Persian Practical Immunology

Citation preview

‫بسمه تعالی‬

‫سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫مؤلفان‪:‬‬

‫دکتر محمد شفیع مجددی‬ ‫استادیار ایمونولوژی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار‬

‫هادی عتباتی‬ ‫کارشناس ارشد ایمونولوژی‬

‫انتشارات ارسطو (چاپ و نشر ایران)‬

‫‪4931‬‬

‫سرشناسه ‪ :‬مجددی‪ ،‬محمدشفیع‪- ۷۵۳۱ ،‬‬ ‫عنوان و نام پدیدآور‪ :‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‪ /‬مؤلفان محمدشفیع مجددی‪ ،‬هادی عتباتی‪.‬‬ ‫مشخصات نشر‪ :‬مشهد‪ :‬ارسطو‪.۷۵۳۱ ،‬‬ ‫مشخصات ظاهری‪ ۷8۳ :‬ص‪ :.‬مصور (رنگی)‪ ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬ ‫شابک ‪۳۱8-600-۱۳۱0-60-0 :‬‬ ‫وضعیت فهرست نویسی‪ :‬فیپا‬ ‫موضوع‪ :‬سرمشناسی‬ ‫موضوع‪ :‬ایمنیشناسی‬ ‫موضوع‪ :‬تشخیص ایمنیشناختی‬ ‫موضوع‪ :‬تشخیص سرمی‬ ‫شناسه افزوده‪ :‬عتباتی‪ ،‬هادی‪- ۷۵6۳ ،‬‬ ‫رده بندی کنگره‪۱ ۷۵۳۱ :‬س‪۵‬م‪RB۱6/‬‬

‫رده بندی دیویی‪6۷6/0۱۳6 :‬‬ ‫شماره کتابشناسی ملی‪۵۳۳۷۲۳۵ :‬‬

‫نام کتاب‪ :‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬ ‫مؤلفان‪ :‬دکتر محمد شفیع مجددی – هادی عتباتی‬ ‫ناشر‪ :‬ارسطو (با همکاری سامانه اطالع رسانی چاپ و نشر ایران)‬ ‫صفحه آرایی‪ ،‬تنظیم و طرح جلد‪ :‬دکتر محمد شفیع مجددی‪ ،‬الهام آبایی‬ ‫قطع‪ :‬وزیری‬ ‫تیراژ‪ 0111 :‬جلد‬ ‫نوبت چاپ‪ :‬اول – ‪0931‬‬ ‫چاپ‪ :‬مهتاب‬ ‫قیمت‪ 00111 :‬تومان‬ ‫شابک‪309-011–0311-01-1 :‬‬ ‫تلفن های مرکز پخش‪13901010301 – 100 - 90130010 – 90130010 :‬‬

‫تقدیم به همکاران محترم و دانشجویان عزیز علوم پزشکی در سراسر کشور‬

‫تقدیم به همسر و دخترعزیزم‬

‫پیشگفتار‬

‫با توجه به نبود کتاب جامع در زمینه ایمونولوژی عملی برای دانشجججویان علوم‬ ‫پزشجججکی‪ ،‬بص جججو‬

‫علوم آزمایشجججیاهی‪ ،‬ت جججمیت بر ته شجججد کتاب "سرررولوژی و‬

‫ایمونولوژی عملی" نیاشجته شجودد در ایک کتاب که بر اسجار سر ز وزاره بهداش‬ ‫برای رشججته علوم آزمایشججیاهی‪ ،‬به میزان ‪ 3‬واحد درسججی تنمیت شججدت اسجج ‪ ،‬ا ججول‬ ‫آزمایشاه مصتلف سرولوژی و ایمونولوژی به وره مصت ر و با نثری شیوا توضیح دادت‬ ‫شجدت اسج د عالوت بر دانشججویان کارشجناسی علوم آزمایشیاهی‪ ،‬مطالعه ایک کتاب برای‬ ‫دانشجویان رشتههای پزشکی‪ ،‬دندانپزشکی‪ ،‬داروسازی‪ ،‬پرستاری‪ ،‬مامایی و اتاق عمز نیز‬ ‫پیشنهاد میشودد‬ ‫جزهای ‪ 0‬تا ‪ 03‬ایک کتاب‪ ،‬شجامز آزمایشجاه پرکاربرد سرولوژی بودت و در‬ ‫حقیق ‪ ،‬خال جه بصشی از مطال کتاب "ا ول و تفسیر آزمایشهای سرولوژی بالینی"‬ ‫تألیف اسججتاد ارجمند جناب آیای دکتر پرویز پاکزاد بودت که با رضججای و اجازت ایشججان‪،‬‬ ‫نیاشته شدت اس د در اینجا بر خود الزم می دانت از استاد برامی جناب آیای دکتر پاکزاد‬ ‫به خاطر لطفی که به بندت داشجتند‪ ،‬سججپاربزاری نمودت و از خداوند متعال برای ایشججان‬ ‫آرزوی سالمتی و طول عمر پربرک نمایتد‬ ‫جزهای ‪ 09‬تا پایان کتاب‪ ،‬شامز تکنیکها و آزمایشاه پیشر ته ایمونولوژی‬ ‫میباشجججد که برخی از آنها مانند لوسجججایتومتری‪ ،‬ایمونوباله و ‪ HLA-Typing‬در هر‬ ‫آزمایشجیات تشجصی طبی یابز انجام نیسج با ایک حال الزم اس دانشجویان با ا ول‬ ‫انجام هر کدام از آنها آشججنایی داشججته باشججندد نمر به اینکه برای انجام اکثر تکنیکها و‬ ‫آزمایشجاتی که در جزهای ‪ 09‬تا ‪ 33‬ذکر شجدت اس ‪ ،‬کی های تجاری در بازار موجود‬ ‫اسجج و طبیعتاه هر کدام از ایک کی ها حاوی دسججتورالعمز انجام‪ ،‬مص ججو شججرک‬ ‫سجازندت کی ‪ ،‬میباشند از اینرو‪ ،‬در زهای مذکور از آوردن دستورالعمز انجام‪ ،‬مشابه‬ ‫آنچه که در زهای ابتدایی کتاب مالحمه میشود‪ ،‬خودداری شدت اس د‬ ‫در پایان‪ ،‬از تمامی همکاران عزیز و دانشجججویان برامی درخواسجج میشججود به‬ ‫منمور ارتقای هر چه بیشتر سطح علمی ایک کتاب در چاپهای بعدی‪ ،‬هر بونه پیشنهاد‬ ‫و نقطه نمر خود را به آدرر ‪ [email protected]‬ارسال نمایندد‬ ‫دکتر محمد شفیع مجددی‪ ،‬شهریور ‪4931‬‬

‫فهرست مطالب‬ ‫پیشگفتار‬ ‫فصل اول‪ :‬مبانی سرولوژی‬ ‫‪ 0-0‬مقدمه ‪0.....................................................................................‬‬ ‫‪ 3-0‬عوامز مؤثر بر واکنش آنتیبادی و آنتیژن ‪3............................................‬‬ ‫‪ 9-0‬انواع واکنشهای سرولوژی ‪0 ..............................................................‬‬ ‫‪ 0-9-0‬واکنشهای آبلوتیناسیون ‪0 ............................................................‬‬ ‫‪ 3-9-0‬واکنشهای رسوبی یا پرسیپیتاسیون ‪3...............................................‬‬ ‫‪ 9-9-0‬واکنشهای لوکوالسیون ‪3............................................................‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬تعیین گروه خونی ‪ABO‬‬

‫‪ 0-3‬مقدمه ‪00 ...................................................................................‬‬ ‫‪ 3-3‬بروز آنتیژنهای ‪ A‬و ‪ B‬بر سطح بلبولهای یرمز ‪03 ..................................‬‬ ‫‪ 9-3‬آزمایش تعییک بروت خونی ‪00 .................................................... ABO‬‬ ‫‪ 0-9-3‬تعییک بروت خونی ‪ ABO‬به روش مستقیت ‪00 .......................................‬‬ ‫‪ 3-9-3‬تعییک بروت خونی ‪ ABO‬به روش غیرمستقیت ‪09 ...................................‬‬ ‫فصل سوم‪ :‬تعیین گروه خونی ‪Rh‬‬

‫‪ 0-9‬مقدمه ‪03 ...................................................................................‬‬ ‫‪ 3-9‬مقایسه بروت خونی ‪ Rh‬با بروت خونی ‪31 ........................................ ABO‬‬ ‫‪ 9-9‬بروت خونی ارهاش (‪30 .............................................................. )Rh‬‬ ‫‪ 1-9‬ارهاش نول و ارهاش مد ‪30 ...............................................................‬‬ ‫‪ 0-9‬ارهاش دی یو ‪33 ...........................................................................‬‬

‫ب‬

‫‪ 0-9‬اهمی بروت خونی ارهاش ‪33 ............................................................‬‬ ‫‪ 0-9‬آزمایش تعییک بروت خونی ‪30 ....................................................... Rh‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬تعیین سازگاری انتقال خون‬ ‫‪ 0-1‬مقدمه ‪30 ...................................................................................‬‬ ‫‪ 3-1‬آزمایش کرارمچ ماژور ‪39 ................................................................‬‬ ‫فصل پنجم‪:‬آزمایش کومبس‬ ‫‪ 0-0‬آزمایش کومبس ‪99 ........................................................................‬‬ ‫فصل ششم‪ :‬آزمایش فاکتور روماتوئیدی‬ ‫‪ 0-0‬آرتری روماتوئید ‪90 .......................................................................‬‬ ‫‪ 3-0‬آزمایش سرولوژیکی تشصی‬

‫اکتور روماتوئیدی ‪93 ...................................‬‬

‫فصل هفتم‪ :‬آزمایش سی‪ .‬آر‪ .‬پی‪.‬‬ ‫‪ 0-0‬مقدمه ‪19 ...................................................................................‬‬ ‫‪ 3-0‬پروتئیک ‪11 .......................................................................... CRP‬‬ ‫‪ 9-0‬تشصی‬

‫و اندازتبیری ‪ CRP‬در سرم ‪10 ................................................‬‬

‫‪ 1-0‬آزمایش ‪10 .......................................................................... CRP‬‬ ‫فصل هشتم‪ :‬آنتی استرپتولیزین ‪O‬‬

‫‪ 0-9‬مقدمه ‪00 ...................................................................................‬‬ ‫‪ 3-9‬آزمایش ‪03 .......................................................................... ASO‬‬ ‫فصل نهم‪ :‬تشخیص سرولوژیکی سیفیلیس‬ ‫‪ 0-3‬سیفیلیس ‪00 ...............................................................................‬‬ ‫‪ 3-3‬آزمایشهای سرولوژی تشصی‬

‫بیماری سیفیلیس ‪00 .................................‬‬

‫ج‬

‫‪ 0-3-3‬آزمایشهای سرولوژی غیراخت ا ی سیفیلیس ‪09 .................................‬‬ ‫‪ 3-3-3‬آزمایشهای اخت ا ی سیفیلیس ‪00 .................................................‬‬ ‫‪ 9-3‬انتصاب آزمایش مناس تشصی‬

‫سیفیلیس ‪09 ........................................‬‬

‫فصل دهم‪ :‬آزمایش تشخیص حاملگی‬ ‫‪ 0-01‬مقدمه ‪00 .................................................................................‬‬ ‫‪ 3-01‬روشهای مصتلف تشصی‬

‫و اندازتبیری هورمون ‪09 ......................... hCG‬‬

‫‪ 0-3-01‬روش ممانع از آبلوتیناسیون غیر عال ذراه التکس ‪09 .........................‬‬ ‫فصل یازدهم‪ :‬آزمایش ویدال‬ ‫‪ 0-00‬مقدمه ‪00 .................................................................................‬‬ ‫‪ 3-00‬ایمونولوژی بیماری ح به ‪03 ...........................................................‬‬ ‫‪ 9-00‬تشصی‬

‫آزمایشیاهی ح به ‪09 ........................................................‬‬

‫‪ 1-00‬آزمایش سرولوژی ویدال ‪09 .............................................................‬‬ ‫فصل دوازدهم‪ :‬آزمایش رایت‬ ‫‪ 0-03‬مقدمه ‪03 .................................................................................‬‬ ‫‪ 3-03‬ایمونولوژی بروسلوز ‪91 ..................................................................‬‬ ‫‪ 9-03‬تشصی‬

‫آزمایشیاهی ‪90 ................................................................‬‬

‫‪ 1-03‬تشصی‬

‫سرولوژیکی بروسلوز ‪90 .......................................................‬‬

‫‪ 0-1-03‬آزمایش رز‪-‬بنیال ‪90 .................................................................‬‬ ‫‪ 3-1-03‬آزمایش رای لولهای ‪93 ..............................................................‬‬ ‫‪ 9-1-03‬آزمایش ‪90 .......................................................... 2ME–Wright‬‬ ‫‪ 1-1-03‬آزمایش کومبس رای ‪90 ............................................................‬‬

‫د‬

‫فصل سیزدهم‪ :‬تکنیکهای رسوب کمپلکسهای ایمنی در آگار‬ ‫‪ 0-09‬مقدمه ‪90 .................................................................................‬‬ ‫‪ 3-09‬آبار و آباروز ‪99 ..........................................................................‬‬ ‫‪ 9-09‬انتشار مولکولهای آنتیبادی و آنتیژن در ژل ‪99 ....................................‬‬ ‫‪ 1-09‬ایمونودیفیوژن دوطر ه ‪93 ...............................................................‬‬ ‫‪ 0-1-09‬روش انجام تکنیک ‪31 ......................................................... DID‬‬ ‫‪ 0-09‬ایمونوالکترو ورز ‪30 ......................................................................‬‬ ‫‪ 0-09‬ایمونودیفیوژن یکطر ه دایرتای ‪33 ....................................................‬‬ ‫‪ 0-09‬ایمونوالکترو ورز راکتی ‪31 ..............................................................‬‬ ‫‪ 9-09‬نفلومتری ‪30 .............................................................................‬‬ ‫فصل چهاردهم‪ :‬االیزا‬ ‫‪ 0-01‬مقدمه ‪30 .................................................................................‬‬ ‫‪ 3-01‬االیزای غیرمستقیت ‪33 ...................................................................‬‬ ‫‪ 9-01‬االیزای ساندویچی ‪011 ..................................................................‬‬ ‫‪ 1-01‬االیزای ریابتی ‪010 ......................................................................‬‬ ‫‪ 0-01‬وسایز و تجهیزاه موردنیاز برای انجام آزمایش االیزا ‪013 ...........................‬‬ ‫‪ 0-01‬کمی لومینسانس ‪010 ...................................................................‬‬ ‫‪ 0-01‬الیسپوه ‪010 ...........................................................................‬‬ ‫فصل پانزدهم‪ :‬ایمونوبالت‬ ‫‪ 0-00‬مقدمه ‪010 ...............................................................................‬‬ ‫‪010 ....................................................................... SDS-PAGE 3-00‬‬ ‫‪ 9-00‬انتقال پروتئیکها از ژل به کاغذ ‪013 ...................................................‬‬ ‫‪ 1-00‬ایمونوباله ‪001 ..........................................................................‬‬

‫ت‬

‫فصل شانزدهم‪ :‬ایمونوفلورسانس‬ ‫‪ 0-00‬مقدمه ‪009 ...............................................................................‬‬ ‫‪ 3-00‬ایمونو لورسانس مستقیت ‪000 ..........................................................‬‬ ‫‪ 3-00‬ایمونو لورسانس غیرمستقیت ‪000 ......................................................‬‬ ‫فصل هفدهم‪ :‬فلوسایتومتری‬ ‫‪ 0-00‬ا ول لوسایتومتری ‪003 ...............................................................‬‬ ‫‪ 3-00‬کاربردهای لوسایتومتری ‪031 .........................................................‬‬ ‫فصل هجدهم‪ :‬تست پوستی توبرکولین‬ ‫‪ :0-09‬مقدمه ‪033 ...............................................................................‬‬ ‫‪ 3-09‬تس پوستی توبرکولیک ‪091 ...........................................................‬‬ ‫‪ 9-09‬نحوت انجام تس پوستی توبرکولیک ‪090 ..............................................‬‬ ‫‪ 1-09‬تفسیر نتایج ‪099 .........................................................................‬‬ ‫‪ 0-09‬تس آزاد شدن اینتر رون باما ‪090 ...................................................‬‬ ‫فصل نوزدهم‪ :‬تست پوستی شیک‬ ‫‪ 0-03‬تس پوستی شیک ‪090 ................................................................‬‬ ‫فصل بیستم‪ :‬جدا کردن سلولهای تکهستهای از خون محیطی‬ ‫‪ 0-31‬مقدمه ‪093 ...............................................................................‬‬ ‫‪ 3-31‬جدا کردن سلولهای تک هسته ای از خون محیطی ‪011 ...........................‬‬ ‫‪ 9-31‬تفکیک لنفوسی های ‪ B‬و ‪ T‬از یکدییر ‪011 ..........................................‬‬

‫و‬

‫فصل بیست و یکم‪ :‬آزمایش تعیین ‪HLA‬‬

‫‪ 0-30‬مولکولهای ‪010 ................................................................. HLA‬‬ ‫‪ 3-30‬مولکولهای ‪ HLA‬کالر ‪010 ....................................................... 0‬‬ ‫‪ 9-30‬مولکولهای ‪ HLA‬کالر ‪010 ....................................................... 3‬‬ ‫‪ 1-30‬اهمی سیستت ‪ HLA‬در پیوند اعضا ‪019 .............................................‬‬ ‫‪ 0-30‬جستجو برای یا تک اهداکنندت مناس ‪013 ...........................................‬‬ ‫‪ 0-30‬آزمایش تعییک ‪013 .............................................................. HLA‬‬ ‫‪ 0-0-30‬آزمایش «تعییک ‪ »HLA‬به روش سرولوژیک ‪013 .................................‬‬ ‫‪ 3-0-30‬آزمایش «تعییک ‪ »HLA‬به روش مولکولی ‪000 ....................................‬‬ ‫‪ 0-30‬نامبذاری مولکولهای ‪009 ...................................................... HLA‬‬ ‫فصل بیست و دوم‪ :‬تست ‪NBT‬‬

‫‪ 0-33‬تس‬

‫‪000 ......................................................................... NBT‬‬

‫‪ 3-33‬روش انجام آزمایش ‪000 ......................................................... NBT‬‬ ‫منابع ‪003 .......................................................................................‬‬ ‫واژهنامه ‪000 ....................................................................................‬‬ ‫واژهیاب ‪000 ....................................................................................‬‬

‫فصل اول‪ :‬مبانی سرولوژی‬

‫‪ 4-4‬مقدمه‬ ‫سجرولوژی‪ 0‬به کلیه آزمایشها و مطالعاتی بفته میشجود که بر روی سرم انسان‬ ‫و یا حیواناه خونیرم دییر انجام میبیردد امروزت آزمایشهای سججرولوژی بالینی‪ ،‬یکی از‬ ‫روشهای سریع و آسان در تشصی بیماریها میباشندد‬ ‫اسججار همه آزمایشهای سججرولوژی‪ ،‬واکنش آنتیبادی اخت ججا جی‪ 3‬با آنتیژن‬ ‫مربوطه میباشججد (شججکز ‪)0-0‬د آنتیژن مورد نمر میتواند باکتری‪ ،‬ویرور‪ ،‬بلبول یرمز‪،‬‬ ‫پروتئیک‪ ،‬هورمون و یجا چیزهای دییر باشجججدد ات جججال آنتیبادی به آنتیژن‪ ،‬واکنشجججی‬ ‫اخت ججا ججی‪ ،‬دوطر ه و بربشجج پذیر میباشججد‪ ،‬زیرا در ات ججال آنتیبادی به آنتیژن‪،‬‬ ‫پیوندهای ضعیف (پیوندهای هیدرو وب‪ ،‬هیدروژنی‪ ،‬یونی و واندروالسی) مشارک دارندد‬

‫‪Serology‬‬ ‫‪Specific antibody‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪  2‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫شکل ‪ :۷-۷‬واکنش آنتیبادی اخت ا ی با آنتیژن و تشکیز شبکه کمپلکس آنتیبادی‪-‬آنتیژن‬

‫‪ 2-4‬عوامل مؤثر بر واکنش آنتیبادی و آنتیژن‬ ‫در واکنش آنتیبجادی و آنتیژن‪ ،‬عوامجز مصتلفی تجاثیربجذارنجد که از آن جمله‬ ‫میتوان به موارد زیر اشارت کرد‪:‬‬ ‫‪ )۷‬میل اتصالی آنتیبادی به آنتیژن (اویدیتی‪)۷‬‬ ‫هر چه یدره ات جججال و یا میز پیوندی آنتیبادی به آنتیژن بیشجججتر باشجججد‪،‬‬ ‫کمپلکس آنتیبادی و آنتیژن مشکزتر از یکدییر جدا میشوندد‬ ‫‪ pH )۲‬محیط‬ ‫مناسج تریک ‪ pH‬برای واکنش آنتیبادی و آنتیژن (واکنشهای سرولوژی) ‪0/3‬‬ ‫یا همان ‪ pH‬یزیولوژیک بدن انسجججان میباشجججدد در ‪pH‬های باالتر (بازی) و یا پاییکتر‬ ‫(اسیدی)‪ ،‬ات ال آنتیبادی به آنتیژن ضعیف میباشدد‬ ‫در میان کالرهای مصتلف آنتیبادیها )‪ ،(IgE, IgD, IgA, IgG, IgM‬آنتیبادی‬ ‫‪ IgD‬نسجب به ‪ pH‬اسیدی بسیار حسار بودت و در محیط اسیدی‪ ،‬شکز طبیعی خود را‬ ‫از دس میدهدد‬ ‫‪ )۵‬قدرت یونی محیط‬

‫‪۲‬‬

‫واکنش آنتیبجادی و آنتیژن در محیط جایجد یون (مانند آب مقطر) جججوره‬ ‫نمیبیردد از طر ی‪ ،‬یجدره یونی زیجاد نیز باعث رسجججوب آنتیبادی و آنتیژن پروتئینی‬

‫‪Avidity‬‬

‫‪0‬‬

‫‪Ionic strength‬‬

‫‪2‬‬

‫فصل اول‪ :‬مبانی سرولوژی ‪3 ‬‬

‫میشجودد در ایک میان‪ ،‬معمواله استفادت ازسرم یزیولوژی ‪ 1/00‬موالر (‪ 3‬برم نمک طعام‬

‫‪0‬‬

‫در ‪ 0‬لیتر آب مقطر) برای رییق کردن سرم بیمار و واکنشهای سرولوژی‪ ،‬بسیار مناس‬ ‫اس د‬ ‫‪ )۱‬تأثیر مواد احیاء کننده‬

‫‪۲‬‬

‫در میجان کالرهای مصتلف ایمونوبلبولیکها‪ ،‬آنتیبادیهای ‪ IgE، IgD‬و‬ ‫در مقایسجه با ‪ IgG‬و ‪ IgA‬حسجاسی بیشتری نسب به مواد احیاءکنندت (نمیر ‪ 92-ME‬و‬ ‫‪IgM‬‬

‫‪ )1DTT‬دارندد بهعنوان مثال ابر در آزمایشی‪ ،‬تعییک کالر آنتیبادی مدنمر باشد‪( ،‬مانند‬ ‫آزمایش ‪ 2ME-Wright‬برای تشجججصی بیماری ت مال مزمک) با اضجججا ه کردن مقدار‬ ‫معینی از یک مادت احیاءکنندت به سججرم بیمار‪ IgM،‬تجزیهشججدت ولی ‪ IgG‬سججالت ماندت و‬ ‫اندازتبیری میشجود (برای مطالعه بیشجتر به آزمایشهای سجرولوژی تشصی ت مال‬ ‫( ز ‪ )03‬مراجعه نمایید)د‬ ‫نکتره‪ :‬در غلمج زیجاد مواد احیجاء کننجدت‪ ،‬تمجام کالرهجای مصتلف آنتیبادی تجزیه‬ ‫میشوندد‬ ‫‪ )۳‬دما‬ ‫منجاسججج تریک دمجا برای واکنشهجای آنتیبجادی و آنتیژن‪ ،‬دمای ‪ 90‬درجه‬ ‫سجججانتیبراد (دمای یزیولوژیک بدن انسجججان) میباشجججدد در دماهای باالتر از ‪ 00‬درجه‬ ‫سجججانتیبراد به مده ‪ 91‬دییقه‪ ،‬آنتیبادیهای ‪ IgD‬و ‪ IgE‬و همچنیک کمپلمان سجججرم‪،‬‬ ‫خوا بیولوژیکی خود را از دس میدهندد در دماهای باالتر از ‪ 01‬درجه سانتیبراد نیز‬ ‫تمام کالرهای آنتیبادی سججاختار خود را از دسج دادت و نمیتوانند به آنتیژن مت ججز‬ ‫شوندد‬ ‫‪ )6‬زمان‬ ‫ات ججال مولکولهای آنتیبادی به آنتیژن‪ ،‬معمواله سججریع و در عرض چند ثانیه‬ ‫وره میبیرد‪ ،‬ولی برای تشکیز کمپلکس و دیدن واکنش‪ ،‬احتیاج به زمان اس د البته‬ ‫ایک مدهزمان برای هر آزمایش با توجه به نوع آنتیژن و کالر آنتیبادی متفاوه اس د‬ ‫‪NaCl‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Reducing agents‬‬

‫‪2‬‬

‫‪2-Mercaptoethanol‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Dithiothreitol‬‬

‫‪4‬‬

‫‪  4‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫بهطورکلی چنانچه آنتیبادی از کالر ‪ IgM‬و مولکول آنتیژن‪ ،‬درش ج باش جد‪،‬‬ ‫زمان الزم برای مشجججاهدت کمپلکس آنتیبادی–آنتیژن کوتاتتر از مویعی خواهد بود که‬ ‫آنتیبادی از کالر ‪ IgG‬باشدد‬ ‫نکته‪ IgM :‬سججاختمان پنتامری دارد‪ ،‬یعنی از ‪ 0‬مونومر تشججکیزشججدت و بنابرایک از نمر‬ ‫تئوری دارای ‪ 01‬ناحیه ات جال به آنتیژن یا پاراتوپ میباشجدد در ورتیکه ‪ IgG‬و دییر‬ ‫آنتیبادیهای موجود در سججرم اکثراه سججاختمان مونومری داشججته و تنها دارای ‪ 3‬پاراتوپ‬ ‫میباشندد‬ ‫‪ )۱‬نسبت غلظت آنتیبادی و آنتیژن‬ ‫اولیکبار هایدلبربر‪ 0‬و همکارانش نشجان دادند که غلم آنتیبادی اخت ا ی و‬ ‫آنتیژن مربوطه باید با یکدییر متناس ج باشججد تا تمام آنتیبادی موجود در لوله آزمایش‬ ‫به آنتیژن مجاورش مت جز شجود و حداکثر واکنش سرولوژی انجام پذیردد ایک محققیک‬ ‫مقادیر متفاوتی از یک آنتیژن پلی سجججاکاریدی را در لولههای آزمایش ریصته و به آنها‬ ‫مقدار ثابتی از آنتیبادی اخت جا جی اضجا ه نمودندد سپس لولههای محتوی آنتیبادی و‬ ‫آنتیژن را مدتی در برمخانه‪ 903‬درجه سججانتیبراد یراردادند تا واکنش ججوره بر ته و‬ ‫رسججوب کمپلکس آنتیبادی و آنتیژن حا ججز شججودد آنها‪ ،‬رسججوب را پس از جمعآوری‬ ‫شجستشو دادت تا آنتیبادیهای اضا ی که به آنتیژن مت ز نشدتاند‪ ،‬حذف شوندد سپس‬ ‫مقدار پروتئیک موجود در رسوب را بهوسیله روش کجزدال‪ 9‬اندازتبیری نمودندد‬ ‫از آنجاییکه آنتیژن بهکار بردت شججدت اید پروتئیک بود‪ ،‬بنابرایک تمام پروتئیک‬ ‫اندازتبیری شججدت‪ ،‬نشججانبر مقدار آنتیبادی اخت ججا ججی اس ج که به آنتیژن مت ججز و‬ ‫رسجوب دادتشجدت اسج د حال چنانچه مقدار پروتئیک رسوب دادتشدت را بر اسار ترتی‬ ‫لولههای آزمایش بر روی منحنی رست کنیت‪ ،‬نمودار شمارت ‪ 0‬به دس میآیدد‬

‫‪Heidelberger‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Incubator‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Kjeldahl‬‬

‫‪3‬‬

‫فصل اول‪ :‬مبانی سرولوژی ‪5 ‬‬

‫نمودار ‪ :۷-۷‬منحنی واکنش رسوبی مقدار ثاب آنتیبادی با غلم های مصتلف آنتیژن (منحنی‬ ‫هایدلبربر)‬

‫با توجه به ایک منحنی‪ ،‬مشججاهدت میشججود در لولههای آزمایش ابتدایی (سججم‬ ‫چپ منحنی) که مقدار آنتیژن نسجب به آنتیبادی کمتر اسج ‪ ،‬مقدار آنتیبادی رسوب‬ ‫دادتشجدت نیز کمتر از لولههای وسجط میباشدد در لولههای ابتدایی‪ ،‬مقداری از آنتیبادی‬ ‫آزاد میباشججد که شججسججته شججدت و محاسججبه نیردیدت اس ج د به ایک ناحیه‪ ،‬منطقه زونی‬ ‫آنتیبادی‪ 0‬یا پروزون‪ 3‬بفته میشودد‬ ‫در لولجههجای وسجججط‪ ،‬منطقجهای اسججج کجه تقریبجاه تمام آنتیبادی موجود در‬ ‫‪9‬‬ ‫لولهآزمایش به آنتیژن مت ججز شججدت و رسججوبکردت اسجج د به ایک ناحیه‪ ،‬منطقه تعادل‬ ‫میبویندد‬ ‫در لولههای سجم راس منحنی‪ ،‬بهتدریج نسب مقدار آنتیژن به مقدار ثاب‬ ‫آنتیبادی ا زایش بیشججتری پیدا میکند و منحنی س جیر نزولی را طی میکند و درنتیجه‬

‫‪Antibody-excess zone‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Prozone‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Equivalence zone‬‬

‫‪3‬‬

‫‪  6‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫مقدار آنتیبادی که به آنتیژن مت جز شدت و رسوب نمودت‪ ،‬کاهش مییابدد ایک ناحیه را‬ ‫منطقه زونی آنتیژن‪ 0‬یا پس زون‪ 3‬مینامندد‬ ‫کاربرد عملی نمودار ‪ 0‬در تمام آزمایشهای سججرولوژی میباشججدد بر اسججار ایک‬ ‫نمودار‪ ،‬چنانچه در تیتراسججیون سججرم بیماری‪ ،‬در لولههای اول‪ ،‬جواب آزمایش منفی ولی‬ ‫در لولههای وسججط‪ ،‬مثب شججود و یا بهطور غیریکنواخ لولههای آزمایش مثب و منفی‬ ‫شجوند‪ ،‬عل آن همیک نامتناس بودن غلم های آنتیبادی و آنتیژن نسب به یکدییر‬ ‫میبجاشجججدد به ایک وضجججعی در ا جججطالپ‪ ،‬پدیدۀ منطقهای‪ 9‬بفته میشجججودد ازجمله‬ ‫آزمایشهایی که پدیدۀ منطقهای ممکک اسج در آنها رخ دهد میتوان به آزمایش رای‬ ‫و‪ CRP‬اشارت کردد‬ ‫‪ 9-4‬انواع واکنشهای سرولوژی‬ ‫به کمک آزمایشهای سجججرولوژی میتوان یک آنتیژن یا آنتیبادی مجهول را‬ ‫شجناسججایی و مقدار آن را اندازتبیری کردد ویتیکه یک آنتیژن با آنتیبادی اخت ججا جی‬ ‫آن‪ ،‬با یکدییر مصلوط شجججوند‪ ،‬بر اسجججار شجججکز و یا سجججاختمان مولکولهای آنتیژن‪،‬‬ ‫کمپلکسهای آنتیبادی و آنتیژن به ورههای مصتلفی تشکیزشدت و رسوب میکنندد‬ ‫بنابرایک بر اسجار ماهی و شجکز مولکولهای آنتیژن‪ ،‬واکنشهای سجرولوژی را به سه‬ ‫دسته تقسیت میکنند‪:‬‬ ‫‪ 4-9-4‬واکنشهای آگلوتیناسیون‬

‫ابر در واکنشهجای سجججرولوژی‪ ،‬آنتیژن یک ذرت نامحلول (بهعنوان مثال یک‬ ‫باکتری) باشجد‪ ،‬واکنش را آبلوتیناسجیون یا متراکت بویندد در واکنشهای آبلوتیناسیون‬ ‫بججه آنتیبججادی‪ ،‬آبلوتینیک‪ ،1‬بججه آنتیژن‪ ،‬آبلوتینوژن‪ 0‬و بججه واکنش جججوره بر تججه‬ ‫آبلوتیناسیون بویندد‬

‫‪Atigen- excess zone‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Postzone‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Zone phenomenon‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Agglutinin‬‬

‫‪4‬‬

‫‪Agglutinogen‬‬

‫‪5‬‬

‫فصل اول‪ :‬مبانی سرولوژی ‪7 ‬‬

‫در واکنشهای آبلوتیناسیون‪ ،‬ابر آنتیژن نامحلول‪ ،‬بلبول یرمز باشد‪ ،‬ا طالح ها‬ ‫به آن‪ ،‬واکنش همابلوتیناسیون بویندد‬ ‫از طر ی خود واکنشهای آبلوتیناسجججیون را بر اسجججار ماهی شجججاخ های‬ ‫آنتیژنی (اپیتوپ) در مولکول آنتیژن‪ ،‬میتوان به سه دسته تقسیت کرد‪:‬‬ ‫‪ )۷‬واکنشهای آگلوتیناسیون فعال‪ ۷‬یا مستقیم‬

‫‪۲‬‬

‫در ایک دسجته از واکنشهای آبلوتیناسجیون‪ ،‬شاخ های آنتیژنی‪ 9‬یا اپیتوپ‪،‬‬ ‫جزء سججاختمان آنتیژن نامحلول میباشججد‪ ،‬مانند آزمایشهای رای و ویدال که در ایک‬ ‫آزمایشها از میکروب کشجتهشدت بروسال و سالمونال به ترتی برای تشصی بیماری ت‬ ‫مال و ح به استفادت میشودد‬ ‫‪ )۲‬واکنشهای آگلوتیناسیون غیرفعال‬

‫‪۱‬‬

‫ابر آنتیژن محلول را بصواهیت به روش آبلوتیناسجیون شناسایی نماییت‪ ،‬باید به‬ ‫روش آبلوتیناسججیون غیر عال عمز نماییتد بدیکمنمور میبایسجج آنتیژن محلول را به‬ ‫ذراه غیر محلول مت جججز کردد ازآنجاکه در ایک دسجججته از واکنشهای آبلوتیناسجججیون‪،‬‬ ‫شجججاخ های آنتیژنیک جزء سجججاختمان ذرت غیرمحلول نیسججج ‪ ،‬به آنها واکنشهای‬ ‫آبلوتیناسیون غیر عال میبویندد‬ ‫از ذراه غیر محلولی که بیشجتریک کاربرد را در آزمایشهای سرولوژی غیر عال‬ ‫دارند‪ ،‬میتوان به ذراه التکس (از جنس پلیاسجتیرن) و بلبولهای یرمز بوسجفند اشارت‬ ‫کردد از ذراه غیر محلول دییری کجه بجهنجدره اسجججتفادت میشجججوند‪ ،‬میتوان به ذراه‬ ‫بنتونای ‪ 0‬و زغال چوب‪ 0‬اشججارت کردد بهعنوانمثال در آزمایشهای سججرولوژی تشججصی‬ ‫اکتور روماتوئیدی و حاملیی‪ ،‬به ترتی آنتیبادی ‪ IgG‬و هورمون ‪ hCG‬انسجججانی را که‬ ‫محلول هستند‪ ،‬به ذراه غیر محلول التکس مت ز کردتاند (شکز ‪)3-0‬د‬

‫‪Active‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Direct‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Antigenic determinants‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Passive‬‬

‫‪4‬‬

‫‪Bentonite‬‬

‫‪5‬‬

‫‪Charcoal‬‬

‫‪6‬‬

‫‪  8‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫شکل ‪ :۲-۷‬ت ویر شماتیک از آبلوتیناسیون غیر عال‬

‫‪ )۵‬واکنشهای آگلوتیناسیون غیرمستقیم‬

‫‪۷‬‬

‫باهی به عل وجود آنتیبادیهای نای ‪ 3‬یا مسجججدودکنندت‪ 9‬قط یک بازوی‬ ‫آنتیبادی (‪ )Fab‬به آنتیژن غیر محلول مت جز میشود که درنتیجه شبکه کمپلکس بیک‬ ‫آنتیبادی و آنتیژن تشجکیز نشجدت و آبلوتیناسیون مشاهدت نمیشودد در چنیک مواردی‬ ‫برای مشجاهدت آبلوتیناسیون و در ورتیکه آنتیبادی نای ‪ ،‬انسانی باشد از آنتیهیومک‬ ‫(آنتیبادی ضججد آنتیبادی انسججانی یا آنتیبامابلبولیک) اسججتفادت میشججود (شججکز ‪،)9-0‬‬ ‫مانند آزمایش کومبس رای د به ایک روش آبلوتیناسیون غیرمستقیت بفته میشودد‬

‫‪Indirect‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Incomplete‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Blocking antibody‬‬

‫‪3‬‬

‫فصل اول‪ :‬مبانی سرولوژی ‪9 ‬‬

‫شکل ‪ :۵-۷‬ت ویر شماتیک از آبلوتیناسیون غیرمستقیت‬

‫‪ 2-9-4‬واکنشهای رسوبی یا پرسیپیتاسیون‬

‫در واکنشهای سججرولوژی‪ ،‬ابر آنتیژن یک ذرت محلول باشججد (مانند هورمون‪،‬‬ ‫پروتئیکهای موجود در سجرم و غیرت) واکنش‪ ،‬رسجوبی یا پرسیپیتاسیون نامیدت میشودد‬ ‫در واکنشهای پرسجیپیتاسیون به آنتیبادی پرسیپیتیک‪ 0‬به آنتیژن پرسیپیتینوژن‪ 3‬و به‬ ‫واکنش جوره بر ته پرسجیپیتاسیون‪ 9‬بویندد واکنشهای رسوبی در محیط نیمه جامد‬ ‫(مانند ژل) انجام میشوندد‬ ‫‪ 9-9-4‬واکنشهای فلوکوالسیون‬

‫در واکنشهای سججرولوژی‪ ،‬ابر آنتیژن به ججوره ذراه کلوئیدی باشججد (مثز‬ ‫کاردیولیپیک یل باو در آزمایش ‪ VDRL‬برای تشججصی بیماری س جیفیلیس)‪ ،‬واکنش را‬ ‫لوکوالسیون‪ ۱‬مینامندد‬ ‫از طر ی‪ ،‬واکنشهای سجرولوژی آزمایشیاهی را میتوان به دودسته واکنشهای‬ ‫سرولوژی اولیه و ثانویه نیز تقسیت نمود‪:‬‬ ‫‪Precipitin‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Precipitinogen‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Precipitation‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Flocculation reactions‬‬

‫‪4‬‬

‫‪  01‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫واکنشهای سررولوژی اولیه‪ ،‬دروایع واکنش بیک یک مولکول آنتیژن با یک‬ ‫یا چند اپیتوپ‪ ،‬با مولکول آنتیبادی میباشندد واکنشهای سرولوژی اولیه بهخودیخود‪،‬‬ ‫مسججتقیماه یابزمشججاهدت نیسججتندد برای مشججاهدت ایک دسججته واکنشها باید آنتیبادی یا‬ ‫آنتیژن را بهوسججیله موادی ازجمله مواد لورسججن (مانند‪ 0FITC‬و‪ ،)3PE‬مواد رادیواکتیو‬ ‫(مانند ید ‪ )030‬و یا آنزیتها (مانند آلکالیک سجفاتاز و پراکسیداز) نشاندار کردد ایکبونه‬ ‫آزمجایشهجای سجججرولوژی را برحسججج نوع مجادت نشجججاندار بجه ترتیج آزمجایشهججای‬ ‫ایمونو لورسانس (‪ ،)9IFA‬رادیو ایمونواسی )‪ )1RIA‬و االیزا (‪ )0ELISA‬مینامندد‬ ‫آزمایشهای مذکور از حسججاسججی بسججیار باالیی برخوردار هسججتند و میتوانند‬ ‫مقادیر بسیار جزئی از آنتیبادی و یا آنتیژن را شناسایی نمایندد‬ ‫واکنشهای سرررولوژی ثانویه‪ ،‬در حقیق‬

‫تجلی واکنش و اجتماع چندیک‬

‫مولکول آنتیژن و آنتیبادی اخت ججا ججی اسجج که به ججورههای پرسججیپیتاسججیون‪،‬‬ ‫آبلوتیناسیون و یا لوکوالسیون دیدت میشوند البته در ورتیکه مقادیر کا ی آنتیژن‬ ‫و آنتیبادی موجود باشدد‬

‫‪Fluorescein Isothiocyanate‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Phycoerythrin‬‬

‫‪2‬‬

‫‪ImmunoFluorescence Assay‬‬

‫‪3‬‬

‫‪RadioImmuno Assay‬‬

‫‪4‬‬

‫‪Enzyme-Linked Immunosorbent Assay‬‬

‫‪5‬‬

‫فصل دوم‪ :‬تعیین گروه خونی ‪ABO‬‬ ‫‪ 4-2‬مقدمه‬ ‫تا یبز از سجججال ‪0311‬میالدی‪ ،‬اکثر انتقال خونهایی که انجام میبر منجر‬ ‫به مرگ شص بیرندت خون میشدد دانشمندان دلیز ایک امر را نمیدانستند تا اینکه در‬ ‫سال ‪0311‬میالدی‪ ،‬آیای کارللنداشتاینر‪0‬آنتیژنهای بروت خونی ‪ ABO‬را کشف کردد‬ ‫ابرچجه با کشجججف بروت خونی ‪ ABO‬تا حد زیادی واکنشهای خطرناک انتقال‬ ‫خون کاهش یا ‪ ،‬ولی بهطور کامز نتوانسجج از ایک واکنشها جلوبیری نمایدد بهتدریج‬ ‫در سججالهای بعد دانشججمندان حدود ‪ 31‬نوع بروت خونی دییر ازجمله ‪،Kell ،Duffy ،Rh‬‬ ‫‪ P ،Lewis ،MNSs ،Kidd‬وددد را با بیش از ‪ 011‬نوع آنتیژن کشججف کردند که آنتیژنهای‬ ‫آنها ممکک اسجج بر سججطح بلبولهای یرمز ا راد وجود داشججته باشججدد از اینرو‪ ،‬مطالعه‬ ‫بروتهای خونی مصتلف‪ ،‬دارای اهمی بسججیار زیادی میباشججد که از آن جمله میتوان به‬ ‫موارد زیر اشارت کرد‪:‬‬ ‫‪ )0‬انتقال خون سالت و بی خطر‬ ‫‪ )3‬حز اختال اه ا ججز و نسججبی (پدری و رزندی)د از طریق تعییک بروت خونی میتوان‬ ‫والدیک غیروایعی را تشججصی داد‪ ،‬اما تشججصی والدیک حقیقی با اسججتفادت از روشهای‬ ‫ژنتیکی مانند تعییک ‪ HLA3‬و یا روش انیش نیاری ‪ DNA9‬وره میبیردد‬ ‫‪ )9‬رابطجه بیک بعضجججی از بروتهجای خونی و بعضجججی از بیمجاریهاد بهعنوانمثال‪ ،‬ا راد‬ ‫سجیاتپوسج نسب به انیز پالسمودیوم وایواکس (عامز ماالریا) مقاومترند‪ ،‬زیرا بر سطح‬

‫‪Karl Landsteiner‬‬

‫‪1‬‬

‫‪HLA typing‬‬

‫‪2‬‬

‫‪DNA fingerprinting‬‬

‫‪3‬‬

‫‪  02‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫بلبولهای یرمز ایک ا راد‪ ،‬آنتیژنهای ‪ a‬و ‪ b‬سجججیسجججتت بروت خونی دا ی‪ 0‬وجود نداردد‬ ‫مطالعاه نشجججان دادتاسججج آنتیژنهای ‪ a‬و‪ b‬بروت خونی دا ی بهعنوان دروازتای جه‬ ‫ورود انیز ماالریا به داخز بلبولهای یرمز عمز میکنندد‬ ‫‪ )1‬پیوند اعضججاءد در هنیام پیوند اعضججاء‪،‬شججص دهندت و بیرندت پیوند باید از نمر بروت‬ ‫خونی ‪ ABO‬سازبار باشند‪ ،‬زیرا آنتیژنهای بروت خونی ‪ ABO‬عالوت بر سطح بلبولهای‬ ‫یرمز‪ ،‬بر سطح تمام با های بدن نیز وجود دارند و در وره عدم سازباری‪ ،‬موج رد‬ ‫سریع با پیوندی میشوندد‬ ‫‪ )0‬رابطه خونی بیک مادر و جنیکد بهخ جججو در مورد بروت خونی ‪ Rh‬که در جججز ‪9‬‬ ‫بهطور کامز در مورد آن بحث شدت اس د‬ ‫‪ )0‬پزشکی یانونی‬ ‫‪ 2-2‬بروز آنتیژنهای ‪ A‬و ‪ B‬بر سطح گلبولهای قرمز‬ ‫برای ظهور آنتیژنهجای ‪ A‬و ‪ B‬بروت خونی ‪ ABO‬بر سجججطح بلبولهای یرمز‪،‬‬ ‫عالی حدایز دودسججته از ژنها در انسججان الزامی اس ج د ایک ژنها عبارهاند از ژن ‪ H‬و‬ ‫ژنهای ‪ A‬و ‪B‬د ژن ‪ H‬بر روی کروموزوم شجججمارت ‪03‬و ژنهای ‪ A‬و ‪ B‬بر روی کروموزوم‬ ‫شمارت ‪ 3‬وایع هستندد‬ ‫ژن ‪ H‬به ورههای زیر ممکک اس از والدیک به ارث رسد‪:‬‬ ‫‪0‬د‬ ‫‪3‬د‬ ‫‪9‬د‬

‫‪HH‬‬ ‫‪Hh‬‬ ‫‪hh‬‬

‫هر ژن مسجئول سجاخ یک پروتئیک اسج د در دو حال ‪ 0‬و ‪ ،3‬ژن ‪ H‬مح ول‬

‫پروتئینی خود را که یک آنزیت اس ‪ ،‬بروز میدهدد‬ ‫بر سججطح هر بلبول یرمز‪ ،‬حدود یکمیلیون تا یکمیلیون و دویس ج هزار پیش‬ ‫سجاز مادت ‪ H‬وجود داردد مح ججول ژن ‪ H‬آنزیمی به نام وکوزیز ترانسججفراز اسج که یند‬ ‫ال‪ -‬وکوز‪ 3‬را به پیش سجاز مادت ‪ H‬منتقز میکند‪ .‬بر اثر ایک انتقال‪ ،‬پیش ساز مادت ‪ H‬به‬ ‫مادت ‪ H‬تبدیز میشجود (شجکز ‪)0-3‬د مادت ‪ H‬سطح بلبولهای یرمز‪ ،‬بهعنوان یک پایه یا‬ ‫داربس برای ساختهشدن آنتیژنهای ‪ A‬و ‪ B‬عمز میکندد‬ ‫‪Duffy‬‬

‫‪1‬‬

‫‪L-Fucose‬‬

‫‪2‬‬

‫فصل سوم‪ :‬تعیین گروه خونی ‪03  ABO‬‬

‫هر شجص‬

‫بسججته به اینکه چه ژنهایی را از پدر و مادر خود به ارث بردت باشججد‬

‫میتواند یکی از انواع مصتلف نوتیپهای بروت خونی‬ ‫نمایدد‬

‫‪ABO‬‬

‫(‪ AB ،B ،A‬و ‪ )O‬را کسججج‬

‫شکل ‪ :۷-۲‬ساختار آنتی ژن ‪H‬‬

‫ابر رد‪ ،‬ژن ‪ A‬را به ارث بردت باشجد (در دو حال ‪ AA‬یا ‪ ،)AO‬مح ول ژن‬ ‫آنزیت ان‪-‬اسجتیز باالکتور آمینیز ترانسجفراز‪ 0‬اس که یند ان‪-‬استیزباالکتوزآمیک را بر‬

‫‪A‬‬

‫روی مادت ‪ H‬منتقز میکندد با اضجججا ه شجججدن ایک یند به مادت ‪ ،H‬آنتیژن ‪ A‬شجججکز‬ ‫میبیردد ردی که آنتیژن ‪ A‬را بر سجججطح بلبولهای یرمز خود دارد‪ ،‬دارای بروت خونی‬ ‫‪ A‬میباشدد‬ ‫ابر رد‪ ،‬ژن ‪ B‬را به ارث بردت باشجججد (در دو حال ‪ BB‬یا ‪ )BO‬مح جججول ژن ‪B‬‬ ‫آنزیت بجاالکتوزیجز ترانسجججفراز‪ 3‬اسججج کجه ایک آنزیت یند باالکتوز را به مادت ‪ H‬منتقز‬ ‫میکندد با اضجا ه شدن ایک یند به مادت ‪،H‬آنتیژن ‪ B‬شکز میبیردد ردی که آنتیژن ‪B‬‬ ‫را بر سطح بلبولهای یرمز خود دارد دارای بروت خونی ‪ B‬میباشدد‬ ‫ابر شججص ججی هر دو ژن ‪ A‬و ‪ )AB( B‬را به ارث بردت باشججد هر دو آنزیت مذکور‬ ‫عمز کردت‪ ،‬تعدادی از مادت ‪ H‬به آنتیژن ‪ A‬و تعدادی به آنتیژن ‪ B‬تبدیز میشجججود و‬ ‫‪N-Acetyl-galactosaminyl transferase‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Galactosyl transferase‬‬

‫‪2‬‬

‫‪  04‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫تعداد کمی هت به ججوره آزاد بر سججطح بلبولهای یرمز بایی میماندد شججص ججی که هت‬ ‫آنتیژن ‪ A‬و هت آنتیژن‬ ‫‪ AB‬میباشدد‬ ‫ابر رد‪ ،‬هیچ ژنی از پجدر و مادر خود به ارث نبردت باشجججد ( جججفر یا ‪ )O‬هیچ‬ ‫‪B‬‬

‫را بر سجججطح بلبولهای یرمز خود دارد‪ ،‬دارای بروت خونی‬

‫آنزیمی تولیجد نمیشجججود و درنتیججه هیچ یندی به مادت ‪ H‬منتقز نمیشجججود و مادت‬ ‫دسج نصوردت بر سجطح بلبول یرمز بایی میماندد شص ی که نه آنتیژن ‪ B‬و نه آنتیژن‬ ‫‪ A‬را بر سجطح بلبول یرمز خود نداشته باشد دارای بروت خونی فر یا ‪ O‬میباشد (شکز‬ ‫‪)3-3‬‬ ‫د‬ ‫‪H‬‬

‫شکل‪ :۲-۲‬ساختار آنتی ژنهای ‪ B, A‬و ‪O‬‬

‫نکته‪ :‬ابر ردی از نمر ژنتیکی به جوره ‪( hh‬حال ‪ )9‬باشجد‪ ،‬آنزیت وکوزیز ترانسججفراز‬ ‫سججاخته نمیشججود و درنتیجه پیش سججاز ‪ H‬به مادت ‪ H‬تبدیز نصواهد شججدد چنیک ردی‬ ‫دارای نوتیپ ‪ Oh‬بمبئی‪0‬میباشجججدد ایک نوتیپ برای اولیک بار در بمبئی هندوسجججتان‬ ‫مشاهدت شدد‬ ‫یکی دییر از ژنها که در بروز آنتیژنهای بروت خونی ‪ ABO‬نقش دارد‬

‫ژن ‪Se‬‬

‫‪Oh Bambay‬‬

‫‪1‬‬

‫فصل سوم‪ :‬تعیین گروه خونی ‪05  ABO‬‬

‫(سجججکرتور) نام داردد ایک ژن بر روی کروموزوم شجججمارت ‪ 03‬وایعشجججدت اسججج د ژن‬

‫‪Se‬‬

‫(ترشحی)‪ 0‬ممکک اس به یکی از حااله زیر از والدیک به ارث رسد‪:‬‬ ‫‪0‬د ‪SeSe‬‬ ‫‪3‬د ‪Sese‬‬ ‫‪9‬د ‪sese‬‬ ‫در حااله ‪ 0‬و ‪ 3‬ژن مذکور عال اسج د ویتی ایک ژن عالی داشته باشد باعث‬ ‫میشجود آنتیژنهای ‪ A‬و ‪ B‬و ‪ H‬عالوتبراینکه بر سطح بلبولهای یرمز بارز میشوند‪ ،‬در‬ ‫مایعاه مصتلف از یبیز بزاق‪ ،‬اشججک‪ ،‬شججیر مادر‪ ،‬پالسججما‪ ،‬مایع منی‪ ،‬شججیرت معدت‪ ،‬مایع‬ ‫آمنیوتیک و غیرت ترشح شوندد‬ ‫‪ 91‬در جد انسجانها دارای ژن ‪ Se‬میباشند (حااله‪ 0‬و ‪ )3‬و بها طالپ سکرتور‬ ‫میباشجججند و ‪ 31‬در جججد دییر ژن ‪ Se‬را به ارث نمیبرند (حال ‪ )9‬و در ا جججطالپ غیر‬ ‫سکرتور میباشندد در جدول ‪ 0-3‬میتوانید خال ه مطال وق را مشاهدت نماییدد‬ ‫جدول ‪ :۷-۲‬مشص اه بروت خونی ‪ABO‬‬ ‫نوع آنتیبادی موجود‬

‫نوع آنتیژن موجود بر‬

‫در سرم‬

‫سطح گلبولهای قرمز‬

‫شاخص قندی‬

‫ژنوتیپ‬

‫فنوتیپ(گروه خونی)‬

‫آنتی ‪B‬‬

‫‪A ,H‬‬

‫ان‪-‬استیز باالکتوزامیک‬

‫‪AA‬‬ ‫‪AO‬‬

‫‪A‬‬

‫آنتی ‪A‬‬

‫‪B ,H‬‬

‫باالکتوز‬

‫‪BB‬‬ ‫‪BO‬‬

‫‪B‬‬

‫ندارد‬

‫‪A , B ,H‬‬

‫ان‪-‬استیز باالکتوزامیک‬ ‫باالکتوز‬

‫‪AB‬‬

‫‪AB‬‬

‫آنتی ‪ B‬و آنتی ‪A‬‬

‫‪H‬‬

‫ال‪ -‬وکوز‬

‫‪OO‬‬

‫‪O‬‬

‫آنتی ‪ B‬و آنتی ‪ A‬و‬ ‫آنتی ‪H‬‬

‫ندارد‬

‫ندارد‬

‫هرکدام از‬ ‫حااله وق‬

‫‪Oh bambay‬‬

‫‪Secretor‬‬

‫‪1‬‬

‫‪  06‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬ ‫‪ 9-2‬آزمایش تعیین گروه خونی ‪ABO‬‬

‫تعییک بروت‬

‫خونی‪ABO‬‬

‫به دو روش مستقیت ‪ 0‬و غیرمستقیت ‪ 3‬انجام میشودد‬

‫روش مستقیم‪ :‬در ایک روش‪ ،‬با استفادت از آنتیبادیهای ضد آنتیژنهای ‪ A‬و‬ ‫‪ B‬به جستجوی آنتیژنهای ‪ A‬و ‪ B‬بر سطح بلبولهای یرمز میپردازیتد‬ ‫روش غیرمسررتقیم‪ :‬در ایک روش‪ ،‬با اسجججتفادت از بلبولهای یرمز‬

‫‪A‬‬

‫و ‪ B‬به‬

‫جستجوی آنتیبادیهای ضد آنتیژنهای ‪ A‬و ‪ B‬در سرم میپردازیتد‬ ‫‪ 4-9-2‬تعیین گروه خونی ‪ ABO‬به روش مستقیم‬

‫الف) روش اسالیدی‬ ‫‪0‬د بر روی اسجالید شجیشهای در ا له مشص ‪ 3‬یطرت خون یا دو یطرت‬ ‫سوسپانسیون بلبولهای یرمز شسته شدت بریزیدد‬ ‫‪3‬د سججپس به یکی از یطرتها ‪ anti-A‬و به دییری ‪ anti-B‬اضججا ه نماییدد با‬ ‫همزن پالسججتیکی یطرتها را مصلوط کردت‪ ،‬بهاندازت دایرتای به یطر ‪3‬‬ ‫سانتیمتر پصش نماییدد‬ ‫‪9‬د الم را در دسجججج بر تججه بججهآرامی حرکججاه دورانی دهیججدد ازنمر‬ ‫آبلوتیناسجیون (ذراه درش به هت چسبیدت بلبولهای یرمز) بررسی‬ ‫نماییدد‬ ‫‪1‬د بسججته به اینکه واکنش آبلوتیناسججیون در یک یا هر دو یا هیچکدام از‬ ‫یطرتهای خون ججوره بر ته باشججد بروت خونی رد را از روی جدول‬ ‫‪ 3-3‬مشص نماییدد‬ ‫بهعنوانمثال در شکز ‪ 9-3‬واکنش آبلوتیناسیون تنها در یطرت خونی که به آن‬ ‫‪ anti-B‬اضا هشدت اس مشاهدت میشود‪ ،‬بنابرایک با توجه به جدول ‪ 3-3‬بروت خونی رد‬ ‫موردنمر ‪ B‬میباشدد‬

‫‪Cell type or Direct type or Front type‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Back type or Indirect type or Reverse type‬‬

‫‪2‬‬

‫فصل سوم‪ :‬تعیین گروه خونی ‪07  ABO‬‬

‫شکل ‪ :۵-۲‬ت ویر شماتیک از تعییک بروت خونی ‪ ABO‬به روش اسالیدی‬

‫جدول ‪ :۲-۲‬راهنمای تعییک بروت خونی ‪ ABO‬به دو روش مستقیت و غیرمستقیت‬ ‫‪ +‬آبلوتیناسیون مشاهدت میشودد‬

‫واکنش سرم با گلبولهای قرمز معرف‬

‫‪ : -‬آبلوتیناسیون مشاهدت نمیشودد‬

‫واکنش گلبولهای قرمز با‬

‫بلبولهای یرمز ‪B‬‬

‫بلبولهای یرمز ‪A‬‬

‫آنتی ‪B‬‬

‫آنتی ‪A‬‬

‫‪+‬‬ ‫‬‫‬‫‪+‬‬

‫‬‫‪+‬‬ ‫‬‫‪+‬‬

‫‬‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪+‬‬ ‫‬‫‪+‬‬ ‫‪-‬‬

‫گروه خونی‬

‫‪A‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪AB‬‬ ‫‪O‬‬

‫ب) روش لولهای‬ ‫برای انجام روش لولهای‪ ،‬ابتدا نیاز اسججج سرروسررپانسرریون ‪ ۳‬درصررد از‬ ‫بلبولهای یرمز شص‬

‫مورد نمر تهیه شود بدین منظور‪:‬‬

‫‪0‬د ابتدا مقداری خون کامز (بهطور مثال ‪ 0‬میلیلیتر) حاوی مادت ضجججد‬ ‫انعقاد را در لولهآزمایش ریصته و به آن سجرم یزیولوژی اضا ه نماییدد‬ ‫درب لوله را با پارا یلت بسجته و لوله را جه بهتر مصلوط شدن وارونه‬ ‫نمجاییدد سجججپس لوله را به مده ‪ 01‬دییقه با سجججرع ‪ 3011‬دور در‬ ‫دییقه سججانتریفوژ نمایید (بلبولهای یرمز به عل سججنیینی و نیروی‬ ‫بریز از مرکز تهنشیک میشوند)د‬ ‫‪3‬د محلول رویی را کجه کجدر رنجس اسججج بیرون بریزید و دوبارت سجججرم‬ ‫یزیولوژی تمیز اضجا ه نماییدد مجدداه با همان شجرایط یبز سانتریفوژ‬ ‫نماییدد سه بار عمز شستشو را تکرار نماییدد‬

‫‪  08‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫‪9‬د پس از اتمام مرحله سججوم شججسججتشججو و یبز از دور ریصتک مایع رویی‪،‬‬ ‫حجت بلبولهجای یرمز تجه لوله را یادداشججج نماییدد حال بعد از دور‬ ‫ریصتک مجایع رویی ‪ 31‬برابر حجت بلبولهای یرمز‪ ،‬سجججرم یزیولوژی‬ ‫تمیز به لوله اضجا ه نماییدد سجوسجپانسیونی که به ایک طریق به دس‬ ‫میآید یک سججوسججپانسججیون ‪0‬در ججد میباشججد که از آن میتوان برای‬ ‫تعییک بروت خونی ‪ ABO‬به روش لولهای استفادت نمودد‬ ‫برای تعیین گروه خونی ‪ ABO‬به روش لولهای‪ ،‬دو لوله آزمایشججیاهی تمیز را‬ ‫کردت‪ ،‬در لوله ‪ A‬مقداری ‪ anti-A‬و در لوله ‪ B‬مقداری‬

‫با حروف ‪ A‬و ‪ B‬مشجججص‬ ‫بریزیدد‬ ‫‪0‬د به هر یک از لولهها ‪ 0‬یطرت از سجوسپانسیون ‪ 0‬در د بلبولهای یرمز‬ ‫شص موردنمر اضا ه نماییدد‬ ‫‪3‬د با تکان دادن لولهها‪ ،‬یطرتهای داخز آنها را مصلوط کردت و سجججپس‬ ‫لولهها را به مده ‪ 00‬دییقه در دمای اتاق بیذاریدد‬ ‫‪9‬د پس از پایان ایک مده‪ ،‬بروت خونی شججص‬ ‫از جدول شمارت ‪ 3-3‬بهدس آوریدد‬

‫‪anti-B‬‬

‫را همانند روش اسججالیدی‬

‫‪ 2-9-2‬تعیین گروه خونی ‪ ABO‬به روش غیرمستقیم‬

‫در ایک روش‪ ،‬به سجوسجپانسجیون ‪ 0‬در د از بلبولهای یرمز ‪ A‬و ‪ B‬نیاز داریتد‬ ‫ا جججطالحاه به ایک بلبولهای یرمز که از یبز میدانیت چه نوع آنتیژنی بر سجججطح خود‬ ‫دارند‪ ،‬گلبولهای قرمز معرف بفته میشودد‬ ‫‪0‬د دو لولجه آزمایش را با حروف ‪ A‬و ‪ B‬مشجججص‬

‫نمودت و به هر لوله‪0 ،‬‬

‫یطرت از سرم شص موردنمر را اضا ه نماییدد‬ ‫‪3‬د سجججپس بجه لوله ‪ A‬بلبولهای یرمز معرف ‪ A‬و به لوله ‪ B‬بلبولهای‬ ‫یرمز معرف ‪ B‬اضا ه نماییدد‬ ‫‪9‬د با تکان دادن لولهها‪ ،‬یطرتهای داخز لولهها را مصلوط نمودت و سججپس‬ ‫آنها را به مده ‪ 00‬دییقه در دمای اتاق بیذاریدد‬ ‫‪1‬د پسازایک مده لولهها را از نمر آبلوتیناسجیون بررسی نمودت و از روی‬ ‫جدول شمارت ‪ 3-3‬بروت خونی رد را تعییک نماییدد‬

‫فصل سوم‪ :‬تعیین گروه خونی ‪Rh‬‬ ‫‪ 4-9‬مقدمه‬ ‫اولیک بار در سجال ‪ 0390‬میالدی‪ ،‬لند اشجتاینر‪ 0‬و وینر‪ 3‬متوجه شجدند بر سطح‬ ‫بلبولهجای یرمز میمون رزور‪ ،9‬آنتیژنهججایی وجود دارد کججه مشجججابجه آن بر سجججطح‬ ‫بلبولهجای یرمز حدود ‪ 90‬در جججد ن اد یفقازی نیز وجود داردد آنها‪ ،‬ایک آنتیژنها را‬ ‫توسججط سججرم خربوش که به او بلبولهای یرمز میمون رزور تزریقشججدت بود‪ ،‬کشججف‬ ‫نمودند و به همیک عل آن را اکتور رزور و یا اکتور ارهاش (‪ )Rh‬نامبذاری کردندد‬ ‫امروزت حدود ‪ 11‬نوع آنتیژن در سجیسجتت بروت خونی ‪ Rh‬کشفشدت اس که‬ ‫در ایک میان‪ ،‬پنج آنتیژن ‪ C ،E ،c ،D‬و ‪ e‬به ترتی از اهمی بیشجتری برخوردار هستندد‬ ‫در میان ایک پنج آنتیژن نیز آنتیژن ‪ D‬از بقیه یدره ایمونوژنیسجججیته‪ 1‬بیشجججتری داردد‬ ‫تزریق خون حاوی هر یک از آنتیژنهای مذکور به رد اید ایک آنتیژنها‪ ،‬باعث ایجاد‬ ‫آنتیبادی اخت ا ی علیه آنها میشودد‬ ‫پنج آنتیژن مهت بروت خونی ‪ C ،E ،c ،D( Rh‬و ‪ )e‬بهترتی توسججط ژنهای ‪،D‬‬ ‫‪ C ،E ،c‬و ‪ e‬کد میشجوندد از طر ی رابطه غال و مغلوبی بیک ژنهای مذکور وجود ندارد‬

‫‪Landsteiner‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Wiener‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Rhesus‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Immunogenicity‬‬

‫‪4‬‬

‫‪  21‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫بجهعبجارهدییر بیک ژنهجای بروت خونی ارهاش رابطه هتغالبی‪ 0‬وجود داردد بهطوریکه‬ ‫هرکدام از ایک ژنها میتوانند مح ججول پروتئینی خود را بر سججطح بلبولهای یرمز بارز‬ ‫نمایندد بهعنوانمثال ابر شججص ججی دارای ژنوتیپ ‪ dce/DCE‬باشججد‪ ،‬بر سججطح بلبولهای‬ ‫یرمز وی هر پنج آنتیژن ‪ c, C, E,e‬و ‪ D‬بارز میشوندد‬ ‫الزم به ذکر اس ژنی بنام ‪ ،d‬وجود خارجی ندارد و تنها برای راحتی محاسباه‬ ‫ژنتیکی از حرف ‪ d‬برای پر کردن جای خالی ژن ‪ D‬اسججتفادت میشججود‪ ،‬دروایع حرف ‪ d‬به‬ ‫معنای عدم وجود ژن ‪ D‬میباشدد‬ ‫آنتیژنهای بروت خونی ارهاش در طبیع ‪ ،‬قط و قط بر سجججطح بلبولهای‬ ‫یرمز انسان و بعضی بونه میمونها یا میشوندد‬ ‫‪ 2-9‬مقایسه گروه خونی ‪ Rh‬با گروه خونی ‪ABO‬‬

‫‪ )0‬آنتیژنهای بروت خونی ‪ Rh‬سجاختار پروتئینی دارند‪ ،‬درحالیکه آنتیژنهای سیستت‬ ‫بروت خونی ‪ ABO‬ساختار کربوهیدراتی دارندد‬ ‫‪ )3‬آنتیژنهای پروتئینی بروت خونی ‪ Rh‬بر سججطح یکسججری لیپوپروتئیکهای موجود در‬ ‫غشججای بلبولهای یرمز شججکز میبیرندد از طر ی وجود آنتیژنهای بروت خونی ‪ Rh‬به‬ ‫همرات لیپوپروتئیکهجای مجذکور‪ ،‬در حفظ انسججججام و پایداری غشجججای بلبولهای یرمز‬ ‫ضجروری اسج درحالیکه آنتیژنهای کربوهیدراتی سیستت بروت خونی ‪ ABO‬بر سطح‬ ‫مادت ‪ H‬که سججاختار کربوهیدراتی دارد‪ ،‬شججکز میبیرند و عدم حضججور آنها بر سججطح‬ ‫بلبولهای یرمز‪ ،‬مشکلی را برای بلبولهای یرمز ایجاد نمیکندد‬ ‫‪ )9‬آنتیژنهای بروت خونی ‪ ،Rh‬قط بر سججطح بلبولهای یرمز حضججور دارند درحالیکه‬ ‫آنتیژنهای سجیسججتت بروت خونی ‪ ABO‬عالوت بر سججطح بلبولهای یرمز‪ ،‬بر سججطح تمام‬ ‫سججلولهای بدن و حتی مایعاه بدن (در ججوره به ارث بردن ژن سججکرتوری ‪ )Se‬یا‬ ‫میشوندد‬ ‫‪ )1‬آنتیژنهای بروت خونی ‪ Rh‬تراکت کمتر و پراکندبی بیشججتری بر سجججطح بلبولهای‬ ‫یرمز دارندد بهعنوانمثال تنها حدود ‪ 11‬هزار آنتیژن ‪ D‬بر سجججطح هر بلبول یرمز یرار‬ ‫داردد درحالیکه آنتیژنهای سیستت بروت خونی ‪ ABO‬تراکت بیشتر و پراکندبی کمتری‬

‫‪Codominant‬‬

‫‪1‬‬

‫فصل سوم‪ :‬تعیین گروه خونی ‪20  Rh‬‬

‫بر سجججطح بلبولهای یرمز دارندد بهعنوانمثال‪ ،‬در ردی که بروت خونی ‪ A‬دارد‪ ،‬حدود‬ ‫‪ 911‬هزارتا یکمیلیون آنتیژن ‪ A‬بر سطح هر بلبول یرمز وجود داردد‬ ‫‪ )0‬آنتیبادی ضد آنتیژنهای بروت خونی ‪ Rh‬تنها در سرم ا رادی یا میشود که علیه‬ ‫ایک آنتیژنهجا حسجججار شجججدتاندد بهعنوانمثال در موارد انتقال خون ناجورد همچنیک‬ ‫آنتیبادی ایجادشججدت نیز از کالر ‪ IgG‬میباشججدد درحالیکه آنتیبادی ضججد آنتیژنهای‬ ‫سجیسجتت بروت خونی ‪ ،ABO‬به وره طبیعی‪ 0‬و از پیشساخته شدت در سرم ا راد وجود‬ ‫داردد بهعنوانمثال‪ ،‬ردی که بروت خونی ‪ A‬دارد‪ ،‬بهطور طبیعی و از پیشساخته در سرم‬ ‫خود آنتیبادی ضد آنتیژن ‪ B‬و بالعکس دارد و آنتیبادی مذکور نیز از کالر ‪ IgM‬اس د‬ ‫‪ 9-9‬گروه خونی ارهاش (‪)Rh‬‬ ‫همجانطور کجه یباله بفتججهشجججد در بیک آنتیژنهجای مصتلف بروت خونی ‪،Rh‬‬ ‫آنتیژن ‪ D‬نسب به بقیه از ایمونوژنیسیته بیشتری برخورداراس د به همیک دلیز‪ ،‬امروزت‬ ‫دانشججمندان بهطور یراردادی‪ ،‬حضججور و یا عدم حضججور آنتیژن ‪ D‬را بر سججطح بلبولهای‬ ‫یرمز‪ ،‬بجه ترتیج بجه معنجای ارهجاش مثب (‪ )Rh+‬بودن و یا ارهاش منفی بودن (‪)Rh-‬‬ ‫شجججص درنمر میبیرند جججرفنمر از ایککه بقیه آنتیژنهای بروت خونی ارهاش بر‬ ‫سجطح بلبولهای یرمز شجص وجود داشجته و یا نداشته باشندد الزم به ذکر اس ازنمر‬ ‫راوانی‪ 91-31 ،‬در د انسانها ارهاش مثب و بقیه ارهاش منفی هستندد‬ ‫‪ 1-9‬ارهاش نول و ارهاش مد‬ ‫همانطور که یباله اشجارت شجد‪ ،‬حضجور آنتیژنهای بروت خونی ارهاش بر سطح‬ ‫بلبولهای یرمز‪ ،‬در حفظ انسجججام و پایداری غشججای بلبولهای یرمز ضججروری اسجج د‬ ‫بنابرایک در ا رادی که اید همه آنتیژنهای بروت خونی ارهاش میباشند (ا راد ارهاش‬ ‫نول‪ )۲‬غشجای بلبولهای یرمز شجکنندت بودت و بلبولهای یرمز خودبهخود لیز میشوندد‬ ‫درنتیجه‪ ،‬ایکبونه ا راد مبتال به کتخونی غیر ایمنی همولیتیک‪ 9‬میباشندد‬

‫‪Natural‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Rh null‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Non-immune hemolytic anemia‬‬

‫‪3‬‬

‫‪  22‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫شجججکجز خفیفتر ایک بیمجاری‪ ،‬ارهاش مد‪ ۷‬نامیدت میشجججود که در آن تعداد‬ ‫آنتیژنهای ارهاش بر سججطح بلبولهای یرمز شججص‬

‫بس جیار کت اس ج د ایک ا راد از کت‬

‫خونی خفیفی رنج میبرندد‬ ‫‪ 5-9‬ارهاش دی یو‬ ‫ارهاشد دید یو (‪ )RhDu‬نوتیپ یا شججکز ضججعیف شججدت آنتی ژن ‪ D‬میباشججدد‬ ‫محققیک معتقجدند‪ ،‬آنتی ژن ‪ D‬سجججاختار موزاییکی شجججکز داشجججته و حدایز از ‪ 1‬جزء‬ ‫ساختمانی تشکیزشدت اس (شکز ‪ 0-9‬الف)د درحالیکه ا راد ‪ ، RhDu‬به دالیز ژنتیکی‬ ‫بصشی از ساختمان آنتی ژن ‪ D‬را ندارند (بهعنوانمثال یسم ‪ C‬در شکز ‪ 0-9‬ب)د‬

‫شکل ‪( :۷-۵‬الف) آنتی ژن ‪ D‬کامز‪( ،‬ب) آنتی ژن ‪Du‬‬

‫مشکلی که در ا راد ‪ RhDu‬وجود دارد‪ ،‬ایک اس که ایک ا راد در وره دریا‬ ‫خون ‪ Rh‬مثبج (آنتی ژن ‪ D‬کامز)‪ ،‬علیه آن بصش از آنتی ژن ‪ D‬که خودشجججان ندارند‪،‬‬ ‫آنتیبادی تولید میکنند (بهعنوانمثال آنتیبادی ضد ‪ C‬در شکز ‪ 0-9‬ب )د بنابرایک‪ ،‬در‬ ‫هنیام انتقال خون‪ ،‬با رد ‪ RhDu‬میبایس مانند یک شص اهداکنندت ‪ Rh‬مثب و یک‬ ‫بیرنجدت ‪ Rh‬منفی ر تار کردد بهعبارهدییر ابر شجججص ‪ RhDu‬کاندیدای دریا خون‬ ‫باشجد‪ ،‬میبایسج از شجص ارهاش منفی خون دریا کند و در ججورتیکه اهداءکنندت‬ ‫خون باشد میبایس قط و قط به شص ارهاش مثب ‪ ،‬خون اهداء نمایدد‬ ‫‪ 6-9‬اهمیت گروه خونی ارهاش‬ ‫بروت خونی ارهاش دارای اهمی بسجیار زیادی میباشد که از آن جمله میتوان‬ ‫به موارد زیر اشارت کرد‪:‬‬ ‫‪Rh mod‬‬

‫‪1‬‬

‫فصل سوم‪ :‬تعیین گروه خونی ‪23  Rh‬‬

‫‪ )۷‬انتقال خون‬ ‫در جججوره سجججازبار نبودن بروت خونی ارهاش رد اهداکنندت و بیرندت خون‪،‬‬ ‫انتقال خون پیامدهای خطرناکی را در رد بیرندت به دنبال خواهد داش د بنابرایک‪ ،‬هربز‬ ‫نباید خون شججص ارهاش مثب را به شججص ارهاش منفی و یا ارهاش دی یو‪ ،‬یا خون‬ ‫شص ارهاش دی یو را به شص ارهاش منفی منتقز کردد‬ ‫‪ )۲‬ناسازگاری گروه خونی ارهاش مادر و جنین‬ ‫حدود ‪ 01‬تا ‪ 00‬در ججد مادران ‪ Rh‬منفی یا ‪ ،RhDu‬پس از تولد نوزاد ‪ Rh‬مثب‬ ‫یا ‪ ،RhDu‬نسب به آنتی ژن ‪ D‬حسار شدت و آنتی ‪( D‬آنتیبادی ضد آنتی ژن ‪ )D‬تولید‬ ‫میکنندد آنتی ‪ ،D‬بیشجججتر از کالر ‪ IgG‬بودت و میتواند در حاملییهای بعدی از جف‬ ‫عبور کردت و در جنیک ‪ Rh‬مثب ‪ ،‬کتخونی شدید و بیماری اریتروبالستوز جنینی‪ 0‬و خیز‬ ‫جنینی‪ 3‬ایججاد کنجد (شجججکجزهجای ‪ 3-9‬تا ‪)1-9‬د وخام بیماری‪ ،‬بهشجججده واکنش‬ ‫ایمونولوژیکی مادر علیه آنتی ژن ‪ D‬و مقدار خونی که در هنیام حاملیی و یا بص جججو‬ ‫هنیام زایمان‪ ،‬از نوزاد وارد مادر شدت اس ‪ ،‬بستیی داردد‬ ‫بهعالوت اینکه حدود ‪ 91‬در د مادران ارهاش منفی یا ‪ ،RhDu‬ابر یبز از اولیک‬ ‫نمودت باشججند‪ ،‬نسججب به آنتیژن ‪D‬‬ ‫حاملیی‪ ،‬خون ناسججازبار ‪ Rh‬مثب یا ‪ RhDu‬دریا‬ ‫‪9‬‬ ‫حسجججار بودت و اولیک نوزادشجججان نیز مبتال به کتخونی یا بیماری همولیتیک نوزادی‬ ‫میشودد در ایک حال ‪ ،‬آنتیبادیهای ضد آنتیژن ‪ D‬که از کالر ‪ IgG‬میباشند از جف‬ ‫عبور کردت و بجه بلبولهجای یرمز جنیک مت جججز شجججدت و آنهجا را حسجججار میکنندد‬ ‫بلبولهای یرمز حسجار شدت جنیک ضمک بذر از طحال‪ ،‬توسط ماکرو اژهای طحالی به‬ ‫دام ا تادت و تصری میشوندد‬ ‫بنابرایک‪ ،‬بهمنمور جلوبیری از حسار شدن مادر ‪ Rh‬منفی به بلبولهای یرمز‬ ‫جنیک ‪ Rh‬مثب ‪ ،‬میبایسجج بال ا ججله حدود ‪ 3‬سججاع تا حداکثر ‪ 03‬سججاع پس از‬ ‫زایمان‪ ،‬آمپول روبام‪ 1‬به مادر تزریق شودد‬

‫‪Erythroblastosis fetalis‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Hydrops fetalis‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Hemolytic Disease of the Newborn‬‬

‫‪3‬‬

‫‪RhoGAM‬‬

‫‪4‬‬

‫‪  24‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫آمپول روبام در حقیق آنتیبادی ضججد آنتی ژن ‪ D‬میباشججد که پس از تزریق‬ ‫به مادر‪ ،‬بلبولهای یرمز جنیک را در جریان خون مادر شججناسججایی کردت و آنها را از بیک‬ ‫میبرد و در نتیجه‪ ،‬مانع از تحریک سیستت ایمنی مادر علیه آنتی ژن ‪ D‬جنینی میشودد‬

‫شکل ‪ :۲-۵‬جنینی که از مادر ارهاش منفی و پدر ارهاش مثب ایجاد میشود‪ ،‬ممکک اس آنتی ژن‬

‫‪ D‬را بر سطح بلبولهای یرمز خود بارز نمایدد‬

‫شکل ‪ :۵-۵‬مادر میتواند یا یبز از حاملیی به دنبال انتقال خون و یا در طی حاملیی با داشتک جنیک‬ ‫ارهاش مثب ‪ ،‬بر ضد آنتی ژن ‪ D‬حسار شودد در طی حاملیی مقداری از بلبولهای یرمز جنیک ارهاش‬ ‫مثب از طریق جف عبور کردت و به جریان خون مادر وارد میشوند (البته میزان ورود بلبولهای یرمز‬ ‫جنینی در هنیام زایمان به دنبال پارت شدن جف و تولد نوزاد‪ ،‬بیشتر اس )د ازآنجاکه مادر‪ ،‬آنتی ژن ‪D‬‬ ‫را ندارد‪ ،‬آنتی ژن ‪ D‬جنینی برای سیستت ایمنی مادر بهعنوان بییانه شناخته میشود و علیه آن پاسخ‬

‫فصل سوم‪ :‬تعیین گروه خونی ‪25  Rh‬‬ ‫آنتیبادی (از کالر ‪ )IgG‬ایجاد میکندد ایک اتفاق‪ ،‬معمواله مشکلی را برای جنیک در حاملیی اول ایجاد‬ ‫نمیکند‪ ،‬اما در حاملییهای بعدی‪ ،‬عبور مقدار کمی از بلبولهای یرمز جنیک ارهاش مثب از طریق‬ ‫جف ‪ ،‬پاسخ خاطرتای را در مادر تحریک میکند و سب تولید آنتیبادی ضد ‪ D‬میشودد‬

‫شکل ‪ :۱-۵‬آنتی بادیهای ‪ IgG‬تولیدشدت علیه آنتی ژن ‪ D‬با عبور از جف ‪ ،‬به بلبولهای یرمز جنیک‬ ‫مت ز شدت و سب اپسونیزاسیون ولیز آنها میشوندد در وره عدم پیشییری‪ ،‬ایک عمز منجر به کت‬ ‫خونی همولیتیک نوزادی (‪ )HDN‬میشودد‬ ‫‪ 7-9‬آزمایش تعیین گروه خونی ‪Rh‬‬

‫الف) روش اسالیدی‬ ‫‪0‬د‬ ‫‪3‬د‬ ‫‪9‬د‬ ‫‪1‬د‬ ‫‪0‬د‬

‫بر روی یک اسالید شیشهای تمیز و شفاف‪ 0 ،‬یطرت خون بریزیدد‬ ‫سججپس یک یطرت ‪ anti-D‬به آن اضججا ه کردت با همزن پالسججتیکی دو‬ ‫یطرت را کاماله مصلوط نماییدد‬ ‫نتیجه آبلوتیناسجججیون را ظرف مده ‪ 91‬ثانیه بر روی ‪ Rh box‬یرائ‬ ‫نماییدد‬ ‫ابر آبلوتیناسججیون مشججاهدت شججد نشججاندهندت حضججور آنتی ژن ‪ D‬بر‬ ‫سطح بلبولهای یرمز و ارهاش مثب (‪ )Rh+‬بودن شص میباشدد‬ ‫در وره عدم مشاهدت آبلوتیناسیون‪ ،‬باید بلبولهای یرمز شص را‬ ‫ازنمر آنتی ژن ‪ RhDu‬بررسی نمایید (روش لولهای را ببینید)د‬

‫‪  26‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫ب) روش لولهای‬ ‫‪0‬د از شص‬

‫مورد نمر حدود ‪ 3‬میلیلیتر خون در شیشه حاوی مادت ضد‬

‫انعقاد خونییری نماییدد‬ ‫‪3‬د ابتدا بلبولهای یرمز را سجه بار شستشو دادت‪ ،‬از آن یک سوسپانسیون‬ ‫‪ 0‬در ججد تهیه نمایید (روش شججسججتشججوی بلبولهای یرمز و تهیه‬ ‫سوسپانسیون ‪ 0‬در د در ز ‪ 3‬توضیح دادت شدت اس )د‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫‪9‬د یک لوله تمیز انتصاب نمودت و داخز آن ‪ 0‬یطرت از سججوسججپانس جیون ‪0‬‬ ‫در د بلبولهای یرمز و ‪ 0‬یطرت ‪ anti-D‬بریزیدد‬ ‫‪1‬د لوله را به مده ‪ 01‬دییقه در بکماری ‪ 90‬درجه سانتیبراد یرار دهیدد‬ ‫‪0‬د پسازایک مده لوله را از نمر آبلوتیناسیون بررسی نماییدد‬ ‫در وره مشاهدت آبلوتیناسیون‪ ،‬جواب را ارهاش مثب (‪ )Rh+‬بزارش نماییدد‬ ‫در جوره عدم مشجاهدت آبلوتیناسیون و یبز از بزارش کردن بروت خونی رد‬ ‫به وره ارهاش منفی (‪ ،)Rh-‬میبایس بلبولهای یرمز شص را از نمر آنتی‬ ‫ژن ‪ RhDu‬بررسی نماییدد بدیک منمور‪:‬‬ ‫‪0‬د محتویاه داخز لوله را سجه بار با سرم یزیولوژی شستشو دهید و هر‬ ‫بجار پس از وارونجه کردن لولجه‪ ،‬آخریک یطرتهای داخز لوله را بر روی‬ ‫دستمالکاغذی بییریدد‬ ‫‪3‬د سجججپس‪ 0 ،‬یطرت آنتی هیومک (معرف کومبس) به داخز لوله اضجججا ه‬ ‫نمایدد‬ ‫‪9‬د لوله را به مده ‪ 01‬دییقه در بکماری ‪ 90‬درجه سانتیبراد یرار دهیدد‬ ‫‪1‬د پس از ایک مده لوله را به مده ‪ 91‬ثانیه با سجججرع ‪ 9111‬دور در‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫دییقه سانتریفوژ نماییدد‬ ‫‪0‬د لوله را بهآرامی از سججانتریفوژ درآوردت و از نمر آبلوتیناسججیون بررس جی‬ ‫نمایدد‬ ‫در وره مشاهدت آبلوتیناسیون‪ ،‬جواب را ‪ RhDu‬بزارش نماییدد‬ ‫در ججوره عدم مشججاهدت آبلوتیناسججیون‪ ،‬جواب را ارهاش منفی (‪ )Rh-‬بزارش‬ ‫نماییدد‬

‫فصل چهارم‪ :‬تعیین سازگاری انتقال خون‬ ‫‪ 4-1‬مقدمه‬ ‫اولیک شجرط الزم یبز از انتقال خون‪ ،‬یکسان بودن بروتهای خونی‬ ‫شجص اهداءکنندت‪ 0‬و بیرندت خون‪ 3‬میباشجدد ایک شجرط الزم اس اما کا ی نیس د به‬ ‫ایک منمور میبایسججج یبز از عمز انتقال خون‪ ،‬جه شجججناسجججایی وجود یا عدم وجود‬ ‫آنتیبادیهای خارج از انتمار و بااهمی ازنمر بالینی در سجججرم شجججص بیرندت‪ ،‬علیه‬ ‫آنتیژنهای سجطح بلبولهای یرمز شص اهداءکنندت‪ ،‬آزمایش سازباری انتقال خون یا‬ ‫کرارمچ‪ 9‬انجام شودد‬ ‫آزمایش کرارمچ به دو وره ا لی (ماژور‪ )1‬و رعی مینور‪ )0‬انجام میشودد‬ ‫در آزمجایش کرارمچ مجاژور‪ ،‬بلبولهای یرمز شجججص اهداءکنندت خون را در مجاوره‬ ‫سجرم شص بیرندت خون یرار میدهند‪ ،‬اما در آزمایش کرارمچ مینور عکس ایک عمز‬ ‫را انجام میدهند‪ ،‬یعنی سرم شص اهداءکنندت خون را با بلبولهای یرمز بیرندت خون‬ ‫مجاور میکنندد‬ ‫‪ABO‬‬

‫و‬

‫‪Rh‬‬

‫کراسمچ ماژور‪ :‬سرم بیرندت خون ‪ +‬بلبولهای یرمز اهداءکنندت خون‬ ‫کراسمچ مینور‪ :‬سرم دهندت خون ‪ +‬بلبولهای یرمز بیرندت خون‬

‫‪Donor‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Recipient‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Cross match‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Major‬‬

‫‪4‬‬

‫‪Minor‬‬

‫‪5‬‬

‫‪  28‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫آزمجایش کرارمچ مینور را در موارد انتقجال خون کجامجز انججام میدهنجد ولی‬ ‫ازآنجاکه در بیشججتر موارد‪ ،‬هنیام انتقال خون قط بلبولهای یرمز انتقال دادت میش جود‪،‬‬ ‫نیازی به انجام کرارمچ مینور نیس و تنها آزمایش کرارمچ ماژور انجام میشودد‬ ‫برای انجام کرارمچ ماژور‪ ،‬سجرم شجص بیرندت خون و سجوسپانسیون ‪ 9‬تا ‪0‬‬ ‫در د از بلبولهای یرمز شص اهداءکنندت خون مورد نیاز اس د‬ ‫به ایک منمور‪ ،‬باید ابتدا از شججص بیرندت‪ ،‬مقدار ‪ 3‬تا ‪ 9‬میلیلیتر خون در یک‬ ‫لولهآزمایش اید مادت ضججد انعقاد تهیه نمود و پس از ایجاد لصته‪ ،‬برای جدا کردن سججرم‪،‬‬ ‫لولهآزمایش را با سرع ‪ 9111‬دور در دییقه به مده ‪ 01‬دییقه سانتریفوژ کردد‬ ‫برای تهیه سجوسجپانسیون ‪ 9‬تا ‪ 0‬در د از بلبولهای یرمز شص اهداءکنندت‪،‬‬ ‫میبایسج مطابق آنچه که در مبحث تعییک بروت خونی ‪ ( ABO‬ز ‪)3‬بفتهشدت‪ ،‬عمز‬ ‫نماییدد‬ ‫‪ 2-1‬آزمایش کراسمچ ماژور‬ ‫آزمجایش کرارمچ مجاژور در سجججه جاز یجا مرحلجه انججام میبیردد مشجججاهججدت‬ ‫آبلوتیناسیون و یا همولیز در هرکدام از ایک مراحز‪ ،‬نشاندهندت ناسازباری‪ 0‬بودت و عمز‬ ‫انتقال خون نباید از شججص اهداءکنندت به بیرندت خون ججوره بیردد در ججوره عدم‬ ‫مشاهدت آبلوتیناسیون و یا همولیز در هر سه مرحله‪ ،‬انتقال خون سازبار‪ 3‬بودت و میتوان‬ ‫از بی خطر بودن انتقال خون مطمئک بودد‬ ‫الف) فاز سرم فیزیولوژی یا سرما‬ ‫‪0‬د دو یطرت از سجرم شجص بیرندت خون را با ‪ 0‬یطرت سجوسجپانسیون ‪0‬‬ ‫در د از بلبولهای یرمز شص اهداءکنندت‪ ،‬در یک لوله تمیز ریصته‬ ‫و مصلوط نماییدد‬ ‫‪3‬د لولجه را بجه مجده ‪ 00‬دییقه در دمای اتاق بیذاریدد (انکوباسجججیون در‬ ‫دمای اتاق)د‬ ‫‪9‬د سججپس به مده ‪ 91‬ثانیه با سججرع ‪ 9111‬دور در دییقه سججانتریفوژ‬ ‫نماییدد‬ ‫‪Incompatible‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Compatible‬‬

‫‪2‬‬

‫فصل چهارم‪ :‬تعیین سازگاری انتقال خون ‪29 ‬‬

‫‪1‬د لوله را بهآرامی از سجججانتریفوژ بیرون آوردت‪ ،‬ازنمر آبلوتیناسجججیون و یا‬ ‫همولیز بررسی نماییدد‬ ‫ابر آبلوتیناسجیون و یا همولیز‪ ،‬مشجاهدت شد بدان معناس که در سرم شص‬ ‫بیرندت آنتیبادیهایی وجود دارند که میتوانند آنتیژنهایی را بر سطح بلبولهای یرمز‬ ‫اهداءکنندت خون‪ ،‬شجناسجایی نمایند و درنتیجه‪ ،‬انتقال خون ناسازبار اس و نباید انجام‬ ‫شودد‬ ‫مشجججاهجدت آبلوتینجاسجججیون و یججا همولیز در ایک جاز‪ ،‬مطرپ کننججدت حضجججور‬ ‫آنتیبادیهایی از کالر ‪( IgM‬آنتی بادیهای سججرد)‪ 0‬در سججرم شججص بیرندت‪ ،‬احتمااله‬ ‫علیه آنتیژنهایی از بروتهای خونی ‪ N ،M ،Lewis ،ABO‬و ‪ P‬بر سججطح بلبولهای یرمز‬ ‫شص اهداءکنندت میباشدد‬ ‫ابر آبلوتیناسججیون و یا همولیز مشججاهدت نشججد‪ ،‬میبایس ج از بعدی آزمایش را‬ ‫انجام دهیدد‬ ‫ب) فاز آلبومین و گرما‬ ‫‪0‬د در ایک از‪ 3 ،‬یطرت از سرم شص بیرندت را با یک یطرت سوسپانسیون‬ ‫‪ 0‬در جججد از بلبولهای یرمز شجججص اهداءکنندت و ‪ 3‬یطرت آلبومیک‬ ‫‪ %91‬سرم باو‪ 3‬در یک لوله آزمایش تمیز مصلوط کردت و در دمای ‪90‬‬ ‫درجه سانتیبراد به مده ‪ 00‬دییقه‪ ،‬انکوبه نماییدد‬ ‫‪3‬د پس از اتمام زمان انکوباسجججیون‪ ،‬لوله را به مده ‪ 91‬ثانیه با سجججرع‬ ‫‪ 9111‬دور در دییقه سانتریفوژ نماییدد‬ ‫‪9‬د لوله را بهآرامی از سجججانتریفوژ بیرون آوردت‪ ،‬ازنمر آبلوتیناسجججیون و یا‬ ‫همولیز بررسی نماییدد‬ ‫مشاهدت آبلوتیناسیون و یا همولیز در ایک از‪ ،‬مطرپ کنندت حضور آنتیبادهایی‬ ‫از کالر ‪(IgG‬آنتیبجادیهجای برم‪ )9‬در سجججرم شجججص بیرنجدت خون‪ ،‬احتمجااله علیه‬ ‫آنتیژنهجایی از بروت خونی ‪ Rh‬بر سجججطح بلبولهای یرمز شجججص دهندت و درنتیجه‪،‬‬ ‫ناسازباری خون میباشدد‬ ‫‪Cold Ab‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Bovine serum albumin‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Warm Ab‬‬

‫‪3‬‬

‫‪  31‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫ابر آبلوتیناسججیون و یا همولیز مشججاهدت نشججد‪ ،‬میبایس ج‬

‫از بعدی آزمایش را‬

‫انجام دهیدد‬ ‫ج) فاز کومبس‪ ۷‬یا آنتیهیومن‬ ‫دروایع جاز کومبس یجا آنتیهیومک‪ ،‬بر روی دو لوله یبز که آبلوتیناسجججیون و‬ ‫همولیز در آنها مشاهدت نشدت باشد‪ ،‬انجام میبیرد‪ ،‬بهایکترتی که‪:‬‬ ‫‪0‬د به دو لوله یبز‪ ،‬مقداری سججرم یزیولوژی تمیز اضججا ه کردت و به مده‬ ‫‪ 01‬دییقه با سرع ‪ 9111‬دور در دییقه سانتریفوژ نماییدد‬ ‫‪3‬د سجججپس لولهها را بهآرامی از سجججانتریفوژ بیرون آوردت و با وارونه کردن‬ ‫لولجههجا‪ ،‬مایع رویی را بیرون ریصته و در همیک حال با اسجججتفادت از‬ ‫دسجتمالکاغذی آخریک یطرتها را که به دیوارت لولهها چسبیدت حذف‬ ‫نماییدد‬ ‫‪9‬د مجدداه به دو لوله‪ ،‬سجرم یزیولوژی تمیز اضا ه کردت و عمز سانتریفوژ‬ ‫و آبییری را تکرار نماییدد عمز شستشو و آبییری را سه مرتبه با دی‬ ‫کامز تکرار نماییدد‬ ‫‪1‬د پس از اتمام عمز شجججسجججتشجججو‪ ،‬به هرکدام از دو لوله‪ 3 ،‬یطرت معرف‬ ‫کومبس یا آنتیهیومک‪ ،‬اضا ه نماییدد‬ ‫‪0‬د با تکان دادن لولهها‪ ،‬یطرتهای داخز لولهها را مصلوط نمودت و سججپس‬ ‫لولهها را به مده ‪ 91‬ثانیه با سججرع ‪ 9111‬دور در دییقه سججانتریفوژ‬ ‫نماییدد‬ ‫‪0‬د لولهها را بهآرامی از سججانتریفوژ بیرون آوردت‪ ،‬ازنمر آبلوتیناسججیون و یا‬ ‫همولیز بررسی نماییدد‬ ‫مشجججاهجدت آبلوتینجاسجججیون و یججا همولیز در ایک جاز‪ ،‬مطرپ کننججدت حضجججور‬ ‫آنتیبجادیهای ناکامز یا نای ‪( ،3‬اکثراه از کالرهای ‪ IgG‬و یا ‪ )IgA‬در سجججرم شجججص‬ ‫بیرندت خون علیه آنتیژنهایی بر سجطح بلبولهای یرمز شص اهداءکنندت و درنتیجه‪،‬‬ ‫ناسازباری انتقال خون میباشدد‬

‫‪Coombs‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Incomplete antibody‬‬

‫‪2‬‬

‫فصل چهارم‪ :‬تعیین سازگاری انتقال خون ‪30 ‬‬

‫ابر آبلوتیناسججیون و یا همولیز مشججاهدت نشججد خون سججازبار بودت و میتوان از‬ ‫بیخطر بودن انتقال خون اطمینان حا ز کردد‬ ‫نکتهها‬ ‫‪ )۷‬هدف از شرستشوهای مکرر در فاز کومبس‪ ،‬حذف آنتیبادیهای آزاد موجود در‬ ‫لولههای آزمایش میباشججدد زیرا در ججوره حذف نشججدن‪ ،‬ایک آنتیبادیها میتوانند با‬ ‫خنثی کردن معرف کومبس یجا آنتیهیومک کجه در مرحلجه بعدی انجام آزمایش اضجججا ه‬ ‫میشجججود‪ ،‬از ایجاد آبلوتیناسجججیون احتمالی جلوبیری نمودت و باعث جواب منفی کاذب‬ ‫شوندد‬ ‫‪ )۲‬هدف از اضررافه کردن آلبومین در مرحله دوم آزمایش کراس مچ‪ :‬همانطور که‬ ‫میدانید سججطح بلبولهای یرمز از اسججید سججیالیک پوشججیدت شججدت اس ج د بار منفی بروت‬ ‫کربوکسججیز اسججید سججیالیک باعث میشججود تا سججطح بلبولهای یرمز‪ ،‬بار منفی زیادی‬ ‫پیداکردت (پتانسیز زتا) و درنتیجه‪ ،‬بلبولهای یرمز از یکدییر ا له بییرندد مواد آمفوتر‬ ‫م انند آلبومیک‪ ،‬با بارهای مثب خود‪ ،‬بارهای منفی اطراف بلبولهای یرمز را خنثی کردت‬ ‫و درنتیججه‪ ،‬ا جججله بیک بلبولهای یرمز را کاهش میدهندد بهایکترتی ‪ ،‬آنتیبادیها‬ ‫میتواننجد بجهراحتی از طریق دو بازوی ‪ Fab‬خود‪ ،‬بهعنوانمثال به دو شجججاخ آنتیژنی‬ ‫موجود بر سجطح دو بلبول یرمز مجاور هت‪ ،‬مت جز شوندد بهعالوت ایککه به نمر میرسد‬ ‫آلبومیک با ایجاد تغییراتی در سجججطح بلبولهای یرمز‪ ،‬سجججب میشجججود شجججاخ های‬ ‫آنتیژنی‪ ،‬آسانتر در دسترر آنتیبادیها یرار بیرندد‬ ‫‪ )۵‬معرف کومبس یا آنتیهیومن دروایع یک آنتیبادی علیه آنتیبادیهای انسجججانی‬ ‫میبجاشجججدد آنتیهیومک یجا معرف کومبس از طریق نجاحیجه ‪ Fab‬خود بججه یسجججمج‬ ‫آنتیبادیهای انسجججانی مت جججز میشجججودد با تزریق آنتیبادیهای انسجججانی به حیواناه‬ ‫آزمایشجیاهی‪ ،‬در بدن حیوان آزمایشجیاهی آنتیبادی بر ضجد آنتیبادی انسانی‪ ،‬یا همان‬ ‫آنتیهیومک ساخته میشودد‬

‫‪Fc‬‬

‫‪ )۱‬آنتیبادیهای ناکامل‪ ،‬آنتیبادیهایی میباشججند که بیشججتر از کالر‬

‫‪IgG3( IgG‬‬

‫و‪ )IgG4‬و ‪ IgA‬بودت و بجهعلج نق در ناحیه لوال‪ 0‬یادر نیسجججتند بهراحتی بازوهای‬ ‫خود را بهمنمور ات جال به دو شاخ آنتیژنی موجود بر سطح دو مولکول مجاور هت‪ ،‬از‬

‫‪Fab‬‬

‫‪Hinge region‬‬

‫‪1‬‬

‫‪  32‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫یکجدییر دورنمجاینجد (بهطور مثال دو بلبول یرمزی که در ا جججلهای معیک در کنار هت‬ ‫یراربر تهاند)د ایکبونه آنتیبادیها باات جال به بلبولهای یرمز آنها را حسار میکنند‬ ‫اما یادر نیسجتند واکنش آبلوتیناسجیون یابزمشجاهدت ایجاد کنندد برای شناسایی حضور‬ ‫احتمالی ایک نوع آنتیبادیها در سجرم شجص بیرندت‪ ،‬در از سوم آزمایش کرار مچ از‬ ‫معرف کومبس (آنتیهیومک) استفادت میشود (شکز ‪ 9-0‬را ببینید)د‬

‫فصل پنجم‪:‬آزمایش کومبس‬

‫‪ 4-5‬آزمایش کومبس‬ ‫آزمایش کومبس (‪ )Coombs‬یا آزمایش آنتی بلبولیک به دو روش مسررتقیم و‬ ‫غیرمستقیم انجام میشودد‬ ‫در روش مسرتقیم‪ ،‬آنتی بادی یا یطعه کمپلمانی که جذب بلبول یرمز شججدت‬ ‫اسججج ‪ ،‬توسجججط آنتی هیومک بلبولیک (‪ )AHG‬یجابجز تشجججصی‬

‫اسججج د اما در روش‬

‫غیرمستقیم‪ ،‬آنتی بادیهای موجود در سجرم‪ ،‬از طریق واکنش با بلبولهای یرمز‪ O+‬در‬ ‫محیط آزمایشیات‪ ،‬تشصی دادت میشوندد‬ ‫در آزمایش کومبس مستقیت یا آنتی بلبولیک مستقیت (‪ ،)DAT‬بلبولهای یرمز‬ ‫شجص مورد نمر با سرم یزیولوژی شسته میشوند تا آنتی بادیها و یطعاه کمپلمانی‬ ‫که به بلبولهای یرمز مت ججز نیسججتند‪ ،‬خارج شججوندد سججپس در مرحلة بعد آنتی هیومک‬ ‫بلبولیک اضججا ه میشججودد ابر بر روی بلبولهای یرمز‪ ،‬آنتی بادی مت ججز شججدت باشججد‪،‬‬ ‫یسجججم ‪ Fab‬آنتی هیومک بلبولیک به یسجججم ‪ Fc‬آنتی بادی مذکور‪ ،‬مت جججز شجججدت و‬ ‫بدینوسیله آبلوتیناسیون‪ ،‬یابز روی میشودد‬ ‫مطالعاه نشججان دادت اسجج که برای مثب شججدن آزمایش کومبس مسججتقیت‪،‬‬ ‫حدایز باید ‪ 011‬عدد آنتیبادی به سطح هر بلبول یرمز مت ز باشدد‬

‫‪  34‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫آزمجایش کومبس مسجججتقیت‪ ،‬در تشجججصی‬

‫آنمی همولیتیک اتوایمیون‪ ،‬آنمی‬

‫همولیتیک در نتیجة م ججرف دارو‪ ،‬بیماری همولیتیک نوزادان و واکنشهای انتقال خون‬ ‫ناسازبار کاربرد داردد‬ ‫در آزمججایججش کججومججبس غجیرمجستقیت‪ ،‬آنجتی بجادی موجود در سرم شص‬ ‫مورد نمر‪ ،‬از طریق ات ججال به بلبولهای یرمز ‪ ،O+‬در محیط آزمایشججیات یابز تشججصی‬ ‫اس د‬ ‫برای انجام ایک آزمایش‪ ،‬سرم بیمار را با سوسپانسیون ‪ 0‬در د بلبولهای یرمز‬ ‫بروت خونی ‪ O+‬مجاور میکنندد سجججپس بلبولهای یرمز شجججسجججته میشجججوند تا آنتی‬ ‫بادیهایی که به بلبولهای یرمز مت ججز نشججدتاند‪ ،‬خارج شججوندد سججپس آنتی هیومک‬ ‫بلبولیک اضا ه میشودد‬ ‫ابر آبلوتیناسیون مشاهدت شود‪ ،‬نشاندهندۀ ایک اس که سججرم بجیمار حجاوی‬ ‫آنجتی بجادیجهایی بر ضجد آنجتی ژنجهای سطح بلجبولهای یجرمجزاس د‬ ‫کومبس غیرمسجتقیت در آزمایشهای سازباری انتقال خون (کرارمچ) استفادت‬ ‫راوانی داردد در شجکز ‪ 0-0‬بهطور خال ه کومبس مستقیت و غیر مستقیت‪ ،‬نمایش دادت‬ ‫شدت اس د‬

‫شکل ‪ :۷-۳‬ت ویر شماتیک از نحوت انجام آزمایش کومبس مستقیت (ت ویر باال) و آزمایش کومبس‬ ‫غیرمستقیت (ت ویر پاییک)‬

‫فصل ششم‪ :‬آزمایش فاکتور روماتوئیدی‬ ‫‪ 4-6‬آرتریت روماتوئید‬ ‫آرتریج روماتوئید (‪ (RA0‬یک بیماری مزمک کمپلکس ایمنی موضجججعی و جزو‬ ‫بیماریهای خودایمک محسججوب میشججودد در بیماری آرتری روماتوئید‪ ،‬اغل مفا ججز‬ ‫انتهایی بدن‪ ،‬نمیر انیشتان دس و پا دربیر میشوند و در وره درمان نشدن‪ ،‬مفا ز‬ ‫بزرگتر بدن نیز مبتال خواهند شجججدد بهطوریکه در مراحز پیشجججر ته بیماری‪ ،‬احتمال‬ ‫بیحرک شدن بدن شص وجود داردد‬ ‫میزان شجیوع بیماری آرتری روماتوئید در میان جمعی انسجانی‪ %0 ،‬میباشدد‬ ‫ایک بیماری در زنان‪ 9 ،‬برابر بیشجتر از مردان مشجاهدت میشود که عل آن‪ ،‬تفاوه الیوی‬ ‫هورمونی بیک ایک دو جنس میباشدد زنان بیشتر در دهههای سوم و چهارم (سنیک ‪ 91‬و‬ ‫‪ 11‬سالیی) زندبی به بیماری آرتری روماتوئید مبتال میشوندد‬ ‫بیمجاری آرتریج رومجاتوئیجد‪ ،‬جزو بیمجاریهجای ا زایش حسجججاسجججیج تیپ‬ ‫‪ 9‬طبقهبندی میشودد در ایک بیماری‪ ،‬کمپلکس ‪ IgG‬و اتو آنتیبادی ضد آن‪ ،IgM ،‬که به‬ ‫آن اکتور روماتوئیدی‪ 3‬بفته میشجود در سجینوویوم مفا ز رسوبکردت و با عال کردن‬ ‫سججیسججتت کمپلمان و به دنبال آن ارتشججاپ‪ 9‬سججلولهای التهابی‪ ،‬بص ججو نوترو یزها و‬ ‫لنفوسی های ‪ T‬و ‪ B‬به محز‪ ،‬ضایعاتی را در مفا ز به وجود میآوردد‬ ‫‪Rheumatoid Arthritis‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Rheumatoid Factor‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Infiltration‬‬

‫‪3‬‬

‫‪  36‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫عالئم برالینی بیمجاری آرتریج رومجاتوئید‪ ،‬شجججامز التهاب‪ ،0‬تورم‪ ،3‬سجججف‬ ‫شدن‪ 9‬و تجمع مایع در مفا ز و تصری غضروف مفا ز میباشدد‬ ‫تاکنون عل وایعی بیماری آرتری روماتوئید شجناختهنشجدت اسج د دانشمندان‬ ‫نمریجههای مصتلفی در مورد عل و چیونیی بهوجود آمدن ایک بیماری ارائه کردتاندد در‬ ‫ایک میان‪ ،‬دو تا از نمریاتی که بیشتر موردتوجه یراربر تهاند‪ ،‬عبارهاند از‪:‬‬ ‫الف) عفونتهای باکتریایی‬ ‫برخی از دانشجججمنجدان بیمجاری آرتریج رومجاتوئید را پیامد عفون با برخی از‬ ‫بجاکتریهجا میداننجدد آنها معتقدند ابرچه باکتریها ازلحاظ مور ولوژی و سجججاختار با‬ ‫سجججلولهجای غضجججروف بدن اختالف زیادی دارند ولی برخی از آنها دارای یکسجججری‬ ‫شجاخ های آنتیژنی( اپیتوپ) مشابه با شاخ های آنتیژنی موجود بر روی سلولهای‬ ‫غضججروف مفا ججز میباشججندد درنتیجه‪ ،‬متعای عفون با چنیک باکتریهایی و درنتیجه‬ ‫پاسججخ آنتیبادی میزبان علیه عامز باکتریایی‪ ،‬آنتیبادیهایی که در ا ججز علیه عامز‬ ‫عفون سججاختهشججدتاند‪ ،‬به عل تشججابه آنتیژنیکی‪ ،‬یادر هسججتند به غضججروف موجود در‬ ‫مفا ز نیز ات ال یابندد به ایک حال واکنش دهی متقاطع ‪ 1‬بفته میشودد‬ ‫متعای ات جال آنتیبادی به آنتیژنهای غضجروف مفا ز‪ ،‬سیستت کمپلمان از‬ ‫مسجیر کالسجیک عال میشجودد پیامد عال شجدن سجیستت کمپلمان‪ ،‬تشکیز کمپلکس‬ ‫حمله به غشجاء )‪ (MAC0‬و ایجاد اکتورهای کموتاکتیک نمیر ‪ C3a ،C5a‬و ‪ C4a‬میباشدد‬ ‫اکتورهای کموتاکتیک‪ ،‬موج راخوانی و جل سججلولهای التهابی مصتلف بص ججو‬ ‫نوترو یزها به مفا جز میشوندد نوترو یزها‪ ،‬با ترشح آنزیتهای پرتئولیتیک نمیر کالژناز‬ ‫و اسجترمالیزیک‪ ،0‬سجب تصری غضروف مفا ز میشوندد بهعالوت‪ ،‬تولید سایتوکایکهای‬ ‫پیش التهابی‪0‬نمیر‪ IL-6 ، IL-1 ،‬و ‪ TNF-α‬باعث تشدید التهاب و بیماری میشودد‬

‫‪Inflammation‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Swelling‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Stiffness‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Cross reactivity‬‬

‫‪4‬‬

‫‪Membrane attack complex‬‬

‫‪5‬‬

‫‪Stromelysin‬‬

‫‪6‬‬

‫‪Proinflammatory‬‬

‫‪7‬‬

‫فصل ششم‪ :‬آزمایش فاکتور روماتوئیدی ‪37 ‬‬

‫ب) خودایمن بودن بیماری آرتریت روماتوئید‬ ‫ازآنجاکه در سجرم ‪ 91‬در د ا راد مبتالبه بیماری آرتری روماتوئید‪ ،‬وجود یک‬ ‫اتو آنتیبادی از کالر ‪ IgM‬به اثباه رسججیدت اسجج ‪ ،‬امروزت بسججیاری از دانشججمندان بر‬ ‫خودایمک بودن ایک بیماری تأکیددارندد‬ ‫تحقیقاه نشجججان میدهد در سجججرم ‪ 91‬در جججد ا راد مبتال به بیماری آرتری‬ ‫روماتوئید‪ ،‬یک اتوآنتیبادی از کالر ‪ IgM‬علیه یسجم ‪ Fc‬آنتیبادی ‪ IgG‬شص یا‬ ‫میشودد به ایک اتوآنتیبادی اکتور روماتوئیدی )‪(RF 0‬بفته میشودد‬ ‫کمپلکس ‪ RF‬و ‪ IgG‬میتواند در عروق بسججیار ریز سججینوویوم مفا ججز‪ ،‬به دام‬ ‫ا تادت و باعث عال شججدن کمپلمان و ایجاد اکتورهای کموتاکتیک ‪ C3a ،C5a‬و ‪ ،C4a‬و‬ ‫در نتیجه‪ ،‬ارتشجاپ سجلولهای التهابی و تصری غضجروف و یا حتی اسجتصوان در مفا ز‬ ‫برددد‬ ‫بیمارانی که در سجرم آنها‪ RF ،‬وجود داشته باشد‪ ،‬ا طالحاه سرم مثب ‪ 3‬نامیدت‬ ‫میشجوندد بررسجی وجود یا عدم وجود اکتور روماتوئیدی در سرم ا راد‪ ،‬مبنای تشصی‬ ‫سرولوژیکی بیماران مبتال به آرتری روماتوئید میباشدد‬ ‫در ‪31‬در جد بیماران آرتری روماتوئید‪ ،‬مقادیر یابز جستجوی ‪ RF‬وجود نداردد‬ ‫مشجاهدتشجدت اس آن بروت از بیمارانی که ‪ RF‬دارند بیماری آرتری روماتوئید در آنها‬ ‫شجدیدتر اس و در هنیام بهبود مقدار ‪ RF‬کاهش مییابدد بنابرایک‪ RF ،‬میتواند بهعنوان‬ ‫شاخ‬

‫عالی بیماری آرتری روماتوئید در نمر بر ته شودد‬ ‫عوامرل مسررتعد کننده متعددی زمینه ابتال به بیماری آرتری روماتوئید را‬

‫راهت میسازند که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشارت کرد‪:‬‬ ‫‪ )۷‬ژنتیک‬ ‫مطالعاه نشججان دادت اسجج ا رادی که دارای آنتیژن سججازباری با تی‬ ‫‪ DR4‬میباشججند اسججتعداد بیشججتری در ابتال به بیماری آرتری روماتوئید دارندد بهعالوت‬ ‫مبتالیان به آرتری روماتوئید که ‪ HLA-DR4‬را دارند‪ ،‬در مقایسجججه با مبتالیانی که اید‬ ‫آن هستند‪ ،‬به شکز شدیدتری از بیماری مبتال میشوندد‬ ‫‪HLA-‬‬

‫‪Rheumatoid Factor‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Seropositive‬‬

‫‪2‬‬

‫‪  38‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫‪ )۲‬هورمونها‬ ‫ایک بیماری در زنان‪ ،‬به عل وجود هورمونهای اسجججتروژنی‪ 9 ،‬برابر بیشجججتر از‬ ‫مردان (بص و‬

‫در سنیک ‪ )90-10‬سالیی بروز میکندد‬

‫‪ )۵‬ویروسها‬ ‫ویرور ابشجججتایک بار (‪ (0EBV‬که به طور طبیعی بر سجججطح لنفوسجججی های‬ ‫بیرندتای بهنام ‪ CR22‬یا ‪ CD21‬دارد‪ ،‬برای لنفوسجی های ‪ B‬خا جی میتوژنی داشججته و‬ ‫بهعبارهدییر‪ ،‬موج تحریک پلیکلونال لنفوسجی های ‪ B‬میشجودد مطالعاه نشان دادت‬ ‫ویرور ‪ EBV‬یادر اسجج در محیط کشجج ‪ ،‬لنفوسججی های ‪ B‬را وادار به ترشججح اکتور‬ ‫روماتوئیدی )‪ (RF‬نمایدد به نمر میرسججد در ا راد طبیعی‪ ،‬لنفوس جی های ‪ T‬کمکی )‪(Th‬‬ ‫با ترشجججح اینتر رون باما از عالی ویرور مذکور جلوبیری میکنند‪ ،‬ولی در بیماران‬ ‫مبتالبجه آرتریج رومجاتوئیجد‪ ،‬بجه علج نق جججی که در ایک دسجججته از سجججلولها وجود‬ ‫دارد‪ ،‬اینتر رون بجامجا ترشجججح نشجججدت و درنتیجه ‪ EBV‬لنفوسجججی های ‪ B‬را وادار به‬ ‫ترشح ‪ RF‬میکندد همچنیک ‪ EBV‬باعث میشود سلولهای ‪ B‬ا ساربسیصته تکثیر نمایند‬ ‫که ایک امر‪ ،‬منجر به جهش ژنتیکی در سلولهای ‪ B‬جدید و ایجاد لنفوما میشودد‬ ‫‪B‬‬

‫‪ )۱‬تغذیه‬ ‫بررسجیهای انجامشجدت‪ ،‬نشجان دادت اس که تماهراه بالینی بیماران مبتال به‬ ‫آرتریج رومجاتوئیجد بجا خوردن روغک مجاهی تصفیف مییجابدد روغک ماهی احتمااله تولید‬ ‫پروسجتابالندیکها‪ ،‬بهخ و ‪ PGE2‬را کاهش میدهدد پروستابالندیکها و لوکوتریکهای‬ ‫ترشحشدت از سلولهای التهابی‪ ،‬نقش عمدتای در ایجاد التهاب دارندد‬ ‫اخیراه کالژن نوع ‪ 3‬مرغ‪ ،‬در کاهش ضجایعاه ناشی از آرتری روماتوئید استفادت‬ ‫شججججدت اسجججج د کالژن نوع ‪ ،3‬مججادت ا جججلی غضجججروف را تشجججکیججز میدهججد و در‬ ‫سججینوویوم مفا ججز نیز وجود داردد حدود ‪ 01‬در ججد مبتالیان به آرتری روماتوئید‪ ،‬در‬ ‫مایع مف جلی دارای پالسماسزهای تولیدکنندت آنتیبادی ضد کالژن نوع ‪ 3‬میباشندد به‬ ‫نمر میرسجد در ورتیکه مقدار و د عاه تغذیه با کالژن نوع ‪ 3‬درس انجام شود‪ ،‬سب‬ ‫ا زایش سلولهای مهارکنندت ( ‪ )Ts3‬شدت و با تغذیه از طریق دهان‪ ،‬نسب به کالژن نوع‬ ‫‪Epstein-Barr Virus‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Complement Receptor‬‬

‫‪2‬‬

‫‪T Suppressor‬‬

‫‪3‬‬

‫فصل ششم‪ :‬آزمایش فاکتور روماتوئیدی ‪39 ‬‬

‫‪ 3‬تحمز ایجاد میشجججودد حکمای یدیت ایران نیز احتمااله خوردن سجججوپ پای مرغ را بر‬ ‫همیک اسار‪ ،‬برای درمان بیماریهای مفا ز‪ ،‬تجویز میکردندد‬ ‫درمان بیماری آرتری روماتوئید‪ ،‬بیشجججتر با تجویز داروهای ضجججدالتهابی نمیر‬ ‫کورتیکواسجتروئیدها جوره میبیردد در ایک میان‪ ،‬شجاید جال تریک پیشر در درمان‬ ‫بیماری آرتری روماتوئید‪ ،‬اسججتفادت بالینی از داروهای مهارکنندت ‪ ،TNF-a‬بهعنوان روش‬ ‫درمانی باشججدد اسججتفادت از آنتی بادیهای کایمریک موش و انسججان بر ضججد ‪ ، TNF-α‬و‬ ‫همچنیک پذیرندت محلول ‪ TNF‬که به یسجم ‪ Fc‬آنتیبادیهای ‪ IgG‬انسانی مت ز اس ‪،‬‬ ‫بجا مو قیج مورد آزمجایش یراربر تجهانجدد همچنیک‪ ،‬نوع دییری از ایک رسجججپتورهججای‬ ‫محلول‪ ،‬برای مهار ‪ IL-1‬ساختهشدت اس د الزم به ذکر اس ایک مهارکنندتها‪ ،‬رسپتورهای‬ ‫محلولی هستند که با مهندسی ژنتیک تولید میشوندد‬ ‫آزمایشهای متداول برای تشخیص بیماری آرتریتروماتوئید عبارهاند از‪:‬‬ ‫‪ )0‬جستجوی سرولوژیکی اکتور روماتوئیدی ( ‪)RF‬‬ ‫‪ )3‬اندازتبیری سججرع رسججوب بلبولهای یرمزد در بیماران آرتری روماتوئید با وخام‬ ‫بیماری‪ ،‬سرع رسوب بلبولهای یرمز ا زایش مییابدد‬ ‫‪ )9‬ظهور و ا زایش پروتئیک ‪CRP‬‬ ‫‪ )1‬تغییراه غلم یطعاه کمپلمان نمیر تغییراه غلم ‪ C3‬و ‪C4‬‬ ‫‪ )0‬ظهور اتوآنتی بادیهای ضد هسته (‪)0ANA‬‬ ‫‪ 2-6‬آزمایش سرولوژیکی تشخیص فاکتور روماتوئیدی‬ ‫اسار آزمایش سرولوژیکی تشصی بیماری آرتری روماتوئید‪ ،‬جستجوی وجود‬ ‫یا عدم وجود اکتور روماتوئیدی (‪ )RF‬در سجججرم بیماران میباشجججدد برای انجام آزمایش‬ ‫مذکور‪ ،‬میتوان از کیتی که بدیکمنمور توسجججط شجججرک های مصتلف تجاری سجججاخته‬ ‫میشود‪ ،‬استفادت کردد‬ ‫همانطور که یباله در ججز اول کتاب اشججارت شججد‪ ،‬اسججار تمام آزمایشهای‬ ‫سججرولوژی‪ ،‬واکنش آنتیبادی و آنتیژن میباشججدد درنتیجه آزمایش ‪ RF‬نیز از ایک یاعدت‬ ‫مسججتثنا نیسجج د در تعریف ‪ RF‬بفته شججد که ‪ RF‬یک اتوآنتیبادی از کالر ‪ IgM‬علیه‬ ‫یسم ‪ Fc‬آنتیبادی ‪ IgG‬شص میباشدد بنابرایک‪ ،‬با استفادت از آنتیبادی ‪ IgG‬میتوان‬ ‫‪Anti-Nuclear Antibody‬‬

‫‪1‬‬

‫‪  41‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫به جسجججتجوی اکتور روماتوئیدی در سجججرم بیماران پرداخ د اما باید توجه داشججج که‬ ‫واکنش ‪ IgG‬بجا ‪ RF‬کمپلکس یجابجز رویتی را ایججاد نمیکندد برای یابزرؤی شجججدن‬ ‫کمپلکس و ایجاد واکنش آبلوتیناسججیون‪ ،‬باید آنتیژن (در اینجا آنتیبادی ‪ )IgG‬به یک‬ ‫مادت نامحلول مت جز شود که ایک مادت نامحلول دربذشته‪ ،‬بلبولهای یرمز بوسفند بود‬ ‫و در آزمجایش رز–والر‪ 0‬مورداسجججتفادت یرار میبر د اما ازآنجاکه بلبولهای یرمز‪ ،‬عمر‬ ‫کوتاهی دارند‪ ،‬امروزت روش دییری برای تشججصی سججرولوژیکی ‪ RF‬متداول اس ج که به‬ ‫آن ‪( R.A-Latex‬شجججکز ‪ )0-0‬بفته میشجججودد در آزمایش ‪ R.A-Latex‬آنتیبادی ‪ IgG‬بر‬ ‫سطح ذراه التکس مت ز اس د‬

‫شکل ‪ :۷-6‬کی تشصی‬

‫‪ RF‬به روش ‪R.A-latex‬‬

‫برای انجام آزمایش ‪ R.A-latex‬میبایس نکاه زیر را مدنمر یرار داد‪:‬‬ ‫‪ )0‬ازسرم تازت و شفاف استفادت شودد‬ ‫‪ )3‬پالسما غیریابز استفادت اس د‬ ‫‪ )9‬سرمهای لیپمیک یا آلودبیهای میکروبی ممکک اس باعث جوابهای غلط شوندد‬ ‫‪ )1‬نمونهها را میتوان تا ‪ 31‬سججاع در یصچال و برای مدههای طوالنی در ریزر (منفی‬ ‫‪ 31‬درجه سانتیبراد) نیهداری نماییدد‬

‫‪Roze-Waaler‬‬

‫‪1‬‬

‫فصل ششم‪ :‬آزمایش فاکتور روماتوئیدی ‪40 ‬‬

‫‪ )0‬کیج‬

‫‪ R.A-latex‬را حدایز ‪ 01‬دییقه یبز از انجام آزمایش‪ ،‬از یصچال بیرون آوردت تا‬

‫به دمای اتاق برسدد‬ ‫اجزای کیت ‪R.A-latex‬‬

‫‪ )0‬با ر برای رییق کردن سرم ( بهجای با ر میتوان ازسرم یزیولوژی استفادت کرد)د‬ ‫‪ )3‬شیشه محتوی ذراه التکس (شیری رنس) که بر روی آنها ‪IgG‬ی انسانی یا خربوشی‬ ‫مت ز اس د‬ ‫‪ )9‬شیشه سرم کنترل مثب‬ ‫‪ )1‬شیشه سرم کنترل منفی‬ ‫‪ )0‬اسالید زمینهسیات‬ ‫آزمایش ‪ R.A-latex‬به دو جوره کیفی و کمی انجام میشودد روش کیفی برای‬ ‫جسججتجوی وجود یا عدم وجود ‪ RF‬در سججرم بیمار‪ ،‬و روش کمی برای تعییک تیتر آن در‬ ‫سرم بیمارد‬ ‫الف) روش کیفی‬ ‫‪ .1‬یجک میلیلیتر بجا ر را در لولجه آزمایش ریصته و به آن ‪ 01‬میکرولیتر‬ ‫نمونه سججرم اضججا ه کنید ( ری ‪ 0‬به ‪)31‬د کنترلهای مثب و منفی‬ ‫نیاز به رییق کردن ندارندد‬ ‫‪3‬د ‪ 01‬میکرولیتر از نمونجه سجججرمی رییقشجججدت و ‪ 0‬یطرت از کنترلهای‬ ‫مثب و منفی را بهطور جدابانه در وسط دایرتهای اسالید زمینه سیات‬ ‫چکاندت و یک یطرت از سججوسججپانسججیون ذراه التکس را در کنار آنها‬ ‫بریزیدد‬ ‫‪9‬د با اسججتفادت از همزن پالسججتیکی‪ ،‬یطرتها را مصلوط نمودت و در سججطح‬ ‫دایرتها پصش نماییدد‬ ‫‪1‬د اسججالید را بهطور دورانی در دس ج یا با اسججتفادت از روتاتور به مده ‪3‬‬ ‫دییقه حرک دهیدد‬ ‫‪0‬د شده آبلوتیناسیون را به وره زیر بزارش نمایید‪:‬‬

‫‪‬‬

‫آبلوتیناسیون درش (‪ RF ،)9+‬مثب شدید‬

‫‪  42‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬ ‫‪‬‬

‫آبلوتیناسیون متوسط (‪ RF ،)3+‬مثب متوسط‬

‫‪‬‬

‫آبلوتیناسیون ریز (‪ RF ،)0+‬مثب ضعیف‬ ‫عدم آبلوتیناسیون‪ RF ،‬منفی‬

‫‪‬‬

‫ب) روش کمی‬ ‫‪0‬د برای هر نمونه سجججرمی ‪ 0‬عدد لوله آزمایش را با شجججمارتهای ‪ 0‬تا ‪0‬‬ ‫عالم بذاری کنیدد‬ ‫‪3‬د به همه لولهها ‪ 01‬میکرولیتر با ر یا سججرم یزیولوژی اضججا ه کنید (‬ ‫بسته به نوع کی ایک مقدار متغیر اس )د‬ ‫‪9‬د به لوله شمارت ‪ 01 ،0‬میکرولیتر سرم بیمار اضا ه کنید ( ری ‪)0/3‬د‬ ‫‪ 01 .4‬میکرولیتر از محلول لوله شمارت ‪ 0‬را به لوله شمارت ‪ 3‬اضا ه کنید‬ ‫و بعد از مصلوط کردن ایک عمز را برای لولههای دییر بهطور سجججریال‬ ‫تکرار نمایید ( ‪ 3‬به ‪ 9‬وددد)د‬ ‫‪0‬د در پججایججان‪ 01 ،‬میکرولیتر را از لولججه ‪ 0‬بیرون بریزیججدد بججهایکترتی ج‬ ‫ری های مصتلف ازسرم (‪0/3‬و ‪ 0/1‬و ‪ 0/9‬و ‪ 0/00‬و ددد) تهیه میشودد‬ ‫‪0‬د هرکدام از نمونههای سجرمی رییقشجدت را بر اسار آنچه که در روش‬ ‫کیفی ذکر شد‪ ،‬بررسی نماییدد‬ ‫‪0‬د آخریک ریتی از سججرم که واکنش آبلوتیناسججیون در آن یابزمشججاهدت‬ ‫اس بهعنوان تیتر اکتور روماتوئیدی )‪ (RF‬بزارش نماییدد‬ ‫نکتهها‬ ‫‪0‬‬

‫‪ )0‬روش ‪ R.A-latex‬نسب به روش رز‪ -‬والر حساسی بیشتری در تشصی ‪ RF‬داردد در‬ ‫مقابز‪ ،‬روش رز‪ -‬والر اخت جا جی ‪ 3‬بیشجتری دارد‪ .‬بهعبارهدییر روش رز‪-‬والر بیشتر در‬ ‫بیماری آرتری روماتوئید مثب میشجججود و مثب کاذب کمتری دارد‪ .‬ولی روش ‪R.A-‬‬ ‫‪ latex‬ممکک اس ج در بیماریهایی غیر از آرتری روماتوئید و ‪ RF‬با تیتر کمتر نیز مثب‬ ‫شودد اسار آزمایش ‪" RA-latex‬آبلوتیناسیون پاسیو (غیر عال) معکور‪ "9‬میباشدد‬

‫‪Sensitivity‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Specificity‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Reveased passive agglutination‬‬

‫‪3‬‬

‫فصل هفتم‪ :‬آزمایش سی‪ .‬آر‪ .‬پی‪.‬‬ ‫‪ 4-7‬مقدمه‬ ‫بجه پروتئیکهایی که براثر عواملی همچون التهاب‪ ،‬نکروز‪ ،‬عفون های باکتریایی‬ ‫و ویروسجی و بدخیمیها‪ ،‬مقدارشجان در پالسجما و سجرم انسان و حیواناه خونیرم تغییر‬ ‫مییابد‪ ،‬پروتئیکهای از حاد (‪ )APP0‬بویندد نقش اکثر ایک پروتئیکها‪ ،‬کاهش ضججایعاه‬ ‫التهابی در با ها میباشجد‪ ،‬بهایکترتی که آنها سب د ع عامز التهاب‪ ،‬خارج کردن و‬ ‫از بیک بردن یطعاه با تی جدمهدیدت و درنهای ‪ ،‬ترمیت با تی میشجوندد ایک پروتئیکها‬ ‫جزو سیستت ایمنی ذاتی بودت و یبز از ایمنی اخت ا ی شروع به عالی میکنندد اغل‬ ‫ایک پروتئیکها از جنس بلیکوپروتئیک هسججتند و منبع ا ججلی سججنتز آنها‪ ،‬سججلولهای‬ ‫کبدی‪ 3‬میباشدد ماکرو اژها ومونوسی ها نیز تعدادی از اجزاء کمپلمان نمیر‪ C2‬و ‪ C3‬را‬ ‫تولید میکنند و لوکوسجججی ها هت آلفا‪-0-‬اسجججیدبلیکوپروتئیک را که از پروتئیکهای از‬ ‫حاد میباشد‪ ،‬تولید میکنندد‬ ‫میزان تولید پروتئیکهای از حاد به ججوره مسججتقیت و غیرمسججتقیت به عواملی‬ ‫ازجمله سججایتوکایکها‪ ،‬سججلولهای ‪ T‬و غیرت بسججتیی داردد اندوتوکسججیک یا همان ‪LPS‬‬ ‫باکتریهای برم منفی یویتریک محرک سجججنتز پروتئیکهای از حاد میباشجججدد عالوت بر‬ ‫ایک‪ ،‬سایتوکایکهای تولیدشدت از ماکرو اژها نیز‪ ،‬نمیر اینترلوکیک‪ ،(IL-1) 0-‬اینترلوکیک‪-‬‬

‫‪Acute Phase Proteins‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Hepatocytes‬‬

‫‪2‬‬

‫‪  44‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫‪ (IL-6) 0‬و اکتور نکروز دهندت توموری آلفا )‪ ،(TNF-a‬بر روی کبد اثر بذاشجججته‪ ،‬تولید و‬ ‫ترشح پروتئیکهای از حاد را از سلولهای کبدی سب میشوندد‬ ‫از پروتئیکهجای جاز حجاد میتوان به پروتئیک سجججید آرد پید (‪ ،)CRP‬پروتئیک‬ ‫آمیلوئید آی سرمی (‪ ،(SAM0‬برخی یطعاه کمپلمان ازجمله اکتور ‪C5، C4، C3 ،C2 ،B‬‬ ‫و ‪ C9‬اشارت کردد‬ ‫ظهور‪ ،‬ا زایش یجا کجاهش مقجدار هر یجک از پروتئیکهای از حاد در طول یک‬ ‫بیماری‪ ،‬متفاوه و مسجتقز از یکدییر میباشجدد بهعنوانمثال‪ 0 CRP ،‬تا ‪ 9‬ساع پس از‬ ‫یک ضجایعه در سجرم ظاهر میشجود و پس از ‪ 19‬تا ‪ 03‬سجاع به حداکثر خود میرسدد‬ ‫در جورتیکه هاپتوبلوبیک‪ 3‬و سجرولوپالسجمیک‪ 9‬زودتر از ‪ 03‬تا ‪ 31‬سجاع یابزتشصی‬ ‫نبودت و در عرض ‪ 03‬تا ‪ 30‬سججاع پس از ضججایعه‪ ،‬به حداکثر میرسججندداز طر ی مقدار‬ ‫‪ CRP‬در تمام مده ضجججایعه با تی‪ ،‬همچنان باال بایی میماند و بال ا جججله پس از ترمیت‬ ‫با ‪ ،‬کاهشیا ته و دییر در سرم یابز اندازتبیری نمیباشدد‬ ‫از بیک پروتئیکهای از حاد‪ ،‬اندازتبیری ‪ CRP‬به عل ا زایش سریع آن در آغاز‬ ‫ضجایعه با تی و کاهش سجریع آن بهمحض بهبودی‪ ،‬بهتریک رات تشجصی ضایعاه با تی‬ ‫میباشجدد عالوت بر ایک به نمر میرسد بیک شده ضایعه و مقدار پروتئیکهای از حاد در‬ ‫جریان خون رابطه وجود داردد‬ ‫‪ 2-7‬پروتئین ‪CRP‬‬

‫در سججال ‪ 0391‬اولیک بار دو دانشججمند به نامهای رانسججیس‪ 1‬و تایل ‪ 0‬پس از‬ ‫تحقیقاه متوجه شجدند که پروتئینی در سرم ا راد مبتالبه پنوموکک وجود دارد که یادر‬ ‫اسج با پلی سجا کارید سجی )‪ (C‬کپسول باکتری پنوموکک در محیط آزمایشیات واکنش‬ ‫دادت‪ ،‬سجب متورم شدن ایک باکتری شودد به همیک دلیز نام پروتئیک کشفشدت را سی ‪.‬‬ ‫آر‪ .‬پی‪ .‬یا مادت واکنشیر با مادت سی )‪ (CRP‬نام نهادندد‬

‫‪Serum Amyloid A‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Haptoglobin‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Seruloplasmin‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Francis‬‬

‫‪4‬‬

‫‪Tillet‬‬

‫‪5‬‬

‫فصل هفتم‪ :‬آزمایش سی‪ .‬آر‪ .‬پی‪45  .‬‬

‫‪ ،CRP‬یک پروتئیک کروی شججکز با سججاختار پنتامری میباشججدد ‪ ،CRP‬از جف‬ ‫عبور نکردت و تاکنون قط در انسجان و میمون کشجفشجدت اس د ایک پروتئیک‪ ،‬در سرم و‬ ‫مایعاه بدن ا راد سجالت به مقدار بسجیار کت بزارششدت اس (مقدار طبیعی آن در سرم‬ ‫در حدود ‪ 9/0‬میلیبرم در لیتر اسججج )د ولی در واکنشهای التهابی‪ ،‬مقدار ‪ CRP‬بهطور‬ ‫نابهانی در عرض ‪ 0‬تا ‪ 19‬ساع ‪ ،‬تا ‪ 9‬هزار برابر میزان طبیعی آن ا زایش مییابدد‬ ‫مقدار ‪ CRP‬در عفون های باکتریایی‪ ،‬عفون های ویروسجججی‪ ،‬ت روماتیسجججمی‪،‬‬ ‫سکته یلبی حاد‪ ،‬سرطانهای بدخیت‪ ،‬آرتری روماتوئید و بیماری سز ا زایش مییابدد‬ ‫همچنیک مقدار ‪ CRP‬سرم‪ ،‬بعد از اعمال جراحی‪ ،‬انتقال مقدار زیادی خون‪ ،‬واکسیناسیون‬ ‫و آمبولی ریججه نیز‪ ،‬ا زایش پیجدا میکنججدد در انفججارکتور یلبی )‪ ،(MI‬انجدازتبیری ‪CRP‬‬ ‫بهتریک و حسجارتریک آزمایشجی اسج که میتوان با آن نشانههایی از نکروز و یا التهاب‬ ‫با عضالنی ماهیچه یل را به دس آوردد‬ ‫‪ CRP‬یادر اسج به سفوریز کولیک غشای باکتریها مت ز شود و کمپلمان را‬ ‫از مسجیر کالسیک عال نمایدد با عال شدن کمپلمان و درنهای تشکیز کمپلکس حمله‬ ‫به غشجاء (‪ ،)0MAC‬باکتری موردنمر لیز شدت و از بیک خواهد ر د عالوت بر ایک‪ ،‬یطعاه‬ ‫‪ C3b‬و ‪ C4b‬به وجود آمدت در هنیام عال شججدن کمپلمان‪ ،‬سججطح باکتری را پوشججاندت و‬ ‫باعث اپسونیزاسیون آن میشوندد بهعالوت اینکه‪ ،‬سلولهای بییانهخوار (مانند ماکرو اژها)‬ ‫بر سجججطح خود‪ ،‬برای ‪ ،CRP‬دارای بیرندت میباشجججندد بهعبارهدییر خود ‪ CRP‬میتواند‬ ‫همانند ‪ C3b‬و ‪ C4b‬بهعنوان اپسونیک عمز کردت سب اپسونیزاسیون باکتریها شودد‬ ‫‪ 9-7‬تشخیص و اندازهگیری ‪ CRP‬در سرم‬ ‫کاربردهای تشصی‬

‫و اندازتبیری ‪ CRP‬در سرم عبارهاند از‪:‬‬

‫‪ )0‬اثباه حضججور ‪ CRP‬در سججرم جنبه تشججصی ججی برای خیلی از عفون ها‪ ،‬بدخیمیها‪،‬‬ ‫بیماریهای التهابی و بص و سکتههای یلبی داردد‬ ‫‪ )3‬با اندازتبیری مقدار یا تیتراسیون ‪ CRP‬سرم میتوان بهشده بیماری پی بردد‬ ‫‪ )9‬با اندازتبیری ‪ CRP‬در وا جججز زمانی مصتلف میتوان روند درمان بیماری را کنترل‬ ‫کردت‪ ،‬به مؤثر بودن رژیت درمانی پیبردد‬

‫‪Membrane Attack Complex‬‬

‫‪1‬‬

‫‪  46‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬ ‫‪ 1-7‬آزمایش ‪CRP‬‬

‫دربذشججته از پلی سججاکارید ‪ C‬پنوموکک برای تشججصی ‪ CRP‬سججرمی اسججتفادت‬ ‫میشجججدد ولی بهعل مشجججکالتی که در تهیه ایک آنتیژن وجود داشججج ‪ ،‬امروزت از کیتی‬ ‫تجاری که بدیک منمور تهیه میشجود ( شکز ‪ )0-0‬برای تشصی ‪ CRP‬در سرم استفادت‬ ‫میشودد در ایک کی ‪ ،‬از آنتیبادی ضد ‪ 0CRP‬برای تشصی ‪ CRP‬استفادت میشودد دی‬ ‫نمجایید کی مذکور را حدایز ‪ 01‬دییقه یبز از انجام آزمایش‪ ،‬از یصچال بیرون آوردت تا‬ ‫به دمای اتاق برسدد‬ ‫اجزای موجود در کیت ‪ CRP‬عباتند از‪:‬‬ ‫‪ )0‬یطرت چکان حاوی سرم کنترلمثب‬

‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪ )3‬یطرت چکان حاوی سرم کنترلمنفی‬ ‫‪ )9‬یطرت چکان حاوی آنتیبادی ضجد ‪ CRP‬از کالر ‪ ،IgG‬که بر سطح ذراه التکس‬ ‫مت ز شدت و شیریرنس اس د‬ ‫‪ )1‬اسالید زمینه سیات‬ ‫‪ )0‬همزن پالستیکی‬ ‫‪ )0‬با ر برای رییق کردن و تیتراسیون سرم بیمار (در برخی از کی ها)‬

‫‪Anti-CRP antibody‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Positive control‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Negative control‬‬

‫‪3‬‬

‫فصل هفتم‪ :‬آزمایش سی‪ .‬آر‪ .‬پی‪47  .‬‬

‫شکل ‪ :۷-۱‬کی اندازتبیری ‪ CRP‬سرمی‬

‫آزمایش ‪ CRP‬به دو روش کیفی و کمی انجام میشود‪:‬‬ ‫الف) روش کیفی یا اسالیدی‬ ‫‪0‬د روی اسالید زمینهسیات ‪ 0‬یطرت سرم بیمار‪ 0 ،‬یطرت سرم کنترل مثب‬ ‫و ‪ 0‬یطرت سرم کنترل منفی بریزیدد‬ ‫‪3‬د شجیشجه محتوی ذراه التکس را که بر سجطح آنها ‪ anti-CRP‬مت ججز‬ ‫اسجج بهآرامی تکان دادت‪ ،‬سججپس به هرکدام از ‪ 9‬یطرت سججرم مرحله‬ ‫یبز‪ 0 ،‬یطرت ذراه التکس اضا ه نمایدد‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫‪9‬د بجا همزن پالسجججتیکی هرکدام ازسجججرم ها را جدابانه با ذراه التکس‬ ‫مصلوط نمودت‪ ،‬بهاندازت دایرتای به یطر ‪ 3‬سانتیمتر پصش نماییدد‬ ‫‪ .4‬اسججالید را به مده ‪ 3‬دییقه بهآرامی بر روی دسجج یا روتاتور حرک‬ ‫دورانی دهید و نتیجه آبلوتیناسیون را به وره زیر بزارش نمایید‪:‬‬ ‫آبلوتیناسیون درش (‪ CRP ،)9+‬مثب شدید‬ ‫آبلوتیناسیون متوسط (‪ CRP ،)3+‬مثب متوسط‬ ‫آبلوتیناسیون ریز (‪ CRP ،)0+‬مثب ضعیف‬ ‫عدم آبلوتیناسیون‪ CRP ،‬منفی‬

‫‪  48‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫دی نمایید در سجرم کنترلمثب میبایسج حتماه واکنش آبلوتیناسیون دیدت‬ ‫شججود در ججورتیکه در سججرم کنترل منفی بههیچعنوان نباید واکنش آبلوتیناسججیون‬ ‫مشجججاهدت شجججودد در غیر ایک جججوره‪ ،‬جواب سجججرم بیمار یابزاطمینان نبودت و آزمایش‬ ‫میبایس با یک کی دییر مجدداه تکرار شودد‬ ‫نکته‬ ‫‪ )0‬باهی اویاه مقدار ‪ CRP‬در سجججرم بیمار بسجججیار زیاد اسججج ‪ ،‬درنتیجه به عل پدیدت‬ ‫منطقهای‪ 0‬ممکک اس ج سججرم مثب ‪ ،‬اشججتباهاه منفی بزارش شججودد بنابرایک‪ ،‬بهتر اس ج‬ ‫چنانچه آزمایش ‪ CRP‬سجرمی منفی شد‪ ،‬یبز از اینکه آن را منفی بزارش نمایید با ری‬ ‫یک ونیت یا بیشتر آزمایش را تکرار نماییدد‬ ‫در ججوره اثباه وجود ‪ CRP‬در سجججرم بیمار‪ ،‬بهمنمور اندازتبیری تیتر آن در‬ ‫سرم‪ ،‬روش کمی یا لولهای را انجام دهیدد‬ ‫ب) روش کمی یا لولهای‬ ‫‪0‬د‬ ‫‪3‬د‬ ‫‪9‬د‬

‫‪1‬د‬

‫برای هر نمونه سجرم بیمار‪ 0 ،‬عدد لوله آزمایش را با شمارتهای ‪ 0‬تا ‪0‬‬ ‫عالم بذاری کنیدد‬ ‫به همه لولهها ‪ 01‬میکرولیتر سرم یزیولوژی اضا ه نماییدد‬ ‫به لوله شججمارت ‪ 01 ،0‬میکرولیتر سججرم بیمار اضججا ه نمودت و با تکان‬ ‫دادن لولجه‪ ،‬محتویاه داخز لوله را مصلوط نماییدد به ایکترتی ‪ ،‬ری‬ ‫‪ 0/3‬ازسرم بیمار تهیه میشودد‬ ‫سججپس ‪ 01‬میکرولیتر از محلول لوله شججمارت ‪ 0‬را به لوله شججمارت ‪3‬‬ ‫اضججا ه کنید و بعد از مصلوط کردن‪ ،‬ایک عمز را برای لولههای دییر‬ ‫بهطور سججریالی تکرار نمایید ( ‪ 3‬به ‪ 9‬وددد)د در پایان‪ 01 ،‬میکرولیتر از‬ ‫محلول لوله شججمارت ‪ 0‬را بیرون بریزیدد با ایک روش‪ ،‬ری های مصتلفی‬

‫ازسرم (‪ 0/00 ، 0/9 ، 0/1 ، 0/3‬و ددد) تهیه میشودد‬ ‫‪0‬د بر روی هرکدام از نمونههای رییقشججدت‪ ،‬مشججابه آنچه درروش کیفی‬ ‫بفته شد‪ ،‬آزمایش ‪ CRP‬را انجام دهیدد‬

‫‪Zone Phenomenon‬‬

‫‪1‬‬

‫فصل هفتم‪ :‬آزمایش سی‪ .‬آر‪ .‬پی‪49  .‬‬

‫‪0‬د در پجایان‪ ،‬آخریک ریتی را ازسجججرم که واکنش آبلوتیناسجججیون در آن‬ ‫یابزمشاهدت اس بهعنوان تیتر ‪ CRP‬بزارش نماییدد‬

‫‪  51‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫فصل هشتم‪ :‬آنتی استرپتولیزین ‪O‬‬

‫‪ 4-8‬مقدمه‬ ‫در انسجان‪ ،‬استرپتوککهای پیوژن بروت ‪ A‬میتوانند سب ایجاد عفون پوس‬ ‫و بلو شجججونجدد ایک بجاکتریهجا در نتیججه تمار مسجججتقیت بیک ا راد‪ ،‬منتقز میبردندد‬ ‫عفون های اسجججترپتوککی در نقاطی که تراکت جمعی وجود دارد به شجججکز همهبیری‬ ‫دیدت میشججودد کودکان سججنیک مدرسججه (‪ 00-0‬سججالیی) بیشججتر در معرض آلودبی با‬ ‫عفون های استرپتوککی یرار دارندد از جمله عوارض مهت عفون های استرپتوککی درمان‬ ‫نشججججدت‪ ،‬تر‬

‫رومراتریسررمری‪ 0‬و "گلومرولونفریررت حرراد پس از عفونررت‬

‫استرپتوککی‪"3‬میباشندد‬ ‫ت‬

‫روماتیسرمی‪ ،‬درنتیجه شباه های آنتیژنی بیک استرپتوککهای پیوژن‬

‫بروت ‪ A‬بجا آنتیژنهجای بجا تی عضجججلجه یلج و مفجا جججز بجه وجود میآیدد درحالیکه‬ ‫"گلومرولونفریت بعد از عفونت اسررترپتوککی" درنتیجه شججکزبیری کمپلکسهای‬ ‫ایمنی بیک آنتیژنهای استرپتوککی و آنتیبادی ‪ IgG‬میزبان ایجاد میشودد‬ ‫اسجترپتولیزیک ‪ O‬توسجط اسجترپتوککهای بتا همولیتیک ‪ A‬تولید میشودد ایک‬ ‫توکسجیک به اکسجی ن حسار بودت و براثر اکسیداسیون غیر عال میبرددد استرپتولیزیک‬ ‫‪ O‬خا ی ایمونوژنیسیته داشته و علیه آن آنتیبادی تولید میبرددد به ایک آنتیبادیها‪،‬‬

‫‪Rheumatic fever‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Acute post-streptococcal glomerulonephritis‬‬

‫‪2‬‬

‫‪  52‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫آنتی اسجججترپتولیزیک ‪ O‬یا بهاخت‬

‫جججار ‪ASO0‬‬

‫بفته میشجججودد دو هفته پس از عفون با‬

‫اسجججتوپتوکک‪ ،‬تیتر ‪ ASO‬شجججروع به باال ر تک نمودت و در مده چهار تا شجججش هفته به‬ ‫حداکثر میرسدد‬ ‫اسجار آزمایش ‪ ASO‬خنثیسجازی سجت‪ 3‬استرپتولیزیک ‪ O‬توسط آنتیبادی ضد‬ ‫آن (‪ )ASO‬میباشجججدد در ایک آزمایش‪ ،‬ری های مصتلفی از سجججرم بیمار را در مجاوره‬ ‫مقدار معینی استرپتولیزیک ‪ O‬یرار میدهندد بهطورمعمول استرپتولیزیک ‪ O‬پس از ات ال‬ ‫با بلبولهای یرمز‪ ،‬غشای آنها را تصری کردت و سب همولیز میبرددد در ایک آزمایش‬ ‫از بلبولهای یرمز بروت خونی ‪ O‬بهعنوان معرف استفادت میشودد در وره حضور ‪ASO‬‬ ‫در سجرم بیمار‪ ،‬ایک آنتیبادیها به اسجترپتولیزیک ‪ O‬مت ز شدت‪ ،‬آن را خنثی میکنند و‬ ‫مانع از همولیز بلبولهای یرمزمی شوندد‬ ‫تیتر ‪ ASO‬را بجا واحجد تجاد‪ 9‬بیجان مینمایندد واحد تاد عباره اسججج از عکس‬ ‫بجاالتریک ریج سجججرم حجاوی ‪ ASO‬کجه مجانع از همولیز کامز بلبولهای یرمز توسجججط‬ ‫استرپتولیزیک ‪ O‬شودد‬ ‫‪ 2-8‬آزمایش ‪ASO‬‬

‫آزمایش التکسآبلوتیناسیون ‪ ASO‬به دو روش کیفی و کمی و با استفادت از‬ ‫کی مربوطه (شکز ‪ )0-9‬انجام میشود (دی نمایید کی مذکور را حدایز ‪ 01‬دییقه‬ ‫یبز از انجام آزمایش‪ ،‬از یصچال بیرون آوردت تا به دمای اتاق برسد)‪:‬‬ ‫الف) روش کیفی یا اسالیدی‬ ‫‪0‬د روی اسالید زمینهسیات ‪ 0‬یطرت سرم بیمار‪ 0 ،‬یطرت سرم کنترل مثب‬ ‫و ‪ 0‬یطرت سرم کنترل منفی بریزیدد‬ ‫‪3‬د شجیشجه محتوی ذراه التکس را که بر سجطح آنها ‪ ASO‬مت ز اس‬ ‫بهآرامی تکان دادت‪ ،‬سججپس به هرکدام از ‪ 9‬یطرت سججرم مرحله یبز‪0 ،‬‬ ‫یطرت ذراه التکس اضا ه نمایدد‬

‫‪Anti-Streptolysin O‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Toxin neutralization‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Todd’s unit‬‬

‫‪3‬‬

‫فصل هشتم‪ :‬آنتی استرپتولیزین ‪53  O‬‬

‫‪9‬د بجا همزن پالسجججتیکی هرکدام ازسجججرم ها را جدابانه با ذراه التکس‬ ‫مصلوط نمودت‪ ،‬بهاندازت دایرتای به یطر ‪ 3‬سانتیمتر پصش نماییدد‬ ‫‪ .4‬اسججالید را به مده ‪ 3‬دییقه بهآرامی بر روی دسجج یا روتاتور حرک‬ ‫دورانی دهید و نتیجه آبلوتیناسیون را بررسی نماییدد‬ ‫دی نمایید در سجرم کنترلمثب میبایسج حتماه واکنش آبلوتیناسیون دیدت‬ ‫شججود در ججورتیکه در سججرم کنترل منفی بههیچعنوان نباید واکنش آبلوتیناسججیون‬ ‫مشجججاهدت شجججودد در غیر ایک جججوره‪ ،‬جواب سجججرم بیمار یابزاطمینان نبودت و آزمایش‬ ‫میبایس با یک کی دییر مجدداه تکرار شودد‬ ‫در ججوره اثباه وجود ‪ ASO‬در سججرم بیمار‪ ،‬بهمنمور اندازتبیری تیتر آن در‬ ‫سرم‪ ،‬روش کمی یا لولهای را انجام دهیدد‬ ‫ب) روش کمی یا لولهای‬ ‫‪0‬د برای هر نمونه سجرم بیمار‪ 0 ،‬عدد لوله آزمایش را با شمارتهای ‪ 0‬تا ‪0‬‬ ‫عالم بذاری کنیدد‬ ‫‪3‬د به همه لولهها ‪ 01‬میکرولیتر سرم یزیولوژی اضا ه نماییدد‬ ‫‪9‬د به لوله شججمارت ‪ 01 ،0‬میکرولیتر سججرم بیمار اضججا ه نمودت و با تکان‬ ‫دادن لولجه‪ ،‬محتویاه داخز لوله را مصلوط نماییدد به ایکترتی ‪ ،‬ری‬ ‫‪ 0/3‬ازسرم بیمار تهیه میشودد‬ ‫‪1‬د سججپس ‪ 01‬میکرولیتر از محلول لوله شججمارت ‪ 0‬را به لوله شججمارت ‪3‬‬ ‫اضججا ه کنید و بعد از مصلوط کردن‪ ،‬ایک عمز را برای لولههای دییر‬ ‫بهطور سججریالی تکرار نمایید ( ‪ 3‬به ‪ 9‬وددد)د در پایان‪ 01 ،‬میکرولیتر از‬ ‫محلول لوله شججمارت ‪ 0‬را بیرون بریزیدد با ایک روش‪ ،‬ری های مصتلفی‬ ‫ازسرم (‪ 0/00 ، 0/9 ، 0/1 ، 0/3‬و ددد) تهیه میشودد‬ ‫‪0‬د بر روی هرکدام از نمونههای رییقشججدت‪ ،‬مشججابه آنچه درروش کیفی‬ ‫بفته شد‪ ،‬آزمایش ‪ ASO‬را انجام دهیدد‬ ‫‪0‬د در پجایان‪ ،‬آخریک ریتی را ازسجججرم که واکنش آبلوتیناسجججیون در آن‬ ‫یابزمشاهدت اس بهعنوان تیتر ‪ ASO‬بزارش نماییدد‬

‫‪  54‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫شکل ‪ :۷-8‬کی تشصی‬

‫‪ ASO‬به روش التکسآبلوتیناسیون‬

‫تفسیر نتایج‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫مشججاهدت آبلوتیناسججیون در هر کدام از روشهای اسججالیدی و لولهای‪،‬‬ ‫دالل بر حضججور مقدار ‪ 311‬تاد یا بیشججتر‪ ،‬از ‪ ASO‬در سججرم شججص‬ ‫داردد‬ ‫برای محاسججبه مقدار ‪ ASO‬در روش لولهای‪ ،‬باید آخریک ریتی ازسججرم‬ ‫که واکنش آبلوتیناسججیون در آن یابزمشججاهدت اسجج ‪ ،‬در عدد ‪311‬‬ ‫ضربشودد‬ ‫بجهطورکلی تیتر معینی از ‪ ASO‬را نمیتوان طبیعی دانسججج د عواملی‬ ‫همچون سجک‪ ،‬سجابقه عفون با اسجترپتوککها‪ ،‬وضعی ایمونولوژیکی‬ ‫بیمجار و غیرت میتوانجد در تعییک حد طبیعی ‪ ASO‬مؤثر باشجججدد برای‬ ‫مثجال تیتر تا‪ 311‬تاد برای بالغیک‪ ،‬و تیتر تا ‪ 011‬تاد در کودکان ‪ 0‬تا‬ ‫‪ 03‬ساله‪ ،‬طبیعی و معمول اس د‬ ‫آزمایش ‪ ASO‬زمانی ارزش بالینی دارد که دومرتبه انجام شودد ابر‬ ‫آزمایش ‪ ASO‬به ا له یک تا دو هفته از یکدییر تکرار شود و ا زایشی‬ ‫معادل چهار برابر یا بیشتر را نشان دهند‪ ،‬دلیز بر عفون حاد‬ ‫استرپتوککی میباشدد بهطورمعمول تیتر باالی ‪ 311‬تاد میتواند دارای‬ ‫ارزش بالینی باشدد‬

‫فصل نهم‪ :‬تشخیص سرولوژیکی سیفیلیس‬

‫‪ 4-3‬سیفیلیس‬ ‫عامز بیماری سججیفیلیس‪ 0‬نوعی باکتری از خانوادت اسججپیروک ها‪ ،‬به نام ترپونما‬ ‫پالیدوم‪ 3‬میباشجدد ایک باکتری یادر نیسج در محیطهای کشج م نوعی رشد کندد در‬ ‫آزمایشجیات‪ ،‬میکروب ترپونما پالیدوم را با تزریق در بیضه خربوش تکثیر دادت و نیهداری‬ ‫میکنندد تنها میزبان طبیعی ایک باکتری‪ ،‬انسان اس د‬ ‫بیماری سججیفیلیس جزو بیماریهای مقاربتی‪ 9‬اسجج و در ‪ 33‬در ججد موارد از‬ ‫طریق تمار جنسججی منتقز میشججودد همچنیک در ججورتیکه الیه اپیتلیال آس جی دیدت‬ ‫باشجد‪ ،‬در نتیجه تمار با یک زخت سجیفیلیسی میتواند از رات پوس و یا مصاط نیز وارد‬ ‫بدن شجودد پزشجکان‪ ،‬پرسجتاران و کادر آزمایشیات بهعل وضعی شغلی‪ ،‬در معرض خطر‬ ‫ابتال به ایک بیماری میباشندد‬ ‫بیماری سیفیلیس را ازنمر عالئت بالینی به سه مرحله تقسیتبندی میکنند‪:‬‬

‫‪Syphilis‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Terponema pallidum‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Venereal diseases‬‬

‫‪3‬‬

‫‪  56‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫مرحله اولیه‬

‫‪۷‬‬

‫دورت کمون بیماری سجججیفیلیس‪ ،‬بهطور متوسجججط ‪ 30‬روز اسججج د بعد از ورود‬ ‫میکروب به بدن‪ ،‬در محز ورود‪ ،‬زختهایی به نام شجانکر‪ 3‬به وجود میآیدد زخت شانکر در‬ ‫‪ 30‬در جد موارد‪ ،‬در نواحی تناسجلی ظاهر میشجودد در ‪ 0‬در جد موارد هت ممکک اسج‬ ‫زخت شججانکر در مقعد‪ ،‬روی ل ‪ ،‬زبان‪ ،‬لوزتها‪ ،‬پلک‪ ،‬پسججتان و نوک انیشججتان ظاهر شججودد‬ ‫پس از ورود ترپونما پالیدوم به بدن‪ ،‬باکتری میتواند از طریق خون و لنف در سججرتاسججر‬ ‫بدن پصش شجودد زخت شجانکر در جورتیکه به باکتریهای ثانویه آلودت نشود‪ ،‬بدون درد‬ ‫اسج و یطر آن به ‪ 9‬تا ‪ 31‬میلیمتر میرسجدد در ایک مرحله شجانس انتقال سیفیلیس از‬ ‫طریق مقارب جنسی‪ 91 ،‬تا ‪ 01‬در د اس د‬

‫مرحله ثانویه‬

‫‪9‬‬

‫مرحله ثانویه بیماری سجججیفیلیس حدود شجججش هفته تا شجججش مات بعد از ورود‬ ‫باکتری به بدن آغاز میشججودد عالئت مشججص ججه ایک مرحله‪ ،‬ضججایعاه پوسججتی و مصاطی‬ ‫میباشدد باکتری را میتوان از ایک ضایعاه جدا کردد‬

‫مرحله سوم یا فاز نهفته‬ ‫قط حجدود ‪ 91‬در جججد ا راد مبتالبه سجججیفیلیس وارد مرحله سجججوم بیماری‬ ‫میشجوندد ایک مرحله‪ ،‬ممکک اسج ‪ 3‬سال یا حتی ‪ 91‬سال پس از ورود میکروب به بدن‬ ‫اتفاق بیفتدد از بیک بیمارانی که وارد مرحله سجوم بیماری سیفیلیس میشوند‪ ،‬ح دود ‪31‬‬ ‫در جد مبتال به ضایعاه ع بی سیفیلیس‪ 91،1‬در د مبتال به ضایعاه یلبی و عرویی‪ 0‬و‬ ‫‪ 01‬در جججد مبتالبه نوعی تومور به نام بوما‪ 0‬میشجججوندد ضجججایعاه بوما‪ ،‬احتمااله پیامد‬ ‫واکنشهای ایمنی سجلولی بدن بیمار نسجب به باکتری ترپونما پالیدوم میباشد و ممکک‬ ‫اس در نقاط مصتلف بدن ازجمله مغز‪ ،‬کبد‪ ،‬استصوان و پوس ظهور یابدد‬

‫‪Primary‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Chancre‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Secondary‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Neurosyphilis‬‬

‫‪4‬‬

‫‪Cardiovascular syphilis‬‬

‫‪5‬‬

‫‪Gumma‬‬

‫‪6‬‬

‫فصل نهم‪ :‬تشخیص سرولوژیکی سیفیلیس ‪57 ‬‬

‫در هر سجججه مرحله وق‪ ،‬احتمال انتقال بیماری سجججیفیلیس از مادر به جنیک و‬ ‫ایجاد سجججیفیلیس نوزادی وجود داردد ترپونما پالیدوم میتواند پس از مات چهارم حاملیی‬ ‫به جنیک منتقزشججدت و باعث سججقطجنیک شججودد ولی ابر در اواخر حاملیی و یا در حیک‬ ‫زایمان منتقز شججود‪ ،‬نوزاد زندت به دنیا میآید اما مبتالبه سججیفیلیس نوزادی میباشججدد‬ ‫بجاکتری میتوانجد سجججیر طبیعی خود را در بجدن نوزاد طی کنجد‪ ،‬بجا ایک تفجاوه کجه در‬ ‫سیفیلیس نوزادی‪ ،‬شانکر را نداریتد‬ ‫بهتریک رات تشصی بیماری سیفیلیس‪ ،‬نمونهبیری مستقیت از زختهای شانکر‬ ‫در مرحله اول و بثوراه جلدی و مصاطی در مرحله دوم بیماری سجججیفیلیس و مشجججاهدت‬ ‫مسجتقیت عامز بیماری در زیر میکروسکوپ زمینه سیات (دارک یلد) میباشدد همچنیک‬ ‫آزمایشهای سرولوژی مصتلفی برای تشصی بیماری سیفیلیس وجود دارد که در ادامه‬ ‫در مورد آنها بحث میشودد‬ ‫‪ 2-3‬آزمایشهای سرولوژی تشخیص بیماری سیفیلیس‬ ‫پاسججخ ایمنی هومورال بدن نسججب به عامز بیماری سججیفیلیس‪ ،‬منجر به ظهور‬ ‫سه نوع آنتیبادی در سرم بیمار میشود‪:‬‬ ‫‪ )0‬آنتیبادی غیراخت ا ی به نام رآژیک سیفیلیسی‪ 0‬از کالر ‪IgM‬‬ ‫‪ )3‬آنتیبادی غیراخت ا ی ضد میکروبهای بروت ترپونما‪ 3‬از کالر ‪IgG‬‬ ‫‪ )9‬آنتیبادی اخت ا ی ضد ترپونما پالیدوم‪ 9‬از کالر ‪IgG‬‬ ‫تشججصی وجود یا عدم وجود هرکدام از ایک نوع آنتیبادیها در سججرم بیماران‪،‬‬ ‫مبنای آزمایشهای سرولوژی مصتلف تشصی بیماری سیفیلیس میباشدد بهعنوانمثال‪،‬‬ ‫تشججصی وجود یا عدم وجود آنتیبادی غیراخت ججا ججی و رآژیک سججیفیلیسججی در سججرم‬ ‫بیماران‪ ،‬مبنای آزمایشهای سجرولوژی غیراخت جا ی‪ RPR1‬و‪ ،0VDRL‬تشصی وجود یا‬ ‫عدم وجود آنتیبادی غیراخت ججا ججی ضججد میکروبهای بروت ترپونما در سججرم بیماران‪،‬‬

‫‪Syphilitic reaginic antibody‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Group treponemal antibody‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Specific treponemal antibody‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Venereal Disease Research Laboratory‬‬

‫‪4‬‬

‫‪Rapid Plasma Reagin‬‬

‫‪5‬‬

‫‪  58‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫مبنای آزمایش سجرولوژی غیراخت جا ی کلمر‪ 0‬یا ثبوه مکمز پروتئیک رایتر‬

‫(‪(RPCFT3‬‬

‫و تشصی وجود یا عدم وجود آنتیبادی اخت ا ی ضد ترپونما پالیدوم در سرم بیماران‪،‬‬ ‫بیماری سیفیلیس نمیر ‪FTA-ABS9‬‬ ‫مبنای آزمایشهای سجرولوژی اخت جا ی تشصی‬ ‫میباشدد‬ ‫‪ 4-2-3‬آزمایشهای سرولوژی غیراختصاصی سیفیلیس‬

‫الف) آزمایشهای‬

‫‪ RPR‬و ‪VDRL‬‬

‫در بیمجاران مبتالبجه سجججیفیلیس‪ ،‬نوعی آنتیبجادی ایجاد میشجججود که بهطور‬ ‫غیراخت جا جی یادر اس به سفولیپیدهای بسیاری از با ها ‪ ،‬نمیر کاردیولیپیک یل‬ ‫باو مت جز شجودد به ایک آنتیبادی که از کالر ‪ IgM‬اس ‪ ،‬آنتیبادی رآژیک سیفیلیسی‪،‬‬ ‫آنتیلیپوئیدال و یا آنتیبادی واسرمک‪ 1‬میبویندد‬ ‫در آزمجایشهای ‪ VDRL‬و ‪ RPR‬با اسجججتفادت از آنتیژن ‪ VDRL‬که مصلوطی از‬ ‫کاردیولیپیک‪ ،‬کلسجترول و لیسیتیک میباشد‪ ،‬به جستجوی وجود یا عدم وجود آنتیبادی‬ ‫رآژیک سجججیفیلیسجججی میپردازنجدد از آزمجایشهای ‪ VDRL‬و ‪ RPR‬بهعنوان تسججج های‬ ‫غربالیری‪ 0‬برای سججیفیلیس اسججتفادت میشججودد زیرا با اسججتفادت از ایک دو آزمایش‪ ،‬تنها‬ ‫میتوان موارد مشجججکوک بججه بیمجاری سجججیفیلیس را مشجججص کردد ابر در ردی‪ ،‬ایک‬ ‫آزمجایشهجا در د عجاه متعجدد منفی شجججد‪ ،‬ارزش زیجادی دارد و رد مبتالبجه بیمججاری‬ ‫سجیفیلیس نمیباشجدد ولی چنانچه آنتیبادی رآژیک سجیفیلیسجی در شص ی مثب شد‪،‬‬ ‫باید عل آن را جستجو کردد‬ ‫آزمجایشهجای ‪ VDRL‬و ‪ RPR‬ممکک اسججج در بیماریهای غیرترپونمایی دییر‬ ‫نمیر لوپور‪ ،‬آنمی همولیتیک‪ ،‬ت روماتیسججمی و آرتری روماتوئید بهطور کاذب‪ ،‬مثب‬ ‫شوندد‬

‫‪Kolmer‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Reiters Protein Complement Fixation Test‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Fluorescent Treponemal Antibody Absorption‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Wasserman‬‬

‫‪4‬‬

‫‪Screening test‬‬

‫‪5‬‬

‫فصل نهم‪ :‬تشخیص سرولوژیکی سیفیلیس ‪59 ‬‬

‫مزی آزمایش ‪ RPR‬بر ‪ VDRL‬ایک اس که اواله برای انجام آزمایش ‪ RPR‬نیازی‬ ‫به حراره دادن سرم در ‪ 00‬درجه سانتیبراد (جه غیر عال کردن کمپلمان) نمیباشدد‬ ‫ثانیاه ازآنجاکه اسجار آزمایش ‪ RPR‬بر واکنشهای آبلوتیناسجیون اسجتوار اس (برخالف‬ ‫آزمایش ‪ VDRL‬که در آن واکنش لوکوالسیون اتفاق میا تد) میتوان نتیجه آزمایش را‬ ‫با چشت غیرمسلح و بدون نیاز به میکروسکوپ مشاهدت کردد‬ ‫روش انجام آزمایش ‪VDRL‬‬

‫‪0‬د یک یطرت ازسجرم بیمار را بر روی یک الم میکروبشناسی ریصته و به‬ ‫آن مقدار مشص ی از آنتیژن ‪ VDRL‬اضا ه نماییدد‬ ‫‪3‬د دو یطرت را بجا همزن پالسجججتکی مصلوط کردت و بعجد از چهجار دییقه‬ ‫حرک دورانی‪ ،‬الم را زیر میکروسججکوپ و با عدسججی ‪ 01‬ازنمر واکنش‬ ‫لوکوالسیون بررسی نماییدد‬ ‫دیج نمایید واکنش لوکوالسجججیون مثب در زیر میکروسجججکوپ‪ ،‬به جججوره‬ ‫تجمعاه سوزنی شکز مشاهدت میشودد بر اسار شده واکنش (تعداد و بزربی تجمعاه‬ ‫سوزنی شکز) جواب آزمایش را از منفی (عدم مشاهدت تجمعاه سوزنی شکز) تا واکنش‬ ‫مثب شدید بزارش نمایدد (شکز ‪)0-3‬د‬

‫شکل ‪ :۷-۳‬واکنش لوکوالسیون (تجمعاه سوزنی شکز)‪ ،‬در آزمایش ‪VDRL‬‬

‫از چپ به راس ‪ ،‬واکنش لوکوالسیون منفی‪ ،‬ضعیف و شدیدد‬

‫روش انجام آزمایش‬

‫‪RPR‬‬

‫آزمایش ‪ RPR‬با اسجتفادت از کی ‪( RPR‬شکز ‪ )3-3‬انجام میشود (دی نمایید‬ ‫کی مذکور را حدایز ‪ 01‬دییقه یبز از انجام آزمایش‪ ،‬از یصچال بیرون آوردت تا به دمای‬ ‫اتاق برسد)د‬

‫‪  61‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫اجزای موجود در کی ‪ RPR‬عبارهاند از‪:‬‬ ‫‪ )0‬یطرتچکان حاوی کنترل مثب‬ ‫‪ )3‬یطرتچکان حاوی کنترل منفی‬ ‫‪ )9‬یطرتچکان حاوی ذراه زغال که بر روی آن آنتیژن سججیفیلیسججی مت ججز اسجج (به‬ ‫همیک دلیز رنس سوسپانسیون داخز ایک یطرتچکان سیاترنس اس )د‬ ‫‪ )1‬الم زمینه سفید‬ ‫‪ )0‬همزن پالستیکی‬ ‫روش کار‬ ‫‪0‬د بر روی الم زمینه سجفید‪ 0 ،‬یطرت سججرم بیمار‪ 0 ،‬یطرت کنترل مثب و‬ ‫‪ 0‬یطرت کنترل منفی بریزیدد‬ ‫‪3‬د به هرکدام از یطرتها‪ 0 ،‬یطرت ذراه زغال‪ ،‬اضججا ه نمایدد با اسججتفادت از‬ ‫همزن پالسججتیکی‪ ،‬یطرتها را مصلوط نمودت به مده ‪ 3‬دییقه‪ ،‬بر روی‬ ‫روتاتور حرک دورانی دهیدد‬ ‫‪9‬د جواب را ازنمر آبلوتیناسجیون بررسجی نمایید و بسته بهشده واکنش‬ ‫آبلوتیناسیون‪ ،‬جواب آزمایش را از منفی (عدم مشاهدت آبلوتیناسیون)‬ ‫تا مثب شدید بزارش نماییدد‬

‫شکل ‪ :۲-۳‬کی‬

‫‪RPR‬‬

‫فصل نهم‪ :‬تشخیص سرولوژیکی سیفیلیس ‪60 ‬‬

‫ب) آزمایش کلمر یا ثبوت مکمل پروتئین رایتر )‪(RPCFT‬‬ ‫عالوت بر ظهور آنتیبجادی رآژیک در بیماران سجججیفیلیسجججی‪ ،‬معمواله آنتیبادی‬ ‫دییری از کالر ‪ IgG‬در سجرم ایک بیماران ایجاد میشود که آنتیبادی ضد بروت ترپونما‬ ‫نامیدت میشجودد دروایع ایک آنتیبادی بر ضجد آنتیژنهای اشتراکی بیک میکروب ترپونما‬ ‫پالیدوم و ترپونماهای غیر بیماریزا میباشججدد ازجمله ترپونماهای غیر بیماریزا‪ ،‬سججوش‬ ‫رایتر‪0‬میباشد که میتوان آن را در محیطهای کش م نوعی رشد دادد‬ ‫آزمایشججی که برای تشججصی آنتیبادی ضججد بروت ترپونما‪ ،‬در آزمایشججیات انجام‬ ‫میبیرد‪ ،‬آزمایش کلمر یا ثبوه مکمز پروتئیک رایتر میباشججدد در ایک آزمایش از سججوش‬ ‫رایتر بهعنوان آنتیژن اسججتفادت میشججودد ایک آزمایش نیز همانند آزمایشهای ‪ VDRL‬و‬ ‫‪ RPR‬برای تشجصی بیماری سجیفیلیس‪ ،‬اخت جا جی نیسج و در جوره مثب شدن‪،‬‬ ‫بهطور یاطع نمیتواند دلیلی بر مبتال بودن رد به سججیفیلیس باشججد‪ ،‬اما منفی بودن آن‬ ‫ارزش زیادی داردد آزمایش کلمر در ‪ 0‬در د ا راد طبیعی مثب میشودد‬ ‫‪ 2-2-3‬آزمایشهای اختصاصی سیفیلیس‬

‫در آزمایشهای اخت جا جی تشصی بیماری سیفیلیس‪ ،‬به جستجوی وجود یا‬ ‫عدم وجود آنتیبادی اخت جا ججی (از کالر ‪ )IgG‬ضججد باکتری ترپونما پالیدوم‪ ،‬در سججرم‬ ‫بیماران پرداخته میشودد‬ ‫ازجمله آزمایشهای اخت جا ی تشصی بیماری سیفیلیس‪ ،‬میتوان به تس‬ ‫نسجججلک مایر‪ 3‬یا آزمایش بیحرک سجججازی ترپونما پالیدوم‪ (TPI) 9‬اشجججارت کردد در ایک‬ ‫آزمایش از سجوش نیکلس‪ 1‬بهمنمور تشجصی آنتیبادی اخت جا ی ضد ترپونما استفادت‬ ‫میشججودد ازآنجاکه برای انجام ایک آزمایش احتیاج به سججوش زندت میباشججد‪ ،‬ایک آزمایش‬ ‫قط در آزمایشیاتها یی که یادرند میکروب ترپونما پالیدوم را در بیضه خربوش نیهداری‬ ‫نمایند‪ ،‬انجام می شودد در ایک آزمایش‪ ،‬میکروب زندت ترپونما پالیدوم را در مجاوره سرم‬ ‫بیمار و کمپلمان یرار میدهندد در جورتیکه سجرم بیمار حاوی آنتیبادی اخت ا ی ضد‬ ‫‪Reiter‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Nelson-Mayer‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Treponema Pallidum immobilization Test‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Nichols‬‬

‫‪4‬‬

‫‪  62‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫ترپونما پالیدوم باشجججد‪ ،‬در مجاوره کمپلمان باعث نابودی و بیحرک شجججدن میکروب‬ ‫میشججود که در زیر میکروسججکوپ زمینهسججیات یابزبررس جی اس ج د امروزت‪ ،‬ایک آزمایش به‬ ‫دلیز مشجججکاله نیهداری سجججوش نیکلس و طوالنی بودن انجام آن‪ ،‬متداول نمیباشجججدد‬ ‫بنابرایک امروزت از آزمایشهای دییری نمیر ‪ FTA-ABS‬و االیزا برای تشججصی آنتیبادی‬ ‫اخت ا ی ضد ترپونما استفادت میشودد‬ ‫در آزمایش ‪( FTA-ABS‬نوعی آزمایش ایمونو لوئورسجانس میباشجد) سرم بیمار‬ ‫را بر روی المی که بر سجطح آن آنتیژنهای میکروب ترپونما پالیدوم‪ ،‬مت ز شدت اس ‪،‬‬ ‫اضجا ه میکنندد در جوره وجود آنتیبادیهای اخت ا ی در سرم بیمار‪ ،‬آنتیبادیهای‬ ‫اخت جا جی ضجد ترپونما پالیدوم به آنتیژنهای سجطح الم مت ز شدت و کمپلکسهای‬ ‫آنتیبادی–آنتیژن شججکز میبیردد در مرحله بعد‪ ،‬بهمنمور شججناسججایی ایک کمپلکسها‪،‬‬ ‫آنتیبجادیهجایی (آنتیبادی ثانویه یا آنتی هیومک) را که به یسجججم ‪ Fc‬آنها یک مادت‬ ‫لورسجن (بهعنوانمثال‪ FITC ،‬یا ‪ )PE‬مت جز شدت اس ‪ ،‬بر روی الم اضا ه کردت و پس‬ ‫از شججسججتشججوی الم آن را زیر میکروسججکوپ لورسججانس بررسججی میکنند (شججکز ‪)9-3‬د‬ ‫مشجججاهجدت نقاط سجججبزرنس بر روی الم‪ ،‬تائید کنندت تشجججکیز کمپلکسهای آنتیبادی‬ ‫اخت جا ی–آنتیژنهای ترپونما پالیدوم میباشدد اثباه حضور آنتیبادیهای اخت ا ی‬ ‫ضد ترپونما پالیدوم در سرم‪ ،‬دالل بر ابتالی شص به بیماری سیفیلیس داردد‬

‫شکل ‪ :۵-۳‬ت ویر شماتیک از آزمایش ‪ FTA-ABS‬برای تشصی‬

‫یطعی بیماری سیفیلیس‬

‫فصل نهم‪ :‬تشخیص سرولوژیکی سیفیلیس ‪63 ‬‬

‫‪ 9-3‬انتخاب آزمایش مناسب تشخیص سیفیلیس‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫ازآنججاکجه در ابتجدای بیمجاری سجججیفیلیس (هفته اول)‪ ،‬آزمایشهای‬ ‫سججرولوژی تشججصی بیماری سججیفیلیس‪ ،‬منفی میباشججد‪ ،‬بهتریک‪،‬‬ ‫سججریعتریک و ارزانتریک رات تشججصی بیماری سججیفیلیس در مرحله‬ ‫اولیه آن‪ ،‬نمونهبرداری مسجججتقیت از ترشجججحاه شجججانکر و پیدا کردن‬ ‫اسجپیروک های ترپونما پالیدوم با اسجتفادت از میکروسکوپ زمینهسیات‬ ‫میباشدد‬ ‫بعد از ظهور شجججانکر بر روی پوسججج ‪ ،‬آزمایشهای سجججرولوژی در ‪91‬‬ ‫در ججد موارد پس از یک هفته‪ ،‬و حدود ‪ 31‬در ججد موارد بعد از سججه‬ ‫هفته‪ ،‬مثب میشجججوندد در مرحله اول بیماری سجججیفیلیس‪ ،‬آزمایش‬ ‫اخت جا جی ‪ FTA-ABS‬یدری زودتر از آزمایش غیراخت ا ی ‪VDRL‬‬ ‫مثب میشودد‬ ‫برای تشجججصی بیمجاری سجججیفیلیس در مرحلجه دوم بیماری‪ ،‬بازهت‬ ‫بهتریک بزینه نمونهبرداری مسججتقیت از زختها و بثوراه جلدی و پیدا‬ ‫کردن اسجججپیروک های ترپونما پالیدوم در ترشجججحاه با اسجججتفادت از‬ ‫میکروسکوپ زمینهسیات میباشدد بهعالوت اینکه در مرحله دوم بیماری‬ ‫سیفیلیس‪ ،‬آزمایشهای سرولوژی در ‪ 33‬در د موارد مثب میشوندد‬ ‫در مرحله سوم بیماری سیفیلیس‪ ،‬بهتریک آزمایش سرولوژی‪ ،‬آزمایش‬ ‫‪ FTA-ABS‬میباشججدد بهعالوت اینکه پیشججنهاد میشججود در ایک مرحله‪،‬‬ ‫آزمایش ‪ VDRL‬بهمنمور تشججصی سججیفیلیس ع ججبی بر روی مایع‬ ‫نصاع انجام بیردد‬

‫‪  64‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫فصل دهم‪ :‬آزمایش تشخیص حاملگی‬

‫‪ 4-41‬مقدمه‬ ‫متداولتریک‪ ،‬آسجججانتریک‪ ،‬ارزانتریک و سجججریعتریک روش تشجججصی حاملیی‪،‬‬ ‫جسججتجوی هورمون بنادوتروپیک جفتی انسججان (‪ )0hCG‬در ادرار با اسججتفادت از روشهای‬ ‫سجججرولوژیکی میبججاشججججدد هورمون ‪ hCG‬در دوران حججاملیی‪ ،‬توسجججط سجججلولهججای‬ ‫س جینسججیشججیوترو وبالس ج ‪ 3‬جف ‪ 9‬تولید شججدت و ابتدا در سججرم و سججپس در ادرار یابز‬ ‫تشجصی اس د ایک هورمون ‪ 9‬تا ‪ 0‬روز بعد از عق ا تادن عاده ماهانه‪ 1‬در ادرار و یبز‬ ‫از آن در سجرم بانوان باردار یابز تشجصی اس و حدود دو هفته پس از زایمان طب یعی‪،‬‬ ‫در سرم ناپدید شدت و یابز تشصی نمیباشدد‬ ‫هورمون ‪ hCG‬سجججاختار بلیکوپروتئینی داردد مقدار یند هورمون مذکور از تمام‬ ‫هورمونهای دییر انسجان بیشجتر اس د هورمون ‪ hCG‬از دو زنجیر آلفا و بتا تشکیز شدت‬

‫‪human Chorionic Gonadotropin‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Syncytiotrophoblast‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Placenta‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Menstrual cycle‬‬

‫‪4‬‬

‫‪  66‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫اسج د زنجیر آلفای هورمون ‪ hCG‬از نمر سججاختمانی با هورمونهای ‪ 3FSH ،LH0‬و‬

‫‪TSH9‬‬

‫مشججابه اس ج ‪ ،‬اما زنجیر بتای آن‪ ،‬سججاختار منح ججر بفردی داردد به همیک دلیز‪ ،‬اسججار‬ ‫آزمایشهای سجججرولوژی تعییک حاملیی‪ ،‬جسجججتجوی زنجیر بتای هورمون ‪ hCG‬در ادرار‬ ‫میباشدد‬ ‫در دختران و زنهای جوانی که ازدواج نکردتاند و یا از روشهای مصتلف ضجججد‬ ‫بارداری اسجتفادت مینمایند‪ ،‬به طور متوسجط هر ‪ 39‬روز سجیکلی تکرار میشود که از آن‬ ‫تح عنوان سجیکز ماهانه یا سجیکز یاعدبی‪ ،‬یاد میشجودد روزهای پایانی ایک سیکز‪ ،‬با‬ ‫خونریزی همرات اس د در طی سیکز ماهانه‪ ،‬یکسری تغییراه هورمونی رخ میدهدد‬ ‫در نیمه اول سججیکز (‪ 01‬روز اول) هورمونهای ‪ FSH‬و ‪ LH‬تولید میشججوندد در‬ ‫روز ‪( 01‬اواسجججط دوران یاعدبی)‪ ،‬هورمون ‪ LH‬به میزان زیادی تولید میشجججود که باعث‬ ‫تحریک تصمک بذاری‪ 1‬از ولیکول میشودد پس از آزاد شدن تصمک‪ ،‬ولیکول به جست‬ ‫زرد تبدیز شججدت و شججروع به تولید هورمون پروژسججترون میکندد هورمون پروژسججترون با‬ ‫تأثیر بر روی سججلولهای دیوارت رحت‪ ،‬باعث تکثیر سججلولهای دیوارت رحت شججدت و سججب‬ ‫میشجود تا سلولهای دیوارت رحت از نمر منابع غذایی سرشار شوندد جست زرد‪ ،‬طول عمر‬ ‫کوتاهی دارد و با تحلیز ر تک آن‪ ،‬در وایع منبع تولید پروژسترون از بیک میرودد بنابرایک‬ ‫دیوارت رحت ریزش پیدا کردت و وخونریزی شججروع میشججودد بدیک ترتی دوبارت سججیکز‬ ‫یاعدبی تکرار میشودد‬ ‫ابر در روز ‪ 01‬که تصمکبذاری انجام میشجود‪ ،‬اسپرم در مجاوره تصمک یرار‬ ‫بیرد‪ ،‬تصمک بارورشجدت و سجلول تصت ایجاد میشجودد سلول تصت شروع به تکثیر کردت و‬ ‫بالسججتوسججی ها را بهوجود میآوردد در اطراف سججلولهای بالسججتوسججی ‪ ،‬سججلولهای‬ ‫ترو وبالسج و سجلولهای سجنسیشیوترو وبالس به وجود میآیندد ایک سلولها‪ ،‬اولیک‬ ‫سججلولهایی هسججتند که هورمون ‪ hCG‬را تولید میکنندد هورمون ‪ hCG‬تولیدشججدت از ایک‬ ‫سجججلولهجا‪ ،‬بر روی جسجججت زرد اثر بجذاشجججتجه و از تحلیز ر تک آن جلوبیری میکندد‬ ‫پروژسترون تولیدشدت از جست زرد‪ ،‬بر روی سلولهای دیوارت رحت اثر بذاشته و از ریزش‬ ‫‪Luteinizing Hormone‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Follicle Stimulating Hormone‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Thyroid Stimulating Hormone‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Ovulation‬‬

‫‪4‬‬

‫فصل دهم‪ :‬آزمایش تشخیص حاملگی ‪67 ‬‬

‫آنهجا جلوبیری کردت و بجدیک ترتی زمینه را برای النه بزینی و شجججروع حاملیی آمادت‬ ‫میکندد در روز ‪ ،33‬النه بزینی‪ 0‬انجام میشجججود و با تشجججکیز جف ‪ ،‬تولید هورمونهای‬ ‫‪ hCG‬و پروژسترون‪ ،‬توسط سلولهای جف انجام میبیردد‬ ‫معمواله هورمون ‪ hCG‬را میتوان یجک هفتجه بعد از تصمکبذاری یا ‪ 31‬روز بعد‬ ‫از آخریک یاعدبی در سجججرم یا ادرار شجججص حامله جسجججتجو کردد تولید هورمون‬ ‫توسط جف در طول ‪ 3‬مات حاملیی انجام میشود اما میزان تولید آن در ماتهای مصتلف‬ ‫حاملیی متفاوه اسججج (نمودار ‪)0-01‬د بهایکترتی که مقدار هورمون ‪ hCG‬در ابتدای‬ ‫حجاملیی‪ ،‬کت و در روز ‪ 01‬تجا ‪( 91‬مجات دوم حاملیی) تولید ‪ hCG‬به میزان زیادی انجام‬ ‫میبیرد و ممکک اسجج تا ‪ 301‬واحد بیکالمللی در هر میلیلیتر (‪ )IU/ml‬برسججدد بعد از‬ ‫روز ‪ 01‬تجا ‪ 91‬تولید هورمون ‪ hCG‬کاهش مییابد‪ ،‬بهطوریکه در شجججروع ‪ 9‬ماهه‪ 3‬دوم‬ ‫جججفر نمیشجججود و تا آخر‬ ‫حجاملیی تولید هورمون ‪ hCG‬کاهش مییابد‪ ،‬ولی هیچوی‬ ‫حاملیی‪ ،‬پیوسجته به میزان ‪ 01‬تا ‪ IU/Ml 00‬تولید میشجودد تا اینکه حدود دو هفته پس‬ ‫از زایمان طبیعی‪ ،‬در سرم ناپدیدشدت و یابزتشصی نمیباشدد‬

‫‪hCG‬‬

‫نمودار ‪ :۷-۷0‬تغییراه تولید هورمون ‪ hCG‬در طی حاملیی‬

‫‪Implantation‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Trimester‬‬

‫‪2‬‬

‫‪  68‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫عالوت بر ایککه میتوان با جستجوی وجود یا عدم وجود هورمون ‪ hCG‬در نمونه‬ ‫ادرار‪ ،‬حجاملیی را تشجججصی‬

‫داد‪ ،‬میتوان بجا انجدازتبیری مقدار هورمون ‪ hCG‬به برخی‬

‫حاالت پاتولوژیک پی بردد‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫کاهش تولید هورمون ‪ hCG‬از میزان طبیعی آن‪ ،‬مطرپ کنندت احتمال‬ ‫سقطجنیک و حاملیی خارج رحمی‪ 0‬میباشدد‬ ‫ا زایش تولید غیرطبیعی هورمون ‪ hCG‬از میزان طبیعی آن (بیشتر از‬ ‫‪ ،)IU/ml 301‬مطرپ کننججدت احتمجال بیمججاریهجا و تومورهججایی نمیر‬ ‫کارسینومای جفتی‪ ،3‬مول هیداتیدیفرم‪ 9‬و کارسینومای اولیه تصمدان‬ ‫میباشجدد به عالوت اینکه در مردان مبتالبه تومورهای بیضه و همچنیک‬ ‫تومورهای تولیدکنندت هورمون ‪ hCG‬مانند سرطان ریه‪ ،‬از زنجیر بتای‬ ‫هورمون ‪ hCG‬بهعنوان مارکر تومور استفادت میشودد‬

‫‪ 2-41‬روشهای مختلف تشخیص و اندازهگیری هورمون ‪hCG‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪ )0‬روش ممانع از آبلوتیناسیون غیر عال ذراه التکس‬ ‫‪0‬‬ ‫‪ )3‬روش آبلوتیناسیون غیر عال ذراه التکس‬ ‫‪ )9‬روش االیزا‬ ‫در بیک چهار روش وق‪ ،‬روش اول در آزمایشجیاتهای تشصی طبی‪ ،‬بیشتریک‬ ‫کاربرد را داردد که در ادامه‪ ،‬روش انجام آن بهطور مف ز توضیحدادت شدت اس د‬ ‫‪ 4-2-41‬روش ممانعت از آگلوتیناسیون غیرفعال ذرات التکس‬

‫آزمایش‪ ،‬با اسججتفادت از کی ‪ hCG‬و در دو مرحله انجام میشججود (دی نمایید‬ ‫کی مذکور را حدایز ‪ 01‬دییقه یبز از انجام آزمایش‪ ،‬از یصچال بیرون آوردت تا به دمای‬ ‫اتاق برسد)د اجزای موجود در کی عبارهاند از‪:‬‬ ‫‪ )0‬یطرتچکان حاوی کنترلمثب (ادرار شص حامله)‬ ‫‪Ectopic pregnancy‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Choriocarcinoma‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Hidatidiform mole‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Passive latex agglutination inhibition test‬‬

‫‪4‬‬

‫‪Reversed passive latex agglutination‬‬

‫‪5‬‬

‫فصل دهم‪ :‬آزمایش تشخیص حاملگی ‪69 ‬‬

‫‪ )3‬یطرتچکان حاوی کنترلمنفی (ادرار شص‬

‫غیر حامله)‬

‫‪ )9‬یطرتچکان حاوی آنتیبادی بر ضد زنجیر بتای هورمون‬ ‫‪ )1‬یطرتچکجان حججاوی ذراه التکس کججه بر روی آنهججا زنجیر بتجای هورمون ‪hCG‬‬ ‫مت ز شدت اس د‬ ‫‪hCG‬‬

‫‪ )0‬اسالید زمینهسیات و همزن پالستیکی‬ ‫روش انجام آزمایش‬ ‫الف) روش کیفی‬ ‫در مرحله اول کار‪:‬‬ ‫‪0‬د بر روی اسالید زمینهسیات‪ 0 ،‬یطرت نمونه ادرار‪ 0 ،‬یطرت کنترلمثب‬

‫و‬

‫‪ 0‬یطرت کنترلمنفی بریزیدد‬ ‫‪3‬د به هرکدام از آنها‪ ،‬یک یطرت آنتیبادی بر ضجججد زنجیر بتای هورمون‬ ‫‪ hCG‬اضا ه نماییدد‬ ‫‪9‬د با همزن پالستیکی دو یطرت را مصلوط کردت و حدود ‪ 91‬ثانیه حرک‬ ‫دورانی دهیدد‬ ‫در مرحله دوم کار‪:‬‬ ‫‪1‬د به هرکدام از مجموعههای مرحله اول یک یطرت از سوسپانسیون ذراه‬ ‫التکس اضجا ه کردت‪ 3 ،‬دییقه حرک دورانی دهید و جواب آزمایش را‬ ‫ازنمر آبلوتیناسیون بررسی نماییدد‬ ‫تفسیر آزمایش‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫در یطرت مربوط به کنترلمثب ‪ ،‬میبایسجج ذراه آبلوتینه مشججاهدت‬ ‫نشجججود ولی در یطرت مربوط بجه کنترلمنفی‪ ،‬بجایجد ذراه آبلوتینه را‬ ‫مشاهدت نمایید‬ ‫در نمونجه ادرار مورد آزمجایش‪ ،‬ابر ذراه آبلوتینجه مشجججاهجدت شجججد‪،‬‬ ‫نشجججاندهندت عدم وجود هورمون ‪ hCG‬در نمونه ادرار‪ ،‬و حامله نبودن‬ ‫شجص اسج ‪ ،‬اما ابر ذراه آبلوتینه مشاهدت نشد‪ ،‬نشاندهندت وجود‬ ‫هورمون ‪ hCG‬در نمونه ادرار‪ ،‬و حامله بودن شص اس د‬

‫‪  71‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫ب) روش کمی‬ ‫باهی اویاه الزم اسجج مقدار نسججبی هورمون ‪ hCG‬در ادرار محاسججبه شججودد‬ ‫بدیکمنمور‪:‬‬ ‫‪0‬د ابتدا نمونه ادرار را در لولههای آزمایش‪ ،‬با سجججرم یزیولوژی به ترتی‬ ‫‪ 0/1 ،0/3‬و ‪ 0/9‬و غیرت رییق نماییدد‬ ‫‪3‬د سپس از هرکدام از لولهها ‪ 0‬یطرت برداشته و بر اسار روش ک یفی که‬ ‫در بجاال توضجججیح دادت شجججد‪ ،‬برای وجود یجا عدم وجود هورمون‬ ‫بررسی نماییدد‬ ‫‪9‬د آخریک یطرتای که در آن آبلوتیناسجیون مشجاهدت نشود بهعنوان تیتر‬ ‫هورمون ‪ hCG‬درنمر بییریدد‬ ‫‪1‬د درنهای ‪ ،‬مقدار هورمون ‪ hCG‬را از رمول زیر محاسبه نماییدد‬

‫‪hCG‬‬

‫‪ =V× D× S‬مقدار هورمون ‪hCG‬‬

‫در رمول وق‪ :V ،‬حجت ادرار برحس میلیلیتر‪ :D ،‬مصرج کسر مربوط به تیتر هورمون‪،‬‬ ‫‪ :S‬حساسی کی میباشدد‬ ‫همچنیک برای محاسجبه مقدار هورمون ‪ hCG‬در ادرار ‪ 31‬ساعته‪ ،‬کا یس ادرار‬ ‫‪ 31‬سججاعته را در یک ظرف تمیز جمعآوری کردت و در رمول وق بهجای ‪ V‬عدد مربوط‬ ‫به حجت ادرار ‪ 31‬ساعته را یرار دهیدد‬ ‫نکتهها‬ ‫‪ )0‬بهتریک نمونه برای تشجججصی هورمون ‪ hCG‬به روش التکس‪ ،‬نمونه ادرار اول جججبح‬ ‫اسجج ‪ ،‬زیرا در طول شجج کمتر مایعاه م ججرف میشججود و بنابرایک‪ ،‬ادرار غلیظ بودت و‬ ‫غلم مواد موجود در آن‪ ،‬تقریباه برابر غلم سرمی آنها میباشدد‬ ‫‪ )3‬واژتهایی چون تسجج براویندکس‪ ،‬تسجج حاملیی و یا پربننسججی‪ ،‬همیی به معنای‬ ‫آزمایش تشصی حاملیی میباشدد‬ ‫د‬

‫فصل یازدهم‪ :‬آزمایش ویدال‬

‫‪ 4-44‬مقدمه‬ ‫‪0‬‬

‫آزمایش کالسجججیک ویدال‪ ،‬اولیک بار در سجججال ‪ 0930‬میالدی توسجججط ویدال‬ ‫دانشججمند رانسججوی‪ ،‬برای تشججصی بیماری ح ججبه (سججالمونلوز) به مجمع پزشججکان‬ ‫بیمارسجتانهای پاریس ارائه شجدد در آزمایش ویدال به جسجتجوی حضور آنتی بادی ضد‬ ‫سالمونال در سرم بیمار و تیتراسیون آن پرداخته میشودد‬ ‫اسججار آزمایش ویدال‪ ،‬آبلوتیناسججیون عال مسججتقیت‪ 3‬میباشججدد در آزمایش‬ ‫کالسجججیجک ویجدال‪ ،‬میکروب سجججالمونال‪ 9‬بهعنوان آنتیژن به کار میر اما امروزت در‬ ‫آزمایش ویدال‪ ،‬از آنتیژنهای سجججوماتیک (آنتیژن ‪ )O‬و الژل (آنتیژن ‪ )H‬باکتریهای‬ ‫زیر استفادت میشود‪:‬‬ ‫‪ )0‬سالمونال تیفی دی )‪(S. Typhi D‬‬ ‫‪ )3‬سالمونال پاراتیفی آ )‪(S. Paratyphi A‬‬ ‫‪ )9‬سالمونال پاراتیفی بی )‪(S. Paratyphi B‬‬

‫‪Widal‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Direct active agglutination‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Salmonella‬‬

‫‪3‬‬

‫‪  72‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫‪ )1‬سالمونالپاراتیفی سی‬

‫)‪(S. Paratyphi C‬‬

‫آن‪،‬‬

‫در آزمایشجیات‪ ،‬سوسپانسیون آنتیژنی ویدال‪ ،‬بنفشرنس میباشد‪ ،‬که عل‬ ‫استفادت از مواد رنیی نمیر کریستال ویوله میباشدد‬ ‫‪ 2-44‬ایمونولوژی بیماری حصبه‬

‫سجه نوع آنتیژن مهت سالمونال که علیه آنها در بدن آنتیبادی ساخته میشود‪،‬‬ ‫عبارهاند از‪:‬‬ ‫‪ )0‬آنتیژن ‪( O‬سجو ماتیک‪ LPS ،‬یا اندوتوکسیک)د ایک آنتیژن ساختار لیپوپلیساکاریدی‬ ‫داردد‬ ‫‪ )3‬آنتیژن ‪( H‬تاژک یا الژل باکتری که از پروتئیک الژلیک ساختهشدت اس )د‬ ‫‪ )9‬آنتیژن ‪( k‬کپسجججولی یا ‪ )Vi0‬که در بیماریزایی باکتری نقش زیادی دارد و از جنس‬ ‫پلیساکارید میباشدد ایک آنتیژن‪ ،‬ممکک اس در بعضی سالمونالها وجود نداشته باشدد‬ ‫در بدن بیمار مبتالبه ح ججبه (تیفوئید)‪ ،‬علیه هر سججه دسججته آنتیژنهای وق‪،‬‬ ‫آنتیبادی ساخته میشودد ترتی‬

‫بروز ایک آنتیبادیها‪ ،‬به وره نمودار ‪ 0-00‬میباشدد‬

‫نمودار ‪ :۷-۷۷‬ترتی بروز آنتیبادیها در بیماران مبتالبه ح به‬

‫‪Virulence‬‬

‫‪1‬‬

‫فصل یازدهم‪ :‬آزمایش ویدال ‪73 ‬‬

‫حدود یک هفته پس از ورود باکتری سالمونال به بدن‪ ،‬نوعی آنتیبادی از کالر‬ ‫‪ IgM‬علیه آنتیژن ‪( O‬اندوتوکسیک) باکتری ساخته میشودد تیتر ایک آنتیبادی‪ ،‬بهتدریج‬ ‫در سججرم باال ر ته و بعد از سججه مات روکش میکندد وجود ایک آنتیبادی در سججرم‪ ،‬ازنمر‬ ‫تشصی کلینیکی‪ ،‬ارزش زیادی دارد و نشاندهندت عفون حاد میباشدد‬ ‫آنتیبادی ضجد آنتیژن ‪ H‬یا همان آنتیبادی ضججد الژل باکتری‪ ،‬از کالر‬ ‫بودت و از روز دهت به بعد‪ ،‬در سجرم ظاهر میشجودد تیتر ایک آنتیبادی در سرم‪ ،‬بهسرع‬ ‫بجاال ر تجه و تجا مدهها حتی پس از بهبودی در بدن بایی میماندد بنابرایک‪ ،‬اثباه وجود‬ ‫ایک آنتیبادی در سرم شص ‪ ،‬بدون اثباه وجود آنتیبادی علیه آنتیژن ‪ ،O‬ازنمر بالینی‬ ‫ارزش زیادی نداردد عالوت بر ایک‪ ،‬متعای تزریق واکسک ح به نیز تیتر ایک آنتی بادی در‬ ‫سرم ا زایش مییابدد‬ ‫آنتیبادی علیه آنتیژن ‪) k‬آنتیژن کپسجججولی( از هفته سجججوم به بعد سجججاخته‬ ‫میشججود و از کالر ‪ IgM‬اسجج د تیتر ایک آنتیبادی در سججرم ا زایش چندانی نمییابدد‬ ‫تشجصی حضجور ایک آنتی بادی در سجرم‪ ،‬بیشجتر در رابطه با ا راد نایز باکتری سالمونال‬ ‫مطرپ اس د نایلیک‪ ،‬باکتری سالمونال را در کیسه فرای خود حمز میکنندد‬ ‫‪IgG‬‬

‫‪ 9-44‬تشخیص آزمایشگاهی حصبه‬ ‫بهتریک رات تشجججصی عجامجز یجک بیمجاری عفونی‪ ،‬جداکردن عامز بیماری از‬ ‫نمونههای بیولوژیک بیمار و تشججصی هوی آن میباشججدد بنابرایک‪ ،‬در هفته اول بیماری‬ ‫ح به یبز از آنکه تیتر آنتیبادی در سرم باال رود‪ ،‬باکتری سالمونال را میتوان به ترتی‬ ‫از خون‪ ،‬مد وع و سجپس ادرار بر روی محیطهای کشج میکروبشجناسی مانند ‪ SS‬آبار‬ ‫جدا کرد (سجججالمونال در محیط ‪ SS‬آبار‪ ،‬تولید ‪ H2S‬میکند و کلونیهای سجججیاترنس به‬ ‫وجود میآوردد)‬ ‫در بسجیاری از موارد‪ ،‬اسجتفادت خودسرانه آنتیبیوتیک‪ ،‬باعث منفی شدن جواب‬ ‫کشج ها میشجودد در ایک حال بهتریک رات تشجصی بیماری ح به‪ ،‬آزمایش سرولوژی‬ ‫ویدال میباشدد‬ ‫‪ 1-44‬آزمایش سرولوژی ویدال‬ ‫آزمایش ویدال به دو روش سججریع (روش اسججالیدی) و کند (روش لولهای) انجام‬ ‫میشججودد سججرم بیمار میبایسجج حدایز با آنتیژنهای ‪ O‬و ‪ H‬سججه باکتری سججالمونال‬

‫‪  74‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫(سجالمونالهای بروت ‪ B, A‬و ‪ )D‬آزمایش شجودد (دی نمایید ویالهای حاوی آنتیژنهای‬ ‫مذکور را حدایز ‪ 01‬دییقه یبز از انجام آزمایش‪ ،‬از یصچال بیرون آوردت تا به دمای اتاق‬ ‫برسجججنجد)د روش لولجهای‪ ،‬بجهعلج ویج بیر بودن‪ ،‬قط برای آنتیژنهایی که در روش‬ ‫اسالیدی مثب شدتاند‪ ،‬انجام میشودد‬ ‫الف) روش اسالیدی‬ ‫‪0‬د بر روی یک اسالید شیریرنس (بهتر اس از کاشی استفادت شود)‪ ،‬در‬ ‫شججش ردیف‪ ،‬س جرم بیمار را در حجتهای مصتلف (‪ 01 ،31 ،11 ،91‬و‬ ‫‪ 0‬میکرولیتر) بریزید (شکز ‪)0-00‬د‬ ‫‪3‬د آنتیژنهای مربوطه (آنتیژنهای ‪ O‬و ‪ H‬سه سالمونالی ‪ B, A‬و ‪ )D‬را‬ ‫در جوره نیاز‪ ،‬مطابق دستور شرک سازندت رییق نمودت‪ ،‬به هرکدام‬ ‫از حجتهججای مصتلف سجججرم بیمججار در مرحلججه یبججز‪ 0 ،‬یطرت آنتیژن‬ ‫مربوطه اضا ه نماییدد‬ ‫‪9‬د با اسجججتفادت از همزن پالسجججتیکی‪ ،‬یطرتها را مصلوط کردت و به اندازت‬ ‫دایرتای به یطر ‪ 3‬سججانتیمتر‪ ،‬بسججترش دهیدد اسججالید را بهآرامی‪ ،‬به‬ ‫مده ‪ 9‬دییقه در دس و یا روی روتاتور حرک دهیدد‬ ‫‪1‬د پسازایک مده‪ ،‬یطرتها را ازنمر آبلوتیناسجیون بررسی نمودت و جواب‬ ‫را به وره زیر یادداش نمایید‪:‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ 011‬در د آنتیژن آبلوتینه شدت اس ‪)1+( :‬‬ ‫تقریباه ‪ 00‬در د آنتیژن آبلوتینه شد اس ‪)9+( :‬‬ ‫تقریباه ‪ 01‬در د آنتیژن آبلوتینه شد اس ‪)3+( :‬‬ ‫تقریباه ‪ 30‬در د آنتیژن آبلوتینه شد اس ‪)0+( :‬‬

‫‪ ‬آبلوتیناسیون دیدت نمیشود‪( :‬منفی)‬ ‫در ادامه‪ ،‬برای آنتیژنهایی که جواب آبلوتیناسججیون آنها مثب شججدت اسجج ‪،‬‬ ‫روش لولهای را انجام دهیدد‬

‫فصل یازدهم‪ :‬آزمایش ویدال ‪75 ‬‬

‫شکل ‪ :۷-۷۷‬روش اسالیدی آزمایش ویدال‬

‫نکته‬ ‫‪ )0‬معمواله بر روی ویالهای حاوی آنتیژنهای مصتلف سجججالمونال‪ ،‬از حروف انیلیسجججی‬ ‫بزرگ و کوچک به ترتی برای نشجان دادن آنتیژن ‪ O‬و آنتیژن ‪ H‬به وره زیر استفادت‬ ‫میشود‪:‬‬ ‫‪ :D‬آنتیژن ‪ O‬سججججالمونالتیفی ‪ :d ،D‬آنتیژن ‪ H‬سججججالمونالتیفی ‪ :A ،D‬آنتیژن ‪O‬‬ ‫سججالمونالپاراتیفی ‪ :a ،A‬آنتیژن ‪ H‬سججالمونالپاراتیفی ‪ :B ،A‬آنتیژن ‪ O‬سججالمونالپاراتیفی‬ ‫‪ :b ،B‬آنتیژن ‪ H‬سالمونالپاراتیفی ‪B‬‬ ‫ب) روش لولهای‬ ‫‪0‬د دت عدد لولهآزمایش تمیز انتصاب کردت و پس از شمارتبذاری در جالولهای یرار‬ ‫دهیدد‬ ‫‪3‬د در لوله اول ‪ 1/3‬میلیلیتر‪ ،‬و به لولههای شججمارت ‪ 3‬تا ‪ 1/0 ،01‬میلیلیتر سججرم‬ ‫یزیولوژی اضا ه نماییدد‬ ‫‪9‬د سججپس به لوله شججمارت ‪ 1/0 ،0‬میلیلیتر (‪ 011‬میکرولیتر) سججرم بیمار اضججا ه‬ ‫کردت‪ ،‬محتویاه داخز لوله را با تکان دادن لوله مصلوط نماییدد‬ ‫‪1‬د از لوله شجججمارت ‪ 1/0 ،0‬میلیلیتر برداشجججته‪ ،‬به لوله شجججمارت ‪ 3‬اضجججا ه نماییدد‬ ‫محتویاه داخز لوله را با تکان دادن لوله مصلوط نماییدد سججپس از لوله شججمارت‬

‫‪  76‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫‪ 1/0 ،3‬میلیلیتر برداشججته و به لوله شججمارت ‪ 9‬اضججا ه نماییدد ایک کار را تا لوله‬ ‫شجججمارت ‪ 01‬ادامه دهید و از لوله شجججمارت ‪ 1/0 ،01‬میلیلیتر برداشجججته‪ ،‬بیرون‬ ‫بریزیدد‬ ‫‪ .۳‬در ادامه‪ 1/0 ،‬میلیلیتر از آنتیژن موردنمر را به لولههای ‪ 0‬تا ‪ 01‬اضا ه نماییدد‬ ‫محتویجاه داخز لولهها را با تکان دادن لولهها مصلوط نماییدد دقت نمایید در‬ ‫پایان این مرحله‪ ،‬به ترتی‬

‫از لوله شرماره ‪ ۷‬تا ‪ ۷0‬رقتهایی با مضرب ‪۲‬‬

‫(‪ ... ۷/۱0 ،۷/۲0‬تا ‪ ۷/۷0۲۱0‬از سرم بیمار تهیه کردهاید‪.‬‬ ‫‪0‬د لولهها را به مده ‪ 0‬دییقه‪ ،‬با سرع ‪ 3011‬دور در دییقه سانتریفوژ نماییدد‬ ‫‪0‬د لولهها را بهآرامی از سجانتریفوژ درآوردت‪ ،‬به ترتی از لوله شمارت ‪ 0‬تا ‪ ،01‬ازنمر‬ ‫آبلوتیناسیون بررسی نماییدد‬ ‫‪9‬د نتیجه آزمایش را در تکتک لولهها به وره زیر خواندت و یادداش نمایید‪:‬‬ ‫‪ ‬تمام آنتیژن موجود در لولهآزمایش‪ ،‬آبلوتینه شجدت و مایع باالی رسجوب شفاف‬ ‫اس ‪1+ :‬‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫تقریباه ‪ 00‬در ججد آنتیژن موجود در لولهآزمایش‪ ،‬آبلوتینه شججدت و مایع باالی‬ ‫رسوب نسبتاه کدر اس ‪9+ :‬‬ ‫تقریباه ‪ 01‬در ججد آنتیژن موجود در لولهآزمایش‪ ،‬آبلوتینه شججدت و مایع باالی‬ ‫رسوب نسبتاه کدر اس ‪3+ :‬‬ ‫تقریباه ‪ 30‬در ججد آنتیژن موجود در لولهآزمایش‪ ،‬آبلوتینه شججدت و مایع باالی‬ ‫رسوب نسبتاه کدر اس ‪0+ :‬‬ ‫آبلوتیناسجیون مشجاهدت نمیشجود و سوسپانسیون داخز لوله‪ ،‬کاماله کدر اس ‪:‬‬ ‫منفی‬ ‫درنهای ‪ ،‬آخریک ریتی از سجججرم را که در لوله مربوط به آن‪ ۳0 ،‬درصررد (‪)۲+‬‬

‫آبلوتینه مشاهدت میشود‪ ،‬بهعنوان تیتر نهایی آنتیبادی بزارش نماییدد‬ ‫الزم بجه یجادآوری اسججج که روش لولهای قط برای آنتیژنهایی که در روش‬ ‫اسججالیدی مثب شججدتاند‪ ،‬انجام میبیردد پس بسججته به تعداد آنتیژنهایی که در روش‬ ‫اسجججالیجدی جواب مثبج دادتانجد‪ ،‬تعجداد لولجهها در روش لولهای مشجججص میبرددد‬ ‫بهعبارهدییر برای هر آنتیژنی که در روش اسججالیدی جواب مثب دادت اس ج ‪ 01 ،‬لوله‪،‬‬ ‫در روش لولهای انتصاب میشودد‬

‫فصل یازدهم‪ :‬آزمایش ویدال ‪77 ‬‬

‫نکتهها‬ ‫‪ )0‬ویال های حاوی آنتیژن را حدایز ‪ 00‬دییقه یبز از شججروع آزمایش از یصچال بیرون‬ ‫آوردت تا به دمای محیط برسججند‪ ،‬و به مقدار نیاز‪ ،‬مطابق دسججتور شججرک سججازندت رییق‬ ‫نماییدد‬ ‫‪ )3‬ازآنجاکه در بیماری ح به‪ ،‬آنتیبادی ضد آنتیژن ‪ ،O‬از روز هشتت به بعد و آنتیبادی‬ ‫ضججد آنتیژن ‪ H‬از روز دهت دوازدهت به بعد در سججرم ظاهر میشججود‪ ،‬به ایک دلیز ممکک‬ ‫آزمایش‬

‫اس در هفته اول بیماری جواب آزمایش ویدال‪ ،‬منفی شودد بنابرایک‪ ،‬میبایس‬ ‫ویدال را در روزهای بعد نیز تکرار کردد‬ ‫‪ )9‬حدایز تیتر یابزیبول در آزمایش ویدال‪ ،‬برای کشججورهای مصتلف متفاوه اسجج د در‬ ‫ایران‪ ،‬چنانچه تیتر آنتیبادی ضجججد آنتیژن ‪ 0/91 ،O‬و تیتر آنتیبادی ضجججد آنتیژن ‪،H‬‬ ‫‪ 0/11‬باشججد بیمار‪ ،‬مشججکوک به ح ججبه یا شججبه ح ججبه میباشججد و در ججورتیکه تیتر‬ ‫آنتیبادی ضجد آنتیژن ‪ ،O‬حدایز ‪ 0/001‬و تیتر آنتیبادی ضد آنتیژن ‪ ،H‬حدایز ‪0/91‬‬ ‫یا بیشتر باشد‪ ،‬بیمار‪ ،‬به ح به یا شبه ح به مبتالس د‬ ‫‪ )1‬آنتیبادی ضجد آنتیژن ‪ H‬سجالمونال از کالر ‪ IgG‬میباشد‪ ،‬و میتواند از طریق جف‬ ‫از مجادر مبتالبه ح جججبه به جنیک و طبیعتاه نوزاد منتقزشجججدت و آزمایش ویدال نوزاد را‬ ‫مثب نمایدد ولی آنتیبادی ضججد آنتیژن ‪ ،O‬چون از کالر ‪ IgM‬اسجج ‪ ،‬توانایی عبور از‬ ‫جفج را نداردد بنابرایک‪ ،‬مثب شجججدن آنتی ‪ H‬بهتنهایی در آزمایش ویدال نوزاد و حتی‬ ‫ا راد بزربسال‪ ،‬ارزش بالینی نداردد‬

‫‪  78‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫فصل دوازدهم‪ :‬آزمایش رایت‬

‫‪ 4-42‬مقدمه‬ ‫میکروبهای بروسجال‪ 0‬در انسججان بیماری بروسججلوز‪ ،‬ت مال یا ت مواج‪ 3‬ایجاد‬ ‫میکنندد مصزن ا جلی ایک میکروبها‪ ،‬حیواناه و بص و دامها میباشدد میکروبهای‬ ‫بروسجال میتواند در حیوان مادت باعث سجقطجنیک شجوندد انسان‪ ،‬بیشتر از طریق م رف‬ ‫لبنیاه مانند شجیر نجوشجیدت‪ ،‬پنیر‪ ،‬بسجتنی و خامه آلودت‪ ،‬یا تمار مسجتقیت با حیواناه‬ ‫بیمار (در مورد کشجاورزان‪ ،‬دامداران‪ ،‬دامپزشجکان و کارکنان کشتارباتها) به بیماری ت‬ ‫‪9‬‬ ‫مال مبتال میشودد بنابرایک بیماری ت مال ‪ ،‬یک بیماری مشترک بیک انسان و حیوان‬ ‫میباشدد‬ ‫بونههای مصتلف میکروب بروسجججال‪ ،‬بر اسجججار میزبان طبقهبندی و نامبذاری‬ ‫شدتاند‪:‬‬ ‫‪ )0‬بروسال آبورتور‪ 1‬که مصزن آن باو میباشدد‬

‫‪Brucella‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Undulant fever‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Zoonosis‬‬

‫‪3‬‬

‫‪B. abortus‬‬

‫‪4‬‬

‫‪  81‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫‪ )3‬بروسال ملیتنسیس‪ 0‬که مصزن آن بوسفند و بز میباشدد‬ ‫‪ )9‬بروسال کانیس‪ 3‬که مصزن آن سس میباشدد‬ ‫‪ )1‬بروسال سویس‪ 9‬که مصزن آن خوک میباشدد‬ ‫چهار بونه وق‪ ،‬عامز بیماری ت مال در انسان میباشندد در ایران‪ ،‬عامز ت‬ ‫مال بیشجتر از نوع باوی و بوسفند (بص و بروسال ملیتنسیس) میباشدد بیماری ت‬ ‫مال ازنمر بالینی به سه وره حاد‪ 1‬تح حاد و مزمک‪ 0‬دیدت میشودد‬ ‫ت مواج‪ ،‬ضجایعاه و دردهای اسجتصوانی مف لی و پس از آن‪ ،‬اختالاله ع بی‬ ‫از عالئت بالینی بیماری ت مال میباشندد‬ ‫‪ 2-42‬ایمونولوژی بروسلوز‬ ‫واکنش دسجتیات سجیسججتت ایمنی بدن علیه میکروبهای بروسجال به دو ججوره‬ ‫ایمنی سججلولی یا ازدیاد حسججاسججی تأخیری‪ (DTH) 0‬و ایمنی هومورال به ججوره تولید‬ ‫آنتیبادی علیه آنتیژنهای سججطحی میکروب میباشججدد الزم به ذکر اس ج میکروبهای‬ ‫بروسجال اید آنتیژن ‪ ( H‬الژل) بودت و قط آنتیژن ‪ O‬یا سوماتیک دارندد از طرف دییر‪،‬‬ ‫یکبار آلودبی به بروسججلوز‪ ،‬موج م ججونی یطعی نمیشججودد پاسججخ آنتیبادی علیه‬ ‫میکروب بروسجال‪ ،‬شامز تولید ‪ IgG, IgM‬و مقدار جزئی ‪ IgE‬میباشد بهایکترتی که در‬ ‫اواخر هفته اول و اوایز هفته دوم بهتدریج آنتیبادی ‪ ،IgM‬در سججرم ظاهر میشججود و در‬ ‫روزهای ‪ 09‬تا ‪ 30‬مقدار آن به حداکثر میرسدد‬ ‫تولید آنتیبادی ‪ IgG‬ی اخت ا ی (‪ IgG1‬و ‪ )IgG2‬از روزهای ‪ 01‬تا ‪ 30‬بیماری‬ ‫آغازشجدت و پس از چند هفته (هفته چهارم تا هشجتت) تیترش از ‪ IgM‬نیز بیشتر میشودد‬ ‫وره بیرد‪ ،‬تیتر ‪ IgG‬کاهش مییابد اما ابر‬ ‫در جورتیکه درمان با آنتیبیوتیک مناس‬ ‫درمان مناس انجام نشود یا درمان‪ ،‬نای انجام شود‪ ،‬بیماری وارد مرحله مزمک میشودد‬ ‫در ایک حال تیتر مثب سرم اکثراه مربوط به آنتیبادی ‪ IgG‬میباشدد‬ ‫‪B. melitensis‬‬

‫‪1‬‬

‫‪B. canis‬‬

‫‪2‬‬

‫‪B. suis‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Acute‬‬

‫‪4‬‬

‫‪Chronic‬‬

‫‪5‬‬

‫‪Delayed Type Hypersensitivity‬‬

‫‪6‬‬

‫فصل دوازدهم‪ :‬آزمایش رایت ‪80 ‬‬

‫‪ 9-42‬تشخیص آزمایشگاهی‬ ‫بهتریک روش یطعی تشصی بروسلوز‪ ،‬کش خون‪ ،‬مغز استصوان‪ ،‬مایع مغزی‪-‬‬ ‫نصاعی‪ ،‬مایع مف جلی و دییر نمونهها و جداسجازی باکتری بروسجال می باشدد کش خون‬ ‫باید در مویعی که ت باالس ‪ ،‬انجام شودد‬ ‫‪ 1-42‬تشخیص سرولوژیکی بروسلوز‬ ‫متأسجفانه همیشججه کشج نمونه و جداسجازی باکتری بروسججال‪ ،‬بص ججو در موارد مزمک‬ ‫بیماری با مو قی همرات نمیباشجججد‪ ،‬به همیک دلیز‪ ،‬سجججازمان بهداشججج جهانی برای‬ ‫تشجصی بیماری بروسجلوز‪ ،‬آزمایشهای سجرولوژی استانداردی را تو یه نمودت اس که‬ ‫در ادامه به آنها پرداخته میشودد‬ ‫‪ 4-1-42‬آزمایش رز‪-‬بنگال‬

‫سریعتریک آزمایش سرولوژی اولیه یا غربالی‪ 0‬برای تشصی ت مال ‪ ،‬آزمایش‬ ‫رز‪-‬بنیال میباشجدد اسار ایک آزمایش آبلوتیناسیون مستقیت میباشد که در عرض چند‬ ‫دییقه میتوان سجرمهای مثب (ا راد مبتالبه ت مال ) را از منفی (ا راد سالت) جدا کرد‬ ‫و سججپس‪ ،‬با آزمایش رای لولهای‪ ،‬تیتر آنتیبادی ضججد بروسججال را تعییک کردد به آزمایش‬ ‫رز‪-‬بنیال‪ ،‬آزمایش پلی تس ‪ ،‬کارد تس ‪ 3‬و آزمون سریع‪ 9‬نیز میبویندد‬ ‫روش انجام آزمایش‬ ‫‪0‬د بر روی یک جفحه سجفیدرنس (بهتر اسج از کاشی استفادت شود) ‪0‬‬ ‫یطرت (معادل ‪ 01‬میکرولیتر) سرم بیمار بریزیدد‬ ‫‪3‬د سجپس به آن‪ 0 ،‬یطرت از سوسپانسیون حاوی آنتیژن رز‪-‬بنیال اضا ه‬ ‫نماییدد‬ ‫‪9‬د با اسجججتفادت از همزن پالسجججتیکی‪ ،‬دو یطرت را مصلوط کردت به اندازت‬ ‫دایرتای به یطر ‪ 3‬سانتیمتر پصش نماییدد‬

‫‪Screening Test‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Card Test‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Rapid Test‬‬

‫‪3‬‬

‫‪  82‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫‪1‬د اسجالید را به مده ‪ 1‬دییقه در دس یا بر روی روتاتور حرک‬

‫دورانی‬

‫دهید و پسازایک مده‪ ،‬جواب را از نمر آبلوتیناسجیون بررسی نمایید‬ ‫(شکز ‪)0-03‬د‬ ‫سججرمهای مثب را (واکنش آبلوتیناسججیون در آنها مشججاهدتشججدت اس ج ) جدا‬ ‫کردت‪ ،‬با انجام آزمایش رای لولهای‪ ،‬تیتر آنتیبادی موجود در سرم را به دس آوریدد‬ ‫الزم به ذکر اس در آزمایش رز بنیال موارد مشکوک دیدت نمیشود و نتیجه با یاطعی‬ ‫مثب یا منفی میباشدد‬

‫شکل ‪ :۷-۷۲‬آزمایش رز‪-‬بنیال برای تشصی‬

‫سریع ت مال د مشاهدت آبلوتیناسیون در دایرتهای ‪ 3‬و‬

‫‪ ،1‬عدم مشاهدت آبلوتیناسیون در دایرتهای ‪ 0‬و ‪9‬د‬

‫‪ 2-1-42‬آزمایش رایت لولهای‬

‫‪0‬د دت عجدد لولجهآزمجایش تمیز انتصاب کردت و پس از شجججمارتبذاری در‬ ‫جالولهای یرار دهیدد‬ ‫‪3‬د در لولجه اول ‪ 1/3‬میلیلیتر‪ ،‬و بجه لولججههجای شجججمججارت ‪ 3‬تججا ‪1/0 ،01‬‬ ‫میلیلیتر سرم یزیولوژی اضا ه نماییدد‬ ‫‪9‬د سججپس به لوله شججمارت ‪ 1/0 ،0‬میلیلیتر (‪ 011‬میکرولیتر) سججرم بیمار‬ ‫اضا ه کردت‪ ،‬محتویاه داخز لوله را با تکان دادن لوله مصلوط نماییدد‬ ‫‪1‬د از لوله شججمارت ‪ 1/0 ،0‬میلیلیتر برداشججته‪ ،‬به لوله شججمارت ‪ 3‬اضججا ه‬ ‫نمجاییجدد محتویجاه داخجز لولجه را بجا تکان دادن لوله مصلوط نماییدد‬

‫فصل دوازدهم‪ :‬آزمایش رایت ‪83 ‬‬

‫سججپس از لوله شججمارت ‪ 1/0 ،3‬میلیلیتر برداشججته و به لوله شججمارت ‪9‬‬ ‫اضجا ه نماییدد ایک کار را تا لوله شمارت ‪ 01‬ادامه دهید و از لوله شمارت‬ ‫‪ 1/0 ،01‬میلیلیتر برداشته بیرون بریزیدد‬ ‫‪0‬د ‪ 1/0‬میلیلیتر از آنتیژن بروسجال را به لولههای ‪ 0‬تا ‪ ،01‬اضا ه نماییدد‬ ‫محتویجاه داخجز لولهها را‪ ،‬با تکان دادن لولهها مصلوط نماییدد دقت‬ ‫نمراییرد در پایان این مرحله‪ ،‬به ترتی‬

‫از لوله شررماره ‪ ۷‬تا ‪۷0‬‬

‫رقتهایی با مضررب ‪ ... ۷/۱0 ،۷/۲0( ۲‬تا ‪ ۷/۷0۲۱0‬از سرم بیمار‬ ‫تهیه کردهاید‪.‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪0‬د لولهها را به مده ‪ 0‬دییقه‪ ،‬با سججرع ‪ 3011‬دور در دییقه سججانتریفوژ‬ ‫نماییدد‬ ‫‪0‬د لولهها را بهآرامی از سججانتریفوژ درآوردت‪ ،‬به ترتی از لوله شججمارت ‪ 0‬تا‬ ‫‪ ،01‬از نمر آبلوتیناسیون بررسی نماییدد‬ ‫‪9‬د نتیجه آزمایش را در تک تک لولهها ب ججوره زیر خواندت و یادداشجج‬ ‫نمایید‪:‬‬ ‫تمام آنتیژن موجود در لوله آزمایش‪ ،‬آبلوتینه شجدت و مایع باالی رسوب شفاف‬ ‫اس ‪1+ :‬‬ ‫تقریباه ‪ 00‬در ججد آنتیژن موجود در لولهآزمایش‪ ،‬آبلوتینه شججدت و مایع باالی‬ ‫رسوب نسبتاه کدر اس ‪9+ :‬‬ ‫تقریباه ‪ 01‬در ججد آنتیژن موجود در لولهآزمایش‪ ،‬آبلوتینه شججدت و مایع باالی‬ ‫رسوب نسبتاه کدر اس ‪3+ :‬‬ ‫تقریباه ‪ 30‬در ججد آنتیژن موجود در لولهآزمایش‪ ،‬آبلوتینه شججدت و مایع باالی‬ ‫رسوب نسبتاه کدر اس ‪0+ :‬‬ ‫آبلوتیناسیون دیدت نمیشود و سوسپانسیون داخز لوله‪ ،‬کاماله کدر اس ‪ :‬منفی‬ ‫درنهجای ‪ ،‬آخریک ریتی ازسجججرم را که در لوله مربوط به آن ‪ ۳0‬درصررد (‪)۲+‬‬

‫آبلوتینه مشاهدت میشود‪ ،‬بهعنوان تیتر نهایی آنتیبادی ضد بروسلوز بزارش نماییدد‬

‫‪  84‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫نکتهها‬ ‫‪ )0‬شیشههای حاوی آنتیژن را حدایز ‪ 00‬دییقه یبز از شروع آزمایش‪ ،‬از یصچال بیرون‬ ‫آوردت تا به دمای محیط برسججند‪ ،‬و به مقدار نیاز‪ ،‬مطابق دسججتور شججرک سججازندت رییق‬ ‫نماییدد‬ ‫‪ )3‬ازآنجاکه میکروبهای بروسجال آبورتور‪ ،‬سجویس و ملیتنسیس با یکدییر آنتیژنهای‬ ‫مشججترکی دارند (یراب آنتیژنی) بنابرایک برای آزمایش رای ‪ ،‬معمواله از کلنیهای جاف‬ ‫باکتری بروسجججال آبورتور سجججویه ‪ 33‬یا ‪ ،03‬یا ملیتنسجججیس بهعنوان آنتیژن اسجججتفادت‬ ‫میشودد‬ ‫‪ )9‬حدایز تیتر یابزیبول در آزمایش رای ‪ ،‬برای کشجججورهای مصتلف متفاوه اسججج د در‬ ‫ایران‪ ،‬تیتر ‪ 0/91‬به باال‪ ،‬با در نمر بر تک عالئت بالینی و شججرایط شججغلی‪ ،‬مثب در نمر‬ ‫بر ته میشودد‬ ‫‪ )1‬مشججکز عمدت آزمایش رای ایک اسجج که بعد از درمان تا مدهها در تیتر یابزیبول‬ ‫مثبج بجایی میمجانجدد در ایکبونجه موارد در جججورتیکه تیتر آنتیبادی در مقایسجججه با‬ ‫آزمونهای یبلی‪ ،‬سجیر نزولی داشته باشد یا آزمایش ‪ 2ME-Wright‬منفی شود‪ ،‬دالل بر‬ ‫تأثیر درمان و بهبودی میباشدد‬ ‫‪ )0‬میکروبهای بروسجال با میکروبهای رانسجیسجال توالرنسجیس ویبریوکلرا و واکسک‬ ‫آنهجا و همچنیک یرسجججینیجا انتروکولیتیکا‪ 9‬یراب آنتیژنی داردد بنابرایک‪ ،‬عفون با ایک‬ ‫میکروبها میتواند سب ا زایش تیتر آنتیبادیهای ضد بروسال در آزمایش رای شودد‬ ‫‪0‬‬

‫‪3‬‬

‫‪ )0‬باهی به دلیز شججرایط شججغلی (دامداران‪ ،‬دامپزشججکان و کارکنان کشججتارباتها که در‬ ‫تمار با دامها میباشججند) ممکک اسجج بدون وجود بیماری بروسججلوز‪ ،‬آزمایش رای در‬ ‫تیتر‪ 0/931‬یا باالتر مثب شجودد بنابرایک‪ ،‬در تفسجیر جوابهای آزمایش رای ‪ ،‬میبایس‬ ‫شرایط شغلی شص ی در نمر بر ته شودد‬

‫‪Francisella tularensis‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Vibrio cholerae‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Yersinia enterocolitica‬‬

‫‪3‬‬

‫فصل دوازدهم‪ :‬آزمایش رایت ‪85 ‬‬

‫‪ )0‬آنتیبادی ضججد بروسججال از کالر ‪ IgG‬میباشججدد درنتیجه‪ ،‬میتواند از طریق جف ‪ ،‬از‬ ‫مادر مبتالبه ت مال به جنیک و طبیعتاه نوزاد منتقزشججدت آزمایشهای سججرولوژی نوزاد‬ ‫را مثبج نمجایجدد در ایکبونجه موارد‪ ،‬برای اثبجاه بیمجاری تج مال در نوزاد باید نتایج‬ ‫آزمایش ‪ 2ME-Wright‬با رای لولهای مقایسججه شججودد ابر تیتر آزمایش ‪ 2ME-Wright‬از‬ ‫رای لولهای کمتر باشجد‪ ،‬احتمااله ایک کاهش مربوط به ‪ IgM‬میباشد که در مجاوره ‪-3‬‬ ‫مرکجاپتواتانول از بیک ر ته اسججج د اثباه وجود آنتیبادی ‪ IgM‬در سجججرم نوزاد دالل بر‬ ‫بیماری ت مال داردد در ورتیکه جواب دو آزمایش مذکور یکسان باشد‪ ،‬نوزاد مبتالبه‬ ‫ت مال نمیباشججد و عل مثب شججدن ایک دو آزمایش در نوزاد‪ ،‬آنتیبادی ‪ IgG‬مادری‬ ‫میباشدد‬ ‫‪ 9-1-42‬آزمایش ‪2ME–Wright‬‬

‫ایک آزمایش پس از مثب شججدن آزمایش رای لولهای و بهمنمور تعییک کالر‬ ‫آنتیبادی انجام میشودد در ایک آزمایش آنتیبادی ‪ IgM‬به عل تأثیر مادت احیاکنندت ‪2-‬‬ ‫‪ ME‬از بیک میرود‪ ،‬درحالیکه آنتیبادی ‪ IgG‬به مادت ‪ 2-ME‬مقاوم بودت و از بیک نمیرودد‬ ‫مهتتریک کاربرد ایک آزمایش‪ ،‬تشجصی ا ترایی بروسلوز عال (آنتیبادی موجود در سرم‬ ‫اکثراه از کالر ‪ )IgG‬از بروسجلوز غیر عال (آنتیبادی موجود در سرم اکثراه از کالر ‪)IgM‬‬ ‫میباشدد‬ ‫روش انجام آزمایش‬ ‫روش انجام آزمایش ‪ 2-ME Wright‬مشابه رای لولهای بودت با ایک تفاوه که در‬ ‫لوله اول بهجای سرم یزیولوژی‪ ،‬مقدار ‪ 1/3‬میلیلیتر با ر حاوی مادت احیاکنندت ‪2-‬‬ ‫‪ ME‬اضا ه نماییدد لوله اول را به مده یک ساع در دمای اتاق یرار دهید و سپس‬ ‫رییقسازی سرم و بقیه کارها را انجام دهیدد‬

‫‪  86‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫‪ 1-1-42‬آزمایش کومبس رایت‬

‫ایک آزمایش برای تشجصی آنتیبادیهای نای ‪ 0‬یا مسدودکنندت‪ 3‬خ و اه در‬ ‫موارد رجع بروسجلوز یا مرحله مزمک بیماری انجام میشودد آنتیبادیهای نای بیشتر‬ ‫از کالر ‪ (IgG4, IgG3) IgG‬و ‪ IgA‬میباشندد‬

‫روش انجام آزمایش‬ ‫‪0‬د‬ ‫‪3‬د‬ ‫‪9‬د‬ ‫‪1‬د‬

‫‪0‬د‬

‫ابتدا آزمایش رای لولهای را مطابق دسججتورالعملی که یباله بفته شججد‬ ‫انجام دادت‪ ،‬نتایج را یادداش نماییدد‬ ‫سجپس به تمام لولهها‪ ،‬سجرم یزیولوژی تمیز اضا ه نمودت‪ ،‬لولهها را با‬ ‫سرع ‪ 3111‬دور در دییقه به مده ‪ 00‬دییقه سانتریفوژ نماییدد‬ ‫پسازایک مده لولهها را بهآرامی از سجججانتریفوژ درآوردت‪ ،‬مایع رویی را‬ ‫دور بریزیدد عمز شستشو را برای ‪ 3‬بار دییر تکرار نماییدد‬ ‫پس از اتمام شجججسجججتشجججو و خارج کردن حتی آخریک یطرت سجججرم‬ ‫یزیولوژی داخز لوله بر روی دستمالکاغذی‪ ،‬به رسوب داخز هر لوله‬ ‫یک یطرت آنتیهیومک (معرف کومبس) اضا ه نماییدد‬ ‫لولهها را به مده نیت تا ‪ 0‬سججاع در بک ماری ‪ 90‬درجه سججانتیبراد‬

‫یرار دهیدد‬ ‫‪0‬د سجججپس لولهها را به مده ‪ 00‬دییقه با سجججرع ‪ 3111‬دور در دییقه‬ ‫سانتریفوژ نماییدد‬ ‫‪0‬د لولهها را بهآرامی از سججانتریفوژ درآوردت‪ ،‬ازنمر آبلوتیناسججیون بررسججی‬ ‫نمجاییجد و آخریک ریتی را کجه در لولجه مربوط به آن‪ ،‬آبلوتیناسجججیون‬ ‫مشاهدت میشود بهعنوان تیتر آنتیبادی بزارش نماییدد‬

‫‪Incomplete‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Blocking‬‬

‫‪2‬‬

‫فصل سیزدهم‪ :‬تکنیکهای رسوب کمپلکسهای ایمنی در آگار‬ ‫‪ 4-49‬مقدمه‬ ‫یکی از مهتتریک وی بیهججای آنتیبججادیهججا‪ ،‬توانججایی آنهججا در رسجججوب دادن‬ ‫مولکولهجای آنتیژن از محیط محلول میبجاشجججدد علج ایک امر واکنش آنتیبجادیهای‬ ‫اخت ججا ججی و مولکولهای آنتیژن و تشججکیز شججبکهای‪ 0‬از کمپلکسهای درهتتنیدت‬ ‫آنتیبادی–آنتیژن میباشججد که به عل درشججتی بیشازاندازت نمیتواند در محلول بایی‬ ‫بماند و درنتیجه رسوب مینمایدد‬ ‫البته الزم به ذکر اسجج همیشججه رسججوب کمپلکسهای ایمنی پس از برخورد‬ ‫مولکولهای آنتیبادی و آنتیژن اتفاق نمیا تدد همانطور که در ججز اول کتاب اشججارت‬ ‫شججد‪ ،‬غلم نسججبی مولکولهای آنتیبادی و آنتیژن‪ ،‬در تشججکیز کمپلکسهای ایمنی‬ ‫بزرگ و درهتتنیدت در محیط محلول‪ ،‬مؤثر اسججج بهطوریکه در موارد ا زایش نسجججبی‬ ‫غلمج هرکدام از مولکولهای آنتیبادی (منطقه پروزون) و آنتیژن (منطقه پسجججتزون)‬ ‫نسجب به یکدییر‪ ،‬تنها کمپلکسهای ایمنی بسجیار کوچک و سبک شکزبر ته و رسوب‬ ‫ایمنی‪ 3‬اتفاق نمیا تد بلکه تنها در منطقه تعادل‪ 9‬هس که رسوب ایمنی اتفاق میا تدد‬ ‫‪1‬‬ ‫نکته مهت دییری که میبایسج به آن اشجارت شود آن اس که آنتیژنهای تکظر یتی‬ ‫‪Lattice‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Immunoprecipitate‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Equivalence zone‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Monovalent‬‬

‫‪4‬‬

‫‪  88‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫و آنتیبادیهای مونوکلونال‪ ،‬یادر به تشجججکیز رسجججوب ایمنی نمیباشجججند زیرا ایکبونه‬ ‫مولکولهجا یجادر بجه تشجججکیجز شجججبکجه درهتتنیدت کمپلکسهای آنتی بادی‪-‬آنتی ژن‬ ‫نمیباشندد‬ ‫‪ 2-49‬آگار و آگاروز‬ ‫آبار یک پلی سججاکارید پیچیدت با وزن مولکولی باال میباشججد که از جلبکهای‬ ‫دریایی به دس میآیدد آبار در دماهای باال (حدود ‪ 31‬درجه سانتیبراد) در محلولهای‬ ‫‪0‬‬ ‫آبی‪ ،‬حز و هنیام سجرد شجدن در دمای حدود ‪ 91‬تا ‪ 10‬درجه سانتیبراد تبدیز به ژل‬ ‫میشودد آباروز شکز خال یا ته تر آبار میباشدد‬ ‫معمواله تکنیکهای رسججوب ایمنی‪ ،‬در بسججتر ژلی که از حز کردن ‪ 0‬تا ‪ 3‬برم‬ ‫آبار یا آباروز در ‪ 011‬میلیلیتر با ر سجججفاه سجججالیک (‪ )PBS‬حا جججز میشجججود‪ ،‬انجام‬ ‫میبرددد ایک بسجججتر ژل‪ ،‬بهاندازت کا ی مقاوم بودت و دارای منا ذ با یطر مناسججج جه‬ ‫حرک مولکولهای پروتئینی میباشدد‬ ‫‪ 9-49‬انتشار مولکولهای آنتیبادی و آنتیژن در ژل‬ ‫تکنیجکهجای انتشجججار مولکولهجای آنتیبجادی و آنتیژن در ژل یا ا جججطالحاه‬ ‫تکنیکهای ایمونودیفیوژن‪ 3‬تکنیکهایی هستند که برای تعییک‪ ،‬تشصی و اندازتبیری‬ ‫مولکولهای آنتیبادی و آنتیژن اسججتفادت میشججوندد اسججار ایک روشها به ایک ججوره‬ ‫اسج که در بستر ژل‪ ،‬اکثر مولکولهای پروتئینی آنتیبادی و آنتیژن منتشرشدت و پس‬ ‫از برخورد با یکدییر و تشجکیز شجبکهای درهتتنیدت از کمپلکسهای آنتیبادی‪-‬آنتیژن‪،‬‬ ‫خط رسوبی و یا باند رسوبی شیریرنیی را بهوجود میآورندد‬ ‫تکنیجکهجای ایمونودیفیوژن بجه دو روش انججام میشجججوند‪ )0 :‬ایمونودیفیوژن‬ ‫دوطر ه (‪ )3 )9DID‬ایمونودیفیوژن یکطر ه دایرتای (‪)SRID1‬‬

‫‪Gel‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Immunodiffusion‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Double ImmunoDiffusion‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Single Radial ImmunoDiffusion‬‬

‫‪4‬‬

‫فصل سیزدهم‪ :‬تکنیکهای رسوب ‪89  ...‬‬

‫‪ 1-49‬ایمونودیفیوژن دوطرفه‬ ‫ایمونودیفیوژن دوطر ه یا ‪ DID‬که به آن تکنیک اخترلونی‪( 0‬پزشججک سججوئدی و‬ ‫مبدع ایک روش) نیز بفته میشجججود‪ ،‬یک تکنیک ایمونولوژیکی برای تعییک و تشجججصی‬ ‫کیفی آنتیبادیها و آنتیژنها میباشججدد در ایک روش بعد از حفر چاهکهایی در ژل در‬ ‫وا ججز مناسجج از یکدییر (‪ 0‬تا ‪ 3‬سججانتیمتر)‪ ،‬مولکولهای آنتیبادی و آنتیژن را در‬ ‫داخز چاهکهای مقابز هت میریزند و به مده ‪ 31‬تا ‪ 19‬ساع انکوبه میکنندد در طی‬ ‫ایک مده هر دو مولکول آنتیبادی و آنتیژن به جوره آزادانه در داخز ژل حرک نمودت‬ ‫و پس از واکنش با یکدییر و تشکیز شبکه درهتتنیدت کمپلکسهای آنتیبادی‪-‬آنتیژن‪،‬‬ ‫خطی رسوبی در ا له بیک دو چاهک تشکیز میشودد‬ ‫غلمج و انجدازت مولکولی آنتیبجادیها و آنتیژنها از عوامز مؤثر در سجججرع‬ ‫انتشججار آنها در ژل میباشججدد بهعنوانمثال هرچه غلم یک مولکول بیشججتر و اندازت آن‬ ‫کمتر باشججد‪ ،‬با سججرع بیشججتری در ژل حرک میکندد بنابرایک‪ ،‬ا ججله خط رسججوبی از‬ ‫هرکجدام از چجاهجکهجای آنتیبجادی و آنتیژن میتواند تا حدودی بیانیر غلم و اندازت‬ ‫مولکولهای آنتیبادی و آنتیژن باشدد‬ ‫یکی دییر از کجاربردهجای روش ‪ ،DID‬مقجایسجججه دو آنتیژن نامعلوم با یکدییر‬ ‫میباشجججدد بدیک جججوره که ابر دو آنتیژن نامعلوم ازنمر اپیتوپها با همدییر مشجججابه‬ ‫متفاوه و یا نیمه مشججابه باشججند‪ ،‬الیوی خطوط رسججوبی ایجادشججدت متفاوه خواهد بودد‬ ‫بدیکمنمور‪ ،‬با حفر یک چاهک در مرکز ژل و ریصتک آنتی سرم در آن‪ ،‬و حفر چاهک به‬ ‫تعجداد موردنیجاز در اطراف آن و ریصتک آنتیژنهجای متفجاوه در هرکدام‪ ،‬از روی الیوی‬ ‫خطوط رسوبی ایجادشدت میتوان به مشابه ‪ ،‬عدم مشابه و یا تشابه نسبی دو آنتیژن‬ ‫ازنمر اپیتوپی‪ ،‬پیبرد (شکز ‪)0-09‬د‬

‫‪Ouchterlony‬‬

‫‪1‬‬

‫‪  91‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫شکل ‪ :۷-۷۵‬ایمونودیفیوژن دوطر ه )‪ (DID‬به منمور مقایسه مشابه های اپیتوپی آنتیژنهاد‬ ‫شمارت ‪ 0‬مشابه ‪ ،‬شمارت ‪ 3‬عدم مشابه و شمارت ‪ 9‬تشابه نسبی آنتیژنها را نشان میدهدد‬

‫‪ 4-1-49‬روش انجام تکنیک ‪DID‬‬

‫مواد و وسایل الزم‬ ‫پودر آبار یا آباروز‪ ،‬الم هماتولوژی یا پلی های باکتریشناسی تمیز‪ ،‬با ر ‪،PBS‬‬ ‫آلبومیک انسانی (‪ ،)0 mg/ml‬آنتیبادی ضد آلبومیک انسانی‪ ،‬شعله باز‬ ‫روش کار‬ ‫‪0‬د ‪ 0‬برم آبار یا آباروز را در ‪ 011‬میلیلیتر ‪ PBS‬و بر روی شجججعله باز‪،‬‬ ‫داخز یک ظرف شیشهای آزمایشیاهی بهطور کامز حز کنیدد‬ ‫‪3‬د سجپس اجازت دهید تا محلول آبار در محیط آزمایشیات تا دمای حدود‬ ‫‪ 10‬درجه سانتیبراد‪ ،‬سرد شودد‬ ‫‪9‬د با اسججتفادت از پیپ ‪ 01‬میلیلیتری‪ ،‬مقدار مناسجج از محلول آبار را‬ ‫روی هر اسجالید یا داخز پلی باکتریشناسی بریزید و اجازت دهید تا‬ ‫کاماله سرد شدت و ببنددد‬

‫فصل سیزدهم‪ :‬تکنیکهای رسوب ‪90  ...‬‬

‫‪1‬د با اسججتفادت از الیوی شججکز ‪ ،3-09‬تعدادی چاهک در ژل حفر نماییدد‬ ‫برای حفر چجاهک در جججوره نداشجججتک ژل پانچر میتوانید از پیپ‬ ‫پاسجتور شیشهای و مکش دهانی استفادت کنیدد البته احتیاط کنید در‬ ‫زمان مکش‪ ،‬ژل از پیپ وارد دهان نشودد‬ ‫‪0‬د‬ ‫‪0‬د‬ ‫‪0‬د‬

‫‪9‬د‬

‫ری ج هججای ‪ 0/00 ،0/9 ،0/1 ،0/3‬و ‪ 0/93‬از آلبومیک در‬ ‫کنیدد‬ ‫‪ 31‬میکرولیتر از آلبومیک رییقشجججدت را در چاهکهای اطراف‪ ،‬و ‪31‬‬ ‫میکرولیتر از آنتیآلبومیک را در چاهک مرکزی بریزیدد‬ ‫اسالیدها را به مده ‪ 31‬ساع در دمای اتاق و در یک محیط مرطوب‬ ‫انکوبه کنید (برای ایجاد محیط مرطوب میتوانید مقداری پنبه خیس‬ ‫را در مجاور اسالیدها و در داخز یک ظرف دربسته یرار دهید)د‬ ‫پس از مدهزمان مذکور‪ ،‬اسججالیدها را ازنمر تشججکیز خطوط رسججوبی‬ ‫بررسی نمایید (شکز ‪)9-09‬د‬ ‫‪PBS‬‬

‫تهیججه‬

‫شکل ‪ :۲-۷۵‬تکنیک ‪DID‬د به باندهای رسوبی شیریرنس بیک چاهک مرکزی (حاوی آنتیسرم) و دو‬ ‫چاهک ‪ 0‬و ‪( 9‬حاوی آنتیژن) دی نماییدد‬

‫‪ 5-49‬ایمونوالکتروفورز‬ ‫تکنیک ایمونوالکترو ورز‪ 0‬روش توسعهیا ته ‪ DID‬میباشدد در ایک تکنیک‪ ،‬ابتدا‬ ‫مولکولها ی پروتئینی با نیروی الکتریکی و بر اسجججار تفاوه شجججارژ از یکدییر تفکیک‬ ‫‪Immunoelectrophoresis‬‬

‫‪1‬‬

‫‪  92‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫میشجوندد سپس‪ ،‬با اضا ه کردن آنتی سرم در شیاری بهموازاه مسیر الکترو ورز‪ ،‬واکنش‬ ‫آنتی بادی‪-‬آنتی ژن اخت جا جی جوره بر ته و کمانها و یا یورهای رسجوبی تشکیز‬ ‫میشود (شکز ‪)9-09‬د‬ ‫تکنیک ایمونوالکترو ورز‪ ،‬در تشجججصی نقای ایمنی (مویعیکه بدن علیه یک‬ ‫آنتیژن خا ‪ ،‬آنتی بادی تولید نمیکند)‪ ،‬نقای سجیسجتت کمپلمان‪ ،‬تشصی‬ ‫میلوما و تشصی پروتئیکهای غیرطبیعی در سرم و ادرار کاربرد داردد‬

‫شکل ‪ :۵-۷۵‬ایمونوالکترو ورزد دایرتهای باال و پاییک (یط‬

‫مولتیپز‬

‫کاتد)‪ ،‬محز ریصتک نمونه حاوی پروتئیک‬

‫(بهعنوانمثال سرم انسان) میباشندد پس از الکترو ورز و تفکیک پروتئیکها از یکدییر‪ ،‬در شیار وسط‪،‬‬ ‫آنتیسرم ریصته میشودد پس از انکوباسیون‪ ،‬کمانها و یا یورهای رسوبی تشکیز میشوندد‬

‫‪ 6-49‬ایمونودیفیوژن یکطرفه دایرهای‬ ‫ایمونودیفیوژن یکطر ه دایرتای یا ‪ SRID‬که به آن تکنیک مانسجججینی‪( 0‬مبدع‬ ‫ایک روش) نیز بفته میشججود‪ ،‬یک تکنیک ایمونولوژیکی برای تعییک کمی آنتیبادیها و‬ ‫آنتیژنهجا میبججاشجججدد در ایک تکنیججک برخالف ‪ ،DID‬قط بججه یکی از دو طرف واکنش‬ ‫(معمواله آنتیژن)‪ ،‬در بسجججتر ژل اجازت انتشجججار دادت میشجججود و طرف دییر که معمواله‬ ‫آنتیبادی میباشد‪ ،‬با غلم مناس در ژل ثاب بودت و اجازت انتشار پیدا نمیکندد‬ ‫در ‪ SRID‬آنتیژن را در داخجز چجاهجکهایی که درون ژل حفرشجججدت و حاوی‬ ‫آنتیبادی اخت جا ی میباشد میریزندد سپس به مده ‪ 31‬تا ‪ 19‬ساع انکوبه میکنندد‬ ‫در طی ایک مده‪ ،‬آنتیژن به جججوره دایرتای در ژل انتشجججار مییابد و پس از برخورد با‬ ‫آنتیبادی و تشججکیز شجججبکه درهتتنیدت از کمپلکسهای آنتیبادی‪-‬آنتیژن به جججوره‬ ‫‪Mancinic‬‬

‫‪1‬‬

‫فصل سیزدهم‪ :‬تکنیکهای رسوب ‪93  ...‬‬

‫دایرتای‪ ،‬رسججوب میکند (شججکز ‪)1-09‬د اندازت یطر دایرت رسججوبی‪،‬ه ارتباط مسججتقیمی با‬ ‫غلم آنتیژن داردد با داشجججتک غلم های اسجججتاندارد از یک آنتیژن و رسجججت نمودار‪،‬‬ ‫میتوان غلم یک آنتیژن مجهول را محاسبه کرد (شکز ‪)0-09‬د‬

‫شکل ‪ :۱-۷۵‬تکنیک ‪SRID‬د یطر دایرتهای رسوبی‪ ،‬ارتباط مستقیمی با غلم آنتیژن داردد‬

‫شکل ‪ :۳-۷۵‬نمودار استاندارد در تکنیک ‪SRID‬د با رست نمودار بر اسار غلم های استانداد‪ ،‬می¬توان‬ ‫غلم آنتیژن مجهول را محاسبه کرد‬

‫‪  94‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫تکنیجک ‪ ،SRID‬روشجججی منجاسججج و ارزان جه اندازتبیری غلم‬

‫سجججرمی‬

‫آنتیبادیهای ‪ IgG ،IgA ،IgM‬و همچنیک یطعاه ‪ C3‬و ‪ C4‬کمپلمان میباشدد‬ ‫امروزت شجججرک های مصتلف ایرانی‪ ،‬پلی های آمادت ‪ SRID‬را جه اندازتبیری‬ ‫کالرهای مصتلف آنتیبادی و همچنیک یطعاه کمپلمان به روش میرسانندد‬ ‫‪ 7-49‬ایمونوالکتروفورز راکتی‬ ‫تکنیجک ایمونوالکترو ورز راکتی‪ 0‬روش توسجججعهیا ته ‪ SRID‬میباشجججدد در ایک‬ ‫تکنیک‪ ،‬ابتدا آنتیژنها را در داخز چاهکهای حفرشججدت در ژل حاوی آنتیبادی‪ ،‬ریصته‬ ‫و سپس با استفادت از نیروی الکتریکی‪ ،‬آنها را در ژل به حرک درمیآورند (الکترو ورز)د‬ ‫خطوط رسجوبی تشجکیز شدت در ایک روش‪ ،‬راکتیشکز میباشندد در ایک روش‪ ،‬مساح‬ ‫زیر هر راک ‪ ،‬ارتباط مستقیمی با غلم آنتیژن دارد (شکز ‪)0-09‬د‬ ‫تکنیججک ایمونوالکترو ورز راکتی‪ ،‬در انججدازتبیری آلفججا توپروتئیک‪ ،‬تشجججصی‬ ‫آنتیبجادیهجا در ادرار و مجایع مغزی‪-‬نصاعی‪ ،‬اندازتبیری یطعاه کمپلمان و تشجججصی‬ ‫میلوماها کاربرد داردد‬

‫شکل ‪ :6-۷۵‬ت ویر شماتیک از تکنیک ایمونوالکترو ورز راکتی‬

‫‪Rocket immunoelectrophoresis‬‬

‫‪1‬‬

‫فصل سیزدهم‪ :‬تکنیکهای رسوب ‪95  ...‬‬

‫‪ 8-49‬نفلومتری‬ ‫یکی دییر از تکنیکهای مورد اسجتفادت در ایمونولوژی ‪ ،‬نفلومتری‪ 0‬می باشججدد‬ ‫با اسجججتفادت از ایک تکنیک میتوان با سجججرع و دی زیاد‪ ،‬غلم پروتئیکهای مصتلف‬ ‫سجججرمی نمیر کالرهجای آنتیبجادی )‪ (IgG, IgM, IgA‬و یطعاه کمپلمان )‪ (C3, C4‬را‬ ‫اندازتبیری کردد همچنیک با استفادت از ایک روش میتوان غلم سرمی زنجیرهای سبک‬ ‫آزاد کجاپجا و المبجدا (مربوط بجه آنتیبادیهای) را در بیماران مولتیپز میلوما اندازتبیری‬ ‫کردت و به بررسی وضعی مبتالیان به ایک بیماری پرداخ د‬ ‫اسجار تکنیک نفلومتری‪ ،‬به ایک وره میباشد که کمپلکسهای آنتیبادی‪-‬‬ ‫آنتیژن در محلول‪ ،‬نور لیزر تابیدت شدت را پراکندت میکنندد سپس‪ ،‬ایک نور پراکندت شدت‬ ‫در زوایجای معموال ‪ 91‬تجا ‪ 31‬درجه‪ ،‬توسجججط دسجججتیات نفلومتر جمعآوری و اندازتبیری‬ ‫میشجود درسج برخالف روش توربیدومتری‪ 3‬که در آن‪ ،‬نور جذب شجدت توسط محلول‬ ‫اندازتبیری می شودد‬ ‫در روش نفلومتری‪ ،‬ابتدا آنتیبادی و آنتی ژن را با غلم های مشجججص جججی در‬ ‫داخجز کوه‪ 9‬مص جججو مصلوط میکننجد (غلمج هجایی کجه قط منجر به تشجججکیز‬ ‫کمپلکسهای کوچکی از ایک مولکولها شججدت و سججریعا رسججوب ننماید)د سججپس کوه را‬ ‫داخز دسججتیات نفلومتر میبذارندد دسججتیات‪ ،‬نور لیزر را به کوه میتاباندد کمپلکسهای‬ ‫معلق آنتیبجادی‪-‬آنتیژن در داخجز کوه‪ ،‬نور لیزر را پراکنجدت میکنندد نورهای پراکندت‬ ‫شجدت در زوایای معموال ‪ 91‬تا ‪ 31‬درجه‪ ،‬توسجط دستیات نفلومتر جمعآوری و در مقایسه‬ ‫با نمونههای استاندارد‪ ،‬غلم نمونه مجهول اندازتبیری میشودد‬

‫‪1‬‬

‫‪Nephelometry‬‬ ‫‪Turbidimetry‬‬ ‫‪Cuvette‬‬

‫‪1‬‬

‫‪1‬‬

‫‪  96‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫فصل چهاردهم‪ :‬االیزا‬

‫‪ 4-41‬مقدمه‬ ‫االیزا (‪ ،0)ELISA‬تکنیکی اس ج که در آن با اسججتفادت از آنتیبادیهای کون وبه‬ ‫بجا آنزیت‪ ،‬میتوان بجه جججوره کیفی و کمی یجک آنتیژن مجهول را در نمونه بیولوژیکی‬ ‫مشججص کردد ایک آنتیژن میتواند سججایتوکایک‪ ،‬هورمون و یا چیزهای دییر باشججدد در‬ ‫تکنیجک االیزا‪ ،‬معمواله یکی از اجزای ایمونولوژیجک واکنش‪ ،‬آنتیبجادی یا آنتیژن‪ ،‬به کف‬ ‫چاهکهای‪ 3‬یک میکروپلی ‪ 19‬یا ‪ 30‬خانهای از جنس پلی اسجججتیرن (شجججکز ‪)0-01‬‬ ‫مت ز میباشدد‬ ‫اسجججار آزمایش االیزا‪ ،‬ات جججال آنتیبادی کون وبه با آنزیت به آنتیژن مربوطه و‬ ‫سپس‪ ،‬تأثیر آنزیت بر سوبسترای بیرنس‪ 9‬و تبدیز آن به یک مح ول رنیی‪ 1‬میباشدد به‬ ‫ایک نوع از سججوبسججترای بیرنس که تح تأثیر آنزیت‪ ،‬تبدیز به مح ججول رنیی میشججود‪،‬‬ ‫سوبسترای رنسزا یا کروموژنیک‪ 0‬بفته میشودد‬ ‫‪Enzyme-Linked ImmunoSorbent Assay‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Well‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Colorless substrate‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Colored‬‬

‫‪4‬‬

‫‪Choromogenic substrate‬‬

‫‪5‬‬

‫‪  98‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫شکل (‪ :)۷-۷۱‬میکروپلی ‪ 30‬خانهای مورد استفادت در تکنیک االیزا‬

‫شججده رنس ایجادشججدت در آزمایش االیزا ارتباط مسججتقیت با غلم مادت مورد‬ ‫اندازتبیری دارد و جذب نوری آن به سججادبی توسججط دسججتیات اسججپکترو وتومتر یا االیزا‬ ‫ریدر‪( 0‬شججکز ‪ )3-01‬یابز اندازتبیری میباشججدد از ایک رو با داشججتک غلم های مصتلف‬ ‫اسجججتجانجدارد از یجک مادت و انجام آزمایش االیزا و اندازتبیری جذب نوری برای هرکدام‪،‬‬ ‫میتوان نمودار اسجتانداردی ترسیت کرد و با استفادت از آن‪ ،‬غلم مادت مجهول موردنمر‬ ‫را محاسبه کردد‬

‫شکل ‪ :۲-۷۱‬دستیات االیزا ریدر‬

‫امروزت از آنزیتهجای مصتلفی برای کون وبجه کردن آنتیبادیها در تکنیک االیزا‬ ‫اسججتفادت میشججودد در ایک میان‪ ،‬آنزیتهای پراکسججیداز ترب کوهی‪ 3‬و آلکاالیک سججفاتاز‬ ‫‪ELISA reader‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Horseradish peroxidase‬‬

‫‪2‬‬

‫فصل چهاردهم‪ :‬االیزا ‪99 ‬‬

‫بیشجتریک کاربرد را در تکنیک االیزا دارندد سجوبسترای کروموژنیک ایک آنزیتها به ترتی‬ ‫تترامتیجزبنزیجدیک (‪ )TMB‬و پجارانیترو نجز (‪ )PNP‬میباشجججند که در مورد اولی‪ ،‬رنس‬ ‫مح ول نهایی آبی و در مورد دومی‪ ،‬رنس مح ول نهایی زرد میباشدد‬ ‫حسجاسجی تکنیک االیزا یابز مقایسه با تکنیک رادیو ایمونواسی (‪ )RIA‬بودت و‬ ‫یادر بهاندازتبیری مقادیری در حد نانوبرم و پیکوبرم از یک مادت میباشدد بهعالوت اینکه‬ ‫االیزا برخالف ‪ RIA‬بیخطر و ارزانتر میباشدد‬ ‫امروزت اشججکال مصتلفی از تکنیک االیزا طراحیشججدتاند که با اسججتفادت از آنها‬ ‫میتوان به ججوره کیفی و کمی مقدار آنتیژن و آنتیبادی را محاسججبه کردد در ادامه به‬ ‫انواع پرکاربرد تکنیکهای االیزا اشارت میکنیتد‬ ‫‪ 2-41‬االیزای غیرمستقیم‬ ‫االیزای غیرمسججتقیت‪( ۷‬شججکز ‪ )9-01‬برای تعییک و اندازتبیری کمی آنتیبادی‬ ‫در سجججرم و دییر نمونججههججای بیولوژیججک کجاربرد داردد در ایک روش‪ ،‬آنتیژن را در کف‬ ‫چاهکهای میکروپلی ات جججال میدهندد بهعنوانمثال برای تشجججصی آنتیبادیهای‬ ‫ضجدویرور ‪ HIV‬در سرم یک رد‪ ،‬پروتئیکهای پوشش ویرور ‪ HIV‬را (مثز ‪ )gp120‬که‬ ‫به ججوره رکمبینان تهیهشججدت اس ج ‪ ،‬به کف چاهکهای میکروپلی ات ججال میدهندد‬ ‫سجپس‪ ،‬سجرم رد موردنمر را به داخز چاهکها اضا ه میکنند و مدتی بر میکنند تا‬ ‫واکنش آنتیبجادی‪-‬آنتیژن جججوره بیردد در ادامه‪ ،‬محتویاه هر چاهک را با با ر ‪PBS‬‬ ‫شجسجتشجو میدهند تا آنتیبادیهای آزاد حذف شوندد سپس‪ ،‬آنتیبادی ثانویه را که ضد‬ ‫یسجم ‪ Fc‬آنتیبادی مرحله اول میباشد و عالوت بر ایک‪ ،‬با یک آنزیت نیز کون وبه اس ‪،‬‬ ‫به داخز چاهکها اضججا ه میکنند و همانند مرحله یبز مدتی برای انجام واکنش ججبر‬ ‫نمودت و پس از آن‪ ،‬آنتیبادیهای آزاد را با عمز شجججسجججتشجججو حذف مینمایندد پس از‬ ‫شجسجتشجو‪ ،‬سجوبسجترای کروموژنیک مربوط به آنزیت را به داخز چاهکها اضا ه نمودت و‬ ‫مدتی را بهمنمور تأثیر آنزیت بر سجوبسترا و ایجاد مح ول رنیی بر میکنندد در پایان‪،‬‬ ‫بجا اضجججا جه کردن محلول متویف کننجدت‪ ،3‬به واکنش آنزیمی خاتمه دادت و جذب نوری‬ ‫چاهکها را با استفادت از دستیات االیزا ریدر و در طولموج ‪ 101‬نانومتر یرائ مینمایندد‬ ‫‪Indirect ELISA‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Stopping solution‬‬

‫‪2‬‬

‫‪  011‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫شکل ‪ :۵-۷۱‬ت ویر شماتیک از االیزای غیر مستقیت‬

‫در جورتیکه همرات سجرم مجهول‪ ،‬از سجرمهای اسجتاندارد با غلم مشص از‬ ‫آنتیبادی ضجدویرور ‪ HIV‬نیز اسجتفادتشجدت باشجد‪ ،‬میتوان با رسجت منحنی استاندارد‪،‬‬ ‫غلم آنتیبادی را در نمونه مجهول مشص کردد در نمودار استاندارد‪ ،‬محور ‪ X‬نمایانیر‬ ‫غلم های استاندارد و محور ‪ Y‬جذب نوری هر کدام از غلم های استاندارد میباشدد‬ ‫مبتالیان به ویرور ‪HIV‬‬ ‫االیزای غیرمسجججتقیت‪ ،‬روش انتصابی برای تشجججصی‬ ‫(عامز بیماری ایدز) میباشججدد معمواله آنتیبادی اخت ججا ججی ضججدویرور ‪ HIV‬حدود ‪0‬‬ ‫هفته بعد از عفون ‪ ،‬در سرم مبتالیان با استفادت از االیزای غیرمستقیت یابزردیابی اس د‬ ‫‪ 9-41‬االیزای ساندویچی‬ ‫االیزای ساندویچی‪( ۷‬شکز ‪ )1-01‬برای تعییک و اندازتبیری آنتیژن مجهول در‬ ‫سججرم و نمونههای بیولوژیکی اسججتفادت میشججودد در ایک تکنیک‪ ،‬آنتیبادی ضججد آنتیژن‬ ‫مجهول موردنمر‪ ،‬بجه کف چجاهجکهجای میکروپلی مت جججز اسججج د از تکنیک االیزای‬ ‫سجججاندویچی‪ ،‬معمواله برای اندازتبیری سجججایتوکایک ها و هورمونهای مصتلف در سجججرم‬ ‫اسجتفادت میشجودد آنتیژنی که با االیزای سجاندویچی تشجصی دادت میشجود میبایس‬ ‫حدایز دارای ‪ 3‬اپیتوپ جدابانه بر سججطح خود بهمنمور ات ججال به دو آنتیبادی مصتلف‬ ‫(یکی آنتیبادی مت ز به کف چاهک‪ ،‬و دییری آنتیبادی کون وبه با آنزیت) باشدد‬ ‫در ایک تکنیک‪ ،‬نمونه حاوی آنتیژن مجهول را به چاهکهای میکروپلی اضا ه‬ ‫میکنند تا با آنتیبادی اخت جا جی خود که به کف چاهکها مت ز اس ‪ ،‬واکنش دهدد‬ ‫پس از انکوباسیون و شستشو‪ ،‬آنتیبادی کون وبه با آنزیت را اضا ه میکنندد در ادامه پس‬ ‫‪Sandwich ELISA‬‬

‫‪1‬‬

‫فصل چهاردهم‪ :‬االیزا ‪010 ‬‬

‫از انکوباسجیون و شجسجتشججو‪ ،‬سجوبسجترای کروموژنیک را اضجا ه میکنند و با اسججتفادت از‬ ‫االیزاریجدر‪ ،‬میزان ججذب نوری رنس ایجادشجججدت در چاهک را در طولموج ‪ 101‬نانومتر‬ ‫یرائ مینمایندد‬

‫شکل ‪ :۱-۷۱‬ت ویر شماتیک از االیزای ساندویچی‬

‫‪ 1-41‬االیزای رقابتی‬ ‫االیزای ریجابتی‪( ۷‬شجججکجز ‪ ،)0-01‬همجانند االیزای سجججاندویچی برای تعییک و‬ ‫انجدازتبیری آنتیژن کجاربرد داردد در ایک روش‪ ،‬ابتدا نمونه حاوی آنتیژن را با آنتیبادی‬ ‫اخت جججا جججی انکوبجه میکننجدد سجججپس‪ ،‬مصلوط حاوی آنتیبادی‪-‬آنتیژن را به داخز‬ ‫چاهکهای میکروپلی که آنتیژن مشجابه آنتیژن مجهول به کف آن مت جز شدت اس ‪،‬‬ ‫اضا ه میکنندد طبیعتاه هر چه آنتیژن در نمونه مجهول اولیه بیشتر باشد‪ ،‬آنتیبادی آزاد‬ ‫کمتری اجازت ات ججال به آنتیژن ات ججال یا ته به کف چاهک پیدا خواهد کردد ادامه کار‬ ‫شجبیه االیزای غیرمسجتقیت میباشجدد به ایک جوره که پس از انکوباسجیون و شجستشو‪،‬‬ ‫آنتیبادی کون وبه با آنزیت ضججد آنتیبادی اولیه‪ ،‬به چاهکها اضججا ه میشججود و پس از‬ ‫انکوباسجیون و شجسجتشجو‪ ،‬سجوبسترای آنزیت به چاهکها اضا ه میشودد در پایان‪ ،‬جذب‬ ‫نوری هر چاهک با استفادت از دستیات االیزاریدر خواندت میشودد‬ ‫در االیزای ریابتی‪ ،‬هرچه غلم آنتیژن در نمونه اولیه بیشتر باشد‪ ،‬شده رنس‬ ‫ایجادشجججدت و درنتیجه جذب نوری چاهکها کمتر خواهد بودد بر ایک اسجججار‪ ،‬واضجججح و‬ ‫روشججک اس ج که در نمودار اسججتاندارد االیزای ریابتی‪ ،‬غلم با جذب نوری رابطه عکس‬ ‫داردد‬ ‫‪Competitive ELISA‬‬

‫‪1‬‬

‫‪  012‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫شکل ‪ :۳-۷۱‬ت ویر شماتیک از االیزای ریابتی‬

‫‪ 5-41‬وسایل و تجهیزات موردنیاز برای انجام آزمایش االیزا‬ ‫امروزت برای تشججصی ابتال به خیلی از بیماریهای عفونی نمیر هپاتی ‪ ،‬ایدز و‬ ‫هلیکوباکتر پیلوری و همچنیک برای اندازتبیری سججایتوکایک ها و هورمونها در سجججرم و‬ ‫مجایعاه بیولوژیک‪ ،‬از تکنیک االیزا اسجججتفادت میشجججودد به ایک منمور کی های تجاری‬ ‫مصتلفی طراحیشجججدت اسججج د هر کیج االیزا (شجججکججز ‪ ،)0-01‬معمواله از اجزای زیر‬ ‫تشکیزشدت اس ‪:‬‬ ‫‪ )۷‬یک یا دو عدد میکروپلیت ‪ ۳6‬خانهای که در ‪ 03‬سجتون هش خانهای یراربر ته‬ ‫اندد (شکز‪ 0-01‬را ببینید)د همانطور که یباله اشارت شد به هر یک از ایک خانهها‪ ،‬چاهک‬ ‫یا ول‪ ،0‬و به هر سجتون هش خانهای استریپ‪ 3‬بفته میشودد جنس ایک میکروپلی ها از‬ ‫پلیاسجججتیرن‪ ،‬پلیوینیزکلراید و یا پلیپروپیلک بودت و عمقی حدود ‪0‬سجججانتیمتر داردد‬ ‫میکروپلی های االیزا‪ ،‬به اشجکال ته اف و یا ته بود میباشندد چاهکهای ته اف برای‬ ‫یرائ اسپکترو وتومتر در سنجشهای االیزا‪ ،‬مناس هستندد‬ ‫‪ )3‬ویالهای حاوی غلظتهای اسررتاندارد‪ ،‬کنترلمنفی و کنترلمثبت که با توجه‬ ‫به نوع کی میتوانند به وره محلول یا لیو یلیزت باشندد‬ ‫‪ )۵‬رقیقکننده نمونه ‪ 9‬که برای رییقسجازی نمونه سجرمی اسجتفادت میشود و میتواند‬ ‫اثر هوک‪ 1‬را تا حدود زیادی از بیک ببردد‬

‫‪1‬‬

‫‪Well‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪Strip‬‬ ‫‪Sample Diluents‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Hook effect‬‬

‫‪4‬‬

‫فصل چهاردهم‪ :‬االیزا ‪013 ‬‬

‫‪ )۱‬آنتیبادی کونژوگه با آنزیم‬ ‫‪ )۳‬محلول شرستشو‪ 0‬که متشکز از با ر سفاه سالیک )‪ ،(PBS‬توویک ‪ 331‬و یک مادت‬ ‫ضد میکروبی به نام تیومرسال‪ 9‬بهمنمور جلوبیری از رشد میکروبها و یارچها میباشدد‬ ‫‪ )6‬محلول سرروبسررترای کروموژن که میتواند هت به جججوره جدا از یکدییر و هت‬ ‫به وره ترکیبی باشدد‬ ‫الزم به ذکر اسج در واکنشهای آنزیمی‪ ،‬سجوبسترا بر اسار حاللی میتواند‬ ‫محلول یا غیرمحلول باشججدد در سججنجش االیزا بایسججتی سججوبسججترا محلول باشججد‪ ،‬زیرا در‬ ‫غیرایک ججوره‪ ،‬نمیتوان مح ججول را با دسججتیات االیزا ریدر یرائ نمودد از سججوبسججترای‬ ‫غیرمحلول‪ ،‬در روش االیزای لکهای )‪ (ELISPOT‬استفادت میشودد‬ ‫‪ )۱‬محلول متوقف کننرده کجه با توجه به نوع کون وبه آنزیمی‪ ،‬میتواند اسجججیدی یا‬ ‫یلیایی باشجججدد ابر کون وبه آنزیمی ‪ HRP‬باشجججد‪ ،‬برای تویف واکنش باید از محلولهای‬ ‫اسججیدی نمیر اسججیدکلریدریک و یا اسججیدسججولفوریک اسججتفادت نمودد ولی ابر کون وبه‪،‬‬ ‫آلکاالیک سجفاتاز باشجد باید از محلولهای یلیایی نمیر سجود‪ ،‬استفادت کردد الزم به ذکر‬ ‫اسج در اثر تویف واکنش توسط متویفکنندت اسیدی‪ ،‬رنس آبی مح ول تبدیز به زرد‪،‬‬ ‫درحالیکه تغییر رنس حا ز از کاربرد متویفکنندت یلیایی‪ ،‬به وره تبدیز رنس زرد به‬ ‫یهوتای خواهد بودد‬

‫‪Washing solution‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Tween-20‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Thiomersal‬‬

‫‪3‬‬

‫‪  014‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫شکل ‪ :6-۷۱‬نمونه ای از کی االیزا و وسایز موجود در آن‬

‫‪ )8‬دستورالعمل انجام آزمایشد در هر کی االیزا‪ ،‬کتابچهای حاوی دستورالعمز نحوت‬ ‫انجام آزمایش و مشججص ججاه کی وجود داردد تو ججیه میشججود یبز از انجام آزمایش‪،‬‬ ‫کتابچه را بهدی مطالعه نماییدد‬ ‫عالوت بر کیج االیزا‪ ،‬برای انجام آزمایش االیزا‪ ،‬وسجججایز و تجهیزاه دییری نیز‬ ‫مورد نیاز اس که مهتتریک آنها عباتند از‪:‬‬ ‫‪ )۷‬دسررتگراه خوانشررگر االیزا یا االیزا ریدر‪ .‬دسجججتیات االیزا ریدر‪ ،‬دروایع شجججبیه‬ ‫اسپکترو وتومتر معمولی بودت‪ ،‬با ایک تفاوه که نوع کووه‪ ،‬مسیر خوانش و تعداد یلترها‬ ‫متفاوه اسج د بدیک ترتی که بجای کووه‪ ،‬از چاهک اسجتفادت میشود و مسیر خوانش‬ ‫آن نیز برخالف تکنیکهای اسجججپکترو وتومتری معمولی‪ ،‬به جججوره عمودی میباشجججدد‬ ‫همچنیک با توجه به اینکه در تکنیک االیزا از آنزیتها و سجوبسجتراهای مشص ی استفادت‬ ‫میشود‪ ،‬در االیزاریدر از یلترهای محدودی استفادتشدت اس د امروزت‪ ،‬دستیاتهای االیزا‬ ‫ریدر پیشر ته و کاماله خودکار موجود در بازار‪ ،‬ایک یابلی را دارند تا در عرض چند ثانیه‬ ‫یک میکروپلی ‪ 30‬خانهای را خواندت و غلم مادت موردنمر را به جوره پرین شدت به‬ ‫کاربر تحویز دهندد‬

‫فصل چهاردهم‪ :‬االیزا ‪015 ‬‬

‫‪ )۲‬دسرتگاه میکروپلیت واشر‪ .۷‬در تکنیک االیزا‪ ،‬بهمنمور سجهول و دی در مراحز‬ ‫شستشو‪ ،‬از دستیاتهایی که به همیک منمور طراحیشدتاند‪ ،‬استفادت میشودد‬ ‫‪ 6-41‬کمی لومینسانس‬ ‫تکنیک کمیلومینسانس‪ ،۲‬نسصهای تغییریا ته از االیزا میباشدد در ایک تکنیک‬ ‫بهجای سجوبسجترای کروموژنیک‪ ،‬از سجوبسجترای نورزا یا لوکسجوژنیک‪ 9‬استفادت میشودد‬ ‫بهعنوانمثال‪ ،‬اکسججیداسججیون لومینول‪ 1‬توسججط ‪ H2O2‬و آنزیت ‪ HRP‬باعث تولید نور‪ 0‬می‬ ‫شود‪:‬‬

‫برتری آزمایشهای کمیلومینسجانس بر آزمایشهای االیزا‪،‬حساسی بسیار زیاد‬ ‫آنها میباشججدد بهطوریکه جاییزیک کردن سججوبسججترای کروموژنیک با سججوبسججترای‬ ‫لوکسجوژنیک‪ ،‬حسجاسجی تشصی را تا ‪ 01‬برابر و در برخی شرایط تا ‪ 311‬برابر ا زایش‬ ‫میدهدد در شرایط ایدتآل‪ ،‬تکنیک کمیلومینسانس یدره تشصی ‪ 5×10-18‬مول از یک‬ ‫آنتیژن را دارا میباشدد‬ ‫‪ 7-41‬الیسپوت‬ ‫تکنیجک الیسپوه )‪ ،(ELISPOT‬نسجججصه تغییریا تهای از االیزا میباشجججدد با‬ ‫اسجتفادت از ایک تکنیک میتوان تعداد سجلولهای تولیدکنندت آنتیبادی اخت جا جی ضد‬ ‫آنتیژن موردنمر‪ ،‬و یا تعداد سجلولهایی که آنتیژن خا جی را (مثاله یک سایتوکایک) در‬ ‫میان یک جمعی سلولی تولید میکنند‪ ،‬شمارش کرد (شکز ‪)0-01‬د‬ ‫اسجججار الیسپوه‪ ،‬همجانند بقیه آزمایشهای ایمونولوژی‪ ،‬واکنش آنتی بادی‪-‬‬ ‫آنتی ژن اخت ججا ججی میباشججدد برای انجام ایک آزمایش‪ ،‬بسججته به هدف‪ ،‬آنتیبادی یا‬ ‫‪Microplate washer‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Chemiluminescence‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Luxogenic substrate‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Luminol‬‬

‫‪4‬‬

‫‪Light‬‬

‫‪5‬‬

‫‪  016‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫آنتیژن را در کف چجاهجک ات جججال میدهندد بهعنوانمثال ابر هدف‪ ،‬شجججمارش تعداد‬ ‫لنفوسججی های تولیدکنندت اینتر رون باما (‪ )IFN-γ‬در بیک یک جمعی سججلولی باشججد‪،‬‬ ‫ابتدا آنتیبادی ضجد ‪ IFN-γ‬را در کف چاهکها ات جال میدهندد سجپس‪ ،‬سجوسجپانسیون‬ ‫سجججلولی موردنمر را به چاهک اضجججا ه کردت و مدتی انکوبه میکنندد در طی ایک مده‪،‬‬ ‫لنفوسجی های تولیدکنندت ‪ ،IFN-γ‬سایتوکایک مذکور را تولید میکنندد ‪ IFN-γ‬تولیدشدت‬ ‫با آنتیبادی اخت جا ی مت ز شدت به کف چاهک‪ ،‬واکنش دادت و کمپلکس آنتی بادی‪-‬‬ ‫آنتی ژن به ججوره حلقهای در اطراف هر سججلول تولیدکنندت ‪ IFN-γ‬ایجاد خواهد شججدد‬ ‫سجپس پلی را شستشو دادت و آنتیبادی ضد ‪ INT-γ‬را که با آنزیت کون وبه اس ‪ ،‬اضا ه‬ ‫میکنندد همانطور که یباله اشجارت شجد‪ ،‬در تکنیک الیسپوه‪ ،‬از سوبسترای کروموژنیکی‬ ‫اسجججتفجادت میشجججود که مح جججول رنیی غیرمحلول ایجادمی کندد بنابرایک‪ ،‬در تکنیک‬ ‫الیسپوه‪ ،‬با اضججا ه کردن سججوبسججترا لکههایی‪ 0‬رنیی اطراف سججلول تولیدکنندت ‪IFN-γ‬‬ ‫ایجاد خواهد شجدد با شجمارش لکههای رنیی در زیر میکروسکوپ نوری‪ ،‬تعداد سلولهای‬ ‫تولیدکنندت ‪ IFN-γ‬در بیک جمعی سلولی به دس میآیدد‬

‫شکل ‪ :۱-۷۱‬ت ویر شماتیک از تکنیک الیسپوه‬

‫‪Spot‬‬

‫‪1‬‬

‫فصل پانزدهم‪ :‬ایمونوبالت‬

‫‪ 4-45‬مقدمه‬ ‫ایمونوباله‪ 0‬یا وسججترنباله‪ ،3‬تکنیکی اس ج که در آن با اسججتفادت از آنتیبادی‬ ‫اخت ججا ججی‪ ،‬آنتیژنهای پروتئینی انتقال یا ته بر روی کاغذ نیتروسججلولز یا ‪ 9PVDF‬را‬ ‫(کاغذ نایلونی با شججارژ مثب ) شججناسججایی میکنندد تکنیک ایمونوباله‪ ،‬در ادامه تکنیک‬ ‫الکترو ورز پروتئیکها بر روی ژل پلیآکریالمید (‪ 1)PAGE‬انجام میشودد‬ ‫‪SDS-PAGE 2-45‬‬

‫در تکنیک ‪ ،PAGE‬ابتدا نمونه حاوی آنتیژنهای پروتئینی‪ ،‬با اسجججتفادت از یک‬ ‫دترجن آنیونیک به نام ‪ 0SDS‬و مواد احیاءکنندتای نمیر ‪-3‬مرکاپتو اتانول (‪ )2-ME‬و یا‬ ‫‪ 0DTT‬به جوره محلول درمیآید (از ایک رو به ایک تکنیک ‪ SDS-PAGE‬بفته میشود)د‬ ‫مواد ‪ DTT‬و ‪ SDS‬بهترتی باعث احیاءشججدن پیوندهای پپتیدی و خطی شججدن‪ ،‬و اعطای‬

‫‪Immunoblotting‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Western blotting‬‬

‫‪2‬‬

‫‪PolyVinyliDene Fluoride‬‬

‫‪3‬‬

‫‪PolyAcrylamide Gel Electrophoresis‬‬

‫‪4‬‬

‫‪Sodium Dodecyl Sulfate‬‬

‫‪5‬‬

‫‪DiThioThreitol‬‬

‫‪6‬‬

‫‪  018‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫شججارژ منفی به پروتئیکهای خطی شججدت میشججوندد سججپس‪ ،‬محلول پروتئیک بر روی ژل‬ ‫پلیآکریالمید و در حضور نمونه کنترلمثب و مارکر وزن مولکولی‪ ،‬الکترو ورز میشودد‬ ‫با توجه به اینکه تمام پروتئیکهای موجود در نمونه‪ ،‬شجججارژ منفی پیدا کردتاند‪،‬‬ ‫از اینرو آنها در میدان الکتر ورزی بر اسججار وزن مولکولی از یکدییر تفکیک میشججوندد‬ ‫به ایک جججوره که پروتئیکهای با وزن مولکولی کمتر‪ ،‬در ژل سجججریعتر حرک کردت و به‬ ‫یط آند (‪ )+‬نزدیک میشجججوندد در حالیکه پروتئیکهای با وزن مولکولی سجججنییک تر‪،‬‬ ‫حرک کندتری در ژل داشته و به یط کاتد (‪ )-‬نزدیکترند (شکز ‪)0-00‬د‬ ‫در ایک مرحلجه از کجار‪ ،‬میتوان برای اطمینجان از تفکیجک شجججدن پروتئیکها از‬ ‫یکدییر و یا حتی شججناسججایی پروتئیک مورد نمر‪ ،‬ژل را رنسآمیزی کردد در ججورتی که‬ ‫وزن مولکولی پروتئیک مورد نمر از یبز مشجص باشجد‪ ،‬میتوان ضجمک مقایسه با مارکر‬ ‫وزن مولکولی‪ ،‬از وجود احتمالی پروتئیک مورد نمر در نمونه اطمینان حا ججز کردد مارکر‬ ‫وزن مولکولی‪ ،‬محلولی شامز مجموعهای از پروتئیکها با وزن مولکولی مشص میباشددد‬

‫شکز ‪ :0-00‬ت ویر شماتیک از‬

‫‪SDS-PAGE‬‬

‫بسججته به هدف مطالعه‪ ،‬کار میتواند با رنس آمیزی ژل و شججناسججایی پروتئیک‬ ‫موردنمر خاتمه یابد‪ ،‬یا در ادامه میتوان پروتئیکهای تفکیکشجججدت بر روی ژل را به یک‬ ‫کاغذ از جنس نیتروسلولز یا ‪ PVDF‬منتقز کرد (تکنیک ایمونوباله)د‬ ‫دی کنید در ورتیکه ی د انجام تکنیک ایمونوباله را دارید‪ ،‬رنسآمیزی ژل‬ ‫باید با رنسهایی انجام شجود که به جوره بربشج پذیر یابز پاک شدن باشد به عنوان‬

‫فصل پانزدهم‪ :‬ایمونوبالت ‪019 ‬‬

‫مثال رنس مس‪0‬د در غیر ایک جججوره میتوانید ژل را به جججوره بربشججج ناپذیر با رنس‬ ‫کوماسیبریلیان بلو‪ 3‬رنسآمیزی نماییدد‬ ‫‪ 9-45‬انتقال پروتئینها از ژل به کاغذ‬ ‫برای شججناسججایی اخت ججا ججی آنتیژن پروتئینی موردنمر با اسججتفادت از تکنیک‬ ‫ایمونوباله‪ ،‬ابتجدا بجاید پروتئیکها از ژل به کاغذ نیتروسجججلولز یا ‪ PVDF‬منتقز شجججوندد‬ ‫بدیکمنمور‪ ،‬کاغذ نیتروسلولز یا ‪ PVDF‬را در تمار با ژل و بر روی یکدییر یرار میدهند‬ ‫و آنها را در دو الیه اسجججفنج یرار میدهندد بهایکترتی سجججاندویچی از اسجججفنج‪ ،‬کاغذ‬ ‫نیتروسجلولز یا ‪ ،PVDF‬ژل‪ ،‬اسجفنج درسج میشود (شکز ‪)3-00‬د سپس ایک ساندویچ را‬ ‫محکت کردت و در داخز ظر ی حاوی با ر انتقال‪ ،‬به جوره عمودی یرار میدهند (شکز‬ ‫‪)9-00‬د در ادامه با بریراری جریان الکتریسجججیته برای مدتی‪ ،‬پروتئیکها از ژل به سجججم‬ ‫کاغذ حرک نمودت و به کاغذ منتقز میشججوندد دی نمایید در ظرف انتقال‪ ،‬ژل باید در‬ ‫سم الکترود مثب و کاغذ در سم الکترود منفی یرار بیردد‬

‫شکل ‪ :۲-۷۳‬ساندویچ اسفنج‪/‬ژل‪/‬کاغذ نیتروسلولز‪/‬اسفنج‪ ،‬بهمنمور انتقال پروتئیکها‪ ،‬از ژل به کاغذ‬ ‫نیتروسلولز‬

‫‪Copper stain‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Coomassie Brilliant Blue‬‬

‫‪2‬‬

‫‪  001‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫شکل ‪ :۵-۷۳‬ظرف انتقال پروتئیکها‪ ،‬از ژل به کاغذ نیتروسلولز‬

‫بجه منمور اطمینجان از انتقجال پروتئیکها از ژل به کاغذ‪ ،‬میتوان ژل یا کاغذ یا‬ ‫هردو را رنسآمیزی کردد بهعنوانمثال‪ ،‬میتوان کاغذ را با رنس پانسججو یرمز‪ 0‬به ججوره‬ ‫بربشجج پذیر رنسآمیزی کردد با اتمام عمز انتقال‪ ،‬پروتئیکها به همان ججوره تفکیک‬ ‫شججدت از یکدییر‪ ،‬به کاغذ نیتروسججلولز یا ‪ PVDF‬مت ججز میشججوندد به عباره دییر‪ ،‬کاغذ‬ ‫نیتروسلولز یا ‪ PVDF‬یک نسصه کپی شدت از ژل خواهد بود‪.‬‬ ‫‪ 1-45‬ایمونوبالت‬ ‫پس از انتقال پروتئیکها از ژل به کاغذ‪ ،‬با اسججتفادت از آنتیبادیهای کون وبه با‬ ‫آنزیت‪ ،‬میتوان آنتیژن پروتئینی مورد نمر را شجناسجایی کردد به ایک رایند‪ ،‬در ا طالپ‬ ‫تکنیک ایمونوباله یا وسترنباله بفته میشودد برای انجام تکنیک ایمونوباله‪ ،‬بایدکاغذ‬ ‫نیتروسججلولز یا ‪ PVDF‬را در محلول بالککنندت‪ 3‬که معمواله حاوی شججیر بدون چربی‪ 9‬و یا‬ ‫آلبومیک سرم باو (‪ 1)BSA‬میباشد‪ ،‬یرار دادد‬ ‫عل یرار دادن کاغذ در محلول بالککنندت‪ ،‬پر شججدن و مسججدود شججدن مناطق‬ ‫خالی از پروتئیک بر روی کاغذ نیتروسججلولز و یا ‪ ،PVDF‬با یک پروتئیک نامربوط (پروتئیک‬

‫‪Ponceau Red‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Blocking solution‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Non-fat milk‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Bovine Serum Albumin‬‬

‫‪4‬‬

‫فصل پانزدهم‪ :‬ایمونوبالت ‪000 ‬‬

‫شجیر یا ‪ )BSA‬میباشجدد در وره پر نکردن و مسدود نکردن ایک مناطق‪ ،‬آنتیبادیهای‬ ‫اولیه و یا ثانویهای که هنیام تکنیک ایمونوباله بکار بر ته میشوند‪ ،‬میتوانند به وره‬ ‫غیراخت جا جی به کاغذ نیتروسلولز و ‪ PVDF‬مت ز شدت و ایجاد جوابهای مثب کاذب‬ ‫نمجاینجد‪ ،‬زیرا کجاغجذهجای مذکور میز ات جججال زیادی به مولکولهای پروتئینی از جمله‬ ‫آنتیبادیها دارندد‬ ‫پس از بالک کردن‪ ،‬کاغذ نیتروسجججلولز یا ‪ PVDF‬را در محلول حاوی آنتیبادی‬ ‫اولیه یرار دادت و در سججرما به مده چند سججاع انکوبه مینمایندد پس از ایک مده‪ ،‬کاغذ‬ ‫را چندیک بار‪ ،‬با با ر شجستشو دادت و سپس در محلول حاوی آنتیبادی ثانویه (آنتیبادی‬ ‫ضجد آنتیبادی مرحله اول) که با آنزیت ‪ HRP‬کون وبه شجدت اس ‪ ،‬به مده ‪ 0‬تا ‪ 3‬ساع‬ ‫یرار میدهندد پس از پایان انکوباسیون‪ ،‬کاغذ را چندیک بار به منمور حذف آنتیبادیهای‬ ‫اضا ی و آزاد شستشو میدهندد‬ ‫در پایان‪ ،‬کاغذ نیتروسججلولز یا ‪ PVDF‬را برای مده چند دییقه در محلول حاوی‬ ‫سوبسترای کروموژنیک یا سوبسترای لوکسوژنیک یرار میدهندد در وره وجود آنتیژن‬ ‫پروتئینی مورد نمر‪ ،‬در محز یراربیری آن بر روی کاغذ‪ ،‬رسجججوب رنیی ایجاد میشجججود‬ ‫(شجکز ‪ ،)1-00‬یا نور حا جز از تأثیر آنزیت بر سجوبسجترای لوکسوژن‪ ،‬بر روی یلت ظاهر‬ ‫خواهد شدد‬

‫شکل ‪ :۱-۷۳‬طرپ شماتیک از تشصی پروتئیک موردنمر بر روی کاغذ نیتروسولز (سم چپ)‪ ،‬ظهور‬ ‫باندهای پروتئینی پس از انجام ایمونوباله‬

‫از تکنیک وسجترنباله (ایمونوباله)‪ ،‬میتوان برای شناسایی آنتیبادی م جهول‬ ‫نیز اسجتفادت کردد در ایک جوره‪ ،‬ابتدا نمونهای از آنتیژنهای پروتئینی شجناختهشدت با‬ ‫وزن مولکولی مشجججص را با تکنیک ‪ SDS-PAGE‬از یکدییر تفکیک نمودت و سجججپس به‬

‫‪  002‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫کاغذ نیتروسججلولز یا ‪ PVDF‬منتقز مینمایندد در ادامه‪ ،‬نمونه بیولوژیکی مورد آزمایش را‬ ‫به کاغذ اضجا ه کردت و با اسججتفادت از آنتیبادی ثانویه کون وبه با آنزیت‪ ،‬حضججور آنتیبادی‬ ‫موردنمر را در نمونه بیولوژیکی مورد آزمایش‪ ،‬مشص میکنندد روش مذکور‪ ،‬یک تس‬ ‫تائیدی برای تشجصی عفون ‪ HIV‬میباشججدد به ایک جوره که با اسججتفادت از ایک روش‬ ‫مشجججص میکننجد که آیا در سجججرم رد‪ ،‬علیه یک یا چند پروتئیک از ‪ ،HIV‬آنتیبادی‬ ‫اخت ا ی وجود دارد یا خیرد‬

‫فصل شانزدهم‪ :‬ایمونوفلورسانس‬

‫‪ 4-46‬مقدمه‬ ‫ایمونو لورسجانس (‪ )0IFA‬جزو یدیمیتریک روشهای ایمونواسی جه تشصی‬ ‫آنتیژن یا آنتیبادی مجهول میباشجججدد ایک تکنیک‪ ،‬اولیک بار در سجججال ‪ 0310‬میالدی‬ ‫توسط دانشمندی بنام ‪ Coons‬پایهریزی شدد همان طور که از نام ‪ IFA‬مشص اس ‪ ،‬در‬ ‫ایک تکنیک از مادت لورسجن یا لوروکروم‪ 3‬بهعنوان نشججانیر اسججتفادت میشججودد از جمله‬ ‫‪9‬‬ ‫نشانیرهای لورسن مورد استفادت در ‪ IFA‬میتوان به لورسیک ایزوتیوسیاناه (‪)FITC‬‬ ‫و رودامیک (‪ 1)Rho‬اشارت کردد‬ ‫مواد لورسججن تح تأثیر نور ماورای بنفش (‪ )UV‬برانییصته شججدت‪ ،‬به سججطح‬ ‫انرژی باالتر میروند و سجپس هنیام بربشج به سجطح پایه‪ ،‬انرژی مازاد را به وره نور‬ ‫رنیی (بسججته به نوع مادت لورسججن ) آزاد مینمایندد (جدول ‪)0-00‬د از اینرو‪ ،‬در مرحله‬ ‫نهایی آزمایش ‪ IFA‬برای خواندن جواب از میکروسکوپ لورسانس که مجهز به منبع نور‬

‫‪ImmunoFlurescence Assay‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Fluorochrome‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Fluorescein IsoThioCyanate‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Rhodamine‬‬

‫‪4‬‬

‫‪  004‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫‪ UV‬و آشجکارساز لورسانس میباشد‪ ،‬استفادت میشود (شکز ‪)0-00‬د یکی از وی بیهای‬ ‫بارز تکنیک ایمونو لورسجججانس اینسججج که میتوان با اسجججتفادت از دو یا چند آنتیبادی‬ ‫مصتلف‪ ،‬که با مواد لورسان متفاوتی نشاندار شدتاند‪ ،‬همزمان حضور دو یا چند آنتیژن‬ ‫را در نمونه مورد آزمایش جستجو کردد به ایک روشها ا طالحاه رنسآمیزی دوتایی‪ ،0‬سه‬ ‫تایی‪ 3‬و یا چندتایی بفته میشودد‬ ‫جدول ‪ :۷-۷6‬چند نمونه از مواد لورسن و مشص اه آنها‬ ‫طول موج (نانومتر)‬

‫رنگ نور فلورسانس‬

‫ماده فلورسنت‬

‫نام اختصاری‬

‫‪Fluorescein‬‬ ‫‪isothiocyanate‬‬

‫‪FITC‬‬

‫‪131‬‬

‫‪Rhodamine‬‬

‫‪Rho‬‬

‫‪000‬‬

‫‪010‬‬

‫‪Texas Red‬‬

‫‪Tx Red‬‬

‫‪030‬‬

‫‪000‬‬

‫یرمز‬

‫‪Phycoerythrin‬‬

‫‪PE‬‬

‫‪000‬‬

‫‪009‬‬

‫یرمز‬

‫جذب‬

‫انتشار‬ ‫‪000‬‬

‫زرد مایز به سبز‬ ‫یرمز مایز به نارنجی‬

‫شکل ‪ :۷-۷6‬میکروسکوپ لورسانس‬

‫‪Double staining‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Triple staining‬‬

‫‪2‬‬

‫فصل شانزدهم‪ :‬ایمونوفلورسانس ‪005 ‬‬

‫دو روش ا لی انجام تکنیک ایمونو لورسانس عبارهاند از‪:‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪ )0‬ایمونو لورسانس مستقیت‬ ‫‪3‬‬ ‫‪ )3‬ایمونو لورسانس غیر مستقیت‬ ‫‪ 2-46‬ایمونوفلورسانس مستقیم‬ ‫در ایک روش که کاربرد کمتری دارد‪ ،‬مادت لورسجججن با اسجججتفادت از روشهای‬ ‫شجیمیایی‪ ،‬مسجتقیماه به آنتیبادی ضجد مولکول مورد نمر ات جال مییابد (شکز ‪)3-00‬د‬ ‫ایمونو لورسججججانس مسجججتقیت‪ ،‬در تشجججصی پججاتوژنهججایی نمیر ل یونال پنومو یال‪،‬‬ ‫پنوموسجججیسجججتیس کارینی‪ ،‬کالمیدیا تراکوماتیس‪ ،‬نایسجججریا بنورت و همچنیک بررسجججی‬ ‫بیماریهای با تی مانند پمفییور‪ ،‬واسکولی و بلومرولونفری کاربرد دارد‪.‬‬ ‫از مزیج هجای روش ایمونو لورسجججانس مسجججتقیت میتوان بجه مجده زمان کت‬ ‫رنسآمیزی و سادتتر بودن شیوتهای رنسآمیزی دوتایی و سه تایی اشارت کردد‬ ‫از معای ایک روش‪ ،‬نور سججاطع شججدت ضججعیفتر و مشججکاله نشججاندار کردن‬ ‫آنتیبادی با مادت لورسن میباشدد‬

‫شکل ‪ :۲-۷6‬طرپ شماتیک از ایمونو لورسانس مستقیت‬

‫‪Direct ImmunoFluoresence Assay‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Indirect ImmunoFluoresence Assay‬‬

‫‪2‬‬

‫‪  006‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫‪ 2-46‬ایمونوفلورسانس غیرمستقیم‬ ‫در ایمونو لورسانس غیرمستقیت که کاربرد بیشتری دارد‪ ،‬آنتیبادی ضد آنتیژن‬ ‫مورد نمر (آنتی بجادی اولیجه‪ (0‬نشجججانجدار نبودت و به جای آن آنتیبادی ضجججد بصش ‪Fc‬‬ ‫آنتیبادی اولیه که به آن‪ ،‬آنتیبادی ثانویه‪ 3‬یا آنتیبادی ضججد ایزوتایپ بفته میشججود‪ ،‬با‬ ‫مادت لورسجن نشجاندار شجدت اس (شکز ‪)9-00‬د حساسی ایک روش بسیار باال بودت و‬ ‫یادر اسجج مقادیر آنتیبادی کمتر از ‪ 1/0 ug/ml‬را تشججصی دهدد از ایمونو لورسججانس‬ ‫غیرمسجتقیت میتوان برای شجناسجایی انواع اتوآنتی بادیها مانند ‪ ،9ANA‬آنتی بادی ضد‬ ‫ویرورهای هرپس و سایتومیال استفادت نمود‪.‬‬ ‫ایمونو لورسججانس غیر مسججتقیت در مقایسججه با ایمونو لورسججانس مسججتقیت‪ ،‬از‬ ‫حسجاسجی بیشجتری برخوردار اسج د نور رنیی سجاطع شدت از محیط آزمایش نیز بسیار‬ ‫شججدیدتر میباشججد زیرا در ایک روش‪ ،‬بیش از یک آنتیبادی ثانویه میتوانند به هر یک از‬ ‫آنتیبادیهای اولیه مت ز شوندد از دییر مزی های ایمونو لورسانس غیر مستقیت‪ ،‬ارزانی‬ ‫نسبی آن در مقایسه با روش مستقیت میباشدد‬

‫شکل ‪ :۵-۷6‬طرپ شماتیک از ایمونو لورسانس غیرمستقیت‬

‫‪Primary antibody‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Secondary antibody‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Antinuclear Antibody‬‬

‫‪3‬‬

‫فصل شانزدهم‪ :‬ایمونوفلورسانس ‪007 ‬‬

‫ازمعای ایمونو لورسججانس غیر مسججتقیت‪ ،‬احتمال واکنشدهی متقاطع‪ ،0‬نیاز به‬ ‫آنتیبجادیهای اولیه متفاوه از بونههای جانوری مصتلف‪ ،‬و نیاز به ایزوتایپهای متفاوه‬ ‫هنیام رنسآمیزی دوتایی و چندتایی میباشدد‬

‫‪Cross reactivity‬‬

‫‪1‬‬

‫‪  008‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫فصل هفدهم‪ :‬فلوسایتومتری‬

‫‪ 4-47‬اصول فلوسایتومتری‬ ‫لوسجایتومتری‪ 0‬یک کآوری پیشر ته اس که با استفادت از آن میتوان بهطور‬ ‫همزمان مشص اه یزیکی متعددی از یک سلول را اندازتبیری و موردسنجش یرار دادد‬ ‫ایک مشجص جاه یزیکی شامز اندازت نسبی و برانولیتی و پیچیدبی ساختار داخلی یک‬ ‫سلول میباشدد‬ ‫در دسجتیات لوسجایتومتری‪ ،‬سجوسپانسیون سلولی به وره یک جریان مایع از‬ ‫مقابز نور لیزر عبور دادت میشججودد به ایک ججوره که در هر لحمه‪ ،‬قط یک سججلول از‬ ‫مقابز نور لیزر عبور میکندد برخورد نور لیزر به سجلول‪ ،‬باعث پراکندت شدن‪ 3‬نور لیزر در‬ ‫جهاه مصتلف میشجججودد عالوت بر ایک‪ ،‬ابر سجججوسجججپانسجججیون سجججلولی با آنتیبادیهای‬ ‫مونوکلونال ضد مولکولهای سطح سلولی (نمیر مولکول ‪ CD4‬یا ‪ )CD8‬و کون وبه با مواد‬ ‫لورسجججنج (نمیر ‪ FITC‬و ‪ )PE‬نیز رنسآمیزی شجججدت باشجججد‪ ،‬برخورد نور لیزر به مواد‬ ‫لورسججن ‪ ،‬سججب ایجاد سججیینالهای لورسججن با طول موجهای خا خواهد شججدد‬

‫‪Flow Cytometry‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Scattering‬‬

‫‪2‬‬

‫‪  021‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫آشججکارسججازهای‪ 0‬تعبیهشججدت در دسججتیات لوسججایتومتری‪ ،‬نورهای پراکندتشججدت لیزر و‬ ‫همچنیک نورهجای لورسجججن را (در جججوره وجود) بر ته و آنها را به سجججیینالهای‬ ‫الکتریکی یابز پردازش توسط کامپیوتر تبدیز میکنند (شکز ‪)0-00‬د‬

‫شرکل ‪ :۷-۷۱‬طرپ کلی از لوسجایتومترید برخورد نور لیزر به سجلولها‪ ،‬دریا‬ ‫آشکارسازهای مصتلف‪ ،‬و نهایتا آنالیز آنها با نرما زارهای خا‬

‫نور ساطع شدت توسط‬

‫کامپیوتری‬

‫یکی از ایک آشکارسازها که تودیود‪ 3‬نامیدت میشود و در هتراستا با جریان نور‬ ‫لیزر یراربر ته اسج ‪ ،‬نور پراکندتشدت لیزر را پس از برخورد با سلول جمعآوری میکندد‬ ‫ایک نور پراکندتشجججدت را که معمواله زاویهای بسجججیار کمی (کمتر از ‪ 0‬درجه) با نور لیزر‬ ‫ا ججلی (یبز از برخورد با سججلول) دارد و به سججم روبهجلو میباشججد ‪ 9FSC‬مینامندد نور‬ ‫‪ FSC‬بازتابی از اندازت سجلول موردسجنجش میباشدد به ایک وره که هرچه اندازت سلول‬ ‫بزرگتر باشد‪ ،‬میزان نور ‪ FSC‬آن بیشتر اس (شکز ‪)3-00‬د‬ ‫یکی دییر از آشجکارسازها ‪ 1PMT‬نام داردد ‪PMT‬ها در زاویه ‪ 31‬درجه نسب به‬ ‫جریان نور لیزر یراربر تهاند و نور پراکندتشجججدت لیزر را پس از برخورد با سجججلول در ایک‬ ‫‪Detector‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Photodiode‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Forward Scatter‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Photo Multiplier Tube‬‬

‫‪4‬‬

‫فصل هفدهم‪ :‬فلوسایتومتری ‪020 ‬‬

‫زوایا جمعآوری میکنندد به نور پراکندتشجججدت لیزر به سجججم اطراف (که معمواله پس از‬ ‫برخورد با سججلول‪ ،‬زاویهای ‪ 31‬درجه نسججب به نور ا ججلی لیزر‪ ،‬یبز از برخورد با سججلول‪،‬‬ ‫پیدا میکند) نور ‪ 0SSC‬بفته میشجودد نور ‪ SSC‬بازتابی از برانولیتی و پیچیدبی ساختار‬ ‫داخلی یک سججلول میباشججدد بهطوریکه هرچه میزان برانولیتی سججلول بیشججتر باشججد‬ ‫(بهعنوانمثال شجبکه اندوپالسجمیک و میتوکندری بیشتری داشته باشد) میزان نور‬ ‫آن بیشتر اس (شکز ‪)3-00‬د‬

‫‪SSC‬‬

‫شکل ‪ :۲-۷۱‬نورهای پراکندت شدت ‪ FSC‬و ‪ SSC‬پس از برخورد نور لیزر به سلول در دستیات لوسایتومتری‬

‫شکز ‪ ،9-00‬خروجی حا ز از آنالیز خون محیطی انسان در دستیات‬ ‫لوسایتومتری میباشد که به وره نمودار نقطهای‪ 3‬نشان دادتشدت اس د هرکدام از ایک‬ ‫نقطهها‪ ،‬معرف یک سلول میباشد که در دستیات لوسایتومتری مورد آنالیز یراربر ته‬ ‫اس د در ایک نمودار‪ ،‬سلولها ی سفید خون بر اسار میزان پراکندت نمودن نور لیزر در‬ ‫جه روبهجلو (‪ )FSC‬و زاویه حدود ‪ 31‬درجه (‪ )SSC‬از یکدییر تفکیکشدتاندد همانطور‬ ‫که در شکز مشاهدت میکنید نوترو یزها به عل اندازت و برانولیتی زیادی که دارند میزان‬ ‫‪ FSC‬و ‪ SSC‬زیادتری در مقایسه با مونوسی ها و لنفوسی ها دارندد درحالیکه لنفوسی ها‬ ‫به عل اندازت سلولی و برانولیتی کمتر‪ ،‬میزان ‪ FSC‬و‪ SSC‬کمتری در مقایسه با‬ ‫مونوسی ها و بص و نوترو یزها دارندد‬ ‫استفادت از آنتیبادیهای کون وبه با مواد لورسن علیه آنتیژنهای سطح‬ ‫سلولها‪ ،‬در تکنیک لوسایتومتری میتواند به ما اطالعاه بیشتری در رابطه با جمعی‬ ‫‪Side Scatter‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Dot Plot‬‬

‫‪2‬‬

‫‪  022‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫سلولی مورد مطالعه ارائه نمایدد بهعنوان مثال‪ ،‬با استفادت از آنتی بادیهای ضد مولکول‬ ‫‪ CD4‬و ‪ CD8‬کون وبه با مواد لورسن مصتلف‪ ،‬میتوان تعداد و در د سلولهای‬ ‫و ‪ CD8‬را در نمونه خون یک بیمار مبتالبه ایدز مشص کردد‬

‫‪CD4‬‬

‫شکل ‪ :۵-۷۱‬نمودار نقطهای حا ز از لوسایتومتری خون محیطی انسان‬

‫در دسججتیاتهای لوسججایتومتری‪ ،‬آشججکارسججازهایی تح عنوان ‪ ،PMT‬نورهای‬ ‫لورسججنتی را که پس از برخورد نور لیزر به مادت لورسججن مت ججز به ‪ Fc‬آنتیبادیها‪،‬‬ ‫ایجاد میشجججود‪ ،‬دریا کردت و آنها را به سجججیینالهای الکتریکی یابز پردازش تبدیز‬ ‫میکنندد از ایکرو در خروجی حا ز از آنالیزهای لوسایتومتری‪ ،‬عالوت بر اطالعاتی نمیر‬ ‫اندازت و برانولیتی سجلول‪ ،‬اطالعاتی در رابطه با نوع مولکولهای سجطح سلولی و یا حتی‬ ‫نوع مولکولهای داخز سجیتوپالسمی سلول مورد آنالیز‪ ،‬ارائه خواهد شد (شکزهای ‪-00‬‬ ‫‪ 1‬و ‪)0-00‬د‬ ‫نکته‪ :‬در تکنیک لوسجایتومتری‪ ،‬برای شجناسایی مولکولهای داخز سیتوپالسمی‪ ،‬ابتدا‬ ‫باید سججلول یکس‪ 0‬و سججپس‪ ،‬غشججای سججلول نسججب به ورود آنتی بادیهای مونوکلونال‬ ‫نفوذپذیر‪ 3‬شججودد برای یکس کردن سججلول‪ ،‬از رمالدئید و برای نفوذپذیر کردن غشججای‬ ‫سلول‪ ،‬از تریتون یا توویک ‪ 31‬استفادت میشودد‬ ‫‪Fixation‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Permeabilization‬‬

‫‪2‬‬

‫فصل هفدهم‪ :‬فلوسایتومتری ‪023 ‬‬

‫شکل ‪ :۱-۷۱‬نمودار نقطهای بلبولهای سفید خون انسان بر اسار نورهای ‪ FSC‬و ‪SSC‬د در ایک نمودار‬ ‫پس از تفکیک شججدن نوترو یز ها‪ ،‬مونوسججی ها و لنفوسججی ها از یکدییر‪ ،‬با اسججتفادت از نرما زارهای‬ ‫لوسایتومتری‪ ،‬اطراف جمعی لنفوسی ها خطی کشیدت میشود‪ ،‬به ایک کار ا طالحاه ‪gating‬‬ ‫مص جو‬ ‫بفته میشجودد با عمز ‪ gating‬آنالیزهای بعدی منح جراه بر روی همان جمعی سجلولی انتصابشدت انجام‬ ‫خواهد بر د‬

‫‪  024‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫شکل ‪ :۳-۷۱‬لوسجایتومتری بلبولهای سفید انساند بلبولهای سفید انسان پس از رنسآمیزی با‬ ‫دو آنتیبادی مونوکلونال ضد ‪( CD4‬کون وبه با ‪ )PE‬و ضد ‪( CD8‬کون وبه با ‪ )FITC‬با استفادت از دستیات‬ ‫لوسجایتومتری آنالیز شدتاندد در دستیات لوسایتومتری‪ ،‬نورهای ‪ SSC ،FSC‬و نورهای لورسانس مربوط‬ ‫به هر سججلول به ترتی توسججط تودیود و ‪ PMTs‬جمعآوری میشججوندد سججپس ایک اطالعاه توسججط‬ ‫نرما زارهجای کجامپیوتری مص جججو ‪ ،‬آنالیز و به شجججکزهای مصتلفی ارائه میشجججوند‪ :‬نمودار نقطهای‬ ‫لنفوسی ها بر اسار نورهای لورسانس ساطعشدت از ‪ FITC‬مت‬

‫ز به آنتیبادی ضد ‪ )FL1( CD8‬و ‪PE‬‬

‫مت ز به آنتیبادی ضد ‪)FL2( CD4‬د بر اسار ایک نمودار‪ 39 ،‬در د از جمعی بلبولهای سفید مورد‬ ‫مطالعه‪ ،‬واجد مولکول ‪( CD8‬چهاربوشه سم راس ‪ ،‬پاییک) ‪ 11‬در د واجد مولکول ‪( CD4‬چهاربوشه‬ ‫سم چپ باال) و ‪ 0‬در د واجد هر دو مولکول ‪ CD4‬و ‪( CD‬چهاربوشه سم راس باال) میباشندد در‬ ‫ایک میان‪ 90 ،‬در د از آنها هیچکدام از مولکولهای ‪ CD4‬و ‪ CD8‬را بر سطح خود بارز نمیکنندد‬

‫‪ 2-47‬کاربردهای فلوسایتومتری‬ ‫دسجججتیجاتهجای لوسجججایتومتری برانییم تریک‪ ،‬ابزارهای مورداسجججتفادت در‬ ‫ایمونولوژی میباشجججندد امروزت‪ ،‬دسجججتیاتهای لوسجججایتومتری‪ ،‬کاربرد بسجججیار زیادی در‬ ‫ایمونولوژی مدرن پیداکردتاند بهطوری که باکمی اغماض میتوان بف بدون دسجججتیات‬ ‫لوسایتومتری‪ ،‬کمتر تحقیق و آزمایشی در ایمونولوژی یابز انجام اس د‬

‫فصل هفدهم‪ :‬فلوسایتومتری ‪025 ‬‬

‫نوع پیشجر تهتری از دسجتیاتهای لوسججایتومتری موجود در بازار‪ ،‬ایک یابلی را‬ ‫دارند که جمعی های سججلولی مصتلف را (بر اسججار نورهای ‪ SSC ،FSC‬و لورسججانس) از‬ ‫یکدییر تفکیک کردت و آنها را در ظرفهای جدابانهای جمعآوری نمایندد به ایک نوع از‬ ‫دستیاتهای لوسایتومتری‪ 0FACS ،‬بفته میشودد‬ ‫تکنولوژی لوسجایتومتری کاربردهای بسجیار زیادی در آزمایشیاتهای تشصی‬ ‫طبی‪ ،‬جه تشججصی بیماریها‪ ،‬اطالع از پیشآبهی‪ 3‬بیماریها و نیز پایش‪ 9‬آنها داردد‬ ‫برخی از کاربردهای لوسایتومتری عبارهاند از‪:‬‬ ‫‪ )۷‬آنالیز لوکمیها و لنفومهای خون‬ ‫برای انتصاب شججیوت درمان مناس ج مبتالیان به لوکمی (سججرطان خون)‪ ،‬نیاز به‬ ‫ایک اسجج که ابتدا مشجججص شجججود چه ردت سجججلولی (لنفوئیدی یا میلوئیدی) و در چه‬ ‫مرحلهای از بلوغ‪ ،‬سججرطانی شججدت اسجج د امروزت با اسججتفادت از آنتیبادیهای مونوکلونال‬ ‫اخت جا جی ضجد مولکولهای مصتلف (‪ CD‬مارکرها) که بر سجطح انواع سلولهای خونی‬ ‫بارز میشججوند‪ ،‬و با اسججتفادت از تکنولوژی لوسججایتومتری‪ ،‬میتوان نوع و مرحله تمایزی‬ ‫سلول سرطانی شدت را تعییک کردد‬ ‫برخی از ‪ CD‬مارکرهای ا ججلی و نوع سججلولی که ایک مارکرها بر سججطح آن بارز‬ ‫میشوند عبارهاند از‪:‬‬ ‫لنفوسیت‬

‫‪CD5- CD10- CD19- CD20- CD45 :B‬‬

‫لنفوسیت ‪CD2- CD3- CD4- CD5- CD7- CD8- CD45- CD56 :T‬‬ ‫سرلولهای میلومونوسیتی (مونوسیت و نوتروفیل)‪CD7- CD11b- CD13- CD14- :‬‬ ‫‪CD15- CD16-CD33- CD34- CD45- CD56- CD117- HLA-DR‬‬

‫پالسما سل‪:‬‬

‫‪CD19- CD38- CD45- CD56- CD138‬‬

‫‪ )۲‬شمارش سلولهای بنیادی‬ ‫سجلولهای بنیادی خونساز (‪ )HSCs‬مغز استصوان واجد مارکر ‪ CD34‬میباشندد‬ ‫بهطور طبیعی‪ ،‬تعداد ایک سججلولها در مغز اسججتصوان کت بودت و در جریان خون بهندره‬

‫‪Fluorescence Activated Cell Sorter‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Prognosis‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Monitoring‬‬

‫‪3‬‬

‫‪  026‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫یا‬

‫میشوندد با ایک حال‪ ،‬با تجویز ‪ ،0G-CSF‬سلولهای بنیادی خونساز از مغز استصوان‬

‫به خون محیطی وارد شجججدت و درنتیجه میتوان آنها را با اسجججتفادت از لوسجججایتومتری‬ ‫تشججصی دادت و جدا نمودد از ایک سججلولهای بنیادی میتوان برای بازسججازی مجدد مغز‬ ‫اسجججتصوان تصری شجججدت ا رادی که بهعنوان مثال تح شجججیمیدرمانی با دوز باال یرار‬ ‫داشتهاند‪ ،‬استفادت کردد‬ ‫‪ )۵‬پیوند اعضاء‬ ‫یبز از عمز پیوند اعضجججا و بهمنمور شجججناسجججایی آنتیبادیهای مداخلهبر در‬ ‫شجص بیرندت پیوند‪ ،‬ابتدا سجرم شجص بیرندت را با لنفوسجی های شص اهداکنندت‬ ‫پیوند مجاور میکنندد سججپس با اسججتفادت از تکنولوژی لوسججایتومتری و با اسججتفادت از‬ ‫آنتیبادیهای ضد ‪ IgG‬انسانی کون وبه با ‪ ،FITC‬احتمال حضور آنتیبادیهای مداخلهبر‬ ‫را در سرم شص بیرندت‪ ،‬ضد آنتیژنهای با پیوندی بررسی مینمایندد‬ ‫‪ )۱‬پایش عفونت ‪HIV‬‬

‫شجججمارش تعداد لنفوسجججی های ‪ )Th( TCD4+‬در خون محیطی‪ ،‬برای پایش‬ ‫بیماران مبتالبه عفون ‪ HIV‬مورداسجججتفادت یرار میبیردد با اسجججتفادت از آنتیبادیهای‬ ‫مونوکلونال ضججد مارکر ‪ CD4‬که با مادت لورسججان کون وبه شججدتاند و با کمک تکنولوژی‬ ‫لوسجججایتومتری میتوان تعداد و در جججد لنفوسجججی های ‪ TCD4+‬را در خون محیطی‬ ‫محجاسجججبه کردد کاهش تعداد لنفوسجججی های ‪ TCD4+‬به کمتر از ‪ 311‬سجججلول در هر‬ ‫میکرولیتر خون‪ ،‬به معنای آن اس که بیماری ‪ HIV‬به مرحله نهایی و مرببار خود یعنی‬ ‫ایدز وارد شدت اس د‬ ‫عالوت بر موارد وق‪ ،‬تکنولوژی لوسجججایتومتری کاربردهای زیادی در تحقیقاه‬ ‫علمی داردد بهعنوان مثال در تکنیکهای انتقال ژن به سجججلولهای بنیادی مزانشجججیمی‪،‬‬ ‫بجهمنمور اطمینججان از عمجز انتقججال ژن‪ ،‬همرات بجا ژن موردنمر‪ ،‬ژن کججدکننججدت پروتئیک‬ ‫لورسججن سججبز (‪ )3GFP‬را نیز منتقز میکنندد در جججوره مو قی آمیز بودن تکنیک‬ ‫انتقجال ژن و ورود ژن موردنمر به سجججلولهای مزانشجججیمی‪ ،‬طبیعتاه ژن ‪ GFP‬نیز به ایک‬ ‫سججلولها انتقال مییابدد در ایک ججوره‪ ،‬سججلولهای مزانشججیمی‪ ،‬پروتئیک ‪ GFP‬را تولید‬ ‫میکنندد در ادامه با اسججتفادت از تکنولوژی لوسججایتومتری میتوان در ججد سججلولهای‬ ‫‪Granulocyte-Colony Stimulating Factor‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Green Fluorescent protein‬‬

‫‪2‬‬

‫فصل هفدهم‪ :‬فلوسایتومتری ‪027 ‬‬

‫مزانشیمی ‪ GFP+‬و همچنیک سلولهای مزانشیمی دریا‬ ‫کردد‬

‫کنندت ژن موردنمر را مشص‬

‫‪  028‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫فصل هجدهم‪ :‬تست پوستی توبرکولین‬

‫‪ :4-48‬مقدمه‬ ‫توبرکلوزیس (بیمجاری سجججز)‪ ،‬بیمجاری عفونی میباشجججد که توسجججط باکتری‬ ‫مایکوباکتریوم توبرکلوزیس ایجاد میشجججودد اکثر ا راد مبتال به عفون توبرکلوزیس‪ ،‬هیچ‬ ‫عالمتی از بیماری سججز را از خود نشججان نمیدهند به عباره دییر باکتری سججز در ایک‬ ‫ا راد به جججوره خفته و پنهان‪ 0‬درآمدت اسججج د به ایک حال توبرکلوزیس نهفته‪ 3‬بفته‬ ‫میشججودد توبرکلوزیس نهفته از ایک جه یابز اهمی اسجج که در برخی از ا راد ممکک‬ ‫اس تبدیز به بیماری سز یا توبرکلوزیس عال‪ 9‬شودد‬ ‫بیماری سججز ممکک اس ج هر نقطه از بدن را دربیر نمایدد با ایک حال‪ ،‬ریهها از‬ ‫مهتتریک اربانهای دربیر در بیماری سججز میباشججندد بر اسججار آمار سججازمان بهداش ج‬ ‫جهانی‪ ،‬حدود ‪ 3‬میلیارد نفر در سجراسر جهان‪ ،‬بیماری سز نهفته را دارند و ساالنه حدود‬ ‫‪ 9‬میلیون نفر به عل بیماری سججز جان خود را از دسجج میدهندد از اینرو تشججصی و‬ ‫شناسایی مبتالیان به سز نهفته از اهمی بسیار زیادی برخوردار اس د‬ ‫‪Dormant‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Latent tuberculosis‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Active tuberculosis‬‬

‫‪3‬‬

‫‪  031‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫یکی از متداولتریک تسج های غربالیری سجز نهفته‪ ،‬تسج پوستی توبرکولیک‬ ‫(‪ )0TST‬یا تس مانتوکس‪ 3‬میباشدد در ایک تس ‪ ،‬مقداری از پروتئیک خال شدت حا ز‬ ‫از کشججج مجایکوبجاکتریوم توبرکلوزیس را که به آن ‪ 9PPD‬یا توبرکولیک بفته میشجججود‪،‬‬ ‫به جوره داخز جلدی در ساعد شص تزریق میکنند و پس از ‪ 19‬تا ‪ 03‬ساع ‪ ،‬محز‬ ‫تزریق را از نمر سجفتی و تورم‪ 1‬بررسجی میکنندد تسج پوستی توبرکولیک مثب ‪ ،‬بیانیر‬ ‫مواجهه شص با باکتری عامز بیماری سز میباشدد‬ ‫‪ 2-48‬تست پوستی توبرکولین‬ ‫تسجج پوسججتی توبرکولیک یا مانتوکس یا تسجج پیرک ‪ ،0‬توسججط یک پزشججک‬ ‫رانسجوی به نام چارلز مانتو در سال ‪ 0310‬میالدی و در ادامه مطالعاه رابره کخ و ون‬ ‫پیرک ‪ ،‬ابداع شجدد ایک تسج ‪ ،‬جاییزیک تسج هیف‪ 0‬در انیلسجتان شججدد تسج پوستی‬ ‫توبرکولیک یک تسججج غربالیری برای ا راد در معرض خطر باالی ابتال به بیماری سجججز‬ ‫میباشدد ایک یبیز ا راد عبارهاند از‪:‬‬ ‫‪ )0‬ا راد مبتالبه بیماریهای تضجعیفکنندت سیستت ایمنی نمیر بیماری ایدز و یا عفون‬ ‫‪HIV‬‬

‫‪ )3‬ا رادی که در شرایط زندبی محدود و مح وری به سر میبرند مانند بیخانمانها‬ ‫‪ )9‬پرسنز بهداشتی و درمانی (به عل احتمال تمار زیاد با بیماران مسلول)‬ ‫‪ )1‬ا رادی که در تمار نزدیک با بیماران مسلول بودتاند‬ ‫‪ )0‬ا رادی که عالئت و نشانههای دال بر بیماری سز عال در آنها وجود داردد‬ ‫‪ )0‬ا رادی که برای مدتی در کشججورهای با شججیوع باالی سججز زندبی کردتاند یا از ایک‬ ‫کشورها میآیندد‬ ‫‪ )0‬معتادان تزریقی‬ ‫‪ )9‬در برخی موارد مادران باردار‬ ‫‪Tuberculin Skin Test‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Mantonx test‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Purified Protein Derivation‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Induration‬‬

‫‪4‬‬

‫‪Pirquet test‬‬

‫‪5‬‬

‫‪Heaf test‬‬

‫‪6‬‬

‫فصل هجدهم‪ :‬تست پوستی توبرکولین ‪030 ‬‬

‫‪ 9-48‬نحوه انجام تست پوستی توبرکولین‬ ‫برای انججام ایک تسججج از یک محلول اسجججتریز حاوی ع جججارت کشججج مایکوباکتریوم‬ ‫توبرکلوزیس یا مایکوباکتریوم بوویس که به آن‪ PPD‬یا توبرکولیک بفته میشجود‪ ،‬استفادت‬ ‫میشود (شکز ‪)0-09‬د‬

‫شکل ‪:۷-۷8‬‬

‫ویال حاوی توبرکولیک )‪(PPD‬‬

‫‪0‬د مقدار ‪ 011‬میکرولیتر دوز اسججتاندارد توبرکولیک را (هر دوز اسججتاندارد‬ ‫حاوی ‪ 0‬واحد توبرکولیک‪ 0‬میباشججد) با اسججتفادت از سججرنس مص ججو‬ ‫بجه جججوره داخزجلدی در سجججاعد شجججص تزریق نماییدد مقداری‬ ‫برآمدبی یا حالتی شجججبیه به تاول در محز تزریق‪ ،‬نشجججان از جججح‬ ‫تزریق دارد (شکز ‪)3-09‬د در غیر ایک وره عمز تزریق را با ا له و‬ ‫یجا روی سجججاعجد دییر تکرار نماییدد ایک تاول حدود ‪ 31‬دییقه پس از‬ ‫تزریق از بیک میرودد‬

‫‪Tuberculin Unit‬‬

‫‪1‬‬

‫‪  032‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫شکل ‪ :۲-۷8‬تزریق توبرکولیک به وره داخز جلدی‬

‫نکته‪ :‬ابرچه واکنشهای آلرژیک به توبرکولیک بهندره اتفاق میا تد‪ ،‬با ایک حال تو یه‬ ‫میشججود از شججص بصواهید به مده ‪ 00‬دییقه محز را ترک نکند و تح نمر باشججدد‬ ‫تو جججیججه میشجججود اپی نفریک جهج جلوبیری از هربونججه احتمججال بروز واکنشهججای‬ ‫آنا یالکسی در اختیار داشته باشیدد‬ ‫‪3‬د از بیمار بصواهید ‪ 19‬تا ‪ 03‬سججاع بعد به شججما مراجعه کند و در طی‬ ‫ایک مده از خاراندن و شججار دادن محز تزریق خودداری نمایدد حمام‬ ‫ر تک و انجام کارهای روزانه در طی ایک مده منعی نداردد‬ ‫‪9‬د پس از ‪ 19‬تا ‪ 03‬سججاع ‪ ،‬محز تزریق را ازنمر سججفتی و تورم بررسججی‬ ‫نماییدد دی کنید که یرمزی تنها‪ ،‬بههیچعنوان ارزش تشجججصی جججی‬ ‫نداردد با اسججتفادت از یک خطکش‪ ،‬یطر سججفتی و تورم محز تزریق را‬ ‫اندازتبیری نمایید (شکز ‪)9-09‬د‬

‫شکل ‪ :۵-۷8‬اندازتبیری تورم و سفتی محز تزریق توبرکولیک‬

‫فصل هجدهم‪ :‬تست پوستی توبرکولین ‪033 ‬‬

‫‪ 1-48‬تفسیر نتایج‬ ‫تفسججیر نتایج تسجج پوسججتی توبرکولیک‪ ،‬باید با دی زیادی انجام بیردد وجود‬ ‫اکتورهای خطر در شججص ‪ ،‬تعییککنندت آن اس ج که چه مقدار از تورم و سججفتی را (‪0‬‬ ‫میلیمتر‪ 01 ،‬میلیمتر یا ‪ 00‬میلیمتر) بهعنوان یک تس پوستی مثب در نمر بییرید‬ ‫‪‬‬

‫‪ ۳‬میلیمتر سفتی و تورم یا بیشتر‪ ،‬در افراد زیر مثبت تلقی میشود‪:‬‬

‫‪ )0‬ا راد ‪ HIV‬مثب‬ ‫‪ )3‬ا رادی که در تمار نزدیک با بیمار مسلول بودتاندد‬ ‫‪ )9‬ا راد با تغییراه ندوالر یا یبروتیک در عکس اشعه ایکس از سینه که بیانیر یک سز‬ ‫یدیمی بهبودیا ته میباشدد‬ ‫‪ )1‬ا رادی که پیوند اعضا داشتهاند یا هر نوع بیماران مبتالبه ضعف سیستت ایمنی‬ ‫‪‬‬

‫‪ ۷0‬میلیمتر سفتی و تورم یا بیشتر در افراد زیر مثبت تلقی میشود‪:‬‬

‫‪ )0‬ا رادی که کمتر از ‪ 0‬سجال از مسجا ره آنها به کشورهای با شیوع باالی سز بذشته‬ ‫اس د‬ ‫‪ )3‬معتادان تزریقی‬ ‫‪ )9‬سججاکنیک و کارکنان محزهای با خطر باال مانند زندانها‪ ،‬یتیتخانهها‪ ،‬بیمارسججتانها‪،‬‬ ‫بیخانمانها‬ ‫‪ )1‬پرسنز آزمایشیاتهای مایکوباکتریولوژی‬ ‫‪ )0‬ا راد با شرایط بالینی خا نمیر دیابتیها‪ ،‬درمان طوالنیمده با کورتیکواستروئیدها‪،‬‬ ‫لوکمی‪ ،‬بیماری کلیوی بسیار پیشر ته‪ ،‬سندرم سوء جذب مزمک و وزن کت‬ ‫‪ )0‬کودکان کمتر از ‪ 1‬سججال یا کودکان و نوجوانانی که با ا راد با خطر باالی سججز تمار‬ ‫داشتهاندد‬ ‫‪‬‬

‫‪ ۷۳‬میلیمتر سرفتی و تورم یا بیشتر‪ ،‬در همه افراد حتی بدون ریسک‬ ‫ابتال به توبرکلوزیس‪ ،‬مثبت در نظر گرفته میشود‪.‬‬

‫نتایج مثبت کاذب‬ ‫تسج پوسجتی توبرکولیک در ا رادی که واکسک بدثدژ دریا کردتاند‪ ،‬ممکک‬ ‫اسج حتی برای سجالها پس از تزریق واکسجک‪ ،‬مثب شودد همچنیک مایکوباکتریومهای‬

‫‪  034‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫غیر سججلی نیز به عل تشججابهاه آنتیژنیک‪ ،‬ممکک اسجج تسجج پوسججتی توبرکولیک را‬ ‫به وره کاذب‪ ،‬مثب نمایندد‬ ‫نتایج منفی کاذب‬ ‫‪ ‬در ا راد زیر احتمال منفی شدن کاذب تس پوستی توبرکولیک وجود دارد‪:‬‬ ‫‪ )0‬مبتالیان به مونونوکلئوز عفونی‬ ‫‪ )3‬کسججانی که واکسججکهای ویروسججی زندت نمیر ‪( MMR‬سججرخک‪ ،‬اوریون و سججرخجه)‬ ‫دریا کردتاندد از اینرو تو ججیه میشججود ایک ا راد تا ‪ 9‬هفته پس از دریا‬ ‫تس توبرکولیک انجام ندهندد‬ ‫‪0‬‬ ‫‪ )9‬بیماران مبتالبه سارکوئیدوز‬ ‫‪3‬‬ ‫‪ )1‬مبتالیان به بیماری هودچکیک‬ ‫‪ )0‬استفادت از داروهای کورتیکواستروئیدی و استروئیدی‬ ‫‪ )0‬کسانی که سوءتغذیه دارندد‬ ‫‪ )0‬ا رادی که ضعف سیستت ایمنی دارندد‬

‫واکسججک‪،‬‬

‫‪ )9‬مبتالیان به ایدز‬ ‫نکتهها‬ ‫‪ )0‬تس ج پوسججتی توبرکولیک مثب که با تورم و سججفتی پوس ج در مدهزمان ‪ 19‬تا ‪03‬‬ ‫سججاع پس از تزریق پروتئیک ‪ PPD‬مشججص میشججود‪ ،‬در حقیق نوعی پاسججخ ازدیاد‬ ‫حسجاسجی تأخیری (‪ )9DTH‬سجیستت ایمنی بدن‪ ،‬نسب به آنتیژنهای مایکوباکتریایی‬ ‫میباشججدد همانطور که میدانید در پاسججخ ‪ ،DTH‬سججلولهای ‪ Th1‬و ماکرو اژها بهعنوان‬ ‫سلولهای مجری دخال دارندد‬ ‫‪ )3‬مثب شجدن تسج پوسجتی توبرکولیک به ایک معناسج که شص ‪ ،‬مبتالبه عفون با‬ ‫مایکوباکتریوم توبرکلوزیس اسج و لزوماه به معنای ابتال به بیماری سجز نمیباشد د با ایک‬ ‫حال‪ ،‬کسجانی که تسج پوسجتی توبرکولیک آنها مثب شججدت اسج باید تح مرایب و‬ ‫پیییری پزشججک متص جج یرار بیرند‪ ،‬زیرا در برخی موایع‪ ،‬احتمال اینکه سججز نهفته‬ ‫تبدیز به بیماری سز شود‪ ،‬وجود داردد‬ ‫‪Sarcoidosis‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Hodgkins disease‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Delayed Type Hypersensitivity‬‬

‫‪3‬‬

‫فصل هجدهم‪ :‬تست پوستی توبرکولین ‪035 ‬‬

‫‪ )9‬منفی شجدن تسج پوسجتی توبرکولیک به ایک معناسج که شص ‪ ،‬مبتالبه عفون با‬ ‫مایکوباکتریوم توبرکلوزیس نمیباشدد با ایک حال‪ ،‬ابر شص اخیراه با ا راد مسلول تمار‬ ‫داشجته اسج ‪ ،‬تسج پوستی توبرکولیک باید ‪ 03-9‬هفته بعد تکرار شود‪ ،‬زیرا حدود ‪ 9‬تا‬ ‫‪ 03‬هفته زمان الزم اسج تا پس از ورود باکتری سجز به بدن‪ ،‬پاسجخ ایمنی سلولی علیه‬ ‫آن ایجاد شودد‬ ‫‪ 5-48‬تست آزاد شدن اینترفرون گاما‬ ‫به عل اخت ججا ججی پاییک تسجج پوسججتی توبرکولیک‪ ،‬امروزت از تسجج های‬ ‫جاییزیک دییری اسجتفادت میشجودد یکی از ایک تس ها که تاییدیه سازمان غذا و داروی‬ ‫آمریکا را (‪ )FDA‬نیز دارد‪ ،‬تس آزاد شدن اینتر رون باما (‪ 0)IGRA‬با نام تجاری کوانتی‬ ‫رون‪-‬تیبی‪ 3‬میباشجدد در ایک تس ‪ ،‬آزاد شدن ‪ INF-γ‬از بلبولهای سفید شص در اثر‬ ‫مواجهه با آنتیژنهای مایکوباکتریوم توبرکلوزیس موردسنجش یرار میبیردد‬

‫‪Interferon Gamma Release Assay‬‬

‫‪1‬‬

‫‪QuntiFERON-TB‬‬

‫‪2‬‬

‫‪  036‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫فصل نوزدهم‪ :‬تست پوستی شیک‬

‫‪ 4-43‬تست پوستی شیک‬ ‫آزمایش شجیک‪ ،0‬آزمایشی برای تعییک حساسی یک شص نسب به بیماری‬ ‫دیفتری میباشججدد ایک آزمایش‪ ،‬در سججال ‪ 0301‬میالدی توسججط یک متص ج کودکان‬ ‫اهز کشججور مجارسججتان به نام بالشججیک‪ 3‬ابداع شججدد در ایک آزمایش‪ ،‬مقدار کمی (‪011‬‬ ‫میکرولیتر) از سججت‪ 9‬رییق شججدت دیفتری را ( ‪ 501‬کمتریک دوز مرببار یا ‪ (1MLD‬به ججوره‬ ‫داخز جلدی به سجاعد شجص تزریق میکنندد ابر شجص آنتی بادی اخت جا ی کا ی‬ ‫علیه سججت دیفتری در بدن خود نداشججته باشججد و یا به عباره دییر علیه بیماری دیفتری‬ ‫ایمک نباشججد‪ ،‬پوسجج اطراف محز تزریق پس از ‪ 31‬تا ‪ 90‬سججاع ‪ ،‬یرمز و متورم خواهد‬ ‫شججد و جواب آزمایش‪ ،‬مثب میباشججدد البته تورم و یرمزی‪ ،‬پس از چند روز (‪ 1‬تا ‪ 0‬روز)‬ ‫محو میشججودد در مقابز‪ ،‬ابر شججص علیه دیفتری ایمک باشججد‪ ،‬تورم و یرمزی در اطراف‬ ‫محز تزریق اتفاق نصواهد ا تاد و جواب آزمایش منفی میباشدد‬ ‫‪Schick‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Bela Schick‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Toxin‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Minimum Lethal Dose‬‬

‫‪4‬‬

‫‪  038‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫‪ ۲-۷۳‬تفسیر نتایج‬ ‫مثبت‪ :‬مویعی که پوسججج اطراف محز تزریق به اندازت ‪ 0‬تا ‪ 01‬میلیمتر متورم‬ ‫شدت باشدد‬ ‫مثبت کاذب‪ :‬مویعی که یک التهاب یرمزرنس رخ دهد و به سرع محو شودد‬ ‫منفی‪ :‬پس از بذش ‪ 31‬تا ‪ 90‬ساع ‪ ،‬هیچبونه تورم و یرمزی در اطراف محز‬ ‫تزریق مشاهدت نشودد‬

‫فصل بیستم‪ :‬جدا کردن سلولهای تکهستهای از خون محیطی‬

‫‪ 4-21‬مقدمه‬ ‫مطالعه بر روی یک جمعی سججلول ایمنی خا (بهعنوانمثال لنفوسججی ها)‪،‬‬ ‫مستلزم تفکیک آنها از یکدییر میباشدد بهعنوانمثال‪ ،‬برای انجام آزمایش تعییک ‪HLA‬‬ ‫به روش سرولوژیکی‪ ،‬ابتدا باید لنفوسی ها را از دییر جمعی سلولهای موجود در خون‬

‫‪0‬‬

‫محیطی جدا کردد در آزمایشیات ایمونولوژی‪ ،‬بسته به نیاز‪ ،‬لنفوسی ها را میتوان از منابع‬ ‫مصتلف بجدن انسجججان و یا حیواناه آزمایشجججیاهی موردمطالعه جدا کردد با های جامد‬ ‫مصتلفی نمیر لوزتهججا‪ ،‬طحججال‪ ،‬تیمور و برتهججای لنفی از منججابع مهت جججداسججججازی‬ ‫لنفوسجی ها میباشجندد با ایک حال در حیواناه بزرگ‪ ،‬خون محیطی‪ ،3‬یک منبع سادت و‬ ‫در دسترر برای جداکردن مقدار زیادی لنفوسی میباشدد‬ ‫البته باید به ایک نکته مهت اشجارت شود که برای انجام آزمایش تعییک ‪ HLA‬و یا‬ ‫دییر مطالعاتی که بر روی جمعی سلولهای ایمنی وره میبیرد‪ ،‬به سلولهای زندت‪،‬‬ ‫نیاز داریتد از اینرو در رایند جداسججازی سججلولها از خون محیطی و یا سججایر منابع‪ ،‬باید‬

‫‪HLA Typing‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Peripheral Blood‬‬

‫‪2‬‬

‫‪  041‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫زندتمانی‪ 0‬ایک سججلولها حفظ شججودد معمواله لنفوسججی هایی که از خون محیطی و مایع‬ ‫لنف جدا میشجوند‪ ،‬جددر جد زندتاندد در ورتیکه در رایند جداسازی لنفوسی ها از‬ ‫با های جامد‪-‬که با تصری ایک با ها همرات اس ‪ -‬تقریباه نیمی از لنفوسی ها از بیک‬ ‫میروندد با ایک حال‪ ،‬با حذف سججلولهای مردت میتوان میزان سججلولهای زندت را تا ‪-31‬‬ ‫‪30‬در د ا زایش دادد‬ ‫حفظ زنجیرت سجرد‪ ،‬استفادت از محیطهای کش سلولی نمیر ‪DMEM ،BMEE‬‬ ‫و ‪ RPMI‬و همچنیک رعای شججرایط اسججتریز در تمام طول رایند جداسججازی و نیهداری‪،‬‬ ‫باعث ا زایش هرچه بیشتر زندتمانی لنفوسی ها خواهد شدد‬ ‫لنفوسجی ها را میتوان با غلم کمتر از ‪ 31‬میلیون سلول در هر میلیلیتر‪ ،‬در‬ ‫محیط کشجج حاوی ‪ 0‬در ججد سججرم جنیک باوی (‪ )3FBS‬و در دمای اتاق‪ ،‬به مده ‪31‬‬ ‫سجججاعج با کمتریک تغییر در میزان زندتمانی نیهداری کردد با ایک حال‪ ،‬برای نیهداری‬ ‫طوالنیمده لنفوسجی ها‪ ،‬میتوان آنها را با غلم ‪ 01‬میلیون سلول در هر میلیلیتر و‬ ‫در محیط کش ‪ BMEE‬حاوی ‪01‬در د دی متیز سوکفوکساید (‪ 9)DMSO‬و ‪ 31‬در د‬ ‫‪ FBS‬دکمپلمانه‪ ،‬در داخز نیتروژن مایع نیهداری کردد‬ ‫در ایک بصش نحوت ججداکردن سجججلولهجای تجکهسجججتجهای (که عمدتاه همان‬ ‫لنفوسی ها میباشند) از خون محیطی آموزش دادت میشودد‬ ‫‪ 2-21‬جدا کردن سلولهای تک هسته ای از خون محیطی‬ ‫مواد و وسایل الزم‬ ‫سرنس‪ ،‬هپاریک (‪ ،)IU/ml0111‬با ر سفاهسالیک (‪ ،)PBS‬لوله الکون با انتهای‬ ‫مصروطی‪ ،‬یکول (شکز ‪ )0-31‬با دانسیته (‪ ،)g/ml 0/100‬سانتریفوژ با چرخش آزاد‬

‫‪Viability‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Fetal Bovine Serum‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Dimethyl Sulphoxide‬‬

‫‪3‬‬

‫فصل بیستم‪ :‬جداکردن سلولهای تکهستهای‪040  ...‬‬

‫شکل ‪ :۷-۲0‬یکول برای جداکردن سلولهای تکهسته ای از خون محیطی‬

‫نحوه کار‬ ‫‪0‬د ابتدا سججرنس اسججتریز را هپارینه نماییدد بدیکمنمور‪ ،‬مقداری هپاریک‬ ‫داخز سججرنس کشججیدت و سججپس آن را به داخز آمپول هپاریک تصلیه‬ ‫کنیدد با ایک کار‪ ،‬مقداری از هپاریک به دیوارت سرنس میچسبدد همیک‬ ‫مقدار هپاریک‪ ،‬جه جلوبیری از انعقاد خون کفای میکندد‬ ‫‪3‬د با اسجججتفادت از سجججرنس هپارینه‪ 9 ،‬میلیلیتر خون از ورید شجججص‬ ‫موردنمر خونبیری نماییدد‬ ‫‪9‬د خون را با حجت مسججاوی از با ر ‪ PBS‬در داخز لوله الکون تمیز‪ ،‬رییق‬ ‫‪1‬د‬ ‫‪0‬د‬

‫‪0‬د‬

‫‪0‬د‬

‫نماییدد‬ ‫در داخز یک لوله الکون ‪ 00‬میلیلیتری‪ 9 ،‬میلیلیتر یکول بریزیدد‬ ‫با اسجتفادت از پیپ پاسجتور شجیشهای‪ ،‬خون رییقشدت را بهآرامی و با‬ ‫دی (باات جال دادن نوک پیپ پاستور به دیوارت لوله) بر روی یکول‬ ‫تصلیه نماییدد‬ ‫لوله الکون را بهآرامی در داخز سجججانتریفوژ یرار دهید و در دمای ‪31‬‬ ‫درججه سجججانتیبراد بجه مده ‪ 91‬تا ‪ 11‬دییقه در ‪ g111‬سجججانتریفوژ‬ ‫نماییدد دی نمایید در هنیام سجججانتریفوژ و یا بهمنمور متویف کردن‬ ‫آن‪ ،‬بههیچعنوان از ترمز دستیات استفادت نکنیدد‬ ‫پس از پجایجان سجججانتریفوژ‪ ،‬لوله را بهآرامی از دسجججتیات خارج نماییدد‬ ‫در ججورتیکه مراحز باال را بهدی انجام دادت باشججید‪ ،‬چهار الیه ( از)‪،‬‬ ‫در لوله یابز مشاهدت خواهد بود (شکز ‪)3-31‬د‬

‫‪  042‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫شرکل ‪ :۲-۲0‬ت جویر شجماتیک از جداسجازی سلولهای تک هستهای خون محیطید یبز از سانتریفوژ‬ ‫(ت ویر سم چپ)‪ ،‬بعد از سانتریفوژ (ت ویر سم راس )‬

‫‪9‬د با اسجتفادت از یک پیپ پاستور شیشهای تمیز‪ ،‬با دی و بهآرامی الیه‬ ‫سججلولهای تکهسججتهای یا با ی کوه را جداکردت به داخز یک لوله‬ ‫الکون تمیز انتقال دهیدد‬ ‫‪3‬د مقدار ‪ 01‬میلیلیتر با ر ‪ PBS‬به لوله الکون حاوی با یکوه اضجججا ه‬ ‫نمودت و بججه مججده ‪ 01‬دییقججه در ‪ g 911‬و در دمججای ‪ 31‬درجججه‬ ‫سجانتیبراد‪ ،‬سانتریفوژ نماییدد پس از سانتریفوژ‪ ،‬مایع رویی را با دی‬ ‫دور بریزیدد‬ ‫‪01‬د جه حذف پالک ها‪ ،‬مقدار ‪ 01‬میلیلیتر با ر ‪ PBS‬به رسججوب اضججا ه‬ ‫نمودت و آن را به جوره سوسپانسیون سلولی درآورید د سپس به مده‬ ‫‪ 01‬دییقه در ‪ g 311‬و در دمای ‪ 31‬درجه سجججانتیبراد‪ ،‬سجججانتریفوژ‬ ‫نماییدد‬ ‫‪00‬د پس از پایان سانتریفوژ‪ ،‬مایع رویی را دور ریصته و رسوب سلولی را در‬ ‫‪ 0‬میلیلیتر با ر ‪ PBS‬سرد‪ ،‬به حال سوسپانسیون درآوریدد‬

‫فصل بیستم‪ :‬جداکردن سلولهای تکهستهای‪043  ...‬‬

‫‪03‬د شججمارش و میزان زندتمانی سججلولها را با اسججتفادت از رنس تریپانبلو‬

‫‪0‬‬

‫انجام دهیدد بدیک منمور مقدار ‪ 01‬میکرولیتر از سوسپانسیون سلولی‬ ‫و ‪ 01‬میکرولیتر محلول تریپجانبلو ‪ 1/1‬در جججد را بجا یکدییر مصلوط‬ ‫نماییدد سجپس‪ ،‬با اسجتفادت از الم نئوبار (شکز ‪ )9-31‬و میکروسکوپ‬ ‫نوری‪ ،‬در خانههای مربوط به بلبول سججفید‪ ،‬شججمارش سججلولی را انجام‬ ‫دهیدد‬

‫شرکل ‪ :۵-۲0‬الم نئوبارد پس از رنسآمیزی سجلولها با تریپانبلو‪ ،‬آنها را در خانههای مربوط به بلبول‬ ‫سفید )‪ (W‬شمارش نماییدد‬

‫‪09‬د در هنیام شجججمارش‪ ،‬تعداد سجججلولهای بیرنس و سجججلولهایی را که‬ ‫احتمااله رنس آبی به خود بر تهاند‪ ،‬یادداش نماییدد‬ ‫‪01‬د از رمول زیر میزان زندتمانی‪ 3‬سلولها را محاسبه نماییدد‬

‫میزان زندت مانی سلولها )‪ =(Viability‬تعداد سلولهای رنس نیر ته‪ ،‬تقسیت بر کز سلولها (رنس بر ته‬ ‫و رنس نیر ته) ضربدر ‪011‬‬

‫‪Trypan blue‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Viability‬‬

‫‪2‬‬

‫‪  044‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫نکتهها‬ ‫‪0‬‬

‫‪ )0‬سلولهای زندت یادر به د ع رنس تریپانبلو از سیتوپالست خود بودت و درنتیجه‪ ،‬رنس‬ ‫نمیبیرندد درحالیکه سلولهای مردت به عل از دس دادن انسجام غشای سیتوپالسمی‬ ‫خود‪ ،‬یجادر به د ع رنس تریپان بلو نبودت و درنتیجه در زیر میکروسجججکوپ نوری به رنس‬ ‫آبی مشاهدت میشوندد‬ ‫‪ 9-21‬تفکیک لنفوسیتهای ‪ B‬و ‪ T‬از یکدیگر‬ ‫در وره نیاز به لنفوسی های ‪ B‬و ‪ ،T‬میتوان آنها را از یکدییر تفکیک کردد‬ ‫در ایک ججوره‪ ،‬برای جداکردن لنفوسججی های ‪ ،T‬میتوان سججوسججپانسججیون سججلولهای‬ ‫تکهستهای را از ستون حاوی فیبر نایلونی‪ 3‬عبور دادد سلولهای ‪ B‬و دییر سلولهای‬ ‫بها جطالپ چسجبندت‪ ،9‬به یبرهای نایلونی میچسجبندد درحالیکه سلولهای ‪ T‬از ستون‬ ‫عبور کردت و در لوله جمعآوری میشوندد‬ ‫برای بهدسججج آوردن لنفوسجججی های ‪ B‬و حذف لنفوسجججی های ‪ ،T‬میتوان از‬ ‫تکنیک اریتروسیت رزتینگ‪ 1‬استفادت کردد لنفوسی های ‪ T‬انسانی میتوانند از طریق‬ ‫‪0‬‬

‫مولکول ‪ CD2‬سججطح خود‪ ،‬به مولکول ‪ )LFA-3( CD58‬سججطح بلبولهای یرمز بوسججفند‬ ‫مت جز شدت و اشکالی شبیه به بز رز ایجاد نمایند (یک بلبول یرمز بوسفند در مرکز و‬ ‫در اطراف آن‪ ،‬لنفوس جی های ‪ T‬انسججانی)د سججپس با عمز سججانتریفوژ‪ ،‬مایعی را که حاوی‬ ‫لنفوسجی های ‪ B‬میباشجد‪ ،‬از لنفوسی های ‪ T‬مت ز به بلبولهای یرمز بوسفند که در‬ ‫ته لوله رسوب کردتاند‪ ،‬جدا میکنندد‬ ‫د‬

‫‪Exclusion‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Nylon Fibre‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Adherent cells‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Erythrocyte Rosetting‬‬

‫‪4‬‬

‫‪Sheep erythrocytes‬‬

‫‪5‬‬

‫فصل بیست و یکم‪ :‬آزمایش تعیین ‪HLA‬‬

‫‪ 4-24‬مولکولهای ‪HLA‬‬

‫سجیستت ‪ ،0HLA‬یک سیستت پیچیدت میباشد که ژنهای کدکنندت آن‪ ،‬بر روی‬ ‫کروموزوم شججمارت ‪ 0‬انسججان وایعشججدتاسج (شججکز ‪)0-30‬د ژنهای ‪ HLA‬به ججوره یک‬ ‫هجاپلوتجایپ‪ ،‬از هر یک از والدیک به ارث میرسجججندد نکته جال توجه در مورد ‪ HLA‬ایک‬ ‫اسججج کجه رابطجه غجالج و مغلوبی بیک ژنهجای ‪ HLA‬وجود نجداشجججتجه و مولکولهای‬ ‫بلیکوپروتئینی کد شدت توسط ایک ژنها‪ ،‬به وره هتغال ‪ 3‬بر روی اکثر سلولهای بدن‬ ‫وجود دارندد‬ ‫مولکولهای ‪ HLA‬به عل نقش مهمی که در عرضجججه آنتیژنهای پروتئینی به‬ ‫لنفوسی های ‪ T‬دارند‪ ،‬در پاسخهای ایمنی بدن و تمایز آنتیژنهای خودی از غیرخودی‬ ‫مشجججارک دارندد ژنهای ‪ ،HLA‬از پلیمور یسجججتتریک ژنهای بدن انسجججان بودت و دائماه‬ ‫آلزهای متعددی از ژنهای ‪ HLA‬کشف میشود (جدول ‪ 0-30‬و ‪)3-30‬‬

‫‪Human Leukocyte Antigen‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Codominant‬‬

‫‪2‬‬

‫‪  046‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫شکل ‪ :۷-۲۷‬جاییات ژنی سیستت ‪ HLA‬بر روی بازوی کوتات کروموزوم ‪ 0‬انسان‬

‫مولکولهای ‪ ،HLA‬توسججط دو بروت از ژنها کد میشججوند‪ :‬ژنهای ‪ HLA‬کالر‬ ‫‪ 0‬شججامز ‪ HLA-B ،HLA-A‬و‪ HLA-C‬ژنهای ‪ HLA‬کالر ‪ 3‬شججامز ‪HLA- ،HLA-DR‬‬ ‫‪ DQ‬و ‪HLA-DP‬د‬ ‫جدول ‪ :۷-۲۷‬تنوع آللی در ‪ HLA‬کالر ‪0‬‬

‫جدول ‪ :۲-۲۷‬تنوع آللی در ‪ HLA‬کالر ‪3‬‬

‫فصل بیستم و یکم‪ :‬آزمایش تعیین ‪047  HLA‬‬

‫‪ 2-24‬مولکولهای ‪ HLA‬کالس ‪4‬‬ ‫مولکولهای ‪ HLA‬کالر ‪ )HLA-І( 0‬تقریباه بر سجطح تمام سجلولهای هستهدار‬ ‫بدن وجود دارند و وظیفه آنها عرضجه آنتیژنهای پروتئینی اندوژنوز به لنفوسی های ‪T‬‬ ‫سجججایتوتوکسجججیک (‪ )TCD8+‬میباشجججدد آنتیژنهای اندوژنوز ممکک اسججج یطعاتی از‬ ‫پروتئیکهای یک ویرور و یا یک تومور باشججندد عرضججه چنیک آنتیژنهایی‪ ،‬بیانیر نوعی‬ ‫تغییراه غیرطبیعی در داخز سججلول میباشججدد در ججورتیکه ایکبونه سججلولها توسججط‬ ‫لنفوسجی های ‪ T‬سایتوتوکسیک شناسایی و نابود نشوند‪ ،‬میتواند پیامدهای نامطلوبی را‬ ‫برای بدن به دنبال داشته باشدد‬ ‫مولکولهجای ‪ HLA-І‬از یجک زنجیر پروتئینی آلفجا و یک یطعه پروتئینی کروی‬ ‫شججکز به نام بتا‪-‬دو‪-‬میکروبلبولیک‪ 0‬سججاختهشججدتاند (شججکز ‪)3-30‬د زنجیرت آلفا‪ ،‬ترانس‬ ‫ممبرانی بودت‪ ،‬درحالیکه یطعه بتا دو میکروبلبولیک‪ ،‬در خارج از غشججای سججیتوپالسججمی‬ ‫بودت و با پیوندهای غیرکوواالن به زنجیر آلفا مت ز اس د‬

‫شکل ‪ :۲-۲۷‬ساختار مولکولی ‪ HLA-1‬و ‪ HLA-II‬انسان‬

‫‪ 9-24‬مولکولهای ‪ HLA‬کالس ‪2‬‬ ‫مولکولهای ‪ HLA‬کالر‪ )HLA-ІІ( 3‬برخالف ‪ ،HLA-І‬قط بر سطح سلولهای‬ ‫عرضهکنندت آنتیژن مانند سلولهای دندرتیک‪ ،‬ماکرو اژها و لنفوسی های ‪ B‬یرار دارندد‬ ‫‪Beta–2 Microglobulin‬‬

‫‪1‬‬

‫‪  048‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫وظیفه ایک مولکولها‪ ،‬عرضججه آنتیژنهای پروتئینی ابزوژنوز به لنفوسججی های ‪ T‬یارییر‬ ‫(‪ )ThCD4+‬میبجاشجججدد آنتیژنهای ابزوژنوز (برخالف آنتیژنهای اندوژنوز) یطعاتی از‬ ‫آنتیژنهای پروتئینی یک باکتری یا میکروب میباشند که توسط ماکرو اژها بلعیدتشدت‬ ‫و پس از پردازش‪ ،‬در کنار مولکولهای ‪ HLA-ІІ‬به لنفوسجی های ‪ Th‬عرضه میشوندد در‬ ‫ادامه‪ ،‬لنفوسجججی های ‪ Th‬میتوانند با تولید سجججایتوکایک‪ ،‬سجججلولهای مصتلفی را عال‬ ‫نمجاینجد بجهعنوان مثال‪ ،‬لنفوسجججی های ‪ B‬را عال کردت تا با تولید آنتیبادی‪ ،‬میکروب‬ ‫مهاجت را از بیک ببرندد‬ ‫مولکولهای ‪ HLA-ІІ‬از دو زنجیر پروتئینی به نامهای آلفا و بتا تشججکیزشججدت و‬ ‫در غشججای پالسججمایی سججلول رو ر تهاند و یا بهعبارهدییر‪ ،‬ترانس ممبرانی‪ 0‬میباشججند‬ ‫(شجججکز ‪ 3-30‬را ببینید)د ژنهای کد کنندت زنجیر بتا در مقایسجججه با ژنهای کدکنندت‬ ‫زنجیر آلفا‪ ،‬از پلیمور یست بیشتری برخوردار بودت و ازاینرو در آزمایش «تعییک ‪،»HLA3‬‬ ‫زنجیرت بتا بیشتر مورد توجه یرار داردد‬ ‫‪ 1-24‬اهمیت سیستم ‪ HLA‬در پیوند اعضا‬

‫‪9‬‬

‫همانطور که یباله اشججارت شججد‪ ،‬مولکولهای ‪ HLA‬با عمز عرضججه آنتیژنهای‬ ‫پروتئینی به لنفوسجی های ‪ ،T‬نقش مهمی در پاسجخهای ایمنی و تشصی «خودی» از‬ ‫«غیرخودی» دارندد ازاینرو برای پیشییری از رد پیوند‪ 1‬در عمز پیوند اعضا‪-‬که در آنیک‬ ‫‪0‬‬ ‫اربان بییانه نمیر کلیه یا سجلولهای بنیادی مغز استصوان (‪ 0)HSC‬از شص اهداکنندت‬ ‫بیمار‪ ،‬بیرندت پیوند ‪ ،0‬انتقال دادت میشود‪-‬تعییک نوع آنتیژنهای ‪HLA‬‬ ‫پیوند به شجص‬ ‫شص اهداکنندت و بیرندت پیوند‪ ،‬از اهمی بسیار زیادی برخوردار اس د‬ ‫به عل اینکه ژنهای ‪ HLA‬از پلیمور یسججت بسججیار زیادی برخوردارند‪ ،‬معموال‬ ‫امکان یا تک اهداکنندتای که از نمر ‪ HLA‬کاماله با بیرندت پیوند‪ ،‬یکسججان باشججد بعید به‬ ‫‪Transmembrane‬‬

‫‪1‬‬

‫‪HLA typing‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Organ transplantation‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Graft rejection‬‬

‫‪4‬‬

‫‪Hematopoietic stem cell‬‬

‫‪5‬‬

‫‪Donor‬‬

‫‪6‬‬

‫‪Recipient‬‬

‫‪7‬‬

‫فصل بیستم و یکم‪ :‬آزمایش تعیین ‪049  HLA‬‬

‫نمر میرسدد از اینرو‪ ،‬یبز از عمز پیوند اعضا‪ ،‬با آزمایش «تعییک ‪ »HLA‬نوع مولکولهای‬ ‫‪ HLA‬را در شجججص اهداکنندت و بیرندت پیوند تعییک میکنندد هر چه میزان شجججباه‬ ‫مولکولهای ‪ HLA‬شص اهداکنندت و بیرندت پیوند بیشتر باشد‪ ،‬شانس رد پیوند کاهش‬ ‫بیشتری خواهد یا د‬ ‫‪ 5-24‬جستجو برای یافتن اهداکننده مناسب‬ ‫زمانی که یک بیمار برای درمان نیاز به عضجججو پیوندی دارد‪ ،‬اولیک مرحله برای‬ ‫یا تک اهداکنندت مناس ‪ ،‬جستجو در بیک برادران و خواهران بیمار‪ ،‬با استفادت از آزمایش‬ ‫«تعییک ‪ »HLA‬میباشجدد در جورتیکه در ایک مرحله‪ ،‬اهداکنندت مناسجبی پیدا نشد و یا‬ ‫بیمار‪ ،‬برادر و خواهری نداشجج ‪ ،‬بر اسججار نوع بیماری و شججرایط بالینی بیمار‪ ،‬نوب به‬ ‫جسجججتجو در میجان ایوام نزدیجک بیمجار (عمجه‪ ،‬عمو‪ ،‬خجاله‪ ،‬دایی و ددد)‪ ،‬و یا ا راد غریبه‬ ‫کاندیدای اهدای پیوند میرسدد‬ ‫‪ 6-24‬آزمایش تعیین ‪HLA‬‬

‫همانطور که یباله اشارت شد آزمایش «تعییک ‪ »HLA‬یبز از عمز پیوند اعضایی‬ ‫نمیر کلیه و سجلولهای خونساز مغز استصوان‪ ،‬بهمنمور یا تک اهداکنندت مناس ‪ ،‬بر روی‬ ‫نمونه خون محیطی بیمار و اهداکنندت احتمالی انجام میشجججودد روشهای مصتلفی برای‬ ‫انجججام آزمججایش «تعییک ‪ »HLA‬وجود دارد کججه میتوان آنهججا را در دو روش کلی‬ ‫"سرولوژیک" و "مولکولی" طبقهبندی کردد‬ ‫‪ 4-6-24‬آزمایش «تعیین ‪ »HLA‬به روش سرولوژیک‬

‫در ایک روش‪ ،‬ابتدا سلولهای تکهستهای را از خون محیطی بیمار و اهداکنندت‬ ‫احتمالی جدا میکنندد سجپس با اسجتفادت از آنتیبادیهای شناختهشدت ضد مولکولهای‬ ‫‪ ،HLA‬نوع مولکولهای ‪ HLA‬را تعییک میکنندد با اسجتفادت از روشهای سرولوژیک‪ ،‬تنها‬ ‫آنتیژنهای پیوند ا ججلی را حدایز در سججه جاییات ژنی ‪ A 0‬و ‪( B‬مربوط به ‪ )HLA-І‬و ‪DR‬‬ ‫(مربوط به ‪ )HLA-ІІ‬بررسجججی میکنندد ابرچه امروزت امکان تعییک ‪ HLA‬در پنج جاییات‬

‫‪Locus‬‬

‫‪1‬‬

‫‪  051‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫ژنی ‪ DR ،C ،B، A‬و ‪ 3( DQ‬آلز از هر کروموزوم بر روی جف کروموزوم شمارت ‪ ،0‬جمعاه‬ ‫به میزان ‪ 01‬آلز) با استفادت از روش سرولوژیک وجود داردد‬ ‫برای انجام آزمایش «تعییک ‪ »HLA‬به روش سرولوژیکی‪:‬‬ ‫‪0‬د ابتدا لنفوسی های زندت را از خون محیطی اهداکنندت و بیرندت پیوند‬ ‫جججدا میکننججدد (برای تعییک مولکولهججای ‪ HLA‬کالر ‪ 0‬بججه روش‬ ‫سجرولوژیک میتوان از ایک لنفوسی ها استفادت کرد‪ ،‬زیرا مولکولهای‬ ‫‪ HLA-І‬بر سجججطح تمجام لنفوسجججیج هجا یرار دارنجد‪ ،‬امجا برای تعییک‬ ‫مولکولهای ‪ ،HLA-ІІ‬نیاز به جداسازی لنفوسی های ‪ B‬میباشد‪ ،‬زیرا‬ ‫مولکولهای ‪ HLA-ІІ‬بر سطح لنفوسی های ‪ B‬یرار دارند)د‬ ‫‪3‬د سپس‪ ،‬لنفوسی های زندت را در داخز چاهکهای میکروپلی هایی به‬ ‫نام ترازاکی میریزندد کف ایک چاهکها‪ ،‬حاوی آنتی سرم شناختهشدت‬ ‫ضد مولکولهای مصتلف ‪ HLA‬میباشدد‬ ‫‪9‬د پس از مجدتی انکوبجاسجججیون‪ ،‬به چاهکها کمپلمان خربوش اضجججا ه‬ ‫میکننجدد ابر در مرحلجه یبجز‪ ،‬آنتیبجادیهجای موجود در چاهک به‬ ‫مولکولهای ‪ HLA‬مت ز شدت باشند‪ ،‬میتوانند با عال کردن سیستت‬ ‫کمپلمان‪ ،‬در غشای لنفوسی ها سوراخ ایجاد کنندد‬ ‫‪1‬د در ادامجه‪ ،‬بجا اضجججا جه کردن رنجس تریپجان بلو بجه داخجز چجاهکها‪،‬‬ ‫میکروپلی را زیر میکروسجکوپ اینوره‪ 0‬بررسی میکنندد رنسبر تک‬ ‫سجلولها در داخز هرکدام از چاهکهای میکروپلی ‪ ،‬نشانیر آن اس‬ ‫کجه مولکول ‪ HLA‬مربوط بججه آنتیبججادی داخججز چججاهججک‪ ،‬بر سجججطح‬ ‫لنفوسجججی های شجججص وجود داردد بدیک ترتی با بررسجججی تکتک‬ ‫چجاهجکهجا و تطجابق آن بجا نقشجججه آنتیبادیهای موجود در چاهک‪،‬‬ ‫نوتایپ ‪ HLA‬شص تعییک میبرددد‬

‫‪Invert‬‬

‫‪1‬‬

‫فصل بیستم و یکم‪ :‬آزمایش تعیین ‪050  HLA‬‬

‫نکتهها‬ ‫‪0‬‬

‫‪ )0‬به آزمایش تعییک ‪ HLA‬به روش سججرولوژیک‪ ،‬آزمایش میکروسججیتوتوکسججیسججیتی یا‬ ‫‪ CDC3‬نیز میبویندد‬ ‫‪ )3‬برای انجام آزمایش «تعییک ‪ »HLA‬به روش سججرولوژیک‪ ،‬نیاز به لنفوسججی های زندت‬ ‫میباشدد‬ ‫‪ )9‬روش سجججرولوژیک «تعییک ‪ »HLA‬نسجججب به روشهای مولکولی‪ ،‬از حسجججاسجججی و‬ ‫اخت ا ی کمتری برخوردار اس د‬ ‫‪ 2-6-24‬آزمایش «تعیین ‪ »HLA‬به روش مولکولی‬ ‫‪ 4-2-6-24‬روش ‪SSP-PCR‬‬

‫برای انجام آزمایش «تعییک ‪ »HLA‬به روش مولکولی‪ ،‬نیاز به استصراج ‪ DNA‬از‬ ‫نمونه خون‪ ،‬با ی کوه یا سجججلولهای تکهسجججتهای خون محیطی اهداکنندت و بیرندت‬ ‫پیوند میباشجدد پس از اسجتصراج ‪ ،DNA‬با اسجتفادت از پرایمرهای اخت جا جی هرکدام از‬ ‫آلجزهججای مصتلف مولکولهججای ‪ HLA‬کالر ‪ 0‬و ‪ ،3‬تکنیججک ‪ 9PCR‬را انجججام میدهنججدد‬ ‫سپس‪ ،‬مح واله ‪ PCR‬را بر روی ژل و در کنار مارکر وزن مولکولی‪ ،‬الکترو ورز میکنندد‬ ‫مشججاهدت و بررسججی ژل زیر نور ماورای بنفش (‪ )UV‬نتیجه آزمایش را مشججص میکندد‬ ‫در ججورتیکه شججص ‪ ،‬واجد آللی از ‪ HLA‬باشججد که پرایمر اخت ججا ججی مربوط به آن در‬ ‫واکنش ‪ PCR‬حضجورداشته اس ‪ ،‬آن آلز در واکنش ‪ PCR‬تکثیرشدت و باند مربوط به آن‪،‬‬ ‫بر روی ژل یابزتشصی اس د به ایک نوع روش مولکولی «تعییک ‪»HLA‬که با استفادت از‬ ‫پرایمرهای اخت ا ی وره می بیرد‪ 1SSP-PCR ،‬بفته میشودد‬ ‫نکتهها‬ ‫‪ )0‬برای تعییک ‪ HLA‬شجججص‬ ‫(حدایز ‪ 30‬واکنش) انجام شودد‬

‫بجا روش ‪ ،SSP-PCR‬باید همزمان چندیک واکنش‬

‫‪PCR‬‬

‫‪Microcytotoxicity assay‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Complement Dependent Cytotoxicity‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Polymerase chain reaction‬‬

‫‪3‬‬

‫‪Sequence Specific Priming-PCR‬‬

‫‪4‬‬

‫‪  052‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫‪ )3‬روش ‪« SSP-PCR‬تعییک ‪ »HLA‬بر ایک ا جز استوار اس که تنها زمانی که نوکلئوتید‬ ‫انتهای‪ 9′‬پرایمر مورداسججتفادت‪ ،‬دییقاه مکمز نوکلئوتید روی ‪ DNA‬شججص باشججد‪ ،‬واکنش‬ ‫‪ PCR‬ججوره بر ته و آن یسججم از ‪ DNA‬تکثیر میشججودد در غیر ایک ججوره در پایان‬ ‫واکنش ‪ ،PCR‬هیچ مح جججولی تولید نصواهد شجججد (شجججکز ‪ )9-30‬و درنتیجه‪ ،‬هیچبونه‬ ‫باندی روی ژل مشججاهدت نصواهد شججدد از اینرو با اسججتفادت از روشهای مولکولی «تعییک‬ ‫‪ »HLA‬میتوان حتی تفاوه در یک اسججیدآمینه را بیک آلزهای مصتلف ‪ HLA‬مشججص‬ ‫کردد‬

‫شکل ‪ :۵-۲۷‬ت جویر شماتیک از اسار روش ‪SSP-PCR‬د در ت ویر باال‪ ،‬به عل اینکه نوکلئوتید انتهای‬ ‫‪ 9‬پرایمر‪ ،‬مکمز نوکلئوتید ژن روی ‪ DNA‬میباشجد‪ ،‬پرایمر به ژن مت ججز شجدت و واکنش ‪ PCR‬ججوره‬ ‫میبیردد اما در ت ججویر پاییک‪ ،‬به عل اینکه نوکلئوتید انتهای ‪ 9‬پرایمر‪ ،‬مکمز نوکلئوتید ژن روی ‪DNA‬‬ ‫نمیباشد‪ ،‬پرایمر به ژن مت ز نشدت و در نتیجه‪ ،‬واکنش ‪ PCR‬وره نمیبیردد‬

‫‪ 2-2-6-24‬روش ‪SSOP-PCR‬‬

‫روش مولکولی دییر برای «تعییک ‪ 0SSOP-PCR ،»HLA‬نام داردد در ایک روش‪،‬‬ ‫ابتدا با استفادت از پرایمرهای مص و و انجام تکنیک ‪ ،PCR‬تمام لوکور ژنی مربوط به‬ ‫‪ HLA‬را (شججامز ‪ DRβ ،C ،B ،A‬و ‪ )DQβ‬تکثیر مینمایندد سججپس مح ججول ‪ PCR‬توسججط‬ ‫تکنیک سججاترنباله‪ 3‬به کاغذ نیتروسججلولز منتقز میشججودد در ادامه با اسججتفادت از یک‬

‫‪Sequence- Specific Oligonucleotide Probing-PCR‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Suthern blotting‬‬

‫‪2‬‬

‫فصل بیستم و یکم‪ :‬آزمایش تعیین ‪053  HLA‬‬

‫مجموعجه از ردیجابهجای الییونوکلئوتیدی‪ 0‬و تکنیک هیبریدیزاسجججیون‪ 3‬و اسجججتفادت از‬ ‫تعییک میکنند‪.‬‬

‫نرما زارهای کامپیوتری‪ ،‬نوع ‪ HLA‬شص را‬ ‫مزی روش ‪ SSOP‬بر ‪ SSP‬ایک اس که در روش ‪ SSOP‬برای تعییک ‪ ،HLA‬تنها‬ ‫نیاز به یک واکنش ‪ PCR‬برای هر شص میباشد و درنتیجه‪ ،‬ر هجویی زیادی در وی‬ ‫و هزینه میشودد‬ ‫نکتهها‬ ‫‪ )0‬به روش ‪ SSOP-PCR‬تعییک ‪ ،HLA‬روش ‪ Microarray typing‬نیز بفته میشودد‬ ‫‪ )3‬برای انجام آزمایش «تعییک ‪ »HLA‬به روش سرولوژیک‪ ،‬به ‪ 3‬تا ‪ 9‬روز زمان نیاز اس د‬ ‫در جورتیکه با استفادت از روشهای مولکولی میتوان در عرض ‪ 9‬تا ‪ 0‬ساع ‪ ،‬نوع ‪HLA‬‬ ‫شص اهداکنندت و بیرندت پیوند را مشص کردد‬ ‫‪ 7-24‬نامگذاری مولکولهای ‪HLA‬‬

‫سججازمان بهداشجج جهانی‪ ،‬برای نامبذاری آنتیژنهای ‪ HLA‬که با اسججتفادت از‬ ‫روش سجرولوژیکی شجناساییشدتاند‪ ،‬دستورالعملی را پیشنهاد کردت اس د بر ایک اسار‪،‬‬ ‫در نجامبذاری مولکولهای ‪ ،HLA‬هر حرف (‪ B ،A‬و غیرت)‪ ،‬معرف لوکور ژنی و هر عدد‪،‬‬ ‫نمایانیر آنتیژن خا ججی اسجج که توسججط آن لوکور ژنی کد میشججودد بهعنوانمثال‪،‬‬ ‫‪ HLA-A26‬اشجارت به آنتیژن شمارت ‪ 30‬در لوکور ژنی ‪ A‬مربوط به ‪ HLA‬کالر ‪ 0‬دارد‬ ‫و ‪ ،HLA-DR13‬به آنتیژن شجمارت ‪ 09‬از لوکور ژنی ‪ DR‬مربوط به ‪ HLA‬کالر ‪ 3‬اشارت‬ ‫میکندد‬ ‫همچنیک برای نامبذاری آلز هایی از ‪ HLA‬که با استفادت از روشها ی مولکولی‬ ‫شجناسجاییشدتاند‪ ،‬از چهار ریت استفادت میشودد بهایکترتی که ابتدا نام لوکور ژنی را‬ ‫مینویسجند سجپس یک ستارت میبذارند در ادامه‪ ،‬دو ریت که معادل سرولوژیکی آلز را‬ ‫نشجججان میدهد و در پایان‪ ،‬دو ریت دییر که مشجججص کنندت آن آلز خا میباشجججدد‬ ‫بهعنوانمثال‪ ،HLA-A*24 02 ،‬یعنی آلز شججمارت ‪ 3‬از آنتیژن شججمارت ‪ 31‬از لوکور ژنی‬ ‫‪ A‬مربوط به ‪ HLA‬کالر ‪0‬د‬ ‫د‬ ‫‪Oligonucleotide probe‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Hybridization‬‬

‫‪2‬‬

‫‪  054‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫فصل بیست و دوم‪ :‬تست ‪NBT‬‬

‫‪ 4-22‬تست ‪NBT‬‬

‫تس ‪ NBT0‬یکی از متداولتریک آزمونهایی اس که برای تشصی بیماری‬ ‫برانولوماتوز مزمک (‪ (CGD3‬بکار میرودد بیماری برانولوماتوز مزمک‪ ،‬بروهی از اختالاله‬ ‫توارثی کمیاب اس که در آنها بییانهخوارها به هنیام تحریک‪ ،‬یادر به ساخ‬ ‫پراکسیدهیدروژن )‪ (H2O2‬و رادیکالهای اکسی ن نمیباشندد ابرچه اشکال کلینیکی‬ ‫بیماری متغیر اس ‪ ،‬ولی اکثر کودکان مبتالبه ‪ CGD‬دچار آسی متابولیست اکسیداتیو و‬ ‫عفون های مکرر میباشندد‬ ‫عوامز عفون ‪ ،‬معمواله باکتریهای چرکزا نمیر اسججتا یلوکک‪ ،‬باس جیزهای برم‬ ‫منفی‪ ،‬یارچها مانند آسپرژیلور و کاندیدا میباشندد‬ ‫تسج ‪ NBT‬بر ایک اسجار اسجتوار اسج که در طی ابوسیتوز‪ ،‬مونوسی ها و‬ ‫برانولوسجججی های نرمال‪ ،‬متابولیسجججت اکسجججیداتیو خود را از طریق نیکوتیک آمیدآدنیک‬ ‫دینوکلئوتید سجفاه )‪ (NADPH‬ا زایش میدهند و انواع متابولی های عال اکسی ن را‬ ‫(سجوپر اکسجید‪ ،‬پراکسجیدهیدروژن‪ ،‬آنیونهای هیدروکسجیز) که خا ی میکروبکشی‬ ‫دارند‪ ،‬تولید میکنندد‬

‫‪Nitro Blue Tetrazolium Test‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Chronic granulomatous disease‬‬

‫‪2‬‬

‫‪  056‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫در ا راد سجججالت هنیامیکه مادت بیرنس ‪ NBT‬به لکوسجججی های عال (در حال‬ ‫ابوسجیتوز) اضا ه میبردد‪ ،‬آنزیت ‪ NADPH‬اکسیداز لکوسی ها‪ NBT ،‬را احیاء نمودت و‬ ‫رسجججوب ورمازان‪ ،‬به رنس آبی تیرت‪ ،‬ایجاد میکندد درحالیکه در بیماران ‪ ،CGD‬توانایی‬ ‫تولید رادیکالهای آزاد اکسجی ن در ابوسجی ها‪ ،‬بسیار کاهشیا ته و یا ابوسی ها کاله‬ ‫توانایی تولید آنها را ازدس دادتاند و نمیتوانند ‪ NBT‬را بهطور کامز احیا نمایندد‬ ‫در ایک آزمایش‪ ،‬ابتدا مقداری خون تازت هپارینه را با محلول ‪ NBT‬مصلوط کردت‬ ‫و اججازت میدهنجد تجا ‪ PMA0‬موجود در محلول ‪ ،NBT‬نوترو یجزهجا را عال کندد با عال‬ ‫شجدن نوترو یزها‪ NBT ،‬تح تاثیر آنیونهای سجوپراکسجاید که راوردتای از متابولیست‬ ‫اکسیداتیو سلول بییانهخوار اس ‪ ،‬احیا شدت و به وره مادت آبیرنیی به نام ورمازان در‬ ‫داخز سججیتوپالسجججت نوترو یزها رسججوب میکندد در مرحله بعد‪ ،‬بسجججترشهایی از ایک‬ ‫سجلولها تهیه شجدت و با رای یا لیشجمک رنسآمیزی میشجود و ازنمر در جد سلولهای‬ ‫حاوی رسوب ورمازان بررسی میشود (شکز ‪)0-33‬د‬

‫شرکل ‪ :۷-۲۲‬تس‬

‫احیاء ‪ NBT‬برای تشصی‬

‫بیماری ‪CGD‬د بیمار مبتال به ‪( CGD‬ت ویر سم چپ) ‪ ،‬شص‬

‫سالت (ت ویر سم راس )‬

‫‪Phorbol Myristate Acetate‬‬

‫‪1‬‬

‫فصل بیستم و دوم‪ :‬تست ‪057  NBT‬‬ ‫‪ 2-22‬روش انجام آزمایش ‪NBT‬‬

‫‪0‬د یک لوله هپارینه برای هر بیمار و کنترل (شص سالت) انتصاب نمودت‬ ‫و حجدایجز ‪ 3‬میلیلیتر خونبیری نماییدد خون بر تهشجججدت باید در‬ ‫عرض ‪ 3‬ساع پس از نمونهبیری‪ ،‬مورداستفادت یرار بیردد‬ ‫‪3‬د محلول ‪ NBT‬را با حز کردن ‪ 030‬میلیبرم ‪ 0 ،NBT‬میکروبرم‬ ‫و ‪ 00/0‬میلیبرم آلبومیک انسانی‪ ،‬در ا میلیلیتربا ر ‪ PBS‬تهیه نماییدد‬ ‫دور لولججه محتوی محلول ‪ NBT‬ویججز آلومینیومی پیچیججدت تججا از نور‬ ‫محجا م برددد لوله را برچسججج زدت و در ‪ 3-9‬درجه سجججانتیبراد‬ ‫نیهجداری نمجاییجدد ایک محلول را میتوان تجا یجک هفتجه پس از تهیه‬ ‫مورداستفادت یراردادد‬ ‫‪9‬د ‪ 011‬میکرولیتر از محلول ‪ NBT‬را بججا ‪ 011‬میکرولیتر از خون تججازت‬ ‫هپجارینه مصلوط کنیدد سجججپس آنرا به مده ‪ 31‬دییقه در ‪ 90‬درجه‬ ‫‪PMA‬‬

‫سانتیبراد‪ ،‬و سپس به مده ‪ 01‬دییقه در دمای اتاق انکوبه نماییدد‬ ‫‪1‬د پس از انکوباسججیون‪ ،‬محتویاه داخز لوله را مصلوط کردت‪ ،‬بر روی الم‬ ‫هماتولوژی بسجترش سجلولی تهیه نماییدد بسجترش سلولی را پس از‬ ‫خشکشدن‪ ،‬با رای یا لیشمک رنسآمیزی کنیدد‬ ‫‪0‬د ابتدا‪ ،‬الم را در زیر میکروسجججکوپ با بزرگنمائی کت و در متراکتتریک‬ ‫یسجم بلبولهای سجفید با دی بررسی نماییدد سپس‪ ،‬با بکار بردن‬ ‫روغک امرسیون‪ ،‬حدایز ‪ 011‬نوترو یز را شمارش نماییدد هت شمارش‬ ‫کز نوترو یز ها و هت تعداد نوترو یزهای حاوی رسجججوب ورمازان را‬ ‫یادداش نماییدد‬ ‫تفسیر نتایج‬ ‫‪‬‬

‫در جورتیکه سجلولها تحریکشدت باشند‪ ،‬در حال طبیعی بیش از ‪ 30‬در د‬ ‫نوترو یجزهجا ازنمر احیجاء ‪ NBT‬مثبج میبجاشجججنجدد امجا در بیماران مبتال به‬ ‫برانولوماتوز مزمک‪ ،‬نوترو یزها یادر به احیاء ‪ NBT‬نبودت و در نتیجه‪ ،‬رسجججوب‬ ‫ورمازان در آنها مشجاهدت نمیشجودد چنانچه سلولها تحریک نشدت باشند‪ ،‬در‬ ‫ا راد طبیعی ‪ 91‬در د نوترو یزها یادر به احیاء ‪ NBT‬میباشندد‬

‫‪  058‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫تسججج هجای تجأییدی برای تشجججصی‬

‫بیماری برانولوماتوز مزمک عبارهاند از‬

‫کمیلومینسانس و تس احیاء دی هیدرو رودامیک‬

‫)‪.(DHR‬‬

‫نکتهها‬ ‫‪ )0‬چنانچه نمونه خون لصته شجدت باشد و یا ‪ 0‬ساع از بر تک نمونه خون بذشته باشد‪،‬‬ ‫برای تس ‪ NBT‬مناس نیس د‬ ‫‪ )3‬م ججرف بعضججی از داروها نمیر ایندومتاسججیک‪ ،‬آنتیبیوتیکها‪ ،‬بلوکوکورتیکوئیدها و‬ ‫سالیسیاله‪ ،‬باعث کاهش احیاء ‪ NBT‬می شوندد بنابرایک تو یه می شود م رف ایکبونه‬ ‫داروها‪ 31 ،‬ساع یبز از آزمایش ‪ NBT‬یطع شودد‬

‫منابع‬ ‫د‬0933 ‫د پاکزاد پرویزد ا ول و تفسیر آزمایشهای سرولوژی بالینید انتشاراه نور دانشد‬0 2. Abbas, Abul K., Andrew HH Lichtman, and Shiv Pillai. Cellular and Molecular Immunology: with STUDENT CONSULT Online Access. Elsevier Health Sciences, 2014. 3. Bailey, Graham S. "Single Radial Immunodiffusion." The Protein Protocols Handbook. Humana Press, 1996. 753-755. 4. Czerkinsky, Cecil C., et al. "A solid-phase enzyme-linked immunospot (ELISPOT) assay for enumeration of specific antibody-secreting cells." Journal of immunological methods 65.1 (1983): 109-121. 5. Foster, Barbara, et al. "Detection of intracellular cytokines by flow cytometry." Current protocols in immunology (2007): 6-24. 6. Hames, B. David, ed. Gel Electrophoresis of Proteins: A Practical Approach: A Practical Approach. Vol. 197. Oxford University Press, 1998. 7. Holmes, Kevin, et al. "Preparation of cells and reagents for flow cytometry." Current protocols in immunology (2001): 5-3. 8. Howard, Gary C., and Delia R. Bethell, eds. Basic methods in antibody production and characterization. CRC Press, 2000. 9. IGRA Expert Committee, and Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Updated guidelines for using interferon gamma release assays to detect Mycobacterium tuberculosis infection, United States, 2010. Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention, 2010. 10. Jensen, Ellen C. "The basics of western blotting." The anatomical record 295.3 (2012): 369-371. 11. Jin, Chenggang, et al. "An enhanced ELISPOT assay for sensitive detection of antigen-specific T cell responses to Borrelia burgdorferi." Cells 2.3 (2013): 607-620. 12. Johnstone, Alan, and Robin Thorpe. Immunochemistry in practice. Oxford: Blackwell science, 1996. 13. Levinsky, R. J., et al. "Phorbol myristate acetate stimulated NBT test: a simple method suitable for antenatal diagnosis of chronic granulomatous disease." Clinical and experimental immunology 54.2 (1983): 595-598.

‫ سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬ 061 14. Mojadadi, Mohammad Shafi, et al. "Comparative evaluation of viral and nonviral methods of gene delivery to mouse mesenchymal stem cells." URMIA MEDICAL JOURNAL 24.2 (2013): 79-89. 15. Mojadadi, Mohammad Shafi, et al. Evaluating the Effect of IL-27Transfected Mesenchymal Stem Cells on Certain Histological and Immunological Parameters in a Mouse Model of Experimental Autoimmune Encephalomyelitis. Journal of Isfahan Medical School 2013; 31(249): 1270-84. 16. Monaghan, M. L., et al. "The tuberculin test." Veterinary microbiology 40.1 (1994): 111-124. 17. Ouchterlony, O., and L. A. Nilsson. "Weir, Daniel Mackay, ed." Handbook of Experimental Immunology 1 (1986): 1-5. 18. Owen, Judith A., Jenni Punt, and Sharon A. Stranford. Kuby immunology. New York: WH Freeman, 2013. 19. Rath, Arianna, et al. "Detergent binding explains anomalous SDS-PAGE migration of membrane proteins." Proceedings of the National Academy of Sciences 106.6 (2009): 1760-1765. 20. Sheldon, Stephen, and Kay Poulton. "HLA typing and its influence on organ transplantation." Transplantation Immunology. Humana Press, 2006. 157-174. 21. Shevach, Ethan M. "Immunofluorescence and cell sorting." Current protocols in immunology (1992): 5-0. 22. Stanley, Jacqueline. Essentials of immunology and serology. Cengage Learning, 2002. 23. Strober, Warren. "Trypan blue exclusion test of cell viability." Current protocols in immunology (2001): A-3B. 24. Walker, John M. The protein protocols handbook. Vol. 1996. Springer Science & Business Media, 1996. 25. Wiederschain, G. Ya. "The ELISA guidebook." Biochemistry (Moscow) 74.9 (2009): 1058-1058. 26. Wild, David. The immunoassay handbook. Gulf Professional Publishing, 2005.

‫واژهنامه‬

Hook effect

)‫اثر یالب (هوک‬

Infiltration Delayed Type Hypersensitivity Double ImmunoDiffusion Single Radial ImmunoDiffusion Immunodiffusion

‫ارتشاپ‬ ‫تاخیری‬

‫ازدیاد حساسی‬

‫انتشار ایمنی دوطر ه‬ ‫انتشار ایمنی یکطر ه دایرتای‬ ‫انتشار مولکولهای آنتیبادی‬

Incubator

)‫انکوباتور (برمصانه‬

DNA fingerprinting

DNA ‫انیش نیاری‬

Primary Donor Immunogenicity Rocket immunoelectrophoresis Rheumatoid Arthritis Immunofluorescence assay Interferon Gamma Release Assay Screening test

‫اولیه‬ ‫اهداکنندت‬ ‫ایمنیزا‬ ‫ایمونوالکترو ورز راکتی‬ ‫آرتری روماتوئید‬ ‫آزمایش ایمونو لورسانس‬ ‫آزمایش ترشح اینتر رون باما‬ ‫آزمایش غربالیری‬

Passive agglutination

‫آبلوتیناسیون غیر عال‬

Indirect agglutination

‫آبلوتیناسیون غیرمستقیت‬

Direct agglutination Bovine serum albumin Specific antibody

‫آبلوتیناسیون مستقیت‬ ‫آلبومیک سرم باو‬ ‫آنتی بادی اخت ا ی‬

‫ سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬ 062 Syphilitic reaginic antibody

‫آنتیبادی راژیک سیفیلیسی‬

Group treponemal antibody

‫آنتیبادی ضد بروت ترپونما‬

Anti-Nuclear Antibody Warm antibody Blocking antibody

‫آنتیبادی ضد هستهای‬ ‫آنتیبادی برم‬ ‫آنتیبادی مسدودکنندت‬

Incomplete antibody

‫آنتیبادی نای‬

Cold antibody

‫آنتیبادی نای‬

Chronic granulomatous disease Hemolytic Disease of the Newborn

‫بیماری برانولوماتوز مزمک‬ ‫بیماری همولیتیکی نوزاد‬

Venereal diseases

‫بیماریهای مقاربتی‬

Zone phenomenon

‫پدیدت منطقهای‬

Horseradish peroxidase Green Fluorescent protein Acute Phase Proteins Proinflammatory Secretory Treponema Pallidum immobilization Test Cross match

‫پراکسیداز ترب کوهی‬ ‫پروتئیک لورسن سبزرنس‬ ‫پروتئیکهای از حاد‬ ‫پیشالتهابی‬ ‫ترشحی‬ ‫تس بیحرک سازی ترپونماپالیدوم‬ ‫تعییک سازباری‬

HLA typing

HLA ‫تعییک نوع‬

HLA Typing

HLA ‫تعییک نوع‬

Scattering Monovalent Swelling

‫ پراکندن‬،‫تفرق‬ ‫تکظر یتی‬ ‫تورم‬

063  ‫واژهنامه‬ Induration Inflammation Secondary Placenta Well Ectopic pregnancy Toxin neutralization ELISA reader

‫ سفتی‬،‫تورم‬ ‫التهاب‬ ‫ثانویه‬ ‫جف‬ ‫چاهک‬ ‫حاملیی خارج رحمی‬ ‫خنثیسازی ست‬ )‫خوانشیر االیزا (االیزا ریدر‬

Peripheral Blood

‫خون محیطی‬

Trimester

‫دورت سهماهه‬

Graft rejection Precipitation staining Copper staining Charcoal

)‫رد پیوند (عضو پیوندی‬ ‫رسوب‬ ‫رنسآمیزی‬ ‫رنسآمیزی مس‬ ‫زغال‬

compatible

‫سازبار‬

Seropositive

‫سرممثب‬

Serology

‫سرولوژی‬

Stiffness

‫سفتی‬

Active tuberculosis

‫سز عال‬

Latent tuberculosis

‫سز نهفته‬

Hepatocytes Toxin

‫سلولهای کبدی‬ ‫ست‬

‫ سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬ 064 Colorless substrate

‫سوبسترای بیرنس‬

Choromogenic substrate

‫سوبسترای رنیزا‬

Luxogenic substrate

‫سوبسترای نورزا‬

Cardiovascular syphilis Menstrual cycle Antigenic determinants Non-fat milk

‫سیفیلیس یلبیعرویی‬ ‫سیکز یاعدبی‬ ‫شاخ های آنتیژنیک‬ ‫شیر بدون چربی‬

Natural

‫طبیعی‬

Transmembrane

‫غشایی‬

Rheumatoid factor Granulocyte-Colony Stimulating Factor Fixation Ionic strength Membrane attack complex Non-immune hemolytic anemia Sheep erythrocytes human Chorionic Gonadotropin Recipient Complement receptor Spot

‫اکتور روماتوئیدی‬ ‫برانولوسی‬-‫اکتور محرک کلونی‬ ‫یکس کردن‬ ‫یدره یونی‬ ‫کمپلکس حمله به غشا‬ ‫کتخونی همولیتیکی غیرایمنی‬ ‫بلبولهای یرمزبوسفند‬ ‫بنادوتروپیک جفتی انسانی‬ ‫بیرندت‬ ‫بیرندت کمپلمان‬ ‫لکه‬

Washing solution

‫محلول شستشو‬

Stopping solution

‫محلول متویف کنندت‬

Lattice

‫ شبکهای‬،‫مشبک‬

065  ‫واژهنامه‬ Equivalence zone Antibody-excess zone Antigen-excess zone Hinge Region

‫منطقه تعادل‬ ‫منطقه زونی آنتی بادی‬ ‫منطقه زونی آنتی ژن‬ ‫منطقه لوال‬

Reducing agents

‫مواد احیاکنندت‬

Viability

‫میزان زندتمانی‬

Incompatible Permeabilization Cross reactivity

‫ناسازبار‬ ‫نفوذپذیر کردن‬ ‫واکنشدهی متقاطع‬

Agglutination reactions

‫واکنشهای آبلوتیناسیون‬

Flocculation reactions

‫واکنشهای لوکوالسیون‬

Codominant

‫هتغال‬

Codominant

‫هتغال‬

‫‪  066‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫واژهیاب‬ ‫اپسونیزاسیون‪10 ،30 ،‬‬ ‫اپسونیک‪10 ،‬‬ ‫اپیتوپ‪011 ،01 ،0 ،‬‬ ‫اتوآنتیبادی‪93 ،90 ،‬‬ ‫اخترلونی‪93 ،‬‬ ‫ارهاش‪30 ،30 ،31 ،39 ،33 ،30 ،31 ،03 ،‬‬ ‫ارهاش مد‪33 ،30 ،‬‬ ‫اریتروبالستوز‪39 ،‬‬ ‫اریتروسی رزتینس‪011 ،‬‬ ‫اسپکترو وتومتر‪011 ،013 ،39 ،‬‬ ‫استرپتولیزیک ‪03 ،00 O‬‬ ‫استرمالیزیک‪90 ،‬‬ ‫اسالید زمینهسیات‪03 ،03 ،10 ،‬‬ ‫االیزا‪010 ،011 ،019 ،013 ،33 ،39 ،30 ،01 ،‬‬ ‫االیزا ریدر‪011 ،019 ،39 ،‬‬ ‫االیزای ریابتی‪013 ،010 ،‬‬ ‫االیزای ساندویچی‪010 ،011 ،‬‬ ‫االیزای غیرمستقیت‪010 ،011 ،33 ،‬‬ ‫التهاب‪099 ،10 ،19 ،99 ،90 ،‬‬ ‫الکترود‪013 ،‬‬ ‫الیسپوه‪010 ،010 ،‬‬ ‫ان‪-‬استیز باالکتور آمینیز ترانسفراز‪09 ،‬‬ ‫ان‪-‬استیزباالکتوزآمیک‪09 ،‬‬ ‫انتقال خون‪91 ،90 ،91 ،33 ،39 ،30 ،31 ،39 ،33 ،30 ،00 ،‬‬ ‫اندوتوکسیک‪03 ،‬‬ ‫انکوباسیون‪000 ،001 ،000 ،010 ،011 ،33 ،33 ،39 ،‬‬ ‫انیش نیاری‪00 ،‬‬

‫‪  068‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫اویدیتی‪3 ،‬‬ ‫ایدز‪091 ،091 ،030 ،033 ،013 ،011 ،‬‬ ‫ایمونوالکترو ورز‪30 ،31 ،33 ،‬‬ ‫ایمونوباله‪000 ،001 ،013 ،019 ،010 ،‬‬ ‫ایمونودیفیوژن‪33 ،31 ،93 ،99 ،‬‬ ‫ایمونودیفیوژن تکی شعاعی‪33 ،‬‬ ‫ایمونودیفیوژن دوتایی‪31 ،93 ،‬‬ ‫ایمونوژنیسیته‪30 ،03 ،‬‬ ‫ایمونو لورسانس‪000 ،000 ،000 ،001 ،009 ،01 ،‬‬ ‫ایمونو لورسانس غیرمستقیت‪000 ،‬‬ ‫ایمنی هومورال‪91 ،00 ،‬‬ ‫آرتری روماتوئید‪90 ،‬‬ ‫آزمایش شیک‪090 ،‬‬ ‫آزمایش کلمر‪00 ،‬‬ ‫آبار‪31 ،99 ،90 ،09 ،‬‬ ‫آباروز‪31 ،99 ،‬‬ ‫آبلوتیناسیون‪،19 ،10 ،13 ،93 ،90 ،91 ،33 ،39 ،30 ،30 ،09 ،00 ،00 ،01 ،3 ،9 ،0 ،0 ،‬‬ ‫‪93 ،00 ،03 ،01 ،09‬‬ ‫آبلوتیناسیون غیر عال‪9 ،0 ،‬‬ ‫آبلوتیناسیون غیرمستقیت‪3 ،9 ،‬‬ ‫آبلوتینوژن‪0 ،‬‬ ‫آبلوتینیک‪0 ،‬‬ ‫آبلوتیناسیون پاسیو‪13 ،‬‬ ‫آلبومیک‪001 ،30 ،31 ،90 ،33 ،‬‬ ‫آلفا‪-0-‬اسیدبلیکوپروتئیک‪19 ،‬‬ ‫آلفا توپروتئیک‪31 ،‬‬ ‫آلکاالیک سفاتاز‪019 ،39 ،‬‬ ‫آلکالیک سفاتاز‪01 ،‬‬ ‫آلز‪009 ،000 ،001 ،‬‬ ‫آمپول روبام‪31 ،39 ،‬‬ ‫آمفوتر‪90 ،‬‬

‫واژهیاب ‪069 ‬‬

‫آنا یالکسی‪093 ،‬‬ ‫آنتیبادی اولیه‪000 ،000 ،010 ،‬‬ ‫آنتیبادی ثانویه‪000 ،003 ،000 ،33 ،‬‬ ‫آنتیبادی نای ‪9 ،‬‬ ‫آنتیبامابلبولیک‪9 ،‬‬ ‫آنتیهیومک‪93 ،90 ،91 ،9 ،‬‬ ‫آنتیبادی واسرمک‪09 ،‬‬ ‫آنتیبادیهای نای ‪90 ،‬‬ ‫آنتیژن ‪91 ،00 ،00 ،09 ،03 ،00 H‬‬ ‫آنتیژن ‪09 ،03 k‬‬ ‫آنتیژن ‪91 ،00 ،00 ،09 ،03 ،00 O‬‬ ‫آند‪019 ،‬‬ ‫آنمی همولیتیک اتوایمیون‪91 ،‬‬ ‫آنیونیک‪010 ،‬‬ ‫با ر سفاهسالیک‪011 ،‬‬ ‫با یکوه‪013 ،‬‬ ‫بتا دو میکروبلبولیک‪010 ،‬‬ ‫بروسال‪91 ،99 ،90 ،91 ،03 ،0 ،‬‬ ‫بنتونای ‪0 ،‬‬ ‫بیماران مسلول‪091 ،‬‬ ‫بیماری برانولوماتوز مزمک‪000 ،000 ،‬‬ ‫بیماریهای مقاربتی‪00 ،‬‬ ‫پاراتوپ‪1 ،‬‬ ‫پارانیترو نز‪33 ،‬‬ ‫پاسخ ازدیاد حساسی تأخیری‪091 ،‬‬ ‫پتانسیز زتا‪90 ،‬‬ ‫پدیدۀ منطقهای‪0 ،‬‬ ‫پراکسیداز‪39 ،01 ،‬‬ ‫پرایمر‪003 ،000 ،‬‬ ‫پرسیپیتاسیون‪01 ،3 ،‬‬ ‫پرسیپیتیک‪3 ،‬‬

‫‪  071‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫پرسیپیتینوژن‪3 ،‬‬ ‫پربننسی‪01 ،‬‬ ‫پروتئیک آمیلوئید آی سرمی‪11 ،‬‬ ‫پروتئیکهای از حاد‪11 ،19 ،‬‬ ‫پروزون‪90 ،0 ،‬‬ ‫پس زون‪90 ،0 ،‬‬ ‫پالسما‪030 ،19 ،11 ،00 ،‬‬ ‫پالسمودیوم وایواکس‪00 ،‬‬ ‫پلیآکریالمید‪019 ،010 ،‬‬ ‫پلیپروپیلک‪013 ،‬‬ ‫پلیمور یست‪019 ،‬‬ ‫پلیوینیزکلراید‪013 ،‬‬ ‫پلیکلونال‪99 ،‬‬ ‫پیوند اعضا‪013 ،019 ،099 ،030 ،‬‬ ‫پیوند اعضاء‪030 ،03 ،‬‬ ‫ت روماتیسمی‪09 ،00 ،‬‬ ‫ت مال ‪91 ،93 ،90 ،91 ،03 ،0 ،9 ،‬‬ ‫تترامتیزبنزیدیک‪33 ،‬‬ ‫ترپونما پالیدوم‪09 ،03 ،00 ،09 ،00 ،00 ،00 ،‬‬ ‫ترشحی‪00 ،‬‬ ‫تریپانبلو‪011 ،019 ،‬‬ ‫تریتون‪033 ،‬‬ ‫تس پوستی توبرکولیک‪090 ،091 ،091 ،‬‬ ‫تس نسلک مایر‪00 ،‬‬ ‫تس هیف‪091 ،‬‬ ‫تشابه نسبی‪31 ،93 ،‬‬ ‫تعییک ‪000 ،013 ،019 HLA‬‬ ‫تنوع آللی‪010 ،‬‬ ‫توبرکلوزیس‪090 ،091 ،099 ،090 ،091 ،033 ،‬‬ ‫توبرکولیک‪090 ،091 ،099 ،093 ،090 ،091 ،033 ،‬‬ ‫توویک ‪033 ،019 ،31‬‬

‫واژهیاب ‪070 ‬‬

‫تیتراسیون‪10 ،0 ،‬‬ ‫تیومرسال‪019 ،‬‬ ‫تیفوئید‪03 ،‬‬ ‫حاملیی خارج رحمی‪09 ،‬‬ ‫ح به‪00 ،09 ،03 ،00 ،0 ،‬‬ ‫دما‪9 ،‬‬ ‫دیفتری‪090 ،‬‬ ‫راکتی‪30 ،31 ،‬‬ ‫رای ‪03 ،9 ،0 ،0 ،‬‬ ‫رای لولهای‪90 ،90 ،93 ،90 ،‬‬ ‫رآژیک‪09 ،‬‬ ‫رد پیوند‪013 ،019 ،‬‬ ‫رز بنیال‪93 ،‬‬ ‫رسوب ایمنی‪99 ،90 ،‬‬ ‫رسوبی‪31 ،39 ،33 ،30 ،93 ،99 ،3 ،0 ،‬‬ ‫رییقکنندت نمونه‪013 ،‬‬ ‫رنس مس‪013 ،‬‬ ‫رنیآمیزی دوتایی‪000 ،000 ،001 ،‬‬ ‫روتاتور‪93 ،01 ،01 ،09 ،10 ،10 ،‬‬ ‫رودامیک‪000 ،009 ،‬‬ ‫روش اسالیدی‪30 ،09 ،00 ،00 ،‬‬ ‫روش لولهای‪01 ،30 ،30 ،09 ،00 ،‬‬ ‫ژل‪003 ،000 ،001 ،013 ،019 ،010 ،31 ،39 ،30 ،93 ،99 ،3 ،‬‬ ‫ژنوتیپ‪31 ،00 ،‬‬ ‫سارکوئیدوز‪091 ،‬‬ ‫سازبار‪90 ،39 ،39 ،03 ،‬‬ ‫سالمونال‪00 ،00 ،01 ،09 ،03 ،00 ،0 ،‬‬ ‫سایتوکایک‪019 ،010 ،010 ،013 ،011 ،30 ،‬‬ ‫سایتومیال‪000 ،‬‬ ‫سرم یزیولوژی‪90 ،90 ،93 ،00 ،09 ،19 ،13 ،99 ،‬‬ ‫سرولوپالسمیک‪11 ،‬‬

‫‪  072‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫سرولوژی‪01 ،00 ،01 ،3 ،0 ،0 ،1 ،9 ،3 ،0 ،‬‬ ‫سکرتور‪00 ،‬‬ ‫سلولهای التهابی‪99 ،90 ،90 ،90 ،‬‬ ‫سلولهای بنیادی خونساز‪030 ،‬‬ ‫سلولهای بنیادی مزانشیمی‪030 ،‬‬ ‫سنسیشیوترو وبالس ‪00 ،‬‬ ‫سوبسترا‪010 ،019 ،33 ،‬‬ ‫سوبسترای لوکسوژن‪000 ،‬‬ ‫سوبسترای نورزا‪010 ،‬‬ ‫سوپراکساید‪000 ،‬‬ ‫سی ‪.‬آر ‪.‬پی‪11 ،19 ،.‬‬ ‫سیفیلیس‪00 ،00 ،00 ،‬‬ ‫شانکر‪09 ،00 ،00 ،‬‬ ‫شیر بدون چربی‪001 ،‬‬ ‫عدم مشابه ‪31 ،93 ،‬‬ ‫عفون استرپتوککی‪00 ،‬‬ ‫اکتور رزور‪03 ،‬‬ ‫اکتور روماتوئیدی‪11 ،93 ،99 ،90 ،‬‬ ‫تودیود‪031 ،031 ،‬‬ ‫رمالدئید‪033 ،‬‬ ‫سفوریز کولیک‪10 ،‬‬ ‫لورسن ‪030 ،033 ،030 ،003 ،000 ،000 ،001 ،009 ،03 ،01 ،‬‬ ‫لورسیک ایزوتیوسیاناه‪009 ،‬‬ ‫لوروکروم‪009 ،‬‬ ‫لوسایتومتری‪030 ،030 ،031 ،039 ،033 ،030 ،031 ،003 ،‬‬ ‫لوکوالسیون‪03 ،01 ،3 ،‬‬ ‫ورمازان‪000 ،000 ،‬‬ ‫یدره یونی‪3 ،‬‬ ‫کاتد‪019 ،33 ،‬‬ ‫کاردیولیپیک‪3 ،‬‬ ‫کارللنداشتاینر‪00 ،‬‬

‫واژهیاب ‪073 ‬‬

‫کجزدال‪1 ،‬‬ ‫کرارمچ‪39 ،30 ،‬‬ ‫کروموژنیک‪000 ،010 ،010 ،33 ،30 ،‬‬ ‫کلوئیدی‪3 ،‬‬ ‫کمپلکس آنتیبادی‪-‬آنتیژن‪3 ،‬‬ ‫کمپلکس آنتیبادی–آنتیژن‪1 ،‬‬ ‫کمپلکس حمله به غشاء‪10 ،‬‬ ‫کمپلمان‪001 ،31 ،33 ،10 ،11 ،19 ،9 ،‬‬ ‫کمیلومینسانس‪000 ،010 ،‬‬ ‫کوانتی رون‪-‬تیبی‪090 ،‬‬ ‫کوماسیبریلیان بلو‪013 ،‬‬ ‫کومبس‪91 ،99 ،93 ،90 ،91 ،30 ،9 ،‬‬ ‫کون وبه‪030 ،031 ،030 ،003 ،003 ،000 ،001 ،010 ،019 ،010 ،011 ،33 ،39 ،30 ،‬‬ ‫کی ‪011 ،013 ،09 ،01 ،03 ،01 ،09 ،03 ،19 ،10 ،10 ،10 ،11 ،‬‬ ‫کارد تس ‪90 ،‬‬ ‫کاردیولیپیک‪09 ،‬‬ ‫کالژناز‪90 ،‬‬ ‫کمپلکس حمله به غشاء‪90 ،‬‬ ‫کمپلمان‪00 ،03 ،93 ،90 ،90 ،90 ،‬‬ ‫کومبس رای ‪90 ،‬‬ ‫باالکتوزیز ترانسفراز‪09 ،‬‬ ‫برانولیتی‪033 ،030 ،003 ،‬‬ ‫براویندکس‪01 ،‬‬ ‫بلومرولونفری ‪00 ،‬‬ ‫بوما‪00 ،‬‬ ‫التکس‪01 ،03 ،09 ،09 ،03 ،10 ،10 ،0 ،‬‬ ‫الم نئوبار‪019 ،‬‬ ‫لنفوما‪99 ،‬‬ ‫لوکسوژنیک‪000 ،010 ،‬‬ ‫لومینول‪010 ،‬‬ ‫لیزر‪033 ،030 ،031 ،003 ،‬‬

‫‪  074‬سرولوژی و ایمونولوژی عملی‬

‫لیپمیک‪11 ،‬‬ ‫مادت ‪03 H‬‬ ‫ماژور‪39 ،30 ،‬‬ ‫مانتو‪091 ،‬‬ ‫متویف کنندت یلیایی‪019 ،‬‬ ‫متویفکنندت اسیدی‪019 ،‬‬ ‫محلول بالککنندت‪001 ،‬‬ ‫محلول شستشو‪019 ،‬‬ ‫محلول متویف کنندت‪019 ،33 ،‬‬ ‫مشابه ‪31 ،93 ،‬‬ ‫مولتیپز میلوما‪33 ،‬‬ ‫مونوکلونال‪030 ،030 ،031 ،033 ،003 ،99 ،‬‬ ‫میزان زندت مانی‪019 ،‬‬ ‫میکروپلی ‪001 ،010 ،011 ،013 ،010 ،011 ،33 ،39 ،30 ،‬‬ ‫میکروپلی ها‪013 ،‬‬ ‫میکروسیتوتوکسیسیتی‪000 ،‬‬ ‫مینور‪39 ،30 ،‬‬ ‫میکروسکوپ زمینهسیات‪03 ،‬‬ ‫ناسازباری‪91 ،33 ،39 ،39 ،‬‬ ‫نکروز‪10 ،11 ،19 ،‬‬ ‫نمودار استاندارد‪010 ،011 ،31 ،‬‬ ‫نوکلئوتید‪003 ،‬‬ ‫نیترو سلولز‪010 ،‬‬ ‫نیتروژن مایع‪011 ،‬‬ ‫نیکوتیک آمیدآدنیک دینوکلئوتید سفاه‪000 ،‬‬ ‫واکنش دهی متقاطع‪90 ،‬‬ ‫وسترنباله‪000 ،001 ،010 ،‬‬ ‫ویدال‪00 ،00 ،01 ،09 ،03 ،00 ،‬‬ ‫ویرور ابشتایک بار‪99 ،‬‬ ‫هاپتوبلوبیک‪11 ،‬‬ ‫هاپلوتایپ‪010 ،‬‬

‫واژهیاب ‪075 ‬‬

‫هپاریک‪010 ،011 ،‬‬ ‫همابلوتیناسیون‪0 ،‬‬ ‫هتغال ‪010 ،‬‬ ‫همولیز‪90 ،91 ،33 ،39 ،‬‬ ‫همولیز‪03 ،‬‬ ‫هودچکیک‪091 ،‬‬