İstanbul Karaim Cemaati: Tevat'ın Kadim Takipçileri [1 ed.] 9789750533587

Citation preview

Banu Yılmaz Kolankaya

� -

, ,,

.,

BANU YILMAZ KOLANKAYA 1976 yı1ında lstanbul'da doğdu. Boğaziçi Üniversitesi Felsefe BOlümü'nden mezun olduktan soma, Mannara Üniversitesi Eskiçag Tarihi Bilim Dalı'ndan yüksek lisans derecesini aldı. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Antropo­ loji Anabilim Dalı'nda doktorasını tamamladı. 2003-2019 yıllan arasında Boğaziçi Üniversitesi'nde "Medeniyetler Tarihi" ve "Eski Anadolu Medeniyetleri" derslerini

ve aynca İstanbul Teknik Üniversitesi, Yeditepe Üniversitesi, Kültür Üniversitesi ve Maltepe Üniversitesi'nde insanlık tarihi ve sosyal antropoloji konulannda dersler verdi. Halen Londra'da yaşamakta olup, evli ve bir çocuk annesidir.

lletişim Yayınlan 3194 •Araştırma-İnceleme Dizisi 534 ISBN-13: 978-975-05-3358-7 © 2022 lletişim Yayıncılık A.Ş. / 1. BASIM 1. Baskı 2022, İstanbul

EDITÔR Ahmet İnsel DIZI KAPAK TASARIMI Ümit Kıvanç KAPAK Suat Aysu KAPAK

FOTOCRAFI Hasköy Karaim İbadethanesi'nde

20. yüzyıl başlarında bir nikah töreni

UYGULAMA Hüsnü Abbas DÜZELTi Berkay Üzüm BASKI Ayhan Matbaası SERTiFiKA NO. 44871 .

Mahmutbey Mahallesi, 2622. Sokak, No: 6131 Bağcılar 34218 İstanbul Tel: 212.445 32 38 •Faks: 212.445 05 63

CiLT Güven Mücellit. SERTiFiKA NO. 45003 Mahmutbey Mahallesi, Devekaldınmı Caddesi, Gelincik Sokak, Güven İş Merkezi, No: 6, Bağcılar, İstanbul, Tel: 212.445 00 04

lletişim Yayınlan SERTiFiKA NO. 40387 .

Cumhuriyet Caddesi, No. 36, Daire 3, Seyhan Apartmanı,

Harbiye Mahallesi, Elmadağ, Şişli 34367 lstanbul Tel: 212.516 22 60-61-62 •Faks: 212.516 12 58 e-mail: [email protected] • web: www.iletisim.com.tr

BANU YILMAZ KOLANKAYA

İstanbul Karaim Cemaati Tevrat'ın Kadim Takipçileri

�,,,,

...

.

iletişim

Şekerpare'm Pera'ya ...

İÇiNDEKiLER

ÔNSÔZ GIRIŞ

. .

.

............................................................................... ... .......... .........................................

11

..........................................................................................................................................

Karaim olgusuna dair Bu çalışmaya dair

9

.................................. ...................................................................

11

. . . 17

.

............................................... ..................................................... ... ....

iKiNCi BÖLÜM

KARAiM TARiHiNE GENEL BiR BAKIŞ

..................................................

Talmud karşıtı düşünce ve Karaim inancının ortaya çıkışı

.................

27 28

Bizans döneminde Karailer ....................................................................................... 36 Hazar ülkesinde Karailer

.

.

....... .... .................................... ............................................

Firkowicz ve teorisi

.

...................................... ............................................... ...............

Osmanlı döneminde Karailer

.

.

.................................................. .................. ............

39 42 46

. . Sl

Son yüzyılda ve Cumhuriyet döneminde Karailer

............. ................. . ..

iKiNCi BÖLÜM

ISTANBUL KARAiM CEMAATi: DiN, KiMLiK, K0LT 0R VE GELENEK

.......................................................

ss

........................

56

............. ....... ...........................................

99

Din antropolojisi bağlamında Karaim inancı

.....................

..

Karaim inancında defin ritDeli, bir Karaim cenazesi ve izdüşümleri

.

.

Kimlik

111

.......................................................................................................................................

Karay Türkü mü, Bizans Karalmi mi?

"Türk" ve "öteki vatandaş" statüsünde Karaim varoluşu lstanbul Karaimi kimdir? Kimlik ve dil

......

112

.............

126

....................................................

..

. . 141

.

.................................................................... ............... .

159

.

.................. .................................................................................................

Kültür ve gelenek

.

.

168

.

................. ....................................... ............................... .................

lstanbul Karailerinde mutfak kültürü

169

..........................................................

lstanbul Karailerinde aile yapısı, evlilik ve akrabalık llişkileri

.

......................................... .......................................

.

188

.................................................................................................

189

lstanbul Karailerinde tören adetleri...

......... ...............................................

Doğum ve ergenlik

Söz, nişan ve düğün Cenaze

... ............................................................................................

.

.............................................................................. ...........................................

GENEL DE