Windows 8.1 PL. Ćwiczenia praktyczne 9788324693290

Citation preview

Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi ich właścicieli. Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce. Redaktor prowadzący: Ewelina Burska Projekt okładki: Maciej Pasek Materiały graficzne na okładce zostały wykorzystane za zgodą Shutterstock.

Wydawnictwo HELION ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63 e-mail: [email protected] WWW: http://helion.pl (księgarnia internetowa, katalog książek) Drogi Czytelniku! Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres http://helion.pl/user/opinie/cwwi81_ebook Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję. ISBN: 978-83-246-9329-0 Copyright © Helion 2014

 Poleć książkę na Facebook.com

 Księgarnia internetowa

 Kup w wersji papierowej

 Lubię to! » Nasza społeczność

 Oceń książkę

Spis treści Wstęp

5

Rozdział 1. Instalowanie i aktualizowanie

7

Rozdział 2. Nowy interfejs Windowsa 8.1

35

Uruchamianie i zamykanie systemu Ekran startowy Aplikacje Windowsa 8.1

Rozdział 3. Klasyczny interfejs użytkownika

35 42 53

61

Praca z oknami Pulpit Menu Start i pasek zadań

61 65 72

Rozdział 4. Zarządzanie systemem i rozwiązywanie typowych problemów

81

Konta użytkowników Praca z systemem

Rozdział 5. Biblioteki, pliki i foldery Eksplorator plików Biblioteki i dysk SkyDrive Operacje na plikach i folderach

Rozdział 6. Sieć Połączenia sieciowe Praca w sieci lokalnej Internet

81 91

107 107 114 117

131 131 136 145

4

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Wstęp Wydanie Windowsa 8 okazało się prawdziwą rewolucją na rynku komputerów — po raz pierwszy z tym samym systemem Windows mogliśmy pracować zarówno na klasycznych pecetach, laptopach, jak i na urządzeniach ARM, np. na tabletach. Aby było to możliwe, firma Microsoft zdecydowała się na wprowadzenie daleko idących zmian w interfejsie użytkownika. Zniknęło menu Start, do którego przyzwyczailiśmy się w ciągu ostatnich kilkunastu lat, pojawił się za to wzorowany na systemie Windows Phone interfejs Windows 8. W efekcie opinie użytkowników były skrajne: jedni chwalili prostotę pracy z kafelkami, np. w pełni automatyczne instalowanie i aktualizowanie programów dostępnych w sklepie Windows, inni narzekali, że pomimo wieloletniego doświadczenia w używaniu Windowsów mają problemy z wykonywaniem najprostszych operacji, takich jak zamykanie uruchomionych programów czy resetowanie systemu. Po roku wiemy już, że niezadowolonych osób było więcej niż entuzjastów. Aby wyjść naprzeciw oczekiwaniom użytkowników, firma Microsoft opracowała Windowsa 8.1. Książka Windows 8.1 PL. Ćwiczenia praktyczne pozwoli Ci szybko i łatwo zapoznać się z najważniejszymi funkcjami nowego systemu. Wykonując opisane w niej ćwiczenia, zainstalujesz (lub uaktualnisz) i skonfigurujesz Windowsa 8.1, nauczysz się pracować z jego interfejsem, dostosujesz go do własnych potrzeb i podłączysz urządzenie do sieci domowej.

6

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Nowa wersja systemu Windows? Tworząc nowy system, firma Microsoft założyła, że: 1. Windows 8.1 będzie darmową aktualizacją dostępną dla

wszystkich użytkowników Windowsa 8. Z tego powodu cykl życia poprzedniego systemu operacyjnego będzie wyjątkowo krótki. Wsparcie techniczne dla Windowsa 8 ma trwać tylko dwa lata od premiery wydania 8.1 (czyli do 18 października 2015 roku), natomiast dla najnowszej wersji — do 9 stycznia 2018 roku, a dla edycji rozszerzonej (dotyczącej bezpieczeństwa oraz klientów korporacyjnych) aż do 10 stycznia 2023 roku. 2. Windows 8.1 będzie szybszy od Windowsa 7 i Windowsa 8,

np. czas uruchamiania systemu skrócił się z kilkunastu do kilku sekund. 3. Windows 8.1 będzie w pełni kompatybilny ze swoimi

poprzednikami — na każdym urządzeniu, na którym działa Windows 7 lub Windows 8, będzie można pracować z Windowsem 8.1, a z każdego programu, który poprawnie funkcjonował w Windowsie 7 lub Windowsie 8, użytkownik skorzysta również w nowym systemie. 4. Windows 8.1 będzie łatwiejszy w obsłudze od Windowsa 8.

Uwzględniając uwagi użytkowników, Microsoft m.in. przywrócił menu Start, umożliwił pełniejsze dostosowywanie i lepsze wykorzystywanie ekranów powitalnego i startowego oraz poprawił sposób, w jaki system reaguje na gesty wykonywane myszką. 5. Windows 8.1 będzie bezpieczniejszy, ale jednocześnie bardziej

funkcjonalny od Windowsa 7 i Windowsa 8. Jeżeli chcesz się przekonać, czy nowy system spełnia pokładane w nim nadzieje, ta książka jest dla Ciebie.

1 Instalowanie i aktualizowanie Wykonując ćwiczenia z tego rozdziału, bez problemu zainstalujesz Windowsa 8.1 na nowym lub dotychczas wykorzystywanym komputerze. Seria Ćwiczenia praktyczne jest adresowana przede wszystkim do indywidualnych użytkowników, dlatego w tej książce opisano tylko najpopularniejsze sposoby wgrywania systemu na pojedyncze urządzenia: 1. Instalację na komputerze, na którym nie ma zainstalowanego żadnego systemu operacyjnego. 2. Uaktualnienie wcześniejszej wersji Windowsa. 3. Instalację Windowsa 8.1 jako dodatkowego systemu operacyjnego. 4. Przeniesienie (migrację) systemu z jednego urządzenia na drugie. Przed rozpoczęciem instalacji warto sprawdzić wymagania sprzętowe Windowsa 8.1 i wybrać wersję odpowiednią dla danego urządzenia. Następnym etapem powinno być skontrolowanie poprawności wgrania systemu. W ćwiczeniu kończącym rozdział pokazano, jak aktywować i edytować Windowsa 8.1.

8

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Ć W I C Z E N I E

1.1

Czy na moim komputerze można zainstalować system Windows 8.1?

Producenci wszystkich programów podają tzw. minimalne wymagania sprzętowe — najsłabszą konfigurację urządzenia, na którym można zainstalować daną aplikację. Podobnie jest w przypadku systemów operacyjnych; trzeba jednak pamiętać, że rzadko instaluje się tylko system. Z reguły na urządzeniu musi działać kilkanaście, jeżeli nie kilkadziesiąt różnych programów. System często jest jedynie środowiskiem, w którym funkcjonują takie aplikacje. Do wykonywania podstawowych zadań, np. do edytowania dokumentów, przeglądania internetu czy odtwarzania multimediów, wystarczy najmniej wydajny z obecnie dostępnych komputerów lub typowy netbook wyposażony w: 1. procesor Pentium (lub równoważny) taktowany zegarem 1 GHz (lub szybszym); 2. 1 GB pamięci RAM (dotyczy architektury 32-bitowej) lub 2 GB pamięci RAM (w przypadku systemu 64-bitowego); 3. 40-gigabajtowy dysk twardy (32-bitowa wersja Windowsa zajmuje po instalacji ok. 16 GB, 64-bitowa — ok. 20 GB, ale w miarę upływu czasu system potrzebuje dla siebie coraz więcej miejsca); 4. kartę graficzną zgodną ze standardem DirectX 91, obsługującą sterowniki WDDM (ang. Windows Display Driver Model). Ponadto: 1. Interfejs Windowsa 8.1 wymaga rozdzielczości 1024768

lub wyższej. 2. Zdecydowana większość ekranów dotykowych zgodnych z Windowsem 7 bez problemu działa w nowym systemie. 3. Moduł TPM (ang. Trusted Platform Module) oraz następca BIOS-u — system UEFI (ang. Unified Extensible Firmware Interface) mogą być wykorzystane do dodatkowego zabezpieczenia Windowsa 8.1.

1

Niektóre gry wymagają kart zgodnych z dziesiątą wersją standardu DirectX.

Rozdział 1. • Instalowanie i aktualizowanie

9

Aby sprawdzić, czy Twój komputer z zainstalowanym Windowsem XP spełnia wymagania sprzętowe wersji 8.1 (maszyna z preinstalowanym Windowsem 7 na pewno je spełnia): 1. Zaloguj się do systemu na konto administratora. 2. Z menu Start wybierz Pomoc i obsługa techniczna. 3. Kliknij znajdujący się w sekcji Wybierz zadanie odnośnik Użyj narzędzi, aby wyświetlić informacje o komputerze i przeanalizować problemy. 4. Z listy narzędzi (ang. Tools) wybierz Mój komputer — informacje/ Wyświetl ogólne informacje o systemie dla tego komputera (rysunek 1.1).

Rysunek 1.1. Podstawowe informacje o najważniejszych podzespołach komputera: procesorze, pamięci i dysku twardym 5. Otrzymane wyniki porównaj z minimalnymi wymaganiami

sprzętowymi Windowsa 8.1.

10

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Ć W I C Z E N I E

1.2

Jaką edycję systemu wybrać?

Windows 8.1 jest dostępny w dwóch podstawowych wersjach2: 1. Podstawowa edycja nazywa się po prostu Windows 8.1. Jest ona

adresowana do użytkowników, których potrzeby w zakresie technologii informatycznych są związane z codziennym posługiwaniem się pojedynczym (niepodłączonym do sieci firmowej) urządzeniem. Takie osoby np. jedynie przeglądają internet, prowadzą korespondencję elektroniczną, opracowują dokumenty czy wykorzystują system w celu rozrywki. Ta edycja jest następcą Visty Home Basic i Windowsa 7 Home. 2. Windows 8.1 Pro, którego poprzednikami były Windows Vista

Business i Windows 7 Professional, zawiera podstawowe funkcje pozwalające centralnie zarządzać systemem (przede wszystkim oferuje możliwość podłączenia maszyny do domeny Active Directory), wirtualizować systemy operacyjne oraz zabezpieczać dane przechowywane na urządzeniu (funkcja szyfrowania dysków BitLocker). Porównanie poszczególnych edycji systemu Windows 8.1 zawiera tabela 1.1. Ć W I C Z E N I E

1.3

Instalacja na nowym komputerze

Instalację Windowsa 8.1 na nowym komputerze można przeprowadzić szybciej i łatwiej niż w przypadku wcześniejszych wersji systemu. Aby jej dokonać: 1. Jeżeli masz taką możliwość, podłącz komputer do internetu. 2. Włóż do napędu DVD płytę instalacyjną i włącz urządzenie. 3. Jeżeli po chwili wyświetli się pytanie, czy uruchomić system z płyty DVD, wciśnij klawisz Enter (możliwe, że instalator włączy

2

Specjalne edycje Windowsa 8.1 to przeznaczony dla urządzeń ARM (ang. Advanced RISC Machine) Windows RT i skierowany dla dużych firm Windows 8.1 Enterprise.

11

Rozdział 1. • Instalowanie i aktualizowanie

Tabela 1.1. Lista najważniejszych funkcji dostępnych w różnych edycjach systemu Windows 8.1 Windows 8.1 Pro

Windows 8.1 Enterprise

BitLocker® i BitLocker To Go®

X

X

Uruchomienie z dysku VHD

X

X

Klient Hyper-V

X

X

Możliwość podłączenia do domeny

X

X

Encrypting File System

X

X

Zasady grupy

X

X

Funkcja

Windows 8.1

AppLocker®

X

BranchCache®

X

DirectAccess

X

Preinstalowanie aplikacji systemu Windows 8.1

X

Wirtualizacja (RemoteFX®)

X

Windows To Go

X

się automatycznie). Jeśli wspomniane pytanie nie pojawi się na monitorze, czeka Cię zmiana ustawień systemu BIOS lub UEFI (rysunek 1.2):

Rysunek 1.2. Jeżeli napęd DVD nie jest sprawdzany przy uruchamianiu komputera, będziesz musiał zmienić ustawienia systemu BIOS lub, w przypadku nowszych komputerów, UEFI a) Podczas uruchamiania komputera naciśnij klawisz Delete3. 3

W niektórych komputerach, szczególnie laptopach, ustawienia BIOS-u wywołuje się innymi klawiszami, np. F2, F8 lub F12. Natomiast systemy UEFI konfiguruje się intuicyjnie, za pomocą graficznego interfejsu i myszki.

12

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne b) Przejdź do sekcji zawierającej listę i kolejność sprawdzanych

dysków i napędów (ang. Boot order lub Boot sequence). c) Dodaj do niej napęd DVD. Po zainstalowaniu systemu przywróć pierwotną konfigurację BIOS/UEFI. Podczas uruchamiania komputera jeszcze raz wyświetl ustawienia tego systemu i wskaż jako pierwsze urządzenie, które będzie sprawdzane podczas startu. Powinien to być dysk twardy z wgranym Windowsem 8.1. Jeżeli zależy Ci na bezpieczeństwie, a do maszyny mają dostęp inne osoby, upewnij się, że ten dysk będzie jedynym urządzeniem startowym. Ustaw również hasło administratora systemu BIOS/UEFI. 4. Uruchomi się graficzny instalator systemu Windows 8.1. Po chwili

zostaniesz poproszony o wybór opcji językowych (rysunek 1.3).

Rysunek 1.3. Pierwsze pytanie instalatora dotyczy wyboru języka, formatu godziny i waluty oraz układu klawiatury 5. Upewnij się, czy wybrane ustawienia odpowiadają pokazanym

na rysunku 1.3. Jeśli tak, kliknij Dalej. 6. Wyświetli się główne okienko instalatora. Oprócz przycisku Zainstaluj teraz będzie ono zawierało odnośnik Napraw komputer, którego kliknięcie pozwoli automatycznie lub samodzielnie

Rozdział 1. • Instalowanie i aktualizowanie

13

zreperować uszkodzoną kopię Windowsa 8.1. Sposoby naprawiania systemu operacyjnego, w tym resetowanie i odświeżanie, zostały przedstawione w rozdziale 4. 7. Kliknij przycisk Zainstaluj teraz. Instalator systemu rozpocznie pracę. 8. Wpisz numer swojej kopii Windowsa 8.1 i kliknij Dalej (rysunek 1.4). Na podstawie wprowadzonego klucza instalator automatycznie wybierze odpowiednią edycję systemu.

Rysunek 1.4. Numer seryjny i instrukcję znajdziesz w paczce z Windowsem. Natomiast w przypadku systemów OEM będzie on umieszczony na naklejonej na obudowie komputera naklejce COA (ang. Certificate of Authenticity) 9. Przeczytaj i zaakceptuj umowę użytkownika końcowego. 10. Po kliknięciu Dalej zostaniesz poproszony o wskazanie metody

instalacji Windowsa 8.1: a) Ponieważ komputer został uruchomiony z instalacyjnego dysku DVD, wybranie opcji Uaktualnienie spowoduje wyświetlenie informacji o niemożliwości zaktualizowania wcześniejszej wersji systemu. Aby kontynuować wgrywanie Windowsa, wróć do poprzedniego ekranu. W tym celu naciśnij ikonę strzałki znajdującą się w lewym górnym rogu.

14

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne b) Wybierz opcję Niestandardowa: tylko zainstaluj system

Windows. 11. Kolejne pytanie będzie dotyczyło wyboru partycji (dysku logicznego), na której zostanie zainstalowany Windows 8.1. Jeżeli dysk twardy został wcześniej podzielony na partycje (czyli nie jest to nowo zakupiony dysk twardy), rozważ ich usunięcie. W tym celu: a) Kliknij odnośnik Opcje dysku (zaawansowane). b) Kolejno zaznacz i usuń wszystkie istniejące partycje (rysunek 1.5). Usunięcie partycji powoduje utratę wszystkich zapisanych na niej danych. Przed rozpoczęciem instalacji Windowsa 8.1 należy utworzyć kopie zapasowe zawartości dysków.

Rysunek 1.5. Usunięcie istniejących partycji umożliwi założenie za pomocą instalatora odpowiednich partycji i zainstalowanie systemu Windows na całym dysku twardym 12. Jeżeli dysk twardy nie został znaleziony: a) Kliknij odnośnik Załaduj sterownik (rysunek 1.6).

Rozdział 1. • Instalowanie i aktualizowanie

15

Rysunek 1.6. Sterowniki nietypowych dysków mogą być zapisane na dyskietce, płycie CD lub DVD lub na dysku USB b) Kliknij przycisk Przeglądaj i wskaż lokalizację sterowników

dysku. 13. Jeżeli chcesz, żeby system Windows 8.1 został zainstalowany

na całym dysku twardym, kliknij przycisk Dalej. Spowoduje to utworzenie partycji o rozmiarze równym rozmiarowi dysku twardego. Rozpocznie się proces instalacji. 14. Jeśli natomiast zamierzasz podzielić dysk na partycje (np. na dysk C:, na którym będzie się znajdował system operacyjny, i dysk D: do przechowywania danych użytkownika): a) Kliknij przycisk Nowy. b) Podaj rozmiar (w MB) tworzonej partycji. c) Kliknij Zastosuj. d) Powtórz powyższe kroki i utwórz kolejną partycję. e) Zaznacz partycję, na której ma być zainstalowany system Windows 8.1, i kliknij Dalej. 15. Rozpocznie się automatyczna instalacja systemu Windows 8.1. W zależności od szybkości komputera proces ten zajmuje od kilku minut do pół godziny. W trakcie instalacji maszyna zostanie

16

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

ponownie uruchomiona. Z tego powodu przed ponownym włączeniem jej należy albo wyjąć instalacyjną płytę z napędu DVD, albo ustawić w systemie BIOS/UEFI start z dysku twardego. W trakcie wgrywania Windowsa nie należy ponownie uruchamiać urządzenia z napędu DVD. 16. Gdy instalacja dobiegnie końca, komputer jeszcze raz ponownie rozpocznie pracę. Po chwili zostaniesz poproszony o spersonalizowanie systemu (rysunek 1.7).

Rysunek 1.7. Podstawowa personalizacja sprowadza się do wyboru schematu kolorów interfejsu użytkownika i podania nazwy komputera. Aby wyświetlić klawiaturę ekranową, kliknij przycisk znajdujący się w lewym dolnym rogu 17. Jeśli klikniesz przycisk Dalej, będziesz mógł skonfigurować

Windowsa (rysunek 1.8). Aby zaakceptować domyślne ustawienia, wybierz opcję Użyj ustawień ekspresowych. Możesz też kolejno: a) Określić, czy komputer jest podłączony do sieci domowej lub publicznej. b) Włączyć lub wyłączyć zabezpieczenia chroniące urządzenie: automatyczne aktualizacje systemu, sterowników i aplikacji oraz filtr SmartScreen.

Rozdział 1. • Instalowanie i aktualizowanie

17

c) Wziąć udział w anonimowym programie poprawy jakości

produktów firmy Microsoft. d) Włączyć lub wyłączyć (domyślnie włączone) funkcje wyszukiwania problemów online, a także udostępniania aplikacjom Windows 8.1 nazwy konta oraz lokalizacji użytkownika.

Rysunek 1.8. Ponieważ fabryczne parametry są bezpieczne i nie naruszają prywatności, proponuję wybór opcji Użyj ustawień domyślnych 18. Następne pytanie będzie dotyczyło tworzonego konta użytkownika.

W systemie Windows 8.1 zakładane podczas instalacji konto domyślnie musi być kontem Microsoft, a nie lokalnym. Jeżeli jednak nie masz konta Microsoft i nie chcesz go zakładać, możesz obejść ten wymóg następująco: a) Wpisz błędny adres e-mail i dowolne, nieprawidłowe hasło. b) Kliknij Dalej.

18

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne c) Wyświetli się komunikat o niemożliwości zalogowania się

na konto Microsoft. Kliknij odnośnik Kontynuuj bez logowania do konta Microsoft i raz jeszcze potwierdź swoją decyzję przyciskiem Utwórz konto lokalne (rysunek 1.9).

Rysunek 1.9. Jeżeli masz już konto Windows Live ID, wystarczy, że wpiszesz powiązany z nim adres e-mail. W przeciwnym razie możesz je utworzyć. Innym rozwiązaniem jest założenie lokalnego konta systemu Windows 19. Automatyczne zalogowanie na utworzone przed chwilą konto

kończy proces instalacji systemu Windows 8.1. Jeżeli jednak zdecydowałeś się na utworzenie lokalnego konta: a) Podaj jego nazwę, chroniące je hasło i wskazówkę do tego hasła. b) Kliknij Dalej i poczekaj na zakończenie instalacji.

Rozdział 1. • Instalowanie i aktualizowanie

19

Ć W I C Z E N I E

1.4

Zakładanie konta Microsoft

Bezpłatne konto Windows Live ID będzie potrzebne, jeżeli chcesz, aby ustawienia systemowe były automatycznie synchronizowane pomiędzy komputerami. Użyjesz go także do pobierania i kupowania dostępnych w sklepie Windows (przypominającym Apple Store) aplikacji typu Windows 8.1 oraz do korzystania z usługi SkyDrive. Inne propozycje firmy Microsoft, które są dostępne dla właścicieli kont Windows Live ID, to MSN Messenger, MSN Hotmail czy MSN Music. Aby założyć takie konto (można to zrobić także bezpośrednio z poziomu systemu Windows 8.1): 1. Uruchom przeglądarkę Internet Explorer i połącz się z adresem https://signup.live.com. 2. Kliknij odnośnik Nie masz konta Microsoft? Utwórz konto teraz. 3. Aby utworzyć konto, wystarczy wypełnić wyświetlony w ten sposób formularz. Osoba, która odgadnie Twoje hasło do konta Microsoft, nie tylko zaloguje się jako Ty do systemu Windows 8.1. W przypadku kont połączonych z kontami Hotmail będzie mogła również odbierać Twoje wiadomości e-mail, wysyłać wiadomości w Twoim imieniu, przeglądać Twój kalendarz, a nawet płacić za towary kupowane Twoją kartą kredytową. Zakładając konto Windows Live ID, poświęć chwilę na wymyślenie bezpiecznego hasła, czyli składającego się z co najmniej 10 znaków i niebędącego wyrazem pochodzącym z jakiegokolwiek języka (lub Twoim nazwiskiem uzupełnionym o datę urodzenia czy cyfry 1, 2, 3). 4. Po poprawnym wpisaniu danych zostaniesz poproszony

o zaakceptowanie umowy końcowego użytkownika. 5. Ostatnim etapem rejestracji będzie potwierdzenie odebrania

weryfikującej informacji pod podanym adresem e-mail. Ć W I C Z E N I E

1.5

Aktualizacja poprzednich wersji systemu

Najprostszym sposobem aktualizacji systemu operacyjnego do Windowsa 8.1 jest aktualizacja „w miejscu”, czyli zastąpienie używanego Windowsa jego najnowszą wersją. To, jakie dane i ustawienia zostaną

20

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

automatycznie przeniesione do Windowsa 8.1, zależy od edycji aktualizowanego systemu. W przypadku Windowsa XP będą to jedynie konta użytkowników i ich pliki (takie jak dokumenty czy zdjęcia). Z Visty można również przenieść część ustawień systemowych, np. tło ekranu czy historię przeglądarki Internet Explorer. Aktualizacja Windowsa 7 jest najpełniejsza — w jej trakcie do Windowsa 8.1 trafią niektóre (kompatybilne z nim) aplikacje. Aby zaktualizować system operacyjny, czyli zachować ustawienia wcześniejszej wersji i zapisane na dyskach dokumenty użytkowników: 1. Zaloguj się do Windowsa na konto z uprawnieniami administratora. 2. Zrób pełną kopię zapasową systemu operacyjnego i wszystkich dokumentów. Jeśli aktualizacja zakończy się niepowodzeniem, kopia umożliwi odtworzenie wcześniejszej wersji Windowsa (w innym przypadku uruchomienie komputera może okazać się dość trudne) i odzyskanie dokumentów. 3. Sprawdź w usłudze Windows Update, czy są dostępne aktualizacje dla systemu, którego używasz. Jeżeli tak, zainstaluj je. 4. Wyłącz skaner antywirusowy. 5. Włóż do napędu DVD płytę instalacyjną Windowsa 8.1. Jeżeli wyświetli się okienko autoodtwarzania, uruchom program Setup.exe; w przeciwnym razie otwórz okno Komputer, kliknij prawym przyciskiem myszy ikonę napędu DVD i wybierz z menu kontekstowego opcję Zainstaluj lub uruchom program. 6. Rozpocznie się przygotowywanie instalatora do pracy. 7. Jako pierwsze wyświetli się pytanie, czy przed rozpoczęciem aktualizacji mają być pobrane i zainstalowane aktualizacje bieżącego systemu operacyjnego (rysunek 1.10). 8. Jeżeli komputer jest podłączony do internetu, wybierz pozycję Pobierz i zainstaluj aktualizacje. W przeciwnym razie wskaż drugą opcję. 9. Kliknij przycisk Dalej. 10. Wpisz numer seryjny systemu Windows 8.1 i zaakceptuj umowę końcowego użytkownika.

Rozdział 1. • Instalowanie i aktualizowanie

21

Rysunek 1.10. W przeciwieństwie do instalacji aktualizacja starszej wersji systemu operacyjnego jest procesem skomplikowanym i długotrwałym. Wcześniejsze zainstalowanie wszystkich dostępnych aktualizacji znacznie zwiększa szansę jej powodzenia 11. Wybierz tryb aktualizacji (rysunek 1.11)4. 12. Gdy klikniesz Dalej, narzędzie sprawdzi zgodność zainstalowanych

urządzeń i aplikacji z Windowsem 8.1. Wszystkie wykryte problemy zostaną zaraportowane. Niektóre z nich nie uniemożliwiają aktualizacji systemu, ale oznaczają, że po jej ukończeniu wskazane urządzenia i programy mogą nie działać prawidłowo. 13. Kliknij Zainstaluj. Rozpocznie się — przebiegająca tak samo jak standardowa — instalacja Windowsa.

4

Jeżeli bieżący system nie może zostać zaktualizowany do Windowsa 8.1, instalator wyświetla informację o wykrytych problemach i przerywa pracę. Wszystkie wprowadzone do tej pory zmiany zostają cofnięte.

22

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 1.11. Dostępne tryby aktualizacji zależą od wersji uaktualnianego systemu 14. Na koniec zobaczysz ekran blokowania z listą kont użytkowników

starego systemu. Kliknij ikonę konta, na które chcesz się zalogować. Ć W I C Z E N I E

1.6

Aktualizacja Windowsa 8 do wersji 8.1

Użytkownicy Windowsa 8 mogą w prosty sposób zaktualizować system operacyjny do wersji 8.1 — wystarczy, że zajrzą do sklepu Windows i pobiorą z niego odpowiednią aktualizację. Wcześniej jednak warto sporządzić kopię wszystkich swoich danych (ewentualnie całej zawartości komputera), zaktualizować sterowniki i upewnić się, że na dysku systemowym znajdują się co najmniej 3 GB wolnego miejsca. Jeżeli Twoja wersja systemu Windows może być automatycznie zaktualizowana, co pewien czas wyświetlany będzie komunikat informujący Cię o tej opcji.

Rozdział 1. • Instalowanie i aktualizowanie

23

Aby przeprowadzić aktualizację: 1. Odwiedź sklep Windows i jeżeli używasz konta lokalnego, zaloguj się na swoje konto Microsoft. 2. Pierwszą aplikacją, jaką zobaczysz, będzie darmowa aktualizacja do systemu Windows 8.1. Jeżeli jej nie widzisz, prawdopodobnie musisz najpierw zainstalować wymagane aktualizacje. 3. Pobierz aktualizację. W trakcie tego procesu możliwa jest normalna praca z komputerem. 4. Pobrana aktualizacja zostanie uruchomiona. Proces ten jest całkowicie automatyczny. W jego trakcie komputer zostanie ponownie uruchomiony. Ć W I C Z E N I E

1.7

Przenoszenie systemu na nowy komputer

Jeżeli instalujesz nowy system operacyjny na dopiero co zakupionym komputerze, po wgraniu Windowsa 8.1 konieczne będzie przeniesienie z poprzedniej maszyny plików z dokumentami. Przy okazji można też zaimportować ustawienia dotychczasowego Windowsa. Zanim rozpoczniesz przenoszenie systemu, zdecyduj, w jaki sposób zaimportujesz dane ze starego komputera na nowy. Masz do wyboru nagranie ich na dysk wymienny lub przeniesienie poprzez sieć bądź za pomocą łączącego obie maszyny kabla łatwego transferu5.

Aby przeprowadzić migrację systemu operacyjnego: 1. Zainstaluj na nowym komputerze Windowsa 8.1. 2. Zaloguj się na starym urządzeniu na konto administratora. 3. Włóż do napędu DVD poprzedniego komputera płytę instalacyjną systemu Windows 8.1. 4. Wyświetl jej zawartość — wybierz w okienku autoodtwarzania opcję Otwórz folder, aby wyświetlić pliki. 5. Przejdź do folderu support\migwiz i uruchom znajdujący się w nim plik migsetup.exe. 6. Po potwierdzeniu uprawnień administracyjnych włączy się narzędzie Łatwy transfer w systemie Windows. 5

Kabel łatwego transferu to specjalny przewód USB. Kosztuje ok. 100 zł.

24

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

7. Kliknij przycisk Dalej i wybierz sposób przenoszenia plików

pomiędzy starym a nowym komputerem. Najszybszą i jednocześnie najprostszą metodą importowania jest transfer przy użyciu sieci. Jeżeli oba komputery są ze sobą połączone, wybierz tę opcję. Kolejne operacje zależą od wybranego sposobu importowania. Poniżej opisano transfer za pomocą sieci. 1. Potwierdź, że urządzenie, na którym zostało uruchomione narzędzie Łatwy transfer w systemie Windows, jest starym komputerem. 2. Wyświetli się sześciocyfrowy klucz (zapisz go). Trzeba będzie wprowadzić go na docelowym komputerze. 3. Zaloguj się na nowej maszynie na konto administratora. 4. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+Q i wpisz w polu wyszukiwania frazę Transfer. 5. Z lewej strony ekranu startowego wyświetlą się ikony znalezionych programów, w tym ikona narzędzia Łatwy transfer w systemie Windows. Uruchom ją i kliknij Dalej. 6. Wybierz ten sam sposób przenoszenia plików (w tym przypadku — Przy użyciu sieci). 7. Odpowiadając na następne pytanie, wskaż opcję To jest mój nowy komputer. 8. Uruchomiłeś już to narzędzie na starym komputerze. Dlatego też odpowiadając na kolejne pytanie, wybierz opcję Narzędzie jest już zainstalowane na moim starym komputerze. 9. Zapoznaj się z opisem działania tego narzędzia i kliknij Dalej. 10. Wpisz zanotowany w punkcie 9. klucz (razem z łącznikiem). 11. Po kliknięciu przycisku Dalej narzędzia uruchomione na obu komputerach nawiążą połączenie (w tym momencie konieczne może być zezwolenie na wymianę za pomocą aplikacji Łatwy transfer w systemie Windows danych przez zaporę systemu Windows). Rozpocznie się sprawdzanie, jakie pliki i ustawienia mogą być przeniesione. Następnie narzędzie oszacuje ilość importowanych danych (rysunek 1.12). 12. Kliknij przycisk Opcje zaawansowane:

Rozdział 1. • Instalowanie i aktualizowanie

25

Rysunek 1.12. Domyślnie przenoszone są wszystkie dokumenty i ustawienia użytkowników oraz pliki udostępnione na starym komputerze a) Na zakładce Mapuj konta użytkowników określ powiązania

13. 14.

15.

16. 17.

pomiędzy kontami użytkowników założonymi na starym i nowym komputerze (rysunek 1.13). b) Na zakładce Mapuj dyski można w podobny sposób określić powiązania pomiędzy dyskami starego i nowego urządzenia. Zapisz wprowadzone mapowania. Jeżeli chcesz określić, które pliki i ustawienia mają być przeniesione, kliknij widoczny pod każdym kontem użytkownika odnośnik Dostosuj (rysunek 1.14). Po usunięciu zaznaczenia plików, których nie chcesz przenosić, zamknij okno. W tym celu kliknij znajdujący się w prawym górnym rogu przycisk Zamknij. Rozpocznij przenoszenie — kliknij przycisk Transferuj. Po zakończeniu transferu możesz wyświetlić listę przeniesionych plików lub programów, które były zainstalowane na starym komputerze, a nie ma ich na nowym. Kliknięcie przycisku Zamknij kończy przenoszenie systemu operacyjnego.

26

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 1.13. Podczas mapowania kont użytkowników określa się, gdzie (do czyjego konta) mają być przeniesione dokumenty i ustawienia osób korzystających z poprzedniego komputera

Rysunek 1.14. Gdy klikniesz odnośnik Zaawansowane, wyświetli się okno z widokiem dysków i folderów starego komputera. Można w nim zaznaczyć, które pliki (a nie tylko jakiego typu pliki) zostaną przeniesione Ć W I C Z E N I E

1.8

Windows 8.1 jako dodatkowy system operacyjny

Osoby, które chcą sprawdzić możliwości Windowsa 8.1, zanim zdecydują się na jego używanie, mogą zainstalować go jako drugi system operacyjny. Dzięki temu poprzednia wersja będzie nadal używana w codziennej pracy, a wgrany na osobny dysk nowy Windows posłuży wyłącznie do testów.

Rozdział 1. • Instalowanie i aktualizowanie

27

Jeżeli podstawowym systemem operacyjnym jest Vista lub Windows 7, testowanie wersji 8.1 na tym samym komputerze nie wymaga nawet podłączenia nowego dysku twardego. Aby zainstalować najnowszego Windowsa jako drugi system: 1. Na komputerze z Vistą lub Windowsem 7 rozwiń menu Start i wpisz w polu wyszukiwania: compmgmt.msc. 2. Uruchom znalezioną konsolę Zarządzanie dyskami. 3. Kliknij prawym przyciskiem myszy bieżącą partycję systemową, prawdopodobnie nazwaną C:, i wybierz z menu kontekstowego opcję Zmniejsz wolumin. 4. System sprawdzi, ile jest wolnego miejsca na dysku. Zainstalowanie Windowsa 8.1 z kilkoma aplikacjami i podstawowymi dokumentami wymaga co najmniej 30 GB wolnej przestrzeni. Pozostaw na woluminie przynajmniej 5 GB przestrzeni. Windows rezerwuje na nim miejsce dla pliku stronicowania, pliku hibernacji, punktów przywracania systemu itp. 5. Określ, o ile MB dysk systemowy zostanie zmniejszony, i kliknij

przycisk Zmniejsz. Windows utworzy nową partycję poza przydzieloną wolną przestrzenią. 6. Po zakończeniu operacji uruchom komputer z instalacyjnej płyty DVD Windowsa 8.1 i w odpowiednim momencie wskaż nowo utworzoną pustą partycję jako miejsce docelowe instalacji systemu. 7. Narzędzie automatycznie wykryje zainstalowaną wcześniejszą wersję Windowsa i utworzy menu rozruchowe. Umożliwi ono wybór systemu operacyjnego, na podstawie którego będzie następował start urządzenia. Po zakończonej instalacji przy każdym włączaniu komputera będzie się pojawiać pytanie o to, jaki system uruchomić — Windows 8.1 czy wcześniejszy. Aby zmienić domyślne ustawienia startowe, np. żeby wcześniejszy system był domyślnie uruchamiany, a pytanie wyświetlało się tylko przez 10 s: 1. Włącz komputer pod kontrolą właśnie zainstalowanego Windowsa 8.1 i naciśnij kombinację klawiszy Windows+X. 2. Z wyświetlonego menu wybierz System.

28

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

3. Dwukrotnie kliknij znajdujący się z lewej strony okna właściwości

odnośnik do zadania Zaawansowane ustawienia systemu. 4. Kliknij umieszczony w sekcji Uruchamianie i odzyskiwanie przycisk Właściwości. 5. Wybierz domyślny system operacyjny (Windows 8.1 lub wcześniejszy) i skróć czas oczekiwania na wybór systemu podczas włączania komputera (rysunek 1.15). Rysunek 1.15. Nowszy Windows powinien być instalowany jako ostatni. Dzięki temu moduł rozruchowy wersji 8.1 przejmie kontrolę nad działaniem włączanego komputera i będzie mógł sterować uruchamianiem systemów operacyjnych

6. Potwierdzaj swoją decyzję w trakcie zamykania kolejno wszystkich

otwartych okien dialogowych. Ć W I C Z E N I E

1.9

Weryfikacja instalacji

Instalacja może być uznana za zakończoną sukcesem, jeżeli wszystkie składniki Windowsa 8.1 działają poprawnie, a podłączone do komputera urządzenia zostały prawidłowo wykryte i skonfigurowane. Aby sprawdzić, czy system właściwie funkcjonuje: 1. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+X. 2. Kliknij widoczną w menu konsolę administracyjną Podgląd zdarzeń.

Rozdział 1. • Instalowanie i aktualizowanie

29

3. Potwierdź posiadanie uprawnień administracyjnych. 4. Rozwiń widoczną w lewym oknie konsoli sekcję Widoki

niestandardowe/Zdarzenia administracyjne. W głównym oknie konsoli wyświetlą się zgłoszone przez system błędy i ostrzeżenia (rysunek 1.16).

Rysunek 1.16. Jeżeli system zgłosił jakieś błędy, należy je znaleźć i wyeliminować ich przyczynę — w tym przypadku Windows raportuje niemożność nawiązania połączenia w celu jego aktywacji 5. Gdy zaznaczyesz dowolny z nich, w dolnym okienku pojawi się

szczegółowy opis. W większości przypadków pozwala on określić przyczynę problemu. Czasami wystarczy kliknąć dołączony odnośnik Pomoc online dziennika i zgodzić się na wysłanie opisu błędu do firmy Microsoft. Aby ocenić, czy wszystkie urządzenia komputera zostały prawidłowo wykryte i skonfigurowane: 1. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+X. 2. Z menu kontekstowego wybierz opcję Menedżer urządzeń.

30

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

3. W głównym oknie konsoli wyświetli się lista urządzeń

komputera. Jeżeli któreś z nich nie zostało prawidłowo wykryte i skonfigurowane, będzie wyróżnione żółtą ikoną ostrzeżenia (rysunek 1.17).

Rysunek 1.17. Instalacja systemu Windows nie jest zakończona sukcesem, dopóki w oknie Menedżera urządzeń znajduje się choć jedno ostrzeżenie 4. Jeśli Windows nie wykrył automatycznie jakiegoś urządzenia,

konieczna będzie samodzielna instalacja odpowiednich sterowników. Ć W I C Z E N I E

1.10

Aktywacja systemu

Aktywacja produktu Windows (ang. Windows Activation Technologies — WAT) ma zapobiegać nielegalnemu korzystaniu z produktów firmy Microsoft. Program aktywacyjny wykorzystuje fakt, że każdy komputer, a właściwie prawie każda jego część, ma unikalny identyfikator. Jest to tzw. numer seryjny. Wszystkie tego typu identyfikatory mogą posłużyć do wygenerowania unikalnego numeru maszyny. System Windows ma tzw. klucz licencji. Poprzez połączenie obu numerów (komputera

Rozdział 1. • Instalowanie i aktualizowanie

31

i oprogramowania) wygenerowany zostaje unikalny identyfikator, wykorzystywany podczas aktywacji. Ponieważ liczba automatycznych aktywacji jest ściśle określona, ten sam klucz produktu nie może być wielokrotnie używany do instalowania systemu na jednym urządzeniu lub na różnych maszynach. System Windows 8.1 jest automatycznie aktywowany podczas instalacji. Jeżeli jednak okaże się to niemożliwe (np. z powodu braku połączenia z internetem), będziesz musiał zająć się tym sam. Dopóki tego nie zrobisz, niektóre funkcje, takie jak możliwość personalizacji, będą niedostępne. Proces aktywacji sprowadza się do podania firmie Microsoft (poprzez internet lub telefonicznie) numeru wygenerowanego w opisany powyżej sposób. W odpowiedzi otrzymasz klucz potwierdzający. Wprowadzenie go do komputera (automatycznie w przypadku aktywacji przez internet) kończy proces aktywacji. Aby aktywować system: 1. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+X i uruchom narzędzie System. 2. Przewiń w dół okno właściwości systemu. W jego ostatniej sekcji — Aktywacja systemu Windows — znajduje się odnośnik informujący o stanie aktywacji. Kliknij go i uruchom program aktywacyjny. Ten sam program można uruchomić poprzez naciśnięcie kombinacji klawiszy Windows+I, kliknięcie przycisku Zmień ustawienia komputera i wybranie dostępnego sposobu aktywacji. 3. Aby przeprowadzić aktywację online, wystarczy kliknąć przycisk Aktywuj. 4. Jeżeli automatyczna aktywacja nie będzie możliwa (ponieważ np. nie masz połączenia z internetem), na monitorze pojawi się opis alternatywnej metody. Polega ona na nawiązaniu lokalnego połączenia telefonicznego z automatem firmy Microsoft, podyktowaniu mu wyświetlonego na ekranie kodu i wprowadzeniu podanego przez maszynę klucza aktywacyjnego. 5. Jeśli procedura zakończy się sukcesem, informacja o tym, że system nie został aktywowany, zostanie zastąpiona komunikatem o udanej aktywacji, uzupełnionym o numer Twojej kopii Windowsa 8.1.

32

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne Po zmianie kilku elementów komputera (np. po wymianie karty grafiki i aktualizacji sterowników karty sieciowej) konieczna będzie ponowna aktywacja systemu.

Ć W I C Z E N I E

1.11

Zmiana edycji

Ponieważ wszystkie trzy przeznaczone dla komputerów PC edycje Windowsa 8.1 są instalowane z tej samej płyty (w rzeczywistości zawiera ona tylko jeden obraz systemu, a to, które wydanie zostanie wgrane, jest określane podczas procesu), zmiana wydania wymaga jedynie kupienia nowego klucza. Całą operację można przeprowadzić bez wychodzenia z domu, przez internet. Z reguły proces ten nie trwa dłużej niż 15 minut. Aby zmienić edycję zainstalowanego systemu Windows 8.1: 1. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+Q. 2. Wpisz w polu wyszukiwania frazę funkcje. Domyślnie na ekranie startowym pokazywane są znalezione programy — tym razem należy szukać funkcji systemowej. Aby ją wyświetlić, kliknij widoczny po prawej stronie ekranu przycisk Ustawienia. 3. Kliknij ikonę Dodaj funkcje do systemu Windows 8.1 i zezwól na uruchomienie tego programu. 4. Jeżeli masz klucz uaktualnienia (nie jest to ten sam klucz, co klucz systemu Windows): a) Wybierz opcję Klucz produktu został już kupiony. b) Wpisz 25-znakowy klucz uaktualnienia. c) Postępując według wskazówek kreatora, zmień edycję systemu Windows 8.1. 5. Jeżeli nie masz jeszcze klucza produktu: a) Wybierz opcję aktualizacji online. Wyświetli się strona WWW zawierająca porównanie poszczególnych edycji systemu Windows 8.1. b) Kup interesującą Cię wersję. Zostaniesz poproszony o zalogowanie się za pomocą konta Windows Live ID. c) Wybierz sposób płatności i podaj dane wymagane do jej przeprowadzenia.

Rozdział 1. • Instalowanie i aktualizowanie d) Zakupiony klucz wyświetli się na ekranie. Zapisz go,

jeżeli planujesz przełożyć zmianę edycji na później. e) Procedura rozpocznie się automatycznie w momencie akceptacji umowy licencyjnej. Po zmianie edycji systemu konieczna będzie jego ponowna aktywacja.

33

34

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

2 Nowy interfejs Windowsa 8.1 Wykonując ćwiczenia z tego rozdziału, poznasz nowy interfejs Windowsa 8.1 (w tym ekrany blokady i startowy) oraz nauczysz się przeprowadzać typowe operacje. Dowiesz się, jak rozpoczynać i kończyć działanie systemu, pracować z kafelkami, używać skrótów klawiaturowych i gestów ułatwiających poruszanie się po ekranie startowym, a także dostosowywać go do własnych potrzeb. Zdobyte umiejętności pozwolą Ci rozpocząć przygodę z Windowsem 8.1, niezależnie od tego, czy został on zainstalowany na tradycyjnym komputerze, czy na tablecie.

Uruchamianie i zamykanie systemu Jeżeli prawidłowo zainstalowałeś Windowsa 8.1, zostanie on automatycznie uruchomiony po włączeniu urządzenia. Wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, gdy na komputerze znajduje się kilka systemów operacyjnych. W tym przypadku musisz wybrać, który z nich zostanie uruchomiony. Z tego podrozdziału dowiesz się, jak rozpocząć, przerwać i zakończyć pracę z Windowsem 8.1.

36

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Ć W I C Z E N I E

2.1

Pierwsze uruchomienie systemu Windows 8.1

1. Włącz komputer. 2. Jeżeli proces uruchamiania został zatrzymany, a na ekranie

wyświetliła się prośba o wybór systemu operacyjnego: a) W przypadku zaznaczonej nazwy Windows 8.1 naciśnij klawisz Enter (ustawienia domyślne). b) W przeciwnym razie użyj klawiszy , , wybierz Windows 8.1

i naciśnij klawisz Enter. 3. Po chwili wyświetli się ekran blokady (rysunek 2.1).

Rysunek 2.1. Nowy ekran blokady jest ładny, ale nie zawiera żadnych informacji dotyczących tego, co trzeba zrobić, aby zalogować się do systemu. Na szczęście aby wyświetlić sekcję logowania, wystarczy kliknąć na dowolnym obszarze lub nacisnąć spację 4. Kliknij na nim za pomocą myszy lub muśnij palcem dowolny

obszar. 5. Wyświetli się lista kont użytkowników. Wybierz swoje. 6. Podaj chroniące to konto hasło i naciśnij klawisz Enter. Jeżeli

okaże się ono nieprawidłowe, będziesz musiał wprowadzić je ponownie. Pojawi się wskazówka dotycząca hasła. 7. Po podaniu prawidłowego ciągu znaków wyświetli się ekran startowy wybranego użytkownika.

Rozdział 2. • Nowy interfejs Windowsa 8.1

37

Ć W I C Z E N I E

2.2

Poprawne kończenie pracy z systemem Windows 8.1

Jednym ze sposobów na uniknięcie problemów z uruchamianiem systemu jest jego poprawne zamknięcie. Kończąc pracę z komputerem, można: 1. Wyłączyć go. 2. Zrestartować. 3. Zakończyć działanie wszystkich uruchomionych programów, ale nie wyłączać komputera. 4. Zablokować urządzenie. 5. Zahibernować je lub uśpić. Najwygodniejszym sposobem na wyłączenie urządzenia za pomocą myszki jest skorzystanie z nowego menu Start: 1. Kliknij prawym przyciskiem myszki znajdującą się w lewym dolnym rogu ikonę Windows. 2. Z menu kontekstowego wybierz opcję Zamknij lub wyloguj się. 3. Wybierz żądaną akcję. Aby poznać inne sposoby kończenia pracy z systemem operacyjnym: 1. Kliknij prawy dolny róg ekranu startowego lub muśnij go w stronę środka ekranu. Wyświetli się pasek Charm (rysunek 2.2). 2. Kliknij ikonę Ustawienia. Pojawi się pasek ustawień zawierający m.in. przycisk Zamknij. Ten sam pasek ustawień można wyświetlić poprzez naciśnięcie kombinacji klawiszy Windows+I. 3. Kliknij przycisk zasilania. Wyświetli się menu pozwalające

wyłączyć urządzenie lub wyłączyć je i ponownie uruchomić (rysunek 2.3). 4. Naciśnij dwa razy klawisz Esc. Pozwala on przerwać lub wycofać bieżącą operację — w tym przypadku najpierw zamknie okno dialogowe z różnymi sposobami kończenia pracy z systemem, a następnie pasek ustawień.

38

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 2.2. Ekran startowy został zaprojektowany pod kątem tabletów, najczęściej trzymanych za boczne krawędzie. Dlatego paski narzędziowe są wyświetlane w skrajnych rejonach ekranu, czyli w miejscach, które można nacisnąć kciukiem Rysunek 2.3. Przycisk zasilania został umieszczony na pasku ustawień systemowych

5. Kliknij ikonę użytkownika znajdującą się w prawym górnym

rogu ekranu startowego. Wyświetli się menu pozwalające m.in. zakończyć sesję (rysunek 2.4). 6. Wybranie opcji Zablokuj spowoduje wyświetlenie ekranu logowania, ale wszystkie uruchomione przez Ciebie programy będą nadal działały.

Rozdział 2. • Nowy interfejs Windowsa 8.1

39

Rysunek 2.4. Wylogowanie i zablokowanie nie spowoduje wyłączenia urządzenia, ale zakończy (na stałe lub chwilowo) pracę z nim

7. Jeśli zdecydujesz się na opcję Wyloguj, sesja bieżącego

użytkownika dobiegnie końca. Wszystkie uruchomione przez niego programy zostaną zamknięte. Po wyświetleniu ekranu logowania do systemu będzie mógł zalogować się inny użytkownik. Ć W I C Z E N I E

2.3

Blokowanie urządzenia

Tożsamość użytkownika jest sprawdzana tylko raz: podczas logowania do systemu. Jeżeli po podaniu hasła pozostawisz niezablokowane urządzenie, każda osoba będzie mogła w Twoim imieniu — i z Twoimi uprawnieniami — modyfikować lub usuwać pliki, logować się na portalach społecznościowych, wysyłać e-maile itd. Dlatego za każdym razem, gdy przerywasz pracę z urządzeniem, powinieneś je zablokować: 1. Kliknij ikonę użytkownika i wybierz opcję Zablokuj. 2. Jeśli pracujesz z komputerem, naciśnij kombinację klawiszy Ctrl+Alt+Del i wskaż Zablokuj (rysunek 2.5). 3. Zablokowane urządzenie można odblokować i kontynuować pracę poprzez ponowne wprowadzenie hasła użytkownika. Aby umożliwić zalogowanie, wyłączenie lub ponowne uruchomienie maszyny innej osobie, należy nacisnąć przycisk Przełącz użytkownika.

40

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 2.5. Ekran wyświetlany naciśnięciem bezpiecznej kombinacji klawiszy Ctrl+Alt+Del

Ć W I C Z E N I E

2.4

Nowe funkcje ekranu blokady

Jedną z funkcji nowego systemu jest możliwość używania ekranu blokady do wyświetlania pokazu slajdów. Aby wykorzystać urządzenie z zainstalowanym Windowsem 8.1 w roli ramki na zdjęcia: 1. Wysuń pasek boczny (np. poprzez naciśnięcie kombinacji klawiszy Windows+I). 2. Kliknij odnośnik Zmień ustawienia komputera. 3. Z prawej strony ekranu wyświetli się sekcja Personalizacja, a w niej okienko Ekran blokady. Kliknij je. 4. Włącz odtwarzanie pokazu slajdów. 5. Wskaż foldery z grafikami, które mają być na nim wyświetlane. 6. Przewijając okienko ustawień w dół, można dodatkowo: a) Wyświetlać grafiki zapisane na dysku SkyDrive oraz pobrane z aparatu fotograficznego. b) Ograniczyć pokazywane grafiki do tych, których wielkość i proporcje są dopasowane do ekranu blokady. c) Wybrać, czy ekran ma być automatycznie wyłączany i po jakim czasie nieaktywności wyświetlanie pokazu slajdów zostanie zakończone. Na ekranie blokady umieścisz też powiadomienia wybranych aplikacji oraz, po raz pierwszy, umożliwisz bezpośrednie uruchamianie aparatu fotograficznego z poziomu tego ekranu. W tym celu:

Rozdział 2. • Nowy interfejs Windowsa 8.1

41

1. Przewiń w dół okienko ustawień ekranu blokady. 2. Zdecyduj, jakie aplikacje mają być automatycznie uruchamiane

podczas startu systemu operacyjnego. 3. Wskaż pogram, którego stan będzie widoczny na ekranie blokady. 4. Wybierz (jeśli chcesz) aplikację używaną do pokazywania alarmów. 5. Włącz opcję uruchamiania aparatu fotograficznego. Ć W I C Z E N I E

2.5

Hibernacja i uśpienie systemu

Wyłączenie urządzenia jest jednym z trzech sposobów kończenia lub przerywania pracy. W systemie Windows 8.1 można dodatkowo zahibernować oraz uśpić większość maszyn (wyjątek stanowią starsze komputery stacjonarne). W pierwszym przypadku zawartość całej pamięci zostanie zapisana na dysku i komputer się wyłączy. Następne włączenie urządzenia spowoduje odtworzenie zapisanego stanu systemu. Taki sposób przerywania pracy oznacza, że uruchomienie Windowsa będzie trwało ok. 10 s. Usypiając urządzenie, przełączasz je w tryb minimalnego poboru energii (w trybie uśpienia zużywa ono tylko kilka procent zwykle pobieranej energii), w którym podtrzymywana jest zawartość pamięci operacyjnej. Dzięki temu ponowne włączenie (obudzenie) maszyny trwa bardzo krótko (nie przekracza kilku sekund). Aby uśpić urządzenie: 1. Wyświetl pasek ustawień (można to zrobić za pomocą kombinacji klawiszy Windows+I lub poprzez kliknięcie prawego dolnego rogu ekranu, a następnie naciśnięcie ikony Ustawienia). 2. Kliknij przycisk zasilania. 3. Wybierz opcję Uśpij. W laptopach uśpienie jest domyślnym sposobem wyłączania komputera, a więc żeby uśpić maszynę, wystarczy zamknąć obudowę lub nacisnąć przycisk zasilania.

42

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

4. Obudź urządzenie poprzez naciśnięcie znajdującego się na jego

obudowie przycisku zasilania lub (w przypadku laptopa) otwarcie obudowy. 5. Ze względów bezpieczeństwa uśpienie lub zahibernowanie maszyny powoduje jej automatyczne zablokowanie. Aby kontynuować pracę z systemem, wprowadź hasło użytkownika i naciśnij Enter.

Ekran startowy Wykonując omówione w tym podrozdziale ćwiczenia, dowiesz się, w jaki sposób pracować z ekranem startowym na wyposażonych w dotykowe ekrany tabletach i klasycznych komputerach lub notebookach. Ć W I C Z E N I E

2.6

Czym są kafelki?

Nowe, napisane dla Windowsa 8.1 aplikacje reprezentowane są na ekranie startowym za pomocą kafelków — ikon nowego typu. Większość z nich zawiera ciągle aktualizowane informacje, takie jak: liczba nowych wiadomości e-mail, newsy, miniatury zdjęć i wiele innych. W systemie działa kilkanaście preinstalowanych aplikacji tego typu. Aby się z nimi zapoznać: 1. Przewiń (za pomocą gestu lub pokrętła myszy) ekran startowy. 2. Kliknij aplikację Wiadomości — zostanie ona uruchomiona w trybie pełnoekranowym (w ten sposób włączane są wszystkie aplikacje nowego typu). 3. Wybierz źródło wiadomości. 4. Zamknij tę aplikację — złap (myszą lub palcem) jej górną krawędź (kształt kursora zmieni się na symbol ręki) i przeciągnij ją na sam dół ekranu startowego. Alternatywnym sposobem jest naciśnięcie kombinacji klawiszy Alt+F4.

Rozdział 2. • Nowy interfejs Windowsa 8.1

43

5. Ponieważ dana aplikacja została przynajmniej raz uruchomiona,

od tej pory reprezentujący ją kafelek będzie pokazywał aktualne informacje. 6. Kliknij prawym przyciskiem myszy kafelek Bing Wiadomości lub muśnij go w dół palcem. Na dole ekranu startowego pojawi się pasek aplikacji (rysunek 2.6).

Rysunek 2.6. Wybrana aplikacja (lub aplikacje) zaznaczona jest ptaszkiem widocznym w prawym górnym rogu jej kafelka 7. Pasek aplikacji pozwala1: a) Odpiąć aplikację z ekranu startowego. Odpięte aplikacje

są niewidoczne na ekranie, ale nadal można je uruchamiać. Możliwe jest też przypięcie ich z powrotem. b) Odinstalować aplikację. Zostanie ona natychmiast usunięta z systemu. c) Zmniejszyć kafelek do wielkości kwadratu lub zwiększyć go do kształtu prostokąta. d) Wyłączyć lub włączyć interaktywność kafelka. Po jej wyłączeniu kafelek będzie przedstawiał tylko ikonę aplikacji oraz ewentualnie liczbę powiadomień (jeśli takie będą dostępne). e) Wyświetlić na ekranie startowym ikony wszystkich zainstalowanych programów. 8. Zamknij pasek aplikacji klawiszem Esc.

1

Paski konfiguracyjne niektórych aplikacji zawierają dodatkowe, specyficzne dla nich opcje, pozwalające np. uruchomić dany program z uprawnieniami administracyjnymi lub włączyć go w nowym okienku.

44

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Ć W I C Z E N I E

2.7

Układanie kafelków na ekranie startowym

Ponieważ ekran startowy pełni funkcję znanego z poprzednich wersji Windows menu Start, warto zadbać o czytelność i przejrzystość umieszczonych na nim kafelków. 1. Wyświetl menu konfiguracyjne aplikacji Gry. Zwróć uwagę, że Windows 8.1 pozwala zmieniać rozmiar poszczególnych kafelków. Wybierz jedną z czterech dostępnych wielkości. 2. Zaznacz i odepnij z ekranu startowego kafelek programu, którego nie będziesz używał w najbliższym czasie. 3. Zwróć uwagę, że kafelki tworzą grupy oddzielone pionowymi paskami. Pozycję poszczególnych grup można zmienić po zmniejszeniu ekranu startowego. W tym celu kliknij znajdujący się po prawej stronie paska przewijania (w dolnym prawym rogu ekranu) przycisk – lub ściśnij ekran za pomocą gestu dwóch palców. 4. Złap grupę kafelków (jeżeli używasz myszki, naciśnij i przytrzymaj lewy przycisk) i przeciągnij ją w odpowiednie miejsce (rysunek 2.7).

Rysunek 2.7. Z czasem liczba kafelków na ekranie startowym rośnie — jeżeli od początku nie zadbasz o podzielenie ich na kategorie, znalezienie i uruchomienie wybranej aplikacji nie będzie proste

Rozdział 2. • Nowy interfejs Windowsa 8.1

45

5. Grupom kafelków można też nadawać nazwy. W systemie

Windows 8.1 operację tę wykonasz bez wcześniejszego zmniejszenia zawartości ekranu startowego: a) Wyświetl pasek aplikacji (nowe menu kontekstowe), np. poprzez kliknięcie dowolnego kafelka prawym przyciskiem myszy lub muśnięcie go w dół palcem. b) Kliknij widoczną na pasku operacji ikonę Nazwij grupę. c) Wpisz nową nazwę grupy kafelków. d) W celu zastosowania zmian kliknij dowolny obszar ekranu startowego. 6. Aby przenieść kafelek do innej grupy, wystarczy kliknąć i przytrzymać go lewym przyciskiem myszy lub przytrzymać palcem, a następnie przeciągnąć do docelowej grupy. 7. Tworzenie nowych grup wygląda podobnie, ale tym razem należy upuścić przeciągany kafelek albo na oddzielającym dwie grupy pionowym pasku, albo po prawej stronie (czyli na samym końcu) ekranu startowego. Aplikację można przypiąć na ekran startowy po wyświetleniu lub przeszukaniu listy wszystkich zainstalowanych programów. W tym ćwiczeniu użyj pierwszej metody: 1. Kliknij ekran startowy prawym przyciskiem myszki. Wyświetlą się miniatury kafelków wszystkich programów, w tym również narzędzi systemowych (rysunek 2.8). 2. Po pojawieniu się paska konfiguracyjnego wybranej aplikacji (czyli zaznaczonej prawym przyciskiem myszki lub palcem) będziesz mógł przypiąć ją do ekranu startowego. 3. Jeśli jednak masz zainstalowanych wiele różnych programów, w szukaniu właściwego pomocny będzie widok kategorii. Aby go wyświetlić, kliknij znajdujący się po prawej stronie paska przewijania (w dolnym prawym rogu ekranu) przycisk – (rysunek 2.9). 4. Kliknij kategorię G. W centralnej części ekranu startowego pojawią się miniatury programów o nazwach zaczynających się od tej litery. 5. Zaznacz aplikację Gry i przypnij ją do ekranu startowego.

46

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 2.8. Przewiń ekran w prawo, aby zobaczyć ikony pozostałych aplikacji Rysunek 2.9. Aplikacje są grupowane na podstawie ich nazw, czyli program Gry znajdziemy w grupie G

Rozdział 2. • Nowy interfejs Windowsa 8.1

47

Ć W I C Z E N I E

2.8

Konfiguracja ekranu blokady i ekranu startowego

W systemie Windows 8.1 konfiguracja obu tych ekranów sprowadza się do określenia, czy i jakie kafelki będą na nich widoczne, które z nich mają wyświetlać aktualne powiadomienia, a także do zmiany ich wyglądu. Aby dostosować ekran blokady i ekran startowy do własnych potrzeb: 1. Wyświetl pasek ustawień (naciśnij kombinację klawiszy Windows+I lub wysuń pasek Charm, a następnie wybierz opcję Zmień ustawienia komputera). 2. Kliknij przycisk Personalizacja. a) Wyświetli się pasek pozwalający wybrać tapetę ekranu startowego, kolor jego tła oraz kolor wiodący (rysunek 2.10). Windows 8.1 pozwala też skonfigurować powiadomienia, czyli sposób, w jaki wybrane aplikacje będą informować użytkownika o różnych zdarzeniach (np. zbliżającym się spotkaniu czy odebraniu nowego e-maila). Aby to zrobić: 1. Wyświetl Pasek ustawień. 2. Kliknij przycisk Zmień ustawienia komputera. 3. Z lewej strony wyświetli się lista kategorii. Wybierz Wyszukiwanie i aplikacje. 4. Następnie przejdź do sekcji Powiadomienia i zdecyduj: a) Czy aplikacje mają wyświetlać powiadomienia na swoich kafelkach. b) Czy powiadomienia będą się pojawiać na ekranie blokady. c) Czy chcesz otrzymywać dźwiękowe powiadomienia. d) Czy odebranie powiadomienia ma spowodować włączenie ekranu. e) W jakich godzinach powiadomienia nie będą zgłaszane. f) Które aplikacje mają zgłaszać powiadomienia (rysunek 2.11). 5. Zamknij okienko ustawień systemowych (przeciągnij je na dół ekranu lub naciśnij kombinację klawiszy Alt+F4). Wprowadzone zmiany zostaną automatycznie zapisane.

48

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 2.10. Wybierając kolory, pamiętaj, że tło powinno wyraźnie pokazywać okna programów, ale nie może męczyć oczu

Ć W I C Z E N I E

2.9

Wyszukiwanie programów

Alternatywnym sposobem uruchamiania aplikacji jest ich wyszukiwanie. W ten sposób można włączać nie tylko programy systemu Windows 8.1, ale również tradycyjne narzędzia Windowsa. Co więcej, dzięki integracji z wyszukiwarką Bing omawiana funkcja pozwala teraz przeszukiwać nie tylko zasoby lokalnego komputera, ale również dysków SkyDrive oraz internetu.

Rozdział 2. • Nowy interfejs Windowsa 8.1

49

Rysunek 2.11. Pamiętaj, że do ekranu blokady mają dostęp wszyscy użytkownicy — jeżeli nie chcesz, żeby każda osoba znała Twoje plany, nie wyświetlaj na nim szczegółowych powiadomień aplikacji Kalendarz

Aby sprawdzić prognozę pogody: 1. Naciśnij kombinację Windows+Q. Wyświetli się pasek wyszukiwania. 2. Wpisz pierwsze litery nazwy szukanej aplikacji (rysunek 2.12). 3. Uruchom znaleziony program. 4. Wróć do ekranu startowego (naciśnij klawisz Windows).

50

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 2.12. Zwróć uwagę, że kombinacja klawiszy Windows+Q zwraca wyniki przeszukiwania nie tylko zainstalowanych aplikacji, ale również internetu

Wyszukiwanie i uruchamianie tradycyjnych aplikacji systemu Windows, takich jak np. Kalkulator, odbywa się w ten sam sposób: 1. Przełącz się na ekran startowy. 2. Wpisz pierwsze litery nazwy szukanej aplikacji. Automatycznie wyświetli się pasek wyszukiwania. 3. Kliknij znalezioną ikonę Kalkulatora. Zwróć uwagę, że jego uruchomienie spowodowało automatyczne przełączenie się do klasycznego pulpitu systemu Windows. Ć W I C Z E N I E

2.10

Przełączanie się pomiędzy ekranami i programami

Praca z wieloma jednocześnie uruchomionymi programami wymaga przełączania się pomiędzy ich okienkami. Aby przełączyć się do działającej w tle aplikacji: 1. Naciśnij kombinację Windows+Tab. Z lewej strony ekranu pojawi się pasek z obrazami wszystkich aplikacji działających w tle.

Rozdział 2. • Nowy interfejs Windowsa 8.1

51

2. Trzymając wciśnięty klawisz Windows, naciśnij klawisz Tab.

Zaznaczony zostanie drugi z programów działających w tle. 3. Puść klawisz Windows. Wybrana w poprzednim kroku aplikacja wyświetli się na ekranie. Ć W I C Z E N I E

2.11

Najważniejsze gesty i skróty klawiszowe

Szczęśliwi właściciele urządzeń wyposażonych w ekrany dotykowe szybko odkryją intuicyjne gesty pozwalające sterować Windowsem 8.1. Natomiast osoby posługujące się tradycyjnymi komputerami lub laptopami, a więc te, które pracują z systemem za pomocą klawiatury i myszki, powinny zaznaczyć sobie te strony książki, aby w razie potrzeby móc skorzystać z gotowej ściągi. W przypadku braku możliwości używania gestów jedynym sposobem na szybkie i łatwe wykonywanie typowych operacji jest stosowanie skrótów klawiszowych. Oto najprzydatniejsze i najczęściej używane skróty klawiszowe systemu Windows 8.1 i odpowiadające im gesty: 1. Spacja wyświetla pasek aplikacji zaznaczonego kafelka (tak samo jak kliknięcie go prawym przyciskiem myszki). Ten sam efekt uzyskasz po muśnięciu go w dół. 2. Klawisz Windows przełącza pomiędzy aktywnym okienkiem (np. okienkiem aplikacji lub klasycznym pulpitem Windows) a ekranem startowym. Na ekran startowy można też przejść za pomocą muśnięcia w lewą stronę prawej krawędzi wyświetlacza. Po pojawieniu się paska Charm należy kliknąć przycisk Start. 3. Kombinacje Alt+Tab oraz Windows+Tab pozwalają przełączać się pomiędzy otwartymi okienkami (tak samo jak przesunięcie palca od lewej krawędzi ekranu startowego do jego środka2). 4. Kombinacja Alt+F4 zamyka bieżące okienko (naciśnięcie tych klawiszy, gdy aktywny jest tradycyjny pulpit Windowsa, spowoduje zamknięcie systemu). Aby uzyskać ten sam efekt, przeciągnij aplikację z góry na dół ekranu startowego. 2

Wolny ruch pozwoli podejrzeć poszczególne okna, a szybki ruch z powrotem w lewo poskutkuje wyświetleniem miniaturek wszystkich działających aplikacji.

52

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

5. Kombinacja Windows+C uruchamia Eksplorator plików (następcę

6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

13. 14. 15. 16.

17.

18.

19.

znanego z wcześniejszych wersji systemu Eksploratora Windows) i wyświetla okienko Komputer. Kombinacja Windows+L blokuje urządzenie (wyświetla ekran logowania). Kombinacja Ctrl+Alt+Del wyświetla ekran pozwalający zakończyć lub przerwać pracę z systemem. Kombinacja Windows+C wyświetla pasek Charm (tak samo jak muśnięcie w stronę środka prawej krawędzi ekranu startowego). Kombinacja Windows+I wyświetla pasek ustawień. Kombinacja Windows+D wyświetla klasyczny pulpit. Kombinacja Windows+Z wyświetla pasek ustawień. Do przesuwania ekranu startowego można używać klawiszy Home/End (przesuwają go na początek i koniec) oraz Page Up/ Page Down (przesuwają o jedną stronę w przód lub w tył). Kombinacja Windows+Q pozwala przeszukiwać zainstalowane aplikacje. Kombinacja Windows+W umożliwia przeszukiwanie funkcji systemowych, łącznie z dostępnymi w Panelu sterowania. Kombinacja Windows+F pozwala przeszukiwać pliki. Kombinacja Windows+R umożliwia uruchomienie wskazanego pliku wykonywalnego (wyświetla znane z wcześniejszych wersji Windowsa okienko Uruchamianie). Kombinacja Windows+X wyświetla menu administracyjne pozwalające włączać najczęściej używane konsole administracyjne, wiersz polecenia czy Eksplorator plików. Kombinacja Windows+H umożliwia udostępnianie (np. poprzez e-mail lub komunikator) aktywnych zasobów, takich jak otwarty w aplikacji Windowsa 8.1 dokument czy przeglądana strona WWW. Kombinacja Windows+P pozwala przełączać, duplikować lub rozszerzać obraz na dodatkowy monitor bądź rzutnik.

Ponadto podczas przeglądania stron WWW za pomocą najnowszej wersji Internet Explorera można: 1. Otworzyć nową zakładkę kombinacją Ctrl+T. 2. Otworzyć nową zakładkę w trybie InPrivate kombinacją Ctrl+Shift+P.

Rozdział 2. • Nowy interfejs Windowsa 8.1

53

3. Zamknąć aktywną zakładkę kombinacją Ctrl+T. 4. Przełączać się pomiędzy zakładami kombinacją Ctrl+Tab.

Aplikacje Windowsa 8.1 Aplikacje nowego typu to pochodzące ze sklepu Windows programy, które: 1. działają z obniżonymi uprawnieniami, a więc nie mogą w żaden sposób zmienić konfiguracji systemu operacyjnego ani uzyskać bez wiedzy użytkownika dostępu do jego plików; 2. są instalowane i aktualizowane automatycznie; 3. są od siebie całkowicie odizolowane, czyli jedna aplikacja nie ma dostępu do danych przetwarzanych przez pozostałe aplikacje. Z tego podrozdziału dowiesz się, jak korzystać z udostępniającego programy nowego typu sklepu Windows oraz jak przechowywać swoje pliki na wirtualnym dysku SkyDrive. Nową, dołączoną do Windowsa 8.1 aplikacją jest popularny komunikator internetowy Skype. W październiku 2011 roku firma Microsoft przejęła grupę Skype i rozpoczęła intensywne prace nad zintegrowaniem komunikatora ze swoimi systemami operacyjnymi. Wraz z premierą Windowsa 8.1 proces ten został zakończony, a Skype zastąpił mało popularną aplikację Messenger. W rezultacie możemy teraz prowadzić rozmowy (głosowe i tekstowe) z poziomu ekranu blokady, z wykorzystaniem menu kontekstowego przeglądarki Internet Explorer. Skype natomiast powiadamia nas o nieodebranych połączeniach. Ć W I C Z E N I E

2.12

Sklep Windows

Sklep Windows to jedyne miejsce, w którym można znaleźć oprogramowanie dla systemu w wersji 8.1. W przeciwieństwie do klasycznych programów Windowsa aplikacje nowego typu nie mogą być instalowane z płyt DVD ani pobierane ze stron WWW.

54

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Aby wejść do sklepu Windows: 1. Uruchom aplikację Sklep. 2. Wyświetl pasek Charm (np. kombinacją Windows+C) i kliknij ikonę Ustawienia. 3. W pierwszej kolejności należy skonfigurować konto Windows Live ID: a) Kliknij odnośnik Twoje konto. b) Jeżeli nie byłeś wcześniej zalogowany, zaloguj się na konto Microsoft (które utworzyłeś w ćwiczeniu 1.4). Ta operacja spowoduje przełączenie się z konta lokalnego na konto Microsoft, co oznacza, że za pierwszym razem będziesz musiał potwierdzić swoją tożsamość (wprowadzić otrzymany SMS-em kod) oraz skonfigurować dysk SkyDrive. c) Ponieważ w sklepie Windows obok bezpłatnych dostępne są też płatne aplikacje, przed dokonaniem zakupu konieczne jest podanie danych teleadresowych oraz danych karty kredytowej3. d) Jeżeli nie chcesz potwierdzać kupna aplikacji, zmień ustawienia opcji Zawsze pytaj o hasło podczas kupowania aplikacji na Nie. e) Oprogramowanie Windowsa 8.1 może być instalowane na maksymalnie pięciu urządzeniach. Nazwy maszyn, na których działają już takie aplikacje, widnieją dolnej części ekranu. Aby możliwe było zainstalowanie programu na szóstym urządzeniu, musisz usunąć jedno z wcześniejszych (rysunek 2.13). 4. Wróć do sklepu, jeszcze raz wyświetl pasek Charm i kliknij ikonę Ustawienia. 5. W sekcji Preferencje możesz zdecydować: a) Czy interesują Cię aplikacje w języku polskim. b) Czy chciałbyś kupić program oferujący ułatwienia dostępu (opcje pomagające w pracy osobom niedowidzącym lub niedosłyszącym). c) Czy włączyć mechanizm polecania aplikacji na podstawie Twojej aktywności w sklepie. 3

Większość aplikacji można za darmo przetestować przed kupnem.

Rozdział 2. • Nowy interfejs Windowsa 8.1

55

Rysunek 2.13. Konto Windows Live ID umożliwia dokonywanie zakupów, za które płaci się kartą kredytową — we własnym interesie powinieneś chronić je bezpiecznym, przynajmniej dziesięcioznakowym hasłem, które nie jest wyrazem pochodzącym z jakiegokolwiek języka 6. W sekcji Aktualizacje aplikacji możesz: a) Wyłączyć lub włączyć domyślnie uruchomiony mechanizm

automatycznego codziennego aktualizowania zainstalowanych aplikacji Windowsa 8.1. b) Sprawdzić i zsynchronizować wykupione licencje (ta operacja jest wymaga tylko w sytuacji, gdy na liście licencji nie znajduje się któryś z programów, które kupiłeś).

56

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

7. Po zapoznaniu się z listą najczęściej zadawanych pytań (dostępną

w sekcji Warunki użytkowania) oraz licencją końcowego użytkownika możesz pobrać pierwszą aplikację ze sklepu Windows. Ć W I C Z E N I E

2.13

Instalowanie i odinstalowywanie aplikacji Windowsa 8.1

Jedną z zalet sklepu Windows jest uproszczenie do maksimum procesu instalacji aplikacji. Aby zainstalować wybrany program: 1. Uruchom aplikację Sklep. Domyślnie programy podzielone są na kategorie — ponieważ jest ich sporo, najłatwiej przegląda się je po zmniejszeniu ekranu. Przypuśćmy, że interesują Cię gry. Kliknij tę kategorię. Zostanie ona powiększona i będziesz mógł: a) Zobaczyć wszystkie aplikacje z wybranej kategorii (w tym celu kliknij ikonę kategorii). b) Zapoznać się z jednym z kilku najpopularniejszych programów z danej kategorii (ich ikony znajdują się obok ikony kategorii). c) Wyświetlić listę wszystkich lub wyłącznie darmowych aplikacji z wybranej kategorii. 2. Możesz też przeszukać sklep Windows. W tym celu wystarczy wpisać fragment nazwy konkretnego programu w okienku wyszukiwania (rysunek 2.14). 3. Po znalezieniu interesującej Cię aplikacji kliknij jej ikonę. 4. Wyświetli się okienko z: a) informacjami o samym programie, w tym jego oceną, ceną, kategorią, opisem wymaganych uprawnień i klasyfikacją wiekową; b) komentarzami innych użytkowników sklepu Windows; c) opisem producenta; d) informacjami technicznymi. 5. Wgraj wybraną aplikację i wyjdź ze sklepu (naciśnij kombinację Alt+F4 lub klawisz Windows).

Rozdział 2. • Nowy interfejs Windowsa 8.1

57

Rysunek 2.14. Funkcja wyszukiwania dotyczy nie tylko systemu, może być także używana do przeszukiwania aktualnie uruchomionej aplikacji Windowsa 8.1 — w tym przypadku programu Sklep 6. Nowo zainstalowany program został automatycznie podpięty

do ekranu startowego. Uruchom go. 7. Zakończ działanie aplikacji i odinstaluj ją. W tym celu kliknij kafelek programu prawym przyciskiem myszy, a następnie kliknij znajdującą się na pasku konfiguracyjnym ikonę Odinstaluj. Potwierdź swoją decyzję. Ć W I C Z E N I E

2.14

Usługa SkyDrive

SkyDrive to usługa firmy Microsoft pozwalająca osobom posiadającym konto Windows Live ID przechowywać pliki na wirtualnym dysku. Dostęp do nich użytkownik może uzyskać z każdego urządzenia podłączonego do internetu. A więc zamiast nosić ze sobą nośniki pamięci USB czy wysyłać do siebie samego wiadomości z załączonymi plikami, wystarczy po prostu zapisać je na dysku SkyDrive. Windows 8.1 zawiera preinstalowaną aplikację o nazwie SkyDrive. Pozwala ona zapisywać zdjęcia na wirtualnym dysku. Aby to zrobić:

58

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

1. Uruchom aplikację SkyDrive. 2. Zaloguj się na swoje konto Microsoft. 3. Wyświetli się lista folderów i plików znajdujących się na Twoim

dysku SkyDrive. Aby zapisać pliki w wybranym folderze (np. Zdjęcia): a) Kliknij ten folder. b) Wyświetl pasek aplikacji (kliknij prawym przyciskiem myszy pusty fragment ekranu). c) Kliknij ikonę Dodaj pliki. d) Otwórz folder zawierający dodawane pliki, zaznacz je i kliknij pozycję Dodaj do usługi SkyDrive (rysunek 2.15).

Rysunek 2.15. Wersja Windowsa 8.1 aplikacji SkyDrive została napisana z myślą o użytkownikach tabletów i smartfonów, czyli o osobach, które do sterowania aplikacjami używają gestów 4. Zapisane na dysku SkyDrive dokumenty otworzysz we właściwej

aplikacji po prostu poprzez kliknięcie jej, tak samo jak te zapisane na lokalnym dysku.

Rozdział 2. • Nowy interfejs Windowsa 8.1

59

5. Najszybszym sposobem na pobranie lub usunięcie wszystkich

plików z wybranego folderu jest wyświetlenie paska aplikacji, wybranie opcji Zaznacz wszystkie, a następnie kliknięcie ikony Pobierz lub Usuń (rysunek 2.16).

Rysunek 2.16. Bezpłatna wersja usługi SkyDrive pozwala przechowywać na wirtualnym dysku do 7 GB danych

60

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

3 Klasyczny interfejs użytkownika Wykonując ćwiczenia z tego rozdziału, poznasz drugi interfejs systemu w wersji 8.1. Zdobyte umiejętności pozwolą Ci efektywnie pracować z klasycznym interfejsem Windowsa.

Praca z oknami Nazwa systemu operacyjnego — Windows (okna) — pochodzi od jego charakterystycznej cechy — komunikuje się on z użytkownikiem poprzez okna. Wyświetlane są w nich uruchomione programy, otwarte pliki czy foldery. Wszystkie okna mają identyczną budowę i funkcjonalność. Z tego powodu umiejętność pracy z omawianym elementem systemu jest bardzo ważna. W tym podrozdziale poznasz podstawowe funkcje wszystkich okien. Ć W I C Z E N I E

3.1

Wyświetlanie pulpitu bezpośrednio po uruchomieniu systemu

Domyślnie po zalogowaniu do Windowsa 8.1 wyświetlany jest nowy, opisany w poprzednim rozdziale, ekran startowy. Jednak wielu użytkowników komputerów PC i laptopów na co dzień pracuje z klasycznym

62

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

pulpitem. Windows 8.1 pozwala zmienić to domyślne działanie i bezpośrednio po zalogowaniu się użytkownika wyświetlić właśnie pulpit. W tym celu należy: 1. Wywołać pulpit (można to zrobić poprzez naciśnięcie klawisza Windows). 2. Kliknąć prawym przyciskiem myszy wolny obszar paska zadań (znajdującego się na dole ekranu). 3. Z menu kontekstowego wybrać Właściwości. 4. Przejść na zakładkę Nawigacja. 5. Zaznaczyć pole wyboru Po zalogowaniu lub zamknięciu wszystkich aplikacji na ekranie przejdź do pulpitu zamiast do ekranu startowego. 6. Potwierdzić swoją decyzję — kliknąć OK. Ć W I C Z E N I E

3.2

Wspólne elementy okien

Wszystkie okna, niezależnie od różnorodnej zawartości, mają pewne elementy wspólne. Jednym z nich jest ramka, drugim — wprowadzona po raz pierwszy w programach pakietu Office 2007 wstążka. Aby zapoznać się z budową okien: 1. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+E. Wyświetli się klasyczny pulpit Windows, na którym pojawi się okienko Eksploratora plików o nazwie Ten komputer. 2. Górna ramka okna zawiera pasek tytułowy ze znajdującą się po lewej stronie nazwą aplikacji i umieszczonymi po prawej stronie trzema przyciskami: a) Gdy klikniesz pierwszy z nich (Minimalizuj), okno zniknie z ekranu i będzie reprezentowane przez ikonę na znajdującym się u dołu ekranu pasku zadań. Aby powtórnie je wyświetlić, kliknij ten symbol. b) Kliknięcie Maksymalizuj sprawia, że okno zajmuje cały ekran. W trybie pełnoekranowym ten przycisk zostaje zastąpiony przez Przywróć. Użycie go spowoduje zastosowanie poprzednich rozmiarów okna. Kliknij ten przycisk. c) Wybranie Zamknij spowoduje zamknięcie okna i wyłączenie działającego w nim programu. Jednocześnie zniknie przycisk

Rozdział 3. • Klasyczny interfejs użytkownika

63

reprezentujący dane okno na pasku zadań. Jeśli przed zamknięciem okna programu pracowałeś nad jakimś dokumentem i wcześniej go nie zapisałeś, teraz będziesz miał okazję, żeby to zrobić. 3. Gdy umieścisz kursor nad krawędzią lub rogiem okna, jego kształt zmieni się na strzałkę. Przytrzymując wciśnięty lewy przycisk myszy, możesz przesunąć wybraną krawędź (po zaznaczeniu rogu — dwie krawędzie). W ten sposób zmienisz wielkość okna (rysunek 3.1).

Rysunek 3.1. Okno Eksploratora plików z paskiem tytułowym, przyciskami nawigacyjnymi i rozwiniętą wstążką 4. Korzystając z uchwytu zmiany wielkości, zmniejsz rozmiar okna. 5. Zamknij okno Eksploratora plików. 6. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+Q, w polu wyszukiwania wpisz: Paint i uruchom znaleziony program. 7. Jeżeli obszar okna nie jest wystarczająco duży, by wyświetlić

w nim wszystkie dane (np. po jego zmniejszeniu), automatycznie pojawią się paski przewijania (pionowy, poziomy lub oba) — za ich pomocą możesz przesuwać zawartość okna (rysunek 3.2).

64

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 3.2. Paski przewijania pojawią się tylko wtedy, gdy okno jest zbyt małe, żeby od razu wyświetlić całą swoją zawartość 8. Wiele okienek ma menu główne wyświetlane poniżej ich górnej

krawędzi. Każda z jego opcji zawiera kolejne podmenu. Aby je otworzyć, wystarczy kliknąć lewym przyciskiem myszy daną pozycję. Jeśli wolisz posługiwać się klawiaturą, a nie myszą, dostęp do każdego z tych menu uzyskasz dzięki wciśnięciu klawisza Alt i widniejącej przy danym elemencie menu litery lub cyfry. 9. Zwróć uwagę na kolejny typowy składnik okien — wyświetlany wzdłuż dolnej krawędzi okna pasek stanu. Zawiera on informacje o bieżącym działaniu programu. Ć W I C Z E N I E

3.3

Standardowe operacje

Każde okno dzięki własnemu menu systemowemu można przesuwać, zmieniać jego wielkość oraz zamykać je przy użyciu klawiatury. W tym celu:

Rozdział 3. • Klasyczny interfejs użytkownika

65

1. Zaznacz okno programu Paint i naciśnij kombinację klawiszy

Alt+Spacja. Alternatywnym sposobem wywołania menu systemowego jest kliknięcie jego ikony. Znajduje się ona z lewej strony paska tytułowego okna (rysunek 3.3).

Rysunek 3.3. Zapamiętaj kombinację klawiszy Alt+F4 — pozwala ona zamknąć każde aktywne okno. Jeżeli w momencie jej naciśnięcia żadne okno nie było wybrane, wyłączony zostanie system operacyjny 2. Kiedy menu zostanie otwarte, wybierz jedną z jego opcji. Możesz

posłużyć się standardową metodą — kliknięciem konkretnej pozycji. Jeśli wolisz używać klawiatury, naciśnij klawisz odpowiadający literze, która została podkreślona w nazwie opcji. 3. Jeśli z menu systemowego wybierzesz pozycję Przenieś lub Rozmiar, będziesz mógł przesunąć okno lub określić jego wielkość za pomocą klawiszy strzałek. Zwiększ rozmiar okna programu Paint i naciśnij klawisz Enter. 4. Zamknij okno aplikacji Paint.

Pulpit Wykonując omówione w tym podrozdziale ćwiczenia, dowiesz się, w jaki sposób zamienić klasyczny pulpit w funkcjonalne i niebanalne środowisko pracy.

66

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Ć W I C Z E N I E

3.4

Wybór kompozycji

Kompozycje są zestawami ustawień zawierającymi tło pulpitu, kolory okien, schemat dźwięków i wygaszacz ekranu. Windows 8.1 ma kilka wbudowanych schematów, m.in. domyślny, noszący nazwę Windows. Aby zmienić kompozycję: 1. Kliknij prawym przyciskiem myszy pusty obszar pulpitu. 2. Z menu kontekstowego wybierz opcję Personalizuj. 3. Wskaż jedną z wbudowanych kompozycji (rysunek 3.4).

Rysunek 3.4. Po wybraniu kompozycji w dolnej części okna Personalizacja widać składające się na dany schemat elementy 4. Zminimalizuj okno Personalizacja (sposoby minimalizacji okien

przedstawiono w trzech poprzednich ćwiczeniach). Wybrana kompozycja została zastosowana.

Rozdział 3. • Klasyczny interfejs użytkownika

67

Ć W I C Z E N I E

3.5

Pokaz slajdów

Kompozycje mogą być dowolnie modyfikowane. Aby zmienić tło pulpitu wybranej kompozycji: 1. Przywróć okno Personalizacja (użyj kombinacji klawiszy Alt+Tab albo kliknij lewym przyciskiem myszy widoczną na pasku narzędzi ikonę tego okna). 2. Kliknij odnośnik Tło pulpitu. Wyświetli się okno Panelu sterowania pozwalające zmienić tło pulpitu (ćwiczenia poświęcone Panelowi sterowania znajdują się w następnym rozdziale). Tłem pulpitu mogą być dowolne pliki graficzne, np. zdjęcia z wakacji. 3. Do wyboru masz kilkanaście dołączonych do systemu Windows 8.1

4. 5. 6.

7.

plików graficznych. Jeżeli chcesz ustawić niestandardowe tło pulpitu, kliknij przycisk Przeglądaj i wskaż lokalizację folderu z grafikami. Zaznacz obraz, który chcesz wyświetlić jako tło pulpitu. Naciśnij i przytrzymaj klawisz Ctrl, po czym zaznacz kilka dodatkowych grafik (rysunek 3.5). Po zaznaczeniu więcej niż jednego pliku zostaną uaktywnione pola pozwalające określić czas, po jakim zmieni się tło pulpitu, i losowy sposób zmieniania wyświetlanych obrazów. Skróć czas zmieniania grafik do pięciu minut i włącz ich losowe przełączanie. Potwierdź swoją decyzję klawiszem Zapisz zmiany.

Ć W I C Z E N I E

3.6

Wygaszacz ekranu

Monitory, szczególnie LCD, nie najlepiej znoszą długotrwałe wyświetlanie tych samych obrazów. W skrajnych przypadkach używana ciągle identyczna grafika może się „utrwalić” w takim stopniu, że będzie widoczna nawet po wyłączeniu komputera. Rozwiązanie tego problemu polega na automatycznym zastępowaniu wyświetlanego obrazu animacją nazywaną wygaszaczem ekranu.

68

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 3.5. Jedną z funkcji systemu Windows 8.1 jest możliwość wyświetlania jako tła pulpitu wielu grafik Skonfigurowanie omawianej funkcji w przedstawiony poniżej sposób pozwala też zwiększyć bezpieczeństwo komputera — pozostawione bez opieki urządzenie po chwili zostanie automatycznie zablokowane. W celu odblokowania go trzeba będzie podać hasło.

Aby włączyć wygaszacz ekranu: 1. Kliknij prawym przyciskiem myszy dowolny pusty obszar pulpitu. 2. Wybierz z menu kontekstowego opcję Personalizuj. 3. Kliknij odnośnik Wygaszacz ekranu — zobaczysz okienko pokazane na rysunek 3.6. 4. Wybierz jedną spośród dostępnych kompozycji. 5. Kliknij pozycję Podgląd, aby przekonać się, jak wygląda wskazany wygaszacz. Wróć do okienka właściwości — naciśnij klawisz Esc albo porusz myszą. 6. Poniżej listy wygaszaczy znajduje się okienko umożliwiające określenie, po ilu minutach bezczynności komputera funkcja zostanie automatycznie włączona. Wybierz pięć minut.

Rozdział 3. • Klasyczny interfejs użytkownika

69

Rysunek 3.6. Dzięki włączeniu wygaszacza ekranu nie tylko przedłużysz działanie monitora, ale również zwiększysz bezpieczeństwo komputera

7. Zaznacz pole wyboru Po wznowieniu wyświetl ekran logowania

— dzięki temu do wyłączenia wygaszacza będzie konieczne podanie Twojego hasła. 8. Większość tego typu funkcji może być dodatkowo konfigurowana. Gdy klikniesz Ustawienia, wyświetli się okno z listą niestandardowych opcji wygaszacza. 9. Zatwierdź konfigurację przyciskiem Zapisz i zamknij okno właściwości — kliknij OK. Ć W I C Z E N I E

3.7

Skróty do aplikacji, plików i folderów

Domyślnie na pulpicie znajduje się tylko ikona Kosza, do którego trafiają usunięte pliki i foldery. Pomimo że menu Start powróciło do systemu Windows 8.1, jego funkcjonalność nie polega już na umożliwieniu szybkiego znajdowania i uruchamiania aplikacji. Rolę tę odgrywa ekran startowy. W systemie Windows 8.1 można uruchamiać aplikacje poprzez przełączanie się do ekranu startowego (klawiszem Windows), wyszukiwanie ich (kombinacją klawiszy Windows+Q) czy wpisywanie

70

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

nazw plików uruchomieniowych w wywołanym kombinacją klawiszy Windows+R okienku Uruchamianie. Jeżeli jednak regularnie włączasz jakiś program czy otwierasz dany plik, wygodniej będzie umieścić na ekranie skrót do niego. Aby utworzyć skrót do aplikacji Kalkulator: 1. Kliknij prawym przyciskiem myszy wolny obszar ekranu i z menu kontekstowego wybierz Nowy/Skrót. 2. Uruchomiony w ten sposób kreator przeprowadzi Cię przez procedurę tworzenia skrótu. Odpowiadając na pierwsze pytania, należy wskazać lokalizację pliku, do którego ma prowadzić tworzony skrót. Możesz to zrobić na dwa sposoby: a) Kliknij Przeglądaj. Wyświetli się okienko pozwalające zlokalizować plik uruchomieniowy programu. Aby utworzyć skrót, musisz znać nazwę tego pliku i wiedzieć, w jakim folderze się znajduje. Ponieważ program Kalkulator jest uruchamiany przez znajdujący się w folderze Windows\ System32 plik calc.exe, rozwiń ten folder, a następnie zaznacz calc.exe i kliknij OK (rysunek 3.7).

Rysunek 3.7. W ten sam sposób możesz tworzyć skróty do plików z danymi, np. dokumentów Worda

Rozdział 3. • Klasyczny interfejs użytkownika

71

b) Alternatywny sposób wskazywania docelowego pliku polega

na wpisaniu jego lokalizacji i nazwy (rysunek 3.8).

Rysunek 3.8. Po wpisaniu początkowych liter nazwy folderu czy pliku wyświetli się lista obiektów o pasujących do nich nazwach. Wybranie któregoś z nich pozwoli nie tylko uniknąć błędu (literówki), ale również ograniczyć czas tworzenia skrótu 3. Po kliknięciu Dalej będziesz mógł jeszcze zmienić domyślną

nazwę skrótu. 4. Wybranie przycisku Zakończ kończy procedurę. Aby uruchomić program, otworzyć plik czy wyświetlić zawartość folderu, do tórego utworzyłeś skrót, wystarczy dwukrotnie go kliknąć. Oprócz własnych skrótów na klasycznym pulpicie warto umieścić skróty do folderu z dokumentami użytkownika, Panelu sterowania, a w przypadku urządzeń podłączonych do sieci lokalnych — również do otoczenia sieciowego. W tym celu: 1. Przełącz się na standardowy pulpit i kliknij prawym przyciskiem myszy jego dowolny pusty obszar. 2. Wybierz z menu kontekstowego opcję Personalizuj. 3. Kliknij znajdujący się z lewej strony odnośnik Zmień ikony pulpitu.

72

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

4. Zaznacz pola wyboru przy ikonach, które chcesz umieścić

na pulpicie, i kliknij OK. Ć W I C Z E N I E

3.8

Zmiana rozdzielczości ekranu i wielkości wyświetlanych na nim elementów

Rozdzielczość oznacza liczbę pikseli (pojedynczych punktów) wyświetlanych na ekranie. Standardowo wynosi 800×600 (SVGA, ang. Super VGA), 1024×768 (XGA/XVGA, ang. eXtended VGA) lub 1600×1200 (UXGA, ang. Ultra-eXtended). Wyższa rozdzielczość oznacza większy obraz (więcej jednocześnie wyświetlanych informacji). Aby ją zmienić i dostosować wielkość wyświetlanych na nim okien i tekstu: 1. Kliknij prawym przyciskiem myszy pusty obszar pulpitu i z menu kontekstowego wybierz Rozdzielczość ekranu. Ustawione przez jednego użytkownika rozdzielczość ekranu i głębia kolorów będą obowiązywały wszystkie osoby korzystające z komputera. 2. Wyświetli się okno umożliwiające dostosowanie ekranu 3. 4. 5. 6.

(rysunek 3.9). Ustaw odpowiadającą Ci rozdzielczość. Kliknij odnośnik Zmień wielkość tekstu i innych elementów (rysunek 3.10). Wybierz odpowiadającą Ci wielkość tekstu i okienek. Zastosuj wprowadzone zmiany i zamknij okno właściwości ekranu.

Menu Start i pasek zadań W Windowsie 8 menu administracyjne i pasek zadań stały się głównymi elementami klasycznego interfejsu użytkownika. Projektanci edycji 8.1 przywrócili menu Start, ale jego funkcjonalność odpowiada raczej znanemu z poprzedniego systemu menu administracyjnemu niż

Rozdział 3. • Klasyczny interfejs użytkownika

73

Rysunek 3.9. Największa możliwa do ustawienia rozdzielczość ekranu zależy od monitora i karty graficznej — system Windows 8.1 poprawnie wykrywa większość monitorów i rzutników multimedialnych

menu Start, jakie pamiętamy z Windowsa 7. Wykonując ćwiczenia z tego podrozdziału, nauczysz się pracować z obiema tymi funkcjami i dostosowywać je do swoich potrzeb. Ć W I C Z E N I E

3.9

Wyszukiwanie i uruchamianie aplikacji

Menu Start służy do konfiguracji systemu i rozwiązywania dotyczących go problemów (temu tematowi poświęcono rozdział 4.) oraz do uruchamiania zainstalowanych programów. 1. Kliknij przycisk Start prawym przyciskiem myszy. Wyświetli się menu administracyjne (rysunek 3.11). 2. Jeżeli wiesz, jak nazywa się plik wykonywalny interesującej Cię aplikacji: a) Wybierz opcję Uruchom. b) Wprowadź nazwę pliku. Na przykład aby uruchomić edytor Paint, wpisz: mspaint.

74

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 3.10. Powszechnym problemem użytkowników najnowszych monitorów jest to, że po ustawieniu maksymalnie dużej rozdzielczości wyświetlany na nich tekst jest zbyt mały. Windows 8.1 umożliwia powiększenie go Rysunek 3.11. Menu administracyjne to po prostu lista skrótów do najczęściej używanych narzędzi systemowych

Rozdział 3. • Klasyczny interfejs użytkownika

75

c) Naciśnij klawisz Enter lub kliknij OK — wybrany program

zostanie uruchomiony. 3. Drugim, bardzo szybkim i wygodnym sposobem na włączenie aplikacji jest jej wyszukanie. Mechanizm wyszukiwania poznałeś już w poprzednim rozdziale, w tym miejscu tylko przypomnimy jego działanie: a) Wyświetl menu administracyjne i wybierz opcję Wyszukaj. b) Wyświetli się okienko wyszukiwania znane z ćwiczenia 2.8. c) Zacznij wpisywać nazwę interesującego Cię programu (np. Paint). Dopasowane do niej pozycje pojawią się z lewej strony ekranu. d) Uruchom znalezioną aplikację. Ć W I C Z E N I E

3.10

Przypinanie programów do paska zadań

Pasek zadań to znajdujący się na dole pulpitu obszar zawierający z lewej strony ikony przeglądarki Internet Explorer i Eksploratora plików, a z prawej symbole powiadomień Centrum akcji, sieci, głośnika, następnie Kalendarza i na samym końcu prawie niewidoczny przycisk Pokaż pulpit. Kliknięcie go pozwala ukryć lub przywrócić wszystkie okna działających programów. Aby zapoznać się z możliwościami paska zadań: 1. Uruchom dwa programy: Kalkulator i Paint. 2. Ikony obu aplikacji pojawią się na pasku zadań. Zwróć uwagę, że programy są reprezentowane tylko przez symbole graficzne. Na pasku zadań nie znajdziesz nazw uruchomionych aplikacji. Dopóki nie zapamiętasz, jak wyglądają ich ikony, nie będziesz wiedział, co to za programy. 3. Kliknij prawym przyciskiem myszy ikonę edytora Paint i wybierz z menu kontekstowego opcję Przypnij ten program do paska zadań. 4. Zakończ działanie tej aplikacji — jej ikona pozostanie na pasku zadań (rysunek 3.12). 5. Od tej pory, żeby uruchomić edytor Paint, nie musisz go wyszukiwać — wystarczy kliknąć jego symbol znajdujący się na pasku zadań.

76

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 3.12. Ponieważ pasek zadań zawiera zarówno skróty do programów, jak i ikony działających aplikacji, konieczne było ich odróżnienie. Zwróć uwagę, że w przeciwieństwie do przypiętej do paska ikony przeglądarki Internet Explorer symbol Kalkulatora (włączonej aplikacji) jest obramowany Programy, które do dalszego działania wymagają interwencji użytkownika (np. wskazania lokalizacji pobieranego pliku), wyróżniane są na pasku zadań migającym obramowaniem. 6. Przypnij do paska zadań program Kalkulator. 7. Zwróć uwagę, że ikona kolejnej aplikacji jest przypinana

po prawej stronie programu ostatnio przypiętego do paska zadań. W tej samej kolejności układane są na pasku zadań symbole działających aplikacji. Ikona programu uruchomionego jako pierwszy znajduje się po lewej stronie. Z kolei symbol później włączonej aplikacji znajdziesz po prawej stronie. 8. Aby zmienić porządek, w jakim układane są ikony programów, uruchom kolejno Notatnik, Paint i Kalkulator. 9. Ustaw kursor myszy nad znajdującym się po prawej stronie symbolem włączonego jako ostatniego Kalkulatora i przeciągnij go, trzymając wciśnięty lewy przycisk myszy, przed ikonę Notatnika. W systemie Windows 8.1 pozycje symboli na pasku zadań (przypisanych zarówno do przypiętych programów, jak i uruchomionych aplikacji) można dowolnie zmieniać. Ć W I C Z E N I E

3.11

Scalanie ikon tego samego programu

Spora część programów pozwala na pracę z wieloma dokumentami — np. w edytorze Microsoft Word można jednocześnie otworzyć wiele plików tekstowych, a w przeglądarce IE — dużo stron WWW. Możliwe jest również uruchomienie w tej samej chwili licznych kopii niektórych aplikacji — np. sześciu kopii edytora Notatnik. Ponieważ ikona każdego otwartego dokumentu pokazywana jest na pasku zadań, całe

Rozdział 3. • Klasyczny interfejs użytkownika

77

dostępne miejsce mogłyby zająć np. symbole Notatnika. Aby temu zapobiec, Windows 8.1 automatycznie scala ikony tych samych programów. Dodatkową zaletą takiego rozwiązania jest możliwość jednoczesnego zamknięcia np. wszystkich stron WWW lub wszystkich kopii tej samej aplikacji. 1. Uruchom kilka kopii Notatnika (aby to zrobić, naciśnij kombinację klawiszy Windows+R i wpisz nazwę pliku tego programu, czyli notepad; ponieważ wyświetlone po raz kolejny okienko Uruchamianie zawiera ostatnio wpisaną w nim nazwę dokumentu, włączenie w ten sposób kilku kopii aplikacji nie zajmie dużo czasu). 2. Zwróć uwagę, że reprezentująca te programy ikona zmieniła się na pasku zadań i wygląda teraz tak, jakby miała kilka zakładek. Informują one o tym, że działa więcej niż jedna kopia Notatnika. 3. Niestety, na tej podstawie nie można stwierdzić, ile kopii programu zostało uruchomionych. Aby się tego dowiedzieć, musisz ustawić kursor nad ikoną paska zadań (rysunek 3.13).

Rysunek 3.13. Ta sama ikona z zakładkami może oznaczać, że działają trzy lub trzydzieści trzy kopie programu 4. Kliknij symbol Notatnika prawym przyciskiem myszy i z menu

kontekstowego wybierz opcję Zamknij wszystkie okna. Działanie wszystkich kopii programu zostanie zakończone. W tym przypadku ikony Notatnika zostały scalone, chociaż na pasku zadań była wystarczająca ilość miejsca, aby wyświetlić je jedną obok drugiej. W celu skonfigurowania wyglądu paska zadań: 1. Kliknij prawym przyciskiem myszy wolny obszar paska zadań i wybierz opcję Właściwości. 2. Pasek zadań może być: a) Zablokowany. W domyślnie skonfigurowanym systemie Windows 8.1 na pasku zadań nie znajdują się żadne paski

78

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

narzędzi1, a więc nie ma sensu go blokować (po zablokowaniu paska zadań nie można zmieniać położenia ani wielkości znajdujących się na nim pasków narzędzi). b) Automatycznie ukrywany. Zaznaczenie tej opcji spowoduje, że aby zobaczyć pasek zadań, trzeba będzie na chwilę ustawić kursor myszy na dole ekranu. c) Wyposażony w małe ikony programów. d) Przeniesiony na dowolną krawędź ekranu. Opcja ta jest szczególnie przydatna w przypadku monitorów panoramicznych. 3. Przyciski (ikony programów) paska zadań mogą być: a) Zawsze scalane (opcja domyślna). b) Scalane tylko wtedy, gdy na pasku brakuje miejsca. Wybierz tę opcję. c) Niepogrupowane. Jeśli zdecydujesz się na tę opcję, ikony na pasku zadań najpierw będą zmniejszane, a następnie pojawi się pasek przewijania. 4. Można również chwilowo ukryć okna wszystkich programów. Wystarczy umieścić kursor nad paskiem zadań (rysunek 3.14). Ć W I C Z E N I E

3.12

Powiadomienia

Z prawej strony paska zadań, tuż przed informacją o bieżącej dacie i godzinie, znajduje się obszar powiadomień. We wcześniejszych wersjach systemu na omawianym pasku znajdowały się ikony najróżniejszych programów — skanerów antywirusowych, menedżerów urządzeń, komunikatorów itd. W Windowsie 8.1 ten element zintegrowano z paskiem zadań, a wszystkie dodatkowe symbole zostały z niego usunięte. Teraz w obszarze powiadomień znajdują się tylko komunikaty Centrum akcji oraz ikony: stanu baterii (dotyczy wyłącznie laptopów i tabletów), połączenia sieciowego i głośnika (po włączeniu dodatkowych pakietów językowych w obszarze powiadomień widoczna będzie również ikona pozwalająca przełączać metody wprowadzania języka). 1

Wyjątkiem od tej reguły jest pasek językowy, wyświetlany, jeżeli zainstalowanych jest wiele wersji językowych systemu albo kilka różnych układów klawiatury.

Rozdział 3. • Klasyczny interfejs użytkownika

79

Rysunek 3.14. Okno konfiguracyjne paska zadań

1. Ustaw kursor myszy nad flagą informującą o ważnej wiadomości

zgłoszonej przez Centrum akcji. Wyświetli się komunikat informujący o liczbie wiadomości. 2. Kliknij flagę lewym przyciskiem myszy (rysunek 3.15).

Rysunek 3.15. Wybranie ikony flagi spowoduje wyświetlenie wiadomości zawierającej wskazówki dotyczące rozwiązania problemu (w tym przypadku po kliknięciu treści wiadomości zostanie uruchomiony dołączony do systemu Windows 8.1 skaner antywirusowy) i odnośnik do Centrum akcji

80

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Jeżeli chcesz ukryć którąś z widocznych w obszarze powiadomień ikon systemowych: 1. Kliknij lewym przyciskiem myszy przycisk Pokaż ukryte ikony (wygląda on jak skierowana w górę strzałka) 2. Wybierz opcję Dostosuj. 3. Określ sposób pokazywania ikon systemowych i powiadomień (rysunek 3.16).

Rysunek 3.16. Jeśli wybierzesz opcję Pokazuj tylko powiadomienia, dana ikona stanie się niewidoczna, nadal jednak będziesz otrzymywał powiadomienia zgłaszane przez ten element systemu

4 Zarządzanie systemem i rozwiązywanie typowych problemów Każdy komputer powinien mieć swojego administratora. W przypadku domowych maszyn taka osoba nie ma wielu obowiązków. Wystarczy, że dopilnuje, aby komputer i zainstalowane na nim programy działały szybko i dobrze, a każdy z użytkowników mógł korzystać z jego zasobów (wraz z podłączonymi urządzeniami).

Konta użytkowników Praca z Windowsem wymaga posiadania konta użytkownika. Po zainstalowaniu systemu automatycznie tworzone są dwa specjalne, początkowo zablokowane konta. Pierwsze z nich to Administrator (osoba zarządzająca całym systemem i mająca maksymalne uprawnienia), drugie — Gość (anonimowy użytkownik)1. Jedyne aktywne, pozwalające

1

Trzecie specjalne konto, HomeGroupUser$, jest tworzone na potrzeby opisanych w rozdziale 6. grup domowych.

82

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

na zalogowanie konto należy do instalatora systemu (posiada on uprawnienia administratora). Z tego podrozdziału dowiesz się, jak zarządzać swoim kontem i kontami innych użytkowników. Tylko osoba posiadająca uprawnienia administratora komputera może zmieniać ustawienia kont innych użytkowników. Ć W I C Z E N I E

4.1

Zmiana typu konta

Każdy użytkownik może zmienić typ swojego konta z Microsoft na lokalne i odwrotnie. Wymaga to jedynie wcześniejszego utworzenia identyfikatora Windows Live ID. Korzystanie z konta Microsoft przynosi wiele korzyści, np. pozwala pracować z aplikacjami Windowsa 8.1 (takimi jak np. Sklep) bez konieczności wielokrotnego logowania się. Zapisywanie i pobieranie plików z dysku SkyDrive również nie wymaga powtórnego podawania danych. Ponadto wiele ustawień systemowych, m.in. konfiguracja ekranu startowego i klasycznego pulpitu Windows, historia stron odwiedzonych za pomocą przeglądarki Internet Explorer oraz poświadczenia używane do logowania do serwisów WWW i zdalnych komputerów, również będzie automatycznie synchronizowanych pomiędzy urządzeniami. Jeżeli zdecydujesz się na używanie konta Microsoft, Twoim loginem będzie powiązany z kontem Windows Live ID adres e-mail. To oznacza, że zarówno hasło do skrzynki, jak i hasło do konta Microsoft muszą być naprawdę bezpieczne. Będą bowiem narażone na wiele ataków, w tym na próby ich odgadnięcia. Aby zmienić typ konta (wymaga to połączenia z internetem) z lokalnego na Microsoft: 1. Kliknij ikonę Twojego konta widoczną w prawym górnym rogu ekranu startowego i wybierz opcję Zmień awatar (wprawdzie nie chcesz zmieniać awatara, jednak w ten sposób szybko wyświetlisz okno ustawień użytkownika). 2. Kliknij Połącz z kontem Microsoft. 3. Zostaniesz poproszony o bieżące hasło (chroniące lokalne konto użytkownika). Podaj je i kliknij Dalej. 4. Wprowadź login (adres e-mail) oraz hasło do konta Microsoft .

Rozdział 4. • Zarządzanie systemem i rozwiązywanie typowych problemów

83

5. Jeżeli jeszcze go nie masz, kliknij odnośnik Utwórz nowe konto. 6. 7.

8.

9.

Wyświetli się formularz pozwalający założyć konto Microsoft. Kliknij Dalej. Pojawi się formularz pozwalający wybrać sposób potwierdzenia Twojej tożsamości. Wskaż procedurę otrzymania kodu weryfikującego (możesz też odłożyć weryfikację na później) i kliknij Dalej. Po zweryfikowaniu poprawności Twoich danych (zalogowaniu na konto Microsoft) wyświetli się pytanie o konfigurację dysku SkyDrive. Jeśli klikniesz Dalej, włączysz integrację z tym dyskiem. To oznacza, że dokumenty zapisywane w standardowych lokalizacjach (takich jak folder Dokumenty) będą automatycznie trafiać na dysk SkyDrive, a następnie zostaną zsynchronizowane z komputerami działającymi pod kontrolą systemu Windows 8.1, na których zalogujesz się na konto Microsoft. Po kliknięciu przycisku Przełącz zmiana typu konta dobiegnie końca. Podczas następnego logowania do systemu będziesz musiał podać hasło do konta Microsoft.

Aby zmienić typ konta (wymaga to połączenia z internetem) z Microsoft na lokalne: 1. Kliknij widoczną w prawym górnym rogu ekranu startowego ikonę swojego konta. Wybierz opcję Zmień awatar (w ten sposób wyświetlisz okno ustawień systemowych). 2. Kliknij Rozłącz (rysunek 4.1). 3. Zostaniesz poproszony o bieżące hasło (chroniące konto Microsoft). Podaj je i kliknij Dalej. 4. Wprowadź nazwę lokalnego konta. Podaj chroniące je hasło i dotyczącą go wskazówkę. 5. Kliknięcie przycisku Wyloguj i zakończ kończy proces zmiany typu konta. Ć W I C Z E N I E

4.2

Dodatkowe sposoby logowania

Po pierwszym zalogowaniu do komputera na konto typu Microsoft możesz uznać tę maszynę za zaufaną.

84

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 4.1. W systemie Windows 8.1 domyślnym i zalecanym typem konta jest Microsoft. Jeżeli jednak nie chcesz korzystać z usług takich jak SkyDrive czy programów w rodzaju Skype’a, a ponadto nie zamierzasz synchronizować plików pomiędzy używanym akurat komputerem a innymi swoimi urządzeniami, konto lokalne może się okazać lepszym wyborem

Aby zweryfikować konto Microsoft: 1. Wyświetl pasek ustawień. 2. Kliknij przycisk Zmień ustawienia komputera. 3. Przejdź do sekcji Konta. 4. Pod nazwą Twojego konta Microsoft pojawi się komunikat informujący, że musisz zweryfikować swoją tożsamość. 5. Kliknij znajdujący się pod nim przycisk Weryfikuj. Użytkownicy tradycyjnych, wyposażonych w klawiatury komputerów mogą bezpiecznie wpisywać długie i skomplikowane hasła chroniące ich konta (w szczególności konta Microsoft). Nie dotyczy to jednak osób korzystających z tabletów. W ich przypadku hasła wpisywane na widocznej na ekranie klawiaturze można łatwo podejrzeć. Dlatego Windows 8.1 umożliwia dodawanie do konta innych sposobów logowania — za pomocą gestów lub kodu PIN.

Rozdział 4. • Zarządzanie systemem i rozwiązywanie typowych problemów

85

Aby to zrobić: 1. Wyświetl okno ustawień i przejdź do sekcji Konta. 2. Wybierz kategorię Opcje logowania. 3. Podaj hasło obrazkowe, składające się z trzech gestów, z których każdy może być kombinacją linii, okręgów i kliknięć (rysunek 4.2).

Rysunek 4.2. Hasła obrazkowe składają się z trzech gestów, z których każdy może być kombinacją linii, okręgów i kliknięć a) Kliknij przycisk Dodaj. b) Zostaniesz poproszony o podanie bieżącego hasła. c) Po potwierdzeniu swojej tożsamości będziesz musiał wybrać

obrazek. Posłuży on do utworzenia hasła. d) Kliknij Wybierz obraz, a następnie wskaż rysunek i kliknij Otwórz. e) Potwierdź wybór.

86

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne f) Zostaniesz poproszony o narysowanie na obrazku trzech

gestów. Pamiętaj, że zostanie on wyświetlony każdej osobie, która będzie chciała zalogować się na Twoje konto. Nie obrysowuj zatem ewidentnych elementów grafiki. g) Po udanym potwierdzeniu wszystkich trzech gestów Twoje hasło obrazkowe zostanie ustawione. Kliknij przycisk Zakończ. 4. Utwórz kod PIN (pamiętaj, że odgadnięcie ciągu czterech cyfr wymaga sprawdzenia jedynie 10 000 kombinacji, a więc taki sposób logowania jest znacznie mniej bezpieczny od używania haseł tradycyjnych czy obrazkowych): a) Kliknij znajdujący się w sekcji Numer PIN przycisk Dodaj. b) Zostaniesz poproszony o podanie bieżącego hasła. c) Dwukrotnie wpisz czterocyfrowy kod PIN i kliknij Zakończ. 5. Przy następnym logowaniu będziesz mógł wybrać sposób potwierdzenia Twojej tożsamości (rysunek 4.3).

Rysunek 4.3. Logowanie się za pomocą PIN-u zabiera najmniej czasu, ale nie jest tak bezpieczne jak wprowadzanie hasła obrazkowego, czyli wierne powtarzanie trzech gestów Ć W I C Z E N I E

4.3

Zmiana ustawień konta

Każdy użytkownik może zmienić ikonę swojego konta i chroniące je hasło. Aby to zrobić: 1. Kliknij widoczną w prawym górnym rogu ekranu startowego ikonę Twojego konta. Wybierz opcję Zmień awatar.

Rozdział 4. • Zarządzanie systemem i rozwiązywanie typowych problemów

87

2. Jeżeli chcesz, żeby symbolem Twojego konta był plik graficzny, 3. 4. 5.

6.

7. 8. 9.

kliknij Przeglądaj i wskaż konkretną pozycję. Jeśli do komputera podłączona jest kamera lub aparat fotograficzny, wybierz opcję Aparat/Kamera i zrób sobie zdjęcie. Przejdź do sekcji Użytkownicy. Wybierz kategorię Opcje logowania — wyświetli się okienko pozwalające zmienić standardowe hasło, hasło obrazkowe i PIN (jeżeli zostały ustawione). Zmiana hasła obrazkowego i PIN-u niczym nie różni się od ich ustalenia: a) Po wybraniu odpowiedniej opcji zostaniesz poproszony o podanie aktualnego hasła. b) Następnie będziesz mógł wprowadzić nowe hasło obrazkowe lub nowy PIN. Zmiana hasła lokalnego konta wymaga podania aktualnego hasła, a następnie dwukrotnego wpisania nowego. Procedura zmiany hasła konta Microsoft jest identyczna (rysunek 4.4). Zamknij okno ustawień.

Ostatnia, ale bardzo ważna zmiana konfiguracji konta, której jednak mogą dokonać tylko administratorzy, polega na określeniu, czy dany użytkownik będzie miał uprawnienia administratora, czy standardowego użytkownika. Można to zrobić z poziomu Panelu sterowania: 1. Uruchom Panel sterowania. 2. Wybierz sekcję Konta i bezpieczeństwo rodzinne/Konta użytkowników. 3. Kliknij odnośnik Zmień typ swojego konta (rysunek 4.5). Zmiana konta innego użytkownika wymaga kliknięcia odnośnika Zarządzaj innym kontem i wybrania konta, którego poziom uprawnień ma zostać zmodyfikowany. 4. Zamknij okno Panelu sterowania.

88

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 4.4. Aby zmienić hasło do konta Microsoft, można też połączyć się z dostępną pod adresem https://account.live.com/password/reset usługą resetowania hasła Ć W I C Z E N I E

4.4

Zakładanie nowego konta

Każdy użytkownik danego urządzenia powinien mieć własne konto, niezbędne do logowania się w systemie Windows 8.1. Aby je utworzyć: 1. Kliknij ikonę swojego konta widoczną w prawym górnym rogu ekranu startowego. 2. Wybierz opcję Zmień awatar. 3. Przejdź na zakładkę Inne konta. 4. Kliknij przycisk Dodaj konto. 5. Jeżeli zakładane konto jest typu Microsoft: a) Wpisz powiązany z kontem Windows Live ID adres e-mail użytkownika.

Rozdział 4. • Zarządzanie systemem i rozwiązywanie typowych problemów

89

Rysunek 4.5. Zwróć uwagę na nieaktywną opcję Użytkownik standardowy — Windows 8.1 nie dopuści do przypadkowego usunięcia lub odebrania uprawnień wszystkim administratorom systemu b) Kliknij Dalej. c) Jeżeli podany adres e-mail zostanie znaleziony w usłudze

Windows Live ID, powstanie konto użytkownika. W trakcie tworzenia konta Microsoft nie podaje się chroniących je haseł. d) Ostatnie pytanie będzie dotyczyło objęcia utworzonego konta opisaną w dalszej części rozdziału ochroną rodzicielską. Nie włączaj tej opcji — kliknij Zakończ. 6. Jeżeli zakładane jest konto lokalne (rysunek 4.6): a) Kliknij odnośnik Zaloguj się bez użycia konta Microsoft (niezalecane). b) Wybierz konto lokalne. c) Wpisz nazwę nowego użytkownika i początkowe hasło. d) Kliknij Dalej. e) Ostatnie pytanie będzie dotyczyło objęcia utworzonego konta opisaną w dalszej części rozdziału ochroną rodzicielską. Nie włączaj tej opcji — kliknij Zakończ.

90

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 4.6. Wadą dodawania użytkowników z poziomu ekranu startowego jest to, że administrator będzie znał początkowe hasła do ich kont 7. Poproś nowego użytkownika, żeby przy pierwszym logowaniu

zmienił swoje hasło. Ć W I C Z E N I E

4.5

Resetowanie zapomnianego hasła

Jeżeli któryś z użytkowników zapomni swojego hasła do lokalnego konta, administrator może je zresetować. Operacja taka spowoduje, że dana osoba utraci dostęp do zaszyfrowanych przez siebie plików i przechowywanych na urządzeniu danych do witryn WWW i miejsc sieciowych. Aby zresetować hasło: 1. Kliknij prawym przyciskiem myszy przycisk Start i uruchom Panel sterowania.

Rozdział 4. • Zarządzanie systemem i rozwiązywanie typowych problemów

91

2. Wybierz sekcję Konta i bezpieczeństwo rodzinne/Konta

użytkowników. 3. Kliknij odnośnik Zarządzaj innym kontem. 4. Wybierz konto użytkownika, który zapomniał swojego hasła. 5. Kliknij odnośnik Zmień hasło i dwukrotnie wpisz nowy ciąg znaków (rysunek 4.7).

Rysunek 4.7. Jeżeli użytkownik dodał inne sposoby logowania, przed zresetowaniem jego hasła poproś go o zalogowanie się za pomocą hasła obrazkowego lub kodu PIN i odszyfrowanie plików 6. Po kliknięciu Zmień hasło hasło zostanie zresetowane.

Praca z systemem W tym podrozdziale przedstawimy zagadnienia związane z konserwacją systemu operacyjnego, a także dotyczące korzystania z podłączonych do komputera urządzeń i instalowania programów.

92

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Ć W I C Z E N I E

4.6

Poprawa wydajności systemu

Aby poprawić wydajność systemu: 1. Wyświetl okno System. 2. Kliknij odnośnik Zaawansowane ustawienia systemu. 3. Wybierz znajdujący się w sekcji Wydajność przycisk Ustawienia. 4. Wyświetli się okno Opcje wydajności. Zawiera ono trzy zakładki. Pierwsza z nich pozwala dostosować efekty wizualne, które mają największy wpływ na wydajność komputera: a) Domyślnie Windows 8.1 automatycznie dostosowuje wygląd do wydajności maszyny. b) Wybranie drugiej opcji pozwala poprawić efekty wizualne kosztem wydajności. c) Wskazanie trzeciej opcji oznacza wyłączenie wszystkich efektów graficznych. d) Można też samodzielnie dezaktywować efekty, które za bardzo obciążają komputer. 5. Potwierdź swoją decyzję klawiszem OK. Ć W I C Z E N I E

4.7

Automatyczna konserwacja systemu

System Windows 8.1 nie wymaga regularnego defragmentowania dysków (Windows 8 po raz pierwszy umożliwiał defragmentowanie dysków SSD), samodzielnego wyszukiwania rozwiązań wykrytych problemów, pobierania aktualizacji czy skanowania plików pod kątem niechcianego oprogramowania. Wszystkie te zadania wykonywane są automatycznie. Aby skonfigurować ten mechanizm: 1. Przełącz się na klasyczny pulpit. 2. Kliknij znajdującą się na pasku zadań ikonę Centrum akcji i kliknij odnośnik Otwórz Centrum akcji. 3. Rozwiń sekcję Konserwacja. Zawiera ona listę (i raporty z wykonania) typowych zadań konserwacyjnych, m.in. odnośnik Zmień ustawienia konserwacji. Kliknij go.

Rozdział 4. • Zarządzanie systemem i rozwiązywanie typowych problemów

93

4. Określ godzinę, o której system automatycznie będzie

defragmentował dyski, pobierał aktualizacje, wyszukiwał rozwiązania wykrytych problemów i skanował pliki w poszukiwaniu wirusów. Zadania konserwacyjne wykonywane są tylko wtedy, gdy urządzenie jest bezczynne. Jeżeli o wybranej porze system okaże się obciążony, omawiane czynności zostaną uruchomione później, gdy Windows wykryje brak aktywności użytkowników. 5. Domyślnie zaznaczona opcja Zezwalaj na wznawianie sygnalizuje, że urządzenie będzie wybudzane o określonej godzinie. Jeżeli nie chcesz, żeby włączało się co noc, odznacz to pole wyboru. 6. Kliknięcie OK kończy konfigurację automatycznej konserwacji systemu. Ć W I C Z E N I E

4.8

Automatyczne rozwiązywanie problemów

Indywidualnych użytkowników, którzy muszą sami radzić sobie z komputerem, z pewnością ucieszy nowe narzędzie do rozwiązywania problemów. Automatycznie wykrywa ono i usuwa typowe kłopoty związane z systemem, jego konfiguracją, zainstalowanymi programami czy podłączonymi do maszyny urządzeniami. Działanie tej funkcji przedstawimy na przykładzie rozwiązywania problemów z połączeniem sieciowym: 1. Przełącz się do klasycznego pulpitu (np. naciśnij kombinację klawiszy Windows+D). 2. Kliknij prawym przyciskiem myszy znajdującą się na pasku zadań ikonę sieci i wybierz opcję Rozwiąż problemy. 3. Uruchomione zostanie narzędzie, które przeprowadzi serię testów i wyświetli informację o prawdopodobnej przyczynie problemu (rysunek 4.8). Aby wyświetlić wszystkie narzędzia automatycznego rozwiązywania problemów, uruchom Panel sterowania i kliknij znajdujący się w sekcji System i zabezpieczenia odnośnik Znajdź i rozwiąż problemy. 4. Jeżeli tylko naprawienie problemu jest możliwe, pojawi się

odpowiedni przycisk. Kliknij go.

94

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 4.8. Niektóre problemy mogą zostać nie tylko zdiagnozowane, ale również automatycznie naprawione 5. Kreator zastosuje odpowiednie rozwiązanie, a następnie sprawdzi

jego skuteczność. Ć W I C Z E N I E

4.9

Instalacja i usuwanie programów

W najnowszym systemie Windows można uruchamiać zarówno nowe, pobierane ze sklepu Windows aplikacje, jak i klasyczne programy. Instalacja i aktualizacja oprogramowania nowego typu jest prawie całkowicie automatyczna, natomiast klasyczne aplikacje wymagają samodzielnego wgrywania. Na szczęście wraz z każdym kupionym programem powinieneś otrzymać licencję użytkownika i instrukcję. W większości tego typu dokumentów metody wgrywania aplikacji są dokładnie opisane. Czasami jednak instalujesz programy pobrane z internetu. W takim przypadku pamiętaj, że wgrywanie aplikacji z rozszerzeniem .msi, zarezerwowanym dla plików instalacyjnych Windowsa, jest najbezpieczniejsze. Zawsze będziesz mógł je usunąć. Jednak niektóre pliki instalacyjne są standardowymi programami z rozszerzeniem .exe. Z reguły noszą one nazwę Instal lub Setup.

Rozdział 4. • Zarządzanie systemem i rozwiązywanie typowych problemów

95

Aby zainstalować program: 1. Uruchom plik instalatora. Godne zaufania są programy podpisane cyfrowo przez producentów. Windows 8.1 automatycznie sprawdzi, czy instalowana aplikacja jest podpisana i przez jaką firmę (rysunek 4.9). Co więcej, uruchomienie podejrzanych programów zostanie automatycznie zablokowane przez filtr SmartScan. Rysunek 4.9. Jeżeli uruchamiany program nie będzie podpisany cyfrowo, pytanie Kontroli konta użytkownika zostanie zastąpione ostrzeżeniem

Instalowanie aplikacji nieznanych producentów to proszenie się o kłopoty — czasami skończy się jedynie drobnymi uciążliwościami, np. zmianą strony startowej czy wyszukiwarki, ale może też oznaczać utratę kontroli nad komputerem i przechowywanymi w nim danymi. 2. Kreator przeprowadzi Cię przez proces instalacji

oprogramowania. Nieużywane aplikacje należy usunąć z systemu: 1. Uruchom Panel sterowania i wybierz opcję Odinstaluj program. 2. Wyświetli się lista zainstalowanych programów. Zaznacz ten, który chcesz usunąć, a następnie kliknij przycisk Odinstaluj. 3. Potwierdź swoją decyzję. 4. Jeżeli deinstalator programu nie usunie wszystkich jego plików, zostaniesz zapytany, czy chcesz zrobić to samodzielnie (ćwiczenia poświęcone pracy z Eksploratorem plików znajdują się w następnym rozdziale).

96

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Ć W I C Z E N I E

4.10

Włączanie i wyłączanie dodatkowych funkcji systemu Windows

Windows 8.1 ma budowę modułową, pozwalającą na włączanie lub wyłączanie jego poszczególnych funkcji. Można np. wyłączyć (odinstalować) przeglądarkę Internet Explorer 11 albo zainstalować dołączoną do systemu, ale nieinstalowaną domyślnie funkcję sieciowego projektora bądź przeszukiwania technologią OCR plików TIFF. W Windowsie 8.1 nie znajdziesz znanej z wcześniejszych wersji systemu aplikacji do obsługi multimediów Media Center. Z kolei program Media Player nie umożliwia już odtwarzania filmów z płyt DVD. Oznacza to, że Windows 8.1 nie ma wbudowanego napędu DVD. Microsoft tłumaczy decyzję o wprowadzeniu na rynek płatnego pakietu multimedialnego tym, że nowe centrum multimediów zostało znacznie rozbudowane (m.in. zintegrowane z serwisami WWW, takimi jak np. YouTube) i wyposażone w najwyższej jakości kodeki.

Aby włączyć filtr TIFF: 1. Uruchom Panel sterowania. 2. Wybierz kategorię Programy i kliknij odnośnik Włącz lub wyłącz funkcje systemu Windows. 3. Po chwili wyświetli się lista funkcji systemu Windows 8.1 (rysunek 4.10). 4. Zaznacz Filtr TIFF. 5. Po kliknięciu OK wskazany składnik zostanie wyłączony, co może wymagać włożenia do napędu płyty instalacyjnej systemu Windows. Ć W I C Z E N I E

4.11

Instalacja i konfiguracja drukarki

Aby zainstalować drukarkę: 1. Podłącz komputer do internetu. Windows 8.1 automatycznie wyszukuje i pobiera sterowniki urządzeń z witryny Windows Update.

Rozdział 4. • Zarządzanie systemem i rozwiązywanie typowych problemów

97

Rysunek 4.10. Domyślną instalację systemu Windows 8.1 można dostosować do indywidualnych potrzeb poprzez włączenie przydatnych i wyłączenie nieużywanych funkcji systemowych

2. Jeżeli drukarka nie jest podłączona do komputera, a wykorzystuje

port USB (mała, prostokątna wtyczka) — podłącz ją. Porty USB tylko wyglądają na identyczne. Po podłączeniu drukarki do jednego z nich i wgraniu sterowników urządzenie będzie działało poprawnie. Jednak gdy tylko umieścisz wtyczkę drukarki w innym porcie USB, trzeba będzie ponownie ją zainstalować. 3. Gdy system Windows 8.1 prawidłowo rozpozna urządzenie,

rozpocznie jego automatyczną instalację. Jeżeli chcesz śledzić ten proces, wyświetl klasyczny pulpit i kliknij znajdującą się na pasku zadań ikonę programu instalacyjnego (rysunek 4.11). 4. Po chwili drukarka będzie gotowa do użycia. Jeżeli urządzenie nie zostało automatycznie zainstalowane: 1. Uruchom Panel sterowania i wybierz kategorię Sprzęt i dźwięk. 2. Wskaż opcję Urządzenia i drukarki. 3. Kliknij znajdujący się na pasku narzędzi przycisk Dodaj drukarkę. 4. Uruchomi się kreator dodawania drukarek. Jeśli urządzenie nie zostało automatycznie zainstalowane, prawdopodobnie Windows go nie wykryje. Nie martw się tym — kliknij przycisk Drukarki, której szukam, nie ma na liście.

98

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 4.11. Usługa Windows Update umożliwia systemowi Windows 8.1 prawidłowe rozpoznawanie i automatyczne instalowanie większości urządzeń zewnętrznych, w tym drukarek 5. Jeżeli drukarka jest podłączona bezpośrednio do urządzenia,

wybierz opcję Dodaj drukarkę lokalną. Kliknij Dalej. 6. Z listy istniejących portów wybierz ten, do którego podłączyłeś

drukarkę. Kliknij Dalej. 7. Wskaż port, do którego podłączona jest drukarka. 8. Jeżeli dysponujesz sterownikami do urządzenia: a) Kliknij przycisk Z dysku i wskaż ich lokalizację. b) Jeśli chcesz, możesz zmienić nazwę drukarki, udostępnić ją w sieci oraz określić jako domyślną. c) Po zainstalowaniu urządzenia będziesz mógł wydrukować stronę testową. Kliknięcie Zakończ kończy pracę kreatora. 9. W przeciwnym razie skorzystaj z systemowych sterowników: a) Wybierz producenta i model drukarki (rysunek 4.12). b) Kliknij Dalej. c) Zakończ działanie kreatora. Jeżeli masz zainstalowanych kilka drukarek, zawsze będzie używana domyślna, chyba że przed wydrukowaniem dokumentu wskażesz inne urządzenie.

Rozdział 4. • Zarządzanie systemem i rozwiązywanie typowych problemów

99

Rysunek 4.12. Z systemem Windows 8.1 dostarczane są sterowniki wielu typowych urządzeń Ć W I C Z E N I E

4.12

Urządzenia i drukarki

Do zarządzania typowymi urządzeniami zewnętrznymi służą dwa okna: znane z poprzedniej wersji Windowsa Urządzenia i drukarki i nowe — Urządzenia. Aby się z nimi zapoznać: 1. Uruchom Panel sterowania i kliknij odnośnik Wyświetl urządzenia i drukarki. 2. Pojawi się okno z realistycznymi ikonami podłączonych do komputera urządzeń i samego komputera. 3. Pozwala ono nie tylko konfigurować urządzenia i rozwiązywać związane z nimi problemy. Możesz w nim również używać tych maszyn. Jeśli np. klikniesz prawym przyciskiem myszy ikonę urządzenia z zainstalowanym systemem Windows 8.1, pojawi się rozbudowane menu kontekstowe (rysunek 4.13). 4. Niewłaściwie skonfigurowane lub uszkodzone maszyny są oznaczane ikoną ostrzeżenia. Po kliknięciu takiego urządzenia

100

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 4.13. W przypadku urządzeń wielofunkcyjnych menu kontekstowe zawiera opcje odpowiadające wszystkim funkcjom maszyny — np. kliknięcie ikony skanera pozwoli zeskanować dokument

5.

6. 7.

8. 9.

w menu kontekstowym znajdziesz opcję Rozwiązywanie problemów. Gdy ją wybierzesz, uruchomione zostanie przedstawione w ćwiczeniu 4.8 narzędzie rozwiązywania problemów. Dwukrotnie kliknij lewym przyciskiem myszy urządzenie Fax. Uruchomiony zostanie program do faksowania i skanowania dokumentów. Zamknij okno Urządzenia i drukarki i wyświetl ekran startowy. Wywołaj pasek ustawień (np. muśnij w stronę środka prawy róg ekranu) i kolejno wybierz opcje Ustawienia i Zmień ustawienia komputera. Przejdź do sekcji Komputer i urządzenia/Urządzenia. Z prawej strony pojawi się lista podłączonych i zainstalowanych urządzeń. Aby odinstalować któreś z nich, zaznacz je, a następnie kliknij wyświetlony przycisk Usuń urządzenie. Potwierdź swoją decyzję (rysunek 4.14).

Rozdział 4. • Zarządzanie systemem i rozwiązywanie typowych problemów 101

Rysunek 4.14. Z poziomu okna ustawień komputera można jedynie dodawać urządzenia i usuwać je — samodzielne instalowanie maszyn i rozwiązywanie związanych z nimi problemów wymaga przełączenia się do Panelu sterowania 10. Aby dodać urządzenie, kliknij przycisk Dodaj urządzenie

— rozpocznie się wyszukiwanie podłączonych, ale niezainstalowanych maszyn. Ć W I C Z E N I E

4.13

Dyski wymienne i inne urządzenia USB

USB (ang. Universal Serial Bus) stał się standardową formą podłączania różnorodnych urządzeń zewnętrznych. Mogą to być myszy, drukarki, aparaty cyfrowe, nośniki pamięci itd. Jeżeli tylko system Windows 8.1 dysponuje sterownikami tych urządzeń, ich podłączanie i odłączanie przebiega bardzo podobnie: 1. Umieść kabel maszyny w wolnym porcie USB. 2. W obszarze powiadomień może pojawić się informacja, że zostało wykryte urządzenie. Jeżeli podłączasz je po raz pierwszy,

102

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne Jeżeli urządzenie wymaga wgrywania sterowników producenta (tak jest w przypadku większości drukarek i bardziej skomplikowanych maszyn), a planujesz używać go regularnie, zawsze podłączaj je do tego samego portu USB. Dzięki temu unikniesz kłopotów z wielokrotnym instalowaniem tej samej maszyny.

po chwili na ekranie startowym wyświetli się komunikat, że maszyna jest gotowa do pracy, a także pytanie, w jaki sposób chcesz jej używać. 3. Załóżmy, że Twoim urządzeniem był dysk wymienny, który już kiedyś podłączałeś. Zdecydowałeś, że będziesz go używać do przechowywania plików. W takim przypadku zawartość dysku zostanie wyświetlona w Eksploratorze plików. 4. Po zakończeniu kopiowania danych (więcej informacji na ten temat znajdziesz w następnym rozdziale) kliknij widoczną w obszarze powiadomień strzałkę (przycisk pokazywania ukrytych ikon), a następnie ikonę bezpiecznego usuwania sprzętu. 5. Wysuń odpowiednie urządzenie USB (rysunek 4.15). Rysunek 4.15. Odłączenie urządzenia USB bez wcześniejszego wysunięcia go grozi uszkodzeniem zapisanych na nim danych Ć W I C Z E N I E

4.14

Historia plików

Czy regularnie wykonujesz kopie zapasowe swoich danych? Jeżeli nie, to najwyższa pora zacząć to robić! Pamiętaj, że wszystkie przechowywane w komputerze dane prędzej czy później zostaną utracone, a ich odtworzenie będzie o wiele bardziej czasochłonne i kosztowne od wcześniejszego skopiowania. O tej zasadzie powinni pamiętać zwłaszcza użytkownicy Windowsa 8.1. W nowym systemie regularne wykonywanie kopii zapasowych dokumentów sprowadza się do kilku kroków:

Rozdział 4. • Zarządzanie systemem i rozwiązywanie typowych problemów 103 1. Jeżeli dysk twardy jest w całości przeznaczony na Windowsa

(znajduje się na nim tylko partycja C:), podłącz do urządzenia dodatkowy dysk twardy (np. USB). Historia plików musi być przechowywana na osobnym dysku. W przeciwnym razie uszkodzenie dysku twardego spowoduje utratę zarchiwizowanych plików. 2. Uruchom Panel sterowania (np. naciśnij kombinację Windows+X i wybierz z menu pozycję Panel sterowania). 3. Przejdź do sekcji System i zabezpieczenia. 4. Wybierz opcję Historia plików i kliknij pozycję Włącz dla dysku do archiwizowania plików (rysunek 4.16).

Rysunek 4.16. Historia plików to funkcja systemu Windows 8.1, która pozwala automatycznie archiwizować pliki przechowywane w bibliotekach (folderach użytkownika) 5. Możesz teraz wskazać biblioteki, których zawartości nie chcesz

archiwizować, oraz określić częstotliwość tworzenia kopii. Na przykład jeżeli nie zamierzasz przechowywać historii plików wideo: a) Kliknij odnośnik Wyklucz foldery. b) Kliknij Dodaj i wskaż bibliotekę Wideo. c) Po kliknięciu przycisku Zapisz zmiany pliki znajdujące się w wybranej bibliotece nie będą archiwizowane. 6. Aby określić częstotliwość wykonywania kopii i czas ich przechowywania: a) Kliknij odnośnik Ustawienia zaawansowane.

104

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne b) Domyślnie pliki archiwizowane są co godzinę — rozwiń

listę Zapisz kopie plików i wybierz nową częstotliwość z zakresu od 10 minut do raz na dzień. c) Rozwiń listę Zachowaj zapisane wersje i określ, jak długo każda wersja plików będzie znajdowała się na dysku. Domyślnie pliki są przechowywane w nieskończoność (starsze wersje można usunąć ręcznie — wystarczy kliknąć odnośnik Oczyść wersje). d) Zapisz wprowadzone zmiany. 7. Zamknij okno Panelu sterowania. Informacja o tym, jak przywrócić wcześniejszą wersję pliku, znajduje się w następnym rozdziale. Ć W I C Z E N I E

4.15

Resetowanie i odświeżanie systemu

Jak rozwiązać problem za pomocą opisanych w tym rozdziale narzędzi, jeżeli system operacyjny nie chce się uruchomić? Na szczęście nowy Windows zawiera specjalne narzędzia. Pozwalają one zresetować (przywrócić do stanu z instalacji) lub odświeżyć (zainstalować, zachowując niektóre ustawienia i wgrane aplikacje Windowsa 8.1) system operacyjny. Obie operacje można przeprowadzić z poziomu ekranu startowego. W tym celu należy: 1. Wyświetlić pasek ustawień. 2. Wybrać Zmień ustawienia komputera i przejść do kategorii Aktualizacja i odzyskiwanie. 3. W sekcji Odzyskiwanie znajdziesz obie istotne opcje: a) Odświeżenie polega na ponownym zainstalowaniu systemu z zachowaniem swoich plików, niektórych ustawień systemowych i aplikacji Windowsa 8.1 (wszystkie klasyczne programy będą wymagały ponownego zainstalowania). b) Zresetowanie oznacza ponowne zainstalowanie i domyślne skonfigurowanie systemu. Wszystkie znajdujące się na dyskach pliki użytkowników zostaną skasowane (jeżeli przygotowujesz komputer do przekazania innej osobie, wybierz opcję trwałego usunięcia zawartości dysku) (rysunek 4.17).

Rozdział 4. • Zarządzanie systemem i rozwiązywanie typowych problemów 105

Rysunek 4.17. Odświeżenie polega na ponownym zainstalowaniu systemu z zachowaniem plików, niektórych ustawień systemowych i aplikacji Windowsa 8.1. Zresetowanie oznacza ponowne zainstalowanie i domyślne skonfigurowanie systemu. Wszystkie znajdujące się na dyskach pliki użytkowników zostaną usunięte

Jeżeli uruchomienie systemu okaże się niemożliwe, Windows 8.1 spróbuje zainicjować konsolę odzyskiwania, która również pozwala przeprowadzić obie operacje. W najgorszym wypadku będziesz musiał włączyć komputer z płyty instalacyjnej i wybrać opcję Napraw. Następnie zdecydujesz, czy chcesz zresetować, czy odświeżyć system. Obie operacje są w pełni automatyczne. Po kilkunastu lub kilkudziesięciu minutach Windows 8.1 zostanie ponownie zainstalowany i będziesz mógł dalej z nim pracować.

106

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

5 Biblioteki, pliki i foldery Po przeczytaniu tego rozdziału będziesz umiał tworzyć pliki oraz foldery. Pokażemy, jak je usuwać i nimi zarządzać. Poznasz też specjalny typ folderu — bibliotekę ułatwiającą kategoryzowanie oraz wyszukiwanie dokumentów.

Eksplorator plików Eksplorator plików wcześniejszych wersji systemu Windows nie cieszył się popularnością. Kto tylko mógł, używał innych narzędzi, takich jak np. Total Commander. Nowy, wyposażony we wstążkę Eksplorator plików ma duże szanse, aby to zmienić. Ć W I C Z E N I E

5.1

Możliwości Eksploratora plików

1. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+E. Zostanie uruchomiony

Eksplorator plików. 2. Na górze okienka znajduje się pasek adresu. Z prawej strony nazw obiektów zobaczysz strzałki skierowane w prawo. Klikaj je, aby przechodzić do wybranych sekcji komputera (rysunek 5.1).

108

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 5.1. Eksplorator plików pozwala na szybkie przejście do wybranego folderu, udziału sieciowego czy kategorii zadań administracyjnych 3. W lewym górnym rogu znajdziesz strzałki. Pozwalają one

przechodzić do ostatnio odwiedzanych lokalizacji. Natomiast z prawej strony paska adresu znajduje się lista niedawno wyświetlanych sekcji. Aby ją rozwinąć, kliknij strzałkę skierowaną w dół. 4. Ostatnim elementem paska adresu jest przycisk pozwalający odświeżyć informację widoczną w głównym okienku lub przerwać operację wyszukiwania. 5. Powyżej paska adresu znajduje się przycisk wstążki. Rozwiń ją. Innym sposobem jest użycie kombinacji klawiszy Ctrl+F1. 6. Na wstążce znajdują się podzielone na zakładki przyciski najczęściej wykonywanych zadań. Ich lista zmienia się w zależności od tego, co oglądasz w głównym okienku. Na przykład jeśli wybierzesz dysk, będziesz mógł m.in.: a) Na zakładce Komputer wyświetlić właściwości systemu, zarządzać programami, podłączyć dysk sieciowy czy przejść do Panelu sterowania. b) Na zakładce Widok (dostępnej niezależnie od tego, czy w głównym okienku widoczny jest komputer, dysk, folder,

R o z d z i a ł 5 . • B i b l i o t e k i , p l i k i i f ol d e r y

109

czy zaznaczony plik) zmienić sposób prezentowania informacji. Temat ten szerzej omówiono w następnym ćwiczeniu. c) Na zakładce Zarządzanie (dostępnej również dla napędów DVD) sformatować dysk, uporządkować znajdujące się na nim pliki, zaszyfrować dysk funkcją BitLocker czy nagrać pliki na dysk DVD. 7. Z lewej strony okna Eksploratora plików znajduje się lista standardowych folderów i czterech bibliotek. Kliknij ikonę dowolnego folderu (wyświetli się jego zawartość), następnie Dokumenty, a na koniec, korzystając ze strzałki Wstecz, wróć do widoku komputera. 8. Otwórz bibliotekę Obrazy. 9. Zwróć uwagę, że Eksplorator plików pozwala na wyszukiwanie, kategoryzowanie i porządkowanie wyświetlanych obiektów: a) Jeżeli chcesz ułożyć je według dat utworzenia, kliknij znajdujący się w prawym dolnym rogu przycisk widoku kolumnowego, a następnie nagłówek kolumny, według której dokumenty mają zostać posortowane (rysunek 5.2).

Rysunek 5.2. W widoku szczegółów główne okno Eksploratora plików zawiera tabelę z dodatkowymi informacjami o plikach

110

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne b) W tym widoku pokazywane są jedynie ikony typów plików.

Aby wyświetlić dodatkowe okno podglądu dokumentów, przejdź do zakładki Widok i kliknij przycisk Okienko podglądu (rysunek 5.3).

Rysunek 5.3. W okienku podglądu można szybko wyświetlić zawartość plików różnego typu — dokumentów tekstowych, zapisanych stron WWW, grafik itd. Ć W I C Z E N I E

5.2

Układ okienek Eksploratora plików

Domyślny układ okienek Eksploratora plików jest następujący: 1. Z lewej strony znajduje się Okienko nawigacji. Zawiera ono: a) Ulubione lokalizacje. Domyślnie są to ostatnio wyświetlane sekcje, folder Pobrane i folder Pulpit. Aby dodać lokalizację do listy ulubionych, wyświetl ją w głównym okienku Eksploratora plików, kliknij prawym przyciskiem myszy Ulubione i wybierz z menu kontekstowego opcję Dodaj bieżącą lokalizację do ulubionych (rysunek 5.4). b) Skróty do grupy domowej, komputera i sieci. Sieciom i grupom domowym poświęcono rozdział 6. Nowością

R o z d z i a ł 5 . • B i b l i o t e k i , p l i k i i f ol d e r y

111

Rysunek 5.4. Dodawaj regularnie odwiedzane lokalizacje do ulubionych. Dzięki temu będziesz mógł przechodzić do nich jednym kliknięciem myszy

w Windowsie 8.1 jest przeniesienie czterech domyślnych bibliotek: Dokumenty, Muzyka, Obrazy i Wideo do sekcji Twój komputer. Opisano je w następnym punkcie rozdziału. 2. Główne okienko Eksploratora plików awiera znajdujące się w wybranej lokalizacji dyski, foldery i pliki. Po jego prawej stronie można wyświetlić przedstawione w poprzednim ćwiczeniu okienko podglądu lub okienko ze szczegółowymi informacjami na temat zaznaczonych obiektów. 3. Zakładka Widok pozwala: a) Określić sposób wyświetlania danych. Możesz np. wybrać małe, duże lub bardzo duże ikony plików i folderów. b) Sortować wyświetlane dane według wielu różnych, dynamicznie dostosowywanych kryteriów. Możesz np. ułożyć zdjęcia według ich rozdzielczości. c) Grupować wyświetlane dane według wielu różnych, dynamicznie dostosowywanych kryteriów. Możesz np. kategoryzować fotografie według ich rozdzielczości. d) Ukrywać lub wyświetlać rozszerzenia plików. e) Ukrywać lub wyświetlać pliki oznaczone jako ukryte (rysunek 5.5). Ć W I C Z E N I E

5.3

Wyszukiwanie plików

W tym ćwiczeniu znajdziesz „zagubiony” gdzieś w komputerze dokument. 1. W Eksploratorze plików przejdź do widoku komputera (aby to zrobić, kliknij znajdującą się z lewej strony, na pasku nawigacji, ikonę komputera).

112

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 5.5. Umieszczone na wstążce przyciski znacznie ułatwiają przeglądanie plików i folderów 2. W prawym górnym rogu znajduje się pole wyszukiwania. Wpisz w nim: windows. 3. Rozpocznie się wyszukiwanie plików i folderów spełniających

podane kryterium (rysunek 5.6). Zwróć uwagę na pasek adresu. Zielony kolor sygnalizuje postęp wyszukiwania.

Rysunek 5.6. Wyszukiwanie plików na podstawie ich nazw bywa przydatne, ale nie jest niczym nowym i często nie przynosi zamierzonych efektów. Z reguły nie pamięta się nazwy dokumentu, w dodatku przy tak ogólnych kryteriach liczba otrzymanych wyników może skutecznie zniechęcić do poszukiwań wśród nich tego właściwego

R o z d z i a ł 5 . • B i b l i o t e k i , p l i k i i f ol d e r y

113

4. Kliknij widoczną w okienku nawigacji bibliotekę Dokumenty

i przeszukaj jej zawartość pod kątem wybranego słowa (rysunek 5.7).

Rysunek 5.7. W poindeksowanych lokalizacjach, takich jak biblioteki, przeszukiwane są nie tylko nazwy plików, ale również ich zawartość 5. Jeżeli na dyskach komputera przechowujesz tysiące, a nawet

miliony plików, wynik ich przeszukania będzie za każdym razem zawierał zbyt wiele pozycji, aby rzeczywiście ułatwić Ci znalezienie konkretnego dokumentu. Można jednak rozwiązać ten problem. Wystarczy zdefiniować dodatkowe kryteria wyszukiwania: a) Zwróć uwagę, że aktywną zakładką wstążki stało się Wyszukiwanie. Znajdują się w niej przyciski pozwalające doprecyzować warunki wyszukiwania. b) Kliknij przycisk Rodzaj i wybierz rodzaj szukanego pliku, np. Dokument (rysunek 5.8). c) Następnie określ datę jego modyfikacji (np. W tym miesiącu). d) W głównym okienku Eksploratora plików wyświetlone zostaną wszystkie pliki graficzne utworzone lub zmodyfikowane w bieżącym miesiącu.

114

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 5.8. Zapewne wiesz, jakiego rodzaju pliku szukasz

Biblioteki i dysk SkyDrive We wcześniejszych wersjach systemu Windows znajdowały się specjalne foldery, takie jak Dokumenty czy Obrazy. W Viście tego typu pliki po raz pierwszy były automatycznie indeksowane. Ponieważ wiele osób przechowuje dokumenty w różnych (czasami znajdujących się na dodatkowych dyskach) folderach, ta zmiana okazała się niewystarczająca. W systemie Windows 8.1 omawiany problem rozwiązują znane z wersji 7 biblioteki. Są to wirtualne foldery, które mogą zawierać pliki zapisane fizycznie w wielu różnych lokalizacjach. Biblioteki nie przechowują kopii dokumentów, są tylko sposobem ich wyświetlania i indeksowania.

Drugim, poza bibliotekami, specjalnym typem zasobów dyskowych jest wirtualny dysk SkyDrive. Z tej usługi możesz korzystać również z poziomu Eksploratora plików. Ć W I C Z E N I E

5.4

Wbudowane biblioteki

Praca z bibliotekami niczym nie różni się od pracy z folderami, ale każda biblioteka może zawierać pliki znajdujące się w różnych folderach. Co więcej, tylko dokumenty zapisane we wbudowanych bibliote-

R o z d z i a ł 5 . • B i b l i o t e k i , p l i k i i f ol d e r y

115

kach mogą być automatycznie archiwizowane za pomocą przedstawionej w poprzednim rozdziale funkcji Historia plików. 1. Uruchom Eksplorator plików i zaznacz pozycję Ten komputer. 2. Zaznacz bibliotekę Dokumenty. W głównym oknie Eksploratora plików zostaną wyświetlone znajdujące się w tej bibliotece pliki i foldery. 3. Aby uruchomić dowolny znajdujący się w bibliotece plik, wystarczy dwukrotnie kliknąć go lewym przyciskiem myszy: a) Przejdź do biblioteki Obrazy. b) Wyświetl dowolny z zapisanych w tym folderze plików. 4. Aby utworzyć folder w bibliotece: a) Kliknij prawym przyciskiem myszy bibliotekę Obrazy. b) Z menu kontekstowego wybierz opcję Nowy/Folder. c) Podaj nazwę tworzonego folderu (Wakacje 2013). Naciśnij klawisz Enter. d) W domyślnym folderze biblioteki (w tym przypadku — Obrazy) utworzono podfolder. Zostanie on, razem ze wszystkimi znajdującymi się w nim plikami, automatycznie umieszczony w bibliotece Obrazy. 5. Aby dodać istniejący folder do biblioteki, trzeba najpierw wyświetlić biblioteki w okienku nawigacji. W tym celu kliknij znajdującą się z lewej strony wstążki ikonę Okienko nawigacji i zaznacz pole wyboru Pokaż biblioteki, a następnie: a) Kliknij ikonę biblioteki Obrazy prawym przyciskiem myszy i wybierz opcję Właściwości. b) Zwróć uwagę, że wbudowane biblioteki mają skonfigurowany folder, w którym domyślnie zapisywane są pliki. Do kolejnego trafiają dokumenty publiczne. Domyślnie jest to podfolder folderu użytkownika Public. c) Kliknij prawym przyciskiem myszy bibliotekę Obrazy. d) Z menu kontekstowego wybierz opcję Właściwości. e) Kliknij przycisk Dodaj. Wskaż folder, który ma być dodany do biblioteki. f) Kliknij Umieść folder. Zawartość tego folderu będzie widoczna w bibliotece, niezależnie od jego fizycznej lokalizacji.

116

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Ć W I C Z E N I E

5.5

Klient SkyDrive

Poznana w ćwiczeniu 2.14 usługa SkyDrive pozwala dodatkowo na tworzenie dokumentów Office na urządzeniach, na których nie zainstalowano tego pakietu (np. prezentacji PowerPoint). Umożliwia również kopiowanie z poziomu Eksploratora plików obiektów znajdujących się na wirtualnym dysku. Co więcej, urządzenia z zainstalowaną aplikacją kliencką mogą być ze sobą synchronizowane. Aby skorzystać z tych funkcji: 1. Uruchom przeglądarkę Internet Explorer i połącz się z adresem https://skydrive.live.com. 2. Gdy zalogujesz się na swoje konto Windows Live ID, w głównym okienku przeglądarki wyświetli się Twój dysk SkyDrive. Zwróć uwagę na znajdujący się powyżej przycisk Utwórz, pozwalający tworzyć dokumenty Word, Excel, PowerPoint i OneNote (rysunek 5.9). 3. Kliknij znajdujący się w lewej części ekranu odnośnik Pobierz aplikację SkyDrive. 4. Wyświetli się strona WWW, na której można znaleźć przeznaczone dla różnych systemów (w tym: Windows, Windows Phone, iPhone, Mac i Android) wersje aplikacji SkyDrive. Pobierz i uruchom odpowiedni typ programu. 5. Instalacja jest prawie całkowicie automatyczna. Możesz jedynie zmienić lokalizację folderów będących lokalną kopią dysku SkyDrive, a także nie zgodzić się na dodanie maszyny, na którą wgrywasz aplikację, do listy automatycznie synchronizowanych urządzeń. 6. Po zakończeniu instalacji do listy ulubionych lokalizacji Eksploratora plików zostanie dodany nowy program — SkyDrive. Od tego momentu praca z omawianym dyskiem niczym nie różni się od pracy z lokalnymi dyskami.

R o z d z i a ł 5 . • B i b l i o t e k i , p l i k i i f ol d e r y

117

Rysunek 5.9. Dokumenty można tworzyć i edytować w webowych wersjach aplikacji pakietu Office

Operacje na plikach i folderach Do najczęściej wykonywanych operacji na plikach i folderach należą: tworzenie, kopiowanie, przenoszenie i usuwanie. Każdą z nich można przeprowadzić na kilka opisanych poniżej sposobów. Ć W I C Z E N I E

5.6

Zakładanie folderów

Aby utworzyć folder: 1. Uruchom Eksplorator plików.

118

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

2. Przejdź do lokalizacji (biblioteki, dysku lub folderu), w której

chcesz utworzyć folder. Na przykład aby dodać podfolder do folderu Dokumenty, wyświetl w głównym oknie Eksploratora plików folder Moje dokumenty albo bibliotekę Dokumenty. 3. Kliknij znajdujący się na wstążce przycisk Nowy folder. 4. Wpisz nazwę tworzonego folderu i naciśnij klawisz Enter. Ć W I C Z E N I E

5.7

Przenoszenie plików

Aby przenieść plik: 1. Znajdź pozycję, którą chcesz umieścić w innej lokalizacji. 2. Zaznacz ją. Aby jednocześnie zaznaczyć kilka wybranych plików lub folderów, przytrzymaj wciśnięty klawisz Ctrl i po kolei zaznaczaj odpowiednie pozycje. W celu zaznaczenia wszystkich plików lub folderów widocznych pomiędzy dwoma wskazanymi, zaznacz pierwszy, przytrzymaj klawisz Shift i zaznacz ostatni. Jeśli natomiast naciśniesz kombinację klawiszy Ctrl+A, zaznaczone zostaną wszystkie widoczne pozycje. 3. Naciśnij i przytrzymaj lewy przycisk myszy podczas wskazywania 4. 5.

6.

7.

kursorem docelowego folderu (rysunek 5.10). Umieść plik w odpowiedniej lokalizacji. Możesz też kliknąć dokument prawym przyciskiem myszy i wybrać z menu kontekstowego opcję Wytnij. Plik zostanie zaznaczony na szaro. Następnie przejdź do miejsca, do którego chcesz go przenieść, kliknij prawym przyciskiem myszy wolny obszar i wybierz z menu kontekstowego Wklej. Trzeci sposób przypomina poprzedni, z tym że plik zostaje wycięty kombinacją klawiszy Ctrl+X, a wklejony po naciśnięciu Ctrl+V. Ostatni pokazany sposób przenoszenia dokumentów i folderów jest jednocześnie najprostszy. Zaznacz odpowiednią pozycję, kliknij znajdujący się na wstążce przycisk Przenieś i wybierz docelową lokalizację (rysunek 5.11).

R o z d z i a ł 5 . • B i b l i o t e k i , p l i k i i f ol d e r y

119

Rysunek 5.10. Kolejna przydatna funkcja Eksploratora plików polega na informowaniu o miejscu, do którego trafi przenoszony plik, jeżeli w tym momencie puścisz lewy przycisk myszy

Rysunek 5.11. Umieszczone na wstążce przyciski umożliwiają wykonywanie tej samej operacji na wielu plikach — np. aby otworzyć zbiór zdjęć z wakacji, wystarczy je zaznaczyć i kliknąć Edytuj. Każde zaznaczone zdjęcie zostanie wyświetlone w domyślnym edytorze graficznym

120

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Ć W I C Z E N I E

5.8

Kopiowanie plików

Kopiowanie różni się od przenoszenia tym, że po zakończeniu operacji plik pozostaje w oryginalnej lokalizacji, a we wskazanym miejscu pojawia się tylko jego kopia. Aby zapisać kopię dokumentu: 1. Znajdź odpowiedni plik. 2. Jeżeli chcesz skopiować dokument do jednej z typowych lokalizacji, takich jak dyskietka, płyta CD lub udział sieciowy, kliknij go prawym przyciskiem myszy, z menu kontekstowego wybierz Wyślij do i wskaż żądaną pozycję (rysunek 5.12).

Rysunek 5.12. W ten sposób możesz wysyłać pliki jako załączniki do e-maili, tworzyć do nich skróty na pulpicie, nagrywać je na płytach CD/DVD, a nawet przekazywać ich treść faksem 3. Aby skopiować plik do widocznej lokalizacji, kliknij go prawym

przyciskiem myszy, przytrzymaj naciśnięty przycisk i przeciągnij pozycję do wybranego folderu. 4. Gdy puścisz prawy przycisk myszy, wyświetli się lista możliwych operacji. Będziesz mógł skopiować plik, przenieść go lub utworzyć skrót do niego (rysunek 5.13). Wybierz Kopiuj tutaj. Rysunek 5.13. Kopiowanie poprzez przeciąganie plików

R o z d z i a ł 5 . • B i b l i o t e k i , p l i k i i f ol d e r y

121

5. Trzeci sposób kopiowania wykorzystuje kombinację klawiszy

i przypomina analogiczny sposób przenoszenia dokumentów. Różnica polega na tym, że plik zostaje skopiowany (a nie wycięty). Do kopiowania służy kombinacja klawiszy Ctrl+C, do wklejania zaś — Ctrl+V. 6. Wreszcie zaznaczone pliki i foldery można skopiować za pomocą kliknięcia umieszczonego na wstążce przycisku Kopiuj i wybraniu z listy lub wskazaniu docelowej lokalizacji. 7. Niezależnie od zastosowanej metody podczas kopiowania będzie wyświetlany nowy pasek postępu operacji (rysunek 5.14). Rysunek 5.14. W systemie Windows 8.1 informacje o szybkości kopiowania plików i szacowanym czasie ukończenia operacji są dokładne i wiarygodne

8. Jeżeli w folderze docelowym był już plik (lub pliki) o tej samej

nazwie, zobaczysz pokazane na rysunku 5.15 pytanie. 9. Gdyby istniało zagrożenie utraty jakichś danych w wyniku kopiowania lub przenoszenia, wybierz opcję Pozwól mi zdecydować dla każdego pliku. Wówczas po prawej stronie wyświetli się okienko z informacjami o rozmiarze obu dokumentów, dacie ich ostatniej edycji, a nawet z ich podglądem. Na tej podstawie będziesz mógł zdecydować, który plik ma zostać zachowany.

122

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 5.15. Podczas kopiowania lub przenoszenia wielu plików decyzja o ich nadpisaniu podejmowana jest domyślnie dla wszystkich plików

10. Aby nadpisać istniejący dokument (lub dokumenty) jego nową

wersją, wybierz opcję Zastąp.

R o z d z i a ł 5 . • B i b l i o t e k i , p l i k i i f ol d e r y

123

Ć W I C Z E N I E

5.9

Usuwanie plików i folderów

Niepotrzebne pliki i foldery powinieneś usuwać. Jeśli nie będziesz tego robić, w końcu zabraknie miejsca nawet na największym dysku. Choć zwykłe usunięcie danych nie jest operacją nieodwracalną, zastanów się, czy na pewno wyrzucasz te dokumenty, których zamierzałeś się pozbyć. Aby skasować plik lub folder: 1. Uruchom Eksplorator plików i znajdź odpowiednie obiekty. 2. Zaznacz plik lub folder (podobnie jak przy kopiowaniu lub przenoszeniu, możesz zaznaczyć wiele pozycji), który zamierzasz usunąć. 3. Naciśnij klawisz Delete lub kombinację Ctrl+D. Aby wykonać tę samą operację, kliknij prawym przyciskiem myszy i wybierz z menu kontekstowego Usuń lub kliknij znajdujący się na zakładce Narzędzia główne wstążki przycisk Usuń. 4. Niezależnie od wybranego sposobu zaznaczone obiekty trafią do Kosza. W systemie Windows 8.1, inaczej niż we wcześniejszych wersjach, wyrzucanie plików i folderów do Kosza nie wymaga potwierdzenia. Aby to zmienić, kliknij znajdującą się pod przyciskiem Usuń strzałkę i zaznacz pole wyboru Pokaż potwierdzenie odzyskiwania. 5. Jeżeli chcesz całkowicie usunąć pliki lub foldery, bez przenoszenia

ich do Kosza, podczas kasowania przytrzymaj wciśnięty klawisz Shift (rysunek 5.16). Ć W I C Z E N I E

5.10

Zaglądanie do Kosza

Domyślnie na pulpicie znajduje się tylko statyczna ikona Kosza. Podobnie jak we wcześniejszych wersjach systemu Windows, przechowywane są w nim usunięte pliki i foldery. Dlatego w trakcie kasowania obiektów zobaczysz stopniowo wypełniający się śmieciami Kosz.

124

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 5.16. Odzyskanie tak skasowanych danych może być kosztowne. W najlepszym razie wystarczy specjalistyczny program. W najgorszym — czeka Cię wizyta w firmie zajmującej się odzyskiwaniem danych

Aby odzyskać usunięte w ten sposób pliki: 1. Kliknij dwukrotnie lewym przyciskiem myszy widoczną na pulpicie ikonę Kosza. 2. Jego zawartość wyświetli się w okienku Eksploratora plików. 3. Znajdź (możesz do tego użyć okienka wyszukiwania) i zaznacz przypadkowo usunięty dokument lub folder. 4. Kliknij przycisk Przywróć zaznaczone elementy. Wybrana pozycja zostanie przeniesiona z Kosza do miejsca, z którego została usunięta (rysunek 5.17). Ć W I C Z E N I E

5.11

Historia plików

Każdemu zdarza się przypadkowo zastąpić ważny dokument innym, usunąć go czy błędnie zmienić jego treść. W takich sytuacjach najlepszym rozwiązaniem problemu byłaby możliwość dostępu do poprzedniej wersji pliku. W systemie Windows 8.1 służy do tego funkcja Historia plików. Stanowi ona rozwinięcie znanego z Windowsa 7 mechanizmu przywracania poprzedniej wersji plików i folderów. Aby przywrócić wcześniejszą wersję błędnie zmodyfikowanego dokumentu i odzyskać przypadkowo skasowany obiekt (przed wykonaniem ćwiczenia upewnij się, że podczas wykonywania ćwiczenia 4.14 włączyłeś Historię plików): 1. Uruchom Eksplorator plików i przejdź do biblioteki Obrazy. 2. Skasuj dowolny plik.

R o z d z i a ł 5 . • B i b l i o t e k i , p l i k i i f ol d e r y

125

Rysunek 5.17. Kosz powinieneś raz na jakiś czas opróżniać, ale możesz też „wyciągać” z niego pliki i foldery. Opróżnienie tego folderu oznacza usunięcie całej jego zawartości 3. Kliknij prawym przyciskiem myszy wybrane zdjęcie, wybierz

opcję Edytuj i pobazgraj je. 4. Zamknij okno edytora Paint, zapisując wprowadzone zmiany. 5. Zaznacz zmodyfikowany plik. 6. Na zakładce Narzędzia główne wstążki znajduje się przycisk

Historia. Kliknij go. Wyświetli się historia zmian wybranego pliku (rysunek 5.18). 7. Aby przywrócić poprzedni, niezniszczony dokument, kliknij zielony przycisk Przywróć. 8. Zostaniesz zapytany, czy zastąpić bieżącą wersję pliku wcześniejszą. Potwierdź swoją decyzję. Przywrócenie skasowanych dokumentów wygląda bardzo podobnie: 1. Wyświetl w głównym oknie Eksploratora plików bibliotekę Obrazy. 2. Upewnij się, że nie został zaznaczony żaden plik, i kliknij przycisk Historia. 3. Tym razem wyświetli się historia zmian folderu, a więc historia wszystkich przechowywanych w nim dokumentów.

126

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 5.18. Poprzednie wersje plików i folderów są zapisywane zgodnie z częstotliwością ustaloną podczas konfiguracji funkcji Historia plików — domyślnie co dziesięć minut 4. Przejdź do wersji zawierającej usunięty plik (rysunek 5.19). 5. Zaznacz przywracane dokumenty i kliknij przycisk Przywróć

(jeżeli nie zaznaczysz żadnego z nich, przywrócony zostanie cały folder, a więc wszystkie znajdujące się w nim obiekty). 6. Na koniec zamknij wszystkie okna Eksploratora plików. Ć W I C Z E N I E

5.12

Kompresowanie plików i folderów

Chociaż dyski twarde są coraz większe i tańsze, ilość przechowywanych na nich danych znacznie przewyższa ich możliwości. Jeżeli zaczyna brakować miejsca na dysku, może warto skompresować foldery przechowujące rzadko używane pliki? W tym celu: 1. Uruchom Eksplorator plików i znajdź folder, którego zawartość chcesz skompresować.

R o z d z i a ł 5 . • B i b l i o t e k i , p l i k i i f ol d e r y

127

Rysunek 5.19. 18 sierpnia 2012 roku o 15.11 w bibliotece Obrazy jeszcze znajdował się skasowany później plik Chociaż jest to możliwe, unikaj kompresowania i szyfrowania pojedynczych plików — zamiast tego kompresuj lub szyfruj całe foldery. 2. Kliknij go prawym przyciskiem myszy i z menu kontekstowego 3.

4. 5.

6.

wybierz opcję Właściwości. W dolnej części zakładki Ogólne znajduje się sekcja atrybutów folderu. Jeśli zaznaczysz opcję Tylko do odczytu, uniemożliwisz zmiany jego zawartości. Wybranie pozycji Ukryty spowoduje ukrycie folderu. Kliknij przycisk Zaawansowane. Wyświetli się lista zaawansowanych atrybutów folderu (rysunek 5.20). Zaznacz opcję Kompresuj zawartość, aby zaoszczędzić miejsce na dysku i naciśnij OK. Okno Atrybuty zaawansowane zostanie zamknięte. Naciśnij klawisz OK. Wyświetli się okno potwierdzenia zmiany atrybutów. Wybierz opcję Zastosuj zmiany do tego folderu, podfolderów i plików i naciśnij OK. Rozpocznie się kompresowanie zawartości folderu.

128

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 5.20. Kompresja i szyfrowanie są atrybutami plików i folderów, tak samo jak atrybuty Tylko do odczytu czy Ukryty

7. Zwróć uwagę na to, że podczas tej operacji wybrane obiekty

są zaznaczone niebieskim kolorem. To jedyna widoczna dla użytkownika informacja, że dany plik czy folder został skompresowany. Raz jeszcze wyświetl właściwości spakowanego obiektu (rysunek 5.21). Rysunek 5.21. Niektóre typy plików kompresują się w większym stopniu niż inne. Na przykład jeśli spakujesz dokumenty .mp3, nie zyskasz prawie nic. Z kolei pliki .bmp po skompresowaniu będą kilkakrotnie mniejsze

8. Niezależnie od stopnia kompresji praca ze spakowanymi plikami

niczym nie różni się od pracy z plikami nieskompresowanymi.

R o z d z i a ł 5 . • B i b l i o t e k i , p l i k i i f ol d e r y

129

Kompresja i dekompresja odbywają się automatycznie podczas otwierania i zapisywania dokumentów. 9. Zamknij okno właściwości folderu. Sprawdź, czy skompresowane pliki otwiera się tak samo jak wcześniej. Aby rozpakować plik lub folder, wystarczy wyświetlić jego właściwości zaawansowane i usunąć zaznaczenie pola Kompresuj zawartość, aby zaoszczędzić miejsce na dysku.

130

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

6 Sieć Ćwiczenia zawarte w tym rozdziale pomogą Ci przygotować komputer do pracy w sieci. Dzięki połączeniom sieciowym będziesz mógł udostępniać w sieci lokalnej zasoby swojego urządzenia, a także korzystać z udostępnionej zawartości innych maszyn. Ostatnia część rozdziału została poświęcona internetowi — przeglądaniu stron WWW za pomocą jedenastej wersji Internet Explorera oraz konfiguracji dołączonego do systemu Windows 8.1 programu pocztowego i pracy z nim.

Połączenia sieciowe Aby komputer mógł pracować w sieci, musisz zainstalować odpowiednie urządzenie (kartę sieciową lub modem) i skonfigurować połączenie sieciowe. Zwykle wystarczy umieścić kartę w odpowiednim gnieździe i uruchomić maszynę. Po poprawnym zainstalowaniu tego elementu Windows 8.1 automatycznie utworzy połączenie sieciowe o nazwie Ethernet. Może się zdarzyć, że komputer będzie wyposażony w więcej niż jedną kartę sieciową. W takiej sytuacji każdej z nich zostanie przypisane połączenie z kolejnym numerem.

132

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Ć W I C Z E N I E

6.1

Konfiguracja połączeń sieciowych

W większości przypadków po zainstalowaniu karty sieciowej (i podłączeniu kabla sieciowego) można połączyć się z siecią. Jeżeli tak się nie stanie, będziesz musiał samodzielnie skonfigurować połączenie: 1. Uruchom Panel sterowania (np. kliknij prawym przyciskiem myszy przycisk Start i wybierz pozycję Panel sterowania). 2. Wskaż Sieć i Internet/Centrum sieci i udostępniania i uruchom zadanie Zmień ustawienia karty sieciowej. Wyświetli się lista połączeń sieciowych komputera. 3. Kliknij prawym przyciskiem myszy połączenie, które chcesz skonfigurować, a następnie wybierz opcję Właściwości (rysunek 6.1).

Rysunek 6.1. Dla każdego urządzenia umożliwiającego komunikację w sieci tworzone jest osobne połączenie sieciowe 4. Wyświetli się lista protokołów i usług sieciowych powiązanych

z wybranym połączeniem. Zaznacz Protokół internetowy w wersji 4 (TCP/IPv4) (rysunek 6.2). 5. Kliknij przycisk Właściwości. Zobaczysz okno konfiguracyjne tego protokołu (rysunek 6.3). 6. Wybierz opcję Użyj następującego adresu IP. Podaj adres IP komputera, maskę sieci lokalnej oraz adres IP domyślnej bramy.

Rozdział 6. • Sieć Rysunek 6.2. W lokalnych sieciach systemy Windows komunikują się przy użyciu automatycznie konfigurowanej szóstej wersji protokołu IP, ale w internecie najpopularniejszym protokołem wciąż jest IPv4

Rysunek 6.3. Domyślnie Windows 8.1 używa automatycznej konfiguracji protokołu IPv4

133

134

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

7. Wybierz opcję Użyj następujących adresów serwerów DNS.

Podaj adres IP serwera DNS1.

Wszystkie powyższe dane otrzymasz od administratora sieci. 8. Kliknij OK i pozamykaj wszystkie otwarte okienka. Ć W I C Z E N I E

6.2

Sieci bezprzewodowe

Bardzo popularne (wykorzystywane przez firmy oraz indywidualnych użytkowników nie tylko w domach, ale również w miejscach publicznych, takich jak np. kawiarnia, czy środkach komunikacji, np. w pociągach) sieci bezprzewodowe coraz częściej są zabezpieczane. Jeżeli jednak przesyłane w ten sposób dane nie będą szyfrowane, każdy je odczyta. Dlatego też nie używaj niezabezpieczonych sieci bezprzewodowych do sprawdzania poczty lub logowania się do stron WWW, jeżeli serwer poczty lub strona WWW nie szyfrują przesyłanych do nich informacji. Aby skonfigurować połączenie z siecią bezprzewodową: 1. Włącz kartę bezprzewodową. 2. Wyświetl pasek ustawień (wywoływany kombinacją klawiszy Windows+I). Będzie on zawierał ikonę połączenia bezprzewodowego. Kliknij ją. 3. Kliknij sieć Wi-Fi, z którą chcesz się połączyć. Zaznaczenie opcji Połącz automatycznie oznacza, że gdy tylko znajdziesz się w zasięgu wybranej sieci, Windows 8.1 połączy się z nią. Korzystanie z wielu publicznych sieci bezprzewodowych wymaga wcześniejszego zalogowania się poprzez stronę WWW. Jeżeli dotyczy to również sieci, którą wskażesz, po jej wybraniu wyświetli się odpowiednia informacja.

1

Serwery DNS zmieniają nazwy komputerów (takie jak www.helion.pl) na odpowiadające im adresy IP (w tym przypadku jest to 213.186.88.113).

Rozdział 6. • Sieć

135

4. Wybierz przycisk Połącz. Zostaniesz poproszony o wpisanie

klucza zabezpieczeń sieci. Wprowadź ciąg znaków podany przez jej administratora i kliknij Dalej. 5. Jeżeli wpisane hasło okaże się prawidłowe, połączysz się z siecią bezprzewodową, a skonfigurowane połączenie zostanie dodane do listy połączeń sieci bezprzewodowych. 6. Załóżmy, że pierwszy raz łączysz się z tą siecią. W takiej sytuacji wyświetli się pytanie, czy ma ona zostać uznana za sieć publiczną, czy domową. Wybierz pierwszą opcję, chyba że całkowicie ufasz wszystkim innym podłączonym do tej sieci urządzeniom. 7. Domyślnie Windows 8.1 mierzy ilość danych przesyłanych przez poszczególne sieci bezprzewodowe. Aby wyświetlić te statystyki, wystarczy kliknąć prawym przyciskiem myszy ikonę połączenia. Jeżeli płacisz za dane przesyłane przez daną sieć, ustaw dla niej opcję Ustaw jako połączenie taryfowe. Dzięki temu wyłączysz automatyczne pobieranie aktualizacji (z wyjątkiem krytycznych aktualizacji zabezpieczeń). Ponadto ograniczysz ilość danych przesyłanych przez inne programy2. Ć W I C Z E N I E

6.3

Zarządzanie połączeniami sieciowymi

Miejscem pozwalającym zarządzać połączeniami sieciowymi są Centrum sieci i udostępniania oraz pasek ustawień. Aby je wyświetlić: 1. Uruchom Panel sterowania i kliknij odnośnik Wyświetl stan sieci i zadania. 2. W górnej części okna znajdują się dane dotyczące aktywnej sieci, w tym jej typ, stan połączenia z internetem, informacja o członkostwie w grupie domowej i rodzaj połączenia (rysunek 6.4). 3. W dolnej części okienka znajdują się odnośniki pozwalające: a) Utworzyć nowe połączenie. b) Uruchomić narzędzie automatycznego rozwiązywania problemów.

2

Jedną z takich aplikacji jest nowy program pocztowy — w tego typu sieciach pobiera on automatycznie tylko pierwsze 20 KB każdego e-maila.

136

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 6.4. W sieciach domowych i firmowych możesz zarówno udostępniać zasoby swojego komputera, jak i korzystać z udostępnionej zawartości innych maszyn 4. Włączyć lub wyłączyć udostępnianie (a więc zmienić typ sieci

z domowej na publiczną) można za pomocą paska ustawień: a) Wyświetl ekran startowy. W tym celu naciśnij klawisz Windows. b) Wyświetl pasek ustawień — kliknij prawy dolny róg ekranu. c) Wybierz Ustawienia. Kliknij ikonę połączenia sieciowego. d) Kliknij nazwę aktywnego połączenia prawym przyciskiem myszy i wybierz opcję Tak, włącz udostępnianie (rysunek 6.5).

Praca w sieci lokalnej Połączenie urządzeń w sieć lokalną umożliwia wymianę danych i udostępnianie innym zasobów swojego komputera (takich jak pliki, foldery czy drukarki). Windows 8.1 jest sieciowym systemem operacyjnym. Oznacza to, że praca w sieci nie wymaga instalowania dodatkowego oprogramowania, a Windows automatycznie chroni maszynę przed pochodzącymi stamtąd potencjalnie niebezpiecznymi programami.

Rozdział 6. • Sieć

137

Rysunek 6.5. Jeśli włączysz udostępnianie, nie tylko ujawnisz obecność komputera w sieci, ale też narazisz urządzenie na wiele różnych zagrożeń, w tym na zautomatyzowane ataki wykorzystujące błędy w systemie Windows i zainstalowanych aplikacjach

Ć W I C Z E N I E

6.4

Grupa domowa

Utworzenie grupy domowej znacznie upraszcza pracę w domowych sieciach komputerowych. Wszystkie należące do niej komputery działające pod kontrolą systemu Windows 8.1 (lub Windows 7) uważane są za zaufane i mogą udostępniać w sieci swoje zasoby oraz korzystać z zasobów udostępnianych przez inne maszyny. Aby podłączyć się do grupy domowej (urządzenie może być jednocześnie podłączone tylko do jednej grupy domowej): 1. Wyświetl pasek ustawień i kliknij Zmień ustawienia komputera. 2. Wybierz kategorię Sieć. 3. Przejdź do sekcji Grupa domowa. 4. Jeżeli urządzenie będzie podłączone do sieci, w której istnieje grupa domowa, zostanie ona znaleziona. a) W takim wypadku wpisz (uwzględniając wielkość liter) podane przez odpowiednią osobę hasło i kliknij Dołącz. b) Wyświetli się lista zasobów (bibliotek oraz drukarek). Możesz je udostępnić innym członkom grupy. Pamiętaj

138

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

jednak, że z zasobów będą mogli korzystać pozostali użytkownicy należący do danej grupy domowej, a więc wszystkie osoby, które zalogują się na dowolnym z należących do niej urządzeń (rysunek 6.6).

Rysunek 6.6. Jeśli wybierzesz ten wariant, zasoby będą dostępne dla innych członków grupy domowej, a więc dla wszystkich osób, które zalogują się na dowolnym z należących do niej urządzeń 5. Jeżeli w przyszłości będziesz chciał opuścić grupę domową,

wystarczy jeszcze raz wyświetlić listę jej ustawień, przewinąć ekran w dół i wybrać opcję Opuść. Aby utworzyć grupę domową (może ona zostać utworzona w sieci domowej, ale nie w firmowej czy publicznej): 1. Wyświetl pasek ustawień, kliknij Ustawienia, a następnie Zmień ustawienia. 2. Wybierz kategorię Sieć. 3. Przejdź do sekcji Grupa domowa.

Rozdział 6. • Sieć

139

4. Jeżeli sieć, do której podłączono urządzenie, jest określona jako

prywatna, ale grupa domowa nie została w niej znaleziona, dostępna będzie opcja Utwórz grupę domową. Wybierz ją. 5. Wskaż zasoby, które będą udostępniane w grupie domowej. Domyślnie są to pliki multimedialne i drukarki. Windows 8.1 umożliwia przesyłanie plików multimedialnych i korzystanie z nich przez sieć w taki sposób, że np. dokumenty graficzne i filmy mogą być wyświetlane na rzutniku sieciowym, a muzyka odtwarzania na podłączonym do sieci urządzeniu mp3. 6. Przewiń ekran w dół i zapisz hasło grupy domowej. Będzie

ono potrzebne do podłączenia do grupy innych komputerów z systemem Windows 8.1, Windows 8 lub Windows 7. Ć W I C Z E N I E

6.5

Udostępnianie plików i folderów

Aby udostępnić innym użytkownikom sieci zasoby komputera: 1. Wyświetl klasyczny pulpit, kliknij prawym przyciskiem myszy znajdującą się na pasku zadań ikonę sieci i otwórz Centrum sieci i udostępniania. 2. Upewnij się, czy jesteś połączony z siecią domową lub firmową. W sieciach publicznych udostępnianie jest domyślnie wyłączone (aby je włączyć lub wyłączyć, kliknij ikonę sieci lewym przyciskiem myszy, a następnie kliknij prawym przyciskiem myszy wyświetloną na pasku bocznym nazwę połączenia sieciowego). 3. Znajdź folder, który chcesz dzielić z innymi użytkownikami sieci lokalnej (ćwiczenia dotyczące korzystania z Eksploratora plików, w tym wyszukiwania plików i nawigowania po dyskach, znajdują się w poprzednim rozdziale). 4. Udostępnić folder lub plik możesz na dwa sposoby: korzystając z menu kontekstowego lub przycisków wstążki. Oto pierwsza metoda, znana z Windowsa 7: a) Kliknij prawym przyciskiem myszy nazwę folderu i wybierz z menu podręcznego opcję Udostępnij. b) Pojawi się menu kontekstowe pokazane na rysunek 6.7.

140

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 6.7. Pliki i foldery mogą być udostępniane wszystkim użytkownikom grupy domowej do odczytu lub do odczytu i zapisu c) Jeżeli chcesz udostępnić ten folder wybranym osobom,

wybierz opcję Określone osoby. d) Wskaż użytkownika, który będzie mógł korzystać z udziału (udostępniony w sieci folder nazywa się udziałem), i określ jego poziom uprawnień (rysunek 6.8).

Rysunek 6.8. Nadać lub odebrać uprawnienia do zasobów komputera można tylko osobie, która ma na nim założone konto użytkownika

Rozdział 6. • Sieć

141

e) Kliknij przycisk Udostępnij. f) Wyświetli się informacja o udostępnieniu folderu razem

z jego adresem sieciowym. Ten ostatni możesz wysłać innym użytkownikom sieci. W ten sposób ułatwisz im korzystanie z nowego udziału sieciowego. g) Kliknij przycisk Gotowe. Od tej pory użytkownicy sieci mogą korzystać ze wskazanego zasobu. 5. Aby udostępnić folder za pomocą nowej wstążki Eksploratora plików wszystkim użytkownikom grupy domowej: a) Zaznacz odpowiednią pozycję. b) Zwróć uwagę, że jedna z sekcji wstążki nazywa się Udostępnianie. Wyświetl ją. c) Jeżeli chcesz, żeby członkowie grupy domowej mogli jedynie odczytywać zawartość folderu, kliknij przycisk Grupa domowa (odczyt). Gdy wybierzesz przycisk Grupa domowa (odczyt/zapis), zyskają oni uprawnienia do odczytywania, modyfikowania, kasowania i tworzenia plików (rysunek 6.9).

Rysunek 6.9. Udostępnianie zasobów w systemie Windows 8.1 jest wyjątkowo łatwe Ć W I C Z E N I E

6.6

Wyszukiwanie komputerów podłączonych do sieci

Aby połączyć się z innym komputerem:

142

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

1. Uruchom Eksplorator plików i kliknij znajdującą się w okienku

nawigacyjnym ikonę Sieć. 2. Zobaczysz listę podłączonych do sieci komputerów, urządzeń sieciowych i multimedialnych (rysunek 6.10).

Rysunek 6.10. Komputery i urządzenia podłączone do domowej lub firmowej sieci 3. Aby dowiedzieć się, co udostępnia wybrana maszyna, wystarczy

dwukrotnie kliknąć reprezentującą ją ikonę (rysunek 6.11). 4. Jeżeli osoba, na której konto jesteś aktualnie zalogowany, nie ma wystarczających uprawnień do dokończenia operacji, wyświetli się komunikat błędu (w przypadku grupy domowej) albo okienko z pytaniem o nazwę i hasło uprawnionego użytkownika (rysunek 6.12). 5. Jeżeli chcesz zobaczyć komentarz do udziału, ustaw na nim kursor myszy. Po kliknięciu nazwy udziału wyświetli się jego zawartość (rysunek 6.13).

Rozdział 6. • Sieć

143

Rysunek 6.11. Jeżeli masz odpowiednie uprawnienia do udostępnionych zasobów komputera, kliknij wybraną ikonę, aby móc skorzystać z interesujących Cię udziałów lub urządzeń sieciowych Rysunek 6.12. Podając dane uwierzytelniające, warto posłużyć się pełną nazwą użytkownika, zawierającą nazwę komputera lub domeny

Jeżeli znasz nazwę lub adres IP maszyny, szybkim sposobem na znalezienie udostępnianych przez nią zasobów będzie naciśnięcie kombinacji klawiszy Windows+R i wpisanie w okienku wyszukiwania tych informacji, poprzedzonych podwójnym lewym ukośnikiem, np. \\Plato.

144

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 6.13. Korzystanie z udostępnionych zasobów innych komputerów nie różni się od pracy z zawartością własnego urządzenia Ć W I C Z E N I E

6.7

Korzystanie z udostępnionych zasobów zdalnych komputerów

Jeśli regularnie korzystasz z udostępnionego zasobu, zamiast za każdym razem wyszukiwać daną pozycję w sieci, podłącz ją (zmapuj) jako dysk sieciowy. Dzięki temu będziesz mógł odwoływać się do zawartości zdalnego komputera jak do lokalnego dysku. 1. Uruchom Eksplorator plików i kliknij ikonę Sieć. 2. Znajdź odpowiedni udział. Kliknij go prawym przyciskiem myszy. 3. Z menu kontekstowego wybierz opcję Mapuj dysk sieciowy (rysunek 6.14). 4. Wybierz literę dysku, pod którą udział będzie dostępny, i określ, czy połączenie ma być jednorazowe, czy automatycznie nawiązywane przy uruchamianiu komputera. 5. Kliknij Zakończ. 6. Aby odłączyć dysk sieciowy, kliknij go prawym przyciskiem myszy (dysk sieciowy, tak jak lokalne dyski, znajdziesz w okienku Komputer) i wybierz opcję Odłącz.

Rozdział 6. • Sieć

145

Rysunek 6.14. Mapowanie polega na podłączeniu zdalnego udziału jako wirtualnego dysku twardego

Internet Domyślnie zainstalowany system Windows 8.1 zawiera najnowszą, jedenastą wersję przeglądarki Internet Explorer (i to w dwóch odsłonach — klasycznej i Windows 8.1) oraz zupełnie nowy program pocztowy. Dzięki ćwiczeniom z tego podrozdziału nauczysz się używać tych programów do pracy w internecie. Ć W I C Z E N I E

6.8

Jedenasta wersja przeglądarki Internet Explorer

Internet Explorer 11 jest dostępny w dwóch dość znacznie różniących się od siebie edycjach: adresowanej do użytkowników przenośnych urządzeń (np. tabletów) aplikacji Windows 8.1 i wersji klasycznej. Aby pracować z przeglądarką nowego typu: 1. Kliknij znajdujący się na ekranie startowym kafelek Internet Explorer. 2. Po uruchomieniu przeglądarki wyświetli się strona startowa (domyślnie jest to witryna serwisu MSN). 3. W dolnej części ekranu pojawi się pasek. Wpisz w nim adres strony WWW, którą chcesz wyświetlić.

146

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

4. W trakcie wpisywania będą się pojawiać adresy ostatnio

odwiedzonych, zgodnych z wpisanymi znakami witryn oraz sugestie stron o podobnych nazwach (rysunek 6.15).

Rysunek 6.15. Internet Explorer 11 automatycznie uzupełnia wpisywane nazwy stron WWW — aby zaakceptować te sugestie, wystarczy nacisnąć klawisz Enter 5. Żądana witryna zostanie wyświetlona na całym ekranie urządzenia.

6.

7.

8. 9.

10.

Aby przywrócić automatycznie ukryty pasek adresu, kliknij pusty fragment strony prawym przyciskiem myszy. Powyżej pola adresu pojawią się miniatury otwartych zakładek (w najnowszej wersji Internet Explorera strony mogą być przeglądane w dowolnej liczbie jednocześnie otwartych zakładek). Aby utworzyć nową zakładkę i wyświetlić ją na ekranie, kliknij przycisk +. Wróć do poprzedniej zakładki. W tym celu wywołaj pasek zakładek i kliknij tę, którą chcesz wyświetlić. Innym sposobem jest użycie kombinacji klawiszy Ctrl+Tab. Ustaw kursor w pobliżu lewej krawędzi ekranu. Pojawi się przycisk pozwalający wrócić do poprzednio wyświetlanej strony. Kliknij prawym przyciskiem myszy dowolny odnośnik. Pojawi się menu pozwalające skopiować adres, pod który on prowadzi, oraz wyświetlić docelową stronę w nowej bądź bieżącej zakładce. Raz jeszcze kliknij wolny obszar strony prawym przyciskiem myszy. Po prawej stronie paska adresu pojawią się przyciski pozwalające odświeżyć (przeładować) stronę i przypiąć ją do ekranu startowego. Jeden z nich, w kształcie klucza

Rozdział 6. • Sieć

147

narzędziowego, ma kilka funkcji, m.in. umożliwia przeszukanie strony lub wyświetlenie jej w klasycznej wersji Internet Explorera. Wybierz tę opcję. 11. Wyświetl pasek Charm i kliknij przycisk Urządzenia. Pojawi się lista urządzeń, do których można wysłać bieżącą stronę. Oprócz zainstalowanej na komputerze drukarki znajduje się tam przycisk pozwalający odtworzyć zawartość danej strony w odtwarzaczu multimedialnym oraz wyświetlić tę stronę na dodatkowym monitorze. Najnowszą wersję przeglądarki można skonfigurować tak samo jak inne aplikacje Windowsa 8.1. Wywołaj pasek ustawień (można to zrobić kombinacją klawiszy Windows+I), a następnie wybierz Opcje. W tej sekcji możesz: 1. Wyłączyć automatyczne ukrywanie paska adresu. Naszym zdaniem to jedno z domyślnych ustawień, które warto zmienić. 2. Ustawić domyślne powiększenie wyświetlanych stron WWW. 3. Wybrać witrynę domową. 4. Dostosować sposób wyświetlania tekstów na stronach WWW. 5. Ustawić domyślną wielkość czcionki. 6. Skasować historię odwiedzanych stron WWW. Gdy klikniesz przycisk Wybierz, zostaniesz zapytany, co dokładnie chcesz usunąć (pobrane obrazy, ciasteczka, historię przeglądania, historię pobierania, dane w formularzach, zapisane hasła czy dane mechanizmu zapobiegającego śledzeniu). 7. Zdecydować, czy strony WWW (np. mapy Bing) będą mogły pytać o Twoją bieżącą lokalizację. 8. Wyświetlić i usunąć wcześniej podane hasła do witryn. 9. Wyłączyć lub włączyć mechanizm integracji z programem Skype. 10. Określić sposób dekodowania znaków diakrytycznych (językowych) na stronach WWW (jeżeli zawartość witryn wygląda poprawnie, nie należy zmieniać tych opcji) oraz zmienić metodę wyświetlania stron: od lewej do prawej albo od prawej do lewej. Przyjrzyj się teraz klasycznej wersji przeglądarki: 1. Na samej górze znajduje się pasek z nazwą aplikacji i aktualnie otwartej strony, umożliwiający szybkie zamknięcie programu, maksymalizację lub minimalizację okna. Poniżej zobaczysz pasek adresu. Wpisz w nim adres strony, z którą chcesz się połączyć.

148

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

2. Zwróć uwagę, że pasek adresu przeglądarki Internet Explorer 11

ułatwia ponowne odwiedzenie tej samej witryny. W trakcie wpisywania kolejnych znaków adresu lub nazwy wyświetla on listę zawierającą pasujące do nich nazwy stron WWW (rysunek 6.16).

Rysunek 6.16. Lista wyświetlanych w pasku adresu nazw stron WWW zawiera ulubione witryny, poprzednio odwiedzane portale i sugestie wyszukiwarki Bing 3. Lista sugerowanych witryn może być modyfikowana. Jeżeli

4. 5.

6.

7.

odwiedziłeś jakąś stronę przez pomyłkę, np. zamiast wss.pl wpisałeś kiedyś adres wsss.pl, możesz usunąć błędny wpis. W tym celu podświetl go myszą i kliknij widoczny z prawej strony przycisk Usuń. Aby otworzyć nową zakładkę, kliknij ikonę pustej zakładki albo naciśnij kombinację klawiszy Ctrl+T. Zwróć uwagę, że karty otwarte poprzez kliknięcie prawym przyciskiem myszy odnośnika do strony internetowej i wybranie opcji Otwórz w nowej karcie są grupowane. W rezultacie te, które zawierają powiązane strony WWW, wyświetlają się zawsze obok siebie. Po kliknięciu nazwy karty prawym przyciskiem myszy możesz zamknąć nie tylko wybraną kartę, ale również całą grupę, do której należy. Ta opcja będzie dostępna, jeśli otworzysz przynajmniej jedną nienależącą do tej grupy zakładkę (rysunek 6.17). Internet Explorer 11 zawiera kilka domyślnych akceleratorów, pozwalających m.in. opublikować na blogu zaznaczony tekst, wysłać go e-mailem, znaleźć zaznaczoną lokalizację na mapie, przetłumaczyć zaznaczoną frazę czy przeszukać internet:

Rozdział 6. • Sieć

149

Rysunek 6.17. Każda karta może zostać zduplikowana, zamknięta, zamknięta z całą grupą, odświeżona lub wyłączona z grupy a) Zaznacz adres znajdujący się na wyświetlanej stronie WWW. b) Obok niego pojawi się przypominająca inteligentny tag ikona

akceleratora. Kliknij ją lewym przyciskiem myszy. c) Z menu kontekstowego wybierz właściwy akcelerator

— w tym przypadku Wyszukiwanie przy użyciu dostawcy Bing (rysunek 6.18).

Rysunek 6.18. Okienko z mapą przedstawiającą lokalizację adresu zaznaczonego na przeglądanej stronie WWW 8. Aby dodać nowy akcelerator: a) Zaznacz dowolny fragment wyświetlanej strony WWW

(nie musi to być tekst).

150

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne b) Kliknij ikonę akceleratora i wybierz z menu kontekstowego

opcję Wszystkie akceleratory. c) Aby zainstalować nowy akcelerator, wskaż opcję Znajdź więcej akceleratorów. Wyświetli się strona z dostępnymi, podzielonymi na kategorie akceleratorami. d) Wybierz jeden z nich (np. wyznaczający trasę) i kliknij przycisk Dodaj do programu Internet Explorer. e) Jeżeli chcesz skonfigurować zainstalowane akceleratory, kliknij prawym przyciskiem myszy pusty obszar strony WWW i wskaż opcję Zarządzaj akceleratorami (rysunek 6.19).

Rysunek 6.19. Akceleratory to dodatek wprowadzony w 8. wersji przeglądarki Internet Explorer. Pozwala on na korzystanie z wielu różnych usług webowych bez opuszczania strony WWW zawierającej interesujące użytkownika dane 9. Wróć do głównego okienka przeglądarki. Aby wyszukać frazę

na bieżącej stronie, naciśnij kombinację klawiszy Ctrl+F i wpisz szukaną frazę. Pierwsze jej wystąpienie będzie zaznaczone, zaś wszystkie pozostałe zostaną podświetlone. 10. Kliknij znajdujący się w prawym górnym rogu przycisk Ulubione. Pojawi się panel składający się z trzech zakładek: a) Pierwsza zawiera odnośniki do ulubionych stron WWW. Podobnie jak w poprzedniej wersji Internet Explorera, można organizować je w foldery.

Rozdział 6. • Sieć

151

b) W drugiej znajdziesz subskrybowane kanały informacyjne

(RSS). Nazwy tych, które zostały zaktualizowane od ostatniego wyświetlenia, są wyróżnione pogrubioną czcionką. c) Trzecia zawiera historię odwiedzanych stron WWW. Każdą witrynę i stronę WWW można z niej ręcznie usunąć. 11. Internet Explorer 11 ma cztery domyślnie ukryte paski. Każdy z nich można wyświetlić poprzez kliknięcie prawym przyciskiem myszki górnej krawędzi okna programu. Są to: a) Pasek menu — umieszczony pod paskiem adresu pasek klasycznego menu programu. b) Pasek ulubionych — jeżeli dodasz do niego odnośnik do codziennie odwiedzanej strony WWW, połączenie się z nią będzie wymagało tylko jednego kliknięcia. Aby umieścić witrynę na pasku ulubionych:  Połącz się z odpowiednią stroną WWW.  Kliknij znajdujący się z lewej strony paska ulubionych przycisk Dodaj do paska ulubionych. c) Pasek poleceń — wyświetlany po prawej stronie, na wysokości paska ulubionych; zawiera skróty do najczęściej wykonywanych poleceń. d) Pasek stanu — widoczny u dołu ekranu; znajdują się na nim adresy zaznaczonych odnośników i narzędzie pozwalające zwiększyć lub zmniejszyć rozmiar wyświetlanych stron WWW. Ć W I C Z E N I E

6.9

Bezpieczne surfowanie

Jeżeli weźmiemy pod uwagę fakt, że ponad połowa wrogich i niechcianych programów rozprzestrzenia się poprzez strony WWW, a atakujący coraz częściej wykorzystują socjotechnikę do przekonywania internautów, by pobierali i uruchamiali ich aplikacje, okaże się, że zabezpieczenia przeglądarki mają podstawowe znaczenie dla poziomu ochrony komputera. 1. Uruchom Internet Explorera 11 i połącz się z dowolną witryną. 2. Zwróć uwagę, że mniej istotne części adresu URL są zapisane półprzezroczystą czcionką. Poprzez wyróżnianie nazw

152

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

odwiedzanych domen Internet Explorer 11 chroni komputer przed stronami podszywającymi się pod zaufane witryny. 3. Wpisz w polu adresowym: https://mbank.pl. Pojawi się ostrzeżenie przed nawiązaniem szyfrowanego połączenia ze stroną, której adres nie zgadza się z adresem podanym na certyfikacie SSL (czyli https://www.mbank.com.pl) (rysunek 6.20).

Rysunek 6.20. Uważnie czytaj ostrzeżenia przeglądarki Internet Explorer 11. Dzięki temu unikniesz 90% zagrożeń związanych z uruchamianiem niebezpiecznych programów oraz ujawnianiem poufnych danych na fałszywych stronach WWW 4. Głównym mechanizmem obronnym przeglądarki jest filtr

SmartScreen. Jego działanie polega na: a) Automatycznym blokowaniu ataków XSS (ang. Cross-site Scripting) bez konieczności wyłączania wszystkich skryptów stron WWW. b) Sprawdzeniu, czy dana witryna nie została zgłoszona jako niebezpieczna. c) Ocenie bezpieczeństwa wszystkich wyświetlonych stron WWW. Jeżeli będą one zawierały nietypowe (być może niebezpieczne) elementy, pojawi się ostrzeżenie i zostaniesz poproszony o zgłoszenie odwiedzonych witryn jako bezpiecznych lub wrogich. d) Blokowaniu pobierania niebezpiecznych plików oraz plików pochodzących z podejrzanych stron WWW. Jeżeli użytkownik

Rozdział 6. • Sieć

153

spróbuje zapisać taki dokument, operacja zostanie przerwana, a przeglądarka wyświetli pokazane na rysunku 6.21 ostrzeżenie.

Rysunek 6.21. Aby pobrać niebezpieczny plik, użytkownik musi użyć klasycznej wersji przeglądarki Internet Explorer — to okno dialogowe nie ma przycisku OK 5. Nowy Internet Explorer chroni również prywatność użytkownika.

Jeżeli w okienku nowej karty klikniesz odnośnik Otwórz okno przeglądania InPrivate lub naciśniesz kombinację klawiszy Ctrl+Shift+P, zostanie uruchomione nowe, działające w trybie InPrivate okno przeglądarki. W tym trybie Internet Explorer 11 nie przechowuje żadnych prywatnych, związanych z odwiedzanymi stronami WWW danych. Wszystkie pliki tymczasowe, ciasteczka, informacje wprowadzone do formularzy witryn oraz nazwy użytkowników i ich hasła są automatycznie kasowane podczas wyłączania przeglądarki. Ć W I C Z E N I E

6.10

Klient poczty elektronicznej

Konfiguracja dołączonego do systemu Windows 8.1 klienta poczty elektronicznej została uproszczona do minimum. Aby ustawić parametry konta: 1. Kliknij kafelek Poczta. 2. Podaj adres e-mail powiązany ze swoim kontem Windows Live ID i hasło do konta pocztowego. 3. Jeżeli używałeś konta lokalnego, potwierdź swoją tożsamość, np. wpisz otrzymany SMS-em kod. 4. Kliknij Dalej. Program pocztowy zostanie automatycznie skonfigurowany i uruchomiony. 5. Jeżeli automatyczna konfiguracja okaże się niemożliwa, wyświetli się prośba o podanie adresu serwera poczty przychodzącej i wychodzącej (rysunek 6.22). Dane te znajdziesz na stronie jej operatora.

154

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne

Rysunek 6.22. Zwykle konieczna jest ręczna konfiguracja programu pocztowego

Interfejs nowego programu pocztowego został znacznie uproszczony. Przypomina rozwiązania znane ze smartfonów. Program pocztowy umożliwia: 1. Wskazanie konta, z którego ma zostać wysłana wiadomość. 2. Wpisanie lub wybranie z listy kontaktów adresu e-mail odbiorcy. 3. Ewentualne dołączenie do wiadomości wybranych plików. 4. Wpisanie jej tematu. 5. Dodanie treści. 6. Sformatowanie treści. W tym celu wyświetl pasek aplikacji i wybierz sposób formatowania. 7. Zapisanie lub usunięcie przygotowywanej wiadomości. 8. Wysłanie jej do adresata.

Rozdział 6. • Sieć

155

Możliwe jest też późniejsze skonfigurowanie konta pocztowego, w tym dodanie kolejnych kont. W tym celu: 1. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+I. Wyświetli się pasek ustawień programu pocztowego. 2. Kliknij przycisk Konta i wybierz swoje konto. 3. Pojawi się pasek pozwalający m.in. zmienić nazwę konta, określić częstotliwość pobierania nowych wiadomości oraz włączyć wyświetlanie na ekranie startowym powiadomień o nadejściu poczty (rysunek 6.23). Rysunek 6.23. Znajdujący się u dołu przycisk Usuń konto będzie nieaktywny, jeżeli jesteś zalogowany na konto typu Microsoft powiązane z aktualnie używanym adresem e-mail

4. Aby dodać konto: a) Naciśnij kombinację klawiszy Windows+I. Wyświetli się

pasek ustawień programu pocztowego. b) Kliknij przycisk Dodaj konto.

156

Windows 8.1 PL • Ćwiczenia praktyczne c) Wybierz typ konta, np. na serwerze Hotmail, Google,

Exchange lub inne. Dodawanie skrzynek pierwszego typu sprowadza się do podania adresu e-mail i hasła. Konfigurując konto założone na serwerze Exchange, będziesz musiał dodatkowo wpisać adres swojego serwera poczty elektronicznej. Jeśli wybierzesz opcję Inne konto, ustawisz parametry serwera poczty przychodzącej (IMAP) oraz serwera poczty wychodzącej (SMTP). Do przełączania się pomiędzy poszczególnymi kontami oraz folderami służy przycisk strzałki znajdujący się w lewym górnym rogu okna.