2023 345 Yayınları AYT Edebiyat Soru Bankası 9786056959011

Citation preview

Korsan kitapla mücadele kapsamında 2022 - 2023 eğitim ve öğretim döneminde tüm kitaplarımızın kapaklarında aşağıda tarif edilen hologram yer alacaktır. Bu kitapların hazırlanması ve size ulaştırılması için çok büyük emek ve organizasyon gerekmektedir. Bu konuda bize yardımcı olmak isterseniz aldığınız kitabın hologramını kontrol ediniz. Kitapların orijinal baskı olmadığını anladığınız durumlarda yayınevimize bilgi vermenizden çok müteşekkir olacağız. Aşağıda gösterilen hologramın hareketli görselini www.ucdortbes.com sayfamızdan bulabilirsiniz.

HOLOGRAM ÖZELLİKLERİ

2 cm Geri planda derinlik algısı içinde

2 cm Ön planda derinlik algısı içinde

Hologramlarda bulunduğunuz ortama göre değişen farklı renkler göreceksiniz.

AYT Edebiyat Soru Bankası YAZAR Müslüm KAPLAN

ISBN 978-605-69590-1-1

DİZGİ - GRAFİK TASARIM ÜçDörtBeş Dizgi ve Grafik

BASIM YERİ Birleşik Matbaacılık Pancar Organize, 14. Cad. No:3 Torbalı/İZMİR Sertifika No: 47989

İLETİŞİM [email protected] www.ucdortbes.com

Copyright © ÜçDörtBeş Yayıncılık ve Dağıtım Ltd. Şti. Bu kitabın her türlü yayın hakkı ÜçDörtBeş Yayıncılık ve Dağıtım Ltd. Şti.’ne aittir. Bu kitabın baskısından 5846 ve 2936 “Fikir ve Sanat Eserleri Yasası” hükümleri gereğince kaynak gösterilerek bile olsa alıntı yapılamaz, herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, genel ağ ve diğer elektronik ortamlarda yayımlanamaz.

Çıkmış sorular başlığı ile kitap içinde yer alan soruların her hakkı ÖSYM’ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması, yayımlanması ÖSYM’nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Yayınevimiz telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır.

VİDEOLARA ULAŞMAK İÇİN

1. ADIM

2. ADIM

uygulama linki QR kodu

3. ADIM GERİ

345 Dijital

Hesap Oluştur Adınız

5,0 H 10 B yorum 14 mb

1 mn + İndirme

Soyadınız

Yükle Telefon Numaranız

Bu uygulama hakkında T.C. Kimlik Numaranız

ÜçDörtBeş Dijital Uygulama

345 Dijital

E-posta Adresiniz

Eğitim

DEVAM ET

Kullanıcı oyları ve yorumlar

KAYITLI HESABIM VAR

Uygulama linkine ulaşabilmek için ön kapak üzerinde veya yukarıda bulunan QR kodunu okutunuz.

345 Dijital uygulamasını yükleyiniz.

4. ADIM

5. ADIM

345 Dijital uygulamasında istenen bilgileri girerek hesap oluşturunuz.

6. ADIM

etiketi kazı

Kitaplığım AYT Soru Bankaları

Ktap Ekle

M ****** K ******

Ktaplığınıza

bın ğnz Kta Ekleme İsted z tunu Kodunu Oku

QR

AYT Matematik Soru Bankası

AYT Edebiyat Soru Bankası

AYT Fizik Soru Bankası

AYT Kimya Soru Bankası

AYT Biyoloji Soru Bankası

AYT Tarih Soru Bankası

KİTAPLIĞIM KİTAP EKLE KONU ANLATIMI İLETİŞİM

Menüdeki KİTAP EKLE linkine tıklayarak bir sonraki adıma geçiniz.

Kitabın ön kapağındaki etiketi kazıyarak karşınıza çıkan QR kodunu okutup kitaplığım listesinde bu kitabı aktif ediniz.

Aktif hâle gelen kitabın içine girerek konu anlatım ve çözüm videolarını izleyebilirsiniz.

ÜNİTE 01 TÜRK EDEBİYATINA GİRİŞ VE ÖĞRETİCİ METİNLER Güzel Sanatlar ve Edebyat ....................................................................... 6 Tarh İçnde Türk Edebyatı ...................................................................... 10 Sözlü Anlatım Türler ................................................................................ 14 Kşsel Yaşamı Konu Ednen Metnler ...................................................... 18 Gazete Çevresnde Gelşen Metnler ....................................................... 24

ÜNİTE 02 COŞKU VE HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER (ŞİİR BİLGİSİ) Şrde Yapı ve Ahenk Unsurları ................................................................ 40 Nazım Bçmler ve Türler ........................................................................ 48 Söz Sanatları ........................................................................................... 54 Şrde Konu ve Tema - Gerçeklk ............................................................. 62

ÜNİTE 03 İSLAMİYET ÖNCESİ VE İSLAMİ DÖNEM TÜRK ŞİİRİ İslamyet Önces Türk Şr ....................................................................... 76 Geçş Dönem Türk Şr ........................................................................... 80 Halk Şr .................................................................................................. 88 Dvan Şr ................................................................................................ 96 Dvan Nesr ............................................................................................ 106

ÜNİTE 04 TANZİMAT’TAN MİLLÎ EDEBİYAT’A TÜRK ŞİİRİ Tanzmat Şr ..........................................................................................126 Servetfünun ve Fecrât Şr .................................................................. 136 Mllî Edebyat Şr .................................................................................. 144 Bağımsız Şarler - Manzum Hkâye ve Mensur Şr ................................ 150

ÜNİTE 05 CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK ŞİİRİ Öz Şr ve Yed Meşalecler .................................................................... 168 Mllî Edebyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şr .......................................174 Serbest Nazım ve Toplumcu Şr ............................................................ 180 Garpçler (I. Yen) .................................................................................. 186 Garp Dışında Yenlğ Sürdüren Şr ...................................................... 190 II. Yen Şr ............................................................................................. 196 1980 Sonrası Türk Şr .......................................................................... 202 Cumhuryet Dönem Halk Şr ................................................................ 206 Türk Dünyası Şarler ..............................................................................212

İ Ç İ N D E K İ L E R

ÜNİTE 06 GELENEKSEL ANLATI TÜRLERİ TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E HİKÂYE

İ Ç İ N D E K İ L E R

Dede Korkut Hkâyeler - Mesnev - Halk Hkâyeler ............................... 232 Destan - Efsane - Masal - Fabl .............................................................. 236 Hkâye Türünün Genel Özellkler .......................................................... 240 Tanzmat’tan Mllî Edebyat’a Hkâye ...................................................... 242 Cumhuryet Dönem’nde Hkâye ............................................................. 246

ÜNİTE 07 TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E ROMAN Roman Türünün Genel Özellkler .......................................................... 264 Tanzmat Romanı ................................................................................... 266 Servetfünun Romanı ............................................................................. 270 Mllî Edebyat Romanı .............................................................................274 Cumhuryet Romanı ............................................................................... 278

ÜNİTE 08 TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E TİYATRO Tyatro Türünün Genel Özellkler .......................................................... 304 Geleneksel Türk Tyatrosu ..................................................................... 306 Tanzmat’tan Mllî Edebyat’a Tyatro ...................................................... 308 Cumhuryet Tyatrosu ..............................................................................312

ÜNİTE 09 BATI EDEBİYATI VE EDEBÎ AKIMLAR İLKLER VE ROMAN ÖZETLERİ Batı Edebyatı ........................................................................................ 326 Edebî Akımlar ........................................................................................ 330 Türk Edebyatında İlkler ......................................................................... 336 Türk Edebyatında Roman Özetler ........................................................ 340 Dünya Edebyatında Roman Özetler ..................................................... 348

GENEL BAKIŞ TESTLERİ CEVAPLAR ........................................................................................... 376

T ÜRK EDEBİYATINA GİRİŞ ÖĞRETİCİ METİNLER GÜZEL SANATLAR

ve

EDEBİYAT

TARİH İÇİNDE T ÜRK EDEBİYATI SÖZLÜ ANLATIM T ÜRLERİ KİŞİSEL YAŞAMI KONU EDİNEN METİNLER GAZETE ÇEVRESİNDE GELİŞEN METİNLER

Ü N İ T E

01

1. TEST KAZANIM 1.

GÜZEL SANATLAR ve EDEBİYAT

DAKLI SORULAR

Edebyat, kadm br sanat dalıdır. Sözün etkl kullanımı, edebyatın en temel vasıflarındandır. Zra dl, edebyatın brck malzemesdr. Kültürün gelşm seyrne bağlı olarak edebyat, farklı görünümler kazanıp çerk yönünden çeştlenerek günümüze kadar gelmştr. Ayrıca sosyal değşmlere koşut olarak kabuk değştrmştr. Bu parçadan hareketle “edebyat” ile ilgili I.

Çeştl blm ve sanat dallarıyla lşkldr.

II.

Toplumsal gelşmelerden etklenr.

III. Kapsamı süreç çnde değşmştr.

4. - 5. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Br duygunun, br düşün, br tasarı veya güzellğn estetk br bakış açısıyla fade edldğ varlık alanına “sanat” denr. Bu varlık alanında, sanatçılar tarafından ortaya konan ürüne se “sanat eser” adı verlr. Sanat esernn brncl amacı fayda sağlamak değl, güzellktr. Blmsel eserlerden ayrı olarak sanat esernde nesnellk ve kanıtlanablrlk amaçlanmaz. Sanat eser, tcar kaygılardan uzak br anlayışla ortaya konur. Sanatçının breysellğn yansıtır. Sıradanlıktan uzak olup özgün, etkleyc ve yenlkçdr. Yoğun br emeğn netcesnde ortaya çıkar.

yargılarından hangileri söylenebilir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II E) II ve III 4.

2.

Breyn güzellk karşısında duyumsadığı heyecanı ortaya koyduğu uğraşa ---- denr. İnsanoğlunun htyaçlarını karşılamak çn ürün ortaya koymaya se ---- adı verlr.

Bu parçada aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir? A)

Sanatın geçmşne

B)

Sanat esernn ntelklerne

C)

Sanat esernn gayesne

D)

Sanat esernn blmsel eserlerden farkına

E)

Sanatın tanımına

Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? A)

sanat - zanaat

B)

zanaat - sanat

C)

teknoloj - zanaat

D)

teknoloj - sanat

E)

sanat - teknoloj

5.

Bu parçaya göre, aşağıdakilerden hangisinin sanatla ilgisi diğerlerinden daha azdır? A) Semner

B) Festval

D) Serg

3.

C) Benal E) Göster

Sese estetk bçmler verlerek oluşturulan sanatlar çn ‘‘fonetk’’ fades kullanılır. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi fonetik sanatlardan biridir? A) Mmar

B) Edebyat D) Resm

C) Heykel E) Mnyatür

6.

Aşağıdakilerden hangisi sanatsal metinlerden biri değildir? A) Hkâye

B) Roman D) Tyatro

C) Makale E) Destan

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

GÜZEL SANATLAR ve EDEBİYAT

Güzel sanatların br dalı olan edebyat, öznel algıyı esas alması ve spata dayanmaması bakımından blmden ayrılır. Ne var k yazar, yapıtını kaleme alırken bazı blm dallarının verlernden yararlanma yoluna gdeblr.

10.

B) Fzk D) Kmya

9.

A) I ve II

E) Astronom

Dl, edebî metnlern taşıyıcısıdır.

B)

Yazarlar, anlatı kşlernn ruh hâllern ele alablrler.

C)

Edebî eserler, çnden çıktıkları toplumun geleneklernden zler taşıyablr.

D)

Edebyat eserlernn dl, çerklernden bağımsızdır.

E)

Ozanlar ve yazarlar, dl okurların güzellk duygusuna htap edecek şeklde kullanırlar.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? D) III

C) II ve III E) III ve IV

•

Hem göze hem kulağa seslenr.

•

19. yüzyılın sonları le 20. yüzyılın başlarında ortaya çıkmıştır.

•

Üretm sürecnde yen teknolojlern yoğun olarak kullanıldığı br sanat dalıdır.

Yukarıda bazı özellikleri verilen sanat türü aşağıdakilerin hangisidir?

(I) Sanat; duygu, düşünce, hayal ve olayların güzellk duygusu uyandıracak şeklde dle getrlmesdr. (II) Sanatçı, sanatın br veya brkaç dalı le lgl çalışmalar yapan ve eser üreten kşdr. (III) Sanat eser, sanatçının malzeme kullanarak ortaya koyduğu üründür. (IV) Dolayısıyla sanatçının duygu ve düşünce dünyasından zler taşır. (V) Sanat dallarının her br, tek br duyu organına htap eder.

C) I

B) I ve IV D) II ve IV

A)

B) V

Heykel

Yukarıdakilerden hangileri plastik sanatların kapsamına girmektedir?

C) Tarh

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A) II

II.

IV. Mmar

11. 8.

Bale

DAKLI SORULAR

III. Müzk

Bu parçaya göre edebiyat, aşağıdaki bilim dallarının hangisine diğerlerinden daha yakındır? A) Tıp

I.

KAZANIM

E) IV

A) Tyatro

B) Snema D) Mmar

C) Dans E) Bale

12. Ahmet Hamd Tanpınar’ın Huzur adlı romanında kahramanın ruh hâl le lgl genş betmlemeler vardır. Yazar, bu yapıtı kaleme alırken ruh blm le lgl araştırmalardan faydalanmıştır. Bu durum, edebiyatın aşağıdaki bilim dallarından hangisi ile ilişkisini göstermektedir? A) Coğrafya D) Tarh

B) Arkeoloj

C) Sosyoloj E) Pskoloj

Ort aZ

Kola

1 1.

GÜZEL SANATLAR ve EDEBİYAT

Edebyat sözcüğünün Arapça “edeb”den geldğ fade edlmektedr. İlkn “davet” anlamında kullanılan bu sözcük, süreç çnde “güzel ahlak ve güzel huy” anlamlarını kazanmıştır. “Edeb”, çok sonradan söz söyleme ve anlatım le lgl her türlü çalışmanın genel adı olarak kullanılmıştır. Sözlü ve yazılı fadenn ntelkl ve hatasız olmak çn ednlen blg ve becerler bütünü bu sözcükle fade edlmştr. 19. asırda ble edebyat, y huy öğretp ahlâk aşılayan br dspln olarak kabul görmüştür. Çağımızda da edebyatın her şeyden evvel br güzel sanatlar faalyet olduğu söylenmektedr.

3.

I.

Küresel tcaret, günümüzde çok genş br hacme ulaşmıştır. Ulaşım ve letşm araçlarının çeştlenp yaygınlaşması le brlkte ülkelern hracat ve thalat oranlarında artış gözlenmştr. Gelşen endüstryel teknolojler sayesnde ülkelern üretm kapastes yükselmş, ham madde ve mamullern dağıtımı kolaylaşmıştır.

II.

Sabah uyanır uyanmaz âdetm olduğu üzere elm komodnme attım. Kendm bldm blel ktabım komodnmn üstündedr. Han bazı hastalar vardır, sabahları laçlarını sektrmeden kullanırlar ya… Ben de sabahları yrm sayfa ktap okumadan yataktan doğrulmam.

Bu parçada “edebyat” ile ilgili aşağıdakilerin hangisinden söz edilmektedir?

2.

A)

Dğer sanat türleryle lşksnden

B)

Syas ve sosyal koşullarla lgsnden

C)

Dle olan etksnden

D)

Sözcük kökennden

E)

Öznel oluşundan

Yukarıdaki numaralanmış parçalarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Dl blmclern kabul ettğ gb ---- çok farklı sevyelerde dlle letşm kurmak amacıyla oluşturulan anlatma ve anlaşma aracıdır. Cümle, tek başına eksksz br anlaşmayı temn ettğnde ---- değerndedr. Fakat br cümle le herhang br konuda soruya htyaç duyulmadan ve kuşkuya yer bırakmadan anlaşma sağlanamaz. O hâlde ----, cümlelerden oluşan br letşm vasıtasıdır. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) söz öbeğ D) hece

Zor

y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

B) anlam

C) sözcük E) metn

4.

A)

I. metn öğretc, II. metn yazınsal özellkler taşımaktadır.

B)

Her k metnn de dl sadedr.

C)

İk metnde de edebî dl kaygısı öne çıkmaktadır.

D)

I. metnde blg verme, II. metnde olay akışı çnde yaşatma belrgndr.

E)

I. metn gerçeklere, II. metn kurmacaya dayanır.

(I) Güzel sanatların amacı, doğa blmlernden de kültür blmlernden de ayrıdır. (II) Sanat öğretmez; sezdrr, çağrıştırır, hssettrr, kendne has br düşündürme bçmne sahptr. (III) Pek çok düşünür, “Sanat nedr?” sorusuna yanıt aramıştır. (IV) Onlar, kend anlayışlarına ve kültürel brkmlerne göre bu soruya yanıt vermştr. (V) Bu demektr k sanatın mutlak br tanımı yapılamaz. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde, güzel sanatların doğa ve kültür bilimlerinden farkı ortaya konmuştur? A) II

B) V

C) I

D) III

E) IV

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

1 7.

Öğretici Metin

Edebî Metin

I.

Göndergeseldir.

Sanatsaldır.

II.

Genelgeçerdir.

Göreceldr.

III.

Reeldir.

Kurmacadır.

IV.

Subjektiftir.

Objektftr.

V.

Fikrîdir.

Duygusal ve hayaldr.

Edebî metnlerde dl göstergeler lk anlamlarından çok mecaz ve yan anlam değerleryle kullanılır. Bu durum, edebî metnlerde mgenn kullanımını zorunlu kılar. İmge; görülen, duyulan, yaşanan gerçeklğn breysel anlatımıdır. Yan ozan veya yazar br görünüşü kendnce gözlemler; onda, blnen sözcüklerle fades olanaksız hususları saptar. Bunları yazıya dökeblmek çn yen fade kalıpları oluşturur.

Yukarıdaki karşılaştırmanın hangi bölümünde yanlışlık yapılmıştır?

Bu parçaya göre, aşağıdaki metinlerden hangisinin imgeselliği en çoktur?

A) I

A) Söyleş

B) II

C) III

D) IV

E) V

B) Hkâye

D) Deneme

8.

C) Şr E) Roman

Bu sanat türü; taş, bronz, ağaç, alçı gb maddelerle br şey üç boyutlu olarak betmleme sanatı şeklnde tanımlanablr. Tarhsel açıdan bçm sanatlarının en esklernden br olarak değerlendrlmektedr. Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada söz edilen sanat dalının örneklerinden biridir?

6.

Sanat ve edebyat, her devrde ve her yerde gerçeklğn estetk fadesdr, deneblr. Çünkü somut ve nesnel olanı, yan salt duyu organlarıyla algılanablen varlık ve olayları hçbr etknlkte yok saymak mümkün değldr. Gerçeklğn farklı tarzlarda ele alınması, farklı metnlern doğmasına neden olur. Sanat ve edebyat, nsanın nsanla ve tabatla lşklernn dönüştürülüp değştrlerek anlatılmasıdır. Dolayısıyla burada gerçeklğn yorumlanması söz konusudur. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A)

Metnlern çeştllğ, gerçeklğn değşk tarzlarda şlenmesnden kaynaklanır.

B)

İnsanların brbryle lşkler, edebyatta olduğu gb anlatılmaz.

C)

Gerçeklk, somut ve nesneldr.

D)

Sanat, gerçeklğ öznel br yaklaşımla ele alır.

E)

Sanat ve edebyat genelde tabatı konu alır.

9.

A)

9. Senfoni

B)

Hamlet

C)

Kaplumbağa Terbiyecisi

D)

Mona Lisa

E)

Düşünen Adam

Metnler yazılış amaçları, hedef ktleler ve anlatım şekller bakımından sınıflandırmak mümkündür. Ancak bunlar arasında en geçerl ve yaygın sınıflandırma, metnler öğretc metnler ve sanat metnler olmak üzere kye ayırmaktır. Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi, farklı bir metin türünün kapsamındadır? A) Makale D) Sohbet

B) Öykü

C) Deneme E) Fıkra

1. TEST KAZANIM 1.

TARİH İÇİNDE TÜRK EDEBİYATI

DAKLI SORULAR

Türk edebyatının devrlere ayrılmasında kullanılan bazı ölçütler vardır. Mesela “Destan Dönem Türk Edebyatı” adlandırması, İslamyet’n kabulünden öncek edebyatı fade etmektedr. İslam’ın genş Türk toplulukları tarafından benmsenmesnden sonrak sürece se “İslamyet Etksndek Türk Edebyatı” denmektedr. Gerçekten de İslamyet’n kabulünden sonra Türk edebyatı ürünler köklü br değşme uğramaya başlamıştır.

----: 10. - 19. yüzyıl arası ----: 19. yüzyıl - günümüz Yukarıda boş bırakılan yerlere sırayla aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir?

Bu parçada, Türk edebiyatının devirlere ayrılmasında aşağıdakilerden hangisinin etkisi üzerinde durulmaktadır?

İslam Etksndek Türk Edebyatı - Destan Dönem Türk Edebyatı - Batı Etksnde Gelşen Türk Edebyatı

B)

Destan Dönem Türk Edebyatı - Batı Etksnde Gelşen Türk Edebyatı - İslam Etksndek Türk Edebyatı

A) Sanat

C)

Destan Dönem Türk Edebyatı - İslam Etksndek Türk Edebyatı - Batı Etksnde Gelşen Türk Edebyatı

D)

İslam Etksndek Türk Edebyatı - Batı Etksnde Gelşen Türk Edebyatı - Destan Dönem Türk Edebyatı

E)

Batı Etksnde Gelşen Türk Edebyatı - İslam Etksndek Türk Edebyatı - Destan Dönem Türk Edebyatı

B) Dl

C) Blm E) Coğrafya

Kurtuluş Savaşı’nı ele alan bir eserden hareketle edebiyat ile aşağıdaki bilim dallarından hangisi arasında ilişki kurulabilir? A) Astronom

B) Matematk

D) Tarh

C) Tıp

E) Byoloj

5.

3.

----: 6. - 10. yüzyıl arası

A)

D) Dn

2.

4.

I.

Aprın Çor Tegn

II.

Seyyd Nesmî

III. Yüknekl Edp Ahmet

Edebî metin ile tarihî metnin karşılaştırıldığı aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A)

Edebî metn sanat, tarhî metn blm metndr.

B)

Edebî metnde estetk heyecan uyandırma, tarhî metnde blglendrme esastır.

C)

Edebî metnde genelgeçerlk, tarhî metnde subjektflk belrgndr.

D)

Edebî metnde dln sanatsal şlev ön plandayken tarhî metnde dln göndergesel şlev ağır basmaktadır.

E)

Edebî metn farklı yorumlara açıkken tarhî metn herkesçe aynı şeklde anlaşılmayı hedefler.

IV. Yusuf Has Hacp V.

Al Şr Nevaî

Yukarıdaki sanatçılardan hangisi Türk edebiyatının daha eski bir döneminde eser vermiştir? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

TARİH İÇİNDE TÜRK EDEBİYATI

(I) Edebyat tarhçs, edebyatçıların ve edebyat eserlernn geçmşne odaklanır. (II) Edebî devrlern özellklern gözler önüne serer. (III) Edebyat ortamını etkleyen toplumsal koşulları rdeler. (IV) Edebyat akımlarının doğuşunu ve özellklern ortaya koyar. (V) Tarhsel olayları neden – sonuç lşks çnde nceleyerek ders çıkarır ve çözüm önerler sunar. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

9.

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Edebiyat Tarihçileri

Eserler

I.

Nihat Sami Banarlı

19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi

II.

Ahmet Hamdi Tanpınar

Türk Edebiyatı Tarihi

III.

Mehmet Fuat Köprülü

Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıar

IV.

Ahmet Kabaklı

Türk Edebiyatı

V.

Vas Mahir Kocatürk

Yukarıda karışık olarak verilen edebiyat tarihçileri ile eserler eşleştirildiğinde hangi yazar dışarıda kalır? A) I

7.

•

Türkçenn bütünlüklü lk yapıtıdır.

•

İşlenmş ve zengn br dl kullanılmıştır.

•

Tarhe kaynaklık etmektedr.

•

“Türk” sözcüğünün geçtğ lk Türkçe eserdr.

•

Söylev ntelğ ağır basmaktadır.

B) III

C) IV

D) II

E) V

Yukarıda bazı özellikleri verilen edebî eser aşağıdakilerden hangisidir?

8.

A)

Yenisey Yazıtları

B)

Göktürk Yazıtları

C)

Prens Kalyanamkara ve Papamkara Hikâyesi

D)

Altun Yaruk

E)

Kodeks Kumanikus

Ben Blge Tonyukuk! Çn yönetm sırasında doğdum. Türk ulusu Çn’e bağımlıydı. Türk ulusu hanını bulamayınca Çn’den ayrıldı. Han sahb oldu. Han’ını bırakıp tekrar Çn’e bağlandı. Yukarıda günümüz Türkçesiyle verilen metin, aşağıdaki dönemlerin hangisine aittir? A) Uygur

B) Hun D) İskt

C) Göktürk E) Karahanlı

10. Türk topluluklarının göç netcesnde farklı topraklara yerleşmes, edebyatlarında değşme yol açmıştır. Bu durum, edebiyatın devirlere ayrılmasındaki hangi ölçütü akla getirmektedir? A) Teknoloj D) Dl

B) Blm

C) Dn

E) Coğraf hareketllk

Orta

Ort aZ

Kola

1 1.

I.

II.

Zor

y

or

Ko l

rta -O ay

TARİH İÇİNDE T ÜRK EDEBİYATI

İstanbul, çeştl ülkeler tarafından kuşatılmıştır. Doğu Roma’nın başkent olan bu dünya şehrnn alınması, Osmanlı Devlet’nn de stratejk hedefler arasında yer almıştır. Fath Sultan Mehmet, şehrn fethedlmes çn planlı ve detaylı hazırlıklar yaptırmıştır. Fethn kısa sürede ve başarıyla tamamlanması, bu hazırlıkların cddyetle gerçekleştrlmesnn sonucudur.

3.

I.

19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi’n yazmıştır.

II.

Türk edebyatını Batılı anlayışa göre nceleyen lk Türkologdur.

Numaralanmış bilgiler, sırasıyla aşağıdaki edebiyatçılardan hangileri ile ilgilidir?

Yelkenler bçlecek, yelkenler dklecek Dağlardan çektrler, kalyonlar çeklecek Kerpetenlerle surun dşler sökülecek

A)

Ahmet Hamd Tanpınar - Mehmet Fuat Köprülü

B)

Ahmet Hamd Tanpınar - Tahr Nejat Gencan

C)

Nhat Sam Banarlı - Mehmet Fuat Köprülü

D)

Ahmet Hamd Tanpınar - Vasf Mahr Kocatürk

E)

Tahr Alangu - Cevdet Kudret Solok

Yürü; hâlâ ne dye oyunda, oynaştasın Fâth’n İstanbul’u fethettğ yaştasın Yukarıdaki parçalar ile ilgili aşağıdaki karşılaştırmalardan hangisi yanlıştır?

2.

A)

I. metnde dl, gönderclk şlevnde kullanılmıştır.

B)

II. metnde kanıtlayıcı anlatım belrgndr.

C)

I. metn tarhsel, II. metn edebîdr.

D)

II. metnde dl, sanatsal şlevdedr.

E)

I. metnde sade br dl kullanılmıştır.

I.

Irk Bitig

II.

Altun Yaruk

4.

Göktürk Dönemi yazılı edebiyatın özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A)

Türklere at lk alfabe bu dönemde kullanılmıştır.

B)

Bu döneme at olan Göktürk Yazıtları, Türk edebyatının lk yazılı örneklerdr.

C)

Budzm ve Manhezm’ yansıtan pek çok eser yazılmıştır.

D)

Eserlern çoğunda edebî br dl kullanılmıştır.

E)

Göktürk Yazıtları’nda arı ve yalın br üslup göze çarpar.

III. Göktürk Yazıtları IV. Kitab-ı Bahriye V.

Kitab-ı Dede Korkut

Yukarıdakilerden hangileri Uygur Dönemi metinlerindendir? A) III ve IV D) I ve II

B) I ve V

5.

C) II ve IV E) IV ve V

Aşağıdaki eserlerden hangisi diğerlerinden daha eski bir döneme aittir? A) Beyaz Kale

B) Siham-ı Kaza

D) Beng ü Bade

C) Hayriyye

E) Kutadgu Bilig

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

6.

Bu dönem ürünlernde Sözlü Dönem edebyatının etks görülmekle brlkte İslamyet’n kabulü netcesnde Arapça ve Farsçanın etkler de görülür olmuştur. Müslümanlığın benmsenmesyle brlkte yen br kültür daresne gren Türklern edebyatı bu değşmden payını almıştır. Bu dönem ürünlernde dnî – ahlak ve ddaktk yön ağır basmaktadır. İslam’ın esaslarını genş ktlelere tanıtıp benmsetmek çn manzum eserler kaleme alınmıştır. Bunlara örnek olarak Atabetü’l-Hakayık ve Divan-ı Hikmet verleblr.

1 8.

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Yukarıda sözü edilen Türk edebiyatı dönemi aşağıdakilerden hangisidir? A)

Geçş Dönem Türk Edebyatı

B)

Halk Edebyatı

C)

Dvan Edebyatı

D)

Servetfünun Edebyatı

E)

Destan Dönem Türk Edebyatı

---- özellkle tasavvuf edebyatı le lgl ncelemeler yapıp yazılar kaleme almıştır. Türk tasavvuf edebyatının öneml temslclernn hayatları, sanat görüşler ve eserler le lgl ktaplar yazmıştır. Tasavvuf akımlarının edebyata yansımaları üzernde durmuştur. Yunus Emre Divanı, Yunus Emre ve Tasavvuf, Kaygusuz Abdal - Hatayî - Kul Himmet yazarın eserlernden brkaçıdır.

A)

Mehmet Fuat Köprülü

B)

Ahmet Hamd Tanpınar

C)

Vasf Mahr Kocatürk

D)

Behçet Necatgl

E)

Abdülbak Gölpınarlı

9.

7.

Yenileşme Dönemi Türk edebiyatının evreleri aşağıdakilerin hangisinde doğru sıralanmıştır?

Asıl Metin

Günümüz Türkçesiyle

1. erkimçe tapımça işletdim erser

1. Gücüm kuvvetim oranında çalıştım ise

2. t(e)ngri t(e)ngrisi burkannıng nomlug

2. Tanrılar tanrısı Buda’nın kutsal öğretili

3. y(a)rlıgınça evrilmedim yonmadım.

3. buyruğunca yaşamadım.

4. burkan pratyikabutarhant bu üç

4. Buda, Pratyekabuddha (ve) Arhant, bu üç

5. türlüg kutlugIarka teggülük köni

5. kutlu (mertebe)ye ulaşmak için doğru

6. nomta yorıdaçıIarıg körüp (…)

6. öğretide (Dharma) davrananları görüp (…)

A)

Servetfünun - Tanzmat - Fecrât - Mllî Edebyat Cumhuryet

B)

Tanzmat - Servetfünun - Fecrât - Mllî Edebyat Cumhuryet

C)

Tanzmat - Fecrât - Servetfünun - Mllî Edebyat Cumhuryet

A)

Karahanlı metnlerndendr.

B)

Dönemnn dl özellklern yansıtmaktadır.

D)

Tanzmat - Servetfünun - Mllî Edebyat - Fecrât Cumhuryet

C)

Öğretc unsurlar bulunmaktadır.

D)

I. kşl anlatım söz konusudur.

E)

Tanzmat - Mllî Edebyat - Fecrât - Servetfünun Cumhuryet

E)

Sanatlı söyleyşe pek yer verlmemştr.

Yukarıda günümüz Türkçesiyle karşılığı verilen metnin dil ve içerik özelliklerine göre aşağıdakilerin hangisi söylenemez?

1. TEST KAZANIM 1.

SÖZLÜ ANLATIM TÜRLERİ

DAKLI SORULAR •

Br topluluk önünde, bell br konuda yapılan coşkun ve nandırıcı konuşmalardır.

•

Konunun uzmanı olan br kş tarafından topluluk karşısında açıklayıcı ve öğretc br anlatımla yapılan konuşmalardır.

•

Önceden hazırlanmış br konuşmanın yazılı, ştsel ve görsel materyaller kullanılarak etkl ve anlaşılır br şeklde dnleyclere aktarılmasıdır.

•

4.

Toplumu lglendren br meselenn dnleycler önünde, sohbet havası çnde ele alındığı konuşmalara denr. Blmsel, edebî, sosyal vb. konularda düzenleneblr. Br başkan tarafından yönetlr. Konuşmacı sayısı 3 le 6 arasında değşr. Ele alınan konuda br karara varılmak amaçlanmaz. Konuşmacılar 10 – 15 dakka arasında konuşablr. Yukarıda açıklaması yapılan sözlü anlatım türüne dinleyiciler de katılırsa aşağıdaki etkinliklerden hangisine geçilmiş olur?

Farklı kanaatlere sahp kşlern br araya gelerek önceden saptanmış br konuya lşkn fkr yürütmes ve karşıt fkrler çürütmeye çalışmasıdır.

Yukarıda birer özelliği verilen sözlü anlatım türleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Sempozyum (blg şölen)

B) Konferans

C) Münazara

D) Forum E) Açık oturum

A) Konferans

B) Tartışma

D) Söylev

C) Röportaj E) Sunum

5.

I.

Forum

II.

Panel

III. Sunum 2.

Sözlü anlatım türlernden br olan ---- akademk üslup belrgndr. Bu konuşmalarda, br konunun uzmanı olan kşler bell br program akışına bağlı olarak teblğlern sunarlar. Bu teblğler, sonradan ktaplaştırılarak blm çevrelernn dkkatne sunulablr.

IV. Nutuk V.

Yukarıdakilerden hangileri tartışma çeşitlerinden değildir?

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) sempozyumda

B) konferansta

C) açık oturumda

D) panelde

Münazara

A) I ve II

B) II ve III D) III ve IV

C) II ve IV E) IV ve V

E) münazarada

6.

3.

Aşağıdakilerden hangisi sunum esnasında yapılması gerekenlerden değildir? A)

Jest ve mmkler konuya uygun şeklde kullanma

B)

Teknolojk araç ve gereçlerden faydalanma

C)

Çeştl kaynaklardan yararlanarak sunum metn hazırlama

D)

Sakn ve cdd br görünüm sergleme

E)

Konuya hâkm olarak seyrcyle göz teması kurma

(I) Söylevde kısa ve açık cümleler terch edlr. (II) Söylevn daha tesrl olması çn jest, mmk, tonlama ve vurguya dkkat edlr. (III) Dln şlevlernden özellkle dl ötes şlev kullanılır. (IV) Söylevn lk örnekler, Esk Yunan ve Latn edebyatında Demosthenes ve Ççero tarafından verlmştr. (V) Göktürk Yazıtları’nda Blge Kağan’ın Türk ulusuna seslenmes, edebyatımızdak lk yazılı söylev olarak kabul edlr. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) V

B) IV

C) II

D) I

E) III

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

SÖZLÜ ANLATIM TÜRLERİ

Ruşen Eşref Ünaydın Diyorlar ki adlı esernde tanınmış nsanlarla yaptığı görüşmeler kaydetmştr.

B) Münazara

C) Sempozyum

D) Mülakat

Her zamank gb babamın mutluluğunu, dertsz ve tasasız hâln kıskanarak arkasından baktım. Ama o gün, çmde utanç verc br mutluluk kıpırtısı da dolaşmıştı, hatırlıyorum. Belk onun kadar rahat değlm, onun gb tasasız ve mutlu br hayat sürmedm. (…) Babamın bavulunu bana bırakmasından yrm üç yıl önce, yrm k yaşımdayken her şey bırakıp romancı olmaya karar vermş, kendm br odaya kapatmış, dört yıl sonra lk romanım, “Cevdet Bey ve Oğulları”nı btrmş ve henüz yayımlanmamış ktabın daktlo edlmş br kopyasını okusun ve bana düşüncesn söylesn dye ttreyen ellerle babama vermştm. Yalnız zevkne ve zekâsına güvendğm çn değl, annemn aksne, babam yazar olmama karşı çıkmadığı çn de onun onayını almak benm çn önemlyd.

E) Konferans

8.

Sosyal br konunun dnleycler karşısında, br başkan daresnde, uzmanlar tarafından tartışılmasıdır. Topluma açıktır. Herkes lglendren br kapsama sahptr. Başkanın açılış konuşmasını yaptıktan sonra başlar. Başkan, katılımcılara, bell br sıralama ve süre sınırı gözeterek söz hakkı tanır. Başkanın yaptığı değerlendrme ve toparlama konuşmasıyla tartışma sona erer.

(…) Babam 2002 yılı Aralık ayında öldü. İsveç Akadems’nn bana Nobel Ödülü’nü veren değerl üyeler, değerl konuklar! Bugün babam aramızda olsun çok sterdm. Yukarıdaki söylevin konusuna göre türü aşağıdakilerden hangisidir?

Bu parçada hakkında bilgi verilen sözlü anlatım türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Mülakat

B) Söylev

D) Konferans

C) Sunum

A) Askerî söylev

B) Tören söylev

C) Syas söylev

D) Hukuk söylev

E) Panel

E) Sosyal söylev

11. 9.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

DAKLI SORULAR

10. (…)

Buna göre, söz konusu eserin türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Söylev

KAZANIM

•

Çok gezen m, çok okuyan mı daha çok blr?

•

Başarıya ulaşmak çn zekâ mı, çalışmak mı daha önemldr?

•

Çocuk eğtmnde çevre m, ale m belrleycdr?

A)

Açık oturumun galbn belrlemek, moderatörün görevler arasındadır.

B)

Sunumda hedef ktlenn anlayableceğ br dl kullanılması gerekr.

Yukarıdaki konuların tartışıldığı sözlü anlatım türü ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

C)

Konferansçı ele alacağı konuya lşkn blg ve brkm sahb olmalıdır.

A)

Br jür gözetmnde yapılır.

D)

Münazarada görüşlern kna edc yöntemlerle dle getrlmes önemldr.

B)

İk grup arasında gerçekleştrlr.

C)

Özellkle okullarda sınıf ortamında yapılır.

E)

Tartışmaların saygılı ve ön yargıdan uzak br yaklaşımla gerçekleştrlmes gerekr.

D)

Savı etkl ve nandırıcı şeklde savunmak esastır.

E)

Kesn br doğruya ulaşmak amaçlanır.

Orta

Ort aZ

Kola

1 1.

SÖZLÜ A NLATIM T ÜRLERİ 3.

Sayın Dnleyclerm, Değerl şar ve sevgl dostum Behçet Necatgl, ben Eğtm Ensttüsünde konuşmaya çağırdığı zaman, aklıma lk gelen şey, szlere yazdığım hkâye ve romanlardan söz açmak, sanat anlayışımı belrtmek olmuştu. Ama sonra caydım bundan. Düşündüm k, koskoca Türk edebyatının durmadan gelşen yüce zncr çnde benm yerm olsa olsa, br halkalıktır. Belk o ble değldr. Dolayısıyla szlere şr, hkâyes ve romanıyla edebyatı sevmenn, bu sevgden cayılmazlığın nedenlern açıklamaya çalışırsam daha yernde br ş yapmış olurum dye düşündüm. Gene düşündüm k br romancıyı, br hkâyecy, br şar tanımak, sevmek, yalnız onu dnlemek yetmez kmseye. Aslolan, edebyatı bütünü le sevmektr. Böylece konumu seçtm ve konuşmamın adını “Edebyatı Sevmek” koydum.

I.

Akademk ve blmsel br anlatım egemendr.

II.

Br konferanstan alınmıştır.

III. Dnleycy olay akışı çnde yaşatmak amaçlanmıştır.

Erdal Öz: Ama br örnek vermek sterm: Sat Fak kötü br roman yazmıştır.

IV. Sade br dlle oluşturulmuştur. yargılarından hangileri yanlıştır? B) I ve III D) II ve IV

Cemil Kavukçu: Ben aslında başından ber roman yazmak styordum. Genellkle şrle başlanıyor, sonra şrn hç de kolay br tür olmadığı ya da şre yeteneğ olmadığını anlayınca romana ya da öyküye yönelyor yazarlar. Ben roman yazmak stedm ama o yıllarda yazdığım romanlar br türlü çme snmed. Hatta br arkadaşım bana: “Sen öykü yazsana, öyküye daha yatkınsın.” demşt. Öyküye yönelmemde o arkadaşımın etks ne kadar oldu blmyorum ama br gün mutlaka br roman yazacağımı blyordum. Bldğm kadarıyla Tomrs Uyar dışında, belk buna Ömer Seyfettn’ de katablrz, bütün öykücülern romanları var. Sabahattn Al, Tanpınar hem y öyküler hem y romanlar yazmışlardır. Sat Fak’n romanı vardır. Erdal Öz’ün saydığı Pınar Kür, Füruzan, Tahsn Yücel, Adalet Ağaoğlu heps öyküyle başlayıp romanlar yazmışlardır. Buradan ben şu sonucu çıkarmak stemyorum: Öykücü roman yazamaz. Sz de bunu söylemyorsunuz, değl m?

Bu parçayla ilgili olarak

A) I ve II

Zor

y

or

Ko l

rta -O ay

Cemil Kavukçu: C) II ve III

Ona katılıyorum. Yukarıda bir bölümü verilen sözlü anlatım türü aşağıdakilerin hangisidir?

E) III ve IV

A) Panel

B) Sunum

C) Münazara

D) Konferans E) Söylev

2.

•

Uzman kşler tarafından zleycler karşısında yapılan ser konuşmalardır.

•

Ötek konuşma türlerne nazaran blmsel ve cdd br havada geçer.

•

Konuşmacılar, konuyu kend uzmanlık alanlarına göre değerlendrrler.

•

Konunun önemne göre oturumlar hâlnde brkaç gün boyunca süreblr.

4.

Kazananı ve kaybeden br hakem heyet tarafından belrlenen br tartışma bçmdr. Br başkan tarafından dare edlr. Br tez nandırıcı yöntem ve delllerle temellendrmek amaçlanır.

Yukarıda bazı özellikleri verilen sözlü anlatım türü aşağıdakilerden hangisidir?

Yukarıda özellikleri verilen sözlü anlatım türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Forum

A) Forum

B) Açık oturum D) Konferans

C) Panel

E) Sempozyum

B) Münazara D) Açık oturum

E) Mülakat

C) Panel

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

1

Ayşe Bayraktar: Topkapı Müzesine dair biz neleri yanlış biliyoruz? İlber Ortaylı: Çok şeyi… Yazarın biri Topkapı hayaletinden bahsediyor. Öteki, İtalyan mayolikası ile İznik çinisini ayırt edemiyor. Buradan bir şeyler eksildiğine dair sorumsuzca hayaller, söylentiler çıkıyor. Ayşe Bayraktar: Topkapı Müzesinde keşfettiğiniz, sizi şaşırtan herhangi bir şey var mı? İlber Ortaylı: Olmaz mı? Örneğin arşivde Cezayir’le ilgili çok enteresan belgeler var. Cezayir, imtiyazlı bir beylik… Zannedersin ki kendi başına orada var olmuş. Hayır, öyle değil; içişleri devamlı buraya akıyor ve burada karar veriliyor. Şaşırtıcı… Bu parçayla ilgili olarak

7.

ANADOLU ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM SEMPOZYUMU ANADOLU ÜNİVERSİTEMİZİN DURUMU Bilindiği gibi bugünlerde eğitimde yeni gelişimler söz konusudur. Bu konuda uluslararası düzeyde Amerikalılar, İngilizler, Almanlar ve Japonlar eğitimi geliştirme içindedirler. Ancak bugün ülkemiz eğitimimizin gelişimini yeterli düzeyde yapamamaktadır. Oysa Anadolu Üniversitemiz eğitimin çağdaş gelişimini sağlamaktadır. Anadolu Üniversitemiz bilindiği gibi her birimde bilgisayar ve internet kullanmaktadır. Ayrıca dünya üniversiteleri ile iletişim içindedir. 1991 yılında da Eğtm Teknolojs ve Blgsayar Destekl Eğtm Sempozyumu yapmıştır. Bu

I.

Bir mülakattan alınmış olabilir.

üniversitemiz eğitim alanında bilim, teknoloji ve uygulama

II.

Soru-cevap tekniği kullanılmıştır.

boyutlarını geliştirmiştir. Ayrıca ulusal ve evrensel düzeyde gelişim içindedir. Bu nedenle üniversitemizin tüm

III. Bilgi verme amacı söz konusudur. IV. Dil, alıcıyı harekete geçirme işlevindedir.

eğitimcilerine ve rektörlerine başarı diler, sonsuz saygı ve sevgi sunarım. Özellikle de eski rektörümüz sayın Prof.

yargılarından hangileri söylenemez? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) I ve IV

6.

Dr. Engin Ataç’a… Prof. Dr. Cevat ALKAN

C) Yalnız IV E) II ve IV

Belli bir konuyu aydınlatmak gayesiyle bilim adamı ve araştırmacıların bir araya geldikleri ve konunun belirli bölümlerini aktardıkları toplantılara sempozyum adı verilir. Sempozyumlarda yapılan konuşmalara ---- denir. Konuşmalardan sonra konuşmacılar, birbirlerine konu ile ilgili sorular yöneltebilir. Böylece sempozyumdan --- geçilir. Devamında da tartışmalara seyirciler katılırsa ---- geçilmiş olur. Bu parçadaki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir? A)

bildiri - münazaraya - foruma

B)

bildiri - konferansa - açık oturuma

C)

demeç - panele - foruma

D)

bildiri - foruma - panele

E)

bildiri - panele - foruma

Yukarıdaki sempozyum metni ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A)

Diyalog tekniğine yer verilmiştir.

B)

Dil, göndergesel işlevdedir.

C)

Anlatılanlar nesnel verilerle desteklenmiştir.

D)

Sayıp dökmelere başvurulmuştur.

E)

İyi dilek ve temennide bulunulmuştur.

1. TEST KAZANIM 1.

KİŞİSEL YAŞAMI KONU EDİNEN METİNLER

DAKLI SORULAR

---- kişinin hayatını detaylı olarak anlatan metin türüdür. Bilgi ve belgelere dayalı olarak yazılır. Ciddi ve yoğun bir araştırma sürecinin ürünüdür. Veri toplanırken hayatı anlatılacak kişiyle de görüşme yapılabilir. Kişi hakkında çıkan farklı kitaplardan, yazılardan yararlanılabilir. Bu metin türünde nesnel ve doğru bilgi aktarımı esastır.

4.

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Otobiyografi

B) Mektup

C) Biyografi

D) Günlük E) Gezi yazısı

2.

Kaç kez söylemiştim trene kadar gelmesi gerekmiyor diye. Bir file dolusu öteberiyle üstelik. Yiyeceklerin yanında peçete kâğıtlar… Her zaman su bulamazsın, dedi; elin yüzün yemek bulaşığı… Öyle mi uyuyacaksın? Bir roman ve sonradan ortaya çıkan bir küçücük pakette de çam kozası biçiminde “creep de skin”... Kızaklı arabaların park ettikleri alanın az ilerisinde duruyoruz üçümüz. Tren arkamda yola gideceğini anlamış. Bu harlı tıslamalar, ıslıklar ve iç çekmelerle yavaş yavaş bir koyuluşa hazırlanıyor. Birkaç dakika kaldı. Yumuşak kara gömülü ayaklarıma bakıyorum. Sûhunet eksi yirmiyi geçmiş olmalı. Bu parça ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

Kişisel yaşamı konu alan metinler, bireyin yaşadığı olayları ve karşılaştığı durumları konu alan metinlerdir.

A)

İlmî bir mesele tartışma üslubunda ele alınmıştır.

B)

Farklı duyularla ilgili ayrıntılara yer verilen bir günlükten alınmış olabilir.

C)

Kamuoyunun dikkati güncel bir meseleye yöneltilmiştir.

D)

Bir kişinin yaşamı belgelere dayalı olarak anlatılmıştır.

E)

Ciddi ve akademik üslup ağır basmaktadır.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi kişisel yaşamı konu edinen metinlerin kapsamına girmez? A) Anı

B) Söyleşi D) Biyografi

C) Günlük E) Otobiyografi

5.

3.

Ömer Seyfettin, Gönen’de dünyaya geldi. Babası Ömer Şevki Bey, annesi Fatma Hanım’dır. Ömer Seyfettin, Mekteb-i Osmanîde bir yıl okur. Babası, oğlunun asker olmasını ister. Mekteb-i Osmanîdeki eğitim epey serbesttir. Ömer Seyfettin’se son derece hareketli ve ele avuca sığmaz bir çocuktur. Ömer Şevki Bey, oğlunu 1893 ders yılı başında, Eyüp’teki Askerî Baytar Rüştiyesinde subay çocuklarına ayrılan özel sınıfa yerleştirir. Bu parçanın metin türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Biyografi D) Günlük

B) Otobiyografi E) Mektup

C) Anı

•

Yazarın tanık olduğu ya da bizzat yaşadığı bir olayı belli bir süre geçtikten sonra kaleme alması ile oluşan yazılı anlatım çeşididir.

•

Anlatım genelde birinci kişinin ağzından yapılır.

•

Anlatılan olayların dikkat çekici, ufuk açıcı, okurda ilgi uyandırıcı olması gerekir.

Yukarıda bazı özellikleri verilen metin türünün örnekleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A)

Mor Salkımlı Ev

B)

Br Acı Hkâye

C)

Zorak Dplomat

D)

Defter- Âmâl

E)

Hac Yolunda

1. Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

I.

II.

TEST KİŞİSEL YAŞAMI KONU EDİNEN METİNLER

Benim mutluluğum, talihim, sultanım! Bir buçuk ay oldu, sizden bir haber gelmedi. Gecelerden gündüzlere, gündüzlerden gecelere kadar ağlayıp kendi hayatımdan vazgeçtim; cihan, gözüme dar oldu. Ne yapacağımı bilemeden ağlayıp gözyaşları içinde kapıları gözlerken o tek olan Rabbü’l âlemin, âleme rahmet eden Subhân-ı yezdân, cümle âleme lütufta bulundu. Fetih haberini ve müjdeli haberlerinizi bize yetiştirdi. Hak Teâlâ Hazreti’ne bin bin şükürler! Benim pâdişâhım, benim sultânım!

7.

B)

Şkâyetnâme I. metinle, Gündökümü II. metinle türce özdeştir.

C)

Kronolojik olarak I. metin, II. metinden sonra oluşturulmuştur.

D)

Her iki metinde de nitelik bildiren sözcükler vardır.

E)

I. metin mektup, II. metin günlük örneğidir.

1937 veya 1938 senelerinde idi. İzmir’de güzel bir yaz akşamı Yahya Kemal’le Kordon’daki Şehir Gazinosu’nda idik. Söz galiba Rndlern Ölümü manzumesi dolayısıyla o mecraya dökülmüştü. Ve bana öldüğü zaman; taştan, sade bir mezar yapılmasını, taşının üstüne de yalnızca bu manzumenin ikinci kıtasıyla adının, doğum ve ölüm tarihlerinin yazılmasını istediğini “vasiyet” kelimesini de kullanarak söylemişti.

Senin de başın sağ olsun. Gözlerinden öperim kardeşim. Necmettin Halil Onan Bu parça ile ilgili aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi yanlıştır?

Yukarıdaki numaralanmış parçalarla ilgili aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi yanlıştır? II. metnin dili, I. metne nazaran günümüze daha yakındır.

DAKLI SORULAR

Merhumun mezarının da İstanbul şehri adına yaptırılacağını umuyorum. Onun için, böyle bir teşebbüste vaktiyle bana yapmış olduğu vasiyetin bilinmesini istiyorum. Bugünlerde İstanbul’da olmadığım için buna sen delalet eder misin?

Üçte kendimi evden dışarı attım, dayanılmaz bir kalabalık arasında Üsküdar’a eriştim. Şehzade Abdülmecit Efendi’ye takdim ettiğim hediyeye karşılık, iskelede bir ağa bekliyordu. Arabayla Çamlıca’ya çıktık. Vasıta yokluğundan epey zamandan beri ziyaretlerinde bulunamamıştım. İltifatlarına mazhar oldum. Gerek yemek esnasında, gerekse salonda gece yarısına kadar pek hoş vakit geçti.

A)

KAZANIM

8.

A)

Bir konu ile ilgili ricada bulunulmuştur.

B)

Nitelik bildiren sözcüklere yer verilmiştir.

C)

Anlatıcının duygusal durumuna yer verilmiştir.

D)

Resmî bir üslupla kaleme alınmıştır.

E)

Mektup türünde bir metinden alınmış olabilir.

I.

Eskiden biyografi tarzı yazılara tercüme-i hâl denmiştir.

II.

Tezkireler, bugünkü biyografilerin ve antolojilerin divan edebiyatındaki karşılığıdır.

III. Monografiler, ölen kişinin üstün yönlerinin anlatıldığı yazılardır. IV. Oğuz Atay’ın Br Blm Adamının Romanı adlı eseri, biyografik romandır. V.

Portre bir kişiyi okuyucuya tanıtmak için yazılan yazılardır.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) V

B) III

C) II

D) I

E) IV

Ort aZ

Kola

Zor

y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

1

KİŞİSEL YAŞAMI KONU EDİNEN METİNLER

1. - 2. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

3.

Benim çocukluğumun ramazanları kara kışa rastlamıştı. Onun içindir ki kulağımda kalan ilk davul sesi oldukça kof ve hayli neşesizdir. Zira deri, rutubetten pörsümüş bulunurdu; ayrıca kapalı camlar ve kafesler ardından ses, içeriye boğuklaşarak girerdi. Fakat annemin kış Ramazan’ını yazınkilere tercih ettiğini hatırlıyorum. Kışın günler kısadır; insan bir de bakar, top vakti yaklaşıvermiş. Hâlbuki yazın, hararetten bunalmanızı, dudaklarınızın susuzluktan böcek kabuğu gibi kaskatı kesilmesini bir kenara bırakınız, bir türlü akşam olmak bilmez ki…

Kardeşinin öğretmeni yanında, annene karşı gerekli saygıyı göstermedin. Bunu bir daha yapma Enriko! Saygısızca davranışın kalbime bir hançer gibi saplandı. Birkaç yıl önce çektiğin ağır hastalıkta bütün bir gece, uyumadan beşiğine eğilip soluğuna dikkat eden, seni kaybetmek korkusuyla titreyerek ağlayan ve hıçkıran anneciğinin hâli aklıma geldi. Bunları hatırlayınca sana kızmaktan kendimi alamadım. Ağır sözlerle, böyle bir annenin kalbini kırdın öyle mi? O anne ki seni bir saatlik acıdan kurtarmak için bir yıllık mutluluğunu gömer. Senin için dilenir, hayatını kurtarmak için kendini ölüme atar. Hiçbir zaman hatırından çıkarma Enriko! Belki sen de hayatında çok acı günler geçireceksin. Fakat bunların en acısı, en yürek paralayanı, anneni kaybettiğin gün olacaktır. Hayat savaşı vererek büyüyüp güçlendikten sonra bile onu anacak, sesini duymak ve zavallı güçsüz bir çocuk gibi, onun kolları arasına sığınmak isteğiyle tutuşacaksın. O zaman ona çektirdiğin acıları tâ yüreğinde duyacaksın. Vicdanının sesi seni hep rahatsız edecektir. Ey bahtsız! Anneni üzersen hayatında dirlik düzenlik umma! Bu parça, aşağıdaki metin türlerinin hangisinden alınmış olabilir?

1.

Bu parçanın anlatımında aşağıdaki metin türlerinden hangisine ait özellikler ağır basmaktadır? A) Anı

B) Günlük D) Biyografi

A) Biyografi

C) Mektup

D) Gezi yazısı

C) Mektup E) Günlük

E) Gezi yazısı

4.

2.

B) Anı

Aşağıdakilerden hangisi, bu parça ile aynı edebiyat türündedir? A) Çankaya

B) Tek Adam

C) Seyahat Jurnal

D) Günlern Tortusu E) Kültür ve Dl

(I) Bazı günlüklerde anlatılanların odağında, günlüğü tutan kişinin iç dünyası vardır. (II) Dışa dönük günlük olarak adlandırılan bu tür metinlerde yazar, şahit olduğu veya yaşadığı olayları birebir anlatmak yerine olayların kendi üzerindeki tesirleri aktarmayı tercih eder. (III) Yaşadığı veya tanık olduğu olayların kendi psikolojik durumuna olan etkisine yoğunlaşır. (IV) Olayların kendi duygu ve düşünce dünyasında oluşturduğu değişimleri dile getirir. (V) Mutlulukları, üzüntüleri, dertleri, coşkuları, heyecanları ifade eder. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) III

B) IV

C) II

D) V

E) I

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

1

5. - 6. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

7.

Sarayburnu’ndan Yedikule’ye kadar deniz kıyısında kalenin temeli önüne 20 zira genişliğinde bir set yapıldı. Böylece kaleden dışarıda büyük bir yol oldu. Bütün gemiciler o yerden iplere asıla asıla gemilerini çekerek Sarayburnu’ndan içeri girerlerdi. Bayram Paşa, kalenin içinde ve dışında, kalenin üzerinde veya kaleye bitişik ne kadar eşraf ve ileri gelenlerin evleri varsa hepsini istimlak edip yıktırdı. Bu umumi yollarla kale çepeçevre genişledi. O sırada ben İstanbul Kalesi’ni adımla ölçtüğüm için beyan edeyim: Yedikule’den dışarı hendek kenarınca Eyüp Kapısı’na gelinceye kadar 8.810 adım ve 6 kapıdır.

•

Cumhuriyet Dönemi’nin en önemli gezi yazarlarındandır.

•

Atatürk’e olan yakınlığıyla bilinir.

•

Eserlerinin genelinde oldukça yalın bir dil kullanmıştır.

•

Anı türünde eserleriyle de öne çıkmıştır.

Yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerin hangisidir? A) Nurullah Ataç

B) Şevket Rado

C) Sabahattin Eyüboğlu

D) Falih Rıfkı Atay

E) Suut Kemal Yetkin

8. 5.

Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A)

Öznel yargılar ağırlıktadır.

B)

Öykülemeye başvurulmuştur.

C)

Sayısal verilerden yararlanılmıştır.

A) davet mektubu

B) özel mektup

D)

Nitelik bildiren kelimelere yer verilmiştir.

C) açık mektup

D) edebî mektup

E)

Anlatımda I. kişi ağzından yararlanılmıştır.

E) iş mektubu

9.

6.

Herhangi bir fikri, görüşü açıklamak, bir tezi savunmak amacıyla topluma hitaben bir şahıs ya da kurum tarafından yazılan ve gazeteler vasıtasıyla yayımlanan mektuplara ---- denir.

Bu parçanın metin türü aşağıdakilerin hangisidir?

Aşağıdakilerden hangisi, edebiyatımızdaki önemli otobiyografilerdendir? A)

Muhaberat ve Muhaverat

B)

Suyu Arayan Adam

A) Mektup

B) Otobiyografi

C)

Kuşları Örtünmek

C) Biyografi

D) Gezi yazısı

D)

El Yazılarına Vuruyor Güneş

E)

Anılarda Görmek

E) Günlük

Orta

Ort aZ

Kola

2

KİŞİSEL YAŞAMI KONU EDİNEN METİNLER

1. - 2. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

4.

Abbas Sayar, 21 Mart 1923’te Yozgat’ta doğdu. Tam adı Nail Abbas Sayar’dır. Genç yaşta annesini kaybetti. 1941 yılında liseden mezun oldu. Maddi olanaksızlıklar nedeniyle üniversiteye devam edemedi. Kısa süreli memurluktan sonra askerliğini yaptı. İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde 4 dönem Türkoloji eğitimi aldı ama okulu bitiremeden ayrılıp 1958 yılında Yozgat’a döndü. Edebiyat Fakültesini tamamlamasa da şiirler yazarak edebiyat dünyasına girdi. İstanbul’da bir matbaa kurdu. 1953 yılında İstanbul’daki matbaasında 15 günde bir çıkarttığı Bozlak adlı gazeteyi Yozgat’ta dağıttı. Gazete, zamanla Bozok adını aldı ve Yozgat’ın ilk mahallî gazetesi oldu. İler gazetesinde yazıları yayımlandı. Kesintisiz denebilecek şekilde kırk dört sene gazetecilik yaptı.

1.

2.

Biyografiler, belgelere ve nesnel kaynaklara dayandırılarak hazırlanır. Amaç kişiyi her yönüyle tanıtmaktır. Anlatılan kişinin yaşamının yanı sıra yapıtları, şahsiyeti ve fikirleri de ele alınır. Biyografiler belgesel nitelikte olup gelecek nesillere önemli bilgi ve tecrübelerin aktarılmasını sağlar. Divan edebiyatında, şairlerin yaşam hikâyelerini ve şiir anlayışlarını anlatan tezkireler de biyografik özellikler taşır. Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada sözü edilen metin türünün örneklerinden değildir? A)

Mecalsü’n-Nefâs

B)

Tabsıratü’n-Nüzemâ

C)

Meşârü’ş-Şuarâ

D)

Muhakemetü’l-Lugateyn

E)

Gülşen- Şuarâ

Bu parça ile aşağıdaki eserlerden hangisi aynı metin türündedir? A)

Kudemadan Brkaç Şar

B)

Bze Göre

C)

Pazar Konuşmaları

D)

Muharrr, Şar, Edp

E)

Zeytndağı

5.

Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenebilir? A) Göreli

B) Alegorik D) İronik

3.

Zor

y

or

Ko l

rta -O ay

C) Estetik E) Objektif

Aşağıdakilerin hangisinde aynı türde eserler birlikte verilmiştir?

Yattığım oda yarasa kuşlarıyla dolu idi. Sekiz on tanesi birden odanın içinde dolaşıp yüzüme gözüme çarpmaya başladı. Bunları odadan dışarıya kovalayıp girip çıktıkları deliklere gazete ve bez parçaları tıkayıncaya kadar başıma gelmedik hâl kalmadı. Yarasa belasına nihayet verdikten sonra yattıysam da bu bölge mart başında mayıs gibi sıcak olduğu için birtakım sürüngenler ve böcekler ayaklandığından binanın içinden kurbağa ve yılan sesleri geldi, duvarlarda türlü böcekler gezinmeye başladı. Ertesi gün oradan hareket edip üç saat gittikten sonra yol üstünde, çadır altında güzel bir kahvaltı edip iki saat daha ilerde “Muhavel Hanı”na gelerek biraz dinlendim. Bu parçayla ilgili olarak I.

Düşünceye dayalı bir metin örneğidir.

A)

Jurnal - Gece Defter - A’dan Z’ye Nazım Hkmet

II.

Yazarının sosyal duyarlılığını yansıtmaktadır.

B)

Üç Nesl, Üç Hayat - Mav Yolculuk - Düşsem Yollara Yollara

III. Yansız bir söylemle oluşturulmuştur.

C)

Mav Anadolu - Canım Anadolu - Gecelerm

D)

Edebyatçılar Çevremde - Avrupa’da Br Cevelan Abbas Yolcu

E)

Vatan Yolunda - Falaka - Bzm Yokuş

yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I D) I ve III

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) I, II ve III

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

6.

I. Metin Bu beldede bir cami ve medrese ile birçok hamam, gayet tertipli ve geniş çarşılar vardır. Şehrin etrafı mahalleleri de içine alan büyük bir surla kuşatılmıştır. Buranın bağ ve bahçeleri çoktur. Meyveleri ise pek nefistir. Özellikle “kamereddin” denen bir çeşit kayısısı vardır ki pek lezzetli olduğu gibi çekirdeği de tatlıdır. Bu meyve kurutulduktan sonra çok makbul sayıldığı için Şam ve Mısır gibi memleketlere gönderilir. Şehrin, yazın en sıcak günlerinde bile buz gibi soğuk, lezzetli su kaynakları vardır. II. Metin Ahmet Hikmet’in Servetifünun’da birbirini takip eden hikâyeleri oldukça muvaffakiyet gösteriyor ve herkesi takdir edici olmaya sevk ediyordu. Gitgide bütün arkadaşlar gibi onunla da dostluk kuvvetlendi. Bir gece bütün Servetifünun ileri gelenlerini o zaman Osmanbey’de gazinonun karşısındaki evine çağırdı. Beni birkaç defa hususi davet etti. Samimiyeti kuvvetlendirmek için lazım olan şeyleri yaptı. Hârstân ve Gülstân kitabı yayımlandığı vakit, Fikret Servetifünun’dan çekilmiş ve gazeteyi Cahit üzerine almıştı. Ben o günlerde çıkan kitaplar hakkında makaleler yazmakta olduğumdan bir tane de onun hakkında yazdım.

2 7.

Anamın Ktabı

B)

Mratü’l-Memalk

C)

Babürnâme

D)

Kırk Yıl

E)

Ölür se Ten Ölür Canlar Öles Değl

Ünlü kişilerin tanık oldukları veya bizzat yaşadıkları ilginç olayları, bilgi ve gözlemlerine dayanarak aktardıkları yazı türüdür.

•

Kişinin belleğinde iz bırakan olaylar anlatılır.

•

Olaylar birinci kişi ağzından anlatılır.

Yukarıda bazı özellikleri verilen metin türünün örnekleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

8.

Aşağıdaki eserlerden hangisi, yukarıda verilen her iki metin türünün de örneği sayılmaktadır? A)

•

9.

A)

Dert Dökme Defter

B)

Tabsıra

C)

Türk’ün Ateşle İmthanı

D)

Poltkada Kırk Beş Yıl

E)

Edebyatçılar Geçyor

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yanlış bir bilgi verilmiştir? A)

Dilekçe metni yazıldıktan sonra sağ alt köşeye imza atılır.

B)

Dilekçenin verileceği makamın ismi ve yeri, kâğıdın en solundan başlanarak yazılır.

C)

Dilekçenin verildiği tarih ya sağ üst köşeye ya da sağ alt köşedeki imzanın üstüne yazılır.

D)

Dilekçe sahibinin açık adresi, sol alt köşeye yazılır.

E)

Dilekçe metni, makam ve yer ismi yazıldıktan sonra satırbaşı yapılarak yazılmaya başlanır.

Biyografi yazılarının edebiyat tarihimizdeki gelişim aşamalarının anlaşılabilmesi için eski edebiyatımızda kaleme alınan bazı metin türlerinin tanınması gerekir. Aşağıdakilerden hangisi bu metin türlerinden biri değildir? A)

Menakıbnâmeler

B)

Kısas-ı Enbiyalar

C)

Ruznâmeler

D)

Şuara tezkireleri

E)

Siyer kitapları

1. TEST KAZANIM 1.

GAZETE ÇEVRESİNDE GELİŞEN METİNLER

DAKLI SORULAR

Herhangi bir konuda bilgi vermek, görüş ve düşünce belirtmek veya bir iddiayı temellendirmek için kaleme alınan gazete ve dergi yazılarıdır. İleri sürülen düşüncelerin bilgi ve belgelerle ispatlanması hedeflenir. Bu yazı türü, konusunda uzman kişilerin kaleminden çıkar. Ağırbaşlı ve ciddidir. Nesnel bir tutumla oluşturulur.

3.

Ortak Özellikleri

Deneme

Anı

X

Y

Tablodaki X ve Y bölümlerine gelebilecek bilgiler aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?

Bu parçada sözü edilen metin türü aşağıdakilerin hangisidir?

A)

Kişisel yaşamı konu alma - Konuşma havasında oluşturulma

A) Makale

B)

Düş mahsulü olma - I. kişili anlatımla oluşturulma

C)

Kanıta dayanma - Düşünce yazısı olma

D)

Nesir türü olma - Öğretici metin kapsamında olma

E)

Gazete etrafında oluşma - Olay etrafında gelişme

B) Fıkra

D) Röportaj

2.

4.

C) Deneme E) Sohbet

Aşağıdaki eserlerden hangisinin türü diğerlerinden farklıdır? A)

Yen Lsan

B)

Karalama Defter

C)

Tercüman-ı Ahval Mukaddmes

D)

Edebyat ve Hukuk

E)

Şr ve İnşa

5.

Demokritos sofrasına gelen incirleri yerken bir bal kokusu almış ve hemen bir araştırmadır başlamış kafasında, o güne dek incirlerden almadığı bu koku nereden gelebilir diye. Merakını gidermek için kalkmış sofradan, incirlerin toplandığı yeri görmek istemiş. Sofradan niçin kalktığını duyan hizmetçi kadın gülmüş: Boşuna zaman kaybetmeyin, demiş; incirleri bal çanağına koymuştum toplarken. Demokritos’un canı sıkılmış bu araştırma fırsatını kaçırdığı, bir merak konusu elinden alındığı için. Hadi be sen de, demiş hizmetçi kadına, keyfimi kaçırdın ama ben yine de bal kokusu incirde kendiliğinden varmış gibi nedenini araştıracağım. Böyle demiş ve kendi varsaydığı bir etkiye doğru nedenler bulmaktan geri kalmamış. Ünlü ve büyük bir filozofun bu hikâyesi, sonunda bir kazanç umudu olmaksızın, bizi seve seve bir şeylerin ardına düşüren araştırma tutkusunu apaçık ortaya koyuyor.

(I) Deneme kalem tecrübesi olarak da bilinir. (II) Dilin inceliklerinden yararlanıldığı ve okurun bir konu hakkında düşünmeye yönlendirildiği bir yazın türüdür. (III) Yansız ve görelilikten uzak bir yaklaşımla kaleme alınır. (IV) Yalın ve samimi bir anlatımla oluşturulur. (V) Türün dünya edebiyatında öncüsü, Fransız yazar Montaigne’dir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) IV

6.

B) I

C) V

D) III

E) II

Yazarın ilk romanını okuma fırsatı buldum. Daha önce beş öykü kitabını okuyup beğendiğim yazarın roman sahasında da başarılı olacağını düşünüyordum. Öngörümde yanılmamışım. Öykülerinden aşağı kalır yanı yok yazarın bu ilk denemesinin. Yazar, olaylar arasındaki bağıntıları ustalıkla kurarak sağlam bir anlatı kurgusu meydana getirmiş. Kahramanlarının psikolojik durumlarını betimlerken de aynı beceriyi gözler önüne serebilmiş. Hele romanın sonunda öyle bir sürpriz yapmış ki okur gönül rahatlığıyla, “Ne iyi etmişim de bu kitabı okumuşum.” diyor.

Bu parçada aşağıdaki metin türlerinden hangisine ait özellikler ağır basmaktadır?

Bu parçada aşağıdaki metinlerden hangisine ait özellikler öne çıkmaktadır?

A) Eleştiri

A) Eleştiri

B) Makale D) Haber yazısı

C) Deneme E) Röportaj

B) Fıkra D) Röportaj

C) Makale E) Söyleşi

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

GAZETE ÇEVRESİNDE GELİŞEN METİNLER

•

Bilgi, belge ve araştırma sonuçlarının ürünüdür.

•

Söz oyunlarından ve süslü söyleyişlerden uzak bir dille oluşturulur.

•

Yazılması uzun bir araştırma ve bilgi toplama süreci gerektirir.

•

Konunun ilmî bir yaklaşımla ve derinlemesine ele alındığı yazılardır.

•

Hüseyin Cahit Yalçın, Ziya Gökalp, Falih Rıfkı Atay, Mehmet Fuat Köprülü bu metin türünde önemli eserleri olan sanatçılardır.

Yukarıda bazı özellikleri verilen öğretici metin türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Sohbet

B) Deneme

9.

DAKLI SORULAR

Gençlerimiz, yazılı ve sözlü ifade yönünden yetersiz. Sözcük dağarcıkları zayıf olduğundan kendilerini anlatmada ve iletişim kurmada güçlük yaşıyorlar. Sınırlı sayıda sözcükle meramlarını belirtmeye çalışırken zorlanıyorlar. İletişim çatışmaları ile karşı karşıya kalıyorlar. Sosyal medya dilinin ortaya çıkardığı bozulmanın bu ve buna benzer sıkıntıların doğmasında etkili olduğu da gözlerden uzak tutulmamalı. I.

Açık ve anlaşılır bir üslup kullanılmıştır.

II.

Güncel bir meseleye değinilmiştir.

III. Tanıklıklara ve örneklere başvurulmuştur. Bu parçadan hareketle numaralanmış yargılardan hangilerinin doğru olduğu söylenebilir?

C) Makale A) Yalnız I

D) Röportaj

KAZANIM

B) Yalnız II

C) Yalnız III

E) Fıkra D) I ve II

E) I ve III

10. Öğretici metin türlerinin karşılaştırıldığı aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

8.

Sanatçı

Eser

Tür

Salah Birsel

Ah Beyoğlu Vah Beyoğlu

I

Ahmet Mithat Efendi

II

Gezi Yazısı

III

Bze Göre

Deneme

A)

Denemelerde sağlam ve ciddi bir ilim dili kullanıldığı hâlde sohbetlerde senli benli anlatım göze çarpar.

B)

Makalede resmî ve akademik bir ifade tarzı baskınken fıkrada daha rahat ve samimi bir anlatıma başvurulur.

C)

Sohbet yazılarında içten bir söyleyiş ağır basarken makalelerde konu derinlemesine işlenir.

D)

Denemeci özgürce seçtiği bir konuya dair bireysel görüşlerini ortaya koyarken makale yazarı bilimsel belgeler, anket sonuçları ve istatistiksel veriler gibi argümanlarla savını kanıtlama yoluna gider.

E)

Makale yazarı, düşüncelerini kanıtlara dayandırmak durumundayken fıkra yazarının böyle bir mecburiyeti yoktur.

Tablodaki numaralanmış yerlere aşağıdakilerin hangisi sırasıyla getirilmelidir? I

II

III

A)

Anı

Avrupa'da Br Cevelan

Ahmet Haşim

B)

Deneme

Beş Şehr

Cahit Külebi

C)

Makale

Mratü’l - Memâlk

Nurullah Ataç

D)

Eleştiri

Gecelerm

Suut Kemal Yetkin

E)

Sohbet

Kavgalarım

Sabahattin Eyüboğlu

11. “Fıkra” ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A)

Gazete ve dergi sütunlarında yer alır.

B)

Giriş – gelişme – sonuç planıyla oluşturulur.

C)

Kamuoyunun dikkati güncel meselelere yönlendirilir.

D)

Bir düşünce yazısı olarak öne çıkarır.

E)

Genelde akademik konuların derinlemesine ele alındığı bir metin türüdür.

Orta

Ort aZ

Kola

1 1.

GAZETE ÇEVRESİNDE GELİŞEN METİNLER

Aşağıdaki açıklamalardan hangisi, ayraç içindeki metin türüne ait değildir? A)

Yazarın sorulu – cevaplı cümlelerle okurla konuşuyormuş hissi uyandırdığı edebî metin türüdür. (Söyleşi)

B)

Yazın yapıtlarının biçim ve içerik bakımından incelenerek değerinin ortaya konduğu metinlerdir. (Tenkit)

C)

Herhangi bir konu ile ilgili kişisel değerlendirmelerin özgürce dile getirildiği yazılardır. (Deneme)

D)

Zor

y

or

Ko l

rta -O ay

Aktüel bir meselenin yüzeysel bir yaklaşımla ele alındığı metin türüdür.

3. - 4. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

Yakup Kadri’nin romanındaki dolaylı yolun, geçmişle hesaplaşma anlayışının kendi vicdanındaki kişisel ve ruhsal hesaplaşmanın bir uzantısı olduğu söylenebilir. Kimi romanlarında dayanamayarak (çağdaş roman anlayışına aykırı olsa bile) olayı anlatmaya ara verip kendi düşüncelerini söylemesi buna bağlanabilir. Romanlarının genel çizgisi, toplumsal çözülüşün ve yeniden kuruluşun çeşitli katmanlarındaki kişiliklere yansıması biçiminde özetlenebilir. Buna göre Yakup Kadri’nin romanlarında ele aldığı tarihsel dönem, Tanzimat’tan 1950’lere kadarki dönemdir.

(Fıkra) E)

Toplumu ilgilendiren bir konuda tanınmış bir kişiyle yapılan sorulu - cevaplı konuşmalardır. (Sohbet)

3.

2.

Birçokları kendilerinin yapamayacakları şeyleri dostlarında aramaktan, haydi sıkılmıyorlar demeyeyim de, hataya düşüyorlar diyeyim. Dostlarına vermedikleri şeyleri onlardan istiyorlar. Hâlbuki önce iyi insan olmak, sonra kendine benzeyeni aramak doğru olur. Deminden beri söylediğim sürekli bir dostluk ancak şu kimseler arasında sağlamca kurulur: Yakınlık duygularıyla birbirine bağlanmış insanlar önce başkalarının esiri olduğu ihtirasları yenecekler, sonra doğruluk ve adaleti sevecekler, birbirleri için her şeyi yapacaklar ama birbirinden şerefli ve doğru olmayan hiçbir şeyi istemeyecekler, aralarında yalnız sevgi ve beğenme değil, saygı da bulunacak.

Bu parçanın anlatımında aşağıdaki metin türlerinden hangisine ait özellikler ağır basmaktadır? A) Deneme D) Röportaj

4.

B) Sohbet

C) Eleştiri E) Fıkra

Bu parçada aşağıdakilerden hangisi amaçlanmıştır?

Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)

Bir sanatçının sanat anlayışını okura tanıtma

B)

Yazınsal türlerden biriyle ilgili bir soruna dikkat çekme

A)

Kişisel görüşler ağır basmaktadır.

C)

B)

Anlatılanlar, nesnel verilerle desteklenmiştir.

Bilimsel bir gerçeği, deneysel yöntemlerle açığa çıkarma

C)

Öğretici metin niteliği taşımaktadır.

D)

Gündelik bir konuyu sohbet havasında ele alma

D)

Bir denemeden alınmış olabilir.

E)

E)

Yaygın bir kanıya karşı çıkılmıştır.

Bir meseleyi muhataplarıyla görüşerek ve yerinde gözlem yaparak aydınlatma

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

1

İyi olanın değerinin saptanmaya çalışıldığı bir metin türüdür. Böylece niteliksiz olana fırsat tanınmamış olur. Bu metin türünde inceleme ve değerlendirme yapabilmek esastır. İncelenen üründeki olumlu ve olumsuz yanlar, alıntılar eşliğinde ortaya konur. İncelenen yapıtın okur üzerinde nasıl bir etki uyandırdığı gözler önüne serilir. Yapıtta, işlenen his ile sanatçı arasındaki ilgi üzerinde durulur. Böylece yapıtın alımlayıcı tarafından anlaşılması sağlanır.

8.

I.

Kuramın en önemli işlevlerinden biri, araştırmacıyı geniş bir varsayımlar çerçevesinden daha dar bir alana sevk ederek onun gözlem veya test sahasını daraltmasıdır. Bu sayede araştırmanın detayı artarken belirlenen koşullar içinde geçerliliği de yükselir. Araştırmacının kullandığı kuram, bu sahayı daraltarak araştırmacının dikkatini tek alana veya ilişkiye vermesini sağlar.

II.

Aristoteles tarafından belirlenen ancak İbni Sînâ tarafından kabul edilmeyen, gerek mutlak gerek zorunlu gerekse de mümkünlere ilişkin bazı döndürme çeşitleri vardır:

•

Mümkün tikel olumlu bir önerme, mümkün tikel olumlu olarak döndürülür.

•

Zorunlu tikel olumlu bir önerme, zorunlu tikel olumlu olarak döndürülür.

Bu parçada sözü edilen metin türünün örnekleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

6.

A)

Eğl Dağlar

B)

Türk Romanına Eleştrel Br Bakış

C)

Demdeme

D)

Tahrb- Harabat

E)

Zemzeme Mukaddmes

---- bir düşünce yazısıdır. Gazete ile birlikte yaygınlaşmıştır. Yazarın herhangi bir konu ile ilgili fikirlerini kesin yargılara varmaksızın yazdığı metin türüdür. Kişisel bakış açısının ürünüdür. Bu türde yazar, ikna kaygısı gütmez ve âdeta kendisiyle konuşur gibidir. Kişisel görüşler, rahat bir anlatımla ortaya konur. Bu yazı türünde geniş bir konu yelpazesi vardır. Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Eleştiri

B) Sohbet D) Deneme

7.

C) Makale E) Fıkra

Aşağıdakilerin hangisinde deneme türünde eserler bir arada verilmiştir? A)

Mav ve Kara - Beş Şehr - Şapkam Dolu Ççekle

B)

19. Asır Türk Edebyatı Tarh - Anadolu Notları - Göz Ucuyla Avrupa

C)

Şr ve İnşa - Takdr- Elhan - Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak

D)

Muharrr Bu Ya - Muharrr, Şar, Edp - Düşsem Yollara Yollara

E)

Defter- Âmâl - Bze Göre - Karalama Defter

III. İlk yazımdan itibaren bu türü seçtim. Başarı iltifatı için teşekkür ederim. Ama yıllarca aynı türde, sanat ve edebiyat alanında yazarsanız sanırım bu emeğinizle, odaklanmanızla belli bir noktaya gelirsiniz. Bu, bütün yazarlar için geçerlidir. Önemli olan bir konuya kendinizi adamanızdır. Numaralanmış bu parçalardan hangileri, söyleşi türünün özelliklerini öğretmek için kullanılabilir? A) Yalnız III D) I ve III

B) I ve II

C) Yalnız II E) II ve III

Ort aZ

Kola

2 1.

GAZETE ÇEVRESİNDE GELİŞEN METİNLER

Başparmak, insan medeniyetinin yarısını vücuda getirdikten sonradır ki dimağ, kemik mahfazasında tabiî uykusundan silkinerek konuşmaya başlamış ve belki insan işlerine karışması faydadan ziyade zarar vermiştir. Aklın başparmağa nazaran esaret veya galibiyetine göre medeniyet ilerlemiş veya gerilemiştir. Bütün taş ve demir sanayii başparmağın, felsefe ve edebiyat gibi boş hünerler de zekânın eseridir. Orta Çağ’ı akıl, bugünkü Amerika’yı ise başparmak yapmıştır.

3.

Bu parçayla ilgili olarak I.

Eleştiri türündeki bir metinden alınmıştır.

II.

Nurullah Ataç, bu parçanın alındığı metin türüne ait eserleriyle tanınmıştır.

yargılarından hangileri söylenebilir? B) I ve III D) Yalnız II

2.

I. Metin Uzaklığından dolayı bize çok çekici, çok harikulade görünen o meçhul sıcak iklimlerin bu göz kamaştıran ürünleri nasıl açık bir havaya, sert bir rüzgâra dayanamazsa hayat ile ilgisi olmayan bir edebiyat da zamanın sonsuz kasırgaları önünde süpürülüp gitmeye mahkûmdur. Akşam rüzgârı ile inleyen bir çam ormanının karanlık hışırtıları ne kadar samimi ise ruhun güzellik karşısında duyduğu hisler de hayatın en derin ve anlaşılmaz köşelerinden birdenbire fırlayıp çıktığı için her şeyden çok samimidir. II. Metin Ölümcül etkileri uzun süredir var olan Çernobil’den on kat daha tehlikeli olduğu ve radyoaktif atıkların yer aldığı belirtilen Sibirya’daki Karaçay Gölü, bir saatli bombadan farksızdır. Gölün altında yaklaşık 100 metre derinlikte bulunan ve 5 milyon metreküplük radyoaktif tozdan oluşan kütlenin varlığı bilinmektedir.

III. Düşünce yazısı örneğidir.

A) I ve II

Zor

y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

C) II ve III

Yukarıda verilen metinler ile ilgili aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi yanlıştır?

E) Yalnız III

A)

I. metinde sanatsal, II. metinde göndergesel dil özellikleri ağır basmaktadır.

B)

I. metnin alındığı metin türünün ilk örneği Tercüman-ı Ahval Mukaddmes’dir.

C)

Her iki metinde de karşılaştırmaya gidilmiştir.

D)

I. metinde kişisel, II. metinde nesnel yargılar belirgindir.

E)

II. metin bir fıkradan alınmış olabilir.

•

---- basın yayın organlarına bilgi iletmek amacıyla yetkili mercilerce yapılmış yazılı beyanattır.

•

---- bir haberi rakip medya kuruluşlarından önce yayımlamaktır.

• Deniz Aşırı

• Cenap Şahabettin

•

---- pek çok kişiyi ilgilendiren, etkileyici, heyecan uyandırıcı haberdir.

• Ömer’in Çocukluğu

• Şevket Rado

•

---- gazetede çıkan bir haberin doğru olmadığını bildirmek için o haberden zarar görenlerin gazeteye yolladıkları yalanlama yazısıdır.

• Mavi ve Kara

• Sabahattin Eyüboğlu

• Evrak-ı Eyyam

• Muallim Naci

4.

I. Grup

II.Grup

• Eşref Saat

Aşağıdaki gazetecilik terimlerinden hangisi yukarıda boş bırakılan yerlerden herhangi birine getirilemez?

I. gruptaki eserlerle II. gruptaki sanatçılar eşleştirilirse hangi eser dışarıda kalır?

A) Haber atlatmak

B) Tekzip metni

A) Denz Aşırı

B) Ömer’n Çocukluğu

C) Basın bildirisi

D) Asparagas haber

C) Mav ve Kara

D) Evrak-ı Eyyam

E) Sansasyonel haber

E) Eşref Saat

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

2

Dalgalardan enerji üreten bütün sistemler, deniz yüzeyinde veya deniz yüzeyine yakın bir noktada inşa edilir. Bu sistemler dalganın geliş yönüne dik ya da paralel kurulmalarına ve enerji dönüştürme şekillerine göre farklılaşabilir. Söz gelimi sonlandırıcı sistemler dalganın geliş yönüne dik olarak kurulur. Sonlandırıcı sistemlerden biri olan salınımlı su kolonlarında su, içinde hava dolu bir bölme olan bir kolona dolar. Su kolonundaki bölme, dalganın etkisiyle piston gibi aşağı yukarı hareket ederek havayı hareket ettirir. Böylece kolona bağlı türbin çalışır. Bir diğer sistem olan nokta absorplayıcı sistemde ise sabit bir silindir içinde dalga hareketiyle hareket eden şamandıra, elektromekanik veya hidrolik enerji dönüştürücülerini çalıştırır.

7.

Bu parça ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Aşağıdaki eserlerden hangisi, metin türü bakımından bu parça ile özdeş değildir?

6.

A)

Türkçülüğün Esasları

B)

Ümt Dünyası

C)

Lsan ve Edebyatımız

D)

Üç Tarz-ı Syaset

E)

Türk Edebyatında İlk Mutasavvıflar

(I) Yazınsal yapıtların konu, yapı ve üslubu ile ilgili tarafsız olarak yapılan eleştiriye “izlenimci eleştiri” denir. (II) Bu eleştiri türünde her yapıtın değerlendirilmesinde kullanılabilecek ve önceden üzerinde uzlaşılan kriterler vardır. (III) Eleştirmen, kişisel yargılardan uzak durmaya çalışır. (IV) Yapıtı, bilimsel araştırmalardan faydalanarak objektif bir yaklaşımla ele alır. (V) Duygularını işine katmadan salt yapıtın sanat değerini saptamaya çalışır.

Biz Asya’dan garba, Anadolu’ya hicret etmişiz. Din ve edebiyatı bize Arabî ve Farisî öğretmiş. Hattâ bir zamanlar resmî lisanımız Farisî olduğu gibi, padişahımız Arapçayı bize umumî, millî bir lisan olmak üzere kabul ettirmeğe kalkmış. Hicretimizin ilk asırlarında Arabî ve Farisî birçok kelimeler lisanımıza girmiş. Bunun katiyen zararı yok. Lâkin edebiyat, sanat ve dolayısıyla tezeyyün fikri ve Farisî kaideler de getirmiş. Türkçe muvazenesini kaybetmiş. Tabiata muhâlif ve son derece sun’î bir hâl kesbetmiş. Fakat nasılsa, yine aslını esası olan fiiller ve sigaların istiklâlini muhafaza etmiştir. İşte bu istiklâldir ki, bugün bize Türkçeyi tekrar eski safiyet ve tabiîliğini ircâ etmek ümitleri veriyor.

8.

A)

Yabancı kökenli sözcükler kullanılmıştır.

B)

Dilin tarihsel süreçteki değişiminden söz edilmiştir.

C)

Kişisel yargılara yer verilmiştir.

D)

Döneminin dil özelliklerini yansıtmaktadır.

E)

Bilimsel bir makaleden alınmıştır.

•

Mratü’l-Memâlk

•

Tahrb- Harabat

•

Mecalsü’n-Nefâs

Bu eserlerin ortak özelliği aşağıdakilerin hangisidir? A)

Gazete çevresinde gelişen metinlerdendir.

B)

Tanzimat edebiyatı ürünleridir.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

C)

Yazınsal söylem kaygısıyla oluşturulmuştur.

D)

Özel yaşamı konu edinmektedir.

A) IV

E)

Kendi türlerinin ilk örnekleridir.

B) III

C) V

D) I

E) II

Orıjinal

®

Sorular

1.

I.

II.

E MAD

1

Şeyhülislâm’ı ve nâkîbü’l eşrâfı ve sipâh kethudâ yeri ve yeniçeri serdârı ve a’yân u eşrâfı ve uleması çokdur ve yüz elli akçe şerîf kazadır ve nâhiyesi kuradır. Frankfurt ehemmiyetsiz bir yer zannedilmesin. Eskiden Alman kayzerlerinin taç giyme merasimi burada yapılırdı. Meşhur Heidelberg Darülfünunu onun manevi çemberi içindedir.

III. İstanbul’un tarihî yarımadasını adım adım dolaşıyoruz. Burası, dünyanın en büyük ve görkemli açık hava müzesi olması uygundur. Ne yana baksanız bir mimari eser selamlıyor sizi. IV. Vaka oldur ki Şehr-i Selçukî’nin cümlesi, emniyet veçhiyle kemâl olub cümle tâcirin teveccühüne mazhardur. Ol sebebdür kim İktisad-ı Selçukî tabiiyetle kemâldur. Yukarıdaki gezi yazısı parçaları, aşağıdakilerin hangisinde geçmişten günümüze doğru olarak sıralanmıştır? A) IV - III - II - I

B) II - III - IV - I

C) III - II - I - IV

D) IV - I - II - III E) II - IV - I - III

2.

Başkan

Tartışma

Öğreticilik

Var

Baskın değil

Var

Yukarıda bazı özellikleri verilen sözlü anlatım türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Konferans

B) Sempozyum

C) Forum

D) Münazara E) Açık oturum

3.

BY

Hıfzı Topuz: –

Kaç yaşındayken yazmıştınız ilk şiirinizi, hatırlıyor musunuz? Neydi ilk şiiriniz?

Necip Fazıl Kısakürek: –

İlk şiirim tasavvufi bir hava içinde idi ve Ziya Gökalp’le Yakup Kadri ve arkadaşlarına ait Yeni Mecmua’da yayımlanmıştı ve o zaman kariyer yapmış olan sanatkârlar ki orada neşredemiyorlardı. Birden, bu genç çocuğun böyle bir kabul görmesinden hayrete düşmüşlerdi.

Topuz: –

Sonra kendinizi tamamen şiire verdiniz, değil mi?

Kısakürek: –

Tamamen şiire verdim.

Yukarıda bir bölümü verilen yazı ile aşağıdakilerin hangisinde verilenler metin türü yönünden özdeştir? A)

Ha Bu Dyar – Eşkâl- Zaman

B)

Br Bulut Kaynıyor – Umrandan Uygarlığa

C)

Dlmz Üzerne Söyleşler – Geçmş Zaman Köşkler

D)

Osmanlı Şarler – Edebyatımızda İsmler Sözlüğü

E)

Dyorlar k – Beş Kuşak Konuşuyor

Orıjinal

®

Sorular

4.

I.

Daima yeni eserlere doğru gidelim ve daima yapmakta olduğumuz eseri sevelim. 83 yaşında bir heykeltıraşa, “En beğendiğiniz eseriniz hangisidir?” demişler; “Şimdi yapmakla meşgul olduğum eser.” demiş. Yapmakla meşgul olduğumuz eser, bu fâni dünyaya gözlerimizi kapayıncaya kadar devam edecektir, insanlar ancak hayatın baştan başa bir eser olduğunu kabul etmekle bu yola girebilirler.

II.

Muhterem Efendiler! Milletin mukadderat-ı umumiyesine fiilen ve tamamen vaziyet ederek, makam-ı saltanatın düçar olduğu esaretten kurtuluşu ve memleketin bütünün selâmeti uğrunda her fedakârlığı büyük bir azim ile yerine getirmeğe karar vermiş olan yüce meclisinizin başkanlığına seçilmek suretiyle hakkımda gösterilen itimad ve teveccühün müteşekkiri ve minnettarıyım.

III. Güzel olmak... “Ya yaradılışından güzel değilse?” demeyiniz, en çirkin, en biçimsiz insanlar dahi, biraz zevkleri varsa, o çirkinliklerini, biçimsizliklerini örtmenin, başka güzelliklerle karşılarındakilere unutturmanın bir yolunu bulurlar. Süslenirler, bezenirler, öylelikle olsun kendilerini karşılarındakilere şirin gösterirler. “Ben yaradılışımdan güzel değilim.” deyip de boynunu bükmek olur mu? IV. Değerli Kardeşim, Bizi bir kere sevindirdiniz. Sonra görünmediniz. Eşin ve çocuğun senin kadar iyi. Saadetiniz beni ne kadar sevindirdi bir bilseniz. Hep böyle neşeli, canlı ve sıhhatli olun. Yukarıda numaralanmış parçalardan hangilerinin metin türü aynıdır? A) I ve II

B) I ve III

5.

I.

Çocuklarımızın yetişmesi, anne ve babaları en fazla meşgul eden meselelerden biridir. Eğer yorgunluklara katlanıyorsanız, üzüntülere göğüs geriyorsanız, binbir sıkıntıyı yenmeye gayret ediyorsanız yalnız onlar için, onların iyi yetişmeleri, ileride sizin kadar yorulmamaları, üzülmemeleri için katlanıyorsunuz demektir. Bir de işin çocuklar tarafından bakılan cephesi vardır. Çocuğun yeryüzünde en çok sevdiği iki varlık annesi ile babasıdır. O her hareketiyle sizi taklit etmeye, size benzemeye çalışır.

II.

Efendiler! Tarihî olayların şevkiyle içine düştüğümüz bugünkü kanlı tehlikeleri görmeyecek, bunlardan heyecanlanıp da üzülmeyecek hiçbir vatansever olamaz. Umumî Harb’in sonunda milliyetler esasına dayalı vaatler üzerine hükümetimiz de adalete uygun bir barışa kavuşmak emeli ile “mütareke” istedi.

III. Trombositler kemik iliğinde bulunan, megakaryosit isimli iri hücrelerde oluşur. Bu hücrelerden küçük parçacıklar hâlinde ayrılarak dolaşım sistemine dâhil olur. Çekirdeksiz hücrelerdir. Dolaşım sisteminde 8 ila 10 gün hayatta kalırlar. Bu sürenin sonunda dalakta parçalanıp imha edilirler. IV. Abdülhak Hamit Tarhan 2 Ocak 1852’de dedesi Hekimbaşı Abdülhak Mollanın Bebek’teki yalısında doğdu. Babası bir süre Encümen-i Dâniş’in ikinci reisliğini yapan tarihçi Hayrullah Efendi, annesi ise Müntehânasib Hanım’dır. İlk tahsiline Bebek’teki mahalle mektebinde başladı. Yukarıdaki parçalar, ait oldukları türlerle eşleştirildiğinde aşağıdakilerden hangisi dışarıda kalır?

C) II ve III A) Söylev

D) II ve IV

1

B) Biyografi

C) Söyleşi

E) III ve IV D) Makale

E) Deneme

Orta

Ort aZ

Kola

KARMA SORULAR 1

Zor

y

or

Ko l

rta -O ay

ÖĞRETİCİ METİNLER 1.

(I) Edebiyat tarihimize bakıldığında edebî metinlere kıyasla öğretici metin türlerinde daha az eser verildiği görülür. (II) Eski Türk edebiyatında “manzum eser” olarak tanımlanabilecek seyahatnâmeler, ruznâmeler ve vakayınâme gibi türler öğretici metin kapsamındadır. (III) Tanzimat edebiyatı ise öğretici metinler yönünden dönüm noktasıdır. (IV) Bu dönemde birçok öğretici metin türünün edebiyatımızdaki ilk örnekleri kaleme alınmıştır. (V) Makale ve fıkra bunlara örnek gösterilebilir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) III

B) V

C) II

D) IV

E) I

3. - 4. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Kendi zamanı ve koşullarıyla sınırlı olan insan bilinci, ancak kendi tarihselliği içerisinde kavranabileceği için, insanlık tarihi boyunca bilinç düzeyleri birbirlerini izlemiştir. Farklı dönemlerde ortaya çıkan ve kendi zamanı içinde anlam kazanan farklı görüşler, birbirleriyle çelişmekte ve yanlış bilinç ürünleri yerlerini yenilerine bırakmaktadır. İnsan, değişmeyen bazı doğal niteliklerin toplamı değil de tarihsel ve toplumsal koşulların bir yansıması olduğu için, ne insan ihtiyaçları ne de doğruluğuna inanılan bireysel özellikler, tüm zamanlara yayılacak denli değişmez ve mutlaktır. İhtiyaç ve arzuları toplumsal koşullar belirlemekte, insan doğası, önceden oluşan kültürel yapının üzerine eklemeler yaparak değişmektedir. Bu değişim, “ide”nin nihai hedefi olan özgürlüğe erişinceye dek devam edecek, akıl ve özgürlüğün daha üst basamaklara ilerlemesiyle mutlak bilince ulaşılacaktır.

3.

Bu parça, aşağıdakilerden hangisinin örneği niteliğindedir? A) Makale

2.

En garibi şurası ki: Havi oldukları kelimelerin yüzde sekseni asla lisanımızda kullanılmayan ve kullanılmasına da ihtiyaç olmayan lügat kitaplarına “Lügat-i Osmaniye” namı verilmiştir de sırf Türkçe kelimelerin zapt ve tefsiri “malûm-ı i’lâm” kabilinden addedilerek lüzumsuz ve faidesiz addolunmuştur. Lisanımız için tertip olunacak kamus bu lisanda müstamel, gerek Türkiü’l-Asl ve gerek Elsine-i Saireden mehuz kelimat ve ıstılahatın cümlesini cami ve lisanımızda müstamel olmayan kelimelerden arî olmalıdır. Bizce müstamel Lügat-i Arabîye ve Farsîyeyi cami olduğu hâlde, bu kitabın Kamus- Türkî namıyla tesniyesine belki itiraz edenler bulunur. Lâkin lisanımız lisan-ı Türkîdir. Bu lisana mahsus lügat kitabına dahi başka isim düşünmek abestir. Oluşturduğu sözlüğün ön sözünde düşüncelerini böyle dile getiren yazar, aşağıdakilerin hangisidir?

B) Fıkra

D) Günlük

4.

C) Sohbet E) Eleştiri

Aşağıdaki eserlerden hangisi, bu parça ile aynı türde yazılmıştır?

A)

Şemsettin Sami

A)

Nesr- Harp

B)

Ahmet Vefik Paşa

B)

Romanya Mektupları

C)

Muallim Naci

C)

Gülüp Ağladıklarım

D)

Ahmet Mithat Efendi

D)

Çukurova Yana Yana

E)

Direktör Ali Bey

E)

Karalama Defter

KARMA SORULAR 1 5.

Yazarın br yer, eşyayı veya nsanı; araştırma, nceleme ve görüşme gb teknklerle anlattığı yazılardır. Düşünsel planla oluşturulur. Ele alınan konu, belge ve resmlerle desteklenr. Anlatım genelde brnc kş ağzından yapılır. Anlatımda özellkle açıklama, öyküleme ve betmleme kullanılır. Çoğunlukla gazete ve derglerde yazı dzs olarak yayımlanır. ---- bu metn türünün edebyatımızdak tanınmış örneklerndendr.

8.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

Bahar-ı Dâniş

B)

Destursuz Bağa Girenler

C)

Bu Diyar Baştan Başa

D)

Türkçenin Sırları

E)

Dekadanlar

Kavram

I.

Fıkra

Aktüalte

II.

Biyogra

III. kşl anlatım

III.

Gezi yazısı

Öznellk

IV.

Mülakat

Yorum

V.

Günlük

E Blog

Yukarıdaki türlerden hangisi karşısındaki kavramla eşleştirilemez? A) V

9. 6.

Metin türü

Ashabım, Kmn yanında br emanet varsa onu sahbne versn. Fazn her çeşd kaldırılmıştır, ayağımın altındadır. Fakat aldığınız borcun aslını ödemek gerekr. Ne zulmednz ne de zulme uğrayınız. Allah’ın emryle bundan böyle fazclk yasaktır. Bu söylevin konusuna göre türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Felsef söylev

B) Edebî söylev

C) Asker söylev

D) Syas söylev

B) II

C) IV

D) I

E) III

(I) Haber yazılarında yazınsallık ön plandadır çünkü haber metnn değerl kılan husus budur. (II) Toplumu lglendren ve haber değer taşıyan konulara yer verlr. (III) Yalın, açık ve anlaşılır br anlatıma başvurulur. (IV) Anlatılanların güncel ve öneml olmasına dkkat edlr. (V) Haber yazıları fotoğraf ve grafklerle destekleneblr. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) IV

B) I

C) II

D) V

E) III

E) Dnî söylev

7.

---- br konuyu açıklamak, dnleycler blglendrmek amacıyla hazırlanan konuşmalardır. Amaç, dnleyc ktlesn heyecanlandırmak değl, blglendrmektr. Bu nedenle dl, gönderclk şlevnde kullanılır. Bu konuşmalar br htapla başlar. Konuşmacının htabından çok blgs önem taşır. Genelde tek br konuşmacı tarafından gerçekleştrlr. Bu parçanın başına aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? A) Açık oturum D) Panel

B) Münazara E) Forum

C) Konferans

10. Edebyatımızda mektup bçmnde yazılmış romanlar da vardır. ---- adlı yapıt bu özellğe sahptr. Bazı gez yazısı türündek eserler de mektup bçmnde verlmştr. Servetfünun Dönem’nde oluşturulan ----, buna örnek verleblr. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir? A)

Bir Kadın Düşmanı – Tuna Kıyıları

B)

Defter-i Âmâl – Göz Ucuyla Avrupa

C)

Handan – Hac Yolunda

D)

Vadideki Zambak – Seyahatnâme

E)

Ateşten Gömlek – Frankfurt Seyahatnâmesi

Ko l

Ort aZ

Kola

KARMA SORULAR 2

Zor

y

Orta

or

rta -O ay

ÖĞRETİCİ METİNLER 1.

•

Dnleyclern tartışmaya katılıp soru sorabldğ anlatım türüdür.

•

Dnleycler konu dışına taşmadan görüş beyan etmeldr.

•

Br başkan tarafından dare edlr.

•

Başkanın topluluğu gerektğnde yumuşatma, konuya hâkm olma, çıkarımda bulunma gb şlevler vardır.

4.

I.

Radyoda arada br Hacı Arf Bey’n bestelern dnler, eğer y eller tarafından çalıyorsa mest olursunuz. Blr msnz k bu Hacı Arf Bey hçbr saz çalmayı blmez, üstelk notadan da anlamazmış. Kaç yaşında bestekârlığa başladığını pek öğrenemedm ama hafızası çok kuvvetl olduğu çn br defa duyduğu şarkıyı pürüzsüz okur, üstelk pek kıvrak ve kbar besteler yaparmış. Hacı Arf Bey’n besteledğ eserlern sayısı bnden fazladır ve onlar musk meclslermzn en seçkn sermayelern teşkl ederler.

II.

Öğretmen her şeyden önce bzzat düşünen ve öğrenclern düşündüren nsandır. Pek, düşünme nedr? Düşüncenn ne olduğunun tarf güçtür. Fakat onun objektf, herkes tarafından kullanılan vasıtası vardır: Ktap. Ktap br düşünce maknesdr. İnsanlar ktap vasıtasıyla düşüncelern gelştrrler. Ktapların dışında hçbr vasıta ve alet, hals düşünceye stenlen şekl ve kıvamı veremez. En dsplnl konuşmada ble hals düşünceden brçok şey kaybolur. Bazıları televzyonu br düşünce vasıtası sanırlar. Televzyon, düşüncenn mahyetne aykırıdır. Zra düşünce “soyut”, televzyon se “somut”tur.

Yukarıda bazı özellikleri verilen sözlü anlatım türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Forum

B) Münazara D) Panel

2.

3.

C) Açık oturum

E) Sempozyum

Aşağıdaki eserler sanatçılarına göre ikişerli eşleştirilirse hangisi dışarıda kalır? A)

Ziya’ya Mektuplar

B)

Yolcu Defteri

C)

Ramazan Sohbetleri

D)

Zeytindağı

Yukarıdaki “I” ve “II” numaralı parçalar ile ilgili aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi yanlıştır?

E)

Cidd ü Mizah

A)

Her k metnde de kanıtlama kaygısı yoktur.

B)

I. metn sohbet, II. metn deneme örneğdr.

C)

I. metnde yazar okuyucuyla, II. metnde se kendsyle konuşuyor gbdr.

D)

II. metnde tanım yapılarak anlatım güçlendrlmştr.

E)

Metnlern ortak özellklernden br de özel yaşamı konu ednmesdr.

Ben ve arkadaşlarım, doğa güzellklernn daha öneml olduğunu vurgulamak üzere hazırlandık. İnsanoğlu, bugün br daha yerne konamayacak olan doğal güzellkler, yaramaz br çocuk gb tesslerle bozmuş ve çöplükten geçlmez hâle getrmştr. Tessler, medenyetn parçası olduğu çn güzellklern çöpe gömülmesn sağlar. Mehmet Akf Ersoy, İstklal Marşı’nda: “Medenyet dedğn tek dş kalmış canavar” dyordu. İşte, görülüyor k medenyetn de bazı olumsuz yanları söz konusudur. Burada da medenyetn, bütün toprak güzellklermz alıp götürmes br dezavantajdır. Bu, br canavar gb bütün benlğmz kaplamış durumdadır ve nsanlar, ne yazık k henüz bunun farkında ble değller. Bu parça, aşağıdakilerden hangisini örneklendirmektedir? A) Konferans D) Mülakat

B) Forum

C) Münazara E) Söylev

5.

Aşağıdaki eserlerden hangisi, Cumhuriyet Dönemi’nin dil özelliklerini yansıtmaz? A)

Karalama Defteri

B)

Beş Şehir

C)

Ömer’in Çocukluğu

D)

Günlerin Götürdüğü

E)

Anadolu Notları

KARMA SORULAR 2 8.

6. - 7. soruları bu parçaya göre cevaplayınız. Yaban ya aydın le köylü arasındak uçurumu sammyetle dle getrdğ, bu yarayı cesaretle deştğ ve Anadolu köylüsüne at gerçekler olduğu gb önümüze serdğ çn övülmüş ya da tek yanlı olduğu, gerçeklğ çarpıttığı ve köylünün yalnız olumsuz yönlern anlattığı çn eleştrlmştr. Tartışılan sorun hep şu olmuş: “Yakup Kadr’nn sergledğ köylü gerçeğe uyuyor mu, uymuyor mu?” Yaban’ı roman olarak değerlendrp nceleme çabaları yok denecek kadar az. Oysa eser, Türk roman tarhnde öneml br yer tutmaktadır.

6.

Sözlü anlatım türleri ile ilgili aşağıdaki cümlelerin hangisinde yanlış bilgi verilmiştir? A)

Forum, başkanın yönlendrc konuşmasıyla başlar.

B)

Sunumun blg verme, br araştırma sonuçlarını açıklama, blmsel br araştırmaya katkıda bulunma gb amaçları vardır.

C)

Panelde doğruları söylemekten çok muhatabını kna etmek önemldr.

D)

Açık oturum genş br salonda yapılableceğ gb televzyon ekranlarında da yapılablr.

E)

Konferans, hazırlıklı konuşma türlernden brdr.

Bu parça, aşağıdaki metin türlerinin hangisinden alınmıştır? A) Deneme

B) Byograf

D) Sohbet

C) Eleştr E) Fıkra

9.

Plastk sanatlar ve yazı lşks, kavramsal sanatın ortaya çıkışıyla brlkte gelşen dolaylı br lşkdr. Bu smbyotk lşknn esası, nesnelern kavram kazanmasıyla dönüşüme uğrayan sanatın nesnel, objektf, algılanablr ve somut görüntüsü ve yüklenebleceğ mlyonlarca farklı anlamın brleşmnden doğan blnmezlktr. Bu blnmezlk, güncel sanatta anlam oluşturma sürecnde ve elbette sanatçı kontrolünde yazı gb yardımcı ögelerle sınırlandırılablmektedr. Yazının plastk sanatlarla brlkte kullanımından, geleneksel sanatlar süresnce yapıtın zleyc tarafından algılanablecek br netlk kazanması amacıyla yararlanılmıştır. Ancak güncel sanatta bu lşknn amacı, sanatçı tarafından yazının “ötek” anlamları sınırlandırılarak anlaşılması stenlen yöne doğru br pucu vermektr. Bu parçayla ilgili olarak

7.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?

I.

Edebî makale örneğdr.

II.

Sayıp dökmeye başvurulmuştur.

III. Termsel br dl kullanılmıştır. IV. Bu parçanın alındığı metn türünün lk örneğn Şnas vermştr.

A)

Öyküleyc anlatım

B)

Söyleşmeye dayalı anlatım

değerlendirmelerinden hangileri doğrudur?

C)

Emredc anlatım

A) Yalnız I

D)

Tartışmacı anlatım

E)

Betmleyc anlatım

D) I, III ve IV

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II, III ve IV

Ko l

Ort aZ

Kola

KARMA SORULAR 3

Zor

y

Orta

or

rta -O ay

ÖĞRETİCİ METİNLER 1.

---- ağ günlüğü olarak da blnr. İnsanların çeştl konular le lgl düşünce, duygu ve blglern yazdıkları teknolojk platformlardır. İnglzcedek “web” ve “log” sözcüklernn br araya gelmesnden oluşan “weblog” fadesnn zamanla popülerleşmş smdr. Br başka deyşle ---- benzeyen web stelerdr. Bu parçadaki boşluklara aşağıdaki sözcüklerden hangileri getirilmelidir? A)

Elektronk mektup – günlüğe

B)

Günce – otobyografye

C)

Blog – eleştrye

D)

Blog – günceye

E)

E-posta – byografye

3.

İlk okuduğum eserle beraber bende yazı yazmak heves peyda olmuştu. Az zamanda o vakt Türkçe mevcut olup hatmettğm eserler kadar ktap yazdığımı zannederm. Bunlar evvela tab pek çocukça şeylerd. Fakat mürûr-ı zamanla mütâlaâtım vüsat peyda ettkçe, ufk-ı lhamım da derece- ktdarım da zarur olarak genşlyor d. Böylece on altı, on yed yaşıma geldğm vakt edebyatımızın blhassa son eserlern devretmş, Kemal’, Ekrem’, Hamt’ Mthat’ı hatmetmş, hatta Fransız edebyatına dâhl olarak Dode’y, Flober’ tanımış ve Safo’nun Madam Bovar’nn meftunu olmuş dm. Tab olarak şddetle onların taht-ı tesrnde bulunuyordum. İşte Halt Zya‘nın Nemide‘s o sırada neşrolundu. Dyeblrm k Nemide hç kmsede bendek kadar dern, nafz br tesr yapmamıştır. Nemide üslubuyla olsun, tahkyesyle olsun, benm aradığım, bekledğm, stedğm hs ve keşfedp de meydana getremedğm, getremeyeceğm bütün güzellkler cem etmşt. Dil ve içerik özelliklerine bakılırsa bu parçanın aşağıdaki sanatçılardan hangisine ait olduğu söylenebilir?

2.

Şu ana kadar Yen Deprem Yönetmelğ hakkında zaten çeştl konuşmalar yapıldı, konunun çne grmş olduk. Bu bölümde dnleyclern katkısını bekledk, yan szlern görüşlernz doğrultusunda bu bölümü düzenleyecektk ama maalesef yazılı olarak br tek soru geld. Bu bölümde konuşmacılarımız beşer dakkalık süreler çnde yönetmelğmz üzernde uygun gördükler konuları dle getrecekler. Bundan sonra söz yne szlern olacak. Sorularınız le ---- yönlendreceksnz. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) konferansımızı

B) mülakatımızı

C) panelmz

D) röportajımızı E) münazaramızı

A)

Ömer Seyfettn

B)

Zya Gökalp

C)

Mehmet Rauf

D)

Mehmet Emn Yurdakul

E)

Reşat Nur Güntekn

KARMA SORULAR 3 4.

(I) Düz pramt teknğ, haber yazımında en esk teknktr. (II) Günümüzde de en çok kullanılan haber yazma teknğdr. (III) Bu teknkte habere yönelk blglern en önemlden daha az önemlye doğru sıralanması söz konusudur. (IV) Habere lşkn en öneml ve can alıcı unsurlar öne çıkarılır. (V) Daha az önem taşıyan unsurlar se habern devamında yer alır.

6.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde yanlış bilgi verilmiştir? A) V

5.

B) I

C) IV

D) II

E) III

Aşağıdaki eser – tür – yazar eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? Eser

Tür

Yazar

A)

Menfa

Eleştr

Ahmet Mthat Efend

B)

Abbas Yolcu

Gez

Attla İlhan

C)

Yaşamak

Günlük

Caht Zarfoğlu

D)

Falaka

Anı

Ahmet Rasm

E)

Yaşadığım Gibi

Deneme

Ahmet Hamd Tanpınar

Aşağıdakilerin hangisinde açıklamayla ayraç içindeki eser uyuşmamaktadır? A)

Nteleyc sözcüklern ve tasvr edc anlatımın öne çıktığı metnlerden oluşur. (Avrupa’da Bir Cevelan)

B)

Konu uzmanlığı steyen bu türde yazar, anlattıklarını kanıtlamak durumundadır. (Edebiyat ve Hukuk)

C)

Yazar, okuyucuya sorular sorarak anlatımını canlı tutar. (Düşün Payı)

D)

İçe dönük ve dışa dönük gb türler olan bu metn türünde çtenlk söz konusudur. (Nezleli Karga)

E)

Yazarın her şey kend bakış açısına göre ele aldığı bu metn türünde konu sınırlandırması yoktur. (Bize Göre)

7.

Tür

Dünya edebiyatı

Türk edebiyatı

Deneme

Montagne

Nurullah Ataç

Günlük

------

Salah Brsel

Söylev

Seneca

H. Suph Tanrıöver

Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdaki yazarlardan hangisi getirilmelidir? A) Dante

B) Cervantes D) Sappho

C) Arstophanes

E) Plutarkhos

KARMA SORULAR 3 ÖĞRETİCİ METİNLER 8.

Herhang br toplumsal konu veya sorun hakkında uzman kşlerle yapılan konuşmalardır. “Görüşme” olarak da blnr. Görüşülecek kş veya kşlerle ön görüşme yapılmalıdır. Bu ön görüşmede görüşmenn amacı ve kapsamı belrtlmeldr. Ayrıca görüşmenn tarh ve yer bldrlmeldr. Görüşmec, soracağı soruları önceden belrlemeldr. Görüşülen kşnn anlattıklarını olduğu gb kaydederek yazıya aktarmalıdır. Aşağıdaki yazarlardan hangisi, bu parçada sözü edilen edebiyat türündeki eserleriyle tanınmıştır? A)

Mehmet Fuat Köprülü

B)

Sabr Esat Syavuşgl

C)

Melh Cevdet Anday

D)

Ruşen Eşref Ünaydın

E)

Memduh Şevket Esendal

10. Denz nsanlarına olan hayranlığı, Cevat Şakr’, yanında ve yöresnde görüp tanıdığı, ölesye bağlandığı sıradan nsanların yanında, tarhmze mal olmuş denz kahramanlarının hayatlarını da romanlaştırmaya götürür. Uluç Reis ve Turgut Reis adlı romanlar, bu hayranlığın ürünü olarak değerlendrleblr. Cevat Şakr’n öykücülüğü ve romancılığının yanında br o kadar da üzernde durulması gereken özellğ, tarh blnc ve mtoloj merakıdır. O, br yandan mtoloj aşkıyla Anadolu efsaneler üzerne eğlrken öte taraftan Batı kültürünü meydana getren kaynağın Antk Yunan’da değl, Anadolu’da olduğunu spatlamaya çalışır. Yapıtlarında Anadolu’yu ve denz nsanlarını şrsel br söylemle dle getrr. Aşağıdaki yazarlardan hangisi, bu parçanın alındığı metin türünde öne çıkmaktadır? A) Feth Nac

B) Mustafa Kutlu

C) Bahaeddn Özkş

D) Vüs’at O. Bener

E) Yusuf Atılgan

9.

•

Kitab-ı Bahriye

•

Şikâyetnâme

•

Heşt Behişt

•

Seyahatnâme

11.

Cumhuryet Dönem eserlerndendr.

•

Gazete etrafında gelşen metnlerdendr.

Bu özelliklerin her ikisine de sahip eser aşağıdakilerin hangisidir?

Aşağıdaki sanatçılardan hangisinin eseri yukarıda verilmemiştir? A) Al Şr Nevaî

B) Fuzulî

C) Evlya Çeleb

D) Pr Res E) Sehî Bey

•

A)

Avrupa Mektupları

B)

Bay Sessizlik

C)

Dilimiz Üstüne Söyleşiler

D)

Kara Bir Gün

E)

Boğaziçi Yalıları

Ü N İ T E

02

COŞKU ve HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER (ŞİİR BİLGİSİ) ŞİİRDE YAPI

ve

AHENK UNSURLARI

NAZIM BİÇİMLERİ

ve

T ÜRLERİ

SÖZ SANATLARI ŞİİRDE KONU

ve

TEMA - GERÇEKLİK

1. TEST KAZANIM 1.

DAKLI SORULAR

ŞİİRDE YAPI ve AHENK UNSURLARI

On atlıya karar verdim yaşını Yenice sevdaya salmış başını El yanında yakar gider kaşını Tenhalarda gülüşünü sevdiğim

3.

Bu dörtlükteki uyak çeşidi aşağıdakilerden hangisidir? A) Tunç uyak

B) Cinaslı uyak

C) Tam uyak

D) Zengin uyak

Ben ki her damla derdim Deniz olsun dilerdim İpi elimle verdim Benliğimi alsana Kan doldurup tasımı Sildim gönül pasımı Taşa açtım yasımı Söylemedim insana

E) Yarım uyak

Bu şiir parçasının uyak şeması aşağıdakilerden hangisidir? A) Sarma

B) Mani tipi D) Düz

4.

C) Koşma tipi E) Örüşük

Seherlerde seyre koyuldum semayı, deryayı Bu dizede “s” ünsüzünün tekrarlanması aşağıdakilerden hangisini örneklendirmektedir? A) Cinas

2.

Dize sonlarında yazılış, okunuş, anlam ve görevleri aynı olan eklerin, sözcüklerin ve sözcük gruplarının yinelenmesi ile sağlanan âhenk unsuruna redif denir.

B) Akrostiş D) Asonans

C) Seci E) Aliterasyon

Buna göre, aşağıdaki ikili dizelerin hangisinde sözcük hâlinde redif kullanılmıştır? A)

Susuz değirmenlerin ne ile döner çarkı Kerem etmeyen beyin fakirden nedir farkı

B)

Ertesi gün başladı gün doğmadan yolculuk Soğuk bir mart sabahı… Buz tutuyor her soluk

C)

Şimşek gibi bir semte atıldık yedi koldan Şimşek gibi Türk atlarının geçtiği yoldan

D)

Bir ümit önünde koştuğum zaman Geçmişi anarak coştuğum zaman

E)

Kar yağıyor inceden Gül açılır goncadan

5.

Döktü omuzdan poşu saçağını Açtı gönüller deli bayrağını Ay yenisi gökte ne Ülker satar Değmeyicek kestiği tırnağını Gözceğizim boyamak ister benim Al boyanıp kan ile dudağını Bu dizelerin nazım birimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Beyit

B) Dörtlük D) Bent

C) Kıta E) Beşlik

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

ŞİİRDE YAPI ve AHENK UNSURLARI

I.

Gül hazin, sümbül perişan, bağzârın şevki yok Derd-nâk olmuş hezâr-ı nağmekârın şevki yok Ah eder, inler nesim-i bî-kararın şevki yok Başka bir hâletle çağlar, cûybârın şevki yok

II.

Şu bakır zirvelerin ardından Bir süvari geliyor kan rengi Başlıyor şimdi melül akşamdan Son ışıklarla bulutlar cengi

8.

IV. Aşamazsın Karaman’ın ilini Köprüsü yok, geçemezsin selini Gerdan yaylasının perçem belini Lale sümbül bürüsün de gidelim

9.

Yiğitliğim elden gitti yel gibi Damağımda tadı kaldı bal gibi Hoyrat eli değmiş gonca gül gibi Bozulmuş bağlara döndün mü gönül

B) III

C) I

Sanma şahım herkesi sen sâdıkâne yâr olur Herkesi sen dost mu sandın belki ol ağyâr olur Sâdıkâne belki ol âlemde bir dildâr olur Yâr olur, ağyâr olur, dildâr olur, serdâr olur

D) II

A)

Zengin uyak vardır.

B)

Sözcük hâlinde redif kullanılmıştır.

C)

Uyak düzeni “aaaa” şeklindedir.

D)

Nazım birimi dörtlüktür.

E)

Mahlas kullanılmıştır.

I.

Alı al, yeşili yeşilde ara Ahirete gider kalpteki yara

II.

Güzel açar güzelliğin sergisin Gün ağartır kara saçın örgüsün

III. Estikçe iş çıkar işin içinde Gençliğin hasret yer sevda göçünde

Yukarıdaki numaralanmış dörtlüklerin hangisinde çapraz uyak örgüsü vardır? A) V

DAKLI SORULAR

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez?

III. Erdi aşın taturgan Yavlak yagıg kaçurgan Ograk süsin kaytargan Bastı ölüm ahtaru

V.

KAZANIM

E) IV

IV. Vakit dolar, nakit biter kasanda Sevda bir kitaptır gönül masanda V.

Her ne kusur varsa geçen zamanda Suçsuzdur aynalar, ela gözlü yar

Yukarıdaki ikili dizelerin hangisinde tunç uyak vardır? A) II

7.

Hurma verip, başımı okşayıp nazar eyledi Bir fırsatta âhirete doğru sefer eyledi Bu dizelerde kullanılan uyak çeşidi aşağıdakilerden hangisidir? A) Tunç uyak

B) Zengin uyak

C) Cinaslı uyak

D) Yarım uyak E) Tam uyak

B) III

C) IV

D) I

E) V

10. Anlat bakır mangal yalnızlığını anlat Anlat yalnızlığını rüyadan kalma halı Ayaklara ışık tut vücutlara şarkı kat Birbirinin içinde iki kardeşin eli Anlat yalnızlığını rüyadan kalma halı Bu dizelere göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Dize hâlinde redif vardır.

B)

Cinaslı uyak kullanılmıştır.

C)

Kelime tekrarlarıyla ahenk oluşturulmuştur.

D)

Tam uyak kullanılmıştır.

E)

Nazım birimi benttir.

Ko l

Kola y

Üçkâğıtçı düzen geçip gitmeden Her ocakta üç beş baykuş ötmeden Çabuk ‘Devlet malı deniz’ bitmeden Doğmaya gayret et, doğmaya bebek Sonra geç kalırsın yağmaya bebek Bu şiir parçası ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

I.

I. ve III. ile II. ve IV. dizelerde çapraz uyak görülmektedir.

II.

Ek hâlinde redif kullanılmıştır.

A)

Hece vezni kullanılmıştır.

III. 11’li hece vezniyle yazılmıştır.

B)

Yarım uyak vardır.

IV. Yarım uyak vardır.

C)

Ek hâlinde redif vardır.

D)

Zengin uyak kullanılmıştır.

E)

Kelime hâlinde redif vardır.

yargılarından hangileri söylenemez?

2.

B) III ve IV

C) II ve III E) Yalnız III

Bir sofra isterim kimse sermedik Bir yayla isterim kimse konmadık Bu iki dizeden şiirin bütünü ile ilgili aşağıdakilerden hangisi kesin olarak saptanabilir? A) Nazım türü

B) Nazım şekli

C) Nazım birimi

D) Uyak düzeni

5.

Aşağıdaki şiir parçalarının hangisinde redif kullanılmamıştır? A)

Resmine baktığım güzel kız, genç kız Unuttum, unuttum, unuttum seni Eski bir albümde durursun yalnız Unuttum, unuttum, unuttum seni

B)

Güneş kaybolunca tepelerin ardından Yalnız kalmasın diye bu zavallı âşık Akşam, gelir odama kapımı vurmadan Kolları zifiri karanlığa bulaşık

C)

Kırlarda çiçekler hep boyun büktü Ağaçlar hüznünden yaprağın döktü Akşam bile şehre erkenden çöktü Sen gittin sevgilim düzen değişti

D)

Mesele şu ki Bursa eyi, Bursa güzel Bursa için destan yazılır Bursa için iğneyle kuyu kazılır

E)

Geçsin günler, haftalar Aylar, mevsimler, yıllar Zaman sanki bir rüzgâr Ve bir su gibi aksın

E) Ölçüsü

3.

I.

Önce upuzun, sonra kesik saçın vardı Tenin buğdaysı, boyun bir başak kadardı

II.

Oradayım hep ben, orada derinde Gemilerin ihtiyar köpüklerinde

III. Uzaktan gelirken derin akisler Kapadı geçtiğim yolları sisler IV. Şu dağları kara duman bürüdü Üç yüz atlı, beş yüz yayan yürüdü V.

Âşık Kerem olmuş yollardayım Gel gör sevdan ile ne hâllerdeyim

Yukarıdaki dizeler, kafiye türlerine göre eşleştirilirse hangisi dışarıda kalır? A) IV

B) II

C) V

Zor

4.

Bu dörtlükle ilgili olarak

D) Yalnız IV

Ort aZ

ŞİİRDE YAPI ve A HENK UNSURLARI

Ömrün gecesinde sükûn aydınlık Boşanan bir seldi avuçlarından Bir masal meyvesi gibi paylaştık Mehtabı kırılmış dal uçlarından

A) I ve II

Orta

or

1 1.

rta -O ay

D) III

E) I

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

6.

1

I.

Hece, aruz gibi herhangi bir ölçüye bağlı kalınmayan ölçüdür.

II.

Hecelerin açık veya kapalı olmasına veya sayılarına bakmaksızın şairin tamamen kendi üslubuna göre dize oluşturmasıdır.

9.

Gelen aynı Sümmani’nin başına Sen de kavrulmuşsun aşk ataşına

III. Serbest ölçü, Türk şiirinde 1940’lardan sonra Orhan Veli Kanık ve Garip hareketi ile yaygınlaşmaya başlamıştır.

Sevda temrenini mermer taşına Sen de benim gibi vurabildin mi

IV. Günümüzde yazılan şiirlerin çoğu serbest ölçüde oluşturulmaktadır. V.

I.

II. Karacoğlan söyler sözün başarır

Bu ölçüde ahenk sağlanırken; söyleyiş, ses akışı ve sözcük seçimi ihmal edilir.

Aşkın deryasını boydan aşırır Seni her mecliste hacil düşürür

Serbest ölçü ile ilgili numaralanmış bilgilerden hangisi yanlıştır?

Kötülerle konup göçücü olma

A) III

Aşağıdakilerden hangisi bu dörtlüklerin ortak özelliklerinden biri değildir?

B) II

C) IV

D) V

E) I

7.

Bırak, yorgun başları bu taşlarda uyusun Tutuşmuş ruhlarına bir damla gözyaşı sun Bu dizelerin uyağı aşağıdakilerden hangisidir? A) Yarım uyak

B) Tam uyak

C) Cinaslı uyak

D) Zengin uyak

ÇIKMIŞ SORU

A) Ait oldukları şiirin son dörtlüğü olma B) Aynı kafiye düzenine sahip olma C) Güzelleme türünde yazılmış olma D) Mecazlı bir anlatıma sahip olma E) 11’li hece ölçüsüyle yazılmış olma AYT - 2022

E) Tunç uyak

8.

Aşağıdaki dizelerden hangisinin Cumhuriyet Dönemi’nden önce oluşturulduğu söylenemez?

10. Aşağıdaki şiir parçalarının hangisinde cinaslı uyak vardır?

A)

Cennette bugün gülleri açmış görürüz de Hâlâ o kızıl hâtıra titrer gözümüzde

A)

N’oldu sana, yeşil pancurun indi Karanlık akşamlara döndü ikindi

B)

İki rayı gibiyiz bir tren yolunun Yakın olması neyi değiştirir son istasyonun

B)

Söylerken o sözleri kızardı Hem hazzeder, ah, hem kızardı

C)

Ya Rab bu uğursuz gecenin yok mu sabâhı Mahşerde mi bîçarelerin yoksa felâhı

C)

İlk sevgiye benzeyen ilk acı, ilk ayrılık Yüreğimin yaktığı ateşle hava ılık

D)

Gün bitti. Ağaçta neş’e söndü Yaprak âteş oldu. Kuş da yâkut

D)

“Yalnız duyan yaşar.” sözü, derler ki doğrudur “Yalnız duyan çeker.” derim en doğrusu budur

E)

Sefil bülbül boynun eğmiş bakıyor Sarı çiçek amber olmuş kokuyor

E)

Bir deniz kıyısı ela gözlerin Gurbette andığım sıla gözlerin

Ko l

Kola y

I.

Felek kemendini eyledi çengel Yâre varam diyom koymuyor engel Ölürsem sevdiğim üstüme sen gel Çeşmin yaşı ile yu Leyla Leyla

II.

Telli turnam sökün gelir İnci mercan yükün gelir Elvan elvan kokun gelir Yâr oturmuş yele karşı

Yukarıda numaralanmış dizelerin ortak yönü, aşağıdakilerden hangisidir?

I.

Uyak ve redif kullanılarak ahenk oluşturulmuştur.

II.

Serbest tarzda yazılmıştır.

III. Aruzun kısa ve uzun kalıpları karışık olarak kullanılmıştır. yargılarından hangileri doğrudur?

2.

Zor

3.

Bu dizelerle ilgili olarak

B) Yalnız II

D) I ve II

Ort aZ

ŞİİRDE YAPI ve A HENK UNSURLARI

harmandalı efem aman Allah rüzgâr gibi durmuş bakıyor önüne katıp dağları deryaya sürmüş çifte de yarasından kanlar akıyor harmandalı eser esmesin mi başımızda rüzgâr efem tosun gerdan kırıp yürüsün davul çağırınca dengi dengine kılıç gibi bakışları gökte bilesin vur dizini zeybek toprak inlesin

A) Yalnız I

Orta

or

2 1.

rta -O ay

A)

Sözcük hâlinde redif

B)

Duraklanma biçimi

C)

Hece kalıbı

D)

Uyak şeması

E)

Tunç uyak

C) Yalnız III E) I, II ve III

Kırılır da bir gün bütün dişliler Döner şanlı şanlı çarkımız bizim Gökten bir el yaşlı gözleri siler Şenlenir evimiz barkımız bizim Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez? A)

İmgeli bir söyleyiş söz konusudur.

B)

11’li hece ölçüsüyle oluşturulmuştur.

C)

Sözcük hâlinde redif vardır.

D)

Çapraz uyak kullanılmıştır.

E)

‘‘çarkımız’’ ve “barkımız” sözcüklerindeki ‘‘k’’ ünsüzü, yarım uyak örneğidir.

4.

Hezârân şükr ile minnet ki irişdük bu devrâna Yine evvel bahâr oldı virelüm cânı şükrâna I.

Redif kullanılmıştır.

II.

Nazım birimi beyittir.

III. Tam uyak vardır. Bu dizelerden hareketle numaralanmış yargılardan hangileri söylenemez? A) I ve II

B) Yalnız III D) I ve III

C) Yalnız I E) II ve III

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

2

Kıl tefâhur kim senün hem-vâr men tek âşıkun Leylî’nün Mecnûn’ı Şîrîn’ün eger Ferhâd’ı var

7.

I. Şiir Karac’oğlan der ki buna ne fayda

Beytin ikinci dizesindeki “Leylî” Arapça bir sözcüktür ve aruza göre değeri iki kapalı hece (- -) dir. Kelimenin beytin vezniyle uyumlu hâle gelebilmesi için ikinci hecenin açık olması gerekir. Bu sebeple Leylî’nin ikinci hecesindeki “î” sesi vezin gereği kısaltılarak “i” değerine düşürülmüş; bu işlem sonucunda kelimenin aruza göre ses değeri bir kapalı bir açık hece (- .) olmuştur.

Hiç rağbet kalmadı yoksula bayda

Bu parçada verilen örnek ve açıklamalar, aşağıdaki kavramların hangisi ile ilgilidir?

Ak yıldızlar maviliğe bürünsün

A) Zihaf

B) İmale D) Takti

Bu ayda olmazsa gelecek ayda On bir ayın birisinde gidelim II. Şiir Güzel gözler tül ardında görünsün Gün ışığı titremeli şiirinde Ilgıt ılgıt sonbahar günlerinde

C) Vasl E) Med

I.

Kafiye şeması

II.

Nazım birimi

III. Uyak çeşidi IV. İmgeli söyleyiş Yukarıdakilerden hangileri, numaralanmış şiirlerin ortak özelliğidir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve IV

6.

İşte gidiyorum çeşm-i siyahım Önümüzde dağlar sıralansa da Sermayem derdimdir servetim ahım Karardıkça bahtım karalansa da

8.

C) Yalnız III E) I, II ve III

Davranın halaya durun koçaklar İşte baş, işte davul, işte meydan Güzel halay çeken, güzel bucaklar Güzeli sevmeyen çıksın aradan

Bu dizeler ile ilgili aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi yanlıştır?

Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)

Sözcük hâlinde redif vardır.

A)

Ahengi sağlamada yinelemelere başvurulmuştur.

B)

Sarmal uyak şeması uygulanmıştır.

B)

Ek hâlinde redif vardır.

C)

Tam uyak vardır.

C)

Çapraz uyak düzeni kullanılmıştır.

D)

Sessel yinelemelerle uyum sağlanmıştır.

D)

Nazım birimi dörtlüktür.

E)

Türk halk şiirinin yaygın nazım birimi kullanılmıştır.

E)

Yarım uyak kullanılmıştır.

Ko l

Kola y

Ter kokuyordu Çukurova tarlaları Irgat türküleri duyuluyordu uzaktan Yukarıdaki dizelerle I.

yalın ayaklı köy kızları

II.

oraktan

III. elleri kabarıyordu IV. ekin biçiyordu

Necatî kalbin ol dervişin ede hoş Ya hırkasın koya gide ya tâcın

B)

Meyhane mukassi görünür taşradan ammâ Bir başka ferah başka letâfet var içinde

C)

Canıma bir merhaba sundu ezelden çeşm-i yâr Öyle mest oldum ki gayrın merhabasın bilemedim

D)

Her sözüm gülşen-i mânâya gönül bezminden Gül gibi renkli nergis gibi mestâne gelir

sözlerinin tümü kullanılarak çapraz uyak düzeninde anlamlı bir dörtlük oluşturulursa aşağıdaki seçeneklerden hangisi son iki dizeyi oluşturur? A) II – IV

2.

Zor

3.

Bu açıklamaya göre, aşağıdaki beyitlerden hangisinin musammat bir gazelden alındığı söylenebilir?

E)

Ort aZ

ŞİİRDE YAPI ve A HENK UNSURLARI

Dize ortalarında iç kafiyeli olan gazellere musammat gazel denir. Bu gazeller genelde aruzun iki eşit parçaya bölünebilen kalıplarıyla yazılır. Baştan veya ikinci beyitten itibaren bu eşit parçalardan ilk üçü kendi aralarında kafiyelenerek her beyit küçük bir dörtlük şeklini alır.

A)

Orta

or

3 1.

rta -O ay

B) I – II

III – I

C) IV – I

III – IV D) III – I

III – II E) II – I

II – IV

III – IV

Bu hatırı gamnâke bu sözleri nemnâke Bu sinesi sad-çâke rahm eyle benüm ruhum

Öyle bir ağlasam Öyle bir ağlasam ki çocuklar Size hiç gözyaşı kalmasa Öyle bir aç kalsam Öyle bir aç kalsam ki çocuklar Size hiç açlık kalmasa Öyle bir ölsem Öyle bir ölsem ki çocuklar Size hiç ölüm kalmasa

4.

Bu dizelerle ilgili olarak I.

Cumhuriyet Dönemi şiir örneklerindendir.

II.

Sessel yinelemelere başvurulmuştur.

•

Bâki kalan bu kubbede hoş bir sada imiş

•

Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi

•

Gül yağını eller sürünür çatlasa bülbül

Şiir içerisinde olduğu hâlde güzelliği ile göze çarpan ve anlamındaki olgunluk ile dillerde dolaşan dizelere örnek olarak yukarıdaki dizeler verilmiştir. Bu tür dizeler kolayca anımsanabilir, öz ve güzellik bakımından atasözüne benzer. Söz konusu seçkin dizelere divan şiiri geleneğinde verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?

III. Ölçü ve uyağa dayalı bir ahenk vardır. yargılarından hangileri söylenebilir? A) Yalnız I D) I ve II

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) II ve III

A) Musarra

B) Mısra-ı berceste

C) Mukaa

D) Taç beyit E) Nazire

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

I.

3

Bağ-ı dehrin hem hazanın hem baharın görmüşüz

7.

Biz neşâtın da gamın da rüzgârın görmüşüz II.

Çeşm-i insaf kadar kâmile mizan olmaz Kişi noksanını bilmek gibi irfan olmaz

Hayat yolu ortasında kendimi Karanlık bir orman içinde buldum Anladım yolumu kaybettiğimi Aklıma geldikçe hâlâ korktuğum Bir yabani, haşin, büyük ormanı Anlatırken bile ürperiyorum

III. Beni aldatıyor dağlar, denizler Meçhul bir zamana karıştı izler IV. Ağlar gönül o yemyeşil baharlara

Bu dizelerle ilgili olarak

Meltemlerin hayali sam gelir bana V.

Dağıtdun hâb-ı nâz-ı yârı ey feryâd neylersün Edüp fitneyle dünyâyı harâb-âbâd neylersün

Yukarıdaki numaralanmış beyitlerin hangisinde uyak ve redif bir arada kullanılmamıştır? A) I

B) II

C) III

D) IV

I.

Divan şiirinde sıkça kullanılan nazım birimiyle oluşturulmuştur.

II.

Ahenk unsuru olarak redife yer verilmiştir.

III. Örüşük uyak düzeni kullanılmıştır. IV. Dizelerdeki hece sayıları eşit biçimde oluşturulmuştur.

E) V

yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I

B) Yalnız III

C) I ve III

D) I ve IV

8.

E) II ve IV

Gök dibinde havuzun Sularda ellerimiz Bütün emellerimiz

6.

I.

II.

Gördüler: Aynada bir gizli cihan

Anlaştı uzun uzun

Ufku çepçevre ölüm servileri

Sular soğuk bir ışık

Sandılar doğdu içinden bir an

Bakıyoruz havuza

O uzun gözlü, uzun saçlı peri

Suda omuz omuza

En son Bektaş Ağa çöktü diz üstü Titrek elleriyle gererken yayı Her yandan bir merak sardı alayı Ok uçtu, hedefin kalbine düştü

Aşağıdakilerden hangisi, numaralanmış bu dizelerin ortak özelliklerinden değildir? A)

Sarmal uyakla oluşturulması

B)

11’li hece ölçüsünün kullanılması

C)

Yalın bir dille meydana getirilmesi

D)

Halk şiiri geleneğinin yansıtılması

E)

Dörtlük nazım biriminin kullanılması

İki gölge karışık Bu dizelerle ilgili olarak I.

Satirik bir söyleme başvurulmuştur.

II.

Tunç uyak kullanılmıştır.

III. İmgeli söyleyişe yer verilmemiştir. IV. Sarmal uyak kullanılmıştır. V.

7’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.

değerlendirmelerinden hangileri yanlıştır? A) I ve II

B) I ve III D) I, III ve V

C) II ve IV E) II, III ve IV

1. TEST KAZANIM 1.

NAZIM BİÇİMLERİ ve TÜRLERİ

DAKLI SORULAR

Türk halk edebiyatındaki koşma nazım biçiminin Sözlü Dönem Türk edebiyatındaki benzeri aşağıdakilerden hangisidir? A) Sav

B) Sagu D) Mani

4.

C) Koşuk E) Ninni

•

Hem hece hem de aruzun değişik kalıplarıyla yazılır.

•

Aynı şiirde farklı kalıplar kullanılabilir.

•

Kısa ve uzun dizeler düzenli veya düzensiz sıralanabilir.

•

Uyak düzeni şairin isteğine bağlıdır.

•

Tevfik Fikret, Cenap Şahabettin ve Ahmet Haşim’in sıkça kullandığı bir nazım biçimidir.

Yukarıda verilen özellikler, aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisi ile ilgilidir?

2.

•

İslamiyet’ten önce “yuğ” adı verilen cenaze törenlerinde, kopuz eşliğinde söylenen şiirlerdir.

•

Ölen kişinin ardından onun seçkin taraflarını, kahramanlıklarını ve ölüm acısını dile getirir.

Yukarıda bazı özellikleri verilen nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Sagu

B) Destan D) Türkü

5.

C) Koşuk E) Semai

6.

A)

Balad

B)

Serbest müstezat

C)

Terkibibent

D)

Şarkı

E)

Semai

Aşağıdakilerden hangisi, murabba nazım biçiminin edebiyatımızdaki en tanınmış temsilcilerindendir? A)

Abdülhak Hamit Tarhan

B)

Recaizade Mahmut Ekrem

C)

Ziya Paşa

D)

Şinasi

E)

Namık Kemal

I. Ayrılır dosta gider II. Sağ gelen hasta gider III. Su gelir deste gider

Köprüye varınca köprü yıkıldı

IV. Gurbet yansın yıkılsın

Üç yüz atlı birden suya döküldü Nice yiğitlerin boynu büküldü Kızılırmak yedin allı gelini Gelini gelini suna boylumu Bu şiir parçası aşağıdakilerden hangisinin örneğidir? A) Güzelleme

B) Taşlama

C) Koçaklama

D) Ağıt E) Varsağı

ÇIKMIŞ SORU

3.

Mâni nazım şeklinin biçim ve içerik özellikleri dikkate alınarak bir mâni oluşturulmak istense bu dizelerin sıralaması aşağıdakilerin hangisi olur? A) I - II - IV - III

B) I - III - II - IV

C) III - I - IV - II

D) III - II - I - IV E) IV - II - I - III AYT - 2021

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

NAZIM BİÇİMLERİ ve TÜRLERİ

(I) Ağıt, br kşnn ölümünden duyulan acıyı dle getren şrlerdr. (II) Dvan edebyatında buna medhye denmştr. (III) Ağıt yakmanın Türk toplumunda çok esk br geçmş vardır. (IV) İslamyet’ten öncek dönemde, ünlü br kşnn ölümünden sonra düzenlenen ve “yuğ” adı verlen dnsel yas törenlernde sagu adlı şrler söylenrd; bu şrlerde, ölünün ylkler, yaşarken yaptığı şler, yğtlkler anlatılırdı. (V) Elmzde, ünlü yğt Alp Er Tunga çn söylenmş br sagudan parçalar bulunmaktadır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) V

B) I

C) III

D) IV

9.

KAZANIM

•

----: Devrn önde gelen kşlern; dn ve devlet adamlarını öven kasdelerdr.

•

----: Devrn yönetclern yermek çn yazılan kasdelerdr.

•

----: Öneml brnn ölümünden duyulan acıyı dle getren kasdelerdr.

•

----: Padşahın tahta oturması münasebetyle yazılan kasdelerdr.

Yukarıda boş bırakılan yerler aşağıdaki kavramlarla tamamlandığında hangisi dışarıda kalır?

E) II

A) Sûryye

B) Cülusyye

D) Mersye

10.

8.

I.

Gökte yıldız elldr Ells de belldr Gzl sevda çekenler Gözlernden belldr

II.

Erkek Tarafı Camler drek ster Demeye yürek ster Szn çrkn kızınız Kapıda börek ster

Mâ’ rdâsı sanasın âb-ı revândur Bâğ-ı cnâna Mutrb- devrân le cânânun elnden Nây gb ben

Bu dizelerin nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?

D) Muhammes

E) Hcvye

Yukarıdaki numaralanmış manilerin çeşitleri aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir?

Nâle vü feryâd dern hayl zamandur Kevn ü mekâna

B) Kıt’a

C) Medhye

Kız Tarafı Karanfl katar katar Ucu sulara bakar Szn tembel oğlunuz Baba elne bakar

Çehre- zbâsı anun gülşen- cândur Halk-ı châna

A) Murabba

DAKLI SORULAR

C) Müstezat E) Tercbent

A)

Düz man – deyş man

B)

Düz man – yedekl man

C)

Kesk man – deyş man

D)

Yedekl man – deyş man

E)

Düz man – kesk man

Ko l

Kola y

4.

Yüzün sıfâtın Ahmedî mlâ delden Gör km ne hûb vech le dîvâne yazmışam

I.

Gehî vsaln anıp gehî frakını Nabî Ne yardan geçe bldk ne htyar edebldk

II.

Bela budur k alıştı belalarınla gönül Gamın da gelse dle bâs- meserret olur

I.

Nazım brm aynıdır.

II.

Dl özellkler benzerdr.

Gönlüm evn ışkun çün dutmışam makâm Genc- nhânı gör k ne vîrâne yazmışam

III. Tâ ışkunı şehâ varak-ı câne yazmışam Levh- gönülde adunı cânâne yazmışam

III. İknc şr parçası, at olduğu şrn son beytdr.

Bu beyitlerin şiirde yer alma sırası aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) I – III – II

B) II – I – III

Bu dizeler ile ilgili numaralanmış değerlendirmelerden hangileri yanlıştır?

C) II – III - I A) I, II ve III

D) III – II – I

B) I ve II

C) II ve III

E) III – I - II D) Yalnız III

2.

Zor

II.

Ort aZ

NAZIM BİÇİMLERİ ve T ÜRLERİ

Br gazele at üç beyt şu şekldedr: I.

Orta

or

1 1.

rta -O ay

E) Yalnız II

Sen bend td çün ol zülf- semen-sây gönül Kılmadun dahı halâs olmak çün vây gönül İtd sevdâ sen âlemlere rüsvây gönül Gönül ey vây gönül vây gönül ey vây gönül Bu dizelerin nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Kasde

B) Murabba D) Koşma

C) Gazel E) Terkbbent 5.

3.

Bent sayısı 5 - 10 arasında değşr. Bentler oluşturan dzeler, genelde gazeldek gb uyaklanır. Her bendn sonunda br vasıta beyt vardır. Vasıta beyt, her bendn sonunda değşr; bentten ayrı olarak kend arasında uyaklanır. Vasıta beytnn üstündek beytlern tümüne ‘‘terkbhâne’’ adı verlr. Felsef ve sosyal düşünceler, zamandan yakınmalar, mersyeler bu bçmle yazılır. Kanuni Mersiyesi terkbbent bçmnde yazılmıştır.

Dnleyn br güzel medhn edeym Yğde nspetle yürüyüşlünün Can feda ederm şöyle sunaya Bn türlü naz le salınışlının

Bu parçada sözü edilen nazım biçimiyle tanınmış sanatçılar aşağıdakilerin hangisidir? A)

Fuzulî – Bakî

Bu dörtlük aşağıdakilerin hangisinden alınmıştır?

B)

Nedm – Namık Kemal

C)

Nabî – Şnas

D)

Bağdatlı Ruhî – Zya Paşa

E)

Şeyh Galp – Muallm Nac

A) Koşma

B) Destan D) Varsağı

C) Sema E) Nutuk

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

6.

1

Dadaloğlu’m der de böyle olmazdım Gördüğüm günlern brn görmezdm Kavga kızışınca ger durmazdım Meydanda kardaşa kıyanlardanım

8.

Bu dizelerle ilgili olarak I.

Br koçaklamadan alınmıştır.

II.

Tapşırma örneğdr.

•

İran (Fars) edebyatından alınmış, tek dörtlükten oluşan br nazım bçmdr.

•

Genellkle felsef konular, öğüt, aşk, şarap, dn, tasavvuf temaları şlenr.

•

Uyak düzen “aaxa” bçmndedr.

•

Çoğunlukla mahlas kullanılmaz.

Yukarıda bazı özellikleri verilen nazım biçimi aşağıdakilerin hangisidir?

III. Ddaktk br söyleyş vardır. IV. Ahenk unsuru olarak redfe yer verlmştr.

A) Müstezat

yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve II

B) I ve IV D) I, II ve IV

7.

I.

C) Şarkı

D) Tuyuğ

E) Ruba

C) II ve III E) I, II, III ve IV

Yay yarupan ergüz Aktı akın mundızı Togdu yaruk yılduzı Tıngla sözüm külgüsüz

II.

B) Kıt’a

Gönül gurbet ele varma

9.

Türk edebyatında geçmşten günümüze brçok nazım bçm kullanılmıştır. Bunların en önemller olarak koşma, gazel, şarkı, koşuk ve sema örnek gösterleblr. I II III IV V Bu parçadaki nazım biçimleri şiir geleneklerine göre eşleştirilirse hangisi dışarıda kalır?

Ya gelnr ya gelnmez Her dlbere meyl verme

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Ya sevlr ya sevlmez III. Çoklar aşk yoluna verd sern Dağlar çekemezd ah u zârını Dah öldürmedn nefsn brn Ruhsatî külhan var sen n’olacaksın IV. Ah o ben o ben Kâkül örtmüş o ben Ben yârm unutmam Unutsa da o ben Aşağıdakilerin hangisinde farklı şiirlerden alınan bu parçaların nazım biçimi sırasıyla verilmiştir? A)

Koşuk - sema - man - koşma

B)

Koşuk - sema - koşma - man

C)

Koşuk - koşma - sema - man

D)

Sema - koşuk - koşma - man

E)

Koşma - sema - koşuk - man

10. Çözülme zülfüne ey dl-rübâ dl bağlayanlardan Kaçınma âteş- aşkınla bağrın dağlayanlardan Düşer m ctnâb etmek sennçün ağlayanlardan Srşk- çeşmmn bak farkı var mı çağlayanlardan Gelüp faslı bahâr âlem safâ-yı gülşen etdkde Nevâ-yı bülbülü gûş- gül- ra’nâ ştdkde Uyup ahbâba cânâ seyr- Sa’d-âbâd’a gtdkde Srşk- çeşmmn bak farkı var mı çağlayanlardan Enderunlu Vâsıf’a ait bu dizelerin nazım biçimi aşağıdakilerin hangisidir? A) Ruba

B) Müstezat D) Kasde

E) Şarkı

C) Kıt’a

Ko l

Kola y

NAZIM BİÇİMLERİ ve T ÜRLERİ 3.

Açıklama

I.

Girizgâh Asıl konuya grş kısmı

II.

Methiye

Allah’ın, peygambern, padşahın ya da önde gelen kşlern övüldüğü kısım

III.

Fahriye

Kasdenn ölçüsüne uygun olarak araya sıkıştırılan gazel

IV.

Tegazzül Şarn kendn övdüğü kısım

V.

Dua

•

İtalyan şrnden Fransız şrne, oradan da Türk şrne geçmştr.

•

İk dörtlük ve k üçlükten oluşur.

•

“abba/abba/ccd/ede” şeklnde uyaklanır.

Yukarıda bazı özellikleri verilen nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?

Kasdenn sunulduğu kşye sağlık ve zengnlk dlenen kısım

A) Serbest müstezat

B) Tryole

C) Sone

D) Terzarma

Yukarıdaki eşleştirmede yanlışlığın giderilmesi için numaralanmış terimlerden hangileri yer değiştirmelidir? A) III ve IV

Ort aZ

Zor

Bölüm

Orta

or

2 1.

rta -O ay

B) I ve II

D) IV ve V

E) Balad

C) II ve III E) I ve V

4.

I.

Edebyatımızda en çok tuyuğ yazmış şar Bağdatlı Ruhî’dr.

II.

Mesnev, düşüncelern özlü br bçmde anlatılması temelne dayalı nazım bçmdr.

III. Kıt’a en az 2, en fazla 12 beytten oluşur.

2.

I.

IV. Müstezat, gazeln her dzesne, kullanılan ölçüye uymak koşuluyla br kısa dze eklenerek oluşturulan nazım şekldr.

Aşkın le hasbhâln söylerm

V.

İnüp aşkın deryasını boylarım Gamzesne sînem nşan eylerm

II.

Gazeln uyak düzen “aa, ba, ca, da, ...” bçmndedr.

Hışm le bağrımı delse gerekdr

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangilerinde bilgi yanlışı vardır?

Dostumun hayal gözümden gtmez

A) IV ve V

B) II ve III

C) I ve V

Çoktur yarelerm onulmaz btmez D) III ve IV

Korkarım eğlenüp va’deye yetmez

E) I ve II

Ömer bu derd le ölse gerekdr III. Yne haber geld çeşm- mestmden Bana rahm eylemş gelse gerekdr Çok zamandır cüda düştüm dostumdan Derd le kan olmuş slse gerekdr Dörtlükleri karışık biçimde verilen bu şiirle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A)

Nazım bçm koşmadır.

B)

Ahenk unsurlarına yer verlmştr.

C)

II. dörtlük şrn orta bölümüdür.

D)

I. dörtlükte mazmuna yer verlmştr.

E)

Şrn lk bölümü III. dörtlüktür.

5.

Br merhaleden güneşle derya görünür Br merhaleden her k dünyâ görünür Son merhale br fasl-ı hazandır k sürer Geçmş gelecek cümles rüya görünür Aşağıdaki şairlerden hangisi, bu dörtlüğün nazım biçiminin önemli örneklerini yazmıştır? A) Fuzulî

B) Bakî

C) Nedm

D) Azmîzâde Haletî E) Şeyhî

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

6.

2

(I) Türkçe br kelme olan tuyuğ, “şarkı söyleme, övme, kapalı ve cnaslı söz söyleme” anlamına gelmektedr. (II) Tuyuğ, Türk halk edebyatı ürünü olan türkünün karşılığıdır. (III) Aruzun “fâ’lâtün fâ’lâtün fâ’lün” kalıbıyla yazılır. (IV) Kafyeler se cnaslı kelmelerden seçlr ve çoğunlukla Çağatay le Azerbaycan edebyatında görülür. (V) Kadı Burhaneddn, bu nazım bçmnn öneml örneklern vermştr.

8.

Ben seven hûblar çnde şâh mş Sanasın yılduz mâh mş Ben denze salmışam br cânumı Kamu ş başaran Allâh mş Bu şiirin alındığı nazım biçimiyle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenebilir? A)

En tanınmış örnekler Fuzulî tarafından verlmştr.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

B)

Dvan şrne Türkler tarafından kazandırılmıştır.

C)

Halk şrndek koşmanın karşılığıdır.

A) III

D)

Genelde epk söylemle oluşturulur.

E)

Hacml br şr türüdür ve brçok sanatçı tarafından kabul görmüştür.

B) I

C) V

D) IV

E) II

9.

On mısralı br nazım bçmnn adıdır. Önce k mısralı kısım, sonra dörder mısralı k kısım gelr. Uyak düzen AB / aaaA / bbbB şeklndedr. Bu parçada aşağıdaki nazım şekillerinden hangisi ile ilgili bilgi verilmiştir? A) Tryole

B) Balad

C) Terzarma

D) Sone E) Serbest müstezat

7.

I. Grup

II. Grup

• Nedm

• Taşlama

• Seyranî

• Nutuk

• Hacı Bayram Vel

• Tuyuğ

• Nesmî

• Şarkı

• Nefî I. gruptaki sanatçılarla II. gruptaki şiir türleri eşleştirilirse hangi sanatçı dışarıda kalır? A)

Nedm

B)

Seyranî

C)

Hacı Bayram Vel

D)

Nesmî

E)

Nefî

10. Salunup seyran yerne Çıkan dlber kmnsn sen Syah zülfün mâh yüzüne Döken dlber kmnsn sen I.

Ahenk unsurları kullanılmıştır.

II.

Mazmuna yer verlmştr.

III. Satrk br boyut taşımaktadır. IV. Halk şr geleneğn yansıtmaktadır. Bu dizelerle ilgili olarak verilen numaralanmış yargılardan hangileri doğrudur? A) I ve III

B) I ve IV D) I, II ve IV

C) II ve III E) I, III ve IV

1. TEST KAZANIM 1.

SÖZ SANATLARI

DAKLI SORULAR

Aşağıdaki ikili dizelerin hangisinde telmih sanatı belirgindir? A)

B)

4.

Mende Mecnûn’dan füzun âşıklık st’dâdı var Âşık-ı sâdık menem Mecnûn’un ancak adı var Dura dura br sel oldum erenler Blmem ağlasam mı ağlamasam mı

II.

İnsan dışındak br varlığı nsan gb konuşturma (ntak)

IV. Geçmşte meydana gelmş öneml ve meşhur br olayı anımsatma (tevrye)

C)

Bağlanmayacaksın br şeye öyle körü körüne “O olmazsa yaşayamam.” demeyeceksn

D)

Ya şevk çnde harap ol ya aşk çnde gönül Ya lale açmalıdır göğsümüzde yahut gül

Yukarıdaki numaralanmış açıklamalardan hangisi, parantez içinde verilen söz sanatı ile uyuşmamaktadır?

E)

Dost bî-pervâ felek bî-rahm ü devrân bî-sükûn Derd çoh hemderd yoh düşman kavî tâl’ zebûn

A) I

V.

Aşağıdakilerin hangisinde tenasüp sanatı doğru açıklanmıştır?

Br olayın gerçek sebebn değl, şarn kurguladığı br sebeb sunma (hüsnütall)

B) II

C) III

D) IV

E) V

Yeşl kurbağalar öter göllerde Kırıldı kanadım, kaldım çöllerde Anasız, babasız gurbet ellerde Ya ben ağlamayım, kmler ağlasın

A)

Yazılışça aynı, anlamca farklı sözcükler br arada kullanma

Bu dörtlükte aşağıdaki söz sanatlarından hangisi kullanılmıştır?

B)

İnsana at br özellğ nsan dışındak br varlığa aktarma

A) İrsalmesel

C)

Br sözcüğü hem gerçek hem mecaz anlamda kullanma

D)

Karşıt anlamlı sözcükler brlkte kullanma

E)

Aralarında anlam lgs bulunan sözcükler br arada kullanma

D) Telmh

6.

3.

Sözü, okurda şaşkınlık uyandıracak şeklde sürdürme (terdt)

III. Br varlığı veya durumu, olduğundan çok daha büyük veya küçük gösterme (mübalağa)

5. 2.

I.

B) İstfham

C) Cnas E) Tarz

“Sana benm gözümle bakan gözler kör olsun” dizesindeki söz sanatının doğru açıklaması aşağıdakilerden hangisidir? A)

Br kelme benzetme amacı güdülmeden başka br kelmenn yerne kullanılmıştır.

B)

Br kelme brden fazla gerçek anlamını düşündürecek şeklde kullanılmıştır.

Yukarıdaki dizede geçen altı çizili sözcükler arasında hangi söz sanatı vardır?

C)

Br olgu ya da olay gerçek sebeb dışında br sebebe bağlanmıştır.

A) Tezat

B) Tevrye

D)

C) Telmh

D) Tecahülüarf

Geçmştek br kş veya olay hatırlatılmaya çalışılmıştır.

E)

Br kelme benzetme amacıyla başka br kelmenn yerne kullanılmıştır.

Söylesem tesr yok, sussam gönül razı değl.

E) Teşhs

1. Önce Konuyu Tanımak Lazım

SÖZ SANATLARI

Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamaya uygun bir örnek vardır? A)

B)

C)

8.

DAKLI SORULAR

10. Aşağıdaki beyitlerin hangisinde irsalimesel sanatına yer verilmemiştir? A) Zyaretten murâd olan duâdır Bugün bana se yarın sanadır

Sanma unutulur kalp ağrısı zamanla Her şey unutarak yaşanır sanma

B) Kardaşına kuyu kazarsa kş Kuyuya düşmek olur anın ş

Selamın geçyor besbell Yeşermş telgraf drekler Gökyüzünün başka reng de varmış Geç fark ettm taşın sert olduğunu

D)

Ansızın elmden uçtun kuş gb Br vardın, br yoktun sank düş gb

E)

Nedr can km sen nazenn cânâne vermezler Sana âşık olanlar yolunda cânâ ne vermezler

Br Mayıs’ı vardı Fath’n İstanbul’a bakar Br Mayıs’ı vardı Mustafa Kemal’n Samsun’a çıkar Mayıs ayları hürmete gebe Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangileri kullanılmıştır?

9.

KAZANIM

Br sözü hem gerçek hem de mecaz anlamını düşündürecek şeklde kullanmaya “knaye” denr.

A)

Teşbh - knaye

B)

Tevrye - tenasüp

C)

Telmh - teşhs

D)

Hüsnütall - stfham

E)

Mübalağa - tecahülüarf

Aşağıdaki dizelerin hangisinde parantez içindeki söz sanatı yoktur?

ÇIKMIŞ SORU

7.

TEST

C) Ne syâh eylemş bu nâsyey Saçımı bembeyaz eden bahtım D) Balık baştan kokar bunu blmemek Seyrânî gafln ahmaklığından E) Ahde vefâyı va’d- tehî sanmasın k dost Gözden ırağ olunca gönülden ırağ olur AYT - 2019

11. Senn şem- cemâlnde vücudum Münevverdr, münevverdr, münevverdr Bu beyitte aşağıdaki söz sanatlarından hangisi ağır basmaktadır? A) Hüsnütall

B) Tecahülüarf

D) Telmh

C) Tekrr

E) Cnas

12. Akşam rüzgârları der k Al’ye: “Gözler lerye, gönül gerye.” Sank köydekler görünsün dye Tepeler alçalır, tepeler dolar! Yukarıdaki dörtlükte, aşağıdakilerin hangisinde verilen edebî sanatlar vardır?

A)

Soğuk ay öptü beyaz ensesn (kapalı stare)

B)

Güzellerde vefâ olmaz demek yanlıştır ey Bakî (nda)

A)

Tezat (karşıtlık) – stfham (soru sorma)

C)

Habbüm fasl-ı güldür bu akan sular bulanmaz mı (stfham)

B)

İntak (konuşturma) – hüsnütall (güzel neden bulma)

C)

Teşbh (benzetme) – rsalmesel (atasözü aktarımı)

D)

Dallarda kuşlar hep aşk şarkıları söyler (açık stare)

D)

Mübalağa (abartma) – terdt (beklenmezlk)

E)

Yükseğnde şanlı kartal, alçağında lalezâr (tezat)

E)

Telmh (hatırlatma) – aks (yansıtma)

Kola y

Ko l

A)

B)

Ne zaman mutluluğu düşünsem Br güvercn konar drseklerme Başlar beyaz kanatlarını çırpmaya Sonra nashat eder bana

C)

Böyledr şeftal ağaçları Bazen kahkahalarla güler Bazen ağlayıverr çn çn

D)

E)

2.

O şarler k kalemlernden altın damlatırlar İnc mercan saçarlar bembeyaz kâğıtlara Sonra savururlar kâğıtları havaya

SÖZ SANATLARI

3.

ÇIKMIŞ SORU

Buna göre, aşağıdaki şiir parçalarının hangisinde diğerlerinden farklı bir istiare vardır?

Ort aZ

Zor

İstare sözlükte ödünç alma anlamına gelr. Br sözcüğün anlamını geçc olarak başka br sözcük hakkında kullanma sanatıdır. Bu sanatın özünü teşbh oluşturur. Sadece benzeyen vurgulamaya kapalı stare, sadece benzetlen söylemeye se açık stare denr.

Orta

or

1 1.

rta -O ay

Vermez selâm o serv- hırâmân gelr geçer Yollarda ömr- âşık-ı nâlân gelr geçer Bu beyitte altı çizili sözle yapılan edebî sanat aşağıdakilerden hangisidir? A) İstare

B) Tevrye D) Teşhs

C) Mecazımürsel E) İntak AYT - 2020

4.

İhtyar balıkçıyı düşün şmd Bu yaşında ble eser kuzeyden Sıcak memleketlere doğru

Eğlmş arza kanar, muttasıl kanar güller Durur alev gb dallarda kanlı bülbüller Sular mı yandı? Neden tunca benzyor mermer Bu dizelerde aşağıdaki edebî sanatlardan hangileri vardır?

Şmd kuşlar elemlerle doludur Sezerler nsanlığın türlü türlü hâllern Ondandır böyle anlamlı ötüşler

A)

Cnas ve hüsnütall

B)

İrsalmesel ve tarz

C)

Teşbh ve tecahülüarf

D)

Tenasüp ve ntak

E)

Teşhs ve telmh

Aşağıdaki ikili dizelerin hangisinde cinas sanatına başvurulmuştur? A)

Urganda un serlmş yne şah-ı goncanın Gülstanın şmd bülbül Hoca Nasreddn’dr

B)

Yüce dağlar brbrne göz eder Rüzgâr le mektuplaşır, naz eder

C)

Yne bahar geld bülbül sesnden Sada verp seslend m yaylalar

D)

Erbâb-ı teşâür çoğalıp şar azaldı Yok, öyle değl, şarn ancak adı kaldı

E)

Bağda meyler çlr nâleler eyler neyler Ses çıkmaz acaba bülbül uyur mu neyler

5.

İzmr’n denz kız, kızı denz Sokakları hem kız hem denz kokar Bu dizelerde geçen altı çizili bölümde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır? A)

Aks

B)

Sec

C)

Sehlmümten

D)

İrsalmesel

E)

Tarz

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

6.

1

Bu gece msket çaldırmaz mıyım Çankırı’yı ayağa kaldırmaz mıyım

8.

Baran: yağmur Ebr- seher: seher bulutu Dud-ı ah: ah dumanı

Bu dizelerde hangi söz sanatının bir örneği vardır? A) Teşhs

B) Mecazımürsel

C) Teşbhbelğ

D) Tarz

Baran değl, şafak değl, ebr- seher değl Gözyaşıdır, cğer kanıdır, dud-ı ahtır

Yukarıdak nazım parçasında, brnc dzedek “baran, şafak ve ebr- seher” le knc dzedek “gözyaşı, cğer kanı ve dud-ı ah” arasında söz smetrs oluşturulmuştur.

E) Hüsnütall

Buna göre, dizelerde öne çıkan edebî sanat aşağıdakilerden hangisidir? A) Aks

B) Leüneşr D) Lebdeğmez

9.

7.

Aceb nsaf eder m Söylesem yâre derdm Br münasp yâr olsa Kendme yâr ederdm

C) Nda

E) Tevrye

Aşağıdaki dizelerin hangisinde teşbih sanatı belirgindir? A)

Acep bu derdmn dermanı yok mu

B)

Sen nerdesn ey sevgl, yaz günler nerde

C)

Ne nergs ne leylak ne lale ne gül

D)

Ben ezelden berdr hür yaşadım hür yaşarım

E)

Yollar br yumaktır uzun ve dolaşık

Yukarıdaki dörtlükte görülen söz sanatı aşağıdakilerin hangisinde açıklanmıştır? A)

İnsan dışındak varlığı konuşturma

B)

Br sözcüğü benzetme amacı gütmeden başka br sözcüğün yerne kullanma

C)

Dze sonlarında okunuşları aynı ama anlamları farklı sözcüklerle uyum oluşturma

D)

Br sözü hem gerçek hem mecaz anlama gelecek şeklde kullanma

E)

Brden çok gerçek anlamı olan br sözcüğün yakın anlamını gösterp uzak anlamını kastetme

10. Bu tümsek, koparken büyük zelzele Son vatan parçası geçerken ele Mehmed’n düşmanı boğduğu sele Mübarek kanını kattığı yerdr Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi kullanılmıştır? A) Tevrye

B) Mübalağa

D) Tecahülüarf

C) Nda

E) Hüsnütall

Zor

Kola y

Ko l

Ort aZ

SÖZ SANATLARI 3.

Aşağıdaki dizelerin hangisinde, ayraç içinde verilen edebî sanat yoktur? A) Aramazdık gece mehtâbı yüzün parlarken Br uzak yıldıza benzerd güneş, sen varken (Tenasüp)

Şarler eserlern oluştururken brçok yöntem dener ve söz sanatlarından yararlanır. (I) Br dzede benzeyen verp benzetlen gzleyeblr. (II) Kşleştrmeye başvurablr. (III) Benzetmeden yararlanablr. (IV) Başka br esere veya tarhî olaya gönderme yapablr. (V) Hem mecaz hem de gerçek anlama gelecek br söz kullanablr. Bu parçada numaralanmış cümlelerdeki açıklamalara aşağıdaki dizelerden hangisi örnek olarak gösterilemez?

B) Gül gülse dâm ağlasa bülbül acep değl Zîrâ kmne ağla demşler kmne gül (Tezat) C) Yûsuf’u gerç görenler ellern kestler Gün yüzün gördü senn şakk oldu bedrn ayası (Telmh)

ÇIKMIŞ SORU

Orta

or

2 1.

rta -O ay

D) Sen akşamlar kadar büyülü, sıcak Rüyâlarım kadar sâde güzeldn (Teşbh) E) Senn yanındayken, avuçlarımda Suda sabun gb eryor zaman (Teşhs)

A)

II. cümle: Bana yorgun, yoksul akşamlar verdn

B)

III. cümle: Umut, köklü br çınar; özgürlük, gem vurulmaz br at

C)

IV. cümle: Her kın flzlenp Al’den Zülfkâr açar

D)

V. cümle: Şu karşımda yüce dağlar, ayrılık yüreğm dağlar

E)

I. cümle: Ay ışığı bağdaş kurmuş yatağınızda

AYT - 2018

vurma kazmayı ferhaaad he’nn k gözü k çeşme aaahhh dağın çnde ne var k güm güm öter ya senn çnde ne var ferhaaad

(I) Anadolu’nun pek çok yernde benzern görebleceğnz bu ören yer, zamanın bnlerce yıllık perdesnn ardından blgece bakıyor çağımıza. (II) Bulunduğu coğrafyanın geçmşne tanıklık ederken hssettklern, vakur br eda le anlatıyor nsanlığa. (III) Asırlar geçp gderken ve mparatorluklar tarh sayfalarına çoktandır konu olmuşken bu ören yer, yerl ve yabancı pek çok turst tarafından lgyle karşılanıyor. (IV) Hakkında düzenlenen sempozyumlarda uluslararası blm çevrelernden akademsyenler teblğler sunuyor. (V) Onunla lgl belgeseller ve tanıtım flmler çeklyor art arda.

Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi yoktur?

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde kişileştirme sanatı vardır?

A) Tarz

A) I ve II

4.

2.

B) Nda D) Tekrr

C) İstfham E) Telmh

B) II ve III D) III ve IV

C) II ve IV E) IV ve V

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

2

İlk hasretyle gençlğmn lk elemler Ey paslı tellernde gülen, ağlayan aruz Ey esk dost, yâd edelm esk demler Mademk son sadanı dağıtmış, yorulmuşuz

8.

Dedm: Dlber, nçn sararıp soldun Ded: Çekdceğm dl yâresdr Bu dizelerde yer verilen söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

Bu dizelerde yer alan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? A) Tevrye

B) Tecahülüarf

C) İrsalmesel

D) Tezat

A) Tarz

B) Tevrye

C) İrsalmesel

D) Teşhs E) Tezat

E) Cnas

6.

Söz sanatları, şrlere mgesel zengnlk katan unsurlardır. Buna göre, aşağıdakilerden hangisinin imgesel yönden zengin olduğu söylenemez?

9.

Ah neyleym gönül senn elnden Her zaman ağlarım, gülemem gayrı Ben bıktım usandım eln dlnden Terk ettm sılaya dönemem gayrı

A)

Dağlara, denzlere, ovalara Uzansaydık yağarak plk plk

Bu şiir parçasının birinci dizesinde görülen edebî sanat aşağıdakilerden hangisidir?

B)

Dnmş denzn şarkısı, rüzgâr uyumakta Hâlâ sesmz dağılır karşı yamaçta

A) Tezat

C)

Yne geld soğuk kış ayları Nezle, grp baş gösterd her yanda

D)

Ağaçlar kolum kanadım kadar benm Denz anam babam kadar yyd

E)

Sen stedğn kadar benden kaç İçnde sen gözleyen br ben var

B) Tarz D) İstfham

B)

Sakın br söz söyleme, yüzüme bakma sakın Sesn duyan olur, sana göz koyan olur Bu şr parçasında, brnc dzede geçen “söz’’ ve ‘‘bakma’’ le lgl olarak knc dzede “duyan’’ ve “göz’’ kelmeler kullanılmıştır. Bu şekilde yapılan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? A) Mübalağa D) Leüneşr

B) Teşhs

C) İntak E) Rücu

E) Tevrye

10. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ayraç içinde verilen sanat yoktur? A)

7.

C) Telmh

C)

D)

E)

Kömür gözlüm, gül dudaklım Sen de br gün perşan ol (Tam teşbh) Karlar etrafı beyaz br karanlığa gömdü Kar değl, gökyüzünden yağan beyaz ölümdü (Tezat) Mümkün mü bu yolda maksuda ermek Mümkün mü sılada dost yüzü görmek (Tekrr) Erbâb-ı teşâür çoğalıp şar azaldı Yok öyle değl, şarn ancak adı kaldı (Rücu) Karıştır çantayı, br bak çne Sevglmden mektup var mı postacı (İstfham)

Ko l

Kola y

Aşağıdaki dizelerin hangisinde ayraç içinde verilen sanat yoktur? A)

(Teşbh) B)

(İstare) C)

D)

Şmd br Orta Anadolu türküsü duyulur çayhanelerde Bazen hüzünlenr bazen mutlu olurum onları dnlerken

E)

Şmd memleketmn yaylalarında olmak vardı Karla kaplı tepelerde geznmek vardı

Bu rüzgâr her zaman böyle esmeyecek Gökte bulut, suda yelken, dalda ççek Yukarıdak dzelerde “gök” le “bulut”, “su” le “yelken” ve “dal” le “ççek” arasında anlam yakınlığı bulunmaktadır. Buna göre bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır? A) Tecahülüarf

B) İstare

C) Tarz

D) Tekrr E) Tenasüp

Karadutum, çatal karam, çngenem Nar tanem, nur tanem, br tanem (Tekrr)

Yoksul semtlerde dolaştın mı hç Kurumuş çmenlern yanından geçtn m pek Kanatlarını açıverd gr br kartal Süzülüverd dağın tepesnden yamaca doğru

Benmle gülerd bu renk, bu çatı Sustuğum yerde evren ble durmayı arzulardı

Can kırıklarından geçlmez olmuş yârn yöres Sızım sızım sızlar cğermn her br köşes

C)

İnsandır suda akan, yaprakta yeşl, gülde kırmızı Zorlu br dal gb eğlenrz de fırtınalarla

D)

Ölüm belk sularından kaçırdığım O loş suda yıkanmaktır (Telmh)

E)

2.

Zor

3.

Buna göre, aşağıdakilerin hangisinde alışılmamış bağdaştırma vardır?

B)

Ort aZ

SÖZ SANATLARI

Şr dl, gündelk dlden mgesel oluşuyla ayrılır. Şrde sezgsel ve çağrışımsal br dl kullanılır. Bu dldek sözcükler, gündelk anlamlarından sıyrılarak farklı anlam katmanlarında kullanılablr. Ayrıca sözcükler arasında, normaln dışında ve özgün anlam lşkler bulunur. Söz konusu lşkler, anlam blmnde ve yazın sanatında “alışılmamış bağdaştırma” olarak adlandırılır.

A)

Orta

or

3 1.

rta -O ay

Yüzünde hasta- sevdâ gb melâhet var Nedr bu hâl- perşânın ey hlâl- seher (Nda)

4.

“Cevzl kadayıf canıma değer / Arkasına bamya hazırmış meğer / Plav ve yaprak gelmeseyd eğer / Arkasından hoşaf mahzun mu olsun” dzelernde “yaprak” sözcüğüyle “yaprak sarması” kastedlmştr. Dolayısıyla bu dzelerde ---- sanatı yapılmıştır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki söz sanatlarından hangisi getirilmelidir? A) tevrye

B) stfham D) teşhs

C) stare E) mecazımürsel

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

3

Şarler edebî sanatlar yoluyla dzelerne anlam ve söyleyş zengnlkler katar. Söz gelm bazen br sözü hem gerçek hem mecaz anlamıyla kullanırlarken bazen cansız br varlığa nsan ntelğ yüklerler. Bazen de benzetme amacı güderek br sözü başka br söz yerne kullanırlar.

7. - 8. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

Ehl- temknem ben benzetme ey gül bülbüle Derde yok anun sabrı her lahza bn feryâdı var

Bu parçada özellikleri dile getirilen edebî sanatlar aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir? A)

Knaye - tenasüp - stare

B)

Cnas - teşhs - stare

C)

Tevrye - teşhs - stare

D)

Knaye - teşhs - mecazımürsel

E)

Knaye - teşhs - stare

7.

Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangileri vardır? A) Tenasüp - nda

B) Telmh - cnas

C) İstfham - mübalağa

D) İntak - teşbh

E) Tarz - akrostş

8.

Yukarıdaki dizelerde şair, gülden ricada bulunarak aşağıdaki söz sanatlarından hangisine başvurmuştur? A) Hüsnütall

6.

D) Tarz

Br gem yanaştı Samsun’a sabaha karşı Selam durdu kayığı, çaparası, takası Selam durdu tayfası Br duman tüterd bu gemnn Bacasından, br duman Br duman değl bu Memleketn uçup gden kaygılarıydı

9.

•

Tenasüp sanatına yer verlmştr. ( )

•

Knayel söyleyş söz konusudur. ( )

•

İnsan dışı varlıklara nsana at br özellk aktarılmıştır. ( )

•

Mecazımürsel sanatı kullanılmıştır. ( )

Bu dizelerle ilgili verilen yargılar Doğru/Yanlış (D/Y) olarak değerlendirilirse aşağıdaki sıralamaların hangisine ulaşılır? A) D - D - Y - Y

B) D - Y - D - Y

C) D - Y - D - D

D) Y - D - Y - D E) Y - Y - D - D

B) Tevrye

C) Tezat E) Teşhs

(I) Br dzede brden çok söz sanatı görüleblr. (II) Sözcük tekrarına başvurulablr. (III) İnsana at br ntelk, cansız br varlığa verleblr. (IV) Somutlaştırmaya yer verleblr. (V) Başka br eser veya olay hatırlatılablr. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerdeki açıklamalara aşağıdaki dizelerden hangisi örnek olarak gösterilemez? A)

II. cümle: Br dost br post yeter bana

B)

III. cümle: Martılar mahzun oldu, onlar ble ağladılar

C)

IV. cümle: İçmde damla damla br korku brkyor

D)

V. cümle: Ferhad’a zevk-ı suret, Mecnun’a seyr- sahra

E)

I. cümle: Gonca güller kızarır gül yüzünü görünce

1. TEST KAZANIM 1.

ŞİİRDE KONU ve TEMA - GERÇEKLİK

DAKLI SORULAR

Pek çok şar, şr üretrken geçmşn değer yargılarını ve brkmn göz önünde bulundurur. Bu şarler, kendlern br zncrn halkası olarak takdm ederler. Dzelernn sağlamlığını spatlamaya çalışırken geçmşten lham ve hız aldıklarını blhassa fade ederler. Şr sanatında ntelkl ve kalıcı ürünler ortaya koymanın edebyatta devamlılığa bağlı olduğunu düşünürler.

4.

90 bn yapıdan 62 bn artık masal Ötes br baca, br duvar, br drek Yalnız beş yapı ayakta Ta ç kavruldu 245 bn kşnn

Bu parçada özellikle aşağıdaki kavramlardan hangisine gönderme yapılmıştır? A) Ahenk

B) İmge D) Zhnyet

Sarı br ışıkla Yeşl br ışıkla Kara br ışıkla sessz Uçtu gövdeler 245 bn kşnn

Bura Hroşma’dır, bu lk atom bombasıdır Resm çıktı Kulelern atlarını kamçılayan arabacının, taşa toprağa Çınladı canı 245 bn kşnn

C) Gelenek E) Gerçeklk

Bu dizelerden yola çıkılarak

2.

I.

Şarnn nsan duyarlılığını yansıtmaktadır.

II.

Sosyal br gerçeklğ ele almıştır.

III. ‘‘Şr, hayatın nabzının attığı br dünyadır.’’ yargısını örneklendrmektedr.

Tozpembe br hazran bulutudur şmd gökyüzü Blnmezlere yol açanların umarsız uğrağıdır sank serser yalnızlıklar Km blr açılmayan kaçıncı kapıyı umutsuzca tıklatmaya benzer aşk Hç açılmayacağını ble ble br kapının önünde ağaç olmaktır sevmek Öyle br ağaç k suyu gözyaşından barettr

IV. Ne söylendğnden çok nasıl söylendğ önemsenmştr. yargılarından hangileri söylenemez? A) Yalnız I D) II ve IV

Bu dizelerin konusuna göre türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Pastoral

B) Ddaktk

C) Yalnız IV E) III ve IV

C) Satrk 5.

D) Lrk

B) Yalnız III

E) Epk

I. Sz “Lm derdnz” bana, “br gülümsememe ne verrsn?” “Canımı” derdm. “Hayır” dye traz ederdnz, “o zaten benm!” II. Âşık oldur km kılur cânnı fedâ cânânına

3.

Kş ve toplumdak aksaklıkları eleştrel, ronk bakış açısıyla şleyen şrler vardır. Bu şrlere Türk ve dünya edebyatında çeştl smler verlmştr. Aşağıdakilerden hangisi bu isimlerden biri değildir? A) Taşlama

B) Hcvye

C) Hamas şr

D) Yerg şr E) Satrk şr

ÇIKMIŞ SORU

Meyl- cânân tmesün her km k kıymaz cânına Aşağıdakilerin hangisi farklı edebî dönemlerden alınmış bu şiir parçalarının ortak özelliğidir? A) Tema

B) Dl ve üslup

C) Kafye düzen

D) Nazım brm E) Ölçü AYT - 2021

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

ŞİİRDE KONU ve TEMA - GERÇEKLİK

Br fırtına patladı er meydanında Kılıç şakırtıları bulaştı ovanın yeşllğne Şmd Gökyüzü boydan boya kana Boydan boya br kızıllığa bürünmüş Büyük zafern heyecanını duyurmak hevesyle

9.

Bu dizelerin konusuna göre şiir türünde eserleriyle öne çıkan halk ozanı aşağıdakilerin hangisidir?

7.

KAZANIM

Benm doğduğum köylerde Cevz ağaçları yoktu, Ben bu yüzden sernlğe hasretm Okşa braz! … Sen Türkye gb aydınlık ve güzelsn! Benm doğduğum köyler de güzeld, Sen de anlat doğduğun yerler, Anlat braz!

A)

Karacaoğlan

B)

Erzurumlu Emrah

C)

Köroğlu

D)

Âşık Ömer

A)

Duygu yüklü söyleyş vardır.

E)

Dertlî

B)

Dl ve çerk olarak dvan şrne benzer ntelktedr.

C)

Ahenk unsuru, tam ve zengn uyak le sağlanmıştır.

D)

Halk şr geleneğnn şekl özellkler ağır basmaktadır.

E)

Yer yer mzah söyleyş unsurları söz konusudur.

Bu dizeler ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Islak senaryolar üstüne ta ç boşluktan Boyut boyut yalnızlıklar ağıyordu Öksüz anılar üstüne k gözüm Kuşkulu br yağmur yağıyordu Bu dörtlüğün konusuna göre türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Dramatk

B) Pastoral

D) Lrk

8.

DAKLI SORULAR

C) Satrk E) Epk

•

Koşma, sema, varsağı gb nazım şekller kullanılmıştır.

•

Şrler saz eşlğnde söylenmştr.

•

Şarler, şrlernn son dörtlüğünde mahlaslarına (tabşırmaya) yer vermştr.

10. Philokleon: Dostlar çoktan duydum sesnz, Ama çıkıp gelemem ardınızdan, Bırakmıyorlar ben mahkemeye Gdp yargı vermeye, Canlara kıymaya bırakmıyorlar. Koro: Kmmş o? Söyle dostlarına, Kmmş sen eve kapayan?

Yukarıda bazı özellikleri verilen şiir geleneği aşağıdakilerden hangisidir?

Bir manzum tiyatrodan alınan bu şiirin türü aşağıdakilerden hangisidir?

A)

Anonm Türk halk şr

A)

Satrk şr

B)

Âşık tarzı Türk halk şr

B)

Ddaktk şr

C)

Sözlü Dönem Türk şr

C)

Lrk şr

D)

Dvan şr

D)

Dramatk şr

E)

I. Dönem Tanzmat şr

E)

Pastoral şr

Ko l

Kola y

ŞİİRDE KONU ve T EMA - GERÇEKLİK 3.

Aşağıdakilerden hangisinin, böyle diyen bir şaire ait olduğu söylenemez? A)

B)

Sen pek de blmezsn syah ççeklern hüzünlü kokusunu Br adam kadm doğruluk düzlemnde yaprakları Taşırken duyulur cıvıltılar Br halının şlemelernden doğan ay ışığı Kahkahayla somurtur güneş kızarırken

D)

Gün doğumu kadar yumuşak ellern vardı Uçtan uca uzanırdı ovalarda mağrur yolculuğun tınısı

E)

Esk arkadaşları anlattıkça ağlardı Ve kemanını br müddet sesszce çalardı

Ozan, zamanın gerye getrlemeyeceğn âdeta haykırdığı br şr yazmış. Üstelk sembolk ve çağrışımsal anlatımdan ödün vermeyerek duygusunu dle getreblmş. İnsan bazen yaptığı, bazen de yapmadığı şeylerden ötürü keşke der durur. İşte ozan, bu çok sevlen şrnde keşke duygusunun ağırlığını gözler önüne sermeye çalışmış. Temasından böyle söz edilen bir şiir, aşağıdakilerden hangisini anlatıyor olabilir?

Papatyanın hç m hatrı yoktu Mav dkenl br kaktüs uzay boşluğuna dolanırken

C)

Ort aZ

Zor

Bugün şr, sözcüklern sınırlarının alabldğne genşletlmesne ve dln anlam darelernn çoğaltılmasına olanak tanıyor. Şr, anlatmak ve açıklamaktan çok duyurmaya, sezdrmeye, çağrıştırmaya öncelk tanıyor. Doğrusu da budur zaten.

Orta

or

1 1.

rta -O ay

4.

A)

Stem

B)

Hayal kırıklığı

C)

Pşmanlık

D)

Kırgınlık

E)

Endşe

Sah senden m doğdum anne Yollar nehrler kuşluk vaktler dururken Br nsandan mı doğar br çocuk Anne senn yüreğn taş olsa dayanır mı Kuş olsa ççek olsa gündüz olsa Kırılmaz mı acıdan br sap menekşenn boynu

2.

Sûrunu üfled İsrafl Drld Taha İşte böyle drld Taha Durun anlatayım sze melekler Taha’yı nasıl drlttler Anarak İsa’nın doğumunu Anarak Muhammed Mustafa’nın doğumunu Melekler Bu dizeler ile ilgili aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi yanlıştır? A)

Toplumcu söylem belrgndr.

B)

Serbest nazımla oluşturulmuştur.

C)

İslam duyarlılıktan zler vardır.

D)

Telmhte bulunulmuştur.

E)

Sözcük tekrarları söz konusudur.

Bu kez dağlar doğursun ben anne Sen de ılık br yağmur ol Durmadan yağ kanayan yerlerme Haydar ERGÜLEN I.

Doğal gerçeklk, şr gerçeklğne dönüştürülmüştür.

II.

Modern şr geleneğnn zlern taşımaktadır.

III. Ölçüye dayalı br ahenk kullanılmıştır. IV. Çağrışım değer yüksek br anlatıma yer verlmştr. Bu şiirle ilgili olarak numaralanmış yargılardan hangileri doğrudur? A) I ve II

B) I ve III D) I, II ve IV

C) II ve IV E) I, II, III ve IV

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

1 8.

5.

Sen olasan diyü yir yir asılup âyineler

Aşağıdaki dizelerin hangisinde şiirsellik daha sınırlıdır? A)

Mora dolanan salkım saçak hayaller Birer birer gönle düşüyor şimdi

B)

Kırık kalbimin çorak toprağında Hiç mi yeşermez bir papatya

C)

Bilirsin haram helali Bilirsin sevâb vebali

D)

Nerede bir mutluluk varsa Düz renkliler zincirlenir halka halka

E)

Harfler savruluyordu Zihnimin alaca limanında

Gelene gidene eyler nazarı döne döne Bu beyit için aşağıdakilerin hangisi söylenemez? A) Sen zamiriyle sevgili kastedilmiştir.

ÇIKMIŞ SORU

B) Aynalar sevgiliye âşık kişiler olarak düşünülmüştür. C) Aynaların dizi dizi asılması güzel bir nedene bağlanmıştır. D) Âşığın ızdırabının aynalara yansıması tasvir edilmiştir. E) Ahengi sağlamak için bazı ifadeler tekrar edilmiştir. AYT - 2021

6.

Şiir yürek işidir. Şairin gönlünden geçenleri okurlarına iletmesinin yoludur. Bu yönüyle de ferdî his ve hayalleri aktarmaya imkân tanır. Şiir, öznelliğin ağır bastığı bir yazın türüdür. Bu yazı türünde dilin ve anlatımın önemi büyüktür. Zira şair, dizelerinin okurda bir karşılık bulmasını, okuru cezbetmesini ister. Bunu sağlamak için de sözcükleri bir kuyumcu hassasiyetiyle şiirlerine yedirir. Gelenekten gelen ahenk unsurlarını kullanarak şiirinin tesir gücünü artırmaya çalışır. Şiirde bu nitelikleri arayan bir şair, aşağıdakilerden hangisine öncelik vermez? A) Duyguya

B) Düşe

D) Fikre

C) Uyuma E) Etkileyiciliğe 9.

I.

Neşe mevsimi… Gönlüm! Yaz gidiyor Güneşle, denizle ve yaprak yaprak

II. 7.

Evvelâ Hakk’a tevekkül eyle Sonra esbaba tevessül eyle Matlabın hâsıl olursa şükret Şâyet olmazsa tahammül eyle

Yaprak, çiçek ve kuş dağılır, sonbahar olur Aşağıdakilerin hangisi bu şiirlerin ortak özellikleri arasında gösterilemez?

Bu dörtlük, Türk Dili ve Edebiyatı dersinde aşağıdaki şiir türlerinden hangisini örneklendirmek için kullanılır? A) Lirik

B) Epik D) Pastoral

Fani ölüm biter, bir uzun sonbahar olur

C) Satirik E) Didaktik

A)

Sonbaharın gelişinden duyulan hüznü yansıtması

B)

Duyguların lirik biçimde verilmesi

C)

Pastoral ögelerin kullanılması

D)

Sosyal unsurların hâkim kılınması

E)

Hece ölçüsünün kullanılması

Orıjinal

®

Sorular

1.

E MAD

1

•

6+5= 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.

•

Çapraz uyak şeması kullanılmıştır.

•

Şiir türü epiktir.

2.

Bu özellikleri taşıyan dörtlük aşağıdakilerden hangisidir? A)

B)

D)

Bu vatan toprağın kara bağrında Sıra dağlar gibi duranlarındır Bir tarih boyunca onun uğrunda Kendini tarihe verenlerindir

E)

Keklik gibi taştan taşa sekerek Gerdan açıp gelişini sevdiğim Sağa sola taksim etmiş örgüsün Onar onar bölüşünü sevdiğim

Bir geliş var! Ne mübarek, ne garib âlem bu Hava boydan boya binlerce hayaletle dolu

II.

Ya şevk içinde harap ol ya aşk içinde gönül Ya lâle açmalıdır göğsümüzde yahut gül

IV. Bilmezsin ovalar nasıldır bizde Kağnılar yollarda, yoncalar dizde V.

Genç Osman dediğin bir küçük uşak Beline bağlamış ibrişim kuşak Askerin içinde birinci uşak Allah Allah deyip geçer Genç Osman Kale yoktur, ok atılmaz burçlardan İnsanoğlu yüksek uçar kuşlardan Boz tavşanlar haraç alır kurtlardan Erlik başkalaştı meydan değişti

I.

III. Dokunmuşlar sarmışlar hayat denen maralı Ova uçsuz bucaksız, renk renk eşsiz bir halı

Bilmezsin ovalar nasıldır bizde Kağnılar yollarda, yoncalar dizde Saydıklarım damla değil denizde Hele bir ekinler ekilsin de gör

C)

BY

Toros dağlarının üstüne Ay un eledi bütün gece

Yukarıdaki nazım parçaları, kafiyeyi oluşturan seslerin sayısına göre eşleştirildiğinde hangisi dışarıda kalır? A) V

3.

B) I

C) IV

D) III

E) II

HEDİYE

ŞAİR

DİLEK

HÜKÜMDAR

Yukarıdaki diyagram, hangi nazım biçimiyle ilişkilendirilebilir? A) Gazel

B) Kaside D) Tuyuğ

C) Mesnevi E) Rubai

Orıjinal

®

Sorular

4.

Aşağıdakilerin hangisinde verilen ikili dizelerin kafiye çeşidi aynıdır?

6.

I.

1

Orhan zamanından kalma bir duvar Onunla bir yaşta ihtiyar çınar (----)

A)

İki turnam gelir, aklı karalı Birin şahin urmuş, birin yaralı

II.

Çanakkale içinde aynalı çarşı Ana ben gidiyom düşmana karşı B)

(----) III. Suya gider su testisin doldurur Eve gelir gül benzini soldurur

İstanbul’dan Üsküdar’a yol gider Hanımlara deste deste gül gider

(----)

Kağızman’a ısmarladım nar gele Gümüş kemer ince bele dar gele C)

IV. Çaycı, çay getir ilaç kokulu çaydan Dakika düşelim senelik paydan

Can bedenden ayrılacak Tütmez baca, yanmaz ocak

(----) V.

Başım çığlıklı çocuk, onu nasıl avutsam Ne yapsam da ölümü bir saatçik unutsam D)

Ağamın giydiği ketenden gömlek Yoğumuş dünyada öksüze gülmek (----)

Şehrin dolaşacağım kuş gibi etrafında Bir beyaz hayaletin upuzun çarşafında

Yukarıdaki şiir parçalarının hangisinde boş bırakılan yere “tam uyak” ifadesi getirilirse bilgi yanlışı olur?

Aldanma dünyaya fena bir eldir Ezelden bekaya giden bir yoldur E)

Nice güzellere bağlandım kaldım Ne bir vefa gördüm ne fayda buldum

A) IV

B) I

C) III

D) V

E) II

Urfa’nın etrafı dumanlı dağlar Ciğerim yanıyor gözlerim ağlar Verdiğin yazmayı ateşte yaktım Kül ettim ömrümü yoluna baktım

7.

5.

Haritanın yırtılan ---- (I) Hiç kimse görmüyordu ---- (II) En büyük kederlerle ---- (III) Karanlıklara boğduk ---- (IV)

Aşağıdakilerin hangisi, bu görselle ilişkilendirilebilecek şiir geleneğinin özelliklerinden değildir?

Bu dizeler, aşağıdakilerin hangisiyle tamamlanırsa dörtlükte 11’li hece ölçüsü ve çapraz uyak şeması oluşur? I

II

III

IV

A)

bölgesinde

derdimi

doluyken

düşlerimi

Âşık, mâşuk, şarap gibi mazmunlara yer verilmiştir.

B)

yerlerinde

korktuğumuzu

yaşarken

duygumuzu

C)

İlahi aşk teması sıkça işlenmiştir.

C)

bölümündeyiz

yaşananları

iç içeydik

dünyamızı

D)

Âşık şiirine göre daha ağır bir dil kullanılmıştır.

D)

yerindeyiz

ikimizi

göz gözeyiz

sevgimizi

E)

Müzikal unsurlarla desteklenen eserler, genelde beyitle oluşturulmuştur.

E)

karelerini

nedense

yaşananlar

işte sizi

A)

Hem hece hem aruz ölçüsü kullanılmıştır.

B)

Ort aZ

KARMA SORULAR 1

Zor

Kola y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

ŞİİR BİLGİSİ 4.

1.

Aşağıdaki beyitlerin hangisi bir kasidenin “fahriye” bölümünden alınmış olabilir? A) Lâle-hadler yine gülşende neler itmediler Servi yürütmediler gonceyi söyletmediler

Bilge bögü yunçıdı Ajun anı yançıdı Erdem eti tınçıdı Yerke tegip sürtülür Günümüz Türkçesiyle Bilgili ve akıllı olanlar kötüleşti

B) Ayagı yer mi basar zülfüne ber-dâr olanun Zevk ü şevk ile virür cân u seri döne döne

Dünya onları ezip hırpaladı

ÇIKMIŞ SORU

Edep ve erdem çürüyüp bozuldu C) Yok bu şehr içre senin vasf ettiğin dil-ber Nedîm Bir perî-sûret görünmüş bir hayâl olmuş sana

Şimdi yerlere değip sürükleniyor Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak

D) Görüp bu hâli gül-istanda dondu cedvel-i âb Bahâra dek duramaz korkarım kenâr çizer E) Arab u Rûm’da üstâd-ı sühandır Vehbî Acemî oldu yanında şuârası Acem’in AYT - 2021

I.

Beşerî bir tema işlenmiştir.

II.

Görülen geçmiş zaman ekinin geçmişte ve günümüzde aynı seslerle ifade edildiğini örneklendirmektedir.

III. Hecelerin açık ve kapalı oluşuna dayanan şiir ölçüsüyle oluşturulmuştur. IV. Uyak ve redif gibi ahenk unsurlarına yer verilmiştir. yargılarından hangileri söylenebilir?

2.

Hasret mektubunu yazdığın zaman Sitem etme selamını hoş gönder Yanıyor yüreğim hâlim pek yaman İster dolu ister isen boş gönder

A) I ve II

B) I ve III D) II ve IV

C) II ve III E) III ve IV

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez? A)

Çapraz uyak düzeniyle oluşturulmuştur.

B)

Bir koşmanın ilk dörtlüğüdür.

C)

Hem zengin hem tam uyak örneği vardır.

D)

İlk iki dize konuyla ilgisiz, yani doldurmadır.

E)

Tezat sanatından yararlanılmıştır.

5.

I.

Gönlüm katı, dilim acı, özüm zâlim Kur’an okuyup amel kılmıyor sahte âlim

II.

Altmış üçe yaşım ulaştı, geçtim gafil Hakk emrini sıkı tutmadım, kendim cahil

III. Vah ne yazık, sevgi kadehini içmeden Çoluk çocuk, ev barktan tam geçmeden 3.

Eski Türk edebiyatında kullanılan nazım şekillerini kafiye düzeni ve mısra sayıları bakımından da sınıflandırmak mümkündür.

IV. Mürşid-i kâmil hizmetinde gidip yürüdüm Hizmet kılıp göz yummadan hazır durdum V.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi nazım birimi yönünden diğerlerinden farklıdır? A) Gazel

B) Kaside D) Kıt’a

C) Mesnevi E) Şarkı

‘‘Hak Mustafa emanetini eyleyin armağan’’ İşte o zamanda bin bir zikrini eyledim tamam

Yukarıda numaralanmış dizelerin hangisinde tunç uyak vardır? A) V

B) III

C) II

D) IV

E) I

KARMA SORULAR 1 6.

Etil suvı aka turur Kaya tübi kaka turur Balık telim baka turur Kölüng takı küşerir

9.

I.

Sözlü dönem Türk şiir dilinin özelliklerini taşımaktadır.

II.

Nazım birimi ikiliktir.

III. Kafiye ve redif kullanılmıştır.

Aşağıdaki nazım parçalarından hangisi diğerlerinden daha eski bir döneme aittir? A)

Bu Kaygusuz Abdal’a Âşık demen dünyada Nakş u suret gözetir Maksadı nakkaş değil

B)

Kanı akıp yoşuldu Kabı kamug teşildi Ölüg birle koşuldu Togmış küni uş batar

C)

Birazdan akşam olur Hüzünlü kirpiklerini alıp Karışırsın kalabalık çarşılara Bir veda şarkısını mırıldanarak

D)

Bûy-ı gül taktir olunmuş nazın işlenmiş ucu Biri olmuş hoy biri dest-mâl olmuş sana

E)

Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi

Bu dizeler ile ilgili numaralanmış yargılardan hangileri yanlıştır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

7.

C) Yalnız III E) I ve III

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A)

Sagular, yuğ adı verilen cenaze törenlerinde okunmuştur.

B)

Hem koşmanın hem de semainin nazım birimi aynıdır.

C)

Mersiye, ağıt ve sagunun işlediği tema aynıdır.

D)

İslamiyet öncesi Türk şiirindeki koşuğun âşık şiirindeki devamı koşmadır.

E)

Gazel, kaside ve mesnevinin uyak düzeni aynıdır.

10. İnsan bir deryadır ilimle mâhir İlimsiz insanın şöhreti zâhir Cahilden iyilik beklenmez âhir İşleği ameli hâli yalandır Cahil okur amma âlim olamaz Kâmillik ilmini herkes bilemez Veysel bu sözlerin halka yaramaz

8.

Ulu Tanrı’m şu karanlık yolları Bizi sana ulaştıran yollar et İhtirasla kilitlenmiş kolları Birbirini kucaklayan kollar et

Sonra sana derler deli yalandır

Bu dörtlükle ilgili olarak

A)

Benliğinde olumlu nitelik bulunmayan birine ilim görmenin katkısının olmayacağı vurgulanmıştır.

B)

Duygudan çok düşünceye seslenme özelliğine sahiptir.

C)

Anlatılanların somut gerçekliğe değil, şiir gerçekliğine uygun olduğu söylenebilir.

D)

Halk şiiri geleneğinin biçim ve söyleyiş özelliklerini taşımaktadır.

E)

Karşıt kavramlar kullanılarak anlatımı çekici kılma yoluna gidilmiştir.

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi yanlıştır?

I.

Alıcıyı harekete geçirme dil işlevi söz konusudur.

II.

Ahenk unsuru tam uyakla desteklenmiştir.

III. Mecazımürsel sanatından yararlanılmıştır. IV. Beşerî aşk teması işlenmiştir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve IV

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III

Ko l

Ort aZ

KARMA SORULAR 2

Zor

Kola y

Orta

or

rta -O ay

ŞİİR BİLGİSİ 1.

3.

I. Şiir Tarihin dilinden düşmez bu destan Nehirler gazidir, dağlar kahraman Her taşı yakut olan bu vatan Can verme sırrına erenlerindir

Şiirin en önemli unsurlarından biri de söz sanatlarıdır. Edebî sanatlar dizelere çağrışım zenginliği ve çok boyutluluk katar. Buna göre, aşağıdakilerden hangisinin çağrışım yönünden zengin olduğu söylenemez?

Gökyay’ım ne yazsan ziyade değil Bu sevgi bir kuru ifade değil Sencileyin hasmı rüyada değil Topun namlusundan görenlerindir

A)

Şimdi oyalanır aklımda Pespembe sahiller dertleşerek

B)

II. Şiir Birini sevmişsindir geçen yıllarda Açık bir yara gibidir hâlâ Hâlâ ne çok özlersin onu Ağlayamazsın

Şurada bir keder akıyor çağlayarak Neşeler tutsak edilmiş besbelli

C)

Saniyelerin titrek ışıklarında Aydınlanıyor zihnim ay ışığı gibi

D)

Yolunda köprüler çürür Sesin, sessizlik sanki bir uğultuda Savurur hayat kül eyler seni Doğrulamazsın

Oldu mu bu gidiş, gelişin çok tazeyken Oldu mu bu masal kötü sonla biten

E)

Sarıyer sahiline uğradım bugün Eski bayramları hatırladım sebepsiz

Aşağıdakilerden hangisi, bu şiirlerin ortak özelliğidir? A)

İşlenen tema

B)

Kullanılan ölçü

C)

İmgeli söyleyişe yer verme

D)

Uyak şeması

E)

Yöresel söyleyiş 4.

I. Şiir Bad-ı saba selam söyle o yâre Mübarek hatırı hoş mudur nedir Nideyim yitirdim bulamam çâre Mestan ela gözler yaş mıdır nedir

ÇIKMIŞ SORU

2.

Ey serv-i sehi sen geleli seyr ile bağa Baş çekmedi ar’ar Çok ali-nesebler özünü saldı ayağa Kul böldü sanavber

II. Şiir

Biçim ve içerik özellikleri dikkate alındığında bu şiirin nazım şeklinin aşağıdakilerden hangisi olduğu söylenebilir?

Aşk ehline derman sordum âlemde Ne Eâtun bilir ne Lokman yazar Erbâb-ı aşk olan kalın mâtemde Anların ahvâlin perişan yazar

A) Müstezat

B) Kıt’a

Aşağıdakilerin hangisi, numaralanmış şiirlerin ortak özelliği değildir?

C) Şarkı

D) Terkibibent

A)

“abab” uyak düzeni

B)

Dörtlük nazım birimi

C)

Hece kalıbı

D)

Sözcük hâlinde redif

E)

Yarım uyak

E) Rubai AYT - 2021

KARMA SORULAR 2 5.

Benim sürrealist bir ressam olarak nasıl böyle olağan dışı durumları resmettiğimi ve bu işin sırrını soruyorlar. Açıkçası bununla ilgili birçok şey söyleyebilirim ama benim en büyük esin kaynağım farklı şairlerin oluşturduğu imgesel dizelerdir. Fırçamı oradaki çağrışımların peşine takıyorum ve vardığım nokta ise genelde inanılmaz görüntüler içeren bir tablo oluyor.

6.

Buna göre, aşağıdaki dizelerden hangisi bu parçada konuşan ressama daha iyi ilham olabilir?

Açılan bir gülsün sen yaprak yaprak Ben aşkımla bahar getirdim sana Tozlu yollarından geçtiğim uzak İklimlerden şarkılar getirdim sana I.

Şair; sevgiliye duyulan aşkı, baharın güzellikleriyle birleştirerek anlatmıştır.

II.

Dizelere dramatik unsurlar egemendir.

III. Çapraz uyak düzeni görülmektedir. IV. Serbest nazımla kaleme alınmıştır.

A)

B)

Beni hoyrat bir makasla Eski bir fotoğraftan oydular Orada kaldı yanağımın yarısı Kendini boşlukla tamamlar

Bu dörtlükten hareketle numaralanmış yargılardan hangileri söylenebilir? A) I ve II

Uzun uzun anlatamam her şeyi Böyle olsun istemedim ben de Sakın “kal” deme bana, gidiyorum Alışamadım bu kente

C)

Bir gün gelir Herkes kendi yoluna gider Her şey nasıl başladıysa öyle biter

D)

Güzel günlerimizin bittiğini sanma Belki bir daha böylesi olmaz Ama her bir gün güzel aslında

E)

Limanın gemileri Demir aldı gidecek Benim gözyaşlarımı Kim gördü kim bilecek

B) I ve III D) II ve IV

7.

C) II ve III E) III ve V

Aşağıdaki ikili dizelerden hangisi ayraç içinde verilen kavramla ilişkilendirilemez? A)

Bu şehr-i Stanbûl ki bî-misl ü bahâdır Bir sengine yek-pâre Âcem mülkü fedâdır (Redif)

B)

Söyle güzel kimden yanasın Benden değilsen hepten yanasın (Cinas)

C)

Hatıralar, ne istersiniz benden? Sonbahar Durgun gökte ardıç kuşları uçuşmadalar (İntak)

D)

Ruhumu eritip de kalıpta dondurmuşlar Onu İstanbul diye toprağa kondurmuşlar (Tam uyak)

E)

Erenler efelenmez eserek elden ele Emekle evlek evlek eken erer emele (Asonans)

Ko l

Ort aZ

KARMA SORULAR 3

Zor

Kola y

Orta

or

rta -O ay

ŞİİR BİLGİSİ 1.

Ben dağlara meftunum sen denizlere hayran Çeker dalgalar seni beniyse büyüler orman

3.

I.

Esdi nesîm-i nevbahâr açıldı güller subh-dem Açsın bizim de gönlümüz sâkî meded sun câm-ı Cem

Bu beyitte aşağıdakilerin hangisinde açıklanan edebî sanat vardır?

Erdi yine ürd-i behişt oldı hevâ anber-sirişt Âlem behişt-ender-behişt her gûşe bir bâğ-ı İrem

A)

Birinci dizede sözcükler verip ikinci dizede bunlarla ilgili başka sözcükler sıralama

B)

Kavramları derece derece azalan ya da çoğalan bir sırayla söyleme

C)

Söylenen düşüncenin inandırıcılığının artması için atasözü söyleme

D)

Şiirde ifade edilen duygu ve fikirlerden aniden vazgeçip sonra tekrar ve daha güçlü bir biçimde aynı duygu ve fikirlere dönme

E)

(İşte bak ilkbahar rüzgârı esti, seherle birlikte güller de açtı. Ey saki, bize de sen, şarabın mucidi olan, hükümdar Cem’in kadehinden sun, bize yardımcı ol ki, bizim de gönlümüz açılsın, ferahlasın. Bize de ilham gelsin. Nisan ayı yine geldi. Hava amber gibi güzel kokuyor. Âlem, cennetin koynunda cennete döndü. Her köşe bir İrem bağı oldu.) II.

Bahar erdi yine bağa döşendi na’t-ı jengari Yine sultanı gül etti müşerref taht-ı gülzâri

Okurda şaşkınlık uyandırmak için sözü beklenmedik bir sonuca bağlama

Yine bâd-ı sabâ üftan-ü hîzân irdi gülzâra Dem-i İsî-veş ihyâ kıldı ezhâr ü eşcârı (Bahar erişti, yine bahçeye alaca örtü döşendi. Yine güllerin sultanı, gül bahçesi tahtını şereflendirdi. Yine bahar rüzgârı, gül bahçesine düşe kalka erişti. Çiçekleri ve ağaçları Hazreti İsa’nın nefesi gibi diriltti.) Aşağıdakilerin hangisi, yukarıda verilen dizelerin ortak özelliği değildir?

2.

Bir gazele ait üç beyit şu şekildedir: I. Ne denlü ağlasa zâr olsa âşık Açılsa gülse gül-zâr olsa dilber

ÇIKMIŞ SORU

II. Cefâyı az kılsa Hayretî’ye Sözüm bu kim vefâ-dâr olsa dilber III. Öpülse yâr ile yâr olsa dilber Koculsa râm-ı dil-dâr olsa dilber Bu beyitlerin şiirde yer alma sırası aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) I - III - II D) III - II - I

B) II - I - III

C) II - III - I E) III - I - II AYT - 2018

A)

Divan şiir geleneğinin ürünü olma

B)

Telmih sanatından yararlanma

C)

Pastoral şiir özelliği taşıma

D)

Aynı uyak örgüsünü kullanma

E)

Bir kasidenin methiye bölümünden alınma

KARMA SORULAR 3 4.

Gülmek... Sabah, güneşe; akşam, damdaki aya Kış, daha bir sevinçken, kar tanesi: kelebek Gülmek, gülen anneye, eve dönen babaya

5.

Her bir günün en erken şafağında Mavi kiremitlere bölünür huysuz bir gökyüzü Böyle mi seslenir oralara bilge bir çığlık

Yaşamak, daha tadı, daha güzelken dünya Ne ki mutluluk varla yok arası bir buğu Aşağıdakilerden hangisi içerdiği duygu yönünden bu dizelere anlamca en yakındır? A)

B)

Kimi soğuk sabahlarda tüner pencerelere Yerli yersiz hıçkırır bir serçe

Ne doğan güne hükmüm geçer Ne hâlden anlayan bulunur

Sade bir gülüştür son vedaya hazırlanırken

Ah aklımdan ölümüm geçer

Gönlü bir boşlukta yüzen adamın gülüşü

Sonra bu kuş, bu bahçe, bu nur

Şaşkınlık kol gezer usulca daima

Patik yap, kunduracı, bol bol patik

Bu dizelerle ilgili olarak

Bebeler için, ilk adımı atacak Çocuklar için, koşacak, oynayacak C)

Seni görüyorum yine İstanbul Gözlerimle kucaklar gibi, uzaktan Minare minare, ev ev Yol, meydan

I.

Alışılmamış bağdaştırmalara yer verilmiştir.

II.

Klasik Türk şiirinin biçimsel özellikleri öne çıkarılmıştır.

III. Beşerî aşk teması ele alınmıştır. IV. Anlatılanlar, sanat gerçekliğine dönüştürülerek verilmiştir. yargılarından hangileri doğrudur?

D)

İlk yağmur damlası düştü Kuru yapraklarına güzün Ardında kış kıyamet Dert, hüzün

E)

Sürahide ışıl ışıl, içilecek su Deniz kokusu, toprak kokusu, çiçek kokusu Yüzüme vuran ışık, kulağıma gelen ses

A) Yalnız I D) I, II ve IV

B) Yalnız III

C) I ve IV E) I, II, III ve IV

KARMA SORULAR 3 ŞİİR BİLGİSİ 6.

Azrail’in gelir kendi, ne ağa dinler ne efendi Sayılı günler tükendi, yolun sonu görünüyor Bu dizelerdeki altı çizili bölümde hangi söz sanatı kullanılmıştır? A)

Kapalı eğretileme

B)

Açık eğretileme

C)

Tecahülüarif

D)

Teşbihibeliğ

E)

Ad aktarması

8.

Aşağıdaki beyitlerin hangisi ayraç içinde verilen ifadeyi örneklemez? A) Yok sende kanâat gözün aç olduğu oldur Rızkın erişir yoksa eğer subh eğer şâm (var olanla yetinmeme) B) Bir nâ-halefi cübbe vü destâr ile görsen Eylersin anın cübbe vü destârına ikrâm (dış görünüşe önem verme)

ÇIKMIŞ SORU

C) Yazık sana kim eyleyesin hırs u tama’dan Bir habbe için kendini âlemlere bed-nâm (küçük duruma düşme) D) Gör zahidi kim sâhib-i irşâd olayın der Dün mektebe vardı bugün üstâd olayın der (haddini bilmeme) E) Hâlin kime açsan sana der hikmeti vardır Öldürdü bizi âh bilinmez mi bu hikmet (bilgisiyle övünme) AYT - 2021

7.

I. Şiir Gürzün kösteğini kola takmalı Arap atı sağa sola yıkmalı Kargılar mızraklar birden kalkmalı

9.

Kendini kaybedip Kays boydan boya yere serildi

Fırsat vermen Arap atlar koşana

Ruhu Arş’ın perdesi gibi sonsuza kadar gerildi

II. Şiir

Bir düş gördü yarı uyur yarı uyanık

Zihnî dert elinden her zaman ağlar

Babası konuşuyordu kıpkızıl kana boyanık

Vardım ki bağ ağlar bağuban ağlar Sümbüller perişan güller kan ağlar

Kartallar ve kurtlarla, dev gibi yılanlarla

Şeyda bülbül terk edeli bu bağı

Kırkayaklar, kumkumalar, akrepler ve çıyanlarla

Aşağıdakilerin hangisi, numaralanmış şiirlerin ortak özellikleri arasında gösterilemez?

Aşağıdakilerden hangisi bu şiirde yer alan özelliklerden biri değildir?

A)

Tam uyak kullanılarak oluşturulmaları

A)

Alışılmamış bağdaştırma

B)

Düz uyak örgüsüyle yazılmaları

B)

Olay anlatımı

C)

Koşma nazım biçimiyle oluşturulmaları

C)

Gazel tipi uyak

D)

11’li hece ölçüsüyle yazılmaları

D)

İkilik nazım birimi

E)

Tenasüp sanatına yer vermeleri

E)

Sayıp dökme

Ü N İ T E

03

İSLAMİYET ÖNCESİ ve İSLAMİ DÖNEM T ÜRK ŞİİRİ İSLAMİYET ÖNCESİ T ÜRK ŞİİRİ GEÇİŞ DÖNEMİ T ÜRK ŞİİRİ HALK ŞİİRİ DİVAN ŞİİRİ DİVAN NESRİ

1. TEST KAZANIM 1.

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK ŞİİRİ

DAKLI SORULAR

(I) En eski Türk şairleri Tunguzların “şaman”, Altay Türklerinin “kam”, Yakutların “oyun”, Oğuzların “ozan” dedikleri kişilerdir. (II) Bu kişilerin şairliklerinin yanı sıra müzisyenlik, büyücülük, hekimlik gibi vasıfları da vardır. (III) Yapılan araştırmalarda, ilk Türk şairinin “Aprın Çor Tegin” adıyla Karahanlı Dönemi’nde yetiştiği ortaya çıkmıştır. (IV) Tegin unvanından yola çıkılarak bu şairin de Yollug Tegin gibi aydın kesimden yetiştiği söylenebilir. (V) Ayrıca “Çuçu” adlı bir şair daha bulunmakla birlikte ondan elimize ulaşan bir şiir bulunmamaktadır.

4.

Buzdan suw tamar. (Buzdan su damlar.) Tag tagka kawuşmas, kişi kişike kawuşur (Dağ dağa kavuşmaz, insan insana kavuşur.) Közden yırasa köngülden yeme yırar. (Gözden ırak olan gönülden de ırak olur.) Bu cümleler aşağıdakilerden hangisinin örneği niteliğindedir?

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I

B) II

C) III

D) IV

Kişi sözleşü, yılkı yıdlaşu. (İnsan konuşarak, hayvan koklaşarak anlaşır.)

A) Koşuk

E) V

B) Destan D) Sagu

2.

E) Koşma

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A)

Koşma ve sagu, İslamiyet öncesi döneme ait şiir örnekleridir.

B)

İslamiyet öncesi Türk şiirinde aşk, doğa, kahramanlık ve ölüm konuları sıkça işlenmiştir.

C)

Şiirler genelde dörtlük nazım birimiyle oluşturulmuştur.

D)

Destan Dönemi Türk şiirinde arı bir Türkçe kullanılmıştır.

E)

Bu dönemin ürünleri hece ölçüsüyle söylenmiştir.

5. 3.

C) Sav

---- İslamiyet öncesi Türk şiirinde ölüm temasının ele alındığı; ölen kişinin meziyetlerinin, yararlılıklarının, yiğitliklerinin işlendiği şiirlerdir. Ölümden duyulan üzüntünün hissedildiği bu şiirler, ---- adı verilen ölüm merasimlerinde okunurdu. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir?

Kölüm kumı kopsa kalı tamug iter Tamga suwı taşra çıkıp tagıg öter Artuçları tegre ünüp tizgin yeter Anda bolup tengrigerü tapgın öter I.

Yarım uyak vardır.

II.

Sarma uyak düzeni kullanılmıştır.

III. Ahengi sağlamada aliterasyondan yararlanılmıştır. IV. Dize hâlinde redif vardır.

A)

Sagu - sığır

B)

Sagu - şölen

C)

Sagu - yuğ

D)

Koşuk - yuğ

E)

Sav - yuğ

Bu şiirden hareketle numaralanmış yargılardan hangileri doğrudur? A) II ve III

B) I ve IV D) I ve III

C) I ve II E) II ve IV

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK ŞİİRİ

İslamiyet öncesi Türk edebiyatında ürünler genelde

8.

yazılıdır. Yazılı eserler Göktürk veya Uygur alfabesi ile I II oluşturulmuştur. Nazım birimi dörtlüktür. Şiirlerde III Arapça ve Farsça kelimeler yoktur. Bozkır ikliminde IV gelişip yayılan Türkçe ve Türk şiiri, kaçınılmaz olarak bu V coğrafyanın karakterinden etkilenmiştir. Bu parçadaki altı çizili bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I

B) II

C) III

D) IV

DAKLI SORULAR

İslamiyet öncesi Türk edebiyatıyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A)

Şiirler, “âşık” veya “saz şairi” diye adlandırılan kişiler tarafından söylenmiştir.

B)

Tabiatla iç içe bir hayat sürüldüğü için benzetmelerde tabiattan faydalanılmıştır.

C)

Şiirlerin okunduğu sığır, yuğ, şölen gibi törenler vardır.

D)

Eserlerin dili, yabancı dillerin etkisinden uzaktır.

E)

Ölçü, “parmak hesabı” olarak bilinen hece ölçüsüdür.

E) V

9.

7.

KAZANIM

Bulnar mini öles köz Kara mengiz kızıl yüz Andın tamar tükel tuz Bulnap yana ol kaçar

I.

Koşuk, bozkır kültüründen izler taşıyan bir nazım biçimidir.

II.

İslamiyet öncesi Türk şiirinde nazım birimi beyittir.

III. Kopuz, İslamiyet öncesi Türk şiirinde kullanılan telli bir çalgıdır. Yukarıdaki yargılar doğru (D) ve yanlış (Y) olarak değerlendirildiğinde hangi sıralama doğru olur? I

II

III

A)

D

Y

Y

Sözlü dönem dil özelliklerini taşımaktadır.

B)

Y

D

D

B)

Uyak düzeni “aaab” şeklindedir.

C)

Y

Y

Y

C)

7’li hece ölçüsüyle oluşturulmuştur.

D)

Dize ortalarında uyak kullanılmıştır.

D)

D

D

Y

E)

Dörtlük nazım birimiyle meydana getirilmiştir.

E)

D

Y

D

Bu şiir ile ilgili aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi yanlıştır? A)

Orta

Ort aZ

Kola

1 1.

İSLAMİYET ÖNCESİ T ÜRK ŞİİRİ

Katun Sini çogıladı Tangut begin yagıladı Kanı akıp jagıladı Boyun suwın kızıl sagdı

4.

Günümüz Türkçesiyle

Kudruk katıg tügdümiz Tenrig üküş ögdümiz Kemşip atıg tegdimiz Aldap yana kaçtımız Beçkem urup atlaka Uygurdakı tatlaka Ogrı yawuz ıtlaka Kuşlar kibi uçtımız

Katun Sini (halkı) savaş naraları attı, Tangutların beyini düşman olarak saydı. Bu sebeple kanı (su gibi) çağlayarak aktı. Boyunlarından kırmızı su (gibi) kan (süt sağılıyormuşcasına) aktı.

Bu dizelerle ilgili olarak

Bu şiirin nazım biçimi ve konusu bakımından türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Koşma - lirik

B) Sagu - pastoral

C) Destan - satirik

D) Koşuk - epik

I.

İslamiyet öncesi Türk şiirinin dil özelliklerini yansıtmaktadır.

II.

Mani nazım biçiminin etkisiyle oluşturulmuştur.

III. Ahenk unsurları kullanılarak oluşturulmuştur. yargılarından hangileri söylenebilir?

E) Sagu - dramatik

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

2.

(I) İslamiyet öncesi Türk şiirinde genelde on birli, on ikili ve on üçlü hece ölçüsü kullanılmıştır. (II) Nazım birimi dörtlüktür. (III) Ahengin sağlanmasında önemli bir öge olan uyak, ilk zamanlardan beri Türk şiirinde yer etmiştir. (IV) Sözlü Dönem şiirinde en çok yarım uyak kullanılmıştır. (V) Ayrıca bazı dörtlüklerde dize başı uyağa yer verilmiştir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde yanlış bilgi verilmiştir? A) I

3.

B) II

C) III

D) IV

E) V

---- eski Türk şiirinde aşk, yiğitlik, doğa temalarını ele alan şiirlerin genel adıdır. Sığır adı verilen sürek avlarında ve şölen törenlerinde okunmuştur. Coşkulu ve lirik bir tarzı olan bu şiirler, kopuz adı verilen çalgılarla söylenmiştir. Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Sav

B) Sagu D) Destan

Zor

y

or

Ko l

rta -O ay

C) Koşuk E) Ninni

5.

C) Yalnız III E) I, II ve III

•

Uma kelse kut bolır. (Misafir gelince mutluluk getirir.)

•

Böri koşnısın yimes. (Kurt bile komşusuna zarar vermez.)

•

Yir basrukı tag, bodun basrugı beg. (Yerin düzeni dağ ile, milletin düzeni bey ile.)

•

Kanı kan bile yumas. (Kanı, kanla yıkamazlar.)

•

İt ısırmas, at tepmes dime. (İt ısırmaz, at tepmez deme.)

İslamiyet öncesi Türk edebiyatını yansıtan bu özlü sözlere I sav adı verilir ve bu örneklerin günümüze kalmasını II sağlayan eser ise 11. yüzyılda Yusuf Has Hacip tarafından III IV yazılan Divanu Lugati’t-Türk’tür. V Yukarıdaki numaralanmış bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) III

B) I

C) IV

D) II

E) V

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

6.

1

İslâmlıktan önceki çağlarda, sanatlar birbirinden ayrılarak bağımsız duruma gelmeden evvel Türk toplumunda şairler aynı zamanda büyücü, bilgin, hekim, dansçı ve musikici idiler. Bunlara Tunguzlar şaman, Altay Türkleri ----, Yakutlar ----, Kırgızlar ----, Oğuzlar ---- derlerdi. Bu parçadaki boşluklar uygun sözcüklerle tamamlandığında aşağıdakilerden hangisi dışarıda kalır? A) oyun

B) ozan D) şölen

7.

C) baksı

9.

Sözlü Dönem Türk şiiri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A)

Dil; yabancı etkilere kapalı, arı bir Türkçedir.

B)

Şiirler, ozanlar tarafından kopuz eşliğinde söylenmiştir.

C)

Ürünlerde Orta Asya’daki atlı göçebe yaşam tarzının izleri görülmektedir.

D)

Şiirler dil, içerik ve biçim yönünden millî nitelik taşır.

E)

Şiirler söylendikleri anda cönk adı verilen defterlere yazılmıştır.

E) kam

Begler atın urgurup Kadgu anı turgurup Mengzi yüzi sargarup Korkum angar türtülür Eski Türk şiirinden alınan bu dörtlüğün uyak şeması ve çeşidi aşağıdakilerden hangisidir? A) aaaa - tam

B) abab - zengin

C) aaab - yarım

D) aabb - tunç E) abba - cinaslı

10. Yıglap udu artadım Bagrım başın kartadım Kaçmış kutug irtedim Yagmur kibi kan saçar 8.

I.

---- aşk, yiğitlik, doğa güzelliği gibi konuların işlendiği şiirdir. (Koşuk)

II.

---- ölen kişilerin ardından duyulan acıyı dile getiren şiirdir. (Sagu)

III. ---- toplumu derinden etkileyen olayların anlatıldığı uzun şiirdir. (Destan) IV. ---- kahramanlık temasının anlatıldığı kısa şiirdir. (Sav) V.

---- eski Türklerde cenaze merasimine denir. (Yuğ)

Günümüz Türkçesiyle: Beni bırakıp giden sevgilimin arkasından ağladım Bağrımın kapanan yarasını tekrar deştim Ve kaçıp giden mutluluğu aradım durdum Gözlerim yağmur gibi kanlı yaşlar saçıyor Bu dizeler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A)

Nazım birimi dörtlüktür.

B)

Uyak düzeni “aaab”dir.

Yukarıdakilerin hangisinde boş bırakılan yere ayraç içindeki kavram getirilirse tanım yanlış olur?

C)

4+3=7’li hece ölçüsüyle oluşturulmuştur.

D)

Uyak ve redif vardır.

A) I

E)

Epik söyleyiş belirgindir.

B) IV

C) III

D) II

E) V

1. TEST KAZANIM 1.

DAKLI SORULAR

GEÇİŞ DÖNEMİ TÜRK ŞİİRİ

•

Yusuf Has Hacip tarafından kaleme alınmıştır.

•

İslami Dönem Türk edebiyatının ilk eseridir.

•

Mesnevi nazım biçimiyle oluşturulmuştur.

4.

Yukarıda bazı özellikleri verilen eser aşağıdakilerin hangisidir?

2.

A)

Atabetü’l-Hakayık

B)

Kutadgu Bilig

C)

Divan-ı Hikmet

D)

Divanu Lugati’t-Türk

E)

Muhakemetü’l-Lugateyn

Güçlü bir iç ahenk ve söyleyiş ustalığının ürünüdür. Bütünüyle estetik kaygıdan uzak bir bakış açısıyla kaleme alındığı söylenemez. Ne var ki eserin genelinde öğretici ve yol gösterici bir tavır sergilenmiştir. Eserin sahibi, asil bir aileden gelmiş ve büyük İslam âlimi İbn-i Sina’dan ders görmüştür. Eserini yazdığı sırada, Karahanlı Devleti’nin başşehri Kaşgar’da bulunmaktadır. Eserini Tabgaç Buğra Han’a sunduktan sonra da devlet kademesinde bir makama getirilmiştir. Bu parçada söz edilen eser ve yazar, aşağıdakilerin hangisidir?

---- Edip Ahmet’in bilinen tek eseridir. Kelime anlamı “Hakikatlerin Eşiği”dir. Eser, Muhammed Dad İspehsalar Bey’e sunulmuştur. Eser, Şehnâme vezni olan “fe û lün / fe û lün / fe û lün / fe ûl” kalıbıyla yazılmıştır. Eser, dinî ve ahlaki konularda öğüt vermek amacıyla kaleme alınmıştır.

A)

Mesnevi - Mevlana

B)

Divan-ı Hikmet - Hoca Ahmet Yesevî

C)

Atabetü’l-Hakayık - Edip Ahmet Yüknekî

D)

Kutadgu Bilig - Yusuf Has Hacip

E)

Divanu Lugati’t-Türk - Kaşgarlı Mahmut

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

3.

A)

Atabetü’l-Hakayık

B)

Divanu Lugati’t-Türk

C)

Muhakemetü’l-Lugateyn

D)

Kutadgu Bilig

E)

Divan-ı Hikmet

Divanu Lugati’t-Türk ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 5.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde Atabetü’l-Hakayık ile ilgili bilgi yanlışı vardır?

A)

Türk dilini Araplara öğretmek amacıyla ve Arapça olarak yazılmıştır.

B)

Eserin yazarı Türkçe kelimelerin karşılıklarını göstermiş ve bunu halk dilinden derlediği örneklerle açıklamıştır.

A)

Muhammed Dad İspehsalar Bey’e sunulmuştur.

B)

Eserin başında bir tevhit, bir naat ve dört halifenin övüldüğü bir kısım vardır.

C)

Türk boyları ve coğrafyası ile Türklerin örf ve gelenekleri üzerine önemli bilgiler aktarmaktadır.

C)

Nasihatnâme özelliği taşımaktadır.

D)

D)

Devrinin Türk dünyasını gösteren bir harita içermektedir.

Dinî ve ahlaki meselelerde öğüt vermek gayesiyle yazılmıştır.

E)

E)

Geçiş Dönemi Türk edebiyatının ilk eseridir.

Yazıldığı dönemin coğrafyası, tarihi ve toplumsal yaşayışı hakkında geniş bilgi vermektedir.

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

GEÇİŞ DÖNEMİ TÜRK ŞİİRİ

6. - 7. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Yıl altmış k erd tört yüz ble Btyü tükettm bu söz ülgüle

9.

KAZANIM

DAKLI SORULAR

I.

Kutadgu Blg’n bazı bölümler karşılıklı konuşmalardan oluşmaktadır.

II.

Edp Ahmet’n Atabetü’l Hakayık adlı yapıtı Doğu Türkçesnn dl özellklern taşımaktadır.

III. İslam Devr Türk edebyatının lk eserlernden br olan Dvan-ı Hkmet’te temsl şahıs üzernden dört kavram zah edlmeye çalışılmıştır.

Ögüm yetmş söz btdm tükel Okıglı ukuglı özüng ülg al

IV. Kutadgu Blg sayesnde İslamyet önces Türk edebyatı örnekler tanınmıştır. V.

6.

I.

Anlatım I. kşldr.

II.

Uyak kullanılmıştır.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangilerinde yanlış bilgi verilmiştir?

III. Beyt nazım brm kullanılmıştır.

A) I ve II

Atabetü’l-Hakayık’tan alınan yukarıdaki dizelerle ilgili numaralanmış yargılardan hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

7.

B) I ve III D) III ve IV

C) II ve III E) IV ve V

C) Yalnız III E) I, II ve III

Söz konusu dizeler kaçıncı yüzyılda kaleme alınmıştır? A) 11.

8.

Edp Ahmet Yüknekî’nn hayatına lşkn blgler sınırlıdır.

B) 12.

C) 13.

D) 14.

I.

Hece ve arzu veznyle yazılmış şrlerden oluşmuştur.

II.

Şrlerde tasavvuf lrzmn etkler vardır.

E) 15.

10. Türk edebyatının en öneml eserlerndendr. Yıllar süren ve yoğun emek gerektren br araştırmanın ürünü olan bu sözlük; Türk tarh, edebyatı, dl, yaşayışı, kültürü, antropolojs, folkloru ve coğrafyası hakkında öneml blgler sunan br başucu kaynağıdır. Bu parçada sözü edilen eser ve yazarı aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?

III. Hkmet adı verlen kasdelerden oluşmuştur. IV. Şrlern estetk yönünden çok ddaktk yönü baskındır.

A)

Kutadgu Blg: Yusuf Has Hacp

B)

Muhakemetü’l-Lugateyn: Al Şr Nevaî

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde Dvan-ı Hkmet ile ilgili yanlış bilgi verilmiştir?

C)

Atabetü’l-Hakayık: Edp Ahmet Yüknekî

D)

Dvanu Lugat’t-Türk: Kaşgarlı Mahmut

A) III

E)

Dvan-ı Hkmet: Hoca Ahmet Yesevî

V.

Esern bütününde samm söyleyş söz konusudur.

B) V

C) II

D) I

E) IV

Ort aZ

Kola

1 1.

GEÇİŞ DÖNEMİ T ÜRK ŞİİRİ

Değşk yerlerdek Türk boylarının dl farklılıklarını detaylı olarak tespt eden ----, Türk lehçelern Hakanye ve Oğuz lehçeler olarak k ana gruba ayırır. Bunlardan Hakanye lehçes, özellkle Karahanlı şehrlernde kullanılır. Oğuzca se Oğuz, Kıpçak, Peçenek ve Bulgar Türklernn dldr. Özellkle Farsçayla etkleşme grmştr.

4.

------------------------------------------Bu diyagramda boş bırakılan yere aşağıdaki eserlerden hangisi getirilemez?

A)

Kaşgarlı Mahmut

B)

Yüknekl Edp Ahmet

A)

Dvanu Lugat’t-Türk

C)

Hoca Ahmet Yesevî

B)

Atabetü’l-Hakayık

D)

Yusuf Has Hacp

C)

Ktab-ı Dede Korkut

E)

Şeyyad Hamza

D)

Dvan-ı Hkmet

E)

Kutadgu Blg

Dvan-ı Hkmet, Kutadgu Blg ve Atabetü’l-Hakayık’ın ortak yanı aşağıdakilerden hangisidir? A)

Nazım-nesr karışık olmaları

B)

Beşer konuları şlemeler

C)

Hakanye lehçesnn dl özellklern taşımaları

D)

14. yüzyıla at olmaları

E)

Nazım bçmlernn mesnev olması

5.

3.

İlk İslamî Ürünler

Hakanye Lehçesyle Yazılmış Eserler

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki sanatçılardan hangisi getirilmelidir?

2.

Zor

y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

(I) Dvanu Lugat’t-Türk 1072-1074 yılları arasında Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılmıştır. (II) Ebul Kasım Abdullah’a sunulmuştur. (III) “Türk Dl’nn Toplu Sözlüğü” anlamına gelr. (IV) Türkçenn lk syasetnâmes ve dl blgs ktabıdır. (V) Eserde yaklaşık 7500 Türkçe kelmenn Arapça karşılığı verlmştr. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde yanlış bilgi verilmiştir? A) III

B) I

C) II

D) V

E) IV

Konusu dn ve ahlaktır. Öğretc br eserdr. Mesnev tarzında yazılmıştır. Nazım brm olarak beyt ve dörtlük kullanılmıştır. Aruz ölçüsüyle kaleme alınmıştır. Arapça ve Farsça kelmelere yer verlmştr. Telmh sanatı kullanılmıştır. Âyet ve hadslere dayanılarak dünyânın geçclğ, blgnn faydası, cehaletn zararları; cömertlk, cmrlk, tevazu gb y ve kötü huylar anlatılmıştır. Eser; 14 bölüm, 46 beyt ve 101 dörtlükten oluşmaktadır. Bu parçada tanıtılan eser aşağıdakilerden hangisidir? A)

Dvan-ı Hkmet

B)

Dvanu Lugat’t-Türk

C)

Atabetü’l-Hakayık

D)

Kutadgu Blg

E)

Mecalsü’n-Nefâs

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

6.

----, nsana her k dünyada saadete erşmek çn zlemes gereken yolu göstermek amacıyla yazılmıştır. Esern yapısı, dört kş arasında geçen br münazaraya veya atasözler ve blge deymlerle süslenmş dyaloglu br sahne yazısına benzer.

1 8.

Blgsz ne aysa ayur ukmadın Anıng öz tl öz başını yyür (Blgsz ne söylerse anlamadan söyler. / Böylece kend dl kend başını yer.)

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

Rsaletü’n-Nushyye

B)

Dvan-ı Hkmet

C)

Atabetü’l-Hakayık

D)

Kutadgu Blg

E)

Dvanu Lugat’t-Türk

Blglg kereklg sözüg söyleyür Kereksz sözn kömüp kzleyür (Blgl gerekl sözü söyler. / Gereksz sözünü gömüp gzler.)

Yukarıda bir bölümü verilen geçiş dönemi dil ürünü, aşağıdaki şiir türlerinden hangisinin kapsamına girer? A) Ddaktk

B) Lrk

D) Pastoral

9.

C) Epk E) Dramatk

Türklern hemen tüm llern, obalarını, bozkırlarını nceden nceye gezp dolaştım. Türk, Türkmen, Oğuz, Çğl, Yağma, Kırgız boylarının dllern tümüyle belleğme yerleştrdm. Bu konuda her boyun dln eksksz öğrenecek ölçüde başarılı oldum. Bu sözler, aşağıdaki sanatçılardan hangisine ait olabilir?

7.

•

Meşrutyet’ten sonra bulunmuştur.

•

Al Emrî tarafından satın alınarak Klsl Muallm Rıfat Blge tarafından ncelenmştr.

•

İçnde, yazıldığı dönemdek Türk dünyasını gösteren br harta mevcuttur.

Yukarıda bazı özellikleri verilen eser aşağıdakilerin hangisidir? A)

Dvan-ı Hkmet

B)

Kutadgu Blg

C)

Atabetü’l-Hakayık

D)

Dvanu Lugat’t-Türk

E)

Mecalsü’n-Nefâs

A)

Yusuf Has Hacp

B)

Hoca Ahmet Yesevî

C)

Kaşgarlı Mahmut

D)

Hoca Dehhanî

E)

Edp Ahmet Yüknekî

10. Dvan-ı Hkmet ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Ktapta Allah aşkı ve Peygamber sevgs şlenmştr.

B)

Ddaktk ve mensur br eserdr.

C)

Sade ve yalın br dl söz konusudur.

D)

Aruz ve hece ölçüsü kullanılmıştır.

E)

Dörtlük ve beytle yazılmıştır.

Ort aZ

Kola

2 1.

GEÇİŞ DÖNEMİ T ÜRK ŞİİRİ

Eştgl blglg negü tp ayur Edepler başı tl küdezmek tyür (Blgl ne deyp söyler şt. / Edeplern başı, dl gözetmek der.)

3.

Sözüng boşlag ıdma yıga tut tlng Yeter başka br kün bu tl boşlagı (Sözünü başıboş bırakma, dlne sahp ol. / Bu dl başıboşluğu br gün sana yeter.)

I.

Ddaktk unsurlar taşımaktadır.

II.

Oğuz lehçesnn özellklern yansıtmaktadır.

Bu dörtlüğün sahibi olan ve Türk tasavvuf edebiyatının ilk temsilcisi kabul edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

III. Dl, alıcıyı harekete geçrme şlevndedr. yargılarından hangileri söylenemez? B) Yalnız II

D) I ve III

2.

Eser Adı I. II. III. IV.

ÇIKMIŞ SORU

V.

Altmış k yaşda Allah pertev saldı Başdın ayag gafletlern rehâ kıldı Cân u dlm akl u hûşum Allah dd Br ü bârın dîdârıngnı körer mn mu Günümüz Türkçesiyle Altmış k yaşında Allah ışık saldı Baştan ayağa gafletlerden kurtarıverd Can ve gönlüm, akıl ve drakm “Allah!” ded Eş ve benzer olmayanın, ddarını görür müyüm?

Atabetü’l-Hakayık’ta geçen bu dizelerle ilgili olarak

A) Yalnız I

Zor

y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

C) Yalnız III E) II ve III

A)

Ahmet Yesevî

B)

Edp Ahmet Yüknekî

C)

Yusuf Has Hacp

D)

Zemahşerî

E)

Al Şr Nevaî

Eser Özelliği

• Ahmet Yesev ve dervşler tarafından öne çıkarılan br türe at şrlern Muhakemetü’l toplandığı eser olarak blnr. Lugateyn • Kaşgarlı Mahmut Atabetü’l Hakayık tarafından yazılan bu eser, Türkçe-Arapça sözlük Dede Korkut Ktabı ntelğndedr. • Brçok hkâyeden Dvânu Lugât’t-Türk oluşan bu eser, Oğuzların sosyokültürel hayatını kurgusal br anlatımla ele alır. Dvân-ı Hkmet

Yukarıdaki eser adları ile özellikleri eşleştirildiğinde hangi iki eser adı dışta kalır? A) I ve II

B) I ve IV D) III ve V

C) II ve III E) IV ve V AYT - 2020

4.

•

Aruz ölçüsüyle yazılmış lk eser

•

İlk mesnev

•

İlk syasetnâme

Yukarıda bazı özellikleri verilen eser, aşağıdakilerden hangisidir? A)

Dvanu Lugat’t-Türk

B)

Ktab-ı Dede Korkut

C)

Dvan-ı Hkmet

D)

Kutadgu Blg

E)

Atabetü’l-Hakayık

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

2

Türk dl le Arap dlnn atbaşı beraber yürüdükler blnsn dye Hall’n Ktabü’l-Ayn’ında yaptığı gb, kullanılmakta olan kelmelerle bırakılmış bulunan kelmeler bu ktapta brlkte yazmak, ara sıra gönlüme doğar dururdu.

7.

Bu sözler, aşağıdaki yazarlardan hangisine ait olabilir?

6.

A)

Yüknekl Edp Ahmet

B)

Ahmed Yesevî

C)

Yusuf Has Hacp

D)

Kaşgarlı Mahmut

E)

Al Şr Nevaî

Bu parçada sözü edilen eser ve sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

Atabetü’l-Hakayık (Gerçeklern Eşğ) XII. asırda Edp I Ahmet Yüknekî tarafından beyt ve dörtlüklerle yazılmıştır. II Edp Ahmet Yüknekî, Muhammed Dâd İspehsalar Bey’e hedye ettğ, hads ve Arapça beytlere dayanarak yazdığı şrlerle, y nsan olmanın yollarını, ahlak lkelern açıklamış ve çeştl ahlakî öğütlerde bulunmuştur. Şar böylece İslam düşünce ve görüşlere yol gösterc olmuştur. Türk nazım brm dörtlüklerle oluşan bu esern şar, Yusuf Has Hacp’n III Kutadgu Blg’ gb aruz ölçüsüyle ve Türkye Türkçesyle IV V yazmıştır. Şarn bu esern nerede ve ne zaman yazdığı kesn olarak blnmemektedr. Bu parçada numaralanmış bölümlerin hangisinde yanlış bilgi verilmiştir? A) V

B) III

Sade br dlle yazılmıştır. Dörtlüklerle ve hece veznyle oluşturulmuştur. Koşma tarzında uyaklanan dörtlüklerden meydana gelmştr. Ddaktk üslubun hâkm olduğu esern amacı İslamyet’ genş ktlelere öğretmektr. Eserde Allah’a bağlılık, Peygamber sevgs, Cennet, Cehennem, dünyanın geçclğ gb konular ele alınmıştır. Esern sahb, Peygamber Efendmzn 63 yaşında vefat etmes üzerne 63 yaşına gelnce toprağın altındak br hücrede hayatının ger kalanını tamamlamıştır.

C) II

D) IV

E) I

8.

A)

Kutadgu Blg – Yusuf Has Hacp

B)

Dvanu Lugat’t-Türk – Kaşgarlı Mahmut

C)

Dvan-ı Hkmet – Ahmet Yesevî

D)

Atabetü’l-Hakayık – Edp Ahmet Yüknekî

E)

Muhakemetü’l-Lügateyn – Al Şr Nevaî

İslâmî dönem Türk edebyatının lk ürünler ---- yüzyıllarda ortaya çıkar. Bunlardan lk, Karahanlı Devlet zamanında ---- le yazılmış olan Yusuf Has Hâcp’n Kutadgu Blg’dr. Aynı yüzyılda yazılmış bulunan Kaşgarlı Mahmut’un Dvanu Lugat’t-Türk’ü de İslamî devr Türk edebyatının lk ürünlerndendr. Bu eserler arasına XII. yüzyılın başında Yüknekl Edp Ahmet’n kaleme aldığı Atabetü’l-Hakayık’ı da katmak gerekr. XII. yüzyılda Orta Asya’da Ahmet Yesevî, dnî-tasavvufî halk şrnn lk güzel örneklern vermştr. İlk İslam eserlern meydana getrldğ bu yüzyıllarda edebyatın her alanında br klk bulunmaktadır. Bu da geçş dönemnn br özellğdr. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırayla getirilmelidir? A)

13 ve 14. - Çağatay Türkçes

B)

8 ve 9. - Kıpçak Türkçes

C)

11 ve 12. - Hakanye Türkçes

D)

15 ve 16. - Oğuz Türkçes

E)

14 ve 15. - Uygur Türkçes

Ort aZ

Kola

3 1.

Zor

y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

GEÇİŞ DÖNEMİ T ÜRK ŞİİRİ Dvanu Lugat’t-Türk, br ön sözle sözlük kısmından I oluşmuştur. Ön sözde yazar Türk dlnn tarfn,

•

Kutadgu Blg

•

Dvan-ı Hkmet

•

Ktab-ı Dede Korkut

•

Dvanu Lugat’t-Türk

lehçelernn özellklern sıralar ve dl blgs kurallarını,

•

Atabetü’l-Hakayık

Arapçadaklere kıyasla gösterp tespt eder.

I.

Türk edebyatının lk İslam ürünlerdr.

II.

Alegork anlatımla oluşturulmuştur.

Ana dlnn Arapça le eş değer olduğunu belrtr ve II örnekler verr. Bu arada, o blgler nasıl elde ettğn,

3.

III. Karahanlı metnler olarak adlandırılmaktadır.

memleketler nasıl gezp dolaştığını da anlatır. İknc, yan III sözlük bölümü, Arapça kelmelern Türkçe zahlarını IV kapsar. Bu nedenle eser, Arapça yazılmış br Türkçe

IV. XV. yüzyılda yazıya geçrlmştr. Bu eserlerin ortak yönü, yukarıdakilerden hangileridir? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

C) I ve IV

sözlüktür. Ya da Türkçeden Arapçaya sözlüktür. Eserde

E) III ve IV

Arapça dl blgsndek şekllerne göre sıralanmış 7500 cvarında kelme hakkında açıklama yapılmıştır. V Bu parçadaki altı çizili bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) III

4.

2.

Kutadgu Blg, alegork (smgesel) br eserdr. İçndek kahramanlar, soyut kavramları temsl eder: ----: Hükümdardır. Kanunu ve adalet temsl eder. ----: Vezrdr. Saadet temsl eder. ----: Vezrn oğludur. Akıl ve zekâyı temsl eder. ----: Dervştr. Hayatın sonunu temsl eder. Bu açıklamada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

Kün Togdı - Ay Toldı - Ögdülmş - Odgurmış

B)

Ay Toldı - Kün Togdı - Odgurmış - Ögdülmş

C)

Ay Toldı - Kün Togdı - Ögdülmş - Odgurmış

D)

Ögdülmş - Ay Toldı - Kün Togdı - Odgurmış

E)

Kün Togdı - Ay Toldı - Odgurmış - Ögdülmş

B) II

C) IV

D) I

E) V

(I) Kaşgarlı Mahmut, çalışmalarında Türkçey resmî dl olarak kabul eden Gaznel Devlet’nden büyük destek gördü. (II) Türkçenn serplp gelşmeye başladığı o dönemde, Mahmut’la brlkte Balasagunlu Yusuf Has Hacp de Türk dlne büyük hzmet ett. (III) Bu k Türk âlm, ortaya koydukları eserlerle, Türk dl brlğnn sağlanmasına öneml katkılarda bulundu. (IV) Aynı zamanda flolog, etnograf ve lk Türk hartacısı olan Kaşgarlı Mahmut, Dvanu Lugat’t-Türk adlı esernde; yaşadığı devrdek Türk llernn ve boylarının kullandığı ağızları canlı olarak tespt ett. (V) Oğuz Türklernn 24 boyu le lgl şemayı da verdğ esernde, Türkçenn zengnlğn ve Arapça le Farsça yanındak değern spata çalışan Mahmut, ayrıca Türkçey Araplara öğretmek gayesyle Ktâbu Cevâhrü’n-Nahv f Lugât’t-Türk adlı gramer ktabını yazdı. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) V

B) I

C) IV

D) III

E) II

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

3

Hak Mustafa Cebral’den aldı sual Bu neçük ruh tenge krmey taptı kemal Köz yaşlıg halka başlıg kaddı hlal O sebebdn altmış üçde krdm yrge

7.

Günümüz Türkçesiyle Hak Mustafa Cebral’den kıldı sual Bu nasıl ruh, tene grmeden buldu kemal Gözü yaşlı, halka başlı, boyu hlal O sebepten altmış üçte grdm yere

---- Harezm’de doğmuştur. İy br tahsl görmüştür. Dnî lmlerde yetkn br âlmdr. El-Keşşaf adlı tefsryle İslam âlmler arasında saygın br konuma sahp olmuştur. Yazarın Arapça blmeyenlere Arapça öğretmey amaçlayan dl blgs ktabı ve sözlük özellğ taşıyan Mukaddmetü’l-Edep adlı öneml eser vardır. Bu parçadaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

Ahmet Yesevî Yüknekl Edp Ahmet

I.

4 + 4 + 4 = 12’l hece veznyle yazılmıştır.

B)

II.

Kıpçak Türkçes dl ürünüdür.

C)

Kaşgarlı Mahmut

III. Dnî-tasavvuf çerğe sahptr.

D)

Yusuf Has Hacp

IV. Yarım uyak kullanılmıştır.

E)

Zemahşerî

Bu şiir parçasına göre, numaralanmış yargılardan hangileri yanlıştır? A) II ve III

B) II ve IV D) I ve IV

C) I ve II E) III ve IV

8.

Köngül kmn sevse körür közde ol Közn kança baksa uçar yüzde ol Köngülde negü erse arzu tlek Agız açsa barça tln sözde ol Günümüz Türkçesiyle

6.

Ktap br münacatla başlar. Sonra peygamber ve dört halfe övülür. Sonrak kısımda se parlak bahar mevsm ve Hükümdar Buğra Han’ın övgüsü yer alır. Onlardan sonra yed yıldız ve on k burç hakkında, blg ve akıl hakkında, dln önemyle lgl konular sıralanır. Sonra se asıl kısma geçlr. Bu parçada sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?

Gönül km severse gözünün önünde onu görür Göz nereye baksa orada onun hayal uçar Gönülde arzu, dlek ne se Ağız açılınca hep ondan söz eder Geçiş Dönemi Türk edebiyatından alınan yukarıdaki şiir parçası ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi söylenemez? A)

Aheng sağlamada uyak ve redften yararlanılmıştır.

B)

“Köngül”, “közn” sözcükler, ufak ses değşklkleryle günümüzde de kullanılmaktadır.

Dvanu Lugat’t-Türk

C)

“abba” uyak şeması kullanılmıştır.

D)

Dvan-ı Hkmet

D)

Nazım brm dörtlüktür.

E)

Kutadgu Blg

E)

Alterasyon vardır.

A)

Mantıku’t Tayr

B)

Atabetü’l-Hakayık

C)

1. TEST KAZANIM 1.

HALK ŞİİRİ

DAKLI SORULAR I.

II.

Yağmur yağar mor sümbüller btrr Yel estkçe kokuların getrr Sarı ççek sarvan kurmuş oturur Karışmış güllere çmenn dağlar

4.

Yücesnde namlı namlı karın var Sen yaylayacak zamanım dağlar Başından aşmağa yoktur takatm Kalmadı dzmde dermanım dağlar

III. Karac’oğlan der k çöktüm oturdum Bağ bahçe dktm de meyve yetrdm Alnı top perçeml yavru ytrdm Br köşende kaldı gümanım dağlar

Âşık şiiriyle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi yanlıştır? A)

Bast mecaz ve benzetmelere dayalı söz sanatlarına yer verlmştr.

B)

Sanatçıları genelde medrese tahsl görmemş kşlerdr.

C)

Kalıplaşmış sözler kullanılmıştır.

D)

Ulusal ölçümüz olan hece kullanılmış, aruza yer verlmemştr.

E)

Toplumun acı ve sevnçler eserlerde şlenmştr.

Bir koşmayı oluşturan yukarıdaki dörtlükler aşağıdakilerin hangisinde doğru sıralanmıştır? A) II - III - I

B) II - I - III

D) III - I - II

2.

C) I - III - II 5.

E) III - II - I

Anonm halk şrnde ----, türkü, destan ve ağıt gb türler vardır.

Bu dörtlüğün nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?

Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? B) sema D) satranç

3.

C) varsağı

B) Türkü D) Varsağı

C) Man E) Destan

E) man

19. yüzyılın öneml halk ozanlarındandır. Brkaç yıllık medrese tahslnden sonra, Tanzmat yıllarında İstanbul’da bulunmuş ve sonra Everek’e dönmüştür. Dvan edebyatını y blr, aruzla şrler yazmaya hevesldr. Ancak asıl gücünü koşmalarında ve nefeslernde göstermştr. Onu dğer âşıklardan ayıran fakat Dertlî’ye çok yaklaştıran taraf, çağındak toplumsal olayları çok sert ve ağır br hcv dlyle yansıtmasıdır. Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir? A) Dadaloğlu

B) Âşık Ömer

C) Seyranî

D) Gevherî E) Sümmanî

A) Sema

6.

ÇIKMIŞ SORU

A) lah

Mendlm turalıdır Sevdğm buralıdır Geçme kapım önünden Yüreğm yaralıdır

Edeblü ol cân sen Hakk’ı bl nsan sen Müştâk-ı Sultân sen Var edeb öğren edeb Bu dörtlüğün nazım türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Nutuk

B) Devrye D) Güzelleme

C) Şathye E) Münacaat AYT - 2020

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

HALK ŞİİRİ

Aşağıdakilerin hangisinde, ayraç içinde verilen eser birlikte verildiği açıklamaya uygun değildir? A)

Bayburtlu Zhnî tarafından oluşturulan eser, 19. yüzyıla attr. (Sergüzeştnâme)

B)

Tekke edebyatının lk ürünüdür ve Geçş Dönem’nde oluşturulmuştur. (Kutadgu Blg)

C)

D)

E)

9.

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Âşık edebyatında âşıklar, genellkle br ehl âşığın yanında bulunarak kablyet ölçüsünde olgunlaşırlar. Gelenek gereğ cracılık ve aşığın şarlktek gelşm çn üstat da denlen br âşığın yanında ders alınması gerekmektedr. Genç âşığın üstadının yanında büyük br sabır ve gayret göstermes aranır. Sabrın sonunda genç âşık, üstadının hayır duasını alarak tek başına halk önüne çıkma znne kavuşur. Bu parçada âşıklık geleneklerinden hangisi ile ilgili bilgi verilmektedir?

Cumhuryet Dönem ozanlarından Neşet Ertaş’ın en öneml eserlernden brdr. (Neredesn Sen) Yunus Emre’ye at esern türü mesnevdr ve bu eser genel anlamda br öğüt ktabıdır. (Rsaletü’n-Nushyye) Şathyeleryle ünlü Kaygusuz Abdal’ın mensur eserlernden brdr. (Budalanâme)

10.

A)

Usta - çırak

B)

Bâde çme

C)

Dedm - ded tarzı

D)

Âşık atışması

E)

Nazre söyleme

I.

Köroğlu

II.

Pr Sultan Abdal

III. Karacaoğlan IV. Erzurumlu Emrah V.

Dadaloğlu

Yukarıdaki numaralanmış şairlerden hangisi divan şiirinden etkilenerek aruzla da eser vermiştir? A) I

8.

(I) Halk şr İslamyet önces Türk şrnn devamı sayılmaktadır. (II) Bu duruma genel olarak dörtlük nazım brmnn kullanılması, hece ölçüsü ve yarım uyağa yer verlmes kanıt olarak gösterlmektedr. (III) Yne saz ve bağlama, kopuzun devamı sayılmaktadır. (IV) Bu husus, hem İslamyet önces Türk şrnde hem de halk şrnde muskye yakınlığı göstermektedr. (V) Şarlern eserlernn cönk adı verlen defterlerde toplanması da k dönemn ortak özellkler arasında sayılmaktadır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

B) II

C) III

D) IV

E) V

11. Sohbetler, sözler anlamına gelr. Eserde Hz. Âdem’n yaratılışı, Şeytan ve Şeytan şler, Allah’ın brlğ gb konular ele alınmıştır. Hacı Bektaş Vel’ye attr. Bu parçada sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir? A) Makâlât

B) Rsaletü’n-Nushyye

C) Nutuk

D) Sergüzeştnâme E) Budalanâme

Orta

Ort aZ

Kola

1 1.

Zor

y

or

Ko l

rta -O ay

HALK ŞİİRİ

Aşağıdakilerden hangisi bir koşmanın ilk dörtlüğüdür? A)

İş böyle gderse kopacak fesat Yaklaşmadı gtt şu vakt- hasat Sanatlar şlemez ortalık kesat Boşadır çalışmak gayret bu sene

B)

Bu Seyranî sahh sohbet eylesn Naçar olan fukaralar neylesn Rca nyaz edn halas eylesn Mevlamız beladan mllet bu sene

C)

Zengn artık kesmez oldu kurbanı Kalmadı dünyanın reng elvanı Sultan Süleyman’a kalmadı fan Bze Hak’tan oldu rahmet bu sene

D)

Koymuşum havana bu garp ser Sefa mı sunulur ah şmden ger Ağnıya olursan derler gel ber Fukaraya yoktur rağbet bu sene

E)

Bn k yüz altmış bre tarh basınca Pek zyade oldu sklet bu sene Esk âdet btp devr dönünce Kalktı nsanlardan şefkat bu sene

3.

(I) Türk edebyatında çok esk ve köklü br geçmşe sahp olan koşmayı İslamyet’ten öncek Türk edebyatının sözlü ürünlernden olan saguya bağlayan araştırmacılar vardır. (II) Başta Âşık edebyatı olmak üzere, Türk halk edebyatında en çok terch edlen manzume koşmadır. (III) Koşmanın genel özellkler sıralanırken nazım brmnn dörtlük, kafye örgüsünün a b c b (a b a b) - d d d b - e e e b ... şeklnde ve hece ölçüsünün 6 + 5=11‘l veya 4+4+3=11‘l olduğu belrtlr. (IV) Koşmalar şledkler konulara göre de ağıt, güzelleme, koçaklama, taşlama gb adlar alır. (V) Bu konular çoğunlukla koşmayla dle getrlmekle beraber, sema ya da man nazım bçmleryle de anılablr. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I

4.

B) II

C) III

D) IV

E) V

Yürün aslanlarım savaş edelm Buna kavga derler bey ne paşa ne Haykırıp haykırıp kelle keselm Seyreyleyn el ayağı şaşana İçerik ve dil özellikleri bakımından bu dörtlük, aşağıdaki sanatçılardan hangisine ait olabilir? A) Gevherî

2.

Hû dyelm gerçeklern demne Gerçeklern dem nurdan sayılır On k mam katarına düzülen Muhammet Al’ye yârdan sayılır

B) Köroğlu

D) Ercşl Emrah

Bu dizelerle ilgili olarak 5.

•

Güzelleme: Karacaoğlan

I.

İçerk olarak tekke şr örneğdr.

•

İlah: Yunus Emre

II.

Nazım türü olarak devryedr.

•

Koçaklama: ----

III. Yapı özellkler koşmaya benzemektedr.

•

Sema: Âşık Ömer

IV. Zengn uyağa yer verlmştr.

•

Şathye: Kaygusuz Abdal

V.

Telmh sanatı kullanılmıştır.

B) II ve IV D) III ve IV

C) II ve V E) III ve V

E) Sümmanî

Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdaki sanatçılardan hangisi getirilebilir?

yargılarından hangileri yanlıştır? A) I ve III

C) Seyranî

A) Seyranî D) Dertlî

B) Gevherî

C) Dadaloğlu E) Ruhsatî

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

6.

1

I.

Mürşt, doğru yolu gösteren kılavuzdur.

II.

Vahdetvücut, Allah aşkıdır.

9.

III. Fenafllah, Allah’ta yok olma ve tasavvufta son aşamadır.

•

Halk şrnn son büyük ustası kabul edlmektedr.

•

Svas’ın Şarkışla lçesnn Svralan köyünde doğmuştur.

•

Edebyat dünyasına Ahmet Kuts Tecer tarafından tanıtılmıştır.

•

Çeştl talhszlklerle gözlern ytrmştr.

IV. Meyhane, gönüllere Allah aşkının sunulduğu yerdr. V.

7.

Mâşuk, sevlen yan Allah’tır.

Yukarıda verilen tasavvufi terimlerden hangisi yanlış açıklanmıştır?

Aşağıdakilerin hangisi, yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçıya ait değildir?

A) II

A)

Dostlar Ben Hatırlasın

B)

Kara Toprak

C)

Sarı Tambura

D)

Sazımdan Sesler

E)

Deyşler

B) V

C) I

D) III

E) IV

Halk şiiri ile ilgili aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A)

Koşma, 11’l hece ölçüsüyle söylenr.

B)

Varsağının güzelleme, koçaklama, taşlama ve ağıt olarak dört nazım türü vardır.

C)

İlah ve nefes, tekke şr nazım türlerdr.

D)

Mannn uyak düzen “aaxa” şeklndedr.

E)

Sema 8’l hece ölçüsüyle söylenr.

10.

I.

Seyranî’nn gözü kanlı yaş mş Benm derdm her dertlere baş mş Ben bağrımı toprak sandım, taş mş Meğer taşa tohum eklmez mş

8.

II.

Koyun verd kuzu verd süt verd Yemek verd ekmek verd et verd Kazma le dövmeynce kıt verd Benm sadık yârm kara topraktır

Köroğlu der durun edek cengmz Bundan bell olsun yğt hangmz Üç saat sürmel burda hengmz Tarh yazın şu dağlara nşâne

I.

Yarım uyak ve kelme bçmnde redf vardır.

II.

4+4+3 duraklı 11’l hece veznyle söylenmştr.

III. Soyut ve kapalı br anlatıma sahptr. IV. Âşık şr nazım bçmlernden semaden alınmıştır.

III. Kaldı del gönül kaldı hep yasta Mevla’m erdr ben murada kasta Âşık Ömer eydür sevgl dosta Allah’a ısmarladık dyemedm ben

Bu dörtlükten hareketle numaralanmış yargılardan hangileri yanlıştır?

Numaralanmış dörtlüklerin kronolojik sıralaması aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?

A) II ve III

A) I - II - III

B) I ve IV D) I ve II

C) II ve IV E) III ve IV

D) III - I - II

B) II - III - I

C) II - I - III E) III - II - I

Ko l

y

1.

Halk edebyatı nazım şekller çnde en çok sevlen ve kullanılanı koşmadır. Hece ölçüsünün (6+5) veya (4+4+3) duraklı kalıbıyla yazılır. Bu kalıpların karışık olarak kullanıldığı koşmalar da vardır. 4 dzel bentlerden oluşur. Dörtlük sayısı en az üçtür. Genellkle 3 le 5 arasında değşr.

Kola

HALK ŞİİRİ 3.

I.

Yüzünde çfte benler Hayran oldu görenler Blmem nasıl vazgeçe Sana gönül verenler

II.

Var öğren aşk çn pervaneden sen K olmuş ana âteş sahn-ı gülşen Nedr bu grye vü feryâd-ı şven Kokarken güllern bûstânın

Buna göre, aşağıdaki şiir parçalarının hangisi bir koşmadan alınmıştır? A)

Hecne gönlüm, hecne Yğde ölüm geçne Al ben zülfün ucuna Sallanayım tel yerne

B)

Şeb- hcran yanar cânım töker kan çeşm- gryânım Uyarır halkı efgânım karâ bahtım uyanmaz mı Gül- ruhsârına karşu gözümden kanlu akar su Habîbm fasl-ı güldür bu akar sular bulanmaz mı

C)

Mecls- Cem kurulaldan olagelmş elbet Câmdan sonra brer bûse verlmek âdet Bar sen ey ngeh- hasret edp br cür’et Şunı br söylesen olmaz mı kadeh-kâre acep

D)

Buna felek derler felek Ne aman blr ne dlek Ahr ömrümüzü helâk Etmeden br dem sürelm

E)

2.

Hasta oldun yastığını stersn Kadr Mevlâ’m sağlığını göstersn Cennet- Âlâ’dan br köşk dlersn Boynunun farzını aldın mı gönül

Gel bakma kmseye hor Halkı yorma kendn yor Yıkmak çn çok düşün Yıkmak kolay yapmak zor

Ort aZ

Zor

2

Orta

or

rta -O ay

III. Br gün olur devren döner Vurulursun benm gb Volkan olur snen yanar Savrulursun benm gb IV. Çağırdım sesn aldım Başından fesn aldım Gam yemem güzellern Beğendm hasın aldım V.

Yüreğm bağlandı her br sözüne Kara kaşlarına kara gözüne Syah kâkülünü dökmüş yüzüne Uzanıp brkaç tel çalasım geld

Yukarıdaki dörtlüklerin hangisinde halk edebiyatına özgü dil ve anlatım özellikleri belirgin değildir? A) III

4.

B) IV

C) II

D) I

E) V

Türküler toplumumuzun duygu durumunu, ruh hâln, hayata bakış tarzını yansıtır. Toplumun ortak malı olması nedenyle herkes, türkülerden kend payına düşen alır. Bazılarımız türküler dnlerken uzak br geçmşe gdp hüzünlenrken bazılarımız neşelenr. Şöyle söylemek de mümkün: Çoğumuz ya kend ç dünyamıza htap eden türküler dnlerz ya da dnledğmz türküyü, kend ruh hâlmzce algılar, anlar ve yorumlarız.

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez?

Bu sözler, türküler ile ilgili aşağıdaki kavramlardan hangilerini akla getirmektedir?

A)

Anonm halk şr örneğdr.

A)

Anonmlk - kşsellk

B)

Nazım bçm mandr.

B)

İçtenlk - sadelk

C)

Ddaktk br söyleyş vardır.

C)

Doğallık - evrensellk

D)

Ahenk unsuru olarak tam uyak kullanılmıştır.

D)

Öznellk - yalınlık

E)

İlk k dze konuyla lgsz, yan doldurmadır.

E)

Duruluk - etkleyclk

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

2 I.

Makâlât adlı esernde tasavvuf konuları ele almıştır. (Hacı Bektaş Vel)

Aşk ve doğa şar olup hem hece hem de aruzu kullandı.

II.

Şrlernn yanı sıra lmî araştırmaları da vardır. (Erzurumlu İbrahm Hakkı)

•

Taşlama türünün öneml örneklern verd.

III. Nefesleryle öne çıkmıştır. (Yunus Emre)

•

Güzelleme ve semaleryle öne çıkan sanatçı, beşerî aşkı şled.

•

Yençer ozanı olup Genç Osman Destanı’yla tanındı.

•

8.

IV. İlahleryle tanınmıştır. (Pr Sultan Abdal) V.

Yukarıda numaralanmış cümlelerle beraber verilen sanatçılardan hangilerinin yeri değiştirilirse bilgi yanlışlığı giderilir?

Yukarıda birer özelliği verilen şairler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

6.

A)

Seyranî

B)

Kayıkçı Kul Mustafa

C)

Karacaoğlan

D)

Gevherî

E)

Dadaloğlu

A) IV ve V

B) I ve II

C) III ve IV

D) II ve V

E) I ve III

I. Grup

II. Grup

(I) Tekkelerde yetşen dervşler tarafından eserler oluşturulduğundan dnî-tasavvuf Türk edebyatına tekke edebyatı da denmştr. (II) Bu edebyatta dl, dvan edebyatına göre daha ağırken âşık tarzı halk edebyatına göre daha sadedr. (III) Dvan edebyatında olduğu gb mazmunlar kullanılmıştır. (IV) Nazım brm genellkle dörtlük olmakla brlkte beytle de eserler oluşturulmuştur. (V) Şrler bell br ezgyle def, ney ve kudüm eşlğnde söylenmştr. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde dinî-tasavvufi Türk edebiyatı ile ilgili yanlış bilgi verilmiştir? A) III

7.

Şathyeleryle ün kazanmıştır. (Kaygusuz Abdal)

B) V

C) I

D) IV

E) II

Kırk dokuz yıl bu yollarda Ovada dağda çöllerde Düşmüşüm gurbet ellerde Gdyorum gündüz gece

9.

• Kitab-ı Miglate

• Bayburtlu Zhnî

• Sergüzeştnâme

• Gevherî

• Müzekki’n-Nüfus

• Kayıkçı Kul Mustafa

• Genç Osman Destanı

• Kaygusuz Abdal • Eşrefoğlu Rumî

Bu dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? I. gruptaki eserlerle II. gruptaki sanatçılar eşleştirilirse hangi sanatçı dışarıda kalır?

A)

Halk edebyatı nazım şekllernden olan semaden alınmıştır.

B)

Pastoral ve lrk unsurlar hâkmdr.

A)

Bayburtlu Zhnî

C)

8’l hece ölçüsü ve düz uyak şemasıyla oluşturulmuştur.

B)

Gevherî

C)

Kayıkçı Kul Mustafa

D)

Brden fazla söz sanatından yararlanılmıştır.

D)

Kaygusuz Abdal

E)

Tam kafye ve ek bçmnde redf kullanılmıştır.

E)

Eşrefoğlu Rumî

Orta

Ort aZ

Kola

3 1.

HALK ŞİİRİ

Âşık şr, Türk halkının toplumsal ve kültürel yaşamının aynasıdır. Arı br dlle, pek çok tarhsel olay ve sosyal olgu âşıkların dlnde ve telnde belgeleşmştr. Devrn nsanının çektğ zorluklar ve bazı uygulamalara yönelk yakınmaları, âşık şrnde karşılığını bulmuştur.

3.

2.

Bu dizelerdeki söyleyişleriyle Türkçeye ilgisizlikten yakınan, bu ilgisizliği ortadan kaldırmak amacıyla eserlerini Türkçe yazan, gelişmiş bir dil şuuruna sahip halk ozanı aşağıdakilerden hangisidir?

Talbî’ym kurtulmadım çleden Mültezmler öşür alır kleden En doğrusu kaçmak mş Zle’den Hç gelmemek nurun âlâ nur mş

B)

Karac’oğlan der k bakın gelne Ömrümün yarısı gtt talana Sual eylen bzden evvel gelene Km var mş bz burada yoğ ken

C)

Top atılır kal’asından Hak saklasın belasından Köroğlu’nun narasından Dağlar gümbür gümbürlenr

D)

Arzıhâl eylesem ettğn cevr Muhabbet arz olur yüze gelnce Âşık öldürmekte akranın yoktur Br dem şve le naza gelnce

E)

Aceb gafl mdr, gelür mü Leyla Bu gam, bu kasavet kalur mu böyle Çok tuz ekmek yedk, gel helâl eyle Bu garbn gönlü zarelend, gel

A) Karacaoğlan

B) Dadaloğlu

C) Köroğlu

D) Âşık Paşa E) Gevherî

Svas ellernde sazım çalınır Çamlı beller bölük bölük bölünür Ben dosttan ayrıldım bağrım delnr Kâtp arzuhalm Şah’a böyle yaz

4.

Dağdan kestm kereste Kuş besledm kafeste Yârn hasta dedler Yetştm son nefeste Son br seslend bana Hayat buldum o seste I.

Yedekl man örneğdr.

II.

Zengn ve tam uyaktan yararlanılmıştır.

III. “aaxaxa” şeklnde uyaklanmıştır. IV. Pastoral şr örneğdr.

Bu dörtlük, aşağıdaki halk şairlerinden hangisine ait olabilir? A) Pr Sultan Abdal

B) Kaygusuz Abdal

C) Seyranî

D) Dadaloğlu E) Yunus Emre

Türk dlne kmesne bakmaz d Türklere hergz gönül akmaz d Türk dah blmez d ol dller İnce yol ol ulu menzller

Bu parçada âşık şiiri ile ilgili verilmek isteneni aşağıdaki dörtlüklerden hangisi en iyi örneklendirir? A)

Zor

y

or

Ko l

rta -O ay

Bu şiir parçası ile ilgili numaralanmış yargılardan hangileri doğrudur? A) I ve II

B) I ve IV D) I, II ve III

C) II ve III E) I, II ve IV

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

3

“Ben yürürüm lden le / Dost sorarım dlden dle / Gurbette hâlm km ble / Gel gör ben aşk neyled” biçimindeki deyişleriyle şiire uzak veya yakın olan herkesin gönlüne girmiş tasavvuf edebiyatı temsilcisi aşağıdakilerden hangisidir? A) Hacı Bayram Vel

B) Mevlana

C) Yunus Emre

D) Kazak Abdal

7.

I. Grup

II. Grup

Tapşırma

Âşık edebyatında aruzla yazılan türlerdendr.

Masiva

Halk şrnde şarlern kullandığı kalıplaşmış sözlerdr.

Bozlak

Son dörtlükte şarn mahlas kullanmasıdır.

Kalenderi

Tekke şrnde Allah’tan başka her şey anlamındadır.

E) Erzurumlu İbrahm Hakkı

Mazmun I. gruptaki terimlerle II. gruptaki açıklamalar eşleştirilirse hangi terim dışarıda kalır? A) Tapşırma

B) Masva

D) Kalender

8. 6.

Senn yazın kışa benzer Br sevdalı başa benzer Çok çmş sarhoşa benzer Duman ekslmeyen dağlar

C) Bozlak E) Mazmun

Aşağıdaki sanatçılar yüzyıllarına göre eşleştirilirse hangisi dışarıda kalır? A) Âşık Ömer

B) Seyranî

C) Dertlî

D) Pr Sultan Abdal E) Karacaoğlan

A dağlar ah ulu dağlar Eşnden ayrılan dağlar Selvye benzer meşes Del olup aşka düşes Top top olmuş menevşes Burcu burcu kokan dağlar 9. A dağlar ah ulu dağlar Eşnden ayrılan dağlar Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Hey gazler br seyrana uğradım Söylenecek dnlenecek hâl değl Dokuz kş br prey kovalar Ardı sıra erlecek hâl değl Bu dizeler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A)

Bent ve kavuştak kısımlarından oluşmaktadır.

A)

Âşık şrnn dl özellklern taşımaktadır.

B)

Farklı uyak türler kullanılmıştır.

B)

Kelme hâlnde redf kullanılmıştır.

C)

Lrk br söyleyş hâkmdr.

C)

Mzah destan örneğdr.

D)

Tenasüp ve tezat sanatlarından yararlanılmıştır.

D)

Ölçü ve uyak yönüyle varsağı le aynıdır.

E)

Yapı olarak koşmaya benzemektedr.

E)

Nda sanatına yer verlmştr.

1. TEST KAZANIM

DİVAN ŞİİRİ

DAKLI SORULAR

1.

I.

Güher- câmı ytrdk, bz gam öldürüyor Sâkîyâ gel buluver, nerde se âre medet

II.

Eylesn la’ln derman dl- bîmâre medet Dostlar şte ben öldüm, bana br çâre medet

3.

Br şarn şrne sonradan br başka şar tarafından yazılan; kafyeler, vezn ve çerğ aynı olan şrlere ---veya cevap denr. Bu cümledeki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

III. Zahm-ı snemden okun parelern hep alma Dursun Allah’ı seversen hele br pâre medet

A) nazre D) telmh

IV. Gece tenhâ, eşğ hâkne yüzler süreyn Sakının kmse habe vermesn ağyâre medet V.

B) tezkre

C) ade E) tekzp

Mededn kalmadı feryâd u fgan eylemeye Sana kmden ere ey Bakî- bçâre medet

Yukarıdakilerden hangisi bağlı bulunduğu gazelin giriş beytidir? A) IV

B) III

C) II

D) V

E) I 4.

2.

Yazar

Yüzyıl

Eser

I

14. yüzyıl

İskendername

Nâbî

II

Hayrâbâd

Şeyh Gâlp

18. yüzyıl

III

Divan şairleriyle ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A)

Genellkle Arap ve Fars edebyatından alınan nazım şekllern kullanmışlardır.

B)

Şrde konu bütünlüğüne büyük br önem vermşlerdr.

C)

Eserlernde hüner göstermey amaçlamışlardır.

D)

Breysel temaları şlemşlerdr.

E)

Şrlern çerğnden zyade dl ve anlatım yönüne önem vermşlerdr.

Bu tabloda numaralanmış yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

ÇIKMIŞ SORU

I

II

5.

III

A)

Âşık Paşa

15. yüzyıl

Ferhad u Şîrîn

B)

Zâtî

16. yüzyıl

Hadîkatü’s-Süedâ

C)

Ahmedî

17. yüzyıl

Hüsn ü Aşk

D)

Ahmed Paşa

18. yüzyıl

Hüsn ü Aşk

E)

Hayretî

17. yüzyıl

Çengnâme AYT - 2019

(I) Dvan şrnde anlatılandan çok anlatış şekl ön plana çıkarılmıştır. (II) Şrler, muhtevayı yansıtan başlıklar olmadığı çn nazım şekllerne göre adlandırılmıştır. (III) Dvan şrnn vezn, Arap ve Acem edebyatlarında olduğu gb aruz ölçüsüdür. (IV) Bu şrde klşe söz, basmakalıp hayal de denlen mazmunlar hâkmdr. (V) Dvan şrnde genel olarak yarım ve tam uyak kullanılmıştır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I

B ) II

C) III

D) IV

E) V

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

DİVAN ŞİİRİ

Yavuz ve Kanuni’ye kasideler yazmıştır. Bakî’nin yetişmesinde katkısı vardır. Şem ü Pervâne adlı mesnevisi, Edirne Şehrengizi ve Divan’ı vardır.

9.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A) Neşatî

B) Nergisî

C) Taşlıcalı Yahya

D) Zatî

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde belirtilen sanatçıyla ilgili değildir? A)

Dinî edebiyatın en sevilen eserlerinden biri sayılan Makâlât’ın yazarıdır. (Sultan Veled)

B)

Anadolu’da Türkçenin bir edebiyat dili olarak gelişmesi için çabalamıştır. (Âşık Paşa)

C)

Şarkı nazım biçiminin en başarılı ve tanınmış temsilcisidir.

E) Hayalî

(Nedim) D) 7.

1400’lü yılların Bursa’sında Ulu Cami’nin imamıdır ----. Kendisi hakkında yegâne malumat da budur. Halk arasında Mevlid diye anılan, ---- isminde mesnevi tarzında bir eser kaleme alır. O günlerden bugünlere dillerde ve gönüllerde dolaşan bu esere birçok nazire yazılmıştır.

Övgüleri kadar yergileriyle de şöhret bulmuştur. (Nefî)

E)

Rindâne gazelleriyle ün kazanmıştır. (Bakî)

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir?

8.

A)

Nabî - Hayrabad

B)

Yunus Emre - Risaletü’n-Nushiyye

C)

Şeyh Galip - Hüsn ü Aşk

D)

Süleyman Çelebi - Vesiletü’n-Necat

E)

Hoca Dehhânî - Selçuklu Şehnâmesi

I.

Şarkı, Türklerin divan şiirine kazandırdığı bir nazım şeklidir.

II.

Divan şairleri, şiirlerinde mahlas adı verilen takma adlar kullanmışlardır.

III. Halk şiirindeki koşmanın divan şiirindeki karşılığı kasidedir. IV. Divan edebiyatı, şiir ağırlıklı bir geleneğe sahiptir. V.

Modern şiir geleneğinden farklı olarak divan şiirinde şiirlerin özgün adları yoktur.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I

B ) II

C) III

D) IV

E) V

10. Yümn-i na’tünden güher olmuş Fuzulî sözleri Ebr-i nîsandan dönen tek lü’lü-i şehvâre su (Seni övmenin bereketinden dolayı Fuzulî’nin sıradan sözleri nisan bulutundan düşüp iri inciye dönen su damlası gibi birer inci olmuştur.) Yukarıdaki beyit, bağlı olduğu kasidenin hangi bölümünden alınmıştır? A) Girizgâh

B) Tegazzül

C) Dua

D) Teşbip E) Fahriye

Orta

Ort aZ

Kola

1 1.

Zor

y

or

Ko l

rta -O ay

DİVAN ŞİİRİ

17. yüzyılda usta sanatçı Fuzulî’nin oluşturduğu I II Beng ü Bâde adlı yapıt mesnevi türünde ve

4.

III IV Azerbaycan Türkçesiyle yazılmıştır. V

İçmişti Fuzûlî bu alevden, Düşmüştü bu iksir ile Mecnun Şi’rin sana anlattığı hâle

Bu cümledeki numaralanmış bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) IV

B) I

C) V

D) III

Zannetme ki güldür, ne de lâle, Âteş doludur, tutma yanarsın Karşında şu gülgûn piyâle!

Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

E) II

A) Divan şiirinin benzetme ögelerinden yararlanıldığı

2.

I.

Nedim

II.

Şeyh Galib

ÇIKMIŞ SORU

B) İçerik açısından epik şiir nitelikleri taşıdığı C) Deneyimlerin eğretileme yoluyla aktarıldığı D) Ahenk sağlamak amacıyla iç kafiyeye başvurulduğu E) Telmih aracılığıyla kurmaca ve gerçek kişiliklere yer verildiği AYT - 2020

III. Nabî IV. Kadı Burhanettin V.

Nefî

Yukarıdaki divan şairlerinden hangisi diğerlerinden daha önceki bir yüzyılda eser vermiştir? A) III

3.

B) I

C) IV

D) V

E) II

5.

Divan Şiirinde Akımlar

Aşağıdakilerin hangisinde bentlerden oluşan divan şiiri nazım biçimleri bir arada verilmiştir? A)

Terkibibent - terciibent - mesnevi

B)

Rubai - tuyuğ - kaside

C)

Müstezat - kıt’a - gazel

D)

Muhammes - terkibibent - taştir

E)

Rubai - tuyuğ - mesnevi

----: Aydınlı Visalî, Edirneli Nazmî ----: Nailî, Neşatî, Şeyh Galib ----: Bakî, Nedim, Enderunlu Vasıf Yukarıda boş bırakılan yerlere sırayla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

Sebkihindî - Türkii Basit - Mahallileşme

B)

Türkii Basit - Mahallileşme - Sebkihindî

C)

Türkii Basit - Sebkihindî - Mahallileşme

D)

Sebkihindî - Mahallileşme - Türkii Basit

E)

Mahallileşme - Türkii Basit - Sebkihindî

6.

(I) Kaside, aa/ba/ca/da şeklinde uyaklanan bir nazım biçimidir. (II) Kaside söyleyen kişiye “kaside-gû” denir. (III) Kaside yazan kişiye ise “kaside-serâ” adı verilir. (IV) Kasidenin en güzel beyti, “beytü’l-kasid”dir. (V) Kasidenin ilk bölümü, “giriş” anlamına gelen girizgahtır. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) III

B) I

C) IV

D) V

E) II

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

7.

1

Ten bozuldu eşk-i çeşm-i hûn-feşânumdan menüm Köydi can gönlümdeki sûz-ı nihânumdan menüm Tâ eser var cism ü cân-ı nâtüvânumdan menüm Gâm kem etmez göz ü gönlüm cism ü cânumdan menüm Bu başumdan savulup ol gitse yanumdan menüm Bu dizelerin nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Kıt’a

B) Müstezat D) Şarkı

10. 16. asrın büyük şairlerindendir. Gezip yaşadığı Irak ve Şam bölgelerindeki yönetim düzeninin ve sosyal yaşamın aksayan yönlerini satirik tarzda işledi. 17 bent hâlinde kaleme aldığı Terkibibend adlı eseri büyük beğeni ve ilgi topladı. Başta Şeyh Galib ve Ziya Paşa olmak üzere pek çok şair tarafından örnek alındı, Terkibibend’ine nazireler yazıldı. Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

C) Tuyuğ E) Muhammes

A) Bağdatlı Ruhî

B) Bakî

D) Nedim 8.

C) Hayalî E) Âşık Paşa

Usta kasideci Nefî, hikmet şairi Nabî, samimî edâlı Şeyhülislam Yahya ve sebkihindînin ilk temsilcileri Nailî ile Neşatî bu çağın usta şairleridir. Diğer şairler arasında Bahaî, Fehîm, Sabit ve Nadirî ilk akla gelenlerdendir. Bu parçada belli başlı şairleri verilen yüzyıl, aşağıdakilerden hangisidir? 11. Sön me den yur / du mu n üs tün / de tü ten en / so n o cak A) 15.

9.

B) 16.

C) 17.

D) 18.

E) 19.

Fâ i lâ tün / Fe i lâ tün / Fe i lâ tün / Fe i lün Bu dizede “yurdumun” sözcüğünün sonundaki “n” ünsüzü, “üstünde” sözcüğünün ilk hecesine bağlanarak aşağıdakilerden hangisi yapılmıştır?

Yoksun derûn-ı sîne-i ins ü peride dâğ Nâr-ı firâk-ı Şah Süleyman-ı kâm-rân

A) Med

(Saadetli padişah Sultan Süleyman’dan ayrılma ateşi, insanların ve âlemin gönüllerinde dağlar yıksın.)

B) İmale D) Vasl

C) Takti E) Zihaf

Kıldı firâz-ı küngüre-i arşı cilve-gâh Layık değildi şanına hakka bu hak-dân (Arşın en yüksek katında mekân tuttu, gerçekten de bu yeryüzü onun şanına layık değildi.) (I) Kanuni Mersiyesi olarak anılan bu şiir, XVI. yüzyılda oluşturulmuştur. (II) Divan edebiyatının önemli ürünlerinden olan bu eser, mesnevi nazım biçiminin en güzel örneklerindendir. (III) Bakî’ye ait olan bu şiirde Kanuni Sultan Süleyman’ın ölümünden duyulan üzüntü lirik biçimde dile getirilmiştir. (IV) Verilen beyitlerin ilkinde mübalağa sanatı yapılmıştır. (V) İkinci beyit ise ArapçaFarsça tamlamalarla yüklü olduğundan ağır bir dile sahiptir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) II

B) III

C) V

D) I

E) IV

12.

•

Divan şiirinin son büyük şairi kabul edilmektedir.

•

Sebkihindî akımının en önemli temsilcilerindendir.

•

Tasavvuf anlayışının mazmun, çağrışım ve fikir hazinesinden faydalanmıştır.

•

Yenikapı Mevlevihanesi’nde şeyhlik yapmıştır.

Yukarıda bazı özellikleri verilen divan şairi aşağıdakilerin hangisidir? A) Fuzulî

B) Nabî D) Bağdatlı Ruhî

C) Nefî E) Şeyh Galib

Kola

2 1.

DİVAN ŞİİRİ

Divan edebiyatı şairleri, İran edebiyatını örnek aldıkları için büyük İran şairlerini üstat olarak tanımışlar ve övünmek istediklerinde kendilerini onlarla karşılaştırmışlardır. XVI. yüzyılda Sultanü’ş Şuara olarak anılan usta sanatçı da bu beytinde kendini büyük bir İranlı şairin ayarında tutarak övünmektedir.

3.

Bu parçadaki altı çizili sözle aşağıdaki beyitlerin hangisine gönderme yapılmıştır? A)

B)

2.

Ort aZ

Zor

y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

Ezelden şâh-ı aşkın bende-i fermânıyuz cânâ Mahabbet mülkinün sultân-ı âli-şânıyuz cânâ Sehâb-ı lûtfun âbın teşne dillerden dirîğ etme Bu deştin bağrı yanmış lâle-i Nu’manıyuz cânâ

(I) Divan edebiyatı; şiir türünün ön planda olduğu, kuralcı bir edebiyat geleneğidir. (II) Divan şairleri, şiirin şekil yönünden çok içerik yönüne önem vermişlerdir. (III) “Mazmun” adı verilen kalıplaşmış sözler kullanmışlardır. (IV) Şiirlerini estetik bir yaklaşımla oluşturmaya çalışmışlardır. (V) Bu nedenle vezin ve kafiye gibi ahenk unsurlarını ustalıkla kullanmaya çalışmışlardır.

A) II

B) IV

C) I

D) III

E) V

C)

Zamâne bizde gevher sezdiğiyçün dil-hırâş eyler Anınçün bağrımız hûndur maârif kânıyuz cânâ

Divan edebiyatında her şey zihinden tasarlanmıştır. Toplumsal ve siyasi sorunlar, günlük hayat ve yerli yaşam esere yansımamıştır. Ağırlıklı olarak hayali ve soyut unsurlar eserlerde kendini göstermiştir.

D)

Mükedder kılmasun gerd-i küdûret çeşme-i cânı Bilirsin âb-i rû-yı milket-i Osmâniyüz cânâ

Aşağıdaki beyitlerden hangisi bu açıklamaya örnek olarak gösterilemez?

E)

Cihânı câm-ı nazmum şi’r-i Bâkî gibi devreyler Bu bezmün şimdi biz de Câmî-i devrânıyuz cânâ

A)

Hâr zahmından neler çekdügümi gül-zârda Bâğ-bân bülbül-i giryâne söyle’n söylesün (Bahçıvana söyleyin de; benim, gül bahçesinde dikenlerin açtığı yaralardan neler çektiğimi sulu göz bülbüle anlatsın.)

B)

Tûtî-i mûcize-gûyem ne desem lâf değil Çerh ile söyleşemem âyinesi sâf değil (Ben mucize gibi sözler söyleyen bir papağanım. Söylediklerim boş ve mânâsız sözler değildir. Ama felek ile söyleşemem çünkü onun aynası saf değil.)

C)

Dildedir mihrin ko hâk olsun yolunda cân u ten Ben ölürsem âlem-i mânide bâkidir gönül (Senin aşkın gönlümdedir. Bırak, canım ve tenim senin yolunda toprak olsun. Ben ölsem bile, mânâ âleminde gönül, sonsuza kadar yaşayacaktır.)

D)

Yine sen istediğin yerde gezersin güzelim Cismimiz yok yere yolunda hemân hâk ederiz (Güzelim, yine sen istediğin yerde gezersin. Biz bedenimizi senin gelip geçeceğin yolun toprağı hâline getiririz de senin haberin bile olmaz.)

E)

Geçerler idi geçende o merd-i meydânı Felek o canibe döndürdi şâh-ı devrânı (Padişahın yanında o yiğidin (Şehzade Mustafa) sözü geçtikçe onu çekiştirirlerdi. Nihayet devir padişahını felek, onların yönlendirmek istedikleri tarafa döndürdü.)

•

Divan şiirinin katı kurallarını esneterek hece ölçüsü ile türkü yazmıştır.

•

Özellikle şarkılarıyla ün kazanmış, mesnevi nazım biçimiyle eser vermemiştir.

•

İstanbul’u anlatan şiirler kaleme almıştır.

Yukarıda bazı özellikleri verilen divan şairi aşağıdakilerden hangisidir? A) Fuzulî

B) Nabî D) Şeyh Galib

C) Nefî E) Nedim

4.

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

2 7.

5.

Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde verilen terimle uyuşmamaktadır?

Aşağıdaki parçaların hangisinde divan şiiriyle ilgili bilgi yanlışı vardır? A)

Şiirde gazel, kaside, mesnevi, müstezat gibi nazım biçimleri kullanılmıştır. Bunların çoğu Arap ve Fars edebiyatından alınmıştır. Divan şiirine Türklerin kazandırdığı iki nazım biçimi “tuyuğ” ve “şarkı”dır.

B)

Divan şiirinde “göz için uyak” anlayışı benimsenmiş, en çok tam ve zengin uyak kullanılmıştır. Ustalık; benzetmeler yapmak, mecazlı ve sanatlı deyişler oluşturmak, kalıplaşmış anlamlı sözcükleri yerinde kullanmakta görülmüştür.

C)

Divan şiirinde aşk ön plandadır. Aşk anlayışı çağın mutlak hükümdarlık sistemine ve tasavvuf düşüncesine dayanır. Sevgili, mutlak iktidar sahibi, zalim, vefasız; âşık ise bahtsızdır. Şairler daha çok platonik bir aşk anlayışını benimsemiştir.

D)

16. yüzyılda Konya, Niğde, Kastamonu, Sinop, Sivas, Kırşehir, İznik, Bursa gibi kültür merkezlerinde şairler ve yazarlar divan edebiyatının ilk örneklerini verdiler. Bunların çoğu hem hece hem de aruzla oluşturulan eserlerdi.

E)

17. yüzyıla girildiğinde divan edebiyatının ulaştığı düzey, İran edebiyatınınkinden geri değildi. Divan şairleri, şiirlerinde “fahriye” denen ve kendilerini övdükleri bölümlerde şiir ustalığının doruğuna çıkmışlardı.

A) Bir kimseyi yermek amacıyla abartılı bir üslup kullanılarak yazılan şiirlere denir. (Hicviye) B) Dört dizeden oluşan bu nazım şekli yalnızca Türk edebiyatında görülür. (Tuyuğ)

ÇIKMIŞ SORU

C) Ahenk sağlamak amacıyla bir gazelin her dizesine kısa bir dize eklenerek oluşturulan nazım şeklidir. (Müstezat) D) Hemen hemen her kasidede yer alan bu bölümde şairler kendilerini ve şiirlerini mübalağalı bir şekilde överler. (Fahriye) E) Her beytinin dizeleri kendi arasında kafiyeli olan bu nazım şekli, divan edebiyatının en uzun nazım şeklidir. (Murabba) AYT - 2020

6.

Aşağıdaki beyitlerin hangisi ayraç içinde verilen ifadeyi örneklemez? A)

Düşmanlara ahbâbını zemm oldu zerâfet Dildârdan ağyâra şikâyet yeni çıktı (Son zamanlarda yaygınlaşma)

B)

8.

I. Grup

II. Grup

Leyla ile Mecnun

Hiciv türünün önemli örnekleri

Selçuklu Şehnâmesi

Türk edebiyatında ilk fabl

Siham-ı Kaza

‘‘Mevlit’’ olarak bilinen eser

Harnâme

Beşerî aşktan ilahi aşka geçiş

Her nesne kılar varlığına hüsn-i şehâdet Her zerre eder vahdetine arz-ı güvâhî (Kanaatkâr olma)

C)

Tahkîk bu kim hep işinüz zerk u riyâdur

Vesiletü’n-Necat

Taklîddesüz tâ’atunuz cümle hebâdur (Ziyan olma, boşuna olma) D)

Arz-ı hâl etmeye câna seni tenhâ bulamam Seni tenhâ bulıcak kendimi aslâ bulamam

A)

Leyla ile Mecnun

B)

Selçuklu Şehnâmesi

Cânıma bir merhaba sundu ezelden çeşm-i yâr

C)

Siham-ı Kaza

Öyle mest oldum ki gayrın merhabasın bilmedim

D)

Harnâme

(Kendinden geçme, çok mutlu olma)

E)

Vesiletü’n-Necat

(İçinde bulunduğu durumu anlatma) E)

I. gruptaki eserlerle II. gruptaki bilgiler eşleştirilirse hangi eser dışarıda kalır?

Orta

Ort aZ

Kola

3

DİVAN ŞİİRİ

1. - 2. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

3.

Sevdiğim canım yolunda hâke yeksân olduğum Iyddır çık nâz ile seyrâna kurbân olduğum Ey benim aşkınla bülbül gibi nâlân olduğum Iyddır çık nâz ile seyrâna kurbân olduğum

1.

Zor

y

or

Ko l

rta -O ay

Bu şiir parçası ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

(I) Divan edebiyatına “Yüksek Zümre Edebiyatı (Havas Edebiyatı)”, “Klasik Türk Edebiyatı”, “Eski Türk Edebiyatı”, “Osmanlı Türk Edebiyatı”, ”Saray Edebiyatı” gibi adlar verilir. (II) Şairlerin şiirlerini topladıkları “divan” denen kitaplar nedeniyle daha yaygın olarak kullanılan isim “Divan Edebiyatı”dır. (III) Bu edebiyat 13. asırda başlamış, 16 ve 17. asırlarda gelişmiş ve 19.asra kadar devam etmiştir. (IV) Ayetler, hadisler, İslami bilimler, İslam tarihi, tasavvuf, İran ve Arap mitolojisi, peygamber kıssaları, evliya hikâyeleri, tarihî kişiler ve olaylar bu edebiyatın temel kaynaklarını oluşturur. (V) Divan edebiyatı insanın dış dünyasına yönelik, somut ve sosyal bir edebiyattır.

A)

Lale Devri’nde gelişip yaygınlaşan bir nazım biçiminden alınmıştır.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde yanlış bilgi verilmiştir?

B)

Lirik söyleyişin belirgin olduğu dizelerden oluşmaktadır.

A) II

C)

İçinde yer aldığı şiirin son dörtlüğüdür.

D)

Ahenk unsuru, hem sözcük hem de dize hâlinde redifle sağlanmıştır.

E)

Teşbih ve nida sanatlarından yararlanılmıştır.

4.

B) V

C) IV

I.

Pendnâme – Didaktik şiir

II.

Gazavatnâme – Epik şiir

D) III

E) I

III. Şehrengiz – Satirik şiir IV. Kısâs-ı Enbiya – Pastoral şiir 2.

Aşağıdakilerden hangisi, bu şiir parçasının ait olduğu nazım biçimiyle özdeşleşmiş bir şairdir?

Yukarıda numaralanmış tür eşleştirmelerinden hangileri yanlıştır?

A) Nedim

A) I ve II

B) Nefî D) Fuzulî

C) Nabî E) Bakî

B) I ve III D) II ve IV

C) II ve III E) III ve IV

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

3

Aşağıdaki beyitlerden hangisi bir kasidenin “teşbib” bölümünden alınmıştır? A)

7.

Geşt ederken çemen-i medh u senânı hâtır Lâyih oldı dile nâ-gâh bu şi’r-i hem-vâr tegazzül

B)

Sâhib-i tîg u kalem mâlik-i câm u hâtem Âsaf-ı Cem-azâmet dâver-i Cemşîd-vekar

C)

Degme bir gevheri kirpigine salındurmaz Göreli la’l-i revân-bahşunı çeşm-i hûn-bâr

D)

Rûh-bahş oldı Mesîhâ sıfat enfâs-ı bahâr

I.

Hayrabad

II.

Çarhnâme

III. Surnâme

Açdılar dîdelerin hâb-ı ademden ezhâr E)

İyi bir öğrenim gören şair İstanbul’da, Halep’te çeşitli görevlerde bulunmuştur. Şiirlerinde düşünce ön plandadır. Toplum yaşamında aksayan yönleri eleştirmiş; din ve töreyle ilgili öğütler içeren didaktik şiirler yazmıştır. Şiirlerinde hikmetli sözlere yer vermiştir. Toplumcu bir şair olup güzellikten çok iyi ve doğrunun peşindedir. Şiirlerinde rindâne, âşıkâne duygular, şarap ve sevgili heyecanları değil, düşünce esastır. Bu yüzden şiirlerinde lirizm bakımından kuruluk ve durgunluk vardır.

IV. Divan-ı Kebir

Puhtedür gayrılar eş’ârı velî puhte piyâz

V.

Hâm anberdür eğer hâm ise de bu eş’âr

Tuhfetü’l-Harameyn

Bu parçada sözü edilen sanatçının eserleri arasında yukarıdakilerden hangileri yoktur? A) I ve III

B) I ve IV D) II ve V

6.

C) II ve IV E) III ve V

Divan edebiyatının başlıca özellikleri şunlardır: Şiirde ahenk unsurlarından etkili bir biçimde yararlanmak, I sanatlı söyleyişi ve mecazları öne çıkarmak, II özgün içerikler oluşturmaktan ziyade mazmunları ve edebî sanatları ustalıkla kullanmak, geniş halk kesimlerinin III IV anlayabileceği bir dil oluşturmak, kanıksanmış ilke ve

8.

Aşağıdaki terimlerden hangisi yanlış tanımlanmıştır? A)

Nazire: Bir şairin, başka bir şairin şiirine benzeterek aynı vezinle yazdığı şiir.

kuralları uygulamak. V Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

B)

Hilye: Mizahi bir esere ciddi bir üslupla nazire yazma.

C)

Seci: Divan düzyazısında cümlelerin ortasında ve sonunda yapılan uyak.

D)

Mahlas: Şairlerin şiirde kullandıkları takma ad.

A) IV

E)

Azade: Divan şiirinde bağımsız dizelere verilen ad.

B) III

C) V

D) II

E) I

Ko l

Ort aZ

Kola

4 1.

Zor

y

Orta

or

rta -O ay

DİVAN ŞİİRİ

Mevlana’nın oğludur. Dinî-tasavvufi konulara ağırlık vermekle birlikte biçim olarak divan tarzı şiirleri Anadolu’da ilk yazan odur. Yalnız, şiirlerinin çoğu Farsçadır. Türkçe birkaç gazeli ve mesnevi biçimli birkaç parçası vardır. Farsça eserlerinden bazılarının sonuna Türkçe bölümler eklemiştir.

3.

Bu parçada tanıtılan sanatçının eserleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) İbtidanâme

B) Rebâbnâme

C) İntihânâme

D) Maarif E) Feleknâme

Şeyyad Hamza, 13. yüzyılda Akşehir ve Sivrihisar’da yaşayan sufi şairlerden biridir. Önceleri bir şeyyad (duvar ustası) iken Ahi zümrelerine katılımı vesilesiyle tarikat çevrelerine de girmiş, bu arada halk için şiirler söylemiştir. Şeyyad Hamza hece ve aruzla şiirler söyleyebilen, İslam kültürünü kavramış, gezgin bir mutasavvıftır. Hece ile yazdığı parçalar nazım tekniği yönüyle güzeldir. Aruzla yazdığı parçalarda ise pek başarılı olamamıştır. Ayrıca şiirlerinde Türk şiirinin kuruluşundan çizgiler vardır. Klasik şiirleri içinde özellikle naatları önemlidir. Bu manzumelerinde kuvvetli bir Arapça, Farsça bilgisi ve İslam kültürü egemendir. Daha çok sufi çehresiyle tanınan Şeyyad Hamza; dörtlük, mesnevi, kaside, gazel gibi nazım şekilleriyle manzum eserler vermiştir. Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada sözü edilen sanatçının eserleri arasındadır?

4.

2.

(I) Arap ve Fars edebiyatının etkisiyle oluşan divan edebiyatı, zengin müzikal yapısıyla şiir ağırlıklı olarak karşımıza çıkar. (II) Divan şiiri, 18. yüzyılda taklit ve kuruluş aşamasını tamamlayıp kendi üstatlarını yetiştirmeye başlar. (III) Türk dili de Osmanlı Türkçesi adıyla bir kültür dili olarak gelişimini sürdürür. (IV) Divan şiiri, Türk sanat musikisinin daha incelmiş biçimi olan klasik Türk musikisini de etkilemiştir. (V) Birçok divan şiiri, bestelenerek klasik müzik icracıları tarafından seslendirilmiştir. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) II

B) IV

C) I

D) III

E) V

A)

Garipnâme

B)

Dâstan-ı Sultan Mahmud

C)

Harnâme

D)

Vesiletü’n-Necat

E)

Kâbusnâme

Âşık Paşa; Horasan’dan gelmiş, beyliği bırakıp tasavvufa, bilime ve sanata yönelmiş bir ailenin mensubudur. Kırşehir’de yaşamıştır. Arapça ve Farsçayı çok iyi bildiği gibi bazı dillere de vakıf olduğu anlaşılan Âşık Paşa, bilinçli olarak Türkçeyi savunmuş ve eserlerini sade sayılabilecek bir dille yazmıştır. Hece ölçüsü ve dörtlük birimiyle yazdıkları gibi, aruzla ve beyitler hâlinde yazdıkları da sade ve içten bir Türkçeyle kaleme alınmıştır. Şiirlerinde tasavvuf düşüncesini işlemiş; ahlakî, toplumsal nitelikli ve öğretici eserler vermiştir. Şiirlerinin çoğunu aruzla yazdığı için Âşık Paşa, Divan şairi de sayılabilir. ---- en önemli eseridir. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

İskendernâme

B)

Kelile ve Dimne Tercümesi

C)

Cemşid ü Hurşid

D)

Garipnâme

E)

Risaletü’n-Nushiye

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

4 7.

5.

Gözle konşu hakkını dinle beni İster isen Hak seve dâ’im seni Kırma gönlün hoş geçin mü’min isen Dü cihânda olmak istersen esen

ÇIKMIŞ SORU

Konşusunu kim ederse bî-huzûr Dü cihânda Hak anı ede kusûr

Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir?

İçerik özelliklerinden hareketle bu beyitlerin aşağıdaki metin türlerinin hangisinden alındığı söylenebilir? A) Surnâme

B) Pendnâme

C) Kıyafetnâme

D) Seyahatnâme

Osmanlı Türkçesinin her türlü duygu ve hayal inceliğini anlatmaya elverişli bir şiir dili olarak görülmesi, şairlerin gittikçe Türkçeden uzaklaşmalarına yol açmıştır. Bu durumdan kaygılanan bazı şairler, salt Türkçe şiirler yazmaya yönelmişlerdir. 15. asırda ---- başlattığı çabalar, bu yüzyılda ---- ve ---- ile Türkîibasit (Sade Türkçecilik) akımına dönüşmüştür. Ancak, bu şairlerin görece güçsüz sanatçılar olması sebebiyle sade Türkçecilik, büyük şairlerce kabul görmemiştir.

E) Gazavatnâme

A)

Aydınlı Visâlî’nin - Tatavlalı Mahremî - Edirneli Nazmî

B)

Âşık Paşa’nın - Genceli Nizamî - Ali Şir Nevaî

C)

Ahmedî’nin - Ahmed Paşa - Süleyman Çelebi

D)

Necatî’nin - Nailî - Nefî

E)

Şeyyad Hamza’nın - Hoca Dehhanî - Neşatî

AYT - 2018

8.

6.

Edebiyatta bir şairin şiirlerini belli bir düzene göre toplayan mecmuaya da divan denir. Şiirlerin bir düzen içinde sıralanmasına divân tertibi denir. Böyle divanlara da ---dîvân (tertip edilmiş, düzenlenmiş divan) adı verilir. Bir divan, şâirin kendisi tarafından tertip edilebildiği gibi, özellikle şâirin ölümünden sonra başkası tarafından da düzenlenebilirdi. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) müseddes

B) müreeh

D) muhammes

C) müstezat E) mürettep

Asıl adının Süleyman veya Ahmed olduğu sanılmaktadır. Yaşamıyla ilgili bilgiler sınırlı. Gelibolu Mevlevihanesinde Şeyhi Ağazâde Mehmet Efendi’nin dervişi oldu. Şeyhinin ölümünden sonra bir süre Konya’da bulundu. 1670’te Edirne Mevlevihanesinde Osman Dede’den boşalan şeyhliğe getirildi. Dört yıl kadar bu görevde kaldı. Sultan IV. Murat, Sultan İbrahim, IV. Mehmed gibi padişahlarla; Köprülü Mehmed Paşa, Köprülüzâde Fâzıl Ahmet Paşa gibi devlet büyüklerine kasideler yazdı. Esas ününü gazelleriyle kazanmıştır. Kasidelerinde Nefî’nin etkisi görülür. Divan edebiyatında sebkihindî tarzının tanınmış temsilcilerindendir. Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir? A)

Neşatî

B)

Nedim

C)

Şeyh Galib

D)

Nevizade Atayî

E)

Nabî

1. TEST KAZANIM 1.

DİVAN NESRİ

DAKLI SORULAR

Lale Devri’nde Avrupa’ya gönderilen elçiler Avrupa’yı âdeta bir laboratuvardaymış gibi çeşitli açılardan inceler. Bu devirde Avrupa ile siyasi, ekonomik ve kültürel ilişkilerin geliştirilmesinde Avrupa’ya kısa süreli gönderilen elçilerin de etkisi görülür. Paris’e, Viyana ve Moskova’ya gönderilen elçilerden diplomatik ve ticari antlaşmaları imzalamalarının yanı sıra aynı zamanda Avrupa’nın siyasiidari yapısı, diplomasi politikaları, askerî gücü ve sosyokültürel yapısı hakkında da bilgi edinmeleri istenir. Nevşehirli Damat İbrahim Paşa, önce Viyana’ya bir elçilik heyeti, daha sonra ise Yirmisekiz Çelebi Mehmet Efendi’yi Paris’e elçi olarak gönderir. Yirmisekiz Çelebi Mehmet, Fransa ile bir uzlaşma imkânı aramak ve Fransız medeniyetini tanıyarak söz konusu medeniyetin Osmanlı topraklarına getirilebilecek yönleri ile ilgili bilgi edinmek maksadıyla gönderilmiştir. Yirmisekiz Çelebi Mehmet, Avrupa’nın ilerleme kaydetmesini sağlayan medeniyet unsurlarının neler olduğunu sadece hayranlıkla değil, aynı zamanda dikkatli ve meraklı bakışlarla gözlemler ve izlenimlerini ---- adlı eserinde anlatır.

3.

4.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Aşağıdakilerin hangisinde verilen nesir türleri içerik yönünden birbirine en yakındır? A)

Menakıbnâmeler, velayetnâmeler, surnâmeler

B)

Seyahatnâmeler, salnâmeler, siyasetnâmeler

C)

Sefaretnâmeler, vakayinâmeler, tezkireler

D)

Gazavatnâmeler, fetihnâmeler, zafernâmeler

E)

Şehrengizler, siyerler, habnâmeler

Edebiyatımızda ---- türünün ilk örneği Yusuf Has Hacip’in mesnevi tarzındaki Kutadgu Bilig adlı yapıtıdır. Ayrıca Lütfi Paşa’nın Asafnâme adlı yapıtı bu türün başarılı örneklerindendir.

A) Seyahatnâme

B) Sefaretnâme

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

C) Vakayınâme

D) Pendnâme

A) seyahatnâme

B) vakayınâme

C) gazavatnâme

D) habnâme

E) Kıyafetnâme

E) siyasetnâme

2.

Âlimsin, ilmine gayet yok. Kadirsin, kudretine nihayet yok. Kadîmsin, ukûl-i mütekaddimin ve müteahhirin dâire-i kıdemine kadem basamaz. Hakîmsin, hükemâ-yı evvelin ve âhirîn hikmetin ma’rifetinden dem uramaz. Bir maşuksun ki aşkın havasında felekler çerhe girüp oynar. Bir mahbûbsun ki şevkin derdinden bütün gün âsiyâ-yı çerh inler. Divan edebiyatından alınan bu parçayla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

5.

I.

Siyasetnâme

II.

Siyer

III. Gazavatnâme

A)

Eylemler genelde Türkçedir.

IV. Seyahatnâme

B)

Secilerin ahenkli kullanımı neticesinde okurda şiir etkisi uyandırılmaktadır.

V.

C)

Seslenişlere yer verilmiştir.

D)

Allah’ın yüceliğine duyulan hayranlık duygusu vurgulanmıştır.

E)

Sade nesir örneğidir.

Habnâme

Yukarıda numaralanmış nesir türlerinin hangisinde amaç; gezilen yerlerin doğal güzelliklerini, toplumsal yaşamlarını, gelenek ve göreneklerini tanıtmaktır? A) II

B) V

C) IV

D) III

E) I

1. Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

TEST DİVAN NESRİ

Türk edebiyatı ---- 18. yüzyılda tanışır. Bu yazı türü, Osmanlı’nın Batı’yla teması sırasında doğmuş ve iki dünyanın tanışma ve yakınlaşmasını idare eden devlet görevlileri tarafından kaleme alınmıştır.

8.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Divan nesri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A)

Konu ve düşünceden çok, söyleyiş güzelliğine önem verilir.

B)

Dil yabancı sözcük ve tamlamalarla yüklüdür.

C)

Cümleler uzun olup paragraf düzeni gözetilmez.

A)

sefaretnâmeyle

D)

Noktalama işaretleri ve seci kullanılır.

B)

seyahatnâmeyle

E)

Sade, orta ve süslü gibi türleri vardır.

C)

fütüvvetnâmeyle

D)

surnâmeyle

E)

vakayınâmeyle

9.

Süslü ve sanatlı nesrin en güzel örneklerini vermiştir. IV. Murat’la Revan Seferi’ne giderken attan düşerek ölmüştür. Nesir tarzında yazdığı hamsesiyle şöhret kazanmıştır. Bu parçada söz edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A) Peçevî

B) Nâimâ D) Veysî

7.

C) Güvâhî E) Nergisî

Sade nesir örnekleri, halkı bilgilendirmek için yalın, sanatsız bir dille yazılan yapıtlardan oluşur. Genel olarak tefsir ve hadis kitapları, din ve tasavvuf konularında yazılanlarla tarih, menakıpnâme ve destan niteliği taşıyan yapıtlar bu türdendir. Mercimek Ahmet’in Farsçadan çevirdiği Kabusnâme adlı yapıtı sade nesrin başarılı bir örneğidir. Sade nesir örnekleri olarak --- , ---- , ---- , ---gibi eserlerden söz edilebilir. Bu parçada boş bırakılan yerler uygun eserlerle tamamlandığında aşağıdakilerden hangisi dışarıda kalır?

10. Evliya Çelebi’nin yazdığı ---- adlı yapıt divan edebiyatının önemli nesir örneklerindendir. Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdaki eserlerden hangisi getirilmelidir?

A)

Tazarrunâme

B)

Miratü’l-Memâlik

C)

Heşt Behişt

A) Cihannüma

B) Seyahatnâme

D)

Kelile ve Dimne Tercümesi

C) Keşfü’z-Zünûn

D) Mektubat

E)

Evliya Çelebi Seyahatnâmesi

E) Mecalisü’n-Nefâis

Ort aZ

Kola

1 1.

DİVAN NESRİ

Kâtip Çelebi’nin asıl adı Mustafa’dır. Çeşitli devlet görevlerinde bulunmuş, seferlere katılmıştır. Tarih, coğrafya, biyografi, bibliyografi, otobiyografi, ahlak, tasavvuf, eğitim, düşünce, toplum yapısı, tıp, etnoloji gibi alanlarla ilgili geniş bilgisi olan bir kişidir. Süslü nesir akımına kapılmamış, topluma yararlı olmak için sade dili tercih etmiştir.

3.

Bu parçada sözü edilen sanatçının eserleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A)

Düstûrü’l-Âmâl

B)

Mizanü’l-Hakk

C)

Kitab-ı Bahriye

D)

Tuhfetü’l-kibâr-i Esfarü’l-bihâr

E)

Fezleke

Zor

y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

Divan edebiyatı şiir ağırlıklı bir edebiyattır. Ancak bu, düzyazı alanında eser verilmediğini göstermez. Bu edebiyatta düzyazı, süslü veya yalın biçimlerde kendini gösterir. Yüksek düzeydeki birkaç ilmî, felsefi, dinî, edebî eser ile mektup ve yazışmalarda süslü nesir hâkimse de pek az yazar dışında bu tür yazılara önem veren olmamıştır. Çoğu tercüme ya da adapte olan düzyazı eserlerin büyük çoğunluğu öğretici, aydınlatıcı ve yol gösterici özelliklere sahiptir. Din, ahlak, tasavvuf, terbiye, kültür, menkıbe, tıp, tabiat vs. konularındaki bu eserlerde dil, şiirde kullanılandan daha sadedir. Arı bir üslupla kaleme alınanlarda cümleler kısa ve tabiîdir. Noktalama işaretlerinin olmadığı bu nesirlerin birkaçı, fazla süslü ve sanatlı olmakla birlikte genelde halkın okuyup anlayabileceği bir dil yapısına sahiptirler. Arapça ve Farsça ile de eserler kaleme alan sanatçı veya ilim adamları çoğu kez orta nesir diyebileceğimiz bir dil ile didaktik eserler ve tarih kitapları da yazmışlardır. Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada sözü edilen düzyazı türlerinden biri değildir? A) Hicviye

B) Tezkire

C) Vakayinâme

D) Gazavatnâme E) Kısas-ı Enbiya

ÇIKMIŞ SORU

2.

“Esnaftandır. Ayakkabıcı olduğu için ona ‛Huffî’ şeklinde seslenmişlerdir. Tahsil ile kazanılmış ilimlerden mahrum ve halk arasında ümmîliği ile meşhur idi. Ama zâtında kabiliyet ve tabiatında selâkat (güzel söz söyleme yeteneği) olduğu için bütün söz ve ibâreleri fasih ve sahih idi. Mürettep Divan’ı ve şiirleriyle hayli şöhreti vardı. Şiir sanatlarından cinasa mâyildir.” Bu parça aşağıdaki edebî türlerin hangisinden alınmış olabilir?

4.

Seydi Ali Reis’in Miratü’l-Memâlik adlı eseri hem bir ---hem de bir ---- örneğidir.

A) Seyahatname

B) Tezkire

Bu cümledeki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

C) Şehrengiz

D) Pendname

A)

sohbet - biyografi

B)

günlük - makale

C)

seyahatnâme - biyografi

D)

seyahatnâme - anı

E)

mektup - anı

E) Surname AYT - 2021

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

1

Eser Adı I. Mecalisü’n-Nefâis

•

II. Tazarrunâme III. Kutadgu Bilig

7.

Eser Özelliği Süslü nesrin ilk örneği sayılan eser, Sinan Paşa tarafından oluşturulmuştur.

•

Türk edebiyatının ilk yazılı eseridir ve söylev niteliği taşımaktadır.

•

İlk Türk-İslam eseri kabul edilen eser, alegorik bir anlatımla meydana getirilmiştir.

IV. Heşt Behişt V. Göktürk Yazıtları

B) III ve V D) I ve IV

C) II ve III E) IV ve V

Tarih, geçmişteki belli bir dönemi anlatan ve resmi niteliği I olmayan yapıttır. Vakayinâme ise Osmanlı Devleti’nin II resmî tarihidir. Tarih yazarına “müderris”, vakayinâme III yazarına da “vakanüvis” denir. Silahtar Mehmet Ağa’nın IV V Tarih, vakanüvis göreviyle sarayda uzun süre çalışan Naimâ’nın Naimâ Tarihi, Peçevî’nin Peçevî Tarihi adlı

II.

İdeal bir devlet idaresinin nasıl olması gerektiği ile ilgili bilgiler veren didaktik eserlerdir.

Yukarıda tanımları verilen nesir türleri, aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla doğru olarak verilmiştir?

8.

6.

Elçilerin görev için gittikleri ülke hakkında siyasi, toplumsal, ekonomik görüş ve izlenimlerini aktaran rapor tarzında yapıtlardır.

III. Fıkraların, komik durumların hiciv tarzında anlatıldığı mizahi eserlerdir.

Yukarıdaki eserler ile özellikleri eşleştirildiğinde hangi iki eser dışarıda kalır? A) I ve II

I.

I

II

III

A)

Seyahatnâme

Siyasetnâme

Tezkire

B)

Sefaretnâme

Vakayınâme

Letaifnâme

C)

Münşeat

Siyasetnâme

Vakayinâme

D)

Sefaretnâme

Siyasetnâme

Letaifnâme

E)

Sefaretnâme

Siyasetnâme

Tezkire

Kâtip Çelebi’ye ait aşağıdaki eserlerden hangisi, Dünya’nın altı kıtası, Amerika’nın keşfi gibi konularda verilen bilgilerin ve haritaların yer aldığı bir coğrafya kitabıdır? A) Cihannüma

B) Düstûrü’l-Amel

C) Keşfü’z-Zünûn

D) Fezleke

E) Takvimü’t-Tevarih

9.

I.

Menakıbnâme

II.

Velâyetnâme

III. Vücutnâme IV. Gazavatnâme V.

Fütüvvetnâme

eserleri bu türlerin başarılı örnekleri arasında yer alır. Bu parçadaki altı çizili bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

Osmanlı zamanında Kırşehir, Çankırı civarında Ahi Evran’ın temellerini attığı Ahi teşkilatının esaslarını anlatan nesir türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) V

A) III

B) I

C) IV

D) II

E) III

B) II

C) I

D) V

E) IV

Orıjinal

®

Sorular

E MAD

1 2.

1. IV III

I

BY

---•

İlk divan şairidir.

•

Selçuklu Şehnâmesi’ni kaleme almıştır.

---II

V

•

Fatih Sultan Mehmet’in hocasıdır.

•

Kerem Kasidesi ile sevilmiştir.

Halk ozanlarıyla ilgili bir çalışma yapmak isteyen araştırmacının, Dadaloğlu’yla ilgili inceleme yapmak için haritadaki numaralanmış yerlerden hangisine gitmesi gerekir?

----

A) I

----

B) II

C) III

D) IV

E) V

•

Türkçe Divan sahibi olan ilk şairlerdendir.

•

Cemşid ü Hurşit ve İskendernâme adlı eserleri önemlidir.

•

Mesnevileriyle tanınmıştır.

•

Hamse sahibidir.

•

Şah u Geda ve Yusuf u Züleyha adlı eserleri yazmıştır.

Yukarıda boş bırakılan yerler aşağıdaki şairlerle tamamlandığında hangisi dışarıda kalır? A) Ahmet Paşa

B) Taşlıcalı Yahya

C) Necati Bey

D) Hoca Dehhanî E) Ahmedî

Orıjinal

®

Sorular

3.

Aşağıdaki parçaların hangisinde farklı bir şiir geleneğinin temsilcisi hakkında bilgi verilmiştir? A)

Deniz seferlerine de katılmış bir yeniçeri ozanıdır. Koşma ve semai biçimli bazı şiirleri ile ‘‘Bağdat Seferi’’ hakkında bir destanı günümüze kadar gelmiştir.

B)

Âşık Ömer gibi, medrese tahsilinden geçtiği, divan tarzında şiirler de yazdığı bilinmekle birlikte, asıl ününü koşma, semai, varsağı, türkü biçimli şiirleriyle yapmıştır. Halk şiir zevkine uygun, akıcı bir dili vardır. Yabancı sözcük ve tamlamaları oldukça az kullanır.

C)

Çukurova ve Toroslar bölgesinde, Varsak Türkmenleri arasında yetiştiği söylenir. Anadolu’yu Balkanları, Kafkasya’nın bir bölümünü, Suriye’yi dolaştığı şiirlerinden anlaşılmaktadır. Aşk, gurbet, güzellik, ölüm gibi temaları işlediği koşma, semai, varsağı biçimli şiirleri halk arasında yayılmış olup günümüzde de çalınıp söylenmektedir.

D)

Divan’ı ve başından geçen olayları konu alan tanınmış bir eseri vardır. Usta bir taşlamacıdır. Hece ile yazdığı koşma ve destanlarıyla ünlenmiştir.

E)

Şeyhülislam olarak yüksek devlet görevi yapmıştır. IV. Murat’ın Revan ve Bağdat seferlerine katılmıştır. Bakî’nin ölümünden sonra gazelde üstat sayılmıştır. Dili temiz, hayalleri incedir.

4.

1

Aşağıdaki parçaların hangisinde Bakî ile ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir? A)

Çok iyi eğitim görmüş, bunun sonucunda değişik medreselerde müderrislik yapmış; kadılık, kazaskerlik görevinde bulunmuştur. Osmanlı devletinin en ihtişamlı döneminde İstanbul’da yaşayan şair, şiirlerinde devrinin zenginliğini ve görkemini yansıtmıştır.

B)

Dili kullanmakta oldukça ustadır. Şiirlerinde sözcük oyunlarına, sözcüklerin birkaç anlam ifade etmesine özen gösterir. Söz sanatlarını kullanmada çok başarılıdır, sanatsız beytinin olmadığı söylenir.

C)

Tasavvufla yakından ilgilenmiş, şiirlerinde tasavvufi konulara yer vermiştir. “Aşk, tabiat, devrinin zenginliği, dünya zevki” şiirlerinde yer alan başlıca konulardır. Divan şiirinin gazel türündeki en önemli temsilcilerindendir.

D)

En önemli eseri Divan’ıdır. Özellikle gazelleri dikkat çekici güzelliktedir. Kanuni için yazdığı terkibibent biçimli mersiye de divanındadır. (Kanuni Mersiyesi) Şairin dinî konularla ilgili düzyazı türünde eserleri ve tercümeleri vardır.

E)

Divan şiirinin en büyük temsilcileri arasındadır. Söz söylemede ve edebî sanatları kullanmada hüner sahibi bir şairdir. İstanbul Türkçesini bütün ihtişamıyla kullanmış, divan şiirinin mazmunlarından başarıyla faydalanmıştır.

Orıjinal

®

Sorular

1.

NEFÎ

E MAD

2

SEYRANÎ

• Divan şiiri

• Halk şiiri

• Aruz ölçüsü • .........

• Hece ölçüsü

• Beyit

• Dörtlük

Yukarıdaki şemada boş bırakılan yere aşağıdaki kavramlardan hangisi getirilebilir? A) Yalın dil D) Satirik şiir

B) Kaside

2.

•

Divan

•

İskendernâme

•

Cemşid ü Hurşid

•

Tervihü’l-Ervah

•

Mirkatü’l-Edeb

BY

Yukarıdaki eserler, aşağıdaki parçaların hangisinde tanıtılan şaire aittir? A)

İslami bilimlerin yanı sıra astronomi ve tıp eğitimi görmüştür. Yapıtlarında aşk ve kahramanlık konularının yanında tasavvufa da yer vermiştir. Tuyuğ türündeki şiirleriyle tanınmıştır. Hurufilik düşünceleri nedeniyle öldürülmüştür.

B)

Aşk, eğlence, tarih ve tabiat temalı şiirler yazmıştır. Türkçeyi iyi kullanan, şiir tekniğine hâkim ve kudretli bir şairdir. Gazel ve kasidelerinde İran şiirinin özelliklerini gösterdiği gibi, Türk ruhunun inceliklerini ve Türkçenin gücünü de aksettirmiştir. İran şiirinin konu ve biçim özelliklerini şiirimize kazandırmaya çalışmıştır.

C)

13. yüzyılın sonları 14. yüzyılın başlarında yaşamıştır. Mutasavvıf bir kişiliğe sahip olan şair, Kırşehir’de bir Mevlevi tekkesi kurmuş ve orada şeyhlik yapmıştır. Feridüddin-i Attar’ın Mantıku’t-Tayr adlı yapıtını Türkçeye çevirmesiyle tanınmıştır.

D)

Mutasavvıf bir şairdir. Şiirlerinde Azerbaycan Türkçesini ve Farsçayı kullanmıştır. Dili oldukça düzgün ve ahenklidir. Coşkun ve pervasız bir üslubu vardır. Şiirlerini Divan’ında toplamıştır. Tuyuğ türünde yazdığı şiirleriyle tanınmıştır.

E)

Anadolu’da, İran edebiyatı etkisiyle gelen din dışı konularda Türkçe şiirler yazan ilk şairlerdendir. Selçuklu sultanı Alaaddin Keykubat’ın isteği üzerine 20 bin beyitten oluşan bir Selçuklu Şehnâmesi yazmıştır. Farsça yazdığı bu yapıtının yanı sıra ustaca söylenmiş Türkçe gazel ve kasideleri vardır.

C) Koşma E) Münşeat

Orıjinal

®

Sorular

3.

(I) Divan şiirinde kalıplaşmış sözlerden (mazmunlardan) çokça yararlanılmıştır. (II) Şiirde nazım birimi olarak sıklıkla beyit (ikilik) kullanılmıştır. (III) Şiirde en küçük nazım birimine azade mısra (bağımsız dize) denmiştir. (IV) Konu bütünlüğünden çok parça bütünlüğüne (beyit güzelliğine) önem verilmiştir. (V) Divan şiirinde şiirlerin özel bir adı (mahlası) yoktur. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde altı çizili bölüm ile ayraç içindeki ifade uyuşmamaktadır? A) V

B) III

C) I

D) II

4.

2

Osmanlı divan edebiyatına şekil ve içerik yönünden pek çok yenilik getirmiştir. Dünyanın geçiciliğinden yakınan, okurları aşkın ve eğlencenin tadını çıkarmaya davet eden gazelleriyle şöhret kazanmıştır. Şiirde geleneklere bağlı kalmakla birlikte şiir diline akıcılık getirmiştir. Biçim yönünden kusursuz şiirler kaleme almıştır. Duru ve temiz bir İstanbul Türkçesiyle Osmanlı toplumunun beğenisine uygun şiirler yazmıştır. Devrin padişahının ölümü üzerine yazdığı mersiye, Türk edebiyatının en tanınmış örneğidir. Aşağıdaki beyitlerden hangisi, bu parçada söz edilen sanatçıya aittir?

E) IV A)

Ey Necatî taş iken lal ide hurşid gibi Bir nazar eyler ise himmet ile şah sana

B)

Düşmen ne denlü saht ise de şâd ol ey Nedim Sen üzre gösterür zer-i kâmil ayarını Nedim

C)

Vefâ ummaz cefâdan yüz çevürmez Bakî aşıkdur Niyâz etmek ana cânâ yaraşur sana istiğna

D)

Âh u feryâdun Fuzulî incidübdür âlemi Ger belâ-yı ışk ile hoşnûd isen gavga nedür

E)

Galib görünen Esad’a menhûs diyorsun Hüznî’yi unuttun mu ne yaptın a Surûrî

Ko l

Ort aZ

Kola

KARMA SORULAR 1

Zor

y

Orta

or

rta -O ay

İSLAMİYET ÖNCESİ ve İSLAMİ DÖNEM T ÜRK ŞİİRİ 1.

Aşağıdakilerden hangisi, ait olduğu şiirin son dörtlüğüdür? A)

Gevherî der kime gönül katayım Gevherimi nadanlara satayım Dost bağında bülbül gibi öteyim Gülşen benim güller benim har benim

B)

Cemal ü hüsnü âlişan Ol Yusuf’tan almış nişan Siyah zülüfler perişan Dökülmüş al yanağ üzre

C)

Gamdan hasar oldu mekânım yurdum İşidüp avazım dinlemez virdim Bir değil beş değil on değil derdim Yaralar baş verdi sıralandı gel

D)

E)

2.

3.

XVI. yüzyılın ikinci yarısı ve XVII. yüzyılın başlarında Azerbaycan’da yaşam sürmüş olan Sadık Bey Afşar; ünlü bir şair, maharetli bir yazar, eleştirmen, hattat ve minyatür ustasıdır. ‘‘Sadıkî’’ mahlası ile şiir yazmıştır. Ali Şir Nevaî’nin üslubu ve poetik maharetinden ilham alarak eşsiz nazireler ve ayrıca tezkire yazmış ilk Azerbaycanlı şairdir. Azerbaycan tezkire yazarı Muhammed Ali Terbiyet’in sözlerine göre, Sadıkî’nin Mecmau’l-Havas tezkiresi; Nevaî’nin Mecâlisü’n-Nefâis eseri üslubunda, Azerbaycan şivesiyle yazılmıştır. Tezkirede, XVI-XVII. yüzyılda yaşayan yaklaşık beş yüz sanatçı hakkında bilgi ve onların sanatından örnekler sunulmuştur. Bu parçada aşağıdaki tanımlardan hangisinin ait olduğu terime yer verilmemiştir?

Sen de mi öğrendin cefâ kılmayı Hançer alıp derdli sînem delmeyi Tenezzül etmesin bize gelmeyi Ya koçulur musun size gelince Yeğin ey sevdiğim sen seni gözet Karayı bağla da beyazı çöz at Doldur ver bâdeyi bir daha uzat Ayrılık şerbetin ver melil melil

A)

Bir edebiyat veya sanat eserini her yönüyle değerlendirerek anlaşılmasını sağlamak amacıyla metin oluşturan kimse

B)

Divan şiirinde, herhangi bir varlığın ya da nesnenin özellikleri anlatılarak kurulan aruzlu bilmece

C)

Başka bir manzumenin örnek alınmasıyla oluşturulan, bu manzumeyle aynı ölçü ve aynı uyakla yazılan şiir

D)

Divan şairlerinin hayatlarını anlatan ve eserlerinden örnekler veren nesir türü

E)

Sanatçının görüş, duyuş, anlayış ve anlatıştaki özelliği veya bir türün, bir çağın kendine özgü anlatış biçimi, biçem, tarz, stil

Sen bir ceylan olsan, ben de bir avcı Avlasam çöllerde saz ile seni Bulunmaz dermanı, yoktur ilacı Vursam, yaralasam söz ile seni 4.

I.

Kelime hâlinde redif vardır.

II.

Çapraz kafiye düzeniyle oluşturulmuştur.

III. Varsağı örneğidir.

Sagu ölüm temasına yer vermesi bakımından halk edebiyatındaki --- ve divan edebiyatındaki --- karşılığıdır. Bu cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir?

IV. Yarım ve zengin kafiye kullanılmıştır. Bu dörtlükle ilgili olarak yukarıdakilerden hangileri söylenebilir? A) III ve IV D) I ve IV

B) I ve II

C) II ve III E) II ve IV

A)

ağıdın - methiyenin

B)

koçaklamanın - mersiyenin

C)

taşlamanın - hicviyenin

D)

ağıdın - mersiyenin

E)

güzellemenin - cülusiyenin

KARMA SORULAR 1 5.

Aşağıdakilerin hangisi bir kasidenin taç beyti olabilir? A)

7.

Her nev-resîde şâh-ı gül aldı eline câm-ı mül Lutf it açıl sen dahi gül ey serv-kadd ü gonce-fem

B)

Koma Bâkî kulunı cür’a sıfat ayakta Dest-gîr ol ana ey dâver-i âlî-mikdâr

C)

Zevk-i tiğından aceb yok olsa gönlüm çâk çâk Kim mürûr ilen bırakır rahneler dîvâre su

D)

Erdi yine ürd-i behişt oldı hevâ anber-sirişt Âlem behişt-ender-behişt her gûşe bir Bâğ-ı İrem

E)

Nitekim lâlelere şeb-nem olup üftâde Güllere bülbül-i şeydâ geçine âşık-ı zâr

1635’te önce İstanbul’u dolaşmaya, burada gördüklerini, duyduklarını yazmaya başladı. 1640’ta Bursa, İzmit ve Trabzon’u gezdi. 1645’te Kırım’a gitti. Yakınlık kurduğu kimi devlet büyükleriyle uzak yolculuklara çıktı. 1646’da Erzurum Beylerbeyi Defterdarzade Mehmed Paşa’nın muhasibi oldu. Doğu illerini, Azerbaycan’ın ve Gürcistan’ın bazı bölgelerini gezdi. Gümüşhane, Tortum yörelerini dolaştı. 1648’de İstanbul’a dönerek Mustafa Paşa ile Şam’a gitti, üç yıl bölgeyi gezdi. 1651’den sonra Rumeli’yi dolaşmaya başladı, bir süre Sofya’da bulundu. 1667-1670 arasında Avusturya, Arnavutluk, Teselya, Kandiye, Gümülcine, Selanik yörelerini gezdi. Gezilerinde karşılaştığı toplumların yaşama biçimini yansıtan gözlemler yaptı. Kültürleri, günlük yaşayışları inceledi ve bunları ünlü eserinde yazdı. Gözlemlerini abartılı bir üslupla sundu. Bu parçada söz edilen yazar aşağıdakilerden hangisidir?

6.

A)

Yirmisekiz Çelebi Mehmet

B)

Naimâ

C)

Evliya Çelebi

D)

Kâtip Çelebi

E)

Seydi Ali Reis

Aşağıdaki beyitlerin hangisi ayraç içinde verilen ifadeyi örneklemez? A)

Dübeşte olma âleme sultan isen dahi Bir mülktür cihan ki Süleyman’a kalmadı (Dünya hayatının geçiciliği)

B)

C)

Kim Hüsn için oldu farz gavgâ

Düşdü çemende berk-i diraht i’tîbârdan

Kasdetti ki ola Aşk-ı gam-hâr

(Belirtisi ortadan kalkmak)

Ahvâl-i kabîleden haberdâr

Ne yular derdi ne gâm-ı pâlân (Tasa, keder duymamak)

Her biri arardı vasla çâre Âşık geçinirdi ol nigâre

Gitdin ammâ ki kodun hasret ile cânı bile

Bu resme gerek belâ-yı düşvâr

İstemem sensiz olan sohbet-i yârânı bile

Yek başına Aşk âlem ağyar

(Özlem içinde bırakmak) E)

Munlâ-yı Cünûn verdi fetvâ

Nâm ü nişane kalmadı fasl-ı bahârdan

Ne yük altında haste vü nâlân

D)

8.

Kıldı zülfün tek perişân hâlimi hâlin senin Bir gün ey bî-derd sormazsın nedir hâlin senin (Tekdüzelikten yakınmak)

Bu beyitler aşağıdaki sanatçılardan hangisine aittir? A) Fuzulî

B) Şeyh Galib D) Süleyman Çelebi

C) Şeyhî

E) Gülşehrî

Ort aZ

Kola

KARMA SORULAR 2

Zor

y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

İSLAMİYET ÖNCESİ ve İSLAMİ DÖNEM T ÜRK ŞİİRİ 1.

Arapça telif eserlerin yanında büyük bir divan yazan şairin zeki, sert ve mücadeleci mizacı kimi şiirlerine yansımıştır. Oğuz Türkçesinin yanı sıra Doğu Türkçesine de hâkimdir. Şiirlerinde, eski Anadolu Türkçesiyle birlikte Azerbaycan ve Doğu Türkçesinin özellikleri de görülür. Farsça tamlamalara çok az da olsa şiirlerinde yer veren sanatçı, devrin Türkçesini kullanmasıyla dikkat çeker. Şiirlerinde daha çok aşktan, şaraptan, eğlenceden hoşlanan realist ve ihtiraslı bir insanın dünya zevklerini, sevgilinin güzellik unsurlarını işlemekle birlikte tasavvufî düşünce ve remizlere de yer vererek bunları en ince şekilde ele almıştır. Şiirlerinde akıcılığı ve içtenliği sağlayan unsurların başında sitem ve karşılıklı konuşmalara dayanan ifadeler gelir. Yazdığı tuyuğlar ve yaptığı cinaslı kafiyeler, onun millî zevke bağlı olduğunu ortaya koyar. Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir? A) Kadı Burhanettin

B) Nefî

C) Taşlıcalı Yahya

D) Âşık Paşa E) Ali Şir Nevaî

2.

Şiirlerinde alabildiğine bir coşkunluk bulunan Nesîmî, zaptedilemeyen bir ruhun çırpınışlarını dile getirmiş ve beşerî aşkı Hurufilik anlayışının etkisiyle anlatmıştır. I Şiirlerinde Hakk’ı, aşkı, doğru yolu aramıştır. Arapça ve Farsçayı iyi bilen şairin Türkçe ve Farsça şiirlerinin II yanında Arapça gazelleri ve mülemmaları da vardır. Nesîmî edebiyatımızda Âşık Paşa’dan sonra elifnâme III yazan şairdir. Onun şiiri, canlılığını biraz da tekrarlardan ve Türkçenin ahenginden alır. Bu tekrarlarda eski şiirimizin ve Kutadgu Bilig devrinin ön kafiyesini de kullanır. Dili çok dikkatli ve yerinde kullanan Nesîmî, aruz veznini IV Türkçeye uydurmak için gayret etmiştir. Bugünkü bilgilere V göre akis sanatına edebiyatımızda ilk yer veren şair odur. Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangisi bilgi yanlışına neden olmuştur? A) IV

B) III

C) II

D) V

E) I

KARMA SORULAR 2 3.

---- XIII. asırda Anadolu’da gelişmeye başlayan tasavvufî halk edebiyatının en önemli kaynağı ve temsilcisidir. Sonraki asırlarda yetişen çok sayıda şair, ondan etkilenmiştir. Şiirlerini aruz ve hece vezni ile yazan şair, çoğu zaman aruz vezninin mısra ortasından ikiye bölünebilen kalıplarını kullanarak beyitlere dörtlük şeklinde yazılabilme özelliği vermiş ve böylece şiirlerinde ahenk sağlamıştır. Onun şiirleri, okuyucuya birdenbire açılmayan, cezbeyle söylenmiş şiirler olup gönülleri, aniden parlayan bir ışık gibi aydınlatıp kaybolur. Onun şiirlerinde başta aşk olmak üzere âşık ve hâlleri, gönül, gönlün içinde bulunduğu durumlar, kalp kırmama, dünya ve dünya hayatı, yaşamın geçiciliği, insanlara iyi gözle bakma, nefis terbiyesi, toplumda aksayan yönlerin eleştirisi, tevazu, sabır, cömertlik, zamanı iyi değerlendirme ve ölüm gibi birçok konu yer almıştır. Şiirlerinde büyük bir yer tutan aşk, ona göre bir varlığa sevgi duymaktır. Onun aşkı, ilâhî aşk, yani Allah aşkıdır. Türkçeyi gönül diline dönüştüren şair, tasavvufu en ince şekilde anlatarak halkın tercümanı olmuştur.

5.

Sultan Gavri, Hasanoğlu’nun: “Niçesin gel iy yüzi agum menüm Sen eritdün odlara yagum menüm” beyti ile başlayan şiirine karşılık: “İy yüzi gül gülşen ü bâgum benüm Zülfünün zinciridür bagum benüm” şeklinde başlayan gazelini yazmıştır. Buna göre, Sultan Gavri aşağıdakilerden hangisinin örneğini vermiştir? A) Nazire

B) Tezkire

C) Mısrayıâzâde

D) Tegazzül E) Münşeat

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Gülşehrî

B) Hoca Mesud

C) Yunus Emre

D) Ahmed Fakih E) Elvan Çelebi

6. 4.

(I) 15. yüzyılda dinî-tasavvufî Türk edebiyatı ile divan edebiyatı henüz kesin olarak ayrılmamıştır. (II) Bu yüzyıl Fuzulî geleneğinin bir devamı sayılır. (III) Âşık edebiyatı 16. yüzyıldan itibaren yazılı kaynaklara aktarılmaya başlanmıştır ve bu sebeple âşık edebiyatının ilk örnekleri hakkında yeterli bilgimiz yoktur. (IV) 17. yüzyılda ise bütün edebiyat şubelerinde olduğu gibi âşık edebiyatında da büyük gelişme görülür ve Karacaoğlan ile Âşık Ömer gibi isimler kendisini gösterir. (V) Sonraki dönemde ise Erzurumlu Emrah, Dadaloğlu, Dertlî ve Bayburtlu Zihnî gibi âşıklarla bu gelişim devam etmiştir.

15. yüzyılda Arapça ve Farsça eserlerden çevrilerek yazılmış mensur eserlerin yanında telif eserler de bulunmaktadır. Bu dönemde yazılan mensur eserlerin başlıcaları Kur’an ya da sure tefsiri tercümeleri, Tezkiretü’lEvliyâ tarzı eserler, menakıpnâmeler, dinî, destanî ya da çeşitli konularda yazılmış hikâyeler, inşa usullerini öğreten eserler, sözlükler, tarihî eserlerdir. Eşrefoğlu Rumî’nin ---adlı eseri, bu yüzyılın öne çıkan mensur eserlerindendir. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

Tuhfetü’l-Uşşâk

B)

Süheyl ü Nevbahar

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

C)

Yusuf u Züleyhâ

D)

Müzekki’n-Nüfûs

A) IV

E)

Muhammediye

B) II

C) III

D) V

E) I

Orta

Ort aZ

Kola

KARMA SORULAR 3

Zor

y

or

Ko l

rta -O ay

İSLAMİYET ÖNCESİ ve İSLAMİ DÖNEM T ÜRK ŞİİRİ 1.

Peygamberimiz’in yaşamını anlatan yapıtlardır. Bu yapıtlarda Hz. Muhammed’in dünyaya gelişi, peygamberliği, Miraç olayı, Hicret olayı, savaşları, mucizeleri ve vefatı derin bir heyecanla dile getirilir. Edebiyatımızda bu türün ilk örneği, Erzurumlu Darir’in Siretü’n-Nebi adlı yapıtıdır.

3.

Bu parçada söz edilen nesir türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Surnâme

B) Şehrengiz

C) Siyer

D) Gazavatnâme

Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

E) Münşeat

2.

Türk dil birliğini kurmaya çalışmış ve bu amaçla birçok yapıt ortaya koymuştur. Türk dilinin güzelliklerini görmüş, bunun üzerine yazdığı Muhakemetü’l-Lugateyn adlı yapıtında Türkçenin Farsçadan daha zengin bir dil olduğunu söylemiştir. Çağatay dilinin gelişmesinde etkin rolü olan sanatçının şiir ve düzyazı türünde pek çok yapıtı vardır. Edebiyatımızda “hamse” sahibi ilk sanatçıdır. Ayrıca edebiyatımızda ilk tezkire olan Mecalisü’n-Nefâis adlı yapıtı kaleme almıştır.

A)

Süleyman Çelebi

B)

Ali Şir Nevaî

C)

Ahmed Paşa

D)

Şeyyad Hamza

E)

Kadı Burhanettin

Âşık edebiyatı halk arasında yetişen saz şairlerinin I oluşturduğu edebiyattır. Ölçü olarak hece, nazım birimi II olarak beyit kullanılmıştır. Başlarda sade bir halk diliyle III şiirler üretilirken sonraki asırlarda divan şiirinin tesiriyle IV dilde kısmen ağırlaşma görülmüştür. Âşık edebiyatı temsilcileri “âşık, saz şairi, halk ozanı” gibi adlarla V anılmıştır. Bu parçadaki bilgi yanlışının giderilmesi için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır? A)

II’nin yerine “aruz” yazılmalıdır.

B)

V’in yerine “baksı” yazılmalıdır.

C)

IV’ün yerine “anonim şiirin” yazılmalıdır.

D)

I’in yerine “sarayda” yazılmalıdır.

E)

III’ün yerine “dörtlük” yazılmalıdır.

4.

Eren alpı okıştılar Kıngır közün bakıştılar Kamug tolmun tokıştılar Kılıç kınka küçün sıgdı Günümüz Türkçesiyle Kahraman erler birbirlerini çağırdılar. Öfkeli gözlerle birbirlerine baktılar. Bütün silahlarıyla savaştılar. Kılıçlar (üzerinde kuruyan kanlardan dolayı) kınlarına güçlükle sığdı. İslamiyet öncesi Türk şiirinden alınan bu dizelerin konusu bakımından türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Satirik

B) Pastoral D) Didaktik

C) Lirik E) Epik

KARMA SORULAR 3 5.

Aşağıdaki şiir parçalarından hangisi divan şiiri geleneğini yansıtmaz? A)

B)

Yine geldi evvel bahar günleri Yüce dağlar yol olduğu zamandır Yalvaruben Hakk’a niyaz ettiğim Bülbül güle kul olduğu zamandır

C)

Açıl bagun gül ü nesrini ol ruhsârı görsünler Salın serv ü sanavber şîve-i reftârı görsünler

D)

Çîn-i zülfünden umar nâfe-i hoş bûy murâd Bu hevâ yoluna yıllarla yiter nite ki bâd Ol dahi sencileyin etmedi ben hastayı yâd Vây gönül vây bu gönül vây gönül ey vây gönül

E)

6.

Gâh mir’at-ı felek rûy-ı sa’âdet gösterür Gâh döner jeng-i nuhûsetle felâket gösterür Bir nefesde âşıka bin türlü hâlet gösterür İvme ey dil sabr kıl ivmek melâmet gösterür Görelim âyîne-i devrân ne sûret gösterür

Seyr etti hava üzre denir taht-ı Süleyman Ol saltanatın şimdi yeller eser yerinde

Sagu denilen ağıtları, koşuk denilen koşmaları, sav denilen atasözlerini ve Alp Er Tunga adındaki destanlaşmış kahramanın varlığını ---- öğrenmiş bulunuyoruz. Dolayısıyla eser, hem dil hem edebiyat hem de tarihimiz bakımından çok önemli belgeleri toplayan bir kaynaktır. Eser dünyanın her yanında, Türkoloji ilmiyle uğraşan birçok bilgin için paha biçilmez bir kaynak olmuştur. Üzerinde şimdiye kadar yerli ve yabancı uzmanlar çok çeşitli incelemeler yapmışlardır. Bu parçadaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

Divanu Lugati’t-Türk’ten

B)

Kutadgu Bilig’den

C)

Kamus-ı Türkî’den

D)

Muhakemetü’l-Lugateyn’den

E)

Mecalisü’n-Nefâis’ten

7.

•

15. yüzyılın önemli isimlerinden olan sanatçı, AleviBektaşi şiirinin kurucularındandır.

•

Alanya Beyi’nin oğlu olan sanatçının asıl adı Gaybî’dir.

•

Şathiye türünün önemli örneklerini vermiştir.

•

Hem aruz hem de heceyle şiirler yazmıştır.

Buna göre, aşağıdaki dizelerden hangisi yukarıda sözü edilen sanatçıya aittir? A)

Bil elsine-i halkı Aklam-ı Hak ey Hakkı Öğren edeb ü hulkı Mevlâ görelim neyler Neylerse güzel eyler

B)

Edebdür Hakk’a delil edebden olma gâfil Olmayasın bî-hasıl var edep öğren edep Kaygusuz Abdal uyan ışkı bil ışka boyan Şöyle demiştir diyen var edep öğren edep

C)

Pir Sultan Abdal’ım içtim cür’adan Okudum ağını bilmem karadan Yeri göğü cüml’alemi yaradan Ayrılık derdinin dermanı nedir

D)

Hacı Bektaş’ı arayıp bulmuşam Erenler deminden bir pay almışam Bir hakikat deryasına dalmışam Her gönülden bir yol gider ol burca

E)

Anın nakşi hayalinden cihan bir zerre olmuştur Nazar etsen o zerreden görünmez lakin illa Hu Bu Bayramî; eğer idrak edersen sen bu alemde Bu sırrın sırrına kimse eremez lakin illa Hu

Kola

KARMA SORULAR 4

Ort aZ

Zor

y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

İSLAMİYET ÖNCESİ ve İSLAMİ DÖNEM T ÜRK ŞİİRİ 1.

Divan edebiyatında edebî niteliğe sahip nesir yazıları bir defterde toplanırdı. Bugünkü dergilere benzeyen söz konusu defterlerde türlü tarihsel belgeler, edebî yazılar, mektuplar yer alırdı.

3.

Bu parçada sözü edilen defterlere verilen ad aşağıdakilerden hangisidir? A) Tezkire

B) Münşi

D) Münşeat

•

Sivas dolaylarında yetişmiş, bir isyana karıştığı için idam edilmiştir. Bazı şiirlerinde Karacaoğlan gibi dünya güzelliklerini, bazılarında Köroğlu gibi cenk duygularını, bazılarında Yunus’un üslubuyla ilahi aşkı ve tasavvufla ilgili temaları işlemiştir.

•

16. yüzyılda yaşamıştır. 24 bölümlük bir destansı halk hikâyesinin de kahramanıdır. Koçaklama ve güzellemeleriyle ünlüdür. Yiğitçe ve tok bir söyleyişe sahiptir. Divan şiiri geleneğinden etkilenmemiştir.

•

Divan edebiyatında mesnevi çığırının en önemli şairlerindendir. Mesnevilerinde İran etkisinde kalmamıştır. Şiirlerinde yerli renklere, özentisizliğe sade dil ve yalın anlatıma rastlanması, onun divan şiirinin yerlileşmesine katkısı olduğunu gösterir.

•

Anadolulu bir askerin oğlu olarak doğmuştur. Konya ve İstanbul’da bulunmuş, Şam’da ölmüştür. Mevlevi tarikatına bağlıdır. Toplumsal konulara ağırlık veren bir divan şairidir. En önemli eseri “Divan”ı ve divandaki “Terkibibend” idir.

C) Cönk E) Pendnâme

Bu parçalarda söz edilen şairler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Taşlıcalı Yahya

B) Pir Sultan Abdal

C) Nedim

D) Bağdatlı Ruhî E) Köroğlu

2.

Uygur Türklerindendir. Küçüklükten itibaren Mirza Baykara’nın torunu Emîr Gıyâsüddîn Mansûr’un oğlu Hüseyin Baykara ile birlikte büyümüş ve birlikte öğrenime başladı. Aralarında ölünceye değin sürecek olan dostluğun temelleri bu yıllarda atıldı. Hüseyin Baykara, ona “mühürdarlık” görevini verdi. 1472 yılında “Emîr” unvanını aldı. Bütün gücüyle ülkedeki yolsuzluklarla savaşıp haksızlığa uğrayanları korumaya çalıştı. 1483-1485 yılları arasında Hamse’sini tamamladı. Onun klasik Çağatay edebiyatının oluşumunda önemli bir yeri vardır. Orta Asya Türk kültür ve sanat ortamının gelişmesinde en büyük rolü oynayan sanatçı, Türkçe sevgisine ve Türkçenin ifade kudretinin üstünlüğü inancına sahiptir.

4.

Aşk acısının ve sitemin anlatıldığı gazellere ---- gazel denir. Bu gazel türünün divan şiirindeki ustası olarak ---kabul edilir.

Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

Bu parçadaki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

A) Ahmed-i Dâî

B) Ali Şir Nevaî

A) âşıkâne - Bakî

B) rindâne - Fuzulî

C) Sultan Veled

D) Şeyyad Hamza

C) âşıkâne - Fuzulî

D) rindâne - Bakî

E) Âşık Paşa

E) hikemî - Nabî

KARMA SORULAR 4 5.

I.

Musarra - Matla

II.

Ayan-ı sabite - Tekke şiiri

7.

III. Tapşırma - Takma ad IV. Ziyade - Müstezat V.

Muhammes - Seci

Yukarıdaki terimlerden hangisi, karşısındaki kavramla eşleştirilemez? A) III

B) IV

C) I

D) II

E) V

‘‘Klasik Türk Edebiyatı’’ olarak da tanımlanan divan edebiyatı, Türklerin İslam kültüründen etkilenmeleri sonucu oluşan bir edebiyattır. Bu edebiyat, bazı kaynaklarda ‘‘Havas Edebiyatı’’, ‘‘Yüksek Zümre Edebiyatı’’, ‘‘Saray Edebiyatı’’, ‘‘Eski Türk Edebiyatı’’ gibi adlarla da anılmaktadır. Ancak belli ilkeler çevresinde gelişen bu edebiyat, şairlerin şiirlerini divan denilen yazma kitaplarda toplamalarından dolayı daha çok ‘‘divan edebiyatı’’ adıyla anılmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada sözü edilen edebiyat geleneğine mensup bir sanatçı değildir? A) Kazak Abdal

B) Nailî

C) Gülşehrî

D) Sultan Veled E) Kul Mesut

16. asır, divan şiiri için bir ihtişam, bir gündoğumudur. Başta Fuzulî ve Bakî şiirdeki şöhretleriyle kendi çağlarından I taşmışlardır. Düzyazılarıyla da önemli olan bu iki şair dışında geniş hayalleri olan Zatî, aşk ve rindliğin usta sözcüsü Hayalî, sade diliyle Nevî, terkibibendiyle şöhrete erişen Bağdatlı Ruhî bu yüzyılın usta şairleridir. Mesnevide II Fuzulî, Lamiî ve Kara Fazlî gibi isimler vardır. Emrî, Figanî,

8.

Çâresüz kaldum Hudâyâ çâre kıl yâ Rab bana Nefs ü şeytandan halâs eyle beni iy pâdişâ Bir yanum ateş olupdur bir yanumda oldı su Od ile su arasından sen beni eyle rehâ

Hayretî ve hilye yazarı Hakanî de önemli şairlerdendir. Bu çağ, düzyazı sahasında bir çeşitlilik ve bolluk içindedir.

Hücre-i kalbüm dolu kıl şu’le-i envâr ile Nice bir cürm ü hatâyile ola gönlüm kara

Sehî, Latifî, Âşık Çelebi, Hasan Çelebi, Beyanî ve Ahdî III IV yazdıkları tezkirelerle; Lütfî Paşa, Hoca Sadettin,

Sana yüz tutdum Hudâyâ sen hidâyet eylegil Senden özge kime kılam pâdişâhum ilticâ

Gelibolulu Âli ve Kemalpaşazade tarihleriyle; Seydî Ali

Ben Murâd’a kıl inâyet fazlunı ey zü’l-celâl Senden özge kimsenem yokdur benüm yâ Rabbenâ

Reis, Piri Reis ve Evliya Çelebi denizcilikle ilgili eserleriyle; V Feridun Bey de münşeatıyla Osmanlılarda düzyazının çeşitlilik ve hacim kazanmasına yardımcı olmuşlardır. Bu parçada numaralanmış sanatçılardan hangisi bilgi yanlışına yol açmıştır? A) II

B) III

C) IV

D) V

E) I

ÇIKMIŞ SORU

6.

İçerik özellikleri dikkate alındığında bu beyitlerin aşağıdaki türlerden hangisine ait olduğu söylenebilir? A) Tevhit

B) Methiye D) Naat

C) Münacat E) Mersiye AYT - 2022

Ko l

y Kola

Ort aZ

Zor

KARMA SORULAR 5

Orta

or

rta -O ay

İSLAMİYET ÖNCESİ ve İSLAMİ DÖNEM T ÜRK ŞİİRİ 1.

15. yüzyıl divan edebiyatında karşımıza çıkan ilk isim

2.

Türk Edebiyatının Önemli Tezkire Yazarları ve Eserleri ----: Heşt Behişt

Ahmed-i Dâî’dir. Hemen arkasından bu çağın Şeyhü’ş-

----: Meşâirü’ş-Şuarâ

şuârası Şeyhî gelir. Bir müddet sonra gelecek olan I Ahmed Paşa ise yer yer Şeyhî’yi de aşacaktır. Çağ içinde II Necatî’nin yeri apayrıdır. O, Türk şiirinde dil ve öz

----: Tezkiretü’ş-Şuarâ ----: Gülşen-i Şuarâ Yukarıda boş bırakılan yerler aşağıdaki sanatçılarla tamamlandığında hangisi dışarıda kalır?

yönünden yeni bir aşamayı temsil eder. Diğer şairler içinde Avnî (Fatih), Adlî (II. Bayazid), Cem Sultan, Harimî III (Şehzade Korkut), Hümamî, Cemalî, Nişanî, Melikî, Mihrî ve usta şair Mesihî sayılabilir. Mesnevi sahasında ise Hamdullah Hamdî, Behiştî ve Revanî vardır. Tacizâde

A)

Sehî Bey

B)

Âşık Çelebi

C)

Kınalızâde Hasan Çelebi

D)

Yenişehirli Avnî

E)

Ahdî

Cafer Çelebi hem şiirde hem de düzyazıda ustadır. Düzyazı sahasında Sinan Paşa, Mercimek Ahmed, Ahmed IV Bican ve büyük tarihçi Aşıkpaşazade çağa damgalarını vururlar. Çağatay sahasında ise Taşlıcalı Yahya’nın güçlü V şiiriyle karşılaşırız. Bu parçadaki numaralanmış sanatçılardan hangisi bilgi yanlışına yol açmıştır? A) II

B) III

C) IV

D) I

E) V

3.

Dinî-tasavvufi Türk edebiyatının önemli temsilcilerindendir. Kendi adıyla anılan bir tarikatın kurucusudur. XIV ve XV. yüzyıllarda yaşayan sanatçı, özellikle Yunus Emre’den etkilenmiştir. Şiirlerinde tasavvufi hakikatleri içten bir lirizmle dile getirmiştir. Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir? A)

Pir Sultan Abdal

B)

Kazak Abdal

C)

Erzurumlu İbrahim Hakkı

D)

Aziz Mahmut Hüdayî

E)

Hacı Bayram Velî

KARMA SORULAR 5 4.

Harnâme, yergi tarzında yazılmış bir mesnevidir. Hiciv edebiyatının en güzel örneklerinden biridir. Eserin sahibi, divan edebiyatının önde gelen hiciv şairlerindendir. Çelebi Mehmet’in kendisine armağan ettiği köye gitmiş, burada köylüler tarafından dövülmesi üzerine bu mesneviyi kaleme almıştır.

6.

•

Erzurumlu Emrah

•

Dertlî

•

Dadaloğlu

Bu ozanların ortak özelliği aşağıdakilerin hangisidir?

Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada sözü edilen sanatçıya aittir?

A)

Tasavvufi içeriğe yer vermeleri

B)

Epik tarzda eser oluşturmaları

C)

Divan şiirinden etkilenmeleri

A) Hüsrev ü Şirin

B) Gencine-i Raz

D)

Yeniçeri ozanlarından olmaları

C) Vesiletü’n-Necat

D) Fezail-i Mekke

E)

Aynı yüzyılda yaşamaları

E) Terkibibent

5.

16. yüzyıl, edebiyatımızda “şehrengiz” yazıcılığının gelişme dönemidir. Türk edebiyatının ilk şehrengizi, 15. yüzyıl şairi ---- Edirne Şehrengizi’dir. Divan edebiyatının diğer şehrengizleri olan Zatî’nin Edirne Şehrengizi ile Lâmiî’nin Bursa Şehrengizi bu dönemin ürünüdür. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Veysî’nin

B) Mesîhî’nin

C) Ahdî’nin

D) Leskofçalı Galib’in E) Naimâ’nın

7.

I.

Göz için uyak anlayışı vardır.

II.

Parça güzelliği önemsenmiştir.

III. Mazmun adı verilen kalıplaşmış sözler kullanılmıştır. IV. Oldukça ağır bir dil kullanılmıştır. V.

Somut konulardan çok soyut konular işlenmiştir.

Divan şiirinde bir gazelin ara beyitlerinin yerlerinin değişmesinin herhangi bir anlam karmaşasına yol açmaması, yukarıdaki özelliklerin hangisiyle açıklanabilir? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

KARMA SORULAR 5 İSLAMİYET ÖNCESİ ve İSLAMİ DÖNEM T ÜRK ŞİİRİ 8.

(I) Divan edebiyatında kelime çok önemlidir. (II) Her kelime tam anlamında ve yerli yerinde kullanılmalıdır. (III) Bazen kelimelerin ikinci, üçüncü anlamları beyte uygun düşer. (IV) Manayı beyitte yoğunlaştıran şair, bütün güzelliği yerine parça güzelliğine önem verir. (V) Başka edebiyatların bir beyte sığdırdığı bir konuyu divan şâiri geniş geniş anlatmayı ve anlamı şiirin tamamına yaymayı gaye edinir.

11. Denizde balığa rızkın virürsün Hakîm-ü razık-u-rahman Hudâyâ Bu cümle mahlûkatun rızkı senden Kılursun daima ihsan Hudâyâ Kimisi renc ile daim iniler Kiminin derdine derman Hudâyâ

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) III

B) II

C) V

D) IV

Kimisi ağlamakdan gözsüz olmuş Gice gündüz işi efgan Hudâyâ

E) I

Bu beyitlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

ÇIKMIŞ SORU

A) Mübalağa sanatına başvurulduğu

9.

B) Naat türüne örnek olduğu C) İlahi ile konu olarak benzeştiği D) Kafiye ve redifin kullanıldığı E) Tezat sanatına yer verildiği

Bir şairin beş mesneviden oluşan eserler bütününe “hamse” denir.

AYT - 2020

Aşağıdakilerden hangisi, edebiyatımızda hamse sahibi şairlerden biridir? A) Ali Şir Nevaî

B) Nedim

C) Şeyh Galib

D) Bağdatlı Ruhî E) Zatî

12.

10. “Habnâme” türünün en önemli ve tanınmış örneği aşağıdaki sanatçılardan hangisine aittir? A) Levnî

B) Veysî D) Sinan Paşa

C) Nergisî E) Nabî

I. Grup

II. Grup

I.

Çengnâme

Süleyman Çelebi

II.

Harnâme

Ahmed-i Dâî

III.

Vesiletü’n-Necat

Mercimek Ahmed

IV.

Kâbusnâme

Yunus Emre

V.

Risaletü’n-Nushiyye

Yukarıda I. grupta verilen eserlerden hangisi, II. gruptaki sanatçılardan biriyle ilişkilendirilemez? A) IV

B) I

C) III

D) II

E) V

Ü N İ T E

04

TANZİMAT’TAN MİLLÎ EDEBİYAT’A T ÜRK ŞİİRİ TANZİMAT ŞİİRİ SERVETİFÜNUN

ve

FECRİÂTİ ŞİİRİ

MİLLÎ EDEBİYAT ŞİİRİ BAĞIMSIZ ŞAİRLER - MANZUM HİKÂYE ve MENSUR ŞİİR

1. TEST KAZANIM 1.

2.

TANZİMAT ŞİİRİ

DAKLI SORULAR

Bağdatlı Ruhî’den etkilenmiştir. Şiirleri biçim yönünden eski olmakla birlikte içerik yönüyle yenidir. Özellikle terkibibent ve terciibentleriyle ün kazanmıştır.

4.

Çık Fatıma! Lahdden kıyam et Yâdımdaki hâline devam et …

Bu parçada tanıtılan Tanzimat Dönemi şairi aşağıdakilerden hangisidir?

Makber mi nedir şu gördüğüm yer Ya böyle revâ mı ey cay-ı dilber

A)

Ziya Paşa

Bu dizeler aşağıdaki sanatçılardan hangisine aittir?

B)

Namık Kemal

C)

Recaizade Mahmut Ekrem

D)

Şinasi

E)

Ali Suavi

A)

Muallim Naci

B)

Recaizade Mahmut Ekrem

C)

Abdülhak Hamit Tarhan

D)

Namık Kemal

E)

Ziya Paşa

Görüp ahkâm-ı asrı münharif sıdk u selametten Çekildik izzet ü ikbâl ile bâb-ı hükûmetten I.

Ahenk unsurlarına yer verilmiştir.

II.

Yabancı kökenli kelimeler kullanılmıştır.

III. Bireysel bir temaya vurgu yapılmıştır. Tanzimat şiirinden alınan bu dizeler ile ilgili numaralanmış yargılardan hangileri yanlıştır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) Yalnız III E) II ve III

5.

3.

----, genç şairlerle giriştiği tartışmalarla Türk edebiyatına yeni bir soluk getirdi. Victor Hugo, Alfred de Musset, Sully Prudhomme gibi sanatçılardan çeviriler yaptı. Eleştirilerini, dil bilgisi ve aruz kurallarına bağlı kalınması noktasında yoğunlaştırdı. Istılahat-ı Edebiyye adlı meşhur eserinde edebî sanatları ve terimleri açıkladı.

Aşağıdaki sanatçılardan hangisi edebiyatımızın ilk şiir çevirilerini yapmıştır?

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A)

Ziya Paşa

A)

Recaizade Mahmut Ekrem

B)

Muallim Naci

B)

Abdülhak Hamit Tarhan

C)

Recaizade Mahmut Ekrem

C)

Muallim Naci

D)

Şinasi

D)

Şinasi

E)

Abdülhak Hamit Tarhan

E)

Namık Kemal

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

TANZİMAT ŞİİRİ

Abdülhak Hamit’in ---- adlı eserinde medeniyetin asli unsurları olarak kabul gören “şehir” ve “kır” kavramları arasında birtakım kıyaslamalar yapılmıştır. Kır yaşamı yüceltilip olumlu bir söylemle anlatılmıştır. Şair, ---- adlı eserinde ise annesine seslenerek hazin çocukluğu hakkında hissettiklerini lirik tarzda dile getirmiştir.

8.

Bu parçadaki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir? A)

Sahra - Makber

B)

Garam - Divaneliklerim yahut Belde

C)

Divaneliklerin yahut Belde - İlham-ı Vatan

D)

Sahra - Validem

E)

Sahra - Hep yahut Hiç

9.

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Lisan-ı Osmani’nin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülahazat-ı Şamildir makalesinde şiirin düşüncenin gelişmesine yönelik hizmetinden söz eden sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A)

Muallim Naci

B)

Nabizade Nazım

C)

Namık Kemal

D)

Recaizade Mahmut Ekrem

E)

Abdülhak Hamit Tarhan

I.

Şairler bireysel konulara yönelmişlerdir.

II.

Dilde sadeleşme çalışmaları terk edilmiş, eski dile dönülmüştür.

III. Birinci dönem sanatçılarına göre süslü ve sanatlı bir üslup kullanılmıştır. IV. Batı edebiyatı nazım biçimleri kullanılmaya başlanmıştır. V.

Aruz ölçüsünün hâkimiyeti devam etmiştir.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde II. Dönem Tanzimat şiiri ile ilgili yanlış bilgi verilmiştir? A) II

7.

I.

Ziya Paşa - Namık Kemal - Şinasi

II.

Şemsettin Sami - Namık Kemal - Şinasi

10.

III. Şinasi - Ahmet Mithat Efendi - Ziya Paşa

I.

Lirik - satirik

II.

Didaktik - epik

C) V

D) IV

E) I

III. Didaktik - pastoral

IV. Ahmet Mithat Efendi - Namık Kemal - Şinasi V.

B) III

Teodor Kasap - Ahmet Vefik Paşa - Direktör Ali Bey

IV. Pastoral - lirik V.

Satirik - didaktik

Yukarıdakilerin hangisinde I. Dönem Tanzimat edebiyatında şair kimliği olan sanatçılar bir arada verilmiştir?

Ziya Paşa, özellikle yukarıdaki türlerin hangilerinde şiirler yazmıştır?

A) II

A) II

B) V

C) IV

D) III

E) I

B) I

C) III

D) V

E) IV

Orta

Bed-asla necâbet mi verir hiç üniforma Zer-dûz pâlân ursan eşek yine eşektir

Kola y

TANZİMAT ŞİİRİ 3.

Bed-mâye olan anlaşılır meclis-i meyde İşret güher-i âdemi temyize mihekktir Yukarıda kısa bir bölümü verilen terkibibent nazım biçimindeki şiirlerle tanınan sanatçımız aşağıdakilerden hangisidir?

(I) İlk şiirlerini “Naci” mahlasıyla 1867’den itibaren yazdı. (II) Bu ilk şiirlerinde halk edebiyatından yoğun olarak etkilendi. (III) Dönemin önemli gazetelerinden Tercüman-ı Hakikat’e gönderdiği şiir ve yazılarla edebiyat dünyasına adım attı. (IV) Divan edebiyatına hâkim bir sanatçıdır. (V) Bununla birlikte yeni edebiyatı tamamıyla reddeden bir tavır sergilemedi.

A)

Namık Kemal

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde “Muallim Naci” hakkında bilgi yanlışı vardır?

B)

Muallim Naci

A) II

C)

Ziya Paşa

D)

Direktör Ali Bey

E)

Recaizade Mahmut Ekrem

4.

2.

Zor

1 1.

Ort aZ

or

Ko l

rta -O ay

Namık Kemal ilk şiirlerini çocuk denecek yaşlarda yazmaya başlar. İstanbul’a geldikten sonra eski ve yeni kuşaktan şairlerin bir araya gelerek kurdukları Encümeni Şuarâ’ya ve kimi divan şairlerine nazireler yazar. ---tanışıncaya değin, şiirlerinde tasavvufi tesirler görülür. Bu dönemde özellikle Yenişehirli Avnî, Leskofçalı Galib gibi şairlerden etkilenmiştir. ---- tanışmasından sonra şiirlerinin konusu da değişir. Günlük konuşma dilinden alıntıların yanı sıra, o zamana kadar geleneksel Türk şiirinde görülmemiş olan “hürriyet kavgası”, “esaret zinciri”, “vatan” gibi yepyeni kavramlarla birlikte, fikrin doğrudan doğruya aktarılmasını amaçlayan bir tür “manzum nesir” oluşturur. Bosna Hersek Savaşları, 93 Harbi gibi olayların doğurduğu sonuçlar, onun yazdığı vatan temalı şiirleri etkiler.

5.

B) III

C) IV

D) V

E) I

I. Dönem Tanzimat şiiri ile ilgili aşağıdaki cümlelerin hangisinde yanlış bilgi verilmiştir? A)

Eski biçim ile yeni konular işlenmiştir.

B)

Bütün güzelliği yerine parça güzelliği ön plana çıkmıştır.

C)

Genelde aruz vezni kullanılmıştır.

D)

Biçim güzelliği değil, içerik önem kazanmıştır.

E)

Şiire ilk kez bağımsız adlar verilmiştir.

---- Türk edebiyatının değişme ve gelişmesinde pay sahibi olan kişilerdendir. Değişik edebî türlerde eserler vermiştir. Uyağın yapısı hakkındaki görüşleriyle mensur şiir fikrine kaynaklık etmiştir. Nağme-i Seher sanatçının şiir kitaplarındandır.

Bu parçadaki boşluklara aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

A)

Ziya Paşa’yla

A)

Abdülhak Hamit Tarhan

B)

Şinasi’yle

B)

Namık Kemal

C)

Recaizade Mahmut Ekrem’le

C)

Recaizade Mahmut Ekrem

D)

Abdülhak Hamit Tarhan’la

D)

Şinasi

Muallim Naci’yle

E)

Ziya Paşa

E)

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

6.

Türk edebiyatı 19. yüzyıl ortalarında önemli bir kırılma yaşayarak süregelenden farklı bir edebiyat anlayışına doğru yönelir. Edebiyat tarihlerinde eski ve yeni gibi birbiriyle tezat oluşturan iki ayrı adlandırmayı gerektirecek kadar derin ve esaslı olan bu kırılma, ansızın ortaya çıkmadığı gibi sadece sanat odaklı da değildir. Edebiyattaki bu değişim, aslında hayatın bütününü kapsayan, adım adım ilerleyen, zaman zaman direnişlerle karşılaşan, ileriye ve geriye atılan adımlarla süren ve birkaç yüzyıllık bir hazırlık döneminin sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Bu yenileşme döneminde kimi şairler yeniyi kimi şairler de geleneksel olanı savunmuştur. Hatta sanat yaşamının farklı dönemlerinde önce yeniyi, sonra eskiyi savunan bazı şairler de söz konusudur.

1 8.

7.

Abdülhak Hamit Tarhan

B)

Namık Kemal

C)

Recaizade Mahmut Ekrem

D)

Ziya Paşa

E)

Muallim Naci

Hece ölçüsünden çok aruz ölçüsünü kullandı. Kederli, hüzünlü, ağlamaklı bir üslupla şiirlerini kaleme aldı. Tabiat, aşk, ölüm gibi bireysel temaları işledi. İlk şiir kitabında büyük ölçüde divan şiirinin etkisinde kaldı. Yeni tarzdaki nazım şekillerini de kullandı. Zerrelerden güneşe kadar her şeyin şiirde işlenebileceğini söyleyerek şiirin konusunu genişletti. Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada sözü edilen sanatçıya ait bir eserdir? A)

Müntehabat-ı Eş’ar

B)

Ateşpâre

C)

Zafernâme

D)

Nijad Ekrem

E)

Heves Ettim

Şekil yönüyle eski olsa da içerik yönüyle yeni şiirler yazmaya çabalamıştır. Şiir ve İnşa adlı makalesinde halk şiirinin bizim gerçek edebiyatımız olduğunu ifade etmiştir. Onun pek çok dizesi halk arasında bir atasözü gibi kullanılmıştır.

II.

Toplum için sanat çizgisindedir. “Millet, hürriyet, vatan” kelimelerini edebiyatımızda ilk kullanan kişidir. Romantizmin tesiriyle şiirlerini oluşturmuştur.

“I” ve “II” numaralı parçalarda söz edilen sanatçılar aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir?

Bu parçadaki altı çizili sözle aşağıdaki sanatçılardan hangisine gönderme yapılmıştır? A)

I.

9.

A)

Şemsettin Sami – Namık Kemal

B)

Ziya Paşa – Ahmet Vefik paşa

C)

Şinasi – Namık Kemal

D)

Ziya Paşa – Şinasi

E)

Ziya Paşa – Namık Kemal

Tanzimat’ın ilk döneminde şairler, düşünce yönü ağır basan şiirler oluşturmuşlardır. İçerik ve anlayış yönünden yeni bir şiir zemini oluşturdukları hâlde eski şiirin yaygın nazım biçimlerini kullanmışlardır. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi I. Dönem Tanzimat şiirinde sıkça kullanılan bir nazım biçimidir? A) Sone

B) Triyole D) Tuyuğ

C) Kaside E) Balad

Orta

Kola y

TANZİMAT ŞİİRİ

Edebiyat nihayet bir duyuş ve düşünüş şeklinin ifadesi ve bir yaşama biçiminin yansımasıdır. Hayattaki ve hayatı algılama şekillerindeki her değişim, edebiyatta karşılığını bulur. Bazen bir yansıma alanı bazen de bir biçimlendirme aracı olan edebiyatı besleyen bütün oluşumlar, onu çevreleyen hayatın ve bu hayatı biçimlendiren zihniyetin içinde yer alır. Doğu’nun ve İslam medeniyetinin bir parçası olarak varlığını sürdüren Osmanlı, bu yüzyılın hemen başlarından itibaren kendi bütünlüğünü tehdit eden başka bir medeniyetin uzantılarını hayatın içerisinde artık somut olarak görmeye başlar. Bu yüzyılda ortaya çıkıp Osmanlı’nın edebiyatı kadar, hatta ondan daha fazla ve öncelikli olarak sosyal, siyasal, düşünsel, kültürel varlığını değiştiren ve dönüştüren süreç “Batılılaşma” ve “Batılılaşma hareketi” olarak adlandırılır. Aşağıdakilerden hangisi, bu süreci destekleyen sanatçılara ait eserlerden biri değildir? A)

Nağme-i Seher

B)

Vatan Şarkısı

C)

Tercüme-i Manzume

D)

Şerâre

E)

Bâlâdan Bir Ses

3.

4.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? B) III

A)

şekilden çok temaya önem verilmesidir

B)

klasisizm ve romantizm gibi Batılı edebî akımların etkisinde kalınmasıdır

C)

sanat toplum içindir, anlayışının benimsenmesidir

D)

bütün güzelliğinin önemsenmesidir

E)

göz için uyak anlayışının gözetilmesidir

•

Çelişkiler Şairi

•

İlklerin Adamı

•

Tezatlar Şairi

•

Üstat

Aşağıdaki sanatçılardan hangisinin unvanı yukarıda verilmemiştir?

(I) Namık Kemal, halk edebiyatının soyutluğuna, yapmacıklığına değinir. (II) Edebiyatın yeniden düzenlenmesini talep eder. (III) Bunun başarılması için de her şeyden önce yeni bir ifade yolunun, yeni bir dilin bulunmasını lüzumlu görür. (IV) Dilin hemen konuşma diline yaklaştırılması gerektiğini ifade eder. (V) Zira o, geniş halk kesimlerine seslenmek amacındadır.

A) V

Tanzimat şiirinin kendisinden önceki divan şirinden farklarından biri de ----. Bu cümle, aşağıdakilerin hangisiyle tamamlanamaz?

5.

2.

Zor

2 1.

Ort aZ

or

Ko l

rta -O ay

C) I

D) IV

E) II

A)

Muallim Naci

B)

Recaizade Mahmut Ekrem

C)

İbrahim Şinasi

D)

Abdülhak Hamit Tarhan

E)

Ziya Paşa

Edebiyatımızın Batılılaşmasında öne çıkan sanatçılardandır. En çok aşkı ve tabiatı ele almıştır. Ayrıca şiirlerinde “ölüm” konusuna geniş yer vermiştir. İlk eşini yitirdikten sonra kaleme aldığı bazı şiirlerinde ölümün verdiği ıstırabı işlemiştir. Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir? A)

Abdülhak Hamit Tarhan

B)

Recaizade Mahmut Ekrem

C)

Muallim Naci

D)

Namık Kemal

E)

Şinasi

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

6.

7.

Tanzimat, bir anlamda halka iniş hareketi idi. Ziya Paşa’nın Şiir ve İnşa’da ileri sürdüğü ---- şiirinden faydalanmak gerektiği görüşü, hareketin temel düşüncesine uygun düştüğü gibi, “halkın anlayabileceği dilin kullanılması” prensibine de işaret eder. Nitekim Tanpınar’ın, Namık Kemal’den sonra Türkçe üzerinde ikinci büyük düşünüş kabul ettiği Şiir ve İnşa makalesi, Ziya Paşa’yı saf Türkçe cereyanının en büyük yol açıcılarından biri yapar. Bununla birlikte, Ziya Paşa’nın Şiir ve İnşa’dan yedi yıl sonra, Avrupa’dan döndüğü zaman yazdığı ---- mukaddimesinde, önceki düşüncelerine değinmeyerek divan edebiyatını ön plâna çıkarışı, yaşadığı ikilemden kaynaklanır.

2 8.

Derd oldu mukim çâre gitti Gûyâ vatanım kenâre gitti Ben gurbet-i daimîde kaldım Bir türbe-i bî-ümîde kaldım Ufkumdan o mâhpâre gitti Bir matla-ı şeb-nisâre gitti Gördüm yüzünü misâl-i zulmet Matla ona bir sitâre gitti I. Bent nazım birimi kullanılmıştır. II. Dize hâlinde redif kullanılmıştır. III. İkinci Dönem Tanzimat şiirinin dil özelliklerini taşımaktadır.

Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir?

Bu şiirden hareketle numaralanmış yargılardan hangileri doğrudur?

A) B) C) D) E)

A) Yalnız III

halk – Eş’ar-ı Ziya divan – Tahrib-i Harabat divan – Harabat halk – Harabat halk – Tahrib-i Harabat

B) I ve III

C) Yalnız II

D) Yalnız I

E) II ve III

I. Grup

II. Grup

VERİ: Abdülhak Hamit Tarhan, Tanzimat sonrası bütün edebî devirleri yaşamış bir şairdir. AÇIKLAMA: Tanzimat, Meşrutiyet ve Cumhuriyet edebiyatını görmüştür. Abdülhak Hamit Tarhan ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi, yukarıdaki veriyi genişleten açıklama ile doğrudan ilgilidir? A) B)

C) D)

E)

Tanzimat Dönemi’nde Batı tesirlerini Türk şiirine taşıyan bir sanatçıdır. Tanzimat’ın II. Dönem şairi olmasına rağmen kendisinden önceki Tanzimat şairlerini ve divan şiirini çok iyi bilmektedir. Hem Servetifünun hem de Cumhuriyet Dönemi’ndeki birçok sanatçıyı etkileyebilmiştir. Sadece Tanzimat Dönemi eleştirmenleri değil, hem Millî Edebiyat hem de Cumhuriyet Dönemi eleştirmenleri tarafından sıkça incelenmiştir. Edebiyatıcedide, Millî Edebiyat ve Cumhuriyet Devri edebiyatlarını yakından tanımıştır.

9.

• Sahra

• Köy konulu ilk şiir

• Köylü Kızların Şarkısı

• Uyaksız ilk şiir

• Pejmürde

• İlk şiir antolojisi

• Validem

• İlk pastoral şiir

• Harabat I. gruptaki eserlerle II. gruptaki açıklamalar eşleştirilirse hangi eser dışarıda kalır? A)

Sahra

B)

Köylü Kızların Şarkısı

C)

Pejmürde

D)

Validem

E)

Harabat

Orta

1.

Mahveder kendini bülbül bile hürriyyet için Çekilir mi bu belâ âlem-i pür-mihnet için Dîn için devlet için cân çekişen millet için Azme hâil mi olurmuş bu çürük ten kafesi

Kola y

TANZİMAT ŞİİRİ 3.

Bu dizelerin divan şiirinden değil de Tanzimat şiirinden alındığını açıklayan seçenek aşağıdakilerin hangisidir?

Eski edebiyat-yeni edebiyat tartışmasında eskiyi savunanların öncüsü olmuştur. Recaizade Mahmut Ekrem ile kafiye tartışmasına girmiştir. Recaizade Mahmut Ekrem’in savunduğu “kulak için kafiye” tezine karşı “göz için kafiye” tezini savunmuştur. Eski-yeni tartışmasında, Recaizade Mahmut Ekrem tenkitlerini Zemzeme adlı eserinin ön sözünde belirtmiş, buna karşılık o da tenkitlerini Demdeme adıyla kaleme almıştır. Şiirlerinde aruz ölçüsünü kullanmıştır.

A)

Dörtlük nazım birimiyle oluşturulması

B)

Arapça – Farsça sözcüklere yer verilmesi

C)

Aruz ölçüsünün kullanılması

D)

Söz sanatlarına yer verilmesi

A)

Namık Kemal

E)

Hürriyet, devlet ve millet gibi kavramların vurgulanması

B)

Direktör Ali Bey

C)

Nabizade Nazım

D)

Muallim Naci

E)

Abdülhak Hamit Tarhan

Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

4.

2.

•

‘‘Vatan Şairi’’ olarak bilinir.

•

Şiirimizde bazı sosyal kavramları ilk kez ele alan sanatçıdır.

•

Şiirin yanı sıra roman ve tiyatro gibi türlerde de eser vermiştir.

Aşağıdakilerden hangisi, yukarıda bazı özellikleri verilen şaire ait eserlerden biridir? A)

Hürriyet Kasidesi

B)

Şiir ve İnşa

C)

Füruzan

D)

Bunlar Odur

E)

Zemzeme

Zor

3

Ort aZ

or

Ko l

rta -O ay

I.

Her iki dönem şairleri şekil bakımından divan şiiri geleneğini devam ettirmişlerdir.

II.

Her iki dönemin şairleri de parça güzelliğini terk edip bütün güzelliğine yönelmişlerdir.

III. I. Dönem şairleri dilde sadeleşmeyi amaçlarken II. Dönem şairleri ağır olan dili daha da ağırlaştırmıştır. IV. Her iki dönemin şairleri de aruz ve beyit kullanımına devam etmiştir. V.

I. Dönem şairleri sanat için sanat anlayışını, II. Dönem şairleri toplum için sanat anlayışını benimsemişlerdir.

“I. ve II. Dönem Tanzimat” şiirinin karşılaştırıldığı numaralanmış cümlelerin hangisinde yanlış bir bilgi verilmiştir? A) II

B) I

C) III

D) V

E) IV

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

3 I. Grup

II. Grup

I.

Vatan Mersiyesi

Recaizade Mahmut Ekrem

II.

Hacle

Ziya Paşa

III.

Yadigâr-ı Şebab

Abdülhak Hamit Tarhan

IV.

Terkibibent

Namık Kemal

V.

Ateşpâre

8.

İftirâkın faslını yazdıkça eyler dil enîn Kilk-i hüzn-engîz gönlüm sâzının mızrabıdır Sînemi bir cûşiş-i dâim lebî-ârâm eden Ben de bilmem hangi hammârın şerâb-ı nâbıdır Gamzeler her bir bakışta kasd-ı cân eylerse de Şekvâ-hân olmam, o ebrûlar rızâ mihrabıdır Günümüz Türkçesiyle:

Yukarıda I. grupta verilen eserlerden hangisi, II. gruptaki sanatçılardan biriyle ilişkilendirilemez?

Ayrılık faslını yazdıkça gönül feryat eder. Ayrılığın acısıyla hüzün koparan kalemim gönlümün mızrabı olmuştur.

A) IV

Sinemi böyle durmaksızın coşturan hangi meyhanecinin şarabıdır, bilemedim.

B) III

C) II

D) V

E) I

Gamzelerin her bir bakışta canıma kast etseler de ben bu durumdan şikâyetçi olamam. Çünkü o kaşlar bizim (âşıkların) mihrabımızdır. 6.

Aşağıdakilerden hangisi Türk edebiyatına metafizik ürpertiyi getiren şairdir? A)

Şinasi

B)

Ziya Paşa

C)

Recaizade Mahmut Ekrem

D)

Muallim Naci

E)

Abdülhak Hamit Tarhan

Bu dizelerle ilgili olarak I.

Dil ve içerik özelliklerine göre I. Dönem Tanzimat şiirini yansıtmaktadır.

II.

Yapı olarak divan şiirinin özelliklerini taşımaktadır.

III. Ahenk unsurlarına yer verilmemiştir. IV. Ağır ve yabancı sözcüklerle yüklü bir dil kullanılmıştır. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I

7.

•

Asıl adı Ömer’dir.

•

Tanzimat II. Dönem sanatçılarındandır.

•

Tanzimat Dönemi sanatçısı olmasına rağmen divan edebiyatını savunmuştur.

•

Köyden söz eden ilk şiir olan Köylü Kızların Şarkısı’nı yazmıştır.

Yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A)

Namık Kemal

B)

Samipaşazade Sezai

C)

Nabizade Nazım

D)

Recaizade Mahmut Ekrem

E)

Muallim Naci

D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III E) III ve IV

Orta

1.

Kola y

TANZİMAT ŞİİRİ

Ziya Paşa’nın şiirle ilgili düşüncelerinde iki yanlışlık açıkça görülmektedir: Bunlardan ilki, karşı çıktığı ---- formuyla ilgilidir. Bilindiği gibi, ----, divan edebiyatında Türk şairler tarafından geliştirilmiş ulusal bir nazım biçimidir. Üstelik burada, kronolojik bir hata da söz konusudur. 14 ve 15. asırlarda yaşamış olan Hoca Abdülkadir Meragi ile 18. asır başında ölen Itrî’nin, kendilerinden çok sonra gelen Vâsıf ve Nedim’in bu türdeki şiirlerini bestelemeleri mümkün değildir. İkincisi, Osmanlı şairlerinin İranlıları, onların da Arapları taklit ettiklerini söyleyen Ziya Paşa, aynı coğrafyada bulunan uluslar arasında kültür ve sanat alanlarında alışveriş olabileceği gerçeğini görmezlikten gelmiştir.

3.

B) terkibibent

D) kaside

2.

C) gazel

Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir? Abdülhak Hamit Tarhan

B)

Recaizade Mahmut Ekrem

C)

Muallim Naci

D)

Şinasi

E)

Namık Kemal

İdrak-i meâli bu küçük akla gerekmez Zira bu terâzi o kadar sikleti çekmez

•

Âyinesi iştir kişinin lâfa bakılmaz Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde

•

Allah’a sığın şahs-ı hâlimin gazabından Zirâ yumuşak huylu atın çiftesi pektir

A)

Cenap Şahabettin

B)

Namık Kemal

C)

Şinasi

D)

Ziya Paşa

E)

Ziya Gökalp

E) şarkı

Divan şiiri biçimlerini kullanmış, ancak bu biçimlerde bazen değişikliklere gitmiştir. Eski edebiyat taraftarlarına yönelik eleştirileriyle yeni edebiyatın sesi olmuştur. Edebiyat kuramcısı olarak yeniliklere öncülük etmiş, Servetifünun hareketinin oluşmasını sağlamıştır.

A)

•

Yukarıda verilen vecize niteliğindeki dizelerin şairi aşağıdakilerin hangisidir?

Bu parçadaki boşluklara aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) murabba

Zor

4

Ort aZ

or

Ko l

rta -O ay

4.

(I) Şinasi, Paris’e gitmeden önce ilk manzumelerini eski tarzda yazsa da sonraları Avrupaî eserler vermeye başladı. (II) Fransızcadan manzum olarak çevirdiği bazı parçaları 1859’da Müntehabat-ı Eş’ar adıyla çıkarttı. (III) Şiirimize ilk manzum çeviriyi getiren sanatçı oldu. (IV) La Fontaine’den yaptığı çevirilere kendi de eklemeler yaptı. (V) Bunun yanında Lamartine ve Racine’den de çeviriler yaptı. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) II

B) V

C) I

D) III

E) IV

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

4

II. Dönem Tanzimat şiirinde, I. Dönem Tanzimat şiirinden farklı olarak dil ağırlaşmıştır. Toplumsal temalar bir kenara bırakılarak bireysel temalar ele alınmıştır. Şiirin konu yelpazesi genişletilmiştir. ---- II. Dönem Tanzimat şiiri örneklerindendir.

7.

Kâ’inâtı kıldı mir’ât-ı cemâl-i şâhdan Gark-ı envâr-ı hidâyet Rabb-ı izzet subh-dem Bu dizelerle ilgili olarak

Bu parçadaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilemez? A) Fürûzan

B) Pejmürde

D) Vaveylâ

Tâli’ oldı neyyir-i ikbâl ü devlet subh-dem Şu’le saldı âleme necm-i hidâyet subh-dem

C) Ateşpâre

E) Makber

I.

Nazmın nesre yaklaştırıldığı görülmektedir.

II.

Dili sadeleştirme çabasının sonuç vermediği görülmektedir.

III. Söyleyiş olarak halk şiirine yakındır. IV. Tanzimat II. Dönem şiirinden alınmıştır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız II

B) Yalnız IV

D) II ve III

6.

C) I ve III E) II ve IV

Adl ü ihsânını ölçüp biçemez Newtonlar Aklı irfânını derk edemez Eflâtunlar Ettin âzâd bizi olmuş iken zulme esir Cehlimiz sanki idi kendimize bir zencir Günümüz Türkçesiyle Senin adaletinin yüksekliğini ve cömertliğini Newtonlar bile ölçemez. Akıl ve irfanının derecesine Eflatunlar bile çıkamaz. Zulme esir olmuşken sen bizi hürriyete kavuşturdun. Cehaletimiz ayağımıza vurulmuş bir zincirdi. Tanzimat şiirinden alınan bu dizelerde kendisinden övgüyle söz edilen devlet adamı aşağıdakilerin hangisidir?

8.

Recaizade Mahmut Ekrem’le giriştiği eski – yeni tartışmasından ötürü yeni sanatın karşısında gösterilen şair, aruzu konuşma diline uygulamakta başarılıdır. Esasen divan edebiyatını Batılı bir yaklaşımla değerlendirmiştir. Gönlü ile eskiye, aklı ile yeniye bağlı olan şair, şiirin konusunu genişleterek doğa tasvirlerine önem vermiştir. Bu parçada sözü edilen şairin eserleri arasında aşağıdakilerden hangisi vardır?

A)

Mahmut Şevket Paşa

A)

Nefrin

B)

Mustafa Reşit Paşa

B)

Tayflar Geçidi

C)

Köprülü Fazıl Ahmet Paşa

C)

Bir Sefilenin Hasbihali

D)

Bayram Paşa

D)

Bunlar O’dur

E)

Âli Paşa

E)

Sümbüle

1. TEST KAZANIM 1.

SERVETİFÜNUN ve FECRİÂTİ ŞİİRİ

DAKLI SORULAR

(I) Modern Türk şiiri, gerçek anlamda Servetifünun döneminde (1896-1901) karşımıza çıkar. (II) Fransız sembolistlerini ve parnasyenlerini tanıyan Cenap Şahabettin ve Tevfik Fikret; siyasi, sosyal problemler yerine estetik değerlere ve sanatsal zevke önem verirler. (III) Şiirde, parnasizmden gelen resim ve sembolizmden gelen müzik etkileri dikkat çeker. (IV) Servetifünuncular, uzun sesli ve ahenkli söyleyişi, müzik değeri olan sözcükleri tercih ederler. (V) Şiirde birden çok aruz kalıbı kullanmanın yanında, aruz kalıplarını kırarak serbest şiire yönelirler.

3.

B) I

C) IV

D) III

E) II

4.

2.

Aruzu Türkçeye başarıyla uygulamıştır.

•

Servetifünun topluluğu dağıldıktan sonra herhangi bir topluluğa katılmamış, sosyal içerikli bazı şiirler yazmıştır.

•

İstanbul’u eleştiren ilk şairdir.

Yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) V

•

Edebiyatıcedide Dönemi, bizde Tanzimat edebiyatı olarak

A)

Cenap Şahabettin

B)

Halit Ziya Uşaklıgil

C)

Tevfik Fikret

D)

İsmail Safa

E)

Hüseyin Siret Özsever

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yanlış bir bilgi verilmiştir? A)

Fecriâticiler yabancı eserleri tercüme yoluyla Türkçeye kazandırmak istediler.

B)

Fecriâti şairleri Batı’yı daha iyi tanıtarak Türk edebiyatını Batı edebiyatına yaklaştırmak istediler.

C)

Servetifünuncular sembolizm ve parnasizmden etkilendiler.

D)

Servetifünun şairleri, müzikalite ve ritim yerine imgeli söyleyişi önemsemiştir.

E)

Servetifünun şairleri seçkin, aydın zümreye hitap eden bir salon edebiyatı oluşturdular.

I II adlandırılan Osmanlı Batılılaşmasının, edebiyatın içine de dâhil olmasının hemen ardından gelen devirdir. 1891’de 5. Ahmet İhsan Tokgöz tarafından çıkarılmaya başlanan III Servetifünun dergisinin Recaizade Mahmut Ekrem IV vasıtasıyla edebiyat dergisine dönüştürülmesinin ardından dergi ismini bir topluluğa verir ve Servetifünun sanatkârları

Ahmet Haşim, Bir Günün Sonunda Arzu şiirini 1921 yılında Dergâh dergisinde yayımladığında, bu şiirdeki anlamın muğlaklığı tenkit edilmiş, şair de bunlara cevap vermek için Şiirde Mânâ başlıklı yazısını yazmıştı. Daha sonra Şiir Hakkında Bazı Mülâhazalar başlığıyla ---- ön sözü olan bu yazıda Haşim, şiirde manayla neyin kastedildiğini bilmiyoruz, demiştir.

oluşur. Bu topluluğun sanatçıları, siyasetin baskısına karşı

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

koymak için fikir içerikli gazeteler çıkarır. V

A)

Gurabahane-i Laklakan’ın

B)

Göl Saatleri’nin

Bu parçadaki numaralanmış bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

C)

Piyâle’nin

D)

Bize Göre’nin

A) V

E)

Frankfurt Seyahatnâmesi’nin

B) IV

C) III

D) II

E) I

1. Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

TEST SERVETİFÜNUN ve FECRİÂTİ ŞİİRİ

•

Şiirde biçim yeniliğine gidilmiş ve Batı şiirinden sone, terzarima gibi yeni biçimler alınmıştır.

•

Duygusal ve karamsar içerikli şiirler yazılmıştır.

•

Cümlenin dize ya da beyitte tamamlanması kuralı yıkılarak cümle özgürlüğe kavuşturulmuştur.

•

Dergicilik ön plana çıkmış ve şiirler Malumat, Mektep, Mütalaa, Hazine-i Fünun, Resimli Gazete gibi yayın organlarında yayımlanmıştır.

8.

7.

Süleyman Nazif

B)

Hüseyin Siret Özsever

C)

Cenap Şahabettin

D)

Ali Canip Yöntem

E)

Tevfik Fikret

----, şiirlerinde aşk ve tabiat temalarını işlemiştir. Dili ağır, anlatımı süslüdür. Şiirlerinde o güne kadar hiç duyulmamış benzetmelere, mecaz ve istiarelere yer vermiştir. Eserlerinde yabancı sözcüklere olan düşkünlüğünü ortaya koymuştur. Soneleri ve aruzla yazdığı serbest müstezatları eski dil bilgisi kurallarını, dil ve söyleyiş mantığını hiçe sayan sıfatlar ve tamlamalarla doludur. Şiirde müzikalite oluşturmak için aynı şiirde birden çok vezin kullanmıştır. Şiirlerinde dış dünya ile iç dünyayı birleştirip bir kompozisyon hâlinde sunmuştur. Şiir ve edebiyat konuşma dilinden ayrı ve üstün olmalıdır, görüşündedir. Tüm şiirlerini aruzla yazmıştır. Hece ölçüsünü küçümsemiş, “parmak hesabı” diye nitelendirmiştir. Tâmât şairin tanınmış şiir kitabıdır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

Cenap Şahabettin

B)

Halit Ziya Uşaklıgil

C)

Tevfik Fikret

D)

Hüseyin Siret Özsever

E)

Süleyman Nazif

DAKLI SORULAR

Şairin lisanı; “nesir” gibi anlaşılmak için değil fakat duyulmak üzere vücut bulmuş, musiki ile söz arasında, sözden ziyade musikiye yakın, ortaklaşa bir dildir. Nesirde üslubun teşekkülü için zaruri olan unsurların hiçbiri şiirde söz konusu olamaz. Şiire dair görüşlerini böyle dile getiren bir şairin özellikle aşağıdaki edebiyat akımlarının hangisinden etkilenmesi beklenir?

Yukarıda bazı özellikleri verilen edebî topluluğun şairleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A)

KAZANIM

9.

A)

Klasisizm

B)

Realizm

C)

Romantizm

D)

Parnasizm

E)

Sembolizm

Göklerden emeller gibi rizan oluyor kar Her suda hayâlim gibi pûyân oluyor kar Bir bâd-ı hamûşun per-i sâfında uyuklar Tarzında durur bir aralık sonra uçarlar I.

Servetifünun şiirinin dil özellikleri belirgindir.

II.

Karın yağışı tasvir edilmiştir.

III. Devrinin siyasi ve sosyal iklimini yansıtmıştır. Bu şiirden hareketle numaralanmış yargılardan hangileri doğrudur? A) I ve II

B) Yalnız I D) II ve III

C) Yalnız II E) I, II ve III

Orta

Ort aZ

Kola y

SERVETİFÜNUN ve F ECRİÂTİ ŞİİRİ

Tevfik Fikret Yağmur şiirinde tarihi bütün kötülüklerin I kaynağı olarak göstermiş, Promete adlı şiirinde oğlu II Haluk’un şahsında Türk gençlerine Yunan mitolojisinde

3.

Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak Ve bir zaman bakacaksın semaya ağlayarak Sular sarardı… Yüzün perde perde solmakta Kızıl havaları seyret ki akşam olmakta Bu bir lisan-ı hafidir ki ruha dolmakta Kızıl havaları seyret ki akşam olmakta Dil ve anlatım özelliklerine bakılırsa bu dizeler aşağıdaki sanatçılardan hangisine ait olabilir? A)

Mehmet Akif Ersoy

B)

Ziya Gökalp

C)

Ahmet Haşim

D)

Mehmet Emin Yurdakul

E)

Faruk Nafiz Çamlıbel

Fransız şiirinden alınan sone ve terzarima, divan şiirinden alınarak değiştirilen serbest müstezat gibi nazım biçimleri kullanılmıştır.

A) II ve III

B) I ve IV D) II ve IV

C) I ve II E) III ve V

E) IV

4.

2.

Nesir dilinden ve yapısından uzaklaşıldıkça halis şiire ulaşılacağı görüşüne bağlı kalınmıştır.

Servetifünun şairleri ile ilgili numaralanmış yargılardan hangileri yanlıştır?

Yukarıda numaralanmış bölümlerden hangisi bilgi yanlışına yol açmıştır? D) III

II.

V.

anlatmış, Şermin adlı şiir kitabını çocuklara yönelik V kaleme almıştır.

C) I

Aşk teması romantik bir atmosfer içinde ele alınmış ve doğa öznel bir görüşle işlenmiştir.

IV. Kendilerine özgü bir dil oluşturmak istediklerinden yalın bir dil kullanmışlardır.

Doksan Beşe Doğru şiirinde Meclis-i Mebusan’ın IV kapatılması karşısında duyduğu hüzün ve umutsuzluğu

B) II

I.

III. Çocuk şiirleri dışında heceye ilgi gösterilmeyerek aruz vezni kullanılmıştır.

geçen kahramanı örnek vermiş, Millet Şarkısı şiirinde III cehalet ve zulme karşı isyan duygusunu dillendirmiş,

A) V

Zor

1 1.

or

Ko l

rta -O ay

5.

Ahmet Haşim ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A)

Şiirde müzikaliteyi öne çıkarmıştır.

B)

Sembolizm ve empresyonizmden etkilenmiştir.

C)

Söyleyiş güzelliğine ve ahenge önem vermiştir.

D)

Sanat için sanat anlayışına bağlı kalmıştır.

E)

Konuşma dilini kullanmaya özen göstermiştir.

İlk dönem şiirlerinde toplumsal içerikli ve özgürlükçü bir şiiri savundu. Eserlerinde süslü bir dil kullandı. Aruz kalıplarının şiir sanatını zenginleştirdiğini ifade etti. Namık Kemal’den etkilendi. Batarya ile Ateş, Malta Geceleri şairin şiir kitaplarından birkaçıdır. Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir? A)

Celal Sahir Erozan

B)

Süleyman Nazif

C)

Tahsin Nahit

D)

Süleyman Nesib

E)

Ali Canip Yöntem

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

6.

1

---- topluluğu, ---- topluluğuna tepki olarak doğmuş ve ---akımının etkisinde kalmıştır. Edebiyatımızda edebî --yayımlayan ilk topluluktur. Topluluk dağıldıktan sonra topluluğun birçok üyesi ---- çizgisinde eser vermiştir.

9.

Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir? A)

Beş Hececiler – Fecriâti – romantizm – bildiriye – Cumhuriyet Dönemi

Bu parçada tanıtılan şairin eserleri arasında aşağıdakilerden hangisi vardır?

B)

Fecriâti – Servetifünun – sembolizm – dergi – Millî Edebiyat

A)

Hatay’a Selam

Fecriâti – Tanzimat – sembolizm – makale – Millî Edebiyat

B)

Kin

C)

Fırak-ı Irak

D)

Fecriâti – Servetifünun – sembolizm – bildirge – Millî Edebiyat

D)

Göl Saatleri

E)

Elhan-ı Şita

E)

Servetifünun – Fecriâti – sembolizm – bildirge – Millî Edebiyat

C)

7.

Şiirlerindeki doğa manzaraları; akşam, şafak, gurup, gece, mehtap, yıldızlar, ormanlar, güller gibi hayal kurmaya müsait sözcüklerdir. Türk edebiyatında “Akşam Şairi” olarak tanınmıştır. Şiirlerinde daha çok serbest müstezatı kullanmıştır. Aşk, doğa ve çocukluk anıları şairin şiirlerinin başlıca temalarıdır. Ona göre şiirin dili bir açıklama vasıtası olmaktan çok bir telkin aracıdır.

Tevfik Fikret ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? 10. Aşağıdakilerden hangisi farklı bir sanatçıya aittir? A)

8.

Servetifünun dağıldıktan sonra daha sert ve daha yüksek bir perdeden siyasi şiirler yazdı.

A)

Yağmur

B)

Aşırı titiz tutumuyla kendine özgü bir üslup kurguladı.

B)

Bir Günün Sonunda Arzu

C)

Özellikle François Coppe’den etkilenerek kendi şiirini oluşturdu.

C)

Bir Lahza-i Taahhür

D)

Millet Şarkısı

D)

Şekilsel kaygıları göz ardı ederek sürekli yenilik aradı.

E)

Haluk’un Vedası

E)

Betimlemelerindeki ayrıntılı ustalığı ressamlığına bağlanır.

Servetifünun şiirinin belirleyici özellikleri arasında

I.

Aruz ölçüsü ve beyit kullanımı

I.

Anjambman

II.

Kulak için uyak anlayışı

II.

Hamaset

III. Bir beyannâme yayımlayarak ortaya çıkma

11.

III. Melankoli

IV. Arapça – Farsça sözcüklerle yüklü bir dil kullanma

IV. Müzikalite

V.

kavramlarından hangileri yoktur? A) Yalnız I D) I ve II

B) Yalnız II

C) Yalnız IV E) II ve III

Sembolizmden etkilenme

Yukarıdakilerden hangisi, Servetifünun ve Fecriâti şiirinin ortak özelliklerinden değildir? A) III

B) II

C) I

D) V

E) IV

Orta

Kola y

Zor

2 1.

Ort aZ

or

Ko l

rta -O ay

SERVETİFÜNUN ve F ECRİÂTİ ŞİİRİ

Varsın, Sen İlâhî, yine varsın, yine varsın Aklımda, hayâlimde ve hissimde yaşarsın!

3. - 4. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Şafak sökerken o yalnız, eski bir tekneciğin Düğümlü, ekli, çürük ipleriyle uğraşarak İlerliyordu; deniz aynı şiddetiyle şırak Şırak dövüp eziyor köhne teknenin şişkin Siyah kaburgasını... Âh açlık, âh ümid”

Her yer dolu zâtınla, sıfatınla ilâhî Zâtın da, sıfatın da senin nâ-mütenâhî… Kalbinde birer katredir eb’âd ile evkât; Titrer nabazânınla şerâyin-i mesâfât. Kuvvet bir elinde ve anâsır bir elinde Mimarı elindir, ebedin de, ezelin de! Şi’rin dü cihândır kelimâtın bütün ecrâm; Her jâle-i sun’un bana kulzüm-ı ilhâm! Rûhumda, dimağımda ve kalbimde yaşarsın; Varsın Sen İlâhî, yine varsın, yine varsın.

3.

Cenap Şahabettin’e ait yukarıdaki şiir ile ilgili aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi yanlıştır?

2.

A)

Sözcük tekrarlarıyla ahenk sağlanmıştır.

B)

Gazel şeklinde uyaklanmıştır.

C)

Tam uyak kullanılmıştır.

D)

Servetifünun şiirinin genel dil eğilimini yansıtmaktadır.

E)

Nazım türü tevhittir.

Bu dizelerden hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A)

Pastoral şiir kapsamına girmektedir.

B)

Ahenk unsurları ihmal edilmiştir.

C

Parça güzelliği benimsenmiştir.

D)

İdeolojik bakış açısı belirgindir.

E)

Dizeler yan yana getirilip okunduğunda ortaya nesir çıkmaktadır.

Temsil ettiği edebî hareketin en tanınmış temsilcisidir. Türk şiirinde sembolizmin gözde örnekleri ona aittir. Kapalı, yoruma müsait ve çağrışımsal bir dille eserlerini kaleme almıştır. Mensubu ve öncüsü olduğu edebî topluluk çözüldükten sonra bile edebiyat çizgisini değiştirmemiş, ferdi ve estetik şiir tutumundan ödün vermemiştir. Bu parçada tanıtılan sanatçımız aşağıdakilerden hangisidir?

4.

Dil ve içerik özelliklerine göre, bu dizelerin aşağıdaki şairlerden hangisine ait olduğu söylenebilir?

A)

Ahmet Haşim

A)

Cenap Şahabettin

B)

Tevfik Fikret

B)

Tevfik Fikret

C)

Süleyman Nazif

C)

Süleyman Nazif

D)

Emin Bülent Serdaroğlu

D)

Ahmet Haşim

E)

Yahya Kemal Beyatlı

E)

Yahya Kemal Beyatlı

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

2

(I) Servetifünun şiiri, Batı şiirinden esinle oluşturulmuştur. (II) Dolayısıyla Batılı nazım biçimlerinin ve tekniklerinin pratiğe aktarıldığı bir şiir ekolü olarak kabul görmektedir. (III) Söz konusu yeni ve Batılı nazım şekillerine örnek olarak sone, terzarima ve triyole verilebilir. (IV) Tevfik Fikret, bu nazım şekillerinde bireysel şiirler kaleme almıştır. (V) Servetifünun şiirinin diğer önemli şairi olarak değerlendirilen Cenap Şahabettin ise genellikle şarkı, kaside ve gazel gibi eski edebiyatın nazım şekillerini kullanmıştır.

7.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) II

6.

B) IV

C) V

D) I

E) III

Bu hareket hemen hemen devrin genç edipleri tarafından yapılan birkaç hevesli toplantıdan ibaret kalmıştı. O kadar ki eğer bu gençler gitgide ülkemizin edebî hayatında hakiki birer değer payesine ermemiş olsaydılar edebiyat tarihimiz belki de bu toplantılardan bahsetmek için fazla çekici bir neden bulamayacaktı. Fakat Servetifünuncuların dağılışından 1908’e kadar geçen birkaç yıllık sükût devresinin hazırlayıp yetiştirdiği bu gençler, önce tıpkı Servetifünuncular gibi hatta gene Servetifünun mecmuasında toplu bir hareket yapmak için heveslenmişler, sonra türlü gerekçelerle bunda başarılı olamayınca ayrı ayrı mecmualarda yazarak ve ayrı ayrı yollardan yürüyerek yirminci asır Türk edebiyatının en tanınmış simaları arasında yer almışlardır.

8.

Ahmet Haşim ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A)

Piyâle adlı şiir kitabının ön sözündeki Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar başlıklı yazısında şiir hakkındaki görüşlerini dile getirmiştir.

B)

Şiirin söz ile musiki arasında ve sözden daha ziyade musikiye yakın olduğunu belirtmiştir.

C)

Doğanın kendi iç dünyasında uyandırdıklarını dile getirmesi bakımından empresyonist bir şairdir.

D)

Müzikaliteyi yakalayabileceğini düşündüğünden bütün şiirlerini aruz vezniyle yazmıştır.

E)

Balkan şehirlerinde geçen çocukluk anılarını, tarih şuurunu, aşk ve doğa temasını işlemiştir.

---- Galatasaray, Selânik ve Mercan’dan gelen edipler oluşturur. Selânik’ten gelenler İbrahim Necmi, Mehmet Behçet, Ali Canip, Süleyman Şevket’tir. Emin Bülent, Tahsin Nahit, Hamdullah Suphi, Müfit Ratip Galatasaray’dan gelenlerdendir. İbrahim Alaattin ve arkadaşları Mercan’dan gelmişlerdir. Bu gençler, hem Fuzulî, Nedim ve Şeyh Galib’i okur hem de Fransızcadan şiirler çevirir.

Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada sözü edilen gençlerden biridir?

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A)

Hüseyin Suat Yalçın

A)

Servetifünun’u

B)

Ali Ekrem Bolayır

B)

Fecriâti’yi

C)

Mehmet Fuat Köprülü

C)

I. Dönem Tanzimat edebiyatını

D)

Süleyman Nazif

D)

II. Dönem Tanzimat edebiyatını

E)

Cenap Şahabettin

E)

Millî Edebiyat’ı

Orta

Tevfik Fikret Sis adlı şiirini derin bir ümitsizlik ve yalnızlık içerisinde kaleme almıştır. Sis şiirinde Fikret’in kötümserliği; İstanbul’un maddi, manevi bütün varlığına karşı duyulmuş kuvvetli bir nefret hâlinde kendini göstermektedir. Edebiyatımızda İstanbul, ilk defa Sis ile menfur ve melun bir kent olarak ele alınmıştır.

Kola y

SERVETİFÜNUN ve F ECRİÂTİ ŞİİRİ 2.

Aşağıdaki şiir parçalarından hangisi, bu parçada söz edilen şiirden alınmıştır? A)

Şimşek gibi atıldık bir semte yedi koldan Şimşek gibi Türk atlarının geçtiği yoldan

Âyinesi iştir kişinin lâfa bakılmaz Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde İnsana sadakat yakışır görse de ikrah Yardımcısıdır doğruların Hazret-i Allah

C)

Bir haftanın içinde, bak O gül yüz nasıl da sararmış Elde mi ah, acımamak Üç aycağız ömrü varmış

D)

Ey Marmara’nın mâi der-âguşu içinde Ölmüş gibi dalgın uyuyan tûde-i zinde Ey köhne Bizans, ey koca fertût-i müsahhir

E)

Bir beyaz lerze, bir dumanlı uçuş, Eşini gaib eyleyen bir kuş Gibi kar Geçen eyyâm-ı nevbaharı arar

Fecriâticiler bir kütüphane kurmak ister, zira önceki edebî kuşak olan Servetifünûncular “Edebiyatı Cedîde Kütüphanesi” oluşturmuştur. Bu kütüphanede yayımlanan kitaplar kırmızı kapaklı ve kenarları beyaz şeritlidir. Kitaplardaki kitap ve yazar adları da beyazdır. Fecriâticiler, şiirlerinde daima mavi, neftî hülyalara vurgu yaptığından onların kitapları mavi renge bürünerek çıkar. Fecriâtî Kütüphanesi’nden Tahsin Nahid’in ----, Cemil Süleyman’ın Timsâl-i Aşk, Köprülüzâde Mehmed Fuad’ın Hayatı Fikriyye’si yayımlanır. Bu parçadaki boşluğa aşağıdaki eserlerden hangisi getirilmelidir?

Bir gün yine doludizgin atlarımızla Yerden yedi kat arşa kanatlandık o hızla B)

Zor

3 1.

Ort aZ

or

Ko l

rta -O ay

3.

A)

Tâmât

B)

Mezardan Sesler

C)

Ruh-ı Bîkayd

D)

Fırakı Irak

E)

Şerâre

Sen de gittin; senin de arkandan Ağladım, ağladım harab oldum Ne olurdu, gunude-i nisyan Geçebilseydi bî-emel bir an Diyebilseydim: “Oh kurtuldum!” I.

Triyole nazım biçimiyle oluşturulmuştur.

II.

Servetifünun duyarlılığının bir sonucu olarak ünleme yer verilmiştir.

III. Anjambman yapılmıştır. Bu dizelerden hareketle numaralanmış yargılardan hangileri doğrudur? A) Yalnız III D) II ve III

B) I ve II

C) Yalnız II E) Yalnız I

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

4.

3

(I) 20 Mart 1909 tarihinde dönemin gazetelerinden Hilâl’in matbaasında bir araya gelen bir grup genç edibin kurduğu Fecriâti topluluğu, kuruluşun gerçekleştiği bu ilk toplantıdan beş gün sonra Servetifünun dergisinin 25 Mart 1909 tarih ve 930 numaralı nüshasında yer alan bir haber metniyle kendisini kamuoyuna tanıtır. (II) Topluluk mensupları, bir araya gelişlerinden yaklaşık on bir ay sonra, 24 Şubat 1910 tarih ve 977 numaralı Servetifünun dergisinde yayımlanan Fecriâti Encümeni Edebîsi Beyannâmesi’nde Türk edebiyatının geçmişine ve mevcut durumuna dair bazı tespitler yapmanın yanında, neden bir araya geldiklerini, geleceğe yönelik planlarının neler olduğunu kamuoyuna açıklarlar. (III) Aralarında eski Servetifünunculardan Faik Ali, Celal Sahir ve Hüseyin Cahit Yalçın’ın da bulunduğu ilk toplantıya katılan ediplerin kaç kişi olduğu ve kimlerden oluştuğu tam belli değildir. (IV) Fakat bu toplantıdan yaklaşık on bir ay sonra yayımlanan Beyannâme’nin altında yirmi bir kişinin adı kayıtlıdır. (V) Bu kişiler Ahmet Samim, Ahmet Haşim, Emin Bülent, Emin Lami, Tahsin Nahit, Celal Sahir, Cemil Süleyman, Hamdullah Suphi, Refik Halit, Şahabettin Süleyman, Abdülhak Hayri, İzzet Melih, Ali Canip, Ali Süha, Faik Ali, Fazıl Ahmet, Mehmet Behçet, Mehmet Rüştü, Köprülüzade Mehmet Fuat, Müfit Ratip ve Yakup Kadri’den oluşmaktadır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) V

5.

B) I

C) III

D) II

E) IV

Eski şiirde anlam bir dize veya beyit içinde tamamlanırdı. Servetifünun şairleri ise bu düzeni tamamen değiştirmişlerdir. Anlamı bir dizede başlatıp bitirebildikleri gibi, dizenin ortasında da bitirmişler hatta anlam itibariyle 7 - 8 dizede tamamlanan uzun cümleler kurmuşlardır. Dolayısıyla ---- yapmışlardır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) aliterasyon

B) asonans

C) anjambman

D) akrostiş E) seci

6.

Balkan Savaşı yıllarında yazdığı Kin adlı şiiriyle sosyal duyarlılığını gözler önüne sermiştir. Bu şiiriyle tanınan sanatçı, bir futbol maçı esnasında, Rum seyircilerin Rum takımı için tezahürât yaptığına şahit olur. Aynı akşam, Victor Hugo’nun bir eserinde Yunanlıları öven mısralarına rastlayınca üzülen ve kızan sanatçı, Kin şiirinin şu beytini yazar: Garbın cebîn-i zâlimi afvetmedim seni Türküm ve düşmanım sana kalsam da bir kişi Devrin rûh hâlini aksettiren bu şiir, Selanik’te Genç Kalemler çevresinde faaliyetlerine devam eden Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin, Ali Canip ve arkadaşlarınca takdir edilir. Bu münasebetle Genç Kalemler, ona “Genç Kalemlerden Kin Şairine” yazılı bir saat ve kordon hediye eder. Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerin hangisidir? A)

Tevfik Fikret

B)

Mehmet Emin Yurdakul

C)

Ahmet Haşim

D)

Rıza Tevfik Bölükbaşı

E)

Emin Bülent Serdaroğlu

1. TEST KAZANIM 1.

MİLLÎ EDEBİYAT ŞİİRİ

DAKLI SORULAR

Başlangıçta divan şiirini incelemiştir. Sonradan Servetifünun tarzında manzumeler kaleme almıştır. Fecriâti topluluğuna katılsa da bu topluluğun edebî anlayışını benimsememiştir. “Genç Kalemler”in en önemli ve tanınmış isimlerinden biri hâline gelmiştir. Geçtiğim Yol adlı şiir kitabı, sanatçının en tanınmış eserlerindendir.

4.

En Önemli Eseri: Han Duvarları Yer Aldığı Topluluk: ---Yukarıda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Bu parçada tanıtılan şair, aşağıdakilerden hangisidir?

2.

A)

Ali Canip Yöntem

B)

İbrahim Alaattin Gövsa

C)

Behçet Kemal Çağlar

D)

Ziya Gökalp

E)

Mehmet Emin Yurdakul

Şair Adı: ----

A)

Halit Fahri Ozansoy - Beş Hececiler

B)

Ziya Osman Saba - Yedi Meşaleciler

C)

Faruk Nafiz Çamlıbel - Beş Hececiler

D)

Attila İlhan - Maviciler

E)

Yavuz Bülent Bakiler - Hisarcılar

Güzel dil Türkçe bize Başka dil gece bize İstanbul Türkçesi En saf en ince bize Ziya Gökalp’e ait olan bu dörtlükte Türkçenin güzelliği üzerinde durularak İstanbul Türkçesi ile yazıp konuşmanın önemine gönderme yapılmıştır. Böylece okuyucu yönlendirilmeye çalışılmıştır. Buna göre, dörtlüğün konusuna göre türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Satirik

B) Dramatik D) Didaktik

C) Epik E) Pastoral

5.

3.

Millî edebiyat şiiri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Millî edebiyat şiiriyle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez? A)

Birden fazla şiir eğiliminin bulunduğu bir edebî evredir.

B)

Hece ölçüsüyle şiir yazan şairler Ziya Gökalp’in etrafında toplanmıştır.

A)

Sade bir dil ve anlaşılır bir üslup benimsenmiştir.

B)

Şiirler hece vezniyle kaleme alınmıştır.

C)

C)

Şairler toplumsal problemlere ve yurt sorunlarına duyarlı davranmışlardır.

Dilde sadeleşmeye gidilmiş ve Yeni Lisan anlayışının etkisinde kalınmıştır.

D)

Mehmet Emin Yurdakul, dönemin bağımsız şairlerindendir.

E)

Halk şiiri nazım biçimlerinin yanında sone gibi Batılı nazım biçimleri de kullanılmıştır.

D)

Halk şiiri geleneğinden yararlanılmıştır.

E)

Sembolizmin etkisiyle çağrışım yoğunluğu yüksek şiirler kaleme alınmıştır.

1. Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

TEST MİLLÎ EDEBİYAT ŞİİRİ

“Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak” biçiminde özetlediği prensibiyle düşünce tarihimizde öne çıktı. Halk edebiyatından faydalandı. Türkçülük düşüncesini sistemleştirdi. Aydınlarımız arasında hece vezninin yaygınlaşması için çaba sarf etti. Bu parçada tanıtılan şair aşağıdakilerden hangisidir?

7.

8.

A)

Ali Canip Yöntem

B)

Mehmet Emin Yurdakul

C)

Enis Behiç Koryürek

D)

Yusuf Ziya Ortaç

E)

Ziya Gökalp

9.

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Aşağıdaki dizelerden hangisinin Millî edebiyat geleneği içinde yazıldığı düşünülebilir? A)

Alam ü hakimsin ki olmuş Her zerrede münceli me’alin

B)

Ben bir Türk’üm dinim cinsim uludur Sinem özüm ateş ile doludur

C)

Bu âlemin ki yoğu varı cümle yeksândır Bu sırra vakıf olan hâl-i dehre handândır

D)

Gösterir kibriyâyı cümle nebat Cûylar kudrete tutar mir’at

E)

Taht-ı serâda koymadı rahat bize felek Rencide kıldı cismimizi mûr ü mâr hayf

Aşağıdakilerin hangisinde Millî Edebiyat Dönemi şairleri bir arada verilmiştir? A)

Ziya Gökalp - Mehmet Emin Yurdakul - Ali Canip Yöntem

B)

Yahya Kemal Beyatlı - Mehmet Emin Yurdakul - Ali Canip Yöntem

C)

Ziya Gökalp - Muallim Naci - Ali Canip Yöntem

D)

Ömer Seyfettin - Mehmet Emin Yurdakul - Ahmet Haşim

E)

Ziya Gökalp - Süleyman Nazif - Ali Canip Yöntem

---- şiirlerinde didaktik unsurların ve Türklük bilincinin ağır bastığı bir şairdir. Yurt gerçeklerine işaret etmiş, dizelerinde yalın bir Türkçe kullanmıştır. Söz sanatlarına pek başvurmayan sanatçı, dilde sadeleşme ve Türkçeyi yabancı dillerin boyunduruğundan kurtarma fikriyle eser vermiştir. Turan’a Doğru, Dicle Önünde sanatçının eserlerinden bazılarıdır. Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

Celal Sahir Erozan

B)

Yahya Kemal Beyatlı

C)

Ali Canip Yöntem

D)

Mehmet Emin Yurdakul

E)

Ziya Gökalp

10. (I) Millî Edebiyat Dönemi’nde halk şiirinin nazım şekillerinden yararlanılmıştır. (II) Kahramanlık ve vatan sevgisinin yanı sıra yurt ve doğa sevgisi işlenmiştir. (III) Şiirler hece ölçüsü ve sade bir dille yazılmıştır. (IV) İmge zenginliğini öne çıkaran serbest nazım örnekleri verilmiştir. (V) Şiirlerde dörtlüklerin yanı sıra üçlük, beşlik gibi farklı dize kümeleri de tercih edilmiştir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) V

B) II

C) III

D) I

E) IV

Orta

1.

Kola y

Zor

1

Ort aZ

or

Ko l

rta -O ay

MİLLÎ EDEBİYAT ŞİİRİ

Yaradanın kitabını kaldırtmam Osmancığın bayrağını aldırtmam Düşmanımı vatanıma saldırtmam Tanrı evi viran olmaz giderim

3.

Ak gömlekle gözyaşımı silerim Kara taşla bıçağımı bilerim Vatanımçün yücelikler dilerim Bu dünyada kimse kalmaz, giderim

(I) Beş Hececiler, şiirde yalın ve özentisiz olmayı amaçlamıştır. (II) Hece ölçüsü ile serbest müstezat yazmayı da denemişlerdir. (III) Özellikle divan şiiri nazım biçimlerini kullanmışlardır. (IV) Nesir cümlesini şiire aktarmışlardır. (V) Bir başka deyişle nesirdeki söz dizimini şiire yansıtmışlardır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) II

B) IV

C) III

D) V

E) I

Bu dizelerle ilgili olarak I.

Yeni Lisan anlayışına uygun bir anlatımla oluşturulmuştur.

II.

Söz sanatlarına pek yer verilmemiştir.

III. Yapı olarak halk şiiri geleneğini yansıtmaktadır.

4.

IV. Ahenk unsurları kullanılmamıştır. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I

B) Yalnız IV

D) II ve IV

C) I ve III

A)

Bu dönem şairleri, sade ve toplumun anlayabileceği şiirler yazmayı amaçlamıştır.

B)

Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı yıllarında kimi genç şairler, ferdî his ve hayallerini şiire konu etmişlerdir.

C)

Şiirde yerli kaynaklara yönelmek ve yapay söyleyişlerden kaçınmak gerektiği ifade edilmiştir.

D)

Bazı şairler, eski şairlerin dizelerindeki samimi, lirik ve mistik atmosferi şiirde sürdürmek istemiştir.

E)

Bu dönem şairlerinden çoğu, şiire heceyle başlasa da sonradan aruz ölçüsüne yönelmiştir.

E) III ve IV

--- Millî edebiyat şiirinin tanınmış temsilcilerindendir. Dizelerini içten ve coşkulu bir söyleyişle kaleme almıştır. “Ben bir Türk’üm, dinim, cinsim uludur.” dizesi, onun sanata dair bakışının özeti gibidir.

“Beş Hececiler”, Anadolu’yu ve Anadolu insanını şiirde işlediler. Şiirlerinde ülke sevgisini, yurt güzelliklerini, kahramanlığı ele aldılar. Millî edebiyattan etkilenerek hece ölçüsüyle şiirler yazdılar. Sade bir dille ve romantik bakış açısıyla dizelerini oluşturdular.

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada söz edilen “Beş Hececiler” topluluğunun üyelerinden biri değildir?

A)

Mehmet Emin Yurdakul

A)

Sabri Esat Siyavuşgil

B)

Ziya Gökalp

B)

Enis Behiç Koryürek

C)

Ali Canip Yöntem

C)

Halit Fahri Ozansoy

D)

Mehmet Fuat Köprülü

D)

Orhan Seyfi Orhon

E)

Ömer Seyfettin

E)

Faruk Nafiz Çamlıbel

5. 2.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde Millî edebiyat şiiri ile ilgili bilgi yanlışı vardır?

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

6.

•

Servetifünun Dönemi’nde bazı dergilerde heceyle yazdığı şiirlerle dikkat çekmiştir.

•

Türkçülük temalı şiirler oluşturmuştur.

•

Türk şiirinde durağı kaldıran ilk şairdir.

•

Şiirlerini, düşüncelerini aktarmada bir araç olarak kullanmıştır.

1 8.

Memleketçi şiirin manifestosu olarak değerlendirilen Sanat şiirinde geçen bu dizeler, aşağıdaki şairlerden hangisine aittir?

Yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerin hangisidir?

A)

Mehmet Emin Yurdakul

A)

Ziya Gökalp

B)

Orhan Seyfi Orhon

B)

Ali Canip Yöntem

C)

Kemalettin Kamu

C)

Mehmet Emin Yurdakul

D)

Enis Behiç Koryürek

D)

Emin Bülent Serdaroğlu

E)

Faruk Nafiz Çamlıbel

E)

Mehmet Akif Ersoy

9.

7.

Yalnız senin gezdiğin bahçede açmaz çiçek Bizim diyarımız da bin bir baharı saklar Kolumuzdan tutarak sen istersen bizi çek İncinir düz caddede dağda gezen ayaklar

Ziya Gökalp’in Türk Ocağı derneğindeki dersleri ve konferansları hecenin millî ölçü olarak kabul edilmesinde etkili olur. Sonradan “Hecenin Beş Şairi” olarak anılacak şairler Ziya Gökalp’le tanıştıktan sonra ve onun yönlendirmesiyle “millî ölçü”lü şiirler yazmaya başlamışlardır. Ziya Gökalp’in yönlendirmesiyle hece ölçüsünü kullanmaya başlayan ve bunu bir “dava” olarak gören şairler, öncesinde aruzla yazmaktadırlar. Buna karşın Ziya Gökalp’le tanıştıktan sonra, aruzla yazmayı ihanet olarak görürler. Söz gelimi hecenin beş şairinden biri olan ----, aruzla yazmaya devam ettiği için ---tarafından sert biçimde eleştirilmiştir. Şair bu eleştirinin üzerine, 1921 tarihli Aruz’a Veda şiiriyle aruzla yazmayı hüzünlü şekilde bırakır ve bu tarihten sonra uzun yıllar sadece heceyle yazar.

Orhan Seyfi Orhon’la birlikte “Akbaba” adlı mizah dergisini çıkardı. Şiire aruzla başlamakla birlikte sonradan heceye yöneldi. Şiirleri Türk Yurdu, Servetifünun ve Büyük Mecmua’da yayınlandı. Cenk Ufukları, Yanardağ şairin şiir kitaplarından bazılarıdır. Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

10.

A)

Mehmet Fuat Köprülü

B)

Faruk Nafiz Çamlıbel

C)

Enis Behiç Koryürek

D)

Halit Fahri Ozansoy

E)

Yusuf Ziya Ortaç

•

Millî edebiyat hareketinin teorisyenidir.

•

Millî edebiyatın dil anlayışını şiirde uygulamıştır.

•

Bizdeki ilk toplum bilimcidir.

Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

Yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerin hangisidir?

A)

Halit Fahri Ozansoy - Yusuf Ziya Ortaç

A)

Ali Canip Yöntem

B)

Faruk Nafiz Çamlıbel - Yusuf Ziya Ortaç

B)

Mehmet Emin Yurdakul

C)

Enis Behiç Koryürek - Yusuf Ziya Ortaç

C)

Halide Nusret Zorlutuna

D)

Yusuf Ziya Ortaç - Halit Fahri Ozansoy

D)

Ziya Gökalp

E)

Faruk Nafiz Çamlıbel - Enis Behiç Koryürek

E)

Mehmet Fuat Köprülü

Orta

Ort aZ

Kola y

MİLLÎ EDEBİYAT ŞİİRİ

Millî edebiyat şiirinde öne çıkan özelliklerden bazıları şunlardır: •

Şiir dili, herkesin anlayacağı biçimdedir.

•

Halkın yaşadığı sorunlar üzerinde durulmuştur.

•

Kurtuluş Savaşı’nı yansıtan ürünler meydana getirilmiştir.

•

Bazı eserler, halka moral ve dayanışmayı aşılamak amacıyla oluşturulmuştur.

3.

D) Gerçekçi

B) Faydacı

KELEBEK Mavi bir gölge uçtu pencereden Baktım: âvâre bir küçük kelebek Yaramaz geldi kim bilir nereden Belli yorgundu; bir veremli çiçek Gibi serpildi lâmbanın yanına Bir duman uçtu, gitti titreyerek Anladım kıydı yavrucuk canına Söyle ey mavi gölge, söyle eğer Bir ölümden de çok fenaysa bana

Bu parçaya göre, aşağıdakilerin hangisi Millî edebiyat şiirinin niteliklerinden biri değildir? A) Yönlendirici

Zor

2 1.

or

Ko l

rta -O ay

C) Duru Şu karanlık, şu kimsesiz geceler Ali Canip YÖNTEM

E) Somut

Millî edebiyat ürünlerinden olan bu şiirin nazım biçimi aşağıdakilerin hangisidir? A) Serbest müstezat

B) Sone

C) Balad

D) Triyole E) Terzarima

4.

2.

Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatını, Millî edebiyattan kesin sınırlarla ayırmak zordur. Millî edebiyat sanatçılarının çoğu bu dönemde de eser vermeyi sürdürmüştür. Millîleşme akımının devamı olarak Millî edebiyat zevk ve anlayışını sürdüren şiir oluşmuştur. Bu oluşumda, Cumhuriyet’in ilanından sonra gerçekleştirilen büyük siyasi, sosyal ve kültürel değişmeler de rol oynamıştır. Özellikle Kurtuluş Savaşı, Atatürk İlke ve İnkılâpları edebî eserlerin oluşumunu etkilemiştir. Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada sözü edilen şiir eğiliminin bir ürünü değildir? A)

Han Duvarları

B)

Ordunun Destanı

C)

Yeni Hayat

D)

Aydın Kızları

E)

Çal Çoban Çal

Millî edebiyat şiirinde öne çıkan bazı eğilimler vardır: •

Ziya Gökalp’in etkisiyle sade dil ve heceyle yazılan şiirler (I)

•

Saf (öz) şiir anlayışına uygun yazılan şiirler (II)

•

Halkın yaşam tarzını ve değerlerini yansıtan şiirler (III)

Yukarıdaki numaralanmış yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? I

II

III

A)

Faruk Nafiz Çamlıbel

Ahmet Haşim

Ömer Seyfettin

B)

Ali Canip Yöntem

Tevfik Fikret

Yusuf Ziya Ortaç

C)

Mehmet Emin Yurdakul

Yahya Kemal Beyatlı

Mehmet Akif Ersoy

D)

Yusuf Ziya Ortaç

Tahsin Nahit

Halit Fahri Ozansoy

E)

Necmettin Halil Onan

Ahmet Hamdi Tanpınar

Cahit Külebi

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

Aşağıdakilerden hangisi Nayi topluluğunun üyelerinden biri değildir? A)

Orhan Seyfi Orhon

B)

Halit Fahri Ozansoy

C)

Hakkı Tahsin

D)

Selahattin Enis

E)

Ziya Gökalp

2 7.

Dinle, yeni şair, eski ozanı Okuyor yürekten Altın Destanı Deme, “Kopuz kırık, yoktur çalanı!” Çalgı gönül sesi, kopuz bir ağaç Diyor ki: Siz Parnasse, biz Ortaç eri Bizden olan her fert görür ileri İğreti sanattan, millî hüneri İstemez yabancı eserlerden baç (...) Ziya Gökalp Bu dizelerin şairiyle ilgili olarak I.

Siz, derken Batı edebiyatının güdümünde kalan şairleri kastetmektedir.

II.

Asıl sanatın araçlarla değil, yürekle yapılacağını belirtmiştir.

III. Sanatçıların edebî gelenekten faydalanması gerektiğini dile getirmiştir. değerlendirmelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I 6.

D) I ve II

‘‘Ey Türk ırkı, ey demir ve ateşin evladı, Ey binlerce yurt kuran, ey yüzlerce taç giyen Ey dünyaya efendi olmak için doğan sen! Tanrı senin alnına bir kara baht yazmadı.’’ diyerek Türk milletinin içinde bulunduğu benlik uykusundan uyanıp tarihsel düzlemde üstlendiği şanlı vazifeyi yeniden yerine getirmesini arzular. Şairin “ey” diyerek seslediği Türk milleti, yurt kurma, hükümdar olma, dünyayı kendi değer yargılarına göre yeniden biçimlendirme öyküsünü ancak içine düştüğü benlik uykusundan uyanarak yerine getirebilir. Türkçülük fikrini sanat ideali hâline getiren ilk şair olan sanatçı, hemen hemen bütün dizelerinde bu amaca dönük ifadeleri motif olarak kullanmıştır.

B) Yalnız II

8.

C) Yalnız III E) I, II ve III

•

Genç Kalemler dergisinin kurucularındandır.

•

Cenap Şahabettin ile edebî tartışmalar yapmıştır.

•

Türk edebiyatı tarihi üzerine incelemeleri vardır.

•

Liseler için edebiyat ders kitapları yazmıştır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerin hangisidir?

Yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerin hangisidir?

A)

Ziya Gökalp

A)

Ziya Gökalp

B)

Mehmet Emin Yurdakul

B)

Ömer Seyfettin

C)

Ali Canip Yöntem

C)

Mehmet Emin Yurdakul

D)

Süleyman Nazif

D)

Mehmet Fuat Köprülü

E)

Faruk Nafiz Çamlıbel

E)

Ali Canip Yöntem

1. TEST KAZANIM

DAKLI SORULAR I.

1.

II.

BAĞIMSIZ ŞAİRLER - MANZUM HİKÂYE ve MENSUR ŞİİR

Mahalle kahvesi hâlâ niçin kapanmamalı Kapansın elverir artık bu perde pek kanlı Oturmadan içi yağ bağlamış bodur masanın Yayılmış üstüne birçok kâğıt ki oynayanın Elinde yağlı meşin zanneder görünce adam Ya tavlanın kiri? Kâbil değildir, anlatamam Asıldı bey koza — Besbelli bak...

2.

Nev Yunanîlik, “modern bir kültür ve edebiyat inşa etmek için Yunan klasiklerinden başlamak” önerisi şeklinde özetlenebilir. Nev Yunanîlik, ---- Paris dönüşü geliştirdiği medeniyet projesinin edebiyata uyarlanmasıdır. Şair bu harekette yalnız değildir. Fransız edebiyatının sıkı bir takipçisi olan Yakup Kadri de kendisiyle bu konuda hemfikirdir. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Balkan şehirlerinde geçerken çocukluğum Her lâhza bir alev gibi hasretti duyduğum. Kalbimde vardı “Byron”ı bedbaht eden melâl Gezdim o yaşta dağları, hülyâm içinde lâl Aldım Rakofça kırlarının hür havâsını Duydum, akıncı cedlerimin ihtirâsını Her yaz şimâle doğru asırlarca bir koşu Bağrımda bir akis gibi kalmış uğultulu Mağlûpken ordu, yaslı dururken bütün vatan Rü’yama girdi her gece bir fâtihâne zan

A)

Yahya Kemal’in

B)

Mehmet Akif Ersoy’un

C)

Tevfik Fikret’in

D)

Ziya Gökalp’in

E)

Ahmet Haşim’in

“I” ve “II” numaralı şiirler, aşağıdakilerin hangisinde verilen şairlere aittir? 3. A)

Mehmet Akif Ersoy – Namık Kemal

B)

Rıza Tevfik Bölükbaşı – Yahya Kemal Beyatlı

C)

Cenap Şahabettin – Yahya Kemal Beyatlı

D)

Mehmet Akif Ersoy – Ziya Gökalp

E)

Mehmet Akif Ersoy – Yahya Kemal Beyatlı

Bir gün gelir; müzeyyen ağaçlar, şuh çiçekler, yeşil çayırlar nefha-i müncemide-i şitâ ile bir kuruyarak, solarak, sarararak harap olurlar; yapraklar düşer, çiçekler teverrüm, çayırlar çatlar: Tabiat ölür. Dil özelliklerine bakılırsa bu parçanın aşağıdaki eserlerin hangisinden alındığı söylenebilir?

4.

A)

Han Duvarları

B)

Damla Damla

C)

Erenlerin Bağından

D)

Siyah İnciler

E)

Okun Ucundan

Aşağıdakilerden hangisi Safahat’ı oluşturan yedi kitaptan biri değildir? A)

Fâtih Kürsüsünde

B)

Âsım

C)

Gölgeler

D)

Hakkın Sesleri

E)

Çanakkale İzleri

1. Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

TEST BAĞIMSIZ ŞAİRLER - MANZUM HİKÂYE ve MENSUR ŞİİR

Şiirleriyle öz şiir anlayışının yol açıcılarından biri oldu. Divan şiirinin ihtişamını duyuran dizeleriyle Türk edebiyatının sayılı şairleri arasına girdi. Şiirlerinde bireysel konulara ve tarih şuuruna geniş yer verdi. Parnasizmin etkisiyle kaleme aldığı şiirlerinde biçim kusursuzluğunu öne çıkardı. Neo-klasik bir şair olarak biri hariç tüm şiirlerinde aruz veznini kullandı.

7.

DAKLI SORULAR

•

Realist bir bakış açısıyla yazdığı manzumeleriyle tanındı.

•

Aruz ölçüsünü Türkçeye başarıyla uyguladı.

•

Dinî lirizmin ve ahlaki öğreticiliğin ağır bastığı eserlerinde “Asım’ın Nesli”ni inşa etmeye çalıştı.

Aşağıdakilerden hangisi, yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçıya ait eserlerden biridir?

Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

A)

Eski Şiirin Rüzgârıyla

A)

Ahmet Haşim

B)

Promete

B)

Mehmet Akif Ersoy

C)

Safahat

C)

Yahya Kemal Beyatlı

D)

Doksan Beşe Doğru

D)

Mehmet Emin Yurdakul

E)

Göl Saatleri

E)

Faruk Nafiz Çamlıbel

8.

6.

KAZANIM

Aşağıdaki sanatçılardan hangisi, mensur şiir türünün edebiyatımızdaki öncü ismidir? A)

Mehmet Akif Ersoy

B)

Yahya Kemal Beyatlı

C)

Ahmet Haşim

D)

Halit Ziya Uşaklıgil

E)

Emin Bülent Serdaroğlu

Birden kapandı birbiri ardınca perdeler Kandilli, Göksu, Kanlıca, İstinye nerdeler Som zümrüt ortasında, muzaffer, akıp giden Firuze nehri nerde? Bugün saklıdır, neden Benzetmek olmasın sana dünyada bir yeri Eylül sonunda böyledir İsviçre gölleri

I.

Millî Edebiyat Dönemi bağımsız şairlerindendir.

Yahya Kemal’e ait bu dizelerle ilgili aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi yanlıştır?

II.

Divan şiiri ile Batılı modern şiiri harmanlamıştır.

A)

Her beyit kendi arasında uyaklıdır.

IV. Klasik söyleyişi canlandırmaya çalışmıştır.

B)

Nazım birimi bakımından divan şiiri geleneği takip edilmiştir.

V.

C)

Övgüye yer verilmiştir.

D)

Zengin uyak kullanılmıştır.

E)

Eleştirel gerçekçi bakış açısıyla yazılmıştır.

9.

III. Sembolizmden yoğun olarak etkilenmiştir. Geçmiş değerlere sadık ve özgün bir şiir anlayışına sahiptir.

“Yahya Kemal Beyatlı” ile ilgili numaralanmış yargılardan hangisi yanlıştır? A) IV

B) I

C) II

D) V

E) III

Orta

Ort aZ

Kola y

Zor

1 1.

or

Ko l

rta -O ay

BAĞIMSIZ ŞAİRLER - MANZUM HİKÂYE ve MENSUR ŞİİR

Beş on gün oldu ki, mu’tâda inkıyâd ile ben Sabahleyin çıkıvermiştim evden erkenden Bizim mahalle de İstanbul’un kenârı demek Sokaklarında gezilmez ki yüzme bilmeyerek Adım başında derin bir buhayre dalgalanır Sular karardı mı, artık gelen gelir dayanır Bir elde olmalı kandil, bir elde iskandil Selâmetin yolu insan için bu, başka değil Elimde bir koca değnek, onunla yoklayarak Önüm adaysa basıp yok, denizse atlayarak Ayakta durmaya el birliğiyle gayret eden Lisân-ı hâl ile amma rükûa niyet eden O sâlhurde, harâb evlerin saçaklarına Sığınmış öyle giderken hemen ayaklarına Delîlimin koca bir şey takıldı… Baktım ki Genişçe bir küfe yatmakta, hem epey eski

3.

(I) Manzum hikâye, nazım biçiminde kaleme alınan hikâyedir. (II) Olay, yer, zaman ve kişi unsurlarına yer verdiği için anlatmaya bağlı edebî metin olarak değerlendirilir. (III) Bu metin türünde hikâyeden farklı olarak anlam bütünlüğü yerine parça bütünlüğü gözetilir. (IV) Genellikle bir öğüt bildirme gayesiyle kaleme alınır. (V) Giriş – gelişme – sonuç planıyla yazılır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde manzum hikâye hakkında yanlış bilgi verilmiştir? A) V

B) IV

C) III

D) I

E) II

Bu parçayla ilgili olarak I.

Bir mensur şiirden alınmıştır.

II.

Öyküleyici anlatım söz konusudur.

III. Bireysel bir tema, imgesel bir anlatımla verilmiştir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

2.

C) I ve II E) I, II ve III

•

Toplum için sanat anlayışıyla yapıt vermiştir.

•

Şiirlerinde estetik boyuttan ziyade doğruluğa önem vermiştir.

•

Ümmet fikrine sahip bir sanatçı olup millî ve dinî hisleri işlemiştir.

•

Toplum sorunlarının çözümüne yoğunlaşmıştır.

Yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A)

Süleyman Nazif

B)

Faruk Nafiz Çamlıbel

C)

Mehmet Akif Ersoy

D)

Yahya Kemal Beyatlı

E)

Ahmet Haşim

4.

Mehmet Akif Ersoy ve Yahya Kemal Beyatlı için I.

Bağımsız şairlerden olmaları

II.

Nev-Yunanîlik anlayışını benimseme

III. Mensur şiir türünde eser vermeleri IV. Aruz ölçüsünü kullanmaları V.

Nazmı nesre yaklaştırmaları

özelliklerinden hangileri ortaktır? A) Yalnız I D) I, II ve IV

B) Yalnız III

C) I ve IV E) I, IV ve V

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

1

•

Halk ve tekke ozanlarından etkilenerek hece ölçüsüyle yazdığı koşma ve nefesleriyle ün kazanmıştır.

•

Şiirlerini Serab-ı Ömrüm adlı kitapta toplamıştır.

•

Bir süre felsefe hocalığı yaptığı için “feylesof” unvanıyla anılmıştır.

Yukarıda hakkında bilgi verilen şair aşağıdakilerden hangisidir? A)

Ali Canip Yöntem

B)

Rıza Tevfik Bölükbaşı

C)

Behçet Kemal Çağlar

D)

Yahya Kemal Beyatlı

E)

Fazıl Ahmet Aykaç

7.

Orhan Veli, bir gün Boğaz vapurunda Yahya Kemal Beyatlı’ya rastlamış. Konuşmaya başlamışlar. Klasik bir şair olan Yahya Kemal, Orhan Veli ve arkadaşlarının yazdığı dizeleri pek beğenmese de sözü yine şiire getirmiş ve ‘‘Yeni şiirler var mı?’’ diye sormuş. Orhan Veli, ‘‘Var.’’ diyerek Efsane adlı şiirini okumaya başlamış: Bir zamanlardı bu gamhânede bir dem vardı Gece sahilde sular fecre kadar çağlardı O çağıltıyla beraber döğünürken def ü cenk Bir güneş dalgalar üstünde doğar rengarenk Mavi bir gökyüzü titrerdi güzel bir histe Rindler muğbeçeler mest bütün mecliste Ve o hâletle bütün kahkahalar nağmeleşir Dilde Yahya Kemal’in şarkısı şehnameleşir O gürültüyle sular çalkalanır çağlardı Bir zamanlardı bu gamhanede bir dem vardı Lakin artık o hayal âlemi bir efsane Ses sada yok bu değil sanki o devlethane

6.

Bazen sevdiklerimizi kaybettiğimiz ölüm günleri gibi mağmum günlerde ruhumu bu birbiriyle yaşayan insanların arasında kimsesiz, hiçbir kimsesiz olduğumun melâli istilâ eder. Elemlerimi, kimsesizliklerimle yapayalnız bırakıp giden rabıtalarımın arkasından bütün matemlerimi düşünürüm; hepsinden ayrı birer sürur-ı muvaffakiyet hissederim. Sefil ve serseri, makhur ve perişan sürüklediğim bu bîkes, bu garip, bu marizü’l-âmâl hayatıma bir düşman gibi gayz-âlud bir hande-i sâr ile bakarım. I.

Ruhsal çözümlemeden kaçınılmıştır.

II.

Servetifünun Dönemi’nin dil özelliklerini yansıtmaktadır.

III. Eksiltili cümleler kullanılarak duygu yoğunluğu oluşturulmuştur. Bu mensur şiir örneğinden hareketle numaralanmış yargılardan hangileri söylenemez? A) Yalnız II D) II ve III

B) I ve II

C) I ve III E) Yalnız I

Yahya Kemal, ‘‘Çok güzel, hatta biraz daha gayret ederseniz bizi geçeceksiniz.’’ deyince Orhan Veli, ‘‘Üstadım, biz şiirleri ciddiye almıyoruz ki, alay olsun diye yazıyoruz.’’ demiş. Bu cevap karşısında Yahya Kemal donup kalmış ve oldukça da kızmış. Bu parçaya göre, Yahya Kemal Beyatlı’nın kızgınlığı aşağıdakilerin hangisiyle açıklanabilir? A)

İmgesel anlatımı bir şiirin vazgeçilmezi olarak görmesiyle

B)

Halk şiirinin yok sayılmaması gerektiğini düşünmesiyle

C)

Öz şiir anlayışına sahip olmasıyla

D)

Nazmı nesre yaklaştırma amacı taşımasıyla

E)

Şiirin modern ögelerle oluşturulması inancında olmasıyla

Orıjinal

®

Sorular

E MAD

1 3.

1. - 2. soruları aşağıdaki tabloya göre cevaplayınız. SERVETİFÜNUNCULARLA ANKET Sorular

HALİT ZİYA

MEHMET

TEVFİK

RAUF

FİKRET

Sarı gül

Yabani gül

Beğendiğim

Pembe

çiçekler

sümbül

Beğendiğim

Duman

Siyaha yakın

renkler

rengi

renkler

Olmak istediğim

Olduğum

Van der Bild

Yaşamak

Kudüs-i

Sevdiklerimin

Şerif

yanı

Ölmek

Sahra-yı

Bir deniz

istediğim yer

Kebir

muhasarası

Başlıca

Kusurlarımı

Bulamadım

kusurum

görememek

Kendimde

Bulursam

Ben

beğendiklerim

söylerim

bilmiyorum

İstediğimi

musibet

yapamamak

Ağlayamamak

Vecihi Bey

yazarlar

değil

Burası değil

2.

Sebat-ı kavm

Yok ki

Goncourt

Halit Ziya, öz eleştiri yapabilmektedir.

B)

Tevfik Fikret, şairlik kimliğinin değerli olduğuna inanmaktadır.

C)

Mehmet Rauf, kendisiyle barışık biridir.

D)

Tevfik Fikret, kendine yabancılaşma duygusu içindedir.

E)

Mehmet Rauf, realist ve natüralist yazarları beğenmektedir.

Tevfik Fikret’in yanıtlarına bakılarak Servetifünun şiirinin I. Kaçış psikolojisi II. Bireysel temaları işleme III. Nazmı nesre yaklaştırma özelliklerinden hangilerine ulaşılabilir? C) Yalnız III E) I ve III

C)

Takdir-i Elhan adlı kitabında “Her ölçülü ve kafiyeli söz şiir değildir. Her şiirin de ölçü ve kafiyeli olması gerekmez.” demiştir. Böylece hem serbest hem mensur şiire zemin hazırlamıştır.

D)

Edebiyatımızda ilk pastoral şiirleri ve ilk uyaksız şiirleri yazmıştır. İçerik yönünden şiire yenilik getirmiştir. En çok metafizik, ölüm, aşk, millet, vatan, doğa temalarını ele almıştır.

E)

Şiirde beyit hâkimiyeti yerine anlamın şiirin bütününe yayılması anlayışını uygulamıştır. Fransız nazım şekillerinin, serbest müstezatın ve manzum hikâyenin önemli örneklerini vermiştir. Aruzu Türkçeye uygulamada en başarılı şairler arasında yer almıştır.

musahhihlik

A)

D) I ve II

Girit Savaşı’nda donanmaya ağır bir yenilgi yaşatan Sadrazam Ali Paşa’yı över gibi görünerek hicvetmiştir. Terkibibent ve Terciibent adlı eserlerinde evren ve varlığın anlamı üzerinde durmuştur. Sade dili savunmakla beraber ağır sayılabilecek bir dil kullanmıştır.

Servetifünun’da

Daudet,

B) Yalnız II

B)

beğenmemek

Mithat Cemal Kuntay’ın Servetifünuncularla yaptığı bu ankete göre, aşağıdakilerin hangisi söylenemez?

A) Yalnız I

Şiiri sadece toplumsal faydaya dayandırır. Şiirleri sanatsal yönden zayıftır. Ulusal duyguları halkın diliyle ve kendine has bir coşkunlukla kaleme almıştır. Bu bakımdan “Millî Şair”, “Türk Şairi” gibi unvanlarla anılmıştır.

Kimseyi

Kardeşler

1.

A)

Burası değil

Flaubert, Beğendiğim

Aşağıdaki parçaların hangisinde Servetifünun temsilcilerinden biri tanıtılmıştır?

Şair

gibi

istediğim yer

En büyük

Kırmızı

BY

Orıjinal

®

Sorular

4.

I.

Yeniliklere öncülük etmiş bir sanatçıdır. Servetifünun’a ön ayak olmuş, üstat olarak anılmıştır. “Güzel olan her şey şiirin konusu olabilir.” diyerek şiirin konu alanını genişletmiştir. (----)

II.

“Sanat için sanat” ilkesini benimsemiştir. Ölüm, aşk, vatan, millet, doğa temalarını lirik anlayışla işlemiştir. Sadece Ok şiirinde hece ölçüsünü kullanmış, genel anlamda aruzdan vazgeçmemiştir.

5.

I. II. III. IV. V. VI.

Tevfik Fikret Halit Ziya Uşaklıgil Mehmet Akif Ersoy Mehmet Emin Yurdakul Mehmet Rauf Yakup Kadri Karaosmanoğlu

Aşağıdakilerin hangisinde numaralanmış sanatçılar manzum hikâye ve mensur şiir yazarı olarak doğru sınıflandırılmıştır?

(----) III. Divan şiiri geleneğine yakındır. Göz için kafiyeyi savunmuştur. Köyden bahseden ilk şiiri yazmıştır. (----) IV “İkilem Şairi” olarak bilinir. Bağdatlı Ruhî’yi örnek almıştır. Şiir ve İnşa makalesinde Divan şiirini yerip halk şiirini asıl şiirimiz olarak nitelendirmiştir. (----) V.

Eşinin ölümü üzerine yazdığı şiiriyle tanınmıştır. Yeni Türk şiirinin en önemli isimlerindendir. Tiyatrolarını oynanmak için değil, okunmak için yazmıştır. (----)

Yukarıda boş bırakılan yerler uygun sanatçılarla tamamlandığında hangisinde farklı bir dönemin şairi tanıtılmış olur? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

1

Manzum Hikâye

Mensur Şiir

A)

I, III, IV

II, V, VI

B)

I, II, V

III, IV, VI

C)

I, V, VI

II, III, IV

D)

III, V, VI

I, II, IV

E)

III, IV, VI

I, II, V

Orta

Ort aZ

KARMA SORULAR 1

Zor

Kola y

or

Ko l

rta -O ay

TANZİMAT’TAN MİLLÎ EDEBİYAT’A ŞİİR 1.

•

İstanbul şairidir.

•

Osmanlı tarihinden ilhamla yazdığı şiirlerinde tarihin şanlı sayfalarına duyulan özlem sezilir.

•

Klasik Türk şiiri geleneğinden yoğun olarak etkilenmiş bir şairdir.

•

3.

Dil ve şekil özelliklerine bakılırsa bu dizelerin aşağıdaki geleneklerin hangisine ait olduğu söylenebilir?

Yakup Kadri Karaosmanoğlu ile birlikte Nev-Yunanîlik görüşünün edebiyatımızdaki temsilcisidir.

A)

Tanzimat I. Dönem

Yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerin hangisidir?

B)

Millî Edebiyat

C)

Halk Edebiyatı

A)

Mehmet Akif Ersoy

D)

Servetifünun Dönemi

B)

Yahya Kemal Beyatlı

E)

Cumhuriyet Dönemi

C)

Mehmet Emin Yurdakul

D)

Emin Bülent Serdaroğlu

E)

Ziya Gökalp

4.

2.

Bir ıztırâb-ı serd ile titrer mükevvenât Altında karların Bir dûd-ı müncemid gibi âfâk-ı bî-hayât Pîşinde canlanır mütehâşî nazarların

Yüksel ki yerin bu yer değildir Dünyaya gelmek hüner değildir Namık Kemal’e ait bu dizeler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A)

Didaktik bir anlatım belirgindir.

B)

Ahenk unsurlarına yer verilmiştir.

C)

Tanzimat şiirinin dil özelliklerine uygundur.

D)

Tam uyak ve sözcük hâlinde redif kullanılmıştır.

E)

Nazım birimi beyittir.

Fecriâti, edebiyatımızda bildiri yayımlayan ilk edebî I topluluktur. Fecriâticiler sanatın şahsi ve muhterem II olduğunu savundular. Edebiyatın ciddi ve önemli bir iş olduğuna inandılar. Şiirde III göz için kafiye anlayışına bağlı kaldılar. IV Eleştirdikleri Servetifünunculardan bir adım öteye V gidemediler. Bu parçada numaralanmış yerlerden hangisi bilgi yanlışına yol açmaktadır? A) III

B) I

C) V

D) II

E) IV

KARMA SORULAR 1 5.

Tanzimat Dönemi’nde edebiyatımızda ses getirecek bir tartışma yaşanır. “Kafiye göz için mi, kulak için midir?” sorusu, bu tartışmanın fitilini ateşler.

7.

Bu parçada söz edilen tartışmanın odağında yer alan kişiler aşağıdakilerden hangisidir?

6.

A)

Recaizade Mahmut Ekrem - Şinasi

B)

Muallim Naci - Namık Kemal

C)

Recaizade Mahmut Ekrem - Abdülhak Hamit Tarhan

D)

Recaizade Mahmut Ekrem - Muallim Naci

E)

Namık Kemal - Ziya Paşa

Ünlü edebiyat eleştirmeni Berna Moran, bir makalesinde şunları dile getirmektedir: “Çağdaş uygarlığa yaklaşacak, şu ya da bu ölçüde Batılılaşacaksak halkın bu amaçla eğitilmesi gerekirdi. Onlara Batı’yı tanıtmak, yeni bazı değerler aşılamak, yeni kavramlar öğretmek lazımdı. Halkı bu yolda eğitmek için iki şeyden yararlanılabilirdi: “Gazeteden ve edebiyattan.” Buna göre, Berna Moran bu makalesinde hangi edebî dönem veya topluluğun ilkeleriyle ilgili açıklama yapmış olabilir?

(I) Servetifünun şiirinde bireysel izlekler işlenmiştir. (II) Aynı zamanda şiirin estetik yönü üzerinde durulmuştur. (III) Servetifünun şairleri, poetikalarını ortaya koyan yazılarında, özellikle romantizmden etkilendiklerini ifade etmişlerdir. (IV) Bu dönemin en güçlü şairi, Tevfik Fikret’tir. (V) Fikret, diğer Servetifünun temsilcilerinden farklı olarak topluluk dağıldıktan sonra toplumsal içerikli şiirler de kaleme almıştır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) III

8.

B) V

C) II

D) IV

E) I

Şiirlerinde sosyal gerçekliğin, ahlaki ve millî duruşun önemli bir yeri vardır. Manzumelerinde İstanbul’un fakir semtlerini ve buradaki yaşamı olanca gerçekliğiyle işlemiştir. Dinî unsurların ve kahramanlığın ağır bastığı şiirler kaleme almıştır. Bu parçada sözü edilen sanatçımız aşağıdakilerin hangisidir?

A)

Tanzimat edebiyatı

A)

Halit Ziya Uşaklıgil

B)

Servetifünun edebiyatı

B)

Cenap Şahabettin

C)

Fecriati edebiyatı

C)

Yahya Kemal Beyatlı

D)

Millî edebiyat

D)

Mehmet Akif Ersoy

E)

Cumhuriyet edebiyatı

E)

Ahmet Haşim

Ort aZ

KARMA SORULAR 2

Zor

Kola y

Orta

or

Ko l

rta -O ay

TANZİMAT’TAN MİLLÎ EDEBİYAT’A ŞİİR 1.

3.

I. Grup

II. Grup

I.

Zemzeme

Abdülhak Hamit Tarhan

II.

Ateşpâre

Tevfik Fikret

III.

Tarih-i Kadim

Muallim Naci

IV.

Serab-ı Ömrüm

Recaizade Mahmut Ekrem

V.

Hacle

Ziya Gökalp ve Tevfik Fikret’in şiir anlayışlarına dair drama çalışması yapılan bir edebiyat atölyesinde, iki şair arasında hayali bir konuşma tasarlanır. Bu konuşmada iki şair, sanat ve şiir hakkındaki görüşlerini dile getirir. Buna göre, aşağıdaki diyaloglardan hangisinin söz konusu şairlerin sanat yaşamına uygun olduğu söylenebilir? A)

Yukarıda I. grupta verilen eserlerden hangisi, II. gruptaki sanatçılardan biriyle ilişkilendirilemez? A) V

B) II

C) IV

D) III

E) I

Ziya Gökalp: Şiirlerimin çoğunda lirik kaygıları gözettim. Siz bu durumu nasıl karşılıyorsunuz? Tevfik Fikret: Ben, zatıalinizin tarzına yakın olmakla birlikte didaktik ve satirik tarzda da nazım ürettim.

B)

Ziya Gökalp: Eserlerinizi incelediğimde Edebiyatıcedide’nin dil özellikleriyle karşılaşıyorum. Tevfik Fikret: Genelde yabancı sözcüklerle yüklü bir dil kullandığım hâlde Şermin’de epey anlaşılır bir dile başvurdum.

C)

Ziya Gökalp: Sanatınızın ilk yıllarında toplumsal konulara yer veren şiirler yazdığınız hâlde sonradan bireysel konuları işlemenizi neye dayandırıyorsunuz? Tevfik Fikret: Bir sanatçının sanat anlayışında köklü değişimler olmasını olağan karşılamak gerekir.

D)

Ziya Gökalp: Olay öykücülüğünden ziyade durum öykücülüğüne yönelmenizi neye bağlıyorsunuz? Tevfik Fikret: Yaşamı derinlemesine ve şiirsel olarak kavramak istediğimden durum öyküleri kaleme aldım.

E)

Ziya Gökalp: Azizim, romanlarınızda konu çeşitliliğini gözetmekle neyi amaçladınız? Tevfik Fikret: Tekdüzeliğe düşmemek ve gözlemlerimi okurlarıma aktarabilmek için çok çeşitli konularda eser vermeye gayret ettim, bir nevi sizin dil özelliklerinize yakın bir üslup kullandım.

2.

•

Bir beyannâme yayımlayarak ortaya çıkan ilk topluluktur.

•

‘‘Sanat şahsi ve muhteremdir.’’ anlayışıyla hareket etmişlerdir.

•

Edebiyatın ciddi ve önemli bir iş olduğunu ve bunun halka anlatılması gerektiğini söylemişlerdir.

•

Aruz veznini kullanarak serbest müstezat türünü daha da geliştirmişlerdir.

Yukarıda bazı özellikleri verilen edebî dönem veya topluluk aşağıdakilerin hangisidir? A) Tanzimat

B) Servetifünun

D) Millî Edebiyat

C) Fecriâti

E) II. Yeni Hareketi

KARMA SORULAR 2 4.

Lâkin sorun şu penceresinden bakanlara Kâh-ı tahayyülün Onlarca aynıdır bu bürûdetli manzara Bir sîne-i semende gülen bir beyaz gülün

6.

Aşağıdaki mensur şiir parçalarından hangisinin farklı bir edebî geleneği yansıttığı söylenebilir? A)

Deniz karşıki sahilin kumları üstünde dalgın dalgın nefes alıyor, manzara mahmur bir sükûn-ı tâm içinde tulû-ı kameri bekliyor, yavaş yavaş tekâsüf eden zıll-ı arz Beykoz’un üstünden nebeân eden sabah nurlarına benzer billûrîn iltimâlarla gecenin eşbâha verdiği kışr-ı muzlim-i lerzân üzerine bir sath-ı envâr çekiyor; deniz zî-bakî bir rükûd ile hâmûş, pür-hâb u sükûn; yalnız dalgalar, uzaklarda derin derin inleyen dalgalar...

B)

Birdenbire çehre-i kamer infilâk etti, pâk ve mahmur, semânın bütün nücûmu zerrin bir tebessümle titreştiler, suların üstünde pür-nûr handeler terennüme başladı, sevâhilin sükûn-ı mağmûmânesine bir vakar-ı melûl geldi; kamerin gittikçe beyazlaşan ziyası, gecenin gittikçe lâciverdleşen zulmeti içinde Yeniköy dubasının yeşil ziyaları mâîleşiyor, Umur Yeri’ndeki kırmızı ziyalar sâkit birer nigâh-ı rica gibi bakıyor.

C)

Ekseriya tahayyüldüm bir meftuniyet-i âşıkane ile maziye pervaz eder. Fikrim hatırat-ı latifeyi havi olan o mesud zamanı düşünmekten mütelezziz olur. Mazi benim için neşvelere, handelere cilvegâh bir semâ-yı ruh-perverdir. Kalbim darabat-ı kadere hedef oldukça o semâ-yı latifin bulutlar arasından eşiarîz olan hatıralarla teselli bulur.

D)

Âh bana bu ketum mehtap dokunuyor, sırf nûr ve cevherden mehtaplar istiyorum yahut yok, zulmetler olsun, hiçbir nigâh-ı ziyâ ile titrememiş bakir, saf zulmetler olsun; hiçbir enîn-i beşerle sızlamamış ezelî sükûnetler olsun; gideyim, enîn-i amalimi orada dinleyim, mürdezâd ümitlerimi oraya gömeyim.

E)

Yıllar yârlardan, yârlar yıllardan vefasız. Kara baht bir kasırga gibi. Bu ne baş döndürücü iş? Geceler günleri, günler geceleri kovalıyor; cefalar cefaları kolluyor. Saçlarımızda aklar akları, alnımızda çizgiler çizgileri doğuruyor. Kadere boyun eğmek güç, isyan tehlikeli, felek hiç acımayacak mı? Heyhat, aziz dost, onu döndüren kara bahtın kasırgası...

Dil ve şekil özelliklerine göre bu şiirin aşağıdaki dönem / şiir geleneklerinden hangisinin karakterini yansıttığı söylenebilir?

5.

A)

Halk

B)

Divan

C)

I. Dönem Tanzimat

D)

Servetifünun

E)

Millî Edebiyat

Takdir-i Elhan, Recaizade Mahmut Ekrem’in ---- adlı şiir kitabının ön sözüne koyduğu eleştiri türündeki bir eserdir. Yazar bu eleştirilerinde kafiyenin kulak için olduğunu savunmuştur. Buna karşılık Muallim Naci de kafiyenin göz için olduğunu ileri sürmüştür. Bu parçadaki boşluğa aşağıdaki eserlerden hangisi getirilmelidir? A)

Pejmürde

B)

Nijad Ekrem

C)

Nağme-i Seher

D)

Yadigâr-ı Şebâb

E)

Zemzeme

Kola y

Ort aZ

Zor

KARMA SORULAR 3

Orta

or

Ko l

rta -O ay

TANZİMAT’TAN MİLLÎ EDEBİYAT’A ŞİİR 1.

Onun şiirlerinin birkaçı hece ölçüsüyle yazılmıştır. Bu azınlıkta olanlar dışındaki tüm şiirlerinde eski edebiyat havası ve doğal olarak aruz ölçüsü vardır. Şiirleri, sağlığında değil ölümünden sonra basılmıştır. Şiiri yazış tarzı ile eskiden ayrılmış sayılmaz. Onun şiirlerinde divan şairlerinin hayal unsurlarına rastlanır. Ayrıca mazmunları da epey kullanmıştır. Manzumelerinde de eski edebiyatın tüm estetik özelliklerini gözetmiştir. Türk edebiyatının Batı edebiyatına benzemesi isteğini, 1868’de çıkan Şiir ve İnşa adlı makalesinde dile getirmiştir.

3.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

2.

A)

Ziya Paşa

B)

Recaizade Mahmut Ekrem

C)

Abdülhak Hamit Tarhan

D)

Muallim Naci

E)

Ebuzziya Tevfik

Şiirin estetik yönünü önemsedi. Ferdî konuları ele aldığı dizelerinde güzel bir söyleyişe varmaya çalıştı. Edebî sanatları, mecazları ustaca kullandı. Genel olarak ağır bir dil kullandı. Aşağıdakilerden hangisi bu anlayışa bağlı kalarak eser veren şairlerden biri değildir? A)

Ahmet Haşim

B)

Cenap Şahabettin

C)

Mehmet Emin Yurdakul

D)

Abdülhak Hamit Tarhan

E)

Recaizade Mahmut Ekrem

Bir ufuk şairi olan ----, Varşova’nın ufuksuzluğundan bunalmış ve bu ufuksuzluğun İslav kederinin kaynağı olduğunu hissetmiş olmalıdır. Toplumsal çöküşün bunaltısından tarihe sığınarak kurtulan şair, gündelik yaşamın bunaltısından da hatıralara, hatıralarının şehri İstanbul’a sığınarak kurtulmayı denemektedir.

4.

A)

Recaizade Mahmut Ekrem

B)

Tevfik Fikret

C)

Yahya Kemal Beyatlı

D)

Abdülhak Hamit Tarhan

E)

Muallim Naci

Servetifünun şiiriyle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez? A)

Sone, terzarima ve triyole gibi Batılı nazım biçimleri kullanılmıştır.

B)

Kulak için uyak anlayışı benimsenmiş ve aruz ölçüsü kullanılmıştır.

C)

Aşk, ölüm, yalnızlık gibi ferdî temaların yanı sıra tabiat, aile yaşamı gibi temalara da yer verilmiştir.

D)

Manzum hikâye türünün ilk ve en önemli örnekleri oluşturulmuştur.

E)

Sembolizm ve parnasizmin etkisiyle müzikaliteye özen gösterilmiştir.

KARMA SORULAR 3 5.

(I) Edebiyatımızda şiir ilk kez Servetifünun Dönemi’nde konu bütünlüğüne ulaştı. (II) Servetifünuncular hem serbest müstezatı hem de Batılı nazım biçimlerini kullandılar. (III) Şiire Fransız edebiyatındaki anjambmanı getirdiler. (IV) Cümlenin anlamını mısra veya beyitte tamamlamak yerine diğer mısralara yaydılar. (V) Böylece şiiri düzyazıya yaklaştırdılar. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) III

6.

B) I

C) V

D) II

A)

Ziya Paşa

B)

Namık Kemal

C)

Şinasi

D)

Muallim Naci

E)

Recaizade Mahmut Ekrem

Şiirleriyle geniş halk kesimlerine ulaşmayı amaçlamıştır. Bu sebeple şiirlerini sade bir Türkçeyle kaleme almıştır. Türkçülüğü savunan şiirler yazıp ulusal duyguları coşkun bir üslupla dile getirmiştir. İlk şiiri Cenge Giderken büyük bir ilgiyle karşılanmış, bu şiirdeki “Ben bir Türk’üm; dinim, cinsim uludur.” sözü o dönemde âdeta bir slogan gibi kullanılmıştır. Aşağıdaki dizelerden hangisi, dil ve içerik yönünden bu parçada tanıtılan sanatçının şiir anlayışına uygundur?

E) IV

---- yetiştirilme tarzı, eğitimi ve saray terbiyesi alması yönüyle eğitimli bir aydındır. Düşünce bazında ikilem yaşamakla beraber döneminin kültür ve edebiyat yaşamına pek çok yönden katkı sağlamıştır. Onun problemi, zihinde ve fikirde yaptığı hamleyi uygulamaya geçirememesidir. Onun kimi beyitleri, halk arasında bir atasözü gibi kullanılagelmiştir. Bu parçadaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

7.

A)

Öyle bir yürek ki Arkadaşlıkla, mutlulukla dolsun İsterse ondan sonra Bütün şairler ölsün

B)

Başka sanat bilmeyiz, karşımızda dururken Yazılmamış bir destan gibi Anadolumuz Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken Sana uğurlar olsun ... Ayrılıyor yolumuz

C)

Canan gülüyor eski yerinde Canan ki gündüzleri gelmez Akşam görünür havz üzerinde

D)

Kimseden ümmîd-i feyz etmem, dilenmem perr ü bâl Kendi cevrimi kendi eflâkimde kendim tâirim

E)

Bir şüphe-i hissiyye ile dalgalanır dil Bir heykel-i gül-rû dikilir kalb üzerinde İnsan bütün ahzân ü meserrâta muâdil Bir tatlı dönüş hisseder âvâre serinde

Orta

Ort aZ

KARMA SORULAR 4

Zor

Kola y

or

Ko l

rta -O ay

TANZİMAT’TAN MİLLÎ EDEBİYAT’A ŞİİR 1.

I.

II.

Bu ayrılık bana yaman geldi pek Ruhum hasta, kırık kolum kanadım Ya gel bana ya oraya beni çek Gözüm nuru oğulcuğum, Nijad’ım

3.

I. Grup ● Halide Nusret Zorlutuna

Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak Ve bir zaman bakacaksın semaya ağlayarak

II. Grup

● Abdülhak Hamit Tarhan

● Tercüme-i Manzume

● Şinasi

● Rübab-ı Şikeste

● Tevfik Fikret

● Bâlâdan Bir Ses

● Süleyman Nazif

● Batarya ile Ateş

I. gruptaki sanatçılarla II. gruptaki eserler eşleştirilirse hangi sanatçı dışarıda kalır?

III. Gönlünü Şirin’in aşkı sarınca Yol almış hayatın ufuklarınca O hızla dağları Ferhat yarınca Başlamış akmağa çoban çeşmesi IV. Bir tatlı bakışla, bir gülüşle Eyyamı hayatımı temam et Makber mi nedir şu gördüğüm yer Ya böyle reva mı ey cay-ı dilber

A)

Halide Nusret Zorlutuna

B)

Abdülhak Hamit Tarhan

C)

Şinasi

D)

Tevfik Fikret

E)

Süleyman Nazif

Yukarıda numaralanmış nazım parçalarından hangileri II. Dönem Tanzimat sanatçılarına aittir? A) III ve V

B) I ve III D) II ve IV

2.

C) I ve IV E) II ve V

Gün ufûl etti… Her taraf gölge Mâi bir tül de gaşy olan denize Örtüyor bir ridâ-yı hercâî Şimdi afâka ince, nâ-mer’i Zehebî beldeler teressüm eder Sath-ı deryâda gölgeler yer yer Benziyor bir menekşe tarlasına I.

Anjambman uygulanmıştır.

II.

Fecriâti şiirinin dil ve anlatım özelliklerini yansıtmaktadır.

III. Murabba nazım şekliyle oluşturulmuştur. IV. Sanatlı söyleyişten kaçınılmıştır. Bu dizelere göre, numaralanmış yargılardan hangileri yanlıştır? A) III ve IV D) I ve III

B) I ve IV

C) II ve IV E) II ve III

4.

Servetifünun edebiyatını oluşturan şairler arasında ----, ---gibi isimleri sayabiliriz. Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? A)

Süleyman Nesib – Ahmet Haşim

B)

Ali Faik Ozansoy – Emin Bülent Serdaroğlu

C)

Ahmet Samim – Musahipzade Celal

D)

Emin Lami – Tahsin Nahit

E)

Ali Ekrem Bolayır – Hüseyin Siret Özsever

KARMA SORULAR 4 5.

Aşağıdakilerden hangisi Yahya Kemal Beyatlı’ya ait bir şiirdir? A)

Sessiz Gemi

B)

Git Bahar

C)

Adem Kasidesi

D)

Promete

E)

Bırak Beni Haykırayım

7.

Aşağıda verilen dizelerden hangisi içerik ve biçim özellikleri dikkate alındığında ayraç içinde verilen şaire ait olamaz? A)

Turan’ın bir ili var Ve yalnız bir dili var Başka dil var diyenin Başka bir emeli var (Mehmet Akif Ersoy)

B)

Okuyup tabsıra-i ömrü esefsiz kapadım Ebediyyen uyusun toprağın altında adım Yatağım gerçi yosun örtülü bir taşlıktır Yorulan cephem için taşlar ipek yastıktır (Cenap Şahabettin)

C)

Mazlumların intikamı olmak için doğmuşum Volkan söner lakin benim alevlerim eksilmez Bora geçer lakin benim köpüklerim eksilmez (Mehmet Emin Yurdakul)

D)

Kalbinde her dakika şu ulvî tahassürün Minkar-ı âteşini duy, daima düşün (Tevfik Fikret)

E)

Yorgun gözümün halkalarında Güller gibi fecr oldu nümayan Güller gibi... sonsuz, iri güller Güller ki kamıştan daha nâlân Gün doğdu yazık arkalarında (Ahmet Haşim)

6.

---- Millî edebiyat hareketinin teorisyenlerindendir. Ömer Seyfettin ile birlikte Millî edebiyatın dil görüşünü şekillendirmiştir. Kısa bir süre Fecriâti topluluğunda yer alan sanatçı, Millî edebiyat hareketine katılınca ulusal konuları sade bir dille ele almaya başlamıştır. Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

Celal Sahir Erozan

B)

Yahya Kemal Beyatlı

C)

Ali Canip Yöntem

D)

Mehmet Emin Yurdakul

E)

Ziya Gökalp

Orta

Ort aZ

KARMA SORULAR 5

Zor

Kola y

or

Ko l

rta -O ay

TANZİMAT’TAN MİLLÎ EDEBİYAT’A ŞİİR 1.

Tanzimat Dönemi’nde bazı şairler, divan şiiri geleneğini sürdürme düşüncesiyle bir grup oluşturmuştur. Hersekli Arif Hikmet, Leskofçalı Galip, Namık Kemal gibi edebî şahsiyetlerin de yer aldığı bu topluluk kısa sürede dağılmıştır.

3.

Ara Nesilciler

B)

Encümen-i Şuara

C)

Neo-klasisizm

D)

Nayiler

E)

Encümen-i Daniş

Genelde aruz veznini kullanmakla beraber birkaç şiirinde heceyi denemiştir.

II.

Makber adlı şiir kitabında Batılı şairlerden özellikle parnasyenleri örnek almıştır.

III. Vezin ve kafiye hususunda serbest bir tavır sergilemiştir.

Bu parçada söz edilen topluluk aşağıdakilerden hangisidir? A)

I.

IV. Bazı şiirleri, mensur olarak yazdığı tiyatro eserlerinde yer almaktadır. V.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde “Abdülhak Hamit Tarhan” ile ilgili yanlış bilgi verilmiştir? A) III

4.

2.

Beyit hâkimiyetini kırarak divan şiirini bitiren şair olarak kabul edilmiştir.

(I) Tanzimat Dönemi’nde divan şiirinin mazmun esaslarına bağlı kalınarak edebî sanatlar sıkça kullanılmıştır. (II) Dilde sadeleşme fikri benimsenmekle beraber istenilen sadeliğe ulaşılamamıştır. (III) Batılı düşüncelerin etkisiyle geliştirilen sosyal ve bireysel temalarla şiire yeni bir soluk getirilmiştir. (IV) Şiirin yapısal boyutunda keskin ve hızlı bir değişime gidilmeyerek kaside, terkibibent gibi eski nazım şekilleri kullanılmaya devam etmiştir. (V) Adalet, hak, hukuk, vatan gibi temalara yer verilmiştir.

B) I

A)

Rübab-ı Şikeste Göl Saatleri

C)

Elhan-ı Şita

D)

Hisarlara Karşı

A) III

E)

Ruh-ı Bîkayd

D) II

E) V

E) II

Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada sözü edilen sanatçıya aittir?

B)

C) IV

D) V

Bağlı bulunduğu topluluğun en önemli ve en tanınmış temsilcisidir. “Sanat sanat içindir.” prensibine bağlı kalarak eserlerini oluşturmuştur. Şiirde müzikalitenin önemine vurgu yapmıştır. Özellikle edebî sanatlara, mecazlara ve hayallere şiirlerinde geniş yer vermiştir. Şiirlerinde kullandığı simgeler ve etrafındaki nesnelere yönelik bakış açısı, onun şiirinin izlenimsel ve sembolik boyutunu ortaya koymaktadır.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde Tanzimat Dönemi şiiriyle ilgili yanlış bilgi verilmiştir? B) I

C) IV

KARMA SORULAR 5 5.

•

----, Türk edebiyatının kendi geleneğine sahip çıkmasını istedi. Şiir ve yazı dilinin halkın dili olması gerektiğini savundu. Şiirlerinde divan şiiri şekillerini kullandı. Onun şiiri muhteva ve şekil özellikleri yönünden pek yenilik unsurları barındırmaz. Ali ve Fuat Paşa gibi devrin önemli paşalarıyla girdiği mücadele, onu hikmetli sözler söyleyen bilge bir şair konumuna ulaştırmıştır.

•

---, Encümen-i Şuara toplantılarına katılarak edebiyat dünyasıyla ilk ciddi temasını sağladı. Bir divan oluşturabilecek kadar çok gazel yazdı. Onun karakteristik şiir anlayışı, Şinasi’yi tanıdıktan sonra şekillendi. Vaveylâ, Vatan Mersiyesi, Hilâl-i Osmani şairin tanınmış şiirleridir.

•

---, sanat eserinin olgunlaşmasında tek unsur olarak güzelliği gördü. Şiirde güzelliği ortaya çıkaracak şeyin muhteva güzelliği ile üslup güzelliği olduğunu belirtti. Nağme-i Seher’de eski şiirimizin şekil özelliklerinde değişikliğe gitti. Yâdigâr-ı Şebab’da ise içerikte yeniliğe yöneldi.

6.

Sindi sîmâsına akşam hüznü Böyle yastıkta görenler yüzünü Avuturlarken uzun sözlerle O susup baktı derin gözlerle Evi rüzgâr gibi bir sır gezdi Herkes endişeli bir şey sezdi Bir sabah söyledi son sözlerini Yumdu dünyaya elâ gözlerini Koptu evden acı bir vâveylâ Odalar inledi: “Leylâ! Leylâ!” Bu parçayla ilgili olarak I.

Bir manzum hikâyeden alınmıştır.

II.

Düzyazıya çevrilmesi zordur.

III. Bu türdeki metinlerin ilk örnekleri Millî Edebiyat Dönemi’nde verilmiştir. IV. Cümle tek dizede bitmemiş ve sonraki dizeye aktarılmıştır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

•

---, özellikle vezin ve uyak konusunda divan şiirinin getirdiği bütün sınırları reddederek serbest bir tavır sergiledi. Batı şiir biçimlerini kullandı. Tabiat konusunda J. J. Rousseau’nun etkisinde kaldı. Kürsi-i İstiğrak, onun tabiat karşısındaki coşkunluğunu ortaya koyar.

Yukarıdaki boş bırakılan yerler uygun sanatçılarla tamamlandığında aşağıdakilerden hangisi dışarıda kalır? A)

Namık Kemal

B)

Abdülhak Hamit Tarhan

C)

Muallim Naci

D)

Ziya Paşa

E)

Recaizade Mahmut Ekrem

D) I, II ve IV

B) Yalnız III

C) I ve IV E) I, II, III ve IV

KARMA SORULAR 5 TANZİMAT’TAN MİLLÎ EDEBİYAT’A ŞİİR 7.

Sanat toplum içindir, ilkesine bağlı kalarak şiirlerini kaleme almıştır. Fikri yönü güçlü bir sanatçıdır. Aruz veznini ustalıkla kullanmıştır. Şiirlerinde dinî konular, epik unsurlar ve gözleme dayalı gerçekçilik ağır basar. Sanatçının tek eseri Safahat’tır. Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

8.

A)

Yahya Kemal Beyatlı

B)

Mehmet Akif Ersoy

C)

Ahmet Rasim

D)

Ahmet Haşim

E)

Süleyman Nazif

Millî Edebiyat Dönemi şairlerinin özellikleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

9.

Aşağıdaki şairlerden hangisinin şiirlerinde millî kahramanlık duyguları yer almaz? A)

Yahya Kemal Beyatlı

B)

Ahmet Haşim

C)

Ziya Gökalp

D)

Emin Bülent Serdaroğlu

E)

Mehmet Emin Yurdakul

10. Sosyal konular ---- edebiyatımıza getirdiği konulardır. Bu dönemde adalet, hürriyet, kanun, eşitlik gibi temalar şiirimize girmiştir. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A)

Halk şiiri geleneğinden yararlanmışlardır.

B)

Osmanlıcılık fikrinden yoğun olarak etkilenmişlerdir.

A)

Millî Edebiyat’ın

C)

Ulusal değerleri öne çıkarmışlardır.

B)

Fecriâti’nin

D)

Şiirlerinin konularını halkın yaşamından ve ülkenin içinde bulunduğu şartlardan seçmişlerdir.

C)

II. Dönem Tanzimat’ın

D)

Servetifünun’un

Dörtlük nazım birimini kullanmışlardır.

E)

I. Dönem Tanzimat’ın

E)

CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK ŞİİRİ ÖZ ŞİİR

ve

YEDİ MEŞALECİLER

MİLLÎ EDEBİYAT ZEVK ve ANLAYIŞINI SÜRDÜREN ŞİİR SERBEST NAZIM GARİPÇİLER

ve

TOPLUMCU ŞİİR

(I. YENİ)

GARİP DIŞINDA YENİLİĞİ SÜRDÜREN ŞİİR II. YENİ ŞİİRİ 1980 SONRASI T ÜRK ŞİİRİ CUMHURİYET DÖNEMİ HALK ŞİİRİ T ÜRK DÜNYASI ŞAİRLERİ

Ü N İ T E

05

1. TEST KAZANIM 1.

ÖZ ŞİİR ve YEDİ MEŞALECİLER

DAKLI SORULAR Ömrüm oldukça hatırlayacağım Uyuduğum yıldızlı geceleri Deniz kızlarının kucağında Sular başladı mı sığlaşmaya Bir bir sönerdi yıldızlar Bırakırdı beni usulca beşiğime Saçları ay ışığından dadılarım

3.

I.

Toplumsal gerçeklik işlenmiştir.

II.

Serbest ölçüyle kaleme alınmıştır.

Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

III. İmgelere yer verilmiştir. Cahit Sıtkı Tarancı’ya ait bu dizelerle ilgili numaralanmış yargılardan hangileri doğrudur? A) I, II ve III D) II ve III

B) I ve II

C) I ve III E) Yalnız III

4.

2.

•

İlk dönem şiirlerinde çok net, çok çıplak bir gerçeklik ortamı bulunmaz. Şehrin Üstündeki Bulutlar ve Böyle Bir Akşam adlı şiirlerinde sembolik, bireysel, masalsı bir içerik vardır. Bununla birlikte kırklara doğru şiir anlayışını, Tecer kadar ani ve sanat düzeyini düşürücü bir nitelikte değilse de daha ağır bir tempoyla değiştirerek hayata ve gerçekliğe doğru yönlendirir. Bu dönem şiirinin zirvesi, Fahriye Abla’dır. Şiirde sıradan insanın yaşantısı bir çocuğun bakışıyla işlenir.

İlk döneminde şair kimliğiyle tanınmıştır, daha sonraki dönemlerinde roman, hikâye, tiyatro, makale, biyografi türlerinde eser yazmıştır.

A)

Ahmet Hamdi Tanpınar

B)

Cahit Sıtkı Tarancı

C)

Ahmet Muhip Dıranas

D)

Necip Fazıl Kısakürek

E)

Muammer Lütfi Bahşi

Öz şiir anlayışı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A)

İmge ve çağrışımlardan yararlanılmıştır.

B)

Toplum için sanat anlayışı esas alınmıştır.

C)

Ruh, aşk, yalnızlık ve ölüm temaları sıkça işlenmiştir.

D)

Şiir, soylu bir sanat olarak kabul edilmiştir.

E)

Şiirde biçim ve ahenk önemsenmiştir.

•

Varlık dergisini edebiyatımıza kazandırmış ve uzun bir müddet bu derginin edebiyat hayatımızda kalmasını sağlamıştır.

•

Edebiyatımızın birçok yeni yazar kazanmasını sağlamış,Varlık’ta yazdığı yazılarıyla birçok edebiyatçıyı yönlendirmiştir.

•

Şiirlerinde daha çok acıları, sevinçleri, biraz da kendi tutkularını işlemiştir.

Halk şiirinin biçim özelliklerinden yararlanarak hece ölçüsüyle lirik, epik ve pastoral şiirler yazmıştır. Edebiyat araştırmacılığı yönü, sanatının önünde yer alır. Şiirlerinde kahramanlık, vatan, ulusal duygular, fedakârlık, ulus sevgisi gibi konuları işlemiştir. Bizim Türküler adlı eseri vardır.

Aşağıdakilerden hangisi, yukarıda bazı özellikleri verilen şaire ait eserlerden biridir?

Bu parçada söz edilen “Yedi Meşaleci” aşağıdakilerden hangisidir?

A)

Kahramanlar

A)

Muammer Lütfi Bahşi

B)

Serenad

B)

Vasfi Mahir Kocatürk

C)

Bizim Türküler

C)

Sabri Esat Siyavuşgil

D)

Hayat Şarkıları

D)

Kenan Hulusi Koray

E)

Ömrümde Sükut

E)

Ziya Osman Saba

5.

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

ÖZ ŞİİR ve YEDİ MEŞALECİLER

(I) Saf şiir anlayışının temsilcileri, kendilerine has bir imge düzenine sahiptir. (II) İçsel ve ferdiyetçi bir yaklaşımla insanı ele almışlardır. (III) Dizeyi değerli görerek dili ustaca kullanmaya çalışmışlardır. (IV) Yoruma ve sezdirmelere müsait şiirler kaleme almışlardır. (V) Geniş kitlelere hitap etmeyi ve onları harekete geçirmeyi amaçlamışlardır.

8.

I.

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Aşk dediğin nedir ki Histen nefesten varlık Umutsuzluk içinde Karanlığa son ıslık

II.

Ruhumu eritip de kalıpta dondurmuşlar Onu İstanbul diye toprağa kondurmuşlar

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

İçimde tüten bir şey; hava, renk, eda, iklim O benim zaman, mekân aşıp geçmiş sevgilim

A) V

B) II

C) I

D) III

E) IV III. Nedir bu benim çilem Hesap bilmem Muhasebede memurum En sevdiğim yemek imambayıldı IV. Bir kere sevdaya tutulmaya gör Ateşlere yandığının resmidir Âşık dediğin, Mecnun misali kör Ne bilsin âlemde ne mevsimidir V.

İlk yağmur damlası düştü Kuru yapraklarına güzün Ardında kış kıyamet Dert, hüzün

Yukarıdaki şiir parçalarından hangisinin öz şiir anlayışıyla oluşturulduğu söylenemez? A) I

7.

B) II

C) III

D) IV

E) V

Bana göre sanat Batılı ilkelere göre yapılmalıdır. Şiir, çarpıcı imge ve benzetmelerle zenginleştirilmelidir. Şair, dinamik ve samimi bir söyleyişi önceleyerek yenilik girişimlerinde bulunmalıdır. Şiirin gayesinin şiirin ta kendisi olduğunu hatırından çıkarmamalıdır. Şiire ilişkin görüşlerini böyle dile getiren bir şair aşağıdakilerden hangisi olamaz?

9.

Aşağıdaki eser - yazar eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A)

Vasfi Mahir Kocatürk

A)

Birinci Perde - Cevdet Kudret Solok

B)

Yaşar Nabi Nayır

B)

Tunç Sesleri - Vasfi Mahir Kocatürk

C)

Cevdet Kudret Solok

C)

Onar Mısra - Yaşar Nabi Nayır

D)

Ziya Gökalp

D)

Türk Akdeniz - Muammer Lütfi Bahşi

E)

Sabri Esat Siyavuşgil

E)

Ömrümde Sükût - Ziya Osman Saba

Orta

1. - 2. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

Kola y

ÖZ ŞİİR ve YEDİ MEŞALECİLER

3.

Saf şiir anlayışı, Paul Valery’nin şiirde dili her şeyin üstünde tutan görüşünden ve divan şiirinin şekilci yapısından oldukça etkilenen şairlerimizin ortaya koyduğu bir şiir anlayışıdır. Türk edebiyatında “saf şiir” eğilimi ---- bir kitabının ön sözü olarak yayımladığı ---- adlı makalesiyle başlar. Sanatın bir form sorunu olduğuna inanan bu şairler için önemli olan iyi ve güzel şiir yazmaktır. Bu anlayışla kendilerine has bir imge düzeni oluştururlar. Özgün ve yenilikçi olan bu imgeler, dilin mantığına uygun ve dilin anlam alanını genişletip dile yeni imkânlar sunacak bir yapıya sahiptir. Dilde saflaşma düşüncesi, kendini rahat şiir yazma şeklinde başat öge olarak gösterir. Şiirsel söylemin zirvesine ulaşmak düşüncesiyle dilin yücelişi ilke edinilir. Şiirde her türlü ideolojik sapmanın dışında kalarak sadece okuyucuda estetik haz uyandıran şiir yazma eğilimi, bu şairleri her türlü mektepleşme eğiliminin dışında tutup müstakil şahsiyetler olarak şiir yazmaya yöneltmiştir.

1.

Zor

1

Ort aZ

or

Ko l

rta -O ay

Oldukça kalabalık bir şairler kadrosunun içinden gerek onlu yıllarda gerekse Cumhuriyet sonrasında bir çekim merkezi oluşturabilen iki isim, Ahmet Haşim ile Yahya Kemal oldu. Hayata bakışları, yaşayış tarzları ve sanat anlayışları birbirinden alabildiğine uzak olan bu iki şairi kalıcılık yönünden birleştiren husus, “saf şiir”e olan bağlılıklarıydı. Türk şiirinin ilk modernist ismi Haşim ve neoklasik Yahya Kemal şiirin her şeyden önce bir dil ürünü, bir kelime işçiliği olduğu noktasında çağdaşlarının çok ilerisinde duruyorlardı. Hiçbir şiirinde bireysel dünyasının dışına çıkmayan Haşim ile aşk temasını bile kolektif bir ruhun içinde işleyecek kadar toplumsallaşmış Yahya Kemal, şiirin estetik yönünü öncelemeleri ile kendi dönemlerindeki ve kendilerinden sonraki şiir erbabı üzerinde oldukça etkili oldular. Bu parçadaki altı çizili sözle gönderme yapılan sanatçılar arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A)

Ahmet Muhip Dıranas

B)

Necip Fazıl Kısakürek

C)

Cahit Sıtkı Tarancı

D)

Ahmet Hamdi Tanpınar

E)

Rıfat Ilgaz

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir? A)

Ziya Paşa’nın - Şiir ve İnşa

B)

Süleyman Nazif’in - Kara Bir Gün

C)

Ahmet Haşim’in - Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar

D)

Ömer Seyfettin’in - Yeni Lisan

E)

Hüseyin Cahit Yalçın’ın - Edebiyat ve Hukuk

4.

I.

Yedi Meşaleciler şiirin konu alanını genişletmeye çalışırken ölçüsüz, sanatsız ve uyaksız bir anlatımı benimseyerek şiir geleneğini reddetmişlerdir.

II.

Ziya Osman Saba’nın şiirlerinde çocukluk ve ilk gençlik anılarına bağlılık, hayatın küçük mutluluklarından duyulan sevinç, acıma duygusu, iyilik düşüncesini ve ölüm gerçeğini kabulleniş ön plandadır.

III. Yaşar Nabi Nayır’ın asıl önemli yönü, uzun yıllar hiç aksatmadan yayımladığı Varlık dergisidir.

2.

Bu parçada sözü edilen şiir anlayışıyla oluşturulmuş eserler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

IV. Cevdet Kudret Solok, önce hece ölçüsüyle bireysel duygularını ve karamsar iç dünyasını dile getirmiş, sonra ölçüsüz fakat uyaklı şiirler yazmıştır. V.

A)

Odalar ve Sofalar

B)

Tunç Sesleri

C)

Memleketimden İnsan Manzaraları

D)

Birinci Perde

E)

Sonrası

Kenan Hulusi Koray, bir şiir topluluğu olan Yedi Meşaleciler’de yer almakla birlikte hikâye türündeki eserleriyle tanınmıştır.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

1

NE İÇİNDEYİM ZAMANIN

6.

Ne içindeyim zamanın Ne de büsbütün dışında Yekpâre, geniş bir ânın Parçalanmaz akışında Bir garip rüyâ rengiyle Uyuşmuş gibi her şekil Rüzgârda uçan tüy bile Benim kadar hafif değil Başım sükûtu öğüten Uçsuz, bucaksız değirmen İçim muradına ermiş Abasız, postsuz bir derviş

Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

Kökü bende bir sarmaşık Olmuş dünya sezmekteyim Mavi, masmavi bir ışık Ortasında yüzmekteyim Ahmet Hamdi TANPINAR Bu şiirle ilgili olarak I.

Şair kendi deneyimiyle ulaştığı özel bir ânın doğurduğu öznel bir dünyayı anlatmıştır.

II.

Ses düzeni ve imgelerle etki oluşturulmaya çalışılmıştır.

Sanatının birinci döneminde şehir yaşamı içinde bireyin yalnızlığını, ölüm, tabiat, kadın gibi temaları işlemiştir. Ben merkezli şiirini, 1934’ten sonra dinî bir eğilimle birleştirmiştir. Bu dönem şiirlerinde toplumu, özellikle de gençliği uyarmış, Türk milletinin aslına dönmesi gerektiğini savunmuştur. Onun şiirlerinde nereden geldiği anlaşılmayan ayak sesleri, periler, hayaletler, kâbuslar, siyah kediler ve daha pek çok ürpertici motifin yanı sıra birtakım gerçeküstü varlıklar da yer almıştır. Şiir konusundaki fikirlerini şiir kitaplarının sonuna Poetika başlığıyla yazmıştır. Modern Türk şiirinin mistik şairidir. Düzyazı türünde yapıtlar da üretmesine rağmen asıl gücünü şiirlerinde göstermiştir. Halk şiirimizin öz ve biçim yapısından yararlanmış, bunlara Batılı ve modern bir özellik kazandırmıştır.

A)

Ahmet Muhip Dıranas

B)

Cahit Sıtkı Tarancı

C)

Ziya Osman Saba

D)

Necip Fazıl Kısakürek

E)

Ahmet Hamdi Tanpınar

III. Eylemden çok durumlar betimlenmiştir. IV. Gerçek, objektif ve somut zaman ile uzam konu edilmiştir. değerlendirmelerinden hangisi yanlıştır? A) Yalnız II D) I ve IV

B) Yalnız IV

C) I ve III

7.

•

Fransız şiirinden etkilenmiştir.

•

Ölüm ve yaşama sevinci teması üzerinde durmuştur.

•

Sade dille yazdığı şiirlerinde edebî sanatlardan yararlanmıştır.

•

“Ölüm Şairi” olarak anılagelmiştir.

E) III ve IV

Yukarıda verilen özellikler aşağıdaki şairlerden hangisine aittir? A)

Necip Fazıl Kısakürek

B)

Ziya Osman Saba

C)

Ahmet Muhip Dıranas

D)

Ahmet Hamdi Tanpınar

E)

Cahit Sıtkı Tarancı

Orta

Ort aZ

Kola y

ÖZ ŞİİR ve YEDİ MEŞALECİLER

3.

I. Grup

II. Grup

I.

Sebil ve Güvercinler

Sabri Esat Siyavuşgil

II.

Serenad

Ziya Osman Saba

III.

Ben ve Ötesi

Ahmet Hamdi Tanpınar

IV.

Bursa’da Zaman

Necip Fazıl Kısakürek

V.

Odalar ve Sofalar

B) I

C) IV

D) III

Yedi Meşaleciler, memleket edebiyatına ve Beş Hececiler’e tepki olarak ortaya çıkmıştır. Fransız I sembolistleri örnek alan bu sanatçılar, daha çok I. Yeni şairlerinin etkisinde kalmışlardır. II Şiirle ilgili görüşlerini Yedi Meşale adlı kitabın ön sözünde III açıklamışlardır. Cumhuriyet Dönemi’nde poetikasını

Yukarıda I. grupta verilen eserlerden hangisi, II. gruptaki sanatçılardan biriyle ilişkilendirilemez? A) II

Zor

2 1.

or

Ko l

rta -O ay

açıklayan ilk edebî topluluk olup edebiyatımızda, IV beyannâme ile ortaya çıkan ikinci edebî topluluktur.

E) V

“Sanat sanat içindir.” düşüncesini ve “öz şiir” anlayışını V benimsemişlerdir. Edebiyattaki ilkelerini, “samimilik, canlılık ve devamlı yenilik” olarak belirlemişlerdir. Bu parçadaki altı çizili bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I

2.

Yedi Meşaleciler’den biri olan sanatçı, sıradan bir insanın ölümü özleyişi şeklinde son derece mütevekkil bir tutumla hayatı ve ölümü kabullenir. Onun şiirinde ölümü ve sonrasını sorgulayış, merak ediş yoktur. Ölüme salt inanç düzleminde kalan bir İslâmî duyarlılıkla bakar. Bu öylesine güçlü bir arzudur ki camide ölmek ister. O, ölümü isteyişinin yanında yaşamı da önemser. Ölümün varlığına rağmen hayatın yaşanması gerektiği bilincine sahiptir. Ancak bunu, yaşama sevinciyle değil; bir ev, bir iş, bir eş şeklindeki yaşam anlayışını sürekli terennüm ederek eserine yansıtır. Şiirlerindeki önemli bir diğer tema da çocukluğa özlemdir. Ondaki bu nostaljik tema, ânı yaşama hevesiyle ve kanaatkâr bir tavırla ele alınmıştır. Bu parçada söz edilen sanatçının eserleri arasında aşağıdakilerden hangisi vardır?

4.

B) II

C) III

D) IV

E) V

Tanpınar’dan farklı olarak sürekli bir arayış içinde olan ---onun durgunluğu, sükûneti yoktur. 1934’e kadar psikiyatrik bir hastalık gibi kendisiyle yaşadığı didişme durumu, kent yaşamı içinde kısılan, topluma yabancılaşan ve yalnızlaşan bir bireyin bunalımları şeklinde belirirken Abdülhakim Arvasî adlı dinî bir şahsiyet ile tanışmasından sonra mistik bir arayışa dönüşür. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A)

Düşten Güzel

A)

Behçet Necatigil’de

B)

Kar

B)

Ziya Osman Saba’da

C)

Nefes Almak

C)

Ahmet Muhip Dıranas’ta

D)

Hızır’la Kırk Saat

D)

Necip Fazıl’da

E)

Otuz Beş Yaş

E)

Cahit Sıtkı Tarancı’da

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

•

Şiirde sese ve şekil kusursuzluğuna önem vermiştir.

•

Batılı şiir anlayışı ile halk şiirinin uyak ve hece vezni gibi ahenk unsurlarını birleştirmiştir.

•

Tevfik Fikret’in şiirlerini sadeleştirerek Kırık Saz adıyla yayımlamıştır.

2 7.

Bîçâre gönüller! Ne giden son gemidir bu Hicranlı hayatın ne de son mâtemidir bu Dünyada sevilmiş ve seven nâfile bekler Bilmez ki giden sevgililer dönmeyecekler Birçok gidenin her biri memnun ki yerinden Birçok seneler geçti; dönen yok seferinden

Yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

I.

Ölüm gerçeği, imgesel bir dille şiir gerçekliğine dönüştürülmüştür.

A)

Cahit Sıtkı Tarancı

II.

Ölçü ve uyak gibi ahenk unsurlarına yer verilmiştir.

B)

Fazıl Hüsnü Dağlarca

C)

Ziya Osman Saba

III. Sessel yinelemelerle ritim unsuru oluşturulmaya çalışılmıştır.

D)

Necip Fazıl Kısakürek

E)

Ahmet Muhip Dıranas

Yukarıdaki şiirin numaralanmış özelliklerden hangilerine sahip olması, bu dizelerin öz şiir anlayışıyla yazıldığını desteklemektedir? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

6.

Şiirin biricik gayesinin güzel şekiller kurmak olduğuna kanaat getirdim. Bu bakımdan şiirimde hayallerin ve duyguların bir gökkuşağını okurlarıma sunma çabası içinde oldum. Şiirin tek iletisinin kendisi olduğu düşüncesinden ayrılmadığımı söyleyebilirim. Nitelikli bir şiir ortaya koymak içinse dili ve ahenk unsurlarını ustalıkla kullanma çabası içinde oldum. Az sayıda şiir yazmamın esas nedeni de budur.

8.

C) I ve II E) I, II ve III

Ahmet Hamdi Tanpınar, şiire alışılmışın dışında bir hava, his ve söyleyiş getirmiştir. Güçlü ve kıymetli bir ozandır. Aynı zamanda meşhur ve kabiliyetli bir romancıdır. Romanlarında hareket ve olaydan çok insanoğlunun ruhuna ve özlemlerine eğilmiştir. Dolayısıyla romanlarında derin bir duygu temasına yer vermiştir.

Bu parçadaki görüşler, aşağıdaki şairlerden hangisinin edebiyat anlayışıyla örtüşmektedir?

Bu parçada söz edilen sanatçının aşağıdakilerden hangisiyle nitelendirilmesi uygun düşmez?

A)

Ahmet Haşim

A)

Farklı türlerde eser veren

B)

Ahmet Arif

B)

Romanlarını özgün biçimde oluşturan

C)

Süreyya Berfe

C)

Ehil bir sanatçı olan

D)

Rıfat Ilgaz

D)

Yenilikçi özelliği bulunan

E)

Oktay Rifat Horozcu

E)

Bireyin iç dünyasına inen

1. TEST KAZANIM 1.

DAKLI SORULAR

MİLLÎ EDEBİYAT ZEVK ve ANLAYIŞINI SÜRDÜREN ŞİİR

1911-1923 arasında Türk şiiri ses, söyleyiş, yapı, dil ve anlatım bakımından üç başlık altında toplanabilir: 1.

---- Çevresinde Gelişen Millî Edebiyat Dönemi Şiiri

2.

---- ve ---- Gelişen Saf (Öz) Şiir Anlayışı

3.

---- Şiiri ve Manzumeleriyle Gelişen Halkın Yaşam Tarzı ve Değerlerini Anlatan Şiir Anlayışı

3.

Yukarıda boş bırakılan yerlere sırayla aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir?

2.

Beş Hececiler’in sanat kimliğinde, şiirlerinde, dönem üslubunun oluşmasında ve gelişmesinde etkili olan şahsiyetlerin başında hiç şüphesiz ---- vardır. Türkçülüğün Esasları’nın yazarı, Türkçülük ideolojisini sistemli bir biçimde ortaya koyarken “halk kültürü” üzerinde durur. Bu önemli edebiyat adamının kültüre verdiği önem, onu millî varlığın temeli saymasındandır. Ancak aynı zamanda “kültür” millî değerler yanında mahallî değerleri de içermesi sebebiyle, millî ve mahallî unsurların bilinçli bir biçimde edebiyatımızda işlenmesinin yolunu açar. Bu durum da Beş Hececiler dahil olmak üzere memleketçi bir şiirin doğmasına vesile olur.

A)

Ziya Gökalp – Cenap Şahabettin – Yahya Kemal Beyatlı’yla – Mehmet Akif Ersoy’un

B)

Ziya Gökalp – Ahmet Rasim – Yahya Kemal Beyatlı’yla – Mehmet Akif Ersoy’un

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki sanatçılardan hangisi getirilmelidir?

C)

Ali Canip Yöntem – Ahmet Haşim – Yahya Kemal Beyatlı’yla – Mehmet Akif Ersoy’un

A)

Mehmet Emin Yurdakul

D)

Ziya Gökalp – Ahmet Haşim – Yahya Kemal Beyatlı’yla – Tevfik Fikret’in

B)

Mehmet Fuat Köprülü

C)

Ömer Seyfettin

E)

Ziya Gökalp – Ahmet Haşim – Yahya Kemal Beyatlı’yla – Mehmet Akif Ersoy’un

D)

Ziya Gökalp

E)

Ahmet Kutsi Tecer

Şiire aruzla başlamış, aruzla yazdığı şiirler arasında en çok rubaileri ile beğeni toplamıştır. Hece ve aruzun yanında serbest vezni de başarıyla kullanmıştır. Millî duygularla yüklü dizeler yazmıştır. Yurt güzelliklerini, vatan sevgisini, kahramanlığı dile getiren şiirler yazmıştır. Şiirlerinde canlı bir dilin öne çıktığı sanatçının Kanatlar ve Gagalar adlı eseri özdeyişlerden oluşmaktadır.

4.

•

Kısa süreliğine Meşale isimli sanat ve edebiyat dergisini çıkartmıştır.

•

1935’te yine Orhan Seyfi ile birlikte Aydabir, Her Ay ve Çınaraltı dergilerini neşretmiştir.

Bu parçada söz edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

Yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A)

Ömer Bedrettin Uşaklı

A)

Necip Fazıl Kısakürek

B)

Faruk Nafiz Çamlıbel

B)

Enis Behiç Koryürek

C)

Arif Nihat Asya

C)

Halit Fahri Ozansoy

D)

Zeki Ömer Defne

D)

Faruk Nafiz Çamlıbel

E)

Halide Nusret Zorlutuna

E)

Yusuf Ziya Ortaç

1. Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

6.

TEST MİLLÎ EDEBİYAT ZEVK ve ANLAYIŞINI SÜRDÜREN ŞİİR

Aşağıdakilerin hangisi, Beş Hececiler topluluğunun sanatçılarından değildir? A)

Halit Fahri Ozansoy

B)

Yusuf Ziya Ortaç

C)

Zeki Ömer Defne

D)

Enis Behiç Koryürek

E)

Orhan Seyfi Orhon

8.

•

Bir süre Nayiler topluluğunda yer almıştır.

•

İlk şiirlerini Şehbal ve Rübab dergilerinde yayımlamıştır.

•

Aruza Veda adlı şiiriyle ünlenmiştir.

9.

A)

Orhan Şaik Gökyay

B)

Munis Faik Ozansoy

C)

Halit Fahri Ozansoy

D)

Şükufe Nihal Başar

E)

Necmettin Halil Onan

Millî edebiyat zevk ve anlayışını sürdüren bazı şairler;

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi yanlıştır?

Kültür Haftası, Ağaç, Çınaraltı, Hisar, Papirüs gibi dergiler I II III IV V etrafında toplanmış, halk şiiri kaynağından beslenmiş,

A)

Memleket edebiyatı içeriğine uygundur.

hece ölçüsüyle memleket sevgisini ve kahramanlıkları

B)

Lirik ve epik bir anlatım söz konusudur.

yansıtan şiirler yazmışlardır.

C)

Ahenk unsurlarına yer verilmiştir.

D)

İmgeli söyleyiş ağır basmaktadır.

E)

Halk şiiri geleneğine uygun özellikler taşımaktadır.

Yukarıdaki numaralanmış bölümlerden hangisi cümleden çıkarıldığında bilgi yanlışı giderilir? A) V

7.

DAKLI SORULAR

Yukarıda bazı özellikleri verilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

Bu bakımsız, en kuytu bir bucağın Bence “İrem Bağı” gibi güzeldir Bir yıkılmış evin, harap ocağın Şu heybetli saraylara bedeldir Yalnız senin tatlı esen havanda Kendi millî gururumu sezerim Yalnız senin dağında, ya ovanda Başım gökte, alnım açık gezerim

KAZANIM

Millî edebiyat zevk ve anlayışını devam ettiren sanatçılardandır. Sade bir dille yurt güzelliklerini dile getirmiştir. Halk şiiri geleneğinden yararlanmıştır. “Gurbet Şairi” olarak ün kazanmıştır. Yukarıda verilen bilgiler, aşağıdaki sanatçılardan hangisine aittir?

10.

B) I

C) II

I.

Ali Mümtaz Arolat

II.

Necmettin Halil Onan

D) IV

E) III

III. Melih Cevdet Anday IV. Behçet Kemal Çağlar

A)

Kemalettin Kamu

B)

Arif Nihat Asya

C)

Ahmet Kutsi Tecer

D)

Ahmet Hamdi Tanpınar

E)

Cahit Sıtkı Tarancı

V.

Ömer Bedrettin Uşaklı

Yukarıdakilerden hangisi memleketçi şiirin temsilcilerinden biri değildir? A) IV

B) II

C) I

D) III

E) V

Orta

Ort aZ

1.

Kola y

MİLLÎ EDEBİYAT ZEVK ve A NLAYIŞINI SÜRDÜREN ŞİİR

Bu şiirleri her okuyuşumda benliğimi bir mutluluk ve coşku kaplar. Çünkü ülkemin tarihini, kahramanlık sayfalarını ve güzel insanlarını bulurum o dizelerde. Ulusal benliğimizi duyumsarım. Bayrak ve memleket sevgisi yüreğimde kabarır.

3. - 4. soruları bu parçaya göre cevaplayınız. Ben Tanrı gibi kökü gökte Türk Bilge Kağan, Size sesleniyorum; beni başbuğ tanıyan

Bu parçadaki altı çizili sözle aşağıdaki şiirlerden hangisine gönderme yapılmamıştır? A)

Sanat

B)

Dur Yolcu

C)

Kaldırımlar

D)

Git Bahar

E)

Orda Bir Köy Var Uzakta

Zor

1

or

Ko l

rta -O ay

Sizler ey Dokuz Oğuz, Otuz Tatar beyleri, Ey soldaki Tarhanlar, sağdaki Şadapıtlar! Ben yürüttüm sizleri bunca yerlere kadar; İşte bunca topraklar Türklüğün fermanında; Kurulmuştur tahtımız Ötüken ormanında. Çözülüp gidecektik, uyuşuk, bekle bekle; Çelmişti aklımızı altın, gümüş, ipekle Demirimize demir çıkaramaz düşmanlar.. Ey Türk! Eşin benzerin, sanmam yeryüzünde var. Sen bir uçtan bir uca geçersin kaç senedir; Bilmezsin; açken tokluk, tokken de açlık nedir? Yabancı bağışlardan, dilden, töreden çekin; Her çağında yetişmez bir Bilge, bir Kültigin!

3.

2.

I.

Epik bir söyleyiş hâkimdir.

II.

Yazınsal söylem ağır basmaktadır.

III. Söylev türünün özelliklerine sahiptir.

Millî edebiyat zevk ve anlayışının en güçlü temsilcisi olarak aruz, hece ve serbest vezinle kaleme aldığı şiirlerinde halk ve divan edebiyatı nazım şekillerini kullanmıştır. Millî değer ve şahsiyetleri konu alan şiirleriyle dinî heyecanı işleyen şiirleri, 1950’den sonra yetişen yeni nesillerde tarih şuurunun ve dinî duyguların uyanmasında ve gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Rahat ve sade bir üslûpla kaleme aldığı şiirlerinde din ve metafizik; kahramanlık ve tarih duygusu, millî duygu, vatan; aşk, tabiat, aile, töre, insanlık ve memleket güzellikleri gibi temaları işlemiştir. Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

Bu parçayla ilgili olarak

IV. Hareket akışı söz konusudur. yargılarından hangileri söylenemez? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

4.

C) Yalnız III E) II ve IV

Bu parça, içerik olarak aşağıdaki eserlerin hangisine uygundur?

A)

Ali Mümtaz Arolat

A)

Kutadgu Bilig

B)

Orhan Şaik Gökyay

B)

Divan-ı Hikmet

C)

Arif Nihat Asya

C)

Göktürk Yazıtları

D)

Necmettin Halil Onan

D)

Dede Korkut Hikâyeleri

E)

Ömer Bedrettin Uşaklı

E)

Muhakemetü’l-Lugateyn

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

1

Hecenin beş şairi olarak anılan bu sanatçılar,

7.

aruzu bırakıp heceye dönmüş ve memleket temalı şiirler I II yazmıştır. Şiirde süsten uzak ve özentisiz bir dili III amaçlamışlardır. Heceyle serbest müstezat yazmayı IV deneyen bu topluluğun en güçlü sesi Orhan Seyfi Orhon V olmuştur.

•

---- halk edebiyatı geleneğine dayalı şiirleriyle tanınmıştır. Hocası Fuat Köprülü’nün izinden giderek edebiyat tarihi araştırmalarına yönelmiştir. Dede Korkut Hikâyeleri’ni yayımlamıştır.

•

---- şiirlerinde yer yer Anadolu halk motiflerini işleyen sanatçı samimi ve duygulu memleket şiirleriyle tanınmıştır. Âşık tarzı söyleyişe yönelmiştir. Anadolu halk kültürünün, folklorunun öğrenilmesi için çalışmalar yapmıştır.

•

---- Anadolu’yu şiirlerinin ana teması olarak almış, yurt güzellemeleriyle tanınmıştır. Şiirlerinde Erzurum, Eğin, Ilgaz, Isparta, Bursa, İstanbul, Konya gibi yerleri çeşitli özellikleriyle tanıtmıştır. Ziller Çalacak şiiriyle ün kazanmıştır.

•

---- ilk şiirlerini aruzla yazmış, sonradan heceyle yazarak halk şiiri geleneğine yönelmiştir. Dil ve edebiyat alanında çalışmalar da yapmıştır. Bir Yolcuya sanatçının en ünlü şiiridir.

Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Bu parçalarda boş bırakılan yerler aşağıdaki sanatçılarla tamamlandığında hangisi dışarıda kalır? A)

Ahmet Kutsi Tecer

B)

Necmettin Halil Onan

C)

Ömer Bedrettin Uşaklı

D)

Zeki Ömer Defne

E)

Orhan Şaik Gökyay

8. 6.

“Memleket şiiri” Faruk Nafiz Çamlıbel, Halit Fahri Ozansoy, Ömer Bedrettin Uşaklı, Kemalettin Kâmi Kamu, Zeki Ömer Defne ile toplumcu yönleri de olan Mustafa Seyit Sutüven ve Sabahattin Ali gibi şairlerin kaleminde daha çok romantik, iyimser, umutlu bir tematik tutumla Anadolu’nun ve Anadolu insanının güzel, olumlu, yüce yönlerini şiirleştirmeyi amaç edindi.

I. Grup

II. Grup

• Arif Nihat Asya

• Şarkın Sultanları

• Orhan Şaik Gökyay

• Denizden Çalınmış Ülke

• Zeki Ömer Defne

• Yayla Dumanı

• Ömer Bedrettin Uşaklı • Enikli Kapı • Faruk Nafiz Çamlıbel

Aşağıdakilerden hangisi, bu cümlede söz edilen “memleket şiiri” anlayışının temsilcilerindendir?

I. gruptaki sanatçılarla II. gruptaki eserler eşleştirilirse hangi sanatçı dışarıda kalır?

A)

İbrahim Alâattin Gövsa

A)

Arif Nihat Asya

B)

Ercümend Behzat Lav

B)

Orhan Şaik Gökyay

C)

Sabri Esat Siyavuşgil

C)

Zeki Ömer Defne

D)

Cahit Irgat

D)

Ömer Bedrettin Uşaklı

E)

Mehmet Kemal Kurşunluoğlu

E)

Faruk Nafiz Çamlıbel

Orta

1.

Kola y

MİLLÎ EDEBİYAT ZEVK ve A NLAYIŞINI SÜRDÜREN ŞİİR

Ahmet Kutsi Tecer; halka giden, halkı bize getiren bir şairdir. Şiire sade, içten sesi vermek ve onu tüm süslerden arındırmak ister. Faruk Nafiz Çamlıbel’in açtığı “memleketçi şiir” yolunda ilerleyerek folklordan, halk edebiyatından, günlük yaşantılardan, Anadolu’nun eski efsanelerinden geniş ölçüde yararlanır.

2.

Buna göre, aşağıdaki dörtlüklerden hangisinin Ahmet Kutsi Tecer’e ait olması beklenir? A)

B)

Zor

2

Ort aZ

or

Ko l

rta -O ay

Bu parçadaki altı çizili sözle gönderme yapılan şairler arasında aşağıdakilerden hangisi vardır?

Beni en güzel günümde Sebepsiz bir keder alır Bütün ömrümün beynimde Acı bir tortusu kalır Sönmüş saçlarında son damla ışık Bir düşün içinde gibi her akşam Ve yüzleri duman kadar dağınık Geçer bu sokaktan binlerce adam

C)

Derin sularında bu ayna her an Sizden bir parıltı aksettirecek Kah çıplak bir omuz sessiz düşecek Eriyen bir kuğu beyazlığından

D)

Çal bağlamacı çal, eski türküler Dirilt nağmelerini ataların Dertli, Emrah, Ruhsat dile gelsinler Duyur sesini eski ustaların

E)

Aşkınla ne garip hâllere düştüm Her şeyim tamam da bir sendin noksan Yağmur yaş demeden yollara düştüm İçim ürperiyor, ya evde yoksan

Cenap Şahabettin’in ölümünden yalnız birkaç ay önce bir ankete verdiği cevapta artık aruza dönmek zamanının geldiğini söylemesi, hece vezniyle yazan geniş bir şair kesiminin tepkisini çeker. Neredeyse hiç yandaş bulamayan yaşlı şair, yaklaşık iki ay sonra geri adım atmak zorunda kalır, aruz lehindeki katı tutumundan vazgeçer ama hece vezninin de ıslah edilmesi gerektiğini ileri sürmekten vazgeçmez.

3.

A)

Yahya Kemal Beyatlı

B)

Nazım Hikmet Ran

C)

Melih Cevdet Anday

D)

Kemalettin Kamu

E)

Ercüment Behzat Lav

(I) Beş Hececiler adı verilen topluluk; Mehmet Emin Yurdakul (1869-1944) ile başlayan, Rıza Tevfik Bölükbaşı (1869-1944) ve Genç Kalemler (1910-1912)’le devam eden hece vezniyle şiir yazma hareketine katılır. (II) Sade Türkçe ve hece vezniyle şiir yazmayı benimsemelerinde Ziya Gökalp’ın (1876-1924) tesiri büyüktür. (III) Edebî bir topluluk olarak anlayışlarını açıkladıkları bir sanat bildirisi yayımlayarak tüm dikkatleri üzerlerine çekerler. (IV) Kimi anlayışlarca grup, kimi anlayışlarca topluluk olarak kabul edilirler. (V) Türk edebiyatında etkisi Cumhuriyet’ten sonra da devam edecek bir topluluk olurlar. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) II

B) IV

C) I

D) V

E) III

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

4.

2

Genç Kalemler hareketi ile başlayan ve sosyopolitik I koşullar gereği dönemin neredeyse bütün şairlerinin

5.

hemen ya da gecikerek de olsa etrafında buluştuğu “Millî

Tarihin dilinden düşmez bu destan Nehirler gazidir, dağlar kahraman Her taşı yakut olan bu vatan Can verme sırrına erenlerindir Dil ve içerik özellikleri göz önüne alınırsa bu dizeler aşağıdaki şairlerden hangisine ait olabilir?

Edebiyat” çığırı -kendi içindeki nüanslarıyla birlikte- kırklı yılların başlarına değin egemenliğini sürdürmüştür. Bu

A)

Nazım Hikmet Ran

B)

Ahmet Muhip Dıranas

biçim ve içeriğe yönelik üç genel ilke belirlemiş

C)

Orhan Şaik Gökyay

bulunuyordu: Hece ölçüsü, duru bir

D)

Ahmet Hamdi Tanpınar

E)

Ece Ayhan

anlayış, daha Cumhuriyet yılları gelmeden, kendisine

Türkçe ve memleket meseleleri. Bu üç unsur, II yirmili ve otuzlu yıllarda şiir gündeminin tek belirleyicisi oldu. 20. yüzyılın ilk on yılından başlayarak ölüm kalım savaşları, Millî Mücadele, kurtuluş, yeni bir III devletin kuruluşu, devrimler gibi çok önemli dönüm noktalarına tanık olan bir coğrafyanın şairlerinin de bu gelişmelere kayıtsız kalmaları beklenemezdi. Söz konusu ulusalcı tavır, Cumhuriyetin kurulmasından sonra IV “toplumcu şiir” adıyla belirlenen bir kapsama evrildi. V Bu parçada numaralanmış bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) III

B) V

C) IV

D) II

6.

I.

Yuvası saçakta kalan kırlangıç Yavrusu dallara emanet serçe Derken camiler üstünde güvercin Minareler katında geçiyorum Gökyüzü mahallesi İstanbul’un

II.

Başıboş kırlara salar tayını Elinden düşürmez okla yayını Ellere bırakır zafer payını Memleket yolunda kurban olurlar

E) I

Yukarıdaki numaralanmış şiirlerle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez? A)

Her iki şiirde de yalın bir dil söz konusudur.

B)

I. şiirde memleket teması daha baskın durumdadır.

C)

II. şiirde ahenk tam uyak ve redifle sağlanmıştır.

D)

I. şiirde pastoral unsurlara yer verilmiştir.

E)

II. şiirde ‘‘özveri’’ duygusuna vurgu yapılmıştır.

1. TEST KAZANIM 1.

DAKLI SORULAR

SERBEST NAZIM ve TOPLUMCU ŞİİR

Memleketim Memleketim ne kadar geniş Dolaşmakla bitmez tükenmez gibi geliyor insana Edirne, İzmir, Ulukışla, Maraş, Trabzon, Erzurum Erzurum yaylasını yalnız türkülerinden tanıyorum Ve güneye Pamuk işleyenlere gitmek için Toroslardan bir kere olsun geçmedim diye Utanıyorum

3.

Bu parçada söz edilen şiir anlayışının temsilcileri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A)

Abdülkadir Meriçboyu

B)

Enver Gökçe

Bu dizelerden hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

C)

Şükufe Nihal Başar

D)

Suat Taşer

A)

Şairin duygu hâlini duyurmaktadır.

E)

Cahit Irgat

B)

Simgesel anlatım ağır basmaktadır.

C)

Toplumcu duyarlılığın etkisi sezilmektedir.

D)

Yurt sevgisi duyumsanmaktadır.

E)

Serbest nazımla oluşturulmuştur. 4.

Aşağıdaki eserlerden hangisi farklı bir sanatçıya aittir? A)

Bir Çocuk Bahçesinde

B)

Bağbozumu Sofrası

C)

Sakarya Meydan Savaşı

D)

Hasretinden Prangalar Eskittim

E)

Çocuklar Gemisi

Türk edebiyatında toplumcu şiirin öncüsü ve en tanınmış temsilcisidir. Eserleri pek çok dile tercüme edilmiştir. Serbest ölçüyle kaleme aldığı şiirlerinde emeği, özgürlüğü, yurt sevgisi ve hasretini dile getirmiştir. Söylev üslubundan yararlandığı, ideolojik şiirler de yazmıştır. Fütürizm akımının etkisiyle makineleşmeyi yücelten dizeler ortaya koymuştur.

1940’a kadar kişisel duygularını yansıtan romantik, ölçülü, uyaklı şiirler yazmış, sonra serbest toplumcu şiire yönelmiştir. “Her şey açık açık söylenmelidir.” ilkesi doğrultusunda şiirler yazmıştır. Öykü, roman ve oyunlarında köylü, işçi, esnaf, öğrenci, öğretmen, tutuklu ve hastaların umutlarını, umutsuzluklarını sade ve mizahi bir üslupla yansıtmıştır. Bazı eserlerini “Stepne” takma adıyla kaleme almıştır.

Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

A)

Rıfat Ilgaz

A)

Abdülkadir Meriçboyu

B)

Suat Taşer

B)

Hasan İzzettin Dinamo

C)

Abdülkadir Meriçboyu

C)

Cahit Irgat

D)

Nazım Hikmet

D)

Rıfat Ilgaz

E)

Hasan İzzettin Dinamo

E)

Aziz Nesin

5. 2.

Yoksulluk, ezilmişlik, eşitlik gibi toplumsal konuları ele almışlardır. Çeşitli felsefe ve ideolojilerden beslenmişlerdir. Ele aldıkları konuya ve seslendikleri kesime uygun olarak yalın bir dil kullanmışlardır.

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

SERBEST NAZIM ve TOPLUMCU ŞİİR

•

Sabahattin Ali ve Rıfat Ilgaz ile “Marko Paşa” adlı dergiyi çıkarmıştır.

•

Yer yer masal temasıyla ve mizah aracılığıyla günlük olayları, toplumsal aksaklıkları eleştirir.

•

Türk edebiyatında çağdaş mizah yazarlığı tekniklerini geliştiren, genç mizah yazarlarının doğmasında etkili olan bir yazardır.

•

Eserlerinde genellikle toplum ve birey yaşamını uyumsuz duruma düşüren olaylar, yöneticiler, çıkarcılar, vurguncular, kendini bilmezler, cahiller yer alır.

•

Alay, eleştiri, yergi sanatçının sıkça yararlandığı unsurlardır.

8.

Toplumcu şiirin ilk ve en önemli temsilcisidir. Kendi dönemini, 1940 kuşağını ve 1960 sonrası şairleri etkilemiştir. İlk şiirlerini hece ölçüsüyle ve uyaklı yazmıştır. Rusya’daki öğrenim yıllarında fütürist şair Mayakovski’nin sanat görüşünü benimsemiş, ölçülü ve uyaklı şiiri terk ederek serbest nazmın temsilcisi olmuştur. Hecenin yaygınlaştığı bir dönemde yazdığı serbest şiirlerinde divan ve halk edebiyatı geleneğini özgün bir şekle kavuşturmuştur. Toplumcu gerçekçi bir anlayışla yazdığı şiirlerinde bireysel konuların yanında memleket sevgisi ve özlemi önemli bir yer tutmuştur.

A)

Benerci Kendini Niçin Öldürdü

B)

Sesini Kaybeden Şehir

A)

Irgatın Türküsü

C)

835 Satır

B)

Tebliğ

D)

Kurtuluş Savaşı Destanı

C)

Bağımsızlık Gülü

E)

Dağlar ve Rüzgâr

D)

Göçebe Denizin Üstünde

E)

Sevgiye On Ölüme Beş Kala

1960 sonrası toplumcu şiirin önemli temsilcilerindendir. Gurbet ve sıla konulu şiirleriyle geniş yankı uyandırdı. Yaşam mücadelesi veren emekçi insanları konu aldı. Çarşıların, pazarların, çay evlerinin, işçi kızların dünyasını yansıtan şiirler kaleme aldı. Çırak Aranıyor adlı şiir kitabıyla 1979 Yeditepe Şiir Armağanı’nı kazandı. I.

Nereye Uçar Gökyüzü

II.

Hücremde Ay Işığı

III. Bir Ermeni General

Bu parçada söz edilen sanatçıya ait eserler arasında yukarıdakilerden hangileri yoktur? A) III ve IV D) II ve IV

9.

1941’de yayımlanan Açıl Kilidim Açıl adlı kitabındaki birkaç şiir dışında döneminin yalın ve gerçekçi şiir anlayışının estirdiği rüzgâra kendini bırakmıştır. Kırklı yıllar şiirinin gündemini belirleyen Garip hareketinin oluşturduğu etki hâlesine o da katılır. Şair, özgün kimliğine Mau Mau adlı eserindeki toplumcu şiirleriyle ancak 1950 sonrasında dönebilecektir. Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

IV. Sakarya Meydan Savaşı

B) I ve IV

C) II ve III E) I ve III

DAKLI SORULAR

Bu parçada söz edilen sanatçının eserleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

Aşağıdakilerden hangisi, yukarıda bazı özellikleri verilen yazara ait eserlerden biridir?

7.

KAZANIM

A)

Ercüment Behzat Lav

B)

Hasan İzzettin Dinamo

C)

Abdülkadir Meriçboyu

D)

Hasan Hüseyin Korkmazgil

E)

Enver Gökçe

Orta

Ort aZ

Kola y

SERBEST NAZIM ve TOPLUMCU ŞİİR

Hava kurşun gibi ağır

2.

bağır bağır bağır bağırıyorum Koşun Kurşun erit-meğe

Toplumcu gerçekçi şairler, daha çok sosyal ve güncel politikayı konu edinmişler, halkın ve işçi sınıfının sorunlarını politik bir bakışla ortaya koymaya çalışan şiirler yazmışlardır. Yerleşik düzeni eleştirmişler; sınıf anlayışı, halk ve işçi sınıfı, kadın hakları, kentleşme, kentleşme sorunları, toplumsal dayanışma gibi temaları işlemişlerdir. Şiirde içeriğe önem vermişlerdir. Dil ve söyleyişte aşırılıktan kaçınmışlardır. Geleneksel söyleyişten faydalanmaya çalışıp açık anlatıma yönelmişlerdir. Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada verilen düşüncelere uygun şiir yazmıştır?

çağırıyorum O diyor ki bana: - Sen kendi sesinle kül olursun ey! Kerem gibi yana yana I.

Halk edebiyatı motifinden yararlanılmıştır.

II.

Ahenk unsurları kullanılmıştır.

A)

Gültekin Samanoğlu

B)

Sezai Karakoç

C)

Erdem Bayazıt

D)

Yahya Akengin

E)

Nihat Behram

III. Kırık dize biçimi uygulanmıştır. IV. Şiirin şekilsel özelliği, kendi dönemine kadar kullanılan şiir tekniklerinden farklıdır. Bu şiirden hareketle numaralanmış yargılardan hangileri söylenebilir? A) I ve III

B) II ve IV D) I, II ve IV

Zor

1 1.

or

Ko l

rta -O ay

C) III ve IV E) I, II, III ve IV

3.

Habersiz hepsi kızamıktan ve ölümden Kirli yüzlerinde açan ölümden habersiz Ve düşmüş bir gül oluyorlar birden Bebekler ölüyor, ölümden habersiz Alilerin kızı Emine’yi gördüm, öldü Yusufların Kadir öldü, emmisinin Dudu öldü İkindiye doğru evlerine vardım Gördüm Döne öldü, Ali öldü, Dudu öldü Bu dizeler aşağıdaki şairlerin hangisi tarafından yazılmış olabilir? A)

Arif Nihat Asya

B)

Ceyhun Atuf Kansu

C)

Ahmet Muhip Dıranas

D)

Şükufe Nihal Başar

E)

Necip Fazıl Kısakürek

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

4.

---- gençlik döneminde Attila İlhan ve İkinci Yeni etkisiyle imgeci ve kapalı şiirler yazdı. 1960’tan sonra eleştirel ve toplumsal gerçekçi anlayışa yönelerek Nazım Hikmet ve Ahmed Arif çizgisinde şiirler kaleme aldı. Şiirleriyle toplumun sözcüsü olmaya çalıştı. Siyasi, ideolojik ve toplumcu kimliğine rağmen şiirlerini kuru propagandanın gölgesinden kurtardı, lirik ve estetik bir üslupla oluşturdu. Şiirlerinde içten ve yalın söyleyiş, bilgece bir kavrayış ve lirizm göze çarpmaktadır. İyi Bir Yurttaş Aranıyor, Bir Gün Mutlaka, Bebeklerin Ulusu Yok, ---- şairin tanınmış şiirlerindendir.

1 6.

İkinci Yeni’den toplumcu şiire ve İslami dünya görüşüne bağlanırken kendisi olabilen usta işi bir şiir geliştirmiştir. Geceleyin Bir Koşu, Evet İsyan, Cinayetler Kitabı toplumcu şiir çizgisinde yazılmış şiirlerini toplayan kitaplarıdır. Şairlik yaşamının ikinci döneminin ilk kitabı Cellâdıma Gülümserken Çektirdiğim Son Resmin Arkasındaki Satırlar başlığını taşır. Bu kitabından itibaren mistik, dini bir duyarlılığa yönelir. Yabancılaşma, başkaldırı, özgürlük, bunaltı gibi temalar etrafında modern dünyada yaşayan insanın var oluş sorunlarını dile getirir. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada şiir anlayışından söz edilen şaire aittir?

Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A)

Hasretinden Prangalar Eskittim

A)

Süreyya Berfe - Çıkrık

B)

Çırak Aranıyor

B)

Gülten Akın - Kırmızı Karanfil

C)

Savrulan

C)

Ataol Behramoğlu - Yaşadıklarımdan Öğrendiğim Bir Şey Var

D)

Bir Yusuf Masalı

E)

Bir Ermeni General

D)

Can Yücel - Sevgi Duvarı

E)

Kemal Özer - Kavganın Yüreği 7.

(I) Can Yücel şiir, çeviri ve düzyazılarıyla tanınmıştır. (II) Toplumsal yergiye canlılık kazandıran, kendine özgü sözcüklerle oluşturduğu gülmeceyi lirizmle birleştiren bir şairdir. (III) Taşlama ve toplumsal duyarlılığın ağır bastığı şiirlerinde yalın dili ve buluşlarıyla dikkat çekmiştir. (IV) İlk şiirlerini 1950’de Nereye Uçar Gökyüzü adlı kitapta toplamıştır. (V) 1970’lerin başında Sevgi Duvarı’nı yayımlamıştır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

5.

Aşağıdakilerin hangisinde verilen açıklama, ayraç içindeki sanatçıyla ilgili değildir? A)

Kavgacı ama barışçıl ve insancıl yanı ağır basan, biçim kaygısı taşıyan bir şiir kurmaya yöneldi. (İsmet Özel)

A) V

8.

B) II

C) I

D) III

‘‘Toplumcu şairler ----.’’ cümlesi I.

serbest şiir geleneğini sürdürmüşlerdir biçimden ziyade konuyu öne çıkarmışlardır

B)

İlk şiirini “Cahit Saffet” imzasıyla Varlık dergisinde yayımlamıştır. (Cahit Irgat)

II.

C)

Çarpıcı bitişler, yinelemeler, iç uyaklar ve ses uyumları şiirinde öne çıkan özellikler olmuştur. (Abdülkadir Meriçboyu)

IV. şiirde direnişi, umudu ve geleceğe inancı işlemişlerdir

D)

Dost Dost, İlle Kavga şiir kitaplarının yanında biyografileri, çevirileri de vardır. (Enver Gökçe)

E)

Kürk Mantolu Madonna, Kuyucaklı Yusuf gibi romanlarıyla öne çıksa da toplumcu şiirin önemli örneklerini yazmıştır. (Rıfat Ilgaz)

E) IV

III. öz şiir sanatçılarından etkilenmişlerdir

V.

ideolojik ve somut şiir anlayışını benimsemişlerdir

sözlerinden hangisiyle tamamlanırsa bilgi yanlışı olur? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Orta

Ort aZ

Kola y

SERBEST NAZIM ve TOPLUMCU ŞİİR

Art arda kaç zemheri Kurt uyur, kuş uyur, zindan uyurdu Dışarda gürül gürül akan bir dünya Bir ben uyumadım Kaç leylim bahar Hasretinden prangalar eskittim Saçlarına kan gülleri takayım Bir o yana Bir bu yana

3.

I.

Yinelemelerle anlatıma güç kazandırılmıştır.

II.

Şairin duygu durumuna yer verilmiştir.

III. Edebî dil kaygısı ön plandadır. IV. Alışılmamış bağdaştırmalara yer verilmiştir.

Nazım Hikmet’in Türkçe şiirde yaptığı asıl devrim “serbest vezni” kullanmasıdır. Gerçi serbest vezinli ilk şiirler ---tarafından yazılmış ama onun şiiri geniş bir etki uyandıramamıştır. Nazım Hikmet’in serbest vezinli şiiri, Yahya Kemal’in belirttiği gibi vezinle sağlanan “mihanikî ahenk”e gerek kalmadan da ahenk sağlanabileceğini göstermiştir. Ne var ki Nazım Hikmet’in şiirinde vezin ve kafiye, büsbütün ortadan kaldırılıp ahenk salt sözcük seçimine bağlanmamıştır; hâlâ kafiye ve “kırık vezin” şiirin yapısında etkilidir. Bu sebeple Nazım Hikmet’in şiirine serbest şiirden daha öte “serbest vezinli” şiir demek daha yerinde olur. Başka bir söyleyişle vezin ve kafiye düşüncesinin tamamen ortadan kaldırıldığını ve şiirsel yapının bütünüyle dilin bireysel kullanımına bırakıldığını söylemek zordur.

Bu dizelerden hareketle numaralanmış yargılardan hangileri yanlıştır?

Bu parçadaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Yalnız II

A)

Cahit Saffet Irgat

B)

Hasan İzzettin Dinamo

C)

Abdülkadir Meriçboyu

D)

Enver Gökçe

E)

Ercüment Behzat Lav

B) Yalnız III

D) II ve IV

2.

Zor

2 1.

or

Ko l

rta -O ay

C) I ve IV E) III ve IV

Farklı buluşları, yoğun anlatımı, mistik söylemleri ile dikkat çekmiştir. Sanat yaşamının ilk döneminde sol düşünceden beslenerek eser verirken 1974’ten itibaren metafizik unsurları ağır basan İslami düşünceye yönelmiştir. Atılgan ses tonu ve taşkın bir duyarlılığı olan şairin çarpıcı ve yeni benzetmeleri vardır. 1969’da yayımladığı kitabında somut ve nesnel bir toplumsal eleştiri yapmıştır. Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir? A)

Refik Durbaş

B)

Süreyya Berfe

C)

Ataol Behramoğlu

D)

Gülten Akın

E)

İsmet Özel

4.

Toplumcu gerçekçi şiir, bir fikre ve ideolojiye bağlı kalınarak toplumun çektiği sıkıntılara ve fakirliğe değinir. İnsanlara çözüm yolları sunup bütün insanlığın mutlu olacağı güzel bir geleceğe işaret eder. Toplumcu gerçekçi şairler, şiirlerinde, kendilerine gelinceye kadar çok az değinilmiş konulara yer vermişlerdir. Bu parçadaki altı çizili sözün gönderme yaptığı kavramlar arasında aşağıdakilerden hangisi vardır? A) Hürriyet D) Eşitlik

B) Adalet

C) Köycülük E) Hukuk

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

2

Başkalarının aşkıyla başlıyor hayatımız Bakıp başkasının başkayla kurduğu bağlantıya Aşka dair diyoruz ilk anı bu olmalı İlk önce damarlarımızda duyuyor çağıltısını Uzak iklimlerin Kokusu gitmediğimiz şehirlerin önceden Bir baş dönmesiyle kabarıyor hafızamızda Sonra ayrılıklar düşüne dalıyoruz Bize ait olan ne kadar uzakta I.

İmgesel söyleyişe yer verilmiştir.

II.

Şiirin bir form oluşturma sorunu olduğu anlayışıyla oluşturulmuştur.

7.

sanatçının ilk şiir kitabı, bir işçinin yirmi dört saatini anlattığı 24 Saat (1929) adlı eseridir. Daha sonra Birinci Forma A (1930), Herhangi Bir Şiir Kitabıdır (1931) adlı şiir III IV kitapları yayımlanır. Bu şairimiz birçok edebiyat tarihçisine göre, Nazım Hikmet’in gölgesinde kalmış ve özgün bir şiir V

III. Serbest ölçüyle yazılmıştır.

oluşturamamıştır. Ancak kendi şiirinin daha yerli ve ulusal

Bu şiirle ilgili numaralanmış yargılardan hangileri doğrudur? A) Yalnız III

B) I ve II

D) Yalnız I

Ataol Behramoğlu (1905-1984), Cumhuriyet Dönemi’nin I serbest ve toplumcu şiir denilince akla gelen bir diğer II isimdir. Edebiyat dünyasına şiir yazarak başlayan

özellikler gösterdiğini birçok ortamda dile getirmiştir.

C) I ve III

Bu parçadaki altı çizili bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

E) II ve III

A) I

6.

•

Sosyal ve politik sorunlar karşısında bireyin eleştirel duruşunu ve özgürlük arayışını yansıtmışlardır.

B) II

C) III

D) IV

E) V

•

Şiiri, toplum bilincini uyaran ve toplumu dönüştüren bilincin sesi olarak görmüşlerdir.

İkinci Yenicilerin etkisinde kalarak soyut şiirler yazdı.

•

•

Kendilerini toplumun sözcüsü olarak kabul etmişlerdir.

Halk türkülerinden ve deyişlerinden yararlanarak kendi şiir evrenini kurdu.

•

•

Şiir dili ve söyleyişinde aşırılıktan kaçınmışlardır.

Kasaba şiiriyle ödül alarak edebiyat dünyasında ismini duyurdu.

•

8.

Yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçılar arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

Yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A)

Refik Durbaş

A)

Can Yücel

B)

Ataol Behramoğlu

B)

İsmet Özel

C)

Can Yücel

C)

Refik Durbaş

D)

Yavuz Bülent Bakiler

D)

Süreyya Berfe

E)

Ahmed Arif

E)

Gülten Akın

1. TEST KAZANIM 1.

DAKLI SORULAR

GARİPÇİLER (I. YENİ)

Ben Orhan Veli “Yazık oldu Süleyman Efendi’ye” Mısra-ı meşhurunun mübdii Duydum ki merak ediyormuşsunuz Hususi hayatımı Anlatayım Evvelâ adamım, yani Sirk hayvanı filan değilim Burnum var, kulağım var Pek biçimli olmamakla beraber Bir evde otururum

3.

(I) Garipçilere göre ahenk konusunda mısracı ve musikici görüşler benimsenmelidir. (II) Anlam şiirin temelidir fakat düz ve dolaysız olmalıdır. (III) Nükteli söz ve halk söyleyişlerinden yararlanılmalıdır. (IV) Şiirde gelenek terk edilmelidir. (V) Şiir, süsten arındırılmalıdır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) V

B) II

I.

Orhan Veli Kanık

II.

Nazım Hikmet

C) IV

D) I

E) III

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi söylenemez? A)

Ahenk unsurlarından uzak durulmuştur.

B)

Sanatlı bir söyleyiş söz konusudur.

C)

Otobiyografik bir içerik vardır.

D)

Nitelendirmelere yer verilmiştir.

E)

Günlük konuşma diliyle oluşturulmuştur.

4.

III. Necip Fazıl Kısakürek Yukarıdaki öncüllerden oluşan bir sorunun cevabı “II ve III” ifadesidir. Bu bilgilerden hareketle sorunun kendisi aşağıdakilerden hangisidir?

2.

“Garipçiler” ile ilgili aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A)

Şairane söyleyişlerden uzak durmuşlardır.

B)

Ölçü ve uyağı reddetmişlerdir.

C)

Serbest nazmı benimsemişlerdir.

D)

Şiirde sıradan söyleyişlere yer vermişlerdir.

E)

Sembolizm ve parnasizmden etkilenmişlerdir.

A)

Yukarıdaki sanatçılardan hangileri dramatik şiirler yazmıştır?

B)

Yukarıdaki sanatçılardan hangileri toplumcu gerçekçi şairlerdendir?

C)

Yukarıdaki sanatçılardan hangileri serbest ölçüyü kullanmıştır?

D)

Yukarıdaki sanatçılardan hangileri hem şiir hem oyun kaleme almıştır?

E)

Yukarıdaki sanatçılardan hangileri Cumhuriyet Dönemi ozanlarındandır?

1. Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

TEST GARİPÇİLER (I. YENİ)

Nitelikli dizelerin süslü söyleyişlerle, sözcük oyunlarıyla, imgesel ve zorlama bağdaştırmalarla yazılabileceğini düşünmek yanlıştır. Yalın bir dille gündelik hayatın, sıradan insanın ve bireyselliğin işlendiği şiirlerin daha etkileyici olduğu kanısındayım. İçten bir söyleyiş, sade dil, sanattan ve süsten arınmışlık şairin ilacıdır, dense yeridir.

6.

Aşağıdakilerden hangisi, bu parçadaki düşünceleri savunan bir şaire ait olabilir?

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Şiirimizin dönüm noktalarından biri olan Garip etkisindeki ilk dönemini, önce Aşağı Yukarı (1952), Karga ile Tilki (1954) gibi sosyal içerikli şiir kitapları, sonra da Perçemli Sokak ve Aşk Merdiveni’ni içine alan kapalı şiir dönemi izler. 1956’da yayımlanan Perçemli Sokak sanatçının şiirinde yeni bir dönemi temsil eder. Bu kitapla birlikte Garip poetikasının hemen hemen tam karşısında yeni bir söylem geliştiren şair, kitabın ön sözüyle olduğu kadar imgeyi işleyiş biçimiyle de çok dikkat çekmiştir.

A)

Hangi şiir vardır ki Gönlün ışığını usulca solumasın

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerin hangisidir?

B)

Bir ayna parçasından başka beni kim anlar Bir mum gibi erirken bu bitmeyen düğünde

A)

Orhan Veli Kanık

B)

Oktay Rifat Horozcu

C)

Melih Cevdet Anday

D)

Muzaffer Tayyip Uslu

E)

Metin Altıok

C)

Bir akşam uyudu Uyanmayıverdi Aldılar, götürdüler Yıkandı, namazı kılındı, gömüldü

D)

Saat Çin’i vurdu birden: pirinççç Ben gittim bembeyaz bir uykusuzluktan Kasketini eğip üstüne acılarımın

E)

Ben senin krallığın ülkene yetiştim Kaldım gölge tanımayan güzelliğinle Her sabah büyüten denizimizi böyle Gülüşlerindi ol ülkede bilmez miyim

7.

•

Şiirlerinde aklın egemenliğini ve güzel günlerin özlemini duyurmuştur.

•

İmgelere ve betimlemelere şiirlerinde geniş yer vermiştir.

•

1963’ten sonra Garip anlayışından uzaklaşmıştır.

•

Yan Yana yazarın şiir kitaplarındandır.

Yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçıya ait aşağıdaki eserlerden hangisi türce diğerlerinden farklıdır? A)

Telgrafhane

B)

Göçebe Denizin Üstünde

C)

Mikado’nun Çöpleri

D)

Teknenin Ölümü

E)

Sözcükler

Orta

Ort aZ

Behçet Necatigil’in “Garip, Orhan Veli’nin şiiri ve ısrarıdır.” tespiti, Garip dendiğinde asıl olarak Orhan Veli’ye işaret edildiğini açık şekilde gösterir. Bu açık ifadenin yanı sıra bazı kullanımlar da Garip’in Orhan Veli ile özdeş sayıldığına işaret eder. Sezai Karakoç, Garip şiirinden bahsederken “Orhan Veli Akımı”, Muzaffer İlhan Erdost ise “Orhan Veli Üçlüsü” der. Özellikle “Orhan Veli üçlüsü” ifadesinin Türkçe yanlışlığı içermesine rağmen rahatça kullanılması Garip’in nasıl düşünüldüğünü gözler önüne serer. Gerçekten de Garip şiiri, çoğu kez Orhan Veli şiiriyle özdeştir.

Kola y

GARİPÇİLER (I. YENİ) 3.

Garip şiirinin ilkelerini kararlı bir biçimde şiirinde uygulaması

B)

Garip hareketinin en üretken temsilcisi olması

C)

Garip şiirinin diğer temsilcilerinden daha uzun süre şiir yazan bir şair olması

D)

Şiirlerini özgün imgelerle oluşturmayı başarması

E)

Şiirlerinin tamamını sade bir dille yazması

Orhan Veli Kanık, Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinde Garip akımının lideri olarak tanınmış ve edebiyat tarihine geçmiştir. Mehmet Ali Sel mahlası ile 1936 yılından I itibaren Varlık ve Genç Kalemler dergisi başta olmak üzere II III diğer dergilerde yayımladığı vezinli ve kafiyeli tarzdaki ilk şiirlerinde Ahmet Haşim, Necip Fazıl ve Cahit Sıtkı’nın etkileri vardır. 1941 yılında ise IV kendilerinden önceki şiir ve sanat anlayışını kökten

Bu parçaya göre, Garip şiirinin “Orhan Veli” ile özdeşleşmesinin nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir? A)

Zor

1 1.

or

Ko l

rta -O ay

değiştirmeyi amaçlayan bir tavır sergileyip iki yakın arkadaşını da harekete geçirerek onlarla ortaklaşa Garip V adlı kitabı neşreder. Ortaya konulan poetik görüşler aslında üç arkadaşın düşünce ve anlayışları olmasına rağmen Orhan Veli tarafından deklare edilmiştir. Esasen onun şiirinin özellikleri, Garip şiirinin özelliklerinden ibarettir. Bu parçada numaralanmış kısımların hangisinde bilgi yanlışı vardır?

2.

Şiir “Müreffeh Sınıfların” temsilcisi olamaz. Onun yönelmesi gereken toplum kesimi, ekonomi ve zevk bakımlarından gelişmemiş halk katmanı olmalıdır bir başka deyişle, şiir azınlığın değil; çoğunluğun sanatı olmalıdır. Şiirin söz konusu toplumsal yönelimi eski ve mevcut şiirin amaçlarıyla uygulamaya dönüştürülemez. Şair, başka sanat dallarının anlatım amaçlarından yararlanmamalıdır. Şiirde sözcüğün ses değerine önem verilmemelidir. Şiirin temel özelliği anlam olmalıdır. Şiir gelişebilmek için akım, ekol vb. oluşumlardan bağımsız olmalıdır. Şiirin değişmez olmadığı; aksine görece bir yapıya sahip olduğu yeni kuşaklara anlatılmalıdır. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada kendi şiir anlayışından söz eden şaire aittir? A)

Ben ve Ötesi

B)

Havaya Çizilen Dünya

C)

Dol Kara Bakır Dol

D)

Destan Gibi

E)

Om Mani Padme Hum

A) IV

4.

B) I

C) V

D) II

E) III

Orhan Veli Kanık, Oktay Rifat Horozcu ve Melih Cevdet Anday, otuzlu yılların sonlarına doğru başlattıkları Garip hareketiyle, Cumhuriyet Dönemi’nin ikinci edebî topluluğunu oluşturmuş; daha önemlisi, kısa sürede dönemin şiirinin gündemini belirleyecek bir güce ve tesire ulaşmışlardır. Çağdaş şiirimizin çok keskin bir yön değişikliği yaşama sürecinde gelenekçi şiir anlayışına nihaî darbeyi vurarak yenilikçi şiirin egemenliğini ilân etmesini sağlamışlardır. Orhan Veli’nin çıkardığı ---- adlı dergiyle Garip hareketini etkili kılmaya çalışmışlardır. Bu parçadaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Papirüs D) Kadro

B) Yaprak

C) Akbaba E) Papağan

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

Şairin amacı, duyuşta ve söyleyişte yalınlık olmalıdır. Bunun için halkın konuşma dili esas alınmalıdır. Nazımla şiiri bir tutan anlayış aşılmalıdır. Birer nazım ögesi olan vezin ve kafiyenin şiirde yeri yoktur. Vezin ve kafiyeye dayalı olan ahenk de şiirden atılmalıdır. Mevcut şiirin temel yanlışlarından biri olan yapaylığın yalınlaştırılması, doğallaştırılması gerekmektedir. Şiirin doğallaşmasını engelleyen söz ve anlam sanatlarına gerek yoktur.

1 6.

Çünkü saatler dardır, her şeyi almaz Güneşte çözülür ve kayarlar bir yana Mısırlar güçlükle büyürken yağmursuzluk Kaygılandırır dilsiz bahçıvanı Sessiz kuşlar, bir keçi, ağır iğde ağaçları Bir araba geçti incelmiş yoldan I.

Gelenekten yararlanılarak toplumsal sorunlara değinilmiştir.

Aşağıdaki şiir parçalarından hangisinin, şiirini böyle tanımlayan bir şaire ait olduğu söylenemez?

II.

Garip şiirinin dil anlayışına uygun olarak söz sanatı kullanılmamıştır.

A)

III. Anlatılmak istenen düşünce nükteli söyleyişlerle desteklenmiştir.

B)

Ne hasta bekler sabahı Ne taze ölüyü mezar Ne de şeytan bir günahı Seni beklediğim kadar

Melih Cevdet Anday’a ait bu dizelere göre, numaralandırılmış yargılardan hangileri yanlıştır? A) I ve II

Ağaca bir taş attım Düşmedi taşım Düşmedi taşım Taşımı ağaç yedi Taşımı isterim Taşımı isterim

C)

Söğüt ağacı güzeldir Fakat trenimiz Son istasyona vardığı zaman Ben dere olmayı Söğüt olmaya Tercih ederim

D)

Bedava yaşıyoruz bedava Hava bedava bulut bedava Dere tepe bedava Yağmur çamur bedava

E)

Uyuşamayız, yollarımız ayrı Sen ciğercinin kedisi, ben sokak kedisi Senin yiyeceğin kalaylı kapta Benimki aslan ağzında Sen aşk rüyası görürsün, ben kemik

B) II ve III D) Yalnız III

7.

C) Yalnız II E) I, II ve III

Sanatının başlarında aşk şiirleri yazan şair, toplumcu sanat görüşünden yola çıkarak halk söyleyişlerinden, masallardan, tekerlemelerden faydalanarak sosyal içerikli şiirler yazdı. Fransız edebiyatından çeviriler yaptı. Karga ile Tilki, ---- eserlerinden birkaçıdır. Bu parçadaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilemez? A)

Perçemli Sokak

B)

Kolları Bağlı Odysseus

C)

Elleri Var Özgürlüğün

D)

Aşk ve Avarelik Üstüne Şiirler

E)

Yaşayıp Ölmek

1. TEST KAZANIM

GARİP DIŞINDA YENİLİĞİ SÜRDÜREN ŞİİR

DAKLI SORULAR

1. - 2. soruları bu parçaya göre cevaplayınız.

3.

Lavinya, Yalnızlık Paylaşılmaz, Özlem gibi şiirlerimi yazdıktan sonra şiir anlayışımda değişiklik olmaya başlamıştı. Artık şiirlerimi en az sözcükle yazmak istiyordum. Bu nedenle şiirlerimin hacmini gittikçe daraltıyordum. Bazen tek mısralık şiirler oluşturuyordum. Dönemin önemli dergilerinde bu şiirleri yayımlıyordum. Bir gün söz konusu dergilerin birine şiirlerimin ücretini almaya gittiğimde derginin kurucusunun beni görmek istediğini söylediler. Yanına gittiğimde bana şöyle dedi: ‘‘Bu dergide birçok şairin şiiri yayımlanıyor. En fazla para kazananlardan biri sensin fakat senden çok daha az kazanan şairler sayfayı dolduracak kadar şiirler yazarken sen birkaç dizeyle şiiri bitiriyorsun. Şiirlerinin dizelerini biraz artır da onlara karşı mahcup olmayalım.’’ Bunları duyduktan sonra aslında söylenecek pek bir şey yoktu. Bir daha o dergiye şiir yazmadım.

1.

Şiire öğrencilik yıllarında başlamıştır. İlk şiirlerinde geleneksel çizgiye uyarak gazeller ve rubailer yazdıktan sonra, 1937’den itibaren “yeni şiir” anlayışıyla Garip şiirini müjdelercesine serbest tarzda şiirler ve son yıllarında da İslam tasavvufundan ilham alan mistik şiirler yazmıştır. Doğu ve Batı kültürlerini birleştirme eğilimi, ona, şiirlerinin konusunu Tevrat, İncil, Eski Mısır mitolojisi ve Budizm dâhil geniş bir alandan seçme imkânı vermiştir. Çağdaş bir müslüman sanatçı olarak tanınmıştır. İslam dini açısından düşünüldüğünde soğuk ve garip karşılanacak şiirleri yanında, genel olarak gerçeküstücülük hatta hurûfîlik ve letrizm gibi akımların etkisini duyuran şiirlerinin olduğu ileri sürülmüştür. Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir? A)

Salah Birsel

B)

Sabahattin Kudret Aksal

C)

Erdem Bayazıt

D)

Bekir Sıtkı Erdoğan

E)

Âsaf Hâlet Çelebi

Bu sözlerin sahibi, aşağıdaki şairlerden hangisidir? A)

Ahmet Muhip Dıranas

B)

Behçet Necatigil

C)

Ceyhun Atuf Kansu

D)

Özdemir Asaf

E)

Necati Cumalı

4.

I. Grup

II. Grup

Attila İlhan

Hisarcılar

Mehmet Çınarlı

Garipçiler

Cahit Zarifoğlu

Maviciler

Orhan Veli Kanık

Mistik anlayış

Cahit Külebi I. gruptaki sanatçılarla II. gruptaki şiir anlayışları eşleştirilirse hangi sanatçı dışarıda kalır? 2.

Bu sözleri dile getiren şairin ulaşmak istediği anlatım niteliği aşağıdakilerin hangisidir? A) Yalınlık D) Doğallık

B) Özgünlük E) Özlülük

C) Duruluk

A)

Attila İlhan

B)

Mehmet Çınarlı

C)

Cahit Zarifoğlu

D)

Orhan Veli Kanık

E)

Cahit Külebi

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

6.

GARİP DIŞINDA YENİLİĞİ SÜRDÜREN ŞİİR

---- Türk edebiyatında geleneğe duyarlılığı, metafizik anlayışı ve dinsel değerleri öne çıkaran şairlerdendir. Bu şairin şiirlerini “mistik, metafizik ve geleneğe dayalı şiir” kapsamında değerlendirmek mümkündür.

8.

DAKLI SORULAR

Garip, II. Yeni gibi topluluklara katılmamışlardır. Sanatlarında ideolojiye yer vermemişlerdir. Şiirde yeni bir yaklaşım geliştirmeye çalışmışlardır. Lirizmi yitirmeden yeniliği devam ettirmişlerdir.

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?

Bu parçada söz edilen eğilimin temsilcileri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A)

Attila İlhan

A)

Behçet Necatigil

B)

Fazıl Hüsnü Dağlarca

B)

Âsaf Hâlet Çelebi

C)

Erdem Bayazıt

C)

Ceyhun Atuf Kansu

D)

Behçet Necatigil

D)

Cahit Külebi

E)

Necati Cumalı

E)

Fazıl Hüsnü Dağlarca

Aşağıdaki şiir kitaplarından hangisi farklı bir şaire aittir? A)

Yalnızlık Paylaşılmaz

B)

Bir Kapı Önünde

C)

Dünya Kaçtı Gözüme

D)

Çiçekleri Yemeyin

E)

Harbe Gidenin Şarkıları

III. Behçet Necatigil’de “ev” teması önemli bir yer tutar.

O güzeller güzeli Hangi iyilik diledi senden Dilerim ben de öylelerini Allah’ım Peygamber Efendimiz Hangi şerlerden sığındıysa sana Upuzak tut benden onları

IV. Âsaf Hâlet Çelebi, eski şiir geleneğimizden beslenmiş bir şairdir.

İçerik yönüyle bu dizelerin aşağıdaki şairlerden hangisine ait olması beklenir?

9. 7.

KAZANIM

I.

Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın şiir serüvenini birkaç döneme ayırmak mümkündür.

II.

Cahit Zarifoğlu’nun imgesel ve farklı okumalara uygun bir söyleyişi vardır.

V.

Orhan Duru, mistik yönü belirgin olan Mavi şiirinin en güçlü temsilcisidir.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) III

B) IV

C) II

D) I

E) V

A)

Ece Ayhan

B)

Ataol Behramoğlu

C)

Süreyya Berfe

D)

Cahit Zarifoğlu

E)

Ülkü Tamer

Orta

1. - 2. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

Kola y

GARİP DIŞINDA YENİLİĞİ SÜRDÜREN ŞİİR 3.

---- sanat için sanat prensibinden yola çıkmışlardır. “Yeni gelenekçi” bir topluluğun üyeleri olarak estetik kıstaslardan uzaklaşmamak koşuluyla ve ideolojik kaygılar gütmeden toplumsal sorunları yansıtmaya çalışmışlardır. Geleneğe saygı duyup ondan faydalanmışlardır. Sanatçının bağımsız olması ve dilinin yaşayan dil olması gerektiğini düşünmüşlerdir. Onlara göre sanatta yenilik yapılırken millîlikten taviz verilmemelidir.

1.

Her sabah bütün bitkiler iştahlı bir çocuktur Emer emer emerler toprak anayı O sultan hazinesi o hep veren sonsuz cömert anayı Yeşil hayat, kırmızı hareket, sarı sabır emerler Ve beyaz iman çizer sesini Tamamlar kavisini Sebeb ey Bu dizeler aşağıdaki şairlerden hangisine aittir? A)

Erdem Bayazıt

B)

Süreyya Berfe

C)

Sezai Karakoç

D)

Cahit Zarifoğlu

E)

Haydar Ergülen

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

Yedi Meşaleciler

B)

Öz şiir anlayışını benimseyenler

C)

Toplumcu gerçekçiler

D)

Hisarcılar

E)

Maviciler

4.

2.

Zor

1

Ort aZ

or

Ko l

rta -O ay

Cebbaroğlu Mehemmed şiiriyle edebiyat çevrelerinde tanınmaya başladı. Sinema eleştirmenliği ve senaryo yazarlığı da yaptı. Çarpıcı benzetmelerle zenginleşmiş bir üsluba sahiptir. Toplumcu kimliğinin yanında bireyin his dünyasına da yönelmiştir.

Aşağıdakilerden hangisi bu parçadaki sanat anlayışını ilke edinen sanatçılardan biridir?

Bu parçada söz edilen sanatçı ile aşağıdakilerden hangisi aynı edebî topluluğa mensuptur?

A)

Yavuz Bülent Bakiler

A)

Ece Ayhan

B)

Oktay Rifat Horozcu

B)

Ahmet Oktay

C)

Sabri Esat Siyavuşgil

C)

Bahaeddin Özkişi

D)

Arif Damar

D)

Ülkü Tamer

E)

Kemal Özer

E)

Cahit Zarifoğlu

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

II. Meşrutiyetten beri gelişen ve başlıca temsilcilerini ---ve ---- bulan İslami şiir anlayışı bir yana bırakılırsa ülkemizde genel şiir anlayışının referansını gerek estetik gerekse epistemolojik açıdan, ---- gelinceye kadar, Batı’nın oluşturduğu söylenebilir. O, sanatçı bakışıyla Doğu’ya öykünmemiştir. Buna rağmen onun yetişme koşulları, yüzünü doğuya çevirmesine zemin hazırlamıştır. O, babasından Farsça öğrenmiş, diğer doğu dillerinden Hintçe ve Sanskritçeye de merak salmıştır. Şairin yaşamı sıradan gibi görünse de yaşayış tarzı sıra dışıdır. Batı kültürüne gidişe entelektüel tepkileri olan bir insandır. Onun şiiri büyük ölçüde İslâm tasavvufu, Hint felsefesi ve Budizm gibi kaynaklardan beslenen doğulu bir içerikle, örtük de olsa gerçeküstücü bakış açısından ve tekniklerden yararlanan Batılı bir biçim anlayışının bireşimidir. Daha genelleştirici bir tutumla söylemek gerekirse onun şiirinde din önemli bir kaynaktır.

1 7.

Bu şiir parçasına göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Bu parçada boş bırakılan yerlere sırayla aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir?

6.

A)

Mehmet Akif - Cahit Sıtkı’da - Âsaf Hâlet Çelebi’ye

B)

Sezai Karakoç - Cahit Zarifoğlu’nda - Fazıl Hüsnü Dağlarca’ya

C)

Mehmet Akif - Necip Fazıl’da - Âsaf Hâlet Çelebi’ye

D)

Mehmet Akif - Necip Fazıl’da - Behçet Necatigil’e

E)

Mehmet Akif - Yahya Kemal’de - Âsaf Hâlet Çelebi’ye

•

Halk şiirinin derin etkilerini taşıyan şiirlerinde resim sanatının imkânlarından yararlanmıştır.

biletçi şerif ali kontrol şevket’i dövüyor gözlüklerini kırıyor bir kaşını yarıyor şevket’in sol kaşından mürekkep akıyor pencereler gözlerini yumuyorlar ben şoförüm benim ellerim şoför daha bir sefer taksim yapacağım arabayı yağmurun altından çekmeli yarın belki tarabya’dan denize uçacağım cibâli yorgun bir mahkûm gibi gölgeli uyuyor uyusun vakitsiz uyanmasın

8.

A)

Sinematografik anlatım unsurlarından yararlanılmıştır.

B)

Sanatlı ifadelerden uzak durulmuştur.

C)

Vezinsiz oluşturulmuştur.

D)

Kişisel imla tercihi yapılmıştır.

E)

Toplumcu temadan ve sosyal gerçeklikten etkiler vardır.

•

Ben Sana Mecburum

•

Halk dili ve üslûbunu kullanıp folklordan yararlanmıştır.

•

Karadut

•

Yedi Güzel Adam

•

Adamın Biri, Rüzgâr adlı eserleri vardır.

•

Elif’in Kağnısı

Yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıdaki şairlerden hangisinin önemli şiirlerinden biri yukarıda verilmemiştir?

A)

Cahit Külebi

A)

Özdemir Asaf

B)

Necati Cumalı

B)

Cahit Zarifoğlu

C)

Özdemir Asaf

C)

Fazıl Hüsnü Dağlarca

D)

Ahmet Oktay

D)

Attilâ İlhan

E)

Cahit Zarifoğlu

E)

Bedri Rahmi Eyüboğlu

Orta

Ort aZ

1.

“Türk şiirinin büyük şairi” olarak tanımlanan Dağlarca, 94 yaşında zatürre tedavisi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi. Şair Fazıl Hüsnü Dağlarca, bu yılın ilk aylarında yaptığı bir röportajda ölümünden sonra Kadıköy’de yaşadığı evin müze hâline getirilmesini vasiyet etmişti. Evini Kadıköy Belediyesi’ne bağışlayan Dağlarca, evinin müzeye dönüştürülmesi için vasiyette bulunmuştu. 20 Ekim 2008’de Karacaahmet Mezarlığı’na defnedilmiştir. Özdeyiş niteliğinde kısa düzyazıları bir yana bırakılırsa yalnız şiirle uğraşan ve şiirlerini Türkiye’nin hemen bütün edebiyat dergilerine yaymış olan Dağlarca’nın kitapları şunlardır:

Kola y

Zor

2

or

Ko l

rta -O ay

GARİP DIŞINDA YENİLİĞİ SÜRDÜREN ŞİİR 3.

Yün gören at güden kadınlar Ormanlara tepeden eğilen toprak evlerde Küçük pencereli karanlık dar odalarda Uzaktan uzayıp gelen kurt seslerinin Uzağa çekilip giden Ayazda donan gülmeler içinde Ormanlarda süt emziren anne (İşaret Çocukları) Bu dizelerin şairi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Şiirlerinde madde – ruh ikilemini ve Batı’nın hegemonyasına karşı çıkışı ele aldı.

Çocuk ve Allah (1940)

B)

İdeolojik düşüncelerini ironik bir dille vermeye çalıştı.

•

Daha (1943)

C)

Pek çok tezatı, trajik bir biçimde anlattı.

•

Çakırın Destanı (1945)

D)

İmgesel söyleyişin ağır bastığı dizeler kaleme aldı.

•

Üç Şehitler Destanı (1949)

E)

İslami motiflerin yer aldığı şiirler yazdı.

•

----

•

Havaya Çizilen Dünya (1935)

•

Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdaki eserlerden hangisi getirilebilir?

2.

A)

Bela Çiçeği

B)

İki Başına Yürümek

C)

Menziller

D)

Toprak Ana

E)

Dol Kara Bakır Dol

Ankara’da 1952-1956 yılları arasında sanatkârlığa hevesli bir grup liseli gencin çıkardığı bir sanat ve edebiyat dergisi olan Mavi, döneminde oluşturduğu tartışma ortamı ve ileri sürdüğü görüşlerle Türk edebiyatı tarihinde adından söz ettirmeyi başarmıştır. Mavi’nin kendinden sonraki edebî hareketleri şekillendirecek yeterliliği ve dergi etrafındaki toplanmanın bir hareket boyutuna ulaşıp ulaşmadığı günümüze değin farklı yorumlarla değerlendirilmiştir. Aşağıdakilerden hangisi, bu parçadaki edebî oluşumun belirleyici nitelikleri arasında gösterilemez? A)

Sosyal realizm

B)

İmgeli söyleyiş

C)

Şairanelik

D)

Öztürkçecilik

E)

Geleneği takip etme

4.

Aşağıdakilerin hangisinde verilen bilgi, yay ayraç içindeki şairle uyuşmamaktadır? A)

Onun eserlerinde toplumsal gerçekçilik ile modern sanata ait birçok unsur birbirine karışır. (Attilâ İlhan)

B)

Türk edebiyatının destan şairi olarak ün kazanmıştır. (Fazıl Hüsnü Dağlarca)

C)

Oldukça kapalı bir dille İslami içerikli şiirler yazdı. (Cahit Zarifoğlu)

D)

Küçük hikâye, roman ve şiirde başarılı olan sanatçı, doğrudan doğruya konuşma dilinden kaynaklanan canlı bir dil kullanmıştır. (Özdemir Asaf)

E)

Şiirlerinde büyük şehirdeki orta hâlli insanın yaşantısını ev – aile – çevre üçgeninde işlemiştir. (Behçet Necatigil)

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

Genel olarak yalnızlık, umutsuzluk, karamsarlık, bunalım, aşk, yolculuk, tedirginlik, yabancılaşma, barış, özgürlük, ölüm, insan sevgisi şiirlerinin başlıca temalarıdır. Nazım Hikmet şiirini devam ettirme adına Mavi hareketini oluşturma faaliyetlerinde aktif rol alan, Garipçilere ve İkinci Yenicilere eleştiriler yönelten şair, bu tavrıyla ciddî anlamda usta-çırak ilişkisine önem veren toplumcu şairler arasında kendine özel bir yer edinme çabasında gözükür. Edebiyatın birçok türünde eser vermiş olan şair, şiirlerinin son baskısına, onları neden yazdığını açıklayan notlar eklemiştir. İmlâ kurallarını bütünüyle reddetmiş ya da kendisine has bir imlâ tarzı geliştirmiş olan şair -büyük harf kullanmaz ama özel isimleri ek almaları durumunda kesme işareti ile ayırır- dil konusunda çok keyfidir.

2 7.

Şimdi kılıksızım, fakat Borçlarımı ödedikten sonra İhtimal bir kat da yeni esvabım olacak Ve ihtimal sen Yine beni sevmeyeceksin Bununla beraber pazar akşamları Sizin mahalleden geçerken Süslenmiş olarak Zannediyor musun ki ben de sana Şimdiki kadar kıymet vereceğim Garipçilerin şiir anlayışını yansıtan bu dizelere bakıldığında şiiri şiir yapan unsurların kullanılmadığı görülecektir. Bunun sebebi Garip Hareketi’nin şairane söyleyişleri; uyak, redif ve ölçü gibi ahenk unsurlarını şiirden çıkarmasıdır. Tam anlamıyla serbest bir şiir oluşturan Garipçiler, kendisinden sonraki birçok sanatçı ve topluluk tarafından eleştirilmiştir.

Aşağıdakilerin hangisi bu parçada sözü edilen şaire ait eserlerden değildir? A)

Sisler Bulvarı

B)

Korkunun Krallığı

C)

Erguvan Şiirler

I.

Maviciler

D)

Elde Var Hüzün

II.

İkinci Yeniciler

E)

Kimi Sevsem Sensin

III. Yedi Meşaleciler

Buna göre

IV. Hisarcılar topluluklarından hangilerinin bu tepkiyi dile getirdiği söylenemez? A) Yalnız II

B) Yalnız III

D) I ve II 6.

Bu sanatçılar; Türk edebiyatının gelenekle zayıflayan bağını yeniden güçlendirmek, yazdıklarını sanat ve edebiyatseverlere ulaştırmak, edebiyat ortamına seviye getirmek, “kökü mazide olan âtî” çizgisinde eserler vermek, sosyalist sanat anlayışına karşı bir sanat hareketi oluşturmak gibi amaçlarla yola çıkar. Ulus’taki İstanbul Pastanesinde bir araya gelen bu sanatçılar böyle bir topluluğa katılabileceklerin listesini yapar. Listede şu isimler yer alır: ----, ----, ----, ----…

8.

•

Yol Üstündeki Semender

•

Bırakılmış Biri

•

Ah Mine’l Aşk

C) Yalnız IV E) III ve IV

Aşağıdaki sanatçılardan hangisi, yukarıda boş bırakılan yerlere getirilebilecek sanatçılardan değildir?

Bu eserlerin ortak özelliği aşağıdakilerin hangisidir?

A)

Gültekin Sâmanoğlu

A)

Mistik anlayışla oluşturulmuştur.

B)

İlhan Geçer

B)

Aynı sanatçıya ait eserlerdir.

C)

Mustafa Necati Karaer

C)

Hisar dergisi etrafında oluşturulan sanatçılara aittir.

D)

Demirtaş Ceyhun

D)

Maviciler tarafından oluşturulmuştur.

E)

Munis Faik Ozansoy

E)

Erdem Bayazıt’ın şiir türünde eserleridir.

1. TEST KAZANIM 1.

DAKLI SORULAR •

Beni Öp Sonra Doğur Beni

•

Petrol

•

Yort Savul

•

Güneşi Yakanların Selamı

II. YENİ ŞİİRİ 3.

Bu eserlerle ilgili olarak verilen I.

Ulusal duyarlılığı işleyen ürünlerdir.

II.

Aynı türde yazılmış eserlerdir.

Yukarıda bazı özellikleri verilen topluluğun temsilcileri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

III. II. Yeni anlayışını yansıtmaktadır. IV. İdeolojik söylemin etkisini taşımaktadır. yargıları doğru (D) / yanlış (Y) şeklinde değerlendirilirse aşağıdaki sıralamalardan hangisine ulaşılır? A)

Y-Y-Y-D

B)

Y-D-D-Y

C)

D- D-Y-Y

D)

D-Y-Y-D

E)

Y-D-D-D

Büyük ve küçük harfleri kullanmada titizlik göstermemişlerdir. Şiiri musiki ve resimle ilişkili hâle getirmişlerdir. Nükte, şaşırtmaca ve tekerlemeden kaçınmışlardır. İnsanın bilinçaltı dünyasını aktarmaya çalışmışlardır. Anlamı gizleyen ve kararan bir tavır takınarak sözcüklerin çağrışımlarla derinleşen anlamlarını öne çıkarmışlardır. Eşyayı, görünümü ve insanı gerçeküstücülükten daha aşırı bir soyutlama ile dile getirmeyi amaç edinmişlerdir.

4.

A)

Cemal Süreya

B)

Turgut Uyar

C)

İlhan Berk

D)

Behçet Necatigil

E)

Edip Cansever

Adam masaya Aklında olup bitenleri koydu Ne yapmak istiyordu hayatta İşte onu koydu Kimi seviyordu kimi sevmiyordu Adam masaya onları da koydu Üç kere üç dokuz ederdi Adam koydu masaya dokuzu Pencere yanındaydı gökyüzü yanında

2.

Aşağıdakilerin hangisinde İkinci Yeniciler hakkında yanlış bilgi verilmiştir?

Uzandı masaya sonsuzu koydu

A)

Aydın kesime hitap ettiler.

Edip Cansever’e ait bu dizelerde, II. Yeni şiirinin hangi özelliğine örnek yoktur?

B)

Şiiri basitleştiren Garipçilere tepki olarak ortaya çıktılar.

A)

Sessel yinelemelerden yararlanılmıştır.

C)

Parnasizmden etkilenerek çağrışımlarla sözcüklere yeni anlamlar yüklediler.

B)

Sözcüksel sapmalarla yeni kelimeler türetilmiştir.

C)

Sürrealizmden etkilenilmiştir.

D)

Açık ve yalın söyleyişe karşı çıktılar.

D)

Soyut bir anlatım söz konusudur.

E)

Nazmı nesirden uzak tuttular.

E)

İmgesel bir anlatım kullanılmıştır.

1. Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

•

Çok Eski Adıyladır

•

Bütün Yort Savullar

TEST II. YENİ ŞİİRİ 8.

Bu eserler, aşağıdaki şairlerden hangisine aittir?

6.

A)

Edip Cansever

B)

Cemal Süreya

C)

İlhan Berk

D)

Ece Ayhan

E)

Sezai Karakoç

KAZANIM

DAKLI SORULAR

•

Geleneğe karşı çıksa da divan ve halk şiiri geleneğini şiirlerinde ustalıkla kullanmıştır.

•

Canlı halk dilini kullanarak titizlikle seçtiği sözcüklere yeni anlamlar yüklemiştir.

•

Şiire dair düşüncelerini Şapkam Dolu Çiçekle ve Folklor Şiire Düşman adlı kitaplarında ortaya koymuştur.

•

Şiirlerini bilinçaltının ürünü olarak görmüştür.

Yukarıda hakkında bilgi verilen şairin eserleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

Yazık sevgime diyor birisi Güzel gözlü bir çocuğun bile O kadar korunmuş bir yazı yoktu Ne denmelidir bilemiyorum Sevgim acıyor Gemiler gene gelip gidiyor Dağlar kararıp aydınlanacaklar Ve o kadar Tavrım birçok şeyi bulup coşmaktır Sonbahar geldi hüzün İlkbahar geldi kara hüzün

A)

Tragedyalar

B)

Güz Bitiği

C)

Göçebe

D)

Sıcak Nal

E)

Beni Öp Sonra Doğur Beni

II. Yeni şiirine ait bu dizelerden hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A)

Lirik anlatım ağır basmaktadır.

B)

Belli bir uyak düzeni gözetilmiştir.

C)

Çok anlamlılığa uygun bir üslup kullanılmıştır.

D)

Serbest tarzda oluşturulmuştur.

E)

İmgesel söyleyişe başvurulmuştur.

9.

7.

Aşağıdakilerin hangisinde “İkinci Yeni” şiiri ile ilgili bilgi yanlışı vardır? A)

Çağrışımsal söyleyişe başvurulmuştur.

B)

Sözcüksel sapmalarla yeni kelimeler türetilmiştir.

C)

Sürrealizm akımından etkilenilmiştir.

D)

Emek sorunu ve sömürüsü kapalı bir dille ele alınmıştır.

E)

Bireysel sanat anlayışı egemendir.

(I) II. Yenicilere göre şiirin üslubu konuşma dilinden uzak ve mantık dokusundan arındırılmış olmalıdır. (II) Onlara göre şiir; felsefi anlayış, mutlak gerçeği bulma ve problemlere çözüm üretme sanatıdır. (III) Ahlaki değer ve erdem, gerçek gibi kavramlar şiirin amacı olmamalıdır. (IV) Şiirde ahenk, ölçü ve kafiye ile değil; musiki ve anlatım zenginliğiyle sağlanmalıdır. (V) İnsan, aşırı bir soyutlama ile ve özgün bir tarzda anlatılmalıdır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) III

B) II

C) IV

D) V

E) I

Orta

Ort aZ

İkinci Yeni şiiri, anlam çokluğuna ve yoruma dayalı bir anlayışı beraberinde getirmiştir. Dilin çağrışımsal ve imgesel düzlemde kullanıldığı II. Yeni şiirinde okur, aynı şiiri her okuyuşunda ondan yeni anlamlar çıkarabilmektedir. Çok yönlü okuma ve değerlendirmelere olanak tanıyan II. Yeni şiiri, dilin verili olanaklarını alabildiğine zorlamış ve kendine has bir şiir evreni ve dili oluşturabilmiştir.

Kola y

II. YENİ ŞİİRİ 2.

Ne zor günlerdi öyle kıtlık ve yokluk içinde geçen Hâlâ anılarımızda yer tutar savaş yılları Kimi şehit oldu kimi gazi Şükür ki kurtuldu vatan düşman işgalinden

B)

Senin deli kızıllığındandır göğün maviye koşuşu Sessiz bir sabah çağrısıdır arıların vızıltısı Renk çiçeklere boyanışı yeşil çimenlerin Öylesine içli, soğuk

C)

Şimdi oldu dersin de Ölüm karışır yaşamın akışkan ırmağına Hiç mi balık kalmadı diyemeden okyanuslarda Bir damla suya kanıverirsin işte

D)

Eski Çağ imparatorlarının nazik gülüşünde saklıdır Bense çağlar atlaya atlaya buldum senin sesli karanlığını Deniz mi ufalıp sığıyordu kalyonuma Kalyonum mu büyüyüp içine çekiyordu denizi

E)

Bir ıslık hissedersiniz ya bazen dönüp bakarsınız sağa sola Sonra size seslenilmeyişin doğurduğu ince mahcubiyet sarar çevrenizi İnce bir selam sana boşluğun dümenini tutan denizci Haydi, ulaştır gemini bir pembe görüntü tufanına

•

Garipçilerin şiiri basite indirgemelerine tepki duymuşlardır.

•

Şiirde hikâyeci anlatım yolunu terk etmişlerdir.

•

Anlatımın kapalı ve soyut olması gerektiğini düşünmüşlerdir.

•

Söz sanatlarına önem vermişlerdir.

Yukarıda bazı özellikleri verilen şiir anlayışının temsilcileri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

Bu düşüncelerle II. Yeni şiirini tanımlayan bir eleştirmene göre, aşağıdakilerden hangisi II. Yeni anlayışıyla yazılmış olamaz? A)

Zor

1 1.

or

Ko l

rta -O ay

3.

A)

Ece Ayhan

B)

Edip Cansever

C)

Cemal Süreya

D)

Turgut Uyar

E)

Ahmet Oktay

---- Soğuk Otların Altında adlı kitabıyla edebiyat dünyasında adını duyurmuştur. Halk şiiri unsurlarıyla ilgilenmiştir. Zamanla kendine özgü, soyut ve imgesel bir şiir dünyası oluşturmuştur. Trajedi ve acıları ironik bir söylemle dile getirmiştir. Şiirde biçim kusursuzluğunu önemsemiştir. Sanatçının şiirlerinde, 1970’ten sonra toplumsal duyarlılık etkili olmuştur. Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

Sezai Karakoç

B)

Ülkü Tamer

C)

Turgut Uyar

D)

İlhan Berk

E)

Ece Ayhan

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

4.

1

Kan akıyor penceresi karanlık evlerden Ölü kadınların üstüne, tuğlaların üstüne Denizse aydınlık ve incili ve mavi taşrada Kana doğru ürkek en güzel yaban balıklar Bu kandır akıttığımız sıkıntılı pazarlarda I.

İmgeli söyleyişe başvurulmuştur.

II.

Serbest tarzda yazılmıştır.

6.

Büyük sularıma sen o hep geç gelen Beni çıktığınız gecelere tutun. Beyaz, kâğıtlarca gittiniz ya uzun Güzelliğimde bir yarı geceler sen.

III. Yoruma açık bir anlatım kullanılmıştır. Bu şiir parçası ile ilgili numaralanmış yargılardan hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

Ellerin bir daha sarı ovalarım. Sesini dönmeyim bütün yalnızlığım Bütün gök gök gök, o akşamlara kadar.

C) I ve II

Güzel yalnızlığım işte dünya kadar. Ne denizler gördüm hiç anmamışımdır Bir sesim ben git git o binlerce yıldır.

E) I, II ve III

ÇIKMIŞ SORU

D) II ve III

Troya’da siz sözü güzeldi eskiden Baktım öpüşündü duran baktım bungun. Benim şimdi Hitit çağı benim yorgun Benim ey gök çılgın uzaklığın hep ben.

Bu şiirin biçim, içerik ve anlatım özellikleri dikkate alındığında aşağıdaki şairlerin hangisine ait olduğu söylenebilir? A) Cahit Külebi

B) İlhan Berk

C) Orhan Veli

D) Attilâ İlhan E) Nâzım Hikmet AYT - 2021

5.

I.

Sürrealizm etkisi söz konusudur.

II.

Somut bir şiir anlayışı geliştirilmiştir.

7.

III. Yabancılaşma, bunalım, yalnızlık gibi temalar öne çıkmıştır. IV. Yerel söyleyişler şiirde geniş yer bulmuştur. V.

İmgesel ve çağrışımsal bir anlatım benimsenmiştir.

Kendine özgü bir dili, biçim ve anlam kaygısından uzak bir üslubu vardır. Dili garip kullanmış, cümleleri ters düz etme gibi oyunlara başvurmuştur. Bu yönüyle “Görüntücü İmge Ustası” olarak anılmıştır. Aklın sınırlarını zorlayan, sürrealizme kayan bir üslup benimsemiştir. Dünyaya karanlık bir bakış açısıyla bakmıştır. Dilin olanaklarını zorlamış, söz diziminde farklılıklara gitmiştir.

II. Yeni şiiri ile ilgili numaralanmış yargılardan hangileri yanlıştır?

Aşağıdakilerden hangisi bu parçada şiir anlayışından söz edilen şaire aittir?

A) IV ve V

A) Arzı Hâl

D) II ve III

B) I ve II

C) III ve IV E) II ve IV

B) Şahdamar

D) Yort Savul

C) Petrol

E) Gök Onları Yanıltmaz

1.

Asım Bezirci’ye göre iki şiir de halka, onun yaşamına, edebiyatına ve kültürüne sırt çevirmiştir. Toplumsal gerçeklere, sınıfsal çelişkilere, siyasal olaylara uzak durmuştur. Seçkincidir. Konuşma dilinden ayrılmıştır. Us ve düşünceden çok imge ve duyguya yaslanmıştır. Soyutlamaya önem vermiştir. Bezirci, iki şiir tarzı arasında bu tür benzerlikler olduğunu dile getirmesine rağmen, iki şiirin birbirinden “köklü” biçimde farklı olduğunu da belirtir. Söz konusu fark, bu şiir tarzlarından birinin mazmunları, aruzu, uyağı ve belirli türleri kullanmasına rağmen diğerinin bunlardan uzak durmasıdır. “Asım Bezirci”nin söz ettiği şiir anlayışları aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?

2.

A)

Divan şiiri - II. Yeni şiiri

B)

Divan şiiri - I. Yeni şiiri

C)

Halk şiiri - II. Yeni şiiri

D)

Divan şiiri - Öz şiir

E)

Divan şiiri - Toplumcu şiir

•

Mistik yönü belirgin bir şairdir.

•

Şiirlerinde kendine has imgeler kullanmıştır.

•

Monna Rosa adlı şiiriyle ünlenmiştir.

Aşağıdakilerden hangisi, yukarıda bazı özellikleri verilen şaire ait eserlerden biridir? A)

Dünyanın En Güzel Arabistanı

B)

Göçebe

C)

Sesler

D)

Mısırkalyoniğne

E)

Nerede Antigone

Kola y

Ort aZ

Zor

2

Orta

or

Ko l

rta -O ay

II. YENİ ŞİİRİ 3.

Şiir, biçimsel ve anlatımsal nitelikleri sebebiyle çoğu kez yazınsal anlatım türleri arasında ayrı bir yere konur. Yazınsal niteliği ağır bassa da şiirin sözsel olmayan ve imge temelli başka sanatlarla da bağlantısı olduğu kabul edilir. Şiir öncelikle yinelemeli, ritimli ve kesintili anlatım biçimiyle düzyazı türlerinden uzaklaşır. Geleneksel roman ve öykü türlerinde birbirini izleyen olay ve durumların yerini şiirde imgeler alır. Asıl malzemesi dil olan şiirde, dilsel birimler beklenmedik ilişkilerle birbiri yanında yer alarak garip, şaşırtıcı imgeler oluştururlar. Şiir ayrıca, çağrışımsal, yorumsal, örtük anlatımın ve anlamsal sapmalara dayanan çeşitli söz sanatlarının en yoğun olarak yer aldığı, biçimin anlamdan önce geldiği, estetik işlevin iletişim işlevine baskın olduğu bir yazın türüdür. Bu parçadaki altı çizili ifade, aşağıdaki eserlerden hangisine gönderme yapmaktadır? A)

Sessiz Nehir

B)

Teknenin Ölümü

C)

Yerçekimli Karanfil

D)

Dar Çağ

E)

Celladıma Gülümserken

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

4.

2

Usta şair İlhan Berk için “Şiirimizin Uç Beyi” yakıştırması boşuna değildir. İlhan Berk, yetmiş yılı aşan şairlik yaşamında gerek Türk gerekse de dünya şiirindeki hareketlere ve eğilimlere zihnini açmış bir şairdir. Onun şiir yolu II. Yeni otobanı olsa da bazen şerit değişikliği yapmayı bilmiştir. Bu durumu, akış hâlindeki bir suya benzetebiliriz. İlhan Berk şiiri, diyar diyar dolaşan bir ırmak gibidir. Geçtiği yerlere can verdiği gibi oraların bereketiyle devinim ve dönüşüme girmiştir.

6.

Çeşitli şiir anlayışlarına dokunma

II.

Değişime açık olma

Sözcüksel sapmalar

•

İmgeli söyleyiş

•

Türkçenin söz dizimini değiştirme

Aşağıdaki eserlerden hangisinin bu özelliklere sahip olduğu söylenebilir?

Bu parçada İlhan Berk’in eserleriyle ilgili olarak I.

•

A)

Cinayetler Kitabı

B)

Bir Gün Mutlaka

C)

Kuş Tufanı

D)

Sonrası Kalır

E)

Benden Sonra Mutluluk

III. Anlaşılması uzmanlık gerektirme IV. Yorumsal olma özelliklerinden hangilerine yer verilmemiştir? A) Yalnız IV D) II ve III

B) Yalnız III

C) I ve IV E) III ve IV

7.

5.

Ne zaman elleri zambaklı padişah olursam Sana uzun heceli bir kent vereceğim Girilince kapıları yitecek ve boş!

II. Yeni’nin önde gelen şairlerinden Cemal Süreya (1931-1989), zarif ve parıltılı şiirinin yanı sıra yazıları ve değerlendirmeleriyle de bu şiirin niteliğini en iyi ortaya koyan isimdir. Şiire daha önce başlamış olmakla birlikte bir öncü olarak bu hareketi başlatan İlhan Berk, anlamsız şiire yaklaşan şiirleriyle bir farklılık gösterir. Edip Cansever (1928-1986) ve Ece Ayhan’ın (1931-2002) şiirleri de kapalılıkta İlhan Berk’in dizelerine yakındır. Son şiirlerinde Behçet Necatigil gibi divan şiirinden yararlanan Turgut Uyar (1927-1985) ise bu dönem şiirlerinde daha çok toplum ve törelerle çatışarak yenilgiye uğrayan insanın hüzünlerini görece açık bir dille anlatır. Bu parçada bilgi aktaran araştırmacı hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Azizim, güzel atlar da güzel şiirler gibidirler Öldükten sonra da tersine yarışırlar, vesselam!

A)

Saptamalarını dile getirirken yansız bir söyleme başvurmuştur.

Bu dizeler aşağıdaki şairlerden hangisine aittir?

B)

Ele aldığı şairler ile ilgili biyografik bilgi paylaşmıştır.

C)

Bazı şairlerin üsluplarındaki yakınlığa dikkat çekmiştir.

D)

‘‘Evler Şairi’’ olarak anılan sanatçının, şiir geleneğinden faydalandığını belirtmiştir.

E)

Cumhuriyet Dönemi şiir yönelimlerinden birinin şairlerine dair tespitlerde bulunmuştur.

A)

Turgut Uyar

B)

Ülkü Tamer

C)

Cemal Süreya

D)

Edip Cansever

E)

Ece Ayhan

1. TEST KAZANIM 1.

DAKLI SORULAR

1980 SONRASI TÜRK ŞİİRİ

Gittin taş atarak denizlerime Halka halka genişleyen anıların kaldı Girdin çıkmamak üzere dehlizlerime Birden yaşamanın hızı azaldı

4.

Sedat Umran’a ait bu dizelere bakılarak 1980 Dönemi Türk şiiri için aşağıdakilerin hangisi söylenemez?

2.

1980 sonrası şiirin özgün temsilcilerindendir. Çağdaş şiirle geleneği ustaca kaynaştırmıştır. Popülist ve ideolojik söylemlerden uzak bir şiir dünyası kurmuştur. Divan şiiri geleneğinden faydalanarak gerçeklikle ironi arasında gidip gelen şiirler kaleme almıştır. Yaşamın ince, zarif fakat unutulmuş güzelliklerini derin bir anlatımla şiire aktarmıştır. Ölüm, yabancılaşma ve yalnızlık temaları üzerinde durmuştur.

A)

İmgesel bir söyleyiş vardır.

B)

Ahenk unsurları kullanılmıştır.

C)

Söz sanatına yer verilmiştir.

Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

D)

Lirik bir anlatım vardır.

A)

Cahit Külebi

E)

İçerik, üsluptan daha çok önemsenmiştir.

B)

Enver Gökçe

C)

Ferit Edgü

D)

Haydar Ergülen

E)

Behçet Necatigil

İmgeci şiirin önemli bir temsilcisidir. Gelenekle çağdaş şiiri ustaca kaynaştırdı. İdeolojik söylemlerden uzak bir şiir dünyası kurdu. Gerçeklikle ironi arasında gidip gelen, duygu yoğunluğu yüksek şiirler yazdı. “Mavi” ve “Nar” kelimelerini imge olarak sıkça kullandı.

5.

•

İlk şiiri 1977’de yayımlanmıştır.

•

Çeşitli yayınevi ve gazetelerde çalışmıştır.

•

Sevgi Bağları kitabıyla Necatigil Şiir Ödülü’nün Güzelle Büyü kitabıyla Melih Cevdet Anday Şiir Ödülü’nü kazanmıştır.

Bu parçada söz edilen şairin eserleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

3.

A)

Keder Gibi Ödünç

B)

Hafız ile Semender

Yukarıda bazı özellikleri verilen şairin eserleri arasında aşağıdakilerden hangisi vardır?

C)

Karton Valiz

A)

Sevenler

D)

Karşılığını Bulamamış Sorular

B)

Dip Sevgi

E)

Çobanıl Şiirler

C)

Meseller Kitabı

D)

Karşılama Töreni

E)

Üzgün Kediler Gazeli

1980 sonrası şairler, şiirlerini dergilerde yayımlamışlardır. Aşağıdakilerin hangisi bu dergiler arasında yer almaz?

6.

1980 sonrası Türk şiirinde çeşitli eğilimler ortaya çıkmıştır. Bu eğilimler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A)

Sombahar

A)

Anlatımcı şiir

B)

Üç Çiçek

B)

İdealist şiir

C)

Şiiratı

C)

Gelenekselci şiir

D)

Resimli Ay

D)

Beatnik-Marjinal şiir

E)

Yazko Edebiyat

E)

Yeni Garipçi şiir

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

8.

1980 SONRASI TÜRK ŞİİRİ

1980 sonrası Türk şiiri temsilcileri ile ilgili aşağıdaki genellemelerden hangisi doğrudur?

DAKLI SORULAR

10. 1980 sonrası Türk şiirinde öne çıkan bazı temalar vardır. Bunlara örnek olarak ----, ----, ----, ---- verilebilir. Bu parçadaki boşluklar aşağıdaki ifadelerle tamamlandığında hangisi dışarıda kalır?

A)

İdeolojilerini şiirlerine dayanak yaparak toplumcu çizgide eserler üretmişlerdir.

B)

Halk şiirinin geleneksel biçim ve türlerinin dışına çıkmamışlardır.

A)

kentleşmenin getirdiği modern yaşam - gelenek çatışması

C)

Kendilerini toplumun sözcüsü olarak görerek ulusal duyarlılıkları işlemişlerdir.

B)

çocukluk izlenimleri

C)

yabancılaşma

D)

Kültür ve medeniyet tarihimizin konu ve kavramlarına imge düzeyinde sıkça göndermeler yapmışlardır.

D)

şehir kimliği

E)

Slogan ve söylev üslubunun öne çıktığı şiirler kaleme almışlardır.

E)

Millî Mücadele

(I) Hüseyin Atlansoy şiirlerinde ölüm, aşk, çocuk, şehir, medeniyet kavramlarını öne çıkarmıştır. (II) Mistik – metafizikçi şiiri kendi kuşağı içinde temsil eden bir şairdir. (III) Kimi zaman derin bir lirizmin kimi zaman da sürprizlerle dolu bir ironinin kendini gösterdiği şiirlerle tanınmıştır. (IV) Görünenin ardındaki özü vermeye çalışırken bedenden çok ruhu ön plana çıkarmıştır. (V) Toplumcu şiirden etkilenmiştir.

11. (I) 80 sonrası şairler, kapalı ve imgesel söyleyişten uzaklaşmıştır. (II) Şiirin asıl konusunun birey olduğu görüşü benimsenmiştir. (III) Gerçekliği irdeleyen, mecaza dayalı bir şiir geliştirilmiştir. (IV) Görünür gerçekliğin yanı sıra gizli olanı yakalamayı esas alan bir şiir ortaya konmuştur. (V) Mistisizm, gizemcilik ve toplumsal sorunlar, gerçekliğin ötesine geçilerek anlatılmaya çalışılmıştır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde yanlış bilgi verilmiştir?

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde “Hüseyin Atlansoy” ile ilgili bilgi yanlışı vardır? A) III

9.

KAZANIM

B) I

C) II

D) IV

‘‘1980 sonrası Türk edebiyatında ----.’’ cümlesi

12.

I.

şiirin bir araç değil, amaç olduğu savunulmuştur

II.

her şeyden önce şiir olmalıdır, fikriyle estetik amaç önemsenmiştir

III. Birinci Yeni şairlerine benzer nitelikte ürünler oluşturmuşlardır IV. şairler genelde dergi çıkararak okura ulaşmaya çalışmıştır V.

A) I

E) V

şiir düzyazıya yaklaştırılmıştır

B) V

C) II

1960’ların başında Amerika’da ortaya çıkan, uçlarda yaşayan aykırılığı, isyanı ve kuralsızlığı temel alan yaşama şekli ve edebiyat anlayışıdır.

•

03.07.2019 tarihinde yitirdiğimiz Küçük İskender’in şiirlerinde bu anlayışın izleri yoğun biçimde görülmüştür.

Yukarıda bazı özellikleri verilen şiir anlayışı aşağıdakilerden hangisidir? A)

Yenibütüncü şiir

B)

İmgeci şiir

C)

Folklorik şiir

D)

Mitolojik şiir

A) I

E)

Beatnik – Marjinal şiir

C) III

D) IV

E) V

E) III

•

sözlerinden hangisiyle tamamlanırsa bilgi yanlışı olur? B) II

D) IV

Orta

1.

Kola y

1980 SONRASI T ÜRK ŞİİRİ

belki bir gün şehrin kokulu ve bezgin aydınlığına karışır belli belirsiz gülüşler pili bitmeye yakın bir el fenerinin

2.

g i

e t

ç t

k i

s

ö

n

e

Zor

1

Ort aZ

or

Ko l

rta -O ay

n

Sanatçının ilk şiir kitabı Meşaleler’dir. Edebiyat dünyasında “trajik ben”in ıstırabını ve eşyanın iç dünyasını yansıtan Leke adlı şiir kitabı ile tanınmıştır. 80 sonrası Türk şiirinin akla ilk gelen temsilcilerindendir. Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

a y

A)

Turgay Fişekçi

d

B)

Sedat Umran

C)

Yaşar Miraç

D)

Ahmet Erhan

E)

Sefa Kaplan

ı n l ı ğ ı y l a

Bu şiirden yola çıkılarak 1980 sonrası Türk şiiriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A)

Şiirin içeriği, görsellikle bir arada sunulmuştur.

B)

Şairler imgesel anlatıma başvurmuştur.

C)

İdeolojik söylem belirgin değildir.

D)

Sözcüksel sapma yoluyla yeni kelime türetilmiştir.

E)

Deneysel tekniklerden yararlanılmıştır.

3.

1980 sonrası Türk şiirinde belirli ve ortak niteliklere sahip yeni bir edebî hareket yoktur. Yedi Meşaleciler, Garip hareketi gibi dikkate değer bir grup çalışması, ortak bir şiir hareketi de görülmez. Sadece bir grup şairin, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra “Yenibütüncü” adını verdikleri yeni bir yapılanma dikkat çeker. Seyit Nezir’in “İnsanın Beyaz Kokusunda” adlı kitabında yer alan ve Seyit Nezir, ----, ----, ----, ---- imzalarına ait “Yenibütün: Kendini Biriktiren Bireyin Şiiri” başlıklı bildiri Broy dergisinde de yayımlanır. Fakat bu hareket, şiirde kayda değer bir değişime yol açmaz. Bu parçadaki boşluklar uygun şairlerle tamamlandığında aşağıdakilerden hangisi dışarıda kalır? A)

Hüseyin Haydar

B)

Metin Cengiz

C)

Tuğrul Keskin

D)

Nihat Behram

E)

Veysel Çolak

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

4. - 5. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

1 6.

Balkonlar evleri bıraksa çocuklar eve dönse hastalar güzel ölse kendi vatanında ev kendi yatağında hasta

Mistik - metafizik yönü öne çıkan bir sanatçıdır.

•

Kimi zaman derin bir lirizm, kimi zaman da ironinin ağır bastığı şiirleri vardır.

•

Şehir Konuşmaları adlı eseriyle 1990 Yazarlar Birliği Şiir Ödülü’nü kazanmıştır.

Aşağıdakilerden hangisi, yukarıda bazı özellikleri verilen şaire ait eserlerden biridir?

Herkes balkonda unuttuğu şiirini geri alsa Kalsa kalsa bana evlerden Behçet balkonlardan Sezai

4.

•

A)

Gittin Taş Atarak Denizlerime

B)

Çıkrık

C)

Savrulan

D)

Kara Işıldak

E)

İlk Sözler

Haydar Ergülen’in bu şiirinde başka şair ve şiirlere gönderme yapması, divan şiirindeki hangi geleneğin devamı sayılabilir? A)

Tezkirecilik

B)

Fahriye yazma

C)

Tarih Düşürme

D)

Nazirecilik

E)

Mahlas kullanma

7.

1980 Türk şiirinde farklı şiir görüşlerine sahip şairlerin olduğu görülür. 1980 sonrası Türk şiirinin genel özellikleri şöyle sıralanabilir: Çok sesli ve bireysel

5.

Aşağıdakilerin hangisi, bu şiirde adı geçen sanatçılara ait eserlerden değildir? A)

Çevre

B)

Taha’nın Kitabı

C)

Hızır’la Kırk Saat

D)

Menziller

E)

Divançe

şiir anlayışı egemendir. İçeriğe şekil ve söyleyişten I daha çok önem verilmiştir. Geleneksel ve modern II şiirin bütün anlatım olanaklarından faydalanılmıştır. III Önemli olanın ürün, yani şiir olduğu düşünülmüştür. IV İdeolojik, politik şiir yazma anlayışından uzaklaşılmıştır. V Bu parçada numaralanmış bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

1. TEST KAZANIM 1.

DAKLI SORULAR

CUMHURİYET DÖNEMİ HALK ŞİİRİ

Babasının vakit geçirmesi için aldığı saz ona arkadaş olmuştur. Başlarda sazıyla başkalarının türkülerini söylemiş, sonra kendi özüne varmıştır. Türkçenin tüm doğallığıyla kendi iç âlemini gözler önüne seren şiirler söylemiştir. Sivas’taki âşıklar bayramında ünlü bir şairimiz tarafından keşfedilmiştir. Ana dilimiz ve millî birliğimize yaptığı katkılardan dolayı TBMM tarafından kendisine maaş bağlanmıştır. Deyişler ve Sazımdan Sesler şairin önemli eserlerindendir.

3.

•

Asıl adı Yaşar Yılmaz olan sanatçı, Erzurum’un Hasankale ilçesinin Alvar köyünde doğdu.

•

Şiirleri ve atışmalarının yanı sıra anlattığı halk hikâyeleriyle de beğeni kazandı.

•

Şu Tepenin Arkasında ozanın tanınmış eserlerindendir.

Aşağıdakilerden hangisi, yukarıda bazı özellikleri verilen şaire ait eserlerden biridir?

Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

A)

Gönül Bahçesi

B)

İşte Gidiyorum

A)

Şeref Taşlıova

C)

Böyle Bağlar

B)

Abdurrahim Karakoç

D)

Mühür Gözlüm

C)

Âşık Ali İzzet Özkan

E)

Erenlerin Bağından

D)

Erzurumlu Âşık Yaşar

E)

Âşık Veysel Şatıroğlu

4.

Sarı saçlarına deli gönlümü Bağlamışlar çözülmüyor Mihriban Ayrılıktan zor belleme ölümü Görmeyince sezilmiyor Mihriban Bu dizeler aşağıdaki şairlerden hangisine aittir?

2.

A)

Âşık Ali İzzet Özkan

B)

Âşık Mahzunî Şerif

C)

Abdurrahim Karakoç

D)

Şeref Taşlıova

E)

Âşık Feymanî

Gün ikindi akşam olur Gör ki başa neler gelir Veysel gider, adı kalır Dostlar beni hatırlasın Bu dörtlük ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

5.

Aşağıdaki yazar - eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A)

Şairin bir isteğine yer verilmiştir.

B)

Cumhuriyet Dönemi âşık şiirinin dil özelliklerini taşımaktadır.

A)

Şeref Taşlıova - Gönül Bahçesi

B)

Âşık Feymanî - Dosta Doğru

C)

İçinde geçtiği şiirin son dörtlüğüdür.

C)

Âşık Veysel Şatıroğlu - Dostlar Beni Hatırlasın

D)

Türk saz şiirinin yaygın nazım birimi kullanılmıştır.

D)

Âşık Mahzunî Şerif - İşte Gidiyorum Çeşm-i Siyahım

E)

Tam uyak ve redif kullanılmıştır.

E)

Âşık Yaşar Reyhanî - Kervan

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

CUMHURİYET DÖNEMİ HALK ŞİİRİ

Yaklaşık on yıldan beri Konya Âşıklar Bayramında jüri üyeliği yapmaktayım. Ayrıca diğer illerde düzenlenen çeşitli âşık şölenlerinde de bulundum. Ben bu güzel âşıklık geleneğinin Veysel ile son bulmuş olacağı yolundaki karamsar bakışlara katılmıyorum. Bir Murat Çobanoğlu, bir Âşık Feymanî, bir ---- gibi nice genç kuşaklar bu geleneği hem yaşatacak hem de sürdürecektir. Ancak şunu da gözden uzak tutmamak gerekir: Değişen dünya görüşüne, hayat tarzına, uygarlık seviyesine göre de bu gelenek içinde yeni motifler oluşacaktır.

8.

Haydar Ergülen

B)

Şeref Taşlıova

C)

Süreyya Berfe

D)

Âşık Ömer

E)

Enis Batur

I. Grup

DAKLI SORULAR

II. Grup

I.

Şu Tepenin Arkasında

Şeref Taşlıova

II.

Gönül Bahçesi

Abdurrahim Karakoç

III. Dom Dom Kurşunu

Âşık Mahzunî Şerif

IV. Mihriban

Âşık Daimî

V.

Seherde Bir Bağa Girdim

I. gruptaki eserlerle II. gruptaki şairler eşleştirilirse numaralanmış eserlerden hangisi dışarıda kalır?

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

KAZANIM

A) III

9.

B) I

C) V

D) II

E) IV

Kahramanmaraşlı olan şair, döneminin koşulları ile ilgili taşlamalar yazmıştır. Şiirlerinde sade bir dil kullanmıştır. Eli Kulakta, Vur Emri, Suları Islatamadım şairin şiirlerinden birkaçıdır. Bu parçada söz edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

7.

I.

Hece vezni ve dörtlük nazım birimi devam ettirilmiştir.

II.

Divan şiiri geleneği takip edilmiştir.

III. Şairlerin çoğu usta – çırak ilişkisiyle yetişmiştir. IV. Soyut ve kapalı bir dil kullanılmıştır. V.

Geleneksel konuların yanı sıra güncel konular da ele alınmıştır.

Cumhuriyet Dönemi halk şiiri ile ilgili numaralanmış yargılardan hangileri söylenemez? A) IV ve V D) II ve IV

B) I ve V

C) II ve III E) III ve IV

A)

Şeref Taşlıova

B)

Âşık Feymanî

C)

Âşık Reyhanî

D)

Abdurrahim Karakoç

E)

Murat Çobanoğlu

10. Cumhuriyet Dönemi halk şiiri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A)

Geleneksel konuların yanı sıra güncel konular da işlenmiştir.

B)

Şiirlerde yaşayan Türkçe kullanılmıştır.

C)

Söz sanatlarına bütünüyle sırt çevrilmiştir.

D)

Aruz vezni kullanılmamıştır.

E)

Şiirler genelde saz eşliğinde söylenmiştir.

Orta

Ort aZ

1933’te Cumhuriyet’in kuruluşunun onuncu yılında, Sivas Şarkışla Sivrialan’dan yürüyerek gelen bir adam, Ankara radyosundan sazı ve sözüyle Türkiye’ye seslenir. O, Ahmet Kutsi Tecer’in bulup desteklediği Âşık Veysel’dir. İşte bu iyi niyetli aydın şairin ilgisi ve desteği iledir ki Âşık Veysel, zamanla büyük yeteneğini sergileyen pek çok şiir yazmış, cesaretlenmiş, açılmış, yurdu karış karış dolaşmış, her yanda saygı görmüştür. Köy Öğretmen Okullarında gezici saz ve türkü öğretmenliği yapmış, şiir ve türküleri Türkiye radyo ve televizyonlarında yer tutmuştur. O, aynı zamanda insanın dünyaya gelip gitme macerasına şöyle kafa yormuştur: ----

Kola y

CUMHURİYET DÖNEMİ HALK ŞİİRİ 2.

Bu parça, aşağıdaki dizelerin hangisiyle devam ettirilmelidir? A)

B)

C)

I. Grup

Dost dost diye nicesine sarıldım Benim sadık yârim kara topraktır

I.

Şeref Taşlıova

II.

On yıl Kars Radyosu’nda program hazırlayıp çeşitli dergilerde folklor yazıları yazdı.

Âşık Mahzunî Şerif

III.

Kars’ta 1971’de açtığı halk ozanları kahvesi, âşıklık okulu görevi gördü.

Abdurrahim Karakoç

IV.

1958 yılından itibaren yazdıklarını Hasan’a Mektuplar başlığında topladı.

Murat Çobanoğlu

V.

Çukurova yöresinin önde gelen halk ozanlarındandır.

Yukarıda I. grupta verilen bilgilerden hangisi, II. gruptaki sanatçılardan biriyle ilişkilendirilemez?

Dünya ayaklanmış aya gidiyor Uyan bu gafletten uyuma yurttaş Uzun ince bir yoldayım Gidiyorum gündüz gece

E)

Yeni mektup aldım gül yüzlü yardan Gözletme yolların gel deyi yazmış

II. Grup

Asıl ismi Şerif Cırık olan sanatçı “Bilmem Söylesem mi Söylemesem mi” adlı eseriyle tanınmıştır.

Ben gidersem sazım sen kal dünyada Gizli sırlarımı aşikâr etme

D)

Zor

1 1.

or

Ko l

rta -O ay

A) I

3.

B) II

C) III

D) IV

E) V

Âşıklık geleneğinin canlılığını sürdürdüğü Kars’ta dünyaya gelmiştir. Usta – çırak ilişkisiyle yetişmeyen şair, atışma ve türkü ustasıdır. Meşhur Kiziroğlu Mustafa türküsünü ülkemize tanıtıp sevdiren âşıktır. Her yıl onun anısına Kars’ta Âşıklar Bayramı düzenlenmektedir. Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir? A)

Murat Çobanoğlu

B)

Âşık Reyhanî

C)

Âşık Mahzunî Şerif

D)

Âşık Feymanî

E)

Ali İzzet Özkan

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

4.

1

I.

Halk şairleri, usta-çırak ilişkisi içinde yetişmeye devam etmiştir.

II.

Hecenin yanı sıra serbest ölçü de yaygın olarak kullanılmıştır.

6.

III. Kars, Erzurum, Sivas, Kayseri, Konya ve İstanbul gibi şehirlerde âşıklar kahvehanesi geleneği sürdürülmüştür.

Bu dörtlük ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Yurt sevgisi işlenmiştir.

IV. Konu ve tema bakımından şiir daha da zenginleştirilmiştir.

B)

Türk halk şiirinin geleneksel özellikleri kullanılmıştır.

C)

Çapraz uyak şeması uygulanmıştır.

V.

D)

İçten bir anlatım benimsenmiştir.

E)

Hece ölçüsüyle oluşturulmuştur.

Şiirler müzikle iç içe oluşturulmuştur.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde Cumhuriyet Dönemi âşık edebiyatı ile ilgili yanlış bilgi verilmiştir? A) III

B) V

C) I

D) II

E) IV

7.

5.

Her köşede bir evliya yatıyor Âlemden âleme ışık tutuyor Kararmış kalpleri aydınlatıyor Çırası başkadır Anadolu’mun

Aşağıdakilerin hangisinde verilen bilgi, ayraç içindeki halk ozanıyla uyuşmamaktadır? A)

Kırşehir yöresi ozanlarından olup abdallık geleneğinin son büyük ustasıdır. (Neşet Ertaş)

B)

Pir Sultan Abdal ve Davut Sulari’den etkilenmiştir. (Âşık Mahzunî Şerif)

C)

Böyle Bağlar ve Kervan adlı şiir kitaplarıyla tanınmıştır. (Murat Çobanoğlu)

D)

Bazı şiirleri Gönül Bahçesi adlı kitapta toplanmıştır. (Şeref Taşlıova)

E)

Aşk, doğa, ölüm, gurbet ve yurt sevgisini işlemiştir. (Âşık Veysel)

Saz eşliğinde doğaçlama şiirler söyleyen, diğer âşıklarla deyişmeler ve karşılaşmalar yapan Âşık Meydanî, Âşık Veysel’in zaman zaman Küçük Tuzhisar köyüne geldiğini ve evlerinde konuk olduğunu, Âşık Veysel’den âşıklık konusunda dersler aldığını belirtir. Âşık Meydanî’nin söyleyiş özellikleri ile Âşık Veysel’in anlatımı arasında benzerlikler bulunmaktadır. Hatta Meydanî’nin saz çalışı ve şiirlerini söylerken kullandığı saz havaları bile büyük ölçüde Veysel’in çalış tarzını andırmaktadır. Meydanî’nin bir süre Âşık Veysel ile birlikte gezmesi ve ondan dersler almasının bu etkilenmelerdeki yeri oldukça önemlidir. Âşık Şeref Taşlıova, Âşık Hacı Karakılçık, Âşık Reyhanî, Âşık Murat Çobanoğlu, Âşık Sefil Selimî, Âşık Feymanî gibi ozanlarla sürekli birlikte olan Meydanî’nin aldığı ödüller ve çeşitli yarışmalarda kazandığı derecelerin sayısı 60 civarındadır. Bu parçanın yazarı âşıklık geleneği üzerinden I.

Meydanî’ni ve Âşık Veysel’in üslubu

II.

Âşık Şeref Taşlıova ile Âşık Veysel’in izlekleri

III. Âşık Reyhanî ve Âşık Feymanî’nin yetkinliği ilişkilerinden hangilerini kurmaktadır? A) Yalnız III D) Yalnız II

B) I ve II

C) Yalnız I E) I ve III

Orta

Ort aZ

Kola y

CUMHURİYET DÖNEMİ HALK ŞİİRİ

Bağladım canımı zülfün teline Sen beni bıraktın elin diline Güldün Mahzunî’nin berbat hâline Mervan’ın elinde paralansa da

4.

Bu dörtlüğün şairi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

2.

Zor

2 1.

or

Ko l

rta -O ay

A)

Yedi yaşında suçiçeği yüzünden bir gözünü kaybetmiştir.

B)

Kars’ta bir halk ozanı kahvesi açmıştır.

C)

Ardahan yöresi şairlerindendir.

D)

Kalem şairlerinin en ünlülerindendir.

E)

Söz ve besteleri pek çok ünlü sanatçı tarafından seslendirilmiştir.

Aşağıdakilerden hangisi farklı bir ozana aittir? A)

Akıl Karaya Vurdu

B)

Kan Yazısı

C)

Beşinci Mevsim

D)

Unutursun Mihribanım

E)

İşte Gidiyorum Çeşm-i Siyahım

---- Sivas yöresi âşıklarındandır. Âşıklık geleneğinin son büyük ustasıdır. Yurt ve toprak sevgisini içten ve özgün bir duyarlılıkla işlemiştir. Güzelliğin On Par’etmez sanatçının tanınmış şiirlerindendir. Bu parçada söz edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A) Davut Sularî

B) Âşık Veysel

C) Şeref Taşlıova

D) Âşık Reyhanî

E) Ali İzzet Özkan

3.

(I) Davut Sularî, bâdeli âşıklardandır. (II) Atışma, türkü, güzelleme gibi âşıklık geleneğinin önemli sahalarında başarı göstermiştir. (III) Konya Âşıklar Bayramı’nın oluşumunda emeği geçmiştir. (IV) Ankara ve İstanbul Radyolarında usta bölge sanatçısı olarak görev yapmıştır. (V) Mihriban türküsünün söz yazarıdır. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) III

B) II

C) V

D) I

E) IV

5.

Aşağıdakilerin hangisinde verilen bilgi, ayraç içindeki sanatçıya ait değildir? A)

Çocuk yaşta saz çalmayı öğrenerek bir süre sonra kendi deyişlerini okumaya başlamıştır. (Âşık Daimî)

B)

Halkın sorunlarını şiiri ve sazıyla dile getirmiştir. (Âşık Mahzunî Şerif)

C)

Âşıklık geleneğinin bir parçası olan türkülü hikâyeler anlatma konusunda başarılı örnekler vermiştir. (Murat Çobanoğlu)

D)

UNESCO tarafından yaşayan âşıklık geleneğinin temsilcisi olarak seçilmiştir. (Abdurrahim Karakoç)

E)

Türkmen-abdal müzik birikiminin önemli yorumcularındandır. (Neşet Ertaş)

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

6.

Maraş yöresi âşığıdır. Alevî – Bektaşî ve Anadolu kültürünü şiirlerinde başarıyla işlemiştir. Ayrımcılık gözetmeden tüm yurttaşları sevgiyle kucaklama anlayışının sözcüsü olmuştur. Halkın sorunlarını sözü ve sazıyla dile getirmiştir.

2 8.

Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada söz edilen sanatçıya ait değildir?

7.

A)

Gümüş Yelek

B)

Dom Dom Kurşunu

C)

Dolunaya Tül Düştü

D)

Ahu Gözlüm

E)

Bilmem Ağlasam mı

1973 yılında çeşitli sebeplerle Sivas’ın ilçelerini gezmek durumunda kalmıştım. Şarkışla ilçesine giderken hep bu yörenin o samimi şairi canlandı gözlerimde. Sonunda yağmurlu bir yaz akşamında Sivralan’a varmıştım. Beni köyün girişinde karşılayanlar arasında ozanın oğlu da vardı. O gece yemeğimizi usta şairin oğlunun evinde yemiş, geç vakitlere kadar ondan söz etmiştik. Arzum üzerine bana, babasının ruhunu teslim ettiği sedirin üzerinde bir yatak sermişlerdi ve o gece orada yatmıştım. Başımın üzerinde onun sazı, bastonu, fötr şapkası asılıydı. Duvarlar onun resimleriyle doluydu. Belki de ebedî uykusuna yattığı karşıki tepeden bana seslenmişti, hoş geldin diye. Sabah uyandığımızda avluda çalan bir teypten yine o sesleniyordu bize:

•

Osmaniyeli bir halk ozanı olup Ahu Gözlüm türküsüyle tanınmıştır.

•

Zahidem ve Gönül Dağı önemli eserleridir.

•

Türkü ve atışma ustası olup Kiziroğlu Mustafa Bey ile ün kazanmıştır.

•

Kars ozanlarındandır ve folklor üzerine pek çok yazı yazmıştır.

Yukarıda hakkında bilgi verilen sanatçılar arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

9.

A)

Neşet Ertaş

B)

Âşık Murat Çobanoğlu

C)

Şeref Taşlıova

D)

Abdurrahim Karakoç

E)

Âşık Feymanî

“Şeref Taşlıova” ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A)

Kendi adıyla anılan bir halk hikâyesi kahramanıdır.

B)

Aşk, özlem, doğa ve toplumsal temalı şiirler yazmıştır.

C)

“Sanat Elçisi” resmi göreviyle yurt dışında ülkemizi temsil etmiştir.

D)

Ardahan’ın Çıldır ilçesinde doğmuştur.

E)

Folklor ve edebiyat ile ilgili yazılar yazmıştır.

Can kafeste durmaz uçar Dünya bir han konan göçer Ay dolanır yıllar geçer Dostlar beni hatırlasın

10. Kahramanmaraş yöresi halk şairlerindendir. Şiirlerini ezgili söylememiştir. Şairin pek çok şiiri, başkaları tarafından bestelenip türkü formatında seslendirilmiştir. Şiirlerinde mahlas kullanmamıştır. Taşlamalarıyla da öne çıkmıştır.

Bu parçada sözü edilen halk ozanı aşağıdakilerin hangisidir?

Bu parçada söz edilen şairin eserleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A)

Murat Çobanoğlu

A)

Kan Yazısı

B)

Âşık Feymanî

B)

Dosta Doğru

C)

Şeref Taşlıova

C)

Suları Islatamadım

D)

Âşık Veysel

D)

Akıl Karaya Vurdu

E)

Âşık Reyhanî

E)

Yuh Yuh

1. TEST KAZANIM 1.

DAKLI SORULAR

TÜRK DÜNYASI ŞAİRLERİ

----, şiirleri otuzdan fazla dile çevrilmiş, pek çok uluslararası ödül almış, iki dönem Nobel Edebiyat Ödülü’ne aday gösterilmiş Kıbrıslı bir şairdir (1927-2001). Buna rağmen Türk edebiyatı araştırmacılarının ilgisini çekmemiştir. Uluslararası tanınırlığı ötesinde kozmik imgelerle örülü şiir evreni, uzun şiirleri ve sanat anlayışıyla Türk şiirinde farklı bir renktir. Türkçe yayımlanmış 7 Telli, Uyurgezer, Beethoven’de Aydınlığa Uyanmak, Evrenin Düşünde Gezgin, Kıyamet Günü Gözlemcileri ve Seçme Şiirler isimli kitaplarının hepsinde aynı kozmik anlayışın izleri görülür.

3.

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir? A)

Özker Yaşın

B)

Osman Türkay

C)

Ata Atacanov

D)

Bahtiyar Vahapzade

E)

Abdülhamit Süleyman Çolpan

4.

2.

---- edebiyat profesörüdür. Şiirlerinde özellikle vatan ve dil sevgisini ele almıştır. Genellikle hece veznini kullanmıştır. Sanatçının Menim Anam adlı şiiri meşhurdur.

A)

Ayaz İshakî

B)

Abdülhamit Süleymanoğlu Çolpan

C)

Ziya Samedî

D)

Şehriyar

E)

Bahtiyar Vahapzade

Bulgaristan Türk Edebiyatı: ---Kıbrıs Türk Edebiyatı: ---Özbekistan Türk Edebiyatı: ---Türkmenistan Türk Edebiyatı: ----

Aşağıdaki bölge - sanatçı eşleştirmelerinin hangisi yanlıştır?

Yukarıdaki boşluklar uygun sanatçılarla tamamlandığında aşağıdakilerden hangisi dışarıda kalır?

A)

Azerbaycan - Celil Mehmet Kulizade

A)

Ata Atacanov

B)

Kazak - Mağcan Cumabayulı

B)

Nimetullah Hafız

C)

Özbek - Şehriyar

C)

Özker Yaşın

D)

Kazan - Ayaz İshakî

D)

Aybek

E)

Kıbrıs - Özker Yaşın

E)

Recep Küpçü

1. Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

TEST TÜRK DÜNYASI ŞAİRLERİ

Türklerin özgürlükleri uğruna çektikleri sıkıntılar, farklı coğrafyalarda yaşansa da benzerlik göstermiştir. Fakat hangi coğrafyada olursa olsun bu baskılar karşısında Türk şairler sessiz kalmamıştır.

7.

Buna göre aşağıdaki şairlerden hangisi, Özbek Türklerinin maruz kaldığı baskıyı dile getirmiştir?

6.

KAZANIM

Heyder Baba, kehliklerin uçanda Göl dibinden dovşan kalkıb, kaçanda Bahçaların çiçeklenib açanda Bizden de bir mümkün olsa, yâd ele Açılmayan ürekleri şâd ele Dil ve içerik özelliklerine bakılırsa bu dizelerin aşağıdaki şairlerden hangisine ait olduğu söylenir?

A)

Ata Terzibaşı

B)

Ata Atacanov

A)

Özker Yaşın

C)

Süleyman Çolpan

B)

Recep Küpçü

D)

Özker Yaşın

C)

Şehriyar

E)

Osman Türkay

D)

Mağcan Cumabayulı

E)

Osman Türkay

Kerkük Hoyratları ve Manileri adlı önemli bir incelemeyi kaleme aldı. Irak Türkmenleri arasında dil, edebiyat ve folklor araştırmaları yaptı. Yazarın ayrıca Kerkük Havaları, Kerkük Eskiler Sözü gibi önemli eserleri vardır. Bu parçada aşağıdaki edebiyatçılardan hangisi tanıtılmaktadır? A)

Aybek

B)

Bahtiyar Vahapzade

C)

Ata Terzibaşı

D)

Hüseyin Şehriyar

E)

Süleyman Çolpan

DAKLI SORULAR

8.

I.

Osman Türkay

II.

Ata Atacanov

III. Hüseyin Şehriyar IV. Özker Yaşın V.

Bahtiyar Vahapzade

Yukarıdaki numaralanmış sanatçılar, bağlı bulundukları Türk topluluklarına göre eşleştirilirse hangisi dışarıda kalır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Orta

Ort aZ

1.

Vapur yavaş yavaş uzaklaşırken Yaman bastı gariplik yaman Bir çaresizlik sardı dört yanı Ufukta yalnız kara bir duman

Kola y

Zor

1

or

Ko l

rta -O ay

T ÜRK DÜNYASI ŞAİRLERİ 3.

Kazak Türklerinin millî şairi ----, 1919’da İstanbul’un işgali üzerine Alıstağı Bavrıma (Uzaktaki Kardeşime) adlı bir şiir yazarak binlerce kilometre öteden Türkiye’deki kardeşlerine şöyle seslenmiştir: Alısta avır azap şekken bavrım Kuvargan beyşeşekteg kepken bavrım Kalmagan kalın javıdın ortasında Köl kılıp közdin jasın tökken bavrım Alındı avır kaygı japkan bavrım Ömrinşe japa körgen jattan bavrım

Bu dumandaydı her şey bu dumanda Bu dumandı sevgiliyi götüren Vapur dumanlar içinde gitmişti Dumanlar içinde gidecekti tren Dil özelliklerine bakılırsa bu dizelerin aşağıdaki şairlerden hangisine ait olduğu söylenebilir?

Türkiye Türkçesiyle A)

Şehriyar

B)

Ziya Samedî

C)

Özker Yaşın

D)

Nimetullah Hafız

E)

Bahtiyar Vahapzade

Uzakta ağır azap çeken kardeşim Kurumuş lâle gibi çöken kardeşim Etrafını sarmış düşman ortasında Göl kılıp gözyaşını döken kardeşim Önünü ağır kaygı örtmüş kardeşim Ömrünce yaddan cefa görmüş kardeşim Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

4.

2.

A)

Bahtiyar Vahapzade

B)

Osman Türkay

C)

Ata Atacanov

D)

Mağcan Cumabayulı

E)

Şehriyar

Türkmen edebiyatı şairlerinden olan Ata Atacanov, hece ölçüsüyle ve serbest ölçüyle şiirler yazmıştır.

Aşağıdakilerden hangisi Özbek edebiyatı temsilcilerindendir?

Yukarıda sözü edilen şairin eserleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A)

Nimetullah Hafız

A)

Sallancağım Sahra Benim

B)

Aybek

B)

Kökler ve Buğdaylar

C)

Helil Rıza

C)

Çakmak

D)

Osman Türkay

D)

Guşgı Galası

E)

Ali Rıza Saracoğlu

E)

Men Size Baryan

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

1

Azadlığı istemişem zerre zerre, gram gram Golumdaki zincirleri gıram gerek Gıram! Gıram! Azadlığı istemişem bir heb kimi, derman kimi İsteyirem sema kimi Güneş kimi! Cahan kimi!

7.

Ziya Gökalp

Çekil! Çekil, ey gesbkar! Men bu esrin gür sesiyem Helil Rıza’nın bu şiirine bakılarak Azerbaycan şiiriyle ilgili Serbest ölçü kullanılır.

II.

Yinelemelerle ritim oluşturulmaya çalışılır.

III. Soyut temalara vurgu yapılır. çıkarımlarından hangileri yapılabilir? B) Yalnız II

D) I ve II

6.

C) Yalnız III E) I, II ve III

Kıbrıs’ta doğdu. Gazetecilik ve tercümanlık yaptı. Şiir, deneme ve incelemeler yazdı. Şiir dalında 1988 ve 1990’da Nobel Edebiyat Ödülü’ne iki defa aday gösterildi. Kıyamet Günü Gözlemcileri ve Yedi Telli şiir kitaplarındandır. Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A)

Osman Türkay

B)

Ziya Samedî

C)

Ata Terzibaşı

D)

Mağcan Cumabayulı

E)

Aybek

Türk’ün Dili Türkün dili tek sevgili, istekli dil olmaz Ayrı dile gatsan bu esil dil esil olmaz Üz şe’rini farsa, erebe gatmasa şair Şe’ri okuyanlar, eşidenler kesil olmaz Hüseyin Şehriyar Aşağıdakilerin hangisi, farklı coğrafyalarda eser veren bu şairlerin dizeleri için ortak özellik değildir?

I.

A) Yalnız I

Lisan Turan’ın bir ili var Ve yalnız bir dili var Başka dili var diyenin Başka bir emeli var

A)

İslamiyet öncesi Türk şiirinin özelliklerinden yararlanılması

B)

Ahengin uyak ve redifle sağlanması

C)

‘‘Türkçe sevgisi’’ temasının işlenmesi

D)

Hece ölçüsünün kullanılması

E)

Şiirin söyleyiş gücününün söz sanatlarıyla gösterilmesi

Orıjinal

®

Sorular

1.

1

Hazırlıklarına 1949 yılı sonlarında, “eski şiirimizden, millî kültür ve edebiyatımızdan kopmadan yeni ve güzel bir şiir sergilemek, o yıllarda şiirimizi çıkmaza sokanlara ve yozlaştıranlara karşı çıkmak ve tavır almak’” parolasıyla başlanan Hisar dergisi, ilk sayısını 16 Mart 1950’de yayımlamıştır. I. ve II. Yenicilere karşı çıkmışlardır. Hisarcılara göre sanatçı bağımsız olmalıdır. Zira onun eseri, siyasî sistemlerin de ekonomik doktrinlerin de propaganda aracı değildir. Bu parçada sözü edilen edebî oluşumun temsilcileri arasında aşağıdakilerin hangisinde tanıtılan sanatçı yoktur? A)

Millî ve manevi değerlere bağlı kaldı. Bu tarafı ile Arif Nihat Asya’nın millî havasına yakın görünmektedir. Şiirlerinde doğal bir lirizm, millî bir coşku ve mistik bir hava vardır. Yalnızlık ve Duvak eserlerinden birkaçıdır.

B)

İlk şiiri Kahverengi Gözlerin’dir. Romantik bir ozandır. Aşk ve ulusal duyguları yansıtan şiirleriyle tanındı. Şiirlerinin çoğu bestelendi. Gelenekten faydalanırken yeni şiirin biçim olanaklarını da kullandı. Büyüyen Eller, Belki önemli şiir kitaplarıdır.

C)

E MAD

Şiirde genellikle aruzu kullandı, heceyle de yazdı. Üniversiteler arası şiir yarışmasında “Sonbahar Duyguları” adlı şiiriyle birincilik kazandı. Güneş Rengi Kadehlerle, Gerçek Hayali Aştı, Bir Yeni Dünya Kurmuşum, Zaman Perdesi sanatçının önemli şiirleridir.

D)

İlk şiiri Yurdumun Dağlarına Çınaraltı dergisinde yayımlandı. Yaşayan Türkçe ve millî kültürle beslenmiş şiirler yazdı. Hemen her şiirinde dil, şekil, ölçü ve ahenk endişesini duydu. Hecenin yanında serbest tarzda şiirler de kaleme aldı. Güvercin Uçurmak, Sevmek Varken önemli şiir kitaplarıdır.

E)

Şiirlerinde dini inançları çerçevesinde ele aldığı Anadolu insanının acı, umut ve sevgisini yansıttı. Son şiirlerinde İslam düşüncesindeki insan sevgisi, toplumsal mutluluk anlayışını işledi. 1976’dan sonra Ankara’da yayımlanan Mavera dergisinin sürekli yazarı oldu. İlk şiir kitabı İşaret Çocukları 1967’de yayımlandı.

2.

BY

Garip şiirine bir tepki olarak doğan, 1960’lı yılların ortalarına kadar güçlü bir şekilde devam eden, hatta bazı çizgileri günümüz şairlerinde de yaşayan II. Yeni Şiiri, Garip şiirinden daha çok tartışılmış, lehinde ve aleyhinde çok şey söylenmiştir. Serbest çağrışıma dayanan bu harekette şiir, bir anlam sanatı olmaktan çıkar ve bir görüntü sanatı hâline gelir. Kelime ve kelimenin diğer kelimelerle ilişkisinden doğan karmaşık çağrışımlar alışılmadık görüntüler yaratır. Şairlerin kelimelerle çok oynaması, cümle yapısındaki bozmalar, mantık dışı söyleyişler ve soyutlamalar bazen aşırıya giderek ortaya “anlamsız şiir” denebilecek örnekler çıkarır. Bununla beraber II. Yeni’nin önde gelen şairleri kapalılığı daima önemsemekle birlikte, anlamsız şiire hiçbir zaman prim vermemişler ve bu şiirin aslında değişen toplumsal ve kültürel şartların ortaya çıkardığı karmaşık insanı, onun karmaşık ruh hâlini ve çeşitli sorunlarını anlatabilmek için böyle bir anlatıma yöneldiğini belirtmişlerdir. İkinci Yenicilere göre ----. Bu parça aşağıdaki cümlelerin hangisiyle devam ettirilemez? A)

ahlaki değerler ve erdem şiirin biricik amacıdır

B)

şiirde imge, duygu ve hayal ön plandadır

C)

şiirin üslubu, mantık dokusundan arındırılmış, konuşma dilinden uzak ve özgün olmalıdır

D)

şiirde ahenk, ölçü ve kafiye ile değil; musiki ve anlatım zenginliğiyle sağlanmalıdır

E)

şiir; felsefi anlayış, mutlak gerçeği bulma ve problemlere çözüm üretme sanatı değildir

Orıjinal

®

Sorular

3.

I.

II.

İlk şiirlerini İkindi Üstü adlı kitapta toplamıştır. Daha sonra çıkardığı Dirlik Düzenlik’te Garip şiirinin etkisinde kalsa da İkinci Yeni’nin de ilk ipuçlarını vermiştir. Bu kitabındaki Masa da Masaymış Ha sanatçının bilinen bir şiiridir. Yerçekimli Karanfil’de kendine özgü bir şiir evreni kurmuş ve İkinci Yeni akımının özgün örneklerini vermiştir. Şiirlerindeki sevinç zamanla yerini bunalıma ve umutsuzluğa bırakmıştır. Şiirde yeni arayışlara yönelmiş ve tiyatrodan esinlenen diyaloglar kullanmıştır. Kapalı, anlaşılması güç fakat anlamdan uzak olmayan bir şiire yönelmiştir. Türk şiirinin modern ustalarından biridir. İlk ürünlerinden itibaren kendine has bir üslup geliştirir. Şiiri imgelerle doludur. İlk şiir kitabı olan Kınar Hanım’ın Denizleri’nde dünyaya karanlık bir bakış açısının ve sürrealizmi çağrıştıran bir kurgunun yanı sıra tarihe, coğrafyaya, ekonomiye göndermeler vardır. Bu şiirler ölüm ve arzu iç içeliğiyle örülü lirik ürünlerdir. Şiirde biçim ve anlam kaygısını oldukça aza indiren, dilin olanaklarını zorlayan bir şairdir. İkinci Yeni şairleri içinde en çok tartışılanlardan biridir. Hemen her şiirinde hem şiir hem Türkiye üzerine görüşlerini anlatmıştır.

Aşağıdakilerin hangisinde “I” ve “II” numaralı parçalarda sözü edilen sanatçıların birer eseri verilmiştir? I

II

A)

Sıcak Nal

Tütünler Islak

B)

Şahdamar

Atlas

C)

Bezik Oynayan Kadınlar

Bakışsız Bir Kedi Kara

D)

Soğuk Otların Altında

Lacivert Kanatlı Bir Kuştur Gece

E)

Divan

Beni Öp Sonra Doğur Beni

4.

---Ben merd-i meydan yani toprağın ve kanın gürzü güllerin bin yıllık mezarı bendedir yukardan bakarım efendilerin pusatlarına insanların bütün sabahlarını merak ederim gök hırpalanmaktadır merakımdan ıtır kokan benim yumruklarımdır benim kavgamdır o, aşk diye tanınan ---Yukarıdaki boşluklara aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir? A)

HE - Âsaf Hâlet Çelebi

B)

EVET, İSYAN - İsmet Özel

C)

SEVGİLERDE - Behçet Necatigil

D)

VAZGEÇEMEDİĞİM - Orhan Veli Kanık

E)

KARDELENLER - Zeki Ömer Defne

1

Orıjinal

®

Sorular

1.

•

•

•

•

2

Orta hâlli insanların tüm insani yönlerini, sevinç ve üzüntülerini, çıkmazlarını, açmazlarını ve dramlarını vermiştir. Heceyi kullandığı şiirleri olmakla birlikte ağırlıklı olarak serbest şiirler yazmıştır. İlk şiir kitapları Kapalı Çarşı ve Çevre’nin ardından Evler adlı şiir kitabında divan ve halk şiirini sıcak bir lirizmle bir araya getirmiştir. (I) Şiirini “yeni romantizm” diye adlandırarak toplumcu, gerçekçi, iyimser bir şiir olarak tanımlamıştır. Yurt köşelerinin manzaralarını ve insan gerçeklerini, modern bir biçimde ve yeni bir romantizmle yaşatmaya çalışmıştır. Şairin eserlerinden Yeşeren Otlar TDK Edebiyat Ödülü’nü, Yangın ise Yeditepe Şiir Ödülü’nü almıştır. (II) Şiire soyut konularla başlamıştır. Bu dönemdeki şiirlerinde tezatlar vardır. Yaratılışı, kâinatın sırlarını araştırmaya çalışır. Sonraki döneminde kahramanlığı ve destanî konularını işler. Bazı eleştirmenler onun şiirlerinin “sezgisel dönem, geçiş dönemi ve akılcı dönem” olarak üç devreye ayrıldığını söylemişlerdir. Yapma destanları ve epik söyleyişi ile yeni şiirimizde kendine özgü bir yer edinmiştir. (III) Mavi hareketini başlatarak Birinci ve İkinci Yeni akımlarına tepki göstermiştir. Şiirde toplumcu gerçekçi anlayışı coşkulu ve duyarlı bir anlatımla ve yeni bir ses ile dile getirmiştir. Divan ve halk şiiri geleneklerini önemsemiş ve şiirinde bu kaynaklardan yararlanarak özgün bir anlayış geliştirmiştir. (IV)

Aşağıdakilerden hangisi, yukarıda numaralanmış yerlerden herhangi birine getirilemez? A)

Fazıl Hüsnü Dağlarca

B)

Attilâ İlhan

C)

Cahit Külebi

D) E)

E MAD 2.

BY

I.

O kadar dolu ki toprağın şanla Bir değil, sanki bin vatan gibisin Yüce dağlarına çöken dumanla Göklerde yazılı destan gibisin (Cahit Zarifoğlu)

II.

Karadutum, çatal karam, çingenem Nar tanem, nur tanem, bir tanem Ağaç isem dalımsın salkım saçak Petek isem balımsın, ağulum (Bedri Rahmi Eyüboğlu)

III. Ulur aya karşı kirli çakallar Ürkek ürkek bakar tavşanlar dağa Mona Rosa bugün bende bir hâl var Yağmur iğri iğri düşer toprağa Ulur aya karşı kirli çakallar (Sezai Karakoç) IV. Adam yaşama sevinci içinde Masaya anahtarlarını koydu Bakır kaseye çiçekleri koydu Sütünü yumurtasını koydu Bisiklet sesini çıkrık sesini Ekmeğin havanın yumuşaklığını koydu Adam masaya Aklında olup bitenleri koydu (Edip Cansever) V.

Büyükbabam, babam, ben Küçük oğlan, kız, damat Gelişimiz teker tekerdi Gidişimiz cümbür cemaat (Melih Cevdet Anday)

Yukarıdaki eşleştirmelerin doğru olması için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır? A)

Cahit Zarifoğlu’nun yerine Halit Fahri Ozansoy getirilmelidir.

Ceyhun Atuf Kansu

B)

II. bölüme Sevgilerde şiirinden bir parça getirilmelidir.

Behçet Necatigil

C)

Sezai Karakoç ile Edip Cansever isimleri yer değiştirmelidir.

D)

Melih Cevdet Anday yerine Orhan Veli Kanık getirilmelidir.

E)

IV. bölüme Üvercinka adlı eserin şairi getirilmelidir.

Orıjinal

®

Sorular

3.

Ne var?

Ne yok?

Serbest şiir

Ölçü

Basit ve gündelik konular

İdeolojik tema

Sade dil ve halk deyişleri

Ağır ve sanatlı dil

Yukarıdaki sorulara verilen cevaplar, aşağıdaki yönelimlerin hangisi ile ilgilidir? A)

Öz (saf) şiir

B)

Garip şiiri

C)

II. Yeni şiiri

D)

Toplumcu şiir

E)

Yedi Meşale

4.

2

•

Pelin; millî duyarlılıkları işleyen, halk edebiyatı geleneğinden esinlenilerek oluşturulan şiirleri sevmektedir.

•

Teoman; imgesel anlatıma yaslanan, yoruma ve çok anlamlılığa imkân tanıyan kapalı şiirleri okumayı tercih etmektedir.

•

Yiğit; şiirsellikten uzak, gündelik konuları sade dille işleyen, ölçüsüz ve uyaksız şiirleri okumaktan zevk almaktadır.

•

Mete; toplumsal sorunlara temas eden, serbest vezinle oluşturulmuş şiirlerden hoşlanmaktadır.

Yukarıdaki bilgilere göre, aşağıdaki okuyucu – eser eşleştirmelerinden hangisinin yapılması uygundur? A)

Pelin: Bir Bayrak Rüzgâr Bekliyor Teoman: Bakışsız Bir Kedi Kara Yiğit: Garip Mete: Lâmelif

B)

Pelin: Örümcek Ağı Teoman: Arzı Hâl Yiğit: Destan Gibi Mete: Ömrümde Sükût

C)

Pelin: Bu Vatan Kimin Teoman: Kınar Hanımın Denizleri Yiğit: Vazgeçemediğim Mete: Hasretinden Prangalar Eskittim

D)

Pelin: Sebil ve Güvercinler Teoman: Yerçekimli Karanfil Yiğit: Yenisi Mete: Mau Mau

E)

Pelin: Denizden Çalınmış Ülke Teoman: Mısırkalyoniğne Yiğit: Ben Ruhi Bey Nasılım Mete: Üvercinka

Kola y

Ort aZ

Zor

KARMA SORULAR 1

Orta

or

Ko l

rta -O ay

CUMHURİYET DÖNEMİ T ÜRK ŞİİRİ 1.

Şiirin mantığının düzyazının mantığından apayrı düşünülmesi gerektiği fikrindeyim. Kanımca şiirin kendisi araç değil, bizzat amaç niteliğindedir. Nihayetinde şiir bir form sorunudur. O, ideolojinin kalıplarına hapsedilmemelidir. Ben, şairlik yaşamımda tavizsiz bir biçimde iyi ve güzel şiir üretmeye çabaladım. Bu doğrultuda şiirsel söylemimi olgunlaştırmak için uğraş verdim. Çünkü okurumda estetik haz uyandıracak bir şiir eğilimine sahiptim hep.

3.

I. Şiir

Aşağıdakilerden hangisi, şiire ilişkin görüşleri böyle olan bir sanatçı değildir?

Şimdi kılıksızım, fakat Borçlarımı ödedikten sonra İhtimal bir kat da yeni esvabım olacak Ve ihtimal sen Yine beni sevmeyeceksin Bununla beraber pazar akşamları Sizin mahalleden geçerken Süslenmiş olarak Zannediyor musun ki ben de sana Şimdiki kadar kıymet vereceğim

A)

Ataol Behramoğlu

II. Şiir

B)

Ahmet Hamdi Tanpınar

C)

Cahit Sıtkı Tarancı

D)

Ahmet Muhip Dıranas

E)

Ziya Osman Saba

Ne doğan güne hükmüm geçer Ne hâlden anlayan bulunur Ah aklımdan ölümüm geçer Sonra bu kuş, bu bahçe, bu nur Ve gönül Tanrısına der ki — Pervam yok verdiğin elemden Her mihnet kabulüm, yeter ki Gün eksilmesin penceremden Numaralanmış şiirlerin hangi anlayışlarla yazıldığı, aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla doğru verilmiştir?

2.

Lafız ve mana sanatları çok kere zekânın tabiat üzerindeki değiştirici, tahrip edici hassalarından istifade eder. Teşbih, eşyayı olduğundan başka türlü görmek zorudur. Hâlbuki teşbihle istiareden kaçan, gördüğünü herkesin kullandığı kelimelerle anlatan adamı bugünün münevveri garip telakki etmektedir. Yazının peyda olduğu günden beri yüz binlerce şair gelmiş, her biri binlerce teşbih yapmış. Hayran olduğumuz insanlar bunlara birkaç tane daha ilave etmekle acaba edebiyata ne kazandıracaklar? Teşbih, istiare, mübalağa ve bunların bir araya gelmesinden meydana çıkacak bir hayal zenginliği, ümit ederim ki tarihin aç gözünü artık doyurmuştur. I.

İsmet Özel

II.

Hüseyin Atlansoy

III. Arif Nihat Asya IV. Necip Fazıl Kısakürek V.

Orhan Veli Kanık

Bu parçadaki görüşler, numaralanmış sanatçılardan hangisine ait olabilir? A) IV

B) III

C) II

D) I

E) V

A)

Öz şiir – II. Yeni

B)

Âşık şiiri – Hisarcılar

C)

Maviciler – Garip şiiri

D)

Garip şiiri – Öz şiir

E)

II. Yeni – Yedi Meşaleciler

KARMA SORULAR 1 4. - 5. soruları aşağıdaki şiir parçasına göre cevaplayınız.

6.

adımı unuttum adı olmayan yerlerde ne in ne cin ne benî âdem zamanlar içinde kuşlar uçuyor kervanlar göçüyor bir iğne deliğinde

4.

A)

Dök hâk-i siyâh üstüne, ey dest-i semâ dök Ey dest-i semâ, dest-i kerem, dest-i şitâ dök

B)

Perde çek çehreme hicran günü ey kanlu sirişk Ki gözüm görmeye ol mehlikadan gayrı

C)

Sen akıl ver bana: Bu acı hangi Arkadaşlığın gölgesine çekilir şimdi

D)

Ya Rab hemişe lütfunu kıl reh-nüma bana Gösterme ol tariki ki yetmez sana bana

E)

Benzeyemez hur u melek Hizmetine çektik emek Dişleri zer şane gerek Zülfü perişan güzele

Dil, şekil ve içerik bakımından bu şiir aşağıdaki sanatçılardan hangisine ait olabilir? A)

Cahit Sıtkı Taranacı

B)

Rıfat Ilgaz

C)

Âsaf Hâlet Çelebi

D)

Şeref Taşlıova

E)

Âşık Veysel

7.

5.

Dil özellikleri dikkate alınırsa aşağıdaki dizelerden hangisinin Cumhuriyet Dönemi’ne ait olduğu söylenebilir?

Bu dizelerden hareketle aşağıdaki yargılardan hangisi söylenemez? A)

Uyak ve redif kullanılmıştır.

B)

Toplumcu tema ve söyleme başvurulmuştur.

C)

Kelime tekrarlarıyla ahenk sağlanmıştır.

D)

Serbest tarzda yazılmıştır.

E)

Masalsı bir atmosfer söz konusudur.

•

Şairin amacı iyi ve güzel şiir yazmak olmalıdır.

•

Şiirde biçim kaygısı, musiki ve ahenk önemlidir.

•

Paul Valery’nin de belirttiği üzere şiir dili her şeyin üstündedir.

•

Şiir soylu bir sanattır.

•

Şair içsel ve bireyci bir anlayışla insanın duygu ve hayal dünyasını anlatmalıdır.

Yukarıda bazı görüşleri verilen edebî eğilim aşağıdakilerden hangisidir? A)

II. Yeni

B)

II. Yeni sonrası toplumcu şiir

C)

I. Yeni

D)

Serbest nazım ve toplumcu şiir

E)

Öz (saf) şiir

Kola y

Ort aZ

Zor

KARMA SORULAR 2

Orta

or

Ko l

rta -O ay

CUMHURİYET DÖNEMİ T ÜRK ŞİİRİ 1.

I.

Yağmurdan sonra karın saltanatı gelir Kar köpüklü bir deniz gibi kendini yükseltir Çamları sürüsünü bekleyen çobanlara çevirir Dağları gökten inmiş bir sütuna döndürür Dokuz buyruk levhasına Musa’nın sağ eline Eşyaya vurmuş bir miraç gecesine İkiye bölünerek ceylan doğuran aya Güvercin heyamolalarıyla ilerleyen Ayasofya’ya Karın saldığı o beyaz kentin bulanıklığında Az rastlanır bir mutluluk sularında

II.

Bir akvaryumda dinleniyor haziran güneşi Yer kavak gök kavak Yazla kış arasında sallanıyorum Kavaklara rüzgârlara uyarak Kiraz kırmızısında utangaç pusan Kekliklerin gagaları terliyor mercan mercan Dörtnala koşan bir küheylandır zaman Yakın ve uzak

Numaralanmış şiirler ile ilgili aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi yanlıştır? A)

Her iki şiir de Cumhuriyet Dönemi’nin dil özelliklerini taşımaktadır.

B)

Her iki şiir de serbest ölçüyle yazılmıştır.

C)

I. şiirde telmih yapılarak okur, gelenek ve kutsallıkla buluşturulmuştur.

D)

Şiirlerde Hisarcılar topluluğunun etkisi görülmektedir.

E)

II. şiirde benzetmeye ve imgeli söyleyişe yer verilmiştir.

2.

Şiirin imgeyle kurulduğunu, onsuz hiçbir şeyin anlatılamayacağını savunmuş ve şiiri bir “imgeler sanatı” olarak görmüştür. Duyumların birer temsilcisi olan imge, onun şiirini kuran temel malzemelerden biridir ve şiirleri gücünü daha çok bu özgün hayallerden almaktadır. İmge yapılarını şiirlerinin tema özelliklerine göre kuran şair, Bakışsız Bir Kedi Kara’da Tanzimat’tan bugüne uzanan zaman dilimi içinde masalsı bir atmosfer kurgulamak gayesiyle gerçeküstü görüntülere dayalı imgeler oluştururken güncel sorunların işlendiği Devlet ve Tabiat’ta ise gerçek görüntülere dayalı imgeler kurmuştur. Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir? A)

Turgut Uyar

B)

Cemal Süreya

C)

Edip Cansever

D)

Ece Ayhan

E)

Ülkü Tamer

KARMA SORULAR 2 3.

Behçet Necatigil, Türk şiirinin Batı’ya açılan pencerelerinden biridir. Şiirinde birçok bireysel izleği modern söyleyişle dile getirmiştir. Şiirimizin dize yapısında sarsıcı yeniliklere gitmemekle beraber şiirlerinin konusunu dönem dönem değiştirmiştir. Divan şiirinin kalıplarından ve söyleyiş zenginliklerinden esinle yazdığı şiirleri de dikkat çekicidir.

5.

Aşağıdaki parçaların hangisinde “Abdurrahim Karakoç” tanıtılmıştır? A)

Şiire merakının bir nedeni de dedesi, babası ve kardeşlerinin şair olmasıdır. 1958 yılından itibaren yazdıklarını 1964 yılında Hasan’a Mektuplar adı altında kitap hâline getirdi. Şiirlerinde esas unsur olarak insanı ele aldı. 1985 yılından itibaren gazetecilik yapan şair, bir ara politikayla da ilgilendi.

B)

1989-1991 yılları arasında “Halk Ozanları Derneği” genel başkanlığını yaptı. Sanatçının deyişleri birçok yabancı ülkede değişik dillerde okundu. 1989 - 1991 yılları arasında Halk Ozanları Federasyonu tarafından dünyanın en büyük 3 ozanı arasında gösterildi. İşte Gidiyorum Çeşmi Siyahım adlı eseri ünlüdür.

C)

Altmışlı yıllardan itibaren gelişen âşıklar geleneğinde öne çıktı ve ünlendi. Özellikle Çukurovalı âşıklar arasında büyük saygınlığa sahip oldu. Şiir ve atışmalarda etkili oldu. Şiirlerinde tasavvufi deyişlere de yer verdi. Sanatçının Ahu Gözlüm adlı şiir kitabı, Kültür Bakanlığının bir yarışmasında mansiyon ödülü aldı.

D)

Âşık Şenlik geleneğini sürdüren sanatçılardandır. Artvin, Konya, Erzurum ve Mut’ta yapılan yarışmalarda dereceler aldı. Özellikle atışma dalında başarı gösterdi.

E)

Çocukluğunda geçirdiği çiçek hastalığı yüzünden gözünü kaybeden şair, genellikle gezgin bir hayat sürdü. Şehir şehir dolaşarak aşktan, tabiattan, kardeşlikten, birlikten, barış içinde yaşamaktan ve insanı insan yapan erdemlerden söz etti. Şiirlerini saz eşliğinde söyledi.

Bu parçada söz edilen sanatçının aşağıdakilerden hangisiyle nitelendirilmesi uygun düşmez? A)

Klasik Türk şiirinin olanaklarından yararlanan

B)

Ferdî temaları dile getiren

C)

Şiirimizin şekil düzeninde köklü değişiklikler yapan

D)

Şiirlerinin içeriğini farklılaştıran

E)

Batılı anlayışla şiirler oluşturan

4. (I) Sanatlı söyleyşe yer verme (II) Yerleşk kuralları reddetme (III) Şr çn şr anlayışını benmseme

Öz Şr

Garp Şr

Toplumcu Şr

Grafikte verilen özellik ve şiir anlayışı eşleştirmelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) Yalnız III

B) Yalnız II

C) II ve III E) I ve III

Orta

Ort aZ

KARMA SORULAR 3

Zor

Kola y

or

Ko l

rta -O ay

CUMHURİYET DÖNEMİ T ÜRK ŞİİRİ 1.

(I) Beş Hececiler adı verilen sanatçılar, şiire I. Dünya Savaşı ve Millî Mücadele yıllarında başlamışlardır. (II) Millî edebiyat akımından etkilenmiş; önceleri aruzu kullanırken bırakıp heceye geçiş yapmışlardır. (III) Şiirin konu ve dilinin süsten, sanattan ve yabancı kelimelerden kurtulup sadeleşmesini sağlamaya çalışmışlardır. (IV) Mısra kümelerinde dörtlük esasına bağlı kalmayıp yeni biçimler denemişlerdir. (V) Toplumsal meselelere ideolojik söylemlerle çözüm aramışlardır.

3.

B) IV

C) II

D) V

Şiirde anlam kapalılığını esas aldılar.

•

Her okuyanın kendince anlayacağı, her okunuşta farklı anlamlandırılabilecek şiirler kaleme aldılar.

•

Alışılmamış bağdaştırmalar ve imgelerle yüklü bir dil kullandılar.

•

Halk kültüründen uzak durdular, daha önce hiç kullanılmamış sözcükler icat ettiler.

Yukarıda bazı özellikleri verilen edebî eğilim aşağıdakilerden hangisidir?

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde “Beş Hececiler” ile ilgili yanlış bilgi verilmiştir? A) I

•

A) İkinci Yeni

E) III

B) Birinci Yeni

D) Mavi

4.

C) Hisar

E) Mavera

Aşağıdakilerden hangisi Garip şiirine örnek olarak gösterilemez? A) Deli eder insanı bu dünya; Bu gece, bu yıldızlar, bu koku, Bu tepeden tırnağa çiçek açmış ağaç.

Onun şiirinde mistik bir öte duygusu yoktur. Ayrıca bir ideolojiye de asla bağlanmamıştır. Bu boşluktan güzellik kavramını yüceleştirerek sıyrılmıştır. O, bir “estet” olarak, kendini pek de ait hissetmediği hayata ve insanlara hep güzelliğin ölçütünde bakmıştır. Bu dünyayı içselleştirilmiş zaman, rüya, bilinçaltı, geçmiş gibi monotemlerle işlemiştir. Osmanlı Devleti’ne başkentlik yapmış bir şehrimizin tarihini bile âdeta bir rüya atmosferi içinde naif, mutedil bir insanın bireyselliği açısından işlemiştir. O, ölçülebilir bir dış gerçeklik ögesi olan zamanı içselleştirilmiş, psikolojik bir nitelikte algılamıştır. Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir? A)

Ziya Osman Saba

B)

Ahmet Hamdi Tanpınar

C)

Ahmet Muhip Dıranas

D)

Necip Fazıl Kısakürek

E)

Arif Nihat Asya

B) Bir misafirliğe gitsem Bana temiz bir yatak yapsalar Her şeyi, adımı bile unutup Uyusam... C) Kuşçu amca! Bizim kuşumuz da var, Ağacımız da. Sen bize bulut ver sade Yüz paralık.

ÇIKMIŞ SORU

2.

D) Ona bir kitap vereceğim Rahatını kaçırmak için Bir öğrenegörsün aşkı Ağacı o vakit seyredin. E) İkiz hayaletler gibi yürüdük Puslu aydınlıkta o bahar günü Gece, bir tepeden seyrettik, büyük Yıldızların suya döküldüğünü. AYT - 2020

KARMA SORULAR 3 5.

I.

Terk etmedi sevdan beni Aç kaldım, susuz kaldım, Hayın, karanlıktı gece, Can garip, can suskun, Can paramparça Ve ellerim kelepçede II.

Sen o karanfile eğilimlisin, alıp sana veriyorum işte Sen de bir başkasına veriyorsun daha güzel O başkası yok mu bir yanındakine veriyor Derken karanfil elden ele Görüyorsun ya bir sevdayı büyütüyoruz seninle Sana değiniyorum, sana ısınıyorum, bu o değil Bak nasıl, beyaza keser gibisine yedi renk Birleşiyoruz sessizce

6.

Cumhuriyet Devri Türk şiirinde Yahya Kemal’in şiir terbiyesiyle yetişen ----, edebiyat tarihçiliği bir kenara bırakılırsa vezinli veya serbest tarzda kaleme aldığı şiirlerinde “rüya, zaman ve hayal” gibi temleri belli mekânlardan hareketle estetik bir biçimde işler. Sınırlı sayıda şiir yazmasına rağmen, hakkında pek çok çalışmanın yapıldığı bir şair olarak Tanpınar’ın şiirleri ile nesirleri arasında sıkı bir ilişki vardır. Şiirinde özellikle ---etkisi belirgindir. Şiir teorisi açısından Şiir Hakkında adlı yazısı ile ölümünden birkaç ay önce Antalya Lisesinden bir genç kıza yazdığı mektubu oldukça önemlidir. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir? A)

Yaşar Nabi Nayır - Theodore de Banville’in

B)

Ahmet Muhip Dıranas - Paul Valéry’nin

Yukarıdaki numaralanmış şiir parçaları ile ilgili aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi yanlıştır?

C)

Necip Fazıl Kısakürek - Arthur Rimbaud‘nun

D)

Ahmet Hamdi Tanpınar - Paul Valéry’nin

A)

I. şiirde lirizm daha belirgindir.

E)

Cahit Sıtkı Tarancı - Charles Baudlaire’in

B)

Her iki şiir parçası da aynı vezinle oluşturulmuştur.

C)

İki şiir parçasında da toplumcu söylem belirgindir.

D)

II. şiir parçasında imgesel söyleyişe yer verilmiştir.

E)

I. şiir parçasında yöresel söyleyiş örneklendirilmiştir.

Orta

Ort aZ

KARMA SORULAR 4

Zor

Kola y

or

Ko l

rta -O ay

CUMHURİYET DÖNEMİ T ÜRK ŞİİRİ 1.

Cumhuriyet devri Türk şiirinin ilk nesil şairleri olarak Ömer Bedrettin Uşaklı (ö.1946), Kemâlettin Kâmi Kamu (ö.1948), Ahmet Kutsi Tecer (ö.1967), Ali Mümtaz Arolat (ö.1967), Necmettin Halil Onan (ö.1968), Arif Nihat Asya (ö.1975), Hâlide Nusret Zorlutuna (ö.1984), Zeki Ömer Defne (ö.1992) gibi sanatçılar öne çıkar. Kuşkusuz bu şairlerin şiir alanındaki etkinlikleri dikkate alınarak yapılacak sıralamaları ile burada tercih edilen ölüm tarihlerine göre sıralamaları farklıdır. Cumhuriyet’in ilanı ve onu izleyen yıllardaki art arda gelen inkılâpların yaşandığı bir kültürel ortamda eserlerini veren bu nesil, oluşan yeni anlayışa uygun bir içerik ve dil ile şiirlerini oluştururken millî konuları öncelikli bir biçimde işlemeye gayret etmişlerdir.

2.

Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Aşağıdakilerden hangisi bu parçada adı geçen sanatçılardan birine ait değildir? A)

Çakıl Taşları

B)

İmbatla Gelen

C)

Git Bahar

D)

Yastığımın Rüyası

E)

Bir Gemi Yelken Açtı

Bir akşamüstü pencerenden bakıyordun Ağır ağır, yollara inen karanlığa Bana benzeyen biri geçti evinin önünden Kalbin başladı hızlı hızlı çarpmaya O geçen ben değildim

3.

A)

Yinelemelere başvurulmuştur.

B)

Serbest tarzda yazılmıştır.

C)

Şair, seslendiği kişiye dair gözlemini aktarmıştır.

D)

Sevgiliye özlem teması işlenmiştir.

E)

Belli bir uyak şeması uygulanmamıştır.

Ey uğruna nice kanlar akıttığımız bayrak Ey yoluna baş koyduğumuz candan aziz vatan Bu fani can bu tende durduğu müddetçe her an Millet için nefes alacağız Hakkı anarak I.

İmge yüklü ve kapalı bir anlatım benimsenmiştir.

II.

Serbest nazım uygulanmıştır.

III. Sarma uyak düzeni görülmektedir. IV. Millî edebiyat zevk ve anlayışını yansıtmaktadır. Bu şiir parçasından hareketle numaralanmış yargılardan hangileri yanlıştır? A) III ve IV D) I ve IV

B) I ve II

C) II ve III E) II ve IV

KARMA SORULAR 4 4.

Cahit Irgat, Abdülkadir Meriçboyu, Suat Taşer, Hasan Hüseyin Korkmazgil dilin kalabalıkları harekete geçiren gücünden yararlanmışlardır. Geniş kesimleri harekete geçirmek amacıyla şiir yazmışlardır. Toplumsal konuları işleyerek sömürüyü, emek sorunlarını, geçim sıkıntısını ele almışlardır.

6.

I.

Ey Varlığımı var edip de duyuran Senden apaydınlık bir iletidir Dimağımıza dolan Ruhumuzda taşan Coşkun selleri, esen yelleri andıran

Aşağıdakilerden hangisi bu parçada adı geçen sanatçılardan birine ait değildir?

Ey mağfiret sahibi Sen bağışla bu hâlimi, ahvalimi

A)

Kavel

B)

Eğin Türküleri

C)

Evrende Ellerimiz

Senin göğe çıkmış boncuklarından sorulur

D)

Bu Şehrin Çocukları

Ansızlık

E)

Tebliğ

Bir de tarih kokan dehlizlerden sorulur

II.

Vakitlerden kahverengidir yine

Kimyası bozuk manolyaların tutsak yüzü Ne zamandan beri Bir durakta beklemektir seni sensizlikteyken Aşağıdakilerin hangisinde, numaralanmış bu şiirlerin temsil ettiği şiir anlayışları sırasıyla verilmiştir?

5.

Yağmur adlı şiiriyle tanındı. Hüznün Lalesidir Dünya adlı şiiriyle 1999 Türkiye Yazarlar Birliği Yılın Şairi Ödülü’nü aldı. Çiçekler Üşümesin, Nuyageva, Rüveyda sanatçının şiir kitaplarından bazılarıdır. Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir? A)

Haydar Ergülen

B)

Nurullah Genç

C)

Küçük İskender

D)

İsmet Özel

E)

Murathan Mungan

A)

Mistik şiir - I. Yeni

B)

İkinci Yeni - Garipçiler

C)

Maviciler - Toplumcu şiir

D)

Yedi Meşaleciler - İkinci Yeni

E)

Mistik şiir - İkinci Yeni

Orta

Ort aZ

KARMA SORULAR 5

Zor

Kola y

or

Ko l

rta -O ay

CUMHURİYET DÖNEMİ T ÜRK ŞİİRİ 1.

Cumhuriyet Dönemi’nin ilk yıllarında, roman ve öykü türünde olduğu gibi, daha önceki yıllardan bu döneme gelen şairlerle karşılaşılır. Bu şairlerin başında, ulusal yazın anlayışını yansıtan, Türkçe ve hece ölçüsüyle etkileyici şiir örnekleri veren Beş Hececiler gelir. Beş Hececiler, şiirlerinde kahramanlık duygularını kamçılayan temalara ve yurt sevgisine genişçe yer verirler. Eserleriyle hece ölçüsünü şiire egemen kılarlar. Şiirde sade ve özentisiz olmayı, süsten uzak olmayı tercih ederler. Aşağıdaki eserlerden hangisi, parçada adı geçen topluluğun üyelerinden birine ait değildir? A)

Geçmiş Geceler

B)

Gönülden Gönüle

C)

O Beyaz Bir Kuştu

D)

Cenk Duyguları

E)

Yanardağ

2.

I.

Özellikle “aşk, ölüm ve ızdırap” temalarını işledikten sonra, Faruk Nafiz’in açtığı yolda ancak ondan ayrı bir memleket şiiri tarzına yönelmiştir. Onun “memleket şiiri” kavramını “Köylü milletin efendisidir.” görüşünden hareketle biraz da köy şiiri, köy havası muhtevasıyla doldurmak istediği görülür. Bu tarzda çok taklit edilen bir çığır açmış, 1941-1945 yıllarında çalıştığı Ülkü dergisini bir köy şiirleri ve folklor mektebine dönüştürmüştür.

II.

Şairliğe ilk adımını on iki yaşındayken, annesinin arzusuyla atan ve ilk şiirlerini Yeni Mecmua’da yayımlayan sanatçı, Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinde gerek düşünce dünyası ve gerekse şiir anlayışı bakımından özgün bir isimdir. “Çile Şairi” olarak da bilinir. Dönemin birçok şairi gibi bohem hayat içinde şiirlerini kaleme alan ve çevresindekilerin beğenilerini alarak kendine şiirimizde önemli bir yer edinen sanatçının Abdülhakim Arvâsî ile tanışmasından sonra dünya görüşü gibi şiirini besleyen kaynak da değişir.

III. 1918 yılında Yeni Mecmua’da neşredilen ilk şiiri ile hececi şairlerin etkin olduğu bir zamanda sanat dünyasına adımını atan sanatçı, geleneksel şiirin etkisindeki bu ilk şiirlerinde hece ölçüsünü kullanmış ve çoğunlukla da bireysel gençlik duygularını konu olarak seçmiştir. Öğrenim için gittiği Rusya’da 19221924 yılları arasında Vladimir Mayakovsky’nin şiirinden etkilenerek fütürist çizgide şiirler kaleme almaya başlamıştır. Numaralanmış parçalarda tanıtılan sanatçılarla aynı şiir eğilimine mensup şairler aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? I

II

III

A)

Halide Nusret Zorlutuna

Cahit Sıtkı Tarancı

Ercüment Behzat Lav

B)

Ali Mümtaz Arolat

Ahmet Muhip Dıranas

Yavuz Bülent Bakiler

C)

Zeki Ömer Defne

Arif Nihat Asya

Cahit Irgat

D)

Necmettin Halil Onan

Ahmet Hamdi Tanpınar

Mehmet Çınarlı

E)

Melih Cevdet Anday

Ziya Osman Saba

A. Kadir

KARMA SORULAR 5 3.

Cumhuriyet Devri Türk edebiyatı ve şiirinin ilk on beş yıllık evresinde, hatta İkinci Dünya Savaşı sonuna kadar uzatılabilecek bir zaman kesiti içinde bu devir öncesi doğmuş, eser vermiş veya şöhret kazanmış şahsiyetlerinden pek çoğu hayattadır ve onlar, bu devirde de etkinliklerini ve sanat hayatlarını sürdürürler. Söz gelimi Tanzimat şairlerinden Recaizade Mahmut Ekrem, Abdülhak I Hamit Tarhan; Servetifünun şairlerinden Süleyman Nazif, Cenap Şahabettin, Ali Ekrem Bolayır, Hüseyin Sîret II Özsever; Fecriâtî şairlerinden Ahmet Haşim, Celâl Sâhir III Erozan, Emin Bülent Serdaroğlu, Fâik Ali Ozansoy, Fazıl Ahmet Aykaç; Millî Edebiyat akımına bağlı şairlerden Ziya Gökalp, Mehmet Emin Yurdakul ve Beş Hececiler’den Enis IV Behiç Koryürek, Yusuf Ziya Ortaç, Hâlit Fahri Ozansoy, Orhan Seyfi Orhon, Faruk Nafiz Çamlıbel ile Bağımsızlar V olarak Mehmet Akif Ersoy ve Yahya Kemal Beyatlı bunlar

4.

1935’te yayımlanan bir seçkide daha çok genç kuşaktan şairlere yer verilmesi Orhan Seyfi Orhon, ---- ve Halit Fahri Ozansoy gibi öncü hececilerin tepkisini çeker. Üç şair, kendilerinden sonra yeni bir kuşağın yetişmediğini, daha sonra şiir yazmaya başlayanların da kendilerine bir “ağabey” gözüyle bakmadıklarını öne sürer. Onların bu çıkışı, genç hececilerce çok sert karşılanır. Behçet Kemal Çağlar, Yaşar Nabi Nayır, ----, Cevdet Kudret Solok, Cahit Sıtkı Tarancı başta olmak üzere birçok isim, öncülerin Türk şiirine büyük hizmetleri dokunduğunu, heceyi hâkim ölçü kılmanın ve şiir dilini yalınlaştırmanın bu hizmetlerinin başında geldiğini belirtmekle birlikte artık işlevlerini tamamladıklarını ileri sürer. Bu tartışma sırasında üçüncü bir taraf olarak ölçüsüz şiir yazan Nazım Hikmet, ---- ve İlhami Bekir Tez de görüşlerini ortaya koymuştur. Üç şair, ne kadar tartışsalar da aslında iki hececi grubun birbirinden farkının olmadığını iddia eder. Ölçüsüz şiir temsilcilerinin her iki hececi kuşağa da cephe alması tartışmaya yeni bir boyut kazandırır. Genç kuşak mensupları, şiiri ideolojiye alet ettikleri gerekçesiyle, eleştirilerini bu kez ölçüsüz şiir temsilcilerine yöneltirler. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırayla aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir? A)

Yusuf Ziya Ortaç - Cahit Irgat - Suat Taşer

B)

Faruk Nafiz Çamlıbel - Necip Fazıl Kısakürek - Ahmet Hamdi Tanpınar

C)

Faruk Nafiz Çamlıbel - Hasan İzzettin Dinamo Abdülkadir Meriçboyu

D)

Yusuf Ziya Ortaç - Ahmet Muhip Dıranas - Ercüment Behzat Lav

E)

Enis Behiç Koryürek - Vasfi Mahir Kocatürk - Mehmet Çınarlı

arasında sayılabilir. Bu parçadaki bilgi yanlışının giderilmesi için altı çizili sanatçılardan hangisinin parçadan çıkarılması gerekir? A) IV

B) III

C) II

D) I

E) V

KARMA SORULAR 5 CUMHURİYET DÖNEMİ T ÜRK ŞİİRİ 5.

I.

Gurbet teması şiirlerde sıkça işlenmiştir.

II.

•

İlk şiir kitabı Makiler’i 1984’te yayımlamıştır.

Kurtuluş Savaşı’nın acıları, yeni kurulan devletin ilkeleri şiire yansımıştır.

•

Cemal Süreya etkisindeki şiirlerinde sözcük oyunlarına, alaycılığa ve yergiye başvurmuştur.

III. Aruz ölçüsü yerine hece ölçüsü yaygınlaşmıştır.

•

Anlık ilhamlardan beslenen kısa şiirlerinde Orhan Veli’nin tesirindedir.

7.

IV. Birden çok eğilimle zengin bir şiir ortamı oluşturulmuştur. V.

Yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçı, aşağıdakilerin hangisidir?

Şiirde konular toplumsallaştıkça dış yapı özellikleri önem kazanmıştır.

Cumhuriyet Dönemi Türk şiiri ile ilgili numaralanmış yargılardan hangisi yanlıştır? A) I

6.

B) II

•

İlhan Geçer

•

Yaşar Nabi Nayır

•

Erdem Bayazıt

•

Ülkü Tamer

C) III

D) IV

E) V

Bu sanatçılar temsil ettikleri eğilimlerle eşleştirilirse aşağıdakilerden hangisi dışarıda kalır? A)

Maveracılar

B)

Maviciler

C)

II. Yeniciler

D)

Yedi Meşaleciler

E)

Hisarcılar

8.

A)

Gülten Akın

B)

Can Yücel

C)

Sunay Akın

D)

Murathan Mungan

E)

Nurullah Genç

Serbest nazımcılar ya da toplumcu gerçekçiler denen şiirin Cumhuriyet Dönemi Türk şiirindeki ilk temsilcileri Nazım Hikmet Ran, Ercüment Behzat Lav ve ---- isimlerinden oluşur. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

İlhami Bekir Tez

B)

Muzaffer Tayyip Uslu

C)

Enver Gökçe

D)

Necmettin Halil Onan

E)

Suat Taşer

Ü N İ T E

06

GELENEKSEL ANLATI TÜRLERİ TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E HİKÂYE DEDE KORKUT HİKÂYELERİ - MESNEVİ - HALK HİKÂYELERİ DESTAN - EFSANE - MASAL - FABL HİKÂYE T ÜRÜNÜN GENEL ÖZELLİKLERİ TANZİMAT’TAN MİLLÎ EDEBİYAT’A HİKÂYE CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE HİKÂYE

1. TEST KAZANIM

DAKLI SORULAR

DEDE KORKUT HİKÂYELERİ - MESNEVİ - HALK HİKÂYELERİ

3.

1.

I.

Her biri kendi arasında uyaklı beyitlerden oluşur.

II.

Olağanüstü varlık ve olaylar içermez.

III. Nazım ve nesir karışık yapıdadır.

Zühre’nin annesi sihirbazı çağırıp durumu anlattı: “Padişah, Zühre’yi Tahir’e verecek, ben buna razı değilim. Tahir, vezir oğlu; benim kızım padişahlara layıktır. Bir ilaç ile padişahı Tahir’den soğut...” dedi. Padişah, sihirbazın hazırladığı şerbeti içince Tahir’den soğudu ve onu saraydan kovdu. Tahir ile Zühre birbirinden ayrılınca gece gündüz ağlaştılar. Zühre’nin aşkından deliye dönen Tahir, eline sazını alıp bağlara ve bahçelere gidip türküler söylemeye başladı:

IV. İlk örneği Kelile ve Dimne Tercümesi’dir. V.

Gerçek mekânlar ve coğrafyalar bulunmaz.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde halk hikâyesi ile ilgili doğru bilgi verilmiştir? A) II

B) I

C) III

D) IV

E) V

“Yârden ayrılmaklığım figândır Dîdelerim pürnem, kaddim kemândır Tan etmeyin dostlar âh u zârıma Dostu görmeyeli hayli zamandır”

ÇIKMIŞ SORU

diyerek gönlünü avutmaya çalışıyordu. Bazen de aklına gelen türküleri yazıyor ve geçtiği yerlerde bırakıp gidiyordu. Bu şiirler başkalarının eline geçince aşkları bütün şehre yayıldı. Yaşlı kadınlar bu şiirlerden bazılarını Zühre’ye de götürüyorlardı.

4.

Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) B) C) D) E)

Bir halk hikâyesinden alınmıştır. Mensur ve manzum parçalar içerir. Ait olduğu dönemin dil özelliklerini yansıtır. Nesil çatışması üzerine kurulmuştur. Olağanüstü ögeye yer verilmiştir.

Aşağıdaki beyitlerden hangisinin bir mesneviden alındığı söylenemez? A)

Kadem basdum izâr-ı mihr ü mâha Ki tâ erdüm cenâb-ı Pâdişâha

B)

Meğer bir gün ki âteş-i pâre-i Necd Şerer pervanesi Mecnûn-ı pür vecd

C)

Perîşân olmağı edüp tahayyül Senün-çün şânelenmişdür bu kâkül

D)

Olur ma’şûk dâğ u zahme tâlib Nişan lâzımdır âşıklarda Gâlib

E)

Gûş etme eski na’raları kûy-ı yârdan Gûyâ ki deşt-i aşkta dîvâne kalmadı

AYT - 2018

2.

Bir gün Kam Gan oğlu Han Bayındır yerinden kalkmıştı. Şami otağını yeryüzüne diktirmişti. Alaca gölgeliği gökyüzüne yükseltmişti. Bin yerde ipek halıcığı döşenmişti. Hanlar Hanı Bayındır, yılda bir kere ziyafet verip Oğuz beylerini misafir ederdi. Bu parça, aşağıdaki eserlerin hangisinden alınmıştır?

5.

I.

Hayber Kalesi

II.

Arzu ile Kamber

III. Ferhat ile Şirin IV. Âşık Garip

A)

Divan-ı Hikmet

B)

Atabetü’l-Hakayık

C)

Kitab-ı Dede Korkut

D)

Muhakemetü’l-Lugateyn

E)

Kutadgu Bilig

V.

Tahir ile Zühre

Yukarıdaki numaralanmış halk hikâyelerinin hangisi, konusu bakımından diğerlerinden farklıdır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

DEDE KORKUT HİKÂYELERİ - MESNEVİ - HALK HİKÂYELERİ

I. Grup

8.

II. Grup

• Hüsrev ü Şirin

• Ahmedî

• Kutadgu Bilig

• Fuzulî

• Risaletü’n-Nushiyye

• Yusuf Has Hacip

• İskendernâme

• Yunus Emre • Şeyhî

Ahmedî

B)

Fuzulî

C)

Yusuf Has Hacip

D)

Yunus Emre

E)

Şeyhî

DAKLI SORULAR

Kim ki o üç canavarı bastırır, o kızı ona verirler. Bastırıp öldürmese onun başını keserler burca asarlar. Kan Turalı der: Baba bu sözü sen bana dememeliydin, mademki dedin, elbette varmalıyım, başıma kakınç, yüzüme dokunç olmasın, kadın ana bey baba esen kalın dedi. Kanglı Koca der: Gördün mü ben bana nettim, oğlana korkunç haberler vereyim, belki gitmez, döner dedi. Kanglı Koca burada söylemiş, görelim hanım ne söylemiş: Der:

I. gruptaki mesnevilerle II. gruptaki sanatçılar eşleştirilirse hangisi dışarıda kalır? A)

KAZANIM

Oğul senin varacağın yerin Dolamaç dolamaç yolları olur Atlı batıp çıkamaz onun balçığı olur Alaca yılan sökemez onun ormanı olur Gök ile boy ölçüşen onun kalesi olur Göz kakarak gönül alan onun güzeli olur Hay demeden baş getiren celladı olur Sırtında kalkan oynar yayası olur Yaman yerlere yeltendin geri dön Ak sakallı babanı ihtiyarcık olmuş ananı ağlatma Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez?

7.

Destandan halk hikâyesine geçiş ürünü olan I Dede Korkut Hikâyeleri; 1 ön söz ve 12 hikâyeden oluşan, II III hem manzum hem de mensur özellikler gösteren, IV didaktik yönü ağır basan bir eserdir. V Bu cümledeki altı çizili bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

9.

A)

Döneminin dil özelliklerini yansıtır.

B)

Olağanüstü unsurlara yer verir.

C)

Manzum ve mensur parçalar içerir.

D)

Ahenk unsurları kullanılır.

E)

Satirik yönü ağır basar.

•

Kutadgu Bilig

•

Harnâme

•

Hüsn ü Aşk

Bu eserlerin ortak yönü aşağıdakilerin hangisidir? A)

Aynı edebî geleneğin ürünü olmaları

B)

Alegorik bir anlatımla oluşturulmaları

C)

Siyasetname özelliği taşımaları

D)

Aynı yüzyılda oluşturulmaları

E)

Aşk temasını işlemeleri

Orta

Ort aZ

1.

Kola y

Zor

1

or

Ko l

rta -O ay

DEDE KORKUT HİKÂYELERİ - MESNEVİ - HALK HİKÂYELERİ

Esaretten kaçan Şaddat tekrar feryatnâmeler yağdırır. Birtakım garip yer ve şahıs adlı asker toplanır. Kaytal, Battal Gazi’nin torunu Durasan’ın Karatona, Çavuldur, Çaka ve Huşavendi Hüseyin adlı yiğitleriyle Kayseri’den İstanbul’a kadar bütün şehirleri harab edip İstanbul’a vardıklarını ve Kayzer’i, İskenderiye boğazında alıkoyduklarını, onun için ilkin Danişmend’i bir yana eylemek sonra İstanbul’a varmak gerektiğini söyler. Öte yandan İslam çerisi atlanır. Gülbenkle Nikonya’dan yana revan olur. Melik, kâfir beylerine bir nâme gönderir:

2.

Yazdı andan ol be-namı Kirdigâr

Sofu eyitti: – Niçin ağlarsın? Kerem eyitti: – Bu dağa adıyla sanıyla Kara Dağ derler. Başını duman bürümüş, deyip giderken bunlar susadılar. Dağda su ararken duman çöküp birbirlerini kaybettiler. Bu kadar aradılar, bulamadılar. Kerem eyitti: – Yarabbi, bir taraftan ailemi ve bir taraftan sevdiğimi kaybettim. Benim hâlim ne ola? Başıma neler geldi? Bu genç yaşımda anama babama hasret kaldım, deyip ağlayarak aldı sazı eline, bakalım ne dedi? Aldı Kerem: Arzuladım geldim Kara Dağ seni Nedir bu çektiğim elinden senin Aktı çeşmim yaşı Ceyhun’a döndü Aceb kimler geçer elinden senin

Ne anın oğlu kızı ortağı var Birdürür kim andan artık Tanrı yok Mülki bî-pâyân anın kulları çok Sun’idir her yaradılmış serteser

Maralların azgın azgın ayılar Çeşmelerin derin derin kuyular Bellerini kessin yâd haramiler Bezirgân geçmesin ilinden senin

Arş ü Kürsü cins ü ins ü bahr ü ber Gelüben ikrar edesiz az u çok Tanrı birdür andan artuk Tanrı yok Kâfirler pür gazap nâmeyi yırtarlar. Şiddetli savaşlar başlar. Artuhi, Şaddat’ı esir eder. Nestor, Çorum’a kaçar ve kâfirler aman diler. Otuz bin esir alırlar, kalan ganimet tepe gibi yığılır.

Dede Korkut Hikâyeleri’nden alınmıştır.

B)

Epik anlatım ağır basmaktadır.

C)

Döneminin dil özelliklerini yansıtmaktadır.

D)

Hem manzum hem de mensur parçalar içermektedir.

E)

Olay etrafında gelişen metin örneğidir.

Söz sanatlarına yer verilmemiştir.

II.

Bir halk hikâyesinden alınmıştır.

III. Nazım ve nesir karışık yapıdadır. IV. Öğretici anlatıma başvurulmuştur.

Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A)

I.

Bu parça ile ilgili numaralanmış yargılardan hangileri doğrudur? A) I ve II

B) I ve IV D) II ve IV

3.

C) II ve III E) III ve IV

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde Dede Korkut Hikâyeleri ile ilgili yanlış bilgi verilmiştir? A)

Bir ön söz ve on iki hikâyeden oluşan eser, anlatmaya bağlı metinlerdendir.

B)

Kitabın yazarı olan Dede Korkut, bilge bir kişi olarak kabul edilmektedir.

C)

Hikâyelerde çoğunlukla Oğuzların iç ve dış düşmanlarla mücadeleleri konu edilmiştir.

D)

Hikâyelerdeki olaylar Doğu Anadolu ve Azerbaycan dolaylarında geçmektedir.

E)

Hikâyeler, XV. yüzyılda yazıya geçirilmiştir.

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

4.

1 Mesneviler

6.

Şairler

Mesnevi, gazel ve kasideden farklı olarak olay akışı I etrafında gelişen bir metin türüdür. Mesnevi için

I.

Mantıku’t-Tayr

Gülşehrî

II.

Garipnâme

Âşık Paşa

III.

Cemşid ü Hurşid

Nabî

IV.

Beng ü Bâde

Fuzulî

“divan edebiyatının romanı” ifadesi kullanılmaktadır. II Zira mesnevi, şekil yönünden nazım özelliği göstermekle

V.

Çengnâme

Ahmed-i Dâî

birlikte anlatmaya bağlı metin türleri kapsamında değerlendirilmektedir. Arap edebiyatından alınan bir nazım III biçimidir. Aruzun kısa kalıplarıyla ve sınırsız beyitle IV yazılan bir nazım şeklidir. Bu durumun sebebi, uzun aşk

Yukarıdaki numaralanmış eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? A) III

B) II

C) V

D) I

E) IV

ve kahramanlık öykülerini anlatabilmesidir. Beş mesnevi kaleme alan şaire,“hamse sahibi” unvanı verilir. V Bu parçadaki numaralanmış bölümlerden hangisi bilgi yanlışına yol açmaktadır? A) V

ÇIKMIŞ SORU

5.

Kaynağını kutsal kitaplardan alan bu mesnevinin olay örgüsünde asıl kahramanın kıskanılarak kardeşleri tarafından kuyuya atılması, köle pazarında satılması, rüya tabirlerinde bulunması, güzelliğiyle beğenilmesi, tüm sıkıntılara karşı sabır ve sadakat göstermesi hikâyenin önemli noktalarını oluşturur. Bu hikâyedeki gömlek, kuyu, buğday ve rüya tabirleri simgesel değerleriyle anlatımı zenginleştiren unsurlardandır. Bu parçada söz edilen eser aşağıdakilerden hangisidir? A) Leylâ vü Mecnûn

B) Yûsuf u Züleyhâ

C) Hüsrev ü Şîrîn

D) Şem ü Pervâne

7.

C) II

D) IV

E) III

I.

Halk hikâyeleri fasıla, döşeme, asıl olay, dua ve efsane kısımlarından oluşur.

II.

Dede Korkut Hikâyeleri’nde olaylar nesirle, kahramanların diyalogları nazımla verilmiştir.

III. Mesnevi nazım biçiminin ilk örneği Edip Ahmet Yüknekî’nin Atabetü’l-Hakayık adlı eseridir. IV. Halk hikâyeleri genelde “âşık” adı verilen ozanlarca saz eşliğinde söylenmiştir. V.

E) Vâmık u Azrâ AYT - 2022

B) I

XV. yüzyılda Şeyhî’nin yazdığı Harnâme adlı mesnevi, Türk edebiyatındaki ilk fabl kabul edilmektedir.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

1. TEST KAZANIM 1.

DESTAN - EFSANE - MASAL - FABL

DAKLI SORULAR

---- destanında Göktürklerin bir dişi kurttan nasıl türedikleri anlatılır. Anlatıldığına göre Türkler, bir zamanlar batı denizinin kıyılarında otururlarmış. Bir düşman ordusunun saldırısına uğramışlar. Hepsi yok olmuş bu saldırılarda. Tek bir yaralı genç kalmış. Düşmanlar, bu yaralı gencin de elini ve ayağını kestikten sonra onu bırakıp gitmişler. Bu yaralı genci bir bozkurt kurtarmış, iyileştirmiş hatta ondan birçok çocuk doğurmuş. Düşmanlar genci yine öldürmek isteyince kurt onu denizin öte yakasında bir mağaraya kaçırmış. Mağaranın önü düzlük ve yeşillik bir yurtmuş. Kurdun oğulları da orada büyüyerek çoğalmışlar.

3.

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Göç

B) Oğuz Kağan D) Ergenekon

C) Türeyiş

E) Bozkurt

Günlerden bir gün Çinliler kendi aralarında konuştular. “Hatun Dağı’nın tüm varlığı, bütün mutluluğu Kutlu Dağ denilen bir kaya parçasına bağlıdır. Eğer Türkleri zayıflatarak yıkmak istiyorsak bu kayayı onların elinden almamız gerekir.” dediler. Bu konuşmadan kısa süre sonra bir Çin prensesini Uygur hakanıyla evlendirdiler ve bunun karşılığında o kayanın kendilerine verilmesini istediler. Genç Uygur hakanı bu isteği düşünmeden kabul etti. İşte ne olduysa o zamandan sonra oldu. Halk bir daha hiç rahat yüzü görmedi. Nehirler kurudu, göllerin suları buharlaşıp gitti. Topraklar çoraklaştı, ürün vermez oldu. Aradan günler geçti. Sonunda bütün yurtta canlı cansız, evcil yaban, çoluk çocuk kim varsa hepsi bir ağızdan “Göç! Göç!” diye bağrışmaya başladı. Yollara koyularak yuvalarını geride bıraktılar. Hiç bilmedikleri ülkelere doğru göç etmeye başladılar. Uygurların başlarına gelen bu hadisenin acısı dilden dile dolaştı. Yeri geldi ozanların kopuzunda hayat buldu, yeri geldi kalem ehli kimselerin kitaplarında silinmemek üzere kâğıda işlendi. Bu parçada destanın oluşumuyla ilgili aşağıdaki “gerekli şart ve safhalardan” hangisi hakkında bilgi yoktur?

ÇIKMIŞ SORU

A) Çekirdek dönem B) Sözlü gelenek C) Kahramanın ortaya çıkışı D) Destan anlatıcısı E) Yazıya geçirilme AYT - 2022

2.

I.

Halk dilinde “söylence” olarak da bilinir.

II.

Doğa üstü, hayal ürünü olaylara yer vermekle birlikte bir gerçeklik boyutu da vardır.

III. Kaynağını genellikle çok eski zamanlardan alır. IV. En belirgin yönü, kahramanlık ve ulusal bilinci güçlendirmesidir. V.

Kahramanları çoğunlukla hayvan ve bitki gibi insan dışındaki canlılardır.

Efsane ile ilgili yukarıdakilerden hangileri söylenemez? A) I ve II

B) III ve IV D) IV ve V

C) II ve III E) I ve V

4.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A)

Fabllar, hayvan masalları olarak da bilinen ve didaktik yönü ağır basan anlatılardır.

B)

Efsanelerin gerçeklik yönü bulunmakla birlikte olağanüstü nitelikleri de vardır.

C)

Masalların millî yönü belirgindir.

D)

Bir ozan tarafından kaleme alınan destanlara yapma destan denir.

E)

Aisopos (Ezop) ve La Fontaine, fabllarıyla ünlü sanatçılardır.

1. Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

TEST DESTAN - EFSANE - MASAL - FABL

Destanlar genelde üç evrede oluşur: 1.

8.

----: Ulusun ortak şuurunda ve düş gücünde iz bırakan bazı tarihsel ve toplumsal olaylar meydana gelir. Bunlarda rol alan kimi kahramanlar yüceltilerek öne çıkarılır.

2.

----: Olay ve kahramanlara yenileri ilave edilerek destan bölgeden bölgeye ve nesilden nesle geçer.

3.

----: Bu evrede sözlü geleneğe hâkim bir ozan, destanı bir bütün hâlinde nazma aktarır.

yazıya geçiriliş - yayılış - doğuş

B)

yayılış - yazıya geçiriliş - doğuş

C)

doğuş - yazıya geçiriliş - yayılış

D)

yayılış - doğuş - yazıya geçiriliş

E)

doğuş - yayılış - yazıya geçiriliş

Destanlar toplumsal vicdanın ortak sesidir. Bu bakımdan millî şuuru güçlendirir. Millî dayanışmayı sağlayarak toplumu ayakta tutar. Ortak şuurla teşekkül eden ve toplumu diri tutan gelenek ve hedefleri belirgin kılar. Millî değerleri ve kolektif şuuru besler. Bu parçadan hareketle destan ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenir? A)

Tarihin bilinmeyen devirleriyle ilgili bilgiler içerir.

B)

Kültürlerin farkını gözler önüne serer.

C)

Ait olduğu ulusun dilini ve edebiyatını tanıtır.

D)

Ulusal bilinci besler.

E)

Toplumsal sorunlara çözüm önerileri sunar.

II. Grup

I.

Nibelungen

Rus

II.

İgor

İran

III.

Şinto

Alman

IV.

Ramayana

Fin

V.

Kalevala

Japon

A) I

9.

6.

I. Grup

DAKLI SORULAR

Yukarıda I. grupta verilen destanlardan hangisi, II. grupta verilen uluslardan biriyle eşleştirilemez?

Yukarıdaki açıklamada boş bırakılan yerlere sırayla aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir? A)

KAZANIM

B) II

C) III

I.

Hun - Saka - Göktürk - Uygur

II.

Saka - Göktürk - Hun - Uygur

D) IV

E) V

III. Saka - Hun - Uygur - Göktürk IV. Saka - Hun - Göktürk - Uygur V.

Uygur - Hun - Göktürk - Saka

Yukarıdakilerden hangisinde Türk devletleri, doğal destan oluşturma sırasına göre verilmiştir? A) V

B) IV

C) III

D) II

E) I

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? 7.

Aşağıdaki yazarlardan hangisi masal derlemeleriyle öne çıkarak “Masalcı Baba” unvanını almıştır?

A)

La Fontaine’in yazdığı hayvan masalları, sanatsal masal kapsamına girmektedir.

B)

Fabllarda insanların kahraman olmaması, bu metinlerin masaldan farkını ortaya koymaktadır.

A)

Naki Tezel

B)

Pertev Naili Boratav

C)

Efsaneler, epik yönü ağır basan uzun anlatılardır.

C)

Saim Sakaoğlu

D)

D)

Tahir Alangu

Batı edebiyatında Aisopos, Doğu edebiyatındaysa Beydeba fabl türünün öncüleri olmuştur.

E)

Eflatun Cem Güney

E)

Masalın döşeme bölümü tekerlemelerden oluşur.

Orta

Ort aZ

Kola y

DESTAN - EFSANE - MASAL - FABL

Söylence bu ya, yaşlı bir kadınla gelini varmış. Kaynana gelinin her yaptığı işe kusur bulur, ona son derece sert davranırmış. Gelin hanım da onun bu sert tavırlarından çok korkarmış. Koyunları otlatmaya götürmesi, gelin için âdeta geçici bir kurtuluş olurmuş. O gün de öyle yapmış, koyunları önüne katıp otlatmaya gitmiş. Şurası burası derken koyunları uygun bir yere getirmiş. Kendisi de yorgun olduğu için bir ağacın altına uzanıvermiş. İşte ne olmuşsa bu arada olmuş. Üzerine bir ağırlık çöken gelin uyuyakalmış. Ne kadar uyuduğu bilinmez, bir süre sonra uyanmış. Bakmış ki sürüsü ortalarda görünmüyor. Ne kadar aradıysa da oraya buraya ne kadar koşturduysa da sürüsünü bulmamış. Eli boş, boynu bükük olarak eve dönen gelin, olanları kaynanasına anlatmış. Gelin aldığı cevap karşısında donakalmış. “Git! Sakın sürüyü bulmadan da eve gelme!” Gelin evden ayrılmış ama ne yapacağını da bilmiyormuş. O, zaten bakılması gereken yerlerin hepsine bakmışmış. Eve dönmek istemiş ama kaynanasından da korktuğu için dönemiyormuş. Kurtuluşu Allah’a yalvarmakta bulmuş. “Allah’ım… Tek şu sürüyü bulayım da bulduğum zaman beni taş kes.” Umut kesilmez ya, o da öyle yapmış ve aramayı sürdürmüş. Derken sürüyü Büyük Akveren köyünün yakınlarında bulmuş. Bulmuş ama sevinmiş mi üzülmüş mü bilinmez, hemen oracıkta taş kesilivermiş.

3. - 4. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

Bir varmış, bir yokmuş. Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde… Pire berber iken, deve tellal iken, ben anamın beşiğini tıngır mıngır sallar iken… Tıngır elek, tıngır felek demişler, bu masalı şöyle anlatmışlar: Bir varmış, bir yokmuş, evvel zaman içinde bir padişah ile bunun üç kızı varmış. Bir gün bu padişah, kızlarını başına toplamış.

3.

I.

Masalın döşeme bölümünden alınmıştır.

II.

Anlatıcının ruh hâli tahlil edilmiştir.

III. Sade dille oluşturulmuştur. Bu parça ile ilgili numaralanmış yargılardan hangisi yanlıştır?

Bu parça, aşağıdaki edebî türlerden hangisinin örneğidir?

A) Yalnız I A) Fabl

B) Masal

B) Yalnız II

2.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? B) epik D) lirik

E) II ve III

E) Efsane

Masalda eğiticilik esastır. Bu sebeple masallar ---eserlerdir. Masallarda dinleyenlere ve okuyuculara ders verilir. Herkesin masalın sonunda verilen dersten kendisine düşen hisseyi alması istenir. Masallarda iyiler ve iyilik yüceltilir ki okur ya da dinleyici iyiye yönelsin.

A) satirik

C) Yalnız III

C) Destan D) I ve II

D) Halk hikâyesi

Zor

1 1.

or

Ko l

rta -O ay

C) pastoral E) didaktik

4.

Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A)

Masala tekerleme ile başlanmıştır.

B)

Yinelemelere başvurulmuştur.

C)

Eksiltili cümleye yer verilmiştir.

D)

Yer betimlemesi yapılmıştır.

E)

Zaman unsuru belirsizdir.

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

I. Metin Benim adım Kamber, minareden uzun mumbar yedim, içtim, doymadım. Harda, hurda, şurda, burda, tarla, bağda; yedim, içtim, doymadım. Aman bacı, kaldır sacı, yağlı bazlamacı yedim, içtim, doymadım. Dere gibi hoşaflar, tepe gibi pilavlar, ambar ambar yulaflar yedim, içtim doymadım. Denizi çorba ettik, gemiyi kepçe ettik, daha bilmem ne ettik yedim, içtim; davula döndü karnım, ne sakalım tum tum etti ne bıyığım cum cum etti, dudaklarım bile duymadı. Baktılar ki dünyayı yesem doyduğum, doyacağım yok, “Daha da doymazsa gözünü toprak doyursun!” deyip Akdeniz’in martısı, zeytinyağının tortusu, hoştur makarnanın yoğurtlusu… Tepsi tepsi önüme sürdüler ya, sensiz boğazımdan geçmedi. Yükledim bizim uzun kulaklıya, size getiriyordum ama ırmaktan geçerken kurbağalar “Vırak vırak!” deyince ben de “Bırak bırak!” anladım, bıraktım oracıkta. II. Metin Bir varmış, bir yokmuş, Allah’ın kulu çokmuş. Develer tellal iken, pireler berber iken, ben anamın beşiğini tıngır mıngır sallar iken bir padişah varmış; padişahın da üç oğlu, bir kızı varmış. Babaları dünyayı verseler vermez, tacından tahtından üstün tutarmış onları. Analarının gözünde de oğulları oğul balından tatlı, kızları da kaymak üstüne çalınan baldan. Ne ki balına kaymağına doymadan gitmiş hatuncuk. Koca saray karalara boyanmış ama kara vezir: “A devletlim! Kara gün kararıp kalmaz ya, gayri on parmağını kandil edip yakacak bir ana lazım bunlara!” demiş ve allayıp pullayıp kara kızını padişaha vermiş. Vermiş ama hangi parmağını kandil edip yakacak, kara vezir kızının on parmağında on kara! Allah böylelerinin şerrine uğratmasın. Padişahı avucunun içine alıncaya kadar cariyelerin bile yüzüne gülmüş. Yukarıdaki numaralanmış metinlerle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A)

I. metinde sözcükler, ahenk oluşturacak şekilde kullanılmıştır.

B)

II. metin, kısa bir tekerleme ile başlamıştır.

C)

Her iki metin de düş gücünden esinlenilerek oluşturulmuştur.

D)

I. metinde abartmaya başvurulmuştur.

E)

II. metinde destansı unsurlara yer verilmiştir.

6.

Aşağıdakilerden hangisinin bir masalın döşeme bölümünden alındığı söylenebilir? A) Pireler berber iken develer tellal iken... B) Onlar ermiş muradına, biz çıkalım kerevetine.

ÇIKMIŞ SORU

5.

1

C) Uzak memleketin birinde bir padişah yaşarmış. D) Padişah işini göredursun, biz gelelim Keloğlan’a. E) Sislerin arasından ansızın tek gözlü bir dev belirivermiş. AYT - 2019

7.

Sakalar Dönemi’ne ait Alp Er Tunga ve Şu olmak üzere iki I II destan tespit edilmiştir. Alp Er Tunga, MÖ VII. asırda yaşamış kahraman bir Saka hükümdarıdır. Alp Er Tunga Orta Asya’daki bütün Türk boylarını birleştirerek egemenliği altına almış, daha sonra Kafkasları aşarak Anadolu, Suriye ve Mısır’ı fethetmiş ve Saka Devleti’ni III kurmuştur. Alp Er Tunga’nın hayatı savaşlarla geçmiştir. Uzun süre mücadele ettiği Arap hükümdar Keyhüsrev‘in IV V davetinde hile ile öldürülmüştür. Bu parçadaki altı çizili bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) IV

B) I

C) II

D) V

E) III

1. TEST KAZANIM

DAKLI SORULAR

HİKÂYE TÜRÜNÜN GENEL ÖZELLİKLERİ 3.

1.

Yaratıcı yazarlık seminerine katılan bir öğrenciden, kahramanın yaşadığı korkuyu konu alan bir öykü yazması istenince öğrenci şu cümleleri yazar: “Ahsen kapıya doğru koşarken ardındaki kişinin onu takip ettiğini işitti. Bütün vücudunu saran bir korkuyla ürperdi. Kalbi hızla çarparken korkudan bayılacak gibi oldu.”

Ne yapacağımı enikonu şaşırmış durumdaydım. Acele yola çıkmam gerekiyordu. Ağır bir hasta on mil uzaktaki bir köyde beni bekliyor, sert bir tipi ise onunla benim aramdaki geniş mekânı dolduruyordu. Bir arabam vardı, hafif, tekerlekleri büyük, tam bizim köy yollarına göre; kürk paltoma bürünmüş, elimde çanta, yola çıkmaya hazır, avluda dikilmeye başlamıştım. Bir an evvel yola çıkmak kaygısındaydım.

Öğrenciye verilen tavsiye: “----.”

I.

Anlatım I. kişi ağzından yapılmıştır.

Semineri veren öykücünün tavsiyesinden sonra öğrenci aynı cümleleri aşağıdaki gibi değiştirir:

II.

Nitelik bildiren sözcükler kullanılmıştır.

III. Anlatıcının duygu durumuna yer verilmiştir.

“Ahsen kapıya doğru koşarken ardındaki ayak seslerini duydu. Bütün gövdesi kontrolünü yitirmiş bir yay gibi gerildi. Kalbi göğsüne sığmıyor, güçlükle soluk alabiliyordu.”

Bu parçadan hareketle numaralanmış yargılardan hangileri doğrudur? A) I, II ve III

Bu parçadan hareketle öğrenciye verilen tavsiye aşağıdakilerin hangisi olabilir?

B) I ve II

D) II ve III

A) Mekân tasvirlerini, kahramanın duygularından daha ön planda tutarsan silik bir kalemden ibaret kalırsın

C) I ve III E) Yalnız III

ÇIKMIŞ SORU

B) İnsanların duygularına dokunmak istiyorsan metinlerindeki kahramanların yaşadıkları olaylara her anıyla tanıklık etmelisin C) Güçlü bir kalem olmak için ayın parladığını söylemeden, kırık bir cam parçası üzerindeki ışıltısını göstermelisin D) İnsanın ve insanlığın temel duygularına, dürtülerine odaklanmak seni başarıya götürecek hareket noktalarından biridir E) Kahramanının duygularını zaman ve mekânla bütünleştirmelisin ki o, gerçek dünyada bir yansımaya dönüşsün AYT - 2021 •

Türk edebiyatında öykü türü ilk kez Tanzimat Dönemi’nde görülmüştür. Bizde ilk öykü kitabı olarak Ahmet Mithat Efendi’nin ---- kabul görmektedir. ---- yazdığı Küçük Şeyler ise Batılı anlamda ilk öykü kitabımızdır.

Hikâyede kişi, yer, zaman ve vaka unsurlarının bir tema çevresinde bir araya gelerek oluşturduğu düzen

•

En az iki kişi veya varlığın yakınlaşması ya da çatışması neticesinde ortaya çıkan eylem, gelişme, hadise

Bu parçadaki boşluklara sırayla aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir?

•

Hikâyedeki çatışmanın, yani temel duygu ve fikrin en kısa ifadesi

A)

Letâf-i Rivâyât’ı – Samipaşazade Sezai’nin

•

Hikâyede olayları yaşayan anlatı unsuru

B)

İntibah’ı – Şemsettin Sami’nin

C)

Felatun Bey’le Rakım Efendi’si – Samipaşazade Sezai’nin

D)

Avrupa’da Bir Cevelan’ı – Şemsettin Sami’nin

E)

Kıssadan Hisse’si – Şemsettin Sami’nin

4. 2.

Yukarıda tanımı verilen kavramlar arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Olay

B) Kişi D) Olay örgüsü

C) Tema E) Mekân

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

HİKÂYE TÜRÜNÜN GENEL ÖZELLİKLERİ

(I) Guy de Maupassant’ın ilkelerini belirlediği hikâye türüdür. (II) Klasik hikâye olarak da bilinir. (III) Bu hikâye türünde olay anlatımı ön plandadır. (IV) Anlatılacak olayın doğuşu, gelişimi ve sonuca bağlanışı planlıdır. (V) Okurun hikâyedeki boşlukları doldurması amaçlanır.

8.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde olay hikâyesi ile ilgili yanlış bilgi verilmiştir? A) I

B) IV

C) V

D) III

E) II

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Kahramanın daha çok kendi ruh durumu ve hayal dünyasını yansıttığı hikâyelere “ben merkezli hikâye” adı verilir. Bu hikâyelerde olaylar kahraman anlatıcı bakış açısıyla aktarılır. Hikâyenin ana kahramanı yazardır. Yazar, yaşadığı olayları kendini hikâyenin merkezine koyarak aktarır. Bu hikâye çeşidinde yazar, gözlemlerden ve olaylardan hareket ederek bireysel depresyon ve çıkmazlara yönelir. Bu nedenle bu hikâyelere “bireyin iç dünyasını ele alan hikâye” de denir. İlk defa Batı edebiyatında ortaya çıkan bu hikâye tarzının ilk temsilcisi Franz Kafka’dır. Bizde ise özellikle ---- bu türde öyküler yazmıştır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir?

6.

Durum hikâyesi, Anton Çehov’un çerçevesini çizdiği I hikâye türüdür. Vaka öyküsü olarak da adlandırılır. Bu II hikâye türünde yaşamdan bir kesit, anlık bir durum veya III ruh hâli işlenir. Okura herhangi bir mesaj aktarma amacı güdülmez. Anlatılanların önemli IV bir kısmı okuyucunun düş gücüne bırakılır. V Bu parçada numaralanmış bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) III

B) IV

C) V

D) II

E) I

9.

A)

Memduh Şevket Esendal

B)

Refik Halit Karay

C)

Yakup Kadri Karaosmanoğlu

D)

Oğuz Atay

E)

Reşat Nuri Güntekin

(I) Öykücünün hayal gücüyle tasarladığı kurmaca dünyanın kişileri de kurmacadır. (II) Gerçek hayattaki kişilerin birebir aynısı değildir. (III) Fakat öykücü, kurguladığı kişilerin gerçek hayattaki kişilere de benzerlik ve uyum göstermesine dikkat eder. (IV) Böylece okur, öykü kişilerinin nadiren karşılaşabileceği türden kişiler olduğu duygusunu yaşar. (V) Çünkü kurgulanan bu kişilerin de bizler gibi fikirleri, tutum ve davranışları vardır. Bu parçadaki numaralandırılmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır? A) V

7.

Aşağıdakilerin hangisinde olay hikâyesinin Türk edebiyatındaki temsilcileri verilmiştir?

B) IV

C) III

D) II

10. Dünya edebiyatında yazılan ilk öykü kitabı aşağıdakilerden hangisidir?

A)

Nabizade Nazım – Samipaşazade Sezai

A)

Decameron

B)

Ömer Seyfettin – Refik Halit Karay

B)

İlahi Komedya

C)

Nazlı Eray – Nezihe Meriç

C)

Germinal

D)

Peyami Safa – Sait Faik Abasıyanık

D)

Sefiller

E)

Abdülhak Şinasi Hisar – Halide Edip Adıvar

E)

Vadideki Zambak

E) I

1. TEST KAZANIM 1.

DAKLI SORULAR

TANZİMAT’TAN MİLLÎ EDEBİYAT’A HİKÂYE

“Sanat sanat içindir.” ilkesine bağlı kalmıştır. Stendhal ve Emile Zola’dan etkilenmiştir. Kahramanlarını anlatırken tarafsız davranmıştır. Romanlarında süslü bir üslup kullandığı hâlde sağlam bir teknikle eserlerini kaleme almıştır. Hikâyelerinde ise daha yalın bir dil kullanarak Anadolu’ya yönelmiştir. Maupassant tarzında hikâyeler yazmıştır. Solgun Demet, Bir Yazın Tarihi sanatçının hikâyelerinden birkaçıdır.

3.

Mehmet Rauf

B)

Halit Ziya Uşaklıgil

C)

Hüseyin Cahit Yalçın

D)

Hüseyin Rahmi Gürpınar

E)

Recaizade Mahmut Ekrem

Samipaşazade Sezai

II.

Hüseyin Rahmi Gürpınar

III. Yakup Kadri Karaosmanoğlu IV. Ömer Seyfettin V.

Halit Ziya Uşaklıgil

Yukarıdaki sanatçılardan hangileri, Millî Edebiyat Dönemi öykücülerindendir?

Bu parçada sözü edilen yazar aşağıdakilerden hangisidir? A)

I.

A) II ve III

B) I ve II D) III ve IV

4.

C) II ve IV E) IV ve V

---- Edebiyatıcedide hikâyecilerindendir. Hikâyelerinde sade dili tercih etmiştir. Ruhsal tahlillere önem vermiştir. Şahıs ve mekân betimlemelerinden kaçınmıştır. Hikâyelerinde kendi yaşamından izlere yer vermiştir. Realizm ve natüralizmden etkilenmiştir. Son Emel, Kadın İsterse, Pervaneler Gibi, Bir Aşkın Tarihi yazarın hikâyelerinden bazılarıdır. Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

2.

A)

Hüseyin Cahit Yalçın

B)

Halide Edip Adıvar

C)

Mehmet Rauf

D)

Halit Ziya Uşaklıgil

E)

Tevfik Fikret

Tanzimat hikâyesi ile Servetifünun hikâyesinin karşılaştırıldığı aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A)

Tanzimat hikâyesinde mekân ihmal edilmişken Servetifünun hikâyesinde mekân tasviri vardır.

B)

Tanzimat hikâyesinde “Sanat toplum içindir.” görüşü benimsenmişken Servetifünun hikâyesinde “Sanat sanat içindir.” anlayışı vardır.

C)

Tanzimat hikâyesinde sade bir dil kullanmak amaçlanmışken Servetifünun hikâyesinde süslü ve yoğun bir dil kullanılmıştır.

5.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A)

Servetifünun hikâyelerinde romana göre daha sade bir dil vardır.

B)

Millî Edebiyat Dönemi’nde kesit öyküsü örnekleri verilmiştir.

C)

Servetifünun Dönemi hikâyesinde Batılı tekniğe uygun eserler verilmiştir.

D)

Tanzimat hikâyesinde görülmeyen teknik kusurlar Servetifünun hikâyesinde görülür.

D)

Batılı anlamda ilk hikâye örnekleri Tanzimat Dönemi’nde verilmiştir.

E)

Tanzimat hikâyesinde toplumsal, Servetifünun hikâyesinde bireysel konular ağırlıktadır.

E)

Millî Edebiyat Dönemi hikâyelerinde gerçekçilik akımının etkisi görülür.

1. Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

TEST TANZİMAT’TAN MİLLÎ EDEBİYAT’A HİKÂYE

Memleketi ve memleket gerçeklerini yansıtmayı amaçlayan Millî Edebiyat Dönemi öyküsünün anlatımı, gözlemci gerçekçiliğe dayanır. Bu dönem öykücülerinin büyük bir çoğunluğu gerçekçilik akımına bağlı kalmışlardır. Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada söz edilen dönemin öykü yazarları arasında yer almaz?

9.

KAZANIM

I. Dönem Tanzimat hikâyesinde acemilikler göze çarpar. Bu dönem yazarları, “toplum için sanat” prensibi gereğince hikâyeyi toplumun bilgilendirilmesinde bir vasıta olarak görmüşlerdir. Kahramanlar genelde tek yönlü olarak ele alınmıştır. Kişiler gerçek yaşamdan seçilmekle birlikte olağanüstü kişilere de yer verilmiştir. I.

Emin Nihat Bey

A)

Yakup Kadri Karaosmanoğlu

II.

Nabizade Nazım

B)

Refik Halit Karay

III. Samipaşazade Sezai

C)

Reşat Nuri Güntekin

IV. Ahmet Mithat Efendi

D)

Ömer Seyfettin

E)

Sait Faik Abasıyanık

Bu parçada sözü edilen dönemin hikâyecileri arasında yukarıdakilerden hangileri yoktur? A) I ve II

B) II ve III D) III ve IV

7.

8.

DAKLI SORULAR

C) II ve IV E) I ve IV

Ahmet Mithat hikâyeciliği ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A)

Mekân genelde Anadolu’dur.

B)

Diğer Tanzimatçılara göre daha yalın bir dili olsa da Arapça ve Farsça sözcüklere yer vermiştir.

C)

Eğlendirirken bilgilendirmeyi amaçlar.

D)

Meddah geleneğinden izler taşır.

E)

Konu yönünden zengindir.

---- hikâyelerinde gözlemlerinden faydalanmıştır. Konuşma dilini eserlerinde kullanan sanatçı, akıcı ve sürükleyici bir anlatıma sahiptir. Maupassant tarzını kullanmıştır. Sağlam bir teknik ve gözleme dayalı gerçekçilik, onun hikâyelerinin özünü oluşturur. Leyla ile Mecnun, Olağan İşler yazarın hikâye kitapları arasındadır. Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

Reşat Nuri Güntekin

B)

Yakup Kadri Karaosmanoğlu

C)

Aka Gündüz

D)

Halide Edip Adıvar

E)

Refik Halit Karay

10. Servetifünun Dönemi’nde Halit Ziya Uşaklıgil ile I hikâyeciliğimizin ilk yetkin örnekleri verilmeye başlanmıştır. Hikâyelere melankolik ruh durumu yansımıştır. Aydın zümreye hitap edilmiştir. Hikâyelerde realizmin II etkisi vardır. Mehmet Rauf, Hüseyin Cahit Yalçın, III IV Hüseyin Rahmi Gürpınar Servetifünun topluluğunun V hikâyecilerinden bazılarıdır. Bu parçada numaralanmış bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) IV

B) I

C) V

D) II

E) III

Ort aZ

1.

Türk edebiyatının en çok okunan hikâyecilerindendir. Bizde hikâyeciliği meslek edinen ilk sanatçı olarak kabul edilmektedir. Sanatçının sade dille yazdığı hikâyeleri, “Yeni Lisan” anlayışının izdüşümü olarak değerlendirilmektedir. Bazı hikâyelerini kendi çocukluk, gençlik ve askerlik hatıralarından esinle oluşturan sanatçı, bazı hikâyelerinin konusunu ise Türk tarihinin şanlı sayfalarından almıştır. Böylece ulusal bilinci harekete geçirmeye çalışmıştır.

TANZİMAT’TAN MİLLÎ EDEBİYAT’A HİKÂYE 3.

Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen sanatçıya ait bir eser değildir?

2.

A)

Forsa

B)

Bomba

C)

Primo Türk Çocuğu

D)

Başını Vermeyen Şehit

E)

Çağlayanlar

•

Servetifünun hareketinin önde gelen roman ve hikâye yazarıdır.

•

Çevre tasvirlerini ve ruhsal tahlilleri gerçeklik duygusuyla işlemiştir.

•

Anlatımını tekdüzelikten kurtarmak için devrik ve eksiltili cümlelere yer vermiştir.

•

Hikâyelerinde Anadolu’nun köy ve kasaba yaşayışına yer vererek İstanbul dışına çıkmıştır.

•

Onu Beklerken, Hepsinden Acı, Kadın Pençesi yazarın hikâyelerinden bazılarıdır.

Yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A)

Süleyman Nazif

B)

Ahmet Hikmet Müftüoğlu

C)

Hüseyin Cahit Yalçın

D)

Halit Ziya Uşaklıgil

E)

Mehmet Rauf

Zor

1

Kola y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

Servetifünuncuların roman ve öykülerindeki çevre genellikle İstanbul’dur. Romanlaştırdıkları ve öyküleştirdikleri yaşamlar da aydın kişilerdir. Örneğin hem Servetifünun topluluğunun hem de Türk edebiyatının usta romancılarından biri olan Halit Ziya Uşaklıgil’in Mâi ve Siyah, Aşk-ı Memnu yapıtlarının kişileri öğrenim görmüş, aydın, sanattan ve edebiyattan anlayan kişilerdir. Mehmet Rauf’un Eylül romanı için de aynı şeyi söylemek mümkündür. Ancak aydın çevrelerin dışına çıkan örnekler de görülmektedir. Söz gelimi Halit Ziya Uşaklıgil’in ----, Sade Bir Şey, Ferhunde Kalfa gibi öykülerinin konuları ve kişileri halktandır. Bu parçadaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

4.

A)

Dağa Çıkan Kurt

B)

Rahmet

C)

Bir Serencam

D)

Mahalleye Mevkuf

E)

Falaka

I.

Avrupai anlamda hikâye, edebiyatımıza Tanzimat Dönemi’nde girmiştir.

II.

Tanzimat hikâyesinde konular genellikle günlük hayattan ve tarihten alınmıştır.

III. Ahmet Vefik Paşa’nın Kıssadan Hisse ve Letâif-i Rivâyât adlı eserleri hikâyeciliğimizde dönüm noktası olarak değerlendirilmektedir. IV. Tanzimat hikâyecilerinden bazıları topluma, bazıları ise aydın kesime seslenmeyi tercih etmiştir. V.

Tanzimat Dönemi Türk hikâyesinde anlatım genel olarak duygusal ve acıklı konulara dayanmaktadır.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde “Tanzimat hikâyesi” ile ilgili yanlış bilgi verilmiştir? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5. - 6. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

1 7.

Zavallı hayvan bir saattir, üç yüz okkadan fazla bir yükü sürüklüyordu. Dizginleri kullanan Himmet, çam yarması bir Anadolu uşağıydı. Dik yokuşlarda bile, ata yardım için, bir dakikacık olsun inmiyor, ha bire kamçıyı yapıştırıyor, yanından geçen çift atlı, narin, hafif faytonlarla yarışa kalkıyordu. Hele ağırlığıyla yayları birbirine yarıştırarak hiç elastikiyetlerini bırakmayan Masume Hanım, Himmet’in iki misli kadardı.

5.

Aşağıdakilerden hangisi bu parçada tanıtılan yazara ait hikâyelerdendir? A)

İhtizar

B)

Kadın Pençesi

C)

Sönmüş Yıldızlar

D)

Kıssadan Hisse

E)

Hayat-ı Hakikiye Sahneleri

Bir öyküde geçen bu parçanın anlatımı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A)

Betimlemeye başvurulmuştur.

B)

Nitelemelere yer verilmiştir.

C)

Hareketli bir anlatım belirgindir.

D)

Sade dil kullanılmıştır.

E)

Anlatıcının duygularına yer verilmemiştir.

8.

6.

Tanzimat Dönemi hikâye yazarlarındandır. Gerek hikâye gerek romanlarında halkı bilgilendirmeyi amaç edinmiştir. Çağdaşlarına göre daha sade bir dil kullanmıştır. Çok eser ürettiği için “Yazı Makinesi” olarak anılmıştır.

---- Servetifünun devrinde İkdam ve Servetifünûn dergilerinde kaleme aldığı hikâye ve düzyazılarını Haristan ve Gülistan adlı eserlerinde bir araya getirdi. Bu iki eserinde daha iyi tesir yapmak, gönülleri heyecanlandırmak için mübalağalı bir üslup kullandığını ve hayal mahsulü konuları ele aldığını bizzat ifade eder. Kendisinin de ileri sürdüğü nedenlerden ötürü bu eserleri pek rağbet görememiştir.

Dil özellikleri bakımından bu hikâyenin yazarı aşağıdakilerden hangisi olabilir?

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A)

Ömer Seyfettin

A)

Halit Ziya Uşaklıgil

B)

Ahmet Mithat Efendi

B)

Ahmet Hikmet Müftüoğlu

C)

Halit Ziya Uşaklıgil

C)

Hüseyin Cahit Yalçın

D)

Mehmet Rauf

D)

Mehmet Rauf

E)

Samipaşazade Sezai

E)

Hüseyin Rahmi Gürpınar

1. TEST KAZANIM 1.

CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE HİKÂYE

DAKLI SORULAR I.

II.

Yürüyordum. Yürüdükçe de açılıyordum. Belki de tıraş bıçağına sinirlenmiştim. Olur, olur! Mutlak tıraş bıçağına sinirlenmiş olacağım. Otların yeşil olması, denizin mavi olması, gökyüzünün bulutsuz olması, pekâlâ bir meseledir. Kim demiş mesele değildir, diye?

2.

O dakikayı ömrümde unutamam adaşım; dışarıda fırtına arttıkça artmıştı, duvarlar sarsılıyor, tepemizdeki kiremitler uçuyordu. Ve değirmen, azgın bir hayvan, homurduyor ve dönüyordu. Ve o, lambanın sönük ışığında, olduğundan daha büyük âdeta bir gölge gibi duruyordu.

Aşağıdaki hikâye yazarlarından hangisi toplumcu gerçekçidir? A)

Orhan Kemal

B)

Reşat Nuri Güntekin

C)

Sait Faik Abasıyanık

D)

Memduh Şevket Esendal

E)

Yakup Kadri Karaosmanoğlu

III. Sağındakine baktı: Koca burunlu, sarkık gerdanlının biriydi. Beyden değil de efendiden. Böyleleri ukala olurlar. Vara yoğa karışırlar. Tartışmaya can atarlar. Nitekim: “Şoför Efendi, iki buçukluğun üstünü unuttunuz!” dese bu koca burunlu, sarkık gerdanlı adam o biçim, yan yan bakacaktı. IV. Düşünmeye çalışıyor: Ava çıktım, avımla iç içe geçmiş durumda döndüm. Saçmaladığını biliyor. Avım değil ki, diyor, ne ben bunun ardına düştüm, ne bu benim karşımda sıkıştı kaldı; bir rastlantıydı buluşmamız, diyor. V.

Ben kendimi öyle haraç mezat satacak bir abd bulmuyorum. Hürriyetime sahip olmak istiyorum. Hür olduğun hâlde dahi severler dersen hata edersin. Zira bizde hürriyet nedir, henüz meçhul. Hürriyet-i şahsiyesine tesahüp olanlara efkâr-ı umumiye serkeş veyahut dik başlı der.

3.

Beyaz tozluklu çocuk, yün eldivenli ellerini paltosunun cebine sokarak küçük bir kese kâğıdı çıkardı, içinden bir badem ezmesi alıp ağzına attı, bir tane de arkadaşına verdi. Ağzını şişirerek sordu: — Derslere ne zaman çalışıyorsun?

Dil özelliklerine bakılırsa bu parçalardan hangisinin Cumhuriyet Dönemi hikâyelerinden alındığı söylenemez?

— Mektepten çıkınca… İki saat filan çalışıyorum, dersleri yapıyorum. Ondan sonra buraya geliyoruz. Hem gece zaten çalışamam ki. Gaz masrafı çok oluyor.

A) III

I.

Toplumsal gerçeklikten izler vardır.

II.

Gözlem gücüne yer verilmiştir.

B) V

C) I

D) II

E) IV

III. Bilinç akışı tekniği kullanılmıştır. Bu parçadan hareketle numaralanmış yargılardan hangileri söylenemez? A) I ve II

B) Yalnız I D) Yalnız III

C) I, II ve III E) Yalnız II

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

4.

CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE HİKÂYE

I. Grup

6.

II. Grup

I.

Alemdağ’da Var Bir Yılan Tarık Buğra

II.

Oğlumuz

Memduh Şevket Esendal

III.

Uzun Hikâye

Sait Faik Abasıyanık

IV.

Ev Ona Yakıştı

Zeyyat Selimoğlu

V.

Koca Denizde İki Nokta

Yukarıda I. grupta verilen eserlerden hangisi, II. gruptaki sanatçılardan biriyle ilişkilendirilemez? A) IV

5.

B) III

C) II

D) V

E) I

Akar Su adlı hikâyesi Varlık dergisinde yayımlanmıştır. Denize Açılan Kapı adlı hikâyesiyle ödül almıştır. Çok Sesli Bir Ölüm ve Çözülme adlı hikâyeleri filme uyarlanmıştır. Hikâyelerini Anadolu’nun pek çok yöresini gezerek kendisine “ayrıntı avcısı” dedirtecek derecede güçlü bir tasvir yeteneğiyle, insanın evrensel yanlarını öne çıkararak kaleme almıştır. Hikâyelerinde bireyin yalnızlığını, yabancılaşmasını, kuşak çatışmasını, modernlik-gelenek gibi sorunları, değerlerinden ayrı düşmüş ve modern kentlerin varoşlarında kıstırılmış bireyin ve ailenin acılarını anlatmıştır.

7.

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A)

Rahmet ve Bir Serencam Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun kaleme aldığı öykülerdir.

B)

Fakir Baykurt’a göre öykü; döneminin tarihsel, toplumsal renklerini içermeli ve az da olsa belge işlevi yüklenmelidir.

C)

Sabahattin Ali bazı öykülerinde ezilen köylüleri anlatmıştır.

D)

Halikarnas Balıkçısı deniz öyküleriyle ve romanlarıyla tanınan bir yazardır.

E)

Ekmek Kavgası ve Çamaşırcının Kızı Kemal Tahir’in öykülerindendir.

Edebiyatımızda modern anlatının önde gelen ustalarındandır. Yazmaya şiirle başlamış, sonra öykü ve romana yönelmiştir. Detayları, imgeleri ustaca kullanmış; özellikle bilinç akışı ve iç monolog tekniğini başarıyla uygulamıştır. Bireyin ruh durumunu etkili biçimde işlemiştir.

Bu parçada söz edilen yazar aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen hikâye yazarının eserlerinden biri olabilir?

A)

Rasim Özdenören

A)

Göl İnsanları

B)

Ferit Edgü

B)

Sırça Köşk

C)

Bilge Karasu

C)

Bodur Minareden Öte

D)

Haldun Taner

D)

Dayak Birincisi

E)

Oktay Akbal

E)

Don Kişot İstanbul’da

Kola y

Ko l

1.

•

Sam Amca öyküsüyle Dünya Hikâye Yarışması’nda birincilik kazandı.

•

Güçlü gözlemlerine dayanarak köy ve kasaba insanlarının sorunlarını, günlük hayatlarını ve hislerini yalın bir dil ve gerçekçi tutumla yansıttı.

•

Değişen üretim koşullarını, makineleşmeyi ve işçilerin sömürülüşünü işledi.

CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE HİKÂYE 3.

Yukarıda bazı özellikleri verilen yazar aşağıdakilerin hangisidir? A)

Dursun Akçam

B)

Samim Kocagöz

C)

Talip Apaydın

D)

Oktay Akbal

E)

Mustafa Kutlu

Ort aZ

Zor

1

Orta

or

rta -O ay

Öykücülüğümüzde yeni bir dönemin başlatıcısıdır. Durum öyküsünün önde gelen temsilcilerindendir. “İstanbul Öykücüsü” olarak tanınır. Farklı bir üslupla konu sayılamayacak kadar sıradan karşılanan durumları işler. Gözlemci ve gerçekçi bir yazardır. Toplumu konu alan öykülerinde toplumdaki bazı problemlere değinir. Şahısları, yaşadıkları çevreye ve karakterlerine uygun olarak anlatır. Fikirlerini, hayallerini içtenlikle anlatır. Yakından tanıdığı, gözlemlediği kişileri tanıtır. Yazarın öykülerindeki konular; insan ve toplum, insan ve tabiat, psikolojik konular olarak üç grupta toplanabilir. İşveren işçi ilişkileri, ekonomik dengesizlik, tabiat, dostluk, insan sevgisi, aşk, yalnızlık yazarın işlediği konulardır. Öykülerinde genellikle İstanbul’un kenar mahallelerini, Burgazada’yı, balıkçıları, sefil çocukları, aylak insanları anlatmıştır. Deniz, tabiat, yaşlı bir adam, boyacı çocuk, balıkçı kahvesi onun öykülerinde sıkça görülen unsurlardır. Bu parçada tanıtılan yazar aşağıdakilerden hangisidir? Memduh Şevket Esendal

B)

Cevat Şakir Kabaağaçlı

C)

Sait Faik Abasıyanık

D)

Ahmet Hamdi Tanpınar

E)

Oktay Akbal

Hareket dergisinde yayımlanan ilk öyküsü O’dur. Öykülerinde köy ve kasaba insanlarının günlük kaygılarını, sevinçlerini konu almıştır. Endüstrileşme, para hırsı, tüketim çılgınlığı gibi sorunlara eğilerek toplumsal anlayışa yaklaşmıştır. İslami yorumla aktardığı öykülerine yerli bir havanın yanı sıra Türk kültürüne ait duyarlılıkları katmıştır. Öykülerinde romanesk (roman tarzına yakın) bir anlatı çatısı kurmuştur. Uzun hikâye tarzının Türk edebiyatındaki en tanınmış temsilcisidir.

---- Sait Faik’in “Semaver” adlı kitabını okuduktan sonra gerçek anlamda öykücülüğe başlamıştır. Öykülerinde bireysel izlenimlerinden, tecrübelerinden, çocukluk anılarından yararlanmış; küçük kent insanını konu alan, anılara veya düşlere dayalı, duygulu, içe dönük öyküler kaleme almıştır. Öyküleri ince duygulu, aydın bir orta sınıf insanının bireysel ümitsizliklerini belirtmesi bakımından birinci ve üçüncü kişilerin iç monologları görünümündedir. Bu öyküler, Behçet Necatigil’in deyişiyle: “Konulu hikâyeler değil de belli konular çevresinde oluşan anılar toplamıdır.” Bizans Definesi, Yalnızlık Bana Yasak yazarın tanınmış öykülerindendir.

Bu parçada sözü edilen yazarın hikâyeleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A)

Ya Tahammül Ya Sefer

A)

Oktay Akbal

B)

Yoksulluk İçimizde

B)

Halikarnas Balıkçısı

C)

Hüzün ve Tesadüf

C)

Füruzan

D)

Önce Ekmekler Bozuldu

D)

Bilge Karasu

E)

Mavi Kuş

E)

Vüs’at Orhan Bener

4.

2.

A)

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

1

Ölüler her şeyi bilir - ben de bilirim - öğrenmenin yolu da ölmektir. Ölüp yok olan, ölülere karışan, yerin, suyun altına inip onlardan salık alan, gökyüzüne, onun da ötesine çıkıp ışığı, aydınlığı, bilgeliği oradan, çiçek derer gibi, yanına alıp gövdesinin dağılmış parçalarını yeniden bir araya getirerek, tazelenip yeniden doğmuş gibi yeryüzüne dönerek insan arasına karışandır ki bilinecek her şeyi bilir. Ben de bilirim.

7.

Toplumsal hayattaki aksaklıklara dikkat çekmiştir. Gözlem gücünün ağır bastığı öykülerinde ekonomik sıkıntıların toplumsal hayattaki etkilerine, Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Anadolu’nun durumuna yer vermiştir. Olaylara iyimser bir bakış açısıyla yaklaşmıştır. Öykülerinde klasik giriş – gelişme – sonuç planını uygulamamıştır. Otlakçı, Mendil Altında, ---- yazarın öykülerinden birkaçıdır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Bu parçayla ilgili olarak I.

Postmodernist bir öyküden alınmıştır.

A)

Gülen Ada

II.

Bilinç akışı tekniği kullanılmıştır.

B)

Babil Kulesi

III. Fakir Baykurt’un bir öyküsünden alınmış olabilir.

C)

İhtiyar Çilingir

IV. Anlatıcının duygu ve düşünceleri yansıtılmamıştır.

D)

Göl İnsanları

E)

Abdullah Efendi’nin Rüyaları

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız IV

D) II ve III

C) I ve II E) I, II ve IV

8. 6.

•

İki Uyku Arasında

•

Sarı Sıcak

•

Semaver

•

Korkuyu Beklerken

İlkin aşağıdan Köse Hüseyinlerin tarlasından yana tüfek atıldı. İki domuz vurmuşlar. Sonra Zekeriya bir el attı. Bir daha kesildi. Gece yarısı horozlar öttü, bizim mısırlardan bir ses gelmeye başladı. Bağ hendeğine sinip tüfeği nişan aldım. Ses, toprağa yakın geliyordu. Porsuktur sandım. Tetiğe dokundum. Benim ateş ettiğim bir şey yoktu.

Aşağıdakilerin hangisi, yukarıdaki eserlerin oluşturulduğu öykü anlayışlarından biri değildir?

Bu parça, aşağıdaki yazarlardan hangisinin bir hikâyesinden alınmış olabilir?

A)

Toplumcu gerçekçi öykü

A)

Abdülhak Şinasi Hisar

B)

Durum öyküsü

B)

Talip Apaydın

C)

Postmodernist öykü

C)

Nazlı Eray

D)

Millî ve dinî duyarlılıkları yansıtan öykü

D)

Bilge Karasu

E)

Bireyin iç dünyasını ele alan öykü

E)

Peyami Safa

Orta

Ort aZ

Korkuyorum. Çünkü buradan gitmek istiyorum. Bakkal daha veresiyeyi kesmedi. Fakat bu durum artık bir süre daha böyle süremez. Bakkaldan utandığım için soramadım, bir zamanlar -bir süre önce- aynı çekingenlik yüzünden kundura tamircisine de soramamıştım: Bir mektup yazmak istiyordum, ama adres bilmiyordum. Yani hiçbir adres bilmiyordum. Bana inanmazlardı, bunun için utanıyordum. Bana herhangi bir adres söyler misiniz, diyemezdim. Oysa herhangi bir adres yeterliydi benim için.

Kola y

Zor

2 1. - 2. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

or

Ko l

rta -O ay

CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE HİKÂYE 3.

Karanlık köy odasında her kafadan bir ses çıkıyordu. — Veremeyiz! Seksen bin ne demek? Ev başına bin lira düşer. Bin lira verecek kaç komşumuz var? Hükümet bizi zengin sanıyor ellâm. — Bu köyü satsan seksen bin etmez! — Öbür köylere her bir şeyi yaptırıyorlar, bizim de köprümüzü yaptırıversinler, ne olur? Demediniz mi bunları muhtar? — Dedik yavu, demez miyiz? Veremeyiz dedik. Adımıza bakmayın, biz fakir köyüz, dedik. — Ne dediler e? — Başka yolu yok dediler. Ya kendiniz yapacaksınız ya kalacak, dediler.

1.

Bu parça ile ilgili aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi yanlıştır?

— İyi ya kalsın, ne yapalım?

A)

Yazarının sosyal duyarlılığını yansıtmaktadır.

— He kalsın! Kalsın da tarlalarımıza geçemeyelim. Ayanlılar sahiplensin temelli.

B)

Anlatım I. kişi ağzından yapılmıştır.

— Olacağı o zati.

C)

İç konuşma tekniğine yer verilmiştir.

D)

Gerekçe bildiren yargı vardır.

— Kendimiz yapalım yavu, dedi birisi. Atalarımız yapmış da biz niye yapamıyoruz?

E)

Anlatıcıyla olayları yaşayan kişi aynıdır.

— Nasıl yapacağız? Güç mü yeter ona? Dee... Bin torba çimento gidermiş. I.

Yöresel söyleyiş özellikleri görülmektedir.

II.

Sade bir dille yazılmıştır.

III. Modernist öykü anlayışı ağır basmaktadır. IV. Monolog tekniğine başvurulmuştur. Bu parçadan hareketle numaralanmış yargılardan hangileri doğrudur? A) I ve II

B) I ve III D) II ve IV

2.

Bu hikâyenin yazarı aşağıdakilerden hangisi olabilir? A)

Samim Kocagöz

B)

Reşat Nuri Güntekin

C)

Sadri Ertem

D)

Oğuz Atay

E)

Kemal Tahir

C) II ve III E) III ve IV

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

4.

Çöküş sürecindeki burjuva ailelerin, yeni yaşam koşullarından bunalan, yurt özlemi çeken göçmenlerin, yoksulluk içinde yaşama savaşı veren, tek silahları sevgi olan yalnız kalmış kadınların, çocukların dramlarına sevecen bir bakışla eğildi. Farklı kültür dairelerine ait insanların hayatlarını ele aldı. Onun öykülerinin çoğunda anne - kız ilişkisinin önemli yer tuttuğu, gerçekliğin küçük kızların bakış açısıyla işlendiği görülür. Yazar, detaylarla beslediği canlı anlatımı ve karakterleri işleyişindeki derinliğiyle dikkat çekmiştir. Almanya incelemelerinden sonra göçmen ve gurbetçi işçilerin sorunları üzerinde durmuş, özellikle gurbetçi çocuklarının sorunlarına eğilmiştir.

2 6.

Aşağıdaki hikâye parçalarından hangisinin postmodern eğilimle yazıldığı söylenemez? A)

Ölü diller uzmanı göndermiş: mektup ve çevirisi. Sol tarafıma o şey gene saplandı. Birden, bütün kavramlarımı kaybettim: Mektubu ve çeviriyi okudum, okudum. Bütünüyle kurtulmak istedim bu dertten. Daha birkaç gün öncesine kadar küçük ve endişeli olan yaşantımı özlemle andım. Demek ki dünya, kötü piyangolarla dolu, dedim. (Bu sözümün bayağılığını görecek durumda değildim.) Yakmalı bu mektupları, yakmalı!

B)

Dehşete kapılarak feneri deliğin içine tuttu; ışınlar, kafatasının iç duvarlarında yansıdı. Eyvah! Böcekler beynini yemişlerdi, en yumuşak tarafını. Belki de hamam böceği son parçayı taşıyordu. Kendini tutamadı: ‘‘Seni çok mu yalnız bıraktılar sevgilim?’’ dedi. Aşağıdan, başka bir deliğin içinden sevgilisinin sesini duydu: ‘‘Bir şey mi söyledin canım?’’ Elini telaşla kitap sandığına soktu, ‘‘Hiç’’, diye karşılık verdi aceleyle. ‘‘Kendi kendime konuşuyordum.’’

C)

Yavaş yavaş anlatmaya başladı. Babası Selanik’te hastalanmış, İstanbul’a geldiklerinin ayında ölmüştü. Annesiyle Üsküdar’da bir oda tutup, başlarını sokunca yine hastalık peşlerini bırakmamıştı. Annesi de zatürreden ölmüştü. Naciye yalnız kalınca ev sahipleri olan dul kadın, hâline acımış, ona çarşıya gidip bekâr odalarından bir eş buluvermişti. İşte dört senedir onunla yaşıyordu, bu adamcağız iyiydi fakat çok fakirdi. Muharebeden evvel bir mecidiye gündelikle yapılarda çalışıyordu. Kocası asker olunca Naciye’ye otuz kuruş maaş bağlanmıştı.

D)

Ansızın, matematikçilerin sıfır dedikleri şeyi düşünüyor. Onların sıfırı, o güne değin kendisinin yokluğu düşünmek için kullandığı terimlerden – ansızın– apayrı görünüyor gözüne. Kaos’a ancak Tanrı düzen getirmişti. Ama sıfırın üstüne insanlar biri, ikiyi çıkabiliyorlardı. Bu orman sıfırdı şimdi. Biri, ikiyi, üçü çıkmak, sıfırdan hareket ederek... Bu da yepyeni bir düşünce: Sıfırdan hareket etmek...

E)

Biraz sonra anlardı. Zeytinle, yağa bakarak güldü. Daha bir gün önce gazetelerde çıkan yazılardan başlıklar geldi gözünün önüne. Çağımız suçluluk modaları çağı. Suçluluk duygusu epey para kazandırıyor. İnsanı önce hiçbir şeyle doymaz, hiçbir şeye doymaz kılacaksın, sonra doymaya yeltenmenin ne kadar kötü, ayıp, tehlikeli, hastalık yaratıcı olduğunu söyleyecek, söyleyecek, söyleyecek, beyinlere kakacaksın.

Bu parçada sözü edilen yazara ait öyküler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

5.

A)

Benim Sinemalarım

B)

Parasız Yatılı

C)

Kuşatma

D)

Troya’da Ölüm Vardı

E)

Gecenin Öteki Yüzü

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A)

Mahmut Makal, denize karşı sonsuz bir hayranlıktan gelen şiirli, yer yer aksayan fakat sürükleyip götüren bir anlatımla öykülerini oluşturmuştur.

B)

Memduh Şevket Esendal, öyküye yalınlık getirmiş; onu gereksiz süslemelerden kurtararak halktan kişilere, basit görünüşlü gerçek olaylara yöneltmiştir.

C)

Sait Faik Abasıyanık, öykülerini yapmacıklıktan ve sanat kaygısından uzak bir dille yazmıştır.

D)

İnci Aral öykülerinde genellikle kadın-erkek ilişkilerini, sevgiyi, kadının kimliğini, bağlılık ve özgürlük sorunlarını ele almıştır.

E)

Bilge Karasu, bireyin iç dünyasını ve sevgi, dostluk, yalnızlık, korku, tutku, ölüm, baskı, gibi konuları imgesel bir dille yansıtmıştır.

Orta

Ort aZ

•

•

•

•

Hikâyeleri güçlü bir gözleme dayanır. Hikâyelerinde realizm ve canlı bir üslup karşımıza çıkar. Yazar, konuşma dilini hikâyelerinde ustalıkla uygulamıştır. Leyla İle Mecnun, Olağan İşler yazarın hikâyelerinden bazılarıdır.

Kola y

Zor

3 1.

or

Ko l

rta -O ay

CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE HİKÂYE 2.

TORTU Sadece kemanını vermedim. Yıllar sonra yeğenine armağan ettim. O da öğrenememiş doğru dürüst, evlerinin bir duvarına asmış. Ben zaten hiç beceremedim, hiçbir şey, iç yangını anılar yaratmaktan başka.

Anadolu insanının yaşamı ve sorunları, gelenek ve inançlar, kırsal kesimin sorunları onun hikâyelerinin dokusunu oluşturur. Yerli dekor ve renkleri ustalıkla kullanmıştır. Göl İnsanları yazarın tek hikâye kitabıdır.

Vüs’at O. BENER Bir küçürek (minimal) hikâye örneği olan bu parçaya bakılarak bu türdeki metinlerin

Hikâyeyi, halkı özellikle de köylüyü bilinçlendirmek için bir araç olarak görmüştür. Köylü yaşamını halkçı bakış açısıyla ele almıştır. Can Parası yazarın bu anlayışla kaleme aldığı bir hikâye kitabıdır.

I.

Şiirde olduğu gibi yoğun ve imgesel anlatımdan yararlanılmıştır.

II.

İçsel konuşma tekniği kullanılmıştır.

III. Betimleme ve çözümlemeye geniş yer verilmiştir.

Konularını toplumsal sorunlardan alan; emekçilerin yaşamlarını, sömürülmelerini, kapitalizmin rekabetçi döneminin üretim ilişkilerini anlattığı Bacayı İndir Bacayı Kaldır adlı hikâyesi yazarın edebiyata yaklaşımını ortaya koyar. Yazarın gazetecilikten gelen alışkanlıkla betimlemeden ve psikolojik derinlikten uzak, gücünü düşünceden alan, yalın bir üslubu vardır.

IV. Özlü bir anlatım söz konusudur. özelliklerinden hangilerine sahip olduğu söylenebilir? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) I, II ve IV

C) I ve II E) I, II, III ve IV

Yukarıda söz edilen hikâyeciler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A)

Refik Halit Karay

B)

Fakir Baykurt

C)

Kemal Tahir

D)

Reşat Nuri Güntekin

E)

Sadri Ertem 3.

Korku türünde hikâyeler kaleme aldı. Hikâyelerinde başı ve sonu belli olayları anlattı. Onun hikâye kurgusu belli bir düzen içinde gelişen, zincirleme olaylara dayanır. Dolayısıyla yazar, heyecanlı, sürprizlere gebe bir üslupla ve sağlam bir olay akışını içerecek şekilde hikâyelerini oluşturmuştur. Bir Yudum Su, yazarın hikâye türündeki eserlerindendir. Bu parçada söz edilen yazar aşağıdakilerden hangisidir? A)

Sait Faik Abasıyanık

B)

Sadri Ertem

C)

Ercüment Ekrem Talu

D)

Kenan Hulusi Koray

E)

Bekir Sıtkı Kunt

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

4.

3 6.

Eserler

Yazarlar

I.

Hastalar ve Işıklar

Tomris Uyar

II.

Uzun Hikâye

Necati Tosuner

III.

Yakamoz Avına Çıkmak

Rasim Özdenören

IV.

Yürekte Bukağı

Mustafa Kutlu

V.

Doğu Öyküleri

– Hişt, dedi.

Yukarıda karışık olarak verilen eserler ve yazarlar eşleştirilirse hangi eser dışarıda kalır? A) III

B) I

C) V

Otların yeşil olması, denizin mavi olması, gökyüzünün bulutsuz olması, pekâlâ bir meseledir. Kim demiş mesele değildir, diye? Budalalık! Ya yağmur yağsaydı? Ya otların yeşili mor, ya denizin mavisi kırmızı olsaydı? Olsaydı o zaman mesele olurdu işte. Çikolata renginde bir yaprak, çağla bademi renkli bir keçi gördüm. Birisi arkamdan:

D) II

E) IV

Dönüp baktım. Yolun kenarındaki daha boyunu bosunu almamış taze devedikenleriyle karabaşlar erik lezzetinde bana baktılar. Dişlerim kamaştı. Yolda kimsecikler yoktu. Bir evin damını, uzakta uçan bir iki kuşu, yaprakların arasından denizi gördüm. Yoluma devam ederken: – Hişt hişt, dedi. Dönüp bakmak istedim. Belki de çok istediğim için dönüp bakamadım. Olabilir. Gökten bir kuş hişt hişt ederek geçmiştir. I.

Geleneksel anlatı teknikleri ön plandadır.

II.

Millî edebiyat zevk ve anlayışını sürdüren bir hikâyeden alınmıştır.

III. Sadri Ertem’in öyküleriyle aynı içerik ve dil özelliğini göstermektedir. Bu parça ile ilgili numaralanmış yargılardan hangileri yanlıştır? A) I ve III

B) Yalnız III D) Yalnız II

5.

Aşağıdakilerin hangisinde verilen eserlerin tamamı aynı sanatçıya aittir? A)

Silindir Şapka Giyen Köylü, Yarın Diye Bir Şey Yoktur, Korku, Bay Virgül

B)

Ekmek Kavgası, Sarhoşlar, Çamaşırcının Kızı, 72. Koğuş

C)

Değirmen, Kağnı, Sevda Dolu Bir Yaz, Yeni Dünya

D)

Çilli, Cevizli Bahçe, Cüce Muhammet, Karın Ağrısı

E)

Telli Kavak, Şişhane’ye Yağmur Yağıyordu, Sam Amca, Cihan Şoförü

C) I ve II E) I, II ve III

Orıjinal

®

Sorular

1.

E MAD

1

•

Yöresel söyleyişe başvurulmuştur.

•

Sade dille yazılmıştır.

•

Diyalog tekniğine yer verilmiştir.

2.

Aşağıdakilerin hangisinde verilen hikâye parçası ile ayraç içindeki açıklama uyuşmamaktadır? A)

Orada. Ve durduk yerde büyüyen deniz. Kayalıkları köpüklerle döverek biçimleyen deniz. Dur, dinle bir bak: Sana bir şey mi söylüyor?.. Ne söylüyor?.. Ve kendi çapında yırtıcı kuşların erişilmez o çığlık çığlığa güzelliği. (Küçürek öyküden alınmıştır.)

B)

Sandal çırpıntılı ışığın içindeyken atıyorum balığı. Küf, kof, katılmış katılığının sesi geliyor. Eve gitmek uzun sürer. En azından on beş dakika; üşeniyorum. Usanç geldi bu yoldan. Yatağımı, evimi severdim şimdiye kadar; oda demeli, o da demek daha doğru olur. Odamı yalnız odamı severdim. Ondan da soğuttular sanki beni. (Anlatıcının duygu durumuna yer verilmiştir.)

C)

Atlı araba, kamyon kasalarını süslüyordu. Yeşiller, sarılar, maviler, kırmızılar, akarsular, göller, dağlar ve karanfiller onun da içini süsler, günlerini güzelleştirirdi. Bu arabaları, kamyonları sürenleri de sevindiriyor olmalıydı. Yoksa önünde neden sıraya girsinler, neden gölün içinde bir kuğusu da mutlak olsun, desinler? (Tasvir yapılmıştır.)

D)

Bütün gün odamdan çıkmadan yazıyordum. Yalnız bitişikteki kunduracının gürültüsü aklımı karıştırıyordu. Çünkü artık genç ayakkabıcı yoktu; bir süre önce ölmüştü. Aslında ben yanıma genç kadının taşınmasını istiyordum. Ne var ki istasyon şefi, ben daha bu isteğimi belirtmeye fırsat bile bulamadan bir gün - bir süre önce - kunduracıyla göründü. (Kahraman bakış açısı kullanılmıştır.)

E)

Ben ayrılıyorken darağacına gidiyormuşçasına bir duygu kaplar. Her şeye derin bir bağlılık, hayret ve sevgi ile bakarım. Hiçbir şeyi kaçırmam. Taş duvarda delik açmış serçenin yuvasını o zaman görürüm. Tellere takılmış bir uçurtma kuyruğu o zaman gözüme ilişir. Güneşe, ağaçlara, insanlara bir daha, bir daha bakarım. Ama sonradan bunların hiçbirini hatırlayamam. (Entrika ve merak belirgindir.)

Yukarıdaki özellikleri örneklendiren parça aşağıdakilerden hangisidir? A)

O omzundaki şeyi bir musiki aletine, bir eski zaman okuna benzetirdim de… Hallacın kirişi idi. Yine öyle oldu. Görmediğim, bilmediğim bir musiki aleti ile hallaç kirişini birbirine karıştırıp eski romanlarda resimlerini gördüğüm seyyar mızıkacılardan hallaca, hallaçtan seyyar mızıkacılara bir gidip geldim.

B)

Beyaz perdeler inik. Aralarından soluk bir aydınlık giriyor. Duvarlarda birçok büyük levha asılı. Köşelerde ağır ceviz ağacından yapılmış, demir çemberli mezarlar duruyor. Şüphesiz bu mezarda sevgili ölülerin mumyaları var. Bir tanesini açmaya çalıştım.

C)

Kaportacı: “Boşuna çaba.” dedi. “Boya, boya. Hepsi süsü için!” İlkin şaşırdı. Onun kasa yapımındaki yorgunluğunu şuradaki serin sularla giderdiğini, içini dışını ovup yıkadığını sanmıştı. Derken ürktü. Yüzüne bakmadı onun. Direndi. Karanfillerden birini kulak ardından çekip resimli tahtanın üst başına kondurdu.

D)

Haşim amca, Sultan’ın tüyden tacını sevdi. Bilezikleri, ince ayaklarında çevirdi. Sonra başını göğe verip baktı, görünürde bir sürü kuş vardı. Zülküf, amcasına sordu: – Baamdan gaç yaş böyüksün emmi? Haşim amca, gökyüzünden başını aldı: – Segiz on sene yeğenim.

E)

– Bu okulu kazanacakların hepsi de benim gibi yoksul çocukları mı, anne? Onu da öğrendin mi? – Öyle ya, yoksul çocukları ki, parasız yatılı için imtihan oluyorlar. – Öyleyse ben burayı kazanırım. Üzülme. Sınavı pekiyiyle bitiririm. Artık burada, arkadaşlarım olur.

BY

Orıjinal

®

Sorular

3.

Yeni Dünya Otlakçı Sırça Köşk Yarın Diye Bir Şey Yoktur Mendil Altında Değirmen İki Uyku Arasında Hava Parası

4.

1

Samim Kocagöz, tarımsal üretimi ve köy hayatını yakından tanıyan bir yazardır. Hikâyelerinin konularını, yaşadığı Ege Bölgesi’nin insanlarından seçmiştir. Köylülerin ve çiftçilerin yaşayışlarından, üretim faaliyetlerinden ve sorunlarından esinlenerek hikâyelerini kaleme almıştır. Toplumcu gerçekçi bir anlayışla ve güçlü bir gözlemle sınıfsal çatışmaları, tarım kesiminin problemlerini işlemiştir.

Yukarıdaki hikâyeler kaç farklı yazar tarafından kaleme alınmıştır?

Buna göre, aşağıdaki hikâye parçalarından hangisi Samim Kocagöz’ün edebî anlayışını yansıtmaktadır?

A) 2

A)

Fakat bütün bunlara ne lüzum var; sen sanki bunları bilmiyor musun? Ben sanki bütün bu şeylerin senin kalbini nasıl sızlattığını bilmiyor muyum? Annen, ben… Sen bize bakma. Bütün budalalık bizde. Biraz hasta olmanı bekler gibiyiz.

B)

Feyzi Bey hesap yaparken, Faik Efendi ona bakıyordu. Biraz düşünür gibi oldu. Kaşlarını oynatarak: “Ben hesap mesap bilmem.” dedi, “Bu, kahvede durup hesap halletmek değil, can pazarı kardeşim, herkes kendi başının derdine düşmüş. Denize düşen yılana sarılır.”

C)

Yusuf, koca öküzü üç gündür aramadık yer bırakmamıştı. Aklına ilk gelen, onun bir ziyana girip kolcular tarafından götürülüp tokata kapatılması olmuştu. Fakat elin ekilmiş tarlasına ziyana girmek, koca öküzün âdeti değildi. Bütün beraber yaşadıkları uzun senelerde ne Yusuf ne de koca öküz, haram mal yemişti.

D)

Ben saatçiye soru sormak gereğini de duymuyorum. Yalan söyleyeceğini biliyorum. “İşler nasıl ustam?” desem gözlüklerinin üstünden kuşkuyla bakar bana. “Kim bu herif? Neden soruşturup duruyor? Vergimi artırmak için mi gönderdiler bunu?” diye düşünür. “Kötü, kötü” der.

E)

Artık her hakarete, istiskale, gülünç olmaya razı olarak müdürün odasına girdi. Meseleyi olduğu gibi müdüre anlattı. Olmazsa, terfiden vazgeçerek, eski vazifesine iade edilmesini, tek, eline bir mühür verilmesini rica etti. Bunları söylerken, utancından, nohut iriliğinde ter döküyor, soluk mavi gözleri odanın eşyasında falan geziniyordu.

B) 3

C) 4

D) 5

E) 6

Orta

Ort aZ

KARMA SORULAR 1

Zor

Kola y

or

Ko l

rta -O ay

GELENEKSEL A NLATI T ÜRLERİ ve HİKÂYE 1.

Küçürek öykü hacmi dolayısıyla hiçbir şeyi uzun uzun anlatmaz. Bu bakımdan anlatılmaya değer olanın en vurucu, en çarpıcı, en can alıcı ânını seçer tıpkı bir fotoğraf karesi gibi. Öyküde bile çoğu kez karakter gelişimine yer verilmezken küçürek öyküden böyle bir şey beklemek olası değildir. Küçürek öykü, hayatın kısacık bir ânına odaklanır.

3.

Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada sözü edilen öykü türünün edebiyatımızdaki temsilcilerinden biri değildir?

2.

A)

Ferit Edgü

B)

Necati Tosuner

C)

Sevim Burak

D)

Tezer Özlü

E)

Mustafa Kutlu

Mektebe başlayacağıma söz verdim ya, evde bir derece yükselir gibi oldum. Annemin, sütninemin, evin kiler, mutfak, ortalık işlerine bakan Dilfeza Kalfa’nın muamelesi değişti. Şu iki güne kadar birinden biri eliyle bana yemek yedirirken şimdi elimle yemeye başladım. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Oluşturuldukları devrin toplumsal yapısı hakkında önemli ipuçları verir. Epik yönü ağır basan ve kaynağını yüzyıllar öncesinden alan bu anlatılar; savaş, deprem, sel, göç, kıtlık gibi geniş çaplı olayları konu alır. Uzun bir edebî tür olup özünde bir kahramanlık öyküsünü barındırır. Millî yönü ağır bastığından içinden çıktığı toplumun yaşayışı, geleneği, göreneği, kültürü, inancı, zihniyeti, örf ve âdeti hakkında birçok bilgi yansıtır. Bu parçada hakkında bilgi verilen edebiyat türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Masal

B) Halk hikâyesi D) Destan

4.

C) Efsane

E) Fabl

•

Konularını sosyal problemlerden alan Silindir Şapka Giyen Köylü adlı hikâye kitabıyla ün kazandı.

•

İşçi kesiminin sorunlarını, köy gerçeğini, değişen üretim koşullarını ele aldı.

Bu bilgiler aşağıdaki sanatçılardan hangisi ile ilgilidir? A)

Sade bir dil kullanılmıştır.

B)

I. kişi ağzından anlatım yapılmıştır.

C)

Öyküleyici anlatıma başvurulmuştur.

D)

Anlatıcı çevresindeki insanların kendisine yönelik tutum değiştirdiğini ifade etmektedir.

E)

Sürükleyici bir olay örgüsü vardır.

A)

Memduh Şevket Esendal

B)

Sait Faik Abasıyanık

C)

Sadri Ertem

D)

Ercüment Ekrem Talu

E)

Fahri Celalettin Göktulga

KARMA SORULAR 1 5.

İlk hikâye denemesi, Emin Nihat’ın 1873’te yayımlanan I II Müsameretnâme adlı eseridir. Kitap yedi hikâyeden III oluşmaktadır. Uzun kış gecelerinde tanıdıkların IV anlattığı öyküler şeklinde yazılmıştır. Bu yönüyle dünya

7.

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

edebiyatındaki ilk hikâye kitabı olan Don Kişot’u hatırlatır. V Bu parçadaki altı çizili bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) III

6.

B) II

C) I

D) V

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? B) II

C) III

D) IV

A)

İnci Aral

B)

Rasim Özdenören

C)

Ferit Edgü

D)

Füruzan

E)

Mustafa Kutlu

E) IV

(I) Küçürek hikâyenin tanımı ve özellikleri hakkında çeşitli görüşler vardır. (II) Türk edebiyatında küçürek hikâye türü için ‘‘minimal öykü”, “çok kısa öykü”, “öykücük”, “kısa kısa öykü”, ”kıpkısa öykü” gibi terimler kullanılmıştır. (III) Küçürek hikâyeler; insan yaşamından dondurulmuş kısa anlar, yaşanmış küçük olaylar, anekdotlar, kurulan düşlerden birisi, bir monolog, bir içsel konuşma olarak okuyucunun karşısına çıkar. (IV) Bu tür hikâyelerde de diğer hikâyelerde olduğu gibi insana özgü gerçekler (bireyselleşme, yalnızlık, yabancılaşma vb.) tematik yapıyı oluşturur. (V) Küçürek hikâyelerde bir olay ya da durum anlatılırken şahıs kadrosu, zaman ve mekân gibi yapı unsurları ayrıntılı olarak verilir.

A) I

---- edebiyatımızda özellikle öykü türünde önemli eserler verdi. Toplumsal değişim ve dönüşümü ele aldı. Beyhude Ömrüm, Yoksulluk İçimizde, Gönül İşi yazarın önemli öykülerindendir.

E) V

8.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A)

Günümüzdeki anlamda hikâye, bizde Tanzimat Dönemi’nde görülmeye başlanmıştır.

B)

Nabizade Nazım’ın Karabibik’i roman olarak değerlendirildiği gibi, uzun hikâye olarak da kabul görmektedir.

C)

Ahmet Mithat Efendi hikâye türünde birçok eser kaleme almıştır.

D)

Tanzimat edebiyatında romantizm akımının etkisiyle yazarlar kendini gizlemiştir.

E)

Tanzimat Dönemi’nde Batılı tekniğe uygun ilk hikâye örneği Samipaşazade Sezai’nin Küçük Şeyler adlı eseridir.

Orta

Ort aZ

KARMA SORULAR 2

Zor

Kola y

or

Ko l

rta -O ay

GELENEKSEL A NLATI T ÜRLERİ ve HİKÂYE 1.

İnsanlık ilk çağlardaki pek çok doğal ve toplumsal hadisenin esas nedenlerini tam anlamıyla bilemediğinden zamanla rivayetler oluşmuş ve bunun sonucunda söylence adı verilen ilk ---- üretilmiştir. Bu ilk söylencelere devamlı olarak eklenen yeni olay ve kahramanlar süreç içinde belirli motif ve şahıslara dönüşmüştür.

4.

Bu parçadaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Ömer Seyfettin, kendini tamamen öykücülüğe vakfetmiş bir yazardır. Onun öyküleri, sürükleyici bir olay örgüsüne sahip olduğundan bir çırpıda okunabilmektedir. Konu yelpazesi son derece geniş olan bu öykülerde yazarın çocukluk ve askerlik anılarından Türk tarihinin şanlı sayfalarına kadar temas edilmiştir. Bu öyküler, günümüzde bile her yaştan okur tarafından rahatlıkla okunup anlaşılabilmektedir. Bu parçada Ömer Seyfettin’in öyküleriyle ilgili olarak

A)

masallar

I.

Konu çeşitliliğine sahip olma

B)

efsaneler

II.

Sade bir dille yazılma

C)

fabllar

III. Akıcı bir anlatımla oluşma

D)

destanlar

E)

halk hikâyeleri

özelliklerinden hangilerine yer verilmiştir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

2.

E) I, II ve III

Destan ile ilgili aşağıdaki cümlelerin hangisinde yanlış bilgi verilmiştir? A)

Genellikle mensur olup az da olsa anonim tarzda oluşturulur.

B)

Toplumu yakından ilgilendiren geniş çaplı olayları konu alır.

C)

Mehmet Fuat Köprülü ve Zeki Velidi Togan gibi araştırmacılar tarafından “epope” sözcüğüne karşılık olarak kullanılmıştır.

D)

Türklerin gerek Sözlü Dönem’deki gerekse de Müslümanlığı kabulünden sonraki yaşayışları hakkında bilgi verir.

E)

Olağanüstü özellikler barındıran kahramanları vardır.

5.

3.

C) I ve III

Aşağıdakilerden hangisi Millî Edebiyat Dönemi hikâye örneklerindendir? A)

Altın Işık

B)

Türk Sazı

C)

İlk Düşen Ak

D)

Panorama

E)

Türkçülüğün Esasları

(I) Alp Er Tunga destanı, milattan önceki Türk - İran savaşlarından kaynaklanır. (II) Alp Er Tunga’nın, MÖ VII. yüzyılda yaşadığı sanılmaktadır. (III) Bir Hun hükümdarıdır. (IV) İran ordularını yenilgiye uğratmış, güçlü bir kahramandır. (V) Firdevsî’nin derlediği ünlü destan Şehnâme’de de bu kahramandan Afrasiyab adıyla söz edilmektedir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

KARMA SORULAR 2 6.

Dedem Korkut geldi, dedi: Oğlanım sen insansın, hayvanla arkadaş olma, gel güzel ata bin, güzel yiğitlerle at sür, at koştur, dedi. Büyük kardeşinin adı Kıyan Selçuk’tur, senin adın Basat olsun, adını ben verdim, yaşını Allah versin, dedi. Oğuz bir gün yaylaya göçtü. Aruz’un bir çobanı var idi. Adına Konur Koca Sarı Çoban derlerdi. Oğuz’un önünce bundan evvel kimse göçmezdi. Uzun Pınar denmekle meşhur bir pınar var idi. I.

Emredici anlatıma başvurulmuştur.

II.

Olay anlatımına yer verilmiştir.

8.

Kahramanından böyle söz edilen bir öykü, aşağıdakilerden hangisini anlatıyor olabilir?

III. Nitelemeler söz konusudur. Yukarıdaki parça ile ilgili numaralanmış yargılardan hangileri doğrudur? A) I ve II

B) Yalnız III D) II ve III

C) I ve III

A)

Bir kişiyi büyük şehri sevmeye iten nedenleri

B)

Bir kişinin kasaba hayatını nasıl kanıksadığını

C)

Yalnızlığa yönelmenin sebeplerini

D)

Bir kasabalının gözünden köy hayatını

E)

Tabiatla içi içe yaşamanın çekiciliğini

E) I, II ve III

9.

7.

Öyküde kalabalık kent yaşamından usanan bir gencin sakin bir kasabaya yerleştiğini görüyoruz. İlk başlarda yeni hayatına uyum sağlamakta zorlansa da sonradan kasaba hayatını özümseyen bu genç, ömrünün sonuna değin bu sakin kasabada yaşamayı kafasına koyar. Zira o, kent hayatının insana soluklanma şansı tanımayan keşmekeşine dönmek istememektedir.

(I) Millî Edebiyat Dönemi’nde dilde sadeleşme eğilimi öyküde de kendini göstermiştir. (II) Yeni Lisan yazısındaki görüşler doğrultusunda öyküler sade bir dille kaleme alınmıştır. (III) Bu dönem hikâyelerinde ülke sorunlarına gösterilen hassasiyetin etkisi özellikle sezilir. (IV) Halkın sorunları halkın diliyle ortaya konur. (V) Bu dönem hikâyelerinde coşumcu bakış açısı (romantizm) belirgindir.

Kesit öykücülüğünün akla ilk gelen temsilcilerindendir. Onun sade dille ve insani hassasiyetleri derinden işleyen bir yaklaşımla yazdığı öyküleri, edebiyatımızın çok okunan eserleri arasında yer alır. Adalar, çocuklar, yoksullar, savrulmuş insanlar bu öykülerin omurgasını oluşturur. Bu parçada hakkında bilgi verilen sanatçıya ait eserler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A)

Lüzumsuz Adam

B)

Son Kuşlar

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

C)

Mahalle Kahvesi

D)

Otlakçı

A) V

E)

Semaver

B) IV

C) III

D) II

E) I

Ort aZ

KARMA SORULAR 3

Zor

Kola y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

GELENEKSEL A NLATI T ÜRLERİ ve HİKÂYE 1.

•

•

•

•

---- edebiyatımızın tanınmış hikâyecilerindendir. İnsanımıza özgü değerleri işledi. Toplumumuzun yaşadığı değişimleri konu aldı. Bu Böyledir, Mavi Kuş, Rüzgârlı Pazar yazarın eserlerinden bazılarıdır.

2.

---- hikâyelerinde toplumsal kabullerle çatışan aydınların ruhsal durumlarını ve düşünce yapılarını ele aldı. İroninin ve eleştirinin ağır bastığı hikâyelerinde modern çağ bireyinin açmazlarını işledi. Yabancılaşmayı dile getirdi. İnce alaydan yararlandı. Postmodern roman ve hikâyenin edebiyatımızdaki öncü ismi oldu.

I. Grup

II. Grup

• Refik Halit Karay

• Tanzimat Edebiyatı

• Samipaşazade Sezai

• Millî Edebiyat

• Ahmet Mithat Efendi

• Servetifünun

• Halide Edip Adıvar • Halit Ziya Uşaklıgil I. gruptaki sanatçılar, II. gruptaki edebî dönemlerle ikişerli eşleştirilirse hangi sanatçı tek kalır?

---- kendine has bir anlatıma sahiptir. Bireyin toplumla ilişkisini irdelemiştir. Toplumsal değişimlerin ve çalkantılı süreçlerin ferde etkisini ele aldı. Hadi Gidelim, Yüksek Gerilim yazarın hikâye türündeki eserlerindendir. ---- sade dille yazdığı hikâyelerinde insani duyarlılıkları iyimser bir yaklaşımla yansıttı. Olayda çok ruhsal tahlillere yer verdi. Kuşatma, Benim Sinemalarım yazarın hikâyeleri arasındadır.

A)

Refik Halit Karay

B)

Samipaşazade Sezai

C)

Ahmet Mithat Efendi

D)

Halide Edip Adıvar

E)

Halit Ziya Uşaklıgil

Bu parçadaki boşluklar uygun sanatçılarla tamamlanırsa aşağıdaki hikâyelerden hangisinin yazarı dışarıda kalır? A)

Gecenin Öteki Yüzü

B)

Sessizliğin İlk Sesi

C)

Ortadaki Adam

D)

Korkuyu Beklerken

E)

Dost Yaşamasız

3.

Cumhuriyet Dönemi’nin tanınmış öykü yazarlarından ----, sade bir dille yazdığı öyküleriyle öne çıkmıştır. Öykülerinde gündelik hayatı olanca içtenliğiyle yansıtmıştır. Onun hikâyeleri, genelde anılarından izler taşır ve bu yönüyle otobiyografik öyküler olarak değerlendirilir. Hey Vapurlar Trenler, Yalnızlık Bana Yasak, Aşksız İnsanlar, Lunapark yazarın hikâyelerinden bazılarıdır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

Haldun Taner

B)

Bahaeddin Özkişi

C)

Oktay Akbal

D)

Rasim Özdenören

E)

Münevver Ayaşlı

KARMA SORULAR 3 4.

Şövalyelik destanlarının oluşumu, derebeylik düzeniyle ve bu düzenin ruhuyla sıkı sıkıya ilgilidir. Şövalyeliğin ülkülerini ve savaşlarını anlatan birçok destan oluşturulmuştur. Bu konuya ilişkin birçok kahramanlık ve savaş şarkısı yazılmıştır. Bunlar arasında özellikle ikisi ön plandadır. Biri Fransızların ----, öteki de İspanyolların ----.

6.

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Bu parçada boş bırakılan yerler aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanmalıdır?

Selahattin Enis

Beowulf’u - Ramayana’sıdır

B)

Kemal Bilbaşar

B)

Nibelungen’i - Şinto’sudur

C)

Bekir Sıtkı Kunt

C)

Kalevala’sı - Gılgamış’ıdır

D)

Ercüment Ekrem Talu

D)

La Chanson de Roland’ı - Le Cid’idir

E)

Sait Faik Abasıyanık

E)

Manas’ı - İgor’udur

Bâtıl isteyü hakdan ayrıldum Boynuz umdum kulakdan ayrıldum Ne yüküm bir nefes giderici var Ne biraz çekmeğine yarıcı var

ÇIKMIŞ SORU

A) A)

7. 5.

----, Ahmet Rasim ve Hüseyin Rahmi Gürpınar tarzı anlatımı benimsemiştir. Toplumsal meselelere değinmiştir. Hikâyelerinde çeşitli tipleri canlı bir biçimde yansıtmıştır. Teravihten Sahura, Kız Ali sanatçının hikâyelerinden bazılarıdır.

Ger tonuzlara olmaya buyruk Âh gitti kulağ ile kuyruk Bu beyitler aşağıdaki eserlerin hangisinden alınmıştır? A) Harnâme

B) Şikâyetnâme

D) İskendernâme

C) Mantıku’t-Tayr E) Sihâm-ı Kaza AYT - 2020

Geleneksel değerlerle Batılı değerler arasında ikilem yaşayan Osmanlı toplumundaki değişimi yansıttı. Kadın – erkek ilişkileri çerçevesinde insanın iç âlemine yöneldi. Cumhuriyet Dönemi’nin ilk nesil hikâyecilerindendir. Ahlakın bozulması, yoksulluk ve boş inanışlar gibi konular üzerinde duran yazarın eserleri arasında Kına Gecesi, Telak-ı Selase sayılabilir. Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A)

Bekir Sıtkı Kunt

B)

Selahattin Enis

C)

Nahit Sırrı Örik

D)

Kenan Hulusi Koray

E)

Fahri Celalettin Göktulga

KARMA SORULAR 3 GELENEKSEL A NLATI T ÜRLERİ ve HİKÂYE 8.

I.

Yüksek Ökçeler

Gece Vardiyası

II.

Küçük Şeyler

•

Efendilik Savaşı

III. Bir Serencam

•

Duisburg Treni

IV. Sarı Sıcak

•

Barış Çöreği

•

Yukarıda verilen hikâyelerle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenebilir?

9.

A)

Sabahattin Ali tarafından oluşturulmuştur.

B)

Farklı hikâye anlayışlarının ürünüdür.

C)

Toplumcu gerçekçi hikâye örnekleridir.

D)

Bireyin iç dünyasını ele alan hikâyelerdir.

E)

Modern anlatı tekniklerinin kullanıldığı hikâyelerdir.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A)

Sait Faik Abasıyanık, Çehov tarzı öykünün edebiyatımızdaki öncü isimlerindendir.

B)

Reşat Nuri Güntekin’in hikâyelerinde gözleme dayalı gerçekliğin önemli bir yeri vardır.

C)

Mustafa Kutlu uzun hikâyenin, Ferit Edgü ise minimal hikâyenin edebiyatımızdaki tanınmış temsilcilerindendir.

D) E)

10.

V.

Mahalle Kahvesi

Yukarıdaki numaralanmış eserler oluşturuldukları döneme göre eşleştirilirse hangisi dışarıda kalır? A) III

B) II

C) V

D) I

E) IV

11. Klasik hikâye veya olay hikâyesi olarak adlandırılan eserlerde olay örgüsü öne çıkarılır ve kişi, zaman, yer unsurlarına bağlılık söz konusudur. Buna göre, aşağıdaki eserlerden hangisinin bu açıklamaya uygun bir anlayışla oluşturulduğu söylenemez? A)

Millî Savaş Hikâyeleri

Topal Koşma ve Bozbulanık Nezihe Meriç’in hikâye türündeki eserlerindendir.

B)

Pembe İncili Kaftan

C)

Dağa Çıkan Kurt

Samiha Ayverdi, hikâyelerinde okuyucuyu fantastik gerçekçiliğin gizemli ve düşsel dünyasına sürükler.

D)

Gurbet Hikâyeleri

E)

Mendil Altında

Ü N İ T E

07

TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E ROMAN ROMAN T ÜRÜNÜN GENEL ÖZELLİKLERİ TANZİMAT ROMANI SERVETİFÜNUN ROMANI MİLLÎ EDEBİYAT ROMANI CUMHURİYET ROMANI

1. TEST KAZANIM

DAKLI SORULAR

ROMAN TÜRÜNÜN GENEL ÖZELLİKLERİ 3.

1.

Bu “yaban” lafı, beni, önce çok kızdırdı. Fakat sonra anladım ki Anadolulular, Anadolu köylüleri, tıpkı eski Yunanların kendilerinden başkasına “barbar” lâkabını vermesi gibi, her yabancıya yaban diyorlar. Bir gün... bir gün onlara, ispat edebilecek miyim ki ben bir “yaban” değilim? Benim damarlarımdaki kan onların damarlarında işleyen kandır. Aynı dili söylemekteyiz. Aynı tarihî ve coğrafi yollardan, hep birlikte gelmişizdir. İspat edebilecek miyim ki aynı Allah’ın kuluyuz! Aynı siyasî mukadderât, aynı sosyal bağlar, bizi kardeşlik, evlâtlık, analık babalık üstünde bir yakınlıkla birbirimize bağlamıştır. Lâkin hangi sözlerle, hangi seslerle? Gündelik hayatın ufak tefek ihtiyaçlarını bile anca ifadeye güç bulabiliyorum. Nerde kalmış ki onlarla, bu kadar genel konular üzerinde konuşacağım!.. Gün geçtikçe daha iyi anlıyorum: Türk “entelektüel”i, Türk aydını, Türk ülkesi denilen bu engin ve ıssız dünya içinde bir garip yalnız kişidir.

Bilindiği gibi “cinayet” ve “dedektif” romanı gibi adlarla anılan roman türü kendine has özellikler taşır ve bu roman tarzının geçmişi on dokuzuncu yüzyıla kadar gider. Edgar Allan Poe, Emile Gaboriau, Conan Doyle gibi yazarların öncülük ettiği, ülkemizde de 1881’den itibaren önce çevirilerle, ardından öncülüğünü Ahmet Mithat’ın Esrâr-ı Cinâyât’la yaptığı yerli örnekleriyle geniş bir ilgi alanı yaratan ----, dünya romancılığının günümüzdeki en popüler verimlerindendir. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

serüven romanı

B)

polisiye roman

C)

psikolojik roman

D)

bilim kurgu romanı

E)

fantastik roman

Bu parçayla ilgili aşağıdakilerin hangisi söylenemez?

ÇIKMIŞ SORU

A) Kahraman bakış açısı kullanılmaktadır. B) Aydın ile halk arasındaki uçurum ele alınmaktadır. C) Olay hikâyesine özgü bir anlatım sergilenmektedir. D) Anlatıcının düşünceleri iç konuşmalarla verilmektedir. E) Yaşananların anlatıcı üzerindeki etkisi işlenmektedir. AYT - 2021

4.

Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde verilen kavramla uyuşmamaktadır? A)

Anlatı kahramanlarının karşılıklı konuşmaları (Diyalog)

2.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde roman ile ilgili yanlış bilgi verilmiştir?

B)

Bir metinde, farklı metin türlerine ait parçaların veya tekniklerin kullanılması (Metinler arasılık)

A)

Gerçek, gerçeğe yakın veya hayal ürünü olayların anlatıldığı bir edebiyat türüdür.

B)

Anlatmaya bağlı bir metin türüdür.

C)

Dünya edebiyatındaki ilk başarılı örneği Cervantes’in yazdığı Don Kişot adlı eseridir.

D)

D)

Şiir, hikâye, destan gibi edebiyat türlerine göre daha uzak bir geçmişe sahiptir.

E)

E)

Bir edebî akımın etkisiyle yazılabilir.

C)

Anlatının olay akışının kesilip içinde bulunulan zamandan geçmişteki bir zaman dilimine geçilmesi (Geriye dönüş) Yazarın düş gücünde şekillendirilen olay örgüsü (Kurgu) Anlatıda bir kavram veya varlığı dikkat çekecek şekilde yineleyerek motif oluşturma (Bilinç akışı)

1. Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

TEST ROMAN TÜRÜNÜN GENEL ÖZELLİKLERİ

“Hiçbir metin sadece kendini doğuran ya da kendini temsil eden bir metinden ibaret değildir.” prensibine bağlı olarak bir metnin, kendinden önceki metinlerle açık ya da örtük bir şekilde ilişkilendirilmesidir.

7.

Bu tanım aşağıdaki kavramlardan hangisine aittir? A) Metinler arasılık D) Monolog

B) Üst kurmaca

C) Leitmotiv

KAZANIM

DAKLI SORULAR

•

Uzun bir sürecin kısaltılmasıdır.

•

Bir başka sanatçıya ait sözü romanda kullanmaktır.

•

Romanda bir sözcük veya sözcük grubunun okurun dikkatini çekecek biçimde yinelenmesidir.

•

Roman kişisinin kendi zihninden geçen konuşmadır.

Yukarıda tanıtılan romancılık teknikleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

E) Bilinç akışı A) Gösterme

B) Montaj

C) Özetleme

D) İç konuşma E) Leitmotiv

8.

Otelden pek seyrek çıkardı. Sıra dışı bir durum olmazsa yılda veya iki yılda bir terziye, altı ayda bir keselenmek için hamama, dört haftada bir saç tıraşına, ayda bir otelin paralarını İstanbul’a yerleşen Faruk Keçeci’ye göndermek için postaneye giderdi. Yılda bir otelin vergisini de yatırırdı ama bunun için dışarı ayrıca çıkmazdı; postaneye gittiği günlerin birinde yatırırdı. Her çıkışında, özellikle de hamama gittiğinde, o yokken otelde kötü bir şey olacakmış gibi tedirginlik duyardı. Bu parçayla ilgili olarak

6.

I.

Kahramanın ruhsal durumunu yansıtan ayrıntıya yer verilmiştir.

II.

Anlatı kişisinin olağanın dışına çıkmadığı anlaşılmaktadır.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A)

Roman türünün Türk edebiyatındaki ilk örneği, Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat adlı eserdir.

B)

Namık Kemal ve Ahmet Mithat Efendi, romantizmden etkilenmiş yazarlardandır.

C)

Robinson Crusoe, Daniel Defoe’ya ait olup romancılığın gelişiminde önemli bir yere sahiptir.

D)

Realist bir romancı, eserine kendi kişiliğini yansıtmaktan kaçınmaz.

E)

Töre romanlarında gelenek ve göreneklerden söz edilir.

III. Nesnel gerçeklikle kurmaca ilişkisinin tutarsızlığını yansıtan ifadeler metne dâhil edilmiştir. IV. Yapısal unsurlardan biri olan mekânın, kahraman üzerindeki etkilerine vurgu yapılmıştır. yargılarından hangileri söylenemez? A) Yalnız I D) III ve IV

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) II, III ve IV

1. TEST KAZANIM 1.

TANZİMAT ROMANI

DAKLI SORULAR •

Roman, toplumun aydınlatılması için bir vasıta işlevi görmüştür.

•

Geniş tasvirler yapılmıştır.

•

Romantizm akımının etkisi belirgindir.

I.

Cezmi

II.

Mai ve Siyah

3.

Tanzimat romanında toplumsal sorunlara yüzeyden bakılır. I Bu sorunları doğuran nedenlere inilmez. Bu tutumda Tanzimat romancılarının etkisinde kaldıkları klasisizm II akımının payı büyüktür. Yine esirlik konusunu işleyen Samipaşazade Sezai’nin Sergüzeşt adlı romanı, yazarın III yakından tanıdığı bir çevreyi, esirler ve cariyeler çevresini

III. İntibah IV. Kiralık Konak Yukarıdaki eserlerden hangileri, özellikleri verilen dönem yazarlarına ait değildir?

anlatmasına karşın kişilerin psikolojik dramını yansıtmaz.

A) I ve II

romanında ve öyküsünde insan bütün boyutlarıyla ele

B) I ve IV D) II ve IV

Bu nedenle şöyle bir genellemeye varabiliriz: Tanzimat

C) II ve III

alınmaz. Yaşarlığı, canlılığı olan ve değişik insanlık IV durumlarını simgeleyen güçlü tiplere rastlanmaz. İnsan

E) III ve IV

ilişkilerinde doğallık yoktur. Aşklar rastlantıya dayanan yıldırım aşkıdır. V Bu parçadaki numaralanmış bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) V 2.

Yeni fikirler içinde! Anlıyor musunuz? Bunu pek iyi anlamanızı arzu ediyoruz. O yeni fikirlerin en aşağı dereceleri bile bazı müşkülpesentleri bihakkın düşündürmektedir. Hâlbuki yeni fikirlerin yüksek dereceleri o kadar müthiştir ki o derecelere varanlara “Müslüman” demek yalnız “Müslümanım” diye ikrarlarından dolayı mümkün olabilip tasdikleri araştırılacak olursa hiç de mümkün olamayacağı görülür. I.

Anlatımda sürükleyicilik ve okuru olay akışı içinde yaşatma kaygısı belirgindir.

II.

Tartışma ve bir görüşü temellendirme durumu söz konusudur.

III. Anlatılanlar, gözleme dayalı kanıtlarla desteklenmiştir.

4.

B) I

C) IV

Bu parçada söz edilen yazar aşağıdakilerden hangisidir? A)

Samipaşazade Sezai

B)

Nabizade Nazım

A) Yalnız I

C)

Şemsettin Sami

D)

Namık Kemal

E)

Ahmet Mithat Efendi

D) II ve III

C) Yalnız III E) I, II ve III

E) II

Tanzimat’ın I. Dönem romancılarındandır. Sanatın toplum için olduğunu düşünmüştür. Sade dille yazdığı romanlarıyla toplumu aydınlatmaya çalışmıştır. Romantizm akımından etkilenmiştir. Anlattığı olayların akışını keserek kendi görüşlerini olaylara katmıştır. Paris’te Bir Türk, Yeniçeriler, Jön Türk yazarın romanlarından bazılarıdır.

Tanzimat Dönemi romanından alınan bu parça ile ilgili numaralanmış yargılardan hangileri doğrudur? B) Yalnız II

D) III

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

TANZİMAT ROMANI

Ne çare ki kapı içine baid olmayan Küçük Çamlıca’nın deskripsiyonlarını koca şair, Çince yazdığından, Bihruz Bey bunları anlayamıyordu! Tevârih takımını da geçmek lâzım geldi, geçildi. Gazeliyâta da biraz göz gezdirildi.

8.

Bu parça aşağıdaki eserlerin hangisinden alınmış olabilir?

6.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat

B)

Sergüzeşt

C)

İntibah

A)

Yeryüzünde Bir Melek’in

D)

Felatun Bey ile Rakım Efendi

B)

Sergüzeşt’in

Araba Sevdası

C)

Karabibik’in

D)

Ferdi ve Şürekası’nın

E)

Hasan Mellah’ın

Aşağıdakilerin hangisinde verilen bilgiyle ayraç içindeki eser uyuşmamaktadır? A)

DAKLI SORULAR

---- Antalya taraflarında kırsal bir bölgeyi anlatmakla Türk romanına köyü ve köylüyü getirdiği söylenir. Romandaki baba ile kızından oluşan, birkaç dönümlük arazisini insan gücüyle sürüp işleten, bütün hayali bir çift öküz almak olan aile düşünüldüğünde bu unvan ve onun hakkında söylenenler doğrudur.

A)

E)

KAZANIM

9.

Türk edebiyatındaki ilk realist romandır. (Araba Sevdası)

B)

Edebiyatımızdaki ilk tarihî romandır. (Sergüzeşt)

C)

Namık Kemal’in yazdığı eser, ilk edebî romandır. (İntibah)

D)

İlk psikolojik roman denemesi kabul edilir. (Zehra)

E)

Köy konulu ilk roman örneğidir. (Karabibik)

Aşağıdaki dizelerin hangisinde Felâtun Bey ile Râkım Efendi adlı eserde de dile getirilen dönemin yaygın sosyal sorunu eleştirilmektedir? A) Ey vatan ver elini bir sıkayım! Elimizden gidiyorsun adiyö... Çeşm-i şefkat ile baktıkça sana Beni mahzun ediyorsun adiyö. B) Yorgan döşek demez satar Tiyatroda loca tutar Gider evde yerde yatar Şık beylerde olan hâlet Kabul olunmaz rezalet

7.

I.

Ahmet Vefik Paşa

II.

Samipaşazade Sezai

ÇIKMIŞ SORU

C) Hür olmak ister isen olma cihanın Zevkinde safasında gamında kederinde Canan gide rindan dağıla mey ola rîzan Böyle gecenin hayr umulur mu seherinde

III. Nabizade Nazım IV. Ahmet Mithat Efendi V.

Recaizade Mahmut Ekrem

Yukarıdaki Tanzimat Dönemi sanatçılarından hangisinin romanı yoktur? A) I

B) II

C) III

D) IV

D) En ummadığın keşfeder esrar-ı derunun Sen herkesi kör âlemi sersem mi sanırsın Bir gün gelecek sen de perişan olacaksın Ey gonca bu cemiyyeti her-dem mi sanırsın E) Bir damla inciydi kirpiklerinde, Aşkın ıztırabla dolu rüyası Bir başka güzellik var kederinde Bir başka âlem ki ruhunun yası, Sessiz incileşir kirpiklerinde. AYT - 2020

E) V

Orta

Ort aZ

Kola y

TANZİMAT ROMANI

(I) Tanzimat’ın ilanından sonraki süreçte önce çeviri sonra da adapte ve telif eserlerin yazılmasıyla birçok roman ve roman tipi Türk okurunun hayatına girer. (II) İlk dönem romanları çeşitli teknik kusurları, eksiklikleri taşımasının yanında canlı, yerli ve ilginç tiplerin oluşumunu da sağlar. (III) Toplumu eğitmeyi kendine şiar edinmiş ilk dönem yazarları anlattıkları olayların kahramanlarını da yaşadıkları toplumdan seçerler. (IV) Roman tiplerinin temsil ettikleri sosyal konular; kadının toplumdaki yeri, Batı’yı yanlış anlamış kişilerin düştüğü durumlar ve kölelik olarak sayılabilir. (V) Özellikle alafranga teması sıkça işlenmiş; Bihruz Bey, Felatun Bey ve Cezmi gibi karakterler bu temayı yansıtmak için oluşturulmuştur.

3.

2.

B) II

C) III

D) IV

Ahmet Mithat; hızlı ve çok yazar, aktüeli ihmal etmez, insanları ve hayatı sürekli gözlemler ve onlarla arasına mesafe koymaz, yazdıkları ve yaptıklarıyla halkın her kesimine hitap eder, eserlerinde estetik bir çaba gözetmez, tek amacı geniş kitlelere ulaşmak ve bu sayede hem şöhretini ve ağırlığını hem de hayat standardını belli bir seviyede tutmaktır. Onun bu niteliklerini göz önünde bulundurduğumuzda günümüz yazarlarından İskender Pala, Ahmet Ümit, Ayşe Kulin, Nazan Bekiroğlu hatta biraz zorlarsak Orhan Pamuk, çok satmayı önceleyen yazarlar olarak yer yer Ahmet Mithat’ı akla getirirler. Bu parçaya göre, Ahmet Mithat Efendi’yle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenebilir?

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I

Zor

1 1.

or

Ko l

rta -O ay

E) V

A)

Kendisinden sonraki yazarları etkilemeyi başarmıştır.

B)

Bazı gereksinimleri, çok okunan bir yazar olmak için çaba göstermesine sebep olmuştur.

C)

Toplumun bütün tabakalarına hitap edebilmek için genelde popüler konulara yönelmiştir.

D)

‘‘Yazı Makinesi’’ unvanını almak için hızlı ve çok yazmak mecburiyetinde olduğunun bilincindedir.

E)

Çok üretken bir yazar olması, onun geniş kitlelere ulaşabilmesini sağlamıştır.

“Tanzimat romanında ----.” cümlesi I.

romantizm ve realizm etkili olmuştur

II.

tarihî ve toplumsal konulara yer verilmiştir

mekân olarak genelde Anadolu seçilmiştir

Tanzimat I. Dönem sanatçılarından Şemsettin Sami, Namık Kemal ve özellikle Ahmet Mithat Efendi gibi isimler romanın akışını keserek okura bilgi vermiştir. Ayrıca eserde kendi kişiliklerini gizlememişlerdir. Bu durum da --- akımının etkileriyle açıklanabilir.

sözlerinden hangileriyle tamamlanırsa bilgi yanlışı olur?

Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir?

A) Yalnız II

A) klasisizm

III. eserlerin gazetelerde tefrika edilmesi söz konusudur IV. dilde sadeleşme düşüncesi gerçekleştirilmiştir V.

D) III ve V

B) I ve III

C) II ve III E) IV ve V

4.

B) romantizm

D) natüralizm

C) realizm

E) sembolizm

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

1

Dilber, dokuz yaşında iken esir tüccarları tarafından Kafkasya’dan kaçırılmıştır. Güzelliği dikkat çekici bir Çerkez kızıdır. Hacı Ömer Efendi adındaki esir tüccarı, kızı Harput mal müdürlüğünden çıkarılmış Mustafa Efendi’ye 40 liraya satar. Mustafa Efendi’nin karısı ve Arap halayık çok sert ve huysuzdur. Kıza sürekli kötü davranırlar. Her türlü insani duygudan, özellikle de merhametten yoksundurlar. Dilber bu duruma dayanamayıp bohçasını alır ve evden kaçar. Yorgunluktan düşer bayılır. İhtiyar bir kadın onu bulur ve iyileştirip sahibine geri verir.

7.

Eser Adı I. İntibah

Tanzimat I. Dönem’de oluşturulmuştur.

II.

Eserin yazarı Nabizade Nazım’dır.

•

İlk edebî roman kabul edilen eserin kahramanı ‘‘Ali Bey’’ adındaki bir gençtir.

•

Köy konulu romanların öncüsü sayılan eserde olaylar Antalya’nın Kaş ilçesindeki Beymelik köyünde geçmektedir.

•

Alafrangalaşma eleştirisinin yapıldığı eserin yazarı, Servetifünun topluluğunun oluşumuna zemin hazırlamıştır.

II. Sergüzeşt III. Araba Sevdası IV. Karabibik V. Zehra

Yukarıda özetinden bir parça verilen bu romanla ilgili olarak I.

Eser Özelliği

Yukarıdaki eserler ile özellikleri eşleştirildiğinde hangi iki eser dışarıda kalır?

III. Realist etkilerle oluşturulan bir eserdir.

A) I ve II

B) I ve IV

C) II ve III

IV. Edebiyatımızdaki ilk edebî romandır. D) III ve V

E) II ve V

değerlendirmelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

C) I ve IV E) I, III ve IV

8.

Roman, yazarın Rodos Adası’nda sürgün olduğu yıllarda oluşturduğu bir eserdir. Yazar bu romanında iki tipin çatışmasını anlatır ve romanda Felatun Bey; Batı’ya özenen, halktan uzaklaşan ve alafranga davranışlarıyla gülünç duruma düşen bir tiptir. Rakım Efendi ise akıllı, yeniliklere açık, eğitime önem veren, çalışkan bir tiptir; yazarın kendi yaşamının bir yansımasıdır âdeta. Yukarıda sözü edilen romanla ilgili olarak

6.

•

Cezmi

•

Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat

•

Dürdane Hanım

I.

Tanzimat II. Dönem ürünlerindendir.

II.

Namık Kemal tarafından yazılmıştır.

III. Romantizm akımının etkilerini taşımaktadır.

Bu eserlerin ortak özelliği aşağıdakilerin hangisidir? A)

Aynı yazara ait eserlerdir.

B)

Roman türünün edebiyatımızdaki ilklerindendir.

C)

Tanzimat I. Dönem’de yazılmıştır.

D)

Yanlış Batılılaşma konusunu işlemektedir.

E)

Realizmin etkisiyle oluşturulmuştur.

IV. Edebiyatımızdaki ilk telif roman olma özelliğini taşımaktadır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve IV

B) Yalnız III

C) II ve III E) III ve IV

1. TEST KAZANIM 1.

SERVETİFÜNUN ROMANI

DAKLI SORULAR

Babası öldüğü zaman on beş yaşında olan Meftun Bey’i amcası himayesine almış ve öğrenim yapması için onu Paris’e yollamıştır. Paris’te öğrenim gören Meftun Bey, alafranga hayata düşkün ve züppe bir gençtir. Meftun, öğrenim görmek yerine Paris’in eğlencelerine kapılmış, buna rağmen amcasına yolladığı mektuplarda başarılarından bahsederek ondan devamlı para sızdırmıştır. Fakat amcasının ölümü üzerine bu durum son bulacaktır. İstanbul’a dönünce babadan kalma ve annesi Lütfiye Hanım, ninesi Şeküre Hanım, kızkardeşi Lebibe, erkek kardeşi Raci’nin de oturduğu Erenköy’deki köşklerinde yaşamaya başlar. Teyzesi Vesile Hanım ile kızları Rabia ve Hasene de devamlı olarak bu köşke gidip gelmektedir. Meftun, Paris’ten gördüğü âdetleri ve kuralları, kendi ailesine öğretmeye çalışmakta, evin bir odasını dershane yaparak hizmetçiden uşağa kadar herkese Fransız görgü kuralları ve yaşamı hakkında yoğun dersler vermektedir. Ailesi ise onun isteklerine uymak zorunda kalmaktadır. Fakat elde avuçta kalan son şeyler de satıldığı için geçim zorluğu ortaya çıkmaya başlamıştır.

3.

I.

Nabizade Nazım

II.

Hüseyin Rahmi Gürpınar

III. Mehmet Rauf IV. Hüseyin Cahit Yalçın V.

Halit Ziya Uşaklıgil

Yukarıdakilerden hangileri Servetifünun topluluğuna bağlı romancılar arasında yer almaz? A) IV ve V

B) I ve II

D) III ve IV

C) II ve III E) I ve V

Bu parçada söz edilen eser ve bu eserin yazarı aşağıdakilerin hangisidir? A)

Ahmet Mithat Efendi – Felatun Bey ile Rakım Efendi

B)

Recaizade Mahmut Ekrem – Araba Sevdası

C)

Hüseyin Rahmi Gürpınar – Şıpsevdi

D)

Samipaşazade Sezai – İclal

E)

Hüseyin Cahit Yalçın – Hayal İçinde

4.

Servetifünuncuların romanlarındaki çevre genellikle Anadolu’dur. Romanlaştırdıkları yaşamlar da I aydın kişilerdir. Söz gelimi hem Edebiyatıcedide II III topluluğunun hem de Türk edebiyatının usta romancılarından biri olan Halit Ziya Uşaklıgil’in

2.

I. Grup

II. Grup

I.

Hayal İçinde

Mehmet Rauf

II.

Kırık Hayatlar

Halit Ziya Uşaklıgil

III.

Gönül Hanım

Hüseyin Cahit Yalçın

IV.

Karanfil ve Yasemin

V.

Sefile

Mai ve Siyah, Aşk-ı Memnu yapıtlarının kişileri öğrenim IV görmüş, aydın, sanat ve edebiyattan anlayan kişilerdir. Mehmet Rauf’un Eylül romanı için de aynı şeyi V söyleyebiliriz.

Yukarıda I. grupta verilen eserlerden hangisi, II. gruptaki sanatçılardan biriyle ilişkilendirilemez?

Bu parçadaki altı çizili bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A) IV

A) I

B) III

C) II

D) V

E) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

1. Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

TEST SERVETİFÜNUN ROMANI

---- Servetifünun topluluğunun önemli romancılarındandır. Edebiyatımızın Batılı tekniğe uygun ilk romanlarını kaleme almıştır. İstanbul’un yüksek kesimlerinin yaşayışını yansıtmıştır. Bir Ölünün Defteri, Nesl-i Ahir yazarın romanlarındandır.

7.

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Türk edebiyatının ilk ruhsal tahlil romanını kaleme almıştır. Mensubu olduğu topluluğun ikinci başarılı ve tanınmış romancısıdır. Romanlarında zengin ve aydın zümrenin yaşamından kesitler sunmuştur. Bu parçada tanıtılan sanatçının eserleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A)

Halas

A)

Hüseyin Cahit Yalçın

B)

Nemide

B)

Mehmet Rauf

C)

Define

C)

Halit Ziya Uşaklıgil

D)

Karanfil ve Yasemin

D)

Süleyman Nazif

E)

Ferdayı Garam

E)

Tevfik Fikret

8.

Ahmet Hikmet Müftüoğlu’nun ---- adlı romanının kahramanlarından biri Üsteğmen Mehmet’tir. Bu cümledeki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Çağlayanlar

B) Kırık Hayatlar

C) Hasan Mellah

D) Gönül Hanım

E) Ferdi ve Şürekası 6.

•

İlk psikolojik roman sayılan bu eserde yasak aşk konusu işlenmiştir.

•

Kendi kültürüne sahip çıkamayan toplumların yozlaşacağını ele alan eserin başkahramanı Ömer Behiç’tir.

•

Döneminin bağımsız sanatçılarından biri tarafından yazılan eserde saf ve namuslu insanların batıl inançlarla nasıl kandırıldığı anlatılmıştır.

•

Ahmet Cemil adındaki karakterin yazar olma yolundaki hayal kırıklığının anlatıldığı yapıt, realist bir yaklaşımla oluşturulmuştur.

Yukarıda özellikleri verilmeyen eser, aşağıdakilerin hangisidir? A)

Mai ve Siyah

B)

Eylül

C)

Şıpsevdi

D)

Kırık Hayatlar

E)

Gulyabani

9.

Servetifünun romanıyla ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi yanlıştır? A)

Realizmin etkili olduğu bu dönemde romancılık tekniği büyük gelişme göstermiştir.

B)

Eserlerde mekân olarak İstanbul ile buradaki yalı ve konaklar kullanılmıştır.

C)

Kahramanların psikolojik tahlillerine yer verilmiş ve gereksiz tasvirlerden kaçınılmıştır.

D)

Sosyal meseleler karşısında duyarsız kalınmamış ve dönemin zihniyeti romanlara yansıtılmıştır.

E)

Devrik cümle kullanma yoluna gidilmiştir.

Orta

Ort aZ

Roman türü, Türk edebiyatında ilk örneklerini verirken bir dizi kuramsal tartışma da bu süreçte yaşanmıştır. Böylece, romanların mukaddimelerinde, onlara dönük eleştiri ve tanıtım yazılarında sıkça anılan bazı vurgular etrafında bir roman anlayışı gelişir. Romanın toplumsal, siyasal, ahlaki işlevi, dönüştürücü gücü ve romanda gerçeğin sunumu gibi izlekler bu anlayışın ana hatlarını oluşturur. Yapılan eleştiri ve roman hakkında sunulan kuramsal tekliflerin gelişimi incelendiğinde, romanın araçsal yönünün zamanla geri plana itildiği gözlemlenir. Tanzimat yazarlarından Servetifünun romancısı ---- kadar uzanan bu yetkinleşme sürecine yön veren önemli ölçütlerden birisi, “gerçekçilik” olmuştur.

Kola y

Zor

1 1.

or

Ko l

rta -O ay

SERVETİFÜNUN ROMANI 3.

I. Grup

II. Grup

I.

Nadide

Halit Ziya Uşaklıgil

II.

Halas

Hüseyin Cahit Yalçın

III.

Hayal İçinde

IV.

Kırık Hayatlar

V.

Sefile

Yukarıda I. grupta verilen eserlerden hangisi, II. gruptaki sanatçılardan biriyle ilişkilendirilemez? A) IV

B) III

C) II

D) V

E) I

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

Ahmet Mithat Efendi’ye

B)

Halit Ziya Uşaklıgil’e

C)

Refik Halit Karay’a

D)

Samipaşazade Sezai’ye

E)

Ebubekir Hazım Tepeyran’a

Servetifünun Dönemi romancılarındandır. Dönemin genel eğiliminin aksine sade bir dille romanlarını yazmıştır. Onun romanlarının ve öykülerinin ayırt edici yönlerinden biri de Türklük şuurundan ve tarihten esinlenmesidir.

Olağanüstülükler, abartmalar, gerçeğin çarpıtılması gibi olumsuz niteliklerden kaçınmıştır. Romancılığımızın gerçekçi ve sağlam bir yapıya kavuşmasında büyük rol oynamıştır. Onun anlatılanlarındaki hadiselerin olabilirliğinden okuyucu kuşkulanmaz. Olayların arasına girmez, kendi varlığını belli etmez. Gözlemci ve gerçekçi bir anlatım, onun romanlarında başta gelen niteliklerinden biridir.

Bu parçada romanlarından ve romancılığından söz edilen yazar aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıdakilerden hangisinin edebiyat anlayışı, bu parçadaki yazarla örtüşür?

A)

Hüseyin Rahmi Gürpınar

A)

Ahmet Vefik Paşa

B)

Hüseyin Cahit Yalçın

B)

Şemsettin Sami

C)

Mehmet Rauf

C)

Namık Kemal

D)

Ahmet Hikmet Müftüoğlu

D)

Ahmet Mithat Efendi

E)

Halit Ziya Uşaklıgil

E)

Halit Ziya Uşaklıgil

4.

2.

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

Mekân, Servetifünun romanıyla beraber özelleşme sürecine girer. Artık mekânlar sadece bir sahne olmaktan çıkar. Mekân; romanın akışında önemli rol oynayan, karakterleri etkileyen, soyutlamalar içeren ve en önemlisi yüzeysel olmaktan kurtulmuş bir görünüm kazanır. Servetifünun’la birlikte mekânda derinleşme söz konusu olur. Bu dönemde özellikle Halit Ziya Uşaklıgil ve ---mekânı derinlemesine kullanmakta başarılı olduğu görülür.

1 7.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

Mehmet Rauf’un

B)

Nabizade Nazım’ın

C)

Refik Halit Karay’ın

D)

Ömer Seyfettin’in

E)

Ahmet Mithat Efendi’nin

Her dakika bir çamur girdabına batmamak için tevekkufa mecbur olur, iki ellerini ceplerine sokarak eteklerini dizlerinin üstünde zabta çalışa çalışa taşların üstünden sekerek yürür, bazan duvar kenarından bir gölge şeklinde süzülerek geçer, güzergâhına tesâdüf eden küme küme büzülmüş köpeklerden korkarak yolunu değiştirir; bazan bir virânenin boşluğundan geçerken şimdi bir el uzanıverecekmiş, yakasından tutuverecekmiş gibi kalbinde bir lerziş-i hirâs duyardı. Sonra bir aralık yağmur başlar; omuzlarında, başında muşamba paltosunu döverek sırtından süzülüp ayaklarına doğru akar, ne kadar kıvırsa bir türlü çamurdan muhafaza edemediği zavallı tek pantolonunu ıslatır... Bu, yarına kadar kuruyacak, sabahleyin mangalın kenarında tüterek geceden kalan nemi alınacak. İkbal bir yandan ütüyü hazırlarken o matbaaya geç kalmak korkusuyla üzülecek... Tenhâ, karanlık sokaklar... Soğuk rüzgârlarla karışık sık bir yağmur... I.

Servetifünun romanının dil özelliklerini yansıtmaktadır.

II.

Mehmet Rauf’un Eylül adlı romanından alınmıştır.

III. Toplumcu gerçekçi bakış açısı belirgindir. Bu parçayla ilgili olarak numaralanmış yargılardan hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

6.

•

Bireysel konular ele alınmıştır.

•

Olaylar İstanbul’un zengin ve elit çevrelerinde geçmiştir.

•

Sanat için sanat anlayışı benimsendiğinden romanlarda toplumsal ve ideolojik meselelere yer verilmemiştir.

Aşağıdaki eserlerden hangisi, yukarıda özellikleri verilen dönemin yazarlarından birine ait değildir? A)

Kırık Hayatlar

B)

Dudaktan Kalbe

C)

Eylül

D)

Mai ve Siyah

E)

Aşk-ı Memnu

8.

I.

Suad

II.

Necib

C) Yalnız III E) I ve III

III. Behlül IV. Süreyya V.

Beşir

Yukarıdaki numaralanmış roman kahramanlarından hangileri diğerlerinden farklı bir romanda geçmektedir? A) I ve II

B) III ve V D) IV ve V

C) II ve IV E) I ve V

1. TEST KAZANIM 1.

DAKLI SORULAR Eserin Adı:

----

Eserin Yazarı:

Reşat Nuri Güntekin

Eserin Türü:

Roman

MİLLÎ EDEBİYAT ROMANI 3.

— Kadınlarınız niçin yalnız benden kaçıyorlar? — Yabansın da ondan, beyim.

Eserin Kişileri: Feride, Kâmuran

Bu “yaban” sıfatı beni önce çok kızdırdı. Fakat sonra anladım ki, Anadolulular, Anadolu köylüleri, tıpkı kadim Yunanlıların kendilerinden başkasına “barbar” lakabını vermesi gibi, her yabancıya “yaban” diyorlar.

Yukarıdaki eser künyesinde boş bırakılan yere, aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

2.

A)

Damga

B)

Yaprak Dökümü

C)

Kızılcık Dalları

D)

Çalıkuşu

E)

Dudaktan Kalbe

Buraya geldiğimin bilmem kaçıncı haftası idi. Mehmet Ali’ye sordum:

Bir gün... Bir gün onlara ispat edebilecek miyim ki ben bir “yaban” değilim; benim damarlarımdaki kan onların damarlarında işleyen kandır; aynı dili söylemekteyiz, aynı tarihî ve coğrafi yollardan hep birlikte gelmişizdir. Bu parçanın alındığı roman ile aşağıdakilerden hangisi aynı yazara aittir? A)

Bugünün Saraylısı

B)

Sodom ve Gomore

C)

Miskinler Tekkesi

D)

Yeni Turan

E)

Bir Şoförün Gizli Defteri

Millî Edebiyat Dönemi’nde eser veren yazarların romanları üzerine birçok çalışma yapılmış ancak bu romanlarla aynı dönemde yazılan hikâye kitapları pek ilgi görmemiştir. Pek çok okur, Millî Edebiyat hareketinin nesirde “yıldız üçlüsü” olarak bilinen yazarlarımızın nispeten başarısız olan Miskinler Tekkesi, Tatarcık veya Hep O Şarkı gibi romanlarını dahi bilir ama Sönmüş Yıldızlar, Dağa Çıkan Kurt veya Millî Savaş Hikâyeleri gibi başarılı hikâye kitaplarını çok az duymuştur. Bu parçada sözü edilen eserlerin yazarları aşağıdakilerin hangisinde bir arada verilmiştir? A) Ömer Seyfettin - Aka Gündüz - Müfide Ferit Tek

ÇIKMIŞ SORU

B) Reşat Nuri Güntekin - Halide Edip Adıvar Yakup Kadri Karaosmanoğlu C) Yakup Kadri Karaosmanoğlu - Ömer Seyfettin Refik Halit Karay D) Mithat Cemal Kuntay - Halide Edip Adıvar Aka Gündüz

4.

Realizmden etkilenmiştir. İlk romanlarında kadın duyarlılığını ele almış ve sembol derecesinde kadın kahramanlara yer vermiştir. Romanları teknik yönden kusurlu olan yazarın bireysel konuların yanı sıra toplumsal konuları da işlediği görülmektedir. Bu parçada tanıtılan romancıya ait eserler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

E) Refik Halit Karay - Reşat Nuri Güntekin Falih Rıfkı Atay AYT - 2019

A) Tatarcık

B) Handan

D) Yeni Turan

C) Acımak E) Çaresaz

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

MİLLÎ EDEBİYAT ROMANI

“Halk kaynağına ve ulusal değerlere dönme” düşüncesi, şunları içeriyordu: Halkın anlayabileceği sade bir dile gidilecek. Romanlarda kendi yaşamımıza dönülecek. Yerli konular işlenecek.

8.

7.

DAKLI SORULAR

I. Grup

II. Grup

I.

Dudaktan Kalbe

Yakup Kadri Karaosmanoğlu

II.

Hep O Şarkı

Halide Edip Adıvar

Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada sözü edilen düşünce doğrultusunda eser vermemiştir?

III.

İstanbul’un İç Yüzü

Aka Gündüz

IV.

Dikmen Yıldızı

Refik Halit Karay

A)

Ebubekir Hazım Tepeyran

V.

Zeyno’nun Oğlu

Ömer Seyfettin

B)

Reşat Nuri Güntekin

C)

Yakup Kadri Karaosmanoğlu

D)

Halide Edip Adıvar

E)

Halit Ziya Uşaklıgil

Yukarıda I. grupta verilen eserlerden hangisi, II. gruptaki sanatçılardan biriyle ilişkilendirilemez? A) IV

9.

6.

KAZANIM

Millî edebiyat romanı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

B) III

B)

Kurtuluş Savaşı sıkça ele alınmıştır.

A)

Yeşil Gece

C)

Romanlara gözlemler yansıtılmıştır.

B)

Ateşten Gömlek

D)

Anadolu gerçekleri dile getirilmiştir.

C)

Handan

E)

Sanat sanat içindir, ilkesinden hareket edilmiştir.

D)

Hüküm Gecesi

E)

Vurun Kahpeye

II.

Kiralık Konak

10. Yazar, Meşrutiyet Dönemi hakkındaki araştırmalarıyla tanınmıştır. Kaleme aldığı tek romanı büyük yankı uyandırmıştır. Sanatçı, bu romanında II. Abdülhamit Dönemi’nden Mütareke Dönemi’ne kadarki süreci anlatmıştır. Detaylı analizlere ve gerçekçi şahıslara yer vermiştir.

III. Sergüzeşt

Bu parçada söz edilen roman, aşağıdakilerin hangisidir?

IV. Mai ve Siyah V.

Aşk-ı Memnu

Yukarıda numaralanmış romanlardan hangileri Millî Edebiyat Dönemi romancılarına aittir? A) III ve IV D) I ve III

E) I

Bu parçada tanıtılan roman, aşağıdakilerden hangisidir?

Realizm ve natüralizmden etkilenilmiştir.

Yeşil Gece

D) II

Romanın büyük bir bölümü, Peyami’nin anı defteri şeklindedir. Peyami’nin hastanede yatarken kırk üç gün boyunca anımsadıklarını bir deftere yazmasından oluşan bu romanda Millî Mücadele ele alınır.

A)

I.

C) V

B) IV ve V

C) I ve II E) II ve III

A)

Sodom ve Gomore

B)

Üç İstanbul

C)

Ayaşlı ve Kiracıları

D)

Aynadaki Yalan

E)

Efruz Bey

Millî Edebiyat Dönemi romanının öne çıkan yönlerinden biri de sade dille oluşmasıdır. Millî Edebiyat romancıları, Tanzimat’ın I. Dönem kuşağının amaçladığı fakat hayata geçiremediği dilde sadeleşmeyi başarmıştır.

MİLLÎ EDEBİYAT ROMANI 2.

Bu açıklamaya göre, aşağıdaki parçalardan hangisinin Millî edebiyat romanından alındığı söylenemez? A)

Burada kendisini olduğu gibi gösterebilir, burada hiç utanmayarak nefsini zabta lüzum görmeyerek kalbinin olanca yaralarını şu sâkit fakat müşfik mahrem dostlarının önlerine serebilirdi. Evet, burada dünden beri tazyik ede ede kendisini hasta eden ıstırap feryadını salıvermek mümkün idi. İnsanların bazı feveran devreleri vardır ki küçük bir istihzar dakikasıyle başlar.

C)

Vakit geçti ve devir İstanbul’un en fena devirlerinden biriydi. O uğursuz bozgundan sonra İstanbul’a dökülen aç, çıplak, hasta kafilelerini, şimdi Çatalca’nın yaralıları takip ediyordu. Gecenin ilk karanlığı çöker çökmez Sirkeci Garı’ndan itibaren şehrin muhtelif taraflarına doğru uzanan sokaklarda birtakım araba dizilerinden başka bir şey görülmüyordu.

D)

Mithat’ın içinde olduğu araç bulvar istikametinde ilerliyordu. Mithat, bir aralık camı açtı ve Boğaz’ın serin kokusunu ciğerine çekti. Mevsim henüz yaza dönmemişti. İlkbaharın ılık iklimi hüküm sürüyordu caddelerde. İnsan bu iklimin hiç değişmeyeceği hissine kapılıyordu bazen. Mithat da öylesine sakin bir ruh hâlindeydi şu an.

E)

Aliye her siyah karaltı geçerken onda uzun ve sevgili bir bedenin çizgilerini seziyor, her ışık ona kalbini yakan sevgili gözlerini hatırlatıyordu. Göğün gözleri ona Tosun Bey’in gözlerinden bakıyor, karanlık hayaletler ona Tosun Bey’in birer gölgesi gibi geliyordu. Dünya ne garip, ne garip bir şeydi.

Millî edebiyat romanının güçlü temsilcilerindendir. Romanlarında realizmin etkisiyle yurt gerçeklerine yer vermiştir. Müfettişlik göreviyle Anadolu’nun pek çok yerini gezmiş, gözlemlerini romanlarına yansıtmıştır. Acımak ve Gizli El yazarın romanlarındandır. Bu parçada söz edilen yazara ait eserler arasında aşağıdakilerden hangisi vardır?

Ayrıldıktan sonra bunun nasıl soğuk bir veda olduğunu, hepimizin içinin ne kadar kaygı ve acıyla dolu olduğunu hissettim. Tramvay çan çan öterek köprünün ışık çizgileri arasından kayarken İhsan son defa Haliç’in karanlık suları üstünde çalkalanan yelkenli kayıkların yaprakları dökülmüş çıplak ağaçlara benzeyen direklerine bakıyordu.

B)

Zor

1 1.

Ort aZ

Kola y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

3.

A)

Hüküm Gecesi

B)

Sürgün

C)

Tatarcık

D)

Çete

E)

Akşam Güneşi

Millî Mücadele Dönemi, hem savaş yıllarında yazılmış belli sayıdaki romanda hem de sonraki yıllarda verilen çok sayıda eserde çeşitli yönleriyle ele alınmıştır. ----, doğrudan cephelerde görev yaparak bu mücadelenin içinde bulunmuş ve ---- adlı romanında, sadece düşman işgaline karşı kazanılan bağımsızlık savaşının mutlak ve kalıcı bir zafer için yeterli olamayacağını fark ettirmeye çalışmıştır. Onun bakışına göre asıl zafer, işlevsizleşmiş eğitim-öğretim sisteminin uygun olarak düzenlenmesiyle kazanılacaktır. Böylece yazar, Millî Mücadele’ye daha kapsamlı ve uzun vadeye yayılmış çabaları da sürece dâhil eden bir bakış ortaya koymuştur. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir? A)

Refik Halit Karay – İstanbul’un İç Yüzü

B)

Reşat Nuri Güntekin – Çalıkuşu

C)

Halide Edip Adıvar – Vurun Kahpeye

D)

Yakup Kadri Karaosmanoğlu – Sodom ve Gomore

E)

Tarık Buğra – Küçük Ağa

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

4.

1

Reşat Nuri’nin en başarılı edebî ürünleri romanlarıdır. Geniş bir okur kesimine seslenmeyi başaran yazarın romanlarında ince ve hissî bir romantizm göze çarpar. Öte yandan başarılı gözlemlerle bezenmiş bir realizm de yer yer bu romanlarda öne çıkar. Reşat Nuri, dil ve anlatımındaki rahatlıkla çok sevilmiş bir yazardır.

6.

Bu parçada söz edilen sanatçının aşağıdakilerden hangisiyle nitelendirilmesi uygun düşmez? A)

Ağdalı bir üslup kullanan

B)

Gerçekçilikten yararlanan

C)

Duygusal anlatıma yaslanan

D)

Çokça okunmayı başaran

E)

Birden çok edebî türde eser yazan

Bu parçada bilgi aktaran araştırmacı hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

7.

5.

Tarihî konuları işleyen eserler; tarihin canlı ve sürekli olmasını, geçmişin hatırlanmasını sağlamaktadır. Örneğin ---- adlı eser, Kurtuluş Savaşı gerçekliğini gözler önüne sermektedir. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki eserlerden hangisi getirilemez? A) Halas

B) Sinekli Bakkal

C) Dikmen Yıldızı

D) Sodom ve Gomore

E) Üç İstanbul

Romanlarının çoğunda II. Abdülhamit, Meşrutiyet ve Mütareke Dönemlerini ve bu dönemlerin İstanbul’unu anlatan Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Millî Mücadele sonrasının Ankara’sını da ele alan eserler vermiştir. Eserlerini kendine özgü, sanatlı bir anlatımla yazan ve halkıyla kaynaşamamış aydının psikolojisi üzerinde yoğunlaşan Yakup Kadri’nin romanlarından biri, Cumhuriyet Dönemi’nde köy romanının ilk örnekleri arasında olması bakımından önemlidir.

A)

Araştırmalarında Panorama I - II’yi dikkate alması beklenir.

B)

Ele aldığı yazarın işlediği konulara yer vermiştir.

C)

Sodom ve Gomore’yi incelemiş olmalıdır.

D)

Altı çizili sözle Kiralık Konak’a gönderme yapmıştır.

E)

Yakup Kadri’nin üslubuna dönük saptamalarda bulunmuştur.

•

Realizmden etkilenmiş ve romanlarında güçlü bir gözleme yer vermiştir.

•

Hem bireysel hem de toplumsal içerikli romanlar kaleme almıştır.

•

Dişi Örümcek, Çete yazarın tanınmış romanlarındandır.

Yukarıda romanlarından ve romancılığından söz edilen yazar aşağıdakilerden hangisidir? A)

Ebubekir Hazım Tepeyran

B)

Yakup Kadri Karaosmanoğlu

C)

Reşat Nuri Güntekin

D)

Refik Halit Karay

E)

Halide Edip Adıvar

1. TEST KAZANIM 1.

CUMHURİYET ROMANI

DAKLI SORULAR

Üstleri ağır kokulu mersin ağaçlarıyla kaplı tepeler geçildikten sonradır ki kayalar birdenbire başlar. İnsan, birden ürker. Kayalarla birlikte çam ağaçları da başlar. Çamların birer billur pırıltısındaki sakızları buralarda toprağa sızar. İlk çamlar geçildikten sonra, gene düzlüklere varılır. Bu düzlükler boz topraktır. Verimsiz, kıraç... Buralarda Toros’un karlı dorukları yanındaymış, elini uzatırsan tutacakmışsın gibi gözükür.

3.

Bireyin iç dünyasını ele alan romancılardan olan bu sanatçımız, eserlerinde geçmiş zamanın özlemini anlatmıştır. Olaylara değil; zamana, mekâna, eşyaya, his ve düşüncelere, insanlara ve onların kıyafetlerine değer vermiştir. Üslubu şahsi ve orijinal olan yazar, dilin ahenginden faydalanmayı bilmiş ve şiire kaçan bir dil kullanmıştır. I.

Fahim Bey ve Biz

I.

Yaşar Kemal’in bir romanından alınmış olabilir.

II.

Üç İstanbul

II.

İzlenimsel betimleme yapılmıştır.

III. Panorama

III. Sade dille yazılmıştır.

IV. Çamlıca’daki Eniştemiz V.

Bu parça ile ilgili numaralanmış yargılardan hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

Ali Nizami Bey’in Alafrangalığı ve Şeyhliği

Bu parçada söz edilen yazarın romanları arasında yukarıdakilerden hangileri yoktur?

C) Yalnız III

A) I ve II

E) I, II ve III

B) I ve III D) II ve IV

2.

C) II ve III E) III ve IV

Modernizmi esas alan romanlar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Geleneksel olanı yeni olana tabi kılma tavrı, yerleşik ve alışılmış olanı yeni ortaya çıkana uydurma eğilimi belirgindir.

4.

I. Grup

II. Grup

I.

Kılavuz

Pınar Kür

B)

Roman ve hikâyelerde çağrışıma sıkça yer verilmiştir.

II.

Bir Cinayet Romanı

Oğuz Atay

C)

Alegorik anlatıma önem verilerek duygu, düşünce ve davranışlarıyla insanın karmaşık bir varlık olduğu kabul edilmiştir

III.

Kara Kitap

Bilge Karasu

IV.

Gül Yetiştiren Adam

Orhan Pamuk

V.

Tehlikeli Oyunlar

D)

E)

Bireyin hayatının huzursuzluk üzerine kurulduğu düşünülmüş, kişinin bunalımlarına ve toplumla çatışmalarına yer verilmiştir.

Yukarıda I. grupta verilen eserlerden hangisi, II. gruptaki sanatçılardan biriyle ilişkilendirilemez?

Geleneksel anlatımın ve yapının dışına pek çıkılmamıştır.

A) IV

B) III

C) II

D) V

E) I

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

CUMHURİYET ROMANI

Bayram, köyünün özü sözü bir ve güçlü bir delikanlısıdır. Yıllarca aynı köyde yaşamış ve ömrünü toprağa adamıştır. Az miktardaki toprağını işleyerek ürün elde etmeye ve geçimini sağlamaya çalışmaktadır. Köyün muhtarı, bir gün, konuşma vaadiyle muhtarlığa çağırdığı Bayram’ı birkaç adamına dövdürür.

7.

Yukarıda özetinden bir parça verilen eserle ilgili olarak I.

Yöresel söyleyişe başvurulmuştur.

II.

Köy gerçeğine temas edilen sosyal gerçekçi bir romandır.

IV. Postmodern romancılık anlayışının örneğidir. yargılarından hangileri söylenebilir? B) Yalnız IV

D) I ve II

C) II ve III E) I, II ve III

Bu bestede insanın ruhuna dokunan bir şeyler var Eski zamanlardan payınıza düşen hatıraları omzunuza bir heybe gibi atarsanız ya sevgili okur işte öylesi bir tesir var bu bestede Mehmet de öyle işte Var da var Bir bakışıyla insanı derin derin düşüncelere sevk eden bir kişiydi Murat Var da var Çiçeklere su vermeyi mi unuttum ne Gerçi Ferhat Burada insandan bol bir şey yok Karınca gibi insan kaynıyor dememiş miydi Var da var Çocukluğumda karıncaları izlerdim saatler boyu Zıııırrrrr Bu zil de tam sırasıydı sanki Var da var Ola ki Yunus Emreden bir şiir okursun aklına ben geleyim tamam mı

A)

Oğuz Atay

B)

Tarık Buğra

C)

Refik Halit Karay

D)

Abbas Sayar

E)

Halikarnas Balıkçısı

Yaşam çok boyutlu ve kavranması zor gerçeklerden oluşur. Bireyin kozmik bir yalnızlığı vardır. Öyle ki bazen bu yalnızlığın içinde debelenir durur birey. Bu şartlar altında bireyin kendi özünü keşfetmesi ve özgür olmanın önemini kavraması önemlidir. Yazar, anlatı kişilerinin iç hesaplaşmalarını, kalabalıklardaki kimsesizliklerini ve bunalımlarını gözler önüne sermelidir. Bunu yaparken diyalog ve öykülemeden ziyade bilinç akışı ve bilinçaltı tekniklerinden faydalanmalıdır.

Postmodern roman; olgusal, deneysel, biyografik, sosyolojik, hatta psikanalitik nedensellikleri kaybeder. Çoğulcu bakış açısı ve hatta kurmacanın kendisi, nedenselliğin kaynakları hâline gelir. Postmodern romanda tarih ile tarih dışı, olgu ile tasavvur, her şey, her değer, birbirine karşı üstünlüğünü veya alçaklığını kaybederek eşitlenir. Bu da insandaki “gerçeklik” algısının yitimine, en azından sarsılmasına yol açar. Bahsedilen “gerçeklik yitimi”, modernizmin ve modern romanın iddiası olan tarihsel, olgusal ve deneysel gerçekliğin yitimi anlamında kullanılmaktadır.

Aşağıdakilerden hangisinin edebiyat anlayışı, bu parçadaki yazarla örtüşür?

Aşağıdaki romanlardan hangisi, parçada sözü edilen roman anlayışını yansıtmaktadır?

A)

Kemal Tahir

A)

Kuyucaklı Yusuf

B)

Dursun Akçam

B)

Sözde Kızlar

C)

Halide Edip Adıvar

C)

Benim Adım Kırmızı

D)

Talip Apaydın

D)

Karartma Geceleri

E)

Vüs’at Orhan Bener

E)

Irazca’nın Dirliği

8. 6.

DAKLI SORULAR

İçerik ve dil özelliklerine bakılırsa bu parçanın aşağıdaki sanatçılardan hangisinin üslubunu yansıttığı söylenebilir?

III. Sanatlı ve uzun cümlelerden oluşan bir üslupla oluşturulmuştur.

A) Yalnız I

KAZANIM

Ort aZ

1 1.

Haber köye, köyden kasabaya bir anda yayıldı. “İnce Memed vurulmuş. Alidağ’da tipi dinince ölüsü aşağı indirilecek.” Değirmenolukluların gözü Alidağı’nın boranlı doruğuna dikilmişti. Alidağı dağların dağı... Alidağı gayet heybetli. Alidağı yedi İnce Memed’i.

CUMHURİYET ROMANI 3.

Yukarıda kısa bir parçası verilen romanın yazarının eserleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

Bireyin iç dünyasını esas alan yazarlar insan gerçekliğini farklı bir bakışla anlatmak, modern hayatın insan üzerindeki etkilerini tespit etmek için psikoloji, psikoanalitik (psikoanaliz) gibi bilimlerden ve dolayısıyla Freud’un görüşlerinden faydalanmışlardır. Bireyin iç dünyasını esas alan eserlerde; bunalım, yabancılaşma, bireyin toplumla hesaplaşması, yalnızlık, sıkıntı, bilinçaltı, bireysel sorgulamalar, evrenin düzeni gibi konular ele alınır. Tarık Buğra, Peyami Safa, Abdülhak Şinasi Hisar, Samiha Ayverdi gibi sanatçılar bu anlayışla roman yazmışlardır.

A)

Yer Demir Gök Bakır

B)

Demirciler Çarşısı Cinayeti

C)

Orta Direk

D)

Yılanların Öcü

Aşağıdaki eserlerden hangisinin bu anlayışla oluşturulduğu söylenemez?

E)

Teneke

A)

Yalnızız

B)

Yağmur Beklerken

C)

Yol Ayrımı

D)

İbrahim Efendi Konağı

E)

Çamlıca’daki Eniştemiz

Postmodern romanda geçmişte yaşanan olaylar ve olayların akışına yön veren kişiler bulunabilir. Ne var ki bu, postmodern romana bir belge niteliği kazandırmaz. Zira gerçekliğin pek çok farklı görünüme sahip olduğunu imgeleyen postmodern romanda zaman, farklı yorum ve yaklaşımlara zemin oluşturacak bir formda ele alınır. En karakteristik dönem romanlarında dahi bir kurgunun var olduğu düşünülürse postmodern romanın geçmişi bambaşka bir düzlemde kurgulayabileceği ortaya çıkar.

Romanda klasikleşmiş ve örneği binlerce kez verilmiş anlatı kalıplarından sıyrılmak gerektiğine inanıyorum. Yazar, okurunu şaşırtacak ve derinden etkileyecek anlatı tekniklerine başvurmalıdır. Anlatılarının kurgularını inşa ederken modern çağın dinamiklerine sırtını dönmemelidir. Yaşamın olanca karmaşıklığını ve bireyin yalnızlığını duyurmalıdır. Okurun sayfalar arasındaki gezintisinde yer yer kafa karışıklığı yaşaması da doğaldır. Zira yazar, özellikle bilinç akışı, üst kurmaca ve iç diyalog gibi roman tekniklerini ustaca kullanır ve kullanmalıdır da. Gerçeğin çok boyutlu ve devingen yapısı, bunu şart koşar.

Bu parçada, postmodern romanın hangi özelliği vurgulanmaktadır?

Aşağıdakilerden hangisinin edebiyat anlayışı, bu parçadaki yazarla örtüşür?

A)

Okuru kurmacanın merkezine yerleştirme

A)

Abbas Sayar

B)

Tarihsel gerçekliği yeniden oluşturma

B)

Yaşar Kemal

C)

Metinler arası ilişkilere yer verme

C)

Cevat Şakir Kabaağaçlı

D)

Çok katmanlı bir anlatı yapısı oluşturma

D)

Latife Tekin

E)

Anlatıcıyı kurmacanın parçası kılma

E)

Kemal Tahir

4. 2.

Zor

Kola y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5. - 6. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

1 7.

Cumhuriyet romanında 1980’e kadar Millî edebiyatın I etkisi devam etmiştir. Halk diliyle roman dili arasındaki fark ortadan kalkmış ve yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin değerleri II III romanlar vasıtasıyla benimsetilmeye çalışılmıştır. Bu

Filme de uyarlanan bir romanında Hakkâri’nin bir dağ köyü olan Pirkanis’teki köylülerle bir arada yaşayan öğretmenden yola çıkarak hem köy gerçeklerini sergilemiş hem de aydın ve köylü ilişkilerini irdelemiştir. Bu bakımdan roman, bir öğretmenin gözünden kırsal yaşamın düşünüş ve duyuş özelliklerini irdelemiştir.

süreden sonraysa farklı roman eğilimleri ortaya çıkmış, edebiyatımızda bu yönde bir zenginlik yaşanmıştır. Anadolu’nun dramını, köy yaşamının zorluğunu anlatan

5.

6.

toplumcu gerçekçiler; şehir insanının ve modern IV dünyanın sorunları üzerinde duran postmodernistler ve

Bu parçada bir eseri hakkında bilgi verilen yazar, aşağıdakilerden hangisidir? A)

Ferit Edgü

B)

Orhan Pamuk

C)

Vüs’at O. Bener

D)

Yusuf Atılgan

E)

Abbas Sayar

Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada tanıtılan sanatçı ile aynı roman eğiliminin temsilcisidir? A)

Rıfat Ilgaz

B)

Dursun Akçam

C)

Bilge Karasu

D)

Yaşar Kemal

E)

Orhan Kemal

bireyin iç dünyasını ele alan romancılar bu gelişmişliği V sağlamışlardır. Bu parçadaki altı çizili bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I

8.

B) II

C) III

D) IV

E) V

Aşağıdaki yazar - eser - kahraman eşleştirmelerinden hangisinde yanlışlık yapılmıştır? A)

Kemal Tahir - Esir Şehrin İnsanları - Kâmil Bey

B)

Peyami Safa - Fatih-Harbiye - Neriman

C)

Rıfat Ilgaz - Hababam Sınıfı - Kel Mahmut

D)

Ahmet Hamdi Tanpınar - Sahnenin Dışındakiler - İhsan

E)

Fakir Baykurt - Kaplumbağalar - Ali Şahin

Ort aZ

2 1.

CUMHURİYET ROMANI

Anlatımın ve anlatılanların gerçekçi bir biçimde ortaya konması yanında Cumhuriyet Dönemi romanının bir başka temel yönelimi eleştirel bir tavır içinde olmasıdır. Kimi romancılar bir yandan toplumun içinde bulunduğu duruma, gerçeklerine ve sorunlarına ayna tutarken bir yandan da toplumdaki aksaklıkların, bozukluk ve çarpıklıkların nasıl düzeltileceği üzerine görüşlerini romanlarında ortaya koymuşlardır.

3.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi, parçada söz edilen romancılardan biri değildir?

2.

A)

Sadri Ertem

B)

Abbas Sayar

C)

Talip Apaydın

D)

Selim İleri

E)

Rıfat Ilgaz

Beni unutmuştunuz, değil mi? Burada olduğumu bari sizden saklamayayım artık. Çünkü içimde gittikçe büyüyen bu sesle konuşmak benim için dayanılmaz bir ihtiyaç. Bazen kendimi çok zorluyorum ve bu yüzden sesimdeki çatlak anlaşılacak sanıyorum. Bazen kendimi koyveriyorum, o zaman da öteki kişiliğime işaret eden ve belki sizin de fark edeceğiniz kelimeler dökülüyor ağzımdan. Ellerim titriyor, alnıma ter basıyor ve bunların da yeni işaretler olduğunu anlıyorum hemen. Peki beni bulabildiniz mi sevgili okuyucular? Katilin kim olduğunu yani… Beni ve yaşadığım her şeyi oluşturan yazarın aralara serpiştirdiği ipuçlarını bulamadınız mı hâlâ? Bu parçadan hareketle postmodern romanla ilgili

Sonra ne olacak biliyor musun? Geçen gün bizim teğmen söyledi. Ankara hökümatı Padişah gibi olmayacak. Yoo, geçti. Bundan sonra bizim hökümatımız olacak. Hele şu düşmanı koğalım, her kapı bize açılacak gayrı. Gör de bak. Bu Aşır ne yapmış, savaşa katılmış. Yonan’a kurşun sıkmış. Gel kardaşım Aşır, diyecekler şu çiftlik senin. Aha şu da iki çift öküz. Tohum, ilâç bedava. Vergi de yok. İstediğin gibi ek, biç, kaldır. Bu vatanı sen kurtardın. Hacı Nuri değil. Bundan sonra söz senin. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

4.

A)

Geleneksel anlatı yapısına başvurulmuştur.

B)

Yöresel söyleyişlere yer verilmiştir.

C)

Toplumsal gerçekliği konu almıştır.

D)

Yalın ve anlaşılır bir üslup söz konusudur.

E)

Diyalog tekniğinden yararlanılmıştır.

Aşağıdaki dizelerin hangisinde Bereketli Topraklar Üzerinde adlı eserde de ele alınan tema işlenmiştir? A)

İşte bu çilekeş ellerdir Tohumu umutla serpen Yakıcı güneşin altında Varını yoğunu veren

B)

Azizim, güzel atlar da güzel şehirler gibidirler Öldükten sonra da tersine yarışırlar vesselam

C)

Bir gün duysam bittiğimi, tükendiğimi Çıkıp gelsen uzaklardan korkulu ürkek

I.

Metnin kurmaca olduğu, okuyucuya yansıtılır.

Bir incecik dal gibi üzerime titreyerek

II.

Anlatıcı, kurgunun oluşumunda etkin bir rol üstlenir.

Eğilsen yeter

III.

Geriye dönüşlerle kurgusal örgü güçlendirilir.

IV.

Çağrışımsal göndermelerle metinler arası ilişkiler kurulur.

D)

kokusu gitmediğimiz şehirlerin önceden bir baş dönmesiyle kabarıyor hafızamızda sonra ayrılıklar düşüne dalıyoruz

E)

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Gittin taş atarak denizlerime Halka halka genişleyen anıların kaldı

A) Yalnız I

B) Yalnız II D) I ve II

Zor

Kola y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

C) Yalnız IV E) III ve IV

Girdin çıkmamak üzere dehlizlerime Birden yaşamanın hızı azaldı

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

2

Şehrin kenar semtlerinin birinde fabrika atıkları, çöp yığınları içinde yaşamlarını sürdürmeye çalışan, köyden göçmüş bir ailenin hurafelerle biçimlenmiş hayatlarını ve zamanla bilinçlenen bireylerinin aileden ayrılışını ironik bir tarzda anlatmıştır. Yazar bu romanı, alışılageldik romanlara has anlatı tekniklerinin dışına çıkarak kaleme almıştır. Roman türünün sınırlarını zorlayarak ve postmodern tekniklere başvurarak romanının kurgusunu oluşturmuştur. Büyülü gerçekçilik, anlayışını eserine yansıtmayı başarmıştır.

7.

Bu parçadaki altı çizili sözle gönderme yapılan yazarlar arasında aşağıdakilerin hangisi yoktur?

Bu parçada söz edilen yazar ve eseri aşağıdakilerden hangisidir?

6.

A)

Sabahattin Ali – Kuyucaklı Yusuf

B)

Buket Uzuner – Uzun Beyaz Bulut - Gelibolu

C)

Yaşar Kemal – Demirciler Çarşısı Cinayeti

D)

Peyami Safa – Mahşer

E)

Latife Tekin – Sevgili Arsız Ölüm

Anlatımsal gerçekçilik Cumhuriyet Dönemi roman ve öyküsünün başat niteliklerinden biridir. Bu da yazarların anlattıkları kişileri, çevreleri, olay ve olguları yakından tanımaları ve onlarla haşır neşir olmalarının bir sonucudur. Daha doğrusu yazarlar, anlatımı düş güçlerine yaslandırmaktan çok, gözleme dayandırmışlardır. Özellikle toplumcu gerçekçi kalemler, tespitlerini sıkı bir gözleme dayandırma yoluna gitmişlerdir.

A) Sadri Ertem

B) Peyami Safa

C) Orhan Kemal

D) Fakir Baykurt E) Kemal Tahir

I.

Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Yaban adlı eserinde aydın - halk çatışması üzerinde durmuştur.

II.

Reşat Nuri Güntekin, Yaprak Dökümü’nde bir ailenin dağılması üzerinden sosyal bozulmalara dikkat çekmiştir.

8.

•

Felsefeyi edebiyatla harmanlayan bir romancıdır.

•

Amat, Kitabü’l Hiyel, Efrasiyab’ın Hikâyeleri gibi romanlarıyla dikkat çekmiştir.

•

“Üzerinde yaşadığımız bu dünya, ölümsüzlük peşinde koşmak yerine sevgi ile daha yaşanabilir ve anlamlı hâle getirilebilir.” fikrini romanlarına işlemiştir.

III. Fakir Baykurt, Yılkı Atı romanında köy yaşamının zorluğunu gözler önüne sermiştir. IV. Yaşar Kemal, İnce Memet’te ağa zulmünün köylü üzerindeki yıkıcı etkisini anlatmıştır. V.

Kemal Tahir, Kurt Kanunu adlı yapıtında Atatürk’e suikast konusunu sürükleyici bir üslupla romanlaştırmıştır.

Numaralanmış cümlelerin hangisinde sanatçı – yapıt açıklaması doğru değildir? A) IV

B) II

C) III

D) V

E) I

Yukarıda bazı özellikleri verilen yazar aşağıdakilerin hangisidir? A)

İhsan Oktay Anar

B)

Buket Uzuner

C)

İnci Aral

D)

Sadık Yalsızuçanlar

E)

Adalet Ağaoğlu

Ort aZ

3

CUMHURİYET ROMANI 3.

ÇIKMIŞ SORU

1.

2.

Bilinç akışı; romanda figürlerin iç dünyalarını kendi zihinlerinden, bütün karmaşasıyla aracısız bir şekilde aktarmayı amaçlar. Bu, çağrışıma dayalı olarak birbirini izleyen düzensiz yapıdaki cümle ve sözcüklerle ortaya konan bir tekniktir. Bu teknikte kahramanın zihni ve iç dünyası; düşünceler, dağınık sözler, imajlar ve sembollerin çağrışım silsileleri hâlinde verilmesiyle aktarılır. Bu yönüyle kahramanın iç sesinin anlatıldığı ancak tamamen yazarın kontrolünde olan iç monolog tekniğinden ayrılır. Bu açıklamaya göre aşağıdaki parçalardan hangisi bilinç akışı tekniğine örnek olarak gösterilebilir? A) Bugün sokağa çıkmaya karar verdim. Günseli’ye gitmek istiyordum. Birkaç gündür izinli olduğunu biliyordum. Evden çıktım, yavaş yavaş yürüyerek caddeye ulaştım. Kalabalık birden şaşırttı beni, başım döndü. İnsanlar, bana çarparak yanımdan geçiyorlardı. B) Gözlerini açtıktan sonra da bir süre rüyayı kafasında yaşadı, gerçeği hemen kabul edemiyordu. Gördüğü rüyaya hayalinden eklemeler yaptı, aklının gözlerinde sürdürdü rüyayı. Sonra görüntüler bütünüyle silindi, yerini, bir rüya boyunca unuttuğu düşüncelere, meselelere bıraktı. C) Ahmet telefonu, bastırmaya çalıştığı bir öfkeyle kapadı. Parmaklarıyla masanın üzerine sinirli sinirli vurarak önce Cevdet Bey’in resmine, sonra Osman’a baktı. “Evet Cevdet Bey’in resmini yapmalı!” diye düşündü. D) İster istemez bir yabancının horladığı bir odada geceleyecektin. Daha sonraları birçok kişinin horladığı odalarda kaldın. Ve mışıl mışıl uyudun. Güzel rüyalar gördün. O gece, bir yandan bir yana dönmüş, doğru dürüst uyuyamamıştın. E) Mutlak birisini çiğnedi, bu herifi hapse tıktılar. Ne kadar münasebetsizlik!.. On altı yaş ölmek için pek erkendir. Ah! Artık vapura gidemem... Yazık... Hey terbiyesiz dağ adamı! Bu küfür doğrusu unutulmaz... Arabacı! Sür be herif! Şu Andon’un yaptığı işi de görüyor musun? AYT - 2019 1960 sonrası süreçte eser vermiş bir romancıdır. Türk tarihinin önemli aşamalarını konu alan tarihsel romanlar yazmıştır. Kilit, Anahtar, Kapı, Çatı, Konak gibi önemli eserlere imza atmıştır. Bu parçada sözü edilen yazar aşağıdakilerden hangisidir?

Zor

Kola y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

Kıyılara, denize, balıklara ait efsaneler, inançlar, fıkralar aktarmaktan çok hoşlanmıştır. Bodrum’da yaşadığı dönemde Azra Erhat ve Sabahattin Eyüboğlu ile Mavi Yolculuk fikrini savunmuş ve hayata geçirmiştir. Çok tanınan ve sevilen romanlarının birinde deniz sevgisini, denizin çekiciliğini, deniz insanlarının yaşadıkları zorlukları romanın başkahramanı Mahmut aracılığıyla anlatmıştır. Romanda, deniz bir anlatı başkişisi gibi işlenmiştir. Bu parçada söz edilen yazar ve eseri aşağıdakilerden hangisidir?

4.

A)

Sait Faik Abasıyanık – Medar-ı Maişet Motoru

B)

Kemal Bilbaşar – Cemo

C)

Abdülhak Şinasi Hisar – Çamlıca’daki Eniştemiz

D)

Halikarnas Balıkçısı – Aganta Burina Burinata

E)

Yusuf Atılgan – Anayurt Oteli

Köy enstitüsü benim için olağanüstü bir fırsat oldu. İlkokulu bitirdikten sonra gidebileceğim başka hiçbir okul yoktu. Ailemin gücü yetmezdi. Ben okumak istiyordum ve enstitü benim gibi köy çocuklarını çağırıyordu. Klasiklerin en iyi okuru enstitülü gençlerdi. Ceplerimizi ona göre yaptırırdık, kitap sığsın diye. Analarımız, koyun kuzu gütmeye giderken torbaya azıkla birlikte kitap da katardı. Biz hep bu durumları anlattık, yani kendimizi. Aşağıdakilerden hangisi, bu sözleri söyleyen sanatçının eserlerinden biri olabilir?

A)

Enver Behnan Şapolyo

A)

Saatleri Ayarlama Enstitüsü

B)

Safiye Erol

B)

Tutunamayanlar

C)

Feridun Fazıl Tülbentçi

C)

Ayaşlı ve Kiracıları

D)

Mustafa Necati Sepetçioğlu

D)

Yılanların Öcü

E)

Reşat Ekrem Koçu

E)

Küçük Ağa

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

Postmodern roman, geleneksel romanın aksine okuru derinden sarsan veya onu edilgen olmaktan çıkaran bir yapıya sahiptir. Öyle postmodern romanlar vardır ki okur, anlatının kahraman kadrosuna dâhil oluverir. Kurgunun bileşeni hâline geliverir.

3 7.

6.

Metinler arası ilişkilere yer verme

B)

Tarihsel gerçekliği yeniden oluşturma

C)

Okuru etkin bir figür hâline getirme

D)

Çok katmanlı bir anlatı yapısı oluşturma

E)

Anlatıcıyı kurmacanın parçası kılma

Peyami Safa romancılığı; psikolojik, sosyolojik ve tarihsel birikimi kucaklar. Safa’nın romanlarını okuyan ve onun romancılığı üzerine kafa yoran herkesin ortak görüşü, yazarın geniş bir felsefi ve bilimsel müktesebata sahip olduğudur. Safa, büyüklüğünü hem çok yazmasından hem de çok okumasından alan bir sanatçıdır. Okuyup yazdıklarıyla kendisini biteviye zenginleştirmiştir. Bireysel ve toplumsal psikolojiyi etkili bir biçimde analiz edebilmesi, okuruyla kopmaz bir bağ kurmasına imkân tanımıştır.

Küçük Ağa – Tarık Buğra

II.

Fahim Bey ve Biz – Abdülhak Şinasi Hisar

III. Haco Hanım Vay – Attila İlhan IV. Sarı Traktör – Kemal Bilbaşar V.

Bu parçada, postmodern romanın hangi özelliği vurgulanmaktadır? A)

I.

Kara Kitap – Oğuz Atay

Yukarıdaki numaralanmış roman – yazar eşleştirmelerinden hangileri yanlıştır? A) I ve III

B) II ve III D) III ve IV

8.

C) II ve V E) IV ve V

Kemal Tahir’in toplumcu gerçekçi bakış açısıyla kaleme aldığı romanında Anadolu ve Kayı Boyu bir bütün olarak ele alınmış, Anadolu’daki üretim faaliyetleri, geçim durumu ve yoksulluk ön plana alınarak hikâyeleştirilmiştir. Yine aynı konuyu işleyen Tarık Buğra’nın psikolojik bir roman olarak ele alabileceğimiz çalışmasında ise özellikle Osman Bey’in iç dünyası derinlemesine tahlil edilmiş ve bir mefkûre sahibi devlet adamının gençlik portresi sunulmaya çalışılmıştır.

Bu parçada söz edilen sanatçının aşağıdakilerden hangisiyle nitelendirilmesi uygun düşmez?

Bu parçada sözü edilen romanlar aşağıdakilerin hangisidir?

A)

Okuruyla güçlü ilişkileri olan

A)

Devlet Ana – Osmancık

B)

Sanatın her türüne ilgi duyan

B)

Esir Şehrin İnsanları – Siyah Kehribar

C)

Farklı araştırma sahalarının verilerinden faydalanan

C)

Kurt Kanunu – Gençliğim Eyvah

D)

Gelişime açık olan

D)

Yorgun Savaşçı – İbiş’in Rüyası

E)

Entelektüel bir yönü olan

E)

Rahmet Yolları Kesti – Yarın Diye Bir Şey Yoktur

Ort aZ

4

Zor

Kola y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

CUMHURİYET ROMANI

1. - 2. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

3.

Edebiyat, toplumsal olguları yansıtması açısından her zaman değerli bir sosyolojik araç olmuştur. Edebiyat sayesinde toplumu doğrudan gözlemlemek yerine, onu kavramada dâhiyane bir yeteneğe sahip olan edebiyatçının aktardıkları üzerinden şaşırtıcı varsayımlara ulaşabiliriz. Özellikle toplumsal tarih çalışmalarında ancak edebî metinler sayesinde sosyal ilişkileri, olayları ve yapıları betimleme olanağı buluruz.

I.

Kemal Bilbaşar’ın romanlarında yöresel söyleyişe rastlanmaz.

II.

Reşat Nuri Güntekin gerek Millî Edebiyat Dönemi’nde gerekse de Cumhuriyet Dönemi’nde eser vermiş bir romancımızdır.

III. Peyami Safa, bireyin iç dünyasını ele alan romanlarıyla ün kazanmıştır. IV. Kemal Tahir’in Devlet Ana romanı, tarihî ve tezli roman kapsamında değerlendirilebilir. V.

Orhan Kemal, romanlarında geniş halk kesimlerinin sorunlarına dikkat çekmiştir.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I

1.

B) II

C) III

D) IV

E) V

Bu parçaya göre, edebiyatın I.

Sosyoloji biliminin verilerinden yararlanma

II.

Toplumsal unsurları içerme

III. Döneminin özelliklerini yazarının gözüyle verme özelliklerinden hangilerine sahip olduğu söylenebilir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III 4.

D) II ve III

2.

E) I, II ve III

Onun İstanbul’la arası nasıldı? İstanbul o kadar güzel ve öyle müessirdi ki onu, bir ömür boyunca, bir sevgili gibi tatmamaya imkân yoktur. İstanbul’un öyle esrarlı bir nur ile aydınlık günleri olur ki bunlarda sanki güzellik haznesinin bütün gizli mucizeleri mahfazalarından soyunarak hayran gözlerimiz karşısında gösterişli bir geçit resmi yapıyor sanılır. Her tarafımızı hisli, canlı bir ziya sarar. Mavi gök bu çıplaklığı hususî bir fanus gibi kaplar. Her zaman gönül alıcı İstanbul, değişen her mevsiminde bir kere olsun, Fahim Bey’i bu ezelî ziyafetlerinin birine çağırmaz.

Aşağıdaki sanatçılardan hangisinin eserleri, bu parçada dile getirilen bakış açısıyla oluşturulmuştur?

Yukarıda bir parçası verilen eserle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi doğrudur?

A)

Bilge Karasu

A)

Samiha Ayverdi tarafından oluşturulmuştur.

B)

Abdülhak Şinasi Hisar

B)

Servetifünun Dönemi’nin bağımsız romancısına aittir.

C)

Oğuz Atay

C)

Eserin adı Biz İnsanlar’dır.

D)

Peyami Safa

D)

Toplumcu gerçekçi roman anlayışıyla oluşturulmuştur.

E)

Aziz Nesin

E)

Yazarının diğer romanı Çamlıcadaki Eniştemiz’dir.

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

4

Seni tanımadan önce ağaçların çiçek açtığı ve yaprak döktüğü mevsimleri hep kaçırırdım derdi resim yapmayı sevdiğim hâlde denizin mavisini bilmezdim yaprağın yeşilinin her mevsimde değiştiğine dikkat etmemiştim seni tanıdıktan sonra o güne kadar tabiat resmi yapmayı sevmediğim hâlde bir ağaç bir yaprak küçük bir ot bile çizmiş olmadığım hâlde… I.

İmla kuralları ihmal edilerek deneysel bir üslup kullanılmıştır.

II.

Bilinç akışı tekniği uygulanmıştır.

7.

III. Toplumcu gerçekçi anlayış görülmektedir. Bu parçadan hareketle numaralanmış yargılardan hangileri yanlıştır? A) Yalnız III

B) I ve III

D) Yalnız II

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

C) Yalnız I E) II ve III

A) I

8.

6.

(I) Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki gözleme dayanan gerçekliğin, 1930 - 1940 yılları arasında toplumcu gerçekçiliğe yönelmeye başladığı görülür. (II) Sadri Ertem ve Sabahattin Ali toplumcu gerçekçiliği bilinçli bir biçimde savunan, 1950’den sonra yetişen yazarlara öncülük eden yazarlar olarak ortaya çıkarlar. (III) Sadri Ertem, adını kamuoyuna duyuran ilk romanı Çıkrıklar Durunca’da önemli bir konuya değinir. (IV) Yazar, romanında bir yandan Avrupa’dan ucuz malların gelişi, öte yandan endüstride başlayan gelişme nedeniyle dokuma tezgâhlarının durmasının yarattığı işsizlik sonucu köyden kente başlayan göçü ele alır. (V) Bir Varmış Bir Yokmuş, Düşkünler, Yılkı Atı’nda ise Tanzimat döneminde kendini gösteren, toplumumuzdaki sarsıntıların başlangıcına iner.

Samiha Ayverdi, 1938 yılında yayımladığı ilk romanından sonra giderek daha güçlü romanlar verdi. Romanlarında genel olarak aile ve toplum sorunlarına değindi. Değişen yaşam koşullarının toplum üzerindeki etkilerine eğildi. Başarılı gözlem ve tasvirlerle romanlarını zenginleştirdi. Öte yandan yarı roman, yarı anı niteliği taşıyan ve dram havası taşıyan anlatılar yazdı. Eski üsluba bağlılık, onun eserlerinin karakteristik yönlerindendir.

B) II

C) III

D) IV

E) V

Hayri İrdal on yaşındayken dayısı ona bir saat hediye eder. Bu saat onu çok etkiler. Saatlerle uğraşmak Hayri’de bir tutku hâline gelir. Bu yüzden bir saatçiye çırak olur. Ustası Nuri Efendi sıradan bir saatçi değildir. Nuri Efendi “Muvakkithane”de yani cami saatlerini ayarlamakla görevli kişilerin bulunduğu kurumda memurdur. Hayri, ustasına hayrandır; onun yanında bıkmadan, yorulmadan çalışır. I. Dünya Savaşı çıkınca dört yıl askerlik yapar. İstanbul’a dönünce Emine adlı bir kızla evlendirilir. Aradan yıllar geçer ve eşi ölür. Karşılaştığı her fırsatı değerlendirmeyi bilen bir düzenci olan Halit Ayarcı ile yolları kesişir. Bu adam Hayri İrdal’ın saatlere olan merakından yararlanmak için ona birlikte iş kurmayı teklif eder. Yukarıda özetinden bir parça verilen eserle ilgili olarak

Bu parçada Samiha Ayverdi’nin eserleriyle ilgili olarak I.

Çağının edebî eğilimlerinden etkiler taşıma

II.

Sosyal problemlere temas etme

I.

Bireyin iç dünyasını ele alan roman eğilimiyle oluşturulmuştur.

II.

Abdülhak Şinasi Hisar tarafından yazılmıştır.

III. Mecazlı ve sanatlı bir dille yazılma

III. Servetifünun Dönemi romanlarındandır.

IV. Okurun düş ve yorum gücünü harekete geçirme

IV. İlk psikolojik roman denemesi kabul edilmektedir.

özelliklerinden hangilerine değinilmiştir? A) Yalnız I D) II ve IV

B) Yalnız II

yargılarından hangileri doğrudur? C) I ve II

E) III ve IV

A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız IV E) I, II ve IV

C) I ve II

Ort aZ

5 1.

Sunucu: — Yazın ortamında ses getirmek isteyen genç romancılara neler söylemek istersiniz? Yazar: — Bir defa postmodern ürünler ortaya koymak amacında iseler ---- ismine dikkat etsinler çünkü kendisi bu alanın Türk edebiyatındaki öncü ismidir. Onu enine boyuna incelemelerini salık veririm. Hele hele bilinç akışı, parodi, montaj gibi anlatı tekniklerinde büyük bir ustadır. Şayet toplum sorunlarına ilgiliyseler ve emek sorununu işlemek istiyorlarsa ---- adlı sanatçımızı es geçemezler. Onun hemen bütün anlatıları, toplumu olanca gerçekliği ve doğallığıyla ortaya koyar. Sunucu: — Hikâye yazdığınızı biliyoruz. İyi bir hikâyeci olmak için hangi özelliklere sahip olmak gerekir? Yazar: — Bir defa gerçeklikten beslenmeyi bileceksiniz. Yazdığınız bir kurgu ürünü. Ne var ki anlattıklarınızın okura sahici gelmesi için yaşamı olduğu gibi aktarmayı hedeflemelisiniz. “Olduğu gibi” derken neyi kastettiğim anlaşılmıştır sanırım. Hayatın içindeki her şeyi sahici bir düş gücü süzgecinden geçirerek okura sunmayı anlatmaya çalışıyorum. Yani hikâye dediğin ne haber bülteni ne de büyülü gerçekçilik mahsulü olmalı. Bu diyalogdan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A)

Altı çizili bölümde kastedilen ürünlere örnek olarak Nazlı Eray’ın bazı eserleri verilebilir.

B)

Yazarın roman yazdığı kesin değildir.

C)

İlk boşluğa Tehlikeli Oyunlar romanının yazarı getirilmelidir.

D)

Yazar, hikâyelerin okuyucuda gerçeklik hissi uyandırması gerektiğini belirtmektedir.

E)

İkinci boşluğa Cingöz Recai serisinin yazarı getirilmelidir.

Zor

Kola y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

CUMHURİYET ROMANI 2.

Bana zor gelen işlerle başlardı: ‘‘O hâlde hikâye yazalım.’’ derdi. Hikâye defterlerimizi yatağımızdan çıkarır, tozlarını temizler, uzatırdı: ‘‘Bugünkü konumuz, ihanet ve vicdan azabı.’’ sonra hemen yatağa oturur ve başını kaldırmadan sürekli yazardı. ‘‘Ben yazarım, ben yazarım.’’ diye söylenirdi arada. ‘‘Çünkü yazıyorum.’’ Ben bir iki satır yazdıktan sonra yorulur, onu seyretmeye başlardım. İyi bir günündeyse bir sayfa kadar yazdıktan sonra onları okurdu. İhanet ve Vicdan Azabı hikâyesini hatırlıyorum çünkü bir hafta boyunca aşağı yukarı aynı şeyleri yazdı, yırttı. Tolstoy’un Savaş ve Barış’ını okuyordu. ‘‘Adam yüzlerce sayfa yırtıyormuş. Biz de kendi çapımızda katılıyoruz ona. Gorki’ye göre, Tolstoy insana baktığı zaman bin gözü varmış gibi gelirmiş. Bizim bir sayfayı yırtmamız gene iyi.’’ Yazarlık konusunda ciddi görünmekten korkardı. ‘‘İşi gülünçlüğe vurup kurtarıyorum kendimi.’’ derdi. Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez? A)

Kahramanlardan biri anlatıcı konumundadır.

B)

Doğrudan aktarmalara yer verilmiştir.

C)

Metinler arası gönderme söz konusudur.

D)

Postmodern anlayışla oluşturulmuştur.

E)

Bireyin yalnızlığı ironik bir dille aktarılmıştır.

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

3.

Aşağıdaki roman parçalarından hangisinin postmodern eğilimle yazıldığı söylenebilir? A)

B)

4.

İsmail uzun bir süredir bu semtte yaşıyormuş. Üstelik buradaki bir lokantada aşçılık yapmış bir süre. Sonra memleket hasretinden midir bilinmez Kayseri’ye dönmüş. Sonradan haber aldık ki orada bir lokanta açmış. İşi gücü iyi gidince bir hanım kızla hayatını birleştirmiş. Kısacası efendi ve çalışkan adamdır İsmail. Dürüstlükte de onun üstüne yoktur desem yeridir.

Onun her işinde bir düzen görürdünüz. Dağınıklığa asla tahammülü olmayan bu genç adam, çalıştığı şirketin en gözde elemanlarından biri olmayı üç ay gibi kısa bir sürede başarmıştı. Zira bugünün işini yarına bırakmamayı ilke edinmişti. Elinden neredeyse her iş gelen bu görev adamı, akşamları eve döndüğünde önce kısa bir müddet dinlenir, sonrasında en az kırk sayfa kitap okurdu.

D)

“Görüşeceğim kişi nereden baksan kırk yıllık arkadaşım.” dedi ve sözlerine devam etti: “Evet, onun benden yardım talep etmesi kadar makul bir şey olamaz. Söyledim ya… O benim ömürlük arkadaşım. Bana bu dünyada faydadan ve esenlikten başka bir şey vermedi ki. Ona olan vefa borcumu dünyaları harcasam da ödeyemem. Bırak da ona yardım eli uzatarak dostun kara günde belli olduğunu dünya âleme göstereyim.” Bir süre bu rüzgâra dikkat kesildi. Rüzgâr sanki koridordan değil de asırlar öncesinde bu zamana doğru esiyordu. Şimdiye değin yüzlerce kez müze ve ören yeri gezdiği hâlde hayatında ilk kez müze ziyaretinde bulunanlara mahsus bir merak ve hayretle arkeolojik eserleri uzun uzun inceledi.

Yazar bu romanında II. Meşrutiyet Devri parti çekişmelerini anlatır. İttihat ve Terakki Fırkası ile Hürriyet ve İtilaf Fırkası arasındaki mücadeleden söz ederken devrin sosyal yapısını tanıtır. Ahmet Kerim, Ahmet Samim ve Samiye romanın kişilerindendir. Romanda Ahmet Kerim’in yaşadıkları ve ruhça çöküşü ele alınır. Bu parçada söz edilen yazar ve romanı aşağıdakilerden hangisidir?

Şöyle bir düşünüyorum da… Sezen bunları ne zaman söylemişti? Bir bakıma su gibi geçiyor zaman. “Haydi baba, biraz daha sallanalım salıncakta.” Gazetenin ekonomi sayfalarına bakıyorum. Sonra gözüm bir transfer haberine takılıyor. Eskiden burada vişne ağaçları bile vardı diyor hanım teyze. Ali dönüp yüzüme bakıyor gülücükler saçarak. Daha tamamlanması gereken bir sürü bulmacam var.

C)

E)

5

5.

A)

Memduh Şevket Esendal – Ayaşlı ve Kiracıları

B)

Reşat Nuri Güntekin – Yeşil Gece

C)

Yakup Kadri Karaosmanoğlu – Hüküm Gecesi

D)

Refik Halit Karay – Sürgün

E)

Halide Edip Adıvar – Handan

Polisiyenin postmodernist romandaki konumu genellikle üst kurmaca bir düzlemde belirlenmiştir. Bunun yanında Bilge Karasu’nun ---- isimli romanında olduğu gibi metnin temelini polisiyeye/gerilime dayama şeklinde daha bütüncül örnekler de verilmiştir. Ancak ----, ----, ---- gibi romanlarda polisiyenin daha çok yardımcı bir işlevle konumlandırıldığı söylenebilir. Bu parçadaki boşluklar uygun eser adlarıyla tamamlandığında aşağıdakilerden hangisi dışarıda kalır? A)

Bir Cinayet Romanı

B)

Dokuzuncu Hariciye Koğuşu

C)

Benim Adım Kırmızı

D)

Kılavuz

E)

Tehlikeli Masallar

Orta

Ort aZ

Leitmotiv, özellikle postmodern ve üst kurmacalı romanlarda başvurulan bir anlatı tekniğidir. Yazarın iç âleminde veya düşünce sisteminde önemle durduğu bir kavram veya hisse işaret ettiği düşünülen bir sözcüğün düzenli tekrarıdır. Okurun ilgi ve dikkati yinelenen sözcüğe çekilerek anlatıya yeni anlam katmanları eklemek mümkün olabilir.

Kola y

Zor

6 1.

or

Ko l

rta -O ay

CUMHURİYET ROMANI 2.

Eski bir şair olan Kerem Alakuşoğlu (Ka), uzun bir süre Almanya’da yaşadıktan sonra ülkesine dönmüştür. Kadın intiharlarını araştırmak üzere gazeteci olarak Kars’a gider. Bu gidişin asıl nedeni ise eski aşkı İpek’i görmektir. İpek, kocasından boşanmıştır; babası ve kardeşi ile bir otelde yaşamaktadır. Ka, kente gider; orada birçok siyasi olayla karşılaşır.

Bu açıklamaya göre, aşağıdakilerden hangisi leitmotiv tekniğine örnek olarak gösterilebilir?

Bu parçada tanıtılan roman, aşağıdakilerden hangisidir?

A)

A) Yeni Hayat

Öyle uzun bir süre sonra seni bu kasabada yeniden görmek… Bir rüya âleminde gibiyim şu an. Aynen Murat’ın dediği gibi… Bu hayatta her şey olur, dağ dağa kavuşmaz, insan insana kavuşur der dururdu.

B)

Eh işte… Binanın sakinleri bu hafta sonu bir araya gelecek nihayet. Binanın ısıtma sistemindeki sorunları konuşacaklar. Ha bir de unutmadan diyelim: Dış cephenin boyanması gerekiyormuş.

C)

Ne vakit bu parkın yanından geçsem… Vay ki ne vay… Öyle güzel günlerimiz geçti bu semtte. Vay ki ne vay… Geçen gün Cezmi Bey’le dernekte lafladık. Vay ki ne vay… Eskiden her yaz Yalova’ya giderdik değil mi? Vay ki ne vay…

D)

Âdet olduğu üzere sabahın erken saatinde evden çıktı. Fabrikaya herkesten önce gitmek onun prensibiydi adeta. Yıllarını vermişti bu fabrikaya. Şimdi kısım şefi olarak sorumluluğu bir kat daha artmıştı.

E)

İstanbul’un o zamanlarını dedem anlatırdı bazen. Özellikle Adalar bir başkaymış. Deniz desen denizin en güzeli… Ağaç desen ağacın en yeşili… Nüfus da az tabi. İstanbul’un bazı semtleri piknik yeri, yazlık mekân gibiymiş.

B) O

D) Kara Kitap

3.

C) Kar E) Yılkı Atı

Sırtlan Payı’nda bir yandan 27 Mayıs darbesini izleyen siyasal panorama sunulur, bir yandan da Balkan ve Birinci Dünya Savaşları ile Kurtuluş Savaşı’ndan kesitler verilir. 1960 Temmuz’unda, bir gece evinde enfarktüs geçiren emekli Albay Ferid Bey, bu kriz gecesinden sonra, Millî Mücadele ve Mütareke yıllarıyla yakın tarihimizin muhasebesini yapar. Bu parçada söz edilen romanın yazarı aşağıdakilerden hangisidir? A) Bekir Sıtkı Kunt

B) Attila İlhan

C) Mithat Cemal Kuntay

D) Kemal Tahir

E) Hıfzı Topuz

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

4.

Sevgi, sevinç, özlem gibi ferdin güncel kaygılarıyla birlikte çağın toplumsal sorunlarını da ele aldı. Yapıtlarında Anadolu ve özellikle Ege yöresindeki köy ve kasabalarda yaşayanların sorunlarını işledi. Köylünün tabiatla savaşını konuşma dilinin doğallığıyla anlattı. Şiirsel dili ve ayrıntıları ustaca kullandı. Öykü, roman ve oyunlarından bazıları sinemaya da uyarlandı.

6 6.

Bu parçada tanıtılan sanatçı, aşağıdakilerden hangisidir?

5.

İhsan Oktay Anar’ın ---- adlı romanı; moderniteyle geleneksel olanın, Newton mekaniği ile kuantum mekaniğinin, rivayetler ile tarihsel realitenin iç içe geçtiği bir eserdir. Bu eser, alışıldık anlatı tekniklerinin sınırlarını esneten bir kurguya sahiptir. Anar, bakışını tarihin dönüm noktalarından ve tanınmış simalarından daha alt düzeydeki şahıslara ve olaylara kaydırır. Bu yaklaşımın temelinde tarihi ders verici bir unsur olmaktan çıkarma amacı vardır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A)

Orhan Kemal

B)

Necati Cumalı

C)

Ebubekir Hazım Tepeyran

A)

Beyaz Kale

D)

Memduh Şevket Esendal

B)

Huzur

E)

Yaşar Kemal

C)

Puslu Kıtalar Atlası

D)

Buzul Çağının Virüsü

E)

Mor

•

Edebiyata önce şiir sonra öyküyle giren sanatçı, romanlarının konularını Çankırı, Çorum dolaylarından, cezaevi yaşantılarından, Kurtuluş Savaşı’ndan, ağalık sisteminin kurduğu sömürü düzeninden almıştır.

•

Köy ve köylü sorunları, yakın tarihin olayları, Anadolu insanının hayatı ve problemlerini, töre ve inançları anlatmıştır.

•

Yerli dekor ve renkleri başarıyla kullanarak gerçek bir Anadolu romanı oluşturmuştur.

Yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerin hangisidir? A)

Kemal Bilbaşar

B)

Fakir Baykurt

C)

Kemal Tahir

D)

Mahmut Makal

E)

Samim Kocagöz

7.

---- toplumsal içerikli romanlarında Türk toplumunun 1970’ten sonraki değişim aşamalarını, yalnızlık ve yabancılaşmayı ele almıştır. Tarihî romanlarında dış Türklerin ulusal benliklerini ve kültürlerini muhafaza etmek için gösterdikleri gayretleri anlatmıştır. Zor, Hilâl Görününce, Ağustos Başağı yazarın romanları arasındadır. Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

Sevinç Çokum

B)

Adalet Ağaoğlu

C)

Füruzan

D)

Emine Işınsu

E)

Sevgi Soysal

Orıjinal

®

Sorular

1.

E MAD

1

Toplumcu romancılar, halka mesaj verme amacıyla eser oluşturmuşlardır. Gerek İstanbul’daki gerekse de Anadolu köy ve kasabalarındaki sorunları anlatan bu romancılar seslerini geniş kitlelere duyurabilmenin yollarını aramışlardır. Hatta bu sebeple bazı yazarlar romanlarının filme çekilmesine izin vermiş ve anlatmak istediklerini sinemanın teknikleriyle aktarmaya çalışmışlardır.

2.

A)

YAZAR – ESER TABLOSU Bir Düğün Gecesi,----

Adalet Ağaoğlu

Buna göre, aşağıdaki filmlerden hangisinin bu parçada anlatılan amaca uygun olarak oluşturulduğu söylenemez?

BY

Yaşar Kemal

Yer Demir Gök Bakır, Teneke, ----

Peyami Safa

Canan, Mahşer, ----

Kemal Bilbaşar

Cemo, Memo, ----

Bu tablodaki boşluklar doğru olarak tamamlandığında aşağıdakilerden hangisi dışarıda kalır?

B)

C)

A)

Toz Duman İçinde

B)

Başka Olur Ağaların Düğünü

C)

Fikrimin İnce Gülü

D)

Demirciler Çarşısı Cinayeti

E)

Sözde Kızlar

D)

E)

3.

Aşağıdaki eserlerden hangisinin yazarı, diğerlerinden daha az sayıda roman yazmıştır? A)

Miskinler Tekkesi

B)

Şıpsevdi

C)

Mahur Beste

D)

Hep O Şarkı

E)

Yeni Turan

Orıjinal

®

Sorular

4.

I. Grup

II. Grup

III. Grup

Namık Kemal

Araba Sevdası

İlk edebî roman

Recaizade Mahmut Ekrem

Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat

İlk realist roman

Şemsettin Sami

İntibah

İlk yerli roman

1

5.

1500 1250 1000 750

Yukarıda karışık olarak verilen yazar – eser – ilkler aşağıdakilerin hangisinde doğru eşleştirilmiştir?

500

B)

C)

D)

E)

Araba Sevdası

İlk edebî roman

Recaizade Mahmut Ekrem

İntibah

İlk realist roman

Şemsettin Sami

Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat

İlk yerli roman

I. Grup

II. Grup

III. Grup

Namık Kemal

İntibah

İlk realist roman

Recaizade Mahmut Ekrem

Araba Sevdası

İlk edebî roman

Şemsettin Sami

Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat

İlk yerli roman

I. Grup

II. Grup

III. Grup

Recaizade Mahmut Ekrem

Araba Sevdası

İlk yerli roman

Namık Kemal

İntibah

İlk realist roman

Şemsettin Sami

Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat

İlk edebî roman

I. Grup

II. Grup

III. Grup

Recaizade Mahmut Ekrem

Araba Sevdası

İlk realist roman

Namık Kemal

İntibah

İlk edebî roman

Şemsettin Sami

Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat

İlk yerli roman

I. Grup

II. Grup

III. Grup

Recaizade Mahmut Ekrem

İntibah

İlk realist roman

Namık Kemal

Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat

İlk edebî roman

Şemsettin Sami

Araba Sevdası

İlk yerli roman

Aşk-ı Memnu

Namık Kemal

İçmzdek Şeytan

III. Grup

Ölmeye Yatmak

II. Grup

Kralık Konak

I. Grup

Yalnızız

250 A)

Bu grafikte internet üzerinden kitap satışının yapıldığı bir sitenin 2019 yılında en çok sattığı romanlar verilmiştir. Bu grafiğe göre, aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi yanlıştır? A)

Kahramanı “Naim Efendi” olan eser en az satılmıştır.

B)

Satışı 1000 adet yapılan roman, postmodern tekniklerle oluşturulmuştur.

C)

En çok satılan yapıt Sabahattin Ali’ye aittir.

D)

Kahramanlarından biri “Firdevs Hanım” olan eser, Yalnızız romanından az satılmıştır.

E)

Bireyin iç dünyasını ele alma eğilimiyle oluşturulan yapıt, en çok satılan ikinci eser değildir.

Orta

Ort aZ

KARMA SORULAR 1

Zor

Kola y

or

Ko l

rta -O ay

TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E ROMAN 1.

Eser Künyesi

3.

I.

Bak şu semaya, ne görüyorsun? Mailiklerden mürekkep bir derya. Gözlerinle onun içine girmeye çalış. O mailikleri yırtmak için uğraş. Ne görüyorsun? Mai… Daima mai…

II.

Felâtun Beyi tanır mısınız? Şu Mustafa Merakî Efendizâde Felâtun Bey! Galiba tanıyamadınız. Kendisi tanınmayacak bir adam değildir. Mustafa Merakî Efendi Tophane’nin Beyoğlu’na yakın bölümünde oturur. Oturduğu mahalleyi açıkça söylemek pek doğru olmaz, anladınız ya! Şimdilik bu kadar bilgiyle yetinin.

Eserin Adı: Huzur Eserin Yazarı: ..................................... Eserin Türü: Roman Eserin Basım Yılı: 1949 Eserin Kişileri: Mümtaz, Nuran, İhsan, Suat

Yukarıdaki eser künyesinde boş bırakılan yere, aşağıdaki sanatçıların hangisi getirilmelidir? A)

Peyami Safa

B)

Ahmet Hamdi Tanpınar

C)

Sabahattin Ali

D)

Abdülhak Şinasi Hisar

E)

Cevat Şakir Kabaağaçlı

III. Peyami Bey, sen benim emir zabitim olacaksın. Yunanlıların arkasından Ayşe’nin İzmir’ine beraber gireceğiz. Haşmet Bey’in demir kolları beni ileriye geriye sallıyor. Siyah ateş gözleri beni, kaybolan Peyami’yi çağırıyor. Roman konusunu çeşitli metinlerden hareketle kronolojik olarak işlemek isteyen bir edebiyat araştırmacısının, yukarıdaki metinleri hangi sırayla incelemesi gerekmektedir? A) III - I - II

B) II - III - I

D) III - II - I 2.

Ahmet Cemil, Mülkiye’de okur. Babası öldüğü için annesi ve kız kardeşine o bakar. Akşamları, okuldan sonra, kitapçılara polisiye hikâyeler çevirir. Aslında edebiyatı sever, bu tür işler onu açmaz. Ama geçinebilmek için çalışmak zorundadır. Ayrıca, zengin aile çocuklarına özel dersler verir. Onların türlü kaprisleri, şımarık tavırları kendisini sıkar. Çaresizlik içinde kıvranır. Arkadaşları, Mir’at-ı Şuun gazetesine başvurmasını öğütler. Gazeteye bir roman çeviricisi aranmaktadır. Ahmet Cemil işe başlar, durumu biraz düzelir. Bu arada Mülkiye sınavlarına da girerek okulu bitirir. Amacı edebiyat alanında üne ermektir. Bunun için, boş zamanlarında özenle bir esere çalışır. Tatlı hülyalar kurar. Gazetenin başyazarı Ali Şekip ile okuldan arkadaşı Hüseyin Nazmi, onun en sevdiği kişilerdir.

4.

C) II - I - III E) I - III - II

I. Grup

II. Grup

I.

Nemide

Reşat Nuri Güntekin

II.

Hayal İçinde

Halide Edip Adıvar

Yukarıda özeti verilen romanın yazarı, aşağıdakilerden hangisidir?

III.

Nilgün

Mehmet Rauf

IV.

Karanfil ve Yasemin

Hüseyin Cahit Yalçın

A)

Halit Ziya Uşaklıgil

V.

Yeni Turan

Halit Ziya Uşaklıgil

B)

Mehmet Rauf

C)

Ahmet Hikmet Müftüoğlu

D)

Yakup Kadri Karaosmanoğlu

E)

Halide Edip Adıvar

Yukarıda I. grupta verilen eserlerden hangisi, II. gruptaki sanatçılardan biriyle ilişkilendirilemez? A) IV

B) III

C) II

D) V

E) I

KARMA SORULAR 1 5.

I.

Devlet Ana - Notüs Gladyüs

II.

Yılanların Öcü - Kara Bayram

7.

III. Saatleri Ayarlama Enstitüsü - Halit Ayarcı IV. Sessiz Ev - Cevdet Bey V.

Yalnızız - Raif Efendi

Yukarıdaki numaralanmış roman - kahraman eşleştirmelerinden hangileri yanlıştır? A) I ve III

B) II ve III D) III ve IV

6.

E) IV ve V

Eserlerinde Rumeli Hisarı, Büyükada, Çamlıca üçgeninde seçkin, varlıklı, sorunsuz insanların hayatını; çocukluk, gençlik yıllarına dair özlemlerini ve anılarını anlatmıştır.

•

Kültürlü bir çevrede yetişen sanatçının eserlerinin merkezinde geçmişe özlem ve geçmişin güzelliklerini bugüne aktarma vardır. Tanıdığı insanlardan yola çıkarak gözlem ve anılarına dayalı eserler oluşturmuştur.

Aşağıdakilerden hangisi, yukarıda özellikleri verilen yazara ait eserlerden biridir? A)

Medarı Maişet Motoru

B)

Ayaşlı ve Kiracıları

C)

Kurtlar Sofrası

D)

Fahim Bey ve Biz

E)

Saatleri Ayarlama Enstitüsü

Bu parçadaki görüşler, aşağıdaki yazarlardan hangisinin edebiyat anlayışı ile örtüşmez?

C) II ve V

•

•

Romanın iskeletinin sağlam olması gerekir. Bunun yolu da realist bir bakış açısının romana egemen olmasından geçer. Bir roman düşünün ki duygu ve hayallerin sağanağı altında kalmış olsun. Üstelik bu romanda, kurgudaki gerçeklik dokusunu zedeleyecek tesadüfler ve yazarın olay akışını keserek araya kendini eklemlemesi görülsün. Böyle bir romanın başarılı olması mümkün müdür? Elbette değil.

8.

A)

Yakup Kadri Karaosmanoğlu

B)

Mehmet Rauf

C)

Ahmet Mithat Efendi

D)

Hüseyin Cahit Yalçın

E)

Halit Ziya Uşaklıgil

•

Araba Sevdası

•

Dişi Örümcek

•

Sinekli Bakkal

•

Sodom ve Gomore

Yukarıda sıralanan romanların ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A)

Tanzimat Dönemi’ne ait olması

B)

Realist yazarlarca oluşturulması

C)

Romantizmin etkisinde yazılması

D)

Modern anlatı teknikleriyle yazılması

E)

Yanlış Batılılaşmayı işlemesi

KARMA SORULAR 2

Ort aZ

Zor

Kola y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E ROMAN 1.

Kemal Bilbaşar, toplumcu gerçekçi bir romancıdır. Özellikle Doğu Anadolu’daki kırsal düzeni ve toplumsal yapıyı ele almıştır. Kahramanlarını değişik sosyal çevrelerden oluşturmuştur. Romanlarındaki gerçeklik hissiyatını pekiştirmek için yöresel söyleyişten faydalanmıştır. Dolayısıyla kahramanlarını, ait oldukları çevrenin diliyle konuşturmuştur. Böylece romanlarının gerek içerik gerekse de anlatı yönünden okura sahici gelmesini sağlamıştır. Bu parçada Kemal Bilbaşar’ın eserleriyle ilgili olarak I.

Okurun gerçeklik algısına uygun düşme

II.

Dilin estetik kullanımını öne çıkarma

III. Toplumsal sorunlara çözüm üretme IV. Farklı toplumsal tabakalardan karakterlere yer verme özelliklerinden hangilerine yer verilmemiştir? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve II E) III ve IV

2.

Orhan Pamuk, edebiyata şiirle girdi. Hançer öyküsüyle ödül aldı. İlk romanı Yeni Hayat önemli bir roman yarışmasını kazandı. Tarihten ve sosyal yaşamdan aldığı konuları, kahramanların başarılı ruh tahlilleriyle zenginleştirerek anlattı. Romanlarında Doğu-Batı sorununu felsefi ve kültürel açıdan ele aldı. Yazarın romancılığı “modern-postmodern roman” kategorisinde değerlendirilmektedir. Orhan Pamuk, ilk tarihî romanı Beyaz Kale ile geniş bir okur kitlesine ulaştı. Osmanlı devrinde geçen kitapta 17. yüzyılda esir alınan bir Venedikli ile bir Osmanlı asilzadesinin arasındaki ilişkileri anlattı. Yazarın en önemli ve ünlü kitabı kabul edilen Kara Kitap, gerek kurgusu gerekse konusu ve anlatımıyla Orhan Pamuk romancılığında yeni bir boyut açtı. Postmodern romancılığı tarihsel romancılıkla kaynaştırmaya çalışan Pamuk, kitabında İstanbul’a yer verdi. Şehirde yaşanan olayları özgün ve ilginç bir olay örgüsüyle dile getiren yazarın bu romanı üzerine inceleme kitapları da yazıldı. Bu parçadaki bilgi yanlışının giderilmesi için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır? A)

Kara Kitap, Sessiz Ev ile değiştirilmelidir.

B)

Beyaz Kale, Masumiyet Müzesi ile değiştirilmelidir.

C)

“Modern – postmodern roman” ifadesi, “toplumcu gerçekçi roman” ile değiştirilmelidir.

D)

Hançer, Kafamda Bir Tuhaflık ile değiştirilmelidir.

E)

Yeni Hayat, Cevdet Bey ve Oğulları ile değiştirilmelidir.

KARMA SORULAR 2 3.

Burayı henüz ilk defa görmeye gelen bir temaşagir-i mütehassis tasavvur ediniz. Meftun-ı mehâsin-i tabiat olması lazım gelen bu ziyaretçi fenariler hizasından Boğaz dâhiline girmeye başladığı zaman, enzar-ı temaşası önünde öyle bir saha-yı Dilara-yı tecelli ediverir ki bu sahanın iki tarafını vakia imtidadı epeyce bir çıplaklık tahdid ederse de tam cephede enzar-ı hayretine zarif zarif müzeyyen olan etekleri bir derya-yı latif emvac-ı zemzeme pîrasıyle ıslanmakta bulunan yeşil tepeler tesadüf eder. Bu bâbda da i’tâb-ı kaleme çalışmayacağız. Şu kadar diyeceğiz ki güzel bir çehreye parlak bir tebessüm ne kadar yakışırsa Boğaziçi’ne de mehtap o derece yakışmaktadır.

5.

Bu parçanın sonunda boş bırakılan yerler uygun romanlarla tamamladığında aşağıdakilerden hangisi dışarıda kalır?

Yukarıda bir bölümü verilen romanla ilgili olarak I.

Tanzimat Dönemi’nin dil özelliklerini yansıtmaktadır.

A)

Yorgun Savaşçı

II.

Olaylar İstanbul’da geçmektedir.

B)

Ateşten Gömlek

III. Yazarı Refik Halit Karay olabilir.

C)

Mahur Beste

IV. I. kişili anlatıma başvurulmuştur.

D)

Kalpaklılar

E)

Vatan Dediler

değerlendirmelerinden hangileri yanlış olur? A) Yalnız I D) II ve IV

B) Yalnız III

C) I ve II E) III ve IV

6. 4.

Cumhuriyet Dönemi romanımızın içeriğinde başlı başına bir bölge oluşturan, başka bir deyişle konu alanı hâline gelen olayların başında Ulusal Kurtuluş Savaşı’mız gelmiştir. Tarihimizde yeni bir dönemin başlamasını hazırlayan bu büyük olay türlü yönleriyle romanlara konu olmuştur. Savaş öncesi durum, savaş yılları, savaşa katılan sınıf ve katların yeri, çeteler türlü romanların dokusu içinde anlatılmıştır. Denilebilir ki Cumhuriyet Dönemi romanında canlı ve özgün bir çizgi oluşturmuştur Kurtuluş Savaşı’mızla ilgili romanlar. Bu eserlerin başlıcaları şunlardır: ---, ----, ----, ----…

Romancı, insanın iç âlemine ışık tutmalıdır. Bireyin toplum içindeki hâl, hareket ve söylemlerine zemin teşkil eden ruh durumunu gözler önüne sermelidir. Romanda esas olan, ideolojik kaygılar gütmek değil, roman kişilerinin psikolojik yapılarını ve kişilik özelliklerini gözler önüne sermektir. Böylece insan gerçekliğinin ferdi ve içsel yönü açığa çıkarılmış olur.

Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni, bir roman tarzının aşağıda verilen özelliklerini öğrencilerine kavratmak amacıyla bir metin seçmek istemektedir. •

Romanda konuşma dili esas alınmalıdır.

•

Eserlerde toplumcu realizmin ilkeleri uygulanmalıdır.

•

Roman, düşüncelerin halka ulaştırılmasında bir vasıta olarak kurgulanmalıdır.

Bu parçadaki görüşler, aşağıdaki yazarların hangisinin edebiyat anlayışı ile örtüşür?

Buna göre, öğretmenin aşağıdaki eserlerden hangisini seçmesi uygun değildir?

A)

Fakir Baykurt

A)

Fahim Bey ve Biz

B)

Abbas Sayar

B)

Kuyucaklı Yusuf

C)

Kemal Tahir

C)

Çıkrıklar Durunca

D)

Peyami Safa

D)

Yılanların Öcü

E)

Dursun Akçam

E)

Hanımın Çiftliği

Ort aZ

KARMA SORULAR 3

Zor

Kola y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E ROMAN

3. - 4. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 1.

Uyumasından yararlanıp onun hakkında sessizce bilgi verelim. Özel hayatlarında hareketsiz ve başarısız olan Çehov kahramanları gibi kederliydi hep. Keder konusuna daha sonra çok döneceğiz. Kendisine adının ilk harfleriyle Ka denmesini tercih ettiğini, bu kitapta da öyle yapacağımı hemen söyleyeyim. Şimdi Erzurum garajından ayrıldıktan sonra yolculara iyi seyahatler dileyen şoför gibi ben de ekleyeyim: Yolun açık olsun Ka... Ama sizi kandırmak istemem; Ka’nın eski bir arkadaşıyım ve Kars’ta başına gelecekleri daha bu hikâyeyi anlatmaya başlamadan biliyorum ben. Bu parçadan hareketle postmodern romanla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

Roman, geniş halk kitlelerine ulaşabilecek bir dil ve anlatımla oluşturulmalıdır. Gerçekçi ve gözlemci bir bakış açısının ürünü olmalıdır. Roman kahramanları, okuyucuda gerçeklik hissi uyandırmalıdır. Olayların anlatımında belli bir sıralama ve mantık örgüsü gözetilmelidir. Kurguda boşluklar bırakılmamalı, okuru kafa karışıklığına sevk edecek teknikler tercih edilmemelidir. Romanın akışında tesadüflere yer verilmemelidir.

3.

ÇIKMIŞ SORU

A) Romanın kurmaca olduğu okura hissettirilir.

Bu parçada romanla ilgili olarak belirtilen düşünceler aşağıdaki yazarlardan hangisine ait olabilir? A)

Ahmet Mithat Efendi

B) Romanın yazılma süreci metne konu edilir.

B)

Orhan Pamuk

C) Anlatıcı, kurmacanın etkin bir figürü hâline getirilir.

C)

Samim Kocagöz

D)

Oğuz Atay

E)

Namık Kemal

D) Kurmaca ile gerçeklik arasındaki sınır belirginleştirilir. E) Doğrudan veya dolaylı biçimde okurla iletişim kurulur. AYT - 2018

2.

Romanın kuruluşu Dilber’in duygularıyla ayarlanmıştır. Bu duygular çok basit veya hayalî olduğu için romanın kuruluşunda, romanı ilerletmek ve yürütmek için realizm bakımından büyük aksaklıklar göze çarpar. Mesela Dilber, hanımının evinden gece yarısı kaçıp tenha sokaklarda korkudan bayıldığı zaman, ancak peri masallarında rastlanılan bir isabetle en sevdiği mektep arkadaşı Lâtife’nin evinde gözünü açar fakat orada ancak bir gün kalıp eski yerine zorla geri götürülür. Durumunun acıklı taraflarını böyle inanılmayacak olaylarla takviye etme gayreti, romanın sonunda da kendini göstermektedir. Bu parçada söz edilen yazar ve eseri aşağıdakilerden hangisidir? 4. A)

Ahmet Mithat Efendi - Paris’te Bir Türk

B)

Recaizade Mahmut Ekrem - Araba Sevdası

C)

Nabizade Nazım - Karabibik

D)

Namık Kemal - İntibah

E)

Samipaşazade Sezai - Sergüzeşt

Bu parçada dile getirilen düşünceler, aşağıdaki edebî akımlardan hangisiyle örtüşmektedir? A) Romantizm

B) Realizm

C) Egzistansiyalizm

D) Dadaizm

E) Sürrealizm

KARMA SORULAR 3 5.

6.

----, otobiyografisinde, ---- ile aralarının bozuk olduğunu yazar. Buna sebep olarak da kendisinin Kaldırımlar adlı şiirini usta yazarın Bir Tereddüdün Romanı adlı eserinden aktardığını iddia etmesini gösterir. Gerçekten de Kaldırımlar şiiriyle Bir Tereddüdün Romanı’ndaki şu cümlelerin benzerliği dikkat çekicidir: ‘‘Beyoğlu kaldırımlarındayım. Ağır ağır yürüyorum. Caddenin kenar çizgileri bir makas ağzı gibi açılarak bana doğru geliyorlar. Ara sıra sendeliyorum. Bir tespihin taneleri gibi havaya dizili ışıklar, ben sendeledikçe sallanıyorlar; bazı tespih kopuyor ve taneler düşüyor. Duvarlara çarpıyorum. Ne yürüyüş, enfes! Ben, gece yarısı, kaldırımlara bayılırım. Gece yarısı kaldırımların hürriyetine, kimsesizliğine vurgunum. Ben de kimsesiz ve hürüm, ben de kaldırım çocuğuyum.’’

7.

Roman, “Hazırlıksız, kulaktan dolma bilgilerle ve başkalarının yönlendirmesiyle ortaya çıkan Batılılaşma arzusunun gerçekleşmesi mümkün olmaz.” ana düşüncesi üzerine inşa edilmiştir. Yazar bu romanında “Doğulu muyuz, yoksa Batılı mı?” sorusunun doğurduğu çatışmayı Doğu – Batı senteziyle çözmeye çalışmıştır. Söz konusu çatışmayı da dört anlatı kişisinden oluşan bir kurguyla izah etmeye çalışmıştır. Neriman’ın karşısında Doğu’yu Şinasi ve Batı’yı Macit temsil ederken Faiz Bey, bilge bir şahsiyet olarak daha çok yazarı simgelemektedir. Bu parçada tanıtılan roman, aşağıdakilerden hangisidir? A)

Siyah Kehribar

B)

Gençliğim Eyvah

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir?

C)

Huzur

D)

İbrahim Efendi Konağı

A)

Cahit Sıtkı Tarancı – Halide Edip Adıvar

E)

Fatih - Harbiye

B)

Faruk Nafiz Çamlıbel – Yakup Kadri Karaosmanoğlu

C)

Kemalettin Kamu – Sabahattin Ali

D)

Attila İlhan – Tarık Buğra

E)

Necip Fazıl Kısakürek – Peyami Safa

İlk kitaplarında kullandığı doğal, sıcak ve içten anlatımı sonraki eserlerinde yılların getirdiği ustalıkla birleştirerek son dönemin en çok konuşulan yazarlarından olmayı başarmıştır. Hikâye ve romanlarında sosyal, siyasi, ailevi, çeşitli olayları ele alır. İlk romanı Ölü Erkek Kuşlar ve Yeni Yalan Zamanlar’da kadın duyarlığını, kadın kimliğini, geleneksel ahlaki değerler karşısındaki özgürlük sorunlarını yalın, akıcı ve dilsel bir oyun hâline getirdiği şiirsel bir üslupla anlatır. Hiçbir Aşk Hiçbir Ölüm, İçimden Kuşlar Göçüyor, Taş ve Ten adlı eserleri, yazarın öne çıkan diğer romanlarıdır. Bu parçada sözü edilen yazar aşağıdakilerin hangisidir? A)

Buket Uzuner

B)

İnci Aral

C)

Sevinç Çokum

D)

Latife Tekin

E)

Tomris Uyar

8.

(I) Köy romanları ezen – ezilen çatışması üzerine kurulmuştur. (II) Birçok köy romanında yoksulluk, açlık ve ağalık düzenine karşı çıkış ele alınmıştır. (III) Köy romanlarının pek çoğunda baştaki durum kıtlık olur ve bu husus ana çatışmayı oluşturur. (IV) Köy idealize edilmiş pastoral bir tabloyu akla getirir çünkü düşsel bir yaklaşımla canlandırılmıştır. (V) Yoksulluğun, cehaletin, ilkel yaşam koşullarının hüküm sürdüğü, insanların sömürüldüğü bir yerleşim alanı olarak betimlenmiştir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

KARMA SORULAR 4

Ort aZ

Zor

Kola y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E ROMAN 1.

I.

‘‘Bir gün, bir gün mutlaka gelecekler, bu çamuru, bu kokuşmayı silip süpürecekler.’’ derdi. Mutlaka bir gün zalimlere cezalarını, mazlumlara tesellilerini verecekler fakat ne vakit? Bir ay sonra mı? Bir yıl sonra mı? Yoksa… Hayır, hayır, Necdet bunun aksini düşünemiyordu. Hiçbir iman sâhibi, Allah’tan ümidini keser mi? İşte, Necdet de Anadolu’dan böylece ümidini kesmiyordu. (Millî edebiyat romanı)

II.

Behiç’in tasavvur ettiği tatlı istikbal vaadi şöyle bir şeydi: Mebrure’ye servetinin yarısını verecek, evlenecekler, hemen Anadolu’ya gidecekler, en güzel şehirde, en güzel çiftliği satın alacaklar, genç kızın babasını da arayıp bulacaklar, çiftliğe getirecekler, senelerce yahut Mebrure ne kadar isterse orada yaşayacaklar. (Postmodernist roman)

III. Bu vech ile, Tal’at Bey’i çünkü bu çocuğun Tal’at Bey olduğunu elbette anladınız her gün iki defa görür. Gelelim Tal’at Bey’i -hatırınızda olmalı ki- bir büyük hüzn-ü me’yûsiyyette bırakmışız. Evet, biçare öyle bir hâlet-i me’yûsiyyette... (Tanzimat romanı) IV. Zavallı kadın levazım ambarının kapısına çökmüş ağlıyor. Hem yalvarıyordu: İki evlâdımı şehit verdim. Bir gelinlik kızım için çalışıyorum. Bu kadarcık nohudu ektim. Satıp parasıyla kızıma çamaşırlık alacağım, ne ideyim ben şimdi? (Toplumcu gerçekçi roman) Yukarıdaki roman parçalarından hangileri ayraç içindeki dönem veya anlayışla örtüşmemektedir? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) Yalnız IV E) II ve IV

2.

Edebiyat ve psikoloji, insanı bir bütünlük içinde kavrayarak onun doğasına yaklaşma gayretindedir. Teknik unsurlardan yalıtıldığında ve genel olarak bakıldığında her ikisinin de insan ruhunu kavramaya, onun düşünce ve duygularına yön veren bilinçaltı süreçlerine daha yakından bakmaya, onu çevresinden koparmadan bir ‘‘bütün’’ olarak görmeye çabalayan çalışma sahaları olduğu görülür. Bu duruş ve bakış yakınlığı, her iki çalışma disiplinini ortak davranmaya ve birbirinden yararlanmaya götürmektedir. I.

Seniha – Hakkı Celis

II.

Suat – Necip

III. Zekiye – İslam Bey IV. Rabia – Peregrini Yukarıdaki numaralanmış kahramanlardan hangileri, parçada sözü edilen ortak davranışa örnek olarak gösterilebilir? A) Yalnız I D) I ve III

B) Yalnız II

C) Yalnız IV E) II ve III

KARMA SORULAR 4 3.

•

----, romanlarında psikolojik tahlillere geniş yer vermiştir. Para kazanmak için kaleme aldığı eserlerinde Server Bedi adını kullanmıştır. Bunlar arasında Cingöz Recai adlı polisiye dizi romanları ile Cumbadan Rumbaya sayılabilir.

•

----, romanlarında ekonomik ve teknolojik gelişmelerden payını alamayan, çağa ayak uyduramayan köylülerin sorunlarını ele aldı. Doğu Anadolu’nun toplum yapısına ışık tuttu. Cemo romanında toplumcu bakışla köy gerçeğini işlemiştir.

•

----, romanlarında Orta Anadolu insanının yaşamını anlatır. Romanlarını kendi yaşamından aldığı ilhamla yazmıştır. Türk köylüsünün nasıl yaşadığını bilmek, öğrenmek ve köylümüzün yaşam koşullarını iyileştirmek gerektiğini ifade etmiştir. Yılkı Atı romanıyla tanınmıştır.

•

----, eleştirel gerçekçilik akımının önde gelen yazarlarındandır. Romanlarında endüstrileşme sorunları, sosyal değişimler, tüccar - köylü, patronişçi ilişkileri, Batı taklitçiliğine eleştirel bakış yer alır.

4.

Modern değerler sistematiğinin en önemli etmeni olan bilimlerden fizik ve psikoloji alanındaki gelişmeler, yazarı, insan ve hayat ilişkisini, bilinçaltında yoklamaya da yönlendirir. Bilinçaltına uzanan romancılar, dışsal gerçeklikten büsbütün kopmaz. Sorgulamalar, arayışlar, eleştiriler, umutsuzluklar ve isyanlar bilinç-bilinçaltı arasında bazen yüzeye çıkar bazen derine inerler. Newtoncu gerçekliğin yönettiği duyulardan, fikirlerden ve bakış açılarından kuşkuya düşen; son yüzyılın acılarını çok çeken; sordukları sorulara cevaplar bulamayan; kendi varlığının ve duruşunun kaynaklarını problem edinen yazarlar, bilinçaltına yönelirler. Söz gelimi Jung, Freud ve Proust’un izinde giden ----, mistik birikimi ve rüyayı da işin içine katar, gerçek ile gerçek üstü arasındaki köprüyü kurmaya çalışarak yeni bir hafıza yapmak ister. Bilinçaltı ---ve ---- gibi yazarlarda kişilik arayışının kentle ilişkilerini imlemeye yarar. I.

Talip Apaydın

II.

Cevat Şakir Kabaağaçlı

III. Yusuf Atılgan IV. Ahmet Hamdi Tanpınar

Bu parçalarda boş bırakılan yerler uygun romancılarla tamamlandığında aşağıdakilerden hangisi dışarıda kalır? A)

Kemal Bilbaşar

B)

Sadri Ertem

C)

Abbas Sayar

D)

Mithat Cemal Kuntay

E)

Peyami Safa

V.

Oğuz Atay

Bu parçadaki boşluklara numaralanmış romancılardan hangileri getirilemez? A) I ve II

B) II ve III D) III ve IV

C) II ve IV E) IV ve V

KARMA SORULAR 4 TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E ROMAN 5.

Yazar bu romanında Celal Salik’in köşe yazıları aracılığıyla olayların akışına hem ara hem de yön verdirmiştir. Böylece o kur bir yandan Galip’in hüznüne ve aşkına ortak olurken bir yandan da Celal’in yazılarıyla bazen kurmaca bazen de gerçek olan bir işaretler dünyasına adım atmaktadır. Galip, Celal’in bu yazılarının kendine işaret verdiğini düşünerek Rüya’yı bulmasına yardım edeceğini ummaktadır.

7.

Bu parçada söz edilen yazar ve eseri aşağıdakilerden hangisidir? A)

İhsan Oktay Anar - Puslu Kıtalar Atlası

B)

Melih Cevdet Anday - Gizli Emir

C)

Ahmet Hamdi Tanpınar - Mahur Beste

D)

Orhan Pamuk - Kara Kitap

E)

Oğuz Atay - Tutunamayanlar

8.

6.

Aşağıdaki romanlardan hangileri farklı roman eğilimlerini temsil etmektedir? A)

Anayurt Oteli - Bin Hüzünlü Haz

B)

Teneke - Toz Duman İçinde

C)

Saatleri Ayarlama Enstitüsü - Fahim Bey ve Biz

D)

Irazca’nın Dirliği - Asılacak Kadın

E)

Benim Adım Kırmızı - Buzul Çağının Virüsü

Aşağıdaki yazar - eser - kahraman eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? Yazar

Eser

Kahraman

A)

Reşat Nuri Güntekin

Yaprak Dökümü

Ali Rıza Bey

B)

Tarık Buğra

Küçük Ağa

İstanbullu Hoca

C)

Yaşar Kemal

İnce Memet

Abdi Ağa

D)

Oğuz Atay

Tehlikeli Oyunlar

Hikmet Benol

E)

Mehmet Rauf

Eylül

Behlül Haznedaroğlu

İçe kapanıktır. Etrafındaki insanlarla mecbur kalmadıkça iletişime geçmez. İletişime geçtiği kişi sayısı da sınırlıdır. Dakikası dakikasına denk, saat gibi planlıdır. İşlerini her gün aynı saatte, planlandığı gibi gerçekleştirir. Yani rutinin dışına çıkmaz. Dışarıdan bakıldığında monoton bir hayat sürdüğüne hükmedilir. Planlı ve programlı oluşu, ihtimaldir ki takıntılı bir kişilik yapısına sahip oluşundan ileri gelir. Bu parçada sözü edilen roman kişilerine aşağıdakilerden hangisi örnektir? A) Ali Şahin D) Zebercet

B) Feride

C) Şinasi E) Seniha

Ü N İ T E TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E T İYATRO T İYATRO T ÜRÜNÜN GENEL ÖZELLİKLERİ GELENEKSEL T ÜRK T İYATROSU TANZİMAT’TAN MİLLÎ EDEBİYAT’A T İYATRO CUMHURİYET T İYATROSU

08

1. TEST KAZANIM 1.

DAKLI SORULAR

TİYATRO TÜRÜNÜN GENEL ÖZELLİKLERİ

Komediler kendi içinde üçe ayrılır. Karakter komedisinde insanlığın kusurlu ve komik yönleri ele alınır. Entrika komedisinde sadece şaşırtıp güldürmek amaçlanır. Töre komedisinde ise toplumdaki komik ve aksak olaylar işlenir.

3.

Buna göre, aşağıdakilerin hangisinde verilen komediler doğru sınıflandırılmıştır? Töre

Karakter

Entrika

A)

Cimri

Şair Evlenmesi

Scapin’in Dolapları

B)

Şair Evlenmesi

Scapin’in Dolapları

Cimri

C)

Şair Evlenmesi

Cimri

Scapin’in Dolapları

D)

Scapin’in Dolapları

Şair Evlenmesi

Cimri

E)

Scapin’in Dolapları

Cimri

Şair Evlenmesi

PERDE III Sahne VII Pirüs Andromak (Pirüs devam eder): Madam, siz kalın burada. Geri verilebilir size oğlunuz hâlâ Anlıyorum ki, size gözyaşı döktürerek, Aleyhime silahlar dağıtmaktayım gerçek. Gelirdim sanıyordum buraya daha çok kin. Ama gözlerinizi bana biraz çevirin. Bakışlarımda var mı sert bir hâkim edası, Sevilmemek isteyen bir düşman manzarası? Niçin zorluyorsunuz beni siz ihanete? Oğlunuzun adına, son verelim nefrete. Bu parçaya bakılarak trajedinin I.

Manzum biçimde oluşturulur.

II.

Ahenk unsurları kullanılır.

III. Lirik anlatıma yer verilir. özelliklerinden hangilerine sahip olduğu söylenebilir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

2.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A)

B)

Tiyatro, oyuncu ile seyirci arasında geçen ve bu alışveriş içinde her ikisini de aşarak sanat seviyesine ulaşan bir olgudur.

4.

E) I, II ve III

Absürt tiyatro, saçma tiyatro olarak da bilinir. Mantık örgüsünün dışında gelişen olayların işlendiği tiyatro türüdür. Samuel Beckett bu türün önemli yazarlarındandır. Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada tanıtılan tiyatro türünün örneğidir?

Tiyatro, insan yaşamıyla birlikte eş güdümlü olarak gelişen bir sanattır.

A)

Karayar Köprüsü

C)

Tiyatro, eski Yunan’daki dinî törenlerde doğmuştur.

B)

Fadik Kız

D)

Tiyatro, görsel ve işitsel efektlerin en yoğun kullanıldığı sanat dalıdır.

C)

Kösem Sultan

D)

Canlı Maymun Lokantası

Tiyatronun temelinde taklit etme vardır.

E)

Mete

E)

C) Yalnız III

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

TİYATRO TÜRÜNÜN GENEL ÖZELLİKLERİ

•

Oyuncunun üzerinde veya sahnede yer alan süslemeler, eşyalardır.

•

Rolünü unutanlara, repliğini hatırlatan kişidir.

•

Yüz, göz, kaş vb. hareketlere denir.

•

Uzun ve gösterişli konuşmalardır.

8.

B) Suör D) Aksesuar

A)

Trajedide acıklı, komedide gülünç, dramda ise hem acıklı hem gülünç olaylar işlenmiştir.

B)

Klasik komedi ve dramda ölüm, yaralama gibi olaylar sahnelenirken klasik trajedide bunlar sahnede gösterilmez.

C)

Klasik komedi ve dramda üslup kusursuzluğu aranmazken klasik trajedide aranır.

D)

Klasik komedi ve dramda argo sözler kullanılabilirken klasik trajedide kullanılmaz.

E)

Dram ve komedideki üç birlik kuralına uyma mecburiyeti trajedi ile ortadan kalkmıştır.

6.

C) Mimik E) Fuaye

----, Cromwell (Kromvel) adlı eserinde dramın özelliklerini: “Dramın özelliği gerçektir. Gerçek yaratılışta yaşamda olduğu gibi dramda da karşılaşan iki tipin; yüce ile gülüncün birleşmesinden doğar. Doğada olan her şey sanatta da vardır.” sözleriyle açıklamıştır. Bu parçada boş bırakılan yere, aşağıdaki sanatçılardan hangisi getirilmelidir? A)

Henrik İbsen

B)

Gustav Flaubert

C)

Victor Hugo

D)

John Steinbeck

E)

Maksim Gorki

9.

•

Masalsı unsurların bulunduğu oyun çeşididir.

•

Sözlerinin tümü şarkılı olarak söylenen oyun çeşididir.

•

Konusu; türlü dans ve davranışlarla anlatılan müzikli, sözsüz tiyatro türüdür.

•

Komedinin sanat yönü az, kaba bir türüdür.

Aşağıdaki müzikli oyunlardan hangisinin tanımı yukarıda verilmemiştir? A) Fars

B) Vodvil D) Bale

7.

DAKLI SORULAR

Batı tiyatrosu türlerinin karşılaştırıldığı aşağıdaki cümlelerin hangisinde yanlış bilgi verilmiştir?

Aşağıdaki tiyatro terimlerinden hangisinin açıklaması yukarıda verilmemiştir? A) Tirat

KAZANIM

I.

Üç birlik kuralı gözetilmez.

II.

Kaba olaylara sahnede yer verilebilir.

C) Opera E) Feeri

III. Koro bölümü vardır. IV. Amaç, izleyiciyi güldürürken düşündürmektir. V.

Karakter, töre ve entrika gibi çeşitleri vardır.

Komedinin genel özellikleri arasında yukarıdakilerden hangisi yoktur? A) V

B) III

C) IV

D) I

E) II

10. Aşağıdaki sanatçılardan hangisi, komedi türündeki oyunlarıyla tanınmıştır? A) Shakespeare

B) Aiskhylos

D) Sophokles

E) Moliere

C) Racine

1. TEST KAZANIM 1.

GELENEKSEL TÜRK TİYATROSU

DAKLI SORULAR HACİVAT — Vay! Sen mektebe başladın mı?

3.

KARAGÖZ — Başladım ya, ne sandın?

•

Tek kişilik oyun çeşididir.

•

Taklide ve hikâye anlatma becerisine dayanır.

•

Dekor unsuru pek yoktur.

Yukarıda bazı özellikleri verilen oyun çeşidi aşağıdakilerin hangisidir?

HACİVAT — Başladığınız mektep iptidai mi, yoksa rüştiye miydi?

A) Karagöz

KARAGÖZ — Ulan, ne eşeksin be! İptidaiye başladım.

B) Orta oyunu

D) Komedi

C) Meddah

E) Pandomim

HACİVAT — Mürekkep yaladınız mı? KARAGÖZ — Evet, yaladım. Bu parçayla ilgili olarak I.

Diyalog tekniği söz konusudur.

II.

Argo ifadelere yer verilmiştir.

III. Güldürü unsuru ağız taklidine dayalıdır.

4.

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III

Geleneksel Türk tiyatrosu ürünlerinden Karagöz’de ---- adı verilen oynatıcı vardır. Onun yardımcısına da yardak adı verilir. Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

E) I, II ve III A) hayalbaz D) Beberuhi

2.

Orta Oyunu ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

5.

B) efe

C) muhavere E) palanga

Orta oyununun bölümleri aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir?

A)

Yeni dünya adı verilen bir alanda oynanır.

A)

Mukaddime - fasıl - muhavere - bitiş

B)

Meydan oyunu olarak da bilinir.

B)

Muhavere - mukaddime - fasıl - bitiş

C)

Ana kişiler Kavuklu ile Pişekâr’dır.

C)

Mukaddime - muhavere - fasıl - bitiş

D)

Mukaddime, giriş kısmıdır.

D)

Mukaddime - muhavere - bitiş - fasıl

E)

Doğaçlama biçiminde oynanır.

E)

Mukaddime - bitiş - fasıl - muhavere

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

GELENEKSEL TÜRK TİYATROSU 8.

ÇIKMIŞ SORU

6.

(I) Genellikle “gölge oyunu” olarak nitelendirilen Karagöz; çıra, mum, lamba gibi bir aydınlatma kaynağı ile yarı saydam bir perdeden yararlanılarak oynanır. (II) Karagöz ile Hacivat’ın başından geçen olayların anlatıldığı oyunda Çelebi, Bebe Ruhi, Tuzsuz Deli Bekir gibi yardımcı tipler de vardır. (III) Karagöz oyunu; giriş, muhâvere, fasıl ve bitiş olarak adlandırılan dört bölümden meydana gelir. (IV) Karagöz şakacı, nüktedan, meraklı ve patavatsız bir tipi canlandırırken Hacivat medrese kültürüyle yetişmiş eğitimli bir tiptir. (V) Toplumun aksayan yönlerinin eleştirildiği oyunda Karagöz mendil, baston, sandalye gibi aksesuarları kullanırken Hacivat bu aksesuarları kullanmaz.

B) II

C) III

D) IV

DAKLI SORULAR

‘‘Geleneksel Türk tiyatrosu ----.’’ cümlesi I.

türleri içinde bulunan meddah geleneği, tek kişilik gösteri tekniğine dayanır

II.

yazılı bir metne dayanmaz, yani doğaçlama bir biçimde gerçekleştirilir

III. çeşitlerinden biri olan orta oyununun diğer adı gölge oyunudur IV. ürünlerinden sayılan köy seyirlik oyunları, köy halkı tarafından köy meydanında veya kahvelerde sahnelenir V.

ürünlerinde güldürü unsuru genelde ağız taklitlerine dayalı olarak verilir

sözlerinden hangisiyle tamamlanırsa bilgi yanlışı olur?

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) I

KAZANIM

E) V A) II

B) IV

C) I

D) V

E) III

AYT - 2019

9.

7.

Bu bölümde Karagöz ve Hacivat’ın kişilik özellikleri ve karşıtlıkları vurgulanır. Bölüm; oyunla ilgili olabildiği gibi, ilgisiz de olabilir. Oyunun başkişileri olan Karagöz ve Hacivat arasında geçen, salt söze dayanan, olaylar dizisinden sıyrılmış ve somutlaştırılmış ikili konuşmanın yer aldığı bölüm hem konuşma hem de tekerleme biçiminde sunulabilir. Bu parçada, Karagöz oyununun hangi bölümüne ait bilgiler verilmiştir? A) Mukaddime D) Bitiş

B) Dayrezen

C) Fasıl

E) Muhavere

10.

Aşağıdakilerden hangisi geleneksel Türk tiyatrosu örnekleri arasında yer almaz? A)

Komedi

B)

Köy seyirlik oyunu

C)

Karagöz

D)

Orta oyunu

E)

Meddah

I.

Muhavere

II.

Fasıl

III. Mukaddime IV. Girizgâh V.

Hayalbaz

Karagöz oyununda, oyunun asıl bölümü yukarıdakilerden hangisidir? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

1. TEST KAZANIM 1.

TANZİMAT’TAN MİLLÎ EDEBİYAT’A TİYATRO

DAKLI SORULAR

Batak Ese — Galiba parayı almışa benziyorsunuz. Ebüllâklâka — Hâşâ sümme hâşâ! Eğer ben paraya elimi sürdümse ellerim kırılsın. Hikmet Efendi — Aman efendim, hakikat her neyse lâyıkıyla meydana çıkarın da ona göre şanınıza düşeni işleyin. Ebüllâklâka — Böyle kibarane yoluyla meramınızı ifade buyuruşunuzdan, gönlümdeki hiddet gitti de yerine merhamet geldi. (Mahalleliye) Yahu, mahalleli ben bu işte başka türlü bir hakkaniyet görmeye başladım. Zira sonradan hatırıma bir şey geldi.

3.

Bu parçada boş bırakılan yerlere sırayla aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir?

Yukarıda bir bölümü verilen oyunun yazarı aşağıdakilerden hangisidir? A)

Şinasi

B)

Namık Kemal

C)

Şemsettin Sami

D)

Recaizade Mahmut Ekrem

E)

Abdülhak Hamit Tarhan

Genellikle Tanzimat edebiyatı tiyatrosunda aile, gelenek, görenek, vatan ve benzeri konular işlenir. İçerik, toplumsal meselelerden kaynaklanır. Söz gelimi Namık Kemal’in Vatan Yahut Silistre adlı yapıtında vatan konusu, Zavallı Çocuk ve Gülnihal’de Osmanlı toplumunun aile yapısı ele alınmıştır. Tiyatro türünde yazan öbür sanatçılar aile, gelenek, görenek türünden konuları işlemişlerdir. Bunlardan komedi türünde yazanlar ----, dram türünde yazanlar da ---- akımlarının etkisinde kalmışlardır.

A)

romantizm - realizm

B)

romantizm - klasisizm

C)

realizm - romantizm

D)

klasisizm - realizm

E)

klasisizm - romantizm

4. 2.

(I) I. Dönem Tanzimatçıların oyunlarında sade bir dil görülür. (II) Onlar, yazdıklarının halkça anlaşılmasını amaçlar. (III) Değişik konulara el atarlar. (IV) Üstelik bu dönem ürünleri yetkin olup Batılı tiyatro tarzını başarılı biçimde yansıtır. (V) Namık Kemal ve Ahmet Mithat Efendi, bu dönemde oyun yazmış sanatçılardandır.

I. Grup

II. Grup

I.

Atala

Abdülhak Hamit Tarhan

II.

Kâbus

Ahmet Mithat Efendi

III.

Çengi

Halit Ziya Uşaklıgil

IV.

Aynaroz Kadısı

V.

Duhter-i Hindu

Recaizade Mahmut Ekrem

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

Yukarıda karışık olarak verilen yazarlar ile oyunlar eşleştirildiğinde hangi eser dışarıda kalır?

A) IV

A) V

B) I

C) II

D) III

E) V

B) IV

C) III

D) II

E) I

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

TANZİMAT’TAN MİLLÎ EDEBİYAT’A TİYATRO

Namık Kemal’in Vatan yahut Silistre adlı eseriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A)

Tipleştirmeye dayalı bir tiyatro anlayışını yansıtmaktadır.

B)

Yanlış Batılılaşma eleştirisini içermektedir.

C)

Sosyal fayda güdüsüyle oluşturulmuştur.

D)

Dönemin zihniyetini yansıtması açısından önemli bir eserdir.

E)

Eserin başkişisi İslam Bey, aslında yazarının görüşlerini aktaran bir aracı konumundadır.

7.

KAZANIM

DAKLI SORULAR

BİR GÖNÜLLÜ: (Albayın karşısına gelerek) – Bey! Bey! Biz, buraya kendi isteğimizle geldik! Gelişimiz, ancak bugün içindi. Siz bir elinizle bize düşmanı gösteriyorsunuz, bir elinizle kaçacak kapıyı! Saçıma, sakalıma ak düşmediğine mi bakıyorsun? Ben, yaşadığımı kâfi görüyorum. Kefenimi boynuma, şehitliği gözüme aldım, Bağdat’tan buraya kadar o niyetle geldim! ABDULLAH ÇAVUŞ: – İşte hepsi de böyle söyleyecek, hepsi de bu akılda. Hem, ne darılıyorsun? Bir kere de iş benim dediğim gibi çıkarsa kıyamet mi kopar? SITKI BEY: (Hiçbirine iltifat etmeyerek gönüllüye) - Birader, sözüm size değil! Bu parçanın alındığı tiyatro eseri, aşağıdaki dönemlerin hangisine aittir?

6.

Millî Edebiyat Dönemi’nde dilde sadeleşme eğiliminin sonucu olarak tiyatro eserlerinde günlük dil kullanılmıştır. Tiyatronun teknik yönü güçlenmiştir. Oyunlarda Türkçülük düşüncesinin etkileri belirgindir. I.

Musahipzade Celal

II.

İbnürrefik Ahmet Nuri Sekizinci

III. Mizancı Mehmet Murat Bu parçada sözü edilen dönemin oyun yazarları arasında yukarıdakilerden hangileri vardır? A) Yalnız III D) Yalnız II

B) I ve II

C) I ve III E) Yalnız I

A)

Servetifünun

B)

Fecriâti

C)

Millî Edebiyat

D)

I. Dönem Tanzimat

E)

II. Dönem Tanzimat

TANZİMAT’TAN MİLLÎ EDEBİYAT’A T İYATRO

Millî Edebiyat ve Cumhuriyet Dönemi’nde eser vermiş yazarlardandır. Oyunlarında millî bilinci harekete geçirmeye çalışmıştır. Eserlerinde sade bir dil kullanmıştır. Kahraman, Akın, Özyurt yazarın oyunlarından bazılarıdır.

3.

Faruk Nafiz Çamlıbel

B)

Halit Fahri Ozansoy

C)

Reşat Nuri Güntekin

D)

Musahipzade Celal

E)

Halide Edip Adıvar

Modern Türk tiyatrosu Millî Edebiyat Dönemi’nde gelişerek sürmüştür. İlk Osmanlı tiyatrosu olan Darülbedayi I kurulmuştur. Burada oynanan ilk oyun, Faruk Nafiz

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A)

Çamlıbel’in kaleme aldığı Baykuş’tur. Bu dönemde II sadece oyun yazarı olarak tanınan iki sanatçı III vardır. Bunlar Musahipzade Celal ve İbnürrefik Ahmet Nuri IV V Sekizinci’dir. Bu parçada numaralanmış bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) III

2.

(I) Tanzimat Dönemi tiyatrosu yazılı metne dayanır. (II) Özellikle I. Dönem Tanzimat’ta ferdi konular öne çıkar. (III) Bu dönem yazarlarından Şinasi klasisizmden etkilenmiştir. (IV) Onun yazdığı Şair Evlenmesi, edebiyatımızın ilk piyesi olup töre komedisidir. (V) Dönemin bir diğer oyun yazarı olan Namık Kemal ise romantizmin etkisindedir.

4.

B) IV

C) I

A)

Köprülüler - Şir - Sansar

B)

Fare - Eyvah - Afife Anjelik

C)

Sansar - Atala - Heder

D)

Siyavuş - Gave - Seyyid Yahya

A) I

E)

Kabus - Fare - Pençe

C) III

D) IV

E) V

D) V

E) II

Aşağıdakilerin hangisinde Servetifünun Dönemi’nde yazılmış oyunlar bir arada verilmiştir?

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? B) II

Zor

1 1.

Ort aZ

Kola y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

6.

---- Dönemi’nde Batılı tekniğe uygun ve sade dille yazılmış oyunlar görülür. Komedi, dram gibi türlerde eserler verilir. Türkçülük fikri ve tarih, işlenen konuların başında gelir. Halit Fahri Ozansoy, Musahipzade Celal, Reşat Nuri Güntekin bu dönemin oyun yazarlarından birkaçıdır.

1 7.

•

Balıkesir Muhasebecisi

•

Kenan Çobanları

•

Büyük Yemin

•

Kaşıkçılar

Bu cümlenin başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Aşağıdaki sanatçılardan hangisinin eseri yukarıda verilmemiştir?

A)

II. Dönem Tanzimat

A)

Musahipzade Celal

B)

I. Dönem Tanzimat

B)

İbnürrefik Ahmet Nuri Sekizinci

C)

Millî Edebiyat

C)

Yakup Kadri Karaosmanoğlu

D)

Edebiyatıcedide

D)

Halide Edip Adıvar

E)

Fecriâti

E)

Reşat Nuri Güntekin

•

Ağır bir dille kaleme alınmıştır.

•

Servetifünun Dönemi’nde oluşturulmuştur.

•

Yazarının asıl öne çıkan yönü şairliğidir.

8.

I.

Ziya Paşa

II.

Namık Kemal

III. Halit Ziya Uşaklıgil IV. Abdülhak Hamit Tarhan

Yukarıda verilen özellikleri taşıyan eser, aşağıdakilerden hangisidir? A)

Yayla Kartalı

B)

Nikâhta Keramet

C)

Eski Şarkı

D)

Körebe

E)

Canavar

V.

Ahmet Mithat Efendi

Yukarıda numaralanmış yazarlardan hangileri Tanzimat Dönemi’nde tiyatro türünde eser vermemiştir? A) I ve II

B) I ve III D) III ve IV

C) II ve IV E) IV ve V

1. TEST KAZANIM 1.

CUMHURİYET TİYATROSU

DAKLI SORULAR

Absürt tiyatro, geleneksel tiyatronun kurallarını hiçe sayan, bir olayı canlandırmaktan çok bir ses ve hareket düzenini ortaya koyan, az olay ve çok mesaj iletmeyi amaçlayan çağdaş tiyatro türüdür. Absürt tiyatro, 2. Dünya Savaşı’nı yaşayan insanlığın içine düştüğü durumların, boşuna çabaların, bekleyişlerin acısından kaynaklanan bir umutsuzluk havası içinde oluşmuştur. Bu tiyatro türü hiçbir şeyi anlatmak amacında değildir. İnsanın en kötü durumunun portresini çizer. Kahramanların psikolojisini yansıtır. Önemli olan bir sevinç ve endişenin sebeplerini belirtmek değil, sadece o sevinç ve tasanın oluşunu göstermektir. Olaylar arasında neden - sonuç ilişkisi kurmaz. Rastlantılara yer verir. Klasik tiyatronun bütün kalıp ve kurallarını kırar. Perde düzenine, dekora, giriş, gelişme, sonuç bölümlerine önem vermez.

3.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada sözü edilen tiyatro türünün örneğini vermiştir? A)

Güngör Dilmen

B)

Turgut Özakman

C)

Turan Oflazoğlu

D)

Recep Bilginer

E)

Muhsin Ertuğrul

A) III

4.

2.

I.

Ah Şu Gençler

II.

Midas’ın Kulakları

III. Buzlar Çözülmeden Sarıpınar 1914

Yukarıda numaralanmış eserlerden hangileri aynı yazara aittir? A) III ve IV D) II ve III

B) V

C) I

D) IV

E) II

---- ilk tiyatrolarında dramatik türün başarılı örneklerini vermiş, ardından epik tiyatro denemelerine girişmiştir. Ülkemizde epik tiyatro ve kabarenin öncüsüdür. Yazarın Keşanlı Ali Destanı adlı oyunu, edebiyatımızdaki ilk epik tiyatro örneğidir. Bir diğer önemli tiyatrosu olan Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım’da geçimini güçlükle sağlayan kişilerin yıllar süren sömürülüşünü güldürü havasında işlemiştir. Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

IV. Sarı Naciye V.

(I) Cumhuriyet Dönemi tiyatrosunda Batı modeli benimsenmiş, gerek tiyatronun kurumsallaşması gerekse de oyun yazarlığının gelişmesi bakımından önemli yenilikler gerçekleştirilmiştir. (II) Musahipzade Celal’in 1927’de Darülbedayi’nin başına geçmesiyle tiyatromuzda yeni bir dönem başlamıştır. (III) Yerli oyun yazarları teşvik edilmiş, izleyiciye sunulan çağdaş çeviri oyunlarla sahneleme, oyunculuk ve dekor kullanımında güncel anlayış uygulanmıştır. (IV) Millî Edebiyat Dönemi tiyatro yazarlarından bir kısmı, Cumhuriyet’in ilk yıllarında da eser vermeyi sürdürmüşlerdir. (V) Cumhuriyet’in ilk yıllarında özellikle millî şuurun öne çıktığı idealist oyunlar yazılmıştır.

B) I ve II

C) I ve V E) IV ve V

A)

Halit Fahri Ozansoy

B)

Güngör Dilmen

C)

Sabahattin Kudret Aksal

D)

Haldun Taner

E)

Necip Fazıl Kısakürek

1. Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

TEST CUMHURİYET TİYATROSU

(Kanunî’nin arz odası. Kanunî ve Mustafa.)

6.

I.

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Veziriâzâm:

Mustafa (Babasının önünde yere kapanır.)

— Ey devletli Hünkâr’ım. Sizin de emir buyurduğunuz üzere tez elden birlikleri harekete geçirdik. Kalenin muhasarası çetin geçmekle beraber bir aydan daha kısa bir sürede düşmesini umarız. Cenab-ı Allah’ın tevfikiyle kalenin zaptı pek yakındır.

— Emriniz başüstüne hünkârım.

Sultan:

Kanunî: (Oğlunun önünde durur, yüzünde yumuşak çizgiler belirmiştir.)

— Kalenin fethi mühim bir muvaffakiyeti muhteva ediyor. Bu fethin neticesinde, devletimizin ve milletimizin selameti için büyük faydalar teşkil edecektir. Zira fetih siyasetimizin ivedilikle sürmesi bakımından bir engel daha bertaraf edilmiş olacaktır. Bilhassa bu fetihteki katkılarınızdan dolayı milletimiz, sizi her daim hayırla yâd edecektir.

Kanunî: (Mustafa’ya bir ferman uzatarak) — Safevilerin fitne ve fesadını önlemek için Amasya eyaletini size münasip görürüm. Biz dahi cennetmekân pederimiz Selim Han zamanında orada bulunduk.

— Eh, artık bir baba oğul gibi konuşabiliriz. Yukarıda bir bölümü verilen Hürrem Sultan adlı oyun, aşağıdaki yazarlardan hangisine aittir? A)

Ahmet Turan Oflazoğlu

B)

Orhan Asena

C)

Güngör Dilmen

D)

Recep Bilginer

E)

Turgut Özakman

II.

Harun: — Şu gariban mahalle oldu olası garibandır. Yoklukla terbiye edilmiştir buranın insanı. Hayaller ayakta tutar onları. Deniz: — Hah, işte onu doğru söyledin kardeş. Mesela şöyle afilli bir otomobilin hayalini kurar dururum eskiden beri. Hele bir de tepesi açık olacak ki… Filmdeki oyuncular gibi hissederim kendimi.

Yukarıdaki numaralanmış parçalarla ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi doğrudur? A)

I. parçanın dili daha yalındır.

B)

Her iki parça da aynı konuyu işlemektedir.

C)

Parçalarda diyalog üslubu kullanılmıştır.

D)

II. parçada absürt tiyatroya ait özellikler belirgindir.

E)

Parçaların içeriği aile hayatı ile ilgilidir.

Ort aZ

1 1.

Zor

Kola y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

CUMHURİYET T İYATROSU

Nurdan:

2.

— Yarın yola çıkacağız. Hazırlıklarımızı bir an evvel tamamlamamız lazım. Fazlı: — Doğru, son anda elimiz ayağımıza dolaşmasın. Şöyle beş günlük de olsa güzel bir tatil bizim de hakkımız. Bir de şu var: Tatil nasıl başlarsa öyle devam eder. Unutmayın ki tatil hazırlığı da tatil sürecinin bir parçası sayılır. Bu bakımdan güle oynaya ama biraz ivedilikle bavullarımızı hazırlayalım.

•

Allah’ın Dediği Olur

•

Karayar Köprüsü

•

Ben Devletim

•

Midas’ın Kulakları

Aşağıdaki tiyatro yazarlarından hangisinin eseri yukarıda verilmemiştir?

Nurdan: — Haklısın. Ben de senin gibi düşünüyorum. Senle ben hazırlanmasına hazırlanırız da Köksal ne âlemde merak ediyorum. Dur, şuna bir sesleneyim. (Kafasını koridora uzatarak seslenir.) Köksaaal, Köksaaal! Oğlum gel bakayım buraya.

A)

Refik Erduran

B)

Güngör Dilmen

C)

Orhan Asena

D)

Ahmet Turan Oflazoğlu

E)

Recep Bilginer

Köksal: (Odaya hızla girer.) — Buyur anne. Ne lazımdı? I.

Konu gündelik hayattan alınmıştır.

II.

Tanzimat Dönemi’nin dil özelliklerini yansıtmaktadır.

III. Seyirciye ideolojik mesaj verme kaygısı belirgindir. Bu parçadan hareketle numaralanmış yargılardan hangileri söylenemez? A) Yalnız I D) I ve II

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) II ve III 3.

I.

Reis Bey, Sabır Taşı Behçet Kemal Çağlar’ın oyunlarındandır.

II.

Koç Yiğit Köroğlu ve Köşe Başı Ahmet Kutsi Tecer’e aittir.

III. Dev Aynası, Haldun Taner’in kaleme aldığı bir oyundur. IV. Ahmet Turan Oflazoğlu’nun konularını Türk tarihinden alan oyunları vardır. V.

Cumhuriyet Dönemi Türk tiyatrosunun yaygın konularından biri de gündelik hayattır.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) V

B) II

C) III

D) IV

E) I

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

4.

I.

Orhan Asena edebiyata şiirle başlamıştır. Sonradan hikâye ve tiyatroya yönelmiştir. Oyunlarıyla ün kazanmıştır. Konularını tarihten ve günlük hayattan alan eserler kaleme almıştır.

II.

Ahmet Turan Oflazoğlu, Cumhuriyet Dönemi tiyatro yazarlarındandır. Kafka, Nietzsche, Rilke, Shakespeare gibi yazarlardan tercümeler yapmıştır. Tarihsel kişilikleri konu alan oyunlar yazmıştır. Deli İbrahim adlı yapıtıyla ödül almıştır.

1 5.

Bu parçada oyunları verilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

Yukarıda yapıtlarından söz edilen sanatçıların ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A)

Geçmişi konu alan oyunlar yazma

B)

Hikâye kaleme alma

C)

Çeviri yapma

D)

Geleneksel tiyatro tekniklerini kullanma

E)

Oyunlarıyla ödül alma

İlk oyunu Evin Üstündeki Bulut’tur. Şakacı, Bir Odada Üç Ayna, Tersine Dönen Şemsiye, Kahvede Şenlik Var, Kral Üşümesi, Bay Hiç yazarın diğer tiyatrolarıdır.

6.

A)

Recep Bilginer

B)

Turgut Özakman

C)

Cevat Fehmi Başkut

D)

Sabahattin Kudret Aksal

E)

Refik Erduran

Cumhuriyetin ilk yıllarında Türk vatanını ve Türk milletini sevmek oyunlara konu olmuş, yazarlar bu hissi aşılamak için bazen efsanelere, bazen de masallara yönelmişlerdir. Bu oyunlardan Faruk Nafiz’in manzum olarak yazdığı ----, Türklerdeki her şeyden değerli olan vatan sevgisini işlerken Özyurt; Türklerin adaletini, sanat sevgisini, yerleştikleri bölgeleri bayındır bir duruma getirmek için gösterdikleri gayretleri ortaya koymaya çalışır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Mete

B) Paydos D) Çoban

C) Atilla E) Akın

Orıjinal

®

Sorular

1.

E MAD

1

KRALİÇE

2.

— Ne istiyorsun? Beni öldürmeyeceksin değil mi? İmdat, aman imdat!

BY

( ) Geleneksel Türk tiyatrosunda tipten ziyade karakterler geniş yer tutar.

POLONYUS (Arkadan)

( ) Köy seyirlik oyunu açık veya kapalı alanlarda oynanabilir.

— Hey! İmdat, imdat, imdat!

( ) Orta oyunundaki arzbar dekoruna “kafes” de denir.

HAMLET (Kılıcını çekerek)

( ) Karagöz oyununun bitiş kısmında “Of, hay Hak!” denerek perde gazeli okunur.

— Ne! Bir fare ha? Geberdi, bir altına bahse girerim ki geberdi! (Kılıcını perdeye saplar.) POLONYUS (Arkadan)

Yukarıdaki cümlelerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanlara “Y” getirilirse aşağıdaki sıralamalardan hangisi oluşur?

— Ah, vuruldum! (Düşüp ölür) KRALİÇE — Aman Allah’ım! Ne yaptın? HAMLET — Ne bileyim ben, kral mıydı? KRALİÇE — Ah ne çılgın, ne kanlı iştir bu! HAMLET — Kanlı bir iş! Bir kral öldürmek, sonra da kardeşine varmak kadar fena bir iş anneciğim. KRALİÇE — Bir kral öldürmek mi? I.

Andromak

II.

Othello

III. Romeo ve Julyet IV. Hernani Bu oyunun yazarının eserleri arasında yukarıdakilerden hangileri vardır? A) III ve IV D) II ve III

( ) Vodvil, masalsı havada geçen oyundur.

B) I ve II

C) I ve III E) II ve IV

A)

(Y)-(D)-(Y)-(Y)-(Y)

B)

(Y)-(D)-(D)-(Y)-(D)

C)

(Y)-(D)-(D)-(Y)-(Y)

D)

(D)-(D)-(D)-(Y)-(Y)

E)

(D)-(Y)-(Y)-(D)-(D)

Orıjinal

®

Sorular

3.

Terimler I.

Tuluat

II.

Rol

4.

III. Fars IV. Fuaye V.

Dramatizasyon

Tanımlar a.

Bir olayı sahnede canlandırma

b.

Kaba komedi türü

c.

Oyuncuların sahnede büründüğü kişilik

d.

Oyuncuların sahne arkasında beklediği yer

e.

Doğaçlamaya dayanan tiyatro

Yukarıda verilen terimler ile tanımlar aşağıdakilerin hangisinde doğru eşleştirilmiştir?

----

----

1

----

Üç birlik kuralına uyulur.

Üç birlik kuralına Üç birlik kuralına uyma zorunluluğu uyulur. yoktur.

Konular mitoloji ve tarihten alınır.

Konular mitoloji, tarih ve günlük yaşamdan alınır.

Konular günlük yaşamdan alınır.

Kahramanlar yüksek zümredendir.

Her kesimden insan ele alınır.

Sıradan insanlar anlatılır.

Manzum olarak yazılır.

Manzum veya mensur olarak yazılır.

Manzum olarak yazılır.

Tabloda boş bırakılan yerlere soldan sağa doğru aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

KOMEDİ - DRAM - TRAJEDİ

B)

DRAM - KOMEDİ - TRAJEDİ

C)

DRAM - TRAJEDİ - KOMEDİ

I

II

III

IV

V

A)

c

e

b

d

a

D)

TRAJEDİ - KOMEDİ - DRAM

B)

e

c

b

d

a

E)

TRAJEDİ - DRAM - KOMEDİ

C)

e

c

d

b

a

D)

e

c

b

a

d

E)

c

e

d

b

a

Ort aZ

KARMA SORULAR 1

Zor

Kola y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E T İYATRO 1.

Ebüllâklâka — (Müştak Bey’i göstererek) Vay! Sen şunun gibi bir kabahatliye sehâbet ediyorsun ha? Rızâ-yı kabahat ayn-ı kabahattir. Sen de onun gibi cezaya müstahaksın!

3.

Cumhuriyet Dönemi tiyatro yazarlarımız da öykü ve roman yazarlarımız gibi toplumumuzun her kesimine uzanmakta,

Hikmet Efendi — Aman efendim, ben kendi kabahatimi anladım ama onun kabahati noluyor anlamadım.

konularını kent, kasaba ve köy yaşamının somut

Ebüllâklâka — Daha ne olsun? Kendisine nikâh ettiğim kızı istemiyor da onun küçüğünü istiyor. Bu ne demektir?

sosyal yapımızı yansıtacak bir zenginlik taşımaktadır.

Hikmet Efendi — Efendim, gazaplanmayınız. (Gizlice bir para kesesi göstererek) Küçük kızı senden isteriz.

gerçeklerinden çıkarmaktadırlar. Yapıtlarına seçtikleri tipler,

Kadın tipleri, erkek tipleri, memur, asker iş adamı ve tüccar tipleri, politikacı tipleri, köylü tipleri türlü insan ilişkileri

Batak Ese — Efendi, nedir o? Rüşvet mi alıyorsunuz?

içinde yansıtılmıştır. Meselâ köylü anası ya da kadınının

Ebüllâklâka — (Batak Ese’ye) Ben öyle şey mi kabul ederim? İstemem. (Gizlice Hikmet Efendi’ye) Yan cebime ko. (Hikmet Efendi keseyi onun yan cebine koyar.)

belirleyici özellikleri nelerdir? Onlar nasıl duyar, nasıl

Atak Köse — Gizlice ‘’yan cebime ko” mu diyorsunuz? Yukarıda bir parçası verilen tiyatro eseri, aşağıdaki akımlardan hangisinin etkisini taşımaktadır?

davranır? Bunu Necati Cumalı’nın Nalınlar, Cahit Atay’ın I Ana Hanım Kız Hanım, Orhan Asena’nın Hürrem Sultan, II Hidayet Sayın’ın Topuzlu adlı oyunlarında görebiliriz. Gecekondularda nasıl bir yaşam sürdürülmektedir?

A)

Klasisizm

B)

Realizm

C)

Romantizm

yanıtını, konusunu köy hayatından alan veya gecekondu

D)

Parnasizm

mahallelerinden çıkaran türlü oyunlarda bulabiliriz:

E)

Natüralizm

Toplumumuzda kadının durumu nedir? Bu soruların

Haldun Taner’in Keşanlı Ali Destanı, Vasıf Öngören’in III Asiye Nasıl Kurtulur?, Cahit Atay’ın Sultan Gelin, Oktay IV Rifat’ın Çil Horoz’unda. V Bu parçada numaralanmış eserlerden hangisi bilgi yanlışına yol açmaktadır? A) II

2.

Tiyatro ile ilgili aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A)

Komedi, trajedi, dram gibi türleri vardır.

B)

En eski sanat dallarından biridir.

C)

Anlatmaya bağlı edebî metinlerin kapsamına girer.

D)

Manzum veya mensur olabilir.

E)

Edebiyatla yakından ilişkilidir.

B) V

C) I

D) III

E) IV

KARMA SORULAR 1 4. - 5. soruları bu parçaya göre cevaplayınız.

6.

BERBER (Avazı çıktığı kadar) — Susuuun… Deli olacağım.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A)

Afife Jale, ilk Müslüman kadın oyuncudur.

B)

Muhsin Ertuğrul’un tiyatroculuğumuzda önemli bir yeri vardır.

C)

Yazılmış ilk tiyatro eserimiz Şair Evlenmesi’dir.

Siz Frigya bilgelerisiniz ya,

D)

İlk epik tiyatromuz Keşanlı Ali Destanı’dır.

Siz Gordium erenleri

E)

Darülfünun, ilk resmî tiyatromuzdur.

Siz bir şey bilmezsiniz, Siz koca dümbeleklersiniz… Siz…Siz. Kırık düzen düşünürsünüz hep.

7.

I.

Tohum

II.

Para

III. Canavar IV. Kahraman 4.

V.

Bu tiyatro parçasında aşağıdakilerden hangisi belirgindir? A)

Karşılıklı konuşma

B)

Hareket ve eylem

C)

İç konuşma

D)

Sözcük tekrarları ve hitap

E)

Süslü ve anlaşılmaz dil

Yukarıda numaralanmış oyunlardan hangileri Necip Fazıl Kısakürek’e aittir? A) IV ve V D) II ve IV

8.

5.

Bu tiyatro oyunu aşağıdaki yazarlardan hangisine ait olabilir? A)

Ahmet Turan Oflazoğlu

B)

Necati Cumalı

C)

Güngör Dilmen

D)

Melih Cevdet Anday

E)

Recep Bilginer

Sana Rey Veriyorum

B) I ve II

C) III ve IV E) I ve V

Aşağıdakilerin hangisinde aynı yazara ait oyunlar bir arada verilmiştir? A)

Canlı Maymun Lokantası, Kurban, Midas’ın Kulakları, Deli İbrahim

B)

Bir Şey Yap Met, Toros Canavarı, İsyancılar, Gazeteciden Dost

C)

Bir Kilo Namus, Ayı Masalı, Karayar Köprüsü, 72. Koğuş

D)

Balaban Ağa, Bir Kavuk Devrildi, Fermanlı Deli Hazretleri, İstanbul Efendisi

E)

Buzlar Çözülmeden, Küçük Şehir, Paydos, Atçalı Kel Mehmet

Orta

Ort aZ

KARMA SORULAR 2

Zor

Kola y

or

Ko l

rta -O ay

TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E T İYATRO 1.

Pişekâr: — Nerelisin?

2.

•

Tiyatro eserinde iki oyuncunun karşılıklı konuşmasına denir.

Kavuklu: — Sorgu sual başladı. Yahu birader çekil de yolumuza gidelim.

•

Oyuncuların el, kol, ayak ve beden gibi hareketlerinin genel adıdır.

•

Oyuncunun kendi kendine konuşmasıdır.

Pişekâr: — Sizi gözünüzden çıkaracağım.

•

Oyuncuların sanatlarını seyirci önünde sergiledikleri yere denir.

Kavuklu: — Herife bak yahu, karga gibi gözümüzü oyacak.

Yukarıda tanımlanan tiyatro terimleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

Pişekâr: — Efendim sizi gözüm ısırıyor.

A) Diyalog

B) Dekor

D) Sahne

Kavuklu: — O sizin arsızlığınız. Tevekkeli değil, benim de suratım kaşınıyor. Ben İstanbul’da oturuyorum.

C) Jest E) Monolog

Pişekâr: — Göbeğinden misiniz? Kavuklu: — Hayır, yaprağının kenarında oturuyorum. Ne göbeği yahu? I.

Monolog üslubundan yararlanılmıştır.

II.

Yanlış anlamalar güldürüyü ortaya çıkarmıştır.

III. Kaba ifadelere yer verilmiştir. IV. Gölge oyunu örneğidir. Bu parça ile ilgili numaralanmış yargılardan hangileri yanlıştır? A) I ve IV

B) I ve III D) II ve IV

C) II ve III E) III ve IV

3.

Cumhuriyet Dönemi tiyatro yazarlarındandır. Hikâye türünden tiyatroya geçiş yapan sanatçı, oyunlarında da toplumsal temalara ve Anadolu insanının çaresiz durumlarına yer vermiştir. Daha çok Ege Bölgesi’ni anlatan sanatçının önemli oyunları arasında Boş Beşik, Vur Emri, Zorla İspanyol adlı eserleri bulunmaktadır. Bu parçada söz edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A)

Orhan Asena

B)

Ahmet Turan Oflazoğlu

C)

Necati Cumalı

D)

Güngör Dilmen

E)

Turgut Özakman

KARMA SORULAR 2 4.

•

Kendine özgü kuralları vardır.

•

Konular tarihten ve mitolojiden alınır.

•

Sahnede kaba sözlere, vurma ve yaralama gibi olaylara yer verilmez.

•

Hüzün ve korku duygularını işler.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde Tanzimat Dönemi tiyatrosuyla ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir? A)

Namık Kemal ve Ahmet Vefik Paşa komedi türüne yönelmiştir.

B)

Yukarıda bazı özellikleri verilen tiyatro türünün temsilcileri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

Direktör Ali Bey, Güllü Agop’un tiyatrosunda sahnelenmesi için yapıt tercüme etmiştir.

C)

Namık Kemal, tiyatrodan toplumsal yarar bekleyen bir sanatçıdır.

A) Corneille

D)

Şinasi’nin oyun türünde tek eseri vardır.

E)

Abdülhak Hamit Tarhan oyunlarını okunmak için kaleme almıştır.

B) Aiskhylos

D) Euripides

5.

6.

C) Moliere

E) Sophokles

I.

Geleneksel tiyatro örnekleri doğaçlamadır.

II.

Meddah, tek kişilik gösteridir.

III. Zenne ve Beberuhi gölge oyunundaki kişilerdendir.

I.

Huzur Çıkmazı

IV. Gölge oyunundaki Karagöz, eğitimli bir tiptir.

II.

Cengizhan’ın Bisikleti

V.

III. Sarıpınar 1914

Köy seyirlik oyunu, usta oyuncular tarafından oynanmıştır.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangilerinde bilgi yanlışı vardır? A) IV ve V D) II ve IV

B) II ve III

C) I ve II E) III ve V

7.

IV. Kanaviçe V.

Bir Kilo Namus

Yukarıdaki oyunlar yazarlarına göre eşleştirilirse hangisi dışarıda kalır? A) III

B) I

C) V

D) IV

E) II

Orta

Ort aZ

KARMA SORULAR 3

Zor

Kola y

or

Ko l

rta -O ay

TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E T İYATRO 1.

Cumhuriyet Dönemi Türk tiyatrosunun önemli temsilcilerindendir. Daha çok güldürü ve vodvil türünde oyunlar yazmıştır. Eserlerinde genellikle toplumsal bozuklukları, kişileri ve kurumları eleştiren, bazen de olayların gülünç yanlarını sergileyen bir tutum izlemiştir. Cengizhan’ın Bisikleti adlı oyununda eski yaşayış biçimlerinden kurtulamamasına rağmen kurtulmak için çaba gösteren bir adamın tutumundan hareketle Batılılaşmanın yanlış anlaşıldığını savunmuştur. Bu parçada sözü edilen yazarın oyunları arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A)

Karayar Köprüsü

B)

Bir Kilo Namus

C)

Canavar Cafer

D)

Politikada Bir Sarı Çizmeli

E)

Yemenimin Uçları

3.

Fazıl Ahmet Paşa: – Aferin cesur kadın… Sizi niçin Zanta Adası’na götürdüler? Mehmet: – Bizi Roma’ya göndereceklerdi. Fakat Türk donanmasından korktukları için Zanta’ya çıkardılar. Fazıl Ahmet Paşa: (Hiddetle) – Bu ne bitmez taassup… Nerelisin oğlum? Mehmet: – İstanbulluyum efendim. Fazıl Ahmet Paşa: – Kimin oğlusun? Mehmet: – Kandiye’de Kale Muhafızı Hafız Bayram Ağa’nın oğluyum. Bu parçayla ilgili olarak I.

Söyleşmeye bağlı anlatım kullanılmıştır.

II.

Göstermeye dayalı sanat metinlerindendir.

III. İçerik olarak Millî Edebiyat Dönemi’ne uygundur. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

2.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yanlış bilgi verilmiştir? A)

Orta oyununun oynandığı alana palanga denir.

B)

Meddah oyunundaki yan karakterlerden biri Rumelili’dir.

C)

Karagöz oyununda maketlerin gölgeleri beyaz bir perdeye yansıtılır.

D)

Meddah, gösterisini yaparken mendil ve bastondan yararlanır.

E)

Köy seyirlik oyununda konu gündelik hayattan alınır.

B) Yalnız III

C) I ve III E) I, II ve III

KARMA SORULAR 3 4.

Gazete ve dergiyle edebiyat dünyasına girmiş, daha sonra tarihsel içerikli oyunlar yazmıştır. Türkiye’nin toplumsal sorunlarını toplumcu bakış açısıyla ele alan oyunlar kaleme almıştır. Gazeteciden Dost adlı oyununda basın dünyasını işlemiştir. Ben Devletim adlı oyununda yöneticivatandaş ilişkilerini irdelemiştir.

6.

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A)

Turgut Özakman

B)

Recep Bilginer

C)

Refik Erduran

D)

Haldun Taner

E)

Vasıf Öngören

7.

Toplum dışına sürülmüş kişilerin toplumla uyuşmazlığını işleyen yazarlardan biri olan ----, bu kuşağın yazarları arasında, aşağılık duygusunu toplumsal koşullar açısından inceleyişiyle dikkati çeker. Güneşte On Kişi, Ocak, Paramparça, Komşularımız bu konuyu aile yaşayışı çerçevesinde verdiği oyunlarıdır. İlk oyunu olan Penbe Evin Kaderi’nde ve Kanaviçe’de kuşaklar arasındaki kopuşu, yabancılaşmayı ele alan yazar, Duvarların Ötesinde adlı oyununda, toplumun suçlu insanları bir kenara itişini eleştirerek onlara daha uygarca davranmak gerektiğini savunur. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki yazarlardan hangisi getirilmelidir? A)

Turgut Özakman

B)

Orhan Asena

C)

Haldun Taner

D)

Turan Oflazoğlu

E)

Güngör Dilmen

A)

Cevat Fehmi Başkut

B)

Ahmet Kutsi Tecer

C)

Ahmet Muhip Dıranas

D)

Selahattin Batu

E)

Necip Fazıl Kısakürek

Zurnacı, Pişekâr havasını çalar. Pişekâr meydana gelip iki eliyle seyirciyi selamladıktan sonra zurnacıyla şöyle konuşur: Pişekâr: Amma benim pehlivanım! Zurnacı: Buyur benim pehlivanım! Pişekâr: Bu da hesap değildir. Zurnacı: Nedir hesabın? Pişekâr: Borcu sıkıyor kasabın? “Yazıcı oyununun taklidini aldım, çal da oyunumuz başlasın, tenezzülen teşrif buyurun zevât-ı kirâm zevkyâb olsunlar.” der.

ÇIKMIŞ SORU

5.

----, toplumumuzdaki geleneksel aile yapısının değişen ve modernleşen koşullar karşısında ortadan kalktığını ele aldığı Gölgeler adlı oyunuyla tanınmıştır.

İçerik özellikleri dikkate alındığında bu parça, orta oyununun hangi bölümünden alınmış olabilir? A) Muhavere

B) Tekerleme

C) Fasıl

D) Bitiş E) Giriş AYT - 2022

KARMA SORULAR 3 TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E T İYATRO 8.

•

Çoban

•

Atilla

•

Deniz Abdal

11.

•

Zeki Alasya ve Metin Akpınar’la Devekuşu Kabare’yi kurmuştur.

•

Fazilet Eczanesi, Zilli Zarife gibi oyunları kaleme almıştır.

Bu oyunların yazarı, aşağıdakilerin hangisidir? Bu özellikler aşağıdaki sanatçılardan hangisine aittir?

9.

A)

Reşat Nuri Güntekin

B)

Faruk Nafiz Çamlıbel

C)

Halit Fahri Ozansoy

D)

Halide Edip Adıvar

E)

Behçet Kemal Çağlar

A)

Haldun Taner

B)

Vedat Nedim Tör

C)

Orhan Asena

D)

Melih Cevdet Anday

E)

Recep Bilginer

Aşağıdakilerden hangisi farklı bir sanatçı tarafından oluşturulmuştur? A)

Balıkesir Muhasebecisi

B)

Yaprak Dökümü

C)

Eski Şarkı

D)

İnkılap Çocukları

E)

Hançer

12.

I.

Nedim

II.

Maske ve Ruh

III. Hançer IV. Binnaz V. 10. Aşağıdaki oyunlardan hangisi farklı bir dönemde oluşturulmuştur? A) Akif Bey D) Tezer

B) İçli Kız

C) Kâbus E) Kara Bela

Kördüğüm

Yukarıda numaralanmış eserlerden hangileri aynı yazara aittir? A) I ve II

B) II ve III D) III ve IV

C) II ve IV E) IV ve V

Ü N İ T E

09

BATI EDEBİYATI ve EDEBÎ AKIMLAR İLKLER ve ROMAN ÖZETLERİ BATI EDEBİYATI EDEBÎ AKIMLAR T ÜRK EDEBİYATINDA İLKLER T ÜRK EDEBİYATINDA ROMAN ÖZETLERİ DÜNYA EDEBİYATINDA ROMAN ÖZETLERİ

1. TEST KAZANIM 1.

BATI EDEBİYATI

DAKLI SORULAR

MÖ 9. yüzyılda yaşamıştır. Yunan edebyatının en büyük eserler kabul edlen ve Troya Savaşları’nı anlatan İlyada ve Odysseia destanlarını derlemştr. Yunan kültürünün temel olan bu eserlerde sağlam, akıcı br dl le yoğun ve destansı br anlatım kullanmıştır.

4.

Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A) Hesedos

B) Sapho

D) Askhylos

C) Asopos E) Homeros

Gerçekçlk akımının dünya edebyatında öneml zler bırakmış br temslcsdr. Yapıtlarında toplumun çürümüş ve aksak yanlarını alaycı ve yergc br tutumla şlemştr. Onun en tanınmış eserlernden br olan, Rus edebyatının olduğu kadar dünya edebyatının da büyük güldürülernden br olarak gösterlen Müfettiş, br taşra kasabasının bürokratk yaşamına yöneltlmş buruk br taşlamadır. Oyunun kahramanı Hlestakov, parasız ve pulsuz, kendnce canlı gözlemler olan br gençtr. Müfettş bekleyen br kasabaya gder, müfettş olarak tanıtır kendn. Kasabanın yönetclernn ve önde gelenlernn çnde bulunduğu krl durumlardan yararlanmayı blerek kısa zamanda paraya, saygınlığa ve aşka kavuşur. Bu parçada sanat anlayışından ve bir eserinden söz edilen yazar aşağıdakilerden hangisidir? A) Turgenyev D) Tolstoy

2.

C) Gork E) Dostoyevsk

Aşağıdaki eserlerden hangisi farklı bir sanatçıya aittir? A)

Agamemnon

B)

Zincire Vurulmuş Prometheus

C)

Persler

D)

Yalvaran Kızlar

E)

Kral Oidipus

5.

3.

B) Gogol

Aşağıdaki roman, yazar, kahraman eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? A)

Sefiller - Vctor Hugo - Jean Valjean

B)

Kırmızı ve Siyah - Stendhal - Jülen Sorel

C)

Savaş ve Barış - Tolstoy - Raskolnkov

D)

Babalar ve Oğullar - Turgenyev - Bazarov

E)

Madam Bovary - Gustave Flaubert - Emma

•

Yalnız Fransa’nın değl, dünyanın en büyük güldürü yazarlanndan brdr.

•

Salt güldürmek çn güldürü anlayışını yıkmış, bunun yerne güldürerek eğtme ve öğretme anlayışını yerleştrmştr.

•

İnsanların ve toplumun ç yüzünü oyunlarında yansıtmış; çrknlkler, gülünçlükler, küçüklükler, kyüzlülükler gözler önüne sermştr.

Yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerin hangisidir? A) Vctor Hugo D) Racne

B) Lamartne E) Molere

C) Cornelle

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

BATI EDEBİYATI

(I) İskandnav edebyatında Pickwick’in Belgeleri, Oliver Twist, Antika Dükkânı, David Copperfield, Büyük Umutlar adlı romanlarıyla Charles Dckens, realzmn usta adları arasında yer almıştır. (II) Özellkle karakterler çzmede başarı göstermştr. (III) Kşlern soyut tarafları üzernde değl, davranışlarını belrleyen toplumsal çevreler üzernde durmuştur. (IV) Nesnel dünyaları çnde ele almıştır onları. (V) Detaya, gözleme öne vermş; nsan doğasını değşk yönleryle yansıtmaya çalışmış, bunu yaparken de nsanlar arasındak sınıfsal çatışmaları vermştr.

8.

7.

B) II

C) III

D) IV

E) V

İnglz Rönesansçıları arasında Wllam Shakespeare’n ayrı br yer vardır. O, Ben Janson’un dedğ gb, “Br çağın değl, bütün çağların adamıdır.” Nereden gelr Shakespeare’n bütün çağların adamı oluşu? Bu soru üzernde şmdye değn cltlerce ktap yazılmıştır. Çünkü o, nsanı bütün yönleryle aydınlatmış, nsanın edmlern yönlendren öç alma, kn, yükselme, aşk, bağlılık, dostluk... gb olumsuz ve olumlu hslern gözler önüne sermştr. Oyunlarının çağları aşması, her okunuş ya da seyredlşte yen br tat vermes buradan ler gelr. İnsanın bell br yönünü dernlğne şlemes, bunu somutlayan canlı tp ve karakterler çzmes, onun yapıtlarının değern artıran yönlerdendr. Bu parçada sözü edilen sanatçının eserleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Macbeth D) Othello

B) Tartue

C) Hamlet E) Romeo ve Juliet

DAKLI SORULAR

Odpus’un k oğlu, Eteokles le Polnekes, Teba önünde ölürler. Fakat krallığı elde etmek çn syan etmş olan Polnekes’n gerektğ gb gömülmesne Kreon zn vermez. Kız kardeş Antgone, gzlce gömer kardeşn. Bunun üzerne Kreon da Antgone’y toprağa dr dr gömdürür. İnsan aklının, kardeşlk duygusunun ses gbdr Antgone bu oyunda. Bu ses yükseldğ çndr k çağdaş değerler yücelr ve kazanır. Antgone şöyle der Kreon’a: “Ben dünyaya kn değl, sevg paylaşmaya geldm.” Yukarıda özeti verilen oyunun yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I

KAZANIM

9.

A)

Anton Çehov

B)

Shakespeare

C)

Sophokles

D)

Arstophanes

E)

Plautus

(I) Boccaco, Rönesans’ın hazırlayıcısı olan sanatçılardandır. (II) Dünya edebyatında küçük hkâye türünün kurucusu ve lk ustasıdır. (III) En öneml yapıtı Gargantua’dır. (IV) Ktap, br veba salgınından kaçan ve br eve sığınan on kşnn anlattığı yüz hkâyeden oluşmuştur. (V) Bu hkâyelern çoğu esk halk masallarından alınmıştır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) V

B) II

C) IV

D) III

E) I

BATI EDEBİYATI

I. Grup

II. Grup

I.

Eşek Arıları

Molere

II.

İşler ve Günler

Arstophanes

III.

Agamemnon

Hesodos

IV.

İlahi Komedya

Askhylos

V.

Scapin’in Dolapları

3.

Yukarıda I. grupta verilen eserlerden hangisi, II. gruptaki sanatçılardan biriyle ilişkilendirilemez? A) IV

2.

B) III

C) II

Zor

1 1.

Ort aZ

Kola y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

D) V

Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

E) I

Gerçekçlğn ana boyutlarından br de nsanın ç dünyasına büyük br dkkatle eğlmesdr. Başka br deyşle breyn ruhsal gerçeğn, doğal ve toplumsal çevresyle bütünleştrerek vermesdr. Dünyanın en büyük romancılarından br sayılan Fyodor Mhaylovç Dostoyevsk, gerçekçlğn bu boyutunu oluşturmuş yazarlardan brdr. İnsan zhnnn ve ruhunun anatomsn çıkarıp blncn en saklı kalmış yerlerne grmştr. İnsanoğluna duyduğu dern br acıma ve sevg hssyle, onun saplantılarını ve blnçaltı dünyasını yapıtlarında serglemştr. Bu parçada söz edilen sanatçının eserleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

Bencllğ tüm lkellğ çnde vurgulayan Balzac’ın ----, “Sancho, dostum, şunu bl k gezc şövalyelern yaşaması bn br tehlkeyle, talhszlkle doludur. Buna karşılık kısa zamanda kral ya da mparator olurlar. Romanlardan her yönüyle tanıdığım bazı şövalyelern yaşayışı bunun böyle olduğunu göstermştr.” dyerek nanılmaz serüvenlere grşen ve türlü acılara katlanan ----, Julen Sorel’n kşlğnde yükseklere tırmanma tutkusunu belrleyen Stendhal’ın ---- hep bze nsan doğası ve nsan ruhu üzerne blgler vermşlerdr.

4.

A)

Eugene Grandet’i - Oliver Twist - Kırmızı ve Siyah’ı

B)

Madame Bovary’si - Don Kişot - Kırmızı ve Siyah’ı

C)

Eugene Grandet’i - David Copperfield - Kırmızı ve Siyah’ı

D)

Vadideki Zambak’ı - Don Kişot - Parma Manastırı

E)

Eugene Grandet’i - Don Kişot - Kırmızı ve Siyah’ı

Güldürü türünün lk büyük ustasıdır. Yazdığı oyunlardan brçoğu günümüze değn varlığını korumuştur. Bulutlar, Kuşlar, Lysistrata ve Kurbağalar bu oyunlardan brkaçıdır. Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A)

Babalar ve Oğullar

A)

Arstophanes

B)

Ölü Evinden Anılar

B)

Eurpdes

C)

Karamazof Kardeşler

C)

Askhylos

D)

Suç ve Ceza

D)

Homeros

E)

Budala

E)

Sappho

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

----, çağdaş ve toplumcu gerçekçlğn öncüsü olduğu gb bu akımın dayanacağı lkeler üzernde de durmuştur. Yapıtlarıyla olsun, düşünceleryle olsun çağdaş dünya edebyatını etklemştr. Nereden gelr ondak bu etkleme gücü? Yapıtlarında, anamalcı düzen ve bu düzenn nsanoğlu üzerndek acımasız baskıları, onu nasıl köleleştrp nsanlık değerlernden uzaklaştırdığını eleştrel br tutumla şlemştr. Öte yandan blnç taşımıştır yığınlara. Dönemndek Rus toplumunu tüm kestleryle yansıtmıştır yapıtlarında. Öyle k onlarda yıkılmaya yüz tutan br toplum düzennn değşk nsan manzaraları görüleblr. İşçleşmş yoksul köylüler, canavarlaşmış varsıl köylüler, hayatın durgunluğu çnde yozlaşmış, hçbr değere tutunamayan taşralı küçük aydınlar, başıboş serserler, yaşamın ağır koşulları arasında nsanlığını ytrmş zavallılar, blnçlenmş şçler; kısaca ezenlerle ezlenler ktaplarının sayfalarında kaynaşıp dururlar.

1 7.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A)

Arthur Rmbaud

B)

Lous Aragon

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

C)

Charles Baudlare

D)

Jean Paul Sartre

A)

Stendhal

E)

Jose Mara de Hereda

B)

Balzac

C)

Stenbeck

D)

Gork

E)

Zola

8.

6.

Gerçekçlğe br tepk veya onun br edebyat yöntem olarak kullanımına karşı çıkanların oluşturduğu Dadacılık ve Gerçeküstücülük akımları çnde yer almış br sanatçıdır. Bu akımların lkeler olan kşy aklın tutsaklığından kurtarma; şr dl, ölçü, uyak ve bçm gb unsurlardan arıtma, sözcükler blnen anlamları ve güzel duyusal değerler dışında kullanma doğrultusunda eser vermştr. Blnçaltının dernlklerne eğlmey, oraya tlmş ve blncn baskısı altında tutulan türlü özlem, stek ve tutkuları dışlaştırmayı stemştr. Bu steğn ürünü olan şrler yazmıştır. “Mutlu Aşk Yoktur” adlı eseryle tanınmıştır.

•

Öykü, roman, oyun türlernde yapıtlar vermştr.

•

Duvar adlı öyküsü, varoluşçuluğun edebyata uygulanmasının güzel br örneğdr.

•

Kendsne verlen Nobel Edebyat Ödülü’nü reddetmştr.

Yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerin hangisidir? A)

Andre Gde

B)

George Herbert Wells

C)

Maurce Maeterlnck

D)

Jean Paul Sartre

E)

Oscar Wlde

(I) Romantzm akımı çnde Rus romancısı Lev Nkolayevç Tolstoy’un özgün br yer vardır. (II) Denleblr k nsanların yaşamı tüm somut ayrıntılarıyla, her türlü yapmacıklıktan uzak, yalın br anlatımla Tolstoy’un yapıtlarında şlenmştr. (III) Dünya edebyatının anıt romanları arasında yer alan Harp ve Sulh, Anna Karenina, Diriliş, İvan İlyiç’in Ölümü gb yapıtlarında halk yığınlarının, özellkle de köylü kesmnn yaşayış ve düşünüş bçmn tam br gerçekçlkle yansıtmıştır. (IV) Yaşamın akışını keskn br gözlem gücüyle değerlendrmş; yığınlar arasındak ddşmeler, kşsel dramları, töresel aldatmacılıkları, köy ve köylü dünyasının ayrıntılarını destansı br dlle anlatmıştır. (V) Onun romanlarında halk yığınları, toplumsal ve ruhsal değerleryle algılanmıştır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) V

B) III

C) II

D) IV

E) I

1. TEST KAZANIM 1.

EDEBÎ AKIMLAR

DAKLI SORULAR •

Hüseyn Rahm Gürpınar

•

Nabzade Nazım

•

Emle Zola

•

Guy de Maupassant

3.

Yukarıda Türk ve dünya edebiyatından bazı temsilcileri verilen edebî akım aşağıdakilerden hangisidir? A) Romantzm

B) Klasszm

D) Natüralzm

C) Fütürzm

E) Sürrealzm

---- akımının önde gelen smlernden br de Gustave Flaubert’dr. Flaubert; Madam Bovary, Salambo, Duygusal Eğitim, Üç Hikâye gb yapıtlarıyla hem dünya hem de Fransız edebyatının büyük yazarları arasında yer almıştır. Yapıtlarında kşlğn gzlemş, kahramanlarının duygu ve düşüncelern gözlemc br gerçekçlkle çözümlemş, bunların yaşamdaklere benzer olmasına özen göstermştr. Balzac ve Stendhal’dan ayrı br tutumla toplumun anatomsn çzme yerne toplumsal yapının etksyle oluşan nsanlık durumlarına eğlmştr. Söz gelm onun ünlü romanı Madam Bovary, kentsoylu yaşamın nsanı nasıl emp btrdğn, onun gücünü ve mutluluk özlemlern nasıl tükettğn gösterr. Bunu, gerçekçlk akımının temel lkelernden br olan yaşam çözümlemes ve tpleştrme yöntemyle gerçekleştrmştr. Romanın kahramanı Emma ve Charles Bovary’ unutamıyorsak onların acılarını, düşlern, pşmanlıklarını, kınlan gururlarını, kalabalıklar çndek yalnızlıklarını okurken bugün de etkleneblyorsak o anlatı kşlernn ustaca tpleştrlmesndendr. Bu parçanın başında boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Egzstansyalzm

B) Natüralzm

D) Romantzm

2.

Klasszmn temel lkes “aklın egemenlğ”dr. Bu lke XVIII. yüzyılda alabldğne şlerlk kazanır. Akıl, tek rehber olarak seçlr. Blmsel yöntem her alanda saygınlık ve geçerlk kazanır. Eleştrel düşünüş genşler. Blmsel buluşlar usa duyulan güven artırır. Düşünürler usun kılavuzluğunda doğayı nceler. Ön yargılar, usa ve gözleme dayanmayan düşünceler, dogmalar nceden nceye ddklenr. Düşünürler, nsanoğlunu mutlu kılablecek yen br toplum düzennn özlemn duyururlar. Böyle br düzende kşler ezlmeyecek, özgür ve eşt olacak, onların hakları yasaların güvences altında bulunacaktır. Bu parçada söz edilen edebî akımın temsilcileri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Molere D) Goethe

B) Cornelle

C) Racne E) La Bruyere

4.

C) Klasszm

E) Realzm

19. yüzyılın sonlarında Fransa’da ortaya çıkan I II empresyonzm; müzkte, edebyatta ve resmde etkl III IV olmuş, parnaszmn devamı sayılmıştır. V Bu cümledeki altı çizili bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

EDEBÎ AKIMLAR

I. Grup

7.

II. Grup

• Flaubert

• Klasisizm

• Namık Kemal

• Sürrealizm

• Rimbaud

• Romantizm

• Breton

• Realizm

A)

Flaubert

B)

Namık Kemal

C)

Rmbaud

D)

Breton

E)

Şinasi

8.

6.

I.

Ahmet Haşm

II.

Tevfk Fkret

A)

Romantzme göre akıl asla yanılmaz, aldanmaz ve dama doğru olana götürür.

B)

Klasszm dönemnde edebî türler tasnf edlmş, brbrnden ayrılmıştır.

C)

Realst yazarlar, gerçeğ yakalamak çn gözleme büyük önem vermştr.

D)

Natüralstler hayatın bütün olumsuzluklarını yansıtmaya çalışmışlardır.

E)

Parnaszm romantk şr anlayışına tepk olarak doğmuştur.

---- akımının adı, Claude Monet’n “İzlenm, Gündoğumu” adlı resmnden kaynaklandı. Bu sözcük zamanla sergye katılan tüm resmler çn kullanılmaya başlandı. “----” sözcüğü bu adlandırma sonrasında tüm sanat dünyasının gündemne oturmuş oldu. Sergdek ressamların ortaya koyduğu yen sanat görüşü ble bu kelme le fade edlr oldu. Hatta bu kelme dönemn kültürünü belrleyen genel br kavram hâlne geld. ---- adı böylece sanat dünyasına yerleşmeye başladı. Bu gelşmeler sonucuna bakılarak akımın adı br rastlantı sonucu ortaya çıkmıştır deneblr. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir?

III. Theodore de Banvlle IV. Franços Coppee V.

Yahya Kemal Beyatlı

Yukarıdakilerden hangisi farklı bir edebî akıma mensuptur? A) III

B) V

C) I

DAKLI SORULAR

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yanlış bir bilgi verilmiştir?

• Şinasi I. gruptaki sanatçılarla II. gruptaki akımlar eşleştirilirse hangi sanatçı dışarıda kalır?

KAZANIM

D) II

E) IV

A)

Egzstansyalzm

B)

Ekspresyonzm

C)

Dadazm

D)

Empresyonzm

E)

Kübzm

Orta

Ort aZ

I.

II.

Kola y

Zor

1

EDEBÎ A KIMLAR

Baudelare, şrde kend zlenmlerne ağırlık vermştr. Smgeclğn ntelkler olan bçme, kapalılığa önem verme ve duyguları sözcüklern ses değerleryle sezdrme Baudelare’nn şrlerndek belrleyc ntelklerdendr.

2.

Fransız edebyatının olduğu gb Dünya edebyatının da eskmeyen yazarları arasında yer alan Vctor Hugo romantzm akımının büyük ustalarından brdr. Şr, dram, roman türlernde yapıtlar vermş olan Hugo, romantzmn lkelern saptamış; doğa, özgürlük, vatan ve nsanlık sevgs gb değşk hsler şlemştr.

Akım

Kavram

Sanatçı

I

Doğalcılık

Alphonse Daudet

Parnaszm

II

Franços Coppee

Ekspresyonzm

Dışavurumculuk

III

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? I

II

III

A)

Sembolzm

Smgeclk

Paul Valery

III. Fransız edebyatının öneml temslclernden Honore de Balzac şrlernde dn, doğa ve aşk duygularını bütünleştrerek vermştr. Onun Graziella ve Raphael adlı romanları se aşk ve doğa ögeler üzerne oturtulmuştur.

B)

Romantzm

Varoluşçuluk

John Stenbeck

C)

Realzm

Coşumculuk

Vctor Hugo

D)

Natüralzm

Şrde gerçekçlk

James Joyce

IV. Byron ve Schller’den etklenen Puşkn, romantzm akımına uygun eserler oluşturmuştur. Şr, manzum tyatro, roman ve öykü türlernde yapıtlar vermştr.

E)

Klasszm

Akılcılık

Anton Çehov

V.

Stendhal, romantzm dönemnde yaşamasına karşın gerçekçlğn öncüler ve kurucuları arasında yer almıştır. “Br roman yol boyunca gezdrlen ayna demektr.” fkrnden yola çıkarak dönemnn çelşklern, nsan ve toplum lşklern yalın ve süssüz br anlatımla vermştr.

Yukarıdaki numaralanmış parçaların hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) III

B) V

C) I

D) IV

3.

D) II

ÇIKMIŞ SORU

1.

or

Ko l

rta -O ay

Bu akımın “gerçek” anlayışı bz nesneler olduğu gb değl olması gerektğ gb, nesnenn kendsn değl manalarını vermeye çalışan br gerçekçlkle yüz yüze getrr. Bu da doğal olarak soyutlama ve smgelemenn kapısını aralar. Zra dışarıdan görünen gerçek, özgün olamaz. Gerçek bzm tarafımızdan yaratılmalıdır. Nesnenn anlamı onun görüntüsünün arkasında saklıdır. Br olaya nanarak, onu düşleyerek veya belgeleyerek doyuma eremeyz. Gerçeğ sanatkârın ç dünyasında bulan ve bu sebeple ç gözlem üzernde yoğunlaşan bu sanat akımı, doğal olarak bütünüyle ferdyetçdr. Bu noktada nsanı çnde yaşadığı toplumdan hatta kendnden ble soyutlar. Gerye sadece ç ben/ruh kalır. Bu parçada söz edilen edebî akım aşağıdakilerin hangisidir? A) Ekspresyonzm

B) Realzm

C) Natüralzm

D) Klasszm E) Egzstansyalzm AYT - 2021

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

4.

Sözlern sıradan olmamalı asla Dzelern nsanın çne şlemel Ama gürül gürül akan br şelale gb değl Şıp şıp damlayan yağmur taneler gb Br buğulu camın ardından bakar gb Okumalı okuyucu senn şrlern Sezdrmel kalemn en nce hayaller Örmelsn smgelerle ruhun ncelklern Müzğn tınısını, çağrışımın nefesn

1 6.

A)

Soyaçekm, deneysellk, determnzm (Natüralzm)

B)

Gözlem, gerçekçlk, belge (Realzm)

C)

İmge, musk, ahenk (Sembolzm)

Bu dizelerde dile getirilen düşünce, aşağıdaki edebî akımlardan hangisi ile ilişkilendirilebilir?

D)

Bçm kusursuzluğu, dl şçlğ (Parnaszm)

A)

Egzstansyalzm

E)

B)

Parnaszm

Görsellk, geometrk şekl (Egzstansyalzm)

C)

Sembolzm

D)

Sürrealzm

E)

Natüralzm

7.

5.

Aşağıdakilerin hangisinde verilen anahtar kelimelerle ayraç içindeki akım uyuşmamaktadır?

Gerçekçlğn şre uygulanmış hâldr. Bçm kusursuzluğunun öne çıktığı br edebyat akımıdır. Dln ve ahenk unsurlarının kullanımına önem verlmştr. Theodore de Banvlle, Theophle Gauter, Jose Mara de Hereda bu akımın temslclerndendr. Bu parçada söz edilen edebî akım aşağıdakilerden hangisidir? A)

Sembolzm

B)

Parnaszm

C)

Fütürzm

D)

Kübzm

E)

Dadazm

Yrmnc yüzyılın lk yarısının sonlarına doğru Fransa’da ortaya çıktı. Öncelkle br felsef akımdır. En öneml temslcler Martn Hedegger, Karl Jaspers, Jean-Paul Sartre, Gabrel Marcel ve Maurce Merleau-Ponty olmuştur. Felsef bakımdan temeller se daha önce Netzsche, Kerkegaard ve Husserl gb düşünürler tarafından atılmıştır. Bu akımın savunduğu temel düşünceler şunlardır: •

Varoluş her zaman tek ve breyseldr. Bu görüş blnç, ruh, akıl ve düşünceye öncelk veren dealzm bçmlernn karşıtıdır.

•

İnsanın önündek olanaklar bütünü ötek nsanlarla ve nesnelerle lşklernden oluştuğundan varoluş her zaman br “dünyada var olma”dır. Br başka deyşle nsan her zaman seçmn sınırlayan ve koşullandıran somut tarhsel br durum çndedr.

•

Varoluş nsanın çnden br tanesn seçebleceğ br olanaklar bütünüdür. Bu görüş her türlü gerekrclğn karşıtıdır.

Bu parçada sözü edilen edebî akım aşağıdakilerin hangisidir? A) Egzstansyalzm

B) Sürrealzm

C) Fütürzm

D) Empresyonzm E) Ekspresyonzm

Orta

Ort aZ

I.

Romantzm

II.

Sembolzm

Kola y

Zor

2 1.

or

Ko l

rta -O ay

EDEBÎ A KIMLAR 3.

III. Natüralzm IV. Fütürzm V.

Sürrealzm

•

Sgmund Freud’un pskanaltk kuramından etklenmşlerdr.

•

Duygu ve hayal öne çıkararak eser vermşlerdr.

•

Şrde müzkaltenn öneml olduğunu savunmuşlardır.

•

Sanatta sürekllğ, değşkenlğ, hareketllğ savunan br akım olarak blnmşlerdr.

(I) Natüralzm, realzmn ler aşamasıdır. (II) Dolayısıyla realst akımdak gerçekç ve gözlemc yaklaşımı gelştrerek sürdürmüştür. (III) Natüralst eserlerde anlatı kahramanlarının tavır, davranış ve düşünceler zah edlrken k temel argümandan yola çıkılmıştır: soyaçekm ve çevre. (IV) Emle Zola ve Goncourt Kardeşler akımın tanınmış smdr. (V) Bzm edebyatımızdak en öneml sm se Yakup Kadr Karaosmanoğlu’dur. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Yukarıdaki açıklamalar, numaralanmış edebî akımlarla eşleştirilirse hangisi dışarıda kalır?

2.

B) IV

C) I

D) V

E) III

Romanda gerçekçlğ sağlamanın en temel k yolundan br hayatın gerçeklerne benzer ve yakın olanı anlatmak, dğer de gerçeğe yakını verrken gerçekçlğ sağlayacak anlatım yöntemlern kullanmaktır. Zaten ----, gerçeklğ vereblme noktasında yazarın ve anlatıcının pozsyonu bağlamında bakış açısı sorunu le lglenmelernn neden de gerçeğe en uygun anlatım bçmn bulmak stemeler olmuştur. Onlar roman çnde yazarın kşlğn bütünüyle ortadan kaldıran br anlatım tarzından yanadır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

sembolstlern

B)

egzstansyalstlern

C)

sürrealstlern

D)

realstlern

E)

romantklern

4.

ÇIKMIŞ SORU

A) II

Mantığın egemenlğnden kurtulamadık daha. Uygarlık, blmsellk ve lerleme uğruna, nsan pskolojsnn ve zhnnn açıklanamaz karmaşıklığı görmezden gelnd. Mantığa uygun olmayan ve bell br amaca hzmet etmeyen tüm yöntemler aforoz edld. Düşüncenn çıkar gözetmez oyununa, rüyanın ve çağrışımın sınırsız gücüne bugüne değn önem verlmed; nsan ruhunu ve gerçeklğn anlamak çn bunlara yönelmenn zamanı geld. Bugüne kadar şrn görmezden geldğ blnç dışı bütün alanları şrn çne çekmek çn buradayız. Bu parçada dile getirilen düşünceler, aşağıdaki edebî akımlardan hangisi ile ilişkilendirilebilir A) Fütürzm

B) Dadazm

C) Sürrealzm

D) Sembolzm

E) Egzstansyalzm AYT - 2019

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

2

Br dadanın şarkısı yüreğ dadayla dolu fazlaca yordu aklı yüreğ dadayla dolu

7.

A)

Charles Baudelare

B)

Trstan Tzara

C)

Paul Valery

D)

J. M. de Hereda

E)

Arthur Rmbaud

ÇIKMIŞ SORU

Bu dizeler aşağıdaki şairlerden hangisine ait olabilir?

---- akımında yüreğmze ktap sayfalarından ulaşılmak stenr. Bze duyurulan her heyecanın esk, çok esk br yazardan yapılan alıntıyla doğrulanması gerekyor gbdr. ---- akımında se doğrudan doğruya yüreğmze, yücelk duygumuza seslenlr. İşte aradak büyük fark bence budur. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Klasszm - Romantzm

B) Realzm - Romantzm

C) Realzm - Sembolzm

D) Natüralzm - Sembolzm

E) Klasszm - Natüralzm AYT - 2020

6.

Dış dünyanın nsan üzerndek tesr, nsanın çndek temayül ve heyecanlar açıkça anlatılamaz. Aslında nsan bu temayül ve heyecanlar üzernde düşünmeye kalktı mı bunlar kaybolur. İşte bundan dolayıdır k, bunlar okuyucunun duyularına htap edlerek ona sezdrleblr. Düşünceler, duyulara seslenecek br bçmde anlatılmaya çalışılır. Bu da ancak muskde olduğu gb telkn yolu le olur. Bu noktada şr akıcı br ahenk, âdeta br nnn, br nağme hâln alır. Verlane’n ‘‘Musk, her şeyden önce musk!’’, Rmbaud’nun “İçten gelen rtmlerle bütün duyuların kavrayableceğ br şr dl cat etmekle övündüm.”, Ahmet Haşm’n “Şr, musk le söz arasında, sözden zyade muskye yakın, mutavassıt lsandır.”, Yahya Kemal’n br şrne “Güftesz Beste” demes bundandır. Bu parçada sözü edilen edebî akım aşağıdakilerden hangisidir?

8.

Realzm, klasszm gb akıl ve sağduyu le yetnmeyp br anlamda aklı blmn emrne verr, gerçeğ blmle sınırlamak ster. Bu yüzden realstler eserlernde olağanüstülüklere, muczelere, tesadüflere, hayal unsurlara ve soyut genellemelere yer vermezler. Realzm, özellkler açısından bakıldığında kendnden sonra gelecek brçok akımın öncülüğünü üstlenmştr. Br nev gerçekçlk lkesne bağlı akımların ön kapısı olmuştur. Bu parçadaki altı çizili sözle I.

Romantzm

II.

Natüralzm

III. Sembolzm IV. Parnaszm akımlarından hangilerine gönderme yapılmıştır?

A) Sürrealzm

B) Ekspresyonzm

C) Kübzm

D) Sembolzm E) Fütürzm

A) Yalnız I D) II ve IV

B) Yalnız II

C) I ve III E) III ve IV

1. TEST KAZANIM 1.

DAKLI SORULAR

TÜRK EDEBİYATINDA İLKLER

Aşağıdakilerin hangisinde açıklama ile ayraç içindeki eser uyuşmamaktadır?

4.

A)

İlk bblyografya (Keşfü’z-Zünûn)

A)

Kısas-ı Enbiya

B)

İlk kafyesz şr (Validem)

B)

Harabat

C)

Heceyle yazılan lk manzum tyatro (Vuslat)

C)

Keşfü’z-Zünûn

D)

İlk tercüme roman (Telemak)

D)

Babürnâme

E)

İlk tezkre (Mecalisü’n-Nefâis)

E)

Miratü’l-Memâlik

5. 2.

3.

Aşağıdakilerden hangisi, edebiyatımızın ilk antolojisidir?

Aşağıdaki sanatçılardan hangisi, edebiyatımızdaki ilk realist romanı kaleme almıştır?

•

Nalî

•

Fatma Alye Hanım

•

Halt Zya Uşaklıgl

•

Ahmet Hkmet Müftüoğlu

A)

Halt Zya Uşaklıgl

B)

Sampaşazade Seza

C)

Namık Kemal

D)

Nabzade Nazım

A)

İlk kadın romancı

E)

Recazade Mahmut Ekrem

B)

Dış Türkler konu alan lk romancı

C)

İlk şarkı örneklern veren şar

D)

Manzum hkâye yazan lk sanatçı

E)

İlk mensur şr yazan sanatçı

•

İlk köy romanı

•

İlk pskolojk roman denemes

•

İlk realst roman

•

Batılı anlamda lk yerl roman

Yukarıda verilen ilkler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A)

Zehra

B)

Araba Sevdası

C)

Mai ve Siyah

D)

Karabibik

E)

Eylül

Aşağıdaki açıklamalardan hangisinin yukarıdaki sanatçılarla ilgisi yoktur?

6.

Edebyatımızda edebî anlamda lk roman ----, lk çocuk şrlern çeren ktap ----, Kurtuluş Savaşı’nı doğrudan şleyen lk roman ----, lk mzah dergs ---- kabul edlr. Bu cümledeki boşluklar uygun eserlerle tamamlandığında aşağıdakilerden hangisi dışarıda kalır? B) Diyojen

A) Sahra D) İntibah

C) Şermin E) Ateşten Gömlek

1. Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

TEST TÜRK EDEBİYATINDA İLKLER

•

Aruz vezniyle yazılan ilk manzum tiyatro eseri

•

İlk pastoral şiir

•

Heceyle yazılan ilk manzum tiyatro eseri

Yukarıda verilen ilkler aşağıdaki sanatçılardan hangisi ile ilgilidir? A)

Muallim Naci

B)

Recaizade Mahmut Ekrem

C)

Abdülhak Hamit Tarhan

D)

Namık Kemal

E)

Şinasi

KAZANIM

DAKLI SORULAR

10. Şinasi’nin ilkleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A)

İlk tiyatro

B)

İlk Türkçe sözlük

C)

İlk şiir tercümeleri

D)

İlk özel gazete

E)

İlk makale

11. İlk Türkçe yarı resmî gazetedir. Günlük siyasi ve sosyal olayların yer aldığı ilk Türkçe gazetedir. İlk kez bir muhabir kadrosu bulunduran gazetedir. Yazar kadrosuna sahip ilk gazetedir. Edebî konuların yer aldığı ve edebiyatçılara kapılarını açan ilk gazetedir. Başyazarlık sistemini kuran ilk gazetedir. 8.

Batılı anlamda ilk edebiyat tarihçimiz kabul edilen ve Türk edebiyatını sınıflandıran yazar aşağıdakilerin hangisidir? A)

Ruşen Eşref Ünaydın

B)

Cevdet Kudret Solok

C)

Tahir Alangu

D)

Mehmet Fuat Köprülü

E)

Vasfi Mahir Kocatürk

Bu parçada sözü edilen ilkler, aşağıdaki yayın organlarından hangisine aittir? A)

Takvim-i Vekâyî

B)

Tercüman-ı Ahvâl

C)

Ceride-i Havâdis

D)

Tasvir-i Efkâr

E)

Tercüman-ı Hakikat

12. Konuşma diliyle yazılmış ilk hikâyenin sahibidir. Edebiyatımızda hikâyeciliği meslek edinen ilk kişidir. Genelde olay merkezli öyküler yazmış ve bu eserlerinde realist bir tutum sergilemiştir. 9.

Aşağıdakilerin hangisinde açıklama ile karşısındaki ifade uyuşmamaktadır?

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A)

İlk Türkçe dergi: Mecmua-i Fünûn

A)

Ahmet Hikmet Müftüoğlu

B)

İlk hamse sahibi: Ali Şir Nevaî

B)

Ömer Seyfettin

C)

İlk edebiyat dergisi: Genç Kalemler

C)

Refik Halit Karay

D)

Yurt dışında çıkarılan ilk Türk gazetesi: Hürriyet

D)

Memduh Şevket Esendal

E)

Fotoğraflı ilk gazete: Musavver

E)

Ahmet Mithat Efendi

İLKLER

T ÜRK EDEBİYATINDA İLKLER SANATÇILAR

I.

İlk köy romancısı

Sinan Paşa

II.

Batılı anlamda ilk eleştiri yazarı

Yusuf Has Hacip

III.

Kurtuluş Savaşı’nı işleyen ilk romancı

Namık Kemal

IV.

İlk siyasetnâmeyi yazan sanatçı

Halide Edip Adıvar

V.

Süslü nesrin ilk temsilcisi

3.

B) I

C) V

D) IV

Yenileşme Dönemi Türk edebiyatının öncü isimlerindendir. Başta şiir, roman ve tiyatro olmak üzere edebiyatın birçok türünde eser vermiştir. İlk edebî ve tarihî romanımız onun kaleminden çıkmıştır. Sahnelenen ilk tiyatro eseri de ona aittir. Bu parçada ilklerinden söz edilen sanatçıya ait eserler arasında aşağıdakilerden hangisi vardır?

Yukarıdaki ilkler ve sanatçılar eşleştirildiğinde hangisi dışarıda kalır? A) II

Zor

1 1.

Ort aZ

Kola y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

A)

İlhan

B)

Gave

C)

Çok Bilen Çok Yanılır

D)

Zavallı Çocuk

E)

Şir

E) III

4.

•

Cumhuriyet Dönemi’nin ilk edebî topluluğudur.

•

Edebiyatımızda manifesto yayımlayan ilk topluluktur.

Yukarıdaki özellikler sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilen topluluklara aittir?

5.

A)

Yedi Meşaleciler - Tanzimatçılar

B)

Garipçiler - Fecriâti

C)

Beş Hececiler - Fecriâti

D)

Garipçiler - Edebiyatıcedide

E)

Yedi Meşaleciler - Fecriâti

İlk gezi yazısı: ---İlk pastoral şiir: ---Anadolu sahasındaki ilk tezkire: ----

2.

I.

Necip Fazıl Kısakürek

İlk anı örneği: ----

II.

Haldun Taner

Yukarıdaki boşluklar uygun eser adlarıyla tamamlandığında aşağıdakilerden hangisi dışarıda kalır?

III. Abdülhak Hamit Tarhan IV. Recep Bilginer Yukarıdaki sanatçılardan hangileri tiyatroculuğumuzda bir ilke imza atmamıştır? A) I ve IV

B) II ve III D) I ve III

C) II ve IV E) III ve IV

A)

Heşt Behişt

B)

Sahra

C)

Miratü’l-Memâlik

D)

Babürnâme

E)

Nesteren

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

6.

Suat ile Süreyya, tekdüze hâle gelen evliliklerini şenlendirmek için bir yalı kiralarlar. Yaşamlarına renk katmak amacıyla Necip’i de yanlarına çağırırlar. Necip, Süreyya’nın balık tuttuğu sıralarda Suat’la vakit geçirip piyano çalmaktadır. Süreç içinde Necip ve Süreyya arasında bir yakınlaşma meydana gelir. Bir müddet sonra Necip; Suat ve Süreyya’nın yanından ayrılır.

1 8.

Batılı tekniğe uygun ilk roman

B)

İlk köy romanı

C)

İlk psikolojik roman

D)

İlk çeviri roman

E)

İlk postmodern roman

•

Şair Evlenmesi

•

İntibah

•

Eylül

A)

Aynı sanatçı tarafından yazılmaları

B)

Tanzimat Dönemi ürünü olmaları

C)

Olay etrafında gelişen metin örneği olmaları

D)

Edebiyatımızın ilk roman örnekleri olmaları

E)

Kendi türünün ilk örneği olmaları

Batı etkisindeki Türk edebiyatının yerleşmesi için önemli çalışmalar yapmış bir sanatçıdır. Şair-i Âzâm olarak anılmıştır. Şiir ve tiyatro türündeki eserleriyle öne çıkmıştır. Edebiyatımıza metafizik ürpertiyi getiren şairdir.

Ali Bey, temiz bir gençtir. Annesi ile beraber yaşamaktadır. Bir gün Mahpeyker adlı kötü niyetli bir kadınla tanışır ve ona bağlanır. Oğlunun yozlaşmasından ve yoldan çıkmasından endişelenen anne, Ali Bey’e Dilaşub adında güzel ve dürüst bir cariye bulur. Ali Bey, Dilaşub sayesinde Mahpeyker’in etkisinden kurtulsa da terk edilmeyi gururuna yediremeyen Mahpeyker, şeytani planlarını harekete geçirir.

Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen sanatçı ile ilgili ilklerdendir?

Bu parçada içeriğinden söz edilen yapıtın özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A)

İlk epik tiyatro

A)

İlk realist roman

B)

İlk mensur şiir

B)

İlk yerli roman

C)

İlk pastoral şiir

C)

İlk edebî roman

D)

İlk çocuk şiirleri

D)

İlk tarihî roman

E)

Köy hayatından söz eden ilk şiir

E)

İlk psikolojik roman denemesi

9.

7.

Tahrib-i Harabat

Bu eserlerin ortak özelliği aşağıdakilerin hangisidir?

Bu parçada özetinden bir bölüm verilen romanın özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A)

•

1. TEST KAZANIM 1.

DAKLI SORULAR

TÜRK EDEBİYATINDA ROMAN ÖZETLERİ

Kavaklar arasında bir koru ve bir dere ile tanımlanan Kavaklıdere’den sonra Çankaya’ya gitmek için biraz daha yol almak gereklidir. Kavaklıdere’nin ardından Küçükesat’ı geçmek gerekir. O dönem için Küçükesat özellikli bir yer değildir. Öyle ki, Selma Hanım, Küçükesat’a vardıklarında nerede olduğunun bile farkında olamamıştır:

3.

— “Biraz erken çıktık. Hava çok sıcak!” dedi.

Kitapta C’nin yaşadığı olaylar dört bölüm hâlinde anlatılmıştır. Alışılageldik kişilerden farklı bir mizaca sahip olan C’nin herhangi bir işi yoktur. Kendisine miras kalan evlerin kiralarıyla geçinmektedir. Günlerini gezerek, film seyrederek, okuyarak geçirmektedir. Sıkılgan ve huysuzdur. Sahici bir aşkın peşindedir. Bu parçada içeriğinden söz edilen roman aşağıdakilerden hangisidir?

— “Ooo, siz buraya bakmayın; Çankaya o kadar serindir ki akşamüstü dışarıda pardösüsüz durulmaz.”

A)

Anayurt Oteli

— “Buradan görülüyor mu Çankaya?”

B)

O

Binbaşı Hakkı Bey, kamçısının ucuyla Küçükesat sırtlarını göstererek:

C)

Aylak Adam

D)

Acı Tütün

— “Bu tepenin arkasında.” dedi.

E)

Bay Muannit Sahtegi’nin Notları

Yukarıda bir bölümü verilen roman aşağıdakilerden hangisidir? A)

Huzur

B)

Ankara

C)

Çamlıca’daki Eniştemiz

D)

Dersaadette Sabah Ezanları

E)

İnce Memet

4. 2.

Romanda Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki Ankara’nın çeşitli kesimlerden insanların kiracılıkları, yaşamları anlatılır. Kişilerin duygu ve düşünce dünyaları, hırsları, mal ve mülk kaygıları sade bir dille işlenir. İbrahim Efendi’nin kiracıları, gündelik hayatlarıyla ele alınır. Yukarıda özeti verilen romanın yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

Roman, on iki bölümden oluşmaktadır. Romanda,1910 yılında Halley Kuyrukluyıldızı’nın Dünya’ya çarpacağı haberi ve bu haberin İstanbul’da meydana getirdiği heyecan anlatılmaktadır. Ayrıca “İrfan Galip” adlı kahraman etrafında kadın - erkek ilişkileri ve aşk ele alınmaktadır. Bu parçada içeriğinden söz edilen romanın yazarı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A)

Millî Edebiyat topluluğuna bağlı bir romancıdır.

A)

Memduh Şevket Esendal

B)

Klasisizmden etkilenmiştir.

B)

Sait Faik Abasıyanık

C)

C)

Cevat Şakir Kabaağaçlı

Romanlarında İstanbul’un köşk ve yalı yaşamının dışına çıkmamıştır.

D)

Necati Cumalı

D)

Romantizmden etkilenerek eser vermiştir.

E)

Yusuf Atılgan

E)

Servetifünun Dönemi bağımsız sanatçısıdır.

1. Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

TEST TÜRK EDEBİYATINDA ROMAN ÖZETLERİ

Kitapta, bir Anadolu kasabası olan Akşehir’den yola çıkılarak, kurtuluş mücadelesinden bir kesit anlatılmaktadır. Olaylar Akşehir’in bir kasabasında başlar ve gelişir. Romanın başkahramanı, kurtuluş mücadelesine büyük hizmetler vermiş binlerce kişiden biri olan İstanbullu Hoca’dır. Başlarda görevi, sarayın otoritesini tanımayan kurtuluş hareketini ortadan kaldırmak olan Hoca için Kuvayımilliye’yi engellediği gerekçesiyle vur emri çıkar. Çolak Salih onu vurmak için görevlendirilir. Fakat zaman içinde İstanbullu Hoca, gördükleri ve yaşadıklarıyla şuurlanarak millî kurtuluş ordusunun önde gelen kahramanlarından birine dönüşür.

7.

Kalpaklılar

B)

Ateşten Gömlek

C)

Vurun Kahpeye

D)

Yaban

E)

Küçük Ağa

DAKLI SORULAR

•

Türk edebiyatının ilk edebî romanı olarak kabul edilir.

•

Roman, Ali Bey adlı delikanlının hayatını ve yaşadığı acı olayları anlatır.

Yukarıda bazı özellikleri verilen romanın yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

Bu parçada özeti verilen roman aşağıdakilerden hangisidir? A)

KAZANIM

8.

A)

Samipaşazade Sezai

B)

Şemsettin Sami

C)

Namık Kemal

D)

Recaizade Mahmut Ekrem

E)

Nabizade Nazım

Edebiyatımızın ilk tezli romanıdır. İlk psikolojik roman denemesi olarak da kabul edilir. Roman, kıskançlık teması üzerine kurulmuştur. Romanda psikolojik tahlillere yer verilmiştir. Bu parçada sözü edilen romanın başkahramanı aşağıdakilerden hangisidir? A) Felatun

B) Dilber

D) Meftun

9. 6.

Araba Sevdası ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

C) Zehra E) Ömer Behiç

---- Türk edebiyatındaki ilk yerli romandır. Romantik bir aşk serüveninin anlatıldığı eser, teknik yönden pek başarılı değildir. Romantizm akımının etkisinde yazılmıştır. Romanın dili dönemine göre oldukça sadedir. Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A)

Esaret sorunu, geniş olarak ele alınmıştır.

B)

Yanlış Batılılaşma, mizahi bir yaklaşımla gözler önüne serilmiştir.

A)

Cezmi

C)

Bihruz Bey’in başından geçen olaylar konu edilmiştir.

B)

Araba Sevdası

D)

Romanda, başkahramanının Batılılaşma uğruna düştüğü komikliklere yer verilmiştir.

C)

Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat

D)

Sergüzeşt

E)

Roman, realist yaklaşımla kaleme alınmıştır.

E)

Yeryüzünde Bir Melek

---- şehirli bireyin yalnızlığı Zebercet tipiyle kasabaya taşınmıştır. Zebercet de sevgiyi arayan bir kişidir. Bir otelin kâtibi olan Zebercet, kişilik bunalımı yaşamakta ve yalnızlık çekmektedir. Otele gelip bir gece kalan esrarengiz kadın, Zebercet’in monoton geçen hayatını değiştirir. Zebercet’in psikolojik sorunları ortaya çıkar. Kendi odasından, gizemli kadının bıraktığı odaya taşınır. Giderek otele gelen müşterileri kabul etmemeye başlar ve nihayetinde oteli dışarıya kapatır. Otel kapanınca ortalıkçı kadın köyüne dönmek ister. Zebercet, ortalıkçı kadını bir gece boğarak öldürür. Daha sonraki günlerde kasabada amaçsızca dolaşır.

Kola y

Ko l

1.

T ÜRK EDEBİYATINDA ROMAN ÖZETLERİ 3.

Roman, Bizans çökerken Osmanoğullarının Anadolu’da güçlenişlerinin bir destanıdır. Yazar romanda kendi tarih felsefesinin ve ideolojik yaklaşımının özünü yansıtan düşünceleri somutlaştırmak istemiştir. Romanda, Söğüt’te yaşayan Türklerin topraklarını genişleterek Osmanlı Devleti’nin çekirdeğini oluşturmaları işlenir. Eserde Osmanlı Devleti’nin kuruluşu tarih, masal, aşk, inanç, macera bağlamında anlatılmaktadır. Bu parçada özeti verilen eser, aşağıdaki yazarlardan hangisine aittir?

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdaki eserlerden hangisi getirilmelidir?

A)

Yaşar Kemal

B)

Orhan Kemal

C)

Kemal Tahir

A)

Bir Bilim Adamının Romanı’nda

D)

Necati Cumalı

B)

Benim Adım Kırmızı’da

E)

Fakir Baykurt

C)

Yeni Hayat’ta

D)

Kimse’de

E)

Anayurt Oteli’nde

Almanyalı işçi Bayram’ın bir gününü anlatır. Kitapta Bayram’ın ‘’Bayram Bey’’ olma çabası ve yaşamında çok önemli bir yer taşıyan arabasıyla olan ilişkisi ele alınmaktadır.

Roman, Feride’nin anı defteridir. Yazarın ilk romanıdır. Yazar, bu romanla edebiyat çevrelerinde ve okurlar arasında tanınır olmuştur. Temeli romantik bir aşk hikâyesine dayanan romanda aslında İstanbullu olan Feride adlı genç bir öğretmenin Batı Anadolu’nun değişik köy ve kasabalarında yaşadıkları ve öğretmenlik deneyimleri anlatılır. Yazar, bu romanıyla Anadolu’nun geri kalmışlığını ve fakirliğini ortaya koyar.

Bu parçada içeriğinden bahsedilen roman aşağıdakilerden hangisidir?

Bu parçada içeriği tanıtılan roman, aşağıdaki dönemlerden hangisine mensup bir romancıya aittir?

4.

2.

Ort aZ

Zor

1

Orta

or

rta -O ay

A)

Ölmeye Yatmak

A)

I. Dönem Tanzimat

B)

Fikrimin İnce Gülü

B)

II. Dönem Tanzimat

C)

Bir Düğün Gecesi

C)

Servetifünun

D)

Masumiyet Müzesi

D)

Millî Edebiyat

E)

Bozbulanık

E)

Fecriâti

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

Yazar bu romanında, toplumsal sorunları, insan ilişkilerini, ahlaki değerlerin bozulmasını realist bir yaklaşımla ele almıştır. Romanda yanlış Batılılaşma üzerinde durulmaktadır. Ali Rıza Bey, Suriye ve Anadolu’da 25 yıl çalışmış ve işine son verilmiştir. Karısı, üç kızı ve oğluyla, İstanbul’da geçim sıkıntısı çekerek yaşamaktadır. Kızları Necla ve Leyla, oğulları Şevket olumsuz olaylar neticesinde aileden koparlar.

1 7.

Bu parçada söz edilen roman aşağıdakilerden hangisidir? A)

Kiralık Konak

B)

Bir Sürgün

C)

Sözde Kızlar

D)

Yaprak Dökümü

E)

Şıpsevdi

Yukarıda içeriğinden bahsedilen romanın yazarının eserleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

8.

6.

•

Edebiyatımızın ilk tarihî romanıdır.

•

Türk – İran Savaşları anlatılır.

•

Adil Giray, romanın ana kişilerindendir.

Yukarıda verilen özellikler aşağıdaki romanların hangisi ile ilgilidir?

Romanda, Osmanlı Devleti’nin mütarekeyi imzalamasından 1920 ortalarında Millî Mücadele’nin güçlendiği döneme kadarki olaylar bir Osmanlı yüzbaşısı ve İttihat ve Terakki üyesi olan Yüzbaşı Cemil’in hayatı üzerinden anlatılır. Yol Ayrımı’nda yan karakterlerden biri olarak karşımıza çıkan Cehennem Topçu Cemil, Yorgun Savaşçı’nın ana kişisidir. Cemil, bir yandan âşık olup evlendiği teyze kızı Neriman ile her şeyi bırakıp uzakta bir köyde yaşamayı isteyecek kadar bıkkın, öte yandan Anadolu’ya geçip Millî Mücadele’de ön saflarda yer almayı isteyecek kadar da cesur ve vatanseverdir.

A)

Köyün Kamburu

B)

Eskici ve Oğulları

C)

Rahmet Yolları Kesti

D)

Körduman

E)

Yedi Çınar Yaylası

---- edebiyatımızda ilk köy romanı olarak kabul edilir. Eser romandan ziyade uzun hikâye niteliklerine sahiptir. Edebiyatımızda realizmin başarılı örnekleri arasında yer alır. Yazar bu romanında, Antalya’nın Kaş ilçesinin Beymelik köyünde, babasından kalan tarlanın dört dönümünü komşusuna satan bir kişinin, kalan sekiz dönümünü de Yosturoğlu’na kaptırmamak için ortaya koyduğu gayreti anlatır. Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A)

Küçük Ağa

A)

Karabibik

B)

Araba Sevdası

B)

İntibah

C)

Cezmi

C)

Hasan Mellah

D)

Ferdi ve Şürekâsı

D)

Sergüzeşt

Devlet Ana

E)

Nemide

E)

Orta

Ort aZ

1.

Romanın başkişisi olan Kara Bayram’ın Burdur’un Yeşilova ilçesine bağlı seksen haneli Karataş köyünde sade ve kendi hâlinde bir yaşamı vardır. Babadan kalma ahırı, samanlığı, toprak damlı bir evi, bir kağnısı, kırk beş dönüm kadar toprağı vardır. Kendi toprağını işleyerek ailesinin geçimini temin etmeye çalışmaktadır. Bir gün Haceli’nin, Bayram’ın evinin önündeki boş araziye ev yaptırmak istemesiyle aralarında sürtüşme başlar. Muhtar, Haceli’den yana çıkar ve ikisi, Bayram’a eziyet ederler. Romanda Bayram ile annesinin haksızlıklara karşı koyuşları işlenir.

Kola y

T ÜRK EDEBİYATINDA ROMAN ÖZETLERİ 3.

Peyami Safa

B)

Talip Apaydın

C)

Ahmet Hamdi Tanpınar

D)

Mustafa Kutlu

E)

Oğuz Atay

A) Sinekli Bakkal D) Sürgün

4.

2.

•

Ömer Behiç

•

Ahmet Cemil

•

Aliye

•

Süreyya Bey

Aşağıdaki romanlardan hangisinin kahramanı yukarıda verilmemiştir?

Yazarın en ünlü romanıdır. İlk olarak İngilizce The Clown and His Daughter, (Soytarı ile Kızı) adıyla 1935 yılında Londra’da yayımlanmıştır. İngilizce yazılıp sonradan Türkçeye çevrilen bir romandır. Romanda II. Abdülhamit dönemi anlatılır. Yazar bu romanda, Aksaray’daki bir mahallede küçüklüğünden beri hafız olan Rabia adlı kahramanın kişiliğinde Doğu kültürünü, İtalyan piyanist Peregrini ile de Batı kültürünü yansıtmaya çalışır. Hristiyan olan Peregrini’nin Rabia’ya âşık olması ve Müslüman olup onunla evlenmesini anlatır. Bu parçada içeriğinden söz edilen yapıt aşağıdakilerden hangisidir?

Bu parçada özeti verilen romanın yazarı ile aşağıdaki romancılardan hangisi aynı edebî eğilimin temsilcileridir? A)

Zor

2

or

Ko l

rta -O ay

B) Yeni Turan

C) Canan

E) Üç İstanbul

Yazarın Rodos adasındaki sürgün döneminde yazdığı romanıdır. Yazar bu romanında iki farklı tipin çatışmasını anlatır. Romanda Felatun Bey; Batı’ya özenen, halktan uzaklaşan ve alafranga davranışlarıyla komik duruma düşen bir tiptir. Rakım Efendi ise akıllı, yeniliklere açık, eğitime önem veren, bilgili, çalışkan bir tiptir. Rakım Efendi, Ahmet Mithat Efendi’nin kendi hayatının ve kişiliğinin bir yansımasıdır âdeta. Bu parçada sözü edilen eser, hangi edebî akımın etkilerini taşımaktadır?

A)

Mai ve Siyah

A)

Natüralizm

B)

Kırık Hayatlar

B)

Parnasizm

C)

Eylül

C)

Romantizm

D)

Vurun Kahpeye

D)

Klasisizm

E)

Aşk-ı Memnu

E)

Egzistansiyalizm

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

Mai ve Siyah, esasen realist olmakla beraber romanın başkahramanı Ahmet Cemil romantiktir. Ahmet Cemil, sanat düşleriyle yaşar. Fakat içinde bulunduğu durumla düşleri tezat oluşturur ve onun tüm düşleri yıkılır. Ahmet Cemil’in kişiliğinde romantik, mücadeleci kuşağın içine düştüğü dram dile getirilir. Batılı anlamda yazılan ilk romanlardandır. “Mai” roman kahramanının düşlerini, “Siyah” ise düşlerinin yıkılışını anlatan simgesel ifadelerdir.

2 7.

Bu roman, aşağıdaki edebî dönemlerin hangisinde kaleme alınmıştır?

6.

A)

Servetifünun

B)

Fecriâti

C)

I. Dönem Tanzimat

D)

II. Dönem Tanzimat

E)

Cumhuriyet

Yazar bu romanında, İzmir’in işgali üzerine şehri kurtarmayı amaçlayan millî kuvvetlerin hedeflerine nasıl ulaştığını anlatır. Romanda, İzmirli Ayşe etrafında, zaferle sonuçlanan Türk Kurtuluş Savaşı’nın hikâyesi anlatılır. Romanın tamamına yakını ---- hatıra defterinden oluşmaktadır.

8.

Aşağıdaki yazar – eser – kahraman eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? Yazar

Eser

Kahraman

A)

Ahmet Mithat Efendi

Jön Türk

Miralay Gazanfer Bey

B)

Halide Edip Adıvar

Vurun Kahpeye

Zekiye

C)

Ahmet Hikmet Müftüoğlu

Gönül Hanım

Üsteğmen Mehmet Tolun

D)

Hüseyin Rahmi Gürpınar

Şık

Şöhret Bey

E)

Halit Ziya Uşaklıgil

Kırık Hayatlar

Ömer Behiç

Saatleri Ayarlama Enstitüsü ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Halit Ayarcı’nın günlüğü biçiminde düzenlenmiştir.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

B)

Zaman kavramının insan üzerindeki etkisine vurgu yapılmıştır.

A)

Mehmet’in

C)

B)

İzzet’in

Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Halit Ayarcı ile Hayri İrdal tarafından kurulmuştur.

C)

Peyami’nin

D)

D)

İslam Bey’in

Anlatımda Ahmet Hamdi Tanpınar’ın kendine özgü simgesel kullanımları göze çarpmaktadır.

E)

Müştak’ın

E)

İki uygarlık arasında bocalayan toplumun yanlış tutumları, davranışları ironik bir anlatımla eleştirilir.

Orta

Ort aZ

Kola y

T ÜRK EDEBİYATINDA ROMAN ÖZETLERİ

16. asır nakkaşlarını konu edinen bir aşk ve cinayet romanıdır. Roman, 1591 yılında, Osmanlı padişahı III. Murat’ın saltanat döneminde, 9 gün süreyle karlı bir havada İstanbul’da geçer. Saray hattatları ve nakkaşları, padişahın emriyle hazırlanan bir kitabın içine gizlice Frenk tesiri taşıyan resimler yaparlar. Kitabın ana kahramanları, sanatçıları evinde barındıran evin kızı ve ona âşık olan teyze oğludur. İstanbul’da pahalılık ve korku hüküm sürmekteyken bu evdeki hattatlar ve nakkaşlar kahvehanelerde bir araya gelip meddahların anlattığı hikâyeleri dinleyip eğlenirler. I.

Galip

II.

Cevdet Bey

3.

IV. Kara Bu parçada konusu verilen romanın kahramanları yukarıdakilerden hangileridir? B) II ve IV D) I ve III

2.

B)

Vurun Kahpeye

C)

Bir Sürgün

D)

Dudaktan Kalbe

E)

Dokuzuncu Hariciye Koğuşu

•

Kadın psikolojisinin bütün boyutlarıyla yansıtıldığı bir roman olup otobiyografik özellikler taşır.

•

İstanbul’dan Anadolu’ya gönderilen öğretmen bir kızın düşmanla işbirliği yapan şahıslarca iftiraya uğraması ve bunun sonucunda öldürülmesi anlatılır.

•

Kafkasya’dan kaçırılıp İstanbul’a getirilen bir kızın yaşadığı sıkıntılar ele alınır.

A)

Handan

B)

Sergüzeşt

C)

Vurun Kahpeye

D)

Şıpsevdi

E)

Zehra

E) III ve IV

Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada sözü edilen romanın yazarına aittir? Bugünün Saraylısı

Para hırsı yüzünden zengin olma düşleri peşinde koşan Meftun’un başından geçen olaylar anlatılır.

C) II ve III

Yapıtta olaylar ana karakter olan Ali Şahin Hoca’nın etrafında gelişir. Ali Şahin Bey, öğretmen okulundan mezun olduktan sonra tayini lstanbul’a çıktığı hâlde tayinini Ege Bölgesi’ndeki bir kasabaya ister. Buraya geldiğinde cahillik ve sefaletin sardığı köylülerle karşılaşır. Her zorluğa göğüs geren Ali Şahin’in yaşamı, köyünün düşmanlar tarafından işgal edilmesiyle alt üst olur. Düşman kuvvetleri köyde bazı kişilerle iş birliği yapmak istemişlerdir ve bu kişiler arasında Ali Şahin de vardır. O da düşman kuvvetlerinin bu teklifini kabul eder. Ama asıl niyeti Türk kuvvetlerine istihbaratta yardım etmektir.

A)

•

Yukarıda içeriği ile ilgili bilgi verilen romanlar arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

III. Şeküre

A) I ve IV

Zor

3 1.

or

Ko l

rta -O ay

4.

(I) Mesihpaşa İmamı romanında İbrahim Efendi aracılığıyla 1900’ler İstanbul’u, elit kesimin yaşayışı, Meşrutiyet’in ilanı, İttihat ve Terakki Cemiyeti ve Jön Türkler anlatılmaktadır. (II) İbrahim Efendi, Gediz’in ileri gelenlerinden bir tiftik tüccarının oğludur. (III) Uzun seneler Meclis-i Maliye reisliği yapmıştır. (IV) Ailesinden kendisine büyük bir miras kalmıştır. (V) Çok zengin ve geniş bir çevresi olan İbrahim Efendi lüks içinde yaşamaktadır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) II

B) I

C) IV

D) III

E) V

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

5.

---- İTÜ İnşaat Fakültesi’nden hocası olan Prof. Dr. Mustafa İnan’ın hayatını anlattığı romanıdır. Romancı bu eseriyle Mustafa İnan’ın kişiliğinde hem bir halk çocuğunun bir bilim adamı oluncaya değin geçirdiği ilginç serüvenini hem de bilim çevresindeki yaşantısını, belgelere dayanarak tüm boyutlarıyla yansıtıyor. Kendi alanında ilk olan bu deneyin başarısı, kahramanın her düzeyde olağanüstü olan özellikleri kadar, yazarın konusuna egemen olma ve sergilemedeki ustalığından ileri gelmektedir. Eser yaşamöyküsel roman özelliği taşımaktadır.

3 7.

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Bu parçada sözü edilen romanlara örnek olarak aşağıdakilerden hangisi verilemez?

A)

Oğuz Atay’ın

A)

Sarı Traktör

B)

Orhan Pamuk’un

B)

Kuyucaklı Yusuf

C)

Ferit Edgü’nün

C)

Irazca’nın Dirliği

D)

Oktay Akbal’ın

D)

Kurt Kanunu

E)

Haldun Taner’in

E)

Cemo

1980 sonrası Türk romancılığının önemli isimlerindendir. Gerçeği fantastik unsurlarla birlikte verdiği romanıyla tanınır. Bu romanında köy gerçeğini işlemiştir. Köylülerin yaşamını ve geleneksel özelliklerini ortaya koymuştur.

“Bir gün bir kitap okudum ve bütün hayatım değişti.” cümlesiyle başlayan ----, okuduğu kitabın vadettiği yaşamı bulmak amacıyla İstanbul’dan ayrılan ve bitip tükenmeyen otobüs yolculuklarıyla bu yaşamı arayan bir gencin öyküsü anlatılır.

Bu parçada söz edilen yazar ve eseri aşağıdakilerden hangisidir?

Yukarıda boş bırakılan yer aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanmalıdır?

A)

Latife Tekin - Sevgili Arsız Ölüm

A)

Beyaz Kale’de

B)

Buket Uzuner - Kumral Ada Mavi Tuna

B)

Masumiyet Müzesi’nde

C)

Nazlı Eray - Pasifik Günleri

C)

Yeni Hayat’ta

D)

Tahsin Yücel - Mutfak Çıkmazı

D)

Benim Adım Kırmızı’da

E)

İnci Aral - Hiçbir Aşk Hiçbir Ölüm

E)

Sessiz Ev’de

8. 6.

Köyü konu edinen romanlar zaman zaman eleştiriye uğramış olsalar da, köyün tanınmasında ve sorunlarının anlaşılmasında önemli birer rol oynamışlardır. Nitelikleri ve eksiklikleri bir yana, köy romanı aracılığıyla pek çok kentli okur, köylünün içinde bulunduğu olumsuz yaşam koşullarının farkına varmış ve köyü tanımaya başlamıştır. Romanların zengin bir sözcük dağarcığına sahip olması ve yazarların doğal, sade bir dil kullanmaya özen göstermesi, Türk edebiyatı için de önemli bir gelişme olmuş ve romanların bugün hâlâ okunuyor olmasına katkıda bulunmuştur.

1. TEST KAZANIM 1.

DAKLI SORULAR

DÜNYA EDEBİYATINDA ROMAN ÖZETLERİ

---- en önemli eseri olan Ana romanında 1905 Çarlık Rusyası’nda başlayan toplumsal uyanış anlatılmaktadır. Yapıt, yeni doğan bir toplumun düşüncesini, görüş ve anlayışını dile getirir. Yazarın, insanla toplumsal koşullar arasındaki çelişkiyi ve anlaşmazlığı belirtmek için en çok başvurduğu yol, doğrudan doğruya olayları gerçekçi bir yöntemle ele almaktır.

3.

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

Turgenyev’in

B)

Gorki’nin

C)

Puşkin’in

D)

Tolstoy’un

E)

Dostoyevski’nin

4.

2.

19. asır romancılığının başarılı örneklerindendir. Gerek içeriği gerekse de Flaubert’in üslubu, romanı dünya klasiklerinden biri hâline getirmiştir. Romanda yazar, Emma’nın şahsında 19. asır ---- kadınını ele almıştır. Bu parçadaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) İtalyan

B) Fransız D) Rus

C) Alman E) İspanyol

19 yıl kürek mahkûmiyetinden sonra şartlı tahliye edilen Jean Valjean’ın yaşadıklarının anlatıldığı roman aşağıdakilerden hangisidir? A)

Sefiller

B)

Vadideki Zambak

C)

Kızıl ve Kara

D)

Faust

E)

Goriot Baba

Yapıtlarında umut, çaresizlik ve düş kırıklığı gibi duyguları yoğun olarak işleyen yazar, eserlerinin zirvesini oluşturan bu romanında âdeta yaşadığı bunalımları ve çağının insan ruhundaki akislerini çizer. Yapıtlarında zıt kişiliklerin, mutlulukla mutsuzluğun, maddeyle ruhun, iyiyle kötünün çarpışmasını da tüm gerçekliğiyle hissettirir. Romanda yazar; nihilist bir karakter olan Bazarov’un dünyada var olan bütün kuruluşların yıkılması gerektiğini savunduğu, neredeyse iki kere ikinin dört etmemesi gerektiğini hayal ettiği hâlde düşünce yapısının tam tersi duygularla oradan oraya savruluşunu gözler önüne sermektedir. O kadar ki aşkı bile inkâr eden bu kişi bir kadına âşık olduğunu anlayınca kendini inkâr etme pozisyonuna düşmektedir. Bu parçada sözü edilen yazar ve roman aşağıdakilerden hangisidir? A)

Gonçarov - Oblomov

B)

Dostoyevski - Suç ve Ceza

C)

Tolstoy - Savaş ve Barış

D)

Turgenyev - Babalar ve Oğullar

E)

Puşkin - Maça Kızı

1. Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

TEST DÜNYA EDEBİYATINDA ROMAN ÖZETLERİ

Kuzeyin ormanlarında hayatta kalma savaşı… Açlığa karşı verilen amansız bir mücadele… Beyaz Diş, bir kurt kırması. Ormanda yapayalnız bir şekilde yaşamını devam ettirmeye çalışıyor. Vahşi tabiatın çetin koşulları onu iyice besliyor ve güçlendiriyor. Nihayet Beyaz Diş, bir gün insanı tanıyor.

7.

Mark Twain

B)

Charles Dickens

C)

John Steinbeck

D)

Jack London

E)

Ernest Hemingway

DAKLI SORULAR

•

19. yüzyıl Kafkas halkları arasında efsaneleşen Şeyh Şamil ile yardımcısı Hacı Murat’ın Rus-Kafkas çatışmasındaki yaşadıkları çarpıcı bir dille anlatılmaktadır.

•

Devrinin en önemli bilim adamlarından Faust’un aradığı mutluluğu bir türlü bulamayışı ve bu sebepten büyücülükle ilgilenmeye başlaması anlatılır.

•

İspanya’da yaşanan acımasız bir iç savaş esnasında özel bir görevle İspanya’ya gelen Amerikalı Robert Jordan’ın başından geçen olaylar anlatılır.

•

Sosyal kurallar, bireysel tutkular ve ahlaki değerler arasında sıkışıp kalan Emma adlı bir kadının hüzünlü öyküsü anlatılır.

Bu parçada sözü edilen romanın yazarı aşağıdakilerden hangisidir? A)

KAZANIM

Yukarıda konusu hakkında bilgi verilen romanlar ile yazarlar eşleştirildiğinde aşağıdakilerden hangisi dışarıda kalır? A) Hemingway D) Flaubert

8.

6.

Çiftliklerde çalışarak işçilik yapan Lennie ve George adlı iki arkadaş, aşağıdaki romanlardan hangisinin kahramanlarıdır?

B) Tolstoy

C) Balzac E) Goethe

Romanda Rus aristokrasisi anlatılmaktadır. Rus aile yapısına ilişkin de bilgilere yer verilmektedir. Romanda yazar, dürüst bir evliliğin doğurduğu mutlulukla yasak bir aşkın yol açtığı hayal kırıklıklarını mukayese etmektedir. Romanın başkişisi, üst kademeye mensup bir memurun karısıdır. Onu, hovarda Vronski ile kurduğu gönül ilişkisinde hazin bir son beklemektedir. Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada sözü edilen romanın bir kahramanıdır?

A)

Suç ve Ceza

A)

Nana

B)

Beyaz Diş

B)

Anna Karenina

C)

Fareler ve İnsanlar

C)

Etienne

D)

Hacı Murat

D)

Catherine

E)

Gün Olur Asra Bedel

E)

Julien Sorel

Kola y

Ko l

1.

DÜNYA EDEBİYATINDA ROMAN ÖZETLERİ

David doğmadan altı ay önce babası ölmüştür. Onu, ince yapılı annesiyle dadısı Peggotty, şefkatli elleriyle büyütmüştür. David henüz küçükken genç ve güzel annesi, Murdstone adlı sert tabiatlı biriyle evlenmiştir. Evdeki hava, özellikle üvey halanın da gelmesi üzerine oldukça değişmiştir. Yoğun bir baskı altına giren David, gözden düşmüş ve adeta bir kenara itilmiştir. Derslerinde bile varlık gösteremez hâle gelmiştir.

3.

•

Kumarbaz romanında Alexis Ivanovitch, sevgilisini borçtan kurtarmak için girdiği kumarhanede kazanmak veya kaybetmekten daha önemli bir şeyi, içindeki kumarbaz ruhu sezer. Ardından rulet masalarında kaybedilen işin, aşkın hatta bizzat yaşamın öyküsü başlar.

•

Ekmeğimi Kazanırken’de yazarın hem kendi çocukluk ve gençlik yıllarına hem de 19. asrın sonunda, Rus küçük burjuva katmanlarının yaşamına objektif bir ayna tutulur. Yazarın henüz bir çocukken dış dünyayı tanıma ve hayata tutunmaya çalışan insanların mücadelelerine tanık olma süreci anlatılır.

•

Vadideki Zambak, yazarın olgunluk döneminin en önemli eserleri arasında yer alır. Kocasıyla mutlu olmayan fakat ona ihaneti de kendine yakıştıramayan Henriette ve Felix’in başından geçenler konu edilir.

•

Oliver Twist, Londra yakınlarındaki yoksullar evinde dünyaya gelen bir gencin çok zor şartlar altındaki hayatına odaklanan bir romandır. Yazar romanda Oliver’in tehlikeler ve güçlüklerle dolu hayatından kesitler sunar.

Yukarıda özetinden bir bölüm verilen romanın yazarı aşağıdakilerden hangisidir? A)

Daniel Defoe

B)

Gustave Flaubert

C)

Charles Dickens

D)

Victor Hugo

E)

Jack London

Ort aZ

Zor

1

Orta

or

rta -O ay

Yukarıda içeriğinden söz edilen romanlar ile yazarlar eşleştirilirse aşağıdakilerden hangisi dışarıda kalır?

2.

Aşağıdaki yazar – eser – kahraman eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? Yazar

Eser

Kahraman

A)

Cervantes

Don Kişot

Sancha Panza

B)

Jack London

Vahşetin Çağrısı

Buck

C)

Victor Hugo

Sefiller

Jean Valjean

D)

Dostoyevski

Anna Karenina

Vronski

E)

Turgenyev

Babalar ve Oğullar

Bazarov

A)

Flaubert

B)

Gorki

C)

Dostoyevski

D)

Dickens

E)

Balzac

Sınavda Bu Tarz Sorarlar

4.

Dünya Nimeti 1917’de çıkmıştır. Issız toprakları bayındır hâle getirmek için insanoğlunun verdiği mücadeleyi konu edinir. Romanda katı ve boş topraklara düşen alın terinin, emeğin nasıl büyük bir başarıya dönüştüğü ele alınır. Bu kitapta ---, 20. yüzyıl insanının destanını kaleme almıştır. Roman, İsak’ın karısı İnger’le beraber çorak toprakları üretken hâle getirmek için nasıl gayret gösterdiğini işler. Bu parçadaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

5.

A)

Knut Hamsun

B)

Heinrich Böll

C)

Gabiel Garcia Marquez

D)

Umberto Eco

E)

Herman Hesse

Bir kez daha denedi ve balığı çevirdiği sırada az kalsın kendisi de gidiyordu. Hayvan yine kendini doğrultup koca kuyruğu havada salına salına uzaklaştı. Yaşlı adam, “Bir daha denerim!” diye haykırdı. Elleri didik didik olmuş, hamur gibi kesilmişti. Son deneme de aynı biçimde sonuçlandı. “Yo” diye düşündü: “Ben işe girişmeden kaçtı bu sefer. Ne çıkar, bir daha gelecek nasıl olsa.” Bütün acılarına karşın dişini sıkarak gücünden, direncinden, onurundan geri kalan ne varsa bir araya getirerek balığın inadına karşı hazırlandı. Balık hafifçe yan yatmış, uzun kılıcı sandalın bordasına sürtünürcesine geliyordu. Yukarıda bir bölümü verilen roman aşağıdakilerden hangisidir? A)

Germinal

B)

Goriot Baba

C)

İhtiyar Adam ve Deniz

D)

İki Şehrin Hikâyesi

E)

Savaş ve Barış

1 6.

Roman kurmacadır ve romandaki gerçeklik de kurmaca bir gerçekliktir. Kurmaca gerçeklik, kurmaca eserin kendi içinde tutarlı ve gerçekçi olmasıdır. Roman, hayatın gerçeklerini kendi iç gerçekliği hâline getirerek sunar. Hiçbir realist ve natüralist romancının gözlemlediği kişi ve olayları bire bir yansıtmadığı, hepsinin bu kişi ve olayları gerçeğe benzer olarak vermeye çalıştığı malumdur. Söz gelişi ---- Julien Sorel ve ---- Emma Bovary’sini inceleyen araştırmacılar, onların, nüfus kütüklerinde adları sanları yazılı, başlarından geçen olaylar belli olan, gerçekten yaşamış kişiler olduğunu meydana çıkarmışlardır. Ama bunlar yaşayışlarında oldukları gibi mi romanlara geçmişlerdir? Elbette hayır! Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir? A)

Steinbeck’in - Turgenyev’in

B)

Balzac’ın - Zola’nın

C)

Stendhal’in - Flaubert’in

D)

Tolstoy’un - Dostoyevski’nin

E)

Victor Hugo’nun - Shakespeare’in

1 7.

DÜNYA EDEBİYATINDA ROMAN ÖZETLERİ

Aşağıdaki yazar – eser – kahraman eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

8.

Don Kişot, Almanya’da bir köy asilzadesidir. Okuduğu şövalye romanlarının tesirinde kalır. Üstüne zırhlı bir elbise geçirir, eline paslı bir kılıç alır, başına berber tasından miğfer takar. Atı Rosinante ve yardımcısı Sanço Panza ile serüvenler peşine düşerler.

Yazar

Eser

Kahraman

A)

Steinbeck

Fareler ve İnsanlar

Lennie

B)

Zola

Germinal

Lantier

Bu parçadaki bilgi yanlışının giderilmesi için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır?

C)

Kafka

Dönüşüm

Samsa

A)

“Don Kişot”, “Monte Kristo Kontu” ile değiştirilmelidir.

D)

Gogol

Ölü Canlar

Çiçikov

B)

“Almanya’da”, “İspanya’da” olarak değiştirilmelidir.

E)

Goethe

Faust

Werther

C)

“Romanlarının”, “masallarının” ile değiştirilmelidir.

D)

“Rosinante”, “Rozalinda” olarak değiştirilmelidir.

E)

“Sanço Panza”, “Felix” ile değiştirilmelidir.

Ü N İ T E

10

GENEL BAKIŞ TESTLERİ

Genel Bakıs Testleri 1 1.

Aşağıdaki sanatçı - yapıt - tür eşleştirmelerinin hangisinde yanlışlık yapılmıştır?

A)

Sanatçı

Yapıt

Salah Brsel

Kurutulmuş Felsefe Bahçes

Roman

3.

I. Grup

II. Grup

I.

Suçumuz İnsan Olmak

Mzancı Murat

II.

Medar-ı Maşet Motoru

Abdülhak Hamt Tarhan

III.

Turfanda mı yoksa Turfa mı

Sat Fak Abasıyanık

IV.

Parasız Yatılı

Latfe Tekn

V.

Sahra

Oktay Akbal

Tür

B)

Fert Edgü

O

Roman

C)

Sabahattn Al

Sırça Köşk

Hkâye

D)

Ömer Seyfettn

Forsa

Hkâye

E)

Cemal Süreya

Şapkam Dolu Ççekle

Deneme

Yukarıda I. grupta verilen eserlerden hangisi, II. gruptaki sanatçılardan biriyle ilişkilendirilemez? A) IV

2.

Çevre betmlemelerne ve gözleme oldukça önem vermştr. Realzmden ve natüralzmden etklenmştr. Natüralzmn edebyatımızdak lk büyük temslcsdr. Ahmet Mthat’ın popüler romancılığını devam ettrmş, onun gb romanın akışını kesmş ve olaylarla lgl blgler vermştr. Töre romanı ve deneysel roman yazmıştır. Romanları güldürücü sahnelerle başlar, acıklı sahnelerle bter. Sosyal eleştry mzah yolla yapmıştır. Sokağı bütün canlılığı le edebyata sokmuştur. Yöntem olarak Zola’nın deneysel roman anlayışını terch etmştr. Dl sade olup kahramanlarını çevrelernn dlyle konuşturmuştur. Eserlernde İstanbul’un arka mahallelernn hayat tarzını tüm yalınlığıyla hkâye ve karkatürze etmştr. Eserlernde Anadolu yoktur. Bu parçada söz edilen sanatçıya ait aşağıdaki eserlerden hangisinin türü diğerlerinden farklıdır?

4.

B) III

C) II

D) V

E) I

Her ülkenn yaşadığı brtakım güçlükler vardır. Bu güçlüklern üstesnden gelndkçe büyür ülke ve toplum. Bazı yazarlar da vardır k ülkesnn meselelerne epey duyarlıdır. Toplumu lglendren hemen her şeyn farkında ve blncndedrler. Bazen şrler, bazen düşünce yazıları bazen de romanlar, oyunlar ve hkâyeler yoluyla topluma dar meselelere temas ederler. Aşağıdaki sanatçılardan hangisinin, bu parçadaki görüş doğrultusunda eser verdiği söylenemez?

A)

Gulyaban

A)

Attla İlhan

B)

Şık

B)

Mehmet Akf Ersoy

C)

Mürebbye

C)

Mehmet Emn Yurdakul

D)

Şıpsevd

D)

Necat Cumalı

E)

İk Hödüğün Seyahat

E)

Edp Cansever

Genel Bakıs Testleri 1 5.

6.

Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A)

Nurullah Ataç’ın eleştrmen ve denemec kmlğ belrgndr.

B)

Oğuz Atay toplumcu gerçekç yazarlardandır.

C)

Orhan Asena’nın bazı oyunları konusunu tarhten almaktadır.

D)

Orhan Kemal bazı romanlarında emekç kesmn sorunlarını ele almıştır.

E)

Peyam Safa edebyatımızın en üretken romancılarındandır.

Bakî, İstanbul Türkçesnn tüm güzellğn ve htşamını şrlernde serglemştr. Aşkı, sevglnn güzellğn estetk br üslupla anlatmıştır. Onun söyleyşndek olgunluk, pek az şare nasp olmuştur. Üstelk dvan edebyatında söz sanatlarını en etkl ve yernde kullanan şarlerdendr.

7.

I.

Tütün Zamanı

II.

Yağmurlar ve Topraklar

III. Derya Gülü IV. Ay Büyürken Uyuyamam V.

Acı Tütün

Necati Cumalı’ya ait yukarıdaki eserlerden hangilerinin türü roman değildir? A) I ve II

B) III ve IV D) I ve V

C) II ve III E) IV ve V

A)

Yunus Emre’nn şrnn hamuru, “Yaradılanı severz, yaradandan ötürü.” lkesyle karılmıştır.

---- şrlernde mstszm, büyü, hayal, rüya gb estetk ve metafzk unsurlara yer vermesnden ötürü öz şr anlayışı çnde değerlendrlmektedr. O, nsanın kânattak yern araştırmış, madde ve ruh problemlerne kafa yormuştur. Şr görüşünü Poetka adlı yazısında açıklamıştır. Sadece şrleryle değl, oyun ve romanlarıyla da dkkat çekmştr.

B)

Âşık şrnde yğtçe söyleyş dendğnde özellkle Köroğlu ve Dadaloğlu akla gelr.

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

C)

Şeyh Galp, şrlern tasavvufa genş ölçüde yer vererek oluşturmuştur.

A)

Necp Fazıl Kısakürek

D)

Yahya Kemal Beyatlı’nın eserlernde bçm kusursuzluğu göze çarpar.

B)

Caht Sıtkı Tarancı

C)

Zya Osman Saba

D)

Ahmet Hamd Tanpınar

E)

Vasf Mahr Kocatürk

Aşağıdakilerden hangisi Bakî’nin sanat görüşünü örnekler nitelikte bir yargıdır?

E)

Nabî, dvan şrnde hkmet bldren şr eğlmnn öneml temslcsdr.

8.

Genel Bakıs Testleri 2 1.

Onun hkâyeclğnde gerçekçlk ağır basar. İlk hkâyelernde aşkı şleyen yazar, sonradan köyü ve köylüyü, hastaney ve doktorları, cezaevn ve hükümlüler ele almıştır. Konuşma dlne yakın br dl kullanmıştır. Gözlem yönü güçlü, toplumcu br yazardır.

3.

Sırça Köşk

B)

Ses

C)

Değrmen

D)

Yen Dünya

E)

Dağlar ve Rüzgâr

II.

Anı

Unutma Bahçes, Latfe Tekn’n eserlerndendr.

IV. Heşt Behşt, edebyatımızın öneml tezkrelerndendr.

A) III

Öykü

Sait Faik Abasıyanık, yukarıdaki türlerin hangilerinde eser vermemiştir? B) I ve III D) II ve IV

C) II

D) V

E) IV

Faruk Nafz Çamlıbel, şre aruzla başlasa da sonradan ağırlıklı olarak hece ölçüsüne yöneld. Heceyle yazdığı şrlernde halkın yaşamını dle getrd. Halkın söyleyş bçmn ve dln kullandı. Şrlernde hs ve fkr br arada sundu, yurt ve mllet sevgsn duyurdu. Aşk, özlem, doğa ve yğtlk konularını şled. Sade ve akıcı br dlle eserlern oluşturdu. Söz sanatlarını ustalıkla kullandı.

II.

Zya Osman Saba, şrlern genelde hece ölçüsüyle oluşturmuştur. Batılı nazım şekllern kullanmıştır. Şrlernde anıları, çocukluğa duyulan özlem, küçük mutluluklarla yetnmey anlatmıştır. Anlaşılır br dl, lrk ve samm söyleyş öne çıkarmıştır. Sebl ve Güvercnler, sanatçının en sevlen şrdr.

Yukarıda yapıtlarından söz edilen sanatçıların ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

IV. Şr

A) I ve II

B) I

I.

III. Deneme V.

Yakup Kadr Karaosmanoğlu, hem Fecrât hem de Mllî Edebyat’ta yer almış br sanatçıdır.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

4.

Roman

II.

V.

A)

I.

Zya Paşa ve Nefî hcv türünün önde gelen şarlerndendr.

III. Attla İlhan, romanlarında köy gerçeğn ve ağalık sorununu ele almıştır.

Bu parçada kısaca tanıtılan yazarın hikâyeleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

2.

I.

C) II ve III E) III ve V

A)

Yalın dlle eser verme

B)

Farklı türlerde metn verme

C)

Çocukluğa duyulan özlem dle getrme

D)

İçten br üsluba sahp olma

E)

Edebî sanatları kullanmada yetkn olma

Genel Bakıs Testleri 2 5.

Ahmet Vefik Paşa ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A)

Bursa’da tyatro bnası yaptırarak tyatroculuk faalyetlerne katkı sunmuştur.

B)

Şecere Türkî adlı eser Çağataycadan tercüme etmştr.

C)

Ümmetçlk fkrnn öneml savunucularındandır.

D)

Molere’n komedyalarını Türkçeye tercüme etmştr.

E)

Lehçe- Osmanî adlı sözlüğü yazmıştır.

7.

Ahmet Haşm ve Orhan Vel’nn şr anlayışlarına dar çalışma yapan br öğrenc, k şar arasında kurgusal br karşılaşma tasarlar. Bu karşılaşmada k şar, şr üzerne hayal br tartışmaya grşr. Aşağıdakilerden hangisi bu tartışmada geçebilecek bir diyalogdan alınmıştır? A) A. Haşim: Azzm nazımdan rtm ve şekl atarsanız gerye br şey kalmaz! O. Veli: Anlam kalır, doğal br söyleyş kalır k mrm, gerçek şr de budur! B) O. Veli: Mana kadar müzkalteye önem verseydnz şrnz daha y olurdu! A. Haşim: Şrde yalınlık aradım ben; süs ve gösterş değl efendm! C) O. Veli: Dvan nazmının şekllern, serbest müstezata kurban edemezsnz! A. Haşim: Halk şrnn mkânları ve hece y br şr yaratmak çn yeterldr!

ÇIKMIŞ SORU

D) O. Veli: Şrm parnasyen bçmclkle değl sembollerle ördüm bendenz! A. Haşim: Saf şrn peşnde koşarken şr kuşunu öldürdünüz sz! E) A. Haşim: Muhterem, nazmı belrszlğe ve anlaşılmazlığa hapsettnz! O. Veli: Hayır efendm, söz dzmn değştrrken şr yenden cat ettk! AYT - 2020 6.

---- “haya sahb olmak, badet bırakmamak, helal kazanç sahb olmak” gb kurallar ortaya konulur. Bu tür lkeler, ahlğe katılanların ellernden düşürmedkler ve günlük hayatlarına uygulamaya çalıştıkları lkelerdr. ---- se savaşları, kahramanlıkları, zaferler anlatan; şr ya da düz yazı bçmnde olan edebî türdür. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdaki kavramlardan hangileri getirilmelidir?

8.

•

Memleketmden İnsan Manzaraları

•

Nur Baba

•

Suyu Arayan Adam

•

Br Adam Yaratmak

Aşağıdaki sanatçılardan hangisinin eseri yukarıda verilmemiştir?

A)

Hlyelerde – Menakıpnâmeler

A)

Yakup Kadr Karaosmanoğlu

B)

Fütüvvetnâmelerde – Gazavatnâmeler

B)

Şevket Süreyya Aydemr

C)

Sefaretnâmelerde – Şehrengzler

C)

Necp Fazıl Kısakürek

D)

Velayetnâmelerde – Hlyeler

D)

Nazım Hkmet

E)

Menakıpnâmelerde – Surnâme

E)

Samha Ayverd

Genel Bakıs Testleri 3 1.

Aç mısın kardeşm, gel olanı bölüşelm

3.

Ama şrlermle sen doyuramam k Ta, yıldızlara değn uzansa ble elm Daha ötelerne, daha…duyuramam k Aşağıdaki sanatçılardan hangisi; roman, öykü ve şiirlerini bu dizelerde verilmek istenen mesaja uygun oluşturmuştur?

2.

A)

Yaşar Kemal

B)

Azz Nesn

C)

Namık Kemal

D)

Halde Edp Adıvar

E)

Fakr Baykurt

Fecrât sonrası süreçte mparatorluğun çnde bulunduğu syas, sosyal ve ekonomk koşulların da etksyle yen br edebyat cereyanının doğması zarur hâle gelmştr. Başta şr, roman ve hkâye olmak üzere edebyatın hem dl hem de konu bakımında değşmes ve ulusallaşması lüzum arz etmştr. Mllî menfaatler uyarınca halkın şgallere karşı uyarılarak harekete geçrlmes hayat önem taşıyan br konu durumuna gelmştr. Tüm bu şartlar ışığında sade dl lke ednmş, yurt sorunlarına odaklanmış, Mllî Mücadele ruhunu besleyecek, Anadolu’yu ele alacak, mllet şuurunu güçlendrecek br edebyat anlayışının yerleşmes olmazsa olmaz hâle gelmştr. Bu parçada anlatılanlardan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Aşağıdaki sanatçı - yapıt - tür eşleştirmelerinin hangisinde yanlışlık yapılmıştır? Sanatçı

Yapıt

Tür

A)

Ahmet Haşm

Frankfurt Seyahatnames

Gez yazısı

B)

Recazade Mahmut Ekrem

İlhan

Oyun

C)

Muallm Nac

Ömer’n Çocukluğu

Hatıra

D)

Namık Kemal

Cezm

Roman

E)

Emn Bülent Serdaroğlu

Kn

Şr

A)

Ülkenn karşı karşıya olduğu tehdt, edebyat eserlernn halkı harekete geçrmesn şart kılmıştır.

B)

Fecrât sonrası süreçte edebyatın dl yönü, konunun önüne geçmştr.

C)

Ülkenn çnde bulunduğu şartlar, yen br edebyatın doğması sonucunu ortaya çıkarmıştır.

D)

Ulusal blnc kuvvetlendren eserlerde yalın dln benmsenmes söz konusudur.

E)

Fecrât sonrası edebyatta ulusal blncn önemne vurgu yapılmıştır.

Genel Bakıs Testleri 3 4.

•

Roman türünün lk örnekler bu dönemde verlmştr.

•

Hkâyeler teknk bakımdan zayıftır.

•

Şrde dvan nazım bçmler kullanılmıştır.

•

Eserlern bazıları gazetelerde tefrka edlmştr.

6.

Yukarıda verilen özellikler aşağıdaki dönem veya toplulukların hangisi ile ilgilidir?

5.

Sanatçı

Topluluk / Dönem

Akımlar

----

Servetfünun

Batıcılık

Ömer Seyfettn

----

Türkçülük

Yukarıda şarlern, çnde yer aldıkları topluluk, dönem ve savundukları düşünce akımları verlmştr.

A)

Tanzmat Edebyatı

B)

Garpçler

C)

Servetfünun

D)

Fecrât

A)

Tevfk Fkret - Mllî Edebyat

E)

Mllî Edebyat

B)

Ahmet Haşm - Mllî Edebyat

C)

Emn Bülent Serdaroğlu - Servetfünun

D)

Ahmet Haşm - Servetfünun

E)

Cenap Şahabettn - Fecrât

Buna göre, boşluklara sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir?

Kemal Blbaşar, Cumhuryet Dönem roman ve hkâye yazarlarındandır. Toplumcu gerçekç çzgde yazdığı eserlerle tanınmıştır. Realst br bakış açısı, gözleme dayalı gerçekçlk ve ağız takltler eserlernn temel ntelklerdr. Aşağıdakilerden hangisi söz konusu yazarın hikâye türündeki eserlerinden değildir? A)

Irgatların Öfkes

B)

Pazarlık

C)

Cevzl Bahçe

D)

Memo

E)

Pembe Kurt

7.

I. Dönem Tanzmat sanatçılarından Namık Kemal, edebyatın çeştl türlernde eser vermş, çok yönlü br edebyatçıdır. Buna göre Namık Kemal’e ait aşağıdaki eserlerden hangisi türce diğerlerinden farklıdır? A) Akf Bey D) İntbah

B) Gülnhal

C) Zavallı Çocuk E) Kara Bela

Genel Bakıs Testleri 4 1. - 2. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

3.

Faruk Nafz Çamlıbel, hece ve aruz veznn en güzel ve noksansız kullanan şarlerdendr. Şrler dllerde gezmş, hafızalara ve defterlere geçrlmştr. Bunların yanı sıra ---mahlasıyla mzahî şrler de yazmıştır. Bu şrler, Yusuf Zya Ortaç’la brlkte çıkardığı Akbaba le Ramz Gökçe’nn çıkardığı Karkatür adlı derglerde yayımlamıştır. 1937 yılında Karkatür dergsnde yayımlanan mzahî şrn bu tarz eserlerne örnek olarak vereblrz:

----, Garp hareketne bağlı kaldığı lk şrlernde kafye ve ölçü kaygısı gütmeden eser vermştr. Sonradan Garp çzgsnden uzaklaşarak toplumsal br şre yönelmştr. Mtolojk unsurlara ağırlık vermştr. Şrn yanı sıra deneme, gez, anı, tyatro, roman türlernde de eser vermştr. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir?

Güzelm! Eğer varsa gzl br dert çnde Gdp sırdaş arama boş yere Hnt’te, Çn’de Br sırrın varsa eğer anlat Yahya Kemal’e Saklat onu bulamazsan Noter Mthat Cemal’e

A)

Orhan Vel Kanık

B)

Melh Cevdet Anday

C)

Oktay Rıfat Horozcu

D)

Salah Brsel

E)

Necat Cumalı

Brncs esasen kulak vermez sözüne İkncs kltler çekmecenn gözüne Dnlemez görünse de onu Peyam Safa Zamanında çıkarmak şartıyla koyar rafa Halt Fahr yazacak şr bulmazsa şayet Dostlarının sırrını fşa eder nhayet

4.

Yahut İsmal Habp’e söylersen br kelme Ertes gün br tomar destan çıkar elne Esrarını duyarsa br gün Nurullah Ataç Eşyanı topla kutb-ı şmalîye kaç

Aşağıdaki eserlerden hangisi, yukarıda önemli şiirlerinden biri verilen sanatçılara ait değildir?

En ys derdn çnde saklar dye Ya Faruk Nafz’e aç yahut Reşat Nur’ye

1.

Türk edebyatında sanatçısının dah önüne geçen şrler olmuştur. Aşılmaz olarak kabul edlen bu şrlerden bazıları şunlardır: Kaldırımlar, Fahrye Abla, Ben Sana Mecburum, Lavna…

Bu parçada boş bırakılan yere

A)

Sarıkız Mermerler

B)

Res Bey

C)

Yalnızlık Paylaşılmaz

I.

Krp

D)

O Böyle İstemezd

II.

Del Ozan

E)

Kurtlar Sofrası

III. Çmdk IV. Çamdevren ifadelerinden hangileri getirilebilir? A) Yalnız I

B) Yalnız IV

D) II ve III

2.

C) I ve II E) II ve IV

5.

Aşağıdaki sanatçılardan hangisi anlatmaya bağlı metin türünde eserler vermiştir?

Aşağıdaki eserlerden hangisi bu şiirde adı geçen sanatçılardan birine ait değildir?

A)

Abdülhak Hamt Tarhan

B)

Namık Kemal

A) Fath-Harbye

B) Kend Gök Kubbemz

C)

Zya Paşa

C) Memleket Hkâyeler

D) Okuruma Mektuplar

D)

Tevfk Fkret

E)

Ahmet Haşm

E) Yeşl Gece

Genel Bakıs Testleri 4 6.

•

Tek öykü ktabı Sarı Sıcak’tr.

•

Operaya uyarlanan romanı Teneke’dr.

•

“Ümt” sözcüğünü “umut” olarak Türkçeye kazandırmıştır.

•

Röportaj türünde eserlernden br Çukurova Yana Yana’dır.

8. - 9. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

Elbette sanatın brck ödev, nsanın güzellk duygusunu harekete geçrmektr. Bu bakımdan her sanat dalı, kend malzeme ve yöntemleryle nsan üzernde br tesr oluşturmaya çalışır. Olayları ve varlığı, orjnal br yaklaşımla dle getrr. Aks durumda sanat, günlük hayatın bast br betmlemes olmaktan öteye gtmez.

Yukarıda bazı özellikleri verilen yazar aşağıdakilerden hangisidir?

7.

A)

Kemal Tahr

B)

Necat Cumalı

C)

Sat Fak Abasıyanık

D)

Yaşar Kemal

E)

Orhan Kemal

8.

Düşüncesini böyle açıklayan bu parçanın yazarı için aşağıdakilerden hangisini söylemek uygun düşmez? A)

Sanatın hayatı ve varlığı konu alırken nsanı etklemey hedeflemes gerektğne nanmaktadır.

B)

Br sanatçının malzemey ve teknkler yetknlkle kullanarak breyn güzellk hssne seslenmes gerektğn düşünmektedr.

C)

Sanatçıların hayatı değştrmekszn anlatmak zorunda olduğunu vurgulamaktadır.

D)

Sanat esernde nesnelern estetk br anlatımla esere konu edlebleceğn düşünmektedr.

E)

Sanat eserlernn özgün br yaklaşımla oluşturulması gerektğne nanmaktadır.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yanlış bir bilgi verilmiştir? A)

II. Abdülhamt devrnn son yılları le İtthat ve Terakk’nn lk yıllarını ele alan Abdülhamt Düşerken romanında Mthat Cemal Kuntay, çocukluk çağında şaht olduğu olayları kurgulamaktadır.

B)

II. Yen hareketnn tanınmış smler arasında yer alan Seza Karakoç, aynı zamanda İslam duyarlılığı öne çıkardığı şrlerle de edebyatımızda özgün br yer ednmştr.

C)

Cumhuryet Dönem Türk tyatrosunda gerek oyun yazarı sayısında gözle görülür br artış yaşanmış gerekse de oyunların çerğ çeştlenmştr.

D)

E)

Realst br yazar olan Orhan Kemal’n romanlarında sade dl, güçlü br gözlem, emek sorunu, ağa – köylü çatışması, şç kesmnn sorunları, yoksulluk göze çarpar. Öz şr anlayışına bağlı br sanatçı olan Ahmet Hamd Tanpınar’ın şrlernde rüya, blnçaltı, zaman gb unsurlar belrgndr.

9.

Aşağıdaki eserlerden hangisi, bu parçada vurgulanmak istenen düşünceyi örnekler niteliktedir? A)

Göl Saatler

B)

835 Satır

C)

Şmdk Çocuklar Br Harka

D)

Halme Kaptan

E)

Cemo

Genel Bakıs Testleri 5 1.

I.

Yalan söylemeyen br dünyada Ben de yalan söyleyemem Ve ben şeffaf, tertemz Pırıl pırıl bağırıyorum Yetşr oltaya yem

II.

Bedava yaşıyoruz bedava Hava bedava, bulut bedava Dere tepe bedava Yağmur çamur bedava

2.

Sanat, estetk, felsefe, resm konularında yapıtlar veren; pek çok mecmuada bu konular le lgl yazılar kaleme alan br sanatçıdır. Edebyatımızda özellkle deneme ve eleştrleryle tanınmıştır. Sanat, edebyat konuları üzerndek düşüncelern açık ve özlü br anlatımla ortaya koymuştur. Çevr de yapmıştır. I.

Yokuşa Doğru

II.

Mahur Beste

III. Düşün Payı

III. Ben her akşam dolaşırdım bu yeşl sahlde Âşnalar gb karşımda gülümserd sular Nazlı rüzgâr konuşur anladığım br dlde Sevdğm şarkıyı söylerd hafften korular

IV. Dyorlar k Bu parçada sözü edilen yazarın eserleri arasında yukarıdakilerden hangileri vardır? A) III ve IV

Aşağıdakilerin hangisinde, numaralanmış bu şiirlerin temsil ettiği şiir anlayışları sırasıyla verilmiştir? I

II

III

A)

Toplumcu şr

Garp şr

Halk şr

B)

Toplumcu şr

II. Yen şr

Öz şr

C)

Öz şr

Halk şr

Garp şr

D)

Garp şr

Toplumcu şr

Mstk şr

E)

Toplumcu şr

Garp şr

Beş Hececler şr

D) II ve IV

3.

B) I ve IV

C) II ve III E) I ve III

Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A)

Nedm ve Bakî’nn mesnev türünde eser yoktur.

B)

Zya Paşa, Doğu – Batı klem yaşamış br sanatçıdır.

C)

Zıkkımın Kökü, Muzaffer İzgü’nün eserlerndendr.

D)

Şnas, romantzmden etklenen br sanatçıdır.

E)

Ömer Seyfettn, Türkçenn sadeleşmes çn çaba sarf etmş br öykücüdür.

Genel Bakıs Testleri 5 6.

4.

Şr kuştu Allı allı br kuş Her tüyüne br ççek bağladılar Uçmadı o Br kuştu Mavl mavl br kuş Her tüyüne br boncuk bağladılar Uçmadı o Br kuştu Yeşll yeşll br kuş Her tüyüne br çocuk ümd bağladılar Uçtu o

1940’ların şrndek değşme genel hatlarıyla bakarsak şunu göreceğz: Konu alanı genşleyen şr; fl dş kuleden uzaklaşarak denz kıyılarına, ağaç altlarına, dış mahallelere doğru uzanmıştır. Yen olanaklar denenrken mutlak değerler ytp gtmş, bçmde şre sonsuz br özgürlük alanı tanınmıştır. Bu dönem şarler; şr nsan çne çıkarmış, şre kasket gydrmş, şrn kahramanının nasırından, vuran kundurasından bahsetmştr. Sokaktak adamın şrne yönelmşlerdr. Bu parçada anlatılanlardan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Aralarında Melh Cevdet Anday ve Oktay Rıfat Horozcu’nun bulunduğu br topluluğun şrde gerçekleştrdğ yenlklerden bahsedlmektedr.

II. Metin Meğer hanım, Oğuz’da Duha Koca oğlu Del Dumrul adında br er var d. Br kuru çayın üzerne br köprü yaptırmıştı. Geçennden otuz üç akçe alırdı, geçmeyennden döve döve kırk akçe alırdı. Bunu nçn böyle ederd? Onun çn k benden del, benden güçlü er var mıdır k çıksın benmle savaşsın, der d.

B) 1940’lı yıllarda şrn; nazım brm, ölçü ve kafye gb şeklsel unsurların sınırlamalarından kurtarıldığı fade edlmektedr.

ÇIKMIŞ SORU

C) 1940’larda şrde gerçekleşen değşmn, şrn estetk değernde br düşüşe neden olduğu savunulmaktadır. D) 1940’lara gelnceye değn Cumhuryet şrnde, sıradan nsana ve gündelk konulara pek yer verlmedğ ler sürülmektedr.

Yukarıdaki metinler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

E) Şrde yaşanan değşm örneklendrmek çn Orhan Vel Kanık’ın yazmış olduğu br şrne gönderme yapılmaktadır.

A)

I. metn, coşku ve heyecan dle getren metn örneğdr.

B)

II. metn, anlatmaya bağlı metn örneğdr.

C)

Her k metn de edebîdr.

D)

II. metnde, epk unsurlar vardır.

E)

I. metnde, soyut anlatıma yer verlmemştr.

AYT - 2019

7.

5.

I. Metin

Aşağıdaki yapıt – tür ve sanatçı eşleştirmelerinin hangisinde yanlışlık vardır? A)

Anamın Ktabı - Anı - Yakup Kadr Karaosmanoğlu

B)

Beş Şehr - Deneme - Ahmet Hamd Tanpınar

C)

Semaver - Hkâye - Sat Fak Abasıyanık

D)

Yalnızız - Roman - Peyam Safa

E)

Mesut İnsanlar Fotoğrafhanes - Şr - Zya Osman Saba

•

Karacaoğlan

•

Nabî

•

Âşık Ömer

Bu şairlerin ortak yönü aşağıdakilerden hangisidir? A)

Meydan şar olmaları

B)

Hem dvan hem halk şrnden etklenmeler

C)

Medrese öğrenm görmeler

D)

Dvan sahb olmaları

E)

Aynı yüzyılın şarler olmaları

Genel Bakıs Testleri 6 3.

1.

Yazar: — Ahmet Hamd Tanpınar’ın yarım kalan son romanı dâhl tüm romanlarını okudum. Utanarak söylemelym k romanları dışında yazdığı hçbr şey okumadım. Eleştirmen: — En beğendğnz ve en az beğendğnz romanlarını sorablr mym?

Abdülmect Dönem’nde İstanbul’a gelmş, devrn ler gelenlern eleştren şrler sebebyle İstanbul’u terk etmştr. Medrese öğrenm görmüştür. Hem dvan hem halk şr geleneğyle şr yazmıştır. Aruzu da kullanmakla brlkte asıl hünern heceyle yazdığı şrlernde göstermştr. Devrnn toplumsal ve poltk aksaklıklarını sert br üslupla hcvetmştr. Satrk şrler yazması yönüyle Nef î ve Dertlî’yle benzerlk gösterr. Bu parçada hakkında bilgi verilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

Yazar: — Türk modernleşmesn br parodye dönüştürdüğü ve Türk romanının en lgnç üç karaktern -Hayr İrdal, Halt Ayarcı ve Doktor Ramz- yarattığı romanı br şaheserdr. Kurtuluş mücadelesne odaklandığı romanı se benm gözümde, braz zayıf kalmıştır ve bu yüzden en az “Tanpınar romanı” olan metndr.

A) Gevherî D) Seyranî

B) Levnî

C) Sümmanî E) Kâtbî

Eleştirmen: — Sze katılıyorum. Edebyat tarhlernde geçmese, ktabın kapağında Tanpınar adını görmesem bu romanı onun yazdığını asla düşünmezdm. Şrler çn de aynı şey düşünüyorum. Fakat zaten benm çn Tanpınar, br şarden zyade muhteşem br romancı, edebyat tarhçs ve araştırmacısıdır. Bu diyalogdan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Yazar, Abdullah Efend’nn Rüyaları ktabını henüz okumamıştır.

ÇIKMIŞ SORU

B) Eleştrmene göre XIX. Asır Türk Edebyatı Tarh Tanpınar’ın başyapıtıdır. C) Yazarın en az beğendğ Tanpınar romanı Sahnenn Dışındakler’dr.

4.

D) Eleştrmen çn Bursa’da Zaman Tanpınar’ın gerçek gücünü yansıtmakta yeterszdr. E) Yazarın en beğendğ Tanpınar romanı Saatler Ayarlama Ensttüsü’dür. AYT - 2019

I. Grup

II. Grup

Fakr Baykurt

Hlâl Görününce

Tarık Buğra

Yorgun Savaşçı

Kemal Tahr

Br Düğün Geces

Adalet Ağaoğlu

Kaplumbağalar

Sevnç Çokum 2.

Recaizade Mahmut Ekrem’e ait aşağıdaki eserlerden hangisi tür bakımından diğerlerinden farklıdır?

I. gruptaki yazarlarla II. gruptaki eserler eşleştirilirse hangi sanatçı dışarıda kalır?

A)

Atala

B)

Affe Anjelk

A)

Tarık Buğra

C)

Vuslat

B)

Adalet Ağaoğlu

D)

Yadgâr-ı Şebab

C)

Fakr Baykurt

E)

Çok Blen Çok Yanılır

D)

Kemal Tahr

E)

Sevnç Çokum

Genel Bakıs Testleri 6 5.

Sanatçı, Cumhuryet sonrası edebyatımızda br rehber görev üstlenmştr. Onun dl, sanat, edebyat le lgl uyarıcı yazılarının yanında knc öneml yönü de Türkçey özleştrmedek üstün çabası, anlatımda devrk cümlenn, konuşma dlnn gerekllğn savunması ve bunları yapıtlarında uygulamasıdır. Kendn dl devrmne, Türkçenn arılaştırılmasına adamıştır. Yaşadığı dönemde deneme ve eleştr türünün önde gelen br temslcs olmuştur. İzlenmc eleştrnn lk örneklern vermştr. Deneme, söyleş ve eleştr alanında pek çok eser ortaya koymuştur. Günce’snde günlüklern yayımlamıştır.

7.

Bu parçada tanıtılan sanatçının eserleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

6.

A)

Okuruma Mektuplar

B)

Karalama Defter

C)

Dyelm

D)

Günlern Götürdüğü

E)

Söz Arasında

Nükte belasından kurtulmaya bak Acı zekâ, sulu gülüş neyne İşe karıştı mı bu cns sarımsak Mavlğn yaş dolar gözlerne Bu dörtlükte, aşağıdaki şairlerden hangisinin şiir eğilimine aykırı bir tutum söz konusudur?

----, şrler le Doğu Türkçesn en üst şr dl düzeyne çıkararak Klâsk Çağataycayı kurmuştur. Bütün dvan şarlermz gb o da Fars şrnn bçm ve muhteva unsurlarını benmsemş olmakla beraber, gözleme dayanan, Türk yaşamına ve ruhuna uyan motfler de şrlerne bol bol yerleştrmştr. Soydaşlarının ev, çadır, saray, çarşı ve eğlence hayatlarından alınmış deymler, termler ve mecazlar onun eserlern süslemektedr. Şrlernde olgun br dndarlık, tasavvuf neşes ve zevke düşkünlük eğlm ç çe bulunur. Aşk anlayışı, platonk ve romantktr. Aşk bahsnde, ---- gb yanık ve acı söyler ama onun kadar ezlmş ve yalnızlığa boğulmuş görünmez. Hayal gücü eşsz, mecazları yen ve parlak olan br şardr. Çok hsl ve bazen snrldr. Bu parçadaki boşluklara sırayla aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir?

8.

A)

Al Şr Nevaî - Fuzulî

B)

Al Şr Nevaî - Bakî

C)

Âşık Paşa - Fuzulî

D)

Âşık Paşa - Nabî

E)

Kadı Burhanettn - Nedm

I.

Saatler Ayarlama Ensttüsü

II.

Küçük Ağa

III. Huzur IV. Kurt Kanunu

A)

Behçet Necatgl

B)

Zya Osman Saba

C)

Ahmet Muhp Dıranas

D)

Orhan Vel Kanık

Yukarıdaki numaralanmış eserler, yazarlarına göre eşleştirilirse hangisi dışarıda kalır?

E)

Ahmet Hamd Tanpınar

A) V

V.

Osmancık

B) II

C) IV

D) III

E) I

Genel Bakıs Testleri 7 1.

Felek grerse kef- Nâlî’ye dâmânur Senünle mahkeme- krdgâr’a dek gderüz

3.

Bu beytin şairi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

Ben de szler gbym, analar Benm de kalbm yas dolu, ölüm dolu Gülüşlernz öldüren kanla Serplp gelşmş Br orman gbdr kalbm Günlern kahredc yalnızlığı Uyanışın ssl öfkeler Grmştr çne

A)

Sebkhndî akımının etksnde kalarak ağır söz sanatlarıyla örülmüş şrler yazmıştır.

B)

Edebyatımızın İran edebyatının etks altına grmeye başladığı dönemlerde halkın anlayableceğ br dlle eserler vermştr.

C)

Aydınoğulları Emr Umur Bey’n steğyle Beydeba’nın Kelle ve Dmne adlı esern Türkçeye tercüme etmştr.

A)

Enver Gökçe

B)

Ens Behç Koryürek

C)

Âsaf Halet Çeleb

D)

Nazreclğ ve tarh düşürmey kendsnden sonra gelenlere br gelenek olarak bırakmıştır.

D)

Orhan Vel Kanık

E)

Emr Süleyman’ın steğ üzerne İranlı şar Selmân-ı Sâvecî’nn Cemşîd ü Hurşîd’n Türkçeye tercüme etmştr.

E)

Necp Fazıl Kısakürek

Bu dizeler, aşağıdaki şairlerden hangisinin sanat anlayışına uygun biçimde oluşturulmuştur?

4.

Sanatçı

Özellik

Pr Res

Ktab-ı Bahrye adlı esern sahbdr.

Ahmet Şuayb

Servetfünun’da edebî eleştrde öne çıkmıştır.

III.

Dertlî

Şeytan Bunun Neresnde adlı şryle tanınmıştır.

IV.

Ahmet Yesevî

İlk tekke şar kabul edlmştr.

V.

Nabzade Nazım

Köy konulu lk şr yazmıştır.

I. II.

Yukarıdaki numaralanmış eşleştirmelerin hangisi yanlıştır? A) IV

B) V

C) I

D) II

E) III

Bu parçada söz edilen araştırmacı hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Rübab-ı Şkeste ve Kırık Hayatlar’ı çalışmasına katmamış fakat okumuştur. B) Tanzmat’ın II. dönem le Servetfünun arasında br geçş olduğunu düşünür.

ÇIKMIŞ SORU

2.

Servetfünun Dönem’nn az terch edlen türler hakkında br çalışma yapmak öteden ber aklımdaydı. Dönem ve sanatçılarına dar tüm çalışmalarda şr, roman, öykü üçlüsünün mutlak hâkmyetne karşı ben araştırmamı sadece ötek türler üzerne yaptım. Yne de Servetfünun şar ve yazarlarınca yazılan tüm şr, roman ve öykü ktaplarını da okudum. Aslında Recazâde’nn ve Abdülhak Hamt’n sağladığı hazırlığı, o edebî etky dkkate almam ve onları okuyarak başlamam gerekrd ancak bunun çn yeterl zamanım yoktu. Br araştırmacı olarak kabul etmelym k Servetfünun Dönem’nn portres, bu k sanatçının eserlern okumadığım ve değerlendremedğm çn braz eksk kaldı. Sonuçta çalışmamda Servetfünun’un şmdye değn pek çzlmemş br edebî türler portresn çzdm. Servetfünun’dan şr, roman ve öyküyü çıkardığınızda gerye ne kalır sorusuna yanıt aradım.

C) Talm- Edebyat, Çok Blen Çok Yanılır ve Sahra adlı eserler okumuştur. D) Kırk Yıl, Saray ve Ötes, Kavgalarım adlı eserler değerlendrmştr. E) Hüseyn Caht, çalışmasında yer verdğ sanatçılardandır. AYT - 2020

Genel Bakıs Testleri 7 5.

•

---- Batılılaşma yolunda öneml çalışmalar yapmıştır. Bağdatlı Ruhî’nn terkbbent ve tercbentlerne nazreler yazmıştır. Bçm yönünden eskye bağlı olmakla brlkte yen konuları şlemştr. Onun şrlerndek bazı dzeler, özlü söz değer kazanarak halk arasında yaygınlaşmıştır.

•

---- dönemnn öneml br devlet adamıdır. Edebyatçılığının yanı sıra hukukçuluk ve tarhçlk yönü de vardır. Kısas-ı Enbya, Mecelle, Belagat-ı Osmanye yazarın eserlernden brkaçıdır.

•

---- geçmn yazarak sağlamıştır. Yaklaşık 200 eser vardır. Şr yazmamıştır. Özellkle hkâye ve roman türündek eserleryle tanınmıştır. Edebyatıceddecler “Dekadan” olarak ntelendrmştr.

•

---- lk mzah sözlüğümüzü kaleme almıştır. Dyojen’de mzah yazılar yazmıştır. Tyatro oyunlarında sade dl kullanmıştır. Onun Seyahat Jurnal adlı eser, Türk edebyatının lk günlük örneğdr.

6.

I.

Nedm

II.

Nef î

III. Şar Eşref IV. Nabî V.

Köroğlu

Yukarıdakilerden hangileri edebiyatımızda hicivleriyle ün kazanmış şairlerdendir? A) IV ve V

B) I ve II

D) II ve IV

7.

C) II ve III E) III ve IV

Yazar: ---Kahramanlar: Şnas, Nerman, Faz Bey İçerik: Doğu – Batı mukayeses

Yukarıdaki boşluklar uygun sanatçılarla tamamlandığında aşağıdakilerden hangisi dışarıda kalır?

Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A)

Refk Halt Karay

A)

Ahmet Mthat Efend

B)

Halde Edp Adıvar

B)

Drektör Al Bey

C)

Peyam Safa

C)

Zya Paşa

D)

Ahmet Mthat Efend

D)

Şemsettn Sam

E)

Abdülhak Şnas Hsar

E)

Ahmet Cevdet Paşa

8.

Eser

Sanatçı

Tür

I.

Şiir ve İnşa

Ziya Paşa

Makale

II.

Jön Türk

A. Mithat Efendi

Roman

III.

Zavallı Çocuk

Namık Kemal

Tiyatro

IV.

Zemzeme

Nabizâde Nâzım

Eleştiri

V.

Istılahat-ı Edebiyye

Muallim Naci

Sözlük

Yukarıdaki eser – sanatçı – tür eşleştirmelerinin hangisinde yanlışlık yapılmıştır? A) II

B) V

C) I

D) III

E) IV

Genel Bakıs Testleri 8 1.

I.

Peyam Safa – Server Bed

II.

Rıfat Ilgaz – Stepne

3.

III. Oktay Rfat Horozcu – Mehmet Al Sel IV. Zek Ömer Defne – Asr Baba V.

Yahya Kemal Beyatlı – Agâh Kemal

Yukarıda numaralanmış sanatçı – unvan eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? A) V

2.

B) IV

C) III

D) II

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi Tevfik Fikret’in 1901’den sonraki şiir anlayışını örneklendirmektedir? E) I

•

‘‘Hak, medenyet” gb kavramları şrde lk kez şleyen sanatçıdır.

•

Denz temalı öyküleryle öne çıkmıştır.

•

Namık Kemal’n oğludur ve Vasyet şryle ünlenmştr.

•

Mllî Edebyat Dönem’nn tyatro yazarlarındandır.

Yukarıda verilen özellikler ile sanatçılar eşleştirildiğinde aşağıdakilerden hangisi dışarıda kalır? A)

Al Ekrem Bolayır

B)

İbnürrefk Ahmet Nur Sekznc

C)

Abdülhak Hamt Tarhan

D)

Halkarnas Balıkçısı

E)

İbrahm Şnas

Tevfk Fkret’n sanat anlayışında 1901 yılı br dönüm noktası olmuş ve sanatçı breysel temalardan sosyal temalara yönelmştr. Servetfünun topluluğunun dağıldığı 1901’den sonra “toplum çn sanat” prensbnden hareket ederek medenyet, hürryet, adalet, toplumsal sorun ve aksaklıklar, yozlaşma gb konularda şrler kaleme almıştır.

A)

Bu sofracık, efendler k ltkâma muntazır Huzurunuzda ttryor bu mlletn hayatıdır Bu mlletn k mustarp, bu mlletn k muhtazır Fakat sakın çeknmeyn, yyn, yutun hapır hapır

B)

Br ömr- muhayyel… Han gülbünler çnde Br kuşcağızın ömr- bahârîs kadar hoş Br ömr- muhayyel… Han göllerde, yeşl, boş

C)

Bu vefasız gecenn koynunda Kalalım br ebedî sanye dalgın, bî-huş Km blr, belk de son leyle- sevdamızdır

D)

Güzel çoban, br çm, br yudum su testnden Bugün sıcak yne pek, sank ortalık yanıyor

E)

Kuşlar uçar Ben koşarım Onların kanatları var Benm kanadım kollarım Kuşlar kanadını çırpar Ben de kolumu sallarım

Genel Bakıs Testleri 8 4.

•

“Sanat sanat içindir.” prensibiyle aydın zümreye seslenen bir edebiyat oluşturdular.

•

Arapça ve Farsça kelimelerle yeni tamlamalar oluşturarak anlaşılmaz bir dille eser verdiler.

•

Aşk, doğa, aile, hayal – hakikat çatışması gibi konuları işlediler.

Yukarıda sözü edilen dönemde yazılmış aşağıdaki eserlerden hangisi türce farklıdır? A)

Ferdi ve Şürekası

B)

Karanfil ve Yasemin

C)

Hayal İçinde

D)

Kırık Hayatlar

E)

Hayat-ı Hakikiye Sahneleri

6.

I.

Divan şiiri geleneğinde ozan, şiirinin örgüsünü söz ve anlam sanatlarıyla dokur. Bu sanatların kalıplaşmışlığı içinde durdurup dondurmaya çalışır insanı ve evreni. Bu da geniş ölçüde divan edebiyatının kaynaklandığı dünya görüşüyle açıklanabilir. (Divan şiirinde edebî kullanımlara başvurulduğuna)

II.

Divan edebiyatının Anadolu’da oluşmaya başlaması XIII. yüzyıl başlarındadır. Varlığını XIX. yüzyılın ikinci yarısına değin sürdürmüştür. Bu altı yüzyıllık süre içinde birçok sanatçı yetiştirmiştir. (Divan edebiyatının etkili olduğu zaman aralığına)

III. Tasavvuf edebiyatı tekkelerde gelişen bir edebiyattır. Genellikle bu edebiyatın içine giren ürünleri verenler, tarikatlarda yetişmiş şeyh ve dervişlerdir. Şiirlerinde her türlü bağnazlığa karşı çıkmış, hoşgörüyü ve katıksız Allah sevgisini savunmuşlardır. (Tasavvuf edebiyatı ürünlerinin diline) IV. Medrese, Enderun ve saray çevresinin kendi beğenisi, yaşama koşulları doğrultusunda divan edebiyatını oluşturmasının yanı sıra kasabalarda, köylerde ve obalarda yaşayan geniş halk yığınları da kendi edebiyatını oluşturmuştur. Bir bakıma halkın yaşadığı somut koşulların ürünü olan halk edebiyatı, İslâmlıktan önceki göçebe kültür döneminin ve o dönem edebiyatının bir uzantısı gibidir. (Halk edebiyatının nerelerde teşekkül ettiğine) V.

Âşık edebiyatı, âşık adıyla anılan ve söylediğini sazıyla çalan kişilerce oluşturulmuştur. Çalıp çığırma geleneğine dayanır. Böylece bu tür ozanlar şiirlerini yazıyla değil, söz ve saz ile yayarlar. (Âşık edebiyatının müzikle ilişkili olduğuna)

Yukarıdakilerin hangisinde ayraç içinde verilen duruma parçada değinilmemiştir? A) I 5.

(I) Muallim Naci divan şiirinin biçim özelliklerine uygun şiirler yazmıştır. (II) Recaizade Mahmut Ekrem’le uyak tartışmasına girmiştir. (III) Onun Demdeme’sine karşılık Zemzeme’yi yazmıştır. (IV) Naci, eski şiir geleneğini çok iyi bilen bir sanatçıdır. (V) Bununla birlikte halk edebiyatı nazım biçimlerinden de faydalanmıştır. Bu parçadaki numaralandırılmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) III

B) IV

C) I

D) II

E) V

B) II

C) III

D) IV

E) V

Genel Bakıs Testleri 9 1.

I.

Başlar eşyada hareket kurtulmak için kendinden Daha öteye geçmek için arınmak gibi elbiseden Yakalar ölümsüzlüğün sonsuz ipini Sonra ses olur Zamanın idrak incisi ses döner döner döner de Yönelir sebebe Sebeb ey

II.

Uzaktı dön yakındı dön çevreydi dön Yasaktı yasaydı töreydi dön İçinde dışında yanında değilim İçim ayıp dışım geçim sol yanım sevgi Bu nasıl yaşamaydı dön

3.

2.

Cahit Zarifoğlu - Ahmet Hamdi Tanpınar

B)

Attila İlhan - Ahmet Muhip Dıranas

C)

Necip Fazıl Kısakürek - Rıfat Ilgaz

D)

Erdem Bayazıt - Gülten Akın

E)

Orhan Veli Kanık - Haydar Ergülen

•

Samipaşazade Sezai

•

Namık Kemal

•

Şinasi

•

Nâbizade Nâzım

Aşağıdaki eserlerden hangisinin sanatçısı yukarıda verilmemiştir? A)

Araba Sevdası

B)

Zehra

C)

Sergüzeşt

D)

Müntehebat-ı Eş’ar

E)

Takip

I.

Şinasi’nin Tanzimat edebiyatının başlatıcısı olması

II.

Halit Ziya Uşaklıgil’in mensur şiir türündeki ilk örnekleri vermesi

III. Tevfik Fikret’in şiirlerinde söz sanatlarından özgün biçimde yararlanması

Yukarıda numaralanmış dizeler, sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilen sanatçılara aittir? A)

Yusuf Atılgan’ın ilk romanı olan Aylak Adam 1959’da çıkar. Her ne kadar yetişkin bir aydın olmasa da otuzuna merdiven dayamış, kentli ve paralı olan Aylak Adam’ın C’si, bunalma biçimiyle, kendisinden sonra bunalan roman kişilerinin öncüsü sayılmalıdır. Çalışmayan, hazırdakini yiyen bir aylaktır C. Hemen her sabah işi varmış gibi sokaklara çıkan C, bir süre ressam arkadaşı Sadık’ın yanında vakit geçirir.

Bu parçada geçen “öncüsü sayılmalıdır“ sözüne yukarıdakilerden hangileri uymaktadır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

4.

C) I ve II E) II ve III

Kitaba, “Bilgi, insan yaşamı için ne ifade eder?” sorusuyla başlayan yazar “Elbette, yaşama yön veren soyut bir kavram olarak pek çok şey ifade eder.” diye devam ediyor. Ayrıca “Doğru bilgi nasıl elde edilir ve pratiğe nasıl aktarılır?” sorularını soruyor. Kitapta, bu soruların hepsi açık ve akıcı bir dille cevaplanmış. Bu da yapıtın en güçlü yönünü oluşturmuştur. Bu parça, aşağıdaki metin türlerinin hangisinden alınmış olabilir? A) Anı

B) Sohbet D) Eleştiri

C) Günlük E) Fıkra

Genel Bakıs Testleri 9 7.

5.

O gün insanları sevebilmek arzusuyla otelin kapısını açtığım zaman karşıma ilk çıkan insan, bir küfeci çocuğu oldu. Kirli, soluk yanaklarına, çıplak ayaklarına merhametle değil, sevgi ile baktım. Zaten otelin kapısından bu niyetle çıkmamış mıydım? Onu kucaklamak, köşedeki kunduracıdan ona bir lastik ayakkabı, biraz ilerideki dükkândan beyaz bir keten pantolon almak arzusuyla durdum. — Ne bakıyorsun efendi, dedi, hamal mı lazım? — Yok çocuğum, dedim. “Gel sana bir pantolon, bir ayakkabı alayım.” demek üzereydim. Fakat gözlerini görünce vazgeçtim. Yirmi beş kuruş çıkarıp verdim, yürüdüm. Arkamdan koşup iade etti. Yüzünü görmedim fakat elleri kararlı idi. — Her sakallıyı baban zannetme, anladın mı? Yirmi beşi aldım. Cevap vermeden yoluma devam etmek istedim. Birden bütün neşemin bir camın kırılışı kadar şangırtı çıkararak düşüp kırıldığını gördüm. Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

ÇIKMIŞ SORU

A) Olaylar hâkim bakış açısıyla anlatılmıştır. B) Sade, içten ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır. C) Anlatımında betimleyici unsurlardan faydalanılmıştır. D) Anlatıcının psikolojik durumuna değinilmiştir. E) Gündelik hayattan bir kesite yer verilmiştir. AYT - 2019

6.

•

15. asrın önemli şairlerindendir.

•

Çağatay sahasının en tanınmış şairidir.

•

Türk edebiyatındaki ilk tezkireyi ve ilk hamseyi kaleme almıştır.

I.

Mizanü’l-Evzân

II.

Tezkiretü’l-Evliyâ

III. Mecalisü’n-Nefâis IV. Kâbusnâme Bazı özellikleri verilen şairin eserleri arasında yukarıdakilerden hangileri vardır? A) III ve IV D) II ve III

B) I ve II

C) I ve III E) II ve IV

Cumhuriyet Dönemi Türk şiiri gerek şekilsel kullanımlar gerekse de içerik yönünden alabildiğine zenginleşmiştir. Edebiyatımızın muhtelif dönemlerinde kimi sanatçılar tarafından türlü yenilik hamlelerine girişilmişse de Batılı bir edebiyat oluşturma noktasında en planlı ve kalıcı adımlar bu devrede ortaya atılmıştır. Başta Fransız sembolistleri olmak üzere hatırı sayılır şairler örnek alınarak saf bir şiir anlayışı ortaya konmuştur. Beri tarafta serbest nazmın getirdiği söyleyiş kolaylıkları sosyal söylemle harmanlanmıştır. Şiirimizde köklü bir değişime işaret eden ve üç arkadaş tarafından ilkeleri saptanan bir yönelim de ortaya çıkmıştır ki bu kapsamda Türk şiir geleneğini bütünüyle reddetmeye kadar giden demeçler ileri sürülmüş ve şiirler üretilmiştir. Günümüzde hâlen etkilerini edebiyat ortamında devam ettiren bir başka şiir yönelimi ise tamamen anlam kapalılığını ve öznel algıyı esas almıştır. Bu parçada söz edilen şiir eğilimleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A)

Mistik şiir

B)

Garip şiiri

C)

Toplumcu şiir

D)

II. Yeni şiiri

E)

Öz şiir

Genel Bakıs Testleri 10 1.

Sunucu: — Yıllarını şiire vermiş, yetkin bir şair olarak az ama öz üretmenizle ilgili neler söylemek istersiniz? Şair: — Kırk yılı aşkın bir süredir şiir yazıyorum. Öz ürettiğimi söylediniz ki nezaketiniz için teşekkür ederim. Burada öz sözcüğünü esaslı, nitelikli anlamında kullanıyorsunuz. Bu da tespitinizde bir beğeninin var olduğunu ortaya koyuyor. Bir ilave de benden… Aynı zamanda Cumhuriyet Dönemi öz şiir temsilcilerinin edebî verimlerine benzemesi bakımından da öz şiirler ürettiğimi belirteyim. Evet, az yazdım aynı zamanda. Düşünün ki basılmış sadece iki şiir kitabım ve toplam elli dört şiirim var. Sunucu:

2.

Servetifünun Dönemi romancılığında iz bırakmış önemli romanlar vardır. Bunlar, dönemin üslup ve içerik özelliklerini yansıtan karakteristik romanlardır. Söz konusu romanlar, ferdi konuların Batılı tekniğe yaklaşan bir anlayışla ele alındığı eserlerdir. Ferdi ve Şürekası, Karanfil ve Yasemin, Hayal İçinde söz edilen romanlara örnek olarak verilebilir. Bu parçada sözü edilen eserlerin yazarları aşağıdakilerin hangisinde bir arada verilmiştir? A)

Hüseyin Rahmi Gürpınar – Mehmet Rauf – Hüseyin Cahit Yalçın

B)

Halit Ziya Uşaklıgil – Süleyman Nazif – Hüseyin Cahit Yalçın

C)

Halit Ziya Uşaklıgil – Cenap Şahabettin – Hüseyin Cahit Yalçın

D)

Halit Ziya Uşaklıgil – Mehmet Rauf – Hüseyin Cahit Yalçın

E)

Halit Ziya Uşaklıgil – Mehmet Rauf – Hüseyin Rahmi Gürpınar

— Bu tutumu neye bağlayabiliriz? Şair: — Kaliteden taviz vermemeye bağlayabiliriz sanırım. Binlerce sıradan şiir yazacaktım da ne olacaktı? Yazdığım şiir sayısı arttıkça niteliğin düşüşe geçmesinden endişelendim hep. Bir diğer sebep de özenli bir anlatıma değer veriyor oluşum elbette. Bu diyalogdan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A)

Şair, nicelikten ziyade niteliği önemsemektedir.

B)

Şair, şiir tutumu bakımından Ahmet Muhip Dıranas’a yakındır.

C)

Sunucu, mülakat yaptığı şairin şiirlerini başarılı bulmaktadır.

D)

Şair, az yazması yönünden Fazıl Hüsnü Dağlarca’ya benzetilebilir.

E)

Sunucu, şairin niçin az yazdığını merak etmektedir.

Genel Bakıs Testleri 10 3.

4.

II. Yeni şiirinin temsilcileri, anlaşılmazlığa varacak ölçüde kapalı şiirler kaleme almıştır. Öyle ki bir müddet sonra, çoğu II. Yeni şiirini anlamak, bir sözlükten yararlanmayı gerektirmiştir. Esasen II. Yeni şiiri, öznel algının egemen olduğu bir sanat düzlemine işaret eder. Her okuyanın şiiri kendince alımlayacağı bir düzlemdir bu. Yorumun ve kişisel değerlendirmelerin belirleyici olduğu bir okuma sürecini imler II. Yeni şiiri.

5.

Aşk, kadın, şarap gibi din dışı temaları işlemesi nedeniyle divan edebiyatının kurucusu kabul edilir. 13. asırda Horasan’dan Konya’ya gelmiştir. Selçuklu Sultanı III. Alaeddin Keykubad’ın emriyle 20 bin beyitlik Selçuklu Şehnâmesi’ni yazmıştır. Bu parçada söz edilen şaire ait beyit aşağıdakilerden hangisidir?

Bu parçada anlatılanlardan hareketle II. Yeni şiiri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A)

Şimdi hayli sühanverân içre Nef’î mânendi var mı bir şair

A)

Farklı okumalara açıktır.

B)

B)

Toplumsallığı ağır basar.

Hâr-ı firkatle Neşâtî-i hazinin vâ hayf Dâmen-i ülfeti çâk oldu girîbânı bile

C)

Edebiyatta geleneğin konumunu ihmal eder.

D)

Kuralsızlığı kural edinir.

C)

Begüm Dehhânî’ye ölmezden öndin Tapuna irmegün imkânı yok mu

E)

Üslup ve içerik dengesini gözetir. D)

Reh-i Mevlevîde Gâlib bu sıfatla kaldı Kimi terk-i nâm ı şâne kimi itibare düştü

E)

Yok bu şehr içre senin vasfettiğin dilber Nedîm Bir perî-sûret görünmüş bir hayâl olmuş sana

Şehirde yaşayan sıradan insanları anlattı. 1956’daki Perçemli Sokak adlı kitabıyla II. Yeni çizgisinde eserler vermeye başladı. Toplumcu gerçekçi çizgide şiirler de kaleme aldı. Aşk, özgürlük, yaşama sevinci gibi konuları işledi. Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada sözü edilen sanatçının şiirlerinden değildir?

6.

Aşağıdakilerin hangisinde, verilen eserlerin tamamı farklı türdedir?

A)

Güzelleme

A)

İntibah - Huzur - Tâmât

B)

Bay Lear

B)

Rübab-ı Şikeste - Osmancık - Üvercinka

C)

Aşk Merdiveni

C)

Ömer’in Çocukluğu - Kırk Yıl - Ömrümde Sükut

D)

Çobanıl Şiirler

D)

Beyaz Lale - Yort Savul - Mağaradakiler

E)

Aşağı Yukarı

E)

Nur Baba - Uzun Hikâye - Kar

Genel Bakıs Testleri 10 7.

Aşağıdaki parçalardan hangisi makalenin özelliklerinin gösterilmesi için uygun değildir? A)

Tutarlılığın ortaya çıkmasında okuyucunun yanında bilişsel süreçler de etkilidir. Metin tek başına bir anlam ifade etmez. Metnin anlamını ortaya çıkaran, metinsel bilgi ile okuyucunun bilgi birikiminin etkileşimidir.

B)

Günümüzde insan faaliyetleri sonucu doğada birçok değişim yaşanmaktadır. Bu faaliyetlerin başında tarım ve sanayi gelmektedir. Sanayi faaliyetleri kapsamında tarımda olduğu gibi geniş araziler kullanılmaz. Bununla beraber sanayi faaliyetleri nedeniyle doğal çevrede belirgin değişimler olmuştur.

C)

8.

Bu parçada sözü edilen yazara ait aşağıdaki eserlerden hangisi türce diğerlerinden farklıdır?

Belli bir şekilleri olmayıp içinde bulundukları kabın şeklini alan, sıvı ve gaz hâlindeki maddelere akışkan denir. Bu maddelerin hareketlerini ve özelliklerini inceleyen bilim dalına akışkanlar mekaniği adı verilir.

D)

Bir derginin sayfalarını artırıp büyümesi, şeklini güzelleştirmesi, aylıkken on beş günlük olması pek manalı bir olaydır. Onun üzerinde durmaya değer. Peki, bize neyi gösterir bu? Bir kere o dergilerin güçlükle de olsa yaşayabildiğini kanıtlar hepimize.

E)

Akıncılar, harp zamanında keşif kolu hizmetini görürlerdi. Düşman arazisini dolaşıp, orduya yol açarlar ve kurulması muhtemel pusuları ani ve süratli hareketleri ile bozarlardı. Akıncılar genellikle asıl ordudan 4-5 günlük mesafede önden giderler ve önemli vazifeleri yerine getirirlerdi.

Romanlarında genellikle Ege, Akdeniz kıyı ve açıklarında gelişen, denize bağlı olayları işlemiştir. İçinde yaşadığı, en küçük detaylarına kadar bildiği özgür ve inatçı denizi, denizin emrindeki balıkçıları, dalgıçları, sünger avcılarını ve gemileri zengin bir terim ve mitoloji hazinesinden yararlanarak denize karşı sonsuz bir hayranlıktan gelen şiirli, yer yer aksayan fakat okuru sürükleyip götüren bir anlatımla romanlarına yansıtmıştır.

A) Ötelerin Çocuğu

B) Uluç Reis

C) Merhaba Akdeniz

D) Deniz Gurbetçileri E) Turgut Reis

9.

I. Grup

II. Grup

Haluk’un Cevabı

Cenap Şahabettin

Hac Yolunda

Süleyman Nazif

Gönül Hanım

Mehmet Rauf

Gizli Figanlar

Tevfik Fikret

Karanfil ve Yasemin I. gruptaki eserlerle II. gruptaki sanatçılar eşleştirilirse hangi eser dışarıda kalır? A)

Haluk’un Cevabı

B)

Hac Yolunda

C)

Gönül Hanım

D)

Gizli Figanlar

E)

Karanfil ve Yasemin

CEVAP ANAHTARLARI

Cevaplar ÜNİTE 01 TÜRK EDEBİYATINA GİRİŞ VE ÖĞRETİCİ METİNLER GÜZEL SANATLAR VE EDEBİYAT Kazanım Odaklı Sorular 1

1.E

2.A

3.B

4.A

5.A

6.C

7.C

8.D

9.B

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.D

2.E

3.C

4.A

5.D

6.E

7.C

8.E

9.B

10.D

11.B

TARİH İÇİNDE TÜRK EDEBİYATI Kazanım Odaklı Sorular 1

1.D

2.D

3.A

4.C

5.C

6.E

7.B

8.C

9.A

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.B

2.D

3.A

4.C

5.E

6.A

7.B

8.E

9.A

8.E

9.A

10.E

SÖZLÜ ANLATIM TÜRLERİ Kazanım Odaklı Sorular 1

1.C

2.A

3.C

4.D

5.D

6.E

7.D

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.B

2.E

3.A

4.B

5.C

6.E

7.A

10.B

11.E

KİŞİSEL YAŞAMI KONU EDİNEN METİNLER Kazanım Odaklı Sorular 1

1.C

2.B

3.A

4.B

5.E

6.C

7.D

8.B

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.A

2.A

3.C

4.C

5.A

6.D

7.D

8.C

9.B

ÖSYM Tadında Sorular 2

1.A

2.E

3.E

4.D

5.E

6.C

7.A

8.B

9.C

GAZETE ÇEVRESİNDE GELİŞEN METİNLER Kazanım Odaklı Sorular 1

1.A

2.B

3.C

4.D

5.D

6.A

7.C

8.A

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.E

2.B

3.C

4.A

5.A

6.D

7.A

8.A

ÖSYM Tadında Sorular 2

1.C

2.D

3.B

4.A

5.B

6.D

7.E

8.E

Orijinal Sorular 1

1.D

2.B

3.E

4.B

5.E

Karma Sorular 1

1.C

2.A

3.A

4.A

5.C

6.E

7.C

Karma Sorular 2

1.A

2.A

3.C

4.E

5.C

6.C

Karma Sorular 3

1.D

2.C

3.C

4.B

5.C

6.A

9.D

10.A

8.C

9.B

10.C

7.D

8.C

9.E

7.E

8.D

9.A

10.A

11.E

11.C

12.E

Cevaplar ÜNİTE 02 COŞKU VE HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER (ŞİİR BİLGİSİ) ŞİİRDE YAPI VE AHENK UNSURLARI Kazanım Odaklı Sorular 1

1.C

2.D

3.D

4.E

5.A

6.D

7.D

8.E

9.D

10.B

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.D

2.E

3.C

4.D

5.B

6.D

7.E

8.B

9.C

10.B

ÖSYM Tadında Sorular 2

1.D

2.E

3.D

4.B

5.A

6.B

7.B

8.E

ÖSYM Tadında Sorular 3

1.E

2.D

3.C

4.B

5.D

6.A

7.A

8.B

NAZIM BİÇİMLERİ VE TÜRLERİ Kazanım Odaklı Sorular 1

1.C

2.A

3.D

4.B

5.E

6.C

7.E

8.C

9.A

10.A

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.D

2.B

3.A

4.D

5.D

6.D

7.B

8.E

9.D

10.E

ÖSYM Tadında Sorular 2

1.A

2.C

3.C

4.E

5.D

6.E

7.E

8.B

9.A

10.D

SÖZ SANATLARI Kazanım Odaklı Sorular 1

1.A

2.E

3.A

4.D

5.B

6.A

7.A

8.C

9.D

10.C

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.A

2.E

3.A

4.C

5.A

6.B

7.C

8.B

9.E

10.B

ÖSYM Tadında Sorular 2

1.E

2.A

3.D

4.A

5.D

6.C

7.D

8.B

9.D

10.A

ÖSYM Tadında Sorular 3

1.A

2.E

3.D

4.E

5.E

6.C

7.A

8.E

9.B

ŞİİRDE KONU VE TEMA - GERÇEKLİK Kazanım Odaklı Sorular 1

1.C

2.D

3.C

4.C

5.A

6.C

7.D

8.B

9.A

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.E

2.A

3.C

4.D

5.D

6.D

7.E

8.C

9.D

Orijinal Sorular 1

1.D

2.D

3.B

4.A

5.E

6.E

7.D

Karma Sorular 1

1.E

2.D

3.E

4.D

5.E

6.B

7.E

8.E

9.B

Karma Sorular 2

1.C

2.A

3.E

4.E

5.A

6.B

7.C

Karma Sorular 3

1.A

2.E

3.E

4.E

5.C

6.B

7.A

8.E

9.C

10.D

10.C

11.C

12.B

Cevaplar ÜNİTE 03 İSLAMİYET ÖNCESİ VE İSLAMİ DÖNEM TÜRK ŞİİRİ İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK ŞİİRİ Kazanım Odaklı Sorular 1

1.C

2.A

3.C

4.C

5.D

6.A

7.D

8.A

9.E

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.D

2.A

3.C

4.D

5.C

6.D

7.C

8.B

9.E

10.E

GEÇİŞ DÖNEMİ TÜRK ŞİİRİ Kazanım Odaklı Sorular 1

1.B

2.A

3.E

4.D

5.E

6.E

7.B

8.A

9.D

10.D

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.A

2.C

3.E

4.C

5.C

6.D

7.D

8.A

9.C

10.B

ÖSYM Tadında Sorular 2

1.B

2.C

3.A

4.D

5.D

6.A

7.C

8.C

ÖSYM Tadında Sorular 3

1.A

2.A

3.C

4.B

5.B

6.E

7.E

8.C

Kazanım Odaklı Sorular 1

1.B

2.E

3.C

4.D

5.C

6.A

7.B

8.E

9.A

10.D

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.E

2.B

3.A

4.B

5.C

6.A

7.B

8.E

9.C

10.B

ÖSYM Tadında Sorular 2

1.E

2.E

3.C

4.A

5.E

6.E

7.E

8.C

9.B

ÖSYM Tadında Sorular 3

1.A

2.A

3.D

4.D

5.C

6.E

7.C

8.D

9.D

Kazanım Odaklı Sorular 1

1.C

2.C

3.A

4.B

5.E

6.D

7.D

8.C

9.A

10.E

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.B

2.C

3.C

4.B

5.D

6.D

7.E

8.C

9.A

10.A

ÖSYM Tadında Sorular 2

1.E

2.E

3.A

4.E

5.E

6.B

7.D

8.B

ÖSYM Tadında Sorular 3

1.C

2.A

3.B

4.E

5.D

6.A

7.C

8.B

ÖSYM Tadında Sorular 4

1.E

2.A

3.B

4.D

5.B

6.E

7.A

8.A

10.B

HALK ŞİİRİ 11.A

DİVAN ŞİİRİ 11.D

12.E

11.B

12.D

DİVAN NESRİ Kazanım Odaklı Sorular 1

1.B

2.E

3.D

4.E

5.C

6.A

7.A

8.D

9.E

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.C

2.B

3.A

4.D

5.D

6.E

7.D

8.A

9.D

Orijinal Sorular 1

1.E

2.C

3.E

4.C

Orijinal Sorular 2

1.D

2.B

3.A

4.C

Karma Sorular 1

1.A

2.B

3.B

4.D

5.B

6.E

7.C

8.B

Karma Sorular 2

1.A

2.E

3.C

4.B

5.A

6.D

Karma Sorular 3

1.C

2.E

3.B

4.E

5.B

6.A

7.B

Karma Sorular 4

1.D

2.B

3.C

4.C

5.E

6.D

7.A

8.C

Karma Sorular 5

1.E

2.D

3.E

4.A

5.B

6.E

7.B

8.C

9.A

10.B

Cevaplar ÜNİTE 04 TANZİMAT’TAN MİLLÎ EDEBİYAT’A ŞİİR TANZİMAT ŞİİRİ Kazanım Odaklı Sorular 1

1.A

2.C

3.D

4.C

5.C

6.D

7.E

8.C

9.D

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.C

2.B

3.A

4.B

5.C

6.D

7.D

8.E

9.C

ÖSYM Tadında Sorular 2

1.D

2.C

3.E

4.A

5.A

6.D

7.E

8.B

9.C

ÖSYM Tadında Sorular 3

1.E

2.A

3.D

4.D

5.D

6.E

7.E

8.C

ÖSYM Tadında Sorular 4

1.E

2.B

3.D

4.A

5.D

6.B

7.A

8.E

10.D

SERVETİFÜNUN VE FECRİÂTİ ŞİİRİ Kazanım Odaklı Sorular 1

1.A

2.A

3.C

4.D

5.C

6.D

7.A

8.E

9.A

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.C

2.C

3.D

4.E

5.B

6.D

7.D

8.B

9.D

10.B

ÖSYM Tadında Sorular 2

1.B

2.A

3.E

4.B

5.C

6.C

7.E

8.B

ÖSYM Tadında Sorular 3

1.D

2.C

3.D

4.C

5.C

6.E

11.A

MİLLÎ EDEBİYAT ŞİİRİ Kazanım Odaklı Sorular 1

1.A

2.D

3.E

4.C

5.D

6.E

7.A

8.D

9.B

10.E

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.B

2.A

3.C

4.E

5.A

6.C

7.A

8.E

9.E

10.D

ÖSYM Tadında Sorular 2

1.C

2.E

3.E

4.C

5.E

6.B

7.E

8.E

BAĞIMSIZ ŞAİRLER – MANZUM HİKÂYE VE MENSUR ŞİİR Kazanım Odaklı Sorular 1

1.E

2.A

3.D

4.E

5.C

6.E

7.C

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.B

2.C

3.C

4.C

5.B

6.C

7.C

Orijinal Sorular 1

1.D

2.A

3.E

4.B

5.A

Karma Sorular 1

1.B

2.C

3.D

4.E

5.D

6.A

7.A

Karma Sorular 2

1.C

2.C

3.B

4.D

5.E

6.E

Karma Sorular 3

1.A

2.C

3.C

4.D

5.B

6.A

7.B

Karma Sorular 4

1.C

2.A

3.A

4.E

5.A

6.C

7.A

Karma Sorular 5

1.B

2.B

3.E

4.B

5.C

6.C

7.B

8.D

9.E

8.D

8.B

9.B

10.E

Cevaplar ÜNİTE 05 CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK ŞİİRİ ÖZ ŞİİR VE YEDİ MEŞALECİLER Kazanım Odaklı Sorular 1

1.D

2.A

3.C

4.B

5.B

6.A

7.D

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.C

2.C

3.E

4.A

5.B

6.D

7.E

ÖSYM Tadında Sorular 2

1.A

2.C

3.B

4.D

5.E

6.A

7.E

8.C

9.E

8.B

MİLLÎ EDEBİYAT ZEVK VE ANLAYIŞINI SÜRDÜREN ŞİİR Kazanım Odaklı Sorular 1

1.E

2.C

3.D

4.E

5.C

6.D

7.A

8.C

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.C

2.C

3.B

4.C

5.E

6.A

7.C

8.B

ÖSYM Tadında Sorular 2

1.D

2.D

3.E

4.B

5.C

6.B

9.A

10.D

SERBEST NAZIM VE TOPLUMCU ŞİİR Kazanım Odaklı Sorular 1

1.B

2.D

3.C

4.D

5.D

6.E

7.A

8.E

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.E

2.E

3.B

4.C

5.E

6.D

7.E

8.C

ÖSYM Tadında Sorular 2

1.B

2.E

3.E

4.C

5.C

6.D

7.A

8.D

9.A

GARİPÇİLER (I. YENİ) Kazanım Odaklı Sorular 1

1.B

2.E

3.D

4.D

5.C

6.B

7.C

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.A

2.D

3.E

4.B

5.A

6.E

7.B

GARİP DIŞINDA YENİLİĞİ SÜRDÜREN ŞİİR Kazanım Odaklı Sorular 1

1.D

2.E

3.E

4.E

5.C

6.E

7.E

8.C

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.D

2.A

3.A

4.B

5.C

6.A

7.B

8.A

ÖSYM Tadında Sorular 2

1.D

2.D

3.B

4.D

5.C

6.D

7.B

8.D

Kazanım Odaklı Sorular 1

1.B

2.C

3.D

4.B

5.D

6.B

7.D

8.A

9.B

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.A

2.E

3.B

4.E

5.E

6.B

7.D

ÖSYM Tadında Sorular 2

1.A

2.C

3.C

4.E

5.E

6.D

7.A

8.E

9.C

9.D

II. YENİ ŞİİRİ

1980 SONRASI TÜRK ŞİİRİ Kazanım Odaklı Sorular 1

1.E

2.E

3.D

4.D

5.B

6.B

7.D

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.D

2.B

3.D

4.D

5.D

6.E

7.B

10.E

11.A

12.E

Cevaplar CUMHURİYET DÖNEMİ HALK ŞİİRİ Kazanım Odaklı Sorular 1

1.E

2.E

3.C

4.C

5.B

6.B

7.D

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.D

2.E

3.A

4.D

5.C

6.C

7.C

ÖSYM Tadında Sorular 2

1.E

2.B

3.C

4.E

5.D

6.D

8.B

9.D

10.C

7.D

8.D

9.A

10.E

8.B

TÜRK DÜNYASI ŞAİRLERİ Kazanım Odaklı Sorular 1

1.B

2.C

3.E

4.B

5.C

6.C

7.C

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.C

2.B

3.D

4.B

5.E

6.A

7.E

Orijinal Sorular 1

1.E

2.A

3.C

4.B

Orijinal Sorular 2

1.D

2.A

3.B

4.C

Karma Sorular 1

1.A

2.E

3.D

4.C

5.B

6.C

7.E

Karma Sorular 2

1.D

2.D

3.C

4.C

5.A

Karma Sorular 3

1.D

2.B

3.A

4.E

5.C

6.D

Karma Sorular 4

1.B

2.D

3.B

4.B

5.B

6.E

Karma Sorular 5

1.A

2.A

3.D

4.D

5.E

6.B

7.C

8.A

ÜNİTE 06 GELENEKSEL ANLATI TÜRLERİ TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E HİKÂYE DEDE KORKUT HİKÂYELERİ – MESNEVİ – HALK HİKÂYELERİ Kazanım Odaklı Sorular 1

1.D

2.C

3.C

4.E

5.A

6.B

7.E

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.A

2.C

3.B

4.A

5.B

6.E

7.C

8.E

9.B

DESTAN - EFSANE – MASAL - FABL Kazanım Odaklı Sorular 1

1.E

2.D

3.C

4.C

5.E

6.D

7.E

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.E

2.E

3.B

4.D

5.E

6.A

7.A

8.D

9.B

10.C

HİKÂYE TÜRÜNÜN GENEL ÖZELLİKLERİ Kazanım Odaklı Sorular 1

1.C

2.A

3.A

4.E

5.C

6.D

7.B

8.D

9.B

10.A

TANZİMAT’TAN MİLLÎ EDEBİYAT’A HİKÂYE Kazanım Odaklı Sorular 1

1.B

2.D

3.D

4.C

5.B

6.E

7.A

8.A

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.E

2.D

3.D

4.C

5.E

6.A

7.D

8.B

9.B

10.C

Cevaplar CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE HİKÂYE Kazanım Odaklı Sorular 1

1.B

2.A

3.D

4.B

5.A

6.E

7.C

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.B

2.D

3.C

4.A

5.C

6.D

7.C

8.B

ÖSYM Tadında Sorular 2

1.A

2.D

3.A

4.D

5.A

6.C

ÖSYM Tadında Sorular 3

1.A

2.D

3.D

4.C

5.B

6.E

Orijinal Sorular 1

1.D

2.E

3.B

4.C

Karma Sorular 1

1.E

2.E

3.D

4.C

5.D

6.E

7.E

8.D

Karma Sorular 2

1.B

2.A

3.C

4.E

5.C

6.E

7.A

8.B

9.D

Karma Sorular 3

1.E

2.E

3.C

4.D

5.A

6.D

7.E

8.C

9.E

10.B

ÜNİTE 07 TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E ROMAN ROMAN TÜRÜNÜN GENEL ÖZELLİKLERİ Kazanım Odaklı Sorular 1

1.C

2.D

3.B

4.E

5.A

6.D

7.A

8.D

TANZİMAT ROMANI Kazanım Odaklı Sorular 1

1.D

2.B

3.E

4.E

5.E

6.B

7.A

8.C

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.E

2.E

3.B

4.B

5.B

6.C

7.E

8.B

9.B

SERVETİFÜNUN ROMANI Kazanım Odaklı Sorular 1

1.C

2.B

3.B

4.A

5.C

6.C

7.B

8.D

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.B

2.D

3.C

4.E

5.A

6.B

7.A

8.B

8.E

9.D

MİLLÎ EDEBİYAT ROMANI Kazanım Odaklı Sorular 1

1.D

2.B

3.B

4.C

5.E

6.E

7.C

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.B

2.E

3.C

4.A

5.B

6.D

7.D

CUMHURİYET ROMANI Kazanım Odaklı Sorular 1

1.E

2.E

3.C

4.A

5.D

6.E

7.A

8.C

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.D

2.B

3.C

4.D

5.A

6.C

7.A

8.E

ÖSYM Tadında Sorular 2

1.D

2.D

3.E

4.A

5.E

6.C

7.B

8.A

ÖSYM Tadında Sorular 3

1.E

2.D

3.D

4.D

5.C

6.B

7.E

8.A

ÖSYM Tadında Sorular 4

1.D

2.E

3.A

4.E

5.A

6.B

7.E

8.A

ÖSYM Tadında Sorular 5

1.E

2.E

3.B

4.C

5.B

ÖSYM Tadında Sorular 6

1.C

2.C

3.B

4.B

5.C

6.C

7.A

Orijinal Sorular 1

1.D

2.A

3.C

4.D

5.D

Karma Sorular 1

1.B

2.A

3.C

4.B

5.E

6.D

7.C

8.B

Karma Sorular 2

1.D

2.E

3.B

4.D

5.C

6.A

Karma Sorular 3

1.D

2.E

3.C

4.B

5.E

6.B

7.E

8.D

Karma Sorular 4

1.B

2.B

3.D

4.A

5.D

6.D

7.E

8.D

9.B

10.B

11.E

Cevaplar ÜNİTE 08 TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E TİYATRO TİYATRO TÜRÜNÜN GENEL ÖZELLİKLERİ Kazanım Odaklı Sorular 1

1.C

2.D

3.E

4.D

5.E

6.C

7.D

8.E

9.B

10.E

8.E

9.A

10.B

GELENEKSEL TÜRK TİYATROSU Kazanım Odaklı Sorular 1

1.D

2.A

3.C

4.A

5.C

6.E

7.E

TANZİMAT’TAN MİLLÎ EDEBİYAT’A TİYATRO Kazanım Odaklı Sorular 1

1.A

2.A

3.E

4.B

5.B

6.B

7.D

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.A

2.B

3.E

4.E

5.C

6.D

7.C

8.B

8.D

CUMHURİYET TİYATROSU Kazanım Odaklı Sorular 1

1.A

2.C

3.E

4.D

5.B

6.C

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.E

2.C

3.E

4.A

5.D

6.E

Orijinal Sorular 1

1.D

2.A

3.B

4.E

Karma Sorular 1

1.A

2.C

3.A

4.D

5.C

6.E

7.B

Karma Sorular 2

1.A

2.B

3.C

4.C

5.A

6.A

7.B

Karma Sorular 3

1.D

2.B

3.E

4.B

5.A

6.C

7.E

8.E

9.D

10.C

11.A

12.E

ÜNİTE 09 BATI EDEBİYATI VE EDEBÎ AKIMLAR - İLKLER VE ROMAN ÖZETLERİ BATI EDEBİYATI Kazanım Odaklı Sorular 1

1.E

2.E

3.C

4.B

5.E

6.A

7.B

8.C

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.A

2.A

3.E

4.A

5.D

6.D

7.B

8.E

8.D

EDEBÎ AKIMLAR Kazanım Odaklı Sorular 1

1.D

2.D

3.E

4.E

5.C

6.C

7.A

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.A

2.D

3.A

4.C

5.B

6.E

7.A

ÖSYM Tadında Sorular 2

1.E

2.D

3.E

4.C

5.B

6.D

7.A

8.D

9.D

Cevaplar TÜRK EDEBİYATINDA İLKLER Kazanım Odaklı Sorular 1

1.C

2.E

3.E

4.B

5.D

6.A

7.C

8.D

9.C

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.B

2.A

3.D

4.E

5.E

6.C

7.C

8.E

9.C

10.B

TÜRK EDEBİYATINDA ROMAN ÖZETLERİ Kazanım Odaklı Sorular 1

1.B

2.A

3.C

4.E

5.E

6.A

7.C

8.C

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.E

2.B

3.C

4.D

5.D

6.C

7.B

8.A

ÖSYM Tadında Sorular 2

1.B

2.E

3.A

4.C

5.A

6.C

7.B

8.A

ÖSYM Tadında Sorular 3

1.E

2.D

3.E

4.B

5.A

6.A

7.D

8.C

9.C

DÜNYA EDEBİYATINDA ROMAN ÖZETLERİ Kazanım Odaklı Sorular 1

1.B

2.B

3.A

4.D

5.D

6.C

7.C

8.B

ÖSYM Tadında Sorular 1

1.C

2.D

3.A

4.A

5.C

6.C

7.E

8.B

ÜNİTE 10 GENEL BAKIŞ TESTLERİ Genel Bakış Testleri 1

1.A

2.E

3.A

4.E

5.B

6.D

7.B

8.A

Genel Bakış Testleri 2

1.E

2.C

3.A

4.A

5.C

6.B

7.A

8.E

Genel Bakış Testleri 3

1.B

2.B

3.B

4.A

5.D

6.A

7.D

Genel Bakış Testleri 4

1.E

2.C

3.B

4.A

5.B

6.D

7.A

Genel Bakış Testleri 5

1.E

2.E

3.D

4.C

5.E

6.E

7.E

Genel Bakış Testleri 6

1.B

2.D

3.D

4.A

5.D

6.D

7.A

8.C

Genel Bakış Testleri 7

1.A

2.B

3.A

4.C

5.D

6.C

7.C

8.E

Genel Bakış Testleri 8

1.C

2.C

3.A

4.E

5.A

6.C

Genel Bakış Testleri 9

1.D

2.A

3.C

4.D

5.A

6.C

7.A

Genel Bakış Testleri 10

1.D

2.D

3.A

4.B

5.C

6.D

7.D

8.C

8.C

9.A

9.C

11.C

12.B