨oþ LÿÀÿ~ {ÜÿDdç {ÿð¯ÿ A$¯ÿæ ÓóÔÿæÀÿ FÜÿæÀÿ ¨ëÎç LÿÀÿç$æ;ÿç æ ÉÀÿêÀÿ¯ÿæYúÿþ{ÿæµÿçßöúÿ Lÿþö ¨÷æÀÿµÿ{ÿ ÿÀÿ
æ ÿ¿æß¿ó ¯ÿæ ¯ÿç¨Àÿêÿó ¯ÿæ ¨{oð{ÿ ÿÓ¿ {Üÿÿ¯ÿ
ææ15ææ þëÿÌ¿ þÿ, ¯ÿæ~ê H ÉÀÿêÀÿ ÿ´æÀÿæ ÉæÚæÿëÓæ{Àÿ A$¯ÿæ ¯ÿç¨Àÿçÿ ¾æÜÿæ Lÿçdç Lÿþö ¨÷æÀÿ» {ÜÿæB$æF, ÿæÜÿæÀÿ FÜÿç ¨æ{oæsç Üÿ] LÿæÀÿ~ ÀÿÜÿçdç æ ¨Àÿ;ëÿ F¨Àÿç {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ þÿ{ÿ÷ð¯ÿó Óÿç LÿÿöæÀÿþææÿó {Lÿ¯ÿÁÿó ëÿ ß
æ ¨É¿ÿ¿Lõÿÿ¯ëÿçÿ´æ Ó ¨É¿ÿç ëÿþöÿç
ææ16ææ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ AÉëµÿ ¯ëÿç {¾æSëô {ÓÜÿç ¯ÿçÌß{Àÿ {Lÿð¯ÿàÿ¿ Ó´Àíÿ¨ AææLëÿ Lÿÿöæ {ÿQë$æF æ {ÓÜÿç ëÿ¯ÿöëç ¨ëÀëÿÌ ¾$æ$öLëÿ {ÿQëÿ$æF, A$öæúÿ µÿS¯ÿæÿ LÿÀÿçÿ$æ;ÿç æ FÜÿç ¨÷ɧ D¨{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ÿ´çÿêß$Àÿ
342
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
LÿÜÿç{àÿ, ¨oþ Aæß{Àÿ {Ó LÿÜÿç$#{àÿ {¾, {ÓÜÿç ¨÷µëÿ ÿæ $LÿÀÿç$æ;ÿç ÿæ LÿÀÿæB$æ;ÿç, ÿæ Lÿ÷çßæÀÿ Óó{¾æS Üÿ] {¾æÝç$æ;ÿç, {ÿ{¯ÿ {àÿæ{Lÿ LÿæÜÿ]Lÿç LÿÜÿ;ÿç ? {þæÜÿ ÿ´æÀÿæ {àÿæLÿZÿ ¯ëÿç Aæ¯õÿÿ ÀÿÜÿç$æF, {ÿ~ëLÿÀÿç {Óþæ{ÿ Lÿçdç ÿæ Lÿçdç LÿÜÿç$æ;ÿç æ Fvÿæ{Àÿ þ LÿÜëÿd;ÿç {¾, Lÿþö {Üÿ¯ÿæ{Àÿ ¨æ{oæsç LÿæÀÿ~ ÀÿÜÿçdç æ FÜÿæ Ó{ÿ´ ¾çF {Lÿð¯ÿàÿ¿ Ó´Àíÿ¨ AææLÿë Lÿÿöæ {ÿQë$æF æ {ÓÜÿç þí|ÿ ¯ëÿç, ëÿ¯ÿöëç ¨ëÀëÿÌ ¾$æ$öLëÿ {ÿQ# ¨æÀÿçÿ$æF æ A$öæúÿ µÿS¯ÿæÿ LÿÀÿçÿ$æ;ÿç ¯ÿÀÿó AfëöÿZÿ ÿçþ{;ÿ É÷êLõÿÐ Lÿÿöæ Àíÿ¨{Àÿ vÿçAæ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ ÿçþçÿ þæÿ÷ µÿ¯ÿ- A$öæúÿ Lÿÿöæ-ÿöæ þëô A{s æ ëÿ{þ ÿçþçÿ {ÜÿæB {Lÿ¯ÿÁÿ D¨×çÿ ÀëÿÜÿ æ A;ÿÿ
{ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Lÿ'~ LÿÜÿç¯ÿæLëÿ `ÿæÜÿæô;ÿç ? ¯ÿÖëÿ
µÿS¯ÿæÿ H ¨÷Lõÿÿç þ{Àÿ {SæsçF AæLÿÌö~ {ÀÿQæ ÀÿÜÿçdç, {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ ÓæLÿ ¨÷LõÿÿçÀÿ Óêþæ þ{Àÿ ÀÿÜÿç$æF, {Ó ¨¾ö¿;ÿ µÿS¯ÿæÿ LÿÀÿçÿ$æ;ÿç, {Ó ¯ÿÜëÿÿ Óþê¨{Àÿ ÀÿÜÿç þ ÿ÷Îæ Àíÿ¨{Àÿ Üÿ] ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ Aÿÿ¿ µÿæ¯ÿ{Àÿ BÎZëÿ Àÿç¯ÿæ ¨{Àÿ {Ó Üÿõÿß {ÿÉÀÿ ÓoæÁÿLÿ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ ÓæLÿ ¨÷LõÿÿçÀÿ ÓêþæÀëÿ ¯ÿæÜÿæÀÿç µÿS¯ÿæÿZÿ {äÿ÷Lëÿ AæÓç¾æB$æF æ F¨Àÿç AëÿÀÿæSêZÿ ÿçþ{;ÿ µÿS¯ÿæÿ Lÿÿöæ µÿæ¯ÿ{Àÿ Ó{ÿð¯ÿ D¨×çÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ {Lÿ¯ÿÁÿ ÿæÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ Üÿ] µÿS¯ÿæÿ LÿÀÿç$æ;ÿç æ Aÿ
`ÿç;ÿÿ LÿÀÿ;ëÿ, ¨÷ɧ ¨ëÀÿæ {ÜÿàÿæAæSLëÿ {ÿQ#¯ÿæßÓ¿ ÿæÜÿóLõÿ{ÿæ µÿæ{¯ÿæ ¯ëÿçßöÓ¿ ÿ àÿ稿{ÿ æ Üÿÿ´æ¨ç Ó Bþôæ{àÿâæLÿæúÿ ÿ Üÿ;ÿçç ÿ ÿç¯ÿ¿{ÿ ææ17ææ {¾Dô ¨ëÀëÿÌZÿ A;ÿ
LÿÀÿ~{Àÿ "þëô Lÿÿöæ' F¨Àÿç µÿæ¯ÿ ÿ$æF, A$öæúÿ ALÿÿöæ µÿæ¯ÿ ÀÿÜÿç$æF ÿ$æ ¾æÜÿæÀÿ ¯ëÿç àÿç© {ÜÿæBÿ$æF, {ÓÜÿç {àÿæLÿ FÜÿç ÓþÖZëÿ þæÀÿç þ ¯ÿæÖ¯ÿ{Àÿ ÿæ þæÀÿç$æF, ÿæ ¯ÿæ¤ÿç {ÜÿæB$æF æ {àÿæLÿÓº¤ÿç ÓóÔÿæÀÿÀÿ ¯ÿçàÿß Üÿ] {àÿæLÿÓóÜÿæÀÿ A{s æ ¯ÿÿöþæÿ {ÓÜÿç ÿçßÿ LÿþöÀÿ {¨÷Àÿ~æ Lÿç¨Àÿç {ÜÿæB$æF, {ÿQ#¯ÿæjæÿó {jßó ¨Àÿçjæÿæ ÿ÷ç¯ÿçæ Lÿþö{`ÿæÿÿæ æ LÿÀÿ~ó Lÿþö Lÿ{ÿöÿç ÿ÷ç¯ÿç
LÿþöÓóS÷Üÿ
ææ18ææ {Üÿ Afëöÿ ! ¨Àÿçjæÿæ A$öæúÿ ¨íÿöjæÿæ þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÿ´æÀÿæ jæÿþúÿæÜÿæLëÿ fæ~ç¯ÿæÀÿ ¯ÿç# ÿ´æÀÿæ F¯ÿó {jßþú-fæ~ç¯ÿæ {¾æS¿ ¯ÿÖë (É÷êLõÿÐ ¨í¯ÿöÀÿë LÿÜÿç$#{àÿ- þëô Üÿ] {jß A$öæúÿ fæ~ç¯ÿæ {¾æS¿ ¨ÿæ$ö A{s) ÿ´æÀÿæ
AÎæÿÉ Aæß
343
LÿþöLÿÀÿç¯ÿæLëÿ {¨÷Àÿ~æ þçÁÿç$æF æ ¨÷${þ ÿ ¨íÿöjæÿæ {Lÿò~Óç þÜÿæ¨ëÀëÿÌ {ÜÿæB$#{¯ÿ æ ÿæÜÿæZÿ ÿ´æÀÿæ {ÓÜÿç jæÿLëÿ fæ~ç¯ÿæ ¯ÿç# ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ æ àÿä A$öæúÿ {jß{Àÿ õÿÎç$#{àÿ, LÿþöÀÿ {¨÷Àÿ~æ þçÁÿç$æF F¯ÿó Lÿÿöæ (þÿÀÿ àÿSÿ),LÿÀÿ~ (¯ÿç{¯ÿLÿ, {¯ÿðÀÿæS¿ ,Éþ, ÿþ Bÿ¿æÿç) ÿ$æ LÿþöÀÿ fæÿLÿæÀÿê ÿ´æÀÿæÜÿ] LÿþöÀÿ ÓóS÷Üÿ {ÜÿæB$æF æ Lÿþö Óó`ÿß {Üÿ¯ÿæ{Àÿ àÿæSç$æF æ ¨í¯ÿöÀëÿ LëÿÜÿæ¾æB$#àÿæ {¾, ¨÷æ©ç ¨{Àÿ {ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ ÿæ {Lÿò~Óç ¨÷{ßæfÿ {ÜÿæB$æF F¯ÿó ÿæ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ Üÿæÿç Üÿ] {ÜÿæB$æF æ {Üÿ{àÿ þ {àÿæLÿ ÓóS÷Üÿ
- A$öæúÿ ¨d{Àÿ AæÓë$#¯ÿæ ÓæLÿZÿ Üÿõÿß{Àÿ Lÿàÿ¿æ~LÿæÀÿê Óæÿ ÓóS÷Üÿ ÿçþ{;ÿ {Ó Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ Lÿÿöæ, LÿÀÿ~, F¯ÿó Lÿþö ÿ´æÀÿæ FÜÿæÀÿ ÓóS÷Üÿ {ÜÿæB$æF æ jæÿ, Lÿþö F¯ÿó LÿÿöæÀÿ þ ÿçÿç ÿçÿç ¨÷LÿæÀÿ {µÿÿ ÀÿÜÿçdç æ jæÿó Lÿþö `ÿ Lÿÿöæ `ÿ ÿ÷ç{ð¯ÿ Së~{µÿÿÿ
æ {¨÷æ`ÿ¿{ÿ Së~ÓóQ¿æ{ÿ ß$æ¯ÿbõÿ~ë ÿæÿ¿¨ç ææ19ææ jæÿ, Lÿþö ÿ$æ Lÿÿöæ þ Së~ {µÿÿ ÿ´æÀÿæ ÓæóQ¿æ ÉæÚ{Àÿ ÿçÿç ÿçÿç ¨÷LÿæÀÿÀÿ LëÿÜÿæ¾æBdç æ ÿæÜÿæLëÿ þ ëÿ{þ ¾$æ¯ÿúÿ Éë~ æ ¨÷Öëÿ {ÜÿDdç, Ó¯ÿö ¨÷${þ jæÿÀÿ {µÿÿÓ¯ÿöµíÿ{ÿÌë {ß{ÿðLÿó µÿæ¯ÿþ¯ÿ¿ßþêä{ÿ æ A¯ÿçµÿNÿó ¯ÿçµÿ{NÿÌë ÿfújæÿó ¯ÿçç Óæÿ´çLÿþú ææ20ææ {Üÿ Afëöÿ ! {¾Dô jæÿ ÿ´æÀÿæ þëÿÌ¿ ¨õ$Lúÿ ¨õ$Lúÿ Ó¸íÿö µíÿÿ{Àÿ FLÿ A¯ÿçÿæÉê ¨Àÿþææµÿæ¯ÿLëÿ ¯ÿçµÿæS ÀÿÜÿçÿ FLÿ ¨÷LÿæÀÿ {ÿQë$æF æ {ÓÜÿç jæÿLëÿ ëÿ{þ Óæÿ´çLÿ fæ~ æ ¨÷ÿ¿ä AëÿµíÿÿçÀÿ ÿæþ jæÿ A{s æ ¾æÜÿæÀÿ ¨÷æ©ç ¨{Àÿ Üÿ] Së~Àÿ A;ÿ {ÜÿæB$æF æ FÜÿæ jæÿÀÿ ¨Àÿç¨Lÿ´ A¯ÿ×æ A{s æ ¯ÿÿöþæÿ ÀÿæfÓ jæÿLëÿ {ÿQ#¯ÿæ¨õ$Lúÿ{ÿ´ÿ ëÿ ßfújæÿó ÿæÿæµÿæ¯ÿæúÿ ¨õ$Sú¯ÿçæúÿ æ {¯ÿÿç Ó{¯ÿöÌë µíÿ{ÿÌë ÿfújæÿó ¯ÿçç ÀÿæfÓþú ææ21ææ {¾Dô jæÿ Ó¸íÿö µíÿÿ{Àÿ ¯ÿçµÿç ¨÷LÿæÀÿ{Àÿ A{ÿLÿ µÿæ¯ÿLëÿ AàÿSæ-AàÿSæ LÿÀÿç f~æ¾F {¾, FÜÿæ µÿàÿ A{s, FÜÿæ þ¢ÿ A{s æ FÜÿç jæÿLëÿ ëÿ{þ ÀÿæfÓ jæÿ fæ~ æ F¨Àÿç ×çÿç ¾ÿç ÀÿÜÿçdç, {ÿ{¯ÿ ÀÿæfÓçLÿ ÖÀÿ{Àÿ ëÿþÀÿ jæÿ ÀÿÜÿçdç æ ¯ÿÿöþæÿ {ÿQ#¯ÿæ ÿæþÓçLÿ jæÿ -
344
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
ßëÿ LõÿúÿÓ§¯ÿ{ÿLÿÓ½çúÿ Lÿæ{ßö¿ ÓNÿþ{ÜÿðëÿLÿþú æ Aÿÿ´æ$ö¯ÿÿÅÿó `ÿ ÿÿæþÓþëÿæÜõÿÿþú ææ22ææ {¾Dô jæÿ FLÿæþæÿ÷ ÉÀÿêÀÿÀÿ Üÿ] Ó¸íÿöÿæ ÓõÿÉ AæÓNÿ æ ¾ëNÿç ÀÿÜÿçÿ A$öæúÿ ¾æÜÿæÀÿ ¨d{Àÿ {Lÿò~Óç Lÿ÷çßæ ÿ$æF, ÿÿ´Àÿ A$ö Ó´Àíÿ¨ ¨ÀÿþææZÿ fæÿLÿæÀÿê ÿ´æÀÿæ ¨õ$Lúÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ F¯ÿó ëÿbÿ A{s, {ÓÜÿç jæÿLëÿ ÿæþÓçLÿ jæÿ LëÿÜÿæ¾æF æ ¯ÿÿöþæÿ ¨÷Öëÿ {ÜÿDdç LÿþöÀÿ ÿç{ÿæsç {µÿÿÿçßÿó ÓèÿÀÿÜÿçÿþÀÿæS{ÿ´Ìÿ
Lõÿÿþú æ AüÿÁÿ{¨÷¨úÓëÿæ Lÿþö ßÿúÿÓæÿ´çLÿþë`ÿ¿{ÿ ææ23ææ {¾Dô Lÿþö ÿçßÿþú ÉæÚ¯ÿç# ÿ´æÀÿæ ÿçöæÀÿçÿ {ÜÿæBdç, Óèÿ {ÿæÌ F¯ÿó üÿÁÿLëÿ ÿ `ÿæÜëÿô$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌÿ´æÀÿæ ÀÿæS, {ÿ´ÌLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç LÿÀÿæ¾æB$æF, {ÓÜÿç LÿþöLëÿ Óæÿ´çLÿ LëÿÜÿæ¾æF æ(ÿçßÿ Lÿþö A$öæúÿ AæÀÿæÿæ, `ÿç;ÿÿ A{s, ¾æÜÿæ ¨Àÿþææ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÿB$æF æ) ßëÿ Lÿæ{þ¨úÓëÿæ Lÿþö ÓæÜÿó Lÿæ{Àÿ~ ¯ÿæ ¨ëÿ
æ Lÿ÷çß{ÿ ¯ÿÜëÿÁÿæßæÓó ÿÿ÷æfÓþëÿæÜÿõÿþú ææ24ææ {¾Dô Lÿþö Aÿ¿#Lÿ ¨ÀÿçÉ÷þ ¾ëNÿ, üÿÁÿ Bbÿæ ÀÿQ# AÜÿóLÿæÀÿ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌÿ´æÀÿæ LÿÀÿæ¾æB$æF, {ÓÜÿç LÿþöLëÿ ÀÿæfÓ Lÿþö LëÿÜÿæ¾æF æ FÜÿç ¨ëÀëÿÌ þ {ÓÜÿç ÿçßÿ LÿþöLëÿ LÿÀÿç$æF æ Lÿç;ëÿ A;ÿÀÿ {Lÿ¯ÿÁÿ FÿçLÿç Üÿ] {ÜÿæB$æF {¾, üÿÁÿÀÿ Bdæ F¯ÿó AÜÿóLÿæÀÿ ¾ëNÿ A{s æ {ÿ~ë FÜÿæZÿ ÿ´æÀÿ Ó¸æÿÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ LÿþöLëÿ ÀÿæfÓ Lÿþö LëÿÜÿæ¾æF æ ¯ÿÿöþæÿ ÿæþÓ LÿþöLëÿ {ÿQ#¯ÿæ Aëÿ¯ÿ¤ÿó äßó ÜÿçóÓæþÿ{¯ÿä¿ `ÿ {¨òÀëÿÌþú æ {þæÜÿæÿæÀÿµÿ¿{ÿ Lÿþö ßÿÿæþÓþë`ÿ¿{ÿ ææ25ææ {¾Dô Lÿþö A;ÿÿ
ÿÎ {ÜÿæB¾ç¯ÿ, ÜÿçóÓæ Óæþ$ö¿Lëÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ ÿ LÿÀÿç {Lÿ¯ÿÁÿ {þæÜÿ ¯ÿÉ ¨÷æÀÿ» LÿÀÿæ¾æB$æF æ {ÓÜÿç LÿþöLëÿ ÿæþÓ LëÿÜÿæ¾æB$æF æ ØÎ {ÜÿDdç {¾, FÜÿç Lÿþö ÉæÚ ÿçöæÀÿçÿ ÿçßÿ Lÿþö ëÿ{Üÿô æ ÿæÜÿæÀÿ ×æÿ{Àÿ {Lÿ¯ÿÁÿ µÿ÷æ;ÿç Üÿ] ÀÿÜÿç$æF æ ¯ÿÿöþæÿ {ÿQ#¯ÿæ LÿÿöæZÿ àÿä~ þëNÿÓ{èÿæÿÜÿó¯ÿæÿê õëÿ¿ûæÜÿÓþÿ´çÿ
æ Óç¿Óç{¿æÿçö¯ÿ}LÿæÀÿ
Lÿÿöæ Óæÿ´çLÿ D`ÿ¿{ÿ ææ26ææ {¾Dô Lÿþö Óèÿ {ÿæÌÀëÿ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB AÜÿóLÿæÀÿ ¾ëNÿ ¯ÿ`ÿÿLëÿ ÿLÿÜÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç, {ð¾ö¿ F¯ÿó DûæÜÿ ¾ëNÿ ¯ÿ¿Nÿç, Lÿæ¾ö¿Àÿ Óçç H AÓçç
AÎæÿÉ Aæß
345
{Üÿ¯ÿæ{Àÿ ÜÿÌö {ÉæLÿæÿç ¯ÿçLÿæÀÿþæÿZÿÀëÿ Ó¯ÿö$æ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB Lÿþö{Àÿ AÜÿÿ}É ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æF, {ÓÜÿç LÿÿöæZëÿ Óæÿ´çLÿ LÿëÜÿæ¾æF æ FÜÿæ Üÿ] Dÿþ ÓæLÿÀÿ àÿä~ æ Lÿþö ÿæÜÿæ A{s, ¾æÜÿæLÿç ÿçßÿ Lÿþö æ ÀÿæSê LÿþöüÿÁÿ{¨÷¨úÓëàÿöë¯úÿ{æ ÜÿçóÓæ{LÿæÉë`ÿç
æ ÜÿÌö{ÉæLÿæÿ´çÿ
Lÿÿöæ ÀÿæfÓ
¨ÀÿçLÿêÿ}ÿ
ææ27ææ AæÓNÿç¾ëNÿ, Lÿþö üÿÁÿLëÿ `ÿæÜëÿô$#¯ÿæ, {àÿæàëÿ¨, AææLëÿ LÿÎ {ÿD$#¯ÿæ, A¨¯ÿçÿ÷ F¯ÿó ÜÿÌö {ÉæLÿ{Àÿ ¾çF àÿç© {ÜÿæB$æF, {ÓÜÿç LÿÿöæZëÿ ÀÿæfÓ Lÿÿöæ LÿëÜÿæ¾æF æ AßëNÿ
¨÷æLÿõÿ
Ö²
É{vÿæ{ÿðÍõÿç{LÿæàÿÓ
ææ ¯ÿçÌæÿê ÿêWöÓíÿ÷ê `ÿ Lÿÿöæ ÿæþÓ Dÿ¿{`ÿ ææ28ææ ¾çFLÿç `ÿoÁÿ `ÿçÿ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ, AÓµÿ¿, Wþç, ëÿö Aÿ¿þæÿZÿ Lÿæ¾ö¿{Àÿ ¯ÿææ {ÿD$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç, {ÉæLÿ LÿÀÿç¯ÿæ Ó´µÿæ¯ÿ¾ëNÿ, AæÁÿÓê F¯ÿó ÿêWöÓíÿ÷ê A$öæúÿ ¨{Àÿ LÿÀÿç¯ÿæ LÿÜÿç Lÿ$æLëÿ F{ÝB {ÿ¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ, {ÓÜÿç LÿÿöæZëÿ ÿæþÓ Lÿÿöæ LëÿÜÿæ¾æF æ ÿêWö Óíÿ÷ê LÿþöLëÿ Lÿæàÿç LÿÀÿç¯ÿæ {¯ÿæàÿç LÿÜÿç$æF, ¾ÿ¿¨ç Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ Bdæ ÿæÜÿæZÿ vÿæ{Àÿÿ þ ÀÿÜÿç$æF æ FÜÿç¨Àÿç LÿÿöæZÿ àÿä~ ¨ëÀÿæ {Üÿàÿæ æ ¯ÿÿöþæÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ {SæsçF ÿ¯ÿêÿ¨÷ɧ LÿÀëÿd;ÿç- ¯ëÿç, æÀÿ~æ H ÓëQÀÿ àÿä~Lëÿ LÿÜëÿd;ÿç æ ¯ëÿ{{µÿöÿó õ{ÿ{Êÿð¯ÿ Së~ÿÚç¯ÿçó Éõ~ë æ {¨÷æ`ÿ¿þæÿþ{É{Ì~ ¨õ$Lúÿ{ÿ´ÿ ÿqß ææ29ææ {Üÿ ÿqß ! ¯ëÿç F¯ÿó æÀÿ~æ ÉNÿç þ Së~Àÿ ¨÷{µÿÿÀëÿ ÿçÿç ¨÷LÿæÀÿ {µÿÿLëÿ Ó¸íÿöµÿæ{¯ÿ ¯ÿçµÿæS¨í¯ÿöLÿ {þævÿæÀëÿ Éë~ æ ¨÷¯õÿÿçó `ÿ ÿç¯õÿÿçó `ÿ Lÿæßö¿æLÿæ{ßö¿ µÿßæµÿ{ß æ ¯ÿ¤ÿó{þæäó `ÿ ßæ {¯ÿÿç ¯ëÿç
Óæ ¨æ$ö Óæÿ´çLÿê ææ30ææ {Üÿ ¨æ$ö ! ¨÷¯õÿÿç H ÿç¯õÿÿLëÿ, Lÿÿö¯ÿ¿ F¯ÿó ALÿÿö¿¯ÿ¿Lëÿ, µÿß F¯ÿó ÿçµÿößLëÿ ÿ$æ ¯ÿ¤ÿÿ H {þæäLëÿ {¾Dô ¯ëÿç ¾$æ$ö fæ~ç$æF, {ÓÜÿç ¯ëÿç Óæÿ´çLÿ A{s æ A$öæúÿ ¨Àÿþææ ¨$, Aæ¯ÿæSþÿ ¨$, FÜÿçç DµÿßZÿë Óþ¿Lúÿ Àíÿ¨{Àÿ fæ~ç$#¯ÿæ ¯ëÿç Óæÿ´çLÿ {ÜÿæB$æF æ ßßæ þöþþöó `ÿ Lÿæßö¿ó `ÿæLÿæßö¿{þ¯ÿ `ÿ æ
346
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Aß$æ¯ÿúÿ ¨÷fæÿæÿç ¯ëÿç
Óæ ¨æ$ö ÀÿæfÓê ææ31ææ {Üÿ ¨æ$ö ! {¾Dô ¯ëÿç ÿ´æÀÿæ þëÿÌ¿ þö F¯ÿó AþöLëÿ ÿ$æ Lÿÿö¿¯ÿ F¯ÿó ALÿÿö¿¯ÿLëÿ fæ~çÿ$æF, AëÀÿæ fæ~ç$æF, {ÓÜÿç¯ëÿç ÀÿæfÓ {ÜÿæB$æF æ ¯ÿÿöþæÿ ÿæþÓ ¯ëÿçÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ {ÿQ#¯ÿæAþöó þöþçÿç ßæ þÿ¿{ÿ ÿþÓæ¯ÿõÿæ æ Ó¯ÿöæ$öæúÿ ¯ÿç¨ÀÿêÿæóÊÿ ¯ëÿç
Óæ ¨æ$ö ÿæþÓê ææ32ææ {Üÿ ¨æ$ö ! ÿ{þæSë~{Àÿ |ÿæZÿç ÀÿÜÿç$#¯ÿæ {¾Dô ¯ëÿç AþöLëÿ þö þæëÿ$æF ÿ$æ Ó¸íÿö ÜÿçÿLëÿ ¯ÿç¨Àÿêÿ Üÿ] {ÿQë$æF æ {ÓÜÿç ¯ëÿç ÿæþÓçLÿ A{s æ Fvÿæ{Àÿ {ÉâæLÿ 30Àëÿ 32 ¨¾ö¿;ÿ ¯ëÿçÀÿ ÿç{ÿæsç {µÿÿ ¯ÿÿöÿæ Lÿ{àÿ æ ¨÷${þ ¯ëÿçLëÿ {LÿDô Lÿæ¾ö¿Àëÿ ÿç¯õÿÿ LÿÀÿæ¾ç¯ÿ F¯ÿó {LÿDô$#{Àÿ ¨÷¯õÿÿ LÿÀÿæ¾ç¯ÿ, Lÿÿö¯ÿ¿ Lÿ'~ F¯ÿó ALÿÿö¯ÿ¿ Lÿ'~ ? FÜÿæLëÿ Ó¸íÿö Àíÿ¨Àÿ fæ~ç$æF æ {ÓÜÿç ¯ëÿç Óæÿ´çLÿ A{s æ ¾çF, Lÿÿö¯ÿ¿ H ALÿÿö¯ÿ¿Lëÿ AæóÉçLÿ Àíÿ{¨ fæ~ç$æF, ¾$æ$ö fæ~çÿ$æF, ÿæÜÿæ ÀÿæfÓê ¯ëÿç A{s F¯ÿó AþöLëÿ þö, ÿÉ´ÀÿLëÿ ÉæÉ´ÿ ÿ$æ ÜÿçÿLëÿ AÜÿçÿ, FÜÿç¨Àÿç ¯ÿç¨Àÿêÿ Àíÿ¨{Àÿ fæ~ë$#¯ÿæ ¯ëÿç Üÿ] ÿæþÓç ¯ëÿç A{s æ FÜÿç¨Àÿç µÿæ¯ÿ{Àÿ ¯ëÿçÀÿ {µÿÿ Ó¸íÿö {Üÿàÿæ æ ¯ÿÿöþæÿ ¨÷Öëÿ {ÜÿDdç ÿ´çÿêß ¨÷ɧ, õÿç- æÀÿ~æÀÿ ÿç{ÿæsç {µÿÿ ÀÿÜÿçdç æ õÿ¿æ ßßæ æÀÿß{ÿ þÿ
¨÷æ{~¢ÿç÷ßLÿ÷çßæ
æ {ßæ{Sÿæ¯ÿ¿µÿç`ÿæÀÿç~¿æ õÿç
Óæ ¨æ$ö Óæÿ´çLÿê ææ33ææ {ßæ{Sÿ {¾òSçLÿ ¨÷Lÿ÷çßæ ÿ´æÀÿæ, A¯ÿ¿µÿê`ÿæÀÿê~ç - {¾æS `ÿç;ÿÿ AÿçÀÿçNÿ Aÿ¿ {Lÿò~Óç Ó½Àÿ~ þÿ{Àÿ AæÓç¯ÿæ Üÿ] ¯ÿ¿µÿç`ÿæÀÿ A{s æ `ÿçÿ ¯ÿç`ÿÁÿçÿ {ÜÿæB ¾ç¯ÿæ Üÿ] ¯ÿ¿µÿç`ÿæÀÿ A{s æ Aÿ
F¨Àÿç A¯ÿ¿µÿç`ÿæÀÿç~ê æÀÿ~æ ÿ´æÀÿæ þëÿÌ¿ þÿ, ¨÷æ~ F¯ÿó B¢ÿç÷ßþæÿZÿ Lÿ÷çßæLëÿ ¾çF æÀÿ~ LÿÀÿç$æF, {ÓÜÿç æÀÿ~æ Óæÿ´çLÿ A{s æ A$öæúÿ þÿ ¨÷æ~ H B¢ÿç÷ßþæÿZëÿ BÎZÿ AæxÿLëÿ {þæÝç¯ÿæ Üÿ] Óæÿ´çLÿ æÀÿ~ A{s æ ßßæ ëÿ þöLÿæþæ$öæúÿ õÿ¿æ æÀÿß{ÿfëöÿ æ ¨÷Ó{èÿÿ üÿÁÿæLÿæYúÿäê õÿç
Óæ ¨æ$ö ÀÿæfÓê ææ34ææ {Üÿ ¨æ$ö ! üÿÁÿ Bdæ ÀÿQë$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç, Aÿ¿;ÿ AæÓNÿç{Àÿ {¾Dô æÀÿ~æ ÿ´æÀÿæ þö, A$ö H LÿæþLëÿ æÀÿ~ LÿÀÿç$æF F¯ÿó {þæäLëÿ æÀÿ~ LÿÀÿçÿ$æF, {ÓÜÿç æÀÿ~æ ÀÿæfÓçLÿ A{s æ FÜÿç æÀÿ~æ{Àÿ þ àÿä ÿæÜÿæÜÿ]
AÎæÿÉ Aæß
347
A{s æ {Lÿ¯ÿÁÿ Lÿæþÿæ LÿÀÿç$æF æ ¾æÜÿæ Lÿçdç LÿÀÿç$æF, ÿæÜÿæÀÿ ¯ÿÿÁÿ{Àÿ Lÿçdç ÿæ Lÿçdç `ÿæÜÿ]$æF, ¯ÿÿöþæÿ ÿæþÓç æÀÿ~æÀÿ àÿä~ {ÿQ#¯ÿæßßæ Ó´¨§ó µÿßó {ÉæLÿó ¯ÿçÌæÿó þÿ{þ¯ÿ `ÿ æ ÿ ¯ÿçþëoÿç ëÿ{þöæ õÿç
Óæ ¨æ$ö ÿæþÓê ææ35ææ {Üÿ ¨æ$ö ! ëÿÎ ¯ëÿç ¾ëNÿ þëÿÌ¿ {¾Dô æÀÿ~æ ÿ´æÀÿæ ÿçÿ÷æ, µÿß, `ÿç;ÿæ, ë&
Q F¯ÿó AµÿçþæÿLëÿ þ æÀÿ~ LÿÀÿç ÀÿÜÿç$æF, {ÓÜÿç æÀÿ~æ ÿæþÓçLÿ A{s æ FÜÿç ¨÷ɧ ¨ëÀÿæ {Üÿàÿæ æ ÿõÿêß ¨÷ɧ {ÜÿDdç ÓëQ æ ÓëQó ÿ´çÿæÿêó ÿ÷ç¯ÿçó Éõ~ë {þ µÿÀÿÿÌöµÿ æ Aµÿ¿æÓæÿ÷þ{ÿ ßÿ÷ ëÿ
Qæ;ÿó `ÿ ÿçSbÿÿç ææ36ææ {Üÿ Afëÿö ! ¯ÿÿöþæÿ ÓëQ þ ÿçÿç ¨÷LÿæÀÿÀÿ {þæ vÿæÀëÿÉë~ æ {Ó$#Àëÿ {¾Dô ÓëQ{Àÿ ÓæLÿ Aµÿ¿æÓ ÿ´æÀÿæ Àÿþ~ LÿÀÿç$æF, A$öæúÿ `ÿçÿLëÿ ÓæDôsç BÎ{Àÿ Àÿþ~ LÿÀÿç$æF F¯ÿó ¾çF ëÿ
QÀÿ A;ÿ LÿÀÿç$æF ÿ$æßÿÿ{S÷ ¯ÿçÌþç¯ÿ ¨Àÿç~æ{þþõ{ÿæ¨þþú æ ÿúÿÓëQó Óæÿ´çLÿó {¨÷æNÿþæ¯ëÿç¨÷Óæÿfþú ææ37ææ D¨{ÀÿæNÿ ÓëQ ÓæÿæÀÿ ¨÷æÀÿ» LÿæÁÿ{Àÿ ¾ÿ¿¨ç ¯ÿçÌëÿàÿ¿ àÿæSç$æF A$öæúÿ Lÿvÿçÿÿæ {¯ÿæ {ÜÿæB$æF, (¨÷ÜÿâæÿLëÿ ÉíÁÿê D¨{Àÿ `ÿ|ÿæB ÿçAæSàÿæ, þêÀÿæLëÿ ¯ÿçÌ ¨çB¯ÿæLëÿ þçÁÿçàÿæ, Lÿ¯ÿêÀÿ ÿæÓ LÿÜëÿd;ÿç - ÓëQ#ßæ Ó¯ÿ ÓóÓæÀÿ {Üÿð QæF IÀúÿ {Óæ{¯ÿ æ ëÿ
Q#ßæ ÿæÓ Lÿ¯ÿêÀÿ {Üÿð fæ{S IÀúÿ {Àÿæ{¯ÿ ææ Aÿ
¨÷æÀÿ»{Àÿ ¯ÿç̨Àÿç àÿæSç$æF æ) ¨Àÿ;ëÿ FÜÿæÀÿ ¨Àÿç~æþ Aþõÿëÿàÿ¿ {ÜÿæB$æF æ Aþõÿ ÿÿ´Lëÿ {ÿB$æF æ Aÿ
Aæ¯ÿçÌßLÿ ¯ëÿçÀÿ ¨÷ÓæÿÀëÿ D {ÜÿæB$#¯ÿæ ÓëQLëÿ Óæÿ´çLÿ LëÿÜÿæ¾æF æ ¯ÿçÌ{ߢÿç÷ßÓó{ßæSæúÿßÿÿ{S÷þõ{ÿæ¨þþú æ ¨Àÿç~æ{þ ¯ÿçÌþç¯ÿ ÿúÿÓëQó ÀÿæfÓó Ó½&õÿþú ææ38ææ {¾Dô ÓëQ ¯ÿçÌß F¯ÿó B¢ÿç÷ßÀÿ Óó{¾æS{Àÿ {ÜÿæB$æF, ÿæÜÿæ ¾ÿ¿¨ç {µÿæS Óþß{Àÿ Aþõÿ ëÿàÿ¿ àÿæSç$æF, ÿ$æ¨ç ¨Àÿç~æþ{Àÿ ¯ÿçÌ ëÿàÿ¿ {ÜÿæB$æF æ A$öæúÿ LÿÎ ÿæßLÿ {ÜÿæB$æF æ LÿæÀÿ~ FÜÿæ fÿ½ þõëÿ¿Àÿ LÿæÀÿ~ A{s æ FÜÿç ÓëQLëÿ ÀÿæfÓ LëÿÜÿæ¾æBdç æ ßÿ{S÷ `ÿæ ëÿ¯ÿ{¤ÿ `ÿ ÓëQó {þæÜÿÿþæÿ
æ
348
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
ÿçÿ÷æÁÿÓ¿¨÷þæ{ÿæúÿ$ó ÿÿæþÓþëÿæÜõÿÿþú ææ39ææ {¾Dô ÓëQ {µÿæS LÿæÁÿ{Àÿ F¯ÿó ¨Àÿç~æþ{Àÿ þ AææLëÿ {þæÜÿ{Àÿ ¨LÿæB$æF æ ÿçÿ÷æ, ßæÿçÉæ Ó¯ÿöµíÿÿæÿæþú- fSÿÀíÿ¨ê ÿçÉæ{Àÿ A{`ÿÿ ÀÿQ#$æF æ AæÁÿÓ¿ F¯ÿó ¯ÿ¿$ö{`ÿÎæÀëÿ D {ÜÿD$#¯ÿæ ÓëQLëÿ ÿæþÓ LëÿÜÿæ¾æF æ ¯ÿÿöþæÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ Së~þæÿZÿÀÿ ¨Àÿç~æþLëÿ LÿÜëÿd;ÿç, ¾æÜÿæLÿç ÓþÖZÿ ¨d{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿç$æF æ ÿ ÿÿÖç ¨õ$#¯ÿ¿æó ¯ÿæ ÿç¯ÿç {ÿ{¯ÿÌë ¯ÿæ ¨ëÿ
æ Óÿ´ó ¨÷Lõÿÿç{fðþëöNÿó ß{ÿµÿç
Ó¿æúÿÿ÷çµÿçSöë{~ð
ææ40ææ {Üÿ Afëÿö ! ¨õ$#¯ÿê, Ó´Sö A$¯ÿæ {ÿ¯ÿæÿæþæÿZÿ þ{Àÿ F¨Àÿç {Lÿò~Óç ¨÷æ~ê ÿæÜÿæô;ÿç, ¾çF Lÿç ¨÷LõÿÿçÀëÿ D {ÜÿæB$#¯ÿæ ÿççÿçSë~Àëÿ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæBd;ÿç æ A$öæúÿ ¯ÿ÷Üÿ½ævÿæÀëÿ ¨÷æÀÿ» LÿÀÿç Lÿês ¨¾ö¿;ÿ Ó¸íÿö fSÿ ä~µÿèëÿÀÿ, fê¯ÿÿ þÀÿ~þöæ As;ÿç æ FÜÿç Óþ{Ö ÿçÿçSë~Àÿ A;ÿSöÿ As;ÿç A$öæúÿ {ÿ¯ÿÿæ þ ÿççÿçSë~Àÿ ÉçLÿæÀÿ As;ÿç, ÿÉ´Àÿ As;ÿç æ Fvÿæ{Àÿ ¯ÿæÜÿ¿ {ÿ¯ÿÿæþæÿZëÿ {¾æ{SÉ´Àÿ `ÿëÿ$ö$Àÿ {ÿBd;ÿç æ Ó©þ, ÿ¯ÿþ, Ó©ÿÉ, AÎæÿÉ Aæß{Àÿ FÜÿç ÓþÖZÿÀÿ {SæsçF Üÿ] A$ö {¾, {ÿ¯ÿÿæ ÿçÿçSë~Àÿ A;ÿSöÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ ¾çF FÜÿç {ÿ¯ÿê {ÿ¯ÿÿæþæÿZëÿ µÿfÿ LÿÀëÿ$æ;ÿç, {Ó ÿÉ´ÀÿþæÿZÿÀÿ Üÿ] ¨ífæ LÿÀÿç$æ;ÿç æ µÿæ¯ÿSÿÀÿ ÿ´çÿêß Ôÿ¤ÿ{Àÿ þÜÿÌ} ÉëLÿ ÿ$æ ¨ÀÿçäçÿZÿÀÿ ¨÷Óç AæQ¿æÿ ÀÿÜÿçdç æ {¾Dô$#{Àÿ D¨{ÿÉ {ÿB {Ó LÿÜÿçd;ÿç {¾, Úê ¨ëÀëÿÌ {¨÷þ ÿçþ{;ÿ ÉZÿÀÿ ¨æ¯ÿöÿçZëÿ, Aæ{ÀÿæS¿ ÿçþ{;ÿ AÉ´çÿêLëÿþæÀÿZëÿ , ¯ÿçfß ÿçþ{;ÿ B¢ÿ÷Zëÿ, ÿ$æ ÿ ÿçþ{;ÿ Lëÿ{¯ÿÀÿZëÿ ¨ífæ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿç{ß æ FÜÿç¨Àÿç ¯ÿç¯ÿç LÿæþÿæLëÿ LÿÜÿç ¨Àÿç{ÉÌ{Àÿ ÿçöß {ÿBd;ÿç {¾, Ó¸íÿö LÿæþÿæÀÿ ¨íÿ} F¯ÿó {þæä ÿçþ{;ÿ FLÿþæÿ÷ ÿæÀÿæß~Zÿë Üÿ] ¨ífæ LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçúÿ æ ëÿÁÿÓê þíÁÿ Üÿ] Óço{ß, üëÿàÿB üÿàÿC AWæC æ AÖë ! Ó¯ÿö¯ÿ¿æ¨Lÿ ¨÷µëÿZÿë Ó½Àÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ Daÿçÿ æ ¾æÜÿæÀÿ ¨íÿ} ÿçþ{;ÿ ÓúÿSëÀëÿZÿ ÉÀÿ~, ÿçͨs µÿæ¯ÿ{Àÿ ¨÷ɧ F¯ÿó {Ó¯ÿæ FLÿþæÿ÷ D¨æß A{s æ AæÓëÀÿê H {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ ëÿBsç ¨÷¯õÿÿç ÀÿÜÿçdç æ {¾Dô$#{Àÿ {ÿð¯ÿê Ó¸ÿ ¨Àÿþ{ÿ¯ÿ ¨ÀÿþææZÿ ÿçSúÿÉöÿ LÿÀÿæB$æF æ {ÿ~ëLÿÀÿç {ÿð¯ÿê LëÿÜÿæ¾æB$æF- Lÿç;ëÿ FÜÿæ þ ÿçÿçSë~Àÿ A;ÿSööÿ A{s æ Së~ Éæ;ÿ {Üÿ¯ÿæ ¨{Àÿ FÜÿæÀÿ þ Éæ;ÿ
AÎæÿÉ Aæß
349
{ÜÿæB¾æB$æF æ ÿúÿ¨Êÿæúÿ {ÓÜÿç Aæõÿ© {¾æSêZÿ ÿçþ{;ÿ {Lÿò~Óç Lÿÿö¯ÿ¿ {ÉÌ ÀÿÜÿçÿ$æF æ ¯ÿÿöþæÿ ¨÷Öëÿ {ÜÿDdç ¨í¯ÿöÀëÿ ¨÷æÀÿ» {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨÷ɧ ¯ÿÿö ¯ÿ¿¯ÿ×æ æ ¯ÿÿö fÿ½ ¨÷æÿ A{s A$¯ÿæ Lÿþöÿ´æÀÿæ ¨÷æ© {ÜÿæB$#¯ÿæ A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ {¾æS¿ÿæÀÿ ÿæþ A{s ? FÜÿæ D¨{Àÿ {ÿQ#¯ÿæ¯ÿ÷æÜÿ½~äÿ÷ç߯ÿçÉæó Éíÿ÷æ~æó `ÿ ¨Àÿ;ÿ¨ æ Lÿþöæ~ç ¨÷¯ÿçµÿNÿæÿç Ó´µÿæ¯ÿ¨÷µÿ{¯ÿðSëö{~ð
ææ41ææ {Üÿ ¨Àÿ;ÿ¨ ! ¯ÿ÷æÜÿ½~, äÿ÷êß, {¯ÿðÉ¿ H Éëÿ÷Zÿ Lÿþö Ó´µÿæ¯ÿÀëÿ D Së~ ÿ´æÀÿæ ¯ÿçµÿNÿ LÿÀÿæ¾æBdç æ Ó´µÿæ¯ÿ{Àÿ Óæÿ´çLÿ Së~ ¾ÿç {Üÿ¯ÿ {ÿ{¯ÿ Aæ¨~Zÿ vÿæ{Àÿ ÿçþöÁÿÿæ ÿçÊÿçÿ Àíÿ{¨ ÀÿÜÿç¯ÿ æ æÿ H Óþæ#Àÿ äþÿæ ÀÿÜÿç¯ÿ æ ¾ÿç ÿæþÓçLÿ Së~ ÀÿÜÿç¯ÿ {ÿ{¯ÿ ÿçÿ÷æ, ¨÷þæÿ ÀÿÜÿç¯ÿ æ {ÓÜÿç ÖÀÿÿAëÿÓæ{Àÿ Aæ¨~Zÿ ÿ´æÀÿæ {ÓÜÿç¨Àÿç Üÿ] Lÿþö {Üÿ¯ÿ æ {¾Dô Së~ Lÿæ¾ö¿Àÿÿ {Üÿ¯ÿ, {ÓÜÿç Së~æëÿÓæ{Àÿ Üÿ] Aæ¨~ZÿÀÿ ¯ÿÿö ÿçöæÀÿçÿ {Üÿ¯ÿ æ ÿæÜÿæ Üÿ] Aæ¨~Zÿ Ó´Àíÿ¨ {Üÿ¯ÿ æ FÜÿç¨Àÿç Aö Óæÿ´çLÿ F¯ÿó Aö ÀÿæfÓçLÿ ÿ´æÀÿæ {SæsçF õÿÿêß ¯ÿSö D {ÜÿæB$æF F¯ÿó Aö þæÿ÷æÀëÿ Lÿþ ÀÿÜÿç{àÿ ÿæþÓçLÿ ÿ$æ ÀÿæfÓçLÿ Së~ ¯ÿç{ÉÌ µÿæ¯ÿ{Àÿ ÀÿÜÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ ÿ´çÿêß ¯ÿSö {¯ÿðÉ¿ {É÷~êÀÿ {ÜÿæB$æF æ FÜÿç ¨÷ɧLëÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ Fvÿæ{Àÿ `ÿëÿ$ö$Àÿ {ÿBd;ÿç æ ÿ´çÿêß Aæß{Àÿ FÜÿç `ÿæÀÿç¯ÿÿö þ{Àÿ {SæsçF äÿ÷êßÀÿ ÿæþ {ÿ{àÿ {¾, äÿ÷êß ÿçþ{;ÿ ¾ëvÿæÀëÿ {É÷ßÔÿÀÿ {Lÿò~Óç þæSö ÿ$æF æ õÿÿêß Aæß{Àÿ {Ó LÿÜÿç{àÿ {¾, ëÿ¯ÿöÁÿ Së~¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ ÿçþ{;ÿ þ ÿæÜÿæZÿ Ó´µÿæ¯ÿÀëÿ D Së~ AëÿÓæ{Àÿ þö{Àÿ ¨÷¯ÿõÿ {Üÿ¯ÿæ, {Ó$#{Àÿ þõëÿ¿ ¯ÿÀÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ þ Lÿàÿ¿æ~ LÿæÀÿLÿ A{s æ Lÿç;ëÿ Aÿ¿Àÿ ÿLÿàÿ LÿÀÿç¯ÿæ µÿßæ¯ÿÜÿ A{s æ `ÿëÿ$ö Aæß{Àÿ LÿÜÿç{àÿ {¾, `ÿæÀÿç¯ÿÿöÀÿ ÓõÎç þëô LÿÀÿçdç æ {ÿ{¯ÿ Lÿ'~ þëÿÌ¿Zëÿ `ÿæ{Àÿæsç fæÿç{Àÿ ¯ÿæ+ç{àÿ ? {ÿ{¯ÿ LÿÜëÿd;ÿç, ÿæÜÿ] ! Së~ Lÿþö ¯ÿçµÿæSÉ
- Së~Àÿ {¾æS¿ÿæëÿÓæ{Àÿ LÿþöLëÿ `ÿæ{Àÿæsç {Óæ¨æÿ{Àÿ ¯ÿ+ÿ LÿÀÿæSàÿæ æ Fvÿæ{Àÿ Së~ FLÿ þæ¨ÿ A{s æ FÜÿæÿ´æÀÿæ þæ¨ç Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ äþÿæLëÿ `ÿæ{Àÿæsç µÿæS{Àÿ ¯ÿ+ÿ Lÿ{àÿ æ É÷êLõÿÐZÿ ɱÿ{Àÿ Lÿþö {SæsçF A¯ÿ¿Nÿ ¨ëÀëÿÌZÿ ¨÷æ©çÀÿ Lÿ÷çßæþæÿ÷ æ CÉ´Àÿ ¨÷æ©çÀÿ Aæ`ÿÀÿ~ Üÿ] AæÀÿæÿæ A{s æ ¾æÜÿæÀÿ ¨÷æÀÿ»ç FLÿþæÿ÷ BÎZÿ ¨÷ÿç É÷æÀëÿ D© {ÜÿæB$æF æ
350
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
AæÀÿæÿæ `ÿç;ÿÿÀÿ ¯ÿç# ¯ÿç{ÉÌ A{s, ¾æÜÿæLëÿ ¨í¯ÿöÀëÿ LÿÜÿç AæÓçd;ÿç æ FÜÿç ¾jæ$ö LÿþöLëÿ `ÿæ{Àÿæsç µÿæS{Àÿ ¯ÿçµÿNÿ Lÿ{àÿ æ ¯ÿÿöþæÿ Lÿç¨Àÿç ¯ëÿlç¯ÿæ {¾, A滨æQ{Àÿ {LÿDô Së~ ÀÿÜÿçdç F¯ÿó Aæ{» {LÿDô {É÷~êÀÿ As;ÿç ? FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿçÉ{þæ ÿþÖ¨
{Éò`ÿó äæ;ÿçÀÿæfö¯ÿ{þ¯ÿ `ÿ æ jæÿó ¯ÿçjæÿþæÖçLÿ¿ó ¯ÿ÷Üÿ½Lÿþö Ó´µÿæ¯ÿfþú ææ42ææ þÿÀÿ Éþÿ, B¢ÿç÷ß ÿþÿ, ¨íÿö ¨¯ÿçÿ÷ÿæ, þÿ, ¯ÿæ~ê H LÿþöLëÿ BÎZÿ AëÿÀíÿ¨ ÿ¨æB¯ÿæ, äþæµÿæ¯ÿ, þÿ, B¢ÿç÷ß H ÉÀÿêÀÿ ÿ´æÀÿæ Ó¯ÿö$æ ÓÀÿÁÿÿæ, AæÖçLÿ ¯ëÿç A$öæúÿ {SæsçF BÎZÿ D¨{Àÿ Aÿÿ¿ µÿæ¯ÿ{Àÿ ×çÀÿÿæ, jæÿ A$öæúÿ ¨ÀÿþææZÿ fæÿLÿæÀÿêÀÿ ÓoæÀÿ, ¯ÿçjæÿ A$öæúÿ ¨ÀÿþææZÿ vÿæÀëÿ ¨÷æ© {ÜÿD$#¯ÿæ ÿç{öÉÀÿ fæSõÿç F¯ÿó {ÓÜÿç AëÿÓæ{Àÿ `ÿæàÿç¯ÿæÀÿ äþÿæ, FÜÿç ÓþÖ Ó´µÿæ¯ÿÀëÿ D {ÜÿD$#¯ÿæ ¯ÿ÷æÜÿ½~Àÿ Lÿþö A{s æ A$öæúÿ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Ó´µÿæ¯ÿ{Àÿ FÜÿç {¾æS¿ÿæþæÿ {ÿQæ{ÿ¯ÿ, Lÿþö æÀÿæ¯ÿæÜÿê µÿæ¯ÿ{Àÿ Ó´µÿæ¯ÿ{Àÿ ¨Àÿç~ÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ, {ÿ{¯ÿ {Ó ¯ÿ÷æÜÿ½~ {É÷~êÀÿ Lÿÿöæ {ÜÿæB$æ;ÿç æ {Éòßö¿ó {ÿ{fæ õÿçÿöä¿ó ßë{ `ÿ樿¨Áÿæßÿþú æ ÿæÿþêÉ´Àÿµÿæ¯ÿÊÿ äæÿ÷ó Lÿþö Ó´µÿæ¯ÿfþú ææ43ææ ÉíÀÿ ¯ÿêÀÿÿæ, CÉ´Àÿêß {ÿf ¨÷æ©ç, {ð¾ö¿, `ÿç;ÿÿ ¨${Àÿ ÿäÿæ A$öæúÿ LÿþöÓë{LÿòÉÁÿþú- Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ ÿäÿæ, ¨÷LõÿÿçÀÿ ÓóWÌöÀëÿ ¨{dB ÿ¾ç¯ÿæ, ÿæÿ A$öæúÿ Ó¯ÿöÓ´ Óþ¨ö~, Ó¸íÿöµÿæ¯ÿÿæ D¨{Àÿ Ó´æþêµÿæ¯ÿ A$öæúÿ CÉ´Àÿµÿæ¯ÿ, FÜÿç ÓþÖ äÿ÷êßþæÿZÿ Ó´µÿæ¯ÿfþú- Ó´µÿæ¯ÿÀëÿ D {ÜÿæB$#¯ÿæ Lÿþö A{s æ Ó´µÿæ¯ÿ{Àÿ FÜÿç {¾æS¿ÿæþæÿ ¾ÿç {ÿQæ{ÿD$#¯ÿ, {ÿ{¯ÿ {ÓÜÿç Lÿÿöæ äÿ÷êß {É÷~êÀÿ As;ÿç ¯ÿÿöþæÿ ¨÷Öëÿ {¯ÿðÉ¿ ÿ$æ Éëÿ÷Àÿ Ó´Àíÿ¨LõÿÌç{SòÀÿ俯ÿæ~çf¿ó {¯ÿðÉ¿Lÿþö Ó´µÿæ¯ÿfþú æ ¨Àÿç`ÿßö¿æLÿó Lÿþö Éíÿ÷Ó¿æ¨ç Ó´µÿæ¯ÿfþú ææ44ææ LõÿÌç, {SæÀÿäæ F¯ÿó ¯ÿ¿¯ÿÓæß {¯ÿðÉ¿þæÿZÿ Ó´µÿæ¯ÿfÿ¿ Lÿþö A{s æ {Sæ¨æÁÿÿ Üÿ] LÿæÜÿ]Lÿç ? Lÿ'~ þBôÌçZëÿ þæÀÿç{ÿ¯ÿæ ? Lÿ'~ {dÁÿç ÀÿQ#¯ÿæ ÿæÜÿ] ? F¨Àÿç Lÿçdç ÿë{Üÿô æ ¨í¯ÿöLÿæÁÿêÿ {¯ÿðÿçLÿ ¯ÿæYÿþß{Àÿ "{Sæ' ɱÿ A;ÿ
LÿÀÿ~ F¯ÿó B¢ÿç÷ß ÿçþ{;ÿ ¨÷`ÿÁÿçÿ $#àÿæ æ {Sæ-ÀÿäæÀÿ A$ö {ÜÿDdç B¢ÿç÷ßþæÿZÿ Àÿäæ æ ¯ÿç{¯ÿLÿ, {¯ÿðÀÿæS¿, Éþ H ÿþ ÿ´æÀÿæ B¢ÿç÷ßþæ{ÿ ÓëÀÿäçÿ
AÎæÿÉ Aæß
351
{ÜÿæB$æ;ÿç F¯ÿó Lÿæþ, {Lÿ÷æ, {àÿæµÿ, {þæÜÿ ÿ´æÀÿæ FÜÿç B¢ÿç÷ßþæ{ÿ ¯ÿçµÿNÿ {ÜÿæB äê~ {ÜÿæB¾æ;ÿç æ AæçLÿ Ó¸ÿç Üÿ] ×çÀÿ Ó¸ÿç A{s æ FÜÿæÜÿ] ¯ÿÖëÿ
ÿçfÀÿ ÿ A{s æ ¾æÜÿæLÿç ${Àÿ ¨÷æ© {Üÿàÿæ ¨{Àÿ Ó{ÿð¯ÿ Óæ$#{Àÿ Üÿ] ÀÿÜÿç$æF æ ¨LõÿÿçÀÿ ÿ´£ÿþæÿZÿ þÀëÿ {ÓþæÿZÿë #{Àÿ #{Àÿ ÓóS÷Üÿ LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] ¯ÿ¿¯ÿÓæß A{s æ ¯ÿçÿ¿æÿó Ó¯ÿöÿ ¨÷æÿó- FÜÿæ Aföÿ LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] ¯ÿæ~çf¿ A{s æ `ÿæÌ A$öæúÿ ÉÀÿêÀÿ Üÿ] FLÿ {äÿ÷ æ FÜÿæÀÿ A;ÿÀÿæÁÿ{Àÿ ¯ëÿ~ç$#¯ÿæ ¯ÿêf ÓóÔÿæÀÿ Àíÿ¨{Àÿ µÿàÿ-þ¢ÿLëÿ fÿ½ {ÿB$æF æ {Üÿ Afëöÿ ! FÜÿç ÿçÍæþ Lÿþö{Àÿ ¯ÿêf A$öæúÿ AæÀÿ»Àÿ ¯ÿçÿæÉ {ÜÿæBÿ$æF æ ¨Àÿþÿÿ´ `ÿç;ÿÿÀÿ {¾Dô ¯ÿêf FÜÿç {äÿ÷{Àÿ ¨Ýç$æF, ÿæÜÿæLëÿ ÓëÀÿäçÿ ÀÿQ#, {Ó$#{Àÿ AæÓë$#¯ÿæ ¯ÿçfæÿêß ¯ÿçLÿæÀÿþæÿZÿ ÿçÀÿæLÿÀÿ~ LÿÀÿç `ÿæàÿç¯ÿæ Üÿ] LõÿÌç A{s æ ÿæ Lÿç {Lÿò~Óç fþç`ÿæÌ æ LõÿÌç ÿçÀÿæ¯ÿÜÿ] `ÿëÿÀÿ LÿçÓæÿæ æ fþç ¯ÿë ÿfÜÿ] {þæÜÿþÿ þæÿæ ææ (Àÿ.þæ.4-14-8) FÜÿç¨Àÿ B¢ÿç÷ßþæÿZÿ ÓëÀÿäæ ÿ$æ ¨÷LÿõÿçÀÿ ÿ´£ÿÀëÿ AæçLÿ Ó¸ÿç ÓóS÷Üÿ LÿÀÿç¯ÿæ, F¯ÿó FÜÿç {äÿ÷{Àÿ ¨Àÿþÿÿ´ `ÿç;ÿÿÀÿ Óºöÿ LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] {¯ÿðÉ¿ {É÷~êÀÿ Lÿþö A{s æ É÷êLõÿÐZÿ AëÿÓæ{Àÿ ¾jÉçÎæÉçÿ
- ¨íÿ}LÿæÁÿ{Àÿ ¾j ¾æÜÿæ {ÿB$æF, ÿæÜÿæ {ÜÿDdç ¨ÀÿæÀÿ ¯ÿ÷Üÿ½ æ ÿæÜÿæLëÿ ¨æÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ Ó¡ÿfÿ Ó¸íÿö ¨æ¨Àëÿ þëNÿ {ÜÿæB¾æB$æ;ÿç F¯ÿó FÜÿæÀÿ #{Àÿ #{Àÿ `ÿç;ÿÿ Lÿ÷çßæ ÿ´æÀÿæ ¯ÿêfæ{Àÿæ¨~ {ÜÿæB$æF æ ÿæÜÿæÀÿ ÓëÀÿäæ LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] LõÿÌç A{s æ {¯ÿðÿçLÿ ÉæÚ{Àÿ AÀÿ A$ö {ÜÿDdç ¨Àÿþææ æ {ÓÜÿç ¨Àÿþææ Üÿ] FLÿþæÿ÷ "AÉÿ' A$öæúÿ A æ `ÿç;ÿÿÀÿ ¨ëÿöLÿæÁÿ{Àÿ FÜÿç Aææ ¨íÿöÿ
õÿ© {ÜÿæB¾æB$æF æ ¨ëÿ
{Lÿ{¯ÿ Aõÿ© {ÜÿæB ÀÿÜÿçÿ$æF æ Aæ¯ÿæSþÿLëÿ ¨ëÿ
AæÓçÿ$æF æ FÜÿç AÀÿ ¯ÿêfLëÿ fþæLÿÀÿç AæSLëÿ ¯ÿ|ÿç¯ÿæ Üÿ] LõÿÌç A{s æ ÿçfvÿæÀëÿ Dÿ A¯ÿ×æ F¯ÿó SëÀëÿfÿZÿ {Ó¯ÿæ LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] Éëÿ÷Àÿ Ó´µÿæ¯ÿfÿ¿ Lÿþö A{s æ Éíÿ÷Àÿ A$ö ÿêaÿ ëÿÜÿô A¨çëÿ AÅÿj A{s æ ÿçþ§ {É÷~êÀÿ ÓæLÿ Üÿ] Éëÿ÷ A{s æ ¨÷{¯ÿÉçLÿæ {É÷~êÀÿ {ÓÜÿç ÓæLÿ ¨Àÿç`ÿ¾ö¿æ A$öæúÿ {Ó¯ÿæ ÿ´æÀÿæ Üÿ] ÿæÜÿæÀÿ Óæÿæ ¨÷æÀÿ» LÿÀÿç$æF æ #{Àÿ #{Àÿ {Ó¯ÿæ
352
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
ÿ´æÀÿæ ÿæÜÿæÀÿ Üõÿÿß{Àÿ {ÓÜÿç ÓóÔÿæÀÿÀÿ Óõfÿ ÜëÿF F¯ÿó Lÿ÷þÉ
Óæÿ LÿÀÿçLÿÀÿç {Ó {¯ÿðÉ¿, äÿ÷êß F¯ÿó ¯ÿ÷æÜÿ½~ ¨¾ö¿;ÿ íÿÀÿÿß LÿÀÿç ¯ÿÿöþæÿZëÿ þ ¨æÀÿLÿÀÿç ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB¾æF æ Ó´µÿæ¯ÿ ¨Àÿç¯ÿÿöÿÉêÁÿ A{s æ Ó´µÿæ¯ÿ ¨Àÿç¯ÿÿöÿ ÓÜÿçÿ ¯ÿÿö þ ¨Àÿç¯ÿÿöÿ {ÜÿæB¾æF æ ¯ÿÖëÿ
FÜÿç ¯ÿÿö Aÿç Dÿþ, Dÿþ, þþ F¯ÿó ÿçLõÿÎ F¨Àÿç `ÿæ{Àÿæsç A¯ÿ×æ ÀÿÜÿçdç æ ÿçöæÀÿçÿ Lÿþö ¨${Àÿ AS÷ÓÀÿ {ÜÿD$#¯ÿæ ÓæLÿZÿ Daÿÿêaÿ `ÿæ{Àÿæsç {Óæ¨æÿ A{s æ LÿæÀÿ~ Lÿþö {SæsçF Üÿ] A{s æ ÿæÜÿæ {ÜÿDdç ÿçßÿ Lÿþö æ É÷êLõÿÐ LÿÜëÿd;ÿç {¾, ¨ÀÿþÓçç ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ FÜÿæ Üÿ] {SæsçF ÀÿæÖæ, Ó´µÿæ¯ÿ{Àÿ {¾¨Àÿç {¾æS¿ÿæþæÿ ÀÿÜÿçdç æ {ÓvÿæÀëÿ Üÿ] Lÿþö ¨÷æÀÿ» LÿÀÿæ¾æD æ FÜÿæLëÿ ¨ëÿ
{ÿQ#¯ÿæ æ {Ó´ {Ó´ Lÿþö~¿µÿçÀÿÿ
ÓóÓççó àÿµÿ{ÿ ÿÀÿ
æ Ó´LÿþöÿçÀÿÿ
Óççó ßæ ¯ÿç¢ÿÿç ÿbõÿ~ë ææ45ææ ÿçfÿçfÀÿ Ó´µÿæ¯ÿ{Àÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$#¯ÿæ {¾æS¿ÿæëÿÓæ{Àÿ Lÿþö{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿç$#¯ÿæ þëÿÌ¿ ÓóÓççþú- µÿS¯ÿúÿ ¨÷æ©çÀíÿ¨ê ¨Àÿþ ÓççLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ ¨í¯ÿöÀëÿ þ LÿÜÿçAæÓëd;ÿç {¾, FÜÿç LÿþöLëÿ Aëÿ¨æÁÿÿ LÿÀÿç ëÿ{þ ¨Àÿþ ÓççLëÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ æ {LÿDô Lÿþö LÿÀÿç ? {Üÿ Afëÿö ! ëÿ{þ ÉæÚ¯ÿç#{Àÿ ÿçöæÀÿçÿ Lÿþö, ¾jæ$ö Lÿþö LÿÀÿ æ ¯ÿÿöþæÿ Ó´Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ äþÿæ AëÿÓæ{Àÿ Lÿþö{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿç$#¯ÿæ þëÿÌ¿ ¨ÀÿþÓççLëÿ Lÿç¨Àÿç ¨÷æ© {ÜÿæB$æF ? {ÓÜÿç ¯ÿç#Lëÿ ëÿ{þ ÿ{ÿB {þæ vÿæÀëÿ Éë~ æ ßÿ
¨÷¯õÿÿçµíÿöÿæÿæó {ßÿ Ó¯ÿöþçÿó ÿÿþú æ Ó´Lÿþö~æ ÿþµÿ¿aÿö¿ Óççó ¯ÿç¢ÿÿç þæÿ¯ÿ
ææ46ææ {¾Dô ¨ÀÿþææZÿ vÿæÀëÿ Ó¸íÿö µíÿÿ ¨÷æ~êZÿ D {ÜÿæBdç, {¾Dô$#{Àÿ FÜÿç Ó¸íÿö fSÿ ¯ÿ¿æ©, {ÓÜÿç ¨Àÿ{þÉ´ÀÿZëÿ Ó´Lÿþö~æ- ÿçfÀÿ Ó´µÿæ¯ÿÀëÿ D {ÜÿæB$#¯ÿæ Lÿþö ÿ´æÀÿæ Aaÿöÿæ LÿÀÿç þæÿ¯ÿ ¨ÀÿþÓççLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ Aÿ
¨ÀÿþææZÿ µÿæ¯ÿÿæ F¯ÿó ¨ÀÿþææZÿ Üÿ] Ó¯ÿöæèÿêÿ Aaÿöÿæ F¯ÿó Lÿ÷þÉ
`ÿæàÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ A{s æ {¾¨Àÿç ¨÷$þ {É÷~êÀÿ ÓæLÿ ¾ÿç Üÿvÿ ¨í¯ÿöLÿ 10þ Lÿäæ{Àÿ ¾æB ¯ÿÓç¯ÿ, {ÿ{¯ÿ ¨÷$þ LÿäæÀÿ ¨ævÿ ÿ ¨æB¨æÀÿç¯ÿ ÿæÜÿ] F¯ÿó 10þ LÿäæÀÿ ¨ævÿ þ ¯ëÿlç¨æÀÿç¯ÿ ÿæÜÿ] æ Dµÿß ¯ÿçÿ¿æÀëÿ ¯ÿo#ÿ Üÿ] ÀÿÜÿç¯ÿ æ Aÿ
FÜÿç Lÿþö¨${Àÿ ÿçfÀÿ äþÿæëÿÓæ{Àÿ Lÿ÷þ¯ÿ `ÿæàÿç¯ÿæÀÿ ¯ÿçæÿ
AÎæÿÉ Aæß
353
ÀÿÜÿçdç, {¾¨Àÿç 18/6{Àÿ ÀÿÜÿçdç æ FÜÿæ D¨{Àÿ ¨ëÿ
{fæÀúÿ {ÿB LÿÜëÿd;ÿç {¾, Aæ¨~ AÅÿj {Üÿ{àÿ þ, {ÓvÿæÀëÿ Üÿ] ¨÷æÀÿ» LÿÀÿ;ëÿ æ {ÓÜÿç ¯ÿç# {ÜÿDdç ¨ÀÿþææZÿ ¨÷ÿç Óþ¨ö~ æ {É÷ßæúÿ Ó´{þöæ ¯ÿçSë~
¨Àÿþöæúÿ Ó´ëÿÏçÿæúÿ æ Ó´µÿæ¯ÿÿçßÿó Lÿþö Lëÿ¯ÿöæ{¨§æÿç Lÿçàúÿ¯ÿçÌþú ææ47ææ Dÿþ Àíÿ{¨ AëÿÏçÿ Aÿ¿þæÿZÿ þövÿæÀëÿ Së~ ÀÿÜÿçÿ Ó´þö ¨Àÿþ Lÿàÿ¿æ~LÿæÀÿê {ÜÿæB$æF æ Ó´µÿæ¯ÿ ÿçßÿþú- Ó´µÿæ¯ÿÀëÿ ÿçöæÀÿçÿ LÿÀÿæ¾æB $#¯ÿæ Lÿþö LÿÀëÿ$#¯ÿæ þëÿÌ¿ ¨æ¨ A$öæúÿ Aæ¯ÿæSþÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBÿ$æF æ ¨÷æß
ÓæLÿZëÿ Daÿæsÿ {ÜÿæB$æF {¾, Aæ{»þæ{ÿ F¨Àÿç {Ó¯ÿæ Üÿ] LÿÀëÿ$#¯ÿæ A$¯ÿæ æÿ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ ¾ç¯ÿæ ? LÿæÀÿ~ {Óþæ{ÿ æÿ{Àÿ þS§ ÀÿÜëÿd;ÿç æ µÿàÿSë~ {¾æSëô {ÓþæÿZÿÀÿ Ó¼æÿ ÀÿÜÿçdç æ FÜÿç¨Àÿç ¯ÿç`ÿæÀÿLÿÀÿç {Ó¯ÿæLëÿ ÿ¿æSLÿÀÿç, ëÿÀÿ;ÿ ÿLÿàÿ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç$æ;ÿç æ É÷êLõÿÐZÿ AëÿÓæ{Àÿ ÿLÿàÿ A$¯ÿæ BÌöæ ÿ´æÀÿæ Lÿçdç þ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ ÿæÜÿ] æ ÿçfÀÿ Ó´µÿæ¯ÿ H äþÿæ AëÿÓæ{Àÿ Lÿþö LÿÀÿç Üÿ] ¨ÀÿÓçç ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ LÿþöLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç ëÿÜÿô æ ÓÜÿfó Lÿþö {Lÿò{;ÿß Ó{ÿæÌþ¨ç ÿ ÿ¿{fúÿ æ Ó¯ÿöæÀÿ»æ Üÿç {ÿæ{Ì~ í{þÿæS§çÀÿç¯ÿæ¯õÿÿæ
ææ48ææ {Üÿ {Lÿò{;ÿß ! {ÿæ̾ëNÿ (AÅÿj A¯ÿ×æ¾ëNÿ ¾ÿç {ÜÿæB$#{¯ÿ, {ÿ{¯ÿ Óç {ÜÿDdç {¾, ¯ÿÿöþæÿ {ÿæÌÀÿ ¯ÿæÜëÿàÿ¿ ÀÿÜÿçdç æ) ¨ëÀëÿÌ ÓÜÿfó Lÿþö- Ó´µÿæ¯ÿÀëÿ D ÓÜÿf LÿþöLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ Aëÿ`ÿçÿ æ LÿæÀÿ~ íAæô ÿ´æÀÿæ AS§ç Aæ¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæ ÓõÿÉ ¨÷{ÿ¿Lÿ Lÿþö Lÿçdç ÿæ Lÿçdç {ÿæÌÿ´æÀÿæ Aæ¯õÿÿ {ÜÿæB$æF æ ¯ÿ÷æÜÿ½~ {É÷~ê {Üÿ{àÿ þ Lÿþö ÿ LÿÀÿç¯ÿæLëÿ Üÿ] ¨Ýç$æF æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ ×çÿç ¨÷æ© {ÜÿæBÿæÜÿ] æ {Ó ¨¾ö¿;ÿ {ÿæÌ ¯ÿçÿ¿þæÿ ÀÿÜÿç$#¯ÿ æ ¨÷LõÿÿçÀÿ Aæ¯ÿÀÿ~ ¯ÿçÿ¿þæÿ ÀÿÜÿç$#¯ÿ æ {ÿæÌÀÿ A;ÿ {Óvÿæ{Àÿ {Üÿ¯ÿ, {¾Dôvÿæ{Àÿ ¯ÿ÷æÜÿ½~ {É÷~êÀÿ Lÿþö þ ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ÓÜÿçÿ ¯ÿçàÿß {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ {ÓÜÿç ¨÷æ©ç ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌZÿ àÿä~ Lÿ'~ ? {¾Dôvÿæ{Àÿ LÿþöÀÿ ¨÷{ßæfÿ ÀÿÜÿçÿ$æF æ AÓNÿ¯ëÿç
Ó¯ÿöÿ÷ fçÿææ ¯ÿçSÿØõÜÿ
æ {ÿðÍþö¿Óççó ¨Àÿþæó Óóÿ¿æ{Óÿæ#Sbÿÿç ææ49ææ
354
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
Ó¯ÿöÿ÷ AæÓNÿç ÀÿÜÿçÿ ¯ëÿç¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ, ØõÜÿæ ÀÿÜÿçÿ, ¯ÿç{fÿæ A;ÿ
LÿÀÿ~ ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ, Óó¿æÓçÿæþú- Ó¯ÿöÓ´Àÿ ÿ¿æÓ LÿÀÿç¯ÿæ A¯ÿ×æ{Àÿ ¨Àÿþ {ÿðÍþö¿ ÓççLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ Fvÿæ{Àÿ Ó¿æÓ F¯ÿó ¨Àÿþ {ÿðÍþö¿ Óçç ¨ÀÿØÀÿ ¨¾ö¿æ߯ÿæ`ÿê A{s æ ÓæóQ¿ {¾æSê {¾Dôvÿç ¨Üÿo#$æ;ÿç, {ÓvÿæLëÿ ÿçÍæþ Lÿþö {¾æSê þ ¨Üÿo#$æ;ÿç æ Fvÿæ{Àÿ Dµÿß þæSöêZÿ ÿçþ{;ÿ D¨àÿ²# Óþæÿ A{s æ ¯ÿÿöþæÿ ¨Àÿþ {ÿðÍþö¿ ÓççLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ Lÿç¨Àÿç ¯ÿ÷Üÿ½Lëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç$æ;ÿç, ÿæÜÿæÀÿ Óó{ä¨{Àÿ `ÿçÿ÷~ LÿÀëÿd;ÿçÓççó ¨÷æ{©æ ß$æ¯ÿ÷Üÿ½ ÿ$æ{¨§æÿç ÿç{¯ÿæ {þ æ Óþæ{Ó{ÿð¯ÿ {Lÿò{;ÿß ÿçÏæ jæÿÓ¿ ßæ ¨Àÿæ ææ50ææ {Üÿ {Lÿò{;ÿß ! ¾æÜÿæ jæÿÀÿ ¨ÀÿæLÿæÏæ A{s, {ÓÜÿç ¨ÀÿþÓççLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ ¯ÿ÷Üÿ½Lëÿ {¾¨Àÿç ¨÷æ© {ÜÿæB$æF, {ÓÜÿç ¯ÿç#Lëÿ ëÿ{þ {þævÿæÀëÿ Óó{ä¨{Àÿ Éë~ æ ¨Àÿ¯ÿÿ} {ÉâæLÿ{Àÿ {ÓÜÿç ¯ÿç#Lëÿ ¨÷ÿç¨æÿçÿ LÿÀëÿd;ÿç æ ¯ëÿ¿æ ¯ÿçÉëßæ ßë{Nÿæ õÿ¿ææÿó ÿçßþ¿ `ÿ æ ɱÿæÿêúÿ ¯ÿçÌßæóÖ¿Nÿ´æ ÀÿæS{ÿ´{Ìò ¯ëÿ¿ÿÓ¿ `ÿ ææ51æ ¯ÿç¯ÿçNÿ{Ó¯ÿê àÿW´æÉê ßÿ¯ÿæMæßþæÿÓ
æ ¿æÿ{ßæS¨{Àÿæ ÿçÿ¿ó {¯ÿðÀÿæS¿ó Óþë¨æÉ÷çÿ
ææ52ææ {Üÿ Afëÿö ! ¯ÿç{ÉÌ Àíÿ{¨ Éë ¯ëÿç¾ëNÿ, FLÿæ;ÿ F¯ÿó ¨¯ÿçÿ÷ {ÿÉÀÿ {Ó¯ÿÿ LÿÀÿë$#¯ÿæ, Óæÿæ{Àÿ {¾ÿçLÿç ÓÜÿæßLÿ {ÓÿçLÿç Üÿ] AæÜÿæÀÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç, þÿ, ¯ÿæ~ê H ÉÀÿêÀÿLëÿ fç~ç$#¯ÿæ, õÿ|ÿ {¯ÿðÀÿæS¿Lëÿ µÿàÿµÿæ¯ÿ{Àÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ, ÿçÀÿ;ÿÀÿ æÿ {¾æS{Àÿ ¨Àÿæß~ F¯ÿó F¨Àÿç æÀÿ~æ¾ëNÿ A$öæúÿ FÜÿç ÓþÖLëÿ æÀÿ~ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ÿ$æ A;ÿ
LÿÀÿ~Lëÿ ¯ÿÉ{Àÿ LÿÀÿç, ɱÿ, ØÉöæÿç ¯ÿçÌßLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç, ÀÿæS {ÿ´ÌLëÿ ÿÎ LÿÀÿç ÿ$æ AÜÿZÿæÀÿó ¯ÿÁÿó ÿ¨öó Lÿæþó {Lÿ÷æó ¨ÀÿçS÷Üÿþú æ ¯ÿçþë`ÿ¿ ÿçþöþ
Éæ{;ÿæ ¯ÿ÷Üÿ½µíÿßæß LÿÅÿ{ÿ ææ53ææ AÜÿóLÿæÀÿ, ¯ÿÁÿ, Wþ, Lÿæþ, {Lÿ÷æ ¯ÿæÜÿ¿ ¯ÿÖë F¯ÿó Aæ;ÿÀÿçLÿ `ÿç;ÿÿLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç, þþÿæ ÀÿÜÿçÿ, Éæ;ÿ A;ÿ
LÿÀÿ~ {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ ¨Àÿ¯ÿ÷Üÿ½ ÓÜÿçÿ GLÿ¿µÿæ¯ÿ {Üÿ¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {¾æS¿ {ÜÿæB$æF æ ¯ÿ÷Üÿ½µíÿÿ
¨÷Óææ ÿ {Éæ`ÿÿç ÿ LÿæYúÿäÿç æ Óþ
Ó{¯ÿÌë µíÿ{ÿÌë þúÿµÿNÿçó àÿµÿ{ÿ ¨Àÿæþú ææ54ææ
AÎæÿÉ Aæß
355
¯ÿ÷Üÿ½ ÓÜÿçÿ GLÿ¿ {Üÿ¯ÿæ {¾æS¿ÿæ ¾ëNÿ, {ÓÜÿç ¨÷Ó `ÿçÿ ¨ëÀëÿÌ ÿæ {Lÿò~Óç ¯ÿÖë ÿçþ{;ÿ {ÉæLÿ LÿÀÿç$æF, ÿæ LÿæÜÿæÀÿ AæLÿæóäæ Üÿ] LÿÀÿç$æF æ Ó¸íÿö µíÿÿ{Àÿ Óþµÿæ¯ÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ µÿNÿçÀÿ ¨ÀÿæLÿæÏæ{Àÿ ×çÿ ÀÿÜÿç$æF æ µÿNÿç ÿçfÀÿ ¨Àÿç~æþ {ÿ¯ÿæ ×çÿç{Àÿ ÀÿÜÿç$æF, ¾æÜÿæLÿç ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÿB$æF æ µÿNÿ¿æ þæþµÿçfæÿæÿç ßæ¯ÿæÿ¿ÊÿæÓ½ç ÿÿ´ÿ
æ ÿ{ÿæ þæó ÿÿ´{ÿæ jæÿ´æ ¯ÿçÉ{ÿ ÿÿÿ;ÿÀÿþú ææ55ææ ¨ÀÿæµÿNÿç ÿ´æÀÿæ {Ó {þæ{ÿ ÿÿ´ ÿ´æÀÿæ Óþ¿Lúÿ Àíÿ{¨ fæ~ç$æF, {ÓÜÿç ÿÿ´ Lÿ'~ ? þëô ¾çF F¯ÿó {¾¨Àÿç ¨÷µÿæ¯ÿ¾ëNÿ {ÜÿæB$æF, AfÀÿ, AþÀÿ, ÉæÉ´ ÿ, {¾Dô A{àÿòLÿç L ÿ Së ~ þö { Àÿ ¯ÿç µ í ÿ Ìç ÿ A{s, ÿæÜÿæLë ÿ fæ~ç F¯ÿó {þæ{ÿ ÿÿ´ ÿ´æÀÿæ fæ~ç ÿúÿLÿæÁÿ Üÿ] {þæ µÿçÿ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç$æF æ ¨÷æ©çLÿæÁÿ{Àÿ ÿ µÿS¯ÿæÿ {ÿQæ {ÿB$æ;ÿç F¯ÿó ¨÷æ©çÀÿ vÿçLúÿ ¨{Àÿ ÿúÿä~ {Ó ÿçfÀÿ Üÿ] Aææ Ó´Àíÿ¨Lëÿ {ÓÜÿ] CÉ´Àÿêß Së~þö{Àÿ ¯ÿçµíÿÌçÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ {ÿQ#$æF {¾, Aæ Üÿ] AfÀÿ, AþÀÿ, ÉæÉ´ÿ, A¯ÿ¿Nÿ F¯ÿó Óÿæÿÿ A{s æ ÿ´çÿêß Aæß{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç$#{àÿ {¾, Aæ Üÿ] Óÿ¿, Óÿæÿÿ, A¯ÿ¿Nÿ F¯ÿó AþõÿÓ´Àíÿ¨ A{s Lÿç;ëÿ FÜÿç ¯ÿçµíÿÿç¾ëNÿ AææLëÿ {Lÿ¯ÿÁÿ ÿÿ´ÿÉöêþæ{ÿ Üÿ] {ÿQ#d;ÿç æ ¯ÿÿöþæÿ {Óvÿæ{Àÿ ¨÷ɧ Ó´µÿæ¯ÿçLÿ $#àÿæ {¾, ¯ÿÖëÿ
ÿÿ´ÿêÉöêÿæ Lÿ'~ ? ¯ÿÜëÿ {àÿæLÿ ¨æo ÿÿ´, ¨`ÿçÉ ÿÿ´Àÿ {¯ÿòçLÿ S~ÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç Lÿç;ëÿ É÷êLõÿÐ Fvÿæ{Àÿ AÎæÿÉ Aæß{Àÿ ÿçÿöß {ÿ{àÿ {¾, ¨Àÿþÿÿ´ {ÜÿDdç ¨Àÿþææ æ ¾çF ÿæÜÿæLëÿ fæ~ç$æF, {Ó Üÿôç ÿÿ´ÿÉöê A{s æ ¯ÿÿöþæÿ ¾ÿç Aæ¨~Zëÿ ¨Àÿþææ ¨Àÿþÿÿ´Àÿ Bdæ ÀÿÜÿçdç, {ÿ{¯ÿ µÿfÿ, `ÿç;ÿÿÀÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ Fvÿæ{Àÿ 39 Àëÿ 55 {ÉâæLÿ þ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ØÎ LÿÜÿç{àÿ {¾, Ó¿æÓ þæSö{Àÿ þ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæLëÿ Üÿ] ¨Ýç$æF æ {Ó LÿÜÿç{àÿ {¾, Ó¿æÓÿ´æÀÿæ A$öæúÿ jæÿ {¾æSÿ´æÀÿæ, Lÿþö LÿÀÿçLÿÀÿç Bdæ ÀÿÜÿçÿ, AæÓNÿç ÀÿÜÿçÿ, ÿ$æ fç~ç ¾æB$#¯ÿæ Éë A;ÿ
LÿÀÿ~ ¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ {¾Dô ¨Àÿç {ÿðÍþö¿Àÿ ¨Àÿþ ÓççLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF, ÿæÜÿæLëÿ Óó{ä¨{Àÿ LÿÜÿç¯ÿç æ AÜÿóLÿæÀÿ, ¯ÿÁÿ, ÿ¨ö, Lÿæþ,{Lÿ÷æ, þÿ, {þæÜÿ Bÿ¿æÿç ¨÷Lõÿÿç{Àÿ µÿ÷þçÿ LÿÀÿæD$#¯ÿæ ¯ÿçLÿæÀÿ
356
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
{¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Ó¯ÿö$æ Éæ;ÿ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç F¯ÿó ¯ÿç{¯ÿLÿ, {¯ÿðÀÿæS¿, Éþ, ÿþ FLÿæ;ÿ {Ó¯ÿÿ, æÿ Bÿ¿æÿç ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÿD$#¯ÿæ {¾æS¿ÿæþæÿ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¨íÿöÿßæ ¨Àÿç¨Lÿ´ {ÜÿæB¾æF, {ÓÜÿç Óþß{Àÿ {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌ ¯ÿ÷Üÿ½Lëÿ fæ~ç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {¾æS¿ {ÜÿæB$æF æ {ÓÜÿç {¾æS¿ÿæÀÿ ÿæþ Üÿ] ¨ÀÿæµÿNÿç A{s æ FÜÿç {¾æS¿ÿæ ÿ´æÀÿæ {Ó ÿÿ´Lëÿ fæ~ç$æF æ {Ó ÿÿ´ Lÿ'~ ? ¾çF Lÿç {þæ{ÿ fæ~ç$æF æ µÿS¯ÿæÿ {¾¨Àÿç H {¾Dô ¯ÿçµíÿÿç ÿ´æÀÿæ ¯ÿçµíÿÌçÿ {ÜÿæB $æAæ;ÿç F¯ÿó ÿæÜÿæZëÿ fæ~ç$æF A$öæúÿ {þæ{ÿ fæ~çç ÿúÿä~ {þæ µÿçÿ{Àÿ Üÿ] ×çÿ {ÜÿæB$æF æ A$öæúÿ ¯ÿ÷Üÿ½, ÿÿ´, CÉ´Àÿ, ¨Àÿþææ F¯ÿó Aææ ¨ÀÿØÀÿ ¨¾ö¿æ߯ÿæ`ÿê A{s æ {SæsçLÿÀÿ jæÿ {Üÿ¯ÿæ ÓÜÿçÿ FÜÿç ÓþÖZÿÀÿ fæÿLÿæÀÿê {ÜÿæB¾æF æ FÜÿæ Üÿ] ¨ÀÿþÓçç, ¨ÀÿþSÿç F¯ÿó ¨Àÿþæþ þ A{s æ Aÿ
SêÿæÀÿ õÿ|ÿ ÿçÊÿß {¾, Óÿ¿æÓ F¯ÿó ÿçÍæþ Lÿþö {¾æS Dµÿß ¨Àÿç×çÿç{Àÿ ¨Àÿþ {ÿðÍþö¿ÓççLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ÿçßÿ Lÿþö A$öæúÿ `ÿç;ÿÿ Aÿç¯ÿæ¾ö¿ A{s æ ¯ÿÿöþæÿ ¨¾ö¿;ÿ {Lÿ¯ÿÁÿ Ó¿æÓê ÿçþ{;ÿ µÿfÿ - `ÿç;ÿÿLëÿ ¯ÿÁÿ{ÿB LÿÜÿç{à F¯ÿó ¯ÿÿöþæÿ Óþ¨ö~ LÿÜÿç {ÓÜÿç ¯ÿæÿöæLëÿ ÿçÍæþ Lÿþö {¾æSêZÿ ÿçþ{;ÿ þ LÿÜëÿd;ÿçÓ¯ÿöLÿþöæ~¿¨ç Óÿæ Lëÿ¯ÿöæ{~æ þúÿ¯ÿ¿¨æÉ÷ß
æ þúÿ¨÷Óæÿæÿ¯ÿæ{¨§æÿç ÉæÉ´ÿó ¨ÿþ¯ÿ¿ßþú ææ56ææ {þævÿæ{Àÿ ¯ÿç{ÉÌ Àíÿ¨{Àÿ AæÉ÷çÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ Ó¸íÿö LÿþöLëÿ Ó¯ÿöÿæ LÿÀÿç, {àÿÉþæÿ÷ þ ÿøsç ÿÀÿQ# LÿÀëÿ$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç, {þæÀÿ Lõÿ¨æ ¨÷Óæÿ ÿ´æÀÿæ ÉæÉ´ÿ, A¯ÿçÿæÉê ¨Àÿþ ¨ÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ Lÿþö ÿæÜÿæ Üÿ] A{sÿçßÿ Lÿþö, ¾jÀÿ ¨÷Lÿ÷çßæ æ ¨íÿö {¾æ{SÉ´Àÿ ÓúÿSëÀëÿZÿ AæÉ÷çÿ ÓæLÿ ÿæÜÿæZÿ Lÿõ¨æ ¨÷ÓæÿÀëÿ ÉçW÷ Üÿ] ¨Àÿþ ¨ÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB¾æF æ Aÿ
ÿæÜÿæÀÿ ¨÷æ©ç ÿçþ{;ÿ Óþ¨ö~ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ {`ÿÿÓæ Ó¯ÿöLÿþöæ~ç þßç Óóÿ¿Ó¿ þúÿ¨Àÿ
æ ¯ëÿç{ßæSþë¨æÉ÷çÿ¿ þaÿçÿ
Óÿÿó µÿ¯ÿ ææ57ææ Aÿ
{Üÿ Afëöÿ ! Ó¸íÿö LÿþöLëÿ {¾ÿçLÿç {ÜÿæB¨æÀÿç¯ÿ, þÿÿ´æÀÿæ {þæ{ÿ A¨}ÿ LÿÀÿç ÿçfÀÿ µÿÀÿÓæ{Àÿ ëÿÜÿô ¯ÿÀÿó {þæ{ÿ Óþ¨ö~ LÿÀÿç {þæÀÿ ¨Àÿæß~ {ÜÿæB ¯ëÿç {¾æSLëÿ A¯ÿàÿºÿ LÿÀÿç ÿçÀÿ;ÿÀÿ {þævÿæ{Àÿ `ÿçÿLëÿ àÿSæA æ
AÎæÿÉ Aæß
357
{¾æS {SæsçF Üÿ] A{s æ ¾çFLÿç Ó¯ÿö$æ ëÿ
QLëÿ ¯ÿçÿæÉ LÿÀÿç$æF F¯ÿó ¨Àÿþÿÿ´ ¨Àÿþææ{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ {ÿB$æF æ ÿæÜÿæÀÿ Lÿ÷çßæ þ {SæsçF Üÿ] A{s- ¾jÀÿ ¨÷Lÿ÷çßæ æ ¾æÜÿæLÿç þÿ ÿ$æ B¢ÿç÷ßþæÿZÿ Óó¾þ, É´æÓ-¨÷É´æÓÀÿ `ÿç;ÿÿ, ÿ$æ æÿ Bÿ¿æÿç{Àÿ ÿçµÿöÀÿ ÀÿÜÿç$æF æ ¾æÜÿæÀÿ ¨Àÿç~æþ þ {SæsçF Üÿ] A{s æ ßæ;ÿç ¯ÿ÷Üÿ½ Óÿæÿÿþú- A$öæúÿ Óÿæÿÿ ¨Àÿ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ ¨æB¾æ;ÿç æ FÜÿæ¨{Àÿ AæSLëÿ LÿÜÿ;ÿçþaÿççÿ
Ó¯ÿöëÿSöæ~ç þúÿ¨÷Óæÿæúÿ ÿÀÿçÌ¿Óç æ A$ {`ÿÿ´þÜÿZÿæÀÿæ {É÷æÌ¿Óç ¯ÿçúÿYúÿä¿Óç ææ58ææ FÜÿç¨Àÿç {þævÿæ{Àÿ ÿçÀÿ;ÿÀÿ `ÿçÿLëÿ àÿSæB ëÿ{þ {þæÀÿ Lõÿ¨æ ÿ´æÀÿæ þÿ H B¢ÿç÷ßþæÿZÿ ÓþÖ ëÿSöLëÿ AÿæßæÓ ¨æÀÿ LÿÀÿç¾ç¯ÿ æ B¢ÿ÷çÜÿ§ ÿ´æÀÿ l{ÀÿæQæ ÿæÿæ æ ÿÜÿô ÿÜÿ] ÓëÀÿ {¯ÿð{vÿ LÿÀÿç $æÿæ ææ Aæ¯ÿÿ {ÿQÜÿç ¯ÿçÌß ¯ÿßæÀÿê æ {ÿ Üÿvÿç {ÿÜÿ] Lÿ¨æs DWæÀÿê ææ (Àÿæ.þæÿÓ- 7/117/11) FÜÿæÜÿ] ëÿföß ëÿSö A{s æ {þæÀÿ Lõÿ¨æÿ´æÀÿæ ëÿ{þ FÜÿç ¯ÿææSëÝçLÿ Aÿç÷Lÿþ~ LÿÀÿç¾ç¯ æ Lÿç;ëÿ ¾ÿç AÜÿóLÿæÀÿ {¾æSëô {þæÀÿ ¯ÿ`ÿÿLÿë ÿ Éë~ç¯ÿ, {ÿ{¯ÿ ÿÎ µÿ÷Î {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ ¨Àÿþæ$ö ¨$Àëÿ `ëÿ¿ÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ ¨ëÿ
FÜÿæLëÿ LÿÜëÿd;ÿçßÿÜÿZÿæÀÿþæÉ÷çÿ¿ ÿ {ßæû¿ Bÿç þÿ¿{Ó æ þç{$ð¿Ì ¯ÿ¿¯ÿÓæß{Ö ¨÷LÿõÿçÖ´æó ÿç{ßæä¿ÿç ææ59ææ ¾ÿç ëÿ{þ AÜÿóLÿæÀÿÀÿ AæÉ÷ß {ÿB F¨Àÿç þæëÿd {¾, ¾ë LÿÀÿç¯ ÿæÜÿ], {ÿ{¯ÿ ëÿþÀÿ FÜÿç ÿçÊÿß þç$¿æ F¯ÿó ¯ÿ¿$ö A{s æ LÿæÀÿ~ ëÿþÀÿ Ó´µÿæ¯ÿ ëÿþLëÿ ¯ÿÁÿ¨í¯ÿöLÿ ¾ë{Àÿ A$öæúÿ Lÿþö{Àÿ àÿSæB {ÿ¯ÿ æ Ó´µÿæ¯ÿ{fÿ {Lÿò{;ÿß ÿç¯ÿ
{Ó´ÿ Lÿþö~æ æ Lÿÿöëó {ÿbÿÓç ßúÿ{þæÜÿæúÿ LÿÀÿçÌ¿Ó¿¯ÿ{Éæ¨ç ÿúÿ ææ60ææ {Üÿ {Lÿò{;ÿß ! {þæÜÿ¯ÿÉ ëÿ{þ {¾Dô Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿô ÿæÜÿô , ÿæÜÿæLëÿ þ Ó´µÿæ¯ÿÀëÿ D {ÜÿD$#¯ÿæ Lÿþö{Àÿ ¯ÿæ¤ÿç {ÜÿæB ¨Àÿ¯ÿÉ {ÜÿæB LÿÀÿç¯ÿ æ ¨÷LõÿÿçÀÿ ÓóWÌöÀëÿ ¨{dB ÿ¾ç¯ÿæ ëÿþÀÿ A$öæúÿ äÿ÷êß {É÷~êÀÿ Ó´µÿæ¯ÿ, ëÿ»Zëÿ ¯ÿÁÿ¨í¯ÿöLÿ Lÿþö{Àÿ àÿSæB {ÿ¯ÿ æ Fvÿæ{Àÿ ¨÷ɧ ¨ëÀÿæ {Üÿàÿæ æ ¯ÿÿöþæÿ {ÓÜÿç CÉ´Àÿ {LÿDôvÿç ÀÿÜÿ;ÿç ? FÜÿæ D¨{Àÿ LÿÜëÿd;ÿç -
358
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
CÉ´Àÿó Ó¯ÿµíÿÿæÿæó Üÿ{{Éfëöÿ ÿçÏÿç æ µÿ÷æþßúÿ Ó¯ÿöµÿíÿæÿç ߦæÀíÿ|ÿæÿç þæßßæ ææ61ææ {Üÿ Afëöÿ ! {ÓÜÿç CÉ´Àÿ Ó¸íÿö µíÿÿ ¨÷æ~êþæÿZÿ Üõÿÿß {ÿÉ{Àÿ ÿç¯ÿæÓ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ¾ÿç F{ÿ Óþê¨{Àÿ µÿS¯ÿæÿ Ad;ÿç, {ÿ{¯ÿ {àÿæ{Lÿ LÿæÜÿ]Lÿç fæ~ç ¨æÀÿ;ÿçÿæÜÿ] ? þæßæÀíÿ¨ê ¾¦{Àÿ AæÀíÿ|ÿ {ÜÿæB Ó¸íÿö {àÿæ{Lÿ µÿ÷þÀÿ ¯ÿɯÿÿöê {ÜÿæB µÿ÷þ~ LÿÀëÿ$æ;ÿç æ {ÿ~ëLÿÀÿç {Óþæ{ÿ CÉ´ÀÿZëÿ fæ~ç¨æÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] æ FÜÿç ¾¦ ¯ÿÜëÿÿ ¯ÿÝ ¯ÿæLÿ A{s æ ¾çFLÿç ¯ÿæÀÿºæÀÿ ÿÉ´Àÿ Lÿ{Áÿ¯ÿÀÿ A$öæúÿ ÉÀÿêÀÿ{Àÿ µÿ÷þ~ LÿÀÿæB$æF æ {ÿ{¯ÿ LÿæÜÿæÀÿ ÉÀÿ~ {ÿ¯ÿæ D`ÿçÿ ? ÿ{þ¯ÿ ÉÀÿ~ó Sbÿ Ó¯ÿöµÿæ{¯ÿÿ µÿæÀÿÿ æ ÿúÿ¨÷Óæÿæúÿ ¨ÀÿæóÉæ;ÿç ×æÿó ¨÷æ¨úÓ¿Óç ÉæÉ´ÿþú ææ62ææ {Üÿ µÿÀÿÿ ! "Ó¸íÿö µÿæ¯ÿ{Àÿ {ÓÜÿç Üõÿÿß× CÉ´ÀÿZÿ ÿçLÿsLëÿ Aÿÿ¿ µÿæ¯ÿ ÓÜÿçÿ ÉÀÿ~{Àÿ ¾æA æ {ÓÜÿç Üõÿÿß× CÉ´ÀÿZÿ Lõÿ¨æ ¨÷ÓæÿÀëÿ ëÿ{þ ¨ÀÿþÉæ;ÿç, ÉæÉ´ÿ ¨ÀÿþæþLëÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ æ' Aÿ
¾ÿç æÿ LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ{¯ÿ, {ÿ{¯ÿ Üõÿÿß {ÿÉ{Àÿ LÿÀÿ;ëÿ æ FÜÿæ fæ~ç þ þ¢ÿçÀÿ, þÓúfçúÿ, `ÿaÿö Lÿçºæ Aÿ¿ÿ÷ {Qæfç¯ÿæ{Àÿ Óþß ¯ÿÀÿ¯ÿæÿ þæÿ÷ {ÜÿæB$æF æ Üÿô, ¾ÿç FÜÿæLëÿ fæ~çÿ$æ{;ÿ, {ÿ{¯ÿ þ¢ÿçÀÿ, þÓúfçúÿ F¯ÿó `ÿaÿöLëÿ ¾ç¯ÿæ Ó´æµÿæ¯ÿçLÿ {ÜÿæB$æ;ÿæ æ CÉ´ÀÿZÿ ÿç¯ÿæÓ ×æÿ Üõÿÿß A{s æ `ÿëÿ{ÉâæLÿê µÿS¯ÿÿÀÿ ÓæÀÿæóÉ þ FÜÿæ Üÿ] A{s æ F¨Àÿç ÿ þëô Ó¯ÿöÿ÷ ÀÿÜÿçdç Lÿç;ëÿ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ þëô ¨÷æ© {ÜÿæB$æF, {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ Üõÿÿß {ÿÉ{Àÿ æÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿ Üÿ] ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ Bÿç {ÿ jæÿþæQ¿æÿó SõÜÿ¿æúÿSëÜÿ¿ÿÀÿó þßæ æ ¯ÿçþõ{Éð¿ÿÿ{É{Ì~ ß{$bÿÓç ÿ$æ LëÿÀëÿ ææ63ææ FÜÿç¨Àÿç FÿçLÿç Üÿ], {Sæ¨ÿêßÀëÿ þ Aÿç{Sæ¨ÿêß jæÿLëÿ þëô ÿëþ ÿçþ{;ÿ LÿÜÿçàÿç æ FÜÿç ¯ÿ#ÿ´æÀÿæ Ó¸íÿö Àíÿ{¨ ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç ¨ëÿ
ÿë{þ {¾¨Àÿç `ÿæÜÿôëd {Ó¨Àÿç LÿÀÿ æ Óÿ¿ FÜÿæ Üÿ] A{s æ {ÉæÀÿ ×Áÿê FÜÿæ Üÿ] A{s æ ¨÷æ©çÀÿ ×Áÿê þ FÜÿæ Üÿ] A{s æ Lÿç;ëÿ Üõÿÿß×çÿ CÉ´Àÿ ¯ÿæÜÿæÀÿLëÿ ÿçÉëÿæÜÿæô;ÿç æ {ÿ{¯ÿ ÿæÜÿæZÿ ÉÀÿ~{Àÿ Lÿç¨Àÿç ¾ç¯ÿæ ? FÜÿæÀÿ D¨æß LÿÜëÿd;ÿçÓ¯ÿöSëÜÿ¿ÿþó µíÿß
Éõ~ë {þ ¨Àÿþó ¯ÿ`ÿ
æ B{ÎæÓç {þ õÿ|ÿþçÿç ÿ{ÿæ ¯ÿä¿æþç {ÿ Üÿçÿþú ææ64ææ
AÎæÿÉ Aæß
359
{Üÿ Afëöÿ ! Ó¸íÿö {Sæ¨ÿêßÀÿë þ Aÿç{Sæ¨ÿêß {þæÀÿ ÜÿÓ¿¾ëNÿ ¯ÿ`ÿÿLëÿ ÿë{þ ¨ëÿ
É÷¯ÿ~ LÿÀÿ æ ¨÷${þ LÿÜÿç$#àÿç ÿ$æ¨ç þ ëÿ{þ É÷¯ÿ~LÿÀÿ æ ÓæLÿ ¨æBô BÎ Ó{ÿð¯ÿ þæSöÿÉöÿ ÿçþ{;ÿ D¨×çÿ ÀÿÜÿç$æ;ÿç æ LÿæÀÿ~ ëÿ{þ {þæÀÿ AÿçÉß ¨ç÷ß As æ {ÿ~ëLÿÀÿç FÜÿç ¨Àÿþ ÜÿçÿLÿæÀÿê ¯ÿ`ÿÿLëÿ þëô ÿëþ ÿçþ{;ÿ ¨ëÿ
LÿÜÿç¯ÿç æ þÿ½ÿæ µÿ¯ÿ þúÿµÿ{Nÿæ þúÿßæfê þæó ÿþÔÿëÀëÿ æ þæ{þ{¯ÿðÌ¿Óç Óÿ¿ó {ÿ ¨÷ÿçfæ{ÿ ¨÷ç{ßæÓç {þ ææ65ææ {Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ {þæ vÿæ{Àÿ Üÿ] Aÿÿ¿ þÿ¯ÿæàÿæ ÜëÿA æ {þæÀÿ Aÿÿ¿ µÿNÿ ÜëÿA æ {þæ ¨÷ÿç É÷æ¯ÿæÿ ÜëÿA A$öæúÿ ¯ÿæÓ´¯ÿæÀÿç ¨Àÿç¨íÿö {àÿæ`ÿÿ{Àÿ {þæ vÿæ{Àÿ Óþ¨}ÿ ÜëÿA æ {þæ{ÿ Üÿ] ÿþÔÿæÀÿ LÿÀÿ æ F¨Àÿç LÿÀÿç¯ÿæ ÿ´æÀÿæ ëÿ{þ {þæ{ÿ Üÿ] ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ æ FÜÿæ þëô ëÿþ ÿçþ{;ÿ Óÿ¿ ¨÷ÿçjæLÿÀÿç LÿÜëÿdç æ LÿæÀÿ~ ëÿ{þ {þæÀÿ Aÿ¿;ÿ ¨÷çß As æ ¨í¯ÿöÀëÿ LÿÜÿç$#{àÿ {¾, CÉ´Àÿ Üõÿÿß {ÿÉ{Àÿ ÀÿÜÿ;ÿç æ {ÓÜÿç Üõÿÿß× CÉ´ÀÿZÿ ÉÀÿ~{Àÿ ¾æA æ Fvÿæ{Àÿ LÿÜÿëd;ÿç {¾, {þæÀÿ ÉÀÿ~{Àÿ AæÓ æ F¨Àÿç Aÿç {Sæ¨ÿêß ÀÿÜÿÓ¿þß ¯ÿ`ÿÿLëÿ Éë~;ëÿ {¾, {þæÀÿ ÉÀÿ~{Àÿ AæÓ æ ¯ÿÖëÿ
{¾æ{SÉ´Àÿ Lÿ'~ LÿÜÿç¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿôd;ÿç ? FÜÿæÀÿ A$ö FÿçLÿç {¾, ¨÷{ÿ¿Lÿ ÓæLÿZëÿ ÓúÿSëÀëÿZÿ ÉÀÿ~{Àÿ ¾ç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ {ÜÿæB$æF æ É÷êLÿõÐ f{~ ¨íÿö {¾æ{SÉ´Àÿ $#{àÿ æ ¯ÿÿöþæÿ Óþ¨ö~Àÿ ¯ÿç# ¯ÿç{ÉÌLëÿ LÿÜëÿd;ÿç Ó¯ÿöþöæúÿ ¨Àÿçÿ¿f¿ þæ{þLÿó ÉÀÿ~ó ¯ÿ÷f æ AÜÿó ÿ´æ Ó¯ÿö¨æ{¨{µÿ¿æ {þæäßçÌ¿æþç þæ Éë`ÿ
ææ66ææ Ó¸íÿö þöLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç A$öæúÿ þëô ¯ÿ÷æÜÿ½~ {É÷~êÀÿ Lÿÿöæ A{s A$¯ÿæ äÿ÷êß {É÷~êÀÿ, A$¯ÿæ {¯ÿðÉ¿ {É÷~êÀÿ A$¯ÿæ Éíÿ÷ {É÷~êÀÿ Lÿÿöæ A{s, F¨Àÿç ¯ÿç`ÿæÀÿLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç {Lÿ¯ÿÁÿ {SæsçF Üÿ] {þæÀÿ Aÿÿ¿ ÉÀÿ~{Àÿ AæÓç¾æA æ þëô ëÿþLëÿ Ó¸íÿö ¨æ¨Àëÿ þëNÿ LÿÀÿç{ÿ¯ÿç æ ëÿ{þ {ÉæLÿ LÿÀÿ ÿæÜÿ] æ FÜÿç Ó¯ëÿ ¯ÿ÷æÜÿ½~ {äÿ÷êß Bÿ¿æÿç ¯ÿÿöÀÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ ÿLÿÀÿç A$¯ÿæ þëô {LÿDô ÖÀÿ{Àÿ ÀÿÜÿçdç, FÜÿç Ó¯ëÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ ÿLÿÀÿç, ¾çF Aÿÿ¿ µÿæ¯ÿ ÓÜÿçÿ {þæÀÿ ÉÀÿ~{Àÿ AæÓç¾æF, {Lÿ¯ÿÁÿ BÎZÿ ¯ÿ¿ÿêÿ Aÿ¿LÿæÜÿæLëÿ {ÿQ# ÿ$æF, ÿæÜÿæÀÿ Lÿ÷þÉ
¯ÿÿö ¨Àÿç¯ÿÿöÿ, Dúÿ$æÿ ÿ$æ Ó¸íÿö ¨æ¨Àëÿ ÿç¯õÿÿç A$öæúÿ {þæäÀÿ ÿæßêÿ´ {ÓÜÿç BÎ A$öæúÿ ÓúÿSëÀëÿ Ó´ßó ÿçf Üÿæÿ{Àÿ {ÿB¾æ;ÿç æ
360
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
¨÷{ÿ¿Lÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ FÜÿæ Üÿ] LÿÜÿçd;ÿç æ ÉæÚ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ àÿçQ#ÿ AæLÿæÀÿ{Àÿ AæÓç¾æF, {ÿ{¯ÿ Aëÿµÿ¯ÿ ÜëÿF {¾, FÜÿæ ÓþÖZÿ ÿçþ{;ÿ àÿç¨ç¯ÿ {ÜÿæBdç æ Lÿç;ëÿ ¯ÿÖëÿ
ÉæÚ É÷æ¯ÿæÿ ÓæLÿZÿ ÿçþ{;ÿ Üÿ] {ÜÿæB$æF æ Aföëÿ A#LÿæÀÿê $#{àÿ æ {ÿ~ëLÿÀÿç ÿæÜÿæZëÿ {fæÀúÿ {ÿB É÷êLõÿÐ LÿÜÿç$#{àÿ æ ¯ÿÿöþæÿ {¾æ{SÉ´Àÿ Ó´ßó ÿçÿöß {ÿDd;ÿç {¾, FÜÿæÀÿ A#LÿæÀÿê LÿçF ? Bÿó {ÿ ÿæÿ¨Ôÿæß ÿæµÿNÿæß Lÿÿæ`ÿÿ æ ÿ `ÿæÉëÉùÌ{¯ÿ ¯ÿæ`ÿ¿ó ÿ `ÿ þæó {ßæµÿ¿Óíßÿç ææ67ææ {Üÿ Afëöÿ ! FÜÿç¨Àÿç ëÿþ Üÿçÿ ÿçþ{;ÿ LÿÜÿç$#¯ÿæ FÜÿç SêÿæÀÿ D¨{ÿÉLëÿ {Lÿò~Óç LÿæÁÿ{Àÿ µÿíàúÿLÿÀÿç þ ÿ¨ ÀÿÜÿçÿ, µÿNÿç ÀÿÜÿçÿ, Éë~ç¯ÿæLÿë Bdÿ$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ F¯ÿó ¾çF {þæÀÿ ÿç¢ÿæ LÿÀÿç$æF, A$öæúÿ F¨Àÿç {ÿæÌ ÀÿÜÿçdç, {ÓÜÿç¨Àÿç {ÿæÌ ÀÿÜÿdç, FÜÿç¨Àÿç þç$¿æ{àÿæ`ÿÿæ LÿÀÿç$æF, {ÓÜÿç ¨ëÀëÿÌZëÿ FÜÿç D¨{ÿÉ LÿÜÿç¯ÿæ Aëÿ`ÿçÿ æ ¾ÿç {ÓþæÿZëÿ LÿÜÿç{ÿ¯ÿæ {ÿ{¯ÿ ¯ÿæ äÿç Lÿ'~ æ FÜÿæÀÿ LÿæÀÿ~ F¨Àÿç {¾, {ÓÜÿç þí|ÿ ¯ëÿç¾ëNÿ ¨ëÀëÿÌ {Lÿ¯ÿÁÿ É÷¯ÿ~ Üÿ] LÿÀÿç{¯ÿ, Lÿç;ëÿ Lÿçdç Lÿæ¾ö¿{Àÿ àÿSæB{¯ÿ ÿæÜÿ] æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ A$öæúÿ ÓúÿSëÀëÿ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ Üÿ] ÿ $#{àÿ æ ¾æÜÿæÀÿ Óþä{Àÿ Öëÿç LÿÿöæþæÿZÿ ÓÜÿçÿ Lÿÿç¨ß ÿç¢ÿLÿ þ $#{àÿÿ æ FþæÿZëÿ ÿ LÿÜÿç¯ÿæ Aëÿ`ÿçÿ æ Lÿç;ëÿ ¨÷ɧ Ó´æµÿæ¯ÿçLÿ {Üÿ¯ÿ {¾, FÜÿæ LÿæÜÿæLëÿ LÿÜÿç¯ÿæ D`ÿçÿ, FÜÿæLëÿ ¨ëÿ
{ÿQ#¯ÿæß Bþó ¨Àÿþó SëÜÿ¿ó þúÿµÿ{NÿÌ´µÿçæÓ¿ÿç æ µÿNÿçó þßç ¨Àÿæó Lõÿÿ´æ þæ{þ{¯ÿðÌ¿ÿ¿ÓóÉß
ææ68ææ {¾Dô ¯ÿ¿Nÿç {þæÀÿ ¨ÀÿæµÿNÿçLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç FÜÿç ¨Àÿþ ÀÿÜÿÓ¿¾ëNÿ Sêÿæ D¨{ÿÉLëÿ {þæÀÿ µÿNÿþæÿZëÿ LÿÜÿç¯ÿ, {Ó ÿç
Ó{¢ÿÜÿ {þæ{ÿ Üÿ] ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ æ A$öæúÿ É÷¯ÿ~ LÿÀëÿ$#¯ÿæ {ÓÜÿç µÿNÿ þ {þæ{ÿ Üÿ] ¨÷æ© {Üÿ{¯ÿ æ ¾çF Éë~ç {ÿ¯ÿ F¯ÿó D¨{ÿÉLëÿ µÿàÿÀíÿ{¨ Éë~ç Üõÿÿßèÿþ LÿÀÿç{ÿ¯ÿ, {ÓÜÿç ÿçßÿ Lÿþö{Àÿ `ÿæàÿç¯ÿ, {Ó þ ¨æÀÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ ¯ÿÿöþæÿ {ÓÜÿç D¨{ÿÉ LÿÿöæZÿ ÿçþ{;ÿ LÿÜÿëd;ÿç ÿ `ÿ ÿÓ½æúÿþëÿ{Ì¿Ìë LÿÊÿçúÿ{þ ¨÷çßLõÿÿþ
æ µÿ¯ÿçÿæ ÿ`ÿ {þ ÿÓ½æÿÿ¿
¨÷çßÿ{Àÿæ µëÿ¯ÿç ææ69ææ ÿæ ÿ ÿæÜÿævÿæÀëÿ A#Lÿ {þæÀÿ AÿçÉß ¨÷çß Lÿæ¾ö¿ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç
AÎæÿÉ Aæß
361
þëÿÌ¿þæÿZÿ þ{Àÿ {LÿÜÿç ÀÿÜÿçdç F¯ÿó ÿæ ÿæÜÿævÿæÀëÿ Aÿ¿;ÿ ¨÷çß FÜÿç ¨õ$#¯ÿê{Àÿ Aÿ¿ {LÿÜÿç ÀÿÜÿçdç æ ¯ÿÿöþæÿ ¨÷ɧ {ÜÿDdç {¾, LÿæÜÿævÿæÀëÿ ? ¾çF {þæÀÿ µÿNÿþæÿZÿ þ{Àÿ {þæÀÿÿ D¨{ÿÉ LÿÀÿç$æF, ÿæÜÿæZëÿ ÿçöæÀÿçÿ Lÿ÷çßæ¨${Àÿ ¾jæ$ö Lÿþö ¨${Àÿ `ÿàÿæB$æF æ {ÓÜÿ] {þæÀÿ Aÿ¿;ÿ ¨÷çß µÿNÿ A{s æ LÿæÀÿ~ Lÿàÿ¿æ~Àÿ FÜÿæ Üÿ] FLÿþæÿ÷ {Ó÷æÿ A{s æ FÜÿæ ÀÿæfþæSö A{s æ ¯ÿÿöþæÿ {ÿQ#¯ÿæ AßÿA{¿Ì¿{ÿ `ÿ ß Bþó þö¿ó Óºæÿþæ¯ÿ{ßæ
æ jæÿß{jÿ {ÿÿæÜÿþçÎ
Ó¿æþçÿç {þ þÿç
ææ70ææ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ FÜÿç þöþß Aæ» ëÿÜÿ]Zÿ ÓºæÿLëÿ A{Ó¿{ÿ µÿàÿÀíÿ{¨ þÿÿ LÿÀÿç¯ÿ, ÿæÜÿæZÿ ÿ´æÀÿæ þëô jæÿ ¾j{Àÿ ¨ífçÿ {Üÿ¯ÿç æ A$öæúÿ F¨Àÿç ¾j ¾æÜÿæÀÿ ¨Àÿç~æþ {ÜÿDdç jæÿ æ ¾æÜÿæÀÿ Ó´Àíÿ¨ ¨í¯ÿöÀëÿ LëÿÜÿæ¾æBdç, ¾æÜÿæÀÿ ÿæ¾ö¿ {ÜÿDdç ÓæäæúÿLÿæÀÿ ÓÜÿçÿ ¨÷æ© {ÜÿD$#¯ÿæ Aëÿµÿ¯ÿ æ FÜÿæ Üÿ] {þæÀÿ ÿçÊÿçÿ þÿ A{s æ É÷æ¯ÿæÿÿÓíßÊÿ Éõ~ëßæÿ¨ç {ßæ ÿÀÿ
æ {Óæ¨ç þëNÿ
Éëµÿæô{àÿâæLÿæúÿ ¨÷樧&ëßæúÿ ¨ë~¿Lÿþö~æþú ææ71ææ {¾Dô ¨ëÀëÿÌ É÷æ¾ëNÿ {ÜÿæB F¯ÿó CÌöæ ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB {Lÿ¯ÿÁÿ É÷¯ÿ~ þæÿ÷ LÿÀÿç¯ÿ, {Ó þ Ó¸íÿö ¨æ¨Àëÿ þëNÿ {ÜÿæB Dÿþ LÿþöLëÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ {É÷Ï {àÿæLÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ A$öæúÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ þ {ÜÿæB¨æÀëÿ ÿæÜÿ], {ÿ{¯ÿ {Lÿ¯ÿÁÿ þæÿ÷ Éë~;ëÿ æ Dÿþ {àÿæLÿ {ÿ{¯ÿ þ ÿæÜÿæZÿ ÿçþ{;ÿ {Qæàÿæ Üÿ] ÀÿÜÿçdç æ LÿæÀÿ~ {Ó `ÿçÿ ÿ´æÀÿæ {ÓÜÿç D¨{ÿÉLëÿ S÷Üÿ~ ÿ LÿÀëÿdç æ Fvÿæ{Àÿ 66 vÿæÀëÿ 71 ¨¾ö¿;ÿ ¨æ{oæsç {ÉâæLÿ{Àÿ µÿS¯ÿæÿ É÷êLõÿÐ FÜÿæ LÿÜÿçd;ÿç {¾, SêÿæÀÿ D¨{ÿÉ Aÿ#LÿæÀÿêþæÿZëÿ LÿÜÿç¯ÿæ D`ÿçÿ ëÿÜÿô æ Lÿç;ëÿ ¾çF É÷æ¯ÿæÿ, ÿæÜÿæLëÿ ÿ A¯ÿÉ¿ Üÿ] LÿÜÿç¯ÿæ D`ÿçÿ æ ¾çF É÷¯ÿ~ LÿÀÿç¯ÿ, {ÓÜÿç µÿNÿ þ {þæ{ÿ Üÿ] ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ æ LÿæÀÿ~ Aÿç {Sæ¨ÿêß Lÿ$æLëÿ É÷¯ÿ~LÿÀÿç ¨ëÀëÿÌ ÿçöæÀÿçÿ Lÿþö ¨${Àÿ `ÿæàÿç¯ÿæ{Àÿ àÿæSç$æF æ ¾çF µÿNÿþæÿZÿ þ{Àÿ LÿÜÿç¯ÿ, ÿæÜÿævÿæÀëÿ A#Lÿ ¨÷çß LÿÜÿç¨æÀëÿ$#¯ÿæ {þæÀÿ Aÿ¿ {LÿÜÿç ÿæÜÿæô;ÿç, ¾çF Aßÿ LÿÀÿç¯ÿ, ÿæÜÿæZÿ jæÿ-¾j ÿ´æÀÿæ þëô ¨ífçÿ {Üÿ¯ÿç æ ¾jÀÿ ¨Àÿç~æþ Üÿ] jæÿ A{s æ ¾çF Sêÿæ AëÿÓæ{Àÿ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ AÓþ$ö Lÿç;ëÿ É÷æ ÓÜÿçÿ É÷¯ÿ~ LÿÀÿç$æF, {Ó þ ¨í~¿ {àÿæLÿLÿë ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ æ
362
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
FÜÿç¨Àÿç µÿS¯ÿæÿ É÷êLõÿÐ Sêÿæ LÿÜÿç¯ÿæ, Éë~ç¯ÿæ F¯ÿó AßÿÀÿ üÿÁÿLëÿ ¨÷ÿç¨æÿçÿ Lÿ{àÿ æ ¨÷ɧ ¨ëÀÿæ {Üÿàÿæ æ ¯ÿÿöþæÿ ¨Àÿç{ÉÌ{Àÿ {Ó AfëöÿZëÿ ¨`ÿæÀëÿd;ÿç {¾, Afëöÿ ! Lÿ'~ Lÿçdç ¯ëÿlç¨æÀÿçàÿ ? Lÿaÿç{ÿÿúÿ Éøÿó ¨æ$ö ÿ´{ßðLÿæ{S÷~ {`ÿÿÓæ æ LÿaÿçÿjæÿÓ{¼æÜÿ
¨÷ÿÎ{Ö ÿqß ææ72ææ {Üÿ ÿqß ! Lÿ'~ {þæÀÿ FÜÿç ¯ÿ`ÿÿLëÿ ëÿ{þ FLÿæS÷ `ÿçÿ {ÜÿæB Éë~çàÿ ? Lÿ'~ ëÿþÀÿ AjæÿÀëÿ D {ÜÿæB$#¯ÿæ {þæÜÿ ÿÎ{Üÿàÿæ ? FÜÿæ D¨{Àÿ Afëöÿ LÿÜÿç{àÿ Afëöÿ D¯ÿæ`ÿ ÿ{Îæ {þæÜÿ
Ó½õÿçàÿö²æ ÿ´úÿ¨÷Óæÿæúÿþßæ`ëÿ¿ÿ æ ×ç{ÿæÓ½ç SÿÓ{¢ÿÜÿ
LÿÀÿç{Ì¿ ¯ÿ`ÿÿó ÿ¯ÿ ææ73ææ {Üÿ A`ëÿÿ¿ ! Aæ¨~Zÿ Lÿõ¨æÀëÿ {þæÀÿ {þæÜÿ ÿÎ {ÜÿæBSàÿæ æ {þæ{ÿ Ó½&õÿç¨÷æ© {ÜÿæBSàÿæ æ ¯ÿÿöþæÿ þëô ÓóÉß ÀÿÜÿçÿ {ÜÿæB ×çÿ ÀÿÜÿçdç F¯ÿó Aæ¨~Zÿ Aæjæ ¨æÁÿÿ LÿÀÿçç¯ÿç æ {¾{ÿ {¯ÿ{Áÿ Lÿç {Óðÿ¿ ÿçÀÿêä~ Óþß{Àÿ Dµÿß {ÓÿæZÿ þ{Àÿ Ó´fÿþæÿZëÿ {ÿQ# Afëöÿ ¯ÿ¿æLëÿÁÿ {ÜÿæB ¾æB$#{àÿ æ {Ó ÿç{¯ÿÿÿ LÿÀÿç$#àÿæ {¾, {Üÿ {Sæ¯ÿç¢ÿ ! Ó´fÿZëÿ þæÀÿç Aæ{»þæ{ÿ Lÿç¨Àÿç ÓëQê {Üÿ¯ÿæ ? FÜÿç¨Àÿç ¾ë ÿ´æÀÿæ ÉæÉ´ÿ LëÿÁÿþö ÿÎ {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ ¨ç{æÿLÿ Lÿ÷çßæ àëÿ© {ÜÿæB¾ç¯ÿ æ ¯ÿÿö ÓZÿÀÿ D {Üÿ{¯ÿ æ Aæ{»þæ{ÿ ¯ëÿlç Óëlç¯ÿæ {àÿæLÿ {ÜÿæB þ ¨æ¨Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ ¨æBô Dÿ¿ÿ {ÜÿDd;ÿç æ Aæ{» F$#Àëÿ ¯ÿo#¯ÿæ ÿçþ{;ÿ LÿæÜÿ]Lÿç D¨æß ¯ÿæÜÿæÀÿ ÿLÿÀÿç¯ÿæ? ÉÚæÀÿê {LÿòÀÿ¯ÿþæ{ ÉÚÀÿ ÀÿÜÿçÿ {þæ{ÿ Àÿ~{Àÿ þæÀÿçÿçA;ÿë æ {ÓþæÿZÿ F¨Àÿç þæÀÿç¯ÿæ þ {þæ ÿçþ{;ÿ {É÷ßÔÿÀÿ A{s æ Aÿ
{Üÿ {Sæ¯ÿç¢ÿ ! þëô ¾ë LÿÀÿç¯ÿç ÿæÜÿ] æ FÜÿç¨Àÿç LÿÜÿç LÿÜÿç Àÿ$Àÿ ¨d µÿæS{Àÿ {Ó ¯ÿÓçS{àÿ æ FÜÿç¨Àÿç Sêÿæ{Àÿ Afëöÿ É÷êLÿõÐZÿ Óþä ¨÷ɧ F¯ÿó ¨Àÿç¨÷ɧÀÿ lÝ àÿSæB {ÿ{àÿ æ {¾¨Àÿç 2/6 {Àÿ {ÓÜÿç Óæÿ {þæ ¨÷ÿç LÿëÜÿ;ÿë, ¾æÜÿæ ÿ´æÀÿæ þëô ¨Àÿþ {É÷ßLëÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ÿç ? 2/54{Àÿ ×çÿ ¨÷j þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ àÿä~ Lÿ'~ ? 3/1{Àÿ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Aæ¨~Zÿ õÿÎç{Àÿ jæÿ {¾æS {É÷Ï {ÿ{¯ÿ {þæ{ÿ FÜÿç µÿßZÿÀÿ Lÿþö{Àÿ LÿæÜÿ]Lÿç àÿSæDd;ÿç ? 3/36{Àÿ þëÿÌ¿ ÿ `ÿæÜëÿô$#¯ÿæ Ó{ÿ´ LÿæÜÿæÀÿ {¨÷Àÿ~æ ÿ´æÀÿæ {¨÷Àÿçÿ {ÜÿæB ¨æ¨ Aæ`ÿÀÿ~{Àÿ
AÎæÿÉ Aæß
363
¨÷¯õÿÿ {ÜÿDdç ? 4/4{Àÿ Aæ¨~Zÿ fÿ½ ÿ ¯ÿÿöþæÿ {ÜÿæBdç F¯ÿó Óí¾ö¿Zÿ fÿ½ ÿ ¯ÿÜëÿÿ ¨ëÀÿæÿÿ A{s ? {ÿ{¯ÿ þëô FÜÿæ Lÿç¨Àÿç þæÿç¾ç¯ÿç {¾, LÿÅÿÀÿ ¨÷æÀÿ»{Àÿ Aæ¨~ Óí¾ö¿Zÿ ¨÷ÿç LÿÜÿç$#àÿ ? 5/1{Àÿ {Lÿ{¯ÿ Aæ¨~ Ó¿æÓÀÿ ¨÷ÉóÓæ LÿÀëÿd;ÿç ÿ {Lÿ{¯ÿ ÿçÍæþ Lÿþö {¾æSÀÿ, F$#Àëÿ {SæsçFLëÿ ÿçöæÀÿçÿ LÿÀÿç LëÿÜÿ;ëÿ, ¾æÜÿæÿ´æÀÿæ þëô ¨Àÿþ {É÷ßLëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿç ? 6/35{Àÿ þÿ Aÿç `ÿoÁÿ A{s, {ÿ{¯ÿ Éç$#Áÿ ¨÷ßÿ§ É÷æ¯ÿæÿ ¨ëÀëÿÌ Aæ¨~Zëÿ ¨÷æ© ÿ {ÜÿæB {LÿDô ëÿSöÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF ? 8/1-2{Àÿ, {Üÿ {Sæ¯ÿç¢ÿ ! ¾æÜÿæ Aæ¨~ ¯ÿÿöÿ Lÿ{àÿ, {ÓÜÿç ¯ÿ÷Üÿ½ Lÿ'~ ? Aæ Lÿ'~ ? A#{ÿð¯ÿ, A#µíÿÿ ÿ$æ FÜÿç ÉÀÿêÀÿ×çÿ A#¾j LÿçF ? Lÿþö Lÿ~ ? A;ÿçþ Óþß{Àÿ Aæ¨~ Lÿç¨Àÿç fæ~ç¯ÿæ{Àÿ AæÓç$æ;ÿç ? FÜÿç¨Àÿç Óæÿ{Sæsç ¨÷ɧ Lÿ{àÿ æ 10/17 {Àÿ Aföëÿ fçjæÓæ Lÿ{àÿ {¾, ÿçÀÿ;ÿÀÿ `ÿç;ÿÿ LÿÀÿç þëô {LÿDô {LÿDô µÿæ¯ÿÿ´æÀÿæ Aæ¨~Zëÿ Ó½Àÿ~ LÿÀÿç¯ÿç ? 11/4{Àÿ {Ó ÿç{¯ÿÿÿ Lÿ{àÿ {¾, {¾Dô ¯ÿçµíÿÿçþæÿZÿë Aæ¨~ ¯ÿÿöÿæ Lÿ{àÿ, ÿæÜÿæLëÿ þëô ¨÷ÿ¿ä {ÿQ#¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿôdç ? 12/1{Àÿ, ¾çF Aÿÿ¿ É÷æ{Àÿ àÿæSç ÀÿÜÿç$#¯ÿæ µÿNÿþæ{ÿ µÿàÿµÿæ¯ÿ{Àÿ Aæ¨~Zÿ D¨æÓÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç F¯ÿó Aÿ¿þæ{ÿ ¾çFLÿç AäÀÿ A¯ÿ¿NÿZÿ D¨æÓÿæ LÿÀÿç$æ;ÿç, DµÿßZÿ þ{Àÿ Dÿþ {¾æS{¯ÿÿæ LÿçF ? 14/21{Àÿ ÿçÿçSë~Àëÿ Aÿêÿ {ÜÿæB$#¯ÿæ ¨ëÀëÿÌ {LÿDô àÿä~ ¾ëNÿ {ÜÿæB$æF ÿ$æ þëÿÌ¿ {LÿDô D¨æß{Àÿ FÜÿç ÿçÿçSë~Àëÿ Aÿêÿ {ÜÿæB$æF ? 17/1{Àÿ {¾Dô þëÿÌ¿ D¨{ÀÿæNÿ ÉæÚ ¯ÿç#Lëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç Lÿç;ëÿ É÷æ¾ëNÿ ßfÿ A$öæúÿ ¨ífÿ LÿÀÿç$æ;ÿç, {ÓþæÿZÿÀÿ Sÿç Lÿç¨Àÿç {ÜÿæB$æF ? 18/1{Àÿ {Üÿ þÜÿæ¯ÿæ{Üÿæ ! þëô ÿ¿æS H Ó¿æÓÀÿ ¾$æ$ö Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¨õ$Lúÿ ¨õ$Lúÿ fæ~ç¯ÿæLëÿ `ÿæÜëÿôdç ? FÜÿç¨Àÿç Afëöÿ ¨÷ɧþæÿ÷ LÿÀÿç `ÿæàÿç{àÿ F¯ÿó {Ó {¾Dô ¨÷ɧ LÿÀÿç ¨æÀÿçÿ$#{àÿ, {ÓÜÿç {Sæ¨ÿêß ÀÿÜÿÓ¿Lëÿ µÿS¯ÿæÿ Ó´ßó ÿÉöæBd;ÿç æ ÿæÜÿæÀÿ Óþææÿ {Üÿ¯ÿæä~ç {Ó ¨÷ɧÀÿë ¯ÿçÀÿÿ {ÜÿæBS{àÿ F¯ÿó LÿÜÿç{àÿ- {Üÿ {Sæ¯ÿç¢ÿ ! ¯ÿÿöþæÿ þëô Aæ¨~Zÿ Aæjæ ¨æÁÿÿ LÿÀÿç¯ÿç æ ¯ÿÖëÿ
FÜÿç ¨÷ɧ þæÿ¯ÿ ÿçþ{;ÿ Üÿ] A{s æ FÜÿç ÓþÖ ¨÷ɧÀÿ Óþææÿ ¯ÿçÿæ {Lÿò~Óç ÓæLÿ {É÷ß ¨${Àÿ AS÷ÓÀÿ {ÜÿæB¨æÀÿç¯ÿ ÿæÜÿ] Aÿ
ÓúÿSëÀëÿZÿ Aæ{ÿÉ ¨æÁÿÿ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {É÷ߨ${Àÿ AS÷ÓÀÿ {Üÿ¯ÿæ ÿçþ{;ÿ Ó¸íÿö SêÿæÀÿ É÷¯ÿ~ Aÿ¿æ¯ÿÉ¿Lÿ {ÜÿæB$æF æ AfëöÿZÿ Óþææÿ {ÜÿæBSàÿæ æ ÿúÿ Ó{èÿÓ{èÿ {¾æ{SÉ´Àÿ
364
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
É÷êLõÿÐZÿ É÷êþëQ ÿçÓõÿ ¯ÿæ~êÀÿ D¨ÓóÜÿæÀÿ {Üÿàÿæ æ FÜÿæ D¨{Àÿ Óqß LÿÜÿç{àÿ æ (FLÿæÿÉ Aæß{Àÿ ¯ÿçÀÿæs Àíÿ¨ ÿÉöÿ LÿÀÿç¯ÿæ ¨{Àÿ {¾æ{SÉ´Àúÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç$#{àÿ- {Üÿ Afëöÿ ! Aÿÿ¿ µÿNÿç ÿ´æÀÿæ þëô FÜÿç¨÷LÿæÀÿ {ÿQæ¾ç¯ÿæ{Àÿ A$öæúÿ {¾¨Àÿç ëÿ{þ {ÿQ#àÿ æ ÿÿ´ ÿ´æÀÿæ fæ~ç¯ÿæ ÿ$æ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ Óëàÿµÿ {ÜÿæB$æF (11/54) æ FÜÿç¨Àÿç ÿÉöÿ LÿÀÿç$#¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç Óæäæúÿ {þæÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ¨÷æ© {ÜÿæB ¾æAæ;ÿç F¯ÿó Fvÿæ{Àÿ ¯ÿÿöþæÿ AfëöÿZëÿ ¨`ÿæÀëÿd;ÿç {¾, Lÿ'~ ëÿþÀÿ {þæÜÿ ÿÎ {ÜÿæBSàÿæ ? Afëöÿ LÿÜÿç{àÿ {þæÀÿ {þæÜÿ ÿÎ {ÜÿæBSàÿæ æ þëô ÿçfÀÿ Ó½õÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBSàÿç æ Aæ¨~ ¾æÜÿæ LÿÜëÿd;ÿç, ÿæÜÿæ Üÿ] LÿÀÿç¯ÿç æ ÿÉöÿ ÓÜÿçÿ Üÿ] AfëöÿZëÿ þëNÿ {ÜÿæB¾ç¯ÿæ Lÿ$æ $#àÿæ æ ¯ÿÖëÿ
AfëöÿZëÿ ¾æÜÿæ {Üÿ¯ÿæÀÿ $#àÿæ ÿæÜÿæ {ÜÿæBSàÿæ, Lÿç;ëÿ ÉæÚ µÿ¯ÿçÌ¿ÿ{Àÿ AæÓë$#¯ÿæ Aëÿ¾æßêZÿ ÿçþ{;ÿ {ÜÿæB$æF æ ÿæÜÿæÀÿ D¨{¾æS Aæ¨~þæÿZÿ ¨æBô Üÿ] A{s æ ) Óqß D¯ÿæ`ÿ Bÿ¿Üÿó ¯ÿæÓë{ÿ¯ÿÓ¿ ¨æ$öÓ¿ `ÿ þæÜÿæÿ
æ Óºæÿþçþþ{É÷òÌþúÿµëÿÿó {ÀÿæþÜÿÌö~þú ææ74ææ FÜÿç¨Àÿç þëô ¯ÿæÓë{ÿ¯ÿ F¯ÿó þÜÿææ Afëöÿ(Afëöÿ f{~ þÜÿææ {¾æSê As;ÿç, ÿæ Lÿç {Lÿò~Óç ëÿöÀÿ, ¾çF Lÿç þæÀÿç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ vÿçAæ {ÜÿæBd;ÿç æ Aÿ
þÜÿææ Afëöÿ)Zÿ FÜÿç ¯ÿçàÿä~ F¯ÿó {ÀÿæþæoLÿæÀÿê ÓºæÿLëÿ Éë~ç{àÿ æ Aæ¨~Zÿ þ{Àÿ Éë~ç¯ÿæ äþÿæ Lÿç¨Àÿç AæÓçàÿæ ? AæSLëÿ LÿÜëÿd;ÿç¯ÿ¿æÓ¨÷Óæÿæúÿ Éøÿ¯ÿæ{ÿÿúÿSëÜÿ¿þÜÿó ¨Àÿþú æ {ßæSó {ßæ{SÉ´ÀÿæúÿLÿõÐæ ÓæäæúÿLÿ$ßÿ
Ó´ßþú ææ75ææÿ É÷ê ¯ÿ¿æÓ {ÿ¯ÿZÿ Lõÿ¨æÀëÿ ÿæZÿ ÿ´æÀÿæ ¨÷æ© {ÜÿæB$#¯ÿæ ÿç¯ÿ¿-õÿÎç ÿ´æÀÿ FÜÿç ¨Àÿþ {Sæ¨ÿêß {¾æSLëÿ Óæäæÿ LÿÀÿç Ó´ßó {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐZÿ vÿæÀëÿ Éë~çàÿç æ Óófß É÷êLõÿÐZëÿ {¾æ{SÉ´Àÿ þæëÿd;ÿç æ ¾çF Ó´ßó {¾æSê {ÜÿæB Aÿ¿þæÿZëÿ þ {¾æS ¨÷ÿæÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ äþÿæ ÀÿQ#$#{¯ÿ, {ÓÜÿ] {¾æ{SÉ´Àÿ As;ÿç æ Àÿæfúÿ ÓóÓ½õÿ¿ ÓóÓ½õÿ¿ Óºæÿþçþþúÿµíÿÿþú æ {Lÿɯÿæföëÿ{ßæ
¨ë~¿ó ÜõÿÌ¿æþç `ÿ þëÜëÿþöëÜëÿ
ææ76ææ
AÎæÿÉ Aæß
365
{Üÿ Àÿæfÿ ! {Lÿɯÿ F¯ÿó AfëöÿZÿ FÜÿç ¨Àÿþ Lÿàÿ¿æ~LÿæÀÿLÿ F¯ÿó Aúÿµíÿÿ ÓºæÿLëÿ ¨ëÿ
¨ëÿ
Ó½Àÿ~ LÿÀÿç þëô ¯ÿæÀÿºæÀÿ ÜÿÌ}ÿ {ÜÿDdç æ Aÿ
FÜÿç ÓºæÿLëÿ Ó{ÿð¯ÿ É÷¯ÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçÿ F¯ÿó FÜÿç Ó½&õÿç ÿ´æÀÿæ Óÿæ ¨÷Ó ÀÿÜÿç¯ÿæ D`ÿçÿ æ ¯ÿÿöþæÿ ÿæZÿÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ Ó½Àÿ~ LÿÀÿç Óqß LÿÜëÿd;ÿçÿaÿ ÓóÓ½&õÿ¿ ÓóÓ½&õÿ¿ Àíÿ¨þÿ¿úÿµëÿÿó Üÿ{Àÿ
æ ¯ÿçÓ½{ßæ {þ þÜÿæúÿ Àÿæfúÿ ÜõÿÌ¿æþç `ÿ ¨ëÿ
¨ëÿ
ææ77ææ {Üÿ Àÿæfÿ ! ÜÿÀÿçZÿ (¾çF Lÿç ÉëµÿæÉëµÿ Ó¯ÿöÓ´ LÿþöLëÿ ÜÿÀÿ~ LÿÀÿçÓ´ßó {ÉÌ ÀÿÜÿç$æ;ÿç {ÓÜÿç ÜÿÀÿçZÿ) Aÿç Aúÿµíÿÿ Àíÿ¨Lëÿ ¨ëÿ
¨ëÿ
Ó½Àÿ~LÿÀÿç {þæÀÿ `ÿçÿ{Àÿ þÜÿæÿ AæÊÿ¾ö¿ {ÜÿDdç F¯ÿó þëô ¯ÿæÀÿºæÀÿ ÜÿÌ}ÿ {ÜÿDdç æ BÎZÿ Ó´Àíÿ¨ ¯ÿæÀÿºæÀÿ Ó½Àÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ ¯ÿÖë A{s æ {ÉÌ{Àÿ Óqß ÿçÿöß {ÿDd;ÿçßÿ÷ {ßæ{SÉ´Àÿ
Lõÿ{Ðæ ßÿ÷ ¨æ{$öæ ëÿöÀÿ
æ ÿÿ÷ É÷ê¯ÿ}f{ßæ µíÿÿçøö¯ÿæ ÿêÿçþöÿçþöþ ææ78ææ {Üÿ Àÿæfú ÿ ! {¾Dô v ÿæ{Àÿ {¾æ{SÉ´ À ÿ É÷ ê Lÿõ Ð F¯ÿó ë ÿ ö À ÿ Afëöÿ(æÿ Üÿ] ëÿÌ F¯ÿó B¢ÿç÷ßþæÿZÿ õÿ|ÿÿæ Üÿ] Sæç¯ÿ F¯ÿó ×çÀÿÿæ ÓÜÿçÿ æÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ þÜÿææ Afëöÿ) ÀÿÜÿç$æ;ÿç, {Óvÿæ{Àÿ É÷ê, GÉ´¾ö¿, ¯ÿçfß A$öæúÿ ¾æÜÿæÀÿ ¨d{Àÿ ¨Àÿæfß ÿæÜÿ], BÉ´Àÿêß ¯ÿçµíÿÿç F¯ÿó `ÿÁÿ;ÿç ÓóÓæÀÿ{Àÿ A`ÿÁÿ ×çÀÿ ÀÿÜÿç¯ÿæ ÿêÿç ÀÿÜÿç$æF æ F¨Àÿç {þæÀÿ þÿ A{s æ Aæfç ÿ ëÿöÀÿ Afëöÿ ÿæÜÿæô;ÿç æ FÜÿç ÿêÿç H ¯ÿçfß ÿ Afëöÿ ¨¾ö¿;ÿ Üÿçô Óçþêÿ ÀÿÜÿçSàÿæ æ FÜÿç ÓþÖ ÿúÿÓæþßçLÿ $#àÿæ æ FÜÿæ ÿ ÿ´æ¨Àÿ ¾ëS{Àÿ AfëöÿZÿ ÓÜÿçÿ Üÿ] Óþæ© {ÜÿæBSàÿæ æ F¨Àÿç Lÿçdç ÿëÜÿô æ {¾æS{É´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ- þëô ÓþÖZÿÀÿ Üÿõÿß {ÿÉ{Àÿ ¯ÿçÀÿæfþæÿ ÀÿÜÿç$æF æ Aæ¨~Zÿ Üõÿÿß{Àÿ þ {Ó ÀÿÜÿçd;ÿç æ AëÿÀÿæS Üÿ] Afëöÿ As;ÿç æ AëÿÀÿæS Aæ¨~Zÿ A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ B{Îæÿ½&ëQ àÿSÿÀÿ ÿæþ A{s æ ¾ÿç F¨Àÿç AëÿÀÿæS Aæ¨~Zÿ ÿçLÿs{Àÿ ÀÿÜÿçdç, {ÿ{¯ÿ Ó{ÿð¯ÿ ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ ¯ÿçfß ÀÿÜÿç¯ÿ F¯ÿó A`ÿÁÿ ×çÿç ¨÷ÿæÿ LÿÀëÿ$#¯ÿæ ÿêÿç þ Ó{ÿð¯ÿ ÀÿÜÿç¯ÿ, ÿæ Lÿç {Lÿ{¯ÿ $#àÿæ æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ ¨÷æ~ê þæ{ÿ ÀÿÜÿç$#{¯ÿ, ¨ÀÿþææZÿ ÿç¯ÿæÓ ÿæÜÿæZÿ Üÿõÿß {ÿÉ{Àÿ ÀÿÜÿç¯ÿ æ ¯ÿçLÿÁÿ Aææ ÿæÜÿæZëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæ {Üÿëÿ BbëÿLÿ ÀÿÜÿç¯ÿ F¯ÿó {ÓþæÿZÿ þÀëÿ ¾æÜÿæÀÿ Üõÿÿß{Àÿ {ÓÜÿç ¨ÀÿþææZëÿ ¨÷æ© LÿÀÿç¯ÿæ AëÿÀÿæS
366
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
D {Üÿ¯ÿ, {ÓÜÿç ¯ÿ¿Nÿç Üÿ] AfëöÿZÿ {É÷~ê¯ÿæàÿæ ¨ëÀëÿÌ {Üÿ¯ÿ æ LÿæÀÿ~ AëÿÀÿæS Üÿ] Afëöÿ A{s æ Aÿ
þæÿ¯ÿ þæÿ÷ FÜÿæÀÿ ¨÷ÿ¿æÓê {ÜÿæB¨æÀÿç{¯ÿ æ -ÿçÍÌöFÜÿæ {ÜÿDdç SêÿæÀÿ Óþæ¨ÿ Aæß æ ¨÷æÀÿ»{Àÿ Üÿ] AfëöÿZÿ ¨÷ɧ $#àÿæ {¾, {Üÿ ¨÷{µÿæ ! þëô ÿ¿æS F¯ÿó Ó¿æÓÀÿ {µÿÿ ÿ$æ ÿæÜÿæÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ fæ~ç¯ÿæLëÿ `ÿæÜë&ôdç æ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ FÜÿç ¯ÿçÌß{Àÿ ¨÷`ÿÁÿçÿ `ÿæ{Àÿæsç þÿLëÿ `ÿaÿöæ LÿÀÿç$#{àÿ æ F$# þÀëÿ {SæsçF þÿ ÓvÿçLúÿ $#àÿæ æ F$#{Àÿ Óþæÿ {Üÿàÿæ µÿÁÿç ÿçÿöß {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ {ÿ{àÿ {¾ ¾j, ÿæÿ H ÿ¨ {Lÿò~Óç LÿæÁÿ{Àÿ þ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ {¾æS¿ ëÿÜÿô æ FÜÿæ þëÿÌ¿þæÿZëÿ ¨¯ÿçÿ÷ LÿÀÿç$æF æ FÜÿç ÿç{ÿæsçLëÿ Ó¼ëQ{Àÿ ÀÿQ# FÜÿæÀÿ ¯ÿç{Àÿæ# ¯ÿçLÿæÀÿþæÿZëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] ¯ÿæÖ¯ÿçLÿ ÿ¿æS A{s æ FÜÿæ Üÿ] Óæÿ´çLÿ ÿ¿æS A{s æ üÿÁÿ Bdæ ÓÜÿçÿ ÿ¿æSLëÿ ÀÿæfÓçLÿ ÿ¿æS LëÿÜÿæ¾æF F¯ÿó {þæÜ ÿ¯ÿÉ ÿçßÿ Lÿþö ÿ¿æS LÿÀÿç¯ÿæ Üÿ] ÿæþÓçLÿ ÿ¿æS LëÿÜÿæ¾æB$æF æ Ó¿æÓ ÿ¿æSÀÿ Üÿ] `ÿÀÿ{þæõÎ A¯ÿ×æ A{s æ ÿçßÿ Lÿþö ÿ$æ æÿ fÿçÿ ÓëQ Óæÿ´çLÿ A{s æ B¢ÿç÷ß F¯ÿó ¯ÿçÌßþæÿZÿ {µÿæS Üÿ] ÀÿæfÓçLÿ A{s æ õÿ©ç ÿæßLÿ AÀÿ DÿçÀëÿ ÀÿÜÿçÿ ëÿ
Q-ÓëQ Üÿ] ÿæþÓ A{s æ þëÿÌ¿þæÿZÿ ÿ´æÀÿæ ÉæÚ AëÿLëÿÁÿ A$¯ÿæ ¨÷ÿçLëÿÁÿ Lÿæ¾ö¿ {Üÿ¯ÿæ{Àÿ 5sç LÿæÀÿ~ ÀÿÜÿçdç æ Lÿÿöæ A$öæúÿ þÿ, ¨õ$Lúÿ ¨õ$Lúÿ LÿÀÿ~ A$öæúÿ ¾æÜÿæ ÿ´æÀÿæ LÿÀÿæ¾æB$æF æ Éëµÿ ¾ÿç Lÿæ¾ö¿Àÿÿ ÀÿÜÿç$æF, {ÿ{¯ÿ ¯ÿç{¯ÿLÿ, {¯ÿðÀÿæS¿, Éþ, ÿþ, Bÿ¿æÿç LÿÀÿ~ {ÜÿæB$æF æ ¾ÿç AÉëµÿ Lÿæ¾ö¿Àÿÿ ÀÿÜÿç¯ÿ, {ÿ{¯ÿ Lÿæþ{Lÿ÷æ, ÀÿæS-{ÿ´Ì, Bÿ¿æÿç LÿÀÿ~ {Üÿ{¯ÿ æ ÿæÿæ¨÷LÿæÀÿ Bdæ A$öæúÿ Aÿ;ÿ Bdæ ÀÿÜÿç$æF, Lÿç;ëÿ ÓþÖ Bdæ ¨ëÀÿ~ {ÜÿæBÿ$æF æ {Lÿ¯ÿÁÿ {ÓÜÿç Bdæ ¨íÀÿ~ {ÜÿæB$æF æ ¾æÜÿæÀÿ ÓÜÿçÿ AææÀÿ ¨÷æ© {ÜÿæB¾æB$æF, `ÿëÿ$ö LÿæÀÿ~ {ÜÿDdç AææÀÿ A$öæúÿ Óæÿ F¯ÿó ¨oþ LÿæÀÿ~ {ÜÿDdç {ÿð¯ÿ A$öæúÿ ¨÷æÀÿ² A$¯ÿæ ÓóÔÿæÀÿ æ ¨÷{ÿ¿Lÿ Lÿæ¾ö¿ {Üÿ¯ÿæ{Àÿ FÜÿç ¨æ{oæsç LÿæÀÿ~ ÀÿÜÿç$æF æ {Üÿ{àÿ þ ¾çF {Lÿð¯ÿàÿ¿ Ó´Àíÿ¨ ¨ÀÿþææZëÿ Lÿÿöæ þæëÿ$æF æ {ÓÜÿç þí|ÿ ¯ëÿç ¨ëÀëÿÌ ¾$æ$ö fæ~çÿ$æF æ A$öæúÿ µÿS¯ÿæÿ Lÿÿöæ ëÿÜÿô;ÿç {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Lÿç ¨í¯ÿöÀëÿ LÿÜÿç AæÓëd;ÿç {¾, {Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ ÿçþçÿ þæÿ÷ {ÜÿæB {Lÿ¯ÿÁÿ ¾ë{Àÿ D¨×çÿ ÀÿëÜ æ Lÿÿöæ H ÿöæ ÿ þëô A{s æ A;ÿÿ
{ÓÜÿç þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ
AÎæÿÉ Aæß
367
AæÉß Lÿ'~ æ ¯ÿÖëÿ
¨÷Lõÿÿç H ¨ëÀëÿÌZÿ þ{Àÿ FLÿ AæLÿÌö~ Óêþæ{ÀÿQæ ÀÿÜÿç$æF æ {¾Dô ¨¾ö¿;ÿ þëÿÌ¿ ¨÷Lõÿÿç{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {ÜÿæB$æF æ {Ó ¨¾ö¿;ÿ þæßæ {¨÷Àÿ~æ LÿÀÿç$æF F¯ÿó {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ {Ó ¨÷LõÿÿçÀëÿ EÿöLëÿ Dvÿç¾æB BÎZëÿ Óþ¨}ÿ {ÜÿæB¾æB$æF ÿ$æ {ÓÜÿç BÎ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ Üõ ÿ ÿß {ÿÉ{Àÿ Àÿ$# {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ {ÿ{¯ÿ µÿS¯ÿæÿ Lÿÿöæ {ÜÿæB¾æAæ;ÿç æ F¨Àÿç ÖÀÿ{Àÿ Afëöÿ $#{àÿ F¯ÿó Óqß þ $#{àÿ æ ¨÷{ÿ¿Lÿ þæÿ¯ÿ FÜÿç Lÿäæ{Àÿ ¨Üÿo#¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¯ÿçæÿ ÀÿÜÿçdç æ Aÿ
Fvÿæ{Àÿ µÿS¯ÿæÿ {¨÷Àÿ~æ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ¨íÿöjæÿæ þÜÿæ¨ëÀëÿÌ, fæ~ç¯ÿæ ¯ÿç# F¯ÿó {jß ¨Àÿþææ FÜÿç ÿç{ÿæsçÀÿ Óó{¾æS ÿ´æÀÿæ Lÿþö LÿÀÿç¯ÿæ{Àÿ {¨÷Àÿ~æ ¨÷æ© {ÜÿæB$æF æ {ÿ~ëLÿÀÿç {Lÿò~Óç Aëÿµÿ¯ÿê þÜÿæ¨ëÀëÿÌ A$öæúÿ ÓúÿSëÀëÿZÿ Óæç{Àÿ ÀÿÜÿç FÜÿæLëÿ fæ~ç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ ¨÷ßæÓ LÿÀÿç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ æ ¯ÿÿö ¯ÿ¿¯ÿ×æ ¨÷ÓèÿLëÿ Fvÿæ{Àÿ `ÿëÿ$ö$Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ LÿÜÿç{àÿ æ B¢ÿç÷ß ÿþÿ, þÿÀÿ Éþÿ, FLÿæS÷ÿæ, ÉÀÿêÀÿ ¯ÿæ~ê H þÿLëÿ BÎZÿ Aë&Àíÿ¨ ÿ¨æB¯ÿæ, CÉ´Àÿêß Aëÿµÿ¯ÿÀÿ ÓoæÀÿ, CÉ´Àÿêß ÿç{öÉÿ{Àÿ `ÿæàÿç¯ÿæÀÿ äþÿæ Bÿ¿æÿç ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæD$#¯ÿæ {¾æS¿ÿæ Üÿ] ¯ÿ÷æÜÿ½~ {É÷~êÀÿ Lÿþö A{s æ {Éò¾ö¿ A$öæúÿ ¨dWëoæ ÿ{ÿ¯ÿæÀÿ Ó´µÿæ¯ÿ, Ó¸íÿöµÿæ¯ÿÿæ D¨{Àÿ Ó´æþçÿ´, Lÿþö{Àÿ ¨÷¯õÿÿ {Üÿ¯ÿæÀÿ ÿäÿæ FÜÿç Ó¯ëÿ äÿ÷çß {É÷~êÀÿ Lÿþö A{s æ B¢ÿç÷ßþæÿZÿ ÓóÀÿä~, AæçLÿ Ó¸ÿçÀÿ Óºöÿ Bÿ¿æÿç {¯ÿðÉ¿ {É÷~êÀÿ Lÿþö A{s F¯ÿó ¨Àÿç`ÿ¾ö¿æ Éëÿ÷{É÷~êÀÿ Lÿþö A{s æ Éëÿ÷Àÿ A$ö {ÜÿDdç AÅÿj æ AÅÿj ÓæLÿ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ÿçßÿLÿþö `ÿç;ÿÿ{Àÿ ëÿBW+æ ¯ÿÓç þ ÿçf ¨ä{Àÿ 10 þçÿçsú ¨æBÿ$æF æ ÉæÀÿêÀÿ ÿ A¯ÿÉ¿ ¯ÿÓç ÀÿÜÿç$æF Lÿç;ëÿ {¾Dô þÿLëÿ ¯ÿÓç¯ÿæ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ, {Ó ÿ Aÿ;ÿ ÓZÿÅÿLëÿ {ÿB µÿ÷þ~ LÿÀëÿdç æ F¨Àÿç ÓæLÿZÿ Lÿàÿ¿æ~ Lÿç¨Àÿç {Üÿ¯ÿ ? ÿæZëÿ ÿçfvÿæÀëÿ Dÿ Àÿ~Àÿ ÓæLÿZÿ A$¯ÿæ ÓúÿSëÀëÿZÿ {Ó¯ÿæ LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçúÿ æ #{Àÿ #{Àÿ {ÓÜÿç ÓæLÿZÿ µÿçÿ{Àÿ ÓóÔÿæÀÿÀÿ Óõfÿ {Üÿ¯ÿ æ Óæÿ LÿÀÿç¯ÿæÀÿ SÿçLëÿ fæ~ç¨æÀÿç{¯ÿ æ Aÿ
FÜÿç AÅÿjÀÿ Lÿþö {Ó¯ÿæ vÿæÀëÿ Üÿ] ¨÷æÀÿ» {ÜÿæB$æF æ Lÿþö {SæsçF Üÿô A{s æ ÿçßÿ Lÿþö A$öæúÿ `ÿç;ÿÿÀÿ æÀÿæ æ {ÓÜÿç LÿÿöæþæÿZÿ `ÿæ{Àÿæsç {É÷~ê ÀÿÜÿçdç ¾$æ- AÿçDÿþ, Dÿþ, þþ F¯ÿó ÿçLõÿÎ æ FÜÿæLëÿ Lÿçdç {àÿæ{Lÿ ¯ÿ÷æÜÿ½~, äÿ÷êß, {¯ÿðÉ¿ H Éëÿ÷ LÿÜÿç$æ;ÿç æ Aÿ¿ {Lÿ{ÿLÿ
368
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
FÜÿæLëÿ Óÿ¿, {ÿ÷ÿßæ, ÿ´æ¨Àÿ H LÿÁÿç¾ëS ÿæþ{Àÿ LÿÜÿç$æ;ÿç æ Fvÿæ{Àÿ ¾ëS {Lÿò~Óç Óÿ¿, {ÿ÷ÿßæ Bÿ¿æÿç LÿæÁÿÿ ¯ÿçÌßLÿ ¾ëS ëÿÜÿô ¯ÿÀÿó FÜÿæ ÓæLÿZÿ A;ÿ
LÿÀÿ~Àÿ {SæsçF {SæsçF ×çÿç þæÿ÷ æ FÜÿç `ÿæÀÿç ¯ÿÿöÀÿ Àÿ`ÿÿæ þëô LÿÀÿçdç æ {ÿ{¯ÿ Lÿ'~ þëÿÌ¿Zëÿ `ÿæ{Àÿæsç µÿæS{Àÿ ¯ÿæ+ç {ÿ{àÿ ? É÷êLÿõÐ LÿÜëÿd;ÿç ÿæÜÿ] ! Së~ þæþ{Àÿ LÿþöLëÿ `ÿæÀÿç µÿæS{Àÿ ¯ÿçµÿNÿ LÿÀÿæSàÿæ æ Sê{ÿæNÿ ¯ÿÿö FÿçLÿç{Àÿ Üÿ] ÀÿÜÿçdç æ ÿÿ´Lëÿ ØÎ LÿÀÿç {Ó LÿÜÿç{àÿ {¾, {Üÿ Afëöÿ ! {ÓÜÿç ¨Àÿþ ÓççÀÿ ¯ÿç#Lëÿ þëô ëÿþ ÿçþ{;ÿ LÿÜÿç¯ÿç æ ¾æÜÿæLÿç jæÿÀÿ ¨ÀÿæLÿæÏæ A{s æ Éþ,ÿþ, æÀÿæ¯ÿæÜÿç, `ÿç;ÿÿ F¯ÿó æÿ{Àÿ ¨÷¯õÿÿç, ¯ÿ÷Üÿ½{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæD$#¯ÿæ Ó¸íÿö {¾æS¿ÿæ, {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¨Àÿç¨Lÿ´ {ÜÿæB¾æF æ Lÿæþ, {Lÿ÷æ, {þæÜÿ, ÀÿæS, {ÿ´Ì Bÿ¿æÿç ¨÷Lõÿÿç{Àÿ ¯ÿæ¤ÿç ÀÿQë$#¯ÿæ ¨÷¯õÿÿçþæÿ {¾{ÿ{¯ÿ{Áÿ ¨íÿöÿ
Éæ;ÿ {ÜÿæB¾æF, {Ó{ÿ{¯ÿ{Áÿ {ÓÜÿç ¯ÿ¿Nÿç ¯ÿ÷Üÿ½Lëÿ fæ~ç¯ÿæ ÿçþ{;ÿ {¾æS¿ {ÜÿæB¾æF , {ÓÜÿç {¾æS¿ÿæÀÿ ÿæþ {ÜÿDdç, ¨ÀÿæµÿNÿç æ ¨ÀÿæµÿNÿç ÿ´æÀÿæ Üÿ] {Ó ÿÿ´Lëÿ fæ~ç$æF æ {ÓÜÿç ÿÿ´ Lÿ'~ ? {ÿ{¯ÿ LÿÜëÿd;ÿç {¾, þëô {¾Dô ¯ÿçµíÿÿç ÿ´æÀÿæ ¯ÿçµÿíÌçÿ ÀÿÜÿçdç ÿæÜÿæLëÿ {Ó fæ~ç¨æÀÿç$æF æ A$öæúÿ ¨Àÿþææ {¾¨Àÿç A¯ÿ¿Nÿ, ÉæÉ´ÿ, A¨Àÿç¯ÿÿöÿÉêÁÿ {¾Dô A{àÿòLÿçLÿ Së~þö{Àÿ¾ëNÿ {ÜÿæB$æF, ÿæÜÿæLëÿ {Ó fæ~ç$æF F¯ÿó ÿæÜÿæLëÿ µÿàÿÀíÿ{¨ fæ~ç {ÓÜÿç ¯ÿ¿Nÿç ÿúÿä~ {þæ µÿçÿ{Àÿ ×çÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ Aÿ
ÿÿ´ {ÜÿDdç FLÿþæÿ÷ ¨Àÿþ ÿÿ´ ¨Àÿþææ, ÿæ Lÿç ¨æo ÿÿ´ A$¯ÿæ ¨`ÿçÉ ÿÿ´ æ ¨÷æ©ç ÓÜÿçÿ Aææ {ÓÜÿç Ó´Àíÿ¨{Àÿ ×çÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ {ÓÜÿç CÉ´Àÿêß Së~þö ÿ´æÀÿæ ¾ëNÿ {ÜÿæB¾æB$æF æ CÉ´ÀÿZÿ ÿç¯ÿæÓ ¨÷ÿç¨æÿçÿ LÿÀÿç {¾æ{SÉ´Àÿ LÿÜÿç{àÿ {¾, {Üÿ Afëöÿ ! {ÓÜÿç CÉ´Àÿ Ó¸íÿö µíÿÿZÿ Üõÿÿß {ÿÉ{Àÿ Üÿ] ÿç¯ÿæÓ LÿÀÿç$æ;ÿç æ ¾ÿç F{ÿ Óþê¨{Àÿ Ad;ÿç, {ÿ{¯ÿ {àÿæ{Lÿ LÿæÜÿ]Lÿç fæ~ç¨æÀÿ;ÿç ÿæÜÿ] ? þæßæÀíÿ¨ê ¾¦{Àÿ AæÀíÿ|ÿ {ÜÿæB {àÿæ{Lÿ ÿçÿÀÿæÿç µÿ÷þ{Àÿ ¯ÿɯÿÿöê {ÜÿæB µÿ÷þçÿ {ÜÿæB ¯ëÿàëÿ$æ;ÿç æ {ÿ~ë LÿÀÿç fæ~çÿ$æ;ÿç æ Aÿ
{Üÿ Afëöÿ ! ëÿ{þ Üõÿÿß{Àÿ ×çÿ {ÓÜÿç CÉ´ÀÿZÿ ÉÀÿ~{Àÿ ¾æAæ;ëÿ æ FÜÿævÿæÀëÿ þ {Sæ¨ÿêß Aÿ¿ FLÿ ÀÿÜÿÓ¿ Adç {¾, Ó¸íÿö þöÀÿ `ÿç;ÿææÀÿæLëÿ ÿ¿æS LÿÀÿç ëÿ{þ {þæÀÿ ÉÀÿ~{Àÿ AæÓ æ LÿæÀÿ~ ëÿ{þ {þæ{ÿ ¨÷æ© {Üÿ¯ æ FÜÿç ÀÿÜÿÓ¿ Aÿ#LÿæÀÿêZëÿ LÿÜÿç¯ÿæ Aëÿ`ÿçÿ æ ¾çF µÿNÿ ëÿÜÿô ÿæÜÿæZëÿ þ LÿÜÿç¯ÿæ Aëÿ`ÿçÿ æ Lÿç;ëÿ ¾çF µÿNÿ A{s, ÿæZëÿ ÿ A¯ÿÉ¿
AÎæÿÉ Aæß
369
LÿÜÿç¯ÿæ D`ÿçÿ æ ¾ÿç Aÿ#LÿæÀÿêZëÿ ÿ LÿÜÿç¯ÿæ {ÿ{¯ÿ {ÓþæÿZÿÀÿ Lÿàÿ¿æ~ Lÿç¨Àÿç {Üÿ¯ÿ ? ¨Àÿç{ÉÌ{Àÿ {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLõÿÐ ¨`ÿæÀÿç{àÿ {Üÿ Afëöÿ ! ÿëþ ÿçþ{;ÿ þëô ¾æÜÿæ Lÿçdç LÿÜÿçàÿç, ÿæÜÿæLëÿ ëÿ{þ µÿàÿÀíÿ{¨ Éë~çàÿÿ F¯ÿó ¯ëÿlçà Lÿç;ëÿ ëÿþÀÿ {þæÜÿ ÿÎ {Üÿàÿæ Lÿç ÿæÜÿ] ? Afëöÿ LÿÜÿç{àÿ µÿS¯ÿæúÿ ! ¯ÿÿöþæÿ {þæÀÿ {þæÜÿ ÿÎ {ÜÿæBSàÿæ æ þëô {þæÀÿ ÿçfÀÿ Ó½õÿçLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBSàÿç æ Aæ¨~ ¾æÜÿæLÿçdç LÿÜëÿd;ÿç, {ÓÜÿç Ó¯ëÿ Óÿ¿ A{s æ ¯ÿÿöþæÿ þëô Aæ¨~ZÿÀÿ ¯ÿæLÿ¿ ¨æÁÿÿ LÿÀÿç¯ÿç æ Óó¾ß- ¾çFLÿç FÜÿç ëÿÜÿ]Zÿ ÓºæÿLëÿ µÿàÿÀíÿ{¨ É÷¯ÿ~ LÿÀÿç ÿçfÀÿ ÿçÿöß {ÿDd;ÿç {¾, É÷êLõÿÐ f{~ þÜÿæ{¾æ{SÉ´Àÿ ÓúÿSëÀëÿ $#{àÿ F¯ÿó Afëöÿ f{~ þÜÿææ A$öæúÿ ÓæLÿ $#{àÿ æ ÿæÜÿæZÿ ÓºæÿLëÿ ¯ÿæÀÿºæÀÿ Ó½Àÿ~ LÿÀÿç {Ó ÜÿÌ}ÿ {ÜÿD$æ;ÿç æ Aÿ
FÜÿæÀÿ Ó½Àÿ~ ÿçÀÿ;ÿÀÿ LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçÿ {ÓÜÿç ÜÿÀÿçZÿ Àíÿ¨Lëÿ þ{ÿ ¨LÿæB {Ó ¯ÿæÀÿºæÀÿ ÜÿÌ}ÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ Aÿ
¯ÿæÀÿºæÀÿ Ó´Àíÿ¨Àÿ Ó½Àÿ~ LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçÿ æÿ þ ÿçÀÿ;ÿÀÿ LÿÀÿç¯ÿæ D`ÿçÿ æ {¾Dôvÿæ{Àÿ Aëÿµÿ¯ÿÀíÿ¨ê {¾æ{SÉ´Àÿ É÷êLÿõÐ Ad;ÿç F¯ÿó {¾Dôvÿæ{Àÿ AëÿÀÿæSê Àíÿ¨ê þÜÿææ Afëöÿ ÀÿÜÿçd;ÿç æ {Óvÿæ{Àÿ Üÿ] É÷ê, ¯ÿçfß, ¯ÿçµíÿÿç F¯ÿó ÿêÿç þ ÀÿÜÿç$æF æ ÓõÎçÀÿ ÿêÿç Aæfç Adç ÿ AæÓ;ÿæLÿæàÿç ÿæÜÿæ ¯ÿÿÁÿç¯ÿæ{Àÿ {ÝÀÿç {ÜÿD ÿæÜÿ] æ ø¯ÿÿêÿç- A$öæúÿ ø¯ÿ FLÿþæÿ÷ ¨Àÿþææ As;ÿç, {Ó$#{Àÿ ¨÷{¯ÿÉ LÿÀÿæD$#¯ÿæ ÿêÿç Üÿ] ø¯ÿÿêÿç A{s æ ¾ÿç É÷êLõÿÐ H AfëöÿZëÿ ÿ´æ¨Àÿ LÿæÁÿêÿ ¯ÿ¿Nÿç ¯ÿç{ÉÌ þæÿç{ÿ¯ÿæ, {ÿ{¯ÿ ÿ Aæfçç ÿæ Afëöÿ ÀÿÜÿçd;ÿç, ÿæ É÷êLõÿÐ æ Aæ¨~Zëÿ ÿæ ¯ÿçfß ¨÷æ© {Üÿ¯ÿ, ÿæ ¯ÿçµíÿÿç æ {ÿ{¯ÿ ÿ Sêÿæ Aæ¨~Zÿ ÿçþ{;ÿ ¯ÿ¿$ö A{s æ Lÿç;ëÿ F¨Àÿç Lÿçdç ÿæÜÿ] æ É÷êLõÿÐ f{~ {¾æSê $#{àÿ, AëÿÀÿæS ¨íÀÿçÿ Üõÿÿß þÜÿææ Afëöÿ $#{àÿ æ Fþæ{ÿ Ó{ÿð¯ÿ ÀÿÜÿçd;ÿç F¯ÿó ÀÿÜÿç{¯ÿ þ æ É÷êLõÿÐ ÿçfÀÿ ¨Àÿç`ÿß {ÿB LÿÜÿçd;ÿç {¾, þëô A¯ÿ¿Nÿ {ÜÿæB þ þëô {¾Dô µÿæ¯ÿLëÿ ¨÷æ© {ÜÿæBdç {ÓÜÿç CÉ´Àÿ ÓþÖZÿÀÿ Üõÿÿß {ÿÉ{Àÿ ÿç¯ÿæÓ LÿÀÿçd;ÿç æ {Ó Ó{ÿð¯ÿ ÀÿÜÿçd;ÿç F¯ÿó ÀÿÜÿç{¯ÿ þ æ ÓþÖZëÿ ÿæÜÿæZÿ ÉÀÿ~{Àÿ ¾ç¯ÿæ D`ÿçÿ æ ÉÀÿ~{Àÿ ¾ç¯ÿæ ¯ÿ¿Nÿç Üÿ] þÜÿææ As;ÿç{ÓÜÿ] AëÿÀÿæSê þÜÿææ A{s æ {ÓÜÿç AëÿÀÿæS Üÿ] Afëöÿ A{s æ FÜÿæ ÿçþ{;ÿ {Lÿò~Óç ×çÿ ¨÷j þÜÿæ¨ëÀëÿÌZÿ ÉÀÿ~{Àÿ ¾ç¯ÿæ ÿçÿæ;ÿ Aæ¯ÿÉ¿Lÿ A{s æ LÿæÀÿ~ {Ó Üÿ] FÜÿæÀÿ {¨÷ÀÿLÿ {ÜÿæB$æ;ÿç æ
370
ß$æ$ö Sêÿæ: É÷êþúÿµÿS¯ÿúÿSêÿæ
FÜÿç Aæß{Àÿ Ó¿æÓÀÿ Ó´Àíÿ¨Lëÿ ØÎ LÿÀÿæSàÿæ {¾, Ó¯ÿöÓ´Àÿ ÿ¿æÓ Üÿ] Ó¿æÓ A{s æ {Lÿ¯ÿÁÿ LÿÌæß ¯ÿÚ ¨Àÿçæÿ LÿÀÿç{ÿ¯ÿæ Üÿ] Ó¿æÓ ëÿÜÿô ¯ÿÀÿó LÿÌæß ¯ÿÚ ¨Àÿçæÿ ÓÜÿçÿ FLÿæ;ÿ {Ó¯ÿÿ LÿÀÿç ÿçßÿ Lÿþö{Àÿ ÿçfÀÿ ÉNÿçLëÿ ¯ÿç`ÿæÀÿ LÿÀÿç A$¯ÿæ Óþ¨ö~ ÓÜÿçÿ Óÿúÿ ¨÷ßÿ§ A¨ÀÿçÜÿæ¾ö¿ A{s æ ¨÷æ©ç ÓÜÿçÿ Ó¸íÿö LÿþöÀÿ ÿ¿æS Üÿ] Ó¿æÓ A{s, ¾æÜÿæLÿç {þæäÀÿ ¨¾ö¿æß A{s æ FÜÿæ Üÿ] Ó¿æÓÀÿ ¨ÀÿæLÿæÏæ A{s æ Aÿ
C ÿûÿç ÿç É÷ ê þú ÿ µÿS¯ÿú ÿ SêÿæÓí ¨ ÿç Ì ûë ¯ÿ÷ Ü ÿ½ ¯ÿç ÿ¿æßæó {¾æSÉæ{Ú É÷ ê Lõ ÿ Ðæfë ö ÿ Óºæ{ÿ "Ó¿æÓ {ßæ{Sæ' ÿæþ AÎæÿ{Éææß
ææ18ææ FÜÿç ¨÷Lÿæ{Àÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæ Àíÿ¨ê D¨ÿç{Ìÿ, F¯ÿó ¯ÿ÷Üÿ½¯ÿçÿ¿æ ÿ$æ {¾æSæÉæÚ ¯ÿçÌßLÿ É÷êLõÿÐ F¯ÿó AfëöÿZÿ Óºæÿ{Àÿ "Ó¿æÓ {¾æ{Sæ' ÿæþLÿ AÎæÿÉ Aæß Ó¸íÿö {Üÿàÿæ æ Bÿç É ÷ ê þú ÿ ¨ÀÿþÜÿóÓ ¨Àÿþæÿ¢ÿÓ¿ Éç Ì ¿ É÷ ê Ó´ æ þê AÝSÝæÿ¢ÿLõÿ{ÿ É÷êþúÿ µÿS¯ÿúÿ Sêÿæßæ
ß$æ$ö Sêÿæ µÿæ{Ì¿ "Ó¿æÓ {¾æ{Sæ' ÿæþ AÎæÿ{Éææß
ææ18ææ ææ ÜÿÀÿç C ÿúÿÓúÿ ææ