Chrestomathia Historica: Vol 1 Diodori Liber IV et major pars libri V ac Pausaniae Liber IV [Reprint 2022 ed.] 9783112631140

Citation preview

D

I

O

D

O

R I

L I B E R IV. E T

M A J O R P A R S L I B R I V., AC

PAUSANIAE L I B E R

CUM

SELECTIS

IV.

WESSELINGII

ET

FACII

ANIMADVERSIOMBUS

I N USUM S E C U N D A E G Y M N A S I O R U M CLASSIS GRÀECAE TYPIS E

EXSCRIBENDOS R N.

CURAYIT

P O P P O ,

GUBENENSIS.

B E R O L I N I , Bibi.iopolio

Flittneriano.

mdcccxxiii.

CHRESTOMATHIA HISTORICA CONTINENS

D I O D O R I L J B R U M I V ET M A J O R E M P A R T E M L I B R I V.,

PAUSANIAE LIBRUM

IV.,

ET SERIOREM GRAECIAE IIISTORIAM E X E T ALUS SCRIPTORIBUS CUM

nSDEM

CONTEXTAM.

S E L E C T I S W E S S E L I N G I I ET F A C I I A N I M A D V E R S I O N I B ITS

IN

USUM

TYPIS

SECUNDAE GYMNASIORÜM CLASSIS GRAECAE EXSCRIBENDAM

E R N.

CÜRAVIT

P O P P O,

GUBESESSIS.

VOL.

L

B E R O L I N I , IN

Bibliopolio

Flittneriano.

MDCCCVXIII.

LECTORI BENEVOLO S A L U T E M.

„IlaL-ent

Quum

sua

lata

libelli."

alios, qui Graecos scriptores in gymnasiis interpretai) Lur, sa epe queri audivimjts» turn ipsi expert! simius, desideravi adhuc libruni Graecum, qui s^cundae classis discipu,lis non tam diligenter explicetur, quam legende ab iìs percurraLur, ut vocabulorum copiam sibi parent et familiaritatem quandam cum lingua Graeca contrahant. Cogitamus quippe eos discipulos, qui in quinta et quarta classe Graeca partem grammaticae analyticam usque ad verba anomala didicerint, in tenia autem classe et horum et doctrinae de verborum derivatione et compositione idoneam notitiam acquisiverint, et praeter Jacobsii libri elementaris volumen primam etiamXenophontis Anabasis aliquam partem et Luciani unum

VI

alteriimvc libellum perlegerint. Quales quidem pueri in secundam classem recepti maxime quidem Homero operam dare et id spettare debent, ut intra biennium totam et Odysseam et Iliadem perscrutentiu*. Quoniam tamen interea orationis solutae scriptores non par est.negligi, ad syntaxin quidem illustrandam, stylum formandum et Atticae dialecti proprietates explicandas simplex illa et venusta Xenophontis oratio adhibenda, ideoque Cyropaedia maxime assiduis manibus v'ersanda erit. Verum quum hac ipsa de causa in hujus libri lectione non adeo celeriter progredì liceat, nec ejus argumentum tale sit, quod juvenes ut domi eundem perlustrent magnopere excitet, tertiuS liber requiritur, qui et huic usui et ei, quae cursim fit, lectioni, ubi huic quoque in scliolis consulitur, inserviat. Qui liber nec nimis magnas juveni nominum et verborum flexiones et praecipuas regulas syntacticas cognitas habenti difficultates paret, et rerum varietate oblectet necesse est. Itaque liber historicus eligendus erit, praesertim quum idem et facillime in linguam latinam transferatur, quae utilissima est exercitatio, et simili veteris historiae in hac classe accurate discenda« studia adjuvet. Quae quidem com-

VII

moda sane Herodotus praebcre videatur, cujus historiam re vera per integrum annum lectitandam judicamus. Sed diutius juvenes earn tractare nolumus, ne Homero simili studcntes Jonicae linguae nimis adsuefiant, eaque ipsi in scribendo xi tan tur. Quid igitur secundo, quem in eodem discipulorum ordine transigunt, anno praeter Homerum et Xenophonlem, quorum Studium, nisi forte alter ultimis mensibus cum Isocratis orationibus aut Platonis dialogis facijioribus commutetur, in hac classe nunquam intermittendum censemus, legendum esse putas? Mibi quidem si obtemperas, scriptorem vulgaris, quae dicitur, diale c ti eliges; nam u t praecipuas Graecae linguae mutationes animadvertas, ne illius quidem cognitione supersedere poteris; ubi autem ad tragicos, Pindarum, Thucydidem, Platonem, Demosthenem pervencris, quos prima classis sibi reservat, tempus, quod vulgaribus scriptoribus impendas, tibi non amplius suppetet. Estne igitur nunc Plutarchus legendus ? Nihil sane repugno, modo ne oratio ejus propter multa rariora vocabula immixta et intricatas periodos tironibus sit difficilior, praesertim si, quod quotannis fieri solet, novi accesserint. Quare hunc potiua ultimis hujus bi-

Till cnnii mensibus assignamus, atque intevea discipulos planioris scriptoris lectione ad eum praeparamus. Qualis scriptor a nmltis Herodianus esse existimaturj nec male; sed ei tarnen Diodorum et Pausaniam vel propter aetatem, qua vixerunt, et argumenti, quod tractarunt, varietqtem, ut nihil de sermonis simplicitate dicamus, longe praeferimüs. At vçro Diodori exemplaria, quae juvenum manibus tradantur, prorsus non exstant ; et Pausaniae liber ut totus ematur, quamvis parva modo ejus pars perlegen da sit, non aequum est. Itaque ex his scriptoribus chrestomathiam historicam commode componi posse existimavimus. Quae si ex Herodoto, Thucydide, Xenophonte, colligitur, nobis omnino superflua videtur, quod hos scriptores integros juveries teneant oportet, quo totos perlegendi facultas iis sit, qua multos uti nos quidem laeti saepe vidimus. In tali vero chrestomathia conficienda duplex via miri potest. Aut en im unus alterve illorum scriptorum liber integri edi possunt, aut ex omnibus lectu jucundissima excerpi. Utraque ratio habet quo commendetur. Quum enim prior ilia facilius singulorum scriptorum ingenium sin at discernere indeque haud ambiguum de iis judicium ferre, altera lectores

IX

non solum rerum varietale magis oblectat» sed iisdem etiam potestatem facit plures scriptores cognoscendi, cjuum ita duobus illis, quos libri fundamentum esse necesse est, facile etiam aliorum nonnullorum particular addantur. Jam vero quis non Polybii, quanivis maturiore aetate demum diligenlius legendi, aliquam notitiam non auditione sol u m sed etiam lectione par tarn, qua qualis et quantus ille sit, obscure saltern sentiatur, jam juvenihus nostris contingcrc cupiat? Qui praeter hunc et eos, quos prius nominavimus, res gestas Uteris consignarunt, minus quidem celebres, et Arriani atque Ilerodiani desiderio si qui teneantur, eos jure quodam nostro ad hos ipsos nec nimis amplos et facile parabiles remittimus; sed alios majoris ambitus libros, in quorum numero prae caeteris Appiani historiae Sunt, »in ejusmodi collectione non prorsus praetermittere juvabit. Quae quum ita sint, utvique generi lectorum consulendum rati, liane chrestomathiam in duo volumina separatim vendenda clispescuimus. Quorum prius, quod nunc iti lucem emittitur, Diodori et Pausaniae majores partes continuas continet. Elegimus autem Pausaniae Messenica, juvenibus baud dubie majorem quam reliqui omnes hu-

X

jus scriptoris libri voluplatem parantia, et Diodori librum IV. et V . , quod his antiquissima Graeciae historia, a nullo alio scriptore superstite expósita, inest; nam bellorum Medicorum, Peloponnesiaci et proximorum n o . titia melius ex antiquioribus scriptoribus petitur. Diodorum e Wesselingii recensione ab Eichstadio correcta edendum curavimus, de cujus praestantia quum dubitari nequeat, rarissime nec unquam nisi monito lectore ab ea recedere ausi sumus, maxime ut Atticas quasdam formas Diodoro obtrusas expelieremus. Paullo plura in Pausania, in quo pan u n certo duce Fació utebamur, immutavim u s , et conjecturas, quas in editione viris doctis destinata in adnotationes rejecissemus, aliquoties in ipsa scriptoris verba recepimus, ne tirones scrip tura depravata nimis retinerentur, quae tamen vel sic saepius intacta relinquenda erat. Adnotationes Wesselingii et Facii eas potissimum adjecimus, quae res históricas et mythologicas illustrant, quas cognoscendi discipulo domi librum lecturo raro potestas detur. In Pausania, ubi scriptura saepe incerta est, multa e notae etiam criticae sunt. D e rebus grammaticis et verborum sensu, in quibus quae forte insint difficultates haud

XI

sane multae, facile ore magisteri aut libro-» rum grammaticorum comparatione solvantur, raro monitum, nisi quod discrimen Attici et vulgaris sermonis interdum paucis-verbis indicatimi. Hae notulae et nonnuliae criticae a nobis additaé, caeteras longe plurimas ex Wesselingii et Facii editionibus, interdum etiam aliis libris, u t Heynii Apollodoro, recepimus, quum nec eruditionis laudem nec aliud quidquam quam discipulorum utilitatem in hac chrestomathia concinnanda spactaremus. Quo magis dolemus in librum recens ortum jam duas invasisse calamitates valde damnosas. Quarum prior haec est, quod t quum ad Pausaniam emendatius, quam a Facio factum erat, edendum alias editiones circumspiceremus, neque earn, quae in Gallia prodiit, accipere potuimus, et Siebelisii Tecensio, quae bibliotheca classica apud Weigelium venali continetur, saepius a nobis flagitata, per Lusatiae vastas arenas Francof u r t u m usque perferri tam diu cunctata est, ut operis et prelis sudantibus, priusquam eam contulissemus, hunc librum e manibus emittere cogeremur. Quod si secus accidisset, nonnulla in Pausania rectius consti tuta, alia non monita videres. Perniciosius auteni

seti a l t e r a m i n f o r t u n i u m , q u o d , etsi liber e x impressis exeniplaribus» exscriptus est, tarnen q u o n i a m p r o c u l a Schneeberga, u b i id f a c t u m , c o m m o r a b a m u r , in ir u m q u o m o d o satis m a g n u s n u m e r u s v i t i o r u m typograp h i c o r u m m a x i m a m tarnen p a r t e m l e v i u m n e e intellectum v e r b o r u m impedientium i r repsit. Q u o d u t r u m q u e d a m n u m u t , q u a n t u m i n nobis est, r e p a r a r e m u s , t a m discrep a n t i s scripturae m e m o r a b i l i o r i s , qua© i n Siebelisii editione r e p e r i t u r , quam t y p o t h e t a e e r r o r u m indicem confecimus. Q u e m t a rnen, vel sic satis m a g n u m , n o l u i m u s iis v i tiis o m n i b u s o n e r a r e , quae n e t i r o n e m quid e m u l l u m m o r e n t u r , u t q u o d alicubi ¿uoiaq, »j(UFF?, v,ayniai.

26. V. 11. i%v/uiea.trtti- I. i%itftt^Z;K*>gi«r.

ETfAet/V/j»-«».

1.

1.

46. v. 3. ab nit.

1.

47. v. 5. ab ult. Hippolythen. 52.

v. 9.

e-TlVi^aijiaer.

triAluTOi-i».

5Tg«5;t;»V«i.

1.

1.

Hippolyttn.

v^cs^Strai.

57. V. 2.

1. »Acci&yuvg.

63. V. 1. Kva-tt.

1.

iiiirti.

65. v. l4. ab ult. 'H^ukMUi. ]. 'H^xxXiicci. 66. v. ult. duobus y4.

v.

12.

ante

passibus.

xtict-

78. V. l 3 . U^H-aVVTUV. 89.

y.

9.

post

96.

v.

5.

"OSI'Tmi.

1. duobus

deeat

dele

'Ovirrfi

Tracli.

i5i.

(praeter

bis

v.

1.

positum

-—

baufc.u'^tira-

6.

ab post

ult.

pone

1.

i58. v. i 3 . ab ult. quos. 161.

ad

et

ir£trttyt£tZff*i)

'AXQiti1.

tendinte

)5a. v. 4. Eurythei.

Herm.

caecus. t «

1.

7.

putat

54.

V. g . 'AX/pitm.

v.

virgulam,

legendum

114. v. 7. ab ult. caesns. l4o.

passuum.

1. agKOt/HTi)f.

condemnatae

Soph.

mitthus

St.

1.

^¡tvftac-^riiTu.

vivgulam.

Eurysthei. 1.

quits.

v. l3. Ryfrlvf in K{«r«i mulari vult Raoul - Rochette de Coloniis Graecis.

170. v. 6. ab ult. Scyram. 174, v.

19, rtxiSi.

1.

1. t'iKIUU

Scyrum.

XVI P. 179. v. 5. (¿ToSsfcw 1. «Voía^íf, ( S i c i m i as Lis perpcram ru'?.) —

l 8 3 . V. ) 1. ïlcXvitKQVÇ- 1. TÌO^UVÌÌKÙUÌ-

— 186. Y. 15. Botarti. 1. Viciaré*. — —* y. 5. nb ult. Melanippe. 1. —

190.

Melanippae,

8. sraja/ct/3»». 1. Traça A*/3ÜI».

'— — V. — 192. v. «— ig4. v. — 20Ì. v.

10. 'A%*i£t k*Î QftuurSii. F. 'A;£, £>!>. 16. Triphilia. 1. Triphylia. 20. Phlegas. 1. Phlegyas. î» Q É W I * . Imo GÍhítím. Cf. Intt. Pauîv IX. 2 6 , 4.

209. v. 6. ab ult. — 211. V. l4. rovrov. — 2l4. V. 2. V. l4. rovr». — 221. v. 3. ab ult. 222. V. 12.

suppeâitmt. 1. suppcditavit. 1. rotirai. 1. xctTutrxi intrctiiHai. 1. Tovrov. rectiottem. I. notitmem,

— ©u'ç«WOi. I. ©>!£»»«£.

•— 225. V. g. iv5>)iv/uoti. 1. toKtpitv.

—

286, V. 12. ab ult.

—

295. y . 3. ab ult. 'A&nfctui.

attfedreii. J. i»«««V«(. 1. 'A>&nftttnt.

•— 3o3. v . l 5 . ovtfat£*fttvo>- 1. ovcfict^oftivtii. 3tg- v. 4. ab ult. e Jtnsih

I. ex

Jens.

— 323. y. 9. «»S3-tir9,i)Toii?. 1. »»fsrsiij-S-ijTii/f. —

324. v. 6. protenderant.

1.

portenderant,

*— 329. V. l4. ab ult. T£IT«. 1. T£IT». —

33o. y. 4. ab ult. ^¿oyoCTuxo*. I. ftoyesroKou

—

34o. y. 8. Shi«-/««. 1. S-vtrUis.

—

3 4 i . y. 3. dele comma post invxt^cntit.

•— 351. v. 3. xarSxni-ut- 1. xaTaxwmcy. ib. rgTrtt. 1. Tgf•ret. VV 7. *« 1. if- V. 6. ab ult. 'LrTMwtum 1. 'Ifr/aialn^»«. —

35g. V. 3* x-KTiTKivaaiv. 1. xKTfrxcvurut.

—

368. v. 6. p. AioK^ijos excidit wot/.

—

—

—

—

]4. AvKcfttSiut praetulit Sieb. v. ixicS-D^s.

In tx.it$iti£t mutavit Sieb.

36g. v. 18. ©u/3«ioi. 1. ©»/Wo«. —

-— V. 12. sq. Versus corruptos sic exhibuit Sieb. "tiyvirx o' 'E^fciltto hefttvi*

Tl

*M«t£05 xttj ir^&Toycvcv Ktigte;, —

—

—

372. v. 2. n s ^ i f .

y. 3. ab ult. Tritnigeminae.

1.

Prim.

1. nsgii)^-«.

•— 373. v. 4. £» tcis iVfTTei f*t>v Ao'y«'f 'mi%ttfU, Sieb. ad due turn cod. Mosc. f» T«7t t-xin» irtv hiyct iiri\ntri flit, 375- V. 2. post 'Agi)»51 pone pUnctum. V. 7. Sj>j«»o5. Sieb. J^!/«, bene, —

y. l5. ytJveiTKos. 1. yf>ti7)c6$.

•— 376. y. 4. AesCulapi. — v .

i4.

— 3 7 9 « V. 6. 38o. v . i4.

1.

Aesculapii.

1. A«ixot/jsi;. S i t b . ain^iiftiiui) beni. 'AjflTn». 1. 'Aju'»«».

••«- 3 8 l . y . 5. ab ult. Si^is

1< 2lf*ts

XVIII P. 383. v. i4. W^og«. 1. S« —

UftQlßnT tVfl. 1. clftQKßlT.

— 3 8 6 . v. l 5 . rifiy 1. Tiftyt.

— 387. Y. l3. ]. K¿ee-fi' — 388. V. l55. Xlig»». 1. XOgO». — 5go. v. 3-

Kagi'a;. I.

— 529. v. 8. a b ult. Avatino.

Actffxvhav.

1. Avarino

Vecchio et a d -

de : „Aliis ijisa u r b s Avarino seu N a v a r i n o . " «— 53a.

11. a b ult. »ornine

Retrartniida

insulae

dieta sunt.

quae de liodieruo

Sj-hacttiiac

seu

Sphagiae

A I OA ß P 0 ï T O T

Z I K E A I ß T O T

BIBAIO0HKH2 B I B A O S

Chr.

IST0PIKH2

T E T A P T H .

A

5

T A A E

E

EN T Q N

«.

A

tJ/UI&ÎùûV, TI

P

iteçi roiiç

axTx

Ilff/

ß

TOV

T

I

N

O

T

Tu>v

B I B A Û N .

Tfaçx

ro%

"ÉXkijffiv

«fp¿ot/or«reiií J-Ofówv

¿rfl(p(XV£GTcÍT(i)V

T£

Y.Oí1 X«-9-ÓXoü TítJV XXTCt 7fÓ\s[M>V

X«/

ct'lókcyóv

rifp< Atcvúcrov,

np/aVou,

'Equ.x'P¡)6íJtov,

Movccüv. h'.

X«/ 1

A

2

K6tTSIçyu;'.

I T f g / Twv

•9-'.

Ilff/

/•

'Ap^ovaurcov,

TO 2

'HçxxXsovç.

TWV Ct&Xu>V CCUTOU.

É7TT« S7CI

Qrß«ç.

TáOV ¿TT^ÓVÍOV TWV ¿7TT06 éff/ Q q f i x ç .

r i f j < N>;Xg£i)Ç

TWV «VcyoVWV UUTOV. A

s

4 ix.

ITfç/ AccTti&ùSv nui Tltçi 'AffxXjjîr/ou ttxt

17'.

ITîç/

TÙ5V

Aìxxài ytve/usvuv ih'. ftioìi,

ritçi

Ktvrxvçuv. TÛSV ¿TTOYÓVUV CCÙTCV.

'Acwttcü Svyxreguv,

noci riïv

vlwv. néXOTTOÇ, KXL T«VT¿Ì.0V, nxi Oivo-

y.oci NiO'3%. të.

Tlfçi Axçhxvou

XX/ Twv xToyóvuv

«Jtcu,

(¿•¿X.ÇI TOU TlplájUOV. io1T. MiVuOç

I l f f í AatSaXou, noti Miwruvçov, ttxi t>jç

GTQXTÎÎXÇ,

IÇ'.

ZmiX/av ¿7T/ KùjxfcXcv ßaaiXex.

TLEÇI 'AQUTTXIOU

koç, H«/ 'Qgiwvcf.

, x«w Asivpvii(r9-EVi)í xai Qiétrófive;] Callisllicncs, [Olynlhius, Aristolelis discípulus et comes Alcxandri M., qui rex euni odio habens ob libevtatem loquendi in vincula conjecit, in quibus mortuus cst Arrian. Anab. Alex. IV, 10 — i4,] 'EÁXwtxec sua exorsus ab Antaleidae pace perduxit ad eum anmun, quo Delpliicum lempluin a Philomelo Pbocensi captuin et cxpilatum est, ut docct Diod. XIV, 117. Tlieopompus vero [Chiiis, el ipse Isocratis discipulus, Tluicjdidis histoilain continuans] tK XAURZ TH nsAoxo»»ü¡r:«za Trihípta et ra «tiAiVs-si Trcv^ayiiíia pluribus lililis descripsit, de quibus DÍoüjs. [de praec. liistor. p. 782. Reisk.] et Diod. XVI, 4. W£ss.

B I B A I O 0 H K H 2

IV.

7

¿Tréartisxv rtav ffxkctiwv y,v-9-wv. 'Husi; Si tjjv èvxv• rixv tovtojç

Kp/tr/v ¿'%ovTfç, xaù, rov su ry; aivotyçx-

(pyç tvojùv •ùironrclvrtq, Cxys&x

rqv ttxcxv

tï;; xç^xioXoytxç.

arai ovvETfXéa-S-ycrxv tçx^sk;

èTiy.skaxv

Méyicrrxi

vtto riïv yigtowv r s xxt

^iAld-étôV , XXI TToXkiïv XVSfwv àyx-S-wv. xoivxç iviçyuriu;

¿tto/jj-

yùç 'y.ocl ttXii-

ci ysrxyevéa'Tiçoi

TO'j; 8' ¿ociHxoû'ç -B-vm'xiç èTÎyyjSxv'

Ù>V hlX TXÇ

rouç y&v îao&éoiç, ttcIvtx; S' o t5Jç

iVrop/aç "kôyoq roi; Kaâ-^'vtc'jcr/v èirzfjciç ftç rov oùwvx x.ci&vfjLvr,fffv. 'Ev yèv

oùv rotït;

rxûrqç (3i(3\oiç

rpiciv aveypxxpxyfv r«ç Jaspai rc/ç xkXciq s$vfai yu•&o"koyovysvx' ¿zuroï'q

rvyjth

auy.(pw-

'Opoiwq SS rOTÎ; 'IVSOJÇ rov %-sèv ysyovévxt,

ÀRTQ^XIVEE^-xt

nui

TX

crsçi t>jv (pvTei'xv Tr,q ¡¡¿uTréXou ('$ikoTryjY\ J o d . , et tum demum Nysam. I t a ctiam O v i d . F u r t i m illam. p r i m i s Ino matertera cunis E d u c a t ; inde datum Nj'mphae Nyseides antris Occulucre suis,

KlifCiUV fttT«%-J clVIKl)t X,«,) Ni/A«] I , 15. d i x i t TW tvìccifims 'A^afiix 5 h Nt;Vj. A pud Ilerodot. I , i46. vocatur Nuca jj t!?rìg ;AìyvKTH ¡Sc-a h tv A/S-ieirfy. A l i i i n I n d i a collocant. Y i d . Arrian. A n a b . 1. V . init. et cf. D i o d . I , j(). Puusns a l i i i n Thracia. A d d . Strpli. B v z .

12

¿

O

A

ü

I1 O

¿v TÍJ Nussere. njsus

Oli tale be* eficium D i o -

cum Cerere summis honoribus mactatus.

Zirlar»ocavra »w,

i5

IH.

Reduci cum spoliis triumphatori instituere,

IV.

T/jv Birivohov

b'

rry

'IVSODJV TQitTei

sii; rtijv Bomr/xv

Trotyjffxa&xi,

juì'v \x$vga>v a^óXoywv TrXÌJ-S-fl? *

[aÌ^ojtx

è« 7rpwrov TtSv ¿Wxvtmv §giay.ßov hmou.

Kai

èir

no-

xxTxyxytìv

èXs