Devoj de la Homo
121 9
Esperanto Pages 168 Year 1922
Recommend Papers
- Author / Uploaded
- Mazzini
File loading please wait...
Citation preview
MAZZINI
GIUSEPPE
„DEVOJ DE LA HOMO Penso
agado
kaj
—
Dio
kaj
Popolo
EL LA ITALA LINGVO TRADUKIS MIKAELO ARABENO .KUN
APROBO
LA
WIC-DIREKTORU
DS?9
DE DE
ALDO
LIGURIA
LA
UNUA —
SCHMUCKHER
INSTITUTO
DE
ESPERANTO
ELDONO TO.OOO—
GENOVA LA)IDRISTA
;
Via
ESPERANTO-GRUPO
S. Luca,
1922
4-2
| ŝ
,
lE
MAZZINI
GIUSEPPE
DEVOJ DE LA HOMO EL
LA
LINGVO
ITALA
TRADUKIS
NUKAELO.ARABENO
ALDO
KUN LA AFROBO DE D VIC-DIREKTORU
DE
DIGURIA
LA
SCHMUCKHER
INSTIITTO
DE
ESsPERANTO
ELDONO
UNUA
GENOVA LABORISTA
Via
ESPERANTO-GRUPO
S
Luca, 1922
4-a
Corri
il mondo,
DELL' UOMO;
tradotto
k
prezioso
libretto
nella nuova
dej DOVEKI
lingua.
Benedetto l' Esperanto, che ha l' intento di 1 .. Uskoltare
a tutti i popoli
la parala
di Mazzini.
GIUSEPPE
MACAGI
lara Tiakuru la mandon, ho ci, nunltva niz LA NOMO » tradukita libreto - DEvoj gn la fova lingvo. kiu intencas Kenaia esto Esperanto de aŭskultigi al ĉiuj popolaj la parolon
Mazziui.
G1usxpPE
PAROLO Josgro
de Junio
h' u
MACAGGI
LA TRADUKINTO
DE
MAZZINI
1805.
:
naskiĝis
en Ĝenovo
en la jaro
Advokato
la 2298
1817, li ple.
das por la malriĉuloj, verkas gazetajn artikolojn kaj broŝurojn pri politikaj, sociaj, ekonomiaj demandoj, fondas sekretajn asociojn, « La Juna Italio» « La Juna Eŭropo » kaj revoluciemajn, edukajn in-
stituciojn. Pro tio, estis de la tiamaj Italaj Registaroj, malliberigita,
'Li ĉiam
ekzilita,
pilgrimis,
fine
al morto,
kondamnita
dissemante
siajn doktrinojn,
de
en
' S
sian
dismembritan
Patrujon
kaj
ĉe
pr
lando al lando, forpelita, persekutita de ĉiuj EH- . tropaj policoj; riskante ekzekuton li venis kaj revenis vizio de
- 5
Unuobla Italio kaj Eŭropa Konfederacio de liberaj
'*—Ĵ*
Nacioj, sub angla nomo finiĝis lia Apostola viva en Pisa, la 105 de Marto 1872. Lia tombo en Ĝe
-
novo estas nun pilgrima kaj inspira Sanktejo de ĉiuj
7
progresemaj
homoj.
s
ne
« DEVOJ
DE
nur
Italoj
por
LA
HOMO » estas verko sed
por
Ĉiuj
le-
Mondanoj,
Kaj ĉar en ĝiaj paĝoj spiras la interna ideo de la Esperantismo, mi ĝin fidele tradukis en la lingv on
de
Li profetita, penante konservi
stilon, por
modeste
kiel eble plej Lian
honori
mian
de Lia
morto.
grandan
Samura s
al
Mazzini'a
kiu per aŭguraj
tej adiaŭis la libreton, a! Samideanoj:
vor-
S. Ektoro
aa dko k amalaS
“Managlia, M. Natalo Carosio, Reĝ. Josefo Bener. tino, Ing. Cezaro Rossi kaj aliaj kiuj laŭ sia eblo
klopodis por sukcesigi la eldonon ĉe ĉi-tiu libreto, kiu per iniciato de la Laborista E, Grup o kaj:dan- : _
malavaraj
donacintoj
la Urbo
Ĝenŭĉvo. pre- - ~
Ĝenovo, Marto 1922,
P.
,
kaj N
d
K'al
-Ŝ!-\'.'_: 7 zentas-al Delegitoj de la Ĝen'o va “Konfetenco, c22 ' "disdonas tra la mondon.
'_.I._
cab
kzbi
~
L TA
x
disej-
m
ŝuldas
C
mi
plo Hon. Giuseppe Macaggi,
1
dankon
bo,
Koran
Ts
en la 509 datreveno
-,
banon, Profeton de Italio, Apostolon de la Homaro,
Ja
u
Lia ginda
“
1 K "
-l
m
i :
1
Al la ltalaj Laboristoj
Al vi, geĥloj de la popolo, mi dediĉas tiun-ĉi libreton en kiu mi ekmontris la principojn je kies momo kaj per kies virto vi plenumos, libervole, mision vian en Italio: misio pri respublika progreso por ĉiuj kaj pri emancipo por vi. Kiuj, pro speciala favoro de cirkonstancoj aŭ de talento, povas pli facile sin enirigi en la intelekton de ĉi-tiuj " principoj, tiuj ilin klarigu, ilin komentu al la aliaj kun la amo per kiu skribante mi pensis.al vi, a'l. : viaj suferoj, al viaj virgaj aspiroj pri nOva ViVO,
kiun — superinte la malustan neegalecon, fatulan al Viaj Lapabio; — vi infuzos en la italan Patrolandon.
De miaj unuaj
jaroj mi vin amis.
La respu-
bl\l\aĵ instinktoj de mia patrino min instruis tra» serĉi ĉe mia similulo, la Zowton, ne. la riĉulon aŭ
la potenculon, kaj la nekanscia simpla patra virto ku— timigis min admiri, pli ol la memfdan afektitan duon-scion, la silentan malatentan oferdonan vitton; kiu
ofte
estas
en
vi. Pli poste,
el
puto
historia,.
mi ĉerpis, ke la vera vivo de Italio estas vivo de
— oO-~
p'D?o_lo, ke la malrapida laboro de 1a. , celĵs prepari, inter la puŝiĝo de i*ĴSEĈŜntŬ.J Ĉiam ĉrsaj Tasoj ka_.] la supraĵaj kaj nedaŭraj ŝanĝiĝoj de
uzurpadoj kaj konkiroj, la gtandan demokrat an Nacian tJ econ, kaj tiam, antaŭ tridek jaroj, al vi mi=1;1d0ĝ_ 1i-
Mi
vidis
ke
la Patrujo,
la Patrujo
Unuo}l)l]:.
dfa— e_galuloj kaj liberuloj ne eliĝus e) ia aristokratic; }klu inter ni nenian} havis opan kaj inici ativan vi. von, nek el Monarĥio kiu ŝoviĝis, dum la XVI jarcento sur la postsignojn de l' fremdulo kaj sen.' propta
misio,
emancipo; tion
sed
inter
nin, sen
penso
nur el la Itala
pri unuiĝo
popolo
att.
— kaj mi -
diris,
Mi vidis ke al vi bezonis eltiriĝi el salajta . jugo, kaj iom post iom, per libera Asocio, igi mastro la Jaboron de l' grundo kaj de la italaj kapitaloj — kaj antaŭ ol la sociatismo de la francaj ŝektoj venis malklarigi la demandon, mi tion diris. Mi vidis
ke
tia Italio,
kian
nia
animo
antaŭsentas,
nur tiam estos, kiam Morala Leĝo, rekonita kaj supera al tiuj, kiuj sidas perantoj inter Dio kaj Popolo estos renversinta la bazon de ĉiu tirana aŭtoritateco, la Papismo, kaj mi tion diris. Neniam, -
kvankam per frenezaj kulpigoj kaj kalumnioj kaj .. ' vin kaj vian ' «miokoj oni min superŝutis, mi perfidis A aferon, nek
forkuris
1 de la flago de la estonto, eĉ -A
“ llam vi mem, fortrenitaj per instruadoj de homoj;. | ŝez ol kreduloj,
idolatroj,
vi
min
forlasis
pm;. tll-:;hg
komercinte
kiu
vian
poste
sangon
deturnis
la
ri-
gardon de vi. La fortika sincera manpremo de iuj plibonaj inter vi, geĥloj de la popolo, min konsolis pri la forlaso de la aliaj kaj pri maldolĉegaj elreviĝoj ŝutitaj sur mian animon de homoj, kiujn tamen mi amis, kaj kiuj iam konfesis min ami. Restas al mi malniultaj jaroj por vivi, sed la interkonsenton kiu min ligas al tiuj malmultaj bonuloj, kio ajn okazos mi ne profanos ĝis mia lasta vivtago, kaj eble al ĝi supervivos. Pensu al mi kiel mi pensas al vi. Ni fratiĝu ĉe l' sindono al la Patrujo. Precipe ĉe vi estas la elemento pri ĝia estonteco. Sed ĉi-tiu estonteco de la Patrujo estas via, vi ĝin fondos nur liberigante vin
el du
pusvundoj
kiuj
hodiaŭ,
malfeliĉe,
mi
esperas por nelonga tempo, malpurigas la bienha provajn klasojn, kaj minacas devojigi la italin La . alismo Materi la kaj greson; la Makiavelismo
unua, mizera
alivestiĝo
de
la
scienco de granda
kaj de malfeliĉulo, vin malproksimigas de la amo la Vero, l' senkaŝa kaj lojale maltimega adorado de l' pro= de kulto la dua vin trenas neeviteble, per ftoj, al egoismo, al anarĥio.
eco Vi devas adori Dion por vin eltiri el arbitr nta batala kaj pretendoj de la. homoj, kaj en milito en la mondo
inter
Bono
kaj
Malbono,
vi devas
doni vian nomon al Standardo de la Bono kontraŭstari senĉese la Malbonon, repuŝante
kaj ĉian
—8BL—
'duban
insignon, ĉian .m:etfn.obfan. tran zacion, ĝian inten hipokritecon de ĉefuloj, kiuj klopodas sin teni ambati.
Sur
la vojo
de
la unua,
ĝis la MOrto
VI:
G fmin havos kamarado, _ Kaj ĉar ĉi-tiuj du Mensogoj estas ofte entitaj al vi per allogaj ŝajnoj kaj per ĉarmajprezes'pe -:'en: aliig i roj, kiujn nur Dia kaj Vera Kulto povas Faktoj,
por
vi mi
kredis
vin antaŭaverti, ĉi-tiun
mian
devon
skribi, por
libreton. Tro mi vin amas
flati viajn pasiojn aŭ karesi la orajn revojn:. kiuj, aliuloj penas ricevi vian favoron. Voĉo | mia povas ŝajni al vi severa kaj tro insista _pqr-\,;-i.ĝ-;_dnstrui pri neceso de.la ofero kaj de la virto por . aliuloj. Sed mi scias, kaj vi, bonaj kaj ne difekti taj de ia malvera scienco aŭ de riĉeco, kom-pr'ehbŝ por per
".
“baldat ke ĉiu via rojto nur povas esti fruktoj U] 'plenumita divo: Adiaŭ, nun kaj ĉiam, vi min konsideru via-fratoj
JozEro MAZZINI.
/ ;
' ' 1
Pm A p
:
v L
-
1
:'
K LE
te kibj
DEVOJ
DE
LA HOMO L.
Al la Italaj laboristoj.
Ee
A
- a'
n
j
ETUC
= “vrikj 1 ta kuĈp irr a rmanaokrno
rendae- - -
Mi volas paroli al vi pri viaj devoj, Mi volas alparoli vin kiel min diktas la koro, pri aferoj plej sanktaj, kiujn ni konas, pri Dio, pri Homaro, pri. Patrujo, pri Familio. Aŭskuwltu min kun amo, kiel mi kun amo al vi parolas, Mia parolo estas prikonvinka parolo, maturita post longaj jaroj da suferoj, rimarkoj kaj studoj. La devojn, kiujn mi ko-
nigos al vi, mi 'pemas kaj penos, dum mia vivo, . plenumi laŭ miaj tutaj fortoj. Mi povas erari, tamen
ne korintence.
Mi
povas
trompiĝi, ne trompi
vin. Min aŭdu do frate, ĵuĝu libere inter vi mem' se al vi ŝajnas ke mi diras la veron: min forlasuse al vi ŝajnas ke mi predikas eraron: sed min „Sekvu kaj agu laŭ miaj instruoj se vi min trovas apostolo pri vero. La eraro estas plendinda malfe" liĉo, ŝed koni la veron kaj ne alformigi al~ĝi la agojn, esias krimo kiun ĉielo kaj tero kondaminas.. Kia! mi parolas al vi pri viaj devoj antaŭ ol paroli pri viaj rajtoj ? Kial, en Socio kie ĉiuj, vole nevole vin subpremas, kie la ekzercado de ĉiuj rajtoj estas al vi.
rabita konstante, kie ĉiaj malfeliĉaĵoj estas por vi,
' -
A motz a
o.
—
I6G
—
kaj kio nomiĝas feliĉo esta.aĵ. por la homoj de 1 “ aliaj klasoj, mi Paml'?fs al vi P“.“J%"m kaj ne pŝ Bonkiro? pri virto, pri morala pliboniĝo, Pri edu. kiteco
kaj
mando
kiun
ne
pri
mi
materiala
devas
ĉomstato ? Estas
klarigi
de.
antaŭ
ol antaten. nia skolo paŝi, ĉar ja en tio estas la dl.ferenc'o inter Eŭl“OPO,.kaj en predikantaj hodiaŭ kaj multaj aliaj do, ĉar ĉi-tiu estas demando kiu facile eliĝas el incitita animo de l' suferanta laboristo, « Ni estas malriĉuloj, sklavoj, malfeliĉuloj, niin parolu pri materiaj plibonigoj, pri libereco, pri felito. Diru al ni ĉu ni estas ĉiam kondamnitaj di :
suferado aŭ ĉu f.:z'am'cg devas gui. Prediku devon al uiaj.mastroj, al klasoj kiuj nin superstaras, kaj hiuj nin konsideranie kvazaŭ maŝenojn. monopoli-
gas la bonojn apartenantajn al ĉiuj. Al ni paroli ĝri raĵtoj: vi parolos hiamaniere revenĝi ilm al ..nij
parolu
pri
mia
potenco.
Miendu
ke ili ĥavu
. rekonitan ekzistadon, poste vi parolos al mi pri de.. wvoj kaj pri ofero».
Ŝ
-
iel parolas multaj el niaj laboristoj, kaj
kvas
doktrinojn
kaj
asociojn
respondantajn
seilian
: :deziron, nur forgesante unu aferon, jenan : ke la dimĵde ili petegitaj jam estas de kvindek jaroj ne sruktoportintaj minimuman, materialan plibonigon
a vivkondiĉo de la laboristoj. '_-'Dh-/kvitl.dek jaroj,
kion
oni
gieso kaj por la bono kontraŭ
plenumis
por
la absolutaj
la
re-
Ar
SF
— (-- ~—
m
l
m59e
'_Ĉ"I“r\\.'—% N Mrd
—
gistaroj aŭ kontraŭ plenumita en nomo
la altranga aristokratio, estas de la homa raĵjto, en nomo de
la libereco
kiel perilo,
al
Ĉiuj
la vivo.
1I —
agoj
kaj de
de la
l' bonstato
Franca
kiel celo
Revolucio
kaj
de la aliaj, kiuj ĝin sekvis kaj imitis, estis konsekvenco de Deklaracio pri la rajtoj de la homo. Ĉiuj verkoj de la fllozofoj, kiuj ĝin preparis estis bazitaj sur teorio libereca, sur instruado al ĉiu individuo pri liaj rajtoj. Ĉiuj revoluciemaj skoloj predikis al la homo ke li naskiĝis por la feliĉo, ke li rajtas ĝin traserĉi per ĉiuj siaj fortoj, ke neniu rajtas lin malhelpi em tia traserĉo kaj ke li rajtas
tmŝt'si
la barojn renkontotajn dum
1?133["03'
estis
daŭris dum
renversitaj,
jaroj en multaj
koraŭ
daŭras.
popola
? La
per
Ĉu
milionoj
sia irado, kaj
la libereco konkerita: tio
landoj, en kelkaj
an-
pliboniĝis la vivkondiĉo de la da homoj
laboro de siaj brakoj,
kiuj ĉiutage vivas
ĉu akiris
minimuman
parton de l bowstaŝo sperita, promesita ? Ne, ne pliboniĝis la vivkondiĉo de la popolo: ĝi eĉ mal-
pliboniĝis kaj malpliboniĝas en preskaŭ ĉiuj landoj,kaj precipe tie-ĉi, kie mi skribas, la prezoj de la vivnecesaĵoj
pli haj pli grandiĝis,
la salajro de
la laboristo en multaj laboraj branĉoj pli kaj pli malgrandiĝis, kaj la loĝantaro multobliĝis. En pre-
skaŭ
ĉiuj
landoj la laborista
sorto fariĝis pli mal-
certa, pli nedaŭra, la krizoj devigantaj milojn da laboristoj al inercio, dum iom da tempo plioftiĝis.
E
-
1
La ĉiujare kreskanta elmisrado de lando al 1 kaj de Eŭropo al ĉiuj Mondop s'lrt[)jl a]'ld()' kreskanta nombro da honfaraj in.—etit::l:{ir:j. la Ĉiam I . postoj por la malriĉuloj, da Utalizorgoj .l; _da im. mozpetado,
ke
ankaŭ
tion
pruvas
la publika
suĥiĉe, Ĉi—tiujhIastln(')1
atento
:
I-a al
ĉiam
pli Vek—:?yluvas
lastaj
kvindek Jaroj, la
E::)O_ 15} malbonoj de l' popolo, sed ĝgian Senpm%c;ĵ videble malgrandigi tiujn malbonoĵu montras ĉĝall'. | progresa pliiĝo da mizero en la klasoj, kiujn oni
klopodas helpi. Kaj
tamen
dum
ĉi tiuj
fonto de la socia riĉeco kaj la amaso da Materjaj
posedaĵoj
kreskis
bliĝis.
komercado,
L
pli.
La
tra
senĉesaj
blaj pro absoluta organiza
manko,
aktivecan
-
pli kaj
forton
produktado krizoj,
duo-
neevite-
konkeris
plian
kaj disvastigis siajn rilatojn. Pre-
skaŭ ĉie la komumikadoj akiris sendanĝerecon kaj | rapidecon, tial malgrandiĝis kun la transporta prezo “ .la 'p.re'zo de la komercaĵoj. Cetere la ideo. pri rajrtc)] kunigitaj kun la homa naturo ja estas hodiaŭ Ĉ; f'ĝ"-'e'n'er'ale akceptita, akceptita laŭvorte kaj hipokrite
'eĉ de tiu, kiu fakte klupodas
lerte ĝin eviti,
Kial do ne pliboniĝis la vivkondiĉo de la poKial la produktada konsumo anstataŭ. egale. inter
membroj
de la Eŭropaj
Socioj,
en li manoj
de malmultaj
homoj
la
aj-al nova aristokratio ? Kial nova antaŭ-
ita al industrio kaj al komerco
kreiŝ
J
13
BE
fuzesteatos
poro
la - plimulto,
sed
lukson
paor
kelkaj ? L
enpensi
respondo
estus
la aferojn.
La
klara
homoj
a)
tiu, kiu
volas
estas edukemaj
iom
krei-
taĵoj, kiuj nur agas laŭ edukprincipo al ili donita. La homoj kiuj ekincitis la antaŭajn revoluciojn
?
fondiĝis sur ideo de l' rajtoj individuaj: la revoluliberecon: individuan liberecon, incioj konkeris
struadan liberecon, liberecon, liberecon taŭpas la rekonitaj
por ilin ekzercadi?
religian liberecon, komercan por ĉio kaj ĉiuj. Sed, kion rajtoj al nehavantoj rimedon
Kion taŭgas la instruada libe-
reco al havantoj nek tempon, nek rimedojn por ĝin proĥti? Kion taŭgas la komerca libereco al persono posedanta nek komercaĵojn, nek kapita-
lojn, nek krediton? La socio, en la lindoj kie tiuj principoj estis proklamitaĵ, konsistis el malgranda-
nombro da posedantoj de l' grundo, de l kapitalo,
de l' kredito, kaj el multego da homoj nur posedantaj siajn brakojn: devigitaj ilin doni kiel laborilojn al tiuj antaŭdivitaj je kiu ajn kondiĉ-kontrakto, por vivi: devigataj elspezi en materialaj kaj
unutonaj penadoj la tutan tagon; kio estis por ili,
batalantoj hontraŭ malsato, la libereco, krom: ilii» . zio, maldolĉa ironio? Por ke tio ne estu, necesis: ke la riĉuloj estus konsentintaj limigi la laborteme
pon, plialtigi la kompenson, fordoni senpagan unu- : forman edukadon al la amaso, igi alireb laj al ĉiuj:
k.
-
starigi
laborilojn,
11|
-—-
krediton
DOr
Nau,
kial
svir
la
fari tioitkap
m
ga celo de [' vivo ?11? Ĉ bonstato ne estis supere Ĉiu illda' oj kaj aĵoj ('lĝzil' estis materialaj bon
N
la
kaj
Kial Do, gas
laboristo.
bonintenca
povas.
kiu
tiu sin helpu, kiu pov| as al ĉiu, aj
apartenantajn
al
la
libere l
homa
no
ĝuon
al si tiun
malgrandigi
Kiam
ilin .
ek»
naturo,
l aliula “ti]:ol?l la .socio EtCi,
la
Ceftif-ĝ raj'_tĝ'
y £
faras. Ĉiom IJn
ne..'ŭ.mnt. fatala 15011 ne oni petas al ĝi. Se iu pro submetiĝu vas ekzerci ian rajton, tiu paroli, kaj Efektĝi,ĝ pigu personon. Nature estis tiel de l' bon_ĝanca._,ijĵ o tiu pensad tiel ili parolis. Kaj ĉi kondiĉo kaj
iae. kla,sojn,Ĉiu ran ajnividuo riĉind mal la ate ril soj hŭtfiĝĵf kla aj egi vil pri al duo ivi ind o de sad pen s fariĝi zorgis
siajo
raĵtojn
kaj
plibonigon
de
sia ViVkon
kaj kiam siaj raj diĉo ne klopodante por aliuloj: toj kontraŭis la aliulajn, milito estis: nesanga i
lito sed ora kaj insida: milito malpli vira ol la aliaj
sed egale pereiga: obstina
loj malindulge
spertulojn. Dum kiĝis al egoismo
matefiaj
dispremas
milito kie la monforti
la malfortulojn aŭ mal
ĉi tiu daŭra kaj
bonoj. Kreda
mitito la homoj edi
ekskluzive
al la avideco ' fĝ}
libereco rompis ĉian kredim;
ja kaj celada kredo, nur vokitaj al ĝuo, i e -ekptovis sian vojon, kaj ne atentis ĉu' 'ĝi ne dispremas la kapojn de siaj4
—
I
—
fakte. Jen, kie mi fratoj laŭnome kaj malamikoj l rajtoj, estas hodiaŭ dank'~al teorio de la raitoj de inkie sed j; raito v Certe, ekzistas alia, kiel esperi dviduo kontrastas kun la rajtoj de ilin
repacigi,
ilin
harmoniigi
ne
turnante
sin
al
io
de indisuperanta ĉiujn rajtojn? Kaj kie la rajtoj la rajviĉuo, de multaj individuoj kontrastas kun Se rajto toj de la lando, al kia tribunalo sin turni ? tenas aper tato bons da gran al bonstato, al plej eble labointer al ĉiuj vivuloj, kiu solvos la disputon o stad ekzi al tisto kaj manufaktura ĉelo ? Se rajto ĉiu homo, kiu estas la unua neprofanebla rajto de onigo de la plib povas ordoni al iu vivoferon por
de la Paaliaj homoj ? Vi ĝin ordonos en nomo frataro! Kio trujo, de la Socio, de l' via granda parolas, krom estas la Patrujo, pri kies opinio mi pli estas cErla ejo kie ĉiuj niaj individuaj rajtoj ejo de hotaj? Kio estas la Socio, krom kunven on por apogi moj kiuj interkonsentis uzi ofan fort ta, dum kvinla rajtojn de ĉiw ? Kaj vi, jam instruin estas starigita por' dek jaroj, individuon ke la Socio rajtoj, ĉu poste certigi al li la ekzercadon de liaj
Socio, ke k postulos ke ilin ĉiujn li oferu al la al mallisubmetiĝu se necese, al daŭraj penadoj, i? Vi, prediberigado, al ekzilo por ĝin plibonig kinta
ĉiuloke ke la celo de la vivo
estas
la bow--
u la bonsta- ~~ stato, ĉu poste ordonos subite ke li perd landon de l tm kaj eĉ la vivon por liberigi la
S o
femdulo
aŭ
por
havigi
plibonajn
VinOndiĉojn
klaso ne lia? Vi, al li parolinta dum jaroj en ?la nomo de matrialaj profitoj, ĉu poste POSstulos ke. W k lAlm 5 ke. li, havante antaŭ si ricecon kaj Dotencon, ne ŜOVu
manon
por itin kapt_i, c-: se Je malutilo de liaj fratoj ?
Italaj la%)orig.toj. CI—.tiLl n'c apogite sur faktoj naskis mia
rio, nuntempa
kaj sangon ŝanĝis
la
historio,
paĝoj
kies
en
1830
Sĉlngĥn_
elgutas
ĉiujn homojn
Demandu
popolan.
revolucion
estas opinio, kiun 16, menso: estas histo..
je anstataŭigo
sonoj al personoj, kaj ekzemple,
Iiiuj.
de ĝf_-l-_
per kadavroj
de
viaj francaj kamaradoj, wmortintaj dum la tritaga interbatalo, faris tabureton al propra potenco: ĉiuj
la jaro 1830
doktrinoj iliaj, antaŭ malnova
ideo-de
-de la homo.
l' raztoj,
ne
sur
vi nomas
Hodiaŭ
statoj, sed ili nur estis
estis bazitaj sur kredo
pri devoj,
ilin perfiduloj, apo-
sekvantoj de sia doktrino.
ĉar Ili kontraŭbatalis sincere de Karolo X registaron, ho tiu registaro estis rekte malamika de l' kiaso el kiu A I ili eliris, kaj profanis kaj inklinis eligi iliajn raĵtojn. -.Ili batalis en nomo de l' bonstato, kiun ili ne po-
. ŝedis laŭ tia kvanto pri kiu ili sin kredis meritaj. Kelkajn oni persekutis
pro pensa
-de oficoj, kiujn okupadis
pii kapablo. Tiam
ankati
incitis ilin. Tiam maltime
homoj
libereco:
aliaj,
al ili malsuperaj
la suferoj de l' popolo
kaj bonintence ili skri-
—
17
—
certikiam iliaj politikaj kaj intelektaj rajtoj estis malfer ili por estis oficoj al ; gitaj, kiam la vojo bonsta an serĉit la mila, kiam ili estis konkerintaj ton,
forgesis
la popolon,
forgesis
ke
milionoj
da
' homoj al ili malsuperaj pri edukiteco kaj aspiroj serĉis ekzercadon de aliaj rajtoj kaj konkiron de alin Buwstafo, pacivis sian animon kaj plu ne zorgis aliulojn. Kial vi nomas ilin perfduloj ? Ansta-
i'taŭe,
kial
vi
ne
nomas
perĥda
ilian
dogmaron
?
Samepoke vivis kaj skribis en Francio homo, kiun ' yi ne. devas forgesi, kiu pli potenca genio estis ol ili „ĉiuj; via malamiko li estis tiam : sed li kredis en -la devo; en la devo oferi la tutan ekzistadon al. bono, al traserĉado kaj al triumfo de la “ komuna „vero, atente studis homojn kaj tempojn, nek lin
„logis aplaŭdoj, nek lin malkuraĝigis elreviĝoj, | provinta kaj malsukcesinta unu vojon, reprovis -alia la plibonigon de l' plimulto, kaj kiam la „ĝitaj tempoj montris al li nur unu elementon \}'\_p'ablan ĝin plenumi, kiam la popolo sin montris
eksur ŝankasur
[la areno pli virta kaj kredanta ol tiuj kiuj. preten-
'=_ dis pritrakti
ĝian
aferon,
li, Lamennais, la verkisto
I de «Paroloj de kredanto», kiun vi ĉiuj legis, fari| ĝis la plejbona apostolo por la afero pri kiu ni estas
4fratoj.
Jen al vi estas, en li kaj en la homoj
pri
'}kiuj mi parolis, reprezentita la diferenco inter ho-
moj de la rajtoj kaj tiuj de l' devo. Al la unuaj, %Ia konkiro de siaj individuaj rajtoj, forigante Ĉiun. L
slimulilon, duaj,
sur
la
sufiĉas
por
ke
tera,
mur
haltas
-
kaj
laŭdo, povas
igas
kia
J
senigita sur
la sanktan
de
socian
de
.
l{iei*lLan
,
!
pri
l' bon
uj.4.
militon de ni eltenat
ekzist
nas
post
batalo
-
stimulilo
vojo
nerale kaj ne pri ekceptoj maroj. Car ki al
K a.
»
maljusteco
kia
la
a
Martiro
de konsoloj
devigilo,
surteni
|
L
kun
ĥ
al bono slgnas sango Li kontraŭ superreganta
kreta
halti
a Iaboro de 1 la wi la POpoloj tute 51{11\!3}!:\:(.) danĝera, kie ĉiun lTloil kie la
Kaj .. inter lado estas pli
-
ili
la ĵjunularon,
kelkjara
penado,
posrt neeviteblaj elreviĝoj por tiela entrĉp:eng_, laug tiuj homoj ne laciĝus? Kial ili ne preferus kl%* ; ajn ripozon al malkvieta vivado skuita de kontiŝ
.. k'
—
aĵoj kaj danĝeroj kaj povanta, de tago al tago-l aŝ niĝi en malliberejo, sur eŝafodo aŭ al ekzi?lo BiI
daŭrinde ĝi estas
“ ĝante la principon ŜY.em
nomo
de
kiu
historio
pri
multaj . nunfempajĝ
lati kiu ili direktiĝas ? Kiel: konvinki
ilin ke danĝetoj }Ĉ“ŜĴ'-*L,_. ;
“ireviĝoj devas plifortigi ilin, ke ili devas bat
—
ioj
kiam
LI
1ĝ
o
por
batali
=
pli
multe
kostas
ol
ilia
forlaso ? socio star ;gita sur bazoj Kaj kiu povas, cĉ en on kiu fundaa nunaj, konvinki hom pli justaj ol l rajtoj, ke li devas sin
pri mentas unike sur tcorio sin okupi teni sur la komuna vojo kaj
L
pri disvol-
zu ke li ribelas; suvigo de l' sociala penso ? Supo kaj diras: mi rompas pozu ke li sin sentas forla
—
kapabloj min vokas aliVa socian kontrakton; miaj ran, neprofaneblan, loken, mi ĥavas la rajton, sank
l
ilin
disvoivi,
kaj
mi
milite
staras
kontraŭ
ĉiuj;
doni al li laŭ lia dagkian respondon vi povos s, vi plinombraj, por „maro? Kian rajton vi hava kun
| ';
ne akordiĝantaj altrudi al li obeon pri leĝoj aspiroj? Kian rajaj -— aj deziroj, kun liaj individu li tiujn leĝojn pro-. ton vi havas por tin puni kiam k f tenas al ĉiu individuo, - ,fanas? La rajtoj egale apar | a kunvivado. La eĉ unu solan ne povas krei soci indiol ne pli da rajtoj, - 'Secio havas pli da forto, W al individuo ke l devas 2 viduo. Kiel do vi pruvoŝ .. lat oj volo de siaj frat Y 'konfuzi sian volon kun la per ekzekutisto, pero , Patrujo kaj laŭ Homaro? Ĉu stantaj tiel fa - malliberejoj ? La Socioj ĝis nun ekzi k
u
Ŝ
ia. Sed tio estas milito kaj ni volas
i ".
tirana ĉesigo, kaj
"
Edukadon,
Enfermanta
nian
ni volas edukadon..
mi
diris,
tutan
jen
la
dogmaron.
pacon; -estas:” —
granda
La
-vof
vivpopa:
—
ve 9 Bezonas, PErforte ordo
demando. Edukada ; afera ordon novan
'
tirana eĉ kiami gi estas
estas
!
X
; ĉr
or
te Star.
Statigita " W„Ĉi
| |
DI hona ol lim. la Mal, nova; bezonas per forto renuversi lo brus kiu hodian ĥONSratstaras ĉiun zib Oniga n DFton, grovon,
;
proponi
al konsento
volon,
por esprimi sian
e
la nacio
plejbonŝajnan
|
1
7
]fĝ?n 8b
|
1 AM ĉrigi Ordon, SIta.
per ĉiuj eblaj rimedoj, aj 1 i eduki la alhomojn, konforma agado. Per teorio de VIA dis,
volviĝo,
ni povas.ribeli
kaj
renversi la bar jn;
I,l'ajtn.
fortan kaj daŭran ĥarmonion inter formantaj la Nacion. Per teorio de
—
sĝatoj ne dependigante ilin de nurula ideo aŭ de diesa forto. Kaj ĉi-tiu principo estas la Devo. Be: zenas: konvinki la homojn ke ili, idoj de unu soli. 9; devas tie-ĉi sur la tero esti plenumantoj ĉe'
„sola Leĝo — ke ĉiu el ili devas vivi, ne-por | MI;
-sed por
la. aliaj
: igi ŝin pli aŭ
—
ke
la
celo
de ilia v1v_g
malpli feliĉaj, sed plibonigi.:
la: aliajn — ke batali la maljustecon kaj. l4.
cp
—
d deve, rorujto se VOviv a ŭE dum
4
;
glibonig tajn, mi numitaj
mi
s j, devo
miaj
_ kaj
tiuj. „or alveni al
nante
kiel
ke
diras
k
Kaj
gevo
nŭe
renu
mIN k omp oj ne de siaj rajl la kono aŭran d avan kaj u tiujn rajce Vi forced evenco de pl nur konsek ĉi ci per tiuj oTAS, ke pron kiam mi ĜI fon, Gratoj!
ĉon, la vivo, la feli celon de la krei
interescjn,
a
malvorget
M
riskas
bomsta
egoistojn,
; mi piĝu pri i vi ne oku ke s ta es ne pToo ne tute solaj, mia Intenc j, so re te in materialaj kondukas diras ke la kiel celo, aiam
n
aj la material
F
medoj «ed ponitaj kiel ri sub la Imperieam Ki o. at lt zu a re n al tiu malĝojeg limigis peti pano aj Romanoj sin
—
malestroj, la antikv raso plej imageble lega la is est , on ad ue kaj amuz malsaĝa kaj kr post suferado de
y
sklamalnoble fariĝis , oj tr es ri pe Im la tiraneco de Francio 'kaj alidautaj barbaroj. En stima kaj
L
l
emis .'v.oj de la ĵnva cia progreso diss so ĉia de j ko mi loke la mala mensojn provas devojigi la ek n nu j ka n do ta .korup terialan agemon. te
: ŝ. 5
: o — a J
ma lvigan el ŝanĝa ideo, plidisvo n per niaj manoj? La Ĉu ni helpos la malamiko necesegaj, kaj ni hatĝ— mgteria\aj plibonigoj estas ke la homoj nuf betial ne sed i, akir ilin por los sed ĉar la k'ein.; | zonas 1_301.1;1_11 nutradon kaj loĝadon, gfesa ne p'cŝ\%asi scio. p'Fl via indeco kaj via morala, pro
|
—
veni al vi hodiaŭ,
Ee
-.
kiam
estas
cn
kontraŭ ĉiutage, la mizero laborastroviĉi leono dek Ŝua lBho dekg, kiel viVi povas horojn da—ŭ ta
nur
A] 1 plejmulta j
La
eduki?ĵ
ĈAJ sufĥiĉajn ssr
:
por
trovi rimedojn
simr
-
el v; : Etispezas vi,n Por vi,l si sia
kaj kaj
2
r Imĉd . Ojn ili dedaŭro LEDOvas
. fanxilio:
por sin eduki?
La
; kiel
?Ĵ
terrompoj de via laboro Dasigas vi; -im. 1 de ĉga AJlabo. remo al mallaboremulaj kutimoj ; kiel i akiri emojn al ordo, al re.c:_.; uleco, al daŭra dil
teco?
La
esperon
iam
.
nesuĥĉeco
pri efika
de
via
ŝparo, kaj
€enspezo
fmigas Ĵgen.' ĉiun.
laŭ
tioma
pro
MIZETO,
kvanto {ioI:
utili al viaj idoj aŭ por la ĵaroj de via mal. ĵuneco: kiel vi povas vin eduki al ekonomiaj ku. timoj?
Multaj
el
vi
estas,
„deigi la infanojn. ni ne diru
edukajn
zorgojn
devigat_aj'
de la zorgoj — kiajn 2
povas doni al la filoj la Mizeraj —
edzinoj de la laboristoj — sed de la amo kaj var- . tado de la patrinoj, ilin pelante por kelkaj Mone-. roj en malsanigajn laborejojn : kiel povas en tiela
iudiĉo, disvolviĝi, ĝentiliĝi la familiaj sentoj? Vi avas mek civitajn rajtojn, nek ian partoprenadon
„elekto aŭ voĉdono al leĝoj a kaj vian
vivon:
ncon. kaj fervoron
kiel
por
reguligantaj
vi povas
havi
viŝjw c'ivitan\
la Ŝtato kaj sinceran, -
Behton al la leĝoj? La justeco estas plenita: inter V.i-'.k'aj la aliaj klasoj: kie ' j amon al justeco? La Socio ;EĜ-S6n ' embro da simpatio: kie
ne cgalĝŝ vi lcrn“?" vin konvi lemuŝ.
— ua 7 do „e ke
Socion kondiĉ
am onon b-::sf.
V!
povu
laboron
] ĝulAR ŝ KaAngi
m
e
4
seNG
e ol
e \ e
malpliana anima progr%'.: l vi sparojn» mat-erl aia norojft a„mas!g! ! vlĝ_il po or vin fiĉan ecoN, p t euson su n o t s e X rilate la veng.ema kaja “ , Ĉi ĝmmon o ĵ t n ĵ e s e K l' ribela maljuska u kiu el ĈiU u ui P al _k_WCt\ŝ penso maljusta ĉ ne u rimedon. el ki i . vl gin serĉ estis a| sole pro yi devas nto, ne e s a v e n d or AanĝoN serĉĜi DTO nNe sole p , ĝ j a n o ni b lo pl kiel ce o estus r ;d vin s
s
*' ;
3
serĉi po kia diferenc NE SE rajto:. ĝin . tial aj fekĉ tiaj, guste s ta es Hi ptamo, al viaj qranoj? , al volu o t dinter vi kaj a t s n o b Nur a] | ke i celas vo. celo de via vi potenco. la estu
k , — ŝ t
, tio iboniFariĝi plibonaj povas nur pl vi aj iĉ el lf ma li nur Vi . Igi daŭre malp ilope inter xi, se m us ar st ek j no de ĝinte. La tira aj interesdĵ aŭ o de material
'
om l_:'v'atalus en la n
organiza-
— — — — T —— . .nrganiz._aĵ_o
:a
Ne
taŭgas
ke
vi ŝanĝu
la
o
—
'kŝl zla]oj estas .k n — tm gĉ Of e kuraciloj 1iverantac' “_ĵl iaj kreskaĵoj j de ']'l'] 1.Venen0]n jen maj ' manto. La bo ŭ la operacio
|
la la homoj bonigas
Iuĵ . n_iasml
aĵojn, la male. z i n a g r o ; m a . ? igi . 9 'aĵ alg bonuloj mĝk\ibgoinig pri ĝia?na]“' j Bezlaonakslasopjlnibon"I
ka| j konvin
j
devo
J J
EP ;
hodiaŭ vole Nevole 4-in sukcesi ' ekp ekp]lib ; onigan IKANie ie kiej Kiam do ĥomoj, pres
ŝanĝo,
diras
lante , co ten
viajn
al
vj
ke
VRĴĈOJN,
ili
Eble
DI h
s
Estu
.sed ne Ĥiln pri leĵkcc:so, La m: l' malriĉ / ulo | estas konata j, _ alMenati Parte de | hava_; klasoj : /(.—mmm;
rala indiferenteco, kiun kredo, en la EgOISMO,
sed
ne
naskas
Sentataj, =
Manko
d
“d
I:L ]a:en-
ka
Ĉig.
Neevitebla
konsekveicmuna Multjara predikado Pri materĵal a bOnstazo I;iĵ:? de suferas, tiuj iom post iom kutimiĝis konsi;ier'i tne
malbonaĵojn malĝoja necesaĵo de | SQcla Ordo,~iajn lasis zorgon pri rimedoj al aŭ Estontaj S€Neracioj, La. !
malfacileco
el inercio,
ne
ilin
estas
ilin
konvinki, estas
treni, kiam
konvinkitaj,
.
ilin revekj
al ag-ad:ol._.
al asociiĝo, al fratiĝo kun vi por konker tiun SOr cian organizaĵon kiu finigos, laŭ tio sei hom araj 5') „kondiĉoj permesos, viajn
malbonaĵojn
kaj tilatajn.
=. “tutmentojn, Nu, ĉi tio estas tasko de l' Zredo, kredo . 2e”en la misio donita de Dio al homa estaĵo tie-ĉi sur -la TTero, en la respondeco preman ta tiujn kiuj ne i piehum-as, en la Devo tru danta al ĉiu. daŭte fere agadi laŭ normo de l' Vero. Ĉiuj'eb_ l.aj. l j. pri rajtofj kaj pri materiala ĝowstato pov as — onduki al ekprovoj, kiuj, izolitaj kaj nur~' viaj fortoj, ne sukcesos: povas nur prep ar mel sociaj k'rimoj: civita interklasi m-:l;_iĝg- S.
venis hboriŝiojl nuaj fratoj! Kiam Kristo alaj alaj E al ris oli vIZAZON, 4 ne par ; ganĝis ja mandan i, nek ker s kon rajtoj, kiujn ili nc bezoni
kaj " guloj
PU loj, kiuj
malriĉu
al
trouzintaj, same
'iin estus
L=
kiel
o aŭ protitojoj al al gento, li ne paro aolis pri util |
1a riĉuloj; len
kiu me
kaj
arolis pri Amo,
utilon koruptis;
parolis pri Devo,
li diris ke
pri Ofero, pri Kredo:
al ĉiuj utilas tu estos la unua el ĉiuj, kiu orelen al ritaj suflo a asado. Kaj tiuj - vortoj ĝer si gis, revigli ĝin VIVan fajreron, Socio, N€ plu havanta is la mondon, kaj proxonkeris la milionojn, konker
ur
gresigis
per
antaŭa
[talaj
maro. stepoko
laboristoj,
simila.
la edukitecon
paŝo
ni estas €eŭ epoko
vivas
Ni
de
meze
de
Sacio
la ho-
al Krikadavro-
a Imperio, kun bezono simila kiel ttiama de la Rom ormigi, asociigi ĉiujn en la animo ĝin revivigi, alif
don, sub solan Leĝoŭ, — anojn kaj laborojn en solan kre olviĝo de ĉiuj kaal unu celo: libera progresa disv sian kreitaĵon, Ni pabloj, kiujn Dio metis ĝerme en la tero kiel en la klopodu ke Dio tiel regu sur . preparado alla ĉielo, aŭ plibone ke la tero estu alproksimiĝa -ek-- K ĉielo, kaj la Socio estu progresa JS | provo al Dia penso. ddi Kiĉ la reprezentis Sed, ĉiu ago de Kristo
apostoloj kiun li predikis, kaj ĉirkaŭ li estis
ki
al homoj
«e
Estu ti korpigis per agoj la akceptitan kredon.. kaj
. vin
vi venkos.
Prediku
superstarantaj
klasoj
la Devon
kaj - plenumu
kiel «
o
plej viajn devoĵnf
z3
prcch'.ku
Virton
kaj «stu virtaj kaj ' Dfemn. PI'E','}'H_] esprimu viajn bezono ' ul. Olero, aj am jn
kolero, sen ribelo, sen naco,
se
parolo.
(u ĝin Dum
kaj
Viajn
minaco,
bezonas,
ideoj,
Bles
' e
estas
vi propagandas
inter
viaj
la ideon pri ilia estonta sor to, la ideon dononta al ili nomon, edukadon, porcian kompenson, kaj kon scion, k a senton
„z De
.s
tebla batalado, al kiu il konkeri kontraŭ? la fortoji ddeeval's niajprepari
ka
pri ne'ĝvi. 7
gistaroj kaj de l' fremdulo —. klopodu instru iĝĵ,_ ' pliboniĝi, vin eduki al plena kon ado kaj ptakti. amaŝso en granda
popola
. ŝanĝo
edukado
en
bla tasko por la.
parto
de
povas
plenumiĝi
Italio, Nenia
plano. pri.
inter Ni Sen-ia..
la materialaj vivkondiĉoj de la popqlĝ;
" kaj sen ia politika revolucio: „tsperante kaj ĝin predik as kiel
kiu iluziiĝas. tion bezonegan .ĝ)r'(':pa'-'-
faĵon' a! ĉiu emancipa ekp rovo, predikas ;alion! Sed
la malmulto
inercion; "
el vi, kies cirkonstan- .
toj iom. pliboniĝas kaj fremdl anda restado. liveraa Ww liberajn edukadajn rimedojn, tio n povas, do-tion 4 5 Kaj. la „etajn
malmultaj el vi, unufoje ens orĝ" Prinĉipojn el kiu devenas la Edu kiteco:.
Fobolo, sufiĉos por ilin disŝuti inter la Mk indifekti -sur a
vojon
kaj
ilin protekti
-
kontraŭ
kaj
H soĥamoj
falsaj
dowmaroj
ilin
1.
Dio. La deveno de viaj
| difino
siga €
Dio
ĝia
kaj
)trovo
homaro.
kuŝas en Dio. La progreDevaj estas €n la leĝo. La de viaj
ekzistas.
pruvi al vi;
aplikado
leĝa
apartenas
al la
wolas
tion
nek
devas
nek
ekprovi,
ŝajnus
al ni blasiemo,
Ni,
tion
Devoj
as ĉar ni ekzistas. kiel tion nei, frenezo. Dio ekzist o de Dio
vivas
en
nia
En
la Homaro,
konscienco,
la
Universo
€ŭ
nin
la konscienc
ĉirkaŭanta. Nia. .
solene doloraj kaj ĝojaj konscienco Lin alvokas ĉe is aliformigi, difektigi momentoj. La homaro pov verso Lin sed ne eligi Lian sanktan
nomon.
La Uni
harmonio, per inteligento elmontras per ordo, per leĝoj. Ne estas ateistoj " . de siaj movoj kaj de siaj malbenindaj, sed ple_ilĴ inter vi, se jes, ili estas ne aŭ stelplena mokto, '. dindaj. Kiu povas nei Dion ant j, antaŭla martireĉoj -antaŭ la tombo de siaj karulo tiu estas
ege
malfeliĉa
aŭ ege kulpa.
Seridube. la. -
s krimon antaŭ1a-., unua ateisto estis homo kiu kaŝi s'i-_f;__et
„aliaj homoj
n kaj penis neante Dio
libetigi.
ĝin kaŝi kaj sufokt sola atestanto al kiu ne povis
-J
7
39
—
la konsciencriproĉon
l_{fu lin UUrmMentis; rano kiu kune rabĵ's la hberr:ĵ..(:n.l kaj dUŬIIan alere. ŝl'aj fratoj kaj pems_anstatm::ŝ:r: [a ac]oradon denŝ
L.
Forto
—
a! kredo
pl:l I'Ĵcvo
l\:aJ SCRMOrta Rajto
i aperis, tie-Ĉi kaj tie, de JANCONtO
al j;
'0 Ost
moj, kiuj pro ĥloz_oĥa ab{-.\rac_:c) Ĉilŝovis ]a ctei_g. g
sed malmultaj
kaj ho:'uemajlr — Venis, dum mentoj ne malproksimaj LĴIĈ ni, lwmamasoj ekcitiĝo
b
kontraŭ
s ntonĉa, eĉ dum tiu momento ili adoris,s tiel bezonis D; s On, la Diinon Racion, la Diinon Naturon. Hodiat Estas komo
j abomenantaj
p
' ruptiĝon en la nunaj
J
ĉian
laki~
ideo pri Dio, falsa, malsaĝa pensita por sia bono de ia kasto aŭ de tirana
religion ĉar ili Vidas ko. .'
kredoj, kaj
ne divenas']a_p_u__
recon pri tiuj de la estonteco; sed neniu el ili kuraĝas sin nomi ateisto; estas pastroj prOstituan taj
Ŝ
la Dian nomon pro monaj konsideroj aŭ pro-ti mego al potenculoj: estas tiranoj kiuj Lin trompe
k
e k'
|
alvokas
protektanto de siaj tiranaĵoj,
„ŝinlumo
ofte estas al ni
malklarigita
sed -ĝar la kaj
difektita.
de fh'z'ilpur.egaj vaporoj, ĉu ni neos la sunon aŭ la \f'fvigan potencon de ĝia radio sur la universon ? ar el libereco povas la friponoj kelkafoje eksta-
igi-anarĥion, ĉu ni malbenos la liberecon? La n
BĤ
Dio brilas per senmorta kaj
koruptaĵoj,
YOWVaS tiun nomon.
per
kiuj
lumo
tra ĉiuj
la homOĴ denĝe
La trompaĵoj
kaj la kg
f:
—
ĵoĵ
«amre
forpasas,
29
forpasas
tiranaĵoj:
la
Dio
imago sur la tero. ; same restas la Popolo, Dia mizeroj a popolo, tra «klaveco, suferegoj kaj grade
koanscion,
forton,
emancipadon,
la la sankta nomo de Dio, el ruboj de , pura plej de a aŭit ar kultoj, brilegos ĉirk lej fervora,
Mi do
racia
plej
ne parolas
kulto.
al vi pri
Dio
por
elmontri
ke vi adoru Lin: vi Lian ekzistadon aŭ por diri kiam vi Lin adoras, eĉ ne Lin nomante ĉiufoje n de la estuloj vin sentas vian vivon kaj la vivo ĉh—kaŭantaj:
sed
por
diri al vi biel
vi devas Lin
eraro superreganta adori — por admoni vin pri ia el klasoj kiuj vin dila cerbojn de multaj homoj
aj el vi: eraro rektas aŭ, laŭ ilia ekzemplo, de mult a kiom la nig rui kaj onega tom atelismo.
d _;
malb
disigo, pli malpli deklaĈi tiu eraro estas la kiu vi deverko, el la Tero sur rita, de Dio el lia de via vivo. vas: plenumi periodon aton dirantan:
o person Vi havas ĉe unu Ĥank ti sed vi povas nNurt konsen «Bone, Dio ekzistas, 'la homoj ri. Lian rilaton kun « pri tio kaj Lin ado deklari, Estas demando ŭ -a ni re mp ko s va po « neniu konscienco.
mem kaj via « diskutota inter Dio propon! n vi volas, sed ne « Pensu pri tio, kio aĝ' iluloj, n€ penu. ĝit sim j via al on ed Kr « vian Politiko estas afero, TENgI x ki al teraj aferoj.,,
ĵ
:—Ĵ,:
e
:,;ĵ ' vr
same
S
;
-I.g alia afero.
| ",ro_f" al kiu Ne konfuzu ilin, Lasu la Ĉ; ajn starigita spirita DOvO, v E « ne kredi, se al vi ŝaj nas ke ĝi DErfida “ ~s sion! lasu ke ĉiu pensu kaj - kre du sia 5
l
« devas
Sia
nur okup kune Pi teraj aferoj, « rialistoj aŭ spiriĝi atv[ itua list oj, ĉu vj . kred as hbf—“recu P ACAJJ “ LK -«ĥhomaran egalecon ?P , . ) ĉu vi vola s Bbon stat on e plimulto? or
)
kU
n]a.l]iere "
r
Li
o.
ĉu
LI
L
Li
A
; ersalan univ
.
.
VoĉL donadon»
k
e_
Ĉ la_ Kuni.
: « por tion ricevi; vi ne bezonas PTO tio fll fefkon_ " «senti pri demandoj . Alilanke homoj koncemantaj la ĉielon » viu diras: « Dio ekzistas; sed « tiel granda, tro supera al ĉiuj
kreitaĵoj
POr ke \'1 “ « povu esperi Lin atingi per homaj ag0j. Tero Estas. ; « koto. Vivo estas unu tago. El la unua malkro E akiel eble plej; ne val ĉ_iĝ;i' origu la duan pli ol ĝis ma. - «tito, Ja, kio estas ĉiu j surteraj profitoj komp are « la senmortan vivon de via ANimo? Pensu a! ĝi, ri«.gardu la ĉielon L
tieĉi
,
malsupre
Kio gravas iamaniere, ĉu
al vi, ĉu vi vivos alie? Via destino
tas morti; kaj Dio vin Juĝos laŭ la petisoj:de i donitaj, ne al tero, sed al Li. Ĉu vi sufera s:? - 1 Benu. la Sinjoregon, al vi sendinta tiujn suferojn, ~ Lia "S'!'ltl'“iĉra ek—zistado
€kZila.
est
as provaĵo. Via ter o '(estas tefo, Ĝin Malŝatu kaj plialtiĝu. Tra ŝ:l'ifee.-lmfzero, sklaveco vi povas vin turni al Bio,. Mĝ
I per Lia adorado, per preĝado, f P " Estonteco kiu larĝe vin kompen'sOS'.uŝ'kŜĴĵl O 9s4l
mondumaj aferoj »,
l
o
h
!
J
o
N '
£l tiuj, kiuj duaj
[]
homo povas
ansentu Hgi
tiel parolas vin, la unuaj
ne
L3n
estas lin
kun
unuobla,
detranĉi
vi pri
la
k
ne amas
konas.
vi diros
la unuajn.
duope;
kaj
eĥki
ke
la principoj
kiuj
devas
regu-
sr
k.
li
L.
or sia deveno, pri siaj destinoj kaj sia viva leĝo surtera. La religioj regas la mondon, Kiam la Hindoj sin Aredis naskitaj, unuj el kapo, aliaj el brakoj, aliaj clll' piedOĴ
de
Brama'o,
cjou dividante
la homojn
aljuĝ'is intelektan
laboron,
ĝis
senmoveco
nun
ili ordigis
laŭ kastoj, al aliuj
laborojn,
servajn
- -al ceteraj
ilia Diaĵo,
daŭranta
la So-
al iuj herede militan
povon,
al
kaj sin kondamnis daŭronta
kaj
ĝis la
tempo kiam ne falos la kredemo pri tiu principo. Kiam la kristanoj deklaris al la mondo ke la ho-
estas
moj ĉiuj
leĝdonantoj
de
doktrinoj
idoj de Dio kaj
Liaj fratoj, ĉiuj
kaj de
filozofoj
pratem-
- paj kiuj difinis ĉe la homoj dunaturan ekzistadon, „ne utilis por malhelpi la nuligon de l' sklaveco, kaj do ordigon radike malsaman en la Socio. Ĉe
ĉiu progreso en religiaj kredoj ni povas montri al :
vi socian progreson rilatan en la homara hist'o:f-id-'l de via pri religio indiferenta doktrino vi ne pova ; montri
al
ni
alian
sekvon
krom
ana-tĥion._
Nue:
malkonstrui vi povis, neniam fondi; igu nin men=i -spgantoj se vi povas! Pro datira trograndigi di Rl'i_ncipo, kiun entenas
la Protestantismo
kaj,
_3-'_;
h
la
Protestantismo
daŭra
hoc.lia.ŭ
deduktado
dua sendependo
-—
de
—
.b_f-'ZAUHaĵ
ĉtuJ_
\"mĵl
forlasi m
li'feoj
Sole
nome al subpremado de l' malfortulo, merco;
al libereco,
tulo havanta struon
por
nek
el indi,;
al kfo_ VI AlvEnis p nome.
al
mokado
I'Ĵllledo:]ll,. nek
estigi siajn rajtojn,
en
4 de
-, I Malfa la k
tenpon, la
Vie
nek
Dolitika
in: Ordo.
al egoismo, nome al izoligo _kaj tuinigo de |' malĵ fortulo, kiu mem ne povas sin helpi, en la Moralo
Sed mi volas Asociiĝon; kiel ne ĝin ricev; tute:firma de fratoj kredantaj samajn reguligajn Drincipojn, unuiĝantaj laŭ sama kredo, ĵurontaj lau sama nomo? Ni volas edukadon: kiel ne ĝin don; aŭ ricevi, dank'al principo entenanta esprimon pri niaj kredoj rilatantaj devenon, celon, leĝon pri
ĝ
homa vivo surtera? Ni volas kunan edukadon : kiel ĝin doni aŭ ricevi sen kuna kredo ? Ni volas. fariĝi Nacio: kiel sukcesi, ne kredante en komuna celo, en komuna devo? Kaj el kie ni povas de-
8 dukti komunan devon, krom
el ideo
Mas pri Dio kaj pri Lia interrilato
kiun ni forkun
ni? Cette
- la ĝenerala voĉdonado estas bonega afero; estas la
ĝ,59la laŭleĝa rimedo per kiu ia lando povas de ._ tempa al tempo sin regi sen perfortaj
krizoj: sed
A. ĝenetala. voĉdonado en lando superregata de ia
0,:donos. la tendencan esprimon
€R-lando senigila je komunaj us €sprimi ktom
profitemon
de la Nacia
kredoj,
kion,
latinombre
iii oi fortan kalj i_al-ĵ;\-nĵldoiĵ dc ĉiuj alĥsĵj? Ĉiuj politik3Ĵ reformĵl_cllŭj' cn lando nereligia aŭ senzorga
c religio, tiel longe daŭros kiel volos individua kaprico aŭ .p]'ulĵl\i(). ka_j ne pluen. Pri tio la sperto pr la 1ast'rĴ] .kw'm%ek _Jaroj nin klarigis suĥĉe, AL
sigante
aliuj,
de Tero,
parolas
vin
kiu]
vi diros ke
pri
Ĉielo
Ĉie\o,
ĝin
di-
kaj Tero, estas
kiel vojo kaj ja Tero estas
vojofino, unu sola afero. Ne diru ke koto: la Tero estas de Dio: Dio ĝin
kreis por ke
per
ĝi ni supreniru al Li, La Tero ne
nia estas restadejo por pentofaro aŭ tentado; estas laborejo por pliboniga celo, por nia evoluo al grado por la adde supera ekzistado. Dio nin kreis, ne mirado, sed por la agado, nin kreis laŭ Lia imago,
kaj Li estas Peuso kaj Agado, pli ĝuste en Li ne ni de. estas penso ne aliiĝonta al Ago. Vi diras; aĵojn kaj piedpremi yas malŝati ĉiujn mondumajn la teran
vivon, por
nin
benante
la lastan
ŝtupon
okupi
pri la Ĉiela, sed kio
rto de la Ĉiela estas la tera vivO, S€ Ne untaŭpa vi ne rimarkas ke: kaj gvidado por ĝin atingi ? Ĉu
ĉiuj devas supreniri, kaj
de
la ŝtuparo
pEr kiu ni
malbenante la uvuan,Vi “
de animo ĉŝtis. al ni fortranĉas la vojon ? La vivo dum la tera periodo-sankta, dum ĉiu sia periodo, kiel dum la sekvontaj, sed ĉiu periodo devas. dumtempa disvblviĝ_; preparado al la alia, ĉiu d vas utili la daŭran progresan disvolviĝon
„morta vivo, kiun
Dio
enpenetrigis £8
—
kaj en la tutan
94
1}0111%['0:],
——
l\:reslc.-m[-a
ĉiu el ni! Nu, Dio vin metis sur ja teron
kaŭis
pEnso
gresas
per
miliomoj
nl.ltl'iĝ-?ls
]:JF_'I'
da
VIa
estaĵoj I)Ĉ,HSŬ,
kun la via, kreS_ vivo.
a/
t ap
O
ad
vi si
kiĉŝ
p“bollf':-(;
fekumlfg—;ts
vivo; al vi donis, por vin savi el d: ĝ lado, bezonojn, kiujn, nur DEr vi mem
oj
er “Via
vi
vas kontentigi, kaj sociajn Sllf.ier'l'cgantajn ŭ ktojn, do mantajn en la brutoj, kaj kiuj e) ;;
distingigas; sternis ĉirkaŭ vi tiun nomas Materio, luksegan pli belec Mondon, kiun-vf o, pfenplenan je vivo, je vivo kiu, vi tion ne forgesu, MONtriĝas kie
ajn, por ke oni vidu en ĝi la Dian signon, sed tamen atendas vian agadon, dependa_s de vi en Siaj” “ manifestacioj, kaj des pli multobliĝas je Potenco ju pli multobliĝas via agemo; en ĝin enigis neelĉer. . . peblajn simpatiojn ,
kompatemon
jen por ridetanto,
koleregon
por deloranto, ĝo-
kontraŭ
manto de kreitaĵo, senĉesan - dleziron
: „admiron
la subpres. pri
~
—
la Vero,
por
la geniulo
malkovranta
plian
ateston
pri ĝi —
aj vi neas,
malŝatas
parton. a vero, entuziasmon por tiu, kiu ĝin utiligas por ĉiuj, religian tespektegon por tiu, kiu ne povante - : ĝiu triumfigi, martire morta s, kunportante kun sla ;' Ng0
tiujĵn MOitrojn pri via misio, kiujn Dio al vi malŝpa” ŝutis
ĉirkaten, eĉ anatemon vi ŝutas sur Liajn
JoJn, nin vokante al koncentrigo de ĉiuj ~
niaj 19] Al laboro. pri interna Puri gado, 'nm]perfe'kfa;:-_ 4
~
—
353—
Nu, ĉu Dio ne punas necbia kiaum i estis tolita! Ĉu tiu ne malindigas Hun, kiu tion ekprovas tiel ? enfundigas en la amsenla skluvon ? Ĉu tiu ne dajn instinktojn de tio. tajn apelitojn, en la blin nan animon de V mikion vi nomas sxaterfo, duo zera
taglabnristo,
devigata
konsumi,
sen
la
eduka
j, la Ihan vivon? Ĉu lumo, en serio da fizikaj faro pli viva ĉe Rusa servi ne trovus religian kredon,
vutulo
ol
ĉe Polo batalanta
Patrujajn kaj libere-
pli fervoran amon al cajn militojn? Ĉu vi ne trovas de Papo kaj de tNrana Dio ĉe humiligita regato respublikano de L dekdua reko ol ĉe Lombardia
jarcento kaj Firenca Kie
estas
Dia
respublikano
spirito tie estas
de l' dekkvara ?
libereco,
diris
unu
ni konas; kaj la el plej potencaj Apustoloj kiun a malstarigon de la religio de li predikita dekretis kaj konvene adori sklaveco ; nu, kiu povas kompreni de Lia kreitaĵo? Dion sin trenante ĉe la piedoj o de homoj forLa via ne estas religio, estas sekt dojn eltenitajn de gesintaj sian devenon, la batala osimila Socio, kaj la siaj prapatroj kontraŭ kadavr tiun ĉi teran monakiritajn venkojn aliformintaj malŝatas. Kia- aju don, kiun vi admirantoj hodiaŭ la ruboj de malnovaj forta kredo ekstaros inter la nunan socian ordon, senfortaj kredoj. aliformigos -
apliki al ĉiuj bran ĉar ĉia forta kredo klopodas sin la tero penis ĉiam, ĉoj de la homa agemeco; ĉar is,
kiu ĝi kred ĉiuepoke, konformiĝi al la ĉielo pri
ĉar
la tuta
formoj
ĉiuhoma
historio
kaj diversgrade
lati
registr ĉa istriitan en la Diman ImanĈA s
ur
stanismo:
-
X, cia4 Veuu
rESnO ĝ
ripetas
|
tempoj,
DzltUI Il oratori;
SUr
la ZEVON,
|a
PE ĜO de l k
- eZ k Sz,ya,_ cs. gga!"
.
kiel estas en lu ĉielo,
lon: « Redonu
komprenita
al Ceza
ro tion kio apartenas al Ce. zaro kaj al Dio tion kio apartenas al Dio ». Ĉu ili povas nomi ion, kio ne apartenas al Dio? Ne nio apartenas al CĈezar o, se tio estas ne kon forma al Dia leĝo.
Cezaro, nome
la temporala
povo,
la
|. civita registaro, estas nur la sendito, la ple numanto, ; laŭ kiom liaj fortoj kaj tempoj permesas, de l' Dia E plano; kiam li
perfidus la komision, estus via, ni He diras rajto, sed devo, lin ŝanĝi. Kial vi estas iesĉi sult
ere, se vi ne penas disvolvi,l per viaj rila Dian koncepton ? Kial de la homa gento, neevi-
enŭ : | jn disigojn, mala mi kecojn | : Ank oraŭ disigas la d
E o
rante al vi, malbone
aj aferoj, al 2 DOvo, red;, tiun alian Pa ro-
Ja] aa
adi a] Da-
N
J
Venu la Dia regno sur La ter on. bi» ĉielo: tio estu, oh miaj fratoj, pli bone
S :i ' £
L. Ŝ} '
| 4[
.
— 37 — tajn
homuaron?
la
bazo
de la homa
ĉiujn
barojn,
niaj
laboriloj;
kiuj
Kiel
kredi
en
la
homa
libereco,
respondeco, ne klopodante detrui malpermesas
la unuan
kaj
mal-
eco, kaj bonigas la duan? Kial parofi pri Frat subpreage ĉiut estu j tamen permesi ke niaj frato s nia esta tero mataj, humiligataj, malŝatataj ? La s laborejo: ni ne devas ĝin malbemi, ni in deva sanktigi. La materiaj fortoj niu ĉirkaŭantaj estas ni
ne
devas
ilin forĵeti, ni
devas
ilin
al bono. Sed; vi tion ne povas, sen Dio. Mi parolis al vi pri Devoj, mi instruis vin ke la nura kono de viaj rajtoj ne suĥĉas por daŭre vin gvidi sur vo-
turni
joj de l' bono, ne suĥiĉas
por doni al vi tiun
pli-
ĉo, kiun bonigon progresan, daŭran, ĉe via vivkondi sen Dio, vi serĉas: Nu, sen Dio, kie estas la Devo?
vi, je kiu ajn civita sistemo vi volos aparteni, vi ne povas trovi alian bazon krom blindan, krudan;. tiranan Forton. Ĉitie eliro estas neebla. AŬ la
disvolviĝo
de
ĉiuhomaj
aferoj
dependas
de pro-
ovi videnca leĝo, kiun ni ĉiuj estas komisiitaj eltr kaj apliki, aŭ ĝi estas alidata al okazo,al mio=:
XE mentaj cirkonstancoj, al homo kiu pli bone : scias valorigi al si. Ĉu ni devas obei Dion, ĝi. servi homojn, ne gravas eĉ se unu plie, Se supera. Menso ne regas super ĉiuj homaj mensoj, kiu ;;0%3 gcŝ vas nin savi €l arbitrado de niaj similuloj pli— tencaj
ol ni?
Se -ne ekzistas. ia sankta :'n.e:plĵofgnŝhE i
—
30—
Leĝo, ne kreita de la homo
kian hor vos por juĝi ĉu ia ago estaj, s Justa ak , ] . ĝer mo de kiu, en nomo de kio n; . P'“OtestOS subpremado kaj malegaleco? Sen superreganto
terialistoj |I
krom
kliniĝas fakto
ĉiam, per
fakto
ĉu. kiu
ĝ'f
! a.; M to.
; “flmiĝu
|:
ae
RevOI
t
rn;a'.
m
Utio
€Ntas |
abstraktan principon en ago?
ku,;
Illa]'tir_e.
..
uaj -op iniej
ĥ
Ĉu. n
Ĉeorion en Draktiko
m
ŝanĝos, nur dank'a] Nlaj pro ĥtoj,
a,
o rd
mamro o
ĉu Bonaparte:
Fakto:
ĵ
individue,
e
ni parolos
“
V i maitrom pfĝu. G|sl NOmO de tio, kionsufloras al ni nia inte lekto, ni havos, kion hodias mi havas, parolaliĝojn, ne agojn. La elkrio kiu ksonis ĉe ĉiuj grandaj rev olucioj, la elkrio: Dio biu g volas, Dio $in volas de I'krucmflitiroj, POv as nur konverti la inerciulojn je agemuloj, kuraĝigi la tiMulojn, entuziasmigi ĝis ofero la kalkulemu lojn, “doni kredon kiam
en
al tiu, kiu repuŝas per dubo ĉiun: 'koman koncepton. Pruv uo al la homoj ke la labotado pri £mancipo kaj Progresa disvolviĝo al kiu 'voka'sl ilin, kuŝas u
en Dia
plano:
ĝl ili'ke la suttera plenumota
ku-'n-igf'ta kun ilia Senmor ta
eŭifaj konsideroj Malaperos
a-Esfonto,
S5 n Dio
vi. povas
antaŭ
neniu
ribelas,
laborado estas
vivo: ĉiuj mo-
la graveco de
,W
trudi, ne persvadi: ' ~x
|
vi
viavice
tiranoj,
ustii
povas
ne
Edukistoj
kaj
Apostoloj
Dio ĝiĉu velis, Dio ĝin wolas! Wstas popola elkrio, ho fratoj: estas krio de via popolo, nacia Itala kvio. Ne lasu vin trompi, ho vi kiuj laboras kun
ama
sincereco
por
la
Nacio,
de
tiu,
kiu
eble
al vi diros ke la itala tendenco, nur estas palitika tendenco, kaj ke la rcligia spirito disiĝis de Italio,
La Itaĥo
religia
spirito
disigita
estis
neniam granda
disiĝis de Italio, kaj
agema;
.
kiam disiĝis
kiam, en la XVI jarcento, post defailo de Firenco per la fremdaj armiloj de Karolo V, kaj sub la trompaĵjoj de la papoj nuliĝis ĉiu kbereco pri Itala Vivo, tiam do ni perdis naciajn tendencojn kaj vivis kiel hispanoj, germanoj kaj francoj. Tiam niaj literaturistoj ekfariĝis ridiguloj de princoj, ka-
resis la senvolemon de la mastroj ridante pri ĉiuj kaj pri ĉio. Tiam niaj pastroj, juĝante neebla ĉian aplikadon pri religia vero, ekmarĉandis la kulton, kaj pensis al si mem, ne al popolo kiun ili devis flumini kaj protekti. Kaj tiam la popolo, malŝatatade literaturistoj, perfidita kaj forŝtelita de pastroj, i ekzilita de ĉia influo pri publikaj aferoj, sin venĝis jn, pastro la mokante la literaturistojn, malfidante -in ribelante al ĉiuj kredoj, tial ke ĝi vidis profanita la malnovan kredon kaj ne povis antatsenti -, L plien De tiu tempo, ni nin trenas inter la super= [ .. stiĉoj estritaj de kutimo aŭ de registaroj kaj la =
—
40
—
imataj kaj senpov 2 nekredemo, malestlf_n J D J. — POVaj. Sed ni
las restariĝi grandaj x
kaj
honorataj,
Kaj
nomo de Dio en la Puŝo, kaj insignoj de [aXe ke ĉi do en la centro A
-ni
s
.
lr
de l' le_ombato, niaj [Ombardaj lra, toj venkis, en la XIl jarcento, la germ anajn inva,
dantojn kaj reakiris sian prof.anltan liberecon, Ni rememoru ke la respublikanoj de l' toskanaj lrboj kunvenis ĉe Farlamento en
moru ke la Florencaj ponon
submeti
sian demokratan
E
la
Temp]oj.
metiistoj,
al Imperio
de
kiuj la
liberecon, elektis
Kriston, estro de la Respubliko.
monaĥo Savonarola predikintĝ
Teme.
lEPUŜis pro.
Medici'a Der
Ni
familio
solena VOĉo,
Ni rememoru
samtempe
Dian
pri kaĵ
- popolan dogmon — pri la Genovanoj de l' 1746 liberigintaj per furioza ŝtonpafado kaj en nomo de la protektantino Mario sian urbon el! germana militistaro ĝin okupinta, kaj pri ĉeno da aliaj faktoj similaj, kie la religia penso protekti s kaj fekundigis la italan popolan penson. Kaj la reli gia penso dor-
mMas atendante disvolviĝon en nia popolo: tiu, kiu
kapablos ĝin agiti, estos fari nta
por la Nacio plimulte ol per dudek politikaj sektoj. Eble al mal- . E- ĉeesto de ĉi-tiu peŭnso ĉe la imitantoj de la konstitucioj kaj fremdaj monarĥistaj taktikoj, estrintaj 8 pasintaĵo ribelajn ekprovojn en Italio kaj same ;..'?ka-ŝi.. al malĉeesto
de ia senkaŝa
popola
celo
oni
85 -la malvarmecon per kiu la. popolo ĝis num
W
ekprovojn.
tiujn
rigardis
ho
fratoj, en
vin
tiu
koron,
Itatan
havas
Kiu
de Dio.
nomo
do,
Prediku
sekvos.
de Dio. La literaturistoj en nomo Prediku kion Mi faris ridetos: vi demandu la literataristojn, vin : diru ikos omun eksk j pastro por sia patrujo. La ke
inter
tojn. Mi
Dio
Lia
kaj
La
popolo
kredas
en
pli ol ili ĉiuj, kaj
Dion
ke vi konas
al la pastroj
Leĝo
vi
ne bezonas
peran-
vin komprenos kaj ripetos kun vi:
Dio
Intelekto
Patro;
into kaj Edubanto de la Homaro. rolo vi kaj la Popolo venkos,
kaj Amo,
Kaj
Kve-
per tiu pa-
I.
La
leĝo.
Vi havas vivon: do vi havas leĝon pri vivo. as Ne estas vivo sen leĝo. Kio ajn ekzistas, ekzist leĝo atiga Agreg “iel, laŭ iaj kondiĉoj, laŭ ia leĝo. regas la mineralojn; kreskiga leĝo regas la kreska regas ĵojn: moviga leĝo regas la astrojn: ia leĝo alta pli kaj vin kaj vian vivon: leĝo des pli nobla tero. . . ju pli supera vi estas al ĉiuj kreitaĵoj sur la
eĉ Disvolviĝi, agi, vivi laŭ via leĝo estas la unua,
sola via Devo. vi leDio donis al vi vivon; do Dio donis al raso. ĝon. Dio estas unika leĝdonanto de la homa
=:
—
42—
Lia leĝgo estas la sola kiun vi devas obej, maj leĝoj estas nur va.loraj kaj bonaj, se ta konformiĝas, ĝin klarigante kaj ap“kante.a
0 i
malbonaj ĉiufoje kiam ili ĝin malsekvas aŭ ĝeĝĵas kiĝas de ĝi; devo gas
ilin
kaj
ne
kaj
nuligi.
malobei aplikas
kaj
estas, al
Sed
krom
estro:
Kiu
pli bone klar la
vi lin amu
Dio, vi ne havas,
belo kaj perĥdo
via FAjto, seg w_
olcazoj
homaj
tiu estas via laŭleĝa
J|
nur
al Li, havi
Dian
leĝol;
kaj Sĉkvu,
vi ne POVAS, sen pi. szastran,
En la konstio de via leĝo pri vivo, de Dia leĝo, kuŝas do la fundamento de la Morvalo, la re. gulo pri viaj agoj kaj devoj, la mezurilo pri via.
respondeco; ttaŭ
maljustaj
en ĝi ankaŭ leĝoj,
kuŝas via defendo kon.
kiujn
arbitrado
de unu aŭ pliaj homoj ekprovos tru di al vi, Vi ne povas, ne konante ĝin, ricevi nomon aŭ rajtojn kiel ĥomeoj, Ĉiuj rajtoj havas sian devenon en ia leĝo, kaj, ĉiu-
foje kiam vi ne povas ĝin alvoki, vi povas esti ĉu h. “tiranoj, ĉu sklavoj, ne alio; tira noj se fortuloj, “Sklavoj de aliula forto se malfortuloj. Por esti MoMoj, vi bezonas koni la leĝon, kiu
distingas la na-
turon homan de la bruta, kreskaĵa, mine rala, kaj ĝi ĴŝOnf_ormigi viajn agojn.
Nu, kiel ĝin koni? - Tiu estas demando
kiun
la
homaro
ĉiam
tiuj kiuj elparolis la vorton devoj, kaj la
-
idoj Bis hodiaŭ estis diversaj.
La libron
usuj kaj
demeandu !a difino pri bono kaj malbono.
Ajiaj
leĝo. kuŝas
forpuŝante konsenton p,q.'
ŝa
respondis montrante ian leĝaron, ian tuta anovala dirante: Tiu-ĉi enestas !a Ĉiu
diris:
homo
individuan kaj deklaris kredlo
tu
kredo,
eraris. faktoj,
koron; lie aliaj,
sian
Ankoraŭ
alvokis universalan ĵuĝon ke se ŝr hunaro akordiĝas estas
la
sera.
Kaj la homara historio, per deklaris senpovaj ĉi-lujn re-
lli ĉiuj nerefuzeblaj spondojn. Kiuj certigas ke en libro aŭ sur nura homa s ke buŝo troviĝas la tuta morala leĝo, tiuj forgesa multjar pest , homaro ne ekzistas kodo, de kiu la
centa
kredo,
alian
plibonan
ne kaj
deflankiĝis ke
estas
por serĉi
nenia
aŭ
inspiri
kialo, precipe
n. hodiaŭ, por kredi ke la homaro sanĝos metodo Al tiuj, kiuj subtenas ke la sola konscienco , de la fudividuo estas normo pri vero aŭ alvero gi, tio estas pri bono kaj malbono, sufiĉas memori ke nenia religio, eĉ plej sankta, estis sen herezu la i frontig loj, sen konvinkitaj disigintoj kaj pretaj martirecon en nomo de~sia konscienco. Hodiaŭ la Protestantismo dividiĝas laŭ miloj da sektoj, ĉiuj fonditaj sur rajtoj de l' konscienco de la individuo: — furioze obstinaj por interbatali, kaj eternigantaj la mal- anarĥion pri kredoj, vera kaj nura fonto pri jn. popolo paco, socie kaj politike turmentanta la
. de Eŭropo.
'
'
Alifanke, ateston
konsenton
de
al
la
la
homoj
individuo,
FENEYantaj
konse;
I.Woki“ĵĵnc_
uniko
ppr
de la llOlllFl.ro. pn. ia kredo,
SUfiĉas
morigi maron,
ke ĉiuj ŝ.'mnfl“) “']Ŭ_{-'Jv Pfibonigintaj la heekmauifestiĝ:?ĵ .o.pnx:cu:_a l konse indivjidlmj taj de la homaro, kaj ilin 1_}:*echki.—: lcredo , nĝ. .
la homaro
mokis,
Do, ĉiu
persekutis,
el ĉi-tiuj
koni la Zeĝon de Dio, dividua konscienco
normoj
k'il,[jn
krucumis, ne
sufiĉas
la Vrvon. Kaj
estas sankta:
POr Dlena
tamen la i
la komuna
kon.
sento de la homaro estas sankta kaj ia ajn rezi. gno demandi ĉi-tiun aŭ tiun, senigas sin pri esen.
cia rimedo por koni la veron. Ĝis nun Ĉenerala eraro estis tiu, kiu volis atingi la veron ekskluzive per uuw sola el ĉi-tiuj rimedoj: eraro decidiga kaj pereiga pro la konsekvencoj, ĉar oni ne povas di-
£
fini individuan konsciencon, nuran normon pri vero, ne falante en la anarĥion, oni ne povas alvok i kiel neapelacieblan la ĝeneralan konsenton je definita momento ne sufokante la homan liberecon kaj fa-
“ legi en la tiranecon.
Tiel — kaj mi citas ĉi tiujn ekzemplojn por montri kiamaniere de ĉi-tiuj unuaj bazoj devenas,
pli ol ĝenerale
ŝtruaĵon —
oni
kredas,
tiel la homoj
la tutan
servante
socian
saman
kon-
eraron, .
ordigis unuj sole sur la respe-kto de lala politikan rajtoj de socion, la ivdividuo, tute forgesante la Pkan Mision de la socio, aliaj sole sur la svetaj
k'
rajtoj,
la
oferdonante
la
kaj
liberecon
de
agadon
la frdiriufio. ( Kaj Francio. pust la granda revolucio, kaj precipe An«o nin instrais ke la unua sistemo nur
kondukas
al
malegaleco.
kaj
de
subpremado
i' plimulto; la komuuismo, inler aliaj nin montrus, se iam gi povus alpaŝi al realiĝo, ke la dua kondamuwas la socion al sinŝtonigo, forprenante al ĝi ŝiuu movon kaj ĉiun progresan kapablon.
'Viel, la unuj konsiderante ke la pretenditaj rajtoj de la ĉmlividuo ovdigis, aŭ pli bone, milordigis
la
ekonomian
sistemon,
donas
al
so-
li, kiel
lan bazon, la teorion de la senlimigita libera konkuro ; dum la aliaj, nur atentante la socian unuecon, volus alfidi al la registaro la monopolon de ĉiuj produktigaj fortoj de la Ŝtato: du konceptoj, la unua liveris al ni ĉiujn malbonojn de la anar-
ĥio, la dua malbonojn
liverus al ni nemoveblecon de la tiraneco.
Dio donis al vi konsenton de viaj
ĉiujn
kaj
fratoj
kaj
vian konsciencon, kvazati du Ĥugilojn por vin surlevi, kiel eble plej a! Li. Kial vi obstinas fortranĉt
unu el ili? Kial vin izoli, ensorbiĝi en la n}ond_?'?
(/ Kompreneble mi parolas pti Inndoj
kle oni ekprovis - kun. mos
adon de la soclo; narĥista konstitucin sistemo lan ala organiz
despote rogataj ne aslas socio: tio la socia] egale malrespektniaj.
kaj
Lndividuaj
en
landoj
rejtoj estas.
m — 46 —
ŝ
-
Kial vi volas sufoki la voĉon de la hom Ambaŭ estas sanktaj; Dio parolas en as Rb Ehto; ŭ baŭ, Je: ajn ili renkontiĝas, kie ajn via konsciene a krio-eŝĝĵ -aprobita per konsento de la homaro, tie estas D io, tie vi estas certaj ke vi havas en Pugno la ho Ma.
ron: umu estas kontrolilo de la alia. Se
:
viaj
devoj
estus
nur
ncaj, se
en neĥiro de wtalbonao, en nemalutilo nur konsistus al viaj frztoj, eble en la disvolviĝa stato en kiu hodiaŭ troViĝas la homoj eĉ malplej edukitaj, via konscienca krio suĥĉus por vin direkti. Vi naskiĝis Por la bono, kaj ĉiufoje kiam vi rekte apas Zontraŭ la Leĝo, ĉiufoje
mas
kiam
Zrfme,
vi plenumas
estas
io en
tion
vi, kiu
kion
la homoj
vin
kulpigas,
no-
tia:
riproĉa voĉo kiun vi povas kaŝi al la aliaj, sed ne. al vi mem. Sed viaj plej gravaj devoj estas pozi-
“livaj. Ne sufiĉas me fari, bssonas fari.
Ne
sufiĉas
ŝin limigi al neagado kontraŭ la Leĝo ; bezonas -,agi laŭ la Leĝo. Ne sufiĉas ze maluti[i : bezonas.
tili al la fratoj. Bedaŭrinde ĝis nun la moralo ezentiĝis al plimulto da homoj en formo pli ne-
ativa ol pozitiva.
deĥiu
La
interpretistoj
- 492 me ŝtelu, vi ne mortigu v;
inatruis la devojn
k*ei la homo
devas
de
la leĝo
di-
malmultaj
aŭ.
apartenantajn utili
' plano en la kreitaro.
al homo,
al siaj similuloj, kaj
Tio
estas unua celo.
Moralo; 7 kiun kiun individuo konsultanta nur sian
“iĉn
n -povos atingi neni am.
.
—€£. ~
de la individuo parolas propor=
La kouscienco
cie e lia edukiteco, liaj emoj, liaj kutimoj, liaj pasioj La konscienco de sovaĝa lroĥo parolas lingw.ĵon
malsama
je
tiu
de
civilizita
Eŭropano
de
j! XIX? jarcento. La konscienco de libera homo sugestas devojn, kiujn eĉ ne suspektas konscienco de sklavo. Demandu la mizeran taglaboriston Naestis pdan aŭ Lonmibardan, al kiu malbona pastro
-
sda apostolo pri moralo, al kiu, se tamen li scias
kateĥilesi, sola legado permesita estis la aŭstria senĉesa lasmo; li diros al vi ke siaj devoj estas familon, sian bteni bow je kiu ajn prezo por vivsu kiaj ajn al estas senlima senekzamena submetiĝo al kiu parolus leĝo, kaj ne malutli aliulojn:
al Homaro, lin pri devoj kiuj lin ligas al Patrujo, n akcepfratoj al kiu dirus lin: «i malutilas viajn je la ago, vi petante laboron je prezo malsupera via animo obeante kas kontraŭ Dio kaj kontraŭ komprekiel iu ne maljusiajn leĝojn» li respondus,
Demandu Iltaian lananta, kurbigante la brovojn. nstancoj aŭ apudesto boriston al kiu plibonaj cirko aj instruis al li plian W kun homoj pli intelekte edukit vin ke sia Patrujo estas parton de l' vero; li diros maljuste kondamnitaj sklava, ke siaj fratoj estas morala mizero, kaj ke li vivadi en materiala kaj sentas
devon
protesti, povante,
kontraŭ
tia maljt-
inter konscienc-suforoj. steco, Kial tioma diverseco kaj samlandaj ? Kial ĉe du individuoj samtempaj
EA
ie
/
inter dek l'l}df\e'fdl.l(ĵ*j
kredo,
nudmĝa
homa
raso,
m
prh—]i:fpe apa"te'lillitnjn m Ŝ{
disvolviĝon trovas
dek
pri aplikado de la kred? voj?
Evidente
kaj
Pr'Ogreson
maf-'"*f'fn“lajn
al agoq-tio
la konsc:enca_
krio
de
eslas al 5? ] a
|f :
kiaj estas
13
malgraŭ superreganta maro;
tiuj
sed
klarvideblaj
Via
devoj.
kiom
por verŝajnaj
da
devoj,
Pro AtID
la
egoismo, martiroj
por
Martireco
oferdonis
la bono
sian
bezonas
Vi\:{im
de €raroj
h odati' :
do
gvidilon,
lu mipi-
ĉiu
el
al ĉiuj!
konscienco
NENiam
PTrr€£€£er m
Dio
donis
fwietekzon
al
Vvi, por, ke vi.
“ ĝin eduku al kono de Lia Leĝo. Hodiati, la mizero, la eraroj enradikitaj de jarcentoj, kaj la volo 57
-
ekziliĝis de la I.
“lon kiu al ĝi rompu la ĉirkatiau mallumon; ŝezo. nas normon por kontroli kaj direkti siajn instinktojn. Kaj ĉi-tiu normo estas /ufe/ekto kaj Himaro,
a aj
LE
id
J e tj
Ĵndivimŭ
ne sufiĉas, ĉe iaj chkonstancqj]gq seŭ alia norno d] por malkaŝi al li l.a l'eĝf)n. La I\:cyrmscie11 ĉa krio . fiĉas nur Pf)r. viŭ II'ISU'[I-I I{t? ekzistas | leĝo „ sed qe
de viaj mastroj eĉ kontraŭas al vi ĝian edukeble60N; kaj pro tio al vi necesas renversi per forto ':ff"-'H barojn. Sed eĉ kiam la baroj estos renversi-
Mi
|
Ĝĵa
I\'On\-'inlo-a
-
estaĵon.
kius vivo
ŭ
-
estas daŭra,
Ja sumio de ĉiuj imelividuaj AO jarcentoj ekzercikadas;
kies kapabloj
estas
kapabloj, kiuj eble de estaĵon kiu tra eraroj
scio kaj kaj kulpoj individuaj ĉiam pliboniĝas, laŭ Dio ĉinepoke moralo ; estaĵon ĉe kies disvolviĝo leĝo. sia pri n skribis kaj skribas linio Ĉi-tiu estaĵo estas la Homaro. La omaro, diris pensulo de l' pasinta jarlernanta. La individuoj cento, estas Zomio ĉiam mortas;
sed
la tiomo
da
vero
de
ili
pemsita,
la
kun ili. tiomo da bono de ili farita, ne perdiĝas enanprom j La homaro ĝin kolektas, kaj la homo
taj sur ilia tombo
ĝin proĥtas. Ĉiu el ni naskiĝas
oj, eliaborita hodiaŭ en atmosfero de ideoj kaj kred ni alportas, eĉ de la tuta antaŭa homaro: ĉiu el
ne sciante, elementon
pli aŭ malpli gravan
de la Homaro postvenonta. homaro progresas tiel same,
al vivo
La edukiteco, de la kiel oni starigas, en
pasauto aldoOriento, tiujn piramidojn al kiuj ĉiu ntoj vokitaj nas ŝtonon. Ni pasas, unutagaj pasa edukitecon: la por plemumi aliloke nian mdividuan ete en ĉiu edukiteco de la Homaro montriĝas fulm kaj daŭre 'en el ni; senvualiĝas malrapide, progrese lo de Dio. Paro la Homaro. La homaro estas vivanta ĝi elmontriĝas La Dia spirito ĝin fekundigas, kaj
al epoko, ĉiam pli pura, ĉiam pli agema de epoko
tagon pere de ian tagon pere de individuo, alian o post kredo, popolo. Je laboro post laboro,je kred
—
30
--
la Homaro akiras
vivo, pri sia misio, plipri kajDiopli kajklaran NOCion Lia leĝo, Dio korpiĝas sinsekve cn la Homar o, leĝo
estas
unuobla,
same
kiel
Dio ; sed
Ni
Pri Sia
Aĝin Dia
Ma] kovras laŭ artikolo post artikolo, laŭ linio Post y; nio, ju pli amaŝigas la edukiga SPerto de la s{,:_ sekvaj generacioj, des pli kreskiĝgas lan Vasteco lcaT
denseco
la qsocio
inter
la rasoj,
la popolojj
inter
inter la individuoj. Neniu homo, neniu Popolo, ne: niu jarcento povas pretendi ĝin eltrovi en ĝia tu. teco. La moralan
leĝon, la tutan leĝon
pri vivo de
la homaro povas nur eltrovi la tuthomaro kunigi ta asocie, kiam ĉiuj fortoj, ĉiuj kapabloj kiuj konsi. stigas la homan naturon estas disvolvitaj kaj agan-
taj. Sed intertempe tiu parto de la homaro pli pro~ -
“gresinta en la edukiteco
volviĝo
parton da leĝo
historio ni legas la Dian
instruas al ni per sia dis--
kiun
ni
planon,
serĉas.
En
ĝia
en
ĝiaj bezonoj niajn devojn; devoj ŝanĝiĝantaj aŭ pli bone dirite kreskantaj kun la bezonoj, ĉar nia unua devo estas ; Sk'unla_'ba_ri por ke la Homaro atingu baida ŭ tiun plibonigan kaj edukitecan gradon, al kiu Dio kaj
i 3.' da tempoj preparis ĝin. 3 Do, por ke vi konu la Dian leĝon, bezonas N€ nur demandi vian- konsciencon, sed la konsc ien- -
ĉdn,la konsenton de la homaro; Majt
devojnvi bezonas
demandi
por ke vi konu la
nuntempajn
!-de la homaro, La moralo tiel same pro-
gresas
kiel
;nor'c\lf)
de
la Pacranaj
homara
edukiteco
la
V Kiistaniamo
tempoj.
La
ne
kaj
la via.
La
estis tia, kia estis dum
morto,
ĉe nia ĵarcento,
ne
jarcenla malantaŭaj dekok estas tia, kia estis ĉe klaaliaj de tigo apar per toj. Hodiaŭ viaj mastro], cenla soj, per ĉia asociiga malpermeso, per duob
al vi, kun „uro altrudita al presado, klopodas kaŝi
ja
bomaraj
bezonoj
viajn
devojn.
Kaj
tamen
eĉ
uos al vi, semantaŭ la tempo kiam la nacio iustr edukado, la hikompense en lernejoj pri ĝenerala pasinteco kaj ĝiajn storion de la homaro dum la ole elerni almenaŭ nunajn bezonojn, vi povos laŭv
nunaj beparte la unuan kaj diveni la duajn. La pli malpli zonoj de la homaro 'eliĝas, per esprimoj j okafakto el malhumilaj, pli malpli neperfektaj, zantaj
ĉiutage
en landoj
por kiuj ne estas absoluta
malpermesas, leĝo la silenta senmoveco. Kiu al vi Kia forto de fratoj de l' landoj sklavaj, ilin koni? malpermesi al suspektema tiraneco povas longe vojaĝas ekmilionoj da homoj, el kiuj multegaj la konon pr Eŭster Italion kaj revenas hejmen, oj estas malper-. ropaj faktoj ? Se la publikaj asoci kiu povas malpermesataj en preskaŭ tuta Italio,
'
simbolojn kaj mesi la sekretajn se ili ne alprenas nur konsistas el sas komplikajn organizadojn, kaj vilaĝo ĝis, la atingo de: ma, frata ĉeno de vilaĝo al ? Ĉu vi ne tro= tu ajn el multaj landlimaj punktoj mara landimu vos, sur ĉiu punkto de la tera kaj
j
~
viajn
homojn,
el patrujo, apostoloj
homojn
de.\jiaj
ĉar ili volis pri
vero,
Mastroj
forpelitaj,
utili al vi, kiuj
kiuj
ĵimc:-t.li:-os
al
a! vi e.c:.tjc,; vi
tion,
kion
lernado kaj malĝojaj faala:ĵm de ekziio instruis al ili pri la nunaj deziregoj kaj pri tradicio de l
homaro? Kiu povas malhelpi via, nur se vi Tion volas, ke vi ricevu iun el tiuj skribaĵoj kiujn Viaj fratoj presas por vi, tie-ĉi en ekzilo? Ilin legu kaj bruligu por ke la postan tagon la inkvizicio de viaj mastroj ne trovu ilin en via mano kaj ilin ne MOntru kiel kulpigan argumenton por viaj familioj; sed tamen ilin legu kaj poste ripetu tion kion vi povis konservi en la menso al viaj plej fidelaj amikoj,
Nin helpu per monoferoj por ke ni povu plilarĝigi la sferon de la Apostolado, kompili kaj presi por vi lernolibrojn pri ĝenerala Historio kaj pri Historio de la Patrujo. Nin helpu ilin diskonigi, multobligante la komunikilojn. Konvinkiĝu ke kie la Socio al ni malhelpas ĉian instruon, respondeco pri ĉia
kulpo estas ne via, sed ĝia: la via komencas de la tago kiam vi malatentas ian ajn vojon
ado
al vi malfermitan:
tras al vi rimedojn
de
la tago
kiam
pri instru-oni mon-
por sanĝi socion, kiu kondam-
nias. vin al ignoranteco kaj vi ne pensas ilin uzi. Vi ne estas kulpaj tial ke vi ignoras : vi estas kul-
paj ĉar vi submetiĝas a! ignoranteco— ĉar kvamkam via konscienco avertas vin ke Dio ne donis 31
vi. kapa'bl.ojn
ne trudante
al vi ilian disvolviĝon
s
e
d
—
i
dormi
lasas
enso
—
ĉar
en
via
.:\.Ŝ
-
animo
kvamkam
ĉiujn
fakultojn
vi ja scias ke Dic
de
l'
ne po-
al vi rivis doni al vi amon pri vero ne donante delasas ilin medojn por ĝin akiri, vi malesperante serĉadi kaj akceptas sen ekzameno, kvazaŭ veron, de l' pastro elvenla certigon de l potenculo kaj dita al potenculo. Dio, pairo kaj edukanto de la homaro, malka sian ĝas en SpACO kaj tempo la de la tradicion Demandu
leĝon al la homaro, homaro, la konsilon
rondo de ĵarcento de viaj fratoj, ne en mallarĝa kaj en plimulto aŭ de sekto, sed en ĉiuj jarcentoj Ciufoje kiamĵe tiu da homoj estintaj kaj estantaj. bonscienca voĉo vi estas - Bonsento korespondas via linion de
ke vi havas certaj pri la vero, cvuitaj Dia leĝo. interpretisto de l Mi kredas la ĥomaron sola
konsento de la homaro Dia lefo sur la tero; kaj el deduktas tion, kun via konscienco, ni en harmonio pri viaj devoj. kion mi dirados al vi
IV.
Devoj
al la homaro.
laŭ uaj ne laŭ tempo sed un oj, dev j ua un Viaj jn vi poVAs ne komprenante tiu graveco kaj ĉar ho: neperfekte, estas al la nut ajn ali la i um plen kiel civitano, filo, edzo kaj maro, Vi havas devojn
! :
-
patro:
devojn
A
sanktajn,
baldaŭ mi longe parolos al taj kaj neprofaneblaj viajn
m:promneblajn vi- SEd devojn
kio ; as Estas I:; la Devo reganta vian ĥoman Naturon, V; - ttoj por eduki Zomtojn a] kulto kaj al a;
_ | 3 ; N
Ee .
dejl'pl)fa leĝo. Vi es'as civitanoj, viJ hav:ĵ“;ĝ; . jon, por ke facile vi povu, ĉe limigita Stero, pŝr kunlaborado
de personaro jam ligita al vi Per kin. gvo, emoj, moroj, plenumi por la bono de la homoj, kiom ajn nombraj ili estas kaj €stos, tion kion
malbone vi povus plenumi, vi perditaj, solaj kaj malfortaj, en la grandega nombro de viaj similuloj, Kiuj instruas al vi morafon limigante la nocion pri
viaj devoj al familio aŭ al Patrujo, tiuj instruas al vi pli aŭ malpli
malvaste
la egotsmon
kaj vin kondukas al malbono por la aliuj kaj por vi mem. Patrujo kaj familio estas kvazaŭ du cirkloj signitaj interne de pligranda cirklo ilin entenanta; kvazaŭ du ŝtupoj de ŝstuparo
sen
kiuj
vi ne povas
supre- firi pli alten, sed sur kiuj ne estas permesate halti.
" Vi estas Zomoj, nome kreitaĵoj rezonemaj,
so iaj toj kapablaj, nur Per Asociiĝo, pri Progresa kiu neniu Povas fiksi limojn; kaj tio estas ĉion n ni hodiaŭ scias pri leĝo de vivo donita al la maro, El ĉ; tiuj karakterizaj ecoj konsistas la /vHAluron, kiu vin distingas el la aliaj estaĵoj kati taj kaj kiun oni fidis al ĉiu el vi kve l Kuktigotan. Via tuta vivo celadu lcr-Uf"'
„'.
— 55 — ĝon
kaj
ordan
disvolviĝon
pri ĉi-tiuj fundamentaj
kapabloj
de via naturo, Ĉiufoje kiam vi nuligas
lasas
oni
ke
tiuj.ĉi
kapabloj,
superaj
nuligu
tuton aŭ parton
vi defalas
an.imaloj
vivo,
el homa
ĝ
de
ugnu ael
rango
al mal-
kaj vi profanas la leĝon pri via
la Dian Leĝon. Vi enfalas inter la brutojn kaj profanas la Dian leĝon ĉiufoje kiam vi nuligas aŭ lasas ke oni nu-
ligu iun el kapabloj
starigantaj la homan naturon
-en vi aŭ aliajn. Tio kion Dio volas estas, ne ja ke Lia
leĝo
plenumiĝu
en
vi
individue
—
se Dio
estus postulinta nur lion, Li estus kreinta vin solaj — sed ke ĝi plenumiĝu sur la tuta tero, inter
ĉiuj estaĵoj, kiujn li kreis je sia imago. Kion li volas estas tio, ke la per so pri perfektigo kaj pri amo
en la mondon, malkaŝiĝu kaj brilegu
de li lokita ĉiam
pli
surtera,
adorata
kaj
reprezentsta. Via ekzitado.
individua,
tre
limigita
kiel
ĝi'est:{s
laŭ.: -
tempo kaj kapabloj povas nur reprezenti Lin mal-' perfektege kaj fulmete. La homaro sola, datira dum. '
de c
penson, ĝin apliki kaj plori.
"
generacioj kaj per intelekto, sin nutranta el inite-, lekto de ĉiuj siaj membroj, povas disvolvi pli ka
pli tiun Dian
vivon Dio donis al vi por ke vi ĝin uz_u-.i?ĝ*' bono de la homaro, por ke vi direktu. viajn- MI Kap Ihf viduajn kapablojn al disvolvigo de la do via per aldonu vi viaj fratoj, por ke
ajn elementon al kolektiva- laborado
.
—
kaj eltrovo sed daŭre
36
—
de l' vero, kiujn la generacioj ma]rapide ellaboras. Vi fievas edukiĝi kaj eduk;
kompensita
Lia
ne
refalas
taŭgas ke vi povu
j
estas
templo, sur
ĉiuj
templo,
kaj
kombatita, kredantoj.
vin diri puraj:
eĉ
ĉiu
pro-
ne
pun-
Malmulte
kiam
vi pa-
vus, izolante vin, restadi tielaj, se du paŝojn apude vi havas koruptadon kaj vi ne penas ĝin batali, vi perĥdas viajn devojn. Malmulte gravas ke en via animo vi amu la veron: se Eraro regadas viajn . fratojn en alia angulo de tiu-ĉi tero, nia komuna patrino,
kaj
vi ne deziras
kaj
ekprovas
per
ĉiuj
- viaj eblaj fortoj, ĝiu renversi, vi perfidas viajn de-
ĝ vojn. La Dia imago estas aliformata en la senmor-
taj animoj de viaj similuloj. Dio volas ke oni Lin
adoru en Lia Leĝo, kaj Lia Leĝo tenata, profanata,
neata
ĉitkaŭ
vi.
estas La
miskomhoma
na-
tamen
vin
to estas falsata en la milionojda homoj, al kiuj, fel'al vi, Dio fidis la konkordan pienumon de sia
lano, K'%l_j_ Vi, restante
(emi
kredantoj!
inertaj,
kuraĝas
-
VUniverso
——r
La
-
estas.
finiĝo, de l' Dia
leĝo kaj pri niaj de. Lin glori kie ajn Li
__.\U.
maro formas pri Li, pri Lia voj. Vi devas Lin adori kaj
-
neracioj estintaj, estantaj, estontaj, kiuj PIOgrese pli. bonigis kaj plibonigos la koncepton kiun la Ho.
TTT
perfektiĝi kaj perfektigi. Sendube Dio €stas en vi: sed Dio estas ankaŭ en ĉiuj homoj kun vi fŬĝan: taj tiun-ĉi teron. Dio estas en i_a vivo de Ĉiuj ge.
la nggha,
„ kun
ĉu
Ĥago
Greka,
ĉu
patruja kaj
Pola, ĉu Ĉirkasa
sendependa,
ek-
batalas
koron ĝi. Kio batigas viankonso „„nkas aŭ mortas pOr Abatal las ĝoje vin kio oj, ĉe l' rakontoj de“ĝla
ĉe ĝia distalo? ĉe ĝiaj venkoj. Kio vIN malĝojigas leviĝas, dum komuna ja homo, ĉu via, ĉu fremda, ideojn silento,
€N
angulo
de
l' tero,
parolas
iajn
eltenas ĉe persekutoj kiujn li kredas veraj, iln li ilin, s, ne malkonfesante kaj malliberiĝo, kaj morta 5an lin te noman honoras sur eŝafodo. Kial vi lin ti-
vi respektas kaj respek ktulo kaj Martiro? Kial rememoron ? gas al viaj filoj lian miraklojn, pri paKaj kial vi legas avide la grekaj historioj kaj ilin truja amo, registritajn en ili kun fiera sento, kvazaŭ vi ripetas al viaj ĥloj, faktoj patroj? Tiuj grekaj estus historioj pri viaj kaj apartenas al civiliza estas dumiljare malnovaj via. Tiu kaj neniam €stos la epoko kiu ne estas por ideoj Martiro, eble martis homo, kiun yi nomas morto per kaj ĉiel ajn eltranĉis kiuj ne estas viaj, progreso surtera. Tiu idua indiv sia al ĉian vojon ĉe disfalo,
ĉe venko kaj popolo, kiun Vi admiras nekonata; fremda, eble preskaŭ estas popolo al vi ekzista kielo ne lingvon kaj ĝia malsaman
al vi ĉu ĝin la via: kiel gravas influas videble sur sŭ Bavara reĝo aŭ Rusa, aŭ no Sulta superregas ? Sed en via de l' nacia konsento registaro elektita de antaŭ du-mil -
parolas
Tiuj homoj koro sidas voĉo krianta:
~
—
jaroj, tiuj
popoloj
38—.
batalantaj
hodias
MAlproj, Sire ” : : esti. estas viaj fratoj, fratoj ne sole PTO komuna d,e Btis, aŭ naturo, sed pro kom Vĝno ; una laborado kaj cel : Tiuj pratempaj . grekoj : pasis; sed € Dasis iliaad }o. borado. Kaj sen ĝi vi ne havus hodiaŭ liun gr.ĵ de vi, tiu
don
gita.
martiro
da intelekta
Tiuj
pri nacia
pri
kaj
popoloj liberezo
kies
ideoj vi ne Mortus
morala disvo]viĝo
sanktigas por
kiu
vi
de vi atin-
Per sia sango idevn
batalas,
Tiu
Martiro
instruis mortante ke la homo devas oferdoni Ĉio n,. kaj se bezone, la vivon, por tio, kion li kredas la vero. Malmulte gravas ke li kaj kiom ajn da aliaj
signantaj per sia sango la kredon, finigas tie-ĉi sur la tero sian individuan disv olviĝon: aliloke Dio prizorgas ilin. Grava estas la homara disvolviĝo, Gravas ke
| E.
E
la estonta generacio stariĝ u, spertigita per viaj bataladoj haj per viaj oferoj, pli alta kaj pli potenca ol vi estas en la ko mpreno pri la Leĝo, en la adorado de !' vero, GĜr avas ke fortigita per ;-,f:k'::'emploj la homa naturo nliboniĝu kaj verigu
ĉiam. pli la Dian planon
la natuto
sur la tero, Kaj kie ajn
p]ibouiĝas, kie ajn oni
en kiu ajn terparto,
oni
movas
elakiras ian veron,
paŝon
sur la voj
o al eduko, al Moralo, al progre so, estas paŝo estas lakiro kiu
, pli malpli frue fruktoportos al la tuta
QMaro; Vi ĉiuj
estas.
soldatoj
5 malsamajn vojojn, disigita lonkiro de sola
de
militistaro
eki-
laŭ diversaj gru-
celado, Hodiaŭ
vi nur ate“'_'
—
59 —
cas viajn
unuran . gajn ĉefojn; _ la diversaj uniformoj ordonp . aroloj, la distancoj disigant aj [a' agajn korpusojn, la montaroj vin k uŝantaj el vi. : ] dado reciproka, ofie i . $as vin lorgesi pri tiu vero kaj alccntnga.—ĵ clx'sklu?.:ve Vian atenton al celo pli la diversaj
proksima
al vi. Sed
plej alta el vi ĉiuj estas tiu
kiu antaŭvidas la tuton kaj direktas la m.ovojn: Dio sola havas. la sekreton pri la batalo kaj scios vin
kolekti ĉiujn en sola kampo kaj ĉe sola Ĥago, Kiom da distanco inter ĉi tiu kredo kiu fermentas en niaj amimoj kaj estos bazo al moralo
de la baldaŭ
staronta
Epoko,
kaj tiu, kiun donis
kiel bazon al sia moralo la generacioj mataj antikvaj! Kaj kiel intima estas santa inter la ideo kiun ni formas pri cipato kaj tiu, kiun ni formas pri niaj unuaj homoj sentis Dion, sed ne Lin eĉ ne Lin
en
penis Lia
hodiati nola ligilo pala Dia Prindevoj! La komprenis,
Lin kompreni en Lia Leĝo: ili sentis potenco, sed ne en la amo; konfuze'
konceptis ian rilaton inter Li kaj sia individuo; ne
alion. frapita
Malmulte de
spertaj
por—sin eltiri el s.fero__de- 13'_ el tiuj, en arĥio
fulmo, en ŝtono ĉe kiu ili estis starigin=
taj sian tendon,
en anima
A
-en
ja
ĝis al iliaj okuloj. Estas la kulto disingita 47 . , religia historio per la nomo fĝ;::?as:{!dl. arodi homoj nur konis la faswi/ion kiel -'1el'an_._.r1:elptĝh£ TOT taĵon de sia individuo: ekster la familia
Ŝ
—
Ŭu
—
q
estis nur fremduloj, zu“i. .l'J]i Ŝ.uncmle Malamiko, utili al si kaj a! sia familio €StIS unika bazo deo; moralo. Pli poste la senteblaj aĵoj la homo
ideo_ pr Dio P]f\'?lstiĝ;s. Ea timide _surir-is la abst,-a]{tei
con: ĝeneraligis. Dio plu ne estis
la PIDtektanto dc—
la familio sed de la asociiĝo de pliaj familio_i: de la urbo, de la gento. AL fetiĉismo sekvis |a Politoj, smo, kulto pri multaj Dioj. Tiam - ankan l o. ralo disvastigis slan agadan roudon. La homoj rekonis ekzistadon de devoj pli vastaj ol la fami.
lio, kaj laboris g - nacio. £|
- nacio
Sed
por progresigo de la gento, de la
tamen
oni
ignoris
nomis
la
Homaron.
Ĉiu
barbaroj la fremdulojn, tiel ilin alrilutis kaj klopodis per forto aŭ per arto ilin almiliti aŭ malaltigi. Ĉiu nacio havis en si fremdulojn aŭ barbarojn, nome homojn, milionojn da homoj ne
allasitajn al religiaj ritoj de la.naciuloj, kiuj ilin opiniis el diversa naturo, sklavojn inter liberuloj. La ĉiuhoman unuecon oni povis allasi nur kiel
sekvon de la Dia
ĝ'
unueco.
Kaj la Dia unueco dive-
nita de malmultaj pensuloj de )' pratempo, laŭte “ „manifestita de Mozeo sed kun la pereiga limigo ke
nur unu popolo estas la elektita de Dio, estis re: konita nur ĉe la disiĝo de la Roma Imperio pere de. la. kl'l'ŝtan-ismo; Kristo fronte metis al sia kredo
ujn du nedisigeblajn verojn : eszas nur unu Dio,
j humoj estas filoj de Dio; kaj la diskonigo de du veroj
Ŝanĝis
aspekton
al la mondo
kaj
ee
m
tajaidolande ujola loĝa ĝisililao, limo don fuig oni e stige isla 1devoron patr al fam al j la kie
frato
ajl
safn-u-:
havanta
-
.
senmortan
,
kiel
aniimon,
vo-
kaj al kiu li
kitan al sinkuniĝo kun la Kreinto, suldas amon, partoprenadon pri kredo, kaj se be1one
pri
helpon
konsilo
kaj
agado.
ĝerme
Tiam,
anta'ĥ—
en la Krista-
sento pri aliaj veroj entenataj pismo, oni aŭdis sur la buŝo de la Apostoloĵ sub-
limajn vortoju, malkompreneblajn en la pratempo, aŭ de la malbone komprenitajn aŭ perfditajn ank posteuloj:
same
broj, kaj ĉiu
cion,
tiel
bkiel en
membro
korpo
plenumas
bvambkam
same
estas
multaj mĝm-_
malsaman
multaj, ni
estas
funk-
sela
T
n
Kaj -estos korpo kaj membroj unuj de la aliaj ("). aŭ, post desila ŝafejo kaj sola ŝafisto (2). Kaj hodi kok
jarcentoj
da
studoj,
spertoj
kaj
penadej, be-
bezonas apliki tium , zonas disvolvigi tiujn ĝermojn, al tiu kuntuto da kaveron ne sole individue sed
LUK
kaj estontaj, kiu pabloj kaj homaj fortoj estantaj nur la; zonas proklami ke ne nomiĝas Homaro: be 8
-
rpo kaj devas ĝin lereĝogi€stas .. homaro estas sola ko a artikolo de ĉitiu ni doyas: ) leĝo sed ke la.unu
Progreso,
progreso
tie-Ĉi
sur la tero. kie
4;5.. Romanaf, tapovaj ye 41 Paoro, Epistelo al - ” aoo , ĉap. 19 ver llo (2) JouANO, Esunge
L
—
ŭ2 —
{,enJ 'ĝf tiom kiom pli ni ) kaj nin eduki al pli . bonaj ĉiuj
ke ss la homaro
kvazaŭ
;
membroj
kiĝu s
moj kaj
-
ke
:
purigi
homaro
ĉi-tiu
korpo
al
h
illĵ ĤHD o
: d UCVas
Dio, DUr
ke. ni devas
eĉ ne dimandite.
A
li
la 'l} on [
ilin
De _ Per la ani. p“bonigi
Bezon A8, tial ke la tuta
sola povas plenumi tiun pa rton de l' nlano,
kiun Dio volis ke oni plenumu
al ekzercado
laboradon
korpo
pli harmon Ja, pli akis, Bezonas ke Ni kon IVa l tep. : VIn.
ni povas supreniri
de niaj fratoj, | kaj
estas
Ae
de
al ĝia disvolviĝo, kaj igi . . ; kaj pli potenca la vivon . . Ĥ
povas] Pri lag D; 1 destino; ,I' I'ŜĈ'ZOnaS ĥ
de
la bonfaro
celantan
al
plibonigon
SUrtere, anstataN;
individuoj ASDCdiram
de l' tuto, kaj tin.
cele ordigi la fawi/fon kaj la Patrujon. Aliaj pli vastaj devoj malkaŝiĝos al ni en la estontec o, laŭ ideo malpli neperfekta kaj pli alara, akir ota pri nia leĝo de vivo. Tie) Dio Patro, per mal rapida sed daŭra religia edukado, gvidas al plibono la homaron, kaj ĉe tiu plibono ankaŭ pliboniĝa s nia in-
; dividuo,
|
Plibo.niĝas
en
'
tiu
plibono,
7
nek
sen komuna
pPliboniĝo vi povas esperi ke pliboniĝu la moralaj
parola
nte, ne povas, eĉ se vi volus, disi gi vian oh el tiu de la ho—fnaro., vi vivas en ĝi, per ĝi, „ Via. aŭimo, kun ekcepto de malmultaj ĥo-
terotdingre potencaj, ne pov as malligiĝi _Ŝl
fitioj. inter kiuj ekzerciĝadas, same .kl'el
m aj -
.
la homojn
.
-
o, kvamkani
03 ĥ3
—
fortike
konformita,
ne
Dovas
el agado de malpurigita aero kiu ĝin ĉir.
certeco ilin sek - Kiom da vi \Arolos, k'un la Ĉl—-sek_utadt;—_]_. cd.u'lu _1a filojn al sentima u kie t\rz—meciy kaj spionado trudas silenti j? Kiom gi du tnonow de l' propraj opinio
de riĉaĵoj en soda vi volos ilin eduki 'c.\l malŝato cio kie la oro estas unika potencilo ricevanta ho.
eĉ ŝirmas el arbi-
kaj
respekton,
influon,
norojn;
mastroj kaj de liaj peruloj? treco kaj el insulto de intencoj de Kiu el vi, por amo kaj kun plej bonaj Italio: mat|! mondo ne murmuris al siaj karuloj en i en si u la homojn, honesta ĥemo devas koncentriĝ o komenci- mem, haj, furkuri publikan vivon, la bonfar evidente malĝas hejme, kaj iaj tiel samaj maksimoj
aspekto. de . moralaj sed sugestiitaj al vi de l' ĝenerala la socio?
patrino,
Kia
kvamkam
kiu
kredo adoranta la krucon martiro de la homaro, ne
apartenas al
de Kristo, memvola estus pEr siaj brakoj
A te. lin deĉickaŭpreninta la kolon de l' filo, provan la frataran bo- : turni el danĝeraj ekprovoj celantaj non?
se eĉ vi trovus
Kaj
en vi forton por instrik
siaj Mi la malon, ĉu la tuta Socio ne detruus per ' ekzei 'VdĉOĴ, per siaj miloj da malbonegaj £ efekton de via parolo? Ĉu vi povas mem;
altigi vian
animon el malpuriga kaj
mosfero? Kaj ĉĤĴ! ĉu
parolante
vi pensas
ke
pri, viaj male
ili povu
firme . pli
himiliga
.
ĉiujare kaj
la bonfarado
al
r
lle]p]'
. kaj la MIZero ) 1. rm'lividuoj estas res — caS
senpova por sanigi la vun:lojn, kaj la Naceso ;ĴI Uiva organaj rimedoj estas pli kaj pli UNlver o Kie
landon
daŭre minacas, dank' :
ŜU kapj.
9) Vastaj perimesojn
decidas
nur
absoluta
registaro
kaj Ma]. kiun ne.
hj
ed ao
-
niu moderigas kaj kies elspezoj pri ekzercado, spionado, pri oĥicistoj aŭ pensiuloj kresk adas kun !a bezono pri ĝia sendanĝereco, ĉu vi opinias ke la industria.kaj manlabora aktivego povas ricevi progresan, daŭran disvolviĝon? Ĉu vi respo ndos ke
“sufiĉas
plibone.ordigi la registaron kaj la sociajn
” kondiĉojn
en via patrujo?
Tio
ne sufiĉas.
Neniu
: popolo hodiaŭ vivas ekskluzive per siaj produktaĵoj. Vi vivas per ŝanĝoj, importoj, eksportoj. Fremda ” macio malriĉiĝanta
en
kiu
malmultiĝas
la cifero de
l' konsumantoj, estas unu malplia vendejo por vi. femda komerco kiu, sekve de malbonaj 0rdig0ĝg iŝas en krizo aŭ ruino naskas krizojn aŭ ruittula via. Bankrotoj anglaj aŭ Amerikaj tre-
i
— -3
insilticio, pri necia
nuacia provo
tio, ĉiu eksed Eŭropa. Krom havos mafarota, vi de ujo plibon
koutraktitaj inter la priacoj,
lamikoj, dank' al ligoj kaj
ke
«kvidi
ol
antaŭ
la afero estas hodiaŭ Nur
regristarojo.
rula, ĉiujn
estas
ĝene-
por
espero
ĉe
vi,
universala pliboniko, ĉe interfratiĝo de la Eŭropaj popoloj, kaj por Eŭropo ĉe la Homaro. Vi do, fratoj, pro devo kaj utilo via, forgesu
neniam
ke viaj
numinte
vi
unuaj
devoj, la devoj
ja Patrujo kaj la familio kaj
Parolo
maro.
kiujn ne ple-
esperi ke vi plenumos
povas
laboro
tiujn kiujn W
ordonas, estas al la Hovia estu
por
ĉiuj,
same
kiel por ĉiuj estas Dio, en lia amo, en lia leĝo. En kiu ajn lando vi estas, kie ajn homo batalas
por la rajto, por la ĵusteco, por la vero, tie estas via
frato
eraro, frato.
Kie
ajn
homo
suferas
turmentita
de
maljusteco aŭ tiraneco, tie ankaŭ estas via, Ĉu liberaj, ĉu sklavoj, vi ĉiuj estas fvatojo
Unu estas via deveno, unu la leĝo, unu la celo W por vi ĉiuj. Unu estu la k-edo, unu la agado, unu la Ĥago sub kiu vi militas, Ne diru: La liugvo de ni parolata estas malsama; la larmoj, la agado, la . martireco formas komunan lingvon por ĉiuj kaĵo kiun vi ĉiuj komprenas. Ne diru: Le komarq'ŝsta.ŝ_l tro vasta kaj ni tro malfortoj. Dio ne mezuras la fortojn
sed
la intencojn. Amu
la liomaron,
Ĉe ĉiu.
ago via en la Patruja aŭ familia rondo demand al vi mem: Se ĥion mi faras, tion farus ĉiuj a
.;_
—
ŭŭ
—
i for ĉiuj, ĉu ĝi vtiins rfzk malu tilus E
Kaj
se la konscienco
vuĵ
ta
re:fspondag;
y ĉesu: ĉesu eĉ kiam al vi ŝajn as ke el i 'ĝus tuja utilo por la Patrujo aŭ por
* Estu apostoloj pri tiu kredo, O de la Nacioj
h
ĝi 'W“[!ttz'f.
ĉes,
apostoloj
kaj
de la unueco, Prtincip e hodiaj | konsentita sed fakte neita, de la homa familio, Tiel g vi estu, kie kaj kiel vi povas. Nek Dio, nek la ho. moj povas plie postuli de vi. Sed mi diras. al vi
" ke fariĝinte tiaj, eĉ se vi utili ne povo s al vi mem: vi utilos al la homa ro.
£
Dio
mezuras
la
edukajn
vin
kalku-
- gradojn, al kiuj Li suprenirigas la homan familion, “ laŭ la nombro kaj la pureco de la kred antoj. Kiam vi estos puraj
kaj
multenombraj,
- lanta, al vi malfermos alpasejon
Dio
al la agado,
Vo Devoj )
]
al la Patrujo.
Viaj unuaj devoj, —%estas, kiel mi diris, al Ŝantaŭ ol naclanoj aŭ ĉk via amo la tutan
unuaj almenaŭ laŭ graveco, la Homaro. Vi estas homoj patroj. Se vi ne ampleksus homan familion — se vi ne
nfesus la kredon en ĝia unueco, konsekven co de
i unueco, kaj en la fratiĝo de la Popoloj,
kiuj
vedligos — se kie ajn doloras via similulo, kie la riatura homa indeco estas prof anata per
— 65 — Mmensogo
aŭ
tiraneco,
vi
ne
estus
pretaj,
povante,
helpi tiun mizerolon, aŭ vin vi ne sentus vokitaj, povante, al batalo por malsuferigi trompitojn aŭ subpremitojn
aŭ
vi
ne
—
vi
perĥdus
komprenus
la
vian
privivau
religion,
kiun
leĝon
benos
la
estonkeco,
Sed
kion
povas
fari ĉiu cl vi, per siaj
izol-
taj fortoj, por morala plibonigo, por Iomara progreso? Vi povas csprimi, de tempo al tempo, senfrukte vian kredon; vi puovas plenumi, tre malofte,
por frato agon, sed
ne ne
apartenanta alion. Nu,
al via lando, bowfaram la ĝozfarado ne estas
vorto de l' kredo estonta. La estonta kredvorto estas dsocto, la frata kunlaborado al komuna celo,
tiom supera al ŝomfarado kiom la laborado de multaj el vi unuiĝantaj por konkorde starigi kunloĝonta konstruaĵo, estas supera al laborado plenumota de ĉiu el vi starigantaj apartan propran konstruaĵon kaj vin limigante interŝanĝi unu al la alia, helpon per ŝtonoj, brikoj, mortero. Sed tiun kor munan laboradon vi, dividitaj de lingvo, emoj, moroj,
kapabloj,
tro malforta
preĝas
ne
povas
kaj Homaro
lnudividuo
ekprovi.
tro vasta.
ekŝipirante la bretona
Mia
estas
Die,
—
maristo — protektu
min, mia ŝipo estas tiel malgranda kaj via Oceano.
tiel granda! de ĉiu
Kaj tiu preĝo
el vi, se oni ne trovas
resumas la kondiĉon rimedon
por
mul-
tobligi senfine viajn fortojn, vian agadan potencon.
.
Ĉi-tiun rimedon - donis Patrujon,
Dio trovis kiam, kie!
por vi kiam al Vi Lj saĝa ]abordire]ctant
disdonas diversajn okupojn laŭ kapablo, Li diSĴgiŜ laŭ grupoj, laŭ apartaj aroj, la Homaron Sr la faco
de nia terglobo kaj ĵetis naciajn ĝermojn, Malbo. naj registaroj difektis la Dian planon, kinn vi Do. vas vidi klare signita, almenaŭ pri tio kio tilatas nian Eŭropen, ĉe fluado e grandaj riveroj, ĉe
kurbiĝoj
de
altaj
montoj
kaj
ĉe aliaj
SCOgrafiaj
kondiĉoj: ili ĝin difektis per konk iro, per avido, per ĵaluzo al aliula justa potenco: ĝi tiel estis di. fektita ke hodiaŭ, krom Anglio kaj Francio, eble
ne
estas
nacio
lli nur konis kaj dinastion, gentan pre plenumiĝos. naskiĝintaj emoj bitrajn dividojn.
kies
limoj
respondas
tiun
planom.
konas kiel Patrujon, sian familion, egoismon. Sed la Dia plano neLa naturaj dividoj, la spontane de la popoloj, anstataŭigos la ardekretitajn de malbonaj regista-
L FOj, Refariĝos la Eŭropa
Karto.
Stariĝos
Patrujo
k. de la .P.opolo, definita per voĉdono de liberuloj, ut la ruboj de Patrujo de l' reĝoj, de l' privile-
giaj kastoj. Inter tiuj Patrujoj estos harmonio, kunfatiĝo, kaj tiam la homara kunlaborado al ko-
muna
pliboniĝo,
al
eltrovo
kaj
aplikado
de sia
plĉlillmiĝ_i
laŭ
progresa
disvol-
ĝo. pri vivo, disigita laŭ lokaj kapabloj kaj'asoPOVOS
Dpace
tiam, ĉiu el vi fortigita per afekcioj kaj '"'i_“ j dĉ multaj milionoj da homoj parolantaj L
dotitaj
lingvon,
saman
je
unuformaj
tendencoj,
edukitaj ĉe sama historii tradicio, povos esperi vi helpos per via laboro la tutan homaron.
ke
Al vi, homoj naskigintaj en Italio, Dio asignis, kvazaŭ privilegion, Patrujon pli bone defi-, niian en Eŭropo, En aliaj landoj signitaj per necertaj kaj interrompaj kimoj, povas elvekiĝi disputoj, kiujn paca voĉdonado povos solvi iam, sed kiuj kostis kaj eble ankoraŭ kostos larmojn kaj sangon: en via, ne, Dio ĝin ĉirkaŭis per limaj linioj majestaj, nenceblaj, ĉe unu flanko la plej altaj montoj de Eŭropo, la Alpoj, ĉe la aliaj la la senlima
maro,
pinton
unu
cn
maro. Malfermu
norda
cirkelon : vi loku
Italo, sur Parmo;
pinton ĉe la elirejo de l' Varo, kaj
per
la
alian
„
ĝi signu,
al alpa direkto, duoncirklon: tiu pinto kiu, signinta,.. Isonzo, -. duoncirklon, iros fali sur la elirejon de signinta
estos Ĝis
tiu
gvon;
limo
la landlimon, kiun Dio donis al vi. oni parolas, oni komprenas vian lin-
nenĉeks ter ĝin vi ne havas rajtojn. Estas
.
kaj la mial~ ' eble viaj: Sicilio, Sardenio, Korsikio la itala “nei“n' grandaj insuloj lokitaj inter tiuj kaj
sula lando. Forto bruta povas ankoraŭ mallong' disputi al vi tiujn limojn, sed la sekreta konset
de l' Popoloj
ja pratempe ilin rekonas, kaj la-t
gon kiam, unu anime fiksos vian trikoloraŭ
Eŭropo
starantaj
ĉe-lasta provo,
flagon sur tiu limo,la ŝu -akceptitan. em l aklamos, stariĝintan . kaj
'.
r -
—
kunsido
de
70
—
la Nacioj, Italion.
Al
ai.
vi devas celi per viaj tutaj fortoj.
ti ŭ
l{\sta
Pm\fo
|
Sen Patrujo, vi havas nek NOMON, nek sieno, nek voĉon, nek rajtojn, nek fratan bapton intel;
UN
la popoloj. Vi
i
Militistoj sen
estas
flago,
la
bastardoj
israelidoj
de
la
j
de la Homaro.
nacioj, vi I“ice: vos nek fidon, nek protektojn: vi ne havos Yaran. tiulojn. Ne iluziiĝu, ke vi plenumos, antaŭ ol akiri -al vi patrujon, vian emancipa dcn el maljusta SOcia kondiĉo. Kie ne estas Patrujo, tie ne estas komuna
kontrakto al kiu vi povas plende aludi: sole regas egoismo de l' profitoj, kaj kiu havas Superregadon, fiu ĝin gardas, ĉar ne estas komuna protektado por sia protektado. Ne vin logu ideo pri plibonigo de viaj materialaj kondiĉoj, ne solvinte antaŭela — nacian demandon: sukcesi vi ne povos. Viaj indu-
striaj aŝsocioj, la kunhelpaj
unuiĝoj,
valoras
i ; |] 2
kil
-
eduka agado; kiel ekonomia fakto, ili restos senfuktaj ĝis kiam vi ne havos Italion. La ekono-
“mia demando ĉefe postulas kapitalan
E
kaj produk-
“tadan pliigon — kaj tiel longe kiel, via lando estos dispartita — tiel longe kiel, disigitaj per limimpo-
.
| . )
staj linioj kaj artifikaj malfacilaĵoj ĉiuspecaj, vi BUF
ZAMRVOS eiu
malvastajn .vendejojn tiun pliiĝon, Hodiah
antaŭ vi — vi ne — ne iluziiĝu — VI .
$tas la laborista klaso de Italio; vi estas „ĤAl
€ tiu-ĉi klaso : senpovaj, malegalaj al g:':mda-.
un vi Proponas al vi. Via emanuipo
_Pova_s
'
— ur
kiam Nacia Registaro, praktike komenciĝi nur tiam, estos enskrikomprenante tempajn elmontrojn, io pri Principoj, binta en Romo, en la deklarac itala vivo, la kio estos normo al disvolviĝo de la s fonto de vortojn: La laboro estas sankta kaj esta ŝtala riĉeco. Do, ne devojiĝu al esperoj de materiala proiluziagreso, kiuj ĉe viaj hodiaŭaj kondiĉoj estas ujo ĵoj. Patrujo sola, la vasta kaj riĉa Itala Patr ĝo, etendiĝanta de la Alpoj ĝis la lasta Sicilia vila tion vi rice s pova . povas plenumi tiujn esperojn Vi o kio estas via rajto nur obeante tion, kion la Dev
ordonas
al vi. Vi meritu kaj vi havos.
Ho
miaj
fratoj! amu la Patrujon. La Patrujo estas via hejmo, la hejmo kiun Dio donis al ni, metante €n ĝin multnombran familion, nin amanta kaj de ni amata,
kun kiu ni povas kompreniĝi pli bone kaj pli rapide ol kun la aliaj kaj kiu pro koncentrigo sur deĥinita terpeco kaj pro la homogena naturo de la posedataj elementoj estas vokita al aparta speciala Patrujo
estas nia laborejo:;
agado,
La
boras
por la Homaro:
la produk-
taĵoj de nia aktiveco devas el ĝi etendiĝi por la bono de la tuta tero, sed la laboriloj kiujn ni povas pli bone kaj pli efike pritrakti, restas en ĝi, kaj ni ne povas forcedi ilin ne perĥdante la Dian intencon kaj sen malgrandigo de niaj fortoj. Laborante, laŭ veraj principoj, por la Patrujo, ni la-
la Patrujo
estas la apoga
|
-
s=
u ni devas direkci punkto de la levilo kiun muna profto., Perdante tiun apugan P““ktĝ ko. kaj al la I—Imn' ni al la Patrujo i malutil riskas
ol
Antaŭ iĝa nur opan staro
inter egaluloj:
ekzistadon.
La
ekmarŝanta
kontraŭ
malamikoj la
miliistaro.
ne havas estas
almiliti
potencaj
cŝiversaj
Ĉiu
vi
homaro
por
loj estas
kaj
P
gran
ĴSJOŜ l-
ekonitan
da
nekonataju
Militi.
landojl11 spertaj. La POpo.
kaj
korpusoj,
havas
Estas
Naucio,
kiel
ekzisti
necesas
Homaron,
kŬmDOnantn?rO'
Naciyj
la
kun
asociiĝi
la
divizioj
alfidatan
de
ĉi- tiu
postenon,
ĉiu de. vas plenumi apattan operacion; kaj la komuna venko dependas de ekzakta plenumo de la diver. saj operacioj. Ne maluranĝu la batalan ordon, Ne forlasu
troviĝas,
batalu
la Ĥagon
al
ĉe kiu
por
la
ajn
vi
donita
popolo
libereco
de
Dio.
Kie
cirkostancoj
de
tiu
vin
ajn vi
pelis,
popolo se la mo-
- mento tion postulas; sed batalu kiel Italoj, por ke la sango
verŝota
fruktoportu
honoron
kaj amon,
ne sole al vi sed al via Patrujo. Kaj estu Itala la pensado de viaj animoj. Italaj estu la agoj de via' vivo, Italaj la signoj
sub
kiuj, bone
ordigitaj,
vi
laboras por la homaro, Vi ne diru: M/, vi diu: Ni. La Patrujo korpiĝu entu, estu garantianto
ŝmuU estigi
ke
en ĉiu el vi. Ĉiu el vi sin de
siaj
en si» mem
fratoj:
estu
ĉiu
el vi El:
respektata kaj
samata la Patrujo. -" La Pafrujo
estas unuobla, nedisigebla. Same
ao o. LL
793
—
aaj
—
ĉe komuna kiel membroj de familio ne ĝojas ime, raroks malp manĝotablo, se unu el ili estas frata
bita
cl
ĝis
kiam
lingvon signifo
tiel
amo,
parteto
landa
sur
la misio
kies
£roju
ne
vi
La
Patrujo ĉe
plenumon
kaj
ripozu
parolas
oni
kiu
for de la Nacio.
estas de
same
vian
estas -
la Homaro
Dio donis al vi. La kapabloj, la fortoj de ĉiuj ĝiaj filoj devas asociiĝi por la plenumo de tiu misio. la sumo da komunaj devoj kaj rajtoj apartenas al ĉiu homo respondanta al kiu vi estas? de la aliaj popoloj: Mi estas Italo. Tiujn devojn kaj tiujn raĵiojn. povas nur reprezenti sola Potenco eliĝinta el via voĉdono, La Patrujo devas do havi solan
Registaron.
La politikuloj sin nomantaj Federaci-
istoj kaj kiuj devus igi Italion kvazaŭ fratiĝo de diversaj Ŝtatoj, dismembrigas la Patrujon kaj ne komprenas ĝian Unuecon. La Ŝtatojn, per kiuj ho-,.
diaŭ dividiĝas ltalio, ne kreis mia popolo:
ili eli-
ĝis el ambiciaj kalkuloj de princoj aŭ de fremdaj ekonkirantoj, kaj nur taŭgas por dorloti la vant sas nece pli con de la lokaj aristokratioj, al kiuj
malvastan rondon ol grandan patrujon. Tio kion' vi popolo, kreis, beligis, sauktigis per viaj afekcioj, per viaj ĝujoj, per viaj guferoj, per via sango,
estas la Urbo,
la Komunumo,
ne
la Provinco
aŭ
la Ŝtato. En la Urbo, en la Komunumo kie dormadas viaj prapatroj kaj vivas viaj idoj, ekzerciĝas viaj kapabloj, viaj personaj rajtoj, disvolviĝas via; x L
k
individua
„in
vivo.
Pri via urbo
ĉiu e] vi DOvas ar “ 3 la Venecianoj pri la ŝia : dir;
tion, kion kantas la xe nostra
(Venecio
estas
nia)
Patemo
(ni ĝin faris) En ĝi vf bezon Kom: kiej Asociecon, iĝon, SAME nas tiber en komuna Patrujo vi be?.loas numa Libereco
kaj
Unueco
Patruja
kredo. Vi ne diru: Romo kaj Lowibardio, Romo kaj Sfcilio:
Firenco, ROMO
estu do vŝ'.
Toskanio, Romso k; vi diru: Romo kaĝ
kaj Siemno, ROMO
kaj Livoruo kaj
tiel estu por ĉiuj Italaj komunumoj: Romo pri ĉiy kio reprezentas la Italan vivon, la vivon de la Na. cio: via komunumo pri tio kio reprezentas la im o diviluan vivon, Ĉiuj aliaj dividoj estas artiĥka 'ĵ
. 1
a
Sa
sserbonl
kaj ne sin apogas sur via Nacia tradicio. £ La Patrujo estas kuniĝo de liberuloj kaj egaluloj fratiĝintaj en laborada konsento a! unika celo. Vi devas ĝin fari kaj ĝin konservi tiela, La Patiujo ne estas agregato, estas Asociiĝo. Do vere ne
-estas Patrujo sen unuforma Rajto. Ne estas Patrujo, kie la unuformeco de ĉi-tiu Rajto estas pro- fanata de la ekzistado de kastoj, privilegioj, male-
galecoj — kie la aktiveco de parto da fortoj
| A z
kaj'
individuaj kapabloj estas forigita aŭ dormetanta— kie ne estas komuna
::Ĵ":disv'j]yita de ĉiuj:
tie
principo estas
akceptita, nek
Nacio,
rekonita, nek Po:
??lor sed homamaso, okaza aglomerado da homoj kiujn £itkonstancoj unuigis, kiujn malsamaj ci1=k£ĵn' ancoj disigos. En la nomo de via amo al Patrujo:
| £.
W—-
— 75 de ĉia privilegio, de vi batali senĉese la ekzistadon o. Nur unu priviĉia malegaleco sur via naskiĝa l-„nd l' Genio kiam la de legio estas laŭleĝa: la privilegio
— 7
sed estas
la Virto; Genio sin montras fratiĝinta kun
homoj — kaj privilegio donita de Dio kaj ne de la n, libere kiam vi ĝin rekonas sekvante ĝiajn inspiroj elekĝin rekonas ekzercigante vian rezonadon, vian on, etiĝ subm vi de ta ulan ton. Kia ajn privilegio post una kom estas ne dank' al forto, heredo, rajto, kiu rajto, estas
uzurpado,
estas
kaj
tiraneco;
~
vi devas
ĝin batali kaj ĝin estingi. La Patrujo estu via Tem plo. Dio ĉe la supro, Popolo de egaluloj ĉe la bazo;
e.vi vi ne havu alian formulon, alian moralan leĝon,'s
ne volas malhonori
La
mem.
la Patrujon kaj vin
sekundaraj leĝoj kiuj devas ĉiam pli kaj pli reguligi vian vivon, estu progresanta aplikado de tiu superega lef$o, Kaj por ke ili estu tielaj, necese estas ke tielaj-
vi ĉiuj kunhelpu ilin fari. La leĝoj faritaj de sola
parto de civitanoj, povas pro naturo de aferoj. kaj de homoj, reflekti nur la penson, la aspirojn, -
la desirojn de tiu-ĉi parto; reprezentas, ne trujon, sed la trionon, la kvaronon, unu de la Patrujo.
terpecon
La leĝo
netalajn aspirojn, enkonduki
spondi
al korbato
devas do
esti,
ĉu
de
la
rekte
Forcedante al malmultaj
Nacio.
aŭ
devas
utilon
por La
nerekte,
la Paklason,
esprimi ĝe-
|
re-
. -
ĉiuj,
tuta
Nacio
leĝdonanta.'
homoj tiun mision, vi an-
_
stataŭas de ĉiaj.
la egoismon de 4 klaso al Patrujo, inui/ h Patrullo
La ĝia
bazo.
La
Patrujo
estas
]ĝndo Estas:lnm
la
]su.]do,
ne.estas
ideo
statiĉanta
$:f;" tiu;
estas penso pri amo, —komuna sento unuigamĝ ĈĴlljl; filojn de tiu lando. Gis la tempo kiam, unu sola inter viaj fratoj ne sin reprezentas per PTOpra vo. ĉdono
en
kiam,
ĉc
la unu
. — ĝis kiam labormanko, -
yas
Patrujon
duktteco,
disvolviĝo
de
la nacia
sola vegetas
needukita
vivo —
;
ĝis
inter edukitoj,
unu sola, kapabla kaj laborema, pro konsumiĝas en mizero, — vi ne hade ĉiuj, Patrujon
laboro
estas
la tri
por ĉiuj.
;
Voĉdano, e~
fundamentaj
kolonoj
de la Nacio, ne ripozu ĝis kiam ili ne estos, per via agado, solide starigitaj. Kaj kiam ili estos tielaj — kiam vi estos certigintaj al vi ĉiuj, korpan kaj animan panon — kiam liberaj, unuiĝitaj, vi plektos kiel fratoj la
" Rekstrajn manojn ĉirkaŭ amata patrino, en bela kaj sankta harmonio, “ kapabloj
kaj de la Itala
misio
vi ekiros
al disvolviĝo de viaj —
memoru
ke
tiu
misio estas la morala Unueco de Eŭropo, memoru
la grandegajn devojn, kiujn ĝi trudas al vi, Italio gŝtas la sola
Muiĝan
lando
kiu
dufoje
ĵetis
la
grandame
parolon a) disigitaj Nacioj. Vivo de l
9 estis ĉies vivo. Du fojojn, Romo estis Metropol.o'._ ,gĝngĵm
z
u
o. de 1.%.1 EĜFUPH
dagloj
trakuris
mondo:
la unua,
almilitintaj
de
kiam
punkto
ma;]
ŝ
— |
punkto la konitajn landojn, iliu preparante al Unueco per civilizaj institucioj; la dua, kiam elvenkita! per potenco de naturo, de grandaj rememoroj kaj de religia inspiro, la nordaj konkerintoj, la Itaa gento korpiĝis em la Popolo kaj el Romo" plenumis solenan mision, ĉesinta de kvar jĵarcentoj, por diskonigi la Animunuiĝan parolon al popeloj de l'kristana mondo. Hodiaŭ aperas, por Italio, tria misio: des pli vasta, ju pli granda kaj po-
tenca ol la Cezaroj kaj
la
Papoj
estos
Zfala
la
Popola, Unuobla kaj libira Patrujo kiun vi devas fondi. Antaŭsento pri ĉi-tiu misio agitas Eŭropon kaj katenigas al Italio okulon kaj pemson de la Nacioj, Viaj devoj al Patrujo estu proporciaj al la alteco de ĉi tiu misio. Wi devas ĝin gardi pura de egoismo, ne malpurigita de mensogoj kaj artifikoj de tiu politika jezuitismo nomata diplomazio, La politiko de la Patrujo estos fendata de Vvi
sur adorado de primcifoj, ne sur idolismo de l'profitoj aŭ de Oportuneco, Eŭropo havas pri kiuj la libereco interne estas sankta,
landejn; sisteme:
profanata ekstere; havas popolojn dirantajm: i
stas vero, alio Utilo; io estas Teorio, ulio Praktikos ;
“Tiuj
landoj punpentos longe, neeviteble, sian' kul~.'
pon ĉe izolado, ĉe premado, ĉe anarĥio. Sed vi» scias nian mision pri nia Patrujo kaj vi sekvos:
alian vojon. Por vi Italio havos,
same
kiel
solano
'
-' 5 3
Dion lan
en
la Ĉielo, svlan
normon,
konstruaĵo
sta
-
Ŝ
ol
pri
de
veron,
politika
la Itala
la Kapitolo
vivo
populo
kaj
la
solan sur
kredon
la tero,
Pli
Valikano,
vi
Standardon de la libereco kaj ke ĝi brilegu aniaŭ la okuloj neniam
vi ĝin
vualigos
per
Sl;r
stArigota
P
la
majo
ĥlisŭs
la
de la Asocio! tie de Ĉiuj Naci$, despota terurofaŭ ukaj
fita avideco unutaga. Vi hav os maltimezon, kiel same kredon. Vi alte konfesos la PENSON fermen.
tantan
antaŭ
cn
la koro
de
la sindirantaj
Italio
mastroj
vi malkonfesos la fratajn
por vi disvoiviĝos
bela
antaŭ
mondo
de la moyda.
Naciojn, kaj
la
forta,
kaj
Neniam
LaEPatruja vivo libera el Malno-
blaj timegoj kaj skeptikaj Ŝŝan celiĝoj, gardante kiel bazon la popolon, kiel normon la konsekvencojn
el ĝiaj principoj logike dedukitajn
plikatajn, kiel forton ĉies ĉies pliboniĝon, kiel celon
~slo kiun Dio donis al ĝ
; “imorti por
l
la Homaro,
vivo. .
kaj
forton, kiel la plenumon
energie a-rezultaton de la mi-
Kaj ĉar vi estos pretaj
senmorta
estos
la
Patruja
VI.
Devoj
al la familio.
a familio estas la Patrujo de l' koro. Ĉe !“ MO' estas anĝelo kiu igas, per mistera influ o Je: mildeco kaj amo, la plenumon de de-
—
tiu angelo, la cirkonstancoj,
la ero, estas, dank al l[atalaj pro Kiu, ĝojo,
anĝelo,
vis viradi, sub la Ĥugiloj de tiu
en
sur la animo,
la kooo;
kaj
mi,
la
sere-
malplenaĵon neplenigeblan
skribanta
por
vi
tiuju-ĉi
pa~
ĝojn, tion scias. Beno Dion kiu kreis tiun Angĉlon, ho vi, kiuj havas la ĝgojojn kaj konsolojn familiajn. Ne malgravaj vi konsideru ilin, tial ke eble vi opinias ke aliloke vi irovos sfervorajn ĝoĵojn aŭ pli pretajn konsolojn al viaj doloroj. Familio
en
si havas
bonan
malofte
elementon,
o
viron
nan
etendita»
Familiaj pome
melankolian
ion
havas
tiu
familio,
de
mal-
permesis ĝui sur
oni
homo
la
de
miksitaj
ne
tm
kaj
al
kiujn
gapco,
puraj
trovi-
a L
gojaoj,
maldolĉaj.
malpli
i
solaj
dolorojn
J
La
la
seka,
“
malpli
I F 7 a L
voj
79—
'.=\,-
—
, E:
— ma ar
o e IE
ed
m
n
E
da io intima,
necesa al vivo.
Vi
vagas malkviete
kaj ĝene. Vi povas ankoraŭ havigi
al vi ne:laŭ-
rajn ĝojojn kaj konsolojn: neniam la superegan konsoton, la kvieteco, la kvieteco de laga ondo, la kvieteco de fida dormo, de l' dormo kiun dormas. la infano
sur la patriua
PUN
UPLEN]
“ ir
vivo. Ofte vi ne diferencigas ilin, ĉar ili estas parto de vi: sed kiam vi perdas ilin, vi sentas mankon
ttr
diĝas ĉirkaŭen malrapidaj, neatentitaj, sed firmaj kaj daŭraj, kvazaŭ hedero ĉirkaŭ plantaĵon; ili vin. sekvas horon post horo: silente memiĝas kun via
to
ĝanta ekster ĝi, la daŭron. Ĉe ĝi la afekcioj eten-
o ad
.
. ĝ
brusto,
La Familia Anĝelo estas
la Virino. Patrino,..'
—
:
D
u—
edzino, fratino, la Virino estas kareso de la vi/ VU dolĉegeco de la afekcio ŝutita sup s E N ĥ aa SIAJ Dena oj refekto sur la individuo de la amema Providace M ae NCo gardanta la homaron, Ce ŝi estas trEzOroj pri ISĴHSO | liga dolĉeco, sufiĉa por estingi ian ajn d OTOn, krom tio ŝi estas por ĉiu el vi la inic:'a tin};}o de la estonteco. Unua sankta kiso de am/ kino al
homo
amo
instruas
esperon,
kaj kredo
kreas
povon ĝin atingi vivanta simbolo
kredon
deziron
laŭgrade, estas la
en
ce
la
ryf"i\,ro;
plibgĥo,
kaj
kreas
do la eston{!%con, kies infano, liglo inter ni
kaj la estontaj generacioj. Pro ŝi, Ia!,.fFamilio per sia Dia reproduktiga Mistero aludas' la eternecon. Havu do, ho miaj fratoj, kiel “sankta la Fa. milion, Ĝin havu kiel nedisigeblan kondi ĉon de l'vivo, kaj forpuŝu ĉiun atakon, a] ĝi alfare bla de homoj elsorbintaj falsajn filozofiajn brutaĵ ojn, aŭ de malprudentuloj, kiuj ekcititaj ĝin vidant e ofta sidejo de egoismo kaj kasta spirito, kredas, same
S kiel barbaro, ke rimedo a! malbono
/ nuligo, ' La Familio
| estas koncepto
Dia,
estas en ĝia ne
via.
Ho-
£... Ma potenco ne povas ĝin nuligi. Kiel la Patrujo; X. ' plimulte ol la Patrujo, la familio estas elemento
de vivo.
Ŝ Plimulte ol la Patrujo, mi diris. La
Patrujo,
diat sankta, eble malaperos iam, kiam ĉiu homo SXtos en sia konscienco la moralan leĝon de la
Sj
k
Mbtco
'
:—.
-
Br-
os kiel la homo. Homaro; la familio tiel longe daŭr Kiel ĉiu elemento Ĝi estas la lulilo de ia homaro. al Progreso, de homa vivo, ĝi devas malfermiĝi aspirojn; sed plibonigi de cpoko al epoko siajn peniu povos ĝin forviŝi. pli Igi la Familion ĉiam pli sankta kaj ĉiam . Kio la enringila al la Patrujo: tio estas via misio estu Patrujo, estas por ia Homaro, tio la Familio uja Patr la ke por la Patrujo: Kiel mi vin diris rolo rolo estas eduki homoj, tiel same la Familia estas estas eduki civitauoj ; Familio kaj Vatrujo la
du
solaj
punktoj
de
sola
linio,
kaj
kie
tio
ne estas, la Familio fariĝas Egoismo, ju pli aboe mena kaj bruta des pli ĝi prostituas deflankigant ' n. ntoj amse la tan: el vera celo, aferon plej sank
Hodiat,
la egoismo
perforte en la Famiilio. ĝin naskas. En societo
regas
ofte,
bedaŭre
kaj -
Malbonaj naciaj instituciej fondita sur spionoj, polica-
U
naĉoj, malliberejoj kaj eŝafodoj, la malfeliĉa patrino tremanta ĉe ĉiu nobla aspiro de l'filo, estas korpuŝita instrui al li la malfidon kaj lin diri: A- ;. tentu! la homo parolanta alci pri Patruĵo, ĵi Libereco, pri Estonteco kaj kiun ci volus premi la brusto, eble nur estas perfidulo. Eu sacio “kie = F
-
_1..
la riĉeco estas cia Ŝirmo: la solo Vero me — esti al ci ŝildo kontraŭ alin ta Ĵurto, KOoNtran ?a?qs
|
Estus rfv..a
s
dintaj Patrujon de liberuloj, starigitan sur mer?n.. sur bono farita de ĉiu el vi al siaj fratoj, Ĝis t.ialtn] POr plibons m, domaĝe vi havas nur solan vojon
.
Barufteco. ŝvito
kaj
Sed
per
mi parolas
via sango,
kiam ve ::;.{a. '
pri tEMpO
por
la ĥiloj
vi
solan superegan devon plenumotan; vin Ordigi, Ŝ?r; prepari por elekti opo rtunan horon kaj hatali, kŭ'ĥkiri al vi, per
opa
ribelo,
vian
lItalion,
Nur
tiam
vi povos kontentigi, sen gravaj kaj daŭr aj kontraj. staroj, aliajn viajn devojn. Kaj tiam, kiami Mi eble —3 estos enterigita, vi relegu ĉi-tiujn paĝojn; la maj:
frataj konsiloj en ili entenataj,
devenas el
: «gon de viaj intelektaj kaj moralaj kapabloj. Forviŝu el via menso ĉian ideon pri supereco, vi ian ne ĥavas, Longa erarjuĝo kreis, per malegala edukado
kaj ĉiama
leĝa
telektan malsuperecon
persekutado,
tiun
ŝajuan ir-..
el kiu hodiaŭ oni argumen-
„.tas por konservi la premadon. Sed ĉu la historio' de: la persekutadoj ne vin instruas ke la Pers"ĵk_"' ĉiam sin apogas.str de li kreita faktĝ"?
feŭdaj kastoj disputis al vi, filoj de l' popolo,
kaŭ -ĝis nuntempe, la edukadon, poste el mare
cao
multaj
koro vin amanta kaj estas skribitaj kun konscio de la vero. Vi amu, vi respektu la virinon. Ne nur konsolon vi serĉu ĉe ŝi, sed forton, inspiron, duobli-
_._83
ko
da
—
argumentis
edukiteco
kaj
hodiaŭ
eĉ
argu-
tl
jo de la ztrĝo, ek mentas, por vin eligi el sankte faras la leĝojn, el voĉejrkatibarita loko kie oni Amea misio. En donrajto, iniciatilo de via saci oj deklaris rul Nig de la riko, la mastroj
rudike
edukiĝo la rason, malsupera kaj nekapabla por kiu klopodas ĝin kaj dume persekutas iun ajn, noj de P'regantaj eduki. De duonjarcento. la partia s maltaŭgaj poTr familioj certigas ke ni llaloj esta j kaj bruta forto de la libereco, kaj dume, per leĝo das ĉiun vojon por dungitaj militistaroj, forte gar en ekzistus, la bake ni ne povu venki, sc ĝi tam
edukado, al ron, kiel se tirancco povus iam esti ŭ estas kullibereco. Nu, ni ĉiuj estis kaj ankora n. Forigu de paj pri simila kulpo rilate la virino aŭ Dio n€ vi eĉ ombron de tiu ĉi kulpo; ĉar ant laŭ du kla»estas pli grava kulpo ol tia dividanta eptanta: — soj la homan familion kaj trudanta aŭ akc Unuobla ke unu substaru al la alia. Antaŭ Dio sed homa. kaj Patro estas nek viro, nek virino, estaĵo,
estaĵo
en
kiu,
renkontiĝas ĉiuj ecoj animala
socia
regno:
sub vira
aŭ virina aspekto;.
distingantaj tendenco,
la homaron. eduka
kapa
j,. progresa fakulto, Kie ajn montriĝas tiuj €ĉ6 k. ekzistas homa naturo, do egaleco pri rajtoj devoj. Kvazatŭ du
branĉoj
elirantaj
el sama
ttuin: '
ko, viro kaj virino eliras, variece, el komuna bazo; el la Homaro.
Ne ekzistas malegaleco inter ja-mbĝiĝĥL'
|
sed,
kiel okazas ofte inter du : . tendencoj, de apartaj €Moj.
de muzika
agordo
malegalaj
rino kaj viro estas du
viroj, m diverSĈCo Lu es tas d
aŭi
notoj sen
divers;
8 Rotoj .
lal'uraj? Vi
kiuj homa APord;
ne estas ebla, Ĉu ĝeneralajn, diversajn devojn lĝa?; tajtojn havas du Popoloj vokitaj de siaj Speĉ'iŝilaŝ: emoj aŭ de siaj vivkondiĉoj, u nu por diskoniej 'la penson pri homa asocio per starirado de kolon;
la alia por ĝin prediki per verkado de art ioj, aj aw literaturaj ĉefverkoj universale admirataj 3 ; ? Ambam - Popoloj estas apostoloj, konsciaj aŭ ne, de [' sama Dia koncepto, en ĝi egalaj kaj fratoj. Kiel la -q: ritaj ambaŭ popoloj, la viro kaj la virimo havas - apartajn funkciojn en la Homaro, sed tiaj furikcio j sanktaj,
ambaŭ
reprezentas
kvazaŭ
animon
necesaj
la
al komuna
penson,
disvolviĝo,
kiun
Dio
metis, .
aj
-estas egale
e
-
'
en
la
universon.
Do
havu
la
viri-
.
non kamaradino partoprenanta ne sole viajn ĝo-: jojn aŭ. viajn suferojn, sed Ankaŭ viajn aspirojn, . ; viajn-pensojn, viajn studojn, viajn ekprovojn pri socia
-
plibotiigo,
_Ŝi_n havu
egala
tika vivo. Vi ambaŭ
estu
en
via
civila
kaj
poli-
la du flugiloj de la ko-
“., miia animo al idealo kiun ni devas atingi. La Mo- zeo'a Biblio. diris: Dio
kreis
la viron
Xrihon; sed via Biblio, la estonteca
kaj
el
viro:
Biblio di-
o kreis la Homaron, manifestita en la virine
—
Amu
la biajn,
85 —
kiujn
la providenco
profunda,
pEr VETA,
vi; sed ilin amu
al
sendas
severa amo,
s €neracia, blinda, kiu esta ne per amo sennerva, tio de lli. En nomo goismo por vi, pereigo por privi forgesu neniam ke kio estas plej sankta, a-
generaciojn,
zoriras la estontajn alfiditaj
nimoj
4l
vi,
anptaŭ
ke
antaŭ
Homaro,
la
tiuj
antaŭ
Dio
decon, kiun homa vi havas la plej teruran respon incciati ilin, ne al ĝoestaĵo povas koni: vi devas scd al vivo mem, al joj aŭ avidaĵoj de la vivo, giu reganta. Malmulĝiaj Devoj, al Morain kĝo taj
putrinoj,
malmultaj
patrij,
en
ĉi-tiu
nereligia
ĉe la bicuhavaj klajarcento, komprenas. precipe de la edukada misoj, la gravecon, la sanktecon taj patroj pensas ke sio; malmultaj patrinoj, malmul bataladoj kaj la la multaj viktimoj, la senĉesaj ndparte frukto gra s longa martireco nuntempaj, esta
men inokulita de la egoismo antaŭ tridek jaroj ani emaj patroj perde malfortaj patrinoj aŭ de nezorg
ideri la vivon ne mesintaj ke la filoj kutimiĝu kons plezuroj kaj studevo kaj misio, sed serĉado de
dado de propra bonstato. boro,
malpli
Por vi homoj
de Vla-
inde grandaj estas la. danĝeroj ; bedaŭr
as mMalla plejmulto da naskitoj de vi ja lernad taj de l'mikonfortan vivon. Aliparte ĉe vi, deviga nombraj zera kondiĉo al daŭraj penadoj, malpli n vi., estas la ebloj por edukadi konvene. Kaj tame ankaŭ povas plenumi parte la malfacilan mision.
—
86 ——
Vi tion povas per ekzemplo
kaj per parolo,
Vi tion povas per ekzemplo. « Viaj filoj similos viu, ĉu malvirtaj ĉu vir. « taj, laŭ tio se vi mem estas virtaj aŭ Malvirtaj, « Kial ili estus honestaj, kompatemaj, homamaj__ « se
al
vi
mankas
rektecon,
se
vi
ne
sentas
y
aMon
« al viaj fratoj? Kiel ili silentigus siajn ktudajn « apetencojn se ili sin vidas allasitaj al malso. « breco?
Kiel
ili
konservus
senpeka
la
naskiĝan
« purecon, se vi ne timas malrespekti antat ili la v prudecon -per nedecaj agoj aŭ malĉastaj vor- « toj ? ' « Vi estas vivanta modelo sur kiu formiĝos
« ilia fleksebla naturo, el vi devenas ĉu viaj
filoj
la Patrujo, pri kio ĝi estis, pri kio ĝi devas
-esti.
Kiam
pat-
« estos homoj aŭ brutuloj (1). ». €SNF Kaj vi povas eduki per parolo. Parolu ilin privespere
vi forgesas,
inter
rideto
de
la
ino kaj la naiva babilado de la infanoj sidantaj sur viaj genuoj, la penojn de la labortago, vi diru al ili la grandajn popolanajn farojn de l' niaj pratempaj respublikoj, vi instruu ilin pri la nomoj de l' bonuloj amantaj Italion kaj ĝian Popolom
kiuj
per vojo al pereigo,
kalumnio
kaj P'ersekuĝo.
provis plibonigi la destinojn de ĝi. Vi enŝovu. . junajn iliajn korojn, ne malamon kontraŭ 1e -.
|
| 1:—.4
—
87
—
la sub kontraŭ . on gi er en sed 5 eriozan a konPrc_muloj, rankvila patrin t el kaj El via lipo la Vi! rtajn prem adO. sekvi “3 lernu kiel bele estas Laj
-
L
de ja estas ĵ:kstal'.iĝi Apostoloj grande bf:Z_Unĉ. por ĵgĵtŝn,mkiel estas SIIlOfCl'}, se sankte kiel Vero, tĵnenso_m, la rineforla%n la en Enigu siaj fratoj.
ĉia aŭtoritafeco uzurpita kontraŭ ĝermojn belajn respektegon al kaj kune aŭ surtenita per forto, aŭtoritateco de l' virto vera, unika atitoritateco, ke ili kresku, egale kronita de la Genio. Klopodu la re anarĥion, en abomentaj la tiranecon kaj la katenita de la ligio de la konscienco inspirita, ne
tradicio. La Nacio devas vin helpi en ĉi-tiu agado. Kaj en nomo de vizj filoj, vi tion rajtas pcstuli.
ne ekzistas Nacio. deveninta .Vi amu la parencaron. La familio e} vi, neniam forgesigu vin pri la familio el kiu vi devenis. Ja ofte la novaj ligiloj malstreĉas ia manolvajn, kvankam ili devus nur esti nova ĉe-
Sen
Nacia edukado
vere
tri faŜŜĴŜĴŜĈ a ama ĉemo kunliganta enper unuo .mildaĵ kaj
W
kapqn de 1' Pr trino, de 1'Pe'ttw...13'.131:1 Horo'an ili ŝutu la vojen a al 'E—U-n oj tombo. Kul'l a T A rr L konti ma y iliajn lataĵn
„.
res-pek_tŝnĵrĵĝŝĝ.to.Cllĝkĝĵilprŝn}:
animojn per fido ka?'.m““ec“ plenigu
-
8 —
: kvazaŭ
branĉoj lokitaj en diversa ord o SUT sama planto. Sanktigu la Familion en la unueco de la
amo.
Igu
ĝin
Templo
el kiu,
kunigitaj
oferi al la Patrujo. Mi ne scias ĉu sed
mi
scias
ke
tiel
farante,
eĉ
inter
vi
Dovu
vi estos feliĉaj; cblaj
Malfa.
voraĵoj, por .vi ekstaros serena paca sento, ripozo de trankvila konscienco, dononta al vi forton kon.
traŭ
ĉia malfeliĉo,
malĝojajo,
lazuran
kaj
al
ĉielan
vi
malfermonta,
radion.
ĉe
ĉiu
VII.
Devoj
al
si mem.
Priparoloj. Mi vin diriss; Vi Maevas vivon, do vi haŭas -lebon de vivo, Disvolviĝi laŭ la lepo de vimo, «estas la unua, eĉ unika via devo. Mi al vi diris, ] ke, I.Pf?f ke
vi konu
kia estas
la leĝo
de via
viyo, .
-Dio donis al vi du rimedojn: Vig konscienco kaj a konŝtienco de la Homaro, Ja konsento de wiaj
.
-
fratoj. Mi vin diris, ke ĉiufoje kiam, demandinte 4u. konsciencon, vi trovos ke $ia voĉo harmo", | Jx l:a.g-ra'n-da-. voĉo
de la homa
gento
kiun.
-
—
ŝo —
ieafe dem'andikrans-la w ]aĝiĥwrio ĵ:l ĵ d:ĵ hfj Malfacilc vi Poxra'sl aj bo(, o s aj vi ver vi, n_a klu i Ni yoĉo | a randan ĝis nun man a..s : aro Hom .sendaĥ la
al vi 'T\a" as populare skribitaj, .kFlJ intelekto kaj konla homoj kiuj laŭ nto, la tempo; sed reprezentas, de duonjarce naj
libroj,
Ho.maro, de ecojn
' scienco
plibonc ĝe _la kaj la sciencon historiajn studojn kajn karakterizajn ĉerpis el tiu volo kel
is ke la homa naturo nia leĝa de vivo, elprudent socia; ke kiel ne estas estas nepre edukebla, nepre a Dio, tiel same ne kaj ne povas esti pli ol Sol
estas kaj ne povas esti
homa iwdividuo kaj por la Homaro fundamenta universala karaktero de
estas Progreso, El ĉi-tiuj
por la
Leĝo,
sola
pli ol
ke la Leĝo,
epa; ĉi-tiu
veroj, jam hodiaŭ nekon-
de la de ĉiuj branĉoj ĉar konfirmitaj /testeblaj, vi mem, kaj | al oj dev viaj ĉiuj s ena dev , homa scio kiuj sumiĝas en: | devenas ankaŭ ĉiuj viaj rajtoj,
unu; la rajton me esti eĉ mulgrandege malhelpitaj, kffj_f“f. ĉe iaj limoj, helpitaj en- la plenumo de v
devoj.
Smoj
.Vl estas kaj vi vin sentas Zibevaj. Ĉiuj. de ia mizera filozofio „ kiu volu s a-
ĵ: ŝo};tnnon
S, k
-
de
m1
ne scias
kia
fatalismoa.:
oma konscienco, ne valoras: poi
(el:.)l-ajn
atestojn - en.
favoro. .
"“SONŝcienceriproĉo kaj la murti
ĝis Jezuo, de ĴezuOĝ:sla* tom | AA
de-.
forvi
—
T
l tĉmPO
g0 —
mortas por la Patrujo,
la Martimj
de ia
kredo protestas kontratŭ tia malnobla doktrino kriante al vi: « Ni amis la vivon; ni amis esta: ĵojn kiuj ĝin igis kara al ni kaj kiuj min Petegis pri cedo: tmpulsoj ĉiuj de nia koro diris: VIUNI
al ĉiu el ni; sed por la sano de la estontaj gene-
racioj
ni efektis
morton
».
De
Kaino
pe vulgara spiono, la perfidintoj
ĝis
nuntem-
de siaj fratoj,
la
homoj ekirantaj la vojon al malbono, sentas funde de la animo ian kondamnon, ian malkvietecon,
ian riproĉon dirantan al ĉiu el ili; kial vi forlasis la vojojn al bono? Vi estas fiberaj kaj do respondaj. El ĉi-tiu morala libereco deve nas viaj rajtoj -al politika libereco, via devo ĝin akiri kaj
konservi
neprofanita,
aliula
devo
ĝin
ne
mal-
grandigi, , Vi es as edubeblaj. Ekzistas en ĉiu el vi sumo da kapabloj, da intelektaj ecoj, da moralaj
.
tendencoj al kiuj nur la elukiĝo povas doni nemon kaj vivon, kaj kiuj, sen ĝi, kuŝus senfruktaj,
. p
f
SeNMOVAj, sin malkaŝiĝantaj gula disvolviĝo.
nur
fulmete,
sen
re-
La edukiĝo estas pano de la animo, Kiel ĥ
: - Zika organisma vivo
ne povas
kreski,
malvolviĝi
. Sen alimentoj, tiel same morala intelekta vivo be— o “zonas, por plivastiĝi kaj manifestiĝi, eksterajn Ĥ Wojn kaj asimili - al si almenaŭ parton da ideoj, da
~amsentoj,-da aliulaj tendencoj. La vivo de la 'ĝĝ'*
— gi — tita de to, yariaĵo do av pl el ki e ecoj, sur tiĝas, 57 „m ; karakkterizaj dividuo al kaj i: apartaj
ra ekzistado pt 13'“]a gr"umlo, N
nutugas
individuo
La
P er estas
kodemaro Ho m
asentoj
1
jn .nforto_];: novigas ĉe ĝi sia re kaj tas men ali y : viga, p]enmmlg%sdĝ\d La] .11 o lĵĝo alimenta, reno tlĵoma rekt E at.i Sĵtĵ]ĵtĵuĵa , ta an on sd an tr ŜSEEĴŜ?Ŝ CU ĉe progresoj duo, la rezultatojn de k muna
o. VI vi vo.
l kiel
S Do ne nur
de
necesaĵoj
niaia
vivo, ,
sed
kiel sankta komuniiĝo kun ĉiuj viaj .fra.tc_)], k'un ĉiuj generacioj vivintaj, nome pensintaj kaj eer taj, antaŭ la via, vi devas
li-
akiri al vi, ĉe eblaj
moj, edukitecon, edukitecon moralan kaj intelektanpor ampleksi kaj fekundigi ĉiujn kapablojn - kiujn Dio donis al vi kvazaŭ fruktigan deponaĵon, por ke ĝi ekstarigu kaj eltenu ligilon inter via individua vivo kaj la vivo de la opa
Homaro.
| I'{ĉiju por ke ĉi-tiu esdwa apado plenumiĝu }:Eĵnplde. por ke via individua vivo pli certe kaj Mime kateniĝu kun la opa vivo de ĉiuj, kun la ro, Dio
siturlĝe}T, „
Kun
NE Dovas
sen la
.
vin igis
al vi malsupera
alia komuni'iĝo-, e]ementoj
i
de
la
estuloj
eminente-
Povis vivi .
ekcepte kun 'ĥZika_
i0fdo
MoOnNdo,.
la f aiye
„e
Vi tir
.
kun
auciiĝo
dauk'al
ĉiu alia estaĵo
viaj
s
; kontratte, se izolitaj, vi estas m;:lsupc::ĵ:1 Sulmulŭĵ torto _];\—u ka'tjl aj malfort kaj animaloj, al multaj por disvolviĝo kaj por plena vivo, Ciuŝ ;]e_.mpahla'j
aspiroj de via malplej virtaj,
ĉirkaŭ
vivon
amo
ennaskiton
la
kun
kiel
glordeziro
kiel
tendencon
montras vian
koro,
vivo
de
vi. Vi do estas vokitaj
h
al Pat;-uj([) ĵ _nr'[?'laĵ
kaj
'
akula l,eu'irĵi.l to
en vj, Fllknmĵ:n?ik—.
mlblionoj
da
vi
gi
al ĵĵo?uĝ; \a'a:toj
ide(ĵj?; tebligas viajn fortojn; igas viaj la aliulajn as
kaŝ via la allulzĵn progreson ; kaj altigas, plibonig kun la sanktigas vian natut:on kun la efektoj kaj fami lio,
— eco de la homa kreskanta sento pri Uunu viaj fratoj, ju . Ju pli vasta estos via asociiĝo kun “pli intima
kaj
kompleksa,
des
pli antaŭe
vi estos
sur la vojo al via pliboniĝo. La Leĝo de vivo ne ro de povas plenumiĝi Zwta se ne per unuigita labo de ovo ĉiuj. Kaj ĉe ĉia granda progreso, ĉe ĉia eltr
.fr'agmen.to de tiu-ĉi storio plilarĝigo de
Lefo, korespondas en la Hila homa asocio, pli vasta kon-
m la unuaj “takto inter popoloj kaj popoloj, Kia loma naturo kristanoj proklamis la unuccon de la du naturojn, makontraŭ la flozofio konsentanta
olo estis promenadi-' '.stra kaj sklava, la Roma pop konitajn popolojn deta siajn aglojn tra ĉiujn aŭ, '
— malutila hodi Elropo. Antaŭ ol la Papeco de la institucio — " dum la unuaj jarcentoj eras la m silifonta: la spirituala potento suĝ
la
[ad ee nt'aktiglĥ
L3
invadintoj
«
u
. pertorte Ĉ; Burlkuoj mondo ia n ku n do on si 1
nomiiaj
manan
CGer apl; ikita al la pri lih.ereco ol iles aŭ nit n, kiu atini a. A an koncepto ci : na la j ta en tio Ees j avingv j de | SpĜPD toojj estis s Eŭuopon kaj criumifos, la 1 milito i It aw : is ual aŭ vok knj s hodi iti ekc o eri o kaj de la Imp - v ta,- la Slavan ele la Revuluci Ĉris nun aparti SE ton ado elemen
kn
la
ag
uloj. j Vi estas, flne, pmkg,r;'r.w;:mr est ta pratempe, de Ĉi-tiu vorto Prugreso, nekoni Homaro. GĜi enfernun estos sankta yorto por la an, n socian, politikan, religi mas tutan transformado homoj de la malnoLa pratempo, ROMES la
nlmenton.
la Idolismo, kredis al vaj orientaj relivioj kaj de a Potenco nekompreFatalo, al Sorto, al ia mister homaj aferoj, alterne nebla, arbitra mastro de la ganta ke la homo kreinta kaj detruinta, kaj neebli jn. Ĝi kredis povu kompreni, helpi, akceli ĝiajn bezono n, ĉiamke homo estas senpova por fondi ian ĥrma podaŭran aferon sur nia tero. Ĝi kredis ke la po
o loj, kondamnitaj al sinmoviĝo €en la surtera medi e alsignita de la individuoj, povos ekstari, potenc
tiĝi, poste maljuniĝi,
kaj
fatale, nepre, perĉi. Ĉe
horizonto, pri ideoj kaj pri faktoj, malvasta antaŭ si, kaj sen historia koniĝo ekcepte pri sia nacio n kaj ofte nur pri sia urbo, ili alrigardis. la homa
genton
kvazaŭ
agregaton de homoj sen vivo kaj
leĝo propra, kaj devenigis
siajn pensojn nur el a -
Tra
-
-
A.
—
immirado de
trinoj
—
la individuo. Konsekvenco
estis
rantajn,
04
tendenco
akcepti
ne klopodante
la cirkonstancoj
aŭ
de tielaj dok.
la faktojn SUDETsta.
esperante ilinŝŝanĝi, Kie
estis starigintaj
respublikan
formon
tie la tiutempaj homoj estis respublikanoj; kie superregadis despotismo, tie estis substarantaj sklavoj SE]]?DF“H]
blika
Prr
formo
progreso,
aŭ
dita la homan
sub
Ka_]
tiraneco,
familion
Oriento, aŭ laŭ du:
ĉar
laŭ
liberaj
la
CIUIDI{C,
sub
homoj
kvar
tespu-
trovis
kastoj,
civitanoj
divj.
kiel en
kaj sklavoj,
kiel en Grekio, ili akceptis dividon de kastoj aŭ kredon laŭ du malsamaj homaj uaturoj; kaj tion
akceptis la plej potencaj intelektuloj de la Greka mondo: Platono kaj Aristotelo. Emancipado pri ' „via klaso estis, inter
tielaj
homoj,
malebleco. .
La homoj fondintaj, sur parolo de Jezuo, Re | ligion superan al ĉiuj kredoj de l' malnova Oriento. — kaj de la Idolismo, ekvidetis, ne konkiris la sankfan ideon entenantan ĉi-tiu vorton: Progreso. Ili. - komprenis la unuecon de la homa raso, kompre- . nis la tinuecon
de la leĝo, komprenis
la pliperfek-.
-
tiĝan devon
..
con domtan de Dio
.
nek la vojon per kiu plenurmgas Simple
ĉe la homo,
ne
komprenis
al la homo
por
ĝin
la poten~ W plenumlx-
ili dedu"ĥ_
6{ ktis; la normojn de la vivo el la admirado de |3 ŝiiduo : la “Hemaro, kiel opa korpo, restis al' nekonit
-Ih kems la Prov:dencon
ka] ĝ'“ ansta*"
!_
—
de
protektanton
la ŝudividuo,
ne
kiel
le-
d.e inter la vastegeco Lokitaj de la homaro. mio kaj la mallor_:ga rfektiga travidata cel i er la
['J.iS
son
95 —
1(i€1
individua
i PhPFI vera
\;:.0 la
ugredanjte
alia,
ideon
korpiĝo:
iPa_Dia
fonto
unika
ili bezonis
inter
la
opa
pri
deklaris
de. sano,
homo, Ne suspektante
de
interligilon
homo
Dio,
kaj
ili sin
homaro,
ke la kredo forto,
la Zoztinuan
de
int
kaj
tur.nis
ne
?l
en ĝi estis
graco
por
| malkaŝiĝon
la
| kiu
de Dio malsupreniras sur la homon tra la homaro, ili ĝin kredis ia tuja unika
malkasiĝo, malsupreni-
rinta je sama definita tempo kaj laŭ speciala favoro de Dio, Ili vidis la ligilon kiu ligas la homojn al Dio, ne vidis tiun kiu ilin ligas tie-ĉi sur la tero, al la homaro. Ne gravis la generaciaj se-
u
rioj al tiu, kiu ne sentis ilin unu sur la alia. Tiuj do kutimiĝis ne rigardadi ilin, penis malligi la homon el la tero, el aferoj koncernantaj la tutan
homaron, kaj finis por opoziciigi la teron, ĝin for- iĵĝĵ;;: -aloĵia feila Potencg kaj ĝin nomante re-
vis, danklĵal
IT_Ŝ" Oĝrĝ, al ĉielo, k:en_ la .hc.)'m.o- po-..
i ekzilis por aa
( SdO Supreniti, kaj de kie
am tiujn, kiuj gracon 'kaj kredon.. ::ilĝŝ Sŝdiĝ ĝ 8 malkaŝiĝo ir estante porpar 91ili tuja.-kaj tuja -kaj e defini deduktis : ks. 5
i
povas aldoni al ĝi kaj keki la teni f;fq
Nion oni po“'mita vas aldote-mPO'PCrlodoj ni-al ĝi ka. j tiun mMalka ŝsiĝon es
tas neera ruloj. o - |l
dektas
-
religia fondinto venis, ze for nuligi lr leĝon, sed por ĝin daŭrigi aldonante a! ĝi. Forgesis ke dum
sole»a momento
kaj per superega
instinkto de la
estonteco Jezuo diris: Mi parotas a! ci pri aferoj hiujn ĥodiaŭ vi povas „kampreni kaj ;?rm%z'?/emi;
;
sed post
Ĉ;
i
VEMOS
VETECA
spirito
kiu
f
al ni pamla_;
me per propra aŭtoritateco, sed holektante la instiron
malkaŝiĝo de pravigo
inspiron. q ) Kaj
de la Idealo de
la
vero
formulo
homoj
de siaj
la
revekita
eŝtas pmpĝ_
kredoj
Sed
la
ne tion povis kom-
ne estis la tempoj.
sidas
ĉiel
sur
la
postvenintaj
bazoj ĵus diritaj.
cs
Idolismon
Romo
Dekretoj.
La tuta konstruaĵo de la kredoj la
"
Dio kaj Popolo skribitaj
respublikaj
de l' mezepokaj
“preni. Maturaj
VOrtaj, la
kaj la datra
pere de la Homaro,
kiun
nis al Italio per la vortoj sur la frunto
en tiuj-ĉi
de la Progreso
m
Profetaĵo
rc
de ĉiuj, la opan
|
Klare estas ke eĉ sur ĉi-tiuj potencoj ne povis. fon-
diĝi via emancipo tie-ĉi sur la tero. — x Mil tricent jarojn proksimume post la cititaj |
Unuobla.
Ĉm.lJr ;
; de. Dio. -Ili' ĉiuj estas parto, pli malpli,'de ; a. naturo, laŭ la celo por kiu ili estis k"clfal'_.
suiem- -
same
aj
. aŝ..do la Uriiverso -estas
N „-=
wortoj de: Jezuo, ia homo, Italo, la plej granda elo' iŭj Ilaloj de mi konitaj, skribis la jenajn verojn: -« Dio estas Unuobla, la Universo estas pemso Dla:.
l d u «
] kanK [O (] [: ce
'I“Tn" l)l ll DEŬ
« fektiĝa
1 ; nohlega
-e3)Lis
3 L
(l 4 1
L!Tlclĥ
U DI
|
llrltlil'()
Sid (ll
ĉio ĝic .
ol
la
I~ a
ŭ
pĉlff_kllg
«stas
sur'
venanta-
la alto.Mi 10
sul :
lĥŭkĥ}}:lb
Dio! o ve erĝis
senfina.
[ rd ] -
wa
ka]mf)io de la_, hug\iĝ Tĵĝt}ĉĵl-is neutilaĵon,
unika celo -eti « Homaro estas Unuobla. F' un ekzisti devas Homaro, « kaj ĉar ekzistas u por ĉiuj homoj, laboro P.if?mmmta PER «de ili ĉiuj. La homa familio de\!us_ do ,lŝb%n « unuigita tiel ke ĉiuj
« semitaj
medio.
«la pensa kaj agada
Ĉ“. ĝi
dis-
disvolviĝon
en
fortoj
intelektaj
ricevu laŭeble plej altan
do
Ekzistas
« sala Religio de la homa naturo ». Tiu homo aldonis ke tiu universala tiu monda
Unuiĝo
univer-
Religio,
devas havi sian reprezentanton :
kaj aludis al Romo, la Sankta Urbo, kies ŝtonoj, li diris, estas respektegindaj. La homo kiu skribis tiujn ideojn sin nomis Dante. Ciu Itala urbo, kiam Italio estos libera kaj umllobla, devus al l; statuon, ĉar tiuj idecj .ĝel.me.ent:eneĵs lastarigi Religion Estontan..Ilin li skrib's
MA aj aj kalej ibroj tioliaj:kompreneblaj « De Mo-
kaj hodiati ne atŝ;lt\ĵ:t? », malfacile
taj: Siferaturuloj,
Sed ŝĉ de la homoj sin “diran-
intelektan mĝnŝ- Se'd N : on, Jami 5 la kverkon;
kiu -Gets
La ĝermo fatita”,
ideoj unufoje ĵetitaj en la
he
taa
A
Ĵib
lieo 1
—
9Ĥ —
a Po al fempo, fekundita ae | jarcento.,La“ŝ;Ŝo PĴ]]R"Ŭ)
ceptita, l ferm_lta Hodiaŭ
kerno
k
de
ne
IŜI
no
la scienco, fariĝis fago estas severa klerulo
al siaj laboroj.
Hodiaŭ
—de
:
leĝo la hisde vi de kiu
| A Est ONtecĉo ne gin igas
ni scias ke la leĝo de Vivo estas Bro.
| ŜO nĵĉil. Er%aresŝĝĝĵ
| . tel:b-.; F?):IO; „Pide,
M
disvolvitaa, kĵ-gies?, k itrolita de
la md-zmriw,. Progreso
por la
e ~a kiomaro plenumas tiun Leĝon sur la la Individuo sur la tero kaj aliloke. Unu soli unu sola Leĝo. Tiu leĝo plehum.iĝas malranepre, en la Homaro, post ĝia naskiĝo. La
vero neniam manifestiĝis tute kaj tuĵe. Malkaŝigo kontinua, klarvidebla, de epoko al enoko, frag-' mento vereca, leĝa parolo. Ciuj el tiuj parsloj profunde mudifas sur vojo al plibono la homan vivon
kaj konstituigas ian Zredemon, ian kredon. La disvolviĝo de religia ideo estas do senfine progresanta; kaj kvazaŭ Templaj kolonoj, la sekvantaj kredoj, malvolvante kaj purigante ĉiam pli ĉi-tiun ideon, iam konstituigos la Pantconon de la Homaro, la grandan
imoj
unikan
religion
de
nia Tero.
La
ho:
benitaj de Dio per Genio kaj per SP*—'CiĥlaJ. toj estas giaj Apostoloj: la Popolo, la opa sento'
Ĵ Homaro, estas ĝia interpretisto ; akceptas tiun ksŝiĝon. de Vero, acio
kaj
ĝin
ĝin
transdonas de generacio:
igas praktika,
aplikante
ĝin
— 9y — pranĉoj,
-
£
|a
al diveras
„tan kaj ĉiam
al diversaj
manifestiĝoj
similas homon
Homato
NC_ C.Std_s ĤŬ:
lernantan.
de
eternc
lla
Vi-
_1131*4__130'
ovoj: NO homoj,a por teTuip neerareblecoesu, porprivil de tenantoj egi kas WŜS L*Ŝ_ŜUS ne 'estas, “Ĉ\Ĵ; PO 'Iĉl }c;ĵĵsi'n::erl;retistoj de la M kfO ,
. vis e5t101rĵe bovas
homo inter Dw_ kaj la planon de proesti perulo necesa n ca en id ov e pr Flpmaro, Dio fksant rcsa o—,_ per meto de prog gresanta homara cdukiĝ pe mf:instinkto ts en
en
la koron
la: homan
de
naturon
ĉIU homo, samtem cesajn la kapablojn kaj ne
, libera i, La homa individuo fortojn por ĝin plenum laŭ povas ĝin uzi aŭ fuzi, kaj responda kreitaĵo,
l' devo, aŭ sia cedemo sia sintenado sur la vojo de smo; li povas proeal blindaj delogoj de la Egoi “Provi-
son ; sed la krasti aŭ akceli propran progre to. La anon ne povas forviŝi homa for dencan
eduko
pl
de la Homaro
«evas
plenumiĝi; ni do vidas
ingas .la cieliri el barbaraj invadoj, kiuj ŝajne est
ntan la malnovan vilizacion, novan civilizon supera o: ni vidas ke el kaj disvastigitan sur pli vasta terpec
te, tiraneco ekzercita de individuoj, eliras, tuj pos pli rapida libereca disvolviĝo. La Leĝo, la Pro:
yreso, devas plenumiĝi, kiel aliloke, tie«Ĉi sur la tero.. Ne estas opozicio inter ĉero kaj ĉie/o; kaj
estas
blasfemo
supozi
ke la Dian verkon, la do-
mon al ni donitan de Li, oni povu, sen peko maliuoj ŝati, forlasi al Tutpovoj, kiuj ajn ili estas, al inf
—
1057 —
de !' Malbono, de la Egoismo a de la TiraneLa tero ne estas restadejo por Pentŭfam; Esĝa.
labora
restadejo
por
Jdealo
de l' Vero kaj de ?5 |
Justeco kiun ĉiu el ni havas ĝetme cn la animĝ ŝtupo al Pliboniĝo kiun ni povas atingi nur Blo rante, per agoj, Dion en la Homaro, kaj dediĉ anta nin igi fakto, kiom pli da parto ni POvas de Lia
plano.
La
juĝo
plenumiĝonta
sur ĉiu el ni, kaj
kiu nin antaŭenpuŝos sur la ŝtup aro de l' Perfek, tiĝo aŭ nin kondamnos al denova sintrena do en la Stadiumo, peke aŭ senfrukte. trairita, fondi ĝos sur la bono kiun ni faris al niaj fratoj, sur la Progresa grado al kiu ni, per helpo, suprenirig is la raliajn. La asociiĝo ĉiam pli intima, kun niaj similuloj, ĉiam pli vasta, estas la rimedo per kiu multobliĝas niaj fortoj, la kampo : sur kiu plenumiĝuas niaj devoj, la vojo por realigi la Progreson, Ni devas
celi
ke
teprezentu
Leĝon
la tuta homaro
iku familio, kies ĉiu ano
en si, por la bono de la aliaj, la moralan
Kaj same kiel la Homara
m'ĝas de epoko al epoko,
perfektiĝo plenu-
de generacio al generacio,
tiel same la perfektiĝo individua plenumiĝas de ekzistado al ekzistado, pli malpli frue, laŭ nia agado. Jen estas iaj veroj entenataj en tiu vorto:
Progreso,
el kiu eliros la Religio Estonta. Nur per
ĝi povas- plenumiĝi via emancipo,
--
MI
-
wi.
pibereco. kiu
estas
en
vi
nNe
estas
f\e-_ La Ok:%zo havaij o. La vorto az Ok ;“u la pn _, '— ; por e_ ĝil.'l _cl'u'ow's i on r 1u nu kaj vt?'o nian sencol, _1 afcro;; La 1:_1 i pr . '—, .0_ 111 la 1\0 as.en sia proJa pescion de o kaj malkas Di de s ma ve a v.vo do, estas en vi ntan planon. Yi ge li te in ĝo vi u gresa disvol n. taskon, lan celo n M ia e j, pr ta me ei kr s va tis ha , pol kiu ni es d ; se La ĉefan taskon re ie povas esti aliman ne j ka s, ra no ig ŭ la ankora infano scias s ĝin mei. Ĉu la pro tio ni ne deva o, ĉe da .. s celj ĉe la Famili taskon al kiu li devo o ekzistas: ro? Ne; sed la task ma Ho la ĉe o, uj tr Pa inLa Homaro estas la u, r s pO ia sc ek n ĝi kaj ni devas s la taskon al kiu ĝi fano de Dio: Li scia . mprela homaro ekko diat _ ?' _s disvolviĝi. Apenaŭ ho N rgng reso; apenaŭ ekkomp nas ke leĝo estas Prog oni-. 3 aŭa Universo, kaj la plin necerte jon pri la ĉirk n an-. oj formantaj la Homaro bra parto da individu o afi ut tv o, se ec ar rb ga, pro ba koraŭ estas netaŭi ĝon;; ukiteco, studi tiun: Le absoluta manko da ed i
vivas.
VIVO
de
“kramen a Univenon,Kan i bar komao, homoj
blas
d m _El':na Pl-}multp. da. loĝantaj nian male 1'31:1 ; :iag t ni '_':?:rc)p?n, kapa
disvalvi
al
q: kons .
asko
siajn
intelek:
—
102—
kapablojn. En vi mem; plejnombre instru-mau kan_ taj kaj ĉiuj fatale submetitaj al fizika laboro mal.
bone
ordigita,
porti
al scienca
povus
do, pretendi
ili dormas
piramido
silentaj,
sian
ke hodiaŭi
hepovantaj
tributon,
ni konas
kun.
kie
ni
tion, kion
bezonas ĉies asociita agado? Kiel ribeli kontraŭ nia
ĝisnuna gradon
malatingo
de
nia
de
surtera
tio,
kio
Progreso,
estigus
la
lastan
kiam
ni
al ni
nealireblaj,
Malmtl-
taj kaj neasociitaj apenaŭ komencas balbu ti tinn sanktan kaj fekundan vorton? Ni do submetiĝu al nescio pri aferoj, ankoraŭ
kaj
ni ne
forlasu,
infane
longe, koreletaj,
Ja
studon
pri
tiuj, kiujn ni povas eltrovi. Eltro vo de la Vero postulas tiom da modesteco kaj dezira modereco kiom da konstanteco. Malpacienco, homa ĥereco,
perdis aŭ devojigis el rekta vojo plimulton da animoj o! memlibera malboneco, Pri tiu-Ĝi Vero volis nin instrui la Pratempo kiam rakontis ke la “ Despoto celante atingi la Ĉielon nur sukcesis starigi konfuzigan Turon kaj ke la gigan toj aisaltin-
taj la Olimpon kuŝas fulmigitaj sub niaj vulkanaj montoj. . Nur gravas al ni konvinkiĝi
- ajn estas la tasko al kiu ni celas,
- eltrovi kaj atingi nur per
pri jeno; ke kiu
ni povos
progresanta
ĝin
dis_volviĝ'ŭĵ
kaj per ekzercado de niaj intelektaj kapabloj. NiŜĴapabloj estas la laboriloj kiujn Dio donis
ŝas do ke
ilia disvolviĝo
estu
al
ni.
komencita
e estu
=
A kaj hĝlplsĉn
ŭO 1erca viaj devoj
protektlta
.
V! povas
Jibereco
kaj
ek
a
:hera
)
€i
libc.r lncmurl
1 Plle?'lĝmeco kaj DE
L
evo n A ia mert havas rajto Tutpouo ajn kontraŭ Vi do
ŝia neanta.
Moral o,
Ne ekzistas Sen ĉibereco n o ekto inter bo stglltĉ li bera el so muna progre ,—gspektego 3—] ko
as rito, ne ekzist
ĉar
ekzi-
ne
inter kaj malbono, kaj egoisma splSen
respondebleco.
mne
libereco
j er liberuloj kaj sklavo ekzistas vera socio, ĉar int superregado de
nur ne povas ekzisti asociiĝo, sed
kiel
sankta la unuj sur la aliaj. La libereco estas
as la fndividuo, kies vivon ĝi iepresentas. Kie ne est libereco, tie la vivo
ĝ:nŝĵoŝeĝĵĝĝtĝiĵe an
dekretoj.
malpliiĝas
organisma
je pura
sia libereco 'estl'x.profanata, maturon
kaj
ribelas
al
la
Diaj
Tie ne estas libereco, kie kasto, familio, homo _
Prenas
Dian
|
por
Si
l
rajton, aŭ
reyadon
ress
sur
la
taj
alla_]-
cecon. Libereco devas esti por ĉiu kaj tee ĝ con
al
nNefta la
.
pretekstante
antaŭ. ĉiuj.
indi v 'id\;lo Mrc
Pl A
.
J
—
reĝeco La
agoj
:
pri celo kaj
:
kaj
'lŬ.l
agoj
la celo
—
al
]
AkAJ b_l alI)mlcsnuia-ant | kiu i IAs devas 'ĵub aj,
al
r
“
r
bI
tiĝi al ĉies juĝo, Do ne estas nek Dovas . Mie. ma reĝeco. Tiu institucio nomita Regis - A C[a_ taro c nur Direktado: misio Ĥdita al tuj. por atingi Nacian celon; kaj se tiu Mmisio estas Perfidita
la pova o
ee
direktado
fidita
al
tiuj
Malmultaj
„$ dEVas ĉesi. Ciu homo vokita al tegado estas adminj. stranto de l' komuna penso: li estu eleftita kaj re. vokita ĉiufoje kiam li gin fikomprenas aŭ decide ĝin kontraŭbatalas. Ekzisti ne pova s do, mi ripe.
tas, kasto aŭ
propra
familio
rajto,
ne
ricevinta
la
Tutpovon
per
malrespektinte vian liberecon, Kiel
vi povus vin nomi liberuloj antaŭ homoj al kiuj apartenus rajtigo pri Zomiando sen via kon sento? Kespubliko estas la unika laŭleĝa kaj logi ka for. mo de Regado. Vi ne havas mastron krom Dio en la Ĉielo kaj Popolo sur la tero, Kiam vi estos eltrovintaj linion de la Leĝo de Diaj voloj, vi devos, benante, ĝin plenumi. Kiam la popolo, opa unuiĝo de viaj fratoj, deklaras ke tiela estas sia kredo,
vi devas klini la kapon bela ago. Sed
kaj vin deteni
de
ĉia ri-
| estas
ankaŭ
| aĵoj
konsistigantaj
vian f'm:if:
G viduon kaj necesegaj al homa vivo. Kaj sur ĉi tiuj Gĉ
la popolo
ne havas
mastrecon.
Nenia
plimulto,
'
!;
103
—
—
kaj iranecon dekreŭ t as la ov v Kontraŭ plimulw, on: ec Nenia er Hb s propran vi ne pova ŭ nuligi farus, oN ti el u ki u ĉi €ŭ puh „
erme yvivos suiyas kaj et kaj kiel vin am ki a ot st manife a TA jt oj. a t epre n€irkons nc i ĉio kio n pr n o c e r e b i vi l ViIVON, , 3Wi devas ha j mateciale la ka e l a r o m i, ereco por 01' nutr cesa5s ]_3 libereco; lib ; mova
rtiga po memmo men , ta uzi fortoB o
religia kredo: pEr
libereco pof libereco por Ĉio: amero
libereco
Persona
esprimi
V
opinia
la
per
aŭ
preso
libereco
ociiĝa vian penson: as
pOr
M
paca
la ajn
fekundi per
ĝin
reco por o: komercada libe ns pe la iu al to de kontak eniu povas j — estas aferoj kiujn n ĵo ta uk od pr la toj nun NE m malmultaj ekcep fctl'prem de vi, kro igante en justeco, Mne ekstar d}rota3, sen grava mal vi protestan devon. ' o de la Socio, vin mal" .N.eniu rajtas, en nom n recon al lil_eng:
mi 50
aŭ
submeti
vian
vi ŭ aŭ _V'ghl esploro,
libe persona : ne dirante al vi la
ne tion dirante kiel eble plej
baldaŭ
"
kialon
kon-
vin.
, ne vin kom-, dukante tuj antaŭ la a jjuuĝaĝn an povon aŭ de via lando: bari limigoj aŭ alioNeniu rajtas rajt: ari per ' pasportaj vian trranslokiĝon iĝ
de parto al parto
de via
PatroM
man,
pinioj;
homaro' ,
pri i ekskluziva iva
neniu,
rajtas
O; raJtaE
k
rom
leĝdonado
sii n meti
o Dida laintergraŭ
3y 1aj
sur
pi
teligiaj
aJd .
ĝA o : K- 1? aci _a ĝo
aj via konsciemi
—
Dio
donis
IOĤ—
al vi la Penson,
neniu
taĵtas
aŭ forigi ĝian esprimon, ĝi estas komunio m e ho \'ng . animo kun la animo de viaj fratoj kaj wnik a S gresa, vojo kiun ni havas. La preso deva, lime libera; la rajtoj intelekt aj estas nepi S €sti Sen: 'Ofaneh]aj kaj ĉia awĉakparda censur o estas tiraneco; la SE j Cio povas, same kiel ĉiaj n aliajn kulpojn, swy; n | la presajn kulpojn, predik adon de lkrimo, in struon \ . senkaŝe malmoral an; punado per solena Ĵuĝo estas : konsekvenco de la homa tespondebleco, sed ĉia antaŭtempa interveno est as neado de la libereco , La paca asceiiĝo estas tiel sankta kiel la penso, Dio metis en vin ĝian emo n kiel ĉiaman alvojiron al progreso kaj garantiaĵ on por la Unueco kiun iam devos atingi la ho ma familio: nenia pov o rajtas tion malhelpi aŭ tion limigi. Ĉiu el vi de-
L
Vas
uzi la vivon,
kiun
al vi donis
Dio,
ĝin
gardi, disvolvi; al ĉiu el vi ven as do prilabora devo, rimedo por ĝin surteni materiale: la laboro sanktaĵo; neniu tajtas ĝin mal permesi, male aŭ ĝin malebligi per atb itraj regularoj: neniu rajtas limigi liberan ko mercadon de ĝiaj pro. duktaĵoj: via Patrolando est as via vendejo, kiun ? “MEeNiU povas limigi.
ĝin sola estas . helpi
Ĵ
Sed kiam vi estos sukcesint aj ke ĉi-tiuj
]ii.ae— €8tu sanktaj — kiam fine vi est os starigin-
: Staton
per
5—?;;{ tduo havu
ĉies
voĉdono
nefermitaj
kaj
tiamaniere' l_fc
antaŭ
si ĉiujn vojojn
-Lo de liaj kapt - estas la
un
u solan
Leĝon
nFamilion, ko Universa lan la i rm fe kt s fa o, „ Vi deva progrese iĝ! », o Di de n « Urbo en la Ho„ strui la verkon lahorado, Lian rekonu
ĝi-tiu iam
« per
nur
daŭra
, vi reciproke kiel fratoj n bonon kaj ĉiuj, serĉante sia kiel tielaj interrilatos, sian vivon al ĉies « ĉe la bono de ĉiuj, unuigos pretaj
g
mar0
X.
Kiam,
vin amante
s
«
ĉiam « vivo, siajn profitojn al ĉies profitoj, fa«al sinofero por ĉiuj membroj de la komuna « milio, egale pretaj al sinofero reciproka, la plej« multo el malbonoj pezantaj hodiaŭ sur la homa « raso n?alaperos, same kiel vaporaĵoj densigitaj ĉe Ĵ tlolĝĝflĝĵĝlto lmalapĵras je sunleviĝo; kaj tio, kion „ plenumiĝos; ĉar estas Lia dekreto, «G ke la amo unuigi ante, iom i post iom, ĉiam pliitajjn elementojn de la Hom i ĥrme „ la disperdita ATo « kaj «
ilin
ordi
ĵ '
-
gante en sola k tnu kiel unu Li estas » (ĴrpOI la Homaro estu :
La vortoj ' 49 Nun kaj cititaj P kaj mortia, taj . de homo kiu sankte. vivis o aj amis la popolon kaj fidin {1}
1 A
L NNAIS
-, k bl'n
de
IR
POŭ D 010_
III: | |
:|
:
PLLALI
estonton
menso,
per
senmezura
ho miaj aj
H
fratoj. i
—
amo,
neni
am
elirl
La libereco cs N las u L
ve al vi kaj al via estonteco se Vi iam ĝ$in rigardi rigardi kielki celon ! ViaM ĝin individuo h
prajn devojn
kaj rajtojn, kiujn oni
uH
Via
Ŝed kutimis -tsm[gus
„e . “ Ŝ
Pro.
al kiu ajn; sed ve al vi kaj al vi respekt o kiun vi devas al tio kia P ee gas ]m'mĥtl
smo!
Via
libereco
ne
teco; estas ncado tanta la kolektivan
estas
Sofistaj
pri ĉia
tala e oi.
amŭliapri aŭltoritateco he ' lleprĈZĉn. celon de la Nacio, Pretendanta
plantiĝi kaj frmigi sur l'via libera
neado
Vian
memvola doktrinoj
alia
bazo
ol
konsento, malbonigis,
Sur
tia
de,
lastatempe,
la
Sanktan koncepton de Libereco: la unuj ĝgin igis mizera malmorala tudividnatisma, llii diris ke la mi estas la tuto kaj ke la homa labor o kaj la
socia ordigo devas nur celi kontentigi
siajn
dezi-
rojn, la aliaj deklaris ke ĉre registaro, ĉig aŭtori tato estas neevitebla malbono, kiun oni devas, kiel eble plej, malgrandigi kaj ligi per interkonsentoj;
ke la libereco ne havas limojn, ke celo de Socio unike estas ĝin progvresigi senfine; ke ĉiu homo
. tajtas uzi kaj fiuzi la liberecon, se nur el ĝi ne„rekte rezultas aliula malbono; ke registaro ne I}a—
YAS Mision, krom
ywza/helpi ke individuo
mahrfff'r!
idividuon. Repuŝu, ho miaj fratoj, tiujn falsajn doktrinojn ; estas ili kiuj ankoraŭ hodiaŭ malrap“ -
—
{t;.\lion
digas
L,a unuaj
109—
klasan
cel
polie
grandeco,
egoismon;
la duaj igas Ŝo.
ordigita,
reprezenti vian
ŝajnan
pacon : ĉiuj tre
cion, kiu devas, sĉ bmĵc pn
Estonta
ĝid
al
5}11' vojoj.
naskis
kaj vian opan vivon, ano komistita konservi
alie
ne
ol arestisto at
la ideon pri nas la liberecon iĝi anarĥio; forviŝas morala opa pliboniĝo, forviŝas la edukan mision, progresan mision kiun la socio devas preni sur sin. la liberecon, vi mekompreni Se vi tiele povus
citus ĝin
pli
kaj
perdi,
aŭ
malpli
frue,
vi ĝin
erdos.
Via
estos sankta,
Libereco
ĉar ĝi
disvolviĝos
en la sub regado de Ideo de la Devo, de kredo komuna perfektiĝo. Via Libzreco floros protektita
de Dio kaj de homoj, ĉar gi ne estos la rajto uzi aŭ fuzi 'viajn kapablojn al direkto kiun-al vi elekti,
plaĉas
ĉar
sed
laĥ viaj tendencoj,
ĝi estos la rajto libere elekti,
rimedojn per agi la dongn, IX.
Edukiteco.
Dio vin igis edwzeblaj. Vi do havas devon. A
vin eduki laŭ via eblo, kaj rajton por ke-la Socio” 3 al kiu vi apartenas,
ne vin malhelpu en via eduka - '
agado, male, ĝi vin helpu por tio kaj se- bezohe aldonu
la edukajn
rimedojn
mankantajn.
Via libereco, viaj rajtaj, l'maljustaj sociaj kondiĉoj, la devas
plenumi
tie ĉi
sur
la
via Misio
tero,
ki
dĉ\'en
kiteca grado kiun vi povos aling j, vI ne povas ĵuste elekti inter bono
Sen kaj
edtk—edh ma;h"ec
vi ne p'n\-'n.ĵ. ;-l.lcfri konscion pri Viaj ":'ljtnjl- vinnn: po\-'as- rl(:f._'\'l tiun partopr'en:-u'io_n en la Politika vi-_,"e sen kiu vi ne sukcesos €Mancipi ĝi; i ne 0,
difini al vi mem vian mision, Edukiteco SOYas por viaj animoj. Sen ĝi viaj kapabloj dormas gidaj, nefekundaj same kie! VIVpovo kovanta e:;
ĝermo dormas neproduk tiga ĵetita ŜN Nepluoj. tan grundon, sen bona irigaciose kaj zorgoj de qi. ligenta terkulturisto. Vi
hodiaŭ,
aŭ
ricevas
de
homoj
nemon
krom
sin
ne
kaj mem,
principo,
estas
nombron
da lernejoj,
nepre
havas
de kiuj,
ch:ki[ĉcon,
povoj
at Ĉin
reprezentan_faj
netaŭgaj por Feguliga
kondamnitaj
ĝin
kripligi aŭ falsi, La malplej nebonaj el niaj edukistoj kredas' “ke ili estas plenumintaj sian devon, kiam ili estas malfermintaj dise sur sia regata teritorio, certan
ajn 'INuagradan _
kie
instruadon.
viaj fioj povas ricevi ia'ln.
Ĉi tiu instruado konŝi-
stas precipe je legado, skribado kaj kalkulado..
Tia instruado nom iĝas ĉnstrutt eco; ka_! t-'-?-m ""-Ĵ'dffcr:e_nc.iĝas de edukiteco kiom viaj orga noj 'd"fĝi" “ Tenĉiĝas de nia vivo. ; kus I . .
- Niaj Organoj ne
estas la vivo, estas nu
r
simv
|
k
J
“ —
:
iloj
kaj
ras,
te
rimedoj
por direktas;
in
?ankt'dn vivon kaj jnstruiteĉ ja edukiteco edukitecon.
'
plej
instruas:
—
ĝin videbligi; ili ne ili povas realigi plej
koruptitan. sed
ne
al intelektaj.
La
same
la
anstataŭi
la
moeralaj kapabloj ; unua
disvolvas
ĉe
kapabli-
la dua
pri liaj devoj;
ta homo konadon
'Tiel
povas
adresiĝas al
La edukiteco
la ŝwstruiteco
TIT
gas la homon ilin praktiki. Sen instruiteco, edukico teco estus ofte seneĥka; sen edukiteco, instruite estus same kiel levilo al kiu mankas apoga punkto,
-
Vi scias legi: kion tio utilas se vi ne scias en kiaj libroj troviĝas la eraro, en kiaj la vero? Vi scias, skribante, komuniki al viaj fratoj viajn pensojn : kion tio taŭgas se viaj pensoj ekmontrus nur egoismon? La instruiteco same kiel la riĉeco povas iĝi fonto
da
bono
aŭ
da
malbon”
laŭ
la intencoj
per kiuj oni ĝin uzas: sanktigita al ĉies progreso
estas civiliza kaj libereca rimedo: direktita al propra utilo
fariĝas
rimedo
tiraneca
koruptiga.
kaj
Hodiaŭ en Eŭropo, la instruiteco nekunigita de , samgrade morala edukiteco estas gravega pusVuRCo n a konservant malegaleco inter klaso kaj "k.liĝsĝ)_'=d€ saMa popolo kaj inklinigas la animojn al kalkti: lemo, al egoismo,
al induigo
inter la- ĵusto ka_llŭ
Maljusto, al falsaj doktrinoj. Distingiĝo
S
inter la homoj
kiuj ”„
al vi -
oferdo-“: ?
H'
lie
nas
pli-malplian
zzstrwon
kaj
vi eduŝon
estas pli grava
tas
elspezu
ke
mi
por
s
ĝi
oj kelkajn
v
diliasij gas»tojn, ke
indtviduo kaj la dua subtenas
la socio
kaj
prenas
kiel
kc;ŝtc:_ĝŭ la l(ampml [. la 1EĜECO sa.
ke ĝi
NOCMON
vi
“ €n 7
konsenton de l' plimulto. La plenumis sian mision proklaminte la „ oni kredis nedisegeblaj de la homa n
2orgis la fiberecon; la dua preskaj eksklu»; das la asocitĝon kaj deduktas ĝia starigo la devoju de ĉiu individuo, La das
vi
trans
tion,
kion
mi
nomis
[Ez]
deklaras
LA
unua
=
La
= m z
tismo.
K
N lUNUa
Ne
z'?zs:rz:z'f?m, ĉar la
tustruŝteco ja emas faciligi la disvolviĝon, sen ĝenerala normo, de la individuaj kapabloj; la dia komprenas ke necesas edukiteco, ĉar ĝi estas ma. nifestiĝo de la socia programo. La unua neeviteble gvidas al morala anarĥio la dua, forgesante raĵtojn pri libereco, riskas defal en la despotismon de la plimulto. Al la unua apartenis la tuta generacio de ho-moj en Francio nomitaj doktvinistof, perĥdinta. la
perojn de Ja popolo post la revolucio de P1830 “kiu kriante ŝustruan
liberecon
kaj
ne
al'fm'_-
is. la regadan monopolon ĉe la ĉwrĝf* _k rĵ' as „pliajn. rimedojn por disvolvigi siaju. Ia.s !A
f -
| ~
—
113
-
| prezenpedaŭrinde re malj al ablojn; apartenanta 1 kal Povo) ogMo, la la estonta d la € luan
k
Jen
La
reĝeco
est as en
[ lano
enca en la provid
estas
?
la vero!
estas
ek-
malvastaj,
as pro
N ~
Leĝo, kaj ĝi
Dio, en la morala reganta la mondon
7
oj de viraŝit 2 de la inspir k l a m i pl j €n pli ka ncoj de la Homaro j de la ten de
tuoza Genio ka koj la diversaj epo ni bezonas
plenumi.
en la celo kiun de sia ViVO: kaj kiun ni bezonas en
atingi,
estas
Ne
estas en la
Socio,
misi
la
reĝeco
se
o
€ŭ
la
ili
don sinda. Bl simpl voĉ zurpulo renver tas reĝeco SE ĝi vi multo ne konsis n jn la superega
la vojon
al
moralaj
Progreso
o: reco, Progres
nof
estonta. -
rmino for de ĉi-tiuj tri. te
Regeco.
pri tio,kioestasla as ru st in o ec it uk Ed al 'indi'\{id:u;ĝ-i- ! Instruiteco certigas -'“'-liPr?og_._
por ricevi sekV'a ton de la rimedoj . Bono; la koncepto de !
~
E
, '
-
individuo, mek -
ĝo, kaj se li n plano, al tiu Le uo estas plejbona celo, Individ egas morala Leĝo kaj r a
esti
j
—
II4—
Antaŭ ĉio, al vi gravas k:ŝ viaj ĥ_loj _E'H Nu ]\'I'a estas tiu kuniĝo da princi poj kaj kredoj _I\'IU er .di tEktas
la vivon de iliaj fratoj en la tempĝ .klal]i: .-_Ii
vokataj al vivo kaj en ]'a. Iaud(_).aI
estas la morala, socia
kaj
ilia Nacio: kia la leĝdonant a
IJOI'EJI_“*
C5tas
ili definita : kia
spmt?
PTogramo _}l}ĝ()lltd
q. iliajn
agojn — kia la progresa gracfo AMIngita de la Ho. maro; — kia la atingota. Kaj al vi gravas ke il; -sentu cĉ dum kaj ama
spirito
la junulaj jaroj ke ilin al komuna
celo
ligas ECaleca nn'h'unoj da
kun
fratoj, kiujn Dio liveris a! ili. La edukado, liveronta al viaj filoj tian fuistrui tecon, povas nur veni de la Nacio. Hodiaŭ la morala ins truado estas anarĥio, kk.
skluzive lasita al patroj ĝi estas nula tie kie mizero . kaj neceseco pri preska ŭ daŭra materiala lab oro for. Prenas al ili tempon por eduki kaj rimedo jn. por anstataŭigi al si edukis tojn;ĝi estas Malbon egaĵo, tie - kie egoismo kaj kor upto igis la familion Ma lb onmora Ĵi La infanoj ekprenas tendencojn su-
por libereco
„ laŭ la r'nstruisto,
ĈU
aŭ
pri
pastro,
ĉu kiun la patraj tendencoj elektas, se ekzistas
" si reprezenti la unue con dela in vokas al ekdisval vigo de ko20 a €stis imiciatitaj. La N Buttas pro Malr espe
kto
al leĝoj
kelka-
— . k i
74
T
___—-----.-....
...'l'll'l'llll
(oje nekonitaj
kaj
—
lH3
—
kies
'lll
spirito
kaj
celo
„stis de la socio msurualaj al civilano. deziras de ili kunlaboradan kaj oferon kiun ncuia lernejo klarigas ab ili ĉe |' de ilia civila vivo, Strauge tion diri; La
la doktrino, ĉiu
pri
inidiasdluo
men
kiu la
ĉe la asociiĝo,
strua
libereco,
mi
ĵus
rajton
ekparolis
dnstruj
socia
telo,
komenco homoj de
pravigas ĉe
la junulojn;
ĉe la Nacjo,
senheredigas
neni am La por
Ilia
krio
la Patrujon
ne
t-
pri - im-
je ĉiu mo~
rala direktado. Ili deklaras gravega la unuecon pri mona sur
kaj
kiuj
nenion
pesila la
sistemo;
nacia
vivo
valoras por
krio, kiun
ripetas
la unueco
devas
ili. unu
Je
principoj,
:
fondiĝi kaj davolviĝi,
Vin postla
ne
devas alin
allogi
preskaŭ
tiu ĉiuj
-
modernaj partianoj de konstitucio, Sen Nacia Edukado, morale ne ekzistas Nacio, Nur el ĝ povas eliri nacia konscienco. Sen
Nacia
Edukado
komuna
al ĉiuj civitanoj,
la egaleco pri «evoj kaj pri raĵtoj estas formula sensenca: la konado de l'dezoj, la ekzercebleco de V' sajtoj estas allasitaj al ŝanco aŭ al arbitreco de tiu kiu elektas edukiston, La homoj kiuj sin deklaras kontritaj al la unueco edukada alvokas liberecon. Kies liberecon? Ĉu de la patroj aŭ de la filoj? La libereco de l'fr-
loj estas sisteme malrespektata de ja patra despo- k tismo, La libereco de la junaj generacioj oferdo~ i hita al maljunaj. Libereco pri progreso iĝas iluzio..
—
La
individuaj
kredoj,
116
eble
maj, solaj kaj aŭtoritataj tro
al
filo,
dum
aĝo
en
—
falsaj
kaj
maIPTŬgI'ESe_
estcĵts transdonataj de pak.lll
eStĵIS"lĈĈb!a
ili
a
-
e.
sploro: pli poste, ĉe kondiĉojde !'plimulto «l vi, fatalo
de
materiala
al la animo ilin En uomo de tia slemo pri kiu mi ternigi la malplej ĝaston.
lapom
ĉiuhora,
malpel'nlesog
kompari kun aliaj kaj ilin Modif, mensoga libereco, la anarĥia s vin parolas, celas fondi kaj . bonan el despotismoj: Zr mWoralan
: -N
Tio, kion tiu sistemo protektas, ne NOmigas fibereco sed arbitreco. Vera libereco ne ekzistas sen
egaleco; kaj egaleco ne povas ekzisti inter tiuj, kiuj
ne ekiras el sama bazo, el komuna
forma konscienco de la Devo. Cl'ĝa'.;i trans tiu konscienco. Mi
kaj paĝoj, ke
vera
libereco
principo, el
unu-
~
Libereco nur ekzer. diris
dii
al vi, antaŭ kel-
ne konsistas el rajto
elekti malbonon, sed el raĵto elekti inter la vajoj E. kondukantaj al bono. La libereco petegita de tiuj
~
“Aalsaj filozofoj estas la arbitreco donita al patro por ~;d i -elektu malbonon
por la ĥlo. Kion ? Se ia pa- -
Minacus kripligi a8 iel ajn difektigi la korpon —
sia iifano, alvokita de ĉiuj intervenus la socio;
“la menso -de ĉi-tiu estaĵo, malpli vala korpo? Ĉu la socio ne povas ĝin pro-.
l' kripligo. de -la kapabloj,
la 'ignoranteso; :2iE
de l'n_.—mfirain 'se-n;to, la superstiĉo ?"
L
4
“: 4E 9] :
Er6ĉo tie utile iam ekstaris: “3
—
kaj
ytile ekstaras
ankaŭ
hodiaŭ
kie ajn la moral.
de despota
monopolo
estas
„duko
11j~—
registaro
deri\.a
to malprogresema, de Pastraro kontraŭa ĥer d(:a5“
ma
naturo
| Irzil“lf—'co' cesa.
al
}*rogreso:
en_lancw.ĥpĵa
Utiligu
ĝin
V.Gfto tie
ajn
estis armilo kie
aj parolas al vi pri tempo I'_' Estos skribinta
sur
kontraŭ
la ŝ sed nepre nevi estas sklavoj, Sed
malperfekta
la pordoj
kiam la religia kredo de l' Templo
la vor-
ton «Progreso » kaj ĉiuj institucioj ripetos laŭ malF. «„amaj formoj tiun vorton kaj ĉe ĥninstruado la
E. Nacia Edukado diros al la instruato: A/ci, destib mita per komiuna interkonsento uiuadi inter ni, mi diris la fundamenta ju bazojn pri tia interkonsento,
- ja principojn al kiuj hodiaŭ kredas cia Nacio; sed
L -atentu. he la unua el tiuj principoj estas Progreso;
aj _{ ]
-ajentu he cia homa kaj civita misio estas Pf*%"fgf: kie ci povas, la inenson kaj la koron de ciaj Jratoj:
c.ivu, esploru, komparu;
kaj se ci eltrovos vere P'
disbinigar — ~ e al tiu kiun ui kredas posedi, ĝin sos la benon de cia Patruĵo.
instrua i kaj
edi
L
~ LuI
—
Ii1Ĥ—
nacieco entenantan resuman tabelon Dri la gresoj de la Homaro, la .Paŝmjlan HfSEOI'iou Prg. popolan klarigon pri la PTIRCIPOJ regantaj la Ic'-l donadon de la lando — kaj elelnentan instruadĝl; pri kio ne estas malkonsento. Ĉiu civitano deya, ellerni en ili egalecon kaj amon. ; Transdoninte tiun programon, la libereco |
prenas
siajn
sed ankaŭ
rajtojn.
Ne sole la liamflia MStruado
ĉia alia estas sankta,
Ĉiu
homo
havas
senliman rajton komuniki al la aliaj siajn ideojn: ĉiu homo rajtas ilin aŭskulti. La Sacio devas Ptotekti, kuraĝigi liberan de ĉia formo, kaj malfermi esprimadon ĉe ĉian vojon por la kePenso, la sOCia programo povu disvolviĝi kaj sin madifi al bono,
X.
7
Asocio - Progreso. i
|
Dio vin faris sociemaj kaj Progresemaj, Vi do: — tiom kiom permesas; la aktiveĉa sfero kien la cirkonstancoj vin lokis malhelĝu en via asocia kaj progresa agado, .en ĝ VID: Zelfu kaj vin an stataŭu, kiam ! devas vin asocii kaj ĝrogresi
—
T10
---
pri la -eZikco, La LA „edukiteco deva:.s vin. instrui psociiĝo devas al vi doni fortojn per kiuj vi povas
G
f
„fektivigi la 'elekton_ La progreso estas la fizo kiun
yi devas
videble
bo
elektante,
celi
kaj samtempe
estas, kiam
pruvo
vi ne trom-
p\em}mita.
ĝi estas
piĝiŝ pri la _elekto.
Kie nur
unu
ke
el ĉi-tiuj kondiĉoj
«stas perfidita aŭ forlasita, tie ekzistas nek homo - nek civitano, aŭ tamen li ekzistas neperfekta at - malkelpita en sia disvolviĝo. Vi do devas _batali por ĉiaj, sed precipe por la asociiĝa
rajto,
sen
kiu
la Libereco
kaj la Edu-
kiteco fariĝas neutilaj. asociiĝa rajto estas sankta, kiel sankta estas la religio, asociiĝo de la animoj. Vi ĉiuj estas idoj La
E F
de Dio, do vi estas fratoj; kaj kiu povas senkrime limigi asociiĝon, Zomwwnton inter fratoj? Tiu vorto komumio, kiun mi parolis intence, “estis dirita al vi de la Kristanismo, kiun la homoj,
pratempe, deklaris nemovebla religio, kvamkam ĝi.
E
'nur
estas
ŝtupo
sur
la ŝtuparo
de la religiaj ma-
£.
tifstadoj de la homaro, kaj ĝi estas sankta vorto.
£.
Ĝi diris al la homoj de egaltĴloj antaŭ Di9;
la sevoutulon
en
sola
ke ili estos kaj
ununura
unuigis la mastroti kaj:”
penso. pri savo;, pri :ESpero: ".
“kaj pri amo al Ĉielo.
;
K.—
familio
r
Estis grandega progreso sur la antaŭaj
v Mam popolo kaj filozofoj ktedis.ke
.II-;"—II"Ĥ_'giv.i't.a.noj kaj de la sklavoj. estas el-
te
—
j al Kristanismo
turo.
t230—
suĥĉis
tiu | MIStO,
La
bo
animoj; kaj al la homaro' aparte:ĵas {a VAstigo disvolvigo de la vero kaŝita e{1 tiur simbolo,
la;
.
unto estas stmbolo pri egaleco kaj frateco de L 7
mema
L
La Eklezio nek povis fari, nek tion faris, ". kaj necerta
en
la komenco, kun]igita al Ri ĉuloj kaj pli poste al temporala povo kaj cnso:-bfnm,
ankaŭ por sia utilo, tendencon
al aristokratio kiu
ne estis en la spirito de la fondinto, $i tiel per. dis la vojon ke ĝi malaltigis, revenante, la valoron de.la komunio, ĝin limigante por la laikoj al unu.
Vo
igo —
per
sola
pano
kaj
gardante
amuigon laŭ la du specoj. De tiam, krio de tiuj kiuj sentis
por la pastroj la rajton de
senlimigita komunio, sen distin go inter ekleziuloj kaj laikoj, por la tuta homa familio, estis: Zomu.
120H per la du specoj al poĝolos la kalikon a! Popolo! En la
XVa
jarcento,
tiu
krio
estis
krio
de
;
el Boemioĉefo , de tiu ribeliĝo
pereis
inter
Ekbraligitaj de la Inkvizicio, Hodiatt la plej-
Bulfo el- vi jenoras la historion
pri tiuj bataladoj
a zo :kmda-s,ba-ta-la.doj de fanatikuloj
pro simple
| demandaj.: Ŝed kiam la Historio popula-
acia Edukado estos instruinta vii keoj
9 E%
“
“E
ribe- ':-Ĵ p
"t_'l:'_a-gta popolamaso, preludo al Religia Reformacio 7:. Sinktigita per martireco. Sankta homo, JĴohano
H
;
3
?EBIĴB'ĴĜ'-:dcma.ndo- eltrenas r.ilatl-an_.ll_ :
u Silar vivan,: vi komp_reuOs la JU- 3
;
stan
valoron
morigus
lujn
balaladoj doj kaj de tiuj ) hatala honcie leiviajnvi s bonfar, Martirojn kvazaŭ
m.s;.
Lilli M! art Ni ŝuldas i iroj kaj al iliaj Atantojn. antatuloj hodiaŭ loj sese hodiai ni sci A3 | ke ne estasaŝ pri vil egi egi ; a kasl intei DI.') kaj la _homo_ ]. ke la plej bonaj h;mo j ĵn?) virto kaj pro sSCio, prl Diaj kaj homaj aferoj p,ol va—ŝ kaj
devas
niu
pacigi
al Bono, sed tamen
kaj
uin
direku
sur
lajvojoj:\l
.'
sen potenca monopolo aŭ klasa
supereco; kaj ke la komunia iajro estas egala por ĉiuj.
Kio
estas
sankta
en
.
la Cie\u, lio estas sankta
sur la tero. Kaj la Komunio de la homoj kun Dio, kunportas kun si la Asociiĝon de la homoj en la La
vivo surtera.
religia
A u;
Asocilto de la aniĥmj tia-
skas asociiĝan rajton ĉe kapabloj rantaj reatecon de l fenso.
l
kaj ĉe agoj (a-
Estu do la asociiĝo, devo kaj raĵlo per vi, vin
Iuj, por diros ke
vi estas kaj ĉiu aparta
limigi tiun rajton inter la civitanoj, la Asocio estas la Ŝtato, la Nacio: ke
vi ĉiuj devas esti fiaj membroj: do ke asocio inter vi, estas ĉu kontraŭ la Stato,
; ĉu superfua. laaso» Sed la Ŝtato, la Nacio reprezentas nur
— ,
i ciiĝon de l' civitanoj, rilale tiuj aferoj, tiuj ten-d-e-“'_ coj kiuj estas komunaj al ĉiaj homoj. f'irtĵmntaj_ Mi parton/ de
kiuj
ne
la Ĝtato.
ampleksas
Ekzistas
tendeanj
-k.a]-_ 0010] =
ĉiujn civitanojiis 5“_1 5015 KIw.
“nombron da ili; Kaj same kiel tend?“colkal ŝel'i' -komuna al. ĉiuj uaskas '
Nacion, tiel' same t""“ .'g-!-k' l3 ~i
N
g
g
-
— 122 —
coj kaj celo kon.\una al menltaj clvitanoj devas , \\ |L
ski aparfan
asocion.
Cetere,
asociiĝa | £
La
fondita.
5tato
dum
Supozu
tio estza
f“"d?llneuta
la asociiĝo
da principoj,
noj konsentas
.;l -
kaj
rajto—
Progreso.
niĝon
—
bazo
'
ĉ?tas SArAntio qi ; u
r'ePrc_zc.lltas taŭ stumon,
pri
ian
'
kt_lrj la tutc.c() df_f V U. Civita. : la periodo en kin la Ŝtat : O esta, Mi
.ke nova kaj kaj prava disvolviĝo de la verojv_eral Principo, nov, | vivigantaj la Ŝq,
[|
I
ton sin prezentas al kelkaj civitanoj,
!
sen asociiĝo
tion diskonigi ?
Ŝupozu
kiel povos i; N
ke sekve de ' S sciencaj eltrovoj, aŭ novaj konm nikiloj malfbrmitaj 3 inter popoloj kaj popo loj, aŭ alia kaŭzo, nianife.-
stiĝas inter certa
al. la
Ŝtato,
nombro
nova
profito;
da
homoj
kiel
apeu'tennntaj"
POVos'
ttuj, kiujunuaj ĝin komprenis, akiri al ĝi lokon inter la a : profitoj de longe ekzi
stantaj, se ne fratigante siajn
rimedojn, siajn fortojn? La
inerteco,
Asociiĝo estas la metodo de la estonto. L
mr fato restus Jlĝa grado atingita,
1
Senmova,
Aŝo6io
H
katenita a! civi- 4i | |
estu Progvesema al Ontraŭli aj Vetoj, akiritaj por ĉiamdifinita celo, ne: de la univer- 4 ĝ kqnsentade la Homaro
IE
la staro ĉe la 'Ĵ 3
kaj de la Nacio,
Aso-3 4
8
| ..:“;-.'*-—-f
—
'
123 —
ao
cio kiu fon.dlguĵ“i POr faciligi rabadon de aliula propraĵo, asocio ku% tlevigus
£
siajn membrojn al poligamio, asoclo kiu dekiarus devo la disigon de la Nacio ĵluhplfr;llkus starigon de l' Despotismo estus ~ Ie -"Iikam ko.nuau ĉma, sr Ama ga. La _P.Ĵacw lcli_]tdh diri al Slaj membroj:x imi ne POVAS tulevi be oni diskonigu intey ni dokmWinojn _-,ŭro_}?umu!aju tion , el kio bonsista s la lomia
- uaturo, la Moralo, ĉe vi traus
la Pa trujo.
Eliru
|
L :r,;ŝ ' “3' x :"' ~ : :.f ~
kaj Jond
u niaj {'z'::zcy: as oĉi0n hiun al vi SN pestas
viaj tendencoj. Asocio estu armilon,
N
pfacama,
Ĝi puvas nur havi kiel
la parol-apostolecon : devas
sin proponi :
persuadon no devigon. Asocio estu publika, La sekrelaj asoc ioj, latileĝa
militarmilo
tie
kie
estas
nek
Patrujo, nek
Li-
bereco, estas kontraŭleĝaj kaj ilin povas disigi laNacio, tie kie la Libeteco estas pravigira rajto, tie' “kie la Patrujo protektas disvolviĝon kaj netuŝeble-
ĉon de la penso. Por malfermi vojon al Progresu,
la Asocio
de ĉiuj. Ŝ Kaj
devas
submetiĝi
fine la Asocio
al ekzameno
kaj
juĝo
' e respektu ĉe aliuloj -la. sa$'
-tjn elfuantajn el necesegaj kondiĉoj de la homa " . “ Maturo.
Asocio
profananta,
kiel. la: mŝŝiffm?l_' '
“korporacioj, prilaboran liberecon, aŭ celanta.rekte: -
limigi konsciencan liberecon, povas. ĝit laŭlleĝe::
ME Nado. s
n
E-] Ekster ĉistiuj limoj la:a: . ~
o
PMA
,
L.
:
e
l-
to
sT
J
civitanoj
estas
ŝankta,
STESO vivanta en ĝi limigi, Derĥidus la
antaŭe ĝin admo n;
Ĉi
»
Doste doja, ĝin Tenv ersj, Kaj estas ĉi-t; uj, ho Miaj sur kiuj sin apogas Ĥuadas viajn r ajtojn, Senf ne_:j mandoj kiuj POvas ekstari
Ĉ
aa
" la
fonton
de ĉi
»opolon,
Vin,
anta
f
fonton de devo,
homoj:
u civila
—
la
/eŝo, kaj -
kondutou de la nin, la tutece n
j la Nacion, kiel solan interpretiston de la leĝo kaj fonton de l DovVo ĉia politika
Veso; nedefinita 8t€so, daŭra de Epo Proki TOgreso en ĉia ' anifestacio de l'penso, de teligi o a| industrio, ispartigo de li riĉeco al , '
~
1 ek
1ontri5
125
—
al vi kiaj
a Parujo,
a)
la
estas viaj devoj
al la
vi
mem
Familio,
al
konsistigasdevojn el kondiĉoj di}—191113_“'{301“15 tiujn jn oni devas itejon kaj kiu kre n ma ko mo kS_]“ j por ĉiu ko -ondiĉoj Ne profanebla : socieco, kapableeo, pya , co le eb uk „d co, ere „vol — pib ecoj, sen tiuj karakterizaj el Kaj osec gee deduktis nek civitano, mi mo ho nek kons lzista la ĝeneralajn
diĉojn
rajtojn kaj devojn, viajn kiujn vi e la Registaro,
devas
peti
al la
Atentu ke tiujni principojn. forgesu i vi. Neniam enkorpigu. en lin | profanataj. i neniam estu pliboniĝos. vi tiberaj kaj vi cstus Vj estos 1 entreprenis por ro kiun m
Patrujo-
ne elstarus-el~” S€ terura kontraŭdiro nune, kontrato — a, it um en pl do kiel e la Socio, ordigita internaĵoj d ekzercigadi tiujn devojn, tiujn i um la ebleco plen o de la vimidoj. rajtojn, la neegalec ekzercigadi- raji l po , jn vo de : Por plenumi svolviĝo; certeco. di a kt le te iu necesas tempo, hodiaŭ" zika vivo. el vi ne havas aj eg lt mu a n Ŝ n, Nu yivo estas. daŭr ia Il . jn to emen n vivek progresajn el la materialaj j. estas E i ir nk ko r so batalo po do pii progre 1,a labo
eman ili ne estas d — pri vive, da. M fun dikala, pre Ekzistas do ra
“k ? '_ A3
—
w .
12ĥL
Ja socio kiel kodiaŭ estas Ordipir, boro cstus senĝiutila se mi NE difinus “ ton kaj ne montrus : al vi : la VoĴon tla rqia I::. Por r.:.haf\'ir.
rekti.
La ekonomia demando Cstu do ta lasta parto de miaj laboro,
ZIn
lao
M'
g Moj “
XI.
Ekonomia
de_um.ndo. r
3
Multaj,
tre, Multaj
.Zl,
el
vi, estas Mialrio almenaŭ tri kvaronoj da ĥomoj aparte fabori sta, terkultura aŭ
industria klaso, stas ĉiutaga batalo la VIVO e. por konkiri HNECES AJN rimedojn POr la ekzistado. Per siaj brakoj ili laboras dek, dekdu, kelkefoje de kkvar horojn Ĉiut age kaj kom. ili ricevas apenaŭ
ĉesa, Monotona,
la hecesaĵon
por
peniga laboro,
la fizika
. Jastrui al i de vivo, von pri Progreso, pa ro li ; lntelekta kaj al ili pri VIVO, pri politikaj rajtoj, pri ; -edukit Ufa socia ordo, vera ironitŝ. k ; nek rimedojn po r progres!. clgttaj, —Ŝenfortaj, Pt eskatf malsaĝigitaj de ŝpezi “ Mekanikaj agoj, ili tie ViVŜ ellei2
». SENPOVaN
, oite Maljustan ma lamon konhoma klaso, kiu ili n dungas; ili serĉ as for-
145
— ?
toloroj - 1aŭgas ' :ama
-
—
or- o ezo de lm kajortaprij netrceinrt ŝiĝas ku j, js ka "f Pl ĉambro NomMi kuŝejoj de
ekzercigado
' fizikaj
kondiĉo kaj bezonas ĝin Uw]ĝc,ms ja malbonega tiaj vi havas kapa-. ganglo — s homoj, kaj kiel sole
fzikajn
sed
ankaŭ
disvolvi; kiujn vi devas ercadi ekz yi devas
intelektajn
kaj
vi estu civitanoj, por ĉies bono,
cerukitecan gradoŭ, postulas certan ed li kaj da tempos labori malp va de ran kvanton vi ke are
Estas do kl
ne
faras
hodiaŭ.
, proke fratoj de Li ci re j ka o Di Ĉiuj filoj de da famio de sola gran ad rm fo al j ta galecoj nani estas voki povaS ekzisti male o li mi fa iu -t ĉi to. En diversaj kapabloj, de
enspezi pli „l
vi
klinoj, de skitaj de diversaj in sama principo, ĝin estru remo, sed
('. bomo, plej eblano es ĉi v po , ni do a i =. biu ajn estas pret ĝi sian kompensi i pr u vt ce ri , ro bo kuanton da la siaŭeb, , pli aŭ malpli, vi ok sv di u bl _ por ke li kapa ntroj, lerni: s a von laŭ ĉiuj piaj elmo v e d uj ealo kaj ni ĉi | Ĉi-tiu estas la id i de jarceŭ! pl m a i ; ĉ ĝi al ĝi, al' kiamaniere alproksimi cio kiu
diversa labo
Ŝanĝo,
ĉiu
TEV glu
apEsf nĉ altig u ki , Ŝo pa u alproksimiĝas per un
al jarcento,
ĉiu
' tu
;
d ..
—
grado ĉaj
la materialan
klaso].
pliboniĝon
profanas L
129-
la
-
Dian e
de
Planon
ke
.
»
av Dlej ] |e
;J_!.
milito de sektoj kontraŭ sektoj Sĉt'ĉ-;_mdukt' ag“\ ANi~: . esias MENSOGO M superregadon ; - estas kaj - maleA lnaueĝjn x a aze b Pa Sed ĝis bioma grado ni i POVAs hog; o Tia, aj t : aŭ
celon? kaj Kelkaj medon en ŝparkasojn alparolis
Zĉef, per kiaj vojoj ni Ĝin po, Ating; ' el viaj plej limemaj AMiko: Ĉ Alino, la moraleco de la laboristo, aŭ similajn aliajn institudojn a"lte
la laboristojn:
a/periy
:
tien-ti w_(;?
as
ti tŝo
von, sparu, detenu aŭ alio. emancipu
vin de ĉiu ekceso Brĉ tr ĝ_"f" Ĝo vin de miuzero Perca Ĉ“?'f:e;:m
Kaj
kOIlSI]D._] ĉar ili celas |a morali:
estas bonegaj
gon
de la laboristo, sen
Sed
ili nek solvas
kio
ne utilas ĉiuj refŭrmuj.
la primizeran demandon
mi vin parolas, nek
Pri kiu
iel atentas la sortan devon, a
malmultegaj el vi povas, malrapide amasigante, parte rezervi por siaj maljunaj jaroj, sed la ekonomia
. demando devas disvolviĝo, por estas agema kaj progreso de la materialaj bonoj
zorgi por la ĵunulaj jaroj, por ebla disvastiĝo de la vivo kiam potenca kaj povas efike utili Patrujo kaj de la Homaro, estas demando kiel kreskigi
la ĝi al Pi la
tiĉecon, la produktadon; kaj tiuj konsiloj ĝin el he ekmontras, Cetere la Socio, vivanta el IabBŜP demandanta,
ĝan
ĉiufoje kiam
ĝi
estas
minacala
tributon al filoj de la popolo, havas sank
oju alili,
—
-
-
12
multe
zorgantaj
mal im—emaĵol' itranta el lev no\,ŝf] a enc pot pri r.\nlo\.krio ĉia pri aj eMm tim momidistoj “10
11\3\;111:':'1-_;—'_{1, sed
ne
solo kal \istoĴ\bo Poŝ pe skolo ,
eko ::nomita de la ah ;tElĴ e.la_ industri—ĥberecaif; jn ciu nta patali P!'Ogygĵ;) kaj 1'%- utile n pri 3
kaj
ne
la
atentinta
neceso
la homa nedisigeblaj de OUf'f:.Ŝ'U— l ankaŭ t!—'S 1.'i nula ĵ-r. P a:rtropo povasla eĉĵiz'en ĉiu kiel ke as, kajliasub . len sian is pam ten sub ĵuS : mi aktiveco
per propra. i .IĴ1Ĉ\:'\ rig sta konnal kondiĉoj en la prilabora ĝo ŝan ĉia ke sendependecont
toj kaj konsoloj
cion. Libereco komEerco
inter
la
klasoj
pri enlan
internacia,
tarifoj,
progresiga
speciale
pri
estigantaj malaltigo
krudaj
la 5ode
la
materioj,.
j industriaj nitaj al granda do le ra ne ge kuraĝigoj munikiloj, al ligo de la ko ob lt mu al j, no Estas . entrepre produktadon : jen
limimpostaĵ
aj la la Socio:. maŝinoj aktivigant stoj, povas fari ii om on ek la laŭ tio, kion laŭ jugo-ilia, rveno de ĝi, estas,
ja ajn transa inte fonto de malbono.
—
:
1f'mi'zŝ la pusvundo de s, tu es re ve e tio — ti, “ kaj Dio ne permes estus nesanigebla; kiel "TE ĵeki, konvinkita, m ia vu po mi fratoj, ke “531__ spondon
al viaj
35? suferoj kaj. al viaj
]
— 130 —
E. =
——
respondon malesperan, ateistan, . . rezervis pli . bonan estontecon ol
Malmoraj tiun ent alaAn,
a
ŝo
'
i
P' : “ li l LNat; la rimedoj de.3 la ekonomiistoj. Man ). Tiuj rimedoj ja celas nur kreskigi lati leble L a z ĝ ri a tempo la produktadon de la rie. i opo PO Cor j T Ĉ_Pŭr ntr ĥla la Dum egaligi ĝian dispartigon. } kaj klopodegas lin igilgar: “-dadas nur la homon
morala, ne prenante sur
pliboniĝi,
por ke li povt
sin
la
zorgon
la komunan
kfesldp]—l LI |
I'iĉilĵbu.g:'
interesiĝas por fekundigi la fOntm; d:
ekonomiistoj la produktado
ne okupiĝante
pri la Zomo.
al ni proksimaj,
dokumentoj
Suh.lĝ: i
ekskluziva libereca regado, kiun ili predikas kal kiu, pli aŭ malpli, reguligis la ekonomian Mondon.
dum
tempoj
neeblaj montras al ni pliiĝon
estas sama
:;
de la produktiga ak-
, ne de tiveco kaj de la kapitaloj niversale disvastigita; la mizero
klasoj
plej ne-
la prospereco
u-
laboristaj
%
kiel antaŭe. La konkura libereco;
!!|
por tiu kiu nenion posedas,
por
de
tiu
la
kiu
me po- '
vante ŝpari sur la taga laborenspezo, nenion litvas por komenci konkuron, estas mensogo, kie'_l.'}
Ĥ
'mensogo estas la politika libereco por tiu kiu pro manko kaj da da tempedukiteco, da instruiteco, da rimedoj
j
o ne povas pri ĝi ekzercadi siajn raj- -
i .,—ĵŝ'eĵti:! La
kreskiĝo
de
l'komercaj
faciligoj,
la pro
gtesoj de komunikiloj emancipus, iom post. 1001y «ela. laboron .el tiraneco de l'Zomeerco mezk lasa inter
iduktado kaj la konsumantoj: sed ne taiigas._
.—13'[_
, ne )ipor ĝin emancipi el tiraneco de l'kapitalo . Kaj pro veras la laborilojn al tiu kiu ilin ne havas da pli ĝu, riĉeco la manko da justa dispartigo de nombra esa progr sta partigo de la produktaĵoj, da
plialtigo de la konsumantoj, la kapitalo mem vojiĝas de sia vera ekonomia viĝas en manoj de malmultaj
E1
de-
celo, parte senmoanstataŭ tute cirku-
objekladi ĉirkaŭen, direktiĝas a! produktado pri
oj, anstataŭ toj superfluaj, luksaj, pri fiktivaj bezon nepre necesaj koncentriĝi sur produktado de objektoj n kaj ofte eraj danĝ en por la vivo, aŭ aventuriĝas
ma!moralajn spekulaciojn. la puHodiaŭ la ŝepitalo — kaj ĉi-tio estas la estas — svundo de la nuna ekonomia Socio omie ŭ ekon despoto de l'laboro, Ei tri klasoj hodia estas hato oj, formantaj la Socion — kapitalist laboro, grundon, vantoj la rimedojn aŭ ilojn de l' — entreprefaktoriojn, monon, krudajn materiojn reprezentas kiuj nistoj, labormastroj, komercistoj, istoj — kaj labor aŭ devus reprezenti la intelekton v unua sole ela — reprezentantaj la manlaboron por iniciati, prostas mastro de l'kampo, mastro definita celo la labokrasti, akceladi, direktadi al ' en la profitoj de ron. Kaj la parto de la unuaj duktado estas komVlaboro, en la takso de lpro faboriloj nur varias inpare fiksita; la tuado de la limoj, kaj la tempo, alter konitaj kaj malvastaj menaŭ
ĝis la yrado,
apartenas
al ili,
ne. al
arbi-
—132-__ “ .'—';i
| La parto de | treco de absoluta bezono. Maj. elekto, de stas necerta, dependas de ilia int tiveco, sed precipe
Cirkonstancoj,
de
3j
1
vorte ĉar la ranta emas,
F
Ĵ
L
9
=
p
pugj
l
~~
W
n =
L
=
j
=o o =
e
2.
=
m] p]
~
S. =
m
d malplia disvolviĝo de l'konkuro kaj , de ll'ka'— zoj oka j bla aŭ malalluo, pro ne antaŭvide
inter laborista loĝantaro kaj apitalo. Nuŝ unua emas al pliiĝo, piiĝo ĝenerale Supe-- ". eĉ malmulte la pliiĝon de la dua, la salajro, kie aliaj kaŭzoj ne intermetiĝas, maialti'ĝi, ..
kaj la tempo ne estas en laboristaj manoj. La fĝ;"—;*;' nancaj aŭ politikaj krizoj, la subita novmaŝin-. “ŝ aplikado al diversaj branĉoj de la industria aktive-. -3. co, la neregula produktado kaj ĝia ofta, troa amas —JJr :
k.
- siĝo en unika direkto nedisigebla de ia netrafj: : 4 konkuro, la malegala partigo de la popola laboristaro: " £ Priiaj partoj kaj pri iaj aktivecaj branĉoj, kaj dek - -] 'fl: „aliaj
kafizoj
interrompantaj
la laboron,
ne
laboristo liberan elekton de siaj kondiĉoj.
lasas al-! 4
Ĉe unti- ĝ
-.ĝanko: estas por li absoluta mizero, ĉe la alia ak- . ŝepto '.!ie Ĉia interkonsento al li proponota. _*
Jislaj aferkondiĉoj entenas, mi ripetas, la ĝer'' :
1.“-medo
d'ef:._?P_l]svund_o.. kiun ni bezonas kuraci. La k Proponitaj de la eĥonomiistaj estas pro tio -
z
la kondiĉo tamen estas progreso en so;, apartenas; historia progre de la klaso al kiu yi eVi aliajn ma ifacilaĵojn. kontinua, jam superinta s senefikaj.
Kaj
stis sklacoj,
vi
estis
seruutuloj,
hodiaŭ
vi
sklaveco, el servutoj dungitoj. Ni emancipiĝis el juĝo, por iĝi likial vi ne emancipiĝos el salajra la tuta produktada beraj produktistoj, mastroj de
o valoro elironta el vi, kial per via agad
ĵ
esta
4
.
7 k
Mi .
kaj la a-
'
devojn al siaj gado de la Socio havanta sanktajn plej granda, la membroj ne plenumiĝos pace la elpensi, tiu kiu plej bela revolucio kiun oni povas a familio, la donante kiel ekonomian bazon al hom
rfruktojn, laboron, kiel bazon al propraĵo la labo inter la n pezo kolektus sub solan leĝon la egal ingo, produktado kaj la bonsumado, sen klasa dist sur a sen tirana superregado de labora elemento o? alia, ĉiujn filojn de l' sama patrino, la Patruj
:3 =
k . o '
$ 3. La
sento
pri
socia devo al la laboristoj, pri
kiu mi aludis ĝis nun, kreskadis, ĉefe dank'al res- L
publika predikado, en la animoj kaj certigis la popolan estontecon de la Revolucioj, kiam s_tatiĝi"ŝ.-*:_ dum la lastaj tridek jaroj, precipe en Francio, k-'ĝl'—,' NEE
kaj skoloj de homoj ĝenerale bonaj kaj amikaj de: )' popolo, sed trenitaj de troa sistema amo
kaj in=-
dividuaj vantaĵoj, kiuj proponis, sub' la nomo: SO cialismo, doktrinojn ekskluzivajn, eksterverajn, ofte
— 134 —
q
kontraŭajn al riĉeco jam konkirita de soj, kaj ekonomie neeblajn, kaj times:a aliaj l burĝoj, kaj ŝlŝante amason de l' malgrandaj malfidon inter klaso kaj klaso de civita Z.ve Aita taŭenigis
la
kampon.
En
demandon,
Francio,
kaj de tiu timego
estis
dudividis
unua
plej
facila
ŝtata revolucio.
Nun mi ne povas kun
la
efekto de
r?spub]ikan. tiu
tri lrmfo
malfldn. de
'
vi ekzameni UNU noge
; Ŝa'n_. unu tiujn divers;xjn_sistemojn, kiuj NOmiĝis stimonismo, Fonrierismo, Kontunisino, aŭ PEr ajn ali;
nomo. Ili estas fonditaj preskaŭ ĉiuj sur £4£o; bondjen si mem kaj akceptitaj de ĉiuj apartenantoj al Po. „gresa kredo kiuj ilin difektis aŭ ilin forviŝis pioponante aplikajn yimedojn, falsajn aŭ tiranajn, kaj necesas ke mi mallonge menciu al vi en kio lli
pekis, ĉar la promesoj montritaj
al popolo per tiuj
sistemoj estas tiel belegaj ke facile ili povuis vin allogi kaj vi riskus, akceptante ilin, prokrasti emin-
cipan estonton, nepran
kaj nemalproksiman. Vere
—
135
—
kterizajn ecojn nun mi montris a! vi, kaj la kara s ke ili ĉiuj nedisigeblajn el homa naturo, vi trovo eron per profanas la Leĝon de l' Progreso, la mani aŭ alian kiu ĝi plenumiĝas en la Homaro, kaj ian n, homo el kapablojn konsistigantajn la La Progreso plenumiĝas per Leĝo, kiun negrado, nia homa potenco povas rompi, grado post
' |
j per disvolviĝo, per ĉiama modifo de la elemento
ofte, ĉe elmontrantaj vivan aktivecon. La homoj iaj ande o iaj epokoj, ĉe iaj landoj, kaj sub influ j, kondiĉoj taŭjuĝoj kaj iaj eraraj, nomis elemento de
ŝ, 1 T A 4 '
socia
vivo,
aferojn
ne
enradikitajn en la naturo,
jiĝinta sed sole en la konvenciaj kutimoj de devo r la limo Socio, kaj kiuj, post tiu epoko aŭ ekste s eltrovi de tiuj landoj, malaperos. Sed vi pova sigeblaj el tiujn kiuj vere estas la elementoj nedi mi vin dike homa naturo, demandante, kiel alilo nte en la ris, viajn animajn instinktojn kaj kontrola instinktoj viaj tradicio ĉiutempa, ĉiulanda, ĉu tiuj Kaj tiuj, estis ĉiam la instinktoj de la homaro, da voĉo gran la kiujn voĉo ennaskita en vi (estas konde la homaro) al vi montras kiel elementojn
ĉiamsistigantajn la vivon, devas modifiĝi, disvolviĝi de epoko
al epoko, sed neniam povos esti nuligitaj:
Inter ĉi-tiuj elementoj de la homa vivo, krom
ekla Religio, la Libereco, la Asociiĝo kaj aliaj do. montritaj en ĉi-tiu verko, estas aukaŭ la Pose la: en. estas La principo, la deveno de la Posedo,
—
homa
136
naturo kaj reprezentas
—
?
la MECeBecgn
,
teriata vivo de la individuo, kiu devas Ainl pTi m Same kiel de religio, scienco, libereco iz?s;:r\,i_ estas
vokita
por
transformi,
Piibon{gi,
estri lwz
ralan kaj intelektau mondon, tiel SaMe i vokita por transformi, plibonigi, estri PEr mate,. laboro la fisikan mondon. Kaj la POsedo ĉsta;aia
stgno, la plenuma reprezentiĝo de tiu Misio, de Ia laborkvanto per kiu la individuo transformis, disĵ volvis, kreskigis la produktigajn taturajn fortajn, La posedo estas do eterna en sia Principo kaj vi ĝin trovos ekzistinta kaj protektita tra l; tuta homara ekzistado. Sed la manlieroj per kiuj la posedo sin regas, estas ŝanĝemaj, destinataj sub. stari, kiel ĉiuj aliaj manifestacioj de la homa'vivo-,
a! progresa
leĝo.
Tiuj, kiuj trovante la Posedon
starigita iamaniere, deklaras tian manieron neprofanebla, kaj batalas tiujn, kiuj intencas ĝin transformi, neas la Progreson: sufiĉas malfermi du volu:
Mojn pri du divers-epoka historio ŝanĝon en la starigo de la posedo. vante, 'en ia epoko,
ĝin
ras ke bezonas
nuligi,
ĝin
malbone forviŝi
por tie trovi Kaj kiuj trostarigita, dekla-
de
la socio, tiuj
neas elementon de la homa naturo, kaj se iam ili .. povus sukcesi, prokrastus la Progreson, kriplarite lĴĉ_li_ Vivon; pol ir
la posedo
neeviteble reaperus
post mal-
Multe da tempo, kaj verŝajne sub sama “kiunĝi ĥavis en la tempo de ĝia nuligo.
formo
r-——
?" ,
—
I37
—
r
malbone starigita, ĉar La posedo estas hodiaŭ l% tigo ĝenerale kuŝas en la deveno de la nuna par ni al per kiu, dum tempoj konkiro,en la perforto kaj iaj klasoj inva.\danmalproksimaj, iaj popoloj artojn kaj fruktojn de taj proprigis al si grundp La posedo estas mallaboro ne plenumita de ili. bazoj koncerne la bone starigita, ĉar la pripartigaj la posedanto kaj fruktojn de laboro plenumita de a egaleco proĵust de la laboristo ne fondiĝas sur edo estas malbone porcia al laboro mem. La pos as, politikajn starigita, ĉar liverante al tiu kiu ĝin hav kas al laboristo kaj leĝgdonajn rajtojn kiuj man
tingebla emas iĝi monopolo de malmultaj kaj nea de la plimulto. La posedo estas malbone starigita; ĉar mal . kiu oj ost imp bone starigita estas la sistemo de la , nto emas konservi riĉecan privilegion al poseda premante
la malriĉajn
klasojn
kaj
forprenante
de
i ili ĉian ŝparan eblecon. Sed, se anstataŭ korekt -malbonaĵojn kaj malrapide modifi la posedan starigon, vi volus ĝin nuligi, vi eligus fonton riĉecan, konkuran, aktivan kaj vi similus sovaĝulon kiu por kolekti fruktojn tranĉis la arbon. Ne bezonas nuligi la posedon ĉar ĝi hodiaŭ apartenas al malmultaj, bezonas malfermi vojon por ke multaj povu ĝin akiri. Bezonas ĝin revenigi al ĝrfmcipo ĝin legitimiganta, tiamaniere ke nur la laboro povu ĝin produkti.
| A
— 138 — Bezonas pri kompenso
adresi inter
I — a
la Socion la
a)
posedanto
li egalaj aŭ
kap;t;ĵ'
'azŭj
la laboristo. lsta k. “Bezonas ŝanĝi la sistemon de la imPŭsto' ke ili ne kapta Ia_:nonsumon NECESAN. por a,
kaj lasu al popolano iom
post
iom
ekonomiajn
produktos
kapabloj
posedon,
Kaj por ke tio okazu,
kajn privilegiojn konceditajn
bezonas eligi la Doliw
al
Posedo,
kaj ti;i.
igi ĉiujn kunlaborantoj al leĝdonanta agado, Nu, ĉiuj ĉi-tiuj estas aferoj eblaj kaj Ĵustaj, Vin edukante, vin ordigante por insiste ilin Peti,
poste ilin postuli, vi povus
ilin ricevi;
kontraŭe, po_"
stulante nuligon de la posedo, vi postulas neebla. ĵon, vi farus maljustaĵon al tiu kiu ĝin akiris per sia laboro, kaj anstataŭ kreskigi vi malkreskigus. la produktadon.
$3. Nuligo de la individua posedo tamen estas fimedo proponata de multaj el la socialistaj sie stemoj pri kiuj mi parolas, precipe de la,komu-
: nismo. Aliaj plipostulas; kaj
:. koncepton, la tegadan
trovante
la religia'!ĵ
koncepton, la Patrujan kO“
„“Ceplon falsigKtaj de religiaj eraroj, de privilegiitoj, — |
: kaj de dinastia egoismo, petas nuligon de Ĉiu f€ „-digio, -de “ĉiu repistiro, de ĉiu nacieco. Estas W- —
ŝ aŭ barbafa:procedo. Kial, en nomo de mal — |
|
— 139— naskitaj
sanoj
ne ekprovus.
ili
aero
malbona
dc
ebla? de ĉiu gaso respir rimedon, la nuligon de la Mo hno en kiu volus, La idcon de tiu, por ion sec la on kaj forviŝi Hberece, tondi anarli nas
kiel
nur
refutu
mi
ke
fratecon,
batalas
verko
solidarecon,
tiun
ho-
devojn,
ProgresOn,
renegas
nacian
siaj rajtoj, ne bezo
tuta
mia
al vi;
revon kiu
kulpan man
kun
lasi la fudividuon
ni kaj
kion
ĉion
limiplano de tiuj, kiuj sin vi respektegas. Sed la la de n ndo petas nuligo gante al ekonomia dema o, sm ordigo de la komuni individua posedo kaj on, remon, n€as la fudividu tuŝas la kontraŭan ekst
vojon al progreso, kaj neas la Ziberecon, fermas la . ŝtonigas, laŭdirite, la - Socion munismo estas La ĝenerala formulo de la ko do,. jena: La posedo
de ĉiuj produktigaj
aĵoj: grun
u koncentrigita en. kapitaloj, moveblaj laboriloj, est arton al ĉiu, al la Ŝtato: la Ŝtato destinu laborp iuj, je absoluta ĉiu la Ŝtato fiksu kompenson, laŭ jn. egaleco, laŭ aliaj, ritate ĉies bezono tora, ne Se tio estus realigebla estus vivo kas homa.
Libereco,
individuo
la
indeco, konscienco de
malaperus en ordigo de produktigaj maŝinoj. la fizika vivo
povus
kontentiĝi:
telekta vivo estus forviŝitaj, kaj kuro,
la libera elekto
ciiĝo, la produktigaj
de
la morala
ili
kun
l' laboro,
la
kaj
la
libera
Tie in-
konaso-
stimuloj, la ĝojoj pri posedo;.
M9 ĉiuj kaŭzoj
instigantaj
niilio
en
estu_s,
tiu
O
al PIOSTESO,
sistemo,
[
Pa hOma
k\.-;.;,_aŭ
brutam
.
sufiĉas esti kondukata al abunda Paŝtaĵo Ki lu yi volus submetiĝi al tiela Programop " Uce]
Jen egaleco akirita, Ĉu s
egaleco
ili diras, Kia?
pri dispartigo
de
l' laborg;
F
di Stas neeblaĵo. LaborojaS estasas elel diversa Maturo, kalka lindaj ne laŭ daŭro aŭ laborkvanto Plenumm; dum horo, sed laŭ malfacilaĵoj, laŭ plia aŭ Maj. plia ŝato al tiu laboro, laŭ viviga elspezo bezo. nanta al ĝi, laŭ utilo per ĝi liverita a! Socio, Kiej kalkuli egalecon laŭ laborhoro pasita en Minejo
aŭ purigante difektitan marĉan
akvon
kun
horo
pasita en ŝpinejo? Nepovebleco pri tia kalkulo ĉstas tiela, ke ĝi sugestis al kelkaj fondintoj de si. stemoj la ideon ke ĉiu plenumu siavice jan laborkvanton en ĉia utila aktiveca branĉo. Absurda rimedo, neebliganta la bonecon de l'produktaĵoj sed
tamen
ne eliganta malegalecon inter malfortulo kaj
fortulo, inter kapablulo kaj sentaŭgulo, inter homo
limforiĉa
.
kaj
homo
nervema.
Laboro
facila
kaj
Ŝata al iu estas peza kaj malfacila al alia. Ĉu egaleco pri partigo de produktaĵoj? Estas heeblaĵo. Aŭ la egaleco estus absoluta kaj ĝi stari-
[, gus 'grandegan
maljustecon,
;. "la -diversaj bezonoj
ne
rezultantaj
distingante,
de
la
inter
organismo,
E Rek inter la fortoj kaj kapabloj akiritaj per deva
|. "Seŭto,
la fortojn “kaj
kapablojn
ricevitaj
sen
ia
~
—-
merito,
de
Aŭ
nalurĵ\.
la
147
laboristo
jn ĉĵtĵsgĵcĵ:,wkit:
—
tus relativa la egaleco es e j NE atentant ] bezonoj, ka kiel
havi
devas
de
fruktojn
noj de ĉiu tro decidus pri bezo - mĝĝ:;gc:-.e, kia arbi Stato? oj, d ŝĝ“u - lamiaj ĉu vi inklinas akce?ti frat m-„ddiwvif:ĝ;—a hicrarĥion
ĉefmastroj
de
mastrojn
de y spirito pEr
mastrojn
de
ia
de |' bezonoj?
!' kapableco,
posedajŭu
komu.ua
edukado,
cksk\uzwaĵ
ĥ\isado
per
|' korpo
la
€n
Cau tio
V laboro,
de
es.tas
ne
de
reno-
€ estus, laveco? Ĉu tiuj estroj ne vigo de pratempa sk tas kaj io kiun ili reprezen or a te it of pr aj de it tren j ga povo koncentrita en ilia delogitaj de l' grande n de la. dan Diktatoreco manoj, fondontoj la here antikvaj kastoj? o nek konkiras egalecon inNe; la komunism , nek pliigas la produktadon — ter la laborhomoj vo certigita, la nuna granda necesaĵo — Ĉar ĉe vi
tas en la plimulto, Koma naturo, tion oni renkon , uktada kreskigo, kontentigita kaj la instigo al prod mbroj tiel malgrandita
al ĉiuj sociaj me disvastigo ojn (1); ĝus, ke ĝi plu ne sufiĉus por skut la kapabl »
fx) Oni
kx.:l!_mlis kF 8, el "ca
mil
por too frankoj jare pli ol la meznombro ĥto
dekonon
illlliEllD
al
da
centimo,
produktndu
4
po
tr
l
laboristoj,
unu
produktado,
ceutumu
;
laboristo
produkiua
li kolektus je aia pro-
trldeklare
kiu '
NOVAS
o a NOMI
k tion
u
=
u
nek plibonigus la P'"Ddllktaĵc,.jn, . . Nek s gresigajn eŭpensojn, neniam ĉi €stos
necerta, nescia
opa
direktado
de
ja
; /
hoj
Pad
malbonoj penigantaj la popolidojn, la ko 0.- ti havas nur unu rimedon por ilin PTOteka; munmmD
matsato. Nu, ĉu oni ne povas fari tion
ONtran,
povas
certigi al si la
rajton
(;m ne
kaj
laboro,
ne
al
tamen
de
la ]aboristo
Tenversante
|
Al Vivo
cian ordon, ne malfruktigante la PrOduktadon O. barante la progreson, ne forstrekante la Iiberĝĝe dĉ la individuo kaj militema, tirana?
do
enĉenigant
On
e lin en-ordigy'
$ 4. Rimedoj
al viaj
kondiĉoj
ĝeneralaj organizaĵoj,
arbitraj,
ne
POvas
troviĝi en
plene arĥitektitaj de.
iu aŭ alia intelekto kontraŭanta Ja universalajn bazojn alprenitajn en civila vivado, kaj subite starigitaj per dekretoj. Ni ne estas sur la tero per frti la homaron, sed por ĝin daŭrigi, ni povas kaj devas modifi, ordigi ĝiajn konsistigajn elementojn, sed ne eligi ilin. La homaro ribelis kaj ĉiam tibelos tiajn planojn. Tempo de vi elspezota por j revoj, estus do perdita tempo, ,
.
Ĝi ne povas sidi en salajraj plialtigoj truditaj
€ -la- registara aŭtoritato, sen aliaj
taj
la kapitalojn: plialtigo
ŝanĝoj
P]ialt?'
de salajra elspezo,
HOME' de .-.l:"p'l'.od'ukĥgaj elspezoj, eltrenus plikariĝon
:l
—
144
—
o de konsum
malaltigon
kacajj
do
j ui-:taĵoj, boristoj, de la prod po01r Ja la n ŝon ta go vi ti o al er la | ia ajn af horan ma €h i iĝ nek povas trov al laboro, iabo Nek l j instigo . ka slaj o ig sankt . :
la €en
iloj por !a?ofo jn, talo kapi l' hfbwĵĝlŝnigodo.ma . de [ , ka-
aieto
: ' estas' unuiĝo kaj produkta al viaj kon diĉoj [ do j. Rime j mano ma sa ŝ ro bo la !anto]n ti baj de l ingos produk io nur dist
homo €ne, kiam 'ĉm bo i pl aŭ , fn laborkaj kansumantq to, — kiam la an um ns ko j ka ta o da Pers:n-— stos pmdukmn i inter tiu SErl iĝ rt pa aŭ at st te plial}'ruktoj, an talvendisto of
,MM?!Z? .}“{,?
de
de !' kapitalisto a)
rede !produktaĵo, tute tigas al 50 0/, la prezon zoj ma konstantaj mizeraj kaŭ stos al laboro — la ancionto estas em Via em laperos por vi. Via est iaŭ arbitro de
toj
kiuj
lo, hod pado el postuloj de la kapita tas fremda. la produktado al kiu ĝi res morala. RiVia estonteco estas wezfertala kaj gardu
vin ĉirkaŭen.
Kie
vi
trovas
kapitalon
kaj
lalaboro» unuigitaj en samaj manoj, — kie la borfruktoj estas almenaŭ, partigitaj inter la labocie. at Fe}n.to.ĵ, proporcie al ilia plinombro, propor lhĵj bonfaroj
agado
por opa
tie vi trovas mal-'
—
gon.i_ ĝngon da mizero kaj samtempe mOfaleican:piii
,estenas multajm no di ga En la en o, ton Kan E i a Zariga o ist tur kul ter j partoj kie la italon l" vano Pose
danto,
kaj
grundon
kap
!
;
.a.-.bol'On-
UunuIiYas.
;
-ist
—
sola
individuo
—
en
1.|.-|
—.
Nm-vegi
gl en Pi ) ; Trizi : an drio, Orienta Frizio, en Holstenio, . ĉn GEImana . ĉi ] N Paj h nato, en Belgio, cu insulo (Jll[“rnesej ĉ ati. .
la an, marbordo — estas evidenta grand 4 Migla Ŝ SUPereco kon, pare al tiu de aliaj Efu-opaj parto „ kie al laborj, sto mankas posedo de l' grundo,
Raso
de
terlaboristoj
notindaj
pri
sintenado
senkaŝe
mercas
de
kun
la
Amerikaj
Ĥinio
indeco,
lojala.
ristoj en la Kornvali'aj kutimojn
popolas
honesteco,
La
tiujn
lando;
sendependo
kutimojn
]'E
de la labo{
minejoj en Anglio, kiel la
kaj sin
marveturantoj,
dediĉas
al
kiuj
ko.
balcnĉasado,
inter kiuj ekzistas partoprenado al profitoj de la lutrepreno, oni etmontras per oĥcialaj dokumentoj, plibonaj
ol tiuj de
la
laboristoj
unike
submetitaj
al leĝo de definita salajro, La laboro asviiita, la partigo de la labo rfrubtoj, f e. de la vendada enspezo d- l' pfro duktaĵoj, - tuter la laboristoj proporcie al la. plenmmita laboro . haj ta takso de tiu laboro, jen estas la socia estonto, En
g r
tio kuŝas
la sekseto
pri via
lam vi estis sklavoj; poste servutuloj;
|. gi?of;
post ne
longa tempo
vi estos,
emancipo,
poste dunse vi
volas,
' fideraj Produktistoj kaj fratoj en la Asocio. Libera Asocio, memvola, baze ordigila de vi E-lem, inter homoj sin konantaj, sin amantaj kaj E:5l!A. kdo estimantaj reciproke, ne perfortita nek trudita €;tegistata aŭtoritato, nek ordigita ne atentante
ne j
omoj inter | h dojn7 l' “Ŝ7 n aj *_'—',Ed viduduajn divi sadi estuloj; ka . in memvolaj
: lulctih( oc pr “eroj kaj ta, dmini—:tra
a,
—
laŭ
el kiu
aj
starigita
eltiri,
| tre ĥjo arbi de hjerat : kaj pr
respublika
l
kier
ateco,
n lipervole vi vi povos aŭ de la Stato pri via] kaj mescia
ndencoj, . la u vi/ aj te nj it rm fo oj grup k iujne mi ekbĉzmĵŝiocicil Llie de 1'%\5'[8(110] j ro to aŭ ta la al ne kiel volus aparteaĵama] j de ĉiuj konigis al vi, tria aŭ branĉo de ndus
Koncentriĝo
de
homo terkultura
ĉiuj
sola urbo, Ŝtato aŭ eĉ en
aktiveco.
individuaj
a l ia metio
adeptoj
|
Su
ĉe sola pro-
ranan MOs la malnovan ti gu ni ve re o, ci So a duktig uktantojn cioj, igus la prod nopolon de yKorpora umanmalutilo de la kons arbitraj pri la prezoj je lial premado de ' malp toj, donus leĝan formon ntan laboriston el ĉia lamultoj, ekzilus malkonte ogresan necesecon €berebleco kaj eligus ĉiun pr ron, ĉian elpensigan sti stingante ĉian laborkonku mulon.
a lfavoraj, | La Asociiĝo, timeme ekprovit ĉe ma roj, cirkonstancoj en Francio dum la lastaj 20 ja poste en Anglio
kie
kaj
oni ĉi . ie oni ĝin ekprovis
en
Beigio;
kaj sukcesinta ĉie,
kun ferma volo
kaj
oferspi-
, entenas la: sekreton pri i tuta-socia tramsfor= m ado, kiu' devus, dank'al viaj tradicioj kaj inicia--
rito
—
temo
pri socia
progreso
146
.
kiu
Ĉiam Ĉstis e V numiĝi en Italio. Kaj ĉi-tiu tra m 1_1sformado, vin :: Ble: cipante el su/ajra sklavero, v IVigus
ĉiuj
klasoj, la produktadon
SA Mte
aj Plib igus 1. Hodiaŭ la onkapi tali k
nomian enlandan staton. nerale celas gajni kiom pli povas labofa
areno;
sub
Asocta
ordo
—ahan.
ĵt ĉke. Por sin e[tĵr_ĝe
vi NUr
celus gon pri labora kowtimueco, t. €. produktado, diaŭ la ĉefo labordirek tanto, elektita ne PTO ciala kapableco sed pro sia kapitalo, ofte
nezorgema,
senkonsidera,
nekapabla
:
Asocio,
C—t;rtĵl
Ho. |
speEstas di-
rektita de deligitoj, vigle atenti de ta Ĉiuj siaj membroj, ne timus tielajn riskojn. HoŜ iaŭ la laboro ofte celas produktadon de aĵoj superj uaj, nemecesaj;
dank'al malegaleco kapriĉa kaj maljusta de l'labor-
kompensoj, la laboristoj abundas ĉe aktive ca branĉo kaj mankas en alia ; la laboristo limigita je defnita kompenso, ne havas kialon por pleme apli ki al sia laboro, sian tutan kapablan fervoron, la tu-
tan aktivecon per kiu li povus plibenigi la produktaĵojn.
ĉu
multobligi ĉu
Kaj la Asocio
evidcn.tc
£ ne okazigus tiujn aŭ aliajn kaŭzojn malordiga jn : ŭ malsuperajn en la produktado. p Libereco pri sineksigo ne malutilante la 4s9k ĉhom
egaleco
de la anoj
; tojn fofempajn
poŝt
por
aŭ pli bone
la fondiĝo, sen postulo
Ponda al mono
voĉdoni
administran-
revokeblajn,
pri
En.m?ado
verŝota kapitalo
deprenita, por la kreo
de
ko-
—u1
o — ncdisigeĉrlcca, al o — laborkompens partigo de a vivado — :
1aborkva:1ii".0 VO;E:!:: yi, se VI
kaj aborkvanto kiujn eralaj bazoj,
ĝen
la estonteco
vi
aparteflas:
doni
devas
de
la elemento
al
viaj
asocioj.
}s tiu kiu _koncema
ecipe ĉi-tiuj bazoj, pr
afl. kiu
Liu
el'
eterneco.n
pa gar.antm ligilo kaj emanm_ lo, ita kap opa la de ritus ĉapitron, a generacio, me ont est la kaj vi inter j, ekola laboristaj asocio Sed speciala verko pri
se Eble, la nuna skribaĵo. nomie ne rilatas kun vadon, ankoraŭ kelkjaran vi Dio pruntedonas al mi certaj u est mi ĝin verkos
por
amo
al
vi.
Dume
na estas por mi ekzame oj rm no j tiu de ro ke montmeditita kaj severa, kaj indas atentan kon“frukto sideron de vi.
| Sed la Kapitalo ? La unuan kapitalon, per kiu oni povos iniciati la asocion, kie oni elprenos ? | Es?as grava demando: mi ne povas tie-ĉi ĝin
pritrakti kiel mi volus. Sed mi mallonge tros devon vian kaj Unua fo nto pri'i viaj laŝoj ĉu nas] lĵtk?;ĝĵŝ'lĝjojl Pe mankas Ja GOde 8 kondiĉon
ni aŭ Blibo
ekmon-
aliulan | i tiuti kapitalo estas en vi, en via oferdona spirito. Mi ko plimulto el vi:i: tamen lpli . i al iuj 7 ini . d o ŝanc sen per de x
mie, bbslĝedlĝĝmpens:ta
laboro,
por
ok aŭ dudek jaroj
kolelli'lĝĝrŝn%?a
mal.gran:;i.e = A
suĥĉan
por
iniciati
Ka_l en ĉi_-tiu ekonomio
]aboron
je
via
devus Vin Surten; Iŝ'iĥto.
scio ke vi plenumas solenan devon kaj sorira On. alvo%(itan em:%mcipon. Mi povus citi al vi in—:“ila striajn asocioy_l, nun plejpotencajn, kiuj i"iCiatiĝĝ
tie-ĉi en Anglio, metita en ristoj. Mi pri oferoj de aroj da Kapitalojn,
per kvincentima
MONETO.
Liutamo
komunan kason de ia hombro da labĵ. povas ripeti al vi maltajn hiStDl'ietojn heroe elportitaj en Francio kaj alilok e laboristoj, hodiaŭ posedantaj abundajn simile al tiu pri kiu vi trovos kelka jn
detalojn ĉe le fino de ĉi-tiu volumeto, Preskaŭ ne estas malfacilaĵo nesupere bla - por
ĉe
mon
198—
t,
—
granda primitiva fundaĵo,
monhelpon
aŭ
iom
da
materialo, aŭ ian laborilon. Vi povas dank' al estimiuda konduto kolekti malgrandajn monprunt ojn ĉe parencoj aŭi kamaradoj, kiuj simple fariĝus ak-
ciuloj de la Asocio kaj ricevus ilian plenan prunton nur el profitoj de la entrepreno. Por multaj el viaj industrioj uzantaj krudajn materiojn, kies prezo estas malgranda, la kapitalo postulata por
: imiciati sendependan laboron estas malgrandaĵo. | Per volo vi ĝin havos. Kaj estos al vi plej bone
. “se la formado de ĉi-tiu malgranda kapitalo EStlUS .. tate via, frukto de via frunta ŝvito aŭ dĉl'k':ed'to
[ akirita per via bona konduto, Kiel Nacioj plibone
t
ĥrma volo konservata per bonfarem a konscio. Vi povas kunhelpi per viaj ŝparaĵoj kaj doni, al mal.
ricev is Ĉe sta
848
malp umulte de
mi,
vere
vin
proka-
px-imitiva
kaj ĝle
amante
e
aŭ .ĉ, jn kiuj estas ĵo ta or lf ma te as malnoble flatan , te malgra ndiĝ on er of as il ns ko ( en vi, al vi estas onstancoj j al kiuj cirk mo ho La aj. la devo ĉe adi koms on kompreni, devu liveris riĉaĵojn, devus ti eŭca planparto, Ŝdi
kvankam
Aus
x
s Provid preni ke via emancipo esta kun ili kaj kiu nepre plenumiĝos ĉu
ili, Multaj el tiuj homoj,
s
precipe
kontraŭ
ĉu
je
la homoj
re-
spublika kredo, de nun komprenas tion, kaj inter ili, se vi donos al ili pruvojn pri volo kaj pri honesta intelekto, vi trovos kunhelpon por entrepreno, 1li povos — kaj ili tion faros apenaŭ ekvidos ke la asociiĝa tendenco ne estas unuhora ka-
_t(ĵĴ: aŭ lha]
stonto,
allasante ' “
entreprenoĵ
dum
kapitalon
kiu
,
bezo-. l. L :
—
758—
natan por
la sendependa
ol
jam
aliloke,
anticipaĵoj cioj.
En
ekzistas,
aŭ Bankoj Skotio
ĉe
Asocio. sub
nom
de lPOpolo), multa_]
Kied:ta
Ba, ll{shtu_
|
la allaso de la labonst--iĉŝ_\"{
kion li bezonas. Kaj - frofito- partoprenado kun
plena
sukceso
estas ĉe
normo
multaj
jam
akceĝtiĝa |
Zebor-- mastroj (9,
(1) Ekzemple, en Parizo, la establaĵo por Pm " trado de konstruaĵoj de S. Lecla::e fondita su prmmpo,
estas. notinda
pro
ĝia
ĝuata
PFOSPEfUco;
v
..'.T-l' 7
Ŭ'G
homo konata pro lojaleco, p:e;—entanta kia 03 Ĉm 3 tion sian ĥonoron kaj kiel garantianton aha vidaon egale notindan pro honesteco Povas. ri:'.:;:-ĵ
lauLi
KONKLUDO
S
Sed
la
nur se ĝi
Ŝtato, estas
misio, ĝis hodiaŭ
la
fondita
T.
Registaro, sur
leĝa institucio
eduka
ne komprenita, havas al vi sole-
nan devon, kiun ĝi facile novos kiam la Registaro estos vere Nacia, Popolo libera kaj Unuobla. Granda poj povos tiam de la Registaro iri solvus
la socian
klaso
kaj
kaj propresa
demandon
plenumi tiĝm Registaro de serio da helal Popolo kin . ' A
ne rabante,
ne
profa=.:
de: nante, ne difektante la riĉaĵojn antaŭe akiritajn lnter. la civitanoj, ne ekcitante tiun antagonismon Nacio
klaso,
maljustan,
kaj kiu hodiaŭ
per publike
nemotalan, fitalan ab
videble
prokrastas la Pio=
manifestita aprobo de la registara
ilia fondam gentoj, per ofta diskutado 5Sur principo en la Asembleo, per legitimigo: € ĉiuj Asocioj, memvole starigitaj sUr bazoj: ' montritaj ;
de komunikaj
Plibonigoj
F
vojoj ka;
ĉio kio nun baras la tm““l}ortadon d] lĵ“}igq. drodasd tajoj: starigo de magazel?Ŭj aŭ p“blikaj
el kiuj, certiginte la proksimuman Valoron ĴP?n:tifaj
dotaj komercaĵoj, oni liverus al la Asocio; 1 al bankbileto ton aŭ bonpaperon, simila
kaj
en cirkulado
eklŝdokumoRE.
por ebligi ;1 Mir
diskonto,
OCo | la daŭran laboradon kaj por N ke ĜIae ne estu ŝod3 gata de llI}CCĈSO al t.ujii _kaj la a_jn kontrata-\fe;ĵ;ĝ. L
Simpligo
de
la juĝaj
aferoj,
hodiaŭ
kaj ofte ne alireblaj al malriĉulo: Koncedo de l'laboroj, bezonantaj ĉe kontrata
Leĝaj
egaleco
faciligoj
Radika ŝanĝo
postoj: anstataŭigo
al
al la
la Asoczoj:
donitaj
en
ruj
' higaj
Ŝtato,
al bieu—mdbiliziĝo:
la sistemo de
per sola
imposto
publikaj ~m. sur la teflto,
de la nuna komplika, elspezigan sistemo de rektaj kaj nerektaj impostoj; kaj sankcio donita al Drim . „ĉipo ke la Vivo estas sankta — ke sen vivoehli”“ganta nek laboron, nek progreson, nek plenumon. .. de devoj, la imposto povas nur komenci tie, kie.
4
fento superas
monciferon
mecesan
al vivo,
- Sed estas plie. La mobilizo aŭ la propfi}ĝfdfĥŝ . ekleziaj bienoj, ago nun ne diskutinda, sed
W eŝtas neevitebla ĉiufoje kiam la Nacio 'j?_““':ĵ
$ mision pri edukado kaj pri opa proĝ'f ĵi - (en, Ŝtataj manoj sumon da ricaĵoj P. l-oni pensas. Nun supozu ke al t0
9P.
Prezentantan
propraĵojn de la -Ke'm.u':_
la teritoriajn
numoj (1) — la val.m_'on teprezentantan la semsan-
aju heredaĵojn, kiu]l g?ost kvara grado devus TEVEMIO
al la Ŝtato — kaj aliajn, kiujn ne utilas nombradi,
a
' fel'\!oĵoĵ
do de aliaj pm—ĵ—yŝ;a; cntrcgrcnoĵ kies administra devas koncentriĝi en. l.a Stato — la valoren re--
|kaj
l
de
, LA Ne - h O alvr
nekulturitan ..
I
ĝis nun
la prOĥtcĴn
no
fekundigeblan,
rcpl.ln:x(intiĵntml
'
T
kaj
vajoron
plu-
N
a
ebian
la grundon
toĜ i j ! TI
;
la \':%'Lor—':m .repl'ezemŝ'ĉfntan
u Ja N
aldonu
-
153 —
Supozu ke el ĉiu ĉi-tiu grandega amaso da riĉaĵoj. - i oni formu Nacian kapilalon alcertigita al pmgfgŝĝ -X ntelekta kaj ekonomia de la tuta lando, nu ki'a\.gr; ' Ŝ da parto da tiu kapitalo ne aliformiĝus, pos_,t"sing
daj antaŭzorgoj por ne okazigi ĝian.disperdauŝ;'m: preditan. kapitalon disdonotan po unu kaj duong
ŭ du procento da profito al memvolaj Asocioj;
starigitaj
- prezentantaj
per
certigon
normoj
laboriŝ
supremon
pri seoraleco
kaj kajn,
Tiun kapitalon oni devus alproprigi al laboro: la estonteco kaj ne por sola generacio, Ŝi
(1) Tiuj
posedaĵoj,
laŭleĝe apar ŭ
munumoj, morale at bezonuloj de la E Ne
temas
ilin rabi al Komunumo
doni al malriĉuloj de ĉiu Komur
sub la alta direktado de la i
Konsilantaroj, la neestingeblan 4
kulturaj Asocioj.
rĵr aro da procedoj certigus kompenso“ al W erdoj tempo al tempo neeviteblaj. LI devus ' Disdonadon de tiu Zresito Banko, Seĝn me p Registaro, nek Nacia Ĉenlra
Ĉ'aug; SUb-y; Vo3 gla gardado de l' Nacia Povo, lokaj g Mid ro, lanta konsi ta elekti de nistrataj l' diva.—, Ne deprenante el nuna elriĉeco ĵfsŝj ili la deUtil“nl klasoj, ne atribuante al unu L n impostoj, kiuj postulitaj de ĉiwj civita tafigi
por
la
bono
de
ĉf?;j,
la
kllniĝo
de
OJ. devas
--g.aj. Ĝa—
aluditaj, dissendante krediton kien ajn, kreski ;-.t.lŝ' deviganite l'f ;te kaj plibonigante la produktadon,
te:ĝ nan procenton al laŭgrada malaltiĝo, alĥdŝn progreson kaj la laboran kontinuecon al feĥĥomg. kaj utilo de ĉiuj
fero pti riĉeco
p;'oduktistoj,
anstataŭigus
koncenturita en mahnultaĵ
al
Manoj. kaj
neperfekte, zacion riĉan uzantan propran predib.. , tadon kaj propran Zossumadon (V).
v g
(2) La neceseco de granda kapitalo bezona por starigi manufakturon de fortepianoj decidigis, en I848, la delegitojn de kelkcento da laboristoj,
4 . amnuigitaj por la fondiĝo de granda Asocio, dematidi
,
ĵeilia tomo al Registaro 300.000 frankan sub „venkcion. La registara komisio ĝin rifuziss —
La
asocio
disiĝis,
sed 14 laboristoj
deŝidis
ĉiun baron, ĝin starigi per propraj riM€-
| :.Mi-havis nek monon, nek krediton:. ili havi£ zy .
ĝi
en
laboristoj,
Italaj
Estas,
via
estonto.
Vi
ujon, konkiru al ĝin rapidigi; . Konkir] u la Patr DVAŜ taron kiu reprezentu ĝian opan. ĝi Pĝpo_]|ĉn Rer i ris en la koncepton. Ordigu vin vivon, la mision,
.;
estu Ligo, por ke via voĉo yasta yuiversala Popolduoj multaj indivi yoĉo de milionoj kaj ne de malpor Nacio k la vi; kaj Justecon i havas Veron aŭskultos. Sed atentu kaj kredu la parolon de homo ~ adon de aferoj en lerninta de 20 jaroj la proced ti, pro. Eŭropo kaj ĉe bona haveno vidis bankro ajn" homa
sanktajn
plej
la
malmoraleco,
kaj
util
os nur plibomibamtes v— entreprenojn : vi sukces i- ' via rajto nur ĝin miet-je . konkiros ekzercadon de e Petant agemo, pEr amo. per ro, ofe per tinte, plenumota, vi ricenomo de devo plenumita aŭ
j8 -: Kelkaj el ili alportis al iniciatita Societo, j franko aŭoŭ da materialoj kaj laboriloj, valoron
proksimume. kapitalo.
~iu
profiton
en
10 frankoj,
nepre
Sed
societano
Kelkaj la
mnecesa estis cirkulaj
kunhelpis, ne-sebper6;
laboristoj ne havantaj,
Societo,
aldonis al tiu mal
kapitalo siajn malgrandajn monoferojn.
de Merto 1849,
atinginte sumon. da
deklaris starigita la Asocion.
Tiu societa kapitalo estis ne-kufiĉa '
te
Kaj'l
ĝ
:
AEN
vos;
petante
je
nomo
de
rajto al ŝowstato
supozita
| ta devta N homoj de l'mat erialismo,
—
[m
f:goismo_
;.kiun
ĵe
al
vi : nur
lOmo
s s Mstru rICEVO un as l
uhk triumfojn, kiujn sekvos teruraj SENTEViĝoj, Kiu jn parolas en nomo de l' ĝowstato, de l' lvin -
stan
serĉas
Iir. ankaŭ
liĉo, tiuj vin Perĥdas. staton; ili fratiĝos lemento, ĝis kiam
| X
bo—
kun vi, same kiel kun forta TN ili havos transirotajn barojn e-
dank'al
ĝin elakiri; apenaŭ
vi,
havOs.p?:-
ili ĝin
vin forlasos por trankvile ĝui sian konkiron, Eŝgt'al_ historio pri la lasta duonjarcento kaj la NOMO de
ĉi tiu duonjarcento Dolora
homojn
kaj
estas Ĥ/f27evialismo,
sanga
historio.
kiuj neas Dion,
Mi
Ja
vidis
religion, devan
tiujn
kaj Oferan-
ranĝo kaj la malgrandaj elspezoj necesegaj de tapo al tago ĉe laborejo. Nenio restante por la salajroj
|' —
du monatojn preterpasis la laboristoj ne povante ricevi eĉ centimon je laborpago. Kiel ili vivis dum tiu tempa krizo? Same kiel vivas la laboristoj dum labora interrompo, helpitaj de la laboristo kiu ŝance .. |
“ daboras, vendante, 7
donante kiel garantiaĵojn, utilajn '. .
".Ŭ.bjektŭjl'l.
-
“Kelkaj
laboroj
J
)
estis elfaritaj. Kaj la prezo estls". .
: Pagita“la 49 de Majo
1849. Tiu tago estis pot lE/.
t Aŝocio kio estas venko ĉe militkomenco; kaj estis 5, fistigata, Paginte la ŝuldojn, enspezinte enspezeblaĵi“kreditojn, restis por ĉiu ano sumo da frankoj 6.65M
£ PAHOn,
interkonsentis
ke
konservante
kiel
Salaj'r'f'ln..
5 fr.oln estu sanktigata ĉies plio en frata mam
-
„ij ~
- 157 — irton ';;ur'aĝc \ĝnlĵĵ:
b-itz:li..—.a ku-n
vor?oj. : POpolo kaj
\ihĵ-
Jj
inter ni, homoj kaj enmiksiĝis lipoj, kiuj SsUT lakĵ-edo,. reco la » nova de senpru.dente ilin akcentis
z
cn niajn
vicojn;
kiam
malfermiĝis por
li,
per
ia
;
pe N iaj pri deva Leĝo, sen kredo en misio, trudita al ho. - TIz o de ia Povo superega al ĉiuj, ili estus persistintaj' en la ofero ĝis la vivfino? Kaj mi vidis, kun ĝlej'
profunda doloro, filojn de la popolo edukitajn de
tiuj homoj,
de tiuj ĥlozofoj,
al materialismo,
- 7=
per=
z ĝo. La 14 anoj, el kiuj plimulto, de unu jaro jam. ne gustumis vinon, unuiĝis kun siaj familioj ĉe 5 komunan manĝotablon ; la elpezo estis no 32 sol| ' doj (po 5 centimoj),
Ankoraŭ dum tuta monato la salajro estis nur po 5 fr. ĉiusemajne. En Junio, iu bakisto, muzis ' “ -kamanto aŭ spekulanto proponis aĉeton de fo
piano pagota per pano, La propona estis akceptate; kaj konsentata la prezo de 480 fr. Estis ŝancoj
la asocio kiu certigis al si almenaŭ. la nep cesaĵon. En la salajroj oni ne kalkulis la: de |' pano. Ĉiu havis kion li bezonis:pof ŝ — edzigitoj ankaŭ por sia familio. la Asocio, konsistarita. e Dume
laboristoj, iom
post iom, superis ĉiujn PAR
3
-,3
— 158 — fidi sian patrujon
mision, kaj sin
moralan
esperon
Li
perfidi la estonton, perfidi sian mem, kaj sekvi la malsaĝgan neke ili eble trovos materialan ŝo
staton en la kapricoj
kaj profitoj
de
la
tiraneco,
MU vidis la francajn laboristojn indiferente rigardi la 285 Decembron, ŝar ĉiuj demandoj por ili redu.
ktigis je materiala prospero kaj iluziiĝis ĉe la kredo ke la promesoj lerte semitaj inter ili, de_ tiuj kiuj estingis la Patrujan liberecon, eble realiĝos. Hodiaŭ ili plendas la neakiritan dowstazon kaj kune la perditan liberecon, Ne: sem Dio, sen leĝa kon. scienco, sen moraleco, sen oferpotenco disperdi-
taj post homojn, kiuj havas nek kredon, nek kulton pri vero, nek apostolan vivon, nek ion ajn krom
senigojn, kiujn nepre ili renkontis dum la unua periodo. Giaj kaslibroj prezentas plejbonajn atestojn pri akiritaj progresoj. De l' monato Augusto
1849,
Ja ĉiusemajna
eukasigo
sumiĝgis je Io, 158,20
frankoj por ĉiu; kaj tiu sumo ne reprezentis la tutan gajnon, ĉiu ano enlasis en komuna kapitalo sumon kiu superis la deprenitan, La. societa inventaro de la 30 Decembro 1850 donis ĵenajn rezultatojn: La societanoj tiuepoke estis 32. La laborejon ili lupagis frankojn 2000, kaj jam ĝi estis malvasta “por la laboroj. La laboriloj valoris 5922 frankojn 60 cent.
"“La komercaĵoj kaj krudaj materioj reprezentis
lĝnkojn 22972.28,
-
vanteco
Pri.siaj
]'.39_
sis%tcmoĵ,
mi
tion
diras
kun
pro-
funda konvinko, vi ne sukcesos. Vi havos ribelojn, sed ne la veran, l.a grandan .Revoluciŭn kiun vi kaj m alvoka_s. Tll.l .R.(;:volucm, se ĝi ne estas ilu. zio de egoistoj ekcititaj de venĝado, estas religia tasko. plibonigi
vin
mem
kaj
la aliajn;
jen
estas
la
unua celo kaj la superega espero pri ĉiu reformo, pri ĉia socia ŝanĝo, Oni ne ŝanĝas la sortojn de la komo, oruamante, beligante la domon en kiu li loĝas, kie ne
spiras
boma
animo sed slava korpo,
tie ĉiuj reformoj estas neutilaj; la domo beligita, - Jukse ornamita, estas fombo blankigita kaj ne alio. 431 neniam
decidigos
vian
Socion
al
anstataliigo
de ia Asocia sistemo al safajra se vi ne pruvos ke -la Asoczo estos via perilo por plibonigota produkLa irankoj La pagintaj, La
societa paperujo entenis bankbiletojn por 35.40. kalkulo de l' ŝuldantoj, poste preskaŭ ĉiuj sumiĝis je fr. 5961.90. aktivo
Kontraŭ
estis
tiu-ĉi
do
fr. 38296.78.
aktivo
la Societo
ŝuldis
nur-
. dpoln4737,80 al kelkaj kreditoroj kaj fr?l" 1650.80
“ al 80 sammetiaj laboristoj-aliĝintaj kiuj pruntedonis
al la Asocio dum
la unua
periodo de ĝia vivo.
Reala aktivo: fr. 31.909 kaj centimoj.
De tiam la Asocio daŭrigis sian floradon.
(El verko de A. COCHUT)..
.
—
tado
kaj
pri opa
1tĈo
—
Kaj
prospero.
;
kaj blas fong; " Bru kapa]! » ke ke vivi kapab Asocion per honesteco, DEr (ECiDroka :
nur
montrante
per
fer-kapablo,
Por progresi je progreso.
labora
|
amsento,
necesas ke vi MOntriĝyu ; td ĝgg,iaj: | |
,
- ;l
Jen tri sanktaj aferoj: la Tradicio, la Pron, la Asociiĝo. « Mi kredas» — mi taŭ 20 jaroj — «en la grandega « | la jarcentoj resendas al mi tra « dicio de la Homaro; kaj ĝi al
!
skribis tio;%f Dia voĉo k_an;
x
ium. la UDIVETSala 4;..
E';
mi
diras
ke“ĝ1
t
tri m'ĉ'dĝnĵ
:
« eŭ kiu la homa zwdividuo devas labori al. koj;-' « muna celo, al morala perfektigo de si mem kij
:
« Familio, la Nacio, la Homaro
estas
a
t de aliaj: ĝi al mi diras, ke la posedo eŝtas de | « stinata elmontri la sazerŝalan aktivecon de la i « individuo, kian « de la fizika
rolon
mondo,
« devas elmontri
tiun
li ludas en la tra-n'sfĝ"rm'adukiamaniere
rolon
kiun
la
Voĉ'd'an-raĵ:%.. ;i
li havas
« administrado de la politika mondo; « diras ke ĝuste el pli aŭ malpli bona
7
em a
'
ĝi al mi uzado:de
;
„“« ĉitiuj rajtoj, de tiuj aktivecaj medioj dependas,
;
«antaŭ
Dio kaj la homoj,
la
; ritode la individuoj; ĝi al mi
merito
aŭ m_gi.meĵ_;
diras ke ĉiujĉ? .
tiuj aĵoj, elementoj de la homa naturo, EHfOf modifiĝis, sin alproksimigante sl idea4 | -antaŭsentas en la animo, sed nemam
ŜI; kaj ke la revoj pri Kommun1?
Iĥ1
—
'
:oo, pri konfuzigo a,
estis
neniam
vivo,
a homata
p
—
de la twdividuo en la pli
ol
akciden-
pasemaj
videblaj
gr.aĥda
ĉia
ĉe
ksed nf*kapablaj pr kaj morala, minimuma kiel ĉe la escepie Alau skalo kred Mi j jo ĥe rma. *rea\igo, - Mona re_ as en la ete on.t. ]J]'. Kristaua] ekta MN tel
sieo
E Epgreso dede l'lv1?6iv115o 0 ĉekaj la de Piala Agkreaditao,ĵo,ontnea;:en—-msol.i_ia;.:e _.
4
progreso
ĉe
estinta
la nomo
kredas ke
tiom
ne
sed
ĉe la homo
grz\ŭas
est
la formo
determini
pei-ef ogreso, ku?m malfermi, „ pri estonta prigi sg kado vere rel a, la vojojn de ĉiu progre igi al ĝia plenumo; „ homoj, kaj ilin kapabl faras la homon. pli. bi ne - mi kredas ke oni « pli amema,
pli nobla,
„ p.r_oponante
al li kiel
« sur la tero —
lin
pli Dia
plenigante celon
—
ĵen aia
per fizikaj
pri vivo tiun
das en la Asocif kiu nomigas feliĉo. Mi kre posedat_a;.pĝ_rgl_ „ kiel en sola rimedo de ni
asdas « la Progreson, ne sole ĉar ĝi multoblig oj, sed ĉi w don de la produktantaj fort
« simigas ĉiujn diversajn manifestaĉioJn kundiĝi intes4 « sociiĝo povas nur fe
inter
t duoj, tsio.
Mi
liberaj. nacioj,
kredas
ke
la
konis
homo-
167
N.
—
w
—
1ĜZ
~
x
. « okupitaj je materiala laboro, por ebligi a k. la diz. « volvigon de siaj superaj k:pabloj; sed t-e: « orelatentas voĉojn dirantajn al la homoj; I;:e Mi a estas via celoj ĝui
« « « «
—
« tata de ĉiuj
kredo:
komuna
da
kaj
kuniganta
N
Pri ĉiu mar. Srandeco , homaron e: penso
da
Ĉielon
je
« homo
mortinta
la
adop.
kaj Teron,
« Universon kaj Dion. Senigita teren kliniĝis antaŭ
Ŝy:ĝ:.
kaj en Frclag. ekestas .aĝ_
ke tiu diro povas nur krei egoistojn, rinde cio kaj aliloke estis, kaj bedaŭ Italio, kondamno pri ĉiu nobla ideo, tireco, pri ĉiu garantiaĵo al estonta « Kio hodiaŭ senigas je vivo la
« stas manko
M
vajto, ĉar
sta
estas
tia
kredo,
la
materio
« kaj iĝis adoranto de la idolo Projito. Kaj unuaj « pastroj
pri
« princoj kaj
tiu
la
fatala
malbonegaj
« Ili elpensis la abomenan
:
kulto
la
estis
hediaŭaj
reĝoj, la
registaroj. -
formulon: ĉw por si, Ili
« sciis ke per ĝi ili kreos egoismon: kaj ili sciis « ke inter egoisto kaj sklavo estas nur paŝo», Italaj laboristoj, miaj fratoj, evitu tiun paŝon.
„En ;
ĝia evito sidas via estonto. Al vi apartenas solena misio: pruvi ke ni ĉiuj
| «estas filoj de Dio kaj Liaj fratoj. Vi ne ĝin plemumos
; me plibonigante vin kaj ne kontentigante la Devonĉ Mi montris al vi kiel, mi povis plej bone, on kio.estas Devo por vi. Kaj
la ĉefa,
epre-necesa el ĉiuj estas tiu al Patrujo era. Plibonigo pri viaj
sociaj
la . plej
Wnuobla
kondiĉoj Po
- veni el via partopenado
al
politika
yas nuaqg_cio. Sen voĉdono vi neniam
vive
f!
havos verajn
"I
ge la Lntantojn de viaj aspiroj, de viaj be_mnĵ-. Va „epre?“ pla regista!o, kiu en Romo skribu kaj ŝ} s Genl PDPla ftulan. Akordon fondita sur kay;ĝn;;': L o. .s V I .r.\!C—'h'“L' a a alcelit
vi
por
ZN0greso
al
ne
estas
de
civitanoj
ĉiwj
plibona
espero.
de la
Tiun tagoh
m
; sekvante la ekzemplon de l'francaj socialistoj, d'i_,_' 7 socian
emandon
ros: ni P
reganta
cia formo
:
la Patrujon;
politika, k'aj'
el
j
vi mem signus po£
on. - ĉiam vian servut ŭante vin,l Kaj al vi mi montros, adianin premanta - devon ne malpli solenan ol tiu
de Principo, dia4 duono
la Unueco de la Horia FamitioHi de la homa familio, la dhbnĝ;w:ii,?
la duono:
konsolojn,
ni serĉas inspirojn kaj
ganta unuan edukitecon al niaj ĥiloj, -estas,:" singulara kontraŭdiro deklarita civile,po ' cie malegala, eligita el tiu Unueco. AL tAj en nomo
de
religia
vero
vian
e
apartenas protesti iel ajn; ĉiuokaze, Heado de Unueco. |
La
emauĉz?ada
de
!a wirimo:
ŝ'ĥm pariĝi kun la emazicipado donos. al via lahoro sanktigonpE
4
UEV
i
_-;a
ŜALUTO
.
PAROLO DE LA TRADUKINTO 41
DEVOJ'DE LA HOMO - Al la italaj laboristoj
-_:-'ĝH. . Dio
VII Devoj al si mem 'VIH Libereco.
“Edukiteco | .Asocm-Progreso