Devoj de la Homo

  • 0 0 0
  • Like this paper and download? You can publish your own PDF file online for free in a few minutes! Sign Up
File loading please wait...
Citation preview

MAZZINI

GIUSEPPE

„DEVOJ DE LA HOMO Penso

agado

kaj



Dio

kaj

Popolo

EL LA ITALA LINGVO TRADUKIS MIKAELO ARABENO .KUN

APROBO

LA

WIC-DIREKTORU

DS?9

DE DE

ALDO

LIGURIA

LA

UNUA —

SCHMUCKHER

INSTITUTO

DE

ESPERANTO

ELDONO TO.OOO—

GENOVA LA)IDRISTA

;

Via

ESPERANTO-GRUPO

S. Luca,

1922

4-2

| ŝ

,

lE

MAZZINI

GIUSEPPE

DEVOJ DE LA HOMO EL

LA

LINGVO

ITALA

TRADUKIS

NUKAELO.ARABENO

ALDO

KUN LA AFROBO DE D VIC-DIREKTORU

DE

DIGURIA

LA

SCHMUCKHER

INSTIITTO

DE

ESsPERANTO

ELDONO

UNUA

GENOVA LABORISTA

Via

ESPERANTO-GRUPO

S

Luca, 1922

4-a

Corri

il mondo,

DELL' UOMO;

tradotto

k

prezioso

libretto

nella nuova

dej DOVEKI

lingua.

Benedetto l' Esperanto, che ha l' intento di 1 .. Uskoltare

a tutti i popoli

la parala

di Mazzini.

GIUSEPPE

MACAGI

lara Tiakuru la mandon, ho ci, nunltva niz LA NOMO » tradukita libreto - DEvoj gn la fova lingvo. kiu intencas Kenaia esto Esperanto de aŭskultigi al ĉiuj popolaj la parolon

Mazziui.

G1usxpPE

PAROLO Josgro

de Junio

h' u

MACAGGI

LA TRADUKINTO

DE

MAZZINI

1805.

:

naskiĝis

en Ĝenovo

en la jaro

Advokato

la 2298

1817, li ple.

das por la malriĉuloj, verkas gazetajn artikolojn kaj broŝurojn pri politikaj, sociaj, ekonomiaj demandoj, fondas sekretajn asociojn, « La Juna Italio» « La Juna Eŭropo » kaj revoluciemajn, edukajn in-

stituciojn. Pro tio, estis de la tiamaj Italaj Registaroj, malliberigita,

'Li ĉiam

ekzilita,

pilgrimis,

fine

al morto,

kondamnita

dissemante

siajn doktrinojn,

de

en

' S

sian

dismembritan

Patrujon

kaj

ĉe

pr

lando al lando, forpelita, persekutita de ĉiuj EH- . tropaj policoj; riskante ekzekuton li venis kaj revenis vizio de

- 5

Unuobla Italio kaj Eŭropa Konfederacio de liberaj

'*—Ĵ*

Nacioj, sub angla nomo finiĝis lia Apostola viva en Pisa, la 105 de Marto 1872. Lia tombo en Ĝe

-

novo estas nun pilgrima kaj inspira Sanktejo de ĉiuj

7

progresemaj

homoj.

s

ne

« DEVOJ

DE

nur

Italoj

por

LA

HOMO » estas verko sed

por

Ĉiuj

le-

Mondanoj,

Kaj ĉar en ĝiaj paĝoj spiras la interna ideo de la Esperantismo, mi ĝin fidele tradukis en la lingv on

de

Li profetita, penante konservi

stilon, por

modeste

kiel eble plej Lian

honori

mian

de Lia

morto.

grandan

Samura s

al

Mazzini'a

kiu per aŭguraj

tej adiaŭis la libreton, a! Samideanoj:

vor-

S. Ektoro

aa dko k amalaS

“Managlia, M. Natalo Carosio, Reĝ. Josefo Bener. tino, Ing. Cezaro Rossi kaj aliaj kiuj laŭ sia eblo

klopodis por sukcesigi la eldonon ĉe ĉi-tiu libreto, kiu per iniciato de la Laborista E, Grup o kaj:dan- : _

malavaraj

donacintoj

la Urbo

Ĝenŭĉvo. pre- - ~

Ĝenovo, Marto 1922,

P.

,

kaj N

d

K'al

-Ŝ!-\'.'_: 7 zentas-al Delegitoj de la Ĝen'o va “Konfetenco, c22 ' "disdonas tra la mondon.

'_.I._

cab

kzbi

~

L TA

x

disej-

m

ŝuldas

C

mi

plo Hon. Giuseppe Macaggi,

1

dankon

bo,

Koran

Ts

en la 509 datreveno

-,

banon, Profeton de Italio, Apostolon de la Homaro,

Ja

u

Lia ginda



1 K "

-l

m

i :

1

Al la ltalaj Laboristoj

Al vi, geĥloj de la popolo, mi dediĉas tiun-ĉi libreton en kiu mi ekmontris la principojn je kies momo kaj per kies virto vi plenumos, libervole, mision vian en Italio: misio pri respublika progreso por ĉiuj kaj pri emancipo por vi. Kiuj, pro speciala favoro de cirkonstancoj aŭ de talento, povas pli facile sin enirigi en la intelekton de ĉi-tiuj " principoj, tiuj ilin klarigu, ilin komentu al la aliaj kun la amo per kiu skribante mi pensis.al vi, a'l. : viaj suferoj, al viaj virgaj aspiroj pri nOva ViVO,

kiun — superinte la malustan neegalecon, fatulan al Viaj Lapabio; — vi infuzos en la italan Patrolandon.

De miaj unuaj

jaroj mi vin amis.

La respu-

bl\l\aĵ instinktoj de mia patrino min instruis tra» serĉi ĉe mia similulo, la Zowton, ne. la riĉulon aŭ

la potenculon, kaj la nekanscia simpla patra virto ku— timigis min admiri, pli ol la memfdan afektitan duon-scion, la silentan malatentan oferdonan vitton; kiu

ofte

estas

en

vi. Pli poste,

el

puto

historia,.

mi ĉerpis, ke la vera vivo de Italio estas vivo de

— oO-~

p'D?o_lo, ke la malrapida laboro de 1a. , celĵs prepari, inter la puŝiĝo de i*ĴSEĈŜntŬ.J Ĉiam ĉrsaj Tasoj ka_.] la supraĵaj kaj nedaŭraj ŝanĝiĝoj de

uzurpadoj kaj konkiroj, la gtandan demokrat an Nacian tJ econ, kaj tiam, antaŭ tridek jaroj, al vi mi=1;1d0ĝ_ 1i-

Mi

vidis

ke

la Patrujo,

la Patrujo

Unuo}l)l]:.

dfa— e_galuloj kaj liberuloj ne eliĝus e) ia aristokratic; }klu inter ni nenian} havis opan kaj inici ativan vi. von, nek el Monarĥio kiu ŝoviĝis, dum la XVI jarcento sur la postsignojn de l' fremdulo kaj sen.' propta

misio,

emancipo; tion

sed

inter

nin, sen

penso

nur el la Itala

pri unuiĝo

popolo

att.

— kaj mi -

diris,

Mi vidis ke al vi bezonis eltiriĝi el salajta . jugo, kaj iom post iom, per libera Asocio, igi mastro la Jaboron de l' grundo kaj de la italaj kapitaloj — kaj antaŭ ol la sociatismo de la francaj ŝektoj venis malklarigi la demandon, mi tion diris. Mi vidis

ke

tia Italio,

kian

nia

animo

antaŭsentas,

nur tiam estos, kiam Morala Leĝo, rekonita kaj supera al tiuj, kiuj sidas perantoj inter Dio kaj Popolo estos renversinta la bazon de ĉiu tirana aŭtoritateco, la Papismo, kaj mi tion diris. Neniam, -

kvankam per frenezaj kulpigoj kaj kalumnioj kaj .. ' vin kaj vian ' «miokoj oni min superŝutis, mi perfidis A aferon, nek

forkuris

1 de la flago de la estonto, eĉ -A

“ llam vi mem, fortrenitaj per instruadoj de homoj;. | ŝez ol kreduloj,

idolatroj,

vi

min

forlasis

pm;. tll-:;hg

komercinte

kiu

vian

poste

sangon

deturnis

la

ri-

gardon de vi. La fortika sincera manpremo de iuj plibonaj inter vi, geĥloj de la popolo, min konsolis pri la forlaso de la aliaj kaj pri maldolĉegaj elreviĝoj ŝutitaj sur mian animon de homoj, kiujn tamen mi amis, kaj kiuj iam konfesis min ami. Restas al mi malniultaj jaroj por vivi, sed la interkonsenton kiu min ligas al tiuj malmultaj bonuloj, kio ajn okazos mi ne profanos ĝis mia lasta vivtago, kaj eble al ĝi supervivos. Pensu al mi kiel mi pensas al vi. Ni fratiĝu ĉe l' sindono al la Patrujo. Precipe ĉe vi estas la elemento pri ĝia estonteco. Sed ĉi-tiu estonteco de la Patrujo estas via, vi ĝin fondos nur liberigante vin

el du

pusvundoj

kiuj

hodiaŭ,

malfeliĉe,

mi

esperas por nelonga tempo, malpurigas la bienha provajn klasojn, kaj minacas devojigi la italin La . alismo Materi la kaj greson; la Makiavelismo

unua, mizera

alivestiĝo

de

la

scienco de granda

kaj de malfeliĉulo, vin malproksimigas de la amo la Vero, l' senkaŝa kaj lojale maltimega adorado de l' pro= de kulto la dua vin trenas neeviteble, per ftoj, al egoismo, al anarĥio.

eco Vi devas adori Dion por vin eltiri el arbitr nta batala kaj pretendoj de la. homoj, kaj en milito en la mondo

inter

Bono

kaj

Malbono,

vi devas

doni vian nomon al Standardo de la Bono kontraŭstari senĉese la Malbonon, repuŝante

kaj ĉian

—8BL—

'duban

insignon, ĉian .m:etfn.obfan. tran zacion, ĝian inten hipokritecon de ĉefuloj, kiuj klopodas sin teni ambati.

Sur

la vojo

de

la unua,

ĝis la MOrto

VI:

G fmin havos kamarado, _ Kaj ĉar ĉi-tiuj du Mensogoj estas ofte entitaj al vi per allogaj ŝajnoj kaj per ĉarmajprezes'pe -:'en: aliig i roj, kiujn nur Dia kaj Vera Kulto povas Faktoj,

por

vi mi

kredis

vin antaŭaverti, ĉi-tiun

mian

devon

skribi, por

libreton. Tro mi vin amas

flati viajn pasiojn aŭ karesi la orajn revojn:. kiuj, aliuloj penas ricevi vian favoron. Voĉo | mia povas ŝajni al vi severa kaj tro insista _pqr-\,;-i.ĝ-;_dnstrui pri neceso de.la ofero kaj de la virto por . aliuloj. Sed mi scias, kaj vi, bonaj kaj ne difekti taj de ia malvera scienco aŭ de riĉeco, kom-pr'ehbŝ por per

".

“baldat ke ĉiu via rojto nur povas esti fruktoj U] 'plenumita divo: Adiaŭ, nun kaj ĉiam, vi min konsideru via-fratoj

JozEro MAZZINI.

/ ;

' ' 1

Pm A p

:

v L

-

1

:'

K LE

te kibj

DEVOJ

DE

LA HOMO L.

Al la Italaj laboristoj.

Ee

A

- a'

n

j

ETUC

= “vrikj 1 ta kuĈp irr a rmanaokrno

rendae- - -

Mi volas paroli al vi pri viaj devoj, Mi volas alparoli vin kiel min diktas la koro, pri aferoj plej sanktaj, kiujn ni konas, pri Dio, pri Homaro, pri. Patrujo, pri Familio. Aŭskuwltu min kun amo, kiel mi kun amo al vi parolas, Mia parolo estas prikonvinka parolo, maturita post longaj jaroj da suferoj, rimarkoj kaj studoj. La devojn, kiujn mi ko-

nigos al vi, mi 'pemas kaj penos, dum mia vivo, . plenumi laŭ miaj tutaj fortoj. Mi povas erari, tamen

ne korintence.

Mi

povas

trompiĝi, ne trompi

vin. Min aŭdu do frate, ĵuĝu libere inter vi mem' se al vi ŝajnas ke mi diras la veron: min forlasuse al vi ŝajnas ke mi predikas eraron: sed min „Sekvu kaj agu laŭ miaj instruoj se vi min trovas apostolo pri vero. La eraro estas plendinda malfe" liĉo, ŝed koni la veron kaj ne alformigi al~ĝi la agojn, esias krimo kiun ĉielo kaj tero kondaminas.. Kia! mi parolas al vi pri viaj devoj antaŭ ol paroli pri viaj rajtoj ? Kial, en Socio kie ĉiuj, vole nevole vin subpremas, kie la ekzercado de ĉiuj rajtoj estas al vi.

rabita konstante, kie ĉiaj malfeliĉaĵoj estas por vi,

' -

A motz a

o.



I6G



kaj kio nomiĝas feliĉo esta.aĵ. por la homoj de 1 “ aliaj klasoj, mi Paml'?fs al vi P“.“J%"m kaj ne pŝ Bonkiro? pri virto, pri morala pliboniĝo, Pri edu. kiteco

kaj

mando

kiun

ne

pri

mi

materiala

devas

ĉomstato ? Estas

klarigi

de.

antaŭ

ol antaten. nia skolo paŝi, ĉar ja en tio estas la dl.ferenc'o inter Eŭl“OPO,.kaj en predikantaj hodiaŭ kaj multaj aliaj do, ĉar ĉi-tiu estas demando kiu facile eliĝas el incitita animo de l' suferanta laboristo, « Ni estas malriĉuloj, sklavoj, malfeliĉuloj, niin parolu pri materiaj plibonigoj, pri libereco, pri felito. Diru al ni ĉu ni estas ĉiam kondamnitaj di :

suferado aŭ ĉu f.:z'am'cg devas gui. Prediku devon al uiaj.mastroj, al klasoj kiuj nin superstaras, kaj hiuj nin konsideranie kvazaŭ maŝenojn. monopoli-

gas la bonojn apartenantajn al ĉiuj. Al ni paroli ĝri raĵtoj: vi parolos hiamaniere revenĝi ilm al ..nij

parolu

pri

mia

potenco.

Miendu

ke ili ĥavu

. rekonitan ekzistadon, poste vi parolos al mi pri de.. wvoj kaj pri ofero».

Ŝ

-

iel parolas multaj el niaj laboristoj, kaj

kvas

doktrinojn

kaj

asociojn

respondantajn

seilian

: :deziron, nur forgesante unu aferon, jenan : ke la dimĵde ili petegitaj jam estas de kvindek jaroj ne sruktoportintaj minimuman, materialan plibonigon

a vivkondiĉo de la laboristoj. '_-'Dh-/kvitl.dek jaroj,

kion

oni

gieso kaj por la bono kontraŭ

plenumis

por

la absolutaj

la

re-

Ar

SF

— (-- ~—

m

l

m59e

'_Ĉ"I“r\\.'—% N Mrd



gistaroj aŭ kontraŭ plenumita en nomo

la altranga aristokratio, estas de la homa raĵjto, en nomo de

la libereco

kiel perilo,

al

Ĉiuj

la vivo.

1I —

agoj

kaj de

de la

l' bonstato

Franca

kiel celo

Revolucio

kaj

de la aliaj, kiuj ĝin sekvis kaj imitis, estis konsekvenco de Deklaracio pri la rajtoj de la homo. Ĉiuj verkoj de la fllozofoj, kiuj ĝin preparis estis bazitaj sur teorio libereca, sur instruado al ĉiu individuo pri liaj rajtoj. Ĉiuj revoluciemaj skoloj predikis al la homo ke li naskiĝis por la feliĉo, ke li rajtas ĝin traserĉi per ĉiuj siaj fortoj, ke neniu rajtas lin malhelpi em tia traserĉo kaj ke li rajtas

tmŝt'si

la barojn renkontotajn dum

1?133["03'

estis

daŭris dum

renversitaj,

jaroj en multaj

koraŭ

daŭras.

popola

? La

per

Ĉu

milionoj

sia irado, kaj

la libereco konkerita: tio

landoj, en kelkaj

an-

pliboniĝis la vivkondiĉo de la da homoj

laboro de siaj brakoj,

kiuj ĉiutage vivas

ĉu akiris

minimuman

parton de l bowstaŝo sperita, promesita ? Ne, ne pliboniĝis la vivkondiĉo de la popolo: ĝi eĉ mal-

pliboniĝis kaj malpliboniĝas en preskaŭ ĉiuj landoj,kaj precipe tie-ĉi, kie mi skribas, la prezoj de la vivnecesaĵoj

pli haj pli grandiĝis,

la salajro de

la laboristo en multaj laboraj branĉoj pli kaj pli malgrandiĝis, kaj la loĝantaro multobliĝis. En pre-

skaŭ

ĉiuj

landoj la laborista

sorto fariĝis pli mal-

certa, pli nedaŭra, la krizoj devigantaj milojn da laboristoj al inercio, dum iom da tempo plioftiĝis.

E

-

1

La ĉiujare kreskanta elmisrado de lando al 1 kaj de Eŭropo al ĉiuj Mondop s'lrt[)jl a]'ld()' kreskanta nombro da honfaraj in.—etit::l:{ir:j. la Ĉiam I . postoj por la malriĉuloj, da Utalizorgoj .l; _da im. mozpetado,

ke

ankaŭ

tion

pruvas

la publika

suĥiĉe, Ĉi—tiujhIastln(')1

atento

:

I-a al

ĉiam

pli Vek—:?yluvas

lastaj

kvindek Jaroj, la

E::)O_ 15} malbonoj de l' popolo, sed ĝgian Senpm%c;ĵ videble malgrandigi tiujn malbonoĵu montras ĉĝall'. | progresa pliiĝo da mizero en la klasoj, kiujn oni

klopodas helpi. Kaj

tamen

dum

ĉi tiuj

fonto de la socia riĉeco kaj la amaso da Materjaj

posedaĵoj

kreskis

bliĝis.

komercado,

L

pli.

La

tra

senĉesaj

blaj pro absoluta organiza

manko,

aktivecan

-

pli kaj

forton

produktado krizoj,

duo-

neevite-

konkeris

plian

kaj disvastigis siajn rilatojn. Pre-

skaŭ ĉie la komumikadoj akiris sendanĝerecon kaj | rapidecon, tial malgrandiĝis kun la transporta prezo “ .la 'p.re'zo de la komercaĵoj. Cetere la ideo. pri rajrtc)] kunigitaj kun la homa naturo ja estas hodiaŭ Ĉ; f'ĝ"-'e'n'er'ale akceptita, akceptita laŭvorte kaj hipokrite

'eĉ de tiu, kiu fakte klupodas

lerte ĝin eviti,

Kial do ne pliboniĝis la vivkondiĉo de la poKial la produktada konsumo anstataŭ. egale. inter

membroj

de la Eŭropaj

Socioj,

en li manoj

de malmultaj

homoj

la

aj-al nova aristokratio ? Kial nova antaŭ-

ita al industrio kaj al komerco

kreiŝ

J

13

BE

fuzesteatos

poro

la - plimulto,

sed

lukson

paor

kelkaj ? L

enpensi

respondo

estus

la aferojn.

La

klara

homoj

a)

tiu, kiu

volas

estas edukemaj

iom

krei-

taĵoj, kiuj nur agas laŭ edukprincipo al ili donita. La homoj kiuj ekincitis la antaŭajn revoluciojn

?

fondiĝis sur ideo de l' rajtoj individuaj: la revoluliberecon: individuan liberecon, incioj konkeris

struadan liberecon, liberecon, liberecon taŭpas la rekonitaj

por ilin ekzercadi?

religian liberecon, komercan por ĉio kaj ĉiuj. Sed, kion rajtoj al nehavantoj rimedon

Kion taŭgas la instruada libe-

reco al havantoj nek tempon, nek rimedojn por ĝin proĥti? Kion taŭgas la komerca libereco al persono posedanta nek komercaĵojn, nek kapita-

lojn, nek krediton? La socio, en la lindoj kie tiuj principoj estis proklamitaĵ, konsistis el malgranda-

nombro da posedantoj de l' grundo, de l kapitalo,

de l' kredito, kaj el multego da homoj nur posedantaj siajn brakojn: devigitaj ilin doni kiel laborilojn al tiuj antaŭdivitaj je kiu ajn kondiĉ-kontrakto, por vivi: devigataj elspezi en materialaj kaj

unutonaj penadoj la tutan tagon; kio estis por ili,

batalantoj hontraŭ malsato, la libereco, krom: ilii» . zio, maldolĉa ironio? Por ke tio ne estu, necesis: ke la riĉuloj estus konsentintaj limigi la laborteme

pon, plialtigi la kompenson, fordoni senpagan unu- : forman edukadon al la amaso, igi alireb laj al ĉiuj:

k.

-

starigi

laborilojn,

11|

-—-

krediton

DOr

Nau,

kial

svir

la

fari tioitkap

m

ga celo de [' vivo ?11? Ĉ bonstato ne estis supere Ĉiu illda' oj kaj aĵoj ('lĝzil' estis materialaj bon

N

la

kaj

Kial Do, gas

laboristo.

bonintenca

povas.

kiu

tiu sin helpu, kiu pov| as al ĉiu, aj

apartenantajn

al

la

libere l

homa

no

ĝuon

al si tiun

malgrandigi

Kiam

ilin .

ek»

naturo,

l aliula “ti]:ol?l la .socio EtCi,

la

Ceftif-ĝ raj'_tĝ'

y £

faras. Ĉiom IJn

ne..'ŭ.mnt. fatala 15011 ne oni petas al ĝi. Se iu pro submetiĝu vas ekzerci ian rajton, tiu paroli, kaj Efektĝi,ĝ pigu personon. Nature estis tiel de l' bon_ĝanca._,ijĵ o tiu pensad tiel ili parolis. Kaj ĉi kondiĉo kaj

iae. kla,sojn,Ĉiu ran ajnividuo riĉind mal la ate ril soj hŭtfiĝĵf kla aj egi vil pri al duo ivi ind o de sad pen s fariĝi zorgis

siajo

raĵtojn

kaj

plibonigon

de

sia ViVkon

kaj kiam siaj raj diĉo ne klopodante por aliuloj: toj kontraŭis la aliulajn, milito estis: nesanga i

lito sed ora kaj insida: milito malpli vira ol la aliaj

sed egale pereiga: obstina

loj malindulge

spertulojn. Dum kiĝis al egoismo

matefiaj

dispremas

milito kie la monforti

la malfortulojn aŭ mal

ĉi tiu daŭra kaj

bonoj. Kreda

mitito la homoj edi

ekskluzive

al la avideco ' fĝ}

libereco rompis ĉian kredim;

ja kaj celada kredo, nur vokitaj al ĝuo, i e -ekptovis sian vojon, kaj ne atentis ĉu' 'ĝi ne dispremas la kapojn de siaj4



I



fakte. Jen, kie mi fratoj laŭnome kaj malamikoj l rajtoj, estas hodiaŭ dank'~al teorio de la raitoj de inkie sed j; raito v Certe, ekzistas alia, kiel esperi dviduo kontrastas kun la rajtoj de ilin

repacigi,

ilin

harmoniigi

ne

turnante

sin

al

io

de indisuperanta ĉiujn rajtojn? Kaj kie la rajtoj la rajviĉuo, de multaj individuoj kontrastas kun Se rajto toj de la lando, al kia tribunalo sin turni ? tenas aper tato bons da gran al bonstato, al plej eble labointer al ĉiuj vivuloj, kiu solvos la disputon o stad ekzi al tisto kaj manufaktura ĉelo ? Se rajto ĉiu homo, kiu estas la unua neprofanebla rajto de onigo de la plib povas ordoni al iu vivoferon por

de la Paaliaj homoj ? Vi ĝin ordonos en nomo frataro! Kio trujo, de la Socio, de l' via granda parolas, krom estas la Patrujo, pri kies opinio mi pli estas cErla ejo kie ĉiuj niaj individuaj rajtoj ejo de hotaj? Kio estas la Socio, krom kunven on por apogi moj kiuj interkonsentis uzi ofan fort ta, dum kvinla rajtojn de ĉiw ? Kaj vi, jam instruin estas starigita por' dek jaroj, individuon ke la Socio rajtoj, ĉu poste certigi al li la ekzercadon de liaj

Socio, ke k postulos ke ilin ĉiujn li oferu al la al mallisubmetiĝu se necese, al daŭraj penadoj, i? Vi, prediberigado, al ekzilo por ĝin plibonig kinta

ĉiuloke ke la celo de la vivo

estas

la bow--

u la bonsta- ~~ stato, ĉu poste ordonos subite ke li perd landon de l tm kaj eĉ la vivon por liberigi la

S o

femdulo



por

havigi

plibonajn

VinOndiĉojn

klaso ne lia? Vi, al li parolinta dum jaroj en ?la nomo de matrialaj profitoj, ĉu poste POSstulos ke. W k lAlm 5 ke. li, havante antaŭ si ricecon kaj Dotencon, ne ŜOVu

manon

por itin kapt_i, c-: se Je malutilo de liaj fratoj ?

Italaj la%)orig.toj. CI—.tiLl n'c apogite sur faktoj naskis mia

rio, nuntempa

kaj sangon ŝanĝis

la

historio,

paĝoj

kies

en

1830

Sĉlngĥn_

elgutas

ĉiujn homojn

Demandu

popolan.

revolucion

estas opinio, kiun 16, menso: estas histo..

je anstataŭigo

sonoj al personoj, kaj ekzemple,

Iiiuj.

de ĝf_-l-_

per kadavroj

de

viaj francaj kamaradoj, wmortintaj dum la tritaga interbatalo, faris tabureton al propra potenco: ĉiuj

la jaro 1830

doktrinoj iliaj, antaŭ malnova

ideo-de

-de la homo.

l' raztoj,

ne

sur

vi nomas

Hodiaŭ

statoj, sed ili nur estis

estis bazitaj sur kredo

pri devoj,

ilin perfiduloj, apo-

sekvantoj de sia doktrino.

ĉar Ili kontraŭbatalis sincere de Karolo X registaron, ho tiu registaro estis rekte malamika de l' kiaso el kiu A I ili eliris, kaj profanis kaj inklinis eligi iliajn raĵtojn. -.Ili batalis en nomo de l' bonstato, kiun ili ne po-

. ŝedis laŭ tia kvanto pri kiu ili sin kredis meritaj. Kelkajn oni persekutis

pro pensa

-de oficoj, kiujn okupadis

pii kapablo. Tiam

ankati

incitis ilin. Tiam maltime

homoj

libereco:

aliaj,

al ili malsuperaj

la suferoj de l' popolo

kaj bonintence ili skri-



17



certikiam iliaj politikaj kaj intelektaj rajtoj estis malfer ili por estis oficoj al ; gitaj, kiam la vojo bonsta an serĉit la mila, kiam ili estis konkerintaj ton,

forgesis

la popolon,

forgesis

ke

milionoj

da

' homoj al ili malsuperaj pri edukiteco kaj aspiroj serĉis ekzercadon de aliaj rajtoj kaj konkiron de alin Buwstafo, pacivis sian animon kaj plu ne zorgis aliulojn. Kial vi nomas ilin perfduloj ? Ansta-

i'taŭe,

kial

vi

ne

nomas

perĥda

ilian

dogmaron

?

Samepoke vivis kaj skribis en Francio homo, kiun ' yi ne. devas forgesi, kiu pli potenca genio estis ol ili „ĉiuj; via malamiko li estis tiam : sed li kredis en -la devo; en la devo oferi la tutan ekzistadon al. bono, al traserĉado kaj al triumfo de la “ komuna „vero, atente studis homojn kaj tempojn, nek lin

„logis aplaŭdoj, nek lin malkuraĝigis elreviĝoj, | provinta kaj malsukcesinta unu vojon, reprovis -alia la plibonigon de l' plimulto, kaj kiam la „ĝitaj tempoj montris al li nur unu elementon \}'\_p'ablan ĝin plenumi, kiam la popolo sin montris

eksur ŝankasur

[la areno pli virta kaj kredanta ol tiuj kiuj. preten-

'=_ dis pritrakti

ĝian

aferon,

li, Lamennais, la verkisto

I de «Paroloj de kredanto», kiun vi ĉiuj legis, fari| ĝis la plejbona apostolo por la afero pri kiu ni estas

4fratoj.

Jen al vi estas, en li kaj en la homoj

pri

'}kiuj mi parolis, reprezentita la diferenco inter ho-

moj de la rajtoj kaj tiuj de l' devo. Al la unuaj, %Ia konkiro de siaj individuaj rajtoj, forigante Ĉiun. L

slimulilon, duaj,

sur

la

sufiĉas

por

ke

tera,

mur

haltas

-

kaj

laŭdo, povas

igas

kia

J

senigita sur

la sanktan

de

socian

de

.

l{iei*lLan

,

!

pri

l' bon

uj.4.

militon de ni eltenat

ekzist

nas

post

batalo

-

stimulilo

vojo

nerale kaj ne pri ekceptoj maroj. Car ki al

K a.

»

maljusteco

kia

la

a

Martiro

de konsoloj

devigilo,

surteni

|

L

kun

ĥ

al bono slgnas sango Li kontraŭ superreganta

kreta

halti

a Iaboro de 1 la wi la POpoloj tute 51{11\!3}!:\:(.) danĝera, kie ĉiun lTloil kie la

Kaj .. inter lado estas pli

-

ili

la ĵjunularon,

kelkjara

penado,

posrt neeviteblaj elreviĝoj por tiela entrĉp:eng_, laug tiuj homoj ne laciĝus? Kial ili ne preferus kl%* ; ajn ripozon al malkvieta vivado skuita de kontiŝ

.. k'



aĵoj kaj danĝeroj kaj povanta, de tago al tago-l aŝ niĝi en malliberejo, sur eŝafodo aŭ al ekzi?lo BiI

daŭrinde ĝi estas

“ ĝante la principon ŜY.em

nomo

de

kiu

historio

pri

multaj . nunfempajĝ

lati kiu ili direktiĝas ? Kiel: konvinki

ilin ke danĝetoj }Ĉ“ŜĴ'-*L,_. ;

“ireviĝoj devas plifortigi ilin, ke ili devas bat



ioj

kiam

LI



o

por

batali

=

pli

multe

kostas

ol

ilia

forlaso ? socio star ;gita sur bazoj Kaj kiu povas, cĉ en on kiu fundaa nunaj, konvinki hom pli justaj ol l rajtoj, ke li devas sin

pri mentas unike sur tcorio sin okupi teni sur la komuna vojo kaj

L

pri disvol-

zu ke li ribelas; suvigo de l' sociala penso ? Supo kaj diras: mi rompas pozu ke li sin sentas forla



kapabloj min vokas aliVa socian kontrakton; miaj ran, neprofaneblan, loken, mi ĥavas la rajton, sank

l

ilin

disvoivi,

kaj

mi

milite

staras

kontraŭ

ĉiuj;

doni al li laŭ lia dagkian respondon vi povos s, vi plinombraj, por „maro? Kian rajton vi hava kun

| ';

ne akordiĝantaj altrudi al li obeon pri leĝoj aspiroj? Kian rajaj -— aj deziroj, kun liaj individu li tiujn leĝojn pro-. ton vi havas por tin puni kiam k f tenas al ĉiu individuo, - ,fanas? La rajtoj egale apar | a kunvivado. La eĉ unu solan ne povas krei soci indiol ne pli da rajtoj, - 'Secio havas pli da forto, W al individuo ke l devas 2 viduo. Kiel do vi pruvoŝ .. lat oj volo de siaj frat Y 'konfuzi sian volon kun la per ekzekutisto, pero , Patrujo kaj laŭ Homaro? Ĉu stantaj tiel fa - malliberejoj ? La Socioj ĝis nun ekzi k

u

Ŝ

ia. Sed tio estas milito kaj ni volas

i ".

tirana ĉesigo, kaj

"

Edukadon,

Enfermanta

nian

ni volas edukadon..

mi

diris,

tutan

jen

la

dogmaron.

pacon; -estas:” —

granda

La

-vof

vivpopa:



ve 9 Bezonas, PErforte ordo

demando. Edukada ; afera ordon novan

'

tirana eĉ kiami gi estas

estas

!

X

; ĉr

or

te Star.

Statigita " W„Ĉi

| |

DI hona ol lim. la Mal, nova; bezonas per forto renuversi lo brus kiu hodian ĥONSratstaras ĉiun zib Oniga n DFton, grovon,

;

proponi

al konsento

volon,

por esprimi sian

e

la nacio

plejbonŝajnan

|

1

7

]fĝ?n 8b

|

1 AM ĉrigi Ordon, SIta.

per ĉiuj eblaj rimedoj, aj 1 i eduki la alhomojn, konforma agado. Per teorio de VIA dis,

volviĝo,

ni povas.ribeli

kaj

renversi la bar jn;

I,l'ajtn.

fortan kaj daŭran ĥarmonion inter formantaj la Nacion. Per teorio de



sĝatoj ne dependigante ilin de nurula ideo aŭ de diesa forto. Kaj ĉi-tiu principo estas la Devo. Be: zenas: konvinki la homojn ke ili, idoj de unu soli. 9; devas tie-ĉi sur la tero esti plenumantoj ĉe'

„sola Leĝo — ke ĉiu el ili devas vivi, ne-por | MI;

-sed por

la. aliaj

: igi ŝin pli aŭ



ke

la

celo

de ilia v1v_g

malpli feliĉaj, sed plibonigi.:

la: aliajn — ke batali la maljustecon kaj. l4.

cp



d deve, rorujto se VOviv a ŭE dum

4

;

glibonig tajn, mi numitaj

mi

s j, devo

miaj

_ kaj

tiuj. „or alveni al

nante

kiel

ke

diras

k

Kaj

gevo

nŭe

renu

mIN k omp oj ne de siaj rajl la kono aŭran d avan kaj u tiujn rajce Vi forced evenco de pl nur konsek ĉi ci per tiuj oTAS, ke pron kiam mi ĜI fon, Gratoj!

ĉon, la vivo, la feli celon de la krei

interescjn,

a

malvorget

M

riskas

bomsta

egoistojn,

; mi piĝu pri i vi ne oku ke s ta es ne pToo ne tute solaj, mia Intenc j, so re te in materialaj kondukas diras ke la kiel celo, aiam

n

aj la material

F

medoj «ed ponitaj kiel ri sub la Imperieam Ki o. at lt zu a re n al tiu malĝojeg limigis peti pano aj Romanoj sin



malestroj, la antikv raso plej imageble lega la is est , on ad ue kaj amuz malsaĝa kaj kr post suferado de

y

sklamalnoble fariĝis , oj tr es ri pe Im la tiraneco de Francio 'kaj alidautaj barbaroj. En stima kaj

L

l

emis .'v.oj de la ĵnva cia progreso diss so ĉia de j ko mi loke la mala mensojn provas devojigi la ek n nu j ka n do ta .korup terialan agemon. te

: ŝ. 5

: o — a J

ma lvigan el ŝanĝa ideo, plidisvo n per niaj manoj? La Ĉu ni helpos la malamiko necesegaj, kaj ni hatĝ— mgteria\aj plibonigoj estas ke la homoj nuf betial ne sed i, akir ilin por los sed ĉar la k'ein.; | zonas 1_301.1;1_11 nutradon kaj loĝadon, gfesa ne p'cŝ\%asi scio. p'Fl via indeco kaj via morala, pro

|



veni al vi hodiaŭ,

Ee

-.

kiam

estas

cn

kontraŭ ĉiutage, la mizero laborastroviĉi leono dek Ŝua lBho dekg, kiel viVi povas horojn da—ŭ ta

nur

A] 1 plejmulta j

La

eduki?ĵ

ĈAJ sufĥiĉajn ssr

:

por

trovi rimedojn

simr

-

el v; : Etispezas vi,n Por vi,l si sia

kaj kaj

2

r Imĉd . Ojn ili dedaŭro LEDOvas

. fanxilio:

por sin eduki?

La

; kiel



terrompoj de via laboro Dasigas vi; -im. 1 de ĉga AJlabo. remo al mallaboremulaj kutimoj ; kiel i akiri emojn al ordo, al re.c:_.; uleco, al daŭra dil

teco?

La

esperon

iam

.

nesuĥĉeco

pri efika

de

via

ŝparo, kaj

€enspezo

fmigas Ĵgen.' ĉiun.

laŭ

tioma

pro

MIZETO,

kvanto {ioI:

utili al viaj idoj aŭ por la ĵaroj de via mal. ĵuneco: kiel vi povas vin eduki al ekonomiaj ku. timoj?

Multaj

el

vi

estas,

„deigi la infanojn. ni ne diru

edukajn

zorgojn

devigat_aj'

de la zorgoj — kiajn 2

povas doni al la filoj la Mizeraj —

edzinoj de la laboristoj — sed de la amo kaj var- . tado de la patrinoj, ilin pelante por kelkaj Mone-. roj en malsanigajn laborejojn : kiel povas en tiela

iudiĉo, disvolviĝi, ĝentiliĝi la familiaj sentoj? Vi avas mek civitajn rajtojn, nek ian partoprenadon

„elekto aŭ voĉdono al leĝoj a kaj vian

vivon:

ncon. kaj fervoron

kiel

por

reguligantaj

vi povas

havi

viŝjw c'ivitan\

la Ŝtato kaj sinceran, -

Behton al la leĝoj? La justeco estas plenita: inter V.i-'.k'aj la aliaj klasoj: kie ' j amon al justeco? La Socio ;EĜ-S6n ' embro da simpatio: kie

ne cgalĝŝ vi lcrn“?" vin konvi lemuŝ.

— ua 7 do „e ke

Socion kondiĉ

am onon b-::sf.

V!

povu

laboron

] ĝulAR ŝ KaAngi

m

e

4

seNG

e ol

e \ e

malpliana anima progr%'.: l vi sparojn» mat-erl aia norojft a„mas!g! ! vlĝ_il po or vin fiĉan ecoN, p t euson su n o t s e X rilate la veng.ema kaja “ , Ĉi ĝmmon o ĵ t n ĵ e s e K l' ribela maljuska u kiu el ĈiU u ui P al _k_WCt\ŝ penso maljusta ĉ ne u rimedon. el ki i . vl gin serĉ estis a| sole pro yi devas nto, ne e s a v e n d or AanĝoN serĉĜi DTO nNe sole p , ĝ j a n o ni b lo pl kiel ce o estus r ;d vin s

s

*' ;

3

serĉi po kia diferenc NE SE rajto:. ĝin . tial aj fekĉ tiaj, guste s ta es Hi ptamo, al viaj qranoj? , al volu o t dinter vi kaj a t s n o b Nur a] | ke i celas vo. celo de via vi potenco. la estu

k , — ŝ t

, tio iboniFariĝi plibonaj povas nur pl vi aj iĉ el lf ma li nur Vi . Igi daŭre malp ilope inter xi, se m us ar st ek j no de ĝinte. La tira aj interesdĵ aŭ o de material

'

om l_:'v'atalus en la n

organiza-

— — — — T —— . .nrganiz._aĵ_o

:a

Ne

taŭgas

ke

vi ŝanĝu

la

o



'kŝl zla]oj estas .k n — tm gĉ Of e kuraciloj 1iverantac' “_ĵl iaj kreskaĵoj j de ']'l'] 1.Venen0]n jen maj ' manto. La bo ŭ la operacio

|

la la homoj bonigas

Iuĵ . n_iasml

aĵojn, la male. z i n a g r o ; m a . ? igi . 9 'aĵ alg bonuloj mĝk\ibgoinig pri ĝia?na]“' j Bezlaonakslasopjlnibon"I

ka| j konvin

j

devo

J J

EP ;

hodiaŭ vole Nevole 4-in sukcesi ' ekp ekp]lib ; onigan IKANie ie kiej Kiam do ĥomoj, pres

ŝanĝo,

diras

lante , co ten

viajn

al

vj

ke

VRĴĈOJN,

ili

Eble

DI h

s

Estu

.sed ne Ĥiln pri leĵkcc:so, La m: l' malriĉ / ulo | estas konata j, _ alMenati Parte de | hava_; klasoj : /(.—mmm;

rala indiferenteco, kiun kredo, en la EgOISMO,

sed

ne

naskas

Sentataj, =

Manko

d

“d

I:L ]a:en-

ka

Ĉig.

Neevitebla

konsekveicmuna Multjara predikado Pri materĵal a bOnstazo I;iĵ:? de suferas, tiuj iom post iom kutimiĝis konsi;ier'i tne

malbonaĵojn malĝoja necesaĵo de | SQcla Ordo,~iajn lasis zorgon pri rimedoj al aŭ Estontaj S€Neracioj, La. !

malfacileco

el inercio,

ne

ilin

estas

ilin

konvinki, estas

treni, kiam

konvinkitaj,

.

ilin revekj

al ag-ad:ol._.

al asociiĝo, al fratiĝo kun vi por konker tiun SOr cian organizaĵon kiu finigos, laŭ tio sei hom araj 5') „kondiĉoj permesos, viajn

malbonaĵojn

kaj tilatajn.

=. “tutmentojn, Nu, ĉi tio estas tasko de l' Zredo, kredo . 2e”en la misio donita de Dio al homa estaĵo tie-ĉi sur -la TTero, en la respondeco preman ta tiujn kiuj ne i piehum-as, en la Devo tru danta al ĉiu. daŭte fere agadi laŭ normo de l' Vero. Ĉiuj'eb_ l.aj. l j. pri rajtofj kaj pri materiala ĝowstato pov as — onduki al ekprovoj, kiuj, izolitaj kaj nur~' viaj fortoj, ne sukcesos: povas nur prep ar mel sociaj k'rimoj: civita interklasi m-:l;_iĝg- S.

venis hboriŝiojl nuaj fratoj! Kiam Kristo alaj alaj E al ris oli vIZAZON, 4 ne par ; ganĝis ja mandan i, nek ker s kon rajtoj, kiujn ili nc bezoni

kaj " guloj

PU loj, kiuj

malriĉu

al

trouzintaj, same

'iin estus

L=

kiel

o aŭ protitojoj al al gento, li ne paro aolis pri util |

1a riĉuloj; len

kiu me

kaj

arolis pri Amo,

utilon koruptis;

parolis pri Devo,

li diris ke

pri Ofero, pri Kredo:

al ĉiuj utilas tu estos la unua el ĉiuj, kiu orelen al ritaj suflo a asado. Kaj tiuj - vortoj ĝer si gis, revigli ĝin VIVan fajreron, Socio, N€ plu havanta is la mondon, kaj proxonkeris la milionojn, konker

ur

gresigis

per

antaŭa

[talaj

maro. stepoko

laboristoj,

simila.

la edukitecon

paŝo

ni estas €eŭ epoko

vivas

Ni

de

meze

de

Sacio

la ho-

al Krikadavro-

a Imperio, kun bezono simila kiel ttiama de la Rom ormigi, asociigi ĉiujn en la animo ĝin revivigi, alif

don, sub solan Leĝoŭ, — anojn kaj laborojn en solan kre olviĝo de ĉiuj kaal unu celo: libera progresa disv sian kreitaĵon, Ni pabloj, kiujn Dio metis ĝerme en la tero kiel en la klopodu ke Dio tiel regu sur . preparado alla ĉielo, aŭ plibone ke la tero estu alproksimiĝa -ek-- K ĉielo, kaj la Socio estu progresa JS | provo al Dia penso. ddi Kiĉ la reprezentis Sed, ĉiu ago de Kristo

apostoloj kiun li predikis, kaj ĉirkaŭ li estis

ki

al homoj

«e

Estu ti korpigis per agoj la akceptitan kredon.. kaj

. vin

vi venkos.

Prediku

superstarantaj

klasoj

la Devon

kaj - plenumu

kiel «

o

plej viajn devoĵnf

z3

prcch'.ku

Virton

kaj «stu virtaj kaj ' Dfemn. PI'E','}'H_] esprimu viajn bezono ' ul. Olero, aj am jn

kolero, sen ribelo, sen naco,

se

parolo.

(u ĝin Dum

kaj

Viajn

minaco,

bezonas,

ideoj,

Bles

' e

estas

vi propagandas

inter

viaj

la ideon pri ilia estonta sor to, la ideon dononta al ili nomon, edukadon, porcian kompenson, kaj kon scion, k a senton

„z De

.s

tebla batalado, al kiu il konkeri kontraŭ? la fortoji ddeeval's niajprepari

ka

pri ne'ĝvi. 7

gistaroj kaj de l' fremdulo —. klopodu instru iĝĵ,_ ' pliboniĝi, vin eduki al plena kon ado kaj ptakti. amaŝso en granda

popola

. ŝanĝo

edukado

en

bla tasko por la.

parto

de

povas

plenumiĝi

Italio, Nenia

plano. pri.

inter Ni Sen-ia..

la materialaj vivkondiĉoj de la popqlĝ;

" kaj sen ia politika revolucio: „tsperante kaj ĝin predik as kiel

kiu iluziiĝas. tion bezonegan .ĝ)r'(':pa'-'-

faĵon' a! ĉiu emancipa ekp rovo, predikas ;alion! Sed

la malmulto

inercion; "

el vi, kies cirkonstan- .

toj iom. pliboniĝas kaj fremdl anda restado. liveraa Ww liberajn edukadajn rimedojn, tio n povas, do-tion 4 5 Kaj. la „etajn

malmultaj el vi, unufoje ens orĝ" Prinĉipojn el kiu devenas la Edu kiteco:.

Fobolo, sufiĉos por ilin disŝuti inter la Mk indifekti -sur a

vojon

kaj

ilin protekti

-

kontraŭ

kaj

H soĥamoj

falsaj

dowmaroj

ilin

1.

Dio. La deveno de viaj

| difino

siga €

Dio

ĝia

kaj

)trovo

homaro.

kuŝas en Dio. La progreDevaj estas €n la leĝo. La de viaj

ekzistas.

pruvi al vi;

aplikado

leĝa

apartenas

al la

wolas

tion

nek

devas

nek

ekprovi,

ŝajnus

al ni blasiemo,

Ni,

tion

Devoj

as ĉar ni ekzistas. kiel tion nei, frenezo. Dio ekzist o de Dio

vivas

en

nia

En

la Homaro,

konscienco,

la

Universo

€ŭ

nin

la konscienc

ĉirkaŭanta. Nia. .

solene doloraj kaj ĝojaj konscienco Lin alvokas ĉe is aliformigi, difektigi momentoj. La homaro pov verso Lin sed ne eligi Lian sanktan

nomon.

La Uni

harmonio, per inteligento elmontras per ordo, per leĝoj. Ne estas ateistoj " . de siaj movoj kaj de siaj malbenindaj, sed ple_ilĴ inter vi, se jes, ili estas ne aŭ stelplena mokto, '. dindaj. Kiu povas nei Dion ant j, antaŭla martireĉoj -antaŭ la tombo de siaj karulo tiu estas

ege

malfeliĉa

aŭ ege kulpa.

Seridube. la. -

s krimon antaŭ1a-., unua ateisto estis homo kiu kaŝi s'i-_f;__et

„aliaj homoj

n kaj penis neante Dio

libetigi.

ĝin kaŝi kaj sufokt sola atestanto al kiu ne povis

-J

7

39



la konsciencriproĉon

l_{fu lin UUrmMentis; rano kiu kune rabĵ's la hberr:ĵ..(:n.l kaj dUŬIIan alere. ŝl'aj fratoj kaj pems_anstatm::ŝ:r: [a ac]oradon denŝ

L.

Forto



a! kredo

pl:l I'Ĵcvo

l\:aJ SCRMOrta Rajto

i aperis, tie-Ĉi kaj tie, de JANCONtO

al j;

'0 Ost

moj, kiuj pro ĥloz_oĥa ab{-.\rac_:c) Ĉilŝovis ]a ctei_g. g

sed malmultaj

kaj ho:'uemajlr — Venis, dum mentoj ne malproksimaj LĴIĈ ni, lwmamasoj ekcitiĝo

b

kontraŭ

s ntonĉa, eĉ dum tiu momento ili adoris,s tiel bezonis D; s On, la Diinon Racion, la Diinon Naturon. Hodiat Estas komo

j abomenantaj

p

' ruptiĝon en la nunaj

J

ĉian

laki~

ideo pri Dio, falsa, malsaĝa pensita por sia bono de ia kasto aŭ de tirana

religion ĉar ili Vidas ko. .'

kredoj, kaj

ne divenas']a_p_u__

recon pri tiuj de la estonteco; sed neniu el ili kuraĝas sin nomi ateisto; estas pastroj prOstituan taj

Ŝ

la Dian nomon pro monaj konsideroj aŭ pro-ti mego al potenculoj: estas tiranoj kiuj Lin trompe

k

e k'

|

alvokas

protektanto de siaj tiranaĵoj,

„ŝinlumo

ofte estas al ni

malklarigita

sed -ĝar la kaj

difektita.

de fh'z'ilpur.egaj vaporoj, ĉu ni neos la sunon aŭ la \f'fvigan potencon de ĝia radio sur la universon ? ar el libereco povas la friponoj kelkafoje eksta-

igi-anarĥion, ĉu ni malbenos la liberecon? La n



Dio brilas per senmorta kaj

koruptaĵoj,

YOWVaS tiun nomon.

per

kiuj

lumo

tra ĉiuj

la homOĴ denĝe

La trompaĵoj

kaj la kg

f:



ĵoĵ

«amre

forpasas,

29

forpasas

tiranaĵoj:

la

Dio

imago sur la tero. ; same restas la Popolo, Dia mizeroj a popolo, tra «klaveco, suferegoj kaj grade

koanscion,

forton,

emancipadon,

la la sankta nomo de Dio, el ruboj de , pura plej de a aŭit ar kultoj, brilegos ĉirk lej fervora,

Mi do

racia

plej

ne parolas

kulto.

al vi pri

Dio

por

elmontri

ke vi adoru Lin: vi Lian ekzistadon aŭ por diri kiam vi Lin adoras, eĉ ne Lin nomante ĉiufoje n de la estuloj vin sentas vian vivon kaj la vivo ĉh—kaŭantaj:

sed

por

diri al vi biel

vi devas Lin

eraro superreganta adori — por admoni vin pri ia el klasoj kiuj vin dila cerbojn de multaj homoj

aj el vi: eraro rektas aŭ, laŭ ilia ekzemplo, de mult a kiom la nig rui kaj onega tom atelismo.

d _;

malb

disigo, pli malpli deklaĈi tiu eraro estas la kiu vi deverko, el la Tero sur rita, de Dio el lia de via vivo. vas: plenumi periodon aton dirantan:

o person Vi havas ĉe unu Ĥank ti sed vi povas nNurt konsen «Bone, Dio ekzistas, 'la homoj ri. Lian rilaton kun « pri tio kaj Lin ado deklari, Estas demando ŭ -a ni re mp ko s va po « neniu konscienco.

mem kaj via « diskutota inter Dio propon! n vi volas, sed ne « Pensu pri tio, kio aĝ' iluloj, n€ penu. ĝit sim j via al on ed Kr « vian Politiko estas afero, TENgI x ki al teraj aferoj.,,

ĵ

:—Ĵ,:

e

:,;ĵ ' vr

same

S

;

-I.g alia afero.

| ",ro_f" al kiu Ne konfuzu ilin, Lasu la Ĉ; ajn starigita spirita DOvO, v E « ne kredi, se al vi ŝaj nas ke ĝi DErfida “ ~s sion! lasu ke ĉiu pensu kaj - kre du sia 5

l

« devas

Sia

nur okup kune Pi teraj aferoj, « rialistoj aŭ spiriĝi atv[ itua list oj, ĉu vj . kred as hbf—“recu P ACAJJ “ LK -«ĥhomaran egalecon ?P , . ) ĉu vi vola s Bbon stat on e plimulto? or

)

kU

n]a.l]iere "

r

Li

o.

ĉu

LI

L

Li

A

; ersalan univ

.

.

VoĉL donadon»

k

e_

Ĉ la_ Kuni.

: « por tion ricevi; vi ne bezonas PTO tio fll fefkon_ " «senti pri demandoj . Alilanke homoj koncemantaj la ĉielon » viu diras: « Dio ekzistas; sed « tiel granda, tro supera al ĉiuj

kreitaĵoj

POr ke \'1 “ « povu esperi Lin atingi per homaj ag0j. Tero Estas. ; « koto. Vivo estas unu tago. El la unua malkro E akiel eble plej; ne val ĉ_iĝ;i' origu la duan pli ol ĝis ma. - «tito, Ja, kio estas ĉiu j surteraj profitoj komp are « la senmortan vivon de via ANimo? Pensu a! ĝi, ri«.gardu la ĉielon L

tieĉi

,

malsupre

Kio gravas iamaniere, ĉu

al vi, ĉu vi vivos alie? Via destino

tas morti; kaj Dio vin Juĝos laŭ la petisoj:de i donitaj, ne al tero, sed al Li. Ĉu vi sufera s:? - 1 Benu. la Sinjoregon, al vi sendinta tiujn suferojn, ~ Lia "S'!'ltl'“iĉra ek—zistado

€kZila.

est

as provaĵo. Via ter o '(estas tefo, Ĝin Malŝatu kaj plialtiĝu. Tra ŝ:l'ifee.-lmfzero, sklaveco vi povas vin turni al Bio,. Mĝ

I per Lia adorado, per preĝado, f P " Estonteco kiu larĝe vin kompen'sOS'.uŝ'kŜĴĵl O 9s4l

mondumaj aferoj »,

l

o

h

!

J

o

N '

£l tiuj, kiuj duaj

[]

homo povas

ansentu Hgi

tiel parolas vin, la unuaj

ne

L3n

estas lin

kun

unuobla,

detranĉi

vi pri

la

k

ne amas

konas.

vi diros

la unuajn.

duope;

kaj

eĥki

ke

la principoj

kiuj

devas

regu-

sr

k.

li

L.

or sia deveno, pri siaj destinoj kaj sia viva leĝo surtera. La religioj regas la mondon, Kiam la Hindoj sin Aredis naskitaj, unuj el kapo, aliaj el brakoj, aliaj clll' piedOĴ

de

Brama'o,

cjou dividante

la homojn

aljuĝ'is intelektan

laboron,

ĝis

senmoveco

nun

ili ordigis

laŭ kastoj, al aliuj

laborojn,

servajn

- -al ceteraj

ilia Diaĵo,

daŭranta

la So-

al iuj herede militan

povon,

al

kaj sin kondamnis daŭronta

kaj

ĝis la

tempo kiam ne falos la kredemo pri tiu principo. Kiam la kristanoj deklaris al la mondo ke la ho-

estas

moj ĉiuj

leĝdonantoj

de

doktrinoj

idoj de Dio kaj

Liaj fratoj, ĉiuj

kaj de

filozofoj

pratem-

- paj kiuj difinis ĉe la homoj dunaturan ekzistadon, „ne utilis por malhelpi la nuligon de l' sklaveco, kaj do ordigon radike malsaman en la Socio. Ĉe

ĉiu progreso en religiaj kredoj ni povas montri al :

vi socian progreson rilatan en la homara hist'o:f-id-'l de via pri religio indiferenta doktrino vi ne pova ; montri

al

ni

alian

sekvon

krom

ana-tĥion._

Nue:

malkonstrui vi povis, neniam fondi; igu nin men=i -spgantoj se vi povas! Pro datira trograndigi di Rl'i_ncipo, kiun entenas

la Protestantismo

kaj,

_3-'_;

h

la

Protestantismo

daŭra

hoc.lia.ŭ

deduktado

dua sendependo

-—

de



.b_f-'ZAUHaĵ

ĉtuJ_

\"mĵl

forlasi m

li'feoj

Sole

nome al subpremado de l' malfortulo, merco;

al libereco,

tulo havanta struon

por

nek

el indi,;

al kfo_ VI AlvEnis p nome.

al

mokado

I'Ĵllledo:]ll,. nek

estigi siajn rajtojn,

en

4 de

-, I Malfa la k

tenpon, la

Vie

nek

Dolitika

in: Ordo.

al egoismo, nome al izoligo _kaj tuinigo de |' malĵ fortulo, kiu mem ne povas sin helpi, en la Moralo

Sed mi volas Asociiĝon; kiel ne ĝin ricev; tute:firma de fratoj kredantaj samajn reguligajn Drincipojn, unuiĝantaj laŭ sama kredo, ĵurontaj lau sama nomo? Ni volas edukadon: kiel ne ĝin don; aŭ ricevi, dank'al principo entenanta esprimon pri niaj kredoj rilatantaj devenon, celon, leĝon pri

ĝ

homa vivo surtera? Ni volas kunan edukadon : kiel ĝin doni aŭ ricevi sen kuna kredo ? Ni volas. fariĝi Nacio: kiel sukcesi, ne kredante en komuna celo, en komuna devo? Kaj el kie ni povas de-

8 dukti komunan devon, krom

el ideo

Mas pri Dio kaj pri Lia interrilato

kiun ni forkun

ni? Cette

- la ĝenerala voĉdonado estas bonega afero; estas la

ĝ,59la laŭleĝa rimedo per kiu ia lando povas de ._ tempa al tempo sin regi sen perfortaj

krizoj: sed

A. ĝenetala. voĉdonado en lando superregata de ia

0,:donos. la tendencan esprimon

€R-lando senigila je komunaj us €sprimi ktom

profitemon

de la Nacia

kredoj,

kion,

latinombre

iii oi fortan kalj i_al-ĵ;\-nĵldoiĵ dc ĉiuj alĥsĵj? Ĉiuj politik3Ĵ reformĵl_cllŭj' cn lando nereligia aŭ senzorga

c religio, tiel longe daŭros kiel volos individua kaprico aŭ .p]'ulĵl\i(). ka_j ne pluen. Pri tio la sperto pr la 1ast'rĴ] .kw'm%ek _Jaroj nin klarigis suĥĉe, AL

sigante

aliuj,

de Tero,

parolas

vin

kiu]

vi diros ke

pri

Ĉielo

Ĉie\o,

ĝin

di-

kaj Tero, estas

kiel vojo kaj ja Tero estas

vojofino, unu sola afero. Ne diru ke koto: la Tero estas de Dio: Dio ĝin

kreis por ke

per

ĝi ni supreniru al Li, La Tero ne

nia estas restadejo por pentofaro aŭ tentado; estas laborejo por pliboniga celo, por nia evoluo al grado por la adde supera ekzistado. Dio nin kreis, ne mirado, sed por la agado, nin kreis laŭ Lia imago,

kaj Li estas Peuso kaj Agado, pli ĝuste en Li ne ni de. estas penso ne aliiĝonta al Ago. Vi diras; aĵojn kaj piedpremi yas malŝati ĉiujn mondumajn la teran

vivon, por

nin

benante

la lastan

ŝtupon

okupi

pri la Ĉiela, sed kio

rto de la Ĉiela estas la tera vivO, S€ Ne untaŭpa vi ne rimarkas ke: kaj gvidado por ĝin atingi ? Ĉu

ĉiuj devas supreniri, kaj

de

la ŝtuparo

pEr kiu ni

malbenante la uvuan,Vi “

de animo ĉŝtis. al ni fortranĉas la vojon ? La vivo dum la tera periodo-sankta, dum ĉiu sia periodo, kiel dum la sekvontaj, sed ĉiu periodo devas. dumtempa disvblviĝ_; preparado al la alia, ĉiu d vas utili la daŭran progresan disvolviĝon

„morta vivo, kiun

Dio

enpenetrigis £8



kaj en la tutan

94

1}0111%['0:],

——

l\:reslc.-m[-a

ĉiu el ni! Nu, Dio vin metis sur ja teron

kaŭis

pEnso

gresas

per

miliomoj

nl.ltl'iĝ-?ls

]:JF_'I'

da

VIa

estaĵoj I)Ĉ,HSŬ,

kun la via, kreS_ vivo.

a/

t ap

O

ad

vi si

kiĉŝ

p“bollf':-(;

fekumlfg—;ts

vivo; al vi donis, por vin savi el d: ĝ lado, bezonojn, kiujn, nur DEr vi mem

oj

er “Via

vi

vas kontentigi, kaj sociajn Sllf.ier'l'cgantajn ŭ ktojn, do mantajn en la brutoj, kaj kiuj e) ;;

distingigas; sternis ĉirkaŭ vi tiun nomas Materio, luksegan pli belec Mondon, kiun-vf o, pfenplenan je vivo, je vivo kiu, vi tion ne forgesu, MONtriĝas kie

ajn, por ke oni vidu en ĝi la Dian signon, sed tamen atendas vian agadon, dependa_s de vi en Siaj” “ manifestacioj, kaj des pli multobliĝas je Potenco ju pli multobliĝas via agemo; en ĝin enigis neelĉer. . . peblajn simpatiojn ,

kompatemon

jen por ridetanto,

koleregon

por deloranto, ĝo-

kontraŭ

manto de kreitaĵo, senĉesan - dleziron

: „admiron

la subpres. pri

~



la Vero,

por

la geniulo

malkovranta

plian

ateston

pri ĝi —

aj vi neas,

malŝatas

parton. a vero, entuziasmon por tiu, kiu ĝin utiligas por ĉiuj, religian tespektegon por tiu, kiu ne povante - : ĝiu triumfigi, martire morta s, kunportante kun sla ;' Ng0

tiujĵn MOitrojn pri via misio, kiujn Dio al vi malŝpa” ŝutis

ĉirkaten, eĉ anatemon vi ŝutas sur Liajn

JoJn, nin vokante al koncentrigo de ĉiuj ~

niaj 19] Al laboro. pri interna Puri gado, 'nm]perfe'kfa;:-_ 4

~



353—

Nu, ĉu Dio ne punas necbia kiaum i estis tolita! Ĉu tiu ne malindigas Hun, kiu tion ekprovas tiel ? enfundigas en la amsenla skluvon ? Ĉu tiu ne dajn instinktojn de tio. tajn apelitojn, en la blin nan animon de V mikion vi nomas sxaterfo, duo zera

taglabnristo,

devigata

konsumi,

sen

la

eduka

j, la Ihan vivon? Ĉu lumo, en serio da fizikaj faro pli viva ĉe Rusa servi ne trovus religian kredon,

vutulo

ol

ĉe Polo batalanta

Patrujajn kaj libere-

pli fervoran amon al cajn militojn? Ĉu vi ne trovas de Papo kaj de tNrana Dio ĉe humiligita regato respublikano de L dekdua reko ol ĉe Lombardia

jarcento kaj Firenca Kie

estas

Dia

respublikano

spirito tie estas

de l' dekkvara ?

libereco,

diris

unu

ni konas; kaj la el plej potencaj Apustoloj kiun a malstarigon de la religio de li predikita dekretis kaj konvene adori sklaveco ; nu, kiu povas kompreni de Lia kreitaĵo? Dion sin trenante ĉe la piedoj o de homoj forLa via ne estas religio, estas sekt dojn eltenitajn de gesintaj sian devenon, la batala osimila Socio, kaj la siaj prapatroj kontraŭ kadavr tiun ĉi teran monakiritajn venkojn aliformintaj malŝatas. Kia- aju don, kiun vi admirantoj hodiaŭ la ruboj de malnovaj forta kredo ekstaros inter la nunan socian ordon, senfortaj kredoj. aliformigos -

apliki al ĉiuj bran ĉar ĉia forta kredo klopodas sin la tero penis ĉiam, ĉoj de la homa agemeco; ĉar is,

kiu ĝi kred ĉiuepoke, konformiĝi al la ĉielo pri

ĉar

la tuta

formoj

ĉiuhoma

historio

kaj diversgrade

lati

registr ĉa istriitan en la Diman ImanĈA s

ur

stanismo:

-

X, cia4 Veuu

rESnO ĝ

ripetas

|

tempoj,

DzltUI Il oratori;

SUr

la ZEVON,

|a

PE ĜO de l k

- eZ k Sz,ya,_ cs. gga!"

.

kiel estas en lu ĉielo,

lon: « Redonu

komprenita

al Ceza

ro tion kio apartenas al Ce. zaro kaj al Dio tion kio apartenas al Dio ». Ĉu ili povas nomi ion, kio ne apartenas al Dio? Ne nio apartenas al CĈezar o, se tio estas ne kon forma al Dia leĝo.

Cezaro, nome

la temporala

povo,

la

|. civita registaro, estas nur la sendito, la ple numanto, ; laŭ kiom liaj fortoj kaj tempoj permesas, de l' Dia E plano; kiam li

perfidus la komision, estus via, ni He diras rajto, sed devo, lin ŝanĝi. Kial vi estas iesĉi sult

ere, se vi ne penas disvolvi,l per viaj rila Dian koncepton ? Kial de la homa gento, neevi-

enŭ : | jn disigojn, mala mi kecojn | : Ank oraŭ disigas la d

E o

rante al vi, malbone

aj aferoj, al 2 DOvo, red;, tiun alian Pa ro-

Ja] aa

adi a] Da-

N

J

Venu la Dia regno sur La ter on. bi» ĉielo: tio estu, oh miaj fratoj, pli bone

S :i ' £

L. Ŝ} '

| 4[

.

— 37 — tajn

homuaron?

la

bazo

de la homa

ĉiujn

barojn,

niaj

laboriloj;

kiuj

Kiel

kredi

en

la

homa

libereco,

respondeco, ne klopodante detrui malpermesas

la unuan

kaj

mal-

eco, kaj bonigas la duan? Kial parofi pri Frat subpreage ĉiut estu j tamen permesi ke niaj frato s nia esta tero mataj, humiligataj, malŝatataj ? La s laborejo: ni ne devas ĝin malbemi, ni in deva sanktigi. La materiaj fortoj niu ĉirkaŭantaj estas ni

ne

devas

ilin forĵeti, ni

devas

ilin

al bono. Sed; vi tion ne povas, sen Dio. Mi parolis al vi pri Devoj, mi instruis vin ke la nura kono de viaj rajtoj ne suĥĉas por daŭre vin gvidi sur vo-

turni

joj de l' bono, ne suĥiĉas

por doni al vi tiun

pli-

ĉo, kiun bonigon progresan, daŭran, ĉe via vivkondi sen Dio, vi serĉas: Nu, sen Dio, kie estas la Devo?

vi, je kiu ajn civita sistemo vi volos aparteni, vi ne povas trovi alian bazon krom blindan, krudan;. tiranan Forton. Ĉitie eliro estas neebla. AŬ la

disvolviĝo

de

ĉiuhomaj

aferoj

dependas

de pro-

ovi videnca leĝo, kiun ni ĉiuj estas komisiitaj eltr kaj apliki, aŭ ĝi estas alidata al okazo,al mio=:

XE mentaj cirkonstancoj, al homo kiu pli bone : scias valorigi al si. Ĉu ni devas obei Dion, ĝi. servi homojn, ne gravas eĉ se unu plie, Se supera. Menso ne regas super ĉiuj homaj mensoj, kiu ;;0%3 gcŝ vas nin savi €l arbitrado de niaj similuloj pli— tencaj

ol ni?

Se -ne ekzistas. ia sankta :'n.e:plĵofgnŝhE i



30—

Leĝo, ne kreita de la homo

kian hor vos por juĝi ĉu ia ago estaj, s Justa ak , ] . ĝer mo de kiu, en nomo de kio n; . P'“OtestOS subpremado kaj malegaleco? Sen superreganto

terialistoj |I

krom

kliniĝas fakto

ĉiam, per

fakto

ĉu. kiu

ĝ'f

! a.; M to.

; “flmiĝu

|:

ae

RevOI

t

rn;a'.

m

Utio

€Ntas |

abstraktan principon en ago?

ku,;

Illa]'tir_e.

..

uaj -op iniej

ĥ

Ĉu. n

Ĉeorion en Draktiko

m

ŝanĝos, nur dank'a] Nlaj pro ĥtoj,

a,

o rd

mamro o

ĉu Bonaparte:

Fakto:

ĵ

individue,

e

ni parolos



V i maitrom pfĝu. G|sl NOmO de tio, kionsufloras al ni nia inte lekto, ni havos, kion hodias mi havas, parolaliĝojn, ne agojn. La elkrio kiu ksonis ĉe ĉiuj grandaj rev olucioj, la elkrio: Dio biu g volas, Dio $in volas de I'krucmflitiroj, POv as nur konverti la inerciulojn je agemuloj, kuraĝigi la tiMulojn, entuziasmigi ĝis ofero la kalkulemu lojn, “doni kredon kiam

en

al tiu, kiu repuŝas per dubo ĉiun: 'koman koncepton. Pruv uo al la homoj ke la labotado pri £mancipo kaj Progresa disvolviĝo al kiu 'voka'sl ilin, kuŝas u

en Dia

plano:

ĝl ili'ke la suttera plenumota

ku-'n-igf'ta kun ilia Senmor ta

eŭifaj konsideroj Malaperos

a-Esfonto,

S5 n Dio

vi. povas

antaŭ

neniu

ribelas,

laborado estas

vivo: ĉiuj mo-

la graveco de

,W

trudi, ne persvadi: ' ~x

|

vi

viavice

tiranoj,

ustii

povas

ne

Edukistoj

kaj

Apostoloj

Dio ĝiĉu velis, Dio ĝin wolas! Wstas popola elkrio, ho fratoj: estas krio de via popolo, nacia Itala kvio. Ne lasu vin trompi, ho vi kiuj laboras kun

ama

sincereco

por

la

Nacio,

de

tiu,

kiu

eble

al vi diros ke la itala tendenco, nur estas palitika tendenco, kaj ke la rcligia spirito disiĝis de Italio,

La Itaĥo

religia

spirito

disigita

estis

neniam granda

disiĝis de Italio, kaj

agema;

.

kiam disiĝis

kiam, en la XVI jarcento, post defailo de Firenco per la fremdaj armiloj de Karolo V, kaj sub la trompaĵjoj de la papoj nuliĝis ĉiu kbereco pri Itala Vivo, tiam do ni perdis naciajn tendencojn kaj vivis kiel hispanoj, germanoj kaj francoj. Tiam niaj literaturistoj ekfariĝis ridiguloj de princoj, ka-

resis la senvolemon de la mastroj ridante pri ĉiuj kaj pri ĉio. Tiam niaj pastroj, juĝante neebla ĉian aplikadon pri religia vero, ekmarĉandis la kulton, kaj pensis al si mem, ne al popolo kiun ili devis flumini kaj protekti. Kaj tiam la popolo, malŝatatade literaturistoj, perfidita kaj forŝtelita de pastroj, i ekzilita de ĉia influo pri publikaj aferoj, sin venĝis jn, pastro la mokante la literaturistojn, malfidante -in ribelante al ĉiuj kredoj, tial ke ĝi vidis profanita la malnovan kredon kaj ne povis antatsenti -, L plien De tiu tempo, ni nin trenas inter la super= [ .. stiĉoj estritaj de kutimo aŭ de registaroj kaj la =



40



imataj kaj senpov 2 nekredemo, malestlf_n J D J. — POVaj. Sed ni

las restariĝi grandaj x

kaj

honorataj,

Kaj

nomo de Dio en la Puŝo, kaj insignoj de [aXe ke ĉi do en la centro A

-ni

s

.

lr

de l' le_ombato, niaj [Ombardaj lra, toj venkis, en la XIl jarcento, la germ anajn inva,

dantojn kaj reakiris sian prof.anltan liberecon, Ni rememoru ke la respublikanoj de l' toskanaj lrboj kunvenis ĉe Farlamento en

moru ke la Florencaj ponon

submeti

sian demokratan

E

la

Temp]oj.

metiistoj,

al Imperio

de

kiuj la

liberecon, elektis

Kriston, estro de la Respubliko.

monaĥo Savonarola predikintĝ

Teme.

lEPUŜis pro.

Medici'a Der

Ni

familio

solena VOĉo,

Ni rememoru

samtempe

Dian

pri kaĵ

- popolan dogmon — pri la Genovanoj de l' 1746 liberigintaj per furioza ŝtonpafado kaj en nomo de la protektantino Mario sian urbon el! germana militistaro ĝin okupinta, kaj pri ĉeno da aliaj faktoj similaj, kie la religia penso protekti s kaj fekundigis la italan popolan penson. Kaj la reli gia penso dor-

mMas atendante disvolviĝon en nia popolo: tiu, kiu

kapablos ĝin agiti, estos fari nta

por la Nacio plimulte ol per dudek politikaj sektoj. Eble al mal- . E- ĉeesto de ĉi-tiu peŭnso ĉe la imitantoj de la konstitucioj kaj fremdaj monarĥistaj taktikoj, estrintaj 8 pasintaĵo ribelajn ekprovojn en Italio kaj same ;..'?ka-ŝi.. al malĉeesto

de ia senkaŝa

popola

celo

oni

85 -la malvarmecon per kiu la. popolo ĝis num

W

ekprovojn.

tiujn

rigardis

ho

fratoj, en

vin

tiu

koron,

Itatan

havas

Kiu

de Dio.

nomo

do,

Prediku

sekvos.

de Dio. La literaturistoj en nomo Prediku kion Mi faris ridetos: vi demandu la literataristojn, vin : diru ikos omun eksk j pastro por sia patrujo. La ke

inter

tojn. Mi

Dio

Lia

kaj

La

popolo

kredas

en

pli ol ili ĉiuj, kaj

Dion

ke vi konas

al la pastroj

Leĝo

vi

ne bezonas

peran-

vin komprenos kaj ripetos kun vi:

Dio

Intelekto

Patro;

into kaj Edubanto de la Homaro. rolo vi kaj la Popolo venkos,

kaj Amo,

Kaj

Kve-

per tiu pa-

I.

La

leĝo.

Vi havas vivon: do vi havas leĝon pri vivo. as Ne estas vivo sen leĝo. Kio ajn ekzistas, ekzist leĝo atiga Agreg “iel, laŭ iaj kondiĉoj, laŭ ia leĝo. regas la mineralojn; kreskiga leĝo regas la kreska regas ĵojn: moviga leĝo regas la astrojn: ia leĝo alta pli kaj vin kaj vian vivon: leĝo des pli nobla tero. . . ju pli supera vi estas al ĉiuj kreitaĵoj sur la

eĉ Disvolviĝi, agi, vivi laŭ via leĝo estas la unua,

sola via Devo. vi leDio donis al vi vivon; do Dio donis al raso. ĝon. Dio estas unika leĝdonanto de la homa

=:



42—

Lia leĝgo estas la sola kiun vi devas obej, maj leĝoj estas nur va.loraj kaj bonaj, se ta konformiĝas, ĝin klarigante kaj ap“kante.a

0 i

malbonaj ĉiufoje kiam ili ĝin malsekvas aŭ ĝeĝĵas kiĝas de ĝi; devo gas

ilin

kaj

ne

kaj

nuligi.

malobei aplikas

kaj

estas, al

Sed

krom

estro:

Kiu

pli bone klar la

vi lin amu

Dio, vi ne havas,

belo kaj perĥdo

via FAjto, seg w_

olcazoj

homaj

tiu estas via laŭleĝa

J|

nur

al Li, havi

Dian

leĝol;

kaj Sĉkvu,

vi ne POVAS, sen pi. szastran,

En la konstio de via leĝo pri vivo, de Dia leĝo, kuŝas do la fundamento de la Morvalo, la re. gulo pri viaj agoj kaj devoj, la mezurilo pri via.

respondeco; ttaŭ

maljustaj

en ĝi ankaŭ leĝoj,

kuŝas via defendo kon.

kiujn

arbitrado

de unu aŭ pliaj homoj ekprovos tru di al vi, Vi ne povas, ne konante ĝin, ricevi nomon aŭ rajtojn kiel ĥomeoj, Ĉiuj rajtoj havas sian devenon en ia leĝo, kaj, ĉiu-

foje kiam vi ne povas ĝin alvoki, vi povas esti ĉu h. “tiranoj, ĉu sklavoj, ne alio; tira noj se fortuloj, “Sklavoj de aliula forto se malfortuloj. Por esti MoMoj, vi bezonas koni la leĝon, kiu

distingas la na-

turon homan de la bruta, kreskaĵa, mine rala, kaj ĝi ĴŝOnf_ormigi viajn agojn.

Nu, kiel ĝin koni? - Tiu estas demando

kiun

la

homaro

ĉiam

tiuj kiuj elparolis la vorton devoj, kaj la

-

idoj Bis hodiaŭ estis diversaj.

La libron

usuj kaj

demeandu !a difino pri bono kaj malbono.

Ajiaj

leĝo. kuŝas

forpuŝante konsenton p,q.'

ŝa

respondis montrante ian leĝaron, ian tuta anovala dirante: Tiu-ĉi enestas !a Ĉiu

diris:

homo

individuan kaj deklaris kredlo

tu

kredo,

eraris. faktoj,

koron; lie aliaj,

sian

Ankoraŭ

alvokis universalan ĵuĝon ke se ŝr hunaro akordiĝas estas

la

sera.

Kaj la homara historio, per deklaris senpovaj ĉi-lujn re-

lli ĉiuj nerefuzeblaj spondojn. Kiuj certigas ke en libro aŭ sur nura homa s ke buŝo troviĝas la tuta morala leĝo, tiuj forgesa multjar pest , homaro ne ekzistas kodo, de kiu la

centa

kredo,

alian

plibonan

ne kaj

deflankiĝis ke

estas

por serĉi

nenia



inspiri

kialo, precipe

n. hodiaŭ, por kredi ke la homaro sanĝos metodo Al tiuj, kiuj subtenas ke la sola konscienco , de la fudividuo estas normo pri vero aŭ alvero gi, tio estas pri bono kaj malbono, sufiĉas memori ke nenia religio, eĉ plej sankta, estis sen herezu la i frontig loj, sen konvinkitaj disigintoj kaj pretaj martirecon en nomo de~sia konscienco. Hodiaŭ la Protestantismo dividiĝas laŭ miloj da sektoj, ĉiuj fonditaj sur rajtoj de l' konscienco de la individuo: — furioze obstinaj por interbatali, kaj eternigantaj la mal- anarĥion pri kredoj, vera kaj nura fonto pri jn. popolo paco, socie kaj politike turmentanta la

. de Eŭropo.

'

'

Alifanke, ateston

konsenton

de

al

la

la

homoj

individuo,

FENEYantaj

konse;

I.Woki“ĵĵnc_

uniko

ppr

de la llOlllFl.ro. pn. ia kredo,

SUfiĉas

morigi maron,

ke ĉiuj ŝ.'mnfl“) “']Ŭ_{-'Jv Pfibonigintaj la heekmauifestiĝ:?ĵ .o.pnx:cu:_a l konse indivjidlmj taj de la homaro, kaj ilin 1_}:*echki.—: lcredo , nĝ. .

la homaro

mokis,

Do, ĉiu

persekutis,

el ĉi-tiuj

koni la Zeĝon de Dio, dividua konscienco

normoj

k'il,[jn

krucumis, ne

sufiĉas

la Vrvon. Kaj

estas sankta:

POr Dlena

tamen la i

la komuna

kon.

sento de la homaro estas sankta kaj ia ajn rezi. gno demandi ĉi-tiun aŭ tiun, senigas sin pri esen.

cia rimedo por koni la veron. Ĝis nun Ĉenerala eraro estis tiu, kiu volis atingi la veron ekskluzive per uuw sola el ĉi-tiuj rimedoj: eraro decidiga kaj pereiga pro la konsekvencoj, ĉar oni ne povas di-

£

fini individuan konsciencon, nuran normon pri vero, ne falante en la anarĥion, oni ne povas alvok i kiel neapelacieblan la ĝeneralan konsenton je definita momento ne sufokante la homan liberecon kaj fa-

“ legi en la tiranecon.

Tiel — kaj mi citas ĉi tiujn ekzemplojn por montri kiamaniere de ĉi-tiuj unuaj bazoj devenas,

pli ol ĝenerale

ŝtruaĵon —

oni

kredas,

tiel la homoj

la tutan

servante

socian

saman

kon-

eraron, .

ordigis unuj sole sur la respe-kto de lala politikan rajtoj de socion, la ivdividuo, tute forgesante la Pkan Mision de la socio, aliaj sole sur la svetaj

k'

rajtoj,

la

oferdonante

la

kaj

liberecon

de

agadon

la frdiriufio. ( Kaj Francio. pust la granda revolucio, kaj precipe An«o nin instrais ke la unua sistemo nur

kondukas

al

malegaleco.

kaj

de

subpremado

i' plimulto; la komuuismo, inler aliaj nin montrus, se iam gi povus alpaŝi al realiĝo, ke la dua kondamuwas la socion al sinŝtonigo, forprenante al ĝi ŝiuu movon kaj ĉiun progresan kapablon.

'Viel, la unuj konsiderante ke la pretenditaj rajtoj de la ĉmlividuo ovdigis, aŭ pli bone, milordigis

la

ekonomian

sistemon,

donas

al

so-

li, kiel

lan bazon, la teorion de la senlimigita libera konkuro ; dum la aliaj, nur atentante la socian unuecon, volus alfidi al la registaro la monopolon de ĉiuj produktigaj fortoj de la Ŝtato: du konceptoj, la unua liveris al ni ĉiujn malbonojn de la anar-

ĥio, la dua malbonojn

liverus al ni nemoveblecon de la tiraneco.

Dio donis al vi konsenton de viaj

ĉiujn

kaj

fratoj

kaj

vian konsciencon, kvazati du Ĥugilojn por vin surlevi, kiel eble plej a! Li. Kial vi obstinas fortranĉt

unu el ili? Kial vin izoli, ensorbiĝi en la n}ond_?'?

(/ Kompreneble mi parolas pti Inndoj

kle oni ekprovis - kun. mos

adon de la soclo; narĥista konstitucin sistemo lan ala organiz

despote rogataj ne aslas socio: tio la socia] egale malrespektniaj.

kaj

Lndividuaj

en

landoj

rejtoj estas.

m — 46 —

ŝ

-

Kial vi volas sufoki la voĉon de la hom Ambaŭ estas sanktaj; Dio parolas en as Rb Ehto; ŭ baŭ, Je: ajn ili renkontiĝas, kie ajn via konsciene a krio-eŝĝĵ -aprobita per konsento de la homaro, tie estas D io, tie vi estas certaj ke vi havas en Pugno la ho Ma.

ron: umu estas kontrolilo de la alia. Se

:

viaj

devoj

estus

nur

ncaj, se

en neĥiro de wtalbonao, en nemalutilo nur konsistus al viaj frztoj, eble en la disvolviĝa stato en kiu hodiaŭ troViĝas la homoj eĉ malplej edukitaj, via konscienca krio suĥĉus por vin direkti. Vi naskiĝis Por la bono, kaj ĉiufoje kiam vi rekte apas Zontraŭ la Leĝo, ĉiufoje

mas

kiam

Zrfme,

vi plenumas

estas

io en

tion

vi, kiu

kion

la homoj

vin

kulpigas,

no-

tia:

riproĉa voĉo kiun vi povas kaŝi al la aliaj, sed ne. al vi mem. Sed viaj plej gravaj devoj estas pozi-

“livaj. Ne sufiĉas me fari, bssonas fari.

Ne

sufiĉas

ŝin limigi al neagado kontraŭ la Leĝo ; bezonas -,agi laŭ la Leĝo. Ne sufiĉas ze maluti[i : bezonas.

tili al la fratoj. Bedaŭrinde ĝis nun la moralo ezentiĝis al plimulto da homoj en formo pli ne-

ativa ol pozitiva.

deĥiu

La

interpretistoj

- 492 me ŝtelu, vi ne mortigu v;

inatruis la devojn

k*ei la homo

devas

de

la leĝo

di-

malmultaj

aŭ.

apartenantajn utili

' plano en la kreitaro.

al homo,

al siaj similuloj, kaj

Tio

estas unua celo.

Moralo; 7 kiun kiun individuo konsultanta nur sian

“iĉn

n -povos atingi neni am.

.

—€£. ~

de la individuo parolas propor=

La kouscienco

cie e lia edukiteco, liaj emoj, liaj kutimoj, liaj pasioj La konscienco de sovaĝa lroĥo parolas lingw.ĵon

malsama

je

tiu

de

civilizita

Eŭropano

de

j! XIX? jarcento. La konscienco de libera homo sugestas devojn, kiujn eĉ ne suspektas konscienco de sklavo. Demandu la mizeran taglaboriston Naestis pdan aŭ Lonmibardan, al kiu malbona pastro

-

sda apostolo pri moralo, al kiu, se tamen li scias

kateĥilesi, sola legado permesita estis la aŭstria senĉesa lasmo; li diros al vi ke siaj devoj estas familon, sian bteni bow je kiu ajn prezo por vivsu kiaj ajn al estas senlima senekzamena submetiĝo al kiu parolus leĝo, kaj ne malutli aliulojn:

al Homaro, lin pri devoj kiuj lin ligas al Patrujo, n akcepfratoj al kiu dirus lin: «i malutilas viajn je la ago, vi petante laboron je prezo malsupera via animo obeante kas kontraŭ Dio kaj kontraŭ komprekiel iu ne maljusiajn leĝojn» li respondus,

Demandu Iltaian lananta, kurbigante la brovojn. nstancoj aŭ apudesto boriston al kiu plibonaj cirko aj instruis al li plian W kun homoj pli intelekte edukit vin ke sia Patrujo estas parton de l' vero; li diros maljuste kondamnitaj sklava, ke siaj fratoj estas morala mizero, kaj ke li vivadi en materiala kaj sentas

devon

protesti, povante,

kontraŭ

tia maljt-

inter konscienc-suforoj. steco, Kial tioma diverseco kaj samlandaj ? Kial ĉe du individuoj samtempaj

EA

ie

/

inter dek l'l}df\e'fdl.l(ĵ*j

kredo,

nudmĝa

homa

raso,

m

prh—]i:fpe apa"te'lillitnjn m Ŝ{

disvolviĝon trovas

dek

pri aplikado de la kred? voj?

Evidente

kaj

Pr'Ogreson

maf-'"*f'fn“lajn

al agoq-tio

la konsc:enca_

krio

de

eslas al 5? ] a

|f :

kiaj estas

13

malgraŭ superreganta maro;

tiuj

sed

klarvideblaj

Via

devoj.

kiom

por verŝajnaj

da

devoj,

Pro AtID

la

egoismo, martiroj

por

Martireco

oferdonis

la bono

sian

bezonas

Vi\:{im

de €raroj

h odati' :

do

gvidilon,

lu mipi-

ĉiu

el

al ĉiuj!

konscienco

NENiam

PTrr€£€£er m

Dio

donis

fwietekzon

al

Vvi, por, ke vi.

“ ĝin eduku al kono de Lia Leĝo. Hodiati, la mizero, la eraroj enradikitaj de jarcentoj, kaj la volo 57

-

ekziliĝis de la I.

“lon kiu al ĝi rompu la ĉirkatiau mallumon; ŝezo. nas normon por kontroli kaj direkti siajn instinktojn. Kaj ĉi-tiu normo estas /ufe/ekto kaj Himaro,

a aj

LE

id

J e tj

Ĵndivimŭ

ne sufiĉas, ĉe iaj chkonstancqj]gq seŭ alia norno d] por malkaŝi al li l.a l'eĝf)n. La I\:cyrmscie11 ĉa krio . fiĉas nur Pf)r. viŭ II'ISU'[I-I I{t? ekzistas | leĝo „ sed qe

de viaj mastroj eĉ kontraŭas al vi ĝian edukeble60N; kaj pro tio al vi necesas renversi per forto ':ff"-'H barojn. Sed eĉ kiam la baroj estos renversi-

Mi

|

Ĝĵa

I\'On\-'inlo-a

-

estaĵon.

kius vivo

ŭ

-

estas daŭra,

Ja sumio de ĉiuj imelividuaj AO jarcentoj ekzercikadas;

kies kapabloj

estas

kapabloj, kiuj eble de estaĵon kiu tra eraroj

scio kaj kaj kulpoj individuaj ĉiam pliboniĝas, laŭ Dio ĉinepoke moralo ; estaĵon ĉe kies disvolviĝo leĝo. sia pri n skribis kaj skribas linio Ĉi-tiu estaĵo estas la Homaro. La omaro, diris pensulo de l' pasinta jarlernanta. La individuoj cento, estas Zomio ĉiam mortas;

sed

la tiomo

da

vero

de

ili

pemsita,

la

kun ili. tiomo da bono de ili farita, ne perdiĝas enanprom j La homaro ĝin kolektas, kaj la homo

taj sur ilia tombo

ĝin proĥtas. Ĉiu el ni naskiĝas

oj, eliaborita hodiaŭ en atmosfero de ideoj kaj kred ni alportas, eĉ de la tuta antaŭa homaro: ĉiu el

ne sciante, elementon

pli aŭ malpli gravan

de la Homaro postvenonta. homaro progresas tiel same,

al vivo

La edukiteco, de la kiel oni starigas, en

pasauto aldoOriento, tiujn piramidojn al kiuj ĉiu ntoj vokitaj nas ŝtonon. Ni pasas, unutagaj pasa edukitecon: la por plemumi aliloke nian mdividuan ete en ĉiu edukiteco de la Homaro montriĝas fulm kaj daŭre 'en el ni; senvualiĝas malrapide, progrese lo de Dio. Paro la Homaro. La homaro estas vivanta ĝi elmontriĝas La Dia spirito ĝin fekundigas, kaj

al epoko, ĉiam pli pura, ĉiam pli agema de epoko

tagon pere de ian tagon pere de individuo, alian o post kredo, popolo. Je laboro post laboro,je kred



30

--

la Homaro akiras

vivo, pri sia misio, plipri kajDiopli kajklaran NOCion Lia leĝo, Dio korpiĝas sinsekve cn la Homar o, leĝo

estas

unuobla,

same

kiel

Dio ; sed

Ni

Pri Sia

Aĝin Dia

Ma] kovras laŭ artikolo post artikolo, laŭ linio Post y; nio, ju pli amaŝigas la edukiga SPerto de la s{,:_ sekvaj generacioj, des pli kreskiĝgas lan Vasteco lcaT

denseco

la qsocio

inter

la rasoj,

la popolojj

inter

inter la individuoj. Neniu homo, neniu Popolo, ne: niu jarcento povas pretendi ĝin eltrovi en ĝia tu. teco. La moralan

leĝon, la tutan leĝon

pri vivo de

la homaro povas nur eltrovi la tuthomaro kunigi ta asocie, kiam ĉiuj fortoj, ĉiuj kapabloj kiuj konsi. stigas la homan naturon estas disvolvitaj kaj agan-

taj. Sed intertempe tiu parto de la homaro pli pro~ -

“gresinta en la edukiteco

volviĝo

parton da leĝo

historio ni legas la Dian

instruas al ni per sia dis--

kiun

ni

planon,

serĉas.

En

ĝia

en

ĝiaj bezonoj niajn devojn; devoj ŝanĝiĝantaj aŭ pli bone dirite kreskantaj kun la bezonoj, ĉar nia unua devo estas ; Sk'unla_'ba_ri por ke la Homaro atingu baida ŭ tiun plibonigan kaj edukitecan gradon, al kiu Dio kaj

i 3.' da tempoj preparis ĝin. 3 Do, por ke vi konu la Dian leĝon, bezonas N€ nur demandi vian- konsciencon, sed la konsc ien- -

ĉdn,la konsenton de la homaro; Majt

devojnvi bezonas

demandi

por ke vi konu la

nuntempajn

!-de la homaro, La moralo tiel same pro-

gresas

kiel

;nor'c\lf)

de

la Pacranaj

homara

edukiteco

la

V Kiistaniamo

tempoj.

La

ne

kaj

la via.

La

estis tia, kia estis dum

morto,

ĉe nia ĵarcento,

ne

jarcenla malantaŭaj dekok estas tia, kia estis ĉe klaaliaj de tigo apar per toj. Hodiaŭ viaj mastro], cenla soj, per ĉia asociiga malpermeso, per duob

al vi, kun „uro altrudita al presado, klopodas kaŝi

ja

bomaraj

bezonoj

viajn

devojn.

Kaj

tamen



uos al vi, semantaŭ la tempo kiam la nacio iustr edukado, la hikompense en lernejoj pri ĝenerala pasinteco kaj ĝiajn storion de la homaro dum la ole elerni almenaŭ nunajn bezonojn, vi povos laŭv

nunaj beparte la unuan kaj diveni la duajn. La pli malpli zonoj de la homaro 'eliĝas, per esprimoj j okafakto el malhumilaj, pli malpli neperfektaj, zantaj

ĉiutage

en landoj

por kiuj ne estas absoluta

malpermesas, leĝo la silenta senmoveco. Kiu al vi Kia forto de fratoj de l' landoj sklavaj, ilin koni? malpermesi al suspektema tiraneco povas longe vojaĝas ekmilionoj da homoj, el kiuj multegaj la konon pr Eŭster Italion kaj revenas hejmen, oj estas malper-. ropaj faktoj ? Se la publikaj asoci kiu povas malpermesataj en preskaŭ tuta Italio,

'

simbolojn kaj mesi la sekretajn se ili ne alprenas nur konsistas el sas komplikajn organizadojn, kaj vilaĝo ĝis, la atingo de: ma, frata ĉeno de vilaĝo al ? Ĉu vi ne tro= tu ajn el multaj landlimaj punktoj mara landimu vos, sur ĉiu punkto de la tera kaj

j

~

viajn

homojn,

el patrujo, apostoloj

homojn

de.\jiaj

ĉar ili volis pri

vero,

Mastroj

forpelitaj,

utili al vi, kiuj

kiuj

ĵimc:-t.li:-os

al

a! vi e.c:.tjc,; vi

tion,

kion

lernado kaj malĝojaj faala:ĵm de ekziio instruis al ili pri la nunaj deziregoj kaj pri tradicio de l

homaro? Kiu povas malhelpi via, nur se vi Tion volas, ke vi ricevu iun el tiuj skribaĵoj kiujn Viaj fratoj presas por vi, tie-ĉi en ekzilo? Ilin legu kaj bruligu por ke la postan tagon la inkvizicio de viaj mastroj ne trovu ilin en via mano kaj ilin ne MOntru kiel kulpigan argumenton por viaj familioj; sed tamen ilin legu kaj poste ripetu tion kion vi povis konservi en la menso al viaj plej fidelaj amikoj,

Nin helpu per monoferoj por ke ni povu plilarĝigi la sferon de la Apostolado, kompili kaj presi por vi lernolibrojn pri ĝenerala Historio kaj pri Historio de la Patrujo. Nin helpu ilin diskonigi, multobligante la komunikilojn. Konvinkiĝu ke kie la Socio al ni malhelpas ĉian instruon, respondeco pri ĉia

kulpo estas ne via, sed ĝia: la via komencas de la tago kiam vi malatentas ian ajn vojon

ado

al vi malfermitan:

tras al vi rimedojn

de

la tago

kiam

pri instru-oni mon-

por sanĝi socion, kiu kondam-

nias. vin al ignoranteco kaj vi ne pensas ilin uzi. Vi ne estas kulpaj tial ke vi ignoras : vi estas kul-

paj ĉar vi submetiĝas a! ignoranteco— ĉar kvamkam via konscienco avertas vin ke Dio ne donis 31

vi. kapa'bl.ojn

ne trudante

al vi ilian disvolviĝon

s

e

d



i

dormi

lasas

enso



ĉar

en

via

.:\.Ŝ

-

animo

kvamkam

ĉiujn

fakultojn

vi ja scias ke Dic

de

l'

ne po-

al vi rivis doni al vi amon pri vero ne donante delasas ilin medojn por ĝin akiri, vi malesperante serĉadi kaj akceptas sen ekzameno, kvazaŭ veron, de l' pastro elvenla certigon de l potenculo kaj dita al potenculo. Dio, pairo kaj edukanto de la homaro, malka sian ĝas en SpACO kaj tempo la de la tradicion Demandu

leĝon al la homaro, homaro, la konsilon

rondo de ĵarcento de viaj fratoj, ne en mallarĝa kaj en plimulto aŭ de sekto, sed en ĉiuj jarcentoj Ciufoje kiamĵe tiu da homoj estintaj kaj estantaj. bonscienca voĉo vi estas - Bonsento korespondas via linion de

ke vi havas certaj pri la vero, cvuitaj Dia leĝo. interpretisto de l Mi kredas la ĥomaron sola

konsento de la homaro Dia lefo sur la tero; kaj el deduktas tion, kun via konscienco, ni en harmonio pri viaj devoj. kion mi dirados al vi

IV.

Devoj

al la homaro.

laŭ uaj ne laŭ tempo sed un oj, dev j ua un Viaj jn vi poVAs ne komprenante tiu graveco kaj ĉar ho: neperfekte, estas al la nut ajn ali la i um plen kiel civitano, filo, edzo kaj maro, Vi havas devojn

! :

-

patro:

devojn

A

sanktajn,

baldaŭ mi longe parolos al taj kaj neprofaneblaj viajn

m:promneblajn vi- SEd devojn

kio ; as Estas I:; la Devo reganta vian ĥoman Naturon, V; - ttoj por eduki Zomtojn a] kulto kaj al a;

_ | 3 ; N

Ee .

dejl'pl)fa leĝo. Vi es'as civitanoj, viJ hav:ĵ“;ĝ; . jon, por ke facile vi povu, ĉe limigita Stero, pŝr kunlaborado

de personaro jam ligita al vi Per kin. gvo, emoj, moroj, plenumi por la bono de la homoj, kiom ajn nombraj ili estas kaj €stos, tion kion

malbone vi povus plenumi, vi perditaj, solaj kaj malfortaj, en la grandega nombro de viaj similuloj, Kiuj instruas al vi morafon limigante la nocion pri

viaj devoj al familio aŭ al Patrujo, tiuj instruas al vi pli aŭ malpli

malvaste

la egotsmon

kaj vin kondukas al malbono por la aliuj kaj por vi mem. Patrujo kaj familio estas kvazaŭ du cirkloj signitaj interne de pligranda cirklo ilin entenanta; kvazaŭ du ŝtupoj de ŝstuparo

sen

kiuj

vi ne povas

supre- firi pli alten, sed sur kiuj ne estas permesate halti.

" Vi estas Zomoj, nome kreitaĵoj rezonemaj,

so iaj toj kapablaj, nur Per Asociiĝo, pri Progresa kiu neniu Povas fiksi limojn; kaj tio estas ĉion n ni hodiaŭ scias pri leĝo de vivo donita al la maro, El ĉ; tiuj karakterizaj ecoj konsistas la /vHAluron, kiu vin distingas el la aliaj estaĵoj kati taj kaj kiun oni fidis al ĉiu el vi kve l Kuktigotan. Via tuta vivo celadu lcr-Uf"'

„'.

— 55 — ĝon

kaj

ordan

disvolviĝon

pri ĉi-tiuj fundamentaj

kapabloj

de via naturo, Ĉiufoje kiam vi nuligas

lasas

oni

ke

tiuj.ĉi

kapabloj,

superaj

nuligu

tuton aŭ parton

vi defalas

an.imaloj

vivo,

el homa

ĝ

de

ugnu ael

rango

al mal-

kaj vi profanas la leĝon pri via

la Dian Leĝon. Vi enfalas inter la brutojn kaj profanas la Dian leĝon ĉiufoje kiam vi nuligas aŭ lasas ke oni nu-

ligu iun el kapabloj

starigantaj la homan naturon

-en vi aŭ aliajn. Tio kion Dio volas estas, ne ja ke Lia

leĝo

plenumiĝu

en

vi

individue



se Dio

estus postulinta nur lion, Li estus kreinta vin solaj — sed ke ĝi plenumiĝu sur la tuta tero, inter

ĉiuj estaĵoj, kiujn li kreis je sia imago. Kion li volas estas tio, ke la per so pri perfektigo kaj pri amo

en la mondon, malkaŝiĝu kaj brilegu

de li lokita ĉiam

pli

surtera,

adorata

kaj

reprezentsta. Via ekzitado.

individua,

tre

limigita

kiel

ĝi'est:{s

laŭ.: -

tempo kaj kapabloj povas nur reprezenti Lin mal-' perfektege kaj fulmete. La homaro sola, datira dum. '

de c

penson, ĝin apliki kaj plori.

"

generacioj kaj per intelekto, sin nutranta el inite-, lekto de ĉiuj siaj membroj, povas disvolvi pli ka

pli tiun Dian

vivon Dio donis al vi por ke vi ĝin uz_u-.i?ĝ*' bono de la homaro, por ke vi direktu. viajn- MI Kap Ihf viduajn kapablojn al disvolvigo de la do via per aldonu vi viaj fratoj, por ke

ajn elementon al kolektiva- laborado

.



kaj eltrovo sed daŭre

36



de l' vero, kiujn la generacioj ma]rapide ellaboras. Vi fievas edukiĝi kaj eduk;

kompensita

Lia

ne

refalas

taŭgas ke vi povu

j

estas

templo, sur

ĉiuj

templo,

kaj

kombatita, kredantoj.

vin diri puraj:



ĉiu

pro-

ne

pun-

Malmulte

kiam

vi pa-

vus, izolante vin, restadi tielaj, se du paŝojn apude vi havas koruptadon kaj vi ne penas ĝin batali, vi perĥdas viajn devojn. Malmulte gravas ke en via animo vi amu la veron: se Eraro regadas viajn . fratojn en alia angulo de tiu-ĉi tero, nia komuna patrino,

kaj

vi ne deziras

kaj

ekprovas

per

ĉiuj

- viaj eblaj fortoj, ĝiu renversi, vi perfidas viajn de-

ĝ vojn. La Dia imago estas aliformata en la senmor-

taj animoj de viaj similuloj. Dio volas ke oni Lin

adoru en Lia Leĝo, kaj Lia Leĝo tenata, profanata,

neata

ĉitkaŭ

vi.

estas La

miskomhoma

na-

tamen

vin

to estas falsata en la milionojda homoj, al kiuj, fel'al vi, Dio fidis la konkordan pienumon de sia

lano, K'%l_j_ Vi, restante

(emi

kredantoj!

inertaj,

kuraĝas

-

VUniverso

——r

La

-

estas.

finiĝo, de l' Dia

leĝo kaj pri niaj de. Lin glori kie ajn Li

__.\U.

maro formas pri Li, pri Lia voj. Vi devas Lin adori kaj

-

neracioj estintaj, estantaj, estontaj, kiuj PIOgrese pli. bonigis kaj plibonigos la koncepton kiun la Ho.

TTT

perfektiĝi kaj perfektigi. Sendube Dio €stas en vi: sed Dio estas ankaŭ en ĉiuj homoj kun vi fŬĝan: taj tiun-ĉi teron. Dio estas en i_a vivo de Ĉiuj ge.

la nggha,

„ kun

ĉu

Ĥago

Greka,

ĉu

patruja kaj

Pola, ĉu Ĉirkasa

sendependa,

ek-

batalas

koron ĝi. Kio batigas viankonso „„nkas aŭ mortas pOr Abatal las ĝoje vin kio oj, ĉe l' rakontoj de“ĝla

ĉe ĝia distalo? ĉe ĝiaj venkoj. Kio vIN malĝojigas leviĝas, dum komuna ja homo, ĉu via, ĉu fremda, ideojn silento,

€N

angulo

de

l' tero,

parolas

iajn

eltenas ĉe persekutoj kiujn li kredas veraj, iln li ilin, s, ne malkonfesante kaj malliberiĝo, kaj morta 5an lin te noman honoras sur eŝafodo. Kial vi lin ti-

vi respektas kaj respek ktulo kaj Martiro? Kial rememoron ? gas al viaj filoj lian miraklojn, pri paKaj kial vi legas avide la grekaj historioj kaj ilin truja amo, registritajn en ili kun fiera sento, kvazaŭ vi ripetas al viaj ĥloj, faktoj patroj? Tiuj grekaj estus historioj pri viaj kaj apartenas al civiliza estas dumiljare malnovaj via. Tiu kaj neniam €stos la epoko kiu ne estas por ideoj Martiro, eble martis homo, kiun yi nomas morto per kaj ĉiel ajn eltranĉis kiuj ne estas viaj, progreso surtera. Tiu idua indiv sia al ĉian vojon ĉe disfalo,

ĉe venko kaj popolo, kiun Vi admiras nekonata; fremda, eble preskaŭ estas popolo al vi ekzista kielo ne lingvon kaj ĝia malsaman

al vi ĉu ĝin la via: kiel gravas influas videble sur sŭ Bavara reĝo aŭ Rusa, aŭ no Sulta superregas ? Sed en via de l' nacia konsento registaro elektita de antaŭ du-mil -

parolas

Tiuj homoj koro sidas voĉo krianta:

~



jaroj, tiuj

popoloj

38—.

batalantaj

hodias

MAlproj, Sire ” : : esti. estas viaj fratoj, fratoj ne sole PTO komuna d,e Btis, aŭ naturo, sed pro kom Vĝno ; una laborado kaj cel : Tiuj pratempaj . grekoj : pasis; sed € Dasis iliaad }o. borado. Kaj sen ĝi vi ne havus hodiaŭ liun gr.ĵ de vi, tiu

don

gita.

martiro

da intelekta

Tiuj

pri nacia

pri

kaj

popoloj liberezo

kies

ideoj vi ne Mortus

morala disvo]viĝo

sanktigas por

kiu

vi

de vi atin-

Per sia sango idevn

batalas,

Tiu

Martiro

instruis mortante ke la homo devas oferdoni Ĉio n,. kaj se bezone, la vivon, por tio, kion li kredas la vero. Malmulte gravas ke li kaj kiom ajn da aliaj

signantaj per sia sango la kredon, finigas tie-ĉi sur la tero sian individuan disv olviĝon: aliloke Dio prizorgas ilin. Grava estas la homara disvolviĝo, Gravas ke

| E.

E

la estonta generacio stariĝ u, spertigita per viaj bataladoj haj per viaj oferoj, pli alta kaj pli potenca ol vi estas en la ko mpreno pri la Leĝo, en la adorado de !' vero, GĜr avas ke fortigita per ;-,f:k'::'emploj la homa naturo nliboniĝu kaj verigu

ĉiam. pli la Dian planon

la natuto

sur la tero, Kaj kie ajn

p]ibouiĝas, kie ajn oni

en kiu ajn terparto,

oni

movas

elakiras ian veron,

paŝon

sur la voj

o al eduko, al Moralo, al progre so, estas paŝo estas lakiro kiu

, pli malpli frue fruktoportos al la tuta

QMaro; Vi ĉiuj

estas.

soldatoj

5 malsamajn vojojn, disigita lonkiro de sola

de

militistaro

eki-

laŭ diversaj gru-

celado, Hodiaŭ

vi nur ate“'_'



59 —

cas viajn

unuran . gajn ĉefojn; _ la diversaj uniformoj ordonp . aroloj, la distancoj disigant aj [a' agajn korpusojn, la montaroj vin k uŝantaj el vi. : ] dado reciproka, ofie i . $as vin lorgesi pri tiu vero kaj alccntnga.—ĵ clx'sklu?.:ve Vian atenton al celo pli la diversaj

proksima

al vi. Sed

plej alta el vi ĉiuj estas tiu

kiu antaŭvidas la tuton kaj direktas la m.ovojn: Dio sola havas. la sekreton pri la batalo kaj scios vin

kolekti ĉiujn en sola kampo kaj ĉe sola Ĥago, Kiom da distanco inter ĉi tiu kredo kiu fermentas en niaj amimoj kaj estos bazo al moralo

de la baldaŭ

staronta

Epoko,

kaj tiu, kiun donis

kiel bazon al sia moralo la generacioj mataj antikvaj! Kaj kiel intima estas santa inter la ideo kiun ni formas pri cipato kaj tiu, kiun ni formas pri niaj unuaj homoj sentis Dion, sed ne Lin eĉ ne Lin

en

penis Lia

hodiati nola ligilo pala Dia Prindevoj! La komprenis,

Lin kompreni en Lia Leĝo: ili sentis potenco, sed ne en la amo; konfuze'

konceptis ian rilaton inter Li kaj sia individuo; ne

alion. frapita

Malmulte de

spertaj

por—sin eltiri el s.fero__de- 13'_ el tiuj, en arĥio

fulmo, en ŝtono ĉe kiu ili estis starigin=

taj sian tendon,

en anima

A

-en

ja

ĝis al iliaj okuloj. Estas la kulto disingita 47 . , religia historio per la nomo fĝ;::?as:{!dl. arodi homoj nur konis la faswi/ion kiel -'1el'an_._.r1:elptĝh£ TOT taĵon de sia individuo: ekster la familia

Ŝ



Ŭu



q

estis nur fremduloj, zu“i. .l'J]i Ŝ.uncmle Malamiko, utili al si kaj a! sia familio €StIS unika bazo deo; moralo. Pli poste la senteblaj aĵoj la homo

ideo_ pr Dio P]f\'?lstiĝ;s. Ea timide _surir-is la abst,-a]{tei

con: ĝeneraligis. Dio plu ne estis

la PIDtektanto dc—

la familio sed de la asociiĝo de pliaj familio_i: de la urbo, de la gento. AL fetiĉismo sekvis |a Politoj, smo, kulto pri multaj Dioj. Tiam - ankan l o. ralo disvastigis slan agadan roudon. La homoj rekonis ekzistadon de devoj pli vastaj ol la fami.

lio, kaj laboris g - nacio. £|

- nacio

Sed

por progresigo de la gento, de la

tamen

oni

ignoris

nomis

la

Homaron.

Ĉiu

barbaroj la fremdulojn, tiel ilin alrilutis kaj klopodis per forto aŭ per arto ilin almiliti aŭ malaltigi. Ĉiu nacio havis en si fremdulojn aŭ barbarojn, nome homojn, milionojn da homoj ne

allasitajn al religiaj ritoj de la.naciuloj, kiuj ilin opiniis el diversa naturo, sklavojn inter liberuloj. La ĉiuhoman unuecon oni povis allasi nur kiel

sekvon de la Dia

ĝ'

unueco.

Kaj la Dia unueco dive-

nita de malmultaj pensuloj de )' pratempo, laŭte “ „manifestita de Mozeo sed kun la pereiga limigo ke

nur unu popolo estas la elektita de Dio, estis re: konita nur ĉe la disiĝo de la Roma Imperio pere de. la. kl'l'ŝtan-ismo; Kristo fronte metis al sia kredo

ujn du nedisigeblajn verojn : eszas nur unu Dio,

j humoj estas filoj de Dio; kaj la diskonigo de du veroj

Ŝanĝis

aspekton

al la mondo

kaj

ee

m

tajaidolande ujola loĝa ĝisililao, limo don fuig oni e stige isla 1devoron patr al fam al j la kie

frato

ajl

safn-u-:

havanta

-

.

senmortan

,

kiel

aniimon,

vo-

kaj al kiu li

kitan al sinkuniĝo kun la Kreinto, suldas amon, partoprenadon pri kredo, kaj se be1one

pri

helpon

konsilo

kaj

agado.

ĝerme

Tiam,

anta'ĥ—

en la Krista-

sento pri aliaj veroj entenataj pismo, oni aŭdis sur la buŝo de la Apostoloĵ sub-

limajn vortoju, malkompreneblajn en la pratempo, aŭ de la malbone komprenitajn aŭ perfditajn ank posteuloj:

same

broj, kaj ĉiu

cion,

tiel

bkiel en

membro

korpo

plenumas

bvambkam

same

estas

multaj mĝm-_

malsaman

multaj, ni

estas

funk-

sela

T

n

Kaj -estos korpo kaj membroj unuj de la aliaj ("). aŭ, post desila ŝafejo kaj sola ŝafisto (2). Kaj hodi kok

jarcentoj

da

studoj,

spertoj

kaj

penadej, be-

bezonas apliki tium , zonas disvolvigi tiujn ĝermojn, al tiu kuntuto da kaveron ne sole individue sed

LUK

kaj estontaj, kiu pabloj kaj homaj fortoj estantaj nur la; zonas proklami ke ne nomiĝas Homaro: be 8

-

rpo kaj devas ĝin lereĝogi€stas .. homaro estas sola ko a artikolo de ĉitiu ni doyas: ) leĝo sed ke la.unu

Progreso,

progreso

tie-Ĉi

sur la tero. kie

4;5.. Romanaf, tapovaj ye 41 Paoro, Epistelo al - ” aoo , ĉap. 19 ver llo (2) JouANO, Esunge

L



ŭ2 —

{,enJ 'ĝf tiom kiom pli ni ) kaj nin eduki al pli . bonaj ĉiuj

ke ss la homaro

kvazaŭ

;

membroj

kiĝu s

moj kaj

-

ke

:

purigi

homaro

ĉi-tiu

korpo

al

h

illĵ ĤHD o

: d UCVas

Dio, DUr

ke. ni devas

eĉ ne dimandite.

A

li

la 'l} on [

ilin

De _ Per la ani. p“bonigi

Bezon A8, tial ke la tuta

sola povas plenumi tiun pa rton de l' nlano,

kiun Dio volis ke oni plenumu

al ekzercado

laboradon

korpo

pli harmon Ja, pli akis, Bezonas ke Ni kon IVa l tep. : VIn.

ni povas supreniri

de niaj fratoj, | kaj

estas

Ae

de

al ĝia disvolviĝo, kaj igi . . ; kaj pli potenca la vivon . . Ĥ

povas] Pri lag D; 1 destino; ,I' I'ŜĈ'ZOnaS ĥ

de

la bonfaro

celantan

al

plibonigon

SUrtere, anstataN;

individuoj ASDCdiram

de l' tuto, kaj tin.

cele ordigi la fawi/fon kaj la Patrujon. Aliaj pli vastaj devoj malkaŝiĝos al ni en la estontec o, laŭ ideo malpli neperfekta kaj pli alara, akir ota pri nia leĝo de vivo. Tie) Dio Patro, per mal rapida sed daŭra religia edukado, gvidas al plibono la homaron, kaj ĉe tiu plibono ankaŭ pliboniĝa s nia in-

; dividuo,

|

Plibo.niĝas

en

'

tiu

plibono,

7

nek

sen komuna

pPliboniĝo vi povas esperi ke pliboniĝu la moralaj

parola

nte, ne povas, eĉ se vi volus, disi gi vian oh el tiu de la ho—fnaro., vi vivas en ĝi, per ĝi, „ Via. aŭimo, kun ekcepto de malmultaj ĥo-

terotdingre potencaj, ne pov as malligiĝi _Ŝl

fitioj. inter kiuj ekzerciĝadas, same .kl'el

m aj -

.

la homojn

.

-

o, kvamkani

03 ĥ3



fortike

konformita,

ne

Dovas

el agado de malpurigita aero kiu ĝin ĉir.

certeco ilin sek - Kiom da vi \Arolos, k'un la Ĉl—-sek_utadt;—_]_. cd.u'lu _1a filojn al sentima u kie t\rz—meciy kaj spionado trudas silenti j? Kiom gi du tnonow de l' propraj opinio

de riĉaĵoj en soda vi volos ilin eduki 'c.\l malŝato cio kie la oro estas unika potencilo ricevanta ho.

eĉ ŝirmas el arbi-

kaj

respekton,

influon,

norojn;

mastroj kaj de liaj peruloj? treco kaj el insulto de intencoj de Kiu el vi, por amo kaj kun plej bonaj Italio: mat|! mondo ne murmuris al siaj karuloj en i en si u la homojn, honesta ĥemo devas koncentriĝ o komenci- mem, haj, furkuri publikan vivon, la bonfar evidente malĝas hejme, kaj iaj tiel samaj maksimoj

aspekto. de . moralaj sed sugestiitaj al vi de l' ĝenerala la socio?

patrino,

Kia

kvamkam

kiu

kredo adoranta la krucon martiro de la homaro, ne

apartenas al

de Kristo, memvola estus pEr siaj brakoj

A te. lin deĉickaŭpreninta la kolon de l' filo, provan la frataran bo- : turni el danĝeraj ekprovoj celantaj non?

se eĉ vi trovus

Kaj

en vi forton por instrik

siaj Mi la malon, ĉu la tuta Socio ne detruus per ' ekzei 'VdĉOĴ, per siaj miloj da malbonegaj £ efekton de via parolo? Ĉu vi povas mem;

altigi vian

animon el malpuriga kaj

mosfero? Kaj ĉĤĴ! ĉu

parolante

vi pensas

ke

pri, viaj male

ili povu

firme . pli

himiliga

.

ĉiujare kaj

la bonfarado

al

r

lle]p]'

. kaj la MIZero ) 1. rm'lividuoj estas res — caS

senpova por sanigi la vun:lojn, kaj la Naceso ;ĴI Uiva organaj rimedoj estas pli kaj pli UNlver o Kie

landon

daŭre minacas, dank' :

ŜU kapj.

9) Vastaj perimesojn

decidas

nur

absoluta

registaro

kaj Ma]. kiun ne.

hj

ed ao

-

niu moderigas kaj kies elspezoj pri ekzercado, spionado, pri oĥicistoj aŭ pensiuloj kresk adas kun !a bezono pri ĝia sendanĝereco, ĉu vi opinias ke la industria.kaj manlabora aktivego povas ricevi progresan, daŭran disvolviĝon? Ĉu vi respo ndos ke

“sufiĉas

plibone.ordigi la registaron kaj la sociajn

” kondiĉojn

en via patrujo?

Tio

ne sufiĉas.

Neniu

: popolo hodiaŭ vivas ekskluzive per siaj produktaĵoj. Vi vivas per ŝanĝoj, importoj, eksportoj. Fremda ” macio malriĉiĝanta

en

kiu

malmultiĝas

la cifero de

l' konsumantoj, estas unu malplia vendejo por vi. femda komerco kiu, sekve de malbonaj 0rdig0ĝg iŝas en krizo aŭ ruino naskas krizojn aŭ ruittula via. Bankrotoj anglaj aŭ Amerikaj tre-

i

— -3

insilticio, pri necia

nuacia provo

tio, ĉiu eksed Eŭropa. Krom havos mafarota, vi de ujo plibon

koutraktitaj inter la priacoj,

lamikoj, dank' al ligoj kaj

ke

«kvidi

ol

antaŭ

la afero estas hodiaŭ Nur

regristarojo.

rula, ĉiujn

estas

ĝene-

por

espero

ĉe

vi,

universala pliboniko, ĉe interfratiĝo de la Eŭropaj popoloj, kaj por Eŭropo ĉe la Homaro. Vi do, fratoj, pro devo kaj utilo via, forgesu

neniam

ke viaj

numinte

vi

unuaj

devoj, la devoj

ja Patrujo kaj la familio kaj

Parolo

maro.

kiujn ne ple-

esperi ke vi plenumos

povas

laboro

tiujn kiujn W

ordonas, estas al la Hovia estu

por

ĉiuj,

same

kiel por ĉiuj estas Dio, en lia amo, en lia leĝo. En kiu ajn lando vi estas, kie ajn homo batalas

por la rajto, por la ĵusteco, por la vero, tie estas via

frato

eraro, frato.

Kie

ajn

homo

suferas

turmentita

de

maljusteco aŭ tiraneco, tie ankaŭ estas via, Ĉu liberaj, ĉu sklavoj, vi ĉiuj estas fvatojo

Unu estas via deveno, unu la leĝo, unu la celo W por vi ĉiuj. Unu estu la k-edo, unu la agado, unu la Ĥago sub kiu vi militas, Ne diru: La liugvo de ni parolata estas malsama; la larmoj, la agado, la . martireco formas komunan lingvon por ĉiuj kaĵo kiun vi ĉiuj komprenas. Ne diru: Le komarq'ŝsta.ŝ_l tro vasta kaj ni tro malfortoj. Dio ne mezuras la fortojn

sed

la intencojn. Amu

la liomaron,

Ĉe ĉiu.

ago via en la Patruja aŭ familia rondo demand al vi mem: Se ĥion mi faras, tion farus ĉiuj a

.;_



ŭŭ



i for ĉiuj, ĉu ĝi vtiins rfzk malu tilus E

Kaj

se la konscienco

vuĵ

ta

re:fspondag;

y ĉesu: ĉesu eĉ kiam al vi ŝajn as ke el i 'ĝus tuja utilo por la Patrujo aŭ por

* Estu apostoloj pri tiu kredo, O de la Nacioj

h

ĝi 'W“[!ttz'f.

ĉes,

apostoloj

kaj

de la unueco, Prtincip e hodiaj | konsentita sed fakte neita, de la homa familio, Tiel g vi estu, kie kaj kiel vi povas. Nek Dio, nek la ho. moj povas plie postuli de vi. Sed mi diras. al vi

" ke fariĝinte tiaj, eĉ se vi utili ne povo s al vi mem: vi utilos al la homa ro.

£

Dio

mezuras

la

edukajn

vin

kalku-

- gradojn, al kiuj Li suprenirigas la homan familion, “ laŭ la nombro kaj la pureco de la kred antoj. Kiam vi estos puraj

kaj

multenombraj,

- lanta, al vi malfermos alpasejon

Dio

al la agado,

Vo Devoj )

]

al la Patrujo.

Viaj unuaj devoj, —%estas, kiel mi diris, al Ŝantaŭ ol naclanoj aŭ ĉk via amo la tutan

unuaj almenaŭ laŭ graveco, la Homaro. Vi estas homoj patroj. Se vi ne ampleksus homan familion — se vi ne

nfesus la kredon en ĝia unueco, konsekven co de

i unueco, kaj en la fratiĝo de la Popoloj,

kiuj

vedligos — se kie ajn doloras via similulo, kie la riatura homa indeco estas prof anata per

— 65 — Mmensogo



tiraneco,

vi

ne

estus

pretaj,

povante,

helpi tiun mizerolon, aŭ vin vi ne sentus vokitaj, povante, al batalo por malsuferigi trompitojn aŭ subpremitojn



vi

ne



vi

perĥdus

komprenus

la

vian

privivau

religion,

kiun

leĝon

benos

la

estonkeco,

Sed

kion

povas

fari ĉiu cl vi, per siaj

izol-

taj fortoj, por morala plibonigo, por Iomara progreso? Vi povas csprimi, de tempo al tempo, senfrukte vian kredon; vi puovas plenumi, tre malofte,

por frato agon, sed

ne ne

apartenanta alion. Nu,

al via lando, bowfaram la ĝozfarado ne estas

vorto de l' kredo estonta. La estonta kredvorto estas dsocto, la frata kunlaborado al komuna celo,

tiom supera al ŝomfarado kiom la laborado de multaj el vi unuiĝantaj por konkorde starigi kunloĝonta konstruaĵo, estas supera al laborado plenumota de ĉiu el vi starigantaj apartan propran konstruaĵon kaj vin limigante interŝanĝi unu al la alia, helpon per ŝtonoj, brikoj, mortero. Sed tiun kor munan laboradon vi, dividitaj de lingvo, emoj, moroj,

kapabloj,

tro malforta

preĝas

ne

povas

kaj Homaro

lnudividuo

ekprovi.

tro vasta.

ekŝipirante la bretona

Mia

estas

Die,



maristo — protektu

min, mia ŝipo estas tiel malgranda kaj via Oceano.

tiel granda! de ĉiu

Kaj tiu preĝo

el vi, se oni ne trovas

resumas la kondiĉon rimedon

por

mul-

tobligi senfine viajn fortojn, vian agadan potencon.

.

Ĉi-tiun rimedon - donis Patrujon,

Dio trovis kiam, kie!

por vi kiam al Vi Lj saĝa ]abordire]ctant

disdonas diversajn okupojn laŭ kapablo, Li diSĴgiŜ laŭ grupoj, laŭ apartaj aroj, la Homaron Sr la faco

de nia terglobo kaj ĵetis naciajn ĝermojn, Malbo. naj registaroj difektis la Dian planon, kinn vi Do. vas vidi klare signita, almenaŭ pri tio kio tilatas nian Eŭropen, ĉe fluado e grandaj riveroj, ĉe

kurbiĝoj

de

altaj

montoj

kaj

ĉe aliaj

SCOgrafiaj

kondiĉoj: ili ĝin difektis per konk iro, per avido, per ĵaluzo al aliula justa potenco: ĝi tiel estis di. fektita ke hodiaŭ, krom Anglio kaj Francio, eble

ne

estas

nacio

lli nur konis kaj dinastion, gentan pre plenumiĝos. naskiĝintaj emoj bitrajn dividojn.

kies

limoj

respondas

tiun

planom.

konas kiel Patrujon, sian familion, egoismon. Sed la Dia plano neLa naturaj dividoj, la spontane de la popoloj, anstataŭigos la ardekretitajn de malbonaj regista-

L FOj, Refariĝos la Eŭropa

Karto.

Stariĝos

Patrujo

k. de la .P.opolo, definita per voĉdono de liberuloj, ut la ruboj de Patrujo de l' reĝoj, de l' privile-

giaj kastoj. Inter tiuj Patrujoj estos harmonio, kunfatiĝo, kaj tiam la homara kunlaborado al ko-

muna

pliboniĝo,

al

eltrovo

kaj

aplikado

de sia

plĉlillmiĝ_i

laŭ

progresa

disvol-

ĝo. pri vivo, disigita laŭ lokaj kapabloj kaj'asoPOVOS

Dpace

tiam, ĉiu el vi fortigita per afekcioj kaj '"'i_“ j dĉ multaj milionoj da homoj parolantaj L

dotitaj

lingvon,

saman

je

unuformaj

tendencoj,

edukitaj ĉe sama historii tradicio, povos esperi vi helpos per via laboro la tutan homaron.

ke

Al vi, homoj naskigintaj en Italio, Dio asignis, kvazaŭ privilegion, Patrujon pli bone defi-, niian en Eŭropo, En aliaj landoj signitaj per necertaj kaj interrompaj kimoj, povas elvekiĝi disputoj, kiujn paca voĉdonado povos solvi iam, sed kiuj kostis kaj eble ankoraŭ kostos larmojn kaj sangon: en via, ne, Dio ĝin ĉirkaŭis per limaj linioj majestaj, nenceblaj, ĉe unu flanko la plej altaj montoj de Eŭropo, la Alpoj, ĉe la aliaj la la senlima

maro,

pinton

unu

cn

maro. Malfermu

norda

cirkelon : vi loku

Italo, sur Parmo;

pinton ĉe la elirejo de l' Varo, kaj

per

la

alian



ĝi signu,

al alpa direkto, duoncirklon: tiu pinto kiu, signinta,.. Isonzo, -. duoncirklon, iros fali sur la elirejon de signinta

estos Ĝis

tiu

gvon;

limo

la landlimon, kiun Dio donis al vi. oni parolas, oni komprenas vian lin-

nenĉeks ter ĝin vi ne havas rajtojn. Estas

.

kaj la mial~ ' eble viaj: Sicilio, Sardenio, Korsikio la itala “nei“n' grandaj insuloj lokitaj inter tiuj kaj

sula lando. Forto bruta povas ankoraŭ mallong' disputi al vi tiujn limojn, sed la sekreta konset

de l' Popoloj

ja pratempe ilin rekonas, kaj la-t

gon kiam, unu anime fiksos vian trikoloraŭ

Eŭropo

starantaj

ĉe-lasta provo,

flagon sur tiu limo,la ŝu -akceptitan. em l aklamos, stariĝintan . kaj

'.

r -



kunsido

de

70



la Nacioj, Italion.

Al

ai.

vi devas celi per viaj tutaj fortoj.

ti ŭ

l{\sta

Pm\fo

|

Sen Patrujo, vi havas nek NOMON, nek sieno, nek voĉon, nek rajtojn, nek fratan bapton intel;

UN

la popoloj. Vi

i

Militistoj sen

estas

flago,

la

bastardoj

israelidoj

de

la

j

de la Homaro.

nacioj, vi I“ice: vos nek fidon, nek protektojn: vi ne havos Yaran. tiulojn. Ne iluziiĝu, ke vi plenumos, antaŭ ol akiri -al vi patrujon, vian emancipa dcn el maljusta SOcia kondiĉo. Kie ne estas Patrujo, tie ne estas komuna

kontrakto al kiu vi povas plende aludi: sole regas egoismo de l' profitoj, kaj kiu havas Superregadon, fiu ĝin gardas, ĉar ne estas komuna protektado por sia protektado. Ne vin logu ideo pri plibonigo de viaj materialaj kondiĉoj, ne solvinte antaŭela — nacian demandon: sukcesi vi ne povos. Viaj indu-

striaj aŝsocioj, la kunhelpaj

unuiĝoj,

valoras

i ; |] 2

kil

-

eduka agado; kiel ekonomia fakto, ili restos senfuktaj ĝis kiam vi ne havos Italion. La ekono-

“mia demando ĉefe postulas kapitalan

E

kaj produk-

“tadan pliigon — kaj tiel longe kiel, via lando estos dispartita — tiel longe kiel, disigitaj per limimpo-

.

| . )

staj linioj kaj artifikaj malfacilaĵoj ĉiuspecaj, vi BUF

ZAMRVOS eiu

malvastajn .vendejojn tiun pliiĝon, Hodiah

antaŭ vi — vi ne — ne iluziiĝu — VI .

$tas la laborista klaso de Italio; vi estas „ĤAl

€ tiu-ĉi klaso : senpovaj, malegalaj al g:':mda-.

un vi Proponas al vi. Via emanuipo

_Pova_s

'

— ur

kiam Nacia Registaro, praktike komenciĝi nur tiam, estos enskrikomprenante tempajn elmontrojn, io pri Principoj, binta en Romo, en la deklarac itala vivo, la kio estos normo al disvolviĝo de la s fonto de vortojn: La laboro estas sankta kaj esta ŝtala riĉeco. Do, ne devojiĝu al esperoj de materiala proiluziagreso, kiuj ĉe viaj hodiaŭaj kondiĉoj estas ujo ĵoj. Patrujo sola, la vasta kaj riĉa Itala Patr ĝo, etendiĝanta de la Alpoj ĝis la lasta Sicilia vila tion vi rice s pova . povas plenumi tiujn esperojn Vi o kio estas via rajto nur obeante tion, kion la Dev

ordonas

al vi. Vi meritu kaj vi havos.

Ho

miaj

fratoj! amu la Patrujon. La Patrujo estas via hejmo, la hejmo kiun Dio donis al ni, metante €n ĝin multnombran familion, nin amanta kaj de ni amata,

kun kiu ni povas kompreniĝi pli bone kaj pli rapide ol kun la aliaj kaj kiu pro koncentrigo sur deĥinita terpeco kaj pro la homogena naturo de la posedataj elementoj estas vokita al aparta speciala Patrujo

estas nia laborejo:;

agado,

La

boras

por la Homaro:

la produk-

taĵoj de nia aktiveco devas el ĝi etendiĝi por la bono de la tuta tero, sed la laboriloj kiujn ni povas pli bone kaj pli efike pritrakti, restas en ĝi, kaj ni ne povas forcedi ilin ne perĥdante la Dian intencon kaj sen malgrandigo de niaj fortoj. Laborante, laŭ veraj principoj, por la Patrujo, ni la-

la Patrujo

estas la apoga

|

-

s=

u ni devas direkci punkto de la levilo kiun muna profto., Perdante tiun apugan P““ktĝ ko. kaj al la I—Imn' ni al la Patrujo i malutil riskas

ol

Antaŭ iĝa nur opan staro

inter egaluloj:

ekzistadon.

La

ekmarŝanta

kontraŭ

malamikoj la

miliistaro.

ne havas estas

almiliti

potencaj

cŝiversaj

Ĉiu

vi

homaro

por

loj estas

kaj

P

gran

ĴSJOŜ l-

ekonitan

da

nekonataju

Militi.

landojl11 spertaj. La POpo.

kaj

korpusoj,

havas

Estas

Naucio,

kiel

ekzisti

necesas

Homaron,

kŬmDOnantn?rO'

Naciyj

la

kun

asociiĝi

la

divizioj

alfidatan

de

ĉi- tiu

postenon,

ĉiu de. vas plenumi apattan operacion; kaj la komuna venko dependas de ekzakta plenumo de la diver. saj operacioj. Ne maluranĝu la batalan ordon, Ne forlasu

troviĝas,

batalu

la Ĥagon

al

ĉe kiu

por

la

ajn

vi

donita

popolo

libereco

de

Dio.

Kie

cirkostancoj

de

tiu

vin

ajn vi

pelis,

popolo se la mo-

- mento tion postulas; sed batalu kiel Italoj, por ke la sango

verŝota

fruktoportu

honoron

kaj amon,

ne sole al vi sed al via Patrujo. Kaj estu Itala la pensado de viaj animoj. Italaj estu la agoj de via' vivo, Italaj la signoj

sub

kiuj, bone

ordigitaj,

vi

laboras por la homaro, Vi ne diru: M/, vi diu: Ni. La Patrujo korpiĝu entu, estu garantianto

ŝmuU estigi

ke

en ĉiu el vi. Ĉiu el vi sin de

siaj

en si» mem

fratoj:

estu

ĉiu

el vi El:

respektata kaj

samata la Patrujo. -" La Pafrujo

estas unuobla, nedisigebla. Same

ao o. LL

793



aaj



ĉe komuna kiel membroj de familio ne ĝojas ime, raroks malp manĝotablo, se unu el ili estas frata

bita

cl

ĝis

kiam

lingvon signifo

tiel

amo,

parteto

landa

sur

la misio

kies

£roju

ne

vi

La

Patrujo ĉe

plenumon

kaj

ripozu

parolas

oni

kiu

for de la Nacio.

estas de

same

vian

estas -

la Homaro

Dio donis al vi. La kapabloj, la fortoj de ĉiuj ĝiaj filoj devas asociiĝi por la plenumo de tiu misio. la sumo da komunaj devoj kaj rajtoj apartenas al ĉiu homo respondanta al kiu vi estas? de la aliaj popoloj: Mi estas Italo. Tiujn devojn kaj tiujn raĵiojn. povas nur reprezenti sola Potenco eliĝinta el via voĉdono, La Patrujo devas do havi solan

Registaron.

La politikuloj sin nomantaj Federaci-

istoj kaj kiuj devus igi Italion kvazaŭ fratiĝo de diversaj Ŝtatoj, dismembrigas la Patrujon kaj ne komprenas ĝian Unuecon. La Ŝtatojn, per kiuj ho-,.

diaŭ dividiĝas ltalio, ne kreis mia popolo:

ili eli-

ĝis el ambiciaj kalkuloj de princoj aŭ de fremdaj ekonkirantoj, kaj nur taŭgas por dorloti la vant sas nece pli con de la lokaj aristokratioj, al kiuj

malvastan rondon ol grandan patrujon. Tio kion' vi popolo, kreis, beligis, sauktigis per viaj afekcioj, per viaj ĝujoj, per viaj guferoj, per via sango,

estas la Urbo,

la Komunumo,

ne

la Provinco



la Ŝtato. En la Urbo, en la Komunumo kie dormadas viaj prapatroj kaj vivas viaj idoj, ekzerciĝas viaj kapabloj, viaj personaj rajtoj, disvolviĝas via; x L

k

individua

„in

vivo.

Pri via urbo

ĉiu e] vi DOvas ar “ 3 la Venecianoj pri la ŝia : dir;

tion, kion kantas la xe nostra

(Venecio

estas

nia)

Patemo

(ni ĝin faris) En ĝi vf bezon Kom: kiej Asociecon, iĝon, SAME nas tiber en komuna Patrujo vi be?.loas numa Libereco

kaj

Unueco

Patruja

kredo. Vi ne diru: Romo kaj Lowibardio, Romo kaj Sfcilio:

Firenco, ROMO

estu do vŝ'.

Toskanio, Romso k; vi diru: Romo kaĝ

kaj Siemno, ROMO

kaj Livoruo kaj

tiel estu por ĉiuj Italaj komunumoj: Romo pri ĉiy kio reprezentas la Italan vivon, la vivon de la Na. cio: via komunumo pri tio kio reprezentas la im o diviluan vivon, Ĉiuj aliaj dividoj estas artiĥka 'ĵ

. 1

a

Sa

sserbonl

kaj ne sin apogas sur via Nacia tradicio. £ La Patrujo estas kuniĝo de liberuloj kaj egaluloj fratiĝintaj en laborada konsento a! unika celo. Vi devas ĝin fari kaj ĝin konservi tiela, La Patiujo ne estas agregato, estas Asociiĝo. Do vere ne

-estas Patrujo sen unuforma Rajto. Ne estas Patrujo, kie la unuformeco de ĉi-tiu Rajto estas pro- fanata de la ekzistado de kastoj, privilegioj, male-

galecoj — kie la aktiveco de parto da fortoj

| A z

kaj'

individuaj kapabloj estas forigita aŭ dormetanta— kie ne estas komuna

::Ĵ":disv'j]yita de ĉiuj:

tie

principo estas

akceptita, nek

Nacio,

rekonita, nek Po:

??lor sed homamaso, okaza aglomerado da homoj kiujn £itkonstancoj unuigis, kiujn malsamaj ci1=k£ĵn' ancoj disigos. En la nomo de via amo al Patrujo:

| £.

W—-

— 75 de ĉia privilegio, de vi batali senĉese la ekzistadon o. Nur unu priviĉia malegaleco sur via naskiĝa l-„nd l' Genio kiam la de legio estas laŭleĝa: la privilegio

— 7

sed estas

la Virto; Genio sin montras fratiĝinta kun

homoj — kaj privilegio donita de Dio kaj ne de la n, libere kiam vi ĝin rekonas sekvante ĝiajn inspiroj elekĝin rekonas ekzercigante vian rezonadon, vian on, etiĝ subm vi de ta ulan ton. Kia ajn privilegio post una kom estas ne dank' al forto, heredo, rajto, kiu rajto, estas

uzurpado,

estas

kaj

tiraneco;

~

vi devas

ĝin batali kaj ĝin estingi. La Patrujo estu via Tem plo. Dio ĉe la supro, Popolo de egaluloj ĉe la bazo;

e.vi vi ne havu alian formulon, alian moralan leĝon,'s

ne volas malhonori

La

mem.

la Patrujon kaj vin

sekundaraj leĝoj kiuj devas ĉiam pli kaj pli reguligi vian vivon, estu progresanta aplikado de tiu superega lef$o, Kaj por ke ili estu tielaj, necese estas ke tielaj-

vi ĉiuj kunhelpu ilin fari. La leĝoj faritaj de sola

parto de civitanoj, povas pro naturo de aferoj. kaj de homoj, reflekti nur la penson, la aspirojn, -

la desirojn de tiu-ĉi parto; reprezentas, ne trujon, sed la trionon, la kvaronon, unu de la Patrujo.

terpecon

La leĝo

netalajn aspirojn, enkonduki

spondi

al korbato

devas do

esti,

ĉu

de

la

rekte

Forcedante al malmultaj

Nacio.



devas

utilon

por La

nerekte,

la Paklason,

esprimi ĝe-

|

re-

. -

ĉiuj,

tuta

Nacio

leĝdonanta.'

homoj tiun mision, vi an-

_

stataŭas de ĉiaj.

la egoismon de 4 klaso al Patrujo, inui/ h Patrullo

La ĝia

bazo.

La

Patrujo

estas

]ĝndo Estas:lnm

la

]su.]do,

ne.estas

ideo

statiĉanta

$:f;" tiu;

estas penso pri amo, —komuna sento unuigamĝ ĈĴlljl; filojn de tiu lando. Gis la tempo kiam, unu sola inter viaj fratoj ne sin reprezentas per PTOpra vo. ĉdono

en

kiam,

ĉc

la unu

. — ĝis kiam labormanko, -

yas

Patrujon

duktteco,

disvolviĝo

de

la nacia

sola vegetas

needukita

vivo —

;

ĝis

inter edukitoj,

unu sola, kapabla kaj laborema, pro konsumiĝas en mizero, — vi ne hade ĉiuj, Patrujon

laboro

estas

la tri

por ĉiuj.

;

Voĉdano, e~

fundamentaj

kolonoj

de la Nacio, ne ripozu ĝis kiam ili ne estos, per via agado, solide starigitaj. Kaj kiam ili estos tielaj — kiam vi estos certigintaj al vi ĉiuj, korpan kaj animan panon — kiam liberaj, unuiĝitaj, vi plektos kiel fratoj la

" Rekstrajn manojn ĉirkaŭ amata patrino, en bela kaj sankta harmonio, “ kapabloj

kaj de la Itala

misio

vi ekiros

al disvolviĝo de viaj —

memoru

ke

tiu

misio estas la morala Unueco de Eŭropo, memoru

la grandegajn devojn, kiujn ĝi trudas al vi, Italio gŝtas la sola

Muiĝan

lando

kiu

dufoje

ĵetis

la

grandame

parolon a) disigitaj Nacioj. Vivo de l

9 estis ĉies vivo. Du fojojn, Romo estis Metropol.o'._ ,gĝngĵm

z

u

o. de 1.%.1 EĜFUPH

dagloj

trakuris

mondo:

la unua,

almilitintaj

de

kiam

punkto

ma;]

ŝ

— |

punkto la konitajn landojn, iliu preparante al Unueco per civilizaj institucioj; la dua, kiam elvenkita! per potenco de naturo, de grandaj rememoroj kaj de religia inspiro, la nordaj konkerintoj, la Itaa gento korpiĝis em la Popolo kaj el Romo" plenumis solenan mision, ĉesinta de kvar jĵarcentoj, por diskonigi la Animunuiĝan parolon al popeloj de l'kristana mondo. Hodiaŭ aperas, por Italio, tria misio: des pli vasta, ju pli granda kaj po-

tenca ol la Cezaroj kaj

la

Papoj

estos

Zfala

la

Popola, Unuobla kaj libira Patrujo kiun vi devas fondi. Antaŭsento pri ĉi-tiu misio agitas Eŭropon kaj katenigas al Italio okulon kaj pemson de la Nacioj, Viaj devoj al Patrujo estu proporciaj al la alteco de ĉi tiu misio. Wi devas ĝin gardi pura de egoismo, ne malpurigita de mensogoj kaj artifikoj de tiu politika jezuitismo nomata diplomazio, La politiko de la Patrujo estos fendata de Vvi

sur adorado de primcifoj, ne sur idolismo de l'profitoj aŭ de Oportuneco, Eŭropo havas pri kiuj la libereco interne estas sankta,

landejn; sisteme:

profanata ekstere; havas popolojn dirantajm: i

stas vero, alio Utilo; io estas Teorio, ulio Praktikos ;

“Tiuj

landoj punpentos longe, neeviteble, sian' kul~.'

pon ĉe izolado, ĉe premado, ĉe anarĥio. Sed vi» scias nian mision pri nia Patrujo kaj vi sekvos:

alian vojon. Por vi Italio havos,

same

kiel

solano

'

-' 5 3

Dion lan

en

la Ĉielo, svlan

normon,

konstruaĵo

sta

-

Ŝ

ol

pri

de

veron,

politika

la Itala

la Kapitolo

vivo

populo

kaj

la

solan sur

kredon

la tero,

Pli

Valikano,

vi

Standardon de la libereco kaj ke ĝi brilegu aniaŭ la okuloj neniam

vi ĝin

vualigos

per

Sl;r

stArigota

P

la

majo

ĥlisŭs

la

de la Asocio! tie de Ĉiuj Naci$, despota terurofaŭ ukaj

fita avideco unutaga. Vi hav os maltimezon, kiel same kredon. Vi alte konfesos la PENSON fermen.

tantan

antaŭ

cn

la koro

de

la sindirantaj

Italio

mastroj

vi malkonfesos la fratajn

por vi disvoiviĝos

bela

antaŭ

mondo

de la moyda.

Naciojn, kaj

la

forta,

kaj

Neniam

LaEPatruja vivo libera el Malno-

blaj timegoj kaj skeptikaj Ŝŝan celiĝoj, gardante kiel bazon la popolon, kiel normon la konsekvencojn

el ĝiaj principoj logike dedukitajn

plikatajn, kiel forton ĉies ĉies pliboniĝon, kiel celon

~slo kiun Dio donis al ĝ

; “imorti por

l

la Homaro,

vivo. .

kaj

forton, kiel la plenumon

energie a-rezultaton de la mi-

Kaj ĉar vi estos pretaj

senmorta

estos

la

Patruja

VI.

Devoj

al la familio.

a familio estas la Patrujo de l' koro. Ĉe !“ MO' estas anĝelo kiu igas, per mistera influ o Je: mildeco kaj amo, la plenumon de de-



tiu angelo, la cirkonstancoj,

la ero, estas, dank al l[atalaj pro Kiu, ĝojo,

anĝelo,

vis viradi, sub la Ĥugiloj de tiu

en

sur la animo,

la kooo;

kaj

mi,

la

sere-

malplenaĵon neplenigeblan

skribanta

por

vi

tiuju-ĉi

pa~

ĝojn, tion scias. Beno Dion kiu kreis tiun Angĉlon, ho vi, kiuj havas la ĝgojojn kaj konsolojn familiajn. Ne malgravaj vi konsideru ilin, tial ke eble vi opinias ke aliloke vi irovos sfervorajn ĝoĵojn aŭ pli pretajn konsolojn al viaj doloroj. Familio

en

si havas

bonan

malofte

elementon,

o

viron

nan

etendita»

Familiaj pome

melankolian

ion

havas

tiu

familio,

de

mal-

permesis ĝui sur

oni

homo

la

de

miksitaj

ne

tm

kaj

al

kiujn

gapco,

puraj

trovi-

a L

gojaoj,

maldolĉaj.

malpli

i

solaj

dolorojn

J

La

la

seka,



malpli

I F 7 a L

voj

79—

'.=\,-



, E:

— ma ar

o e IE

ed

m

n

E

da io intima,

necesa al vivo.

Vi

vagas malkviete

kaj ĝene. Vi povas ankoraŭ havigi

al vi ne:laŭ-

rajn ĝojojn kaj konsolojn: neniam la superegan konsoton, la kvieteco, la kvieteco de laga ondo, la kvieteco de fida dormo, de l' dormo kiun dormas. la infano

sur la patriua

PUN

UPLEN]

“ ir

vivo. Ofte vi ne diferencigas ilin, ĉar ili estas parto de vi: sed kiam vi perdas ilin, vi sentas mankon

ttr

diĝas ĉirkaŭen malrapidaj, neatentitaj, sed firmaj kaj daŭraj, kvazaŭ hedero ĉirkaŭ plantaĵon; ili vin. sekvas horon post horo: silente memiĝas kun via

to

ĝanta ekster ĝi, la daŭron. Ĉe ĝi la afekcioj eten-

o ad

.

. ĝ

brusto,

La Familia Anĝelo estas

la Virino. Patrino,..'



:

D

u—

edzino, fratino, la Virino estas kareso de la vi/ VU dolĉegeco de la afekcio ŝutita sup s E N ĥ aa SIAJ Dena oj refekto sur la individuo de la amema Providace M ae NCo gardanta la homaron, Ce ŝi estas trEzOroj pri ISĴHSO | liga dolĉeco, sufiĉa por estingi ian ajn d OTOn, krom tio ŝi estas por ĉiu el vi la inic:'a tin};}o de la estonteco. Unua sankta kiso de am/ kino al

homo

amo

instruas

esperon,

kaj kredo

kreas

povon ĝin atingi vivanta simbolo

kredon

deziron

laŭgrade, estas la

en

ce

la

ryf"i\,ro;

plibgĥo,

kaj

kreas

do la eston{!%con, kies infano, liglo inter ni

kaj la estontaj generacioj. Pro ŝi, Ia!,.fFamilio per sia Dia reproduktiga Mistero aludas' la eternecon. Havu do, ho miaj fratoj, kiel “sankta la Fa. milion, Ĝin havu kiel nedisigeblan kondi ĉon de l'vivo, kaj forpuŝu ĉiun atakon, a] ĝi alfare bla de homoj elsorbintaj falsajn filozofiajn brutaĵ ojn, aŭ de malprudentuloj, kiuj ekcititaj ĝin vidant e ofta sidejo de egoismo kaj kasta spirito, kredas, same

S kiel barbaro, ke rimedo a! malbono

/ nuligo, ' La Familio

| estas koncepto

Dia,

estas en ĝia ne

via.

Ho-

£... Ma potenco ne povas ĝin nuligi. Kiel la Patrujo; X. ' plimulte ol la Patrujo, la familio estas elemento

de vivo.

Ŝ Plimulte ol la Patrujo, mi diris. La

Patrujo,

diat sankta, eble malaperos iam, kiam ĉiu homo SXtos en sia konscienco la moralan leĝon de la

Sj

k

Mbtco

'

:—.

-

Br-

os kiel la homo. Homaro; la familio tiel longe daŭr Kiel ĉiu elemento Ĝi estas la lulilo de ia homaro. al Progreso, de homa vivo, ĝi devas malfermiĝi aspirojn; sed plibonigi de cpoko al epoko siajn peniu povos ĝin forviŝi. pli Igi la Familion ĉiam pli sankta kaj ĉiam . Kio la enringila al la Patrujo: tio estas via misio estu Patrujo, estas por ia Homaro, tio la Familio uja Patr la ke por la Patrujo: Kiel mi vin diris rolo rolo estas eduki homoj, tiel same la Familia estas estas eduki civitauoj ; Familio kaj Vatrujo la

du

solaj

punktoj

de

sola

linio,

kaj

kie

tio

ne estas, la Familio fariĝas Egoismo, ju pli aboe mena kaj bruta des pli ĝi prostituas deflankigant ' n. ntoj amse la tan: el vera celo, aferon plej sank

Hodiat,

la egoismo

perforte en la Famiilio. ĝin naskas. En societo

regas

ofte,

bedaŭre

kaj -

Malbonaj naciaj instituciej fondita sur spionoj, polica-

U

naĉoj, malliberejoj kaj eŝafodoj, la malfeliĉa patrino tremanta ĉe ĉiu nobla aspiro de l'filo, estas korpuŝita instrui al li la malfidon kaj lin diri: A- ;. tentu! la homo parolanta alci pri Patruĵo, ĵi Libereco, pri Estonteco kaj kiun ci volus premi la brusto, eble nur estas perfidulo. Eu sacio “kie = F

-

_1..

la riĉeco estas cia Ŝirmo: la solo Vero me — esti al ci ŝildo kontraŭ alin ta Ĵurto, KOoNtran ?a?qs

|

Estus rfv..a

s

dintaj Patrujon de liberuloj, starigitan sur mer?n.. sur bono farita de ĉiu el vi al siaj fratoj, Ĝis t.ialtn] POr plibons m, domaĝe vi havas nur solan vojon

.

Barufteco. ŝvito

kaj

Sed

per

mi parolas

via sango,

kiam ve ::;.{a. '

pri tEMpO

por

la ĥiloj

vi

solan superegan devon plenumotan; vin Ordigi, Ŝ?r; prepari por elekti opo rtunan horon kaj hatali, kŭ'ĥkiri al vi, per

opa

ribelo,

vian

lItalion,

Nur

tiam

vi povos kontentigi, sen gravaj kaj daŭr aj kontraj. staroj, aliajn viajn devojn. Kaj tiam, kiami Mi eble —3 estos enterigita, vi relegu ĉi-tiujn paĝojn; la maj:

frataj konsiloj en ili entenataj,

devenas el

: «gon de viaj intelektaj kaj moralaj kapabloj. Forviŝu el via menso ĉian ideon pri supereco, vi ian ne ĥavas, Longa erarjuĝo kreis, per malegala edukado

kaj ĉiama

leĝa

telektan malsuperecon

persekutado,

tiun

ŝajuan ir-..

el kiu hodiaŭ oni argumen-

„.tas por konservi la premadon. Sed ĉu la historio' de: la persekutadoj ne vin instruas ke la Pers"ĵk_"' ĉiam sin apogas.str de li kreita faktĝ"?

feŭdaj kastoj disputis al vi, filoj de l' popolo,

kaŭ -ĝis nuntempe, la edukadon, poste el mare

cao

multaj

koro vin amanta kaj estas skribitaj kun konscio de la vero. Vi amu, vi respektu la virinon. Ne nur konsolon vi serĉu ĉe ŝi, sed forton, inspiron, duobli-

_._83

ko

da



argumentis

edukiteco

kaj

hodiaŭ



argu-

tl

jo de la ztrĝo, ek mentas, por vin eligi el sankte faras la leĝojn, el voĉejrkatibarita loko kie oni Amea misio. En donrajto, iniciatilo de via saci oj deklaris rul Nig de la riko, la mastroj

rudike

edukiĝo la rason, malsupera kaj nekapabla por kiu klopodas ĝin kaj dume persekutas iun ajn, noj de P'regantaj eduki. De duonjarcento. la partia s maltaŭgaj poTr familioj certigas ke ni llaloj esta j kaj bruta forto de la libereco, kaj dume, per leĝo das ĉiun vojon por dungitaj militistaroj, forte gar en ekzistus, la bake ni ne povu venki, sc ĝi tam

edukado, al ron, kiel se tirancco povus iam esti ŭ estas kullibereco. Nu, ni ĉiuj estis kaj ankora n. Forigu de paj pri simila kulpo rilate la virino aŭ Dio n€ vi eĉ ombron de tiu ĉi kulpo; ĉar ant laŭ du kla»estas pli grava kulpo ol tia dividanta eptanta: — soj la homan familion kaj trudanta aŭ akc Unuobla ke unu substaru al la alia. Antaŭ Dio sed homa. kaj Patro estas nek viro, nek virino, estaĵo,

estaĵo

en

kiu,

renkontiĝas ĉiuj ecoj animala

socia

regno:

sub vira

aŭ virina aspekto;.

distingantaj tendenco,

la homaron. eduka

kapa

j,. progresa fakulto, Kie ajn montriĝas tiuj €ĉ6 k. ekzistas homa naturo, do egaleco pri rajtoj devoj. Kvazatŭ du

branĉoj

elirantaj

el sama

ttuin: '

ko, viro kaj virino eliras, variece, el komuna bazo; el la Homaro.

Ne ekzistas malegaleco inter ja-mbĝiĝĥL'

|

sed,

kiel okazas ofte inter du : . tendencoj, de apartaj €Moj.

de muzika

agordo

malegalaj

rino kaj viro estas du

viroj, m diverSĈCo Lu es tas d

aŭi

notoj sen

divers;

8 Rotoj .

lal'uraj? Vi

kiuj homa APord;

ne estas ebla, Ĉu ĝeneralajn, diversajn devojn lĝa?; tajtojn havas du Popoloj vokitaj de siaj Speĉ'iŝilaŝ: emoj aŭ de siaj vivkondiĉoj, u nu por diskoniej 'la penson pri homa asocio per starirado de kolon;

la alia por ĝin prediki per verkado de art ioj, aj aw literaturaj ĉefverkoj universale admirataj 3 ; ? Ambam - Popoloj estas apostoloj, konsciaj aŭ ne, de [' sama Dia koncepto, en ĝi egalaj kaj fratoj. Kiel la -q: ritaj ambaŭ popoloj, la viro kaj la virimo havas - apartajn funkciojn en la Homaro, sed tiaj furikcio j sanktaj,

ambaŭ

reprezentas

kvazaŭ

animon

necesaj

la

al komuna

penson,

disvolviĝo,

kiun

Dio

metis, .

aj

-estas egale

e

-

'

en

la

universon.

Do

havu

la

viri-

.

non kamaradino partoprenanta ne sole viajn ĝo-: jojn aŭ. viajn suferojn, sed Ankaŭ viajn aspirojn, . ; viajn-pensojn, viajn studojn, viajn ekprovojn pri socia

-

plibotiigo,

_Ŝi_n havu

egala

tika vivo. Vi ambaŭ

estu

en

via

civila

kaj

poli-

la du flugiloj de la ko-

“., miia animo al idealo kiun ni devas atingi. La Mo- zeo'a Biblio. diris: Dio

kreis

la viron

Xrihon; sed via Biblio, la estonteca

kaj

el

viro:

Biblio di-

o kreis la Homaron, manifestita en la virine



Amu

la biajn,

85 —

kiujn

la providenco

profunda,

pEr VETA,

vi; sed ilin amu

al

sendas

severa amo,

s €neracia, blinda, kiu esta ne per amo sennerva, tio de lli. En nomo goismo por vi, pereigo por privi forgesu neniam ke kio estas plej sankta, a-

generaciojn,

zoriras la estontajn alfiditaj

nimoj

4l

vi,

anptaŭ

ke

antaŭ

Homaro,

la

tiuj

antaŭ

Dio

decon, kiun homa vi havas la plej teruran respon incciati ilin, ne al ĝoestaĵo povas koni: vi devas scd al vivo mem, al joj aŭ avidaĵoj de la vivo, giu reganta. Malmulĝiaj Devoj, al Morain kĝo taj

putrinoj,

malmultaj

patrij,

en

ĉi-tiu

nereligia

ĉe la bicuhavaj klajarcento, komprenas. precipe de la edukada misoj, la gravecon, la sanktecon taj patroj pensas ke sio; malmultaj patrinoj, malmul bataladoj kaj la la multaj viktimoj, la senĉesaj ndparte frukto gra s longa martireco nuntempaj, esta

men inokulita de la egoismo antaŭ tridek jaroj ani emaj patroj perde malfortaj patrinoj aŭ de nezorg

ideri la vivon ne mesintaj ke la filoj kutimiĝu kons plezuroj kaj studevo kaj misio, sed serĉado de

dado de propra bonstato. boro,

malpli

Por vi homoj

de Vla-

inde grandaj estas la. danĝeroj ; bedaŭr

as mMalla plejmulto da naskitoj de vi ja lernad taj de l'mikonfortan vivon. Aliparte ĉe vi, deviga nombraj zera kondiĉo al daŭraj penadoj, malpli n vi., estas la ebloj por edukadi konvene. Kaj tame ankaŭ povas plenumi parte la malfacilan mision.



86 ——

Vi tion povas per ekzemplo

kaj per parolo,

Vi tion povas per ekzemplo. « Viaj filoj similos viu, ĉu malvirtaj ĉu vir. « taj, laŭ tio se vi mem estas virtaj aŭ Malvirtaj, « Kial ili estus honestaj, kompatemaj, homamaj__ « se

al

vi

mankas

rektecon,

se

vi

ne

sentas

y

aMon

« al viaj fratoj? Kiel ili silentigus siajn ktudajn « apetencojn se ili sin vidas allasitaj al malso. « breco?

Kiel

ili

konservus

senpeka

la

naskiĝan

« purecon, se vi ne timas malrespekti antat ili la v prudecon -per nedecaj agoj aŭ malĉastaj vor- « toj ? ' « Vi estas vivanta modelo sur kiu formiĝos

« ilia fleksebla naturo, el vi devenas ĉu viaj

filoj

la Patrujo, pri kio ĝi estis, pri kio ĝi devas

-esti.

Kiam

pat-

« estos homoj aŭ brutuloj (1). ». €SNF Kaj vi povas eduki per parolo. Parolu ilin privespere

vi forgesas,

inter

rideto

de

la

ino kaj la naiva babilado de la infanoj sidantaj sur viaj genuoj, la penojn de la labortago, vi diru al ili la grandajn popolanajn farojn de l' niaj pratempaj respublikoj, vi instruu ilin pri la nomoj de l' bonuloj amantaj Italion kaj ĝian Popolom

kiuj

per vojo al pereigo,

kalumnio

kaj P'ersekuĝo.

provis plibonigi la destinojn de ĝi. Vi enŝovu. . junajn iliajn korojn, ne malamon kontraŭ 1e -.

|

| 1:—.4



87



la sub kontraŭ . on gi er en sed 5 eriozan a konPrc_muloj, rankvila patrin t el kaj El via lipo la Vi! rtajn prem adO. sekvi “3 lernu kiel bele estas Laj

-

L

de ja estas ĵ:kstal'.iĝi Apostoloj grande bf:Z_Unĉ. por ĵgĵtŝn,mkiel estas SIIlOfCl'}, se sankte kiel Vero, tĵnenso_m, la rineforla%n la en Enigu siaj fratoj.

ĉia aŭtoritafeco uzurpita kontraŭ ĝermojn belajn respektegon al kaj kune aŭ surtenita per forto, aŭtoritateco de l' virto vera, unika atitoritateco, ke ili kresku, egale kronita de la Genio. Klopodu la re anarĥion, en abomentaj la tiranecon kaj la katenita de la ligio de la konscienco inspirita, ne

tradicio. La Nacio devas vin helpi en ĉi-tiu agado. Kaj en nomo de vizj filoj, vi tion rajtas pcstuli.

ne ekzistas Nacio. deveninta .Vi amu la parencaron. La familio e} vi, neniam forgesigu vin pri la familio el kiu vi devenis. Ja ofte la novaj ligiloj malstreĉas ia manolvajn, kvankam ili devus nur esti nova ĉe-

Sen

Nacia edukado

vere

tri faŜŜĴŜĴŜĈ a ama ĉemo kunliganta enper unuo .mildaĵ kaj

W

kapqn de 1' Pr trino, de 1'Pe'ttw...13'.131:1 Horo'an ili ŝutu la vojen a al 'E—U-n oj tombo. Kul'l a T A rr L konti ma y iliajn lataĵn

„.

res-pek_tŝnĵrĵĝŝĝ.to.Cllĝkĝĵilprŝn}:

animojn per fido ka?'.m““ec“ plenigu

-

8 —

: kvazaŭ

branĉoj lokitaj en diversa ord o SUT sama planto. Sanktigu la Familion en la unueco de la

amo.

Igu

ĝin

Templo

el kiu,

kunigitaj

oferi al la Patrujo. Mi ne scias ĉu sed

mi

scias

ke

tiel

farante,



inter

vi

Dovu

vi estos feliĉaj; cblaj

Malfa.

voraĵoj, por .vi ekstaros serena paca sento, ripozo de trankvila konscienco, dononta al vi forton kon.

traŭ

ĉia malfeliĉo,

malĝojajo,

lazuran

kaj

al

ĉielan

vi

malfermonta,

radion.

ĉe

ĉiu

VII.

Devoj

al

si mem.

Priparoloj. Mi vin diriss; Vi Maevas vivon, do vi haŭas -lebon de vivo, Disvolviĝi laŭ la lepo de vimo, «estas la unua, eĉ unika via devo. Mi al vi diris, ] ke, I.Pf?f ke

vi konu

kia estas

la leĝo

de via

viyo, .

-Dio donis al vi du rimedojn: Vig konscienco kaj a konŝtienco de la Homaro, Ja konsento de wiaj

.

-

fratoj. Mi vin diris, ke ĉiufoje kiam, demandinte 4u. konsciencon, vi trovos ke $ia voĉo harmo", | Jx l:a.g-ra'n-da-. voĉo

de la homa

gento

kiun.

-



ŝo —

ieafe dem'andikrans-la w ]aĝiĥwrio ĵ:l ĵ d:ĵ hfj Malfacilc vi Poxra'sl aj bo(, o s aj vi ver vi, n_a klu i Ni yoĉo | a randan ĝis nun man a..s : aro Hom .sendaĥ la

al vi 'T\a" as populare skribitaj, .kFlJ intelekto kaj konla homoj kiuj laŭ nto, la tempo; sed reprezentas, de duonjarce naj

libroj,

Ho.maro, de ecojn

' scienco

plibonc ĝe _la kaj la sciencon historiajn studojn kajn karakterizajn ĉerpis el tiu volo kel

is ke la homa naturo nia leĝa de vivo, elprudent socia; ke kiel ne estas estas nepre edukebla, nepre a Dio, tiel same ne kaj ne povas esti pli ol Sol

estas kaj ne povas esti

homa iwdividuo kaj por la Homaro fundamenta universala karaktero de

estas Progreso, El ĉi-tiuj

por la

Leĝo,

sola

pli ol

ke la Leĝo,

epa; ĉi-tiu

veroj, jam hodiaŭ nekon-

de la de ĉiuj branĉoj ĉar konfirmitaj /testeblaj, vi mem, kaj | al oj dev viaj ĉiuj s ena dev , homa scio kiuj sumiĝas en: | devenas ankaŭ ĉiuj viaj rajtoj,

unu; la rajton me esti eĉ mulgrandege malhelpitaj, kffj_f“f. ĉe iaj limoj, helpitaj en- la plenumo de v

devoj.

Smoj

.Vl estas kaj vi vin sentas Zibevaj. Ĉiuj. de ia mizera filozofio „ kiu volu s a-

ĵ: ŝo};tnnon

S, k

-

de

m1

ne scias

kia

fatalismoa.:

oma konscienco, ne valoras: poi

(el:.)l-ajn

atestojn - en.

favoro. .

"“SONŝcienceriproĉo kaj la murti

ĝis Jezuo, de ĴezuOĝ:sla* tom | AA

de-.

forvi



T

l tĉmPO

g0 —

mortas por la Patrujo,

la Martimj

de ia

kredo protestas kontratŭ tia malnobla doktrino kriante al vi: « Ni amis la vivon; ni amis esta: ĵojn kiuj ĝin igis kara al ni kaj kiuj min Petegis pri cedo: tmpulsoj ĉiuj de nia koro diris: VIUNI

al ĉiu el ni; sed por la sano de la estontaj gene-

racioj

ni efektis

morton

».

De

Kaino

pe vulgara spiono, la perfidintoj

ĝis

nuntem-

de siaj fratoj,

la

homoj ekirantaj la vojon al malbono, sentas funde de la animo ian kondamnon, ian malkvietecon,

ian riproĉon dirantan al ĉiu el ili; kial vi forlasis la vojojn al bono? Vi estas fiberaj kaj do respondaj. El ĉi-tiu morala libereco deve nas viaj rajtoj -al politika libereco, via devo ĝin akiri kaj

konservi

neprofanita,

aliula

devo

ĝin

ne

mal-

grandigi, , Vi es as edubeblaj. Ekzistas en ĉiu el vi sumo da kapabloj, da intelektaj ecoj, da moralaj

.

tendencoj al kiuj nur la elukiĝo povas doni nemon kaj vivon, kaj kiuj, sen ĝi, kuŝus senfruktaj,

. p

f

SeNMOVAj, sin malkaŝiĝantaj gula disvolviĝo.

nur

fulmete,

sen

re-

La edukiĝo estas pano de la animo, Kiel ĥ

: - Zika organisma vivo

ne povas

kreski,

malvolviĝi

. Sen alimentoj, tiel same morala intelekta vivo be— o “zonas, por plivastiĝi kaj manifestiĝi, eksterajn Ĥ Wojn kaj asimili - al si almenaŭ parton da ideoj, da

~amsentoj,-da aliulaj tendencoj. La vivo de la 'ĝĝ'*

— gi — tita de to, yariaĵo do av pl el ki e ecoj, sur tiĝas, 57 „m ; karakkterizaj dividuo al kaj i: apartaj

ra ekzistado pt 13'“]a gr"umlo, N

nutugas

individuo

La

P er estas

kodemaro Ho m

asentoj

1

jn .nforto_];: novigas ĉe ĝi sia re kaj tas men ali y : viga, p]enmmlg%sdĝ\d La] .11 o lĵĝo alimenta, reno tlĵoma rekt E at.i Sĵtĵ]ĵtĵuĵa , ta an on sd an tr ŜSEEĴŜ?Ŝ CU ĉe progresoj duo, la rezultatojn de k muna

o. VI vi vo.

l kiel

S Do ne nur

de

necesaĵoj

niaia

vivo, ,

sed

kiel sankta komuniiĝo kun ĉiuj viaj .fra.tc_)], k'un ĉiuj generacioj vivintaj, nome pensintaj kaj eer taj, antaŭ la via, vi devas

li-

akiri al vi, ĉe eblaj

moj, edukitecon, edukitecon moralan kaj intelektanpor ampleksi kaj fekundigi ĉiujn kapablojn - kiujn Dio donis al vi kvazaŭ fruktigan deponaĵon, por ke ĝi ekstarigu kaj eltenu ligilon inter via individua vivo kaj la vivo de la opa

Homaro.

| I'{ĉiju por ke ĉi-tiu esdwa apado plenumiĝu }:Eĵnplde. por ke via individua vivo pli certe kaj Mime kateniĝu kun la opa vivo de ĉiuj, kun la ro, Dio

siturlĝe}T, „

Kun

NE Dovas

sen la

.

vin igis

al vi malsupera

alia komuni'iĝo-, e]ementoj

i

de

la

estuloj

eminente-

Povis vivi .

ekcepte kun 'ĥZika_

i0fdo

MoOnNdo,.

la f aiye

„e

Vi tir

.

kun

auciiĝo

dauk'al

ĉiu alia estaĵo

viaj

s

; kontratte, se izolitaj, vi estas m;:lsupc::ĵ:1 Sulmulŭĵ torto _];\—u ka'tjl aj malfort kaj animaloj, al multaj por disvolviĝo kaj por plena vivo, Ciuŝ ;]e_.mpahla'j

aspiroj de via malplej virtaj,

ĉirkaŭ

vivon

amo

ennaskiton

la

kun

kiel

glordeziro

kiel

tendencon

montras vian

koro,

vivo

de

vi. Vi do estas vokitaj

h

al Pat;-uj([) ĵ _nr'[?'laĵ

kaj

'

akula l,eu'irĵi.l to

en vj, Fllknmĵ:n?ik—.

mlblionoj

da

vi

gi

al ĵĵo?uĝ; \a'a:toj

ide(ĵj?; tebligas viajn fortojn; igas viaj la aliulajn as

kaŝ via la allulzĵn progreson ; kaj altigas, plibonig kun la sanktigas vian natut:on kun la efektoj kaj fami lio,

— eco de la homa kreskanta sento pri Uunu viaj fratoj, ju . Ju pli vasta estos via asociiĝo kun “pli intima

kaj

kompleksa,

des

pli antaŭe

vi estos

sur la vojo al via pliboniĝo. La Leĝo de vivo ne ro de povas plenumiĝi Zwta se ne per unuigita labo de ovo ĉiuj. Kaj ĉe ĉia granda progreso, ĉe ĉia eltr

.fr'agmen.to de tiu-ĉi storio plilarĝigo de

Lefo, korespondas en la Hila homa asocio, pli vasta kon-

m la unuaj “takto inter popoloj kaj popoloj, Kia loma naturo kristanoj proklamis la unuccon de la du naturojn, makontraŭ la flozofio konsentanta

olo estis promenadi-' '.stra kaj sklava, la Roma pop konitajn popolojn deta siajn aglojn tra ĉiujn aŭ, '

— malutila hodi Elropo. Antaŭ ol la Papeco de la institucio — " dum la unuaj jarcentoj eras la m silifonta: la spirituala potento suĝ

la

[ad ee nt'aktiglĥ

L3

invadintoj

«

u

. pertorte Ĉ; Burlkuoj mondo ia n ku n do on si 1

nomiiaj

manan

CGer apl; ikita al la pri lih.ereco ol iles aŭ nit n, kiu atini a. A an koncepto ci : na la j ta en tio Ees j avingv j de | SpĜPD toojj estis s Eŭuopon kaj criumifos, la 1 milito i It aw : is ual aŭ vok knj s hodi iti ekc o eri o kaj de la Imp - v ta,- la Slavan ele la Revuluci Ĉris nun aparti SE ton ado elemen

kn

la

ag

uloj. j Vi estas, flne, pmkg,r;'r.w;:mr est ta pratempe, de Ĉi-tiu vorto Prugreso, nekoni Homaro. GĜi enfernun estos sankta yorto por la an, n socian, politikan, religi mas tutan transformado homoj de la malnoLa pratempo, ROMES la

nlmenton.

la Idolismo, kredis al vaj orientaj relivioj kaj de a Potenco nekompreFatalo, al Sorto, al ia mister homaj aferoj, alterne nebla, arbitra mastro de la ganta ke la homo kreinta kaj detruinta, kaj neebli jn. Ĝi kredis povu kompreni, helpi, akceli ĝiajn bezono n, ĉiamke homo estas senpova por fondi ian ĥrma podaŭran aferon sur nia tero. Ĝi kredis ke la po

o loj, kondamnitaj al sinmoviĝo €en la surtera medi e alsignita de la individuoj, povos ekstari, potenc

tiĝi, poste maljuniĝi,

kaj

fatale, nepre, perĉi. Ĉe

horizonto, pri ideoj kaj pri faktoj, malvasta antaŭ si, kaj sen historia koniĝo ekcepte pri sia nacio n kaj ofte nur pri sia urbo, ili alrigardis. la homa

genton

kvazaŭ

agregaton de homoj sen vivo kaj

leĝo propra, kaj devenigis

siajn pensojn nur el a -

Tra

-

-

A.



immirado de

trinoj



la individuo. Konsekvenco

estis

rantajn,

04

tendenco

akcepti

ne klopodante

la cirkonstancoj



de tielaj dok.

la faktojn SUDETsta.

esperante ilinŝŝanĝi, Kie

estis starigintaj

respublikan

formon

tie la tiutempaj homoj estis respublikanoj; kie superregadis despotismo, tie estis substarantaj sklavoj SE]]?DF“H]

blika

Prr

formo

progreso,



dita la homan

sub

Ka_]

tiraneco,

familion

Oriento, aŭ laŭ du:

ĉar

laŭ

liberaj

la

CIUIDI{C,

sub

homoj

kvar

tespu-

trovis

kastoj,

civitanoj

divj.

kiel en

kaj sklavoj,

kiel en Grekio, ili akceptis dividon de kastoj aŭ kredon laŭ du malsamaj homaj uaturoj; kaj tion

akceptis la plej potencaj intelektuloj de la Greka mondo: Platono kaj Aristotelo. Emancipado pri ' „via klaso estis, inter

tielaj

homoj,

malebleco. .

La homoj fondintaj, sur parolo de Jezuo, Re | ligion superan al ĉiuj kredoj de l' malnova Oriento. — kaj de la Idolismo, ekvidetis, ne konkiris la sankfan ideon entenantan ĉi-tiu vorton: Progreso. Ili. - komprenis la unuecon de la homa raso, kompre- . nis la tinuecon

de la leĝo, komprenis

la pliperfek-.

-

tiĝan devon

..

con domtan de Dio

.

nek la vojon per kiu plenurmgas Simple

ĉe la homo,

ne

komprenis

al la homo

por

ĝin

la poten~ W plenumlx-

ili dedu"ĥ_

6{ ktis; la normojn de la vivo el la admirado de |3 ŝiiduo : la “Hemaro, kiel opa korpo, restis al' nekonit

-Ih kems la Prov:dencon

ka] ĝ'“ ansta*"

!_



de

protektanton

la ŝudividuo,

ne

kiel

le-

d.e inter la vastegeco Lokitaj de la homaro. mio kaj la mallor_:ga rfektiga travidata cel i er la

['J.iS

son

95 —

1(i€1

individua

i PhPFI vera

\;:.0 la

ugredanjte

alia,

ideon

korpiĝo:

iPa_Dia

fonto

unika

ili bezonis

inter

la

opa

pri

deklaris

de. sano,

homo, Ne suspektante

de

interligilon

homo

Dio,

kaj

ili sin

homaro,

ke la kredo forto,

la Zoztinuan

de

int

kaj

tur.nis

ne

?l

en ĝi estis

graco

por

| malkaŝiĝon

la

| kiu

de Dio malsupreniras sur la homon tra la homaro, ili ĝin kredis ia tuja unika

malkasiĝo, malsupreni-

rinta je sama definita tempo kaj laŭ speciala favoro de Dio, Ili vidis la ligilon kiu ligas la homojn al Dio, ne vidis tiun kiu ilin ligas tie-ĉi sur la tero, al la homaro. Ne gravis la generaciaj se-

u

rioj al tiu, kiu ne sentis ilin unu sur la alia. Tiuj do kutimiĝis ne rigardadi ilin, penis malligi la homon el la tero, el aferoj koncernantaj la tutan

homaron, kaj finis por opoziciigi la teron, ĝin for- iĵĝĵ;;: -aloĵia feila Potencg kaj ĝin nomante re-

vis, danklĵal

IT_Ŝ" Oĝrĝ, al ĉielo, k:en_ la .hc.)'m.o- po-..

i ekzilis por aa

( SdO Supreniti, kaj de kie

am tiujn, kiuj gracon 'kaj kredon.. ::ilĝŝ Sŝdiĝ ĝ 8 malkaŝiĝo ir estante porpar 91ili tuja.-kaj tuja -kaj e defini deduktis : ks. 5

i

povas aldoni al ĝi kaj keki la teni f;fq

Nion oni po“'mita vas aldote-mPO'PCrlodoj ni-al ĝi ka. j tiun mMalka ŝsiĝon es

tas neera ruloj. o - |l

dektas

-

religia fondinto venis, ze for nuligi lr leĝon, sed por ĝin daŭrigi aldonante a! ĝi. Forgesis ke dum

sole»a momento

kaj per superega

instinkto de la

estonteco Jezuo diris: Mi parotas a! ci pri aferoj hiujn ĥodiaŭ vi povas „kampreni kaj ;?rm%z'?/emi;

;

sed post

Ĉ;

i

VEMOS

VETECA

spirito

kiu

f

al ni pamla_;

me per propra aŭtoritateco, sed holektante la instiron

malkaŝiĝo de pravigo

inspiron. q ) Kaj

de la Idealo de

la

vero

formulo

homoj

de siaj

la

revekita

eŝtas pmpĝ_

kredoj

Sed

la

ne tion povis kom-

ne estis la tempoj.

sidas

ĉiel

sur

la

postvenintaj

bazoj ĵus diritaj.

cs

Idolismon

Romo

Dekretoj.

La tuta konstruaĵo de la kredoj la

"

Dio kaj Popolo skribitaj

respublikaj

de l' mezepokaj

“preni. Maturaj

VOrtaj, la

kaj la datra

pere de la Homaro,

kiun

nis al Italio per la vortoj sur la frunto

en tiuj-ĉi

de la Progreso

m

Profetaĵo

rc

de ĉiuj, la opan

|

Klare estas ke eĉ sur ĉi-tiuj potencoj ne povis. fon-

diĝi via emancipo tie-ĉi sur la tero. — x Mil tricent jarojn proksimume post la cititaj |

Unuobla.

Ĉm.lJr ;

; de. Dio. -Ili' ĉiuj estas parto, pli malpli,'de ; a. naturo, laŭ la celo por kiu ili estis k"clfal'_.

suiem- -

same

aj

. aŝ..do la Uriiverso -estas

N „-=

wortoj de: Jezuo, ia homo, Italo, la plej granda elo' iŭj Ilaloj de mi konitaj, skribis la jenajn verojn: -« Dio estas Unuobla, la Universo estas pemso Dla:.

l d u «

] kanK [O (] [: ce

'I“Tn" l)l ll DEŬ

« fektiĝa

1 ; nohlega

-e3)Lis

3 L

(l 4 1

L!Tlclĥ

U DI

|

llrltlil'()

Sid (ll

ĉio ĝic .

ol

la

I~ a

ŭ

pĉlff_kllg

«stas

sur'

venanta-

la alto.Mi 10

sul :

lĥŭkĥ}}:lb

Dio! o ve erĝis

senfina.

[ rd ] -

wa

ka]mf)io de la_, hug\iĝ Tĵĝt}ĉĵl-is neutilaĵon,

unika celo -eti « Homaro estas Unuobla. F' un ekzisti devas Homaro, « kaj ĉar ekzistas u por ĉiuj homoj, laboro P.if?mmmta PER «de ili ĉiuj. La homa familio de\!us_ do ,lŝb%n « unuigita tiel ke ĉiuj

« semitaj

medio.

«la pensa kaj agada

Ĉ“. ĝi

dis-

disvolviĝon

en

fortoj

intelektaj

ricevu laŭeble plej altan

do

Ekzistas

« sala Religio de la homa naturo ». Tiu homo aldonis ke tiu universala tiu monda

Unuiĝo

univer-

Religio,

devas havi sian reprezentanton :

kaj aludis al Romo, la Sankta Urbo, kies ŝtonoj, li diris, estas respektegindaj. La homo kiu skribis tiujn ideojn sin nomis Dante. Ciu Itala urbo, kiam Italio estos libera kaj umllobla, devus al l; statuon, ĉar tiuj idecj .ĝel.me.ent:eneĵs lastarigi Religion Estontan..Ilin li skrib's

MA aj aj kalej ibroj tioliaj:kompreneblaj « De Mo-

kaj hodiati ne atŝ;lt\ĵ:t? », malfacile

taj: Siferaturuloj,

Sed ŝĉ de la homoj sin “diran-

intelektan mĝnŝ- Se'd N : on, Jami 5 la kverkon;

kiu -Gets

La ĝermo fatita”,

ideoj unufoje ĵetitaj en la

he

taa

A

Ĵib

lieo 1



9Ĥ —

a Po al fempo, fekundita ae | jarcento.,La“ŝ;Ŝo PĴ]]R"Ŭ)

ceptita, l ferm_lta Hodiaŭ

kerno

k

de

ne

IŜI

no

la scienco, fariĝis fago estas severa klerulo

al siaj laboroj.

Hodiaŭ

—de

:

leĝo la hisde vi de kiu

| A Est ONtecĉo ne gin igas

ni scias ke la leĝo de Vivo estas Bro.

| ŜO nĵĉil. Er%aresŝĝĝĵ

| . tel:b-.; F?):IO; „Pide,

M

disvolvitaa, kĵ-gies?, k itrolita de

la md-zmriw,. Progreso

por la

e ~a kiomaro plenumas tiun Leĝon sur la la Individuo sur la tero kaj aliloke. Unu soli unu sola Leĝo. Tiu leĝo plehum.iĝas malranepre, en la Homaro, post ĝia naskiĝo. La

vero neniam manifestiĝis tute kaj tuĵe. Malkaŝigo kontinua, klarvidebla, de epoko al enoko, frag-' mento vereca, leĝa parolo. Ciuj el tiuj parsloj profunde mudifas sur vojo al plibono la homan vivon

kaj konstituigas ian Zredemon, ian kredon. La disvolviĝo de religia ideo estas do senfine progresanta; kaj kvazaŭ Templaj kolonoj, la sekvantaj kredoj, malvolvante kaj purigante ĉiam pli ĉi-tiun ideon, iam konstituigos la Pantconon de la Homaro, la grandan

imoj

unikan

religion

de

nia Tero.

La

ho:

benitaj de Dio per Genio kaj per SP*—'CiĥlaJ. toj estas giaj Apostoloj: la Popolo, la opa sento'

Ĵ Homaro, estas ĝia interpretisto ; akceptas tiun ksŝiĝon. de Vero, acio

kaj

ĝin

ĝin

transdonas de generacio:

igas praktika,

aplikante

ĝin

— 9y — pranĉoj,

-

£

|a

al diveras

„tan kaj ĉiam

al diversaj

manifestiĝoj

similas homon

Homato

NC_ C.Std_s ĤŬ:

lernantan.

de

eternc

lla

Vi-

_1131*4__130'

ovoj: NO homoj,a por teTuip neerareblecoesu, porprivil de tenantoj egi kas WŜS L*Ŝ_ŜUS ne 'estas, “Ĉ\Ĵ; PO 'Iĉl }c;ĵĵsi'n::erl;retistoj de la M kfO ,

. vis e5t101rĵe bovas

homo inter Dw_ kaj la planon de proesti perulo necesa n ca en id ov e pr Flpmaro, Dio fksant rcsa o—,_ per meto de prog gresanta homara cdukiĝ pe mf:instinkto ts en

en

la koron

la: homan

de

naturon

ĉIU homo, samtem cesajn la kapablojn kaj ne

, libera i, La homa individuo fortojn por ĝin plenum laŭ povas ĝin uzi aŭ fuzi, kaj responda kreitaĵo,

l' devo, aŭ sia cedemo sia sintenado sur la vojo de smo; li povas proeal blindaj delogoj de la Egoi “Provi-

son ; sed la krasti aŭ akceli propran progre to. La anon ne povas forviŝi homa for dencan

eduko

pl

de la Homaro

«evas

plenumiĝi; ni do vidas

ingas .la cieliri el barbaraj invadoj, kiuj ŝajne est

ntan la malnovan vilizacion, novan civilizon supera o: ni vidas ke el kaj disvastigitan sur pli vasta terpec

te, tiraneco ekzercita de individuoj, eliras, tuj pos pli rapida libereca disvolviĝo. La Leĝo, la Pro:

yreso, devas plenumiĝi, kiel aliloke, tie«Ĉi sur la tero.. Ne estas opozicio inter ĉero kaj ĉie/o; kaj

estas

blasfemo

supozi

ke la Dian verkon, la do-

mon al ni donitan de Li, oni povu, sen peko maliuoj ŝati, forlasi al Tutpovoj, kiuj ajn ili estas, al inf



1057 —

de !' Malbono, de la Egoismo a de la TiraneLa tero ne estas restadejo por Pentŭfam; Esĝa.

labora

restadejo

por

Jdealo

de l' Vero kaj de ?5 |

Justeco kiun ĉiu el ni havas ĝetme cn la animĝ ŝtupo al Pliboniĝo kiun ni povas atingi nur Blo rante, per agoj, Dion en la Homaro, kaj dediĉ anta nin igi fakto, kiom pli da parto ni POvas de Lia

plano.

La

juĝo

plenumiĝonta

sur ĉiu el ni, kaj

kiu nin antaŭenpuŝos sur la ŝtup aro de l' Perfek, tiĝo aŭ nin kondamnos al denova sintrena do en la Stadiumo, peke aŭ senfrukte. trairita, fondi ĝos sur la bono kiun ni faris al niaj fratoj, sur la Progresa grado al kiu ni, per helpo, suprenirig is la raliajn. La asociiĝo ĉiam pli intima, kun niaj similuloj, ĉiam pli vasta, estas la rimedo per kiu multobliĝas niaj fortoj, la kampo : sur kiu plenumiĝuas niaj devoj, la vojo por realigi la Progreson, Ni devas

celi

ke

teprezentu

Leĝon

la tuta homaro

iku familio, kies ĉiu ano

en si, por la bono de la aliaj, la moralan

Kaj same kiel la Homara

m'ĝas de epoko al epoko,

perfektiĝo plenu-

de generacio al generacio,

tiel same la perfektiĝo individua plenumiĝas de ekzistado al ekzistado, pli malpli frue, laŭ nia agado. Jen estas iaj veroj entenataj en tiu vorto:

Progreso,

el kiu eliros la Religio Estonta. Nur per

ĝi povas- plenumiĝi via emancipo,

--

MI

-

wi.

pibereco. kiu

estas

en

vi

nNe

estas

f\e-_ La Ok:%zo havaij o. La vorto az Ok ;“u la pn _, '— ; por e_ ĝil.'l _cl'u'ow's i on r 1u nu kaj vt?'o nian sencol, _1 afcro;; La 1:_1 i pr . '—, .0_ 111 la 1\0 as.en sia proJa pescion de o kaj malkas Di de s ma ve a v.vo do, estas en vi ntan planon. Yi ge li te in ĝo vi u gresa disvol n. taskon, lan celo n M ia e j, pr ta me ei kr s va tis ha , pol kiu ni es d ; se La ĉefan taskon re ie povas esti aliman ne j ka s, ra no ig ŭ la ankora infano scias s ĝin mei. Ĉu la pro tio ni ne deva o, ĉe da .. s celj ĉe la Famili taskon al kiu li devo o ekzistas: ro? Ne; sed la task ma Ho la ĉe o, uj tr Pa inLa Homaro estas la u, r s pO ia sc ek n ĝi kaj ni devas s la taskon al kiu ĝi fano de Dio: Li scia . mprela homaro ekko diat _ ?' _s disvolviĝi. Apenaŭ ho N rgng reso; apenaŭ ekkomp nas ke leĝo estas Prog oni-. 3 aŭa Universo, kaj la plin necerte jon pri la ĉirk n an-. oj formantaj la Homaro bra parto da individu o afi ut tv o, se ec ar rb ga, pro ba koraŭ estas netaŭi ĝon;; ukiteco, studi tiun: Le absoluta manko da ed i

vivas.

VIVO

de

“kramen a Univenon,Kan i bar komao, homoj

blas

d m _El':na Pl-}multp. da. loĝantaj nian male 1'31:1 ; :iag t ni '_':?:rc)p?n, kapa

disvalvi

al

q: kons .

asko

siajn

intelek:



102—

kapablojn. En vi mem; plejnombre instru-mau kan_ taj kaj ĉiuj fatale submetitaj al fizika laboro mal.

bone

ordigita,

porti

al scienca

povus

do, pretendi

ili dormas

piramido

silentaj,

sian

ke hodiaŭi

hepovantaj

tributon,

ni konas

kun.

kie

ni

tion, kion

bezonas ĉies asociita agado? Kiel ribeli kontraŭ nia

ĝisnuna gradon

malatingo

de

nia

de

surtera

tio,

kio

Progreso,

estigus

la

lastan

kiam

ni

al ni

nealireblaj,

Malmtl-

taj kaj neasociitaj apenaŭ komencas balbu ti tinn sanktan kaj fekundan vorton? Ni do submetiĝu al nescio pri aferoj, ankoraŭ

kaj

ni ne

forlasu,

infane

longe, koreletaj,

Ja

studon

pri

tiuj, kiujn ni povas eltrovi. Eltro vo de la Vero postulas tiom da modesteco kaj dezira modereco kiom da konstanteco. Malpacienco, homa ĥereco,

perdis aŭ devojigis el rekta vojo plimulton da animoj o! memlibera malboneco, Pri tiu-Ĝi Vero volis nin instrui la Pratempo kiam rakontis ke la “ Despoto celante atingi la Ĉielon nur sukcesis starigi konfuzigan Turon kaj ke la gigan toj aisaltin-

taj la Olimpon kuŝas fulmigitaj sub niaj vulkanaj montoj. . Nur gravas al ni konvinkiĝi

- ajn estas la tasko al kiu ni celas,

- eltrovi kaj atingi nur per

pri jeno; ke kiu

ni povos

progresanta

ĝin

dis_volviĝ'ŭĵ

kaj per ekzercado de niaj intelektaj kapabloj. NiŜĴapabloj estas la laboriloj kiujn Dio donis

ŝas do ke

ilia disvolviĝo

estu

al

ni.

komencita

e estu

=

A kaj hĝlplsĉn

ŭO 1erca viaj devoj

protektlta

.

V! povas

Jibereco

kaj

ek

a

:hera

)

€i

libc.r lncmurl

1 Plle?'lĝmeco kaj DE

L

evo n A ia mert havas rajto Tutpouo ajn kontraŭ Vi do

ŝia neanta.

Moral o,

Ne ekzistas Sen ĉibereco n o ekto inter bo stglltĉ li bera el so muna progre ,—gspektego 3—] ko

as rito, ne ekzist

ĉar

ekzi-

ne

inter kaj malbono, kaj egoisma splSen

respondebleco.

mne

libereco

j er liberuloj kaj sklavo ekzistas vera socio, ĉar int superregado de

nur ne povas ekzisti asociiĝo, sed

kiel

sankta la unuj sur la aliaj. La libereco estas

as la fndividuo, kies vivon ĝi iepresentas. Kie ne est libereco, tie la vivo

ĝ:nŝĵoŝeĝĵĝĝtĝiĵe an

dekretoj.

malpliiĝas

organisma

je pura

sia libereco 'estl'x.profanata, maturon

kaj

ribelas

al

la

Diaj

Tie ne estas libereco, kie kasto, familio, homo _

Prenas

Dian

|

por

Si

l

rajton, aŭ

reyadon

ress

sur

la

taj

alla_]-

cecon. Libereco devas esti por ĉiu kaj tee ĝ con

al

nNefta la

.

pretekstante

antaŭ. ĉiuj.

indi v 'id\;lo Mrc

Pl A

.

J



reĝeco La

agoj

:

pri celo kaj

:

kaj

'lŬ.l

agoj

la celo



al

]

AkAJ b_l alI)mlcsnuia-ant | kiu i IAs devas 'ĵub aj,

al

r



r

bI

tiĝi al ĉies juĝo, Do ne estas nek Dovas . Mie. ma reĝeco. Tiu institucio nomita Regis - A C[a_ taro c nur Direktado: misio Ĥdita al tuj. por atingi Nacian celon; kaj se tiu Mmisio estas Perfidita

la pova o

ee

direktado

fidita

al

tiuj

Malmultaj

„$ dEVas ĉesi. Ciu homo vokita al tegado estas adminj. stranto de l' komuna penso: li estu eleftita kaj re. vokita ĉiufoje kiam li gin fikomprenas aŭ decide ĝin kontraŭbatalas. Ekzisti ne pova s do, mi ripe.

tas, kasto aŭ

propra

familio

rajto,

ne

ricevinta

la

Tutpovon

per

malrespektinte vian liberecon, Kiel

vi povus vin nomi liberuloj antaŭ homoj al kiuj apartenus rajtigo pri Zomiando sen via kon sento? Kespubliko estas la unika laŭleĝa kaj logi ka for. mo de Regado. Vi ne havas mastron krom Dio en la Ĉielo kaj Popolo sur la tero, Kiam vi estos eltrovintaj linion de la Leĝo de Diaj voloj, vi devos, benante, ĝin plenumi. Kiam la popolo, opa unuiĝo de viaj fratoj, deklaras ke tiela estas sia kredo,

vi devas klini la kapon bela ago. Sed

kaj vin deteni

de

ĉia ri-

| estas

ankaŭ

| aĵoj

konsistigantaj

vian f'm:if:

G viduon kaj necesegaj al homa vivo. Kaj sur ĉi tiuj Gĉ

la popolo

ne havas

mastrecon.

Nenia

plimulto,

'

!;

103





kaj iranecon dekreŭ t as la ov v Kontraŭ plimulw, on: ec Nenia er Hb s propran vi ne pova ŭ nuligi farus, oN ti el u ki u ĉi €ŭ puh „

erme yvivos suiyas kaj et kaj kiel vin am ki a ot st manife a TA jt oj. a t epre n€irkons nc i ĉio kio n pr n o c e r e b i vi l ViIVON, , 3Wi devas ha j mateciale la ka e l a r o m i, ereco por 01' nutr cesa5s ]_3 libereco; lib ; mova

rtiga po memmo men , ta uzi fortoB o

religia kredo: pEr

libereco pof libereco por Ĉio: amero

libereco

Persona

esprimi

V

opinia

la

per



preso

libereco

ociiĝa vian penson: as

pOr

M

paca

la ajn

fekundi per

ĝin

reco por o: komercada libe ns pe la iu al to de kontak eniu povas j — estas aferoj kiujn n ĵo ta uk od pr la toj nun NE m malmultaj ekcep fctl'prem de vi, kro igante en justeco, Mne ekstar d}rota3, sen grava mal vi protestan devon. ' o de la Socio, vin mal" .N.eniu rajtas, en nom n recon al lil_eng:

mi 50



submeti

vian

vi ŭ aŭ _V'ghl esploro,

libe persona : ne dirante al vi la

ne tion dirante kiel eble plej

baldaŭ

"

kialon

kon-

vin.

, ne vin kom-, dukante tuj antaŭ la a jjuuĝaĝn an povon aŭ de via lando: bari limigoj aŭ alioNeniu rajtas rajt: ari per ' pasportaj vian trranslokiĝon iĝ

de parto al parto

de via

PatroM

man,

pinioj;

homaro' ,

pri i ekskluziva iva

neniu,

rajtas

O; raJtaE

k

rom

leĝdonado

sii n meti

o Dida laintergraŭ

3y 1aj

sur

pi

teligiaj

aJd .

ĝA o : K- 1? aci _a ĝo

aj via konsciemi



Dio

donis

IOĤ—

al vi la Penson,

neniu

taĵtas

aŭ forigi ĝian esprimon, ĝi estas komunio m e ho \'ng . animo kun la animo de viaj fratoj kaj wnik a S gresa, vojo kiun ni havas. La preso deva, lime libera; la rajtoj intelekt aj estas nepi S €sti Sen: 'Ofaneh]aj kaj ĉia awĉakparda censur o estas tiraneco; la SE j Cio povas, same kiel ĉiaj n aliajn kulpojn, swy; n | la presajn kulpojn, predik adon de lkrimo, in struon \ . senkaŝe malmoral an; punado per solena Ĵuĝo estas : konsekvenco de la homa tespondebleco, sed ĉia antaŭtempa interveno est as neado de la libereco , La paca asceiiĝo estas tiel sankta kiel la penso, Dio metis en vin ĝian emo n kiel ĉiaman alvojiron al progreso kaj garantiaĵ on por la Unueco kiun iam devos atingi la ho ma familio: nenia pov o rajtas tion malhelpi aŭ tion limigi. Ĉiu el vi de-

L

Vas

uzi la vivon,

kiun

al vi donis

Dio,

ĝin

gardi, disvolvi; al ĉiu el vi ven as do prilabora devo, rimedo por ĝin surteni materiale: la laboro sanktaĵo; neniu tajtas ĝin mal permesi, male aŭ ĝin malebligi per atb itraj regularoj: neniu rajtas limigi liberan ko mercadon de ĝiaj pro. duktaĵoj: via Patrolando est as via vendejo, kiun ? “MEeNiU povas limigi.

ĝin sola estas . helpi

Ĵ

Sed kiam vi estos sukcesint aj ke ĉi-tiuj

]ii.ae— €8tu sanktaj — kiam fine vi est os starigin-

: Staton

per

5—?;;{ tduo havu

ĉies

voĉdono

nefermitaj

kaj

tiamaniere' l_fc

antaŭ

si ĉiujn vojojn

-Lo de liaj kapt - estas la

un

u solan

Leĝon

nFamilion, ko Universa lan la i rm fe kt s fa o, „ Vi deva progrese iĝ! », o Di de n « Urbo en la Ho„ strui la verkon lahorado, Lian rekonu

ĝi-tiu iam

« per

nur

daŭra

, vi reciproke kiel fratoj n bonon kaj ĉiuj, serĉante sia kiel tielaj interrilatos, sian vivon al ĉies « ĉe la bono de ĉiuj, unuigos pretaj

g

mar0

X.

Kiam,

vin amante

s

«

ĉiam « vivo, siajn profitojn al ĉies profitoj, fa«al sinofero por ĉiuj membroj de la komuna « milio, egale pretaj al sinofero reciproka, la plej« multo el malbonoj pezantaj hodiaŭ sur la homa « raso n?alaperos, same kiel vaporaĵoj densigitaj ĉe Ĵ tlolĝĝflĝĵĝlto lmalapĵras je sunleviĝo; kaj tio, kion „ plenumiĝos; ĉar estas Lia dekreto, «G ke la amo unuigi ante, iom i post iom, ĉiam pliitajjn elementojn de la Hom i ĥrme „ la disperdita ATo « kaj «

ilin

ordi

ĵ '

-

gante en sola k tnu kiel unu Li estas » (ĴrpOI la Homaro estu :

La vortoj ' 49 Nun kaj cititaj P kaj mortia, taj . de homo kiu sankte. vivis o aj amis la popolon kaj fidin {1}

1 A

L NNAIS

-, k bl'n

de

IR

POŭ D 010_

III: | |

:|

:

PLLALI

estonton

menso,

per

senmezura

ho miaj aj

H

fratoj. i



amo,

neni

am

elirl

La libereco cs N las u L

ve al vi kaj al via estonteco se Vi iam ĝ$in rigardi rigardi kielki celon ! ViaM ĝin individuo h

prajn devojn

kaj rajtojn, kiujn oni

uH

Via

Ŝed kutimis -tsm[gus

„e . “ Ŝ

Pro.

al kiu ajn; sed ve al vi kaj al vi respekt o kiun vi devas al tio kia P ee gas ]m'mĥtl

smo!

Via

libereco

ne

teco; estas ncado tanta la kolektivan

estas

Sofistaj

pri ĉia

tala e oi.

amŭliapri aŭltoritateco he ' lleprĈZĉn. celon de la Nacio, Pretendanta

plantiĝi kaj frmigi sur l'via libera

neado

Vian

memvola doktrinoj

alia

bazo

ol

konsento, malbonigis,

Sur

tia

de,

lastatempe,

la

Sanktan koncepton de Libereco: la unuj ĝgin igis mizera malmorala tudividnatisma, llii diris ke la mi estas la tuto kaj ke la homa labor o kaj la

socia ordigo devas nur celi kontentigi

siajn

dezi-

rojn, la aliaj deklaris ke ĉre registaro, ĉig aŭtori tato estas neevitebla malbono, kiun oni devas, kiel eble plej, malgrandigi kaj ligi per interkonsentoj;

ke la libereco ne havas limojn, ke celo de Socio unike estas ĝin progvresigi senfine; ke ĉiu homo

. tajtas uzi kaj fiuzi la liberecon, se nur el ĝi ne„rekte rezultas aliula malbono; ke registaro ne I}a—

YAS Mision, krom

ywza/helpi ke individuo

mahrfff'r!

idividuon. Repuŝu, ho miaj fratoj, tiujn falsajn doktrinojn ; estas ili kiuj ankoraŭ hodiaŭ malrap“ -



{t;.\lion

digas

L,a unuaj

109—

klasan

cel

polie

grandeco,

egoismon;

la duaj igas Ŝo.

ordigita,

reprezenti vian

ŝajnan

pacon : ĉiuj tre

cion, kiu devas, sĉ bmĵc pn

Estonta

ĝid

al

5}11' vojoj.

naskis

kaj vian opan vivon, ano komistita konservi

alie

ne

ol arestisto at

la ideon pri nas la liberecon iĝi anarĥio; forviŝas morala opa pliboniĝo, forviŝas la edukan mision, progresan mision kiun la socio devas preni sur sin. la liberecon, vi mekompreni Se vi tiele povus

citus ĝin

pli

kaj

perdi,



malpli

frue,

vi ĝin

erdos.

Via

estos sankta,

Libereco

ĉar ĝi

disvolviĝos

en la sub regado de Ideo de la Devo, de kredo komuna perfektiĝo. Via Libzreco floros protektita

de Dio kaj de homoj, ĉar gi ne estos la rajto uzi aŭ fuzi 'viajn kapablojn al direkto kiun-al vi elekti,

plaĉas

ĉar

sed

laĥ viaj tendencoj,

ĝi estos la rajto libere elekti,

rimedojn per agi la dongn, IX.

Edukiteco.

Dio vin igis edwzeblaj. Vi do havas devon. A

vin eduki laŭ via eblo, kaj rajton por ke-la Socio” 3 al kiu vi apartenas,

ne vin malhelpu en via eduka - '

agado, male, ĝi vin helpu por tio kaj se- bezohe aldonu

la edukajn

rimedojn

mankantajn.

Via libereco, viaj rajtaj, l'maljustaj sociaj kondiĉoj, la devas

plenumi

tie ĉi

sur

la

via Misio

tero,

ki

dĉ\'en

kiteca grado kiun vi povos aling j, vI ne povas ĵuste elekti inter bono

Sen kaj

edtk—edh ma;h"ec

vi ne p'n\-'n.ĵ. ;-l.lcfri konscion pri Viaj ":'ljtnjl- vinnn: po\-'as- rl(:f._'\'l tiun partopr'en:-u'io_n en la Politika vi-_,"e sen kiu vi ne sukcesos €Mancipi ĝi; i ne 0,

difini al vi mem vian mision, Edukiteco SOYas por viaj animoj. Sen ĝi viaj kapabloj dormas gidaj, nefekundaj same kie! VIVpovo kovanta e:;

ĝermo dormas neproduk tiga ĵetita ŜN Nepluoj. tan grundon, sen bona irigaciose kaj zorgoj de qi. ligenta terkulturisto. Vi

hodiaŭ,



ricevas

de

homoj

nemon

krom

sin

ne

kaj mem,

principo,

estas

nombron

da lernejoj,

nepre

havas

de kiuj,

ch:ki[ĉcon,

povoj

at Ĉin

reprezentan_faj

netaŭgaj por Feguliga

kondamnitaj

ĝin

kripligi aŭ falsi, La malplej nebonaj el niaj edukistoj kredas' “ke ili estas plenumintaj sian devon, kiam ili estas malfermintaj dise sur sia regata teritorio, certan

ajn 'INuagradan _

kie

instruadon.

viaj fioj povas ricevi ia'ln.

Ĉi tiu instruado konŝi-

stas precipe je legado, skribado kaj kalkulado..

Tia instruado nom iĝas ĉnstrutt eco; ka_! t-'-?-m ""-Ĵ'dffcr:e_nc.iĝas de edukiteco kiom viaj orga noj 'd"fĝi" “ Tenĉiĝas de nia vivo. ; kus I . .

- Niaj Organoj ne

estas la vivo, estas nu

r

simv

|

k

J

“ —

:

iloj

kaj

ras,

te

rimedoj

por direktas;

in

?ankt'dn vivon kaj jnstruiteĉ ja edukiteco edukitecon.

'

plej

instruas:



ĝin videbligi; ili ne ili povas realigi plej

koruptitan. sed

ne

al intelektaj.

La

same

la

anstataŭi

la

moeralaj kapabloj ; unua

disvolvas

ĉe

kapabli-

la dua

pri liaj devoj;

ta homo konadon

'Tiel

povas

adresiĝas al

La edukiteco

la ŝwstruiteco

TIT

gas la homon ilin praktiki. Sen instruiteco, edukico teco estus ofte seneĥka; sen edukiteco, instruite estus same kiel levilo al kiu mankas apoga punkto,

-

Vi scias legi: kion tio utilas se vi ne scias en kiaj libroj troviĝas la eraro, en kiaj la vero? Vi scias, skribante, komuniki al viaj fratoj viajn pensojn : kion tio taŭgas se viaj pensoj ekmontrus nur egoismon? La instruiteco same kiel la riĉeco povas iĝi fonto

da

bono



da

malbon”

laŭ

la intencoj

per kiuj oni ĝin uzas: sanktigita al ĉies progreso

estas civiliza kaj libereca rimedo: direktita al propra utilo

fariĝas

rimedo

tiraneca

koruptiga.

kaj

Hodiaŭ en Eŭropo, la instruiteco nekunigita de , samgrade morala edukiteco estas gravega pusVuRCo n a konservant malegaleco inter klaso kaj "k.liĝsĝ)_'=d€ saMa popolo kaj inklinigas la animojn al kalkti: lemo, al egoismo,

al induigo

inter la- ĵusto ka_llŭ

Maljusto, al falsaj doktrinoj. Distingiĝo

S

inter la homoj

kiuj ”„

al vi -

oferdo-“: ?

H'

lie

nas

pli-malplian

zzstrwon

kaj

vi eduŝon

estas pli grava

tas

elspezu

ke

mi

por

s

ĝi

oj kelkajn

v

diliasij gas»tojn, ke

indtviduo kaj la dua subtenas

la socio

kaj

prenas

kiel

kc;ŝtc:_ĝŭ la l(ampml [. la 1EĜECO sa.

ke ĝi

NOCMON

vi

“ €n 7

konsenton de l' plimulto. La plenumis sian mision proklaminte la „ oni kredis nedisegeblaj de la homa n

2orgis la fiberecon; la dua preskaj eksklu»; das la asocitĝon kaj deduktas ĝia starigo la devoju de ĉiu individuo, La das

vi

trans

tion,

kion

mi

nomis

[Ez]

deklaras

LA

unua

=

La

= m z

tismo.

K

N lUNUa

Ne

z'?zs:rz:z'f?m, ĉar la

tustruŝteco ja emas faciligi la disvolviĝon, sen ĝenerala normo, de la individuaj kapabloj; la dia komprenas ke necesas edukiteco, ĉar ĝi estas ma. nifestiĝo de la socia programo. La unua neeviteble gvidas al morala anarĥio la dua, forgesante raĵtojn pri libereco, riskas defal en la despotismon de la plimulto. Al la unua apartenis la tuta generacio de ho-moj en Francio nomitaj doktvinistof, perĥdinta. la

perojn de Ja popolo post la revolucio de P1830 “kiu kriante ŝustruan

liberecon

kaj

ne

al'fm'_-

is. la regadan monopolon ĉe la ĉwrĝf* _k rĵ' as „pliajn. rimedojn por disvolvigi siaju. Ia.s !A

f -

| ~



113

-

| prezenpedaŭrinde re malj al ablojn; apartenanta 1 kal Povo) ogMo, la la estonta d la € luan

k

Jen

La

reĝeco

est as en

[ lano

enca en la provid

estas

?

la vero!

estas

ek-

malvastaj,

as pro

N ~

Leĝo, kaj ĝi

Dio, en la morala reganta la mondon

7

oj de viraŝit 2 de la inspir k l a m i pl j €n pli ka ncoj de la Homaro j de la ten de

tuoza Genio ka koj la diversaj epo ni bezonas

plenumi.

en la celo kiun de sia ViVO: kaj kiun ni bezonas en

atingi,

estas

Ne

estas en la

Socio,

misi

la

reĝeco

se

o

€ŭ

la

ili

don sinda. Bl simpl voĉ zurpulo renver tas reĝeco SE ĝi vi multo ne konsis n jn la superega

la vojon

al

moralaj

Progreso

o: reco, Progres

nof

estonta. -

rmino for de ĉi-tiuj tri. te

Regeco.

pri tio,kioestasla as ru st in o ec it uk Ed al 'indi'\{id:u;ĝ-i- ! Instruiteco certigas -'“'-liPr?og_._

por ricevi sekV'a ton de la rimedoj . Bono; la koncepto de !

~

E

, '

-

individuo, mek -

ĝo, kaj se li n plano, al tiu Le uo estas plejbona celo, Individ egas morala Leĝo kaj r a

esti

j



II4—

Antaŭ ĉio, al vi gravas k:ŝ viaj ĥ_loj _E'H Nu ]\'I'a estas tiu kuniĝo da princi poj kaj kredoj _I\'IU er .di tEktas

la vivon de iliaj fratoj en la tempĝ .klal]i: .-_Ii

vokataj al vivo kaj en ]'a. Iaud(_).aI

estas la morala, socia

kaj

ilia Nacio: kia la leĝdonant a

IJOI'EJI_“*

C5tas

ili definita : kia

spmt?

PTogramo _}l}ĝ()lltd

q. iliajn

agojn — kia la progresa gracfo AMIngita de la Ho. maro; — kia la atingota. Kaj al vi gravas ke il; -sentu cĉ dum kaj ama

spirito

la junulaj jaroj ke ilin al komuna

celo

ligas ECaleca nn'h'unoj da

kun

fratoj, kiujn Dio liveris a! ili. La edukado, liveronta al viaj filoj tian fuistrui tecon, povas nur veni de la Nacio. Hodiaŭ la morala ins truado estas anarĥio, kk.

skluzive lasita al patroj ĝi estas nula tie kie mizero . kaj neceseco pri preska ŭ daŭra materiala lab oro for. Prenas al ili tempon por eduki kaj rimedo jn. por anstataŭigi al si edukis tojn;ĝi estas Malbon egaĵo, tie - kie egoismo kaj kor upto igis la familion Ma lb onmora Ĵi La infanoj ekprenas tendencojn su-

por libereco

„ laŭ la r'nstruisto,

ĈU



pri

pastro,

ĉu kiun la patraj tendencoj elektas, se ekzistas

" si reprezenti la unue con dela in vokas al ekdisval vigo de ko20 a €stis imiciatitaj. La N Buttas pro Malr espe

kto

al leĝoj

kelka-

— . k i

74

T

___—-----.-....

...'l'll'l'llll

(oje nekonitaj

kaj



lH3



kies

'lll

spirito

kaj

celo

„stis de la socio msurualaj al civilano. deziras de ili kunlaboradan kaj oferon kiun ncuia lernejo klarigas ab ili ĉe |' de ilia civila vivo, Strauge tion diri; La

la doktrino, ĉiu

pri

inidiasdluo

men

kiu la

ĉe la asociiĝo,

strua

libereco,

mi

ĵus

rajton

ekparolis

dnstruj

socia

telo,

komenco homoj de

pravigas ĉe

la junulojn;

ĉe la Nacjo,

senheredigas

neni am La por

Ilia

krio

la Patrujon

ne

t-

pri - im-

je ĉiu mo~

rala direktado. Ili deklaras gravega la unuecon pri mona sur

kaj

kiuj

nenion

pesila la

sistemo;

nacia

vivo

valoras por

krio, kiun

ripetas

la unueco

devas

ili. unu

Je

principoj,

:

fondiĝi kaj davolviĝi,

Vin postla

ne

devas alin

allogi

preskaŭ

tiu ĉiuj

-

modernaj partianoj de konstitucio, Sen Nacia Edukado, morale ne ekzistas Nacio, Nur el ĝ povas eliri nacia konscienco. Sen

Nacia

Edukado

komuna

al ĉiuj civitanoj,

la egaleco pri «evoj kaj pri raĵtoj estas formula sensenca: la konado de l'dezoj, la ekzercebleco de V' sajtoj estas allasitaj al ŝanco aŭ al arbitreco de tiu kiu elektas edukiston, La homoj kiuj sin deklaras kontritaj al la unueco edukada alvokas liberecon. Kies liberecon? Ĉu de la patroj aŭ de la filoj? La libereco de l'fr-

loj estas sisteme malrespektata de ja patra despo- k tismo, La libereco de la junaj generacioj oferdo~ i hita al maljunaj. Libereco pri progreso iĝas iluzio..



La

individuaj

kredoj,

116

eble

maj, solaj kaj aŭtoritataj tro

al

filo,

dum

aĝo

en



falsaj

kaj

maIPTŬgI'ESe_

estcĵts transdonataj de pak.lll

eStĵIS"lĈĈb!a

ili

a

-

e.

sploro: pli poste, ĉe kondiĉojde !'plimulto «l vi, fatalo

de

materiala

al la animo ilin En uomo de tia slemo pri kiu mi ternigi la malplej ĝaston.

lapom

ĉiuhora,

malpel'nlesog

kompari kun aliaj kaj ilin Modif, mensoga libereco, la anarĥia s vin parolas, celas fondi kaj . bonan el despotismoj: Zr mWoralan

: -N

Tio, kion tiu sistemo protektas, ne NOmigas fibereco sed arbitreco. Vera libereco ne ekzistas sen

egaleco; kaj egaleco ne povas ekzisti inter tiuj, kiuj

ne ekiras el sama bazo, el komuna

forma konscienco de la Devo. Cl'ĝa'.;i trans tiu konscienco. Mi

kaj paĝoj, ke

vera

libereco

principo, el

unu-

~

Libereco nur ekzer. diris

dii

al vi, antaŭ kel-

ne konsistas el rajto

elekti malbonon, sed el raĵto elekti inter la vajoj E. kondukantaj al bono. La libereco petegita de tiuj

~

“Aalsaj filozofoj estas la arbitreco donita al patro por ~;d i -elektu malbonon

por la ĥlo. Kion ? Se ia pa- -

Minacus kripligi a8 iel ajn difektigi la korpon —

sia iifano, alvokita de ĉiuj intervenus la socio;

“la menso -de ĉi-tiu estaĵo, malpli vala korpo? Ĉu la socio ne povas ĝin pro-.

l' kripligo. de -la kapabloj,

la 'ignoranteso; :2iE

de l'n_.—mfirain 'se-n;to, la superstiĉo ?"

L

4

“: 4E 9] :

Er6ĉo tie utile iam ekstaris: “3



kaj

ytile ekstaras

ankaŭ

hodiaŭ

kie ajn la moral.

de despota

monopolo

estas

„duko

11j~—

registaro

deri\.a

to malprogresema, de Pastraro kontraŭa ĥer d(:a5“

ma

naturo

| Irzil“lf—'co' cesa.

al

}*rogreso:

en_lancw.ĥpĵa

Utiligu

ĝin

V.Gfto tie

ajn

estis armilo kie

aj parolas al vi pri tempo I'_' Estos skribinta

sur

kontraŭ

la ŝ sed nepre nevi estas sklavoj, Sed

malperfekta

la pordoj

kiam la religia kredo de l' Templo

la vor-

ton «Progreso » kaj ĉiuj institucioj ripetos laŭ malF. «„amaj formoj tiun vorton kaj ĉe ĥninstruado la

E. Nacia Edukado diros al la instruato: A/ci, destib mita per komiuna interkonsento uiuadi inter ni, mi diris la fundamenta ju bazojn pri tia interkonsento,

- ja principojn al kiuj hodiaŭ kredas cia Nacio; sed

L -atentu. he la unua el tiuj principoj estas Progreso;

aj _{ ]

-ajentu he cia homa kaj civita misio estas Pf*%"fgf: kie ci povas, la inenson kaj la koron de ciaj Jratoj:

c.ivu, esploru, komparu;

kaj se ci eltrovos vere P'

disbinigar — ~ e al tiu kiun ui kredas posedi, ĝin sos la benon de cia Patruĵo.

instrua i kaj

edi

L

~ LuI



Ii1Ĥ—

nacieco entenantan resuman tabelon Dri la gresoj de la Homaro, la .Paŝmjlan HfSEOI'iou Prg. popolan klarigon pri la PTIRCIPOJ regantaj la Ic'-l donadon de la lando — kaj elelnentan instruadĝl; pri kio ne estas malkonsento. Ĉiu civitano deya, ellerni en ili egalecon kaj amon. ; Transdoninte tiun programon, la libereco |

prenas

siajn

sed ankaŭ

rajtojn.

Ne sole la liamflia MStruado

ĉia alia estas sankta,

Ĉiu

homo

havas

senliman rajton komuniki al la aliaj siajn ideojn: ĉiu homo rajtas ilin aŭskulti. La Sacio devas Ptotekti, kuraĝigi liberan de ĉia formo, kaj malfermi esprimadon ĉe ĉian vojon por la kePenso, la sOCia programo povu disvolviĝi kaj sin madifi al bono,

X.

7

Asocio - Progreso. i

|

Dio vin faris sociemaj kaj Progresemaj, Vi do: — tiom kiom permesas; la aktiveĉa sfero kien la cirkonstancoj vin lokis malhelĝu en via asocia kaj progresa agado, .en ĝ VID: Zelfu kaj vin an stataŭu, kiam ! devas vin asocii kaj ĝrogresi



T10

---

pri la -eZikco, La LA „edukiteco deva:.s vin. instrui psociiĝo devas al vi doni fortojn per kiuj vi povas

G

f

„fektivigi la 'elekton_ La progreso estas la fizo kiun

yi devas

videble

bo

elektante,

celi

kaj samtempe

estas, kiam

pruvo

vi ne trom-

p\em}mita.

ĝi estas

piĝiŝ pri la _elekto.

Kie nur

unu

ke

el ĉi-tiuj kondiĉoj

«stas perfidita aŭ forlasita, tie ekzistas nek homo - nek civitano, aŭ tamen li ekzistas neperfekta at - malkelpita en sia disvolviĝo. Vi do devas _batali por ĉiaj, sed precipe por la asociiĝa

rajto,

sen

kiu

la Libereco

kaj la Edu-

kiteco fariĝas neutilaj. asociiĝa rajto estas sankta, kiel sankta estas la religio, asociiĝo de la animoj. Vi ĉiuj estas idoj La

E F

de Dio, do vi estas fratoj; kaj kiu povas senkrime limigi asociiĝon, Zomwwnton inter fratoj? Tiu vorto komumio, kiun mi parolis intence, “estis dirita al vi de la Kristanismo, kiun la homoj,

pratempe, deklaris nemovebla religio, kvamkam ĝi.

E

'nur

estas

ŝtupo

sur

la ŝtuparo

de la religiaj ma-

£.

tifstadoj de la homaro, kaj ĝi estas sankta vorto.

£.

Ĝi diris al la homoj de egaltĴloj antaŭ Di9;

la sevoutulon

en

sola

ke ili estos kaj

ununura

unuigis la mastroti kaj:”

penso. pri savo;, pri :ESpero: ".

“kaj pri amo al Ĉielo.

;

K.—

familio

r

Estis grandega progreso sur la antaŭaj

v Mam popolo kaj filozofoj ktedis.ke

.II-;"—II"Ĥ_'giv.i't.a.noj kaj de la sklavoj. estas el-

te



j al Kristanismo

turo.

t230—

suĥĉis

tiu | MIStO,

La

bo

animoj; kaj al la homaro' aparte:ĵas {a VAstigo disvolvigo de la vero kaŝita e{1 tiur simbolo,

la;

.

unto estas stmbolo pri egaleco kaj frateco de L 7

mema

L

La Eklezio nek povis fari, nek tion faris, ". kaj necerta

en

la komenco, kun]igita al Ri ĉuloj kaj pli poste al temporala povo kaj cnso:-bfnm,

ankaŭ por sia utilo, tendencon

al aristokratio kiu

ne estis en la spirito de la fondinto, $i tiel per. dis la vojon ke ĝi malaltigis, revenante, la valoron de.la komunio, ĝin limigante por la laikoj al unu.

Vo

igo —

per

sola

pano

kaj

gardante

amuigon laŭ la du specoj. De tiam, krio de tiuj kiuj sentis

por la pastroj la rajton de

senlimigita komunio, sen distin go inter ekleziuloj kaj laikoj, por la tuta homa familio, estis: Zomu.

120H per la du specoj al poĝolos la kalikon a! Popolo! En la

XVa

jarcento,

tiu

krio

estis

krio

de

;

el Boemioĉefo , de tiu ribeliĝo

pereis

inter

Ekbraligitaj de la Inkvizicio, Hodiatt la plej-

Bulfo el- vi jenoras la historion

pri tiuj bataladoj

a zo :kmda-s,ba-ta-la.doj de fanatikuloj

pro simple

| demandaj.: Ŝed kiam la Historio popula-

acia Edukado estos instruinta vii keoj

9 E%



“E

ribe- ':-Ĵ p

"t_'l:'_a-gta popolamaso, preludo al Religia Reformacio 7:. Sinktigita per martireco. Sankta homo, JĴohano

H

;

3

?EBIĴB'ĴĜ'-:dcma.ndo- eltrenas r.ilatl-an_.ll_ :

u Silar vivan,: vi komp_reuOs la JU- 3

;

stan

valoron

morigus

lujn

balaladoj doj kaj de tiuj ) hatala honcie leiviajnvi s bonfar, Martirojn kvazaŭ

m.s;.

Lilli M! art Ni ŝuldas i iroj kaj al iliaj Atantojn. antatuloj hodiaŭ loj sese hodiai ni sci A3 | ke ne estasaŝ pri vil egi egi ; a kasl intei DI.') kaj la _homo_ ]. ke la plej bonaj h;mo j ĵn?) virto kaj pro sSCio, prl Diaj kaj homaj aferoj p,ol va—ŝ kaj

devas

niu

pacigi

al Bono, sed tamen

kaj

uin

direku

sur

lajvojoj:\l

.'

sen potenca monopolo aŭ klasa

supereco; kaj ke la komunia iajro estas egala por ĉiuj.

Kio

estas

sankta

en

.

la Cie\u, lio estas sankta

sur la tero. Kaj la Komunio de la homoj kun Dio, kunportas kun si la Asociiĝon de la homoj en la La

vivo surtera.

religia

A u;

Asocilto de la aniĥmj tia-

skas asociiĝan rajton ĉe kapabloj rantaj reatecon de l fenso.

l

kaj ĉe agoj (a-

Estu do la asociiĝo, devo kaj raĵlo per vi, vin

Iuj, por diros ke

vi estas kaj ĉiu aparta

limigi tiun rajton inter la civitanoj, la Asocio estas la Ŝtato, la Nacio: ke

vi ĉiuj devas esti fiaj membroj: do ke asocio inter vi, estas ĉu kontraŭ la Stato,

; ĉu superfua. laaso» Sed la Ŝtato, la Nacio reprezentas nur

— ,

i ciiĝon de l' civitanoj, rilale tiuj aferoj, tiuj ten-d-e-“'_ coj kiuj estas komunaj al ĉiaj homoj. f'irtĵmntaj_ Mi parton/ de

kiuj

ne

la Ĝtato.

ampleksas

Ekzistas

tendeanj

-k.a]-_ 0010] =

ĉiujn civitanojiis 5“_1 5015 KIw.

“nombron da ili; Kaj same kiel tend?“colkal ŝel'i' -komuna al. ĉiuj uaskas '

Nacion, tiel' same t""“ .'g-!-k' l3 ~i

N

g

g

-

— 122 —

coj kaj celo kon.\una al menltaj clvitanoj devas , \\ |L

ski aparfan

asocion.

Cetere,

asociiĝa | £

La

fondita.

5tato

dum

Supozu

tio estza

f“"d?llneuta

la asociiĝo

da principoj,

noj konsentas

.;l -

kaj

rajto—

Progreso.

niĝon



bazo

'

ĉ?tas SArAntio qi ; u

r'ePrc_zc.lltas taŭ stumon,

pri

ian

'

kt_lrj la tutc.c() df_f V U. Civita. : la periodo en kin la Ŝtat : O esta, Mi

.ke nova kaj kaj prava disvolviĝo de la verojv_eral Principo, nov, | vivigantaj la Ŝq,

[|

I

ton sin prezentas al kelkaj civitanoj,

!

sen asociiĝo

tion diskonigi ?

Ŝupozu

kiel povos i; N

ke sekve de ' S sciencaj eltrovoj, aŭ novaj konm nikiloj malfbrmitaj 3 inter popoloj kaj popo loj, aŭ alia kaŭzo, nianife.-

stiĝas inter certa

al. la

Ŝtato,

nombro

nova

profito;

da

homoj

kiel

apeu'tennntaj"

POVos'

ttuj, kiujunuaj ĝin komprenis, akiri al ĝi lokon inter la a : profitoj de longe ekzi

stantaj, se ne fratigante siajn

rimedojn, siajn fortojn? La

inerteco,

Asociiĝo estas la metodo de la estonto. L

mr fato restus Jlĝa grado atingita,

1

Senmova,

Aŝo6io

H

katenita a! civi- 4i | |

estu Progvesema al Ontraŭli aj Vetoj, akiritaj por ĉiamdifinita celo, ne: de la univer- 4 ĝ kqnsentade la Homaro

IE

la staro ĉe la 'Ĵ 3

kaj de la Nacio,

Aso-3 4

8

| ..:“;-.'*-—-f



'

123 —

ao

cio kiu fon.dlguĵ“i POr faciligi rabadon de aliula propraĵo, asocio ku% tlevigus

£

siajn membrojn al poligamio, asoclo kiu dekiarus devo la disigon de la Nacio ĵluhplfr;llkus starigon de l' Despotismo estus ~ Ie -"Iikam ko.nuau ĉma, sr Ama ga. La _P.Ĵacw lcli_]tdh diri al Slaj membroj:x imi ne POVAS tulevi be oni diskonigu intey ni dokmWinojn _-,ŭro_}?umu!aju tion , el kio bonsista s la lomia

- uaturo, la Moralo, ĉe vi traus

la Pa trujo.

Eliru

|

L :r,;ŝ ' “3' x :"' ~ : :.f ~

kaj Jond

u niaj {'z'::zcy: as oĉi0n hiun al vi SN pestas

viaj tendencoj. Asocio estu armilon,

N

pfacama,

Ĝi puvas nur havi kiel

la parol-apostolecon : devas

sin proponi :

persuadon no devigon. Asocio estu publika, La sekrelaj asoc ioj, latileĝa

militarmilo

tie

kie

estas

nek

Patrujo, nek

Li-

bereco, estas kontraŭleĝaj kaj ilin povas disigi laNacio, tie kie la Libeteco estas pravigira rajto, tie' “kie la Patrujo protektas disvolviĝon kaj netuŝeble-

ĉon de la penso. Por malfermi vojon al Progresu,

la Asocio

de ĉiuj. Ŝ Kaj

devas

submetiĝi

fine la Asocio

al ekzameno

kaj

juĝo

' e respektu ĉe aliuloj -la. sa$'

-tjn elfuantajn el necesegaj kondiĉoj de la homa " . “ Maturo.

Asocio

profananta,

kiel. la: mŝŝiffm?l_' '

“korporacioj, prilaboran liberecon, aŭ celanta.rekte: -

limigi konsciencan liberecon, povas. ĝit laŭlleĝe::

ME Nado. s

n

E-] Ekster ĉistiuj limoj la:a: . ~

o

PMA

,

L.

:

e

l-

to

sT

J

civitanoj

estas

ŝankta,

STESO vivanta en ĝi limigi, Derĥidus la

antaŭe ĝin admo n;

Ĉi

»

Doste doja, ĝin Tenv ersj, Kaj estas ĉi-t; uj, ho Miaj sur kiuj sin apogas Ĥuadas viajn r ajtojn, Senf ne_:j mandoj kiuj POvas ekstari

Ĉ

aa

" la

fonton

de ĉi

»opolon,

Vin,

anta

f

fonton de devo,

homoj:

u civila



la

/eŝo, kaj -

kondutou de la nin, la tutece n

j la Nacion, kiel solan interpretiston de la leĝo kaj fonton de l DovVo ĉia politika

Veso; nedefinita 8t€so, daŭra de Epo Proki TOgreso en ĉia ' anifestacio de l'penso, de teligi o a| industrio, ispartigo de li riĉeco al , '

~

1 ek

1ontri5

125



al vi kiaj

a Parujo,

a)

la

estas viaj devoj

al la

vi

mem

Familio,

al

konsistigasdevojn el kondiĉoj di}—191113_“'{301“15 tiujn jn oni devas itejon kaj kiu kre n ma ko mo kS_]“ j por ĉiu ko -ondiĉoj Ne profanebla : socieco, kapableeo, pya , co le eb uk „d co, ere „vol — pib ecoj, sen tiuj karakterizaj el Kaj osec gee deduktis nek civitano, mi mo ho nek kons lzista la ĝeneralajn

diĉojn

rajtojn kaj devojn, viajn kiujn vi e la Registaro,

devas

peti

al la

Atentu ke tiujni principojn. forgesu i vi. Neniam enkorpigu. en lin | profanataj. i neniam estu pliboniĝos. vi tiberaj kaj vi cstus Vj estos 1 entreprenis por ro kiun m

Patrujo-

ne elstarus-el~” S€ terura kontraŭdiro nune, kontrato — a, it um en pl do kiel e la Socio, ordigita internaĵoj d ekzercigadi tiujn devojn, tiujn i um la ebleco plen o de la vimidoj. rajtojn, la neegalec ekzercigadi- raji l po , jn vo de : Por plenumi svolviĝo; certeco. di a kt le te iu necesas tempo, hodiaŭ" zika vivo. el vi ne havas aj eg lt mu a n Ŝ n, Nu yivo estas. daŭr ia Il . jn to emen n vivek progresajn el la materialaj j. estas E i ir nk ko r so batalo po do pii progre 1,a labo

eman ili ne estas d — pri vive, da. M fun dikala, pre Ekzistas do ra

“k ? '_ A3



w .

12ĥL

Ja socio kiel kodiaŭ estas Ordipir, boro cstus senĝiutila se mi NE difinus “ ton kaj ne montrus : al vi : la VoĴon tla rqia I::. Por r.:.haf\'ir.

rekti.

La ekonomia demando Cstu do ta lasta parto de miaj laboro,

ZIn

lao

M'

g Moj “

XI.

Ekonomia

de_um.ndo. r

3

Multaj,

tre, Multaj

.Zl,

el

vi, estas Mialrio almenaŭ tri kvaronoj da ĥomoj aparte fabori sta, terkultura aŭ

industria klaso, stas ĉiutaga batalo la VIVO e. por konkiri HNECES AJN rimedojn POr la ekzistado. Per siaj brakoj ili laboras dek, dekdu, kelkefoje de kkvar horojn Ĉiut age kaj kom. ili ricevas apenaŭ

ĉesa, Monotona,

la hecesaĵon

por

peniga laboro,

la fizika

. Jastrui al i de vivo, von pri Progreso, pa ro li ; lntelekta kaj al ili pri VIVO, pri politikaj rajtoj, pri ; -edukit Ufa socia ordo, vera ironitŝ. k ; nek rimedojn po r progres!. clgttaj, —Ŝenfortaj, Pt eskatf malsaĝigitaj de ŝpezi “ Mekanikaj agoj, ili tie ViVŜ ellei2

». SENPOVaN

, oite Maljustan ma lamon konhoma klaso, kiu ili n dungas; ili serĉ as for-

145

— ?

toloroj - 1aŭgas ' :ama

-



or- o ezo de lm kajortaprij netrceinrt ŝiĝas ku j, js ka "f Pl ĉambro NomMi kuŝejoj de

ekzercigado

' fizikaj

kondiĉo kaj bezonas ĝin Uw]ĝc,ms ja malbonega tiaj vi havas kapa-. ganglo — s homoj, kaj kiel sole

fzikajn

sed

ankaŭ

disvolvi; kiujn vi devas ercadi ekz yi devas

intelektajn

kaj

vi estu civitanoj, por ĉies bono,

cerukitecan gradoŭ, postulas certan ed li kaj da tempos labori malp va de ran kvanton vi ke are

Estas do kl

ne

faras

hodiaŭ.

, proke fratoj de Li ci re j ka o Di Ĉiuj filoj de da famio de sola gran ad rm fo al j ta galecoj nani estas voki povaS ekzisti male o li mi fa iu -t ĉi to. En diversaj kapabloj, de

enspezi pli „l

vi

klinoj, de skitaj de diversaj in sama principo, ĝin estru remo, sed

('. bomo, plej eblano es ĉi v po , ni do a i =. biu ajn estas pret ĝi sian kompensi i pr u vt ce ri , ro bo kuanton da la siaŭeb, , pli aŭ malpli, vi ok sv di u bl _ por ke li kapa ntroj, lerni: s a von laŭ ĉiuj piaj elmo v e d uj ealo kaj ni ĉi | Ĉi-tiu estas la id i de jarceŭ! pl m a i ; ĉ ĝi al ĝi, al' kiamaniere alproksimi cio kiu

diversa labo

Ŝanĝo,

ĉiu

TEV glu

apEsf nĉ altig u ki , Ŝo pa u alproksimiĝas per un

al jarcento,

ĉiu

' tu

;

d ..



grado ĉaj

la materialan

klaso].

pliboniĝon

profanas L

129-

la

-

Dian e

de

Planon

ke

.

»

av Dlej ] |e

;J_!.

milito de sektoj kontraŭ sektoj Sĉt'ĉ-;_mdukt' ag“\ ANi~: . esias MENSOGO M superregadon ; - estas kaj - maleA lnaueĝjn x a aze b Pa Sed ĝis bioma grado ni i POVAs hog; o Tia, aj t : aŭ

celon? kaj Kelkaj medon en ŝparkasojn alparolis

Zĉef, per kiaj vojoj ni Ĝin po, Ating; ' el viaj plej limemaj AMiko: Ĉ Alino, la moraleco de la laboristo, aŭ similajn aliajn institudojn a"lte

la laboristojn:

a/periy

:

tien-ti w_(;?

as

ti tŝo

von, sparu, detenu aŭ alio. emancipu

vin de ĉiu ekceso Brĉ tr ĝ_"f" Ĝo vin de miuzero Perca Ĉ“?'f:e;:m

Kaj

kOIlSI]D._] ĉar ili celas |a morali:

estas bonegaj

gon

de la laboristo, sen

Sed

ili nek solvas

kio

ne utilas ĉiuj refŭrmuj.

la primizeran demandon

mi vin parolas, nek

Pri kiu

iel atentas la sortan devon, a

malmultegaj el vi povas, malrapide amasigante, parte rezervi por siaj maljunaj jaroj, sed la ekonomia

. demando devas disvolviĝo, por estas agema kaj progreso de la materialaj bonoj

zorgi por la ĵunulaj jaroj, por ebla disvastiĝo de la vivo kiam potenca kaj povas efike utili Patrujo kaj de la Homaro, estas demando kiel kreskigi

la ĝi al Pi la

tiĉecon, la produktadon; kaj tiuj konsiloj ĝin el he ekmontras, Cetere la Socio, vivanta el IabBŜP demandanta,

ĝan

ĉiufoje kiam

ĝi

estas

minacala

tributon al filoj de la popolo, havas sank

oju alili,



-

-

12

multe

zorgantaj

mal im—emaĵol' itranta el lev no\,ŝf] a enc pot pri r.\nlo\.krio ĉia pri aj eMm tim momidistoj “10

11\3\;111:':'1-_;—'_{1, sed

ne

solo kal \istoĴ\bo Poŝ pe skolo ,

eko ::nomita de la ah ;tElĴ e.la_ industri—ĥberecaif; jn ciu nta patali P!'Ogygĵ;) kaj 1'%- utile n pri 3

kaj

ne

la

atentinta

neceso

la homa nedisigeblaj de OUf'f:.Ŝ'U— l ankaŭ t!—'S 1.'i nula ĵ-r. P a:rtropo povasla eĉĵiz'en ĉiu kiel ke as, kajliasub . len sian is pam ten sub ĵuS : mi aktiveco

per propra. i .IĴ1Ĉ\:'\ rig sta konnal kondiĉoj en la prilabora ĝo ŝan ĉia ke sendependecont

toj kaj konsoloj

cion. Libereco komEerco

inter

la

klasoj

pri enlan

internacia,

tarifoj,

progresiga

speciale

pri

estigantaj malaltigo

krudaj

la 5ode

la

materioj,.

j industriaj nitaj al granda do le ra ne ge kuraĝigoj munikiloj, al ligo de la ko ob lt mu al j, no Estas . entrepre produktadon : jen

limimpostaĵ

aj la la Socio:. maŝinoj aktivigant stoj, povas fari ii om on ek la laŭ tio, kion laŭ jugo-ilia, rveno de ĝi, estas,

ja ajn transa inte fonto de malbono.



:

1f'mi'zŝ la pusvundo de s, tu es re ve e tio — ti, “ kaj Dio ne permes estus nesanigebla; kiel "TE ĵeki, konvinkita, m ia vu po mi fratoj, ke “531__ spondon

al viaj

35? suferoj kaj. al viaj

]

— 130 —

E. =

——

respondon malesperan, ateistan, . . rezervis pli . bonan estontecon ol

Malmoraj tiun ent alaAn,

a

ŝo

'

i

P' : “ li l LNat; la rimedoj de.3 la ekonomiistoj. Man ). Tiuj rimedoj ja celas nur kreskigi lati leble L a z ĝ ri a tempo la produktadon de la rie. i opo PO Cor j T Ĉ_Pŭr ntr ĥla la Dum egaligi ĝian dispartigon. } kaj klopodegas lin igilgar: “-dadas nur la homon

morala, ne prenante sur

pliboniĝi,

por ke li povt

sin

la

zorgon

la komunan

kfesldp]—l LI |

I'iĉilĵbu.g:'

interesiĝas por fekundigi la fOntm; d:

ekonomiistoj la produktado

ne okupiĝante

pri la Zomo.

al ni proksimaj,

dokumentoj

Suh.lĝ: i

ekskluziva libereca regado, kiun ili predikas kal kiu, pli aŭ malpli, reguligis la ekonomian Mondon.

dum

tempoj

neeblaj montras al ni pliiĝon

estas sama

:;

de la produktiga ak-

, ne de tiveco kaj de la kapitaloj niversale disvastigita; la mizero

klasoj

plej ne-

la prospereco

u-

laboristaj

%

kiel antaŭe. La konkura libereco;

!!|

por tiu kiu nenion posedas,

por

de

tiu

la

kiu

me po- '

vante ŝpari sur la taga laborenspezo, nenion litvas por komenci konkuron, estas mensogo, kie'_l.'}

Ĥ

'mensogo estas la politika libereco por tiu kiu pro manko kaj da da tempedukiteco, da instruiteco, da rimedoj

j

o ne povas pri ĝi ekzercadi siajn raj- -

i .,—ĵŝ'eĵti:! La

kreskiĝo

de

l'komercaj

faciligoj,

la pro

gtesoj de komunikiloj emancipus, iom post. 1001y «ela. laboron .el tiraneco de l'Zomeerco mezk lasa inter

iduktado kaj la konsumantoj: sed ne taiigas._

.—13'[_

, ne )ipor ĝin emancipi el tiraneco de l'kapitalo . Kaj pro veras la laborilojn al tiu kiu ilin ne havas da pli ĝu, riĉeco la manko da justa dispartigo de nombra esa progr sta partigo de la produktaĵoj, da

plialtigo de la konsumantoj, la kapitalo mem vojiĝas de sia vera ekonomia viĝas en manoj de malmultaj

E1

de-

celo, parte senmoanstataŭ tute cirku-

objekladi ĉirkaŭen, direktiĝas a! produktado pri

oj, anstataŭ toj superfluaj, luksaj, pri fiktivaj bezon nepre necesaj koncentriĝi sur produktado de objektoj n kaj ofte eraj danĝ en por la vivo, aŭ aventuriĝas

ma!moralajn spekulaciojn. la puHodiaŭ la ŝepitalo — kaj ĉi-tio estas la estas — svundo de la nuna ekonomia Socio omie ŭ ekon despoto de l'laboro, Ei tri klasoj hodia estas hato oj, formantaj la Socion — kapitalist laboro, grundon, vantoj la rimedojn aŭ ilojn de l' — entreprefaktoriojn, monon, krudajn materiojn reprezentas kiuj nistoj, labormastroj, komercistoj, istoj — kaj labor aŭ devus reprezenti la intelekton v unua sole ela — reprezentantaj la manlaboron por iniciati, prostas mastro de l'kampo, mastro definita celo la labokrasti, akceladi, direktadi al ' en la profitoj de ron. Kaj la parto de la unuaj duktado estas komVlaboro, en la takso de lpro faboriloj nur varias inpare fiksita; la tuado de la limoj, kaj la tempo, alter konitaj kaj malvastaj menaŭ

ĝis la yrado,

apartenas

al ili,

ne. al

arbi-

—132-__ “ .'—';i

| La parto de | treco de absoluta bezono. Maj. elekto, de stas necerta, dependas de ilia int tiveco, sed precipe

Cirkonstancoj,

de

3j

1

vorte ĉar la ranta emas,

F

Ĵ

L

9

=

p

pugj

l

~~

W

n =

L

=

j

=o o =

e

2.

=

m] p]

~

S. =

m

d malplia disvolviĝo de l'konkuro kaj , de ll'ka'— zoj oka j bla aŭ malalluo, pro ne antaŭvide

inter laborista loĝantaro kaj apitalo. Nuŝ unua emas al pliiĝo, piiĝo ĝenerale Supe-- ". eĉ malmulte la pliiĝon de la dua, la salajro, kie aliaj kaŭzoj ne intermetiĝas, maialti'ĝi, ..

kaj la tempo ne estas en laboristaj manoj. La fĝ;"—;*;' nancaj aŭ politikaj krizoj, la subita novmaŝin-. “ŝ aplikado al diversaj branĉoj de la industria aktive-. -3. co, la neregula produktado kaj ĝia ofta, troa amas —JJr :

k.

- siĝo en unika direkto nedisigebla de ia netrafj: : 4 konkuro, la malegala partigo de la popola laboristaro: " £ Priiaj partoj kaj pri iaj aktivecaj branĉoj, kaj dek - -] 'fl: „aliaj

kafizoj

interrompantaj

la laboron,

ne

laboristo liberan elekton de siaj kondiĉoj.

lasas al-! 4

Ĉe unti- ĝ

-.ĝanko: estas por li absoluta mizero, ĉe la alia ak- . ŝepto '.!ie Ĉia interkonsento al li proponota. _*

Jislaj aferkondiĉoj entenas, mi ripetas, la ĝer'' :

1.“-medo

d'ef:._?P_l]svund_o.. kiun ni bezonas kuraci. La k Proponitaj de la eĥonomiistaj estas pro tio -

z

la kondiĉo tamen estas progreso en so;, apartenas; historia progre de la klaso al kiu yi eVi aliajn ma ifacilaĵojn. kontinua, jam superinta s senefikaj.

Kaj

stis sklacoj,

vi

estis

seruutuloj,

hodiaŭ

vi

sklaveco, el servutoj dungitoj. Ni emancipiĝis el juĝo, por iĝi likial vi ne emancipiĝos el salajra la tuta produktada beraj produktistoj, mastroj de

o valoro elironta el vi, kial per via agad

ĵ

esta

4

.

7 k

Mi .

kaj la a-

'

devojn al siaj gado de la Socio havanta sanktajn plej granda, la membroj ne plenumiĝos pace la elpensi, tiu kiu plej bela revolucio kiun oni povas a familio, la donante kiel ekonomian bazon al hom

rfruktojn, laboron, kiel bazon al propraĵo la labo inter la n pezo kolektus sub solan leĝon la egal ingo, produktado kaj la bonsumado, sen klasa dist sur a sen tirana superregado de labora elemento o? alia, ĉiujn filojn de l' sama patrino, la Patruj

:3 =

k . o '

$ 3. La

sento

pri

socia devo al la laboristoj, pri

kiu mi aludis ĝis nun, kreskadis, ĉefe dank'al res- L

publika predikado, en la animoj kaj certigis la popolan estontecon de la Revolucioj, kiam s_tatiĝi"ŝ.-*:_ dum la lastaj tridek jaroj, precipe en Francio, k-'ĝl'—,' NEE

kaj skoloj de homoj ĝenerale bonaj kaj amikaj de: )' popolo, sed trenitaj de troa sistema amo

kaj in=-

dividuaj vantaĵoj, kiuj proponis, sub' la nomo: SO cialismo, doktrinojn ekskluzivajn, eksterverajn, ofte

— 134 —

q

kontraŭajn al riĉeco jam konkirita de soj, kaj ekonomie neeblajn, kaj times:a aliaj l burĝoj, kaj ŝlŝante amason de l' malgrandaj malfidon inter klaso kaj klaso de civita Z.ve Aita taŭenigis

la

kampon.

En

demandon,

Francio,

kaj de tiu timego

estis

dudividis

unua

plej

facila

ŝtata revolucio.

Nun mi ne povas kun

la

efekto de

r?spub]ikan. tiu

tri lrmfo

malfldn. de

'

vi ekzameni UNU noge

; Ŝa'n_. unu tiujn divers;xjn_sistemojn, kiuj NOmiĝis stimonismo, Fonrierismo, Kontunisino, aŭ PEr ajn ali;

nomo. Ili estas fonditaj preskaŭ ĉiuj sur £4£o; bondjen si mem kaj akceptitaj de ĉiuj apartenantoj al Po. „gresa kredo kiuj ilin difektis aŭ ilin forviŝis pioponante aplikajn yimedojn, falsajn aŭ tiranajn, kaj necesas ke mi mallonge menciu al vi en kio lli

pekis, ĉar la promesoj montritaj

al popolo per tiuj

sistemoj estas tiel belegaj ke facile ili povuis vin allogi kaj vi riskus, akceptante ilin, prokrasti emin-

cipan estonton, nepran

kaj nemalproksiman. Vere



135



kterizajn ecojn nun mi montris a! vi, kaj la kara s ke ili ĉiuj nedisigeblajn el homa naturo, vi trovo eron per profanas la Leĝon de l' Progreso, la mani aŭ alian kiu ĝi plenumiĝas en la Homaro, kaj ian n, homo el kapablojn konsistigantajn la La Progreso plenumiĝas per Leĝo, kiun negrado, nia homa potenco povas rompi, grado post

' |

j per disvolviĝo, per ĉiama modifo de la elemento

ofte, ĉe elmontrantaj vivan aktivecon. La homoj iaj ande o iaj epokoj, ĉe iaj landoj, kaj sub influ j, kondiĉoj taŭjuĝoj kaj iaj eraraj, nomis elemento de

ŝ, 1 T A 4 '

socia

vivo,

aferojn

ne

enradikitajn en la naturo,

jiĝinta sed sole en la konvenciaj kutimoj de devo r la limo Socio, kaj kiuj, post tiu epoko aŭ ekste s eltrovi de tiuj landoj, malaperos. Sed vi pova sigeblaj el tiujn kiuj vere estas la elementoj nedi mi vin dike homa naturo, demandante, kiel alilo nte en la ris, viajn animajn instinktojn kaj kontrola instinktoj viaj tradicio ĉiutempa, ĉiulanda, ĉu tiuj Kaj tiuj, estis ĉiam la instinktoj de la homaro, da voĉo gran la kiujn voĉo ennaskita en vi (estas konde la homaro) al vi montras kiel elementojn

ĉiamsistigantajn la vivon, devas modifiĝi, disvolviĝi de epoko

al epoko, sed neniam povos esti nuligitaj:

Inter ĉi-tiuj elementoj de la homa vivo, krom

ekla Religio, la Libereco, la Asociiĝo kaj aliaj do. montritaj en ĉi-tiu verko, estas aukaŭ la Pose la: en. estas La principo, la deveno de la Posedo,



homa

136

naturo kaj reprezentas



?

la MECeBecgn

,

teriata vivo de la individuo, kiu devas Ainl pTi m Same kiel de religio, scienco, libereco iz?s;:r\,i_ estas

vokita

por

transformi,

Piibon{gi,

estri lwz

ralan kaj intelektau mondon, tiel SaMe i vokita por transformi, plibonigi, estri PEr mate,. laboro la fisikan mondon. Kaj la POsedo ĉsta;aia

stgno, la plenuma reprezentiĝo de tiu Misio, de Ia laborkvanto per kiu la individuo transformis, disĵ volvis, kreskigis la produktigajn taturajn fortajn, La posedo estas do eterna en sia Principo kaj vi ĝin trovos ekzistinta kaj protektita tra l; tuta homara ekzistado. Sed la manlieroj per kiuj la posedo sin regas, estas ŝanĝemaj, destinataj sub. stari, kiel ĉiuj aliaj manifestacioj de la homa'vivo-,

a! progresa

leĝo.

Tiuj, kiuj trovante la Posedon

starigita iamaniere, deklaras tian manieron neprofanebla, kaj batalas tiujn, kiuj intencas ĝin transformi, neas la Progreson: sufiĉas malfermi du volu:

Mojn pri du divers-epoka historio ŝanĝon en la starigo de la posedo. vante, 'en ia epoko,

ĝin

ras ke bezonas

nuligi,

ĝin

malbone forviŝi

por tie trovi Kaj kiuj trostarigita, dekla-

de

la socio, tiuj

neas elementon de la homa naturo, kaj se iam ili .. povus sukcesi, prokrastus la Progreson, kriplarite lĴĉ_li_ Vivon; pol ir

la posedo

neeviteble reaperus

post mal-

Multe da tempo, kaj verŝajne sub sama “kiunĝi ĥavis en la tempo de ĝia nuligo.

formo

r-——

?" ,



I37



r

malbone starigita, ĉar La posedo estas hodiaŭ l% tigo ĝenerale kuŝas en la deveno de la nuna par ni al per kiu, dum tempoj konkiro,en la perforto kaj iaj klasoj inva.\danmalproksimaj, iaj popoloj artojn kaj fruktojn de taj proprigis al si grundp La posedo estas mallaboro ne plenumita de ili. bazoj koncerne la bone starigita, ĉar la pripartigaj la posedanto kaj fruktojn de laboro plenumita de a egaleco proĵust de la laboristo ne fondiĝas sur edo estas malbone porcia al laboro mem. La pos as, politikajn starigita, ĉar liverante al tiu kiu ĝin hav kas al laboristo kaj leĝgdonajn rajtojn kiuj man

tingebla emas iĝi monopolo de malmultaj kaj nea de la plimulto. La posedo estas malbone starigita; ĉar mal . kiu oj ost imp bone starigita estas la sistemo de la , nto emas konservi riĉecan privilegion al poseda premante

la malriĉajn

klasojn

kaj

forprenante

de

i ili ĉian ŝparan eblecon. Sed, se anstataŭ korekt -malbonaĵojn kaj malrapide modifi la posedan starigon, vi volus ĝin nuligi, vi eligus fonton riĉecan, konkuran, aktivan kaj vi similus sovaĝulon kiu por kolekti fruktojn tranĉis la arbon. Ne bezonas nuligi la posedon ĉar ĝi hodiaŭ apartenas al malmultaj, bezonas malfermi vojon por ke multaj povu ĝin akiri. Bezonas ĝin revenigi al ĝrfmcipo ĝin legitimiganta, tiamaniere ke nur la laboro povu ĝin produkti.

| A

— 138 — Bezonas pri kompenso

adresi inter

I — a

la Socion la

a)

posedanto

li egalaj aŭ

kap;t;ĵ'

'azŭj

la laboristo. lsta k. “Bezonas ŝanĝi la sistemon de la imPŭsto' ke ili ne kapta Ia_:nonsumon NECESAN. por a,

kaj lasu al popolano iom

post

iom

ekonomiajn

produktos

kapabloj

posedon,

Kaj por ke tio okazu,

kajn privilegiojn konceditajn

bezonas eligi la Doliw

al

Posedo,

kaj ti;i.

igi ĉiujn kunlaborantoj al leĝdonanta agado, Nu, ĉiuj ĉi-tiuj estas aferoj eblaj kaj Ĵustaj, Vin edukante, vin ordigante por insiste ilin Peti,

poste ilin postuli, vi povus

ilin ricevi;

kontraŭe, po_"

stulante nuligon de la posedo, vi postulas neebla. ĵon, vi farus maljustaĵon al tiu kiu ĝin akiris per sia laboro, kaj anstataŭ kreskigi vi malkreskigus. la produktadon.

$3. Nuligo de la individua posedo tamen estas fimedo proponata de multaj el la socialistaj sie stemoj pri kiuj mi parolas, precipe de la,komu-

: nismo. Aliaj plipostulas; kaj

:. koncepton, la tegadan

trovante

la religia'!ĵ

koncepton, la Patrujan kO“

„“Ceplon falsigKtaj de religiaj eraroj, de privilegiitoj, — |

: kaj de dinastia egoismo, petas nuligon de Ĉiu f€ „-digio, -de “ĉiu repistiro, de ĉiu nacieco. Estas W- —

ŝ aŭ barbafa:procedo. Kial, en nomo de mal — |

|

— 139— naskitaj

sanoj

ne ekprovus.

ili

aero

malbona

dc

ebla? de ĉiu gaso respir rimedon, la nuligon de la Mo hno en kiu volus, La idcon de tiu, por ion sec la on kaj forviŝi Hberece, tondi anarli nas

kiel

nur

refutu

mi

ke

fratecon,

batalas

verko

solidarecon,

tiun

ho-

devojn,

ProgresOn,

renegas

nacian

siaj rajtoj, ne bezo

tuta

mia

al vi;

revon kiu

kulpan man

kun

lasi la fudividuon

ni kaj

kion

ĉion

limiplano de tiuj, kiuj sin vi respektegas. Sed la la de n ndo petas nuligo gante al ekonomia dema o, sm ordigo de la komuni individua posedo kaj on, remon, n€as la fudividu tuŝas la kontraŭan ekst

vojon al progreso, kaj neas la Ziberecon, fermas la . ŝtonigas, laŭdirite, la - Socion munismo estas La ĝenerala formulo de la ko do,. jena: La posedo

de ĉiuj produktigaj

aĵoj: grun

u koncentrigita en. kapitaloj, moveblaj laboriloj, est arton al ĉiu, al la Ŝtato: la Ŝtato destinu laborp iuj, je absoluta ĉiu la Ŝtato fiksu kompenson, laŭ jn. egaleco, laŭ aliaj, ritate ĉies bezono tora, ne Se tio estus realigebla estus vivo kas homa.

Libereco,

individuo

la

indeco, konscienco de

malaperus en ordigo de produktigaj maŝinoj. la fizika vivo

povus

kontentiĝi:

telekta vivo estus forviŝitaj, kaj kuro,

la libera elekto

ciiĝo, la produktigaj

de

la morala

ili

kun

l' laboro,

la

kaj

la

libera

Tie in-

konaso-

stimuloj, la ĝojoj pri posedo;.

M9 ĉiuj kaŭzoj

instigantaj

niilio

en

estu_s,

tiu

O

al PIOSTESO,

sistemo,

[

Pa hOma

k\.-;.;,_aŭ

brutam

.

sufiĉas esti kondukata al abunda Paŝtaĵo Ki lu yi volus submetiĝi al tiela Programop " Uce]

Jen egaleco akirita, Ĉu s

egaleco

ili diras, Kia?

pri dispartigo

de

l' laborg;

F

di Stas neeblaĵo. LaborojaS estasas elel diversa Maturo, kalka lindaj ne laŭ daŭro aŭ laborkvanto Plenumm; dum horo, sed laŭ malfacilaĵoj, laŭ plia aŭ Maj. plia ŝato al tiu laboro, laŭ viviga elspezo bezo. nanta al ĝi, laŭ utilo per ĝi liverita a! Socio, Kiej kalkuli egalecon laŭ laborhoro pasita en Minejo

aŭ purigante difektitan marĉan

akvon

kun

horo

pasita en ŝpinejo? Nepovebleco pri tia kalkulo ĉstas tiela, ke ĝi sugestis al kelkaj fondintoj de si. stemoj la ideon ke ĉiu plenumu siavice jan laborkvanton en ĉia utila aktiveca branĉo. Absurda rimedo, neebliganta la bonecon de l'produktaĵoj sed

tamen

ne eliganta malegalecon inter malfortulo kaj

fortulo, inter kapablulo kaj sentaŭgulo, inter homo

limforiĉa

.

kaj

homo

nervema.

Laboro

facila

kaj

Ŝata al iu estas peza kaj malfacila al alia. Ĉu egaleco pri partigo de produktaĵoj? Estas heeblaĵo. Aŭ la egaleco estus absoluta kaj ĝi stari-

[, gus 'grandegan

maljustecon,

;. "la -diversaj bezonoj

ne

rezultantaj

distingante,

de

la

inter

organismo,

E Rek inter la fortoj kaj kapabloj akiritaj per deva

|. "Seŭto,

la fortojn “kaj

kapablojn

ricevitaj

sen

ia

~

—-

merito,

de



nalurĵ\.

la

147

laboristo

jn ĉĵtĵsgĵcĵ:,wkit:



tus relativa la egaleco es e j NE atentant ] bezonoj, ka kiel

havi

devas

de

fruktojn

noj de ĉiu tro decidus pri bezo - mĝĝ:;gc:-.e, kia arbi Stato? oj, d ŝĝ“u - lamiaj ĉu vi inklinas akce?ti frat m-„ddiwvif:ĝ;—a hicrarĥion

ĉefmastroj

de

mastrojn

de y spirito pEr

mastrojn

de

ia

de |' bezonoj?

!' kapableco,

posedajŭu

komu.ua

edukado,

cksk\uzwaĵ

ĥ\isado

per

|' korpo

la

€n

Cau tio

V laboro,

de

es.tas

ne

de

reno-

€ estus, laveco? Ĉu tiuj estroj ne vigo de pratempa sk tas kaj io kiun ili reprezen or a te it of pr aj de it tren j ga povo koncentrita en ilia delogitaj de l' grande n de la. dan Diktatoreco manoj, fondontoj la here antikvaj kastoj? o nek konkiras egalecon inNe; la komunism , nek pliigas la produktadon — ter la laborhomoj vo certigita, la nuna granda necesaĵo — Ĉar ĉe vi

tas en la plimulto, Koma naturo, tion oni renkon , uktada kreskigo, kontentigita kaj la instigo al prod mbroj tiel malgrandita

al ĉiuj sociaj me disvastigo ojn (1); ĝus, ke ĝi plu ne sufiĉus por skut la kapabl »

fx) Oni

kx.:l!_mlis kF 8, el "ca

mil

por too frankoj jare pli ol la meznombro ĥto

dekonon

illlliEllD

al

da

centimo,

produktndu

4

po

tr

l

laboristoj,

unu

produktado,

ceutumu

;

laboristo

produkiua

li kolektus je aia pro-

trldeklare

kiu '

NOVAS

o a NOMI

k tion

u

=

u

nek plibonigus la P'"Ddllktaĵc,.jn, . . Nek s gresigajn eŭpensojn, neniam ĉi €stos

necerta, nescia

opa

direktado

de

ja

; /

hoj

Pad

malbonoj penigantaj la popolidojn, la ko 0.- ti havas nur unu rimedon por ilin PTOteka; munmmD

matsato. Nu, ĉu oni ne povas fari tion

ONtran,

povas

certigi al si la

rajton

(;m ne

kaj

laboro,

ne

al

tamen

de

la ]aboristo

Tenversante

|

Al Vivo

cian ordon, ne malfruktigante la PrOduktadon O. barante la progreson, ne forstrekante la Iiberĝĝe dĉ la individuo kaj militema, tirana?

do

enĉenigant

On

e lin en-ordigy'

$ 4. Rimedoj

al viaj

kondiĉoj

ĝeneralaj organizaĵoj,

arbitraj,

ne

POvas

troviĝi en

plene arĥitektitaj de.

iu aŭ alia intelekto kontraŭanta Ja universalajn bazojn alprenitajn en civila vivado, kaj subite starigitaj per dekretoj. Ni ne estas sur la tero per frti la homaron, sed por ĝin daŭrigi, ni povas kaj devas modifi, ordigi ĝiajn konsistigajn elementojn, sed ne eligi ilin. La homaro ribelis kaj ĉiam tibelos tiajn planojn. Tempo de vi elspezota por j revoj, estus do perdita tempo, ,

.

Ĝi ne povas sidi en salajraj plialtigoj truditaj

€ -la- registara aŭtoritato, sen aliaj

taj

la kapitalojn: plialtigo

ŝanĝoj

P]ialt?'

de salajra elspezo,

HOME' de .-.l:"p'l'.od'ukĥgaj elspezoj, eltrenus plikariĝon

:l



144



o de konsum

malaltigon

kacajj

do

j ui-:taĵoj, boristoj, de la prod po01r Ja la n ŝon ta go vi ti o al er la | ia ajn af horan ma €h i iĝ nek povas trov al laboro, iabo Nek l j instigo . ka slaj o ig sankt . :

la €en

iloj por !a?ofo jn, talo kapi l' hfbwĵĝlŝnigodo.ma . de [ , ka-

aieto

: ' estas' unuiĝo kaj produkta al viaj kon diĉoj [ do j. Rime j mano ma sa ŝ ro bo la !anto]n ti baj de l ingos produk io nur dist

homo €ne, kiam 'ĉm bo i pl aŭ , fn laborkaj kansumantq to, — kiam la an um ns ko j ka ta o da Pers:n-— stos pmdukmn i inter tiu SErl iĝ rt pa aŭ at st te plial}'ruktoj, an talvendisto of

,MM?!Z? .}“{,?

de

de !' kapitalisto a)

rede !produktaĵo, tute tigas al 50 0/, la prezon zoj ma konstantaj mizeraj kaŭ stos al laboro — la ancionto estas em Via em laperos por vi. Via est iaŭ arbitro de

toj

kiuj

lo, hod pado el postuloj de la kapita tas fremda. la produktado al kiu ĝi res morala. RiVia estonteco estas wezfertala kaj gardu

vin ĉirkaŭen.

Kie

vi

trovas

kapitalon

kaj

lalaboro» unuigitaj en samaj manoj, — kie la borfruktoj estas almenaŭ, partigitaj inter la labocie. at Fe}n.to.ĵ, proporcie al ilia plinombro, propor lhĵj bonfaroj

agado

por opa

tie vi trovas mal-'



gon.i_ ĝngon da mizero kaj samtempe mOfaleican:piii

,estenas multajm no di ga En la en o, ton Kan E i a Zariga o ist tur kul ter j partoj kie la italon l" vano Pose

danto,

kaj

grundon

kap

!

;

.a.-.bol'On-

UunuIiYas.

;

-ist



sola

individuo



en

1.|.-|

—.

Nm-vegi

gl en Pi ) ; Trizi : an drio, Orienta Frizio, en Holstenio, . ĉn GEImana . ĉi ] N Paj h nato, en Belgio, cu insulo (Jll[“rnesej ĉ ati. .

la an, marbordo — estas evidenta grand 4 Migla Ŝ SUPereco kon, pare al tiu de aliaj Efu-opaj parto „ kie al laborj, sto mankas posedo de l' grundo,

Raso

de

terlaboristoj

notindaj

pri

sintenado

senkaŝe

mercas

de

kun

la

Amerikaj

Ĥinio

indeco,

lojala.

ristoj en la Kornvali'aj kutimojn

popolas

honesteco,

La

tiujn

lando;

sendependo

kutimojn

]'E

de la labo{

minejoj en Anglio, kiel la

kaj sin

marveturantoj,

dediĉas

al

kiuj

ko.

balcnĉasado,

inter kiuj ekzistas partoprenado al profitoj de la lutrepreno, oni etmontras per oĥcialaj dokumentoj, plibonaj

ol tiuj de

la

laboristoj

unike

submetitaj

al leĝo de definita salajro, La laboro asviiita, la partigo de la labo rfrubtoj, f e. de la vendada enspezo d- l' pfro duktaĵoj, - tuter la laboristoj proporcie al la. plenmmita laboro . haj ta takso de tiu laboro, jen estas la socia estonto, En

g r

tio kuŝas

la sekseto

pri via

lam vi estis sklavoj; poste servutuloj;

|. gi?of;

post ne

longa tempo

vi estos,

emancipo,

poste dunse vi

volas,

' fideraj Produktistoj kaj fratoj en la Asocio. Libera Asocio, memvola, baze ordigila de vi E-lem, inter homoj sin konantaj, sin amantaj kaj E:5l!A. kdo estimantaj reciproke, ne perfortita nek trudita €;tegistata aŭtoritato, nek ordigita ne atentante

ne j

omoj inter | h dojn7 l' “Ŝ7 n aj *_'—',Ed viduduajn divi sadi estuloj; ka . in memvolaj

: lulctih( oc pr “eroj kaj ta, dmini—:tra

a,



laŭ

el kiu

aj

starigita

eltiri,

| tre ĥjo arbi de hjerat : kaj pr

respublika

l

kier

ateco,

n lipervole vi vi povos aŭ de la Stato pri via] kaj mescia

ndencoj, . la u vi/ aj te nj it rm fo oj grup k iujne mi ekbĉzmĵŝiocicil Llie de 1'%\5'[8(110] j ro to aŭ ta la al ne kiel volus aparteaĵama] j de ĉiuj konigis al vi, tria aŭ branĉo de ndus

Koncentriĝo

de

homo terkultura

ĉiuj

sola urbo, Ŝtato aŭ eĉ en

aktiveco.

individuaj

a l ia metio

adeptoj

|

Su

ĉe sola pro-

ranan MOs la malnovan ti gu ni ve re o, ci So a duktig uktantojn cioj, igus la prod nopolon de yKorpora umanmalutilo de la kons arbitraj pri la prezoj je lial premado de ' malp toj, donus leĝan formon ntan laboriston el ĉia lamultoj, ekzilus malkonte ogresan necesecon €berebleco kaj eligus ĉiun pr ron, ĉian elpensigan sti stingante ĉian laborkonku mulon.

a lfavoraj, | La Asociiĝo, timeme ekprovit ĉe ma roj, cirkonstancoj en Francio dum la lastaj 20 ja poste en Anglio

kie

kaj

oni ĉi . ie oni ĝin ekprovis

en

Beigio;

kaj sukcesinta ĉie,

kun ferma volo

kaj

oferspi-

, entenas la: sekreton pri i tuta-socia tramsfor= m ado, kiu' devus, dank'al viaj tradicioj kaj inicia--

rito



temo

pri socia

progreso

146

.

kiu

Ĉiam Ĉstis e V numiĝi en Italio. Kaj ĉi-tiu tra m 1_1sformado, vin :: Ble: cipante el su/ajra sklavero, v IVigus

ĉiuj

klasoj, la produktadon

SA Mte

aj Plib igus 1. Hodiaŭ la onkapi tali k

nomian enlandan staton. nerale celas gajni kiom pli povas labofa

areno;

sub

Asocta

ordo

—ahan.

ĵt ĉke. Por sin e[tĵr_ĝe

vi NUr

celus gon pri labora kowtimueco, t. €. produktado, diaŭ la ĉefo labordirek tanto, elektita ne PTO ciala kapableco sed pro sia kapitalo, ofte

nezorgema,

senkonsidera,

nekapabla

:

Asocio,

C—t;rtĵl

Ho. |

speEstas di-

rektita de deligitoj, vigle atenti de ta Ĉiuj siaj membroj, ne timus tielajn riskojn. HoŜ iaŭ la laboro ofte celas produktadon de aĵoj superj uaj, nemecesaj;

dank'al malegaleco kapriĉa kaj maljusta de l'labor-

kompensoj, la laboristoj abundas ĉe aktive ca branĉo kaj mankas en alia ; la laboristo limigita je defnita kompenso, ne havas kialon por pleme apli ki al sia laboro, sian tutan kapablan fervoron, la tu-

tan aktivecon per kiu li povus plibenigi la produktaĵojn.

ĉu

multobligi ĉu

Kaj la Asocio

evidcn.tc

£ ne okazigus tiujn aŭ aliajn kaŭzojn malordiga jn : ŭ malsuperajn en la produktado. p Libereco pri sineksigo ne malutilante la 4s9k ĉhom

egaleco

de la anoj

; tojn fofempajn

poŝt

por

aŭ pli bone

la fondiĝo, sen postulo

Ponda al mono

voĉdoni

administran-

revokeblajn,

pri

En.m?ado

verŝota kapitalo

deprenita, por la kreo

de

ko-

—u1

o — ncdisigeĉrlcca, al o — laborkompens partigo de a vivado — :

1aborkva:1ii".0 VO;E:!:: yi, se VI

kaj aborkvanto kiujn eralaj bazoj,

ĝen

la estonteco

vi

aparteflas:

doni

devas

de

la elemento

al

viaj

asocioj.

}s tiu kiu _koncema

ecipe ĉi-tiuj bazoj, pr

afl. kiu

Liu

el'

eterneco.n

pa gar.antm ligilo kaj emanm_ lo, ita kap opa la de ritus ĉapitron, a generacio, me ont est la kaj vi inter j, ekola laboristaj asocio Sed speciala verko pri

se Eble, la nuna skribaĵo. nomie ne rilatas kun vadon, ankoraŭ kelkjaran vi Dio pruntedonas al mi certaj u est mi ĝin verkos

por

amo

al

vi.

Dume

na estas por mi ekzame oj rm no j tiu de ro ke montmeditita kaj severa, kaj indas atentan kon“frukto sideron de vi.

| Sed la Kapitalo ? La unuan kapitalon, per kiu oni povos iniciati la asocion, kie oni elprenos ? | Es?as grava demando: mi ne povas tie-ĉi ĝin

pritrakti kiel mi volus. Sed mi mallonge tros devon vian kaj Unua fo nto pri'i viaj laŝoj ĉu nas] lĵtk?;ĝĵŝ'lĝjojl Pe mankas Ja GOde 8 kondiĉon

ni aŭ Blibo

ekmon-

aliulan | i tiuti kapitalo estas en vi, en via oferdona spirito. Mi ko plimulto el vi:i: tamen lpli . i al iuj 7 ini . d o ŝanc sen per de x

mie, bbslĝedlĝĝmpens:ta

laboro,

por

ok aŭ dudek jaroj

kolelli'lĝĝrŝn%?a

mal.gran:;i.e = A

suĥĉan

por

iniciati

Ka_l en ĉi_-tiu ekonomio

]aboron

je

via

devus Vin Surten; Iŝ'iĥto.

scio ke vi plenumas solenan devon kaj sorira On. alvo%(itan em:%mcipon. Mi povus citi al vi in—:“ila striajn asocioy_l, nun plejpotencajn, kiuj i"iCiatiĝĝ

tie-ĉi en Anglio, metita en ristoj. Mi pri oferoj de aroj da Kapitalojn,

per kvincentima

MONETO.

Liutamo

komunan kason de ia hombro da labĵ. povas ripeti al vi maltajn hiStDl'ietojn heroe elportitaj en Francio kaj alilok e laboristoj, hodiaŭ posedantaj abundajn simile al tiu pri kiu vi trovos kelka jn

detalojn ĉe le fino de ĉi-tiu volumeto, Preskaŭ ne estas malfacilaĵo nesupere bla - por

ĉe

mon

198—

t,



granda primitiva fundaĵo,

monhelpon



iom

da

materialo, aŭ ian laborilon. Vi povas dank' al estimiuda konduto kolekti malgrandajn monprunt ojn ĉe parencoj aŭi kamaradoj, kiuj simple fariĝus ak-

ciuloj de la Asocio kaj ricevus ilian plenan prunton nur el profitoj de la entrepreno. Por multaj el viaj industrioj uzantaj krudajn materiojn, kies prezo estas malgranda, la kapitalo postulata por

: imiciati sendependan laboron estas malgrandaĵo. | Per volo vi ĝin havos. Kaj estos al vi plej bone

. “se la formado de ĉi-tiu malgranda kapitalo EStlUS .. tate via, frukto de via frunta ŝvito aŭ dĉl'k':ed'to

[ akirita per via bona konduto, Kiel Nacioj plibone

t

ĥrma volo konservata per bonfarem a konscio. Vi povas kunhelpi per viaj ŝparaĵoj kaj doni, al mal.

ricev is Ĉe sta

848

malp umulte de

mi,

vere

vin

proka-

px-imitiva

kaj ĝle

amante

e

aŭ .ĉ, jn kiuj estas ĵo ta or lf ma te as malnoble flatan , te malgra ndiĝ on er of as il ns ko ( en vi, al vi estas onstancoj j al kiuj cirk mo ho La aj. la devo ĉe adi koms on kompreni, devu liveris riĉaĵojn, devus ti eŭca planparto, Ŝdi

kvankam

Aus

x

s Provid preni ke via emancipo esta kun ili kaj kiu nepre plenumiĝos ĉu

ili, Multaj el tiuj homoj,

s

precipe

kontraŭ

ĉu

je

la homoj

re-

spublika kredo, de nun komprenas tion, kaj inter ili, se vi donos al ili pruvojn pri volo kaj pri honesta intelekto, vi trovos kunhelpon por entrepreno, 1li povos — kaj ili tion faros apenaŭ ekvidos ke la asociiĝa tendenco ne estas unuhora ka-

_t(ĵĴ: aŭ lha]

stonto,

allasante ' “

entreprenoĵ

dum

kapitalon

kiu

,

bezo-. l. L :



758—

natan por

la sendependa

ol

jam

aliloke,

anticipaĵoj cioj.

En

ekzistas,

aŭ Bankoj Skotio

ĉe

Asocio. sub

nom

de lPOpolo), multa_]

Kied:ta

Ba, ll{shtu_

|

la allaso de la labonst--iĉŝ_\"{

kion li bezonas. Kaj - frofito- partoprenado kun

plena

sukceso

estas ĉe

normo

multaj

jam

akceĝtiĝa |

Zebor-- mastroj (9,

(1) Ekzemple, en Parizo, la establaĵo por Pm " trado de konstruaĵoj de S. Lecla::e fondita su prmmpo,

estas. notinda

pro

ĝia

ĝuata

PFOSPEfUco;

v

..'.T-l' 7

Ŭ'G

homo konata pro lojaleco, p:e;—entanta kia 03 Ĉm 3 tion sian ĥonoron kaj kiel garantianton aha vidaon egale notindan pro honesteco Povas. ri:'.:;:-ĵ

lauLi

KONKLUDO

S

Sed

la

nur se ĝi

Ŝtato, estas

misio, ĝis hodiaŭ

la

fondita

T.

Registaro, sur

leĝa institucio

eduka

ne komprenita, havas al vi sole-

nan devon, kiun ĝi facile novos kiam la Registaro estos vere Nacia, Popolo libera kaj Unuobla. Granda poj povos tiam de la Registaro iri solvus

la socian

klaso

kaj

kaj propresa

demandon

plenumi tiĝm Registaro de serio da helal Popolo kin . ' A

ne rabante,

ne

profa=.:

de: nante, ne difektante la riĉaĵojn antaŭe akiritajn lnter. la civitanoj, ne ekcitante tiun antagonismon Nacio

klaso,

maljustan,

kaj kiu hodiaŭ

per publike

nemotalan, fitalan ab

videble

prokrastas la Pio=

manifestita aprobo de la registara

ilia fondam gentoj, per ofta diskutado 5Sur principo en la Asembleo, per legitimigo: € ĉiuj Asocioj, memvole starigitaj sUr bazoj: ' montritaj ;

de komunikaj

Plibonigoj

F

vojoj ka;

ĉio kio nun baras la tm““l}ortadon d] lĵ“}igq. drodasd tajoj: starigo de magazel?Ŭj aŭ p“blikaj

el kiuj, certiginte la proksimuman Valoron ĴP?n:tifaj

dotaj komercaĵoj, oni liverus al la Asocio; 1 al bankbileto ton aŭ bonpaperon, simila

kaj

en cirkulado

eklŝdokumoRE.

por ebligi ;1 Mir

diskonto,

OCo | la daŭran laboradon kaj por N ke ĜIae ne estu ŝod3 gata de llI}CCĈSO al t.ujii _kaj la a_jn kontrata-\fe;ĵ;ĝ. L

Simpligo

de

la juĝaj

aferoj,

hodiaŭ

kaj ofte ne alireblaj al malriĉulo: Koncedo de l'laboroj, bezonantaj ĉe kontrata

Leĝaj

egaleco

faciligoj

Radika ŝanĝo

postoj: anstataŭigo

al

al la

la Asoczoj:

donitaj

en

ruj

' higaj

Ŝtato,

al bieu—mdbiliziĝo:

la sistemo de

per sola

imposto

publikaj ~m. sur la teflto,

de la nuna komplika, elspezigan sistemo de rektaj kaj nerektaj impostoj; kaj sankcio donita al Drim . „ĉipo ke la Vivo estas sankta — ke sen vivoehli”“ganta nek laboron, nek progreson, nek plenumon. .. de devoj, la imposto povas nur komenci tie, kie.

4

fento superas

monciferon

mecesan

al vivo,

- Sed estas plie. La mobilizo aŭ la propfi}ĝfdfĥŝ . ekleziaj bienoj, ago nun ne diskutinda, sed

W eŝtas neevitebla ĉiufoje kiam la Nacio 'j?_““':ĵ

$ mision pri edukado kaj pri opa proĝ'f ĵi - (en, Ŝtataj manoj sumon da ricaĵoj P. l-oni pensas. Nun supozu ke al t0

9P.

Prezentantan

propraĵojn de la -Ke'm.u':_

la teritoriajn

numoj (1) — la val.m_'on teprezentantan la semsan-

aju heredaĵojn, kiu]l g?ost kvara grado devus TEVEMIO

al la Ŝtato — kaj aliajn, kiujn ne utilas nombradi,

a

' fel'\!oĵoĵ

do de aliaj pm—ĵ—yŝ;a; cntrcgrcnoĵ kies administra devas koncentriĝi en. l.a Stato — la valoren re--

|kaj

l

de

, LA Ne - h O alvr

nekulturitan ..

I

ĝis nun

la prOĥtcĴn

no

fekundigeblan,

rcpl.ln:x(intiĵntml

'

T

kaj

vajoron

plu-

N

a

ebian

la grundon

toĜ i j ! TI

;

la \':%'Lor—':m .repl'ezemŝ'ĉfntan

u Ja N

aldonu

-

153 —

Supozu ke el ĉiu ĉi-tiu grandega amaso da riĉaĵoj. - i oni formu Nacian kapilalon alcertigita al pmgfgŝĝ -X ntelekta kaj ekonomia de la tuta lando, nu ki'a\.gr; ' Ŝ da parto da tiu kapitalo ne aliformiĝus, pos_,t"sing

daj antaŭzorgoj por ne okazigi ĝian.disperdauŝ;'m: preditan. kapitalon disdonotan po unu kaj duong

ŭ du procento da profito al memvolaj Asocioj;

starigitaj

- prezentantaj

per

certigon

normoj

laboriŝ

supremon

pri seoraleco

kaj kajn,

Tiun kapitalon oni devus alproprigi al laboro: la estonteco kaj ne por sola generacio, Ŝi

(1) Tiuj

posedaĵoj,

laŭleĝe apar ŭ

munumoj, morale at bezonuloj de la E Ne

temas

ilin rabi al Komunumo

doni al malriĉuloj de ĉiu Komur

sub la alta direktado de la i

Konsilantaroj, la neestingeblan 4

kulturaj Asocioj.

rĵr aro da procedoj certigus kompenso“ al W erdoj tempo al tempo neeviteblaj. LI devus ' Disdonadon de tiu Zresito Banko, Seĝn me p Registaro, nek Nacia Ĉenlra

Ĉ'aug; SUb-y; Vo3 gla gardado de l' Nacia Povo, lokaj g Mid ro, lanta konsi ta elekti de nistrataj l' diva.—, Ne deprenante el nuna elriĉeco ĵfsŝj ili la deUtil“nl klasoj, ne atribuante al unu L n impostoj, kiuj postulitaj de ĉiwj civita tafigi

por

la

bono

de

ĉf?;j,

la

kllniĝo

de

OJ. devas

--g.aj. Ĝa—

aluditaj, dissendante krediton kien ajn, kreski ;-.t.lŝ' deviganite l'f ;te kaj plibonigante la produktadon,

te:ĝ nan procenton al laŭgrada malaltiĝo, alĥdŝn progreson kaj la laboran kontinuecon al feĥĥomg. kaj utilo de ĉiuj

fero pti riĉeco

p;'oduktistoj,

anstataŭigus

koncenturita en mahnultaĵ

al

Manoj. kaj

neperfekte, zacion riĉan uzantan propran predib.. , tadon kaj propran Zossumadon (V).

v g

(2) La neceseco de granda kapitalo bezona por starigi manufakturon de fortepianoj decidigis, en I848, la delegitojn de kelkcento da laboristoj,

4 . amnuigitaj por la fondiĝo de granda Asocio, dematidi

,

ĵeilia tomo al Registaro 300.000 frankan sub „venkcion. La registara komisio ĝin rifuziss —

La

asocio

disiĝis,

sed 14 laboristoj

deŝidis

ĉiun baron, ĝin starigi per propraj riM€-

| :.Mi-havis nek monon, nek krediton:. ili havi£ zy .

ĝi

en

laboristoj,

Italaj

Estas,

via

estonto.

Vi

ujon, konkiru al ĝin rapidigi; . Konkir] u la Patr DVAŜ taron kiu reprezentu ĝian opan. ĝi Pĝpo_]|ĉn Rer i ris en la koncepton. Ordigu vin vivon, la mision,

.;

estu Ligo, por ke via voĉo yasta yuiversala Popolduoj multaj indivi yoĉo de milionoj kaj ne de malpor Nacio k la vi; kaj Justecon i havas Veron aŭskultos. Sed atentu kaj kredu la parolon de homo ~ adon de aferoj en lerninta de 20 jaroj la proced ti, pro. Eŭropo kaj ĉe bona haveno vidis bankro ajn" homa

sanktajn

plej

la

malmoraleco,

kaj

util

os nur plibomibamtes v— entreprenojn : vi sukces i- ' via rajto nur ĝin miet-je . konkiros ekzercadon de e Petant agemo, pEr amo. per ro, ofe per tinte, plenumota, vi ricenomo de devo plenumita aŭ

j8 -: Kelkaj el ili alportis al iniciatita Societo, j franko aŭoŭ da materialoj kaj laboriloj, valoron

proksimume. kapitalo.

~iu

profiton

en

10 frankoj,

nepre

Sed

societano

Kelkaj la

mnecesa estis cirkulaj

kunhelpis, ne-sebper6;

laboristoj ne havantaj,

Societo,

aldonis al tiu mal

kapitalo siajn malgrandajn monoferojn.

de Merto 1849,

atinginte sumon. da

deklaris starigita la Asocion.

Tiu societa kapitalo estis ne-kufiĉa '

te

Kaj'l

ĝ

:

AEN

vos;

petante

je

nomo

de

rajto al ŝowstato

supozita

| ta devta N homoj de l'mat erialismo,



[m

f:goismo_

;.kiun

ĵe

al

vi : nur

lOmo

s s Mstru rICEVO un as l

uhk triumfojn, kiujn sekvos teruraj SENTEViĝoj, Kiu jn parolas en nomo de l' ĝowstato, de l' lvin -

stan

serĉas

Iir. ankaŭ

liĉo, tiuj vin Perĥdas. staton; ili fratiĝos lemento, ĝis kiam

| X

bo—

kun vi, same kiel kun forta TN ili havos transirotajn barojn e-

dank'al

ĝin elakiri; apenaŭ

vi,

havOs.p?:-

ili ĝin

vin forlasos por trankvile ĝui sian konkiron, Eŝgt'al_ historio pri la lasta duonjarcento kaj la NOMO de

ĉi tiu duonjarcento Dolora

homojn

kaj

estas Ĥ/f27evialismo,

sanga

historio.

kiuj neas Dion,

Mi

Ja

vidis

religion, devan

tiujn

kaj Oferan-

ranĝo kaj la malgrandaj elspezoj necesegaj de tapo al tago ĉe laborejo. Nenio restante por la salajroj

|' —

du monatojn preterpasis la laboristoj ne povante ricevi eĉ centimon je laborpago. Kiel ili vivis dum tiu tempa krizo? Same kiel vivas la laboristoj dum labora interrompo, helpitaj de la laboristo kiu ŝance .. |

“ daboras, vendante, 7

donante kiel garantiaĵojn, utilajn '. .

".Ŭ.bjektŭjl'l.

-

“Kelkaj

laboroj

J

)

estis elfaritaj. Kaj la prezo estls". .

: Pagita“la 49 de Majo

1849. Tiu tago estis pot lE/.

t Aŝocio kio estas venko ĉe militkomenco; kaj estis 5, fistigata, Paginte la ŝuldojn, enspezinte enspezeblaĵi“kreditojn, restis por ĉiu ano sumo da frankoj 6.65M

£ PAHOn,

interkonsentis

ke

konservante

kiel

Salaj'r'f'ln..

5 fr.oln estu sanktigata ĉies plio en frata mam

-

„ij ~

- 157 — irton ';;ur'aĝc \ĝnlĵĵ:

b-itz:li..—.a ku-n

vor?oj. : POpolo kaj

\ihĵ-

Jj

inter ni, homoj kaj enmiksiĝis lipoj, kiuj SsUT lakĵ-edo,. reco la » nova de senpru.dente ilin akcentis

z

cn niajn

vicojn;

kiam

malfermiĝis por

li,

per

ia

;

pe N iaj pri deva Leĝo, sen kredo en misio, trudita al ho. - TIz o de ia Povo superega al ĉiuj, ili estus persistintaj' en la ofero ĝis la vivfino? Kaj mi vidis, kun ĝlej'

profunda doloro, filojn de la popolo edukitajn de

tiuj homoj,

de tiuj ĥlozofoj,

al materialismo,

- 7=

per=

z ĝo. La 14 anoj, el kiuj plimulto, de unu jaro jam. ne gustumis vinon, unuiĝis kun siaj familioj ĉe 5 komunan manĝotablon ; la elpezo estis no 32 sol| ' doj (po 5 centimoj),

Ankoraŭ dum tuta monato la salajro estis nur po 5 fr. ĉiusemajne. En Junio, iu bakisto, muzis ' “ -kamanto aŭ spekulanto proponis aĉeton de fo

piano pagota per pano, La propona estis akceptate; kaj konsentata la prezo de 480 fr. Estis ŝancoj

la asocio kiu certigis al si almenaŭ. la nep cesaĵon. En la salajroj oni ne kalkulis la: de |' pano. Ĉiu havis kion li bezonis:pof ŝ — edzigitoj ankaŭ por sia familio. la Asocio, konsistarita. e Dume

laboristoj, iom

post iom, superis ĉiujn PAR

3

-,3

— 158 — fidi sian patrujon

mision, kaj sin

moralan

esperon

Li

perfidi la estonton, perfidi sian mem, kaj sekvi la malsaĝgan neke ili eble trovos materialan ŝo

staton en la kapricoj

kaj profitoj

de

la

tiraneco,

MU vidis la francajn laboristojn indiferente rigardi la 285 Decembron, ŝar ĉiuj demandoj por ili redu.

ktigis je materiala prospero kaj iluziiĝis ĉe la kredo ke la promesoj lerte semitaj inter ili, de_ tiuj kiuj estingis la Patrujan liberecon, eble realiĝos. Hodiaŭ ili plendas la neakiritan dowstazon kaj kune la perditan liberecon, Ne: sem Dio, sen leĝa kon. scienco, sen moraleco, sen oferpotenco disperdi-

taj post homojn, kiuj havas nek kredon, nek kulton pri vero, nek apostolan vivon, nek ion ajn krom

senigojn, kiujn nepre ili renkontis dum la unua periodo. Giaj kaslibroj prezentas plejbonajn atestojn pri akiritaj progresoj. De l' monato Augusto

1849,

Ja ĉiusemajna

eukasigo

sumiĝgis je Io, 158,20

frankoj por ĉiu; kaj tiu sumo ne reprezentis la tutan gajnon, ĉiu ano enlasis en komuna kapitalo sumon kiu superis la deprenitan, La. societa inventaro de la 30 Decembro 1850 donis ĵenajn rezultatojn: La societanoj tiuepoke estis 32. La laborejon ili lupagis frankojn 2000, kaj jam ĝi estis malvasta “por la laboroj. La laboriloj valoris 5922 frankojn 60 cent.

"“La komercaĵoj kaj krudaj materioj reprezentis

lĝnkojn 22972.28,

-

vanteco

Pri.siaj

]'.39_

sis%tcmoĵ,

mi

tion

diras

kun

pro-

funda konvinko, vi ne sukcesos. Vi havos ribelojn, sed ne la veran, l.a grandan .Revoluciŭn kiun vi kaj m alvoka_s. Tll.l .R.(;:volucm, se ĝi ne estas ilu. zio de egoistoj ekcititaj de venĝado, estas religia tasko. plibonigi

vin

mem

kaj

la aliajn;

jen

estas

la

unua celo kaj la superega espero pri ĉiu reformo, pri ĉia socia ŝanĝo, Oni ne ŝanĝas la sortojn de la komo, oruamante, beligante la domon en kiu li loĝas, kie ne

spiras

boma

animo sed slava korpo,

tie ĉiuj reformoj estas neutilaj; la domo beligita, - Jukse ornamita, estas fombo blankigita kaj ne alio. 431 neniam

decidigos

vian

Socion

al

anstataliigo

de ia Asocia sistemo al safajra se vi ne pruvos ke -la Asoczo estos via perilo por plibonigota produkLa irankoj La pagintaj, La

societa paperujo entenis bankbiletojn por 35.40. kalkulo de l' ŝuldantoj, poste preskaŭ ĉiuj sumiĝis je fr. 5961.90. aktivo

Kontraŭ

estis

tiu-ĉi

do

fr. 38296.78.

aktivo

la Societo

ŝuldis

nur-

. dpoln4737,80 al kelkaj kreditoroj kaj fr?l" 1650.80

“ al 80 sammetiaj laboristoj-aliĝintaj kiuj pruntedonis

al la Asocio dum

la unua

periodo de ĝia vivo.

Reala aktivo: fr. 31.909 kaj centimoj.

De tiam la Asocio daŭrigis sian floradon.

(El verko de A. COCHUT)..

.



tado

kaj

pri opa

1tĈo



Kaj

prospero.

;

kaj blas fong; " Bru kapa]! » ke ke vivi kapab Asocion per honesteco, DEr (ECiDroka :

nur

montrante

per

fer-kapablo,

Por progresi je progreso.

labora

|

amsento,

necesas ke vi MOntriĝyu ; td ĝgg,iaj: | |

,

- ;l

Jen tri sanktaj aferoj: la Tradicio, la Pron, la Asociiĝo. « Mi kredas» — mi taŭ 20 jaroj — «en la grandega « | la jarcentoj resendas al mi tra « dicio de la Homaro; kaj ĝi al

!

skribis tio;%f Dia voĉo k_an;

x

ium. la UDIVETSala 4;..

E';

mi

diras

ke“ĝ1

t

tri m'ĉ'dĝnĵ

:

« eŭ kiu la homa zwdividuo devas labori al. koj;-' « muna celo, al morala perfektigo de si mem kij

:

« Familio, la Nacio, la Homaro

estas

a

t de aliaj: ĝi al mi diras, ke la posedo eŝtas de | « stinata elmontri la sazerŝalan aktivecon de la i « individuo, kian « de la fizika

rolon

mondo,

« devas elmontri

tiun

li ludas en la tra-n'sfĝ"rm'adukiamaniere

rolon

kiun

la

Voĉ'd'an-raĵ:%.. ;i

li havas

« administrado de la politika mondo; « diras ke ĝuste el pli aŭ malpli bona

7

em a

'

ĝi al mi uzado:de

;

„“« ĉitiuj rajtoj, de tiuj aktivecaj medioj dependas,

;

«antaŭ

Dio kaj la homoj,

la

; ritode la individuoj; ĝi al mi

merito

aŭ m_gi.meĵ_;

diras ke ĉiujĉ? .

tiuj aĵoj, elementoj de la homa naturo, EHfOf modifiĝis, sin alproksimigante sl idea4 | -antaŭsentas en la animo, sed nemam

ŜI; kaj ke la revoj pri Kommun1?

Iĥ1



'

:oo, pri konfuzigo a,

estis

neniam

vivo,

a homata

p



de la twdividuo en la pli

ol

akciden-

pasemaj

videblaj

gr.aĥda

ĉia

ĉe

ksed nf*kapablaj pr kaj morala, minimuma kiel ĉe la escepie Alau skalo kred Mi j jo ĥe rma. *rea\igo, - Mona re_ as en la ete on.t. ]J]'. Kristaua] ekta MN tel

sieo

E Epgreso dede l'lv1?6iv115o 0 ĉekaj la de Piala Agkreaditao,ĵo,ontnea;:en—-msol.i_ia;.:e _.

4

progreso

ĉe

estinta

la nomo

kredas ke

tiom

ne

sed

ĉe la homo

grz\ŭas

est

la formo

determini

pei-ef ogreso, ku?m malfermi, „ pri estonta prigi sg kado vere rel a, la vojojn de ĉiu progre igi al ĝia plenumo; „ homoj, kaj ilin kapabl faras la homon. pli. bi ne - mi kredas ke oni « pli amema,

pli nobla,

„ p.r_oponante

al li kiel

« sur la tero —

lin

pli Dia

plenigante celon



ĵen aia

per fizikaj

pri vivo tiun

das en la Asocif kiu nomigas feliĉo. Mi kre posedat_a;.pĝ_rgl_ „ kiel en sola rimedo de ni

asdas « la Progreson, ne sole ĉar ĝi multoblig oj, sed ĉi w don de la produktantaj fort

« simigas ĉiujn diversajn manifestaĉioJn kundiĝi intes4 « sociiĝo povas nur fe

inter

t duoj, tsio.

Mi

liberaj. nacioj,

kredas

ke

la

konis

homo-

167

N.



w



1ĜZ

~

x

. « okupitaj je materiala laboro, por ebligi a k. la diz. « volvigon de siaj superaj k:pabloj; sed t-e: « orelatentas voĉojn dirantajn al la homoj; I;:e Mi a estas via celoj ĝui

« « « «



« tata de ĉiuj

kredo:

komuna

da

kaj

kuniganta

N

Pri ĉiu mar. Srandeco , homaron e: penso

da

Ĉielon

je

« homo

mortinta

la

adop.

kaj Teron,

« Universon kaj Dion. Senigita teren kliniĝis antaŭ

Ŝy:ĝ:.

kaj en Frclag. ekestas .aĝ_

ke tiu diro povas nur krei egoistojn, rinde cio kaj aliloke estis, kaj bedaŭ Italio, kondamno pri ĉiu nobla ideo, tireco, pri ĉiu garantiaĵo al estonta « Kio hodiaŭ senigas je vivo la

« stas manko

M

vajto, ĉar

sta

estas

tia

kredo,

la

materio

« kaj iĝis adoranto de la idolo Projito. Kaj unuaj « pastroj

pri

« princoj kaj

tiu

la

fatala

malbonegaj

« Ili elpensis la abomenan

:

kulto

la

estis

hediaŭaj

reĝoj, la

registaroj. -

formulon: ĉw por si, Ili

« sciis ke per ĝi ili kreos egoismon: kaj ili sciis « ke inter egoisto kaj sklavo estas nur paŝo», Italaj laboristoj, miaj fratoj, evitu tiun paŝon.

„En ;

ĝia evito sidas via estonto. Al vi apartenas solena misio: pruvi ke ni ĉiuj

| «estas filoj de Dio kaj Liaj fratoj. Vi ne ĝin plemumos

; me plibonigante vin kaj ne kontentigante la Devonĉ Mi montris al vi kiel, mi povis plej bone, on kio.estas Devo por vi. Kaj

la ĉefa,

epre-necesa el ĉiuj estas tiu al Patrujo era. Plibonigo pri viaj

sociaj

la . plej

Wnuobla

kondiĉoj Po

- veni el via partopenado

al

politika

yas nuaqg_cio. Sen voĉdono vi neniam

vive

f!

havos verajn

"I

ge la Lntantojn de viaj aspiroj, de viaj be_mnĵ-. Va „epre?“ pla regista!o, kiu en Romo skribu kaj ŝ} s Genl PDPla ftulan. Akordon fondita sur kay;ĝn;;': L o. .s V I .r.\!C—'h'“L' a a alcelit

vi

por

ZN0greso

al

ne

estas

de

civitanoj

ĉiwj

plibona

espero.

de la

Tiun tagoh

m

; sekvante la ekzemplon de l'francaj socialistoj, d'i_,_' 7 socian

emandon

ros: ni P

reganta

cia formo

:

la Patrujon;

politika, k'aj'

el

j

vi mem signus po£

on. - ĉiam vian servut ŭante vin,l Kaj al vi mi montros, adianin premanta - devon ne malpli solenan ol tiu

de Principo, dia4 duono

la Unueco de la Horia FamitioHi de la homa familio, la dhbnĝ;w:ii,?

la duono:

konsolojn,

ni serĉas inspirojn kaj

ganta unuan edukitecon al niaj ĥiloj, -estas,:" singulara kontraŭdiro deklarita civile,po ' cie malegala, eligita el tiu Unueco. AL tAj en nomo

de

religia

vero

vian

e

apartenas protesti iel ajn; ĉiuokaze, Heado de Unueco. |

La

emauĉz?ada

de

!a wirimo:

ŝ'ĥm pariĝi kun la emazicipado donos. al via lahoro sanktigonpE

4

UEV

i

_-;a

ŜALUTO

.

PAROLO DE LA TRADUKINTO 41

DEVOJ'DE LA HOMO - Al la italaj laboristoj

-_:-'ĝH. . Dio

VII Devoj al si mem 'VIH Libereco.

“Edukiteco | .Asocm-Progreso