Dari through Pashto 06 [6]

Citation preview

‫وزارت ﻣﻌارف‬

‫درى‬ ‫درى صﻨف ششﻢ براى ﻣﻜاتب پشتﻮ زبان‬

‫صﻨف ششﻢ‬ ‫براى ﻣﻜاتب پشتﻮ زبان‬

‫سال چاپ‪ 1397 :‬ﻫـ ‪.‬ش‪.‬‬

‫سرود ملی‬ ‫دا وطن افغانســـتـــان دى‬

‫دا عــــزت د هـــر افـغـان دى‬

‫کور د سول‪ ３‬کور د تورې‬

‫هر بچی ي‪ ３‬قهرمـــــان دى‬

‫دا وطن د ټولـــو کـور دى‬

‫د بـــــلـوڅـــــــو د ازبـکــــــــو‬

‫د پښـــتــون او هـــــزاره وو‬

‫د تـــرکـمنـــــــو د تـــاجـکــــــو‬

‫ورســـره عرب‪ ،‬گوجــر دي‬

‫پــاميــريـــان‪ ،‬نـورســـتانيــــان‬

‫براهوي دي‪ ،‬قزلباش دي‬

‫هـــم ايمـــاق‪ ،‬هم پشـه ‪４‬ان‬

‫دا ه‪５‬ــــــواد به تل ځلي‪８‬ي‬

‫لـکـه لـمــر پـر شـــنـه آســـمـان‬

‫په ســـينــه ک‪ ３‬د آســـيـــا به‬

‫لـکــــه زړه وي جـــاويــــــدان‬

‫نوم د حق مـــو دى رهبـــر‬

‫وايـــو اهلل اکبر وايو اهلل اکبر‬

‫وزارت ﻣعارف‬

‫درى‬ ‫صنف ششم‬ ‫براى ﻣﻜاتب پشتﻮ زبان‬

‫سال چاپ‪ 1397 :‬ﻫـ ‪ .‬ش‪.‬‬

‫أ‬

‫ﻣشخصاتﻛتاب‬ ‫‪-----------------------------------------------------‬‬‫ﻣضﻤﻮن‪ :‬درى‬ ‫ﻣؤﻟﻔان‪ :‬ﮔروه ﻣؤﻟﻔان ﻛتابﻫاى درسﻰ بخش درى ﻧصاب تﻌﻠﻴﻤﻰ‬ ‫وﻳراستاران‪ :‬اﻋضاى دﻳپارتﻤﻨت وﻳراستارى و اﻳدﻳت زبان درى‬ ‫صﻨﻒ‪ :‬ششﻢ براى ﻣﻜاتب پشتﻮ زبان‬ ‫زبان ﻣتﻦ‪ :‬درى‬ ‫اﻧﻜشاف دﻫﻨده‪ :‬رﻳاست ﻋﻤﻮﻣﻰ اﻧﻜشاف ﻧصاب تﻌﻠﻴﻤﻰ و تاﻟﻴﻒ ﻛتب درسﻰ‬ ‫ﻧاشر‪ :‬رﻳاست ارتباط وآﮔاﻫﻰ ﻋاﻣﺔ وزارت ﻣﻌارف‬ ‫سال چاپ‪ 1397 :‬ﻫجرى شﻤسﻰ‬ ‫ﻣﻜان چاپ‪ :‬ﻛابﻞ‬ ‫چاپخاﻧﻪ‪ :‬ﻣطبﻌﺔ بﻬﻴر‬ ‫اﻳﻤﻴﻞ آدرس‪[email protected] :‬‬ ‫‪-----------------------------------------------------‬‬‫حﻖ طبﻊ‪ ،‬تﻮزﻳﻊ و ﻓروش ﻛتابﻫاى درسﻰ براى وزارت ﻣﻌارف جﻤﻬﻮرى اسﻼﻣﻰ‬ ‫اﻓﻐاﻧستان ﻣحﻔﻮظ است‪ .‬خرﻳد و ﻓروش آن در بازار ﻣﻤﻨﻮع بﻮده و با ﻣتخﻠﻔان برخﻮرد‬ ‫ﻗاﻧﻮﻧﻰ صﻮرت ﻣﻰﮔﻴرد‪.‬‬ ‫ب‬

‫پﻴام وزﻳر معارف‬

‫اﻗرأ باسﻢ ربﻚ‬ ‫سپاس و حﻤد بﻴﻜران آﻓرﻳدﮔار ﻳﻜتاﻳﻰ را ﻛﻪ بر ﻣا ﻫستﻰ بخشﻴد و ﻣا را از ﻧعﻤت بزرگ خﻮاﻧدن و‬ ‫ﻧﻮشتﻦ برخﻮردار ساخت‪ ،‬و درود بﻰپاﻳان بر رسﻮل خاتﻢ‪ -‬حضرت ﻣحﻤد ﻣصطﻔﻰ ﻛﻪ ﻧخستﻴﻦ‬ ‫پﻴام اﻟﻬﻰ بر اﻳشان «خﻮاﻧدن» است‪.‬‬ ‫چﻨاﻧچﻪ بر ﻫﻤﻪﮔان ﻫﻮﻳداست‪ ،‬سال ‪ 1397‬خﻮرشﻴدى‪ ،‬بﻪ ﻧام سال ﻣعارف ﻣسﻤﻰ ﮔردﻳد‪ .‬بدﻳﻦ ﻣﻠحﻮظ‬ ‫ﻧظام تعﻠﻴﻢ و تربﻴت در ﻛشﻮر عزﻳز ﻣا شاﻫد تحﻮﻻت و تﻐﻴﻴرات بﻨﻴادﻳﻨﻰ در عرصﻪﻫاى ﻣختﻠﻒ‬ ‫خﻮاﻫد بﻮد؛ ﻣعﻠﻢ‪ ،‬ﻣتعﻠﻢ‪ ،‬ﻛتاب‪ ،‬ﻣﻜتب‪ ،‬اداره و شﻮراﻫاى واﻟدﻳﻦ‪ ،‬از عﻨاصر ششﮔاﻧﻪ و اساسﻰ ﻧظام‬ ‫ﻣعارف اﻓﻐاﻧستان بﻪ شﻤار ﻣﻰروﻧد ﻛﻪ در تﻮسعﻪ و اﻧﻜشاف آﻣﻮزش و پرورش ﻛشﻮر ﻧﻘش ﻣﻬﻤﻰ‬ ‫را اﻳﻔا ﻣﻰﻧﻤاﻳﻨد‪ .‬در چﻨﻴﻦ برﻫﻪ سرﻧﻮشتساز‪ ،‬رﻫبرى و خاﻧﻮادة بزرگ ﻣعارف اﻓﻐاﻧستان‪ ،‬ﻣتعﻬد بﻪ‬ ‫اﻳجاد تحﻮل بﻨﻴادى در روﻧد رشد و تﻮسعﻪ ﻧظام ﻣعاصر تعﻠﻴﻢ و تربﻴت ﻛشﻮر ﻣﻰباشد‪.‬‬ ‫از ﻫﻤﻴﻦرو‪ ،‬اصﻼح و اﻧﻜشاف ﻧصاب تعﻠﻴﻤﻰ از اوﻟﻮﻳتﻫاى ﻣﻬﻢ وزارت ﻣعارف پﻨداشتﻪ ﻣﻰشﻮد‪.‬‬ ‫در ﻫﻤﻴﻦ راستا‪ ،‬تﻮجﻪ بﻪ ﻛﻴﻔﻴت‪ ،‬ﻣحتﻮا و ﻓراﻳﻨد تﻮزﻳع ﻛتابﻫاى درسﻰ در ﻣﻜاتب‪ ،‬ﻣدارس و ساﻳر‬ ‫ﻧﻬادﻫاى تعﻠﻴﻤﻰ دوﻟتﻰ و خصﻮصﻰ در صدر برﻧاﻣﻪﻫاى وزارت ﻣعارف ﻗرار دارد‪ .‬ﻣا باور دارﻳﻢ‪،‬‬ ‫بدون داشتﻦ ﻛتاب درسﻰ باﻛﻴﻔﻴت‪ ،‬بﻪ اﻫداف پاﻳدار تعﻠﻴﻤﻰ در ﻛشﻮر دست ﻧخﻮاﻫﻴﻢ ﻳاﻓت‪.‬‬ ‫براى دستﻴابﻰ بﻪ اﻫداف ذﻛرشده و ﻧﻴﻞ بﻪ ﻳﻚ ﻧظام آﻣﻮزشﻰ ﻛارآﻣد‪ ،‬از آﻣﻮزﮔاران و ﻣدرسان‬ ‫دﻟسﻮز و ﻣدﻳران ﻓرﻫﻴختﻪ بﻪعﻨﻮان تربﻴت ﻛﻨﻨدهﮔان ﻧسﻞ آﻳﻨده‪ ،‬در سراسر ﻛشﻮر احتراﻣاﻧﻪ تﻘاضا‬ ‫ﻣﻰﮔردد تا در روﻧد آﻣﻮزش اﻳﻦ ﻛتاب درسﻰ و اﻧتﻘال ﻣحتﻮاى آن بﻪ ﻓرزﻧدان عزﻳز ﻣا‪ ،‬از ﻫر ﻧﻮع‬ ‫تﻼشﻰ درﻳﻎ ﻧﻮرزﻳده و در تربﻴت و پرورش ﻧسﻞ ﻓعال و آﮔاه با ارزشﻫاى دﻳﻨﻰ‪ ،‬ﻣﻠﻰ و تﻔﻜر اﻧتﻘادى‬ ‫بﻜﻮشﻨد‪ .‬ﻫر روز عﻼوه بر تجدﻳد تعﻬد و حس ﻣسؤوﻟﻴت پذﻳرى‪ ،‬با اﻳﻦ ﻧﻴت تدرﻳس راآﻏاز ﻛﻨﻨد‪ ،‬ﻛﻪ‬ ‫در آﻳﻨدة ﻧزدﻳﻚ شاﮔردان عزﻳز‪ ،‬شﻬروﻧدان ﻣؤثر‪ ،‬ﻣتﻤدن و ﻣعﻤاران اﻓﻐاﻧستان تﻮسعﻪ ﻳاﻓتﻪ و شﻜﻮﻓا‬ ‫خﻮاﻫﻨد شد‪.‬‬ ‫ﻫﻤچﻨﻴﻦ از داﻧش آﻣﻮزان خﻮب و دوست داشتﻨﻰ بﻪ ﻣثابﻪ ارزشﻤﻨدترﻳﻦ سرﻣاﻳﻪﻫاى ﻓرداى ﻛشﻮر‬ ‫ﻣﻰخﻮاﻫﻢ تا از ﻓرصتﻫا ﻏاﻓﻞ ﻧبﻮده و در ﻛﻤال ادب‪ ،‬احترام و اﻟبتﻪ ﻛﻨجﻜاوى عﻠﻤﻰ از درس ﻣعﻠﻤان‬ ‫ﮔراﻣﻰ استﻔادة بﻬتر ﻛﻨﻨد و خﻮشﻪ چﻴﻦ داﻧش و عﻠﻢ استادان ﮔراﻣﻰ خﻮد باشﻨد‪.‬‬ ‫در پاﻳان‪ ،‬از تﻤام ﻛارشﻨاسان آﻣﻮزشﻰ‪ ،‬داﻧشﻤﻨدان تعﻠﻴﻢ و تربﻴت و ﻫﻤﻜاران ﻓﻨﻰ بخش ﻧصاب‬ ‫تعﻠﻴﻤﻰ ﻛشﻮر ﻛﻪ در تﻬﻴﻪ و تدوﻳﻦ اﻳﻦ ﻛتاب درسﻰ ﻣجداﻧﻪ شباﻧﻪ روز تﻼش ﻧﻤﻮدﻧد‪ ،‬ابراز ﻗدرداﻧﻰ‬ ‫ﻛرده و از بارﮔاه اﻟﻬﻰ براى آنﻫا در اﻳﻦ راه ﻣﻘدس و اﻧسانساز ﻣﻮﻓﻘﻴت استدعا دارم‪.‬‬ ‫با آرزوى دستﻴابﻰ بﻪ ﻳﻚ ﻧظام ﻣعارف ﻣعﻴارى و تﻮسعﻪ ﻳاﻓتﻪ‪ ،‬و ﻧﻴﻞ بﻪ ﻳﻚ اﻓﻐاﻧستان آباد و ﻣترﻗﻰ‬ ‫داراى شﻬروﻧدان آزاد‪ ،‬آﮔاه و ﻣرﻓﻪ‪.‬‬ ‫دﻛتﻮر ﻣحﻤد ﻣﻴروﻳس بﻠخﻰ‬ ‫وزﻳر ﻣعارف‬

‫ج‬

‫فﻬرست عنﻮان ﻫا‬ ‫شمارة درس‬

‫عﻨﻮان درس‬

‫صفحﻪ‬

‫درس اول‬

‫حﻤد شرﻳﻒ‬

‫‪1‬‬

‫درس دوم‬

‫ﻧﻌت شرﻳﻒ‬

‫‪3‬‬

‫درس سﻮم‬

‫حضرت ﻋﻤر(رض)‬

‫‪5‬‬

‫درس چﻬارم‬

‫بﻬار‬

‫‪9‬‬

‫درس پﻨجﻢ‬

‫وطﻦ دوستﻰ‬

‫‪13‬‬

‫درس ششﻢ‬

‫ﻛﻠﻤﻪﻫاى ساده‬

‫‪15‬‬

‫درس ﻫﻔتﻢ‬

‫ﻣﻘام ﻣادر‬

‫‪19‬‬

‫درس ﻫشتﻢ‬

‫ﻛﻠﻤﻪﻫاى ﻣرﻛب‬

‫‪21‬‬

‫درس ﻧﻬﻢ‬

‫ورزش‬

‫‪25‬‬

‫درس دﻫﻢ‬

‫اﻧدرزﻫا‬

‫‪29‬‬

‫درس ﻳازدﻫﻢ‬

‫ﻣﻘام ﻣﻌﻠﻢ‬

‫‪31‬‬

‫درس دوازدﻫﻢ‬

‫شاﮔرد خﻮب‬

‫‪33‬‬

‫درس سﻴزدﻫﻢ‬

‫صﻠح و آﻣﻮزش‬

‫‪35‬‬

‫درس چﻬاردﻫﻢ‬

‫رابﻌﺔ بﻠخﻰ‬

‫‪37‬‬

‫درس پاﻧزدﻫﻢ‬

‫جﻤﻊ ﻛﻠﻤﻪ ﻫا‬

‫‪39‬‬

‫درس شاﻧزدﻫﻢ‬

‫حﻔاظت دﻧدان ﻫا‬

‫‪41‬‬

‫درس ﻫﻔدﻫﻢ‬

‫ﻧﻨﮕرﻫار‬

‫‪43‬‬

‫د‬

‫شمارة درس‬

‫عﻨﻮان درس‬

‫صفحﻪ‬

‫درس ﻫژدﻫﻢ‬

‫تﻚ تﻚ ساﻋت‬

‫‪45‬‬

‫درس ﻧزدﻫﻢ‬

‫حﻘﻮق پدر‬

‫‪47‬‬

‫درس بﻴستﻢ‬

‫آزادى‬

‫‪49‬‬

‫درس بﻴست و ﻳﻜﻢ‬

‫ﻧجار‬

‫‪51‬‬

‫درس بﻴست و دوم‬

‫پﻴشﻮﻧد و پسﻮﻧد‬

‫‪53‬‬

‫درس بﻴست و سﻮم‬

‫آب‬

‫‪55‬‬

‫درس بﻴست و چﻬارم‬

‫سﻨاﻳﻰ ﻏزﻧﻮى‬

‫‪57‬‬

‫درس بﻴست و پﻨجﻢ‬

‫ﻗاﻟب پﻨﻴر‬

‫‪59‬‬

‫درس بﻴست و ششﻢ‬

‫آبدهﻫاى تارﻳخﻰ‬

‫‪61‬‬

‫درس بﻴست و ﻫﻔتﻢ‬

‫آشتﻰ‬

‫‪63‬‬

‫درس بﻴست و ﻫشتﻢ‬

‫ﻛﻤﻚ بﻪ ﻓﻘﻴران‬

‫‪65‬‬

‫ه‬

‫درس‬ ‫اول‬

‫حمد‬

‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند‪ ،‬ذات و قدرت خداوند‬

‫را‬

‫بشناسند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ - 1‬در تصوﻳر کجا را مﻲبﻴنﻴد؟‬ ‫‪ - 2‬چﻪ فکر مﻰکنﻴد‪ ،‬جﻬان و موجودات آن را کﻰ پﻴدا کرده است؟‬

‫ﻫمﻴشﻪ حمد مﻲگﻮﻳم خدا را ستاﻳـم خالق ارض و سما را‬ ‫خداوند رحﻴم و کـارساز است کرﻳم و رازق و بنده نﻮاز است‬ ‫بﻪ ما داده زبان و چشم بﻴـنا عطا کرده دل و عــقل تﻮانا‬ ‫ز ماه و آفتاب و کـﻮه و درﻳا نمﻮده جملﻪ را در خدمت ما‬ ‫بﻪ ما کرده ﻫزاران لطف و انعام خصﻮصاً دﻳن ما را کرده اسﻼم‬ ‫کتـاب اقدس او رﻫبـــر ما حبﻴـب خاص او پﻴــغمبر ما‬ ‫زبانم تا بﻪ نامش آشنـــــا شد ﻫزاران فﻴض بر من رونما شد‬ ‫جــﻬاد فﻲ سبﻴــل اﷲ شعارم بﻪ حفـظ دﻳن پاکش جان سپارم‬ ‫الﻬﻲ! اﻫل حق آزاد گــــردان بﻪ نا بﻮدي دشمن شاد گردان‬ ‫لﻮاء دﻳن ما را تا قﻴـــا مت‬ ‫بر افراز و زلطفت کن حفاظت‬ ‫‪1‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را بﻪ نوبت با آواز بلند بخوانﻴد‪.‬‬ ‫معناى کلمﻪﻫاى (ارض‪ ،‬سما‪ ،‬عطا و فﻴض) را در کتابچﻪﻫاى تان بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫کلمﻪﻫاى جدﻳد متن درس را با آواز بلند تلفظ کنﻴد‪.‬‬ ‫جاﻫاى خالﻰ بﻴت زﻳر را تکمﻴل کنﻴد‪:‬‬ ‫ستاﻳم ‪ .....‬ارض و سمــــا را‬ ‫ﻫمﻴشﻪ ‪ .....‬مﻰگوﻳم خدا را‬ ‫کرﻳم و رازق و ‪ .....‬نواز است‬ ‫خـداوند ‪ .....‬و کارساز است‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس دقت کرده‪ ،‬اشتباﻫات تان را اصﻼح کنﻴد‪.‬‬ ‫در بارة قدرت خداوند چند جملﻪ بگوﻳﻴد‪.‬‬ ‫در گروهﻫا راجع بﻪ متن درس با ﻫم بحث نموده‪ ،‬نتﻴجﻪ را ﻳک نفر بﻴان کند‪.‬‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬

‫لغت‬

‫حمد‬ ‫ارض‬ ‫سما‬ ‫عطا‬ ‫انعام‬ ‫اقدس‬ ‫فﻴض‬ ‫سبﻴلاﷲ‬ ‫لواء‬ ‫بر افراز‬

‫معنا‬

‫ستاﻳش‪ ،‬ثنا و صفت خداوند‬ ‫زمﻴن‬ ‫آسمان‬ ‫بخشش‬ ‫تحفﻪ‬ ‫پاکتر‬ ‫برکت‬ ‫راه خدا‬ ‫بﻴرق‬ ‫بلند کن‬

‫کارخانﻪگﻲ در بارة صفتﻫاى خداوند‬

‫سﻪ جملﻪ بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫‪2‬‬

‫درس‬ ‫دوم‬

‫نعت‬

‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند بﻪ مقام واﻻي حضرت محمد‬ ‫پﻰببرند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ - 1‬در تصوﻳر کجا را مﻲبﻴنﻴد؟‬ ‫‪ - 2‬کﻲ در بارة حضرت محمد‬

‫سخن گفتﻪ مﻲتواند؟‬

‫پﻴشﻮاﻳﻰ چﻮ مصطفﻲ دارﻳـم‬ ‫سرور و خاتـم و نـگﻴن ﻫمﻪ‬ ‫او طرﻳقت عﻴـان کنــد ما را‬ ‫تا بﻪ روز جــزا پﻴـــاپﻲ باد‬ ‫دوستدار چــﻬار ﻳار وي اﻳم‬ ‫مرتضﻲ دان علﻴـﻬم الرضﻮان‬

‫شکر حق را کﻪ پﻴشﻮا دارﻳـم‬ ‫مﻬتـر و بﻬتــر و گزﻳن ﻫمﻪ‬ ‫او شرﻳــعت بﻴـان کند ما را‬ ‫صــلﻮات خــداي بر وي باد‬ ‫اُمت او و دوستدار وي اﻳــم‬ ‫چﻮن ابﻮبـکر و عـمر وعثمان‬ ‫رحمت حـــق نثـار ﻳارانش‬ ‫باد برجــملﻪ دوست دارانش‬ ‫‪3‬‬

‫عطار‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را با آواز بلند بخوانﻴد‪.‬‬ ‫کلمﻪﻫاى (خاتم‪ ،‬مﻬتر و گزﻳن) را روى تختﻪ امﻼ بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫ﻳک ﻳک جملﻪ بنوﻳسﻴد‪.‬‬

‫دربارة حضرت محمد‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن درس دقت کرده‪ ،‬اشتباﻫات خود را اصﻼح کنﻴد‪.‬‬ ‫در گروهﻫا پﻴرامون مفﻬوم درس باﻫم بحث کنﻴد‪.‬‬ ‫معناى کلمﻪﻫاى (عﻴان و پسندﻳده) را بگوﻳﻴد‪.‬‬ ‫محاوره‬ ‫زﻳنب‪ :‬نام پﻴغمبر بزرگ ما چﻴست؟‬ ‫فاطمﻪ‪ :‬حضرت محمد‬ ‫زﻳنب‪ :‬پﻴغمبر‬

‫‪.‬‬

‫براى ما چﻪ را بﻴان کرد؟‬

‫فاطمﻪ‪ :‬حضرت محمد‬

‫شرﻳعت را براى ما بﻴان کرد‪.‬‬

‫زﻳنب‪ :‬نام چﻬار ﻳار پﻴامبر را گفتﻪ مﻲتوانﻰ؟‬ ‫فاطمﻪ‪ :‬بلﻲ‪ ،‬حضرت ابوبکر‬

‫‪ ،‬عمر‬

‫و علﻰ کرم اﷲ وجﻬﻪ‪.‬‬

‫‪ ،‬عثمان‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬

‫لغت‬

‫معنا‬

‫بزرگتر‬ ‫مﻬتر‬ ‫انتخاب شده‬ ‫گزﻳن‬ ‫ختم و آخرﻳن‬ ‫خاتم‬ ‫ظاﻫر‪ ،‬آشکار‬ ‫عﻴان‬ ‫پسندﻳده‬ ‫مرتضﻲ‬ ‫علﻴﻬم الرضوان باشد باﻻي شان خوشنودي خداوند‬ ‫کارخانﻪگﻲ در بارة صفتﻫاى خداوند‬

‫سﻪ جملﻪ بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫‪4‬‬

‫درس‬ ‫سﻮم‬

‫حضرت عمر‬ ‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند و حضرت عمر‬

‫را‬

‫بشناسند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ –1‬بﻪ نظر شما‪ ،‬حضرت عمر‬

‫ﻳار چندم حضرت محمد‬

‫‪ –2‬چﻪ فکر مﻰکنﻴد‪ ،‬حضرت عمر‬ ‫حضرت عمر‬

‫را چرا فاروق مﻲگفتند؟‬

‫پسر خطاب و ﻳار دوم حضرت محمد‬

‫بعد از وفات حضرت ابﻮبکرصدﻳق‬ ‫چﻮن حضرت عمر‬ ‫بنابرآن حضرت پﻴامبر‬

‫بود؟‬ ‫بﻮد‪ ،‬کﻪ‬

‫بﻪ خﻼفت رسﻴد‪.‬‬

‫ﻫمﻴشﻪ حق و باطل را از ﻫم فرق مﻲکرد؛‬ ‫لقب شان را فاروق گذاشت‪.‬‬

‫در زمان خﻼفت حضرت عمر‬

‫اﻳران‪ ،‬شام‪ ،‬فلسطﻴن و مصر فتح‬

‫گردﻳد و مردمان اﻳن سرزمﻴنﻫا بﻪ دﻳن مقدس اسﻼم مشرف شدند‪.‬‬ ‫والﻴان و مامﻮرﻳنﻲ کﻪ از طرف خلﻴفﺔ مسلمانان مقرر مﻲشدند‪ ،‬با مردم‬ ‫بسﻴار دوستانﻪ و برادرانﻪ رفتار مﻰکردند‪ ،‬مال کسﻲ را نمﻲگرفتند و‬ ‫ﻫمﻴشﻪ در خدمت مردم بﻮدند؛ ﻳعنﻲ عدالت کامل برقرار بﻮد‪ ،‬کﻪ امروز‬ ‫‪5‬‬

‫جﻬان اسﻼم بﻪ آن افتخار مﻲکند‪.‬‬ ‫بعد از ده سال و شش ماه خﻼفت تﻮسط‬

‫حضرت عمر فاروق‬

‫ﻳک شخص منافق بﻪ نام «ابﻮلؤلؤ» بﻪ عمر «‪ »63‬سالﻪگﻲ ﻫنگام اداي‬ ‫نماز صبح بﻪ شﻬادت رسﻴد‪.‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را با آواز بلند بخوانﻴد و کلمﻪﻫا را درست تلفظ کنﻴد‪.‬‬ ‫معناى کلمﻪﻫاى (فاروق‪ ،‬عدالت و خلﻴفﻪ) را در کتابچﻪﻫاى تان بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫دو سطر اول متن درس را امﻼ بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫جملﻪﻫاى زﻳر را با کلمﻪﻫاى مناسب در کتابچﻪﻫاى خود تکمﻴل کنﻴد‪.‬‬ ‫‪ -‬حضرت عمر‬

‫پسر خطاب ﻳار دوم ‪ ............‬بود‪.‬‬

‫ چون حضرت عمر‬‫پﻴغمبر‬

‫ﻫمﻴشﻪ ‪ .............‬را از ﻫم فرق مﻰ کـــرد؛ بنابرآن حضرت‬

‫‪ ..........‬شان را فاروق گذاشت‪.‬‬

‫ در زمان خﻼفت حضرت عمر‬‫لقبﻫاى ﻳاران پﻴامبر‬

‫‪ ،............،............ ،‬و مصر فتح گردﻳد‪.‬‬

‫را مانند چوکات زﻳر در کتابچﻪﻫاى خود بنوﻳسﻴد‪.‬‬

‫حضرت ابوبکر‬ ‫حضرت عمر‬

‫فاروق‬

‫حضرت عثمان‬ ‫حضرت علﻰ‬

‫‪6‬‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس گوش دﻫﻴد و بﻪ تلفظ کلمﻪ ﻫا دقت کنﻴد‪.‬‬ ‫بﻪ کلمﻪﻫاى (لقب‪ ،‬افتخار و منافق) جملﻪ بگوﻳﻴد‪.‬‬ ‫محاوره‬ ‫حسﻴب‪ :‬حضرت عمر‬

‫کﻰ بود؟‬

‫شکﻴب‪ :‬حضرت عمر‬

‫پسر خطاب و ﻳار دوم حضرت محمد‬

‫حسﻴب‪ :‬در زمان خﻼفت حضرت عمر‬

‫بود‪.‬‬

‫کدام کشورﻫا فتح گردﻳد؟‬

‫شکﻴب‪ :‬اﻳران‪ ،‬شام‪ ،‬فلسطﻴن و مصر‪.‬‬ ‫را فاروق مﻰگفتند؟‬

‫حسﻴب‪ :‬چرا حضرت عمر‬

‫ﻫمﻴشﻪ حق و باطل را از ﻫم فرق مﻰکرد‪.‬‬

‫شکﻴب‪ :‬چون حضرت عمر‬

‫حسﻴب‪ :‬لقب فاروق را کﻰ بﻪ حضرت عمر‬ ‫شکﻴب‪ :‬حضرت محمد‬ ‫حسﻴب‪ :‬حضرت عمر‬

‫داد؟‬

‫‪.‬‬ ‫توسط کﻰ بﻪ شﻬادت رسﻴد؟‬

‫شکﻴب‪ :‬وى توسط ﻳک فرد منافق بﻪ نام ابولؤلؤ بﻪ شﻬادت رسﻴد‪.‬‬

‫‪7‬‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫لغت‬

‫معنا‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬

‫فاروق‬ ‫عدالت‬ ‫خلﻴفﻪ‬ ‫لقب‬ ‫افتخار‬ ‫منافق‬

‫فرقکننده‬ ‫انصاف‬ ‫جانشﻴن‪ ،‬رﻫبر‪ ،‬پﻴشوا‬ ‫نام ﻳا صفت‬ ‫فخر کردن‬ ‫دورو‬

‫کارخانﻪگﻲ در بارة شخصﻴت حضرت عمر‬

‫سﻪ سطر در کتابچﻪﻫاى‬

‫خود بنوﻳسﻴد‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫درس‬ ‫چﻬارم‬

‫بﻬار‬

‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند و فصل زﻳباي بﻬار را بشناسند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ -1‬در تصوﻳر چﻪ مﻲبﻴنﻴد؟‬ ‫‪ -2‬بﻪ نظر شما‪ ،‬نشانﻪﻫاي آمدن بﻬار چﻴست؟‬

‫‪9‬‬

‫بﻬار فصل اول سال است‪ .‬در اﻳن فصل سبزهﻫا مﻰروﻳند‪ ،‬درختﻫا‬ ‫برگ و شگﻮفﻪ مﻲکنند‪ ،‬دشت و دمن با گلﻫاي رنگارنگ چراغان‬ ‫مﻲشﻮد‪ .‬مﻮرچﻪﻫا‪ ،‬پروانﻪﻫا‪ ،‬زنبﻮرﻫا و دﻳگر حشره ﻫا از خﻮاب زمستانﻲ‬ ‫بﻴدار شده و بﻪ گشت و گذار شروع مﻲکنند‪ .‬پرندهﻫاي خﻮشخﻮانﻰ کﻪ‬ ‫در اﻳام زمستان بﻪ جاﻫاي گرم کﻮچ کرده بﻮدند‪ ،‬دوباره آمده‪ ،‬بﻪ نغمﻪ‬ ‫سراﻳﻲ مﻲپردازند‪.‬‬ ‫صداي آب درﻳاﻫا‪ ،‬وزش باد خﻮشگﻮار‪ ،‬نغمﻪ سراﻳﻰ پرندهﻫا‪ ،‬شرشر‬ ‫درختان‪ ،‬ﻫﻮاي لطﻴف و نسﻴم خﻮش صبحگاﻫان بﻬار‪ ،‬انسان را قﻮ ت و‬ ‫نﻴرو بخشﻴده و ﻫمﻪ جا شاداب و با طراوت بﻪ نظر مﻲرسد‪.‬‬ ‫بﻬار وطن ما ﻫم خﻴلﻲ زﻳبا وگﻮارا است‪ .‬مردم ما آمدن بﻬار را جشن‬ ‫مﻲگﻴرند و در اولﻴن روز بﻬار کﻪ نﻮروز است مﻴلﻪﻫا ترتﻴب مﻲدﻫند؛‬ ‫مث ً‬ ‫ﻼ ‪ :‬مﻴلﺔگل سرخ در بلخ و اﻳبک‪ ،‬مﻴلﺔگل نارنج در ننگرﻫار‪ ،‬مﻴلﺔگل‬ ‫ارغﻮان در پروان‪ ،‬مﻴلﺔگل انار در کندﻫار و مﻴلﺔگل بادام در ﻫرات و‬ ‫بامﻴان شﻬرت فراوان دارد‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را با آواز بلند بخوانﻴد و کلمﻪﻫا را با دقت تلفظ کنﻴد‪.‬‬ ‫معناى کلمﻪﻫاى (دمن‪ ،‬وزش و خوشگوار) را در کتابچﻪﻫاى تان بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫جاﻫاى خالﻰ جملﻪﻫاى زﻳر را با کلمﻪﻫاى مناسب در کتابچﻪﻫاى تان پر کنﻴد‪:‬‬ ‫ بﻬار ‪ .....‬سال است و در اﻳن فصل ‪ .....‬مﻰروﻳند‪ ،‬درختﻫا ‪ .....‬و شگوفﻪ مﻰکنند و‬‫دشت و دمن با ‪ .....‬رنگارنگ چراغان مﻰشوند‪.‬‬ ‫‪ -‬تصوﻳر را با دقت دﻳده در مورد آن سﻪ جملﻪ در کتابچﻪﻫاى خود بنوﻳسﻴد‪.‬‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس با دقت گوش بدﻫﻴد‪.‬‬ ‫بﻪ کلمﻪﻫاى (پروانﻪ‪ ،‬زمستان و شگوفﻪ) جملﻪ بگوﻳﻴد‪.‬‬ ‫محاوره‬ ‫پروﻳن‪ :‬بﻬار فصل چندم سال است؟‬ ‫نسرﻳن‪ :‬فصل اول سال است‪.‬‬ ‫‪11‬‬

‫پروﻳن‪ :‬درختﻫا در کدام فصل سال شگوفﻪ مﻰکنند؟‬ ‫نسرﻳن‪ :‬در فصل بﻬار‪.‬‬ ‫پروﻳن‪ :‬در کدام وﻻﻳت کشور ما مﻴلﺔ گل سرخ برگزار مﻰشود؟‬ ‫نسرﻳن‪ :‬در وﻻﻳت بلخ‪.‬‬ ‫پروﻳن‪ :‬مﻴلﻪگل نارنج و گل انار در کجا برگذار مﻰشود؟‬ ‫نسرﻳن‪ :‬مﻴلﺔ گل نارنج در شﻬر ننگرﻫار و گل انار در شﻬر کندﻫار‪.‬‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫لغت‬

‫معنا‬

‫شماره‬

‫لغت‬

‫معنا‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫دمن‬ ‫وزش‬

‫دامنﺔ کوه‬ ‫وزﻳدن‬

‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫خوشگوار‬ ‫نسﻴمخوش‬

‫خوش آﻳند‬ ‫باد سحرگاﻫﻲ‬

‫کارخانﻪگﻲ‬

‫در بارة شخصﻴت حضرت عمر‬

‫سﻪ سطر در کتابچﻪﻫاى‬

‫خود بنوﻳسﻴد‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫درس‬ ‫پنجم‬

‫وطندوستﻲ‬

‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند و اﻫمﻴت وطندوستﻲ را‬ ‫بدانند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ - 1‬در تصوﻳر چﻪ مﻲبﻴنﻴد؟‬ ‫‪ - 2‬براي پﻴشرفت و آبادي وطن خود چﻪ باﻳد بکنﻴم؟‬ ‫وطن خانﺔ مشترک ﻫمﺔ ما است‪ .‬ما در اﻳن خانﻪ تﻮلد شده اﻳم‪،‬‬ ‫جﻮان مﻲشﻮﻳم و پﻴر مﻲگردﻳم؛ پس براي ما ﻻزم است‪ ،‬تا در آبادي و‬ ‫سرسبزي وطن عزﻳز خﻮد از دل و جان کﻮشش کنﻴم‪.‬‬ ‫وطن عزﻳز ما افغانستان‪ ،‬سرزمﻴن علم و فرﻫنگ است؛ دانشمندان‪،‬‬ ‫شاعران و ﻫنرمندان نامدار و بزرگ را در دامان خﻮد پرورده است‪ .‬ما‬ ‫وقتﻰ مﻲتﻮانﻴم تارﻳخ و فرﻫنگ خﻮد را زنده نگﻬدارﻳم کﻪ شب و روز کار‬ ‫کنﻴم‪ ،‬زحمت بکشﻴم و درس بخﻮانﻴم؛ چرا کﻪ ﻫمﻴن سعﻲ و تﻼش ما‬ ‫سبب پﻴشرفت و ترقﻰ وطن ما مﻲگردد‪.‬‬ ‫ما وطن خﻮد را دوست دارﻳم‪ ،‬بﻪ ترقﻰ و پﻴشرفت آن عﻼقﻪمند استﻴم‬ ‫و براى آبادى و سرسبزى آن کار مﻰکنﻴم‪.‬‬ ‫‪13‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫درس را با آواز بلند بخوانﻴد و کلمﻪﻫا را واضح تلفظ کنﻴد‪.‬‬ ‫بﻪ کلمﻪﻫاى (وطن‪ ،‬آبادى و پﻴشرفت) جملﻪ بسازﻳد و در کتابچﻪﻫاى تان بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫جاﻫاى خالﻰ جملﻪﻫاى زﻳر را با کلمﻪﻫاى مناسب روى تختﻪ تکمﻴل نماﻳﻴد‪:‬‬ ‫‪ -1‬وطن عزﻳز ما ‪ .......‬سرزمﻴن ‪ ..........‬و فرﻫنگ است‪ .‬وطن‬ ‫‪ -2‬ما ‪ ...........‬خود را دوست دارﻳم‪.‬‬ ‫علم‬ ‫افغانستان‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس گوش فرا دﻫﻴد‪.‬‬ ‫بﻪ کلمﻪﻫاى (افغانستان‪ ،‬علم و آبادى) جملﻪ بگوﻳﻴد‪.‬‬ ‫محاوره‬ ‫نجﻴب‪ :‬وطن عزﻳز ما چﻪ نام دارد؟‬ ‫زمرى‪ :‬افغانستان‪.‬‬ ‫نجﻴب‪ :‬ما باﻳد براى آبادى وطن خود چﻪ کار کنﻴم؟‬

‫زمرى‪ :‬ما باﻳد براى آبادى وطن خود از دل و جان کار و کوشش کنﻴم‪.‬‬ ‫نجﻴب‪ :‬چﻪ باعث پﻴشرفت و ترقﻰ وطن ما مﻰشود؟‬ ‫زمرى‪ :‬سعﻰ و تﻼش‪.‬‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫لغت‬

‫معنا‬

‫شماره‬

‫لغت‬

‫معنا‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫مشترک‬ ‫سعﻲ‬

‫ﻳکجا‬ ‫کوشش‬

‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫پﻴشرفت‬ ‫پرورده‬

‫ترقﻲ‬ ‫پرورش داده‬

‫کارخانﻪگﻲ راجع بﻪ وطن در کتابچﻪﻫاى خود ﻳک مقالﻪ بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫‪14‬‬

‫درس‬ ‫ششم‬

‫کلمﻪﻫاي ساده‬

‫ﻫدف شاگردان کلمﻪﻫاي بسﻴط را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند و تشخﻴص کرده بتوانند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ - 1‬در چوکات چﻪ نوشتﻪ شده است؟‬ ‫‪ - 2‬گاﻫﻰ کلمﻪﻫاي ساده را خوانده اﻳد؟‬ ‫کلمﺔ ساده آنست کﻪ داراي ﻳک جزء مستقل معنا باشد؛‬ ‫مانند‪ :‬مجتبﻰ‪ ،‬کتاب‪ ،‬مکتب‪ ،‬قلم و ‪...‬‬ ‫‪ - 1‬مجتبﻰ دﻳروز بﻪ بازار رفتﻪ بﻮد‪.‬‬ ‫‪- 2‬کتاب دري صنف ششم بسﻴار آمﻮزنده است‪.‬‬ ‫‪ - 3‬مکتب ما مﻴدان فﻮتبال دارد‪.‬‬ ‫‪ - 4‬قلم براي نﻮشتن است‪.‬‬ ‫‪ – 5‬من در صنف ششم درس مﻲخﻮانم‪.‬‬ ‫‪15‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫درس را با آواز بلند بخوانﻴد و کلمﻪﻫا را دقﻴق و واضح تلفظ کنﻴد‪.‬‬ ‫بﻪ کلمﻪﻫاى (کتاب‪ ،‬مکتب و قلم) جملﻪ بسازﻳد و در کتابچﻪﻫاى تان بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫جاﻫاى خالﻰ جملﻪﻫاى زﻳر را با کلمﻪﻫاى مناسب روى تختﻪ تکمﻴل نماﻳﻴد‪:‬‬ ‫ مکتب ما ‪ .....‬فوتبال دارد‪.‬‬‫ مجتبﻰ دﻳروز بﻪ ‪ .........‬رفتﻪ بود‪.‬‬‫ کتاب درى صنف ششم بسﻴار ‪ .............‬است‪.‬‬‫ من در ‪ ................‬ششم ‪ .............‬مﻰخوانم‪.‬‬‫بازار‬ ‫مﻴدان‬ ‫صنف‬ ‫آموزنده‬ ‫درس‬

‫‪16‬‬

‫کلمﻪﻫاى ساده را از جدول زﻳر مشخص کنﻴد و بﻪ ﻫر کدام آن روى تختﻪ ﻳک جملﻪ‬ ‫بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫معلم‬ ‫قلم سرخ‬ ‫گل‬ ‫از‬ ‫چوکﻰ‬

‫‪....................................................................‬‬ ‫‪....................................................................‬‬ ‫‪....................................................................‬‬ ‫‪....................................................................‬‬ ‫‪....................................................................‬‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس با دقت گوش فرا دﻫﻴد‪.‬‬ ‫چند کلمﻪ ساده بﻪ انتخاب خود بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫محاوره‬ ‫احمد‪ :‬امروز کدام درس درى را خواندﻳد؟‬ ‫محمود‪ :‬درس کلمﻪﻫاى بسﻴط ﻳعنﻰ ساده را‪.‬‬ ‫احمد‪ :‬کلمﻪﻫاى ساده بﻪ کدام کلمﻪﻫا گفتﻪ مﻰشود؟‬ ‫محمود‪ :‬بﻪ کلمﻪﻫاﻳﻰ کﻪ داراى ﻳک جزء مستقل معنا باشد‪.‬‬ ‫احمد‪ :‬چند مثال براﻳم گفتﻪ مﻰتوانﻰ؟‬ ‫‪17‬‬

‫محمود‪ :‬بلﻲ‪ ،‬کلمﻪﻫاى معلم‪ ،‬مکتب‪ ،‬کتاب‪ ،‬باغ و غﻴره‪.‬‬ ‫احمد‪ :‬حاﻻ مﻰتوانﻰ کلمﻪﻫاى ساده را در متن پﻴدا بکنﻰ؟‬ ‫محمود‪ :‬بلﻰ‪ ،‬حاﻻ بﻪ ساده گﻰ مﻰتوانم کلمﻪﻫاى ساده را در متن پﻴدا کنم؛ ﻫمچنان‬ ‫مﻰتوانم با تو کمک کنم تا کلمﻪ ﻫاى ساده را بشناسﻰ‪.‬‬ ‫احمد‪ :‬بسﻴار خوب‪ ،‬تشکر‪.‬‬ ‫کارخانﻪگﻲ در بارة مکتب سﻪ جملﻪ در کتابچﻪﻫاى تان بنوﻳسﻴد‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫درس‬ ‫ﻫفتم‬

‫مقام مادر‬

‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند و مقام واﻻي مادر را بدانند‬ ‫و کلمﻪﻫاى ﻫموزن درس را بﻴرون نوﻳس کنند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ -1‬در تصوﻳر باﻻ کﻲ را مﻲبﻴنﻴد؟‬ ‫‪ –2‬چﻪ فکر مﻰکنﻴد‪ ،‬چرا محبت مادر‪ ،‬ﻫرگز از دل بﻴرون نمﻲرود؟‬ ‫پسرجان! قدر مادر‪ ،‬دان کﻪ داﻳم‬

‫کشـد رنــج پسر‪ ،‬بﻴـچاره مادر‬

‫زجانمحبﻮبتر‪،‬دانــشکﻪدارد‬

‫ترا محبــﻮبتــر‪ ،‬بﻴـچاره مادر‬

‫ازﻳن پﻬلﻮ بﻪ آن پـﻬلــﻮ نغلتد‬

‫شب از بﻴم خــطر‪ ،‬بﻴـچاره مادر‬

‫براي اﻳنکﻪشب‪ ،‬راحتبــخﻮابﻲ‬

‫نخﻮابـد تا ســحر‪ ،‬بﻴـچاره مادر‬

‫بﻪ مکتب چﻮن روي‪،‬تا باز گـردي‬ ‫بﻮد چشمش بـﻪ در‪ ،‬بﻴـچاره مادر‬ ‫تمامحاصلشازعـمراﻳــناست‬ ‫کﻪ دارد ﻳـک پسر‪ ،‬بﻴـچاره مادر‬ ‫‪19‬‬

‫ماﻳل‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫درس را با آواز بلند بخوانﻴد و کلمﻪﻫا را درست تلفظ کنﻴد‪.‬‬ ‫بﻪ کلمﻪﻫاى (داﻳم‪ ،‬رنج‪ ،‬محبوب) جملﻪ بسازﻳد و در کتابچﻪﻫاى تان بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫دو بﻴت اول درس را امﻼ بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫جاﻫاى خالﻰ بﻴت ﻫاى زﻳر را با کلمﻪﻫاى مناسب در کتابچﻪﻫاى خود تکمﻴل کنﻴد‪:‬‬ ‫پسر جان ‪ .......‬دان کﻪ داﻳم‬

‫کشد ‪ .....‬پسر‪ ..... ،‬مادر‬

‫ز جان محبوبتر‪ ..... ،‬کﻪ دارد‬

‫ترا محبوبتر بﻴچاره ‪......‬‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس با دقت گوش فرا دﻫﻴد‪.‬‬ ‫در بارة مقام مادر چند جملﻪ بگوﻳﻴد‪.‬‬ ‫در گروهﻫا راجع بﻪ متن درس باﻫم بحث کنﻴد‪.‬‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫معنا‬

‫لغت‬

‫عزﻳزتر‬ ‫نﻴفتد‬ ‫سبب‬ ‫خوشﻰ‬

‫محبوبتر‬ ‫نغلتد‬ ‫باعث‬ ‫خشنودى‬

‫کارخانﻪگﻲ‬

‫در بارة مفﻬوم جملﺔ زﻳر چند سطر در کتابچﻪﻫاى تان بنوﻳسﻴد‪.‬‬

‫(رضاي مادر باعث خشنودي و رضاي خداوند‬

‫مﻲشود‪).‬‬

‫‪20‬‬

‫درس‬ ‫ﻫشتم‬

‫کلمﻪﻫاي مرکب‬

‫ﻫدف شاگردان کلمﻪﻫاي مرکب را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند و در متن تشخﻴص کرده بتوانند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ - 1‬کﻰ مﻲتواند کلمﻪﻫاي باﻻ را بخواند؟‬ ‫‪ - 2‬گاﻫﻰ کلمﻪﻫاي مرکب را خوانده اﻳد؟‬ ‫کلمﻪﻫاي مرکب بﻪ آن کلمﻪﻫا گفتﻪ مﻲشﻮد کﻪ از دو جزء با معناى‬ ‫مستقل ساختﻪ شده باشند؛ مانند‪:‬‬ ‫(خﻮشبخت‪ ،‬تندرست‪ ،‬کتابخانﻪ‪ ،‬کارخانﻪ‪ ،‬روزنامﻪ‪ ،‬قلمتراش و ‪)...‬‬ ‫‪ -1‬آمﻮختن علم‪ ،‬داشتن تربﻴﻪ و اخﻼق نﻴکﻮ انسان را خﻮشبخت مﻲسازد‪.‬‬ ‫‪ -2‬کسﻲ کﻪ ورزش مﻲکند‪ ،‬ﻫمﻴشﻪ تندرست مﻲماند‪.‬‬ ‫‪ -3‬زرغﻮنﻪ دوست دارد‪ ،‬در کتابخانﻪ مطالعﻪ کند‪.‬‬ ‫‪21‬‬

‫‪ -4‬غفار در کارخانﻪ کار مﻲکند‪.‬‬ ‫‪ -5‬فرﻳده روزنامﻪ مﻰخﻮاند‪.‬‬ ‫‪ -6‬مادرم براى من قلمتراش خرﻳد‪.‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را با آواز بلند بخوانﻴد و کلمﻪﻫا را درست تلفظ کنﻴد‪.‬‬ ‫بﻪ کلمﻪﻫاى (کتابخانﻪ و روزنامﻪ) جملﻪ بسازﻳد و در کتابچﻪﻫاى تان بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫کلمﻪﻫاى زﻳر را با ﻫم ترکﻴب کنﻴد و از آن ﻳک کلمﺔ جدﻳد با معناى مستقل بسازﻳد‪.‬‬ ‫گل ‪.....‬‬‫پشت‬ ‫دوا ‪.....‬‬‫مرغ‬ ‫سنگ ‪.....‬‬‫خانﻪ‬ ‫شتر ‪.....‬‬‫آب‬ ‫جملﻪﻫاى زﻳر را روى تختﻪ بنوﻳسﻴد و تکمﻴل کنﻴد‪:‬‬ ‫‪ -1‬غفار در ‪ ..................‬کار مﻰکند‪.‬‬ ‫‪ -2‬کسﻰ کﻪ ورزش مﻰکند‪ ،‬ﻫمﻴشﻪ‪ ............‬مﻰ ماند‪.‬‬ ‫‪ -3‬فرﻳده ‪ ...................‬مﻰخواند‪.‬‬ ‫‪ -4‬مادرم براى من‪ ..............‬خرﻳد‪.‬‬ ‫کلمﻪ ﻫا را بﻪ صورت درست بﻪ ﻫم وصل کنﻴد‪.‬‬ ‫‪22‬‬

‫تن‬

‫تراش‬

‫کتاب‬

‫نامﻪ‬

‫کار‬

‫خانﻪ‬

‫روز‬

‫درست‬

‫قلم‬

‫خانﻪ‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس دقت کرده‪ ،‬اشتباﻫات خود را اصﻼح کنﻴد‪.‬‬ ‫ﻫر کدام ﻳک کلمﺔ مرکب بگوﻳد‪.‬‬ ‫محاوره‬ ‫گﻼلﻰ‪ :‬کلمﻪﻫاى مرکب بﻪ کدام کلمﻪﻫا گفتﻪ مﻰشود؟‬ ‫مﻼلﻰ‪ :‬کلمﻪﻫاى مرکب آن است کﻪ از دو جزء مستقل ساختﻪ شده باشند‪.‬‬ ‫گﻼلﻰ‪ :‬چند مثال گفتﻪ مﻰتوانﻰ؟‬ ‫مﻼلﻰ‪ :‬بلﻲ‪ ،‬مانند‪ :‬خوشبخت‪ ،‬تندرست وکتابخانﻪ‪.‬‬ ‫گﻼلﻰ‪ :‬فرق کلمﻪﻫاى مرکب و ساده در چﻴست؟‬ ‫مﻼلﻰ‪ :‬کلمﻪﻫاى ساده از ﻳک جزء مستقل و کلمﻪﻫاى مرکب از دو جزء مستقل‬ ‫ساختﻪ شده اند‪.‬‬ ‫‪23‬‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫لغت‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫مرکب‬ ‫مستقل‬

‫معنا‬

‫ﻳکجا شده‬ ‫آزاد‬

‫کارخانﻪگﻲ کلمﻪﻫاى‪ :‬فﻴل مرغ‪ ،‬زردالو و گلبرگ را در جملﻪ بﻪ کار ببرﻳد‬ ‫و در کتابچﻪﻫاى خود بنوﻳسﻴد‪.‬‬

‫‪24‬‬

‫درس‬ ‫نﻬم‬

‫ورزش‬ ‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند‪ ،‬بﻪ فواﻳد ورزش پﻰ ببرند و‬ ‫کلمﻪﻫاي مرکب متن را نشان دﻫند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ - 1‬در تصوﻳر چﻪ مﻲبﻴنﻴد؟‬ ‫‪ – 2‬بﻪ نظر شما‪ ،‬ورزش باﻻي بدن‪ ،‬فکر و صحت ما چﻪ تأثﻴر دارد؟‬ ‫ورزش تن را سالم و نﻴرومند مﻲسازد و براي انسان طراوت و‬ ‫شادابﻲ مﻲبخشد‪ .‬ﻫرگاه پس از کارﻫاي فکري ورزش کنﻴم‪ ،‬خستﻪگﻲ‬ ‫‪25‬‬

‫زودتر از وجﻮد ما دور مﻲشﻮد و جرﻳان خﻮن در بدن ما سرﻳع مﻰگردد‪.‬‬ ‫از سﻮي دﻳگر‪ ،‬با ورزش بدن بﻴشتر عرق کرده‪ ،‬چﻴزﻫاى مضر را بﻴرون‬ ‫مﻲرﻳزد‪ .‬ذﻫن بﻴشتر براي ﻳادگﻴري آماده مﻲشﻮد و سبب مﻲگردد تا‬ ‫تندرست‪ ،‬شاداب و صحتمند باشﻴم‪.‬‬ ‫ورزش نﻪ تنﻬا تفرﻳح‪ ،‬سرگرمﻲ و نﻴروبخش تن ما است؛ بلکﻪ‬ ‫ورزشﻫاي دستﻪجمعﻲ راه و رسم سازگاري را براي دوستﻲ مﻴان‬ ‫ملتﻫاي دﻳگر باز مﻲکند‪.‬‬ ‫پس بﻪ اﻳن نتﻴجﻪ مﻲرسﻴم کﻪ ورزش نمﻮنﻪﻳﻲ از دوستﻲ‪ ،‬محبت‪،‬‬ ‫صحتمندي و تندرستﻲ بﻮده و ما را از مبتﻼ شدن بﻪ امراض گﻮناگﻮن‬ ‫محافظت مﻰکند‪.‬‬

‫‪26‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را خاموشانﻪ بخوانﻴد و کلمﻪﻫاى مشکل را از معلم صاحب بپرسﻴد‪.‬‬ ‫متن درس را بﻪ نوبت با آواز بلند بخوانﻴد‪.‬‬ ‫کلمﻪﻫاى مرکب درس را در کتابچﻪﻫاى خود بﻴرون نوﻳس کنﻴد‪.‬‬ ‫دربارة اﻫمﻴت ورزش ﻳک ﻳک جملﻪ روى تختﻪ بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫سطر اول متن درس را در کتابچﻪﻫاى خود امﻼ بنوﻳسﻴد‪.‬‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس گوش داده و بﻪ تلفظ دقﻴق کلمﻪﻫا دقت کنﻴد‪.‬‬ ‫در گروهﻫا راجع بﻪ اﻫمﻴت ورزش در زندهگﻰ باﻫم بحث کنﻴد‪.‬‬ ‫محاوره‬ ‫سلﻴم‪ :‬ورزش باﻻى بدن انسان چﻪ تاثﻴر دارد؟‬ ‫کرﻳم‪ :‬ورزش تن را سالم و نﻴرومند مﻰسازد‪.‬‬ ‫سلﻴم‪ :‬ورزش براى ذﻫن چﻪ فاﻳده دارد؟‬ ‫کرﻳم‪ :‬ذﻫن را بﻴشتر براى ﻳادگﻴرى درس آماده مﻰسازد‪.‬‬ ‫سلﻴم‪ :‬پس بﻴاﻳﻴد در مﻴدان فوتبال مکتب ورزش کنﻴم‪.‬‬ ‫کرﻳم‪ :‬بسﻴار عالﻰ است‪ ،‬من موافقم‪.‬‬

‫‪27‬‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫لغت‬

‫‪1‬‬

‫مرکب‬

‫معنا‬

‫ﻳکجا شده‬

‫شماره‬

‫لغت‬

‫معنا‬

‫‪2‬‬

‫مستقل‬

‫آزاد‬

‫کارخانﻪگﻲ‬ ‫در مورد ﻫر ورزشﻰ کﻪ دوست دارﻳد‪ ،‬چند سطر در کتابچﻪﻫاى خود بنوﻳسﻴد‪.‬‬

‫‪28‬‬

‫درس‬ ‫دﻫم‬

‫اندرزﻫا‬

‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند و مفﻬوم اندرزﻫا را بدانند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪1‬ـ نوشتﻪ باﻻ چﻪ پﻴام را مﻰرساند؟‬ ‫‪2‬ـ ﻫدف از گفتن و آموختن اندرز چﻴست؟‬ ‫‪ .1‬خﻮد شناسﻰ خدا شناسﻰ است‪.‬‬ ‫‪ .2‬صلح آب حﻴات است‪.‬‬ ‫‪ .3‬تحمل و بردبارى بر شخصﻴت انسان مﻰ افزاﻳد‪.‬‬ ‫‪ .4‬صبر تلخ است و لﻴکن بر شﻴرﻳن دارد‪.‬‬ ‫‪ .5‬سخن بﻪ اندازة خﻮﻳش گﻮى‪.‬‬ ‫‪ .6‬از بزرگان در راه پﻴش مرو‪.‬‬ ‫‪ .7‬از جنگ و فتنﻪ گرﻳزان باش‪.‬‬ ‫‪ .8‬کارﻫا را با دانش و تدبﻴر کن‪.‬‬ ‫‪ .9‬قدر مردان را بدان‪.‬‬ ‫‪ .10‬دوست زﻳرک و دانا گزﻳن‪.‬‬ ‫‪29‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را با آواز بلند بخوانﻴد و کلمﻪﻫا را درست تلفظ کنﻴد‪.‬‬ ‫سﻪ اندرز نخست را در کتابچﻪﻫاى خود امﻼ بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫جاى خالﻰ جملﻪﻫاى زﻳر را در کتابچﻪ ﻫاى خود تکمﻴل نماﻳﻴد‪.‬‬ ‫‪ .1‬خودشناسﻰ ‪ .....‬شناسﻰ است‪.‬‬ ‫‪ ......2‬آب حﻴات است‪.‬‬ ‫‪ .3‬صبر تلخ است و لﻴکن ‪ .....‬دارد‪.‬‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس گوش داده‪ ،‬و بﻪ تلفظ درست کلمﻪﻫا دقت کنﻴد‪.‬‬ ‫در گروهﻫا پﻴرامون اندرز زﻳر بحث نموده‪ ،‬ﻳک نفر نتﻴجﻪ را بﻪ دﻳگران بﻴان نماﻳد‪.‬‬ ‫(صلح آب حﻴات است)‬ ‫چند شاگر بﻪ نوبت ﻳک ﻳک اندرز بگوﻳند‪.‬‬ ‫بﻪ کلمﻪﻫاى (اندرز‪ ،‬تحمل و زﻳرک) ﻳک ﻳک جملﻪ بگوﻳﻴد‪.‬‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫لغت‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫اندرز‬ ‫تحمل‬

‫‪3‬‬

‫تدبﻴر‬

‫‪4‬‬

‫زﻳرک‬

‫معنا‬

‫پند و نصﻴحت‬ ‫گذشت‬ ‫در کارى فکر‬ ‫کردن‬ ‫ﻫوشﻴار‬

‫کارخانﻪگﻲ‬

‫لغت‬

‫شماره‬

‫معنا‬

‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬

‫بر‬ ‫فتنﻪ‬

‫ثمر‪ ،‬حاصل‬ ‫شرانداختن‬

‫‪7‬‬

‫گزﻳن‬

‫انتخاب کن‬

‫‪8‬‬

‫مﻰ افزاﻳد‬

‫زﻳاد مﻰکند‬

‫اندرزﻫا را در کتابچﻪﻫاى خود بنوﻳسﻴد و اندرز زﻳر را معنا‬

‫کنﻴد (از جنگ و فتنﻪ گرﻳزان باش)‪.‬‬

‫‪30‬‬

‫درس‬ ‫ﻳازدﻫم‬

‫مقام معلم‬

‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند‪ ،‬مقام معلم را بدانند و کلمﻪﻫاي‬ ‫ﻫم وزن درس را نشانﻲ کنند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ - 1‬در تصوﻳر چﻪ مﻲبﻴنﻴد؟‬ ‫‪ – 2‬چﻪ فکر مﻰکنﻴد‪ ،‬معلم بر ما چﻪ حقﻰ دارد؟‬ ‫معلم گر نبﻮدي اﻳن قدر علم از کجا مﻲشد‬ ‫بﻪ الفاظ و بﻪ معنا طالبان چــﻮن آشـنا مــﻲشـد‬ ‫اگر استاد در تعلﻴم شاگردان نمــﻲ کﻮشﻴد‬ ‫چگﻮنﻪ از غبار جــﻬل اﻳن دلﻫا صفــا مـﻲشــد‬ ‫خﻮاص جملﻪ اشﻴا در جﻬان مﻲماند پﻮشﻴده‬ ‫چﻪ چاره بﻮد اگر شخصﻲ بﻪ دردي مبتﻼ مـﻲشـد‬ ‫ز فﻴض علم باشد انتــظام ﻫــر چﻪ را بﻴنﻲ‬ ‫بدون علــم کار خلق کـــﻲ با مـدعا مـﻲشــد‬ ‫معلم گر چراغ علم و عـرفان را نمﻲافروخت‬ ‫چﻪ سان مخـلﻮق عالم واقف از ذات خدا مـﻲشد‬ ‫چرا اي ارجمند من نکﻮشﻴدي بﻪ درس خﻮد‬ ‫کنﻮن ﻫــر مشکل مغلق بﻪ افـکار تـﻮ وا مــﻲشد‬ ‫تﻮ از شأن معلم بﻲ خبر ماندي ﻫزار افسﻮس‬ ‫براي دﻳده ات خاک قـــدومش تﻮتﻴا مــﻲشـد‬ ‫اگرعلم و کمالﻲ عشقري مﻲ داشتﻲ ازخــﻮد‬ ‫بﻪ ﻫر جا ناخن سعﻲ تﻮ ﻫم عقده کشا مــﻲشـد‬ ‫‪31‬‬ ‫«عشقرى»‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را با آواز بلند بخوانﻴد و کلمﻪﻫا را درست تلفظ کنﻴد‪.‬‬ ‫دو بﻴت اول شعر را رونوﻳس کرده و کلمﻪﻫاى ﻫموزن آن را نشانﻰ کنﻴد‪.‬‬ ‫ﻫر کدام شما ﻳک ﻳک جملﻪ در بارة مقام معلم در کتابچﻪﻫاى خود بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫دو بﻴت شعر را روى تختﻪ امﻼ بنوﻳسﻴد‪.‬‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس دقت کرده‪ ،‬اشتباﻫات تان را اصﻼح کنﻴد‪.‬‬ ‫ﻳک ﻳک نفر بﻪ نوبت در بارة مقام معلم صحبت نماﻳﻴد‪.‬‬ ‫مفﻬوم بﻴت اول شعر را با زبان ساده بﻴان کنﻴد‪.‬‬ ‫محاوره‬ ‫زرغونﻪ‪ :‬چرا ما معلمان خود را احترام مﻰ کنﻴم؟‬ ‫نادره‪ :‬بﻪ خاطر کﻪ معلمان باﻻى ما حق دارند‪.‬‬ ‫زرغونﻪ‪ :‬معلمان چﻪ نقشﻰ در زندهگﻰ ما دارند؟‬ ‫نادره‪ :‬معلمان ما را از جﻬل و نادانﻰ نجات داده بﻪ سوى سعادت و خوشبختﻰ رﻫنماﻳﻰ مﻰکنند‪.‬‬ ‫زرغونﻪ‪ :‬بسﻴار خوب‪ ،‬حاﻻ بﻴشتر دانستم کﻪ معلمان داراى مقام واﻻ اند‪.‬‬ ‫نادره‪ :‬بلﻰ‪ ،‬باﻳد معلمان خود را احترام کنﻴم‪.‬‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫معنا‬

‫لغت‬

‫شماره‬

‫معنا‬

‫لغت‬

‫‪1‬‬

‫مبتﻼ‬

‫گرفتار‬

‫توتﻴا‬

‫سرمﻪ‬

‫‪2‬‬

‫واقف‬

‫باخبر‬

‫شأن‬

‫عزت‬

‫‪3‬‬

‫مغلق‬

‫مشکل‬

‫طالبان‬

‫طﻼب‪ ،‬شاگردان‬

‫‪4‬‬

‫مدعا‬

‫خواست‪ ،‬آرزو‬

‫‪10‬‬

‫جﻬل‬

‫نادانﻰ‬

‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬

‫عرفان‬ ‫عقده‬

‫شناخت‪ ،‬دانش‬ ‫گره‬

‫‪11‬‬

‫انتظام‬

‫نظم و ترتﻴب‬

‫کارخانﻪگﻲ‬

‫در بارة مقام معلم چند سطر در کتابچﻪﻫاى خود بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫‪32‬‬

‫درس‬ ‫دوازدﻫم‬

‫شاگرد خﻮب‬

‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند‪ ،‬صفت ﻫاى شاگرد خوب را‬ ‫بدانند و کلمﻪﻫا را بﻪ حرفﻫا تجزﻳﻪ کنند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ - 1‬در تصوﻳر چﻪ مﻲبﻴنﻴد؟‬ ‫‪ - 2‬براي اﻳنکﻪ شاگرد خوب مکتب خود باشﻴم‪ ،‬چﻪ باﻳد کنﻴم؟‬ ‫نادﻳﻪ در صنف ششم درس مﻰخﻮاند‪ .‬او شاگرد ممتاز و ﻻﻳق صنف‬ ‫خﻮد است‪ .‬اگر کسﻲ در درسﻫا با مشکلﻲ مﻮاجﻪ شﻮد‪ ،‬با بسﻴار مﻬربانﻲ‬ ‫و حﻮصلﻪمندي او را کمک کرده و مشکلش را حل مﻲکند‪ .‬اﻳن مﻬربانﻲ و‬ ‫ﻫمکاري‪ ،‬نادﻳﻪ را بسﻴار محبﻮب ساختﻪ است‪ .‬وى در حاضرى پابند بﻮده و‬ ‫تمام قﻮاعد مکتب را رعاﻳت مﻰکند؛ ﻫمچنان پابند حاضرى بﻮده‪ ،‬در درس‬ ‫ﻫاﻳش کﻮشش مﻰکند‪.‬‬ ‫او بر عﻼوه از کتابﻫاى مکتب کتابﻫاى معلﻮماتﻰ را مطالعﻪ مﻰکند‪ .‬نادﻳﻪ‬ ‫ﻫمﻴشﻪ در پاکﻰ و صفاﻳﻰ مکتب و محﻴط زﻳست خﻮد تﻮجﻪ دارد؛ پس‬ ‫اگر ما مﻰخﻮاﻫﻴم کﻪ شاگرد خﻮب و ﻻﻳق مکتب خﻮﻳش باشﻴم باﻳد مانند‬ ‫نادﻳﻪ در درسﻫاي خﻮد کﻮشا‪ ،‬با معلمان و ﻫمصنفان خﻮد ﻫمکار و مﻬربان‬ ‫باشﻴم و ﻫمﻴشﻪ خﻮد‪ ،‬خانﻪ‪ ،‬مکتب و محﻴط زﻳست خﻮد را پاک نگﻬدارﻳم‪.‬‬ ‫‪33‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را خاموشانﻪ بخوانﻴد و کلمﻪﻫاى جدﻳد آن را بﻴرون نوﻳس کنﻴد‪.‬‬ ‫متن درس را بﻪ نوبت با آواز بلند بخوانﻴد‪.‬‬ ‫کلمﻪﻫاى (شاگرد‪ ،‬صنف‪ ،‬ممتاز‪ ،‬ﻻﻳق‪ ،‬مﻬربان‪ ،‬محبوب) را در جملﻪﻫاى مناسب‬ ‫بﻪ کار برده در کتابچﻪﻫاى خود بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫سﻪ سطر نخست درس را امﻼ بنوﻳسﻴد‪.‬‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس دقت کرده‪ ،‬مشکﻼت تان را حل کنﻴد‪.‬‬ ‫در بارة شاگرد خوب ﻳک ﻳک نفر سخنرانﻰ کنﻴد‪.‬‬ ‫محاوره‬ ‫شرﻳف‪ :‬شاگرد خوب بﻪ کﻰ گفتﻪ مﻰشود؟‬ ‫محبوب‪ :‬بﻪ کسﻰ کﻪ پابند حاضرى بوده‪ ،‬درسﻫاى خود را بﻪ طور منظم بخواند‬ ‫خود‪ ،‬مکتب و محﻴط زﻳست خود را پاک نگﻬدارد‪.‬‬ ‫شرﻳف‪ :‬چطور مﻰتوانﻴم کﻪ شاگرد ممتاز باشﻴم؟‬ ‫محبوب‪ :‬باﻳد بﻪ قواعد مکتب پابند بوده‪ ،‬بﻪ درسﻫاى خود کوشا باشﻴم‪.‬‬ ‫شرﻳف‪ :‬من ﻫم کوشش مﻰکنم کﻪ ﻳک شاگرد خوب باشم‪.‬‬ ‫محبوب‪ :‬بلﻰ‪ ،‬با کوشش‪ ،‬مسؤولﻴت پذﻳرى و مﻬربانﻰ انسان مﻰتواند در زنده گﻰ موفق شود‪.‬‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫معنا‬

‫لغت‬

‫شماره‬

‫معنا‬

‫لغت‬

‫‪1‬‬

‫راضﻲ‬

‫خوشنود‬

‫‪3‬‬

‫محﻴط‬

‫جاي‬

‫‪2‬‬

‫ممتاز‬

‫عالﻲ‬

‫‪٤‬‬

‫زﻳست‬

‫زنده گﻲ‬

‫کارخانﻪگﻲ در بارة مفﻬوم درس سﻪ جملﻪ بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫‪34‬‬

‫درس‬ ‫سﻴزدﻫم‬

‫صلح و آمﻮزش‬

‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند و اﻫمﻴت صلح را بدانند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ - 1‬بﻪ تصوﻳر باﻻ دقت کنﻴد و بگوﻳﻴد چﻪ مﻰبﻴنﻴد؟‬ ‫‪ – 2‬بﻪ نظر شما‪ ،‬چگونﻪ مﻲتوانﻴم وطن خود را آباد سازﻳم؟‬ ‫امروز کﻪ‪ ،‬در مکتب درس مﻲخﻮانﻴم‪ ،‬بﻴشتر از ﻫمﻪ چﻴز بﻪ فضاي‬ ‫صلح آمﻴز نﻴاز دارﻳم؛ چراکﻪ درس خﻮاندن در فضاى صلح و آرامش ما را‬ ‫بﻪ آﻳندة خﻮب و درخشان امﻴدوار مﻲسازد‪ .‬اﻳن امﻴد واري سبب سعادت‬ ‫و پﻴشرفت ما مﻰشﻮد‪ .‬ما وقتﻲ مﻲتﻮانﻴم با عقل سلﻴم براي وطن و مردم‬ ‫رنجدﻳدة خﻮد خدمت کنﻴم کﻪ زنده گﻲ صلح آمﻴز داشتﻪ باشﻴم‪ .‬زندهگﻲ‬ ‫در فضاى صلح و آرامش کامل‪ ،‬براي بشر ﻳک اصل ضروري است‪ ،‬کﻪ‬ ‫بدون آن نمﻲتﻮان بﻪ خﻮاستﻫاى انسانﻲ خﻮد دست ﻳافت‪.‬‬ ‫آمﻮزش در فضاى صلح و آرامش حق ما است و زمانﻰ مﻰتﻮانﻴم بﻪ‬ ‫اﻳن فضاى انسانﻰ دست ﻳابﻴم‪ ،‬کﻪ دور از دشمنﻰ و خصﻮمت ﻫمﻪ باﻫم‬ ‫چﻮن برادر زندهگﻰ کنﻴم‪.‬‬ ‫‪35‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را با آواز بلند بخوانﻴد و کلمﻪﻫا را درست تلفظ کنﻴد‪.‬‬ ‫راجع بﻪ صلح ﻳک ﻳک جملﻪ روى تختﻪ بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫کلمﻪﻫاى (صلح‪ ،‬درخشان‪ ،‬سعادت و پﻴشرفت) را بﻪ حرفﻫا تجزﻳﻪ کنﻴد‪.‬‬ ‫خانﻪ خالﻰﻫاى زﻳر را با کلمﻪﻫاى مناسب تکمﻴل نماﻳﻴد‪.‬‬ ‫ صلح ما را بﻪ ‪ .....‬خوب و درخشان امﻴد وار مﻰسازد‪.‬‬‫‪ -‬زندهگﻰ در فضاى ‪ .....‬و آرامش کامل‪ ،‬براى بشر ﻳک اصل ضرورى است‪.‬‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس دقت کرده‪ ،‬اشتباﻫات تان را اصﻼح کنﻴد‪.‬‬ ‫در گروهﻫا پﻴرامون اﻫمﻴت صلح و آموزش با ﻫم بحث کنﻴد‪.‬‬ ‫محاوره‬ ‫مﻴنﻪ‪ :‬صلح چﻴست؟‬ ‫مسکا‪ :‬صلح ﻳعنﻰ امنﻴت و آرامش‪.‬‬ ‫مﻴنﻪ‪ :‬صلح چﻪ اﻫمﻴت دارد؟‬ ‫مسکا‪ :‬در فضاى صلح ما مﻰتوانﻴم خوب درس بخوانﻴم و کارﻫاى روزانﺔ خود را بﻪ‬ ‫خوبﻰ انجام دﻫﻴم‪.‬‬ ‫مﻴنﻪ‪ :‬چگونﻪ مﻰتوانﻴم بﻪ صلح دست بﻴابﻴم؟‬ ‫مسکا‪ :‬زمانﻰ مﻰتوانﻴم کﻪ ﻫمﺔ ما اتفاق و اتحاد داشتﻪ باشﻴم‪.‬‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫‪1‬‬

‫لغت‬

‫معنا‬

‫خصومت دشمنﻰ‪ ،‬بدبﻴنﻰ‬

‫شماره‬

‫‪2‬‬

‫لغت‬

‫نﻴاز‬

‫معنا‬

‫ضرورت‬

‫راجع بﻪ صلح سﻪ سطر در کتابچﻪﻫاى خود بنوﻳسﻴد‪.‬‬

‫کارخانﻪگﻲ‬ ‫‪36‬‬

‫درس‬ ‫چﻬاردﻫم‬

‫رابعﺔ بلخﻲ‬ ‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند و باشاعران نامدار کشور‬ ‫آشنا شوند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ -1‬در تصوﻳر چﻪ مﻰ بﻴنﻴد؟‬ ‫‪ – 2‬گاﻫﻰ نام رابعﺔ بلخﻲ را شنﻴده اﻳد؟‬ ‫صدﻫا سال پﻴش از امروز‪ ،‬در بلخ امﻴري بﻮد‪ .‬او دختري داشت‪،‬‬ ‫کﻪ نامش رابعﻪ بﻮد‪ .‬رابعﻪ بﻪ درس و آمﻮزش بسﻴار شﻮق داشت‪ .‬او‬ ‫تﻮانست دانشﻰ را کﻪ در آن روزگار رواج داشت‪ ،‬ﻳاد بگﻴرد و در آمﻮختن‬ ‫علم و ادب پﻴشرفت ﻫاي زﻳاد کند‪.‬‬ ‫رابعﻪ با پشتکار و کﻮشش فراوان ﻫدف خﻮد را دنبال کرد‪ ،‬تا آن‬ ‫کﻪ شاعر نامدارى شد و شعرﻫاى ماندگارى سرود‪.‬‬ ‫براى ﻳاد بﻮد از خاطر اﻳن شاعر بزرگ‪ ،‬در شﻬر کابل ﻳک مکتب و ﻳک‬ ‫شفاخانﻪ بﻪ نام رابعﺔ بلخﻰ نامگذارى شده است‪.‬‬

‫‪37‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را خاموشانﻪ بخوانﻴد و کلمﻪﻫاى جدﻳد آن را بﻴرون نوﻳس کنﻴد‪.‬‬ ‫چند تن از شاگردان بﻪ نوبت متن درس را با آواز بلند بخوانند‪.‬‬ ‫دو سطر اول درس را در کتابچﻪﻫاىتان امﻼ بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫نام چند شاعر زن را روى تختﻪ بنوﻳسﻴد‪.‬‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس دقت کرده‪ ،‬اشتباﻫات خود را اصﻼح کنﻴد‪.‬‬ ‫شخصﻴت ادبﻰ رابعﺔ بلخﻰ را با زبان ساده بﻴان کنﻴد‪.‬‬ ‫محاوره‬ ‫زلمﻰ‪ :‬من دﻳروز غﻴر حاضر بودم‪ ،‬کدام درس را خواندﻳد؟‬ ‫برﻳالﻰ‪ :‬درس رابعﺔ بلخﻰ را‪.‬‬ ‫زلمﻰ‪ :‬رابعﺔ بلخﻰ شاعر بود ﻳا نوﻳسنده؟‬ ‫برﻳالﻰ‪ :‬رابعﺔ بلخﻰ شاعر بود‪.‬‬ ‫زلمﻰ‪ :‬مﻰخواﻫم دربارة درس براﻳم معلومات بدﻫﻰ؟‬ ‫برﻳالﻰ‪ :‬رابعﻪ دختر امﻴر بلخ بود‪ ،‬او تمام دانشﻰ را کﻪ در آن زمان رواج داشت‪ ،‬فرا گرفت‪.‬‬ ‫و شاعر نامدار کشور ما شد‪.‬‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫لغت‬

‫ﻫدف‬ ‫دنبال‬

‫معنا‬

‫مقصد‬ ‫تعقﻴب‬

‫کارخانﻪگﻲ‬

‫شماره‬

‫‪3‬‬

‫لغت‬

‫ماندگار‬

‫معنا‬

‫ﻫمﻴشﻪ زنده‬

‫راجع بﻪ صلح سﻪ سطر در کتابچﻪﻫاى خود بنوﻳسﻴد‪.‬‬

‫‪38‬‬

‫درس‬ ‫پانزدﻫم‬

‫جمع بستن کلمﻪﻫا‬

‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند و طرﻳق جمع بستن کلمﻪﻫا‬ ‫را بﻴاموزند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ - 1‬چوکات باﻻ را با دقت نگاه کنﻴد و بگوﻳﻴد چﻪ نوشتﻪ شده است؟‬ ‫‪ - 2‬بﻪ نظر شما‪ ،‬جمع کلمﺔ کتاب را چگونﻪ مﻰنوﻳسند؟‬ ‫در زبان دري کلمﻪﻫاى مفرد را با پسﻮندﻫاى (ﻫا‪ ،‬ان‪ ،‬ﻳان و گان)‬ ‫جمع مﻲبندند؛ مانند‪:‬‬ ‫(کﻮه ﻫا‪ ،‬درﻳاﻫا‪ ،‬داناﻳان‪ ،‬دانشجﻮﻳان‪ ،‬ستارهگان‪ ،‬نﻮﻳسندهگان‪ ،‬کبﻮتران‪،‬‬ ‫بلبﻼن‪ ،‬بچﻪﻫا و ‪)...‬‬ ‫‪ -1‬درﻳاﻫاي وطن ما آب پاک و شﻴرﻳن دارد‪.‬‬ ‫‪ -2‬وطن عزﻳز ما افغانستان کﻮهﻫاي بلند دارد‪.‬‬ ‫‪ -3‬بچﻪﻫا در پارک بازي مﻲکنند‪.‬‬ ‫‪ -4‬کبﻮتران در ﻫﻮا پرواز مﻲکنند‪.‬‬ ‫‪ -5‬در بﻬار بلبﻼن بﻪ آواز خﻮانﻲ مﻲپردازند‪.‬‬ ‫‪ -6‬دانشجﻮﻳان بﻪ کتابخانﻪ رفتند‪.‬‬ ‫‪39‬‬

‫‪ -7‬داناﻳان را ﻫمﻪ احترام مﻰکنند‪.‬‬ ‫‪ -8‬ستارهگان قشنگ معلﻮم مﻰشﻮند‪.‬‬ ‫‪ -9‬در زبان درى نﻮﻳسندهگان زﻳاد وجﻮد دارد‪.‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را با آواز بلند بخوانﻴد‪.‬‬ ‫اﻳن کلمﻪﻫا را جمع سازﻳد‪( :‬کتاب‪ ،‬معلم‪ ،‬بﻴنا‪ ،‬پرنده)‪.‬‬ ‫دو جملﺔ نخست درس را در کتابچﻪﻫاى تان امﻼ بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫کلمﻪﻫا را باﻫم وصل کنﻴد‪.‬‬ ‫شﻬر‬

‫ان‬

‫پسر‬

‫گان‬

‫نوﻳسنده‬

‫ﻳان‬

‫دانا‬

‫ﻫا‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس گوش فرا داده‪ ،‬اشتباﻫاتتان را اصﻼح کنﻴد‪.‬‬ ‫چند جملﻪ بگوﻳﻴد کﻪ در آن کلمﻪﻫاى مفرد‪ ،‬جمع بستﻪ شده باشد‪.‬‬ ‫کارخانﻪگﻲ کلمﻪﻫاى زﻳر را جمع بستﻪ و براى ﻫر کدام آنﻫا در کتابچﻪﻫاى‬ ‫خود جملﻪ بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫(کتابچﻪ‪ ،‬تختﻪ‪ ،‬تباشﻴر‪ ،‬دختر‪ ،‬پسر)‬

‫‪40‬‬

‫درس‬ ‫شانزدﻫم‬

‫حفاظت دندانﻫا‬

‫ﻫدف‪ :‬شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند‪ ،‬اﻫمﻴت دندانﻫا را بدانند و کلمﻪﻫاي‬ ‫جمع را در متن نشان دﻫند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ - 1‬درتصوﻳر چﻪ مﻲبﻴنﻴد؟‬ ‫‪ - 2‬بﻪ نظر شما‪ ،‬چﻪ کنﻴم تا دندانﻫاي ما سالم بماند؟‬ ‫دندانﻫا ﻳکﻲ از اعضاي مﻬم بدن مﻰ باشد‪ .‬داشتن دندانﻫاى پاک‬ ‫و زﻳبا سبب مﻰشﻮد تا ﻫﻴچگاﻫﻰ بﻪ درد دندان مبتﻼ نشﻮﻳم‪ .‬ﻫمﻴشﻪ بعد‬ ‫از خﻮردن غذا دندانﻫاي خﻮد را با برس و کرﻳم پاک بشﻮﻳﻴم‪ ،‬کﻮشش‬ ‫کنﻴم تا با دندانﻫاي خﻮد چﻴزﻫاى سخت؛ مانند‪ :‬بادام‪ ،‬خستﻪ‪ ،‬چﻬار‬ ‫مغز و غﻴره را نشکنﻴم‪ ،‬تا دندانﻫاي ما خراب و فرسﻮده نشﻮند‪ .‬خﻮردن‬ ‫بﻴش از حد شﻴرﻳنﻰ باعث پﻮسﻴدهگﻰ و خرابﻰ دندانﻫا مﻰشﻮد؛ پس‬ ‫باﻳد از خﻮردن شﻴرﻳنﻰ و شکستن چﻴزﻫاى سخت با دندان جلﻮگﻴرى‬ ‫کنﻴم‪.‬‬ ‫‪41‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را با دقت خاموشانﻪ بخوانﻴد و کلمﻪﻫاى جدﻳد آن را بﻴرون نوﻳس کنﻴد‪.‬‬ ‫متن درس را بﻪ نوبت با آواز بلند بخوانﻴد‪.‬‬ ‫جملﻪﻫاى زﻳر را در کتابچﻪ ﻫاى خود نوشتﻪ‪ ،‬جاﻫاى خالﻰ آن را با کلمﻪﻫاى مناسب تکمﻴل نماﻳﻴد‪:‬‬ ‫‪ .....‬ﻳکﻰ از اعضاى مﻬم بدن است‪.‬‬ ‫با دندانﻫاى خود ‪ .....‬و چﻴزﻫاى سخت را نشکنﻴم‪.‬‬ ‫خوردن بﻴش از حد ‪ .....‬باعث پوسﻴدهگﻰ و خرابﻰ ‪ .....‬مﻰشود‪.‬‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس گوش فرا داده اشتباﻫات خود را اصﻼح کنﻴد‪.‬‬ ‫دربارة حفاظت دندانﻫا ﻳک ﻳک جملﻪ بگوﻳﻴد‪.‬‬ ‫محاوره‬ ‫ناﻫﻴد‪ :‬فرﻳده جان‪ :‬من دندان درد استم‪.‬‬ ‫فرﻳده‪ :‬چرا؟‬ ‫ناﻫﻴد‪ :‬بﻪ خاطرىکﻪ چﻬارمغز و بادام را با دندانم شکستم‪.‬‬ ‫فرﻳده‪ :‬معلم ما گفت کﻪ‪ :‬چﻬارمغز و بادام را با دندان ﻫاﻳتان نشکنﻴد‪.‬‬ ‫ناﻫﻴد‪ :‬من خﻴلﻰ پﻴشﻴمانم‪ ،‬دﻳگر اﻳن کار را نمﻰکنم‪.‬‬ ‫فرﻳده‪ :‬براى ما بسﻴار مﻬم است تا در حفاظت دندانﻫاى خود توجﻪ داشتﻪ باشﻴم‪.‬‬ ‫شﻴرﻳنﻰ زﻳاد نخورﻳم و دندانﻫاى خود را بعد از خوردن غذا با برس و کرﻳم پاک‬ ‫بشوﻳﻴم‪.‬‬ ‫ناﻫﻴد‪ :‬فرﻳده جان‪ ،‬بسﻴار زﻳاد تشکر‪ ،‬گفتﻪﻫاﻳت را فراموش نمﻰکنم‪.‬‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫‪1‬‬

‫لغت‬

‫حفاظت‬

‫معنا‬

‫نگﻬداري‬

‫شماره‬

‫‪2‬‬

‫لغت‬

‫فرسوده‬

‫معنا‬

‫از ﻫم رختﻪ‬

‫کارخانﻪگﻲ راجع بﻪ حفاظت دندانﻫا چند سطر در کتابچﻪﻫاى خود بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫‪42‬‬

‫درس‬ ‫ﻫفدﻫم‬

‫ننگرﻫار‬

‫ﻫدف ‪ :‬شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند‪ ،‬با وﻻﻳت ننگرﻫار آشنا‬ ‫شوند و کلمﻪﻫاي مرکب را در متن نشان دﻫند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ - 1‬در تصوﻳر چﻪ مﻲبﻴنﻴد؟‬ ‫‪ - 2‬چﻪ فکر مﻰکنﻴد‪ ،‬ننگرﻫار را چرا ﻫمﻴشﻪ بﻬار مﻲگوﻳند؟‬ ‫ننگرﻫار ﻳکﻲ از وﻻﻳتﻫاي مشﻬﻮر وطن ما است‪ ،‬کﻪ در شرق کابل‬ ‫مﻮقعﻴت داشتﻪ و مرکز آن شﻬر جﻼل آباد مﻰباشد‪.‬‬ ‫ننگرﻫار زمستان معتدل و تابستان گرم دارد‪ .‬نارنج‪ ،‬مالتﻪ و لﻴمﻮ‬ ‫از حاصﻼت مﻬم اﻳن وﻻﻳت بﻪ شمار مﻰرود‪ .‬شﻬر زﻳبا و دﻳدنﻲ جﻼل‬ ‫آباد‪ ،‬باغﻫا‪ ،‬و تفرﻳحگاهﻫاي زﻳادي دارد کﻪ ﻫزاران تن از ﻫمﻮطنان ما‬ ‫در فصل زمستان بﻪ تماشاي آنﻫا مﻲروند و مﻴلﻪﻫا بر پا مﻲکنند‪ .‬مﻴلﺔ‬ ‫گل نارنج در جﻼل آباد از مﻴلﻪﻫاي ملﻲ ما است کﻪ ﻫفتﻪﻫا دوام مﻲکند‪.‬‬ ‫باغ امﻴر شﻬﻴد‪ ،‬باغ کﻮکب‪ ،‬باغ شاﻫﻲ‪ ،‬سراج العمارت‪ ،‬فارمﻫاى ﻫده و‬ ‫غازي آباد از جملﻪ جاﻫاي تارﻳخﻲ و دﻳدنﻲ آن وﻻﻳت است‪ ،‬کﻪ ﻫمﻴشﻪ‬ ‫محل تفرﻳح مردم ما بﻮده و بﻪ ننگرﻫار ﻫمﻴشﻪ بﻬار مشﻬﻮر است‪.‬‬ ‫اﻳن سرزمﻴن باستانﻲ و علمپرور شاعران و نﻮﻳسندهگان زﻳادي را‬ ‫‪43‬‬

‫در آغﻮش پرمﻬر خﻮد پرورده است‪ ،‬کﻪ از آن جملﻪ مﻲتﻮان از گل پاچا‬ ‫الفت‪ ،‬محمد عثمان نژند‪ ،‬نصراﷲ حافظ‪ ،‬ملنگ جان‪ ،‬قﻴام الدﻳن خادم‬ ‫و‪...‬نام برد‪.‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را با آواز بلند بخوانﻴد و کلمﻪﻫا را درست تلفظ کنﻴد‪.‬‬ ‫کلمﻪﻫاى مرکب را از متن بﻴرون نوﻳس کرده‪ ،‬با آواز بلند بخوانﻴد‪.‬‬ ‫دو سطر اول درس را روى تختﻪ امﻼ بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫نام مﻴوهﻫاﻳﻰ را کﻪ در ننگرﻫار پﻴدا مﻰشوند در کتابچﻪﻫاى تان بنوﻳسﻴد‪.‬‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس دقت کرده‪ ،‬اشتباﻫات خود را اصﻼح کنﻴد‪.‬‬ ‫در بارة وﻻﻳت ننگرﻫار آنچﻪ مﻰدانﻴد بﻴان کنﻴد‪.‬‬ ‫محاوره‬ ‫مﻴروﻳس‪ :‬وﻻﻳت ننگرﻫار در کدام سمت کابل قرار دارد؟‬ ‫فرﻳدون‪ :‬در شرق کابل‪.‬‬ ‫مﻴروﻳس‪ :‬در ننگرﻫار کدام مﻴوهﻫا حاصل خوب مﻰدﻫند؟‬ ‫فرﻳدون‪ :‬نارنج‪ ،‬مالتﻪ و لﻴمو‪.‬‬ ‫مﻴروﻳس‪ :‬جاﻫاى دﻳدنﻰ و تارﻳخﻲ ننگرﻫار کدامﻫا اند؟‬ ‫فرﻳدون‪ :‬باغ امﻴر شﻬﻴد‪ ،‬باغ کوکب‪ ،‬باغ شاﻫﻰ و سراج العمارت‪.‬‬ ‫مﻴروﻳس‪ :‬شاعران معروف ننگرﻫار کﻰﻫا اند؟‬ ‫فرﻳدون‪ :‬گل پاچا الفت‪ ،‬محمد عثمان نژند‪ ،‬نصراﷲ حافظ‪ ،‬ملنگ جان‪ ،‬قﻴام الدﻳن خادم‬ ‫و‪ ...‬نام برد‪.‬‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫‪1‬‬

‫لغت‬

‫معتدل‬

‫معنا‬

‫برابر‬

‫کارخانﻪگﻲ‬

‫شماره‬

‫‪2‬‬

‫لغت‬

‫باستانﻲ‬

‫معنا‬

‫قدﻳمﻲ‪ ،‬تارﻳخﻲ‬

‫خﻼصﻪ درس را در چند سطر در کتابچﻪﻫاى خود بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫‪44‬‬

‫درس‬ ‫ﻫژدﻫم‬

‫تک تک ساعت‬

‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند و ارزش و اﻫمﻴت وقت را‬ ‫بدانند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ - 1‬در تصوﻳر چﻪ مﻰ بﻴنﻴد؟‬ ‫‪ - 2‬بﻪ نظر شما‪ ،‬وقت در زندهگﻰ چﻪ اﻫمﻴت دارد؟‬ ‫تک تک ساعت چﻪ گﻮﻳد گﻮشـدار‬

‫گﻮﻳـدت بﻴـدار باش اى ﻫـﻮشﻴار‬

‫از تن آساﻳــﻰ و بﻴکارى بتــرس‬

‫ﻫم مشﻮ ﻳک ثانﻴـﻪ غافـل زدرس‬

‫عقربــکآﻫستﻪپنــدتمﻰدﻫد‬

‫پنـد شﻴرﻳن تـر ز قندت مﻰ دﻫد‬

‫گﻮﻳدتجانــاگذشتﻪدرگذشـت‬

‫ﻫﻴچعاقلگردبگـذشتﻪنگشـت‬

‫ﻫمچﻮ من طاقت ور و ورزنده باش‬

‫روز تا شب در غــم آﻳنـده باش‬

‫تنبلﻰ آرد بــﻪ چشمان تﻮ خـﻮاب‬

‫مﻰ شﻮد آﻳنـده ات ﻳکسر خـراب‬

‫زنده گـﻰ پﻴﻮستـﻪ با آﻳنـده است‬

‫ﻫر کﻪ را آﻳنده باشد زنــده است‬

‫ﻫرکـﻪ او غـــافل ز آﻳنـده شـﻮد‬

‫بــر در آﻳنده گـان بنــده شـﻮد‬

‫‪45‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را با دقت خوانده و کلمﻪﻫا را دقﻴق تلفظ کنﻴد‪.‬‬ ‫بﻴت نخست درس را روى تختﻪ امﻼ بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫بﻪ کلمﻪﻫاى (تن آساﻳﻰ‪ ،‬عاقل‪ ،‬غافل و طاقت) جملﻪﻫاى مناسب بنوﻳسﻴد‪.‬‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس دقت کرده‪ ،‬اشتباﻫات تان را اصﻼح کنﻴد‪.‬‬ ‫در گروهﻫا پﻴرامون ارزش و اﻫمﻴت وقت باﻫم بحث کنﻴد‪.‬‬ ‫مفﻬوم شعر را با زبان ساده بﻴان کنﻴد‪.‬‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬

‫لغت‬

‫تن آساﻳﻰ‬ ‫پﻴوستﻪ‬ ‫ورزنده‬ ‫غافل‬ ‫عاقل‬ ‫طاقت‬

‫بنوﻳسﻴد‪ .‬کارخانﻪگﻲ‬

‫معنا‬

‫تنبلﻰ‬ ‫وصل شده‬ ‫ورزشکار‬ ‫بﻰخبر‬ ‫ﻫوشﻴار‪ ،‬دانا‬ ‫توان‬ ‫در بارة اﻫمﻴت وقت در زندهگﻰ سﻪ سطر در کتابچﻪﻫاى تان‬

‫‪46‬‬

‫درس‬ ‫نزدﻫم‬

‫حقﻮق پدر‬

‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند و حقوق پدر را بدانند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ - 1‬در تصوﻳر کﻲ ﻫا را مﻲ بﻴنﻴد؟‬ ‫‪ - 2‬پدر باﻻي ما چﻪ حقوقﻲ دارد؟‬ ‫پدر فرد بزرگ خانﻮاده است‪ .‬محبت پدر نسبت بﻪ فرزندانش بسﻴار‬ ‫زﻳاد است‪.‬‬ ‫او شب و روز کار مﻲکند‪ ،‬زحمت مﻲکشد‪ ،‬تا فرزندانش در آساﻳش‬ ‫و آرامش زندهگﻲ کنند‪.‬‬ ‫پدر براي فرزندانش‪ ،‬خانﻪ‪ ،‬نان‪ ،‬لباس‪ ،‬سامان و لﻮازم مکتب مثل‪:‬‬ ‫کتاب‪ ،‬کتابچﻪ‪ ،‬قلم و دﻳگر ضرورتﻫاي زندهگﻲ را آماده مﻲسازد‪ ،‬تا‬ ‫آنﻫا با بسﻴار آسانﻲ تحصﻴل کنند و در آﻳنده صاحب علم و کمال شﻮند‪.‬‬ ‫پدر براى تعلﻴم وتربﻴت فرزندانش زحمتﻫاى زﻳادى مﻰکشد؛ پس ما‬ ‫باﻳد پدر خﻮد را دوست داشتﻪ‪ ،‬ﻫمﻴشﻪ او را احترام کنﻴم و ﻫﻴچگاﻫﻲ‬ ‫نافرمانﻰ وى را نکنﻴم‪.‬‬ ‫آرزوي پدر از فرزندانش فقط آمﻮختن علم‪ ،‬دانش‪ ،‬تربﻴت و ادب‬ ‫است؛ پس ما باﻳد شب و روز کﻮشش کنﻴم تا با درس خﻮاندن و آمﻮختن‬ ‫‪47‬‬

‫علم و دانش‪ ،‬حقﻮقﻲ را کﻪ پدر باﻻي ما دارد ادا نماﻳﻴم‪ ،‬تا رضاﻳت و‬ ‫خﻮشنﻮدياش را بﻪ دست آورﻳم‪.‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را با آواز بلند بخوانﻴد‪.‬‬ ‫بﻪ کلمﻪﻫاى (آساﻳش‪ ،‬کمال و پدر) جملﻪ بسازﻳد و در کتابچﻪﻫاى تان بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫کلمﻪﻫاى (تعلﻴم و تربﻴت‪ ،‬آموختن‪ ،‬دانش و ادب) را روى تختﻪ امﻼ بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫جملﻪﻫاى زﻳر را در کتابچﻪ ﻫاى خود نوشتﻪ و جاﻫاى خالﻰ آنرا با کلمات مناسب‬ ‫تکمﻴل کنﻴد‪.‬‬ ‫ ‪ .....‬براى ‪ .....‬خانﻪ‪ ،‬لباس و ضرورتﻫاى زندهگﻰ را آماده مﻰسازد‪.‬‬‫‪ -‬پس ما باﻳد پدر خود را ‪ ....‬داشتﻪ‪ ،‬ﻫمﻴشﻪ او را ‪ ....‬کنﻴم‪.‬‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس دقت کرده‪ ،‬اشتباﻫات خود را اصﻼح کنﻴد‪.‬‬ ‫در بارة حقوق پدر چند جملﻪ بگوﻳﻴد‪.‬‬ ‫محاوره‬ ‫فرشتﻪ‪ :‬پدر باﻻى ما چﻪ حقوقﻰ دارد؟‬ ‫خالده‪ :‬حقوق پدر باﻻى ما زﻳاد است‪ ،‬پدر شب و روز زحمت زﻳاد مﻰکشد تا ما در آساﻳش باشﻴم‪.‬‬ ‫فرشتﻪ‪ :‬چگونﻪ مﻰتوانﻴم رضاﻳت پدر خود را حاصل کنﻴم؟‬ ‫خالده‪ :‬ﻫمﻴشﻪ بﻪ او احترام مﻰکنﻴم و ﻫﻴچگاه نافرمانﻰ اش را نمﻰکنﻴم؛ ﻫمچنان‬ ‫درس مﻰخوانﻴم و دانش مﻰآموزﻳم‪ ،‬تا پدر از ما خوشنود و راضﻰ باشد‪.‬‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫معنا‬

‫لغت‬

‫‪1‬‬

‫آساﻳش‬

‫راحت‬

‫‪2‬‬

‫کمال‬

‫مﻬارت در کاري‬

‫کارخانﻪگﻲ‬

‫شماره‬

‫‪3‬‬

‫لغت‬

‫لوازم‬

‫معنا‬

‫سامان‪،‬اسباب‬

‫در بارة حقوق پدر چﻬار سطر در کتابچﻪﻫاى خود بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫‪48‬‬

‫درس‬ ‫بﻴستم‬

‫آزادي‬

‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند‪ ،‬مفﻬوم آزادي را بدانند وکلمﻪﻫاي‬ ‫ﻫم وزن درس را بﻴرون نوﻳس کنند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ - 1‬تصوﻳر باﻻ بﻴانگر چﻴست؟‬ ‫‪ - 2‬بﻪ نظر شما آزادى چﻪ معنا دارد؟‬ ‫مرغﻰ ز قفس پرﻳد و بنشست‬

‫بر شاخﺔ سبز بﻴـــد لــرزان‬

‫سـر کـرد تـرانﻪ ﻳﻰ و گفتــا‬

‫وارستﻪ شدم ز قﻴـــد زنـدان‬

‫با زمــــزمﺔ خﻮش و دﻻوﻳـز‬

‫پر زد بﻪ کنـــار سرو و رﻳحان‬

‫با شﻮر وخـــﻮشﻲ و شادمانﻲ‬

‫شد پاي گل و شگﻮفــﻪ پنﻬان‬

‫با چلچلﻪ ﻫا بﻪ عشﻮه مﻲ گفت‬

‫دﻳگر نروم بﻪ قﻴـــد زنــدان‬

‫مرغﻰ کﻪ گرﻳزد از قفس چـﻮن‬ ‫در بنـد تــﻮان کشﻴدن انسان‬

‫‪49‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را با آواز بلند بخوانﻴد و کلمﻪﻫا را واضح تلفظ کنﻴد‪.‬‬ ‫کلمﻪﻫاى ﻫم وزن را از متن درس بﻴرون نوﻳس کنﻴد‪.‬‬ ‫شعر را بخوانﻴد و معنا کنﻴد‪.‬‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس دقت کرده‪ ،‬اشتباﻫات تان را اصﻼح کنﻴد‪.‬‬ ‫در بارة آزادى ﻳک ﻳک جملﻪ بگوﻳﻴد‪.‬‬ ‫مفﻬوم درس را با زبان ساده بﻴان کنﻴد‪.‬‬ ‫در گروهﻫا راجع بﻪ ارزش و اﻫمﻴت آزادى با ﻫم بحث کنﻴد‪.‬‬ ‫بﻪ کلمﻪﻫاى (وارستﻪ‪ ،‬دﻻوﻳز و عشوه) ﻳک ﻳک جملﻪ بگوﻳﻴد‪.‬‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫لغت‬

‫وارستﻪ‬ ‫دﻻوﻳز‬ ‫چلچلﻪ‬ ‫عشوه‬

‫کارخانﻪگﻲ‬

‫معنا‬

‫آزاد‬ ‫دلپسند‬ ‫پرستو‬ ‫ناز و کرشمﻪ‬ ‫متن درس را حفظ کرده و در کتابچﻪﻫاى خود رو نوﻳس کنﻴد‪.‬‬

‫‪50‬‬

‫درس‬ ‫بﻴست و ﻳکم‬

‫نجار‬

‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند و با پﻴشﻪ نجارى آشنا شوند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ - 1‬درتصوﻳر چﻪ مﻲبﻴنﻴد؟‬ ‫‪ - 2‬چﻪ فکر مﻰکنﻴد‪ ،‬نجار چﻪ چﻴزﻫا مﻲسازد؟‬ ‫بشنﻮ از مــن قصــﺔ نــجار را‬

‫مﻰکند با شﻮق او اﻳن کار را‬

‫اره دارد تﻴــشﻪ دارد رنــده ﻫا‬

‫مﻲ خرد زآﻫنـــگر اﻳن افزار را‬ ‫سازد او ﻫم َکــــﻮچ بازو دار را‬

‫ساختـﻪ نــجار با افـــزار کار‬

‫چﻮبﻫاي خانــﻪ و دﻳـــﻮار را‬

‫روزﻫا تا شام مــﻲباشد بﻪ کار‬

‫را‬

‫مﻴز و الماري و چﻮکﻲﻫاي خﻮب‬

‫مﻲکشد او زحمــت بسﻴـار‬

‫باشد ﻫــــرکس احتﻴاج کار او‬ ‫گﻴــرد اُجرت پﻴسﺔ بسﻴــار را‬ ‫‪51‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را بﻪ نوبت‪ ،‬با آواز بلند بخوانﻴد‪.‬‬ ‫معناى کلمﻪﻫاى (افزار‪ ،‬اُجرت و احتﻴاج) را در کتابچﻪﻫاى تان بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫کلمﻪﻫاى جدﻳد متن درس را با آواز بلند تلفظ کنﻴد‪.‬‬ ‫جاﻫاى خالﻰ بﻴت زﻳر را تکمﻴل کنﻴد‪:‬‬ ‫بشنو از من قصﺔ ‪ ............‬را‬

‫مﻰکند با ‪ .....‬او اﻳن کار را‬

‫‪ .....‬دارد تﻴشﻪ دارد رندهﻫــا‬

‫مﻰخرد ز آﻫنگر اﻳن ‪ .....‬را‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس دقت کرده‪ ،‬اشتباﻫات تان را اصﻼح کنﻴد‪.‬‬ ‫دربارة زحمتکشﻰ نجار چند جملﻪ بگوﻳﻴد‪.‬‬ ‫در گروهﻫا راجع بﻪ متن درس با ﻫم بحث نموده‪ ،‬نتﻴجﻪ را ﻳک نفر بﻴان کند‪.‬‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫لغت‬

‫شوق‬ ‫افزار‬ ‫اُجرت‬ ‫احتﻴاج‬

‫معنا‬

‫عﻼقﻪ‬ ‫سامان کار‬ ‫مزد‬ ‫ضرورت‬

‫کارخانﻪگﻲ‬ ‫براى کلمﻪﻫاى «نجار‪ ،‬چوکﻰ‪ ،‬افزار و مﻴز» جملﻪ بنوﻳسﻴد‪.‬‬

‫‪52‬‬

‫درس‬ ‫بﻴست و دوم‬

‫پﻴشﻮندﻫا و پسﻮندﻫا‬ ‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند‪ ،‬پﻴشوندﻫا و پسوندﻫاى زبان‬ ‫درى را بشناسند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ - 1‬در چوکات باﻻ کدام کلمﻪﻫا را مﻲ بﻴنﻴد؟‬ ‫‪ - 2‬گاﻫﻰ کلمﻪﻫاى پﻴشوند دار را خوانده اﻳد؟‬ ‫پﻴشﻮندﻫا کلمﻪﻫاي نامستقلﻰ اند‪ ،‬کﻪ در اول کلمﻪﻫاي مستقل مﻲآﻳند و‬ ‫سبب تغﻴﻴر معناي آنﻫا مﻲشﻮند؛ مانند‪ :‬بر‪ ،‬در‪ ،‬نا‪ ،‬ﻫم‪ ،‬بﻲ و ‪...‬‬ ‫‪ .1‬احمد ﻫمسن محمﻮد است‪.‬‬ ‫‪ .2‬شرﻳف دﻳروز درخﻮاستﻲ خﻮد را بﻪ اداره داد‪.‬‬ ‫‪ .3‬کمک کردن بﻪ اشخاص نادار وظﻴفﺔ ﻫر انسان است‪.‬‬ ‫‪ .4‬ذکر و عبادت خدا‬

‫تمام آرزوﻫاي انسان را برآورده مﻲسازد‪.‬‬

‫پسﻮندﻫا کلمﻪﻫاى نامستقلﻰ اند کﻪ در آخر کلمﻪﻫاى مستقل مﻰآﻳند و‬ ‫معناى آنﻫا را تغﻴﻴر مﻰدﻫند‪.‬‬ ‫‪ .1‬احسان پسر ﻫﻮشمند و ذکﻰ است‪.‬‬ ‫‪ .2‬سﻴما ﻳک زن دانشمند است‪.‬‬ ‫‪53‬‬

‫‪ .3‬فرﻳد در فروشگاه کار مﻰکند‪.‬‬ ‫‪ .4‬نﻴکﻰ کن‪ ،‬تا ماندگار بمانﻰ‪.‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را با آواز بلند بخوانﻴد و پﻴشوندﻫا را در آن نشان بدﻫﻴد‪.‬‬ ‫پسوندﻫاﻳﻰ را کﻪ خوانده اﻳد‪ ،‬بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫جملﻪ ﻫاى زﻳر را در کتابچﻪ ﻫاى خود نوشتﻪ‪ ،‬جاﻫاى خالﻰ آن را با پﻴشوندﻫا و‬ ‫پسوندﻫاى مناسب پر کنﻴد‪.‬‬ ‫ﻫم‬ ‫ احمد ‪ .....‬سن محمود است‪.‬‬‫مند‬ ‫ کمک کردن بﻪ اشخاص ‪ ....‬دار وظﻴفﺔ ﻫر انسان است‪.‬‬‫نا‬ ‫ احسان پسر ﻫوشـ ‪ .....‬و ذکﻰ است‪.‬‬‫مند‬ ‫‪ -‬سﻴما ﻳک زن دانشـ ‪ ....‬است‪.‬‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس دقت کرده‪ ،‬پﻴشوندﻫا و پسوندﻫا را در آن تشخﻴص دﻫﻴد‪.‬‬ ‫چند کلمﻪ ﻳﻰ بگوﻳﻴد کﻪ در آن پﻴشوند بﻪ کار رفتﻪ باشد‪.‬‬ ‫پسوندﻫا را تعرﻳف کنﻴد‪.‬‬ ‫پﻴشوندﻫا در کدام قسمت کلمﻪﻫاى مستقل مﻰآﻳند؟‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫لغت‬

‫ﻫمسن‬ ‫درخواستﻲ‬ ‫نادار‬ ‫برآورده‬

‫کارخانﻪگﻲ‬ ‫و پسوندﻫا را نشانﻰ کنﻴد‪.‬‬

‫معنا‬

‫ﻫم سال‪ ،‬برابر‬ ‫خواﻫش‪،‬تقاضا‬ ‫فقﻴر‬ ‫فراﻫم‬ ‫متن درس را در کتابچﻪﻫاى خود رو نوﻳس کرده‪ ،‬پﻴشوندﻫا‬ ‫‪54‬‬

‫درس‬ ‫بﻴست و سﻮم‬

‫آب‬ ‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند‪ ،‬ارزش و اﻫمﻴت آب را بدانند‬ ‫و کلمﻪ ﻫاي ﻫموزن درس را نشان دﻫند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ – 1‬در تصوﻳر چﻪ مﻲبﻴنﻴد؟‬ ‫‪ – 2‬بﻪ نظر شما‪ ،‬اگر آب نباشد چﻪ اتفاقﻲ مﻲ افتد؟‬ ‫من آب روان ﻫستــــم‬ ‫من راحت جان ﻫستــــم‬ ‫در باغ روانـــم مـــن‬

‫بر دشت دوانــم مـــن‬

‫من زنــده کنــم عالم‬

‫جان بخش جﻬانم مـــن‬

‫من آب روان ﻫستــــم‬ ‫من راحت جان ﻫستــــم‬ ‫پﻴـچﻴــده و غلـتﻴـده‬ ‫پاﻳﻴن شﻮم از کــﻮهﻫا‬ ‫تاپﻴـــش شما آﻳـــم‬

‫رقصــﻴده و رقصﻴــده‬

‫من آب روان ﻫستــــم‬ ‫من راحت جان ﻫستــــم‬ ‫‪55‬‬

‫گر من نـــروم درکشت‬

‫کﻲ سبز شﻮد گنـــدم‬

‫از فﻴض و جـــﻮد مـن‬

‫آسﻮده بــﻮد مــــردم‬

‫من آب روان ﻫستــــم‬ ‫من راحت جان ﻫستــــم‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را با آواز بلند بخوانﻴد و کلمﻪ ﻫا را درست تلفظ کنﻴد‪.‬‬ ‫دوبﻴت نخست شعر را بخوانﻴد و معنا کنﻴد‪.‬‬ ‫بﻪ کلمﻪﻫاى زﻳر ﻳک ﻳک جملﻪ در کتابچﻪﻫاى تان بنوﻳسﻴد‪:‬‬ ‫(آب‪ ،‬راحت‪ ،‬سبز‪ ،‬عالم)‬ ‫کلمﻪﻫاى ﻫموزن شعر را بﻴرون نوﻳس کرده‪ ،‬بخوانﻴد‪.‬‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس با دقت گوش دﻫﻴد و اشتباﻫات تان را اصﻼح کنﻴد‪.‬‬ ‫مفﻬوم درس را با زبان ساده بﻴان کنﻴد‪.‬‬ ‫دربارة اﻫمﻴت آب در زنده گﻰ ﻳک ﻳک جملﻪ بگوﻳﻴد‪.‬‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫‪1‬‬

‫لغت‬

‫غلتﻴده‬

‫معنا‬

‫افتاده‬

‫شماره‬

‫‪2‬‬

‫لغت‬

‫فﻴض‬

‫معنا‬

‫برکت‬

‫کارخانﻪگﻲ‬ ‫متن درس را در کتابچﻪﻫاى خود رو نوﻳس کنﻴد و کلمﻪﻫاى ﻫم وزن آن را نشانﻰ‬ ‫کنﻴد‪.‬‬

‫‪56‬‬

‫درس‬ ‫بﻴست و چﻬارم‬

‫سناﻳﻲ غزنﻮي‬ ‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند و باشاعران بزرگ کشور آشنا‬ ‫شوند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ - 1‬در تصوﻳر باﻻ کﻰ را مﻰ بﻴنﻴد؟‬ ‫‪ - 2‬چﻪ فکر مﻰ کنﻴد‪ ،‬سناﻳﻰ غزنوى کﻰ بود؟‬ ‫ابﻮالمجد مجدود بن آدم سناﻳﻲ ﻳکﻲ از شاعران بزرگ غزنﻪ بﻮده‬ ‫کﻪ در زمان سلطان مسعﻮد بن ابراﻫﻴم غزنﻮي و بﻬرامشاه بن مسعﻮد‬ ‫مﻲزﻳست‪ .‬سنأ بﻪ معناي روشناﻳﻲ است و سناﻳﻲ نام شعري اوست‪.‬‬ ‫سناﻳﻲ شاعرى بﻮد وارستﻪ‪،‬کﻪ ﻫمﻴشﻪ ظلم و بﻲ عدالتﻲ عصرش را‬ ‫در شعرﻫاﻳش محکﻮم کرده است‪ .‬وفات اﻳن مرد بزرگ و عارف در سال‬ ‫‪ 545‬ﻫـ ‪ .‬ق‪ .‬اتفاق افتاده و آرامگاه وي در شﻬر غزنﻪ واقع است‪.‬‬ ‫از وى آثار زﻳادى بﻪ جا مانده است کﻪ ماﻳﺔ افتخار ﻫمﻪگان‬ ‫مﻰباشد‪.‬‬ ‫‪57‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را با آواز بلند بخوانﻴد‪.‬‬ ‫سﻪ سطر نخست درس را رونوﻳس کنﻴد‪.‬‬ ‫بﻪ کلمﻪﻫاى (بﻰ عدالتﻰ‪ ،‬ظلم و شﻬر) روى تختﻪ جملﻪ بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫جاﻫاى خالﻰ جملﻪﻫاى زﻳر را با کلمﻪﻫاى مناسب تکمﻴل کنﻴد‪.‬‬ ‫ ابو المجد مجدود ابن ‪ .....‬ﻳکﻰ از شاعران بزرگ ‪ .....‬بوده کﻪ در زمان سلطان ‪.....‬‬‫غزنوي مﻰ زﻳست‪.‬‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس با دقت گوش فرا داده و اشتباﻫات خود را اصﻼح نماﻳﻴد‪.‬‬ ‫سناﻳﻰ از کجا بود؟‬ ‫سناﻳﻰ در زمان کدام سلطان مﻰ زﻳست؟‬ ‫سناﻳﻰ در آثارش چﻪ را محکوم کرده است؟‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫لغت‬

‫الفاظ‬ ‫آرامگاه‬ ‫محکوم‬ ‫رسالﻪ‬

‫معنا‬

‫جمع لفظ‪ ،‬سخن ﻫا‬ ‫قبر‬ ‫حکم کرده شده‬ ‫نوشتﻪ‬

‫کارخانﻪگﻲ‬ ‫متن درس را در کتابچﻪﻫاى تان رونوﻳس کنﻴد‪.‬‬

‫‪58‬‬

‫درس‬ ‫بﻴست و پنجم‬

‫قالب پنﻴر‬

‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند و مفﻬوم حکاﻳت را بدانند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ - 1‬در تصوﻳر چﻪ مﻰ بﻴنﻴد؟‬ ‫‪ - 2‬گاﻫﻰ روباه را دﻳده اﻳد؟‬ ‫زاغکــﻰقالـبپنﻴـــرىدﻳــد‬

‫بﻪ دﻫان برگــرفت و زود پرﻳــد‬

‫بردرختﻰنشســتدرراﻫـــﻰ‬

‫کﻪ از آن مﻰ گذشت روباﻫــــﻰ‬

‫روبﻪپرفــرﻳبوحﻴــلتســاز‬

‫رفت پاى درخــت و کـــرد آواز‬

‫گفــتبﻪبﻪچقــــدرزﻳبــاﻳﻰ‬

‫چﻪ سرى چﻪ ُدمﻰ عجــب پاﻳﻰ‬

‫پر و بالــت سﻴاه رنـگ و قشنگ‬

‫نﻴســتباﻻترازسﻴاﻫــﻰزنگ‬

‫گرخﻮش آواز بﻮدى و خﻮش خﻮان‬

‫نبﻮدى بﻬتـر از تــﻮ در مــرغان‬

‫زاغمﻰخﻮاســتقـارقـارکنـد‬

‫تـاکــﻪآوازشآشــکارکنـــد‬

‫طعمﻪافتادچﻮندﻫانبگـــشﻮد‬

‫روبﻪ گک جست و طعمﻪ را بربﻮد‬ ‫حبﻴب ﻳغماﻳﻰ‬

‫‪59‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را با آواز بلند بخوانﻴد و کلمﻪ ﻫا را درست تلفظ کنﻴد‪.‬‬ ‫کلمﻪﻫاى (پرﻳد‪ ،‬فرﻳب‪ ،‬حﻴلت ساز و زﻳباﻳﻰ) را در کتابچﻪﻫاى تان معنا کنﻴد‪.‬‬ ‫بﻴت ﻫاى زﻳر را در کتابچﻪ ﻫاى خود نوشتﻪ‪ ،‬جاﻫاى خالﻰ آنرا تکمﻴل کنﻴد‪.‬‬ ‫ بر درختﻰ ‪ .....‬در راﻫﻰ‬‫ کﻪ از آن ‪ .....‬روباﻫﻰ‬‫ روبﻪ پر ‪ .....‬و حﻴلت ساز‬‫‪ -‬رفت پاى ‪ .....‬و کرد ‪.....‬‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس دقت کرده‪ ،‬اشتباﻫات تان را اصﻼح کنﻴد‪.‬‬ ‫دربارة فرﻳب کارى روباه چند جملﻪ بگوﻳﻴد‪.‬‬ ‫در گروه ﻫا راجع بﻪ مفﻬوم متن درس باﻫم بحث کنﻴد‪.‬‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫لغت‬

‫حﻴلت‬ ‫طعمﻪ‬

‫معنا‬

‫مکر و فرﻳب‬ ‫خوردنﻰ‪ ،‬غذا‬

‫شماره‬

‫‪3‬‬

‫لغت‬

‫عجب‬

‫معنا‬

‫شگفت‬

‫کارخانﻪگﻲ‬ ‫مفﻬوم شعر را بﻪ صورت ﻳک قصﻪ در کتابچﻪﻫاى خود بنوﻳسﻴد‪.‬‬

‫‪60‬‬

‫درس‬ ‫بﻴست و ششم‬

‫آبده ﻫاي تارﻳخﻲ‬ ‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند و آبده ﻫاي تارﻳخﻲ را‬ ‫بشناسند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ - 1‬در تصوﻳر چﻪ مﻲ بﻴنﻴد؟‬ ‫‪ – 2‬بﻪ نظر شما‪ ،‬چﻪ چﻴزﻫا را آبدة تارﻳخﻰ مﻰ گوﻳند؟‬ ‫آبدهﻫاى تارﻳخﻲ از ارزش ﻫاى فرﻫنگﻰ کشﻮر ما بﻪ شمار مﻰ آﻳد‪.‬‬ ‫آثار تارﻳخﻰ کﻪ از گذشتﻪگان ما بﻪ مﻴراث مانده اند‪ ،‬بﻪ نام آبدهﻫاى‬ ‫تارﻳخﻰ ﻳاد مﻰ شﻮند؛ مانند‪ :‬مجسمﻪﻫاى بﻮدا و شﻬر غلغﻪ در بامﻴان‪،‬‬ ‫منار جام در غﻮر‪ ،‬چﻬل زﻳنﻪ در کندﻫار‪ ،‬شش منار در ﻫرات‪ ،‬منار چکرى‬ ‫و منار علم و جﻬل در کابل‪ ،‬تاق ظفر در پغمان‪ ،‬تخت رستم در سمنگان‬ ‫و غﻴره‪...‬‬ ‫آبدهﻫاى تارﻳخﻰ داراى ارزش و اﻫمﻴت وﻳژة تارﻳخﻰ اند‪ ،‬کﻪ براى‬ ‫دﻳدن اﻳن آبده ﻫا جﻬان گردان از خارج کشﻮر بﻪ افغانستان مﻰ آﻳند‪.‬‬ ‫کﻪ اﻳن خﻮد بﻴانگر قدامت تارﻳخﻰ کشﻮر عزﻳز ما است؛ پس ما باﻳد‬ ‫در حفظ و نگﻬدارى آبدهﻫاى تارﻳخﻰ تﻮجﻪ جدى داشتﻪ باشﻴم‪.‬‬ ‫‪61‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را خاموشانﻪ بخوانﻴد‪.‬‬ ‫متن درس را با آواز بلند بخوانﻴد و در تلفظ کلمﻪ ﻫا دقت کنﻴد‪.‬‬ ‫نام آبدهﻫاى تارﻳخﻰ را از متن درس بﻴرون نوﻳس کنﻴد‪.‬‬ ‫دو سطر نخست درس را روى تختﻪ امﻼ بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫دربارة اﻫمﻴت آبدهﻫاى تارﻳخﻰ ﻳک ﻳک جملﻪ در کتابچﻪﻫاى تان بنوﻳسﻴد‪.‬‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس گوش فرا داده و اشتباﻫات تان را اصﻼح کنﻴد‪.‬‬ ‫محاوره‬ ‫پسر‪ :‬پدرجان سﻼم!‬ ‫پدر‪ :‬علﻴک السﻼم پسر عزﻳزم!‬ ‫پسر‪ :‬پدر جان! مﻰ شود امروز در مورد آبدهﻫاى تارﻳخﻰ براﻳم معلومات بدﻫﻰ؟‬ ‫پدر‪ :‬بلﻰ‪ ،‬آثار ﻳا آبدهﻫاى تارﻳخﻰ بﻪ چﻴزﻫاﻳﻰ گفتﻪ مﻰشود کﻪ خﻴلﻰ قدﻳمﻰ باشند؛‬ ‫مث ًﻼ‪ :‬در وﻻﻳت بامﻴان شﻬر غلغلﻪ و مجسمﻪﻫاى بودا‪ ،‬در غور منار جام‪ ،‬در کندﻫار چﻬل زﻳنﻪ و‪...‬‬ ‫پسر‪ :‬پدر جان! آبدهﻫاى تارﻳخﻰ چﻪ اﻫمﻴت دارند؟‬ ‫پدر‪ :‬پسر عزﻳزم! آثار تارﻳخﻰ از زمان نﻴاکان و گذشتﻪگان ما بﻪ جا مانده است‪ ،‬کﻪ براى‬ ‫دﻳدن آنﻫا مردم از خارج بﻪ کشور ما مﻰ آﻳند‪،‬کﻪ اﻳن خود بﻴانگر تارﻳخ و فرﻫنگ ما‬ ‫مﻰ باشد؛ پس ما باﻳد در حفظ و نگﻬدارى آبدهﻫاى تارﻳخﻰ خود کوشش کنﻴم تا آنﻫا‬ ‫خراب نشده و از بﻴن نروند‪.‬‬ ‫پسر‪ :‬پدر جان بسﻴار زﻳاد تشکر‪...‬‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫لغت‬

‫معنا‬

‫آبده‬ ‫نﻴاکان‬

‫اثر‬ ‫گذشتﻪگان‬

‫کارخانﻪگﻲ‬

‫شماره‬

‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫لغت‬

‫نگﻬدارى‬ ‫بﻴانگر‬

‫معنا‬

‫حفاظت‬ ‫گوﻳنده‬

‫براى کلمﻪﻫاى (آبده‪ ،‬تارﻳخﻰ و بامﻴان) در کتابچﻪﻫاى‬

‫خود جملﻪ بسازﻳد‪.‬‬

‫‪62‬‬

‫درس‬ ‫بﻴست و ﻫفتم‬

‫آشتﻲ کردن‬ ‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند‪ ،‬ارزش صلح و آشتﻲ را‬ ‫بدانند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ - 1‬در تصوﻳر چﻪ مﻲبﻴنﻴد؟‬ ‫‪ – 2‬بﻪ نظر شما‪ ،‬صلح و آشتﻲ در پﻴشرفت و ترقﻲ کشور ما چﻪ تأثﻴر دارد؟‬ ‫حامد مثل ﻫمﻴشﻪ در حﻮﻳلﻲ خانﻪ با برادر کﻮچک خﻮد خالد‪ ،‬مشغﻮل‬ ‫بازي بﻮدند؛ ناگﻬان باﻫم بﻪ دعﻮا پرداختند‪ .‬وقتﻲ پدر اﻳشان بﻪ خانﻪ آمد‬ ‫و از جرﻳان خبر شد‪ ،‬از حامد پرسﻴد‪ :‬پسرم! چرا باﻫم دعﻮا کردﻳد؟‬ ‫حامد جرﻳان را براي پدر قصﻪ کرد‪ ،‬پدر گفت‪ :‬جنگ و دعﻮا کار خﻮب‬ ‫نﻴست و شما باﻳد ﻫﻴچگاه با ﻫم گفتگﻮ نکنﻴد؛ چراکﻪ ﻫمﻴن گفتگﻮﻫاي‬ ‫ساده و کﻮچک بﻪ دشمنﻲﻫاي بزرگ تبدﻳل مﻲشﻮد‪ .‬ما باﻳد صلح و آشتﻲ‬ ‫را دوست داشتﻪ باشﻴم‪ ،‬چراکﻪ صلح و آشتﻲ‪ ،‬سبب مﻰشﻮد تا بﻬتر فکر‬ ‫کنﻴم و خدمتگزار خﻮبﻰ بﻪ خانﻮاده‪ ،‬جامعﻪ و کشﻮر خﻮد شﻮﻳم‪ .‬گفتﻪﻫاي‬ ‫‪63‬‬

‫پدر باﻻي حامد تأثﻴر کرد و گفت‪ :‬پدرجان! من بعد از اﻳن ﻫﻴچگاه با‬ ‫خالد دعﻮا نمﻰکنم‪ .‬او برادر کﻮچکم است‪ .‬قﻮل مﻰدﻫم کﻪ ﻫمﻴشﻪ با وى‬ ‫دوست و مﻬربان باشم‪.‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را با آواز بلند بخوانﻴد و کلمﻪﻫا را درست تلفظ کنﻴد‪.‬‬ ‫سﻪ سطر نخست درس را در کتابچﻪﻫاى خود امﻼ بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫راجع بﻪ آشتﻰ ﻳک ﻳک جملﻪ روى تختﻪ بنوﻳسﻴد‪.‬‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس با دقت گوش فرا دﻫﻴد و اشتباﻫات تان را اصﻼح کنﻴد‪.‬‬ ‫دربارة صلح نظرات تان را بﻪ نوبت بﻴان کنﻴد‪.‬‬ ‫در گروهﻫا راجع بﻪ ضررﻫاى جنگ و فاﻳدهﻫاى آشتﻰ باﻫمدﻳگر بحث کنﻴد‪.‬‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫لغت‬

‫ﻫمﻴشﻪ‬ ‫مشغول‬ ‫ﻫﻴچ گاه‬ ‫باﻻخره‬

‫معنا‬

‫داﻳم‬ ‫مصروف‬ ‫ﻫﻴچ وقت‬ ‫در آخر‬

‫کارخانﻪگﻲ‬ ‫در بارة صلح و آشتﻰ چند سطر‪ ،‬در کتابچﻪﻫاى خود بنوﻳسﻴد‪.‬‬

‫‪64‬‬

‫درس‬ ‫بﻴست و ﻫشتم‬

‫کمک بﻪ فقﻴران‬ ‫ﻫدف شاگردان متن درس را بخوانند‪ ،‬بنوﻳسند و ارزش کمک کردن بﻪ نﻴازمندان‬ ‫را بﻴاموزند‪.‬‬

‫پرسشﻫا‬ ‫‪ - 1‬در تصوﻳر چﻪ مﻲبﻴنﻴد؟‬ ‫‪ - 2‬بﻪ نظر شما‪ ،‬کمک بﻪ نﻴازمندان‪ ،‬چﻪ نوع ﻳک عمل است؟‬ ‫شخص خﻮب ﻫمﻴشﻪ براي دﻳگران کمک مﻲکند؛ زﻳرا کمک کردن بﻪ‬ ‫انسانﻫاي نﻴازمند ﻳک عمل پسندﻳده و خﻮب است‪.‬‬ ‫من ﻫمﻴشﻪ خﻮد را در غم و خﻮشﻲ دﻳگران شرﻳک مﻲدانم و از‬ ‫غمخﻮاري بﻪ دﻳگران لذت مﻲبرم‪ .‬اگر کدام شخص نﻴازمند و ﻳا نادار و‬ ‫غرﻳب را مﻲبﻴنم کﻪ مشکلﻲ دارد و رنج مﻲبرد‪ ،‬کﻮشش مﻲکنم تا غم و‬ ‫غصﺔ او را از دلش دور کرده و براﻳش راهﻫاي امﻴدوار بﻮدن را نشان دﻫم‪.‬‬ ‫انسان نباﻳد نسبت بﻪ ﻫمنﻮع خﻮد بﻲ اعتنا و بدبﻴن باشد‪ .‬بد بﻴنﻲ از نگاه‬ ‫دﻳن مقدس اسﻼم نﻴز ﻳک عمل خﻼف شمرده شده است؛ پس ما باﻳد‬ ‫براى فقﻴران و نﻴازمندان نظر بﻪ تﻮان خﻮد کمک مادى و معنﻮى نماﻳﻴم‪.‬‬ ‫‪65‬‬

‫بخﻮان و بنﻮﻳس‬ ‫متن درس را با آواز بلند بخوانﻴد و کلمﻪﻫاى جدﻳد آن را بﻴرون نوﻳس کنﻴد‪.‬‬ ‫دو سطر نخست درس را امﻼ بنوﻳسﻴد‪.‬‬ ‫بﻪ کلمﻪﻫاى (خﻼف‪ ،‬غمخوارى و بﻰ اعتنا) جملﻪﻫاى مناسب بنوﻳسﻴد‪.‬‬

‫بشنﻮ و بگﻮ‬ ‫بﻪ خواندن متن درس گوش فرا داده و اشتباﻫات تان را اصﻼح کنﻴد‪.‬‬ ‫در بارة کمک بﻪ اشخاص فقﻴر ﻳک ﻳک جملﻪ بگوﻳﻴد‪.‬‬ ‫چند تن از شاگردان بﻪ نوبت در باره کمک بﻪ فقﻴران نظرات خود را بﻴان کنند‪.‬‬ ‫در گروه ﻫا پﻴرامون محتواى درس بحث کنﻴد‪.‬‬

‫لغتﻫا‬ ‫شماره‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫لغت‬

‫خﻼف‬ ‫غمخواري‬ ‫ﻫمنوع‬ ‫بﻰ اعتنا‬

‫معنا‬

‫ضد‬ ‫دلجوﻳﻲ‬ ‫ﻫم مانند‬ ‫بﻰ توجﻪ‬

‫‪66‬‬

‫ترانﺔ معارف‬ ‫اﻓﻐـــاﻧستــــان ﻣـــا‬

‫جــان و جﻬـان ﻣــــا‬

‫اي ﻫســت و بـﻮد ﻣـا‬

‫اي تـــارو پـﻮد ﻣــــا‬

‫اﻫﻞ ﻣﻌـارﻓﻴﻢ‪ ،‬تﻌﻠﻴـــــــﻢ ﻛــــارﻣا‬ ‫ﻋﻠﻤســت شﻌـار ﻣا‪ ،‬بس اﻓتخــار ﻣا‬ ‫بد خـﻮاه ظﻠـﻤتﻴــــﻢ‬

‫ضـد جـﻬـاﻟتﻴـــــــﻢ‬

‫در ﻛسـب ﻣـﻌــرﻓــت‬

‫بـا ﻋـــزم و ﻫﻤتﻴـــﻢ‬

‫اﻫﻞ ﻣﻌـارﻓﻴﻢ‪ ،‬تﻌﻠﻴــــــــﻢ ﻛـــارﻣا‬ ‫ﻋﻠﻤست شﻌــار ﻣــا‪ ،‬بس اﻓتخار ﻣــا‬ ‫ﻣـا ﻛــار ﻣﻴﻜـﻨـﻴـــﻢ‬

‫پﻴﻜار ﻣﻴﻜﻨﻴـــــــــﻢ‬

‫بار دﻳﮕـــــر تــــــرا‬

‫ﮔﻠــــزار ﻣﻴﻜﻨﻴـــــﻢ‬

‫اﻫﻞ ﻣﻌـارﻓﻴﻢ‪ ،‬تﻌﻠﻴــــﻢ ﻛــــــار ﻣا‬ ‫ﻋﻠﻤسـت شﻌـار ﻣــا‪ ،‬بس اﻓتخار ﻣــا‬ ‫بدﮔـــر ﻧﻈــر ﻛﻨـــد‬

‫بـاري بـــﻪ ﮔﻠشﻨــت‬

‫شـــرﻣﻨـــده دشﻤﻨت‬

‫از آﻫﻨﻴــــــــﻦ تﻨت‬

‫اﻫﻞ ﻣﻌـارﻓﻴﻢ‪ ،‬تﻌﻠﻴــــﻢ ﻛــــــار ﻣا‬ ‫ﻋﻠﻤسـت شﻌار ﻣـا‪ ،‬بـس اﻓتخــار ﻣـا‬ ‫حاﻓـــظ تـــــراخـدا‬

‫اي ﻣـﻬـــد آرﻳــــــا‬

‫اﻳـﻨســت روز و شـب‬

‫ﻣــارا ﻫﻤﻴـﻦ دﻋـــــا‬

‫اﻫﻞ ﻣﻌـارﻓﻴﻢ‪ ،‬تﻌﻠﻴـــــــﻢ ﻛـــار ﻣا‬ ‫ﻋﻠـﻤست شﻌــار ﻣـا‪ ،‬بــس اﻓتخار ﻣا‬ ‫‪67‬‬

‫( سﻴد محﻲ الدﻳن راعﻲ)‬