The Protevangelium of James: Critical Questions of the Text and Full Collations of the Greek Manuscripts: Volume 2 9780567705174, 9780567023872

Citation preview

JEWISH AND CHRISTIAN TEXTS IN CONTEXTS AND RELATED STUDIES

18 Executive Editor James H. Charlesworth

Editorial Board of Advisors Motti Aviam, Michael Davis, Casey Elledge, Loren Johns, Amy-Jill Levine, Lee McDonald, Lidia Novakovic, Gerbern Oegema, Henry Rietz, Brent Strawn

THE PROTEVANGELIUM OF JAMES Critical Questions of the Text and Full Collations of the Greek Manuscripts: Volume 2

George Themelis Zervos

T&T CLARK Bloomsbury Publishing Plc 50 Bedford Square, London, WC1B 3DP, UK 1385 Broadway, New York, NY 10018, USA 29 Earlsfort Terrace, Dublin 2, Ireland BLOOMSBURY, T&T CLARK and the T&T Clark logo are trademarks of Bloomsbury Publishing Plc First published in Great Britain 2022 Copyright © George Themelis Zervos, 2022 George Themelis Zervos has asserted his right under the Copyright, Designs and Patents Act, 1988, to be identified as Author of this work. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic or mechanical, including photocopying, recording, or any information storage or retrieval system, without prior permission in writing from the publishers. Bloomsbury Publishing Plc does not have any control over, or responsibility for, any third-party websites referred to or in this book. All internet addresses given in this book were correct at the time of going to press. The author and publisher regret any inconvenience caused if addresses have changed or sites have ceased to exist, but can accept no responsibility for any such changes. A catalogue record for this book is available from the British Library. Library of Congress Control Number: 2019020099 ISBN:

HB: ePDF: ePUB:

978-0-5675-5377-5 978-0-5670-2387-2 978-0-5673-2274-6

Series: Jewish and Christian Texts in Contexts and Related Studies, volume 18 Typeset by Trans.form.ed SAS To find out more about our authors and books visit www.bloomsbury.com and sign up for our newsletters.

C on t e n ts

Preface to Volume 2 vii Introduction to Volume 2 of The Protevangelium of James 1 The Greek Text 4 The English Translation 8 Bodmer Papyrus V (P.Bodm V) 11 The Collations of the Greek Manuscripts of the ProtJac 25 The Arrangement of the Variant Readings in the Apparatus 28 The Greek Manuscripts 30 The List of the Manuscripts of the ProtJac 30 Families in the Greek Manuscripts of the ProtJac 42 The Genius of Eddie Dunn 47 The Greek Text of the ProtJac according to P.Bodm V 50 English Translation of the ProtJac according to P.Bodm V 79 The Collations of the Greek Mansucripts of the ProtJac Titles in the Greek Manuscripts of the ProtJac 95 Chapter 1 100 Chapter 2 129 Chapter 3 165 Chapter 4 191 Chapter 5 226 Chapter 6 249 Chapter 7 289 Chapter 8 317 Chapter 9 346 Chapter 10 381 Chapter 11 402 Chapter 12 426 Chapter 13 453 Chapter 14 481

vi Contents

Chapter 15 Chapter 16 Chapter 17 Chapter 18 Chapter 19 Chapter 20 Chapter 21 Chapter 22 Chapter 23 Chapter 24 Chapter 25

Appendices

Appendix 1: Anna’s Lament – ProtJac 03:02-07 Appendix 2: The “I, Joseph” Passage

500 538 554 588 593 634 668 709 732 756 790 803 805

Illustrations 827 Select Bibliography Index of Citations Index of Authors

830 838 848

P re fac e

to V olum e

2

With the publication of Volume 2 of The Protevangelium of James a research project spanning seven decades has come to its final fruition. The project began in the early 1950s with Boyd Daniels researching the Greek textual tradition of the ProtJac and presenting his findings in his 1956 doctoral dissertation at Duke University. The project was renewed in the 1980s when, as a graduate student seeking a dissertation topic, I discovered in the Duke Library the textual materials pertaining to the ProtJac that Daniels had collected. I undertook to advance further what he had begun. I collected and studied more witnesses through my own doctoral work at Duke and ultimately presented them in my dissertation in 1986 in a format compatible with that originally created by Daniels. The principal stated purpose of both Daniels and myself in producing our respective doctoral dissertations was to collate the variant readings of as many of the Greek manuscripts of the ProtJac as we were able to access. We strove to present these collations in a raw, but exhaustively detailed, form. In these initial stages the correctness of the readings was secondary to our prime objective: to preserve and collate the readings of the witnesses in their pristine form as displayed in the manuscripts themselves. These necessarily included the abundant spelling and grammatical errors, the copious itacisms, as well as the copying mistakes of the scribes themselves which would be made manifest in comparison to related witnesses within the same family. Around the turn of the millennium, now a Professor of New Testament and Early Christian Studies at the University of North Carolina in Wilmington, I began the monumental task of merging the collations of our two dissertations in the format created by Daniels in his original work. This was accomplished through many years of painstaking labor in a series of eight stages in which the readings were progressively refined so as to be presentable more succinctly in a more suitable order. Errors in spelling and grammar were corrected, including itacisms and copying mistakes, which facilitated the combination of the manuscripts that were in agreement with each other into homogeneous groups. The errors

viii Preface

were preserved in designated areas within the collations. This task was completed with the capable assistance of generations of advanced students in my Greek Language Studies Program. In the final stage of this process serendipity introduced Kali May to the project, an exceptional advanced Religion major who is well-possessed of the competency needed to apply meticulous attention to the minutiae of bibliographies and indices. In preparing these materials for publication I have stood on the shoulders of a giant, Boyd Daniels, who produced his dissertation in the 1950s under severely limited conditions in comparison to our modern capabilities. He and his typist used a manual Greek typewriter with free-standing keys that had to be struck carefully. Small corrections were made with whiteout and larger corrections and re-edits had to be retyped. When the time arrived to present six copies of his massive three-volume, 1266-page magnum opus for his defense before his doctoral committee, these copies had to be typed simultaneously on the same manual typewriter. Six sheets of paper and a sheet of carbon paper in between each sheet were stacked one upon the other and inserted into the rolling mechanism of the typewriter. To strike each key with enough pressure to generate a clean text through so many layers of paper for 1266 pages was nothing short of heroic.1 Three decades later when I was preparing my dissertation for defense I had access to the latest technology for typing Greek. The 626 pages of my Greek collations were produced on an IBM Selectric typewriter with a Greek alphabet ball. I typed the 138 pages of my English introduction on the keyboard of an Atari 600XL video gaming system, a device which also had the capability for word processing and for saving texts on audio tape cassettes. I was able to type a single clean copy of my 764-page dissertation then make five more “xerox” copies for my doctoral committee. Fifteen years later I began the process of combining the variant readings of the two dissertations on a personal computer with an early operating system and its associated word processor. As the decades passed and the project continued I took advantage of the astounding advances in electronic word processing and programs that greatly facilitated the writing and editorial process. I often mused how this project illustrates a portion of the long struggle by humans to create and develop written language as a communication mechanism. Literate Western peoples strove to preserve their precious written works through the various phases of the development of writing from the ancient, more primitive languages through the highly 1.  Any errors committed during the typing process had to be corrected by scrolling the papers back far enough to be able to correct each one of the six pages individually.



Preface

ix

sophisticated and more flexible classical languages to their modern derivatives. The manuscript tradition of the ProtJac encapsulates the parallel advances in the writing materials devised to preserve classical literature, first with papyrus, as exemplified by P.Bodm V itself, through the numerous vellum manuscripts and on to paper. Eventually the manual production of books was displaced with the advent of the printing press and subsequently by the astronomical escalation of digital technology. The history of this publishing project is a walk through a museum of the development of book production. During the seemingly interminable years of intense work in preparing the collations presented in this volume, I frequently became frustrated by the staggering number of errors perpetrated by the 135 scribes from the second to the nineteenth centuries who produced the manuscripts whose readings are presented here. But when I considered the primitive circumstances under which most of them labored, often with deficient training in Greek and without the rudimentary benefit of a mere dictionary, I can only stand in awe of their accomplishments. Compared to their valiant efforts my own contribution is diminished by the technological advantages that I have enjoyed, such as automatic spelling and grammar check and correction, cut and paste, undo and redo, and laser printers, not to mention the vast resources of the finest Greek lexica and grammars. I now stand in a posture of humility and admiration before these literary heroes of the past, grateful that I have been granted the opportunity to resurrect them in a sense by making the fruits of their labors available to future generations to study and appreciate. I feel a sense of solidarity with these scribes, recognizing that they also labored long in isolation to produce their work. I thus offer this and the preceding volume of The Protevangelium of James with the full understanding that I have been able to accomplish this work because I have stood on the shoulders of many giants.

of

I n t rodu c t i on  to V olum e 2 T h e P rot eva ng e li um of J ame s

This second volume of The Protevangelium of James is in no way meant to constitute a critical edition of this Apocryphon. It is rather a datadriven textual commentary on the very early complete papyrus copy of the ProtJac, P.Bodm V, highlighting the idiosyncrasies of the papyrus text vis-à-vis the remainder of the Greek MS tradition. Such a presentation of the textual data reveals how later scribes, copyists, and modern editors received and manipulated the type of early text of the ProtJac epitomized in the ancient papyrus. The first volume of this study revealed how the ProtJac and its underlying source documents have been misrepresented for doctrinal reasons, beginning already with the redactional formation of the ProtJac itself in the first two centuries CE and continuing in modern scholarship in the name of textual criticism. This second volume records the textual data that documents the perpetuation of this process by a number of later scribes. One example of the deliberate manipulation of the text of the ProtJac for doctrinal reasons from its beginnings and in the following centuries occurs in ProtJac 08:03-04 which represents a major seam between the original source document of the ProtJac, the GenMar, and the later major enhancement of the GenMar by the Composer.1 The text clearly states that the priests of the temple were afraid that Mary, who had been living in the temple for nine years since her dedication at the age of three, had reached the age of twelve years. Thus the pubescent Mary had now become a source of defilement for the temple. In the original GenMar narrative this scenario was followed immediately by the Veil Council, ProtJac 10–12, in which Mary was still living in the temple and was one of eight undefiled virgins of the tribe of David participating in the weaving of a new temple veil.

1.  Cf. Protevangelium, Vol. 1, 23ff.

2

The Protevangelium of James

During the process of spinning her assigned threads for the temple veil in the GenMar story Mary received the Annunciation from the φωνὴ (Bath Kol, “voice”)2 of God which spoke to her from within the Holy of Holies. The subsequent events in the original GenMar Annunciation story are difficult to discern because they have become muddled by the successive layers of heavy editorial activity by the Composer and the Redactor. The one event that is clear within this chaotic scenario is that Mary became pregnant ostensibly as a result of hearing the Annunciation by the voice of God. Evidently the prospect of a twelve-year-old virgin girl being impregnated directly by the φωνὴ (“voice”) of God in the temple—alternatively his Λόγος (“word”)3—was offensive to the sensibilities, not only of the Composer and the Redactor, but also to certain later “pious” copyists of these texts. Both the Composer and the Redactor felt strongly compelled to mitigate this problem by suppressing the original story each in his own way. The Composer altered his source document, the original GenMar story, in the first century CE by inserting his “Joseph Council,” ProtJac 08:03–09:12, into its text before the Veil Council in order to remove Mary from the temple at the time of the Annunciation and relocate her to Joseph’s home.4 A century later the Redactor added a second layer of modifications to the now Composer-enhanced GenMar (CEGM) by inserting elements from the Annunciation story of the Gospel of Luke.5 The Lukan elements feature intercessor angels delivering the Annunciation to Mary, thus further detaching her impregnation from God himself. The Composer and the Redactor were unaware of the other’s corruption of the original text but each had parallel purposes, to distance the offensive direct impregnation of a twelve-year-old temple virgin as far away from God and his temple as possible.6 2.  ProtJac 11:02, Protevangelium, Vol. 1, 29, 32, 39–44. 3.  ProtJac 11:07, Protevangelium, Vol. 1, 45–9. 4.  Protevangelium, Vol. 1, 19–21. 5.  See ibid., 39–49, for my analysis of “The Original GenMar Annunciation Story,” detailing its manipulation by the Composer in the first century and by the Redactor in the second century CE. 6.  There is an interesting interplay here between the actions of the Composer and Redactor in distancing God from the Annunciation process, and the ages-old theological motif in traditional Judaism and Christianity of rendering YHWH remote and inaccessible by creating agents or powers through which he would communicate with humans without being physically present himself, e.g., his Bath Kol, Λόγος, δύναμις (“power”), ‫רוּח‬ ַ or πνεῦμα (“spirit”), angels.



Introduction

3

But there yet remained the editorial master stroke that was meant to resolve this theological predicament. The now Composer-enhanced, Redactor-interpolated Veil Council and Annunciation story are provided an egregiously transparent artificial ending in the form of an editorial insertion whose content essentially contradicts the details of the preceding narrative with respect to Mary’s age. ProtJac 12:11 states that Mary Ἦν δὲ ἐτῶν δεκαὲξ ὅτε ταῦτα τὰ μυστήρια ἐγίνετο αὐτῇ (“was sixteen years old when these mysteries happened to her”). This interpolation had the intended effect of diverting the attention of the reader from the fact that Mary was only twelve when she was impregnated.7 Thus the problem of Mary’s shockingly young age at the time of her impregnation by the voice of God is effectively resolved. The Author of the GenMar and the Composer were both Jewish and apparently had no difficulty with Mary’s very young age at the time of her impregnation.8 The Redactor, however, living in mid-second-century Rome, perhaps felt the need to insert ProtJac 12:11 into the text to address social sensitivities against the impregnation of a twelve-year-old girl by the Jewish deity.9 The Redactor’s subterfuge was successful. His reinvented sixteen-year-old Mary in ProtJac 12:11 seems to have assuaged any qualms that most copyists of the MSS may have had regarding the earlier reports of her being only twelve. Only one MS contains evidence of tampering with the text to change Mary’s age in ProtJac 08:03-04. A corrector of MS 93 erased and wrote over the text of the manuscript in both 08:03 and 08:04 to alter Mary’s age from twelve to fourteen years.10 On the other hand, various alternative readings occur in some MSS and

7.  Protevangelium, Vol. 1, 54, n. 73; 150; 165–6, n. 141; 200–01, n. 132. ProtJac 12:11 constitutes an important redactional seam between the ending of the Veil Council and the resumption of the Composer’s extensive interpolated Joseph materials in ProtJac 13. 8.  The Composer did possess an anti-temple bias and on a number of occasions relocated events of the GenMar story of Mary’s early years from the temple to Joseph’s home. Protevangelium, Vol. 1, 148–57. 9.  Although there does not seem to have existed an established acceptable age for girls to marry in ancient Rome, it was not unusual for them to have been wed in their early teens. Cf. M. K. Hopkins, “The Age of Roman Girls at Marriage,” Population Studies, 1965, 309–27. 10.  Cf. the variant readings lists for these two verses on pp. 323–7 below. The impregnation of a fourteen-year-old girl may have been preferable to that of a twelveyear-old in whatever social circle this corrector may have belonged.

4

The Protevangelium of James

families of MSS in ProtJac 12:11 presenting Mary’s age from twelve to seventeen years.11 This widespread disparity in the Greek MS tradition of the ProtJac regarding Mary’s age at the time of her impregnation by the voice of God constitutes clear documentary evidence of the deliberate distortion of a significant element of the original GenMar story for doctrinal reasons. The same trend can be seen in other parts of the MS tradition as well. Such alteration of the text of the ProtJac began already with the earliest stages of the successive revisions of its original manifestation as the GenMar in the first two centuries CE and continued in the Greek MS tradition through the following millenia. From the evidence presented in the first volume of this study similar tendencies have appeared in modern scholarly circles as well. THE GREEK TEXT The Greek text of the ProtJac presented in this volume is essentially that found in P.Bodm V. My editorial hand rested very lightly on this text, presenting it in a form as close to the original as possible while still retaining the integrity of the Greek idiom. It has not been my purpose to provide a text fully corrected to classical Greek standards and a translation likewise bent to perfect idiomatic English. I have followed those standards to a point but I have also taken into account the deeply koine character of the pristine ProtJac text as well as the possibility that its early Jewish layers may contain Hebrew or Aramaic linguistic material.12 Hopefully a faithful, literal transcription of the Greek text will facilitate efforts by expert Hebraists to detect any such elements, and a literal English translation will allow more casual, informed readers to appreciate the historical importance of this document. All scribal activity on the papyrus has been retained in the printed text or noted in the footnotes. This includes all interlinear and marginal additions as well as any modifications superimposed over the written text, either as the scribe was copying his exemplar or subsequently after having completed the text. Obvious scribal errors occurring in the text were 11.  Cf. the variant readings lists for 12:11 on pp. 451–2 below. Seventeen years (10 related MSS), fifteen years (4 MSS), fourteen years (one large family of 13 MSS), thirteen years (3 related MSS), twelve years (four MSS). 12.  Such an assumption would naturally follow the discovery in Protevangelium, Vol. 1 of first-century Jewish strata secreted within the present highly redacted form of the ProtJac represented by P.Bodm V, i.e., the GenMar and the CEGM.



Introduction

5

taken into consideration and corrected only when necessary. I have also preserved in the footnotes the abbreviations of words in the papyrus that are designated as such by a bar written over the affected word or part of the word, e.g., numerals, nomina sacra, and truncated endings of words occurring at the end of a line of writing. The scribal modifications of the papyrus text illuminate the process followed by the scribe and corrector(s) in producing P.Bodm V and suggest that some of the substantial redactional activity evident throughout the ProtJac may have been executed by the very individual, or individuals, who penned and corrected the papyrus text.13 The Greek text of the ProtJac is presented in this volume according to the versification system created by Boyd Daniels,14 which also constitutes the basis of all references to chapters and verses in both volumes of this book. The verse divisions of Tischendorf ’s 1876 Editio altera are noted as well inasmuch as they have served as the foundation of almost all the subsequent critical editions of the Greek text of the ProtJac and virtually every translation into the middle of the twentieth century.15 Daniels’s verse system is more precise than that of Tischendorf, which divides each of the chapters of the ProtJac into several sections varying in extent from the equivalent of a single verse to that of a small paragraph. The larger sections contain more text than is helpful to a critical investigator seeking clues to the literary structure of the text.16

13.  Cf., e.g., the major seam at ProtJac 12:09-11, 13:01 that exposes well the successive editorial adjustments of the Composer and the Redactor upon the underlying base text of the Author’s GenMar. 14.  Boyd L. Daniels, “The Greek Manuscript Tradition of the Protevangelium Jacobi” (PhD diss., Duke University, 1956). 15.  Protevangelium, Vol. 1, 6; Constantinus de Tischendorf, Evangelia Apocrypha, adhibitis plurimus codicibus Graecis et Latinis maximam partem nunc primum consultis atque ineditorum copia insignibus. Editio altera (Leipzig: Hermann Mendelssohn, 1876), 1–50. 16.  There is no doubt that Daniels’s more precise versification facilitated the discovery by the present writer of the redactional process hidden in the text of the ProtJac. The adoption of Daniels’s versification in the present study also greatly simplified the merging of the variant readings of the eighty-one MSS collated in his dissertation with the forty-five MSS presented in my own. George T. Zervos, “Prolegomena to a Critical Edition of the Genesis Marias (Protevangelium Jacobi): The Greek Manuscripts” (PhD diss., Duke University, 1986).

The Protevangelium of James

6

In this volume the Greek text of the ProtJac contains the chapter and verse divisions of the systems of both Daniels and Tischendorf. The chapter numbers are written in a larger font and apply to both Tischendorf ’s and Daniels’s chapter divisions. The verse numbers in both systems are written in a standard font but with Tischendorf ’s verse numbers enclosed in parentheses to distinguish them from those of Daniels. The two systems are amalgamated with each other in the text as follows: • • •

Tischendorf Daniels Combined

1 (1), (2), (3) . . . 2 (1), (2), etc. 1 01, 02, 03, 04 . . . 2 01, 02, 03, 04, etc. 1 (1) 01, 02, (2), 03, 04, (3) 05, 06, etc.

I also have indicated in the Greek text the precise positions at which the pages of P.Bodm V begin. The capital Greek letters at the top of each page of P.Bodm V representing its page numbers are framed with forward and back slashes (/Α\, /B\, /Γ\, etc.).17 There are indications in the papyrus that the scribe and corrector may have been following an exemplar whose grammar they strove to clarify and whose potential Semitisms they attempted to mitigate by conforming them to the Greek idiom. The multiple compositional levels of this document by the Author, Composer, and Redactor, and the successive disturbances in the original text caused by the latter two render it difficult to identify with precision which sections of the text may display possible Semitic characteristics. The Redactor does not appear to have been Jewish but much of his editorial activity consists of interpolations of passages from the New Testament Gospels into his source document. Thus the difficulty in detecting Semitic elements in the ProtJac is exacerbated by the presence of Gospel texts that originated within early Judean Christian environments which themselves were saturated with Biblical and Septuagintal Greek language influences. An analysis of the Semitic elements in the ProtJac would merit a lengthy commentary of its own which is well beyond the scope of this publication and the expertise of this writer. With this publication I hope to serve future research into the text of the ProtJac by focusing on the pristine text of P.Bodm V and thus preserving the inherent Jewish conceptual and linguistic character of its earliest strata. It is precisely this character that appears to have been diluted by the generations of editors and copyists throughout two millennia who attempted to “correct” what they perceived

17.  This information benefits the serious investigator by exhibiting which pages of the papyrus contain clusters of scribal modifications of the text.



Introduction

7

to have been the deficiencies of the scribe who wrote P.Bodm V. Modern editors of the Greek text of the ProtJac, most especially de Strycker, amplified this dilution and injected considerable confusion into the already difficult task of reconstituting the original text of the ProtJac and of detecting its underlying sources and the evidence of redactional activity that still survives in its text. A prominent Semitic element that occurs throughout the text of the ProtJac is parataxis, a distinctive linguistic technique found in Hebrew in which clauses and phrases are strung together in succession, but independently of each other, and connected by καὶ (“and”).18 I have transcribed the paratactic passages in the ProtJac as continuous text19 with no punctuation separating their individual clauses. I have striven to adhere to what appears to be a standard pattern in the ProtJac, parataxis leading up to a quotation. These are presented thus: clause καὶ (“and”) clause καὶ (“and”) clause καὶ (“and”): “quotation.” Independent clauses within the quotations and after the quotations are entered as new sentences,20 as are clauses that are initiated by postpositive conjunctions (δὲ, γὰρ). Punctuation has been employed sparingly in the text to enhance the faithfulness of the transcription of the Greek and its literal translation. Commas are added when a conjunction other than καὶ introduces a following clause21 and to indicate nominatives of address.22

18.  See the discussion in George T. Zervos, NETS, “1 Makkabees,” 478–502. As opposed to the composite ProtJac, in which parataxis occurs irregularly, the LXX book of 1 Maccabees is universally recognized by scholars as a careful, literal translation of a Hebrew original in which parataxis is ubiquitous. 19.  Cf., e.g., ProtJac 01:03-04, 09-11. 20.  Cf., e.g., ProtJac 01:06-08, 12-13. 21.  E.g., ἀλλὰ (“but”), μήπως (“lest”), καθὼς (“as”) at ProtJac 02:23-14; διὸ (therefore) at 11:10; ἐὰν (“if ”) introducing a protasis clause to set it apart from its apodosis at 04:03-04, 05:01, and 19:15; ὅτι (“that, because”) primarily in Anna’s Lament in ProtJac 03:02-07 to emphasize the poetic character of the text and the obvious parallelismus membrorum. 22.  These examples represent general guidelines in the presentation of the text. Exceptions are made occasionally when required by the context. The common Hebrew demonstrative particle ἰδοὺ (“behold”) is not set apart with commas in this text but is incorporated as an integral part of the sentences in which it occurs. It is rendered as “behold” and functions to lend emphasis to the statement, but is not taken into account grammatically in the overall translation of the sentences. An interesting parallel to ἰδοὺ found in modern American parlance is the word “yo” which perhaps carries the sense of “hey” and is inserted randomly into conversations apparently with the same function as ἰδοὺ in Semitic Greek.

The Protevangelium of James

8

Sigla used in this Edition of the ProtJac Text: • • • • • • • •

MSS denotes all or most later manuscripts. [] Square Brackets denote [lacunae] or letters not readable in the images. || Vertical Lines |in margin| denote text written in the margins. Angle Brackets denote text inserted from MSS or reconstructions. \/ backslash-foreslash \interlinear above/ denote text inserted above a line. /\ foreslash-backslash /interlinear below\ denote text inserted below a line. . . . denote unreadable letters. Overbars, overdots, underdots, strikethroughs, punctuations are written as they appear in P.Bodm V.

THE ENGLISH TRANSLATION This translation is focused on the professional researcher, and the precision with which it has been crafted is intended to enhance the researcher’s ability to discern the subtle nuances, often well-hidden in the text, which constitute the evidence of redaction in the ProtJac. A meticulously literal rendering may serve to expose the editorial activities of the Composer and the Redactor as they individually modified their respective sources with insertions into, deletions from, and alterations of their texts. Often the two later editors appear to have superimposed their respective editorial enhancements successively over the same original passages in the GenMar, the Composer over the GenMar itself, and the Redactor over the Composer’s enhancement of the GenMar.23 The traces of their work were so deeply buried among the many internal contradictions scattered throughout the final form of the ProtJac that seventeen centuries passed before modern scholars began the task of untying this Gordian knot. In creating the translation presented in this volume I have endeavored to preserve as precisely as possible the grammatical structure of the Greek idiom represented in the text of P.Bodm V while refraining from inserting additional English words beyond the corresponding Greek words in the 23.  The evidence of this has been carefully documented in Protevangelium, Vol. 1, e.g., the confusion in ProtJac 8:09–9:03, Protevangelium, Vol. 1, 25–32, 67, over the gathering of the widowers, one of whom will be designated to receive Mary as his wife or ward; also the similarly confusing story of the weaving of the temple veil where temple servants were sent out twice to bring undefiled virgins to the temple, the second of which was the awkwardly inserted account of Mary being sought and brought in as an afterthought, cf. ProtJac 10:02-05, Protevangelium, Vol. 1, 35–7.



Introduction

9

text. Exceptions to this are enclosed in: 1) “curly” braces {} which contain additional English words that are necessary to clarify the text and enhance the English idiom, 2) square brackets [] which are applied very sparingly to clarify confusing passages that contain multiple pronouns by identifying the characters in the text to whom the pronouns refer,24 and 3) angle brackets which correspond to their counterparts in the Greek text that designate words and phrases that do not occur in the text of P.Bodm V but have been supplied either from the MSS or from a scholarly reconstruction of the text. I have attempted to strike a balance between producing a translation that is as literally faithful to the Greek original as possible yet limiting the inevitable suffering of the English idiom.25 The English expression will often seem cumbersome due to the fact that its primary purpose is to preserve the idiom of the P.Bodm V text of the ProtJac as closely as possible. Simple English vocabulary and phraseology have been chosen to parallel simple Greek vocabulary and phraseology.26 If the translation seems vague at certain points it is because the Greek text is equally vague and I preferred to leave it as such rather than to impose a possibly incorrect interpretation.27 I thus encourage the reader to participate in the struggle for meaning. Greek participles and especially genitive absolutes were problematic in the achievement of my objectives in creating the type of translation described above. These grammatical forms do not lend themselves well to literal, idiomatic English. I have preserved the participial forms and the sense of the Greek words from which they are constituted. I have also attempted to retain the actual tenses of the participles in English but they have proved to be more difficult to render without varying degrees of damage to the English idiom. Participles in the present tense

24.  Square brackets occur almost exclusively in chs 21 and 23. 25.  This intention is the cause of any minor discrepancies between the verses of this translation and translations of the same verses in Protevangelium Vol. 1. The primary objective of the piecemeal translations of vv. in Vol. 1 was to present these texts ad hoc within the framework of our investigation of specific examples of redactional activity in the ProtJac. In this primary translation I was necessarily also attentive to the additional objectives of producing a consistent and homogeneous text. 26.  E.g., the Greek adverb σφόδρα is rendered as “very” or “very much” as opposed to more classical translations such as “greatly” or “exceedingly.” 27.  The status and understanding of the ProtJac has suffered greatly from this approach in the past.

10

The Protevangelium of James

have been conveyed more readily into English28 than those in the other tenses. Mood and voice further complicated this process. Much of the difficulty has been mitigated with the assistance of the helping participles “being” and “having been.” A common formulation in the Greek text is a past participle preceding the main action verb of the sentence providing information regarding previous action already having taken place before that of the main verb. In these cases I have prefixed the helping participle “having been” to the past participles hoping thus to clarify the temporal relationship to the main verb.29 Particularly interesting from a redactional perspective is the proliferation of participial phrases in the first verses of chapters 9 and 22, both of which occur in highly redacted areas of the ProtJac and straddle seams between its major underlying source components.30 This is especially true of ProtJac 9:01-04 which exhibits substantial redaction with respect to the sudden introduction of Joseph into the Veil Council.31 These verses are distinguished also by a series of four participial phrases being introduced by the postpositive conjunction δὲ. ProtJac 22:01-04 sits astride the seam connecting two of the Redactor’s principal interpolations, the Zachariah Apocryphon and his edited Matthean Magi story.32 These four verses contain seven aorist participles introducing main verbs. The participles in these exceptionally significant redactional areas were translated very literally and commas were applied more liberally in these verses to highlight the passages that were inserted into the underlying sources.

28.  Especially λέγων and λέγουσα (“saying”) which occur frequently introducing the many quotations in the text. 29.  Admittedly the final product in many cases is awkward. My overall approach toward translating the participles has been purely mechanical, to convey the literal sense of the Greek. Little energy was expended attempting to generate a more flowery English idiom. 30.  ProtJac 12:03-04, 10 also contain multiple participles which introduce and conclude the Redactor’s interpolated Matthean Visit to Elizabeth story. It is especially noteworthy that the participle-laden vv. 10:07, 11:04, and 12:10 contain the three prepositional phrases inserted by the Composer indicating that Mary was living in Joseph’s home which, along with the Joseph Council in its entirety, were designed by the Composer to distance Mary from the temple at the time of her impregnation by the voice of God: ἐν τῷ οἴκῳ αὐτῆς, cf. Protevangelium, Vol. 1, 24–5, 34–40, 53–4, 65–9, 76, 148–51. 31.  Ibid., 29–33. 32.  Ibid., 123ff.



Introduction

11

BODMER PAPYRUS V (P.BODM V) When it has been treated at all by scholars P.Bodm V has not been treated kindly, especially since the establishment of the de Strycker consensus which has been discussed fully in Volume 1.33 Michel Testuz, the Curator of the Bodmer Library and the first editor of P.Bodm V, initially assigned the papyrus to the third century based on his physical assessment of the script of P.Bodm V in comparison with the other writings with which it was bound in the Bodmer Miscellaneous Codex.34 Testuz based this date on his own evaluation of the orthography and grammar of the text of the ProtJac in the papyrus as well as on the parenté (“kinship”) of the handwriting of P.Bodm V with that of the early witness to the Gospel of John, P.Bodm II (p66).35 P.Bodm II was published by Testuz’s associate in the Bodmer Library, Victor Martin who assigned this important MS paleographically to the third century and more specifically to around 200 CE.36 It is at this point that de Strycker entered the discussion relevant to the credibility of the ProtJac as a witness to the thought of early Christianity. The publication of de Strycker’s influential work in 1961 convinced the scholarly world that the credibility of the ProtJac was minimal. For the next six decades our Apocryphon would be classified as a late second century CE unitary composition of a single author who was himself dependent on the Gospels of the New Testament.37 In support of his position de Strycker 33.  Ibid., 13–15; 113; 129–30; 146; 154–5, nn. 91, 96; 168; 182, n. 48; 187–8; 191 n. 85; 195–7; 198–204; 213–18. 34.  Papyrus Bodmer V: Nativité de Marie (Cologny-Genève: Bibliotheca Bodmeriana, 1958), 10; cf. my article “The Protevangelium of James and the Composition of the Bodmer Miscellaneous Codex: Chronology, Theology, and Liturgy,” in “Non-canonical” Religious Texts in Early Judaism and Early Christianity, eds. Lee Martin McDonald and James H. Charlesworth, T&T Clark Jewish and Christian Texts Series 14 (London; New York: Bloomsbury, 2012), 177–94, from a paper read at the 2008 SBL national meeting, Boston, Mass, in the Function of Apocryphal and Pseudepigraphal Writings in Early Judaism and Early Christianity Section. 35.  Cf. “Bodmer Miscellaneous Codex,” 178; Protevangelium, Vol. 1, 17, n. 75. 36.  Papyrus Bodmer II (Cologny-Genève: Bibliotheca Bodmeriana, 1956). 37.  Cf. n. 33 above. La Forme la plus ancienne du Protévangile de Jacques: Recherches sur le Papyrus Bodmer 5, avec une édition critique du texte grec et une traduction annotée, Subsidia Hagiographa, No. 33 (Bruxelles: Société des Bollandistes, 1961). De Strycker’s later dating for the ProtJac can be traced to the early influence of Jose de Aldama whose work convinced de Strycker that the ProtJac was secondary to, and therefore later than, the works of Justin Martyr in the mid-second century, George T. Zervos, “Dating the Protevangelium of James: The Justin Martyr Connection,” SBLSP, no. 33 (1994), 417–8.

12

The Protevangelium of James

also downgraded the status of P.Bodm V, relegating it to the fourth century CE and describing its text as a “hasty and unintelligent abridgement” of what he considered to be the original text of the ProtJac as best represented by the later MS tradition.38 De Strycker’s generally pessimistic opinion of the ProtJac and his circumvention of the extraordinary advantage of being in possession of an extremely early complete witness to its text on papyrus may be summarized as follows: The greater the time interval between the composition of the Prot. Jas. and the writing of P.Bodm V, the more opportunity there would have been for substantial irregularities to find their way into the text of the papyrus. And the later these irregularities are thought to have been included in the papyrus text, the less significant is their witness in the overall evaluation of the compositional history of the Prot. Jas. De Strycker must proclaim the 150-year interval between the composition of the Prot. Jas. and the writing of P.Bodm V to be sufficient time for important faults to “slip into the text.”39

Unfortunately the question of the date and integrity of P.Bodm V has been inextricably intertwined with the issue of the date and composition of the ProtJac in the eyes of the same de Strycker consensus that has so minimized the significance of the Apocryphon itself. P.Bodm V has thus long suffered from guilt by association. But just as the de Strycker consensus opinion of the ProtJac has collapsed, it may so happen as well 38.  La Forme, 391, “la rédaction du papyrus Bodmer est le résultat d’un abrégement hâtif et inintelligent.” De Strycker arrived at this conclusion after comparing P.Bodm V with a limited number of later MSS of the ProtJac, cf. “Bodmer Miscellaneous Codex,” 182, n. 27. De Strycker’s negative stance towards P.Bodm V may be at least partially attributed to what on the surface appears to be a miscommunication between de Strycker and Testuz regarding the opinion of Testuz and Martin on the identity of the scribe who copied P.Bodm V. However, given de Strycker’s consistent history of depreciating the value of the ProtJac and P.Bodm V, one might suspect deliberate misrepresentation of the testimonies of Testuz and Martin. Details of this misunderstanding are presented in “Bodmer Miscellaneous Codex,” 180–2. 39.  “Bodmer Miscellaneous Codex,” 182–3, “écrit au IIIe ou IVe siècle, il ne peut être postérieur à l’original que de 100 à 150 ans. Mais cet intervalle suffit pour que des fautes, mêmes importantes, puissent s’y etre glisses,” La Forme, 18. See “Bodmer Miscellaneous Codex,” 181–2, nn. 19–23 for the progression of de Strycker’s thought— within the pages of La Forme itself—from a third-century CE date for P.Bodm V, based on his own analysis of its text, to his final conclusion of a date in the first half of the fourth century (“la première moitié du IVe siècle”). Apparently it was the misunderstanding with Testuz regarding the scribe of P.Bodm V that changed his mind, cf. n. 38.



Introduction

13

with their opinion of P.Bodm V. A significant factor that has facilitated the perpetuation of the de Strycker consensus is the strict restriction exercised by the Bodmer Library over access to the papyrus since its discovery in the 1950s which to my knowledge still continues today.40 This posture of the Bodmer Library has impeded serious study of this artifact by experts who may have ascertained its true significance. Most editors of the Greek text of the ProtJac have labored under a considerable disadvantage in not being allowed to study P.Bodm V directly after its first publication in 1958. But this was not the case with de Strycker. As far as I know the only individuals who had access to the papyrus, either directly or through photographic images of a suitable quality, and published the results of their study were: 1) Testuz who as Curator of the Bodmer Library had direct access to the papyrus itself for his editio princeps containing his diplomatic transcription of its text,41 2) de Strycker who was given by Testuz a complete set of “excellentes photographies” for his critical edition,42 and 3) Thomas Wayment who as recently as 2013 appears also to have utilized excellent images of P.Bodm V for his very detailed published transcription of its text.43 On the contrary, in my own case, repeated requests by the Duke University Library for two decades to the Bodmer Library for photographs of P.Bodm V received no response.44 The eminent papyrologist Eric Turner complained in 1977 that he was denied access to the original papyrus although he “visited the Bodmer Library more than once.”45 Kim Haines-Eitzen also reported her unsuccessful efforts to gain access to 40.  See n. 47 below regarding the inferior quality of the images of P.Bodm V that were eventually published in print and subsequently on the website of the Bodmer Library. 41.  Nativité. 42.  La Forme, 24; cf. Protevangelium, Vol. 1, 8, n. 34. 43.  The Text of the New Testament Apocrypha (100 - 400 CE), (London: Bloomsbury-T&T Clark, 2013). 44.  At that time the Department of Classics at Duke University was one of the leading academic centers of papyrological studies in the world under the expert leadership of Professors John Oates and William Willis. Duke’s Perkins Library housed the second largest collection of ancient papyrus documents in the U.S. As a graduate student majoring in Religious Studies with a minor in Greek Papyrology, I was privileged to have participated in the reconstruction and study of various Duke papyri as a Research Assistant for the Department of Classics under the masterful tutelage of Professors Oates and Willis. 45.  The Typology of the Early Codex (University of Pennsylvania Press, 1977), 79–80; cf. Protevangelium, Vol. 1, 8, n. 34.

14

The Protevangelium of James

the papyri of the Bodmer Miscellaneous Codex for her study of how this important papyrus book, which included P.Bodm V, had been produced.46 Both Turner and Haines-Eitzen were expert paleographers and papyrologists, and yet were denied the opportunity to employ their wisdom and experience in a scientific analysis of these books.47 On the other hand, neither Testuz nor de Strycker were equipped to carry out a systematic critical evaluation of the handwriting of P.Bodm V. Testuz treated the script of P.Bodm V in less than a page and stated that he had arrived at his third-century CE date for the papyrus as a result of his assessment of the orthography and grammar of its text of the ProtJac and the similarity of the script of P.Bodm V to that of P.Bodm II.48 De Strycker himself devoted barely one page of his book to what he considered to be “palaeography in the strict sense”; conceding that he was not a paleographer, he “abandoned to the trained papyrologists the task of analyzing in detail the characters of the script of P.Bodm V.”49 Wayment, even as late as 2013, could only reiterate de Strycker’s discredited fourth-century date for P.Bodm V and furthermore located “the author [of the ProtJac] in a later period, looking back on the Synoptic tradition with some affection for and admiration of Synoptic credentials.”50 Wayment thus perpetuated the totality of the de Strycker consensus of a late, single-author ProtJac that was secondary to the Synoptic Gospels, and an equally late, and thus also less than relevant, fourth-century P.Bodm V. After his superficial treatment of the script of P.Bodm V Testuz referred to the difficulty in dating texts written in stylized uncial letters because of their use through several centuries.51 Likewise de Strycker, after his own 46.  Guardians of Letters: Literacy, Power, and the Transmitters of Early Christian Literature (Oxford: Oxford University Press, 2000), 96–104, cf. “Bodmer Miscellaneous Codex,” 186–9. 47.  Images of P.Bodm V finally appeared in M. Bircher, Biblotheca Bodmeriana: La collection des papyrus Bodmer (Munich: K. G. Saur, 2000), but they are so small and of such low resolution as to be of little value for serious paleographic study. These same images are now available on the Bodmer Library webpage but even these pixilate to the point of uselessness when magnified https://bodmerlab.unige.ch/fr/constellations/ papyri/barcode/1072205366. 48.  “Bodmer Miscellaneous Codex,” 184–5. 49.  La Forme, 196–7, “Nous abandonnons à des papyrologues exercés la tâche d’analyser en détail les caractères de l’écriture du P. Bodmer 5.” 50.  New Testament Apocrypha, 51. 51.  Nativité, 9–10, “Il est très difficile d’évaluer la date de cette écriture d’après les éléments paléographiques. De façon générale, on reconnaît la difficulté qu’il y a à dater les manuscripts en capitales, et nous avons ici des capitals stylisées, dont l’usage a pu se maintenir pendant plusieurs siècles,” cf. “Bodmer Miscellaneous Codex,” 184, n. 35.



Introduction

15

superficial study of the script of P.Bodm V, described the handwriting in general terms as “Biblical uncial.”52 De Strycker ultimately resorted to dating P.Bodm V on the basis of his mistaken perception of its codicological relationship to another book in the Miscellaneous Codex, the Apology of Phileas which is dated historically to the fourth century CE.53 This relationship was debunked by Turner and Haines-Eitzen in spite of their having been denied access to the Bodmer Papyri.54 It is entirely relevant within this context that the reason Testuz included P.Bodm XX originally with the other MSS in the Bodmer Miscellaneous Codex appears to have been his perception of their similar format.55 More recently Brent Nongbri, an accomplished paleographer-papyrologist, conducted exhaustive codicological studies of the Bodmer Miscellaneous Codex, especially P.Bodm IX (Psalms 33–34) and P.Bodm XX (the Apology of Phileas). Nongbri concluded that “there is no good reason to believe that P.Bodmer XX+IX was ever a part of the Bodmer composite codex.”56 Thus with the physical evidence supporting de Strycker’s fourth-century date of P.Bodm V completely discredited, the papyrus should be reassigned to the third century where both Testuz and even de Strycker had placed it originally. And paleography must again take precedence in the process of dating P.Bodm V. The practice of paleographical dating relies for the most part on comparing the scripts of undated papyri to the writing of papyri which can be securely dated from information contained in their text or from other 52.  De Strycker apparently had based his assessment of the script of P.Bodm V as “biblical uncial” on the “album paléographique” of C. H. Roberts, Greek Literary Hands 350 B.C.–400 A.D. (Oxford: Clarendon Press, 1956); cf. La Forme, 195, n. 1, “Bodmer Miscellaneous Codex,” 184–5, n. 37. But even here de Strycker begged the question of the date of the handwriting of P.Bodm V by limiting his paleographical assessment of the papyrus to a comparison of its script with those of the major fourth-century codices Sinaiticus and Vaticanus, La Forme, 196. 53.  The source of this misperception appears to have been the misrepresented communication with Testuz which led de Strycker to believe that P.Bodm V and the Apology of Phileas were written by the same scribe, see n. 38 above. 54.  “Bodmer Miscellaneous Codex,” 185–94. Having both been denied access to P.Bodm V itself, Turner and Haines-Eitzen were forced to resort to studying the papyri from a few photographs of random pages that had been published in official publications by the Bodmer Library. See nn. 45, 46 above. 55.  Victor Martin, Papyrus Bodmer XX: Apologie de Philéas (Cologny-Genève: Bibliothèque Bodmer, 1964), 8–9. Testuz was also struggling with the odd pagination of the Phileas vis-à-vis the other MSS in the Codex. 56.  “P.Bodmer XX+IX and the Bodmer Composite Codex,” Variant Readings Blog, March 31, 2018.

16

The Protevangelium of James

physical evidence.57 Paleographical dating is to a large extent subjective in any case and, absent physical evidence, the subjective factor looms larger. We must tread lightly in this minefield to come to an understanding of where to assign P.Bodm V within the historical scheme of early Christian writing. Faced with a situation in which no qualified papyrologist-paleographer has been allowed to study P.Bodm V in a scholarly scientific manner since its discovery in 1956, with access to the original papyrus still blocked, with the existing quality photographic images not made available for study, and with the “Biblical uncial” specter still looming before us, we are hardly in a position even to attempt to pinpoint the date of this document paleographically. Both of the individuals who initially had examined P.Bodm V, Testuz directly and de Strycker by “excellent photographs,” made reference to the problem well-known among papyrologists that impeded them from dating the papyrus with any certainty. Testuz described this as the difficulty in dating texts written in stylized uncial letters because of their use through several centuries;58 de Strycker labeled this type of script as “Biblical uncial.”59 This terminology opens a window into a different realm of the study of Greek paleography which refers to itself as the “Italian tradition” or “Italian school of palaeography studies.” Pasquale Orsini, the protégé and successor of the founder of the school, Guglielmo Cavallo, published a comprehensive volume in 2019 in which he laid out in detail the conceptual world of the Italian school of Greek paleography.60 Cavallo had published a landmark book in 1967 that established the foundation for the study of the category of ancient Greek manuscripts that would be labelled as “Biblical majuscule.”61 Orsini speaks of a complete revision in the school that has “led to the history of all the formal Greek majuscules being redefined and rewritten.”62 Apparently the script that seems to have been described by Testuz as “stylized uncial letters” and labeled by de Strycker as “Biblical uncial” has been expanded into a complex system of sub-categories of such 57.  A particular disadvantage that compromises somewhat the credibility of this process is the fact that most of the dated papyri to which undated papyri are compared fall into the category of Documentary Papyri and thus belong to a different genre of literature than the literary papyri. 58.  See above, p. 14, n. 51. 59.  See above, pp. 14–15, nn. 52, 53. 60.  Studies on Greek and Coptic Majuscule Scripts and Books (Berlin; Boston: Walter de Gruyter, 2019). 61.  Ricerche sulla maiuscola biblica (Firenze: Le Monnier, 1967). 62.  Studies, viii.

Introduction



17

scripts including: “Biblical majuscule,” “round majuscule,” “Alexandrian majuscule,” “upright pointed majuscule,” and “liturgical majuscule,” each with its own formal and structural rules that distinguish it from the others. Orsini presents and describes methodological issues and limitations to this system that reduce the confidence with which we are able to accept as authoritative the paleographical evaluations of the Italian school which seems to have added layers of complexity to the already complicated process of paleographical dating.63 Of particular concern is the effort to overly systematize and force modern constructs upon ancient scribal practices that seem to have been considerably less structured than modern paleographers would hope to be the case. The dating of P.Bodm V has been inextricably bound up with the debate among scholars regarding the problem of determining the validity of the list of nine texts that Testuz originally included in the Bodmer Miscellaneous Codex and to which scribe each text can be attributed. The following chart will clarify the texts considered by Testuz to have been included in the codex according to their Bodmer number, their contents, which scribal hand wrote them, and their pagination:64 Papyrus P.Bodm V P.Bodm X P.Bodm XI P.Bodm VII P.Bodm XIII P.Bodm XII P.Bodm XX P.Bodm IX P.Bodm VIII

Contents Scribe Pages ProtJac A 1-49 3 Corinthians B 50-57 Odes 11 B 57-62 Jude B 62-68 Melito’s Homily C 1-63 Hymn fragment C 64 Phileas D 129-46 Psalms 33–34 D 147-51 1–2 Peter B? 1-36

Speaking strictly from a physical evidentiary perspective the substantial variety of the pagination sequences of the texts raises serious questions 63.  Ibid., viii-x. Orsini admits the use of mixed scripts by the same scribe within the same papyrus. I myself have observed evidence of “graphic mimesis” (the imitation of earlier and older scripts) in P.Bodm V, visible even in the inferior photographs of the Saur edition. These are examples of factors that can significantly compromise the accuracy of a date assigned to the papyrus based on its adherence to one or another of the artificial modern constructs. 64.  Papyrus Bodmer VII-IX: VII: L’Epître de Jude, VIII: Les deux Epîtres de Pierre, IX: Les Psaumes 33 et 34 (Cologny-Genève: Bibliotheca Bodmeriana, 1959), 8. I have adjusted the letters designating the scribes and the page numbers of the texts to reflect modifications to Testuz’s original list by subsequent scholarship.

18

The Protevangelium of James

whether all these MSS belong together in the same codex. The four divergent sequences indicate at face value that Testuz’s collection of texts was created from several originally separate groups of texts each with its own prehistory that were joined together to form the present codex. This simple deduction is reinforced by the likewise four distinct individual scribes who are assigned respectively to each group. The process by which Testuz formed his codex clarifies these circumstances. Nongbri summarizes the haphazard manner with which the various parts of the codex arrived in Geneva in different batches that were comprised of “diverse works copied by multiple different copyists using different pagination sequences.”65 This explains the initial uncertainty regarding which of the components were original to the codex and in what order. The various parts were published piecemeal which is reflected in the confusion over the order of the numbers assigned to them. As the decades passed scholars have gradually chipped away at Testuz’s list. The first group to be disassociated from his codex was P.Bodm XIII (Melito) and P.Bodm XII (Hymn fragment) on the basis of three factors identified by Turner and Haines-Eitzen: 1) the disputed codicological link between P.Bodm XIII and the preceding text P.Bodm VII, 2) the beginning of a new pagination in P.Bodm XIII, and 3) the discrepancy in the size of the pages between the P.Bodm XIII/XI group and those of the rest of the books of the Miscellany.66 P.Bodm XX (Phileas) and P.Bodm IX (Psalms 33–34) were eliminated because of 1) their radically different pagination vis-à-vis the other parts of the codex, and 2) their insecure links with the preceding and succeeding groups of texts.67 And finally concerning P.Bodm VIII Nongbri conducted a comprehensive physical study of the Miscellany and concluded that the material remains suggest that 1) P.Bodm VIII was copied as the first tractate in an earlier codex, 65.  “P.Bodmer XX+IX.” See also Nongbri, “The Bodmer “Composite” Codex: A Diagram,” Variant Readings Blog, March 30, 2018, which includes a detailed diagram of the contents of the original Codex. Testuz’s efforts to determine which papyri belonged to the codex is witnessed by Martin, Papyrus Bodmer XX, 8–9. 66.  See my discussion in “Bodmer Miscellaneous Codex,” 185–9. As Haines-Eitzen stated: “The fact that the Melito and hymn fragment is larger in size…than all the other texts in the codex may well support the notion that it may have originally been part of a separate composite or individual codex,” Guardians, 100. 67.  See above pp. 14–15, nn. 55, 56; cf. Nongbri, “P.Bodmer XX+IX” also “Diagram,” “It was once thought that the codex also contained P.Bodmer XX: the Apology of Phileas and P.Bodmer IX: Psalms 33–34, but it now seems unlikely that P.Bodmer XX + P.Bodmer IX was ever a part of this codex.” See my “Bodmer Miscellaneous Codex,” 188–9.



Introduction

19

2) was then removed from its original codex and bound to other texts in the Bodmer composite codex using a link-stitch technique, 3) and finally was repaired together with the other parts of the codex using the stabbing method.68 Thus with the three groups P.Bodm XX and IX, P.Bodm XIII and XII, and P.Bodm VIII eliminated from Testuz’s Miscellaneous Codex on various physical grounds, the integrity of the first group of four original texts in the codex emerges as a constant factor. Since P.Bodm V is the physically and chronologically first papyrus in the group and functions as the anchor of the following three, P.Bodm X, XI, and VII, I will refer to this codicological unit as the ProtJac Complex. The ProtJac Complex constitutes a self-contained unit comprised of these four texts that are securely connected to each other both codicologically and by their continuous pagination 1-68. The only factor that ties the ProtJac Complex to any of the other texts associated with the Bodmer Miscellany is an ongoing scholarly debate aimed towards linking P.Bodm VIII (1–2 Peter) with P.Bodm VII (Jude) which is the fourth and final text of the ProtJac Complex. The coupling together of these two texts as a single papyrus has become all but officialized under the rubric p72.69 Nongbri views this classification as “somewhat anomalous” given that P.Bodm VIII was a late addition to a collection that already included P.Bodm VII mixed together with “septuagintal, apocryphal, and other material.”70 Having been allowed to study high resolution digital images of P.Bodm VIII in situ in the Vatican Library, Nongbri debunked this connection: “P.Bodmer VIII was only joined to this unit [P.Bodmer VII] and the other quires of the composite codex at a later time. The codicological connection between P.Bodmer VII and P. Bodmer VIII is thus secondary.”71 For our purposes Nongbri confirmed that P.Bodm VII is the final document in the securely linked series of five continuous quires that carry 68.  Nongbri, “The Construction of P.Bodmer VIII and the Bodmer ‘Composite’ or ‘Miscellaneous’ Codex,” NovT, 409. 69.  Nongbri, “Construction of P.Bodmer VIII,” 395, n. 5, notes “The Institut fϋr Neutestamentliche Textforschung has registered P.Bodmer VII (Jude) and P.Bodmer VIII (1–2 Peter) as P72 in its list of papyrus copies of the New Testament.” The designation p72 begs the question of the eventual linking together of Jude and 1–2 Peter in the later “canon” of the New Testament. 70.  See ibid., 409–10; cf. 410, nn. 33–4 for Nongbri’s extended comments on the “somewhat curious nature of this classification.” 71.  Ibid., 409–10, also 406–7. See pp. 402–6 for Nongbri’s detailed account of the multi-staged process with which P.Bodm VIII was joined to the codex.

20

The Protevangelium of James

a continuous pagination sequence from 1-68.72 Based on this incontrovertible physical evidence, he described P.Bodm V, X, XI, and VII‒our ProtJac Complex‒as a “unit.” But in spite of its premier physical position in the Miscellaneous Codex P.Bodm V has been all but ignored in most of the scholarly literature which has been focused on the study of these earliest copies of the canonical Catholic Epistles of Jude and 1–2 Peter. For example P.Bodm V is mentioned only tangentially in James Royse’s massive 1,051-page extravagantly detailed study of the Scribal Habits in Early Greek New Testament Papyri, and this within his exhaustive treatment of “p72” to which he dedicates an entire sixty-nine page chapter entitled “The Scribe of P72.”73 Characteristically Royse states: The two New Testament portions of this collection are together known as p72, and will of course be the focus of our study here . . . . While it will be useful on occasion to make some brief references to other parts of the wider collection, and in particular to the other works that were copied by scribe B (as I shall call him), I will be content to investigate the habits of the scribe of Jude and 1–2Pet as shown in those books of the New Testament.74

The scribe of p72 is usually listed as scribe B in the contents of the Miscellany.75 Forgotten is scribe A who wrote P.Bodm V which has physical and chronological priority over all the texts written by scribe B. P.Bodm V is mostly obscured in Royse’s book anonymously and inertly as one of “the other components of the collection” or the “other parts of the wider collection.”76 Returning our focus to our primary purpose of investigating the ProtJac and P.Bodm V we should recall that Testuz had dated the papyrus to the third century based on similarities between its script and that of P.Bodm II.77 We may accept provisionally Testuz’s date for P.Bodm V which he derived from his exclusive examination of the papyrus itself before he had arrived at his final conclusions regarding the later papyri in the Codex which he published the following year.78 But we should reject the more 72.  Ibid., 410. 73.  Vol. 36 of New Testament Tools, Studies and Documents, eds. B. D. Ehrman and E. J. Epps (Leiden/Boston: Brill, 2008), 544–614. 74.  Ibid., 546–7. 75.  See the chart above, p. 25. The notation B has a question mark for P.Bodm VIII to indicate that this identification is not entirely secure. 76.  Scribal Habits, 547. 77.  See above, p. 10. 78.  To date, as far as I know, Testuz is still the only person who has studied P.Bodm V physically and published his conclusions in his editio princeps, the Nativité,



Introduction

21

precise date of not too long before the “terminus post quem” of 303–307.79 The supposition of limiting the date of P.Bodm V to the late third or early fourth century originated in Testuz’s erroneous insertion of P.Bodm XX into the codex which involves the martyrdom of bishop Phileas around 303–307 CE.80 Although it is generally acknowledged that P.Bodm XX is an extraneous element and therefore should be irrelevant to the Miscellany the influence of its dating construct on scholars researching the codex continues. Royse, apparently preoccupied with his attention to p72, seems to have ignored the physical evidence. I find it difficult to see the rationale for Royse’s statement, so contrary to the physical evidence, that “the construction of the codex places 1Pet and 2Pet together as a unit and so it is reasonable to assume that the scribe simply copied 1Pet and 2Pet in order . . . .”81 Apparently on this basis he accepts Wasserman’s hypothesis that “the final redactor of the collection was the scribe B.”82 This leads him to conjecture that “the books that he copied (including p72) must be placed not too long before the terminus post quem of 303–307.”83 Thus Royse again clusters P.Bodm V anonymously and inertly together with the works ascribed to scribe B and continues to ignore the fact that “the terminus post quem of 303–307” derives from the Phileas, P.Bodm XX, which has been excluded from consideration as a part of the Bodmer Miscellany. Wasserman’s detailed codicological study of the collection, like Royse’s, was heavily concentrated on p72, hence the title “Papyrus 72 and the which included a diplomatic transcription of its Greek text. Testuz seems to have examined and published P.Bodm V first as he was examining the other papyri in the collection to determine which ones he would include in his Miscellaneous Codex and in what order. He published his conclusions and the later texts the following year, see above p. 17, n. 64: Papyrus Bodmer VII-IX; Papyrus Bodmer X-XII, (Cologny-Genève: Bibliotheca Bodmeriana, 1959). Note that Royse mentions Testuz’s Nativité in only a single footnote, Scribal Habits, 545, n. 3, as opposed to the very copious references to Testuz’s later publications of P.Bodm VII-IX which include Jude and 1–2 Peter (p72). 79.  See Wasserman, “Papyrus 72 and the Bodmer Miscellaneous Codex,” NTS 51 (2005), 141–2 for a summary of the position that the texts of the Miscellany should be dated shortly before a “terminus post quem” in the first decade of the fourth century; cf. “Bodmer Miscellaneous Codex,” 190–1. 80.  See above, p. 18, n. 67 on the exclusion of P.Bodm XX as an original part of the codex. 81.  Scribal Habits, 550. 82.  Ibid., 548, n. 22, citing Wasserman “Papyrus 72,” 148 and 154. 83.  Ibid., 548, Royse does not seem to be entirely convinced by the hypothesis: “Such a date would seem to be consistent with the paleographical evidence, but that hypothesis is uncertain.”

22

The Protevangelium of James

Bodmer Miscellaneous Codex.”84 Wasserman also advocated that P.Bodm XX was not original to the collection but still adhered to a late thirdcentury date for P.Bodm V. He also seems to have been so focused on authenticating the connection of the two New Testament texts in the Bodmer Miscellany that he committed an embarrassing logical error in his treatment of the date of P.Bodm V. On the one hand he cited the physical evidence proving that P.Bodm XX was once part of a different collection and was only added to the Bodmer Miscellany at some later time.85 But then he asserted: Hence, this explanation enables an earlier dating of P72 (3rd century), but the question remains open when exactly this part of the codex was produced. However, the hands of the other scribes who copied the Nativity and Melito’s Homily cannot be dated much earlier than 300 CE.86

Wasserman seems to be saying that as part of p72 P.Bodm VII can be dated to the “(3rd century)” while P.Bodm V “cannot be dated much earlier than 300 CE.” Wasserman also ignored the considerable physical evidence verifying that the first four texts of the Bodmer Miscellany constitute a self-contained unit, our ProtJac Complex. These texts are securely connected to each other both codicologically and by their continuous pagination 1-68.87 The physically, and therefore chronologically, first text among the four is P.Bodm V. P.Bodm VII was the fourth text to be written physically, and therefore chronologically, later than P.Bodm V. So how then can Wasserman date the chronologically later P.Bodm VII to the “third century” and date its chronological predecessor P.Bodm V to the late third century not “much earlier than 300 CE”? 84.  NTS 51, 137–54; See my detailed discussion and critique of Wasserman’s contribution to the investigation in “Bodmer Miscellaneous Codex,” 190–4. 85.  “As to section II [P.Bodm XX and IX], the odd pagination, traces of two bindings and the different colophon suggest that it was once part of a different collection. At some point this section was probably added to another collection (sections I and III) [P.Bodm V, X, XI, VII, XIII, XII and P.Bodm VIII], possibly at the beginning of the codex,” “Papyrus 72,” 147. He also cites Martin’s witness to Testuz’s questionable motivations for adding P.Bodm XX to the codex: “Victor Martin’s description of P.Bodmer XX (ed. pr.) confirms that section II was combined by Testuz with the other sections found among the material at the Bodmer Library in the first place, solely because of the similar format and because of his theory concerning the pagination,” ibid., 145. 86.  Ibid. 87.  See the discussion above, pp. 19–20, also Nongbri, “Diagram.”



Introduction

23

These misleading arguments have been enabled by a pervasive “canonical myopia”88 in biblical scholarship. We may question why there has been such overarching concern over the contrived “New Testament” papyrus p72 to the near exclusion of early papyri of “non-canonical” Christian documents? Is it on account of their having been categorized as “apocrypha” or as “pseudepigrapha”? If “apocrypha” in the sense of being “hidden away,” the canon makers themselves hid them away.89 If “pseudepigrapha,” modern critical biblical scholarship has long since exposed most of the “canonical” documents also as pseudepigrapha.90 Why this gaping discrepancy in the intensity of the energy expended in favor of one group of “pseudepigrapha” and the papyri that contain them over another? The need to ask these questions becomes obvious in the case of P.Bodm V and the ProtJac. Just as the ProtJac was shown in Volume 1 of this investigation to have been suppressed for decades by a manufactured scholarly consensus, so now the same seems to be the case with P.Bodm V which has been “hidden away” as an inert and anonymous non-entity among other texts of the Miscellany that have monopolized scholarly attention. Codicology therefore not only has failed to produce a date for P.Bodm V that we can accept with confidence but contrariwise has actually enabled tendencies to commandeer the dating process for partisan purposes. Turning once more to the “last resort for dating”91 method of paleography we should mention the last of the few scholars who attempted a paleographical analysis of P.Bodm V. Orsini evaluated the scripts of the texts of the Miscellany and designated the two scribes who wrote the four texts 88.  This was a favorite expression coined by Professor James H. Charlesworth during his years at Duke University through which he was conducting his ten-year research project that resulted in the publication of his seminal magnum opus The Old Testament Pseudepigrapha, 2 vols. (Doubleday, 1983, 1985). I was privileged to participate in that project as a graduate research assistant. 89.  We do not refer to the twenty-seven canonical NT books as Apocrypha since they were not “hidden away,” but widely published and promoted as “The” NT. 90.  Pseudepigrapha literally means “falsely written upon,” or more specifically falsely attributed to a particular author, e.g., the OT Books of Moses, the NT Gospels of Matthew, Luke, and John, and half of the Pauline letters. All of the NT “Catholic Epistles” which include Jude and 1–2 Peter are in fact “pseudepigrapha.” 91.  See above, pp. 13–17. Particularly relevant are Nongbri’s comments in “The Use and Abuse of p52: Papyrological Pitfalls in the Dating of the Fourth Gospel,” HTR 98 (2005), 23–48; e.g., it is not “surprising to papyrologists: paleography is not the most effective method for dating texts, particularly those written in a literary hand,” ibid., 11; elsewhere: “The assertion is commonplace. Paleography is a last resort for dating,” 25, n. 6.

24

The Protevangelium of James

of the ProtJac Complex as hands A and B. He assigned to each scribe his own category of majuscule script stating that hand A wrote the entire text of P.Bodm V using “a formal rounded majuscule with a fluent ductus.”92 Orsini dated hand A paleographically citing two papyri written by a single scribe in what he considers to be a comparable script.93 He apparently based his assessment of the hand of P.Bodm V on a single photographic image of page A of the papyrus reproduced as figure 18.94 This is the same image that appeared as the frontispiece in the original editio princeps of our papyrus by Testuz in 1958.95 Orsini dated hand A with the following terse statement: “Hand A can be compared with P. Oxy. X 1250 + P. Oxy. LVI 3837 . . ., attributable to between the end of the third century and beginning of the fourth.”96 He did not present an exhaustively detailed comparison of these two comparanda with the script of P.Bodm V as one would expect from the painstaking methodology of the Italian School.97 Upon examination of the script of these two papyri from published photographs, their resemblance to the hand of P.Bodm V does not constitute sufficiently convincing evidence to require a late third or early fourth century CE date for our papyrus.98 92.  Studies, 38. “Ductus” generally refers to the movement of the pen in writing, the number of strokes, their sequence and direction in forming the letters of the text as an indication of the style of the scribe. Orsini describes hand B as “an informal rounded majuscule, with many cursive and documentary features,” and assigns the style of hand C (P.Bodm XIII and XII) “to the general category of Biblical majuscule and its related styles.” 93.  Ibid., 39. 94.  Ibid., 38. Orsini may have accessed the online images of the Bodmer papyri at https://bodmerlab.unige.ch/fr/constellations/papyri but it is doubtful if he could have conducted a full paleographical analysis of P.Bodm V from the inferior low resolution images of that papyrus on the Bodmer website at least according to the meticulous process of the Italian School that he describes in his book, Studies, vii. 95.  We can assume that Orsini was not allowed access to photographs of P.Bodm V or any of the Bodmer papyri treated in his book as he states: “The images reproduced in this book are all taken from earlier publications and/or websites,” ibid., XVI, n. 31. See above p. 13. 96.  Ibid., 38. Both papyri represent copies of Achilles Tatius; photographic plates are published in their respective P.Oxy volumes X and LVI; the right column of P.Oxy. X 1250 also appears in Richard Seider, Paläographie der Griechischen Papyri, Band II (Anton Hiersemann: Stuttgart, 1970), Pl. XX, fig. 41; cf. William A. Johnson, Bookrolls and Scribes in Oxyrhynchus (Toronto: University of Toronto Press, 2004), 65 (Scribe B9). 97.  See above, pp. 16–17. 98.  In my last conversation with Professor John Oates regarding the difficulty of dating P.Bodm V in view of the complexity of comparing minute differences and



Introduction

25

Moreover one may question the process by which P.Bodm V would be assigned to such a limited date range on the basis of the similarity of its script to that of only two papyri written by the same hand. In the final analysis Orsini has not rendered due diligence to P.Bodm V relative to its premier status within the Bodmer Miscellaneous Codex. After several decades of personal study of P.Bodm V, first from printed texts and later from inferior photographic images, I attended a Papyrology conference in Geneva in 2010 hoping to catch a glimpse of the papyrus itself on display. I was not disappointed. There lay the precious P.Bodm V next to its sister papyrus P.Bodm II in a glass case in the Bodmer Library. Their proximity evoked the scenario decades ago when Testuz originally dated P.Bodm V to the third century at least partly because of the similarity of its script to P.Bodm II. A comparison of the extreme paucity of scholarly publications on P.Bodm V with the exorbitant number of those concerning P.Bodm II speaks to the existence of a pervasive overt prejudice99 in favor of an early incomplete copy of the canonical Gospel of John vis-à-vis an early complete copy of a document which rivals, and perhaps even surpasses, the Gospel of John itself in its significance for the study of earliest Christian thought. P.Bodm V awaits a competent professional, and above all impartial, papyrologist-paleographer to undertake its appropriate evaluation. Until that time we may retain the original date of the papyrus as third century. THE COLLATIONS OF THE GREEK MANUSCRIPTS OF THE PROTJAC Scholars are in agreement regarding the generally high quality of the performance of the scribes represented in the MSS of the ProtJac.100 This is a tribute to the diligence of the early Christian and Byzantine similarities between the forms of individual letters in that papyrus and other securely dated papyri, his advice was not to rely heavily on the minute details of individual forms of letters but to look over the papyrus page as a whole and acquire an impression of the overall appearance of its script then compare those impressions to the scripts of prospective matching papyri. That seems to be sage advice in view of the great lengths to which even reputable paleographers must go to conduct intricate comparisons of minute details of individual letters only to arrive sometimes at divergent conclusions as to the date of the papyrus under study. 99.  See above, pp. 19–23, regarding the analysis of the treatment of p72 vis-à-vis P.Bodm V. 100.  De Strycker marvels at the unity of the textual tradition of the ProtJac: “Son homogénéité est d’autant plus remarquable que les témoins sont plus dispersés dans le temps (du début du IVe au XVIe siècle) et dans l’espace (du monde Latin aux extrêmes

26

The Protevangelium of James

scribes in preserving the literary treasures of antiquity from the ravages of time and accident and the willful destruction of successive waves of barbarians which took a tremendous toll of these precious documents.101 The overwhelming majority of the countless variant readings recorded in this volume are relatively minor such as orthographical errors and scribal misapprehension. Such variants do not affect the actual text of the ProtJac or its translation. However, the more substantial variations between the readings are of considerable assistance in identifying family relationships among the MSS. Both Daniels and I labored under the disadvantage of examining these witnesses to the text of the ProtJac detached from the larger context of the MSS in which they are contained. We worked almost exclusively from photographs of often inferior quality of the specific pages of the MSS that were provided to us by the libraries that owned them. We have thus been entirely dependent for codicological information regarding the MSS upon those past scholars who were fortunate to be able to examine the MSS themselves physically within the environment in which they are currently housed. Our limited access to the actual documents has caused us a to hesitate to venture deeply into the realm of palaeographical dating of their scripts. We concentrated our efforts on the task of transcribing and collating the variant readings and presenting them in a format in which these masses of data are readily accessible to future researchers into the text of the ProtJac. There are several exceptional instances in which I have displayed lengthy readings from the later MSS together with the actual text of P.Bodm V.102 In each case the later readings are significant witnesses to the editorial process carried out by the second-century Redactor upon the text of his source, the CEGM. The later MSS seem to have preserved the text of the CEGM while P.Bodm V seems to represent the redacted second-century text. The readings from the later MSS are presented in the text between the P.Bodm V readings in such a way as to differentiate them confins du Proche-Orient chrétien). Les divergences entre ces témoins si nombreux et si variés se bornent à des simples variants . . .,” La Forme, 374; Daniels, “Tradition,” 188f. 101.  As recently as a century ago, MSS known to contain texts of the ProtJac in Serres (BD119), Smyrna (BD629), and Trebizond (BD630) were lost in a series of military upheavals that saw centers of ancient Greek culture and Byzantine monasticism disappear in the Greco-Turkish wars. 102.  These are 1) the dialogue of Joseph and the midwife in ProtJac 19:01-07, cf. Protevangelium, Vol. 1, pp. 92–103, 2) the prayer of Salome in ProtJac 20:01-09, cf. Vol. 1, pp. 108–11, and 3) the Magi Story in ProtJac 21:06-12, cf. Vol. 1, pp. 113–22. All these scenarios were heavily edited by the Redactor.



Introduction

27

from those of the base text and to associate them closely with their corresponding files among the collations. They are indented and written in a smaller font without Greek diacritical markings. Their verses are designated as MSS, for example 01a MSS, 01b MSS, etc.). They are punctuated only with a middle dot separating their elements into the exact components that serve as the base texts against which their MSS are collated in the variant readings files. All other verses in the Greek text are those of P.Bodm V; only these are designated as MSS. I have implemented a special dispensation in the collations for certain important MSS of which I have obtained excellent new photographic images that are superior to those used by Daniels. Foremost is BD81 (Sinai 491) in view of its great importance as the oldest more or less complete text of the ProtJac aside from P.Bodm V itself. The outside bottom corner of BD81 was damaged resulting in a certain amount of lost text on each of its pages. I have noted these in the collations as lacunae with brackets, []. Where the extent of the lost text is small enough to allow the witness of this MS to be reconstituted with a satisfactory level of surety, I have incorporated these restorations into the collations and have noted the original lacunate readings in the italicized error section at the bottom of each module of the verses. I have been able to offer these enhanced readings of BD81 thanks to the gracious provision of excellent photographic images of BD81 by the librarian of St. Catherine’s monastery, Father Justin, who is engaged in the preservation of its entire MS library which is second only to the Vatican in the number of Greek MSS it houses.103 I was fortunate also to have obtained excellent new high-resolution photographs of certain difficult palimpsest MSS enhanced with UV and other photographic techniques which have made it possible for me to improve upon readings by earlier scholars who did not have this advantage.104 I am grateful to the Vatican Library for providing UV-enhanced digital photographs of their palimpsests MS gr. 544 103.  This venerable Christian outpost was founded in the sixth century and has survived in the middle of the Muslim world through the centuries of warfare between Christians and Muslims since the time of Muhammad himself. According to the traditional account in return for the hospitality shown to the Prophet of Islam by the monks of St. Catherine’s during his early years as a caravan merchant before he began receiving his prophecies, he provided the monks with a handwritten letter signed with his own handprint requiring all Muslims to show respect to St. Catherine’s and not to harm the monastery or its monks. This letter still survives in the monastery to this day and may be the reason that St. Catherine’s has survived intact as the most ancient, continuously operating Christian monastery in the world. 104.  The magic of modern photo viewing software has enabled me to improve these readings even further.

28

The Protevangelium of James

(BD110) and Palatine 205 (BD94). I have been able to augment Daniels’s collation of BD 91 from Schöne’s published transcription105 thanks to infrared-enhanced photographs of Lateris dextri plut. XXVIII, 2 and 3 supplied by the Malateste Library in Cesena. I also was able to collate for the first time the following MSS: Univ. Mich. 36 (BD521) thanks to excellent photographs provided by the University of Michigan Library, nine additional MSS which I personally photographed in situ in Greece, National Library 2281 (BD409); from Mt. Athos Kausokalybia 5 (BD512) and 9 (BD618), St. Anne 14 (BD615), Philotheou 83 (BD617), Dionysiou 168 (BD704), Panteleimonos 204 (BD901); and from monasteries on two Greek islands, Hagias 28 (BD702) on Andros and Longovardas 679 (BD902) on Paros. THE ARRANGEMENT OF THE VARIANT READINGS IN THE APPARATUS The collations of the MSS of the ProtJac are presented in this volume in a format that will facilitate the comparison of the text of P.Bodm V with the entire Greek MS tradition of this Apocryphon.106 The individual verses of P.Bodm V are divided into a series of modules consisting of phrases and words that serve as the base texts against which the variant readings of the MSS are collated. The variant readings are listed under the base texts in descending order with respect to their similarity to the text of P.Bodm V. MSS containing orthographically erroneous readings have been corrected and added to other MSS that witness to the same reading. The original erroneous readings of these MSS have been preserved in an italicized appendix line at the bottom of each module in the verses of the text. At the top of the first verse of each chapter the MSS are listed which contain no part of that particular chapter. Those witnesses omitting the chapter because of a lacuna are denoted by square brackets, []; those MSS not containing the chapter because of scribal omission are indicated by 105.  “Palimpsestblätter des Protevangelium Jacobi in Cesena” in Westfälische Studien 1928, 263–76. 106.  This basic system for cataloguing variants was created by Daniels to organize the collations of the 81 MSS that he presented in his dissertation. It seemed prudent to me to adopt Daniels’s system in my dissertation in order to facilitate the eventual combination of the readings of the MSS collated in Daniel’s dissertation with those of the 45 MSS in my own. This long process has reached its final fruition in the presentation of the variant readings of all the available MSS in this study. Daniels’s system is most appropriate for a preliminary cataloguing of variant readings in the MSS of the ProtJac which is the primary goal of the present work.



Introduction

29

a minus sign, -. Transpositions in the order of the words of the base text that overlap two or more modules are entered as separate items under the module of the first affected base text.107 The transpositions are entered as an underlined heading which includes the first word or two of the first affected base text of the transposition followed by three periods and the last word of the last affected base text. The underlined headings are followed by the variant readings of the MSS which also witness to the transposition in order of decreasing similarity with the transposed base text.108 Each module of the verses is introduced by the base text of P.Bodm V consisting of one or more words. The MSS collated in this study are listed under each base text according to their relationship to that text in the following order: 1. MSS agreeing exactly with the base text. 2. Variant Readings: full text of MSS containing readings that vary from the base in order of decreasing similarity to the base text. 3. Scribal Omission: minus sign, -, MS witness omitted by the scribe. 4. Partial Lacuna: square brackets, [], incomplete MS witness; part of the text occurs within a lacuna. 5. Total Lacuna: square brackets, [], the MS witness is lost; the entire relevant text falls within a lacuna. 6. Appendix (italicized): 1) original erroneous readings of MSS that have been corrected and incorporated into the matching correct variant readings, 2) lacunate readings of MSS that have been completed and incorporated into their matching variants (e.g., BD81, 110), 3) readings that have been modified within the text of the MS itself, designated with lower case “c” after the MS number; the manner of the correction is designated with the same sigla as used in the Greek text and English translation.109 107.  Transpositions may overlap entire verses or larger sections of text that span two or more verses. The larger transposed texts are entered into the collations in the same manner as the smaller texts. 108.  “Decreasing similarity” indicates a general guideline. Exceptions are MSS that have affinities with another MS or group of MSS in a particular reading and are not appropriate for the location of its own comparable MS(S); these have been placed with whichever MS or MS group seems to highlight a possible connection. Likewise a difficult reading in a particular MS may have been resolved by recourse to the family with which the MS was associated or to the grammatical context within which the reading occurred. 109.  See p. 8 above under “The Greek Text.”

The Greek Manuscripts

THE LIST OF THE MANUSCRIPTS OF THE PROTJAC The catalogue of MSS provided below is a comprehensive listing of 170 Greek MSS containing the ProJac of which I am aware. This list consists of a compilation of the Greek MSS of the ProJac referenced by Daniels and de Strycker,1 and others added by me. I have included those MSS that were collated by Daniels and myself and those identified by de Strycker that were unknown to Daniels and inaccessible to me. In this study MSS are signified by their number in accordance with the notation system created by Daniels for his dissertation.2 These numbers at times can be prefixed by BD (BD41, BD101, etc.) but in the collations of the variant readings the MSS are denoted only by their number without the BD prefix. Daniels assigned to pre-eleventh-century MSS a two-digit number and to post-eleventh-century MSS a three-digit number. The first digit in all MS numbers signifies the century to which the MS is dated. The last single digit in the pre-eleventh-century MSS and the last two digits in the post-eleventh-century MSS are a random sequential enumeration of the MSS belonging to each individual century. One great advantage of Daniels’s system is that the proposed date of each MS is readily recognizable within its given number. I have assigned numbers from Daniels’s system to those MSS that were unknown to either Daniels or de Strycker or both. 1.  Unpublished dissertation, 40–52; de Strycker, “Griechischen Handschriften,” 577–612; cf. 597–607 for his detailed analysis of his MSS; cf. 610, n. 35 for helpful information on several MSS that have been destroyed or lost; these are designated as DS in the Folios/pages column of the list below; de Strycker, De Griekse Handschriften van het Protevangelie van Jacobus (Brussels: Paleis der Academiën, 1968), 10, n. 24. 2.  Daniels describes his system on pp. 34–8 of his dissertation. He devised a successful notation system which brought a much-needed uniformity to the widely divergent notations used by the many state, university, and monastic libraries all over the world which house the original MSS of the ProJac.



The Greek Manuscripts

31

In the list below MSS not collated in this study are signified by an asterisk (*) before their BD number. The single capital letter notations of the MSS appearing in the critical editions of Tischendorf and de Strycker are added in parentheses after their BD number as in 41 (Y).3 Only basic information is given in the “City – Library Identification” column to identify most of the MSS in the list. The names of the cities in which the MSS reside are written out in full but the uniform Latin library identifications of the MSS have been retained. The folios or pages of the MS in which the text of the ProtJac appears are indicated in the Folios/ pages column. I have also preserved Daniels’s method of presenting as two separate MSS with two distinct BD numbers those MSS that either contain an incomplete text of the ProJac that was completed by a later scribe, or contain multiple complete or incomplete partial texts of the ProJac. The associated parts of each of these double MSS are cross-referenced in brackets in the “BD (CT)” column after their BD number, as in 205 [605] and 605 [205]. More details are provided below for 1) earlier or more important MSS, 2) clarification of the relationship between the individual ProtJac texts bound together in the double MSS, 3) witnesses whose texts I was able to collate more accurately or fully from high quality digital photographic images or special UV-enhanced photographs provided by the libraries in which they are housed, and 4) the MSS of the ProtJac that I personally was able to photograph in situ in monasteries and libraries: BD41 Florence, Società Italiana per la ricerca dei papiri greci e latini in Egitto, gr. 6; fragments of five leaves of papyrus among those found at Aschmûnen in 1904 containing portions of the following verses of the ProtJac: 13:01-02; 14:01-03; 15:04-08; 15:16–16:03; 17:05-10; 18:03–19:01; 19:08-15; 20:08– 21:11; 22:01-06; 23:02-03. BD42 Cairo, Greek Papyrus JE 85643 (SR 6P/1817); one papyrus fragment containing ProtJac 04:09-12; the text of BD42 is collated in the present 3.  Note that P.Bodm V (BD31), P.S.I. 6 (BD41), P.Grenfell I, 8 (BD61), and Schöne’s palimpsest (BD91) were not included in Tischendorf ’s work but were added in de Strycker’s critical text.

32

The Protevangelium of James

work according to the reconstruction of Thomas Wayment, “A New Fragment of the Protevangelium Jacobi,” HTR 104:3 (2011), 381–4. A close comparison of the text of BD42 with the Greek MS tradition of the ProtJac does not uphold Wayment’s claim that it “witnesses a strong affinity to the Bodmer Papyrus.” Each one of the alleged parallels between BD42 and P.Bodm V cited by Wayment is overwhelmingly witnessed in the entire MS tradition as well thus indicating no “strong affinity” between these two texts. BD43 Oxford, P. Ashmolean inv. 9; one papyrus fragment containing ProtJac 13:09–14:07; 15:08-15; BD43 is shown in this study to have textual affinity with certain MSS, most notably MS 308, which assists in the correction of Wayment’s reconstruction of lacunae in the text; cf. ProtJac 15:08; The Text of the New Testament Apocrypha (100–400 CE) (London: Bloomsbury T&T Clark, 2013), 73–4. BD61 Oxford, Bodleian Library, MS. Gr. Th. g. I (P) (Summary Catalogue: Nr. 31, 659); P.Grenfell I 8; fifth/sixth century; parchment; uncial; fragments of eight leaves of a very small codex found in the Fayoum. The fragments contain portions, often very meager in quantity, of ProtJac 07:02-12; 08:01-09; 09:01–12; 10:01-05; collated by Daniels from a photostat of the original supplied by the Bodleian Library assisted by the printed transcription of Grenfell. BD62 Oxford, P.Oxyrhynchus L 3524; sixth century; uncial; one papyrus fragment containing ProtJac 25:01. BD81 Sinai, St. Catherine’s Monastery, gr. 491; parchment; uncial; ProtJac appears on folios 258v-281r (formerly folios 249v-272r); folios 260v and 274v are blank. Some verses of the text are lost or fragmentary where the outside bottom corner of each page of the MS has been damaged; collated from excellent high resolution digital photographs provided to this writer by the librarian of St. Catherine’s Monastery, Father Justin.



The Greek Manuscripts

33

BD91 Cesena, Malateste Library, Lateris dextri plut. XXVIII, 2 and 3; several palimpsest leaves in two MSS; ninth century; uncial; fragments of ProtJac appear on folio 199 of cod. XXVIII, 2, and folio 6 of cod. XXVIII, 3; folio 199r contains ProtJac 14:03-06, 08; 15:01-08; folio 199v contains 05:09-16; folio 6r contains 16:05-06, 17:04-05; folio 6v contains 17:10-11, 18:06; collated by Daniels from the transcription of the original MS by Herman Schöne, “Palimpsestblätter des Protevangelium Jacobi in Cesena,” in Westfälische Studien (1928), 263–76. BD92 Paris, Bibliothèque Nationale, Coislin 152; one of two folios used as a coverguard and flyleaf in a later MS; palimpsest; ninth century; folio 2 contains a fragmentary portion of the ProtJac from 06:13 to 12:08. BD93 [BD405] Rome, Vatican Library, 455 (formerly 310) (I) (for [II], see BD405); parchment; ninth/tenth century; some lost leaves were replaced by a later restorer of the MS BD405 in 1316/17; the ProtJac is text ξβ (62) in the MS, appears on folios 201r-208r. The text is complete except for 12:03–19:01a, which was on the lost folio 205. This folio and the text it contained have been replaced by the fourteenth-century restorer BD405 except for 18:03-12, which is omitted. It is unknown if the lost folio 205 from the original BD93 contained 18:03-12; collated from excellent high resolution digital images provided by the Vatican Library in a special order to this writer. BD94 Rome, Vatican Library, Palatine 205; parchment, ninth/tenth century; palimpsest; collated from excellent UV photographic images provided in a special order to this writer by the Vatican Library; the ProtJac text is found on folios 51rv, 71rv, 96rv, and 103rv; f. 51r rt. col. includes the title and ProtJac 01–03; f. 71r rt. col. preserves ProtJac 02:05-10; f. 71v lt. col. corresponds to Anna’s Lament in ProtJac 3, but the MS is so dim that beyond Laments 1-2-4-5 there is not enough readable text to determine how many of Anna’s Laments are included and in what order; 71v rt. col. corresponds to ProtJac 04:03-07; f. 96r lt. col. does not contain enough

34

The Protevangelium of James

readable text to identify; f. 96r rt. col. corresponds to ProtJac 19:02-08; f. 103r lt. col. corresponds to ProtJac 15:16–16:03; f. 96v lt. col. corresponds to ProtJac 16:03-07; f. 103r rt. col. corresponds to ProtJac 16:07–17:03; f. 103v lt. col. corresponds to ProtJac 17:10–18:02 with much of the text unreadable; f. 103v rt. col. corresponds to ProtJac 18:02–19:01b, including the “I, Joseph” passage with much of the text corrupted and unreadable. The readable sections of BD94 contain an idiosyncratic text of the ProtJac with numerous itacisms and grammatical errors, not valuable for determining the original text of the ProtJac. As best as can be determined from those passages in which BD94 generally follows other MSS, this MS seems to display textual affinities to BD93, 105, 625, 626, and 628. *BD95 Paris, gr. 443; parchment; ninth/tenth century; ProtJac 20:01–end appears on folios 25rv and 18rv; the text is not legible from the photographic images. BD96 Paris, gr. suppl. 1002; parchment; palimpsest; ninth/tenth century; text corresponding to sections of ProtJac 07:03–9:07 appears on folios 1rv. BD110 Rome, Vatican Library, gr. 544 (formerly 362); parchment; palimpsest; tenth/eleventh century; the order of the folios containing the ProtJac text has been disturbed in their re-use; the legible text is very fragmentary, consisting of scattered portions of the ProtJac text which in their original order appear on the underwriting of folios 107, 16, 9, 110, 63, 30, 41, and 115; collated from excellent high resolution UV digital images provided by the Vatican Library in a special order to this writer; I also reproduce in the collations readings of BD110 which Daniels seems to have derived from a source other than the published folios. BD117 Athos, Protaton 2 f. 16rv (substituted for Athens, National Library, 788). The present writer personally examined Daniels’s MS 117, Greek MS 788 in the National Library in Athens, Greece and found that it did not



The Greek Manuscripts

35

contain a text of the ProtJac. MS 788 is the old Typikon of the monastery of the Virgin Euergetidos in Constantinople and therefore only contains a reference to the ProtJac. This writer substituted Athos Protaton 2 as BD 117 in the following list. De Strycker, “Griechischen Handschriften,” 600, writes that Protaton 2 contains a partial ProtJac text on folios 16rv; not available for collation. BD205 [BD605] Oxford, Bodleian Library, Rawlinson G. 4 [I]; bound together with BD605 [II] in the same MS; this MS contains two separate texts of the ProtJac: BD205 ProtJac appears on folios 81v-83v; folio 81v contains the title of the ProtJac; folio 82r begins with the edict of Augustus, ProtJac 17:01, continues to 19:12, and concludes with 24:09 to the end of the text. The second text of the ProtJac in this MS, BD605 appears on folios 101r-118r. BD206 [BD506] Paris, Bibliothèque Nationale, 897 (formerly Regius DCCCCLV, 1045, 2429) [I]; bound together with BD506 [II] in the same MS; BD206 ProtJac appears on folios 10r-22v; the text is complete from 04:01 to the end; the lacuna at the beginning is supplied by BD506 on folio 9 which contains the beginning of the ProtJac to the middle of 04:01. BD211 [BD311] Rome, Vatican Library, gr. 793 (formerly 511) [I]; bound together with BD311 [II]; a complete text of ProtJac appears on BD211 folios 195r–202r; BD311 contains an expanded and garbled form of ProtJac 01–10 on folios 31r-35v; no attempt to collate BD311 has been made because the text here contained is completely different from any other known witness. BD214 [BD303] Venice, St. Mark’s Library, 363 (gr. 818) [I]; bound together with BD303 [II]; lost folios 1-5 (among others) were replaced by a later scribe BD303 (thirteenth/fourteenth century); a complete text of ProtJac appears on folios 3v-12r; BD214 ProtJac 05:07–end appears on folios 6r-12r; BD303 ProtJac 01:01–05:07 (beginning only) appears on folios 3v-5v; there is no overlap of text between the two portions of the MS.

36

The Protevangelium of James

BD217 Athos, Esphigmenu, 44; a poorly written MS containing many itacisms and orthographical errors. The text is incomplete, breaking off at ProtJac 06:01. Folio 73v is badly faded and partly illegible. This writer was refused access to the original MS by the Abbot of Esphigmenou but was able to collate it with great difficulty from a very blurred microfilm copy in the Duke University library. BD409 Athens, National Library 2281; inspected by this writer in situ in the National Library in Athens, Greece; this MS was actually catalogued as Pollani 5; collated from photographs taken of the original MS by this writer. BD615 Athos, S. Annae 14; a complete text of the ProtJac appears on folios 40r-51v; collated from photographs of the original MS taken by the present writer at the monastery of St. Anne. There is a note in the margin of folio 40r warning that the document is not a genuine work of James and therefore is not to be read. A hand is drawn below this note with the index finger pointing to the ProtJac text. Furthermore, each page of text is crossed through lightly. Cf. BD626 and BD704 below. BD626 Patmos, Monastery of St. John the Theologian, 380; a complete text of the ProtJac appears on folios 1r-10r. There is a note scribbled in the margin of the first folio by a later writer: “Beloved, we should not read this text in church because it contains material incongruous with and unacceptable to our holy teachers and not appropriate to the all-undefiled and spotless Mother of God.” Cf. BD615 above and BD704 below. BD704 Athos, Dionysios, 168; a complete copy of the ProtJac originally appeared on folios 74r-82r; only folio 82r remains containing the end of the ProtJac beginning at 24:10. This writer was afforded the opportunity to examine the original MS in the monastery of Dionysius and was able to determine



The Greek Manuscripts

37

that the missing folios 74-81 were not supplied by a later hand as reported. Only the stubs of the folios remain which were cut out. The rest of the folios of the MS were numbered after its mutilation. The fact that only the ProtJac was excised from an otherwise perfect MS causes one to suspect that some overly zealous individual with negative sentiments toward our Apocryphon exercised this more effective form of censorship than that exhibited above in BD615 and BD626. BD709 Kalabryta (Peloponnesus), Monastery of the Saints Theodore 2; a complete text of the ProtJac appears on folios 95r-114v; this writer was not given permission to photograph this MS by the Metropolitan Ambrosios of Calabryta and Aigialeia, but he did provide me with a photocopy of the original MS from which I collated the ProtJac text. BD901 Athos, Panteleimon, 204; a complete text of the ProtJac appears on pages 521–36; collated from photographs of the original MS taken by this writer in the monastery of St. Panteleimonos; the text of BD901 appears to have been copied from BD705. BD902 Paros, Longovard. 679; a complete text of the ProtJac appears on folios 87v-99r; collated from photographs of the original MS taken by this writer in the Longovardas Monastery on the Aegean Island of Paros. In spite of its late date, this MS is of some interest regarding the title of the ProtJac. BD902 is the only known MS to bear the title Protevangelium which is considered to be a creation of Postel. In fact, the heading of the ProtJac in BD902 contains, not only the actual name Protevangelium, but the entire title almost verbatim as presented by Neander in his 1564 editio princeps of the Greek text of the ProtJac. A precursory comparison of the 1564 Greek text with that of this MS reveals a similarity between the two so striking as to suggest that either BD902 was copied directly from the edition of Neander or that it is a direct descendent of the MS used by Neander or possibly even by Postel himself. The significance of the witness of BD902 is somewhat diminished by the fact that it belongs to a rather large closely-knit family of MSS collated in this study.

38

The Protevangelium of James

BD (CT) 3 CE 41 (Y) 42

Library ID Description P.Bodm V Florence P.S.I. 6 Cairo JE 85643

91 (S)

Folios/pages ff. 1-49 5 Papyrus fragments Papyrus fragment: 04:06-10 (9:03a-15) Papyrus fragment: 13:02–14:02 8 Papyrus fragments Papyrus fragment ff. 258v-260r, 261r-274r, 275r-281r ff. 199r, 199v, 6r, 6v

43 61 (X) 62 81

Oxford P.Ashmolean inv. 9 Oxford P.Grenfell I 8 P.Oxyrhynchus L 3524 Sinai gr. 491

111 112 113 114 115 116 *117 118 *119 *120 201

f. 2 ff. 201r-208r ff. 51rv + 71rv et 96rv + 103rv Palimpsest, ff. 18rv, 25r/v f. 1rv ff. 8r-14r ff. 24v-31r ff. 28r-41r ff. 96r-106v ff. 9r-13v ff. 320r-323v ff. 327r-331r ff. 33r-40v ff. 2r-16r pp. 152-161 ff. 1r-4r f. 42 ff. 19r-22r, 51 ff. 10r-27v ff. 358r-364v ff. 9, 16, 30, 41, 63, 94, 107, 110, 115 ff. 71-81 ff. 26-30 ff. 53v-63v ff. 6r-10r ff. 40v-47v ff. 40v-48v f. 16rv ff. 137-145v 59v-68; Lost in World War I f. 4rv ff. 266r-275v

Cesena Malat. lat. dex. plut. 28, 2&3 92 (K) Paris Coislin. 152 93 (Fb) [405] Vatican gr. 455 94 Vatican Palatine 205 *95 Paris gr. 443 96 Paris suppl. gr. 1002 001 Oxford Laud. gr. 68 002 (C) Paris gr. 1454 003 Vatican gr. 797 004 Vatican gr. 1572 005 Sinai gr. 519 006 Vatican gr. 1633 101 Athos Laurae D44 102 Athos Laurae D50 103 (O) Milan Ambros. gr. 798 104 Oxford Cromwell 26 105 Paris gr. 1173 106 Paris gr. 1179 107 Paris gr. 1179A 108 (D) Paris gr. 1215 109 (E) Paris gr. 1468 110 Vatican gr. 544 Vatican gr. 794 Vatican gr. 1673 Vatican gr. 2044 Vatican gr. 2048 Sinai gr. 495 Sinai gr. 497 Athos Protaton 2 Moscow 182 ff. 137-145v Serres A31 Moscow 163 Canterbury SS. Trin. 198 (B.9.2)

202 203 204 205 [605] 206 [506] 207 (H) 208 (N) 209 210 (G) 211 212 213 214 (B) [303] 215 216 217 218 219 220 *221 *222 *223 301 302 303 (B) [214] 304 (A) 305 (I) 306 307 308 309 *310 *311 [211] *312 *313 *314 401 402 403 (P) 404 405 (Fb) [93] 406 407 408 409

The Greek Manuscripts Jerusalem S. Sabae 60 Oxford Barocc. 180 Oxford Laud. gr. 70 Oxford Rawlinson G 4 Paris gr. 897 Paris gr. 1174 Paris gr. 1176 Paris gr. 1586 Vatican gr. 654 Vatican gr. 793 [311] Vatican gr. 859 Vatican gr. 1631 Venice Marc. gr. 818 Vienna hist. gr. 114 Vatican gr. 1882 Athos Esphigmenou 44 Athos Batoped. 74 Leningrad 213 Lesbos Limonos 13 Genova 38 Ochrid gr. 50 Athos Iber. 275 Paris gr. 979 Vatican Regin. 15 Venice Marc. gr. 818 Venice Marc. 1125 Vienna theol. 123 Vienna hist. gr. 96 Messina S. Salv. gr. 77 Rome Vallicell. E 22 Athos Kutlumus 2 Athos Batopedi 376 Vatican gr. 793 Turin 135 Athos Batoped. 454 Naples II B 8 Athos Laurae E 147 Athos Laurae H 179 Milan Ambr. gr. 192 Paris Coislin. 121 Vatican gr. 455 Vienna hist. gr. 61 Vienna hist. gr. 126 Oxford Holkham gr. 9 Athens National Library 2281

39

ff. 3r-12r ff. 4r-10v ff. 36v-43v ff. 81v-83v ff. 10r-22v ff. 7v-16r ff. 12v-18v ff. 179v-190v ff. 44v-54r ff. 195r-202r ff. 212-220v ff. 13v-22r ff. 6r-12r ff. 9-19 ff. 175r-178v ff. 73r-74r ff.68r-78r ff. 28-35 ff. 46v-54v DS ff. 1-13v pp. 1-14 DS ff. 13v-14 ff. 373r-374v ff. 44v-53v ff. 3v-5v ff. 1r-9v ff. 154r-159 ff. 63r-78v ff. 23v-36v ff. 159r-161v ff. 120r-134 Bibliography is contradictory ff. 31r-35v ff. 39-46; damaged by fire in 1904 DS ff. 56-70; mutilated ff. 46-52; mutilated ff. 135v-138r ff. 36r-45r ff. 70v-75v f. 8 f. 205 ff. 6v-14v ff. 83-94 ff. 266r-269v ff. 1r-9v

40 *410 411 412 *413 *414 (Z) *415 *416 501 502 503 504 505 506 [206] 507 508 509 510 511 512 513 514 *515 *516 517 *518 *519 *520 521 *522 601 602 603 604 605 [205] 606 607 608 (L) 609 610 (Q) 611 (H) 612 613 614 615 616

The Protevangelium of James Chalki Panagias 1 Constantinople S. Sepulcri 141 Constantinople S. Sepulcri 244 Oxford Holkham gr. 27 Bucharest Acad. 595 Athos Esphigmenou 76 Bucharest Acad. Rom. 377 Athos Batoped. 636 Jerusalem S. Crucis 35 London Mus. Brit. Add. 10.073 London Mus. Brit. Add. 10.073 Oxford Canonic. gr. 19 Paris gr. 897 Vatican gr. 1192 Vatican Ottob. 409 Vatican Barber. gr. 583 Athos Iber. 448 Athos Pantel. 549 Athos Causocal. 5 Athos Batoped. 436 Constantinople S. Sepulcri 594 Rome, Vallicelliana gr. 101 Turin 148 Paris suppl. gr. 1278 Sinai gr. 2055 Athens 346 Andros Hagias 46 Ann Arbor Univ. Mich. 36 Bucharest Acad. Rom. 1395 Athos Pantocr. 3 Jerusalem S. Sabae 226 Jerusalem Patr. gr. 133 Milan Ambros. gr. 1056 Oxford Rawlinson G 4 Oxford Arch. Selden. B 53 Paris gr. 987 Paris gr. 1190 Turin 78 Venice Marc. 1467 Venice Marc. 1475 Athens 343 Athens 422 Athens 1021 Athos S. Annae 14 Athos Pantel. 550

ff. 40r-45r ff. 160v-167v ff. 3R-12R ff. 78v-89 ff. 96-112 DS ff. 1-6v; mutilated DS pp. 96-112 ff.23r-35v ff. 1r-5v ff. 16r-29v ff. 62r-67r ff. 203v-214v ff. 1-9 ff. 34r-42v ff. 1r-29v pp. 16-25 ff. 214r-221r ff. 87r-101r ff. 1r-9r pp. 124-162 pp. 343-401 ff. 208-223v ff. 15-27; damaged by fire in 1904 ff. 265v-266v, 262v, 267r-270r ff. 169-183v ff. 61v-70v ff. 63-72v ff. 1-13v pp. 383-406 ff. 163r-166r ff. 137v-144v ff. 28v-43v ff. 171v-180v ff. 101r-118r ff. 23v-32v ff. 62r-76r ff. 40r-50v ff. 37-45 ff. 153r-158r ff. 226r-233r ff. 3v-15v ff. 4r-5v, 7r-9r ff. 157r-169v ff. 40r-51v ff. 64r-78v



The Greek Manuscripts

617 618 619 *620 621 622 623 *624 625 626 627 628 *629 *630 631 *632 *633 701 (R) 702 703 704 705 *706

Athos Philotheu 83 Athos Causocal. 9 Athos Stauronic. 58 Berlin Qu. 60 Chalki Schol. comm. 29 Jerusalem S. Sabae 338 Jerusalem S. Sabae 373 Lesbos Limonos 87 Moscow 303 Patmos 380 Patmos 672 Rome Coll. gr. 18 Smyrna Evang. Sch. A 4 Trebizond Sumela 47 Meteora Metamorph. 558 Athos Dionysiu 173 Athos Kutlumus 56 Dresden A 187 Andros Hagias 28 Athens 185 Athos Dionysiu 168 Athos Pantel. 563 Athos Simopetrae 44

707 708 709 *710 *711

Chalki Panagias 46 Jerusalem Patr. gr. 377 Calabryta S. Theodori 2 Lesbos S. Ioannis 57 Argyrokastro 5

801 802 803 *804 805 901 902 *903 *904 *905

Athos Batoped. 443 Athos Batoped. 444 Athos Batoped. 448 Jerusalem S. Saban 331 Athos Batoped. S. Demetrii 8 Athos Pantel. 204 Paros Longovard. 679 Sinai gr. 1682 Athos Batoped. S. Demetrii 72 Paros 15

*??? *???

Serres B 1 Iasi, Romania 49

ff. 168v-175r ff. 195r-199r ff. 39r-50r ff. 1-12 ff. 28-29 ff. 98-111 ff. 144r-154v ff. 1r-11v ff. 34v-54r ff. 1r-10r ff. 296r-310v ff. 106r-109r Destroyed by fire in 1922 ff. 53v-69v; lost in war 1922 f. 7r; ff. 1-6 missing ff. 48-60 ff. 53-64 pp. 276-295 ff. 1r-13r pp. 4-19 f. 82r; mutilated pp. 1-41 pp. 83-101; destroyed by fire in 1895 ff. 3r-13v qq. 4-8; ff. unnumbered ff. 95r-115r ff. 9v-14r; incomplete text DS Newly discovered to be missing ff. 1r-11v pp. 1-27 ff. 1r-7r ProtJac begins on f. 129 pp. 151-167 pp. 521-536 ff. 87v-99r ff. 90v-100v DS bibliography incomplete DS Newly discovered to be missing DS Lost in World War I DS Destroyed by fire

41

42

The Protevangelium of James

FAMILIES IN THE GREEK MANUSCRIPTS OF THE PROTJAC Throughout the long, multi-staged process of collating and refining the variant readings of the MSS the minor scribal and orthographical errors of the MSS were corrected, thus revealing the more substantial variant readings.4 It soon became apparent that certain MSS consistently clustered together in groups, which contained the same respective sets of alternative readings thus suggesting that they should be joined together and labeled as families. In order to discern such family groupings among the MSS of the ProtJac we have observed: 1) major unusual variants, 2) long omissions, 3) striking additions, 4) rearrangements of the text, and 5) large-scale revisions of the narrative.5 We assembled together those groups of MSS that are apparently related by emphasizing a number of passages in the ProtJac which are most helpful in identifying families. In this respect Daniels’s approach represents a considered and farsighted general orientation towards the final goal of establishing a complete critical edition of the ProtJac.6 The pericope in the ProtJac that is most revealing of family relationships is “Anna’s Lament” (AL). This song of Anna consists of up to six stanzas of lamentations found in ProtJac 03:02-07. The MSS that contain Anna’s Lament vary, not only in the number of stanzas of the song contained in each MS, but also in the sequence in which the stanzas appear. It is this great variety which provides us with ample evidence for discerning family relationships among the MSS of the ProtJac. A comprehensive analytical breakdown of the various individual sequences in which the stanzas 4.  The errors were removed from the readings in the lists of variants but were preserved italicized in their own section at the bottom of each module within the verses of the ProtJac. 5.  Daniels, Dissertation, 178; I followed the collation process of Daniels to standardize the collations of our dissertations and thus to facilitate the eventual combination of our variant readings in the present study. 6.  Daniels presents substantially less detailed information concerning the family relationships between the MSS he studied than does de Strycker in his corresponding publications. But Daniels’s work is more helpful to the textual study of the ProtJac. De Strycker provides only his own final conclusions in the form of a very complicated system of family divisions and subdivisions of the MSS included in his study. Daniels, on the other hand, although grouping together the most obviously related MSS, analyzes a number of passages in the ProtJac that are very helpful in identifying MS families. Cf. de Strycker, De Griekse, and his “Die griechischen Handschriften des Protevangeliums Iacobi,” in Griechische Kodikologie und Textϋberlieferung, herausgegeben von Dieter Harflinger (Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 1980), 577–612; see also my discussion in Protevangelium, Vol. 1, pp. 7–12, n. 52.

The Greek Manuscripts



43

appear and the MSS that follow each sequence is presented in “Appendix 1: Anna’s Lament – ProtJac 03:02-07.”7 The second most helpful section of the ProtJac text for exposing families in the MSS is the “I, Joseph” (IJ), passage in ProtJac 18:03-12.8 This passage is found in either a first (IJI) or a third (IJIII) person version in those MSS in which it occurs. But the IJ also is absent from a number of MSS: 1) those in which it was never an organic part of the text (as in the case of P.Bodm V), or 2) those MSS that are lacunate at that point in the ProtJac. A comprehensive categorization of these various states of this passage in the MSS of the ProtJac is presented in “Appendix 2: The ‘I, Joseph’ Passage – ProtJac 18:03-12.”9 In the following chart all of the MSS collated in this study are divided into homogeneous groups according to their IJ tense and their AL structure. Each group is identified by a series of up to six numbers which refer to the order of the stanzas in its AL. The groups are further subdivided under the headings IJI and IJIII which indicate the tense of each MS’s IJ passage; IJX represents those MSS that contain no IJ text. The stanzas are numbered according to the sequence in which they are collated in this volume against the base text of P.Bodm V. This chart allows the reader to observe at a single glance a combination of the orientations of each MS with respect to the two most important sources of variants in the text of the ProtJac. This provides a macro-level overview of a general categorization of the MSS. 1-2-3-4-5-6 IJX P.Bodm V 1-2-3-5-6: IJIII 006 305 509 602 IJI 002 114 213 605 607 805 IJX 618 7.  See Appendix 1 below, pp. 803–4. 8.  Protevangelium, Vol. 1, 92–9. 9.  See Appendix 2 below, pp. 805–26; Daniels rightly finds the MS evidence to be inconclusive in supporting either IJI or IJIII as the original text. He opts for IJI citing difficilior lectio potior to justify his choice, Dissertation, 193f. IJIII would seem to be a more reasonable choice between the two tenses because the third-person form of the passage would constitute an organically harmonious part of the larger context of the ProtJac text and would naturally flow more smoothly with the preceding and succeeding verses which also occur in the third person. Since P.Bodm V had not yet been discovered when Daniels was writing his dissertation he did not have the option to consider the lack of IJ in the papyrus as a third choice. IJ is not included in the Greek text in this volume following P.Bodm V and its supporting MSS.

The Protevangelium of James

44

1-2-3-6: IJIII 702 1-2-4-3-5-6: IJIII 001 004 111 112 207 208 211 212 215 218 219 307 402 407 501 513 517 608 616 623 705 801 802 901 IJI 81 105 113 116 403 406 505 512 514 601 606 615 617 619 701 703 707 803 IJX 104 210 220 401 1-2-4-3-6: IJIII 511 1-4-3-6: IJIII 709 1-2-4-5-6: IJI 108 202 302 304 309 508 510 603 622 625 626 708 IJX 101 203 1-2-4-5 []: IJIII 94 1-2-4-6: IJIII 209 IJI 109 IJX 628 1-2-5-6: IJIII 503 604 IJI 507 521 1-2-6-3-5: IJI 614 1-2-6-4-3-5: IJIII 003 005 103 110 115 118 201 204 411 412 502 609 612 IJX 303 506 1-2-6-4-5: IJIII 408 1-4-5-6: IJIII 306 IJI 902 IJX 217

The Greek Manuscripts



45

1-4-3: IJIII 627 1-2: IJX 301 MSS containing no AL: IJIII 91 107 206 214 409 611 IJI 41 102 205 308 404 504 MSS containing neither AL nor IJ because of lacunae: 42 43 61 62 92 93 96 106 216 405 610 613 621 631 704 MSS not collated: 95 117 119 120 221 222 223 310 311 312 313 314 410 413 414 415 416 515 516 518 519 520 522 620 624 629 630 632 633 706 710 711 804 903 904 905 ??? ??? By observation during the process of collating the MSS of the ProtJac Daniels and I were able to identify a number of apparent family groupings among them.10 One large family that we detected among the MSS is verified in the chart as AL 1-2-6-4-3-5 with IJIII: 003-005-103-110-115-118-201204-411-412-502-609-612. Within this large group MS 612 represents an example of a cautionary factor in our process. Although sharing the IJIII and the AL sequence with the group MS 612 actually has less of an affinity with the other MSS because it contains a significantly corrupt text. Thus we should be aware of the existence of such false evidence in assigning MSS to particular families. A second significant family is characterized by substantial additions to the ProtJac text at 21:07, 15; 22:01; and 24:11. This family includes MSS 112-208-212-307-402-407-511-616-702-705-709-901. Of these 511-616705-901 are now housed in the Athonite monastery of St. Panteleimonos. This entire group, designated as the MS 112 family,11 contains two cohesive subgroups: 511-702-709, which are close to MS 212, and 616-705-901, which follow MSS 208-402 more closely. The variations within this family may be seen in the above chart where 112-208-212-307-402-407-616705-901 share the 1-2-4-3-5-6 AL order and IJIII. The exceptions are MSS 511-702-709, all of which have the IJIII and the same AL sequence as the Athos subgroup but are listed separately in the chart as each of them lacks one or more of the AL stanzas. 10.  Daniels, Dissertation, 178–86; Zervos, Dissertation, XCVII–C. 11.  For convenience the larger families and the subgroups within them will be referred by the MS number of their oldest member.

46

The Protevangelium of James

The chart above is most helpful in distinguishing between the previous group, the MS 112 family, and the peripherally related large cohesive family comprised of MSS 512-601-606-615-617-619-703-707-803-805902. Both of these large clusters of MSS share the 1-2-4-3-5-6 AL order but the MS 112 family contains IJIII while the MS 512 family has IJI. The MS 512 family is divided into two subgroups: 512-601-615-619 and 606-617703-707-803-805-902. It is interesting that the problem of the apparent lateness of the MS 112 family is misleading. MS 216, which contains an incomplete and somewhat corrupt text and lacks both IJ and AL, is most probably an early ancestor of this large family and therefore brings the date of its text down 300 years earlier to the twelfth century. Other family relationships have been ascertained through casual observation during the process of collating the MSS. An important group of MSS that share the 1-2-4-3-5-6 AL order and IJIII consists of 111-218-501-513801-802. All the MSS of this group except MS 111 are from the monastery of Vatopedi on Mt. Athos.12 The similarity of their texts no doubt stems from their having been copied in the scriptorium of this second largest Athonite monastery. MSS 202-508-603-622-708 comprise another very tightly knit family. This group is subdivided into MSS 202-603-622 and 508-708. MSS 622-708 constitute a doublet that is so closely connected as to suggest that 708 may have been copied from 622. MS 219 is related to the doublet 509-604 and verifies the antiquity of the two later texts. Other closely linked doublets that have been identified are MSS 006-215, 104-401, 210-220, 302-304, 408-409, and 403-505. The family relationships suggested above are based on consistent affinities between MS witnesses throughout the ProtJac text as opposed to occurring in random portions of the document. Some MSS seem to shift from one text-type to another, suggesting that the scribe himself may have had access to more than one exemplar and was thus carrying out a rudimentary form of textual criticism. These more complex textual relationships cannot be addressed adequately within the present context and must be left to future researchers of the ProtJac text. The discipline of textual criticism would be well served to undergo a transition from the less scientific traditional practice based on casual observation of textual affinities and to integrate computer technology into the process.

12.  MS 111 is now in the Vatican Library. Many Greek MSS found their way into the Vatican Library from the time of the Crusades. I was told by a monk on Mt. Athos that more recently MSS have been smuggled out of monasteries in Greece by the monks themselves and sold on the black market.



The Greek Manuscripts

47

THE GENIUS OF EDDIE DUNN A most qualified individual, George Edward (Eddie) Dunn, assumed the challenge of introducing computer technology into textual criticism. Eddie was an undergraduate double major in Religious Studies and Computer Science at UNC-Wilmington who participated in my Greek Language Studies Program and became involved in the ProtJac publishing project. After graduating he became the Systems Administrator for the Computer Science Department and eventually earned a Master of Science degree in Computer Science. I was honored to serve on his Master’s Thesis committee. His thesis focused on applying techniques from the discipline of Information Retrieval to analyze the variant readings of the MSS of the ProtJac using a program that he created ad hoc to organize the MSS into homogeneous groups according to affinities they shared with each other. Eddie’s program generated a tree structure (“dendrogram”) in which the MSS are displayed in these groups or families.13 The results of Eddie’s work supported the conclusions reached by Daniels and me regarding the families of MSS that we identified by casual observation. But the benefits provided by Eddie’s dendrogram to our process of classifying the MSS into families far exceeded the relatively limited number of groupings that we were able to determine. The MS 003 family, 003-005-103-110-115-118-201-204-411-412-502-609-612, is clearly shown in Illustrations 1 and 2 to be a cohesive self-contained unit. And the dendrogram verifies our comment above that MS 612 was mistakenly placed within the MS 003 family because it shares the same IJIII and AL order. MS 612 occurs at a distance from the MS 003 group in the dendrogram as part of another group of MSS most of which were notorious in the collations for their consistently corrupt texts.14 The corrupt text of MS 612 thus may have been the cause of this “false positive.” The dendrogram affirmed important conclusions about two large groups of MSS both internally and in relation to each other. MSS 112-208212-307-402-407-511-616-702-705-709-901 were observed to be related as a whole but also to contain two more cohesive subgroups: 511-702-709, 13.  Eddie’s thesis was presented as a paper at the 2013 meeting of the World Congress in Computer Science, Computing Engineering, and Applied Computing in Las Vegas, Nevada, in the International Conference on Artificial Intelligence (ICAI’13), “Computational Methods for Determining the Similarity Between Ancient Greek Manuscripts,” Eddie Dunn, Currie Guinn, and George Zervos; https://worldacademy-of-science.org/worldcomp13/ws/program/ica23.html. See the relevant parts of the dendrogram in the Illustrations at the end of this volume, pp. 827–9. 14.  See Illustration 1, which depicts the full dendrogram of the ProtJac MSS.

48

The Protevangelium of James

which follow MS 212 and 616-705-901, which follow MSS 208-402.15 These findings were clearly confirmed in the dendrogram, as shown in Illustration 3. The second large family, comprised of MSS 512-601-606615-617-619-703-707-803-805-902, is a very closely connected group in its entirety but is divided as well into two distinct subgroups: MSS 512-601-615-619 and MSS 606-617-703-707-803-805-902. Illustration 3 of the dendrogram validates these conclusions. Illustration 3 also confirms our observation from the chart above that the two large discrete families, MS 112 and MS 512, together form one peripherally related cluster by sharing the 1-2-4-3-5-6 AL order. But they are also distinguished from each other by their respective IJ witnesses: IJIII in the MS 112 family and IJI in the MS 512 family. The dendrogram also validated our observation of two small but coherent groups of MSS in the chart. Illustration 4 depicts MSS 111-218501-513-801-802, which share the 1-2-4-3-5-6 AL order, and IJIII in the chart. Illustration 5 displays MSS 202-508-603-622-708, which we observed to be a close family unit that contains the distinctive 1-2-4-5-6 AL sequence and IJI. It is noteworthy that the dendrogram corroborated the subdivisions 202-603-622 and 508-708 in the MS 202 family. Furthermore the dendrogram validated our casually observed, closely linked doublets of MSS 006-215, 104-401, 210-220, 302-304, 408-409, 403-505, and 509-604 with their distant ancestor MS 219.16 Eddie’s comprehensive computational analysis of the entire text of the ProtJac seems to offer correctives to the much more general categorizations of the MSS in the observational method based on the AL order and IJ tense. One example involves the MS 003 and MS 111 families. Both families share the IJIII. But the MS 003 family contains a relatively idiosyncratic AL sequence of 1-2-6-4-3-5 as opposed to the MS 111 family which contains the more widely witnessed AL order 1-2-4-3-5-6 found also in the large MS 112 and 512 families. On these grounds one might expect the MS 111 family to be more closely associated in the dendrogram with the large MS 112/512 families which share its IJIII and AL order. But instead Illustration 1 of the complete dendrogram shows the MS 111 family to be entirely separate from the MS 112/512 families and close to the MS 003 family in spite of their significantly different AL sequences. Illustration 4 presents the MS 111 family as being peripherally related to the MS 003 family within one large cluster of MSS.

15.  See above. 16.  See Illustration 1 of the complete dendrogram, p. 827.



The Greek Manuscripts

49

Other observations were not confirmed in Eddie’s analysis, such as the relationship between MSS 622 and 708. During the process of collation these two MSS were consistently observed to comprise a doublet so closely related as to suggest strongly that MS 708 was copied from MS 622. The observation of this close connection is supported by the location of both MSS in libraries in Jerusalem. Also, preliminary observations suggested that MSS 621-631-704 seemed to be in agreement with the MS 512 family and were so placed in earlier incarnations of the AL/IJ chart. But as the collations were progressively refined these three MSS were noticed to be so severely mutilated that they preserved only a small portion of the ProtJac text, which favors that of the MS 512 Family. And since none of these MSS include either AL or IJ they have been isolated in the advanced chart above accordingly. This is confirmed in Illustration 1 in the dendrogram by their close association with each other and their remote isolation from the rest of the MS tradition. The case of MSS 621-631-704 highlights a factor that may help to explain some of the apparent discrepancies between the observational method and Eddie’s computational method. When he was researching and writing his Master’s Thesis Eddie only had access to precursory files of the variant readings in earlier stages of their development in 2013. These files would undergo more stages of adjustment and refinement through the following seven years. A two-year period of intense enhancement of these files leading up to the present time brought them to the final perfected state in which they appear in this volume. Eddie’s computational method holds great promise as an instrument to be implemented in textual criticism on both the macro level and in the narrower focus. However, there is still much to be said for the human factor in this process before it is surrendered to Artificial Intelligence. At this point in time only a human who is well trained in the relevant languages can detect the subtle nuances that exist in texts written over the span of centuries by scribes of widely divergent competency in the language that they are writing. But who knows what the future holds? The application of these computational techniques to the text-critical study of the MSS of the ProtJac is only a trial run for an extremely important innovative methodology of analyzing ancient texts. The results of Eddie’s study are very encouraging. We would hope that he will further develop his important ground-breaking methodology which will greatly enhance the study of texts in various languages and genres.

of t h e P rot J ac ac c ordi n g to P.B odm V

T he G re e k T e xt

/Α\ Γένεσις Μαρίας Ἀποκάλυψις Ἰακὼβ 1 (1) 01 Ἐν ταῖς ἱστορίαις τῶν δώδεκα1 φυλῶν Ἰωακεὶμ ἦν2 πλούσιος σφόδρα καὶ προσέφερε τῷ3 Κυρίῳ4 τὰ δῶρα αὐτοῦ διπλὰ λέγων ἐν ἑαυτῷ· 02 «Ἔσται5 τὸ τῆς περισσείας6 μου ἅπαντι τῷ λαῷ καὶ τὸ τῆς ἀφέσεως Κυρίῳ7 τῷ Θεῷ8 εἰς ἱλασμὸν9 ἐμοί.» (2) 03 Ἐνήγγισεν δὲ ἡ ἡμέρα ἡ μεγάλη Κυρίῳ10 καὶ προσέφερον οἱ υἱοῖ Ἰσραὴλ11 τὰ δῶρα αὐτῶν 04 καὶ ἔστη12 κατενώπιον αὐτοῦ καὶ Ρουβὴλ λέγων· «Οὐκ ἔξεστί13 σοι πρώτῳ ἐνεγκεῖν τὰ δῶρά σου14 καθότι σπέρμα οὐκ ἐποίησας /Β\ ἐν τῷ Ἰσραὴλ.» (3) 05 Καὶ ἐλυπήθη Ἰωακεὶμ σφόδρα καὶ ἀπῆλθεν15 εἰς τὴν δωδεκάφυλον16 τοῦ λαοῦ 17 εἰ18 ἐγὼ μόνος οὐκ ἐποίησα σπέρμα ἐν τῷ Ἰσραὴλ. 07 Ἠραύνησα καὶ εὗρον πάντας τοὺς δικαίους ὅτι σπέρμα ἐν τῷ Ἰσραὴλ19 ἀνέστησαν. 1.  �� 2.  |�| 3.  τ̇ω̇ c 4.  �� 5.  εστε 6.  περισσιας 7.  �� 8.  �� 9.  ιλιασμον 10.  �� 11.  ι��� 12.  εστησαν 13.  εξιστι 14.  |τα δωρα σου| c 15.  απηλθ� 16.  δωδεκαφυλλον 17.  MSS Haplo­­graphy Homoioteleuton 18.  ι 19.  ι���



The Greek Text of the ProtJac according to P.Bodm V

51

08 Καὶ ἐμνήσθην τοῦ πατριάρχου Ἀβραὰμ ὅτι ἐν τῇ ἐσχάτῃ αὐτοῦ ἡμέρᾳ ἔδωκεν αὐτῷ Κύριος20 ὁ Θεὸς21 υἱὸν τὸν Ἰσαὰκ.» (4) 09 Καὶ ἐλυπεῖτο Ἰωακεὶμ σφόδρα καὶ οὐκ ἐφάνη τῇ γυναικὶ22 αὐτοῦ, 10 ἀλλὰ ἔδωκεν ἑαυτὸν εἰς τὴν ἔρημον 23 ἔπηξεν τὴν σκηνὴν αὐτοῦ ἐκεῖ 11 καὶ ἐνήστευσεν24 τεσσαράκοντα25 ἡμέρας καὶ /Γ\ νύκτας τεσσαράκοντα26 λέγων ἐν ἑαυτῷ Ἰωακεὶμ·27 12 «Οὐ καταβήσομαι οὔτε ἐπὶ βρωτὸν οὔτε ἐπὶ ποτὸν ἕως ἐπισκέψηταί με Κύριος28 ὁ Θεός29 μου. 13 Καὶ ἔσται30 μου ἡ εὐχὴ βρώματα καὶ πόματα.» 2 (1) 01 Ἡ δὲ γυνὴ αὐτοῦ Ἄννα31 δύο θρήνους32 ἐθρήνει33 καὶ δύο κοπετοὺς ἐκόπτετο λέγουσα· 02 «Κόψομαι τὴν χηροσύνην μου καὶ κόψομαι τὴν ἀτεκνίαν μου.» (2) 03 Ἐνήγγισεν δὲ ἡ ἡμέρα Κυρίου34 ἡ μεγάλη καὶ εἶπεν Εὐθίνη ἡ παιδίσκη αὐτῆς πρὸς αὐτὴν· 04 «Ἓως πότε ταπεινοῖς35 τὴν ψυχήν σου; Ἓως ἐγγὺς36 ἡ ἡμέρα ἡ μεγάλη Κυρίου37 καὶ οὐκ ἔξεστί σοι πενθεῖν. 05 Ἀλλὰ /Δ\ λάβε τοῦτο τὸ κεφαλοδέσμιον38 ὃ ἔδωκέν μοι ἡ κυρία τοῦ ἔργου. Καὶ οὐκ ἔξεστί μοι δήσασθαι αὐτὸ καθότι παιδίσκη39 εἰμὶ σὴ καὶ40 χαρακτήρα ἔχει41 βασιλικὸν.»42

20.  �� 21.  �� 22.  γυναικει 23.  MSS Haplography - Homoioarkton 24.  επιστευσεν c 25.  � 26.  � 27.  ιωκειμ 28.  �� 29.  �� 30.  εστε 31.  αν’να 32.  δυσθρηνους 33.  εθρηνι 34.  �� 35.  ταπινοις 36.  εγγις 37.  �� 38.  κεφαλοδεσμι� 39.  πεδισκη 40.  και και Dittography 41.  εχι 42.  βασινλικον c

52

The Protevangelium of James

(3) 06 Καὶ εἶπεν Ἄννα·43 «Ἀπόστηθι44 ἀπ᾽ ἐμοῦ καὶ ταῦτα οὐκ ἐποίησα καὶ Κύριος45 ὁ Θεὸς46 ἐταπείνωσέν47 με σφόδρα, 07 μήπως τοῦτο48 πανούργως49 ἔδωκέν σοι καὶ ἦλθες κοινωνῆσαί50 με τῇ ἁμαρτίᾳ σου.» 08 Καὶ εἶπεν ἡ Εὐθίνη ἡ παιδίσκη·51 «Τί ἀράσομαί52 σε; ;53 Καθότι οὐκ ἤκουσας τῆς φωνῆς μου ἀπέκλεισεν54 Κύριος55 ὁ Θεὸς56 τὴν57 μήτραν58 σου τοῦ μὴ δοῦναί σοι καρπὸν ἐν Ἰσραὴλ.»59 (4) 09 Καὶ ἐλυπήθη /Ε\ Ἄννα σφόδρα καὶ περιείλατο τὰ ἱμάτια60 αὐτῆς τὰ πενθικὰ61 10 καὶ ἀπεσμήξατο τὴν κεφαλὴν αὐτῆς καὶ ἐνεδύσατο τὰ ἱμάτια αὐτῆς τὰ νυμφικὰ 11 καὶ περὶ ὥραν62 ἐνάτην63 κατέβη εἰς64 τὸν παράδεισον αὐτῆς τοῦ περιπατῆσαι 12 καὶ εἶδεν65 δαφνιδέαν καὶ ἐκάθισεν ὑποκάτω αὐτῆς καὶ μετὰ τὸ παῆναι66 ἐλιτάνευσεν67 τὸν Δεσπότην λέγουσα· 13 «Ὁ θεὸς68 τῶν69 πατέρων εὐλόγησόν με καὶ ἐπάκουσόν μου τῆς δεήσεώς μου,

43.  αν᾽να 44.  αποστητι 45.  �� 46.  �� 47.  εταπινωσεν 48.  τουτω c 49.  πανουργω 50.  κοινωνησε 51.  παιδεισκη 52.  αραεσωμε 53.  MSS Haplography - Homoioteleuton 54.  απεκλισεν 55.  �� 56.  �� 57.  τ� 58.  μητεραν c 59.  ι���� c 60.  ιματεια 61.  πενθεικα 62.  ὡραν 63.  � 64.  ις 65.  ιδεν 66.  \ανα/παηναι c 67.  ελιτανευσ� 68.  �� 69.  τ�



The Greek Text of the ProtJac according to P.Bodm V

53

14 καθὼς εὐλόγησας τὴν μητέραν70 Σάραν καὶ ἔδωκας αὐτῇ τὸν υἱὸν Ἰσαὰκ.» 3 (1) 01 Καὶ ἀνεστέναξεν71 Ἄννα εἰς οὐρανὸν καὶ εἶδεν καλιὰν72 στρουθῶν ἐν τῇ δαφνιδέᾳ καὶ /ΣΤ\ εὐθέως ἐποίησεν θρῆνον Ἄννα ἐν ἑαυτῇ73 λέγουσα·74 02 «Οἴμμοι! Τίς μοι ἐγέννησεν;75 Ποία δὲ μήτρα ἐξέφυσέν76 με, ὅτι ἐγὼ77 κατάρα ἐγεννήθην ἐνώπιον αὐτῶν πάντων78 καὶ ἐνώπιον τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ;79 Καὶ ὠνειδίσθην80 καὶ ἐμυκτήρισαν καὶ ἐξώρισάν με ἐκ81 ναοῦ Κυρίου82 τοῦ Θεοῦ83 μου. (2) 03 Οἴμμοι!84 Τίνι ὡμοιώθην85 ἐγὼ; Οὐχ86 ὡμοιώθην87 τοῖς πετεινοῖς88 τοῦ οὐρανοῦ,89 ὅτι 90 γόνιμά ἐστιν ἐνώπιόν σου, Κύριε.91 04 Οἴμμοι!92 Τίνι ὡμοιώθην93 ἐγὼ; Οὐχ94 ὡμοιώθην95 τοῖς ἀλόγοις ζῴοις, ὅτι καὶ τὰ ἄλογα ζῷα γόνιμά εἰσιν ἐνώπιόν σου, Κύριε.96 70.  μητερ� 71.  ανεστεναξα c Haplography 72.  καλλιαν 73.  αυτη 74.  Anna’s six lamentations are presented in vv. 03:02-07 below in the order in which they occur in P.Bodm V. Both the order and number of the lamentations diverge significantly in the later MSS. See Appendix 1: Anna’s Lament, pp. 803–4, for a concise presentation of the order and number of the lamentations as they occur among all the extant MSS of the ProtJac included in this study. 75.  εγγεννησεν 76.  εξεφοισεν 77.  \εγω/ c 78.  π�των 79.  ι��� 80.  ενωδισθην 81.  εγ 82.  �� 83.  �� 84.  οιμοι 85.  ομοιωθην 86.  ουκ΄ 87.  ομοιωθ� 88.  πετινοις 89.  ου��νου 90.  MSS Haplography - Homoioteleuton 91.  �� 92.  οιμμαι 93.  ομοιωθην 94.  ουκ΄ 95.  ομοιωθην 96.  ��

54

The Protevangelium of James

05 Οἴμμοι! Τίνι ὡμοιώ/Ζ\θην97 ἐγὼ; Οὐχ98 ὡμοιώθην99 τοῖς θηρίοις τῆς γῆς, ὅτι καὶ τὰ θηρία τῆς γῆς γόνιμά εἰσιν100 ἐνώπιόν σου, Κύριε.101 (3) 06 Οἴμμοι! Τίνι ὡμοιώθην102 ἐγὼ; Οὐχ103 ὡμοιώθην104 τοῖς ὕδασιν τούτοις, ὅτι καὶ τὰ ὕδατα ταῦτα 105 γαληνιῶντα καὶ σκιρτῶντα καὶ οἱ ἰχθύες αὐτῶν σε εὐλογοῦσιν, Κύριε.106 07 Οἴμμοι! Τίνι ὡμοιώθην107 ἐγὼ; 108 τῇ γῇ ταύτῃ, ὅτι καὶ ἡ γῆ προφέρει τοὺς καρποὺς αὐτῆς κατὰ καιρὸν καί σε εὐλογεῖ,109 Κύριε.»110 4 (1) 01 Καί ἰδοὺ ἄγγελος Κυρίου111 ἔστη λέγων· «Ἄννα, Ἄννα,112 ἐπήκουσεν Κύριος ὁ Θεὸς113 τῆς δεήσεώς σου. 02 Συνλήμψεις114 καὶ γεννήσεις καὶ λαληθήσεται115 τὸ σπέρμα σου ἐν ὅλῃ τῇ οἰκουμένῃ.» 03 Καὶ εἶπεν Ἄννα· «Ζῇ Κύριος116 ὁ Θεὸς117 ἐὰν γεννήσω εἴτε118 ἄρσενα /Η\ εἴτε119 θηλείαν,120

97.  ομοιωθην 98.  ουκ΄ 99.  ομοιωθην 100.  ισιν 101.  �� 102.  ομοιωθην 103.  ουκ΄ 104.  ομοιωθην 105.  MSS Haplography Homoioarkton 106.  �� 107.  ομοιωθην 108.  MSS Haplography - Homoioteleuton 109.  ευλογι 110.  �� 111.  �� 112.  αννα αννα· 113.  \ο ��/ c 114.  σ�λημψεις 115.  αληθηθησεται c 116.  �� 117.  �� 118.  ητε 119.  ητε 120.  θηληαν



The Greek Text of the ProtJac according to P.Bodm V

55

04 προσάξω δῶρον τῷ Κυρίῳ Θεῷ121 μου καὶ ἔσται122 λειτουργῶν123 αὐτῷ πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς αὐτοῦ.» (2) 05 Καὶ ἰδοὺ ἤλθωσαν124 ἄγγελοι δύο λέγοντες αὐτῇ· «Ἰδοὺ125 Ἰωακεὶμ ὁ ἀνήρ σου μετὰ τῶν ποιμνίων αὐτοῦ.» 06 Ἄγγελος Κυρίου126 κατέβη πρὸς Ἰωακεὶμ λέγων· «Ἰωακεὶμ, Ἰωακεὶμ, ἐπήκουσέν σε Κύριος127 ὁ Θεὸς128 τῆς δεήσεώς129 σου. Κατάβηθι ἐντεῦθεν. Ἰδοὺ ἡ γυνή σου Ἄννα ἐν γαστρὶ εἴληφεν.» (3) 07 Καὶ130 εὐθέως κατέβη Ἰωακεὶμ καὶ ἐκάλεσεν τοὺς ποιμένας λέγων αὐτοῖς· 08 «Φέρετέ131 μοι ὧδε δέκα ἀμνάδας ἀσπίλους132 καὶ ἀμὼμους. /Θ\ Καὶ ἔσονται αἱ δέκα ἀμνάδες Κυρίῳ133 τῷ Θεῷ.134 09 Καὶ φέρετέ μοι δώδεκα μόσχους 135 τοῖς ἱερεῦσιν καὶ τῇ136 γερουσίᾳ. Καὶ ἑκατὸν137 χιμάρους.138 Καὶ ἔσονται οἱ ἑκατὸν139 χίμαροι140 παντὶ τῷ λαῷ.» (4) 10 Καὶ ἰδοὺ141 ἥκει142 Ἰωακεὶμ143 μετὰ τῶν ποιμνίων αὐτοῦ 11 καὶ ἔστη Ἄννα πρὸς τῇ πύλῃ144 καὶ εἶδεν Ἰωακεὶμ ἐρχόμενον145 μετὰ τῶν ποιμνίων αὐτοῦ

121.  |αυ|τω �� \τω/ θ� c 122.  εστε 123.  λιτουργ� 124.  ηλθοσαν 125.  ειδου 126.  αγγελος \γαρ/ �� c 127.  �� 128.  �� 129.  δησεως 130.  κα\ι/ c 131.  φερε\τε/ c 132.  ασπιλο\υ/ς c 133.  �� 134.  �� 135.  MSS Haplography - Homoioteleuton 136.  \τη/ c 137.  � 138.  χειμαρους 139.  � 140.  χειμαροι 141.  ειδου 142.  εικι 143.  ειω\α/κιμ c 144.  ποιλη 145.  ερχομεν�

56

The Protevangelium of James

12 καὶ ἰδοῦσα146 Ἄννα αὐτὸν εὐθὺς147 ἔδραμεν καὶ ἐκρέμασεν148 ἑαυτὴν149 εἰς τὸν τράχηλον αὐτοῦ Ἄννα λέγουσα· «Νῦν οἶδα ὅτι Κύριος150 ὁ Θεὸς151 εὐλόγησέν με152 σφόδρα. 13 Ἰδοὺ153 γὰρ ἡ χήρα οὐκὲτι χήρα. Καὶ ἡ ἄτεκνος ἰδοὺ154 ἐν γαστρὶ155 εἴληφα.» 14 Καὶ ἀνε/Ι\παύσατο Ἰωακεὶμ τῇ πρώτῃ ἡμέρα ἐν τῷ οἴκῳ αὐτοῦ. 5 (1) 01 Τῇ δὲ ἐφαύριον ἔφερεν156 τὰ δῶρα αὐτοῦ λέγων ἐν ἑαυτῷ· «Ἐὰν Κὐριος157 ὁ Θεὸς158 ἱλασθῇ μοι, τὸ πέταλον159 τοῦ160 ἱερέως φανερόν μοι ποιήσει.»161 02 Καὶ προσέφερεν τὰ δῶρα αὐτοῦ Ἰωακεὶμ καὶ προσεῖχε τῷ πετάλῳ τοῦ ἱερέως 162 ἐπέβη ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον Κυρίου163 καὶ οὐχ εἶδεν ἁμαρτίαν ἐν ἑαυτῷ 03 καὶ εἶπεν Ἰωακεὶμ· «Νῦν οἶδα ὅτι Κύριος164 ὁ Θεὸς165 ἱλάσθη μοι καὶ ἀφῆκέν μοι πάντα τὰ ἁμαρτήματα.» 04 Καὶ κατέβη ἐκ τοῦ ναοῦ Κυρίου166 δεδικαιωμένος167 καὶ ἥκει ἐν τῷ οἴκῳ αὐτοῦ (2) 05 καὶ ἐπληρώθη/IA\σαν οἱ μῆνες αὐτῆς ὡς εἶπεν ἕξ. Τῷ δὲ ἑπτὰ μηνὶ ἐγέννησεν Ἀννα 06 καὶ εἶπεν τῇ μαίᾳ·168 «Τί ἐγέννησα;» Καὶ εἶπεν ἡ μαῖα·169 «Θηλείαν.»

146.  ειδουσα 147.  και ευθυς 148.  εκρα\ε/μασεν c 149.  ατ� 150.  �� 151.  �� 152.  σε 153.  ειδου 154.  ειδου 155.  ενχγαστρι c 156.  εφερον 157.  �� 158.  �� 159.  Possible reference to the Ephod; cf. LXX Ex. 28:36; 29:6; 36:30; Lev. 8:9 160.  |του| c 161.  ποιησαι 162.  MSS Haplography - Homoioteleuton 163.  �� 164.  �� 165.  �� 166.  �� 167.  δεδικεωμενος 168.  μεα 169.  μεα



The Greek Text of the ProtJac according to P.Bodm V

57

07 170 «Ἐμεγαλύνθη171 ἡ ψυχή μου τὴν ἡμέραν ταύτην.»172 Καὶ ἀνέκλινεν173 αὐτὴν. 08 Πληρωθεισῶν174 δὲ τῶν ἡμερῶν ἀπεσμήξατο ἡ Ἄννα τῆς ἀφέδρου175 αὐτῆς καὶ ἔδωκε τὸν176 μασθὸν τῇ παιδὶ καὶ ὠνόμασεν177 τὸ ὄνομα αὐτῆς Μαρία. 6 (1) 01 Ἡμέρᾳ δὲ καὶ ἡμέρᾳ ἐκρατεύετο ἡ παὶς. Γεναμένης178 179 αὐτῆς ἑξαμήνου180 ἔστησεν αὐτὴν181 ἡ μήτηρ αὐτῆς182 χαμαὶ183 διαπειρᾶσαι184 εἰ185 ἵσταται.186 02 Καὶ ἑπτὰ187 βήματα περιπατήσασα ἦλθεν εἰς τὸν κόλπον τῆς μη/ΙΒ\τρὸς αὐτῆς 03 καὶ ἀνήρπασεν αὐτὴν ἡ μήτηρ αὐτῆς λέγουσα· «Ζῇ Κύριος188 ὁ Θεός189 μου οὐ μὴ περιπατήσῃς190 ἐν191 τῇ γῇ ταύτῃ ἕως σὲ ἀπάξω ἐν τῷ ναῷ Κυρίου.»192 04 Καὶ ἐποίησεν ἁγίασμα ἐν τῷ κοιτῶνι αὐτῆς καὶ κοινὸν193 καὶ ἀκάθαρτον οὐκ εἴα194 διέρχεσθαι δι αὐτῆς 05 καὶ ἐκάλεσε τὰς θυγατέρας τὰς ἀμιάντους τῶν Ἑβραίων καὶ διεπλάνων αὐτὴν.

170.  MSS Haplography - Homoioarkton 171.  η\ε/μεγαλυνθη c 172.  \εν/ τ� ημεραν ταυτην c 173.  ανεκλειν� 174.  πληρωθεντων 175.  εφεγρου 176.  τ� 177.  ονομασεν 178.  γεναμενους 179.  MSS 180.  εξαμε\η/νου c 181.  αυτη\ν/ς c 182.  αυτη\ς/\ν/ c 183.  χαμε 184.  διαπειρασε 185.  η 186.  ιστατε 187.  και επτα και επτα Dittography 188.  �� 189.  �� 190.  περιπατη|σης| c 191.  σν c 192.  �� 193.  κυνον 194.  ια

The Protevangelium of James

58

(2) 06 Ἐγένετο δὲ πρῶτος ἐνιαυτὸς τῇ παιδὶ195 καὶ ἐποίησεν Ἰωακεὶμ δοχὴν μεγάλην καὶ ἐκάλεσεν τοὺς ἀρχιερεῖς196 καὶ τοὺς ἱερεῖς καὶ τοὺς γραμματεῖς καὶ τὴν γερουσίαν καὶ ὅλον τὸν λαὸν τοῦ Ἰσραὴλ197 07 /ΙΓ\ καὶ προσήνεγκεν198 τὴν παῖδα Ἰωακεὶμ τοῖς ἱερεῦσιν καὶ199 ηὐλόγησαν αὐτὴν λέγοντες· 08 «Ὁ Θεὸς200 τῶν201 πατέρων202 ἡμῶν, εὐλόγησον τὴν παῖδα ταύτην καὶ δὸς αὐτῇ ὄνομα ὀνομαστὸν αἰώνιον ἐν203 πάσαις204 ταῖς205 γενεαῖς.»206 09 Καὶ εἶπεν ὁ λαὸς· «Γένοιτο ἀμὴν.» 10 Καὶ προσήνεγκαν207 αὐτὴν τοῖς ἀρχιερεῦσι καὶ εὐλόγησαν αὐτὴν λέγοντες· 11 «Ὁ Θεὸς208 τῶν ὑψωμάτων, ἐπίβλεψον ἐπὶ τὴν παῖδα ταύτην καὶ εὐλόγησον αὐτὴν ἐσχάτην εὐλογίαν209 ἥτις διαδοχὴν οὐκ ἔχει.» (3) 12 Καὶ ἀνήρπασεν 210 ἡ μήτηρ αὐτῆς ἐν τῷ ἁγιὰσματι τοῦ κοιτῶνος211 καὶ ἔδωκε μασθὸν τῇ παιδὶ 13 καὶ ἐποίησεν212 /ΙΔ\ ᾆσμα Κυρίῳ213 τῷ Θεῷ214 Ἄννα λέγουσα· «ᾍσω ᾠδὴν ἁγίαν Κυρίῳ215 τῷ Θεῷ216 μου ὅτι ἐπεσκέψατό με καὶ ἀφεῖλεν217 ἀπ᾽ ἐμοῦ ὀνειδισμὸν218 τῶν ἐχθρῶν219 μου.

195.  πεδι 196.  αρχ\ι/ερεις c 197.  ι��� 198.  προσηνεγ᾽κεν 199.  κα 200.  �� 201.  τ� 202.  π��ν 203.  εμ 204.  πασες 205.  ται 206.  γενεες 207.  προσηνηγ᾽καν 208.  �� 209.  ευλογι� 210.  MSS 211.  κυτωνος 212.  εποιησ� 213.  �� 214.  �� 215.  �� 216.  �� 217.  αφιλεν 218.  ονιδισμον 219.  εκχθρων



The Greek Text of the ProtJac according to P.Bodm V

59

14 Καὶ ἔδωκέν μοι Κύριος220 ὁ Θεός221 μου καρπὸν δικαιοσύνης αὐτοῦ μονόσιον πολυπλούσιον ἐνώπιον αὐτοῦ. 15 Τίς ἀγγελεῖ222 τοῖς υἱοῖς Ρουβὴλ223 ὅτι Ἄννα θηλάζει; 16 224 17 Καὶ ἀνέπαυσεν225 αὐτὴν ἐν τῷ κοιτῶνι226 τοῦ ἁγιάσματος καὶ ἐξῆλθεν227 καὶ διηκόνει228 αὐτοῖς. 18 Τελεσθέντος229 δὲ τοῦ δείπνου230 κατέβησαν εὐφραινόμενοι231 καὶ ἐδόξασαν τὸν Θεὸν232 Ἰσραὴλ.233 7 (1) 01 Τῇ δὲ παιδὶ προσετίθεντο οἱ μῆνες αὐτῆς. Ἐγέ/ΙΕ\νετο δὲ διετὴς ἡ παῖς καὶ εἶπεν Ἰωακεὶμ· 02 «Ἀνάξωμεν αὐτὴν234 ἐν ναῷ Κυρίου235 ὅπως ἀποδῶμεν τὴν ἐπαγγελίαν236 ἣν ἐπηγγειλάμεθα, 03 μήπως ἀποστείλῃ ὁ Δεσπότης ἐφ᾽ ἡμᾶς καὶ ἀπρόσδεκτον ἔσται237 τὸ δῶρον238 ἡμῶν.» 04 Καὶ εἶπεν Ἄννα· «Ἀνάμεινον239 τὸ τρίτον240 241 ὅπως242 μὴ ζητήσῃ πατέρα ἢ μητέρα.» 05 Καὶ εἶπεν243 Ἰωακεὶμ· «Ἀμὴν.»

220.  �� 221.  �� 222.  αγ᾽γελει 223.  ρο\υ/βοηλ c 224.  MSS Haplography - Homoioteleuton 225.  απεπαυσεν 226.  κυτωνι 227.  εξηλθ� 228.  διηκονι 229.  τελεσθεντες 230.  διπνου 231.  ευρανμενοι 232.  �� 233.  ι��λ 234.  \αυτην/ c 235.  �� 236.  επαγγελειαν 237.  εστε 238.  δωρ� 239.  ανναμινον 240.  τριτρον c 241.  MSS 242.  οπω\ς/ c 243.  ειγεν c MSS Haplography - Homoioarkton

60

The Protevangelium of James

(2) 06 Ἐγένετο δὲ τριετὴς ἡ παῖς καὶ εἶπεν Ἰωακεὶμ· «Καλέσωμεν τὰς θυγατέρας τῶν Ἑβραίων244 τὰς ἀμιάντους καὶ λαβέτωσαν ἀνὰ λαμπάδα καὶ ἔστωσαν καιόμεναι245 07 ἵνα μὴ στραφῇ εἰς τὰ ὁπίσω /ΙΣΤ\ καὶ αἰχμαλωτισθήσεται ἡ καρδία αὐτῆς ἐκ ναοῦ Κυρίου.»246 08 Καὶ ἐποίησεν247 οὕτως ἕως ἀνέβησαν ἐν τῷ248 ναῷ 09 καὶ ἐδέξατο249 αὐτὴν ὁ ἱερεὺς250 Κυρίου251 καὶ φιλήσας αὐτὴν εὐλόγησεν καὶ εἶπεν· 10 «Ἐμεγάλυνεν Κύριος252 ὁ Θεὸς253 τὸ ὄνομά σου ἐν πάσαις254 ταῖς255 γενεαῖς.256 Ἐπὶ σοὶ ἐπ᾽ ἐσχάτων257 τῶν ἡμερῶν φανερώσει258 Κύριος259 τὸ λύτρον τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ.»260 (3) 11 Καὶ ἐκάθισεν αὐτὴν261 ἐπὶ τρίτου βαθμοῦ τοῦ θυσιαστηρίου 12 καὶ ἔβαλε Κύριος262 ὁ Θεὸς263 χάριν ἐπ αὐτὴν καὶ κατεχόρευε τοῖς ποσὶν αὐτῆς καὶ ἠγάπησεν αὐτὴν πᾶς ὁ οἶκος Ἰσραὴλ264 8 (1) 01 καὶ κατέβησαν οἱ γονεῖς αὐτῆς θαυμάζοντες καὶ /ΙΖ\ ἐπαινοῦντες καὶ δοξάζοντες τὸν Δεσπότην Θεὸν265 ὅτι οὐκ ἀπεστράφη ἐπ᾽ αὐτοὺς.

244.  εβραι� 245.  κεομενε 246.  �� 247.  εποιησ� 248.  \τω/ c 249.  εδεξααντο c 250.  ϊερευς 251.  �� 252.  �� 253.  �� 254.  πασες 255.  εν πασες τε\ς/ ε̇ν̇π̇α̇σ̇ες̇ ̇ τε\αις/ c Dittography 256.  γενεες 257.  α\ι/σχατων c 258.  φανερωσι 259.  �� 260.  ισ�� 261.  αυτ� 262.  �� 263.  �� 264.  ι��� 265.  ��



The Greek Text of the ProtJac according to P.Bodm V

61

02 Ἦν δὲ Μαρία ἐν ναῷ Κυρίου266 ὡσεὶ267 περιστερὰ νεμομένη 268 ἐλάμβανε τροφὴν ἐκ χειρὸς269 ἀγγέλου. (2) 03 Γενομένης δὲ δωδεκαετοῦς270 συμβούλιον271 ἐγένετο τῶν272 ἱερέων273 λεγόντων· 04 «Ἰδοὺ274 Μαρία γέγονε275 δωδεκαετὴς276 ἐν τῷ ναῷ Κυρίου.277 Τί οὖν αὐτὴν ποιήσωμεν, μήπως μιάνῃ τὸ ἁγίασμα Κυρίου278 τοῦ Θεοῦ279 ἡμῶν;» 05 Καὶ εἶπαν αὐτῷ οἱ ἱερεῖς· «Σὺ ἔστης ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον280 Κυρίου.281 Καὶ εἴσελθε καὶ πρόσευξε περὶ αὐτῆς καὶ ὃ ἐὰν φανερώσῃ σοι Κύριος282 ὁ Θεὸς283 τοῦτο ποιήσωμεν.» (3) 06 Καὶ /ΙΗ\ εἰσῆλθεν ὁ ἱερεὺς λαβὼν τὸν δωδεκακώδωνα284 εἰς τὰ ἅγια τῶν ἁγίων καὶ ηὔξατο περὶ αὐτῆς 07 καὶ ἰδοὺ285 ἄγγελος Κυρίου286 ἔστη λέγων· «Ζαχαρία, Ζαχαρία, ἔξελθε καὶ ἐκκλησίασον τοὺς χηρεύοντας τοῦ λαοῦ 287 08 Καὶ ᾧ ἐὰν ἐπιδείξῃ288 Κύριος289 ὁ Θεὸς290 σημεῖον291 τούτῳ ἔσται γυνὴ.»

266.  �� 267.  ωσι 268.  MSS 269.  χιρος 270.  �� ετους 271.  συμβο\υ/λιον c 272.  τ� 273.  ειερεων 274.  ειδου 275.  γεγονε\ν/ι c 276.  �� ετης 277.  �� 278.  �� 279.  �� 280.  θυσιαστηρι� 281.  �� 282.  �� 283.  �� 284.  �� κωδωνα 285.  ειδου 286.  �� 287.  MSS 288.  επιδιξη 289.  �� 290.  �� 291.  σημιον

62

The Protevangelium of James

09 Ἐξῆλθαν οἱ κήρυκες καθ ὅλου τῆς περιχώρου τῆς Ἰουδαίας καὶ ἤχησεν σάλπιγξ Κυρίου292 καὶ ἰδοὺ293 ἔδραμον ἅπαντες. 9 (1) 01 Ἰωσὴφ δὲ ῥίψας τὸ σκέπαρνον294 ἐξῆλθεν αὐτὸς εἰς συνάντησιν αὐτῶν295 καὶ συναχθέντες ὁμοῦ ἀπῆλθαν πρὸς τὸν ἱερέα λαβόντες /ΙΘ\ τὰς ῥάβδους αὐτῶν.296 02 297 εἰσῆλθεν298 εἰς τὸ ἱερὸν καὶ ηὔξατο. 03 Τελέσας δὲ τὴν εὐχὴν ἔλαβεν τὰς ῥάβδους καὶ ἐξῆλθεν καὶ ἔδωκεν αὐτοῖς καὶ σημεῖον299 οὐκ ἦν ἐν αὐταῖς. 04 Τὴν δὲ ἐσχάτην ῥάβδον ἔλαβεν300 ὁ Ἰωσὴφ καὶ ἰδοὺ περιστερὰ301 ἐξῆλθεν ἀπὸ τῆς ῥάβδου καὶ ἐπεστάθη ἐπὶ τὴν κεφαλὴν τοῦ Ἰωσὴφ 05 καὶ εἶπεν ὁ ἱερεὺς· «Ἰωσὴφ, Ἰωσὴφ, σὺ κεκλήρωσαι302 τὴν παρθένον Κυρίου303 παραλάβαι304 εἰς τήρησιν αὐτῷ.» (2) 06 Καὶ ἀντεῖπεν305 ὁ Ἰωσὴφ λέγων· «Υἱοὺς ἔχω καὶ πρεσβύτης εἰμὶ. Αὕτη νεᾶνις, μήπως ἔσομαι306 περίγελος τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ.»307 07 Καὶ εἶπεν308 /K\ ὁ ἱερεὺς· «Ἰωσὴφ, φοβήθητι Κύριον309 τὸν Θεόν310 σου 08 καὶ μνήσθητι ὅσα ἐποίησεν311 ὁ Θεὸς312 Δαθὰν και Ἀβιρὼν313 καὶ Κορὲ πῶς ἐδιχάσθη314 ἡ γῆ καὶ κατεπόθησαν ἅπαντες διὰ τὴν ἀντιλογίαν αὐτῶν.315

292.  �� 293.  ειδου 294.  σκερπαρνον c 295.  αυτ� 296.  απ αυτων Haplography – Homoioteleuton; cf. 09:02 297.  /δεξαμενος δε ο ιερευς τας ραβδους απ αυτ�\ c Haplography - Homoioteleuton 298.  εισηλθ� 299.  σημιον 300.  ελαβε 301.  περιστεραν̇ c 302.  κεκληρωσε 303.  �� 304.  παραλαβε 305.  αντιειπεν 306.  εσομε 307.  ισ�� 308.  ειπ� 309.  �� 310.  �� 311.  εποισεν 312.  �� 313.  αβιρ� 314.  εδιχιασθη 315.  αυτω\ν/ c



The Greek Text of the ProtJac according to P.Bodm V

63

09 Καὶ νῦν φοβήθητι, Ἰωσὴφ,316 μήπως ἔσται317 ταῦτα ἐν τῷ οἴκῳ σου.» (3) 10 Καὶ φοβηθεὶς318 Ἰωσὴφ παρέλαβεν αὐτὴν εἰς τήρησιν αὐτῷ 11 καὶ εἶπεν αὐτῇ· «Μαρία, παρέλαβόν σε ἐκ319 ναοῦ Κυρίου.320 12 Καὶ νῦν καταλείπω321 σὲ ἐν τῷ οἴκῳ μου. Άπέρχομαι γὰρ οἰκοδομῆσαι322 τὰς οἰκοδομὰς καὶ ἥξω πρὸς σὲ. Κύριός323 σε διαφυλάξει.»324 10 (1) 01 Ἐγένετο δὲ συμ/ΚΑ\βούλιον τῶν ἱερέων λεγόντων· «Ποιήσωμεν καταπέτασμα325 τῷ ναῷ Κυρίου.»326 02 Καὶ εἶπεν ὁ ἱερεὺς· «Καλέσατε τὰς παρθένους τὰς ἀμιάντους ἀπὸ τῆς φυλῆς τοῦ Δαυὶδ.» 03 Καὶ ἀπήλθασιν οἱ ὑπηρέται καὶ ἐξεζήτησαν327 καὶ εὕρησαν ἑπτὰ328 04 καὶ ἐμνήσθη ὁ ἱερεὺς τῆς παιδὸς Μαρίας ὅτι ἦν τῆς φυλῆς τοῦ Δαυὶδ καὶ ἀμίαντος τῷ Θεῷ329 καὶ ἀπήλθασιν οἱ ὑπηρέται καὶ ἤγαγαν αὐτὴν 05 καὶ εἰσήγαγαν αὐτὰς ἐν τῷ ναῷ Κυρίου330 καὶ εἶπεν ὁ ἱερεὺς· 06 «Λάχετέ μοι ὧδε. Τίς νήσει331 τὸν χρυσὸν καὶ τὸν ἀμίαντον καὶ τὴν /ΚΒ\ βύσσον καὶ τὸ σιρικὸν καὶ τὸ ὑακίνθινον καὶ τὸ κόκκινον καὶ τὴν ἀληθινὴν πορφύραν;»332 07 333 καὶ τὸ κόκκινον334 335 λαβοῦσα ἐποίει ἐν τῷ οἴκῳ αὐτῆς. 08 Τῷ δὲ καιρῷ ἐκείνῳ336 Ζαχαρίας ἐσίγησεν 337 ἐγένετο ἀντὶ αὐτοῦ Σαμουὴλ μέχρι ὅτε ἐλάλησεν Ζαχαρίας.338 316.  ιωησηφ 317.  εστε 318.  |ε|φοβη\τις/θητι c Homoioarkton 319.  εγ 320.  �� 321.  καταλιπω 322.  οικοιδομησε c 323.  �� 324.  διαφυλαξι 325.  καταπετας 326.  κ� 327.  εξεσητησαν 328.  � 329.  �� 330.  �� 331.  νησι 332.  |την αληθινην|\πορφυραν/ c 333.  MSS 334.  \και το κκινον/ c Haplography - Homoioteleuton 335.  MSS 336.  εκινω 337.  MSS 338.  ζαχχαριας

The Protevangelium of James

64

09 Μαρία δὲ λαβοῦσα τὸ κόκκινον ἔκλωθεν.339 11 (1) 01 Καὶ ἔλαβεν τὴν κάλπην340 καὶ ἐξῆλθεν γεμίσαι341 ὕδωρ 02 καὶ ἰδοὺ αὐτῇ φωνὴ λέγουσα· «Χαῖρε κεχαριτωμένη σὺ ἐν γυναιξὶν.» 03 Καὶ περιέβλεπεν τὰ δεξιὰ καὶ τὰ ἀριστερὰ Μαρία πόθεν αὕτη εἴη ἡ φωνὴ 04 καὶ ἔντρομος342 /ΚΓ\ γενομένη εἰσῄει εἰς τὸν οἶκον αὐτῆς καὶ ἀναπαύσασα τὴν κάλπην343 05 ἔλαβεν τὴν πορφύραν καὶ ἐκάθισεν ἐπὶ τῷ θρόνῳ καὶ ἧλκεν τὴν πορφύραν (2) 06 καὶ ἰδοὺ344 ἔστη ἄγγελος ἐνώπιον λέγων· 07 «Μὴ φοβοῦ, Μαρία. Εὗρες γὰρ χάριν ἐνώπιον τοῦ πάντων δεσπότου. Συνλήμψῃ ἐκ345 Λόγου αὐτοῦ.»346 08 Ἡ δὲ ἀκούσασα Μαρία διεκρίθη ἐν ἑαυτῇ λέγουσα· «Ἐγὼ συνλήμψομαι347 ἀπὸ Κυρίου348 Θεοῦ349 ζῶντος ὡς πᾶσα γυνὴ γεννᾷ;» (3) 09 Καὶ ἰδοὺ350 ἄγγελος ἔστη αὐτῇ λέγων αὐτῇ· «Οὐχ οὕτως, Μαρία. Δύναμις γὰρ Θεοῦ351 ἐπισκιά/ΚΔ\σει352 σοι, 10 διὸ καὶ τὸ γεννώμενον353 ἅγιον κληθήσεται υἱὸς Ὑψίστου. 11 Καὶ καλέσῃς τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν.354 Αὐτὸς γὰρ σώσει λαὸν αὐτοῦ ἐκ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν.»355 12 Καὶ εἶπε Μαρία· «Ἰδοῦ356 ἡ δούλη Κυρίου357 κατενώπιον αὐτοῦ. Γένοιτό μοι κατὰ τὸ ῥῆμά σου.» 12 (1) 01 Καὶ ἐποίησεν τὴν πορφύραν καὶ τὸ κόκκινον καὶ ἀνήνεγκεν τῷ ἱερεῖ καὶ λαβὼν ὁ ἱερεὺς εὐλόγησεν αὐτὴν καὶ358 εἶπεν·

339.  εκλωθ� 340.  καλπιν 341.  γεμισε 342.  συντρομος c 343.  κα\λ/π� c 344.  ειδου 345.  εγ 346.  \αυτου/ c 347.  συνλημψομε 348.  �� 349.  �� 350.  ειδου 351.  �� 352.  επισκιασι 353.  γεννωμεν� 354.  ι��� 355.  αυτου c 356.  ειδου 357.  �� 358.  κ3



The Greek Text of the ProtJac according to P.Bodm V

65

02 «Μαρία, ἐμεγάλυνέν359 Κύριος360 ὁ Θεὸς361 τὸ ὄνομά σου καὶ ἔσῃ εὐλογημένη ἐν /ΚΕ\ πάσαις ταῖς γενεαῖς362 τῆς γῆς.» (2) 03 Χαρὰν λαβοῦσα Μαρία ἀπῄει πρὸς τὴν συγγενίδα αὐτῆς Ἐλισάβεδ καὶ ἔκρουσεν πρὸς τὴν θύραν 04 καὶ ἀκούσασα ἡ Ἐλισάβεδ ἔρριψεν363 τὸ κόκκινον καὶ ἔδραμεν πρὸς τὴν θύραν καὶ ἤνοιξεν364 αὐτῇ 05 καὶ εὐλόγησεν αὐτὴν καὶ εἶπεν· «Πόθεν μοι ἵνα ἡ μήτηρ τοῦ Κυρίου365 ἔλθῃ πρὸς ἐμὲ; 06 Ἰδοὺ366 γὰρ τὸ ἐν ἐμοὶ ἐσκίρτησεν367 καὶ εὐλόγησέν σε.» 07 Ἡ δὲ Μαρία ἐπελάθετο τῶν368 μυστηρίων369 ὧν ἐλάλησεν Γαβριὴλ ὁ ἄγγελος370 08 καὶ ἀνεστέναξεν371 εἰς372 τὸν373 /ΚΣΤ\ οὐρανὸν καὶ εἶπεν· «Τίς εἰμι ἐγὼ ὅτι ἰδοὺ374 πᾶσαι αἱ γυναῖκες375 τῆς γῆς μακαριοῦσίν με;» (3) 09 Καὶ ἐποίησεν τρεῖς376 μῆνας πρὸς τὴν377 Ἐλισάβεδ καὶ ἡμέρᾳ ἀφ᾽ ἡμέρας378 ἡ γαστὴρ αὐτῆς ὠγκοῦτο379 10 380 φοβηθεῖσα381 ἡ Μαρία ἦλθεν ἐν τῷ οἴκῳ αὐτῆς καὶ ἔκρυβεν αὐτὴν ἀπὸ τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ.382 11 Ἦν δὲ ἐτῶν δεκαὲξ383 ὅτε ταῦτα τὰ μυστήρια ἐγίνετο384 αὐτῇ. 359.  εμαγαλυνεν σε 360.  �� 361.  �� 362.  γενεες 363.  εριψεν 364.  ηνυξεν 365.  �� 366.  ειδου 367.  εσκιρτησ� 368.  τω\ν/ c 369.  μυστηρι� 370.  αγ’γελος 371.  κα\ι/ναστενι\ξ/σεν c 372.  ει\ς/ c 373.  τ� 374.  ειδου 375.  γυνεκες 376.  τρις 377.  τ� 378.  ημερα αφ\τη/ ημερας c 379.  ογκουτο 380.  MSS 381.  φοβηθισα 382.  ι��� 383.  �� 384.  εγεινετο

66

The Protevangelium of James

13 (1) 01 385 καὶ ἰδοὺ386 ἦλθεν Ἰωσὴφ ἀπὸ τῶν οἰκοδομῶν

αὐτοῦ καὶ εἰσῆλθεν387 ἐν τῷ οἴκῳ καὶ εὗρεν αὐτὴν388 ὠγκωμένην389 02 καὶ ἔτυψεν τὸ πρόσωπον390 αὐτοῦ καὶ ἔρριψεν391 αὐτὸν χαμαὶ /ΚΖ\ ἐπὶ τὸν σάκκον καὶ ἔκλαυσεν πικρῶς λέγων· 03 «Ποίῳ προσώπῳ ατενίσω392 πρὸς Κύριον393 τὸν Θεὸν;394 Τί ἄρα εὔξωμαι περὶ αὐτῆς, 04 ὅτι παρθένον παρέλαβον ἐκ ναοῦ Κυρίου395 τοῦ Θεοῦ396 καὶ οὐκ ἐφύλαξα αὐτὴν; 05 Τίς ὁ θηρεύσας με; Τίς τὸ πονηρὸν τοῦτο ἐποίησεν ἐν τῷ οἴκῳ μου καὶ ἐμίανεν αὐτὴν; 06 Μήτι ἐν ἐμοὶ ἀνεκεφαλαιώθη397 ἱστορία; Ὥσπερ γὰρ Ἀδὰμ ἦν ἐν τῇ ὥρᾳ τῆς δοξολογίας αὐτοῦ καὶ ἦλθεν ὁ ὅφις καὶ εὗρεν τὴν398 Εὔαν μόνην καὶ ἐξηπάτησεν399 αὐτὴν καὶ ἐμίανεν αὐτὴν, οὕτως400 κἀμοὶ συνέβη.» (2) 07 Καὶ401 /ΚΗ\ ἀνέστη Ἰωσὴφ ἀπὸ τοῦ σάκκου καὶ ἐκάλεσεν αὐτὴν402 καὶ εἶπεν αὐτῇ· 08 «Μεμελημένη403 Θεῷ,404 τί τοῦτο ἐποίησας; Ἐπελάθου Κυρίου405 τοῦ Θεοῦ406 σου;

385.  \και εγυνετο ς μην/ c Haplography - Homoioarkton 386.  ειδου 387.  εισηλθ� 388.  \αυτην/ c 389.  ογκωμενην 390.  προσωπ� 391.  εριψεν 392.  τενισω 393.  �� 394.  �� 395.  �� 396.  �� 397.  ενεκεφαλαιωθη 398.  τ� 399.  εξηπατησ� 400.  ουτ̇ω̇ς̇ ουτως c 401.  και και Dittography 402.  αυτ� 403.  μημελημενη 404.  θ� 405.  �� 406.  θ�



The Greek Text of the ProtJac according to P.Bodm V

67

09 Τὶ ἐταπείνωσας407 τὴν ψυχήν σου ἡ ἀνατραφεῖσα408 εἰς τὰ ἅγια τῶν ἁγίων409 καὶ τροφὴν λαμβάνουσα410 ἐκ χειρὸς411 ἀγγέλου;» (3) 10 Ἡ δὲ ἔκλαυσεν πικρῶς λέγουσα· «Καθαρά412 εἰμι413 ἐγὼ καὶ ἄνδρα οὐ γινώσκω.» 11 Καὶ εἶπεν αὐτῇ Ἰωσὴφ· «Πόθεν οὖν τοῦτό ἐστιν ἐν τῇ γαστρί σου;» 12 Ἡ δὲ εἶπεν· «Ζῇ Κύριος414 ὁ Θεός415 μου καθότι οὐ γι/ΚΘ\νώσκω πόθεν ἐστὶν ἐμοὶ.»416 14 (1) 01 Καὶ ἐφοβήθη ὁ Ἰωσὴφ σφόδρα καὶ ἠρέμησεν ἐξ αὐτῆς διαλογιζόμενος αὐτὴν τί ποιήσει 02 καὶ εἶπεν417 Ἰωσὴφ· «Ἐάν αὐτῆς418 κρύψω τὸ ἁμάρτημα εὑρεθήσομαι419 μαχόμενος τῷ νόμῳ Κυρίου.420 03 Καὶ ἐὰν αὐτὴν φανερώσω τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ421 φοβοῦμαι, μήπως ἀγγελικόν 422 ἐν ἑαυτῇ καὶ εὑρεθήσομαι423 παραδιδοὺς ἀθῷον424 αἷμα425 εἰς κρίμα τοῦ426 θανάτου. 04 Τί οὖν αὐτῇ ποιήσω; Λάθρα αὐτὴν ἀπολύσω ἀπ᾽ ἐμοῦ.» Καὶ κατέλαβεν427 αὐτὸν νὺξ (2) 05 καὶ ἰδοὺ428 ἄγγελος Κυρίου429 φαίνεται430 αὐ/Λ\τῷ431 κατ᾽ ὄνειρον432 λέγων· 407.  εταπινωσας 408.  αναγραφισα 409.  αγι� 410.  λαμβαν...υουσα c 411.  χιρος 412.  καθοτι καθαρα; cf. ProtJac Vol. 1, pp. 69–71 413.  ιμι 414.  �� 415.  �� 416.  ε\νε/μοι c 417.  ειπ� 418.  αυτη\ς/ν c 419.  ευρεθησομε 420.  �� 421.  ι��� 422.  MSS 423.  ευρεθησομε 424.  αθοον 425.  κ̇ α̇ι ̇ αιμα c 426.  κρισματο\υ/ς c 427.  κατεβαλεν 428.  ειδου 429.  �� 430.  φενεται 431.  αυ/Λ\αυτω Dittography 432.  ονιρον

68

The Protevangelium of James

06 «Μὴ φοβηθῇς τὴν παῖδα ταύτην. Τὸ γὰρ ἐν ἑαυτῇ ὃν433 ἐκ πνεύματός434 ἐστιν ἅγίου. 07 Τέξεται δέ σοι υἱὸν καὶ καλέσῃς τὸ ὄνομα αὐτοῦ435 Ἰησοῦν.436 Αὐτὸς γὰρ σώσει τὂν λαὸν αὐτοῦ ἐκ τῶν ἁμαρτημάτων αὐτῶν.» 08 Καὶ ἀνέστη Ἰωσὴφ ἀπὸ τοῦ ὕπνου καὶ ἐδόξασεν τὸν Θεὸν437 τοῦ Ἰσραὴλ438 τὸν δόντα αὐτῷ τὴν χάριν αὐτοῦ καὶ ἐφύλασσε τὴν439 παῖδα. 15 (1) 01 Ἦλθεν δὲ Ἄννας ὁ γραμματεὺς πρὸς αὐτὸν καὶ εἶπεν αὐτῷ· «Ἰωσὴφ, διατὶ οὐκ ἐφάνης τῇ συνόδῳ440 ἡμῶν;» 02 Καὶ εἶπεν441 αὐτῷ· «Ὅτι ἔκαμον ἐκ τῆς ὁδοῦ /ΛΑ\ καὶ ἀνεπαυσάμην τὴν μίαν ἡμέραν.» 03 Καὶ ἐστράφη Ἄννας καὶ εἶδεν τὴν Μαρίαν ὠγκωμένην442 (2) 04 καὶ ἀπῄει δρομαῖος443 πρὸς τὸν444 ἱερέα445 καὶ εἶπεν αὐτῷ· «Ἰδοὺ446 Ἰωσὴφ ᾧ σὺ μαρτυρεῖς447 ἠνόμησεν σφόδρα.» 05 Καὶ εἶπεν ὁ ἀρχιερεὺς· «Τί τοῦτο;» 06 Καὶ εἶπεν· «Τὴν παρθένον ἣν Ἰωσὴφ παρέλαβεν ἐκ448 ναοῦ Κυρίου449 ἐμίανεν αὐτὴν καὶ ἔκλεψεν τοὺς γάμους αὐτῆς καὶ οὐκ ἐφανέρωσεν τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ.»450 07 Καὶ εἶπεν αὐτῷ ὁ ἀρχιερεὺς· «Ἰωσὴφ451 ταῦτα ἐποίησεν;» 08 Καὶ εἶπεν αὐτῷ· «Ἀπόστειλον ὑπηρέτας καὶ εὑρήσεις τὴν παρθέ/ΛΒ\νον ὠγκωμένην.»452 09 Καὶ ἀπῆλθον οἱ ὑπηρέται453 καὶ εὗρον αὐτὴν καθὼς εἶπεν καὶ ἀπήγαγον αὐτὴν εἰς τὸ ἱερὸν καὶ ἔστη εἰς τὸ κριτήριον

433.  ων 434.  π�� 435.  σαυτου c 436.  ι�� 437.  �� �� 438.  ι��� 439.  τ� 440.  συνοδου 441.  ειπ� 442.  ονκωμενην 443.  δρομεος 444.  τ� 445.  ιερεαν 446.  \ειδου/ c 447.  μαρτυρις 448.  εγ 449.  �� 450.  ι��� 451.  ιωσηφ ιωσηφ Dittography 452.  ογκωμενην 453.  οιπηρεται



The Greek Text of the ProtJac according to P.Bodm V

69

(3) 10 καὶ εἶπεν αὐτῇ ὁ ἀρχιερεὺς· «Μαρία, τί τοῦτο ἐποίησας; Τί ἐταπείνωσας454 τὴν ψυχήν σου; Ἐπελάθου455 Κυρίου456 τοῦ Θεοῦ457 σου 11 ἡ ἀνατραφεῖσα458 εἰς τὰ ἅγια τῶν ἁγίων καὶ λαβοῦσα τροφὴν ἐκ χειρὸς459 ἀγγέλων; Σὺ ἡ ἀκοῦσασα τὸν ὕμνον αὐτῶν καὶ χορεύσασα ἐνώπιον αὐτῶν, τί τοῦτο ἐποίησας;» 12 Ἡ δὲ ἔκλαυσε πικρῶς λέγουσα· «Ζῇ Κύριος460 ὁ Θεὸς461 καθότι καθαρά εἰμι /ΛΓ\ ἐνώπιον αὐτοῦ καὶ ἄνδρα οὐ γινώσκω.» (4) 13 Καὶ εἶπεν ὁ ἀρχιερεὺς 462 Ἰωσὴφ ὅτι τοῦτο εἶπεν. 14 Εἶπεν δὲ Ἰωσὴφ· «Ζῇ Κύριος463 ὁ Χριστὸς464 αὐτοῦ καθότι καθαρός εἰμι ἐγὼ ἐξ αὐτῆς.» 15 Καὶ εἶπεν ὁ ἀρχιερεὺς· «Μὴ ψευδομαρτύρει. Λέγε τὰ ἀληθῆ. Ἔκλεψας τοὺς γάμους σου καὶ οὐκ ἐφανέρωσας τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ.465 16 Καὶ οὐκ ἔκλινας τὴν κεφαλήν466 σου ὑπὸ τὴν κραταιὰν467 χεῖρα468 ὅπως εὐλογηθῇ τὸ σπέρμα σου.» 17 Καὶ Ἰωσὴφ ἐσίγησεν 16 (1) 01 καὶ εἶπεν ὁ ἀρχιερεὺς· «Ἀπόδος τὴν469 παρθένον470 ἣν παρέλαβες ἐκ ναοῦ Κυρίου.»471 Καὶ περιδάκρυτος γε/ΛΔ\νάμενος ὁ Ίωσὴφ 02 καὶ εἶπεν ὁ ἀρχιερεὺς· «Ποτίσω ὑμᾶς τὸ ὕδωρ τῆς ἐλέγξεως Κυρίου472 καὶ φανερώσῃ τὸ ἁμάρτημα ὑμῶν ἐν ὀφθαλμοῖς ὑμῶν.» (2) 03 Καὶ λαβὼν ὁ ἀρχιερεὺς ἐπότισεν τὸν Ἴωσὴφ καὶ ἔπεμψεν αὐτὸν εἰς τὴν ἔρημον καὶ ἦλθεν ὁλόκληρος 04 καὶ ἐπότισεν καὶ τὴν παῖδα καὶ ἔπεμψεν αὐτὴν εἰς τὴν ἐρημίαν καὶ κατέβη ὁλόκληρος 454.  εταπινωσας 455.  επαλαθου 456.  �� 457.  �� 458.  αναγραφισα 459.  χιρος 460.  �� 461.  �� 462.  MSS 463.  �� 464.  ��� 465.  ι��� 466.  κεφαλ� 467.  κρατεαν 468.  χειραν 469.  τ� 470.  |παρ|θαρθενον c 471.  �� 472.  ��

The Protevangelium of James

70

05 καὶ ἐθαύμασεν πᾶς ὁ λαὸς ὅτι οὐκ ἔφανεν ἁμαρτίαν αὐτῶν473 (3) 06 καὶ εἶπεν ὁ ἀρχιερεὺς· «Εἰ Κύριος ὁ Θεὸς474 οὐκ ἐφανέρωσεν τὸ ἁμάρτημα ὑμῶν οὐδὲ ἐγὼ κρίνω /ΛΕ\ ὑμᾶς.» 07 Καὶ ἀπέλυσεν αὐτοὺς καὶ παρέλαβεν Ἰωσὴφ τὴν Μαριάμμην καὶ ἀπῇει ἐν τῷ οἴκῳ αὐτοῦ χαίρων475 καὶ δοξάζων τὸν Θεὸν476 Ἰσραὴλ.477 17 (1) 01 Κέλευσις δὲ ἐγένετο ἀπὸ τοῦ Ἀόστου478 τοῦ βασιλέως ἀπογράψασθαι ὅσοι εἰσὶν ἐν Βηθλεὲμ τῆς Ἰουδαίας 02 καὶ εἶπεν Ἰωσὴφ· «Ἐγὼ ἀπογράψομαι τοὺς υἱούς μου. Ταύτην δὲ τὴν παῖδα τί ποιήσω; 03 Πῶς479 αὐτὴν ἀπογράψομαι; Γυναῖκα ἐμὴν; Ἐπαισχύνομαι.480 Ἀλλὰ θυγατέρα; Οἶδαν οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ481 ὅτι οὐκ ἔστιν θυγατήρ μου. 04 Αὕτη ἡ ἡμέρα Κυρίου.482 Ποιήσει ὡς βούλεται.» (2) 05 Καὶ ἔστρωσεν τὸν ὄνον καὶ ἐκάθισεν αὐτὴν /ΛΣΤ\ καὶ εἶλκεν483 ὁ υἱὸς αὐτοῦ καὶ ἠκολούθει484 Σαμουὴλ 06 καὶ ἐνήγγισεν485 ἐπὶ μίλιον τρίτον καὶ ἐστράφη Ἰωσὴφ καὶ εἶδεν αὐτὴν486 στυγνὴν 07 καὶ ἔλεγεν· «Ἴσως τὸ ἐν αὐτῇ χειμάζει αὐτὴν.» 08 Καὶ πάλιν ἐστράφη Ἰωσὴφ καὶ εἶδεν αὐτὴν γελοῦσαν 09 καὶ εἶπεν· «Μαριάμμη,487 τί488 ἐστίν σοι τοῦτο ὅτι τὸ πρόσωπόν σου βλέπω ποτὲ μὲν γελῶντα489 ποτὲ δὲ στυγνάζον;»490 10 Καὶ εἶπεν αὐτῷ· «Ἰωσὴφ, ὅτι δύο491 λαοὺς βλέπω ἐν τοῖς ὀφθαλμοῖς μου ἕνα κλαίοντα492 καὶ κοπτόμενον καὶ ἕνα χαίροντα493 καὶ ἀγαλλι/ΛΖ\ῶντα.» 473.  αυτ� 474.  �� \ο/ �� c 475.  χερων 476.  �� 477.  ι�� 478.  ναοστου 479.  \πως/ c 480.  επεσχυνομαι 481.  ι�� 482.  �� 483.  ηλκεν 484.  ηκολουθι 485.  ηνηγ’γησεν 486.  αυτ� 487.  μαρ\ι/αμμην̇ c 488.  \τι/ c 489.  γελουντα 490.  στυγναζων 491.  δυω 492.  κλεοντα 493.  χεροντα



The Greek Text of the ProtJac according to P.Bodm V

71

(3) 11 Καὶ ἤλθωσιν ἀναμέσον τῆς ὁδοῦ καὶ εἶπεν αὐτῷ Μαριάμμη· «Ἰωσὴφ, κατάγαγέ με ἀπὸ τοῦ ὄνου ὅτι ὁ ἐν ἐμοὶ ἐπείγει494 με προελθεῖν.» 12 Καὶ κατήγαγεν αὐτὴν ἐκεῖ καὶ εἶπεν αὐτῇ· «Ποῦ σε ἀπάξω καὶ σκεπάσω σου τὴν ἀσχημοσύνην ὅτι ὁ τόπος ἔρημός ἐστιν;» 18 (1) 01 Καὶ εὗρεν ἐκεῖ495 σπήλαιον496 καὶ εἰσήγαγεν αὐτὴν καὶ παρέστησεν αὐτὴν τοὺς υἱοὺς497 αὐτοῦ 02 καὶ ἐξῆλθεν ζητῆσαι498 μαῖαν499 Ἑβραίαν500 ἐν χώρᾳ Βηθλεὲμ The “I, Joseph” passage which occurs here in many later MSS may be seen in Appendix 2: “The ‘I, Joseph’ Passage,” pp. 805–26. The entire “I, Joseph” passage, ProtJac 18:03-12 is designated in Tischendorf ’s 1876 Editio altera as a single verse, ProtJac 18:02.

19 (1) 01 καὶ εὑρὼν501 ἤνεγκεν ἀπὸ ὀρεινῆς502 καταβαίνουσαν503

The versification of P.Bodm V and the later MSS in chs 19–21 has been conformed to the discussion in ProtJac I, pp. 92–122, and to the collations of the variant readings in the MSS presented on pp. 593–708 in this volume. The readings of the MSS in ProtJac 19–21 are indented below to distinguish them from the text in P.Bodm V; cf. ProtJac I, p. 92, n. 177.

01a MSS και ιδου γυνη· καταβαινουσα απο της ορεινης 01b MSS και λεγει αυτω· ανθρωπε· που πορευη 02a MSS και ειπεν· μαιαν ζητω εβραιαν 02b MSS και αποκριθεισα λεγει αυτω· εξ ισραηλ ει 03a MSS ειπεν δε αυτη· ναι 03b MSS η δε ειπεν· και τις εστιν· η γεννωσα· εν τω σπηλαιω

04 καὶ εἶπεν Ἰωσὴφ /Λ ΛH\ τῇ μαίᾳ504 ὅτι ὅτι· «Μαρία Μαρία ἐστὶν ἡ μεμνηστευμένη μοι μοι, 04a MSS και ειπεν αυτη· η μεμνηστευμενη μοι 04b MSS και ειπεν αυτω· ουκ εστι σου γυνη 05a MSS και ειπεν ιωσηφ· ουκ εστι μου γυνη 05b MSS μαριαμ εστιν· η ανατραφεισα· εν τω ναω κυριου 05c MSS και εκληρωσαμην αυτην· γυναικα

494.  επιγι 495.  εκι 496.  σπηλεον 497.  το̇υς υιο\ι/υ\οι/ς c 498.  ζητησε 499.  μεαν 500.  εβρεαν 501.  ευρ� 502.  ορινης 503.  καταβενουσαν 504.  μεα

72

The Protevangelium of James

06 ἀλλὰ σύλλημμα ἔχει505 ἐκ Πνεύματος Ἁγίου ἀνατραφεῖσα506 ἐν ναῷ Κυρίου Κυρίου.»507 06a MSS και ουκ εστιν μου γυνη 06b MSS αλλα συλληψιν εχει· εκ πνευματος αγιου 07a MSS και ειπεν αυτω η μαια· τουτο αληθες 07b MSS και ειπεν αυτη ιωσηφ· δευρο και ιδε 07 P.Bodm V/07c MSS508 Καὶ ἀπῄει μετ αὐτοῦ ἡ μαῖα509 (2) 08 καὶ ἔστησαν510 ἐν τῷ τόπῳ τοῦ σπηλαίου511 καὶ νεφέλη512 σκοτεινὴ513 ἐπισκιάζουσα τὸ σπήλαιον514 09 καὶ εἶπεν515 ἡ μαῖα μαῖα·516 «Ἐμεγαλύνθη Ἐμεγαλύνθη ἡ ψυχή μου σήμερον σήμερον, ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου παράδοξα σήμερον σήμερον, ὅτι σωτηρία τῷ517 Ἰσραὴλ518 γεγένηται γεγένηται.» 10 Καὶ παραχρήμα ἡ νεφέλη ὑπεστέλλετο τοῦ σπηλαίου καὶ ἐφάνη φῶς μέγα ἐν τῷ σπηλαίῳ ὥστε /ΛΘ ΛΘ\ τοὺς ὀφθαλμοὺς μὴ φέρειν 11 καὶ519 πρὸς ὀλίγον τὸ φῶς ἐκεῖνο ὑπεστέλλετο ἕως ἐφάνη βρέφος καὶ ἦλθεν καὶ ἔλαβε μασθὸν ἐκ τῆς μητρός αὐτοῦ Μαρίας 12 καὶ ἀνεβόησεν520 ἡ μαῖα μαῖα·521 «Ὡς Ὡς μεγάλη ἡ σήμερον ἡμέρα522 ὅτι εἶδον τὸ 523 καινὸν θέαμα τοῦτο τοῦτο.» (3) 13 Καὶ ἐξῆλθεν ἐκ τοῦ σπηλαίου524 ἡ μαῖα525 καὶ ἀπήντησεν526 αὐτῇ Σαλώμη 14 καὶ εἶπεν αὐτῇ αὐτῇ· «Σαλώμη Σαλώμη, Σαλώμη Σαλώμη, καινόν527 σοι θέαμα ἔχω ἐξηγήσασθαι ἐξηγήσασθαι. Παρθένος ἐγέννησεν ἃ οὐ χωρεῖ528 ἡ φύσις αὐτῆς αὐτῆς.» 505.  εχι 506.  ανατραφισα 507.  �� 508.  Cf. ProtJac I, pp. 94, 95 n. 184. 509.  η̣̇ μ̣̇ εα̣̇ ̣̇ c 510.  εστησεν P.Bodm V; εστησαν MSS; cf. ProtJac I, p. 104, n. 199. 511.  σπηλεου 512.  νεφελης c 513.  σκοτινη 514.  σπηλεον 515.  ειπ� 516.  μεα 517.  τωι 518.  ι�� 519.  κ3 520.  ανεβ\o/ησεν c 521.  μεα 522.  ημερ\α/ον c Homoioteleuton 523.  κενον 524.  σπηλεου 525.  μεα 526.  ηπηντησεν 527.  κενον 528.  χωρι



The Greek Text of the ProtJac according to P.Bodm V

73

15 Καὶ εἶπεν Σαλώμη Σαλώμη· «Ζῇ Ζῇ Κύριος529 ὁ Θεός530 μου ἐὰν μὴ βαλῶ τὸν δάκτυλόν 531 μου ἐρευνήσω532 /Μ Μ\ τὴν φύσιν αὐτῆς, οὐ μὴ πιστεύσω ἡ παρθένος ἐγέννησεν.» ἐγέννησεν 20 (1) 01 Καὶ εἰσῆλθεν καὶ ἐσχημάτισεν533 αὐτὴν 01a MSS και εισηλθεν η μαια· και ειπεν· μαριαμ 01b MSS σχηματισον σεαυτην· ου γαρ μικρος αγων· περικειται· σοι 02 καὶ ἠρεύνησε534 ἡ Σαλώμη τὴν φύσιν αὐτῆς 03 καὶ ἀνήλαλαξεν535 Σαλώμη ·536 «Ὅτι Ὅτι ἐξεπείρασεν537 Θεὸν538 ζῶντα 539 540 καὶ ἰδοὺ ἡ χείρ μου πυρὶ ἀποπίπτει ἀπ᾽ ἐμοῦ ἐμοῦ.» (2) 04 Καὶ προσηύξατο πρὸς Κύριον541 04b καὶ542 ἰάθη543 ἡ μαῖα544 ἐν τῇ ὥρα ἐκείνῃ545 04 MSS και εκλινεν· τα γονατα αυτης· προς τον δεσποτην· λεγουσα· ο θεος των πατερων μου· μνησθητι μου· οτι σπερμα ειμι· αβρααμ και ισαακ και ιακωβ 05 MSS μη παραδειγματισης με· τοις υιοις ισραηλ· αλλα αποδος με· τοις πενησιν 06 MSS συ γαρ οιδας δεσποτα· οτι επι τω ονοματι σου· πασας τας θεραπειας μου· επετελουν· και τον μισθον μου· παρα σου ελαμβανον (3) 07 καὶ ἰδοὺ546 ἄγγελος547 Κυρίου548 ἔστη πρὸς Σαλώμην549 λέγων λέγων· «Εἰσηκούσθη Εἰσηκούσθη ἡ δέησίς σου ἐνώπιον Κυρίου550 τοῦ Θεοῦ Θεοῦ.551

529.  �� 530.  �� 531.  MSS 532.  εραυνησω 533.  ε\η/σχηματισεν c 534.  ηραυνησε 535.  ανηλλαξ� 536.  MSS 537.  εξεπιρασεν 538.  �� 539.  ειδου 540.  αποπιπτι 541.  �� 542.  κα. 543.  ειαθη 544.  μεα 545.  εκινη 546.  ειδου 547.  αγ’γελος 548.  �� 549.  σαλωμ 550.  �� 551.  ��

74

The Protevangelium of James

08 Προσελθοῦσα ἅψαι552 τοῦ παιδίου553 καὶ αὐτὸς ἔσται554 σοι σωτηρία σωτηρία.»555 (4) 09 Καὶ /ΜΑ ΜΑ\ ἐποίησεν οὕτω 09a MSS και προσηλθε σαλωμη· και εβαστασεν αυτο· λεγουσα 09b MSS προσκυνησω αυτω· οτι μεγας εγεννηθη βασιλευς· τω ισραηλ 10 καὶ ἰάθη Σαλώμη καθὼς προσεκύνησεν καὶ ἐξῆλθεν ἐκ τοῦ σπηλαίου556 11 557 ἰδοὺ ἄγγελος Κυρίου558 ἐν φωνῇ λέγων λέγων· «Σαλώμη Σαλώμη, Σαλώμη Σαλώμη, ἀνάγγειλον559 ὅσα εἶδες560 παράδοξα ἕως ἔλθῃ561 ὁ παῖς εἰς Ἱεροσόλυμα Ἱεροσόλυμα.»562 21 (1) 01 Καὶ ἰδοὺ563 Ἰωσὴφ ἡτοιμάσθη564 τοῦ ἐξελθεῖν ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ565 02 καὶ θόρυβος566 ἐγένετο μέγας ἐν Βηθλεὲμ567 τῆς Ἰουδαίας Ἰουδαίας.568 569 03 Ἤλθωσαν γὰρ μάγοι λέγοντες λέγοντες· «Ποῦ Ποῦ ἐστιν ὁ βασιλεὺς τῶν Ἰουδαίων Ἰουδαίων;570 04 Εἴδομεν571 γὰρ τὸν ἀστέρα αὐτοῦ ἐν τῇ ἀνατολῇ καὶ ἤλθαμεν προσκυνῆσαι572 αὐτῷ.» αὐτῷ (2) 05 Καὶ ἀκούσας ὁ Ἡρώδης ἐτα ἐτα/MB\ράχθη ράχθη καὶ ἔπεμψεν ὑπηρέτας 06 καὶ μετεπέμψατο αὐτοὺς καὶ διεσάφησαν αὐτῷ περὶ τοῦ ἀστέρος 06b MSS και μετεπεμψατο· αυτους και τους αρχιερεις 07 MSS573 και ανεκρινεν αυτους λεγων· πως γεγραπται· περι του χριστου· που γενναται· λεγουσιν αυτω· εν βηθλεεμ της ιουδαιας· ουτως γαρ γεγραπται· και απελυσεν αυτους 08 MSS και ανεκρινε τους μαγους· λεγων αυτοις· τι ειδετε σημειον· επι τον γεννηθεντα βασιλεα

552.  αψε 553.  πεδιου 554.  εσω̇ τε c 555.  η σωτηρια c 556.  σπηλεου 557.  MSS 558.  �� 559.  αν\α/γ’γε\ι/λ\ον/ης c Haplography 560.  ϊδες 561.  ερθη 562.  ιεροσαλημα 563.  ειδου 564.  ητυμασθη 565.  ιουδεα 566.  θυρυβος 567.  βηθλεμ 568.  ιουδεας 569.  εστ� 570.  ιουδεων 571.  ιδομ� 572.  προσκυνησε 573.  Concerning the versification of ch. 21 cf. ProtJac I, p. 117, n. 229.



The Greek Text of the ProtJac according to P.Bodm V

75

09 MSS και ειπον οι μαγοι· ειδομεν· αστερα παμμεγεθη· και ελαμψεν· εν τοις αστροις του ουρανου· και ημβλυνεν αυτους· ωστε τους αστερας· μη φαινεσθαι 10 MSS και ουτως εγνωμεν· οτι βασιλευς εγεννηθη· τω ισραηλ· και ηλθομεν· προσκυνησαι αυτον 11 MSS και ειπεν αυτοις· ηρωδης· υπαγετε και ζητησατε· και εαν ευρητε· απαγγειλατε μοι· οπως καγω ελθων· προσκυνησω αυτον· και εξηλθον οι μαγοι

(3) 12 καὶ ἰδοὺ574 εἶδον ἀστέρας ἐν τῇ ἀνατολῇ καὶ προῆγαν αὐτοὺς ἕως εἰσῆλθαν ἐν τῷ σπηλαίω καὶ575 ἔστη ἐπὶ τὴν κεφαλὴν τοῦ παιδίου 13 καὶ ἰδόντες οἱ μάγοι 576 ἑστῶτα μετὰ τῆς μητρὸς αὐτοῦ Μαρίας 14 ἐξέβαλλον ἀπὸ τῆς πήρας αὐτῶν δῶρα χρυσὸν καὶ λίβανον καὶ σμύρναν (4) 15 καὶ χρηματισθέντες ὑπὸ τοῦ ἀγγέλου 577 διὰ ἄλλης ὁδοῦ ἀνεχώρησαν εἰς τὴν χώραν .578 579 22 (1) 01 Τότε Ἡρώδης ἰδὼν ὅτι ἐνεπαίχθη580 ὑπὸ τῶν μάγων581 /ΜΓ ΜΓ\ ὀργισθεὶς582 ἔπεμψεν αὐτοῦ τοὺς φονευτὰς λέγων αὐτοῖς ἀνελεῖν πάντα τὰ βρέφη ἀπὸ διετίας καὶ κάτω (2) 02 καὶ ἀκούσασα ἡ Μαρία ὅτι τὰ βρέφη ἀνελεῖται583 φοβηθεῖσα ἔλαβεν τὸν παῖδα584 καὶ ἐσπαργάνωσεν αὐτὸν καὶ ἔβαλεν ἐν φάτνῃ585 βοῶν βοῶν. (3) 03 Ἡ δὲ Ἐλισάβεδ ἀκούσασα ὅτι Ἰωάννης586 ζητεῖται587 λαβομένη αὐτὸν ἀνέβη ἐν τῇ ὀρεινῇ588 καὶ περιεβλέπετο ποῦ αὐτὸν589 ἀποκρύψῃ καὶ οὐκ ἔνι τόπος ἀπόκρυφος ἀπόκρυφος. 04 Τότε στενάξασα Ἐλισάβεδ λέγει λέγει·590 «Ὄρος Ὄρος Θεοῦ591 δέξαι592 με μητέρα μετὰ τέκνου.» Οὐ γὰρ ἐδύνατο ἡ Ἐλισάβεδ ἀναβῆ τέκνου ἀναβῆ/ΜΔ ΜΔ\ναι ναι593 διὰ τὴν δειλίαν594 574.  ειδου 575.  κα\ι/ c 576.  MSS Haplography - Homoioteleuton 577.  MSS 578.  MSS 579.  ειδων 580.  ενεπεχθη 581.  μαγ� 582.  οργισθις 583.  τα \βρεφηα/νελειται c Haplography 584.  π\ε/αιδα c 585.  παθνη 586.  ιωανης 587.  ζητιτε 588.  ορινη 589.  αυτ� 590.  λεγι 591.  �� 592.  δεξε 593.  αναβη/ΜΔ\αναβηναι Dittography 594.  διλιαν

76

The Protevangelium of James

05 καὶ παραχρῆμα ἐδιχάσθη τὸ ὄρος καὶ ἐδέξατο595 αὐτὴν596 06 καὶ ἦν τὸ ὄρος ἐκεῖνο διαφαίνον597 αὐτῇ φῶς φῶς. Ἄγγελος γὰρ Κυρίου598 ἦν μετ αὐτῶν ὁ διαφυλάσσων αὐτοὺς αὐτοὺς. 23 (1) 01 Ὁ δὲ Ἡρώδης ἐζήτει τὸν Ἰωάννην καὶ ἀπέστειλεν599 ὑπηρέτας ἐν τῷ θυσιαστηρίῳ πρὸς Ζαχαρίαν λέγων αὐτῷ αὐτῷ· «Ποῦ Ποῦ ἀπέκρυψας τὸν υἱόν σου σου;» 02 Ὁ δὲ ἀπεκρίνατο λέγων600 αὐτοῖς αὐτοῖς· «Ἐγὼ Ἐγὼ λειτουργὸς601 ὑπάρχω Θεοῦ602 καὶ προσεδρεύω /ΜΕ ΜΕ\ τῷ ναῷ αὐτοῦ αὐτοῦ. Τί γινώσκω ποῦ ἐστιν ὁ υἱός μου μου;» (2) 03 Καὶ ἀπήλθωσαν οἱ ὑπηρέται αὐτοῦ καὶ ἀπήγγειλαν603 αὐτῷ πάντα ταῦτα 04 καὶ ὀργισθεὶς604 ὁ Ἡρώδης εἶπεν605 ταῦτα ταῦτα· «Ὁ Ὁ υἱος αὐτοῦ μέλλει606 βασιλεύειν 607 τῷ Ἰσραὴλ Ἰσραὴλ.» 05 Καὶ ἔπεμψεν πάλιν τοὺς ὑπηρέτας λέγων αὐτῷ αὐτῷ·608 «Εἶπόν Εἶπόν609 μοι τὰ ἀληθῆ ἀληθῆ. Ποῦ 610 ἐστιν ὁ υἱός σου σου; 06 Οἶδας ὅτι τὸ αἷμά σου611 ὑπὸ τὴν χεῖρά612 μού ἐστιν ἐστιν.» 07 Καὶ ἀπήλθωσαν613 οἱ ὑπηρέται καὶ ἀνήγγειλαν αὐτῷ ταῦτα (3) 08 καὶ ἀποκριθεὶς εἶπεν εἶπεν· «Μάρτυς Μάρτυς εἰμὶ τοῦ Θεοῦ Θεοῦ.614 Ἔχε μου τὸ αἷμα αἷμα. Τὸ δὲ 615 πνεῦμά μου ὁ Δεσ Δεσ/ΜΣΤ ΜΣΤ\πότης πότης μου δέξηται616 ὅτι ἀθῷον617 αἷμα ἐκχύνεις618 εἰς τὰ619 πρόθυρα τοῦ ναοῦ Κυρίου Κυρίου.»620 595.  εδεξατντο c 596.  αυτ� 597.  διαφενων 598.  �� 599.  ε\α/πεστειλεν c 600.  λεγ� 601.  λιτουργος 602.  �� 603.  απηγγιλαν 604.  οργισθη; οργισθεις MSS 605.  ειπ� 606.  μελλι 607.  ι�� 608.  αυτ\ω/ ο̇υ̇ c 609.  ιειπον c 610.  ϋιος 611.  \σου/ c 612.  χειραν 613.  απηλθοσαν 614.  �� 615.  ��� 616.  δεξητε 617.  αθο� 618.  εκχυνις 619.  το\α/ c 620.  ��



The Greek Text of the ProtJac according to P.Bodm V

77

09 Καὶ περὶ τὸ διάφαυμα ἐφονεύθη Ζαχαρίας621 καὶ οὐκ ᾔδεισαν οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ622 πῶς ἐφονεύθη ἐφονεύθη.623 24 (1) 01 Ἀλλὰ τὴν ὥραν τοῦ ἀσπασμοῦ ἀπήλθασιν οἱ ἱερεῖς καὶ οὐκ ἀπήντησεν624 αὐτοῖς κατὰ τὸ ἔθος ἡ εὐλογία625 τοῦ Ζαχαρίου 02 καὶ ἔστησαν οἱ ἱερεῖς προσδοκῶντες τὸν626 Ζαχαρίαν τοῦ627 ἀσπάσασθαι αὐτὸν ἐν εὐχῇ628 καὶ δοξάσαι629 τὸν Ὕψιστον630 Θεὸν Θεὸν.631 (2) 03 Χρονίσαντος δὲ αὐτοῦ ἐφοβήθη ἐφοβήθη/ΜΖ ΜΖ\σαν σαν πάντες πάντες. Τολμήσας δέ τις ἐξ αὐτῶν εἰσῆλθεν εἰς τὸ ἁγίασμα καὶ εἶδεν παρὰ τὸ θυσιαστήριον Κυρίου632 αἷμα πεπηγὸς καὶ φωνὴν λέγουσαν λέγουσαν· 04 «Ζαχαρίας Ζαχαρίας633 πεφόνευται634 καὶ οὐκ ἐξαλειφθήσεται635 τὸ αἷμα αὐτοῦ ἕως ἔλθῃ ἔκδικος.» ἔκδικος 05 Καὶ ἀκούσας τῶν636 λόγων τούτων ἐφοβήθη καὶ ἐξῆλθεν καὶ ἐνήγγειλεν637 τοῖς ἱερεῦσιν ἃ εἶδεν (3) 06 καὶ ἤκουσαν καὶ εἶδαν τὸ γεγονὸς638 639 τὰ παθνώματα τοῦ ναοῦ 640 ὠλόλυξαν καὶ αὐτοὶ περιεσχίσαντο ἐπάνωθεν ἕως κάτω 07 καὶ τὸ πτῶ πτῶ/ΜΗ ΜΗ\μα μα641 αὐτοῦ οὐχ εὕρωσαν εὕρωσαν, ἀλλὰ εὗρον τὸ αἷμα642 αὐτοῦ λίθον 643 γεγενημένον 08 καὶ φοβηθέντες ἐξῆλθαν καὶ644 ἀπήγγειλαν ὅτι Ζαχαρίας πεφόνευται

621.  ζα\χ’/χαριας c 622.  ι�� 623.  εφωνευεη c 624.  ηπηντησεν 625.  τη ευλογια 626.  τ� 627.  τους c 628.  ευχ\αις/η c 629.  δοξασαι\ς/ c 630.  ψιστον 631.  �� 632.  �� 633.  ζαχ’χαριας 634.  εφονευται 635.  εξαλιφθησηται 636.  τ� 637.  ενηγγιλεν 638.  γεγονως 639.  MSS 640.  ολολυξ� 641.  πτω/ΜΗ\πτωμα Dittography 642.  πτωμα; αιμα MSS 643.  γεγεννημεν� 644.  και και Dittography

78

The Protevangelium of James

09 καὶ ἤκουσαν645 πᾶσαι αἱ φυλαὶ τοῦ λαοῦ καὶ ἐπένθησαν αὐτὸν646 καὶ ἔκοψαν αὐτὸν τρεῖς647 ἡμέρας καὶ τρεῖς648 νύκτας νύκτας. (4) 10 Μετὰ δὲ τὰς τρεῖς649 ἡμέρας ἐβουλεύσαντο οἱ ἱερεῖς τίνα ἀναστήσουσιν εἰς τὸν τόπον τοῦ Ζαχαρίου καὶ ἀνέβη ὁ κλῆρος ἐπὶ Συμεὼν Συμεὼν. 11 Οὗτος650 γὰρ ἦν ὁ χρηματισθεὶς ὑπὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μὴ ἰδεῖν651 θάνατον ἕως ἂν τὸν /ΜΘ ΜΘ\ Χριστὸν652 ἐν σαρκὶ ἴδῃ ἴδῃ.653 25 (1) 01 Ἐγὼ δὲ Ἰάκωβος ὁ γράψας τὴν ἱστορίαν ταύτην ἐν Ἱεροσολύμοις θορύβου654 γεναμένου ὅτε ἐτελεύτησεν Ἡρώδης Ἡρώδης, 02 συνέστελλον655 ἑαυτὸν ἐν τῇ ἑρήμῳ ἕως παύσηται ὁ θόρυβος Ἱερουσαλὴμ Ἱερουσαλὴμ. 03 Δοξάσω δὲ τὸν Δεσπότην τὸν δόντα μοι τὴν σοφίαν τοῦ γράψαι τὴν ἱστορίαν ταύτην. ταύτην (2) 04 Καὶ ἔσται ἡ χάρις μετὰ πάντων τῶν φοβουμένων656 τὸν Κύριον Κύριον,657 ἀμὴν ἀμὴν. Γένεσις Μαρίας Ἀποκάλυψις Ἰακὼβ Εἰρήνη τῷ γράψαντι καὶ τῷ ἀναγινώσκοντι

645.  κα\ι/ησαν c Haplography; ηκουσαν MSS 646.  \αυτον/ c 647.  τρις 648.  τρις 649.  τρις 650.  ουτως 651.  ειδειν 652.  χ�� 653.  ειδη 654.  θυορυβου c 655.  συνεστελλ� 656.  \των φοβουμενων/ c 657.  ��

of t he P rot J ac ac c ordi n g to P.B odm V

E ng l i sh T r a n sl at i on

Genesis of Mary, Apocalypse of Jacob 1 01 In the histories of the twelve tribes Ioakeim was1 very rich and he offered his gifts double to the Lord saying in himself: 02 “{Part} of my surplus will be for all the people and {part} for forgiveness by the Lord God for appeasement unto me.” 03 And the great day to the Lord drew very near and the sons of Israel offered their gifts 04 and Roubel also stood opposite him saying: “It is not permissible for you to bring your gifts2 first because you did not make seed in Israel.” 05 And Ioakeim became very sad and went out to the twelve tribes of the people if I alone did not make seed in Israel. 07 I searched and found all the righteous that they raised seed in Israel. 08 And I remembered the patriarch Abraham that in his last day the Lord God gave to him a son Isaac.” 09 And Ioakeim was very sad and did not appear to his wife, 10 but he gave himself into the desert pitched his tent there 11 and Ioakeim fasted forty days and forty nights saying in himself: 12 “I will not come down neither for food nor for drink until the Lord my God visits me. 13 And my prayer will be food and drink.” 2 01 And his wife Anna lamented two laments and mourned two mournings saying: 02 “I will mourn my widowhood and I will mourn my childlessness.” 03 And the great day of the Lord drew very near and Euthine her maidservant said to her: 04 “How long will you humble your soul? The great day of the Lord is near and it is not permissible for you to grieve.

1.  |was| c 2.  |your gifts| c

80

The Protevangelium of James

05 But take this headscarf which the lady of the work gave to me. And it is not permissible for me to tie it {on myself} because I am your maidservant and it has a royal character.” 06 And Anna said: “Get away from me and I did not do these things and the Lord God humbled me very much, 07 lest she gave this to you wickedly and you came to commune with me in your sin.” 08 Αnd Euthine the maidservant said: “Ηow shall I curse you? Because you did not hear my voice the Lord God closed up your womb so as not to give you fruit in Israel.” 09 And Anna became very sad and wrapped herself in her grieving garments 10 and wiped her head and put on her wedding garments 11 and around the ninth hour she went down to her garden to walk 12 and saw a bay tree and sat under it and after she rested she entreated the Master saying: 13 “God of the fathers, bless me and hear my entreaty, 14 as you blessed mother Sarah and gave to her the son Isaac.” 3 01 And Anna sighed to heaven and saw a nest of sparrows in the bay tree and directly Anna uttered a lament in herself saying: 02 “Woe to me! Who gave birth to me? What womb sprouted me, that I was born a curse before all of them and before the sons of Israel? And I was reproached and they sneered at me and banished me from the temple of the Lord my God. 03 Woe to me! To what have I been likened? I have not been likened to the birds of the sky, for are fruitful before you, Lord. 04 Woe to me! To what have I been likened? I have not been likened to the brute animals, for the brute animals also are fruitful before you, Lord. 05 Woe to me! To what have I been likened? I have not been likened to the beasts of the earth, for the beasts of the earth also are fruitful before you, Lord. 06 Woe to me! To what have I been likened? I have not been likened to these waters, for these waters also are are calm and troubled and their fish bless you, Lord. 07 Woe to me! To what have I been likened? to this earth, for the earth also offers her fruits according to the season and blesses you, Lord.” 4 01 And behold an angel of the Lord stood saying: “Anna, Anna, the Lord heard your entreaty. 02 You will conceive and give birth and your seed will be talked about in all the world.” 03 And Anna said: “As the Lord God lives, if I will give birth either to a male or a female,



English Translation of the ProtJac according to P.Bodm V

81

04 I will bring {it as} a gift to my Lord God and it will be serving him all the days of its life.” 05 And behold two angels came saying to her: “Behold Ioakeim your husband {is coming} with his flocks.” 06 An angel of the Lord came down to Ioakeim saying: “Ioakeim, Ioakeim, the Lord God heard you {and} your entreaty. Come down from here. Behold your wife Anna has conceived in the womb.” 07 And directly Ioakeim came down and called his shepherds saying to them: 08 “Bring to me here ten lambs spotless and without blemish. And the ten lambs will be for the Lord God. 09 And bring to me twelve oxen. will be for the priests and the Council of the elders. And {bring to me} one hundred he-goats. And the one hundred he-goats will be for all the people.” 10 And behold Ioakeim arrived with his flocks 11 and Anna stood by the gate and saw Ioakeim coming with his flocks 12 and Anna seeing him, directly ran and hung herself on his neck saying: “Now I know that the Lord God blessed me very much. 13 For behold the widow is no longer a widow. And behold I the childless woman have conceived in the womb.” 14 And Ioakeim rested on the first day in his house. 5 01 And on the next day he brought his gifts saying in himself: “If the Lord God is merciful to me, the vestment of the priest will make it manifest to me.” 02 And Ioakeim offered his gifts and watched the vestment of the priest he went up to the altar of the Lord and he did not see a sin in himself 03 and Ioakeim said: “Now I know that the Lord God was merciful to me and forgave all my sins.” 04 And he came down from the temple of the Lord justified and arrived at his house 05 and her months were fulfilled as it said six. And in month seven Anna gave birth 06 and she said to the midwife: “What have I born?” And the midwife said: “a female.” 07 “My soul was magnified on this day.” And she laid her down. 08 And the days having been fulfilled, Anna wiped off her afterbirth and gave a breast to the child and named her name Mary. 6 01 And day by day the child became stronger. And she having become six months {old}, her mother stood her on the ground to test if she stands. 02 And having walked seven steps, she came into the embrace of her mother 03 and her mother snatched her up saying: “As the Lord my God lives, you will not walk on this earth until I lead you away to the temple of the Lord.”

82

The Protevangelium of James

04 And she created a sanctuary in her bedroom and did not allow anything common and unclean to pass through her 05 and she invited the undefiled daughters of the Hebrews and they kept her company. 06 And it became the first year for the child and Ioakeim held a large reception and he invited the high priests and the priests and the scribes and the Council of the elders and all the people of Israel 07 and Ioakeim presented the child to the priests and they blessed her saying: 08 “God of our fathers, bless this child and give to her an eternal renowned name in all the generations.” 09 And the people said: “Let it be, amen.” 10 And they presented her to the high priests and they blessed her saying: 11 “God of Heights, look upon this child and bless her with the highest blessing which has no succession.” 12 And her mother snatched up into the sanctuary of her bedroom and gave a breast to the child 13 and Anna uttered a song to the Lord God saying: “I will sing a holy ode to the Lord my God because he visited me and took away from me the reproach of my enemies. 14 And the Lord my God gave to me the fruit of his righteousness singularly hallowed and multiply rich before him. 15 Who will announce to the sons of Roubel that Anna is nursing? 16 17 And she rested her in the bedroom of her sanctuary and she came out and served them. 18 The dinner having ended, they went down rejoicing and glorified the God of Israel. 7 01 To the child were added her months. And the child became two years {old} and Ioakeim said: 02 “Let us lead her up to the temple of the Lord so that we can fulfill the promise that we promised, 03 lest the Master send {adversity} upon us and our gift will be unacceptable.” 04 And Anna said: “Wait for the third so that she will not seek father or mother.” 05 And Ioakeim said: “Amen.” 06 And the child became three years {old} and Ioakeim said: “Let us call the undefiled daughters of the Hebrews and let them each take a lamp and let them be burning 07 so that she will not turn back and her heart will {not} be taken captive out of the temple of the Lord.” 08 And he did thus until they went up to the temple 09 and the priest of the Lord received her and, having kissing her, blessed {her} and said:



English Translation of the ProtJac according to P.Bodm V

83

10 “The Lord God magnified your name in all the generations. In you at the end of days the Lord will manifest the ransom for the sons of Israel.” 11 And he sat her upon the third step of the altar 12 and the Lord God put grace upon her and she danced with her feet and all the house of Israel loved her 8 01 and her parents came down wondering and praising and glorifying the Master God because she did not turn away to them. 02 And Mary was in the temple of the Lord, being nourished as a dove she was receiving food from the hand of an angel. 03 And she becoming twelve years old, there was a council of the priests saying: 04 “Behold Mary has become twelve years old in the temple of the Lord. What should we do with her, lest she defile the sanctuary of the Lord our God?” 05 And the priests said to him: “You stood at the altar of the Lord. Enter also and pray about her and that which the Lord God reveals to you, this we should do.” 06 And the priest entered, taking the vestment with twelve bells, into the Holy of Holies and prayed about her 07 and behold an angel of the Lord stood saying: “Zachariah, Zachariah, go out and call together the widowers of the people 08 And to whom the Lord God shows a sign, to him she will be a wife.” 09 The heralds went out through all the environs of Judea and the trumpet of the Lord sounded and behold they all ran. 9 01 And Joseph, having thrown {down} the hammer, came out himself to meet them and, they all coming together, went out towards the priest, having taken their staffs. 02 And the priest, having received the staffs from them, went into the sanctuary and prayed. 03 And, having finished the prayer, he took the staffs and went out and gave {the staffs} to them and there was no sign in them. 04 And Joseph took the last staff and behold a dove came out of the staff and stood upon the head of Joseph 05 and the priest said: “Joseph, Joseph, you have been appointed by lot to receive the virgin of the Lord in custody for him.” 06 And Joseph spoke against {him} saying: “I have sons and am old. She is young, lest I will be a laughing-stock to the sons of Israel.” 07 And the priest said: “Joseph, fear the Lord your God 08 and remember as many {evils} as God did to Dathan and Abiron and Kore, how the earth was split open and they all were swallowed up because of their contrary speech. 09 And now be afraid, Joseph, lest those {evils} will be in your house.” 10 And having become afraid, Joseph received her in custody for him [God]

84

The Protevangelium of James

11 and he [Joseph] said to her: “Mary, I took you out of the temple of the Lord. 12 And now I leave you in my house. For I am going away to build the buildings and I will return to you. The Lord will guard you.” 10 01 And there was a council of the priests saying: “Let us make a veil for the temple of the Lord.” 02 And the priest said: “Summon the undefiled virgins from the tribe of David.” 03 And the servants went out and sought and found seven 04 and the priest remembered the child Mary that she was of the tribe of David and undefiled to God and the servants went out and brought her 05 and {the servants} led them [the seven virgins now with Mary] into the temple of the Lord and the priest said: 06 “Cast lots for me thus. Who will weave the gold and the undefiled [white] and the flax and the silk and the hyacinth and the red and the true purple {threads}?” 07 and the red {threads} , having taken {them}, she was working {on them} in her house. 08 And at that time Zachariah became silent in his place was Samuel until {the time} when Zachariah spoke. 09 And Mary, having taken the red {thread}, was spinning. 11 01 And she picked up the pitcher and went out to fill {it with} water 02 and behold a voice saying to her: “Greetings, you have received grace among women.” 03 And Mary was looking {to the} right and {to the} left from where that voice might be 04 and, becoming frightened, she entered into her house and, putting down the pitcher, 05 took up the purple {thread} and sat on the throne and spun the purple {thread} 06 and behold an angel stood before {her} saying: 07 “Do not fear, Mary. For you found favor before the Master of all. You will conceive from his Logos.” 08 And Mary, having heard, considered in herself saying: “Will I conceive from the living Lord God as every woman gives birth?” 09 And behold an angel stood with her saying to her: “Not thus, Mary. For the power of God will overshadow you 10 and therefore the holy one born will be called son of the Most High. 11 And you will call his name Jesus. For he will save his people from their sins.” 12 And Mary said: “Behold the maid-servant of the Lord before him. Let it be done to me according to your word.” 12 01 And she prepared the purple and the red {threads} and brought {them} to the priest and, having taken {them}, the priest blessed her and said:



English Translation of the ProtJac according to P.Bodm V

85

02 “Mary, the Lord God magnified your name and you will be blessed in all the generations of the earth.” 03 Having received joy, Mary went away to her relative Elizabeth and knocked on the door 04 and having heard {the knock}, Elizabeth threw {down} the red {thread} and ran to the door and opened {it} to her 05 and blessed her and said: “Whence {is it} to me that the mother of my Lord comes to me? 06 For behold that {which is} in me sprung about and blessed you.” 07 But Mary had forgotten the mysteries which the angel Gabriel spoke {to her} 08 and she sighed to heaven and said: “Who am I that behold all the women of the earth will bless me?” 09 And she remained three months with Elizabeth and day by day her womb swelled 10 having become afraid, Mary went into her house and hid herself from the sons of Israel. 11 And {she} was sixteen years {old} when these mysteries happened to her. 13 01 and behold Joseph came from his building {work} and entered into the house and found her swollen 02 and he struck his face and threw himself on the ground upon the sackcloth and cried bitterly saying: 03 “With what face will I gaze towards the Lord my God? What shall I pray about her, for I received a virgin from the temple of the Lord God and did not guard her? 05 Who is he who has preyed upon me? Who did this evil in my house and defiled her? 06 Has history not been repeated in me? For as Adam was in the time of his prayer and the serpent came and found Eve alone and deceived her and defiled her, thus it happened also to me.” 07 And Joseph arose from the sackcloth and summoned her and said to her: 08 “{You} having been cared for by God, why did you do this? Did you forget the Lord your God? 09 Why did you humble your soul, having been raised in the Holy of Holies and receiving food from the hand of an angel?” 10 But she cried bitterly saying: “I am clean and know no man.” 11 And Joseph said to her: “From where then is this in your womb?” 12 And she said: “As the Lord my God lives, I do not know from where it is in me.” 14 01 And Joseph became very afraid and calmed down from her, considering what he will do {about} her 02 and Joseph said: “If I hide her sin I will be found violating the law of the Lord.

86

The Protevangelium of James

03 And if I expose her to the sons of Israel I am afraid, lest {which is} in her angelic and I will be found having betrayed innocent blood to judgment of death. 04 What then shall I do with her? In secret I will release her from me.” And night came upon him 05 and behold, an angel of the Lord appears to him in a dream saying: 06 “Do not fear this maiden. For that {which is} in her is from the Holy Spirit. 07 And she will bear you a son and you will call his name Jesus. For he will save his people from their sins.” 08 And Joseph arose from sleep and glorified the God of Israel, {the one} having given to him his grace, and [Joseph] was protecting the maiden. 15 01 And Annas the scribe came to him and said to him: “Joseph, why did you not appear at our meeting?” 02 And he said to him: “Because I was tired from the journey and rested one day.” 03 And Annas turned and saw Mary swollen 04 and he went away quickly to the priest and said to him: “Behold Joseph, to whom you bear {favorable} witness, has acted very lawlessly.” 05 And the high priest said: “What {is} this?” 06 And he said: “The virgin whom Joseph received from the temple of the Lord, he defiled her and stole her marriage and did not reveal {this} to the sons of Israel.” 07 And the high priest said: “Joseph did these things?” 08 And he said to him: “Send out servants and you will find the virgin swollen.” 09 And the servants went out and found her as he said and led her away to the sanctuary and she stood in the place of judgment 10 and the high priest said to her: “Mary, why did you do this? Why did you humble your soul? Did you forget the Lord your God, 11 having been raised in the Holy of Holies and having received food from the hand of angels? You, having heard their hymn and having danced before them, why did you do this?” 12 And she cried bitterly saying: “As the Lord God lives, I am clean before him and know no man.” 13 And the high priest said Joseph that she said this. 14 And Joseph said: “As the Lord his Christ lives, I am clean from her.” 15 And the high priest said: “Do not bear false witness. Tell the truth. You stole your marriage and did not reveal {this} to the sons of Israel. 16 And you did not bow your head under the mighty hand so that your seed might be blessed.” 17 And Joseph became silent 16 01 and the high priest said: “Give back the virgin whom you received from the temple of the Lord.” And Joseph was becoming tearful



English Translation of the ProtJac according to P.Bodm V

87

02 and the high priest said: “I will give to you {both} to drink the water of the reproach of the Lord and it will reveal your sin in your eyes.” 03 And having taken up {the water}, the high priest gave {it} to Joseph to drink and sent him into the desert and he came {back} whole 04 and he gave {it} also to the maiden to drink and sent her into the wilderness and she came down whole 05 and all the people wondered that {it} did not reveal their sin 06 and the high priest said: “If the Lord God did not reveal your sin, neither do I judge you.” 07 And he released them and Joseph took Mariamme and went into his house rejoicing and glorifying the God of Israel. 17 01 And there was a call from Aostos the king for all who are in Bethlehem of Judea to be registered 02 and Joseph said: “I will register my sons. But what shall I do with this maiden? 03 How shall I register her? As my wife? I am ashamed. But {as my} daughter? The sons of Israel know that she is not my daughter. 04 This is the day of the Lord. He will do as he wills.” 05 And he saddled the donkey and sat her {upon it} and his son led {it} and Samuel followed 06 and he drew very near to the third mile and Joseph turned and saw her sad 07 and was saying: “Perhaps that {which is} in her is causing her distress.” 08 And again Joseph turned and saw her laughing 09 and said: “Mariamme, what is this with you that I see your face sometimes laughing and sometimes sad?” 10 And she said to him: “Joseph, {it is} because I see two nations with my eyes, one crying and mourning and one rejoicing and exulting.” 11 And they came to the middle of the road and Mariamme said to him: “Joseph, take me down from the donkey because he {who is} in me presses me to come forth.” 12 And he took her down there and said to her: “Where shall I take you and cover your nakedness for the place is desolate?” 18 01 And he found a cave there and took her in and placed her {with} his sons 02 and he exited {the cave} to seek a Hebrew midwife in the country of Bethlehem 19 01 and having found {one}, he brought from the hills {her} coming down 01a MSS and behold a woman· coming down from the hills 01b MSS and she says to him· man· where are you going 02a MSS and he said·· I am seeking a Hebrew midwife 02b MSS and answering she says to him·· are you from Israel 03a MSS and he said to her·· yes 03b MSS and she said·· and who is·· she {who is} giving birth·· in the cave

88

The Protevangelium of James

04 and Joseph said to the midwife that: “Mary is my betrothed, 04a MSS and he said to her·· my betrothed 04b MSS and she said to him·· she is not your wife 05a MSS and Joseph said·· she is not my wife 05b MSS Mary is·· {the one} having been raised·· in the temple of the Lord 05c MSS and I obtained her by lot· {as a} wife 06 but she has a conception from the Holy Spirit, having been raised in the temple of the Lord.” 06a MSS and she is not my wife 06b MSS but has a conception·· from the Holy Spirit 07a MSS and the midwife said to him·· is this true 07b MSS and Joseph said to her· come and see 07 P.Bodm V/07c MSS And the midwife went away with him 08 and they stood in the place of the cave and a dark cloud {was} overshadowing the cave 09 and the midwife said: “My soul was magnified today, for my eyes saw strange {things} today, for salvation has come to Israel.” 10 And immediately the cloud was receding from the cave and a great light appeared in the cave so that the eyes {were} not {able} to bear it 11 and for a little {while} that light was receding until a child appeared and came and took a breast from its mother Mary 12 and the midwife cried out: “Today is as a great day, for I saw this new spectacle.” 13 And the midwife exited the cave and Salome encountered her 14 and [the midwife] said to her: “Salome, Salome, I have a new spectacle to describe to you. A virgin gave birth to things her nature does not allow.” 15 And Salome said: “As the Lord my God lives, if I do not put my finger {and} examine her nature, I will not believe the virgin gave birth.” 20 01 And she went in and prepared her [Mary] 01a MSS and the midwife went in· and said· Mary 01b MSS prepare yourself· for no small struggle· is appointed· for you 02 and Salome examined her nature 03 and Salome cried out : “Because it tempted {the} living God, behold my hand falls away from me by fire.” 04 And she prayed to the Lord 04b and the midwife was healed in that hour 04 MSS and she bent· her knees· to the Master· saying· God of my fathers· remember me· for I am seed· of Abraham and Isaac and Jacob 05 MSS do not make me an example· to the sons of Israel· but assign me· with the poor 06 MSS for you know Master· that in your name· all my treatments· I accomplished· and my wages· I received from you



English Translation of the ProtJac according to P.Bodm V

89

07 and behold an angel of the Lord stood with Salome saying: “Your entreaty was heard before the Lord God. 08 Having drawn near, touch the child and he will be salvation for you.” 09 And she did thus 09a MSS and Salome came forward· and held it [the child]· saying 09b MSS I will pray to him· for a great king was born· to Israel 10 and Salome was healed in accordance with her prayer and she exited the cave 11 behold an angel of the Lord {came} saying with a voice: “Salome, Salome, proclaim all the strange things you saw until the child comes to Jerusalem.” 21 01 And behold Joseph prepared to go out into Judea 02 and there was a great disturbance in Bethlehem of Judea. 03 For magi came saying: “Where is the king of the Jews? 04 For we saw his star in the East and came to worship him.” 05 And having heard, Herod was shaken and sent servants 06 and summoned them [the magi] and they explained to him about the star 06b MSS and he summoned· them [the magi] and the high priests 07 MSS and he interrogated them [the high priests] saying· how is it written· about the Messiah· where he is born· they say to him· in Bethlehem of Judea· for thus it is written· and he released them 08 MSS and he interrogated the magi· saying to them· what sign did you see· regarding the king having been born 09 MSS and the magi said· we saw· a very large star· and it shone· among the stars of heaven· and it dimmed them· so that the {other} stars· {were} not {able} to appear 10 MSS and thus we knew· that a king was born· to Israel· and we came· to make obeisance to him 11 MSS and he said to them· Herod· go and seek {him}· and if you find {him}· report {it} to me· so that I also having come· will make obeisance to him· and the magi went out 12 and behold they [the magi] saw stars in the East and they [the stars] went before them until they [the stars] entered into the cave and [a single star] stood upon the head of the child 13 and the magi, having seen standing with its mother Mary, 14 took gifts out of their bag, gold and frankincense and myrrh, 15 and having been warned by the angel , departed for {their} country by another road. 22 01 Then Herod, having seen that he was deceived by the Magi, having become angry, sent his executioners saying to them to kill all the babies from two years {old} and younger 02 and Mary, having heard that the babies are being killed, having become afraid, took the child and wrapped him and put him in a cattle-manger.

90

The Protevangelium of James

03 And Elizabeth, having heard that John is being sought, taking him went up into the hills and looked around {for} where she might hide him and there was no hidden place. 04 Then having sighed, Elizabeth says: “Mountain of God, receive me a mother with a child.” For Elizabeth was not able to go up because of cowardice 05 and immediately the mountain was divided in two and received her 06 and that mountain was shining light through to her. For an angel of the Lord was with them, protecting them. 23 01 And Herod was seeking John and sent servants to the sanctuary to Zachariah saying to him: “Where did you hide your son?” 02 And he answered saying to them: “I am an officiating minister of God and am serving in his temple. How do I know where my son is?” 03 And his [Herod’s] servants went out and reported to him all these things 04 and having become angry, Herod said these {words}: “His son is destined to be king in Israel.” 05 And again he sent servants saying to him: “Tell me the truth. Where is your son? 06 You know that your blood is under my power.” 07 And the servants went out and announced these things to him [Zachariah] 08 and answering, he said: “I am a witness of God. Take my blood. My Master will receive my spirit, for you are pouring out innocent blood at the entrance of the temple of the Lord.” 09 And around daybreak Zachariah was murdered and the sons of Israel did not know how he was murdered. 24 01 But at the hour of the salutation the priests went out and the blessing of Zachariah did not encounter them according to the custom 02 and the priests stood expecting Zachariah to greet them in prayer and to glorify the Most High God. 03 But, as he was delaying, {they} all became afraid. And having taken courage, one of them went into the sanctuary and saw by the altar of the Lord solidified blood and {heard} a voice saying: 04 “Zachariah has been murdered and his blood will not be redeemed until an avenger comes.” 05 And, having heard these words, he became afraid and went out and reported to the priests what he saw 06 and they heard and saw what had happened the ceiling panels of the temple cried out and they were torn from above to below 07 and they did not find his body, but they found his blood having become stone 08 and, having become afraid, they went out and reported that Zachariah has been murdered 09 and all the tribes of the people heard and grieved {for} him and mourned him {for} three days and three nights.



English Translation of the ProtJac according to P.Bodm V

91

10 And after the three days the priests took counsel {about} whom they will raise up in the place of Zachariah and the lot fell upon Symeon. 11 For this was the one having been revealed by the Holy Spirit not to see death until he would see the Messiah in {the} flesh. 25 01 And I Jacob, having written this history in Jerusalem, a disturbance having come about when Herod died, 02 withdrew myself into the desert until the disturbance would cease {in} Jerusalem. 03 And I will glorify the Master, {the one} having given to me the wisdom to write this history. 04 And grace shall be with all those fearing the Lord, amen. Genesis of Mary, Apocalypse of Jacob Peace {be} to the writer and to the reader

T he C ol l at i on s of t h e G re e k M anus cri p ts of t h e P rot J ac

T it l e s i n t h e G re e k M anus cri p ts of t h e P rot J ac

[] 41 42 43 61 62 91 92 95 96 005 106 107 203 206 214 215 216 308 404 409 410 613 704 - 311 405 γενεσις μαριας αποκαλυψις ιακωβ γεννησις μαριας της αγιας θεοτοκου και υπερενδοξου μητρος ιησου χριστου 109 γεννησις της παναγιας δεσποινης ημων θεοτοκου και αειπαρθενου μαριας 001 γεννησις και ανατροφη τη αγιας θεοτοκου συγγραφεισα υπο ιακωβου του αδελφου του κυριου 217 η γεννησις της υπεραγιας θεοτοκου γραφεισα περι ιακωβ του αγιου αποστολου 614 το γενεθλιον της υπεραγιας δεσποινης ημων θεοτοκου λογος ιακωβου του αδελφοθεου 306 το γενεσιον της υπεραγιας θεοτοκου 628 το γενεσιον της υπεραγιας θεοτοκου chs 1–16; []ηρ της χριστου γεννησεως της απογραφης του καισαρος chs 17–25; 408 εις την γενναν της θεοτοκου 81 εις το γενεσιον της θεοτοκου και αειπαρθενου μαριας 626 εις το γενεσιον της υπεραγιας και παναγνου δεσποινης ημων θεοτοκου και αειπαρθενου μαριας 218 εις το γενεσιον της υπεραγιας και παναγνου δεσποινης ημων θεοτοκου και αειπαρθενου μαριας λογος ιστορικος 501 513 801 802 ιστορια εις το γενεσιον της υπεραγιας θεοτοκου του αγιου ιακωβου 625 ιστορια ιακωβου εις το γενεσιον της παναγιας θεοτοκου 93 ιστορια ιακωβου εις το γενεσιον της παναγιας 622 ιστορια ιακωβου εις το γενεσιον της υπεραγιας θεοτοκου 202 219 508 603 708 ιστορια ιακωβου εις το γενεθλιον της υπεραγιας θεοτοκου 605 ιστορια ιακωβου εις το γενεσιον της αγιας θεοτοκου 113 ιστορια ιακωβου εις το γενεσιον της παναγιας δεσποινης ημων θεοτοκου 102 116 514 ιστορια ιακωβου εις το γενεσιον της παναγιας δεσποινης ημων θεοτοκου και αειπαρθενου μαριας 701

96

The Protevangelium of James

ιστορια ιακωβου εις το γενεσιον της υπεραγιας δεσποινης ημων θεοτοκου και αιπαρθενου μαριας 607 ιστορια ιακωβου του αποστολου εις το γενεθλιον της υπεραγιας ενδοξου δεσποινης ημων θεοτοκου και αειπαρθενου μαριας 517 ιστορια ιακωβου του αποστολου εις το γενεθλιον της υπεραγιας δεσποινης ημων θεοτοκου 207 ιστορια ιακωβου αποστολου του αδελφοθεου εις το γενεθλιον της αγιας θεοτοκου και αειπαρθενου μαριας 101 ιστορια ιακωβου εις γενεθλιον της υπεραγιας δεσποινης ημων θεοτοκου και αειπαρθενου μαριας 309 ιστορια ιακωβου του αδελφοθεου εις την γεννησιν της υπεραγιας θεοτοκου 108 ιστορια ιακωβου του αδελφου του κυριου εις την συλληψιν της αγιας αννης μητρος της αγιας θεοτοκου 602 ιστορια ιακωβου περι της γεννησεως της θεοτοκου και αειπαρθενου μαριας 406 ιστορια ιακωβου ιεροσολυμων λογος εις την γεννησιν της υπεραγιας δεσποινης ημων θεοτοκου και αειπαρθενου μαριας 627 ιστορια ιακωβου ιεροσολυμων λογος εις το γενεθλιον της υπεραγιας δεσποινης ημων θεοτοκου 209 ιστορια ιακωβου αρχιεπισκοπου ιεροσολυμων εις το γενεσιον της υπερενδοξου δεσποινης ημων θεοτοκου και αειπαρθενου μαριας 302 ιστορια ιακωβου λογος εις το γενεσιον της υπεραγιας θεοτοκου 521 ιστορια ιακωβ εις την γεννησιν του κυριου ημων ιησου χριστου 504 ιστορια της παλαιας ιακωβου του αδελφοθεου διαγορευουσα την της θεοτοκου γεννησιν 612 ιστορια παλαια συγγραφεισα παρα τινος παλαιου ανδρος ιακωβου εις τον δικαιον ιωσηφ και εις την μαριαμ περι της γεννησεως του χριστου 611 διηγησις και ιστoρια ιακωβου του αδελφοθεου πως εγεννηθη η υπεραγια θεοτοκος εις ημων σωτηριαν 002 διηγησις ιακωβου εις το γενεσιον της υπεραγιας δεσποινης ημων θεοτοκου 502 λογος εις το γενεσιον της παναγιας θεοτοκου 003 λογος εις το γενεσιoν της υπεραγιας θεοτοκου και αειπαρθενου μαριας 110 λογος ιστορικος εις το γενεθλιον της υπεραγιας θεοτοκου και αειπαρθενου μαριας 305 λογος ιστορικος εις το γενεσιον της υπεραγιας δεσποινης ημων θεοτοκου και αειπαρθενου μαριας συγγραφεις παρα ιακωβου αδελφου του κυριου 118 λογος ιστορικος εις το γενεσιον της υπεραγιας θεοτοκου συγγραφεις παρα ιακωβου του αδελφου του κυριου 303 411 λογος ιστορικος εις το γενεσιον της υπεραγιας θεοτοκου συγγραφεις παρα ιακωβου αδελφου του κυριου 115 201 204 λογος ιστορικος εις το γενεσιον της θεοτοκου συγγραφεις παρα ιακωβου του αδελφoυ του κυριου 412 λογος ιστορικος δηλων την συλληψιν και αποτεξιν της υπεραγιας θεοτοκου και αειπαρθενου μαριας 103



Titles in the Greek Manuscripts of the ProtJac

97

λογος ιστορικος του αγιου ιακωβου εξηγουμενος οπως την εξ επαγγελιας γεννησιν εσχεν η θεοτοκος και περι του μνηστηρος αυτης ιωσηφ 210 λογος ιστορικος του αγιου ιακωβου εξηγoυμενoς οπως την εξ επαγγελιας γεννησιν εσχεν η θεοτοκος και περι του μνηστoρoς αυτης ιωσηφ 220 λογος ιστορικος τoυ αγιου αποστολου ιακωβoυ εξηγουμενoς οπως την εξ επαγγελιας γεννησιν εσχεν η θεοτοκος και περι του μνηστορος αυτης ιωσηφ 509 604 λογοι ανεκδοτοι του εν αγιοις πατρος ημων ιακωβου του αποστολου και αδελφοθεου επισκοπου ιερoσολυμων περι της γεννησεως της υπεραγιας δεσπoινης ημων θεοτοκου 805 λογος ιακωβου αδελφοθεου και αρχεπισκοπου ιεροσολυμων λογος εις την γεννησιν της υπεραγιας 212 λογος εις την βρεφοκτονιαν παρα του ηρωδου του βασιλεως και δυσσεβους 610 του αγιου ιακωβου λογος εις το γενεθλιον της αγιας θεοτοκου 213 του αγιου ιακωβου του αδελφου του κυριου ιστορια εις την γεννησιν της υπεραγιας θεοτοκου 94 του αγιου ιακωβου του αδελφοθεου λογος ιστορικος εις την γενναν της υπεραγιας θεοτοκου 402 του αγιου ιακωβου του αδελφοθεου λογος ιστορικος εις το γενεσιον της υπεραγιας δεσποινης ημων θεοτοκου 606 του αγιου ιακωβου του αδελφοθεου λογος ιστορικος εις το γενεσιον της υπεραγιας θεοτοκου 208 616 617 705 901 του αγιου ιακωβου του αδελφοθεου λογος ιστορικος δηλων την συλληψιν και αποτεξιν της υπεραγιας δεσποινης ημων θεοτοκου και αειπαρθενου μαριας 609 του αγιου ιακωβου επισκοπου ιεροσολυμων εις την πανσεπτον γεννησιν της αγιας θεοτοκου 114 του αγιου ιακωβου του αποστολου διηγησις περι της γενεσεως της υπεραγιας θεοτοκου 510 του αγιου ιακωβου του αποστολου περι της γεννησεως του κυριου ημων 205 του αγιου αποστολου ιακωβου περι της γεννησεως της αγιας θεοτοκου 307 του αγιου αποστολου ιακωβου του αδελφοθεου επισκοπου ιεροσολυμων λογος ιστορικος εις την γεννησιν της υπεραγιας δεσποινης ημων θεοτοκου 631 του αγιου αποστολου ιακωβου αρχιεπισκοπου ιεροσολυμων του αδελφοθεου διηγησις περι της γεννησεως της παναγιας θεοτοκου και αειπαρθενου μαριας 304 του αγιου και πανευφημου αποστολου ιακωβου επισκοπου ιεροσολυμων λογος εις το γενεσιον της υπεραγιας δεσποινης ημων θεοτοκου 403 του αγιου και πανεφημου αποστολου ιακωβου επισκοπου ιεροσολυμων λογος εις την γεννησιν της υπεραγιας θεοτοκου και δεσποινης ημων θεοτοκου 505 του μεγαλου αποστολου πανευφημου και ευδοξου και πρωτου αρχιερεως ιακωβoυ του αδελφοθεου ιστορια και υπομνησις εις το γενεθλιον της υπερευλογημενης ενδoξoυ δεσποινης ημων θεοτοκου και αειπαρθενου ημων 401

98

The Protevangelium of James

του εν αγιοις πατρος ημων ιακωβου του αδελφοθεου λογος ιστορικος εις το γενεθλιον της θεοτοκου 111 του εν αγιοις πατρος ημων ιακωβου του αδελφοθεου λογος ιστoρικoς εις το γενεθλιον της υπεραγιας θεοτοκου 104 του εν αγιοις πατρος ημων ιακωβου του αδελφοθεου και αρχιεπισκοπου ιεροσολυμων λογος εις την γεννησιν της υπεραγιας θεοτοκου 702 του εν αγιοις πατρος ημων ιακωβου του αποστολου και αδελφοθεου επισκοπου ιεροσολυμων λογος περι της γεννησεως της υπεραγιας δεσποινης ημων θεοτοκου 703 707 803 του εν αγιοις πατρος ημων ιακωβου ιερoσoλυμων λογος εις την γεννησιν της υπεραγιας δεσποινης ημων θεοτοκου και αειπαρθενου μαριας 623 του εν αγιοις πατρος ημων πατριαρχου ιεροσολυμων ιακωβου του αδελφοθεου λογος εις το γενεσιον της υπεραγιας θεοτοκου 506 του μακαριου ιακωβου του αποστολου και αδελφου του κυριου περι της γεννησεως της αγιας θεοτοκου 105 112 του μακαριου ιακωβου λογος εις την συλληψιν της αγιας αννης 618 ιακωβου αποστολου του αδελφοθεου λογος εις την υπεραγιαν θεοτοκον και δεσποινα ημων 615 619 621 ιακωβου αποστολου του αδελφοθεου λογος εις την υπεραγιαν δεσποιναν ημων θεοτοκον 512 ιακωβου αποστολου του αδελφοθεου λογος εις την υπεραγιαν θεοτοκον 601 ιακωβoυ αποστολου του αδελφοθεου λογος εις την αγιαν γενναν της αειπαρθενου και θεοτοκου μαριας 004 ιακωβου απoστoλoυ λογος εις την γεννησιν της παναγιας δεσποινης ημων θεοτοκου 211 ιακωβoυ επισκοπου ιεροσολυμων εις το γενεθλιον της αγιας θεοτοκου 006 ιακωβου του αδελφοθεου και επισκοπου ιεροσολυμων εις το γενεσιον της υπεραγιας θεοτοκου και αειπαρθενου μαριας 511 ιακωβ του αδελφοθεου και αρχιεπισκοπου ιεροσολυμων λογος εις την γεννησιν της υπερευλογημενης θεοτοκου και αειπαρθενου μαριας 709 ιακωβου αδελφοθεου λογος εις την γεννησιν της θεοτοκου και εις ιωακειμ και ανναν 301 ιακωβου δικαιου ιστορια εις το γενεσιον της υπεραγιας θεοτοκου 407 του εν αγιοις πατρος ημων ιωαννου αρχιεπισκοπου κωνσταντινουπολεως του χρυσοστομου εις το γενεσιον της υπεραγιας θεοτοκου διηγησις ακριβης 507 ιωαννου αρχιεπισκοπου κωνσταντινoυπoλεως του χρυσοστομου λογος εις το γενεσιον της υπεραγιας θεοτοκου 503 πρωτευαγγελιoν η περι γεννησεως ιησου χριστου και της μητρος αυτου της αειπαρθενου μαριας λογος ιστορικος ιακωβου του μειονος συγγενους τε και αδελφου του κυριου ιησου αποστολου πρωτου και επισκοπου πρωτου χριστιανων των εν ιερουσαλημ 902 λογος του αγιoυ ενδοξου και πανευφημου αποστολου ιακωβου του αδελφοθεου οτι ειπεν περι της ατεκνιας ιωακειμ και της σπειρωσεως αννης και περι θρηνησεως



Titles in the Greek Manuscripts of the ProtJac

99

και προσευχης αυτων και περι της συλληψεως της υπεραγιας θεοτοκου και περι της γεννησεως αυτης και περι της συγχαριας και αναθρεψεως αυτης εως τριετης και περι της εν τω ναω εισοδου αυτης και ανατροφης και μεχρι δωδεκαετους αυτης εν τω ναω υπαρχουσης και μετα ταυτα δωθεισης τω ιωσηφ και συνελαβεν εν γαστρι εκ πνευματος αγιoυ και της ελλεγξεως ιωσηφ και αυτης υπο των ιερεων και περι της απoγραφης καισαρος και της γεννησεως χριστου και των μαγων και ζαχαριου τον φονον 608 ιστορηα 401; ειστορια 94; ειστορικος 115 204; παλας 612; ιακοβου 105 623; διηγησης 510; συγραφησα 611; γραφησα 614; ιεροσολυμα 006; ις το 605; τον πανσεπτον 114; γενησιν 108; γεννεθλιον 104; γεν\ν/εθλιον 306c; γενεσιων 607; γεννεσιoν 93 407 506 508 511 603 625 708 801; γεννην 004 402; γεννησης 406; γεθλιον 517; απoτεξιν 609; παγιας 622; τις υπεραγηας 110; ημων μ.ν θεοτοκου 514c; συγραφεις 303; καισαρoυ 408; χρισοστομου 503; χριστοστομου . . . γεννεσιον 507; ειστωρια . . . γενισυν 504; ιακοβου αδελφωθεου 212; ιακοβου . . . ιερoσωλυμων 505; ιερωσολυμων . . . γεννεσιον 403; αναθραφης . . . δωθησης 608; γενησης . . . συγγραφησα . . . ιακοβου 217; [] το . . . []ιας 113

C ha p t e r 1

[] 41 42 43 61 62 91 92 95 96 005 106 107 203 206 214 215 216 308 404 409 613 621 631 704 - 205 405 504 610 611

01:01 /Α Α\ εν ταις ιστοριαις 81 93 94 001 002 003 004 006 101 102 103 104 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 217 218 219 220 301 302 303 304 305 306 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 εν ταις ημεραις 307 - 608 Extended initial 608 text presented at the end of 01:04 []ν[]ς 94; [εν] 113; τες ιστοριαις 702; τες ηστορηες 217; ιστοριεις 623c; ηστοριαις 614c; ...ρ.ιαις 902c; ιστορειαις 403; ιστοριες 505; ιστωριαις 202 622; ηστοριαις 607; ηστοριες 628 των δωδεκα1 φυλων των δωδεκα φυλων του ισραηλ 81 93 94 001 002 003 004 006 101 102 103 104 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 217 218 219 220 301 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 609 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 το δωδεκαφυλον του ισραηλ 612 - 608 τω 612; τον δοδεκα 217; [δ]ωδεκα 113c; ιβ 408; φυλλων 109 625; φιλων 402 505 507 627 628; φοιλων του ησραηλ 607

1.  ��

Chapter 1



101

ιωακειμ ην2 πλουσιος σφοδρα ην ιωακειμ πλουσιος σφοδρα 81 93 94 001 002 003 004 006 101 102 103 104 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 217 218 219 220 301 302 303 304 306 307 309 401 402 406 407 408 411 412 501 502 506 507 508 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 605 606 607 609 615 616 617 618 619 622 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 ην ο ιωακειμ πλουσιος σφοδρα 305 614 ην δε ιωακειμ πλουσιος σφοδρα 623 ην τις ιωακειμ πλουσιος σφοδρα 503 612 ην τις ανηρ ονομα ιωακειμ πλουσιος σφοδρα 505 ην τις ανηρ ονοματι ιωακειμ πλουσιος σφοδρα 509 604 ην ιωακειμ πλουσιος σφοδρα και φοβουμενος τον θεον 104 401 τις ανηρ πλουσιος σφοδρα ονομα ιωακειμ 403 - 608 ιωακιμ 81 102 112; ιωακημ 408 507; ιωκειμ 93; ιακειμ 307; ιωακημ πλουσιως 212; ιν 006; ιν ιωακημ 94; ειν ειακιμ πλουσιως 607; ο ιακειμ 614; ιν . . . πλουσιως 623; τοις 505 και προσεφερε τω3 κυριω4 και προσεφερε κυριω 219 και προσεφερεν κυριω 93 και προσεφερε κυριω τω θεω 210 220 302 και προσεφερεν κυριω τω θεω 406 και προσεφερε 002 004 006 101 103 104 105 108 113 114 118 207 208 211 303 304 306 309 401 407 411 412 501 502 503 506 509 512 513 601 604 605 606 609 612 615 616 617 618 619 623 625 626 627 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και προσεφερεν 81 93 94 001 003 102 109 110 111 112 115 116 201 202 204 209 212 213 217 218 301 305 307 402 403 408 505 510 511 514 517 521 602 607 614 628 701 προσεφερε 508 603 622 708 προσεφερεν 507 - 608 προσσεφερε 401 709; προσεφερον 607; προσηφερον 109; προσεφερα 105; προσεφερετο 902

2.  |�| 3.  τ̇ω̇ 4.  ��

102

The Protevangelium of James

τα δωρα αυτου 81 93 94 002 003 006 102 103 105 108 109 110 112 114 115 116 118 201 204 207 208 209 210 211 212 213 219 220 302 303 304 306 307 402 403 406 407 408 411 412 502 503 505 507 508 509 510 511 512 514 601 604 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 623 626 627 701 702 703 705 707 709 803 805 901 902 τα δωρα αυτου τω θεω 218 501 513 801 802 τα δωρα αυτου τω κυριω 202 301 603 622 708 τα δωρα αυτου κυριω τω θεω 111 113 309 517 521 602 605 628 τα δωρα αυτου κατα το εθος 001 004 τα εαυτου δωρα 104 401 δωρα αυτου τω κυριω 101 τα δωρα 305 τα δωρα κυριω τω θεω 625 - 608 τα δωρα . . . διπλα διπλα τα δωρα αυτου 217 506 δορα 217 διπλα 81 93 003 004 104 105 108 109 111 113 115 118 201 202 204 207 209 210 212 218 219 220 301 302 303 304 309 401 403 406 407 408 411 501 502 505 507 508 510 511 513 517 521 602 603 605 612 614 618 622 626 627 628 702 708 709 801 802 διπλα τω κυριω 306 διπλα κυριω τω θεω 112 213 307 503 512 601 606 615 616 617 619 623 703 707 803 805 902 διπλα κατα το εθος 002 102 103 116 211 305 412 509 514 604 607 609 701 - 94 001 006 101 110 114 208 402 608 625 δηπλα 108 408; |διπλα κυριω τω θεω| 616c λεγων εν εαυτω 81 93 94 003 004 101 102 103 104 105 108 109 110 111 112 113 114 115 118 201 202 204 208 209 210 213 217 218 219 220 302 303 307 309 401 402 403 406 408 411 501 502 505 506 507 508 509 512 513 517 521 601 602 603 604 605 606 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 λεγων 001 002 006 116 207 211 212 301 304 305 306 412 510 511 514 607 618 628 701 702 709 εν εαυτω λεγων 407 λεγων κατα το εθος 306 - 503 608 λεγον 607; \ε/αυτω 703c

Chapter 1



103

01:02 εσται5 το της περισσειας6 μου 109 110 112 114 219 605 εστω το της περισσειας μου 207 εστω τα της περισσειας μου 104 401 εσται το της περισσειας 606 617 703 707 803 805 902 εσται το περισσειας μου 006 εσται το της περιουσιας μου 93 001 002 003 101 102 103 105 111 113 115 116 118 201 204 208 209 212 217 218 302 303 305 307 309 402 407 408 411 412 501 502 506 507 509 510 511 513 514 517 602 604 607 609 616 618 626 627 701 702 709 801 802 εσται τα της περιουσιας μου 614 εστω το της περιουσιας μου 81 213 612 εστω τα της περιουσιας μου 210 220 521 625 εσται το της υπηρεσιας μου 403 εσται το της περιουσιας 512 601 615 619 623 705 901 εσται τα περιουσιας μου 94 εσται τουτο το της περιουσιας μου 306 εσται της περιουσιας μου 108 301 304 εστω της περιουσιας μου 202 211 406 508 603 622 708 ητω τας περιουσιας μου 628 εσται 505 - 503 608 τω 619c 703c; τω 102 105 116 209 302 403 510 511 514 627 701 702 709; τις 110; τω στης 407; περισσιας 109 112 207 219 605; περι|ου|σιας 626; εστε τω 507 623; τοις περιουσιας 607; εστε τα περηουσιας 94 εσται . . . τω λαω εσται παντι τω λαω το της περιουσιας μου 004 απαντι τω λαω 81 301 παντι τω λαω 93 94 001 002 003 006 101 102 103 104 108 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 217 218 219 220 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 506 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 - 105 503 505 608 628 απαν 301; το 110 217; το λαο 607 5.  εστε 6.  περισσιας

104

The Protevangelium of James

και το της αφεσεως 81 93 94 001 002 004 102 105 108 112 116 210 211 217 219 220 301 306 309 403 406 412 509 514 604 607 701 902 και το της αφεσεως μου 003 006 101 103 109 110 113 114 115 118 201 202 204 207 208 209 212 213 302 303 304 305 307 402 407 408 411 502 506 507 508 510 511 512 517 601 602 603 605 606 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 626 627 702 703 705 707 708 709 803 805 901 και τα της αφεσεως μου 104 401 και το της αφεσεως των αμαρτιων μου 111 218 501 513 625 801 802 και τω θεω της αφεσεως 521 - 503 505 608 628 και τω 003 006 103 108 110 112 114 202 209 210 301 302 309 402 403 406 407 408 506 507 508 510 511 601 603 605 612 614 622 623 625 627 702 703 708 709; τις 217; αφεαιως 607; τω αμαρτιων 501 κυριω7 τω θεω8 81 93 003 004 006 103 104 105 108 110 111 112 113 114 115 118 201 202 204 207 208 209 212 213 217 218 219 301 303 307 309 401 402 403 406 407 408 411 501 502 505 506 508 510 511 512 513 517 521 601 602 603 606 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 κυριω τω θεω μου 94 002 101 102 109 116 210 211 220 302 306 412 507 509 514 604 605 607 628 701 κυριω μου τω θεω 001 κυριω 304 - 305 503 608 εις ιλασμον9 εμοι 81 94 001 002 003 004 006 101 102 103 104 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 217 218 219 220 301 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 411 412 501 502 505 506 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 627 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 εις ιλασμον εν εμοι 702 εις ιλασμα εμοι 93 εις ιλασμα αυτων 503 εις ιλασμον 408

7.  �� 8.  �� 9.  ιλιασμον

Chapter 1



105

ιλασμον εμοι 628 - 507 608 626 ης ηλασμων 217; ιλασμων 406 505 623; ιασμον 902; ιλασμαν 503; ηλασμον εμι 607

01:03 ενηγγισεν δε ηγγισεν δε 81 93 94 001 003 004 102 109 110 111 115 204 209 211 217 218 219 301 305 307 402 403 406 407 408 503 510 517 602 607 627 628 ηγγισε δε 002 101 104 113 118 201 207 208 210 220 302 303 306 401 411 412 501 502 506 513 612 614 616 625 705 709 801 802 901 ηγγικεν δε 006 105 112 114 202 304 508 511 603 605 622 623 708 ηγγικε δε 103 108 509 512 601 604 606 609 615 617 618 619 702 707 803 805 902 ηγγισεν γαρ 213 ηγγικεν γαρ 212 ηγγικε γαρ 703 ηγγισεν 116 514 521 701 ηγγισε 309 ηγγικεν 505 - 507 608 626 ηγγησεν 93 001 102 116 213 217 402 403 406 408 514 628; ηγγυσεν 607; ηγγεισεν 81; ηγγησε 614 709; ηγκικεν 304 623; ηγγηκεν 212; ηγγηκε 703; ηγγεικε 108 η ημερα η μεγαλη κυριω10 η ημερα η μεγαλη κυριου 709 η ημερα κυριου η μεγαλη 81 93 94 001 002 003 006 101 102 103 104 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 218 219 220 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 606 607 609 612 615 616 617 618 619 622 623 627 628 701 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 κυριου η ημερα η μεγαλη 004 ημερα κυριου η μεγαλη 301 510 605 614 625 902 κυριου ημερα η μεγαλη 505 η ημερα κυριου 217 506 - 507 608 626 \η/ ημερα 802; ειμερα . . . μεγαλι 607

10.  κ�

106

The Protevangelium of James

και προσεφερον 81 93 94 001 002 003 004 006 101 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 217 218 219 220 301 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 505 506 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 - 507 608 626 [] 110 προσεφερων 112 213 217 403 406 505; προσηφερον 109; προσεφερεν 503; προσεφεραν 81 οι υιοι ισραηλ11 81 93 002 003 004 101 104 109 111 112 114 115 118 201 204 207 208 209 213 217 218 219 220 301 302 303 304 305 306 307 309 401 403 407 411 501 502 503 509 512 513 521 601 602 604 605 606 607 609 615 616 617 618 619 623 627 628 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 οι υιοι του ισραηλ 902 υιοι ισραηλ 94 001 102 108 113 116 210 211 212 402 406 412 506 510 511 514 517 612 614 625 701 υιοι 408 - 006 202 507 508 603 608 622 626 708 [] 110 σραηλ 607; ιληλ 401 οι υιοι . . . αυτων τα δωρα αυτων οι υιοι ισραηλ 105 τα δωρα αυτων υιοι ισραηλ 505 τα δωρα αυτων 81 94 001 002 003 004 101 102 103 104 108 109 111 112 113 114 116 118 201 202 204 207 209 210 211 212 217 218 219 220 301 302 303 304 305 306 307 401 403 406 407 408 411 412 501 502 503 508 509 510 511 513 514 517 521 603 604 605 607 609 612 614 617 618 622 623 627 701 702 708 709 801 802 τα δωρα αυτω 006 115 τα δωρα αυτων κυριω τω θεω 309 628 τα δωρα αυτων και ιωακειμ 506 τα δωρα αυτων και ιωακειμ προσεφερεν 93 τα δωρα αυτων και ιωακειμ προσεφερεν τα δωρα αυτου πρωτος 213 τα δωρα αυτων και ιωακειμ και αυτος προσεφερε τα δωρα αυτου 208 616 705 901 τα δωρα αυτων και ιωακειμ και αυτος προσεφερεν τα δωρα αυτου 402 τα δωρα αυτων προσεφερεν δε και ιωακειμ το δωρον αυτου 602

11.  ι���



Chapter 1

107

τα δωρα αυτων ομοιως δε και ιωακειμ τα δωρα αυτου 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 τα δωρα αυτων κυριω τω θεω προσεφερε δε και ιωακειμ 625 - 507 608 626 [] 110 δορα αυτον 217; []υτων 81; αυτον 408; αυαυτων 204; ιωκειμ 617; ιωακειν 623

01:04 και εστη 81 93 001 002 003 004 006 101 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 217 218 219 220 301 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 506 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και εστηκα 505 - 608 [] 94 110 \και/ εστη 514c; εστι 003 101 105 209 213 305 408 506 507 508 510 511 521 601 603 607 612 622 623 702 708 709; []στι 627; εστιν 503 628; εστησεν 517 κατενωπιον αυτου 93 003 103 105 108 109 111 115 118 201 202 204 207 209 210 213 218 219 220 301 302 303 408 411 412 501 502 506 507 508 513 602 603 609 612 614 622 625 626 627 708 801 802 κατενωπιον αυτων 217 406 503 628 κατενωπιον ιωακειμ 104 401 505 κατενωπιον του ιωακειμ 403 κατενωπιον του λαου 407 ενωπιον αυτου 208 616 705 901 κατεναντιον αυτου 81 001 102 116 211 306 514 607 701 κατεναντι αυτου 002 006 112 113 212 307 511 512 517 521 601 606 615 617 618 619 623 702 703 707 709 803 805 902 κατεναντι αυτων 101 κατεναντιον κυριου 305 κατεναντι κυριου 304 510 ενωπιον 402 - 608 [] 94 110 κατενωπι 628; κατενοπιον 406; κατενοποιον 602; αυτον 217; \αυτου/ 705c; κατενοπιον ιωακεμ 505; κατεναντιων 305 κατενωπιον . . . ρουβηλ ρουβιμ ενωπιον ιωακειμ 114

108

The Protevangelium of James

ρουβιμ κατενωπιον ιωακειμ λεγων 309 ρουβιμ κατεναντι ιωακειμ 509 604 ρουβιμ κατεναντι αυτου 605 ρουβειμ κατεναντι 004 και ρουβηλ ρουβην 81 207 ρουβημ 93 108 211 217 307 408 ρουβιμ 001 002 006 101 102 103 105 109 112 113 115 116 201 202 204 208 210 212 213 219 220 301 302 303 305 306 406 412 502 506 507 508 511 514 517 521 602 603 607 609 614 616 618 622 625 626 628 701 702 703 705 707 708 709 901 ρουβειμ 003 104 111 118 209 218 401 411 501 513 612 627 801 802 ο ρουβιμ 403 του ρουβιμ 402 ρουβιμ ο αρχιερευς 503 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 ρουβειμ ο αρχιερευς 902 ο αρχιερευς 407 ανηρ εκ φυλης ρουβιμ 304 510 - 505 608 [] 94 110 |ρουβιμ| 805c λεγων 81 93 001 002 003 006 101 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 217 218 219 220 301 302 303 305 306 307 401 402 403 406 408 411 412 501 502 503 506 507 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 609 612 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 λεγων αυτω 628 λεγων ιωακειμ 004 304 407 λεγων τω ιωακειμ 510 - 505 608 [] 94 110 []γων 81; λεγον 408 607; ιωακημ 510 ουκ εξεστι12 σοι 004 101 103 104 113 201 208 210 218 219 220 303 309 401 403 411 412 501 502 509 510 512 513 601 602 604 605 606 609 615 616 617 618 619 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 12.  εξιστι



Chapter 1

109

ουκ εξεστιν σοι 81 93 001 002 003 006 102 105 108 111 112 114 115 116 204 207 209 211 212 213 301 304 305 306 307 402 406 408 503 505 506 507 511 514 517 521 607 612 614 623 625 626 627 628 701 ουκ εξεστι σοι ιερω 407 ουκ εξεστι 202 ουκ εστι σοι 118 302 ουκ εστιν σοι 217 ουκ εστι 508 603 622 708 - 608 [] 94 110 εξεστιν 218c; εξεστη 403 709; εξεστοι 702; εξεστην 505 507 517; εξεστειν 114; εξεστι\ν/ 81c; εξεστην σι 607; εστην συ 217; πρωτω 81 115 118 201 204 412 πρωτον 93 001 002 003 004 101 102 105 111 112 114 116 209 210 212 217 218 219 220 301 302 303 306 307 309 403 406 408 411 501 502 506 509 511 512 513 514 601 604 612 614 615 618 619 623 625 626 627 628 701 702 709 801 802 πρωτος 103 108 113 202 207 211 213 503 505 507 508 517 521 602 603 605 607 609 622 708 προτερον 304 510 τον πρωτον 407 - 006 104 401 606 608 617 703 707 803 805 902 [] 94 110 []τω 81; πρωτως 103 113 207 605 609; προτων 212 628; προτως 607; προτον 217 πρωτω . . . προσενεγκειν προσενεγκειν πρωτον 305 πρωτον . . . σου προσενεγκειν τα δωρα σου πρωτον 208 402 616 705 901 ενεγκειν 607 ενεγκαι 309 προσενεγκειν 81 001 002 003 004 006 101 102 103 104 109 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 211 212 219 301 303 304 306 307 401 406 407 408 411 412 502 503 505 507 508 509 511 512 514 517 601 602 603 604 605 606 609 612 614 615 617 618 619 622 623 701 702 703 707 708 709 803 805 902 προσενεγκαι 93 105 111 209 210 213 218 220 403 501 510 513 626 627 801 802 εισενεγκαι 302 προσενεγκειν συ 521 προσενεγκη συ 628 προσφερειν 108 217

110

The Protevangelium of James

προσαγειν 625 - 608 [] 94 110 ενεγγειν 607; προ\σ/ενεγκειν 81c; προσενεγκην 211 212 505; προσενεγγειν 202 503 623; προσσενεγκειν 401; προσεεγκειν 609; προσενεγγαι 802; προσφερην 217; σοι 521; προσενεγγη σοι 628 ενεγκειν . . . σου τα δωρα σου προσφερειν 506 τα δωρα σου13 93 001 002 004 006 101 102 103 105 108 109 111 112 113 114 116 202 210 211 212 213 217 218 219 220 302 304 305 306 307 309 401 403 406 407 501 503 505 508 509 511 512 513 514 517 601 602 603 604 605 606 607 609 615 617 618 619 622 623 625 702 703 707 708 709 801 802 803 805 902 τα δωρα σοι 104 301 το δωρον σου 207 τω δωρω σου 510 τα δωρα σου κυριω τω θεω 507 626 628 τα δωρα 521 το δωρον 003 115 118 201 204 209 303 408 411 412 502 612 627 τω δωρω 614 - 608 [] 94 110 τα [].. 81; τω 209 627; δορα 217 καθοτι σπερμα ουκ εποιησας 93 001 002 003 004 006 101 102 104 109 112 113 114 115 116 118 201 202 204 208 209 210 211 213 219 220 302 303 304 305 306 307 401 402 403 406 407 408 411 412 502 503 505 507 508 510 512 514 517 601 602 603 605 606 607 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 703 705 707 708 803 805 901 902 καθοτι σπερμα ουκ ανεστησας 108 301 καθοτι ουκ εποιησας σπερμα 105 207 212 309 511 702 709 διοτι σπερμα ουκ εποιησας 217 509 604 διοτι ουκ εποιησας σπερμα 506 - 608 καθοτι σπερ[]ς 81 [] 94 110 καθωτι 628; καθυτι 614; εποιησ.ας 514c; επιησας 505; επηησας 408; επειησας 607; ανεστησεν 301

13.  |τα δωρα σου| c



Chapter 1

111

καθοτι . . . ισραηλ καθοτι σπερμα εν τω ισραηλ ουκ εποιησας 103 111 218 501 513 521 609 612 801 802 /Β\ εν τω ισραηλ 81 93 001 002 003 004 006 101 102 104 105 108 109 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 209 211 212 213 217 219 302 303 304 305 306 307 309 401 403 407 408 411 412 502 503 505 506 507 508 509 510 511 512 514 517 601 602 603 604 614 615 617 618 619 622 623 625 626 627 628 702 703 707 708 709 803 805 εν ισραηλ 208 402 605 616 705 901 902 τω ισραηλ 210 220 301 406 [] 94 110 το 217 Extended initial text of 608 presented here; resumes at 01:05 εν τη σoφια σολομωντος λεγει δικαιοι εις τον αιωνα ζωσιν ουτως ουν και οι δικαιοι ητε ιωακειμ και η αννα αμφωτεροι δικαιοι οντες και ατεκνος ην αννα και προσεφερον τα δωρα αυτων ενωπιον κυριου εν τω ιερω τοις ιερευσιν και ου δεχονται διοτι αννα ην ατεκνος και ουκ ετικτεν και στραφεντες εκ του οικου κυριου και εκοψαντο εαυτοις κοπετον μεγαν επι ημερας επτα εν νηστεια και ηροσευχη και εν στεναγμοις και δακρυσιν ουκ ολιγοις και ελεγαν εν εαυτοις οιμαι οιμαι τοις αθλιοις ονειδος εγεννηθημεν τοις υιοις ισραηλ και εσμεν αξιοι ινα δεξηται και ημων κυροις ο θεος τα δωρα και δεκτην γενεσθαι την θυσιαν ημων ενωπιον αυτου καθως εδεξατο την θυσιαν του πατρος ημων αβρααμ και ετεκεν σαρρα εν τω γηρει αυτης και εγεννησεν υιον τον ισαακ τον πατερα ημων και λεγοντων και κλαιοντων αυτων του τε ιωακειμ και της αννης και παλιν προσεφερον τα δωρα εν τω ναω κυριου και ου προσεδεξαντο αυτα οι ιερεις κυριου παρ ου αποστρεψαντες αυτους μετα ονειδισμων και υβρεως λεγοντες αυτοις οτι κυριος ο θεος εμισησεν αυτους και ουκ εδωκεν αυτοις τεκνον εις ευλογιαν και καρπον κοιλιας αυτων εις μνημοσυνον αιωνιον και παλιν στραφεντες ο τε ιωακειμ και η αννα εν τω οικω αυτων και εκλαυσαν πικρως και οδυνηρως εξ ολης της ψυχης και καρδιας αυτων και εποιησαν παλιν ημερας επτα εν προσευχη και νηστεια και ελεγεν αννα τω ανδρι αυτης ημεις παρα παντας τους υιους ισραηλ εγεννηθημεν ονειδος τοις γειτωσιν ημων και τοις εχθροις ημων ονειδισμος και ουκ εστιν εις ημας ελπις σωτηριας διοτι ατεκνοι εσμεν και δραμε και ιδε αρα αληθως ει και απο του νυν ουκ εστιν εν τω ισραηλ τις ανηρ η γυνη οι ουκ εποιησαν τεκνα και ακουσας ιωακειμ της αννης και εκλαυσεν πικρως και προσδραμων εν τω ισραηλ 608 αμφωτεροι . . . εκομψαντο . . . γηρας . . . εμισεισεν . . . οδεινηρος . . . ημεραις . . . αληθως η 608

112

The Protevangelium of James

01:05 και ελυπηθη ιωακειμ σφοδρα 81 93 001 002 003 006 101 102 103 104 105 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 210 211 212 213 217 218 219 220 301 303 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 807 901 902 και ελυπηθη ο ιωακειμ σφοδρα 004 και ελυπηθη ιωακειμ εν εαυτω σφοδρα 108 και ελυπηθη ιωακειμ 302 και ελυπηθη 209 - 304 []α 81 [] 94 110 κε ελιπηθι ιωακοιμ 807; ιωακημ 211 212 507 628; ελυπηθι 614; ελυπιθη 109; ελυπιθει 403 108; εληπιθη 408; ελυπηθην 510; ελυπειθη 209; ελ[]πηθη 202; ελοιπηθη ιωακημ 217; σφοδρ\α/ 618c; ιωακιμ 406; |και ελυπηθει ιωακειμ σφοδρα| 006c και απηλθεν14 105 505 628 και απηλθεν εις τον οικον αυτου και ηλθεν 006 και απηλθεν εις τον οικον αυτου και ελθων 305 και απηλθεν εις τον οικον αυτου και εκαθησεν και ανεγνω 213 και ηλθεν εις τον οικον αυτου και ανεγνω καθησας 503 και απιει εις τον οικον αυτου και ελθων 001 002 102 103 116 211 306 514 607 609 701 και απιει εις τον οικον αυτου και ηλθεν 618 και ουκ απιει εις τον οικον αυτου αλλ απελθων 509 604 και ηλθεν 407 και ελθων 004 και απιει 81 93 003 101 104 109 112 113 114 115 118 201 202 204 207 208 209 210 212 217 219 220 303 307 309 401 402 403 406 408 411 412 502 506 508 511 512 517 521 601 602 603 605 606 608 612 614 615 616 617 619 622 623 625 627 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 και επορευθη 111 218 501 507 513 626 801 802 - 108 301 302 304 510 [] 81 94 110

14.  απηλθ�

Chapter 1



113

απιη 309 406 411 521; απι 207; απηει 001 101 102 103 104 113 115 116 118 201 204 220 303 306 412 506 509 512 601 604 609 615 619 701 805; απηη 217; απειη 112 114 219 401 403 623; απειει 212 408; αποιει 511 614; απηη 618; απειη 618c; απη.ει 514; αποιει . . . των . . . κε ελθον 607; |και απηλθεν εις τον οικον αυτου και ηλθεν| 006c εις την δωδεκαφυλον15 93 001 003 004 006 101 103 104 105 111 115 118 201 202 204 207 209 210 211 217 218 219 220 303 306 401 403 406 408 411 412 501 502 506 508 513 603 608 609 614 622 625 628 708 801 802 εις τον δωδεκαφυλον 505 εις το δωδεκαφυλον 002 102 109 112 113 114 116 208 212 213 305 307 309 402 407 503 507 509 511 512 514 517 521 601 602 604 605 606 607 612 615 616 617 618 619 623 626 627 701 702 703 705 707 709 803 805 901 902 - 108 301 302 304 510 []φυλον 81 [] 94 110 εχ την 004; |εις την δωδεκαφυλον| 006c; τω 612; το δωδεκαφιλον 213 507 607; το δωδεκαφιλυλον 605; το δοδεκαφυλον 703; δωδεκαφυλων 622; δωδεκαφιλων 628; δωδεκαφυλλον 306 625; δοδεκαφυλων 217; τον δωδεκαφυλων 505; το δωδεκαφυλων 212 του λαου 001 002 004 006 102 104 105 109 112 113 114 116 208 219 211 213 217 220 305 307 401 402 403 407 505 509 512 514 517 521 601 602 604 605 606 607 615 616 617 619 701 703 705 707 803 805 901 902 του ισραηλ 81 93 003 103 111 115 118 201 202 204 207 209 218 219 303 306 406 408 411 412 501 502 503 506 507 508 513 603 608 609 612 614 622 623 626 627 708 801 802 ισραηλ 101 - 108 212 301 302 304 309 510 511 618 625 628 702 709 [] 94 110 του . . . 004c; |του λαου| 006c

>16 81 93 003 111 115 201 204 207 209 210 218 220 303 408 411 412 501 502 513 608 614 801 802 το δωδεκαφυλον του ισραηλ 612 627 το δωδεκαφυλον του ισραηλ οπως ιδω 503 την δωδεκαφυλον του λαου 104 105 109 401 των δωδεκαφυλων του λαου 108

16.  MSS Haplography - Homoioteleuton

Chapter 1



115

την δωδεκαφυλον 403 την δωδεκαφυλον και γνωσομαι 302 510 - 001 002 004 006 101 102 103 112 113 114 116 118 202 208 211 212 213 217 219 301 304 305 306 307 309 402 406 407 505 506 507 508 509 511 512 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 609 615 616 617 618 619 622 623 625 626 628 701 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 [] 94 110 τω 503; τω δωδεκαφυλλον 612 ει17 εγω μονος 81 93 001 002 004 006 101 102 103 104 105 109 111 112 113 114 116 202 207 208 210 211 212 213 217 218 219 220 302 305 306 307 401 402 403 406 407 501 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 605 606 608 609 615 616 617 618 619 622 623 626 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 ει αυτος μονος 309 625 εγω μονος 108 604 607 οτι εγω μονος 503 διοτι 301 - 003 115 118 201 204 209 303 304 408 411 412 502 612 614 627 [] 94 110 |ει εγω μονος| 006c; η 202 511 608 709 802; μονος μονος 517 ουκ εποιησα σπερμα 81 93 002 004 006 101 104 105 109 111 112 113 114 207 208 210 212 213 217 218 219 220 302 307 401 402 403 406 407 411 412 501 503 505 506 507 510 511 512 513 517 521 601 602 605 606 608 615 616 617 618 619 623 626 628 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 ουκ εποιησε σπερμα 309 ουκ εποιησεν σπερμα 625 ουκ εποιησα σπερμα εν ταις ημεραις αυτων 202 508 603 622 708 ουκ ανεστησα σπερμα 108 ουκ ενεστησεν σπερμα 301 σπερμα ουκ εποιησα 001 102 103 116 211 305 306 509 514 604 607 609 701 - 003 115 118 201 204 209 303 304 408 502 612 614 627 [] 94 110 |ουκ εποιησα σπερμα| 006c; εποιεισα 217; επιησα 702; αιποιησα 609; επειοισα 607

17.  ι

116

The Protevangelium of James

εν τω ισραηλ 81 001 002 004 006 101 102 103 104 105 108 111 112 114 116 202 207 208 211 212 213 217 218 301 302 305 306 307 309 401 402 403 407 411 412 501 505 506 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 615 616 617 618 619 622 623 625 626 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 902 εν ισραηλ 93 109 210 219 220 507 τω ισραηλ 406 901 εν αυτω 503 - 003 113 115 118 201 204 209 303 304 408 502 517 612 614 627 [] 94 110 \εν/ 801c; |εν τω ισραηλ| 006c; το 217

01:07 ηραυνησα ηρευνησεν 307 ηρευνησαν 623 ηρευνησε δε 002 101 104 111 218 306 401 501 509 512 513 601 604 606 615 617 618 619 702 703 707 801 802 803 805 902 ηρευνησεν δε 001 102 112 116 211 212 407 511 514 701 709 ερευνησας δε 108 εξερευνησεν δε 305 και ηραυνησα 517 και ηρευνησε 113 207 208 219 304 309 616 705 901 και ηρευνησεν 81 93 109 213 301 402 507 608 625 626 628 και ερευνησας 006 και ηρευνησαν 521 602 και ηρευνει 605 και δη ερευνησας 004 και απελθων ηρευνησε 103 115 118 301 303 411 412 502 609 612 627 και απελθων ηρευνησεν 003 204 209 408 και ηρευνησε και εξηρευνησε 210 220 και ηρευνησεν και εξηρευνησεν 406 - 105 114 202 217 302 403 503 505 506 508 603 607 614 622 708 [] 94 110 ερευνησα 517; ερευνησε 219 306 401 627 803; ερευνησεν 93 209 307 407; ηρευνισε 702 ηραυνησα . . . ευρεν και ευρεν ερευνησας 510



Chapter 1

117

και ευρον 517 602 και ευρων 108 και ηυρεν 81 001 112 307 408 και ευρε 002 101 103 104 105 111 113 115 201 207 210 218 220 303 304 309 401 411 412 501 502 509 512 513 601 604 606 609 612 615 617 618 619 627 702 703 707 801 802 803 805 902 και ευρεν 93 003 102 116 118 204 209 211 212 213 219 301 305 306 406 407 507 511 514 608 625 626 628 701 709 ευρεν 004 006 και ειδε 208 616 705 901 και ειδεν 109 402 και ευραν 623 - 114 202 217 302 403 503 505 506 508 521 603 605 607 614 622 708 [] 94 110 ευρεν 218c; εβρεν 709; ηραν 623c; ιδεν 109 402 παντας τους δικαιους 81 93 001 002 003 004 006 102 103 104 105 108 109 111 112 113 115 116 118 201 204 207 208 209 210 211 212 213 218 219 220 301 303 305 306 307 309 401 402 406 407 408 411 412 501 502 507 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 608 609 612 615 616 617 618 619 623 626 627 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 παντας τους αγιους 304 παντας δικαιους 101 902 παντας αξιους 625 - 114 202 217 302 403 503 505 506 508 603 607 614 622 708 [] 94 110 παντες 108 οτι σπερμα 81 93 001 002 003 004 006 102 103 104 105 109 111 112 113 115 116 118 201 204 207 209 210 211 212 213 218 219 220 303 305 306 307 309 401 406 407 411 412 501 502 507 509 511 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 608 609 612 615 617 618 619 623 625 626 627 628 701 702 703 707 709 801 802 803 805 902 - 114 202 217 302 403 503 505 506 508 603 607 614 622 708 [] 94 110 οτι σπερμα . . . ανεστησαν οτι ανεστησαν σπερμα εν τω ισραηλ 301 οτι ανεστησαν σπερμα εν ισραηλ 101 οτι εποιησαν σπερμα εν τω ισραηλ 208 402 705 901

118

The Protevangelium of James

οτι εποιησαν σπερμα τω ισραηλ 616 ος οτι ανεστησαν σπερμα εν τω ισραηλ 108 διδοντας σπερμα εν τω ισραηλ 304 510 πεποιηκοτας σπερμα εν τω ισραηλ 408 πεποιηκοτα 408 εν τω ισραηλ18 ανεστησαν 006 104 207 401 507 608 626 εν τω ισραηλ εστησαν 81 εν τω ισραηλ εποιησαν 105 εν ισραηλ ανεστησαν 109 τω ισραηλ ανεστησαν 93 210 219 220 309 628 του ισραηλ ανεστησαν 406 ανεστησαν εν τω ισραηλ 001 002 004 102 103 111 112 116 211 212 213 218 305 307 407 501 509 511 512 513 514 604 606 609 615 617 618 619 625 701 702 703 707 709 801 802 803 805 902 ανεστησαν τω ισραηλ 601 623 εποιησαν εν τω ισραηλ 003 113 115 118 201 204 209 303 306 411 412 502 517 521 602 605 612 627 - 114 202 217 302 403 503 505 506 508 603 607 614 622 708 [] 94 110 ανεστισαν 406; ανεστησεν 212 617; επιησαν 612; εποιησα 517

01:08 και εμνησθην 306 408 628 709 και εμνησθη 81 93 001 002 003 004 006 101 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 217 218 219 220 301 303 305 307 309 401 402 403 406 407 411 412 501 502 505 506 507 508 511 512 513 514 521 601 603 605 606 607 608 609 612 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 και εμνησθη ιωακειμ 302 304 510 517 602 και μνησθεις 614 εμνησθη και 213 εμνησθη δε 503 εμνησθη δε και 509 604 [] 94 110 εμνησθειν 408; εμνυσθει 406; εμνυσθη 407; εμνησθησαν 623; μνησθις 614; ιωακημ 510

18.  ι���



Chapter 1

119

του πατριαρχου αβρααμ 81 93 001 002 003 004 101 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 217 218 219 220 301 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 705 708 709 801 802 901 902 του πατριαρχου 703 707 803 805 πατριαρχου αβρααμ 213 του προπατορος αυτου αβρααμ 006 [] 94 110 αβραμ 616; ιαβρααμ 603; ιακωβ 508 622 708 οτι εν τη εσχατη αυτου ημερα 81 006 102 109 116 211 213 217 306 309 506 514 607 626 628 701 οτι εν ταις εσχαταις αυτου ημεραις 93 002 101 112 210 212 219 220 307 406 411 507 511 702 οτι εν τη εσχατη ημερα αυτου 004 104 108 111 218 305 401 501 503 509 513 604 801 802 οτι εν ταις εσχαταις ημεραις αυτου 105 407 202 508 603 618 627 622 708 οτι εν τη εσχατη ημερα 003 103 113 115 118 201 204 207 301 303 305 408 412 502 517 521 602 608 609 612 614 οτι εν ταις εσχαταις ημεραις 512 601 606 615 617 619 623 625 703 707 709 803 805 902 οτι εν εσχαταις ημεραις 209 οτι επ εσχατων ημερων 302 οτι επ εσχαταις των ημερων 510 οτι επ εσχατου των χρονων 304 οτι εν εσχατω τω γηρει 114 οτι επ εσχατω τω γηρει 208 402 605 616 705 901 οτι εν τω γηρει 403 505 [] 94 110 εν εν 628; τει 607; αισχατι 612; αισχατω 208; εσχατες 507 601; αισχαταις 202 209; εσχατοις 627c; τες εσχατες . . . ημερες 406; ημερερ\ες/ 702c; γηρι 114 402; οτη . . . γηρι 505; γηροι 605 εδωκεν αυτω 81 93 001 002 003 004 006 101 102 103 104 105 108 109 112 113 114 115 116 118 201 204 207 208 209 210 211 212 213 218 219 220 301 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 408 411 412 501 502 503 509 510 512 513 514 517 521 602 604 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 εδωκεν αυτον 111 202 508 511 601 603 622 708

120

The Protevangelium of James

δεδωκεν αυτω 505 507 605 εδωκεν 217 406 506 ετεκεν αυτω 407 [] 94 110 εδοκεν 406; αυτ.. 218c κυριος19 ο θεος20 93 003 101 104 105 113 114 115 118 201 202 204 207 208 209 210 217 219 220 303 309 401 402 406 411 412 502 517 602 603 605 608 612 614 616 622 623 625 626 627 628 708 ο κυριος ο θεος 408 ο κυριος 213 ο θεος 001 002 004 006 102 103 108 109 111 112 116 211 212 218 301 302 304 305 306 403 501 503 505 506 508 509 510 511 512 513 514 521 601 604 606 607 609 615 617 618 619 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 κυριος 81 θεος 902 - 307 407 [] 94 110 κυριος . . . ισαακ υιον τον ισαακ κυριος ο θεος 507 υιον τον ισαακ 81 93 001 002 003 004 006 101 102 103 104 105 108 109 111 112 114 115 116 201 202 204 208 209 210 211 212 213 218 219 220 301 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 505 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 609 612 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 υιον του ισαακ 614 τον ισαακ υιον 113 217 506 517 τον ισαακ 118 207 608 618 702 [] 94 110 υιων 406; |υιον| 805c

01:09 και ελυπειτο ιωακειμ σφοδρα και ελυπηθη ιωακειμ σφοδρα 93 001 002 003 006 101 102 103 104 105 108 109 112 113 114 115 116 118 201 204 207 208 209 210 211 212 213 217 219 220

19.  �� 20.  ��

Chapter 1



121

302 303 304 306 307 309 401 402 406 407 408 411 412 502 503 505 506 509 510 511 512 514 517 521 601 602 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 623 625 627 628 701 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και ελυπηθη ιωακειμ σφοδρα και απηλθεν 608 και ελυπηθη ιωακειμ σφοδρα και απιει εις την δωδεκαφυλον 202 508 603 622 708 και ελυπηθη ιωακειμ 403 507 626 και λυπηθεις ιωακειμ 111 218 305 501 513 801 και λυπηθεις ο ιωακειμ 802 - 81 004 301 [] 94 110 ελυπηθι 614; ελυπηθει 213; ελυπιθη 109 803; εληπηθη 408; ελυπιθη ιωακημ 403; ελυποιθοι ιοακυμ 406; ελιπειθη ιοακιμ 607; ελοιπηθη ιωακημ 217; ιωακημ 211 212 507 628; ιωακ\ε/ιμ 514c; και απι 202; δωδεκαφυλων 622 και ουκ εφανη 93 001 002 003 006 101 102 103 104 105 108 109 112 113 114 115 116 118 201 202 204 208 209 210 211 212 213 217 219 220 301 302 303 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 502 503 505 506 508 509 510 512 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 703 705 707 708 803 805 901 902 και ουκ εφανη ο ιωακειμ 004 και ουκ ενεφανη 511 702 709 και ουκ ενεφανησεν 304 και ουκ ενεφανισθη 207 608 και ουκ εμιγη 507 και ουκ ελαλησεν 81 ουκ εφανη 111 218 305 501 513 801 802 [] 94 110 κε 607; αιφανι 406; εφανει 004 112 114 213 303 503 612 614 628; ενεφανει 709; εναιφανισθη 608 τη γυναικι21 αυτου 81 001 002 003 006 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 204 207 208 209 211 212 217 218 301 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 407 408 411 412 501 502 505 506 511 512 513 514 517 521 601 602 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 623 627 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 τη γυναικι αυτου αννη 93 004 210 220 406 507 509 604 τη γυναικι αυτου αννα 101 202 213 219 508 510 603 622 625 626 708

21.  γυναικει

122

The Protevangelium of James

επι τη γυναικι αυτου 503 [] 94 110 γυναικη 108 304 408; γυναικει 623; γυναι 93; γυνεκι 217; γηναικι 505; γηνεκι 628; γεινεκοι 607; γυνεκι . . . ανυ 406

01:10 αλλα εδωκεν εαυτον 219 605 αλλ εδωκεν εαυτον 81 93 001 002 003 004 006 101 102 103 104 105 108 109 111 112 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 217 218 220 301 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 506 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 606 607 608 612 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 αλλ εδωκεν αυτον 113 507 510 614 628 αλλ εδωκεν αφ εαυτου 505 [] 94 110 αλ 217 408 607; αλ εδοκε 406; εαυτων 612 εις την ερημον 81 001 002 003 004 006 101 102 103 104 105 108 109 111 112 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 217 218 220 301 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 εις την ορεινην 93 113 219 εις τοπον ερημον 612 [] 94 110 ης . . . εριμων 217; ει . . . εριμον 607; εριμον 406 408; ερρημον 623; ορινην 93 219

>22 επηξεν την σκηνην αυτου εκει 81 93 001 004 006 102 112 116 202 211 212 217 218 301 305 306 307 309 401 402 406 511 514 517 602 608 701 709 και επηξε την σκηνην αυτου εκει 002 101 104 108 109 111 113 114 115 207 208 210 219 220 407 501 506 508 509 512 513 521 601 603 604 605 606 607 615 616 617 618 619 622 702 703 707 708 801 802 803 805 902 και επηξεν εκει την σκηνην αυτου 302 510 705 901 κακει επηξεν την σκηνην αυτου 003 209 408 627 614 κακει επηξε την σκηνην αυτου 103 118 201 204 303 411 412 502 609 612 22.  MSS Haplography - Homoioarkton

Chapter 1



123

και επηξεν εαυτω σκηνην εκει 625 και επηξεν εαυτον σκηνην εκει 628 και επηξε την σκηνην αυτου 304 και επηξεν εκει την σκηνην 213 και επηξεν εκει σκηνην 626 και επηξεν σκηνην εκει 105 και ουκ επηξε την σκηνην αυτου εκει 623 και εποιησεν εκει σκηνην 507 - 403 503 505 [] 94 110 κακη 408 614; επιξεν 93 102 116 202 211 217 406 514 517 701 709; επιξε 108 207; σκηνηνκν 901c; κηνην 617; επιξεν . . . σκινην 213 608; επειξε . . . σκυνην 607

01:11 και ενηστευσεν23 81 93 001 002 004 006 101 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 204 207 208 209 210 211 212 213 217 218 219 220 301 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 505 506 507 508 509 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και ενηστευσε 302 618 702 και ενηστευεν 003 202 και ενηστευσεν εκει 510 και εποιησεν 607 - 511 [] 94 110 ενηστευσε[] 81; ενιστευσεν 213 304 622 628; ενειστευσεν 627; νηστευσεν 309 τεσσαρακοντα24 ημερας 212 302 304 510 511 618 702 ημερας τεσσαρακοντα 81 93 001 002 003 004 006 101 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 213 217 218 219 220 301 303 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 505 506 507 508 509 512 513 514 517 521 601 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 ημερας 602 23.  επιστευσεν c 24.  �

124

The Protevangelium of James

[] 94 110 ημεραμ τεσαρακοντα 505; 307 701; τεσσαρακοντ[] 81; τεσσα[]κοντα 507; τεσαρακοντα 406 408 607 612 702 709; τεσαρακωντα 217 και //Γ Γ\ νυκτας τεσσαρακοντα25 81 002 003 101 102 103 105 108 111 113 114 115 116 118 201 204 207 208 209 210 213 218 219 220 301 303 305 307 309 402 406 407 412 501 509 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 623 627 701 703 705 707 801 802 803 805 901 902 και τεσσαρακοντα νυκτας 109 212 302 304 510 511 618 702 709 - 93 001 004 006 104 112 202 211 217 306 401 403 408 411 502 503 505 506 507 508 603 622 625 626 628 708 [] 94 110 νηκτας 607; νυξ 609; τεσσαρακ[] 81; τεσαρακοντα 406 612 709 λεγων εν εαυτω ιωακειμ26 003 006 104 115 118 201 204 207 209 303 401 412 627 λεγων εν εαυτω ο ιωακειμ 608 λεγων εν εαυτω 81 93 001 002 101 102 103 105 108 109 111 112 113 114 116 202 208 210 211 213 217 218 219 220 301 302 304 306 307 309 402 406 407 408 411 501 502 503 506 508 509 510 511 512 513 514 521 601 603 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 λεγων εν εαυτω ζη κυριος 403 λεγων εν εαυτω ζη κυριος ο θεος 505 λεγων προς εαυτον 305 και ελεγεν εν εαυτω 507 λεγων 004 517 602 εν εαυτω 212 [] 94 110 λεγον 408; λογον 607; λεγον . . . εαυτο 623; εαυτον 628 802

01:12 ου καταβησομαι 001 002 003 006 101 102 103 104 105 108 109 112 113 114 115 116 118 201 204 207 212 217 301 302 303 304 307 309 401 403 407 408 411 412 502 503 505 506 510 511 512 514 517 521 601 602 605 606 607 608 609 612 614 615 617 618 619 623 701 702 703 707 709 803 805 902 25.  � 26.  ιωκειμ



Chapter 1

125

ουκ αναβησομαι 004 111 209 211 218 305 306 501 513 627 801 802 ου καταβησομαι εντευθεν 625 626 628 ου καταβησομαι ενταυθα 507 ου καταβησομαι εις τον οικον μου 202 208 213 402 508 603 616 622 705 708 901 ου καταβησομαι ενθεν εις τον οικον μου 93 210 219 220 406 509 604 ου []βησομαι 81 [] 94 110 ουτ 708c; καταβησομε 517 612; καταβησωμαι 006 212 213 304 307 406 408 505 510 605; καταβησωμε 623 628; καταβησωμεν 614; καταβεισομαι 217; καταβοισομαι 607; κατα[]ησομαι 002; καταιβησομαι 508; αναβησωμαι 209 211; αναβησβησομαι 802 ουτε επι βρωτον 93 002 003 103 111 113 115 118 201 204 208 209 210 212 218 220 303 304 402 412 501 502 509 511 513 517 602 604 605 607 609 612 614 616 618 625 626 627 702 705 709 801 802 901 ουτε επι βρωτων 213 406 ουτε επι βρωτω 114 ουτε επι βρωμα 109 202 309 508 510 512 601 603 606 615 617 619 622 623 703 707 708 803 805 902 ουτε επι βρωματος 105 108 301 ουτε επι βρωματων 219 628 ουτε επι βρωσιν 104 207 217 401 403 408 411 505 507 521 608 ουτε εις βρωσιν 004 επι βρωτον 001 102 112 116 211 302 305 306 307 407 514 701 επι βρωσιν 006 - 503 ουτε [] 81 [] 94 110 ουται 108 510; ουτ 902; ουται . . . βροσην 217; βροτων 304 305; βροτον 502 607 612; βροματων 219 ουτε . . . επι ποτον ουτε επι ποτον ουτε επι βρωτον 506 ουτε επι ποτον 93 002 003 101 103 111 113 115 118 201 204 208 209 210 218 220 301 303 304 307 402 412 501 502 509 511 513 517 601 602 604 605 609 612 614 615 616 617 618 619 623 625 626 627 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 ουτε επι ποτω 114 ουτε επι ποτων 212 213 219 406 628 ουτε επι πωμα 202 309 508 109 510 512 603 622 708 ουτε επι πωματος 105 108

126

The Protevangelium of James

ουτε επι ποσιν 104 207 217 401 403 408 411 507 521 608 ουτε επι ποταμον 606 ουδε επι ποτον 112 302 407 η επι ποτον 001 102 116 211 306 607 701 η επι ποτων 305 514 η ποσιν 004 006 - 503 505 ουτε επ[] 81 [] 94 110 ουτ 902; ουται 108 217; ουδ 302; πωτον 306 612; πωσιν 408 507 521; πομα 202 309 508 512 603 622 708; ποματος 105; επ[] ποτον 626 εως 001 002 003 004 006 102 103 111 115 116 118 201 204 209 211 218 303 306 309 408 411 412 501 502 506 513 514 517 521 602 607 609 614 618 627 701 801 802 εως ου 105 109 113 217 301 302 304 305 403 505 510 612 623 εως αν 93 101 104 108 112 114 207 208 210 212 213 219 220 307 401 402 406 407 503 507 509 511 601 604 605 606 608 615 616 617 619 625 626 628 702 703 705 707 709 803 805 901 902 - 202 508 512 603 622 708 [] 81 94 110 εως σου 217 επισκεψηται με 93 001 002 003 004 101 104 109 113 210 213 217 220 401 509 601 604 605 606 615 617 619 626 702 705 707 803 901 902 επισκεψηται μοι 805 επισκεψεται με 006 102 103 105 111 112 114 115 116 118 201 204 207 208 209 211 212 218 219 301 302 303 304 305 306 307 309 402 403 407 408 411 412 501 502 505 510 513 514 517 521 602 608 609 612 614 616 618 623 625 627 628 701 709 801 802 επισκεψεται μοι 406 503 511 703 επισκεψεται 506 507 επισκεψη 607 επιβλεψηται με 108 - 202 508 512 603 622 708 επ[] 81 [] 94 110 επισκεψητε 003 213 217; επισκεψαιτε 211 406; επισκεψαιται 403; επιβλεψειται; επισ\κ/εψοι 607c; μαι 93; επισκ[]ψητε 626

Chapter 1



127

κυριος27 ο θεος28 μου 93 105 109 112 113 114 207 208 210 212 213 217 219 220 306 307 402 403 406 407 502 506 507 509 511 517 521 601 604 605 606 608 615 616 617 619 623 626 628 702 703 705 707 709 803 805 901 902 κυριος ο θεος 003 101 103 104 108 115 118 201 204 209 301 302 303 304 309 401 408 411 412 503 510 602 609 612 614 627 701 ο θεος μου 505 ο θεος 625 ο κυριος 001 102 111 116 211 218 501 513 514 607 801 802 κυριος 002 004 006 305 618 - 202 508 512 603 622 708 [] 81 94 110

01:13 και εσται29 μου η ευχη 001 004 102 108 109 111 116 211 217 218 301 305 306 309 501 506 510 513 514 701 801 802 και εσται η ευχη μου 212 304 511 618 702 703 709 803 805 και εσται μοι η ευχη μου 601 606 615 617 619 623 707 902 και εσται μοι η ευχη 93 002 003 101 103 104 105 112 113 115 118 201 204 207 208 209 210 213 220 303 307 401 402 403 406 407 408 411 412 502 505 509 517 521 602 604 607 608 609 612 614 616 627 705 901 και εσται η ευχη μοι 302 και εσται η ευχη 219 507 και τοτε εσται μου η ευχη 605 και εστω μοι η ευχη 006 αλλ εσται μοι η ευχη 114 503 625 αλλ εστι μοι οι προσευχη μου 628 - 202 508 512 603 622 708 [] εσται μοι η ευχη 626 [] 81 94 110 και και 617; κε . . . ευχοι 607; εστε 003 503 623; εστη 628; ι ευχει 217 βρωματα και ποματα βρωμα και πομα 002 003 004 101 102 103 104 105 109 111 113 114 115 116 118 201 204 207 208 209 210 211 218 219 220 301 303 305 307 309 401 402 403 407 408 411 412 501 502 506 509 513 514 517 601 602 604 605 607 608 615 616 617 619 625 627 628 701 703 705 707 801 802 805 901 902 27.  �� 28.  �� 29.  εστε

128

The Protevangelium of James

βρωμα και πωμα 93 001 006 108 112 213 217 306 406 505 606 612 614 623 626 βρωμα και το πομα 803 βρωσις και ποσις 212 302 304 507 510 511 618 702 709 εις βρωμα και πομα 521 εις βρωσιν και πωσιν 503 σωμα και πομα 609 - 202 508 512 603 622 708 [] και πομα 81 [] 94 110 βρομα 112 217 505; βρωσης 709; πωμα 627c; πωσις 507 510 511; πο πωμα 614

C ha p t e r 2

[] 41 42 43 61 62 91 92 95 96 106 107 206 214 216 308 404 409 613 621 631 704 - 205 405 504 610 611 02:01 η δε γυνη αυτου αννα1 81 93 001 002 003 006 101 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 217 218 219 220 301 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 408 411 412 501 502 503 505 506 507 508 510 511 512 513 514 517 521 601 603 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 η δε γυνη αυτου αννα μη γνουσα 628 η δε γυνη αυτου αννα εν τω οικω 602 η δε γυνη αυτου αννα ουσα εν τω οικω 509 604 η δε γυνη αυτου 004 407 [] 94 005 110 203 215 [] δε 002; ει δε γυνι 614; γυνει 217; γηνη 503; []του 626; ανα 514 607 623 628 δυο θρηνους2 εθρηνει3 81 93 001 002 003 006 101 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 204 208 209 210 211 212 213 217 218 219 220 301 302 303 304 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 505 506 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 609 612 615 616 617 618 619 622 625 626 627 628 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 δυο θρηνους 305 702 δυο εθρηνει θρηνους 202 δυο θρηνει 201 614 εθρηνει 004 1.  αν’να 2.  δυσθρηνους 3.  εθρηνι

130

The Protevangelium of James

ηρξατο θρηνειν 503 [] 94 005 110 203 215 δυω 801; δυω . . . εθρηνη 217; δηω . . . εθρηνη 505; διο θρινους εθροινη 607; θρινους 213; θρινους εθρινει 105 304 406; θρινους εθρινη 403; εθρηνη 708c; εθρηνη 006 108 112 209 211 212 302 306 309 402 506 510 511 601 602 618 625 626 627; εθρινει 003; εθρινη 219; θρηνην 503; εθρινη θρινους 202 δυο θρηνους . . . εκοπτετο δυο κοπετους εκοπτετο και δυο θρηνους εθρηνει 517 623 δυο θρηνους εκοπτετο και δυο κοπετους 207 608 δυττως εκοπτετο και εθρηνει 507 θρινους 608; εθρηνη 507; εθρινη 517; εκοπτετον 623 και δυο κοπετους εκοπτετο 81 93 001 002 003 006 101 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 208 209 210 211 212 213 217 218 219 220 301 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 505 506 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 609 612 615 616 617 618 619 622 625 626 627 628 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και δυο κοπετους ανεκοπτετο 614 εκοπτετο 702 και κοπτεσθαι πη μεν επι τη του ιωακειμ αποδημια πη δε και επι του ονειδισμου της ατεκνιας 503 - 004 [] 94 005 110 203 215 [] δυο 202; δυω 801; διο 607; δυω κωπετους εκοπτετω 217; εκοπτετω 406; εκοπταιτο 93; αποδιμια . . . ονυδυσμου 503 λεγουσα 81 001 002 003 006 101 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 211 212 213 217 218 301 303 305 306 307 309 401 402 403 407 408 411 412 501 502 505 506 507 508 511 512 513 514 517 521 601 602 603 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 λεγουσα εν εαυτη 93 210 219 220 406 509 604 623 λεγουσα τι ποιησω 302 304 510 ελεγε γαρ εν εαυτη 503 - 004 [] 94 005 110 203 215 εαυτης 623



Chapter 2

131

02:02 κοψομαι 81 93 001 002 003 006 101 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 208 209 210 211 212 217 218 219 220 301 302 303 304 305 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 505 506 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 κλαυσομαι 213 507 - 004 [] 94 005 110 203 215 κοψομε 505 607 623; κοψωμαι 006 112 116 212 217 407 510 514 517 612 628 701 709; κωψωμαι 406; []οψομαι 002 κοψομαι . . . ατεκνιαν µου κοψομαι την ατεκνιαν μου και την χηροσουνην μου 207 κοψομαι την ατεκνιαν μου η κοψομαι την χηριαν μου 306 αρα τι κλαυσομαι και ποιαν συμφοραν εκτραγοδησω εις προτερον ιδου γαρ επι τη ατεκνια εθρηνουν το προτερον νυν δε σφοδροτερος πονος τον ελασσον ημαυρωσεν και τι αρα ο εμος γεγονεν κυριος αγνοω ταυτα λεγον η αννα ουδ οποσουντες ταυτα λυπης επαυετο 503 τη κλαυσομε . . . πρωτερον . . . τη . . . επαβετο 503 την χηροσυνην μου 81 003 104 112 113 114 115 118 201 204 213 303 307 309 401 407 408 411 412 517 521 602 605 608 612 614 626 τη χηροσυνη μου 202 508 603 622 708 την χηρειαν μου 93 001 002 006 101 102 103 108 109 111 116 208 210 211 212 217 218 219 220 305 402 403 406 501 502 505 506 507 509 510 512 513 514 601 604 606 609 615 616 617 619 623 625 627 628 701 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 τη χηρεια μου 105 301 304 511 607 618 και την χηρειαν μου 209 την χηρειαν 302 χηρειαν 004 - 702 [] 94 005 110 203 215 την χηροσυνη 508 603 622 708; χηροσ[]νην 626; χηρωσυνην 115 201 204 303 412 521; χειροσυνη 614; χειρωσυνην 612; χησυνην 517; \την/ χειρειαν 802c; χηριαν 93 002 006 102 108 109 116 209 211 217 219 302 305 402 406 506 507 625 627 701 703 709; χηρεια\ν/ 705c; χηροαν 514c; χειρειαν 104 401; χειριαν 403 510 623; την χηρια 502 628; την χειρι 212; χαριαν 505; τη χηρια 105 301 511 618; τη χειρια 304; τη χειροια 607

132

The Protevangelium of James

και κοψομαι 81 93 001 002 003 101 102 103 105 111 112 115 116 201 204 208 210 211 212 217 218 220 304 307 309 402 406 407 408 412 501 506 507 511 514 607 609 612 614 616 618 701 705 709 801 802 901 902 η κοψομαι 006 104 113 114 118 302 401 502 509 510 512 517 521 601 602 604 605 606 615 617 619 623 626 628 703 707 803 805 κοψομαι και 108 109 209 219 303 411 627 κοψομαι 301 202 508 603 622 708 και κλαυσομαι 403 505 κλαυσομαι 213 και 513 625 - 004 305 608 702 [] 94 005 110 203 215 κε κοψομε 607; κοψομε 217 623; κοψωμαι 006 101 112 212 406 407 507 510 517 612 614 628 701 709; κλαυσωμαι 505 την ατεκνιαν μου 81 93 001 002 003 006 101 102 103 104 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 204 208 209 210 211 213 217 218 219 220 302 303 307 309 401 402 403 407 408 411 412 501 502 505 506 507 509 510 512 513 514 517 601 602 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 619 623 625 626 627 628 701 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 τη ατεκνια μου 105 202 212 301 304 508 511 603 618 622 702 708 και την ατεκνιαν μου 406 608 η την ατεκνιαν μου 305 την ατεκνιαν 521 και ατεκνιαν 004 τη ατεκνια μου η του ανδρος μου την στερησιν 702 [] 94 005 110 203 215 τιν ατεκνια 607; ατεκνια 612; ατεκνειαν 93 703; [] ατεκνιαν 626; ατεκνηαν 408

02:03 ενηγγισεν δε ηγγισεν δε 81 93 001 003 101 102 108 109 111 115 116 202 204 209 211 213 217 218 219 301 304 305 306 309 403 406 408 510 514 517 521 602 608 626 627 628 701 ηγγισε δε 002 104 113 118 201 207 210 220 302 303 401 411 412 501 502 506 508 509 513 603 604 607 612 614 618 622 625 708 801 ηγγικεν δε 006 105 112 114 212 307 402 407 505 511 605 623 709 ηγγικε δε 103 208 512 601 606 609 615 616 619 702 705 707 901 902 ηγγει δε 617 ηγγισεν γαρ 503

Chapter 2



133

ηγγισε γαρ 507 ηγγισε 802 ηγγικεν 703 805 ηγγικε 803 και εγγισασα 004 [] 94 005 110 203 215 ηγγισε[] 626; ηγγησεν 93 001 109 213 217 403 406 408 608 628; ηγγεισεν 305; ηγγησε 207 622; ηγγυσε 607; ηγκισε 507; εγγισε 303; ηγγισεγγαρ 503; ηγγηκεν 112 212 709; ηγκικεν 402; ηγκυκεν 505; ηγγι 617 η ημερα κυριου4 η μεγαλη 81 93 001 002 005 006 101 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 116 202 207 208 209 210 211 212 213 218 219 220 301 302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 411 501 502 503 506 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 606 607 608 609 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 η ημερα κυριου 003 115 118 201 204 303 412 ημερα κυριου η μεγαλη 505 510 605 901 902 ημερα κυριου 408 612 η μεγαλη ημερα κυριου 217 η μεγαλη ημερα του κυριου 004 [] 94 110 203 215 [] ημερα 005; μεγαλι 607; μεγα[] 626 και ειπεν 93 001 002 006 102 104 111 112 113 114 116 210 211 212 217 218 219 220 301 302 304 305 306 307 401 402 406 501 506 509 510 511 512 513 514 517 521 601 604 605 606 607 608 615 617 618 619 623 625 701 702 703 707 709 801 802 803 805 902 και ειπε 207 και ειπεν αυτη 81 003 005 103 105 109 115 118 201 202 204 209 213 303 407 408 411 412 502 503 508 602 603 609 612 622 626 627 628 708 και ειπεν προς αυτην 108 309 και ειπεν αυτω 101 και ειπεν αυτος 614 και λεγει 403 και λεγων 505 λεγει 004 - 507 [] 94 110 203 208 215 [] ειπεν 407; \ει/πεν 514c; ηπεν 607; αυτην 202 και ειπεν . . . αυτης 4.  ��

134

The Protevangelium of James

και ιουδηθ η παιδισκη αυτης ειπεν 616 και ιουδηθ η παιδισκη αυτης ελεγεν 705 901 ευθινη ουθην 109 306 ουθηνη 003 628 ουθηνι 627 ουθηνει 209 ουθενη 408 612 ουθι 207 ηουθινη 301 305 ηουθενη 403 ηουθιν 514 ηουθην 517 ηωθιν 307 ιουθινη 210 406 506 625 ιουθηνη 103 ιουθιν 102 116 509 604 701 ιουθην 93 001 004 108 112 113 213 217 219 521 605 ιουθειν 211 ιουθειμ 006 104 401 ιουθημ 614 ιουθι 608 ιουθ 304 ειουθιν 607 ιουδιθ 002 101 105 111 114 202 208 212 218 220 309 402 501 502 505 508 510 511 512 513 601 602 603 606 615 617 618 619 622 623 702 703 707 708 709 801 802 803 805 902 η ειουθηνη 407 η ουσθηνη 609 - 81 005 115 118 201 204 303 411 412 503 507 ιουθη[] 626 [] 94 110 203 215 ιουδηθ 002 114 505 508 510 511 512 601 602 603 606 615 617 618 619 623 702 703 707 708 709 803 805 902; ηουδιθ 402; ειουδηθ 105 η παιδισκη αυτης προς αυτην η παιδισκη αυτης 81 93 001 002 003 005 006 101 102 103 104 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 217 218 219 220 302 304 305 306 307 309 401 402 406 407 408 411 412 501 502 503 505 506 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 617 618 619 622 623 625 627 701 702 703 707 708 709 801 802 803 805 902 η παιδισκη αυτης λεγουσα 105

Chapter 2



135

η παιδισκη αυτης προς αυτον 403 η παιδισκη αυτης εως ποτε πενθης 209 η παιδισκη αυτη 517 η παιδισκη 303 η παιδισκη τη αννα 301 η παιδισκη προς αυτον 004 παιδισκη αυτης 626 628 - 507 [] 94 110 203 215 παιδισκει 211 709; παιδισκει αυτοις 408; παιδισκει αυτοις 408; πεδισκη 202; πεδισκοι 607; πεδησκη 217; αυτοις 514

02:04 εως ποτε 81 93 001 002 006 101 102 103 104 105 108 109 112 113 114 116 202 207 208 209 210 211 212 213 217 218 219 220 301 302 304 305 306 309 401 402 403 406 407 501 503 505 506 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 615 616 617 618 619 622 623 626 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 εως ποτε πενθεις 627 εως ποτε πενθεις και 625 εως ποτε πενθης και 628 εως μεχρι 003 005 115 201 204 303 502 μεχρι ποτε 118 408 411 412 612 μεχρι τε 614 - 004 307 507 [] 94 110 203 215 ε[] ποτε 626; εως π[] 407; ποται 217 628 ταπεινοις5 την ψυχην σου 81 93 001 002 005 006 101 102 103 104 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 217 218 219 220 301 302 303 309 401 403 411 412 501 502 505 508 509 512 513 514 517 601 603 604 605 606 615 616 617 618 619 622 626 701 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 ταπεινης την ψυχην σου 105 212 213 304 305 306 402 506 510 511 602 607 609 623 625 628 702 709 ταπεινεις την ψυχην σου 406 407 521 ταπεινωσεις την ψυχην σου 003 408 612 614 ταπεινοις κυρια μoυ την ψυχην σου 608 την ψυχην σου εκθλιβης κυρια μου 503 εως ποτε ταπεινης την ψυχην σου 627 5.  ταπινοις

136

The Protevangelium of James

- 004 307 507 [] 94 110 203 215 ταποινοις 111; ταπηνοις 217 401; τα[]νοις 411; ταπινης 607; ταπεινοσεις 408; ταποινωσις 612 εως εγγυς6 ηδη γαρ ηγγισεν 81 ηγγισεν 219 625 ηγγικεν 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 ιδου ηγγισεν 104 101 202 304 210 220 406 508 509 603 604 622 708 ιδου ηγγικεν 105 109 209 302 510 605 627 ιδου γαρ ηγγισεν 93 001 002 102 108 113 116 301 306 401 403 517 521 602 701 ιδου γαρ ηγγισε 607 ιδου γαρ ηγγικεν 006 103 114 211 213 217 506 609 618 ιδου γαρ η ηγγισεν 514 ιδουσα γαρ ηγγικεν 505 ηγγισεν γαρ 309 614 628 ηγγικεν γαρ 003 005 112 115 204 212 407 408 502 511 623 709 ηγγικε γαρ 118 201 303 411 412 612 702 ηγγισεν δε 626 ηγγικεν δε 402 ηγγικε δε 208 616 705 901 - 307 503 507 521 [] 94 110 203 215 ηγγησεν 93 001 102 403 406; οιγγυσε 607; ηγγηκεν 112 213 408 502 709; ηνγηκεν 217; η\γ/κικεν 627c; οιγγηκεν 505; εως εγγυς . . . κυριου ιδου γαρ η ημερα κυριου ηγγικε 207 ιδου γαρ η ημερα κυριου η μεγαλη ηγγηκεν 608 εως εγγυς . . . πενθειν ουκ εξεστιν σοι θρηνειν διοτι ηγγισεν η μεγαλη ημερα του κυριου 004 ουκ εξεστιν σοι πενθειν διοτι ημερα κυριου μεγαλη εστιν 111 218 ουκ εξεστι σοι πενθειν διοτι ημερα κυριου μεγαλη εστιν 501 513 801 ουκ εξεστι σοι πενθειν διοτι ημερα κυριου η μεγαλη εστιν 802 ουκ εξεστιν σοι πενθειν διοτι η ημερα κυριου η μεγαλη 305 η ημερα η μεγαλη κυριου7 η ημερα κυριoυ η μεγαλη 81 93 001 002 005 006 101 103 104 105 108 109 112 114 202 208 209 211 212 213 219 301 302 304 306 309 401 402 403 406 407 411 502 505 506 508 510 511 512 517 521 601 602 603 605 606 607 609 615 616 617 618 619 622 623 626 627 702 703 705 707 708 709 803 805 901 6.  εγγις 7.  ��



Chapter 2

137

η ημερα κυριου 003 113 115 116 118 201 204 303 412 514 612 614 701 η ημερα κυριου ημερα 102 η μεγαλη ημερα κυριου 217 η μεγαλη ημερα 210 220 509 604 ημερα κυριου η μεγαλη 628 ημερα η μεγαλη 625 ημερα κυριου 408 902 - 307 503 507 [] 94 110 203 215 οι ημερα 505; ημερα [] 407; μεγαλι 607 και ουκ εξεστι σοι πενθειν 002 005 101 103 113 118 201 208 219 302 303 309 407 411 412 502 512 605 606 615 616 617 618 619 702 705 707 803 805 901 902 και ουκ εξεστιν σοι πενθειν 81 93 001 003 006 102 104 105 108 109 112 114 115 116 202 204 207 209 212 213 217 301 304 306 307 401 402 403 503 506 507 508 510 511 514 517 521 601 602 603 607 608 609 612 614 622 623 625 626 627 701 708 709 και ουκ εστιν σοι πενθειν 211 και ουκ εξεστιν πενθειν 628 ουκ εξεστι σοι πενθειν 210 220 509 604 ουκ εξεστιν σοι πενθειν 406 408 ουκ εξεστιν σοι του λοιπου πενθειν και συγκοπτεσθαι 503 και ειπεν ιουδηθ η παιδισκη αυτης ουκ εξεστι σοι πενθειν 703 [] 94 110 203 215 εξεστην 403 507 626; εξεστειν 114; εξεστην . . . πενθην 217 517 614; εξεστισιν πενθην 628; πενθην 001 112 209 211 212 608 709; παθειν 003; σι πενθην 607; ..ιν 502; λιπου 503; πεδισκη 703

02:05 αλλα /Δ Δ\ λαβε 81 001 002 003 004 005 006 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 211 212 213 217 218 301 302 303 304 306 307 401 402 403 407 408 411 412 501 502 503 505 506 508 510 511 512 513 514 521 601 602 603 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 αλλα λαβε συ 210 220 309 509 604 αλλα λαβε σοι 219 406 αλλα δεξαι 101 αλλα βαλε 517 αλλα αναστα λαβε 93 λαβε 305

138

The Protevangelium of James

- 507 [] 94 110 203 215 αλα 628; αλα λαβα 607; λαβαι 219 304 τουτο το κεφαλοδεσμιον8 001 002 003 004 005 102 103 104 105 109 113 115 116 201 204 207 209 211 213 217 219 303 306 401 408 411 412 502 503 514 521 602 608 609 612 626 627 701 τουτο το κεφαλοδεσμον 118 τουτο κεφαλοδεσμιον 517 το κεφαλοδεσμιον τουτο 93 101 108 111 112 114 202 208 210 212 218 220 302 305 307 309 402 403 406 407 501 505 506 508 509 510 511 512 513 601 603 604 605 606 615 616 617 618 619 622 623 625 628 702 703 707 708 709 801 802 803 805 902 το κεφαλοδεσμον τουτο 705 901 το τουτο κεφαλοδεσμιον 614 το κεφαλοδεσμιον 81 301 304 το κεφαλοδεσμιον μου 006 - 507 [] 94 110 203 215 τουτω 510; κεφαλοδεσμοιον 408; κεφαλωδεσμειων 217; κεφαλο[]σμιον 502; κεφαλοδεσμων 118; τω κεφαλωδεσμιον 406; τω κεφαλωδεσμοιον 213; [] κεφαλοδεσμιον 407; κεφαλοδεσμοιον τουτω 505 623; τουτον . . . καφαλοδεσμιον 514c ο εδωκεν μοι 81 001 002 004 101 102 109 112 114 116 202 211 212 213 217 219 304 307 402 403 406 407 503 511 514 517 602 608 701 ο εδωκε μοι 113 207 208 210 220 302 411 505 506 508 509 510 512 521 601 603 604 605 606 607 615 616 617 618 619 622 625 628 703 705 707 708 709 803 805 901 902 ο δεδωκεν μοι 93 108 209 301 401 623 ο δεδωκε μοι 103 104 306 609 627 702 οπερ εδωκεν μοι 003 005 115 204 οπερ εδωκε μοι 118 201 303 309 408 502 412 612 614 - 006 105 111 218 305 501 507 513 626 801 802 [] 94 110 203 215 [] εδωκεν 81; ω δεδωκεν 607; ονπερ εδοκε 408; εδοκεν 403; εδοκε 605; μει 614

8.  κεφαλοδεσμι�



Chapter 2

139

η κυρια του εργου 81 93 001 002 003 004 005 101 102 103 104 109 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 217 219 220 302 303 304 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 502 503 505 506 508 509 510 511 512 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 627 628 701 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 η κυρια του εργου μου 108 301 - 006 105 111 218 305 501 507 513 626 801 802 [] 94 110 203 215 κοιρια 217; κιρηα 607; το[]γου 407; []γου 81 και ουκ εξεστι μοι 002 101 113 505 506 508 603 622 708 και ουκ εξεστιν μοι 81 93 108 109 114 202 207 209 217 301 517 521 608 627 και ουκ εξεστιν με 602 και ουκ εξεστιν σοι 403 και ουκ εξεστιν 503 οτι ουκ εξεστι μοι 103 104 208 210 219 220 401 407 509 512 601 604 605 606 609 615 616 617 618 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 οτι ουκ εξεστιν μοι 001 105 112 211 212 306 402 406 511 οτι ουκ εστιν μοι 102 116 514 607 701 οτι ουκ εξεστιν σοι 307 διοτι ουκ εξεστιν μοι 004 625 628 ο ουκ εξεστιν μοι 626 ουκ εξεστι γαρ μοι 005 118 201 303 408 411 412 ουκ εξεστιν γαρ μοι 003 115 204 ουκ εξεστι γαρ μου 614 ουκ εστι γαρ μοι 612 ουκ εστι γαρ εμοι 309 ουκ εξεστι μοι 502 ουκ εξεστιν μοι 213 - 006 507 [] 94 110 203 215 εξεστοι 702; εξεστε 506; εξεσται 614; εξεσθη 408; εξετι 505; εξεστην 217 517; εξεστην 403 602 και ουκ . . . αυτο και αναδησαι την κεφαλην σου εμοι γαρ ουκ εξεστιν 501 513 801 802 και αναδησαι την κεφαλην σου 111 218 και αναδησαι αυτο την κεφαλην σου 305 και . . . γαρ [........] 501c; αναδυσαι αυτω 305 και ουκ . . . βασιλικον

140

The Protevangelium of James

και δησαι αυτο εμοι γαρ ουκ εξεστιν δησαι αυτο οτι χαρακτηρα εχει βασιλικον και παιδισκη ειμι 304 και δησαι αυτο οτι χαρακτηρα βασιλικον εχει και παιδισκη σου ειμι 302 και δησαι αυτο οτι συ χαρακτηρα εχεις βασιλικον 510 δισαι αυτω . . . σοι . . . βασιλεικον 510; αυτω . . . αυτω . . . αιμι 304; αυτω 302 δησασθαι αυτο 108 109 112 209 217 307 402 512 601 606 615 617 619 623 627 703 707 803 805 902 δησαι αυτο 105 301 δησασθαι αυτην 219 δησασθαι σοι αυτο 212 511 702 αναδησαι αυτο 602 αναδησασθαι αυτο 93 001 002 003 004 005 101 102 103 104 113 115 116 118 201 202 204 208 210 211 213 220 303 306 309 401 406 408 411 412 502 506 508 509 514 517 521 603 604 605 607 609 612 614 616 618 622 625 626 628 701 705 708 901 διαδησασθαι αυτο 403 505 περιδησασθαι αυτο 207 608 ενδυσασθαι αυτο 407 δεξασθαι αυτο 114 δουναι σοι αυτο 709 επενδυσασθαι μοι τουτο 503 - 006 507 []σαι αυτο 81 [] 94 110 203 215 δισασθαι 212; αναδυσασσαι 901c; αναδισασθαι 502; αναδυσασθαι 411 521 605 625; περιδυσασθαι 207 608; ενεδυσασθαι 407; επενδισασθαι 503; αδισαστε αυτω 607; αναδισασθαι αυτω 603; αναδυσασθαι αυτω 213 306 406 506 508 612 628 708; αναδεισασθαι αυτω 202 211 626; αναδιγησασθαι αυτω 614; δισασθαι αυτω 112; διαδυσασθαι αυτω 403; δεισασθαι αυτω 217; δεισα αυτω 105; αυτω 109 209 301 402 403 408 412 505 622 627 709 καθοτι 81 93 001 002 101 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 116 202 207 209 211 212 213 217 218 301 305 306 307 309 401 407 506 508 511 512 514 601 603 605 606 607 608 609 615 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 707 708 709 803 805 902 διοτι 003 005 115 118 201 204 210 219 220 303 403 406 408 411 412 502 503 505 509 521 604 612 614 οτι 006 208 402 501 513 517 602 616 705 801 802 901 επειδη 004 - 507

Chapter 2



141

[] 94 110 203 215 καθοτη 211 212 217 607; καθ[]τι 407; διοτη 505; |οτι| 501c παιδισκη9 ειμι ση 006 102 109 112 113 114 116 207 208 209 212 219 307 309 402 512 514 517 521 601 602 605 606 608 615 616 617 619 625 627 701 703 705 707 803 805 901 902 παιδισκη ση ειμι 202 622 623 παιδισκη σου ειμι 93 001 002 004 103 104 105 108 211 306 401 407 501 509 513 604 609 618 626 628 801 802 παιδισκης σου ειμι 508 603 708 παιδισκη σου ειμι εγω 108 507 702 παιδισκη ειμι 81 003 005 101 115 118 201 204 210 217 220 301 303 403 406 408 411 412 502 506 511 607 612 614 709 ειμι παιδισκη σου 213 ειμι παιδισκη 503 εγω παιδισκη σου ειμι 111 218 εγω παιδισκη σου 305 παιδιον ειμι 505 [] 94 110 203 215 παιδισκι 112; παιδισκει 403 406; ειμη 615 619 702; ειμει 622; ειμοι 505; ημι 709; ημη 623; ημιν 628; συ 521; παιδισ[]ιμι 81; παιδισκει ημη 408; πεδεισκη ημει 217; πεδισκυ ημοι 607; ειμη σοι 114; |παι|δισκη . . . ειμι ι 501c; και10 χαρακτηρα εχει11 βασιλικον12 002 003 101 103 109 207 210 219 220 301 306 309 403 406 407 502 508 603 609 612 622 625 708 και χαρακτηρα εχεις βασιλικον 93 001 004 006 102 104 108 111 112 113 116 202 208 211 218 307 402 408 505 512 514 517 521 601 602 605 606 607 615 616 617 618 619 623 626 628 701 703 705 707 803 805 901 902 και χαρακτηρα εχω βασιλικον 94 και χαρακτηρα εχει βασιλικον αυτο 608 και χαρακτηρα εχει τουτο βασιλικον 005 115 118 201 204 303 411 412 και τουτο χαρακτηρα εχει βασιλικον 209 627 και συ χαρακτηρα εχεις βασιλικον 114 212 305 401 702 και συ εχεις χαρακτηρα βασιλικον 105 και χαρακτηρα εν χαρακτηρ βασιλικον εχω 507 και χαρακτηρα βασιλικον 614 9.  πεδισκη 10.  και και Dittography 11.  εχι 12.  βασινλικον c

142

The Protevangelium of James

συ και χαρακτηρα εχεις βασιλικον 217 501 513 801 802 συ και συ χαρακτηρα εχεις βασιλικον 511 709 συ γαρ χαρακτηρα εχεις βασιλικον 213 συ δε χαρακτηρα εχεις βασιλικον 506 συ γαρ βασιλικον χαρακτηρα εχεις 509 604 - 503 και χαρακτηρα ε[]ικον 81 [] 110 203 215 χαρακτιρα 94 612; εχης 202 307 607; βασιλεικον 112 209 406 505 506 517 608 627; βασιλικην 623 702; βασιλεικην 213; εχης βασιλεικον 212; χαρακτιρα εχεις βασιλεικον 108; χαρακτηραν εχοις βασιλεικον 628; σοι . . . χαρακτειρα βασιλεικον 105; σει . . . εχης βασιλικων 217

02:06 και ειπεν αννα13 93 001 002 003 004 005 006 101 102 103 104 105 108 109 111 112 115 116 118 201 204 207 208 210 211 212 217 218 219 220 301 302 303 304 305 306 307 401 402 406 407 408 411 412 501 502 503 507 510 511 512 513 514 601 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 623 625 626 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και ειπεν αννα προς αυτην 113 114 309 517 521 602 605 και ειπεν αννα προς την παιδισκην αυτης 608 και ειπεν αννα προς ηουθενην την παιδισκην αυτης 403 και ειπεν αννα προς ιουδηθ την παιδισκην αυτης 505 και ειπεν αυτη αννα 202 508 509 603 604 622 708 και ειπεν αυτη η αννα 209 627 και ειπεν αυτη 506 η δε αννα ειπεν αυτη 213 και αννα 94 - 215 [] 81 110 203 ειπε\ν/ 708c; υπεν αναν 607; ανα 408 623 628; ει δε 213 αποστηθι14 απ εμου 93 001 002 003 004 005 006 101 102 103 104 105 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 215 217 218 219 220 301 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 412 501 502 503 505 506 507 508 509 510 511 513 514 517 521 602 603 604 605 607 608 609 612 614 616 618 622 625 626 627 628 701 702 705 708 709 801 802 901 13.  αν’να 14.  αποστητι

Chapter 2



143

αποστα απ εμου 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 απιθει απ εμου 94 αποστηθι απ εμου αποστηθι 411 αποστηθι απ εμου σκανδαλον 108 [] 81 110 203 [αποστηθι απ εμου \. . ./ 407c; αποστηθη 006 114 211 212 408 605 612 622 626 708; αποστηθει 213 217 303 305 628; αποστιθι 108; 201 510 602; αποστιθη 105 215 406 607 709; αποστιθει 102; απιθη 94; αποθι απ αποστ αποστιθι αποστι αποστιθι 517c; \ε/μου 703c και ταυτα ουκ εποιησα 94 001 002 004 006 101 102 104 108 111 112 113 114 116 202 208 210 211 212 218 219 220 302 304 305 307 309 401 402 406 407 411 501 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 606 607 615 616 617 619 622 623 626 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και τουτο ουκ εποιησα 93 003 005 103 105 109 115 118 201 204 207 209 217 301 303 403 408 412 502 505 506 608 609 625 627 και ταυτα ου πεποιηκα 215 και ταυτα ουκ εποιησε 604 605 628 και τουτο ουκ εποιησεν 614 ταυτα ουκ εποιησα 213 618 εγω τουτο ουκ εποιησα 612 εγω τοιουτον ουκ εποιησα 306 μετα και αυτου 503 - 507 [] 81 110 203 τουτω 505 614; τοιοιτον 306; εποιεισα 217; επιησα 607; αιποιησα 408; εποιησαι 605 628; αιπυησα 94 και κυριος15 ο θεος16 94 001 002 003 004 005 101 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 208 209 211 215 218 301 303 307 309 401 408 411 412 501 502 506 508 509 510 513 514 517 602 603 604 605 609 612 616 618 622 627 701 705 708 801 802 901 και κυριος ο θεος μου 210 219 220 406 και κυριος 006 207 212 213 302 304 306 402 407 511 512 521 601 606 608 614 615 617 619 623 625 626 628 702 703 707 709 803 805 και ο κυριος 305 403 505 902 και ο θεος 93 και ο θεος μου 607 15.  �� 16.  ��

144

The Protevangelium of James

και κυριος ουκ εποιησεν μετ εμου και 511 και 217 οτι κυριος 507 μη διοτι κυριος 503 [] κυριος ο θεος 81 [] 110 203 εταπεινωσεν17 με σφοδρα 93 94 001 002 003 004 006 101 102 109 111 112 114 115 116 204 209 211 213 215 217 218 219 301 305 307 402 406 511 514 517 608 614 626 628 701 εταπεινωσε με σφοδρα 005 103 104 105 108 113 118 201 202 207 208 210 212 220 303 306 309 401 403 407 411 412 501 502 505 506 507 508 509 512 513 521 601 603 604 605 606 607 609 612 615 616 617 618 619 622 623 627 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 εταπεινωσε μοι σφοδρα 408 602 εταπεινωσεν με 510 εταπεινωσε με 302 304 503 625 []οδρα 81 [] 110 203 εταπεινοσεν 213 628; εταπινωσεν 94; εταποινωσε 612; εταπαινωσεν 514c; εταπεινωσαι 105 602; εταπεινοσε 408 607; εταπηνωσεν μαι 217; εταπεινωσαι μαι 802; μαι 507 709

02:07 μηπως 93 001 002 003 004 005 006 102 103 104 105 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 215 217 218 219 220 301 303 305 306 307 309 401 402 403 406 407 411 412 501 502 505 506 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 609 612 615 616 617 618 619 622 623 625 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 μηπω 607 μηποτε 101 213 302 304 510 μηποτι 614 μητις 507 μη 94 108 626 και μηπως 408 - 503 [] 81 110 203 μηπω\ς/ 708c; μηπος 403 612 628; μιπως 202; μοιπος 408; μιπω 607; μη.πωτι 614c; μι 94 17.  εταπινωσεν

Chapter 2



τουτο18 πανουργως19 εδωκεν σοι 217 403 505 521 602 τουτο πανουργος εδωκε σοι 411 605 τουτο πανουργος εδωκεν σου 517 τουτο πανουργος δεδωκεν σοι 93 006 105 301 τουτο πανουργως εδωκεν σοι τις 003 005 115 204 τουτο πανουργως εδωκεν σου τις 506 τουτο πανουργως εδωκε σοι τις 103 113 118 201 303 412 τουτο πανουργως εδωκε σου τις 502 τουτο πανουργως τις δεδωκεν σοι 109 τουτο πανουργος εδωκεν σοι τις 215 τουτο πανουργος εδωκε σοι τις 408 609 612 τουτο πανουργος εδωκεν σοι αυτο τις 614 τουτο πανουργος δεδωκεν σοι τις 209 τουτο πανουργος δεδωκε σοι τις 627 τουτο πανουργος τις εδωκεν σοι 114 τουτο πανουργος τις εδωκε σοι 104 401 αυτο πανουργος εδωκεν σοι 406 αυτο πανουργος εδωκε σοι 210 220 αυτο πανουργος σοι εδωκε 219 309 πανουργω σοι τουτο εδωκεν 94 πανουργος τουτο εδωκεν σοι 402 πανουργος εδωκεν σοι τουτο 001 002 004 102 116 211 514 608 701 πανουργος εδωκε σοι τουτο 207 306 601 618 703 803 805 πανουργος εδωκεν σοι αυτο 304 πανουργος εδωκε σοι αυτο 101 302 πανουργος δεδωκεν σοι αυτο 510 πανουργος εδωκε σοι τις τουτο 407 πανουργος τις τουτο εδωκεν σοι 112 208 212 307 511 616 705 901 πανουργος τις εδωκεν σοι τουτο 202 508 603 622 708 πανουργος τις εδωκε σοι τουτο 512 606 607 615 617 619 623 707 902 πανουργος τις εδωκεν σοι 702 709 πανουργος εδωκεν αυτο 507 τις πανουργος εδωκεν σοι αυτο 625 628 τις πανουργος εδωκεν αυτο 626 εδωκεν σοι πανουργος 213 δεδωκε σοι πανουργος 503 τουτο πανουργως εδωκας μοι 108 πανουργος 305 513

18.  τουτω c 19.  πανουργω

145

146

The Protevangelium of James

πανουργως 111 218 501 509 604 801 802 [] εδωκεν σοι 81 [] 110 203 τουτω 112 212 505 508 603 627 708; αυτω 406 507 510 626 628; ουτο . . . αυτω 614; πανουργως 210 302 605; πανουργο. 709c; πανουργως . . . αυτω 304; τουτω πανουργως 301; εδοκε 408 703; τουτω . . . δεδοκεν 105; σι 607 612 και ηλθες 81 94 001 002 003 004 005 006 101 102 103 104 105 109 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 215 217 218 219 220 301 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 502 503 505 506 508 510 511 512 514 517 521 601 602 603 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 και ηλθας 108 και ηλθε 507 και θελεις 93 ηλθες 111 218 501 509 513 604 801 802 [] 110 203 ηλ\θες/ 619c κοινωνησαι20 με 81 94 001 002 004 006 102 108 111 112 114 116 207 213 217 218 301 304 305 306 307 309 403 407 411 501 503 505 513 514 517 605 606 607 608 609 614 617 618 625 628 701 702 707 709 801 802 803 805 902 κοινωνησαι μοι 104 105 109 113 202 208 210 211 215 219 220 401 402 406 507 508 509 511 512 521 601 602 603 604 615 616 619 622 623 703 705 708 901 κοινωνησαι μου 626 κοινωνιας με 212 κοινωνησαι 101 με κοινωνησαι 93 302 510 ποιησαι κοινωνησαι με 103 609 ποιησαι καμε κοινωνησαι 003 005 115 118 201 204 209 303 408 412 502 506 627 καμε ποιησαι κοινωνησαι 612 [] 110 203 κοινωνησε 408 505; κοινωνεισαι 114; κοινωνεισε 105 112; κοινωνεισαι 612; κοινωνισε 402; κοινονηισε 628c; κοινωνησω 623; κοινωνοισω 623; κηνωνισε 94; κονησαι 614; κοινωνησε μαι 213 305 403 709; κοινονησε μαι 217; κοινονεισε μαι 607; μαι 212; καμαι 209

20.  κοινωνησε

Chapter 2



147

τη αμαρτια σου 81 93 001 002 003 004 005 006 101 102 103 104 105 109 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 211 212 213 217 218 219 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 505 506 508 511 513 514 517 602 603 605 606 607 608 609 612 616 617 618 622 625 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 της αμαρτιας σου 210 215 220 512 601 615 619 623 την αμαρτιαν σου 111 509 604 τη αμαρτια σου ταυτη 301 της αμαρτιας σου ταυτης 108 τη αμαρτια 302 510 626 το αμαρτημα 507 τα της αμαρτιας σου 614 τα της αμαρτιας 94 [] 110 203 τι 217 607; τις 94; τη αμαρτιας 709; αμαρτηα 307 708

02:08 και ειπεν 81 003 005 006 101 104 108 112 114 115 118 201 202 204 208 209 212 215 217 301 302 303 304 307 401 402 403 407 408 411 412 502 503 505 506 508 510 511 512 521 601 603 606 612 614 615 616 617 619 622 623 627 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 και ειπεν αυτη 93 94 105 109 113 207 210 213 219 220 406 507 517 602 605 608 625 626 628 και ειπε προς αυτην 309 ειπεν δε 103 ειπεν δε αυτη 001 002 102 111 116 211 218 305 306 501 514 604 609 701 ειπε δε αυτη 509 513 607 618 801 802 ειπεν 004 [] 110 203 αυτοι 94; αυτο 514c η ευθινη η παιδισκη21 η ουθινη η παιδισκη αυτης 301 305 η ουθηνη η παιδισκη αυτης 609 η ουθενη η παιδισκη αυτης 403 η ουδιθ η παιδισκη αυτης 208 402

21.  παιδεισκη

148

The Protevangelium of James

η ιουθην η παιδισκη τη αννα 108 η παιδισκη η ουδηθ 709 η παιδισκη αυτης 93 109 411 η παιδισκη 503 ουθενη η παιδισκη 408 ιουθην η παιδισκη 217 ιουθιν η παιδισκη 509 604 ιουθινη η παιδισκη αυτης 210 406 506 625 ιουθηνη η παιδισκη αυτης 103 407 ιουθη η παιδισκη αυτης 626 ιουθειμ η παιδισκη αυτης 104 401 ιουθημ η παιδισκη αυτης 614 ιουθι η παιδισκη αυτης 608 ηουθην η παιδισκη αυτης 517 ιουθην η παιδισκη αυτης 001 112 113 213 219 521 605 ιουθιν η παιδισκη αυτης 102 116 412 514 701 ιουθυν η παιδισκη αυτης 607 ιουθειν η παιδισκει αυτης 211 ηωθιν η παιδισκη αυτης 307 ουθενει η παιδισκη αυτης 003 209 ουθενη η παιδισκη αυτης 005 115 204 303 612 ουθηνη η παιδισκη αυτης 627 ουθειν η παιδισκη αυτης 81 ουθιν η παιδισκη αυτης 94 ουθην η παιδισκη αυτης 306 ουθεν η παιδισκη αυτης 201 ουθημ η παιδισκη αυτης 215 ουθι η παιδισκη αυτης 207 ουθηνη παιδισκη αυτης 628 ιουδιθ η παιδισκη 006 101 309 ιουδιθ η παιδισκη αυτης 111 202 212 218 220 501 507 513 622 801 802 ιουδηθ η παιδισκη αυτης 002 105 114 118 502 505 508 511 512 601 602 603 606 615 616 618 619 623 702 705 708 901 ιουδηθ η παιδισκη αυτη 617 703 707 803 805 902 ιουδιθ η παιδισκη αυτης εως ποτε ταπεινοις την ψυχην σου 101 ιουδιθ 302 ιουδηθ 510 ιουθ 304 ιουθην ηρος αυτην 004 [] 110 203 ιουδειθ 006; παιδισκει 101 212; παιδισκι 602; παιδι\σ/κη 708c; πεδισκη 81; πεδισκει 408; πεδησκη 217; ει πεδισκοι 607; ι παιδισκη 94



Chapter 2

149

τι αρασομαι22 σε 104 109 113 207 217 301 509 604 608 τι αρασομαι σοι 81 93 001 003 004 005 103 108 111 112 115 118 201 204 208 210 218 219 220 303 304 307 309 401 403 408 412 501 511 512 513 601 605 606 609 612 615 616 617 618 619 623 702 703 705 707 801 803 805 901 902 τι αρασωμαι σοι 209 212 305 402 406 627 802 τι αρασωμεν σοι 94 τι αρεσομαι σοι 407 τι αρεσαιμαι σοι 614 τι αρασομαι σου 625 τι καταρασομαι σε 602 τι καταρασωμαι σε 213 517 τι καταρασομαι σοι 006 114 215 503 505 628 τι δρασωμεθα σοι 521 τι σε καταρασομαι 105 τι ετι πλειον αρασομαι σοι 411 τι αρα εσομαι σοι 102 116 202 211 506 507 508 514 603 607 622 626 701 708 709 τι αρα επομαι σοι 502 τη 628; τη 617c; εσωμε σι 607; αρασομε 403; αρασσομαι 108 604; αρρασομαι 623; αρεσαιμε 614; καταρασωμε 505; καταρασσομε 503; κατηρασομαι 006; συ 94; σει 614; τη αρασωμε σι 408; τη αρασωμε σαι 217 τι αρασωµαι σε . . . µειζων αρασοµαι σε τι μειζον αρασωμαι σε 302 τι μειζων αρασωμαι σοι 510

>23 104 401 μη τουτου μειζων αρασομαι σε 109 μη τουτου μειζων αρασομε σε 403 μη τουτου μειζον αρασομαι σοι 81 309 μη τουτου μειζον αρεσομαι σοι 407 μη τουτο μειζον αρασομαι σοι 626 μη τουτο μειζων αρασομαι σοι 511 605 μη τουτο μειζων αρασωμαι σοι 212 406 505 μη τουτο μειζων σοι καταρασομαι 215 μη μειζον τουτου αρασομαι σε 113 207 608

22.  αραεσωμε 23.  Haplography - Homoioteleuton

150

The Protevangelium of James

μη μειζων τουτων καταρασωμαι σε 517 μη μειζων τουτου αρασομαι 93 μη το μειζον αρασομαι σοι 512 601 623 703 μη τουτο αρα εσομαι σοι 108 μητι τουτου μειζον αρασομαι σοι 112 307 μητι τουτο μειζον αρασομαι σοι 208 616 μητι τουτο μειζον αρασωμαι σοι 402 μητι τουτου μηζωνα τουτο καταρασωμαι σε 213 μητι μειζον αρασομαι σοι 606 707 803 805 902 τουτο αρασομαι σοι μειζων 219 μειζον τουτον 105 - 94 001 003 004 005 006 102 103 111 114 115 116 118 201 202 204 209 210 211 217 218 220 301 303 304 305 408 411 412 501 502 503 506 507 508 509 513 514 521 602 603 604 607 609 612 614 615 617 618 619 622 625 627 628 701 702 705 708 709 801 802 901 [] 110 203 τουτω 505; μιζων 212; μη του τουτο 511; μηζων αρρασσομ..\αι/ 623c; μοι ζω ερασωμαι 510 τι αρα εσομαι . . . φωνης μου καθοτι ουκ ηκουσας της φωνης μου μη μειζον τουτου αρασομαι σοι 002 καθοτι ουκ ηκουσας μου της φωνης μη μειζονα τουτου αρασομαι σοι 306 τι ουκ ηκουσας της φωνης μου τι οτι αρασωμαι σε 101 καθοτι ουκ ηκουσας της φωνης μου 93 94 003 004 005 104 105 109 111 112 113 115 118 201 204 207 208 209 210 211 212 213 218 219 220 303 305 307 309 401 402 406 407 411 412 501 502 506 507 509 511 512 513 517 601 602 604 605 606 608 612 615 616 617 619 623 625 626 627 628 702 703 705 707 709 801 803 805 901 902 καθοτι ουκ εισηκουσας της φωνης μου 614 καθοτι ουκ ηκουσας μου της φωνης 001 102 103 116 514 607 609 618 701 οτι ουκ ηκουσας της φωνης μου 202 508 603 622 708 καθοτι ηκουσας της φωνης μου 802 καθοτι εισηκουσας της φωνης μου 521 καθοτι 302 304 510 οτι 114 213 215 403 503 505 507 801 και ουκ ηκουσας της φωνης μου 408 - 81 006 108 217 301 [] 110 203 καθοτη 628 709; οικουσας . . . φονης 607; ουκ \ηκουσας/ ησας της φωνης 512c; καθωτι . . . ικουσας τις φωνις 94

Chapter 2



151

απεκλεισεν24 κυριος25 ο θεος26 93 004 212 511 608 709 απεκλεισε κυριος ο θεος 114 207 607 εκλεισε κυριος ο θεος 403 505 απεκλεισεν κυριος 215 απεκλεισε κυριος 702 απεκλεισεν ο θεος 81 109 απεκλεισε ο θεος 605 κυριος απεκλεισε 304 503 και απεκλεισε κυριος ο θεος 309 απεκλεισεν γαρ κυριος ο θεος 94 001 102 112 116 211 213 217 305 307 402 514 701 απεκλεισε γαρ κυριος ο θεος 104 113 208 306 401 407 602 616 618 705 901 απεκλεισε γαρ κυριος ο θεος σου 509 604 απεκλεισε γαρ κυριος 006 517 521 απεκλεισε γαρ ο θεος 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 ιδου απεκλεισεν κυριος ο θεος 507 626 ιδου απεκλεισε κυριος ο θεος 625 ιδου απεκλεισε κυριος 628 ιδου γαρ απεκλεισε κυριος 103 609 ιδου γαρ συνεκλεισε κυριος ο θεος 411 και ιδου συνεκλεισεν κυριος ο θεος 003 005 105 204 209 408 614 και ιδου συνεκλεισε κυριος ο θεος 115 118 201 303 412 506 612 627 και ιδου συνεκλεισεν ο θεος 502 οτι απεκλεισεν κυριος ο θεος 002 οτι απεκλεισε κυριος ο θεος 210 220 406 καθοτι απεκλεισε κυριος ο θεος 101 καθοτι απεκλεισεν κυριος ο θεος 202 καθοτι απεκλεισεν ο θεος 508 603 622 708 επει απεκλεισε κυριος ο θεος 219 δικαιως γαρ απεκλεισεν κυριος ο θεος 111 δικαιως γαρ απεκλεισε κυριος ο θεος 218 501 513 801 802 κυριος ο θεος εταπεινωσε 302 510 εστερησεν γαρ απο σου κυριος ο θεος 108 υστερισεν απο σου κυριος ο θεος 301 [] 110 203

24.  απεκλισεν 25.  �� 26.  ��

152

The Protevangelium of James

επι 219; απεκλησεν 109 112 202 511 211 213 217 305 402 507 622 626 709; απεκλισεν 81 94; απεκλυσεν 212; απεκλεισεν 218c; απεκλεισαι 609; απεκλησε 101 304 406 602 623 628; απεκλισε 607; απεκλυσε 625; απεκλησαι 503; αποκλεισε 803; εκλησε 403 505; συνεκλησεν 408 614; συνεκλυσεν 105; σηνεκλησε 612 την27 μητραν28 σου 81 93 94 001 002 003 005 006 101 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 215 217 218 220 301 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 την μητραν σου γαρ 004 τα περι την μητραν σου 219 [] 110 203 μητρα 004 114 403 508 510 614 622 708; μυτρα 607 του μη δουναι σοι 94 001 002 003 004 005 006 102 103 104 105 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 218 220 301 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 411 412 501 502 505 506 507 508 509 510 511 513 514 517 521 602 604 605 606 608 609 614 616 617 618 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 του μη δουναι σε 607 του μη δουναι αυτη 612 του μη δουναι 81 101 108 109 219 512 601 603 615 619 μη δουναι σοι 93 215 μη δουναι 217 και ουκ εδωκε σοι 503 ωστε μη δουναι σοι 408 [] 110 203 δουνε 403; δυναι 514; μοι δουνε 408 607; μι δουνε 94 καρπον εν ισραηλ29 81 94 003 005 104 105 109 112 113 114 115 118 201 202 204 207 208 209 212 217 302 304 306 307 309 401 402 403 407 408 411 412 502 503 508 510 511 603 605 608 612 616 622 627 702 705 708 901

27.  τ� 28.  μητεραν c 29.  ι���� c



Chapter 2

153

καρπον εν τω ισραηλ 93 001 002 004 006 102 103 108 111 116 210 211 213 218 219 220 301 303 305 406 501 507 509 512 513 514 517 521 601 602 604 606 607 609 614 615 617 618 619 623 625 626 628 701 703 707 709 801 802 803 805 902 καρπον τω ισραηλ 101 καρπον ενι η ισραηλ 505 καρπον εν ιερουσαλημ 506 σπερμα καρπον εν ισραηλ 215 [] εν ισραηλ 110 [] 203 \καρπον/ 93c

02:09 και ελυπηθη /Ε Ε\ αννα σφοδρα 93 94 001 002 003 004 005 006 101 102 103 104 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 215 217 218 219 220 301 303 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 505 506 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 και ελυπηθη αννα 81 και ελυπηθη σφοδρα 902 και ακουσασα αννα ελυπηθη σφοδρα 628 και ακουσασα ταυτα η αννα ελυπηθη σφοδρα 507 626 και ελυπηθη αννα σφοδρα και εκοψατο κοπετον μεγαν οτι ονειδισθη εκ πασων των φυλων ισραηλ και εν εαυτη γενομενη ειπε τι ποιησω κλαιουσα προσευξομαι προς κυριον τον θεον μου οπως επισκεψηται με κυριος ο θεος μου 302 και ελυπηθη αννα σφοδρα και εκοπτετο κοπετον μεγαν οτι ονειδισθη εκ πασων των φυλων ισραηλ και εν αυτη γενομενη ειπεν τι ποιησω κλαιουσα προσευξομαι προς κυριον τον θεον μου οπως επισκεψηται με 304 και ελυπηθη αννα σφοδρα και εκοψαντο κοπετον μεγαν οτι ονειδισθη εκ πασων των φυλων ισραηλ και εν αυτη γενομενη ειπεν τι ποιησω προσευξομαι προς κυριον τον θεον μου οπως επισκεψηται με κυριος ο θεος μου 510 [] 203 ελυπηθι 517 614; ελυπηθει 213; ελυπιθη 108 403; ελυπιθει 94; ελυπειθη 408; εληπηθη 510; ελοιπηθη 217; ελοιπιθη 110; αλυπηθι 507; εληπιθει ανα 625; ελιπηθει ανα 607; ανα ελιπηθη 628; ονιδηστη . . . επισκεψεται 510; κλεουσα 304; επισκεψεται 302 και περιειλατο 81 93 003 004 006 102 104 108 111 114 115 116 118 201 204 207 209 210 213 301 306 307 401 407 412 502 506 514 601 605 606 612 617 627 701 703 707 803 805 902

154

The Protevangelium of James

και περιηλατο 001 101 105 109 110 112 202 208 211 212 215 217 219 302 304 309 402 403 406 411 505 507 508 510 511 517 521 602 603 607 608 614 616 618 622 625 626 628 702 705 708 709 901 και περιειλετο 002 005 103 113 218 220 303 501 503 509 512 513 604 609 615 619 623 801 802 και περιηλατο αννα 305 και αφειλατο 94 και αραμενη 408 [] 203 κε περοιηλατο 607; περιιλατο 213; περιειλατω 108; περιειλατα 307; περιειλλατο 004; περιηλατω 406; περηηλατο 217; περιειλατο 218c; περιηλετω 503; αφιλατο 94 τα ιματια30 αυτης 81 93 94 001 002 003 004 005 006 101 102 103 104 105 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 215 217 218 219 220 301 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 505 506 507 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 [] 203 ιματι[] 626; ιματηα 607; ηματια 408; ηματηα 217; ιματι αυτης 628; αυτοις 212 τα ιματια . . . πενθικα τα ιματια του πενθους αυτης 302 510 τα πενθικα αυτης τα ιματια 108 τα πενθικα31 81 93 94 001 002 003 004 005 006 101 103 104 105 109 110 111 112 113 114 115 118 201 204 207 208 209 210 218 211 212 215 217 220 301 304 305 306 307 309 401 402 403 407 408 412 501 502 503 505 507 509 511 513 517 521 602 604 608 609 612 614 616 618 625 626 627 702 705 709 801 802 901 τα πενθερικα 213 τα νυμφικα 102 116 202 219 303 406 506 508 512 514 601 603 605 606 607 615 617 619 622 623 628 701 703 707 708 803 805 902 τα φοινικα 411 [] 203 τω 116; πενθηκα 93 001 002 003 006 103 109 112 114 207 209 211 212 215 217 304 306 402 403 408 503 506c 507 511 608 612 614 616 625 626 627 702 709 901; πενθεικα 81; πενθυκα 505; πενθ[]κα 110; πενθειρικα 213; νυμφηκα 406; νυμφυκα 521 622 623; νιμφικα 607 30.  ιματεια 31.  πενθεικα



Chapter 2

155

02:10 και απεσμηξατο την κεφαλην αυτης 001 004 005 006 103 104 109 111 112 113 114 202 207 208 211 212 213 215 217 218 305 306 307 401 402 406 407 501 503 506 508 509 511 513 517 602 604 608 609 616 618 622 702 708 709 801 802 και ανεσμηξατο την κεφαλην αυτης 105 και εσμηξατο την κεφαλην αυτης 002 003 110 115 118 201 204 209 303 309 412 612 614 627 και απεμαξατο την κεφαλην αυτης 705 901 και απεσμηξατο την κομην της κεφαλης αυτης 93 94 625 628 και ουκ απεσμηξατο την κομην της κεφαλης αυτης 626 και υδωρ επι την κεφαλην αυτης ουκ επεθηκεν 507 και απεσμηξατο την κεφαλην αυτης και περιειλατο πασαν θλιψιν απο καρδιας και ενιψατο το προσωπον αυτης 302 και απεσμηξατο την κεφαλην αυτης και περιειλατο πασαν θλιψιν απ αυτης 304 και απεσμηξατο την κεφαλην αυτης και περιειλατο πασαν θλιψην της καρδιας αυτης και ενιψατο το προσωπον αυτης 510 - 81 101 102 108 116 219 301 403 408 502 505 512 514 521 601 603 605 606 607 615 617 619 623 701 703 707 803 805 902 [] 203 απεσμιξατο 001 004 103 112 114 202 211 212 215 302 306 307 402 407 506 508 510 517 602 625 628 708; απεμηξατο 626; εσμιξατο 003 118 309 612 627; κεφ[]ν 801; απεσμιξατο . . . κεκελην 305; εσμιξατο . . . καιφαλην 110; εσμηξατο τα ιματια αυτης τα πενθηκα και εσμη την κεφαλην 614c; ανεσμιξατο . . . κεφελην 105; απεσμιξατο τειν κωμιν . . . καιφαλης αυτου 94; κωμην 93 και απεσμηξατο . . . νυμφικα και ενεδυσατο τα ιματια αυτης τα πενθικα και απεσμηξατο την κεφαλην αυτης 411 και ενεδυσατο τα ιματια αυτης τα νυμφικα και απεσμηξατο την κεφαλην αυτης 210 220 απεσμιξατο 210 411 και ενεδυσατο τα ιματια αυτης τα νυμφικα 93 001 002 005 006 101 103 104 105 109 111 112 113 114 118 207 208 212 213 215 218 301 304 305 307 401 402 407 412 501 503 509 511 513 517 602 604 608 609 614 616 618 625 702 705 801 802 901 και ενεδυσατο τα ιματια αυτης τα γαμικα 612 και ενεδυσατο τα ιματια αυτης τα πενθικα 110 115 201 202 211 219 303 506 508 622 708 και ενεδυσατο τα ιματια αυτου τα πενθικα 217 και ενεδυσατο αυτης τα ιματια αυτης τα νυμφικα 306 και ενεδυσατο τα νυμφικα ιματια αυτης 004

156

The Protevangelium of James

και ενεδυσατο τα ιματια αυτης 204 και ενεδυσατο τα νυμφικα 108 309 και περιεβαλετο τα νυμφικα 627 ενεδυσατο αυτα 408 τα νυμφηκα 209 709 και ενεδυσα[] τα ιματια αυτης τα []μφ[] 94 - 81 003 102 116 302 403 406 502 505 507 510 512 514 521 601 603 605 606 607 615 617 619 623 626 628 701 703 707 803 805 902 [] 203 ενδυσα[] . . . αυτις 94; ιματι . . . νυμφηκα 93; αυτης τα νυμφικα 204c; νυμφηκα 213 215 401 402 517 608; τα ιματια αυτης |τα πενθηκα| 622c; ηματηα . . . πενθηκα 217; πενθηκα 202 211 219 506 508 708; περιηλατο 302; περιηλατο . . . θληψιν 304; πασσαν . . . ενηψατω 510

02:11 και περι ωραν32 ενατην33 81 001 002 003 004 005 006 102 103 104 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 215 217 218 219 220 301 302 303 304 305 307 309 401 402 403 406 407 411 412 501 502 503 505 506 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και περι ωραν ενατην της ημερας 93 101 και περι ωραν εκτην 625 περι ωραν ενατην 306 περι δε ωραν ενατην 408 507 και περι [] 94 [] 203 κε περοι 607; οραν 217 503; εννατην 81 001 002 003 004 005 006 108 109 111 113 114 202 207 208 209 210 211 212 215 218 219 301 302 304 305 306 307 309 403 406 407 411 501 502 506 508 509 510 511 513 517 521 602 604 605 606 608 609 615 616 617 618 619 623 626 627 701 702 703 705 707 802 805 901 902; εν\ν/ατην 104c 512c; εννατη 603 708; |και περι ωραν εννατη| 622c κατεβη 81 93 001 002 003 005 006 101 102 103 104 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 215 217 218 219 220 301 302 303 304 305 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 505 506 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 606 607 608 609 612 32.  ὡραν 33.  �

Chapter 2



157

614 615 616 617 618 619 622 623 625 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 κατεβη αννα 105 και κατεβη 306 κατεβουσα 004 κατηλθεν 114 605 ηλθεν 507 - 626 [] 94 203 |κατεβη| 622c; κατεβει 93 108 217 503; κατεβοι 607; κατευη 304 406 408 517 110 709 802; κατευει 305 403; κατεβην 202 614 628 εις34 τον παραδεισον αυτης 001 002 003 005 006 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 215 217 218 219 220 301 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 505 506 507 508 510 511 513 514 517 521 602 603 604 605 607 608 609 612 614 616 622 625 626 627 628 701 702 705 708 709 801 802 901 εις τον παραδεισον αυτη 509 εις τον παραδεισον εαυτης 101 εις τον παραδεισον αυτης εισηλθεν 626 εν τω παραδεισω αυτης 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 εις τον εαυτης παραδεισον 004 εις τον παραδεισον 81 93 618 ε[]αδεισ[] αυτης 110 [] 94 203 |εις τον παραδεισον αυτης| 622c; ης . . . παραδησων 217; τ[]ν 605; των παραδυσον 607; παραδεισσον 403 411 510; παραδυσον 408; αυτοις 628 του περιπατησαι 81 93 001 002 003 005 006 101 102 103 104 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 211 212 213 215 218 219 301 302 303 304 305 306 307 401 402 407 412 501 502 506 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και περιεπατει 210 220 406 περιπατησαι 625 - 004 105 217 309 403 408 411 503 505 [] 94 203 περιπατησε 607; περιπατισαι 108 110 510 612; περιπατεισαι 209 306; περιπατυσε 628; περιπ[]τησαι 605; περριπατησαι 623; περιπαπατησαι 702; περιεπατη 406

34.  ις

158

The Protevangelium of James

02:12 και ειδεν35 81 93 001 002 006 101 102 105 109 111 114 116 202 209 211 212 213 215 218 219 301 305 307 402 403 406 505 508 511 514 517 521 602 603 607 608 622 708 701 709 και ειδε 104 108 112 113 207 208 210 220 401 407 501 509 512 513 601 604 605 606 615 616 618 619 623 627 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 και ειδον 306 628 και ιδουσα 302 304 510 και ευρεν 003 110 115 204 614 626 και ευρε 005 103 118 201 303 412 502 506 609 612 625 και ει 617 - 217 309 408 411 503 507 [] 94 203 και ειδεν . . . υποκατω αυτης και υπο της δαφνης καθησασα 004 ιδεν 81 93 001 006 102 105 109 114 116 202 209 212 213 307 402 403 406 505 508 514 517 603 622 708 701; ιδε 112 605 618 623 627 902; ιδε 112 605 618 623 627 902; ιδον 628 δαφνιδεαν 81 001 105 110 111 112 209 211 213 218 219 401 406 501 505 506 510 512 513 601 605 615 617 618 619 627 707 709 801 802 803 δαφνιδαιαν 113 301 302 305 306 606 612 805 δαφνηδεαν 93 006 102 104 108 109 114 116 212 307 407 514 623 625 701 702 703 902 δαφνηδαιαν 202 215 304 403 508 511 521 603 614 622 708 δαφνιδα 003 101 103 115 201 204 303 412 502 609 626 δαφνην 002 005 118 208 402 509 517 602 604 616 705 901 δαφνης ιδεα 607 δαφνην δασειαν 210 220 δενδρον δαφνιδεα 628 δενδρον δαφνην 608 δενδρον δαφνης 207 - 217 309 408 411 503 507 [] 94 203 δαφνιδε\α/ν 615c; δαφνιδαια 612; δαδφνιδεαν 617; δαφνηδεα 108; δάφνις ηδεα 607; δαφνι 517

35.  ιδεν

Chapter 2



159

και εκαθισεν 002 003 005 103 104 105 108 110 111 112 113 115 118 201 204 208 210 218 219 220 305 306 307 309 402 407 411 412 501 502 506 509 512 513 521 604 605 606 607 609 615 616 617 619 626 705 707 801 901 και εκαθισε 508 603 708 και εκαθησεν 93 001 006 102 116 202 209 211 212 213 217 303 401 403 406 505 507 511 514 517 601 602 612 618 623 625 627 628 701 702 703 709 802 803 805 902 και εκαθησε 622 και εκαθεσθη 101 και εκαθισθη 614 και εκαθετο 301 και περιεκαθισεν 81 και περιεκαθησεν 207 608 και καθεσθεισα 408 εκαθισεν 302 304 εκαθησεν 510 - 109 114 503 [] 94 203 κε εκαθυσεν 607; εκακησεν 517; καθεστησα 408 υποκατω αυτης 81 001 002 003 005 006 101 102 103 104 105 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 215 218 219 220 301 302 303 304 305 306 307 401 402 403 406 407 412 501 502 505 506 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 υπ αυτην 608 υποκατω δαφνης 217 411 507 υπο την δαφνηδεαν 93 υπο φυτον δαφνην 408 επι δαφνης 309 - 109 114 503 [] 94 203 υποκατο 108 213 217 403 623; υπωκατω 510; ειποκατο 607 και μετα το παηναι36 ελιτανευσεν37 και μετα το αναπαηναι ελιτανευσε 207 και ηθελησεν του αναπαηναι και ελιτανευσεν 608 36.  \ανα/παηναι c 37.  ελιτανευσ�

160

The Protevangelium of James

και μετα το καθισαι αυτην ελιτανευεν 105 και ελιτανευσεν 81 93 001 003 006 102 110 111 116 213 301 304 307 402 406 407 502 507 508 510 514 521 602 603 614 622 626 701 708 709 και ελιτανευσε 002 005 101 103 104 108 113 114 115 118 201 202 204 208 210 211 212 218 219 220 302 303 305 306 309 401 408 411 412 501 503 506 509 511 513 517 604 605 607 609 612 616 618 625 628 702 705 801 802 901 και ελιτανευεν 112 215 και ελιτανευε 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 και ικετευσεν 209 και ικετευεν 109 και ικετευε 627 και παρεκαλεσεν 403 και παρεκαλει 505 - 004 [] 94 203 ελιτανευσεν 218c; ελητανευσεν 213 507; ελητανευσε 309; ελυτανευσε 408 503 628; ελυτανευσεν 305 511; λιτανευσεν 614; λιτανευε 617 και μετα . . . λεγουσα και αναβλεψας εις το δενδρον ειδεν καλιαν στρουθιου και ειπεν 217 ιδεν καληαν στρουθειου 217 τον δεσποτην 81 93 001 003 005 101 102 103 105 108 110 112 115 116 118 201 204 207 210 211 212 215 219 220 301 302 303 304 305 306 307 408 411 412 502 503 510 511 512 514 601 606 607 609 612 614 615 617 618 619 623 625 628 701 702 703 707 709 803 805 902 τω δεσποτη 002 406 506 τον δεσποτην θεον 006 111 209 213 218 403 501 513 627 802 τω δεσποτη θεω 401 509 604 τον δεσποτην αυτης θεον 208 402 616 705 901 τον εαυτης δεσποτην 608 τον θεον 309 407 505 801 τον κυριον 113 202 508 517 602 603 622 708 τω κυριω 114 521 605 τω θεω 104 - 004 507 626 [] 94 203 δεσποτ[] 81 λεγουσα 81 93 001 002 003 005 006 101 102 103 104 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 215 218 219 220 301 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503

Chapter 2



161

505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 ελεγεν 004 [] 94 203 λεγουσαν 402; λεγουσου 406

02:13 ο θεος38 των39 πατερων 201 505 614 ο θεος των πατερων μου 81 93 001 002 004 006 101 102 103 105 108 111 112 113 114 116 202 207 208 210 212 213 215 217 218 219 220 301 302 305 306 307 309 402 403 406 407 411 501 503 507 508 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 605 606 607 608 609 615 616 617 618 619 622 623 625 626 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 805 901 902 ο θεος των πατερων ημων 003 005 104 109 110 115 118 204 209 211 303 401 408 412 502 506 509 604 612 627 803 [] 94 203 πατερον 217 ευλογησον με 81 001 002 004 101 102 104 105 108 109 111 112 113 114 116 202 207 208 209 211 212 213 215 218 301 305 306 307 309 401 402 403 505 508 509 511 514 517 521 603 604 605 606 607 608 616 617 618 622 626 627 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 ευλογησον καμε 93 ευλογησον με και ευλογησον με 217 και ευλογησε με 503 μνησθητι μου και ευλογησον με 003 005 110 115 118 201 204 303 407 408 411 412 502 506 614 μνησθητι μου και ευλογησε με 612 ελεησον με 512 601 615 619 623 ελεησον δη καμε 006 ευλογησον 701 []ησον με 203 [] 94 ευλογεισον 607; μαι 111 212 709; μαι . . . μαι 217; μνησθητη . . . ευλογεισον 408 ευλογησον . . . της δεησεως μου επακουσον μου της δεησεως και ευλογησον με 501 801 802 38.  �� 39.  τ�

162

The Protevangelium of James

εισακουσον μου της δεησεως και ευλογησον με 513 ελεησον με και εισακουσον της δεησεως μου και ευλογησον με 302 510 ελεησον με και εισακουσον μου της δεησεως και ευλογησον με 304 ελεησον με και επακουσον μου της φωνης και της δεησεως μου και ελεησον με και ευλογησον με 507 μνησθητι μου και ελεησον με και επακουσον της δεησεως μου και ευλογησον με 103 609 μνησθητι μοι και επακουσον της προσευχης μου και ευλογησον μοι 602 επακουσον μου και ευλογησον με 219 406 επακουσον μου και ευλογησε με 628 επακουσον και ευλογησον με 210 220 εισακουσον μου και ευλογησον με 625 ευλογισε μαι 628 και επακουσον μου της δεησεως μου και επακουσον μου της δεησεως 203 207 306 607 608 και επακουσον μου 104 112 212 307 401 511 512 601 606 615 617 619 623 702 703 707 709 803 805 902 και επακουσον μου της προσευχης μου 605 και επακουσον μου της προσευχης 114 και επακουσον της προσευχης μου 113 517 και επακουσον της ευχης μου 521 και επακουσον της δεησεως μου 81 001 002 004 102 105 108 111 116 211 218 305 309 509 514 603 604 618 701 και επακουσον της φωνης της δεησεως μου 92 109 209 627 και επακουσον τη φωνη της δεησεως μου 213 και εισακουσον της δεησεως μoυ 006 101 202 508 622 708 και επακουσον μου 407 και εισακουσον μου 208 402 505 616 705 901 - 003 005 110 115 118 201 204 215 217 301 303 403 407 408 411 412 502 503 506 612 614 626 [] 94 κε 607; ησακουσων 505; δεησε 622; κα[] . . . δεησε[] 81

02:14 καθως ευλογησας 003 005 101 103 110 111 112 115 118 201 204 208 218 302 303 304 307 402 403 412 501 502 506 507 509 510 512 513 521 601 606 607 612 615 616 617 619 623 625 705 707 801 802 803 805 901 902 καθως ηυλογησας 81 93 001 102 104 108 113 116 202 207 211 212 215 301 305 306 401 411 503 505 508 511 514 517 602 603 604 605 608 609 614 618 622 626 628 701 702 703 708 709

Chapter 2



163

και καθως ευλογησας 006 217 407 και καθως ηυλογησας 105 109 114 203 209 309 627 ως ευλογησας 004 210 220 ως ηυλογησας 406 408 ο ευλογησας 219 καθως επηκουσας και ευλογησας 002 επηκουσας και ευλογησας 213 [] 94 επικουσας 213; καθος 607; καθων 514c; ευλοησας 403; υηλογησας 622; καθος ηλογιασας 614; ηυλ[] 81 την μητεραν40 σαραν την μητραν σαρας 004 005 102 116 201 217 305 403 406 407 503 505 607 612 623 628 701 709 την μητραν σαρρας 93 001 002 003 006 101 103 104 105 108 109 110 111 112 113 114 115 118 202 203 204 207 208 209 210 211 212 213 215 218 219 220 301 302 303 304 306 307 401 402 411 412 501 502 506 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 608 609 614 615 616 617 618 619 622 625 626 627 702 703 705 707 708 801 802 803 901 την μητραν της σαρας 805 την μητραν της σαρρας 902 μητραν σαρας 408 σαρραν 309 την μητ[] 81 [] 94 μητρα 605; μιτραν 110 211; μυτραν 607; σαρα 505; σαρ\ρ/ας 513c; σσαρρας 614; σαραν 607 και εδωκας αυτη 001 002 003 004 005 006 101 102 104 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 207 208 209 212 215 217 218 219 220 302 303 304 306 307 309 401 402 403 407 408 411 412 501 502 506 507 508 509 511 512 513 514 517 521 602 603 604 605 606 608 609 614 615 616 617 618 619 622 623 626 627 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και εδωκας αυτην 93 103 202 210 211 301 305 406 503 510 601 607 612 625 και εδωκας αυτης 213 701 και εδωκας αυτω 505 και εδωκας 628 εδωκ[] 81 [] 94 εδοκας 211 217 408 607 40.  μητερ�

164

The Protevangelium of James

τον υιον ισαακ υιον τον ισαακ 93 001 002 003 005 006 101 102 103 104 105 108 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 210 211 212 213 215 217 218 219 220 301 302 303 304 305 306 307 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 506 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 606 607 608 609 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 τον υιον αυτης τον ισαακ 628 τον ισαακ εις υιον 503 υιον ισαακ 505 υιον τον ισαακ ουτω καμε ευλογησον 605 υιον τον ισαακ δωρησαι μοι καρπον κοιλιας 109 209 627 υιον τον ισαακ δος και τη εμη ταπεινωσει σπερμα ανδρος 309 υιον τον ισαακ ουτως και εμοι παρασχου καρπον παιδοποιιας εις δοξαν και αινον του αγιου ονοματος σου ευσπλαγχνε 203 καρπον τον ισαακ 507 καρπον κοιλιας τον ισαακ 004 εν γηρει υιον τον ισαακ 612 [] 81 94 το 503 628; υιων 217; ιασαακ 601; σαακ 505; γυρει 612

C ha p t e r 3

[] 41 42 43 61 62 91 92 95 96 106 107 206 214 216 308 404 409 613 621 631 704 - 205 405 504 610 611 03:01 και ανεστεναξεν1 αννα και ανητενισεν αννα 81 105 215 και ητενισεν αννα 104 203 217 401 και ητενισεν 93 112 114 208 212 307 402 511 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και ατενισασα αννα 001 002 003 005 101 102 103 110 115 116 118 201 204 211 305 306 408 412 502 506 514 521 607 609 614 618 701 και ατενισασα 006 111 113 207 210 213 218 219 220 301 303 309 406 407 408 411 501 503 513 517 602 605 608 612 801 802 και ατενισασα μετα δακρυων 302 304 510 και δη ατενισασα 509 604 και ανεβλεψεν αννα 626 και αναβλεψασα αννα 109 209 625 627 628 και αναβλεψασα 403 505 ατενισασα δε 202 508 603 622 708 ανεβλεψεν δε 507 και ανετεινετο ομμα 108 [] 94 ανετενεισεν 81; ανετενισεν 105; ανητενησεν 215; ητενησεν 93 112 114 203 208 212 217 307 402 511 709; ιτενισεν 623; ατενησασα 001 102 110 116 202 302 304 309 406 407 508 514 521 603 612 622 701 708; ατενεισασα 305; ατενισας 210 408 503 506 517 602 614; ατενησας 408 517; ατενεισας 213; ατενισας αναβλεψας 505; ατενυσασα ανα 607; ατενησας ανα 408; αναβλεψας ανα 628 και . . . ουρανον

1.  ανεστεναξα c Haplography

166

The Protevangelium of James

και προς ουρανον βλεπουσα 004 εις ουρανον εις τον ουρανον 81 93 001 002 003 005 101 102 103 104 105 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 203 204 207 208 209 210 211 212 213 215 217 218 219 220 301 302 304 305 306 307 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 505 506 509 510 512 513 514 517 521 601 602 604 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 623 625 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 εις τον ουρανον αννα 006 303 507 εις τον ουρανον του δενδρου 608 εις το υψος 628 ανω 114 605 [] 94 - 202 309 508 603 622 708 ης 217; το 511; ουνων 607 και ειδεν 81 114 203 212 215 307 402 507 511 623 626 702 709 και ειδε 104 105 108 112 208 401 512 601 605 606 615 616 617 619 703 705 707 803 805 901 902 ειδεν 001 002 003 004 005 006 101 102 103 109 115 116 118 204 209 211 213 219 301 303 305 306 309 403 406 407 408 503 505 510 514 517 521 602 607 608 612 614 701 ειδε 113 201 207 210 220 302 304 411 412 502 506 609 618 625 627 628 βλεπει 111 218 501 509 513 604 801 802 θεωρει 202 508 603 622 708 και εκλαυσεν και ιδεν 93 - 217 [] 94 110 ιδεν 81 001 109 114 116 209 211 212 215 307 402 403 503 507 514 517 521 623 701 702; ιδε 105 108 302 605 618 627 628 902 καλιαν2 στρουθων 109 209 627 καλιαν στρουθιων 81 001 002 003 004 005 006 102 103 104 105 108 110 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 207 208 210 211 212 213 218 219 220 301 302 303 304 305 306 307 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 509 510 511 512 513 514 517 521 601 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 623 625 626 701 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 2.  καλλιαν



Chapter 3

167

καλιαν στρουθιου 215 505 506 507 602 628 νοσσιαν στρουθιων 93 101 202 309 508 603 622 708 στρουθιον 503 - 217 [] 94 καλειαν 505; καλλιαν 81c 209 104 219 301 306 401 407 510 615 619 623 625; νοσιαν 93 202 622; στρουθιον 304 408 517 607 612 614; στρουθειων 110 510 623 καλιαν . . . δαφνιδεα εν τη δαφνιδεα καλιαν στρουθιων 702 δαφνηδεα . . . καλλια 702 εν τη δαφνιδεα 93 001 006 104 105 109 111 112 113 114 116 202 209 211 212 215 218 219 302 304 306 307 401 403 406 407 501 505 508 510 511 513 514 521 618 603 605 607 622 625 627 701 708 709 801 802 εν τη δαφνιδι 103 626 εν τη δαφνη 81 002 003 004 005 101 102 110 115 118 201 203 204 207 208 210 213 220 303 305 309 402 408 411 412 502 503 506 507 509 512 517 601 602 604 606 608 609 612 614 615 616 617 619 623 703 705 707 803 805 901 902 - 108 217 301 628 [] 94 δαφνιδαια 113 302 306 521; δαφνιδεαν 605; δαφνηδεα 93 006 104 109 114 116 211 307 510 511 514 625 701; δαφνηδια 407; δαφνηδαια 202 212 215 304 403 406 508 603 622 708; δαυνιδαιαν 709; δαφηη 517; δαυφνη 408; τι δαφνειδεα 607 και //ΣΤ ΣΤ\\ ευθεως εποιησεν και εποιησεν 81 93 003 005 006 101 105 108 109 110 111 115 116 203 204 207 209 212 213 217 219 301 305 306 307 402 403 406 511 514 517 602 612 614 626 627 701 702 709 και εποιησε 001 002 103 112 113 114 118 201 208 210 211 215 218 220 309 407 411 412 501 506 509 512 513 521 601 604 605 606 607 609 615 616 617 618 619 623 625 628 703 705 707 801 802 803 805 901 902 και εποιησεν αννα 104 303 401 502 608 και εθρηνησεν 510 και εθρηνησε 302 304 408 και στεναξασα 202 508 603 622 708 εποιησε δε 507 και ηρξατο 004 [] 94 102 εποιησεν 218c; εποισεν 612; εποισε 609; εποιοισε 628; εποιυσε 607; εθρινησε 304

168

The Protevangelium of James

θρηνον αννα 003 103 108 115 118 201 203 204 207 301 412 506 609 614 θρηνον 81 001 002 005 006 101 104 105 109 110 111 112 114 116 208 209 211 212 215 217 218 303 304 305 306 307 309 401 402 403 407 501 502 503 505 509 511 512 513 514 601 604 606 607 615 616 617 618 619 623 625 626 627 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 αννα θρηνον 612 θρηνον μεγαν 93 113 210 213 219 220 302 406 411 507 510 517 521 602 605 608 625 628 θρηνειν 004 - 202 408 508 603 622 708 [] 94 102 θρηνων 212; θρινον 93 105 116 215 304 505 514 517 607; μεγα 93 213 510 521 628; μεγας 605 θρηνον . . . λεγουσα αυτη θρηνον λεγουσα 702 εν εαυτη3 λεγουσα 81 93 001 002 003 005 006 103 104 105 108 109 112 113 114 115 116 118 201 204 207 209 210 211 217 218 219 220 301 302 303 304 305 306 307 309 401 406 407 412 501 502 505 506 507 509 510 511 513 514 521 601 604 606 607 608 609 614 615 617 618 619 623 625 626 628 703 707 709 801 802 803 805 902 εν εαυτη λεγουσα ουτως 701 εν αυτη λεγουσα 110 403 512 517 602 605 612 λεγουσα εν εαυτη 411 αυτη λεγουσα 627 εαυτη λεγουσα 111 208 212 402 616 705 901 λεγουσα 101 203 213 215 408 503 λεγουσα ουτως 004 ειπεν 202 508 603 622 ειπε 708 [] 94 102 εαυτι 217; εγουσα 627c

03:02 οιμμοι 81 93 003 006 108 109 110 112 114 116 202 203 212 213 215 307 411 514 605 709

3.  αυτη

Chapter 3



169

οιμοι 005 104 105 113 115 118 201 204 207 209 210 217 219 220 301 302 303 304 306 309 401 403 406 407 408 412 502 503 505 506 508 510 511 512 521 601 603 606 607 608 612 614 615 617 619 622 625 626 627 628 701 702 703 707 708 803 805 902 οιμμοι οιμμοι 517 οιμοι οιμοι 002 208 402 507 602 616 705 901 οιμμοι τινι ωμοιωθην εγω η 001 211 305 οιμοι τινι ωμοιωθην εγω η 004 101 103 111 218 501 509 513 604 609 618 801 802 οιμοι τις γεννησωμαι οιμοι 623 [] 94 102 οιμμοι 111c; ιιμοι 517c; ημοι 709; τινη 211; τινιν 609; ομοιωθην 001 101 111; τι ομοιωθην 305 τις μοι εγεννησεν4 τις μοι εγεννησε 210 507 612 τις με εγεννησεν 93 94 001 002 003 004 006 101 104 105 109 110 111 112 114 115 116 202 203 204 209 211 212 213 215 217 219 301 304 305 306 307 401 402 403 406 407 502 503 505 508 510 511 514 517 521 602 603 607 608 614 622 625 626 628 701 708 709 τις με εγεννησε 005 103 108 113 118 201 207 208 218 220 302 303 408 411 412 501 506 509 512 513 601 604 605 606 609 615 616 617 618 619 623 627 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 τις εγεννησε με 309 τι επαθον 81 [] μ[]εννισεν 94 [] 102 της 110 503 614c; της μαι 217; εγενησεν 603 622 628 708 709; εγενησε 703; εγενησαι 408; εγεννησεν 218c; []εννισεν 94; μη γενησεν 505; της . . . εγενυσεν 607 ποια δε μητρα 81 93 94 001 002 003 004 005 006 103 104 108 109 110 111 112 115 116 118 201 202 204 208 209 210 211 212 213 215 217 218 219 220 302 303 304 306 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 505 506 507 509 510 512 513 514 601 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 ποια δε μητηρ 105 113 114 203 307 508 517 521 602 603 708 ποια δε 628 ποια μητρα 207 301 305 511 608 η ποια μητρα 101 4.  εγγεννησεν

170

The Protevangelium of James

[] 102 ποιαν 303; μιτρα 110; πια . . . μιτρα 607 εξεφυσεν5 με 93 002 003 005 112 204 208 213 215 307 402 608 705 901 εξεφυσε με 104 118 201 207 303 401 403 412 502 503 509 512 606 612 614 615 616 617 619 623 625 703 707 803 805 902 εξεφυεν με 006 101 110 202 217 306 407 508 603 622 εξεφυε με 115 411 708 εξεφυσε μοι 408 506 με εξεφυσεν 109 209 309 627 εξεκυησεν με 004 001 116 211 305 514 701 εξεκυησε με 111 218 501 513 607 801 802 εκυησε με 103 609 εξεκινησε με 604 συνελαβεν με 81 ετεκεν με 505 510 511 709 ετεκε με 212 302 618 702 ετεκε μοι 304 εξεθρεψεν με 114 203 219 406 517 626 εξεθρεψε με 105 113 210 220 507 521 605 εθρεψε με 602 εξεθρεψεν 108 301 - 628 []ρασεν 94 [] 102 εξεφησε 614; εξεφυησαι 503; εξεφυησεν 215 608; εξεφυησε 207; εξεφησε μαι 403; μαι 209 217 309 709; εξεκοιησεν 004; εξεκυησε. 218c; εκεκυησεν 514; εξεκοιησε 607; εξεκυνησε 604; εξεθρεψαι 105 οτι εγω6 καταρα εγεννηθην 113 114 517 605 οτι εγω καταρα εγεννηθην 81 93 001 004 006 101 104 105 108 109 111 112 116 202 203 207 208 209 210 215 218 219 220 301 305 306 307 309 401 402 403 406 407 501 505 507 508 512 513 514 601 603 606 607 608 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 701 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 οτι εγω καταρα εγεναμην 213 οτι εγω μονη καταρα εγεννηθην 212 302 304 509 511 604 702 709 οτι εγω μονον καταρα εγεννηθην 510 οτι καταρα εγεννηθην εγω 002 οτι καταρα εγεννηθην 521 5.  εξεφοισεν 6.  \εγω/ c MSS 113 114 517 605 also omit εγω from this reading

Chapter 3



171

οτι καταρα και ονειδος εγεννηθην 003 005 110 115 118 201 204 303 408 411 412 502 506 602 609 612 οτι καταρα και ονειδος εγεννηθην εγω 103 οτι και καταρα και ονειδος εγεννηθην 614 οτι εγω εγεννηθην καταρα 217 οτι εγω καταρα 211 οτι εγω ονειδος εγεννηθην 503 εγω καταρα εγεννηθην 628 οτι εγω []ον ακαρπος εγενομην 94 [] 102 καταρρα 401; οτη . . . εγενηθην 607; οτη . . . εγενιθην 217; καταραν εγενηθην 709; εγενηθην 81 005 108 114 115 118 201 203 204 208 215 219 220 302 303 307 309 403 412 507 512 606 615 617 618 619 623 625 627 703 705 707 901; εγεννηθη 93 109 116 202 305 406 508 511 514 612 622 701 708; εγενηθη 210 505 601 628; ονιδος 503; εγενωμιν 94; ονιδος εγενηθην 602; ωνιδης εγενηθην 408; εγεννηθην + εγω τοις πετεινοις του ουρανου οτι και τα πετεινα του ουρανου 411c ενωπιον αυτων παντων και ενωπιον των υιων ισραηλ7 ενωπιον των υιων ισραηλ 81 93 001 002 003 004 005 103 104 105 110 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 212 213 215 302 303 304 305 307 309 401 402 407 408 411 412 506 508 509 510 511 512 514 517 521 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 628 701 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 ενωπιον τοις υιοις ισραηλ 108 εμπροσθεν των υιων ισραηλ 306 217 ανα μεσον των υιων ισραηλ 006 ενωπιον κυριου υιων ισραηλ 601 ενωπιον σου εις των υιων ισραηλ 507 ενωπιον υιων ισραηλ 101 111 209 218 501 513 627 801 802 ενωπιον τω ισραηλ 403 ενωπιον μου 211 των υιων ισραηλ 109 502 τοις υιοις ισραηλ 210 219 220 301 406 503 τω οικω ισραηλ 203 εν τω ισραηλ 94 - 505 [] 102 ενωποιον 401 605 623 802; ενωποιων 622c; ενωπιων 105 628; ενοποιον . . . υιον 607; ενοπιον . . . υιον 408; ενωπιων . . . υιον 709; τον υιον 614; υιον 209; εν το 94 7.  ισ��

172

The Protevangelium of James

και ωνειδισθην8 81 93 001 002 003 004 005 006 101 103 104 105 109 113 115 116 118 201 203 204 207 210 211 213 215 217 219 220 302 303 304 306 309 401 403 406 411 412 502 506 509 510 514 517 521 602 604 605 607 608 609 612 614 625 628 701 και ωνειδισαν 112 114 208 209 307 402 601 606 616 623 627 705 901 και ωνειδισαν με 110 111 202 212 218 305 407 501 503 507 511 512 513 615 617 618 619 626 702 703 707 803 805 902 801 802 και ωδινησαν 603 και ωδινησαν με 508 622 708 και ωδησαν με 709 ενωπιον αυτων ωνειδισθην 301 ενωπιον αυτων ωνειδισαν 108 - 408 505 και ωνειδισθην [] εγω του λαου μου 94 [] 102 ωνιδισθην 002 104; ονειδισθην 93 001 109 203 207 219 301 302 309 502 506 521 608 609 614; ονειδησθην 211 215 406; ονειδυσθην 612; ονιδεισθην 628; ονιδισθιν 94; ονιδισθην 105; ονιδισθειν 510; ονιδησθην 217 517; ονιδυσθην 403; ονηδισθην 116 514 607 701; ονειδηστην 213; ονειδισθη 304; ωνειδησαν 307 702; ωνιδησαν 511; ονειδισαν 112 616 618 626; ονειδησαν 114 208 209 305 407 503 623 627 705 901; ονηδησαν 202 212 402; ονιδησαν 507; ονιδεισαν 110 και εμυκτηρισαν και εξωρισαν με και εξεμυκτηρισαν με και εξωρισαν με 81 109 202 217 603 622 708 και εξεμυκτηρισαν με και εξεωσαν με 104 401 και εξεμυκτηρισαν με και εξωρισαν 101 508 και εμυκτηρισθην και εξωρισθην 309 628 και εξεμυκτηρισθην και εξωρισεν 403 και εξεμυκτηρισθην εκβληθεισα 002 και εξεμυκτηρισαν με και εξεβαλον με 001 004 111 215 218 501 513 607 618 801 και εξεμυκτηρισαν με και εξεβαλον 006 103 503 514 609 701 και εξεμυκτηρισαν με και εξεβαλλον 116 και εξεμυκτηρισαν και εξεωσαν με 114 604 και εξεωσαν και εξεμυκτηρισαν με 509 και εξεμυκτηρισαν με 94 003 005 108 110 112 115 118 201 204 207 208 209 210 212 213 219 220 301 303 306 307 402 406 408 411 412 502 506 507 511 512 601 602 605 606 608 612 614 615 616 617 619 623 625 626 627 702 703 705 707 709 803 805 901 902

8.  ενωδισθην

Chapter 3



173

και εξεμυκτηρισαν 407 και εξεμυκτηρισθην 105 113 203 517 521 και εξεβαλον με 305 802 και εξεβαλλον με 211 και εξωρισαν με 505 και εξεδιωχθην 304 και εδιωχθην εγω μονη 302 και εξεδιωχθην εγω μονη 510 και εξεβληθην 93 [] 102 κε εμυκτιρισαν 94; κε εμεκτηροισαν 607; εξεμυκτηρησαν 004 114 411 603 627 708; εξεμυκτηρυσαν 101; εξεμυκτειρισαν 112; εξεμυκτειρησαν 209; εξεμηκτηρισαν 407 507 616 623; εξεμηκτηρησαν 622 702 709; εξεμικτηρισαν 408; εξεμοικτηρισαν 118 213; εξεμοικτηρησαν 215; εξεμυκτηρι 503; εξεμυκτ..σεν 110; εξεμυκτιρισθην 105; εξεμοικτηρισθην 309; εξωρησαν 202 603 622 708; εξορισαν 505; εξορισθην 628; εκδιωχθην 510; εξεμυκτηρησθην και εξορησεν 403; εξεμοικτηρησαν μαι . . . εξορησαν μαι 217; εξεμυκτειρησαν . . . εξορησαν μεν 109; εξεμυκτηρησαν . . . εξωρησαν 508; |και εξεμυκτηρισαν και εξεωσαν με| 604c εκ9 ναου κυριου10 του θεου11 μου 93 002 006 101 104 108 112 114 208 210 217 219 220 302 306 307 401 402 403 406 407 411 505 509 510 517 521 604 605 616 705 901 εκ ναου κυριου του θεου μου οικου 609 εκ του ναου κυριου του θεου μου 109 209 309 627 εκ ναου κυριου του θεου ημων 215 εκ ναου κυριου θεου μου 81 εκ ναου κυριου θεου ημων 408 εκ ναου κυριου του θεου 001 004 111 113 116 202 203 211 212 213 218 501 508 511 513 514 603 607 618 622 701 702 708 709 801 802 εκ ναου κυριου 105 301 304 305 503 507 612 625 626 628 701 702 708 709 801 802 εκ ναου οικου κυριου του θεου 110 εκ ναου οικου κυριου του θεου μου 502 506 602 εκ ναου οικου κυριου θεου μου 003 005 103 115 118 204 303 412 εκ ναου οικου θεου και κυριου μου 201 εκ ναου οικου θεου μου 614 εν ναω κυριου του θεου μου 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805

9.  εγ 10.  �� 11.  ��

174

The Protevangelium of James

εν τω ναω κυριου του θεου μου 94 623 εν τω ναω του θεου μου 902 - 207 608 [] 102 το θεου 212 213; |εκ ναου κυριου του θεου μου| 604c

03:03 οιμμοι12 81 93 94 001 003 006 108 110 111 112 114 116 203 211 212 213 215 305 307 411 514 517 605 οιμοι 002 004 005 101 103 104 105 113 115 118 201 202 204 207 208 210 218 219 220 301 302 303 304 309 401 402 403 406 407 408 412 501 502 503 505 506 507 508 509 510 511 512 513 521 601 602 603 604 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 628 701 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 οιμοι οιμοι 618 - 109 209 217 306 627 709 902 [] 102 οιμοι 604c τινι ωμοιωθην13 εγω 93 94 001 002 003 004 005 101 103 104 105 108 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 207 208 210 211 212 213 215 218 219 220 301 303 305 307 309 401 402 403 406 407 408 412 501 502 503 505 507 508 509 510 513 514 517 521 602 603 604 605 607 608 609 612 614 616 618 622 623 625 626 628 701 702 705 708 801 802 901 τι ωμοιωθην εγω 81 304 411 506 511 τινι ωμοιωθην 302 512 601 605 615 617 619 703 707 803 805 τι 006 - 109 209 217 306 627 709 902 [] 102 τινιν 609; τοινην 628; ομοιωθην 002 105 112 114 202 207 301 302 304 402 403 407 502 503 506 508 510 521 603 605 608 612 614 616 618 622 623 625 626 701 702 708; ομιωθην 507; ομμοιωθιν 94; τινη ωμηωθην 505; τινη ομοιωθην 211 212 406; τινοι ομοιωθην 213; τινει ομοιωθη 108; τηνι ωμοιωθιν 110; τηνην ομειωθην 408; τυνη ομιοθην 607; τοινι ομοιωθην 305; |τινι ωμοιωθην εγω| 604c

12.  οιμοι 13.  ομοιωθην



Chapter 3

175

ουχ14 ωμοιωθην15 302 604 ουχ ωμοιωθην εγω 81 93 001 002 004 005 006 101 103 104 105 108 111 112 113 114 116 202 203 207 208 210 211 212 215 218 219 220 301 304 305 307 309 401 402 403 406 407 411 501 505 507 508 509 512 513 514 517 521 601 602 603 605 606 608 609 615 616 617 618 619 622 628 701 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 ουχ ωμοιωθην ουδε 412 ουδε 003 110 115 118 201 204 303 408 502 506 614 ου 213 - 94 109 209 217 306 503 510 511 607 612 623 625 626 627 709 902 [] 102 ουκ 93 006 202 215 219 307 508 603 622 708; |ουχ ωμοιωθην| 604c; ομοιωθην 002 105 203 207 211 302 304 305 521 608 701; ομοιωθη 108; ουκ ομοιωθην 112 114 212 301 309 402 407 505 618 628 702; ουκ ομο[]ωθην 605; ουκ ομιωθην 507; ουκ ομοιωθειν 403 τοις πετεινοις16 του ουρανου17 81 93 94 001 002 003 004 005 006 101 103 104 105 108 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 207 208 210 211 212 213 215 218 219 220 301 302 303 304 305 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 628 701 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 - 109 209 217 306 627 709 902 [] 102 της 612; παιτινοις 408; πετινεις 628c; πετεινεις 503; πετοινις 505; πετινοις 94 105 211 514 623; πετενοις 203; πετηνοις 001 110 507; της πετηνης 607; τοις πε τοις πετεινοις 301 οτι
18 81 94 001 002 003 005 006 101 103 104 105 108 110 111 112 113 114 115 118 201 203 204 207 208 211 212 215 218 219 301 303 305 307 309 401 402 403 406 407 411 412 501 502 503 505 506 507 509 511 512 517 521 601 602 604 605 606 608 609 615 616 617 618 619 623 626 628 702 703 705 707 801 802 803 805 901

14.  ουκ΄ 15.  ομοιωθ� 16.  πετινοις 17.  ου��νου 18.  MSS Haplography - Homoioteleuton

176

The Protevangelium of James

οτι και αυτα τα πετεινα του ουρανου 513 614 οτι και αυτα του ουρανου 603 οτι και αυτα 93 116 202 210 213 220 302 304 508 510 514 607 612 622 625 708 και οτι και αυτα 701 - 004 109 209 217 306 408 627 709 902 [] 102 πετινα 211 505; πετηνα 110; παιτινα 94; []νου 626; οτ[] . . . ουνο[] 81 γονιμα εστιν 81 006 104 116 302 304 309 401 406 509 510 514 517 607 701 γονιμα εισιν 93 001 002 003 005 101 103 105 108 110 111 112 113 114 115 118 201 202 203 204 207 208 210 211 212 213 215 218 219 220 301 303 305 307 402 403 407 411 412 501 502 503 505 506 507 508 511 512 513 521 601 603 605 606 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 628 703 705 707 708 801 802 803 805 901 γονιμα εισι 604 702 γονιμα γαρ εισι και ταυτα 408 γεννημα εστιν 602 - 004 109 209 217 306 627 709 902 [] 102 γονημα 93 001 002 003 006 105 112 114 202 203 207 211 212 213 503 505 507 510 608 625 626 628 702; γονυμα 219 304 403 406 407 506 511 605 618 801; γωνιμα 105 507 607; γωνημα 001 213 521 628; γωνοιμα 108; γονειμα 305; ειση 408; γονημα εστην 517; γωνιμα εστην 94; γονημα εισην 110; γοναμα ενσιν 614c ενωπιον σου κυριε19 81 93 94 001 002 003 005 006 101 103 104 105 110 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 207 208 210 211 212 213 215 219 220 302 303 304 305 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 502 503 505 506 508 509 510 511 512 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 628 701 702 703 705 707 708 803 805 901 κυριε ενωπιον σου 507 ενωπιον σου κυριε και σε ευλογουσιν 108 301 ενωπιον σου κυριε και γαρ και τα οντα μοι εις σε κυριε αποτιθημι 111 218 501 513 ενωπιον σου κυριε και γαρ και τα οντα μοι εις σε κυριε ανατιθημι 801 ενωπιον σου κυριε και γαρ τα οντα μοι εις σε κυριε αποτιθημι 802 - 004 109 209 217 306 627 709 902 [] 102 ενωποιον 401 605 802; ενοπιον 110 510 607 628; ενωποιον το\σ/υ 623c

19.  ��

Chapter 3



177

03:04 οιμμοι20 81 93 001 003 006 110 112 114 116 212 213 215 305 307 406 411 514 517 605 οιμοι 002 005 103 104 105 111 113 115 118 201 204 207 208 210 211 218 219 220 301 303 401 402 403 407 412 501 502 505 506 509 511 512 513 601 602 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 623 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 οιμοι οιμοι 618 - 004 101 108 109 202 203 209 217 302 304 306 309 408 503 507 508 510 521 603 604 622 625 626 627 628 708 902 [] 94 102 οιμ[] 81; οιμμ[] 605; οιμμοι 218c; οι|μοι| 211c τινι ωμοιωθην21 εγω 93 001 002 003 005 103 104 110 111 112 113 114 115 116 118 201 204 207 208 210 211 212 213 215 218 219 220 303 305 307 401 402 403 406 407 411 412 501 502 505 506 509 512 513 514 517 601 602 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 623 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 τι ωμοιωθην εγω 511 τινι ωμοιωθην 105 τι 006 τινι εμιανεν η ψυχη μου τον κυριον και την ημεραν ταυτην 301 - 004 101 108 109 202 203 209 211 217 302 304 306 309 408 503 507 508 510 521 603 604 622 625 626 627 628 708 902 [] 81 94 102 τινη 709; τηνι 110; ομοιωθην 002 112 114 116 207 208 402 403 407 502 506 605 608 612 614 618 623 701; []θην 605; |ωμοι|ωθην 617c; τινη ομοιωθην 212; τινοι ομοιωθην 213; τηνι ομοιωθην 505; τοινι ομοιωθην 305; τυνη ομιοθην 607; |τινι ωμοιωθην εγω| 211c ουχ22 ωμοιωθην23 103 211 602 901 ουκ ωμοιωθην 702 709 ουχ ωμοιωθην εγω 81 001 002 104 105 111 116 207 208 210 218 220 305 402 406 411 501 509 512 513 514 601 606 615 616 617 619 623 703 705 707 801 802 803 805

20.  οιμμαι 21.  ομοιωθην 22.  ουκ΄ 23.  ομοιωθην

178

The Protevangelium of James

ουκ ωμοιωθην εγω 93 006 112 114 212 213 215 219 307 403 505 511 605 618 ουχ ωμοιωθην εγω ουδε 110 ουχ ωμοιωθην ουδε 609 ουχ ωμοιωθην εγω ουδε 003 005 103 115 201 204 303 412 502 506 612 δε 614 - 004 101 108 109 118 202 203 209 217 301 302 304 306 309 407 408 503 507 508 510 517 521 603 604 608 622 625 626 627 628 701 708 902 [] 94 102 οχ 406; ου ουχ 514c; ομοιωθην 002 105 112 114 207 208 212 213 305 402 403 605 612 618 702; ο[]χ 81; |ου|χ ομοιωθην 211c; ουκ ομοιω[]ω 605 τοις αλογοις ζωοις 81 93 001 002 003 005 006 103 104 105 110 111 112 113 114 115 116 118 201 204 207 208 210 211 212 215 218 219 220 303 305 307 401 402 403 406 407 411 412 501 502 505 506 509 511 512 513 514 517 601 602 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 623 701 702 703 705 707 801 802 803 805 901 τοις αλογοις 213 τοις αλογοις θηριοις και ζωοις 709 η τοις αλογοις ζωοις 004 - 101 108 109 202 203 209 217 301 302 304 306 309 408 503 507 508 510 521 603 604 622 625 626 627 628 708 902 [] 94 102 αλογεις 305; ζωης 212 406 505; της αλογεις ζωεις 607; |αλογοις| 81c οτι και τα αλογα ζωα 81 93 001 002 006 103 105 110 111 112 113 114 116 207 208 210 211 212 215 218 219 220 307 402 403 406 407 501 505 506 509 511 512 514 517 601 602 605 606 607 608 609 614 615 616 617 618 619 623 701 702 703 705 707 801 802 803 805 901 οτι και τα αλογα 104 305 401 οτι και αυτα τα αλογα ζωα 502 οτι και αυτα τα αλογα 513 οτι και αυτα αλογα ζωα 003 οτι και αυτα 005 115 118 201 204 213 303 411 412 612 709 - 004 101 108 109 202 203 209 217 301 302 304 306 309 408 503 507 508 510 521 603 604 622 625 626 627 628 708 902 [] 94 102 \τα/ 514c; αλωγα 406; αλλογα 623c

Chapter 3



179

γονιμα εισιν 93 001 002 003 005 103 105 110 111 112 113 114 115 118 201 204 208 210 211 212 213 215 218 219 220 303 305 307 402 403 406 407 411 412 501 502 505 506 509 511 512 513 517 601 605 606 609 612 614 615 616 617 618 619 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 γεννημα εισιν 602 γονιμα εστιν 81 006 104 116 207 401 514 607 608 623 701 - 004 101 108 109 202 203 209 217 301 302 304 306 309 408 503 507 508 510 521 603 604 622 625 626 627 628 708 902 [] 94 102 γωνιμα 305; γωνημα 001 212 213; γονημα 93 002 003 006 112 114 207 211 505 517 607 608 623 702; γονειμα 614; γονυμα 105 219 403 406 407 506 511 618 801; γωνυμα ησιν 709; γονημα εισην 110 ενωπιον σου κυριε24 81 93 001 002 003 005 006 103 104 105 110 111 112 113 114 115 116 118 201 204 207 208 210 211 212 213 215 218 219 220 303 305 307 401 402 403 406 407 411 412 501 502 505 506 509 511 512 513 514 517 601 602 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 623 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 - 004 101 108 109 202 203 209 217 301 302 304 306 309 408 503 507 508 510 521 603 604 622 625 626 627 628 708 902 [] 94 102 ενωποιον 401 623 802; ενοπιον 607; ενοποιον 505

03:05 οιμμοι 81 93 94 001 003 108 109 110 112 116 202 203 211 212 215 307 406 411 514 517 622 οιμοι 005 101 103 104 105 111 113 115 118 201 204 207 208 209 210 217 218 219 220 302 303 304 306 309 401 402 403 407 408 412 501 502 505 506 508 510 511 512 513 601 603 606 608 609 612 615 616 617 619 623 625 626 627 628 701 703 705 707 708 709 801 802 803 901 902 - 002 004 006 114 213 301 305 503 507 509 521 602 604 605 607 614 618 702 805 [] 102 οιμμοι 218c; ωμοι 94; ει μοι 505

24.  ��

180

The Protevangelium of James

τινι ωμοιω ωμοιω//Ζ\θην25 εγω 81 93 94 001 003 005 101 103 104 105 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 202 203 204 207 208 209 210 211 212 215 218 219 220 303 306 307 309 401 403 406 407 411 412 501 502 506 508 510 512 513 517 601 603 606 608 609 612 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 703 705 707 708 709 801 802 803 901 τινι ωμοιωθην καγω 408 τι ωμοιωθην εγω 217 304 402 505 511 628 τινι ωθην εγω 514 τινι ωμοιωθην 302 902 - 002 004 006 114 213 301 305 503 507 509 521 602 604 605 607 614 618 702 805 [] 102 τινη 211 406; τηνι 110; ομοιωθην 109 112 203 207 208 209 302 304 402 403 407 502 505 506 508 510 603 608 612 616 623 625 626 703 708; ομιωθην 622; ω|ω|θην 307c; τιν[]μοιωθην 81; τινει ομοιωθην 709; τινει ομοιωθη 108; τηνη ομοιωθην 212; τοινυν ομειωθην 408; τη ομοιοθην 217 ουχ26 ωμοιωθην27 81 105 406 609 701 ουχ ωμοιωθην εγω 93 94 001 005 103 104 108 109 111 112 113 116 202 203 207 208 209 210 211 212 215 217 218 219 220 302 306 307 309 401 402 403 411 501 505 511 512 513 514 517 601 606 615 616 617 619 623 626 627 628 703 705 707 709 801 802 803 901 902 ουχ ωμοιωθην εγω ουδε 612 ουδε 003 110 115 118 201 204 303 408 412 502 506 - 002 004 006 101 114 213 301 304 305 407 503 507 508 509 510 521 602 603 604 605 607 608 614 618 622 625 702 708 805 [] 102 ουκ 93 202 215 219 306 307 505 511 628; ωμοιοθην 217; ομοιωθην 105 203 207 208 211 302 402 612 626 701; ομοιωθη 108; ουκ ωμιωθην 709; ουκ ομοιωθην 109 112 209 212 403 627; ουχ ω[]θην 81; ωμοιω[]γω 94 τοις θηριοις της γης 81 93 94 001 003 005 101 103 104 105 108 110 111 112 113 115 116 118 201 202 203 204 207 208 210 211 212 215 218 219 220 302 303 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 505 506 508 510 511 512 513 514 517 601 603 606 608 609 612 615 616 617 619 622 623 625 626 628 701 703 705 707 708 709 801 802 803 901 902 τοις θηριοις της γης ουχ ωμοιωθην αυτα 304 25.  ομοιωθην 26.  ουκ΄ 27.  ομοιωθην

Chapter 3



181

η τοις θηριοις της γης 004 τοις στρουθιοις της γης 109 209 217 306 627 - 002 006 114 213 301 305 503 507 509 521 602 604 605 607 614 618 702 805 [] 102 της θηριοις 212 408 701 709; θυριοις 401 505 623; τοις θηριοις της [] 81; τοις θηριοις [] 94; θηριοις τοις θ της γης 802c; στρουθηοις 217; ομοιωθην 304; τοις γης 93 οτι και τα θηρια της γης 81 93 94 001 101 104 105 108 112 113 116 207 208 211 212 215 219 307 309 401 402 403 406 407 505 511 512 601 606 608 615 616 617 619 623 626 701 703 705 707 803 901 οτι και τα θηρια 210 220 οτι και τα στρουθια της γης 109 209 627 οτι και τα στρουθια 217 306 οτι και αυτα 003 005 103 110 111 115 118 201 202 203 204 218 302 303 304 411 412 501 502 506 508 510 513 514 517 603 609 612 622 625 628 708 709 801 802 οτι αυτα τα θηρια της γης 902 - 002 004 006 114 213 301 305 408 503 507 509 521 602 604 605 607 614 618 702 805 [] 102 οτη 94; θυρια 505 623; στρουθεια 217; οτι και τα θη[] 81 γονιμα εισιν28 93 001 003 005 101 103 105 108 109 110 111 112 113 115 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 215 217 218 219 220 302 303 304 306 307 402 403 407 411 412 501 502 506 508 511 512 513 601 603 606 608 609 612 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 703 705 707 708 709 801 802 803 901 γονιμα εστιν 104 116 203 309 401 406 510 514 517 701 902 γονιμα γαρ εισι και ταυτα 408 - 002 004 006 114 213 301 305 503 507 509 521 602 604 605 607 614 618 702 805 γονιμ[] 81 [] 94 102 γονημα 93 003 202 203 207 211 402 517 608 625 626; γονυμα 219 304 403 406 407 506 510 511 628 801; γωνιμα 209 408; γωνημα 001 109 627; γωνυμα 105; γωνοιμα 108; εισι 302; οισοι 408; γονημα ησην 110 217; γωνυμα ησιν 709 γονιµα . . . κυριε γονιµα σου εισιν κυριε 505 γονημα 505

28.  ισιν

182

The Protevangelium of James

ενωπιον σου κυριε29 93 001 003 005 101 103 104 105 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 202 203 204 207 208 209 210 211 212 215 217 218 219 220 303 304 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 506 508 511 512 513 514 517 601 603 606 609 612 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 703 705 707 708 709 801 802 803 901 902 ενωπιον σου κυριε μου 608 ενωπιον σου κυριε οιμμοι τινι ωμοιωθην εγω τοις θηριοις της γης οτι και αυτα γονιμα εστιν ενωπιον σου κυριε 510 παρα σου δεσποτα 302 - 002 004 006 114 213 301 305 503 507 509 521 602 604 605 607 614 618 702 805 [] 81 94 102 ενωποιον 401 623; ενωποιων 802c; ενοπιον 408 110 510; ενοπηον 217; ενοποιον 612; ενοποον 514c; ομοιωθην της θηριοις 510

03:06 οιμμοι 81 93 001 003 006 108 110 112 114 116 202 203 211 212 213 215 305 307 406 411 514 517 605 οιμοι 002 005 103 104 105 111 113 115 118 201 204 207 208 210 217 218 219 220 302 303 304 306 309 401 402 403 407 412 501 502 503 505 506 507 508 509 510 512 513 521 601 602 603 604 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 701 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 οιμοι οιμοι 618 - 004 101 109 209 301 408 511 627 628 702 709 [] 94 102 []ιμμοι 81; οιμμοι 218c; οιμμη 212 τινι ωμοιωθην30 εγω 81 93 002 003 005 103 104 108 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 207 208 210 211 212 213 215 217 218 219 220 303 305 306 307 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 506 507 508 509 510 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 701 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 τινι ωμοιωθην 105 302 τι ωμοιωθην εγω 304 309 505 τι 006 - 004 101 109 209 301 511 627 628 702 709 29.  �� 30.  ομοιωθην

Chapter 3



183

[] 94 102 τινη 401; τηνι 110; ομοιωθην 002 112 114 116 203 207 208 302 304 402 403 407 502 503 505 506 508 603 605 608 612 614 618 622 623 626 701 708; ομιωθην 507; ομοιοθην 217; τινη ομοιωθην 211 607; τινοι ομοιωθην 213; τινει ομοιωθη 108; τηνη ομοιωθην 212; τοινι ομοιωθην 305; τοινοι ωμειωθειν 408; τινιν ομοιωθην 625; τινι ομοι τινι ομοιωθην 510 ουχ31 ωμοιωθην32 81 213 215 306 501 513 602 ουχ ωμοιωθην εγω 93 001 002 005 006 101 104 105 108 111 112 113 114 116 203 207 208 210 211 212 217 218 219 220 302 304 305 307 309 401 402 403 406 411 505 507 509 510 512 514 517 521 601 604 605 606 608 615 616 618 619 623 625 626 701 703 705 707 801 802 803 805 901 902 ουχ ωμοιωθην ουδε 103 115 609 ουδε 003 110 201 202 204 303 412 502 506 508 603 612 614 622 708 ου 118 - 004 109 209 301 407 503 511 607 617 627 628 702 709 [] ωμοιωθην 94 [] 102 ουκ 93 006 215 219 306 307; ομοιωθην 105 203 208 211 302 304 305 521 618 625 626 701; ομοιωθη 108; ουκ ωμοιοθην 217; ουκ ομοιωθην 112 114 207 212 213 402 403 505 510 605 608; ουκ ομιωθην 507 ουχ . . . τουτοις δε τοις υδασιν ωμοιωθην εγω 408 τοις υδασιν τουτοις 81 93 001 005 110 112 116 202 304 305 510 601 608 622 701 τοις υδασι τουτοις 002 003 006 101 103 104 105 108 111 113 118 201 204 207 208 210 211 212 218 219 220 302 303 307 401 402 406 407 412 501 502 506 508 509 512 513 514 521 603 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 623 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 η τοις υδασι τουτοις 004 τοις υδασιν 114 203 213 215 217 306 309 403 411 505 507 625 626 τοις υδασι 503 τοις υδασι της θαλασσης 115 517 602 - 109 209 301 511 627 628 702 709 [] τοις υδα[] 94 [] 102 της 623; υδασι 622c; υδασην 110 217; τις υδασει 607; θαλασης 517; υδασιν της θ.λ.\./ 115c; τοις θαλασσης 602 31.  ουκ΄ 32.  ομοιωθην

184

The Protevangelium of James

οτι και τα υδατα ταυτα 81 93 001 003 101 103 105 110 113 114 116 202 207 215 502 506 508 603 605 608 609 701 514 607 618 622 708 οτι και τα υδατα 002 006 104 112 208 210 211 212 213 217 219 220 306 307 309 401 402 403 406 407 505 507 512 521 601 606 615 616 617 619 623 626 703 705 707 803 805 901 οτι και αυτα τα υδατα 005 108 115 118 201 204 303 411 412 οτι και αυτα 111 218 302 304 305 501 509 510 513 517 602 604 612 614 625 801 802 οτι αυτα τα υδατα 902 και τα υδατα 503 - 004 109 203 209 301 408 511 627 628 702 709 [] 94 102 οτη 217; ιδατα 607

>33 γαληνιωντα και σκιρτωντα 81 104 109 112 208 210 306 307 401 402 406 407 521 605 616 625 705 901 οτι και τα κυματα γαληνιωνται και σκιρτωνται 517 οτι και τα κυματα αγαλλιωντα και σκιρτωντα 505 οτι και τα κυματα τα γαληνιωντα και σκιρτωντα 602 οτι και τα κυματα αυτων γαληνιωντα και σκιρτωντα 403 33.  MSS Haplography - Homoioarkton



Chapter 3

185

οτι και τα κυματα αυτων γαληνιωντα σκιρτωσιν 203 οτι και τα κυματα αυτων γαληνιωντα 207 003 608 τα γαρ κυματα αυτων γαληνιωντα 110 τα γαρ κυματα αυτης γαληνιωντα 506 612 τα γαρ κυματα αυτης γαληνοτατα 502 τα γαρ κυματα αυτοις γαληνιωσιν 614 τα γαρ κυματα αυτης γαληνιωντα σε ευλογουσι κυριε 005 115 118 201 412 τα γαρ κυματα αυτης γαληνιωντα σε ευλογουσιν κυριε 204 411 τα γαρ κυματα αυτοις γαληνιωντα σε ευλογουσι κυριε 303 τα γαρ κυματα της θαλασσης γαληνιωντα 408 και γαρ τα κυματα γαληνιωντα και σκιρτωντα 101 και γαρ τα κυματα αυτων γαληνιωντα και σκιρτωντα 215 και αυτα γαρ τα κυματα γαληνιωντα και σκιρτωντα σε ευλογουσιν κυριε 93 και αυτα γαρ τα κυματα γαληνιωντα 219 και τα κυματα της θαλασσης γαληνιωντα και σκιρτωντα 202 και γαρ και τα κυματα γαληνιωντα και σκιρτωντα 211 και τα κυματα γαληνιωντα και σκιρτωντα 212 511 626 709 και τα κυματα γαληνιωσι και σκιρτωσι 702 οτι και τα κυματα της θαλασσης γαληνιωντα και σκιρτωντα εισιν 108 και τα κυματα της θαλασσης γαληνιωντα και σκιρτωντα 508 603 622 708 και τα κυματα της θαλασσης γαληνιωντα και σκιρτωντα οτι τα κυματα γαληνιωνται 217 και τα κυματα γαληνα και σκιρτωντα 507 ομοιως και τα κυματα γαληνιωντα και σκιρτωντα 113 και γαρ τα υδατα γαληνιωντα και σκιρτωντα 116 514 701 και γαρ τα υδατα αυτων γαληνιωντα και σκιρτωντα 006 και γαρ και τα υδατα γαληνιωντα και σκιρτωντα τοις κυμασιν 111 218 501 513 801 802 και γαρ τα υδατα γαληνιωντα και σκιρτωντα τοις κυμασιν 509 και γαρ τα υδατα γαληνιωντα και σκιρτωντα τοις κυμασιν 305 604 και γαρ και τα υδατα γαληνιωντα και σκιρτωντα τοις κυμασιν γαληνιωντα και σκιρτωντα 309 και γαρ και τα υδατα κυματα γαληνιωντα και σκιρτωντα 001 και γαρ τα υδατα κυματα γαληνιωντα και σκιρτωντα 607 και γαρ τα υδατα κυματα αγαλλιωντα και σκιρτωντα 618 γαληνιωντα γαρ και σκιρτωντα 103 609 οιμοι τινι ωμοιωθην εγω ουχ ωμοιωθην εγω τοις κυμασι της θαλασσης οτι και τα κυματα γαληνιωντα και σκιρτωντα 209 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 οιμοι τινι ωμοιωθην εγω ουχ ωμοιωθην εγω τοις κυμασι της θαλασσης οτι και τα κυματα της θαλασσης γαληνιωνται και σκιρτωνται 623 οιμοι τινι ωμοιωθην εγω ουχ ωμοιωθην εγω της θαλασσης οτι και τα κυματα γαληνιωντα και σκιρτωντα 627

186

The Protevangelium of James

οιμμοι τινι ωμοιωθην εγω ουχ ωμοιωθην εγω τη θαλασση οτι και αυτη τοις κυμασι γαληνιωσα και σκιρτωσα 114 οιμμοι τινι ωθην εγω τοις υδασι της θαλασσης οτι και τα υδατα της θαλασσης γαληνιωνται και σκιρτωνται 213 οιμοι τι ωμοιωθην εγω και η θαλασσα τα κυματα γαληνιωντα και σκιρτωντα 628 - 220 301 302 304 510 902 [] 94 γαληνιοντα 207 625; γαληνηωντα 612; γαλινιωντα 003 116 208 402 602 608 609 626 705 901; γαλινιοντα 112 202 212 407; γαλινιουντα 307; γαλλινιωντα 408; γαληνωντα 411; γαλινωντα 508 603 622 708; γαλινοντα 506; γαλινουντα 219; γαλυνοντα 709; γαλιωντα 521; γαληνιων 101; γαλινιωσι 702; αγαλιοντα 618; αυτον γαλινουντα 110; ιδατα κιματα γαλινιωντα . . . σκυρτωντα 607; κοιματα γαληνιοντα 109; κηματα γαληνη 507; κυμματα . . . γαλινιωντα 108; σκιρτοντα 403; σκηρτωντα 81; σκηρτωνται 623; και σκιρ σκιρτωντα 513c; γαλινιωντα . . . σκηρτωντα 511; σκηρτωσα 114; γαλινιοντα . . . σκηρτωντα 305; γαλινιοντα . . . σκηρτοντα 93 406; γαληνιων . . . σκηρτωντα 001; γαλινιονται . . . σκηρτωνται 517; γαλιωντα . . . σκηρτωντα 211; γαλινωντα . . . γαληνιονται 217; κυμματα αγαλιοντα . . . σκηρτωντα 505; αυτω γαλινιωντα 215; και . . . σκιρτωντα 514c; ωμοιωμοιωθην 512c; οιμι . . . ομοιωθην . . . γαλινιουντα . . . σκηρτοντα 628; τινοι . . . γαληνιουνται . . . σκηρτονται 213; ομοιωθην . . . ουκ ομοιωθην 114; ομοιωθην . . . ομοιωθην . . . γαλινιωντα 209; τοις θαλασσης 623; ουκ 627 και οι ιχθυες αυτων σε ευλογουσιν κυριε34 406 517 521 602 και οι ιχθυες αυτων σε ευλογουσι κυριε 101 113 605 και οι ιχθυες αυτων σε ευλογουσιν 81 628 και οι ιχθυες αυτων σε ευλογουσι 104 401 και οι ιχθυες αυτων ευλογουσιν σε κυριε 110 202 203 και οι ιχθυες αυτων ευλογουσι σε κυριε 302 304 508 510 512 601 603 615 619 622 623 627 708 και οι ιχθυες αυτων ευλογουσιν σε δεσποτα 403 και οι ιχθυες αυτης ευλογουσιν σε κυριε 003 108 και οι ιχθυες αυτης ευλογουσι σε κυριε 502 612 και οι ιχθυες αυτης ευλογησουσιν σε κυριε 506 και οι ιχθυες ευλογουσιν σε κυριε 209 217 και οι ιχθυες της θαλασσης σε ευλογουσιν κυριε 112 307 402 407 και οι ιχθυες της θαλασσης σε ευλογουσι κυριε 208 616 και οι ιχθυες της θαλασσης ευλογουσιν σε κυριε 212 505 507 626 και οι ιχθυες της θαλασσης ευλογουσι σε κυριε 702 709 και ιχθυες της θαλασσης σε ευλογουσι κυριε 705 901 και ιχθυες της θαλασσης ευλογουσιν σε κυριε 511 και ιχθυες αυτης ευλογουσι σε κυριε 614 34.  ��



Chapter 3

187

και ιχθυες αυτης ευλογησουσι σε κυριε 408 και ιχθυες σε ευλογουσιν κυριε 625 και οι ιχθυες ευλογουσιν σε κυριε 109 306 και οι ιχθυες αυτων σκιρτωντες σε ευλογουσιν κυριε 608 και οι ιχθυες αυτων σκιρτωντες σε ευλογουσι κυριε 207 και οι ιχθυες αυτων σκιρτωντες ευλογουσι σε κυριε 219 οι ιχθυες αυτων σε ευλογουσι κυριε 210 αμα τοις ιχθυσιν αυτων της θαλασσης σε ευλογουσιν κυριε 215 αμα τοις ιχθυσι της θαλασσης σε ευλογουσιν σε κυριε 701 αμα τοις ιχθυσι της θαλασσης σε ευλογουσιν κυριε 116 514 αμα τοις ιχθυσι της θαλασσης σε ευλογουσι κυριε 607 αμα τοις ιχθυσι της θαλασσης και σε ευλογουσι κυριε 006 αμα τοις ιχθυσι της θαλασσης σε ευλογουσιν 111 211 218 305 501 509 513 604 801 802 αμα τοις ιχθυσιν της θαλασσης σε ευλογουσιν 001 αμα τοις ιχθυσιν αυτων και σε ευλογουντα κυριε 309 αμα τοις ιχθυσι της θαλασσης και σε ευλογουσι κυριε 618 αμα τοις ιχθυσι της θαλασσης ευλογουσι σε κυριε 103 609 και οι εν αυτοις ιχθυες ευλογουσι σε κυριε 606 617 703 707 803 805 μετα των ιχθυων αυτης σε ευλογει κυριε 114 οι ιχθυες αυτων σε ευλογουσιν κυριε 213 - 93 005 115 118 201 204 303 411 412 [] 94 ιχθυαις 108 110 507; ιχθισει 305; ιχθυες 116; ιχθυοις 006 211 701; αι ιχθυες 219; της ηχθηεις 607; ηχθια 403; αυτοις 408; της θαλασης 802; ιχθυαις αυτοις 614; ιχθυαι αυτον 628; ιχθηαι αυτον 213; ιχθυαις . . . θαλασης 505 709; ιχθυες της θαλασης 514; οιχθηες ευλογουσην 217; ιχθυαις . . . σε\αι/ 510c; σκηρτωντες 608

03:07 οιμμοι 81 93 001 003 006 108 109 110 112 114 116 203 211 212 213 215 305 307 406 411 514 517 605 οιμοι 002 005 101 103 104 105 111 113 115 118 201 204 207 208 209 210 217 218 219 220 302 303 304 306 309 401 402 403 407 408 412 501 502 503 505 506 507 509 511 512 513 521 601 602 604 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 οιμοι οιμοι 618 - 004 202 301 508 510 603 622 708 [] 94 102 [].μοι 81; οιμμοι 218c;

188

The Protevangelium of James

τινι ωμοιωθην35 εγω 81 93 001 002 003 101 103 104 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 207 209 210 211 212 213 215 217 218 219 220 303 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 412 501 502 503 505 506 507 509 510 512 513 514 517 601 602 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 623 625 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 τι ωμοιωθην εγω 208 304 411 511 628 τινι ωμοιωθην 302 ουχ ωμοιωθην εγω 005 τι 006 - 004 202 301 508 603 622 708 [] 94 102 τινη 602; ωμοιωθη 204; ομοιωθην 002 108 109 112 114 116 203 207 208 209 218 302 304 402 403 407 502 505 506 509 510 521 605 608 612 614 616 618 623 625 626 627 701; ομιωθην 507; ομοιωθη 628; τινοι ομοιωθην 213; τηνι ομοιοθην 217; τηνη ομοιωθην 212; τηνι ωμοιωθιν 110; τηνυ ομοιωθιν 607; τοινι ομοιωθην 305; τεινην ωμοιωθει 408

>36 003 103 115 118 201 204 303 412 506 609 702 ουχ ωμοιωθην εγω 81 93 001 002 005 006 101 104 105 108 109 110 111 112 113 114 116 202 203 207 208 209 210 211 212 213 215 217 218 219 220 302 304 306 307 309 401 402 403 406 407 411 501 502 505 507 508 509 512 513 514 517 601 602 603 604 605 606 607 608 612 614 615 616 617 618 619 622 623 627 628 701 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 ουδε 408 - 004 301 305 503 510 511 521 625 626 709 [] 94 102 ουκ 93 005 006 110 115 204 215 217 219 306 307 309 614; ομοιωθην 002 105 108 116 202 203 208 211 302 304 402 508 603 612 618 622 701 708; ομοιωθυν 607; []υχ 81; ουκ ωμοιοθην 217; ουκ ομιωθην 507; ουκ ομοιωθην 003 109 112 114 207 209 212 213 403 407 502 505 506 605 608 627 628 702 τη γη ταυτη 81 93 003 005 006 101 103 104 105 108 109 110 112 113 115 118 201 202 204 207 208 209 210 212 217 219 220 302 303 304 306 401 402 403 406 407 411 412 502 505 506 508 510 511 512 517 521 601 602 603 605 606 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 627 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902

35.  ομοιωθην 36.  MSS Haplography - Homoioteleuton



Chapter 3

189

τη γη 001 002 111 114 116 203 211 213 215 218 305 307 309 501 503 507 509 513 514 604 607 625 626 628 701 801 802 τη γη ταυτη ωμοιωθην 408 ουτε την γην 004 - 301 [] 94 102 |τη γη| 218c; τι γει 607; την γην 609; τη ση 627; τη [] ταυτη 81; ταυτης μειωθην 408 οτι και η γη 81 001 002 003 005 006 101 103 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 201 203 204 208 209 211 212 213 215 217 218 303 305 306 307 402 407 411 412 501 502 505 506 509 511 512 513 514 601 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 623 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 οτι και η γη αυτη 93 118 627 οτι και η γη ταυτη 207 403 608 οτι και αυτη η γη 104 210 219 220 401 406 οτι και αυτη 202 302 304 408 508 510 517 602 603 622 625 628 708 οτι και ταυτη 626 αλλα και αυτη 503 οτι η 507 οτι 004 - 301 309 [] 94 102 υ γη 607; η γης 407; η η γη 208; οτι και η γη και η γη 802c; οτη και η γει 217 προφερει τους καρπους αυτης κατα καιρον 81 001 002 003 005 006 103 104 110 111 112 114 115 116 118 201 203 204 210 211 212 218 219 220 303 304 305 307 401 407 411 412 501 502 506 509 513 514 604 605 607 609 612 618 625 701 801 802 προσφερει τους καρπους αυτης κατα καιρων 406 προσφερει τους καρπους αυτοις κατα καιρον 614 προσφερει τους καρπους αυτοις κατα καιρων 408 προσφερει τον καρπον αυτης κατα καιρον 113 517 602 προσφερει τον καρπον κατα καιρον 521 φερει τους καρπους αυτης κατα καιρον 626 628 φερει τους καρπους αυτης εν καιρω 507 προσφερει σοι τους καρπους αυτης κατα καιρον 93 207 608 προσφερει τους καρπους αυτης ενωπιον σου κατα καιρον 208 402 616 705 901 προσφερει γαρ τους καρπους αυτης κατα καιρον 309 προσφερει σοι κατα καιρον τους καρπους αυτης 213 κατα καιρον προσφερει τους καρπους αυτης 101 202 508 510 603 622 702 708 κατα καιρον προσφερει τους καρπους αυτων 511

190

The Protevangelium of James

κατα καιρον προσφερει τους καρπους αυτους 709 τους καρπους αυτης προσφερει κατα καιρον 215 τους καρπους αυτης φερει και τον καιρον 503 προσφερει τους καρπους αυτης 109 209 217 302 306 512 601 606 615 617 619 623 627 703 707 803 805 902 προσφερει τους καρπους 105 καρποφoρει τους καρπους αυτης 403 505 τρεφει τους καρπους αυτης κατα καιρων 108 παντα γονιμα εισιν 004 - 301 [] 94 102 \προσ/φερει 603c; προσφεριν 510; προσφερι 217; καρποφορη 403; αυτ.ς 805; τρεφη 108; ενωπιων 705; κερον 503 607; εν κερω 507; προ[]ει τους καρπους αυτης []α καιρον 81; φεροι . . . κερον 628 και σε ευλογει37 κυριε38 93 002 003 005 006 101 103 109 110 111 112 113 114 115 118 201 202 204 207 209 213 215 217 218 302 303 305 306 307 408 411 412 501 502 503 506 507 508 509 510 512 513 517 521 601 602 603 604 605 606 608 609 612 614 615 617 619 622 623 626 627 628 703 707 708 801 802 803 805 και σε ευλογουσιν κυριε 001 116 203 211 212 304 402 407 505 511 514 701 και σε ευλογουσι κυριε 104 208 210 219 220 401 607 616 618 705 709 901 και σε ευλογησουσιν κυριε 403 και σε ευλογουσιν ω κυριε 702 και ευλογει σε κυριε 108 902 σε ευλογει κυριε 625 σε ευλογουσα κυριε 309 ενωπιον σου κυριε και ταυτης επιπολυ θρηνους κυριος 004 και σε ευλογουσιν κυριε οιμμοι τινι ωμοιωθην εγω 406 - 105 301 και σε ευλο[] κυριε 81 [] 94 102 ευλογη 109 110 112 503 507 510 614 623 628; ευλογουσιν 220; 81; σε ευλογουσι σε 709

37.  ευλογι 38.  ��

C ha p t e r 4

[] 41 43 61 62 91 92 95 96 102 106 107 214 216 308 404 613 621 631 704 - 205 301 405 504 610 611

04:01 και ιδου αγγελος κυριου1 93 001 002 003 005 006 101 105 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 207 208 209 210 211 212 213 215 217 218 219 220 303 304 305 306 307 309 402 403 406 407 411 412 501 502 503 505 506 508 510 511 512 513 514 517 521 601 603 605 606 607 608 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και ιδου αγγελος κυριου καταβας εξ ουρανου 507 και ιδου αγγελος κυριου καταβας εκ των ουρανων 626 ιδου αγγελος κυριου 004 και ταυτα λεγουσης ιδου αγγελος κυριου 103 609 και ταυτα λεγουσης αυτης ιδου αγγελος κυριου 104 401 509 604 και ταυτα ειπουσα εν εαυτη διαλογιζομενη ιδου αγγελος κυριου 108 [] κυριου 206 [] κυριου 81 [] 42 94 409 ι\δου/ 004c; αγγελως 217; �� 81 και . . . εστη φωνης αλαλητης και ιδου επεστη ο αγγελος κυριου ενωπιον αυτης 408 και ιδου επεστη αυτη αγγελος κυριου 602 και ιδου ωφθη αυτη αγγελος κυριου 302 φωνες . . . εγγελος . . . ενοπιον αυτοις 408 εστη 81 93 105 403 505 506 517 626 εστη κατενωπιον αυτης 003 005 108 110 115 118 201 204 206 303 411 412 502 612 614 1.  ��

192

The Protevangelium of James

εστη ενωπιον αυτης 101 επεστη 001 002 006 103 104 109 111 112 113 114 116 203 208 209 210 211 212 213 215 217 218 219 220 305 306 307 309 401 402 406 407 501 503 507 509 511 512 513 514 521 601 604 605 606 607 609 615 616 617 618 619 623 625 627 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 ωφθη 304 510 εφανη 207 608 ηλθεν 202 508 603 622 708 - 004 [] 42 94 409 εστι 612; επεστει 209; κανωπιον 612; αυτοις 614; εστι κατενοπιον 110 λεγων 93 003 101 212 307 511 612 702 λεγων αυτη 001 002 004 005 006 104 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 208 209 211 215 218 302 303 306 309 401 402 403 407 408 411 412 501 502 505 507 508 509 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 λεγων προς αυτην 105 108 αυτη λεγων 103 207 210 217 219 220 304 305 406 503 510 608 609 709 επ αυτης λεγων 213 [] 42 81 94 409 506 λεγον 507; λεγον 108; λεγον αυτοι 607; αυτην 625; αυτη αυτη 514 Dittography αννα αννα2 93 001 002 003 004 005 006 101 103 104 105 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 203 204 206 207 209 210 212 213 215 218 219 220 302 303 304 305 307 309 401 403 406 407 408 411 412 501 502 503 507 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 623 626 627 628 701 702 703 707 801 802 803 805 902 αννα 114 202 211 505 508 603 622 708 709 - 208 217 306 402 616 625 705 901 []ννα 81 [] 42 94 409 506 ανα ανα 408 628; ανα αναν 607 επηκουσεν κυριος ο θεος3 001 112 116 202 203 209 212 213 215 217 305 307 403 406 508 510 511 514 603 608 622 626 701 708 709 2.  αννα αννα· 3.  \ο ��/ c

Chapter 4



193

επηκουσε κυριος ο θεος 103 104 108 109 113 114 208 210 211 219 220 302 309 401 412 509 512 517 601 604 605 606 607 609 614 615 616 617 619 623 627 702 703 705 707 803 805 901 902 υπηκουσε κυριος ο θεος 618 εισηκουσεν κυριος ο θεος 407 εισηκουσε κυριος ο θεος 002 628 επηκουσε κυριος 111 218 304 402 501 513 521 602 612 801 802 εισηκουσε κυριος 004 105 επηκουσεν ο θεος 93 003 005 110 115 118 201 204 206 207 303 306 408 411 502 503 505 625 επηκουσε ο θεος 507 υπηκουσεν ο θεος 006 101 [] 42 81 94 409 506 επικουσεν 116 202 213 217 406 510 514; επι[]σεν 110; επικουσε 612; εποικουσεν 403; επεικουσε 607; επακουσε 627; επηκουκουσε 602; εισικουσε 105; υσηκουσε 628; \κυριος/ 622c; επηκουσεν \κυριος/ ο θεος 603c της δεησεως σου 93 001 002 003 004 005 006 101 103 104 105 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 210 211 212 213 215 217 218 219 220 302 303 304 305 307 309 401 402 403 406 408 411 412 501 502 503 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 της δεησεως σου αννα 306 της δεησεως μου 505 της φωνης της δεησεως σου 209 627 628 της φωνης σου 407 της προσευχης σου 114 605 [] 42 81 94 409 506 δεησεος 006 213; προσ[]υχης 605

04:02 συνλημψεις4 συλληψεις 110 105 307 407 614 συλλαβης 507 συνλημψη 81 συλλημψη 608 συλληψη 101 104 112 202 207 213 217 219 401 403 508 512 601 603 606 615 617 619 622 623 626 703 707 708 803 805 902 4.  σ�λημψεις

194

The Protevangelium of James

συλληψη εν γαστρι 108 113 517 521 και συλληψεις 003 111 118 204 206 502 604 607 και συλληψη 001 002 004 005 006 103 109 114 115 116 201 208 209 211 212 215 218 303 304 305 309 402 408 411 412 501 503 505 509 511 513 514 609 612 616 618 625 627 701 702 705 709 801 802 901 και συλληψη εν γαστρι 602 και ιδου συλληψη 203 605 628 ιδου συλληψη 306 συλληψεις γαρ 510 συλληψη γαρ 93 302 του συλληψαι σε 210 220 406 [] 42 94 409 506 συλληψις 105 110 510 614; συλοιψεις 607; συλληψει 001 006 108 114 115 116 201 202 209 211 213 215 304 305 402 503 505 508 511 514 517 521 603 609 612 618 622 626 627 701 702 708; συλληψει 602 309 625 805c; συληψει 408 709; σηλυψει 628; σηλληψει 403; σηλληψη 623; σοιλληψη 212; συλληψ.. 218c και γεννησεις 81 001 003 005 006 103 105 110 111 113 115 116 118 201 203 204 206 207 209 211 213 215 218 219 302 303 306 307 309 403 407 411 412 501 502 505 508 509 512 513 514 521 601 602 604 606 607 609 612 614 615 617 619 623 627 701 703 707 801 802 803 805 902 και γεννησεις θυγατεραν 608 και γεννησης 93 109 112 114 217 408 507 510 517 709 και γεννηση 002 004 101 104 108 202 208 212 304 401 402 503 511 603 605 616 618 622 625 626 628 702 705 708 901 και γεννησαι 210 220 406 και τεξεις 305 [] 42 94 409 506 γεννησις 81 105 209 213 306 505 602 623 627; γενησεις 005 612 703; γενησης 408 709; γενησει 503 628; κε γενυσις 607; γεννησει 104 108 202 212 304 503 511 603 622 625 626 628 702 708 και λαληθησεται5 το σπερμα σου 81 93 001 002 003 004 005 006 101 103 104 105 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 209 210 211 212 215 217 218 219 220 302 303 304 306 307 309 401 403 406 407 412 501 502 505 508 509 510 511 512 513 514 517 601 602 603 604 605 606 607 609 612 614 615 617 618 619 622 623 626 627 701 702 703 707 708 709 801 802 803 805 902 και λαληθησεται τω σπερματι σου 411 και λαληθησεται το σπερμα 408 5.  αληθηθησεται c



Chapter 4

195

και λαληθησεται το ονομα σου 208 616 705 901 και λαληθησει το ονομα σου 402 και λαληθησεται σου το σπερμα 203 521 και λαληθησεται σου το γεννημα 213 και λαληθησεται ο καρπος σου 625 628 και λαληθησεται το κυοφορουμενον 305 και λαληθησεται 503 και κληθησεται το σπερμα σου 207 και κληθησεται το σπερμα σου ευλογημενον 108 και κληθησεται το εκ σου γεγεννημενον 608 και μεγαλυνθησεται το ονομα σου 507 [] 42 94 409 506 λαληθησειται 408; λαλοιθησεται 607; λαλειθησεται 217; λαλληθησεται 709; μεγαληνθησεται 507; τω σπερμα 521 εν ολη τη οικουμενη 81 93 001 002 003 004 005 006 101 103 104 105 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 209 210 211 212 213 215 217 218 219 220 302 303 304 305 306 307 309 401 406 407 408 411 412 501 502 507 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 607 608 609 612 614 615 617 618 619 623 625 626 627 628 701 702 703 707 709 801 802 803 805 902 εις ολην την οικουμενην 108 εν παση τη οικουμενη 208 402 616 705 901 εν παση τη γη 403 505 εν ολω τω κοσμω 503 508 603 622 708 [] 42 94 409 506 []ν 501; ολι 217; ολο 614c; οικουμενοι 612 628; οικοιμενην 108; ολοι . . . ηκουμενοι 607

04:03 και ειπεν αννα 81 93 005 006 101 104 105 108 109 110 112 113 114 115 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 212 213 215 217 219 220 302 303 304 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 502 503 505 507 508 510 511 512 517 521 601 602 603 605 606 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 και ειπεν αννα χαρας πληθεισα 207 και ειπεν αννα χαρας πλησθεισα 104 401 628 και ειπεν 94 003 ειπεν δε αννα 001 002 004 103 111 116 211 218 305 514 701 ειπε δε αννα 501 509 513 604 607 609 618 801 802 και ηκουσεν η αννα ταυτα χαρας πλησθεισα ειπεν 608

196

The Protevangelium of James

[] 42 506 409 ηπεν 217; εισπεν 703; []ιπε 501; ανα 105 408 607; οιπεν ανα 628; πλησθησα 401 608 628 ζη κυριος6 ο θεος7 81 006 101 105 109 118 203 209 215 217 306 403 505 517 602 627 ζη κυριος ο θεος μου 93 001 002 003 004 005 103 104 108 110 111 112 113 114 115 116 201 202 204 206 207 208 210 212 213 218 219 220 302 303 304 305 307 309 401 402 406 407 408 411 412 501 502 503 507 508 509 510 511 512 513 514 521 601 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 ζη κυριος ο θεος σου 211 [] μου 94 [] 42 409 506 ζι 217; []ς μου 501 εαν γεννησω 93 001 002 006 104 109 111 114 116 203 207 208 209 210 211 213 217 218 219 220 302 304 305 306 309 401 403 406 408 501 505 507 509 510 513 514 604 605 607 616 618 625 626 627 628 701 705 801 802 901 αν γεννησω 81 οτι εαν γεννησω 003 005 101 103 105 112 115 118 201 206 212 215 303 307 407 411 412 502 503 511 512 601 606 609 615 617 619 623 703 707 709 803 805 902 οτι εαν γεννησω παιδιον 702 οτι αν γεννησω 204 ο εαν γεννησω 614 οτι ει αν γεννησω 612 εαν τεκω 113 202 508 517 521 602 603 622 708 εαν τεκνοποιησω 402 εαν κυριος ο θεος μου δωσει μοι και γεννησω παιδιον 608 [] 42 94 110 409 506 γενησω 505 612 703 709; γενοισω 607; γγεννησω 802; γενης 628; τεκνω 517 ειτε8 αρσενα ειτε αρσεν 81 93 001 101 104 105 113 116 118 202 203 207 210 211 212 220 302 304 305 306 307 401 403 406 411 502 503 505 508 511 514 521 603 607 608 612 614618 622 701 702 708 709

6.  �� 7.  �� 8.  ητε

Chapter 4



197

ειτε αρρεν 002 003 005 103 108 109 111 112 114 115 201 204 206 208 209 215 217 218 219 303 309 402 407 408 412 501 509 510 512 513 517 601 602 604 605 606 609 615 616 617 619 623 625 627 628 703 705 707 801 802 803 805 901 902 η αρρεν 213 αρρεν 507 αρσεν 626 - 006 [] αρσεν 94 [] 42 110 409 506 []ιτε 501; ητε 81 215 219 305 402 503 607 614 625; ηται 108; αρεν 109 209 507 623; ητε αρεν 408 510 513; ειται αρεν 217; ητε αρε 628 /Η\ ειτε9 θηλειαν10 ειτε θηλυ 81 93 001 002 003 005 101 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 215 217 218 219 220 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 505 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 ει θηλυ 507 626 - 006 ειτε [] 94 [] 42 110 409 506 ητε 81 215 219 511 623 702; ηται 108; θηλη 211; θηλοι 116 209 212 514 517 614; θυλη 401 403 406 505 602 709; θιλη 627; θυλην 608; η θυλη 507; η θηλοι 626; ητε θηληι 628; ηται θηλοι 217; ητε θυλη 305 402 510 625; ητε θυλοι 607; ητε θυλην 503

04:04 προσαξω 411 507 προσαξω αυτο 002 003 004 005 103 104 111 112 113 115 118 201 203 204 207 208 210 215 217 218 219 220 303 304 307 401 407 412 501 502 509 512 513 601 604 605 606 608 612 615 617 619 626 627 703 705 707 801 802 805 901 902 προσαξω αυτω 81 93 001 006 101 105 109 114 116 202 206 209 211 302 305 306 309 402 403 408 505 508 510 511 514 517 521 603 607 609 614 616 618 622 623 625 628 701 702 708 709 803 9.  ητε 10.  θηληαν

198

The Protevangelium of James

προσαξω αυτον 212 602 προσαξωμαι αυτω 406 [] αυτο 94 [] 42 110 409 506 προσαξο 217 408 607; αυτω 215c προσαξω . . . δωρον δωρον προσαξω αυτο 108 δωρον προσαξω 503 δωρον 81 93 94 001 002 003 004 005 101 103 104 105 109 111 112 113 114 115 118 201 202 203 204 206 207 209 210 211 212 213 215 218 219 220 303 304 305 307 309 401 403 406 407 412 501 502 505 508 509 510 511 512 513 517 521 601 603 604 605 606 608 609 612 614 615 617 618 619 622 623 625 626 627 628 702 703 707 708 709 801 802 803 805 902 - 006 116 208 302 402 408 411 514 607 616 701 705 901 [] 42 110 409 506 δωρων 406 505; δορον 510; δορων 605; δωρω 614 δωρον . . . μου κυριω τω θεω μου δωρον 306 κυριω τω θεω δωρον 602 κυριω τω θεω ως δωρον 507 τω κυριω τω θεω μου δωρον 217 το . . . το . . . δορων 217 τω κυριω θεω11 μου τω κυριω και θεω μου 403 κυριω τω θεω μου 81 93 94 001 002 003 004 005 103 104 105 108 109 112 113 114 115 116 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 219 220 302 303 304 307 309 401 402 406 407 411 412 502 505 508 510 511 512 517 521 601 603 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 κυριω τω θεω ημων 111 218 501 509 513 604 801 802 κυριω τω θεω 101 118 203 305 503 514 701 κυριω 215 τω θεω μου 006 τω θεω 408 [] 42 110 409 506 []� τω θεω 501; θεο 514

11.  |αυ|τω �� \τω/ θ� c

Chapter 4



199

και εσται12 λειτουργων13 αυτω 001 108 111 218 403 501 513 607 608 618 627 628 και εσται λειτουργον αυτω 211 402 505 509 514 604 625 626 701 702 801 802 και εσται λειτουργον αυτω κυριω τω θεω μου 510 και εσται λειτουργουν αυτω 002 004 και εσται λειτουργων τω θεω 206 411 502 614 και εσται λειτουργον τω θεω 003 005 115 118 201 204 303 412 602 612 και εσται λειτουργουν τω θεω 103 609 και εσται λειτουργων 112 207 209 213 219 305 307 406 407 503 508 511 517 521 603 622 705 708 709 901 και εσται λειτουργον 81 93 101 104 105 113 116 203 208 210 212 304 401 507 616 και εσται λειτουργουν 109 202 215 217 220 306 309 512 601 605 606 615 617 619 623 703 707 803 805 και εσται λειτουργειν 902 και εσται λειτουργος 006 114 και εσται λιτανευων αυτω 302 - 408 και εσται λε[] αυτω 94 [] 42 110 409 506 εστε 94; []σται 501; λιτουργων 607; λιτουργουν 217; αυτο 211 627 πασας τας ημερας της ζωης αυτου 81 93 001 002 003 004 005 006 101 103 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 215 217 218 219 220 303 304 305 307 309 402 403 406 407 408 411 412 501 503 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 πασας τας ημερας της ζωης μου 306 πασας τας ημερας ζωης αυτου 505 πασας ημερας της ζωης αυτου 203 πασας τας ημερας αυτου 104 401 701 πασας τας [] της ζωης []ου 94 [] 42 110 409 506 |τας ημε[]| 402c; []ωης 501; [] ζωης 605;

12.  εστε 13.  λιτουργ�

200

The Protevangelium of James

04:05 και ιδου 81 93 94 001 002 003 004 005 006 101 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 208 209 210 211 212 213 215 217 218 219 220 303 305 306 307 401 402 406 407 408 411 412 501 502 507 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 και ιδου παλιν 709 και παλιν 309 και ευθεως 302 304 510 και 207 503 608 [] 42 110 409 506 ιδου ιδου 607 Dittography και . . . αυτη και λεγει αυτη ο αγγελος 403 λεγων αυτη ο αγγελος 505 ηλθωσαν14 αγγελοι δυο 81 108 ηλθον αγγελοι δυο 113 114 304 510 517 602 605 ηλθον δυο αγγελοι 101 207 302 608 ηλθον δυο ανδρες 503 ηλθεν αγγελος κυριου 309 ηλθεν αγγελος 521 ηλθον 306 αγγελοι δυο ηλθωσαν 93 αγγελοι δυο ηλθον 003 005 006 103 104 105 111 112 115 118 201 203 204 206 208 210 211 213 215 218 219 220 303 305 307 401 402 406 407 411 412 501 502 513 604 609 612 614 616 705 802 801 901 αγγελοι δυο ηλθον προς αννα 509 αγγελοι δυο 212 511 702 709 αγγελοι ηλθον 202 508 603 708 αγγελοι κυριου ηλθον 622 δυο αγγελοι ηλθον 001 002 116 512 514 601 606 607 615 617 618 619 623 701 703 707 803 805 902 δυο αγγελοι 004 δυο τινες 408 ωφθησαν οι αγγελοι 626 ωφθησαν δυο αγγελοι 628 14.  ηλθοσαν

Chapter 4



201

[]θω[]γγελοι 94 [] 42 110 409 506 αγγελο\ι/ς 622c; δυω 606 801; διο 510; δυ[] 104; ηλθων 213 406; ηλθον ηλθον 623 Dittography; διο αγγελι 607; τηνες 408; ορθεισαν 628 ηλθωσαν . . . αυτη αυτη ωφθησαν αγγελοι λεγοντες 507 αναγγελλοντες αυτη ηλθον 109 209 217 625 627 αναγγελοντες . . . ηλθων 217 λεγοντες αυτη 81 94 001 002 003 004 005 101 103 104 111 115 116 118 201 203 204 206 207 211 213 302 303 304 401 411 412 501 502 509 510 513 514 604 607 608 609 612 614 618 626 701 801 802 λεγοντες αυτη αννα αννα 108 628 λεγοντες αυτην 93 218 305 λεγοντες προς αυτην 210 219 220 406 λεγοντες 105 503 λεγων αυτη αννα 309 απαγγελλοντες αυτη 006 112 212 215 307 402 407 408 511 512 601 606 615 617 619 623 702 703 707 709 803 805 902 αναγγελλοντες αυτη 306 απαγγελλοντες 208 616 705 901 προς αυτην λεγοντες 113 114 202 508 517 602 603 605 622 708 προς αυτην λεγων 521 - 625 [] 42 110 409 506 λεγωντες 406 605; λε[]οντες αυτη 94 501; απαγγελοντες 212 408 601 606 615 623 702 709 803 805; απαγγελλοντας 617; αναγγελοντες 306; αυτω 304; αυτοι 607; αυτονι 614c; αυτης 612; ανα ανα 628 ιδου15 ιωακειμ ο ανηρ σου 93 001 002 004 006 101 103 104 108 116 208 210 213 215 219 220 302 304 309 401 403 406 505 510 514 607 609 616 618 626 628 701 705 803 901 ιδου ο ανηρ σου ιωακειμ 211 ιδου ο ανηρ σου 202 503 507 508 603 622 708 ιδου ιωακειμ 81 94 003 005 105 112 113 114 115 118 201 203 204 206 212 303 307 402 407 411 412 502 511 512 517 521 601 602 605 606 614 615 617 619 612 702 703 707 709 805 902 οτι ιωακειμ ο ανηρ σου 109 111 209 217 218 305 306 501 509 513 604 625 627 801 802 οτι ιωακειμ 408 623 15.  ειδου

202

The Protevangelium of James

ιωακειμ ο ανηρ σου 207 608 [] 42 110 409 506 ιδου ιδου 512 Dittography; ιωακιμ 81; ιωακημ 203 408 628; ιωακη[] 94; ιω[]κειμ 501; ιωκειμ 614; ιακειμ 511; ανειρ 513; οτη ιωακημ 217; ιοακειμ . . . ανυρ 607 μετα των ποιμνιων αυτου παραγινεται μετα των ποιμνιων αυτου 81 309 ερχεται μετα των ποιμνιων αυτου 93 001 002 003 004 005 101 103 104 105 109 111 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 209 210 211 218 220 303 304 305 306 401 403 406 411 412 501 502 505 507 508 509 510 513 514 517 521 602 603 604 605 607 609 614 618 622 625 626 627 628 701 708 801 802 ερχεται μετα των ποιμνιων αυτου και παλιν απηγαγον 612 ερχεται μετα των ποιμενων αυτου 006 108 112 208 212 213 215 219 302 402 407 511 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 803 805 901 902 ερχεται μετα ποιμενων αυτου 503 709 ερχεται μετα των ποιμενων 307 ερχεται μετα των ποιμενων αυτου και των ποιμνιων αυτου 408 ηκει μετα τον ποιμνιων αυτου 217 ερχεται απο του ορους της ερημου μετα των ποιμενων αυτου και των προβατων και αιγων και βοων αυτου 608 ερχεται μετα τ[]ων αυτου 94 [] 42 110 409 506 ερχετε 94 514; ερχε ερχεται 708; εικη 217; των 623; ποιμνι[]ν 501; ποιμνειων 114 625 628; ποιμνηων αυτου 211 305; πημνηον αυτου 607; ποιμαινων αυτου 108 215; με τον ποιμενον . . . τον ποιμνιον 408; απηγαγων 612

04:06 αγγελος κυριου16 709 αγγελος γαρ κυριου 81 94 001 002 003 004 005 006 101 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 215 218 220 303 305 306 307 401 402 403 406 407 408 411 501 502 505 507 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 αγγελος γαρ 412 503 607 609 αγγελος δε κυριου 93 217 ιδου αγγελος κυριου 219 - 612 αγγελος [] 203 16.  αγγελος \γαρ/ ��



Chapter 4

203

[] 42 110 409 506 [] � 501; |γαρ κυριου| 213c αγγελος . . . λεγων κατεβη γαρ προς αυτον αγγελος κυριου λεγων 302 510 κατεβη γαρ αγγελος κυριου λεγων αυτω τω ιωακειμ 304 και κατεβη ετερος αγγελος κυριου προς ιωακειμ λεγων 309 και ηλθεν ο αγγελος προς τον ιωακειμ και λεγει προς αυτον 608 κατευη 510 κατεβη 81 93 94 001 002 003 004 005 006 101 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 211 212 215 217 218 219 303 305 306 307 401 402 403 407 408 411 412 501 502 503 505 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 609 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 καταβας 213 507 κατηλθεν 614 κατελθων 210 220 406 - 612 [] 42 110 203 409 506 κατεβ[] 217; κατεβει 215 505 618; κατεβοι 607; κατευη 403 408 517 627 709; καταιβη 628 προς ιωακειμ 81 93 003 005 006 103 104 105 109 113 114 115 118 204 209 213 215 217 219 303 401 403 408 411 412 502 505 507 517 521 602 605 609 612 614 625 626 627 628 προς τον ιωακειμ 306 προς αυτον 94 001 002 004 101 111 116 202 203 206 207 211 218 305 501 503 508 509 512 513 514 601 603 604 606 607 615 617 618 619 622 623 701 703 707 708 801 802 803 805 902 προς αυτον επεστη 210 220 406 και προς αυτον 108 [] 42 110 409 506 ιωακιμ 81; ιωακημ 217 408 507; ιοακημ 628; ιακειμ 614; ιωακει[] 104; αυτων 607 προς . . . λεγων λεγων προς αυτον 112 208 212 307 402 407 511 616 702 705 709 901 λεγων 001 002 004 006 101 108 109 111 113 114 116 118 202 207 209 210 211 217 218 220 305 306 406 501 503 508 509 513 514 517 521 602 603 604 605 607 618 622 625 627 701 708 801 802

204

The Protevangelium of James

λεγων αυτω 81 93 003 005 103 115 201 203 204 206 303 403 408 411 412 502 609 612 614 709 και λεγει αυτω 105 και ειπεν 219 και ειπεν αυτω 104 401 512 601 606 615 617 619 623 626 628 703 707 803 805 902 ειπεν αυτω 213 507 - 215 505 [] 42 94 110 409 506 λεγον 108 607; λεγον αυτο 408 ιωακειμ ιωακειμ 81 93 001 002 005 101 103 105 109 111 113 116 202 203 207 209 211 213 217 218 302 304 305 306 403 406 411 501 503 508 509 513 514 521 603 604 605 607 608 609 618 622 627 701 708 801 802 ιωακειμ 108 505 507 510 625 626 628 - 003 004 006 104 112 114 115 118 201 204 206 208 210 212 215 219 220 303 307 309 401 402 407 408 412 502 511 512 517 601 602 606 612 614 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 []ιωακ[] 94 [] 42 110 409 506 ιωακειμ ιω[]κειμ 501; ιωακειμ ιωκειμ 113; ιωακιμ ιωακιμ 81; ιωακημ ιωακημ 217; ιοακοιμ ιοακοιμ 607; ιωακημ 507 628 επηκουσεν σε κυριος17 ο θεος18 επηκουσεν κυριος ο θεος 94 001 004 111 112 116 202 209 211 212 217 218 307 401 406 407 510 511 514 626 701 709 επηκουσε κυριος ο θεος 005 104 108 109 113 114 208 210 219 220 304 306 402 411 501 507 508 509 512 513 517 601 602 603 604 605 606 615 616 617 619 622 623 625 627 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 επηκουσεν ο θεος 81 93 103 207 503 609 επηκουσεν κυριος 403 επηκουσε κυριος 213 309 521 607 υπηκουσε κυριος ο θεος 618 υπηκουσε κυριος 101 505 εισηκουσεν κυριος ο θεος 628 εισηκουσε κυριος ο θεος 002 302 εισηκουσεν κυριος 305 εισηκουσε κυριος 105

17.  �� 18.  ��

Chapter 4



205

κυριος ο θεος εισηκουσεν 608 οτι επηκουσεν κυριος ο θεος 215 οτι επηκουσε κυριος ο θεος 006 - 003 115 118 201 204 206 303 408 412 502 612 614 []κουσεν κυριος ο θεος 203 [] 42 110 409 506 επηκ[]σεν 81; επικουσεν 94 202 510 709; επικουσε 213 607; ηπηκουσε 108; επη\ κουσε/ 401c; οισηκουσεν 628; κυριος [] θεος 501 της δεησεως19 σου 81 93 94 001 002 005 006 103 104 105 109 111 112 113 114 116 202 203 207 209 210 211 212 213 217 218 219 220 302 304 306 307 309 401 402 403 406 407 411 501 505 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 615 616 617 618 619 622 623 626 627 628 701 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 της δεησεως σου ιωακειμ 004 της δεησεως σου και της γυναικος σου 503 των δεησεων σου 507 της δεησεως 208 709 της δεησεως αυτου και ειπεν αυτω 215 την δεησιν σου 625 της φωνης της δεησεως σου 101 305 - 003 115 118 201 204 206 303 408 412 502 612 614 [] 42 110 409 506 τη 607; σο[] 81; δεησεω[] 104; δεησεος 006; δεεισεως 217; τις δεισεως 94; γυνεκος 503 καταβηθι εντευθεν 81 93 94 001 002 003 005 006 101 103 104 105 113 114 115 118 201 202 203 204 206 207 210 211 213 215 219 220 302 303 305 401 403 406 408 412 501 502 508 509 510 513 517 521 602 603 604 605 607 609 612 614 618 622 626 628 708 801 802 καταβηθι ενταυθα 111 218 304 καταβηθι ουν εντευθεν 004 καταβηθη γουν εντευθεν 503 καταβηθι τοινυν ενταυθα 507 και καταβηθι εντευθεν 116 411 514 608 701 και καταβηθι εντευθεν εν τω οικω σου 608 και καταβηθι το ταχος εντευθεν 108 σπευσον καταβηθι εντευθεν 112 208 307 402 407 512 601 606 615 616 617 619 623 703 705 707 803 805 901 902 19.  δησεως

206

The Protevangelium of James

σπευσας καταβηθι εντευθεν 212 511 702 709 - 109 209 217 306 505 625 627 [] 42 110 409 506 καταβηθη 93 006 105 114 212 406 626 628 802 901; καταβηθει 213 403 510; καταβιθη 215; καταβιθι 517; καταβοιθει 607; []ταβηθι 203; εντευθε 609; καταβηθη ενταυθεν 408; καταβηθι \ουν/ εντευθεν 004c καταβηθι . . . ειληφεν και ιδου αννα η γυνη σου εν γαστρι ληψεται καταβηθι ουν εντευθεν 309 ιδου 81 001 002 004 111 116 211 212 218 305 501 511 513 514 607 614 618 701 702 709 801 802 ιδου γαρ 93 003 005 006 101 103 104 105 109 112 113 114 115 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 215 217 219 220 302 303 304 306 307 401 402 403 406 407 408 411 412 502 503 505 508 509 510 512 517 521 601 602 603 604 605 606 608 609 612 615 616 617 619 622 623 625 627 703 705 707 708 803 805 901 902 ιδει γαρ 108 ι[] 81 [] 42 94 110 409 506 []δου 501; ηδου 217 503 ιδου . . . αννα η γαρ γυνη σου αννα 213 507 626 628 ανα 628 η γυνη σου αννα 81 93 003 005 101 103 108 113 114 115 118 201 202 203 204 206 207 210 220 302 303 304 403 406 408 411 412 502 503 505 508 510 517 602 603 605 608 609 622 708 η γυνη σου 105 219 521 614 η γυνη 307 αννα η γυνη σου 94 001 002 004 006 104 109 111 112 116 208 209 211 212 215 217 218 305 306 401 402 407 501 511 512 513 514 601 606 607 612 615 616 617 618 619 623 625 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και αννα η γυνη σου 509 604 [] 42 110 409 506 ανα 607; γυνει 217; γυνι 94 εν γαστρι ειληφεν 003 005 105 114 115 202 204 206 213 411 502 508 510 517 602 603 614 622 626 708 εν γαστρι ειληφε 104 113 118 201 210 303 401 406 412 509 604 612

Chapter 4



207

εν γαστρι ληψεται 93 94 001 002 004 006 103 108 109 111 112 116 208 209 211 212 217 218 220 302 304 305 306 307 402 407 408 501 511 512 513 514 601 606 609 615 616 617 618 619 623 625 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 εν γαστρι συλληψεται 101 607 εν γαστρι συλληψει 215 521 605 εν γαστρι εχει 81 403 εν γαστρι εξει 219 505 εν γαστρι ελαβεν 507 εν γαστρι τεξεται 628 εν γαστρι 207 εν γαστρι μελλει τεξεται σοι σπερμα 608 εν γαστρη ληψεται και γεννησει παιδιον θηλυ και εν ολω τω κοσμω ακουστον γενηται 503 ε[]αστρι λη[] 203 [] 42 110 409 503 ηληφεν 105; ειλιφεν 213; ειλειφεν 510; ηλειφεν 602; ληψετε 514; λειψεται 006 108 209 627; λιψεται 217; λυψεται 408; ληψ[]τ[] 94; λληψεται . . . θυλι 503; ληψη 002; σιλιψεται 607; εξη 219; ελαβεν ληψεται 623c; εγγαστρι 109; []ν γαστρι 501; εγγαστρι ηλειφε 406; γαστρι ληψεται 207c; εν [] εχει 81

04:07 και20 ευθεως κατεβη ιωακειμ 104 401 403 505 και κατεβη ιωακειμ 81 93 001 002 003 005 006 101 103 105 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 210 211 212 213 218 220 303 305 307 309 402 406 407 408 411 412 501 502 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και κατεβη ιωακειμ προς ανναν την γυναικα αυτου 507 626 και κατεβη ιωακειμ προς την ανναν την γηναικα αυτου 628 και κατεβη ιωακειμ εκ του ορους δεδικαιωμενος 108 και κατεβη ιωακειμ απο της ερημου 219 και κατεβη 109 209 215 217 627 και καταβας 004 καταβας δε 302 304 510 εντευθεν κατηλθεν ιωακειμ 503 [] 42 94 110 203 409 506 20.  κα\ι/ c

208

The Protevangelium of James

και και 602 Dittography; κατεβει 217 403 505 612; κατευη 512 517 601 627 709; κατευι 305; εκατεβη 105; εκατεβει 215; []ατεβη 501; ιαωακειμ 514; ιωακ\ ει/μ 202c; κατεβοι ιοακοιμ 607; κατευη ιωακημ 408; κατευι ιωακημ 628; ιωακημ . . . γυναικα\ν/ 507c; ανα . . . γηναικαν . . . 628; κατεβη [] 81 και ευθεως . . . εκαλεσεν και κατεβη και εκαλεσεν ιωακειμ 306 και εκαλεσεν 93 001 003 105 109 112 116 202 203 209 211 212 213 215 305 307 403 407 408 503 505 508 511 514 602 603 608 614 622 626 628 701 708 και εκαλεσε 81 002 005 006 101 103 104 108 111 113 114 115 118 201 204 206 207 208 210 218 219 220 303 309 401 402 406 411 412 501 502 507 509 512 513 517 521 601 604 605 606 607 609 612 615 616 617 618 619 623 625 627 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και εκαλεσεν ιωακειμ 217 εκαλεσεν 304 510 εκαλεσε 302 και καλεσ[] 94 [] 42 110 409 506 εκαλαισε 607; εκαλεσαι 402 709; \ε/καλεσε 617c; εκασεσε 517; και []καλεσε 104; και ε[]εσεν 203; και []καλεσ\ε/ 501c; ιωακημ 217 και εκαλεσεν . . . αυτοις και τους ιδιους ποιμενας καλεσας και ειπων αυτοις 004 τους ποιμενας λεγων αυτοις τους ποιμενας αυτου λεγων 93 001 002 003 005 101 103 104 105 108 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 210 211 212 213 215 217 218 219 220 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 505 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 609 612 615 616 617 618 619 622 623 625 626 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 τους ποιμενας αυτων λεγων 614 τους ποιμενας αυτου και ειπεν 503 τους ποιμενας αυτου ιωακειμ λεγων 109 209 627 τους ποιμενας αυτου και λεγων αυτοις 608 τους παιδας αυτου λεγων 006 ..[]νας [] 81 [] 42 94 110 409 506 ποιμαινας 215; π[]με[]ας 501; λεγον 408 625 628; ποιμαινας . . . λεγον 108; πιμενας . . . λεγον 507 607

Chapter 4



209

04:08 φερετε21 μοι ωδε 93 001 002 003 005 006 101 104 105 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 215 217 218 220 302 303 304 305 306 307 401 402 406 407 411 412 501 502 503 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 φερετε μοι ωδε δε 614 φερετε μοι 103 108 219 309 403 408 505 628 αγαγαι 004 [] 42 81 94 110 409 506 φερεται 002 006 105 209 212 215 304 305 306 403 406 503 505 510 609 614 622 623 625 627 709 805; φερ... 202; οδαι 217; οδε 607; φερεται . . . οδε 507; []δε 104 δεκα αμναδας 93 001 111 112 202 207 208 211 212 213 218 304 305 307 402 407 501 503 507 508 509 510 511 512 513 601 603 604 605 606 608 615 616 617 618 619 622 623 626 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 αμναδας δεκα 302 702 δωδεκα αμναδας 002 003 005 006 103 105 108 113 114 115 116 118 201 204 206 209 210 215 219 220 303 309 403 406 408 411 412 502 505 514 517 521 602 607 609 612 614 625 627 628 701 709 δεκαδυο αμναδας 203 104 109 217 401 - 306 [] 42 81 94 110 409 506 δ[]δεκα 002; αμναδες 307 521; αμνας 628; ...αδας 202 δεκα αμναδας . . . αμωμους ασπιλους αμναδας δεκα εις θυσιαν 004 ασπιλους22 και αμωμους 93 001 002 003 005 101 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 215 217 218 219 220 303 305 307 309 401 402 406 407 408 411 412 501 502 503 507 508 509 511 512 513 514 521 601 603 604 605 606 607 608 609 612 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 απαλους και αμωμους 006 αμωμους και ασπιλους 602 517 ασπιλους 203 403 505 21.  φερε\τε/ μοι c 22.  ασπιλο\υ/ς c

210

The Protevangelium of James

αμωμους 302 304 510 - 306 614 902 [] 42 81 94 110 409 506 ασπηλους 93 001 109 112 209 212 219 305 402 503 608 612 623 627; ασσπιλους 408 507; ασπι.λους 218c; απαλας 006; |ασπιλους . . . αμωμους| 609c; ασποιλους . . . αμομους 607; ασπηλας . . . αμομους 217 /Θ\ και εσονται αι δεκα αμναδες 101 112 207 208 212 213 307 511 512 601 605 606 608 615 616 617 618 619 623 626 702 703 705 707 803 805 901 και εσονται αι δεκα 508 603 622 708 και εσονται δεκα αμναδες 402 503 και αι δεκα αμναδες 93 και εσονται αι δωδεκα αμναδες 003 005 006 103 105 108 113 114 115 118 201 204 206 210 215 219 220 303 406 407 408 411 412 517 521 602 609 612 625 628 709 και εσονται δωδεκα αμναδες 502 και εσονται αι δεκαδυο αμναδες 81 104 203 401 και εσονται αι αμναδες 309 και εσονται εις ιλασμον εμοι 507 και εσονται 001 109 111 116 209 211 217 218 302 304 305 501 509 510 513 514 604 627 701 801 802 εισθεντας 002 - 004 202 306 607 614 902 [] 42 94 110 409 506 εσωνται 406; εσοντε 514; εσον 709; οι δωδεκα 407 625 628; ε δεκα 212; αμναδαι 105 114; αμναδας 408 605; ε..ονται . . . αμναδαι 517c; |και εσονται αι δωδεκα αμναδες| 609c και εσονται αι δεκα αμναδες . . . παντι τω λαω και δεκα μοσχους ασπιλους και εκατον χειμαρους και εσονται αι δωδεκα αμναδες κυριω τω θεω και οι δωδεκα μοσχοι τοις ιερευσι και τη γερουσια και οι εκατον χειμαροι παντι τω λαω 403 και δωδεκα μοσχους ασπιλους και εκατον χειμαρους και εσονται αι δωδεκα αμναδες κυριω τω θεω και οι δωδεκα μοσχοι τοις ιερευσι και τη γερουσια και οι εκατον χειμαροι παντι τω λαω 505 ασπηλους 403 505; δωδε εκατον 505c; ε δωδεκα μοσχοι 505; χειμαρει 403 κυριω23 τω θεω24 003 004 005 105 115 116 118 201 204 206 210 215 220 303 408 411 412 502 503 508 603 612 614 622 708 23.  �� 24.  ��



Chapter 4

211

κυριω τω θεω μου 81 93 001 002 101 103 104 108 109 111 112 113 114 203 207 208 209 211 212 213 217 218 302 304 305 307 309 401 402 406 407 501 507 509 510 511 512 513 517 521 601 602 604 605 606 608 609 615 616 617 618 619 623 627 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 κυριω τω θεω εις ιλασμον εμοι 219 625 628 κυριω τω θεω μου εις ιλασμον εμοι 626 τω θεω μου 006 - 202 306 607 701 [] 42 94 110 409 506 514 εμην 628

04:09 και φερετε μοι 81 001 002 103 104 105 108 109 111 112 114 208 209 210 211 212 215 218 220 302 304 305 307 309 401 402 406 407 408 501 507 508 509 510 511 512 513 521 601 603 604 606 609 615 616 617 618 619 622 625 626 627 628 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 και φερετε μοι ωδε 003 005 101 115 118 201 204 206 207 217 219 303 411 412 502 503 517 602 605 608 612 614 709 και φερετε μοι και 623 και φερετε μοι ετι 702 και φερετε ωδε 93 και 006 113 φερετε μοι και 213 ομοιως και 004 - 116 202 306 514 607 701 και φερετε [] 203 [] 42 94 110 409 506 φερεται 105 206 209 211 212 215 305 307 406 503 507 510 511 521 605 609 622 623 625 626 627 709; φερεται\ε/ 612c; φερειτει 614c; οδαι 217; και φερεται [] 002 δωδεκα μοσχους 81 001 002 003 005 006 103 105 108 111 113 114 115 118 201 204 206 207 208 209 210 211 213 215 218 219 220 303 305 402 406 407 408 411 412 501 502 508 509 513 517 521 602 603 604 608 609 614 616 618 622 625 627 628 705 708 709 801 802 901 δεκαδυο μοσχους 112 114 203 212 217 306 307 401 511 512 601 606 615 617 619 623 702 703 707 803 805 902 δεκαδυο αμωμους μοσχους 101 δεκα μοσχους 93 302 304 309 503 507 510 605 626 και δεκαδυο μοσχους 109

212

The Protevangelium of James

μοσχους δωδεκα 004 612 - 116 202 514 607 701 [] 42 94 110 409 506 μωσχους 602

>25 81 003 005 006 103 105 108 113 114 115 118 201 204 206 207 209 210 213 215 219 220 303 402 406 408 411 412 502 517 521 602 608 609 614 618 625 627 628 705 709 901 και εσονται οι δεκαδυο μοσχοι 101 109 112 203 208 217 306 307 407 512 601 606 615 616 617 619 623 703 707 803 805 και εσονται δωδεκα μοσχοι 902 και εσονται οι δεκα μοσχοι 93 503 605 626 και εσονται οι μοσχοι 202 309 508 612 622 708 και εσονται μοι οι δεκαδυο μοσχοι 212 511 702 και εσονται μοι οι δεκα μοσχοι 507 και εσονται 001 002 111 114 211 215 218 302 304 305 501 509 510 513 603 604 607 622 801 802 805 - 004 104 116 401 514 701 []σχοι 409 [] 42 94 110 506 εσοντε 612c; εσωνται 901; εσωτε 607; εσοντε 628c; αι 101 114 215; δεκαδυω 217; ..ωδεκα 517c; εσωνται αι 406; ο μοσχοι 622; αι . . . μωσχοι 602; η . . . μοσχι 408; και [] δεκαδυο 203 25.  MSS Haplography - Homoioteleuton

Chapter 4



213

τοις ιερευσιν και τη26 γερουσια 81 93 001 003 111 112 116 202 206 211 212 213 217 218 304 305 306 307 402 407 508 510 511 514 603 608 622 623 625 628 701 708 709 τοις ιερευσι και τη γερουσια 002 005 006 101 103 104 108 109 113 114 115 118 201 204 207 208 209 210 215 219 220 302 303 309 401 406 408 411 412 501 502 507 509 512 513 517 521 601 602 604 605 606 609 612 614 616 617 618 626 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 τοις ιερευσιν και γερουσια 409 τοις ιερευσι και γερουσια 607 627 τοις ιερευσιν και πασι τη γερουσια 105 εν τοις ιερευσι και τη γερουσια 004 τη γερουσια και τοις ιερευσι 615 619 τοις ιερευσι 503 τοις ιερευσιν και [] γερουσ[] 203 []ευσιν[] 42 [] 94 110 506 της 511; ιερευσην 217; ερευσιν 212; ιερευσοι 503; ιερευσ[] 002; της γερουσια 406; της . . . κε 607 και 81 93 004 101 104 108 109 112 118 201 208 210 212 213 215 217 220 302 304 307 309 401 402 406 407 409 503 510 511 512 601 605 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 803 805 901 902 και φερετε μοι 001 002 003 005 103 105 111 113 114 115 116 201 202 204 206 209 211 218 303 305 408 411 412 501 502 507 508 509 513 514 517 521 602 603 604 607 609 612 614 618 622 625 626 627 628 701 708 801 802 και φερετε μοι ωδε 207 219 608 - 709 και φερετε [] 203 [] 94 110 506 φερεται 002 105 206 209 211 305 507 521 609 614 622 625 626 628; μου 708c; φερε\ται/ 627c εκατον27 χιμαρους28 και εσονται οι εκατον29 χιμαροι30 81 93 001 002 003 005 006 101 103 104 105 111 112 114 115 116 118 204 206 207 208 209 211 212 213 215 217 218 219 220 303 305 307 401 402 407 408 411 412 501 502 509 511 512 513 514 601 604 605 606 608 609 612 615 616 617 618 619 623 625 626 627 628 702 703 705 707 801 802 803 901 26.  \τη/ c 27.  � 28.  χειμαρους 29.  � 30.  χειμαροι

214

The Protevangelium of James

εκατον χιμαρους και εσονται εκατον χιμαροι 902 εκατον χιμαρους και εσονται οι χιμαροι 805 εκατον χιμαρους και εσονται 202 309 508 603 622 708 εκατον χιμαρους 108 302 304 306 614 εκατον χιμαροι και 709 εκατον χιμαροι 406 409 503 χιμαρους εκατον και εσονται οι εκατον χιμαροι 113 507 517 521 602 607 701 χιμαρους εκατον 004 εκατον μοχθειρια 510 εκατον χιμαρ[]οι 203 []ον χει[] . . . []ται εκατον[] 42 [] 94 110 506 χιμαρρους 002 309 508 708; χιμμαρους 603; χειμαρους 004 612 614; χιμαρρους 108; χημαρρους 304; χειμαρρους 302 306; χειμμαρρους 202; χιμαρ\ρ/ους 622c; χιμαρροι 111; εκατων χοιμαροι 406; εκατ[]ν χ[]μαρροι 409; χειμαροι 109 201 210 709; χειμαρροι 409 503; χειμαρους . . . χοιμαρι 623; χιμαρρους . . . χιμαρροι 93 005 103 104 118 207 215 412 501 513 605 608 609 615 618 619 801 802 901; χειμαρους . . . χειμαρροι 211; χειμαρρους . . . χειμαροι 116 305; χειμαρρους . . . χειμαρροι 81 001 003 006 105 114 208 219 307 402 407 411 521 626 702; χιμαρρους . . . χιμαρροι 104c; χημαρρους . . . χιμαρροι 627c; χειμαρρους . . . χιμαρροι 705; χειμαρρους . . . χιμαρροι 703c; χιμαρρους . . . χιμαρροι 113; χιμαρ\ρ/ους . . . χιμαρ\ρ/οι 616c; χειμαρρους . . . χειμαροι 511; χειμαρρους . . . χυμαροι 511c; χημαρους . . . χημαροι 507; χειμαρρους . . . χημαρροι 517; χιμαρρους . . . χημαρροι 517c; χοιμαρρους . . . χοιμαρροι 602; χειμαρ\ρ/ους . . . χειμαρροι 701c; χημαρους . . . εσωνται . . . χημαροι 217; χειμαρρους . . . οι ε εκατον χειμαρροι 212; εκατων χειμαρρους . . . εκατων χειμαρροι 213; χοιμαρους . . . εσοντε εις . . . χοιμαρη 607; χειμαρρους . . . εσοντοντε . . . χειμαροι 514; χειμαρρους . . . εσοντε . . . χειμαροι 514c; χ.μαρρους . . . χιμαρρο. 218c παντι τω λαω 81 93 001 002 003 005 006 101 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 215 217 218 219 220 302 303 304 305 306 307 309 401 402 406 407 408 411 412 501 502 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 παντων των λαων 503 παντι τω λαω ισραηλ 608 παντι τω λαω εσονται 409 ως εν παντι τω λαω εσονται 004 παντι τω [] 203

Chapter 4



215

[]αω 42 [] 94 110 506 παντη 217; λαο 607; πα[]τι 305; \τω/ λαω 406c

04:10 και ιδου31 42 81 001 002 003 005 006 101 103 104 108 109 111 115 116 118 201 203 204 206 207 209 210 211 213 215 217 218 219 220 302 303 304 305 306 309 401 402 403 406 408 409 411 412 501 502 505 507 509 510 513 514 602 604 607 608 609 612 618 626 627 701 801 802 και 93 105 112 113 114 202 208 212 307 407 508 511 512 517 521 601 603 605 606 614 615 616 617 619 622 623 625 628 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 - 004 503 [] 94 110 506 ηκει32 ιωακειμ33 81 104 108 210 220 401 406 ηκει ο ιωακειμ 306 ιωακειμ ηκει 001 002 103 111 116 211 218 305 501 509 513 514 604 607 609 618 701 801 802 ιωακειμ ερχεται 003 115 118 201 203 204 209 303 408 409 411 412 502 612 614 627 ιωακειμ ερχομενος 005 403 505 602 ιωακειμ ηρχετο 101 ιωακειμ ηλθεν 304 608 ηλθεν ιωακειμ 93 006 105 113 114 202 215 302 508 507 510 517 521 603 605 622 626 708 εισηλθεν ιωακειμ 625 628 κατηλθεν ιωακειμ 705 901 κατεβη ιωακειμ 112 208 212 307 402 407 511 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 707 709 803 805 902 ιωακειμ 109 207 213 217 219 309 ερχεται 004 - 503 [] 42 94 110 203 506 31.  ειδου 32.  εικι 33.  ειω\α/κιμ c

216

The Protevangelium of James

εικη 108; ηκε 103 218 501 509 513 604 609 618 801 802; ηκεν 001 002 111 116 211 305 514 701; κατευη 402 601 623 709; ιωακημ 211 217 408 507 628; ιωακημ 511c; ιωακοιμ ηκε 607; ερχετε 612; ερχωμενος 505 μετα των ποιμνιων αυτου 93 001 002 003 005 101 103 104 105 111 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 210 211 218 220 302 303 304 305 309 401 403 406 408 409 411 412 501 502 505 507 508 509 510 513 514 517 521 602 603 604 605 607 608 609 612 614 618 622 625 626 701 708 801 802 μετα των ποιμνιων 81 108 109 207 217 306 μετα των ποιμενων αυτου 006 112 208 212 213 215 219 307 402 407 511 512 601 606 615 616 617 619 623 703 705 707 709 803 805 901 902 μετα των ποιμενων αυτων 702 μετα των ποιμενων και των ποιμνιων αυτου 209 627 μετα των ποιμνιων εν τω οικω αυτου 625 εν τω οικω αυτου 628 μετα παντων 004 - 503 [] των ποιμ[] 42 [] 94 110 506 ποιμνειων 108 114 625; ποιμνοιων 305; πιμνιων 507 607; τον 217; τον ποιμνηον 408; ποιμαινων 215

04:11 και εστη αννα 81 001 002 005 101 103 104 108 109 111 112 115 116 201 203 204 206 207 208 209 210 212 217 218 219 220 303 305 306 307 309 401 402 406 407 408 409 411 412 501 502 503 509 512 513 514 601 604 606 607 608 612 614 615 616 617 618 619 623 625 627 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και ανεστη αννα 118 211 και εστηκεν αννα 105 και ιστηκει αννα 93 και εστη η αννα 003 και στασα η αννα 004 και αννα εστη 602 και εξηλθεν αννα 302 304 510 και ειδεν ιωακειμ ανναν 507 626 - 006 113 114 202 213 215 403 505 508 511 517 521 603 605 622 708 []η αννα πρ[] 42 [] 94 110 506

Chapter 4



217

εστι 108 212 617 709; εστει 307; εστην 217; ανα 628; κε . . . ανα 607; ιδεν 507 και εστη . . . πυλη και εστη προς την πυλην αννα 609 προς τη πυλη34 005 101 108 115 118 201 204 209 210 219 220 303 309 411 412 509 604 προς την πυλην 81 001 003 103 104 105 109 111 116 203 206 207 211 217 218 302 304 305 306 401 406 409 501 502 503 510 513 514 607 612 614 618 625 627 701 801 802 προς την πυλην αυτης 608 προς την θυραν 408 προ της πυλης 602 παρα την πυλην 112 208 212 307 402 407 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 επι την πυλην 004 εν τη πυλη αυτης 628 εν τη πολει αυτης 507 626 προς τη πυλη του οικου αυτης 002 προς την πυλην προσδεχομενη ιωακειμ τον ανδρα αυτης 93 - 006 113 114 202 213 215 403 505 508 511 517 521 603 605 622 708 [] 94 110 506 πηλη 628; πυλιν 108 209 219 307; πιλην 004 607; ποιλην 217; πολη 626; προς δεχομενη 93 και ειδεν 81 93 001 002 003 101 105 109 111 112 115 116 118 201 203 204 206 209 210 211 212 217 218 219 220 303 307 309 402 406 407 412 502 503 513 514 608 612 614 627 701 και ειδε 104 108 207 208 401 501 512 601 606 607 615 616 617 618 619 623 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και ιδουσα 302 304 306 510 511 και ως ειδεν 103 411 609 625 και ωσει ειδεν 005 και ως ειδε 509 604 ως ειδεν 602 και αννα 507 626 και θεασαμενη 409 και αναστας θεασαμενοι 408 ιδου και 004 - 006 113 114 202 213 215 305 402 505 508 517 521 603 605 622 628 708 34.  ποιλη

218

The Protevangelium of James

[] 94 110 506 ιδεν 81 93 001 003 105 109 112 116 203 206 209 212 307 402 406 514 608 627 701; ηδεν 217; ιδε 207 623 702 902; υδε 607; ιδουσαι 510 ιωακειμ ερχομενον35 μετα των ποιμνιων αυτου 109 210 217 220 309 406 ιωακειμ ερχομενον μετα των ποιμενων αυτου 219 ιωακειμ ερχομενον μετα των ποιμνιων 625 ιωακειμ ερχομενον 003 101 115 118 201 204 206 209 303 412 614 627 τον ιωακειμ ερχομενον μετα των ποιμνιων αυτου 81 002 104 108 111 116 207 211 218 306 401 501 507 513 514 607 608 618 626 701 801 802 τον ιωακειμ ερχομενον μετα των ποιμενων αυτου 001 208 402 616 705 901 τον ιωακειμ ερχομενον μετα των ποιμενων 112 212 307 407 512 601 606 615 617 619 623 702 703 707 709 803 805 902 τον ιωακειμ ερχομενον 005 408 409 502 503 509 604 612 αυτον ερχομενον μετα των ποιμνιων 105 αυτον ερχομενον προς αυτην 203 αυτον ερχομενον 103 302 304 411 510 602 609 αυτον μετα των ποιμνιων αυτου 93 αυτον αννα 511 ο ανηρ αυτης ιωακειμ ως ειπον οι αγγελοι 004 - 006 113 114 202 213 215 305 403 505 508 517 521 603 605 622 628 708 []ωακειμ ερ[] . . . []ποιμνιω[] 42 [] 94 110 506 |τον| 502c; ιωακιμ 81; ιωακημ 211 408; ερχωμενον 406; ερχομεν 509; ιωακιμ ερχωμενον 623; ιωακημ . . . τον 217; ποιμνειων 108 625; ιωακοιμ ερχωμενω . . . πειμνιων 607; ιωακημ . . . πιμνιων 507

04:12 και ιδουσα36 αννα αυτον και ευθυς εδραμεν ιδουσα δε αυτον αννα 213 και εδραμεν αννα 81 93 001 002 006 104 105 109 114 116 207 211 215 217 401 507 514 604 618 626 701 και εδραμε αννα 607 και εδραμεν αννα εμπροσθεν αυτου 608 και εδραμεν 101 218 309 503 και εδραμε 111 501 513 801 802 εδραμεν αννα 509 εδραμεν 511 609 35.  ερχομεν� 36.  ειδουσα

Chapter 4



219

εδραμε 103 εδραμε και 306 και δραμουσα αννα 113 202 219 403 505 508 517 521 603 605 622 708 και δραμουσα η γυνη αυτου 004 και δραμουσα 003 108 112 115 118 201 204 206 208 209 210 212 220 303 305 307 402 406 407 412 502 512 601 606 612 614 615 616 617 619 623 627 628 702 703 705 707 709 803 805 901 902 δραμουσα 005 213 408 409 411 602 625 προσδραμουσα 302 304 510 - 203 [] η αννα και[] 42 [] 94 110 506 εδρ.\α/μεν 006c; δραμων 203; κε . . . ανα 607 και εκρεμασεν37 εαυτην38 και εκρεμασθη 81 93 001 002 006 101 103 104 105 109 111 114 116 203 207 211 215 217 218 309 401 501 503 507 509 511 513 514 604 605 607 608 609 618 626 701 801 802 εκρεμασθη 003 005 108 112 113 115 118 201 202 204 206 209 212 219 302 303 304 305 306 307 403 407 408 409 411 412 502 505 508 510 517 521 602 603 612 614 622 625 627 702 708 709 902 και κρεμασθεισα 004 εξεκρεμασθη 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 απεκρεμασθη 210 213 220 406 628 περιεπλακη 208 402 616 705 901 [] 42 94 110 506 εκραμασθη 514c; εκρεμμασθη 93 108 302 304 407 505 508 509 603 608 622 708; εκρεμαστη 507; εξεκρεμμασθη 623; απεκρεμασθει 213; εκρεμασθην 113; κε εκρεμαστη 607; περιεπλακει 208 616 705 901 εις τον τραχηλον αυτου αννα εις τον τραχηλον αυτου 81 001 003 006 103 104 105 111 115 116 118 201 204 206 209 211 213 215 218 303 305 309 401 403 407 408 409 412 501 502 505 509 513 514 604 607 608 609 612 614 618 627 628 701 801 802 εις τον αυτου τραχηλον 004 επι τον τραχηλον αυτου 002 114 202 207 208 210 219 220 302 304 307 402 503 507 508 510 602 603 605 616 622 625 705 708 901 επι τον τραχηλον αυτου και κατεφιλησεν αυτον 511 επι του τραχηλου αυτου καταφιλουσα αυτον 108 επι του τραχηλου αυτου 112 113 203 212 517 37.  εκρα\ε/μασεν c 38.  ατ�

220

The Protevangelium of James

επι του τραχηλου 406 επι τω τραχηλω αυτου 101 περι τον τραχηλον αυτου 93 005 411 προς τον τραχηλον αυτου 109 217 306 παρα του τραχηλου αυτου 702 παρα τον τραχηλον αυτου 709 εν τω τραχηλω αυτου 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 εκ του τραχηλου αυτου 521 626 []ραχηλον αυτ[] 42 [] 94 110 506 των τραχιλον 607; τραχειλον 006 215 305 403 622 709; τραχιλον 307 408 628; τραχυλον 510 614; τραχηλων 217; []χ[]ον 605; τραχιλου 406; τραχειλου 108; τραχηλου 101; τραχυλω 623; []υτου 81; κατεφηλισεν 511 λεγουσα 81 93 001 002 006 101 103 104 105 109 111 112 113 114 116 202 203 206 207 210 211 212 213 217 218 219 220 302 305 306 307 401 403 406 407 501 503 505 507 509 510 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 607 608 609 615 617 618 619 623 625 626 628 701 702 703 707 709 801 802 803 805 902 λεγουσα αυτω 208 215 402 616 705 901 και λεγουσα 108 και λεγει αυτω 511 και λεγων 708 λεγων 304 508 603 622 και ειπεν 003 005 115 118 204 209 309 408 409 502 612 614 627 και ειπε 201 303 411 412 ειπεν 004 [] 42 94 110 506 γε λεγων 708 νυν οιδα 42 81 93 001 002 003 004 005 006 101 103 104 105 108 109 111 112 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 215 217 218 220 305 306 307 309 401 402 403 406 407 409 411 412 501 502 505 507 509 511 512 513 514 601 604 606 607 608 609 612 615 616 617 618 619 623 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 νυν οιδα αληθως 303 408 614 625 νυν ειδον αληθως 628 νυν εγνων 113 202 219 302 304 508 510 517 521 602 603 622 708 νυν ιδου 503 ν[]δα 605 [] 94 110 506 νην 517; ηδον 628; ειδα 409 607 608 614; ιδα 403 505 625; υδα 212; νην εγων 708

Chapter 4



221

οτι κυριος39 ο θεος40 81 93 001 002 003 004 005 101 103 104 108 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 213 215 217 218 219 220 302 303 304 305 306 307 309 401 402 406 407 408 409 411 412 501 502 509 514 517 521 602 604 607 608 609 612 614 616 618 625 627 701 705 801 802 901 οτι κυριος ο θεος μου 202 212 508 511 603 605 622 626 628 702 708 οτι κυριος 512 513 601 606 615 617 619 623 703 707 709 803 805 902 οτι ο κυριος μου 507 κυριος 503 οτι εισηκουσεν κυριος ο θεος 510 οτι επηκουσεν μου ο θεος 109 οτι[] 42 [] 94 110 506 []τι κυριος ο θεος 81 οτι . . . σφοδρα οτι ευλογησε με κυριος σφοδρα 105 403 οτι ευλογησεν με κυριος σφοδρα 505 οτι ευλογησεν με κυριος ο θεος λεγων 006 ευλογησεν με41 σφοδρα 81 001 002 003 004 112 115 116 202 204 206 208 209 211 215 218 219 305 402 406 508 517 521 602 603 622 626 701 708 ευλογησε με σφοδρα 101 103 104 111 113 118 201 207 210 220 303 309 401 408 409 412 501 502 509 512 513 601 604 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 623 627 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 ηυλογησεν με σφοδρα 114 212 213 407 511 ηυλογησε με σφοδρα 108 605 709 ευλογησεν με σφοδρα και αφειλε το ονειδος μου απο των υιων ισραηλ 625 ευλογησε με σφοδρα και αφειλεν το ονειδος μου απο των υιων ισραηλ 628 ευλογησεν με σφοδρα και οτι ατεκνος ετυγχανον νυν ειδον οτι τεκνον τεξομαι 608 ευλογησεν με 203 ευλογησε με 302 503 ευλογησε μοι 304 ευλογησεν σφοδρα 514 ευλογησε σφοδρα 507 ιλασθη μοι και ηυλογησεν με σφοδρα 93 ιλασθη μοι σφοδρα 307 επηκουσε μου και ευλογησε με σφοδρα 005 επηκουσεν μου και ευλογησεν με 217 39.  �� 40.  �� 41.  σε

222

The Protevangelium of James

υπηκουσε μου και ευλογησε με 306 επηκουσε μου 411 και ευλογησεν με 510 και ηυλογησεν με 109 [] με σφ[] 42 [] 94 110 506 []δρα 81; ευλο[]ησεν 203; ευλογησε\ν/ 622c; ευλογησαι 309 612; μαι 709; ιλαθη 307; επικουσεν . . . μαι 217; αφηλεν . . . ονιδος 628; ετυ.χανα . . . ειδα 608c

04:13 ιδου42 γαρ 81 93 001 002 003 005 006 101 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 208 209 210 211 213 215 217 218 219 220 302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 505 507 508 509 510 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 ιδου 207 212 511 702 709 και ιδου 203 και γαρ 303 [] 42 94 110 506 ι[] γαρ 006c ιδου . . . ειληφα ειτε την χηρειαν μου και την ατεκνιαν 004 και γαρ το πρωτον ημην χηρα νυν δε ουκ ειμι χηρα και ατεκνος αλλ εν γαστρι ειληφα και μενωμεν και ημεις ποιησαι σπερμα εν τω ισραηλ 503 ειμην . . . ιδε . . . αλ 503 η χηρα ουκετι χηρα 81 93 001 002 003 005 101 103 104 105 108 109 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 215 217 219 306 307 401 402 406 407 408 409 411 412 501 502 505 508 509 510 512 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 627 701 702 703 705 707 708 803 805 901 902 η χηρα ουκετι χηρα ειμι 304 η χηρα ουκετι ειμι χηρα 302 403 η χηρα ουκετι ημην χηρα 628 η χηρα εγω ουκετι χηρα ειμι 111 218 513 801 802 η χηρα ου ουκετι χηρα 305 η χηρα ουκ εστι χηρα 622 625 42.  ειδου

Chapter 4



223

η χηρα ουκ εστιν χηρα 511 η χηρα ουκ ην χηρα 303 η χηρα 006 507 χηρα ουκετι χηρα 623 η στειρα ουκετι στειρα 220 309 709 η στειρα 626 [] 42 94 110 506 χειρα . . . χειρα 206c 212 409; χειρα ουκετη χειρα 217; ει χοιρα ουκετη χειρα 607; ουκετι χειρα 408; ουκετη ειμην 628; ημι 510; χ\η/ερα ου ουκετι 305c; στηρα 626; στηρα . . . στηρα 709; χηρα []τι χηρα 81 και η ατεκνος ιδου43 και ιδου η ατεκνος 104 207 309 401 και ιδου η ατεκνος ημην 608 και ιδου η ατεκνος ουκετι ατεκνος 217 και η ατεκνος 93 001 002 003 005 006 101 103 105 108 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 208 210 211 212 213 215 218 219 220 302 303 304 305 306 307 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 505 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 609 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 και η ατεκνος ουκετι ατεκνος 109 203 209 627 και ατεκνος 507 607 612 902 - 510 και ιδου η [] 81 [] 42 94 110 506 ουκετη 217; ειδου . . . ατεκνως 217; ι ατεκνος 212 εν γαστρι44 81 93 002 003 005 006 101 103 104 105 108 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 210 211 212 215 218 220 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 407 408 409 411 412 501 502 505 507 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 εν γαστρι γαρ 209 217 627 αλλ εν γαστρι 203 εγγαστρι 001 213 219 406 εγγαστρι γαρ 109 - 510 [] 42 94 110 506 γαστι 81 43.  ειδου 44.  ενχγαστρι c

224

The Protevangelium of James

ειληφα 93 003 005 103 105 113 114 115 118 201 204 206 215 219 303 401 403 411 412 502 505 509 602 603 604 612 614 622 625 708 ειληφε 210 406 508 609 ειληφεν 104 202 213 507 517 521 626 ελαβον 203 ληψομαι 001 002 101 108 109 111 112 116 211 218 220 305 306 307 408 501 511 512 513 514 601 606 615 617 619 627 701 702 703 707 801 802 803 805 902 ληψωμαι 006 209 212 217 302 407 623 628 709 ληψεται 208 304 402 616 618 705 901 ληψη 409 συλληψομαι 309 607 συλληψομαι και ειληφα 608 συλληψεται 605 - 207 510 ειλη[] 81 [] 42 94 110 506 ηληφα 105; ηλειφε 406; ειληφαι 508; ηλειφεν 521; ηληφεν 507; ηλιφεν 213; ληψωμε 623; ληψωμ[] 006; λειψομαι 108 627; λειψωμαι 209; λιψωμαι 212; λυψομαι 408; ληψεται 207c; σιλιψωμε 607; ειληφα και ανεπαυσατο ιωακειμ ερχομενον και εδραμεν και εκρεμασθη εις τον τραχηλον αυτου και ειπεν νυν οιδα οτι κυριος ο θεος ευλογησεν με σφοδρα ιδου γαρ η χηρα ουκετι χηρα και η ατεκνος εν γαστρι ειληφα 115c

04:14 και ανε ανε/ΙΙ\παυσατο ιωακειμ 93 001 002 003 005 006 101 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 211 213 215 217 218 219 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και ανεπαυσατο ο ιωακειμ 212 και ανεπαυσατο 210 220 406 ανεπαυσατο ιωακειμ 615 []αυσατο [] 81 [] 42 94 110 506 ανεπαυσατω 209 505; ανεπαυσαντο 219; ιωακημ 211 212 217 408 628; κε . . . ιοακοιμ 607 και ανεπαυσατο . . . αυτου μετα ουν το αναπαηναι αυτον ημεραν μια 004



Chapter 4

225

τη πρωτη ημερα 005 105 108 112 113 114 115 118 201 204 212 215 303 307 407 411 412 511 512 517 521 601 602 605 606 615 617 619 623 702 703 707 709 803 805 902 την πρωτην ημεραν 001 002 003 006 101 103 104 109 111 116 202 206 207 208 209 211 213 217 218 219 305 306 309 401 402 403 409 501 502 503 505 507 508 509 513 514 603 604 607 608 609 612 614 616 618 622 626 627 628 701 705 708 801 802 901 εν τη πρωτη ημερα 210 220 406 τη ημερα εκεινη 302 304 510 την ημεραν εκεινην 93 [] 42 94 81 110 506 πην 708; προτην 202 217 403 607 612 628; προταν 305 την πρωτην . . . αυτου εν τω οικω αυτου τη πρωτη ημερα 203 εν τω οικω αυτου την πρωτην ημεραν 408 625 τω πρωτη 203 εν τω οικω αυτου 003 005 101 104 105 108 109 112 113 114 115 118 201 202 204 206 207 208 209 210 212 213 215 217 220 302 303 304 306 309 401 402 406 407 409 411 412 502 503 508 509 511 512 517 521 601 602 603 604 605 606 608 612 614 615 616 617 619 622 626 627 628 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 εν τω οικω αυτω 307 εις τον οικον αυτου 93 001 002 006 103 111 116 211 218 305 403 501 505 507 513 514 607 609 618 623 701 801 802 εν τω οικω αυτου και εγνω ανναν την γυναικα αυτου 101 - 219 510 [] 42 94 81 110 506 το 217; εικον 505; των εικον 607

C ha p t e r 5

[] 41 42 43 61 62 91 92 94 95 96 106 107 308 404 613 621 631 704 - 205 405 504 506 610 611

05:01 τη δε εφαυριον

τη δε επαυριον 81 93 001 002 003 005 006 103 104 108 109 111 112 114 115 116 118 201 204 206 207 208 209 211 212 213 217 218 219 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 407 409 411 412 501 502 505 507 509 510 511 512 513 514 601 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 τη δε επιουση 113 202 508 517 521 602 603 622 708 και τη επαυριον 101 105 215 408 - 004 203 210 220 301 406 503 [] 102 110 214 216 τι . . . αιπαυροιων 607; επαυριων 217; επαβριων 628; το . . . επιοιση 202 εφερεν1 τα δωρα αυτου προσεφερεν τα δωρα αυτου 93 001 105 108 112 115 116 209 211 212 213 215 219 305 307 402 403 407 505 507 510 511 514 517 521 607 609 623 625 626 628 701 709 προσεφερε τα δωρα αυτου 81 002 103 111 113 114 208 218 302 304 309 501 509 512 513 601 605 606 615 616 617 618 619 627 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 προσεφερεν τα δωρα αυτου διπλα 109 202 217 508 602 603 708 προσεφερε τα δωρα αυτου διπλα 005 306 411 622 προσεφερεν τα δωρα αυτου ιωακειμ 003 204 408 614 προσεφερε τα δωρα αυτου ιωακειμ 104 118 201 206 207 303 401 412 502 612 προσεφερε τα δωρα αυτου κυριω τω θεω 101 προσεφερεν τα δωρα αυτου κυριω τω θεω ιωακειμ 409 προσεφερεν τα δωρα αυτου ιωακειμ τοις ιερευσιν και παντι τω λαω 608 προσεφερε τω κυριω τα δωρα αυτου 604 1.  εφερον

Chapter 5



227

- 004 006 203 210 220 301 406 503 [] 102 110 214 216 προσηφερεν 202 508 603 708; προσσεφερεν 607; προς σε φερεν 709; προσσεφερε 401; προσηφερε 622; πρωσεφερε 502; προσεφερον 219; δορα 217; ιωακημ 408 λεγων εν εαυτω 93 001 002 003 004 005 101 103 104 111 114 116 118 201 202 204 206 207 210 211 213 218 219 220 302 303 304 305 401 408 411 412 501 502 503 508 509 510 513 514 603 604 605 607 609 612 614 618 622 625 628 701 708 801 802 λεγων εν εαυτω ιωακειμ 209 627 εν εαυτω λεγων 113 517 521 602 λεγων ιωακειμ εν εαυτω 115 και λεγων εν εαυτω 608 λεγων αυτω 409 λεγουσα εν εαυτω λεγουσα 406 λεγων 81 109 112 203 208 212 217 306 307 309 402 407 511 512 601 606 615 616 617 619 702 703 705 707 709 803 805 901 902 λεγον 623 και ειπεν 507 και ειπεν ιωακειμ 105 - 006 108 215 301 403 505 626 [] 102 110 214 216 λεγον 408 607; εαυτου 708; αυτω 004 εαν κυριος2 ο θεος3

81 93 001 002 003 005 101 103 104 109 111 113 115 116 118 201 203 204 206 207 209 210 211 213 218 219 220 303 306 309 401 406 408 409 411 412 501 502 503 509 510 513 514 517 521 602 604 605 607 608 612 614 618 627 701 801 802 ει κυριος ο θεος 112 212 307 407 626 702 709 εαν ο κυριος ο θεος 609 217 ιδω εαν κυριος ο θεος 114 οτι ει κυριος ο θεος 004 εαν μη κυριος ο θεος μου 304 εαν ο κυριος 202 508 603 622 708 εαν κυριος 105 302 305 ει κυριος 208 402 511 512 601 606 615 616 617 619 623 628 705 707 803 805 901 902 ο κυριος 703 - 006 108 215 301 403 505 625 2.  �� 3.  ��

228

The Protevangelium of James

[] 102 110 214 216 η 628 εαν . . . μοι ζη κυριος ο θεος μου 507 ιλασθη μοι 81 93 001 002 003 004 005 101 103 104 105 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 217 218 219 220 302 303 304 305 306 307 309 401 402 406 407 408 409 412 501 502 508 509 510 512 513 514 601 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 627 628 702 703 707 708 801 802 803 805 902 ιλασθητι μοι 411 503 511 517 521 602 705 709 901 ιλασθη μου 701 μου 626 - 006 108 215 301 403 505 [] 102 110 214 216 ηλασθη 101 212 217 408 628; ιλαθη μοι 307 606 617 625 703 707; μι 609 το πεταλον του4 ιερεως 81 93 001 002 003 005 101 103 104 109 111 112 113 115 116 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 217 218 219 220 303 304 305 306 307 309 401 402 406 407 408 409 411 412 501 502 503 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 το πεταλον του ιερου 105 το πεταλον του θυσιαστηριου 302 - 006 108 114 215 301 403 505 709 [] 102 110 214 216 τω 408; πεταλων 217; τω πεταλλον 623; ιερεος 605 612 628; ιεραιως 607 το πεταλον . . . ποιησει φανερον μοι ποιησει και το πεταλον του ιερεως 004 φανερον μοι ποιησει5 81 93 001 002 003 005 101 103 104 105 111 112 113 115 118 201 203 204 206 209 210 211 218 219 220 302 304 305 307 401 406 407 411 412 501 502 503 509 510 513 604 605 607 609 612 614 618 625 626 627 628 801 802 φανερον μοι ποιησει κυριος 309 φανερον μοι ποιηση 116 508 514 517 602 603 622 701 708 φανερον μοι ποιησον 409 4.  |του| c 5.  ποιησαι



Chapter 5

229

φανερως μοι ποιησει 212 φανερον με ποιησει 202 521 φανερον μοι γενησεται 207 608 φανερον μοι εσται 507 φανερον ποιησει μοι 303 φανερον ποιησει 208 402 512 601 606 615 616 617 619 623 703 705 707 803 805 901 902 φανερωσει μοι 109 213 217 306 φανερωσει αυτω 408 δειξαι μοι 702 - 006 108 114 215 301 403 505 511 709 [] 102 110 214 216 φανερων 406 409; φανεροση 217; φανερωσοι 306; ποησει 81; ποιησοι 510; εστε 507; .. ποιεισοι 628; μο ποιεισοι 628c

05:02 και προσεφερεν

81 93 001 003 115 116 203 204 206 209 218 403 406 409 514 517 602 605 608 614 625 626 628 701 και προσεφερε 002 005 101 103 104 111 113 118 201 207 210 220 303 309 401 411 412 501 502 509 513 607 609 612 618 801 802 και προσφερων 109 213 217 306 και προσεφερεν ιωακειμ 627 και ευθεως προσεφερε 604 προσεφερεν 006 ηγεν 004 και 211 - 105 108 112 114 202 208 212 215 219 301 302 304 305 307 402 407 408 503 505 507 508 510 511 512 521 601 603 606 615 616 617 619 622 623 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 [] 102 110 214 216 προσσεφερεν 203; προσεφεραι 607; προσεφερες 605 τα δωρα αυτου ιωακειμ 81 93 001 002 006 103 104 113 116 207 210 211 220 306 309 401 406 514 517 605 607 609 618 701 τα δωρα αυτου ιωακειμ εν τω οικω κυριου 608 τα δωρα ο ιωακειμ 109 τα δωρα ιωακειμ 111 217 218 501 513 625 626 801 802 τα δωρα αυτου 003 005 115 118 201 204 206 213 303 403 409 411 412 502 509 602 604 612 614 627 628 τα δωρα αυτου τω ιερει 004

230

The Protevangelium of James

τα δωρα 101 ιωακειμ τα δωρα αυτου 203 209 ιωακειμ 215 - 105 108 112 114 202 208 212 219 301 302 304 305 307 402 407 408 503 505 507 508 510 511 512 521 601 603 606 615 616 617 619 622 623 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 [] 102 110 214 216 ιωακιμ 81 211; ιωακοιμ 607; δορα ιωακημ 217 και προσειχε 005 006 103 104 108 113 201 206 210 219 220 303 401 411 412 501 513 605 609 612 618 627 801 802 και προσειχεν 81 93 001 003 111 112 115 202 203 204 209 211 212 215 218 305 307 406 407 409 502 507 508 517 521 602 603 614 622 626 628 708 και προσειχεν ιωακειμ 304 510 και προσεσχε 002 101 207 309 509 604 και προσεσχεν 004 105 116 514 607 608 625 701 και προσεσχεν ιωακειμ 302 403 505 και προσηγγισε 208 616 705 901 και προσηγγισεν 402 και προσηλθε 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 και προσευχε 118 προσειχε 306 προσειχεν 109 217 προσεσχεν 213 - 114 301 408 503 511 702 709 [] 102 112 214 216 κε 607; προσηχε 108; προσηχεν 217 510 521; προσηχον 614; σειχε 612; προσηγγησεν 402 τω πεταλω του ιερεως 81 93 001 002 003 005 006 103 104 109 111 112 113 115 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 215 218 220 303 306 307 309 401 402 403 406 412 501 505 508 509 512 601 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 627 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 τω πεταλω του ιερεως και εφανερωθη αυτω 003 005 115 118 201 204 206 303 412 612 614 τω πεταλω του ιερεως και εφανερωθη 411 το πεταλον του ιερεως 101 105 108 212 213 217 219 304 305 407 510 517 521 618 625 626 628 το πεταλον του ιερεως και εφανερωθη αυτω 409 502 602 τω πεταλω του αρχιερεως 116 514 701



Chapter 5

231

τω πεταλω του θυσιαστηριου και το του ιερεως 302 το πεταλον 004 τα δωρα του πεταλου 507 τω λαω του ιερεως 513 - 114 301 408 503 511 702 709 [] 102 110 214 216 το πεταλω 601; πεταλο 607; πεταλλω 206 623; πετα 605; ιερεος 002 612; τω πεταλων 510; εφανερωση 602; ιερεως |φα|νερον μοι ποιησον 409c

>6 επεβη 81 001 002 004 006 103 108 111 116 207 211 215 218 501 513 514 607 608 609 618 701 801 802 εως επεβη 101 104 217 304 306 401 εως ανεβη 112 203 208 210 220 307 402 406 407 511 512 601 606 615 616 617 619 623 703 705 707 803 805 901 902 εως αναβη 709 εως αν επεβη 212 302 εως ου επεβη 305 εως ου ανεβη 628 και ως επεβη 509 604 και επεβη 93 003 005 109 113 115 118 201 204 206 209 219 303 403 408 409 411 412 502 505 517 521 602 605 612 614 627 και ανεβη 202 213 309 503 508 603 622 702 708 επεβη δε και 105 ανεβη δε 507 626 επεβη 510 - 114 301 625 [] 102 110 214 216 ος 108; εω 709; επεβει 215 612; επεβι 217; επευη 304 408; επευει 305 403; επευθη 505; ανεβει 213; ανευει 406; ος επεβοι 607; επεβη επεβη 517 Dittography επι το θυσιαστηριον κυριου7 93 001 002 003 005 101 103 104 105 109 111 112 113 115 116 118 201 203 204 206 208 209 211 212 213 215 217 218 302 303 304 305 307 309 401 402 403 407 408 411 412 501 502 505 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 607 609 612 615 616 617 618 619 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 επι τω θυσιαστηριω κυριου 108 409 επι του θυσιαστηριου κυριου 202 306 508 603 622 623 708 6.  Haplography - Homoioteleuton 7.  ��

232

The Protevangelium of James

επι το θυσιαστηριον κυριου του θεου 207 507 608 628 επι του θυσιαστηριου κυριου του θεου 626 επι το θυσιαστηριον του κυριου θεου 81 επι το θυσιαστηριον του κυριου 210 220 406 902 εις το θυσιαστηριον κυριου 503 επι το θυσιαστηριον 006 το θυσιαστηριoν κυριου 219 614 τω θυσιαστηριω κυριου 004 - 114 301 625 [] 102 110 214 216 τω 212 213 510 709; θυσιαστηριων 607 628 και ουχ ειδεν 81 93 001 101 104 105 111 113 116 202 203 207 210 218 220 211 213 217 219 302 304 306 309 401 403 501 503 505 507 508 510 513 514 517 602 603 607 618 622 625 626 701 708 801 802 και ουκ οιδεν 109 209 305 406 521 605 608 627 628 και ουχ ευρεθη 108 ουκ ειδεν 509 604 - 114 301 [] 102 110 214 216 ιδεν 93 001 302; ειδον 602; οιδον 503 517; οιδειν 403; κε ουκ ιδεν 607 και ουχ . . . εαυτω και αμαρτια ουχ ευρεθη εν εαυτω 502 και αμαρτια ουχ ευρεθη εν αυτω 002 003 005 103 115 118 201 204 206 303 408 411 412 609 612 614 και αμαρτια ουχ ευρεθη αυτω 409 και ειδεν και αμαρτια εν αυτω ουχ ευρεθη 215 006 και ειδεν και ιδου αμαρτια ουχ ευρεθη εν αυτω 112 212 307 402 407 511 και ειδε και ιδου αμαρτια ουχ ευρεθη εν αυτω 208 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και γνους την αιτησιν 004 ιδεν 112 215 212 307 402 511; ιδε 702; αμαρτι 703; ουκ 108; εβρεθη 709 αμαρτιαν εν εαυτω 81 93 001 101 111 116 202 207 210 211 218 220 302 304 305 306 309 406 501 507 508 509 510 513 514 521 603 604 607 608 622 625 626 628 701 708 801 802 αμαρτιαν εν αυτω 104 113 203 217 401 403 517 602 618 αμαρτιαν εν αυτη 105 αμαρτιας εν αυτω 605 εν εαυτω αμαρτιαν 213 219

Chapter 5



233

εν αυτω αμαρτια 108 εαυτω αμαρτιαν 109 209 627 αμαρτιαν 505 αμαρτημα 503 - 114 301 [] 102 110 214 216 αμαρ 507; \ε/αυτω 513c 802c; αυτο 217; αμαρτια 505

05:03 και ειπεν ιωακειμ 81 001 002 103 104 105 108 109 111 112 113 116 203 207 208 209 210 211 212 213 215 217 218 219 220 302 304 305 306 307 401 402 403 406 407 501 507 509 511 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 607 608 609 615 616 617 618 619 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και ειπεν ο ιωακειμ 93 και ειπεν εν εαυτω ιωακειμ 510 και ειπεν αυτω ιωακειμ 202 508 603 622 708 και ειπεν εν εαυτω 101 και ειπεν 003 005 006 115 204 206 303 309 408 502 612 614 και ειπε 118 201 409 411 412 ειπεν 004 - 114 301 503 505 [] 102 110 214 216 ιωακειν 623; ιωακιμ 81; ιωακημ 211 217 507 628; ιοακοιμ 607 νυν οιδα οτι κυριος8 ο θεος9 81 93 001 002 003 004 005 101 104 108 109 112 113 115 116 201 202 204 206 207 208 209 211 212 215 217 219 302 303 307 309 401 402 403 406 407 409 411 412 502 505 508 510 514 517 612 602 603 604 605 607 608 612 616 618 622 625 626 627 701 702 705 708 709 901 νυν οιδα οτι κυριος αληθως ο θεος 408 νυν οιδα οτι κυριος μου 628 νυν οιδα οτι ο κυριος μου 507 νυν οιδα οτι κυριος 006 103 111 210 213 218 220 304 305 306 501 509 511 512 513 521 601 606 609 615 617 619 623 703 707 801 802 803 805 902 νυν οιδα οτι ο θεος 203 614 - 114 301 503 8.  �� 9.  ��

234

The Protevangelium of James

[] 102 110 214 216 νην 517 612; ειδα 408 409 507 607 628; υδα 212; υδα οτη 217 νυν . . . μοι νυν οιδα οτι ηυλογησε με κυριος σφοδρα 105 ευλογησε 105 ιλασθη μοι 81 93 001 002 003 004 005 006 101 103 104 108 109 111 112 113 115 116 118 201 202 203 204 206 208 209 210 211 212 213 215 217 218 219 220 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 409 411 412 501 502 508 509 510 512 513 514 601 603 604 605 606 607 609 612 615 616 617 618 619 622 623 625 627 701 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 ιλασθη 505 ιλασθητι μοι 408 507 511 517 521 602 614 626 628 709 ευσπλαγχνισθη μοι 207 εσπλαγχνισθη μοι 608 - 114 301 503 702 [] 102 110 214 216 ηλασθη 101 217 607; οιλασθη 409; ιλασθει μι 108; ιλασθημι 118; ιλαθη 307 606 617 625 703 707; ιλαθι 006; ηλασθητι μοι 408 και αφηκεν μοι 81 93 001 004 101 116 203 211 212 213 218 406 407 408 514 607 608 701 702 και αφηκε μοι 104 111 207 210 220 309 401 501 509 513 604 618 628 801 802 και αφηκε μου 616 705 901 και αφηκεν 006 108 109 114 209 215 217 304 305 306 402 403 505 507 510 517 602 625 626 και αφηκε 105 113 208 219 302 521 605 607 627 και αφειλεν μοι κυριος 511 και αφειλεν μου 002 409 και αφειλε μου 118 201 411 412 614 709 και αφειλεν απ εμου 103 609 και αφειλεν 003 112 115 204 206 212 307 και αφειλε 005 303 407 408 502 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 και αφειλετο μου 612 και αφειλετο 702 και αφειλατο 202 508 603 622 708 - 301 503 [] 102 110 214 216 αφηκ 101; αφεικε 105 302; κε αφυκε 607; αφειλαι 709; αφηλε 408; αφ[]λ[]τω 202

Chapter 5



235

παντα τα αμαρτηματα 002 118 201 210 212 220 406 407 408 409 411 412 502 612 614 616 628 705 901 παντα τα αμαρτηματα μου 001 004 101 103 104 105 108 109 111 113 116 207 209 211 213 217 218 219 302 304 306 309 401 501 505 507 509 510 511 512 513 514 517 521 601 604 605 606 607 608 609 615 617 618 619 623 626 627 701 702 703 707 709 801 802 803 805 902 παντα τα παραπτωματα μου 93 παντα τα ρηματα μου 625 πασας τας αμαρτιας μου 203 μου παντα τα αμαρτηματα 003 005 006 112 115 204 206 208 215 303 307 402 602 τα αμαρτηματα μου 114 305 403 το αμαρτημα μου 202 603 622 708 τα παραπτωματα μου 81 - 301 503 [] 102 110 214 216 αμαρτιματα 212 213 403 408 505 607 623; αμαρτιμα 202; σου 623

05:04 και κατεβη 81 001 002 003 004 005 006 101 103 105 108 109 111 112 113 115 116 118 201 202 204 206 208 209 211 212 213 215 217 218 303 305 306 307 309 402 403 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και κατεβη ιωακειμ 93 104 114 203 207 210 219 220 302 304 401 406 510 605 608 - 301 [] 102 110 214 216 κατεβει 217; κατεβοι 607; κατευει 403 406; κατευη 408 409 510 612 623 627; κατευι 305; εκατεβη 628; εκατευη 709; κατεβην 105 εκ του ναου κυριου10 001 006 104 109 111 112 113 114 116 207 208 209 210 211 212 213 215 217 218 220 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 501 505 507 508 511 512 513 514 521 601 603 605 606 615 616 617 618 619 622 625 626 627 628 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 εκ του οικου κυριου 108 εκ του ιερου κυριου 602 εκ του ναου 81 607 623 702 10.  ��

236

The Protevangelium of James

εκ του ναου ο ιωακειμ 004 εκ ναου κυριου 93 002 003 005 103 115 118 201 202 204 206 219 302 303 305 408 409 411 412 502 503 509 604 608 609 612 614 εκ του ιερου 517 εκ του ορους 105 - 101 301 510 [] 102 110 214 216 τον ναον 709 εκ του ναου . . . δεδικαιωμενος δεδικαιωμενος εκ ναου κυριου 203 δεδικαιωμενος11 81 93 001 002 003 005 006 101 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 215 217 218 219 220 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 δεδικαιωμενος προς τον εαυτου οικον 004 δεδικαιωμενος εις τον οικον αυτου 608 - 301 [] 102 110 214 216 δεδικαιωμε[] 81; δεδικαιομενος 93 006 105 108 213 302 305 403 409 507 508 510 517 602 603 614 622 623 626 628 708 709; δεδικεωμενος 402 607; δεδικιωμενος 503; δεδηκαιομενος 408; δεδηκεομενος 217 και ηκει 113 202 210 219 406 508 603 622 708 και ηκε 401 και ηκεν 001 104 111 116 211 215 218 305 501 509 513 514 604 607 618 701 801 ηκεν 802 και ηλθεν 93 006 105 108 112 114 207 208 212 213 220 302 304 307 309 402 403 407 507 510 511 512 601 605 606 615 616 617 619 623 625 626 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και απηλθεν 002 003 005 103 115 118 201 204 206 303 408 409 411 412 502 602 609 612 614 και εισηλθεν 203 και απηει 521 και ουκ ην 517 και ην 628 11.  δεδικεωμενος



Chapter 5

237

- 81 004 101 109 209 217 301 306 503 505 608 627 [] 102 110 214 216 οικει 202 508 603 622 708; οικεν 305; ειλθεν 805; απη[]θεν 409; απιει 521 εν τω οικω αυτου 93 001 101 104 111 113 114 116 202 203 207 210 211 213 215 218 219 220 305 309 401 403 406 501 503 507 508 509 513 514 517 521 603 604 605 607 618 622 625 626 628 701 708 801 802 εν τω οικω αυτου χαιρων 108 εν τω οικω αυτου χαιρων και δοξαζων τον θεον ισραηλ 201 411 εν τω οικω αυτου χαιρων και δοξαζων τον θεον του ισραηλ 003 005 115 118 204 206 303 408 409 412 502 602 612 614 εις τον οικον αυτου 006 105 112 208 212 302 304 307 402 407 510 511 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 εις τον οικον αυτου χαιρων και δοξαζων τον θεον 002 εις τον οικον αυτου χαιρων και δοξαζων τον θεον του ισραηλ 103 609 - 81 004 109 209 217 301 306 505 608 627 [] 102 110 214 216 εικο 607; χαιρον . . . δοξαζον 408 602

05:05 και επληρωθη επληρωθη/IA\σαν σαν 81 93 109 202 209 217 309 407 507 508 603 608 622 626 627 628 708 και επληρωθησαν τη αννη 215 512 606 615 617 619 623 702 703 707 805 902 και επληρωθησαν τη αννα 006 112 307 511 601 709 803 και ενεπληρωθησαν τη αννη 402 και ανεπληρωθησαν τη αννη 208 616 705 901 και επληρωσαν 625 και επλησθησαν 108 και επλησθησαν τη αννη 306 επλησθησαν δε τη αννη 203 επληρωθησαν δε 002 104 105 207 210 220 302 304 401 403 406 411 505 510 επληρωθησαν δε τη αννη 005 115 118 201 204 303 412 612 614 επληρωθησαν δε τη αννα 003 101 206 408 409 502 επληρωθησαν τη αννα 212 επληρωθησαν 503 πληρωθεντων δε 113 114 213 517 521 602 605 και συνελαβεν αννα και επλησθησαν αυτη 618 συνελαβεν δε αννα και επληρωθησαν 116 701 συνελαβεν δε αννα και επληρωθησαν αυτη 001 111 211 218 305 συνελαβεν δε αννα και επληρωθησαν αυτης 514 συνελαβε δε αννα και επληρωθησαν 607

238

The Protevangelium of James

συνελαβε δε αννα και επληρωθησαν αυτη 103 501 513 609 801 802 συνελαβε δε αννα και οτε επληρωθησαν 509 604 συνελαβεν δε αννα 004 - 301 [] 102 110 214 216 ανα . . . επληροθυσαν 607; επληρωθεισαν 215; ανεπληρωθησας 208; πληρωοθεντων 605; επλησθεισαν 108; επληθρωθησαν 514c; αννι 702; α[]νη 306 και επληρωθησαν . . . εξ τη δε αννα προσετιθεντο οι μηνες αυτης και επληρωθησαν αι ημεραι του τεκειν αυτην 219 προσετιθοντο 219 οι μηνες αυτης ως ειπεν εξ οι μηνες αυτης 002 104 108 203 210 220 401 406 411 οι μηνες της αννης 81 93 403 οι μηνες αννης 202 508 603 622 708 οι μηνες τη αννη 302 οι μηνες 105 514 οι εξ μηνες τη αννη 304 αυτης οι μηνες 116 607 701 τη αννα 510 αι ημεραι αννας ωσει μηνες εξ 608 αι ημεραι του τεκειν αυτην 101 509 604 αι ημεραι της αννης του τεκειν 503 ημεραι 505 των ημερων 114 213 μηνες εξ 001 003 005 006 103 111 201 204 211 212 215 218 305 306 307 407 412 502 507 511 609 612 614 618 625 626 628 702 709 μηνες αυτη εξ 109 209 627 εξ μηνες 309 των εξ μηνων 113 μηνες επτα 303 των οκτω μηνων 602 μηνες οκτω 115 118 206 208 402 501 513 616 705 801 802 901 μηνες αυτη οκτω 217 μηνες εννεα 112 408 409 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 των εννεα μηνων 517 521 των καιρων της συλληψεως 605 - 004 301 [] 102 110 214 216 μηναις 109 403 802; μειναι 108; μεινες 217; μηνας 005 212 409 614; η μηνες 406; ει μηνες 105; μηνες εξ 115c; αι μηνες 116; αι μηναις 701; αι μηναις\ες/ 514c; αι μινες 607; μηναις εξη 612; τω οκτω 602; ημερε 505; τεκνειν 604



Chapter 5

239

οι μηνες . . . αννα αι ημεραι αννας ως του τεκειν αυτην τω δε εννατω εγεννησε 207 αι ημεραι αννας ως |του τεκειν αυτην| μηνες εξι τω δε ευδ.... ..νι 207c τω δε επτα μηνι τω δε εβδομω μηνι 507 608 625 τω εβδομω μηνι 213 114 τω δε ενατω μηνι 93 105 626 τω δε ενατω 304 τω ενατω μηνι 113 503 517 521 εν δε τω εβδομω μηνι 81 003 109 201 204 219 306 307 614 εν δε τω ενατω μηνι 002 005 006 112 115 118 206 208 209 212 215 217 303 402 407 502 511 607 612 616 627 702 705 709 901 εν δε τω μηνι τω ενατω 001 103 111 211 218 305 501 513 609 618 801 802 εν δε τω μηνι τω ογδοω 514 εν δε τω μηνι ογδοω 116 701 εν τω μηνι τω ενατω 509 604 εν τω ενατω μηνι 602 και τω εβδομω μηνι 203 412 και τω ενατω μηνι 004 210 406 628 και εν τω ενατω μηνι 220 309 και τω ενατω φησι μνηι 202 508 603 622 708 ως ειπειν εννεα 104 401 και οτε 101 - 108 301 302 403 408 409 411 505 510 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 [] 102 110 214 216 το 625; ε[]μω 81; εβδομη 307; ευδομω 507; ευδομη 614; ενατο 217; εννατω 004 006 105 111 113 206 208 210 211 304 305 309 402 407 501 502 508 509 511 513 517 521 602 603 604 609 616 622 626 702 705 708 801 802 901; εννατο 112; ενακτω 005; μηνη 709; μηνιω 213; μυνοι 607; νηνι 114; εβδομ[] μηνι 115c; εννατω μηνη 503; εννατω μηνη 212; εννατω μινη 406; [] 219c; μηνη τω εννατω 305 εγεννησεν αννα 81 93 001 002 003 005 103 104 105 109 111 112 113 115 118 201 202 203 204 206 208 209 210 212 213 217 218 219 220 303 305 306 307 309 402 406 407 412 501 502 507 508 511 513 517 521 601 603 607 609 612 614 616 618 622 625 626 627 628 702 705 708 709 801 802 901 εγεννησεν η αννα 602 εγεννησεν δε αννα 116 701 εγεννησε δε αννα 514 και εγεννησεν αννα 401 411 512 606 615 617 619 623 707 803 805 902

240

The Protevangelium of James

και εγεννησεν 505 510 703 και εγεννησε 302 503 εγεννησεν 101 304 403 608 εγεννησε 509 604 και γεννησασα 408 409 γεννησασα 004 και ετεκεν αννα 108 ετεκεν αννα 006 219 605 ετεκεν η αννα 114 ετεκεν 215 ηλθεν ο καιρος της γεννησεως αυτης 211 - 301 [] 102 110 112 214 216 εγεννησεν []να 81; εγενησεν 606 612 623 709; εεγεννησε 503; εγεννησασα 004; γενησασα 408; ανα 507; εγενησεν ανα 628; εγενυσεν ανα 607; [] 219c

05:06 και ειπεν τη μαια12 81 93 001 002 003 005 006 103 104 105 109 111 112 115 116 202 203 204 206 209 211 212 213 215 217 218 219 305 307 309 401 402 403 407 503 505 508 511 514 517 521 602 603 605 612 614 625 626 628 708 709 και ειπεν τη μαια η αννα 507 και ειπε τη μαια 113 118 201 207 208 210 220 303 306 411 412 501 502 509 512 513 601 604 606 607 609 615 616 617 618 619 622 623 627 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 και ειπεν αννα τη μαια 108 114 406 και ειπεν η αννα τη μαια 608 ειπεν δε τη μαια 304 701 ειπεν δε αννα τη μαια 510 ειπεν τη μαια 101 408 409 - 301 302 [] 102 110 214 216 ηπεν 218c; μεα 112 116 212 217 514; με[] 81; []μαια 605; υπε τι 607 και ειπεν . . . θηλειαν και ακουσασα παρα της μαιας οτι θηλυ εγεννησεν 004 τι εγεννησα 81 93 001 002 003 005 101 103 104 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 217 218 219 220 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 411 412 501 502 505 507 508 509 12.  μεα

Chapter 5



241

510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 μαια τι εγεννησα 701 τι ετεκον 215 τι τετοκα 006 τι προηλθεν 408 409 τι εστιν το τεχθεν 503 - 301 302 [] 102 214 216 τη 212 409; εγενησα 628; [] εγεννησα 81; εγενυσα 607; τη εγεννησ\α/εν 505c; τη εγενησα 709 και ειπεν η μαια13 213 628 και ειπεν 006 105 108 109 209 309 503 505 511 625 και ειπεν αυτη 112 113 208 212 307 402 407 512 517 601 602 605 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και ειπε 627 η δε ειπεν 001 002 003 005 101 103 104 110 111 114 115 116 202 203 204 206 211 215 217 218 304 305 306 401 403 406 408 409 502 507 510 514 521 607 612 614 626 η δε ειπεν αυτη 508 509 603 604 622 708 η δε ειπε 118 201 207 210 220 303 411 412 501 513 609 618 801 802 η δε μαια ειπεν 608 701 και αποκριθεισα η μαια ειπεν 93 - 219 301 302 η δ[] 81 [] 102 214 216 ει 303 306 510 607 614; υπεν 628; και []π[] 605 θηλειαν 81 93 109 207 306 608 θηλυ 001 002 003 005 006 101 103 104 105 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 208 209 210 211 212 213 215 217 218 220 302 303 304 305 307 309 401 402 403 407 409 411 412 501 502 503 505 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 θηλυ εγεννησας 108 701 - 219 301 408 13.  μεα

242

The Protevangelium of James

[] 102 214 216 []λιαν 81; θηλιαν 93 608; θηλυαν 306; θηλια 109; θηλοι 108 116 202 209 217 514 622; θηλη 702; θυλη 305 403 503 505 510 517 602 623 625 703 709; θυλοι 614; θυλι 628; θιλι 607; θιλη 627

05:07 14 001 002 003 005 101 103 104 105 108 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 218 220 302 303 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 409 411 412 501 502 505 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και ειπεν 109 217 ειπεν δε αννα 93 006 215 503 ειπεν δε η αννα 701 ειπεν 004 αννα 408 - 219 301 [] 81 102 214 216 ανα 607 628 εμεγαλυνθη15 η ψυχη μου 001 003 004 005 101 103 104 110 111 114 115 116 118 201 202 203 204 206 210 211 217 218 220 302 303 304 305 306 309 401 406 408 409 411 412 501 502 508 509 510 513 514 602 603 604 607 609 612 614 622 701 708 801 802 εμεγαλυνθη η ψυχη μου σημερον 507 626 628 εμεγαλυνεν η ψυχη μου 93 002 403 503 εμεγαλυνεν η ψυχη μου τον κυριον 108 213 εμεγαλυνεν κυριος την ψυχην μου 109 112 208 209 212 215 307 402 505 511 εμεγαλυνε κυριος την ψυχην μου 407 512 601 606 615 616 617 619 623 627 702 703 705 707 709 803 805 901 902 εμεγαλυνεν κυριος τη ψυχη μοι 006 εμεγαλυνε κυριος ο θεος την ψυχην μου 618 625 εμεγαλυνεν κυριος ο θεος την ψυχην μου 219 εμεγαλυνεν κυριος ο θεος 105 μεγαλυνει η ψυχη μου 113 μεγαλυνει η ψυχη μου τον κυριον 517 521 605 εμεγαλυνθη το πνευμα μου 207 14.  MSS Haplography - Homoioarkton 15.  η\ε/μεγαλυνθη c

Chapter 5



243

νυν αληθως εμεγαλυνθη το πνευμα μου 608 - 301 εμεγαλυ[] 216 εμ[] 81 [] 102 214 εμεγαλυνθι 217; εμεγαλυνθυ 614; εμεγαλυνθη 208 212; εμεγαλυνθει 110; εμεγαληνθη 628; εμεγανυνε 627c; εμεγαλυναι 623; εμεγαληνε 702 709; μεγαλυνη 113 517; μ[]γαλυνη 605 την ημεραν ταυτην16 93 002 113 306 403 505 την ημεραν 503 τη ημερα ταυτη 101 104 109 112 208 209 212 215 217 302 304 307 309 401 402 509 510 512 601 605 606 612 615 616 617 619 623 627 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και την ημεραν ταυτην 517 521 εν τη ημερα ταυτη 001 003 004 005 103 105 108 110 115 116 118 201 202 203 204 206 207 210 211 213 219 220 303 406 409 411 412 502 507 508 511 514 603 607 608 609 614 618 622 625 626 628 701 708 τη ωρα ταυτη 114 407 408 604 εν τη ωρα ταυτη 602 επι τη ωρα ταυτη 111 218 305 501 513 801 802 ταυτη 006 - 301 [] 81 102 214 216 αη ημερα 702; τη η ωρα 602 και ανεκλινεν17 αυτην 93 002 003 005 006 110 113 116 206 207 208 211 212 213 215 216 217 219 305 402 406 407 408 409 502 508 511 512 514 517 521 601 602 603 604 606 607 612 614 615 616 617 619 622 623 701 703 705 707 708 709 803 805 901 902 και ανεκλινεν αυτην η μαια 608 και ανεκλινεν αυτην παρ εαυτη 203 και ανεκλινεν αυτην εν τω κοιτωνι αυτης 105 301 και ανεκλινεν ταυτην 209 627 και ανεκλινεν εαυτην 001 103 104 109 111 115 118 201 202 204 210 218 220 306 309 401 411 412 501 503 509 513 605 609 618 625 801 802 και ανεκλινεν 303 εαυτην 214 *** (see note below) και ανεκλινεν εαυτην εν τη κλινη 108 και ανεκλινεν την παιδα 304 507 510 16.  \εν/ τ� ημεραν ταυτην c 17.  ανεκλειν�

244

The Protevangelium of James

και ανεκλινε την παιδα ταυτην 302 και ανεκλινον την παιδα 626 628 και απεκλινεν αυτην 112 και ανεκλεισεν αυτην 307 - 004 101 114 403 505 702 [] 81 102 ανεκλεινεν 206 602 703; ανεκληνεν 006 105 108 109 110 116 203 211 213 217 304 408 507 511 514 517 614 622 623; ανεκλιναν 626 628; αυτ[] 216; την παιδαν 510; τον παιδαν 510c ***303 and 214 are partial MSS joined together in a single codex; 214 is complete from 05:07 (f. 5v) beginning at εαυτην to the end of the ProtJac; a later scribe, 303, provided the text of the ProtJac from 01:01 to 05:07 (f. 6r) ending at και ανεκλινεν

05:08 πληρωθεισων18 δε 81 001 002 003 005 101 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 218 220 301 302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 409 411 412 501 502 503 507 508 509 510 511 512 513 514 521 602 603 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και πληρωθησων δε 608 πληρωθεισων 408 628 πληρωθεν 505 - 006 110 213 217 601 πληρω[] 517 [] 216 303 πληρωθησων 001 102 105 112 114 116 201 202 206 207 211 214 309 401 402 403 406 407 409 411 503 507 508 511 512 514 602 603 609 612 615 619 622 626 701 702 705 708 709 805 901; πληρωθισων 101; πληρωθησον 623; πληρωθυσων 607; πληροθουσον 628; πληρωθεισης 301; πληρωθεντων 81 108 109 111 113 203 209 215 218 302 304 305 306 501 509 510 513 521 604 605 625 627 801 802; πληρωθηυσων 614; πληρωθουσων 614c; δε δε 702 Dittography; πλ[] ρωθεντων δε 605 πληρωθεντων . . . ημερων μετα δε την των ημερων συμπληρωσιν 004 συμπληρωσι 004 πληρωθεντων . . . παιδι και εδωκεν μασθον τη παιδι πληρωθεισων δε των ημερων απεσμηξατο 18.  πληρωθεντων

Chapter 5



245

αννα 93 και εδωκε μασθον τω παιδι πληρωθεισων δε των ημερων απεσμηξατο αννα 219 πληρωθεντων 93; πληρωθησων . . . απεσμιξατο 219 των ημερων 81 001 002 003 005 101 102 103 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 218 220 301 302 304 305 306 307 309 402 403 406 407 409 411 412 501 502 503 508 510 511 512 513 514 521 602 603 605 606 607 608 609 614 615 616 617 618 619 622 625 627 628 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 των ημερων αυτης 108 των ημερων της αφεσεως αυτης 105 των ημερων του καθαρισμου αυτης 104 401 των οκτω ημερων 509 604 ημερων 408 507 623 626 702 ημερων των εκ τυπου 612 - 006 110 213 217 505 601 []ρων 216 [] 303 517 ημερον 607 απεσμηξατο η αννα απεσμηξατο αννα 81 001 002 101 102 103 104 105 109 111 112 113 114 116 202 203 207 209 210 211 212 215 216 218 220 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 501 503 505 507 508 509 510 511 512 513 514 602 603 604 605 606 607 608 609 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 απεσμηξε αννα 521 απεσμηξατο 003 005 115 118 201 204 206 208 214 412 301 409 502 612 - 004 006 108 213 217 302 601 [] 110 303 517 απεσμιξατο 003 005 103 105 203 206 207 210 301 305 306 307 309 402 407 411 502 503 510 602 608 625 627 701; απεσμηξατω 209 212 406 612; απεμηξατο 409 505 507; απεσμηξατε αννα 614; απεσμηξατα 403; απεμιξατο 215; ανα 408 628; απεσμοιξατο ανα 607 της αφεδρου19 αυτης 81 003 112 206 207 407 502 608 614 απο της αφεδρου αυτης 001 102 103 114 116 514 607 618 701 εκ της αφεδρου αυτης 203 απο της αφεδρου 215 19.  εφεγρου

246

The Protevangelium of James

απο της αφης αυτης 511 702 709 απο του αιματος αυτης 305 απο της γεννησεως αυτης 507 625 626 628 απο της αυτης 609 τα κατ αυτης 408 τα κατ αυτη 409 αυτης 211 612 εαυτην 202 508 603 708 εαυτην και 622 κατα του αριθμου αυτης 602 κατα τον αριθμον αυτης 113 521 κατα τον αριθμον των αυτης 605 της λοχειας αυτης 208 402 616 705 901 - 004 006 108 110 213 217 301 302 307 601 [] 216 303 517 τις 607; αφαιδρου 206 215 618; οσφης 709; εαυτη 202; της αφαιδρου αυτης 307c; γενησεως 628 και εδωκε 002 005 006 103 104 105 114 201 206 207 208 214 306 407 411 412 502 503 512 601 605 606 607 609 615 617 618 619 627 702 703 705 707 803 805 901 902 και εδωκεν 81 001 003 101 102 109 110 112 115 116 118 202 203 204 209 211 212 213 215 217 301 304 307 309 401 402 408 409 505 508 511 514 521 602 603 608 612 614 616 622 623 625 626 701 708 709 εδωκε 004 108 και αναστασα εδωκε 210 220 406 και εδιδου 111 218 305 501 509 513 604 801 802 και δουσα 403 510 δουσα 302 - 113 507 628 [] 216 303 517 εδοκεν 211; εδω\κ/εν 614c τον20 μασθον μασθον 002 006 101 102 104 105 108 109 110 112 114 116 118 201 202 203 206 208 209 211 212 213 215 217 301 302 304 305 306 307 401 402 403 407 411 502 503 508 509 510 511 514 521 602 603 604 605 606 608 612 614 616 617 618 622 623 625 626 627 703 705 707 708 709 803 805 901 902 μαστον 81 001 003 004 005 103 111 115 204 207 214 218 309 408 409 412 501 505 512 513 601 607 609 615 619 702 801 802 - 113 507 628 20.  τ�

Chapter 5



247

[] 216 303 517 μασθων 212 217 307 503 510 614; μησθων 202; μισθον 627; μαθον 625; μαστων 409 505 607 τον μασθον . . . παιδι την παιδα μασθον 210 τη παιδι μασθον 220 406 παιδα μασθων 406 τη παιδι 81 001 002 003 004 005 101 102 103 104 105 108 109 112 114 115 116 118 201 202 203 204 206 208 209 211 212 213 214 216 217 301 302 305 306 307 309 401 402 403 407 409 411 412 502 503 505 508 509 510 511 514 521 601 603 604 605 606 609 612 614 615 616 617 618 619 622 625 627 702 703 705 707 708 803 805 901 902 τη παιδι αυτης 006 215 602 τω παιδι 111 218 408 501 512 513 607 801 802 τω παιδι αυτης 626 τω παιδιω 207 608 το παιδιον 623 του παιδιου 709 τη παιδισκη 701 τη παιδι και τη ημερα τη ογδοη 304 - 113 507 628 [] 110 303 517 το 408; παιδη 212 213 510; πεδι 217; παιδα 202; το πεδι 607; [] παιδι 216 και ωνομασεν21 503 και ωνομασε 309 και επωνομασεν 93 001 003 004 006 102 109 110 111 115 116 202 204 209 211 215 217 218 301 305 306 508 514 602 603 614 622 627 701 708 και επωνομασε 005 101 103 104 105 108 113 118 201 206 207 214 219 401 411 412 501 502 509 513 521 604 605 607 609 612 618 801 802 και επωνομασαν 81 και επωνομασε δε 408 επωνομασεν δε 409 και ηυξανεν και επωνομασεν 608 και εκαλεσεν 112 212 216 307 402 407 505 511 709 και εκαλεσε 208 304 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 803 805 901 και εκαλεσατο 902 21.  ονομασεν

248

The Protevangelium of James

εκαλεσεν δε 002 213 εκαλεσεν 403 510 εκαλεσε 302 - 114 203 210 220 406 507 625 626 628 [] 303 517 ονομασεν 503; επονομασεν 001 006 102 109 110 116 209 211 215 217 301 305 306 508 514 602 603 608 614 622 627 701 708; επανομασεν 004; επονομασε 101 105 108 207 219 401 408 409 502 521 607 609 612 618; επονομασανε 81; εκαλεσσ 617c; εκαλεσαι 623 το ονομα αυτης μαρια 105 606 617 707 803 902 το ονομα αυτης μαριαν 006 307 403 407 512 601 615 619 623 703 805 το ονομα αυτης μαριαμ 81 93 001 002 003 005 101 102 103 104 108 110 111 112 115 116 118 201 202 204 206 207 208 211 212 213 214 215 218 219 301 302 304 305 309 401 402 408 409 411 412 501 502 505 508 509 510 511 513 514 602 603 604 607 608 609 612 614 616 618 622 701 702 705 708 709 801 802 901 το ονομα του παιδιου μαριαμ 113 521 το ονομα μαριαμ 605 αυτη μαριαμ 004 αυτην μαριαν 109 209 627 αυτην μαριαμ 217 306 503 - 114 203 210 220 406 507 625 626 628 το ο[] 216 [] 303 517 αυτους 614

C ha p t e r 6

[] 41 42 43 61 62 91 94 95 96 106 107 308 404 517 613 621 631 704 - 205 303 405 504 506 610 611

06:01 ημερα δε και ημερα 81 93 001 002 003 004 005 101 102 103 104 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 211 212 214 216 218 219 304 305 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 505 507 508 509 510 511 512 513 514 521 601 603 604 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 626 627 628 702 705 707 708 801 802 803 805 901 902 ημερα δε και ημερας 213 ημεραν δε και ημεραν 306 ημερα δε τη ημερα 217 503 602 625 703 701 709 ημερα δε τη και ημερα 605 ημεραν δε εξ ημερας 105 ημερα δε ημερα 623 ημερα και ημερα 108 210 220 301 μαριαμ δε ημερα και ημερα 215 μαρια δε ημερα τη ημερα 006 - 302 [] 92 κε 607 εκρατευετο η παις εκραταιουτο η παις 81 93 001 002 003 004 005 101 102 103 104 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 217 218 219 220 301 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 εκραταιου η παις 508 εκρατυνετο η παις 625 628

250

The Protevangelium of James

εκραταιουτο 006 215 - 302 εκρ[] 216 [] 92 εκραταιουτω 114 206 209 213 215 402 407 503 505 507 510 608 609 623; εκραταιουτο 627; εκραταιουτω 627c; εκρατεουτο 006; εκρατεουτω 406; εκραταιουτου 709; εκραταιουτον 708; εκρατεινετο 628; ει παις 110; οι παις 409; υ πες 607; εκραταιουτω οι 614; εκρατεουτο . . . πες 217; εκραταιουτω . . . πες 212 γεναμενης1
2 αυτης 81 003 004 006 102 105 108 109 110 111 112 115 116 118 201 202 203 204 206 207 209 211 212 213 215 216 218 301 306 307 406 407 409 502 503 508 514 521 602 603 605 608 622 625 627 628 701 708 γεναμενης δε της παιδος 114 γενομενης δε αυτης 93 001 002 005 101 103 104 113 208 210 214 217 219 220 302 304 305 401 402 403 408 411 412 501 505 507 509 510 511 512 513 601 604 606 609 612 614 615 616 617 618 623 626 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 γεναμενης αυτης 607 γενομενης δε 309 [] 92 γεναμενη 701; γεναμενοης 708; γενομενοις 505; γενομεννης 617; γεννομενης 305; []ναμενης 216 εξαμηνου3 81 003 006 110 206 301 412 εξαμηνιαιου 001 004 005 103 104 108 109 115 118 201 203 204 209 210 213 214 220 411 508 509 603 604 607 609 618 εξαμηνιαιου χρονου 112 702 εξαμηνιαιας 501 513 801 802 εξαμηναιου 93 002 101 102 113 116 202 207 211 215 217 219 302 304 305 306 401 403 406 502 505 507 510 514 521 602 608 614 625 626 627 628 701 708 εξαμηναιου χρονου 114 208 212 307 402 407 511 605 616 705 709 901 εξαμηναιας 111 218 612 εξ μηνων 105 ωσει μηνων εξ 408 409 εννεαμηνιαιου 512 601 1.  γεναμενους 2.  MSS 3.  εξαμε\η/νου c

Chapter 6



251

εννεαμηνιαιου χρονου 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 εννεαμη[] 216 [] 92 εξαμηνους 301; εξαμινιαιου 607; εξαμηνιεου 108 213 508 603; εξαμηνηαιας 503; εξαμιναιου 211 507; εξαμηνεου 114 708; εξαμιναιου 614 709; εξαμεινεου 217; εξαμηνειεου 622; εξαμηνεας 309; μεινον 408; ενναμηνιαιου 606 617 623 703 803; εν\ν/αμηνιαιου 707c; χρ[]νου 605 εστησεν αυτην4 81 93 001 002 003 004 005 101 102 103 104 105 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 216 217 218 219 220 301 302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 503 507 509 510 512 513 514 521 601 602 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 623 625 626 627 701 702 703 705 707 709 802 803 805 901 902 εστησε αυτην 006 604 εστησεν αυτη 628 εστησεν 108 215 505 508 511 603 622 708 801 [] 92 εστισεν 212 213 607; ετεσεν 202; []σεν 216 η μητηρ αυτης5 χαμαι6 81 93 001 002 003 004 005 101 102 103 104 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 217 218 219 220 301 302 304 305 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 503 508 510 511 513 514 521 602 603 605 607 608 609 612 614 616 618 622 625 626 627 628 701 702 705 708 709 801 802 901 η μητηρ αυτης χαμαι επι τους ποδας της παιδος 608 η μητηρ αυτης 203 306 507 η μητηρ αυτης εις την γην 509 604 χαμαι η μητηρ αυτης 105 216 505 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 χαμαι 006 215 [] 92 χαμε 213 215 217 402 403 408 503 510 607; |χαμαι| 622c; μ.τηρ 623c

4.  αυτη\ν/ς c 5.  αυτη\ς/\ν/ c 6.  χαμε

252

The Protevangelium of James

διαπειρασαι7 101 του διαπειρασαι 81 003 005 103 109 110 115 118 201 203 204 206 207 209 214 306 411 412 608 609 612 627 του διαπειρασαι αυτην 001 004 111 211 217 218 305 501 503 509 513 514 604 607 801 802 του διαπερασαι 006 406 614 του διαπερασαι αυτην 102 116 213 625 701 του πειρασαι 93 002 104 112 208 210 212 219 220 307 401 511 512 601 606 615 617 619 702 703 705 707 803 805 901 902 του πειρασαι αυτην 402 618 623 του εκπειρασαι 502 του δοκιμασαι 309 605 του περιπατησαι 108 114 215 301 302 304 407 507 508 510 603 616 622 626 628 708 709 ωστε πειραν λαβειν 408 409 - 105 113 202 403 505 602 [] 92 216 διαπηρασε 217; διαπειρασε 612c; διαπηρασαι 305; διαπιρασε 607; διαπειραησαι 306; διαπεραπερασαι 514; πηρασαι 212; ποιρασαι 401; εξαπερασαι 502; αυτη 217; περιπατισαι 510; περιπατεισε 108; περιπατησασα 616c; ωσται 409 ει8 ισταται9 81 93 001 002 003 004 005 101 102 103 109 110 111 112 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 212 214 216 218 219 220 305 306 307 309 402 406 408 409 411 412 501 502 511 512 513 514 601 605 606 607 608 609 612 614 615 618 619 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 ει σταθη 602 ει ισταται μονη 509 604 ει ηδη ισταται 104 401 ιδειν ει ισταται 407 και ει ισταται 304 ισταται 503 617 623 625 ιστατο δε 507 και στασα 626 η δε εστη 006 215 - 105 108 113 114 202 213 301 302 403 505 508 510 521 603 616 622 628 708 [] 92 217 η 112 305 408 409 709; ιστατε 514; ησταται 211 503; εισταται 623; ιστατ[] 605; η ιστατε 511; η ειστατε 406; ι εισταται 212; ιη\α/σταθη 602c 7.  διαπειρασε 8.  η 9.  ιστατε



Chapter 6

253

06:02 και επτα10 βηματα περιπατησασα 81 93 003 004 005 101 103 104 109 110 112 113 115 118 201 203 204 206 207 209 210 212 214 219 220 301 302 304 305 306 307 309 401 406 407 408 409 412 502 507 508 510 511 521 602 603 605 609 614 618 622 626 627 708 709 και επτα βηματα περιεπατησεν 001 102 116 211 215 218 514 604 702 802 και επτα βηματα περιεπατησε 006 108 111 501 513 607 801 και εννεα βηματα περιπατησασα 208 402 512 601 606 615 617 619 703 705 707 803 805 901 902 και εννεα βηματα περιεπατησεν 623 και επτα βηματα βαλουσα 105 και επτα βηματα περιπατησασα η παις 608 και επιβηματα περιπατησασα 625 και επτα βηματα 628 και περιπατησασα επτα βηματα 002 411 503 612 και περιεπατησεν επτα βηματα 509 και περιπατησασα βηματα επτα 403 505 και βηματα επτα περιεπατησεν 701 και βηματα περιπατησασα 213 και περιπατησασα 202 και περιπατουσα 114 - 616 και εννεα βηματα π[] 216 [] 92 217 περιπατισασα 505 110; περιπατησασαν 626; περιπατησα 614; περιπατεισε 108; επιτα 503; βοιματα περιεπατυσεν 607 ηλθεν εις τον κολπον της μη μη//ΙΒ ΙΒ\\τρος αυτης 81 93 002 003 004 005 103 104 108 109 110 112 113 114 115 118 201 202 204 206 207 208 209 212 213 215 216 219 301 306 307 309 401 403 407 408 411 412 502 505 507 508 510 512 601 603 604 605 606 608 609 612 614 615 616 618 619 622 623 626 627 628 702 705 707 708 709 803 805 901 ηλθε εις τον κολπον της μητρος αυτης 111 εισηλθεν εις τον κολπον της μητρος αυτης 511 ηλθεν εις τον κολπον της μητρος αυτου 602 617 ηλθεν εις τον κολπον της αυτου μητρος 503 ηλθεν εις τον κολπον της μητρος 210 220 406 ηλθεν εις τον κολπον αυτης της μητρος 703 ηλθεν εις τον κολπον αυτης της μητρος αυτης 521 ηλθεν εις τον κολπον αυτης 105 203 214 302 304 402 409 625 ηλθεν εις κολπον της μητρος αυτης 902 10.  και επτα και επτα Dittography

254

The Protevangelium of James

ηλθεν εις κολπον αυτης 101 και ηλθεν εις τον κολπον της μητρος αυτης 001 006 102 116 211 218 501 509 513 514 607 701 801 802 εις τον κολπον της μητρος αυτης ηλθεν 305 [] 92 217 ηλθον 508 622 708; κολπων 406; τη[] 605; αυτ.ς 409; αυτοις 614; μητρος α[] 216

06:03 και ανηρπασεν αυτην η μητηρ αυτης λεγουσα 93 001 006 102 103 104 105 109 112 116 202 203 207 208 209 211 212 219 306 307 401 402 403 407 508 514 603 605 608 609 618 627 701 702 708 709 και ανηρπασε αυτην η μητηρ αυτης λεγουσα 622 και ηρπασεν αυτην η μητηρ αυτης λεγουσα 213 215 503 512 606 615 617 619 626 703 707 803 805 902 και ηρπασεν αυτην η μητηρ αυτης ειπουσα 309 και αναρπασασα αυτην η ιδια μητηρ ειπεν 004 και ανηρπασεν αυτην η μητηρ λεγουσα 607 705 901 και ανηρπασεν η μητηρ αυτης λεγουσα 511 και ανηρπασεν αυτην λεγουσα 81 101 302 304 510 και ανηρπασεν αυτην λεγουσα ουτως 210 220 406 αφηρπασεν δε αυτην η μητηρ αυτης λεγουσα 114 και λεγει η μητηρ αυτης 113 λεγει δε η μητηρ αυτης 521 και ειπεν αννα 003 005 108 110 111 115 118 201 204 206 214 218 301 305 408 409 411 412 501 502 509 513 602 604 612 614 801 802 ειπεν δε αννα 002 λεγουσα 505 507 601 616 623 625 628 []σεν αυτην η μητηρ αυτης λεγουσα 216 [] 92 217 ανηρπασαι 622; []νηρπασεν 81 ζη κυριος11 ο θεος12 μου 81 93 001 002 003 004 005 006 101 102 103 104 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 211 212 213 214 215 218 219 302 304 307 309 401 402 403 406 407 408 409 412 501 502 503 505 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 ζη κυριος ο θεος ημων 507 11.  �� 12.  ��

Chapter 6



255

ζη κυριος ο θεος 203 301 411 ζη κυριος 210 220 305 ζη κ[] 216 [] 92 217 ζι 607; [] κυριος 81 ζη κυριος . . . ταυτη ου μη περιπατησης εν τη γη ταυτη ζη κυριος ο θεος μου 306 περιπατησις 306 ου μη περιπατησης13 81 93 001 002 003 004 005 101 102 104 108 109 111 112 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 211 213 214 216 218 219 301 302 304 305 307 309 401 402 403 406 412 501 502 505 508 509 510 512 513 514 601 602 603 604 605 606 607 612 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 703 705 707 708 801 802 803 805 901 ου μη περιπατηση 105 113 212 407 411 503 507 511 521 702 709 οτι ου μη περιπατησης 103 110 408 409 608 609 614 μη περιπατησεις 902 ου περιπατησεις 210 220 ουκετι περιπατησεις 006 114 215 [] 92 217 περιπατησεις 101 102 109 116 206 207 209 302 307 309 406 409 501 510 513 514 601 605 609 614 618 627 701 801 802; περιπατεισης 108; περιπατησις 202 305 403; περριπατησης 623; περιπατησει 212 407 503 521 709; περιπατη[] 81; [] μη 216; μι περιπατισης 110; μοι περοιπατησις 607 εν14 τη γη ταυτη 81 93 002 003 005 101 103 105 108 109 110 112 113 115 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 212 213 214 216 219 220 301 302 304 307 309 402 403 406 407 408 409 411 412 502 507 508 510 511 512 521 601 602 603 605 606 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 εν τη γη 104 401 505 εν τη γη πλεον 503 επι την γην ταυτην 006 215 επι της γης ταυτης 114 επι της γης 001 004 102 111 116 211 218 305 501 513 514 607 618 701 801 802 αλλο επι της γης 509 604 [] 92 217 εγ τι γη 110 13.  περιπατη|σης| c 14.  σν c

256

The Protevangelium of James

εως σε απαξω 93 208 307 402 605 616 705 901 εως σε αναξω 112 εως σε επαξω 212 εως αν απαξω σε 211 301 304 507 508 602 603 622 625 626 628 902 εως αν αναξω σε 302 εως αν εισαξω σε 109 209 306 627 εως απαξω σε 81 001 102 104 111 114 116 218 401 501 509 513 514 604 612 618 701 801 802 εως αναξω σε 006 207 215 608 εως επαξω σε 607 εως αν απαξω αυτην 113 521 εως αν απαγαγω σε 101 213 εως αν αγω σε 210 220 406 εως αν απαγω σε 503 εως αν προσαξω σε 203 εως ου απαξω σε 002 003 004 005 103 108 115 118 201 204 206 214 219 315 403 408 409 411 412 502 510 512 601 606 609 614 615 617 619 703 707 803 805 εως ου αναξω σε 105 εως ου επαξω σε 110 505 εως ου επαξω 511 εως απαξω αυτη 702 εως απαξω 709 εως ου αποδωσω σε 623 εως ου απενεγκω σε 309 εως αν απαξωσιν 708 εως αν 202 ε[....] απαξω 407 []αξω σε 216 [] 92 217 εως σου 505; απαξο 108; επαξο 607; σαι 110 216 315 406 408 409 505 614 623; εως []ω σε 81 εν τω ναω κυριου15 81 93 001 002 003 004 005 006 101 103 104 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 204 206 207 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 301 302 304 305 306 307 401 402 403 406 408 409 411 412 501 502 503 505 508 509 510 511 512 513 514 521 602 603 604 606 607 608 609 612 614 615 617 618 619 622 623 625 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 εν τω ναω κυριω 102 105 15.  ��



Chapter 6

257

εν τω ναω του κυριου 627 εν ναω κυριου 203 309 τω ναω κυριου 208 616 εις τον ναον κυριου 407 626 628 εις τον ναον του κυριου 601 εις ναον κυριου 605 εις ναον του κυριου 507 - 202 [] 92 217 το ναο 607; κυριω 514c

06:04 και εποιησεν αγιασμα 93 001 003 004 005 006 102 103 104 105 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 202 203 204 206 208 209 210 211 212 214 215 216 218 219 220 301 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 505 507 508 509 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και εποιησεν αγιαστηριον 002 και εποιησεν αννα αγιασμα 101 207 608 και επεσεν αννα 503 και εποιησεν ιωακειμ δοχην μεγαλην αγιασμα 703 [] 81 92 217 επιησεν 202 607; επηησεν 408; εποιεισεν 110; επο\ι/ισεν 628c; αγιασμαν 004 και εποιησεν . . . αυτης και εποιησεν εν τω κοιτωνι αυτης αγιασμα 302 304 510 και εποιησεν αννα εν τω κοιτωνι αυτης αγιασμα 213 ανεπαυσεν δε αυτην εν τω αγιασματι του κοιτωνος αυτης 114 κιτωνι 304; κοιτονι 213 εν τω κοιτωνι αυτης 93 001 002 003 004 005 006 101 102 103 104 105 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 214 215 216 218 219 220 301 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 505 507 508 509 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 626 627 628 701 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 εν τω κοιτωνι αυτης και διενευετο αυτη παιζουσα 503 εν τω οικω αυτης 203 212 511 702 709 εν τω οικω και εν τω κοιτωνι αυτης 625 εν τω οικω αυτης εν τω κοιτωνι 623

258

The Protevangelium of James

εν τω κοιτω[] 81 [] 92 217 εις το 623; κοιτωνη 408 505; κιτωνι 305 307 607; κοιτωνει 628; κειτωνι 703; κοιτο\ω/νι 207c; αυτοις 614; διενεβετο 503 και κοινον16 και ακαθαρτον 93 112 203 301 307 309 407 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 και κοινον και ακαθαρτου 510 και κοινον η ακαθαρτον 006 101 108 113 114 207 208 212 215 302 304 305 306 402 511 521 608 616 702 705 709 901 και παν κοινον και ακαθαρτον 001 003 004 005 102 103 109 110 111 115 116 118 201 204 209 211 213 214 216 218 305 406 408 409 411 412 501 502 513 514 607 609 618 622 627 701 708 801 802 και παν κοινον η ακαθαρτον 002 104 118 401 403 412 506 508 602 603 618 622 708 και παν κοινον κακαθαρτον 202 612 - 206 210 219 220 503 507 614 626 []ν και [] 81 [] 92 217 \παν/ . . . ακαθαρτο[] 216; κινον 407; κυνον 93; ει ακαθαρτον 108; αααθαρτον 511c; ακαθατον 508; και \μικρον/ και 512c και κοινον . . . δι αυτης και ουκ εια κοινον η ακαθαρτον εν τω κοιτωνι αυτης 105 και ουκ ην κοινον η ακαθαρτον διερχεσθαι δι αυτης 625 και ουδε ποτε συνεχωρει διελθειν δι αυτης παν κοινον η ακαθαρτον 509 604 του μη εισερχεσθαι κοινον η ακαθαρτον δι αυτου 628 εα 105; κυνον 625 ουκ εια17 διερχεσθαι δι αυτης 93 002 003 005 101 103 104 109 110 113 115 118 201 204 207 209 213 214 215 306 309 401 408 409 411 502 521 602 608 609 612 627 ουκ ειασεν διερχεσθαι δι αυτης 301 ουκ ειασε διερχεσθαι δι αυτης 108 ουκ εια διερχεσθαι εν αυτη 202 508 603 622 708 ουκ εια εισερχεσθαι δι αυτης 412 ουκ εια διελθειν δι αυτης 001 006 102 112 114 116 208 211 212 307 402 407 511 512 514 601 606 607 615 616 617 618 619 623 701 702 703 705 707 709 803 805 901 902 ουκ εια διελθειν δι αυτης 216 16.  κυνον 17.  ια



Chapter 6

259

ουκ ειασεν ελθειν δι αυτης 004 ου συνεχωρει διελθειν δι αυτης 111 218 305 501 513 801 802 ου διηρχετο δι αυτης 302 304 510 ουκ εια διαβηναι δι αυτου 203 ουκ εια διαβαινειν δι αυτης 406 ουκ αφιει διερχεσθαι δι αυτης 505 ουκ αφιει διερχεσθαι αυτου 403 - 206 210 219 220 503 507 614 626 ουκ [] διερχεσθαι δι αυτης 605 [] 81 92 217 εα 112 113 114 202 207 212 215 216 307 508 511 602 603 608 618 622 702 708 709; οια 607; ειω 627; ιαν 406; ην 407 502; εασεν 301; ηφιει 403; οικοια 409; διερχεται 505; ε δηερχεσθαι 213; ια διελθην 211

06:05 και εκαλεσε 002 006 103 104 105 108 111 113 115 118 201 204 207 208 210 214 219 220 302 304 306 401 411 412 501 502 512 513 601 606 609 612 615 616 617 618 619 625 627 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 και εκαλεσεν 81 93 001 003 004 005 102 109 110 112 116 202 203 206 209 211 212 213 215 216 218 301 307 309 402 406 407 505 508 510 511 514 521 602 603 605 607 614 622 623 626 628 701 708 709 και εκαλει 101 305 403 εκαλεσε δε 114 507 εκαλεσε δε και 509 604 - 408 409 503 608 [] 92 217 εκαλεσαι 304; εκαλλεσεν 614 τας θυγατερας τας αμιαντους των εβραιων τας θυγατερας των εβραιων τας αμιαντους 81 93 001 002 003 004 005 006 101 102 103 104 105 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 411 412 501 502 505 507 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 τας θυγατερας των εβραιων τας παρθενους 301 τας θυγατερας των εβραιων τας παρθενους και αμιαντους 108 - 408 409 503 608 [] 92 217 θιγατερας 607; εβρεων 81 505 617; ευραιων 406; εβραιον 628; τοις θυγατερας 202

260

The Protevangelium of James

και διεπλανων αυτην 81 93 001 002 003 005 006 101 102 103 104 110 111 112 115 116 118 201 203 204 206 208 210 211 212 214 215 216 218 220 302 305 309 401 402 406 407 411 412 501 502 509 510 511 512 513 514 601 604 605 606 607 609 612 615 616 617 619 623 625 701 703 705 707 801 802 803 805 901 και διεπλανων αυτη 702 και διεπλανων αυτην πεζουσαι 213 και διεπλανων αυτην τη δε παιδι προσετιθοντο οι μηνες αυτης 219 και διεπλυνoν αυτην 902 και απεπλανων αυτην 113 202 508 521 602 603 622 708 και απεπλυνον αυτην 507 626 και περιεπλανων αυτην 207 και επλανων αυτην 114 304 307 614 709 και διηκονουν αυτην 108 301 και διηκονουν αυτη 105 και μετεωρισαν αυτην 109 209 627 και συνεχαιρον αυτην 403 505 και επαιζον μετ αυτης 306 και εκολακευον αυτην 618 και ειπεν αναλαβετωσαν ανα λαμπαδα και αναψαντες οπως μη δωη ονους αυτης εις τα οπισω η δε παις ηγαλλιατο και εχαιρε 628 - 004 408 409 503 608 [] 92 217 διεπλανον 93 002 211; διεπλανουν 006 102 112 116 203 208 212 213 219 402 406 407 511 514 605 607 616 625 701 702 705 901; εδιεπλανον 302; επλανουν 114 307 614 709; διεπλυνων 902; απαπλανων 113 202; απεπλανουν 521; απεπληνον 626; περιεπλανουν 207; διεικονουν 105; εμετεωρησαν 109; συνεχαιρων 505; επεζον 306; αναλαβετοσαν . . . οπος . . . δοη . . . οπισο . . . δαι . . . ηγαλιατο . . . εχερε 628

06:06 εγενετο δε 81 93 001 002 003 004 005 006 101 102 103 104 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 220 301 302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 411 412 501 502 503 505 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 εγενετο ουν 408 409 και εγενετο 219 και γενομενης 507 626 [] 92 217 []γενετο 501; δει 001

Chapter 6



261

πρωτος ενιαυτος τη παιδι18 81 93 002 003 005 006 101 104 108 109 110 112 114 115 118 201 202 203 204 206 207 208 209 212 213 214 215 216 219 301 302 304 306 309 401 402 411 412 502 503 505 508 510 512 521 601 602 603 605 606 608 612 615 616 617 619 622 623 627 628 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 πρωτος ενιαυτος τω παιδι 113 403 511 614 πρωτος ενιαυτος της παιδισκης 307 πρωτος ενιαυτος τοις παισι 625 πρωτος ενιαυτος 105 210 220 406 πρωτος ενιαυτος τη μαριαμ 408 409 τη παιδι πρωτος ενιαυτος 001 004 102 103 111 116 211 218 305 501 509 513 514 604 607 609 618 801 802 τη παιδισκη πρωτος ενιαυτος 701 ενιαυσιον το παιδιον 407 ενιαυσιαιας της παιδος 507 626 [] 92 217 προτος 505; πρωτο 503; εννιαυτος 701; ενιαυτου 709; ενιαυσιαιου 626; το παιδι 614; παιδη 212 213 628; πρωτ[]ς . . . πα[]δι 216; τι παιδι προτος 607 και εποιησεν 81 93 001 002 003 004 005 101 102 103 109 110 112 114 115 116 118 201 202 203 204 206 209 211 212 213 214 216 218 219 301 304 305 306 307 401 402 403 406 407 408 409 411 412 502 503 505 508 510 511 512 514 521 601 602 603 606 608 609 612 614 615 617 619 622 623 625 627 628 701 703 707 708 709 803 805 902 και εποιησε 006 104 105 108 111 113 207 208 210 220 215 302 309 501 509 513 604 605 607 616 618 702 705 801 802 901 εποιησεν 507 626 [] 92 217 εποισεν 709; εποιεισεν 110; επηησεν 408 628 ιωακειμ δοχην μεγαλην 002 003 005 101 103 110 115 118 201 204 206 213 214 216 408 409 411 412 502 503 510 512 601 606 609 612 614 615 617 619 623 703 707 803 805 902 ιωακειμ δοχην μεγαλην σφοδρα 602 ιωακειμ δοχην μεγαλην εν τω οικω αυτου 625 628 ιωακειμ δοχην 114 δοχην μεγαλην ιωακειμ 81 001 006 102 104 105 108 109 111 112 113 116 202 203 207 208 209 210 211 212 215 218 219 220 301 302 304 306 307 401 402 403 406 407 501 505 507 508 511 513 514 603 604 605 607 608 609 616 618 622 627 701 702 705 708 709 801 802 901 δοχην μεγαλην σφοδρα ιωακειμ 521 18.  πεδι

262

The Protevangelium of James

δοχην μεγαλην ο ιωακειμ 004 δοχην μεγαλην ιωακειμ εν τω οικω αυτου 626 δοχην ιωακειμ 93 δοχην μεγαλην 305 μεγαλην εορτην των γενεσιων αυτης ιωακειμ 309 [] 92 217 ιωακιμ 81; ιωακημ 211 408 507 623; ηωακηλ 628c; ιωαειμ 614; μεγαλη[] 216; μεγαλι\η/ν οιακοιμ 607c και εκαλεσεν τους αρχιερεις19 και τους ιερεις 102 116 211 514 701 και εκαλεσε τους αρχιερεις και τους ιερεις 618 και εκαλεσεν τους αρχιερεις και ιερεις 004 607 και εκαλεσεν τους ιερεις και τους αρχιερεις 219 306 608 και εκαλεσε τους ιερεις και τους αρχιερεις 104 207 401 και εκαλεσε παντας τους ιερεις και αρχιερεις 302 και εκαλεσεν τους ιερεις 93 001 002 003 109 110 112 202 206 209 212 215 216 307 407 508 511 521 602 603 612 614 622 708 και εκαλεσε τους ιερεις 005 006 101 103 105 113 114 115 118 201 204 208 214 309 411 412 502 512 601 605 606 609 615 616 617 619 623 625 627 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και καλεσας τους ιερεις 408 409 και εκαλεσεν παντας τους ιερεις 304 510 και εκαλεσεν τους αρχιερεις 81 203 213 218 301 305 403 406 505 εκαλεσε 507 και εκαλεσε τους αρχιερεις 108 111 210 220 501 503 509 513 604 801 802 και εκαλεσεν 626 628 [] 92 217 εκαλεσενδο 514c; ιεροις 612; αρχιεροις 503; εκαλασε . . . \ο/ιερεις 401; αρχιεροις και ιεροις 607 και τους γραμματεις 81 93 001 002 003 005 101 102 104 105 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 211 212 213 216 218 219 305 307 401 402 408 409 411 412 501 502 503 508 509 510 511 512 513 514 601 602 603 604 605 612 615 616 617 618 619 622 623 627 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και τους γραμματεις και τους ιερεις 406 και γραμματεις 006 103 114 214 215 301 302 306 309 403 407 521 607 609 614 625 702

19.  αρχ\ι/ερεις

Chapter 6



263

και γραμματεις του λαου 203 και γραμματεις και τους ιερεις 210 220 τους γραμματεις 507 626 628 γραμματεις 004 - 304 505 [] 92 217 γραματεις 408 514 628; γραμματης 211 507 607; γραμματοις 409 623; γραμματους 605; γαρματεις 708 και την γερουσιαν 81 93 001 002 004 006 101 102 104 105 109 111 112 113 116 202 207 209 210 211 212 215 216 218 219 220 301 302 304 305 306 307 309 401 403 406 407 501 505 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 615 617 618 619 622 625 627 701 702 703 707 708 709 801 802 803 805 902 και την γερουσιαν του λαου 623 και πασαν την γερουσιαν 108 114 203 της γερουσιας 003 005 103 110 115 118 201 204 206 214 408 409 411 412 502 609 612 614 - 208 213 402 503 507 616 626 628 705 901 [] 92 217 τε 004; τη 602; τοις 409 και ολον τον λαον του ισραηλ20 και παντα τον λαον του ισραηλ 81 93 003 005 103 104 110 115 118 201 203 204 206 210 214 219 220 301 309 401 403 406 408 409 411 412 502 521 608 609 612 614 626 και παντα τον λαον ισραηλ 001 002 006 102 105 111 112 113 114 116 202 208 211 213 215 216 218 302 305 402 407 501 503 508 509 510 512 513 514 601 602 603 604 605 606 607 615 616 617 618 619 622 623 701 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 και απαντα τον λαον ισραηλ 307 και παντα τον ισραηλ λαον 004 και παντα λαον του ισραηλ 108 και παντα τον λαον αυτων 507 και παντα τον λαον 109 209 306 505 625 627 628 και παντα τον ισραηλ 101 207 - 212 304 511 702 709 [] 92 217 παντι 505; παν 305; των 607; λαων 108; λα[] 206

20.  ι���

264

The Protevangelium of James

06:07 και προσηνεγκεν21 81 93 001 002 003 004 005 006 102 103 110 111 112 114 115 116 118 201 202 204 206 208 211 212 213 214 215 216 218 219 301 305 307 402 403 407 408 409 411 412 501 502 508 509 511 512 513 514 521 601 602 603 604 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και προσηνεγκε 101 105 113 207 210 220 309 406 605 626 και προσηνεγκαν 104 203 401 505 507 510 623 625 628 και προσηνεγκαν αυτην 503 και ηνεγκεν 109 209 306 627 και προσεφερε 108 και προσηγαγον 302 304 [] 92 217 προσεινεγκεν 609; προσινεγκεν 607; προσυνεγγεν 709; πρωσηνεγγεν 408; προσενεγκεν 112; προσενεγκεν 514c; προσινεγγαν 623 την παιδα ιωακειμ 81 101 105 108 113 207 210 220 301 403 406 505 521 605 608 την παιδα ο ιωακειμ 93 το παιδιον ιωακειμ 309 ιωακειμ την παιδα 002 003 005 006 103 109 110 112 115 118 201 204 206 208 209 211 212 213 214 215 216 219 306 307 402 407 408 409 411 412 502 511 512 601 602 606 609 612 614 615 616 617 619 627 703 705 707 709 803 805 901 902 ιωακειμ την παιδα αυτου 503 ιωακειμ την παιδα ταυτην 702 την παιδα οι γονεις 104 την παιδα οι γονεις αυτης 401 ιωακειμ και αννα την παιδα 304 510 623 αννα και ιωακειμ 302 την παιδα 114 202 203 507 508 603 622 625 626 628 708 αυτην 509 604 ιωακειμ τα δωρα 001 004 102 111 116 218 501 513 514 701 801 802 ιωακειμ δωρα 305 607 618 τα δωρα ιωακειμ 211 [] 92 217 ιωακιμ 81; ιωακημ 211 408; ιωκειμ 614 617; ιωακοιμ 607; τον 409; παιδαν 306 403; ιωακιμ . . . παιδαν 110

21.  προσηνεγ’κεν

Chapter 6



265

τοις ιερευσιν 81 93 006 105 108 109 114 202 209 211 213 301 304 306 309 409 507 508 510 521 603 614 622 625 628 708 τοις ιερευσι 002 004 101 104 113 207 210 215 219 220 302 401 406 503 601 605 626 627 805 τοις αρχιερευσιν 001 003 102 110 111 112 116 206 212 218 305 307 402 403 407 505 511 514 701 709 τοις αρχιερευσι 005 103 115 118 201 204 208 213 214 216 408 411 412 501 502 509 512 513 602 604 606 607 609 612 615 616 617 618 619 623 703 705 707 801 802 803 901 902 τοις αρχιερευσιν και ιερευσιν 608 τοις ιερευσιν ιωακειμ και η μητηρ αυτης 203 - 702 [] 92 217 της 408 607; αρχιερευσην 110; [] ιερευσιν 203 και22 ηυλογησαν αυτην λεγοντες 93 001 104 109 112 114 202 203 208 209 210 212 215 301 307 401 407 503 510 521 602 603 605 618 622 627 και ηυλογησαν την παιδα και ειπον 108 και ευλογησαν αυτην λεγοντες 81 003 004 005 006 101 102 103 105 110 111 113 115 116 118 201 204 206 207 211 213 214 216 218 219 220 302 304 305 306 402 403 406 408 409 411 412 501 502 507 508 509 511 512 513 514 601 604 606 607 608 609 612 615 616 617 619 623 625 626 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 805 901 902 και ευλογησαν αυτην ειποντες 309 και ευλογησαν αυτην οι ιερεις λεγοντες 002 614 λεγωντες και ευλογησον αυτην 505 ευλογησαν αυτην λεγοντες 803 [] 92 217 αυτη 628; λεγονοες 627c; λεγωντες 403 406 408 510; λεγονταις 409; γεγοντες 708

06:08 ο θεος23 των24 πατερων25 ημων 81 001 002 003 004 005 006 101 102 103 104 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 301 302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 409 412 22.  κα 23.  �� 24.  τ� 25.  π��ν

266

The Protevangelium of James

501 502 503 505 507 508 510 511 512 513 514 521 601 602 603 605 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 ο θεος των πατερων 411 ο θεος των υψιστων 625 ο θεος των υψωματων 628 ο θεος των πατερων ημων του αβρααμ και ισαακ και ιακωβ 509 604 κυριε ο θεος των πατερων ημων 207 608 κυριε ο θεος των πατερων ημων αβρααμ και ισαακ και ιακωβ 608 [] 92 217 ημον 408 ευλογησον την παιδα ταυτην 81 001 002 003 004 005 006 101 102 103 104 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 301 302 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 625 626 627 628 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 ευλογησαι την παιδα ταυτην 702 - 304 [] 92 217 ευλογησεσον 617c; τον 614; παιδαν 212 306 402; ευλοησον . . . παιδαν 403; ευλογισον . . . ταυτιν 110 και δος αυτη 002 003 004 005 006 101 102 103 104 105 108 110 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 213 214 215 216 220 301 302 307 309 401 402 403 407 408 411 412 501 502 505 508 509 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 608 609 614 615 616 617 618 619 622 623 626 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και δος αυτην 81 93 001 109 111 212 218 219 305 306 406 503 507 607 612 625 627 628 και δος αυτης 409 510 δους αυτη 702 - 304 [] 92 217 κε 607; δως 108 212 215 505 608; αυταν 628c; αυτοις 409; [] αυτη 203 ονομα ονομαστον αιωνιον 81 93 001 002 003 004 005 006 101 102 103 104 105 110 111 112 114 115 116 118 201 203 204 206 210 211 214 216 218 220 305 309 401 406 407 408 409 411 412 501 509 512 513 514 601 604 605 606 607 609 612 614 615 617 618 619 623 626 701 703 707 801 802 803 805 902

Chapter 6



267

ονομα θαυμαστον αιωνιον 219 ονομα ονομαστον ενωπιον σου 109 209 306 627 ονομα αιωνιον ονομαστον 113 208 402 602 616 705 901 ονομαστον ονομα το υπερ παν ονομα 202 508 603 622 708 ονομα αιωνιον 108 207 301 403 505 510 521 608 625 628 ονομα ονομαστον 215 307 502 507 ονομα 213 503 - 304 [] 92 217 ωνομαστον 306 508 603 622 708; εονιον 607 ονομα . . . γενεαις ονομα επι πασαις γενεαις αιωνιον 212 511 ονομα αιωνιον εν πασαις ταις γενεαις 302 ονομα επι πασαις ταις γενεαις αιωνων 709 ονομα επι πασαις γενεαις εκλελεγμενον αιωνιον 702 γεναιες 212; ονομα \β/εν πασαις ταις γενεαις \α/αιωνιον 302c εν26 πασαις27 ταις28 γενεαις29 001 002 004 006 102 104 108 109 111 112 113 114 116 202 203 207 208 209 210 211 213 215 218 219 220 305 306 307 401 402 403 407 501 503 505 507 508 509 510 513 514 521 602 603 604 605 607 608 616 618 622 625 626 627 628 701 705 708 801 802 901 εν πασαις ταις γενεαις του αιωνος 93 105 εν πασαις ταις γενεαις της γης 003 005 101 103 115 118 201 203 204 206 214 301 408 409 411 412 502 609 612 εν ταις γενεαις ταις πασαις 81 εν πασαις ταις γυναιξι της γης 614 εν πασαις γενεαις 309 πασαις ταις γενεαις 406 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 πασαις ταις γενεαις της γης 216 - 304 [] 92 110 217 εκ 510; γενεες 93; γεναιες 211; γυναικαις 614; τις γης 110; \της γης/ 216c; πασες τους γενεες 607

06:09 και ειπεν ο λαος 005 103 105 202 206 213 302 305 306 411 505 508 510 511 603 609 622 708 26.  εμ 27.  πασες 28.  ται 29.  γενεες

268

The Protevangelium of James

και ειπεν πας ο λαος 81 93 001 002 004 006 101 102 109 111 112 116 203 209 211 212 215 216 218 219 301 307 309 401 402 403 406 407 507 514 521 602 607 625 626 628 701 709 και ειπον πας ο λαος 618 και ειπεν πας ο λαος ισραηλ 608 και ειπε πας ο λαος 104 108 113 207 208 210 220 501 503 509 512 513 601 604 605 606 607 608 615 616 617 619 623 627 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 και απεκριθη πας ο λαος 114 - 003 110 115 118 201 204 214 304 408 409 412 502 612 614 [] 92 217 υπεν 607; ειπαι 623; \και ειπεν ο λαος/ 206c; και ειπεν [] ο λαος 81 γενοιτο αμην 81 005 101 104 105 108 109 202 203 207 209 210 213 219 220 301 306 307 401 403 406 411 505 507 508 510 521 603 608 622 625 626 627 708 γενοιτο γενοιτο αμην 002 112 208 212 216 302 402 407 511 512 601 606 615 616 617 619 623 703 705 707 709 803 805 901 902 γενοιτο γενοιτο γενοιτο 309 γενοιτο γενοιτο 006 114 503 605 γενοιτο 215 αμην γενοιτο γενοιτο 604 702 αμην γενοιτο γενοιτο κυριε 701 αμην γενοιτο 93 001 004 102 111 113 116 211 218 305 501 509 513 514 602 607 609 618 628 801 802 αμην γενεσθω 206 - 003 110 115 118 201 204 214 304 408 409 412 502 612 614 [] 92 217 γενοιτω 108 505 628; γενιτο 607; γεννοιτο 305; γενητο 507; αμην 617; \αμην γενεσθω/ 206c; γ.νοιτο γενοιτο 619; γενοιτο γενοιτω 213; γενητο γενητο 709; γενυτο γενυτο 212

06:10 και προσηνεγκαν30 αυτην 81 93 001 003 004 005 101 102 103 105 109 111 113 115 116 118 201 204 206 209 211 218 302 305 306 401 403 408 409 501 502 503 505 507 508 510 513 514 521 603 607 612 618 622 626 627 701 708 801 802 και ηνεγκαν αυτην 602 και παλιν προσηνεγκαν αυτην 006 212 615 619 702 και παλιν προηνεγκαν αυτην 623 30.  προσηνηγ’καν



Chapter 6

269

προσηνεγκαν δε αυτην 509 604 και προσηνεγκεν αυτην 104 108 202 207 210 213 214 219 220 301 309 406 411 609 και προσηνεγκεν 412 και προσηνεγκεν ιωακειμ την παιδα 002 614 και παλιν προσηνεγκεν αυτην 112 208 215 216 307 402 511 512 601 605 606 616 617 703 705 707 803 805 901 και παλιν προσηνεγκε αυτην 709 και παλιν μετηνεγκεν αυτην 902 και παλιν ηνεγκεν αυτην 407 και προσηγαγεν αυτην 114 - 304 625 628 []γκαν αυτην 203 [] 92 110 217 παλην 605; προσηνεγκαν 601c; προσηνεγγαν 408; προσινεγκαν 607; προσυνεγκαν 612; προσηνεγχαν 403; προσενεγκεν 112; προσσηνεγκαν 401; αυτη 109; αυτη[] 81; αυτον 110 409; προσηνεγκαι αυτη 709 και προσηνεγκαν . . . λεγοντες και παλιν ευλογησαν την παιδα λεγοντες οι ιερεις 608 τοις αρχιερευσι 002 006 101 104 108 113 210 219 220 302 627 τοις αρχιερευσιν 81 93 109 202 209 215 306 401 406 508 510 603 614 622 708 τοις ιερευσιν και αρχιερευσιν 409 τοις ιερευσι 004 005 103 111 115 118 201 204 207 208 214 216 218 411 412 501 512 513 601 604 605 606 609 612 615 616 617 618 619 623 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 τοις ιερευσιν 001 003 102 110 112 116 206 211 212 307 402 403 407 408 502 511 514 521 602 701 709 και τοις ιερευσι 509 604 τοις γραμματευσι 309 τοις γραμματευσιν 213 301 503 τη γερουσια 105 114 τοις λευιταις 507 626 - 304 305 505 607 625 628 [] 92 203 217 ιερευσην 110; \ι/ερευσι 619c; ιερεις 409; [] αρχιερευσιν 81; γραματευσιν 503 και ευλογησαν αυτην λεγοντες 001 002 003 005 006 101 102 103 105 111 115 116 118 201 204 206 207 211 212 214 216 218 219 220 306 307 309 402 403 406 408 409 412 501 502 507 512 513 514 601 606 609 612 614 615 616 617 619 623 701 702 703 707 709 801 802 803 805 902

270

The Protevangelium of James

και ηυλογησαν αυτην λεγοντες 93 004 104 108 109 110 112 114 202 208 209 210 215 302 401 407 411 508 510 603 605 618 622 626 627 705 708 901 και ευλογησαν λεγοντες 511 και ευλογησαν αυτην 113 521 και ευλογησαν αυτην και αυτοι λεγοντες 509 604 και ηυλογησαν και αυτοι λεγοντες 602 και ευλογησαν αυτην και ειπαν 213 και ηυλογησαν αυτην και ειπαν 301 και ηυλογησεν αυτην πας ο λαος και ειπων 503 λεγοντες 305 607 και επονομασαν αυτην οι αρχιερεις και λευιται μαριαμ λεγοντες 625 628 - 304 505 []ησαν αυτην [] 203 κα[] αυτην [] 81 [] 92 217 ευλοησαν 403; λεβιται 625; λεγωντες 403 406 408 510; λεγονταις 409

06:11 ο θεος31 των υψωματων 93 001 002 003 004 005 101 102 103 104 105 108 109 110 111 112 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 301 302 305 306 307 309 401 402 403 406 407 411 412 501 502 503 507 508 509 510 511 512 513 514 601 603 604 605 606 607 608 609 612 615 616 617 618 619 622 623 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 ο θεος τον υψωματων 408 409 ο θεος των υψιστων 006 ο θεος επι των υψωματων 614 και των υψωματων 304 κυριε ο θεος 602 - 113 505 521 625 628 ο θεος [] 81 [] 92 217 υψοματων 409; υψω[]των 605 επιβλεψον επι την παιδα ταυτην 93 001 003 004 005 006 101 102 103 104 108 109 110 111 112 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 301 302 304 306 309 401 402 406 407 408 409 411 412 501 502 503 508 509

31.  ��

Chapter 6



271

511 512 513 514 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 επιβλεψον εις την παιδα ταυτην 307 επι την παιδα ταυτην 507 - 113 305 505 521 625 628 [] 81 92 217 επιβλεψων 406 607; παιδαν 306 408; ταυτη 605 επιβλεψον . . . αυτην ευλογησον την παιδα ταυτην 114 403 510 618 ευλογησον την παιδα ταυτην και παρασχου αυτη 002 ευλογησον την παιδα ταυτην καθως ευλογησας τον ισαακ 105 και ευλογησον αυτην 81 93 001 003 004 005 006 101 102 103 104 108 109 110 111 112 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 301 302 306 307 309 401 402 406 407 408 409 411 412 501 502 503 507 508 509 511 512 513 514 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και ευλογησαν 304 ευλογησον αυτην 305 - 113 505 521 625 628 [] 92 217 κε 607; ευλογησεν 503; ευλογησαν 507 εσχατην ευλογιαν32 93 108 109 112 114 206 207 208 209 210 212 213 216 219 301 302 304 307 309 402 406 407 511 512 601 605 606 608 614 615 616 617 618 619 623 627 702 703 705 707 709 803 805 901 902 ευλογιαν εσχατην 101 203 220 την εσχατην ευλογιαν 403 ευλογιαν 001 002 003 004 005 006 102 103 104 110 111 113 115 116 118 201 202 204 211 214 215 218 305 306 401 408 409 411 412 501 502 507 508 509 513 514 521 602 603 604 607 609 612 622 626 701 708 801 802 ευλογια 81 ευλογιαν πνευματικην 510 την ευλογιαν 105 - 503 505 625 628 [] 92 217 αισχατην 212 805; ευλογειαν 114 409; ευλογηαν 406 605 607 623 627 708 802; αισχατην ευλοειαν 403 32.  ευλογι�

272

The Protevangelium of James

ητις διαδοχην 81 001 002 003 004 005 006 101 102 103 104 105 108 109 110 111 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 210 211 213 214 215 216 218 219 220 301 302 304 305 309 401 402 407 408 409 411 412 501 502 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 626 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 ειτις διαδοχην 93 209 306 307 403 406 627 ητης διαδοχην 114 212 607 708 ητις διαλυσιν 112 την δε διαδοχην 507 οτι το ονομα αυτης 625 628 - 503 505 [] 92 217 διαδοχειν 108 ουκ εχει 81 93 001 003 004 005 006 101 102 103 104 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 301 302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 501 502 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 623 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 ουκ εξει 002 412 ουκ εξαληφθησεται εις τον αιωνα 625 628 ουκ εχει και ειπεν πας ο λαος γενοιτο αμην και επονομασαν αυτην οι αρχιερεις και οι λευιται μαριαμ λεγοντες οτι το ονομα αυτης ενευλογηθησεται 626 ουκ εχει ειπεν δε πας ο λαος γενοιτο αμην και επονομασαν αυτην οι αρχιερεις και οι λευιται μαριαμ λεγοντες το ονομα αυτης ενευλογηθησεται 507 - 503 505 [] 92 217 ουχ 203; εχη 409 507; εχι 607; εξαληφθησετε 628c; γενητο . . . επονομασεν 507

06:12 και ανηρπασεν 33 η μητηρ αυτης 001 003 004 005 006 101 102 103 104 105 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 204 206 207 208 209 211 212 214 216 218 301 302 304 306 307 309 401 402 403 407 408 409 411 412 501 502 510 511 512 513 521 601 605 606 609 612 615 616 617 618 619 623 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και ανηρπασε αυτην η μητηρ αυτης 514 33.  MSS

Chapter 6



273

και αφηρπασεν αυτην η μητηρ αυτης 219 και ηρπασεν αυτην η μητηρ αυτης 213 215 και ηρπασεν αυτην η μητηρ αυτης και ανεπαυσεν αυτην 114 και ανηρπασεν αυτην η μητηρ αυτης και εισηνεγκεν αυτην 210 220 406 και ανηρπασεν αυτην η μητηρ αυτης και ηνεγκεν αυτην 203 και ανηρπασεν αυτην η μητηρ αυτης και εισηνεγκαν αυτην 608 και ανηρπασεν αυτην η μητηρ αυτης και απηγαγεν αυτην 614 η ανηρπασεν αυτην η μητηρ αυτης 305 τοτε ανηρπασεν αυτην η μητηρ αυτης 509 604 ανηρπασεν αυτην η μητηρ αυτης 607 ανηρπασεν δε η μητηρ αυτης 505 και ανηρπασεν την παιδα ταυτην και απηγαγεν 202 και ανηρπασε την παιδα ταυτην και απηγαγεν 508 603 και ανηρπασε την παιδα ταυτην και απηγαγε 622 708 και ανηγαγεν αυτην η μητηρ αυτης 93 και ανηγαγεν αυτην 625 και εισηγαγεν αυτην η μητηρ αυτης 507 626 και εισηγαγεν αυτην 628 και απηγαγον αυτην 002 και απεσπασεν αυτην η μητηρ αυτης 81 και λαβουσα αυτην η μητηρ αυτης 602 και λαβουσα αυτην η μητηρ αυτης ηγαγεν 503 [] 92 217 ανηρπασαι 508 603 622 708; αυτη 301; αυτο 409; αυτοις 408; ειγαγεν 503; εισενεγκησαν 608 εν τω αγιασματι του κοιτωνος34 81 101 εν τω αγιασματι του κοιτωνος αυτης 002 006 104 105 108 109 112 113 202 208 209 210 212 213 215 220 302 304 306 307 309 401 402 403 406 407 508 510 511 521 602 603 614 622 627 702 705 708 709 901 902 εν τω αγιασματι αυτης 93 εις το αγιασμα αυτης 203 εν τω κοιτωνι του αγιασματος αυτης 114 207 608 εν τω κοιτωνι αυτης 503 625 626 628 - 001 003 004 005 102 103 110 111 115 116 118 201 204 206 211 214 216 218 219 301 305 408 409 411 412 501 502 505 507 509 512 513 514 601 604 605 606 607 609 612 615 616 617 618 619 623 701 703 707 801 802 803 805 [] 92 217 κητωνος 407; αγιασμα 406; κοιτωνοι αυτοις 503; αγιασματη . . . κοιτονος 212

34.  κυτωνος

274

The Protevangelium of James

και εδωκε 104 113 207 210 219 220 302 306 403 502 607 618 627 και εδωκεν 81 93 001 003 004 005 006 101 102 105 109 110 111 112 114 115 116 118 201 203 204 206 208 209 211 212 213 214 216 218 301 304 305 307 309 401 402 406 407 411 412 501 503 505 507 509 510 511 512 513 514 521 601 604 605 606 608 612 614 615 616 617 619 623 625 626 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και επεδωκε 103 609 και επεδωκεν 602 και λαβουσα αννα εδωκε 002 - 108 202 215 408 409 508 603 622 708 [] 92 217 εδοκε 607; εδωκ\ε/ 220c; εδοκεν 101 507 628 μασθον τη παιδι 81 001 002 003 006 101 102 103 104 105 109 110 113 116 206 207 209 210 211 220 302 306 309 401 403 406 502 505 514 521 609 614 618 μασθον τη παιδι αυτης 608 627 μασθον τη παιδισκη 701 μασθον τω παιδι 219 τη παιδι μασθον 203 αυτη μασθον 005 112 114 115 118 201 204 208 213 214 216 301 304 402 407 411 412 501 503 509 511 512 513 601 602 604 605 606 612 615 616 617 619 623 626 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 αυτην μασθον 111 212 218 305 307 510 625 628 μασθον 93 507 607 - 004 108 202 215 408 409 508 603 622 708 [] 92 217 μασθων 93 406; μαθσθον 514c; μαθον 625; μαστον 81 001 003 005 103 104 111 115 201 204 207 214 218 309 401 412 501 505 512 513 601 609 615 619 623 702 801 802; παιδα 203; τι παιδι 110

06:13 και εποιησεν35 /ΙΔ ΙΔ\ ασμα κυριω36 τω θεω37 αννα λεγουσα 81 309 507 626 και εποιησεν ασμα κυριω τω θεω λεγουσα 202 301 508 603 622 625 708 και εποιησεν ασμα τω κυριω και θεω αυτης λεγουσης 628 και εποιησεν ασμα τω θεω λεγουσα 006 101 35.  εποιησ� 36.  �� 37.  ��



Chapter 6

275

και εποιησεν ασμα κυριω τω θεω 215 και εποιησεν ασμα καινον λεγουσα 213 και εποιησεν ασμα λεγουσα 203 και εποιησε κυριω αννα ασμα λεγουσα 104 401 και εποιησεν αγιασμα καινον κυριω τω θεω αννα λεγουσα 614 και εποιησεν αγιασμα αννα κυριω τω θεω λεγουσα 608 και εποιησεν αγιασμα κυριω τω θεω λεγουσα 105 114 και εποιησεν ευχην κυριω τω θεω αννα λεγουσα 219 και εποιησεν ευχην τω θεω αννα λεγουσα 93 και εποιησεν αννα ασμα κυριω τω θεω λεγουσα 001 005 103 110 111 112 115 118 201 204 206 210 211 212 214 218 220 305 307 406 411 412 501 509 511 513 604 605 609 612 618 702 801 802 και εποιησεν αννα ασμα κυριω τω θεω λεγουσα ωδην αγιαν τω κυριω 407 και εποιησεν αννα ασμα τω κυριω λεγουσα 102 116 514 607 701 και εποιησεν αννα ασμα κυριω λεγουσα 510 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 και εποιησεν αννα αγιασμα κυριω τω θεω λεγουσα 207 και εποιησεν αννα αγιασμα κυριω λεγουσα 208 402 616 705 901 και εποιησεν αννα ασμα κυριω τω θεω μου 502 και εποιησεν αννα ασμα τω θεω λεγουσα 003 και εποιησεν αννα ασμα 709 και εποιησεν ωδην κυριω τω θεω αννα λεγουσα 113 521 και εποιησεν ωδην κυριω τω θεω λεγουσα 109 209 306 και εποιησεν ωδην τω θεω λεγουσα 627 και εποιησεν 302 εποιησεν δε αννα κυριω τω θεω λεγουσα 409 εποιησε δε αννα ασμα κυριω τω θεω λεγουσα 408 και ηνεσεν αννα ασμα κυριω τω θεω λεγουσα 403 και ηνεσεν αννα ασμα καινον λεγουσα 505 και ησεν ασμα κυριω τω θεω λεγουσα 002 και ασατο κυριω τω θεω αννα ειπουσα 602 και ηρξατο ασμα καινον λεγουσα 503 ασμα κυριω τω θεω λεγουσα 004 - 304 και εποιησεν αννα [] 216 []σα 92 [] 217 εποισεν 612; εποιεισεν 110; ανα 408; εγιασμα 608; κοινων 614; κε επ[]ησεν ανα 607 ασω ωδην αγιαν 92 006 109 112 208 209 210 212 220 301 307 309 402 406 511 605 616 627 702 705 901

276

The Protevangelium of James

ασω ωδην αγιαν μου 203 ασω ωδην καινην αγιαν 104 401 ασω ωδην 93 001 002 003 004 005 101 102 103 105 110 111 113 114 115 116 118 202 204 206 207 213 214 218 219 305 306 408 409 411 412 501 503 508 509 512 513 514 521 601 602 603 604 606 608 609 614 615 617 618 619 622 625 628 701 703 707 708 801 802 803 805 902 ασω δη 81 ασω δη ωδην 623 ασομεν οδην 607 ασωμεν ωδην 201 211 ασω ωδην ασμα 612 ασω ασμα και ωδην 626 ασω ασμα αγιον 407 ασωμεν 510 ωδην 302 304 - 215 502 709 [] 216 217 αισω 118; ωδη 628; δην 306 ασω . . . μου ασομαι κυριω τω θεω μου ωδην αγιαν 108 ασω ασμα κυριου καινον και ωδην κυριω 507 ευλογητος κυριος 403 505 οδην 507 κυριω38 τω θεω39 μου 001 002 003 004 005 006 101 102 103 104 109 110 111 112 114 115 116 118 201 204 206 208 209 211 212 214 218 219 301 305 306 307 401 402 407 408 409 411 501 509 510 511 512 513 514 601 604 606 607 609 612 614 615 616 617 618 619 623 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 κυριω τω θεω μου αγιαν 207 213 κυριω τω θεω μου ωδην αγιαν 93 κυριω τω θεω μου αγιαν και ευαρεστον ενωπιον αυτου 608 κυριω θεω μου 81 τω κυριω τω θεω μου 406 τω κυριω και θεω μου 627 τω κυριω μου 210 220 508 603 622 708 τω θεω μου 309 412 605 τω θεω 302 κυριω τω θεω 93 304 503 521 625 κυριω τω θεω αινεσεως 105 38.  �� 39.  ��

Chapter 6



277

κυριω 626 ενωπιον κυριου του θεου 113 602 κυριω τω θεω λεγουσα ασω ωδην τω κυριω μου 202 - 203 215 502 []ω θεω μου 216 [] 217 κυριω τω θεω αννα λεγουσα α μου 614c οτι επεσκεψατο με 81 92 93 001 002 003 004 005 006 102 103 104 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 209 212 214 215 218 219 220 302 304 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 505 508 509 510 512 513 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 617 618 619 622 623 627 701 703 707 708 801 802 803 805 902 οτι επεσκεψατο μου 208 210 305 514 616 705 901 οτι επεσκεψατο 211 213 οτι επεσκεψατο και εποιησεν μοι 511 οτι επεσκεψατο και εποιησεν λυτρωσιν 409 οτι επεσκεψατο και εποιησεν λυτρωσιν τω λαω αυτου 521 διοτι επεσκεψατο με 301 οτι εποιησε και επεσκεψατο με 702 709 οτι εποιησεν μοι μεγαλεια ο δυνατος και επεσκεψατο με 507 οτι εποιησε μοι μεγαλεια ο δυνατος και επεσκεψατο με 626 628 οτι εποιησε μοι μεγαλεια ο δυνατος και αγιον το ονομα αυτου οτι επεσκεψατο 625 οτι 101 οτ[] 216 [] 217 επισκεψατο 514c; επεσκεψατω 105 505 510 612; επεσκαιψατο 110; επεσκευψατο 708; επισκεψατο 607 703 802 803; επεσχεψατο 521; μαι 001 108 212 608; μοι 602; εποιησεν 626c; εποιησαι . . . μοι 709; μεγαλοια . . . επεσκεψατω 628; μεγαλια . . . επισκεψατο 507; λοιτρωσιν 409 και αφειλεν40 απ εμου 93 108 112 203 207 208 210 212 219 220 307 402 403 406 407 505 507 510 511 512 601 606 608 615 616 617 619 623 626 628 702 703 705 707 803 805 901 902 και αφειλε απ εμου 709 και αφειλατο απ εμου 81 001 003 004 006 102 104 110 111 115 116 201 202 204 206 211 213 215 301 401 408 411 508 514 603 607 622 701 708 και αφειλετο απ εμου 005 103 118 214 218 305 412 501 502 509 513 604 609 612 618 801 802 40.  αφιλεν

278

The Protevangelium of James

και αφειλετο μου απ εμου 409 και αφειλατο μου 114 304 και αφειλεν 614 625 και αφειλε 521 και αφειλατο 92 109 209 302 306 602 627 και αφειλετο 002 105 113 605 και επηρεν 309 - 503 []φειλεν απ εμου 216 [] 217 αφηλετο 305; αφειλατο 218c; αφιλατο 213; αφιιλατο 514c; αφυλατο 408; αφειλεντο 002; αφηλεν 505 628; αφιλεν 93 112; με 304; κε αφιλατω 607 και αφειλεν . . . μου αφειλε το ονειδος απ εμου εναντιον των εχθρων μου 101 τον εχθρον μου 101 ονειδισμον41 93 309 614 ονειδισμον μου 605 ονειδος 81 92 104 108 112 208 212 301 307 401 402 403 507 511 626 702 705 709 901 ονειδος μου 002 105 τον ονειδισμον 001 003 005 103 110 111 115 118 201 204 206 211 214 215 218 408 409 412 501 502 509 513 604 609 612 618 801 802 τον ονειδισμον μου 305 τον ονειδισμον ον ονειδισαν με 215 006 το ονειδος 102 113 116 202 203 207 210 213 219 220 406 407 411 505 508 510 512 514 601 602 603 606 607 608 615 616 617 619 622 623 628 701 703 707 708 803 805 902 το ονειδος ο ονειδησθη με 114 το ονειδος μου 109 209 302 304 306 521 625 627 το [] 216 - 503 [] 217 ωνειδισμον 614; ονειδισνον 001; ονοιδισμον 118; ονιδϋμον 408; ονιδος 102 116 213 403 507 514 623 628 701; ωνιδος 505 607; ωνειδος 108 219; ονοδος 406; ονειδου 708; των 206 622; το\ν/ 218c; τον ονειδησμον 215; ονειδησαν 215; ον 114 ονειδισμον . . . μου των εχθρων μου τον ονειδισμον 004

41.  ονιδισμον

Chapter 6



279

των εχθρων42 μου 92 93 001 003 005 102 104 108 110 111 112 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 210 211 212 213 214 218 219 301 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 505 507 508 509 510 511 512 513 514 601 603 604 606 607 608 609 612 615 616 617 618 619 622 623 626 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 των εχθρων 81 απο των εχθρων μου 002 109 113 209 302 521 602 627 απο εχθρων μου 306 614 εκ των εχθρων μου 105 503 605 625 οι εχθροι μου 006 114 215 των ανθρωπων 220 εν ανθρωποις 304 - 103 305 [] 216 217 τον 612; εχθρον 614 628 708; εχθων 605; εχρων 802; τον εχθρον 408 607

06:14 και εδωκεν μοι κυριος43 ο θεος44 μου 109 305 602 και εδωκε μοι κυριος ο θεος μου 104 113 302 304 306 401 607 612 και εδωκεν μοι κυριος ο θεος 81 001 003 004 102 108 110 111 115 116 202 204 206 209 211 213 215 301 409 508 514 603 608 614 622 701 708 και εδωκε μοι κυριος ο θεος 005 103 118 201 207 218 408 411 412 501 502 503 509 513 521 605 609 618 627 801 802 και εδωκεν μοι κυριος 92 626 και εδωκε μοι κυριος 214 και εδωκεν μοι 002 114 216 507 510 623 628 και εδωκε μοι 101 512 601 606 615 617 619 625 703 707 803 805 902 και δεδωκεν μοι κυριος ο θεος 93 και εδωκεν μοι ο θεος 105 403 505 και εδωκεν κυριος ο θεος μου 309 και εδωκε κυριος ο θεος εμοι 006 εδωκεν κυριος ο θεος 406 εδωκε κυριος ο θεος 210 220 εδωκεν ο θεος 203 εδωκε μοι κυριος ο θεος μου 604

42.  εκχθρων 43.  �� 44.  ��

280

The Protevangelium of James

εδωκεν γαρ μοι κυριος ο θεος μου 212 402 407 511 εδωκε γαρ μοι κυριος ο θεος μου 208 616 702 705 709 901 εδωκεν γαρ μοι κυριος ο θεος 112 307 [] 217 εδωκεν 218c; εδοκεν 403; εδων|κεν| 514c; εδωκε μου \μοι/ 604c και εδωκεν . . . αυτου και εδωκεν καρπον δικαιοσυνης αυτου εμοι 219 καρπον δικαιοσυνης αυτου 92 93 006 101 112 202 207 208 212 213 215 307 309 402 508 511 512 601 603 605 606 608 615 616 617 619 622 623 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 καρπον δικαιοσυνη αυτου 614 καρπον δικαιοσυνης ενωπιον αυτου 113 καρπον δικαιοσυνης καρπον 301 καρπον δικαιοσυνης 81 001 002 003 004 005 102 103 104 105 108 109 110 111 114 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 302 304 305 306 401 403 407 408 409 411 412 501 502 503 505 509 510 513 514 521 602 604 607 609 612 618 625 626 627 628 701 801 802 καρπον κοιλιας δικαιοσυνης 507 αινον δικαιοσυνης 203 210 220 406 καρπον [] 216 [] 217 δυκεοσυνης 607 μονοσιον πολυπλουσιον ενωπιον αυτου μονουσιον πολυπλουσιον ενωπιον αυτου 005 μονοουσιον πολυπλουσιον ενωπιον αυτου 001 003 004 103 110 112 115 118 201 202 204 206 207 208 210 212 220 307 402 406 408 409 412 502 511 608 609 618 622 702 705 901 μονοουσιον πλουσιον ενωπιον αυτου 104 401 616 μονοουσιον πολυπλασιον ενωπιον αυτου 102 116 214 407 309 508 514 603 607 612 701 708 μονοουσιον και πολυπλουσιον ενωπιον αυτου 92 μονοουσιον πολυπλουσιον αυτου 403 μονοουσιον πολυπλασιον 505 614 μονοουσιον κατενωπιον αυτου 301 μονοουσιον αυτω και πολυπλασιον 002 ομοουσιον πολυπλασιον κατενωπιον 108 ομοουσιον πολυπλουσιον ενωπιον αυτου 006 213 ομοουσιον και πλουσιον ενωπιον αυτου 219 ομοουσιον και πλουσιον σφοδρα 628 πολυπλασιον ενωπιον αυτου 111 218 501 509 513 604 801 802

Chapter 6



281

πολυπλουσιον ενωπιον αυτου 203 411 605 πολυπλασιωνα ενωπιον αυτου 305 πολλων πλουσιων ενωπιον αυτου σφοδρα 507 πολλω πλουσιον ενωπιον αυτου σφοδρα 626 πλουσιον πολυν ενωπιον αυτου 521 πλουτον πολυν ενωπιον αυτου 602 αμωμον και καθαρον ενωπιον αυτου 510 ενωπιον αυτου 81 105 - 93 101 109 113 114 209 211 215 302 304 306 503 512 601 606 615 617 619 623 625 627 703 707 709 803 805 902 [] 216 217 μωνοουσιον 406; ομωουσιον 213; ενωπιων 622c; ενωποιον 401 409 802; ενοπιον 110 212 408; πολλυπλουσιον 511; πολυνπλουσιον 605; πολλυπλασιον 505; ποπολλυπλασιον 612; ονοουσιον πολλυπλασιον 108; μονοουσιω πωλιπλασυονον ενωπιονν 607; πολην 602

06:15 τις αγγελει45 τοις υιοις ρουβηλ46 τις αναγγελει τοις υιοις ρουβιν 81 207 τις αναγγελει τοις υιοις ρουβιμ 92 93 001 002 006 101 102 103 104 105 109 112 113 114 116 201 208 209 210 213 214 215 219 220 301 302 304 305 306 307 401 402 403 406 407 502 505 509 510 511 512 514 521 601 602 604 605 608 609 612 614 615 616 618 619 623 627 701 702 705 709 901 τις αναγγελει τοις υιοις ρουβειμ 003 004 005 111 115 118 204 206 218 411 412 501 513 607 801 802 τις αναγγελει τοις υιοις ρουβημ 108 203 211 212 309 408 τις αναγγελει τους υιους ρουβιμ 409 οτι αναγγελει τοις υιοις ρουβιμ 606 617 703 707 803 805 οτι αναγγελει τοις υιοις ρουβειμ 902 τις αναγγελλει τοις υιοις ρουβιμ 625 τις αναγγελει τοις υιοις ισραηλ 202 503 507 508 603 622 626 628 708 []ις αναγγελει τοις υιοις ρου[] 216 της αναγγελει [] 110 [] 217 τοις αναγγελει 409 514 702; αναγκελει 602; αναγελει 512; αναγγειλει 108; τοις αναγγελοι 628; τις αναγγελει τις αναγγελει 307c Dittography; αναγγελοι τις 612; τοι υιοις 112; ρου.ειμ 902c; της . . . της υιεις ρουβοιμ 607

45.  αγ’γελει 46.  ρο\υ/βοηλ c

282

The Protevangelium of James

οτι αννα θηλαζει 81 92 93 001 002 003 004 005 006 102 103 104 105 108 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 208 209 210 211 212 214 218 219 220 301 302 304 305 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 505 508 511 512 513 514 521 601 602 603 605 607 609 612 614 615 616 618 619 622 623 625 626 627 628 702 705 708 709 801 802 901 οτι αννα θηλαζει παιδιον 213 509 604 οτι αννα θηλαζει βρεφος 215 οτι αννα θηλαζεται 109 306 οτι αννα θηλαζεται και ειπεν λεγουσα 608 οτι αννα θηλαζεται και ειπε λεγουσα 207 οτι θηλαζει αννα 101 606 617 701 703 707 803 805 902 οτι θηλαζει παιδιον αννα 503 οτι θηλαζει 510 οτι αννα εγεννησεν 507 []ζει 216 [] 110 217 ανα 628; θηλαζη 102 105 108 112 116 211 301 403 408 625 701; θυλαζει 406 503 614; θυλαζη 402 505; ανα θηλαζι 607; οτοι . . . θηλαζη 514

06:16

>47 81 92 001 003 004 005 101 102 103 108 111 115 116 201 204 206 207 209 214 215 219 301 302 304 305 309 408 409 411 412 501 502 513 514 603 605 607 609 618 625 627 801 802 οτι αννα θηλαζεται 109 608 οτι εμεγαλυνε κυριος το ελεος αυτου μετ εμου 114 οτι αννα θηλαζει ευλογησομεν τον κυριον οτι εχαρισατο μοι σπερμα εν τω ισραηλ αιωνιον 113 οτι αννα θηλαζει ευλογησω κυριον τον θεον οτι εχαρισατο μοι σπερμα εν τω ισραηλ αιωνιον αμην 602 ευλογησω κυριον τον θεον οτι εχαρισατο μοι σπερμα εν τω ισραηλ αιωνιον τω κυριω 507 626 τεκνον ευλογησω κυριον τον θεον μου οτι εχαρισατο μοι σπερμα εν τω ισραηλ αιωνιον τω κυριω αμην 628 ευλογησωμεν κυριον τον θεον οτι εχαρισατο σπερμα εν τω ισραηλ 521 - 93 002 006 104 105 112 118 202 203 208 210 211 212 213 216 218 220 306 307 401 402 403 406 407 503 505 508 509 510 511 512 517 601 604 606 612 614 615 616 617 619 622 623 701 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 [] 110 217 []τι 81; ανα 513; θηλαζη 108 116 301 408 514 605 625; ανανα θηλαζη 607; εχαρισατω 628; ευλογεσω . . . εχαυσατο 507

06:17 και ανεπαυσεν48 αυτην 81 92 93 001 006 101 104 108 109 112 202 203 207 208 209 210 212 213 216 219 220 301 302 304 306 307 309 401 402 403 406 407 505 507 508 511 512 601 603 605 606 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 και ανεπαυσεν αυτην η μητηρ αυτης 002 113 602 και ανεπαυσεν εαυτην 005 και ανεπαυσεν την παιδα 215 και ανεπαυσε την παιδα αυτης 608 και ανηρπασεν αυτην η μητηρ αυτης 614 και ανεκλινεν αυτην 003 004 102 103 111 116 118 206 211 214 218 305 408 409 411 501 502 509 513 514 604 607 609 618 701 801 802 και ανεκλινεν εαυτην 115 201 204 412 και ανεκλινε την παιδα 612 47.  Haplography - Homoioteleuton 48.  απεπαυσεν

284

The Protevangelium of James

και αφεισα αυτην 510 ανεπαυσε δε την παιδα 114 - 503 521 [] 110 217 []νεπαυσεν 81; αν.παυσεν 617c; ανεπασεν 403; ανεκλεινεν 513; ανεκληνεν 102 116 408 514; ανεκληνον 607; |αυτην| 805; αυτη 213; \ε/αυτην 005c; παιδαν 608 εν τω κοιτωνι49 του αγιασματος 001 003 004 005 102 103 109 115 116 118 201 204 206 209 211 218 302 305 408 412 502 514 607 609 612 618 627 701 εν τω κοιτωνι του αγιασματος αυτης 92 101 105 111 114 207 210 219 220 304 306 406 411 501 509 513 604 625 628 801 802 εν τω κοιτωνι αυτης του αγιασματος 006 113 214 507 626 εν τω κοιτωνι 202 508 603 510 622 708 εν τω κοιτωνι αυτης 301 403 409 505 602 608 εις την κοιτην αυτης 203 εν τω αγιασματι του κοιτωνος αυτης 93 002 108 112 208 212 215 307 309 402 407 511 605 616 702 705 901 εν τω αγιασματι του κοιτωνος 614 εν τω αγιασματι αυτης 213 512 601 606 615 617 619 623 703 707 709 803 805 902 εν τω αγιασματι του κοιτωνος αυτης και εδωκε μασθον τη παιδι και εποιησε κυριω αννα ασμα λεγουσα ασω ωδην κυριω τω θεω μου 104 401 - 503 521 εν τω [] του αγιασματος αυ[] 81 [] αυτης 216 [] 110 217 το 408; κοιτονος 93 605; κοιττωνος 401; κοιτωνει 92; κειτωνει 305; κοιτονι 218; κυτωνι 202; το κειτωνι 507; κοιτονι αυτοις 505; αου αγιασματος 625c; κιτωνοι . . . αγιαστος 612; αυτης τελεσ 901c; ε τω 607; εν τω αγιασματι εν τω αγιασματι 902c Dittography; μαστον 104 401 και εξηλθεν50 81 92 93 001 003 005 102 105 109 111 112 114 115 116 203 204 206 209 211 212 215 216 218 304 305 307 402 406 407 408 409 502 507 511 514 605 607 608 614 625 626 628 701 και εξηλθε 002 006 103 113 118 201 207 208 210 214 219 220 302 306 309 411 412 501 509 512 513 601 602 604 606 609 612 615 616 617 618 619 627 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 49.  κυτωνι 50.  εξηλθ�

Chapter 6



285

και εξελθουσα 004 και εξελθουσα αννα 108 και απελθουσα 101 και παλιν εξελθουσα 104 401 εξηλθεν 510 - 202 213 301 403 503 505 508 521 603 622 623 708 709 [] 110 217 και διηκονει51 αυτοις 92 001 002 003 005 006 102 103 105 109 111 112 113 114 115 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 218 219 220 302 305 306 402 406 407 408 411 412 501 502 507 509 510 511 512 513 601 604 605 606 608 609 616 617 618 619 625 626 627 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 και διηκονει αυτοις εν τω δειπνω 309 και διηκονει αυτης 304 307 409 607 612 614 615 623 628 και διηκονει τοις λαοις 602 του διακονησαι αυτοις 93 διηκονει αυτοις 004 101 104 108 116 401 514 701 - 202 213 301 403 503 505 508 521 603 622 708 709 και διει[] 216 και διη[] 81 [] 110 217 δι\η/κονει 218; διηκονη 102 108 112 116 304 305 511 514 623; διηκονι 406 409 507 510 604 608; διηκωνη 212; διεικονι 209 627; διεικονη 211; διεικονει 113 206 214; διοικονη 408 605; κε διηκονη 607; διηκονι αυτην 628; αυτους 105; αυτις 302

06:18 τελεσθεντος52 δε του δειπνου53 92 93 001 002 003 004 005 006 101 102 103 104 105 108 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 301 304 305 307 309 401 402 403 406 407 408 409 412 501 502 503 507 508 509 510 511 512 513 514 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 618 619 622 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 τελεσθεντος δε του δειπνου αυτων 623 τελεσθεντος ουν του δειπνου 109 302 306

51.  διηκονι 52.  τελεσθεντες 53.  διπνου

286

The Protevangelium of James

τελεσθεντος δε του υπνου 411 505 - 521 τελεσθεν[] 81 [] 110 217 []ελεσθεντος 216; τελεσθεντου 708; διπνου 212 612; δυπνου 408; δηπνου 409; αυτον 623; του υπνου |δειπνου| 627c; ταιλεσθεντος . . . διπνου 607 κατεβησαν ευφραινο ευφραινομ μενοι54 002 006 101 104 108 109 113 114 202 203 207 210 213 215 219 220 301 302 304 306 401 403 406 505 507 508 510 603 607 614 622 626 708 και κατεβησαν ευφραινομενοι 608 κατεβησαν ευφρανθεντες 92 102 105 116 514 701 κατεβησαν απαντες ευφραινομενοι 625 628 εξηλθον ευφρανθεντες 309 και ευφρανθεντες 004 κατηλθον ευφραινομενοι 112 208 212 307 402 407 511 512 601 605 606 615 616 617 619 702 703 705 707 709 803 805 901 902 ανεστησαν ευφραινομενοι 503 κατηλθον ευφραινοντες ευφραινομενοι 623 κατεβησαν ευφραινομενοι και επεθηκαν αυτην μαριαμ διοτι το ονομα αυτης ου μαρανθησεται εις τον αιωνα 211 κατεβησαν ευφραινομενοι και ειποντες οτι το ονομα αυτης μακρυνθησεται εις τον αιωνα 602 κατεβησαν ευφρανθεντες και επωνομασαν αυτην μαριαμ ειποντες οτι το ονομα αυτης ου μαρανθησεται εις τον αιωνα 005 411 κατεβησαν ευφρανθεντες και επεθηκαν αυτη ονομα μαριαμ διοτι το ονομα αυτης ου μαρανθησεται εις τον αιωνα 103 111 218 501 509 513 609 618 801 802 κατεβησαν ευφρανθεντες και επεθηκαν αυτην μαριαμ διοτι το ονομα αυτης ου μαρανθησεται εις τον αιωνα 001 003 115 118 201 204 206 214 412 κατεβησαν ευφρανθεντες και επεθηκαν αυτη ονομα μαριαμ διοτι ου μαρανθησεται το ονομα αυτης ετι 209 627 κατεβησαν ευφρανθεντες και επεθηκαν το ονομα αυτης μαριαμ διοτι ου μαρανθησεται εις τον αιωνα 612 κατεβησαν ευφρανθεντες επεθηκαν δε αυτην μαριαμ διοτι το ονομα αυτης ου μαρανθησεται εις τον αιωνα 408 409 κατεβησαν ευφρανθεντες και επεθηκαν αυτην μαριαμ διοτι το ονομα αυτης ου μαρανθησεται εις τον αιωνα 502 κατεβησαν ευφρανθεντες και επεθηκαν αυτη ονομα μαριαμ διοτι το ονομα αυτης ου μαρανθησεται εις τον αιωνα 305

54.  ευρανμενοι

Chapter 6



287

κατεβησαν ευφρανθεντος και επεθηκαν αυτη ονομα μαριαμ διοτι το ονομα αυτης ου μαρανθη εις τον αιωνα 604 - 521 κα[]νομενοι 216 []ατε[] 81 [] 110 217 κατεβεισαν 403; κατεβοισαν 607; κατευησαν 510 612 627; κατευεισαν 406; καλετεβησαν 708; κατηλθαν 112; ευφραθεντες 514; ευφρανθεντος 604; ευφρενομενοι 628; εφραινοντες 623; αι επεθηκαν 412; αυτην 111 218c; κατευησαν . . . αυτοις 408; ευφρανθεντος . . . τα αιωνα 502; κατευησαν ευφρανθενταις . . . αυτην 305; μακρηνθησεται 602 κατεβησαν ευφραινομενοι . . . ισραηλ κατεβησαν ευφρανθεντες και εδοξασαν τον θεον του ισραηλ εκαλεσαν δε το ονομα αυτης μαριαμ λεγοντες οτι το ονομα αυτης ου μαρανθησεται 93 και εδοξασαν 92 002 006 203 210 213 215 220 302 406 618 625 626 628 και εδοξαζον 001 003 005 102 103 109 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 305 306 309 408 409 411 412 501 502 503 507 510 513 514 602 609 612 627 701 801 802 και εδοξασαν παντες 114 και εδοξαζον απαντες 509 604 εδοξαζον 004 και δοξαζοντες 101 105 108 112 202 207 208 212 216 219 301 304 307 402 403 407 505 508 511 512 601 603 605 606 607 608 614 615 616 617 619 622 623 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 δοξαζοντες 104 113 401 - 521 [] 81 110 217 εδοξαζαν 507; εδοσξαζον 514c τον θεον55 ισραηλ56 001 002 006 101 102 103 104 105 109 111 112 114 202 207 208 210 212 215 218 220 301 302 304 305 306 307 401 402 403 406 407 501 505 507 509 510 512 513 601 603 604 605 606 607 608 609 615 616 617 618 619 623 625 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 τον θεον του ισραηλ 92 003 005 108 113 115 116 118 201 204 206 213 214 219 309 408 409 411 412 502 508 511 514 602 612 614 622 626 628 701 708 709 τον θεον του ισραηλ εις τους αιωνας 209 627 55.  �� 56.  ι��λ

288

The Protevangelium of James

τον θεον 004 211 503 - 521 τον θεον [] 216 τω θεω [] ισραηλ 203 [] 81 110 217 τον θεον τον θεον 304 Dittography; \θεον/ 513c

C ha p t e r 7

[] 41 42 43 62 91 94 95 106 110 217 308 404 517 613 621 631 704 - 205 303 405 504 506 610 611 618

07:01 τη δε παιδι 81 92 93 001 002 003 004 005 006 101 102 103 104 105 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 306 307 309 401 402 403 406 407 411 412 501 502 503 507 508 509 512 513 514 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 τω δε παιδι 511 τη δε παιδισκη 505 701 709 τη δε μαριαμ 408 409 τη δε 521 η δε παιδισκη 305 - 108 301 510 628 []ι 216 [] 61 96 107 παιδη 212 213; εαιδι 623c; παιδα 503 507; οι . . . παιδε\ι/σκη 305c προσετιθεντο 81 92 93 002 004 006 101 102 103 104 111 112 114 116 118 201 203 206 207 208 210 211 213 214 218 219 220 302 304 306 307 309 401 402 403 408 409 411 501 502 503 505 507 509 512 513 514 601 602 604 606 607 609 612 615 616 617 619 623 626 701 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 προετιθεντο 305 προσετιθοντο 001 003 005 105 109 113 115 202 204 209 215 216 406 407 412 508 511 521 603 605 608 622 625 627 708 709 προσεπιτιθονται 614 προσετιθετο 212 - 108 301 510 628 [] 61 96 107

290

The Protevangelium of James

προσετιθο[] 203; προσετιθε\ν/το 705c; προσετηθεντο 408 507; προσετηθεντω 505; προσετεθεντο 503; προπροετιθεντο 305; προσετιθοντω 406; προσετηθοντο 105 202; προ[]ετιθοντο 605; προσσετηθετο 212; προσεπιτυθονται 614 οι μηνες αυτης 81 92 93 002 003 004 005 006 101 102 103 104 105 109 111 112 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 309 401 402 406 408 409 411 412 501 502 503 507 509 511 512 513 514 601 604 605 606 607 608 609 612 615 616 617 619 623 625 626 627 701 702 705 707 709 801 802 803 805 901 902 οι μηνες αυτη 407 οι μηνες 001 113 202 508 521 602 603 622 708 οι χρονοι αυτης 403 505 οι ποιμενες αυτης 614 - 108 301 510 628 [] 61 96 107 μηναις 612 623; μινες 607 622; αυτοις 801c; η μηνες 304 305 408 709; αι μηνες 114; αι μηναις 409; αι μηναις αυτοις 503; ποιμεναις αυτοις 614 εγε/ΙΕ εγε/ ΙΕ\\νετο δε 81 92 93 001 002 003 005 006 101 102 103 104 108 109 111 112 113 114 115 116 201 202 204 206 207 208 209 211 212 214 215 218 219 301 302 305 306 307 401 402 407 411 412 501 502 505 508 509 511 512 513 514 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 626 627 628 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 γενομενης δε 213 408 409 503 510 εγενετο 403 701 και εγενετο 105 118 203 210 220 304 309 406 και εγενετο δε 521 και εγενετο και 625 οτε δε εγενετο 004 - 507 [] 61 96 107 216 εγενετω 505 628; εγενοτο 514; εγινετο 105; γενομενοις 408 διετης η παις 81 92 93 001 002 005 006 101 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 216 218 219 220 301 302 305 307 309 401 402 403 406 407 411 412 501 505 508 509 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 622 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 η παις διετης 003 306 502 623

Chapter 7



291

της παιδος διαιτους 408 409 510 αυτης διετους 213 503 διετης 004 304 - 507 [] 61 96 107 διετις 605 623; διαιτης 206 304; διτης 612; ει παις 212; οι παις 614; υ παις 607 και ειπεν ιωακειμ 81 002 006 108 113 114 202 210 215 219 220 301 309 403 406 505 508 521 602 603 614 622 626 708 και ειπεν ιωακειμ τη αννα 101 104 112 208 212 307 401 402 407 511 601 605 606 902 και ειπεν ιωακειμ τη αννη 512 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 και ειπεν ιωακειμ τη γυναικι αυτου 203 625 628 και ειπεν ιωακειμ τη γυναικι αυτου αννα 105 και ειπεν ιωακειμ τη γυναικι αυτου αννη 612 και ειπεν ιωακειμ προς ανναν την γυναικα αυτου 92 και ειπεν ιωακειμ ω αννα 608 και ειπεν ιωακειμ αννα 207 και ειπεν ιωακειμ αννα τη γυναικι αυτου 001 003 102 103 116 206 209 211 502 509 514 604 607 609 627 701 και ειπεν ιωακειμ αννη τη γυναικι αυτου 93 005 111 115 118 201 204 214 218 305 411 412 501 513 801 802 ειπεν ιωακειμ 510 ειπεν ιωακειμ τη γυναικι αυτου αννη 004 ειπεν ιωακειμ τη γυναικι αυτου αννα 213 503 ειπεν ιωακειμ αννα τη γυναικι αυτου 408 409 και ειπεν ο πατηρ αυτης 109 302 304 306 - 507 και ειπεν ιωακειμ τη [] 216 [] 61 96 107 ιωακημ 211 408; ιωακιμ 81 92 628; ιοακοιμ 607; γυναικη 408 802; αννα 616c; γηναικι 628; ανα τη γεινεκοι

07:02 αναξωμεν αυτην1 81 93 108 109 113 202 203 207 210 216 220 301 302 306 508 603 608 622 708 αναξομεν αυτην 304

1.  \αυτην/ c

292

The Protevangelium of James

αναξωμαι αυτην 406 αναγωμεν αυτην 219 505 510 αναγαγωμεν αυτην 309 403 απαξωμεν αυτην 001 002 003 005 006 103 111 112 115 118 201 204 206 208 211 212 214 215 218 305 307 402 409 411 412 501 502 512 513 521 601 602 606 609 612 615 616 617 619 623 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 απαξομεν αυτην 407 408 511 απαξωμαι αυτην 614 709 αναξωμεν την παιδα 105 απαξωμεν την παιδα 004 101 209 503 627 απαξωμεν την παιδα ταυτην 102 116 514 701 απαξομαι την παιδα 213 απαξομαι την παιδα ταυτην 607 προσαξωμεν αυτην 114 απαγαγωμεν αυτην 509 604 605 625 626 628 δωμεν αυτην 104 401 - 507 [] 61 96 107 αναγομεν 510; αναγαγονεν 403; αυαυτην 511; αυταν 628c; αυτη 709; []ναξωμεν 216; απαξομε . . . πεδα 607 αναξωμεν . . . κυριου δωμεν εν τω ναω κυριου την παιδα 92 εν ναω κυριου2 101 203 625 εν τω ναω κυριου 81 93 001 002 003 005 102 103 104 105 108 109 111 112 113 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 214 218 219 220 301 302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 508 509 510 511 513 514 521 602 603 604 608 609 612 614 616 622 626 627 628 701 702 705 708 709 801 802 901 εν τω ναω κυριου 607 εν τω ναω κυριω 213 εις τον ναον κυριου 006 114 215 216 512 601 605 606 615 617 619 623 703 707 803 805 εις τον ναον του κυριου 902 - 004 507 [] 61 96 107 τον ... 805c; ναο 607

2.  ��

Chapter 7



293

οπως αποδωμεν την επαγγελιαν3 81 92 93 006 104 105 108 109 112 114 203 210 212 213 215 216 220 301 302 304 306 307 309 401 403 406 407 503 505 511 512 601 606 615 617 619 623 625 626 628 702 703 707 709 803 805 οπως αποδωμεν την επαγγελιαν ημων 001 003 005 102 103 111 115 116 118 201 204 206 207 211 214 218 408 409 411 412 501 502 509 513 514 604 605 607 608 609 612 701 801 802 οπως αποδωσωμεν την επαγγελιαν 202 508 603 622 708 οπως αποδωσωμεν την επαγγελιαν ημων 305 οπως αποδωμεθα την επαγγελιαν 113 521 οπως δωμεν την επαγγελιαν 101 208 402 616 705 901 ωστε αποδωμεν την επαγγελιαν 902 και αποδωμεν την επαγγελιαν 002 614 οπως ιδωμεν την επαγγελιαν 602 οπως ιδωμεν την επαγγελιαν ημων 219 - 507 510 627 [] 61 96 107 |οπως| 604c; οπων 708; επαγγελειαν 81 92 93 108 109 114 202 302 306 307 402 505 709; ημον 408; ωπος . . . επαγγεληαν 408 οπως . . . επηγγειλαμεθα ως επηγγειλαμεθα κυριω τω θεω εν τω ναω 004 καθως επηγγειλαμεθα 209 επαγγειλαμεθα 209 ην επηγγειλαμεθα 81 92 93 001 002 003 005 006 101 102 103 104 105 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 210 211 213 214 215 218 219 220 301 302 304 305 306 309 401 406 408 409 411 412 501 502 508 509 513 514 521 602 603 607 608 609 612 614 622 625 628 701 708 801 802 ην επηγγειλομεθα 108 ην επηγγειλαμεθα τω θεω 403 505 ην επηγγειλαμεθα κυριω τω θεω 208 212 216 307 511 512 601 605 606 615 616 617 619 623 626 702 703 705 707 709 803 805 901 902 ην επηγγειλαμεθα κυριω τω θεω ημων 402 407 ην υπεσχεθημεν κυριω τω θεω 503 καθως επηγγειλαμεθα 510 627 - 507 604 [] 61 96 107

3.  επαγγελειαν

294

The Protevangelium of James

επηγγειλαμεθαθα 605; επιγγειλαμεθα 003 105 202 216 304 305 406 510 608 615; επειγγειλαμεθα 802; επιγγηλαμεθα 607 628 709; επιγγιλαμεθα 211 306; επηγγηλαμεθα 403; επηγγελαμεθα 309 602; επαγγειλαμεθα 109 112 114 208 213 301 402 407 409 511 521 612 614 616 626 627 705 801 901; επαγγηλαμεθα 505; επαγγυλαμεθα 408; επιγγειλομεθα 108

07:03 μηπως αποστειλη 81 92 93 001 002 003 004 005 101 102 103 104 105 108 109 111 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 209 211 218 219 301 302 305 306 309 401 403 408 409 411 412 501 502 505 508 509 513 514 521 602 603 607 608 609 612 614 622 625 627 628 701 708 801 802 μηπως αποστελλη 503 μηποτε αποστειλη 006 203 210 215 220 406 μηπως αποστη 213 304 μηπως αποστραφη 112 208 212 216 402 407 511 512 601 605 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 μηπως αποστρεψη 214 μηπως στραφη 307 μηπως αγανακτηση 626 - 507 604 [] 61 96 107 αποστειλει 105 109 215 302 505 602 625c; αποστειλη 625; αποστηλει 102 116 514 701; αποστηλη 408; αποστελει 101 108 211 301 614; αποστελη 628; αγανακτησει 626; απεστραφη 902; μοιπος αποστιλη 607; ηπως αποστειλει 612 μηπως αποστειλη . . . εφ ημας μηπως ο δεσποτης αποστειλη εφ ημας 510 ο δεσποτης εφ ημας 001 003 004 005 006 102 103 104 108 109 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 215 218 219 305 306 401 408 409 411 412 501 502 509 513 514 607 608 609 612 625 627 701 801 802 ο δεσποτης εφ υμας 304 ο δεσποτης προς ημας 81 002 101 105 113 202 203 210 220 302 406 508 521 602 603 622 708 κυριος ο θεος εφ ημας 614 εφ ημας ο δεσποτης 503 505 εφ ημας ο δεσποτης θεος 626 εφ ημας δεσποτης 92 114 403 εφ ημας ο θεος 93 εφ ημας 628 προς ημας ο δεσποτης 301 309 709

Chapter 7



295

αφ ημων ο δεσποτης 112 208 213 307 402 507 511 616 702 705 901 αφ υμων ο δεσποτης 212 ημας ο δεσποτης 605 αφ ημων 216 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 - 507 604 [] 61 96 107 ιμας 607 701; ευφ ημας 612 627 και απροσδεκτον εσται4 το δωρον5 ημων 101 209 213 309 503 626 627 και απροσδεκτον γενηται το δωρον ημων 92 93 001 003 004 005 102 103 104 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 210 211 212 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 401 402 403 406 407 408 409 412 501 502 505 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 606 607 608 609 612 615 616 617 619 622 623 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και απροσδεκτον γενησεται το δωρον ημων 006 625 και απροσδεκτος γενηται η δωρεα ημων 411 και απροσδεκτος γενηται η επαγγελια ημων 605 και γενηται απροσδεκτον το δωρον ημων 002 και ου γενηται το δωρον ημων 81 και ουκ εστιν το δωρον ημων ευπροσδεκτον 105 και ουκ εσται προσδεκτον το δωρον ημων 614 - 507 604 [] ημων 96 [] 61 107 301 απροσδεκτος 307; γενειται 108; γεννηται 102 116 403 623; γενοιται 602; γενητε 514; γενοιτο 902; γενοι 505; δωρων 628; δωρω 614; υμων 212 304; τω δωρον 510; τω δωρων 709; γενητε . . . ημον 408; γεννηται τω 409; γενοιται τω δωρον 406; γεννηται τω δωρων 305; κε . . . γενιτε . . . δορον 607

07:04 και ειπεν αννα 81 92 96 001 002 003 004 005 101 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 214 216 218 219 220 302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 408 409 412 501 502 505 508 510 511 512 513 514 521 601 602 603 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και ειπεν η αννα 407 4.  εστε 5.  δωρ�

296

The Protevangelium of James

και ειπεν αννα η μητερα 505 και ειπεν αννα προς ιωακειμ 608 και ειπεν αννα η γυνη αυτου 213 503 και ειπεν αυτω αννα 509 604 και ειπεν η γυνη αυτου 93 και ειπεν 411 ειπεν δε αννα 215 ειπεν αννα 006 - 507 [] 61 107 301 ανα 607 628; γηνη 503 αναμεινον6 αναμεινωμεν 81 92 93 96 001 002 003 004 006 102 103 104 105 108 111 112 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 216 218 219 220 304 305 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 508 509 510 511 512 513 514 601 602 603 604 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 αναμεινωμεν ετι 005 101 109 113 302 306 521 αναμεινον μεν 628 μεινωμεν 213 307 309 503 702 μεινωμεν τε ως 114 αναγωμεν 505 τε ως εασωμεν 605 - 507 [] 61 107 301 αναμεινομεν 207 219 402 408 502 510 625; αναμηνωμεν 108 211 212 304 409 612; αναμηνομεν 709; αναμοινομεν 607; αναμινωμεν 112; μεινομεν 309; μεινωμε 114; μηνομεν 213; ετη 109 το τριτον7
8 81 92 93 001 002 003 004 005 101 102 103 104 105 108 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 409 412 501 502 503 508 509 511 512 513 514 601 603 604 605 606 607 608 609 612 615 616 617 619 622 623 625 628 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 το τριτον ετος τουτον 213 το τριων ετος 627

6.  ανναμινον 7.  τριτρον c 8.  MSS

Chapter 7



297

ετι τριτον ετος 614 επι το τριτον ετος 411 602 τριτον ετος 109 510 521 626 702 τον τριτον ενιαυτον 006 - 505 507 []το [] ετος 96 [] 61 107 301 τω 92 101 503; τον 623; τριττον 116 514; τριετον 201; αιτος 408; επεντος 708 οπως9 μη 81 93 96 001 002 003 004 005 006 101 102 103 104 105 109 111 112 114 115 116 118 201 202 203 204 206 208 209 210 211 212 213 215 216 218 219 220 302 304 306 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 503 509 511 512 513 514 601 604 606 607 609 612 614 615 616 617 619 623 625 626 627 628 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 οπως ιδωμεν μη 108 μηπως 92 113 207 305 508 521 602 603 605 608 622 708 701 μηποτε 510 - 505 507 [] 61 107 301 οπος 628; οπος μοι 607 ζητηση 101 105 108 109 202 209 210 213 219 220 302 306 309 403 406 503 508 510 603 605 615 619 622 627 708 ζητηση η παις 81 92 93 001 003 004 005 006 102 103 111 114 115 116 118 201 204 206 207 211 214 215 218 304 407 408 411 412 501 502 509 513 514 604 608 609 612 625 626 628 701 705 801 802 901 ζητηση ο παις 409 607 επιζητηση 002 113 203 216 512 521 601 606 614 617 623 703 707 803 805 902 επιζητηση η παις 104 112 208 212 307 401 402 511 602 616 702 709 αναζητηση η παις 305 - 505 507 [] 61 96 107 301 ζητησει 81 93 001 006 102 108 114 116 206 207 215 304 306 407 408 502 503 514 605 608 612 626 701; ζητεισει 209 309c 403 510 627 628; ζητησι 213; ζητισει 109 406; ζητησοι 409; ζυτυσι 607; ζητησ. 218c; επιζητησει 002 208 307 401 402 511 602 614 623 702; επιζητεισει 212; επιζητισει 709; επιζητειση 112 113; ει 92 212

9.  οπω\ς/ c

298

The Protevangelium of James

πατερα η μητερα 81 92 93 001 002 003 004 005 006 103 104 105 109 111 112 113 114 115 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 508 509 510 511 512 513 521 601 602 603 604 605 606 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 η πατερα η μητερα 102 108 116 514 607 701 μητερα η πατερα 409 709 ημας ως νηπιον 503 πατερα η μητερα και τοτε απαξωμεν αυτην εν ναω κυριου του θεου 101 - 505 507 [] 61 96 107 301 νιπιον 503

07:05 και ειπεν10 ιωακειμ αμην 104 113 401 406 411 510 605 και ειπεν ιωακειμ αμην γενοιτο 002 602 και ειπεν ιωακειμ αμην γενοιτο αμην 403 και ειπεν ιωακειμ γενοιτο αμην 207 209 608 627 και ειπεν ιωακειμ γενοιτο 213 309 και ειπεν ιωακειμ γενοιτο ουτως 105 και ειπεν ιωακειμ και εστω ουτως 81 και ειπεν ιωακειμ γενεσθω ως εδει εκρινας 503 και ειπεν ιωακειμ αναμεινωμεν 92 93 001 003 005 006 102 103 111 112 114 115 116 118 201 204 206 208 210 211 212 216 218 220 214 215 305 402 407 501 509 512 513 514 601 604 606 607 609 612 615 616 617 619 623 701 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και φησιν ιωακειμ αναμεινωμεν 408 409 και ειπεν ιωακειμ μεινωμεν ουτως 702 και ειπεν ιωακειμ αναμεινωμεν και το τριτον ετος 108 και ειπεν ιωακειμ αννα τη γηναικι αυτου 628 - 004 101 109 202 203 219 302 304 306 307 412 502 505 507 508 511 521 603 614 622 625 626 708 [] 61 96 107 301 ιωακιμ 92; ιωακημ 211; ανα 628; α[]ην 605; αναμηνωμεν 409 623; αναμηνομεν 212 709; ιοακοιμ αναμοινομεν 607; φυσιν ιωακημ αναμεινομεν 408; ουτος 702 10.  ειγεν c MSS Haplography - Homoioarkton.



Chapter 7

299

07:06 εγενετο δε τριετης η παις 81 92 93 104 105 109 112 114 207 208 212 213 216 309 401 402 407 505 510 512 601 605 606 608 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 εγενετο δε η παις τριετης 210 220 406 503 εγενετο δε ετων τριων 507 γενομενης δε της παιδος τριετους 408 409 γεναμενης δε αυτης τριετους 101 και εγενετο τριετης η παις 001 003 005 102 103 111 113 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 219 305 411 501 513 514 602 607 609 612 627 701 801 802 και γενομενης της παιδος τριετης 108 και ως εγενετο τριετης η παις 509 604 ως δε εγενετο τριετης η παις 002 614 και ως επληρωθησαν τα τρια ετη 215 και ως επληρωθη τα τρια ετη 006 πληρωθεν δε το τριτον ετος 625 και εμεινον τριετης 628 - 004 202 203 302 304 306 307 403 412 502 508 511 521 603 622 626 708 και εγενετο τρ[] 96 [] 61 107 301 εγενετω 114; τριετεις 216 602; τριετις 92 605; πληρωθεντος 625; πεδα 503; επληρωθεισαν 215; δαι τρηετης 212; εμηναν τριετη 628; κε . . . τροιετης οι 607 και ειπεν ιωακειμ 81 92 93 96 001 003 004 005 102 103 104 105 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 216 218 219 220 302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 411 412 501 502 503 505 508 510 511 512 513 514 521 601 602 603 605 606 607 609 612 615 616 617 619 622 623 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και ειπεν ιωακειμ προς την αννα 608 και ειπεν ιωακειμ αννα τη γυναικι αυτου 626 και ειπεν τη αννα 108 και ειπεν ιωακειμ επαγωμεν αυτην εν τω ναω κυριου κατα το διαταγμα ο ενεταξαμεν 507 ειπεν ιωακειμ 002 408 409 509 604 ειπεν ιωακειμ αννα τη γυναικι αυτου 625 ειπεν 101 ειπων 006 215 614 - 628

300

The Protevangelium of James

[] 61 107 301 ειπον 006 614; ιωακιμ 81 92; ιωακημ 211 408 507; ει ιωακοιμ 607; ειπεν ιωακειμ αναμεινω 409c καλεσωμεν 81 92 93 96 002 006 104 105 112 113 114 202 203 207 208 210 212 213 215 219 220 216 305 307 309 401 402 403 406 407 503 505 508 510 511 512 521 601 603 605 606 608 614 615 616 617 619 622 623 625 626 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 καλεσωμεν και 507 καλεσωμεν παλιν 628 καλεσατε 001 003 005 102 103 109 111 115 116 118 201 204 206 211 214 218 302 304 306 408 409 411 412 501 502 509 513 514 602 604 607 609 612 701 801 802 καλεσατε μοι 209 627 και καλεσατε 004 καλεσον μοι 108 [] 61 101 107 301 καλεσαται 306; κ[]λεσατε 501; καλεσομεν 006 215 309 403 503 510; παλην 628 τας θυγατερας των εβραιων11 τας αμιαντους 81 92 93 001 002 003 004 005 006 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 505 507 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 609 612 614 616 617 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 τας θυγατερας των εβραιων τας αμιαντους και εστιν 409 τας θυγατερας των εβραιων τας αμιαντους και εστω μετ αυτης προς πλανην αυτης 608 τας αμιαντους παρθενους 615 619 τας θυγατερας των εβραιων [] 96 [] 61 101 107 301 εβρεων 505 709; εβραιον 628; ευραιων 304 406 507; αιβραιων 408; αμηαντους 212; τας θυ αμιαντους 514; θηγατερας τον εβρεον . . . αμηνατους 607 και λαβετωσαν 81 92 93 96 001 002 003 005 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 309 401 406 407 408 409 411 412 501 502 503

11.  εβραι�

Chapter 7



301

508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 619 622 623 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και λαβετωσαν εκαστη 403 505 507 625 626 628 και λαβετωσαν πασα 608 και λαβετω 004 και αναλαβετωσαν 402 - 006 [] 61 101 107 301 λαβετοσαν 005 403 408 507 607; εκαστι 628; εκαστος 507 ανα λαμπαδα 92 93 001 003 004 005 102 103 104 109 111 112 114 115 116 118 201 202 203 204 206 208 209 212 214 216 218 220 302 304 305 307 401 402 403 408 409 411 412 501 502 508 509 510 511 512 513 514 601 603 604 605 606 607 609 615 616 617 619 622 625 626 627 628 701 702 703 707 708 801 802 803 805 902 ανα λαμπαδος 002 113 210 215 219 306 309 406 407 507 521 602 612 614 ανα λαμπαδας 105 108 211 ανα λαμπαδων 505 623 709 ανα μιαν λαμπαδα 207 608 705 901 λαμπαδας 213 503 - 006 λαμπαδα[] 81 []δα 107 [] 61 96 101 301 ανα ανα 604; λαμπαδως 406; λαπαδα 408; λαμπαδαν 608; αν λαμπαδα 628; αναμπαδων 623; αλαμπαδων 623c και εστωσαν καιομεναι12 81 92 93 001 002 003 004 005 102 103 104 107 108 109 111 112 113 115 116 118 201 202 204 207 208 210 211 212 214 216 218 219 220 302 304 305 306 309 401 402 406 407 408 409 411 412 501 502 505 507 508 509 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 609 612 614 615 617 619 622 623 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και εστωσαν ανακαιομεναι 307 και εστω καιομεναι 616 και εστωσαν καιομεναι εμπροσθεν αυτης 209 625 627 και εστωσαν καιομεναι εως εισελθωμεν εν τω ναω κυριου 114 και εστωσαν καιομεναι εως ελθωμεν εν τω ναω κυριου 403 και εστωσαν καιομεναι εως αν εισελθωσιν εν τω ναω κυριου 628 12.  κεομενε

302

The Protevangelium of James

και εστωσαν καιομεναι εως αν εισελθωμεν εν τω ναω κυριου και εποιησαν ουτως 507 και εστωσαν καιομεναι εκαστη εως αν εισελθωμεν εν τω ναω κυριου και εποιησαν ουτως 626 και εστωσαν αι λαμπαδες καιομεναι 105 215 και εστωσαν αι λαμπαδες καιομεναι 608 και εσθωσαν εμπροσθεν αυτης καιομεναι 213 και εστωσαν προπορευομεναι εμπροσθεν αυτης 503 καιομεναι 702 καιομενην 203 και προαγετωσαν την παιδα 510 - 006 και εστωσαν []μεναι 96 και εστω[]ομεναι 206 [] 61 101 301 εστοσαν 507; λαμπαδαι 105; καιομενα[] 81; καιωμεναι 92 108 109 114 118 207 208 216 219 402 406 505 521 605 614 616 623; καιωμαιναι 628; κεομεναι 102 213 215 304 305 403 409 511; κεωμεναι 001 212 709; επιησαν 507; ελθομεν 403; εστοσαν κεομενε 607

07:07 ινα μη στραφη εις τα οπισω 213 403 503 505 ινα μη επιστραθη εις τα οπισω 203 ινα μη στραφη η παις εις τα οπισω 81 93 96 001 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 211 212 214 215 216 218 219 302 304 305 306 307 309 402 408 409 411 412 501 502 507 508 509 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 608 609 612 614 615 616 617 619 622 626 627 628 701 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 ινα μη στραφη η παις εις τουπισω 702 ινα μη επιστραφη η παις εις τα οπισω 92 002 104 401 623 625 ινα μη αποστραφη η παις εις τα οπισω 709 ινα μη στραφησηται η παις εις τα οπισω 607 ινα μη στραφη η παις 407 ινα μη η παις στραφη εις τα οπισω 210 220 406 μηποτε επιστραφη εις τα οπισω 510 [] 61 101 301 στραφει 213 215; ει παις 202 212; \εις τα/ 703c; οπησω 304 406 709; ωπισω 628; στραφησα . . . οπεισω 108; [] τα οπισω 81; ηνα . . . οπησω 408; μοι στραφισιται η πες . . . οπισο 607

Chapter 7



303

/ΙΣΤ ΙΣΤ\\ και αιχμαλωτισθησεται 93 104 207 210 220 309 401 406 608 και αιχμαλωτισθη 81 92 001 002 003 004 005 006 102 103 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 208 209 211 212 213 214 215 216 218 219 302 304 305 306 307 402 403 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και αιχμαλωτος εσται 105 και αιχμαλ[] 96 []τισθ[] 61 [] 101 301 αιχμαλωτησθεισεται 406; αιχμαλωτισθει 108 209 215 219 305 612 627; αιχμαλωτησθει 212; αιχμαλοτισθη 002; αιχμαλωπισθη 708; εχμαλοτισθη 409; εχμαλωτισθη 202 402 701; εχμαλοτισθη 408 505 607; εχμαλοτησθει 213; εκμαλωτισθη 103; αιγμαλωτισθη 004; αιμαλωτισθη 510; αιχμα[]θη 81 η καρδια αυτης εκ ναου κυριου13 92 93 001 002 003 004 005 102 103 104 105 107 108 109 111 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 209 211 213 214 218 302 304 305 309 401 403 408 409 411 412 501 502 503 505 507 508 509 513 521 602 603 604 605 607 609 612 614 622 625 626 627 628 701 708 801 802 η καρδια αυτου εκ ναου κυριου 306 και η καρδια αυτης εκ ναου κυριου 608 η καρδια αυτης εκ ναου κυριου του θεου ημων 203 219 η καρδια αυτης εις τα οπισω εκ ναου κυριου 210 220 406 η δια αυτης εκ ναου κυριου 514 η ψυχη αυτης εκ ναου κυριου 112 208 212 216 307 402 407 510 511 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 εκ ναου κυριου 006 215 [] εκ ναου κυριου 96 η καρδ[] 81 η κ[] 61 [] 101 301 ει καρδια 607; α[]ης 206; οπησω 406

07:08 και εποιησεν14 ουτως και εποιησαν ουτως 93 96 001 002 003 004 005 006 102 103 104 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 214 13.  �� 14.  εποιησ�

304

The Protevangelium of James

215 216 218 219 220 302 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 505 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 627 628 701 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 και εποιησαν ουτως και εκαλεσαν τας παρθενους και εδωκαν αυτας λαμπαδας καιομενας και προοδοποιησαν αυτης 503 - 92 212 213 304 507 511 702 709 [] 61 81 101 301 επιησαν 505; επηησαν 408; ουτος 409 503 607 και εποιησεν . . . ανεβησαν και προσηνεχθη η παις 105 εως ανεβησαν 93 96 001 003 005 006 102 103 104 107 108 111 113 115 116 118 201 202 204 206 209 210 211 214 216 218 219 220 307 309 401 406 407 412 501 502 508 510 512 513 514 521 601 602 603 606 609 612 615 617 619 622 625 627 701 703 707 708 801 802 803 805 902 εως ανεβη 109 306 ως ανεβησαν 203 207 608 εως ου ανεβησαν 002 004 112 215 305 605 εως αν ανεβησαν 208 402 408 409 411 616 614 623 705 901 εως αν ανεβη 302 εως αν εισεβησαν 628 εως εισηλθεν 509 604 και ανεβησαν 114 ανεβησαν 607 και ανηλθον 403 505 - 92 212 213 304 503 507 511 702 709 [] 61 81 101 301 εος 628; ανευησαν 406; ανεβοισαν 607; ανηλθαν 403; ε[]ς 216 εν τω15 ναω 001 004 102 107 109 111 113 116 203 211 218 305 306 309 501 509 513 514 604 701 801 802 εν τω ναω κυριου 93 002 003 005 006 103 104 105 112 114 115 118 201 202 204 206 207 208 209 210 214 219 220 302 307 401 402 403 407 408 409 411 412 502 505 508 602 603 607 608 609 612 616 622 625 627 705 708 901 εν τω ναω κυριω 510 614 εν ναω κυριου 215 εις τον ναον κυριου 216 406 512 601 605 606 615 617 619 623 628 703 707 803 805 902 15.  \τω/ c

Chapter 7



305

εις ναον κυριου 108 εν τω ιερω 521 την εισοδον την εν τω ναω 503 - 92 212 213 304 507 511 702 709 εις [] 96 [] 61 81 101 301 ιερωιρω 521; το ναο 607

07:09 και εδεξατο16 αυτην ο ιερευς17 κυριου18 και εδεξατο αυτην ο ιερευς 81 92 93 002 006 104 109 112 113 202 203 207 208 210 212 213 215 216 219 220 307 309 401 402 406 407 503 508 512 521 601 603 605 606 608 614 615 616 617 619 622 623 626 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 και δεξαμενος αυτην ο ιερευς 510 και εδεξαντο αυτην οι ιερεις 302 304 306 και εδεξατο αυτην ο ιερευς ζαχαριας 507 626 και εδεξατο αυτην ο ιερευς ζαχαριας εις τας χειρας αυτου 628 και εδεξατο αυτην εις τας χειρας αυτου ζαχαριας ο ιερευς 625 και εδεξατο αυτην ζαχαριας ο ιερευς 105 108 και εδεξατο αυτην ζαχαριας ο αρχιερευς 209 627 και εδεξατο αυτην ο αρχιερευς 96 001 004 005 102 103 107 111 115 116 118 201 204 206 211 214 218 305 411 412 501 502 505 511 513 514 607 609 612 701 801 802 και εδεξατο αυτην ο αρχιερευς ζαχαριας 114 403 602 και εδεξατο ο αρχιερευς αυτην 003 τοτε εδεξατο αυτην ο αρχιερευς 509 604 δεξαμενος δε αυτην ο αρχιερευς 408 409 [] 61 101 301 εδεξατω 112 114; εδεξατα 403; ιρευς 406; κε εδεξαντο . . . ο αρχειερευς 607; οι ιερευς 614 και φιλησας αυτην . . . (07:11) του θυσιαστηριου και εκαθισεν αυτην επι του τριτου βαθμου του θυσιαστηριου και ησπασατο αυτην και ειπε μαριαμ εμεγαλυνε κυριος ο θεος το ονομα σου εν πασαις ταις γενεαις και ιδου επ εσχατων των ημερων φανερωσει κυριος ο θεος το λυτρον αυτου τοις υιοις ισραηλ 604 και εκαθισεν αυτην επι του τριτου βαθμου του θυσιαστηριου και ησπασατο αυτην και ειπε μαριαμ εμεγαλυνε κυριος ο θεος το ονομα σου εν πασαις ταις γενεαις 16.  εδεξααντο c 17.  ϊερευς 18.  ��

306

The Protevangelium of James

και ιδου επ εσχατων των ημερων φανερωσει κυριος ο θεος το ονομα σου εν πασαις ταις γενεαις και ιδου επ εσχατων των ημερων φανερωσει κυριος ο θεος το λυτρον αυτου τοις υιοις ισραηλ 509 και φιλησας αυτην 113 203 210 521 622 708 και εφιλησεν αυτην 81 93 96 001 004 102 104 116 218 507 513 607 701 801 802 και εφιλησε αυτην 107 και κατεφιλησεν αυτην 108 215 614 και εφιλησεν αυτην και 309 514 626 και εφιλησεν 109 111 211 309 501 514 και εφιλησαν 302 304 και φιλησας 92 006 202 207 213 220 406 508 603 608 και καταφιλησας 002 003 005 103 115 118 201 204 206 209 214 408 409 412 502 602 609 612 627 εφιλησαν αυτην 510 και ασπασαμενος αυτην 411 και ασπασαμενος 503 και ησπασατο αυτην 114 401 625 και ησπασατο αυτην και 628 και ησπασατο 305 και ησπασαντο 306 και 105 112 212 216 307 403 407 505 511 512 601 605 606 615 617 619 623 702 703 707 803 805 902 - 208 219 402 616 705 709 901 [] 61 101 301 εφηλισεν 626; εφιμησεν 607; εφηλησεν 510; φιλισας 406; καταφυλησας 408; καταφοιλησας 409; ησπασατω 114 ευλογησεν 628 ευλογησε 002 006 108 210 ηυλογησεν 622 708 ευλογησεν αυτην 92 003 005 103 105 113 115 118 201 203 204 206 207 209 212 214 216 220 307 309 406 408 409 411 412 502 505 512 514 521 601 602 605 606 608 609 612 615 617 619 623 626 627 702 703 707 803 805 ηυλογησεν αυτην 112 407 511 902 και ευλογησεν αυτην 81 93 001 107 116 507 607 701 και ηυλογησεν αυτην 102 104 215 401 αυτην ευλογησεν 202 αυτην 109 111 211 213 302 304 305 306 501 και ευλογησας 004 114

Chapter 7



307

- 96 208 218 219 402 503 510 513 614 616 625 705 709 801 802 901 [] 61 101 301 ηυλογηνεν 708c και ειπεν 81 92 93 002 006 104 109 202 203 207 210 213 219 220 309 401 403 406 505 507 508 510 511 521 603 607 608 625 626 628 702 708 709 και ειπε 113 118 201 και ειπεν μαρια 003 005 112 115 204 206 209 212 214 216 307 408 409 411 502 601 602 612 623 627 και ειπεν μαριαμ 96 001 103 107 111 211 305 605 και ειπε μαρια 118 201 412 512 606 615 617 619 703 707 803 805 902 και ειπε μαριαμ 218 407 501 513 609 801 802 και ειπεν ω μαριαμ 102 116 514 701 και ειπεν α μαριαμ 607 και ειπεν αυτη μαρια 208 402 616 705 901 και ειπον 302 304 306 και 622 ειπεν 114 ειπεν μαριαμ 004 503 ειπεν μαρια 614 λεγων 105 108 215 [] 61 101 301 ειπεν 218c; υπεν 607; λεγον 108; μαρηα 408

07:10 εμεγαλυνεν κυριος19 ο θεος20 81 92 001 003 004 005 102 105 107 111 112 115 116 118 204 207 209 212 307 402 409 510 514 626 εμεγαλυνε κυριος ο θεος 002 103 108 201 206 208 210 214 216 218 220 309 407 408 411 412 501 502 507 511 512 513 612 615 616 617 619 623 625 627 628 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 εμεγαλυνεν κυριος 211 215 219 305 406 602 605 701 εμεγαλυνε κυριος 006 114 302 304 503 505 601 606 607 609 614 702 εμεγαλυνεν ο θεος 104 109 306 401 μεγαλυνει κυριος ο θεος 113 203 μεγαλυνη κυριος ο θεος 93 403 μεγαλυνει κυριος 521 608 19.  �� 20.  ��

308

The Protevangelium of James

μεγαλυνη κυριος 202 213 μεγαλυνει ο κυριος 508 603 708 ει μεγαλυνη ο κυριος 622 εμεγαλυνεν κυριος [] 96 [] 61 101 301 εμεγαλυνεv 218; μεγαλυναι 214; μεγαληνη 622 το ονομα σου εν πασαις ταις γενεαις21 81 92 93 001 004 006 102 103 104 105 107 111 112 114 116 202 207 208 210 211 213 214 215 216 218 220 305 307 401 402 403 406 407 501 503 505 507 508 510 512 513 514 521 601 603 605 606 607 608 609 615 616 617 619 622 623 625 626 628 701 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 το ονομα σου εν πασαις ταις γενεαις της γης 002 003 005 115 118 201 203 204 206 209 411 412 502 602 612 627 το ονομα αυτου εν πασαις ταις γενεαις 309 το ονομα αυτης εν πασαις ταις γενεαις της γης 409 το ονομα σου εν πασαις γενεαις 108 212 το ονομα σου εν πασαις γενεαις της γης 614 το ονομα σου μαρια εν πασαις ταις γενεαις 511 702 709 το ονομα σου εν παση τη γη 408 το ονομα σου 113 πασας τας γενεας 219 το ονομα σου εν πασαις ταις γενεαις και ειπεν ο λαος γενοιτο αμην 109 306 το ονομα σου εν πασαις ταις γενεαις και ειπεν ο λαος γενοιτο γενοιτο αμην και ειπον οι ιερεις 302 το ονομα σου εν πασαις ταις γενεαις και ειπεν ο λαος γενοιτο αμην και ειπεν ο ιερευς 304 [] πασαις []αις 61 [] 96 101 301 εμπασαις 406; γεννεαις 306 623; γεναιαις 004 211; γενεες 507; τες γενεαις 406 505 607 επι σοι 92 002 003 105 109 206 207 209 219 302 304 309 412 502 507 605 608 612 614 625 626 627 επι σοι γαρ 103 112 208 212 216 307 402 407 511 512 601 606 609 615 616 617 619 623 628 702 703 705 707 709 803 805 901 902 επι σου 005 115 118 201 204 214 επι σου γαρ 602 επι σε 306

21.  εν πασες τε\ς/ ε̇ν̇π̇α̇σ̇ες̇ ̇ τε\αις/ γενεες c Dittography

Chapter 7



309

εν σοι 213 εκ σου 408 409 και σοι 503 οτι εν σοι 202 508 603 622 708 οτι δια σου 006 215 οτι δια σου κυριος 114 και επι σου 411 - 93 104 108 220 401 403 510 [] 61 96 101 301 επη 212; εσοι 503 επι σοι . . . ημερων νυν 81 επ εσχατων των ημερων οτι εν σοι 113 521 επι σοι . . . κυριος επ εσχατων των ημερων φανερωσει κυριος εν σοι 001 211 επ εσχατων των ημερων φανερωσει κυριος ο θεος εν σοι 102 116 514 607 701 επ εσχατων των ημερων φανερωσει κυριος επι σοι 203 και επ εσχατων των ημερων φανερωσει κυριος εν σοι 107 111 218 305 501 513 801 802 επ εσχατων ημερων φανερωσει κυριος δια σου 004 φανερωσει επι σοι κυριος ο θεος επ εσχατων των ημερων 505 φανερωσοι . . . αισχατων 505; φανερωσι . . . σι 607 επι σοι . . . το λυτρον επ εσχατων των ημερων φανερωσει κυριος το λυτρον αυτου εκ σου 210 επ εσχατου των ημερων φανερωσει κυριος το λυτρον αυτου εκ σου 406 αισχατου 406 επ εσχατων22 92 003 005 103 105 109 114 115 118 201 204 207 213 214 215 216 219 302 306 409 412 503 510 512 601 602 605 606 608 609 614 615 617 619 623 627 702 707 803 805 902 επ εσχατων δε 93 104 108 401 επ εσχατου 002 006 112 206 208 209 212 220 304 307 402 407 408 502 511 612 616 703 705 901 και επ εσχατων 309 - 202 508 603 622 708 [] εσχατων 96 []εσ[] 61 [] 96 101 301

22.  επ α\ι/σχατων

310

The Protevangelium of James

εσχατον 114c; αισχατων 108 215 216 219 409 503; αισχατου 206 209 307 511 612 επ εσχατων . . . ισραηλ φανερωσει κυριος ο θεος το λυτρον τοις υιοις ισραηλ επ εσχατων των ημερων τουτων 411 επ εσχατων . . . λυτρον εφανερωσεν κυριος το λυτρων αυτου επ εσχατων των ημερων 709 αισχατων 709 επ εσχατων . . . κυριος φανερωσει κυριος ο θεος επ εσχατου των ημερων 507 625 628 φανερωσει κυριος ο θεος επ εσχατων των ημερων 403 626 φανερωσοι 507; αισχατων 403; φανερωσοι . . . αισχατου 628 των ημερων 92 93 96 002 003 005 006 103 104 105 108 109 112 114 115 118 201 204 206 207 208 209 212 214 215 216 218 219 220 302 307 401 407 408 409 412 502 510 511 512 513 601 602 605 606 608 609 612 614 615 616 617 619 623 627 703 705 707 801 802 803 805 901 902 των ημερων τουτων 213 503 των ημερων σου 306 των ημερων και εκ σου 304 ημερων 309 702 - 202 508 603 622 708 []ε[] 61 [] 101 301 ημερον 612 φανερωσει23 κυριος24 81 104 105 108 109 112 113 202 208 212 216 220 302 304 306 307 309 401 402 407 508 510 511 512 521 601 603 605 615 616 617 619 622 623 702 703 705 707 708 803 805 901 902 φανερωσει κυριος ο θεος 92 93 002 003 005 103 115 118 201 204 206 207 209 214 219 408 409 412 502 602 608 609 612 614 627 κυριος φανερωσει 006 215 φανερωσει 114 και φανερωσει 213 - 503 φανερωσει κυριος [] 96 []ε[] 61

23.  φανερωσι 24.  ��

Chapter 7



311

[] 101 301 φανερωσι 408; |φανερωσει| 805c το λυτρον 002 003 005 103 115 118 201 204 206 209 214 408 409 412 502 602 609 612 614 627 το λυτρον αυτου 93 96 001 004 006 104 107 108 109 111 113 114 202 203 211 212 213 215 216 218 219 302 304 306 307 309 401 407 501 510 511 512 513 521 601 605 606 615 617 619 623 702 703 707 801 802 803 805 902 το λυτρον αυτου εκ σου 220 την λυτρωσιν αυτου 403 507 625 626 628 το λουτρον 102 116 514 το λουτρον αυτου 81 92 112 207 305 508 603 607 608 622 701 708 εις λυτρωσιν 503 λυτρωσιν 505 το λυτρον της χαριτος αυτου 208 402 616 705 901 το ελεος αυτου 105 []ο [] 61 [] 101 301 τω 202 510; λυτρων 623; λουτρων 607 τοις υιοις ισραηλ25 81 92 93 96 001 003 004 005 102 103 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 309 403 406 407 408 409 412 501 502 508 510 511 512 513 514 521 601 602 603 606 607 608 609 612 614 615 617 619 622 623 625 627 628 701 702 703 707 708 709 801 802 803 805 902 των υιων ισραηλ 002 και τοις υιοις ισραηλ 507 626 πασι τοις υιοις ισραηλ 104 401 τοις ισραηλ 505 τω ισραηλ 203 τοις υιοις 006 τοις υιοις αυτου 208 402 616 705 901 πολλων ανθρωπων 503 τοις [] 605 [] 61 101 301 της υιοις 607; υιοις .. ισραηλ 510c

25.  ισ��

312

The Protevangelium of James

07:11 και εκαθισεν αυτην26 81 92 93 96 001 002 003 004 005 006 102 103 104 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 220 305 307 309 401 402 403 406 408 409 411 412 501 502 505 507 508 510 511 512 513 514 521 601 602 603 606 608 609 612 615 616 617 619 622 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και εκαθισεν αυτην ο ιερευς 219 και εκαθισεν αυτην εν τω ιερω 623 και εκαθισε αυτην 607 και εκαθισαν αυτην 302 304 306 625 και εκαθισεν 614 και αυτην 503 - 407 [] εκαθισεν [] 605 [] 61 101 301 εκαθησεν 92 93 001 004 006 102 105 107 109 112 114 116 202 208 209 211 212 213 215 216 307 401 402 403 406 409 505 507 511 514 602 608 612 614 622 623 627 628 701 703 705 709 803 805 901; εκαθησαν 625; αυτη 411; αυτη\ν/ 218c; εκαθησεν αυτη 408; εκαθησαν αυτειν 304 επι τριτου βαθμου 002 108 210 220 302 406 709 επι τριτω βαθμω 003 005 109 115 118 201 204 206 209 214 408 412 627 επι τριτον βαθμον 502 επι του τριτου βαθμου 81 96 001 004 102 107 111 113 114 116 202 203 208 211 218 219 304 305 306 402 309 501 505 507 508 513 514 521 603 607 616 622 626 628 701 705 708 801 802 901 επι τω τριτω βαθμω 93 103 104 112 212 307 401 409 411 510 511 605 702 επι τον τριτον βαθμον 207 602 608 614 εν τω τριτω βαθμω 92 216 512 601 606 609 615 617 619 623 703 707 803 805 902 επι τω πρωτω βαθμω 213 επι τους αναβαθμους 105 επι του τριτου βωμου 625 επι του τριτου ναου 403 επι του βαθμου 006 215 503 επι τω βαθμω 612 - 407 [] 61 101 301 []πι 605; το 511 614; \του/ 705c; βομου 625; το . . . βαθμου 602 26.  αυτ�

Chapter 7



313

του θυσιαστηριου 81 93 96 001 002 003 004 005 006 102 103 104 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 309 401 403 406 408 409 411 412 501 502 505 507 508 510 511 512 513 514 521 601 602 603 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 επι του θυσιαστηριου 402 εν τω θυσιαστηριω 92 του θυσιαστηριου εις τα αγια των αγιων 503 - 407 [] 61 101 301 θυσιαστιριου 803; θισιαστηροιου 607; θ[]αστηριου 605

07:12 και εβαλε 103 113 115 118 201 204 210 214 220 302 304 306 408 412 502 508 602 603 609 612 622 708 και εβαλεν 96 002 003 109 202 206 406 409 503 521 614 628 και επεβαλε 006 207 501 513 607 625 801 802 και επεβαλεν 92 001 004 102 105 107 108 111 116 203 211 213 215 218 305 507 514 608 626 701 και ενεβαλεν 309 και εδωκε 005 104 401 411 και εδωκεν 81 93 114 209 219 307 403 505 και δεδωκε 208 616 705 901 και δεδωκεν 112 212 402 511 601 605 606 702 και δεδωκεν αυτη 216 512 615 617 619 703 707 803 805 902 και δεδωκεν αυτης 709 και δεδωκεν αυτην 623 επεβαλε δε 509 604 εδωκε 627 - 407 510 [] 61 101 301 επεβαλαι 607; |επεβαλε δε| 604c; εδεδωκεν 703 κυριος27 ο θεος28 81 92 93 96 001 002 003 004 005 006 102 103 104 107 109 111 112 113 114 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 401 402 403 406 408 409 411 412 501 502 507 27.  �� 28.  ��

314

The Protevangelium of James

508 509 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 ο θεος 309 503 505 - 407 510 [] 61 101 301 |κυριος ο θεος| 604c; κυριος \κυριος/ 612c κυριος . . . αυτην επ αυτην κυριος ο θεος χαριν 108 επ αυτην κυριος ο θεος χαριν και ην μαρια ωσει περιστερα 105 χαριν κυριος ο θεος επ αυτην 625 χαριν ο θεος 902 χαριν επ αυτην 81 92 96 001 002 003 004 005 102 103 104 109 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 209 210 211 213 214 215 220 306 401 406 408 409 412 502 503 507 508 513 514 521 603 607 609 612 614 622 626 627 628 701 708 χαριν επ αυτην την τε μαριαμ 608 χαριν επ αυτη 107 111 218 219 304 411 501 509 604 801 802 χαριν επ αυτης 305 χαριν εις αυτην 006 χαριν αυτη 93 112 212 307 403 505 511 605 702 αυτη χαριν 208 402 616 705 901 χαριν 114 216 512 601 606 615 617 619 623 703 707 709 803 805 χαραν επ αυτην 602 χαραν επ αυτη 302 την χαριν αυτου επ αυτην 309 - 407 510 [] ε[] αυ[] 61 [] 101 301 |χαριν επ αυτη| 604c και κατεχορευε 111 201 218 220 305 406 501 513 626 801 802 και κατεχορευεν 105 107 211 510 608 και κατεχορευσε 002 005 006 103 113 114 115 118 201 204 207 208 214 219 302 306 411 412 512 606 607 609 616 617 619 627 702 703 705 707 803 805 901 902 και κατεχορευσεν 92 93 001 003 004 102 108 109 112 116 202 203 206 209 212 215 216 304 307 309 402 408 409 502 508 511 514 602 603 605 612 615 622 623 625 628 701 708 και εχορευε 509 604 και εχορευεν 213 403



Chapter 7

315

και εχορευσε 104 401 και κατεχορευον παντες 507 και κατεχωρησεν 81 614 και εσκηρτισεν 503 και 521 - 407 505 601 709 και κατεχορ[] 96 []ε κατεχ[] 61 [] 101 301 |και εχορευε| 604c; κατεχωρευε 406 626; κατεχωρευεν 105 211 510; εχωρευεν 213; κατεχωρευσεν 001 003 004 212 402 408 409 511 602 612 625 628; εκατεχορευσεν 203; κατεχωρισεν 614 τοις ποσιν αυτης 81 93 001 002 004 005 006 102 103 104 107 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 207 208 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 408 409 411 412 501 502 503 508 511 512 513 514 521 601 602 603 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 701 702 703 705 707 708 801 803 805 901 902 τοις ποσι αυτης 003 τοις ποσιν αυτης εν αυτω 209 627 τοις ποσιν αυτης και εχαρη κυριος ο θεος επ αυτη 510 εν τοις ποσιν αυτης 105 108 203 206 628 802 εν τοις ποσιν αυτης και επεθηκεν αυτη ονομα μαριαμ 92 επ αυτης και ηγαλλιωντω 507 βαδιζουσα και σκιρτωσα εν τω ναω και δεχομενη τροφην εκ χειρος αγγελου 509 604 - 407 505 709 τοις []υ[] ποσιν αυτ[] 61 [] αυτης 96 [] 101 301 νοις 619c; ποσην 623; πωσιν 212; αυτοις 105 309 406 408 409 503 602 614 628 901; αυτοις 625c; τις ποσυν αυτου 607; |βαδιζουσα και σκιρτωσα εν τω ναω και δεχομενη τροφην εκ χειρος αγγελου| 604c; ηγαλιωντω 507 και ηγαπησεν αυτην 81 92 93 96 001 002 003 004 005 006 102 103 104 107 108 111 112 113 115 116 118 201 202 204 206 208 209 210 211 212 213 214 216 218 219 220 302 304 305 307 401 402 403 406 408 409 411 412 501 502 503 505 507 508 510 511 512 513 514 521 601 602 603 605 606 607 609 612 614 615 616 617 619 622 623 626 627 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και ηγαπησαν αυτην 203 215 και ηγαπησεν 309

316

The Protevangelium of James

διο και ηγαπησεν αυτην 509 604 και ευλογησεν αυτην 207 608 625 και ευλογησαν αυτην 105 628 και ηγιασεν αυτην 109 306 - 407 [] ηγαπη[] 61 [] 101 301 ηγαπισεν 211; ηγαποισεν 505; αυτη\ν/ 218c; ηγαπησεν [] 92 216; κε ηγαποισεν αυτην 607; |διο και ηγαπησεν αυτην| 604c και ηγαπησεν . . . ισραηλ πας οικος ισραηλ ηγαπησεν αυτη 702 πας ο οικος ισραηλ29 003 005 112 113 115 118 201 204 206 214 302 306 406 408 409 411 412 502 507 508 511 603 614 622 708 709 πας οικος ισραηλ 81 93 96 001 002 004 102 103 104 105 107 108 109 111 116 202 203 207 208 209 210 211 212 218 220 304 305 307 309 401 402 501 509 510 512 513 514 521 601 602 604 605 606 607 608 609 612 615 616 617 619 623 627 701 703 705 707 801 802 803 805 901 902 πας ο λαος και πας ο οικος ισραηλ 114 403 626 πας ο λαος αυτης και πας οικος ισραηλ 505 πας ο λαος οικου ισραηλ 625 628 πας ο λαος 213 219 503 οι υιοι ισραηλ 215 υιοι ισραηλ 006 - 407 πας οικ[] 61 [] 92 101 216 301 οικως 709; οικο.ς 510c; |πας οικος ισραηλ| 604c

29.  ι���

C ha p t e r 8

[] 41 42 43 62 91 94 95 101 106 217 301 308 404 517 613 621 631 704 - 205 303 405 504 506 610 611 618

08:01 και κατεβησαν 93 96 001 004 006 102 104 105 107 108 109 111 112 113 114 116 202 203 207 208 210 211 212 213 215 218 219 220 302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 501 505 507 508 510 511 512 513 514 521 601 603 605 606 607 608 615 616 617 619 622 623 625 626 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 τοτε κατεβησαν 509 604 και ησαν 81 κατεβησαν δε 002 003 005 103 115 118 201 204 206 209 214 408 409 411 412 502 602 609 612 614 627 και κατε[] 61 []σαν 216 [] 92 110 κατευησαν 305 408 409 511 601 623 627 628 709; κατευεισαν 403; κατεβοισαν 607; κατευησεν 406 και κατεβησαν . . . επ αυτους και αφεντες αυτην οι γονεις αυτης υπεστρεψαν αυτη δε ουδεν εκλαυθημοιρησεν περι των γονεων αυτης αλλ εθαυμαζον παντες και οι γονεις αυτης επι τη σιωπη και τη υπομονη αυτης 503 αυτοις . . . εκλαυθημυρισεν . . . γονεον 503 οι γονεις αυτης 81 92 96 001 002 003 004 005 006 102 103 104 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 505 507 508 510 511 512 513 514 521 601 602 603 605 606 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 οι γονεις 201 οι γονεις αυτης εν τω οικω αυτων 509 604

318

The Protevangelium of James

οι γονεις αυτης εν τω ιερω 607 οι γον[] 61 [] αυτης 110 \οι/ 902c; γονης 116 202 211 305 514 607 623 628; γονοις 612 622 802; γωνεις 511; γωνης 102; γωνοις 709; αυτοις 409; αυτοις 625c; αυτη[] 92; η γονεις 408 510; γονοις αυτοις 602; γωνεις αυτοις 614 θαυμαζοντες και //ΙΖ ΙΖ\\ επαινουντες και δοξαζοντες θαυμαζοντες και αινουντες και δοξαζοντες 93 96 001 003 005 102 103 110 112 115 116 118 201 204 206 209 215 408 409 412 502 607 609 627 701 θαυμαζοντες και δοξαζοντες και υμνουντες 521 θαυμαζειν και αινουντες και δοξαζοντες 614 θυμιωντες και αινουντες και δοξαζοντες 81 109 302 306 θαυμαζοντες και αινουντες 96 002 104 107 111 208 211 212 218 219 305 307 309 401 402 501 509 510 511 512 513 514 601 602 604 606 612 615 616 617 619 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 θαυμαζοντες και δοξαζοντες 105 108 113 202 203 214 407 508 603 605 622 708 θαυμαζοντες και υμνουντες 207 411 608 θυμιασαντες αινουντες και υμνουντες και δοξαζοντες 006 δοξαζοντες τον θεον και θαυμαζοντες 213 δοξαζοντες και αινουντες 92 304 623 δοξαζοντες 210 220 406 αγαλλιωμενοι αινουντες και ευλογουντες 625 αγαλλιωμενοι αινουντες και δοξαζοντες 626 αγαλλιωμενοι και δοξαζοντες 628 αγαλλιωμενοι και αινουντες 507 αγαλλιωμενοι και δοξαζοντες 114 αγαλλιωμενοι 403 505 δοξα[] κα[]ε[] 61 θαυ[] 216 αγαλλιωμενη 505; αγαλλιομενοι 403 626; αγαλλομενοι 625; αγαλλιωμενοις 507; δοξαξωντες 406; θαυμαζονταις 607; θαυμαζοντες 623; θυμιουντες 302; δοξαζοντες 623c; []ζοντες 92; ενουντες 005 110 514c 709; θαυμαζωντες . . . ενουντες 612; αγαλλιομενοι . . . δοξανζοντες 628; θυμιωντες []αι . . . δοξα[]ντες 81; θαυμαζονταις . . . αινουνταις . . . δοξαζωνταις 409 θαυμαζοντες . . . θεον αινουντες τον θεον και θαυμαζοντες 004 τον δεσποτην θεον1 92 93 104 401 510 τον δεσποτην θεον και κυριον 608 1.  ��



Chapter 8

319

τον δεσποτην κυριον 207 τον δεσποτην 203 τον θεον 81 001 002 102 103 105 107 108 111 112 113 114 116 208 209 210 211 212 215 218 219 220 302 304 305 306 307 309 402 406 407 408 409 501 507 509 511 512 513 514 521 601 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 619 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 τον κυριον και θεον 202 508 603 622 708 κυριον τον θεον 003 005 110 115 118 201 204 206 214 411 412 502 τον θεον ισραηλ 109 τον θεον και ευλογουντες 602 τον θεον τον δεσποτην και κυριον του ουρανου 006 - 96 213 403 505 [] θεον 216 κ[] 61 οτι ουκ απεστραφη 81 οτι ουκ απεστραφη η παις 004 104 107 110 114 202 208 209 211 304 305 307 401 402 411 507 511 508 521 603 607 609 612 614 616 622 625 626 627 702 705 708 709 901 οτι ουκ επεστραφη 109 203 210 215 220 406 οτι ουκ επεστραφη η παις 92 001 002 003 005 102 103 111 112 115 116 118 201 204 206 212 218 302 407 408 501 502 509 513 514 604 605 628 701 801 802 οτι ουκ επιστραφη η παις 214 409 οτι ουκ εστραφη 216 οτι ουκ εστραφη η παις 306 412 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 οτι ουκ επεστρεψεν η παις 108 108 []εστρα[] 96 - 403 505 510 α[]τραφη 81; απεστραφει 209 612 627; απαιστραφη 709; απεστραφι 607; επεστραφει 214; ο παις 614 οτι ουκ . . . επ αυτους οτι ουκ ε[]φη προς [] η παις 61 οτι ουκ απεστραφη προς αυτους η παις 006 105 οτι ουκ επεστραφη επ αυτους η παις 113 219 309 οτι ουκ επεστραφη επ αυτοις η παις 93 207 608 οτι ουκ επιστραφη επ αυτοις η παις 602 οτι ουκ εστραφη επ αυτους η παις 213 επιστραθη 602; αυτης\οις/ 207c

320

The Protevangelium of James

επ αυτους 81 92 001 004 102 104 107 109 114 116 202 210 211 220 305 401 406 508 509 514 603 604 607 622 626 701 708 επ αυτοις 108 111 218 501 513 521 801 802 προς αυτους 112 208 212 215 306 307 402 407 511 512 601 605 606 615 616 617 619 623 625 628 702 703 705 707 709 803 805 901 902 εις αυτους 203 απ αυτων 507 εις τα οπισω 002 003 005 103 115 118 201 204 206 209 214 302 304 408 409 411 412 502 609 612 614 627 εις οπισω 110 - 403 505 510 []τους 96 επ [] 216 αυτο\ων/υς 507c; οπησω 304 408; ης οπισσω 110

08:02 ην δε μαρια 92 003 005 006 104 105 110 112 114 115 118 201 204 206 209 212 214 215 219 302 306 408 411 412 511 512 601 606 612 615 617 619 623 627 702 703 707 803 805 902 ην δε μαριαμ 001 002 004 102 103 107 108 109 111 116 208 211 213 218 307 401 402 407 409 501 502 503 507 509 513 514 521 602 604 607 609 616 625 626 701 801 802 ην δε μαρια η παις 309 ην δε μαρια ην 406 ην γαρ μαρια 605 ην δε η μαρια 203 628 709 ην δε η μαριαμ 705 901 ην δε η αγια μαρια 403 η δε μαρια ην 210 220 510 η δε μαρια 614 και ην η μαρια 304 - 505 [] μαρια 216 η[] 61 [] 81 96 ει δε 614 ην δε . . . νεμομενη η δε μαριαμ ως περιστερα νεμομενη εν τω ναω κυριου ην 207 608 η δε μαριαμ ωσει περιστερα νεμομενη εν τω οικω κυριου ην 521

Chapter 8



321

η δε μαρια ωσει περιστερα ην νεμομενη εν τω ναω κυριου 113 202 η δε μαριαμ ωσει περιστερα ην νεμομενη εν τω ναω κυριου 508 603 622 708 νεμωμενη 207 508 521 603 608 622 708 εν ναω κυριου2 203 216 εν τω ναω κυριου 92 93 96 001 003 004 005 102 103 107 109 110 111 112 115 116 118 201 204 206 209 210 211 212 213 214 218 219 220 305 306 403 406 407 408 409 412 501 502 509 510 511 512 513 514 601 602 604 605 606 609 612 614 615 617 619 623 626 627 628 701 702 703 707 709 801 802 803 805 902 εν τω ναω του κυριου 607 εν τω ναω 304 εν τω οικω κυριου 006 208 215 309 402 411 616 705 901 εν οικω κυριου 302 - 108 307 505 εν τω ν[] 61 εν τω ναω [] 81 εν αω 216; ε τω 607; ναω � 509 εν . . . νεμομενη νεμομενη εν τω ναω κυριου ως η περιστερα 507 ως περιστερα εν ναω κυριου νεμομενη 503 ωσει περιστερα νεμομενη εν τω ναω κυριου 002 ωσει περιστερα νεμομενη εν τω ναω κυριου 625 ως περιστερα νεμομενη εν τω οικω κυριου 114 ωσει περιστερα εν τω ναω κυριου νεμομενη 105 νεμομενη εν τω ναω κυριου ως περιστερα μεμονωμενη 104 401 νεμωμενη 114 503 625 ωσει3 περιστερα νεμομενη 006 107 109 111 210 215 218 219 220 302 304 306 309 406 501 513 801 802 ωσει περιστερα νεμομενη εν τω οικω κυριου 108 ως περιστερα νεμομενη 92 93 96 001 003 004 005 110 112 115 118 201 203 204 206 208 209 211 212 213 214 402 407 408 409 411 412 502 510 511 512 601 602 605 606 609 612 614 615 616 617 619 623 627 702 703 705 707 709 803 805 901 902 ως περιστερα κυριου νεμομενη 103 νεμομενη ως η περιστερα 403 628 νεμομενη ωσει περιστερα 626 2.  �� 3.  ωσι

322

The Protevangelium of James

νεμομενη 102 116 514 607 701 ως ασπιλος περιστερα νεμομενη και κοιταζομενη 509 604 - 305 307 505 ως περιστερα [] 216 []ε[]νασ[]μενη 61 []α νεμο[] 81 [] 110 νεμωμενη 92 96 001 003 102 108 109 112 116 206 211 212 215 302 304 402 403 407 409 510 511 514 614 626 628 701 702 705 709 901; νεμομενοι 306; νεμωμενοι 612; μεμομενη 006; περηστερα νεμωμενη 110; περριστερα νεμωμενην 406

>4 ελαμβανε τροφην λαμβανουσα τροφην 605 και ελαμβανε τροφην 96 002 006 103 104 111 118 201 207 208 210 214 219 220 302 306 309 401 407 411 412 501 503 507 508 512 513 521 601 603 606 607 608 609 612 615 616 617 619 622 623 627 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 και ελαμβανεν τροφην 92 93 001 005 102 105 107 109 110 112 114 115 116 202 203 204 209 211 212 213 215 218 304 307 402 403 406 505 510 511 514 602 625 626 701 709 και ελαβεν τροφην 003 206 408 409 502 και λαμβανουσα τροφην 509 628 ην και ελαβεν τροφην 614 και ελαμβανεν λαμβανουσα 604 ελαμβανε δε και 108 ελαμβανε δε 113 - 004 305 []νε τροφην 216 [] ε[]βανεν [] 61 [] 81 ελαβανε 612; ελα\μ/βανε 622c; τροφιν 607; τρωφην 505 εκ χειρος5 αγγελου 92 93 96 001 002 003 004 006 102 103 104 105 107 108 109 110 111 112 113 114 116 118 202 203 206 207 208 209 210 211 212 213 215 216 218 219 220 302 304 306 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 505 507 508 509 510 511 512 513 514 521 601 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 εκ χειρος του αγγελου 709 4.  MSS 5.  χιρος

Chapter 8



323

εκ χειρος κυριου 005 115 201 204 214 602 παρα του αγγελου εξ επαγγελιας θεου 503 - 305 εκ χει[]γγελου 61 [] 81 χεισρος 514; . ανγγελου 510

08:03 γενομενης δε δωδεκαετους6 628 γενομενης δε δεκαετους 307 503 γενομενης δε αυτης δωδεκαετους 81 92 96 002 003 004 005 006 103 104 105 108 109 110 112 113 114 115 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 212 213 214 215 219 220 302 304 306 309 401 402 403 407 408 411 412 502 505 508 510 511 512 521 601 603 605 606 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 702 703 705 707 708 709 803 805 901 γενομενης δε αυτης τεσσαρες και δεκαετους 93 γενομενης δε αυτης δωδεκα ετων 902 γενομενης δε αυτης ετων δωδεκα εν ναω κυριου 305 γενομενης δε αυτης δωδεκαετους εν τω ναω κυριου 001 102 107 111 116 211 218 409 501 507 513 514 602 607 701 801 802 γενομενης δε αυτης δωδεκαετους εν τω ναω κυριου του θεου 406 γενομενης δε αυτης δωδεκαετους χρονου εν τω ναω κυριου 509 604 []δεκαετους 216 []ομενης []ς �� ε[] 61 γενομενις 607; γενωμενης 111c; γενομενοις 505; γεννομενης 623; γεναμενης 105 109 110 112 213 307 602 614 625 701; []ενομενης 96; δωδεκαετης 306 521; δωδεκαετις 409; �� αιτους 408; δωδεκαετους 93; |τεσσαρες| και δεκαετους 93c; δεκα ετους 503; γεναμενης . . . δωδεκαετοις 628; γεναμενης . . . δωδεκαετης 406 407 συμβουλιον7 εγενετο των8 ιερεων9 λεγοντων 81 92 93 96 001 002 003 005 006 102 103 104 105 107 108 110 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 505 510 511 512 513 514 601 602 605 606 607 609 612 614 615 616 617 619 623 626 627 628 701 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 6.  �� ετους 7.  συμβο\υ/λιον c 8.  τ� 9.  ειερεων

324

The Protevangelium of James

συμβουλιον εγενετο των ιερεων λεγοντων προς ζαχαριαν 202 508 603 622 708 συμβουλιον εγενετο των ιερεων λεγοντες 207 608 συμβουλιον εγενετο των αρχιερεων λεγοντων 306 625 συμβουλιον εγενετο παρα των ιερεων λεγοντων 509 604 συμβουλιον εποιησαν οι ιερεις λεγοντες 503 521 συμβουλιον εποιησαν οι αρχιερεις λεγοντες 109 ειπεν ζαχαριας 507 - 004 συμβουλιον εγενετο []γοντων 216 []υμβου[]ετο []εων 61 συμβουλειον 213; εγενετω 112 203; λεγοντον 108 508; λεγωντων 110 403 505 602 612; γεγοντων 708; τον . . . λεγωντων 408; ιερεον λεγωντον 628; ιεραιων λεγωντων 409; εγενετω . . . λεγωντων 510; [] βουλιον . . . τω[] 96; σιμβουλιον . . . οιερεων λεγωντων 607; |ειπεν ζαχαρ[]| 507c

08:04 ιδου10 μαρια 003 005 006 104 109 110 112 115 118 201 203 204 206 209 212 214 216 220 309 403 406 408 409 411 412 502 511 512 601 605 615 617 619 623 627 702 703 707 803 805 902 ιδου μαριαμ 81 93 96 001 002 102 103 105 107 108 111 114 116 202 208 211 213 215 218 305 306 307 401 402 407 501 503 508 509 513 514 603 604 606 607 609 612 616 622 625 626 701 705 708 801 802 901 ιδου η μαρια 92 210 219 302 304 505 614 628 709 - 004 507 510 [] 61 μαρι 216 ιδου . . . δωδεκαετης ιδου γεγονε μαρια δωδεκαετης 602 ιδου γεγονε μαριαμ δωδεκαετης 207 521 ιδου γεγονεν μαριαμ ετων δωδεκα 608 ιδου . . . κυριου ιδου γεγονεν εν τω ναω κυριου μαριαμ δωδεκαετης 113 γεγονε11 δωδεκαετης12 002 102 103 104 108 111 114 116 118 201 203 208 210 211 213 214 218 220 302 304 309 401 406 411 412 501 502 505 509 512 513 514 601 604 606 609 612 615 616 617 619 626 627 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 γεγoνε δεκαετης 503 10.  ειδου 11.  γεγονε\ν/ι c 12.  �� ετης

Chapter 8



325

γεγονεν δωδεκαετης 92 96 001 003 005 006 105 107 109 110 112 115 202 204 206 209 212 215 219 306 307 402 407 408 508 511 603 605 614 622 623 625 701 708 γεγονεν δωδεκαετων 607 εγενετο δωδεκαετης 81 305 628 709 γεγονεν τεσσαρες και δεκαετης 93 γεγονεν 403 - 004 507 510 γεγονε δωδεκα[] 216 [] 61 γεγωνεν 102 116 203 213 401 406 514 614; εγενετω 628; δωδεκαετις 605; δωδεκαετης 93; τεσσαρ\ες/ |και δε|καετης 93c; δωδεκαετους 105 215 508 603 701 708; δωδεετoυς 627c 709; δοδεκαετων 607; δωδε[]ετης 96; γεγωνεν δωδεκαετους 505 γεγονε . . . κυριου γεγονεν τω ναω κυριου δωδεκαετης 409 γεγωνεν . . . δωδεκαετις 409 εν τω ναω κυριου13 81 93 001 002 003 005 006 102 103 104 105 107 108 109 110 111 112 114 115 116 118 201 204 206 207 208 209 211 213 214 218 219 304 306 307 401 402 403 407 408 411 412 501 503 513 514 521 602 605 607 608 609 612 616 625 626 627 628 701 705 801 802 901 εν τω ναω κυριου του θεου 210 220 406 εν τω ναω κυριου του θεου μου 502 εν τω ναω κυριου του θεου ημων 92 εν τω ναω κυριου και ελαμβανεν τροφην εκ χειρος αγγελου 202 508 603 622 708 εν τω λαω κυριου 614 εν ναω κυριου 215 302 305 εν ναω κυριου του θεου 203 εν ναω 309 - 004 212 505 507 509 510 511 512 601 604 606 615 617 619 623 702 703 707 709 803 805 902 []ω ναω κυριου 61 [] 96 216 το ναω 607; τω []ω κυριου 206; \κυριου/ 81c τι ουν αυτην ποιησωμεν 92 003 005 108 112 115 118 201 202 204 208 212 213 304 402 403 406 409 411 412 502 503 508 511 521 602 603 605 612 614 615 616 619 622 623 702 705 708 901 τι ουν αυτην ποιησομεν 104 110 113 210 214 220 401 512 601 13.  ��

326

The Protevangelium of James

τι ουν αυτη ποιησωμεν 81 407 408 703 803 805 902 τι ουν αυτη ποιησομεν 606 617 707 τι ουν αυτην ποιησωμεν εκβαλωμεν αυτην εκ του ναου κυριου 626 τι ουν αυτη ποιησωμεν μη ελθη αυτη η γυναικια ασθενεια 209 627 τι ουν ποιησωμεν αυτην 002 105 114 219 505 608 τι ουν ποιησομεν αυτην 628 τι ουν ποιησωμεν αυτη 93 τι αυτην ποιησωμεν 109 τι αυτην ποιησομεν 302 τι ποιησωμεν αυτην 001 006 211 305 510 607 609 τι ποιησομεν αυτην 103 215 τι ποιησωμεν αυτη 102 107 116 514 701 τι ποιησομεν αυτη 111 218 501 513 801 802 τι ουν ποιησωμεν 207 306 307 709 τηρησωμεν λοιπον τι ποιησωμεν αυτη 509 τηρησωμεν λοιπον 604 εκβαλλωμεν αυτην εξω 507 - 96 004 203 309 625 []την ποιησωμεν 216 [] ποιησο[] αυτην 61 ποιεισομεν 110; ποιησωμεν 111c; πιησωμεν 607; πιησομεν 628; |εκβαλλωμεν[υτην] εξω| 507c μηπως μιανη 61 81 92 93 96 001 003 005 006 102 103 104 105 107 108 109 111 112 113 114 115 118 202 204 206 207 208 211 212 213 214 215 216 218 219 302 304 305 306 307 401 402 403 406 407 411 412 501 502 505 508 509 511 512 513 521 601 602 603 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 628 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 μηπω μιανη 201 210 507 μηπως μιανθη 902 μηποτε μιανη 220 510 μηπως επελθη αυτη τα γυναικων και μιανη 002 μηπως 116 514 701 και μιανη 209 627 ινα μη μιανη 408 409 - 110 004 203 309 604 μηπος 505; μιπως 211; μηπου 210; []ηπωπως 61; μιανει 109 202 206 213 215 302 407 508 603 605 612 622 708; μιανι 608; μιανοι 628; μειανει 93; μηανι 105; μηανη 212 304 402 623 709; μηανει 006 307; μηαννη 408; |μηπω μ[ιανη]| 507c; μιπος μιανι 607 μηπως . . . θεου ημων ουκ εξεστιν γαρ του λοιπου προς με νυν εν τω ναω 503 λιπου 503

Chapter 8



327

το αγιασμα κυριου14 του θεου15 ημων 92 96 001 003 006 102 104 105 107 108 109 111 112 114 115 116 118 201 204 206 207 208 209 213 214 215 218 219 304 306 307 401 402 403 407 408 409 411 412 501 509 512 513 514 601 602 604 605 606 607 608 609 614 615 616 617 619 623 627 701 703 705 707 801 802 803 805 901 το αγιασμα κυριου του θεου 113 625 626 628 το αγιασμα κυριω τω θεω ημων 612 το αγιασμα κυριου 002 210 220 305 502 505 510 το αγιασμα του κυριου 406 το αγιασμα του κυριου θεου ημων 902 το αγιασμα του θεου ημων 005 103 511 521 702 709 το αγιασμα του θεου υμων 212 το αγιασμα του θεου 507 το αγιασμα ημων 202 508 603 622 708 το αγιασμα αυτου 211 τα αγια κυριου του θεου ημων 81 το αγιαστηριον του θεου ημων 93 το αγιαστηριον κυριου του θεου ημων οτι ηγγισεν ο καιρος αυτης καθως πασαι αι γυναικες 302 κυριου του θεου ημων 309 - 004 110 203 το []ασμα [] θεου ημω[] 61 [] θεου ημων 216 τω 006 102 108 114 116 213 402 408 409 510 612; ημον 408; του [] ημων 96; το αγιασμα τ\ου/ θε[ου]| 507c

08:05 και ειπαν 81 105 109 113 114 203 207 213 605 και ειπον 006 108 202 210 215 220 304 306 503 508 521 603 622 708 και ειπαν οι ιερεις 112 212 216 307 και ειπον οι ιερεις 96 001 102 103 107 116 208 218 302 305 402 407 501 511 512 513 514 601 606 607 609 615 616 617 619 625 626 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και ειπον οι ιερεις μετα του λαου 509 604 και ειπον παντες οι ιερεις 219 και ειπαν οι αρχιερεις 003 115 204 209 214 612 627 και ειπον οι αρχιερεις 92 002 005 104 118 201 206 211 401 408 409 411 412 502 510 602 614 623 14.  �� 15.  ��

328

The Protevangelium of James

και ειπων ο αρχιερευς 110 και ειπων οι ιερεις 111 403 505 και ειπων 93 406 ειπον οι ιερεις 004 507 και ειπασιν 608 [] εποιησ[] 61 οιπον 628; ειποι 402; ειπω 622; ιεροις 607; ιρεις 511; ερεις 307 505; αρχειερεις 614; ιι ιερεις 709c και ειπαν . . . ιερεις και ειπον τω ιερει οι πλειονες 309 αυτω οι ιερεις τω ιερει 113 207 510 521 608 τω αρχιερει οι ιερεις 605 τω αρχιερει 96 001 004 006 102 107 108 109 111 114 116 203 210 213 215 218 220 304 305 306 406 501 503 509 513 514 604 607 701 801 802 τω ζαχαρια 92 002 003 005 105 110 115 118 201 202 204 206 209 214 403 408 409 411 412 502 505 507 508 602 603 609 612 614 626 627 628 708 τω ζαχαρια οι ιερεις 202 508 603 622 708 τω ζαχαρια οι αρχιερεις 81 93 τον ζαχαριαν 625 τω αρχιερει ζαχαρια 103 προς τον ζαχαριαν 104 401 προς ζαχαριαν 219 προς ζαχαριαν τον αρχιερεα 112 208 212 307 402 407 511 512 601 606 615 616 617 619 702 703 705 707 709 803 805 901 902 προς ζαχαριαν τον αρχιερεα κυριου 623 - 211 προ[] αρχιερεα 216 []χειερε[]τες ζα[] 61 το αρχιερει 503; αρχερει 406; αρχιερι 305; αρχιερεαν 212 402 709; το ζαχαριαν 408; τον ζαχαρια 622; ο ιερεις 605 αυτω . . . εστης τω εστωτι 302 συ εστης 81 109 203 306 309 406 συ εστηκας 002 003 005 103 108 110 115 118 201 204 206 209 214 408 409 411 412 502 602 605 609 612 627 συ εστηκας ενωπιον κυριου 92 συ ειστηκεις 219 συ εθηκας 614

Chapter 8



329

συ στηθι 93 001 006 102 107 111 112 113 114 116 207 208 210 212 215 216 218 220 305 307 402 407 501 509 511 512 513 514 521 601 604 606 607 608 615 616 617 619 623 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 στηθι 202 508 603 622 708 συ ει 403 505 507 626 συ ει ο 104 401 συ προεδρευεις 625 συ προσεδρευεις 628 ει συ εστησας 304 στησωμεν αυτην 211 - 105 213 503 510 σου ε[] ε[] 61 [] 96 συ οι 507; σι ειο 104 401; ση στηθει 623; σει ιστιθει 607; στηθει 709; στηθη 114 307 608 622 802; εστικας 110 409; προεδρευης 625 συ εστης . . . εισελθε συ εισελθων εν τω αγιασματι κυριου 004 επι το θυσιαστηριον16 κυριου17 93 001 002 003 005 006 103 107 111 112 115 118 201 202 204 206 209 211 212 214 215 218 219 302 304 305 306 309 407 408 409 411 412 501 502 508 509 511 512 513 602 603 604 605 606 609 614 615 617 619 622 623 627 702 703 707 708 709 801 802 803 805 902 επι το θυσιαστηριον κυριου του θεου ημων 208 402 616 705 901 επι το θυσιαστηριον του κυριου 110 601 επι του θυσιαστηριου κυριου 104 109 401 επι του θυσιαστηριου κυριου του θεου 108 επι του θυσιαστηριου κυριου του θεου σου 81 εις το θυσιαστηριον κυριου 113 207 εις το θυσιαστηριον του θεου 521 εν τω θυσιαστηριω κυριου 608 επι το θυσιαστηριον 92 505 507 625 επι του θυσιαστηριου 102 114 116 210 220 403 406 514 607 612 626 701 εν τω θυσιαστηριω 628 επι το αγιασμα 307 επι του κυριου 203 - 503 επι το θυσιαστη[] 216 τω θυ[] 96 16.  θυσιαστηρι� 17.  ��

330

The Protevangelium of James

ε[] 61 θυσηαστηριου 514; θυσηαστηριον 627; θυσιαστιριον 110; θισιαστηριου 607; θυσιαστηριου 104; θυσιαστηρι.. 104c; τω θυσιαστηριον 92 202 409; το θυσιαστηριω κυριω 306 επι το θυσιαστηριον . . . εισελθε εισελθε εις το αγιασμα εις το θυσιαστηριον κυριου 105 εισελθε εις το αγιασμα του θυσιαστηριου 213 εισελθε εις το θυσιαστηριον κυριου και εις το αγιασμα 510 και εισελθε 219 507 626 και εισελθε εις το αγιασμα 112 212 407 511 512 601 606 615 617 619 702 703 707 803 805 902 και εισελθε εις το αγιασμα κυριου 001 006 102 111 116 218 305 501 509 513 514 604 607 701 801 802 και εισελθε εις το αγιασαι 208 616 705 901 και εισελθων εις το αγιασμα 623 εισελθε 002 005 103 110 115 118 201 203 204 206 209 210 214 220 403 406 408 409 411 412 502 505 609 612 614 625 627 628 εισελθε εις το αγιασμα 104 216 304 309 401 605 εισελθε εις το αγιασμα κυριου 81 109 306 εισελθε εις το αγιασμα κυριου του θεου ημων 302 εισελθε εις το αγιασμα του ναου του θυσιαστηριου 503 εισελθε ουν εις το αγιασμα 92 εισελθε εν τω αγιασματι κυριου 108 εισελθε εις το αγιασαι 402 εισελθων 003 και ει εισελθης εις το αγιασμα 709 συ ελθε 602 - 93 107 113 114 202 207 211 215 307 508 521 603 608 622 708 [] 61 96 εισελθαι 607 626; ησελθε 514; []σελθε 216; |η| εισελθης 709c και προσευξε 81 92 93 001 005 006 102 103 104 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 118 201 203 204 206 208 209 210 212 213 214 215 216 218 220 302 304 305 307 309 401 402 403 406 407 408 411 412 501 502 505 507 509 510 511 512 513 514 521 601 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 619 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και προσευξε εν τω ναω 409 και προσευξε περι ιωσηφ της θεοτοκου 628 και προσευξον 306 625 και προσευξου 623



Chapter 8

331

και ευξε 202 207 508 603 608 622 708 προσευξαι 001 003 004 116 219 602 - 211 []ο[] 61 [] 96 προσευξαι 81 92 93 001 005 006 102 103 104 105 107 108 110 111 112 113 115 118 201 203 204 206 208 209 210 213 214 215 216 218 220 304 305 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 509 511 512 513 514 521 601 604 605 606 609 612 615 616 619 626 627 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902; προσυξε 607; προσσευξαι 614; προς προσευξαι 510; \και/ προσευξε 507c; ευξαι 202 508 603 708; ευξ\ε/ 622c περι αυτης 61 81 92 93 001 002 003 005 006 102 103 104 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 309 401 402 406 407 408 409 411 412 501 502 503 509 510 511 512 513 514 521 601 604 606 608 609 612 614 615 616 617 619 623 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 περι αυτης εις το αγιασμα 403 περι αυτης εις το αγιασμα κυριου 626 περι αυτης εις το αγιασμα κυριου του θεου 625 περι αυτης εις το αγιασμα του κυριου 628 περι αυτης εις το αγιασμα του θεου 507 περι αυτου 607 υπερ αυτης 202 505 508 602 603 605 622 708 υπερ της παιδος 004 - 211 περ[] 216 [] 96 περ[] αυτη[] 61 και ο εαν 81 92 93 001 003 005 006 102 103 104 105 107 109 110 111 112 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 211 212 213 214 215 216 218 220 302 304 305 306 307 401 403 406 407 408 409 411 412 501 502 503 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και ο αν 002 210 402 και οπερ αν 309 και οσα αν 219 και εαν 505 και ο 004 108 114 και οπερ 625 626 628

332

The Protevangelium of James

και ειπερ 507 [] εαν 61 [] 96 και ω 108; ω εαν 409 503; ηπερ 628c; \ε/αν 612c; [] ο εαν 216 φανερωση σοι κυριος18 ο θεος19 61 81 002 006 103 105 108 219 306 309 403 507 605 608 609 626 φανερωση σοι κυριος 92 003 110 113 114 202 207 212 216 302 307 412 502 503 510 511 512 601 606 614 615 617 619 623 625 702 703 707 709 803 805 902 φανερωση κυριος ο θεος 001 004 102 104 107 109 111 116 203 208 210 211 218 220 304 401 402 406 408 501 505 513 514 616 701 705 801 802 901 φανερωση κυριος 93 213 305 407 409 521 602 φανερωση σοι ο κυριος 005 115 118 201 204 206 209 214 411 508 603 622 708 φανερωση σοι ο θεος 612 φανερωση σοι 628 φανερωση ο κυριος 627 φανερωση ο θεος 215 607 κυριος φανερωση σοι 112 αποκαλυψη σοι κυριος ο θεος 509 604 [] 96 φαναιρωση 110; φανερωσει 81 92 93 001 004 102 103 108 109 112 114 116 203 206 207 209 212 213 214 215 216 304 305 306 307 309 401 402 406 407 409 502 505 507 510 511 513 514 605 608 609 612 615 619 625 626 627 701 702; φανερωσι 105 403 709; φανερωσοι 503; φανερωσ. 218c; φανεροσι 607; φανερωσοι 614; φανερωσι 614c; φανερω σοι 408 602; σηι 805c; σου 617c; φανησιρωσοι σι 623c; φανεροσι σει 628; φανε[]σι σοι κυριος ο [] 61 τουτο ποιησωμεν 92 001 003 005 102 104 105 107 108 109 110 111 113 115 116 118 201 203 204 206 207 209 210 213 214 218 219 220 305 309 401 406 408 409 412 502 505 510 513 514 521 602 607 608 609 612 614 625 626 627 701 801 802 τουτο ποιησον 81 006 114 208 215 216 307 402 407 512 601 605 606 615 616 617 619 623 628 703 705 707 803 805 901 902 τουτο ποιησης 112 212 511 702 709 τουτο και ποιησωμεν 93 002 103 202 211 302 304 306 403 411 501 503 507 508 509 603 604 622 708 τουτο και ποιησωμεν επειδη ουσης δωδεκαετους μη μιανθη το αγιασμα κυριου 004 τουτ[] ποι[]ν 61 [] 96 18.  �� 19.  ��



Chapter 8

333

του 510; τουτω 108 409 505 614 625 627; ποιησομεν 002 103 104 113 218 220 302 411 412 501 510 607 609 801 802; ποιησεις 212 511 709; τουτω ποιεισωμεν 110; τουτω ποιησωμε 607

08:06 και /ΙΗ ΙΗ\ εισηλθεν ο ιερευς 81 92 002 003 005 103 104 105 107 109 110 113 115 201 202 204 206 207 208 209 210 214 215 220 302 306 309 401 402 406 408 409 411 412 502 505 508 509 521 602 603 606 609 612 616 617 622 627 703 705 707 708 803 805 901 902 και εισηλθεν ο ιερευς εις το θυσιαστηριον 608 και εισελθων ο ιερευς 006 216 219 503 512 601 615 619 623 και εισηλθεν ο ιερευς ζαχαριας 507 626 και εισηλθεν ζαχαριας ο ιερευς 625 και εισηλθεν ο αρχιερευς 93 001 102 111 112 114 116 118 211 212 213 218 304 305 307 403 407 501 511 513 514 604 605 607 701 702 709 801 802 και εισελθων ο αρχιερευς 108 και εισηλθεν ζαχαριας 628 και εισηλθεν 614 κα[]θεν ο ι[] ζαχαριας 61 [] 96 εισσηλθεν 92; ησηλθεν 607 622 628 702; εισελθεν 614; ιρευς 209; ιερος 507; \ζα/ χαριας 625c; [] εισε[]θων 216; ησηλθεν . . . αρχιρευς 514 και εισηλθεν . . . δωδεκακωδωνα και λαβων ο αρχιερευς τον δωδεκακωδωνα 004 και λαβων ο ιερευς τον δωδεκακωδωνα εισηλθεν 510 και λαβων τον δωδεκακωδωνα εισηλθεν 203 δωδεκακοδωνα 203; δωδεκαδονα 510 λαβων 81 92 001 002 003 005 103 104 105 107 108 109 111 112 115 118 201 204 206 208 209 211 212 213 214 215 216 218 219 304 305 306 307 309 401 402 403 407 408 409 411 412 501 502 507 509 511 512 513 601 604 605 606 609 612 614 615 616 617 619 623 625 626 627 628 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 αναλαβων 93 ελαβεν 503 ελαβε 006 φορων 102 113 116 202 207 508 514 521 603 607 608 622 701 702 708 - 210 220 406 505 [] 61 96 110 \λ/αγων 411c

334

The Protevangelium of James

λαβων . . . αγιων εις τα αγια των αγιων λαβων τον δωδεκακωδωνα αυτου 114 εις τα αγια των αγιων λαβων το δωδεκακωδωνον 302 εις τα αγια των αγιων φορων το δωδεκακωδωνον 602 φωρων 102 116 514 607; δωδεκακοδονα 114; δωδεκακωδονον 302 τον δωδεκακωδωνα20 92 93 003 001 102 103 104 105 107 109 110 111 112 113 115 116 118 201 202 206 209 214 216 218 219 305 306 307 412 501 502 508 512 513 514 601 603 606 607 609 612 614 615 617 619 622 623 625 626 701 703 707 708 801 802 803 805 902 τον δωδεκακωδωνα αυτου 401 τον δωδεκακωδωνα εισειη 108 τον δωδεκακωδωνον 212 το δωδεκακωδωνον 002 005 006 208 211 213 215 309 402 403 407 411 503 505 507 509 511 521 604 605 616 628 702 705 901 το δωδεκακωδωνον ιεροπρεπες ιματιον 608 τα δωδεκακωδωνα 408 το δωδεκαδωρον 709 το δεκακωδωνον 304 τον δεκακωδωνα 627 των δωδεκαδων 409 δωδεκακωδωνα 81 δωδεκακωδωνον 504 []κωδωνα 96 - 210 220 406 τους �� []να 61 των 104c 107 623; τω 709; δωδεκα\κω/δωνα 617c; δωδεκακωδονα 103 105 408 805; δωδεκακοδωνα 93 109 112 206 216 305 625; δωδεκα\κο/δωνα 401c; δωδεκακοδονα 108 110 202 306 307 508 603 622 708; δωδεκακoυδωνα 219; δωδεκακοδο αν 607; δωδεκαδονα 502; δωδε\κα/κωδωνον 705c; δωδεκακοδωνον 002 212 215 407 608 628; δωδεκακωδονον 503; δωδεκακοδονον 213 309 403 504; δωδεκακουδωνον 702; δωδεκαδωνον 511; δεκακοδονον 304; των δωδεκακοδωνα 001 102 116 514 701; των δωδεκακεδονα 614; τω δωδεκακοδωνον 211; τω δωδεκακοδονον 605; τω δωδεκακοδονων 507; τω δωδεκακονδουνον 006; τω δοδεκαδονον 505 εις τα αγια των αγιων 81 92 93 96 001 002 003 005 006 102 103 104 105 107 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 20.  �� κωδωνα

Chapter 8



335

501 502 503 505 508 509 510 511 512 513 514 521 601 603 604 605 606 607 612 614 615 616 617 619 622 623 627 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 εις το αγιασμα 105 - 004 628 εις []ων αγι[] 61 τ αγια 510; των αγιον 503 612; |εις τ|[] \αγια των αγιων/ 81c εις τα . . . περι αυτης και ηυξατο περι αυτης εις τα αγια των αγιων 507 626 και ηυξατο περι αυτης εις τα των αγιων αγια 625 και ηυξατο 81 92 93 002 003 005 104 105 109 110 112 114 115 118 201 204 206 208 209 212 214 216 219 302 304 306 307 401 402 407 408 409 411 502 511 605 606 614 616 617 627 628 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και ηυξαντο 510 ηυξατο 213 412 512 601 615 619 623 και προσηυξατο 96 001 006 102 103 107 108 111 113 116 202 203 207 210 211 218 220 305 406 501 503 508 509 513 514 521 602 603 604 607 608 609 622 701 708 801 802 προσηυξατο 004 - 309 403 505 612 []ξα[] 61 ηυξατω 114 628; ηυξαντω 510; προσηυξατω 203 406; προσευξατο 607 περι αυτης 81 92 93 96 001 006 102 103 104 105 107 108 109 111 112 113 114 116 202 207 208 210 211 212 213 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 401 402 406 407 501 503 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 615 616 617 619 622 623 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 - 002 003 004 005 110 115 118 201 203 204 206 209 214 309 403 408 409 411 412 502 505 612 614 627 []της 61

08:07 και ιδου21 αγγελος κυριου22 81 92 93 96 001 002 003 004 005 006 102 103 104 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 21.  ειδου 22.  ��

336

The Protevangelium of James

215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και ιδου γαβριηλ ο αρχαγγελος κυριου 507 626 628 []ε[] 61 ι\δου/ 625c; γαυριηλ 628 εστη 92 93 96 001 004 102 105 111 112 116 203 210 211 218 302 501 511 513 514 701 801 εστι 212 406 607 εστιν 510 επεστη 002 003 005 103 104 107 108 110 114 115 118 201 204 206 208 209 213 214 216 219 220 307 309 401 402 403 407 408 409 411 412 502 505 507 509 512 601 604 605 606 609 612 615 616 617 619 623 625 626 627 628 702 703 705 707 709 802 803 805 901 902 επεστη τω ζαχαρια 305 ηλθεν 81 006 109 202 215 304 306 508 521 603 608 708 ηλθε 113 207 602 622 επεστειλε 614 []εν 61 λεγων 81 202 210 220 302 406 505 508 603 622 708 902 λεγων αυτω 92 93 003 005 006 103 104 109 112 113 114 115 118 201 203 204 206 207 208 209 212 213 214 215 216 304 306 307 309 401 402 403 407 408 409 411 412 502 510 511 512 601 602 605 606 609 612 614 615 616 617 619 623 625 626 627 628 702 703 705 707 709 803 805 901 λεγων αυτοις 521 λεγων τω αρχιερει 108 λεγων τω ζαχαρια 001 004 102 107 111 116 211 218 501 507 509 513 514 604 607 701 801 802 λεγων προς ζαχαριαν 105 και λεγων αυτω 608 και ειπεν αυτω 305 αυτω λεγων 002 110 503 219 λεγων [] 96 [] αυτω 61 λεγον 612; αυτο 605; το ζαχαρια 211 507 607



Chapter 8

337

ζαχαρια ζαχαρια 81 92 002 005 006 104 109 112 114 203 208 210 212 215 216 219 220 306 307 309 401 402 406 407 411 510 511 601 606 615 616 617 619 623 625 703 705 707 709 803 805 901 902 ζαχαρια ζαχαρια ζαχαρια 114 ζαχαρια 93 001 003 004 103 105 107 108 110 111 113 115 118 201 202 204 206 207 209 213 214 218 302 304 305 403 408 409 412 501 502 503 508 512 513 521 602 603 605 608 609 612 622 626 627 628 702 708 801 802 - 102 116 211 505 507 509 514 604 607 614 701 []χαρια [] ζαχαρια 96 []αρια ζαχα[] 61 εξελθε και εκκλησιασον 92 93 001 002 003 004 005 102 103 104 105 107 109 110 111 112 114 115 116 118 201 202 204 206 208 209 211 212 213 214 215 216 218 219 302 304 305 307 309 401 402 403 407 408 411 412 501 502 505 507 508 509 511 512 513 514 601 603 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 εξελθε εκκλησιασον 81 006 108 306 510 εξελθε και καλεσον 113 203 210 220 406 521 608 εξελθε και καλεσε 207 εξελθε καλεσον 602 εξελθε και πλησιασον 503 εισελθε και εκκλησιασον 409 εξελθε []λησιασον 61 [] εκκλησια[] 96 []κλησιασον 81; εκλησιασον 401 622 623 708; εγκλησιασον 212 511; εγκκλησιασον 625; εξεκλησιασε 607; αγκλισιασον 108; καλεσων 406 τους χηρευοντας του λαου 81 92 001 002 003 005 102 103 104 105 107 108 109 110 111 115 116 118 201 202 203 204 206 209 210 211 213 214 218 220 302 305 306 309 401 403 406 407 408 409 411 412 501 502 505 508 509 513 514 603 604 605 609 612 614 622 625 627 701 708 801 802 τους χηρευοντας εκ του λαου 113 207 602 τους χηρευοντας εκ του λαου του ισραηλ 521 608 τους χηρευοντας των ιερεων του λαου 304 τους χηρευοντας παντας του λαου 626 τους χηρευοντας 004 παντας τους χηρευοντας του λαου 93 112 114 208 212 216 219 307 402 503 507 510 511 512 601 606 615 616 617 619 623 628 702 703 705 707 709 803 805 901 902

338

The Protevangelium of James

παντας τους αρχιερευοντας του λαου 607 πασας τας χωρας του λαου 215 πασας τας χωρας τας ουσας τω λαω 006 πα[] χηρου[] του λα[] 61 [] λαου 96 χηρευ[]τας 81; χηρευωντας 623; χηρεβοντας 304 503; χηρευτας 210 220 406; χειρευοντας 108 110 206 216 612 709; χειρευωντας 212 505; χοιρευοντας 409; χορευοντας 507 609; του χηρεβοντας 614; τας ουσα 006

>23 92 93 001 002 004 006 102 104 105 107 109 110 111 112 113 115 116 118 201 204 208 210 211 212 214 216 218 219 220 305 306 307 401 402 406 408 412 501 505 509 511 512 513 514 521 601 604 606 615 616 617 619 623 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και ενεγκατωσαν ανα ραβδον μιαν 510 και ενεγκατω ανα ραβδον 409 και ενεγκατωσαν ανα ραβδου 003 005 103 114 206 209 215 403 411 502 507 602 607 609 612 614 627 και ενεγκατωσαν ανα ραβδω 304 και ενεγκατωσαν εκαστος αυτων ανα ραβδου 625 και ενεγκατωσαν κατα ραβδον 202 508 603 622 708 και ενεγκατωσαν ραβδους 213 407 605 και ενεγκατωσαν τας ραβδους αυτων 108 και ενεγκατωσαν εκαστος την ραβδον αυτου 503 και ενεγκατωσαν εκαστος ραβδον την εαυτου 302 και λαβετωσαν ανα ραβδον 203 και λαβετωσαν ραβδους 309 και λαβετωσαν εκαστος ανα ραβδον 628 και ενεγκατωσαν ανα ραβδον λαβων δε ο ιερευς παντων τας ραβδους 626 και ενεγκατωσαν ανα ραβδον και θησον αυτας επι το θυσιαστηριον 207 και ενεγκατωσαν ανα ραβδον πασα εις και λαβε αυτας και θησον αυτας επι το θυσιαστηριον 608 εκαστος ενεγκατωσαν ανα ραβδον 96 και θ[]σιν εκαστος αν[] 81 [] ενεγ[]ανα ρα[] 61 ενεγκατοσαν 105 408 607; ενεγκετωσαν 003 103 107 115 201 204 206 304 412 502 609; ενεγγκατωσαν 503; αναγκατωσαν 505 511; ραβδων 305; ραυδον 409 510 622 623 628 708; εν ραβδου 614; ενεγκετωσαν . . . ραυδον 110; ενεγκατοσαν . . . ραυδον 709; ενεγκαντωσαν . . . ραβδων 406

23.  MSS

Chapter 8



339

08:08 και ω εαν 96 004 104 109 203 206 219 401 407 411 513 605 703 805 και ο εαν 92 93 001 102 105 108 112 114 116 208 211 212 304 307 402 403 503 510 511 514 521 607 616 628 701 702 705 709 901 και ω αν 81 111 218 501 604 606 617 707 801 802 803 902 και ο αν 213 505 625 και ω δ αν 210 220 και ο δ αν 406 και ως αν 107 και ου εαν 006 113 203 207 215 216 512 601 603 615 619 και ου αν 202 309 508 603 622 708 και εφ ον αν 003 005 103 110 115 118 201 204 209 214 412 609 612 627 και εφ ων αν 206 614 και εφ ο αν 602 και εφ ω 502 και εν ω αν 509 και εις ον εαν 002 και εις ον 305 και οπου εαν 623 εφ ων οδαν 408 εφ οδ αν 409 ω επεδημησε 626 [] εαν η [] 61 ω. αν 218c; εφ οι αν 602 και ω . . . γυνη λαβων δε ο ιερευς παντων τας ραβδους ως ωρισεν κυριος ο θεος οπως δειξη σημειον τουτων 507 ορισεν . . . διξει σιμειον 507 επιδειξη24 92 93 96 001 004 102 104 105 107 108 109 111 112 113 116 202 207 211 212 213 216 218 219 302 304 305 306 307 401 403 406 407 501 503 505 508 509 510 511 512 513 514 521 601 603 604 605 606 607 608 615 617 619 622 625 628 701 702 703 707 708 801 802 803 805 902 επιδειξη σοι 208 402 616 705 901 επιδειξηται 709 αποδειξη 203 210 220 ενδειξει 114 αναδειξη 502 24.  επιδιξη

340

The Protevangelium of James

δειξη 002 003 005 103 110 115 118 201 204 206 209 214 408 409 411 412 602 609 612 614 623 627 βλαστησει 309 [] 81 επιδειξει 102 108 207 306 407 608 625 628; επιδειξει 514c; επιδιξη 607; επιδιξει 105 403 503; επιδηξη 304; επιδηξει 406 505 622; επιξει 605; επιδειξ. 218c; α[] δειξει 203; ανδειξη 502; δειξει 209 409 602 612; διξει 623; δηξη 408 επιδειξη κυριος κυριος επι[]ξιε 61 επιδειξη . . . σημειον η ραβδος καρπον επιδειξηται εσται σημειον κυριου 006 215 δειξη . . . θεος κυριος ο θεος και δειξει 626 κυριος25 ο θεος26 002 003 005 103 104 105 109 110 112 115 201 203 204 206 207 208 209 210 212 213 214 216 219 220 302 307 401 402 403 406 408 409 411 412 505 511 512 601 602 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 623 625 627 701 702 703 705 707 709 803 805 901 902 κυριος ο θεος ημων 92 κυριος 93 96 001 004 102 107 108 111 113 114 116 202 211 218 304 305 306 407 501 502 503 508 509 513 514 521 603 604 622 628 708 801 802 η ραβδος 309 [] 81 ο θεος ο θεος 614 Dittography κυριος . . . σημειον σοι σημειον κυριος ο θεος 510 σ.ι σημειον 510c σημειον27 92 93 96 001 002 003 004 005 102 103 104 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 216 218 219 220 302 305 307 309 401 402 403 406 407 408 409 412 501 502 503 508 509 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 σημειον επι την ραβδον αυτου 608 εν τη ραβδω 105

25.  �� 26.  �� 27.  σημιον



Chapter 8

341

- 304 306 411 505 ση[]ον 61 [] 81 σημειων 406 702; σιμηον 212; σιμιων 623; σιμοιων 607 τουτω εσται γυνη 003 005 102 105 110 112 113 115 116 118 201 204 206 209 210 220 214 306 307 406 409 502 510 514 521 607 609 612 617 622 627 701 803 τουτω εσται γυνη εις τηρησιν 004 103 305 τουτω εστω γυνη 109 605 τουτω εσται η γυνη 412 τουτου εσται γυνη 92 002 104 114 202 203 207 208 212 216 219 302 401 402 403 408 411 508 511 512 601 602 603 606 608 614 615 616 619 625 626 702 703 705 707 708 709 805 901 902 τουτου εσται γυνη εις τηρησιν 001 107 111 211 218 501 509 513 604 609 801 802 τουτου εστω γυνη 213 407 τουτου εστιν γυνη 304 623 628 αυτω εσται γυνη 93 και τουτου εσται γυνη 006 215 τουτω γενησεται 505 τουτω δοθησεται 309 τουτω εστιν εις τηρησιν της παρθενου 108 τουτω εστω εις τηρησιν η γυνη 503 τουτου εσται 96 κ[]τω ε[]νη 61 [] 81 τουτο 006 102 105 116 305 307 406 409 510 514 607 609 617 622 627 701 803; τηρισιν 305; τουτο εστε 209; τουτο . . . τηρισιν 108; τουτο . . . τυρησιν 503; αυτο 93; εστε 408; γηνη 628

08:09 εξηλθαν εξηλθαν ουν 207 εξηλθον δε 92 93 001 003 005 006 102 103 104 105 107 110 111 118 201 202 204 206 209 211 214 215 218 305 401 408 409 411 412 501 502 507 508 513 514 603 607 609 612 622 625 626 627 628 701 708 801 802 εξηλθον ουν 219 602 521 608 εξηλθεν δε 109 304 403 505 εξηλθε δε 306 και εξηλθον 002 108 112 203 208 210 220 212 213 216 307 402 406 407 502 510 511 512 601 605 606 615 616 617 619 623 702 705 707 709 803 805 901 902

342

The Protevangelium of James

και εξελθων 614 και εξελθων ο ιερευς απεστειλε 309 τοτε εξελθοντες 509 604 και εξηλθε ζαχαριας και απεστειλε 302 - 703 ε[] δε 61 [] 81 96 εξηλθων 213 406 612 εξηλθαν . . . παντες και καλεσας δι αυτων κηρυκων παντας των ιουδαιων ηχησασης και της σαλπιγγος κυριου 004 σαλπηγγος 004 οι κηρυκες 92 93 96 001 002 003 005 006 102 103 104 105 107 108 110 111 112 118 201 203 204 206 207 208 209 211 212 213 214 215 216 218 305 307 401 402 407 408 409 411 412 501 502 503 507 509 511 512 513 514 521 601 602 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 623 625 626 628 701 702 705 707 709 801 802 803 805 901 902 οι κηρυσσοντες 510 κηρυκες 202 210 219 220 406 508 603 622 708 ο κηρυξ 109 304 306 505 κηρυξ 403 τους κηρυκας 309 κηρυκας 302 - 703 οι []ες 61 [] 81 627 κηρικες 305 408 507 605 614; κυρικες 406 709; κυρυκες 211 602 628; κυρηκες 401; κυροικες 623; κυριξ 403; κηρυσοντες 510 καθ ολου της περιχωρου της ιουδαιας 005 115 201 204 214 304 306 408 412 623 καθ ολου της περιχωρου ιουδαιας 219 καθ ολης της περιχωρου της ιουδαιας 81 93 96 001 002 003 006 102 103 104 107 108 110 111 112 114 116 118 202 206 209 210 211 212 213 215 216 218 220 302 307 309 401 403 406 409 411 501 502 505 508 509 511 512 513 514 601 603 604 606 609 612 615 617 619 622 625 626 627 628 701 702 707 708 709 801 802 803 805 καθ ολης της περιχωρου 203 καθ ολην την περιχωρον της ιουδαιας 503 605 καθ ολης της περιχωρου εν τη ιουδαια 92 109

Chapter 8



343

καθ ολην την περιχωρον εν τη ιουδαια 407 καθ ολης της περιχωρας της ιουδαιας 614 καθ ολης της ιουδαιας 105 113 207 208 305 402 507 521 602 607 608 616 705 901 902 δι ολης της περιχωρου εν τη ιουδαια 510 - 703 κ[] της [] 61 ολις 203; ολεις 627; περιχορου 110 304 408 510; περιχορου 112 211 307 709; περιχ\ω/ρου 112c; περιχορου 215c; περιχερου 403; του περιχωρου 306 412; της της περιχορου 623; ιουδεας 505; ολις τες ιουδεας 607; ολεις . . . περιχορου . . . οιουδαιας 409 και ηχησεν 81 92 93 001 002 003 005 006 102 103 104 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 208 209 210 211 212 213 214 216 218 219 220 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 508 510 511 512 513 514 521 601 602 603 605 606 607 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και ηχησαν 207 608 ηχησεν 509 604 και ηχος εγενετο 215 και ηυλησεν 302 []εν 61 [] 96 ηχισεν 109 503 511 607; ηχυσεν 408 709; ηχεισεν 628; ηγχησεν 409; ηχεν 623 σαλπιγξ κυριου28 σαλπιγγος κυριου 215 σαλπιγξ 81 η σαλπιγξ κυριου 92 93 001 002 003 005 006 102 104 105 107 108 109 110 111 112 113 115 118 201 202 203 204 206 208 210 211 212 214 216 218 220 302 305 307 309 401 402 406 408 409 411 412 501 502 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 606 607 609 612 614 615 616 617 619 622 623 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 η σαλπιγξ κυριου η μεγαλη 305 η σαλπιγξ κυριου του θεου 114 209 403 505 625 626 627 628 η σαλπιγξ τον λογον κυριου του θεου 507 η σαλπιγξ 213 219 304 306 407 503 605 ως σαλπιγξ κυριου 207 608 28.  ��

344

The Protevangelium of James

[]πιξ 61 [] 96 σαλπιξ 92 001 006 110 114 203 207 211 212 302 305 402 403 408 505 507 510 511 601 605 608 609 612 614 623 625 626 628 709; σαλπηξ 006 212 403 709; σαλπηγξ 112 216 703; σαλπιγξ κ̇ α̇θ̇ολ̇ ̇ η̇ς ̇ τ̇η̇ς ̇ π̇ ερ̇ ̇ιχ̇ ̇ ω̇ρ̇ο̇υ̇ 81c και ιδου29 006 104 109 112 114 212 215 216 307 401 402 511 512 521 601 606 615 617 619 623 626 702 703 707 709 803 805 902 και ιδου ευθυς 81 108 113 202 207 208 309 508 602 603 608 616 622 705 708 901 και ιδου ευθεως 628 και 93 001 002 003 005 102 103 107 108 110 111 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 213 214 218 220 305 309 406 407 408 409 411 412 501 502 503 508 509 510 513 514 602 603 604 605 607 609 612 614 622 627 701 705 708 801 802 901 και ευθυς 403 και ευθεως 92 104 105 109 219 302 304 306 401 505 507 625 626 και []υθεως 61 [] 96 ευθεος 628 εδραμον απαντες 609 εδραμον παντες 81 93 001 002 003 005 006 102 103 104 105 107 108 109 110 111 115 116 118 201 202 204 206 211 213 214 215 218 219 302 304 305 306 309 401 403 407 408 409 411 412 501 502 503 507 509 513 514 604 605 607 612 614 625 626 628 701 801 802 εδραμον οι παντες 92 114 συνεδραμον παντες 203 209 210 220 406 627 εδραμον παντες εις υπαντησιν 616 705 901 συνεδραμον απαντες εις απαντησιν 112 συνεδραμον παντες εις απαντησιν 216 307 512 601 606 615 617 619 623 703 707 709 803 805 902 συνεδραμον παντες εις υπαντησιν 208 402 ανεδραμον παντες εις απαντησιν 212 511 ανεδραμον παντες εις υπαντησιν αυτων 702 εδραμον παντες και οι χηρευοντες 508 603 622 708 εδραμον παντες οι χηρευοντες του λαου εις συναντησιν 510 οι χηρευοντες εδραμον 113 207 602 608

29.  ειδου



Chapter 8

345

οι χηρευοντες ευθυς εδραμον 521 ηλθωσαν παντες 505 []αν παν[] 61 [] 96 εδραμων 114 403; συνεδραμω 406; πανταις 409; αυτων 601c; απατησιν 617; συναντισιν 510

C ha p t e r 9

[] 41 42 43 62 91 94 95 101 106 217 301 308 404 517 621 631 704 - 205 303 405 504 506 610 611 618

09:01 ιωσηφ δε 81 96 001 002 003 005 006 102 103 104 105 107 108 109 110 111 112 114 115 116 118 201 203 204 206 208 209 211 212 213 214 215 216 218 302 304 305 306 307 309 402 403 407 408 409 411 412 501 502 505 507 512 513 514 601 605 606 607 609 612 614 615 616 617 619 623 626 627 701 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 ιωσηφ δε και αυτος 92 210 219 220 406 511 625 ιωσηφ δε ακουσας της σαλπιγγος 93 ιωσηφ ο δε 401 ο ιωσηφ δε 628 και ιωσηφ 113 202 207 508 521 602 603 608 622 708 και ο ιωσηφ 004 ομοιως δε και ιωσηφ 510 ο δε ιωσηφ ην εργαζομενος εργον τεκτονικον τεκτων γαρ ην και ακουσας τον λογον 503 []σηφ [] 61 [] 613 ιωωσηφ 215; ομιος 510; τεκτωνικον τεκτω 503 ιωσηφ . . . ριψας ριψας δε και ιωσηφ 509 604 ιωσηφ . . . (9:03) ελαβεν τας ραβδους και συναχθεντες απηλθον προς τον αρχιερεα λαβοντες ραβδους δεξαμενος δε ο αρχιερευς τας ραβδους απ αυτων εισηλθεν εις το ιερατειον προσευξασθαι ιωσηφ δε ριψας το σκεπαρνον εισηλθεν εν τω ιερω μετα της ραβδου ο ουν αρχιερευς λαβων την αυτου ραβδον και επιθησας αυτην μετα τας ετερας ραβδους 702 τους ραβδους . . . ιερατιον . . . τους ετερους ραβδους 702

Chapter 9



347

ριψας 81 92 93 96 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 216 218 219 220 304 305 306 307 309 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 508 510 511 512 513 514 521 601 602 603 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 ριψας και αυτος 104 302 401 628 ρηξας 215 507 605 []ς 61 [] 613 ρηψας 304 408 608 628; ρυψας 406 623; ρριψας 108 212 306 614; ρρυψας 409; ριξας 215 507 521 το σκεπαρνον1 81 92 001 002 006 102 104 105 107 108 109 111 112 116 203 216 218 219 302 304 305 307 309 401 407 501 507 510 512 513 514 601 605 606 607 615 617 619 623 625 626 628 701 703 707 801 802 803 805 902 το σκεπαρνον αυτου 93 003 005 103 110 113 115 118 201 204 206 208 209 210 211 214 220 406 409 411 412 502 509 521 602 604 609 614 616 627 705 901 το σκεπαρνιον αυτου 612 τον σκεπαρνον 004 114 212 213 306 403 511 709 τον σκεπαρνον αυτου 207 402 408 608 το σκεπαρνον αυτου ην γαρ τεκτων 202 508 603 622 708 το σκεπαρνον και αυτος 215 τον πελεκα 505 αυτω 503 το σ[]νον 61 [] 96 613 σκερπα\ρ/νον 215c 622c; σκερπανον 409 511 709; σκεπαρον 513; σκεπανον 005 306 401; την σκεπαρνον 004 207 403 εξηλθεν αυτος εξηλθεν και αυτος 202 212 508 511 603 622 709 εξηλθε και αυτος 509 604 708 εξηλθεν 81 92 93 001 006 102 104 105 107 109 111 112 113 114 116 203 207 208 210 211 213 216 218 220 304 305 306 401 402 403 406 407 501 507 512 513 514 521 601 602 605 606 607 608 615 616 617 619 623 625 626 628 701 703 705 707 801 802 803 805 901 902 εξηλθε 108 απηλθεν 302 1.  σκερπαρνον c

348

The Protevangelium of James

συνηλθεν 215 ηλθεν 505 510 και εξηλθεν 307 εδραμεν και αυτος 003 005 110 115 204 206 209 408 409 εδραμε και αυτος 002 103 118 201 214 411 412 502 503 609 612 627 εδραμεν 219 309 614 ε[]εν 61 [] 96 613 εξηλθον 605 εξηλθεν . . . ομου ηλθε μετα παντων και ουτος 004 εις συναντησιν αυτων2 81 92 96 001 006 102 103 104 105 107 109 110 111 112 113 114 116 118 201 202 203 207 208 210 211 213 215 216 218 220 302 304 305 306 309 401 402 403 406 407 408 501 502 503 507 508 509 512 513 514 603 604 606 607 608 609 615 616 617 619 622 623 625 626 628 701 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 εις απαντησιν αυτων 307 511 521 601 602 709 εις συναντησιν αυτου 411 510 εις συναντησιν αυτοις 93 εις συναντησιν 219 505 εις την συναντησιν αυτων 003 115 204 206 214 409 412 612 614 εις την απαντησιν αυτων 209 627 εις υπαντησιν αυτων 212 - 108 εις συναντησιν αυτ[] 605 ει[]ναντησιν αυτων 005 εις []τησιν [] 61 [] 613 ης 213 510; συναντισιν 112 211 612 614; σιναντισυν 607; συνανσιν 708; οιπαντησιν 212; ει συναντισιν 628; εισυναντησιν 93 104 203 503; εισυναντησην 110; ησιναντησιν 505; αυτης 510; συναντισιν αυτον 408 και συναχθεντες ομου 509 604 και συναχθεντες 81 96 001 002 006 102 104 107 108 109 111 112 113 114 116 207 208 211 212 213 215 216 218 302 305 306 307 309 401 402 403 407 501 505 510 512 513 514 521 601 602 605 606 607 608 615 616 617 619 623 701 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902

2.  αυτ�

Chapter 9



349

και συναχθεντες παντες 93 003 005 103 110 115 118 201 204 206 209 214 408 409 411 412 502 609 612 614 627 και συναχθεντες απαντες 202 508 603 622 625 626 628 708 και συναχθεντες οι παντες 92 και συναχθεντες ελαβον ραβδους και 105 και συναθροισθεντες 203 210 220 406 503 και συνελθοντες 304 και προσελθοντες 511 συναχθεντων δε 507 και συ[]ντες 61 [] 613 συναχθενταις 305; σηναχθεντες 612; συναθρισθεντες 406 503; πανταις 409 και συναχθεντες . . . ιερεα και απηλθον προς τον ιερεα παντες και συναχθεντες 219 απηλθαν προς τον ιερεα απηλθον προς τον ιερεα 81 002 006 104 105 109 113 202 203 210 211 213 215 220 302 401 407 505 508 521 603 605 614 622 708 απηλθον προς τον ιερεα ζαχαριαν 625 626 628 απηλθον εις τον ιερεα 207 309 602 608 εισηλθον προς τον ιερεα 93 ηλθον προς τον ιερεα 510 απηλθον προς τον αρχιερεα 92 001 003 005 102 103 107 108 110 111 112 114 115 116 201 204 206 208 209 214 216 218 304 306 307 402 403 406 408 409 411 412 501 502 503 509 511 512 513 514 601 604 606 607 609 612 615 616 617 619 623 627 701 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 απηλθαν προς τον αρχιερεα 96 212 ηλθον προς τον αρχιερεα 305 απηλθον εις τον ζαχαριαν 507 - 004 []ν προς []ρεα 61 [] 613 απηλθων 403 503; απηλθον πηλθον 512; ιερεαν 109 505 508 510 603 622 625 708; ιερ[] 605; αρχιερεαν 216 612 709; αρχιεραια 409 607; αρχιεραιαν 110; αρχι.ραια 623c; απηλθων . . . ιερεαν 213; απηλθων . . . αρχερεα 406; ζαχαρια 628 λαβοντες //ΙΘ ΙΘ\\ τας ραβδους αυτων3 302 612 623 ελαβον τας ραβδους αυτων 219 εχοντες τας ραβδους αυτων 306 3.  απ αυτων Haplography – Homoioteleuton; cf. 09:02

350

The Protevangelium of James

λαβων δε τας ραβδους αυτων 614 λαβοντες αυτων και τας ραβδους 509 604 λαβοντες τας ραβδους 92 96 001 003 005 006 102 103 104 107 109 110 111 112 115 116 201 203 204 206 209 211 212 213 214 216 218 304 307 401 407 408 409 411 412 501 502 511 512 513 514 601 605 606 607 609 615 617 619 627 701 703 707 801 802 803 805 902 λαβοντες ραβδους 81 208 402 616 705 709 901 λαβοντες ανα ραβδον 93 λαβοντες ανα μιαν ραβδον 510 βασταζοντες τας ραβδους 309 εχοντες επι χειρας τας ραβδους 503 απενεγκαντες και τας ραβδους 114 του δουναι τας ραβδους 507 δουναι τας ραβδους 626 αγων την ραβδον 004 λαβοντες τας ραβδους και εδωκαν αυτας τω ιερει 215 και εδωκαν τας ραβδους αυτων 113 202 207 508 602 603 622 708 και εδωκαν αυτω τας ραβδους αυτων 521 608 - 002 105 108 210 220 305 403 406 505 625 628 και []τες τας ρα[]δωκαν [] ιερω 61 [] 613 λαβωντες 213 215 612; λαβοντος 605; εχωντες 503; τους 307 703; ραυδους 614 622 627 708 709; \τας/ ραυδους 623c; λαμβοντες τους 607; λαβωντες . . . ραυδον 510; λαβωντες . . . ραυδους 409; αυτων 601c; απ αυτων 511c

09:02

>4 112 208 210 220 402 511 616 705 901 τας ραβδους αυτων 81 109 114 216 406 512 601 606 615 617 619 703 707 709 803 805 902 τας ραβδους εκαστου αυτων 006 108 309 τας ραβδους απαντων 212 τας ραβδους παντων 92 105 407 605 τας ραβδους 004 113 207 219 305 307 408 510 521 απ αυτων τας ραβδους 110 111 118 201 206 214 218 411 412 501 509 513 602 612 627 801 802 επ αυτων τας ραβδους 607 απαντων τας ραβδους 001 003 005 107 115 116 204 502 παντων τας ραβδους 211 625 626 628 απ αυτων 209 409 παντων 213 αυτας 503 - 202 306 507 508 603 604 614 622 623 708 τ[] εκασ[] 61 [] 96 613 τους 307 607 703; ραυδους 510 521 628 709

4.  /δεξαμενος δε ο ιερευς τας ραβδους απ αυτ�\ c Haplography - Homoioteleuton

352

The Protevangelium of James

εισηλθεν5 εις το ιερον 81 92 93 001 002 003 005 102 103 104 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 216 218 220 302 304 306 401 402 403 406 408 409 411 412 501 502 505 509 510 511 513 514 521 601 602 604 606 608 609 612 614 615 616 617 619 626 627 701 703 705 707 801 802 803 805 901 902 εισηλθε εις το ιερον 709 εισηλθεν δε εις το ιερον 507 ηλθεν εις το ιερον 006 εισηλθον εις το ιερον 512 607 623 628 εισηλθεν εις τον ναον 213 407 εισηλθεν εις το αγιασμα 219 309 εισηλθεν εις τον ναον κυριου 503 εισηλθεν εις το θυσιαστηριον κυριου 202 508 603 622 708 και εισηλθεν εις το ιερον 002 και εισελθων εις το ιερον 625 εις τον ναον εισηλθεν 605 - 004 305 307 εις[] το ιε[] 61 εισηλθεν 96 [] 613 ησηλθεν 505; εισσηλθεν 614; ησηλθον 607; ιερων 623 625; το ναον 503 και ηυξατο 81 92 93 001 002 003 005 103 104 105 107 109 110 111 113 115 118 201 202 204 206 207 209 211 213 214 218 219 304 306 401 403 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 508 509 513 521 602 603 604 605 608 609 612 622 626 627 708 801 802 και προσηυξατο 102 116 203 210 220 302 309 406 514 607 614 701 και ηυξατο προς κυριον 108 προσηυξατο 625 628 ευξασθαι 006 215 510 προσευξασθαι 114 208 402 511 616 705 901 902 του προσευξασθαι 112 212 216 512 601 606 615 617 619 623 703 707 709 803 805 και αυθις επευξαμενος 004 - 305 307 []ξαμ[] 61 [] 96 613 και και 113; ηυχξατο 612; προσηυξατω 628

5.  εισηλθ�



Chapter 9

353

09:03 τελεσας δε την ευχην 81 92 93 001 002 003 005 006 102 103 104 107 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 216 218 220 304 306 401 402 403 406 408 409 411 412 501 502 505 507 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 606 607 609 614 615 616 617 619 622 625 626 627 628 701 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 τελεσας δε την 623 τελεσαντες δε την ευχην 612 τελεσαντος δε αυτου την ευχην 105 203 302 και τελεσας δε την ευχην 608 και τελεσας την ευχην 114 709 και πληρωσας την ευχην 503 605 πληρωσας δε την ευχην 213 219 309 407 []λεσα[]πρ[] 61 - 004 305 307 [] την ευχ[] 96 [] 613 τελεσ[]τος 203; ευ ευχην 218 ελαβεν τας ραβδους 81 92 93 001 003 107 109 110 111 112 114 115 202 203 204 206 209 211 212 215 216 218 402 406 408 409 508 511 521 603 608 609 614 622 625 626 701 708 709 ελαβε τας ραβδους 005 006 103 104 105 108 113 118 201 207 208 210 214 220 302 304 306 309 401 411 412 501 502 507 512 513 601 602 606 607 612 615 616 617 619 627 703 705 707 801 802 803 805 90l 902 ελαβε τας ραβδους αυτων 509 604 ελαβε δε τας ραβδους 623 ελαβον τας ραβδους 102 116 514 ελαβεν την ευχην και τας ραβδους 628 - 002 004 213 219 305 307 403 407 503 505 510 605 [] 61 96 613 ελαβδον 102; τους ραβδους 607; ραυδους 409 521 622 623 627; εαυδους 628c; τους ραυδους 709 και εξηλθεν 81 92 93 001 003 005 102 107 109 110 111 114 115 116 202 203 204 206 209 211 218 304 305 306 403 408 409 501 502 508 513 514 521 603 607 608 614 622 626 701 708 801 802 και εξηλθε 006 103 104 113 118 201 207 214 215 302 401 411 412 507 509 602 604 609 612 627

354

The Protevangelium of James

εξηλθεν 002 004 213 407 503 εξηλθε 605 219 και εξελθων 112 208 212 216 307 309 402 510 511 512 601 606 615 616 617 619 623 625 628 702 703 705 707 709 803 805 901 902 - 105 108 210 220 406 505 εξ[] 61 [] 96 613 εξ.λθεν 514c και εδωκεν 81 93 004 006 105 108 203 215 219 403 505 507 612 614 626 εδωκεν 309 625 628 902 και επεδωκεν 92 001 002 102 104 109 113 116 201 202 207 210 220 302 401 406 508 514 602 603 604 608 622 701 708 και επεδωκε 114 επεδωκεν 112 208 212 216 307 402 510 511 512 601 606 615 616 617 619 623 703 705 707 709 805 901 και απεδωκεν 003 103 110 115 118 204 206 209 211 213 214 305 407 408 409 412 503 509 521 605 607 609 627 και απεδωκη 502 απεδωκεν 702 803 απεδωκεν ουν 107 111 218 501 513 801 802 - 005 304 306 411 [] απεδωκεν 96 []ε[] 61 [] 613 εδπεδωκεν 514c; απεδοκεν 607 αυτοις 81 93 108 109 112 113 202 203 207 208 210 212 216 220 302 307 309 402 406 508 511 512 521 601 602 603 606 608 615 616 617 619 622 623 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 αυτους 92 105 614 αυτοις τας ραβδους 213 407 503 510 605 εκαστω αυτων απεδωκεν 001 003 102 103 107 110 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 305 408 409 412 501 502 513 514 609 612 627 701 801 802 εκαστω αυτων 96 εκαστου αυτων 006 215 607 εκαστω την ραβδον 628 εκαστω την ραβδον αυτου 104 401 403 505 εκαστω την ιδιαν ραβδον 114 507 626 εκαστον την ραβδον 625

Chapter 9



355

εκαστον την ραβδον αυτου 219 ενι εκαστω την εαυτου ραβδον 002 ενι εκαστω την ραβδον αυτου 509 604 παντας τας ραβδους 004 - 005 304 306 411 []κασ[]υς 61 [] 613 εκασω 502; αυτον 412; εκασω αυτον 408; ραυδους 510; λαυδον 628c και σημειον6 81 92 93 96 001 002 003 004 005 006 102 103 104 105 107 108 109 110 111 112 114 115 116 118 201 202 204 206 209 210 211 213 214 215 216 218 220 304 305 306 307 309 401 403 407 408 409 411 412 501 502 505 507 508 509 512 513 514 601 603 604 605 606 607 609 612 615 617 619 622 623 625 626 627 628 701 703 707 708 801 802 803 805 902 και το σημειον 113 207 521 602 608 - 208 212 302 402 406 510 511 614 616 702 705 709 901 και []ιον 61 [] 203 613 σαι σημειον 627c; σιμειον 408; σημειων 409 623; σημιον 81 612; σημιων 102 116; σιμιων 607; συμειων 514 και σημειον . . . εν αυταις και ουκ εδειξεν ο θεος σημειον εν αυτοις 503 και ουκ ην σημειον εν αυτοις 219 σημηων 503 ουκ ην 92 93 002 006 104 105 109 112 113 207 210 213 216 220 307 401 407 509 512 521 601 602 604 605 606 608 615 617 619 623 703 707 803 805 902 ουκ εφανη 114 215 304 309 403 505 507 612 626 628 ουκ εφαινετο 81 108 202 306 508 603 622 625 708 - 208 212 302 402 406 510 511 614 616 702 705 709 901 ου[]νη 61 [] 203 613 ειν 105 605 608; εφανει 215 309; εφαν 628 ουκ . . . εν αυταις εν αυταις ουκ εφανη 96 001 003 102 103 107 110 111 115 116 118 201 204 214 218 305 409 411 412 501 502 513 514 609 701 801 802 αυταις ουκ εφανη 408 εν αυτοις ουκ εφανη 004 206 211 6.  σημιον

356

The Protevangelium of James

εν εαυτη ουκ εφανη 607 εν αυταις ουκ εγενετο 209 627 εν αυταις ην εφανη 005 \αυ/ταις 513c; ε\ν αυ/ταις 514c; εφανει 206 409; εαυτης . . . εφανοι 607 εν αυταις 92 006 104 113 114 202 207 213 215 401 403 407 507 509 521 602 604 605 608 625 626 εν αυτοις 93 002 108 109 210 220 304 508 603 622 708 επ αυταις 112 606 617 703 707 803 805 902 επ αυτοις 216 512 601 615 619 επ αυτης 623 επ αυτους 307 εαυτης 612 αυταις 628 αυτης 505 εν αυταις εκαστω δε διεδωκε 306 εν αυτοις εκαστω δε διεδωκεν 304 επ αυτοις ως εκαστω εδωκεν 309 εν αυτοις εκαστω δε εδωκεν την ραβδον 81 - 105 208 212 302 402 406 510 511 614 616 702 705 709 901 εν [] 61 [] 203 613 αυτες 605 628; []ν αυτοις . . . εδω[]ν 81

09:04 την δε εσχατην ραβδον 81 92 96 001 002 003 005 006 102 103 104 105 107 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 309 401 403 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 508 510 511 512 513 514 521 601 602 603 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 την δε εσχατην 004 709 την εσχατην ραβδον 402 και την εσχατην ραβδον 93 [] 203 613 αισχατην 110 206 209 406 612; []ατην 81; εσχατον 207 602 608; ραυδον 409 510 521 622 623; ραδβον 401; ρα/β\δον 603c; ραυ\δον/ 627c; ραδον 708; αισχατη ραυδον 628 την δε εσχατην . . . ιωσηφ ει μη [] ραβδω [] 61

Chapter 9



357

ως δε ελαβε την εσχατην ραβδον ο ιωσηφ 509 604 την δε εσχατην . . . κεφαλην του ιωσηφ τη δε εσχατη ραβδω εφανη περιστερα και επεδωκε τω ιωσηφ 108 αισχατη . . . εφανει 108 ελαβεν7 ο ιωσηφ 002 207 208 402 602 608 705 901 ελαβεν ιωσηφ 92 93 001 003 005 006 103 107 109 110 111 112 113 114 115 118 201 202 204 206 209 211 212 214 215 216 218 302 304 305 306 307 309 403 408 409 411 412 501 502 507 508 510 511 512 513 601 603 606 607 609 612 615 616 617 619 622 623 626 627 628 701 702 703 707 708 709 801 802 803 805 902 ελαβον ιωσηφ 102 116 514 λαβων ο ιωσηφ 004 505 λαβων του ιωσηφ 407 λαβοντος του ιωσηφ 213 503 605 εδεξατο ιωσηφ 105 ελαβε και εδωκε τω ιωσηφ 104 401 εδωκεν τω ιωσηφ 406 521 625 εδωκε τω ιωσηφ 210 220 εδωκε τον ιωσηφ 219 δεδωκε τω ιωσηφ 614 ελαβεν []ηφ 81 [] 96 203 613 ελαβαι 607; λαβωντος 605; λαβωτος 213 και ιδου περιστερα8 εξηλθεν 92 93 001 002 003 005 006 102 103 105 107 110 111 112 113 114 115 116 118 201 204 206 207 208 209 210 214 215 216 218 219 220 304 305 307 309 402 406 411 412 501 502 509 510 511 512 513 514 521 601 602 604 606 608 609 612 615 616 617 619 623 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 και ιδου περιστερα εξηλθε 104 401 και ιδου περιστερα ηλθεν 902 και ιδου η περιστερα εξηλθεν 211 και ιδου εξηλθεν περιστερα 109 και ιδου περιστερα εξελθουσα 403 408 505 και ιδου περιστερα 614 και ευθεως περιστερα εξηλθεν 306 625 628 και ιδου ωσει περιστερα εξηλθεν 607 και ιδου ευθεως περιστερα εξηλθεν 626 7.  ελαβε 8.  περιστεραν̇ c

358

The Protevangelium of James

και ιδου ευθεως περιστερα κατηλθεν 507 ευθεως περιστερα εξηλθεν 213 ευθυς περιστερα εξηλθεν 407 605 και ιδου περιστερα επετασθη 409 ευθεως εβλαστησεν και περιστερα ελθουσα 503 και ιδου περιστε[] 81 και ι[]στε[]εν 61 [] 96 613 οσι 607; περιστερρα 409; παριστερα 614 και ιδου . . . ραβδου και ιδου εξηλθεν εκ της ραβδου περιστερα 508 603 622 708 και ιδου απο της ραβδου εξηλθε περιστερα 302 και ιδου περιστερα απο της ραβδου εξελθουσα 203 ραυδου 622; εξηλθουσα 203 και ιδου . . . επετασθη και ιδου περιστερα πετασθεισα ηλθεν 202 απο της ραβδου 210 219 220 304 306 409 507 510 625 626 εκ της ραβδου 92 93 001 002 003 005 006 102 103 105 107 109 110 111 112 114 115 116 118 201 204 206 208 209 211 212 213 214 215 216 218 305 307 309 403 406 407 408 411 412 501 502 505 509 511 512 513 514 601 604 605 606 607 609 612 613 614 615 616 617 619 623 627 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 εκ της ραβδου αυτου 113 207 521 602 608 επι της ραβδου 902 - 004 104 401 [] της ραβ[] 81 []βδου 61 []δου 96 ραυδου 409 510 521 623 627 628 709; ραβδ[] 501 και επεσταθη και επετασθη 92 93 96 001 003 004 005 006 102 103 107 109 110 111 112 114 115 116 118 201 204 206 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 402 406 407 411 412 501 502 507 509 511 512 513 514 601 604 605 606 607 609 612 613 615 616 617 619 625 626 627 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και επετασθη και εκαθισεν 309 και επετασθη και εστη 104 401 και επετασεν 002 επετασθη 403 408 503 505 και πετασθεισα ηλθεν 113 207 508 521 602 603 608 622 708 και πετασθεισα εκαθησεν 510 623



Chapter 9

359

και εκαθησεν 105 και επεκαθησεν 614 και ανεβη 409 εστη 203 []σταθη 61 [] 81 επετασθι 110; επετασθην 004 306; πετασθησα 623; πετασθησα 622c επι την κεφαλην του ιωσηφ 93 203 210 219 220 614 επι την κεφαλην ιωσηφ 92 001 002 003 005 006 103 104 105 107 109 110 111 112 113 114 115 118 201 202 204 206 207 208 209 211 212 213 214 215 218 302 304 305 306 307 309 401 402 406 407 408 409 411 412 501 502 503 507 508 510 511 513 602 603 605 608 609 612 613 616 622 626 627 628 702 705 708 709 801 802 901 επι της κεφαλης ιωσηφ 004 102 116 514 607 701 επι την κεφαλην αυτου 403 505 509 521 604 επι κεφαλην ιωσηφ 625 επανω της κεφαλης ιωσηφ 216 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 επι την κεφαλην [] 96 [] κεφα[]υ 61 [] 81 επη 708; καιφαλην 408; καιφαλης 514

09:05 και ειπεν 81 92 93 001 003 004 005 006 102 103 104 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 505 507 510 511 512 513 514 521 601 602 605 606 607 608 609 612 613 614 615 616 617 619 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και ειπε 622 και ειπεν ζαχαριας 202 και ειπε ζαχαριας 508 603 και ειπεν αυτω 002 509 604 και ει 306 και φησι 503 και [] 61 [] 96 203 ηπεν 212; υπεν 607

360

The Protevangelium of James

ο ιερευς ιωσηφ ιωσηφ 81 104 105 210 220 306 309 401 406 509 604 ο ιερευς ιωσηφ 109 202 208 219 402 508 510 602 603 616 705 901 ο ιερευς τω ιωσηφ ιωσηφ 92 ο ιερευς τω ιωσηφ ιωσηφ ιωσηφ 207 608 ο ιερευς τω ιωσηφ 001 003 005 006 102 103 107 110 111 113 115 116 201 204 206 207 211 213 214 215 218 302 407 408 409 411 412 501 502 513 514 521 605 607 608 609 612 613 614 625 628 701 801 802 ο ιερευς 93 002 503 ο αρχιερευς ιωσηφ 112 212 304 307 505 511 512 601 606 615 617 619 623 702 703 707 709 803 805 902 ο αρχιερευς τω ιωσηφ 004 114 118 209 305 627 ο αρχιερευς προς τον ιωσηφ ιωσηφ ιωσηφ 108 ο αρχιερευς προς αυτον ιωσηφ 403 ο ιερευς ζαχαριας τω ιωσηφ 626 ζαχαριας ο ιερευς ιωσηφ 622 708 ζαχαριας τω ιωσηφ 507 ο αρ[] 216 [] ιωσηφ 61 [] 96 203 ιρευς 609; το ιωσηφ 409 συ κεκληρωσαι9 81 92 93 001 002 003 004 006 102 103 104 105 107 108 110 111 112 114 116 202 206 208 209 210 211 212 213 215 218 220 302 305 307 309 401 402 403 406 407 408 409 501 502 505 507 508 510 511 512 513 514 601 603 604 605 606 607 609 612 613 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 συγκεκληρωσαι 614 συ κεκληρωσας ιωσηφ 503 σοι κεκληρωται 005 109 113 115 118 201 204 207 214 219 304 306 411 412 509 521 602 608 []ρως[] 61 [] 96 203 216 συ 207 602 608; ση 623; σοι 604 628; κεκληρωσε 105 114 202 209 215 403 508 603 609 622 708; κεκληροσε 510; καικληρωσαι 212 505 626; κεκεκληρωσε 601; σι κεκληροσε 607; συγκεκληρωσε 614; συ καικληρωται 304

9.  κεκληρωσε

Chapter 9



361

την παρθενον κυριου10 παραλαβαι11 81 215 την παρθενον κυριου παραλαβειν 92 93 001 004 005 102 103 104 107 108 110 111 112 115 116 118 201 204 206 208 209 212 214 218 305 307 401 402 409 412 501 502 511 513 514 606 607 609 612 613 614 616 617 627 701 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 την παρθενον κυριου παραλαβειν παραλαβε αυτην 002 την παρθενον κυριου και παραλαβειν 408 την παρθενον κυριου και παραλαβε 006 την παρθενον κυριου παραλαβων 512 601 615 619 623 την παρθενον κυριου παραλαβε σε αυτην 105 την παρθενον κυριου παραλαβειν αυτην 211 την παρθενον κυριου παραλαβε ουν αυτην 309 την παρθενον κυριου λαβειν 709 την παρθενον κυριου 213 407 605 την παρθενον 503 την παρθενον εκ ναου κυριου 510 την παρθενον μαριαμ και παραλαβε αυτην 507 την παρθενον μαριαμ παραλαβαι εκ ναου κυριου 626 την παρθενον παραλαβειν 109 την παρθενον παραλαβειν εκ ναου κυριου 114 την παρθενον εκ ναου κυριου παραλαβειν 509 604 την παρθενον ταυτην παραλαβειν 003 210 220 406 παραλαβειν την παρθενον κυριου 219 παραλαβειν την παρθενον 202 304 505 508 603 622 708 παραλαβειν την παρθενον εκ ναου κυριου 403 625 628 λαβειν την παρθενον κυριου παραλαβε αυτην 302 λαβειν την παρθενον 306 η παρθενος κυριου παραλαβε αυτην 113 η παρθενος κυριου παραλαβε ουν αυτην 602 η παρθενος αυτη παραλαβε ουν αυτην 207 608 η παρθενος αυτη παραλαβε αυτην 521 η παρθενος αυτη 411 την [] κυριου [] 61 [] κυριου παραλαβαι [] 96 []αρθενον [] 216 [] 203 παρθεθενον 514; κυριος 111; παραλαβε 81 215 626; παραλαβεν 211; παραλαβην 202; παρθενον 113; παρθενων . . . παραλαβοιν 607

10.  �� 11.  παραλαβε

362

The Protevangelium of James

εις τηρησιν αυτω 219 306 406 606 617 703 707 709 803 805 902 εις τηρησιν εαυτω 81 93 001 003 005 006 103 104 107 109 110 111 112 114 115 118 201 202 204 208 209 210 212 214 218 220 302 305 307 309 401 402 408 409 412 501 508 511 513 603 605 607 609 612 614 616 622 625 627 702 705 708 801 802 901 εις τηρησιν σεαυτω 002 213 407 502 510 613 εις τηρησιν σαυτω 102 116 514 701 εις τηρησιν αυτης 304 507 626 628 εις τηρησιν αυτην 215 εις τηρησιν εαυτη 206 εις τηρησιν εαυτης 411 εις τηρησιν 004 105 108 113 207 211 503 509 521 604 608 συντηρει εαυτω 512 601 615 619 συντηρει σε αυτην 623 - 403 505 []ρησιν εαυτω 96 []σιν ε[] 61 [] αυτω 216 [] 92 203 ις 307; τηρησι 511; τηρισιν 108 112 202 206 211 213 305 307 406 510 511 605 612 628; τηρισυν 607; τηρεισιν 408; τιρισην 110; τυρησιν 709; συντειρεις 623

09:06 και αντειπεν12 ο ιωσηφ λεγων 902 και αντειπεν ιωσηφ λεγων 81 001 003 005 006 102 103 104 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 211 212 214 215 218 219 302 305 306 307 309 401 402 407 408 409 411 412 501 502 503 508 510 511 512 513 514 521 601 602 603 605 606 607 609 612 613 614 615 616 617 619 622 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 και αντειπεν ιωσηφ 93 213 304 και ειπεν ιωσηφ 105 403 505 625 628 και αντειπεν αυτω ο ιωσηφ λεγων 509 604 και αντειπεν αυτω ιωσηφ λεγων 507 αντειπεν δε ιωσηφ λεγων 002 406 αντειπε δε ιωσηφ λεγων 210 220 και ιωσηφ αντειπεν λεγων 608 και ο ιωσηφ 004 και αυτα ειπεν ιωσηφ λεγων 623 12.  αντιειπεν



Chapter 9

363

[] αντε[]σηφ λ[] 61 και αντειπεν [] 216 [] 92 96 203 |και αυτα| και \αυτη/ 623c; αντιπεν 110 211 212 213 304 409 507 511 612 614 709 803; αντηπεν 607; αντιπεν . . . λεγον 108 305 408 605 υιους εχω και πρεσβυτης ειμι 81 001 002 003 004 005 006 103 105 107 109 110 111 112 113 114 115 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 306 307 309 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 508 511 512 513 521 601 602 603 606 608 609 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 υιους εχω και πρεσβυτερος ειμι 93 102 116 304 305 510 514 607 701 υιους εχω και πρεσβυτης ειμι εγω 213 407 503 υιους εχω και εγω πρεσβυτης ειμι 104 401 509 604 υιους εχω και εγω ειμι πρεσβυτης 605 υιους εχω νεανισκους καγω πρεσβυτης ειμι 108 υιους εχω νεωτερους και εγω πρεσβυτης ειμι 302 []ους εχ[] πρεσ[] ειμ[] 61 [] και πρεσβυτης ειμι 92 [] πρεσβυτης ειμι 216 [] 96 203 υιοςς 612; πρεσβυτις 110 202 403 626; πρεσβουτερος 701; ειμει 408; ειμη 623 628; ημι 709 αυτη νεανις αυτη δε νεανις 81 92 001 003 004 102 105 109 112 116 206 208 209 210 211 212 213 219 220 302 304 305 306 307 309 402 406 407 408 409 411 502 503 505 510 511 512 514 601 605 606 607 612 613 614 615 616 617 619 623 627 702 703 705 707 709 803 805 901 902 αυτη δε νεωτερα 002 αυτη δε νεανις εστι 113 207 αυτη δε νεανις εστιν 202 521 602 603 608 622 701 αυτη δε νεανις εστιν και φοβουμαι 507 626 αυτη δε νεανις και φοβουμαι 93 111 114 218 501 509 513 604 625 628 801 802 αυτη δε νεανις φοβουμαι 104 401 αυτη δε νεανις και δεδοικα 103 609 αυτη δε νεανις και πως εσομαι αυτης φυλαξ 108 αυτη δε 708 και αυτη νεανις 005 006 107 114 115 118 201 204 214 218 219 220 309 409 411 412 510 511 512 513 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 και αυτη νεανις φοβουμαι 403 και αυτη εστιν νεανις 215

364

The Protevangelium of James

[] νεα[] 61 αυ[] 216 [] 96 110 203 508 νεανης 709c; νεανης 006 102 116 202 209 212 213 304 403 408 503 505 514 605 612 627 628 701; νεανεις 108; νεανοις 607; νεανης . . . φοβουμε 507 μηπως εσομαι13 περιγελος 81 92 104 401 302 626 μηπως εσομαι καταγελος 93 105 112 113 202 207 208 212 213 219 307 402 406 407 505 511 512 521 601 602 603 605 606 608 615 616 617 619 622 623 702 703 705 707 803 805 901 902 μηπως εσομαι περιλαλος 403 μηπως εσομαι περιεργος και καταγελος 507 μηπως γενωμαι γελως 001 003 004 005 102 103 107 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 305 408 409 412 501 502 509 513 514 604 609 613 627 701 801 802 μηπως γενωμαι καταγελος 109 411 510 μηπως γελως γενωμαι 612 μηπως καταγελος γενωμαι 002 114 625 μηπως και καταγελος γενωμαι τω οικω 628 μηπως περιγελος γενωμαι 304 306 μηπως περιγελος φανησομαι 108 μηπως περιγελος 614 μηπως φανω καταγελως 210 220 μηπως περιλογος εσομαι 309 μηπως αντι τιμης λαβω αισχυνην και καταγελος γενωμαι 503 μηποτε γενωμαι περιγελος 006 μηποτε γενωμαι καταγελος 215 - 708 []μαι καταγελος 216 [] περιγελος 203 []λος 96 μη[] 61 [] 110 508 μηπος 403 507; εσωμαι 112 202 212 402 406 505 507 605; εσωμαι 622c; εσωμε 213 623; γενομαι 006 109 114 215 304 411 502 503 509 510 613 625; γενωμαι 411 628; περιγελως 81 401; καταγελως 002 113 208 512 601 602 606 616 617 703 707 803 805 902; γελος 116 514 701; γελων 103; εσωμαι καταγελως 603; γενομαι γελος 001 102 206 209 211 408 627; γενομαι γελλος 409; γεννομας γελος 305; γελος γενομαι 612; περιγελλος γενομαι 306; μηπ\../ |εσομαι περι|γελως 104c; εσχυνην 503; το 628 13.  εσομε

Chapter 9



365

μηπως . . . ισραηλ μηπως γενωμαι τοις υιοις ισραηλ κατηγορος 607 μηπως εσομαι τοις υιοις ισραηλ ονειδος 709 γενομαι της ιοις 607; ονιδος 709 τοις υιοις ισραηλ14 81 92 93 96 001 002 003 004 005 006 102 103 104 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 409 411 412 501 502 503 507 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 608 609 612 613 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 801 802 803 805 901 τοις υιοις ισραηλ 408 505 τοις ισραηλ 902 τω ισραηλ 614 - 708 [] υιοις [] 61 τοις υι[] 216 [] 110 508 της 408 505; το 614

09:07 και ειπεν15 /K\ ο ιερευς ιωσηφ 92 219 614 και ειπεν ο ιερευς ιωσηφ ιωσηφ 81 210 220 406 και ειπεν ο ιερευς τω ιωσηφ 006 105 113 202 207 215 309 407 502 507 521 603 605 608 622 625 626 628 και ειπεν ο ιερευς του ιωσηφ ιωσηφ 213 και ειπεν ο ιερευς 93 104 109 306 401 και ειπεν ο αρχιερευς ιωσηφ 108 112 212 307 511 512 601 606 615 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και ειπεν ο αρχιερευς ιωσηφ ιωσηφ 208 402 616 705 901 και ειπεν ο αρχιερευς τω ιωσηφ 96 001 003 005 102 103 107 111 114 115 116 118 201 203 204 206 209 211 214 218 305 408 409 411 412 501 502 509 513 514 602 604 607 609 612 613 627 701 801 802 και ειπεν ο αρχιερευς 304 505 και ειπε ζαχαριας ο ιερευς τω ιωσηφ 302 και ειπεν ο αρχιερευς ζαχαριας τω ιωσηφ 403 και ειπεν αυτω ο ιερευς ιωσηφ 002 14.  ισ�� 15.  ειπ�

366

The Protevangelium of James

και ειπεν ζαχαρια 004 - 708 [] αρχιερευς ιωσηφ 216 []ιπεν []υς [] 61 [] 110 508 υπεν 607; ιρευς 006; ειερευς 628; αρχιρευς 305 513 και ειπεν . . . σου και ειπεν ο ιερευς φοβηθιτι κυριον τον θεον σου ιωσηφ 510 φωβηθιτι 510 φοβηθητι κυριον16 τον θεον17 σου 92 93 96 001 003 004 005 006 102 103 104 105 107 111 115 116 201 202 204 206 208 209 211 212 213 214 215 218 219 302 305 309 401 402 406 407 408 409 411 412 501 502 503 507 509 511 512 513 514 601 602 603 604 606 607 609 612 613 615 616 617 619 622 623 625 626 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 φοβηθητι κυριον τον θεον 81 002 109 203 210 220 306 403 614 628 φοβηθητι τον θεον σου 108 112 φοβηθητι ανθρωπε κυριον τον θεον σου 114 φοβηθητι ανθρωπε κυριον τον θεον 605 φοβηθητι ιωσηφ κυριον τον θεον 304 φοβηθητι ιωσηφ τον θεον 505 φοβηθητι 113 207 307 521 608 - 708 φοβηθητι [] τον θεον σου 627 φοβηθητι [] 216 [] κυριον [] 61 [] 110 508 φοβηθητη 408; φοβηθιτι 505 614 709; φοβηθη 112; φοβη\θ/τη 627c; φοβηθηιτη 628c; φοβιθητει 607; φωβηθητι 216; ..ο..θητι 507c; 81c

09:08 και μνησθητι 92 93 96 001 003 004 005 006 102 103 104 105 107 108 109 111 112 114 115 116 118 201 202 203 204 206 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 509 510 511 512 513 514 601 602 603 604 605 606 607 609 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 16.  �� 17.  ��

Chapter 9



367

μνησθητι 81 και 002 - 113 207 307 521 608 708 [] μνησ[] 61 [] 110 508 μνησθητη 503 607; μνησθη 408 οσα εποιησεν18 81 92 93 96 001 002 003 102 103 107 109 111 112 115 116 118 201 202 203 204 206 208 209 211 212 214 216 218 304 305 306 307 309 402 403 406 408 409 411 412 501 502 505 510 511 512 513 514 521 601 602 606 609 612 613 614 615 616 617 619 623 626 627 628 701 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 οσα εποιησε 005 104 105 108 113 207 210 219 220 302 401 507 509 603 604 607 608 622 625 702 οσα εποιησεν σοι 004 ως εποιησε 114 πως εποιησεν 006 215 οσα πεπονθασι 407 οσα πεπονθασιν 213 οσα αν πεπονθασι 503 τι πεπονθασιν 605 - 708 []σα εποιη[] 61 [] 110 508 ωσα 212; οσ[] 216; επιησεν 505 612; επειησεν 628; εποισε 105; εποιησαι 607; πεπονθασοι 503 ο θεος19 81 92 96 001 003 005 006 103 107 108 111 112 115 118 201 204 206 208 209 214 216 218 307 309 406 408 412 501 502 510 512 513 601 606 609 612 613 615 616 617 619 623 627 703 705 707 801 802 803 805 901 902 κυριος 93 215 κυριος ο θεος 109 113 202 207 210 220 302 306 411 521 602 608 614 κυριος ο θεος σου 219 ο θεος μνησθητι δε 004 - 002 102 104 105 114 116 203 211 212 213 304 305 401 402 403 407 409 503 505 507 509 511 514 603 604 605 607 622 625 626 628 701 702 708 709 [] θεος 61 [] 110 508 18.  εποισεν 19.  ��

368

The Protevangelium of James

δαθαν 61 81 92 93 001 002 003 004 005 006 102 103 104 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 304 305 306 401 402 403 406 407 408 409 412 501 502 503 505 507 509 510 511 513 514 521 602 603 604 605 607 608 609 612 613 614 616 622 625 626 627 628 701 702 705 709 801 802 901 τω δαθαν 309 τοις δαθαν 902 τοις υιοις δαθαν 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 τοις περι δαθαν 411 μετα δαθαν 307 - 708 [] 96 110 508 δαθαμ 402; ναθαν 605 δαθαν . . . κορε τοις []θαν και αβιρων 216 τοις υιοις κορε δαθαν και αβιρων 805 τω κορε και τω δαθαν και τω αβιρων 302 αβειρων 805; αβηρων 302; αβηρω 216 και αβιρων20 81 92 001 003 004 005 102 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 201 202 204 206 207 208 209 211 212 213 214 218 304 305 306 307 401 402 407 408 409 412 501 502 503 507 510 511 513 514 521 602 603 605 608 612 613 616 622 625 626 627 628 701 702 705 709 801 802 901 και αβηρω - 708 []ρω 61 [] 96 110 508 αβιρον 108; αβηρων 92 001 003 005 102 105 111 113 116 202 208 209 211 212 304 305 306 401 402 407 409 503 511 514 602 603 608 616 622 625 626 628 701 709 901; αβειρων 81 107 115 201 204 214 307 412 501 502 513 521 612 702 801 802; αβειρον 613; αβηρων 218c 705c; αβηρον 112 114 213 507 510 627; αβοιρων 409; αβυρων 605; αβυρον 408; αβειρω 109; αβηρω 004 206 207 και αβιρων . . . κορε και κορε και αβιρων 93 002 006 103 104 210 219 220 403 406 411 505 509 604 609 614 κορε και αβιρων 203 215 309 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 902 αβιρον 406; αβειρων 103 104 210 219 220 509 512 601 604 606 609 615 617 619 623 703 707 803; αβηρων 93 002 203 215 309 411 505; αβηρον 614; αβιρω 403; κωρε . . . αβειρω 006; κωρε . . . αβειρωμ 902 20.  αβιρ�

Chapter 9



369

και κορε 81 92 001 003 004 005 102 105 107 108 109 111 112 114 115 116 118 201 204 206 208 209 212 214 218 304 305 306 307 401 402 408 409 412 501 502 507 510 511 513 514 602 612 613 616 625 626 627 701 702 705 709 801 802 901 και κορε ο θεος 211 - 113 202 207 213 407 503 521 603 605 608 622 628 708 []ρε 61 [] 96 110 508 κοραι 109 511 625 702 709; κωρε 209; κωραι 212; κορρε 218 501 513 801 802 πως εδιχασθη21 η γη 81 92 93 001 002 003 004 006 103 104 107 109 111 112 113 114 115 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 409 411 412 501 505 510 511 512 513 521 601 602 603 606 607 608 609 613 614 615 616 617 619 622 623 627 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 οπως εδιχασθη η γη 005 πως εδιδαχθη η γη 102 116 408 502 514 612 701 πως εσχισθη η γη 105 πως ανεωχθη η γη 507 625 626 628 πως ηνοιχθη η γη 511 πως ανοιξασα η γη το στομα αυτης 108 ειδες πως εδιχασθη η γη 509 604 - 708 πως [] η γη 61 [] 96 110 508 εδιχασθην 004 623; εδιχασθει 403; εδηχασθη 608; εδυχασθη 409; εσχησθη 105; ηνεωχθη 625 628; εδιδαχ\ασ/θη 116c; εδιδαχασθη 612c; εδιδαχθηχασθη 701c; γης 505; πος . . . εδιχαστη 607 πως . . . αντιλογιαν αυτων δια την αντιλογιαν αυτων πως εδιχασθη η γη και κατεπιεν αυτους 213 407 503 δια την αντιλογιαν αυτων πως εδιχασθη η γη και κατεπιεν παντας αυτους 605 κατεποιεν 503 και κατεποθησαν απαντες 104 401 406 και κατεποθησαν παντες 81 92 302 και κατεποθησαν 93 006 109 202 203 215 304 603 622 και κατεποντισθησαν απαντες 002 και κατεποντισθησαν αμφοτεροι 113 207 210 220 521 602 608 και καταποντισθησαντες 614 21.  εδιχιασθη

370

The Protevangelium of James

και κατεποντισεν αυτους 105 και κατεπιεν αυτους 001 003 004 005 102 103 107 111 112 114 115 116 118 201 204 206 208 209 211 212 214 218 219 305 307 402 403 408 409 411 412 501 505 507 509 510 511 512 513 514 601 604 606 607 609 612 613 615 616 617 619 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και κατεπιεν αυτους παντας 309 και κατεπιεν αυτοις 108 502 - 306 708 []επο[]σαν [] 61 []τους 216 [] 96 110 508 κατεποθισαν 81; κατεπειεν 408 607; κατεποιεν 409 505 623; καιεποιεν 628; κ.ατεπ\ο/ιεν 502c; κατεποντισθησαντες 614 δια την αντιλογιαν αυτων22 81 92 93 001 002 003 004 005 006 102 103 104 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 408 409 411 412 501 502 507 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 606 607 608 609 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 δι αντιλογιαν αυτων 505 δια την απιστιαν αυτων 702 - 708 []για[] αυτων 61 [] 96 110 508 αντηλογιαν 510; απιστειαν 702; αυτον 408

09:09 και νυν 81 92 93 001 002 003 005 006 102 103 104 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 509 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και τα νυν 510 - 004 708 [] 61 96 110 216 508 νην 607 612 622 22.  αυτω\ν/ c

Chapter 9



371

φοβηθητι ιωσηφ23 93 002 006 105 109 113 114 202 207 210 215 219 220 306 309 403 411 502 505 510 521 603 608 614 622 φοβηθητι ιωσηφ κυριον τον θεον 92 φοβηθητι και συ ιωσηφ τον θεον 602 φοβηθητι ιωσηφ τον θεον 001 003 005 102 103 107 115 116 118 201 204 206 209 211 212 214 305 408 409 412 502 514 607 609 612 613 627 701 φοβηθητι τον θεον ιωσηφ 108 111 208 218 307 402 501 511 512 513 601 606 615 616 617 619 623 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 φοβηθητι τον θεον τον αγιον ιωσηφ 509 φοβηθητι τον θεον τον αγιον 604 φοβηθητι κυριον τον θεον σου ιωσηφ 406 702 φοβηθει τον θεον ιωσηφ 112 φοβητε 605 ιωσηφ φοβηθητι 104 302 401 ιωσηφ φοβηθητι τον θεον 507 626 ιωσηφ φοβηθητι κυριον τον θεον σου 625 628 και συ φοβηθητι 81 προσεχεσε αυτω 503 - 004 708 φοβηθη[]σηφ κυριον [] 61 []τι τον θεον ιωσηφ 216 φ[] 203 [] 96 110 508 φοβηθητη 406; φοβηθιτι 108; φωβηθητη 408; φοβοιθητει 607; φοβηθη 112 μηπως εσται24 ταυτα εν τω οικω σου 93 002 104 105 107 112 113 207 208 210 219 220 302 304 305 307 309 401 402 511 512 521 601 602 606 608 614 615 616 617 619 623 705 707 709 901 μηπως εσται εν τω οικω σου ταυτα 202 603 622 μηπως εσται ταυτα και εν τω οικω σου 001 003 005 102 103 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 408 411 412 501 502 509 513 514 604 609 612 613 627 701 801 802 μηπως εσται και ταυτα εν οικω σου 409 μηπως εσται και εν τω οικω σου τουτο 006 114 215 μηπως εσται ταυτα τω οικω σου 108 607 702 703 803 805 μηποτε εσται ταυτα εν τω οικω σου 109 306 507 510 625 626 μηπως εσται ταυτα παντα εν τω οικω σου 403 μηπως εσται τοιουτον εν τω οικω σου 407 μηπω εστω τοιουτον εν τω οικω σου 213 23.  ιωησηφ 24.  εστε

372

The Protevangelium of James

μηπως ταυτα εσται εν τω οικω σου 406 505 μηπως εσται σοι τοιουτον 605 μηπως εσται επι σε 92 μηπως και αυτος το ομοια παθης 503 μηπως τα ομοια ευρης τω σω οικω και συ 004 μητι εσται ταυτα εν τω οικω σου 902 - 81 212 628 708 μηπως εσται ταυ[]υ 216 [] εσ[]ω[] 61 [] 96 110 203 508 μηπος 403; |μη|παρς 614c; εστε 507 622; τοιυτον 213; τιουτον 605; μηπος . . . εστε 408; μοιπος . . . οικο 607

09:10 και φοβηθεις25 ιωσηφ 92 93 001 002 003 005 006 102 103 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 204 206 207 208 209 210 211 214 215 216 218 220 305 306 307 309 402 403 406 408 409 411 412 501 502 510 511 512 513 514 521 601 602 606 607 608 609 612 613 614 615 616 617 619 623 625 627 628 701 702 705 707 709 801 803 805 901 902 και φοβηθεις ο ιωσηφ 802 και φοβηθεις 202 302 505 603 622 703 και εφοβηθη ιωσηφ 105 304 407 503 605 εφοβηθη ιωσηφ 213 και ακουσας ταυτα ιωσηφ και φοβηθεις 104 και ακουσας ταυτα ταυτα ιωσηφ και φοβηθεις 401 ταυτα ακουσας ιωσηφ και φοβηθεις 509 604 ιωσηφ δε 81 - 212 219 507 626 708 [] 61 96 110 203 508 φοβηθης 001 211 403 505 612 628 709; φοβοιθης 607; φοβοθης 514; ωσηφ 109 και φοβηθεις . . . αυτην και φοβηθεις παρελαβεν αυτην ο ιωσηφ 004 παρελαβεν αυτην 81 92 001 002 003 005 102 103 104 107 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 210 211 212 214 218 220 302 305 307 309 401 403 406 408 409 411 412 501 502 505 509 510 511 513 514 521 602 603 604 607 609 612 613 614 622 701 702 709 801 802 25.  |ε|φοβη\τις/θητι c Homoioarkton



Chapter 9

373

παρελαβεν δε αυτην ιωσηφ 304 παρελαβεν εαυτην 306 παρελαβεν αυτην εις τον οικον αυτου 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 παρελαβεν αυτην εν τω οικω αυτου 616 705 901 παρελαβεν δε αυτην εις τον οικον αυτου 626 παρελαβε την παρθενον 108 627 παρελαβεν την παρθενον 93 006 209 215 625 παρελαβεν την παρθενον εκ του ναου κυριου 628 παρελαβεν την μαριαμ 402 605 παρελαβεν την τε μαριαμ 608 και παρελαβεν αυτην 105 και παρελαβεν την μαριαν 407 και παρελαβεν την μαριαμ 213 και παρελαβεν την μαριαμ εκ ναου κυριου του θεου 219 και παραλαβε την μαριαμ 503 παρεκαθησε δε αυτη 507 - 708 παρελα[] 216 []ν 61 [] 96 110 203 508 παρελαβον 605; παρελαβον 514c; αυτον 623c εις τηρησιν αυτω 006 614 εις τηρησιν αυτου 114 εις τηρησιν αυτης 304 628 εις τηρησιν εαυτω 81 92 93 105 108 109 113 202 207 210 215 220 302 309 406 510 602 603 608 609 622 625 εις τηρησιν εαυτου 521 εις τηρησιν εαυτων 306 εις τηρησιν εαυτω και ηγαγεν εν τω οικω αυτου 112 212 εις τηρησιν εαυτω και ηγαγεν αυτην εν τω οικω αυτου 307 702 εις τηρησιν εαυτω και ηγαγεν εαυτη εν τω οικω αυτου 511 εις τηρησιν εαυτω και απηγαγεν αυτην εν τω οικω αυτου 104 401 εις τηρησιν 001 002 003 004 005 102 103 107 115 116 118 201 204 206 211 214 408 409 411 412 502 514 607 612 613 701 εις τηρησιν εν τω οικω αυτου 213 407 503 605 εις τηρησιν και ηγαγεν εν τω οικω αυτου αυτην 709 εις τηρησιν και απιει εις τον οικον αυτων 209 εις τηρησιν και απιει εις τον οικον αυτου 627 εις φυλαξιν εκ ναου κυριου 505

374

The Protevangelium of James

και εφυλαξεν εκ ναου κυριου 403 εν τω οικω αυτου 208 402 εις τον οικον αυτου προς μικρον 507 - 111 218 219 305 501 509 512 513 601 604 606 615 616 617 619 623 626 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 [] αυτ[]σιν 61 []ς τ[] 216 [] 96 110 203 508 τηρισιν 108 112 510 511 609 628 709; τηρισυν 607; τηρησι 406; τυρισιν 408; τηνρησιν 622; αυτον 209

09:11 και ειπεν 81 92 93 001 002 003 004 005 006 102 103 104 105 107 109 112 113 114 115 116 202 204 206 207 208 209 210 211 212 215 216 219 220 302 304 306 307 309 401 402 406 408 409 502 507 510 511 512 514 521 601 602 603 606 608 609 614 615 616 617 619 622 623 625 626 628 701 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και ειπε 108 118 201 214 411 412 613 627 ειπεν δε 213 407 605 ειπε δε 503 ειπεν 607 και ελθων εν τω οικω αυτου ειπεν 403 505 και λεγει 111 218 305 501 513 801 802 ειτε λεγει 604 ειτα λεγει 509 ο δε λεγει 612 - 708 []εν 61 [] 96 110 203 508 και ειπε\ν/ 104c; υπεν 607 αυτη μαρια 81 302 403 505 αυτη μαρια ιδου 002 305 612 628 αυτη μαριαμ ιδου 001 102 103 107 111 114 116 211 218 219 501 513 514 607 609 701 801 802 τη μαρια 406 614 τη μαριαμ ιδου 003 004 005 115 118 201 204 206 209 214 409 411 412 502 521 613 627 μαρια ιδου 104 401



Chapter 9

375

τη μαριαμ ιωσηφ ιδου 108 ιωσηφ μαρια 93 309 ιωσηφ μαριαμ 626 ιωσηφ τη μαρια ιδου 112 208 212 215 407 511 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 ιωσηφ τη μαριαμ ιδου 006 207 210 213 220 307 602 605 608 ιωσηφ την μαριαμ ιδου 113 402 ιωσηφ την μαριαν ιδου 503 ιωσηφ προς μαριαμ ιδου 510 ιωσηφ ιδου 304 αυτη ιωσηφ 202 622 αυτη ιωσηφ ιδου 105 603 αυτη ιωσηφ μαρια ιδου 625 προς μαριαμ ιδου 408 προς μαριαν μαρια 92 προς αυτην ιωσηφ μαρια 507 προς αυτην ω μαριαμ ιδου 509 604 προς αυτην μαρια 109 - 306 708 ιωσηφ τη μα[] ιδου 216 [] μαρια 203 [] 61 96 110 508 αρια 403; μα[] 81; ηδου 607 παρελαβον σε 81 92 93 001 003 004 005 006 102 103 104 105 107 109 111 112 113 114 115 116 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 309 401 402 406 407 408 409 411 412 501 502 503 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 613 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 παρελαβον 213 παραλαβων σε 507 παραλαβων 614 εγω παρελαβον σε 002 108 παρθενον σε παρελαβον 403 505 - 708 παρ[] 61 [] 96 110 508 παρελαβων 003 108 403 406 628; παρελαβα 105 202 622; []λαβον σ[] 81; παρελαβε\ο/ν σε 109c

376

The Protevangelium of James

εκ26 ναου κυριου27 104 105 108 109 112 201 203 208 212 213 216 219 302 304 305 306 307 309 401 402 406 407 503 507 511 512 521 601 605 606 615 616 617 619 623 625 626 628 702 703 705 707 709 803 805 901 902 εκ ναου κυριου του θεου 93 001 003 004 005 006 102 103 107 111 114 115 116 201 204 206 209 211 214 215 218 403 408 409 411 412 501 502 505 513 514 607 609 612 613 614 627 701 801 802 εκ ναου κυριου του θεου μου 92 002 113 207 210 220 510 602 608 εκ ναου κυριου του θεου εις τηρησιν 509 604 εκ ναου κυριου θεου παντοκρατορος 202 603 622 - 708 εκ [] θεου 61 [] θεου 81 [] 96 110 508 ε. 805c; παντοκρατωρος 202; παντοκρατοτος 603

09:12 και νυν καταλειπω28 σε 92 001 006 102 104 105 107 108 109 111 112 114 116 202 203 208 209 211 212 215 216 218 302 304 305 307 401 402 406 407 501 510 511 512 513 514 601 602 603 605 606 612 615 616 617 619 622 623 625 627 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και νυν καταλειπω σε ενταυθα 503 και νυν καταλειπων σε 93 003 004 005 103 115 118 201 204 206 214 412 502 607 609 613 614 και νυν καταλιμπανω σε 002 306 309 403 408 409 505 509 604 και νυν εγκαταλειπω σε 219 και ιδου καταλειπω σε 207 521 608 και ιδου καταλιμπανω σε 113 210 220 και ιδου καταλειπων σε 411 και ουκ εγκαταλειπω σε 507 626 - 213 708 [] 61 81 96 110 508 καταλιπω 305 402 503 521 603 625 628; καταληπω 105; καταλυπω 510 605; καταλυμπανω 505; καταλυμπανο 408; καταλιμπα 306; εγκαταλιπω 507; καταλιπων 003 004 005 115 118 201 204 214 411 412 502 609 613; καταλοιπον 614; σαι 108 406 709 802; νην καταλιπω 612; νην καταλιπον 607; καταλοιμπανω σαι 409 26.  εγ 27.  �� 28.  καταλιπω

Chapter 9



377

εν τω οικω μου 92 93 001 002 003 004 005 006 102 103 104 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 220 302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 505 507 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 εις τον οικον μου 219 εν τω οικω ημων 503 - 708 [] οικω μ[] 61 [] 81 96 110 508 οικο 408; το εικο 607 απερχομαι γαρ 92 93 002 006 104 109 112 114 203 208 212 216 307 309 401 402 407 507 510 512 601 605 606 615 616 617 619 623 626 702 703 705 707 803 805 901 902 απερχομαι γαρ εγω 219 απερχομαι 003 004 005 103 115 118 201 204 206 214 411 412 502 609 613 614 802 απερχομαι εγω 406 εγω γαρ απερχομαι 105 113 207 220 403 511 521 608 628 εγω δε απερχομαι 202 210 213 603 622 εγω γαρ απερχομαι γαρ 511 εγω απερχομαι 625 και απερχομαι 001 004 102 107 111 116 209 211 215 218 302 304 306 408 409 501 509 513 514 604 607 627 701 801 και εγω απερχομαι 503 602 καγω απερχομαι 108 612 και ιδου εγω απερχομαι 305 οτι εγω απερχομαι 709 - 708 [] απερχομαι 81 []ομαι γαρ 61 [] 96 110 508 απερχωμαι 212 406 507 510 605 614 623; απερχομε 112 403 607 628; απερχωμε 612c; |και απερχομαι| 604c οικοδομησαι29 92 93 001 002 003 005 006 102 103 104 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 220 29.  οικοιδομησε

378

The Protevangelium of James

302 304 305 306 307 309 401 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 503 507 509 511 512 513 514 521 601 602 604 605 606 607 608 609 612 613 614 615 616 617 619 623 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 οικοδομειν 004 510 εκτελεσαι 202 603 622 - 81 219 625 628 708 []δομησαι 61 [] 96 110 508 οικοδομισαι 503 612; οικοδομησε 605; οικοδωμησαι 209 403 623 627; οικωδωμησαι 406; οικοδομεισαι 108 513; οικοδομοισα 607; οικοδομη[]αι 216; |οικοδομησαι| 604c; εικοδομησαι 408; οικοδομην 510 τας οικοδομας 92 001 003 005 102 103 104 105 108 115 116 118 201 204 206 211 214 302 309 401 403 407 408 412 502 503 507 514 607 609 612 613 614 626 701 τας οικοδομας μου 93 002 006 107 109 111 112 113 114 202 207 208 209 210 212 213 215 216 218 220 304 305 306 307 402 406 409 411 501 505 509 511 512 513 521 601 602 603 604 605 606 615 616 617 619 622 623 627 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 τας οικοδομας ας εχω των αρχοντων 608 εις τας οικοδομας 81 628 εις τας οικοδομας μου 219 625 - 004 510 708 []κο[]ου 61 [] 96 110 203 508 οικοδωμας 209 212 305 406 627; οικωδωμας 213; οικοδαμας 309; ηκοδομας 607; οικοδομης 623c; οικο\ω/δομας 505c; |τας οικοδομας μου| 604c και ηξω προς σε 81 92 93 001 003 005 006 102 107 108 111 113 115 116 118 201 202 204 206 207 209 210 211 214 215 218 219 220 305 309 403 406 412 501 502 507 513 514 521 602 603 607 613 622 625 626 627 801 802 και ηυξω προς σε 612 628 και ηξω προς σε παλιν 701 και ηξω παλιν προς σε 103 302 609 και παλιν ηξω προς σε 105 114 213 407 605 608 και αυθις ηξω προς σε 004 και ταχυ ηξω προς σε 614 και εν ταχει ηξω προς σε 002 και παλιν ερχομαι προς σε 510 ηξω δε παλιν προς σε 408 409 και μετα ταυτα ηξω προς σε 104 401

Chapter 9



379

και οτε συντελεσω ηξω προς σε 509 604 και διο λεγει επαξω προς σε 503 - 109 112 208 212 216 304 306 307 402 411 505 511 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 [] προ[] 203 []ε 61 [] 96 110 508 ηξω 108 207 607; ειξω 608; ηεξω 603; ερχωμαι 510; και α ηξω 614c; παλην προ σε 408 κυριος30 81 92 93 003 102 103 104 105 109 112 113 115 207 208 213 302 307 401 402 510 521 616 625 626 628 705 901 κυριος ο θεος 002 605 ο κυριος 219 309 κυριος δε 216 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 και κυριος 001 005 107 111 116 118 202 204 206 209 210 211 212 214 218 220 304 306 403 406 408 411 412 501 502 505 507 509 511 513 514 602 603 604 607 609 612 613 622 627 701 702 801 802 και κυριος ο θεος 201 407 503 608 και κυριος ο θεος του ισραηλ 614 και ο κυριος 709 οτ αν κυριος βουληται 108 πασας ουν τας ημερας κυριος 004 - 006 114 215 708 [] ο θεος 203 [] 61 96 110 508 βουλειται 108 κυριος . . . διαφυλαξει φυλαττειν σε ουν ο κυριος πασας τας ημερας 305 και φυλαξει σε κυριος πασας τας ημερας της ζωης σου 409 σε διαφυλαξει31 92 93 104 105 109 113 202 207 208 212 213 216 219 220 302 306 307 401 402 406 505 511 603 622 625 628 702 709 805 902 σε διαφυλαξει πασας τας ημερας της ζωης σου 602 σε διαφυλαξη 112 510 σε διαφυλαξοι 210 512 601 606 615 616 617 619 623 703 707 σε διαφυλαξοι πασας τας ημερας της ζωης σου 411 σε διαφυλαττει 304 503 30.  �� 31.  διαφυλαξι

380

The Protevangelium of James

σε φυλαξει 407 σε φυλαξη 81 σε φυλαξοι 803 σε φυλαξει σε πασας της ημερας 001 διαφυλαξει σε 002 102 116 203 309 507 514 608 614 626 701 705 901 διαφυλαξη σε 607 διαφυλαξει 403 διαφυλαξη 521 φυλαξει σε 115 509 604 φυλαξει σε πασας τας ημερας της ζωης σου 005 103 118 201 204 206 209 412 609 612 627 φυλαξει σε πασας της ημερας 107 111 211 218 501 513 801 802 φυλαξει σε πασας τας ημερας σου 509 604 φυλαξει σε ο και τα πετεινα εφορων 004 φυλαξη σε 605 φυλαξη σε πασας τας ημερας της ζωης σου 502 613 φυλαξεις σε πασας τας ημερας της ζωης σου 003 φυλαξης σε πασας τας ημερας της ζωης σου 408 εστω και σου φυλαξ 108 και διαφυλαξω σε 006 215 - 114 708 φυλαξει [] πασας τας ημερας της ζωης σου 214 []α[] 61 [] 96 110 508 διαφυλαξαι 614 625 701 709; σοι \δια/φυλαξοι 805c; δυαφυλαξη σαι 507; μου 627c

C ha p t e r 10

[] 41 42 43 62 91 94 95 96 101 106 110 217 301 404 508 517 621 631 704 - 205 303 405 504 506 610 611 618

10:01 εγενετο δε συμ συμ/ΚΑ ΚΑ\βουλιον βουλιον των ιερεων λεγοντων 81 92 93 001 002 003 005 006 102 103 104 107 108 111 112 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 305 309 401 402 406 407 408 409 411 412 501 505 507 510 511 512 513 514 521 601 602 603 606 607 609 612 614 615 616 617 619 622 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 εγενετο δε συμβουλιον των ιερεων λεγοντες 623 εγενετο δε συμβουλιον των ιερεων και λεγοντων 608 εγενετο δε συμβουλη των ιερεων λεγοντων 105 605 εγενετο δε συμβουλιον των ιουδαιων λεγοντων 502 613 εγενετο δε συμβουλιον τοις ιερευσι οπως 503 εγενετο συμβουλιον των ιερεων λεγοντων 403 εγενετο δε συμβουλιον των ιερεων 109 304 306 εν δε ταις ημεραις εκειναις εγενετο συμβουλιον των ιερεων λεγοντων 114 μετα δε ταυτα εγενετο συμβουλιον παρα των ιερεων λεγοντων 509 604 συμβουλης δε γενομενης παρα των ιερεων μετα του αρχιερεως 004 []ε[]ο []υ[]ερε[]ντων 61 [] 308 εγενετω 505 510; εγενετον 406; συμβουλοιον 607; ιερεον 408; ιεραιων 409; λεγωντων 213 612 709 802; λεγωντον 628; εγενετο []ε . . . λε[]ντω[] 214 ποιησωμεν καταπετασμα1 τω ναω κυριου2 81 92 93 001 002 003 005 006 103 107 108 111 112 113 114 115 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 218 219 220 302 305 307 309 402 406 408 412 501 502 507 510 511 513 521 602 608 609 612 613 614 616 625 626 627 628 702 705 708 709 801 802 901 1.  καταπετας 2.  κ�

382

The Protevangelium of James

ποιησωμεν καταπετασμα του ναου κυριου 216 409 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 ποιησωμεν καταπετασμα εν τω ναω κυριου 102 104 116 202 401 403 411 505 509 514 603 604 607 622 701 ποιησωμεν καταπετασμα εν τω ναω του κυριου 105 ποιησωμεν καταπετασμα αγιον και καλον τω ναω κυριου 407 605 ποιησωμεν καταπετασμα αγιον και καλον εν τω ναω κυριου 213 ποιησωσιν καταπετασμα καλον τω ναω κυριω 503 ποιησαι καταπετασμα τω ναω κυριου 109 304 306 []εν []ασμα []υ 61 [] 308 το 408; κυριον 613; εκ τω ναω 701; το ναο κυριου 607 ποιησωμεν . . . φυλης του δαυιδ καλεσαι τας αμιαντους παρθενους φυλης του δαυιδ του κλωσαι τα περι το καταπετασμα του ναου ο εμελλον ποιησαι 004

10:02 και ειπεν ο ιερευς 81 92 93 002 006 104 105 109 113 202 203 207 210 213 215 219 220 302 304 306 309 401 406 503 521 603 605 608 622 και ειπεν ο ιερευς τοις υπηρεταις 614 και ειπεν ο ιερευς ζαχαριας 625 626 628 και ειπον οι ιερεις 403 505 και ειπεν ο αρχιερευς 001 003 005 102 103 107 108 111 112 114 115 116 118 201 204 206 208 209 211 212 214 216 218 305 307 402 407 408 409 411 412 501 502 509 511 512 513 514 601 602 604 606 607 609 612 613 615 616 617 619 623 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και ο ιερευς ζαχαριας 507 - 510 κ[]ε[] 61 [] 308 ειπεν 505; ηπεν ειπων 403; ιρευς 521 καλεσατε 81 006 104 114 309 401 406 628 καλεσωμεν 93 302 403 407 505 510 καλεσατε μοι 61 001 003 005 102 103 105 107 108 109 111 112 113 115 116 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 220 304 305 306 307 402 408 409 411 412 501 502 503 509 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 613 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902



Chapter 10

383

καλεσατε μοι ωδε 92 002 219 614 καλεσασθε μοι 507 [] 308 καλεσαται 209 511 608 628; καλεσατο 703; κ[]εσατε μ[] 61; καλεσατε \μι/ 605c τας παρθενους τας αμιαντους 81 006 107 304 306 παρθενους αμιαντους 001 003 005 102 103 105 111 115 116 201 204 206 211 214 218 408 409 411 412 501 502 513 514 607 609 612 613 625 701 801 802 παρθενους αμιαντους και καθαρας 509 604 παρθενους τας αμιαντους 109 203 αμιαντους παρθενους 305 επτα παρθενους αμιαντους 002 112 208 212 216 307 402 403 505 511 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 επτα παρθενους τας αμιαντους 213 οκτω παρθενους αμιαντους 92 104 108 202 210 219 220 309 401 406 503 507 510 602 603 622 οκτω παρθενους τας αμιαντους 61 113 207 215 407 521 608 626 οκτω παρθενους τας ουσας αμιαντους 605 614 οκτω παρθενους 302 παρθενους οκτω αμιαντους 209 627 τας θυγατερας των εβραιων τας αμιαντους 93 114 - 708 [] 308 ωκτω 602; παρθενας 507; αμιαντος 105; αμααντους 408; οκτω π[]νους τα[]αντους 61 τας παρθενους . . . δαυιδ οκτω παρθενους απο φυλης δαυιδ αμιαντους 628 ωκτω . . . φιλης 628 απο της φυλης του δαυιδ 81 006 απο της φυλης δαυιδ 93 001 003 005 102 103 104 109 111 112 114 115 116 201 204 206 208 209 211 212 214 216 218 304 305 306 307 309 401 402 403 406 408 409 411 412 501 502 505 507 509 510 511 512 513 514 601 602 604 606 607 609 612 613 615 616 617 619 623 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 απο φυλης δαυιδ 203 τας απο της φυλης δαυιδ 61 92 107 εκ της φυλης δαυιδ 213 215 219 302 503 εκ της φυλης του δαυιδ 407 605 614 εκ φυλης δαυιδ 002 105 625

384

The Protevangelium of James

- 113 202 207 210 220 521 603 608 622 708 [] φυλης δαυιδ 108 [] 308 τους 92; φυλοις 510; φιλης 402 709; φιλοις 607; δαβιδ 703 801 802 805 901 902; τ[]πο της [] του δ[] 61

10:03 και απηλθασιν οι υπηρεται και απηλθωσαν οι υπηρεται 93 και απηλθον οι υπηρεται 81 92 002 006 104 105 109 112 114 208 212 213 215 216 219 302 304 306 307 309 401 402 403 406 407 503 505 510 511 512 601 605 606 614 615 616 617 619 623 625 626 628 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και απελθοντες οι υπηρεται 001 003 005 102 103 107 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 305 408 409 411 412 501 502 509 513 514 602 604 607 609 612 613 627 701 801 802 και απηλθεν ο ιερευς 203 - 004 108 113 202 207 210 220 507 521 603 608 622 708 [] απη[]ρεται[] 61 [] 308 απηλθων 406; απειλθον 510; επηλθων 213; υπειρεται 623; υπερετε 514 709; οιπηρεται 209 626; απελθων . . . υπιρεται 505; απελθοντε . . . υπιρεται 607; απελθωντες . . . ηπηρεται 305 και εξεζητησαν3 81 93 309 403 και εζητησαν 006 104 108 109 213 215 302 304 306 401 406 407 505 605 και εζητησεν 203 και ζητησαντες 305 502 613 και εκζητησαντες 001 003 005 102 103 105 107 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 408 412 501 509 513 514 604 607 609 627 701 801 802 εκζητησατε 409 και ερευνησαντες 219 - 92 002 004 112 113 114 202 207 208 210 212 216 307 402 411 503 507 510 512 521 601 602 603 606 608 612 615 617 619 623 703 707 708 803 805 902 []σα[] 61 [] 308 εζητισεν 203; εκζητισαντες 408; εκζητεισαντες 209; εκζηθησαντες 604

3.  εξεσητησαν

Chapter 10



385

και ευρησαν και ευρωσαν 93 και ηυρασιν 608 και ευρον 81 92 002 006 104 108 109 112 113 114 202 207 208 210 212 214 215 220 302 304 306 307 309 401 402 403 406 407 503 505 511 603 605 614 616 622 625 626 628 702 705 709 901 και ηυρον 521 και ευρεν 203 ευρον 003 005 103 107 111 115 118 201 204 206 209 211 214 218 219 305 408 411 412 501 502 509 513 602 604 607 609 612 613 627 801 802 ηυρον 001 102 105 116 514 701 ευρατε 409 ηλθον 004 - 216 507 510 512 601 606 615 617 619 623 703 707 708 803 805 902 [] 61 308 ευρων 209 214 403 406 503 605 612 614 επτα4 61 81 93 004 006 105 109 113 202 207 210 215 220 306 406 407 503 521 602 603 605 608 622 επτα και ηγαγον αυτας 625 επτα και εισηγαγον αυτας εν τω ναω κυριου 114 επτα παρθενους 92 001 003 005 102 103 104 107 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 408 409 411 412 501 502 513 514 607 609 612 613 627 628 701 801 802 επτα παρθενους μονας 309 επτα παρθενους αμιαντους 305 επτα παρθενους και ηγαγον αυτας 509 604 επτα παρθενους και ανηγαγον αυτας 628 επτα παρθενους και ηνεγκαν αυτας 219 παρθενους επτα 108 οκτω παρθενους και ηγαγον αυτας 626 εξ παρθενους 403 505 εξ 002 112 208 212 214 307 402 511 614 616 702 705 709 901 - 203 216 507 510 512 601 606 615 617 619 623 703 707 708 803 805 902 [] 308 παρθεναις 607; αυτους 219

4.  �

386

The Protevangelium of James

10:04 και εμνησθη ο ιερευς 81 92 93 002 006 104 105 113 202 203 207 210 213 215 219 220 302 309 401 406 503 521 602 603 605 608 614 622 και εμνησθη ο ιερευς ζαχαριας 625 626 628 και εμνησθη ο αρχιερευς 001 003 005 102 103 107 111 112 114 115 116 118 201 204 206 208 209 211 212 214 218 307 402 407 411 412 501 502 511 513 514 607 609 612 613 616 627 701 702 705 709 801 802 901 και εμνησθη ο αρχιερευς ζαχαριας 403 505 και εμνησθη αρχιερευς 305 και μνησθεντος του αρχιερεως 004 εμνησθη δε ο αρχιερευς 408 409 και εμνησθησαν 108 ως δε ηλθωσαν εμνησθη ο αρχιερευς ζαχαριας 509 604 - 109 216 304 306 507 510 512 601 606 615 617 619 623 703 707 708 803 805 902 [] 61 308 ηλθοσαν 509; εμνησθην 305; εμοιπθην 628c; αρχιρευς 705; αρχειερευς 607 της παιδος μαριας 93 001 006 104 105 112 113 114 202 207 208 209 210 212 215 219 220 302 305 307 401 402 511 521 602 603 614 616 622 625 627 702 705 709 901 της παιδος μαριαμ 003 005 102 103 107 111 115 116 118 201 204 206 211 214 218 408 409 411 412 501 502 513 514 607 608 609 612 613 701 801 802 της μαριας 203 309 403 406 505 μαριας 213 407 503 605 της αγιας μαριας 626 628 περι της παιδος μαριας 92 περι της παιδος μαριαμ 81 και της παιδος μαριας 108 και της παιδος μαριαμ 509 604 μαριαμ της παιδος 004 - 002 109 216 304 306 507 510 512 601 606 615 617 619 623 703 707 708 803 805 902 [] 61 308 παιδις 305; ποδος 607; μαραμ 514; της φ̇υλ̇ η̇ ̇ς̇ παιδος 92c οτι ην 81 93 001 003 005 006 102 103 104 105 107 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 218 220 302 305 307 309 401 402 403 408 409 411 412 501 502 503 505 509 511 513 514 521 602 603 605 606 607 608 609 612 613 614 616 622 625 626 627 701 702 705 801 802 901

Chapter 10



387

οτι ην και αυτη 212 505 511 702 οτι και αυτη ην 628 οτι εστιν 92 και αυτην ειναι 004 - 109 216 304 306 507 510 512 601 606 615 617 619 623 703 707 708 803 805 902 [] 61 308 οτι τ ην 514 οτι ην . . . δαυιδ οτι εκ της φυλης ην δαυιδ 406 οτι εκ φυλης ην δαυιδ 203 οτι εκ φυλης δαυιδ ην 219 οτι και αυτη της φυλης ην του δαυιδ 215 οτι και αυτη εκ φυλης δαυιδ ην 709 οτι εκ της φυλης δαυιδ εστιν 407 οτι μαρια εκ φυλης δαυιδ εστι 002 οτι και αυτη εκ φυλης δαυιδ εστι 108 φιλης 709 της φυλης του δαυιδ 81 της φυλης δαυιδ 001 003 006 102 103 104 107 111 115 116 118 201 204 206 214 218 302 305 309 401 408 409 412 501 502 509 513 514 604 607 609 612 613 626 701 801 802 εκ της φυλης δαυιδ 93 105 113 114 202 207 210 213 602 608 614 622 628 εκ της φυλης του δαυιδ 603 605 εκ φυλης δαυιδ 92 112 208 209 212 220 307 402 503 511 521 616 625 627 702 705 901 απο της φυλης δαυιδ 403 505 φυλης του δαυιδ 411 φυλης δαυιδ 004 005 της φυσεως δαυιδ 211 - 109 216 304 306 507 510 512 601 606 615 617 619 623 703 707 708 803 805 902 [] 61 308 φιλης 607 628; δαβιδ 901; τοις φιλοις 409; της δαυιδ 603 και αμιαντος τω θεω5 93 005 103 104 105 112 202 203 208 212 219 302 305 307 309 401 402 411 509 511 603 604 609 616 622 702 705 709 901

5.  ��

388

The Protevangelium of James

και αμιαντος ην τω θεω 81 001 003 006 102 107 108 111 113 114 115 116 118 201 204 206 207 210 211 213 214 215 218 220 407 409 412 501 502 513 514 602 607 608 612 613 626 701 801 802 και αμιαντον τω θεω 004 και αμιαντος τω θεω ην και απεστειλεν προς αυτην 92 και αμιαντος κυριω τω θεω 614 και οτι αμιαντος ην τω κυριω 403 και αμιαντος τω κυριω 406 και αμιαντος ην 521 και αμιαντος εστιν 002 αμιαντος τω κυριω 625 και οτι αυτη πρωτος ην τω κυριω 505 - 109 209 216 304 306 407 503 507 510 512 601 605 606 615 617 619 623 627 628 703 707 708 803 805 902 [] τω θεω 61 [] 308 αμιαντο 403; αμιαν η το θεω 607; προτος 505; απεστηλεν 92; αμιαντοναντον 004c και απηλθασιν οι υπηρεται και απηλθωσαν οι υπηρεται 93 και απηλθον οι υπηρεται 61 81 92 001 002 003 005 006 102 103 104 107 108 111 112 113 114 115 116 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 218 219 220 302 305 307 309 401 402 403 406 411 412 501 502 511 513 514 521 603 607 608 609 612 613 614 616 622 625 626 627 701 702 705 709 801 802 901 και απηλθον οι ιερεις 507 και απηλθον οι υπηρεται και ευρον αυτην 105 και απελθοντες οι υπηρεται 509 604 απηλθον δε οι υπηρεται 408 409 και απηγαγον οι υπηρεται 118 628 και στειλας προς αυτην τους υπηρετας 602 και πεμψας 503 και επεμψεν 213 407 605 - 004 109 216 304 306 505 510 512 601 606 615 617 619 623 703 707 708 803 805 902 [] 308 απηλθων 202 406; απηλ 709; υπειρεται 607; υπερεται 514c; υ[]ηρεται 61 και ηγαγαν αυτην και ηγαγον αυτην 81 001 002 003 005 006 102 107 108 111 112 114 115 116 118 201 204 206 208 209 211 212 214 218 219 305 402 408 409 411 501 502 511 513 514 612 613 614 616 622 625 627 628 701 702 705 709 801 802 901 και ηγαγον αυτας 510



Chapter 10

389

και εισηγαγον αυτην 626 και ανηγαγον αυτην 309 και ηνεγκαν αυτην 215 και ηγαγον αυτην εν τω ναω 93 203 406 και ηγαγον αυτην εν τω ναω κυριου 103 603 609 και ηγαγον αυτην εν τω ναω του κυριου 403 και εισηγαγον αυτην εν τω ναω κυριου 105 και ευροντες ηγαγον αυτην 92 104 302 401 ηγαγον αυτην 509 604 και εκζητησαντες αυτην 412 και εκαλεσεν αυτην 213 407 605 εκαλεσεν και αυτην 004 μετεκαλεσατο αυτην 503 και ηνεγκαν τας παρθενους 216 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 - 109 113 202 207 210 220 304 306 307 505 507 521 602 607 608 708 και []αν 61 [] 308 αυτης 92 104 105 302 401; ηγαγων αυτης 305 403 406; η\γα/γον 627c

10:05 και εισηγαγαν αυτας και εισηγαγον αυτας 006 104 108 112 113 207 208 210 212 215 220 302 401 402 507 511 512 521 601 606 608 615 616 617 619 623 702 703 707 709 803 805 902 και εισηγαγεν αυτας 81 213 605 705 901 και εισηγαγεν αυτας ο ιερευς 002 και εισαγαγων αυτας 614 και εισηγαγον αυτην 309 και απηγαγον αυτας 304 και επηγαγον αυτας 216 και ανηγαγον αυτας 306 και ηγαγον αυτας 109 202 307 και ηγαγεν αυτας 505 και εισηνεγκαν αυτας 92 και εισηγαγον παντας 503 και εισηγαγεν πασας 407 και εισηγαγον 001 003 005 102 107 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 305 408 409 501 502 513 514 612 613 627 701 801 802 και ηγαγον 607 εισηγαγον 412 εισηγαγεν 602

390

The Protevangelium of James

και εισεφερον 509 604 - 93 004 103 105 114 203 219 403 406 411 510 603 609 622 625 626 628 708 []σηγαγαν [] 61 [] 308 εισηγαγων 305; εισειγαγον 623; ησηγαγον 709 εν τω ναω κυριου6 81 92 001 002 003 005 006 102 104 107 108 109 111 112 113 115 116 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 220 302 304 305 306 307 309 401 402 408 409 411 412 501 502 505 507 509 511 512 513 514 521 601 602 604 607 608 612 613 614 615 616 619 622 623 625 626 627 628 701 702 705 709 801 802 901 εν τω ναω πασας 605 εν τω ναω 407 εν ναω κυριου 510 εις τον ναον κυριου 606 617 703 707 803 805 902 - 93 004 103 105 114 203 219 403 406 503 603 609 708 εν τω [] 61 [] 308 το 408; το ναο 607 και ειπεν ο ιερευς 81 92 93 104 105 108 109 202 203 207 210 219 220 302 306 401 406 510 603 608 622 ειπε δε ο ιερευς 113 και ειπεν αυτη ο ιερευς 309 και ειπεν αυταις ο ιερευς 006 213 215 και ειπεν αυτας ο ιερευς 503 605 και ειπεν αυτας ζαχαριας ο ιερευς 507 και ειπεν αυτοις ο ιερευς ζαχαριας 625 και ειπεν αυταις ο ιερευς ζαχαριας 626 και ειπεν προς αυτας ο ιερευς ζαχαριας 628 και ειπεν ο αρχιερευς 001 003 005 102 103 107 111 114 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 304 305 403 408 409 411 412 501 502 505 513 514 521 602 607 609 612 613 627 701 801 802 και ειπεν αυταις ο αρχιερευς 112 208 212 307 511 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 803 805 901 902 και ειπεν αυτας ο αρχιερευς 216 402 407 709 και λεγει αυταις ο αρχιερευς 509 604 και ειπεν 002 ειπαν οι ιερεις 614 6.  ��

Chapter 10



391

- 004 708 [] 61 308 υπεν 607; ιερες 628; αρχιεερευς 403

10:06 λαχετε μοι ωδε 81 92 001 002 003 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 113 114 116 118 203 204 206 207 208 209 210 213 214 215 216 218 219 302 305 306 307 403 407 411 501 502 512 513 514 601 605 606 609 612 613 616 617 619 626 627 628 701 703 705 707 801 802 803 805 901 902 λαχετε μοι 220 304 608 λαχετε ωδε 93 λαχετε 309 λαβετε μοι ωδε 104 115 201 202 211 212 401 402 408 409 412 505 511 602 603 607 614 615 622 623 625 709 λαβετε μοι ωδε και ειπατε μοι 702 λαβετε μοι 406 λεγετε μοι ωδε 507 521 βαλετε λαχμον αμα ινα ιδωμεν 509 604 - 708 []ται κληρους ημων 510 [] 61 308 λαχεται 002 105 112 206 209 216 304 305 307 403 502 605 608 613 616 626 627 628 705 901; λαβεται 212 406 409 505 511 603 623 625; λαβετο 709; λαβεται μει 614; λαχετο μοι λαχετε μοι 703; λαγχμον 604; λεγεται 507 521 λαχετε . . . αληθινην πορφυραν και την μεν λαχουσαν χρυσον νηξαι την δε το αμιαντον κατα ταξιν την βυσσω το σιρικον την υακινθον και την αληθινην προφυρα 004 λαβετωσαν εξ υμων μια εκαστη ο επισταται εις εργασιαν εκ των επικειμενων οπως ποιησωμεν καταπετασμα τω ναω κυριω ελαβον δε η μεν χρυσιον η δε η δε αμιαντον αλλη βυσσον ετερας σιρικον αλλη ακινθυνον η δ αληθινη πορφυρα 503 σιρικουν . . . αληθεινην 004; επιστατε . . . ελαβων . . . αλλυ . . . συρικουν . . . αληθηνη 503 τις νησει7 81 92 93 001 002 003 005 006 102 103 104 105 107 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 219 220 304 305 306 307 401 402 403 406 407 408 409 411 412 502 509 510 511

7.  νησι

392

The Protevangelium of James

512 514 521 601 602 603 604 605 606 608 609 612 613 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 709 803 805 901 τι νησει 505 614 τις νησεται 902 τις νηθει 218 302 501 513 801 802 ποια νησει 309 τινι λαβοι 108 τις εστι 407 - 607 708 [] 61 308 της 514c 602; τινοι 108; νηση 509 603 604 622; νησι 109 406 605; νησοι 304 505 306; νησσει 113 216; νησσοι 511; νισει 93 112 203 305 402; νιση 207 309 608; νισι 105 626; νεισει 628; νειση 307; ησει 709; νησεισον 625; νηθη 302; νο\νη/ θει 802c τον χρυσον 92 93 006 104 105 108 112 203 208 212 215 216 302 307 309 401 402 406 407 510 511 512 601 606 615 616 617 619 623 628 702 703 705 707 709 803 805 901 τον χρυσον και τον αργυρον 628 το χρυσιον 001 002 003 005 102 103 107 109 111 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 209 210 211 213 214 218 219 220 304 305 306 403 408 409 411 412 501 502 505 507 509 513 514 521 602 603 604 605 607 608 609 612 613 614 622 626 627 701 801 802 χρυσον 625 902 - 81 708 [] 61 308 το 92 216 309 401 407 628 709; το χρυσουν 104 112 203 208 212 215 302 307 402 511 512 601 615 616 619 623 702 705 901; το χρισιον 505 612; χρισιων 607; χρ[]σιον 605 και τον αμιαντον 93 006 406 και το αμιαντον 92 001 002 003 005 102 103 104 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 305 306 307 308 309 401 402 403 407 408 409 411 412 501 502 507 509 511 513 514 521 602 604 605 607 608 609 612 613 614 616 625 626 627 628 701 702 705 709 801 802 901 και την αμιαντον 302 304 - 105 202 216 505 510 512 601 603 606 615 617 619 622 623 703 707 708 803 805 902 [] 61



Chapter 10

393

κε 607; αμοιαντον 213; αμιαντο 614 628; ανμαντον 305 και τον αμιαντον . . . αληθινην πορφυραν το κοκκινον και τον αμιαντο[] και την βυσσον και το σιρικ[] και το υακινθινον και τη[] αληθινην πορφυραν 81 το αμιαντο[] . . . σιρεικ[] . . . αληθεινην 81 και την //ΚΒ ΚΒ\\ βυσσον 92 93 001 003 005 006 103 104 105 107 108 109 111 115 118 201 204 206 209 211 213 214 218 302 305 306 308 401 407 409 411 412 501 502 509 513 521 604 609 612 613 627 801 802 και την βυσσαν 102 113 116 207 210 220 304 514 608 701 και το βυσσινον 002 114 202 203 219 408 507 603 605 614 622 625 626 628 τον βυσσινον 406 - 510 607 708 [] 61 τον 108; βυσον 305 612; βυσαν 514; βυσσεινον 406; βυσσηνον 114; βισσινον 626; βυσινον 408 507 603; βυσηνον 628; βησινον 614; ηυσσον 407 και την βυσσον . . . σιρικον και το σιρικον και την βυσσον 309 602 και το σιρικον και το βυσσινον 403 505 σηρικουν 309; συρικουν 403; σιρικουν . . . βυσσαν 602; συρηκουν . . . βησυνον 505 και την βυσσον . . . υακινθινον και το υακινθινον και την βυσσον 215 οιακινθυνον και την α̇ λ̇η̇θ̇ιν̇ ̇η̇ν̇ π̇ ο̇ρ̇φ̇υ̇ ρ̇α̇ν̇ βυσσον 215c και την βυσσον . . . κοκκινον και το σιρικον και το υακινθινον και το κοκκινον και την βυσσον 112 208 212 307 402 511 616 702 705 901 και το σιρικον και το κοκκινον και την βυσσον 709 και το υακινθινον και το κοκκινον και την βυσσον 216 512 601 615 619 623 και τον υακινθον και το κοκκινον και την βυσσον 606 617 703 707 803 805 902 βυσον 601; σιρικουν 208 402; σηρικουν 705 901; υακινθηνον 216; τον κοκκινον 902; κοκινον 703; σιρικουν . . . οιακινθινον 112; σηρικουν . . . υακινθυνον 307 616; σηρικουν . . . ιακυνθινον 511; συρικον . . . ιακινθινον 702; σιρικουν . . . ακυνθυνον . . . κοκηνον 212; συρικουν . . . κοκινον . . . βυσον 709; ιακινθηνον . . . κοκινον . . . το 623 και το σιρικον 92 93 001 002 003 005 102 103 104 105 107 108 109 111 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 209 210 211 213 214 218 220 302 304 306 308 401 406 407 408 409 411 412 501 502 509 513 514 521 603 604 605 607 608 609 612 613 614 622 625 627 628 701 801 802 και σιρικον 006

394

The Protevangelium of James

και το αερινον 626 - 305 507 510 708 [] 61 τον 105; σιρικουν 202 207 407 603 622; σιρηκον 306; σιρηκουν 006 502 613; σηρικον 109 114 211 304 501; σηρικουν 002 003 005 103 104 111 113 115 118 201 204 206 209 210 213 214 218c 220 308 412 509 514 604 609; συρικον 408 605; συρικουν 401 411 608 612 614 625 627 628; σειρικον 93; σειρικουν 107; σ.ρικουν 218c; σηρηκον 513; τον σηρικουν 102 116 521 701; τον συρικουν 406 409; την σηρικον 302 801 802; κε τον σιρικουν 607 και το σιρικον . . . υακινθινον και το υακινθινον και το σιρικον 219 σηρικον 219 και το υακινθινον 92 93 002 003 104 109 113 115 118 201 203 204 207 209 210 214 220 302 304 306 308 309 401 403 406 407 408 409 412 602 605 608 614 625 627 628 και τον υακινθον 001 105 502 509 510 521 604 609 613 και την υακινθον 005 102 103 107 108 111 116 206 211 218 411 501 513 514 607 612 701 801 802 και το αληθινον 626 - 006 114 202 213 305 505 507 603 622 708 [] 61 υακινθηνον 92 207; υακινθυνον 302 401 608; υακηνθινον 602; υακηνθυνον 109; ιακινθινον 93 306 625; ιακυνθινον 406; ιακινθυνον 605 628; οιακυνθινον 309; ακινθυνον 304 614; ακινθηνον 403; υακινθον 003 115 118 201 204 214 412; υακινθον 627c; ιακυνθον 409; υακυνθον 209; οιακινθον 105 607; οιακεινθον 108; υακυνθον 206 502 613; ιακινθον 510 521 604; ακινθον 408 και το κοκκινον 93 001 002 003 005 102 103 104 107 111 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 209 210 211 214 215 218 219 220 302 305 308 401 403 408 409 411 412 501 502 505 509 513 514 521 602 604 608 609 612 613 625 626 627 628 701 801 802 και το κοκκινον και το σιρικον 614 και το κοκκινον και το αεριον και αληθινον 507 - 92 105 108 109 213 304 406 407 605 607 708 [] 61 κοκκηνον 115; κοκινον 207 408 505 507; κοκηνον 628; κοκεινον 305; κοκυνον . . . συρικουν 614 και το κοκκινον . . . την αληθινην πορφυραν και την αληθινην πορφυραν και το κοκκινον 202 006 306 309 510 603 622 αληθηνην 202; αληθηνην πορφυρα 622; αληθηνην . . . κοκινον 510

Chapter 10



395

και την αληθινην πορφυραν8 92 93 001 002 003 005 102 103 104 105 108 109 111 113 115 118 201 204 206 207 209 210 214 215 218 219 220 302 304 305 308 401 407 408 409 411 412 501 502 505 507 509 513 521 604 605 608 609 612 613 614 625 626 627 628 801 802 και την αληθινην πορφυραν τω κυριω 112 203 208 212 213 307 402 406 511 616 705 709 901 και την αληθινην πορφυραν κυριω τω θεω 702 και την αληθινην πορφυραν και διαμερισατε αυτα ταις παρθενοις 602 και την αληθινην πορφυραν δεδοκεν αυτη 607 και την αληθινην πορφυραν και εβαλον κληρους 403 και την αληθινην πορφυραν εβαλον ουν κληρους 114 και την αληθινην πορφυραν και εμνησθη ζαχαριας περι μαριαν οτι εκ φυλης δαυιδ εστιν και εκαλεσεν αυτην 216 και την αληθινην πορφυραν και εμνησθη ζαχαριας περι μαριας οτι εκ φυλης δαυιδ εστι και εκαλεσεν αυτην 512 601 615 619 623 και την αληθινην πορφυραν και εμνησθη ζαχαριας περι της μαριας οτι εκ φυλης δαυιδ εστι και εκαλεσεν αυτην 606 617 703 707 803 805 902 - 116 514 701 708 και την αληθινην [] 107 [] 61 αληθεινην 112; αληθηνην 206 212 213 408 602 605 703 705; αληθυνην 628; αλιθηνην 108 216 607 623; ελιηυνην 403; αληθινη 93; πορφυρα 102; το ακινθινον και το κ 614; τ\η/ο αλι\ε/νθιν\ν/ον 614c; δαβιδ 703 805 902

10:07

>9 81 92 308 406 709 την αληθινην πορφυραν νηθειν 92 406 την πορφυραν 309 η αληθινη πορφυρα 93 001 003 004 005 102 103 104 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 216 218 220 302 304 305 307 401 402 403 407 409 411 412 501 502 505 507 509 510 511 512 513 514 521 601 602 604 605 606 608 609 612 613 615 616 617 619 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 νησαι την αληθινην πορφυραν 219 - 006 306 408 503 603 607 622 708 [] 61 107 η 709; αληθηνη 211 212 213 402 403 507 602 612 623 628 703; αληθεινη 112 202; αληθυνη 605; αλιθινη 93c 108; αλιθηνη 216; α[]νην 81 την αληθινην πορφυραν . . . κοκκινον το κοκκινον και η αληθινη πορφυρα 002 το κοκκινον και την αληθινην πορφυραν 614 9.  MSS



Chapter 10

397

νησαι το κοκκινον και την αληθινην πορφυραν 215 κοκοκκινον 215; κοκινον . . . αληθινη 614 και το κοκκινον10 92 93 001 003 005 102 103 108 109 111 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 209 210 211 214 218 220 302 304 305 308 403 406 409 411 412 501 502 505 509 513 514 521 602 604 608 609 612 613 625 627 701 801 802 και το κοκκινον την ελισαβετ 510 το δε κοκκινον ελισαβετ 309 - 004 006 104 105 112 208 212 213 216 219 306 307 401 402 407 408 503 507 511 512 601 603 605 606 607 615 616 617 619 622 623 626 628 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 []κινον 81 [] 61 107 κοκκηνον 92; κοκινον 207 304 411 505; κοκεινον 305; κοκοινον 406

>11 λαβουσα 92 93 001 002 003 005 006 102 103 104 105 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 220 302 304 305 306 308 309 401 402 403 407 408 409 411 412 501 502 503 507 509 511 513 514 521 602 603 604 605 607 608 609 612 613 614 616 622 625 626 627 628 701 702 705 709 801 802 901 και λαβουσα μαρια 114 και λαβουσα μαριαμ 403 και λαβουσα την πορφυραν μαρια 309 και λαβουσα εκαστη 628 και λαβουσαν 004 και 108 203 216 307 406 510 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 - 219 505 708 [] 61 81 107 καταλαβουσας 607 εποιει εν τω οικω αυτης απηει εν τω οικω αυτης 93 006 309 απηει εις τον οικον αυτης 104 109 112 113 114 202 203 207 208 210 212 215 216 219 220 302 304 306 307 308 401 402 406 510 511 512 521 601 602 603 606 608 615 616 617 619 622 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 απηει εις τον οικον αυτης και ενηθεν την πορφυραν 114 απηει εις τον οικον αυτης δοξαζουσα και αινουσα τον θεον 104 απηλθεν εν τω οικω αυτης 213 10.  \και το κκινον/ c Haplography - Homoioteleuton 11.  MSS

398

The Protevangelium of James

απηλθεν εν τω οικω αυτης και εκλωθε 108 απηλθεν εις τον οικον αυτης 92 001 002 003 005 102 103 105 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 305 403 407 408 409 411 412 501 502 503 507 509 513 514 604 605 607 609 612 613 614 625 626 627 701 801 802 απηλθεν εις τον οικον αυτης και ενηθε 507 ελθειν επορευθη εις τον οικον αυτης 004 υπηγον εις τας οικιας αυτων 628 - 505 708 [] εις [] 81 [] 61 101 απιει 93 006 202 203 207 208 212 215 302 304 307 309 402 406 521 602 603 606 608 616 617 622 702 703 705 707 709 803 901 902; απιη 109 308; απειη 112 114 216 219 306 615 619; αποιη 510 511; αυτοις 408; ηλθειν επορευθην 004; οικιασας αυτον 628

10:08 τω δε καιρω εκεινω12 92 93 001 002 003 004 005 102 103 105 108 109 111 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 209 210 211 214 218 219 220 304 305 306 309 406 408 409 411 412 501 502 509 510 513 514 521 602 603 604 607 608 609 612 613 614 622 625 626 627 628 701 801 802 τω καιρω εκεινω 208 302 308 εν δε τω καιρω εκεινω 006 112 114 212 213 215 216 307 402 511 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 - 104 401 403 407 503 505 507 605 708 τ[] 81 [] 61 107 το 003 408; εκεινο 614; κερω εκηνο 628; κερω εκοινο 607 ζαχαριας εσιγησεν 81 92 93 002 006 105 108 109 112 114 203 209 212 215 216 304 307 309 402 510 511 625 628 702 705 901 ζαχαριας εσιγησε 208 302 306 512 601 606 607 615 616 617 619 623 627 703 707 803 805 902 ζαχαριας ησυχασεν 213 709 εν ω ζαχαριας εσιγησεν 626 εσιγησεν ζαχαριας 001 003 005 102 115 116 204 206 211 218 305 406 408 409 514 608 609 614 701 εσιγησε ζαχαριας 004 103 111 113 118 201 207 210 214 220 308 411 412 501 502 509 513 521 602 604 612 613 801 802 12.  εκινω

Chapter 10



399

οτε εσιγησε ζαχαριας 219 εκωφευσε ζαχαριας 603 εκωφευσεν ζαχαριας και εγενετο αλαλος 202 εκωφευσε ζαχαριας και εγενετο αλαλος 622 - 104 401 403 407 503 505 507 605 708 [] 61 107 εσιγηζεν 116; εσηγησεν 81 108 212 216 511; εσυγησεν 628; εστιγησεν 93; εσηγησε 004 602 623; ασηγησε 627c; επιγεισε 607; εισηχασεν 213; εκοφευσε 622; εκωφασε 603; εσυγησεν ζαχαρριας 614; εκοφευσεν . . . αλλαλος 202

>13 εγενετο αντι αυτου σαμουηλ και εγενετο αντ αυτου σαμουηλ 81 001 003 005 006 102 103 105 111 112 113 114 115 116 118 201 204 206 208 210 212 213 216 218 220 302 305 306 307 402 408 409 412 501 502 509 511 512 513 514 601 602 604 606 609 612 613 615 616 617 619 623 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και εγενετο δε αντ αυτου σαμουηλ ο ιερευς 603 και εγενετο αυτου σαμουηλ 406 και εστη αντ αυτου σαμουηλ 411 και εγενετο σαμουηλ αντ αυτου 214 309 628 εγενετο αντ αυτου σαμουηλ 219 εγενετο δε αντ αυτου σαμουηλ 108 109 304 εγενετο δε αντ αυτου σαμουηλ ο ιερευς 202 622 εγενετο δε σαμουηλ κατ αυτου 625 εγενετο δε αντ αυτου συμεων 93 και εγενετο αντ αυτου συμεων 92 203 215 510 614 και εστη αντ αυτου συμεων 209 627 εγενετο συμεων αντ αυτου 626 - 002 004 104 207 211 308 401 403 407 503 505 507 521 605 607 608 708 [] 61 107 εγενετω 510; συμεωνι 209; αντ αυτου ... σαμουηλ 220c μεχρι οτε 628 μεχρις οτε 92 006 219 306 625 626 μεχρις οτου 93 109 215 304 406 μεχρι ου 81 μεχρις ου 001 003 005 102 103 105 111 112 114 115 116 118 201 204 206 208 209 212 213 214 216 218 305 307 309 402 408 409 411 412 501 502 509 511 512 513 514 601 602 606 609 612 613 614 615 616 617 619 623 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 μεχρις ουν 203 13.  MSS

400

The Protevangelium of James

αχρις ου 108 εως οτου 113 210 220 εως αν μεχρις 202 603 622 - 002 004 104 207 211 302 308 401 403 407 503 505 507 510 521 604 605 607 608 708 [] 61 107 μεχρης 93; μεχρεις 406 703; μεχρειρ 514c; ωτε 628; μεχρις σου 105 ελαλησεν ζαχαριας14 81 92 93 001 003 006 102 112 114 115 116 202 203 204 206 209 212 213 215 216 304 305 307 402 408 409 511 614 626 628 701 709 ελαλησε ζαχαριας 005 103 105 108 109 111 113 118 201 208 210 214 218 219 220 306 309 411 412 501 502 509 512 513 514 601 602 603 606 609 612 613 615 616 617 619 622 623 625 627 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 λαλησαι ζαχαριας 406 - 002 004 104 207 211 302 308 401 403 407 503 505 507 510 521 604 605 607 608 708 [] 61 107 ελαλισε 108; ζαχαριασας 628

10:09 μαρια δε 92 93 006 102 111 112 114 116 203 207 212 215 216 218 219 302 304 305 306 307 309 406 501 510 511 512 513 514 521 601 606 614 615 617 619 625 626 628 701 702 703 707 709 801 802 803 805 902 μαρια γαρ 623 μαρια 607 μαριαμ δε 81 001 002 003 005 103 105 108 109 113 115 118 201 202 204 206 208 209 210 211 214 220 402 408 409 411 412 502 602 603 608 609 612 613 616 622 627 705 901 η δε μαριαμ 509 604 - 104 213 401 403 407 503 505 507 605 708 [] 61 107 μαρια . . . κοκκινον λαβουσα δε μαρια το κοκκινον 308 μαρια . . . εκλωθεν κλωθουσα δε η μαριαμ την ελαβε πορφυρα 004 πορφυρα 004

14.  ζαχχαριας

Chapter 10



401

λαβουσα το κοκκινον 81 92 002 109 113 202 207 210 220 302 304 306 406 521 603 608 614 622 το κοκκινον 006 114 215 λαβουσα το κοκκινον και την αληθινην πορφυραν 411 λαβουσα την πορφυραν 93 105 203 309 510 λαβουσα την πορφυραν εκαθισεν επι του θρονου αυτης 219 626 λαβουσα την πορφυραν εκαθησεν επι του θρονου αυτης 625 628 λαβουσα την αληθινην πορφυραν 112 208 212 216 307 402 512 601 606 615 616 617 619 623 703 705 707 709 803 805 901 902 λαβουσα την αληθινην πορφυραν και το κοκκινον 001 003 005 102 103 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 305 408 409 412 501 502 509 513 514 602 604 607 609 612 613 627 701 801 802 - 104 213 401 403 407 503 505 507 511 604 605 702 708 [] 61 107 κοκινον 207 411 614; κοκεινον 305; αλιθηνην 623; αληθηνην 211 212 402 612; αληθεινην 112; πορφυρα 93 307 627; αλιθηνην πορφυρα . . . κοκεινον 607; |λαβουσα την αληθινην πορφυραν και το κοκκινον| 604c λαβουσα . . . εκλωθεν εν τω οικω αυτης εκαθεζετο 108 εκλωθεν15 81 92 006 102 105 109 112 114 116 202 203 208 209 210 211 212 215 304 305 306 307 309 402 406 408 510 514 521 602 603 608 616 622 627 701 705 709 901 εκλωθε 113 207 220 302 308 509 604 607 εκλωσεν 001 002 003 115 204 206 218 409 411 502 613 εκλωσε 005 103 111 118 201 214 412 501 513 609 612 801 802 ενηθε 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 ενηθεν 216 και εκλωθε 604 και ενηθεν 626 και ειλκεν αυτην 219 και ηλεν αυτην 625 - 93 104 213 401 403 407 503 505 507 605 614 628 702 708 [] 61 107 εκλοθεν 105 202 209 212 603 627; εκκλοθεν 408; εκλοθε 207 607; |και| 604c

15.  εκλωθ�

C ha p t e r 11

[] 41 42 43 61 62 91 94 95 96 101 106 107 217 301 404 517 621 631 704 - 104 205 303 401 405 504 506 610 618

11:01 και ελαβεν την καλπην1 81 92 003 109 115 203 204 206 209 211 305 309 406 και ελαβεν την καλπην αυτης 93 και ελαβε την καλπην 001 005 103 111 113 118 201 210 214 218 220 306 308 411 412 501 502 513 609 612 613 627 801 802 και ελαβε την καλπην αυτης 108 626 και ελαβεν αυτην την καλπιν 625 και λαβουσα την καλπην 102 105 112 116 207 208 212 216 302 304 307 402 408 409 510 512 514 521 601 602 606 615 616 617 619 623 628 701 703 705 707 709 803 805 901 902 και λαβουσα και την καλπην 614 και λαβουσα και την καλπην αυτης 608 και λαβουσα καλπην 002 607 λαβουσα δε την καλπην αυτης 507 λαβουσα την καλπην 511 702 και αναστασα ελαβεν την καλπην 219 χρειας δε γεναμενης υδατος λαβουσα την καλπην 213 χρειας δε γενομενης υδατος 407 605 και λαβουσα εν μια των ημερων την καλπην 509 και λαβουσα εν μια των ημερων 604 και μετα ταυτα ηρε την καλπην 603 622 και μετα ταυτα ηρεν την καλπην 202 και ελαβεν την υδριαν 006 215 και ελαβεν την υδριαν αυτης 505 και λαβουσα την υδριαν 114 και μετα της καλπης 004 και μεθ ημερας τινας χρειας αυτη γενομενης υδατος 503 1.  καλπιν

Chapter 11



403

- 611 708 [] 508 110 καλπιν 108 207 210 214 218 219 220 409 501 608 801 802; καλυπην 406; καρπην 411c; καπην 408; κολπην 212 613; κλαπην 709; κε . . . καλπιν 607; χριας 213 605; χριας . . . γενομενην 503; ειρε 603 και εξηλθεν 81 92 93 001 003 005 006 108 109 115 203 204 206 209 211 215 305 306 309 406 502 505 613 625 626 και εξηλθε 103 111 113 118 201 210 214 218 219 220 308 411 412 501 509 513 609 612 627 801 802 εξηλθεν 002 102 105 112 114 116 212 213 304 307 402 407 408 409 503 510 511 514 602 605 608 614 628 701 709 εξηλθε 207 208 302 507 512 521 601 606 607 615 616 617 619 623 702 703 705 707 803 805 901 902 εξελθουσα 004 - 202 603 604 611 622 708 [] 508 110 216 γεμισαι2 υδωρ 81 92 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 109 111 112 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 218 220 302 304 306 307 308 309 402 406 408 409 411 412 501 502 507 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 606 607 608 609 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 του γεμισαι υδωρ 108 114 219 305 του γεμισαι υδωρ περι της συλληψεως της θεοτοκου 628 αντλησαι υδωρ 213 407 505 605 αντλησαι 503 - 604 611 708 [] 508 110 216 γεμησαι 92 93 003 006 102 105 108 109 111 116 202 206 207 209 215 212 302 304 305 306 307 402 406 408 409 502 507 510 511 514 603 608 609 612 613 615 619 622 623 627 701 702 709 805; γεμησε 614; γεμοισε 607; γεμισε . . . συλιψεως 628 [MS 611; f. 226r] επειδη εξ αρχης ο θεος πλασας τον ανθρωπον εδωκεν αυτω εντολην, δοκιμασιαν τινα και αποπειραν οπως εκ τουτου νοει τον εαυτου δεσποτην και μη παριστρησαι εκπεσει της δωρεας ει γαρ και μετρα την εντολην φθονω προσληφθεις επεσε πτωμα χαλεπον και εξαισιον και τισουτιν επηρθη ωστε επηρε πτερναν κατα του ιδιου δεσποτου ποσιν ειχεν παθειν λειπουσης 2.  γεμισε

404

The Protevangelium of James

της εντολης τουτον εθετο εν τω παραδεισω οστις ποτε ην ο παραδεισος ουτος επειδη απ αρχης φθονουργος διαβολος θεοτητι φαντασθεις και ισον εαυτον ποιησας τω θεω βουλευσαμενος και ο ειχεν απωλεσεν αντι φωτος σκοτος γενομενος ιδων δε τον ανθρωπον πλασθεντα τη του θεου χειρει και μελλοντα μετ ολιγον εις την αυτου δοξαν προβεβηκεναι η και μειζωνα εφθονησε κατ αυτου και λογισμω ο αυτος πεπτωκεν τουτο προσβαλει και τω αδαμ και ω του θαυμαιος προσβαλων πτερνιζει τουτον και του παραδεισου πολιτην οντα η μαλλον ειπειν κυριον γυμνοι τινα τον ενδεδυμενον της θειας δοξης και μετα την γυμνωσιν εξελοι τουτον πικρως της εδεμ ειτα τι κατεκριθη μετα των αλλων και τον θανατον ουκ ενεσχετο ουν ο θεος τοιουτον εργον των αυτου χειρων οραν υπο του διαβολου λημαινομενον επι τω μακρω χρωνω επληθυνθη η κσκια πεσων ο ανθρωπος και εγκαταλειψας θεω ζωντι [227v] ελατρευσαν γαρ φησι την κτισιν παρα τον κτισαντα βουληθεις ουν ο θεος εγειραι τον ανθρωπον ουκ ην αλλως γενεσθαι αλλ η σαρκα προσβαλων ο εχθρος ενικει την αυτην παλιν υποδιθης ο δεσποτης νικησας τον διαβολον οπως ως το αδαμ πλανηθεις τω θεω παραπεση ο και γεγονεν οικονομηθη ουν ουτως την προορισθεισαν βουλην και προ των αιωνων ην εβουλευσατο της μεγαλης βουλης τον αυτον εξουσιαστην θεον τον αρχοντα της ειρηνης τον ημων ιησουν χριστον ταυτην την βουλην της ημετερας σωτηριας μυστικως επιδιδη τω γαβριηλ λεγων απελθε προς το προητοιμασμενον μοι παλατιον απελθε προς τον θρονον της ενσαρκου μου οικονομιας απελθε προς την παρθενον και απελθων μη θορυβησης αυτην μηδε ταραξης αλλα χαρας ευαγγελια κομισας χαραν αυτην πρωτον φωνησον ινα καθως εισηχθη δια της παρακοης εν τοις ωσι της ευας η καταρα εισαχθη δια της καλης υπακοης η ευλογια και η χαρα εν τοις ωσι της παρθενου κατελθων ουν ο αγγ[] εκ των ουρανων αψιδων προσηλθε τη αχραντω θεοτοκω δουλικως τω σχηματι κομιζων συν τη .ω[] και τον εαυτου δεσποτην περι ουν νυν ο λογος .θ[] εφ ον η σημερον εορτη 611 προσληφθης . . . εξεσιον . . . επηραι . . . λυπουσης . . . ποιησας μονος . . . ηχεν απολεσεν . . . πτερνειζει . . . βουληθης . . . προορισθησαν . . . προητιμασμενον . . . κομησας . . . νην 611c

11:02 και ιδου αυτη φωνη 306 και ιδου φωνη αυτη 108 109 308 614 και ιδου φωνη επ αυτην 304 και ιδου φωνη αυτη ηλθεν 81 215 και ιδου φωνη ηλθεν αυτη 93 και ιδου φωνη ηλθε προς αυτην 210 220 και ιδου φωνη 001 002 003 005 102 103 111 114 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 305 309 406 408 409 411 412 501 502 509 513 514 607 609 612 613 625 627 701 801 802



Chapter 11

405

και ιδου φωνη εκ του ουρανου 105 και ιδου φωνη ηλθεν 203 219 και ιδου ηλθεν φωνη 006 και ιδου φωνη εγενετο προς αυτην 113 207 521 602 608 και ιδου εγενετο φωνη προς αυτην 202 603 622 ιδου φωνη 004 604 και εγενετο φωνη 510 και ηλθε φωνη 302 και ηλθεν αυτη φωνη 505 και ηκουσε φωνην 208 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 803 805 901 902 και ηκουσεν φωνην 112 212 307 402 511 605 και ηκουσε φωνην ανωθεν 407 503 και ηκουσεν φωνην ανωθεν 213 και ηκουσεν φωνης 709 και ιδου αγγελος κυριου ηλθεν εξ ουρανου 507 626 και ιδου αγγελος κυριου επεστη 628 - 708 [] 92 110 216 508 ηδου 802; ηκουσαι 623; φων 001 και ιδου . . . λεγουσα εφωνησε τοινυν αυτης ο αγγελος 611 τοινην 611 λεγουσα 93 002 006 108 109 113 118 202 207 210 215 220 304 306 308 309 406 505 602 603 608 614 622 625 λεγουσα αυτη 003 004 005 102 103 111 114 115 116 201 203 204 206 209 211 214 218 302 305 408 411 412 501 502 509 513 514 521 604 605 607 609 612 613 627 701 801 802 803 λεγουσα αυτην 219 409 λεγουσα προς αυτην 105 510 λεγουσαν 213 λεγουσαν αυτη 112 208 307 402 511 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 707 805 902 λεγουσαν αυτην 212 503 705 901 λεγουσαν αυτης 407 λεγουσης αυτης 709 λεγων αυτη 626 628 λεγων αυτην 507 - 708 λεσ\α/στω αυτη 001 [] 92 110 216 508

406

The Protevangelium of James

χαιρε κεχαριτωμενη χαιρε κεχαριτωμενη ο κυριος μετα σου 81 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 609 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 χαιρε κεχαριτωμενη μαρια ο κυριος μετα σου 608 - 708 [] κεχαριτωμενη 92 [] 110 216 508 χερε 001; κεχαριτομενη 105 109 112 114 212 213 305 307 406 608; καιχαριτωμενη 92 003 006 102 202 203 503 507 510 611 703; καιχαριτομενη 211 408 628; καιχαριτομενοι 607; καιχαρητομενη 93 505 605; και χαριτωμενη 612 συ εν γυναιξιν ευλογημενη συ εν γυναιξιν 81 93 001 003 004 006 102 105 108 109 111 112 114 116 202 203 206 209 211 212 213 215 218 302 304 305 306 307 402 407 408 409 501 502 503 507 513 514 521 602 605 613 614 625 626 627 628 701 802 ευλογημενη συ εν γυναιξι 002 005 103 113 115 118 201 204 207 210 214 219 220 308 309 411 412 509 512 601 604 606 607 609 612 615 617 619 623 702 703 707 709 801 803 805 902 ευλογημενη συ εν γυναιξιν και ευλογημενος ο καρπος της κοιλιας σου 510 511 603 608 622 ευλογημενη συ εν γυναιξι και ευλογημενος ο καρπος της κοιλιας σου 208 616 705 901 - 92 406 505 611 708 ευλογημενη συ εν γυν[] 216 [] 110 508 σοι 001 114 212 213 510; γυνεξιν 605; γυναιξη 709; γηναιξι 623; γηνεξη 607; εγγυναιξιν 206; γυνεξην 628; γυνεξιν 628c; ση εν γυναιξην 408

11:03 και περιεβλεπεν και περιεβλεπετο 81 93 001 002 003 005 102 103 105 111 112 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 210 212 213 214 218 219 220 304 305 306 307 309 402 406 407 408 409 411 412 501 502 507 511 512 513 514 521 601 602 603 606 607 608 609 612 613 614 615 616 617 619 622 623 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και περιεβλεπετο μαρια 626 628 και περιεβλεπετο μαριαμ 004 108 625 και περιεβλεψατο μαριαμ 215



Chapter 11

407

και περιεβλεψατο 109 114 και περιεβλεψατο μαρια 006 και εβλεπετο 211 και ακουσασα ταυτα μαριαμ περιεβλεπετο 509 604 και εμφοβος γεναμενη περιεβλεπετο 503 605 η δε μαριαμ περιεβλεπετο 209 627 η δε περιεβλεπετο 308 505 η δε προβλεψαμενη 302 - 510 708 ακουσασα δε η παναχραντος και φοβηθεισα τω λ[] επι και φοβου αξια η φωνη ει και χαρας ην εμπ[] περιεβλεπετο 611 []ριεβλεπετο 92 [] 110 216 508 περιεβλεπετω 505 628; περεβλεπετω 305; περιευλεπετο 406; περιεβλεπτο 219; φοβηθησα 611 τα δεξια και τα αριστερα μαρια δεξια και αριστερα μαρια λεγουσα 602 δεξια και αριστερα μαριαμ 001 003 102 103 115 116 118 201 204 206 214 215 412 502 514 607 609 612 613 701 δεξια και αριστερα μαριαμ λεγουσα 005 δεξια και αριστερα μαριαμ μαθειν 111 218 501 513 801 802 δεξια και αριστερα μαριαμ γνωναι βουλομενη 409 δεξια και αριστερα η μαρια 203 406 407 δεξια και αριστερα η μαριαμ 113 207 210 211 213 220 305 605 608 δεξια και αριστερα η μαριαμ λεγουσα 521 δεξια και αριστερα η μαριαμ γνωναι βουλομενη 408 δεξια και αριστερα 81 92 002 004 105 109 112 208 209 212 216 219 302 306 307 308 309 402 503 509 511 512 601 604 606 611 614 615 616 617 619 623 625 626 627 628 702 703 705 707 709 803 805 901 902 δεξια και αριστερα ιδειν 202 603 622 δεξια και αριστερα λεγουσα 411 δεξια και αριστερα λεγουσα εν εαυτη 006 114 δεξια και αριστερα και διελογιζετο 108 δεξια τε και αριστερα 93 ιδειν δεξια και αριστερα 304 507 - 505 510 708 [] μαριαμ 110 [] 508 γνωνε 408; μαρ[]αμ 206 ποθεν αυτη ειη η φωνη 308

408

The Protevangelium of James

ποθεν αυτη η φωνη 92 93 105 112 113 207 208 210 212 220 307 309 402 406 511 512 521 601 602 606 608 614 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 ποθεν αυτη η φωνη υπαρχει 002 ποθεν η φωνη αυτη 114 202 203 219 302 407 408 409 505 507 603 605 622 626 ποθεν η φωνη αυτη ειπεν 006 ποθεν η φωνη αυτη ηλθεν 215 ποθεν ει η φωνη αυτη 81 108 ποθεν ην η φωνη αυτη 213 628 ποθεν ειη η φωνη αυτη 118 ποθεν αρα η φωνη αυτη 305 411 502 509 604 613 ποθεν αρα η φωνη αυτη γεγονε 111 218 501 513 801 802 ποθεν αρα ει η φωνη αυτη 004 ποθεν αρα ειη η φωνη αυτη 001 005 102 103 110 115 116 201 204 206 209 211 214 412 514 607 609 612 627 701 ποθεν αρα ειη αυτη η φωνη αυτη 003 ποθεν ηκει η φωνη 109 304 306 ποθεν ηκει φωνη 625 ποθεν η φωνη 611 το ποθεν η φωνη αυτη 503 - 510 708 ποθ[] 216 [] 508 ειει 102; ηει 211; φωνι 110; φωνει 607; οι φωνη 409; φονην 612

11:04 και εντρομος3 /ΚΓ ΚΓ\ γενομενη 002 625 628 και εντρομος γεναμενη 93 105 109 507 611 626 και συντρομος γενομενη 92 001 003 004 005 102 103 108 110 111 113 115 116 118 201 202 204 206 207 209 210 211 212 214 218 220 305 306 307 308 309 406 407 408 409 411 412 501 502 505 509 510 511 512 513 514 521 601 603 604 606 607 608 609 612 613 614 615 616 617 619 622 623 627 701 702 703 707 709 801 802 803 805 902 και συντρομος γεναμενη 81 006 112 114 208 213 215 219 304 402 503 602 605 705 901 και συντρομος γιγνομενη 302 και 203 - 708 []τρομος γενομενη 216 3.  συντρομος c



Chapter 11

409

[] 508 συντρομως 510; συντρωμος 702; συντ\ρ/ομος 614c; σηντρομος 612; γενομενοι 505 607; γενωμενη 406; γεννομενος 623; [] συντρομος 81 εισηει 81 93 001 003 005 102 103 110 111 115 116 118 201 203 204 206 209 211 214 218 308 309 406 409 411 412 501 502 509 510 513 514 604 609 613 622 627 701 802 απιει 006 109 202 219 304 306 408 603 611 εισηλθεν 004 105 108 112 113 114 207 208 210 212 213 220 302 305 307 402 503 505 507 511 512 521 601 602 605 606 607 608 612 614 615 616 617 619 623 625 626 702 703 705 707 709 801 803 805 901 902 εισηλθε 628 απηλθεν 92 002 ηλθεν 407 - 215 708 εισηλθε[] 216 [] 508 εισιει 93 110 203 502 613; εισιη 411; εισειει 211; εισειη 003 209; ησηει 514; εσειγη 627; ει συ οι 510; απηει 304 306; απειη 219; αποιη 408; εισηλθη 612c; οισηλθεν 505; εισηλθελ 614; ησηλθε 628 εις τον οικον αυτης 81 92 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 108 111 114 115 116 118 201 203 204 206 209 210 211 212 213 214 218 219 220 302 304 305 306 307 308 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 509 510 511 513 514 521 604 605 607 609 612 613 614 623 625 627 701 702 801 802 εις τον οικον εαυτης 110 εν τω οικω αυτης 113 202 207 208 309 402 512 601 602 603 606 608 615 616 617 619 622 626 628 703 705 707 709 803 805 901 902 τω οικω αυτης 112 - 215 708 [] 216 [] 508 ης το 110; \οικον/ 81c; αυτοις 408 628; αυτος 627c; τον οι αυτης 612 και αναπαυσασα 92 93 002 105 113 114 203 207 210 213 220 308 406 503 505 510 521 602 608 614 και ανεπαυσεν 81 001 003 006 102 109 110 112 116 209 211 212 216 304 307 402 511 514 601 611 626 701 709 και ανεπαυσε 004 103 111 206 208 218 302 306 501 502 507 512 513 606 607 609 612 613 615 616 617 619 623 627 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902

410

The Protevangelium of James

και ανεπαυσατο 305 και ανακαμψασα 605 και αποθεις 108 και αποθεμενη 202 309 603 622 και απεθετο 509 604 και εθηκεν 625 628 και θεισα 408 409 - 005 115 201 204 214 215 407 [] 508 []νεπαυσεν 81; ανεπασεν 507; ανεπαυσεν 218c; θυσα 409 την καλπην4 81 92 001 002 003 004 102 103 105 108 109 110 111 112 113 116 203 206 207 208 209 210 211 212 213 216 218 220 302 305 306 307 308 309 402 406 408 409 501 502 503 509 510 511 512 513 514 601 602 604 605 606 607 608 609 611 612 613 614 615 616 617 619 623 625 627 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 την καλπην αυτης 93 304 507 626 την καλπην του υδατος 202 603 622 την υδριαν 006 114 521 την υδριαν αυτης 505 - 005 115 201 204 214 215 407 [] 508 τη 701; καλπιν 108 210 213 218 220 409 501 513 608 625 801 802; κλαπην 709; καλυπην 406; κολπην 212; καλπην ε 110; του του 622 Dittography

11:05 ελαβεν την πορφυραν 92 93 202 203 213 406 408 409 622 ελαβε την πορφυραν 105 108 113 207 210 220 308 309 602 603 608 ελαβεν παλιν την πορφυραν 614 ελαβε παλιν την πορφυραν 002 και ελαβεν την πορφυραν 625 626 628 και λαβουσα την πορφυραν 81 001 003 004 005 006 102 103 109 110 111 112 115 116 118 201 204 206 208 209 211 212 214 218 219 302 306 307 402 407 411 412 501 502 509 511 512 513 514 601 604 606 607 609 611 612 613 615 616 617 619 623 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και λαβουσα την πορφυραν αυτης 507 και συλλαβουσα την πορφυραν 305 λαβουσα δε την πορφυραν 605 4.  κα\λ/π� c



Chapter 11

411

λαβουσα την πορφυραν 503 []φυραν 216 - 114 215 304 521 708 [] 508 λαβε 603; πυρφυραν 110; πορφυρα 004 108; πορφιραν 607; πωραν 625; [] λαβουσα την πορφυ[] 81 ελαβεν . . . τω θρονω και ανεκαθεσθη επι τον οικον αυτης και λαβουσα την πορφυραν 505 ανεκαθεστη 505 ελαβεν . . . την πορφυραν εκαθησεν και λαβουσα την πορφυραν εκλωθεν 510 και εκαθισεν επι τω θρονω και εκαθισεν επι του θρονου 203 και εκαθησεν επι του θρονου 406 και εκαθισεν εν τω θρονω 626 και εκαθησεν εν τω θρονω 93 και εκαθισεν επι του θρονου αυτης 92 και εκαθησεν επι του θρονου αυτης 105 614 625 και εκαθισεν επι τον θρονον αυτης 002 και εκαθισεν εν τω θρονω αυτης 308 και εκαθησεν εν τω θρονω αυτης 628 και καθησας επι του θρονου αυτης 213 και καθεσθεισα επι του θρονου αυτης 408 409 και καθησασα 202 603 622 εκαθησεν επι τω θρονω 407 εκαθησεν εν τω θρονω 507 εκαθησεν επι του θρονου 612 εκαθισεν επι του θρονου αυτης 003 005 103 110 111 115 118 201 204 206 214 218 219 302 305 411 412 306 501 502 509 513 521 604 609 613 801 εκαθησεν επι του θρονου αυτης 001 006 102 109 114 116 209 211 215 514 602 607 611 627 701 802 εκαθεσθη επι του θρονου αυτης 112 208 212 307 402 511 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 καθεσθεισα επι του θρονου αυτης 108 εκαθησεν επι θρονου αυτης 503 εκαθησεν 004 605 - 113 207 210 220 304 309 608 708 εκαθεσθη επι του [] 216 [] επι θρονω αυτης 81 [] 508 εκαθεστη 705 709 901; καθεσθησα 409; καθεσθισα 108; καθεστησα 408; επει 607; θρονω 308; θρωνη 628

412

The Protevangelium of James

και ηλκεν την πορφυραν 92 406 και ηλκε την πορφυραν 006 302 308 και εκλωθεν την πορφυραν 114 219 και ενηθεν την πορφυραν 521 και ειλισσε την πορφυραν 105 και ηλκεν αυτην 002 112 212 203 208 307 402 503 507 511 512 601 605 606 615 616 617 619 623 626 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και ηλκεν 109 306 614 και εκλωθεν 304 309 εκλωθεν 108 του εργαζεσθαι 001 003 005 102 103 110 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 305 411 412 501 509 513 514 604 607 609 613 627 701 802 και ηρξατο εργαζεσθαι 004 εργαζεσθαι 602 612 801 ειργαζετο 408 409 ενηθεν 202 213 603 622 - 93 113 207 210 215 220 407 502 505 608 611 625 628 708 []λκεν αυτην 216 [] 81 508 ειλκεν 002 203 208 306 512 601 606 615 616 617 619 626 702 703 705 803 901 902; ειλκε 006 302 308; ενεθεν 603; εκλοθεν 108 219; ηλισε 105; εργαζετο 408; εργαζεστε 607; ειλκεν αυτη 307

11:06 και ιδου5 εστη αγγελος 406 και ιδου εστη ο αγγελος 308 και ιδου εστη αγγελος κυριου 92 302 και ιδου αγγελος κυριου εστη 001 003 004 005 102 103 108 110 111 113 115 116 118 201 203 204 206 207 209 210 211 214 218 220 305 407 408 409 411 412 501 502 503 507 509 510 513 514 602 604 605 607 608 609 612 613 614 626 627 628 701 801 802 και ιδου αγγελος κυριου επεστη 002 112 114 202 208 212 219 307 402 505 511 512 521 603 606 615 616 617 619 622 623 625 702 703 705 707 803 805 901 902 και ιδου αγγελος εστη 109 304 306 και ιδου αγγελος επεστη 601 και ιδου αγγελος κυριου 215 709 και ιδου αγγελος 006 5.  ειδου



Chapter 11

413

και ιδου ο αγγελος εστη 611 και ιδου ο αγγελος γαβριηλ εστη 93 και ιδου αγγελος γαβριηλ επεστη 403 και ιδου εστη ο αρχαγγελος γαβριηλ 105 και εστη αγγελος κυριου 309 ιδου αγγελος κυριου εστη 213 - 708 και ιδου αγγελος [] 216 []δου αγγε[] 81 ειδου 703; εστι 110 406 408 409 611; εστω 628 και ιδου . . . λεγων αυτη δε τις λεγων 508 ενωπιον λεγων ενωπιον αυτης λεγων 92 93 001 003 004 005 006 102 103 105 108 109 110 111 113 115 116 118 201 202 204 206 207 209 210 211 213 214 215 218 220 302 304 305 306 308 309 406 407 408 409 411 412 501 502 507 509 510 513 514 602 604 605 607 608 609 611 612 613 625 626 627 628 701 801 802 κατενωπιον αυτης λεγων 503 603 622 κατενωπιον αυτης λεγων αυτη 614 αυτη λεγων 219 λεγων αυτη 002 112 114 203 208 307 403 505 512 521 601 606 615 616 617 619 702 703 705 707 709 803 805 901 902 λεγων αυτην 511 623 λεγων αυτης 212 402 της λεγων 708 []της [] 81 []τη 216 ενωποιον 409; ενοπιον 110; ενοπηον 605; κατενοπιον 503; λεγον 108 305 408 507 623 702; ενοπιον αυτοις 628

11:07 μη φοβου μαρια 109 112 212 407 709 902 μη φοβου μαριαμ 92 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 108 110 111 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 406 408 409 411 412 501 502 503 505 507 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 801 802 803 805 μη φοβηθεις μαριαμ 901 [] 81

414

The Protevangelium of James

ευρες γαρ χαριν 81 92 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 406 407 408 411 412 501 502 503 505 507 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 ευρες γαρ χαριν παρα κυριου 409 ευρες χαριν 213 ευρες γ[] 216 χαρην 110 ενωπιον του παντων δεσποτου 81 92 001 003 005 006 102 103 109 111 113 115 116 118 201 204 206 207 210 213 214 218 220 304 306 308 406 408 409 411 412 501 502 509 513 514 602 604 605 608 609 611 612 613 701 801 802 ενωπιον του παντος δεσποτου 521 ενωπιον αυτου του παντων δεσποτου 302 ενωπιον κυριου του παντων δεσποτου 215 ενωπιον παντων δεσποτου 503 παρα του παντων δεσποτου 211 ενωπιον του θεου 93 002 004 105 110 112 202 208 212 219 307 402 616 702 705 901 ενωπιον του θεου παντος δεσποτου 614 ενωπιον του θεου παρα πασας τας γενεας 403 ενωπιον κυριου 114 209 305 309 407 507 510 511 512 601 606 615 617 619 623 625 627 628 703 707 709 803 805 902 ενωπιον κυριου του θεου 203 ενωπιον θεου 505 παρα τω θεω 508 603 607 622 626 708 παρα κυριου του θεου και ενωπιον της αυτου δοξης 108 []ον κυριου 216 ενοπιον 110 212 409; ενωποιον 623 703 802; ενωπι 513; του του 514c Dittography; ενοποιων αυτης 503c; ενοπιον . . . παντον 408 συνλημψη συλλημψη 81 συλληψη 105 108 συλληψη γαρ 109 308 συλληψη ουν 304 306 συλληψη και γεννησεις 219 συλληψη εν γαστρι 507 626

Chapter 11



415

και συλληψη 92 001 002 003 005 006 102 103 110 111 113 114 115 116 118 201 204 206 207 209 210 211 213 214 215 218 220 302 305 309 403 406 407 408 409 411 412 501 502 503 509 513 514 521 602 604 605 607 608 609 611 612 613 614 627 701 801 802 και συλληψη και τεξη υιον 004 510 και συλληψη εν γαστρι 202 508 603 622 708 και ιδου συλληψη 203 505 και ιδου συλληψη εν γαστρι 93 και ιδου συλληψη εν γαστρι σου 628 και ιδου συλληψη υιον εν γαστρι 625 - 112 208 212 216 307 402 511 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 συλληψει 001 006 102 114 116 202 203 206 209 211 213 215 304 305 306 309 403 406 407 409 503 508 510 514 521 603 608 612 614 622 625 626 627 701 708; συλληψι 602 609; συλλιψει 108 110; συληψει 611 628; συλυψει 408; συλληψ.. 218c; κε σιληψει 607 εκ6 λογου αυτου7 εκ λογου αυτου 81 92 002 006 108 109 113 114 207 210 215 220 302 306 309 507 521 608 611 614 626 εκ λογου ζωντος 213 407 503 605 εκ λογου θεου ζωντος 105 εκ λογου κυριου 305 εκ λογου αγιου αυτου 001 003 005 102 103 110 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 308 408 409 412 501 502 509 513 514 602 604 607 609 612 613 627 701 801 802 τον λογον αυτου τον αχραντον 202 508 622 708 εκ πνευματος αγιου 004 203 219 304 403 406 505 625 αγιου αυτου 411 - 93 112 208 212 216 307 402 510 511 512 601 606 615 616 617 619 623 628 702 703 705 707 709 803 805 901 902 α\γι/ου 514c; αυτου θεου τον αχραντον 508c

11:08 η δε ακουσασα μαρια η δε ακουσασα 81 109 112 114 203 208 212 216 304 306 307 309 402 403 505 507 511 512 601 606 611 615 616 617 619 623 625 626 628 702 703 705 707 709 803 805 901 902 6.  εγ 7.  \αυτου/ c

416

The Protevangelium of James

η δε μαρια ακουσασα 219 406 η δε μαριαμ ακουσασα 105 113 202 207 210 220 508 602 603 622 708 η δε μαριαμ ακουσασα ταυτα 608 η δε μαρια 302 η δε μαριαμ 92 521 η μαρια ακουσασα 308 ακουσασα δε η μαριαμ 006 213 605 ακουσασα δε μαρια 407 503 510 614 ακουσασα δε μαριαμ 93 001 002 003 004 005 102 103 110 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 215 218 305 408 409 411 412 501 502 509 513 514 604 607 609 612 613 627 701 801 802 ιδε 108 διεκριθη εν εαυτη λεγουσα 81 92 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 214 215 218 219 220 302 306 307 309 402 407 411 412 501 502 503 507 509 513 521 604 605 607 608 609 612 613 616 625 626 627 701 705 801 802 901 διεκρινετο εν εαυτη λεγουσα 114 202 406 508 603 614 622 708 διεκριθη εν αυτη λεγουσα 305 408 409 514 602 611 διεκρινεν εαυτη λεγουσα 511 702 709 διεκρινεν εαυτην λεγουσα 212 διελογιζετο εν εαυτη λεγουσα 213 403 διεταραχθη εν εαυτη λεγουσα 304 διεκριθη λεγουσα 308 εταραχθη εν αυτη λεγων 510 ειπεν 505 διεταραχθη εν εαυτη λεγουσα και πως εσται μοι τουτο επει ανδρα ου γινωσκω 628 διεκριθη εν εαυτη λεγουσα ποταπος μοι ο ασπασμος ουτος και ο αγγελος προς αυτην ο κυριος μετα σου και συλληψη εν γαστρι 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 διεκριθη εν εαυτη λεγουσα ποταπος μοι ο ασπασμος ουτος και ο αγγελος ειπε προς αυτην ο κυριος μετα σου και συλληψη εν γαστρι 902 διεκριθη εν ε[]ταπος μοι ο ασπα[] αυτην ο κυριος μετα σου []η εν [] 216 διεκριθει 105 108; διεκρηθη 408 607; διεκρηθη 805c; διελογηζετο 213; λεγων 212 702 709; συλληψει 606; εν ετη 521; εν εν 218c Dittography; συλληψει . . . εν εν 623; διεκρυνετο . . . λε.... 614c; ουτως . . . συλληψει εν εν 902; εστε . . . επι . . . γινωσκο 628 εγω συνλημψομαι8 εγω συλληψομαι 306 308 403 503 625 8.  συνλημψομε

Chapter 11



417

ει εγω συλλημψομαι 81 ει εγω συλληψομαι 92 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 307 309 402 406 407 408 409 411 412 501 502 505 508 510 511 513 514 521 602 603 605 607 608 609 611 612 613 614 616 622 626 627 628 701 702 705 708 709 801 802 901 και ει εγω συλληψομαι 623 και ει εγω φησι συλληψομαι 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 και εγω συλληψομαι 507 πως εγω συλληψομαι 509 604 [] ει εγω φησιν συλληψομαι 216 η 207 213 307 402 511 602 605 608; συλληψομε 505; συλληψωμαι 92 006 110 112 114 116 202 211 212 304 403 406 407 510 514 626 627 701 623; συλλυψωμαι 614; συληψομαι 702; συληψωμαι 507; συληψωμε 607; συλληψω 105; η . . . συλιψομαι 408; η . . . συληψομαι 628; η . . . σηληψωμαι 709 απο κυριου9 θεου10 ζωντος 81 93 108 109 219 302 304 306 406 611 625 626 εκ κυριου θεου ζωντος 308 απο κυριου ζωντος 113 203 207 210 602 608 απο θεου ζωντος 92 112 208 212 215 307 402 511 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 απο του θεου του ζωντος 006 υπο του θεου ζωντος 614 παρα κυριου του θεου μου 403 505 παρα κυριου 510 απο θεου 001 003 004 005 102 103 110 111 114 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 220 309 408 409 411 412 501 502 509 513 514 604 609 612 613 627 701 801 802 υπο θεου 305 607 απο λογου ζωντος 213 εκ λογου ζωντος 407 605 εκ λογου απο κυριου ζωντος 521 εκ λογου αγιου 628 υπο λογου ζωντος 503 υπερ κυριου ζωντος 507 - 002 105 202 508 603 622 708 []ζων[] 216 ζοντος 611 623; ζοντως 406; ζοντος 507

9.  �� 10.  θ�

418

The Protevangelium of James

ως πασα γυνη γεννα 81 92 113 207 210 220 306 308 309 403 406 505 608 πως πασα γυνη γεννα 614 ως πασα γυνη 108 510 521 η ως πασα γυνη γεννα 611 και ως πασα γυνη γεννα 006 και ως πασα γυνη γεννησω 114 215 και ως πασα γυνη γεννησω καγω 202 508 603 622 708 και γεννησω ως πασα γυνη γεννα 105 112 203 208 213 304 307 402 407 503 507 512 601 605 606 615 616 617 619 623 626 628 703 705 707 803 805 901 902 και γεννησω η ως πασα γυνη γεννα 212 511 και γεννησω η ως πασα γυνη γεννα η ου 709 γεννησω ως πασα γυνη γεννα 109 καθως πασα γυνη τικτει 302 τεξομαι ως πασα γυνη γεννα 004 και τεξομαι ως πασα γυνη γεννα 001 003 005 102 103 110 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 408 409 411 412 501 502 509 513 514 602 604 607 609 612 613 627 701 801 802 και τεξομαι πασα γυνη γεννα 305 και γεννησω ου πασα γη γεννα 625 και γεννησω η γεννησω ως πασα γυνη γεννα 702 ως πασα γυνη γεννα μεγα μοι τουτο το μυστηριον 93 ως πασα γυνη γεννα μεγα μοι τουτο υπαρχει το μυστηριον 219 - 002 []ννησω ως πασα γυνη γεννα 216 ος 605; γηνη 623; γυναικα 507; γενα 403 406 408 512 611 625; γενεα 614; γενησω 202; γενησω . . . γενα 709; τεξωμαι 701; τεξωμαι 627c; γυνυ γενεα 212; πασι 702c; τεξωμαι . . . πασαν . . . γενα 607; πασι . . . γενεα 612; γενησω . . . γενα 628; γενησω . . . γενεα 503; λογιζωμενης 213

11:09 και ιδου11 αγγελος εστη αυτη λεγων αυτη και ιδου αγγελος επεστη αυτη λεγων 81 και ιδου ο αγγελος επεστη λεγων 109 και ιδου εστη αγγελος κυριου λεγων αυτη 92 και ιδου εστη ο αγγελος κυριου λεγων αυτη 302 και ιδου αγγελος κυριου λεγων αυτη 308 και ιδου αγγελος κυριου επεστη λεγων αυτη 105 626

11.  ειδου



Chapter 11

419

και ιδου αγγελος κυριου επεστη εν αυτη λεγων εν αυτη 614 και ιδου αγγελος κυριου επεστη αυτην λεγων 406 και ιδου αγγελος κυριου επεστη αυτη και ειπεν προς αυτην 219 και ιδου παλιν ο αγγελος λεγων 006 215 και ιδου ο αγγελος γαβριηλ εστη λεγων αυτη 93 και ειπεν ο αγγελος κυριου 005 111 115 118 201 204 214 218 305 412 501 513 612 801 802 και ειπεν ο αγγελος κυριου αυτη 305 και ειπεν ο αγγελος 114 510 και ειπεν αυτη ο αγγελος θεου 001 και ειπεν αυτη ο αγγελος κυριου 003 102 103 110 116 206 209 211 309 408 411 509 604 609 627 και ειπεν αυτη ο αγγελος 304 403 409 502 505 613 625 701 και ειπεν αυτης ο αγγελος κυριου 514 607 και ειπεν αυτης ο αγγελος 611 και ειπεν αυτην ο αγγελος 628 ειπε δε ο αγγελος 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 ειπεν δε ο αγγελος προς αυτην 112 212 307 511 616 702 705 709 ειπε δε ο αγγελος προς αυτην 208 402 ειπε δε αγγελος προς αυτην 901 και αποκριθεις ο αγγελος ειπεν αυτη 113 202 207 210 220 508 521 602 603 608 622 708 και λεγει προς αυτην ο αγγελος 002 και αυτη ο αγγελος 004 και ο αγγελος κυριου λεγων 108 και ο αγγελος κυριου υπεστη λεγων αυτην 507 και παλιν εστη ο αγγελος λεγων αυτη 203 ταυτα δε αυτης λογιζομενης παλιν επεστρεψεν ο αγγελος λεγων αυτη 213 ταυτα δε αυτης διαλογιζομενης παλιν υπεστρεψεν ο αγγελος λεγων αυτη 407 ταυτα δε αυτης λογιζομενης παλιν επεστρεψεν ο αγγελος λεγων αυτης 605 ταυτα δε αυτης λογιζομενης παλιν αποκριθεις ο αγγελος ειπεν 503 ειπ[] ο [] 216 []γγελος 510; λεγον 108 507; υπεν 607; ηπεν 505; λεγυζομενης 503; λεγιζομενος 605 και ιδου . . . μαρια ουχ ουτως μαρια επεστη αυτη αγγελος λεγων 306 ουχ ουτως μαρια 93 006 109 112 212 216 302 307 308 406 511 512 601 606 614 615 617 619 623 628 702 707 709 902 ουχ ουτω μαρια 703 803 805

420

The Protevangelium of James

ουχ ουτως μαριαμ 81 001 002 003 004 005 102 103 105 108 110 111 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 214 215 218 220 304 305 402 403 408 409 411 412 501 502 505 507 513 514 521 602 607 608 609 611 613 616 625 626 627 701 705 802 901 ουχ ουτω μαριαμ 508 603 622 708 801 ουχ ουτως μαρια η δουλη κυριου 203 ουχ ουτως μαρια εσται εν σοι 219 ουχ ουτως εσται μαριαμ 509 604 ουχ 510 μαρια μη ουτως λογιζου 407 μαριαμ μη ουτως λογιζου 213 605 μαριαμ μη ουτως διαλογιζου 503 - 92 309 612 ο[]τως 81; ουτος 93 211 605 607 623 628 702; πνευματος 203; επιλευσεται 505 902; επελασεται 109 114; επελευσεν 403 δυναμις γαρ θεου12 003 004 006 102 103 110 111 115 116 118 204 206 209 211 214 215 218 408 409 411 412 501 502 513 514 607 609 613 627 701 801 802 δυναμις θεου 005 δυναμις γαρ υψιστου 002 208 212 307 616 702 705 709 901 δυναμις υψιστου 112 δυναμις γαρ κυριου 93 001 108 113 201 202 207 213 220 304 305 407 503 507 508 521 602 603 605 608 611 614 622 626 708 δυναμις κυριου 81 306 406 δυναμις γαρ κυριου του υψιστου 402 δυναμις γαρ 210 και δυναμις υψιστου 308 604 αλλα δυναμις υψιστου 512 601 615 619 623 αλλα πνευμα αγιον επελευσεται επι σε 219 302 403 505 606 617 703 707 803 805 902 αλλα πνευμα αγιον επελευσεται επι σε και δυναμις θεου 509 αλλα πνευμα αγιον επελευσεται επι σοι δυναμις υψιστου 114 αλλα πνευμα αγιον επελευσεται σοι και δυναμις υψιστου 511 πνευμα αγιον επελευσεται επι σε και δυναμις υψιστου 92 105 309 109 πνευμα αγιον επελευσεται επι σε και δυναμις του υψιστου 628 πνευμα αγιον επελευσεται επι σε και δυναμις κυριου 625 πνευμα γαρ αγιον επελευσεται επι σε και δυναμις υψιστου 203 ο υιος υψιστου 510 αλλα δυναμις υψιστ[] 216 δυναμης 110; δυναμεις 215 408; διναμις 503; δαναμις 801; δυναμεις . . . ηψιστου 628 12.  θ�

Chapter 11



421

επισκια/ΚΔ επισκια/ ΚΔ\\σει13 σοι 81 92 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 [] 216 επισκιαση 211 403 510; επισκειασει 206; επισκιασοι 507; επισκοιασι 607; επισκηασει 305; επισκηαση 505; επισκηασι 110 611; επησκηασει 628c; σι 623; συ 209 627; επι επισκιασει 625 Dittography; επισκηασι σι 408; επισκιαση σει 503; επισκηασει στι 605

11:10 διο και το γεννωμενον14 81 93 002 113 105 203 207 208 210 220 302 304 308 602 605 608 616 705 901 διο και το γενομενον 92 108 202 306 402 403 505 507 508 603 611 614 622 625 626 708 διο και το γεννωμενον εκ σου 001 003 004 005 006 103 112 114 115 118 201 204 209 211 212 213 214 215 216 307 309 407 411 501 502 509 511 512 513 601 604 606 615 617 619 627 707 801 802 803 805 διο και το γενομενον εκ σου 102 110 111 116 206 218 219 305 406 408 412 503 510 514 607 612 613 623 628 701 702 703 709 902 διο και γενομενον εκ σου 609 διο το γενομενον εκ σου 409 διο και το εκ σου γενομενον 109 δ\ι/ο 708c; κε 607; γεννομενον 001 006 105 112 114 118 207 210 211 212 213 215 302 304 307 407 511 605 608 627; γεν\ν/ομενον 93c; γενγενομενον 403; γενωμενον 613; γεγεομενον 628c; γενομμενον 617c; γεν\ν/ωμενον 803c; γινομενον 306 625; \εκ σου/ 801c; εξ ου 510 αγιον κληθησεται υιος υψιστου 002 109 113 207 210 220 309 602 608 αγιον κληθησεται υιος θεου 81 93 006 105 111 114 115 118 201 204 213 214 215 218 219 304 306 308 407 411 412 501 503 505 507 509 513 604 605 611 625 626 628 801 802 αγιον κληθησεται υιος θεου ζωντος 112 212 307 510 511 512 601 606 615 617 619 623 702 703 707 709 803 805 902 αγιον υιος θεου κληθησεται 403 13.  επισκιασι 14.  γεννωμεν�

422

The Protevangelium of James

αγιον κληθησεται ως εκ πνευματος αγιου τεχθεν υιος υψιστου 92 αγιον κληθησεται ως εκ πνευματος αγιου τεχθεν υιος υψιστου θεου 302 αγιον εσται κληθησεται γαρ υιος θεου 001 003 004 005 110 206 209 211 408 502 609 612 613 627 αγιον εστιν κληθησεται γαρ υιος θεου 103 409 αγιον εσται κληθησεται δε υιος θεου 102 116 514 607 αγιον εσται και υιος υψιστου κληθησεται 406 αγιον εστιν υιος υψιστου κληθησεται 108 αγιον εστιν και εσται κληθησεται δε υιος θεου 701 αγιον τω θεω κληθησεται υιος θεου 202 αγιον τω θεω υιος αυτου κληθησεται 305 αγιον τω κυριω κληθησεται υιος θεου 208 402 508 603 616 622 705 708 901 υιος θεου υψιστου κληθησεται 614 αγιον κληθησεται υιος θεου [] 203 αγιον κληθη[] θεου ζωντος 216 κληθησετε 514; κλιθησεται 001 003 108 110; κληθεισεται 209; κληθησεται κληθησεται 206 Dittography

11:11 και καλεσης το ονομα αυτου ιησουν15 81 001 004 006 105 109 110 111 112 114 202 211 212 216 304 508 511 521 603 611 614 616 622 625 626 628 705 708 709 901 και καλεσεις το ονομα αυτου ιησουν 93 002 005 102 103 108 113 115 116 118 201 204 206 207 210 213 214 215 218 219 220 305 306 307 308 309 406 407 408 409 411 412 501 502 503 509 510 512 513 514 601 602 604 605 606 607 608 609 612 613 615 617 619 623 627 701 702 703 707 801 802 803 805 902 και καλεση το ονομα αυτου ιησουν 003 και καλεσει το ονομα αυτου ιησουν 209 καλεσης δε το ονομα αυτου ιησουν 302 και καλεσεις το ονομα αυτου υιος υψιστου 92 - 208 402 403 505 507 [] 203 καλεσις 305 306 408 605 608; καλεσης 218c; καλε[]ς 216; τω 510; ιησους 110; ηισουν 521; καλεσις το ωνομα 607 αυτος γαρ σωσει λαον αυτου εκ των αμαρτιων αυτων16 αυτος γαρ σωσει τον λαον αυτου εκ των αμαρτιων αυτων 001 111 218 513 521 801 802

15.  ι��� 16.  αυτου c



Chapter 11

423

αυτος γαρ σωση τον λαον αυτου εκ των αμαρτιων αυτων 211 αυτος γαρ σωσει τον λαον αυτου εκ των αμαρτιων αυτου 208 616 705 901 αυτος γαρ σωσει τον λαον αυτου απο των αμαρτιων αυτων 81 92 93 002 003 005 006 103 105 109 110 112 113 114 115 118 201 202 204 206 207 209 210 212 213 214 215 219 220 302 304 305 306 307 308 309 406 407 408 411 412 501 502 508 509 510 511 602 603 604 605 608 609 611 612 613 614 622 623 625 626 627 628 702 708 αυτος γαρ σωσει τον λαον αυτου απο των αμαρτιων αυτου 004 402 503 507 709 αυτος γαρ σωσει τον λαον αυτου απο των αμαρτιων ημων 409 αυτος γαρ σωσει τον λαον αυτου απο αμαρτιων αυτων 607 ουτος γαρ σωσει τον λαον αυτου απο των αμαρτιων αυτων 102 116 514 701 ουτος σωσει τον λαον αυτου απο των αμαρτιων αυτων 108 αυτος γαρ σωσει τον λαον αυτου απο των αμαρτιων αυτων και ιδου και η συγγενις σου ελισαβετ συνειληφυια εστιν υιον εν γηρει αυτης και ουτος μην εκτος εστιν αυτη τη καλουμενη στειρα οτι ουκ αδυνατησει παν ρημα παρα τω θεω 606 617 707 805 αυτος γαρ σωσει τον λαον αυτου απο των αμαρτιων αυτων και ιδου και η συγγενις σου ελισαβετ συνειληφυια εστιν υιον εν γηρει αυτης και ουτος μην εκτος εστιν αυτη τη καλουμενη στειρα οτι ουκ αδυνατησει παν ρημα παρα θεω 703 αυτος γαρ σωσει τον λαον αυτου απο των αμαρτιων αυτων ιδου και η συγγενις σου ελισαβετ συνειληφυια εστιν υιον εν γηρει αυτης και ουτος μην εκτος εστιν αυτη τη καλουμενη στειρα οτι ουκ αδυνατησει παν ρημα παρα τω θεω 512 601 αυτος γαρ σωσει τον λαον αυτου απο των αμαρτιων αυτων ιδου και η συγγενις σου ελισαβετ συνειληφυια εστιν υιον εν γηρει αυτης και ουτος μην εκτος εστιν αυτη τη καλουμενη στειρα οτι ουκ αδυνατησει παρα τω θεω παν ρημα 619 αυτος γαρ σωσει τον λαον αυτου απο των αμαρτιων αυτων ιδου και η συγγενις σου ελισαβετ συνειληφυια εστιν υιον εν γηρει αυτης και ουτος μην εκτος εστιν αυτη τη καλουμενη στειρα 615 αυτος γαρ σωσει τον λαον αυτου απο των αμαρτιων αυτων και ιδου η συγγενις σου ελισαβετ συνειληφυια εστιν υιον εν γηρει αυτης και ουτος μην εκτος εστιν αυτη τη καλουμενη στειρα οτι ουκ αδυνατησει παν ρημα παρα τω θεω 803 αυτος γαρ σωσει τον λαον αυτου απο των αμαρτιων αυτων και ιδου η συγγενις σου ελισαβετ συνειληφυια εστιν υιον εν γηρει αυτης και ουτος μην εκτος εστιν αυτη τη καλουμενη στειρα οτι ουκ αδυνατησει παν ρημα παρα τω θεω 902 αυτος γαρ σωσει τον λαον αυτου απο των αμαρτιων αυτων ιδου και η συγγενις σου ελισαβετ συνειληφυια υιον εν γηρει αυτης και ουτος μην εκτος εστι αυτη τη καλουμενη στειρα οτι ουκ αδυνατησει παρα τω θεω παν ρημα 623 - 403 505 [] γαρ σωσει τον λαον αυτου απο των αμαρτ[] ιδου και συγγενις σου ελισαβετ συνειληφυια εστιν υιον εν γηρι αυτης και ουτος μην εκτος εστι αυτη τη καλουμενη στειρα οτι ουκ αδυνατησει παν ρημα παρα τω θεω 216 [] 203

424

The Protevangelium of James

αυτου . . . αυτον 708; σωσοι 628; αμαρτιον 512; σωσι των . . . αμαρτιον αυτον 607; τον . . . αυτον 408; λααν . . . αυτον 622c; συγγενης 703 805; συνειλυια 617; οι συγγενης 803; συγγενης . . . συνειληφεια 902; συγγενης . . . συνηληφυια . . . στηρα 216; συγκενις . . . γηρι . . . ουτως . . . αδυνατισει . . . ρυμα 623

11:12 και ειπε μαρια 219 302 407 512 601 615 619 και ειπεν μαρια 92 93 006 112 212 216 307 308 628 και ειπεν μαριαμ 81 001 002 003 004 005 102 105 109 110 111 114 115 116 202 204 206 209 211 213 215 218 304 305 306 309 402 408 409 503 507 508 510 511 514 521 602 603 605 608 609 611 612 614 622 623 625 626 627 701 708 709 και ειπε μαριαμ 103 113 118 201 207 208 214 220 411 412 501 502 513 606 613 616 617 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 και ειπεν αυτω μαριαμ 509 604 και ειπεν μαριαμ προς τον αγγελον 406 ειπε δε μαριαμ 607 - 403 505 [] 203 ιδου17 η δουλη κυριου18 81 92 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 108 109 110 111 112 113 114 115 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 406 407 408 409 411 412 501 502 503 507 508 509 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 611 612 613 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 η δουλη κυριου 116 514 701 - 403 505 614 702 ηδου 605; ι δουλη 110 116 409 514 601 κατενωπιον αυτου 81 92 109 304 308 ενωπιον αυτου 213 605 - 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 108 110 111 112 113 114 115 116 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 216 218 219 220 302 305 307 309 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 503 507 508 509 510

17.  ειδου 18.  ��



Chapter 11

425

511 512 513 514 521 601 602 603 604 606 607 608 609 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 γενοιτο μοι 81 92 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 406 407 408 409 411 412 501 502 503 507 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 611 612 613 614 615 616 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 - 403 505 617 γεννοιτο 102 116 305 514 609; γενητο 212 309 409 507 628 709; γενοι[] 216; γεν[]το 81; γεννητο μη 623; γενοι\το μοι/ 513c κατα το ρημα σου 81 92 001 002 003 004 005 006 102 103 105 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 304 305 306 307 308 309 402 406 407 408 409 411 412 501 502 503 507 508 510 511 512 513 514 521 601 602 603 605 606 607 608 609 611 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 κατα το ρημα σου και απηλθεν απ αυτης ο αγγελος 93 108 302 509 604 612 - 403 505 κα\τα/ 625c; κατο 602 606; ριμα 607 628; αυπ 612; αυτη 108

C ha p t e r 12

[] 41 42 43 61 62 91 94 95 96 101 106 107 217 301 404 621 631 704 - 104 205 303 401 504 506 610 618

12:01 και εποιησεν 92 93 001 003 102 109 110 116 202 203 204 206 209 211 215 305 306 309 407 408 409 502 503 507 514 605 611 613 614 625 626 701 και εποιησε 002 005 006 103 105 108 111 113 115 118 201 207 210 214 218 220 308 411 412 501 508 513 521 602 607 608 609 622 627 628 708 801 802 803 και εποιησεν μαρια 510 και εποιησεν μαριαμ 601 και ποιησασα 112 114 208 212 216 219 307 402 511 512 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 805 901 902 και ετελεσεν 213 και τελειωσασα 004 και ενησεν 81 403 505 και εκλωσε 304 και επληρωσε μαρια 302 και δη πληρωσασα 509 604 ως δε εκλωσεν 406 μαριαμ δε εκλωσε 612 - 405 [] 517 κα 304 509 604; εποιεισεν 110; εποιησα 803; ποιησας 216 615 619; ποιεισα 623 την πορφυραν και το κοκκινον 81 92 001 002 003 005 006 102 103 108 109 110 111 113 115 116 118 201 202 204 206 207 209 210 211 214 215 218 220 302 304 305 306 308 403 408 409 411 412 501 502 505 508 509 513 514 521 602 603 604 607 608 609 611 612 613 614 622 625 627 701 708 801 802 το κοκκινον και την αληθινην πορφυραν 406



Chapter 12

427

την πορφυραν 93 004 105 112 114 203 208 212 213 216 219 307 309 402 407 503 507 510 511 512 601 605 606 615 616 617 619 623 626 628 702 703 705 707 709 803 805 901 902 - 405 [] 517 πορφυρα 004 218 501 513 627 802; πορφηραν 628; πορφυρον 508; κοκκηνον 110; κοκινον 207 411 505 611; κοκεινον 305; κοκιον 614; κ[] το κοκκινον 81; πορφιραν . . . κοκοινον 607 και ανηνεγκεν 202 508 603 622 708 ανηνεγκεν 004 και ηνεγκεν 105 και απηνεγκεν 001 005 102 109 110 115 116 204 211 215 305 307 408 409 507 510 514 607 613 626 701 και απηνεγκεν αυτα 002 113 207 209 210 220 602 608 625 627 και απηνεγκεν αυτω 614 και απηνεγκεν αυτην 213 503 605 και απηνεγκε 003 006 103 111 118 201 206 214 218 306 309 411 412 501 513 604 609 612 801 802 και απηνεγκε ταυτα 108 και απηνεγκαν 502 και απηνεγκαν αυτα 611 απηνεγκεν 112 402 709 απηνεγκεν αυτα 406 απηνεγκεν αυτην 219 απηνεγκε 208 509 511 616 702 705 901 επηνεγκε 212 και απηγαγεν 92 628 και απηγαγεν αυτα 521 και απηγαγεν αυτην 407 και απηγαγε 304 601 απηγαγεν αυτην 623 απηγαγε 512 615 619 απηγαγε ταυτην 606 617 703 707 803 805 902 και ανηγαγε 308 και ηγαγεν 93 και ηγαγε 302 απηει 216 - 405 [] α[]γκεν 203 και απη[] 81

428

The Protevangelium of James

[] 517 ανανεγκεν 508; απηνεγγεν 503 709; απενεγκεν 112; απηνεγκαι 003; απηνεγγε 802; απηνεγγε 612c; απινεγκαν 611; απηγαγεν 617c; απηγεν 521; επινεγκεν 212; κε απινεγκεν 607; αποιη 216 και ανηνεγκεν . . . ιερει και απηνεγκεν αυτα εν τω ναω κυριου και εδωκεν αυτα τω αρχιερει 403 505 ανηνεγκεν αυτην εν τω ναω κυριου και εδωκεν αυτην τω αρχιερει 114 απεινεγκεν 505; αυτω 403 τω ιερει 81 92 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 108 109 110 111 115 116 118 201 203 204 206 209 211 213 214 215 218 219 302 304 305 306 308 309 408 409 411 412 501 502 503 507 510 513 514 605 607 609 611 613 614 625 626 627 628 701 801 802 τω αρχιερει 112 208 212 216 307 402 407 509 511 512 601 604 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 τω ιερει εν τω ναω 612 τω ιερει εν τω ναω κυριου 202 508 603 622 708 τω ιερει εις τον ναον κυριου 406 εις τον οικον κυριου 113 210 220 521 εις τον ναον κυριου 107 602 608 - 405 [] 517 το 93c 202 305 408; ιερι 607; ιερεου 605; αρχιερι 709; νε τω 708 και λαβων ο ιερευς ευλογησεν αυτην και λαβων ευλογησεν αυτην 406 και ευλογησεν αυτην ο ιερευς 002 105 108 113 202 207 213 220 304 308 309 503 507 508 510 521 602 603 608 611 614 622 626 628 708 και ηυλογησεν αυτην ο ιερευς 92 93 109 210 219 302 306 625 και ευλογησεν ο ιερευς ταυτην 004 και ευλογησεν αυτην ο αρχιερευς 212 216 307 402 407 511 512 601 615 616 619 623 702 709 και ηυλογησεν αυτην ο αρχιερευς 112 114 και ευλογησεν αυτη ο αρχιερευς 208 705 και ευλογησε αυτη ο αρχιερευς 901 και ευλογησεν ταυτην ο αρχιερευς 803 και ευλογησε ταυτην ο αρχιερευς 606 617 703 707 805 902 και ευλογησεν αυτην 003 005 103 111 118 201 204 206 211 214 218 305 403 411 412 501 502 513 607 609 612 613 627 801 802 και ηυλογησεν αυτην 001 102 110 115 116 203 209 215 514 701 ο δε ιερευς ευλογησεν αυτην 408 409 ο δε ευλογησεν αυτην 509 604

Chapter 12



429

και ευλογησεν 006 505 - 405 605 και []την ο ι[] 81 [] 517 ηυλογισεν 110; ευλογησεν ευλογη 505 και1 ειπεν 92 002 003 005 102 109 110 111 112 113 114 115 116 202 203 204 206 207 209 210 211 212 220 304 305 306 307 308 309 402 403 406 408 409 411 502 505 507 508 511 514 521 602 603 608 611 612 613 614 622 625 626 628 701 702 708 709 και ειπε 001 103 108 118 201 208 214 218 412 501 509 513 604 607 609 616 627 705 801 802 901 και ειπεν αυτη 215 219 και ειπεν τη μαριαμ 006 και ειπεν προς μαριαμ 105 ειπων 004 λεγων 93 213 216 302 407 503 510 512 601 605 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 - 405 [] 81 517 υπε 607

12:02 μαρια 92 109 112 212 216 304 307 403 407 409 505 511 512 601 606 614 615 617 619 623 625 702 703 707 709 803 805 902 μαριαμ 001 002 003 004 005 102 103 110 111 114 115 118 201 204 206 208 209 211 213 214 218 305 309 402 408 411 412 501 502 507 509 510 513 514 604 605 609 611 612 613 616 626 627 701 705 801 802 901 ω μαρια 203 210 302 628 ω μαριαμ 108 113 207 208 220 521 602 607 608 - 93 006 105 202 215 219 306 406 503 508 603 622 708 μα[] 81 [] 405 517 εμεγαλυνεν2 92 93 109 112 202 203 212 213 216 219 307 403 406 510 511 605 626

1.  κ3 2.  εμαγαλυνεν σε

430

The Protevangelium of James

εμεγαλυνε 002 105 108 113 114 207 210 220 302 304 306 308 309 407 503 505 507 508 512 513 521 601 602 603 606 608 614 615 617 619 622 623 625 628 702 703 707 708 709 803 805 902 εμεγαλυνθη 001 003 004 005 006 102 103 110 111 115 118 201 204 206 209 211 214 218 305 408 409 411 412 501 502 509 604 607 609 612 613 627 801 802 μεγαλυνθητω 116 514 701 ευλογησεν σε 402 ευλογησε σε 208 616 705 901 [] 81 405 517 εμεγαληνε 216 602 709 805; εμεγαγαληνε 628; εμεγαληνθη 612; εμεγαληνθυ 607; μεγαλυνθη 102 εμεγαλυνεν . . . ονομα σου εμεγαλυνεν το ονομα σου ο κυριος 215 κυριος3 ο θεος4 92 93 002 108 112 113 202 203 208 210 212 216 219 220 304 306 307 308 402 406 507 508 511 512 601 603 606 611 614 615 616 617 619 622 623 625 626 628 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 κυριος 105 109 114 207 213 302 309 403 407 503 505 510 513 521 602 605 608 - 001 003 004 005 006 102 103 110 111 115 118 201 204 206 209 211 214 218 305 408 409 411 412 501 502 509 514 604 607 609 612 613 627 701 801 802 [] 81 405 517 το ονομα σου 81 92 93 001 002 003 004 005 102 103 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 210 211 212 213 214 216 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 403 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 611 612 613 614 615 617 619 622 623 625 626 628 701 702 703 707 708 709 801 802 803 805 902 και το ονομα σου 208 402 το ονομα σου τω κυριω 006 το ονομα σου εν πασαις ταις γενεαις 209 627 [] 405 517 τω 306; τω ωνομα 607; οναμασσου 505 το ονομα . . . ευλογημενη και το ονομα σου ευλογημενον ει 616 705 και το ονομα σου ευλογημενον 901

3.  �� 4.  ��

Chapter 12



431

και εση ευλογημενη 81 92 93 001 003 004 005 006 102 103 109 110 111 112 113 115 116 118 201 202 204 206 207 209 210 211 212 214 215 216 218 220 302 304 305 306 307 308 309 403 407 408 412 501 502 503 505 507 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 611 701 612 613 615 617 619 622 623 625 626 627 628 702 703 707 708 709 801 802 803 805 902 και εσται ευλογημενον 108 ευλογημενη ει 208 ευλογημενον ει 402 - 105 213 219 406 411 και εσ[] ευλογημενη 203 [] 405 517 εσει 110 209 215 305 309 403; εσοι 511 628; εσυ 510 609; κε εσει 607 και εση . . . γης εν παση τη γη και εση ευλογημενη 409 εν πασαις ταις γενεαις της γης και εση ευλογημενη 114 εν πασαις ταις γενεαις της γης και εση ευλογημενη υπο κυριου 002 εν πασαις ταις γενεαις της γης και εση ευλογημενη υπο κυριου 614 εσοι 409; εσει 614 εν //ΚΕ ΚΕ\\ πασαις ταις γενεαις5 της γης 81 92 93 105 109 112 113 202 203 210 216 219 220 304 306 307 308 508 510 511 512 521 601 603 606 611 615 617 619 622 625 626 703 707 708 709 803 805 902 εν πασες ταις γεναιαις της γης 623 εν πασαις ταις γενεαις 108 207 208 213 309 402 403 407 503 505 602 608 616 628 705 901 εν πασαις γεναις 605 εν παση τη γη 001 003 004 005 006 102 103 110 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 215 218 305 408 411 412 501 502 509 513 514 604 607 609 612 613 627 701 801 802 πασαις ταις γενεαις της γης 212 302 πασας τας ημερας της γενεας πασης της γης 507 απο πασων των γενεων της γης απασης 702 - 406 [] 405 517 \εν/ 616c; πασες 628; πασι 005 118 211 218 305 607; πασει 612; πασι . . . τη ση 627c

5.  γενεες

432

The Protevangelium of James

12:03 χαραν λαβουσα χαραν δε λαβουσα 81 92 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 108 109 110 111 112 114 115 116 118 201 203 204 206 208 209 211 212 213 214 215 216 218 302 305 306 307 308 309 402 405 407 408 409 411 412 501 502 503 507 510 511 512 513 514 601 605 606 607 609 611 612 613 614 615 616 617 619 623 625 626 627 628 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 χαριν δε λαβουσα 202 219 304 508 603 622 708 χαρας δε πλησθεισα 505 και χαρας πλησθεισα 403 - 608 [] 517 χαρας 614; λαβου\σα/ 625c; λαβου 605; λα[]ουσα 501; λαβου[] 93; πλησθησα 505; πληθησα 403 χαραν . . . μαρια μαρια δε χαραν λαβουσα 207 μαριαμ δε χαραν λαβουσα 113 210 220 602 μαρια δε λαβουσα χαραν 521 μαρια δε περιχαρης γεναμενης 406 λαβουσα δε μαριαμ χαραν μεγαλην 509 604 μαρια 92 006 109 112 203 215 216 219 306 307 512 601 606 614 615 617 619 623 628 703 707 803 805 902 μαριαμ 81 001 002 003 004 005 102 103 105 108 110 111 114 115 116 118 201 204 206 208 209 211 213 214 218 305 308 309 405 408 411 412 501 502 507 510 513 514 607 609 611 612 613 616 625 626 627 701 801 802 η μαρια 302 304 407 503 709 η μαριαμ 402 409 605 705 901 η αγια μαρια 403 μαριαμ εν ταις ημεραις αυτης 202 508 603 622 708 μαρια και διετηρει παντα τα ρηματα τα λαληθεντα αυτης και λαβουσα εν τη καρδια αυτης και τα εβραικα γραμματα εμαθε εν τω ιερω ην δε τακτικη και λογω και ηθει και τω βηματι και παντας ετιμα και παντες ηγαπουν αυτην ημεις δε τα εικοτα και πρεποντα τιμησωμεν δοξασωμεν και πρεσβευσωμεν ινα και αυτη πρεσβευση προς τον εαυτης τεχθεντα θεον υπερ ημων αυτης πρεσβειαις ο θεος ελεησον ημας 628 - 212 505 511 608 702 [] 93 517 διετυρι . . . εβραηκα γραματα . . . το . . . ηθη . . . το . . . αυτη ειμεις . . . πρε.οντα τιμισομεν δοξασομεν . . . πρεσβευσομεν ηνα . . . τεχθεντι . . . ηπερ ιμων . . . πρεσβιες . . . ελεηησον 628



Chapter 12

433

απηει 92 001 003 004 005 102 103 108 109 110 111 112 114 115 116 118 201 204 206 208 209 211 212 214 216 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 408 409 411 412 501 502 507 509 510 511 512 513 514 521 601 606 607 609 611 612 613 615 616 617 619 623 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 ανηει 81 απηγε 625 απηλθεν 006 213 215 403 503 505 605 απηλθε 002 105 405 407 ανηλθεν 614 και επορευθη εις την ορεινην εις πολιν ιουδα 202 508 603 622 708 - 608 628 [] 93 203 517 απιει 92 003 102 109 110 116 206 208 209 211 212 302 304 305 307 402 502 514 521 606 611 612 613 616 617 627 701 702 703 705 707 803 901 902; απειη 112 114 219 306 513 709; απειει 201; αποιει 409 507 511 607; απιη 308 411; απιην 004; ορινην 202; ορηνην 622 προς την συγγενιδα αυτης ελισαβεδ προς την συγγενιδα αυτης ελισαβετ 92 002 105 113 114 207 210 213 220 305 308 309 405 507 602 611 626 προς την συγγενη αυτης ελισαβετ 403 προς την συγγενιδα αυτης την ελισαβετ 407 409 503 505 605 614 προς την συγγενιδα ελισαβετ 625 προς την συγγενιδα αυτης ελισαβετ εις οικον ζαχαριου 202 προς την συγγενιδα αυτης ελισαβετ εις τον οικον ζαχαριου 508 603 622 708 προς ελισαβετ την συγγενιδα αυτης 81 112 208 211 214 215 216 219 304 307 402 509 511 512 601 604 606 615 616 617 619 623 703 705 707 803 805 901 902 προς ελισαβετ την συγγενη αυτης 108 προς την ελισαβετ την συγγενιδα αυτης 001 003 004 005 006 102 103 109 110 111 115 116 118 201 204 206 209 218 408 411 412 501 502 513 514 607 609 613 627 701 709 801 802 προς την ελισαβετ συγγενιδα αυτης 702 ελισαβετ την συγγενιδα αυτης 212 εις την συγγενιδα αυτης ελισαβετ 521 εις τον οικον ελισαβετ προς την συγγενιδα αυτης γυναικα ζαχαριου 406 εις τον οικον την συγγενιδα αυτης 306 εις τον οικον της ελισαβετ 302 - 608 628 [] 93 203 517

434

The Protevangelium of James

ελησαβετ 213 709; συγγενηδα 114 309 408; συγγενειδα 110 211; συγγεννυδα 407; συγγιννιδα 102 116; συγγεναδα 513; συγκενιδα 405 507 611 627 702; συνγενιδα 81; συνγενηδα 605; συνγγενιδα 503; συγκενια 505; συγκενην 403; ελησαβετ . . . συγγενην 108; ελισαβελ . . . σιγγενοιδα 607 και εκρουσεν 92 001 003 102 110 112 116 206 211 212 213 305 307 403 408 409 411 503 511 514 605 626 701 και εκρουσε 002 005 103 105 108 109 111 115 118 201 204 208 209 214 216 218 219 302 308 402 405 407 412 501 502 509 512 513 601 604 606 607 609 612 613 615 616 617 619 623 625 627 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 και κρουσασα 004 114 611 ως δε εκρουσεν 406 και ηγγισεν 202 508 603 622 708 και ηγγισε 113 210 220 και ως ηγγισεν 521 και ως ηγγισε 207 602 - 81 006 215 304 306 309 505 507 510 608 614 628 709 [] 93 203 517 ε.κρουσε 802c; ηγγησεν 622; κε εκρουσε 607 προς την θυραν 001 003 005 102 103 105 109 110 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 212 213 214 218 308 408 409 412 501 502 503 513 514 602 607 609 612 613 627 701 801 802 προς την θυραν μαριαμ 113 202 210 508 603 622 708 προς την θυραν αυτης 92 προς τη θυρα 002 509 604 προς τη θυρα μαριαμ 220 εις την θυραν 411 εις την θυραν μαριαμ 521 την θυραν 004 208 216 302 305 307 402 406 511 512 601 606 611 615 616 617 619 625 702 703 705 707 803 805 901 902 την θυραν αυτης 108 623 626 τη θυρα 112 219 405 τη χειρι την θυραν 114 την θυραν και ειπεν ανοιξον 605 προς την θυραν και ευλογησεν αυτην και ειπεν ανοιξον 407 εις τον πυλωνα 403 - 81 006 215 304 306 309 505 507 510 608 614 628 709 [] 93 203 517 θυρα 004 105 114 118 208 210 212 216 307 409 502 616 623 626 627; θηραν 305; θυ[]αν 501; την θυραν 604c

Chapter 12



435

12:04 και ακουσασα η ελισαβεδ και ακουσασα η ελισαβετ 92 005 102 103 109 110 111 113 115 116 118 201 202 204 206 208 209 214 216 220 305 308 309 402 405 408 409 411 412 502 508 511 512 514 603 606 607 609 613 614 615 616 617 619 622 623 625 627 701 702 703 705 707 708 803 805 901 902 και ακουσασα η ελισαβετ ευθυς 509 604 και ακουσασα ελισαβετ 001 002 003 108 112 210 211 212 218 302 307 501 513 601 801 802 και ακουσασα ταυτα η ελισαβετ 626 ακουσασα η ελισαβετ 521 602 ακουσασα ελισαβετ 207 η δε ελισαβετ ακουσασα 407 605 ακουσασα δε ελισαβετ 105 και γνουσα ελισαβετ 215 ιδου ευθεως ελισαβετ ακουσασα την φωνην μαριας 406 - 304 306 503 505 507 510 608 611 612 628 709 [] 93 203 517 ι ελισαβετ 110; ελισατετ 202; ελησαβετ 605; ελισαβετ τ̇η̇ς ̇ σ̇ υ̇γ̇γ̇εν̇ ̇ιδ̇ ̇ α̇ α̇ υ̇τ̇η̇ς κ̇ α̇ι ̇ ε̇κ̇ρ̇ο̇υ̇σ̇ε̇ τ̇η̇ν̇ θ̇ 703 και ακουσασα . . . κοκκινον και ερριψεν ελισαβετ το κοκκινον 006 και ερριψεν τον καλαθον η ελισαβετ 81 εριψεν 81 και ακουσασα . . . εδραμεν και δραμουσα ελισαβετ 219 και ακουσασα . . . ηνοιξεν αυτη εξηλθεν η ελισαβετ 114 ηνοιξεν αυτην μετα δρομου και χαρας πολλης η ελισαβετ 004 και εδεξατο αυτην χαιρουσα 403 και ακουσασα . . . και ειπεν και ευλογησεν αυτην και ειπεν ανοιξον η δε ελισαβετ ακουσασα ερριψεν το κοκκινον και εδραμε προς την θυραν και εσπασατο αυτην και ειπεν 213 ησπασατο 213 ερριψεν6 το κοκκινον 92 001 003 102 110 116 209 308 309 408 409 513 514 605 607 609 613 614 625 626 701 ερριψεν το κοκκινον ο εκλωθεν 215

6.  εριψεν

436

The Protevangelium of James

ερριψε το κοκκινον 103 108 111 115 201 204 206 211 214 218 405 407 412 501 502 509 604 627 801 802 κατερριψεν το κοκκινον 305 και ερριψεν αυτην το κοκκινον 306 ερρηξεν το κοκκινον 105 607 ερριψεν τα ερια 202 508 521 602 603 622 708 ερριψε τα ερια 207 ερριψε το εριον 113 210 220 ερριψε το εν χερσιν 002 ερριψε το υακινθυνον 302 - 005 109 112 118 208 212 216 304 307 402 406 411 503 505 510 511 512 601 606 608 611 612 615 616 617 619 623 628 702 703 705 707 709 803 805 901 902 [] 93 203 517 εριψεν 408; εριψε 113; ερρηψεν 605; κοκκηνον 110; κοκκι 514; κοκιο\ν/ον 614c; εριψεν . . . κοκοινον 607; κατεριψεν . . . κοκκεινον 305; εριξεν . . . κοκινον 105 607 και εδραμεν 81 92 001 003 102 108 110 115 116 204 209 211 215 218 305 309 407 505 507 514 605 609 625 626 701 και εδραμεν αυτη 306 και εδραμε 006 103 105 111 201 206 214 302 308 405 412 501 502 513 613 627 801 802 εδραμεν 005 109 406 607 και δραμουσα 002 112 113 202 207 210 220 408 409 508 509 521 602 603 604 614 622 708 δραμουσα 118 208 212 216 307 402 511 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 803 805 901 902 και κραξασα εδραμεν αυτη 304 - 411 503 510 608 611 612 628 709 []μεν 203 [] 93 517 προς την θυραν 81 92 001 003 005 006 102 103 105 109 110 111 113 115 116 201 204 206 207 210 211 214 215 218 220 302 304 305 306 308 309 405 407 408 409 412 501 502 507 513 521 602 605 609 613 626 701 801 802 προς την θυραν αυτης 108 προς την θυραν αυτη 514 προς αυτην 406 επι την θυραν 625

Chapter 12



437

- 002 112 118 202 208 209 212 216 219 307 402 411 503 505 508 509 510 511 512 601 603 604 606 607 608 611 612 614 615 616 617 619 622 623 627 628 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 π[] 203 [] 93 517 θυρα 105 108 309 409 626; θηραν 305 και ηνοιξεν7 αυτη 81 005 006 102 116 209 214 215 627 701 και ηνοιξεν αυτην 92 001 003 103 110 111 115 201 204 206 211 218 302 305 308 309 412 501 502 507 513 607 609 613 626 801 802 και ηνοιξεν αυτην η ελισαβετ 612 και ηνοιξεν 109 304 611 και ηνοιξε 108 306 ηνοιξεν αυτη 002 112 207 208 210 216 219 220 307 402 509 511 512 601 604 606 614 615 616 617 619 623 702 703 705 707 803 805 901 902 ηνοιξεν αυτην 212 408 409 411 521 602 ηνοιξεν 113 και ησπασατο αυτην 405 ησπασατο αυτην 118 202 508 603 622 708 και εισηγαγεν αυτην 625 και ανοιξασα την θυραν 406 και ηνοιξεν και εδεξατο αυτην χαιρουσα 505 - 105 407 503 510 514 605 608 628 709 []νοι[]εν αυτ[] 203 [] 93 517 ηνυξεν 81 102 112 115 116 216 307 611 701; ηνηξεν 408 507; υνηξεν 607; οινοιξεν 505; εισπασατο 202

12:05 και 81 92 001 002 003 004 005 006 102 103 105 108 110 112 115 116 201 204 206 207 208 209 211 214 215 216 219 302 307 308 309 402 403 405 407 408 409 411 412 502 503 505 507 509 512 514 521 601 602 605 606 607 609 612 613 614 615 616 617 619 623 625 626 627 701 703 705 707 803 805 901 902 και ιδουσα την μαριαμ 114 306 και ιδουσα την μαριαν 109 304 611 και εγενετο ως ηκουσεν η ελισαβετ τον ασπασμον μαριας εσκιρτησεν το βρεφος εν τη κοιλια αυτης και επλησθη πνευματος αγιου η ελισαβετ και εβοησε φωνη η μεγαλη 202 7.  ηνυξεν

438

The Protevangelium of James

και εγενετο ως ηκουσεν η ελισαβετ τον ασπασμον της μαριας βρεφος εν τη κοιλια αυτης και επλησθη πνευματος αγιου η εβοησε φωνη μεγαλη 118 και εγενετο ως ηκουσεν η ελισαβετ τον ασπασμον της μαριας βρεφος εν τη κοιλια αυτης και επλησθη πνευματος αγιου η εβοησεν φωνη μεγαλη 508 603 622 708 - 111 113 210 212 305 406 501 604 608 628 [] 93 203 517 κε 607

εσκιρτησε το ελισαβετ και εσκιρτησε το ελισαβετ και

ευλογησεν αυτην 92 002 003 005 006 103 105 109 112 201 204 206 208 209 211 214 304 306 307 309 402 403 406 407 408 412 502 505 512 521 601 602 605 609 611 612 613 614 616 617 623 625 627 701 705 803 805 901 902 ευλογησεν αυτην ελισαβετ 507 626 ευλογησεν αυτην η ελισαβετ 409 ευλογησεν αυτη 207 615 619 ευλογησεν 607 ηυλογησεν αυτην 001 102 108 110 115 116 215 216 219 302 308 405 411 503 510 514 606 703 707 ηυλογησεν αυτη 81 ευλογησασα 004 ησπασατο αυτην 114 ησπασαντο αλληλαις 409 - 111 113 118 202 210 212 218 220 305 501 508 509 511 513 603 604 608 622 628 702 708 709 801 802 [] 93 203 517 ευλογισεν 507; ηυλογισεν 110; \αυτηιι/ 81c και ειπεν 92 001 003 005 006 102 103 105 108 109 110 111 112 115 116 118 204 206 208 209 210 211 212 216 218 304 305 306 307 309 402 403 405 406 408 409 411 502 505 507 508 511 514 521 602 603 607 609 611 612 613 614 616 622 623 626 627 701 702 708 709 και ειπε 113 201 207 214 219 220 302 308 412 501 509 512 513 601 604 606 615 617 619 703 705 707 801 802 803 805 901 902 ειπεν 004 λεγουσα 81 215 407 503 510 και ησπασατο λεγουσα ευλογημενη συ εν γυναιξιν 605 και ειπεν ευλογημενη συ εν γυναιξιν και ευλογημενος ο καρπος της κοιλιας σου 002 114 202 625

Chapter 12



439

και ειπεν ευλογημενη συ εν γυναιξι και ευλογημενος ο καρπος της κοιλιας σου 118 405 508 603 622 708 - 608 628 [] 93 203 517 σοι 114; γυνεξιν 605; καρπον 708c; κοιλιας ου 622 ποθεν μοι 81 006 109 308 ποθεν μοι τουτο 92 001 003 004 005 102 103 105 108 110 111 112 113 115 116 201 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 309 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 510 511 513 514 521 607 609 611 612 613 614 616 626 627 701 702 705 709 801 802 901 και ποθεν μοι τουτο 102 114 118 202 216 405 508 509 512 601 602 603 604 605 606 615 617 619 622 623 625 703 707 708 902 και ποθεν μοι 803 805 - 608 628 []ουτο [] 203 [] 93 517 ποθε 612; τουτω 105 110 213 505 510 614; ποθε . . . τουτω 623; μι τουτου 607 ινα η μητηρ του κυριου8 ελθη προς εμε 006 ινα η μητηρ του κυριου μου ελθη προς με 001 002 003 005 102 103 108 109 110 112 115 116 201 204 206 208 209 211 214 305 308 309 402 403 405 406 412 502 510 511 512 514 601 606 609 612 613 614 615 616 617 619 623 625 627 701 707 803 805 902 ινα μητηρ του κυριου μου ελθη προς με 505 ινα ελθη η μητηρ του κυριου προς με 212 709 ινα ελθη η μητηρ του κυριου μου προς με 81 92 004 105 111 113 114 118 202 210 213 215 218 219 220 302 304 306 307 407 408 409 411 501 503 507 508 509 513 521 602 603 604 605 607 611 622 626 702 703 705 708 801 802 901 ινα ελθη προς με η μητηρ του κυριου μου 207 - 608 628 [] 93 203 216 517 ελθει 112 305 403; ελθοι 521 623; ελθε 611

8.  ��

440

The Protevangelium of James

12:06 ιδου9 γαρ το εν εμοι 92 105 213 302 304 306 308 407 507 510 521 611 625 626 ιδου γαρ το εν εμοι ον 109 113 207 210 220 602 625 ιδου γαρ το εν εμοι βρεφος 002 ιδου γαρ τουτο το εν εμοι 614 το γαρ εν εμοι 81 001 003 004 005 006 102 103 110 111 115 116 201 204 206 209 211 214 215 218 305 406 408 409 412 501 502 509 513 514 604 607 609 612 613 627 701 801 802 το γαρ εν εμοι ον 219 411 το εν εμοι 309 ιδου γαρ ως εγενετο ο ασπασμος σου εις τα ωτα μου το εν εμοι 112 212 307 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 ιδου γαρ ως εγενετο η φωνη του ασπασμου σου εις τα ωτα μου το εν εμοι 118 709 ιδου γαρ ως εγενετο η φωνη του ασπασμου σου εις τα ωτα μου το εν εμοι βρεφος 702 ως εγενετο η φωνη του ασπασμου σου εις τα ωτα μου το εν εμοι 511 - 608 628 [] 93 203 216 517 ων 207 219 625; τω εν εμοι 212 511 702 ιδου . . . εσκιρτησεν ιδου γαρ εσκιρτησε το βρεφος εν αγαλλιασει εν τη κοιλια μου 108 ιδου γαρ ως εγενετο ο ασπασμος σου εις τα ωτα μου εσκιρτησε το εν εμοι 208 616 705 901 ιδου γαρ ως εγενετο ο ασπασμος σου εις τα ωτα μου εσκιρτησεν το εν εμοι 402 ιδου γαρ ως εγενετο η φωνη του ασπασμου σου εις τα μου εσκιρτησε το εν εμοι 623 εσκηρτησε 623; σοι . . . εσκηρτησεν 402 ιδου . . . ευλογησεν σε ιδου γαρ ως εγενετο η φωνη του ασπασμου σου εις τα ωτα μου εσκιρτησε το βρεφος εν τη κοιλια μου 114 ιδου γαρ ως εγενετο η φωνη του ασπασμου σου εις τα ωτα μου εσκιρτησεν το βρεφος εν αγαλλιασει εν τη κοιλια μου 202 ιδου γαρ ως εγενετο η φωνη του ασπασμου σου εις τα ωτα μου εσκιρτησε το βρεφος εν αγαλλιασει εν τη κοιλια μου 405 508 603 622 708 ιδου γαρ ως εγενετο η φωνη του ασπασμου σου εις τα ωτα μου εσκιρτησεν το βρεφος εν αγαλλιασει εν τη κοιλια μου και μακαρια η πιστευσασα οτι εσται τελειωσις τοις λελαλημενοις αυτη παρα κυριου 403 505

9.  ειδου

Chapter 12



441

ιδου γαρ ως εγενετο η φωνη του ασπασμου σου εις τα ωτα μου εσκιρτησεν το βρεφος εν τη κοιλια μου και μακαρια η πιστευσασα οτι εσται τελειωσις τοις λελαλημενοις αυτη παρα κυριου 605 και γαρ εσκιρτησε το βρεφος εν τη κοιλια μου και μακαρια η πιστευσασα οτι εσται τελειωσις τοις λελαλημενοις αυτη παρα κυριου 503 εσκηρτησε 114 503; εσκηρτησε . . . αγαλειασει 622; τελιωσις . . . λελαλουμενης 403; εγινετο . . . εσκηρτησεν . . . εστε 605; εγενετω . . . εσκηρτησεν . . . αγαλιασα . . . πηστευσασα . . . τελιωσεις . . . λελαμενοις 505 εσκιρτησεν10 81 92 001 004 102 105 110 111 112 115 116 203 204 209 211 212 218 305 307 406 407 408 409 501 507 511 513 514 521 602 626 701 709 801 802 εσκιρτησε 002 005 103 113 118 201 206 207 210 220 214 302 308 309 411 412 509 512 601 604 606 607 609 612 615 617 619 627 702 703 707 803 805 902 εσκιρτησε βρεφος 006 215 εσκιρτησεν εν αγαλλιασει 213 219 625 εσκιρτησεν εν τη κοιλια μου 109 304 306 611 εσκιρτησεν εν αγαλλιασει εν τη κοιλια μου 510 επεσκιρτησεν 614 - 003 502 608 613 628 [] 93 216 517 εσκιρτισεν 112; εσκηρτισεν 81 110 213 305 510; εσκηρτησεν 102 116 203 211 212 304 307 408 511 514 611; εσκηρτησε 309 612; εσκοιρτησε 607; επισκιρτησεν 614; φ̇ρ̇ βρεφος 006 και ευλογησεν σε 81 001 002 004 006 110 115 204 206 209 305 307 309 408 409 611 626 και ευλογησεν σε σφοδρα 614 και ευλογησε σε 005 103 111 118 201 214 220 304 306 308 411 412 512 601 606 612 615 617 619 623 627 703 705 707 709 803 805 901 902 και ηυλογησεν σε 108 109 112 208 212 213 215 402 511 και ηυλογησε σε 210 509 604 616 702 και ευλογησεν σοι 406 602 ευλογησεν σε 003 ευλογησε σε 218 501 502 513 613 801 802 και ευλογησεν με 521 και ευλογησε με 113 207 και ηυλογησεν με 92 και ευλογησε τον κυριον 302 και ευλογησε τον κυριον τον εν τη γαστρι σου 105 και ευλογησεν 211 507 10.  εσκιρτησ�

442

The Protevangelium of James

και ευλογησε 609 - 102 116 219 407 510 514 607 608 625 628 701 και ηυλο[]ησ[] 203 [] 93 216 517 ευλογισεν 110; ευλογησε σαι 709; ευλογησε. 218c

12:07 η δε μαρια 219 406 510 709 η δε μαριαμ 114 μαριαμ δε 001 003 004 005 103 105 108 110 111 113 115 118 201 202 204 206 207 209 210 211 213 214 218 220 405 408 409 411 412 501 502 503 508 509 513 521 602 603 604 612 613 622 627 708 801 802 μαρια δε 002 203 305 507 605 609 625 626 μαρια γαρ 407 και μαρια 006 109 112 212 215 302 304 306 308 511 512 601 606 615 617 619 702 703 707 803 805 902 και μαριαμ 81 102 116 208 307 402 514 607 611 616 701 705 901 μαρια 614 και μακαρια 623 - 309 403 505 608 628 [] μαρια 216 [] 93 517 η δε μαρια . . . μυστηριων και επελαθετο μαρια των μυστηριων 92 επελαθετο των11 μυστηριων12 81 001 002 003 004 005 006 102 103 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 402 405 407 408 411 412 501 502 503 507 508 510 512 513 514 521 601 602 603 605 606 607 609 611 612 613 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 επελαθετο το μυστηριον 212 511 614 702 709 επελαθετο το μυστηριον κυριου 108 επελαθετο των λογων και των μυστηριων 509 604 επιλαθουσα των μυστηριων 105 επελαθου των μυστηριων 409

11.  τω\ν/ c 12.  μυστηρι�

Chapter 12



443

εκλελησμενη των μυστηριων 406 - 309 403 505 608 628 ουκ επελαμβ[]το των μυστηριων 203 επελαθετο των [] 216 [] 93 517 επελαθετω 114 212; επελαθητο 405; επιλαθετο 213 627; επελαθουσα 105; επελαβετο 702c; τον 607; τον μυστηριον 623; τον μυστιριον 408; επελαθετω . . . μυστιριων 110; επελαθετω . . . μυστειριων ων ελαλησεν 304 ων ελαλησεν αυτη 81 92 001 003 004 005 006 103 109 110 111 112 113 114 115 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 213 214 215 218 220 302 305 307 407 409 412 501 502 507 508 509 512 513 521 601 603 604 605 606 607 609 611 612 613 615 616 619 622 626 627 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 ων ελαλησεν αυτην 306 308 408 503 602 623 625 ως ελαλησεν αυτη 102 116 514 701 ο ελαλησεν αυτη 511 702 709 ο ελαλησεν αυτην 212 ων ελαλησεν προς αυτην 402 ων ελαλησε προς αυτην 108 219 405 ων ανελαλησεν αυτη 617 ων ειπεν προς αυτην 002 ων ειπεν αυτη 203 411 510 ειπεν αυτη 614 περι ως ειρηκει αυτη 406 - 309 403 505 608 628 [] αυτη 216 [] 93 517 ον 408 409 510 601; ω 212 709; λελαλην εν 306; ω ελλαλησεν 612c ων ελαλησεν . . . αγγελος ων ελαλησε γαβριηλ προς αυτην 105 γαβριηλ ο αγγελος13 81 112 208 307 γαβριηλ ο αγγελος κυριου 001 ο αγγελος 108 213 405 503 709 ο αγγελος κυριου 406

13.  αγ’γελος

444

The Protevangelium of James

αγγελος 625 γαβριηλ ο αρχαγγελος 006 109 113 118 202 207 210 212 215 219 220 302 304 306 402 407 507 510 512 514 521 601 602 605 606 609 611 615 616 617 619 626 702 703 707 803 805 902 γαβριηλ ο αρχαγγελος κυριου 003 005 103 110 115 201 204 206 209 211 214 408 409 411 412 502 514 609 612 613 627 γαβριηλ 002 114 ο αγγελος γαβριηλ 203 614 ο γαβριηλ ο αρχαγγελος 102 116 701 705 901 ο γαβριηλ ο αρχαγγελος κυριου 607 ο αρχαγγελος γαβριηλ 92 111 218 308 501 509 513 604 801 802 ο αγγελος κυριου γαβριηλ 004 ο αρχαγγελος 508 511 603 622 623 708 ο αρχιστρατηγος γαβριηλ 305 - 309 403 505 608 628 γαβριηλ ο αρχαγγε[] 216 [] 93 517 γαβρηηλ 408; γαυριηλ 409 510 514; γαρ|βριηλ| 614c; αρχιστρατιγος 305

12:08 και ανεστεναξεν14 και ητενισεν 006 109 112 203 208 212 215 219 304 306 307 402 511 512 601 606 611 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και ητενισεν μαρια 92 308 και ενητενισεν 605 και ατενισασα 81 001 002 003 004 005 102 103 105 110 111 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 209 210 211 213 214 218 220 302 305 407 408 409 411 412 501 502 503 508 509 513 514 521 602 603 604 607 609 612 613 614 622 627 701 708 801 802 και ατενισασα μαρια 302 ατενισασα 406 και αναβλεψασα 108 - 309 403 405 505 507 510 608 625 626 628 [] 93 216 517 ητενησεν 109 112 208 212 215 219 304 402 511 705; ετενησεν 203; ιτενησεν 709; ενητενησεν 605; ατενησασα 004 102 110 114 115 116 202 209 213 302 305 406 407 408 409 514 701; ατενεισασα 612c; ατενισας 210 211 503 614; |κε ατενησασα ανα| 607c

14.  κα\ι/ναστενι\ξ/σεν c

Chapter 12



445

εις15 τον16 //ΚΣΤ ΚΣΤ\\ ουρανον 81 92 001 002 003 004 005 006 102 103 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 308 402 406 407 408 409 411 412 501 502 503 508 509 511 512 513 514 521 601 602 603 604 605 606 607 609 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 627 701 702 703 705 707 708 709 801 803 805 901 902 εις ουρανον 802 - 309 403 405 505 507 510 608 625 626 628 [] 93 517 []ον ουρανον 216; |εις των ουρανον| 607c και ειπεν 92 006 109 112 203 212 215 219 304 306 307 308 402 510 511 605 607 611 623 709 και ειπεν εν εαυτη 405 507 625 626 και ειπεν μαριαμ προς την ελισαβετ 403 505 και ειπε 208 216 512 601 606 615 616 617 619 702 703 705 707 803 805 901 902 ειπεν 81 001 002 003 004 005 103 105 110 111 114 115 202 204 206 209 211 213 218 305 406 407 408 409 411 502 503 508 602 603 612 613 622 701 708 ειπε 108 113 118 201 207 210 214 220 302 412 501 509 513 521 604 609 614 627 801 802 - 102 116 309 514 608 628 [] 93 517 υπεν 607; []πε 216 τις ειμι εγω 001 002 003 004 005 006 102 103 109 110 111 115 116 201 203 204 206 209 211 214 215 218 305 306 403 406 408 409 411 412 501 502 505 507 509 513 514 602 604 607 609 612 613 626 627 701 801 802 τις ειμι εγω κυριε 92 304 510 611 625 705 901 κυριε τις ειμι εγω 81 105 108 112 113 114 202 207 210 212 213 219 220 302 307 308 407 503 508 511 512 521 601 603 605 606 614 615 617 619 622 623 702 703 707 708 709 803 805 902 και τις ειμι εγω κυριε 405 και τις ειμι εγω 208 402 616 - 309 608 628 κυριε τις ει[] 216 [] 93 517 της 605; ειμει 408; ειμη 409; ημι 503 709; της ημοι 607; κυριε κυριε Dittography 302 15.  ει\ς/ c 16.  τ�

446

The Protevangelium of James

οτι ιδου17 πασαι αι γυναικες18 της γης οτι ιδου πασαι αι γενεαι της γης 113 207 210 220 308 521 οτι ιδου πασαι αι γενεαι 406 508 603 622 708 οτι ιδου αι γενεαι της γης 302 602 οτι ιδου πασαι γενεαι 202 οτι πασαι αι γενεαι της γης 81 002 109 112 208 212 219 304 306 307 402 405 507 511 512 601 606 615 616 617 619 623 625 626 702 703 705 707 709 803 805 901 902 οτι πασαι αι γενεαι 001 003 004 005 103 105 111 115 118 201 203 204 206 209 211 213 214 215 218 407 408 409 411 412 501 502 509 513 604 605 607 609 611 612 613 627 701 801 802 οτι πασαι γενεαι 006 102 110 116 305 510 514 οτι πασαι αι γενεαι επι της γης 614 - 309 608 628 οτι πασαι αι [] 92 [] γενεαι της γ[] 216 [] 93 517 πασε 607; γεναιαι 211; γεναι 202; γεαι 709; γε[]αι 613; ε γενεαι 605; πουσαι γεννεαι 305; []τι ιδου . . . []ης γης 81 οτι ιδου . . . με οτι ιδου μακαριουσι με πασαι αι γενεαι 108 οτι μακαριουσιν με πασαι αι γενεαι 114 οτι μακαριουσι με πασαι αι γενεαι της γης 403 505 οπως μακαριουσι με πασαι αι γενεαι 503 οπος 503; μακαρουσει μι 108; μακαριουση . . . ε γενεαι 505 μακαριουσιν με 001 002 003 004 102 110 115 116 202 204 206 209 211 215 305 406 510 514 627 701 μακαριουσι με 005 103 105 111 118 201 214 218 219 302 308 405 408 409 411 412 501 502 508 509 513 603 604 607 609 612 613 622 625 708 709 801 802 μακαριζουσιν με 203 511 μακαριζουσι με 407 ευλογουσιν με 81 109 611 ευλογουσι με 304 306 εμε μακαριουσιν 507 605 626 εμε μακαριουσι 113 210 220 702 εμε μακαριζουσιν 112 208 212 307 402 512 521 601 602 606 615 616 617 619 703 707 803 805 902

17.  ειδου 18.  γυνεκες

Chapter 12



447

εμε μακαριζουσι 207 705 901 με μακαριζουσι 213 μακαριζουσιν 614 623 μακαριζουσι 006 - 309 608 628 εμε μακαριζου[] 216 [] 92 93 517 μακαριουσην 110; εμακαριουσιν 202; μαι 510; μοι 627; μαι 218c

12:09 και εποιησεν τρεις19 μηνας 81 001 003 004 102 109 110 112 115 116 204 209 211 212 213 215 305 307 402 403 409 511 514 521 602 605 611 612 614 625 626 701 709 και εποιησε τρεις μηνας 005 006 103 105 111 113 201 206 207 208 210 214 218 219 220 306 308 309 405 407 408 411 412 501 502 509 513 604 607 609 613 616 627 702 705 801 802 901 και εποιει τρεις μηνας 503 και εποιησεν μηνας τρεις 203 505 507 510 και εποιησε μηνας τρεις 114 304 εποιησεν δε τρεις μηνας 202 406 εποιησε δε τρεις μηνας 002 118 508 603 622 708 εποιησε δε μηνας τρεις 108 - 216 512 601 606 608 615 617 619 623 628 703 707 803 805 902 [] 92 93 517 []ποιησεν 81; εποιη 503; τρις 211 304 612 702; μεινας 625; μεινας τρις 505; τρεις ημερας |μηνας| 627c; επηησε τρις 408; επηησε τροις μινας 607 και εποιησεν . . . ελισαβεδ και εποιησε προς την ελισαβετ μηνας τρεις 302 προς την20 ελισαβεδ προς την ελισαβετ 81 001 003 005 006 102 103 105 110 111 112 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 220 304 305 307 308 402 403 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 508 509 510 511 513 514 521 602 603 604 605 607 609 611 612 613 614 616 622 625 626 627 701 702 705 708 709 801 802 901 προς τη ελισαβετ 113 309 προς ελισαβετ 109 219 306 406 εν τη ελισαβετ 004

19.  τρις 20.  τ�

448

The Protevangelium of James

μετα ελισαβετ 108 προς την ελισαβετ και απηλθεν εις τον οικον αυτης 002 προς την ελισαβετ και ουτως υπεστρεψεν εις τον οικον αυτης 405 - 216 512 601 606 608 615 617 619 623 628 703 707 803 805 902 [] 92 93 517 προ 521; ελησαβετ 611c; ελι.αβετ 511c; ελισαβελ 607; ιελισαβετ 614; []ν ελισαβετ 81 και ημερα αφ ημερας21 και ημερα τη ημερα 006 108 215 και ημερα και ημερα 203 και ιδου ημερα και ημερα 219 302 308 ημερα δε και ημερα 001 002 003 004 005 103 105 109 110 111 112 113 114 115 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 218 220 304 305 306 307 309 402 403 405 406 407 409 411 412 501 502 505 507 508 509 510 512 513 601 603 604 606 609 612 613 615 616 617 619 622 626 627 705 707 708 801 802 901 902 ημερας δε και ημερας 611 623 ημερα τε και ημερα 625 ημερα δε τη ημερα 102 116 503 514 602 605 607 701 702 709 ημερα δε ημερα 521 703 803 805 ημερα και ημερα 408 ημερα και ημερα δε 511 []ρα 216 - 608 628 [] 81 92 93 517 και ημερα 623; και ημεραν 105; κα ηδου 308 και ημερα . . . ωγκουτο και απηλθεν εν τω οικω αυτης ημερα δε και ημερα ωγκουτο η γαστηρ αυτης 614 οκουτω 614; ογκουτω 614c η γαστηρ αυτης ωγκουτο22 001 002 003 004 005 006 102 103 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 308 309 402 405 406 407 408 409 411 412 501 502 505 507 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 607 609 611 612 613 615 616 617 619 623 625 626 627 701 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 η γαστηρ ωγκουτο 105 ωγκουτο 307 403 702

21.  ημερα αφ\τη/ ημερας c 22.  ογκουτο

Chapter 12



449

η κοιλια της παρθενου ογκουτο 202 508 603 622 708 ηρξατο ογκωσθαι η γαστηρ της μαριας 503 - 608 628 [] η γαστηρ [] 81 [] 92 93 γαστρι 709c; ωγκουτω 513 623; ογκουτο 001 002 003 005 006 102 103 105 115 116 118 201 203 206 208 211 216 219 302 304 306 308 309 405 407 408 409 411 502 510 511 514 517 521 605 609 611 612 613 616 625 626 627 701 702 705 901; ογκουτω 109 110 207 212 213 215 305 307 402 406 505 507; ογγουτο 209; ογγουτω 403; ονκουτο 108; ογκοτω 112; []γκουτω 114; ουκουτο 607; σταστρι . . . ογκουτο 709; ογκουσται . . . γαστερα 503

12:10 23 φοβηθεισα24 η μαρια 305 και φοβηθεισα η μαριαμ 705 901 και φοβηθεισα μαρια 109 112 203 207 213 215 219 306 407 510 511 702 709 και φοβηθεισα μαριαμ 001 003 005 102 103 105 110 111 113 114 115 116 118 201 204 206 208 209 210 211 212 214 218 220 304 307 309 402 405 408 409 411 412 501 502 507 509 513 514 517 521 602 604 605 607 609 611 612 613 616 625 626 627 701 801 802 και φοβηθεισα μαριαμ την ογκωσιν 004 και φοβηθεισα 202 308 403 503 505 508 512 601 603 606 615 617 619 622 623 703 707 708 803 805 902 και μη φοβηθεισα μαρια 006 και περιφοβος γενομενη 108 και εισελθουσα 406 - 002 608 628 [] φοβη 81 και [] 216 [] 92 93 φοβηθησα 006 102 105 110 111 112 114 116 206 211 212 213 218c 304 307 403 408 409 503 505 511 514 609 611 612 622c 623 626 627 709; φοβιθησα 605; φοβηθησαν 114; φοβηθης 507; φοβηθς 308; κε φοβηθισα φοβηθεισα . . . ισραηλ και εκρυπτεν εαυτην απο των υιων ισραηλ και φοβηθεισα απηει εις τον οικον αυτης 302 εκρυβεν . . . απιει 302

23.  MSS 24.  φοβηθισα

450

The Protevangelium of James

ηλθεν εν τω οικω αυτης 507 626 ηλθεν εις τον οικον αυτης 108 112 114 202 203 208 212 219 307 402 403 505 508 512 601 603 606 615 616 617 619 622 623 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 απηλθεν εις τον οικον αυτης 001 003 004 005 006 102 103 105 110 111 113 115 116 118 201 204 206 207 209 210 211 213 214 215 218 220 305 405 407 408 409 411 412 501 502 503 509 510 511 513 514 517 521 602 604 605 609 612 613 625 627 701 801 802 απηλθεν εις τον οικον 406 απηει εν τω οικω αυτης 308 απηει εις τον οικον αυτης 109 306 309 611 απηει προς τον οικον αυτης 304 και απηλθεν εις των οικον αυτης 607 εις τον οικον αυτης 81 - 002 608 628 []ν εις τον οικον αυτης 216 [] 92 93 ειλθεν 212; απιει 109 304 611; απιη 308; απειη 306 και εκρυβεν αυτην 212 304 411 505 614 616 622 626 702 και εκρυβεν εαυτην 002 109 112 113 118 202 203 207 208 210 219 306 307 308 309 402 403 405 507 508 511 521 603 606 617 703 705 707 708 803 805 901 902 και εκρυβεν αυτη μηνας εξ 510 και εκρυβεν εαυτη 81 625 709 και εκρυβεν 517 και περιεκρυβεν εαυτην 105 108 και περιεκρυβεν εαυτη 611 εκρυβεν εαυτην 406 και εκρυπτεν αυτην 512 601 615 619 623 και εκρυψεν αυτην 211 408 409 609 612 και εκρυψεν εαυτην 001 003 004 005 006 102 103 110 111 114 115 116 201 204 206 209 214 215 218 220 305 412 501 502 509 513 514 604 607 613 627 701 801 802 και εκρυβη 213 602 605 και εκρυβετο 407 και εκρυβηθη 503 - 608 628 και εκρυβεν [] 216 [] 92 93 εκριβεν 507 614 709; εκρηψεν 408; εκριψεν 305 409 607; εκλ\ρ/ιψεν 612c; \ε/ αυτην 705c

Chapter 12



451

απο των υιων ισραηλ25 81 001 002 003 004 005 006 102 103 105 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 213 214 215 218 219 220 304 305 306 307 309 402 403 405 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 508 509 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 609 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 702 703 705 707 708 801 802 805 901 902 επι των υιων ισραηλ 803 εκ των υιων ισραηλ 308 υπο των υιων ισραηλ 203 701 απο των ανθρωπων 627 απο των υιων των ανθρωπων 212 511 709 - 510 608 628 []ιων ισραηλ 216 [] 92 93 απω 503; υιον 505; υιοιων 108; τον υιον 408 607

12:11 ην δε ετων δεκαεξ26 81 001 003 004 005 102 103 105 109 111 112 114 115 116 118 201 203 204 206 208 209 211 212 214 218 302 304 306 307 309 402 403 411 412 501 502 505 507 511 513 514 521 609 612 613 616 626 627 701 702 705 709 801 802 901 ην δε ετων δεκαεξ η μαρια 219 ην δε ετων δεκαεξ μαριαμ 108 ην δε μαρια ετων δεκαεξ 006 215 ην δε των δεκαεξ 607 η δε μαρια δεκαεξ ετων ην 406 ην δε ετων εξ και δεκα 510 ην δε ετων δωδεκα εξ 305 308 ην δε ετων δεκαπεντε 405 207 ην δε ετων δεκαπεντε η μαριαμ 622 ην δε ετων πεντε και δεκα 002 ην δε ετων δεκατεσσαρων 216 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 ην δε ετων δεκατριων 408 409 625 ην δε ετων δωδεκα 213 407 503 605 ην δε ετων δεκαεπτα 113 210 220 517 602 ην δε ετων δεκαεπτα μαριαμ 202 508 603 ην δε ετων δεκαεπτα η μαριαμ 708 ην δε χρονων δεκαεπτα 611 25.  ι��� 26.  ��

452

The Protevangelium of James

- 509 604 608 614 628 ην [] 110 [] 92 93 ηλ 708; |δε ετων| 801c; δεκατεσσαρα 216; δεκαεξη 507 709; δω\./δεκα 308c; δεκα ...\ � και � / 207c οτε ταυτα τα μυστηρια εγινετο27 αυτη οτε ταυτα τα μυστηρια εγενετο 609 517 οτε ταυτα τα μυστηρια εγενοντο 105 602 οτε ταυτα τα μυστηρια εγενοντο επ αυτη 709 οτε ταυτα τα μυστηρια ετελεσθη 113 220 οτε ταυτα τα μυστηρια 207 οτε τα μυστηρια ταυτα εγινετο 111 218 513 801 οτε τα μυστηρια ταυτα εγενετο 001 003 005 102 103 115 116 118 201 204 206 209 211 214 403 408 409 412 501 502 505 514 607 613 627 802 οτε τα μυστηρια ταυτα εγενοντο 002 219 701 οτε τα μυστηρια εγενοντο ταυτα 411 503 οτε τα μυστηρια ταυτα ελαβεν 612 οτε ταυτα εγενετο τα μυστηρια 006 109 114 213 304 306 308 309 512 521 601 606 615 617 619 623 625 703 707 803 902 οτε ταυτα εγενοντο τα μυστηρια 81 215 407 605 805 οτε ταυτα εγενετο αυτη τα μυστηρια 108 112 203 307 511 702 οτε ταυτα εγενοντο αυτη τα μυστηρια 212 οτε ταυτα εις εαυτην εγενετο τα μυστηρια 405 οτε ταυτα αυτη εγενετο τα μυστηρια 507 626 οταν ταυτα εγενετο εν αυτη τα μυστηρια 402 οταν ταυτα εγενετο αυτη τα μυστηρια 208 616 705 901 οταν εγενετο ταυτα τα μυστηρια 611 οτε εγενετο τα μυστηρια ταυτα 202 302 οτε τα μυστηρια ταυτα 305 οτε ταυτα εγενετο 004 οτε ταυτα ετελεσθη 210 οτε τουτο εγενετο 406 οτε 508 603 622 708 ηνικα ταυτα μυστηρια εγενοντο 510 - 509 604 608 614 628 [] τα μυστηρια 216 [] 92 93 110 μ[]ρια 204; εγενετω 505; εγενοντω 510; εγενωντο 503; μοιστηρια . . . εγενετω 607

27.  εγεινετο

C ha p t e r 13

[] 42 61 62 91 92 93 94 95 96 101 106 110 217 301 404 621 631 704 - 104 205 303 401 504 506 608 610 618 628

13:01

>1 81 001 002 003 005 006 102 103 109 111 112 113 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 212 215 218 219 220 302 304 305 306 307 309 402 403 408 409 411 412 501 502 505 507 511 512 513 514 517 521 601 602 606 607 609 611 612 613 614 615 616 617 619 623 625 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 1.  \και εγυνετο ς μην/ c Haplography

454

The Protevangelium of James

εκτος μην της κοιλιας 213 407 εκτος μην της συλληψεως 605 μην εκτος 108 114 503 509 604 μην εκτος οτε εφανη εν αυτη το απορρητον μυστηριον 503 μηνος εκτω 004 εξαμηνος 105 εκαστος μην 214 - 405 406 510 εκτο[] 216 [] 41 43 107 μιν 607; μη[] 611; αποριτον 503 και ιδου2 ηλθεν ιωσηφ 81 001 003 005 006 102 103 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 218 220 304 306 307 308 309 402 403 408 409 501 502 505 507 508 511 512 513 514 517 521 601 602 603 606 607 609 611 613 615 616 617 619 622 623 626 627 701 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 και ιδου ιωσηφ ηλθεν 219 302 305 412 612 και ιδου ηλθε και ο ιωσηφ 509 604 και ιδου 510 και ηλθεν ιωσηφ 002 004 105 109 405 407 411 503 605 614 625 709 ηλθεν δε και ιωσηφ 213 ηλθεν δε ιωσηφ 406 [] ηλθεν ι[] 41 [] 43 107 216 κε 607; ειλθεν 805 απο των οικοδομων αυτου 81 001 002 003 004 005 006 102 103 109 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 216 218 219 220 305 306 307 402 403 408 411 412 501 502 505 507 509 511 512 513 514 517 521 601 604 606 607 609 611 612 613 614 615 616 617 619 623 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 απο των οικοδομων αυτου αναπαυσασθαι εις τον οικον 406 απο των οικοδομηματων αυτου 309 405 625 απο των οικοδομων αυτων 409 απο των οικοδομων 108 213 302 602 απο την οικοδομην 407 απο των οικοδομων ων ειργασατο 202 508 603 708 622 απο των οικοδομηματων της τεκτονικης 503 εκ των οικοδομων αυτου 105 304 308 2.  ειδου

Chapter 13



455

εκ των οικοδομων 605 - 510 [] 41 43 107 τον 607; οικοδωμων 105 213; οικωδομων 505 709; οικωδωμων 406; οικοδομ[] 611; ηργασατο 202 622c; τον εικοδομον 408 και εισηλθεν3 81 002 114 202 203 219 302 308 407 408 503 508 605 607 622 και εισηλθεν και ατενισας προς την μαριαμ 108 και εισηλθε 113 207 210 220 603 708 και ηλθεν 517 εισηλθεν 510 και εισελθων 001 003 005 102 103 111 112 115 116 118 201 204 206 208 209 211 212 214 218 305 306 307 402 403 409 411 412 501 502 509 511 512 513 514 601 602 604 606 609 612 613 615 616 617 619 623 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 902 και ελθων 901 και ουχ ωρα την μαριαν εισηλθεν 406 και 004 006 105 109 215 304 405 505 507 611 - 213 309 521 614 625 626 [] εισηλθε[] 41 [] 43 107 216 ησηλθεν 510 622; εισηλθον 408 607; ατενησας 108 εν τω οικω εν τω οικω αυτου 81 002 108 112 208 211 212 307 308 402 511 512 601 602 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 803 805 901 902 εις τον οικον αυτου 001 003 005 102 103 111 114 115 116 118 201 204 206 209 213 214 218 219 302 305 306 403 408 411 412 501 502 509 510 513 514 604 607 609 612 613 627 701 709 801 802 εις τον οικον αυτων 409 εις τον οικον ελισαβετ 406 εις την οικιαν αυτου 407 503 605 - 004 006 105 109 113 202 203 207 210 215 220 304 309 405 505 507 508 517 521 603 611 614 622 625 626 708 [] εν [] αυτου 216 [] 41 43 107 και ευρεν 81 112 113 203 207 210 219 220 406 521 614 625 626 και ηυρεν 510 517 και ευρε 002 3.  εισηλθ�

456

The Protevangelium of James

ευρεν 105 109 212 216 304 307 402 403 405 505 507 511 602 ηυρεν 611 709 ευρε 208 308 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 803 805 901 902 και ευρων 309 και ιδων 302 503 509 604 ιδων 004 ειδεν 001 003 005 006 102 103 108 111 114 115 116 118 201 202 204 206 209 211 213 214 215 218 305 306 408 409 412 501 502 508 513 514 603 605 607 609 612 613 622 627 701 708 801 802 ειδε 411 και θεωρει 407 [] 41 43 107 ιδεν 001 108 114 202 211 213 215 508 603 605 622 708 αυτην4 81 001 003 004 005 006 102 103 108 109 111 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 209 210 211 214 215 218 220 304 305 306 309 405 406 408 409 412 501 502 507 508 509 513 514 517 521 602 603 604 607 609 612 613 622 625 626 627 701 708 801 802 την μαριαμ 002 114 213 219 302 411 605 την μαριαν 105 308 407 503 505 510 611 614 709 της μαριας 403 την παρθενον 112 208 212 216 307 402 511 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 803 805 901 902 [] 41 43 107 αυτον 309c ωγκωμενην5 81 001 002 003 004 005 006 102 103 105 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 402 405 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 609 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 εγγυον 108 309 την γαστερα πεπληρωμενην 403 ωγκωμ[] 41 ογκου[] 216 [] 43 107 4.  \αυτην/ c 5.  ογκωμενην

Chapter 13



457

ωγκομενην 609; ωγκουμενην 604 623 802; ογκωμενην 81 002 003 004 005 102 109 112 114 115 116 201 202 203 204 206 211 212 215 307 308 405 406 407 409 411 412 502 505 508 511 514 521 603 613 622 701 708; ογκομενην 006 105 207 213 219 302 304 607 614 625 626 627 709; ογκουμενην 001 111 113 208 218 306 402 501 503 507 510 512 513 517 601 602 605 606 611 615 616 617 619 702 703 705 707 801 803 805 901; ογκομενη 612; ογγομενην 209; ογγουμενην 305; οκγκομενην 408; εγγυων 108; γαστεραν 403

13:02 και ετυψεν το προσωπον6 αυτου 001 102 112 114 115 116 202 204 209 211 212 215 218 305 306 307 402 403 408 409 502 505 508 514 517 521 602 603 605 612 613 614 622 701 708 709 και ετυψε το προσωπον αυτου 002 005 006 103 111 113 118 201 206 207 208 210 219 220 214 407 411 412 501 511 512 513 601 606 607 609 615 616 617 619 623 627 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 και ετυψε το προσωπον εαυτου 105 και ετυψεν το προσωπον 81 ετυψεν το προσωπον αυτου 004 213 309 503 ετυψε το προσωπον αυτου 509 604 και ιδου ευθεως ετυψε το προσωπον αυτου 308 ευθεως ετυψεν εις το προσωπον αυτου 302 και εκρυψεν το προσωπον αυτου 003 και εραπισεν το προσωπον αυτου 507 626 και επεσεν επι προσωπον 406 - 108 109 304 405 611 625 και ετυψεν εαυτου το προ[] 203 [] τυ[] προσωπον αυτου 216 []του 41 [] 43 107 ετιψεν 408; ετηψεν 409; ετοιψεν 517; ετιψαι 607; ετοιψε 105; ετυπησε 902; εραπησεν 507 και ετυψεν . . . χαμαι και ριψας το προσωπον αυτου 510 προσωποιον 510 και ερριψεν7 αυτον χαμαι 306 507 521 και ερριψεν αυτον 212 305 ερριψεν αυτον χαμαι 510 6.  προσωπ� 7.  εριψεν

458

The Protevangelium of James

και ερριψεν εαυτον χαμαι 001 002 003 005 006 102 103 109 111 112 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 211 213 214 215 218 302 304 307 308 309 402 405 411 412 501 502 503 508 509 511 513 514 517 602 603 604 605 607 609 611 612 613 614 616 622 625 626 627 701 705 708 709 801 802 901 και ερριψεν εαυτον εις το χαμαι 81 και ερριψεν εαυτον 105 108 114 219 και ερριψεν αυτην χαμαι 702 και ριψας εαυτον χαμαι 408 409 ριψας εαυτον χαμαι 004 χαμαι 113 210 220 και πεσων 407 - 216 403 505 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 κ[] 41 [] 43 107 ερρηψεν 102 402 511; ερρυψεν 517; ερριξεν 605; εριψεν 81 212; ερηψεν 709; ρυψας 408; εαυτων 627c; χαμε 215 503; \και/ ερρυψεν 614c; ερρηψεν . . . χαμε 702; ρριψας αυτον χαμε 409; κε εριψεν . . . χαμε 607 και ερριψεν . . . σακκον και επεθετο σακκον 406 /ΚΖ ΚΖ\\ επι τον σακκον 81 001 003 004 006 102 105 109 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 219 302 305 306 308 412 501 502 513 514 612 613 627 701 801 802 επι τω σακκω 215 επι σακκον 108 213 407 408 409 604 επι σακκον και σποδον 605 επι σακκου 005 304 509 611 εις σακκον 503 επι την γην 607 εις την γην 114 επι προσωπον 510 - 002 103 112 113 202 203 207 208 210 212 216 220 307 309 402 403 405 411 505 507 508 511 512 517 521 601 602 603 606 609 614 615 616 617 619 622 623 625 626 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 [] 41 43 107 το 116 701; τω 102; σαγκον 213; σακου 611; εισακκον 503; το σακ\κ/ον 514c και εκλαυσεν πικρως λεγων 81 001 003 006 102 109 112 116 202 203 204 209 211 212 215 218 305 306 307 402 406 507 510 511 517 602 605 611 613 614 625 626 709 και εκλαυσε πικρως λεγων 005 103 108 111 113 115 118 201 206 207 208 210 214 219 220 302 304 309 411 412 501 502 503 508 509 513 514 603 604 607 609 612 616 622 627 702 705 708 801 802 901

Chapter 13



459

και εκλαιεν πικρως λεγων 105 και εκλαυσεν λεγων 403 505 και εκλαυσε λεγων 002 405 εκλαυσεν πικρως λεγων 408 409 εκλαυσε πικρως λεγων 407 κλαιων πικρος και λεγων 213 και εκλαυσε πικρως και λυπηρως λεγων 308 και εκλαυσε προς κυριον λεγων 521 κλαιων και λεγων 114 και πικρως δακρυων εφη 004 λεγων 216 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 και εκλαυσεν πικρως λεγων οι μοι οι μοι τι πεπονθα ο αθλιος 701 [] 41 43 107 εκλαψες 408; εκλεεν 105; κλαιον 213; κλαιοντες 114; πικρος 304 305 306 503 612 614; πηκρος 607

13:03 ποιω προσωπω ατενισω8 81 001 002 003 004 005 006 102 103 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 405 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 607 609 611 612 613 614 615 616 617 619 623 625 626 627 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 ποιω προσωπω ατενισω δυναμαι 701 ποιω []ισω 216 [] 41 43 107 ποιο 607; πρωσωπω 623; προσωπ[] 611; τροπω 405; ατενησω 004 108 109 211 215 219 302 403 406 407 511 626 709; ατενεισω 612; τροπω . . . ατενησω 305; πιω . . . ατενησω 605; προσωπο ατενησω 408 ποιω . . . τον θεον ποιω προσωπω προς κυριον τον θεον ισραηλ ατενισω 202 ποιω προσωπω προς κυριον ισραηλ ατενισω 508 603 622 708 προς κυριον9 τον θεον10 001 003 005 102 103 111 116 118 206 209 211 214 218 403 408 411 412 501 502 505 513 514 609 611 612 613 627 701 801 802

8.  τενισω 9.  �� 10.  ��

460

The Protevangelium of James

προς κυριον τον θεον μου 81 002 004 006 105 108 109 112 113 114 203 207 210 212 213 216 219 220 302 304 305 307 308 309 405 503 509 510 511 512 517 521 601 602 604 605 606 607 614 615 617 619 623 625 626 702 703 707 709 803 805 902 προς κυριον τον θεον ημων 409 προς τον κυριον τον θεον 201 204 προς τον κυριον και θεον 115 προς τον κυριον μου 407 προς τον θεον μου 208 402 616 705 901 εις κυριον τον θεον μου 215 τον κυριον και θεον μου 507 κυριον τον θεον 306 προς κυριον 406 [] 41 43 107 τι αρα ευξωμαι τι δε ευξωμαι 406 505 517 τι δε ευξομαι 81 006 108 113 202 203 207 210 215 220 302 304 308 403 405 508 521 603 622 625 626 708 τι δε ευξομαι περι αυτου και 507 τι ευξομαι 109 τι δε προσευξωμαι 306 τι δε προσευξομαι 001 003 004 005 102 103 115 116 118 201 204 206 209 211 214 305 408 409 412 502 514 602 607 609 612 613 627 701 τι δε προσευξομαι προς κυριον 219 τι δε και προσευξομαι 111 218 501 513 801 802 τι δε απολογησομαι 105 213 503 τι δε απολογησωμεν 605 τι απολογησομαι 407 τι δε λεξω 112 208 212 216 307 309 402 511 512 601 606 614 615 616 617 619 623 702 705 707 709 803 805 901 902 τι λεξω 703 τι δε και διαπραξομαι 509 τι δε και διαπραξομεν 604 τι δε προφθεγξομαι 411 τι δε φθεγξομαι 611 τι δε ειπω 002 - 114 510 [] 41 43 107 τη 709; δαι 002; ευξωμε 505; ευξομε 403; ευρομαι 625; προσευξωμαι 627c; προσσευξομαι 408; διευξομαι 622; λεγξω 601; φθαγξομαι 611; απολογησωμε 213; τη . . . προσευξομε 607

Chapter 13



461

περι αυτης 403 505 607 περι της κορης ταυτης 81 001 002 003 004 005 102 103 109 111 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 209 210 211 213 214 218 220 302 304 305 306 308 309 406 407 408 409 411 412 502 507 508 509 510 513 514 517 602 603 604 605 609 611 612 613 622 626 627 701 708 801 802 περι της κορης 521 614 υπερ της κορης ταυτης 503 περι της παιδος ταυτης 105 108 112 208 210 219 307 402 511 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 περι παιδος ταυτης 902 περι της νεανιδος ταυτης 405 625 περι της παρθενου 006 215 - 114 []ρης ταυτης 216 [] 41 43 107

13:04 οτι παρθενον παρελαβον 006 109 114 203 215 625 626 703 οτι παρθενον παρελαβον αυτην 81 001 004 005 102 103 105 111 112 115 116 118 201 204 206 208 209 211 213 214 218 219 304 306 402 403 406 407 411 412 501 502 503 505 509 513 514 602 604 605 607 609 611 612 613 614 616 627 701 705 80l 802 901 οτι παρθενον λαβων αυτην 408 409 οτι παρθενον αυτην παρελαβον 002 108 113 207 210 212 220 302 305 307 309 405 507 510 511 512 517 601 606 615 617 619 623 702 707 709 803 805 902 οτι και παρθενον αυτην παρελαβον 521 οτι παρθενον ταυτην παρελαβον 202 508 603 622 708 οτι παρθενον αυτην 308 οτι παρελαβον αυτην 003 οτι παρθενον αυτην πα[] 216 [] 41 43 107 παραινων 507; παρελαβων 108 406; επαραλαβον 614; λαβον 408; λαβειν 409 εκ ναου κυριου11 του θεου12 004 105 510 627 εκ ναου κυριου του θεου μου 81 001 003 005 006 102 111 112 113 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 216 218 220 302 305 306 11.  �� 12.  ��

462

The Protevangelium of James

307 308 402 408 411 412 501 502 508 509 511 512 513 514 517 521 601 603 604 606 607 612 613 615 616 617 619 622 623 701 702 703 705 707 708 709 802 803 805 901 εκ ναου του κυριου του θεου μου 902 εκ ναου οικου κυριου του θεου μου 602 εκ ναου κυριου 002 103 108 109 114 203 213 219 304 309 405 407 503 507 605 609 611 614 626 εκ ναου κυριου εις τηρησιν 406 εκ του ναου κυριου 625 εκ του ναου του θεου μου 403 εκ ναου αγιου κυριου του θεου μου 801 εκ χειρος κυριου του θεου ημων 409 [] 41 43 107 ν[]ου 81; τηρισιν 406 και ουκ εφυλαξα αυτην 81 002 006 105 109 112 113 114 202 203 207 208 210 212 213 215 216 219 220 302 304 307 308 309 402 403 405 406 407 408 505 507 508 510 511 512 517 521 601 602 603 611 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 και ουκ εφυλαξα αυτην και 605 και ουκ εφυλαξα αυτην και νυν ποιοις λογοις δωσω τοις ιερευσι υπερ αυτης 503 και ουκ εφυλαξα αυτην ουαι μοι τι το γενομενον μοι τουτο 701 και ουκ εφυλαξα 001 003 004 005 102 103 108 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 305 306 409 411 412 501 502 509 513 514 604 605 606 607 609 613 627 801 802 [] 41 43 107 ο[]κ . . . αυτ[] 81; ιερευσοι 503; τουτον 701

13:05 τις ο θηρευσας με 001 002 003 004 005 006 102 103 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 306 309 402 407 408 409 411 412 501 502 505 508 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 606 607 609 611 612 613 615 616 617 619 622 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 ω τις ο θηρευσας με 406 τις ο θηρευσας μοι 305 307 308 507 623 626 τις ο θηρευσας αυτην 304 τις ο θηρευσας αυτην αγνοω 503 τις ο ταυτην θηρευσας 405 τις ο θηρευσας 605 614



Chapter 13

463

τις ο θηρευσας την ασπιλον δαμαλιν τις ο συλησας τον ανεπιχειρητον θησαυρον 509 604 τις ο φονευσας με 403 τις ο θηρευσας με τις αιχμαλωτευσε την παρθενον απ εμου και εμιανεν αυτην 207 - 302 625 [] ο θηρευσα[] 81 [] θηρευσας με 216 [] 41 43 107 θυρευσας 408 510 521 623; μαι 108 202; της . . . θηρευσας 517; της . . . θυρευσσας 607 τις το πονηρον τουτο εποιησεν 105 109 112 113 114 207 208 210 212 213 216 219 220 307 308 309 402 405 407 411 503 505 507 510 511 512 517 601 602 605 606 611 615 616 617 619 623 625 626 702 703 705 707 709 803 805 901 τις το πονηρον εναντιον μου εποιησεν 521 τις ο το πονηρον τουτο ποιησας 002 202 508 603 614 622 708 τις τουτο το πονηρον εποιησεν 001 003 004 005 102 103 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 305 306 408 409 412 501 502 509 513 514 604 609 612 613 627 701 801 802 τις τουτο το πονηρον εποιησε 607 ω τις το πονηρον τουτο εποιησεν 406 τις ο ποιησας το πονηρον 403 η τις το πονηρον εποιησεν 006 εποιησεν τουτο το πονηρον 215 τις το πονηρον τουτο πανουργημα εποιησε 108 - 304 902 [] πονη[] 81 [] 41 43 107 της 517; πονηρω 605 709; πονηρων 406; πονηρο[] 611; τουτω 105 212 213 305 510 614; τις η . . . τουτω 505; της τουτω . . . πονοιρον 607 τις το πονηρον . . . οικω μου τις το πονηρον τουτο εν τω οικω μου ειργασατο 302 τις το πονηρον εν τω οικω μου ειργασατο τις ηχμαλωτευσεν την παρθενον απ εμου 203 εν τω οικω μου 001 003 004 005 006 102 103 105 108 109 111 114 115 116 201 202 204 206 207 209 211 215 218 219 305 306 308 408 409 411 412 501 502 508 509 513 514 603 604 607 609 611 612 613 614 622 627 701 708 801 802 εις τον οικον μου 406 510 εν τω οικω μου τις ηχμαλωτευσεν την παρθενον απ εμου 112 212 213 307 309 402 403 407 505 507 511 517 521 602 626

464

The Protevangelium of James

εν τω οικω μου τις ηχμαλωτευσε την παρθενον απ εμου 002 113 210 220 405 503 625 εν τω οικω μου και ηχμαλωτευσεν την παρθενον απ εμου 623 709 εν τω οικω μου και ηχμαλωτευσε την παρθενον απ εμου 208 512 601 606 615 616 617 619 702 703 705 707 803 805 901 τω οικω μου τις ηχμαλωτευσεν την παρθενον απ εμου 605 - 304 902 εν []ω μου και ηχμαλωτευσε την παρθενον απ εμου 216 [] 41 43 81 107 οικο 408 409; το οικο 607; εχμαλωτευσεν 213 402 605; αιχμαλωτευσεν 112 307 511 521 626; εκμαλωτευσεν 212; αιχμαλωτευσε 216; της αιχμαλωτευσεν 517; ηχμαλωτευσαι . . . παρθενιαν 503 και εμιανεν αυτην 81 002 006 105 109 112 113 203 210 212 213 215 220 302 307 308 309 403 405 407 505 507 511 512 517 521 601 602 605 606 611 614 615 617 619 623 625 626 702 703 707 709 803 805 και μιανας αυτην 202 508 603 622 708 και εμιανεν την κορην 406 και εμιανεν την παρθενον 001 003 102 115 116 204 209 211 218 305 403 408 409 514 607 627 και εμιανε την παρθενον 004 005 103 111 118 201 206 214 306 411 412 501 502 509 513 604 609 612 613 801 802 τις εμιανεν αυτην 503 η τις μοι εμιανεν αυτην 510 τις εμιανε και ηχμαλωτευσε την παρθενον 108 και εμιανεν αυτην τις ηχμαλωτευσε την παρθενον ταυτην απ εμου 114 και εμιανεν την παρθενον μου τις εποιησεν τουτο το πραγμα της κορης ταυτης και της αμναδος μου βαβαι 701 - 207 208 219 304 402 616 705 901 902 [] εμιανεν αυτην 216 [] 41 43 107 εμειανεν 408; εμοιανεν 409; εμιανεν εν 212; αιχμαλωτευσαι 108; κοριν 406; αμναδας 701; εμοιανεν . . . παρθενων 607

13:06 μητι εν εμοι 81 105 109 112 113 207 208 210 212 215 216 219 220 308 309 402 405 507 511 512 517 601 602 606 615 616 617 619 623 625 626 702 703 705 707 709 803 805 901 μητις εν εμοι 307

Chapter 13



465

μη εν εμοι 203 304 611 μη το εν εμοι 521 μητι αρα εν εμοι 118 202 508 603 622 708 μητι εμοι 510 614 μητις εμοι 006 μητι εις εμε 001 002 003 004 005 102 103 108 111 114 115 116 201 204 206 209 211 214 218 305 403 411 412 501 502 505 513 514 607 609 612 613 627 701 801 802 μη εις εμε 408 409 μητι και εις εμε 509 604 μητι 302 μητις 306 επ εμε 407 605 επ εμοι 213 νυν εμοι 406 - 902 [] 41 43 107 μητοι 216 512 601 615 619; μιτι 517; |εν εμοι| 805c; μιτης . . . εμαι 607 μητι . . . αδαμ ουτοι εισιν οι λογοι ους εγω αντελεγον προς ζαχαριαν τον ιερεα οτε ελαμβανον αυτην ποιος οφις αυτης τοις ωσιν εψιθυρισεν και την παρθενιαν αυτης διεφθειρεν λοιπον το του αδαμ και επ εμοι γεγονε τερατουργημα 503 εισυν . . . ιερεαν . . . εψυθηρισεν . . . εδηεφθηρεν 503 ανεκεφαλαιωθη13 81 001 002 003 004 005 006 102 103 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 405 408 409 411 412 501 502 505 507 508 509 510 511 512 513 514 517 601 602 603 604 606 607 609 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 ανεκεφαλαιωθησαν 212 ανακεφαλαιουται 105 213 605 ανακεφαλαιονται 407 απεκαλυφθη 406 - 902 [] 41 43 107 ανεκεφαλεωθη 102 116 202 305 514 622 701; ανεκεφαλαιωθει 403; ανεκαιφαλαιωθη 215 611; ανεκαιφαλεωθη 408; ανακεφαλαιωθη 81 006 111 216 501 505 507 509 512 513 521 601 602 604 606 614 615 617 619 703 707 709 801 13.  ενεκεφαλαιωθη

466

The Protevangelium of James

802 805; \ανα/κεφαλαιωθη 803c; ανακεφαλαιωθει 623; ανακεφαλεωθη 304 306 511 607; ανακεφαληωθη 409; ανακαιφαλαιωθη 307; ανακαιφαλεωθη 505; ανακαιφαλαιωθοι 510; ανακεφαλεουτε 605; ανακεφαλεουται 105; ανεκοιφαλαιωθη 211; ανεκαιφαλαιωθησαν 212; απεκαληφθη 406 ιστορια η ιστορια του αδαμ 81 001 003 004 005 006 102 103 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 307 308 309 402 403 405 406 407 408 409 411 412 501 502 505 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 611 612 613 614 615 616 619 622 623 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 η ιστορια αδαμ 002 η ιστορια ταυτη του αδαμ 306 ιστορια του αδαμ 212 609 617 625 - 902 [] 41 43 107 ιστωρια 108 202 709; ηστορια 505 609 617; ειστορια 511; ηστωρια 611; ειστορια 212; ι ηστορια 409; υ ηστορια 607 ωσπερ γαρ αδαμ ην ωσπερ γαρ ην αδαμ 113 210 ωσπερ γαρ ην ο αδαμ 112 212 220 307 511 709 ωσπερ γαρ αδαμ 406 ωσπερ γαρ ο αδαμ 309 611 ωσπερ γαρ ο αδαμ απηει 626 ωσπερ γαρ αδαμ ην εν τω παραδεισω και 108 ωσπερ γαρ ο αδαμ ην εν τω παραδεισω 213 ωσπερ γαρ ην ο αδαμ τω παραδεισω 407 ωσπερ γαρ αδαμ εν τω παραδεισω 605 ωσπερ γαρ ευα και αδαμ ησαν εν τω παραδεισω και 114 ωσπερ μεν γαρ ο αδαμ και ευα ησαν εν τω παραδεισω και 505 ωσπερ αδαμ και ευα ησαν εν τω παραδεισω και 403 ωσπερ γαρ εκεινος 405 625 ωσπερ γαρ 113 210 308 503 ωσπερ ο αδαμ απηει 507 ως ην γαρ 302 ως γαρ εκεινος 219 ως 510 και ωσπερ 002 οτι ην αδαμ εν τω παραδεισω 105



Chapter 13

467

οτι 001 003 004 005 102 103 111 115 116 118 201 203 204 206 209 211 218 305 306 408 409 411 412 501 502 509 513 514 602 604 607 609 612 613 627 701 801 802 οτε 214 και 215 614 - 006 109 202 207 208 304 402 508 517 521 603 616 622 702 705 708 901 902 [] 41 43 107 απιοι 507; εβα 505 ωσπερ . . . δοξολογιας αυτου εν γαρ τη ωρα της δοξολογιας αυτου 81 216 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 εν τη ωρα της δοξολογιας αυτου 006 108 109 112 113 202 207 208 210 212 215 220 304 307 402 508 511 517 602 603 614 616 622 702 705 708 709 901 εν τη ωρα της δοξολογιας αυτου ην 219 611 625 εν τη ωρα της εξομολογησεως αυτου 521 εν τη ωρα της δοξολογιας αυτων 510 εν τη ωρα της δοξολογιας ην 309 εν τη ωρα της δοξολογιας 403 505 εν τη ωρα της δοξολογιας του θεου μετα των αγγελων συνην 405 τη ωρα της δοξολoγιας αυτου 001 003 004 005 102 103 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 305 306 408 409 411 412 501 502 507 509 513 514 604 609 612 613 626 627 701 801 802 εν τη δοξολογια αυτου 302 εν τη δοξολογια αυτου ην 203 ην εν τη δοξολογια αυτου 308 τη δοξολογια αυτου ην 406 ωρα της δοξολoγιας αυτου 607 εν δοξη τρυφων 105 213 407 605 - 002 902 [] 41 43 107 ορα 505 611; τριφων 605; ορα . . . δοξωλογιας 607 εν τη ωρα . . . οφις ηλθεν ο οφις εν τη ωρα της δοξολογιας αυτων 114 εν τη ωρα . . . εμιανεν αυτην εκεινου λιποντος την ευαν ο οφις ηπατησεν 503 εκινου . . . υπατησεν 503 και ηλθεν ο οφις 006 105 112 113 202 203 208 210 212 219 220 307 308 309 402 405 406 507 508 517 521 603 611 616 622 625 626 702 705 708 901

468

The Protevangelium of James

και ελθων ο οφις 213 407 605 και ηλθεν οφις 511 οτι ηλθεν ο οφις 207 οτε ηλθεν ο οφις 304 ηλθεν ο οφις 81 108 109 215 216 302 305 403 505 510 512 601 606 614 615 617 619 623 703 707 709 803 805 εισηλθεν ο οφις 001 003 004 005 102 103 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 306 408 409 411 412 501 502 509 513 514 602 604 607 609 612 613 627 701 801 802 - 902 [] 41 43 107 οφης 108 216 406 505 622; οφεις 604; ω οφης 607 και ηλθεν . . . εμιανεν αυτην την ευαν εξηπατησε και αυτην ο οφις 002 και ευρεν 006 109 112 114 115 202 203 204 209 211 212 218 219 305 307 309 402 403 406 502 505 507 508 510 511 517 521 602 603 612 613 614 622 625 626 708 709 και ευρε 005 103 105 108 111 113 118 201 206 207 208 210 214 216 220 302 304 308 405 411 412 501 509 512 513 601 604 606 609 615 616 617 619 623 627 702 703 705 707 801 802 803 805 901 και ηυρεν 81 001 003 004 102 116 215 306 514 611 701 και ηυρε 607 ευρεν 213 ευρε 407 605 και ευρων 408 409 - 902 [] 41 43 107 ευρ\ε/ 216c; ευρον 408 την14 ευαν μονην 81 001 003 004 005 006 102 103 105 108 109 111 112 114 115 116 118 201 203 204 206 207 209 211 212 213 214 215 216 218 219 304 305 306 307 403 406 407 408 409 411 412 501 507 509 510 511 512 513 514 517 601 602 604 605 606 607 609 611 612 615 617 619 623 626 627 701 702 703 707 709 801 802 803 805 την ευαν 208 402 616 705 901 ευαν μονην 309 502 613 μονην την ευαν 113 202 210 220 302 405 508 521 603 622 625 708 μονην ευαν 308 14.  τ�

Chapter 13



469

αυτην μονην 614 μονην 505 - 902 [] 41 43 107 τη 406; εβαν 212 612; μονον 605; \μονην/ 517c και εξηπατησεν15 αυτην και εμιανεν αυτην και εξηπατησεν αυτην και εμιανεν 203 407 605 και εξηπατησεν και εμιανεν αυτην 614 και εξηπατησεν αυτην 81 001 003 004 005 006 102 103 105 108 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 305 306 307 308 309 402 403 411 412 501 502 505 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 606 607 609 612 613 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 και ηπατησεν αυτην 109 302 304 405 406 611 εξηπατησεν αυτην 408 409 - 902 [] 41 43 107 εξηπατισεν 607; εξηπατεισεν 108; εξυπατησεν 306 612; εξειπατεισεν 209; εξεπατησεν 616 803; ιπατισεν 611 ουτως16 καμοι συνεβη 005 006 112 114 115 118 201 204 208 212 307 402 403 412 511 616 702 709 ουτω καμοι συνεβη 214 216 512 601 606 615 617 619 623 703 705 707 805 901 ουτως και εμοι συνεβη 001 003 004 102 103 105 116 203 206 209 211 213 304 306 308 309 407 408 409 502 503 510 514 607 609 611 613 626 701 ουτω και εμοι συνεβη 219 612 627 ουτως και εν εμοι συνεβη 81 109 625 ουτως και επ εμοι συνεβη 302 507 ουτω και επ εμοι συνεβη 405 ουτως και επ εμε συνεβη 614 ουτως και εις εμε συνεβη 305 517 602 ουτως και εμοι συμβεβηκε 108 οντως και εν εμοι συνεβη 215 ουτω και εμοι εγενετο 505 ουτως και επ εμοι εγενετο 406 οντως ουτως καμοι συνεβη 509 οντως ουτω καμοι συνεβη 604 οντως ουτως και εμοι συνεβη 111 218 15.  εξηπατησ� 16.  ουτ̇ω̇ς̇ ουτως c

470

The Protevangelium of James

οντως ουτω και εμοι συνεβη 501 513 802 οντως ουτω και επ εμοι συνεβη 801 τουτο και εν εμοι συνεβη 411 και ουτω καμοι συνεβη 803 νομιζω οτι ουτως καμοι συνεβη 202 508 603 622 708 μη ουτως και εις εμε συνεβη 207 ουτως και εμοι 113 210 220 ουτως και εν εμοι 521 - 002 902 [] και εμοι συνεβη 605 [] 41 43 107 ουτος 202 213 406 408; συνεβει 213; σηνεβη 602; συνευη 514 611; συνευει 212 403; εγενετω 505; ουτος και εμι 510; ουτος κε εμι συνεβοι 607

13:07 και17 /ΚΗ ΚΗ\ ανεστη ιωσηφ απο του σακκου 81 001 002 003 004 005 006 102 103 105 108 109 111 115 116 201 204 206 207 209 211 213 214 218 219 302 304 305 306 308 309 407 408 409 411 412 501 502 507 513 514 517 602 605 611 612 613 614 626 627 701 801 802 και αναστας ιωσηφ απο του σακκου 509 και αναστας ο ιωσηφ απο του σακκου 604 και αναστας απο του σακκου ιωσηφ 203 και ανεστη απο του σακκου 609 και ανεστη ιωσηφ απο του εδαφους 112 113 208 210 212 216 220 307 402 511 512 521 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 805 901 και ανεστη ο ιωσηφ απο του εδαφους 803 και ανεστη ιωσηφ απο της γης 405 625 και ανεστη ιωσηφ 215 607 ανεστη δε ιωσηφ απο του εδαφους 114 510 αναστας δε ιωσηφ απο του πενθους 406 ταυτα μετα αθυμιας πολλης ιωσηφ ειπε και αναστας απο του σακκου 118 ταυτα μετα αθυμιας πολλης ιωσηφ ειπεν και εγερθεις απο του εδαφους 202 508 603 622 708 ταυτα δε αυτου μετα δακρυων ενθυμουμενου 403 εμου γαρ μη οντος αλλος αυτης την παρθενιαν εσυλησεν 503 - 505 902 [] 41 43 107 σακου 408 611; δαφους 216; οντως . . . εσυλλησεν 503; ασνεστη . . . σακοου 514c

17.  και και Dittography

Chapter 13



471

και εκαλεσεν αυτην18 112 113 210 220 309 και εκαλεσεν αυτη 302 και καλεσας αυτην 208 212 216 307 402 511 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 και εκαλεσεν την μαριαμ 81 004 109 114 115 204 211 213 218 219 305 507 510 602 605 611 626 και εκαλεσεν την μαριαν 001 003 102 116 209 215 514 517 614 701 και εκαλεσε την μαριαμ 002 005 111 201 214 304 306 405 411 501 502 503 513 607 612 613 801 802 και εκαλεσε την μαριαν 006 103 105 206 207 407 412 609 625 627 και εκαλεσε μαριαμ 308 και καλεσας την μαριαν 408 409 εκαλεσε την μαριαμ 509 604 εκαλεσεν την μαριαν 203 406 εκαλεσε την μαριαν 118 καλει την μαριαμ 508 603 622 708 καλει την μαριαν 202 - 108 403 505 521 902 [] 41 43 107 εκαλλεσε 612; εκαλ[]σ[] 611; λεσας 705; και |λεξας| λεσας 901c και ειπεν αυτη 81 001 002 004 005 006 102 103 105 109 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 209 210 211 213 214 215 219 220 304 305 306 308 309 405 406 411 412 502 503 509 510 514 517 602 604 605 607 609 611 612 613 614 625 627 701 και ειπεν 003 112 302 407 507 626 και ειπε προς την μαριαμ 108 ειπεν αυτη 408 409 ειπεν 212 307 402 511 623 709 ειπε 208 216 512 601 606 615 616 617 619 702 703 705 707 803 805 901 και λεγει αυτη 111 202 218 501 508 513 521 603 622 708 801 802 στραφεις λεγει προς αυτην 403 και στραφεις λεγων προς αυτην 505 - 902 [] 41 43 107 υπεν 607; αυτην 219 308 406 411 503 508 602 603 622 627 708; στραφης 403 505

18.  αυτ�

472

The Protevangelium of James

13:08 μεμελημενη19 θεω20 81 μεμελημενη τω θεω 001 002 003 004 005 006 102 103 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 216 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 405 407 409 411 412 501 502 505 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 606 607 609 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 μεμελετημενη τω θεω 214 408 μεμελημενη κυριω 406 μαριαμ η μεμελημενη τω θεω 507 626 μαρια η μεμελημενη τω θεω 105 213 605 - 215 503 902 [] 41 43 107 μεμελημμενη 306; μεμελιμενη 409; μεμελιμενι 212; μεμελοιμενι 607; μεμολημενη 614; ημελημενη 602; η μελημενη 521; ην 605 τι τουτο εποιησας 001 002 003 004 005 006 102 103 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 407 408 409 411 412 501 502 505 507 509 511 513 514 517 521 602 604 605 607 609 611 612 613 614 616 625 626 627 701 702 705 709 801 802 901 τι τουτο εποιησας ημιν 405 τι τουτο πεποιηκας 216 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 τι εποιησας τουτο 406 510 τι εποιησας το αθεσμον πραγμα τουτο 202 508 603 622 708 τουτο τι εποιησας 81 - 503 902 [] 41 43 107 τουτω 105 114 212 305 505 510 511 605 607 623; τω 614; επιησας 409; πεποιησας 615c; τουτω επιησας 507 επελαθου κυριου21 του θεου22 σου 001 003 004 005 102 103 105 108 109 113 115 116 118 201 202 204 206 210 214 220 307 406 409 411 412 502 508 514 603 605 607 609 612 613 622 626 701 708 19.  μημελημενη 20.  θ� 21.  �� 22.  θ�

Chapter 13



473

επελαθου κυριου του θεου 81 203 309 επελαθου του θεου σου 006 και επελαθου κυριου του θεου σου 111 114 207 213 218 304 305 306 403 405 407 408 501 505 507 509 513 517 521 602 604 625 801 802 και επελαθου κυριου του θεου 211 οτι επελαθου κυριου του θεου σου 510 τι επελαθου κυριου του θεου σου 209 611 627 ινατι επελαθου κυριου του θεου σου 215 επελαθου κυριου του θεου σου τι τουτο εποιησας 208 402 705 901 - 112 212 216 503 511 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 707 709 803 805 902 [] 41 43 107 επελαθου . . . ψυχην σου τι εταπεινωσας την ψυχην σου και επελαθου κυριου του θεου σου 219 τι εταπεινωσας την ψυχην σου επελαθου κυριου του θεου σου 002 302 τι εταπεινωσας σου την ψυχην επελαθου κυριου του θεου σου 308 εταπεινωσας την ψυχην σου επελαθου κυριου του 614

13:09 τι εταπεινωσας23 την ψυχην σου 81 001 003 004 005 006 102 103 108 109 112 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 211 212 213 214 215 216 305 306 307 402 407 409 411 412 502 511 512 514 517 601 602 603 605 606 607 609 611 612 613 615 616 617 619 623 625 626 627 701 702 703 707 709 803 805 διατι εταπεινωσας την ψυχην σου 509 604 ινατι εταπεινωσας την ψυχην μου 503 τι ελιμηνας την ψυχην σου 507 τι τουτω εταπεινωσας την ψυχην σου 705 901 τι οτι εταπεινωσας την ψυχην μου 113 210 220 521 οτι εταπεινωσας την ψυχην σου 202 304 309 508 622 708 και εταπεινωσας την ψυχην σου 405 406 408 510 - 105 505 902 [] 41 43 107 τουτο 705 901; εταπινωσας 607 τι εταπεινωσας . . . αγιων η ανατραφεισα εις τα αγια των αγιων τι εταπεινωσας την ψυχην σου 111 218 501 513 801 802 η ανατραφεισα εις τα αγια των αγιων τι εποιησας τη ψυχη μου 403 ανατραφησα 403

23.  εταπινωσας

474

The Protevangelium of James

η ανατραφεισα24 εις τα αγια των αγιων25 81 001 002 003 004 005 102 103 105 108 109 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 405 406 407 408 409 411 412 502 503 505 507 508 509 510 511 512 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 609 611 612 613 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 803 805 901 ανατραφεισα εις τα αγια των αγιων 614 εις τα αγια των αγιων η ανατραφεισα 006 - 902 [ε]ις τα αγια των αγιων [] 43 [] 41 107 ανατραφησα 006 102 105 108 116 211 213 302 304 305 307 308 309 402 407 503 505 507 508 514 517 521 602 603 605 609 611 612 622 701 708 709; αννατραφεισα 702c; ει ανατραφισα 607; ανατραφησα . . . τον 408 και τροφην λαμβανουσα26 εκ χειρος27 αγγελου και τροφην λαβουσα εκ χειρος αγγελου 81 001 003 004 005 006 102 103 108 109 112 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 211 212 214 215 216 304 305 306 402 406 408 409 412 502 505 508 509 511 512 514 517 601 602 603 604 606 607 609 613 615 616 617 619 622 623 627 702 703 705 707 708 803 805 901 και τροφην λαβουσα εκ χειρος αγγελου τι τουτο εποιησας 219 και τροφην λαβουσα εκ χειρος αγγελου τι τουτο εποιησας μαρια 701 η τροφην λαβουσα εκ χειρος αγγελου τι τουτο εποιησας 111 218 501 513 801 802 και τροφην λαβουσα εκ χειρος του αγγελου 709 και τροφην εκ χειρος αγγελου δεξαμενη 612 και λαβουσα τροφην εκ χειρος αγγελου 105 114 213 307 405 407 411 503 507 521 605 625 626 και λαβουσα τροφην εκ χειρος αγγελου και χορευσασα εν αυτοις 002 και λαβουσα τροφην εκ χειρος αγγελου και χορευσασα ενωπιον αυτων 614 και λαβουσα τροφην εκ χειρος αγγελου η χορευσασα ενωπιον αυτων και ακουσασα τους υμνους αυτων 510 και λαβουσα την τροφην εκ χειρος αγγελου 611 και τραφεισα εκ χειρος αγγελου 113 210 220 και πνευματικην λαβουσα τροφην 302 - 43 203 308 309 403 902 [] 41 107 χιρος 607; []ειρος 81; αγελου 614; χωρευσασα 614 24.  αναγραφισα 25.  αγι� 26.  λαμβαν...υουσα c 27.  χιρος



Chapter 13

475

13:10 η δε εκλαυσεν πικρως 001 003 006 102 109 111 112 116 202 203 209 211 212 215 218 305 306 307 408 409 505 507 510 511 514 517 602 611 614 701 709 η δε εκλαυσε πικρως 002 004 005 103 113 114 115 118 201 204 206 207 208 210 214 216 219 220 304 308 309 402 411 412 501 502 503 508 512 513 509 521 601 603 604 606 607 609 613 615 616 617 619 622 627 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 η δε εκλαιεν πικρως 105 605 626 η δε εκλαυσεν 403 η δε μαριαμ εκλαυσε πικρως 108 η δε μαρια εκλαιεν 213 η δε ταυτα ακουσασα εκλαυσε πικρως 405 η δε ακουσασα εκλαυσε πικρως 625 ταυτα ακουσασα μαρια εκλαυσε πικρως 302 ακουσασα δε ταυτα η μαρια εκλαυσεν πικρως 407 και ακουσασα των υμνων αυτων και καταχωρευσασα συν αυταις η δε μαρια εκλαυσεν 406 - 902 [] εκλαυσεν πικρως 81 η δε εκ[] 43 [] 41 107 ει 305; πικρος 114 304 306 307 503 607 623; \ε/κλαυσα 622c; ι . . . εκλεεν 105 605; ει . . . εκκλαυσεν πικρος 614 η δε . . . λεγουσα ειπεν δε μαριαμ 612 λεγουσα 001 003 004 005 006 102 103 109 111 112 113 115 116 118 201 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 220 302 304 305 306 307 308 309 402 407 409 412 501 502 503 507 511 512 513 514 517 521 601 602 605 606 607 609 611 613 615 616 617 619 623 626 627 702 703 705 707 801 802 803 805 901 λεγουσα ζη κυριος 108 411 λεγουσα ζη κυριος ο θεος 002 114 203 403 405 408 509 510 604 625 λεγουσα ζη κυριος ο θεος μου 105 219 406 505 614 709 λεγουσα οιδεν κυριος 202 λεγουσα οιδε κυριος 508 603 622 708 λεγουσα τω ιωσηφ 701 - 902 λε[] 81 [] 41 43 107 λεγωνσα 708

476

The Protevangelium of James

καθαρα28 ειμι29 εγω 001 003 004 005 102 103 111 115 116 201 204 206 207 209 211 214 218 306 409 412 501 502 513 514 517 602 607 609 612 613 627 701 801 802 καθαρα ειμι εγω ενωπιον κυριου 215 καθαρα ειμι 006 118 216 305 403 512 601 606 615 617 619 623 703 707 709 803 805 οτι καθαρα ειμι εγω 108 202 405 407 508 509 603 604 622 702 708 οτι καθαρα ειμι 114 213 219 304 309 408 411 503 505 507 605 611 626 καθοτι καθαρα ειμι εγω 43 002 109 302 308 402 καθοτι καθαρα ειμι 105 112 113 208 210 212 220 307 510 511 521 616 625 705 901 καθοτι καθαρα ειμι ενωπιον αυτου 203 614 - 902 []θαρα ειμι [] 81 [] 41 107 καθωτι 105; καθαρος 614; κα\θα/ρα 309c; ειμη 510; ειμει 408 623; ημι 612 709; καθαροι ημι 607; καθοτη . . . ειμη 212 και ανδρα ου γινωσκω 001 002 003 004 005 006 102 103 105 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 306 307 308 309 402 403 405 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 609 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 και ανδρα ου γιγνωσκω 43 ανδρα ου γινωσκω 305 - 902 []ινωσ[] 81 [] 41 107 γινοσκω 213; γινωσκο 607; γινωσσκω 505; γηνωσκω 602 612 622 623; και ανδρα [] 43

13:11 και ειπεν αυτη ιωσηφ 109 112 113 202 208 210 212 213 219 304 307 402 403 405 407 507 605 και ειπεν αυτη ο ιωσηφ 505 611 και ειπε προς αυτην ο ιωσηφ 108 και ειπεν ιωσηφ αυτη 702 28.  καθοτι καθαρα; cf. ProtJac Vol. 1, pp. 69–71 29.  ιμι



Chapter 13

477

και ειπεν ιωσηφ 203 216 512 521 601 606 614 615 617 619 623 625 703 707 709 803 805 και αποκριθεις ειπεν αυτη ιωσηφ 43 και αποκριθεις ειπεν ο ιωσηφ 308 και αποκριθεις ο ιωσηφ ειπεν αυτη 302 και αποκριθεις ιωσηφ ειπεν αυτη 105 ειπεν δε αυτη ιωσηφ 001 003 004 103 111 114 206 209 218 305 306 408 517 602 612 627 ειπε δε αυτη ιωσηφ 002 207 211 501 502 513 609 613 801 ειπεν δε ιωσηφ 005 102 115 116 204 514 701 ειπε δε ιωσηφ 118 201 214 412 607 802 ειπεν ουν ιωσηφ 411 ειπεν δε αυτη 006 215 και λεγει αυτη ο ιωσηφ 509 604 - 406 409 503 508 510 603 622 708 902 [] 41 81 107 υπε 607; [] αποκριθις 43; ωσηφ 513; ι ιωσηφ 604 ποθεν ουν τουτο εστιν 213 309 521 626 ποθεν ουν τουτο εστι 113 210 220 605 ποθεν ουν εστιν τουτο 625 ποθεν ουν εστι τουτο 43 002 219 302 ποθεν ουν τουτο 105 109 203 308 407 ποθεν ουν εστιν 003 102 112 115 116 204 206 209 211 212 306 402 403 502 514 517 602 613 627 ποθεν ουν εστι 001 004 005 006 103 118 201 207 208 214 307 405 412 609 611 612 616 705 901 ποθεν ουν 114 215 408 505 ποθεν εστιν 216 305 ποθεν εστι 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 ποθεν εστι τουτο 202 623 ποθεν εστιν σοι τουτο 614 ποθεν τουτο εστιν 108 ποθεν τουτο 304 ποθεν μοι εστιν 607 ποθεν δε εστι 411 και ποθεν ουν εστιν 511 709 και ποθεν ουν εστι 111 218 501 513 702 801 802 και ποθεν τουτο εστω 507 και ποθεν εστι 509 604 - 406 409 503 508 510 603 622 708 902 [] 41 107

478

The Protevangelium of James

τουτω 105 219 507; εστη 605; ει 202; μι εστην 607; εστην . . . τουτω 614; []π[] 43 ποθεν . . . γαστρι σου [] εν τη γαστρι σου εστιν 81 εν τη γαστρι σου 43 109 213 308 309 407 521 605 625 626 εν γαστρι σου 302 το εν τη γαστρι σου 001 002 005 006 102 103 111 112 114 115 116 118 201 204 206 208 212 214 215 218 219 304 305 306 307 402 405 408 412 501 505 509 511 513 514 602 604 607 609 612 614 616 702 709 801 802 το εν τη γαστρι σου ορωμενον 202 το εν τη γαστρι σου οχουμενον 209 627 το εν γαστρι σου 004 113 203 207 210 211 220 411 517 701 705 901 το εγγαστριον σου 216 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 ο εν τη γαστρι περιεχεις 108 εν τη κοιλια σου 105 το εν τη κοιλια σου 507 611 το εν σοι ον 403 - 003 406 409 502 503 508 510 603 613 622 708 902 [] 41 107 τω 001 114 219 306; γαστρη 212 408 605; κοιληα 611; εγγαστρι 211; εγκαστριον 601 703; συ 403

13:12 η δε ειπεν 81 001 004 005 006 102 109 111 114 115 116 203 204 206 209 211 213 218 219 304 305 306 403 407 408 507 514 605 607 611 612 626 701 η δε ειπε 103 118 201 214 302 411 412 501 509 513 604 609 627 801 802 η δε μαρια ειπεν 43 η δε μαριαμ ειπεν 308 ει δε προς αυτον απεκριθη 108 ειπε δε αυτω 002 ειπεν δε μαρια τω ιωσηφ 614 και ειπεν 215 και ειπεν μαριαμ 202 521 709 και ειπεν μαρια 105 309 και ειπε μαριαμ 113 210 220 405 508 603 622 708 και ειπε μαρια 615 619 και ειπεν αυτω μαριαμ 208 212 307 402 511 616 625 702 705 901 και ειπεν αυτω μαρια 112 216 512 601 606 617 623 703 707 803 805 και αποκριθεισα μαριαμ λεγει αυτω 602 και αποκριθεισα μαρια λεγει αυτω 207 517

Chapter 13



479

- 003 406 409 502 503 505 510 613 902 [] 41 107 ει 81 305; υπεν 607; απεκριθει 108; αποκριθησα 602 ζη κυριος30 ο θεος31 μου 43 81 001 002 005 006 102 103 105 108 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 212 213 214 216 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 407 408 411 412 501 507 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 609 612 615 616 617 619 622 623 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 ζη κυριος ο θεος σου 211 ζη κυριος ο θεος 004 109 203 215 611 625 ζη κυριος 405 - 003 406 409 502 503 505 510 613 902 [] ο θεος μου 107 [] 41 ζη �[] 43 ζη κυριος . . . γινωσκω γινωσκει κυριος ο θεος μου 614 καθοτι ου γι γι//ΚΘ ΚΘ\\νωσκω 002 105 109 113 114 203 210 219 220 302 304 309 521 603 605 614 626 καθοτι ου γιγνωσκω 43 καθοτι ουκ οιδα 308 οτι ου γινωσκω 001 004 005 102 103 107 111 112 115 116 118 201 204 206 207 209 211 212 213 215 216 218 305 307 405 408 411 412 501 512 513 514 517 601 602 606 607 609 615 617 619 623 627 701 702 703 707 709 801 802 803 805 ου γινωσκω 81 006 108 202 208 214 306 402 403 407 507 508 509 511 604 611 612 616 622 625 705 708 901 και ουκ οιδα 510 - 003 406 409 502 505 613 902 [] 41 γινωσκωι 118; γινωσκο 408 614; γινοσκω 213 605; γηνωσκω 511 612 622; γηνωσκο 607 623; γυνωσκω 517; καθωτι . . . γινοσκω 105 καθοτι . . . εστιν μοι ποθεν εστιν εν εμοι το συμβαν αγνοω 503

30.  �� 31.  ��

480

The Protevangelium of James

ποθεν εστιν εμοι32 ποθεν εστιν μοι 001 115 204 206 209 306 408 627 ποθεν εστι μοι 103 118 214 409 609 612 ποθεν εστιν μοι τουτο 602 517 ποθεν εστιν εν εμοι 43 113 210 220 309 407 605 ποθεν εστιν το εν εμοι 81 102 105 112 116 213 216 307 308 511 514 521 701 709 ποθεν εστι το εν εμοι 208 212 402 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 803 805 901 ποθεν εστιν το εν εμοι ον 403 ποθεν εστιν τουτο εν εμοι 607 626 ποθεν εστιν τουτο το εν εμοι 510 ποθεν εστιν τουτο εν τη γαστρι μου 109 304 ποθεν εστιν τουτο το εν γαστρι μου 203 ποθεν εστι τουτο το εν τη γαστρι μου 002 202 508 603 622 708 ποθεν εστιν το εν τη γαστρι μου 614 ποθεν τουτο εστιν 405 ποθεν τουτο εστιν εν εμοι 302 ποθεν τουτο εστω το εν εμοι 507 ποθεν ουν εστιν μοι 613 ποθεν μοι εστιν 107 114 218 ποθεν μοι εστι 111 201 412 501 513 801 802 ποθεν αρα εστι μοι 006 ποθεν εστιν 005 211 305 611 ποθεν εστι 219 411 509 604 το ποθεν εστιν μοι 215 το ποθεν μοι εστι τουτο 207 μοι 003 613 αλλ οτι καθαρα ειμι και ανδρα ου γινωσκω ποθεν εστιν μοι 108 και ειπεν αυτω μαριαμ παντα οσα εωρακε και ηκουσεν παρα του αγγελου 004 πως τουτο 625 - 406 502 505 902 [] 41 ποθε 705; εστην 307; τουτω 507 510; τω 212; μει 408; μο 802; οντα 403; εν εμ[] 43

32.  ε\νε/μοι c

C ha p t e r 14

[] 42 61 62 92 93 94 95 96 101 106 217 301 404 621 631 704 - 104 205 303 401 504 506 610 618 628

14:01 και εφοβηθη ο ιωσηφ σφοδρα και εφοβηθη ιωσηφ σφοδρα 81 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 304 305 306 307 309 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 508 511 512 513 514 517 521 601 602 603 605 606 607 609 611 612 613 614 616 617 622 623 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 και εφοβηθη ιωσηφ 203 και εφοβηθη σφοδρα 615 619 και φοβηθεις ιωσηφ σφοδρα 405 625 και ακουσας εφοβηθη ιωσηφ σφοδρα 308 και ακουσας ιωσηφ εφοβηθη σφοδρα 302 τοτε εφοβηθη σφοδρα ο ιωσηφ 509 604 - 510 608 902 [] ιωσηφ σφοδρα 43 []ηφ [] 41 [] 91 110 εφοβηθι 409 617; εφοβηθην 701; εφοβη\θη/ 513c; εφ\οβ/ηθη 81c; σφοδ[] 216 και ηρεμησεν 43 001 002 003 004 006 102 105 107 108 109 111 112 113 114 116 204 206 208 209 210 212 215 218 219 220 302 304 305 307 308 309 402 403 407 408 409 507 508 511 512 514 521 601 602 603 605 606 611 614 615 616 617 619 622 623 626 701 702 703 705 707 708 709 803 805 901 και ηρεμησε 81 005 103 115 118 201 202 211 214 306 411 412 501 502 509 513 604 607 609 612 613 627 801 802 ηρεμησεν 405 625 και ηρευνησεν 213 505 και ηρισε 207 517

482

The Protevangelium of James

- 406 503 510 608 902 [] 41 91 110 216 ηρεμισεν 004 219 408 605 625; ηρεμησεν 218c; ιρεμησεν 108 507; ηρεμισε 211 306; ηραιμοισε 607; ερευνισεν 505; ηρησε 207 και ηρεμησεν . . . ποιησει και ουκ ηδει τι ποιησει αυτη 203 εξ αυτης 43 81 002 006 109 112 113 208 210 212 213 215 219 302 304 307 308 309 402 407 507 511 512 521 601 605 606 611 614 615 616 617 619 623 625 626 703 705 707 709 803 805 901 902 απ αυτης 105 108 405 εξ αυτης σφοδρα 702 - 001 003 004 005 102 103 107 111 114 115 116 118 201 202 204 206 207 209 211 214 218 220 305 306 403 406 408 409 411 412 501 502 503 505 508 509 510 513 514 517 602 603 604 607 608 609 612 613 622 627 701 708 801 802 [] 41 91 110 216 διαλογιζομενος 81 105 109 112 208 212 304 307 402 507 511 512 601 606 615 616 617 619 623 626 703 705 707 709 803 805 901 λογιζομενος 213 309 407 605 702 και διελογιζετο 002 113 202 210 220 508 603 611 614 622 708 και διελογιζετο εν εαυτω 219 405 και ελογιζετο 406 521 και ελογιζετο εν εαυτω 503 διανοουμενος 001 003 004 005 006 102 103 107 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 215 218 305 306 408 409 412 501 502 509 513 514 517 602 604 607 609 612 613 627 701 801 802 και εσκεπτετο 108 114 403 και εβουλευσατο 43 302 και εβουλευετο 308 και εμεριμνα ιωσηφ 510 και ενεθυμητο 625 - 411 505 608 902 [] 41 91 110 216 διαλογηζομενος 709; ελογηζετο 406; λογιζετο 503; διαννοουμενος 409; εμεριμναμνα 510 αυτην τι ποιησει τι αυτην ποιησει 002 111 113 114 210 218 220 302 304 305 407 409 501 509 513 521 604 607 625 801 802

Chapter 14



483

τι αυτην ποιηση 105 τι αυτην ποιησοι 403 510 τι αυτην ποιησω εγω 605 τι ταυτην ποιησει 308 τι αυτη ποιησει 107 408 602 612 614 τι αυτη ποιηση 81 τι αν αυτην ποιηση 202 508 603 622 708 τι εν αυτη ποιησει 43 το τι αυτην ποιηση 112 το τι αυτην ποιησει 004 109 212 215 307 411 502 507 511 611 623 626 702 το τι αυτην ποιησω 211 το τι αυτην ποιησαι 213 το τι αυτη ποιηση 306 το τι αυτη ποιησει 001 003 005 102 103 115 116 118 201 204 206 209 214 412 514 517 609 613 627 701 709 το τι αν αυτην ποιησει 108 207 309 405 το τι αν αυτην ποιησοι 512 601 615 619 το τι αν αυτη ποιηση 606 617 703 707 803 805 το τι αν ποιηση 208 402 616 705 901 τι δει ποιησαι 503 οτι αυτης ποιησει 006 τι αρα ποιησω αυτην απολυσω αυτην αλλα τι ποιησω αυτην 219 - 406 505 608 902 το τι α[] 216 []υτη ποι[] 41 [] 91 110 τω 216; τη 307 408 409 607 612c 626 709; τη δη 503; ποιησει 402 606; ποιηση 218c; ποιεισει 627c; εγων 605

14:02 και ειπεν1 ιωσηφ 81 001 003 004 005 006 102 103 107 111 113 114 115 116 118 201 204 206 207 209 210 211 214 215 218 220 305 308 408 409 412 501 502 513 514 517 521 602 607 609 612 613 627 701 801 802 και ειπεν εαυτω ιωσηφ 208 306 616 705 901 και ειπεν εν εαυτω ιωσηφ 112 212 307 402 511 601 606 615 617 619 702 703 707 709 803 805 και ειπεν ιωσηφ εν εαυτω 105 108 109 302 304 510 611 1.  ειπ�

484

The Protevangelium of James

και ειπεν ιωσηφ εν αυτω 43 και ειπεν ιωσηφ εν εαυτω λεγων 203 και ειπεν ιωσηφ και εαυτον 403 και ειπεν εν εαυτω 405 625 και ειπεν καθ εαυτον 202 508 603 622 708 και ειπεν 505 ειπεν δε ιωσηφ 614 ειπε δε εν εαυτω 002 και ελεγεν εν εαυτω 309 ελεγε γαρ εν εαυτω 503 λεγων 213 407 507 626 λεγων εν εαυτω 406 και λογισαμενος ειπεν εν εαυτω 509 και λογισαμενος ιωσηφ εν εαυτω 604 και διενοειτο λεγων εν εαυτω 411 - 219 512 605 608 623 902 [] 41 91 110 216 υπεν 607; αυτη 306 εαν αυτης2 κρυψω το αμαρτημα 81 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 109 111 113 114 115 116 118 201 204 206 207 209 211 213 214 215 218 219 302 304 305 308 407 408 409 411 412 501 502 507 509 510 513 514 517 521 602 604 605 607 609 611 612 613 614 626 627 701 801 802 εαν αυτης αποκρυψω το αμαρτημα 306 εαν αυτην αποκρυψω αμαρτηματα 43 εαν κρυψω το αμαρτημα αυτης 108 112 208 212 307 402 511 512 601 606 615 616 617 619 623 625 702 703 705 707 709 803 805 901 εαν κρυψω αυτης το αμαρτημα 210 220 403 405 505 εαν κρυψω το αμαρτημα 202 508 603 622 708 εαν αυτην κρυψω 203 406 κρυψω το αμαρτημα αυτης 503 εαν αυτη συγκρυψω το αμαρτημα 309 - 608 902 εαν κρυψω το αμ[] 216 []της [] 41 [] 91 110 αυτ[] 510 605; κριψω 507 510 709; τω 108 202 212; αμαρτιμα 505 607; αραρτημα 514c; αμαρτημαν 605; κριψω τω 305 611; κρηψο . . . αμαρτιμα 408; τω αμαρτιμα 612; αμαρτηματα ιωκωι 43

2.  αυτη\ς/ν c

Chapter 14



485

ευρεθησομαι3 81 001 002 003 005 006 103 105 107 108 111 113 114 115 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 218 220 305 307 308 309 405 407 409 411 412 501 502 503 507 508 509 511 512 513 521 601 602 603 604 606 607 609 613 615 616 617 619 622 625 626 627 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 ευρεθησωμαι 102 112 116 306 402 403 505 510 514 517 605 612 614 623 701 ευρισκομαι 109 215 304 406 611 ευρεθη 43 φοβουμαι μηπως ευρεθω 219 - 004 608 902 [] 41 91 110 216 ευρεθησομε 607; ευρεθησωμε 403 505 623; ερισκωμαι 406 611 ευρεθησομαι . . . μαχομενος ενοχος ευρεθησομαι 408 ευρεθησωμαι 408 ευρεθησομαι . . . κυριου ευρεθησομαι τω νομω κυριου μαχομενος 302 μαχομενος 81 002 105 108 109 113 202 203 210 220 304 308 309 403 405 406 407 503 505 507 508 510 521 603 605 611 614 622 625 626 708 ενοχος 001 003 005 006 102 103 107 111 112 114 115 116 118 201 204 206 207 208 209 211 212 213 214 215 216 218 219 305 306 307 402 409 411 412 501 502 509 511 512 513 514 517 601 602 604 606 607 609 612 613 615 616 617 619 623 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 - 004 608 902 []αχομενος 43 []χομε[] 41 [] 91 110 μαχωμενος 105 108 406 505 510 614; ενοχως 212; ενωχος 102 116 701; εννοχος 409 τω νομω κυριου4 43 81 001 002 003 005 006 102 103 107 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 304 305 306 307 309 402 403 405 406 407 408 409 412 501 502 505 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 606 607 609 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901

3.  ευρεθησομε 4.  ��

486

The Protevangelium of James

τω νομω του κυριου 108 τω νομω του θεου 203 308 411 τω κυριω 503 τω ναω κυριου 105 τω οικω κυριου 605 626 εν τω οικω κυριου 507 - 004 608 902 [] 41 91 110 νωμω 623; κυριω 115; το νομο 607

14:03 και εαν αυτην φανερωσω 81 102 105 108 109 112 113 114 116 208 209 210 213 219 220 304 307 309 407 505 508 511 512 514 521 601 602 603 606 607 614 615 616 617 619 622 626 701 702 703 705 707 708 709 803 901 και εαν αυτη φανερωσω 32 402 805 και εαν αυτοις φανερωσω 507 και εαν αυτην φανεραν ποιησω 002 και εαν αυτην παλιν φανερωσω 611 και εαν εαυτην φανερωσω 212 και εαν φανερωσω αυτο 302 και εαν φανερωσω 308 503 και εαυτην φανερωσω 202 605 καν αυτην φανερωσω 215 εαν αυτην φανερωσω 001 003 005 103 107 118 201 204 206 207 211 214 306 403 408 409 411 412 502 509 517 604 609 612 613 627 εαν αυτη φανερωσω 115 εαν δε αυτην φανερωσω 111 218 305 405 501 513 801 802 εαν δε αυτης φανερωσω το αμαρτημα 510 εαν δε αυτην φανεραν ποιησω 406 εαν δε φανερωσω 203 εαν φανερωσω 625 ει δε και φανερωσω 006 η παλιν φανερωσω 004 και αν αυτην μαρτυρησω 623 - 608 902 [] 41 91 110 216 φανεροσω 409 517 611 703; φανεροσο 607; φαννερωσω 508; αυτην 805c; αυτης 003; φανεροσωμαι 614; φανερωσωμαι 510; φανερων 406; μαρτυρυσω 623; εν αυτη 43

Chapter 14



487

τοις υιοις ισραηλ5 43 81 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 211 212 213 214 215 218 219 302 304 305 306 307 308 309 402 403 405 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 609 611 612 613 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 [] ισραηλ 91 [] υιοις ισραηλ 216 - 210 220 510 608 614 902 [] 41 110 ηοις 607; []ιοις ισραηλ 43 φοβουμαι μηπως 43 81 001 002 003 004 005 006 102 103 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 405 407 408 409 411 412 501 502 505 508 509 510 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 608 609 611 612 613 615 616 617 619 622 623 626 627 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 φοβουμαι μη 203 507 φοβουμαι παλιν μηπως 212 511 702 ταυτην φοβουμαι μηπως 503 μηπως 406 αλλα φοβουμαι μη 105 φοβουμαι και μηπως 607 - 614 902 φοβουμαι μη[] 91 216 [] 41 110 φοβουμε 212 702; μηπος 406 408 605; φοβου . . . μοι πος 607; φοβουμε μηπος 403 φοβουμαι . . . εαυτη φοβουμαι το εν αυτη μηπως ον αγγελικον 625 ων 625 αγγελικον < 6 εν εαυτη το> το εν αυτη 43 81 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 208 209 210 211 214 215 220 302 306 307 308 309 402 408 409 411 412 502 507 508 510 511 512 514 521 601 602 603 605 606 607 609 611 612 613 615 616 617 619 622 623 626 627 701 702 703 705 707 708 709 803 805 901 το εξ αυτης 213 503 - 111 207 218 305 403 406 501 505 509 513 517 604 608 614 801 802 902 [] εν αυτη 91 []τη 216 [] 41 110 τω 108 202 508 603 622 708; τον . . . αυτης 611; [τ]ο []η 43 και ευρεθησομαι7 43 81 91 001 002 003 004 005 006 103 107 108 109 111 113 115 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 213 214 215 216 218 220 302 307 308 309 402 403 405 407 411 412 501 503 507 508 509 511 512 513 521 601 602 603 604 606 607 608 609 612 613 615 616 617 619 622 625 626 627 702 703 705 707 708 801 803 805 901 και ευρεθησωμαι 102 112 114 116 212 304 306 406 408 502 505 510 514 517 611 623 701 709 802

6.  MSS 7.  ευρεθησομε

Chapter 14



489

και ευρεθησωμεν 605 και ευρεθεις 305 409 και ευρεθω 105 219 - 614 902 [] 41 110 ευρεθησομε 607; ευρεθησωμε 505; ευρεθεισωμαι 510; εβρεθησωμαι 709 παραδιδους αθωον αιμα8 παραδιδους αιμα αθωον 43 81 91 001 003 004 005 103 109 111 112 113 114 115 118 201 202 204 206 208 209 210 211 212 213 214 218 219 220 302 304 305 308 309 403 409 411 412 501 502 505 507 509 512 513 521 601 602 604 605 606 607 609 612 613 615 616 617 619 623 626 627 701 703 705 707 801 802 803 805 901 παραδιδους αιμα αθωων 102 116 406 408 514 614 παραδους αιμα αθωον 002 006 105 107 203 207 215 306 307 402 405 407 503 508 511 517 603 608 611 622 625 702 708 709 παραδους αιμα αθωω 108 και παραδους αιμα αθωον 510 - 902 πα[] 216 [] 41 110 αθοον 507 605 608; ανθωον 622; εμα αθοον 607; παριδους . . . αθοον 517 εις κριμα του9 θανατου εις κρισιν θανατου 81 εις κριμα θανατου 43 91 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 216 218 219 220 302 305 306 307 308 309 402 403 405 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 και εις κριμα θανατου την κορην 215 εις χειρας θανατου 304 εις θανατου 114 - 902 [] 41 110 ης 607; κριμαν 403; κοριν 215; []μα θανατου 43

8.  κ̇ α̇ι ̇ αιμα c 9.  κρισματο\υ/ς c

490

The Protevangelium of James

14:04 τι ουν αυτη ποιησω 105 207 309 408 503 517 602 606 608 617 703 707 803 805 902 τι ουν αυτην ποιησω 43 81 91 001 002 003 004 005 006 102 103 107 108 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 208 209 210 212 214 215 218 220 304 305 306 307 308 406 407 409 412 501 502 507 508 510 511 512 513 514 521 601 603 605 607 609 611 613 614 615 616 619 622 623 626 627 701 702 705 708 801 802 901 τι ουν αυτην ποιησω ουδεν αλλο ειμη 509 604 τι δε αυτην ποιησω 213 τι ουν ποιησω αυτην 612 τι αυτην ποιησω 109 τι ουν ποιησω 203 211 402 709 τι ουν ποιησω ουκ οιδα 405 625 - 219 302 403 505 τι ουν αυτην [] 411 τι ου[] 216 [] 41 110 αυτο 409; ποιησο 607; τη . . . πηησω 408; ειμι 604 λαθρα αυτην απολυσω 43 81 91 002 003 005 107 108 109 112 113 115 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 214 220 306 307 308 309 402 406 407 408 409 412 502 508 510 511 517 521 602 603 605 608 609 613 614 616 622 626 627 705 708 709 901 λαθρα απολυσω αυτην 006 114 203 213 215 405 507 509 512 601 604 606 611 612 615 617 619 623 625 702 703 707 803 805 902 λαθρα ουν αυτην απολυσω 001 004 305 αλλα λαθρα αυτην απολυσω 111 218 501 513 801 802 λαθρα απολυσω 304 απολυσω λαθρα 503 λαθρα ποιησω αυτην 102 116 514 607 701 - 105 219 302 403 505 [] απολυσω αυτην 216 [] 41 110 411 απολησω 507; απωλυσω 108; πολυσω 623; [απολ]υσω 43; ποιεισω αυτης 607 απ εμου 43 81 002 102 105 108 109 112 113 116 202 203 208 210 212 213 220 304 307 309 402 406 407 507 508 509 510 511 514 521 603 604 605 611 614 616 622 626 701 702 705 708 709 901 απ εμαυτου 607

Chapter 14



491

απ εμου και τουτο ουκ αγαθον 503 απ εμου αυτη η ημερα κυριου ποιησει ως βουλεται 405 625 - 91 001 003 004 005 006 107 110 111 114 115 118 201 204 206 207 209 211 214 215 216 218 219 305 306 308 408 409 412 501 502 512 513 517 601 602 606 608 609 612 613 615 617 619 623 627 703 707 801 802 803 805 902 [] 41 110 411 και κατελαβεν10 αυτον νυξ 81 91 001 003 005 102 105 107 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 210 211 212 213 218 220 304 306 307 308 403 406 407 412 501 505 508 509 511 512 513 514 521 603 604 606 612 615 617 619 622 625 626 701 702 703 707 708 801 802 803 805 902 και κατελαβεν αυτην νυξ 521 και κατελαβεν αυτον η νυξ 43 004 203 207 208 209 214 219 305 402 408 409 502 510 517 601 602 605 607 608 613 616 623 627 705 709 901 και κατελαβεν αυτον η νυξ και ηρεμησεν 614 και κατελαβεν η νυξ 302 κατελαβεν δε αυτον η νυξ 507 και ως ταυτα διελογιζετο κατελαβεν αυτον η νυξ 108 και ταυτα αυτου λεγοντος κατελαβεν αυτον η νυξ 503 και μετα ταυτα του ιωσηφ ενθυμουμενου κατελαβεν αυτον η νυξ 609 και ταυτα αυτου ενθυμουμενου κατελαβεν η νυξ 611 και ταυτα αυτου ενθυμουμενου κατελαβεν αυτον νυξ 002 και ταυτα διενθυμουμενου αυτου κατελαβεν αυτον νυξ 309 και ταυτα του ιωσηφ ενθυμουμενου κατελαβεν αυτον νυξ 103 και υπελαβεν αυτους νυξ 006 και υπελαβετο αυτους νυξ 216 - 405 και κατελαβ[] 216 [] 41 110 411 κατεβαλεν 505; κατελαβ[] 81; \κατε/λαβον 623c; αυτων 406; αυτων |αυτον| 510c; αυτ[] 91; τον 103; ενθημουμενου 611

14:05 και ιδου11 αγγελος κυριου12 81 91 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 406 407 408 409 412 501 502 10.  κατεβαλεν 11.  ειδου 12.  ��

492

The Protevangelium of James

505 507 508 509 510 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και ιδου αγγελος 511 και ελθων αγγελος κυριου 405 [] αγγελος κυριου 216 και []�[] 43 [] 41 411 []δου 91; ηδου 607; α[]λος \κυριου/ 81c και ιδου . . . λεγων και εν τη νυκτι ταυτη φαινεται αυτω αγγελος κατ οναρ λεγων ιωσηφ υιος δαυιδ 503 φενηται 503 φαινεται13 43 91 001 002 003 004 005 006 102 103 107 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 220 302 304 306 307 308 309 402 403 405 406 407 408 409 412 501 502 505 507 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 611 612 613 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 εφανη 203 εστιν 510 κατελαβεν 305 [] 41 411 φαινετε 514; φενεται 213 505; φενετε 403 408 607; φενετο 709; φεται 605; [] νεται 43 φαινεται . . . λεγων κατ οναρ φαινεται αυτω λεγων 81 105 κατ οναρ φαινεται αυτω λεγων ιωσηφ ιωσηφ 614 κατ οναρ φαινεται αυτω λεγων ιωσηφ υιος δαυιδ 114 κατ οναρ εφανη αυτω λεγων 219 φαι[]τω 81; λεγον 105; ωναρ . . . αυτον 614 αυ/Λ\τω14 κατ ονειρον15 λεγων αυ/ αυτω κατ οναρ λεγων 43 001 003 006 103 107 110 112 206 207 208 209 211 213 306 307 308 309 402 405 408 409 502 507 512 517 601 602 606 608 609 612 613 615 616 617 619 623 625 626 627 702 703 705 707 803 805 901 902

13.  φενεται 14.  αυ/Λ\αυτω 15.  ονιρον



Chapter 14

493

αυτω κατ οναρ λεγων ιωσηφ 002 202 407 508 603 611 622 708 709 αυτω κατ οναρ λεγων ιωσηφ ιωσηφ 004 102 113 116 210 220 509 511 514 604 607 701 αυτω κατ οναρ λεγων ιωσηφ ιωσηφ υιος δαυιδ 108 αυτω λεγων 005 111 115 201 204 214 218 302 412 501 513 801 802 αυτω λεγων ιωσηφ ιωσηφ 510 αυτω λεγων ιωσηφ υιος δαυιδ 118 406 κατ οναρ λεγων αυτω ιωσηφ ιωσηφ 521 κατ οναρ αυτω λεγων 109 304 κατ οναρ τω ιωσηφ λεγων 215 305 κατ οναρ τω ιωσηφ λεγων αυτω 605 κατ οναρ τω ιωσηφ 203 κατ οναρ λεγων 212 τω ιωσηφ λεγων ιωσηφ υιος δαυιδ 403 505 αυτω κατ οναρ [] 91 αυτω κατ ον[] 216 [] 41 411 αυτο 001; αυτη 306; ωναρ 110 209 212 305 612; ορνα 709; λεγω 607; αυτο . . . λεγον 408; αυτω ναρ κατ οναρ 514c

14:06 μη φοβηθης 001 002 003 004 005 006 103 107 109 110 111 113 115 201 202 203 204 206 207 209 210 211 213 215 218 220 302 304 305 306 308 309 406 407 408 409 412 501 502 507 508 509 513 517 521 602 603 609 613 614 626 627 801 802 μη φοβηθης ιωσηφ 405 608 612 625 μη φοβου 105 510 μη φοβου ιωσηφ 219 []βηθει[] 81 []η[] 91 [] 41 43 411 φοβηθεις 006 109 202 206 207 209 215 305 306 309 406 407 409 507 508 509 517 602 603 608 609 614 625 626; φοβηθηις 004; φοβηθ.ς 218c μη φοβηθης . . . ταυτην μη φοβηθης την παιδα ταυτην παραλαβειν 112 208 212 307 402 511 512 601 606 615 616 617 619 702 703 705 707 709 803 805 901 902 μη φοβηθης παραλαβειν την παιδα ταυτην 102 108 114 116 514 604 611 623 701 μη φοβηθης παραλαβειν μαριαμ την παιδα 214 μη φοβηθης παραλαβειν μαριαμ την γυναικα σου 118 403 503 521 605 622 708 μη φοβου παραλαβειν μαριαμ την γυναικα σου 505 μη φοβηθης απολαβειν την παιδα ταυτην 607

494

The Protevangelium of James

[]θεις την παιδα ταυτην παραλα[] 216 φοβηθεις 102 108 112 114 116 511 514 521 616 622 623 703 708 803 901; φοβηθεις 705c; την την 701 Dittography; γυναικαν 505; παραλαβην 623; παιδαν 212; αυτην 902; φοβηθεις . . . παραλαβην 702; φοβηθεις . . . μαριαμ την γυναικαν σου . . . παιδαν 611c; μοι φοβοιθης απολαβυν 607 την παιδα ταυτην 43 001 002 003 004 005 006 103 105 107 109 110 111 113 115 201 203 204 206 207 209 210 211 213 215 218 219 220 302 304 305 306 308 309 405 407 408 409 412 501 502 507 509 510 513 517 602 608 609 612 613 614 625 626 627 801 802 την παρθενον κυριου μαριαν 406 [] 41 81 91 411 παιδαν 510; παιδα\ν/ 305c; []αν 43 το γαρ εν εαυτη ον16 το γαρ εν αυτη ον 113 208 210 219 220 405 507 509 512 521 601 604 606 616 617 619 623 703 705 707 803 805 901 902 το γαρ εν αυτη ων 112 212 213 307 402 403 511 611 614 625 626 702 709 το γαρ εν αυτη γενομενον 108 110 408 409 το γαρ εν αυτη γεννωμενον 91 118 το γαρ εν αυτη γεννηθεν 002 202 304 309 406 505 508 603 605 622 708 το γαρ εν αυτη 102 105 109 116 203 302 308 407 510 514 607 701 το γαρ αυτη ον 615 το γαρ εξ αυτης γενομενον 003 206 218 306 612 το γαρ εξ αυτης γεννωμενον 001 004 005 006 103 107 111 114 115 201 204 207 209 211 214 215 305 412 501 502 513 517 602 609 613 627 801 802 το γαρ εξ αυτης γεννηθεν 503 το γαρ εξ αυτης γεγεννημενον 608 το γαρ εν αυτη [] 43 []τη ον 216 [] 41 81 411 αυτης 605 607; γενηθεν 503 622; γεννομενον 91 001 114 207 209 211 215 305 517 627; γενοωμενον 513c εκ πνευματος17 εστιν αγιου 002 004 102 105 108 116 118 202 203 209 213 215 216 219 302 304 309 402 403 507 508 510 512 514 517 521 601 602 603 606 607 611 612 614 615 617 619 623 627 703 707 708 803 805 902

16.  ων 17.  π��

Chapter 14



495

εκ πνευματος αγιου εστιν 001 003 005 006 107 109 110 111 112 114 115 203 206 211 212 214 218 305 306 307 308 406 407 409 502 505 511 605 608 613 622 625 701 705 709 901 εκ πνευματος αγιου εστι 103 113 201 207 208 210 220 405 412 501 509 513 604 609 616 702 801 802 εκ πνευματος αγιου 408 503 626 εκ [] 91 [] 41 43 81 411 π.ευματος 617c; αγι[] 216; εστην 110

14:07 τεξεται δε σοι υιον τεξεται δε υιον 43 81 001 003 004 005 006 102 103 108 109 110 112 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 211 212 213 214 215 219 302 304 306 307 308 309 402 403 405 406 407 408 409 412 502 503 507 508 511 512 514 517 601 602 603 605 606 607 608 609 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 τεξεται γαρ υιον 113 202 210 220 509 521 604 τεξει γαρ υιον 305 510 τεξεται υιον 105 505 - 002 107 111 218 501 513 801 802 [] 41 91 216 411 τεξετε 102 116 408 507 514 614; τηξεται 607; τεξη 510; []ξεται δε υι[] 43 και καλεσης το ονομα αυτου18 ιησουν19 81 001 109 112 114 202 208 211 213 216 402 408 508 510 603 611 614 616 622 625 702 708 και καλεσεις το ονομα αυτου ιησουν 002 004 005 006 102 103 105 107 108 111 113 115 116 118 201 203 204 206 207 210 212 214 215 218 219 220 302 304 305 307 308 309 403 405 406 407 409 412 501 502 507 509 511 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 607 608 609 612 613 615 617 619 623 626 701 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και καλεσει το ονομα αυτου ιησουν 110 209 627 και καλεση το ονομα αυτου ιησουν 003 και καλεσουσιν το ονομα αυτου ιησουν 505 και καλεσεις το ονομα ιησουν 306 503 κ[] 43 [] 41 91 411 καλεσις 305 306 607 709; καλασεις 514; []σης 216; \αυτου/ 625c 18.  σαυτου c 19.  ι��

496

The Protevangelium of James

αυτος γαρ σωσει τον λαον αυτου 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 405 406 407 408 409 412 501 502 503 505 507 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 606 607 608 609 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 αυτος γαρ σωση τον λαον αυτου 81 211 510 αυτος γαρ σωσει τον λαον 210 ουτος γαρ σωσει τον λαον αυτου 605 702 ουτως γαρ σωση λαον αυτου 212 []του 216 [] 41 43 91 411 αυτουαποτος 514c; σωση 705c; σοσοι 607; των 408 εκ των αμαρτηματων αυτων απο των αμαρτιων αυτων 81 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 305 306 307 308 309 402 405 406 407 408 412 501 502 503 507 510 511 512 513 514 517 521 601 602 605 606 607 608 609 611 612 613 614 615 616 617 619 625 626 627 701 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 απο των αμαρτιων αυτου 202 302 304 508 609 603 604 622 623 708 709 απο των αμαρτιων ημων 409 απο των πταισματων αυτων 403 εκ των πταισματων αυτων 505 [] 41 43 91 411 τον 703; απω . . . αυτον 605; αμαρτυων 611; αμαρτιον αυτον 607; τον . . . αυτον 408

14:08 και ανεστη ιωσηφ απο του υπνου 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 402 403 405 407 412 501 502 503 505 507 508 511 512 513 514 517 521 601 602 603 605 606 607 608 609 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και ανεστη ιωσηφ απο του υπνου αυτου 81 309 και ανεστη ιωσηφ απο του υπνου και εχαρη 510 και αναστας ιωσηφ απο του υπνου 408 409 509 604

Chapter 14



497

αναστας δε ιωσηφ απο του υπνου 406 και ανεστη ιωσηφ εκ του υπνου 308 και ανεστη απο του υπνου ιωσηφ 203 [] απο του υπνου 216 [] 41 43 91 411 ανεστι 110 614; ηωσηφ 623c; ενεστη 514c; εχαρι 510 και εδοξασεν 81 001 003 004 107 109 110 112 202 203 209 212 213 218 307 402 403 407 505 507 510 511 517 605 614 701 και εδοξασε 002 005 103 105 111 113 114 115 118 201 204 206 207 208 210 211 214 216 219 302 304 306 308 309 405 412 501 502 503 508 512 513 521 601 602 603 606 609 611 612 613 615 616 617 619 622 623 625 626 627 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και εδοξασεν κυριον 006 215 608 και εδοξαζεν 102 116 514 και εδοξαζε 108 220607 εδοξασεν 305 408 εδοξασε 509 604 εδοξασε κυριον406 δοξαζων 409 [] 41 43 91 411 εδωξαζε 607 τον θεον20 του ισραηλ21 81 006 103 108 110 116 214 219 305 308 408 409 412 514 602 605 609 626 701 τον θεον ισραηλ 001 002 003 004 005 102 105 107 109 111 112 113 114 115 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 218 220 302 304 306 307 309 402 407 501 502 503 507 508 509 510 511 512 513 517 521 601 603 604 606 607 608 611 612 613 615 616 617 619 622 623 627 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 τον θεον αυτου ισραηλ 215 τον θεον του ουρανου 406 τον θεον 403 405 505 614 625 τον θεον [] 216 [] 41 43 91 411 των 607

20.  �� �� 21.  ι���

498

The Protevangelium of James

τον δοντα αυτω 001 002 003 004 005 102 103 107 109 110 111 112 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 211 212 213 214 218 302 304 305 306 307 308 402 405 408 409 412 501 502 508 510 511 512 513 514 517 601 602 603 606 607 608 609 612 613 614 615 616 617 619 622 625 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 τον δωσαντα αυτω 006 215 τον δοντα αυτη 309 407 507 509 604 605 611 626 τον δοντα αυτοις 81 τον δοντα 113 210 220 406 503 521 τω δοντι αυτω 219 - 105 108 403 505 623 [] αυτω 216 [] 41 43 91 411 το 406; των 408; δωντα 110 109 213; αυτον 306 510 602 625 627; αυτην 611; των . . . αυτου 607; δωντα αυτον 212 614; των δωντα αυτων 409 την χαριν αυτου 006 112 113 208 210 212 213 215 220 307 308 402 510 616 702 705 901 την χαραν αυτων 81 την χαριν ταυτην 002 003 005 109 110 115 118 201 203 204 206 209 214 216 304 309 408 409 412 502 512 601 606 612 613 614 615 617 619 626 627 703 707 803 805 902 την χαριν 001 004 102 103 111 116 207 211 218 219 305 306 501 509 513 514 517 602 607 608 609 701 801 802 την χαριν και δοξαν 302 χαριν 107 202 407 508 603 604 605 611 622 708 χαριν αυτου 511 521 τοιαυτην χαριν αυτη 406 τοιαυτην χαριν 114 405 507 625 709 τοιαυτην χαραν 503 - 105 108 403 505 623 [] 41 43 91 411 τοιαυτη 507; αυτην 406 και εφυλασσε 302 309 407 503 611 και εφυλασσεν 81 001 003 004 005 006 102 103 107 109 110 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 218 305 306 501 502 507 513 514 517 605 607 608 609 612 613 626 627 701 801 802 και εφυλαττεν 213 408 409 και εφυλαξε 002 108 304 308 521 625 και εφυλαξεν 203 510 602

Chapter 14



499

και εφυλαξεν ιωσηφ 105 και διεφυλασσε 508 603 708 και διεφυλασσεν 202 614 622 και διεφυλαξε 113 208 210 220 402 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και διεφυλαξεν 112 212 307 511 του φυλασσειν 114 215 και ην φυλασσων 406 και λοιπον εφυλασσεν 509 604 τηρησαι αφθορον 405 - 219 403 412 505 και διεφυ[] 216 []λασσεν 91 [] 41 43 411 εφυλασε 503 611; εφυλαξαι 304; εφυλασεν 005 118 305 609 612; εφιλασεν 607; εφιλησεν 507; εφυλατγεν 213; διεφυλασε 708; διεφυλασεν 614 622 την22 παιδα 81 002 105 108 109 112 113 202 208 210 220 212 213 302 304 307 308 309 402 407 503 508 510 511 512 521 601 603 605 606 611 614 615 616 617 619 622 623 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 την παιδα ταυτην 626 αυτην 91 001 003 004 005 006 102 103 107 110 111 114 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 215 218 305 306 408 409 501 502 509 513 514 517 602 604 607 608 609 612 613 627 701 801 802 αυτην λοιπον παρ εαυτω 406 ταυτην 507 την παρθενον 203 625 την παρθενιον 405 - 219 403 412 505 [] 41 43 216 411 παιδαν 510; πεδαν 611; λοιπων παρρεαυτω 406

22.  τ�

C ha p t e r 15

[] 42 61 62 92 93 95 96 101 106 217 301 404 411 621 631 704 - 104 205 303 401 504 506 610 618 628

15:01 ηλθεν δε 81 91 001 003 004 005 006 102 107 109 110 111 114 115 204 206 209 211 215 218 304 306 406 408 409 510 517 608 611 627 ηλθε δε 002 103 118 201 207 214 302 305 308 412 501 502 513 607 609 612 613 801 802 ηλθεν 116 514 602 701 και ηλθεν 108 112 113 203 208 210 212 216 220 307 402 405 507 511 512 521 601 606 614 615 616 617 619 623 625 626 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και απηλθεν 403 505 και μετα τινας ημερας ηλθεν 202 508 603 622 708 και μετα δυο ημερας ηλθεν 509 604 τη δε επαυριον ηλθεν 219 - 105 [] 41 43 94 αι 702 ηλθεν . . . γραμματευς ο δε γραμματευς αννας ηλθεν 213 503 605 ο δε γραμματευς αννας ηλθε 309 407 αννας ο γραμματευς 81 91 001 002 003 004 005 006 102 103 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 208 209 210 211 212 214 215 216 218 219 220 304 305 306 307 308 403 405 406 408 409 412 501 502 505 507 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 606 607 608 609 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 ο αννας ο γραμματευς 402 και αννας ο γραμματευς 207 302 αννας 604



Chapter 15

501

- 202 [] 41 43 94 ανας 220 406 408 612 623 702 709; γραματευς 107 211 507; γραμ\μ/ατευς 514c 622c; γρα[]τευς 91; γραμματες 614; ανας . . . γραματευς 505 607 αννας . . . ειπεν αυτω ιωσηφ και ειπεν αννας ο γραμματευς τω ιωσηφ λεγων 105 προς αυτον 002 006 114 214 219 308 507 625 626 προς ιωσηφ 113 202 210 220 306 309 403 406 407 503 505 508 521 603 622 708 605 προς τον ιωσηφ 91 001 003 004 005 102 103 107 110 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 213 218 305 408 409 412 501 502 509 513 514 517 602 604 607 608 612 613 614 627 801 802609 701 επ αυτον 108 εν τω οικω του ιωσηφ 611 - 81 109 112 203 208 212 215 302 304 307 402 405 510 511 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 [] 41 43 94 216 των 607; προς τ[]ωσηφ 91 και ειπεν αυτω ιωσηφ 112 307 402 512 615 616 619 623 705 901 και ειπεν ιωσηφ ιωσηφ 81 και ειπεν αυτω 91 001 002 003 004 005 006 102 103 107 110 111 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 211 214 215 218 302 305 306 308 403 406 408 409 412 501 502 505 508 509 513 514 517 601 602 603 604 607 608 609 611 612 613 614 622 627 701 708 801 802 και ειπεν τω ιωσηφ 109 203 212 304 511 709 και ειπε τω ιωσηφ 108 219 405 606 617 625 702 703 803 805 902 και ειπε τω ιωσηφ ιωσηφ 707 και ειπεν 114 507 626 και λεγει αυτω ιωσηφ 220 και λεγει αυτω 113 210 521 λεγων 213 309 407 503 605 λεγων αυτω ιωσηφ 510 []τω ιωσηφ 216 [] 41 43 94 ειπεν αυτω 623; ειτω 623c; υπεν 607; τον 625 διατι ουκ εφανης 81 002 108 112 113 203 208 210 212 213 216 219 220 302 307 402 405 407 503 507 510 511 512 521 601 605 606 614 615 616 617 619 623 625 626 703 705 707 709 803 805 901 902

502

The Protevangelium of James

διατι ουκ ενεφανης 309 702 διατι ουκ ενεφανησθης 406 διατι ουκ ηλθες 006 105 215 403 505 διατι ουκ εγενου 114 διατι ου παρεγενου 308 408 409 τι ουκ εφανης 607 τι οτι ουκ εφανης 102 611 τι οτι ου παρεγενου 91 001 003 004 005 103 107 115 118 201 204 206 207 209 211 214 306 412 502 517 602 609 612 613 τι οτι ουκ αν παρεγενου 110 τι οτι παρεγενου 627 τι ου παρεγενου 111 218 305 501 509 513 604 801 802 οτι ουκ εφανης 116 514 701 ινατι ουκ εφανης 202 508 603 622 708 τι οτι ουκ εφανερωσας 109 304 τι ουν εβραδυνας και οτι ου παραγεγονας 608 [] 41 43 94 διατη 408 503 505; διοτι 407; εφαννης 508; παρ[]εγε[]υ 91; παρεγενω 004; επαρεγενου 627; παρεγεγονας 608; διατη ου ουκ 623 τη συνοδω1 ημων 81 112 212 307 407 510 511 611 702 709 τη συνοδια ημων 208 402 616 705 901 τη συναγωγη ημων 202 508 603 622 708 τη εισοδω και συνοδια ημων 216 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 τη εισοδω και τη συνοδια ημων 623 εν τη συνοδω ημων 91 001 003 004 005 006 102 103 107 108 111 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 209 210 211 214 215 218 219 220 306 308 406 408 409 412 501 502 503 509 513 514 517 521 602 604 607 608 609 612 613 614 626 627 701 801 802 εν τη συνοδια ημων 105 110 305 εν τη συναγωγη ημων 002 213 405 605 625 εν τη συναγωγη 403 309 εν τη συνοδω μου 507 εν τη συναγωγη προς την συνοδον ημων σημερον 302 εν συναγωγη 505 ημιν εαυτον 109 304 [] 41 43 94 της τη 617; σηνοδια 208 402 616 705 901; συνο[]α 110; συ[]ω 91; συνοδο 607; σηνοδω 514 602 612; τι συναγη 405; ημον 408; και []ια ημων 216

1.  συνοδου

Chapter 15



503

15:02 και ειπεν2 αυτω 612 και ειπεν αυτω ιωσηφ 91 001 002 003 005 006 102 103 105 107 108 110 111 112 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 216 218 219 220 305 306 307 309 402 403 412 501 502 508 509 511 512 513 514 517 601 602 603 606 607 608 609 613 615 616 617 619 622 623 627 702 703 705 707 708 801 803 805 901 902 και ειπεν αυτω ο ιωσηφ 604 701 και ειπεν ιωσηφ 81 004 109 114 213 302 304 308 405 407 503 507 510 521 605 611 625 626 709 802 και ειπεν 505 ο δε ιωσηφ ειπεν 406 ειπεν δε ιωσηφ 408 409 614 [] 41 43 94 και ειπεν ιωσηφ δια τι ουκ εφανης εν τη 625c οτι εκαμον εκ της οδου 81 91 001 004 005 006 103 107 108 109 110 111 115 201 203 204 206 207 209 211 213 214 215 218 306 308 407 408 409 412 501 507 509 510 513 517 602 604 608 609 625 627 705 801 802 901 οτι εκαμνον εκ της οδου 003 102 116 118 302 502 514 607 613 701 οτι εκαμνον εν τη οδω 521 οτι εκαμον απο της οδου 105 112 113 202 208 210 212 219 220 304 305 307 402 508 511 512 601 603 605 606 611 612 614 615 616 617 619 622 626 702 703 707 708 709 803 805 902 οτι ηρχομην απο της οδου 623 οτι κεκμηκως ημην εκ της οδου 002 εκαμον εκ της οδου 309 εκαμον απο της οδου 114 405 εκοπιασα εκ της οδου 403 505 εκαμον απο της οδοιποριας 406 εκ του κοπου της εργασιας και το της οδου καμον 503 οτι εκαμο[] οδου 216 [] 41 43 94 τι 612; εκαμων 105; ερχουμουν 623; κωπιασα 505; εν 502; []κ 81; εκαμων . . . ωδοιποριας 406; εκ[]ν εκ τ[] οδου 91 /ΛΑ ΛΑ\\ και ανεπαυσαμην την μιαν ημεραν 81 006 114 215 302 308 611 2.  ειπ�

504

The Protevangelium of James

και ανεπαυσαμην την μιαν ημεραν εν τω οικω μου 308 και ανεπαυσαμην ημεραν μιαν 002 και ανεπαυσαμην ημεραν μιαν εν τω οικω μου 108 και ανεπαυσαμην την πρωτην ημεραν 91 001 003 005 102 103 105 107 109 110 111 112 115 116 118 201 204 206 207 208 209 211 212 214 216 218 219 304 305 306 307 402 405 406 408 409 412 501 502 509 511 512 513 514 517 601 602 604 608 609 613 615 616 619 623 625 627 701 702 705 709 801 802 901 και ανεπαυσαμην την πρωτην ημεραν εν τω οικω μου 203 213 309 407 507 510 605 614 626 και ανεπαυσαμην τη πρωτη ημερα 004 και ανεπαυσα την πρωτην ημεραν 607 και ανεπαυσαμην πρωτην ημεραν 606 617 703 707 803 805 902 και ανεπαυσαμην 113 202 210 220 403 505 508 521 603 612 622 708 ανεπαυσαμην τη νυκτι ταυτη εν τω οικω μου 503 [] 41 43 94 αναπαυσαμην 505; ανεπαυσαμιν 110; ανεπαυ ην 605; ενεπαυσαμην 803; προτην 305 607 623; ημερα 108; αναπαυσαμην . . . νυκτη 503; ανε[]αυσαμην . . . []ια 81; ανεπαυ[]μην . . . πρωτ[] ημ[]αν 91

15:03 και εστραφη αννας 002 105 110 112 208 212 216 307 402 403 505 511 616 625 702 705 709 901 και εστραφη ο αννας 304 και εστραφη αννας ο γραμματευς 219 309 και εστραφη ο γραμματευς 203 507 626 και εστραφη 109 211 609 και απεστραφη 006 215 και επεστραφη αννας 305 και επεστραφη ο γραμματευς 111 218 501 513 801 802 και επεστραφη αννας ο γραμματευς 308 και επεστραφη 91 001 003 005 103 107 114 115 118 201 204 206 209 214 305 306 408 409 412 502 517 612 613 627 εστραφη αννας 512 601 615 619 623 εστραφη δε αννας 606 617 703 707 803 805 902 εστραφη δε ο γραμματευς 510 605 και στραφεις αννας 405 και στραφεις αννας ο γραμματευς 102 113 116 202 210 220 302 508 514 521 603 607 614 622 701 708 και στραφεις 611 στραφεις δε αννας 108 406 στραφεις δε ο αννας 602 στραφεις δε ο γραμματευς 213 503



Chapter 15

505

συστραφεις ο γραμματευς 407 και δη επιστραφεις 509 604 - 207 608 και εσ[] 81 [] 41 43 94 στραφης 102 116 503 514; εστραφ[] 605; []φη 216; εστραφην 109 304; επεστραφην 91 001 003 005 409; επιστραφη 627; ανας 220 623 709; αν\ν/ας 702c; εστραφην ανας 505; στραφης ανας 607 και εστραφη . . . ωγκωμενην ειτα φωνησας μικρον τις τω αννα οτι μαρια εν γαστρι εχει 004 εγγαστρι 004 και ειδεν 001 002 003 005 006 107 109 110 111 112 114 115 203 204 209 211 212 215 216 219 304 305 306 307 309 402 403 408 409 505 507 511 517 605 625 626 709 και οιδεν 510 και ειδε 91 103 105 118 201 206 208 214 218 308 412 501 502 512 513 601 606 609 612 613 615 616 617 619 623 627 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 και ειδων 602 ειδεν 102 116 202 213 503 514 521 611 614 701 ειδε 113 210 220 405 509 604 607 και θεωρησας 108 και βλεπει αννας 207 608 βλεπει 407 ωρα 406 [] ειδεν 81 [] 41 43 94 ιδεν 81 001 003 005 006 109 110 111 112 114 202 209 212 213 215 304 307 402 403 503 505 507 605 611; ιδε 105 206 302 508 603 612 615 619 622 623 627 708 902; ηδε 607; ειδεν 218c; θεωρισας 108 την μαριαν 91 003 005 006 102 103 105 107 109 110 114 115 116 118 201 203 204 206 209 210 211 214 302 306 309 406 409 412 502 505 510 514 517 521 607 609 611 612 613 614 625 701 την μαριαμ 001 111 113 207 213 215 218 219 220 304 308 405 407 408 501 503 507 509 513 602 604 605 626 627 801 802 την τε μαριαμ 608 μαριαμ 305 την παρθενον 002 108 112 202 208 212 216 307 402 508 511 512 601 603 606 615 616 617 619 622 623 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 την γαστεραν της μαριας 403

506

The Protevangelium of James

την [] 81 [] 41 43 94 ωγκωμενην3 91 001 002 003 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 308 402 406 407 408 409 412 501 502 503 507 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 607 608 609 611 612 613 614 615 616 617 619 623 625 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 διωγκωμενην 202 508 603 622 708 εγκυουσαν 505 εγκυον ουσαν 405 εγκυον 309 πεπληρωμενην 403 []μενην 81 [] 41 43 94 ωγκομενην 604 609; ωγκουμενην 805; ογκομενην 91 105 108 109 110 112 207 213 215 219 302 402 407 507 517 607 608 625 626 627 705 709 901; ογκ[] μενην 605; ογκομενη 612c; ογ[]μ[] 216; οκγωγκωμενην 514c; ογγομενην 408; ογκουμενην 006 111 211 218 304 306 501 503 512 513 601 606 611 614 615 616 617 619 703 707 801 802 803 902; ογκωμενην 203 616c; ογκουμενη 510; ογγουμενην 305 623; εγκομενην 409; εγκηουσαν 505

15:04 και απηει 91 001 003 005 006 102 103 107 109 110 111 113 115 116 118 201 204 206 207 209 210 211 214 215 218 220 302 305 306 308 406 408 409 412 501 502 509 513 514 517 521 604 608 609 611 612 613 625 627 701 801 802 απηει 602 607 και απηλθεν 112 114 202 203 212 216 304 307 402 403 505 511 614 622 623 709 και απηλθε 105 208 508 512 601 603 606 615 616 617 619 702 703 705 707 708 803 805 901 902 και ηλθεν 510 605 απηλθε 108 και απελθων 002 219 405 και εισελθων 213 407 503 507 626 και ελθων 309 και αυτος πεισθεισα εκ τοις οφθαλμοις απηει 004 []απηει 41 3.  ονκωμενην

Chapter 15



507

[] 43 81 94 απιει 003 006 107 109 110 206 207 209 211 215 305 406 502 517 521 602 608 611 612 613 627; απιη 004 302 308; απειη 118 306 408 609 625; απειει 513; αποιει 607; απηυ 409; [] απηλθεν 216 δρομαιος4 91 001 105 111 115 118 201 214 218 304 305 306 408 501 502 513 608 611 612 613 801 802 δρομαιως 002 003 005 006 102 103 107 108 109 110 114 116 206 207 209 211 215 302 308 406 409 412 509 514 517 602 604 607 609 614 627 701 - 41 112 113 202 203 204 208 210 212 213 216 219 220 307 309 402 403 405 407 503 505 507 508 510 511 512 521 601 603 605 606 615 616 617 619 622 623 625 626 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 [] 43 81 94 δρομεως 006 102 107 116 206 602 607; δρωμαιως 406 δρομαιος . . . ειπεν αυτω προς τον ιερεα και ειπεν μετα δρομου 004 προς τον5 ιερεα6 91 001 002 003 005 006 102 103 105 107 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 220 302 305 306 308 309 406 407 408 409 412 501 502 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 611 612 613 615 616 617619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 προς τον αρχιερεα 108 304 307 402 405 503 614 709 προς ζαχαριαν τον αρχιερεα 403 505 προς [] 41 []ρος [] 81 προ 110; ιερεαν 91 001 211 306 507 605 611 617; ιεραια 607 409; αρχιερεαν 403 505 709; αρχειερεα 614 προς . . . αυτω ειπεν τω ιερει 219 και ειπεν αυτω 108 112 113 202 208 210 211 212 216 220 304 307 402 505 508 509 510 511 512 521 601 603 604 606 608 611 614 615 616 617 619 622 623 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 και ειπεν αυτω ακουσον μου 302 308 4.  δρομεος 5.  τ� 6.  ιερεαν

508

The Protevangelium of James

και ειπεν προς αυτον 403 και ειπεν 91 001 003 005 006 102 103 107 109 110 111 114 115 116 118 204 206 207 209 214 218 305 306 408 409 412 501 502 513 514 517 607 609 612 613 627 801 802 ειπεν αυτω 002 507 ειπεν αυτω οτι 213 407 605 ειπεν 309 503 626 και λεγει αυτω 105 406 625 λεγει αυτω 405 λεγων 210 602 και αυτω 201 και ειπεν ο ιερευς ακουσον τουτον τον λογον 701 - 203 [] 41 43 81 94 ναι 622c; υπεν 607; ω ιερευς 701 ιδου7 ιωσηφ ω συ μαρτυρεις8 ιδου ιωσηφ ον μεμαρτυρηκας 406 ιωσηφ ω συ μαρτυρεις 81 91 001 003 005 103 107 109 110 115 118 201 204 206 214 308 408 412 502 605 609 612 613 ιωσηφ ω συ μαρτυρεις ημιν 302 ιωσηφ ω συ μεμαρτυρηκας 212 307 ιωσηφ ως συ μεμαρτυρηκας 511 709 ιωσηφ ον συ μαρτυρεις 002 004 006 102 105 111 113 116 202 207 210 211 215 218 219 220 305 306 409 501 503 508 510 513 514 517 521 603 607 622 708 801 802 ιωσηφ ον συ μαρτυρεις δικαιον 407 ιωσηφ ον συ μαρτυρεις δικαιον ειναι 209 627 ιωσηφ ον συ μαρτυρεις δικαιος εστιν 608 ιωσηφ ον συ μεμαρτυρηκας 108 112 208 213 304 402 512 601 606 615 616 617 619 623 703 705 707 803 805 901 902 ιωσηφ ω μαρτυρεις 114 ιωσηφ ον μαρτυρεις συ 602 ο ιωσηφ ον συ μαρτυρεις 611 701 ο ιωσηφ περι ου συ εμαρτυρησας 403 τον ιωσηφ ον συ μαρτυρεις 509 604 ον συ μαρτυρεις ιωσηφ 625 ον συ μεμαρτυρηκας ιωσηφ ηδη 405 ον συ μεμαρτυρηκας 702 7.  \ειδου/ c 8.  μαρτυρις



Chapter 15

509

οτι ιωσηφ ω συ μαρτυρεις 309 οτι ιωσηφ ον συ μαρτυρεις 626 οτι ον συ μαρτυρεις 507 ιωσηφ συν μαρτυρω σοι 614 το μαρτυριον ον συ μεμαρτυρηκας 505 - 203 ιωσηφ [] σοι μεμαρτυρηκας 216 ιωσηφ [] 41 [] 43 94 ο 114 308; ων 409; ου 503; σοι 216 517 608; μαρτυ 91; μαρτυρης 105 110 211 625; μαρτηρυς 510; μαρτυρις 305; μεμαρτυρικας 108 112 216 402 406 709; ον ον 604c; σι μαρτιρυς 607; ση μεμαρτυρικας 212 505; σοι μεμαρτυρικας 213 511; ου συμμεμαρτυρηκας 902; σϋν μαρτϋρω σει 614; ιωσηφ ιωσηφ ο 408 Dittography ηνομησεν σφοδρα 81 001 003 004 006 102 105 107 109 110 112 115 116 202 204 206 209 212 213 215 216 218 305 306 307 402 407 408 409 503 505 507 510 511 514 517 602 605 608 611 625 626 701 709 ηνομησε σφοδρα 91 002 005 103 108 111 113 114 118 201 207 208 210 211 214 219 220 302 304 308 309 403 405 406 412 501 502 508 509 512 513 521 601 603 604 606 607 609 612 613 615 616 617 619 622 623 627 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 ηνομησεν 614 - 203 [] 41 43 94 ηνομισεν 006 110 215 507 511 517 605 625; ηνωμησεν 409 709; ηνομισε 114 118 211 219 309 607 702; ηνομικεν 406; νομησεν 510; []ομησε σφοδρ[] 91

15:05 και ειπεν ο αρχιερευς 108 304 305 412 503 505 602 και ειπεν ο αρχιερευς ζαχαριας 403 και ειπεν ο ιερευς 81 91 001 002 003 004 005 006 103 105 107 109 110 111 113 115 118 201 202 204 206 207 209 210 211 213 214 218 220 302 306 308 405 406 407 408 409 501 502 507 508 513 517 521 603 605 607 608 609 611 612 613 622 625 626 627 708 801 802 και ειπεν ιερευς 309 και ειπεν αυτω ο ιερευς 509 604 ειπεν δε ο ιερευς 215 ειπε δε ο ιερευς 219

510

The Protevangelium of James

ο δε ιερευς εφη 406 - 102 112 114 116 203 208 212 216 307 402 510 511 512 514 601 606 614 615 616 617 619 623 701 702 703 705 707 709 803 805 901 902 []πεν ο ιε[] 41 [] 43 94 υπεν 607; αρχηερευς 505; ιερες 507 603 708; ιρευς 612; ιε[] 91 τι τουτο 001 002 003 005 006 103 107 108 109 110 111 113 115 118 201 202 204 206 207 210 211 214 215 218 219 220 304 305 306 308 309 406 408 409 412 501 502 508 509 513 517 521 602 603 604 605 607 608 609 612 613 622 625 708 801 802 τι τουτο εποιησεν 81 302 605 τι τουτο ο λεγεις 627 τι ο λεγεις 209 τι και πως 004 τι εστιν ο εποιησεν 105 213 τι εστιν τουτο ο ειρηκας 403 507 626 τι εστιν τουτο ο ειρηκε 505 τι 405 τουτο εποιησεν 407 611 ιωσηφ τουτο εποιησεν 503 - 102 112 114 116 203 208 212 216 307 402 510 511 512 514 601 606 614 615 616 617 619 623 701 702 703 705 707 709 803 805 901 902 []το 91 [] 41 43 94 τουτω 108 110 607; τουτου 406; ηρικας 403 507; εποισεν 605; τουτω ο ειρηκαι 505

15:06 και ειπεν 81 109 203 304 και ειπεν αυτω 113 210 211 220 521 και ειπεν αννας 002 102 105 116 213 407 514 605 607 611 701 και ειπεν αννας ο γραμματευς 309 625 ο δε ειπεν 006 202 215 ο δε ειπε 302 508 603 622 708 ο δε αννας ειπεν 406 ο δε εφη 004 και λεγει αυτω 001 003 005 103 107 110 111 115 118 201 204 206 207 214 218 305 306 408 409 412 501 502 509 513 517 602 604 608 609 612 613 801 802 λεγει αυτω 503

Chapter 15



511

και φησιν ο αννας 405 και απεκριθη αννας και ειπεν 403 505 απεκριθη αννας και ειπε 219 απεκριθη δε αννας και ειπε 108 και απεκριθη ο γραμματευς 507 626 και απεκριθη 209 627 - 112 114 208 212 216 307 308 402 510 511 512 601 606 614 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και [] 91 [] 41 43 94 υπεν 607; ηπεν 505; αυτο 408; ανας 607; γραματευς 507 την παρθενον ην ιωσηφ παρελαβεν την παρθενον ην παρελαβεν 81 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 405 407 408 409 412 501 502 503 507 508 509 511 512 513 517 521 602 603 604 605 607 608 609 611 612 613 615 616 619 622 623 625 626 627 701 702 705 708 709 801 802 901 την παρθενον ην παρελαβεν ιωσηφ 203 την παρθενον ην παρελαβεν ο ιωσηφ 505 την παρθενον ην ελαβεν 514 την παρθενον ην ελαβε 601 την παρθενον γαρ ην παρελαβεν 614 την γαρ παρθενον ην παρελαβεν 606 617 703 707 803 805 902 την παρθενον μαριαμ ην παρελαβεν εις τηρησιν 406 επι την παρθενον ην παρελαβεν 510 την παρθε[] ην ιωσηφ [] 91 []θενον [] 41 [] 43 94 παρθενων 607; παρθενιον 405; ον 306; π[]νον 216; παρελαβον 505 901; παρελαβον\εν/ 604c; τηρισιν 406 την παρθενον . . . εμιανεν αυτην εμιανε γαρ την παρθενον ην παρελαβεν εκ ναου κυριου 114 εκ9 ναου κυριου10 81 91 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 202 203 204 207 208 209 210 211 212 213 214 216 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 405 407 408 409 412 501 502 503 505 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 9.  εγ 10.  ��

512

The Protevangelium of James

609 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 εκ του ναου κυριου 206 εκ ναου κυριου του θεου 215 - 406 [] 41 43 94 ναω 307; εκ ν[] 605 εμιανεν αυτην 81 91 00l 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 308 402 405 406 407 408 409 412 501 502 507 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 εμιανεν 309 611 οτι εμιανεν αυτην 510 διεφθειρεν αυτην 505 διεφθειρεν 403 - 503 [] 41 43 94 εμοιανεν 110 409; εμιαν\ε/αν 607c; εμια[] 91; διεφθηρεν 403 505 και εκλεψεν 81 91 001 003 004 005 102 105 107 108 109 110 112 115 116 202 203 204 209 212 215 216 218 305 309 402 406 510 511 514 517 602 607 608 609 613 701 709 και εκλεψε 006 103 111 113 114 118 201 206 207 208 210 211 214 219 220 302 304 306 308 405 412 501 502 508 509 512 513 603 604 606 612 615 616 617 619 622 623 625 627 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 και κλεψας 408 409 και εκρυψεν 213 403 407 505 507 521 605 626 εκρυψε 503 - 002 307 611 614 και εκλ[] 41 [] 43 94 εκλαιψεν 108; εκλευσεν 211; εκλαψεν 510; εκλεψαι 702; εκριψεν 507 τους γαμους αυτης 81 91 001 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 308 309 402 403 405 406 407 408 409 412 501 502

Chapter 15



513

503 505 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 613 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 - 002 307 611 614 [] 41 43 94 γ[]μους 605; αυτοις 409; αυτους 617c 625c και ουκ εφανερωσεν 81 91 001 003 004 102 105 107 110 112 115 116 202 203 204 209 211 212 213 215 216 304 305 307 309 406 407 503 510 511 514 517 521 605 626 701 709 και ουκ εφανερωσεν αυτα 507 και ουκ εφανερωσεν αυτoν 623 και ουκ εφανερωσεν τους γαμους 006 και ουκ εφανερωσε 005 103 108 109 111 113 114 118 201 206 207 208 210 214 218 219 220 302 306 308 402 405 412 501 502 508 509 512 513 601 602 603 604 606 607 608 609 612 613 615 616 617 619 622 625 627 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 ουκ εφανερωσεν 408 409 - 002 611 614 []σεν 41 [] 43 94 ου ουκ 402; αιφανερωσεν 216; εφανερωσεν 218c; εφανερωσαι 306 και ουκ . . . ισραηλ και ουκ εκλιναν την κεφαλην αυτων υπο την χειραν σου την κραταιαν οπως ευλογηθη το σπερμα αυτων 403 505 εκληναν 505; εκληνεν 403; αυτον . . . του κραταιαν 505; κρατεαν . . . ευλοηθη 403 τοις υιοις ισραηλ11 81 91 001 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 405 406 407 408 409 412 501 502 503 507 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 612 613 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 τοις υιοις ισραηλ ουδε εκλινεν την κεφαλην αυτου υπο την κραταιαν χειραν οπως ευλογηθη το σπερμα αυτου 510 - 002 611 614 τοις [] 41 [] 43 94 []σραηλ 91; της ιη ησραηλ 607

11.  ι���

514

The Protevangelium of James

15:07 και 004 105 112 113 202 203 208 210 212 213 216 220 302 304 307 308 309 402 405 406 407 503 507 508 511 512 521 601 603 605 606 615 616 617 619 622 623 625 626 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 και αποκριθεις 81 91 001 002 003 005 006 102 103 107 108 109 110 111 114 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 215 218 219 305 306 403 408 409 412 501 502 509 513 514 517 602 604 607 608 609 611 612 613 627 701 801 802 - 505 510 614 [] 41 43 94 αποκριθης 211 607 611 612; αποκρηθεις 408 και . . . εποιησεν εκελευσεν ο ιερευς προσενεχθηναι αυτον ενεχθεντος δε αυτου ειπεν αυτω ιωσηφ ζη κυριος ο θεος οτι καθαρος ειμι 202 εκελευσεν ο ιερευς προσενεχθηναι αυτον ενεχθεντος δε αυτου ειπεν αυτω ιωσηφ τι τουτο εποιησας ειπε δε ο ιωσηφ ζη κυριος ο θεος μου οτι καθαρος ειμι εγω 508 603 622 708 εκαλευσεν 508; ιρευς . . . ενεχθηναιτος . . . αυτον 708; τι το 622 ειπεν αυτω ο αρχιερευς ειπεν αυτω ο ιερευς 81 113 203 210 220 308 309 406 521 625 ειπεν ο αρχιερευς 304 503 709 ειπεν ο ιερευς 105 109 112 208 212 213 216 302 307 402 405 407 507 511 512 601 605 606 615 616 617 619 623 626 702 703 705 707 803 805 901 ο αρχιερευς ειπεν αυτω 505 ο αρχιερευς ειπεν 118 209 602 627 ο αρχιερευς ζαχαριας ειπεν αυτω 403 ο ιερευς ειπεν αυτω 002 108 111 218 409 501 513 801 802 ο ιερευς ειπεν 91 001 003 005 006 102 103 107 110 114 115 116 201 204 206 207 211 214 215 219 306 408 412 502 509 514 517 604 608 609 611 612 613 701 ο ιερευς και ειπεν 607 ο ιερευς 004 ειπεν 305 - 510 614 [] 41 43 94 ιωσηφ12 ταυτα εποιησεν 81 113 210 215 220 405 521 625 ιωσηφ ταυτα εποιησε 006 108 12.  ιωσηφ ιωσηφ Dittography



Chapter 15

515

αρα ιωσηφ ταυτα εποιησε 302 ιωσηφ τουτο εποιησεν 91 001 002 003 005 102 105 107 109 110 112 114 115 116 118 203 204 206 207 208 209 212 213 219 304 305 306 309 402 403 406 407 408 409 502 503 505 507 511 514 517 602 605 608 611 613 616 626 ιωσηφ τουτο εποιησε 103 111 201 214 218 308 412 501 509 513 604 607 609 612 627 702 705 801 802 901 ιωσηφ τουτο πεποιηκεν 216 307 805 ιωσηφ τουτο πεποιηκε 512 601 606 615 617 619 703 707 803 902 ιωσηφ τουτο ουκ εποιησεν 211 ιωσηφ ουκ εποιησεν 004 ιωσηφ εποιησεν τουτο 709 τουτο το πραγμα εποιησεν ο ιωσηφ 701 ιωσηφ τι τουτο πεποιηκεν 623 - 510 614 ιωσηφ [] 41 [] 43 94 τουτω 403 505; επιησε 612; τουτω . . . εποιεισεν 110; τουτω εποι\η/σε 802c; τουτω εποιησαν 607; τουτω . . . πεποιηκας 623

15:08 και ειπεν αυτω και ειπεν αυτω αννας 216 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 και ειπεν αυτω αννας ο γραμματευς 112 208 212 307 402 509 511 604 616 702 705 901 και ειπεν αυτω ο γραμματευς 203 και ειπεν αννας 81 002 105 108 109 304 403 505 521 607 611 709 και ειπεν αννας ο γραμματευς 91 001 003 005 006 102 103 107 110 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 215 218 302 305 306 308 309 408 409 412 501 502 513 514 517 602 608 609 613 614 627 701 801 802 και ειπεν ο γραμματευς 114 213 407 605 626 ειπε δε αυτω αννας 113 210 220 ειπε δε αννας ο γραμματευς 219 625 και λεγει ο γραμματευς 503 ο δε λεγει αυτω 612 ο δε εφη ναι 405 και ο γραμματευς 004 ο δε αννας λεγει 202 508 603 622 708 ινα ιδης οτι ου ψευδομαι 406 και ειπεν ινα ιδης οτι ου ψευδομαι 308 και ειπεν τω ιερει ναι ινα ιδης οτι ου ψευδομαι 43 και ειπεν αννας ο γραμματευς ινα ιδης οτι ου ψευδομαι 302

516

The Protevangelium of James

- 510 [] 41 94 υπεν 607; δε φη ναι 405; αν\ν/ας 623c; ανας 220 607 709; γραματευς 107 201 206 211; ανας . . . γραματευς 408; ιδεις . . . ψευδωμαι 406; [] ειπεν . . . ειδης [] 43 αποστειλον υπηρετας 81 91 001 002 003 005 006 102 103 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 406 407 408 409 412 501 502 503 505 507 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 αποστειλον 105 πεμψον τους υπηρετας 43 πεμψον 004 ομως απολυσον υπηρετας 405 - 510 [] υπ[] 41 [] 94 αποστηλον 212 408 503 507 611 614; απολ.ν 514; απο\στει/λον 514c; υπειρετας 605; υπερετας 617c 702c; υπηρετας 612; υπειρετας 612c; υπυρετας 709; υπε\η/ ρετας 43c; αποστηλον υπειρετας 505; αποστηλον οιπηρετας 511; αποστιλων ηπιρετας 607; αποστειλος υπειρετας 517; οι υπηρετας 406; ηι υπηρετας 406c και ευρησεις 43 81 002 003 005 103 105 108 109 110 112 115 118 201 203 204 206 208 209 212 213 214 216 302 304 307 308 309 402 403 407 408 409 412 502 505 511 512 601 606 609 611 612 613 614 615 616 617 619 623 626 627 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και ευρησεις οτι ουτως εστι 219 και ευρησεις το αληθες 503 και ευρισκεις 406 και ευρισκουσιν 607 και ευρησουσι 113 210 220 405 και ευρησουσιν 004 006 102 107 116 207 215 501 513 514 517 602 608 625 701 801 802 και ευρωσιν 111 202 211 306 622 και ευρωσι 508 708 803 και ευρουσιν 91 001 218 305 οπως ευρωσιν 509 604 και ιδον 605 και ιδε 114

Chapter 15



517

- 507 510 [] 41 94 και ευρησης 81 216 502 505 611 613 623; ευρισεις 105 108 302 614 803; ευρισης 112; ευρισσης 709; ηυρη[] 43; ηυρεη[] 43c; ευρησει 213; ευρησωσιν 004 215 602; ευρισουσιν 107 517 625; εβρησουσιν 521; ευροισκουσιν 607 την παρθε παρθε//ΛΒ ΛΒ\\νον 81 91 002 003 005 105 108 110 112 113 115 118 201 202 204 206 208 209 210 212 213 214 216 220 302 307 308 309 402 403 405 406 407 408 409 412 502 505 508 511 512 521 601 603 606 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 εις την παρθενον 503 την μαριαμ 304 την μαριαν 109 611 μαριαν 203 αυτην 001 004 006 102 103 107 111 116 207 211 215 218 305 306 501 509 513 514 517 602 604 605 607 608 609 701 801 802 - 114 219 507 510 [] 41 43 94 ωγκωμενην13 43 81 91 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 220 302 304 305 306 307 308 309 402 406 407 408 409 412 501 502 503 505 509 511 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 609 607 608 611 612 613 614 615 616 617 619 623 625 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 διωγκωμενην 202 508 603 622 708 εγκυον ουσαν 403 405 - 114 219 507 510 [] 41 94 ωγκομενην 604 609; ογκωμενην 81 001 002 003 004 005 107 108 109 110 201 203 206 208 209 211 212 215 216 307 308 406 409 412 503 511 521 602 613 701 702 705 901; ογκομενην 006 105 112 207 213 302 309 402 407 408 505 517 607 608 612 614 626 709; ογγομενην 625; οκγκομενην 627; ογγκομενην 627c; ογκωμενη 102 116 502 514; ογκουμενην 111 218 304 306 501 512 513 601 605 606 611 615 617 619 623 703 707 801 802 803 805 902; ογκωμενην 616c; ογγουμενην 305; []γκωμενην 43; εγγυον 403

13.  ογκωμενην

518

The Protevangelium of James

15:09 και απηλθον οι υπηρεται14 81 91 001 002 003 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 209 210 211 214 215 218 219 220 304 305 306 309 403 412 501 502 505 508 513 514 517 521 603 607 608 609 612 613 622 625 627 701 708 801 802 και ευθεως απηλθον οι υπηρεται 308 406 και ευθεως επηλθον οι υπηρεται 43 και απελθοντες οι υπηρεται 408 409 και ελθοντες οι υπηρεται 405 602 απηλθον οι υπηρεται 614 απηλθον δε οι υπηρεται 114 και επορευσαν οι υπηρεται 212 και επορευθησαν οι υπηρεται 112 208 216 402 511 512 601 606 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και ως απηλθον οι σταλεντες 509 604 και απεστειλεν ο ιερευς υπηρετας 407 605 626 απεστειλεν δε ο ιερευς υπηρετας 510 και ευθεως απεστειλεν υπηρετας 302 και αποστειλας ο αρχιερευς υπηρετας 213 και αποστειλας υπηρετας 503 και πεμψας υπηρετας 004 - 307 507 611 [] 41 94 απηλθαν 81; απηλθεν 505; απηλθων 403; απελθονταις 409; απεστηλεν 510; αποστηλας 503; υπειρεται 612 708; υπυρεται 709; απηλθων 406 627c; υπηρε.ται 514c; επηλ[]αι 43; απηλθων η υπιρεται 607 και ευρον αυτην 107 109 111 211 218 304 309 801 και ηυρον αυτην 602 και ευρον αυτην ωγκωμενην 43 105 305 501 513 802 και ευρον την παρθενον 308 και ευρον ουτως 403 505 και ευρον 91 001 002 003 005 103 108 110 112 115 118 201 202 203 204 206 209 214 216 302 306 406 412 502 503 508 511 512 521 601 603 606 609 612 613 615 617 619 622 623 625 627 702 703 707 708 709 803 805 902 και ηυρον 81 212 και ευρισκουσι την παρθενον 113 210 220 14.  οιπηρεται



Chapter 15

519

ευρον αυτην 509 604 ευρον αυτην ογκωμενην 004 ευρον 405 408 409 και ειδον 407 626 και ειδον αυτην ωγκωμενην 605 ειδον 213 - 006 102 114 116 207 208 215 219 307 402 510 514 517 607 608 611 614 616 701 705 901 [] 41 94 ευρων 91 108 110 209 403 406 503 505; ιδον 605; ιδων 213; ογκομενην 105; ογκουμενην 501 513 605 802; ογγουμενην 305; \ογκουμενην/ 501c και ευρον . . . ειπεν και ειδον καθως ο γραμματευς οι υπηρετας ευρον δε αυτην ωγκωμενην 507 ογκουμενην 507 καθως ειπεν 81 91 001 002 003 005 107 110 112 115 203 204 206 209 211 212 216 304 306 408 409 502 511 521 612 613 709 καθως ειπε 103 118 201 214 412 509 512 601 604 606 609 615 617 619 623 627 702 703 707 803 805 902 καθως ειπεν αννας 403 505 καθως ειπεν αννας ο γραμματευς 43 105 108 302 308 406 καθως ειπεν ο γραμματευς 202 213 309 407 503 508 603 605 622 626 708 καθως ειπεν αυτοις ο αννας 405 καθως ειπεν αυτοις 111 218 501 513 625 801 802 καθως και ειπεν 305 ως ειπεν 109 καθως ηκουσαν 113 210 220 ουτως 602 - 004 006 102 114 116 207 208 215 219 307 402 510 514 517 607 608 611 614 616 701 705 901 [] 41 94 καθος 005; ανας 505; γραματευς 503; καθως . . . []νας 43 και απηγαγον αυτην εις το ιερον 43 203 και ηγαγον αυτην εις το ιερον 308 309 406 και απηγαγον αυτην εις τον ιερεα 220 και απηγαγον αυτην προς τον ιερεα 521 και ηγαγον αυτην εις τον ιερεα 113 210 και απηγαγον αυτην 213 507 605 626 και ηγαγον αυτην 627

520

The Protevangelium of James

και ηγαγον αυτην και τον ιωσηφ 91 001 003 004 005 006 103 107 110 112 115 118 201 204 206 207 208 209 211 214 215 216 305 307 402 412 502 512 517 601 602 606 608 609 612 613 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και ηγαγον αυτην τε και τον ιωσηφ 111 212 218 501 511 513 607 701 801 802 και ηγαγον αυτην τε και ιωσηφ 102 116 514 και ηγαγον αυτην αμα τω ιωσηφ 108 604 και ηγαγον αυτην αμα ιωσηφ 509 και ηγαγον την μαριαν και τον ιωσηφ 219 και ηγαγον αυτην προς τον ιωσηφ 306 και απηγαγον αυτην αμα τω ιωσηφ 81 109 403 505 611 και απηγαγον αυτην αμα ιωσηφ 304 και απηγαγον αυτην και εστησαν αμα τω ιωσηφ 407 και απηγαγον αμα τω ιωσηφ 002 και ανηγαγον αυτην εις το ιερον αμα δε και τον ιωσηφ 302 και απηγαγον αυτους εις το ιερον 202 508 603 622 708 και ηγαγον αυτους 114 510 614 ηγαγον δε αυτην και τον ιωσηφ 408 ηγαγον δε τον ιωσηφ 409 και παραλαβοντες την παρθενον απηγαγον αυτην προς τον ιερεα 625 και παραλαβοντες την παρθενον και τον ιωσηφ απηγαγον εις τον ιερεα 405 και επιλαβομενοι αυτους την τε μαριαμ και τον ιωσηφ απηγαγον εις το ιερον αμφοτερους 105 μετεκομισαντο αυτους τον τε ιωσηφ και την παρθενον 503 [] 41 94 απηγαγων 213; απειγαγων 403; ηγαγων 406 607; μετεκομισαντω 503; αυτη 109; αυτοις 510; τον 308; απηγαγων αυτη 505; απιγαγον αυτη 611; αυτην . . . []ον 43; παρ\θ/νον . . . ιερεαν 625c και απηγαγον . . . κριτηριον και εστη εις το κριτηριον αμα δε και τον ιωσηφ 308 406 και εστη εις το κριτηριον 113 210 220 302 405 521 625 και εστησαν εις το κριτηριον 202 213 508 603 622 626 708 και εστησαν επι το κριτηριον 105 και εστησαν αυτην εις το κριτηριον 43 203 309 και εστησαν αυτους εις το κριτηριον 614 και παρεστησαν αυτους εις το κριτηριον 611 και εστησεν αυτους ο αρχιερευς επι κριτηριου 108 εις το κριτηριον 81 91 001 002 003 004 005 006 102 103 107 109 110 111 112 115 116 118 201 204 206 207 208 209 211 212 214 215 216 218 219 304 306 307 402 403 407 408 412 501 502 503 505 507 509 510 511 512 513 514 517 601 602 604 605 606 608 609 612 613 615 616 617 619 623 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902



Chapter 15

521

εις το κριτηριον και την μαριαμ 409 εις κριτηριον 607 εις το πραιτωριον 114 - 305 [] 41 94 εστισαν 202; τον 003; κρητηριον 211 212 307 611 614 619c 703 705 801 805; κρητιριον 514; κριτιριον 110; και \εις/ το 627c

15:10 και ειπεν αυτη 43 81 006 112 113 114 203 208 210 212 213 215 216 220 302 304 307 308 309 402 407 503 507 511 512 521 601 605 606 611 615 616 617 619 625 626 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και ειπεν αυτη μαριαμ 505 και ειπεν τη μαριαμ 403 και ειπεν τη μαρια 614 και ειπεν αυτω 406 623 και ειπεν 91 001 002 003 004 005 102 103 105 107 108 109 110 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 218 219 305 306 403 405 408 409 412 501 502 510 513 514 517 607 608 609 612 613 614 627 701 801 802 και λεγει 509 604 ειπεν δε 202 ειπε δε 508 603 622 708 [] 41 94 []πεν 43; αυτην 210 216 308 503 507; αυτης 605 και ειπεν . . . αρχιερευς και ιδων ο αρχιερευς ειπεν 602 ειδων 602 ο αρχιερευς 003 005 103 110 115 118 201 202 204 206 209 212 214 304 403 407 408 409 412 502 505 507 508 511 603 605 609 612 613 622 626 702 708 709 ο αρχιερευς τη μαριαμ 627 ο αρχιερευς προς την μαριαμ 108 ο ιερευς 43 81 91 001 002 004 006 102 107 111 112 113 114 116 203 207 208 210 211 213 215 216 218 220 302 305 307 308 309 402 405 406 501 503 509 510 512 513 517 521 601 604 606 608 611 614 615 616 617 619 623 625 703 705 707 801 802 803 805 901 902 ο ιερευς τη μαριαμ 514 607 701 ο ιερευς προς αυτην 109 ο ιερευς προς μαριαμ 105 ο ιερευς προς την μαριαμ 219 ο ιερευς

522

The Protevangelium of James

ιωσηφ 306 [] 41 94 υερευς 607; την 607 μαρια τι τουτο εποιησας 43 005 006 109 112 115 118 201 203 204 207 214 215 216 302 304 307 308 309 406 409 412 512 517 601 602 605 606 608 611 615 617 619 623 625 703 707 803 805 902 μαριαμ τι τουτο εποιησας 81 91 001 002 003 004 103 105 107 110 111 113 114 116 202 206 209 211 218 305 306 405 408 501 502 508 509 513 521 603 604 609 612 613 622 701 708 801 802 τι τουτο εποιησας μαρια 213 τι τουτο εποιησας 102 108 210 212 219 220 407 503 507 511 514 607 626 627 702 709 τι τουτο πεποιηκας 614 μαρια 208 402 616 705 901 - 403 505 [] 41 94 τη 102; τουτου 406; τουτω 114; επηησας 408; εποιη[] 611; τουτω εποιεισας 110; μα[]αμ . . . εποιη[] 81 μαρια τι τουτο . . . εσιγησεν τω ιωσηφ την παρθενον ην παρελαβες εκ ναου κυριου εις τηρησιν εαυτω εμιανες και εδακρυσεν ιωσηφ πηκρως λεγων ζη κυριος ο θεος οτι καθαρος ειμι εγω εξ αυτης και εκαλεσεν ιερευς και ειπεν αυτη μεμελημενη τω θεω τι εποιησας τουτο τι οτι εταπεινωσας την ψυχην σου η ανατραφεισα εις τα αγια των αγιων και λαβουσα τροφην εκ χειρος αγγελου η ακουσασα των υμνων αυτων και χωρευσασα ενωπιον αυτων τι τουτο εποιησας η δε εκλαυσεν πικρως λεγουσα ζη κυριος ο θεος καθοτι καθαρα ειμι εγω ενωπιον αυτου και ανδρα ου γινωσκω και ουκ οιδα ποθεν εστιν το εν εμοι 510 παρ\θ/νον . . . τιρησιν . . . ημι . . . εκαλλεσεν . . . τουτω . . . εταπηνωσας . . . ει ανατραφησα . . . εποησας . . . ημι 510c τι εταπεινωσας15 43 81 107 108 109 112 113 114 202 203 208 210 212 220 308 402 406 508 511 512 521 601 603 606 615 616 617 619 622 623 703 705 707 708 709 803 805 901 902 ινατι εταπεινωσας 004 οτι εταπεινωσας 105 και ινατι εταπεινωσας 91 001 003 005 006 102 103 110 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 215 218 305 306 408 409 412 501 502 509 513 514 517 602 604 608 609 612 613 627 701 801 802 15.  εταπινωσας

Chapter 15



523

και εταπεινωσας 002 302 304 309 405 611 614 625 702 τι εμιανας 213 407 503 507 626 οτι εμιανας 605 - 219 307 403 505 [] 41 94 216 ηνατι 110; εταπενωσας 91; εταπηνοσας 611; []απεινωσας 43; εταπει[] 81 τι εταπεινωσας . . . ψυχην σου και ινατι την ψυχην σου εταπεινωσας 607 εταπινωσας 607 την ψυχην σου 43 81 91 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 220 302 304 305 306 308 309 402 405 406 407 408 409 412 501 502 503 507 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 608 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 - 219 307 403 505 [] 41 94 216 ψυχης 213; ψυχην [] 203; []χην σ[] 81 επελαθου16 43 002 006 108 109 112 114 202 208 212 219 302 308 309 403 406 505 508 603 605 614 616 622 626 705 708 901 και επελαθου 91 001 003 005 102 103 105 107 110 113 115 116 118 201 203 204 206 207 209 210 211 214 215 220 304 306 402 405 407 408 409 412 507 511 512 514 517 521 601 602 606 607 608 609 611 612 613 615 617 619 623 625 627 701 702 703 707 709 803 805 902 - 004 111 213 218 305 307 501 503 513 609 604 801 802 [] 41 81 216 επιλαθου 607 703; και απελαθου 102 116 514 κυριου17 του θεου18 σου 43 91 001 002 003 005 102 103 105 107 108 109 110 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 219 220 302 304 306 308 402 403 405 406 407 408 409 412 505 507 508 511 512 514 517 521 601 602 603 605 606 607 608 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 κυριου του θεου 309 609 16.  επαλαθου 17.  �� 18.  ��

524

The Protevangelium of James

του θεου σου 006 - 004 111 213 218 305 307 501 503 509 513 604 801 802 [] 41 94 216 []��[] 81; �[] 43; \κυριου του/ 623c

15:11 η ανατραφεισα19 43 91 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 308 309 402 403 405 406 407 408 409 412 501 502 503 505 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 - 307 507 [] 41 81 94 216 ε 623c; ανατραφησα 91 006 102 105 108 110 112 114 116 211 213 218c 302 304 305 309 402 403 408 409 503 505 511 514 517 605 607 608 611 612 614 701 709 εις τα αγια των αγιων 43 81 91 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 308 309 402 403 405 406 407 408 409 412 501 502 505 503 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 - 307 507 [] των αγιων 216 [] 41 94 αγιον 408 503; αγιον 614c και λαβουσα τροφην 43 81 91 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 211 212 213 214 218 302 304 305 306 308 309 402 403 405 406 407 408 412 501 502 503 505 509 511 512 513 514 517 601 604 605 606 607 608 609 611 612 613 614 615 616 617 619 623 625 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και λαβουσα τροφην λαβουσα 602 και λαβουσα τροφην ουρανιον 409 και τροφην λαβουσα 113 202 210 215 219 220 508 521 603 622 708 19.  αναγραφισα

Chapter 15



525

- 307 507 [] 41 94 216 λαβουσ[] 43 εκ χειρος20 αγγελων 407 εκ χειρος αγγελου 43 81 91 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 308 309 402 403 405 406 408 409 412 501 502 505 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 707 708 709 801 802 803 805 902 εκ χειρος κυριου 705 901 παρα του αγγελου 503 - 307 507 [] 41 94 εχ 408; χηρος 505; []ς αγγελου 216; κ̇ υ̇ρ̇ιο̇ ̇υ̇ 703c συ η ακουσασα η ακουσασα 112 114 209 212 302 308 406 511 702 η ηκουσασα 306 και ακουσασα 43 81 91 001 002 003 004 005 006 102 103 105 108 109 110 111 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 210 211 213 214 215 216 218 219 220 304 305 309 403 405 407 408 409 412 501 502 505 508 509 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 611 612 613 614 615 617 619 622 623 625 626 701 703 707 708 801 802 803 805 902 - 208 307 402 503 507 616 627 705 709 901 [] 41 94 ακου[] 216 συ η ακουσασα . . . ενωπιον αυτου και χορευσασα ενωπιον αυτου και ακουσασα των μυστηριων αυτου 107 τον υμνον αυτων 43 108 112 113 210 212 302 309 403 406 407 505 511 512 521 601 605 615 617 619 702 τον υμνον αυτου 308 625 των υμνων αυτων 81 105 202 203 213 219 220 508 603 606 622 626 703 707 708 803 805 902 των υμνων αυτου 405 των υμνων 002 τον υμνον 114 611 614 20.  χιρος

526

The Protevangelium of James

υμνον εκ στοματος αυτου 304 υμνων 109 των μυστηριων αυτου 91 001 003 004 005 006 102 103 110 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 215 218 305 306 408 409 412 501 502 509 513 514 517 602 604 607 608 609 612 613 701 801 802 τον υμνον αυτον 623 - 208 307 402 503 507 616 627 705 709 901 [] 41 94 216 των 114 212 403 505 611; το|ων| 604c; τον 607; υμνων 406; τον υ[] 43; μυστιριων 408 και χορευσασα 91 001 002 003 004 005 006 102 103 105 110 111 112 113 114 115 116 118 202 203 204 206 207 209 212 214 218 219 220 302 305 306 308 309 405 406 407 408 409 412 501 502 508 509 511 513 514 517 521 602 603 604 605 607 609 613 614 622 625 626 627 701 708 801 802 και χορευουσα 43 210 608 και σκιρτησασα 503 - 81 108 109 201 208 211 213 215 304 307 402 403 505 507 512 601 606 611 612 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 [] 41 94 216 κε 607; χωρευσασα 001 004 102 105 110 116 212 219 406 408 514 517 614 625 701; σκηρτησασα 503 ενωπιον αυτων 43 109 112 113 202 203 210 212 220 302 309 408 407 503 508 511 603 605 611 614 622 626 708 ενωπιον αυτου 91 001 002 003 004 005 006 102 103 110 111 115 116 118 204 206 207 209 214 218 305 306 308 405 408 409 412 501 502 509 513 514 517 602 604 607 608 609 613 625 627 701 801 802 ενωπιον 521 μετ αυτων 105 114 - 81 108 201 208 211 213 215 219 304 307 402 404 505 507 512 601 606 612 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 [] 41 94 216 ενωπιων 622; ενωποιον 607; ενοπιον 110 611; ενοποιον 409; ενωποον 708; αυτον 614 τι τουτο εποιησας 43 81 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 308 309 405 406 407 408 409 412 501 502 503 507 508 509 511 513 514 517 602 603 604 605 607 608 609 611 612 613 614 616 622 625 626 627 702 705 708 709 801 802 901



Chapter 15

527

τι ταυτα εποιησας 521 τι τουτο εποιησας ω μαριαμ 701 τι δε τουτο εποιησας 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 - 307 402 403 505 []το εποιησας 91 [] 41 94 τουτω 607 627; του 709; του τουτο 623; τι τω 614; τοι του 503; εποιεισας 110; [] τουτο 216

15:12 η δε εκλαυσε 002 005 006 103 113 114 115 118 201 206 207 210 214 219 220 302 304 306 308 309 405 412 501 509 512 513 521 601 602 604 606 607 609 612 615 617 619 623 625 627 702 703 707 801 802 803 805 η δε εκλαυσεν 43 81 91 001 003 004 102 107 109 110 112 116 202 203 204 209 211 212 215 218 305 307 403 406 408 505 508 511 514 517 603 611 622 701 708 709 η δε εκλαιεν 105 213 407 507 605 626 η δε εκλαιε 503 η δε 208 402 616 705 901 η δε μαρια εκλαυσεν 608 η δε μαριαμ εκλαυσε 108 η δε εδακρυσε 902 η δε εκραυγασεν 409 και εκλαυσεν 502 613 η [] 216 [] 41 94 ει 91 202 212; δι 708; εκλαψεν 505; εκλαψε 108; εκλεεν 507 605 626; εκλεε 503; ι . . . εκλεεν 105 η δε . . . λεγουσα ειπεν δε μαρια 614 πικρως λεγουσα 43 81 91 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 109 110 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 209 210 211 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 308 309 403 405 406 407 408 412 501 502 503 505 507 509 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 607 608 609 611 612 613 615 617 619 623 625 626 627 701 703 707 801 802 803 805 902 πικρως και λεγουσα 409 πικρως και ειπεν 112 212 307 511 709 πικρως και ειπε 108 702 ειπε 208 616 705 901 ειπεν 402

528

The Protevangelium of James

- 202 508 603 622 708 []γουσα 216 [] 41 94 πικρος 110 304 306 503 607 612 623; πηκρος 213; πικως 702 ζη κυριος21 ο θεος22 81 002 006 108 109 112 203 215 219 304 405 611 625 ζη κυριος ο θεος μου 43 91 001 003 004 005 102 103 105 107 110 111 113 114 115 116 118 201 204 206 207 208 209 210 211 213 214 216 218 220 302 305 306 307 308 309 402 403 406 407 408 409 412 501 502 505 507 512 513 514 517 521 601 602 605 606 607 608 609 612 613 614 615 616 617 619 623 626 627 701 703 705 707 801 802 803 805 901 902 ζη κυριος 212 511 702 709 ζη κυριος ο θεος μου και ζη ο χριστος αυτου 509 604 ζη κυριος ο θεος ουκ επισταμαι ουδεν τον αφ υμων λεγομενων 503 - 202 508 603 622 708 [] 41 94 ο [] � 43 καθοτι καθαρα ειμι 91 001 003 005 102 103 105 107 108 110 113 115 116 118 201 204 207 208 209 210 211 212 213 214 219 220 306 403 407 408 412 502 507 511 512 514 517 601 602 606 607 608 609 611 612 613 614 615 616 617 619 623 625 626 627 701 702 703 705 707 709 803 805 901 902 καθοτι καθαρα ειμι εγω 112 305 307 308 309 406 καθοτι εγω καθαρα ειμι 402 καθοτι καθαρα εγω 405 καθως οτι καθαρως ειμι απ αυτου 409 διοτι καθαρα ειμι 109 οτι καθαρα ειμι 004 006 111 203 215 218 304 501 505 513 521 801 οτι καθαρα ειμι εγω 002 802 αλλα καθαρα ειμι 503 καθαρα ειμι 81 114 206 καθαρα ειμι εγω 43 302 καγω καθαρα ειμι 605 - 202 508 603 622 708 καθο[] 216 [] 41 94 καθωτι 105 211 403; μαθητι 614; ειμη 212 409; ειμει 408; ιμι 607; ημι 110; ειμ[] 203; καθοτι καθοτι . . . ειμει 623 Dittography 21.  �� 22.  ��



Chapter 15

529

καθοτι . . . ενωπιον αυτου οτι καθαρα ενωπιον κυριου υπαρχω 604 οτι καθαρα εγω ενωπιον κυριου υπαρχω 509 ενωπιον αυτου 81 002 108 109 112 113 118 207 210 212 216 219 220 302 304 307 309 406 511 512 521 601 602 606 608 611 614 615 617 619 623 625 702 703 707 709 803 805 902 ενωπιον κυριου 91 001 003 005 006 102 103 107 111 115 116 201 204 206 209 214 215 218 305 306 308 408 409 412 501 502 513 514 517 607 609 612 613 627 701 801 802 προς αυτον 105 - 114 202 203 208 213 402 403 405 407 503 505 507 508 603 605 616 622 626 705 708 901 ενωπι[] 43 [] 41 94 110 ενωποιον 623 803; ενοπιον 212 408 611; ενωποιον 409 ενωπιον αυτου . . . γινωσκω και ανδρα ου γινωσκω ενωπιον κυριου 004 211 και ανδρα ου γινωσκω 81 91 001 002 003 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 405 406 407 408 409 412 501 502 503 505 507 509 511 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 607 608 609 611 612 613 614 615 616 617 619 623 625 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 - 202 508 603 622 708 [] ου γιγνωσκω 43 [] 41 94 110 γινοσκω 105 213 409 505 605; γινοσκο 607; γηνωσκω 612 623; γινωσ[] 216

15:13 και ειπεν ο αρχιερευς 304 403 407 503 507 511 602 605 626 702 709 και ειπεν ο ιερευς 81 91 001 002 003 005 102 103 105 107 109 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 305 306 307 308 309 402 405 408 409 412 501 502 513 514 517 521 608 609 611 613 616 625 705 801 802 901 και ειπεν ο ιερευς 607 612 614 και ειπεν ιερευς 701 ειπε δε ο ιερευς 509 512 601 604 606 615 617 619 623 703 707 803 805

530

The Protevangelium of James

ειπε δε ιερευς 902 και ειπεν 209 505 και ειπε 108 627 και ο ιερευς 004 - 006 202 508 603 622 708 [] 41 43 94 110 216 ιρευς 606 612; [] ειπεν 203; υπεν . . . ιρευς 607; ειμι ενωπιον αυτουπεν 614c και ειπεν . . . ιωσηφ ειπεν δε προς τον ιωσηφ ο ιερευς 406

>23 ιωσηφ 81 105 108 112 203 208 212 213 215 219 302 307 309 402 403 405 407 503 505 507 511 611 614 616 625 626 705 709 901 προς ιωσηφ 91 001 003 005 102 103 107 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 216 218 306 408 409 501 502 512 513 514 517 601 606 608 609 615 617 619 623 627 701 707 801 802 803 805 902 προς τον ιωσηφ 004 114 305 412 602 604 607 612 703 και προς τον ιωσηφ 509 ιωσηφ 002 113 210 220 308 521 - 006 109 202 304 508 603 605 622 702 708 [] 41 43 94 110 613 το 507 οτι τουτο ειπεν 216 τι τουτο εποιησας 81 91 001 002 003 004 005 102 103 107 108 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 305 306 307 309 402 403 405 407 408 409 412 501 502 505 509 511 512 513 514 517 521 601 602 606 607 608 609 611 612 614 615 616 617 619 623 625 626 627 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 τι τουτο ιωσηφ 109 τι τουτο το πραχθεν 105 τι τουτο 304 308 ιωσηφ τι τουτο εποιησας 701 τουτο εποιησας 604 καλως εποιησας τουτο 503 - 006 202 406 507 508 603 605 622 708 [] 41 43 94 110 613 τουτω 114 212 403 409 505; του[] 91; τω 614; ε[] 216

23.  MSS

Chapter 15



531

15:14 ειπεν δε ιωσηφ 81 91 001 003 005 102 103 107 109 111 112 113 115 116 204 206 211 212 305 306 307 402 408 409 511 514 521 614 701 709 ειπε δε ιωσηφ 118 201 208 210 220 214 302 308 412 512 513 601 606 607 609 615 616 617 619 623 702 703 705 707 803 805 901 ειπε δε ο ιωσηφ 218 501 801 802 902 και ειπεν ιωσηφ 002 105 108 114 203 207 209 213 215 304 309 403 407 502 503 505 608 611 625 626 627 και ειπεν ιωσηφ τω ιερει 006 και φησιν ο ιωσηφ 602 και αποκριθεις ο ιωσηφ ειπεν 219 και ο ιωσηφ 004 ο δε ειπε 405 ο δε εφη 509 604 ο δε λεγει 612 και ειπεν ιωσηφ τι τουτο εποιησας και ειπεν ιωσηφ 517 - 202 406 507 508 603 605 622 708 [] ιωσηφ 216 [] 41 43 94 110 613 ηπε 607; ιωσεφ 623; ειπε ... δε 218c ζη κυριος24 ο χριστος25 αυτου ζη κυριος και ο χριστος αυτου 308 ζη κυριος και ζη ο χριστος αυτου 006 215 ζη κυριος ο θεος και ζη ο χριστος αυτου 91 001 003 111 206 218 306 502 612 ζη κυριος ο θεος μου και ζη ο χριστος αυτου 211 501 513 801 802 ζη κυριος και ο χριστος αυτου και ο πνευματος αληθειας αυτου μαρτυς 109 ζη κυριος ο θεος μου 002 102 105 108 112 114 116 207 208 212 213 214 216 219 302 307 402 407 409 503 505 511 512 514 517 601 602 606 607 608 615 616 617 619 623 625 626 701 702 703 705 707 803 805 901 902 ζη κυριος ο θεος 004 005 107 113 115 118 201 202 203 204 209 210 220 403 405 408 412 509 521 604 611 627 709 ζη κυριος ο θεος ου γινωσκω 305 ζη κυριος 103 304 309 609 γινωσκει κυριος ο θεος μου 614 - 81 202 406 507 508 603 605 622 708 [] 41 43 94 110 613 ζι 607; σου 211 623c; κυριος κυριος 214 Dittography 24.  �� 25.  ���

532

The Protevangelium of James

καθοτι καθαρος ειμι εγω 109 208 219 307 308 607 616 705 709 901 καθοτι καθαρος εγω ειμι 112 καθοτι εγω καθαρος ειμι 402 οτι καθαρος ειμι εγω 113 220 304 405 611 625 οτι καθαρος ειμι 91 004 006 111 114 210 213 215 218 302 407 408 501 503 505 509 513 604 626 702 801 802 καθοτι καθαρος ειμι 001 003 005 102 103 105 107 115 116 118 201 204 207 209 211 212 214 306 309 403 409 412 502 511 512 514 517 601 602 606 608 609 612 614 615 617 619 623 627 701 703 707 803 805 902 καθαρος ειμι εγω 002 108 καθαρος ειμι 81 206 καθαρος εγω 521 αλλα καθαρος ειμι 305 - 202 406 507 508 603 605 622 708 καθο[] 216 [] 41 43 94 110 203 613 καθωτι 105 403; καθαρως 709 805c; ειμη 409; ειμει 408; ιμι 607; καθοτι καθοτι 623 Dittography εξ αυτης 81 002 006 108 109 112 113 114 208 210 212 213 215 220 302 304 307 308 309 402 405 407 503 511 512 601 606 615 616 617 619 623 625 626 702 703 705 707 709 803 805 901 902 απ αυτης 91 001 003 004 005 102 103 105 107 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 218 219 305 306 403 408 409 412 501 505 509 513 514 517 521 602 604 607 608 609 611 612 627 701 801 802 απ αυτου 502 εξ αυτης και ου γινωσκω αυτην 614 - 202 406 507 508 603 605 622 708 []. αυτης 216 [] 41 43 94 110 203 613 αυτοις 408 409; α[]της 501

15:15 και ειπεν ο αρχιερευς 108 209 304 403 407 503 505 511 626 627 709 και ειπεν ο ιερευς 81 91 001 002 003 005 006 102 103 107 109 111 112 113 114 115 116 118 201 204 206 207 208 210 211 212 213 214 215 218 219 220 305 306 307 308 309 402 408 412 501 502 513 514 517 521 607 608 609 611 612 616 625 702 705 801 802 901 και ειπεν ο αρχιερευς προς ιωσηφ 409



Chapter 15

533

και ειπεν ο αρχιερευς τω ιωσηφ 105 302 614 και ειπεν ο αρχιερευς τω ιωσηφ ζη κυριος ο θεος σου 507 και ειπεν ιερευς 701 και ο ιερευς ειπεν 004 602 ειπεν δε ο ιερευς 216 ειπε δε ο ιερευς 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 και φησιν ο ιερευς 405 λεγει αυτω παλιν ο ιερευς 509 604 - 202 406 507 508 603 605 622 708 και ειπεν [] 43 [] 41 94 110 203 613 ιπεν 206; ηπεν 607; ιρευς 612; ιερευ[] 501; το ιωσηφ 507 μη ψευδομαρτυρει 81 91 001 002 003 004 005 006 102 103 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 218 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 408 409 412 501 502 505 507 511 512 513 514 517 521 601 602 606 607 608 609 611 612 615 616 617 619 623 625 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 μη ψευδου 105 219 μη ψευδη 407 503 μη ψευση 213 626 μη ψευσης 605 μη ψευδολογει 405 509 604 - 202 406 508 603 614 622 708 []μαρτυρει 43 μη ψευ[] 216 [] 41 94 110 203 613 ψευδομαρτυρι 81 115 709; ψευδωμαρτυρη 212; ψευδομαρτυρη 002 112 211 302 304 402 507; ψευδεμαρτυρει 505; ψευδομαρτυρη ... 703c; ψευδολεγει 604; ψευδε 503; ψευσει 213; ψευσεις 605; μι ψευδομαρτιρι 607 λεγε τα αληθη 308 λεγε το αληθες 108 309 614 λεγε την αληθειαν 43 λεγε μοι τ αληθη 302 ειπε το αληθες 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 αλλα λεγε τ αληθη 109 αλλα λεγε το αληθες 91 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 111 112 113 114 115 116 118 201 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 220 304 305 306 307 402 403 407 408 409 412 501 502 505 507 511 513 514 517 521 602 605 607 608 609 612 616 625 626 701 702 705 709 801 802 901

534

The Protevangelium of James

αλλα λεγε το αληθες αυτος 405 αλλα λεγε το αληθες τοις υιοις ισραηλ 503 αλλα λεγε την αληθειαν 611 αλλα το αληθες λεγε 509 604 αλλα λαλει το αληθες αυτος 219 - 81 202 406 508 603 622 708 αλλα [] το [] 627 [] το αληθες 216 [] 41 94 110 203 613 αλα 408; λεγον 614; τω 006 709; αλληθες 408 702; αληθεια[] 43; το το 701 Dittography; αλα . . . τω αλιθες 607 εκλεψας τους γαμους σου 81 006 112 114 208 215 307 308 402 403 616 705 901 εκλεψας σου τους γαμους 91 001 003 004 005 102 103 107 111 115 116 118 201 204 206 211 214 218 305 408 409 412 501 502 513 514 607 609 612 701 801 802 εκλεψας τους γαμους αυτης 109 209 302 405 512 601 602 606 615 617 619 623 625 627 703 707 803 805 902 εκλεψας γαρ τους γαμους αυτης 212 219 304 511 702 709 εκρυψας τους γαμους αυτης 113 210 220 407 521 605 626 εκλεψας τους γαμους 002 105 207 306 505 517 608 επει εκλεψας τους γαμους αυτης 507 διατι εκλεψας τους γαμους αυτης 108 406 611 διατι εκρυψας τους γαμους αυτης 509 604 ινα τι εκλεψας τους γαμους αυτης 309 πως εκρυψας τους γαμους αυτης 213 τους γαμους αυτης 614 - 202 503 508 603 622 708 εκλεψας τους γαμο[] 216 εκλεψ[] 203 [] 41 43 94 110 613 διωτι 604; εκλευσας 108 219; εκλεψασου 107 607; εκλεφας 81; συ 004 211 502; ου 409 612; εκλαψας 406 611; εκκλαψας 702c; επιεκλαψας 507 και ουκ εφανερωσας 81 91 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 113 115 116 118 201 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 405 407 408 409 412 501 502 505 507 509 511 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 607 608 609 611 612 614 615 616 617 619 623 625 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και ουκ εφανερωσας αυτοις 114 και ουκ εφανερωσας αυτον 625 - 202 406 503 508 603 622 708

Chapter 15



535

και ου[]σας 203 [] 41 43 94 110 216 613 ο[]κ 91; αιφανερωσας 211; κε . . . εφανεροσας 607 τοις υιοις ισραηλ26 81 91 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 308 309 402 403 405 407 408 409 412 501 502 503 505 507 511 512 513 514 517 521 609 601 602 604 605 606 607 608 609 611 612 614 615 616 617 619 623 625 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 τοις ισραηλ 307 - 202 406 508 603 622 708 []οις ισραηλ 216 [] 41 43 94 110 613 τους 705; ��[] 91; ιοις ησραηλ 607

15:16 και ουκ εκλινας 81 91 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 109 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 405 406 407 408 409 412 501 502 505 507 509 511 513 514 517 521 602 604 605 607 608 609 611 612 614 616 625 626 627 701 702 705 709 801 802 901 και διατι ουκ εκλινας 202 508 603 622 708 ουκ εκλινας 216 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 ουκ εκλινας γαρ 503 ουδε εκλινας 219 και εκλινας 108 [] 41 43 94 110 613 εκληνας 102 109 402 403 507 611; εκλεινας 206 307; εκλιν[] 216 την κεφαλην27 σου 81 91 94 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 405 406 407 408 409 412 501 502 503 505 507 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 611 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 την [] 203 26.  ι��� 27.  κεφαλ�

536

The Protevangelium of James

[] 41 110 216 613 κεφαλυ 607; καιφαλην 94 υπο την κραταιαν28 χειρα29 81 001 002 003 004 005 006 102 103 107 108 109 111 114 115 116 201 202 203 204 206 207 209 211 214 215 218 302 304 306 308 405 408 409 412 501 502 507 508 512 513 514 517 601 602 603 606 607 608 609 611 612 615 617 619 622 623 625 627 701 703 707 708 801 802 803 805 υπο την κραταιαν χειρα του θεου 94 105 112 118 208 212 219 307 309 402 407 511 605 616 702 705 709 901 υπο την κραταιαν χειρα αυτου 406 614 υπο την κραταιαν μου χειρα 403 505 υπο κραταιαν χειρα 902 υπο την δεξιαν χειρα του θεου 213 υπο την χειρα την μεγαλην και κραταιαν 305 επι την κραταιαν χειρα 113 210 220 509 521 604 επι την κραταιαν χειρα του θεου 503 626 [] κραταιαν χειρα 216 υ[]ο την κρα[] 91 [] 41 110 613 της 623; κραταια 105; κρατεαν 94 406 607; κρα[]ιαν 203; χειραν 213 215 305 306 412 503 505 507 508 511 517 602 603 622 625 708 709; κρατεαν χειραν 605 611; του του 402; |θεου| αυτου 406c οπως ευλογηθη το σπερμα σου 81 94 001 002 003 005 006 102 103 105 107 108 109 111 113 114 115 116 118 201 204 206 207 209 210 211 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 308 309 403 405 408 409 412 501 502 505 507 509 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 607 608 609 611 612 615 617 619 623 625 626 627 701 703 707 801 802 803 805 902 οπως ευλογηθη το σπερμα σου δι αυτης 503 οπως ευλογηθησεται το σπερμα σου 112 208 212 307 402 511 616 702 705 709 901 οπως ευλογηση το σπερμα σου 407 614 οπως ευλογηθης συ και το σπερμα σου 202 508 603 622 708 οπως ευλογηθη το σπερμα σου και ειπεν ιωσηφ αγνοω το πραγμα τουτο 004 ινα ευλογηθη το σπερμα σου 406 οπως [] 216 [] 41 91 110 203 613

28.  κρατεαν 29.  χειραν



Chapter 15

537

οπος 305 503 605 607; πως 514; ευλογηθει 108 206 215 218c 602; ευλογιθη 505; ευλογηθεις 202 508 514 603 622 708; ευλογηθησει 612; ευλογησει 614; ευλογησοι 407; []υλογηθη 81; οπος ευλογιθει 43; αγνωω 004c

15:17 και ιωσηφ εσιγησεν 81 002 105 109 213 308 405 407 507 605 611 626 και ιωσηφ εσιγησε 113 210 220 302 304 603 625 και ο ιωσηφ εσιγησεν 202 και ο ιωσηφ εσιγησε 508 622 708 και ιωσηφ ησυχασε 503 και ιωσηφ εσιωπησεν 309 και εσιγησεν ιωσηφ 94 108 112 208 307 402 511 521 616 702 705 709 901 και εσιγησεν ο ιωσηφ 212 εσιγησε δε ιωσηφ 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 εσιγησεν δε ιωσηφ 216 ο δε ιωσηφ εσιγησεν 403 505 ο δε ιωσηφ εσιωπα στας δε ο ιερευς ειπεν αυτω διατι εστηκας ουτως σιωπων και ουκ αποκρινη 406 - 001 003 004 005 006 102 103 107 111 114 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 215 218 219 305 306 408 409 412 501 502 509 513 514 517 602 604 607 608 609 612 614 627 701 801 802 [] 41 91 110 203 613 \ι/ωσηφ 708c; []σηφ 81; εσηγησεν 108 213 402 403 507 521 611; εσηγησε 623

C ha p t e r 16

[] 42 43 61 62 92 93 95 96 101 106 110 217 301 404 411 613 621 631 704 - 104 205 303 401 504 506 610 618 628

16:01 και ειπεν ο αρχιερευς 108 304 309 407 503 511 626 702 709 και ειπεν ο ιερευς 81 001 002 003 005 006 102 103 105 107 109 112 113 115 116 118 201 204 206 207 208 210 211 212 213 214 220 302 305 306 307 308 402 408 409 412 502 507 512 514 517 521 601 602 605 606 607 608 609 612 615 616 617 619 623 701 703 705 707 803 805 901 902 και ειπεν αυτω ο αρχιερευς 403 505 και ειπεν αυτω ο ιερευς 94 625 και ο ιερευς αυτω ειπεν 405 και ο ιερευς 004 και λεγει ο ιερευς 611 και παλιν λεγει ο ιερευς 111 218 501 513 801 802 - 114 202 209 215 219 406 508 509 510 603 604 614 622 627 708 και ει[] 216 και ει[] 41 [] 91 203 υπεν 607; ειπεν [] 81; αυτο 94; ιρευς 612 αποδος την1 παρθενον2 81 94 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 405 407 408 409 412 501 502 503 505 507 509 511 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 607 608 609 611 612 614 615 616 617 619 623 625 626 627 701 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 1.  τ� 2.  |παρ|θαρθενον c

Chapter 16



539

- 202 406 508 510 603 622 708 [] 41 91 αποδως 001 207 209 211 212 213 215 403 514; ταυτην παρθενον 611; παρ\θ/νον 625c; αποδως . . . παρθενων 607; []ποδος την παρ[] 81 αποδος . . . κυριου αποδος ην παρελαβες παρθενον εκ ναου κυριου 702 ην παρελαβες εκ ναου κυριου3 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 211 212 213 214 215 218 302 304 305 306 307 308 309 402 403 405 407 408 409 412 501 503 505 507 511 512 513 514 517 601 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 623 626 627 701 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 ην παρελαβες εκ ναου κυριου του θεου 94 113 210 220 521 ην παρελαβες εκ ναου αρχιερευς 602 ην παρελαβες εκ ναου 502 ηνπερ ελαβες εκ ναου κυριου 625 καθως παρελαβες εκ ναου κυριου του θεου 611 καθως παρελαβες αυτην εκ ναου κυριου 219 καθως παρελαβες αυτην εκ ναου κυριου του θεου 509 604 - 202 406 508 510 603 622 708 []ς εκ να[] 81 ην παρελα[] 216 ην παρε[] 41 [] 91 παραιλαβες 607; παρελ� 605; παρελαβεν 623c; να[] 203 και περιδακρυτος γε γε//ΛΔ ΛΔ\\ναμενος ο ιωσηφ και περιδακρυς γενομενος ο ιωσηφ 108 305 407 627 και περιδακρυς γενομενος ο ιωσηφ εστη 002 και περιδακρυς γενομενος ιωσηφ 611 και περιδακρυς γενομενος ιωσηφ ειστηκει 309 και περιδακρυς γενομενος 216 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 και περιδακρυς εγενετο ο ιωσηφ 103 107 206 207 209 210 213 219 220 509 604 607 612 701 και συνδακρυς εγενετο ο ιωσηφ 006 215 και περιδακρυς εγενετο ο ιερευς 308 και περιδακρυς εγενετο ιωσηφ 001 003 004 005 102 109 111 113 115 116 118 201 204 211 214 218 304 306 405 412 501 502 513 517 521 602 605 608 609 625 626 801 802 3.  ��

540

The Protevangelium of James

και περιδακρυς εγενετο 507 περιδακρυς δε γενομενος ο ιωσηφ ουδεν απεκρινατο 203 και εδακρυσεν ιωσηφ 112 208 212 307 402 406 511 616 702 705 901 και εδακρυσεν ο ιωσηφ 114 709 και εκλαυσεν ιωσηφ 403 505 και ιωσηφ συνδακρυς εγενετο 105 ο δε ιωσηφ περιδακρυς εγενετο 408 409 ο δε ιωσηφ ταυτα ακουσας περιδακρυς εγενετο 94 και ειπεν ιωσηφ μετα δακρυων ζη κυριος ο θεος ου γινωσκω 503 - 202 508 510 514 603 622 708 []ενος [] 41 [] εγε[] 81 [] 91 περιδακρους 605; περιδακροις 517; []ιδακρυς 203; γεννομενος 623; εγενετω 607; ιωσ.φ 705c και περιδακρυς . . . ο αρχιερευς και περιδακρυς γενομενος ο ιερευς ειπε τω ιωσηφ 302 ο δε ιωσηφ εσιωπα περιδακρυς δε γενομενος ο ιερευς ειπεν 614 παρριδακρυς . . . μενομενος 614

16:02 και ειπεν ο αρχιερευς 209 304 309 605 626 627 709 και ειπεν ο αρχιερευς προς αυτους 503 και ειπεν ο αρχιερευς ιωσηφ και την παρθενον 702 ειπε δε ο αρχιερευς 108 ειπεν δε αυτω ο αρχιερευς 505 ειπεν δε αυτω ο αρχιερευς ζαχαριας 403 και ειπεν ο ιερευς 81 001 002 003 005 006 102 103 107 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 210 211 212 213 214 218 220 306 307 402 408 409 412 502 508 510 511 513 514 517 521 603 607 608 609 611 612 616 622 701 705 708 801 802 901 και ειπεν αυτω ο ιερευς 215 625 και ειπεν αυτοις ο ιερευς 406 509 604 ειπεν δε ο ιερευς 203 ειπεν δε αυτοις ο ιερευς 219 ειπεν ο ιερευς 305 ειπεν ο ιερευς τω ιωσηφ 216 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 ο ιερευς ειπεν 507 και ειπεν ο ιερευς μετα δακρυων 94 και αυτος ο ιερευς ειπεν δακρυων 105

Chapter 16



541

και ειπεν τω ιωσηφ 308 ειτα φησιν ο ιερευς 405 και φησιν ο αρχιερευς 602 λεγει ο αρχιερευς 407 και ο ιερευς 004 [] 41 91 ηπεν 94; υπεν 607; ειπον . . . αυτον; ιευρευς 609; ιρευς 511; ρευς 612; ειπεν . . . []σηφ 216 ποτισω υμας 113 207 210 220 503 517 607 608 611 702 ποτισωμεν υμας 509 604 614 ποτιω υμας 81 94 001 002 003 004 005 006 102 103 107 108 109 111 112 114 115 116 118 201 202 203 204 206 208 209 211 212 213 214 215 216 218 219 302 304 305 306 307 308 309 402 403 405 406 407 408 409 412 501 502 505 507 508 510 511 512 513 514 521 601 602 603 605 606 609 612 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 νυν ποτιω υμας 105 [] 41 91 ημας 216 304 305 403 408 505 507 623 702; υιμας 514; ποτισο ημας 607; πιτιω ημας 510 το υδωρ της ελεγξεως κυριου4 002 004 102 103 105 107 108 111 112 116 203 208 211 212 216 218 219 302 305 306 307 308 402 406 407 501 507 509 510 511 512 513 601 604 606 607 609 616 617 619 623 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 το υδωρ ελεγξεως κυριου 615 υδωρ της ελεγξεως κυριου 006 το υδωρ της ελεγξεως 81 94 001 003 005 109 113 114 115 118 201 202 204 206 207 209 210 213 214 220 304 309 403 405 408 409 412 502 503 505 508 514 517 521 602 603 605 608 611 612 614 622 625 626 627 708 απο του υδατος της ελεγξεως κυριου 215 το [] 41 [] 91 τω 202 406 617; ελλεγξεως 006 206 212 215 306 511 608; ελλεξεως 209 213 304 517 627; ελεξεως 305; ελεξεος 507; ελε\γ/ξ 802c; λεγξεως 502; λεξεως 407 408 605; ελε[]ς 216; τω ηδορ 505; τω . . . ελεξεως 403 514; τω . . . ελλεγξεως 623; τω ιδωρ . . . ελγξεως 607; ελεγξεως ...... ο ιερευς εποτισεν τον ιωσηφ 207c Dittography

4.  ��

542

The Protevangelium of James

και φανερωση 81 211 οπως φανερωση 105 και φανερωση κυριος 611 και αυτο φανερωση 004 και φανερωθησεται 407 και φανερωσει 001 002 006 102 103 107 108 111 112 113 116 207 208 210 212 215 216 218 219 220 304 305 306 307 402 501 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 604 606 607 608 609 615 616 617 619 623 701 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και φανερωσει κυριος 109 114 213 302 308 309 403 406 503 507 605 και φανερωσει κυριος ο θεος 94 405 505 625 626 και κυριος φανερωσει 203 214 409 και ο κυριος φανερωσει 702 και κυριος ο θεος φανερωση 202 508 603 622 708 και κυριος ο θεος φανερωσει 003 005 115 118 201 204 206 209 408 412 502 612 614 627 [] 41 91 φανερωσει 105; φανερωσοι 510; φανερωσαι 405; φανεροσι 607; φαννερωση 508 το αμαρτημα υμων 94 001 004 005 102 103 105 107 109 111 112 116 118 202 208 211 212 213 218 219 302 305 306 307 308 402 405 406 407 409 501 507 508 510 511 513 514 603 605 607 609 611 614 616 622 625 626 701 705 708 709 801 802 805 901 το αμαρτημα υμων ο θεος 113 210 220 509 521 604 τα αμαρτηματα υμων 81 002 003 006 115 201 203 204 206 207 209 214 215 216 304 309 408 412 502 512 517 601 602 606 612 615 617 619 623 627 703 707 803 902 τα αμαρτηματα υμων κυριος ο θεος ισραηλ 608 την αμαρτιαν υμων 114 403 702 το αμαρτημα υμων και μη βουλομενων υμων ο δε ιωσηφ λεγει ο βουλοι ποιειν ποιησον ιησουν ο θεος αυτω φανερωσει 503 βουλομενον . . . ποιην . . . φανερωσι 503 - 108 505 [] αμαρ[] 41 [] 91 τω 212 406; αμαρτυμα 611; αμαρτιμα 94 510; αμαρτια 403; ημων 202 304 405 503; ημον 408; αυτων 702; αμαρτιματα 216 623; τα αμαρτημα 001 004 307 509 603; τα αμαρτιμα 213; το αμαρτιμα ημων 305 507 607; τα αμαρτιματα ημων 612; βουλομενον . . . ποιην . . . φανερωσι 503



Chapter 16

543

εν οφθαλμοις υμων 81 001 002 005 102 103 105 107 111 115 116 118 201 204 206 211 214 215 218 219 306 308 407 409 412 502 514 517 612 614 617 625 701 707 805 902 εν οφθαλμοις ημων 003 006 112 209 213 216 307 403 408 501 512 513 601 602 606 607 609 615 619 623 627 703 801 802 803 εμπροσθεν των οφθαλμων ημων 114 ενωπιον των οφθαλμων υμων 94 608 ενωπιον των οφθαλμων ημων 207 405 ενωπιον παντων 113 202 210 220 508 509 521 603 604 611 622 708 ενωπιον ημων 108 ενωπιον των υιων ισραηλ 305 κατενωπιον παντος του λαου 406 - 109 203 208 212 302 304 309 402 503 505 507 510 511 605 616 626 702 705 709 901 [] 41 91 []φθαλμοις 216; οφαλμοις 502; ωφθαλμοις 607; ημον 408; ε̇μ̇π̇ρ̇ο̇σ̇θ̇εν 81c

16:03 και λαβων ο αρχιερευς 304 309 407 709 και λαβων ο ιερευς 81 94 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 109 111 112 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 211 212 214 215 218 302 305 306 307 308 402 405 408 409 412 501 502 503 507 508 510 511 513 514 517 602 603 605 607 609 614 616 622 626 627 701 702 705 708 801 802 901 και λαβων ο ιερευς το υδωρ 108 608 και λαβων ο ιερευς το υδωρ της ελεγξεως 113 210 220 509 521 604 611 και δη λαβων ο ιερευς το υδωρ 219 λαβων δε ο ιερευς 216 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 και λαβων 213 403 505 και ο ιερευς 625 - 406 []ι λαβων [] 41 [] 91 λαβον 607; λα[]ων 501; ιευρευς 609; ελεξξεως 611 και λαβων . . . τον ιωσηφ και λαβων ο ιωσηφ παρα του ιερεως επιε 612 λαβον . . . ιερεος 612 εποτισεν τον ιωσηφ 81 94 001 003 004 005 102 107 109 112 115 116 203 204 209 211 213 215 218 219 305 307 402 403 408 409 507 510 511 514 517 521 602 605 611 614 623 626 701 709

544

The Protevangelium of James

εποτισε τον ιωσηφ 002 006 103 105 111 113 114 118 201 206 207 208 210 214 216 220 302 304 308 407 412 501 502 509 512 513 601 604 606 607 608 609 615 616 617 619 625 627 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 εποτισε τω ιωσηφ 108 εποιησεν τον ιωσηφ 212 και εποτισεν πρωτον τον ιωσηφ 406 εποτισεν αυτον 306 τον ιωσηφ και εποτισαν 505 εποτισεν αυτους 202 309 405 508 603 622 708 εποτισεν αυτους το υδωρ της ελεγξεως 503 []ν του [] 41 [] 91 εποτησεν 102 109 115 116 202 209 211 213 215 216 306 307 402 403 508 514 517 602 605 622 626 701 709; εποτυσεν 408; επωτησεν 406; εποτησε 105 108 114 304 627; ηωσηφ 505; εποτυσε των 607 και επεμψεν αυτον εις την ερημον 81 006 108 109 114 118 216 304 308 και απεστειλεν αυτον εν τη ερημω 406 και επεμψεν αυτον εις την ορεινην 94 001 002 003 005 102 103 105 107 111 112 115 116 201 203 204 206 207 208 209 211 212 214 215 218 219 302 305 306 307 402 403 408 409 412 501 502 505 507 511 512 513 514 517 601 602 606 607 608 609 612 615 616 617 619 623 625 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και επεμψεν εις την ορεινην 510 614 και απελυσεν αυτον εις την ορεινην 113 210 220 509 521 604 611 και αποστειλας τουτον εις την ορεινην 004 και επεμψεν αυτους εις την ορεινην 309 και επεμψεν αμφοτερους εις την ορεινην 626 και απεστειλεν αυτους εις την ορεινην 202 508 603 622 708 και μετεστειλατο αυτους εις την ορεινην 503 - 213 407 605 626 και επεμψεν [] εις την ορεινην 405 []ν 41 [] 91 τον ερημον 308; ορηνην 105 211 218c 511 611 612 627; ορινην 003 102 107 112 116 203 206 207 209 212 215 219 305 307 402 403 502 510 514 517 607 608 614 626 701 702 709 901; τον ορινην 625c; τιν ορεινην 94; επεψεν . . . ορινην 408; επεψαν . . . ορινην 505; επεψεν . . . ορινον 507; μετεστηλατω . . . ορινην 503; εις τον εις την 615c; αυτων . . . ορινην 409



Chapter 16

545

και ηλθεν ολοκληρος 81 001 002 102 107 108 109 111 112 114 116 118 203 207 208 211 212 215 218 302 304 306 307 308 402 406 501 507 510 511 513 514 517 602 608 616 701 702 705 709 801 802 901 και κατηλθεν ολοκληρος 521 και ηλθεν ολοκληρος και εθαυμασαν παντες 105 και ηλθεν ο ολοκληρος 006 και ηλθεν αβλαβης και ολοκληρος 219 και επανηλθεν ολοκληρος 216 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 και επανηλθεν ο λογος δεδικαιωμενος 94 και κατεβη ολοκληρος 003 005 103 115 201 204 206 209 214 305 412 502 607 609 612 614 625 627 και κατεβη ολοκληρος και εθαυμασαν πας ο λαος 409 και κατεβη ολοκληρος και εθαυμασεν πας ο λαος 408 κατηλθεν ολοκληρος 004 και κατεβη υγιης 403 505 και μεθ ημερας τρεις ηλθεν ολοκληρος 113 210 220 611 και μεθ ημερας τρεις ηλθεν ολοκληρος τοτε εθαυμασε πας ο λαος 509 604 και μεθ ημερας τρεις ηλθον αμφοτεροι ολοκληροι 202 508 603 622 708 και ηλθον ολοκληροι 309 405 και κατεβησαν ολοκληροι 503 - 213 407 605 626 [] 41 91 κατευη 408 612; κατευι 305; ηγιης 403; ολοκληρος 202; ολοκληρ[] 405; τρης 604; εκατεβοι ολοκλυρος 607; ε̇ισ̇ ̇ ηλθεν 616c; []ηλθεν 94; εθαυμασεν 105

16:04 και εποτισεν 81 006 308 507 510 εποτισεν δε 94 001 003 102 105 107 112 115 116 203 204 209 212 213 215 218 305 307 310 402 403 511 514 605 614 626 701 709 εποτισε δε 002 005 103 108 111 113 114 118 201 206 208 210 214 220 407 412 502 509 513 604 607 609 612 616 625 627 702 705 801 802 901 εποτισαν δε 409 505 ποτισας δε 004 εποτισεν 611 δε εποτισεν 109 ομοιως δε εποτισεν 219 ως αυτως δε εποτισε 304 - 202 207 211 216 302 405 406 408 503 508 512 517 521 601 602 603 606 608 615 617 619 623 703 707 803 805 902

546

The Protevangelium of James

[]ποτισε δε 501 [] 41 91 εποτησεν 006 102 105 107 109 116 209 212 213 215 307 310 402 403 507 514 605 626 701 709; εποτησε 108 114 304 625 627; εποτοισε 607 και την παιδα 109 308 510 614 την παιδα 81 006 και την μαριαμ 94 001 004 102 108 111 113 114 116 118 208 210 212 213 215 218 219 220 305 307 402 403 409 412 501 509 511 513 514 604 605 607 611 612 625 626 627 616 701 702 705 709 801 802 901 και την μαριαν 003 005 103 107 112 115 201 203 204 206 209 214 310 502 506 609 την μαριαμ 105 507 και την παρθενον 002 304 407 - 202 207 211 216 302 405 406 408 503 508 512 517 521 601 602 603 606 608 615 617 619 623 703 707 803 805 902 [] 41 91 μααριαμ 402; τιν μαριαμ 94 και επεμψεν αυτην εις την ερημιαν και απεστειλεν αυτην εις την εριμον 304 και επεμψεν αυτην εις την ορεινην 81 001 003 005 006 103 105 107 112 113 114 115 118 201 203 204 206 208 210 212 214 215 220 306 307 308 412 502 507 511 609 611 614 616 625 626 702 705 709 802 901 και επεμψεν και αυτην εις την ορεινην 102 116 218 305 402 514 701 και επεμψε και αυτην εις την ορεινην 002 108 111 501 513 607 801 επεμψεν και αυτην εις την ορεινην 004 και επεμψαν αυτην εις την ορεινην 409 και απεστειλεν αυτην εις την ορεινην 109 209 627 και απεστειλεν αυτους εις την ορεινην 94 και επεμψεν αμφοτερους εις την ορεινην 213 407 605 και επεμψεν και αυτην εις την ιουδαιαν 219 509 και επεμψε και αυτην εις την ιουδαιαν 604 - 202 207 211 216 302 403 405 406 408 503 505 508 510 512 517 521 601 602 603 606 608 612 615 617 619 623 703 707 803 805 902 [] 41 91 ορινην 81 003 006 107 108 109 112 203 206 209 212 213 305 307 402 409 502 605 611 614 625 627 701 702 901; ορηνην 105 114 218 407 627c 709; επεψεν . . . ορινην 507; εμπεψαι . . . ορινην 607; αυτη . . . ορινην 102 116 514; απεστιλεν . . . τιν ορινην 94; εαυτην . . . ορηνην 511



Chapter 16

547

και κατεβη ολοκληρος 81 001 006 102 107 108 111 116 215 218 305 306 308 409 501 513 514 607 701 801 802 και κατεβη αβλαβης και ολοκληρος 219 και κατεβη και αυτη ολοκληρος 003 005 103 115 118 201 204 206 209 214 412 502 507 609 612 627 και κατεβη και αυτη αβλαβης και ολοκληρος 509 604 και ηλθεν ολοκληρος 002 109 112 203 208 402 614 616 625 705 901 και ηλθεν ολοκληρος και αυτη 304 και κατηλθεν ολοκληρος 113 210 220 611 και κατηλθεν και αυτη ολοκληρος 505 και κατηλθεν και αυτη ολοκληρος και ηγιης 403 και επανηλθον ολοκληρως δεδικαιωμενοι 94 και ηλθε και αυτη ολοκληρος 702 και ηλθεν και αυτη ολοκληρος 114 212 511 709 και αυτη ηλθεν ολοκληρος 307 ομοιως και αυτη ηλθεν ολοκληρος 105 ειτα ελθουσα και αυτη ολοκληρος 004 και κατεβησαν ολοκληροι 213 407 605 626 - 202 207 211 216 302 405 406 408 503 508 510 512 517 521 601 602 603 606 608 615 617 619 623 703 707 803 805 902 [] 41 91 κατεβει 215; κατευη 409 627; κατευι 305; εκατευη 612; ολοκληρη 514; ολωκληροι 213; εκατεβοι ολοκληρι 607; ολοκληρος δεδικεωμενοι 94

16:05 και εθαυμασεν πας ο λαος 81 91 001 003 102 107 109 112 116 203 206 209 211 212 215 218 305 307 402 403 405 407 408 409 507 511 514 517 602 605 608 614 625 626 701 709 και εθαυμασε πας ο λαος 002 005 006 103 108 111 115 118 201 204 207 208 214 302 304 306 308 309 412 501 502 503 513 607 609 612 616 627 702 705 801 802 901 και εθαυμασαν πας ο λαος 505 και εθαυμασεν μονον πας ο λαος 94 τοτε εθαυμασεν πας ο λαος 219 και εθαυμασαν παντες περι αυτον 406 και εθαυμασεν ο ιερευς και πας ο λαος 521 611 και εθαυμασεν πας ο λαος και ο ιερευς 508 603 622 708 και εθαυμασεν ο λαος ολως και ο ιερευς 202 εθαυμασε πας ο λαος 004

548

The Protevangelium of James

εθαυμασεν δε πας ο λαος 114 εθαυμασε δε πας ο λαος 615 619 623 703 803 902 εθαυμασαν δε πας ο λαος 216 512 601 606 617 707 805 και εθαυμασεν ο ιερευς 113 210 220 - 105 213 509 604 [] 41 εθαυμασεν 901c; ευθαυμασεν 611; εθαυ[]σεν 81; [] εθαυμασε 405; []θαυμασεν 91 και εθαυμασεν . . . αυτων και ουκ εφανη εν εαυτης αμαρτια και εθαυμασεν πας ο λαος 510 οτι ουκ εφανεν αμαρτιαν αυτων5 οτι ουκ εφανη τα αμαρτηματα αυτων 203 οτι ουκ εφανεν αυτοις αμαρτια 94 οτι αμαρτια ουκ εφανη αυτων 507 οτι αμαρτια ουκ εξεφανη αυτων 308 οτι αμαρτια ουκ εφανη εν αυτοις 81 91 001 003 005 006 102 103 107 108 109 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 215 218 219 302 306 307 408 412 501 502 511 513 514 517 602 607 608 609 627 701 702 709 801 802 οτι αμαρτια ουκ εξεφανη εν αυτοις 112 212 οτι αμαρτια ουκ εφανερωθη εν αυτοις 309 οτι αμαρτια ουκ εφανη αυτοις 304 409 604 οτι αμαρτια αυτων ουκ εφανη 105 οτι η αμαρτια αυτων ουκ εφανη 521 611 οτι η αμαρτια αυτων ουκ εφανερωθη 614 οπως αμαρτια ουκ εφανη εν αυτοις 004 οτι ουχ ευρεθη αμαρτια εν αυτοις 403 οτι αμαρτια ουκ ευρεθη εν αυτοις 114 202 305 508 603 622 708 οτι αμαρτια ουχ ευρεθη εν αυτοις 002 207 208 402 405 406 407 503 605 612 616 625 626 705 901 και αμαρτια ουχ ευρεθη εν αυτοις 213 οτι αμαρτια αυτων ουχ ευρεθη 113 210 220 οτι ουχ ευρεθη εν αυτη αμαρτια 505 οτι αμαρτια ουκ εφανη επ αυτον 216 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 [] 41 εφανει 108 209 219 627 703 709c; εφανηι 709; υφανη 507; ενρεθη 605; αμαρτιαν 91 001 508 623; αυτης 408 503; εφανει . . . αυτης 517; εφανοι . . . αυτης 607

5.  αυτ�

Chapter 16



549

16:06 και ειπεν ο αρχιερευς 108 304 309 407 503 511 602 605 709 και ειπεν ο αρχιερευς προς την παρθενον και τον ιωσηφ 702 και ειπεν ο ιερευς 81 91 94 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 216 218 220 302 305 306 307 308 402 405 408 409 412 501 502 507 508 512 513 514 517 521 601 603 606 607 608 609 611 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 και ειπε ο ιερευς 203 και ειπεν αυτοις ο ιερευς 213 219 και ειπεν ζαχαριας 403 505 ειπεν δε ο ιερευς 510 ο δε ιερευς ενωπιον παντων ειπεν 406 και θαυμασας οτε ιερευς και οι λοιποι ειπεν αυτοις 509 604 [] 41 υπεν 213 607; ε[]πεν 216; ι ιερευς 409c; ι.\ε/ρευς 802c ει κυριος ο θεος6 91 94 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 405 406 407 408 409 412 501 502 508 509 510 511 514 602 603 604 605 608 609 612 616 625 626 627 701 702 705 708 709 801 802 901 ει κυριος ο θεος ημων 622 ει κυριος 216 507 512 513 521 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 κυριος ο θεος 81 503 ζη κυριος ο θεος 611 614 ζει κυριος ο θεος 505 517 607 [] 41 ουκ εφανερωσεν 81 91 94 001 002 003 004 102 105 107 109 112 115 116 202 203 204 206 209 211 212 213 218 219 305 403 406 407 408 409 505 509 510 511 514 517 604 605 608 612 625 626 701 709 εφανερωσεν 521 ουκ εφανερωσε 005 103 108 111 113 114 118 201 207 208 210 214 216 220 302 304 306 307 308 309 402 405 412 501 502 503 508 512 513 601 602 603 606 607 609 611 615 616 617 619 622 623 627 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 6.  �� \ο/ �� c

550

The Protevangelium of James

ος ουκ εφανερωσεν 614 ουκ εξεφανε 006 ουκ εξεφανεν 215 ουκ εξεφηνεν 507 [] 41 εφανερωσαι 309 503; φανεροσε 607; αιφανερωσεν 612c; εφανερωσεν 901c; εφανερω[] 91 το αμαρτημα υμων 001 003 004 102 105 107 108 111 112 113 116 208 210 211 212 216 218 220 302 306 307 309 402 405 406 407 501 503 507 510 511 512 513 514 521 601 605 606 607 615 616 617 619 623 625 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 το αμαρτημα υμων ενωπιον παντων 202 508 603 622 708 το αμαρτημα υμων εν οφθαλμοις υμων 005 103 115 118 201 204 206 214 408 409 412 502 609 υμων το αμαρτημα 94 219 509 604 αμαρτημα υμων 611 την αμαρτιαν υμων 002 403 505 612 τα αμαρτηματα υμων 81 006 109 114 203 207 209 213 215 304 305 308 517 602 608 614 626 [] 41 91 τω 202; τα 213; των 212; αμαρτιμα 622; αμαρμα 406; ημων 103 214 304 305 403 409 505 507 609 612 702c; τω αμαρτιμα ημων 510 607; ημον . . . υμον 408 ουδε εγω κρινω //ΛΕ ΛΕ\\ υμας 81 94 219 509 604 001 002 003 005 006 102 103 105 107 108 111 112 114 115 116 118 201 204 206 207 208 211 212 213 214 216 218 219 302 304 305 306 307 308 309 402 403 405 406 407 408 412 501 502 505 507 509 510 511 512 513 514 517 601 602 604 605 606 607 608 609 612 614 615 616 617 619 623 625 626 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 901 902 ουδε εγω κρινω αυτους 409 ουδε εγω ανακρινω υμας 203 ουδε εγω κατακρινω υμας 109 209 627 ουδ εγω κρινω υμας 805 ουτε εγω κρινω υμας 202 215 508 603 622 ουδε εγω υμας κρινω 521 ουτε εγω υμας κρινω 113 210 220 611 και ουδε εγω του λιπου κρινω υμας 503 ουτε εγω απο του νυν κρινω υμας 004 [] 41 91 ουδ[] 81; κρινο 408; ημας 403 505 507 510 612; οδε . . . ημας 607



Chapter 16

551

16:07 και απελυσεν αυτους 81 001 002 003 004 005 102 103 107 109 111 113 115 116 118 201 202 204 206 207 209 210 211 214 216 218 219 220 302 304 305 306 308 309 403 405 406 407 408 412 501 502 503 505 507 508 509 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 611 612 614 615 617 619 622 623 625 626 627 701 703 707 708 801 802 803 805 902 και απελυσεν αυτους εν ειρηνη 213 και απελυσεν αυτους και απηλθον εν ειρηνη 114 και απελυσεν αυτους λεγων πορευεσθε εν ειρηνη 105 112 208 212 307 402 511 616 702 705 709 901 και απελυσεν αυτους ειπων πορευεσθε εν ειρηνη 94 και εξεπεμψεν αυτους 006 215 - 108 203 409 510 [] 41 91 απεσυσεν 708; αμελισεν 607; απ[]σεν 405; [] απελυσεν 81; πορευεσθαι 105 112 212 307 402 511 709; απαιλυσεν . . . ειπον . . . ιρινη 94; πορευεσθαι . . . ηρηνει 702 και παρελαβεν ιωσηφ την μαριαμμην και παρελαβεν ιωσηφ την μαριαμ 001 002 102 111 113 116 202 207 210 211 215 218 220 305 308 405 407 501 508 513 514 521 602 603 605 607 608 611 622 626 701 708 801 802 και παρελαβεν ιωσηφ την μαριαν 003 005 006 103 107 109 115 118 201 204 206 209 214 302 306 309 403 412 502 505 507 517 609 612 614 625 627 και παρελαβεν αυτην ιωσηφ 105 και παρελαβεν ιωσηφ την παρθενον 304 και παραλαβων ιωσηφ την παρθενον μαριαμ 94 και παραλαβων ιωσηφ την μαριαμ 004 108 112 114 212 307 705 και παραλαβων ιωσηφ την μαριαν 503 511 702 και παραλαβων ο ιωσηφ την μαριαμ 81 208 402 616 901 και παραλαβων ο ιωσηφ την μαριαν 709 παρελαβεν δε ιωσηφ την μαριαμ 213 παρελαβεν δε ιωσηφ την μαριαν 203 408 409 510 παραλαβων δε ιωσηφ την μαριαν 512 902 παραλαβων δε ο ιωσηφ την μαριαμ 216 παραλαβων δε ο ιωσηφ την μαριαν 606 617 623 703 707 803 805 παραλαβων δε ιωσηφ την παρθενον μαριαν 615 619 παραλαβων ο ιωσηφ την μαριαν 601 ο δε ιωσηφ παρελαβεν την μαριαμ 219 ο δε ιωσηφ παρελαβε την μαριαμ 509 604 [] 41 91

552

The Protevangelium of James

παρεληβεν 407; παραλαβον 94; ι\ω/σηφ 705c; μαρια 805; [] μαριαμ 405; μααμ 514; αμαρτιαν 612; μαρ\ι/αν 612c; o [] 81 και παρελαβεν ιωσηφ . . . ισραηλ και απηλθον μαρια και ιωσηφ χαιροντες εις τον οικον αυτων και ησαν δοξαζοντες κυριον τον θεον ισραηλ 406 απηλθων . . . χαιρωντες . . . δοξαζωντες 406 και απηει 001 002 003 005 006 102 103 107 108 109 111 112 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 218 219 220 302 305 306 308 309 402 405 408 409 412 501 502 508 509 513 514 517 521 601 602 603 604 606 607 608 609 611 612 616 617 622 625 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 901 902 απηει 81 94 004 216 307 511 512 615 619 805 και απηεισαν 507 και απηλθεν 213 304 403 407 505 510 605 614 626 απηλθεν 623 εξηλθεν και απηλθεν 503 απηγαγεν αυτην 114 - 105 [] 41 91 απιει 002 003 006 102 107 109 116 202 206 207 208 209 211 212 215 219 305 309 402 502 508 514 517 521 602 603 606 608 611 612 616 617 622 627 701 702 703 705 707 708 709 803 901 902; απιη 302 308; απειη 94 108 112 118 218c 306 307 607 609 625; απειει 513; αποιει 408 409; αποιη 511; απιην 004; ειπηει 615; αποιησαν 507; απ[] 81 εν τω οικω αυτου 202 302 508 603 614 622 625 708 εν τω οικω αυτων 507 εις τον οικον αυτου 81 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 304 305 306 307 308 309 402 403 407 408 409 412 501 502 503 505 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 607 608 609 611 612 615 616 617 619 623 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 προς τον οικον αυτου 94 [] 41 91 οικου 202; υικον 94; [] τον οικον α[] 81 εν τω οικω . . . ισραηλ χαιρων και δοξαζων κυριον τον θεον ισραηλ εις τον οικον αυτου 405

Chapter 16



553

χαιρων7 και δοξαζων τον θεον ισραηλ8 94 001 102 107 109 111 112 113 202 203 207 209 210 215 218 219 220 302 304 305 306 307 309 403 501 508 509 510 513 517 603 604 607 608 611 622 627 708 801 802 χαιρων και δοξαζων αυτον τον θεον ισραηλ 521 χαιρων και δοξαζων τον θεον του ισραηλ 002 003 005 006 103 108 115 116 118 201 204 206 212 213 214 308 408 409 412 502 511 514 602 609 612 614 701 702 χαιροντες και δοξαζοντες τον θεον του ισραηλ 507 χαιρων και δοξαζων τον θεον 004 208 211 402 505 616 625 626 705 901 χαιρων και υμνων τον θεον ισραηλ 902 χαιρων και υμνων τον θεον του ισραηλ 114 χαιρων και αινων τον θεον ισραηλ 216 512 606 615 617 619 623 703 707 803 805 χαιρων και αινων τον θεον εις ισραηλ 601 χαιρων και αινων και δοξαζων τον θεον ισραηλ 105 χαιρων και ευλογων τον θεον του ισραηλ 709 χαιρων και ευλογων τον θεον ισραηλ λεγων καθως βουλεται κυριος ποιησει μεθ ημων 503 χαιρων και δοξαζων τον θεον ισραηλ λεγων οτι καθως βουλεται κυριος ποιησει μεθ ημων 407 χαιρων και δοξαζων τον θεον λεγων οτι καθως βουλεται κυριος ο θεος ποιησει μεθ υμων 605 [] και δοξ[] 81 [] 41 91 χαιρον 305 612; χαι\ρον/ 510c; δοξαζον 304; χερον κε 607; χαιρον και δοξαζον 408; υμ[] 605

7.  χερων 8.  �� ι��

C ha p t e r 17

[] 42 43 61 62 92 93 95 96 101 106 217 301 613 621 631 704 - 104 303 401 506 618 628

17:01 κελευσις δε εγενετο 001 003 004 005 006 102 105 107 108 109 112 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 211 212 213 214 215 302 304 305 306 307 308 309 402 407 412 502 510 514 517 602 607 608 612 614 616 625 627 701 705 709 901 κελευσις δε γεγονεν 521 κελευσις εγενετο 205 εγενετο δε κελευσις 94 216 403 406 505 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 και εγενετο κελευσις 503 κελευσις δε εξηλθεν 103 609 610 611 κελευσις δε εξηλθε 113 210 220 εγενετο δε προσταγμα 111 218 501 513 801 802 εν δε ταις ημεραις εκειναις κελευσις εγενετο 405 507 509 604 702 εν δε ταις ημεραις εκειναις κελευσις δε εγενετο 511 εν δε ταις ημεραις εκειναις εγενετο κελευσις 219 εξηλθεν δογμα 408 εξηλθεν ουν δογμα 409 δογμα δε εν ταις ημεραις εκειναις εξηλθε 002 και εγενετο εν τω καιρω εκεινω εξηλθεν δογμα 202 622 και εγενετο εν τω καιρω εκεινω εξηλθε δογμα 508 603 708 - 605 626 κελ[] 81 [] 41 91 110 404 411 ημερες 702; εξελθειν 201; καιλευσις 212 607 611; κελευσεις 102 105 116 507 701; κελευσης 403; |μετα ταυτα| κελευσης 505c; κελευσεις δε εγενοτο 514 κελευσις . . . βασιλεως εν ταις ημεραις αυγουστου καισαρος κελευσις εξηλθεν παρα αυγουστου βασιλεως ηρωδου 504 κεσαρος . . . βασιλεος 504

Chapter 17



555

απο του αοστου1 του βασιλεως απο αυγουστου του βασιλεως 94 απο αυγουστου βασιλεως 105 108 109 203 215 304 308 403 406 607 625 απο αυγουστου βασιλεως ινα απογραφη γενηται και απηλθον 507 αυγουστου βασιλεως 407 αυγουστου 505 απο του βασιλεως 309 υπο του βασιλεως 614 υπο αυγουστου βασιλεως 112 208 212 307 402 616 702 705 901 υπο αυγουστου του βασιλεως 511 709 υπο του βασιλεως αυγουστου 216 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 επι αυγουστου βασιλεως 213 επι αυγουστου του βασιλεως 205 υπο αυγουστου καισαρος 003 005 115 201 204 206 214 305 405 502 612 υπο καισαρος αυγουστου 503 απο αυγουστου καισαρος 001 004 006 102 103 107 111 116 118 209 211 218 219 306 412 501 509 513 514 517 602 604 608 609 610 627 701 801 802 απο του αυγουστου καισαρος 302 απο καισαρος αυγουστου 510 παρα αυγουστου καισαρος 114 παρα αυγουστου βασιλεως 521 παρα καισαρος αυγουστου 002 408 409 παρα καισαρος αυγουστου βασιλεως ηρωδου 113 παρα αυγουστου καισαρος βασιλεως ηρωδου 611 παρα καισαρος αυγουστου και βασιλεως ηρωδου 210 220 παρα καισαρος αυγουστου βασιλευοντος ηρωδου 202 508 603 622 708 υπο του ιερεως αυγουστου 623 - 605 626 [] του βασιλεως 81 [] 41 91 110 404 411 []υγουστου 214; βασιλεος 614; κεσαρος 109 215 202 408 510 607 612 622; καισσαρος 302 305 409 602; βαπ βασιλεως 617 απογραψασθαι 94 004 108 403 407 505 510 709 απογραφεσθαι 001 002 003 005 102 103 105 107 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 216 218 220 302 304 305 306 307 308 309 402 405 406 408 409 412 501 502 503 504 507 508 511 512 513 514 517 521 601 602 603 606 607 608 609 610 611 614 615 616 617 619 622 623 625 627 701 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 1.  ναοστου

556

The Protevangelium of James

του απογραφεσθαι 006 215 219 509 604 612 το απογραφεσθαι 81 - 605 626 [] 41 91 110 404 411 απογραψασθε 94; απογραφεσται 507 521 607 οσοι εισιν 81 105 209 302 308 407 510 610 625 627 οσοι εστιν 109 οσοι ησαν 006 112 208 212 213 307 402 511 521 616 702 705 709 901 παντας τους 001 003 004 005 102 103 107 111 115 116 118 201 203 204 206 207 211 214 215 218 219 305 306 408 409 412 501 502 504 507 509 513 514 517 604 607 609 612 614 617 701 801 802 παντας τους οντας 405 παντας τους ιουδαιους οι ησαν 216 406 512 601 606 615 619 623 703 707 803 805 902 παντας τους παιδας τους 113 210 220 611 παντας τους ανθρωπους και τας γυναικας τους 608 παντας εις εκαστον εις την ιδιαν πολιν εν οις και ιωσηφ επορευετο 94 - 309 605 626 [] 41 91 110 404 411 εισαν 006 112 212 213 511; εις τιν . . . πολλην ενν οις . . . επορευετω 94; οσι εισην 510; οι η εισαν 623 οσοι . . . ιουδαιας πασαν την οικουμενην 114 205 304 403 503 505 παντας τους εν ιερουσαλημ ηλθε δε αυτη η απογραφη και εις βηθλεεμ της ιουδαιας 108 πασαν την οικουμενην ηναγκαζετο δε ιωσηφ απελθειν εκ ναζαρετ εις την βηθλεεμ 002 πασαν την οικουμενην ελθων δε εν τη βηθλεεμ η γραφη 602 πασαν την οικουμενην αυτη δε η απογραφη πρωτη εγενετο ηγεμονευοντος της ιουδαιας κυρινιου και επορευοντο παντες εις την ιδιαν πολιν αποραφηναι ανεβη δε και ιωσηφ απο ναζαρετ εις την ιουδαιαν εις πολιν δαυιδ 202 508 603 622 708 πολην 202; ανεβ\η/ 708c; ναζατρετ 708 εν βηθλεεμ 81 94 001 003 004 005 006 102 103 105 107 109 111 112 113 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 212 213 214 215 216 218 219 220 302 306 307 308 309 402 406 407 408 409 412 501 502 504 507 509 510 511 512 513 514 517 521 601 604 606 607 608 609 610 611 612 615 616 619 623 625 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 εν τη βηθλεεμ 305



Chapter 17

557

απο βηθλεεμ 614 εν βηθλεεμ και εν πασιν τοις οριοις αυτοις 211 εν 405 - 605 617 626 [] 41 91 110 404 411 βιθλεεμ 003 105 109 112 203 211 212 213 218 406 409 504 510 709; βοιθλαιεμ 607; βηθελεεμ 514c; εμ βηθλεεμ 115 201 215 216; εμ βιθλεεμ 94 006 307; εν βηθλεεμ παιδας 612c; οριος αυτης 211 της ιουδαιας 81 003 005 006 105 109 112 113 115 118 201 203 204 206 208 210 212 213 214 215 216 220 302 307 308 309 402 406 407 408 409 412 502 504 507 510 511 512 521 601 606 610 611 612 614 615 616 619 623 625 702 703 705 707 709 803 805 901 902 ιουδαιας 617 τη ιουδαια 405 της ιουδαιας ομοιως δε και πασαν την οικουμενην 209 627 της ιουδαιας και εις πασας τας πολεις και χωρας και κωμας και αγρους 623 της ιουδαιας απογραψασθαι αυτον δια το ειναι αυτον εκ φυλης δαυιδ 94 - 001 004 102 103 107 111 116 207 211 218 219 305 306 501 509 513 514 517 604 605 607 608 609 626 701 801 802 [] 41 91 110 404 411 τοις 409 510; τη[] 005; ειουδαιας 504; τον 627c; πολης 623c; τις ιουδεας απογραψασθε . . . ινναι 94

17:02 και ειπεν ιωσηφ 81 001 003 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 205 206 209 210 211 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 403 405 407 408 412 501 502 503 504 505 507 509 510 513 514 521 604 609 610 611 612 616 625 627 701 801 802 901 και ειπεν ιωσηφ προς εαυτον 202 508 603 622 708 και ειπεν ο ιωσηφ 207 208 402 517 607 608 705 ειπεν και ιωσηφ 212 ειπεν ιωσηφ εν αυτω 602 ειπεν δε ιωσηφ 216 406 511 614 709 ειπε δε ιωσηφ 512 601 606 615 617 619 702 703 707 803 805 902 και ειπεν 002 και ιωσηφ 409 λεγων 626 και διελογιζετο εν εαυτω λεγων 94 ακουσας δε ιωσηφ ελεγεν εν εαυτω 623

558

The Protevangelium of James

- 605 [] 41 91 110 404 411 ιπεν 206; ηπεν 607 610c; εμαυτον 508 603 622 708; ενν εαυτο 94 και ειπεν . . . ποιησω απηλθεν και ιωσηφ μετα μαριας καθισας αυτην επι την ονον και διελογιζετο δε καθ εαυτου πως απογραφηναι την μαριαμ λεγων αρα τι ποιησω ταυτην την παιδα 004 εγω απογραψομαι τους υιους μου 001 003 005 102 103 105 107 111 112 115 116 118 201 204 205 206 207 208 211 212 213 214 215 218 219 305 306 307 308 402 412 501 510 513 514 517 607 609 612 616 625 701 705 801 802 901 902 εγω απογραψομαι και τους υιους μου 502 608 614 εγω μεν απογραψομαι τους υιους μου 405 408 409 εγω απογραφομαι τους υιους μου 81 002 216 302 407 511 512 601 602 606 611 615 617 703 707 709 803 805 εγω απογραφομαι προς τους υιους μου 006 εγω απογραφομαι τοις υιοις μου 108 610 619 εγω τους υιους μου απογραφομαι 109 209 304 627 ιδου εγω απογραφομαι τους υιους μου 113 114 210 220 504 521 ιδου εγω απογραφομαι μετα των υιων μου 503 ιδου απογραφομαι τους υιους μου 406 εγω απογραφομαι μετα και τους υιους μου 702 εγω απογραψομαι εμαυτον και τους υιους μου 623 εγω απογραφομαι εμαυτον και τους υιους μου 309 απογραψομαι εμαυτω και τους υιους μου 202 508 603 622 708 απελθων απογραψασθαι τους υιους μου 507 απογραψασθαι τους υιους μου και τας θυγατερας μου 94 ιδου εγω αναβαινω εν βηθλεεμ και απογραψασθαι συν τοις υιοις μου 505 ιδου εγω αναβαινω εν βηθλεεμ της ιουδαιας και απογραφομαι συν τοις υιοις μου 403 τους μεν εμους υιους απογραψομαι 509 604 - 605 626 εγω απογραψομ[] 203 [] 41 91 110 404 411 εγω μ[] 405; απογραψωμαι 102 112 116 211 212 306 402 510 514 701; απογραφωμαι 006 114 209 304 611; απογραφωμεν 614 709; απογραφωαι 403 406; απογραψασθαι 409; αναβαινωμεν 505; αναβενωμεν 505; τοις 509 604; υιους μο 205; απογραψωμε . . . ιους 607; απογραψωμαι . . . ιους 612; απογραφω τοις 602; αποραφομαι . . . μους 601; απογραψασθε . . . τους θυγατερας 94 εγω απογραψομαι . . . παιδα ταυτην δε πως απογραψομαι την παιδα 407

Chapter 17



559

ταυτην δε την παιδα 81 94 001 002 003 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 204 205 206 208 209 210 211 212 213 214 215 216 218 219 220 302 304 306 308 309 402 403 405 408 409 412 501 502 503 504 505 507 509 510 511 512 513 514 521 601 602 604 606 607 609 610 611 614 615 616 617 619 627 701 702 703 707 709 801 802 803 805 902 την δε παιδα ταυτην 202 508 603 622 705 708 901 ταυτην την παιδα 305 406 612 ταυτην δε 207 307 517 608 623 - 605 625 626 [] 41 91 110 203 404 411 ταυτα 505; δε δε 405 Dittography; πεδα 611; παιδαν 202 305; αυτη 307; ταυτιν . . . τιν παιδα 94 τι ποιησω 81 94 001 002 003 005 006 102 103 105 107 108 111 112 113 115 116 118 201 202 204 206 208 210 211 212 214 216 218 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 406 412 501 502 503 504 505 507 508 510 511 512 513 514 521 601 603 606 607 609 611 612 614 615 616 617 619 622 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 τι ποιησω ουκ οιδα 114 215 219 509 604 702 τι ποιησαι ουκ οιδα 205 τι 517 - 109 207 209 213 405 408 409 602 605 608 610 623 625 626 627 [] 41 91 110 203 404 411 τη 105 709; πιοισω 212; τη ποιησο 607; οκ οιδα 205

17:03 πως2 αυτην απογραψομαι 81 94 001 002 004 006 103 105 107 109 111 112 113 202 205 208 209 210 211 212 215 218 220 304 306 307 308 309 402 403 501 504 505 508 510 511 513 521 603 609 610 611 616 622 627 702 705 708 709 801 802 901 πως αυτην απογραψομαι ου γινωσκω 102 116 514 701 πως αυτην απογραφεσθαι 507 πως απογραψομαι αυτην 003 005 108 114 115 118 201 204 214 305 412 502 503 612 πως απογραψομαι αυτην ουσαν 206 πως γραψωμαι αυτην ου γινωσκω 607 πως απογραψομαι 213 302 405 408 409 614 623 η πως αυτην απογραψομαι 219 2.  \πως/ c

560

The Protevangelium of James

η πως απογραψομαι 509 604 τι απογραψομαι 207 602 608 απογραψασθαι αυτην 216 512 601 606 617 703 707 803 805 902 απογραφεσθαι αυτην 615 619 απογραψασθαι 406 απογραφομαι 517 - 605 625 626 [] 41 91 110 203 404 411 απογραψωμαι 006 102 112 114 116 202 212 304 306 307 402 403 409 503 504 513 514 611 614 623 701 708; απογραψωμε 94; απογραφωμε 505; πος . . . απογραψωμαι 510; πος γραψωμε . . . γινωσκο 607 γυναικα εμην επαισχυνομαι3 112 307 309 616 γυναικα εμην αισχυνομαι 81 94 109 113 202 208 209 210 212 216 220 308 504 508 510 511 512 521 601 603 606 610 611 614 615 617 619 622 623 625 627 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 γυναικα εμην αισχυνομαι ειπειν 507 γυναικα εμοι επαισχυνομαι 402 γυναικα εμοι αισχυνομαι 108 406 γυναικα εμην αλλα αισχυνομαι 002 γυναικα εμην αλλ αισχυνομαι 105 302 405 γυναικα αισχυνομαι 006 114 205 213 215 ως γυναικα εμοι αισχυνομαι 505 ως γυναικα μου αισχυνομαι 403 γυναικα μου ουκ εστιν 004 γυναικα ουκ εστιν μου γυνη 001 003 107 206 207 219 517 608 γυναικα ουκ εστι μου γυνη 408 412 502 604 γυναικα αλλ ουκ εστιν μου γυνη 005 102 115 116 204 305 306 514 602 607 701 γυναικα αλλ ουκ εστι μου γυνη 103 118 201 214 γυναικα αλλ ουκ εστι γυνη 609 γυναικα και ουκ εστι μου γυνη 509 γυναικα και ουκ εστιν μου γυνη 211 409 612 συνοικον και ουκ εστιν μοι γυνη 503 γυναικα εμην 407 γυναικα αυτην απογραψομαι αλλ ουκ εστι μου γυνη εις συντηρησιν γαρ αυτην παρελαβον εκ ναου κυριου 111 501 513 801 802 γυναικα αυτην απογραψομαι αλλ ουκ εστιν μου γυνη εις συντηρησιν γαρ αυτην παρελαβον εκ ναου κυριου 218 - 304 605 626 [] 41 91 110 203 404 411 3.  επεσχυνομαι



Chapter 17

561

γυναικαν 105 623; επεσχυνομαι 208; αισχυνωμαι 108 114 406 507 627c; αισχηνομαι 610 709; εσχυνομαι 108 622; αλ 514; γυνι 211; γυνεκα . . . εσχυνομε 505; εμη αισχυνωμαι 614; ειμιν αισχυνωμαι 212; εμη εσχυνωμε 94; γυνεκα αλ . . . εστην μι γυνη 607 αλλα θυγατερα 81 94 001 002 003 004 005 006 102 105 107 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 205 206 207 208 209 210 211 212 214 215 218 219 220 302 307 308 402 405 406 408 409 412 501 502 504 507 508 510 511 512 513 514 517 521 601 603 606 608 611 612 614 615 616 617 619 622 623 625 627 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 αλλα θυγατερα εμην 309 αλλα τι θυγατερα 702 αλλ ως θυγατερα 403 505 η θυγατερα 407 ει δε θυγατερα 213 θυγατερα δε 108 θυγατερα 103 304 305 306 503 509 602 604 607 609 610 701 - 605 626 [] 41 91 110 203 216 404 411 αλα 408; θυγατεραν 105 114 202 306 309 507 508 511 521 603 611 622 702 708; θηγατεραν 709; θηγατηρ 607 οιδαν 109 112 212 302 307 402 709 οιδαν γαρ 304 ειδον 208 616 705 901 ειδον γαρ 702 οιδασιν 81 94 002 107 108 113 202 205 210 211 213 211 218 219 220 403 406 408 504 505 507 508 517 521 603 614 622 625 708 οιδασι 001 003 004 005 006 111 114 206 207 209 308 501 502 510 513 608 612 623 627 801 802 οιδασιν δε 407 οιδασι δε 606 617 707 803 805 902 οιδασι γαρ 105 512 601 615 619 703 και οιδαν 511 και οιδασιν 611 αλλ οιδασιν 305 306 309 405 αλλ οιδασι 103 115 118 201 204 214 412 509 604 609 ομως οιδασιν 602 - 102 116 409 514 605 607 610 626 701 [] 41 91 110 203 216 404 411 αλ 609; οιδον 208 705 901; οιδασοι 612; ..δασιν 614c; ειδωσαν 507; ιδωσαν 510

562

The Protevangelium of James

οιδαν . . . βουλεται και ουκ εστιν μοι θυγατηρ και γαρ οιδασιν αυτην οι γραμματεις των υιων ισραηλ αλλ ιδου απερχομαι και κυριος μεριμνησοι περι ημων 503 γραμματοις . . . ηδου . . . περι περι Dittography 503 οι υιοι ισραηλ4 81 002 105 109 112 208 210 213 215 220 302 304 307 402 403 405 407 505 508 512 521 601 603 606 614 615 616 617 619 703 707 708 805 οι υιοι του ισραηλ 702 τοις υιοις ισραηλ 504 υιοι ισραηλ 108 113 202 205 212 308 309 406 510 511 622 625 705 709 803 901 902 παντες οι υιοι ισραηλ 103 114 206 207 219 306 502 509 517 602 604 608 609 611 612 802 απαντες οι υιοι ισραηλ 305 παντες υιοι ισραηλ 94 001 003 006 107 111 209 218 408 501 507 513 627 801 οι παντες οι υιοι ισραηλ 211 παντες 004 005 115 118 201 204 214 412 623 - 102 116 409 512 514 605 607 610 626 701 [] 41 91 110 203 216 404 411 οι 406; \οι/ 512c; υι 505; παν\τες/ .ι . . . .σραηλ 517c οτι ουκ εστιν θυγατηρ μου οτι ουκ εστι μου θυγατηρ 001 002 004 005 103 105 107 113 201 208 210 211 214 220 302 308 309 405 408 412 509 512 601 602 604 606 609 612 615 616 617 619 623 705 901 902 οτι ουκ εστιν μου θυγατηρ 81 94 003 006 108 109 112 114 115 118 202 204 205 206 207 209 212 213 215 219 304 305 306 307 402 403 406 407 502 504 505 507 510 511 521 608 625 οτι ουκ εστιν μου θυγατηρ αυτη 614 οτι ουκ εστι μου θυγατηρ 508 603 622 627 708 709 οτι ουκ εστι μοι θυγατηρ 703 707 803 805 οτι ουκ εστιν θυγατηρ 517 και ουκ εστιν μου θυγατηρ 701 και ουκ εστιν μοι θυγατηρ 607 και ουκ εστιν 610 ουκ εστιν μου θυγατηρ 102 116 514 οτι ουκ εστι μου θυγατηρ τι ουν αυτην ποιησω 111 218 501 801 802 οτι ουκ εστιν μου θυγατηρ τι ουν αυτην ποιησω 513 οτι ουκ εστιν μου θυγατηρ τι ποιησω 611 οτι ουκ εστι μου θυγατηρ ο κυριος ημων και θεος μεριμνησει υπερ αυτης 702 4.  ι��

Chapter 17



563

- 409 605 626 [] 41 91 110 203 216 404 411 εστην 94 205; εστη 627; εξεστι 803; μ[] 611; θυγατερ 108 209 405; θυγατερα 406 505 508 510 603 622 708; εστη . . . θυγατεραν 709; εστην . . . θηγατηρ 607

17:04 αυτη η ημερα κυριου5 001 002 005 103 107 108 112 113 114 115 118 201 202 204 207 208 210 213 214 215 220 304 305 306 307 309 402 405 406 407 412 502 507 508 511 512 603 606 608 609 615 616 619 625 701 703 705 707 708 803 805 901 902 αυτη ημερα κυριου 81 91 003 102 109 116 205 206 209 211 212 408 409 504 514 517 521 601 602 607 612 614 617 622 627 709 αυτη δε η ημερα κυριου 219 302 308 509 604 610 611 αυτη δε ημερα 510 ομως αυτη η ημερα κυριου 111 218 501 513 801 802 η ημερα κυριου 105 η γαρ ημερα κυριου 702 εν αυτη τη ημερα 403 αυτη και φησιν ο ιωσηφ η ημερα κυριου 006 - 605 623 626 [] 41 94 110 203 216 404 411 ημε 306; ημελας 602; \η/μερα 703c; ημεραν 403; τη ημερα 308 701 αυτη . . . βουλεται ποιησει δε κυριος ο θεος ως βουλεται 505 εις γαρ τους υιους μου ου δολω απογραψομαι περι δε της κορης ο κυριος δηλωσει ταυτη τη ημερα 004 εως βουλει 505 ποιησει ως βουλεται 002 114 202 205 211 213 302 405 406 408 508 512 601 606 610 614 615 617 619 625 703 707 709 803 805 902 ποιηση ως βουλεται 81 603 622 708 ποιησοι ως βουλεται 510 ποιησει ως βουλεται μετ εμου 612 ποιησει καθως βουλεται 109 112 113 208 209 210 212 220 304 307 309 402 511 521 616 627 702 705 901 ποιηση καθως βουλεται 105 611 ποιησοι καθως βουλεται 504 ποιησει καθ α βουλεται 108 ποιησει ωσπερ βουλεται 507 5.  ��

564

The Protevangelium of James

ποιησει ως βουλεται κυριος 91 001 003 005 102 103 107 111 115 116 118 201 204 206 207 214 218 219 305 306 412 501 502 509 513 514 517 602 607 608 609 701 801 802 ποιηση ως βουλεται κυριος 604 ποιησει ως βουλεται ο κυριος 409 ποιησει καθως βουλεται κυριος 407 ποιησει κυριος ως βουλεται 308 ποιησει κυριος καθως βουλεται 403 ποιησει ως εαν βουληται περι αυτης 215 ποιησει α εαν βουληται κυριος 006 οτι καθως βουλεται κυριος ποιησει μεθ ημων 626 τω κυριω μου λυσει ω βουλεται 623 - 605 [] 41 94 110 203 216 404 411 ποιηση 218; ποιησει 218c; πιησει 308; βουλετε 408; βουλεται 215; βο[]εται 405; καθαβουλεται 108; ποιησι . . . βουλετε 607

17:05 και εστρωσεν 002 202 213 308 309 403 406 407 503 504 505 507 508 510 521 603 605 622 626 708 και εστρωσε 105 108 113 210 220 302 512 601 606 611 615 617 619 703 707 803 805 902 και στρωσας 623 και επεστρωσεν 81 109 214 215 305 και επεστρωσε 114 304 και υπεστρωσεν 006 και εστρωσεν ιωσηφ 112 207 208 212 307 402 511 616 625 702 705 709 901 και επεστρωσεν ιωσηφ 91 001 003 005 102 103 107 111 115 116 118 204 205 206 209 218 219 405 409 412 501 502 509 513 514 517 602 604 608 609 612 627 701 801 802 και απεστρωσεν ιωσηφ 211 607 και υπεστρωσεν ιωσηφ 201 και επεστρεψεν ιωσηφ 306 και επεσαξεν ιωσηφ 408 και εσαξε 610 εστρωσεν δε 614 [] 41 94 110 203 216 404 411 εστροσεν 212 213 508 603 614 622 708; εστροσε 105; απεστροσεν 211; υποστρωσεν 006 και εστρωσεν . . . ηκολουθει σαμουηλ οντες δε συν αυτω οτε ιακωβος και σιμων ακολουθουντες τη μαριαμ 004



Chapter 17

565

τον ονον 102 116 304 514 701 803 τον ονον αυτου 81 304 τον ονον αυτη ιωσηφ 308 την ονον 91 001 002 003 005 103 107 109 111 112 115 118 201 204 205 206 208 209 211 212 214 218 219 306 307 309 402 406 408 409 412 501 502 503 505 507 509 510 511 512 513 601 604 606 607 609 612 615 616 617 619 623 627 702 703 705 707 709 801 802 805 901 902 την ονον αυτου 006 105 108 113 202 207 210 213 215 220 403 405 407 504 508 517 521 602 603 605 608 611 614 622 625 626 708 την ονον ο ιωσηφ 114 302 610 την ονον ιωσηφ 305 [] 41 94 110 203 216 404 411 ωνον 112 607 και εκαθισεν αυτην 81 002 108 112 113 208 210 212 220 307 309 402 403 406 407 503 504 507 510 511 512 521 601 606 615 616 617 619 626 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και επεκαθισεν αυτην 109 302 304 505 και εκαθισεν την μαριαμ 215 και εκαθισε την μαριαμ 105 και εκαθισεν την μαριαν 006 και εκαθησεν επ αυτην 213 και εκαθεσθη μαριαμ επ αυτην 602 και επεκαθισεν την μαριαμ 202 και επεκαθισε την μαριαμ 508 603 622 708 και επεκαθισεν επ αυτη την μαριαν 625 και επεκαθισεν επ αυτη την μαριαμ 405 και εκαθησεν επανω της ονου 211 και εκαθισεν αυτην επανω της ονου 605 και εποιησεν αυτην καθεσθηναι 114 205 και εποιησεν αυτην καθεσθηναι επ αυτην 005 103 118 609 612 και εποιησεν αυτην καθεσθηναι επι τον ονον 514 και εποιησεν αυτην καθεσθηναι επι την ονον 001 003 102 107 111 115 116 201 204 206 207 214 218 219 306 409 412 501 502 513 517 607 608 801 802 και εποιησεν αυτην καθεσθηναι επι της ονου 408 και εποιησεν αυτην καθεσθηναι εν τη ονω 305 και επεθηκε την παρθενον 610 και αυτην 308 εκαθισεν αυτην και απηει εν βηθλεεμ της ιουδαιας αυτη γαρ ην πολις δαυιδ του πατρος αυτων 623 - 209 509 604 611 614 627 701

566

The Protevangelium of James

και εποιησεν αυτην ιε[] 91 [] 41 94 110 203 216 404 411 εκαθησεν 006 112 208 212 215 403 406 407 503 504 507 510 511 601 605 616 705 709 805 901; εκαθησε 105; επεκαθησεν 109 202 304 505 625; επεκαθησε 508 603 622 708; εποιησον 306; καθεστηναι 607; ονον 408; κα . . . αυτη 214; εποισεν . . . καθεστθηναι 305; επεθυκε . . . παρθενος 610c; απιει . . . βυθλεεμ 623 και ειλκεν6 81 002 105 109 302 304 308 309 407 521 626 και ειλκεν ιακωβος 112 208 212 213 307 402 511 616 702 709 και ειλκεν αυτην 108 202 210 503 508 603 605 622 708 και ειλκυσε την ονον 610 και ειλκον αυτην εγω ιακωβος 220 και ηλθεν 504 και 406 - 113 611 [] 41 91 94 110 203 216 404 411 ηλκεν 105 109 112 202 212 213 304 402 407 503 508 511 603 622 702 708 709; ηκεν 605; ηλκυσε 610; εικεν ιακοβος 307 και ειλκεν . . . ηκολουθει σαμουηλ και ιακωβος και σιμων επηκολουθουν 001 003 005 103 107 111 115 118 201 204 206 209 211 218 305 306 412 502 609 612 627 και ιακωβος και σιμων ηκολουθουν 501 513 801 802 και ιακωβος και σιμων επηκολουθουν αυτην 625 και ιακωβος και σιμων αυτοι ηκολουθουν 510 και ιακωβος εγω και σιμων επηκολουθουμεν 214 ο δε ιακωβος και σιμων επηκολουθουν 408 409 ο δε σιμων και ιακωβος επηκολουθουν 219 509 604 και ηκολουθει και ο υιος αυτου σαμουηλ οπισθεν αυτων 102 116 207 514 517 και ηκολουθει και ο υιος αυτου ο σαμουηλ οπισθεν αυτων 701 και ηκολουθει και ο υιος αυτου σαμουηλ οπισθεν αυτων 607 608 και ηκολουθει ο υιος αυτου σαμουηλ οπισθεν αυτων 006 205 και ηκολουθησεν και ο υιος αυτου σαμουηλ οπισθεν αυτων 215 και ηκολουθει σαμουηλ ο υιος αυτου οπισθεν 114 και ηκολουθησεν σαμουηλ ο υιος αυτου 614 ηκολουθει και ο υιος αυτου 507 και ηκολουθουν οι υιοι αυτου σαμουηλ ιακωβος και σιμων οπισθεν αυτων 602 και ηκολουθει ιωσηφ οπισθεν αυτων 705 901 ιωσηφ δε και σιμων ηκολουθουν 902 ιωσηφ δε και σαμουηλ ηκολουθουν 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 και εδωκεν τω υιω αυτου ελκειν την ονον ο δε ιωσηφ ηκολουθει 403 6.  ηλκεν

Chapter 17



567

και ειπεν τω υιω αυτου ελκειν την ονον ο δε ιωσηφ ηκολουθει 505 εις δε των υιων αυτου ειλκεν την ονον ιωσηφ δε επηκολουθει 623 και ιακωβος και συμεων επηκολουθουν αυτη 405 [] επηκολουθουν 110 ιακοβως 107; σημων 003; συμεων 625; ηκολουθη 006 102 114 116 207 507 514 517 701; ηκολοθουν 601; κολουθησεν 614; επικολουθουν 110 206 218c 306 409 609; επεκολουθουν 209 604 627; επικολοθουν 211; ιακοβος . . . επικολουθουν 305 408; συμων . . . ηκουλουθουν 510; ελκην . . . ηκολουθη 403; ελκει τη . . . ηκωλουθη 505; ηκολουθη . . . σαμοηλ 205 608; τον υιον . . . ηλκεν . . . επηκουλουθη 623; κε οικουλουθη κε . . . οπιστεν αυτον 607 ο υιος αυτου 81 002 109 112 208 210 212 213 220 302 304 307 308 402 406 407 503 511 521 605 610 616 626 702 709 ο υιος αυτου ιακωβ 202 508 603 622 708 ο υιος αυτου ο ιακωβος 504 ο υιος αυτου σαμουηλ 108 ο υιος αυτου εμπροσθεν 309 τον υιον αυτου ιακωβον 105 - 113 611 [] 41 91 94 110 203 216 404 411 υσιος 605 και ηκολουθει7 σαμουηλ 81 109 308 407 και ηκολουθει σαμουηλ οπισθεν αυτων 112 212 307 511 702 709 και ηκολουθει ιωσηφ σαμουηλ 302 και ηκολουθει ιωσηφ 113 202 210 220 304 508 521 603 610 611 622 708 και ηκολουθει ιωσηφ οπισθεν αυτων 208 402 616 και ηκολουθει ιωσηφ εως βηθλεεμ 309 και ηκολουθει τω ιωσηφ 504 ηκολουθει αυτην 406 και αυτος ηκολουθει 002 και αυτος ηκολουθει αυτην και επορευοντο εις βηθλεεμ της ιουδαιας 105 και αυτος ηκολουθει εως βηθλεεμ 213 626 και αυτος ηκολουθει βηθλεεμ 503 605 και ο ετερος ηκολουθει αυτω 108 και ηκολ[] 41 [] 91 94 203 216 404 ηκολουθη 105 109 112 202 212 304 307 309 402 406 407 504 508 511 521 603 622 626 702 708; ηκουλουθη 709; ακολουθη . . . βιθλεεμ 213; ηκολουθη βιθλεεμ 605; ηκολουθι βιθλεεμ 503 7.  ηκολουθι

568

The Protevangelium of James

17:06 και ενηγγισεν8 και ηγγισεν 81 109 207 208 305 307 402 607 608 611 616 705 901 και ηγγικεν 406 και ηγγισαν 001 002 003 005 006 102 103 108 110 112 113 115 116 118 201 202 204 205 206 209 210 211 212 215 220 306 412 502 504 508 511 512 514 517 521 601 602 603 606 609 612 615 617 619 622 625 627 701 702 703 707 708 709 803 805 902 και ηγγιζον 111 218 501 513 801 802 και ηγγισαμεν 214 και ιδου ηγγισαν 405 και ως ηγγισαν 623 ως δε ηγγισαν 309 ως δε ηγγιζον 509 ως δε ηγγιζον τη βηθλεεμ 604 ως δε ηγγιζον την βηθλεεμ 219 ως ουν ηγγισαν 503 ηγγισαν 004 ηγγισαν δε 105 και ηλθεν 308 και ηλθον 114 302 403 505 507 510 610 614 ως δε ηλθεν 626 ως δε ηλθον 213 407 605 διελθοντων δε 408 409 - 107 304 [] 41 91 94 203 216 404 411 ηγγισεν 309c; ηγγησεν 402 607 608; ηγγεισεν 305; ηγκισεν 611; ηγισεν 81; ηγγισα 708; ηγγησαν 102 112 116 514 622 701 709; ηγγηκεν 406; ηλθων 213 403 510 614; ηλπθον 610c; βιθλεεμ 219 επι μιλιον τριτον 81 102 109 112 116 302 307 308 309 514 607 701 επι μιλιων τριων 001 003 006 103 108 110 113 115 118 201 204 205 206 207 208 210 212 215 220 306 402 406 412 502 511 517 608 609 610 611 612 616 623 702 705 709 901 επι μιλια τρια 202 508 512 601 603 606 615 617 619 622 703 707 708 803 805 902 επι μιλιου της οδου 510 απο μιλιων τριων 004 105 111 214 218 219 305 501 503 504 507 509 513 604 625 801 802 8.  ηνηγ’γησεν



Chapter 17

569

απο μιλιων 521 ως απο μιλιων τριων 002 005 209 211 627 ως απο μιλιων τριων της οδου 614 ως απο μηλιων τριων της ιουδαιας 405 ως επι μιλιων τριων 602 εως μιλιων τριων 114 213 505 ωσει μιλιων τριων 409 ωσει μιλια τρια 408 εως διαστηματος μηλιων τριων 403 μιλιον τριτον 407 605 626 - 107 304 []ν τριτ[] 41 [] 91 94 203 216 404 411 μιλιον 205; μιληων 218c; μηλιον 102 109 116 307 308 514 605 626; μηλιο[] 81; μηλιων 002 103 105 212 213 219 405 504 505 625 627; μυλιου 510; μηλια 202 408 508 603 622 708; μυλιων 305; μυλιον 503 701; τρειον 610; μιλιον τριον 623; ωση μειλιων 409; ωσι μηλεια 408; επει μηλιων τριτων 607 και εστραφη ιωσηφ 81 001 002 003 005 006 102 103 105 107 109 110 111 112 113 115 116 118 201 202 204 205 206 207 208 210 211 212 214 215 218 220 302 306 307 308 402 403 412 501 504 505 508 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 606 607 608 609 611 612 615 616 617 619 622 625 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και στραφεις ιωσηφ 004 108 114 405 614 και επεστραφη ιωσηφ 209 305 627 και ενεστραφη ιωσηφ 502 και εστραφη επι μαριαν ιωσηφ 406 εστραφη ιωσηφ 219 309 407 507 509 604 605 626 στραφεις ιωσηφ 408 409 εστραφη εις τα οπισω ιωσηφ 213 εγγισας ιωσηφ 503 ατενισας ιωσηφ 623 - 304 610 [] 41 91 94 203 216 404 411 εστραφει 001; \ε/στραφη 617c; εστραφην 306 709; στραφης 408 614; επεστραφει 209 και εστραφη . . . αυτην και ειδεν ιωσηφ το προσωπον της μαριας 610 ιωση.φ 610

570

The Protevangelium of James

και ειδεν αυτην9 001 002 003 005 102 103 105 107 110 111 112 115 116 118 201 204 205 207 208 211 212 214 218 219 304 306 307 308 402 403 406 407 412 501 502 505 507 509 510 513 514 517 602 604 607 608 609 612 616 625 701 702 705 709 801 802 901 και ειδεν 305 ειδεν αυτην 114 405 408 409 ειδεν αυτην καθημενην 614 και ειδεν την μαριαμ 202 209 213 521 626 και ειδε την μαριαμ 108 220 508 603 622 627 708 και ειδεν την μαριαν 81 109 309 504 511 605 611 και ειδε την μαριαν 302 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 ειδεν την μαριαμ 004 503 ειδε το προσωπον αυτης 623 - 006 113 206 210 215 [] 41 91 94 203 216 404 411 ιδεν 81 001 003 005 105 107 109 110 114 116 209 213 218c 219 402 403 406 409 505 507 510 514 605 608 611 612 701; ηδεν 205 408; οιδεν 212 504; ιδε 302 508 603 622 623 627 708; καθομενην 614c; την παρθενον |μαριαν| 805c στυγνην 81 001 002 003 004 005 102 103 105 107 109 110 111 112 114 115 116 118 201 202 204 205 207 208 209 211 212 213 214 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 405 406 407 408 409 412 501 502 504 505 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 611 612 614 615 616 617 619 622 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 στυγνον 610 στυγναζων 623 στυγνωσαν 108 καταστικτον 503 - 006 113 206 210 215 625 []τυγνη[] 41 [] 91 94 203 216 404 411 στυγννην 902; στηγνην 213 305 709; στηγνυν 505; στιγνην 403 406 507 805; στεγνην 619; στιγην 607; καταστηκτων 503

17:07 και ελεγεν και ειπεν 004 220 610 και ελογισατο οτι 81 9.  αυτ�



Chapter 17

571

και ειπεν εν εαυτω 001 003 005 102 103 107 110 111 112 115 116 118 201 202 204 207 208 209 211 212 214 218 219 306 307 308 402 403 405 406 408 412 501 502 504 507 508 509 510 511 513 514 517 521 602 603 604 607 608 609 611 612 616 622 623 627 701 702 705 708 709 801 802 901 και ειπεν τι εν εαυτω 409 και ειπεν εν εαυτω λεγων 302 και ειπεν εν εαυτω διαλογιζομενος 105 και ειπεν εν εαυτω ιωσηφ 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 και λεγει εν εαυτω 002 και λεγει εν εαυτω ιωσηφ οτι 407 και ενεθυμειτο λεγων 109 και ενεθυμει τω ιωσηφ λεγων εν εαυτω 304 ην δε λεγων εν εαυτω οτι 309 ην δε εν εαυτω λεγων ιωσηφ 614 - 006 108 113 114 205 206 210 213 215 305 503 505 605 625 626 [] 41 91 94 203 216 404 411 υπεν 607; ειπεν μαριαμ 409c; ενεθυμη 304; αυτω 003 514 602 612 703 ισως το εν αυτη 81 001 003 004 005 103 105 107 109 110 111 112 114 115 118 201 202 204 208 209 211 212 214 218 219 220 302 304 306 307 308 402 403 405 408 409 412 501 502 504 505 507 508 509 510 511 512 513 521 601 602 603 604 606 610 611 612 615 616 617 619 622 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 ισως το εν αυτη ον 002 407 ισως το εν εαυτη 406 ισως ταχα το εν αυτη 623 ισως το εαυτη 627 ισως εν αυτη 609 εικοτως το εν αυτη 102 116 514 607 701 το εν αυτη 207 309 517 608 το επ αυτη ον 614 - 006 108 113 205 206 210 213 215 305 503 605 625 626 [] 41 91 94 203 216 404 411 ισος 212 219 304 306 307 408 409 504 510 511 622 708; εισος 105; ηκοτος 607; τω 103 202 508 517 603; ων 407; αυτης 701; ισος τω 403 702; ισο\ω/ς τω 505c; τω . . . ων 614 χειμαζει αυτην 81 001 002 003 004 005 102 103 105 107 109 110 111 112 114 115 116 118 201 204 207 208 209 211 212 214 218 219 220 302 306 307 308 309 402 403 405 406 407 408 409 412 501 502 505 507 509 510 512 513 514 517 601 602 604 606 607 608 609 610 611 612 614 615 616 617 619 627 701 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902

572

The Protevangelium of James

χειμαζει ταυτην 304 χειμαζει αυτην προελθειν 202 504 508 603 622 708 επειγει αυτην προελθειν 623 χειμαζει εξελθειν 521 στυγναζον αυτην 709 σχηματιζει αυτην 511 - 006 108 113 205 206 210 213 215 305 503 605 625 626 []ειμαζε[] 41 [] 91 94 203 216 404 411 χειμαζη 003; χημαζει 109 202 610; χημαζη 306; χιμαζη 105 304; χυμαζη 403; χοιμαζει 409; χοιμαζη 607; χημαζειν 504; στιγναζον 709; σχειματιζει 511; αυτη 510; επηγει αυτη 623

17:08 και παλιν εστραφη ιωσηφ 001 002 003 102 103 105 107 109 110 111 116 202 205 207 209 218 219 220 302 306 308 309 501 502 504 507 508 509 512 513 514 517 521 601 602 603 604 606 607 608 609 611 615 617 619 622 627 701 703 707 708 801 802 803 805 902 και παλιν υπεστραφη ιωσηφ 406 και παλιν στραφεις 114 405 και παλιν στραφεις ο ιωσηφ 408 409 και παλιν εστραφη 004 112 208 211 212 213 304 307 402 407 412 510 511 605 612 616 702 705 709 901 και εστραφη ιωσηφ 005 115 118 201 204 και παλιν 403 505 610 και παλιν ατενισας 623 και παλιν εμβλεψας εις αυτην 108 και παλιν ιωσηφ 614 και μετ ολιγον στραφεις 626 και επεστραφη ιωσηφ παλιν 214 - 81 006 113 206 210 215 305 625 [] 41 91 94 203 216 404 411 εστραφει 001 103 209 611 627; εστραφ\η/ 705c; εστραφην 709; παλην εστραφι 607; παλην στραφης 408 και παλιν . . . γελουσαν και παλιν δι ολιγων περιβλεψαμενος αυτην οραμιδιοσαν 503 και ειδεν αυτην 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 202 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 307 308 309 402 403 406 407 412 501 502 504 507 508 509 510 511



Chapter 17

573

512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 611 612 615 616 617 619 622 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 ειδεν αυτην 114 306 405 408 409 505 610 614 623 626 - 81 305 625 []δεν αυτ[] 41 [] 91 94 203 216 404 411 ιδεν 001 003 005 105 109 114 116 202 205 206 207 209 212 213 215 218c 219 302 307 402 403 406 508 510 514 603 605 607 608 611 614 622 627 701 708 803 902; ηδεν 408 607; οιδεν 803; ιδεν αυτη 510 γελουσαν 213 γελωσαν 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 205 206 207 208 209 210 211 212 214 215 218 219 220 302 304 306 307 308 309 402 403 405 406 407 408 409 412 501 502 504 505 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 - 81 305 [] 41 91 94 203 216 404 411 γελοσαν 607; γελωσσαν 408; γελωσα 510 623

17:09 και ειπεν 81 006 212 307 409 511 και ειπεν ιωσηφ 208 616 702 705 901 και ειπεν αυτη 001 002 003 005 102 103 105 107 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 205 206 207 209 210 211 214 215 218 219 220 304 305 306 308 309 403 406 407 408 412 501 502 504 505 507 508 509 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 612 614 615 617 619 622 623 625 626 627 703 707 708 709 801 802 803 805 902 και ειπεν αυτη ιωσηφ 105 και ειπεν τη μαριαμ 004 και ειπε προς αυτην 108 και ειπεν ιωσηφ 402 και ειπεν ιωσηφ προς αυτην 701 και ειπεν ιωσηφ τη μαριαμ 510 και λεγει αυτη 213 302 405 503 611 ειπε δε 702 [] 41 91 94 203 216 404 411 ειπε 607; αυτην 107 305 403 406 504 517; αυτης 608; την 510; λεγι αυτην 503

574

The Protevangelium of James

μαριαμμη10 μαριαμ 001 002 102 103 105 107 108 111 113 114 116 202 210 211 212 218 219 220 305 307 405 501 504 508 509 513 514 521 603 604 607 611 622 701 708 801 802 μαρια 003 005 006 109 110 112 115 118 201 204 205 206 207 209 213 214 215 302 304 306 308 309 403 408 409 412 502 503 505 507 511 512 517 601 602 606 608 609 610 612 615 617 619 625 702 703 707 709 803 805 902 - 81 208 402 406 407 605 510 616 623 626 627 705 901 [] 41 91 94 203 216 404 411 αρια 118 μαριαμμη . . . τουτο τι σοι εστιν τουτο μαριαμ 004 τι εστιν σοι τουτο μαρια 614 τουτω 614 τι11 εστιν σοι τουτο 105 109 304 406 507 610 τι εστι σοι τουτο 302 308 τι σοι εστιν τουτο 001 003 107 110 111 112 118 204 206 209 211 212 218 219 306 307 511 517 608 612 627 709 τι σοι εστι τουτο 002 005 103 115 201 207 208 214 305 402 408 412 501 502 509 513 602 604 609 616 702 705 801 802 901 τι σοι τουτο 81 τι εστιν τουτο 102 114 116 205 403 409 504 510 514 607 611 625 701 τι εστι τουτο 113 202 210 220 309 505 508 521 603 622 708 τι εστιν 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 τι εστιν ο ορω εν σοι 108 τι τουτο εστιν 006 215 405 τι 213 407 503 626 δια τι 623 - 605 []οι εστιν [] 41 [] 91 94 203 216 404 411 τη 212 623; εστην 607; τουτω 403 406 505 510 627; ωρω 108; εστην τουτω 110; στυ . . . τουτω 305 οτι το προσωπον σου βλεπω 001 002 003 004 102 103 105 107 109 110 111 112 113 114 116 202 205 206 207 208 209 210 211 212 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 10.  μαρ\ι/αμμην̇ c 11.  \τι/ c

Chapter 17



575

403 405 406 408 409 501 502 504 505 507 508 509 510 511 512 513 514 521 601 602 603 604 606 607 609 610 611 612 615 616 617 619 622 625 627 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 οτι το προσωπον σου 81 608 οτι βλεπω το προσωπον σου 006 108 702 το προσωπον σου ορω 503 το προσωπον σου βλεπω 213 407 605 623 626 και οτι το προσωπον σου βλεπω 005 115 118 201 204 214 412 517 [] 41 91 94 203 216 404 411 τω 709; πρωσοπον 408 409; πρωσωπον 510 622; πρ\ο/σωπον 622c οτι . . . στυγναζον οτι το προσωπον σου ποτε μεν βλεπω στυγνον ποτε δε γελωντα 614 στυγνω 614 ποτε μεν γελωντα12 81 006 105 202 205 213 215 219 305 308 407 408 502 508 603 605 622 626 708 ποτε μεν γελων 001 003 004 005 103 107 109 110 111 115 118 201 204 206 207 209 211 214 218 304 306 405 406 409 412 501 507 509 517 602 604 608 609 612 625 627 801 802 ποτε με[] 41 [] γελωντα 411 [] 91 94 203 216 404 γελουντα 213; γελω\ν/σα 622c; γελοντα 305 626; γελωτα 605; γελον 201 118 507 801; γελουν 107 304; με\ν/ γελλων 409c ποτε μεν . . . στυγναζον ποτε μεν στυγνον ποτε δε γελων 002 113 208 210 220 309 510 616 705 901 ποτε μεν στυγνον ποτε δε γελωντα 112 302 307 402 504 505 521 610 611 709 ποτε μεν στυγνον ποτε μεν γελωντα 114 511 702 ποτε μεν στυγνον ποτε δε γελωντα και χαιροντα 108 ποτε μεν στυγνον ποτε δε γελων και αγαλλιωμενον 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 ποτε μεν στυγναζων ποτε μεν γελων 513 ποτε μεν στυγναζων ποτε δε γελωντα 102 116 403 514 607 623 701 ποτε μεν στυγναζων ποτε δε στιλβοντα και αγαλλιωντα 503 το μεν στυγνον ποτε δε γελωντα 212 στιγνον 610; χαιρωντα 108; γελον 208 616 705 901; γελοντα 102 116 402 514 611; στιγνον . . . γελον 805; στιγνον . . . γελοντα 505; στιγνων . . . γελλωντα 504; στυγνην . . . γελοντα 302; στιγναζων . . . γελοντα 607; στιγναζων . . . γελωσαν 403; ποται . . . στιγνον ποται . . . γελωσαν 709; ποται . . . στηγναζων ποται . . . στηλβοντα . . . αγαλιοντα 503 12.  γελουντα

576

The Protevangelium of James

ποτε δε στυγναζον13 001 003 004 005 103 107 109 110 111 115 118 201 204 206 207 209 214 218 219 304 305 306 405 406 409 411 412 501 502 509 517 602 604 608 609 612 625 627 801 802 ποτε δε στυγναζοντα 81 ποτε μεν στυγναζον 507 ποτε δε στυγνον 006 105 202 205 211 213 215 308 407 408 508 603 605 622 626 708 [] 41 91 94 203 216 404 στυγναζων 003 109 110 115 204 206 207 209 304 306 406 409 412 517 608 612 625 627 801 802; στυγναζαν 405; στηγναζων 305; συγναζον 502; στυγναζοντα 81 001 219 411; στιγνον 215; στυγνω 605

17:10 και ειπεν 81 94 001 002 003 004 005 006 102 105 107 109 110 111 112 114 115 116 202 204 205 206 209 211 212 213 219 302 305 306 307 308 309 403 405 406 407 408 409 503 504 505 507 510 511 514 517 521 602 605 607 608 610 611 612 625 626 627 701 709 και ειπε 103 108 113 118 201 207 208 210 214 215 218 220 402 411 412 501 502 508 509 512 513 601 603 604 606 609 615 616 617 619 622 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 ειπεν δε 614 [] 41 91 203 216 404 ιπεν 206; ηπεν 610c; υπεν 607; ειπε: 218c και ειπεν . . . ιωσηφ η δε ειπεν 304 και αποκριθεισα μαρια ειπεν τω ιωσηφ 623 αυτω ιωσηφ τω ιωσηφ 81 110 αυτω 405 406 625 προς αυτον 503 μαριαμ τω ιωσηφ 001 003 005 103 105 107 111 114 115 118 201 204 206 211 214 218 219 408 409 412 501 502 509 513 602 604 605 609 626 801 802 μαρια τω ιωσηφ 207 213 407 517 η μαρια τω ιωσηφ 608 μαριαμ προς τον ιωσηφ 108 μαριαμ προς ιωσηφ 701 αυτω μαριαμ 102 109 116 209 514 607 627 13.  στυγναζων

Chapter 17



577

αυτω μαρια 002 302 308 309 403 505 614 αυτω η μαρια 610 προς αυτον μαρια 512 601 606 615 617 619 707 803 805 902 προς αυτον η μαρια 703 μαριαμ ιωσηφ 507 μαριαμ 94 004 113 202 205 208 210 220 305 306 307 402 411 504 508 510 521 603 611 612 616 622 705 708 901 μαρια 006 112 212 215 511 702 709 []ωση[] 41 [] 91 203 216 404 το 110 211; αυτω 703; \η/ 610c οτι δυο14 λαους βλεπω 81 94 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 109 110 111 113 115 116 118 201 204 206 207 209 210 211 214 215 218 220 302 304 308 407 408 411 412 501 502 504 510 513 514 602 605 608 609 610 611 612 614 626 627 701 801 802 οτι δυο βλεπω λαους 409 οτι λαους δυο βλεπω 607 οτι δυο βλεπω 521 διοτι δυο λαους βλεπω 219 διοτι δυο λαους ορω 509 604 δυο λαους βλεπω 108 112 114 202 205 208 212 213 306 307 309 402 403 405 406 503 505 507 508 511 512 517 601 603 606 615 616 617 619 622 623 625 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 οτι δυο λαους βλεπω ποτε μεν γελων ποτε δε στυγναζον και ειπεν μαριαμ οτι δυο λαους βλεπω 305 [] 41 91 203 216 404 δυω 801; εβλεπω 409; διο εβλεπο 607; γελουν . . . στηγναζων . . . διο 305 εν τοις οφθαλμοις μου 94 002 105 112 205 208 212 215 302 307 402 406 503 510 511 607 610 614 616 702 705 709 901 εν τοις εμου οφθαλμοις 308 εν τοις εμοις οφθαλμοις 213 309 405 407 605 623 625 626 εν οφθαλμοις μου 81 113 210 220 εν τοις εμοις οριοις 403 τοις οφθαλμοις μου 001 003 004 005 006 102 103 107 108 110 111 114 115 116 118 201 202 204 206 207 209 211 214 218 219 305 306 408 409 411 412 501 502 504 508 509 512 513 514 517 521 601 602 603 604 606 608 609 611 612 615 617 619 622 627 701 703 707 708 801 802 803 805 902 14.  δυω

578

The Protevangelium of James

- 109 304 505 507 [] 41 91 203 216 404 της 607; ωφθλαμοις 503; οφθ\α/λμοις 708c; σου\μου/ 612c; μοι 202 ενα κλαιοντα15 81 94 001 002 003 004 005 006 102 103 107 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 304 305 306 307 308 402 403 405 407 408 409 411 412 501 502 503 504 505 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 608 609 610 611 612 614 615 616 617 619 622 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 ενα υποκλαιοντα 607 ενα μεν κλαιοντα 105 309 507 ενα μεν πενθουντα 623 τον μεν ενα κλαιοντα 108 [] 41 91 203 216 404 κλαιωντα 306 709; κλεοντα 94 102 107 112 116 202 212 304 305 307 409 503 504 514 517 605 611 702 805; κλεωντα 408 610; κλεω\ο/ντα 610c; εννα κλεοντα 403; εναν κλεοντα 505; ειπο κλεοντα 607; πο|εν|θουντα 623c ενα κλαιοντα . . . αγαλλιωντα ενα χαιροντα και αγαλλιωντα και ενα κλαιοντα και κοπτομενον 302 ενα μεν γελωντα και ενα κοπτομενον 406 κοπτωμενον 406 και κοπτομενον 81 94 001 004 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 204 205 206 207 208 209 210 211 212 214 215 218 219 220 304 305 306 307 308 309 402 403 405 408 409 411 412 501 502 503 504 505 507 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 604 606 607 608 609 610 611 612 615 616 617 619 625 627 701 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 και πενθουντα 213 407 605 626 - 002 003 202 508 603 614 622 623 708 709 [] 41 91 203 216 404 κοπτωμενον 001 105 108 114 212 215 306 611 805; καμπτομενον 609; κοπτ[] μενον 81; και .. κοπτωμενον 409c και ενα χαιροντα16 81 91 001 003 005 006 102 103 107 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 218 219 220 304 305 306 307 308 15.  κλεοντα 16.  χεροντα



Chapter 17

579

403 405 407 408 409 411 412 501 502 504 505 509 510 511 513 514 517 521 602 604 605 607 608 609 611 612 616 625 626 627 702 705 801 802 901 ενα δε χαιροντα 507 623 ενα δε χαιρομενον 94 και αλλον χαιροντα 205 215 503 610 και ετερον χαιροντα 402 τον δε ετερον χαιροντα 004 και χαιροντα 701 και ενα γελωντα 002 601 606 309 512 615 617 619 703 707 803 805 902 και αλλον γελωντα 614 [] 41 203 216 404 αινα 110; .να 902c; χαιρωντα 206 306 609 802; χεροντα 408; εναν χαιρωντα 505; χερομενον 94; κε . . . χεροντα 607; γελοντα 601 και ενα . . . αγαλλιωντα και ενα γελωντα και χαιροντα και αγαλλιωντα 709 και αλλον αγαλλιωντα και γελωντα 105 και τον ετερον ενα γελωντα και χαιροντα 108 και ενα γελωντα και τοις μεν κλαιουσι συγκλαιω και τοις μεν αγαλλομενοις συναγαλλομαι 202 και ενα γελωντα και τοις μεν κλαιουσιν κλαιω τοις δε αγαλλομενοις συναγαλλομαι 508 603 622 708 γελοντα 202 709; αγαλλιοντα 105; χαιρωντα 108; αγαλομενοις 622 708 και αγαλλι αγαλλι//ΛΖ ΛΖ\\ωντα 94 102 112 114 116 205 208 212 215 304 307 308 309 402 403 407 503 504 507 511 514 605 607 611 616 701 702 705 901 και αγαλλιωμενον 81 109 209 213 505 510 512 521 601 606 615 617 619 625 626 627 703 707 803 805 902 και αγαλλομενον 405 610 και γελωντα 91 001 003 004 005 006 103 107 110 111 115 118 201 204 206 207 211 214 218 219 305 306 408 409 411 412 501 502 509 513 517 602 604 608 609 612 801 802 και αγαλλιωντα και τοις μεν κλαιουσι συγκλαιω και τοις αγαλλομενοις συναγαλλομαι 113 210 και αγαλλιωντα και τοις μεν κλαιουσι συγκλαιω τοις δε αγαλλομενοις συναγαλλομαι 220 - 002 614 623 [] 41 203 216 404 αγαλλιοντα 208 212 402 503 511 611; αγαλιοντα 607; αγαλλιουντα 205; αγαλιουντα 94; αγαλλιομενον 114 304 403 407 507 605; αγαλιωμενον 505; γελοντα 001 110 207 305 408 608; γελλοντα 409; γελωνται 204; [] αγαλλιωμενον 81

580

The Protevangelium of James

17:11 και ηλθωσιν και ηλθωσαν 302 308 510 610 και ηλθον 81 94 003 005 102 103 105 109 110 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 208 209 210 214 220 304 307 402 403 406 502 504 505 507 508 511 514 602 603 607 609 611 616 622 625 627 701 702 705 708 709 901 και ηλθεν 91 001 107 111 205 207 211 212 218 305 306 411 412 501 513 517 521 608 612 614 801 802 και ηλθε 006 και ηλθομεν 108 και ελθοντες 405 και ελθουσα 004 ηλθον δε 408 ελθων δε 409 ως δε ηλθον 213 219 309 407 503 509 604 605 626 ηλθε παλιν 601 ηλθε δε παλιν 512 606 615 617 619 703 707 803 805 902 και ως ανεβημεν 002 ως δε ηγγιζον 623 - 215 [] 41 203 216 404 ηλθοσαν 302 308; ηλθοναν 510c; ηλθων 213 406 602; ηλθωμεν 108 αναμεσον της οδου 94 102 105 113 112 116 202 208 210 212 220 302 307 308 402 405 406 504 507 508 510 511 512 514 521 601 603 606 607 610 611 615 616 617 619 622 625 701 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 μεσον της οδου 81 004 108 213 309 407 605 626 μεση οδω 006 μεσης οδου 503 κατα μεσον της οδου 109 κατα το μεσον της οδου 304 εις το μεσον της οδου 403 505 614 εν τη μεση οδω 91 001 003 005 103 107 110 111 114 115 201 204 205 206 207 209 211 214 218 305 412 501 502 513 517 608 609 612 627 801 802 εν τω μεσω της οδου 408 409 602 εν μεση οδω 118 411 τη μεση οδω 306 την οδον 623 εν τη βηθλεεμ 002



Chapter 17

581

εν βηθλεεμ 219 509 604 - 215 [] 41 203 216 404 αναμεσων 102 116 406 504 514 611 625; αναμεσω 508 603 622 708; αναμεσου 510; το 408 409; μεσων 108 505; μεστον 004; μεσι 110 114; μεσει 209 517; [] ω 91; βιθλεεμ 219; οδ[] 81; τις οδου 94; του ο οδου 605 και ειπεν αυτω μαριαμμη ιωσηφ και ειπεν αυτω μαριαμ ιωσηφ 113 210 220 411 504 521 και ειπεν αυτω μαρια ιωσηφ 304 406 507 και ειπεν μαριαμ ιωσηφ 109 403 και ειπεν η μαρια ιωσηφ 308 505 ειπεν αυτω ιωσηφ ιωσηφ 004 και ειπεν αυτω μαριαμ 001 003 005 103 107 110 111 115 118 201 202 204 206 207 208 209 211 214 218 306 307 402 408 409 412 501 508 513 603 608 609 612 616 622 705 708 801 802 901 και ειπεν αυτω μαρια 112 212 511 517 602 614 625 702 και ειπεν αυτου μαριαμ 205 ειπεν αυτω μαριαμ 405 509 604 και ειπε τω ιωσηφ η μαρια 302 και ειπεν μαριαμ τω ιωσηφ 94 102 105 116 514 607 701 και ειπεν μαρια τω ιωσηφ 006 510 και ειπε μαρια τω ιωσηφ 215 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 και ειπεν μαριαμ 114 305 611 και ειπε μαριαμ 502 και ειπεν μαρια 709 ειπεν αυτω μαριαμ 219 ειπεν αυτω μαρια 002 ειπεν μαριαμ τω ιωσηφ 605 ειπεν μαρια τω ιωσηφ 213 309 ειπε μαρια τω ιωσηφ 623 ειπεν η μαρια τω ιωσηφ 407 503 626 και ειπε μαρια προς τον ιωσηφ 610 στραφεις δε μαριαμ λεγει προς τον ιωσηφ 108 και ειπεν αυτω μ[] 627 [] ειπεν αυτ[] 81 και ειπεν αυ[] 91 [] 41 203 216 404 ηπεν 505; και και 102 Dittography; ιωσιφ 503; ηβπε 610c; υπεν . . . το 607; ιπεν . . . το ιωσηφ 94

582

The Protevangelium of James

καταγαγε με απο του ονου καταγαγε με απο της ονου 001 002 003 004 005 006 102 103 105 108 110 111 113 114 115 116 118 201 202 204 205 206 207 209 210 211 213 214 215 218 219 220 304 305 306 308 309 405 406 407 408 409 411 412 501 502 503 504 505 507 508 509 513 514 517 521 602 603 604 605 608 609 611 612 614 622 623 625 626 627 701 708 801 802 καταγε με απο της ονου 607 καταγαγον με απο της ονου 109 καταγαγετε με απο της ονου 510 καταγαγε με εκ της ονου 403 καταγαγε απο της ονου 107 καταγαγε με 302 610 καθελε με απο της ονου 112 208 212 307 402 511 616 702 705 709 901 καθελον με 606 617 703 707 805 902 καθελε με 512 601 615 619 καλεσον με 803 []αγαγε με εκ [] ονου 404 καταγαγε με απο [] 94 καταγ[] 81 [] 41 91 203 216 κατα\γα/γε 627c; κατηγαγε 517 614; καταγαγεται 510; μαι 108 507 709; μεν 408; μοι 503 511 602; αα̇ πο 218c οτι ο εν εμοι οτι το εν εμοι 001 002 003 004 005 103 105 107 108 110 111 112 113 115 118 201 204 205 206 207 208 209 212 213 214 215 218 219 302 304 305 307 308 309 402 405 406 407 408 411 412 501 502 503 507 509 510 511 513 517 602 605 608 609 610 616 626 702 705 709 801 802 901 οτι το εν εμοι ον 102 109 113 116 403 504 505 514 521 607 611 701 οτι εν εμοι 604 οτι το ενδον μου 625 το γαρ εν εμοι 114 202 508 603 622 623 708 το γαρ εν εμοι ον 210 220 614 ει οτι το εν εμοι 409 - 006 211 306 612 το [] εμοι ον 404 οτι το εν [] 627 οτι τ[] 94 οτ[] 81 [] 41 91 203 216 ωτι 409; τω 114 517; ων 102 109 116 403 504 505 514 611 701; ω 607; εμι ων 614 οτι . . . με

Chapter 17



583

οτι επειγει το εν εμοι 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 απειγει 803 επειγει17 με 001 002 003 004 005 102 103 105 107 109 110 111 112 113 114 115 118 201 202 204 205 206 207 208 209 210 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 307 308 309 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 504 505 507 508 509 510 511 513 517 602 603 604 607 608 609 611 616 622 625 626 702 705 708 709 801 802 901 επειγει με σφοδρα 404 614 επαγει με 610 επειγεις με 116 514 701 επηγεται 627 επειγει 521 623 κατεπειγει με 405 503 605 μελει 108 - 006 211 306 612 [] 41 81 91 94 203 216 επειγι 409; επειγη 109 407 508 517 603 622; επηγει 103 114 205 208 209 213 218c 502 616 625 702 705 901; επιγει 110 404 408 521 626; επιγη 102 112 212 402 403 505 607 709; επηγη 105 304 307 611 614; επηγε 406 507; επιγης 116 514 701; επιτης 514c; επειτη 708; επηγ\η/ετ\μ/αι 627c; επιγομαι 625; επειγει μαι 206; επειγη μαι 219; επιγει μαι 207 504; εποιγη μαι 510; επιγη μαι 608; επιγει μοι 305; επαγοι μει 602; επηγει μαι 215; επαγη μαι 610; κατεπιγη μαι 605; κατεπηγει μει 503 προελθειν 002 102 109 112 113 114 116 202 208 209 210 220 302 304 305 307 308 309 402 406 408 409 504 507 508 510 511 512 514 521 601 603 606 607 611 615 616 617 619 622 623 701 702 703 705 707 708 803 805 901 902 προσελθειν 110 212 403 505 625 του προελθειν 001 004 005 103 107 111 115 118 201 204 206 207 214 215 218 219 412 501 509 513 517 602 604 608 609 709 801 802 τουτο προελθειν 003 502 εξελθειν 108 του εξελθειν 205 411 610 προελθειν και ειπεν αυτη ιωσηφ και τι ποιησω που σε απαξω παλιν δε ειπεν η μαρια καταγαγε με λιαν γαρ το εν εμοι επειγει με προελθειν 308 προελθειν και ειπεν αυτη ιωσηφ τι ποιησω που σε απαξω παλιν δε ειπεν μαρια καταγαγετε με λιαν γαρ το εν εμοι επειγει με προσελθην 510 17.  επιγι

584

The Protevangelium of James

- 006 105 211 213 306 404 405 407 503 605 612 614 626 π[] 627 [] 41 81 91 94 203 216 προελθην 308 510 607; πρωελθειν 409; καταγαγεται . . . επιγει 510

17:12 και κατηγαγεν αυτην 81 001 002 003 005 102 107 108 110 111 113 115 118 201 204 205 206 207 209 210 211 214 215 218 220 304 305 307 407 412 501 502 503 504 513 517 521 602 607 608 609 611 623 627 801 802 και καταγαγων αυτην 004 219 405 408 409 509 604 και μετηγαγεν αυτην 213 και κατηγαγεν αυτην ιωσηφ 109 112 208 212 309 402 406 505 511 616 702 705 709 901 και κατηγαγεν αυτην ο ιωσηφ 103 105 403 508 603 622 708 και κατηγαγεν ιωσηφ αυτην 202 και κατηγαγεν ιωσηφ 625 και κατηγαγεν 116 514 626 701 και ευθεως κατηγαγεν αυτην ο ιωσηφ 302 308 510 610 και ευθυς κατηγαγεν αυτην ο ιωσηφ 507 κατηγαγεν δε αυτην ιωσηφ 114 - 006 306 404 411 605 612 614 [] 41 91 94 203 216 κατιγαγεν 611; κατηγαγην 610; αυτα.α\ην/ 409c και κατηγαγεν . . . τοπος ερημος εστιν και ειπεν ιωσηφ που απαξω σε οτι ο τοπος ερημος εστιν και ειπε παλιν μαρια τω ιωσηφ καταγαγε με λιαν γαρ το εν εμοι επειγει με και ευθεως κατηγαγεν αυτην ιωσηφ 601 και ειπεν ο ιωσηφ που απαξω σε οτι ο τοπος ερημος εστι και ειπε παλιν μαρια τω ιωσηφ καταγαγε με λιαν γαρ το εν εμοι επειγει με και ευθεως κατηγαγεν αυτην ιωσηφ 805 και ειπεν ιωσηφ που επαξω σε οτι ο τοπος ερημος εστι και ειπε παλιν μαρια τω ιωσηφ καταγαγε με λιαν γαρ το εν εμοι επειγει με και ευθεως κατηγαγεν αυτην ο ιωσηφ 803 και ειπεν ιωσηφ που απαξω σε οτι ο τοπος ερημος εστι και ειπε παλιν μαρια τω ιωσηφ καταγαγε με λιαν γαρ το εν εμοι επειγει με και ευθεως κατηγαγεν αυτην ο ιωσηφ 615 619 και ειπεν ιωσηφ που απαξω σε οτι ο τοπος ερημος εστι και ειπε παλιν μαρια τω ιωσηφ καταγαγε με λιαν γαρ το εν εμοι επειγει με και ευθεως κατηγαγεν αυτην ιωσηφ 512 606 617 703 707 902



Chapter 17

585

εκει εκ της ονου 81 απο της ονου 001 003 004 005 103 107 108 110 111 115 118 201 204 205 206 207 209 214 215 218 219 305 408 409 412 501 502 509 513 517 602 604 608 609 627 801 802 απο της ονου ο ιωσηφ 002 - 006 102 105 109 112 113 114 116 202 208 210 211 212 213 220 302 304 306 307 308 309 402 403 404 405 406 407 411 503 504 505 507 508 510 511 514 521 603 605 607 610 611 612 614 616 622 623 625 626 701 702 705 708 709 901 [] 41 91 94 203 216 και ειπεν αυτη 81 002 003 005 006 102 103 107 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 220 302 307 308 309 402 406 407 412 501 502 508 510 513 514 517 603 605 607 608 609 610 611 616 622 625 626 627 705 708 709 801 802 901 και ειπεν αυτω 306 και ειπεν αυτην 504 και ειπεν προς αυτην 105 και ειπεν αυτην ιωσηφ 305 και ειπε προς αυτην ο ιωσηφ 108 και ειπεν αυτη ιωσηφ 411 511 602 και ειπεν αυτη ω μαριαμ 701 και ειπεν 304 503 505 507 521 623 και ειπε 702 ειπεν αυτη 408 409 ειπεν προς αυτην 219 ειπε προς αυτην 509 604 ειπεν δε αυτη ιωσηφ 404 ειπεν δε ιωσηφ 614 ιωσηφ ειπεν 405 και λεγει αυτη 001 ο δε λεγει αυτη 612 μεμελημενη κυριω τω θεω 403 - 004 ειπεν τ[] 94 [] 41 91 203 216 ιπεν 94; υπεν 607; \και ειπε/ 702c

586

The Protevangelium of James

που σε απαξω και σκεπασω 94 001 003 005 102 103 107 110 113 115 116 118 201 202 204 206 207 209 210 211 213 214 215 218 219 220 302 305 306 308 403 406 407 411 412 501 502 504 508 509 510 513 514 517 521 602 603 604 605 608 609 610 611 612 622 627 701 708 801 802 που σε απαξω νυν και σκεπασω 503 που σε επαξω και σκεπασω 111 623 που επαξω και σκεπασω 607 που σε απαξω και καλυψω 81 109 που σε αξω και καλυψω 006 που σε επαξω και καλυψω 304 που σε απαξω και κρυψω 105 που σε απαξω και που σε κρυψω και σκεπασω 108 που σε απαξω και περικρυψω 408 409 που σε απαξω 002 114 205 404 405 507 614 625 626 που σε απαξω η τι σε ποιησω 112 208 212 307 402 511 616 702 705 709 901 τι σε ποιησω 505 που σε απαγαγω και σκεπασω 309 εισηγαγεν επι τινι σπηλαιω ταυτην σκεπεσαι 004 [] 41 91 203 216 σαι 105 504 510; σαι\ε/ 610c; σαι . . . σαι 709; σκεπασο 607; τη 212; περικρυψο 408; περικριψω 409; [] σε . . . σκεπ[] 94 σου την ασχημοσυνην 81 102 108 109 113 116 202 210 215 220 304 308 504 508 514 603 607 622 701 708 σου την αισχυνην 94 001 003 005 103 107 115 201 204 206 214 305 306 411 412 502 609 612 σου την αισχυνην σου 602 μου την αισχυνην 211 την ασχημοσυνην σου 209 309 407 510 521 605 627 την αισχυνην την σην 503 την αισχυνην μου 105 την ασχημοσυνην 302 406 την αισχυνην 111 218 219 501 509 513 604 801 802 ταυτης την αισχυνην 004 σου το τοκετον 623 σου το πραγμα 110 σε 118 403 408 409 611 - 002 006 112 114 205 207 208 212 213 307 402 404 405 505 507 608 610 [] 41 91 203 216 ασχειμοσυνην 108; ασχυμοσυνην 607; ασχεμωσυνην 406; αισχηνην 602 612; συν 503; τιν εσχυνιν 94



Chapter 17

587

οτι ο τοπος ερημος εστιν 81 001 003 102 107 109 110 111 114 115 116 118 204 205 206 209 211 215 218 219 304 305 306 307 309 402 403 404 407 502 504 511 514 521 609 610 612 614 626 701 709 οτι ο τοπος ερημος εστι 005 103 113 201 210 213 214 220 302 308 406 411 412 501 505 509 513 602 604 627 702 801 802 οτι τοπος ερημος εστιν 112 212 405 510 517 605 607 608 611 625 οτι τοπος ερημος εστι 208 616 705 901 οτι και ο τοπος ερημος εστιν 108 οτι ερημος εστιν ο τοπος 623 διοτι τοπος ερημος εστιν 006 ο γαρ τοπος ερημος εστιν 202 508 603 622 708 ο γαρ τοπος ως ορας ερημος εστιν 408 409 τοπος γαρ ερημος εστιν 503 τοπος ερημος εστι 207 δια το ειναι τον τοπον ερημον 004 οτι ουκ εστιν ημιν τοπος εις καταλυμα 002 οτι τοπος ερημος εστιν και ουκ ειναι ωδε τοπος αναπαυσεως 105 - 507 οτι []πος ερημος εστιν 94 [] 41 91 203 216 τοπως 213 503 602; ερρημος 623; \ερημος/ 116c; εστην 110 605; το 004; εναι 105; τοπως ερημως 406; τοπως εριμος 505; ωρας εριμος 408; οτης τωπος εροιμος 607; []πως εριμος εστην 94

C ha p t e r 18

[] 42 43 61 62 92 93 95 96 101 106 203 216 217 301 613 621 631 704 - 104 303 401 506 618 628

18:01 και ευρεν 81 002 006 102 109 113 114 116 202 205 208 210 212 215 220 302 304 307 308 403 406 411 505 508 510 511 514 521 603 614 616 622 625 701 702 705 708 709 901 και ευρε 309 και ηυρεν 112 402 504 611 και ηυρε 607 ευρε δε 512 601 606 615 619 703 707 803 805 902 και ευρων 94 001 003 005 103 107 108 110 111 115 118 201 203 206 207 209 211 214 218 306 405 412 501 502 513 517 602 608 609 610 612 627 801 802 ευρων 305 ευρων δε 408 409 623 και ειδεν 213 407 605 626 και δη ερευνησας και ευρων 219 509 604 και διερευνησας ιωσηφ ιδεν 105 και ηρξατο λυπεισθαι και αδημονων ην γαρ 503 - 004 507 617 και ευ[] 404 [] 41 91 εβρεν 304; ευρον 001 107 211 521 602; []ρον 94; ιδεν 213; διερευνισας . . . ιδεν 105; λυπησθαι . . . αδιμονον 503 εκει1 σπηλαιον2 81 001 003 005 006 102 103 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 205 206 207 209 210 211 212 214 215 218 219 220 302 304 306 308 1.  εκι 2.  σπηλεον



Chapter 18

589

403 406 409 411 412 501 502 503 504 505 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 606 607 608 609 611 612 615 616 619 622 627 701 702 703 707 708 709 801 802 803 805 902 εκεισε σπηλαιον 208 305 307 402 705 901 σπηλαιον εκει 105 405 623 σπηλαιον 94 002 408 614 625 - 004 507 [] σπηλαιον 404 [] 41 91 εκει σαι 307; σπηλεον 202 404 627; σπιλαιον 510; σπιλεον 94 505; σπειλαιον 211; εκοι . . . σπιλαιον 205; εκοι σποιλαιον 607 σπηλαιον . . . αυτην σπηλαιον και εισηγαγεν αυτην εκει 213 309 605 626 σπηλαιον και παρεκυψεν επ αυτω και εισηγαγεν αυτην εκει 407 εισηγαγεν αυτην εκει 610 και εισηγαγεν αυτην 81 001 002 102 105 109 113 116 210 220 304 403 404 406 408 411 504 505 514 521 611 614 701 και εισηγαγεν αυτην εν αυτη 405 και εισηγαγεν αυτην εν αυτω 202 508 603 622 625 708 και εισηγαγεν αυτην εκει 006 112 114 205 208 212 215 307 308 510 511 512 601 606 615 616 617 619 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και εισηγαγεν αυτην εκεισε 402 503 και ηγαγεν αυτην 302 607 εισηγαγεν αυτην 003 005 103 107 110 111 115 118 201 203 206 207 209 211 214 218 305 306 409 412 501 502 513 517 602 608 609 612 627 801 802 εισηγαγεν αυτην εν αυτω 219 509 604 εισηγαγεν αυτην εκει 94 610 εισηγαγε την παρθενον μαριαν 623 απηγαγεν αυτην προς αυτω 108 - 004 507 [] 41 91 ησηγαγεν 202 307 408 504 505 611 622 703 705 901; ησιγαγεν 511 709; αυτη 218; αυ 514; εκει σε 402; εισιγαγε[] . . . εκη 94; ησηγαγεν . . . εκει σε 503 και παρεστησεν αυτην 81 94 108 202 212 213 305 306 308 403 406 408 504 508 510 511 521 603 607 610 614 622 708 και παρεστησεν αυτη 001 002 003 005 006 102 103 105 107 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 203 206 207 208 209 210 211 215 218 219 220 302 304 307 309 402 404 407 411 412 501 502 505 509 513 514 517 602 604 605 608 609 611 612 616 627 701 702 705 709 801 802 901

590

The Protevangelium of James

και παρεστησεν ημας αυτη 214 και παρεστησεν εξω του σπηλαιου 405 και παρεστησεν εξωθεν του σπηλαιου 625 και παρεστησαν εκει 409 και παραστησας αυτην τω σπηλαιω 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 και παραστησας 004 623 και παρεθετο αυτην 626 - 205 507 [] 41 91 παρεστησε[] 81; παρεστισεν 94 110 307 408; παρεστησαν 505; αυτην αυτη 604c και παρεστησεν . . . υιους αυτου και επεταξεν δε τοις υιοις αυτου οραν αυτην 503 τους υιους3 αυτου 81 94 006 102 105 109 112 113 114 116 202 208 210 212 214 215 219 220 302 304 307 309 402 403 404 405 406 407 505 508 509 511 514 603 604 605 607 610 611 614 622 625 626 701 702 705 708 901 τους υιους αυτου αντ αυτου 308 510 και τους υιους αυτου 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 τους δυο υιους αυτου 002 623 τοις υιοις αυτου 108 213 504 521 616 709 τον υιον αυτου 001 003 005 103 107 110 111 115 118 201 203 206 207 209 211 218 305 411 412 501 502 513 517 602 608 609 612 627 801 802 τον υιον αυτου τον ιακωβον 612 τω υιω αυτου 004 306 408 οι υιοι αυτου 409 - 205 507 [] 41 91 ιους 607

18:02 και εξηλθεν 81 002 102 109 112 114 116 202 205 212 213 215 304 307 308 309 403 406 407 504 505 508 510 511 514 603 605 611 614 622 626 701 708 709 και εξηλθεν αυτος 114 και εξηλθε 105 113 210 220 302 521 607 702 εξηλθεν 004 006 εξηλθε 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 και αυτος εξηλθεν 402 3.  το̇υς υιο\ι/υ\οι/ς c

Chapter 18



591

και αυτος εξηλθε 208 616 705 901 αυτος εξηλθεν 625 αυτος δε εξηλθεν 503 αυτος δε εξηει 405 και εξελθων 001 003 005 103 107 110 111 115 118 201 203 206 207 209 211 214 218 219 305 306 411 412 501 502 509 513 517 602 604 608 609 612 627 801 802 και αυτος εξελθων 108 ο δε εξελθων 409 ο δε ιωσηφ εξελθων 408 και απηλθεν 610 απηει δρομαιος 623 και επορευθη 94 και 404 - 507 [] 41 91 εξελ\θ/ων 801c; εξηλθων 403; εξιη 405; απ.ε 623; απειη 623c ζητησαι4 81 002 006 102 105 109 113 114 116 205 210 213 215 220 302 304 308 309 403 405 406 407 503 504 508 510 512 514 521 601 603 605 606 607 610 611 615 617 619 622 625 626 701 703 707 708 803 805 902 του ζητησαι 108 εζητει 001 005 103 107 110 111 115 118 201 203 206 207 209 211 214 218 306 408 409 411 412 501 502 513 517 602 608 609 612 627 801 802 ζητων 112 208 212 307 402 505 511 616 702 705 709 901 ζητησω 507 ευρειν 614 ζητ[] ευρειν 404 [] 41 91 94 ζητεισαι 102 108 116 213 215 406 510 514 626; ζητισε 607; ζητησε 403; εζητη 211 306 409; εζητι 110; εξητει 118 412; ζητον 307; ζητισω 507 ζητησαι . . . εβραιαν μαιαν εβραιαν ζητησαι 202 μαιαν εζητει 003 μαιαν ζητουσα 623 ζητησαι . . . βηθλεεμ εν χωρα βηθλεεμ εζητει μαιαν εβραιαν 219 509 604 εν τη χωρα βηθλεεμ εζητει μαια 305 επι βηθλεεμ ζητων μαιαν 004 βιθλεεμ 219 305 4.  ζητησε

592

The Protevangelium of James

μαιαν5 εβραιαν6 81 102 105 108 109 112 113 114 116 205 208 210 212 220 302 304 307 308 309 402 403 404 406 504 505 508 510 511 512 514 521 601 603 606 607 610 611 614 615 616 617 619 625 701 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 μαιαν 001 002 005 006 103 107 110 111 115 118 201 203 206 207 209 211 213 214 215 218 306 405 407 408 409 411 412 501 502 503 513 517 602 605 608 609 612 622 626 627 801 802 [] 41 91 94 μεαν 81 112 212 402; μαι\αν/ 617c; εβρεαν 505 610; ευραιαν 304 406 510; ευρεαν 404; εβραιαναν 614; μιαν ευρεαν 403; μια εβρεαν 607 μαιαν εβραιαν . . . βηθλεεμ εν βηθλεεμ εβραιαν 507 εν χωρα βηθλεεμ 81 001 002 003 005 006 102 103 105 107 110 111 112 113 114 115 116 201 202 203 205 206 207 208 209 210 211 212 214 215 218 220 302 306 307 308 309 402 403 405 406 408 409 411 412 501 502 504 508 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 606 609 610 611 612 616 617 619 622 625 627 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 εν χωρα της βηθλεεμ 702 εν τη χωρα βηθλεεμ 108 607 εν βηθλεεμ 109 304 505 608 623 εξ ισραηλ 404 614 - 213 407 503 605 626 [] 41 91 94 ησραηλ 404; βιθλεεμ 003 006 102 110 112 114 116 202 211 212 218 406 504 521 701 709 902; βηθληεμ 615; βοιθλεεμ 607; ε χωρα 617

5.  μεαν 6.  εβρεαν

C ha p t e r 19

[] 42 43 61 62 91 92 95 96 101 106 110 216 217 301 621 631 704 - 104 303 401 506 618 628

19:01 P.BODM V και ευρων1 ηνεγκεν απο ορεινης2 καταβαινουσαν3 19:01A MSS και ιδου γυνη 81 93 001 003 005 006 102 103 107 111 114 115 116 118 201 204 205 206 207 209 211 214 215 218 219 305 306 404 408 409 411 412 501 502 509 513 514 517 602 604 607 608 609 612 627 701 801 802 και ιδου υπηντησεν αυτω γυνη 405 ιδου και γυνη 004 και ειδεν γυναικα 112 212 307 402 407 511 610 709 και ειδε γυναικα 208 220 616 623 702 705 901 και ολιγον μετελθων οιδεν γυναικα 503 και τοτε ειδον γυναικα 614 και ειδον γυναικα 94 002 105 108 109 113 202 213 302 304 308 309 403 406 504 508 510 512 521 601 603 605 606 611 615 617 619 622 625 626 703 707 708 803 805 902 και ειδον την γυναικα 505 τοτε ειδον γυναικα 507 εγω δε ιωσηφ ειδον γυναικα 210 [] 41 203 613 ηδου 003 607; ιδεν 112 212 307 402; ειδων 108; ιδον 105 109 202 213 403 507 605 611 622 902; ιδων 94 406 504 508 510 603 708; οιδον 803; γυναικα 404; γηναικα 610; γυναικαν 112 403 406 611; γυνη 302 1.  ευρ� 2.  ορινης 3.  καταβενουσαν

594

The Protevangelium of James

καταβαινουσα απο της ορεινης 81 93 001 003 004 005 006 102 103 107 111 114 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 215 218 219 305 306 404 405 408 409 411 412 501 502 509 513 514 517 604 607 608 609 612 627 701 801 802 καταβαινουσα εκ της ορεινης 205 καταβαινουσα επι της ορεινης 602 απο της ορεινης καταβαινουσαν 623 εκ της ορεινης καταβαινουσαν 94 καταβαινουσαν απο της ορεινης 002 105 108 109 112 113 202 208 210 212 220 304 307 402 403 505 508 511 512 521 601 603 606 615 616 617 619 622 625 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 καταβαινουσαν απο ορεινης 309 καταβαινουσαν εκ της ορεινης 213 407 503 605 626 καταβαινουσαν εις την ορεινην 406 καταβαινουσαν απο της ερημου 504 611 καταβαινουσαν απο της ορεινης και εχαιρετισαν αλληλοις 610 καταβαινουσαν απο της ορεινης και εχαιρετισαν εν αλληλοις 302 καταβαινουσαν απο της ορεινης και εχαιρετισαμεν αλληλους 308 510 καταβαινουσαν επι της ορεινης και εχαιρετισαμεν αλληλους 614 καταβαινουσαν απο της ορεινης και εχαιρετισθημεν αλληλοις 507 []αταβαι[] 41 [] 203 613 καταβαινουσα 202 601; ορινης 003 102 107 109 116 205 206 207 212 215 218c 219 304 307 402 403 404 407 409 411 503 505 511 514 517 605 608 625 701 702; καταβαινοντα 521; ορηνης 112 209 211 502 622 626 627; ορηνην 406; []ς ορινης 81; την ορηνην 114; καταβενουσα . . . ορινης 305 408 607; καταβενουσα . . . ορηνης 105; καταβαινουσαν . . . ορινης 93; καταβενουσαν . . . ορινης 213; καταβενοντα . . . ορινην 709; εχαιρετησαν . . . αλληλους 302; καταβενουσαν . . . την οεινην . . . εχαιρετησαν 610; τις ωρινης καταβενουσα 94; καταβενουσα . . . ορινης . . . εχαιρετησαμεν 614; ορινης . . . εχαιρετηστημεν 507; ρινης . . . εχερετισαμιν αλληλος 510; ορινης καταβαινονσα 623c

19:01B MSS και λεγει αυτω 001 003 005 103 107 111 115 118 201 204 206 207 209 211 214 218 219 305 306 408 409 411 412 501 502 513 517 602 608 609 612 623 627 801 802 και λεγει αυτου 205 και λεγει τω ιωσηφ 509 604 και ειπεν αυτω 93 112 212 220 402 407 και ειπεν η γυνη τω ιωσηφ 610 και λεγει 503



Chapter 19

595

και λεγουσα 006 215 και αυτω κραζουσα 004 και ειπεν μοι 94 002 105 108 109 202 213 304 309 404 405 406 504 505 521 605 611 626 και ειπε μοι 113 210 403 508 512 601 603 606 615 617 619 622 625 703 707 708 803 805 902 και λεγει μοι 102 114 116 514 607 701 και αποκριθεισα ειπεν μοι 308 και αποκριθεισα ειπε μοι 302 614 - 208 307 510 511 616 702 705 709 901 και [] 81 [] 41 203 613 αποκριθησα 302; λεγοι 409; λεγη 607; μοι 93; αυτ\ω/ 93c ανθρωπε 81 93 94 002 105 109 114 202 211 213 302 308 309 403 404 405 406 407 503 505 508 512 601 603 605 606 610 611 614 615 617 619 622 623 626 703 707 708 803 805 902 σοι λεγω ανθρωπε 001 003 004 005 006 102 103 107 111 115 116 118 201 204 206 207 209 214 215 218 219 305 306 408 411 412 501 502 509 513 514 517 602 604 607 608 609 627 701 801 802 σοι λεγω ανθρωπε και ειπεν ιωσηφ τι εστιν και ειπεν η γυνη 409 σοι ανθρωπε 205 - 112 113 208 212 210 220 304 307 402 504 511 521 612 616 702 705 709 901 [] 41 203 613 σι 607; συ 102 115 116 118 201 204 205 207 209 215 305 408 409 514 517 602 604 608 627 701; τις εστ ινθρωπε 622c ανθρωπε . . . πορευη που πορευη ανθρωπε 108 625 πορευει 108 που πορευη 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 109 111 114 115 116 118 201 204 206 207 209 211 213 214 215 218 219 302 304 305 306 308 309 403 404 405 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 509 512 513 514 517 601 602 604 605 606 607 608 609 610 614 615 617 619 623 626 627 701 703 707 801 802 803 805 902 που πορευεις 94 που πορευη και τινα ζητεις 113 202 210 220 504 508 521 603 611 622 708 - 112 205 208 212 307 402 511 612 616 702 705 709 901 που π[] 41 [] 81 203 613

596

The Protevangelium of James

πη 805; πoρευει 001 102 103 105 114 116 201 206 207 209 211 213 215 309 403 404 406 407 504 508 514 517 521 602 603 608 622 701 708 803; πορευι 305; πορευ. 218c; πορεβη 505 611; πορεβει 503 614 627; πορεβοι 607; πωρευει 202; πωρευεις 94; πορευης 605; πορεβης 610

19:02A MSS και ειπεν 001 003 005 103 107 111 115 201 204 206 209 211 218 305 408 409 502 517 602 608 609 και ειπεν αυτη 006 205 215 219 220 306 407 509 604 626 και ειπε 118 207 214 411 412 501 513 610 627 801 802 και λεγει αυτη 503 ο δε εφη 004 και αποκριθεις ειπεν αυτη 623 και ειπον 102 109 116 304 405 514 607 701 703 707 803 805 902 και ειπον αυτη 81 93 002 105 113 114 202 210 213 309 403 404 504 505 508 512 521 601 603 605 606 611 615 617 619 622 625 701 703 707 708 803 805 902 και ειπον προς αυτην 108 και ειπον εγω 406 εγω δε ειπον αυτη 302 308 ο δε ειπον αυτη 614 - 112 208 212 307 402 511 612 616 702 705 709 901 [] 41 94 203 613 ειπεν 218c; ειπων 114 406; ηπον 607; λεγη 503; αυτην 210 504 508 611 622 708; ειπα αυτην 521 μαιαν ζητω εβραιαν 001 003 004 005 006 102 103 107 111 115 116 118 201 204 205 206 207 209 211 214 215 218 219 305 306 405 408 409 412 501 502 503 509 512 513 514 517 601 602 606 607 608 609 615 617 619 627 701 703 707 801 802 803 805 902 μαιαν εβραιαν ζητω 105 108 109 113 114 202 210 213 220 302 304 308 309 403 404 406 407 411 504 505 508 521 603 605 611 614 622 623 625 626 708 μαιαν εβραιαν ζητω εν χωρα βηθλεεμ 81 μαιαν εβραιαν ζητησαι 93 μαιαν εβραιαν 604 μαιαν ζητω 002 610 - 112 208 212 307 402 511 612 616 702 705 709 901 [] 41 94 203 613 μεαν 81 105 213; μα\ι/αν 81c; ζητο 408 703; εβρεαν 409 505 605 617; ευραιαν 406 602; ευρεαν 404; μαια ζητων 305; μεαν . . . εβρεαν 607



Chapter 19

597

19:02B MSS και αποκριθεισα λεγει αυτω 001 003 005 103 107 111 115 118 201 204 206 207 209 211 214 218 219 306 411 412 501 502 509 513 517 602 604 608 609 610 627 801 802 και αποκριθεισα ειπεν αυτω 302 η δε αποκριθεισα ειπεν αυτω 308 και αποκριθεισα λεγει 305 η δε λεγει αυτω 408 409 και ειπεν αυτω 220 και ειπεν 406 η δε ειπεν 004 215 304 625 και αποκριθεισα ειπεν η γυνη 006 και αποκριθεισα ειπεν μοι 81 102 108 109 116 405 510 514 701 και αποκριθεισα ειπε μοι 507 607 και αποκριθεισα μοι ειπεν 002 η δ αποκριθεισα ειπε μοι 614 και ειπεν μοι 105 202 213 309 403 504 505 508 603 611 626 708 και ειπε μοι 113 210 521 622 - 93 112 114 205 208 212 307 402 404 407 503 511 601 605 606 512 612 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 [] 41 94 203 613 αποκριθησα 006 206 209 211 305 507 510 609 610 627; λεγι 409; αποκριθεισαι 614; αποκριθησα ηπε μι 607 εξ ισραηλ ει 81 006 105 108 111 207 218 219 304 405 501 507 509 510 513 517 602 604 608 614 801 802 εξ ισραηλ ει συ 302 309 406 εξ ισραηλ συ ει 611 εξ ισραηλ 001 002 003 004 005 102 103 107 115 116 118 201 204 206 209 211 214 215 305 306 308 403 404 408 409 411 412 502 505 512 514 601 606 607 609 612 615 617 619 627 703 707 803 805 902 εξ ισραηλ ζητεις 701 εξ ιερουσαλημ ει 109 220 521 610 εξ ιερουσαλημ 113 202 210 504 508 603 622 708 - 93 112 114 205 208 212 213 307 402 407 503 511 605 616 623 625 626 702 705 709 901 [] 41 94 203 613 εξι 406 507; εξ ι 505 612; εξ η 404; ιισραηλ 614; η 608; ην 517 602

598

The Protevangelium of James

19:03A MSS ειπεν δε αυτη 001 003 005 103 115 204 206 209 211 215 306 408 409 517 602 608 627 ειπε δε αυτη 118 201 207 411 412 502 609 ειπεν δε ιωσηφ 006 ειπεν δε προς αυτην 612 και ειπεν αυτη 111 218 219 220 305 509 513 604 801 802 και λεγει αυτη 610 λεγει αυτη 214 λεγει δε αυτη 107 ο δε ειπεν αυτη 302 308 ο δε εφη 004 και ειπον αυτη 002 102 105 109 113 116 210 304 309 403 405 406 407 501 504 505 514 521 607 701 και ειπον αυτων 611 και ειπον εγω 108 και ειπον 81 202 508 603 622 708 εγω δε ειπον αυτη 507 510 614 - 93 112 114 205 208 212 213 307 402 404 503 511 512 601 605 606 615 616 617 619 623 625 626 702 703 705 707 709 803 805 901 902 [] 41 94 203 613 ειπων 108 406 510; υπον 607; αυτω 409; αυτην 504 ναι 81 001 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 111 113 115 116 118 201 202 204 206 207 209 210 211 214 215 218 219 220 302 304 305 306 308 309 403 405 406 408 409 411 412 501 502 504 505 507 508 509 510 513 514 517 521 602 603 604 607 608 609 610 611 612 614 622 627 701 708 801 802 ναι κυρια 002 - 93 112 114 205 208 212 213 307 402 404 407 503 511 512 601 605 606 615 616 617 619 623 625 626 702 703 705 707 709 803 805 901 902 [] 41 94 203 613

19:03B MSS η δε ειπεν 001 003 005 006 102 107 109 111 115 116 204 206 209 211 215 218 219 304 306 405 408 409 502 514 517 602 607 612 627 η δε ειπε 118 201 207 214 412 501 509 513 801 802 η δε ειπεν αυτω 305 608 και ειπεν 81 93 406 και ειπεν αυτω 205 208 220 307 411 503 511 616 702 705 709 901 και ειπεν η γυνη 407



Chapter 19

599

και ειπε η γυνη 604 και απεκριθη αυτω λεγουσα 610 απεκριθη δε αυτω λεγουσα 308 απεκριθη δε λεγουσα 510 απεκριθη αυτω λεγουσα 302 και ειπεν μοι 002 105 114 202 309 404 504 508 521 603 605 611 708 και ειπε μοι 113 210 512 601 606 615 617 619 622 703 707 803 805 902 και ειπε προς με 108 η δε ειπεν μοι 94 701 απεκριθη δε μοι λεγουσα 507 και απεκριθη δε μοι λεγουσα 614 και λεγει μοι 403 505 - 103 112 212 213 402 514 609 623 625 626 [] 41 203 613 ι δε 94; ει 305; ειπαν 215; ηπον 607; λεγη 505; απεκριθι 614; απεκρηθη 510; μαι 507; αυτη 504 η δε ειπεν . . . μετ αυτου η δε μαθουσα παντα τα περι μαριας δρομαια εισηλθεν μετα ιωσηφ εν ω ην η μαρια θαυμαζουσα η μαια τους λογους τους περι την μαριαμ 004 και τις εστιν 94 001 003 005 103 107 108 109 111 114 115 118 201 204 206 209 211 214 218 219 304 305 306 308 405 407 408 409 412 501 502 509 510 513 609 612 625 627 801 802 τις γαρ εστιν 213 605 626 τις εστιν 81 93 002 105 112 113 202 208 210 212 220 302 307 309 402 403 404 406 411 503 504 508 511 521 603 604 610 611 616 622 702 705 708 709 901 τι εστιν 505 και τις 507 614 που εστιν 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 - 102 623 [] 41 203 613 και τις . . . τω σπηλαιω δια την γυναικα σου 102 116 207 514 517 602 607 608 701 τη γυναικι σου 205 215 γυνη σου εστιν 006 γυναικαν 701; γυνεκα 607 η γεννωσα 81 93 94 001 003 005 103 105 107 108 109 111 113 114 115 118 201 202 204 206 209 210 211 213 214 218 219 220 304 305 306 308 309 403 404 405 406 408 409 412 501 502 503 504 505 507 508 509 510 513 521 603 604 609 611 612 614 622 625 626 627 708 801 802 γεννωσα 605

600

The Protevangelium of James

η γεννησασα 002 407 411 η τικτουσα 112 208 307 402 616 901 η τικτουσα γυνη 702 η τικτουσα εν τικτουσα 705 η γυνη η τικτουσα 212 511 709 η γεννωσα και ειπον 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 - 102 302 623 [] 41 203 613 ι γενωσα 94; γεν\ν/ωσα 622c; γεννοσα 404; γενωσα 108 403 406 409 504 505 612 614; γεννουσα 213 503; γενω 510; τηκτουσα 212 η γεννωσα . . . σπηλαιω η εν τω σπηλαιω γεννωσα 610 εν τω σπηλαιω 81 93 94 001 002 003 005 103 105 108 107 109 111 112 113 115 118 201 202 204 206 208 209 210 211 212 213 214 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 404 405 406 407 408 409 411 412 501 502 503 504 507 508 509 510 511 512 513 521 601 603 604 605 606 609 611 612 614 615 616 617 619 622 625 626 627 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 - 102 114 505 623 [] 41 203 613 σπιλαιω 211 213 510 622 802; σπιλεω 408; σσπηλαιω 306; σπληλαιω 709; το σπιλεω 94

19:04 P.BODM V και ειπεν ιωσηφ /ΛΗ\ τη μαια4 οτι μαρια εστιν η μεμνηστευμενη μοι

19:04A MSS και ειπεν αυτη 001 003 005 103 107 111 112 115 118 201 204 206 208 209 211 212 214 218 219 220 305 306 307 402 409 411 412 501 502 503 509 511 513 609 610 616 627 702 705 709 801 802 901 και ειπεν αυτη ιωσηφ 81 και ειπεν αυτη ο ιωσηφ 604 και ειπεν προς αυτην 612 εκεινος ειπεν 407 ο δε ειπεν αυτη 302 308 510 ειπεν δε ιωσηφ 006 205 215 ειπε δε ιωσηφ ουκ εστι μου γυνη 207 4.  μεα



Chapter 19

601

και ειπον αυτη 93 105 109 113 210 213 309 403 406 504 505 521 605 626 εγω δε ειπον αυτη 507 614 και ειπον εγω 002 108 405 και ειπον 202 304 508 603 622 625 708 - 102 114 116 404 408 512 514 517 601 602 606 607 608 611 615 617 619 623 701 703 707 803 805 902 [] 41 94 203 613 ειπων 108 406; ηπον 504; ειπε 610; αυτην 219 507 η μεμνηστευμενη μοι 001 002 003 005 103 107 111 115 118 201 204 206 209 211 214 218 219 302 305 306 309 405 407 409 411 412 501 502 504 507 509 513 521 604 609 614 627 801 802 η μεμνηστευμενη μου 403 610 612 625 η μεμνηστευμενη μοι εστιν 81 213 503 505 η μεμνηστευμενη μοι εστι 108 η μεμνηστευμενη μοι μαριαμ 113 210 220 μαρια η μεμνηστευμενη μοι 406 οτι η μεμνηστευμενη μοι 510 οτι η μεμνηστευμενη μοι εστιν 308 και μεμνηστευμενη μοι εστιν 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 μεμνηστευμενη μοι 202 508 603 622 708 709 μεμνηστευμενη μοι εστιν 112 205 212 307 402 511 626 μεμνηστευμενη μοι εστι 208 616 702 705 901 μεμνηστευμενη μοι αυτη μαρια εστιν 109 μεμνηστευμενη μου εστιν 93 605 η μεμνηστευμενη μου εστιν και ουκ εστιν μου γυνη 105 μεμνηστευμενη μου ην αλλ ουκ εστιν μου γυνη 215 μεμνηστευμενη μου ην αλλ ουκ εστιν μου η γυνη 006 - 102 114 116 207 304 404 408 514 517 602 607 608 611 623 701 [] 41 94 203 613 μημνηστευμενη 610c; εμνηστευμενη 109; μεμνημενη μοι 615 619; οι μεμνηστευμενοι 409; εστην 605; μοι \εστιν/ εκ 505c

19:04B MSS και ειπεν αυτω 001 003 005 103 107 111 115 118 201 204 206 209 211 214 218 220 305 306 308 411 412 501 502 503 510 513 609 627 801 802 και ειπεν αυτω η μαια 112 208 212 307 402 511 616 702 705 709 901 και ειπεν αυτω η γυνη 604 ειπεν δε αυτω 302 610 και λεγει αυτω 219

602

The Protevangelium of James

η δε λεγει αυτω 612 η δε φησι προς αυτον 409 και ειπεν 81 202 309 406 507 508 603 614 622 708 και ειπεν η μαια 213 ειπε δε η μαια 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 η δε εφη 623 και εκεινη εφη 407 και ειπεν μοι 002 504 605 626 και ειπε μοι 113 210 405 521 625 και ειπε προς με 108 - 93 006 102 105 109 114 116 205 207 215 304 403 404 408 505 509 514 517 602 607 608 611 701 [] 41 94 203 613 ο δε 612; κεινη 407; αυτη 302 503; αυτο 409; μεα 112 212 402 ουκ εστι σου γυνη 001 002 003 005 103 107 111 112 115 118 201 204 206 209 210 211 212 218 219 220 305 306 307 308 309 409 411 501 801 509 511 512 513 521 601 604 606 609 610 615 617 619 622 627 702 703 707 709 802 803 805 902 ουκ εστιν σου γυνη 81 108 202 213 405 504 507 508 510 603 605 614 625 626 708 ουκ εστι σοι γυνη 113 208 212 302 407 502 616 705 901 ουκ εστιν σοι γυνη 402 406 623 ουκ εστι γυνη 412 αλλ ουκ εστιν σου γυνη 503 - 93 006 102 105 109 114 116 205 207 215 304 403 404 408 505 514 517 602 607 608 611 612 701 [] 41 94 203 613 ου 801; εστη 622 709; εστιν 218c

19:05A MSS και ειπεν ιωσηφ 111 112 208 218 219 305 307 402 501 503 509 512 513 601 604 606 615 616 617 619 703 705 707 709 801 802 803 805 902 και ειπεν αυτη ιωσηφ 212 511 702 901 και ειπεν αυτη 81 220 ειπεν δε ιωσηφ 001 003 005 103 107 115 204 206 209 211 306 308 510 517 602 627 ειπεν δε ιωσηφ προς αυτην 610 ειπε δε ιωσηφ 118 201 214 302 411 412 502 609 ειπεν ιωσηφ 608 ιωσηφ λεγει 407



Chapter 19

603

και αποκριθεις ειπεν αυτη 623 ο δε φησι 409 και ειπον αυτη 94 002 113 114 202 210 213 304 309 404 405 406 504 508 521 603 605 611 622 625 626 708 ειπον δε αυτη 102 116 514 607 701 ειπον δε εγω 507 614 - 93 006 105 108 109 205 207 215 403 408 505 612 [] 41 203 613 ειπων 94 114 404 406 614; αυτην 202; (αυτη) 901c; |ο δε φησι| 409c ουκ εστι μου γυνη 005 103 111 118 201 214 409 411 412 501 502 509 513 604 801 802 ουκ εστιν μου γυνη 001 003 102 107 115 116 204 206 218 219 306 514 517 602 607 608 609 612 701 ουκ εστιν μοι 305 - 93 006 105 108 109 112 205 207 208 209 211 212 215 220 307 402 403 407 408 503 505 511 521 610 616 623 627 702 705 709 901 [] 41 94 203 613 εστυν . . . γηνη 607; |ουκ εστι μου γυνη| 409c

19:05B MSS µαριαµ εστιν 81 002 113 207 209 210 220 307 405 504 517 608 611 627 μαρια εστιν 003 005 102 107 112 115 116 118 201 204 206 208 211 212 213 214 304 305 306 309 402 404 406 407 409 411 412 503 511 512 514 601 602 605 606 607 610 612 613 615 616 617 619 625 626 701 702 703 705 707 709 803 805 901 902 μαρια εστιν η παρθενος 623 μαρια εστι 001 502 μαρια δε εστιν 103 609 μαρια αυτη εστιν 614 μαρια αυτη μοι εστιν 507 μαριαμ 114 αυτη εστιν μαρια 006 215 510 αυτη εστι μαρια 302 308 αυτη μαριαμ εστιν 521 αλλα μαρια εστιν 105 111 218 219 501 509 513 604 801 802 - 31 93 108 109 205 403 408 505 [] 41 203 εστην 607; εστην [ι ΕΧ η] 623c μαριαμ . . . μου γυνη εκ ναου κυριου παρελαβον αυτην εις τηρησιν εμαυτω 202 508 603 622 708

604

The Protevangelium of James

η ανατραφεισα 81 94 001 003 005 006 103 107 111 112 113 114 115 118 201 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 405 406 407 409 411 501 502 503 504 507 509 510 511 513 517 521 602 604 605 607 608 609 610 611 612 613 614 616 625 626 627 701 702 705 801 802 901 ανατραφεισα 102 105 116 402 514 η ανατραφεισα εις τα αγια των αγιων 404 412 512 601 606 615 617 619 623 703 707 709 803 805 902 - 93 002 108 109 205 403 408 505 [] 41 203 οι 614; ανατραφησα 006 105 112 114 116 207 211 213 302 304 309 402 404 406 503 504 507 510 511 514 521 605 608 609 610 611 612 623 701 709; αννατραφησα 94; ανατραφοισα 607; ανατροφησα 102; |ανατρα|α[]ατραφεισα 501c εν τω ναω κυριου 81 001 003 005 103 105 107 111 113 115 201 204 206 207 209 210 211 212 213 214 218 219 220 302 304 305 306 307 402 405 406 407 409 411 412 501 502 503 504 507 509 511 513 517 602 604 608 609 610 611 612 613 614 623 625 627 702 801 802 εν τω ναω του κυριου 404 εν ναω κυριου 006 112 118 208 309 521 616 705 709 901 εν τω οικω κυριου 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 εις τα αγια των αγιων 102 114 116 215 308 510 514 605 607 626 701 - 93 002 108 109 205 403 408 505 εν τω ναω [] 94 [] 41 203 εν αω 709; κυριωυ 901c

19:05C MSS και εκληρωσαμην αυτην 81 94 001 002 003 005 006 102 103 105 107 109 112 113 114 115 116 118 201 204 206 208 209 210 211 212 213 214 215 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 404 405 406 407 409 411 412 502 503 504 507 509 510 511 512 514 517 521 601 602 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 615 616 617 619 623 625 626 627 701 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και εκληρωσαμην 207 - 93 108 111 205 218 403 408 501 505 513 801 802 [] 41 203 εκληρωσαμιν 94; εκληροσαμιν 607; εκκληρωσαμην 611; εκαλεσαμην 510; εκκλησαμην 614; αυτη 109; εκληροσαμην αυτην 105 107 302

Chapter 19



605

γυναικα 81 94 001 003 005 006 103 107 109 112 113 115 118 201 204 206 207 208 210 211 212 214 215 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 404 405 406 409 411 412 502 504 507 509 510 517 521 602 604 608 609 610 611 612 613 614 616 625 702 705 709 901 εις γυναικα 102 105 114 116 213 407 511 514 605 607 626 701 ως γυναικα 503 εις γυναικα ητις και ανετραφη εις ται αγια των αγιων 002 - 93 108 111 205 209 218 403 408 501 505 512 513 601 606 615 617 619 623 627 703 707 801 802 803 805 902 [] 41 203 γυναικαν 608 701; γυνεκα 94; γηνεκα 607; τηναικα 614; γηναικα 614c; ει τις 002

19:06 P.BODM V αλλα συλλημμα εχει5 εκ πνευματος αγιου ανατραφεισα6 εν ναω κυριου7

19:06A MSS και ουκ εστιν µου γυνη 81 93 94 001 003 006 102 107 109 112 114 115 116 118 204 206 209 211 212 213 215 304 305 306 307 403 405 407 409 504 507 511 514 517 521 602 607 608 610 611 612 623 625 626 701 και ουκ εστι μου γυνη 002 005 103 105 113 207 208 210 214 220 302 308 309 402 411 412 502 510 512 601 606 609 613 615 616 617 619 702 709 627 703 705 707 805 901 902 και ουκ εστιν εμου γυνη 605 και ουκ εστιν μοι γυνη 404 και ουκ εστι μοι γυνη 201 505 803 και ουκ ην μου γυνη 406 και ουκ εστιν μου 614 αλλ ουκ εστιν μου γυνη 205 219 αλλ ουκ εστι μου γυνη 509 604 και ιδου συνελαβεν ουχ υπο ανδρος 503 - 111 218 403 408 501 513 801 802 [] 41 203 εστην 614 626; εστη 709; ετι μη 505; εστην . . . γηνη 607; και ου και ουκ 623 Dittography; ιδουσαν ελλαβεν 503 5.  εχι 6.  ανατραφισα 7.  ��

606

The Protevangelium of James

19:06B MSS αλλα συλληψιν εχει 93 001 002 003 005 006 102 103 107 108 113 114 115 116 118 201 204 205 206 207 209 210 211 214 215 220 304 305 306 405 407 409 411 412 504 514 517 602 605 607 608 609 610 611 612 625 627 701 και συλληψιν εχει 202 111 218 501 508 513 603 622 708 801 802 αλλα συλληψιν 502 521 613 αλλα συλλημμα εχει 81 94 105 109 302 308 309 404 406 510 512 601 606 614 615 617 619 626 703 707 803 805 902 αλλα συλλημμα εχει μοι 507 αλλα τικτει 112 208 212 213 307 402 511 616 702 705 709 901 αλλα 503 505 εχει δε συλληψιν 219 509 εχει δε και συλληψιν 604 - 403 408 [] 41 203 αλλ 503; λλα 612; αλ 503; συλλειψιν 108; συλληψειν 622; συλληψι 708; συλλημα 109 302 308 309 406 510 601 606 614 615 617 619 703 707 803 805; συλλειμω 404; συλημα 105; εχι 409; εχη 211; τικτη 112 212 213; συλληψειν εχειν 608; αλλ συλληψιν εχι 504; αλα σιλιψιν εχι 607; συλιμα εχη 94; συλημα εχη μοι εχη μοι 507c αλλα συλληψιν . . . αγιου και εκ πνευματος αγιου εστιν η συλληψις αυτου 623 εκ πνευµατος αγιου 81 93 94 001 002 003 005 006 102 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 404 405 406 407 409 411 412 501 502 503 504 505 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 610 611 612 613 614 615 616 617 619 622 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 εκ του πνευματος του αγιου 103 609 - 403 408 [] 41 203

19:07 P.BODM V/19:07C MSS και απηει 81 001 003 005 006 103 105 107 108 109 111 112 113 115 118 201 202 204 205 206 207 208 209 210 211 212 214 215 218 219 220 302 304 306 307 308 309 402 404 405 406 409 411 412 501 502 504 507 508 509 510 513 517 521 602 603 604 608 609 610 611 612 613 614 616 622 627 702 705 708 709 801 802 901

Chapter 19



607

και απηλθεν 002 114 213 407 503 605 626 και απελθοντες 514 και απηγε 305 και ηλθεν 93 625 και επορευθη 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 - 102 116 403 408 505 607 623 701 [] 41 203 απιει 003 006 107 109 202 205 206 207 208 209 211 215 219 304 402 405 406 502 517 521 602 603 608 612 613 616 622 627 702 705 708 709 901; απιη 302 307 308 411 507 510; απειη 108 112 118 212 306 609 614; απειει 513; αποιη 404 409 504; απι 508; αποιει και εις τον οικον αυτης 511c μετ αυτου η μαια8 μετ αυτου 93 002 006 105 205 208 212 215 306 308 309 402 404 409 510 511 616 626 702 705 709 901 η μαια μετ αυτου 81 001 003 005 103 107 108 109 111 112 113 114 118 201 204 206 207 209 210 211 214 218 219 220 302 304 305 307 405 406 411 412 501 502 504 509 512 513 517 521 601 602 604 606 608 609 610 611 612 613 614 615 617 619 627 703 707 801 802 803 805 902 η μαια μετ αυτου εως του σπηλαιου 115 η μαια εις το σπηλαιον 507 ιωσηφ μετ αυτης 202 508 603 622 708 μετ αυτης 213 407 503 605 η μαια μετ εμου 625 - 102 116 403 408 505 514 607 623 701 [] 41 203 μεα 112; [] μεα\ι/α 81c; αυτης 617

19:07A MSS και ειπεν αυτω η µαια 81 001 003 005 006 103 107 111 112 114 115 118 201 204 205 206 208 209 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 402 404 405 406 411 412 501 502 509 510 511 513 517 602 604 609 610 612 613 616 627 702 705 709 801 802 901 ειπεν αυτω η μαια 409 και ειπεν η μαια 93 102 105 116 207 407 503 512 514 521 601 605 606 607 608 615 617 619 626 701 703 707 803 805 902 και ειπεν 002 και ειπεν μοι η μαια 94 109 309 504 611 614 και ειπε μοι η μαια 113 210 507 625 8.  η̣̇ μ̣̇ εα̣̇ ̣̇ c

608

The Protevangelium of James

και ειπεν μοι 403 505 - 108 408 623 [] 41 203 ωαι 625c; ηπεν 503; μεα 105 112 212 402 607; ι μαια 94; \αυτω/ |αυτω| 901c και ειπεν . . . ιδε ερχου και ιδε και ειπεν η μαια τουτο αληθες ειρηκας 202 508 603 622 708 ειδε 202 τουτο αληθες 81 001 003 005 006 102 103 107 109 113 115 116 201 204 205 206 207 209 210 211 214 215 220 305 306 308 405 406 409 412 502 504 507 514 517 521 602 607 609 611 612 613 614 627 τουτο αληθες ειρηκας 105 213 403 407 411 503 505 605 626 τουτο αληθες ειπας 510 τουτο αληθες εστιν 93 111 114 304 309 404 608 610 625 τουτο αληθες εστιν εστι 218 302 501 512 513 601 606 615 617 619 703 707 801 802 803 805 902 αρα τουτο αληθες εστιν 219 701 αρα τουτο αληθες εστι 509 604 ορα τουτο αληθες 94 τουτο σπηλαιον 212 402 που το σπηλαιον 112 208 307 511 616 702 705 709 901 ειπε μοι το αληθες 002 - 108 408 623 [] 41 203 τουτω 305 505 510 614; αληθης 517c; αλληθες 403 504; αλιθες 94 607; τω 709; ηρικας 605; ηριμας 213

19:07B MSS και ειπεν αυτη ιωσηφ 81 001 003 005 006 103 107 114 115 118 201 204 205 206 207 209 211 213 214 219 305 307 309 405 407 411 412 502 509 510 602 604 605 608 609 610 613 626 627 και ειπεν προς αυτην ιωσηφ 108 και ειπεν αυτω ιωσηφ 406 409 517 και ειπεν ιωσηφ 105 111 218 306 308 501 513 612 801 802 και ειπεν αυτη 93 112 208 212 220 302 402 404 511 512 601 606 615 616 617 619 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και ειπον αυτη 94 002 102 109 113 116 210 403 504 505 507 514 521 607 611 614 625 701 και ειπεν 503 ο δε ειπεν 304



Chapter 19

609

- 215 408 623 [] 41 203 κε ιπων 94; ηπον 607; αυτην 504 611; αυτο 625c δευρο και ιδε 81 001 003 005 006 102 103 107 108 111 115 116 118 201 204 205 206 207 209 211 214 218 219 305 306 405 409 411 412 501 502 509 512 513 514 517 601 602 604 606 607 608 609 612 613 615 617 619 627 701 703 707 801 802 803 805 902 δευρο συν εμοι και ιδε αυτην 623 ερχου και ιδε 93 105 109 112 113 114 208 210 212 213 215 220 302 304 307 308 309 402 403 406 407 503 504 505 507 510 511 521 605 610 611 614 616 625 626 702 705 709 901 ελθε και ιδε 002 404 ελθε μετ εμου 94 - 408 [] 41 203 δευρω 006 102 116 209 409 517 602 608 623 627; ειδε 005 112 115 118 204 304 503 504 505 511 625 703 709 902; ειδα 305; ειδε |ιδε| 619c; κε ηδε 607; δευρω . . . ειδε 108; δευρω . . . ιδε. 514; και και 501 Dittography

19:08 και εστησαν9 81 001 003 005 006 103 107 108 109 112 113 201 202 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 220 304 306 307 309 402 407 409 411 412 502 508 511 517 603 605 608 609 611 612 613 616 622 626 627 702 705 708 709 901 οτε ουν εστησαν 004 και ως επεστησαν 623 και ηγγισαν 114 521 και εστη 93 94 002 105 111 118 218 305 404 501 504 512 513 601 602 606 615 617 619 703 707 801 802 803 805 902 και ελθων εστη 219 509 604 και εστηκεν εκει 625 και εισηλθεν 302 308 406 510 610 614 και απελθοντες εστημεν 102 116 607 701 εστημεν 514 και εισελθοντων ημων 403 505 - 115 408 507 [] 41 203 405 εστι 94; εστη... 93c; ε[]σαν 81; εστισαν 307; εστιμεν 607; ησελθοντων 505 9.  εστησεν P.Bodm V; εστησαν MSS; cf. ProtJac I, p. 104 n. 199.

610

The Protevangelium of James

και εστησαν . . . σπηλαιου και εδειξεν αυτη το γεγονος 503 αυτην 503 εν τω τοπω του σπηλαιου10 001 002 003 005 006 102 103 107 112 113 114 116 118 202 204 205 206 207 208 209 210 211 213 214 215 220 305 306 307 402 404 407 409 412 502 504 508 514 517 521 603 607 609 611 612 613 616 622 626 627 701 702 705 708 901 εν αυτω τω τοπω του σπηλαιου 81 επι τω τοπω του σπηλαιου 111 218 219 501 509 513 801 802 εν τοπω του σπηλαιου 108 201 605 608 τω τοπω του σπηλαιου 212 511 τω τοπω ου ην το σπηλαιον 623 εν τω σπηλαιω 93 004 109 302 308 403 406 505 510 512 601 606 610 614 615 617 619 703 707 803 805 902 επι του σπηλαιου 309 εις το σπηλαιον 709 εξω του σπηλαιου 94 εν τη θυρα του σπηλαιου 411 επι τω μετωπω του σπηλαιου 604 εμπροσθεν του σπηλαιου 105 ενωπιον του σπηλαιου 602 εν τω σπηλαιω και εφανη φως μεγα εν τω σπηλαιω 304 - 115 408 507 625 [] 41 203 405 το 212 404 511; τω τω 623 Dittography; το τωπω 409; σπιλαιου 211 213 622; \σ/πηλαιου 708c; σπιλεου 94; το σπιλαιον 205; τοπο . . . σποιλαιου 607; εν τω σπηλαιω 705; τω τω[] του σπηλ[] 81; |εν τω τοπω του σπηλαιου| 705c και 94 626 και ην 93 002 105 109 112 113 202 208 210 212 213 220 302 304 307 308 309 402 404 406 407 503 504 508 510 511 512 601 603 605 606 610 611 615 616 617 619 622 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 και ιδου 001 003 005 006 102 103 107 108 111 115 116 118 201 204 205 206 207 209 211 214 215 218 219 305 306 409 411 412 501 502 507 509 513 514 517 521 602 604 607 608 609 612 613 625 627 701 801 802 ιδου 004 614 623 και ειδον 114 - 408 [] 41 81 203 405 10.  σπηλεου

Chapter 19



611

ιδον 114 και ιδου . . . μη φερειν ιδου φως μεγα ελαμψεν ωστε μη φερειν τους οφθαλμους ημων την λαμπροτητα του τοιουτου φωτος και ειπεν η μαια μεγαλυνη η ψυχη μου την ημεραν ταυτην οτι σωτηρ τω κοσμω εγεννηθη και παραχρημα η νεφελη υπεστελλετο του σπηλαιου 403 ιδου φως μεγα ελαμψεν μη φερειν τους οφθαλμους ημων και ειπεν η μαια μεγαλυνη η ψυχη μου την ημεραν ταυτην οτι σωτηρ εγεννηθη και παραχρημα η νεφελη υπεστελλετο του σπηλαιου 505 ωσται . . . λαμπροτηταν . . . υπεστελετο 403; ηπεν . . . εγενηθη . . . υπεστελετω . . . σπιλαιου 505 νεφελη11 σκοτεινη12 νεφελη φωτεινη 93 94 001 003 004 005 006 102 103 107 109 111 112 113 115 116 118 201 202 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 404 406 407 411 412 501 502 503 504 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 612 613 614 615 617 619 622 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 νεφελη φωτεινη ην 108 νεφελην φωτεινην 114 νεφελη φωτος 105 611 623 νεφελη 002 616 - 408 []φελη φ[] 81 [] 41 203 405 φωτεινι 108; φωτεινει 612; φωτινη 93 102 109 112 116 207 211 213 302 304 305 306 404 407 504 507 508 510 514 517 601 603 605 608 610 614 622 625 701 705 708 901; φωτινει 503; φωτινι 94 202 402; φοτηνη 607; φωτινη 627c 702c; φω\τει/νη 521; νεφελην φωτινη 709 νεφελη . . . σπηλαιον το σπηλαιον φωτεινη νεφελη επισκιαζουσα 409 φωτινη 409 επισκιαζουσα το σπηλαιον13 93 94 105 108 112 113 202 205 207 208 210 212 213 215 220 302 304 305 308 402 404 406 407 411 503 504 507 508 510 511 512 601 602 603 605 606 608 610 611 615 616 617 619 622 625 626 701 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 11.  νεφελης c 12.  σκοτινη 13.  σπηλεον

612

The Protevangelium of James

επισκιαζουσα τω σπηλαιω 001 003 005 006 102 103 107 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 219 306 412 501 502 509 513 514 517 604 607 609 612 613 614 627 801 802 επισκιαζουσαν το σπηλαιον 114 επισκιαζουσα εν τω σπηλαιω 309 επισκιαζουσα επι το σπηλαιον 002 σκιαζουσα το σπηλαιον 109 επεσκιαζε το σπηλαιον 521 επεσκιασε το σπηλαιον 623 η επισκιαζουσα το σπηλαιον 307 επισκιαζουσα το σπηλαιον γεννηθεις ο ιησους και θεος 004 - 408 []ζω[] 81 [] 41 203 405 εποισκιαζουσα 610; σπιλαιον 205 213; σποιλαιω 607; τω σπηλαιον 504; τω σπιλεων 94; το σπηλαιω 614; επεσκιαζουσα . . . σπιλαιω 211; επεσκιαζουσα το σπηλαιω 612

19:09 και ειπεν14 η μαια15 81 001 002 003 005 006 102 103 105 107 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 404 406 407 409 411 412 501 502 503 504 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 615 616 617 619 622 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και ειπεν η μαια τι οτι 108 ειπεν η μαμμη 004 αποκριθησα ειπεν η μαια 93 και ανεβοησεν η μαια και ειπεν 507 614 - 408 623 [] 41 94 203 405 μεα 105 112 212 402 607 εμεγαλυνθη η ψυχη μου σημερον 81 93 001 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 111 113 114 115 116 118 201 202 204 205 206 207 209 210 211 214 218 219 220 302 304 305 306 308 309 406 409 411 412 501 502 504 507 509 510 512 513 514 517 601 602 604 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 617 619 625 627 701 703 707 801 802 803 805 902 14.  ειπ� 15.  μεα



Chapter 19

613

εμεγαλυνθη η ψυχη μου την σημερον 521 εμεγαλυνθη η ψυχη μου τη σημερον ημερα 002 εμεγαλυνθη η ψυχη μου 213 407 503 605 εμεγαλυνθη μου η ψυχη σημερον 508 603 622 708 εμεγαλυνε κυριος ο θεος την ψυχην μου σημερον 208 511 616 702 705 709 901 εμεγαλυνεν κυριος ο θεος την ψυχην μου σημερον 112 202 307 402 εμεγαλυνεν κυριος ο θεος την ψυχην μου 404 μεγαλυνθειη η ψυχη μου 626 - 408 623 εμεγαλ[] ψ[] 215 εμεγα[] 41 [] 94 203 405 εμεγαληνθη 602 517 612 708; εμεγαλυνθει 213; εμεγαλυνθι 510; εμεγ.λυνθι 614c; εμεγαληνθη οι |η| 610c; οι ψυχη 625c; σιμερον 607 οτι ειδον 001 002 003 004 005 103 105 107 108 109 111 112 113 115 118 201 204 206 208 209 210 211 212 213 214 218 220 302 304 305 306 307 308 309 402 406 407 409 411 412 501 502 503 504 507 510 511 512 513 521 601 602 605 606 609 610 611 612 613 614 615 616 617 619 625 626 627 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 οτι ειδωσαν 81 93 202 508 603 622 708 και ειδον 219 509 604 ιδου γαρ ειδον 404 - 006 102 116 205 207 215 408 514 517 607 608 623 701 [] 41 94 203 405 ειδων 108 404 406; ιδον 003 109 112 219 307 402 213 627 902; ιδων 105 209; οιδον 305 503; ιδωσαν 93 202 508 603 622 708; ιδοσαν 81 οτι ειδον . . . γεγενηται οτι σωτηρ εγεννηθη τω κοσμω και βασιλευς ισραηλ και ειδον οι οφθαλμοι μου παραδοξα πραγματα 114 ιδον 114 οι οφθαλμοι μου παραδοξα σημερον 81 108 οι οφθαλμοι μου σημερον παραδοξα 211 510 οι οφθαλμοι μου παραδοξα 93 001 003 004 005 103 107 109 111 113 115 118 201 204 206 209 210 214 218 219 220 304 305 306 308 309 406 409 411 412 501 502 504 507 509 512 513 521 601 602 604 606 609 610 612 613 614 615 617 619 625 627 703 707 801 802 803 805 902 οι οφθαλμοι μου παραδοξα σημεια 302 οι οφθαλμοι μου τα παραδοξα ταυτα 611 οι οφθαλμοι μου θαυματα παραδοξα 202 508 603 622 708 παραδοξα οι οφθαλμοι μου 105

614

The Protevangelium of James

παραδοξα σημερον 213 407 503 605 626 παραδοξα 112 212 307 404 511 702 709 παραδοξον 208 402 616 705 901 καινον θεαμα και παραδοξον 002 - 006 102 116 205 207 215 408 514 517 607 608 623 701 []φθαλμοι []ερον 41 [] 94 203 405 οτι σωτηρια τω16 ισραηλ17 γεγενηται οτι σωτηρια τω ισραηλ εγενετο 302 521 οτι σωτηρια τω ισραηλ εγεννηθη 81 93 001 006 102 107 108 109 111 113 116 207 210 211 215 218 220 305 306 308 406 501 504 513 514 517 607 608 610 611 625 701 801 802 οτι σωτηριον τω ισραηλ εγεννηθη 002 οτι σωτηρια τω ισραηλ εγεννηθη και παντι τω κοσμω 219 509 604 και οτι σωτηρια τω ισραηλ εγεννηθη 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 και οτι τω ισραηλ σωτηρια εγεννηθη 902 οτι σωτηρια ισραηλ εγεννηθη 205 οτι σωτηρια εγεννηθη 510 οτι σωτηρια σημερον τω ισραηλ εγεννηθη 614 οτι σημερον τω ισραηλ εγεννηθη 507 οτι σωτηρια τω ισραηλ ετεχθη 112 208 212 402 404 511 616 702 705 709 901 οτι σωτηρια του ισραηλ ετεχθη 307 οτι ετεχθη σωτηρ τω ισραηλ 105 σωτηρια γαρ τω ισραηλ εγεννηθη 005 103 115 118 201 204 206 209 214 304 409 411 412 502 609 612 613 σωτηρια γαρ εν τω ισραηλ εγεννηθη 627 σωτηρια γαρ εγεννηθη εν τω ισραηλ 003 σωτηρια γαρ τω ισραηλ ετεχθη 202 σωτηρια δε τω ισραηλ ετεχθη 508 603 622 708 γεννηθεις σωτηρια τω λαω 004 σωτηρια γαρ εν οικω ισραηλ σημερον εγεννηθη 602 - 408 623 ο[] 41 [] 94 203 405 το ισραηλ 614; εγενηθη 002 502 504 512 601 613; εγεννηθην 108; εταχθη 603 οτι σωτηρια . . . το βρεφος και εισηλθεν εις το σπηλαιον και παραχρημα φως ελαμψεν μεγα και εφανη το βρεφος και ειπεν η μαια σημερον εγενετο σωτηρια τω ισραηλ 503 16.  τωι 17.  ι��



Chapter 19

615

και εισηλθεν η μαια εν τω σπηλαιω και παραχρημα φως ελαμψεν μεγα και εφανη το βρεφος και ειπεν η μαια σημερον εγεννηθη σωτηρια τω ισραηλ και παραχρημα η νεφελη απεστελλετο του σπηλαιου ωστε τους οφθαλμους μη φερειν και προς ολιγον το φως εκεινο υπεστελλετο του σπηλαιου εως εφανη το βρεφος 407 και εισηλθεν η μαια εν τω σπηλαιω και παραχρημα φως ελαμψεν μεγα και εφανη το βρεφος και ειπεν η μαια σημερον εγεννηθη σωτηρια εν τω ισραηλ και παραχρημα η νεφελη υπεστελλετο του σπηλαιου ωστε του οφθαλμους μη φερειν οραν και προς ολιγον το φως εκεινο υπεστελλετο εφανη ημερα 605 και εισηλθεν η μαια εν τω σπηλαιω και παραχρημα η νεφελη υπεστελλετο και εφανη φως μεγα εν τω σπηλαιω εφανη και το βρεφος και ειπεν η μαια σημερον εγεννηθη σωτηρια τω ισραηλ και παραχρημα η νεφελη υπεστελλετο του σπηλαιου ωστε τους οφθαλμους μη φερειν και προς ολιγον το φως εκεινο υπεστελλετο εως εφανη ημερα 213 και εισηλθεν η μαια εν τω σπηλαιω και παραχρημα φως ελαμψε μεγα και εφανη το βρεφος και ειπεν η μαια σημερον εγεννηθη σωτηρια εν τω ισραηλ και παραχρημα η νεφελη υπεστελλετο του σπηλαιου ωστε τους οφθαλμους μη φερειν το φως εκεινο ως κατ ολιγον υπεστελλετο εως εφανη η ημερα 309 και εισηλθεν η μαια εν τω σπηλαιω και παραχρημα φως ελαμψεν μεγα και εφανη το βρεφος και ειπεν η μαια σημερον εγεννηθη σωτηρια εν τω ισραηλ και παραχρημα η νεφελη υπεστελλετο του σπηλαιου ωστε τους οφθαλμους μη φερειν και προς ολιγον το φως εκεινο υπεστελλετο εως εφανη ημερα 626 με\γ/ . . . το ισραηλ 503c; εφανει 407; εισηλ\θ/ . . . του σπηλαιω . . . ολυγον . . . φος εκεινον 605c; σπιλαιω . . . υπεστελλετω . . . σπιλαιω . . . σπιλαιου . . . εκεινω . . . εφανει 213; υπεστελλετου 626c

19:10 και παραχρημα 93 002 004 006 102 105 108 109 112 113 116 202 205 207 208 210 212 215 220 302 304 307 308 402 406 504 507 508 510 511 514 517 521 602 603 607 608 610 611 614 616 622 625 701 702 705 708 709 901 παραχρημα δε 001 003 005 103 107 111 114 115 118 201 204 206 209 211 214 218 219 305 306 409 412 501 502 509 512 513 601 604 606 609 612 613 615 617 619 627 703 707 801 802 803 805 902 παραχρημα 81 παραχρημα γαρ 411 - 408 623 και παρ[] 41 και [] 404 [] 94 203 405 παραχριμα 607; []α[]μα 215

616

The Protevangelium of James

η νεφελη υπεστελλετο 002 006 102 108 109 112 116 202 207 208 212 302 304 307 308 402 406 507 508 510 511 514 517 602 603 607 608 611 614 616 622 701 702 705 708 709 901 νεφελη υπεστελλετο 205 υπεστελλετο 81 93 105 215 610 υπεστελλεν η νεφελη 114 υπεσταλη η νεφελη 210 220 521 απεσταλη η νεφελη 504 υπεσταλη νεφελη 113 η νεφελη εγενετο 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 εγενετο νεφελη 001 003 005 103 107 111 115 118 201 204 206 209 211 214 218 219 305 409 411 412 501 502 513 609 613 627 801 802 εγενετο νεφελη φωτεινη 612 εγενετο φωνη και νεφελη 306 εγενετο 625 - 004 408 509 604 623 [] 41 94 203 404 405 υ νεφελη 701; υπεστελλετω 406; υπεστελετο 102 105 202 610 622 709; υπεστελ\λ/ωτο 514c; υπεστελεετο 702c; υποστελλετο 205; υποστελετο 611; επεστελετω 510; επεστελαιτω 507; υπεστηλλεν 607; φωτηνη 612 του σπηλαιου 006 93 105 215 308 406 510 απο του σπηλαιου 81 102 113 114 116 207 210 220 507 514 517 521 602 608 614 701 εκ του σπηλαιου 002 108 109 302 304 610 611 υπο του σπηλαιου 504 607 εν τω σπηλαιω 001 003 005 103 107 111 115 118 201 204 206 209 211 214 218 219 305 409 411 412 501 502 513 609 612 613 627 801 802 - 004 103 112 202 205 208 212 306 307 402 404 408 508 509 512 601 603 604 606 615 617 619 622 623 625 703 707 708 803 805 902 []αιου 41 [] 94 203 405 σπιλαιου 406; σποιλαιου 607; σπιλαιω 211 και εφανη φως μεγα 81 93 002 105 108 109 112 113 208 210 212 220 302 304 307 308 402 404 504 510 511 521 610 611 616 702 705 709 901 φως μεγα 211 306 512 601 606 615 617 619 625 703 707 803 805 902 εγενετο φως 509 604 ελαμψε φως μεγα 004 και φως μεγα 003 005 103 107 111 115 118 201 204 206 209 214 218 219 305 409 411 412 501 502 513 609 612 613 627 801 802



Chapter 19

617

φως μεγα 001 και ελαμψεν υπερ τον ηλιον 623 - 006 102 114 116 205 207 215 406 408 507 514 517 602 607 608 614 701 [] 41 94 203 405 εφανει 93 611 709 και εφανη . . . σπηλαιω και εφανη εν τω σπηλαιω φως μεγα 202 508 603 622 708 εν τω σπηλαιω 81 93 002 004 105 109 112 208 212 302 304 306 307 308 402 509 510 511 512 601 604 606 610 615 616 617 619 623 625 702 703 705 707 709 803 805 901 902 εν αυτω 113 210 220 504 521 611 - 005 006 102 107 108 114 115 116 118 201 205 207 211 214 215 218 219 406 408 409 411 412 513 602 607 608 612 613 614 627 701 801 802 εν τω [] 404 [] 41 94 203 405 ωστε //ΛΘ ΛΘ\\ τους οφθαλμους 81 93 108 205 209 304 404 504 521 625 ωστε τους οφθαλμους ημων 001 003 005 102 103 107 109 111 112 113 115 116 201 204 206 207 208 210 211 212 214 218 219 220 305 306 307 402 409 411 412 501 502 509 511 513 514 517 602 604 607 608 609 611 612 613 616 701 702 705 709 801 802 901 ωστε τους οφθαλμους μου 308 406 ωστε τους οφθαλμους αυτων 006 114 215 302 512 601 606 610 615 617 619 623 703 707 803 805 902 ωστε τοις οφθαλμοις ημων 002 ωστε τοις οφθαλμοις υμων 510 και γαρ οραν οφθαλμοις το πραγμα 614 και γαρ οραν οφθαλμοις το πραγμα ουκ εδιδου 507 - 105 408 ωστε τους οφθαλμους [] 627 [] τους [] 41 [] 94 203 405 ωσται 212 409 610; οφαλμους 305; οφθα[]μου[] 215; οραν ορανοφθαλμοις 507c ωστε . . . φερειν ωστε τους οφθαλμους μη φερειν αυτων 004 ωστε μη φερειν τους οφθαλμους ημων την λαμπροτητα του φωτος 202 508 603 622 708 λαμπρωτητα 202

618

The Protevangelium of James

μη φερειν 81 001 002 003 005 006 102 107 108 109 111 112 114 115 116 201 204 205 206 207 208 209 211 212 214 215 218 302 304 305 306 307 308 402 404 406 409 411 412 501 502 510 511 512 513 514 517 601 602 606 607 610 612 613 615 616 617 619 625 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 φερειν 608 μη υποφερειν 103 609 μη φερειν το θεαμα 219 μη φερειν το φως εκεινο οραν 509 604 μη φερειν κατανοησαι εκ της λαμπροτητος 623 μη βλεπειν 113 118 210 220 504 521 611 μη δυνασθαι βλεπειν τηλικουτον φως 93 ουκ εδιδου 507 ουκ ενεδιδον 614 - 105 408 [] 41 94 203 405 \μη/ 511c; φερην 211; φεριν 517; φαιρην 510; φερ[] 404; [] φερειν 627; μι φεριν 607; τιλικουτον 93

19:11 και18 προς ολιγον 81 93 002 006 108 109 112 113 202 208 210 212 215 220 304 307 308 402 406 504 507 508 510 511 521 603 611 614 616 622 702 705 708 709 901 και κατ ολιγον 001 003 004 005 107 111 115 118 201 204 205 206 209 211 214 218 302 305 306 409 412 501 502 512 513 601 606 612 613 615 617 619 625 627 703 707 801 802 803 805 902 και μετ ολιγον 404 610 κατ ολιγον δε 623 εως κατ ολιγον 411 και ουτως 514 517 - 102 105 116 207 403 408 505 602 607 608 701 []λιγον 41 [] 94 203 405 προρ 614; ολιγων 212; ολυγων 406; ουτος 514; κατα το λογιον 625 και προς . . . υπεστελλετο και υπεστελλετο το φως εκεινο κατ ολιγον 103 και υπεστελλετο φως εκεινο κατ ολιγον 609 επεστελλετο δε κατ ολιγον το φως εκεινο 219 509 604 18.  κ3



Chapter 19

619

και προς . . . το βρεφος και ως απηλθεν το φως εκεινο εφανη το βρεφος 114 εκεινω εφανει 114 το φως εκεινο υπεστελλετο 001 002 003 004 005 112 115 118 201 204 205 206 208 209 211 212 214 302 305 306 307 308 402 404 406 411 412 501 502 510 513 610 611 612 613 616 623 627 702 705 709 801 802 901 το φως εκεινο υπεστειλετο 409 το φως εκεινο επεστελλετο 511 το φως εκεινο μετεστελλετο 108 το φως εκει υπεστελλετο 111 218 512 601 606 615 617 619 707 803 805 το φως εκει επεστελλετο 703 εκει το φως υπεστελλετο 902 το φως υπεστελλετο 81 006 109 215 304 το φως υπεσταλη εκεινο 113 210 220 521 το φως επισταμαι εκεινο 504 υπεστελλετο το φως εκεινο 202 508 603 622 708 υπεστελλετο 93 υπεστειλατο 625 του φωτος υποστελλομενου και υποχωρουντος 614 μετα το υποχωρησαι την νεφελην 507 - 102 105 116 207 403 408 505 514 517 602 607 608 701 [] 41 94 203 405 εκεινω 001 108 112 202 209 211 307 402 504 610 612 627; εκεινον 521; εκειναν 306; υπεστελετο 81 502; υποστελλετο 803; υπεστηλατο 625; υποστελωμενου 614; υποχωρεισαι 507; τω . . . εκεινω 511; εκεινον υπεστελετο 305; εκεινω υπεστελλετω 212 406; εκεινω υπεστελετο 510 611 709; εκεινω υπεστελετω 404; εκεινω υπεστηλετο 409 εως εφανη βρεφος εως φανη το βρεφος 81 εως εφανη το βρεφος 001 002 003 004 109 111 113 206 208 209 210 211 218 220 302 306 307 308 402 404 406 409 411 501 502 504 510 513 521 612 613 616 623 625 627 705 801 802 901 εως ου εφανη το βρεφος 93 103 105 112 205 212 219 304 305 509 511 604 609 611 702 709 εως οτε εφανη το βρεφος 202 508 603 622 708 εως ου το βρεφος εφανη 805 εως ου εφανη βρεφος 108 εως αν το βρεφος εφανη 512 601 606 615 617 619 703 707 803 902 εως το βρεφος εφανη 005 115 118 201 204 214 412

620

The Protevangelium of James

εφανη το βρεφος 507 514 517 614 και ουτως εφανη το βρεφος 006 102 116 207 215 607 608 701 ουτως εφανη το βρεφος μετα της μητρος αυτου 602 ωστε φανηναι το βρεφος 610 και ωφθη το βρεφος 403 505 - 408 [] βρεφος 41 [] 94 203 405 εφανει 219 406 504 612 709; βρεφ[] 404; εως το βρεφος εφανη 901; εως το βρεφ\β/ος εφαν\α/η 901c; ουτος 102 116; ωσται\ε/ 610c και ηλθεν 41 81 001 003 004 005 109 204 206 209 211 306 406 612 626 και ηλθε 103 108 115 118 201 214 308 411 412 502 605 609 613 και ελθουσα 503 και εισελθουσα η μαια 006 114 205 215 - 93 002 102 105 111 112 113 116 202 207 208 210 212 213 218 219 220 302 304 305 307 309 402 403 404 407 408 409 501 504 505 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 606 607 608 610 611 615 616 617 619 622 623 625 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 [] 94 203 405 627 μασα 205c και ηλθεν . . . μαριας και προσηχθη τη μητρι αυτου και επεδοθη αυτω μασθος παρ αυτης 507 και προσηχθη τη μητρι αυτου και απεδωθη αυτω μασθος παρ αυτης 614 προσηχθε . . . αυτη 507 και ελαβε μασθον 105 108 113 118 201 206 208 210 220 302 304 308 407 411 502 509 521 606 612 613 616 617 627 703 705 707 803 805 901 902 και ελαβε μαστον 005 103 111 115 214 501 412 512 513 604 609 615 619 625 702 801 802 και ελαβεν μασθον 93 001 002 004 109 112 202 209 211 212 213 219 306 307 402 406 503 504 508 510 511 603 605 611 622 626 708 709 και ελαβεν μαστον 81 003 107 204 218 601 602 και ελαμβανε μασθον 403 και ελαμβανεν μασθον 505 610 και ελαβεν τον μασθον 404 ελαβεν δε μαστον 409 ελαβε το βρεφος 006 ελαβεν το βρεφος 114 205 215 και το βρεφος ελαβε μαστον 309

Chapter 19



621

- 102 116 207 305 408 514 517 607 608 623 701 και [] 41 [] 94 203 405 ελαβαι 304; ελαβεν 115c; ελαβον 626; ελα |ελαβε| 901c; μαστων 409; μασθων 105 406 503 610c; μασσθον 612 εκ της μητρος αυτου μαριας 93 002 113 210 220 302 512 521 601 606 610 611 615 617 619 703 707 803 805 902 εκ της μητρος αυτου μαριαμ 81 109 504 εκ της μητρος αυτου 006 108 114 202 205 215 304 308 406 508 510 603 622 708 εκ της μαριας 213 503 605 626 παρα της μητρος αυτου μαριας 001 003 004 005 103 107 111 115 118 201 204 206 209 212 214 218 219 306 403 409 412 501 502 509 511 513 604 609 612 613 625 627 702 709 801 802 παρα της μητρος αυτου μαριαμ 105 παρα της αυτου μητρος μαριας 305 παρα της μητρος αυτου 411 602 παρα της μητρος μαριας 211 απο της μητρος αυτου μαριας 309 505 της μητρος αυτου μαριας 112 208 307 402 404 407 616 705 901 μετα της μητρος αυτου 102 116 207 514 517 607 608 701 εις τους κολπους της μητρος αυτου και ελαβεν αυτω 623 - 408 []του μαριαμ 41 [] 94 203 405 τ̇η̇ς ̇ παρα 107c; μητρος υμων 409c; [] της μητρος 205

19:12 και ανεβοησεν19 η μαια20 και ανεβοησεν η μαια και ειπεν 81 001 003 004 005 006 102 103 107 109 111 115 116 202 204 206 209 211 218 304 305 306 409 411 502 504 508 512 514 517 521 601 603 606 607 608 609 611 612 613 615 617 619 622 623 627 701 703 707 708 803 805 902 και ανεβοησεν η μαια και ειπε 108 113 118 201 207 210 214 220 412 501 513 801 802 και ανεβοησεν η μαια και 215

19.  ανεβ\ο/ησεν c 20.  μεα

622

The Protevangelium of James

και ανεβοησεν και ειπεν 114 τοτε ανεβοησεν η μαια και ειπεν 219 τοτε ανεβοησεν η μαια και ειπε 509 604 και ειπεν η μαια 105 και ανεβοησεν η μαια λεγουσα 112 208 212 302 307 308 309 402 403 404 406 407 505 510 511 605 610 616 626 702 705 709 901 και η μαια φωνη μεγαλη ανεβοησε και ειπεν 507 και η μαια φωνη μεγαλη εβοησεν και ειπεν 614 εβοησεν δε και η μαια λεγουσα 213 ειδων δε η μαια ανεφωνησεν και ειπεν 602 - 93 002 408 625 και ανεβοησεν η μ[] ειπεν 205 κ[] 41 [] 94 203 405 ανεβωησεν 505; ανευοησεν 404; ανευωησεν 406; ανεβοσεν 605; ανε[]σεν 407; μεα 105 112 212 402 607; ηπεν 504; αν\ε/βοησεν [] μαια 81c; μαι\α/ κλει\γ/ ων 610c και ανεβοησεν . . . θεαμα τουτα και εθαυμασεν λεγουσα αληθως μεγας βασιλευς εστιν το τεχθεν σημερον εν τω σπηλαιω τουτω 503 το 503 ως μεγαλη 404 507 606 614 617 703 707 803 805 902 ως μεγαλη νυν 112 208 212 307 402 407 511 616 702 705 901 ως μεγαλη μοι 81 006 105 109 114 205 209 308 406 510 512 601 615 619 627 ως μεγαλη μου 215 ω μεγαλη μοι 302 ω μεγαλη μου 108 ω μεγαλη 309 610 μεγαλη μοι 001 003 005 102 103 107 111 113 115 116 118 201 204 206 207 210 214 218 219 220 305 306 409 411 412 501 502 509 513 514 517 604 608 609 611 612 613 701 801 802 μεγαλη μου 202 504 505 508 602 603 605 622 708 μεγαλη εμοι 004 μεγαλη 211 213 403 521 607 623 626 ως εμεγαλυνθη 709 εμεγαλυνθη 304 - 93 002 408 625 ως μεγαλη μ[] 41 [] 94 203 405 ος 205; μεγαλι 607; μεγαλης 006 215; []αλη 81

Chapter 19



623

η σημερον ημερα21 406 η ημερα σημερον 105 108 114 202 205 208 212 302 307 308 309 402 404 508 511 603 611 616 622 708 709 901 η ημερα η σημερον 112 η ημερα κυριου σημερον 403 η ημερα αυτη 004 ημερα σημερον 81 113 210 213 220 407 504 505 521 605 610 626 702 705 ημερα αυτη σημερον 507 614 σημερον η ημερα 118 304 623 σημερον η ημερα αυτη 102 103 107 116 209 214 219 305 409 411 412 502 509 514 517 602 604 607 608 609 612 613 627 701 σημερον ημερα αυτη 001 003 005 111 115 201 204 206 207 211 218 306 501 513 801 802 σημερον ημερα 109 510 αυτη η ημερα 512 601 606 703 707 803 805 902 αυτη ημερα 617 ταυτη η ημερα 615 619 της σημερον ημερας 006 215 - 93 002 408 625 [] 41 94 203 405 σημμερον 212; ση[] 81; σιμερον . . . ειμερα αυτη 607 οτι ειδον 81 001 003 005 006 102 103 105 107 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 309 402 403 404 406 407 409 411 412 501 502 504 505 508 509 510 511 513 514 517 521 602 603 604 605 607 608 609 610 611 612 613 616 622 626 627 701 702 705 708 709 801 802 901 οτι ειδον οι οφθαλμοι μου 109 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 επει ειδον 004 - 93 002 408 625 [] 41 94 203 405 οτει 610; ειδων 406; ιδον 102 105 109 112 116 202 205 213 215 219 307 403 514 605 622 627 701 902; ιδων 114 209 404 508 603 708; ηδον 212; οιδον 305 611 709 803; []ιδον 81; οι ηδον 607 οτι ειδον . . . θεαμα τουτο οτι θεαμα καινον ειδον σημερον τοις οφθαλμοις μου 507 614 οτι ιδου καινον θεαμα ειδον οι οφθαλμοι μου 108 οτι καινον θεαμα τουτο 308 ιδον 507; ειδων 108; ο . . . ιδον 614 21.  ημερ\α/ον c Homoioteleuton

624

The Protevangelium of James

το καινον22 θεαμα τουτο 001 003 004 005 006 102 107 109 111 112 113 115 116 201 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 402 403 404 406 407 409 411 412 501 502 504 505 509 510 511 513 514 517 521 602 604 607 612 613 616 626 627 701 702 705 801 802 901 το καινον θεαμα σημερον τουτο 611 το καινον θαυμα τουτο 608 610 το καινον τουτο θεαμα 103 213 609 το καινον θεαμα σου 205 το καινον θεαμα 114 καινον θεαμα 309 512 601 606 615 617 619 703 707 709 803 805 902 καινον και παραδοξον θαυμα 202 508 603 622 708 θεαμα ξενον και παραδοξον 105 το καινον και ξενον θεαμα τουτο 118 τα παραδοξα ταυτα καινον θαυμα τουτο και κλινασα τα γονατα αυτης επι την γην προσεκυνησε το παιδιον 623 το καινον θεαμα τουτο η μεν ονος εθαλπε ταις ρησιν αυτης χαιρουσα τη αλογω φωνη τον ιδιον δεσποτην ορωσα ως βρεφος η δε βους καταπεπτωκυια επι την φατνην τω δεξιω κερατι κατα την ιδιαν φωνην εδοξαζε τον θεον χαιρουσα 403 - 93 002 408 625 το καινον θεαμα [] 605 []νον θεαμα [] 41 το καινον [] 81 [] 94 203 405 κενον 205 605 610; τουτον 404 409 505; τω κενων . . . τουτω 212; κενον . . . τουτω 305c 406 607; κληνασα 623

19:13 και εξηλθεν 81 93 001 002 003 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 404 406 407 411 412 501 502 503 504 505 507 510 511 512 513 514 517 521 601 602 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 619 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 και εξελθουσα 409 και δη εξελθουσα 219 και δη εξελθουση 509 604 εξελθουσα δε 202 508 603 622 625 708 και απηλθε δοξαζουσα τον θεον επι τοις μεγαλιοις εωρακε 623

22.  κενον

Chapter 19



625

- 205 408 [] 41 94 203 405 και και 404 Dittography; εξη\λ/θεν 512c; εξηλ[] 81; δοξαζονσα 623c εκ του σπηλαιου23 η μαια24 002 006 112 113 202 210 213 215 219 220 302 307 308 309 406 503 504 508 510 521 603 610 611 622 626 708 εκ του σπηλαιου τη μαια 509 604 εκ του σπηλαιου εκεινη η μαια τοτε 702 του σπηλαιου η μαια 109 η μαια εκ του σπηλαιου 001 003 005 102 103 105 107 111 115 116 118 201 204 206 207 208 209 211 212 214 218 304 305 306 402 409 411 412 501 502 511 513 514 517 602 605 607 608 609 612 613 616 627 701 705 709 801 802 901 η μαια του σπηλαιου 507 601 η μαια απο του σπηλαιου 114 512 606 614 615 617 619 625 703 707 803 805 902 η μαια απο του σπηλαιου δεδικαιωμενη 114 η μαια δεδικαιωμενη εκ του σπηλαιου 93 403 505 η μαια 004 εκ του σπηλαιου θαυμαζουσα 108 εκ του σπηλαιου 404 407 εκ του σπηλαιου η μαια λεγουσα τινι ειπω το μεγα τουτο μυστηριον 503 - 205 408 623 []ου η μαια 41 [] η μαια 81 [] 94 203 405 σπιλαιου 211 213 406; σπηλαιω 627; σπηλαιον 503; μεα 105 112 212 402; τη μαια 409; μεα . . . σποιλεου 409; δεδικαιομενη 93; δεδηκαιομενη 403; δεδικαιωμενοι . . . σπιλαιου 505; τινη . . . τουτου 503 και απηντησεν25 81 93 002 105 108 109 113 114 210 220 302 308 309 403 404 406 407 504 505 507 510 512 521 601 604 606 614 615 617 619 626 703 707 803 805 902 απηντησεν 202 213 219 508 509 603 622 708 και υπηντησεν 001 003 005 006 102 103 107 111 112 115 116 118 201 204 206 207 208 209 211 212 214 215 218 304 305 306 307 402 411 412 501 502 511 513 514 517 602 605 607 608 609 610 611 612 616 623 627 701 702 705 709 801 802 901 και υπηντησε 613

23.  σπηλεου 24.  μεα 25.  ηπηντησεν

626

The Protevangelium of James

υπηντησεν 004 409 625 και εξελθουσα υπηντησεν 503 - 205 408 κ[] 41 [] 94 203 405 απηντισεν 404; υπηντισεν 207 305; ηπηντησεν 511 514 623 625; ηπηντισεν 503; ειπηντησεν 607; υπηντησαι 613 αυτη σαλωμη 93 003 005 102 103 108 109 111 112 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 214 304 305 306 308 309 402 403 404 409 411 412 501 502 505 508 509 510 511 512 513 514 517 601 602 603 604 606 607 608 609 611 612 613 615 616 617 619 622 623 626 627 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 αυτη η σαλωμη 113 210 213 220 302 307 503 605 614 701 702 αυτην σαλωμη 001 107 211 212 406 407 709 αυτην η σαλωμη 504 507 521 610 αυτω η σαλωμη 006 αυτην 218 219 σαλωμη 81 σαλωμην 002 τη σαλωμη 004 215 την σαλωμην 625 αυτη σαλωμη και ειπεν αυτη ποθεν ερχει 105 - 205 408 [] 41 94 203 405 αυτην 218c; τη 702; σαλομιν 607; σαλομην 709

19:14 και ειπεν 81 002 004 102 105 109 112 114 116 208 212 213 215 302 304 305 307 308 309 402 403 404 406 407 503 505 510 511 512 514 521 601 605 606 610 614 615 616 617 619 626 701 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και ειπε 108 και λεγει 411 507 612 625 και ειπεν η μαια 93 001 005 103 111 113 115 118 201 202 204 206 207 209 210 211 214 218 219 220 412 501 504 508 509 513 517 602 603 604 607 608 611 622 627 708 801 802 και ειπεν μαια 107 και λεγει η μαια 502 609 και η μαια 006 η μαια 623

Chapter 19



627

- 003 205 306 408 409 613 [] η μαια 203 [] ειπεν 41 [] 94 405 ηπεν 504; λεγη 502; μεα 607 αυτη 81 002 004 105 109 114 212 215 304 305 308 402 406 411 505 507 510 614 702 αυτη η μαια 102 116 208 213 302 309 404 407 503 511 512 514 601 605 606 610 615 616 617 619 626 701 703 705 707 709 803 805 901 902 αυτη η μαρια 403 προς αυτην η μαια 112 307 προς αυτην 108 612 αυτην 625 τη σαλωμη 93 001 005 006 103 107 111 115 201 204 206 207 209 211 214 218 219 412 501 502 509 513 517 521 602 604 608 609 627 801 802 - 003 113 202 203 205 210 220 306 408 409 504 508 603 607 611 613 622 623 708 αυτ[] 41 [] 94 405 αυτην 610; μεα 105 112 212 402; την 218c σαλωμη σαλωμη 002 105 108 109 114 202 302 304 411 508 510 512 601 603 606 610 611 614 615 617 619 622 703 707 708 803 805 902 σαλωμη 112 113 208 212 213 307 308 309 402 403 404 406 407 504 511 605 616 626 705 709 901 - 81 93 001 003 004 005 006 102 103 107 111 115 116 201 203 204 205 206 207 209 210 211 214 215 218 219 220 305 306 408 409 412 501 502 503 505 507 509 513 514 517 521 602 604 607 608 609 612 613 623 625 627 701 702 801 802 [] 41 94 405 σαλομη 402; σαλλωμη 403 καινον26 σοι θεαμα εχω 001 003 004 005 006 102 107 111 112 113 114 115 116 118 201 204 206 207 208 209 210 214 215 218 219 220 306 307 308 309 402 403 411 412 501 502 504 505 507 509 510 513 514 517 521 602 604 608 611 612 613 616 625 627 701 705 801 802 901 καινον σοι θεαμα 512 601 605 606 615 617 619 703 707 803 805 902 26.  κενον

628

The Protevangelium of James

καινον σοι θαυμα εχω 93 202 614 καινον σοι θαυμα θελω 508 603 622 708 καινον σοι εχω θεαμα 105 213 626 καινον θεαμα εχω σοι 81 103 108 404 409 609 709 καινον θεαμα εχω τι σοι 212 καινον θεαμα σοι εχω 406 407 καινον εχω σοι θεαμα 302 610 καινον θεαμα εχω 109 211 καινον θεαμα 607 καινον και παραδοξον θεαμα εχω σοι 503 εχω καινον σοι θεαμα τι σοι 511 μεγα σοι θεαμα εχω 203 - 205 408 [] θεαμα εχω 41 [] 94 405 καινων 406 504; κενον 610; |θεαμα| θ 801c; εχων 614; μοι 510; τη 212 καινον . . . εξηγησασθαι καινον σοι εχω διηγησασθαι θεαμα 002 καινον σοι θεαμα διηγησασθαι εχω 305 καινον θεαμα εχω εξηγησασθαι σοι 304 καινον θεαμα εχω τι ειπειν σοι 702 και διηγησατο αυτη οσα εωρακε θαυμασια οτι 623 διηγισασθαι 305 εξηγησασθαι 81 113 210 215 220 302 504 508 521 603 610 611 622 626 708 εξηγησασθαι σοι 109 διηγησασθαι 93 001 003 005 006 102 103 105 107 111 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 209 211 213 214 218 219 306 309 403 404 406 407 409 412 501 502 505 509 510 513 514 517 602 604 605 608 609 612 613 625 627 701 801 802 διηγησασθαι οτι 108 411 503 507 614 υφηγησασθαι 308 εξηγησομαι 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 διηγησομαι 607 ειπειν 112 208 212 307 402 511 616 705 709 901 διηγησασθαι η δε ειπεν ειπε μαια οτι 004 - 205 408 [] 41 94 405 διηγησασθε 206 507; διηγησασθη 614; διηγεισασθαι 602; διηγησωμε 607; υπειν 212; υπην 709

Chapter 19



629

παρθενος εγεννησεν 81 93 001 002 003 005 102 103 105 107 109 111 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 209 210 211 213 214 215 218 219 220 302 304 305 308 309 403 406 409 411 412 501 502 503 504 505 508 509 510 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 613 614 615 617 619 622 625 626 627 701 703 707 708 801 802 803 805 902 παρθενος εγεννησε 006 108 306 612 παρθενος ετεκεν 112 208 212 307 402 404 407 511 616 702 705 709 901 παρθενος τετοκεν 623 παρθενος εφη εγεννησεν 004 παρθενος εγεννησεν και παλιν εμεινεν παρθενος 507 - 205 408 [] εγεννησε[] 41 [] 94 405 παρθενο\ς/ 610c; παρ\θ/νος 625; παρθεν[] 81; εγενησεν 504 510 607 609; εγεννησιν 603 α ου χωρει27 ο ου χωρει 81 93 001 002 003 004 005 102 103 107 109 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 220 302 304 307 402 407 411 412 502 508 509 511 512 514 521 601 603 604 606 607 608 609 611 612 613 615 616 617 619 622 627 701 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 ον ου χωρει 108 111 218 219 305 306 308 404 409 501 504 513 517 602 610 623 625 801 802 ο ουκ εχωρει 006 403 505 ου χωρει 510 - 205 406 408 507 614 [] 41 94 405 χορει 108 202 209 304 307 504 510 517; χωρι 212 709; χωρη 402 404 521 612c 623c; χωροι 305 409; χορη 610; χορι 607; εχωρη 505; εχορη 403 α ου . . . φυσις αυτης ο η φυσις ου χωρει 309 ο η φυσις ου χωρει και η παρθενος παρθενος 203 ο η φυσις ου φερει και παλιν μενει παρθενος 213 ον η φυσις ου φερει 605 ως η φυσις ου φερει 626 ον ουρανος ουκ εχωρησεν τουτον η γαστηρ αυτης ουκ εστενοχωρησε 105 χωρις ανδρος και παλιν παρθενος μεμενηκεν ο η φυσις ου φερει και ειπεν η σαλωμη που η δε λεγει εν τω σπηλαιω 503 φυσης . . . μενη 213; εχωρεσεν . . . εστενοχωρισε 105; χωρεις . . . μεμενικεν . . . φυσοις . . . τη 503 27.  χωρι

630

The Protevangelium of James

η φυσις αυτης 81 102 108 109 113 114 116 118 210 220 302 403 512 514 521 601 606 607 610 615 617 619 623 701 703 707 803 805 902 η φυσις αυτης και μενει παρθενος 006 215 η φυσις αυτης και παλιν μενει παρθενος 93 112 208 212 402 505 511 616 625 705 709 901 η φυσις αυτης και παλιν εσται παρθενος 510 η φυσις αυτης και παλιν εστιν παρθενος 308 η φυσις αυτης και παλιν παρθενος εστιν 611 η φυσις αυτης και η παρθενος μενει παρθενος 001 003 107 111 206 209 211 218 219 305 306 501 502 513 612 613 627 801 802 η φυσις αυτης και η παρθενος μενει παλιν παρθενος 004 103 609 η φυσις αυτη και παλιν η παρθενος μενει παρθενος 509 604 η φυσις αυτη και παλιν μενει παρθενος 304 702 η φυσις αυτη και η παρθενος μενει παρθενος 115 201 204 214 412 η φυσις και η παρθενος μενει παρθενος 005 409 602 η φυσις και παλιν μενει παρθενος 307 η φυσις 005 207 504 517 608 φυσις 202 508 603 622 708 φυσις ανθρωπινη 002 φυσις και παλιν μενει παρθενος 407 φυσις και η παρθενος μενει παρθενος 411 και παλιν διεμεινεν παρθενος 614 ο κολπος αυτης και παλιν μενει παρθενος 404 - 205 406 408 507 [] 41 94 405 φυσης 108 608; φησις 305 607 611 709; φησεις 610; φυσιν 708c; ει 107; μενη 93 001 209 211 212 304 404 505 602 627c 702c; με.ει 218c; παρ\θ/νος 625c; παρθενον . . . παρθενον 003; φυσης . . . μενη 112

19:15 και ειπεν σαλωμη 81 93 001 002 003 005 006 102 103 105 107 111 112 115 116 202 203 204 206 209 212 215 219 304 305 306 307 309 404 407 502 504 507 510 514 517 608 611 612 613 614 627 709 και ειπε σαλωμη 118 218 308 411 412 509 511 513 607 616 622 702 705 708 801 802 901 και ειπεν η σαλωμη 210 213 220 521 602 605 610 625 626 701 και ειπεν αυτη 109 και ειπεν αυτη σαλωμη 408 ειπεν δε σαλωμη 409

Chapter 19



631

ειπε δε σαλωμη 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 η δε σαλωμη ειπεν 503 η δε σαλωμη ουκ επιστευσεν αλλ ειπεν 623 και η σαλωμη 004 και απεκριθη σαλωμη και ειπεν 114 403 505 - 205 406 [] σαλωμη 41 [] 94 405 σαλωλμη 514; κε ηπε σαλομην 607 ζη κυριος28 ο θεος29 μου 81 93 001 003 004 005 006 102 103 105 107 109 111 112 113 114 115 116 118 201 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 220 304 305 306 307 308 309 402 403 404 407 409 412 501 502 504 505 507 510 511 512 513 514 517 521 60l 602 603 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 619 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 ζη κυριος ο θεος 002 108 202 203 302 411 503 508 605 622 623 625 708 ζη κυριος 219 509 604 - 205 406 408 ζ[] 41 [] 94 405 εαν μη βαλω τον δακτυλον μου
30 ερευνησω31 την φυσιν αυτης 93 105 203 213 302 626 οτι εαν μη βαλω τον δακτυλον μου και ερευνησω την φυσιν αυτης 108 εαν μη βαλω τον δακτυλον μου και ερευνησω αυτην 503 εαν μη βαλω τον δακτυλον μου και ερευνησω 610 εαν μη βαλω την χειρα μου και καταμαθω την φησιν αυτης 403 εαν μη βαλω την χειρα μου εις αυτην και ερευνησω 113 504 611 εαν μη εμβαλω την χειρα μου εις αυτην και ερευνησω 210 220 εαν μη επιβαλω την χειρα μου εις αυτην και ερευνησω 521 εαν μη βαλω την χειρα μου εις την φυσιν αυτης και καταμαθω 505 οτι εαν μη κατανοησω την φυσιν αυτης 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 οτι εαν μη αυτην κατανοησω 625 οτι εαν μη κατανοησω 309 εαν μη κατανοησω 002 202 508 603 622 708 28.  �� 29.  �� 30.  MSS 31.  εραυνησω

632

The Protevangelium of James

εαν μη ερευνησω την φυσιν αυτης 001 005 102 103 107 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 218 305 409 412 501 502 513 514 517 602 608 609 613 627 701 801 802 οτι εαν μη ερευνησω την φυσιν αυτης 219 509 604 εαν μη ερευνησω αυτης την φυσιν 306 εαν μη ερευνησω αυτην 411 612 εαν μη ερευνησω την παρθενον και την φυσιν αυτης 003 ει μη ερευνησω την φυσιν αυτης 004 εαν μη ερευνησω 607 εαν μη σημειωσωμαι αυτην και ερευνησω την φυσιν αυτης 006 215 308 510 605 εαν ου σημειωσωμαι αυτην και καταμαθω την φυσιν αυτης 114 εαν μη σημειωσωμαι αυτην 507 614 εαν μη αυτην σημειωσωμαι 112 208 212 307 402 404 407 511 616 702 705 709 901 εαν μη ιδω 81 109 304 - 205 406 408 [] 41 94 405 μοι 404; επιβαλλω 521; χειραν 611; μι ερευνισω 607; κατονοησω 002 202 601; σημειωσομαι 112 114 208 212 215 307 407 616 705; σιμειωσομε 212; σειμιωσομαι 511; σειμιωσωμεν 507; αυτη 605 709; σημαιωσωμαι αυτου 614; σιμηωσομαι 901; σει\η/μη\ει/ωσομαι (αυτην) 901c; βαλλω . . . χειραν . . . αυτοις 505 εαν μη . . . εγεννησεν ου πιστευω οτι παρθενος τετοκεν εαν μη ερευνησω αυτης την φυσιν 623 αυτ αυτης 623 ου μη πιστευσω 81 93 001 002 003 005 006 102 103 105 107 108 111 112 113 114 115 116 201 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 407 409 411 412 501 502 503 505 507 509 510 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 619 625 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 ου μη πεισθω 109 ου πιστευσω 004 118 404 511 - 202 205 406 408 504 508 603 607 622 708 [] 41 94 405 \πι/στευσω 617c; πισθω 109 η παρθενος εγεννησεν 81 308 οτι η παρθενος εγεννησεν 902



Chapter 19

633

οτι παρθενος εγεννησεν 93 001 002 003 102 105 107 109 115 116 202 203 204 206 209 211 214 215 218 304 305 306 309 409 502 504 507 508 512 517 521 601 602 603 606 608 609 610 611 613 614 615 617 619 622 625 701 703 707 708 802 803 805 οτι παρθενος εγεννησεν ποτε 219 οτι παρθενος εγεννησε 005 006 103 108 111 113 118 201 207 210 220 302 411 412 501 510 513 514 604 612 627 801 οτι παρθενος εγεννησε 509 οτι παρθενος ετεκεν 402 404 οτι παρθενος ετεκε 208 407 607 616 705 901 οτι παρθενος ετεκεν και παλιν μενει παρθενος 112 212 511 709 οτι παρθενος ετεκε και παλιν μενει παρθενος 702 οτι παρθενος ετεκεν και παλιν παρθενος εμεινεν 307 - 004 114 205 213 403 406 408 503 505 605 626 [] 41 94 405 εγενησεν 504 610 708; μενη 112 212 511 702; παρθενον 307

C ha p t e r 20

[] 42 43 61 62 91 92 94 95 96 101 106 216 217 301 621 631 704 - 104 205 303 401 405 506 618 628

20:01 P.BODM V και εισηλθεν και εσχηματισεν1 αυτην

20:01A MSS και εισηλθεν η μαια 81 93 105 108 109 112 113 202 203 208 210 212 220 302 307 309 402 404 407 504 508 511 603 605 611 622 626 702 705 708 709 901 και εισηλθεν η μαια εις το σπηλαιον 308 406 510 625 και εισηλθεν η μαια προς αυτην 521 και ηλθεν η μαια 304 505 και ηλθεν η μαια προς την μαριαμ 403 και εισελθουσα η μαια 001 003 005 102 103 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 218 219 305 306 409 411 412 501 502 503 509 513 514 517 602 607 608 609 612 613 627 701 801 802 ποτε και εισελθουσα η μαια 604 και εξηλθεν η μαια 616 και εισηλθεν η σαλωμη 213 610 και εισηλθεν σαλωμη 002 507 και εισηλθε σαλωμη 614 και εισελθουσα σαλωμη 006 114 215 και εισελθουσα 107 ηλθε δε σαλωμη 512 601 606 617 703 707 803 805 902 ηλθε δε 615 619 και υποστρεψασαι ηλθον εις το σπηλαιον 623 - 004 408

1.  ε\η/σχηματισεν c



Chapter 20

635

[] 41 110 ησηλθεν 202 605 610 622; ησελθουσα 612; μεα 105 112 212 402; μεαια 514c; σαλωμοι 614; τον 308; σπιλαιον 406 510 623; ησελθουσα . . . μεα 607 και ειπεν 81 93 002 105 109 112 202 203 212 213 307 309 403 404 406 407 504 505 508 510 511 512 601 603 605 606 607 610 611 615 617 619 622 623 625 626 703 707 708 803 805 902 και ειπε 108 113 208 210 220 302 304 308 402 521 616 702 705 709 901 ειπεν 001 003 005 006 102 103 107 111 114 115 116 204 206 209 211 215 218 219 305 409 503 514 517 602 608 609 612 ειπε 118 201 207 214 306 411 412 501 502 509 513 604 613 627 801 802 και λεγει 507 614 - 004 408 [] ειπεν 110 [] 41 ειπε\ν/ 622c; υπεν 607; λεγοι 614 μαρια αριαμ μ 81 202 210 220 521 611 μαρια 93 002 109 113 504 508 603 622 708 η μαια μαρια 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 η μαια προς μαριαμ 623 τη μαριαμ 001 003 005 102 103 107 110 111 114 115 116 118 201 204 206 207 208 209 211 214 218 219 305 306 307 402 409 411 412 501 502 509 513 514 602 604 605 607 608 612 613 616 625 626 627 701 705 801 802 901 τη μαρια 006 112 212 213 215 302 304 308 309 404 406 407 507 511 517 609 614 702 709 προς μαριαμ 105 108 τη θεοτοκω 503 αυτη 203 403 505 αυτη μαρια 510 - 004 408 610 [] 41

20:01B MSS σχηματισον σεαυτην 81 93 002 105 108 109 113 114 202 203 208 210 213 220 309 402 403 404 406 407 508 512 521 601 603 605 606 611 614 615 616 617 619 622 623 625 626 703 705 707 708 709 803 805 901 902 σχηματισον εαυτην 112 212 302 304 307 308 504 511 702 σχηματισον αυτην 505 610

636

The Protevangelium of James

ανακλινον σεαυτην 001 003 005 102 103 107 110 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 218 219 305 409 411 412 501 503 510 513 514 517 602 604 607 608 609 612 627 701 801 802 ανακλινον σεαυτην εν τη γη 306 ανακλινας σεαυτην 509 ανακαθησον σεαυτην 006 215 σχηματισον συ η δε εσχηματισε και μαρια και σαλωμη λεγει δε σαλωμη τη μαρια 507 ανακλινον και αυτην 502 613 - 004 408 [] 41 σχηματησον 93 105 108 112 114 202 203 208 213 304 403 406 407 605 610 611 616 705 709; σχηματισο\ν/ 708c; σχυματισον 623; ανακληνον 102 110 116 209 514 517; ανακλεινον 206; ανακλινεν 502; σεαυτον 510c; σεαυτω 409; εαυτη 702; σχηματησον . . . εσχηματησε 507; ανακλινω σαιαυτην 612 ου γαρ μικρος αγων 81 93 001 002 003 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 304 305 306 307 308 309 403 404 406 407 409 411 412 501 502 504 505 507 509 511 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 607 608 609 611 612 613 614 615 617 619 623 625 626 627 701 702 703 707 801 802 803 805 901 902 ου γαρ σοι μικρος αγων 709 ου γαρ μικρος αυτων 510 οτι ου μικρος αγων 208 302 402 610 616 705 - 004 408 503 ου γαρ [] 110 [] 41 μηκρος 610; μικρον 307 409; μικρως 212 406; μηκρος αγον 505 ου γαρ . . . περι σου ου γαρ μικρος επικειται σου αγων 202 ου γαρ μικρος επικειται σοι αγων 508 603 622 708 περικειται 002 105 108 109 112 113 114 208 210 212 215 220 304 305 307 402 404 507 511 512 601 606 610 614 615 616 617 619 625 626 702 703 705 707 709 803 805 901 902 περικειται μοι 006 επικειται 93 001 003 005 102 103 107 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 213 214 218 219 302 306 308 309 406 407 409 411 412 501 502 504 509 513 514 517 521 605 607 611 612 613 627 801 802 604 608 609 701 ανακειται 602

Chapter 20



637

κειται 403 505 εστιν 203 - 004 408 503 [] 41 110 περικηται 304 507 709; περικειτο 614; επικειτ[] 605; επικηται 211 504; επηκειται 612; εποικιτε 607; επεκειται 627; επεκηται 611 περικειται . . . σοι σοι περικειται 81 σοι επικειται 623 περι σου περικειται ημιν 510 περικειτε 510 σοι 001 003 005 102 103 107 111 113 115 116 118 201 204 206 207 209 210 211 214 218 219 220 305 306 409 411 412 501 504 509 513 514 517 521 604 607 608 609 611 612 627 701 801 802 εν σοι 302 σου 502 602 613 περι σου 93 006 108 109 112 114 203 208 212 213 215 304 307 308 309 402 403 404 406 407 505 507 511 512 601 605 606 610 614 615 616 617 619 625 626 702 703 705 707 709 803 805 901 902 περι σε 105 μοι 002 - 004 408 503 [] 41 110 σι 607

20:02 και ηρευνησε2 η σαλωμη την φυσιν αυτης και εβαλεν σαλωμη τον δακτυλον εις την φυσιν αυτης 203 και εβαλεν σαλωμη τον δακτυλον αυτης εις την φυσιν αυτης 93 105 και εβαλε σαλωμη τον δακτυλον αυτης προς την φυσιν αυτης 108 και ως ηρξατο η σαλωμη σημειωσασθαι βαλουσα τον δακτυλον αυτης 213 και εισελθουσα η σαλωμη εσημειωσατο βαλουσα τον δακτυλον αυτης 626 και ηλθε βαλειν τον δακτυλον αυτης η σαλωμη εις την φυσιν της παρθενου και ευθεως η χειρ αυτης πυρι απεκοπτετο απ αυτης 302 και εβαλεν σαλωμη την χειρα αυτης και παραχρημα εξηρανθη 505 και εβαλε σαλωμη την χειρα αυτης εις την φυσιν αυτης και και ταις ιδιαις χερσι ψηλαφησασα βεβαιωθεισα 004 2.  ηραυνησε

638

The Protevangelium of James

κατεμαθεν και παραχρημα εξηρανθη η χειρ αυτης 403 και εσημειωσατο σαλωμη και εξηρανθη η χειρ αυτης 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 και εσημειωσατο αυτην σαλωμη και παραχρημα εξηρανθη η χειρ αυτης 602 και ανεκλιθη και λεγει τη σαλωμη εσημειωσατο εις ερευναν και ευθης κατεφλεχθη η χειρ αυτης και εξηρανθη 503 και η μαριαμ ακουσασα ταυτα εσχηματισεν εαυτην και εισελθουσα η σαλωμη εβαλε την χειρα αυτης εις αυτην 113 και η μαριαμ ακουσασα ταυτα εσχηματισεν εαυτην και εισελθουσα σαλωμη εβαλεν την χειρα αυτης εις αυτην 504 και η μαριαμ ακουσασα ταυτα εσχηματισεν εαυτην και εισελθουσα η σαλωμη εβαλε την χειρα αυτης επ αυτην 210 220 και η μαρια ακουσασα εσχηματισεν εαυτην και εισελθουσα σαλωμη εβαλλε την χειρα αυτης επ αυτην 521 και η μαρια ακουσασα ταυτα εσχηματισεν εαυτην και εισελθουσα η σαλωμη εβαλε την χειρα αυτης εις αυτην και ευθεως η χειρ αυτης πυρ απεκοπτετο απ αυτης 611 και εισηλθεν η σαλωμη ψηλαφησαι και ευθεως η χειρ αυτης πυρ απεκοπτετο απ αυτης 610 και εσημειωσατο αυτην η σαλωμη 001 003 005 102 103 107 115 116 118 201 204 206 208 209 211 214 305 306 402 409 411 412 514 607 609 613 616 701 705 901 και εσημειωσατο αυτην σαλωμη 112 207 212 307 308 404 406 407 510 511 517 608 612 702 και εσημειωσατο αυτην σαλωμη και νοησασα 215 006 και εσημειωσατο αυτην η σαλωμη και κατανοησασα 114 και εσημειωσατο αυτην η σαλωμη εις την φυσιν αυτης 502 και εσημειωσε ταυτην η σαλωμη 627 και εσημειωσατο εαυτην 709 και σημειωσαμενη και αυτη 507 614 και η σαλωμη εσημειωσατο αυτην 605 και ως εσημειωσατο αυτην η σαλωμη 111 218 219 501 509 513 604 801 802 και πιστωθεισα σαλωμη 109 304 ιδουσα δε σαλωμη και νοησασα 81 και κατενοησεν αυτη σαλωμη 508 622 708 και κατενοησεν αυτη σαλωμη εις την φυσιν αυτης 603 και κατενοησεν αυτην η μαια 625 και κατανοησασα ηρευνησεν αυτην 309 και κατενοησεν σαλωμη 202 και κατενοησεν αυτην 002 και κατεμαθεν η σαλωμη την φυσιν αυτης και γνουσα οτι εστιν παρθενος 623 - 408 [] 41 110

Chapter 20



639

εβαλλε 108 113; χειραν 403; την χειρ 611; χηρ 503; εσημειωσατω 114 404; εσημιωσατο 211; εσιμιωσατο 212; εσιμιοσατο 605; εσιμοιωσατο 612; εσειμιωσατο 511; εσημεισατο 509; σημιωσαμενη 507; εσημευσατο 219 604; κατενωησεν 202; ψιλαφησασα 004; πιστωθησα 304; πηρε 610c; εσιμιωσατο . . . οι 409; εσιμιοσατο . . . σαλομη 607; εσχηματησεν . . . ησελθουσα 611; ησελθουσα . . . χειραν 504

20:03 P.BODM V και ανηλαλαξεν3 σαλωμη 4 και ηλαλαξεν σαλωμη και ειπεν 93 105 και ηλαλαξε σαλωμη και ειπεν 308 και ηλαλαξεν και ειπεν 112 202 212 402 404 406 508 511 603 622 705 708 901 και ηλαλαξε και ειπεν 208 307 407 616 702 και ηλαξεν και ειπεν 510 και ωλολυξε και ειπεν 625 και ηλαλαξε πικρως και ειπεν 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 ηλαλαξε σαλωμη και ειπεν 507 ηλαλαζε σαλωμη και ειπεν 614 ηλαλαξεν και ειπεν 109 ηλαλαξε και ειπεν 304 ωλολυξατο 004 και η σαλωμη ηλαλαξεν 709 και ηλαλαξεν σαλωμη και εκραυγασε λεγουσα 002 και ηλαλαξε σαλωμη και ανεβοησε λεγουσα 309 και ανεκραξεν αλαλαζουσα η σαλωμη και ειπεν 108 και ανεκραξεν η σαλωμη και ειπεν 610 611 και ανεκραξε σαλωμη και ειπεν 302 και ειπεν 113 210 220 504 521 709 και ανεβοησεν σαλωμη και ειπεν 203 403 505 και ανεβοησεν λεγουσα 605 626 και ανεβοησε λεγουσα 503 ανεκραξεν λεγουσα 81 ανεβοησεν λεγουσα 213 ανεβοησε μεγαλη φωνη λεγουσα 623 και εξηλθεν εξω λεγουσα 001 003 005 102 103 107 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 306 409 411 412 502 514 517 602 604 607 608 609 612 613 627 701 και εξηλθεν εξω η σαλωμη λεγουσα 305 εξηλθεν εξω λεγουσα 111 218 219 501 509 513 801 802 3.  ανηλλαξ� 4.  MSS

640

The Protevangelium of James

εξηλθεν του σπηλαιου λεγουσα 114 εξηλθεν σαλωμη λεγουσα 006 εξηλθεν λεγουσα 215 - 113 210 220 408 504 [] 41 110 ωλωλυξε 625; ηπεν 610c οτι εξεπειρασεν5 θεον6 ζωντα ουαι τη ανομια μου και τη απιστια μου οτι εξεπειρασα θεον ζωντα 93 112 113 114 211 213 307 404 407 411 504 521 605 626 ουαι τη ανομια μου και τη απιστια μου οτι εξεπειρασα ζωντα θεον 81 003 005 103 115 118 201 204 206 209 214 308 409 412 502 609 613 627 ουαι τη ανομια μου και ουαι τη απιστια μου οτι εξεπειρασα θεον ζωντα 002 ουαι τη ανομια μου και ουαι τη απιστια μου οτι εξεπειρασα ζωντα θεον 309 ουαι τη ανομια μου ουαι τη απιστια μου οτι εξεπειρασα θεον ζωντα 611 ουαι τη ανομια μου και την απιστιαν μου οτι εξεπειρασα ζωντα θεον 406 ουαι τη ανομια μου και τη αμαρτια μου οτι εξεπειρασα θεον ζωντα 302 304 610 ουαι τη ανομια μου και τη αμαρτια μου οτι εξεπειρασα ζωντα θεον 109 ουαι τη ανομια μου και τη αμαρτια μου και τη απιστια μου οτι εξεπειρασα θεον ζωντα 210 220 ουαι μοι τη ανομια μου και τη απιστια μου οτι εξεπειρασα θεον ζωντα 212 306 511 612 625 ουαι μοι τη ανομια μου ουαι τη απιστια μου οτι εξεπειρασα θεον ζωντα 702 ουαι μοι τη ανομια μου και τη απιστια οτι εξεπειρασα ζωντα θεον 001 004 ουαι μοι τη ανομια μου και τη απιστια μου οτι εξεπειρασα ζωντα θεον 107 ουαι μοι τη ανομια μου και τη αμαρτια μου οτι εξεπειρασα θεον ζωντα 108 ουαι μοι τη ανομια και τη απιστια οτι εξεπειρασα θεον ζωντα 215 ουαι μοι τη ανομια και τη απιστια οτι εξεπειρασα θεον τον ζωντα 006 ουαι μοι τη ανομια μου οτι εξεπειρασα θεον ζωντα 305 ουαι τη ανομια μου οτι εξεπειρασα θεον ζωντα 208 402 616 705 901 ουαι τη ανομια μου οτι εξεπειρασα ζωντα θεον 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 ουαι την ανομιαν μου οτι εξεπειρασα θεον ζωντα 510 ουαι μοι τη απιστια μου οτι εξεπειρασα θεον ζωντα 102 116 514 607 701 ουαι μοι τη απιστια οτι εξεπειρασα θεον ζωντα 608 ουαι μου τη απιστια οτι εξεπειρασα θεον ζωντα 207 ουαι μου τη απιστια ουαι τη ανομια μου οτι εξεπειρασα θεον ζωντα 602 ουαι τη απιστια μου οτι εξεπειρασα θεον ζωντα 203 ουαι τη απιστια μου και τη ανομια μου οτι εξεπειρασαμην θεον ζωντα 503 ουαι τη ανομια μου και τη απιστια μου οτι επειρασα θεον ζωντα 105 5.  εξεπιρασεν 6.  ��

Chapter 20



641

ουαι μοι τη ανομια μου και τη απιστια μου οτι επειρασα θεον ζωντα 505 709 ουαι τη ανομια μου και απιστια μου οτι επειρασα ζωντα θεον 403 ουαι η ανομια μου και η απειλη μου οτι εξεπειρασα ζωντα θεον 507 ουαι μοι τη απιστια οτι εξεπειρασα ζωντα θεον 517 ουαι τη απιστια μου οτι θεον ζωντα επειρασα 614 ουαι μοι τη απιστια οτι εξεπειρασα κυριον τον θεον μου 623 ουαι μοι τη ανομω οτι εξεπειρασα θεον ζωντα 219 509 604 ουαι μοι τη ανομω οτι εξεπειρασα ζωντα θεον 111 218 501 513 801 802 ουαι μου τη αμαρτωλω ουαι τη ανομια μου και τη απιστια μου οτι εξεπειρασα θεον ζωντα 202 508 603 622 708 - 408 [] 41 110 τω αμαρτωλω 202 622; ανουμια 003; απιστεια 93 001 004 005 105 203 207 209 213 215 306 309 503 511 521 608 614 623 625 702; απιστειαν 406; αομαρτια 610c; εξεπηρασα 212 304; εξεπυρασα 510; επηρασα 709; εξεπιρασαν 605; ζοντα 211 617; της . . . ζοντα 305c; απιστεια . . . εξεπιρασα 517; απιστεια . . . εξεπηρασα 504; απειστηα . . . επηρασα 505; απιστηα . . . εξεπυρασα 611; απιστηα . . . ζοντα 404; τω αμαρτωλω . . . ο εξεπειρασα 708; απιλη . . . εξεπηρασα ζοντα 507; \ου/αι . . . απιστεια 627c; οαι . . . απιστεια 307; ανοια . . . απιστεια 407; ουε μι . . . απιστηα . . . εξεπιρασα 607; υαι . . . ανωμια . . . απιστεια . . . επιρασα ζοντα 403 και ιδου7 η χειρ μου πυρι αποπιπτει8 απ εμου 93 109 212 304 305 308 404 406 411 611 625 και ιδου η χειρ μου πυρ αποπιπτει απ εμου 81 και ιδου η χειρ μου πυρι καιομενη αποπιπτει απ εμου 001 103 107 111 209 211 218 306 409 501 513 609 623 627 801 802 και ιδου η χειρ μου πυρι καιομενη πιπτει απ εμου 004 005 602 και ιδου η χειρ μου εμπυριζεται και αποπιπτει απ εμου 202 508 603 622 708 και ιδου η χειρ μου ωσπερ πυρι θειω καιομενη αποπιπτει απ εμου 219 509 604 και ιδου η χειρ μου αποπιπτει απ εμου 102 112 114 116 208 212 307 402 404 407 511 514 517 607 608 616 701 702 705 709 901 ιδου γαρ η χειρ μου αποπιπτει απ εμου 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 και η χειρ μου πυρι καιομενη αποπιπτει απ εμου 115 118 201 204 206 214 412 612 613 και ιδου η χειρ ως πυρ αποπιπτει απ εμου 006 215 και ιδου η χειρ μου αποπιπτει απ εμου καιομενη 108 και ιδου η χειρ μου αποπιπτει ως πυρ καιομενη 213 και ιδου η χειρ μου αποπιπτει ως πυρι καιομενη 605 626 7.  ειδου 8.  αποπιπτι

642

The Protevangelium of James

και ιδου η χειρ μου αποπιπτει πυρι καιομενη 503 και ιδου η χειρ μου καιομενη αποπιπτει απ εμου 309 και ιδου η χειρ μου πυρι πιπτει απ εμου 625 και ιδου η χειρ μου πιπτει απ εμου ως απο πυρος 105 και ιδου η χειρ μου ως δαυλος πυρος καιεται και αποπιπτει απ εμου 113 210 220 504 611 ιδου η χειρ μου ως δαυλος καιεται και αποπιπτει απ εμου 521 και ιδου η χειρ μου εν πυρι φλεγεται 002 και ιδου η χειρ μου πυρι καιεται 505 και ιδου η χειρ μου πυρι καιεται και κοπτεται απ εμου 403 και ιδου η χειρ μου αποκοπτεται απ εμου 302 610 και ιδου η χειρ μου αποπιπτει απ εμου 207 και ιδου η χειρ πιπτει απ εμου 510 και η χειρ μου πυρι μονομενη αποπιπτει απ εμου 502 και η χειρ μου πυρ πνεει και αποπιπτει απ εμου 203 και η χειρ μου μη λυπηρουμενη αποπιπτει απ εμου 614 και ιδου η χειρ μου μεταπυρουμενη εκπιπτει απ εμου 507 και η χειρ μου πυρι καυστος εμελλεν γενεσθαι 003 - 408 [] 41 110 και και 207 Dittography; ει χειρ 116 514; χηρ 502 610; χ\ε/ρι 708c; καιετε 521; κειται 403; κεομενη 001 213; η χειρ μου Dittography 309c; αποπιπτη 212 404 709; αποπηπτι 517; αποπηπτη 108; εκπιπτην 507; αποπτει 203; απτη 625; δαλος 220; δαλος . . . κεεται 611; χηρ . . . καιετε 505; χυρ . . . αποπιπτη 607; ηδου . . . κεεται . . . αποπειπτει 504; χηρ . . . απονιπτει . . . κεομενη 605; χερ μου πυρ \μου/ πυρι αποπυπτει 305c

20:04 P.BODM V και προσηυξατο προς κυριον9 04b και10 ιαθη11 η μαια12 εν τη ωρα εκεινη13

20:04 MSS και εκλινεν 81 93 001 003 006 102 107 116 202 203 204 209 213 215 218 305 306 403 409 502 504 505 514 521 605 610 611 613 626 701 9.  �� 10.  κα. 11.  ειαθη 12.  μεα 13.  εκινη



Chapter 20

643

και εκλινεν σαλωμη 109 112 212 307 402 404 510 511 702 και εκλινεν η σαλωμη 507 και εκλινε σαλωμη 114 208 304 308 309 406 407 614 616 705 709 901 και εκλινε 005 103 105 108 111 113 115 118 201 206 207 210 211 214 220 302 411 412 501 503 508 513 517 602 603 607 608 609 612 622 627 708 801 802 και κλινασα 004 623 803 805 και κλινασα σαλωμη 512 601 606 615 617 619 625 703 707 803 805 902 τοτε εκλινεν 219 τοτε εκλινε 509 604 [] 41 110 εκληνεν 102 109 116 213 403 404 504 505 514; εκκληνεν 507; εκλιναι 304; σαλωμοι 510; κ[] εκλινεν 81 και εκλινεν . . . δεσποτην και ειπεν αυτη σαλωμη 408 τα γονατα αυτης 81 004 105 109 112 113 114 202 208 210 212 220 304 307 308 402 403 404 406 407 503 504 505 507 508 510 511 512 521 601 602 603 606 608 611 614 615 616 617 619 622 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 τα γονατα αυτης σαλωμη 002 219 302 411 509 τα γονατα αυτης η σαλωμη 108 213 604 605 610 τα γονατα σαλωμη 93 111 218 501 513 801 802 τα γονατα 001 003 005 102 103 107 115 116 118 201 203 204 206 207 209 211 214 305 306 309 409 412 502 514 517 607 609 612 613 623 627 701 805 901 902 τα γονατα η σαλωμη 626 τα γονατα ηυξατο 625 εαυτης τα γονατα σαλωμη 006 εαυτης τα γονατα 215 [] 41 110 γωνατα αυτης 001 102 105 108 112 116 211 212 213 304 305 404 406 409 507 510 511 514 605 607 609 610c 611 614 701 702 709; τα γ[]της 81 προς τον δεσποτην 81 93 002 105 108 109 112 202 203 208 212 302 304 307 308 309 402 404 406 407 508 510 511 512 601 603 606 610 615 616 617 619 622 625 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 προς τον δεσποτην θεον 006 215 614 προς τον δεσποτην του παντος 113 210 220 προς τον θεον τον δεσποτην του παντος 504 προς τον θεον και δεσποτην του παντος 521 προς τον θεον 004 111 114 207 218 305 306 403 501 502 505 513 517 602 608 612 613 801 802

644

The Protevangelium of James

προς τον θεον σαλωμη 001 003 005 102 103 107 115 116 118 201 204 206 209 211 214 409 412 514 607 609 627 προς τον θεον η σαλωμη 701 προς τον θεον και ειπεν δεσποτα του παντος 611 προς τον ζωοδοτην θεον 507 προς θεον 219 509 604 εις την γην εδεετο προς κυριον τον θεον 623 - 213 411 503 605 626 [] 41 110 πρ[] 81; ζοωδοτην 507; σαλομη 607; υπεν 611 λεγουσα 93 001 002 003 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 211 212 213 214 215 218 219 302 304 305 306 307 308 309 402 403 404 406 407 408 501 503 505 507 508 509 510 511 513 517 602 603 604 605 607 608 609 610 612 614 616 622 623 625 626 701 702 705 708 709 801 802 901 λεγουσα ουτως 411 λεγουσα η σαλωμη 502 613 κλαιουσα και λεγουσα 113 210 220 504 521 611 ειπεν 004 512 601 606 617 703 707 803 805 902 και ειπεν 615 619 λεγ[] 81 [] 41 110 κλεουσα 504 ο θεος των πατερων μου 93 002 004 005 006 105 108 109 112 114 115 118 201 202 204 208 209 214 215 302 304 305 307 308 309 402 406 407 411 412 503 507 508 510 512 601 602 603 605 606 610 614 615 616 617 619 622 626 627 705 707 708 805 901 902 ο θεος των πατερων ημων 001 003 103 107 111 113 203 206 207 210 211 213 218 219 220 306 408 409 501 502 504 509 513 517 521 604 607 608 609 611 612 613 703 801 802 803 ο θεος των πατερων 102 116 403 404 505 514 701 κυριε ο θεος των πατερων μου 625 κυριε ο θεος των πατερων 623 - 212 511 702 709 ο θ[] 81 [] 41 110 []ων 411



Chapter 20

645

μνησθητι μου 81 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 404 406 407 408 409 411 412 501 502 503 504 505 507 508 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 619 622 625 626 627 701 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 μνησθητι μου κυριε 709 μνησθητι μου κυριε και ελεησον με 702 μνησθητι μου της αναξιας δουλης σου 219 509 604 συγχωρησον μοι 623 [] 41 110 μνησθητοι 507; μνηστητι 614; την 604 οτι σπερμα ειμι 001 002 003 004 005 102 103 112 113 114 115 116 118 201 204 206 207 208 209 210 213 214 220 305 306 307 402 407 412 502 504 510 514 517 602 607 608 609 611 613 616 627 701 705 901 οτι σπερμα ειμι εγω 93 109 215 625 οτι σπερμα εγω ειμι 006 308 406 οτι καγω σπερμα ειμι 219 509 604 οτι εγω ειμι σπερμα 202 508 603 622 708 οτι σπερμα 408 409 [] 41 110 ημι 504 607 οτι σπερμα . . . ιακωβ οτι σπερμα αβρααμ και ισαακ και ιακωβ ειμι 108 212 411 702 οτι σπερμα αβρααμ και ιακωβ και ισαακ ειμι 709 οτι σπερμα αβρααμ και ισαακ και ιακωβ ειμι εγω 107 403 505 507 614 οτι σπερμα αβρααμ και ισαακ και ιακωβ εγω ειμι 309 οτι σπερμα αβρααμ ειμι και ισαακ και ιακωβ 111 211 218 304 404 501 513 612 801 802 οτι σπερμα αβρααμ ειμι και ιακωβ 521 οτι σπερμα αβρααμ ειμι 105 203 503 626 οτι σπερμα αβρααμ ειμι εγω και ισαακ και ιακωβ 302 οτι σπερμα αβρααμ ειμι καγω και ισαακ και ιακωβ 610 οτι σπερμα αβρααμ εγω ειμι 81 οτι αβρααμ και ισαακ και ιακωβ ειμι 511 σπερμα γαρ αβρααμ και ισαακ και ιακωβ ειμι εγω 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 ο σπερμα αβρααμ ειμι 605

646

The Protevangelium of James

οτι εγω η δουλη σου σπερμα του αβρααμ και ισαακ και ιακωβ ειμι εισακουσον μου και ιασαι με 623 ημι 709; ειμει 612; ηακωβ 610; εισαακ . . . ειμη 212 αβρααμ και ισαακ και ιακωβ 93 001 002 003 004 005 006 102 103 109 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 213 214 215 219 220 305 306 307 308 402 406 407 408 409 412 502 504 508 509 510 514 517 602 603 604 607 608 613 616 622 625 627 701 705 708 901 αβρααμ ισαακ και ιακωβ 609 του αβρααμ και ισαακ και ιακωβ 611 [] 41 110 ησαακ 004

20:05 MSS μη παραδειγ παραδειγμ ματισης με 81 93 001 002 003 005 006 102 105 107 108 109 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 209 210 211 214 215 220 304 305 306 308 402 403 404 406 407 408 409 411 412 502 504 508 510 512 514 517 521 601 602 603 606 607 612 613 614 615 617 619 622 625 627 701 703 707 708 803 805 902 μη παραδειγματισης με την δουλην σου 521 και μη παραδειγματισης με 103 111 213 218 219 302 307 309 501 503 507 513 604 605 608 609 610 611 626 709 801 802 διο μη παραδειγματισης με 004 και μη με παραδειγματισης 623 μη δε παραδειγματισης με 112 208 212 511 616 702 705 901 και μη παραδειγματισης 509 [] 41 110 παραδειγματισεις 102 108 109 116 207 307 406 514 609 623 701 705 901; παραδειγματισις 612; παραδειγματισοις 409; παραδειγματησεις 004 006 114 208 215 407 627; παραδειγματησης 93 206 302 616 625 805; παραδιγματισης 81 202 305; παραδιγματισις 105 404; παραδιγματησεις 209 212; παραδηγματισης 213 508 603 622 708; παραδηγματησεις 402; παραδηγματησης 304; παραδειγματοισεις 614c; παραδειτισεις 517; μαι 107 507; μει παραδειγματισεις 408; μοι παραδιγματησις 607; παραδειγματισεις μαι 510; παραδειγματησεις μαι 306; παραδιγματησεις μαι 504; παραδηγματησης μαι 403 709; παραδειγματησης μοι 211; παραδιγματησης μι 605 τοις υιοις ισραηλ 81 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 404 406 407 408 409 411 412 501 502



Chapter 20

647

503 504 505 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 619 622 625 626 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 τοις υιοις ισραηλ ο θεος μου 209 627 εν τοις υιοις ισραηλ 623 [] 41 110 ηοις 607; τοις οι υιοις 409 αλλα αποδος με 93 001 003 005 103 107 112 114 115 201 204 206 209 212 214 218 302 304 307 402 404 409 412 606 612 617 627 703 707 803 αλλ αποδος με 81 111 208 308 407 501 504 510 512 513 601 611 615 616 619 801 802 805 902 αλλα αποδος μοι 108 109 113 118 202 210 215 220 306 406 408 411 502 507 511 521 609 613 614 623 709 αλλα αποδος μοι δεσποτα 105 αλλ αποδος μοι 002 006 211 219 309 508 603 610 622 625 708 αλλα δος μοι 213 503 509 604 605 626 αλλα βοηθει μοι 305 αλλα ποιησον μετ εμου 102 116 207 514 517 602 607 608 αλλα ποιησον μετα μου 701 αλλα θεραπευσον 702 - 004 203 403 505 705 901 [] 41 110 αλα 408 607; αποδως 108 212 215 404 614; μαι 504 510; μοι 627c; μι 605; αποδως μοι 805c τοις πενησιν 81 93 001 003 005 107 109 112 115 118 201 204 206 209 211 212 218 219 302 304 306 307 308 309 402 404 406 407 408 409 502 507 510 511 610 613 614 τοις πενησι 103 111 208 214 411 412 501 513 609 612 616 627 702 801 802 τοις πενησιν υγιη 114 τοις πενησι και ιασον με 709 τοις γονευσι μου 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 τοις επηγγελμενοις 625 τοις υιοις των πενητων σου 623 υγιη τοις πενησιν 504 521 611 υγιη 623 την ιασιν 509 604 ελεος 102 116 514 602 607 701 το ελεος σου 006 207 215 517 608 την εμην ολοκληριαν 002 υγιη την χειρα μου τοις παισιν 202 508 603 622 708

648

The Protevangelium of James

την χειρα μου δια τους πενητας 105 213 503 605 626 - 004 203 305 403 505 705 901 [] 41 110 υγυει 622; ηγιη 611; γειρα 708; παινησιν 109 402 404 507; πενησοι 612; πενιτας 105; παινητας 213; δι αυτους 605; ηγυη . . . παινησιν 504; τη πενισι 702; της πενης . . . ηασον με 709 τοις πενησιν . . . ονοματι σου την χειρα μου οτι οις οιδας τοις πενησιν επι τω ονοματι σου 108 τοις πενησιν . . . επετελουν υγιη την χειρα μου οτι εν τω ονοματι σου δεσποτα τας θεραπειας επετελουν τοις πενησι 113 υγιη την χειρα μου οτι εν τω ονοματι σου τας θεραπειας επετελουν τοις πενησι 210 220

20:06 MSS συ γαρ οιδας δεσποτα 001 003 005 006 102 103 107 111 112 114 115 116 118 201 204 206 207 208 209 211 212 214 215 218 304 305 306 307 402 403 408 409 411 412 501 502 511 513 514 517 602 605 607 608 609 612 613 616 627 701 702 705 709 801 802 901 συ γαρ οιδας κυριε 004 συ οιδας δεσποτα 105 507 614 συ γαρ γινωσκεις δεσποτα 219 509 604 οιδας γαρ δεσποτα 521 οις συ οιδας δεσποτα 81 109 308 406 615 οις οιδας δεσποτα 93 202 302 510 603 610 622 708 ους συ οιδας δεσποτα 512 601 606 617 619 703 707 803 805 902 ους οιδας δεσποτα 504 611 οις οιδας κυριε δεσποτα 508 οις οιδας κυριε 623 και οιδας δεσποτα 505 ων συ οιδας δεσποτα 309 ους διακονω 503 - 002 203 213 220 404 407 625 626 [] 41 110 σοι 001 005 102 116 209 219 402 511 514 517 627 701; σου 512 601 606 617 619 703 707 803 805 902; εις 610; ειδας 507 614 702 802; ιδας 403 505; ηδας 607; υδας 202; οιδα 611; διοικονω 503; ει δεσποτα ειδας 409; σοι . . . ειδας 709 οτι επι τω ονο ονομ ματι σου 81 93 109 112 203 208 209 212 302 307 308 402 403 404 406 407 504 505 510 511 611 614 616 625 627 702 705 901 οτι επι τω ονοματι σου δεσποτα 610



Chapter 20

649

οτι επι του ονοματος σου 105 709 οτι επι το ονομα σου 521 οτι εν τω ονοματι σου 623 οτι επι τω σω ονοματι 001 003 004 005 006 103 107 111 114 115 118 201 204 206 207 211 214 215 218 219 304 305 306 309 408 409 411 412 501 502 509 512 513 517 601 602 604 606 607 608 609 612 613 615 617 619 703 707 801 802 803 805 902 οτι τω σω ονοματι 102 116 514 701 οτι τω ονοματι σου 507 διοτι εν τω ονοματι σου 213 εν τω σω ονοματι 202 508 603 622 708 τω γαρ ονοματι σου 503 626 το γαρ ονομα σου 605 - 002 [] 41 110 []πι 81; εποι 510; ονοματη 607; ονωματι 505; το σω 409; το ονοματι 403 404 406 507 511; το γαρ 503; το . . . ονοματι ου 626; επι σοι το ονοματι 627c; οτι εγνω το ο εν 623c πασας τας θεραπειας μου 001 004 102 107 111 116 207 211 218 306 501 513 514 517 602 608 701 801 802 πασας μου τας θεραπειας 219 509 604 πασας τας θεραπειας 215 607 τας θεραπειας μου πασας 003 005 103 115 118 201 204 206 214 408 409 502 609 612 613 θεραπειας πασας 006 τας θεραπειας μου 109 304 404 411 412 610 τας θεραπειας 93 105 112 114 208 209 212 213 305 307 308 309 402 403 406 407 503 504 505 507 510 511 512 521 601 605 606 611 614 615 616 617 619 625 626 627 702 703 705 707 709 803 805 901 902 θεραπειας 202 302 508 603 622 708 δωρεαν τας θεραπειας αυτων 623 πολλας ιασεις 203 ταυτα 81 - 002 [] 41 110 θεραπειας 610; θεραπιας 610c; θεραπιας 006 102 112 116 211 304 402 404 407 503 504 507 508 514 603 609 611 614 615 619 622 708 709; θεραποιας 409; θεραπηας 505; θεραπει 406; της θεραπειας 623; πασσας . . . θεραποιας 607c επετελουν 81 93 001 003 004 005 006 102 103 105 107 111 112 114 115 116 118 201 204 206 207 208 209 211 212 213 214 215 218 219 302 305 306 307 308 309 402 403 404 406 407 408 409 411 412 501 502 503 504 505 509 510 512 513 514

650

The Protevangelium of James

517 521 601 602 605 606 607 608 609 611 612 615 616 617 619 625 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 ετελουν 511 απετελεσα 202 508 603 622 708 επεστελλον 613 623 εποιουν 109 203 304 507 610 614 - 002 604 [] 41 110 επιτελουν 102 116 207 212 215 306 402 404 408 409 504 505 514 517 605 607 608 611 701 703 709; επιτελλουν 510; επιτελων 406 625; επι.\τε/λουν 612c; επεστελουν 613; απετελασα 508; επιτελω 105 305; εποιουμην 610; επιουν 507 και τον μισθον μου 81 93 109 112 113 114 207 208 210 220 302 304 307 308 309 402 403 404 406 407 504 505 511 512 517 521 601 602 605 606 608 610 611 615 616 617 619 623 625 626 702 703 705 707 709 801 803 805 901 902 και τον μισθον σου 212 και τον μισθον 001 003 005 006 102 103 105 107 108 111 115 116 118 201 203 204 206 209 211 213 214 215 218 219 305 306 408 409 412 501 502 507 509 510 513 514 604 607 609 612 613 614 627 701 802 και μισθον 503 τον μισθον 202 508 603 622 708 - 002 [] 41 110 μοιστον 607; των μισθων 406 408; μου 801c; του μισθον 614 και τον μισθον . . . ελαμβανον και παρα σου τον μισθον 004 και παρα σου τον μισθον μου ελαμβανον 411 παρα σου ελα ελαμ μβανον 81 93 001 003 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 402 403 404 406 407 408 409 412 501 502 504 505 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 612 613 615 616 617 619 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 παρα σου απελαμβανον 623 παρα σου λαβειν περιεμενον 202 508 603 622 708 παρ αυτοις ουκ ελαμβανον 503 απο σου ελαμβανον 309 απο σου προσεδοκουν 507 614 παρα ελαμβανον 611 λαμβανω 625

Chapter 20



651

- 002 [] 41 110 σοι 220; αυτης 503; ελαμβανων 114 406; ελαμβανεν 203; ελαβανον 409; προσεδωκουν 614; πα σου ελαβανον 612

20:07 και ιδου14 αγγελος15 κυριου16 81 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 208 209 210 211 212 213 214 215 218 220 302 305 306 307 308 309 402 403 404 406 407 408 409 412 501 502 503 504 505 508 510 511 512 513 514 521 601 602 603 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και ιδου αγγελος 93 207 507 517 701 και ιδου ευθυς αγγελος 109 και ταυτα αυτης ειπουσης ιδου αγγελος κυριου 219 509 604 [] 41 110 και . . . λεγων και ηλθε φωνη λεγουσα αυτη σαλωμη σαλωμη 411 και ειπεν προς αυτην η μαρια σαλωμη 304 εστη 002 105 113 210 308 309 404 406 407 504 510 521 605 611 625 626 επεστη 93 001 003 005 006 102 103 107 108 109 111 112 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 211 212 213 214 215 218 219 220 302 305 306 307 402 408 409 412 501 502 503 505 507 509 511 512 513 514 517 601 602 604 606 607 608 609 610 612 613 614 615 616 617 619 623 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 - 81 004 202 508 603 622 708 [] 41 110 εστι 406 504 611; επεστει 209; επεστι 607; επεστοι 614 προς σαλωμην17 λεγων 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 προς σαλωμην λεγων αυτη σαλωμη 605

14.  ειδου 15.  αγ’γελος 16.  �� 17.  σαλωμ�

652

The Protevangelium of James

προς σαλωμην λεγων σαλωμη σαλωμη 002 202 309 508 603 622 708 προς αυτην λεγων σαλωμη 113 210 220 503 611 προς αυτην λεγων σαλωμη σαλωμη 004 504 προς αυτην λεγων 521 αυτη λεγων 623 αυτη λεγων σαλωμη 602 αυτη λεγων σαλωμη σαλωμη 302 λεγων τη σαλωμη 93 λεγων προς αυτην σαλωμη 613 λεγων προς αυτην σαλωμη σαλωμη 001 003 005 006 102 103 107 108 111 115 116 118 201 204 206 211 214 215 218 219 305 306 501 502 509 513 514 604 607 609 612 701 801 802 λεγων αυτη σαλωμη 109 112 203 208 212 307 308 402 404 406 407 505 510 511 616 702 705 709 901 λεγων αυτη σαλωμη σαλωμη 105 114 207 209 408 409 412 517 608 610 627 λεγων σαλωμη σαλωμη 507 614 προς σαλωμην και ειπεν αυτη 625 προς σαλωμην και ειπεν αυτη σαλωμη 626 τη σαλωμη και ειπεν αυτη σαλωμη 213 ειπεν αυτη 81 [] 41 110 σαλωμι 605; σαλωμη 603 606; λεγον 507 607; λεγουσα 504; αυτη 004; αυτην 406; σαλωμι σαλωμη 708; σαλομι σαλομι 607; σαλωμη σαλ[]μη 409 εισηκουσθη εισηκουσεν 605 623 εισηκουσε 304 επηκουσεν 81 93 001 003 004 102 107 108 109 112 113 114 115 116 202 203 204 206 208 209 211 212 213 219 302 305 307 308 309 402 404 406 407 504 505 507 508 510 511 514 517 521 602 603 608 610 611 614 616 622 626 701 702 705 708 901 επηκουσε 002 005 103 105 111 118 201 207 210 214 218 220 306 408 411 412 501 502 503 509 512 513 601 604 606 607 609 612 613 615 617 619 627 703 707 801 802 803 805 902 υπηκουσεν 625 [] 41 110 επικουσεν 202 203 212 404 510 626 702; επηκουσεν 218c; επικουσε 105 607 612 επηκουσεν . . . κυριος κυριος επηκουσε σου 409 ιδου κυριος επηκουσεν σου 006 215 ο δεσποτης εισηκουσεν της δεησεως σου 709 επικουσε 409; ησηκουσεν 709

Chapter 20



653

η δεησις σου ενωπιον κυριου18 του θεου19 κυριος ο θεος της δεησεως σου 002 203 210 220 304 504 509 512 601 604 605 606 607 615 617 619 703 707 803 805 902 κυριος της δεησεως σου 102 105 116 411 503 514 701 ο κυριος της δεησεως σου 306 ο θεος της δεησεως σου 93 113 114 202 219 505 508 510 521 603 610 611 622 708 ο δεσποτης θεος της δεησεως σου 702 ο δεσποτης της δεησεως σου 81 108 109 112 208 212 213 302 307 308 309 402 404 406 407 507 511 614 625 626 705 901 ο δεσποτης 616 σου κυριος ο θεος 209 627 σου κυριος 001 003 005 103 107 111 115 118 201 204 206 207 211 214 218 305 412 501 502 513 517 608 609 612 613 801 802 σου ο κυριος 004 ο θεος της φωνης του κλαυθμου σου και της δεησεως σου 623 σου κυριος θεος και ιδου η χειρ σου εσται απο του νυν υγιης 602 []των δεσποτης 41 σου [] 408 [] 110 δεησεος 607 623; δεοσεως 309; δεησεως ου 610; υγιεις 602

20:08 προσελθουσα αψαι20 του παιδιου21 προσαψον την χειρα σου τω παιδιω 213 προσαψον την χειρα σου τω παιδιω και βασταξον αυτο 81 προσαψον την χειρα σου τω παιδιω και βαστασον αυτο 302 προσαψον την χειρα σου τω παιδαριω και βασταξον αυτο 93 προσψαυσον την χειρα σου εν τω παιδιω και βασταξον αυτο 610 εγγισον προς το παιδιον και βαστασον αυτο 002 προσελθε προς το παιδιον και βασταξον αυτο 105 προσενεγκε την χειρα σου το παιδιον 625 προσενεγκε την χειρα σου τω παιδιω και βαστασον αυτο 001 102 111 116 218 306 501 513 514 607 612 801 802 προσενεγκε την χειρα σου τω παιδιω και αυτο βασταξασα 004 προσενεγκε την χειρα σου το παιδιον και βαστασον αυτο 211 προσενεγκε την χειρα σου τω παιδιω και προσκυνησασα αυτω βασταξον αυτο 113

18.  �� 19.  �� 20.  αψε 21.  πεδιου

654

The Protevangelium of James

προσενεγκε την χειρα σου τω παιδιω και προσκυνησασα αυτω βαστασον αυτο 210 220 προσενεγκε την χειρα σου το βρεφος και βαστασον αυτο 411 προσενεγκε την χειρα σου επι τω παιδιω και βαστασον αυτο 305 409 701 προσενεγκε την χειρα σου επι το παιδιον και βαστασον αυτο 107 608 προσενεγκε την χειρα σου επι τω παιδιω και προσκυνησον αυτω 521 προσενεγκε την χειρα σου τω παιδιω και προσκυνησον αυτω 504 προσενεγκε δε την χειρα σου τω παιδιω και βαστασον αυτο 206 προσενεγκε ουν την χειρα σου τω παιδιω και βαστασον αυτο 103 609 προσενεγκε τοινυν την χειρα σου τω παιδιω και προσκυνησασα βασταξον αυτο 611 και προσενεγκε την χειρα σου τω παιδιω και βαστασον αυτο 003 005 115 118 201 204 214 408 412 627 και προσενεγκε την χειρα σου τω παιδιω και βασταξον αυτο 502 613 και προσενεγκε την χειρα σου το παιδιον και βαστασον αυτο 207 517 και ιδου προσενεγκε την χειρα σου επι το παιδιον και βαστασον αυτο 219 509 604 ιδου προσενεγκε την χειρα σου τω παιδιω και βαστασον αυτο 209 προσαξον την χειρα σου τω παιδιω και βαστασον αυτο 006 203 208 215 308 402 616 626 προσαξον την χειρα σου τω παιδιω 614 προσαξον την χειρα σου το παιδιον 507 προσαξον την χειρα σου τω παιδιω και βασταξον αυτο 112 307 407 705 901 προσαξον την χειρα σου επι τω παιδιω και βαστασον αυτο 114 προσαξον την χειρα σου το παιδιον και βαστασον αυτο 406 προσαξον την χειρα σου το παιδιον και βασταξον αυτο 202 304 508 510 603 622 708 προσαξον την χειρα σου επι το παιδιον και βαστασον αυτο 503 προσαξον την χειρα σου τω παιδιω και αναβασταξον αυτο 109 προσαξον τη χειρι σου τω παιδιω και βασταξον αυτο 212 709 προσαξον τη χειρι σου το παιδιον και βαστασον αυτο 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 προσαξον τη χειρι σου το παιδιον και βασταξον αυτο 511 702 προσαγαγε την χειρα σου τω παιδιω 623 προσαγαγε ουν την χειρα σου τω παιδιω και βασταξον αυτο 309 προσχες την χειρα σου επι το παιδιον και βαστασον αυτο 505 προσφερε την χειρα σου τω παιδιω και βασταξον αυτο 108 και νυν προσαξον την χειρα σου το παιδιον και βαστασον αυτον 605 προσαξον το παιδιον επι τη χειρι σου και βαστασον αυτο 404 και λαβον το παιδιον βαστασον αυτω 602 []ειρα σου τω [] 41 [] 110

Chapter 20



655

προσενεγκαι 107 111 113 219 412 501 513 604 801; προσενεγγε 625; προσηνεγκε 612; προσαξων 507; προσεξον 605; τη 201 207; χειραν 507 510; το 212; παιδιων 622c; αυτω 81 001 003 102 114 116 118 202 209 211 212 304 306 307 309 402 411 505 510 511 608 609 626; το . . . αυτω 93; τω . . . αυτω 702; τη . . . αυτω 305 517; προσενεγκαι . . . αυτω 627 802; προσηνεγκε . . . χειρ[] . . . αυτω 409; προσενεγκαι . . . παιδι. 218c; προσενεγκεν . . . χειραν 701; προσαξων . . . τη 614; παιδι . . . αυτω 006 108 109 215; χειραν . . . αυτω 503; χειρη . . . αυτω 709; βαστασων . . . αυτω 408; βαστα|σον| . . . αυτω 514c; βαστασω . . . αυτω 502 613; βασον . . . αυτω 705; βα\σ/ον . . . αυτω 901c; προσενεγγε . . . χειραν . . . το 504; προσενεγγε . . . χιρα . . . πεδιω . . . αυτω 607; πρωσψαυσον . . . χειραν . . . αυτω 610; προσαξων . . . τω παιδιων . . . χειραν . . . αυτω 406; προσσκηνησας . . . χειραν 611; προσκυνησασα αυτο 210; προσενεγκαι . . . προσκυνησασα αυτο 220 και αυτος εσται22 σοι και εσται σοι 81 93 001 002 003 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 404 406 407 408 409 411 412 501 502 504 505 508 509 510 511 512 513 514 517 601 602 603 604 606 607 608 609 611 612 613 615 616 617 619 622 623 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και εσται 521 και εστι σοι 503 και εστω σοι 605 610 εσται σοι 004 - 507 614 []ι σοι 41 ναι 622c; εστε 213 404 408; σ[] 409; εστει σι 505; εστε σι 607; εσ[] σ[] 110 και εσται . . . σωτηρια και αναπαυση των πονων σου 625 σωτηρια23 81 112 114 202 203 208 209 212 213 307 309 402 404 407 411 505 508 511 603 605 611 616 622 626 627 702 705 708 709 901 εις σωτηριαν 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 σωτηρια και χαρα 93 001 003 004 005 006 102 103 107 108 109 110 111 113 115 116 118 201 204 207 210 211 214 215 218 219 220 304 305 306 308 406 408 409 412 501 502 503 504 509 510 513 514 517 521 602 604 607 608 609 610 612 613 701 801 802 22.  εσω̇ τε c 23.  η σωτηρια c

656

The Protevangelium of James

σωτηρια και αγαλλιασις 411 σωτηρια μεγαλη 002 χαρα και σωτηρια 105 206 302 ιασις 623 - 507 614 σωτηρια [] 41

20:09 P.BODM V και /ΜΑ ΜΑ\ εποιησεν ουτω

20:09A MSS και προσηλθε σαλωμη 006 103 111 115 118 201 207 214 218 304 408 411 412 501 502 513 607 609 612 613 627 801 802 και προσηλθεν σαλωμη 001 002 003 005 102 107 110 116 204 206 209 211 215 305 306 409 514 602 608 701 και προσηλθεν σαλωμη τω παιδιω 109 και προσελθουσα η σαλωμη 108 503 και προσελθουσα μετα χαρας 505 και προσηλθεν 114 τοτε προσηλθε σαλωμη 509 604 τοτε προσηλθεν σαλωμη 219 η δε σαλωμη προσηλθε τω παιδιω 302 η δε σαλωμη προσηλθεν τω παιδιω 610 η δε σαλωμη εκ πιστεως προσηλθε 623 προσηλθεν σαλωμη 517 προσηλθε δε η σαλωμη 308 προσηλθεν δε η σαλωμη 406 510 δραμουσα δε η σαλωμη προσηλθεν τω παιδιω 93 και χαραν λαβουσα η σαλωμη προσηλθεν τω παιδιω 81 213 626 χαραν λαβουσα δε η σαλωμη προσηλθεν 611 χαραν δε λαβουσα σαλωμη προσηλθε τω παιδιω 407 622 702 χαραν δε λαβουσα σαλωμη προσηλθεν τω παιδιω 112 203 212 χαραν δε λαβουσα σαλωμη προσηλθε το παιδιον 508 603 708 χαραν δε λαβουσα σαλωμη προσηλθεν το παιδιον 202 404 χαραν δε λαβουσα η σαλωμη προσηλθε τω παιδιω 208 309 402 616 705 901 χαραν δε λαβουσα η σαλωμη προσηλθεν τω παιδιω 511 605 709 λαβουσα δε χαραν μεγαλην σαλωμη προσηλθε τω παιδιω 512 601 606 615 617 619 703 707 805 902 λαβουσα δε χαραν μεγαλην η σαλωμη προσηλθε τω παιδιω 803



Chapter 20

657

λαβουσα δε η σαλωμη προσηλθε 113 210 220 λαβουσα δε η σαλωμη προσηλθεν 521 λαβουσα δε η σαλωμη προσηλθεν αυτω 504 και λαβουσα σαλωμη προσηλθε τω σωτηρι 105 σαλωμη δε χαρας πλησθεισα προσηλθε τω παιδιω 625 και ευθεως η δε ποιησασα 004 - 507 614 []ε σαλωμη [] 41 χαρα 611; προσηλθουσα 505; προσηλθεν 115c 218c; σαλωμι 607; σαλομη 408; σαλω 513; σα[] 110; το παιδιω 622 και προσηλθε . . . προσκυνησω αυτω χαραν δε λαβουσα σαλωμη του προσκυνησαι τω παιδιω και ειπεν σαλωμη 307 και εβαστασεν αυτο 002 003 005 006 102 103 107 111 115 116 118 201 204 206 207 209 210 214 215 219 220 305 306 408 409 411 412 501 502 509 513 514 517 604 608 609 613 627 701 801 802 και εβαστασεν αυτον 114 218 612 και εβασταξεν αυτο 109 113 304 504 και εβασταζεν αυτο 521 και εβασταξεν αυτον 611 και εβασταξε το βρεφος 108 και εβαστασεν το παιδιον 001 211 602 εβαστασεν τω παιδιω 505 και ηψατο αυτου 202 302 508 622 708 και ηψατο αυτο 603 610 και αψαμενη 507 510 614 προσηψατο του παιδιου 503 του αψασθαι 203 αυτω 623 - 81 93 004 105 112 208 212 213 309 402 404 407 511 512 601 605 606 607 610 615 616 617 619 625 626 702 703 705 707 709 803 805 901 902 []ασταξεν [] 41 [] 110 αυτω 006 102 109 116 118 209 215 305 306 409 504 514 517 608 609 627; .υτω 623c; ευαστασεν αυτω 408 και εβασταξεν . . . προσκυνησω αυτω του προσκυνησαι το παιδιον οπως αψαμενη σωθησεται και εγγισασα ειπε 308 του προσκυνησαι τω παιδιον οπως αψαμενη σωθησεται και εγγισασα ειπεν 406

658

The Protevangelium of James

λεγουσα 81 93 001 003 005 006 102 103 105 107 109 111 112 115 116 118 201 204 206 207 208 209 211 212 213 214 215 218 219 304 305 306 309 402 404 407 408 409 412 501 502 503 509 511 512 513 514 517 601 604 605 606 608 609 612 613 615 616 617 619 623 625 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 λεγουσα προς αυτο 004 και ειπεν 002 114 505 και ειπε 108 ειπεν 507 510 614 και ειπεν ιασε με τη χειρι σου 113 210 220 504 521 611 λεγουσα και την κεφαλην κλινασα ειπεν 202 508 603 622 708 λεγουσα ο θεος των πατερων μου συγχωρησον μοι 602 - 203 411 607 [] 41 110 ιασαι 113 210 220; ιασαι . . . χειρη 504 λεγουσα . . . καθως προσεκυνησεν και ιαθη και ειπεν ευλογητος ο θεος ιδου γαρ βασιλευς εγεννηθη τω ισραηλ ουτος 302 610 ουτως 610

20:09B MSS προσκυνησω αυτω 001 003 005 102 103 107 108 111 114 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 215 218 305 306 412 501 502 513 514 517 602 608 609 612 613 625 627 801 802 προσκυνησω αυτω και ειπεν 109 προσκυνησω αυτω και προσπεσω αυτω 701 προσκυνησω τουτω 004 προσκυνησωμεν αυτω 408 409 προσκυνω σε κυριε βασιλευς 623 προσκυνησω και βασταξω και ιασθησομαι 93 προσκυνω και δοξαζω σε δεσποτα των απαντων 219 509 604 και προσκυνουσα αυτω 304 και προσεκυνησε τω παιδιω και ειπε 113 210 220 και προσεγγισας προσεκυνησεν αυτω και ειπεν 611 τουτω γαρ ιασηται σαλωμην και προσεκυνησεν τω κυριω και ειπεν 521 τουτω γαρ ιασεται σαλωμη και προσεκυνησεν τω παιδιω και ειπεν 504 τουτο γαρ ενενοηθη σαλωμη του προσκυνησαι τω παιδιω και ειπεν 203 αψομαι τουτο γαρ υπενοησε σαλωμη 407 αψομαι και προσκυνησω τω παιδιω 213 309 503 605 626



Chapter 20

659

αψομαι και προσκυνησω την αναστασιν σου χριστε ο θεος 105 αψομαι αυτου και διενοηθη προσκυνησαι τω παιδιω και ειπε 512 601 615 619 αψομαι αυτου και διενοηθη προσκυνησαι τω παιδιω και ειπε σαλωμη 606 αψομαι αυτου και διενοηθη σαλωμη προσκυνησαι τω παιδιω και ειπε σαλωμη 617 703 707 803 805 902 αψομαι αυτου τουτο γαρ υπενοησε σαλωμη του προσκυνησαι τω παιδιω και ειπε σαλωμη 208 616 705 αψομαι αυτου τουτο γαρ επενοησε σαλωμη του προσκυνησαι τω παιδιω και ειπε σαλωμη 901 αψομαι αυτω τουτο γαρ επενοησεν σαλωμη του προσκυνησαι αυτω τω παιδιω και ειπεν σαλωμη 112 511 αψομαι αυτω τουτο γαρ υπενοησεν σαλωμη του προσκυνησαι τω παιδιω και ειπεν σαλωμη 212 αψομαι αυτω τουτο γαρ επενοησεν σαλωμη του προσκυνησαι αυτω και ειπεν σαλωμη 402 - 006 411 507 510 607 614 709 αψομαι γαρ τουτω υπε[] η σαλωμη 404 [] 41 110 προσκηνησω 513; αυτο 003 103 115 201 204 207 304 412 701; αυτω 901c; αυτον 114 215; αψωμαι 112 208 213 402 404 407 512 606 615 619; διανοηθη 803; το παιδιον 511; αψωμαι . . . τουτω 212; αψωμαι . . . μου 105; αψωμαι . . . το παιδιον 503 605; αψωμαι \αυτου/ του παιδιου 601c; προσεγγησας προσεκηνησεν 611 προσκυνησω . . . μεγας οντως βασιλευς μεγας εγεννηθη 002 προσκυνησω . . . ισραηλ προσκυνησω σε κυριε ο θεος μου 505 σωσον με κυριε ο θεος μου ο τεχθεις βασιλευς των ιουδαιων 202 σωσον με κυριε ο θεος μου οτι ετεχθης βασιλευς των ιουδαιων 508 603 622 σωσον με ο θεος μου οτι ετεχθης βασιλευς των ιουδαιων 708 βασιλευς ετεχθη σημερον και σωτηρια εδοθη τοις υιοις ισραηλ και προσεκυνησεν αψαμενη αυτω 702 προσκυνησω . . . σπηλαιου αψωμαι αυτου τουτο γαρ ενενο[]θη η σαλωμη τω προσκυ[]ω παιδιω και βασ[] ειπεν [] εγεννη[] ιαθη [] δεδικαιωμενη 81 δεδικαιομενη 81 οτι μεγας εγεννηθη βασιλευς 001 005 102 107 111 115 116 201 204 206 207 209 211 219 305 306 409 412 502 509 514 517 604 612 613 627 701 οτι μεγας εγεννηθη σημερον βασιλευς 608 οτι μεγας βασιλευς εγεννηθη 006 215 607

660

The Protevangelium of James

οτι μεγας βασιλευς εγεννηθη σημερον 114 οτι σημερον μεγας βασιλευς εγεννηθη 408 οτι βασιλευς μεγας εγεννηθη 118 602 οτι βασιλευς εγεννηθη μεγας 214 οτι βασιλευς εγεννηθη 605 οτι βασιλευς ουτος εγεννηθη 309 625 626 οτι θεος μου και βασιλευς μου ουτος εγεννηθη 108 οτι εγεννηθη βασιλευς 501 218 513 801 802 οτι βασιλευς ετεχθη σημερον 213 οτι μεγας θεος ετεχθη 623 οτι μεγας εγεννηθη 003 οτι ουτος μεγας βασιλευς εσται 503 βασιλευς ουτος μεγας εγεννηθη 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 βασιλευς ουτος εγεννηθη 109 113 203 210 220 304 308 406 504 507 510 521 611 βασιλευς ετι εγεννηθη 614 βασιλευς ουτος ετεχθη 404 407 βασιλευς ουτος ετεχθη σημερον 112 208 307 402 705 901 βασιλευς ουτος σημερον ετεχθη 212 511 616 709 - 93 411 οτι ουτος ε[] 41 [] 110 εγεννηθης 509 604; εγεννηθην 608; εγενηθη 504 607; εγεννηθεις 510; ετεχθης 623; ουτως 108 203 406 617 625 626 709 οτι . . . ισραηλ οτι μεγας εγεννηθη τω ισραηλ βασιλευς 103 οτι μεγας εγεννηθη τω ισραηλ βασιλευς και εβαστασεν το παιδιον σαλωμη 609 οτι μεγας εν τω ισραηλ εγεννηθη βασιλευς 004 συ ο βασιλευς του ισραηλ ο γεννηθεις εκ της παρθενου μαριας 105 τω ισραηλ 001 002 102 108 109 113 116 208 210 211 212 213 215 220 304 308 309 402 406 407 409 504 507 510 511 512 514 521 601 605 606 607 611 614 615 616 617 619 623 626 701 703 705 707 709 803 805 901 902 εν τω ισραηλ 203 τω ισραηλ ουτος 114 τω ισραηλ και εβαστασε το παιδιον 005 111 118 201 214 218 412 501 502 513 625 627 801 802 τω ισραηλ και εβαστασεν το παιδιον 003 107 115 204 206 209 305 306 602 613 του ισραηλ 112 207 307 517 608 του ισραηλ και εβαστασε τον παιδα 612 του ισραηλ και εβαστασεν το παιδιον 408 τω ισραηλ αμα δε το βαστασαι αυτην το παιδιον 219 509 604



Chapter 20

661

ισραηλ 404 παση τη οικουμενη 503 ουτος τω υιω ισραηλ 006 - 93 411 [] 41 110 το 602 607; πασοι 503; εβαστασαι 802; ευαστασε 613; ευαστασεν 408; εβαστασεν 218c; εβα\στα/σε 627c; τω 209 509 604; τω παιδιω 625; ουτως 114; ουτω στω 006

20:10 και ιαθη σαλωμη καθως προσεκυνησεν και ευθεως ιαθη σαλωμη 005 105 115 118 201 204 206 211 214 215 408 412 502 613 και ευθεως ιαθη η σαλωμη 001 002 107 111 207 213 218 306 309 409 501 503 507 513 517 605 608 612 614 626 801 802 και ευθυς ιαθη η σαλωμη 602 και ευθεως ιαθη 102 103 112 116 202 208 209 212 307 402 404 508 511 514 603 607 609 611 616 622 627 701 705 708 709 901 και παραχρημα ιαθη η χειρ αυτης 625 παραχρημα δε ιαθη σαλωμη 512 606 615 617 619 703 707 803 805 902 παραχρημα δε ιαθη η σαλωμη 601 παραχρημα ιαθη η χειρ αυτης 004 και ιδου παραχρημα ιαθη η μαια 308 406 και ιδου ιαθη η μαια 510 και ιδου ιαθη 113 210 220 504 521 και ιδου ευθεως ιαθη η σαλωμη 108 304 και ιδου ευθεως ιαθεισα σαλωμη 109 και ιδου ιαθη ουτως σαλωμη 006 και ιδου σαλωμη ιαθη 203 και ιαθη σαλωμη 003 και ιαθη η χειρ αυτης 505 και ιαθη η χειρ αυτης παραχρημα 623 ευθεως ιαθη η σαλωμη 219 509 604 ευθεως ιαθη η χειρ αυτης 305 και ιαθη 407 και κατα της ωρας ιαθη η χειρ αυτης 702 και ευθεως ιαθη σαλωμη και ειπεν αληθως βασιλευς ουτος εγεννηθη τω ισραηλ 93 και ευθεως ιαθη ευχαριστουσα και δοξαζουσα τον θεον 411 []μα ιαθη [] 41 [] 110 ιασθη 408; ιαθειη 108; εαθεισα 109; χερ 305

662

The Protevangelium of James

ευθεως . . . σπηλαιου και ευθεως εξηλθεν του σπηλαιου ιαθεισα 114 ιαθησα 114 και εξηλθεν 001 002 003 004 005 103 105 107 108 111 113 115 118 201 203 204 206 208 209 210 211 212 214 215 218 219 220 306 307 308 309 402 404 406 407 411 412 501 502 503 504 505 507 509 510 511 513 521 602 603 604 605 609 611 612 613 614 616 626 627 702 705 709 801 802 901 και εξηλθεν σαλωμη 93 305 625 και εξηλθε σαλωμη 006 302 και εξηλθεν η σαλωμη 610 και εξηλθον 623 εξηλθεν δε 213 εξηλθε δε η μαια 512 601 606 615 617 619 707 803 805 902 εξηλθε η μαια 703 εξηλθεν 109 και ευθεως εξηλθεν 112 εξελθουσα δε 408 409 - 102 116 202 207 304 508 514 517 607 609 622 701 708 [] 41 110 εκ του σπηλαιου24 404 407 εκ του σπηλαιου δεδικαιωμενη 93 001 002 003 005 006 103 105 107 108 111 112 113 115 118 201 203 204 206 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 305 306 307 308 309 402 406 408 411 412 501 502 503 504 509 510 511 512 513 521 602 603 604 605 606 609 610 611 612 613 615 616 617 619 623 625 626 627 702 703 707 709 801 802 803 805 902 εκ του παιδιου δεδικαιωμενη 409 απο του σπηλαιου δεδικαιωμενη 109 507 601 614 του σπηλαιου δεδικαιωμενη 004 δεδικαιωμενη εκ του σπηλαιου 505 705 901 δεδικαιωμενη 304 []ενη 41 [] 110 σπιλαιου 211 213 505; δεδικαιομενη 93 103 105 206 302 304 305 306 307 409 503 507 510 602 612 625 627 705 709 901; δεδικαιωμεναι 623; δαιδικαιομενη 212; δεδικαιομενη . . . σπιλεου 408; δεδικεωμενη . . . σπιλαιου 406

24.  σπηλεου

Chapter 20



663

20:11 25 ιδου αγγελος κυριου26 εν φωνη και ιδου αγγελος κυριου επεστη 505 623 και ιδου φωνη 001 002 003 005 103 105 107 108 111 112 113 114 115 201 204 206 208 210 211 212 214 215 220 304 305 306 307 309 402 404 407 501 502 504 508 510 511 521 603 604 609 611 616 625 702 705 709 901 και ιδου φωνη αυτη 81 93 109 209 308 627 και ιδου φωνη προς αυτην 006 118 218 219 309 411 412 509 513 612 613 622 708 801 802 και ιδου φωνη περι αυτην 602 και ιδου φωνη εκ του σπηλαιου 203 και ιδου φωνη απο του αγγελου 207 517 και ιδου φωνη υπο του αγγελου 608 και ιδου φωνη εγενετο προς σαλωμην 615 619 και ιδου φωνη γεγονε προς σαλωμην 512 601 606 617 707 803 805 902 και ιδου φωνη προς σαλωμην γεγονε 703 και ιδου φωνη ηλθεν εν αυτη 610 και ιδου αυτην 406 και ηλθεν αυτη φωνη 102 116 302 514 607 701 και φωνη εγενετο προς αυτην εκ δευτερου 507 614 ηλθεν φωνη 409 ηλθε φωνη 408 και ηκουσεν φωνης 213 605 και ηκουσε φωνης 503 και ηκουσεν φωνην 626 ακουσασα φωνην 004 - 202 [] 41 110 ηδου 612; εγεννετο 614c λεγων λεγουσης 213 λεγων αυτη 505 λεγων αυταις 623 λεγουσα 81 93 001 003 005 006 102 103 105 107 111 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 210 211 214 215 218 219 220 302 304 306 308 309 404 406 411 412 501 502 504 507 508 509 513 514 517 521 602 603 604 607 608 609 610 611 612 613 614 622 701 708 801 802

25.  MSS 26.  ��

664

The Protevangelium of James

λεγουσα αυτη 002 108 112 114 208 212 307 402 407 408 409 510 511 616 625 702 705 709 901 λεγουσης αυτη 503 λεγουσαν αυτη 626 λεγουσης αυτης 605 λεγουσα απο του αγγελου 109 209 627 - 004 305 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 [] 41 110 λεγον 623 σαλωμη σαλωμη 81 93 002 006 102 105 108 113 114 116 207 210 213 215 219 220 302 304 308 406 504 507 509 510 514 517 521 604 607 608 610 611 614 625 626 701 σαλωμη 001 003 005 103 107 109 111 112 115 118 201 203 204 206 208 209 211 212 214 218 305 306 307 402 404 407 408 409 411 412 501 502 503 505 513 602 605 609 612 613 616 627 702 705 709 801 802 901 - 004 202 309 508 511 512 601 603 606 615 617 619 622 623 703 707 708 803 805 902 [] 41 110 σαλομι σαλομι 607 αναγγειλον27 006 215 απαγγειλε 81 μη αναγγειλης 93 001 002 003 005 102 103 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 218 219 220 304 305 306 307 308 309 402 404 406 407 408 409 411 412 501 502 504 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 619 622 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 μη απαγγειλης 302 μηδενι εξηγησασθαι 623 του μη αναγγειλειν 004 [] 41 110 αναγγειλεις 207 406 407 504; αναγγηλεις 511 610 709; αναγειλης 404; αναγγιλης 105 605; αναγγελης 202 305 507 510 902; αναγγελεις 213 521; αναγκειλης 627; αναγκηλοις 614; αναγκηλης 212 611; αναγκειλεις 602; αγαγγειλης 514c; μι αναγγηλεις 409; μοι αναγγηλοις 607 μη . . . παραδοξα πορευου και ειπε πολις βηθλεεμ παντα οσα ειδες εν τω σπηλαιω 505 πορεβου . . . ιδες . . . σπιλαιω 505 27.  αν\α/γ’γε\ι/λ\ον/ης c Haplography

Chapter 20



665

μη . . . ο παις απελθε του αναγγειλαι α ειδες εκδεξαι δε εως ανελθης μετ αυτου εις ιερουσαλημ 503 αναγγκειλε 503 οσα ειδες28 παραδοξα 002 003 005 006 102 103 105 107 111 112 115 116 118 201 203 204 206 207 208 211 212 213 214 215 218 219 301 305 306 308 402 406 407 411 412 501 502 509 510 511 513 514 517 604 605 607 608 609 613 616 625 626 701 702 705 709 801 802 901 οσα συ ειδες παραδοξα 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 οσα οιδας παραδοξα 304 612 οσα ειδες παραδοξα σημερον 202 504 507 508 603 614 622 708 οσα ειδες παραδοξα εν ιερουσαλημ 81 οσα ειδες παραδοξα σημερον εν τω σπηλαιω 611 α ειδες παραδοξα 001 109 610 α ειδες παραδοξα σημερον 302 309 α ειδες παραδοξα εν βηθλεεμ 93 τινι οσα ειδες παραδοξα 114 τινι οσα οιδεν παραδοξα 004 τινι οσα οιδατε παραδοξα 108 τινι τα παραδοξα 113 210 220 παντα οσα ειδες παραδοξα 408 409 τα παραδοξα α ειδες εν τω σπηλαιω 209 627 παραδοξα οσα ειδες 602 παραδοξα σημερον 521 οσα ιδες 501 τουτο 623 οσα [] παραδοξα 404 [] 41 110 ωσα 306; ιδες 81 93 105 109 112 116 212 213 218c 219 301 402 409 507 508 514 517 603 605 622 708; ηδες 408 504; οιδες 611; ηδες παραδωξα 607; τινη οσαι 114 εως 006 102 109 116 207 209 215 308 507 510 514 517 607 608 626 627 701 εως ου 93 001 003 004 005 103 105 107 108 111 112 114 115 118 201 202 204 206 208 211 212 213 214 218 219 304 305 306 307 309 402 404 407 408 409 412 501 502 508 509 511 513 602 603 604 605 609 612 613 614 616 622 623 625 702 705 708 709 801 802 901

28.  ϊδες

666

The Protevangelium of James

εως αν 113 210 220 302 406 504 505 512 521 601 606 610 611 615 617 619 703 707 803 805 902 - 81 002 [] 41 110 εος 605; [] ου 404; εως σου 212 409 εως . . . παις εως ο παις ελθη εν ιεροσολυμοις 203 εως ου ο παις εισελθη εις ιερουσαλημ 411 ελθη29 003 005 006 114 115 118 201 204 206 214 215 302 308 404 406 408 409 412 502 507 510 512 521 601 602 606 611 613 614 615 617 619 703 707 803 805 902 εισελθη 93 001 004 102 103 105 107 108 109 111 112 113 116 202 207 208 209 210 211 212 213 218 219 220 304 305 306 307 309 402 501 504 505 508 509 511 513 514 517 603 604 605 607 608 609 610 612 616 622 625 626 627 701 702 705 708 709 801 802 901 εισελθητε 623 εξελθη 407 - 81 002 [] 41 110 εισελθει 108 209 213 504 603 622 708; εισελθοι 306; ησελθη 202 505 607 ο παις εις ιεροσολυμα30 113 210 220 504 521 611 ο παις εις ιερουσαλημ 93 105 111 112 118 202 208 209 212 218 306 307 309 402 501 508 513 603 605 609 612 616 622 626 627 705 708 709 801 802 901 ο παις εν ιερουσαλημ 004 108 213 302 308 404 406 407 510 511 ο παις εις ισραηλ 702 ο παις ιερουσαλημ 610 ο παις ιησους εις ιεροσολυμα 114 εις ιεροσολυμα ο παις 006 215 εις ιερουσαλημ ο παις 001 003 005 102 103 107 109 115 116 201 204 206 207 211 214 219 304 305 408 409 412 502 509 514 517 602 604 607 608 613 625 701 εις την ιερουσαλημ 623 ο παις ισραηλ πληθος δε στρατιας ης ανωθεν εξ ουρανου αγγελων βοωντων δοξα εν υψιστοις θεω και επι γης ειρηνη εν ανθρωποις ευδοκια 507 ο παις εις ιερουσαλημ και επορευθη σαλωμη εν τη πολει και απηγγειλεν λεγουσα οτι βασιλευς εγεννηθη τω οικω ισραηλ 505

29.  ερθη 30.  ιεροσαλημα



Chapter 20

667

ο παις εις ιερουσαλημ πληθος δε στρατιας ην ανωθεν εξ ουρανου αγγελων βοωντων δοξα εν υψιστοις θεω και επι γης ειρηνη εν ανθρωποις ευδοκια 614 το παιδιον εις τα ιεροσολυμα και επορευθη σαλωμη δεδικαιωμενη 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 το παιδιον εις τα ιεροσολυμα και εξεπορευθη σαλωμη δεδικαιωμενη 902 - 81 002 [] 41 110 ιερουσαλειμ 701; ηηερουσαλημ 510c; ο π[] 409; αναγγελων 614; δεδικαιομενη 512; ης . . . πος 607; πολη . . . απιγκελεν . . . εγεννηθει 505

C ha p t e r 21

[] 42 43 61 62 91 92 94 95 96 101 106 110 216 217 301 621 631 704 - 104 205 303 401 405 506 618 628

21:01 και ιδου1 ιωσηφ 81 001 002 005 006 102 103 105 107 109 111 112 114 115 116 118 201 203 204 206 208 209 211 212 214 215 218 302 304 305 306 307 308 402 404 406 407 408 409 411 412 501 507 510 511 513 514 517 602 607 608 610 612 614 616 627 701 702 705 709 801 802 901 και ιδου ο ιωσηφ 207 και ιωσηφ 609 και ο ιωσηφ 004 ιωσηφ δε 213 309 503 512 601 605 606 615 617 619 626 703 707 803 805 902 - 93 219 509 604 623 625 [] 41 ηδου 607; ιδουσηφ 801 και ιδου . . . εξελθειν και ιδου ητοιμασθη ιωσηφ του εξελθειν 003 108 502 613 και ιδου ητοιμασθη ιωσηφ εξελθειν 113 210 220 504 521 611 και ητοιμασθη ιωσηφ του εξελθειν 202 508 603 622 708 ηθελησεν δε ιωσηφ εισελθειν 403 505 ητοιμασθει 108; ετοιμασθη 202 508 603 622 708; ηθελισεν . . . εισελθουσα 505 ητοιμασθη2 του εξελθειν 81 001 005 102 103 105 107 108 109 111 112 114 115 116 118 201 204 206 207 208 209 211 212 213 214 218 302 305 306 307 308 402 404 406 407 412 501 502 503 510 511 512 513 514 517 601 603 605 606 608 609 610 612 615 616 617 619 626 627 701 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 ητοιμασθη του ελθειν 709 1.  ειδου 2.  ητυμασθη

Chapter 21



669

ητοιμαζετο του εξελθειν 507 ητοιμασθη εξελθειν 002 006 215 304 309 408 409 ητοιμασεν εξελθειν 203 ετοιμασθεις εξελθειν 004 ετοιμαζεται του εξελθειν 614 ητοιμασθη του εισελθειν 411 607 ητοιμασθη 602 εισελθουσαι δε 623 - 93 219 509 604 625 [] 41 ητιμασθη 408 605 627; ητοιμασθει 213; οιτιμασθη 409; ετοιμασθη 81 612; ετιμασθει 404; ε\η/τοιμασθη 616c; ητοιμασθην 212 709; ετοιμασθην 406; ετοιμαζετω 507; ετοιμαζετε . . . εξελθεν 614; εξελθην 211 307; εξελθεινθειν 102; ητημασθη . . . ησελθην 607 εν τη ιουδαια3 81 105 108 308 406 507 510 614 εις την ιουδαιαν 001 002 003 004 005 006 102 103 107 109 111 112 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 211 212 213 214 215 218 302 304 305 306 307 402 404 407 409 411 501 502 508 511 513 514 517 602 603 607 608 609 610 612 613 616 622 627 701 702 705 708 709 801 802 901 εις ιουδαιαν 412 εις την ιδουμαιαν 408 εκ της ιουδαιας 113 210 220 309 503 504 521 605 611 626 εις την πολιν δαυιδ 403 εις την ιερουσαλημ 623 εις την πολιν ιερουσαλημ 505 εν βηθλεεμ της ιουδαιας 203 - 93 219 509 512 601 604 606 615 617 619 625 703 707 803 805 902 [] 41 εχ 004; ιουδα 81; ιουδεαν 607; ιουδεας 605; ηερουσαλημ 505; βιθλεεμ . . . ιουδαια 203

21:02 και θορυβος4 εγενετο μεγας 81 001 102 103 107 109 111 112 116 207 208 209 211 212 218 304 305 306 307 402 501 511 513 514 517 607 608 609 616 627 701 702 705 709 801 802 901 και θορυβος γινεται μεγας 114

3.  ιουδεα 4.  θυρυβος

670

The Protevangelium of James

και θορυβος εγενετο 002 202 213 215 302 308 309 406 507 508 510 603 614 622 626 708 και θορυβος εγεννηθη 006 και θορυβος 610 και ιδου θορυβος μεγας 505 και ιδου θορυβος μεγας περι αυτου 403 θορυβος δε εγενετο 93 θορυβος γαρ γεγονεν 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 θορυβος γεγονεν 512 οτι θορυβος εγενετο μεγας 003 005 115 118 201 204 206 214 408 409 411 412 502 612 613 οτι θορυβος μεγας εγενετο 108 602 μετα δε ταυτα εγενετο θορυβος μεγας και ταραχη 219 509 604 - 105 113 203 210 220 404 407 503 504 521 605 611 623 625 [] 41 θοριβος 408 505 507 610c 614; θωρυβος 306; εγενετω 212; γενεται 114; εγενηθη 006; θοριβος εγενετω 510; θωριβος εγενετω 607 και θορυβος . . . ιουδαιας ευρεν εν βηθλεεμ θορυβον μεγαν 004 μεγα 004 εν βηθλεεμ5 της ιουδαιας6 81 93 001 003 005 006 102 103 107 109 111 112 115 116 201 202 204 206 207 208 209 212 213 214 215 218 219 302 304 306 307 308 402 406 408 409 411 412 501 502 508 509 510 511 513 514 517 603 604 607 608 609 610 612 613 616 622 626 627 701 702 705 708 801 802 901 εν βηθλεεμ της ιουδαιας περι αυτου 114 εν βηθλεεμ εκ της ιουδαιας 507 614 εν βηθλεεμ 002 305 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 εν τη βηθλεεμ της ιουδαιας 211 709 εν τη βηθλεεμ 309 εις την βηθλεεμ 602 εν τη πολει 403 505 εφ ολην την ιουδαιαν 108 - 105 113 118 203 210 220 404 407 409 503 504 521 605 611 623 625 [] 41 βιθλεεμ 006 107 114 202 211 212 213 218 219 406 408 409 517 701; βηθελεμ 709; πολη 505; εμβηθλεεμ 102 116 215; εμβιθλεεμ 112; ιουδαιαις 81; ιουδαια 108; εμβληθυνε . . . ιουδεας 607

5.  βηθλεμ 6.  ιουδεας



Chapter 21

671

21:03 ηλθωσαν γαρ μαγοι 309 ηλθωσαν γαρ μαγοι απο ανατολων 610 ηλθωσαν γαρ μαγοι απο ανατολων εις ιερουσαλημ 202 508 603 622 708 ηλθωσαν γαρ εκ περσιδος 93 ηλθωσαν μαγοι απο ανατολων 108 ηλθον γαρ μαγοι 001 003 005 006 102 103 107 109 111 115 116 118 201 204 206 207 211 214 215 218 304 305 306 408 409 411 412 501 502 513 514 517 607 608 609 613 701 801 802 ηλθον γαρ μαγοι απο ανατολων 81 002 112 208 209 219 302 307 402 406 509 510 604 612 616 627 705 901 ηλθον γαρ μαγοι απο ανατολης 308 ηλθον γαρ μαγοι εξ ανατολων 114 ηλθον γαρ ζητουντες μαγοι 113 210 220 504 521 ηλθον δε μαγοι απο ανατολων 625 ηλθον μαγοι απο ανατολων 212 702 709 οι γαρ μαγοι ηλθον 605 626 οι δε μαγοι ηλθον 503 τοτε γαρ ηλθον μαγοι απο ανατολων 602 και ηλθον οι μαγοι 105 404 407 και ηλθον οι μαγοι απο ανατολων 203 οτι ηλθον μαγοι απο ανατολων 507 511 614 ελθοντων των μαγων 213 οι μαγοι 004 οτι παρεγενοντο μαγοι απο ανατολων 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 και ιδου μαγοι παρεγενοντο εις ιεροσολυμα 611 ιδοντες γαρ μαγοι τον αστερα εν τη ανατολη επορευθησαν εις ιερουσαλημ προς ηρωδην 403 ιδοντες γαρ τον αστερα οι μαγοι εν τη ανατολη επορευθησαν εις ιερουσαλημ προς ηρωδην 505 ειδον τους μαγους ελθοντες απο ανατολων προς ηρωδην τον βασιλεα των ιουδαιων 623 [] 41 ηλθοσαν 108 309; ηλθων 404 507 602 605; ηλθαν 81; μαγι 510 514c; ανατολη 308; ηλθων . . . ανατωλων 406; ιδωντες . . . μαγη . . . ανατωλη 505; των βασιλαια 623 λεγοντες 81 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 211 212 214 215 218 219 302 304 305 306 307 308 309 402 404 406 407 408 409 411 412 501 502 504 507 508 509

672

The Protevangelium of James

510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και λεγοντες 113 210 220 επερωτωντες 503 605 626 και επερωτωντων 213 και επηρωτησαν λεγοντες 403 505 [] 41 λεγωντες 404 406 507 510 612 623 709 802; λεγονταις 607; λεγετες 514; επερωτουντες 605; επερωτουντων 213; επειρωτησαν λεγωντες 403; επιρωτησαν λεγωντες 505 που εστιν7 ο 109 που εστιν ο τεχθεις 81 93 002 006 102 103 105 107 108 112 113 114 116 118 202 207 208 209 210 212 220 302 304 305 307 308 402 403 404 406 407 411 504 505 508 511 514 517 521 603 608 609 610 611 616 622 623 625 627 701 702 705 708 709 803 901 που εστιν ο τεχθεις υμων 510 που εστιν ο τεχθεις εκ παρθενου 607 που εστιν ο γεννηθεις 001 003 004 005 111 115 201 204 206 211 214 215 218 219 306 309 409 412 501 502 509 513 602 604 612 613 801 802 που ο γεννηθεις 408 [] ο γεννηθεις 203 [] 41 εστειν 708; τεχθης 107 112 304 305 404 510 610 709; γεννηθης 001 211 215; εστην . . . τεχθης 607 που εστιν . . . ιουδαιων που ο χριστος γενναται 213 503 605 626 οτι βασιλευς εγεννηθη εν ημιν σημερον 507 οτι βασιλευς εγεννηθη ημιν σημερον 614 που εστιν ο βασιλευς των ιουδαιων ο γεννηθεις 512 601 606 615 617 619 703 707 805 που εστιν ο βασιλευς των ιουδαιων γεννηθεις 902 γεννατε 605 626 βασιλευς των ιουδαιων8 81 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 402 403 404 406 407 408 409 411 412 501 502 504 505 508 7.  εστ� 8.  ιουδεων

Chapter 21



673

509 510 511 513 514 517 521 602 603 604 607 608 609 610 611 612 613 616 622 625 627 701 702 705 708 709 801 802 803 901 βασιλευς τοις ιουδαιοις 309 βασιλευς των ιουδαιων ο γεννηθεις 803 βασιλευς μεγας του λαου σου ισραηλ 623 [] των ιουδαιων 308 []ασιλευς [] 203 [] 41 ιουδεων 505; ιουδαιον 408

21:04 ειδομεν9 γαρ τον αστερα αυτου 305 504 609 ειδομεν γαρ αυτου τον αστερα 81 93 001 002 003 004 005 006 102 103 107 108 109 111 112 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 306 307 308 309 402 403 404 406 407 408 409 411 412 501 502 503 505 508 509 510 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 610 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 ειδομεν γαρ τον αστερα 507 ειδομεν αυτου τον αστερα 113 ειδομεν γαρ αυτου 511 [] αυτου [] αστερα 203 [] 41 ειδωμεν 304 409 507 517 602 608 614; ιδωμεν 102 109 112 114 116 202 209 212 213 215 219 307 402 404 406 502 503 504 505 511 514 521 605 610 613 625 627 701; ιδομεν 93 002 107 108 211 302 309 403 407 611 703 803 805; ιδαμεν 81; ιδωμε 607; αστεραν 709; ιδομεν . . . των 408; ιδομεν . . . αστε 612; ιδωμεν . . . αστεραν 305 508 510 603 622 708; αυτου τον αστερα αυτου 404 ειδομεν . . . ανατολη ειδομεν γαρ αυτου εν τη ανατολη τον αστερα 105 ιδωμεν 105 εν τη ανατολη 81 93 001 002 003 004 005 006 102 103 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 306 307 308 309 402 403 404 406 407 408 409 411 412 501 502 504 505 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 9.  ιδομ�

674

The Protevangelium of James

εν τη ανατολη λαμποντα 305 - 503 [] 41 ανατολι 607; ανατωλη 406 505 και ηλθαμεν 81 και ηλθoμεν 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 404 406 407 408 409 411 412 501 502 503 504 505 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 ελθωμεν 614 [] 41 ηλθωμεν 003 109 114 116 207 209 212 213 215 219 304 305 306 404 406 408 505 507 511 514 517 602 605 608 611 623 626 627 προσκυνησαι10 αυτω 81 001 003 004 006 102 103 109 112 113 114 116 118 203 206 207 208 209 212 214 215 306 307 402 407 408 411 502 504 509 511 514 517 521 604 608 609 611 613 616 617 627 701 703 707 803 805 902 προσκυνησαι αυτον 93 002 005 105 107 108 111 115 201 202 204 210 211 213 218 219 220 302 304 305 308 309 403 404 406 409 412 501 503 505 507 508 510 512 513 601 602 603 605 607 610 612 615 619 622 623 625 626 702 705 708 709 801 802 901 προσκυνησωμεν αυτον 614 προσκυνησε 404 408; προσκυνισαι 212; προσκηνησαι 610; προσκηνυησαι 708; αυτων 503

21:05 και ακουσας ο ηρωδης 81 206 308 607 612 802 και ακουσας ηρωδης 93 001 002 003 005 006 102 103 107 108 111 115 116 118 201 204 207 209 211 214 215 218 305 306 309 403 406 408 409 411 412 501 502 505 510 513 514 517 602 604 608 609 613 627 701 801 και ακουσας ηρωδης ο βασιλευς 219 509 και ακουσας ο βασιλευς ηρωδης 302 610 και ακουσας ταυτα ο ηρωδης 507 και ακουσας ταυτα ηρωδης 614 10.  προσκυνησε



Chapter 21

675

ακουσας δε ηρωδης 109 114 512 601 606 615 617 619 702 703 707 803 805 902 ακουσας δε ηρωδης ο βασιλευς 113 203 210 220 304 407 503 504 511 521 602 604 605 608 611 625 626 ακουσας δε βασιλευς ο ηρωδης 212 ακουσας δε ο βασιλευς ο ηρωδης 709 ακουσας δε ο βασιλευς ηρωδης 208 307 402 404 616 623 705 901 ακουσας δε ο βασιλευς 213 ακουσας δε ταυτα ο βασιλευς ηρωδης 112 ταυτα ακουσας ο ηρωδης 105 ταυτα ουν μαθων ο ηρωδης 004 [] 41 ιρωδης 607 709; ιροδης 507; ιρωδεις 212 και ακουσας . . . εταραχθη και εταραχθη ηρωδης ο βασιλευς ακουσας και πασα ιεροσολυμα μετ αυτου 202 και εταραχθη ο βασιλευς ηρωδης ακουσας και πασα ιεροσολυμα μετ αυτου 508 603 622 708 ετα/MB\ ετα /MB\ραχθη ραχθη 81 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 109 111 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 209 210 211 213 214 215 218 220 302 304 305 306 308 309 403 406 408 409 411 412 501 502 503 504 505 507 510 513 514 517 521 602 605 607 608 609 610 611 612 613 626 701 801 802 εταραχθη λιαν 108 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 εταραχθη και πασα η ιουδαια 404 407 εταραχθη και πασα η ιουδαια μετ αυτου 112 208 616 702 705 901 εταραχθη και πασα ιουδαια μετ αυτου 212 307 402 709 εταραχθη και πασα η ιεροσολυμα μετ αυτου 219 509 604 εταραχθη και πασα ιεροσολυμα μετ αυτου 511 625 - 614 [] 41 627 εταραχθει 404 και επεμψεν υπηρετας 81 507 610 614 και επεμψεν υπηρετας προς τους μαγους 93 001 002 003 005 006 102 103 107 109 111 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 209 210 211 214 215 218 219 220 302 304 308 309 406 411 412 501 502 504 513 514 517 521 602 607 608 609 611 612 613 627 701 801 802 και πεμψας υπηρετας προς τους μαγους 108 306 και πεμψας προς τους μαγους 213 503 605 626 και επεμψεν υπηρετας εις τους μαγους 305 και πεμψας υπηρετας επι τους μαγους 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902

676

The Protevangelium of James

και επεμψεν υπηρετας προς τους μαγους οπως αγαγωσιν αυτους προς αυτον 509 604 και μετεπεμψατο τους μαγους 510 και μετεπεμψατο τους μαγους προς αυτον 409 και μετεπεμψατο τους μαγους προς εαυτον 408 και εκαλεσεν τους μαγους 112 212 307 402 511 709 και εκαλεσε τους μαγους 208 616 702 705 901 - 105 202 403 404 407 505 508 603 622 623 625 708 [] 41 επεψεν 507 517; υπερετας 614 617; ηπηρετας 305; οιπηρετας 93; τον μαγους 627c; κε . . . υπιραιτας 607; επεμψας υπερετας 514c; μετεπεμψατω 510 και επεμψεν . . . αστερος και τοις κριταις εφη αυτοις ανακρινων 004 ................\.../ 004c

21:06 και μετεπεμψατο αυτους και διεσαφησαν αυτω περι του αστερος 81 διεσαφισα[] . . . αστ[] 81

21:06B MSS και μετεπεμψατο 93 001 003 005 006 102 103 107 109 111 112 113 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 212 214 218 220 302 304 305 306 307 308 309 402 411 412 501 502 504 507 508 511 513 514 517 521 602 603 607 609 610 611 612 613 614 616 622 627 701 702 705 708 801 802 901 και μετεπεμψε 108 και μετεπεμπετο 211 και μετεκαλεσατο 215 608 και μαθων μετεπεμψατο 213 605 626 και μαθων μετεκαλεσατο 503 και μετακαλεσαμενος 623 και προσκαλεσαμενος 105 και εκαλεσεν 404 καλεσας δε 203 408 καλεσας δε και 409 και συναγων 709 και συναγαγων 403 505 625 και απεστειλεν 002 μετεπεμψατο δε και 219 406 509 604



Chapter 21

677

- 114 407 510 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 [] 41 μετεπεμψατω 212 406; μεταπεψαντος 507; εμετεπεμψατο 006; μετεπεμπτο 211; μετεκαλεσαμενος 623c αυτους και τους αρχιερεις 93 αυτους και τους ιερεις εν τω πρεσβυτεριω 610 αυτους και καλεσας τους αρχιερεις και τους γραμματεις 611 τους αρχιερεις 001 005 006 102 103 107 109 111 112 113 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 304 305 306 307 402 408 409 411 412 501 504 507 509 511 513 514 517 521 602 604 607 608 609 612 616 627 701 702 705 709 801 802 901 τους αρχιερεις εν τω πραιτωριω αυτου 309 406 και τους αρχιερεις εν τω πραιτωριω 510 τους αρχιερεις και γραμματεις 503 προς τους αρχιερεις 002 003 502 613 τους ιουδαιους και αρχιερεις 626 τους ιουδαιους και τους αρχιερεις 605 τους ιερεις 108 202 508 603 614 622 708 τους γραμματεις 404 τους ιερεις και γραμματεις του λαου 105 παντας τους ιερεις του λαου 623 παντας τους αρχιερεις 403 505 παντας τους αρχιερεις και γραμματεις του λαου 625 και ιερεις 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 - 114 407 [] 41 αυτου 610; αρχιερις 607; αρχιεροις 605; ιουδα[]ους 605; το λαου 623; πρετωριω 406 τους αρχιερεις . . . λεγων αυτους μετεπεμψατο δε και τους αρχιερεις εν τω πραιτωριω λεγων 308 αυτους μετεπεμψατο δε και τους ιερεις εν τω πραιτωριω λεγων 302 πραιτοριω 302

21:07 MSS και ανεκρινεν αυτους λεγων 93 001 002 003 005 006 102 103 107 111 112 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 211 212 214 215 218 219 304 305 307 402 411 412 501 502 511 513 514 517 602 604 607 608 609 612 613 616 627 701 702 705 709 801 802 901 και ανεκρινε αυτους λεγων 508 603 622 708

678

The Protevangelium of James

και ανεκρινε λεγων αυτοις 309 και ανεκρινεν αυτους εν τω πραιτωριω αυτου λεγων 108 113 203 220 614 και εκρινεν αυτους εν τω πραιτωριω αυτου λεγων 210 και ανεκρινεν αυτους εν τω πραιτωριω λεγων προς αυτους 213 και ανεκρινεν αυτους εν τω πραιτωριω λεγων 109 306 504 521 και ανεκρινεν αυτους εν τω πραιτωριω ομολογησαι 626 και ανεκρινεν 503 ανεκρινεν αυτους εν τω πραιτωριω αυτου λεγων 507 ανεκρινεν αυτους εν τω πραιτωριω λεγων αυτοις 105 512 606 615 617 619 703 707 805 803 902 ανεκρινεν αυτους λεγων 408 ανεκρινεν εαυτους λεγων 409 ανεκρινεν αυτους 601 λεγων 404 406 510 610 επυνθανετο παρ αυτων 623 625 ηρωτησεν αυτους 403 505 - 81 114 407 [] 41 ανεκρυνεν 408; ανεκρ[]νεν 409; ενεκρινεν 803; αυτοις 107; πραιτωρωριω 504; πρετωριω 105; πρετοριω 213; πρωτεριω 614; λεγον 108; το πρετωριω 507; ανεκριναν . . . λεγον 607 και ανεκρινεν . . . γενναται και ανεκρινεν αυτους εν τω πραιτωριω και ομολογησαι που ο χριστος γενναται 605 επυνθανετο παρ αυτων που ο χριστος γενναται 611 προτωριω 605; επηνθανετο 611 πως γεγραπται 001 003 004 005 102 103 107 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 215 218 219 305 306 404 408 409 411 412 501 502 507 509 513 514 517 602 604 607 608 609 610 612 613 622 627 701 801 802 πως γεγραπται υμιν 112 202 208 212 302 304 308 309 402 406 508 510 511 603 616 622 702 705 708 901 πως γεγραπται ημιν 307 που γεγραπται 108 614 623 που γεγραπται υμιν 105 109 113 512 521 601 606 615 617 619 703 707 709 803 805 902 που γεγραπται ημιν 93 210 220 504 - 81 002 006 114 203 403 407 503 625 626 [] 41 γεγραπτε 406 607 610 901; γεγραπτει 514c; οεγραπται 623c; γγεγραπται 614; υμεν 510



Chapter 21

679

πως . . . γενναται που ο χριστος γενναται 505 ομολογησατε μοι που ο χριστος γενναται 213 γεγενατε 505; ομολογησαται 213 περι του χριστου 93 001 003 004 005 102 103 105 107 108 111 112 115 116 118 201 204 206 207 208 209 211 212 214 218 219 304 305 306 307 308 309 402 404 406 408 409 411 412 501 502 504 507 509 510 511 513 514 517 602 604 607 608 612 613 614 616 627 701 702 705 709 801 802 901 περι χριστου 215 609 περι του βασιλεως χριστου 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 τα περι του χριστου 109 113 202 210 220 302 508 521 603 622 708 τον χριστον 623 - 81 002 006 114 203 403 407 503 610 625 626 [] 41 που γενναται 001 003 004 005 102 103 105 107 108 109 111 113 115 116 118 201 204 206 207 209 210 211 214 218 219 220 302 304 305 306 308 406 409 411 412 501 502 504 507 509 510 513 514 517 521 602 604 607 608 609 612 613 614 627 701 801 802 η που γενναται 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 που ο χριστος γενναται 002 112 208 212 307 402 403 408 503 511 610 616 625 626 702 705 709 901 οτι γενναται 93 215 γεννασθαι 623 που τικτεται 202 404 508 603 622 708 - 81 006 114 203 407 309 [] 41 γεννατε 403 511 513 607 614; γεναται 504 517 709; γεννατες 507; γενασθαι 623; τικτετε 404 λεγουσιν αυτω 93 001 003 005 102 103 107 109 111 113 115 116 118 201 204 206 207 209 210 211 214 218 219 220 302 305 306 308 406 408 409 411 412 501 502 509 510 513 514 517 521 602 604 607 608 609 610 611 612 613 627 701 801 802 και λεγουσιν αυτω 112 202 208 212 307 402 508 603 616 622 702 705 708 709 901 και λεγουσιν αυτω εκεινοι 511 και λεγουσιν 404 τοτε λεγουσιν αυτω 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902

680

The Protevangelium of James

οι δε λεγουσιν αυτω 105 309 403 505 οι δε ειπον αυτω 004 507 614 οι δε ειπον 002 213 304 503 605 626 και ειπον 625 και ωμολογησαν αυτω την γραφην την λεγουσαν οτι 623 - 81 006 108 114 203 215 407 504 [] 41 ει δε 614; λεγουσιιν 610c; ειπων 213 507; οιπον 605; ομολογησαν 623; αυτη 308 εν βηθλεεμ της ιουδαιας 93 001 002 003 004 005 102 103 105 107 108 109 111 112 113 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 404 406 408 409 411 412 501 502 503 504 505 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 - 81 006 114 203 407 [] 41 εμ 003 005 102 105 113 116 215 514 609; βιθλεεμ 107 202 211 213 218 219 404 406 409 507 517; βηθλε\ε/μ 619c; βυθλεεμ 503; βιθ 212; ιουδεας 607 610; εμ βιθλεεμ 112; βιθλεεμ . . . ιουδεας 605; βιθλεεμ . . . ειουδαιας 504; τος ιουδαιας 623c ουτως γαρ γεγραπται 001 002 003 005 103 107 111 113 115 118 201 204 206 207 209 211 214 218 220 302 304 305 306 408 409 411 501 503 513 517 602 605 608 609 612 627 802 ουτω γαρ γεγραπται 801 ουτως γαρ γεγραπται δια του προφητου 403 505 ουτως γαρ γεγραπται παρα του προφητου 625 ουτως γαρ γεγραπται εν τω προφητη 611 ουτως γεγραπται 93 102 105 109 116 201 215 412 502 504 514 521 607 613 626 701 ουτως και γεγραμμενον εστιν 507 614 γεγραπται 004 γεγραπται γεννηθηναι αυτον 309 ουτως γαρ γεγραπται και συ βηθλεεμ γη ιουδα ουδαμως ελαχιστη ει εν τοις ηγεμοσιν ιουδα εκ σου γαρ μοι εξελευσεται ηγουμενος οστις ποιμανει τον λαον μου τον ισραηλ 606 617 707 ουτως γαρ γεγραπται και συ βηθλεεμ γη ιουδα ουδαμως ελαχιστη ει εν τοις ηγεμοσιν ιουδα εκ σου μοι εξελευσεται εις αρχοντα κυριω ηγουμενον οστις ποιμανει τω λαω μου τω ισραηλ 108



Chapter 21

681

ουτως γαρ γεγραπται και συ βηθλεεμ γη ιουδα ουδαμως ελαχιστη μοι ει εν τοις ηγεμοσιν ιουδα εκ σου γαρ μοι εξελευσεται ηγουμενος οστις ποιμανει τον λαον μου τον ισραηλ 219 ουτως γαρ γεγραπται και συ βηθλεεμ γη ιουδα ουδαμως ει ελαχιστη εν τοις ηγεμοσιν ιουδα εκ σου γαρ εξελευσεται ηγουμενος οστις ποιμανει τον λαον μου τον ισραηλ 509 604 ουτως γαρ γεγραπται δια του προφητου και συ βηθλεεμ γη ιουδα εκ σου γαρ μοι εξελευσεται ηγουμενος οστις ποιμανει τον λαον μου τον ισραηλ 402 ουτως γαρ γεγραπται δια του προφητου και συ βηθλεεμ γη ιουδα ουδαμως ελαχιστη ει εν τοις ηγεμοσιν ιουδα εκ σου γαρ εξελευσεται ηγουμενος οστις ποιμανει τον λαον μου ισραηλ 112 ουτως γαρ γεγραπται δια του προφητου και συ βηθλεεμ γη ιουδα ουδαμως ελαχιστη ει εν τοις ηγεμοσιν ιουδα εκ σου γαρ μοι εξελευσεται ηγουμενος οστις ποιμανει τον λαον μου τον ισραηλ 208 307 616 ουτω γαρ γεγραπται δια του προφητου και συ βηθλεεμ γη ιουδα ουδαμως ελαχιστη ει εν τοις ηγεμοσιν ιουδα εκ σου γαρ μοι εξελευσεται ηγουμενος οστις ποιμανει τον λαον μου τον ισραηλ 705 901 ουτω γαρ γεγραπται και συ βηθλεεμ γη ιουδα ουδαμως ελαχιστη ει εν τοις ηγεμοσιν ιουδα εκ σου γαρ μοι εξελευσεται ηγουμενος οστις ποιμανει τον λαον μου τον ισραηλ 703 803 805 ουτω γαρ γεγραπται και συ βηθλεεμ γη ιουδα ουδαμως ελαχιστη ει εν τοις ηγεμοσιν ιουδα εκ σου γαρ εξελευσεται ηγουμενος οστις ποιμανει τον λαον μου ισραηλ 902 ουτως γεγραπται και συ βηθλεεμ γη ιουδα ουδαμως ελαχιστη ει εν τοις ηγεμοσιν ιουδα εκ σου γαρ μοι εξελευσεται ηγουμενος οστις ποιμανει τον λαον μου τον ισραηλ 308 512 601 615 619 ουτως γεγραπται και συ βηθλεεμ γη ιουδα ουδαμως ελαχιστη ει εν τοις ηγεμοσιν ιουδα εκ σου μοι εξελευσεται ηγουμενος οστις ποιμανει τον λαον τον ισραηλ 510 ουτως γεγραπται δια του προφητου και συ βηθλεεμ γη ιουδα ουδαμως ελαχιστη ει εν τοις ηγεμοσιν ιουδα εκ σου γαρ εξελευσεται ηγουμενος οστις ποιμανει τον λαον μου τον ισραηλ 212 ουτως γεγραπται δια του προφητου και συ βηθλεεμ γη ιουδα ουδαμως ελαχιστη εν τοις ηγεμοσιν ιουδα εκ σου γαρ εξελευσεται ηγουμενος οστις ποιμανει τον λαον μου τον ισραηλ 511 ουτως γεγραπται δια του προφητου και συ βηθλεεμ γη ιουδα ουδαμως ει ελαχιστη εν τοις ηγεμοσιν ιουδα εκ σου γαρ μοι εξελευσεται ηγουμενος οστις ποιμανει τον λαον μου τον νεον ισραηλ 702 ουτως γεγραπται δια του προφητου και συ βηθλεεμ γη ιουδα ουδαμως ελαχιστη ει εν τοις ηγεμοσιν ιουδα εκ σου γαρ μοι εξελευσεται ηγουμενος οστις ποιμανει τον λαον μου τον ισραηλ 213

682

The Protevangelium of James

ουτως γεγραπται υπο του προφητου μιχαιου και συ βηθλεεμ γη ιουδα ουδαμως ελαχιστη ει εν τοις ηγεμοσιν ιουδα εκ σου γαρ μοι εξελευσεται ηγουμενος οστις ποιμανει τον λαον μου τον ισραηλ 406 ουτως γεγραπται περι του προφητου και συ βηθλεεμ γη ιουδα ουδαμως ελαχιστη ει εν τοις ηγεμοσιν ιουδα εκ σου γαρ εξελευσεται ηγουμενος οστις ποιμανει τον λαον μου τον ισραηλ 709 - 81 006 114 202 203 404 407 508 603 610 622 623 708 [] 41 ουτος 304 408 605 612; \γαρ/ 802c; γεγραπτε 403 707; γεγραμενον 507 614; πρωφητου 505; ηγεμοσιν 702; ηγεμωσιν 616 702c 902; ποιμανη 308; ποιμενει 604; ουτος γεγραπτε 607; εξ ου 402; βιθλεεμ . . . ωστις 219; ελοχιστη η 307; η . . . ηγεμωσιν 705 901; ηγεμωσιν . . . εξ ου 511; ηγεμωσιν . . . εξ ου . . . ωστις 709; η . . . ηγεμωσιν . . . ωστις 208; βιθλεεμ . . . ηγεμωσιν . . . εξ ου 406; βιθλεεμ . . . ηγεμωσιν . . . ωστις 112; βιθλεεμ . . . ηγεμωσιν . . . εξ ου . . . ποιμανη 212; ηγεμωσιν . . . εξ ου . . . ωστις 108; ουτος . . . βιθλεεμ . . . ειν . . . ηγεμωσιν . . . ποιμανη 213; ουτο . . . βιθλεεμ . . . ελαχιστι οι . . . ηγεμωσιν . . . εξ ου μη 510 και απελυσεν αυτους 001 002 005 103 105 107 109 111 112 115 118 201 204 206 207 208 209 211 212 213 214 218 219 304 305 306 307 308 309 402 403 406 408 409 411 412 501 502 505 507 509 510 511 513 517 602 604 605 608 609 610 612 613 614 616 626 627 702 705 709 801 802 901 και απολυσας αυτους 93 και απελυσεν αυτοις 202 404 508 603 622 708 και απεστειλεν αυτους 302 και απολυσας τους αρχιερεις 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 και απολυσας τους ιερεις 623 και απολυσας 215 - 81 003 006 102 108 113 114 116 203 210 220 407 503 504 514 521 607 611 625 701 [] 41 απελησεν 709; απελοισεν 212; α[]λυσεν 412; αραρχιερεις 606 και απελυσεν . . . λεγων αυτοις ειτα καλεσας τους μαγους ειπεν εξεταζων αυτοις μονος ειπατε 004

21:08 MSS και ανεκρινε τους μαγους 002 005 103 118 201 207 214 302 304 308 309 411 412 501 502 513 517 607 608 609 612 613 627 801 802 και ανεκρινεν τους μαγους 001 003 102 107 109 111 115 116 204 206 209 211 218 305 306 406 408 409 514 602 610 701



Chapter 21

683

και ανακρινας τους μαγους 213 και ανεκραξεν τους μαγους 510 και τους μαγους ανεκρινεν 605 626 ανεκρινεν δε και τους μαγους 105 ανεκρινε τους μαγους 623 ανεκρινεν τους μαγους 93 ανεκρινεν αυτους 215 ανεκρινε τους μαγους εν τω πραιτωριω 512 601 615 619 ανεκρινεν αυτος εν τω πραιτωριω τους μαγους 606 617 703 707 803 805 902 και εκαλεσε τους μαγους 407 ηρωτησεν δε και τους μαγους 219 ηρωτησε δε και τους μαγους 509 604 - 81 006 114 203 [] 41 ανεκρυνεν 408; ανεκρι 612; ανεκλινε 627c; αυτους 902 και ανεκρινε . . . λεγων αυτοις ανακρινας και λεγει τοις μαγοις 112 208 212 307 402 404 511 616 705 901 τοις δε μαγοις ειπε 113 210 220 και τοις μαγοις ειπεν 504 521 611 και λεγει τοις μαγοις 202 508 603 622 708 709 λεγει ουν ηρωδης τους μαγους 702 και ειπε προς τους μαγους ο ηρωδης 108 ειπεν δε προς τους μαγους 507 614 και μεταπεμψας τους μαγους ανεκρινεν αυτους λεγων 505 και μεταπεμψαμενος τους μαγους ανεκρινεν αυτους λεγων 403 ειτα καλεσας τους μαγους ειπεν εξεταζων αυτοις μονος ειπατε 004 και ακουσας ηρωδης πεμψας τους μαγους ειπεν προς αυτους 503 \λ/εγει 702c και ανεκρινε . . . βασιλεα τοτε ηρωδης λαθρα καλεσας τους μαγους ηκριβωσε παρ αυτων τον χρονον του φαινομενου αστερος 625 λεγων αυτοις 001 002 003 005 102 103 105 107 108 109 111 114 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 218 219 304 305 306 308 309 406 408 409 411 412 501 502 509 510 512 513 514 517 601 602 604 605 606 607 608 609 612 613 615 617 619 626 627 701 703 707 801 802 803 805 902 λεγων 93 215 302 407 623 ειπεν αυτοις 213 - 81 006 203 610 [] 41 λεγον 105 408; αυτους 207 218c 219 306 411 510; αυτης 102 116; λεγω αυτης 607

684

The Protevangelium of James

τι ειδετε σημειον 93 001 002 102 103 105 107 109 111 112 113 114 116 202 203 207 208 209 210 211 212 213 218 219 220 306 307 308 309 402 404 406 407 411 501 504 509 511 513 514 517 521 602 604 605 606 607 608 609 611 616 617 626 627 701 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 τι ειδετε σημεια 003 005 115 118 201 204 206 214 408 409 412 502 613 τι οιδατε σημειον 302 403 505 512 601 615 619 τι ειδετε σημερον 304 508 603 622 708 τι σημειον ειδετε 108 623 τι σημειον οιδατε 004 709 τι αληθως ειδετε σημειον 507 ει αληθως ειδετε σημειον 614 ειτι ειδετε σημειον 305 ει ειδετε σημειον 612 ειδετε σημειον 510 τι ειδετε 610 εαν τι ειδητε στασιμον και ελθητε επι το σημειον 006 215 - 81 [] 41 ειδεται 209 211 409 513; ιδετε 001 002 003 005 102 107 114 115 116 118 203 204 207 218c 219 309 402 502 508 514 517 521 603 613 622 626 701 708 803 902; ιδεται 93 105 202 206 212 304 404 406 504 602 605 608 703; ιδητε 006; ηδετε 408 610; ειδατε 302 505; ειδαται 709; ιδατε 403; ιδειται . . . ελθηται 215; ι ιδετε 612; ητι ιδηται 305; ιδεται σημιον 510; ιδεται σιμειον 213; ηδετε σιμοιον 607; ιδετε σημερον 805; ιδετε σημειον 805c; αληθος . . . σιμειον 507; η αληθος ειδεται 614 τι ειδετε . . . προσκυνησω αυτον απελθοντες ερευνησατε ακριβως περι του παιδιου επαν δε ευρηται απαγγειλατε μοι οπως καγω ελθων προσκυνησω αυτον οι δε ειπον ειδομεν αυτου τον αστερα εν τη ανατολη ην γαρ παμμεγεθης και ου των αλλων αστερων ομοιος ουδε την κατ αυτων πορειαν ποιουμενος και εκ τουτου εγνωμεν οτι βασιλευς εγεννηθη τω ισραηλ τουτο παρα του διδασκαλου ημων βαρλααμ διδαχθεντες και κινησαντες ηλθομεν ερευνωντες του προσκυνησαι αυτω και ιδου ο αστηρ ον ειδομεν ουτως την οδον ημων εως ωδε περιεποιησατο νυν δε ου χωρουμεν αυτον λεγει αυτους ηρωδης ποσων χρονων αγετε αφου τον αστερα υμεις οιδατε οι δε ειπον β ο δε απελυσεν αυτους 503 ερευνησαται . . . οιπον . . . ιδωμεν . . . πανμεγεθης . . . ποριαν . . . τουτω . . . βαλλααμ . . . ιδωμεν αυτως . . . οδε . . . χορωμεν . . . χρονον αγεται . . . ιδατε . . . απελησεν 503 επι τον γεννηθεντα βασιλεα 93 002 004 105 109 113 114 203 210 213 220 302 308 309 403 406 504 507 510 605 610 611 623 626 επι τον γεννηθεντα χριστον βασιλεα 108



Chapter 21

685

επι τον τεχθεντα βασιλεα 112 202 208 212 304 307 402 404 407 505 508 511 512 521 601 603 606 615 616 617 619 622 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 επι γεννηθεντα βασιλεα 614 επι τον γεννηθεντα βασιλεα αναγγειλατε μοι 001 003 005 102 107 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 218 219 306 408 409 411 412 501 502 509 513 514 517 602 604 607 608 609 612 613 627 701 801 802 επι τον γεννηθεντα βασιλεα αναγγειλατε 103 επι τον γεννηθεντα αναγγειλατε μοι 305 και επι τον γεννηθεντα βασιλεα αναγγειλατε μοι 006 και επι τον γεννηθεντα βασιλεα αναγγειλατε μοι οπως καγω ελθων προσκυνησω αυτω 215 - 81 επι τον γενν[] 41 των 408; γενηθεντα 504 517; γεννηθεντι 305; |γεννηθεντα| 623c; τεχ\θ/εντα 707c; βασιλεαν 614 702; επιι . . . βασιλεαν 610; επι . . . βασιλεαν 610c; τεχθνετα βασιλεαν 507 608 611 709; γενηθεντα βασιλε 514c; αναγγειλαται 306; αναγκειλατε 602 627; των . . . αν αναγγηλατε μι 607; βασιλαια . . . αναγγειλαται 409

21:09 MSS και ειπον οι μαγοι 93 002 105 108 109 112 114 208 212 302 304 307 308 309 402 404 406 407 504 510 511 521 610 611 616 702 705 901 και ειπον αυτω οι μαγοι 001 003 005 006 102 107 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 215 218 219 305 306 411 412 501 502 509 513 514 517 602 604 607 608 609 612 613 627 701 801 802 και ειπον 202 508 603 622 708 709 ειπον δε αυτω οι μαγοι 408 409 οι δε ειπον 113 203 210 213 220 507 605 614 623 626 οι δε ειπον αυτω 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 οι δε λεγουσιν αυτω 004 και αποκριθεντες ειπον αυτω 403 505 και ειπον αυτω οι μαγοι αυτου του γεννηθεντος βασιλεως 103 - 81 625 902 [] 41 ει δε 614; ειπων 404 406 408 507; ειπαν 109; ηπον 409; οιπον 605; ηπον αυτο 607 ειδομεν ειδομ 41 93 002 109 112 113 114 203 208 210 212 213 220 302 304 307 308 309 402 403 404 406 407 504 505 507 510 511 512 521 601 605 606 610 611 614 615 616 617 619 623 626 702 705 707 709 803 805 901 902 οιδαμεν 105 202 508 603 622 708

686

The Protevangelium of James

ειδομεν γαρ 703 - 81 625 ειδωμεν 304 507 614 626; ιδομεν 41 93 203 213 302 402 404 510 703 803 805 902; ιδωμεν 109 112 114 212 307 403 406 504 505 521 611; ιδωμε\ν/ 610c; οιδωμεν 605 ειδομεν . . . παμμεγεθη αστηρ αυτου εγεννηθη μεγας 001 006 102 107 111 116 206 207 209 211 215 218 219 305 306 408 501 509 513 514 517 602 604 607 608 612 627 701 801 802 αστηρ αυτω εγεννηθη μεγας 003 502 613 αστηρ μεγας εγεννηθη αυτου 409 αστηρ εγεννηθη μεγας 103 αστηρ αυτου εφανη μεγας 005 115 118 201 204 214 411 412 αυτου του γεννηθεντος βασιλεως αστηρ εγεννηθη μεγας 609 εγεννηθην 218; εγενηθη 607 613; εγγεννηθη 802 ειδομεν . . . φαινεσθαι αστερα μεγαν γεννηθεντα ως αμβλυνειν τους οφθαλμους ημων και τη λαμψει αυτου σκοτιζειν τους λοιπους αστερας 004 ειδομεν . . . ηλθομεν προσκυνησαι αυτον ειδομεν γαρ αυτου τον αστερα εν τη ανατολη και ηλθομεν του προσκυνησαι αυτον ο δε αστηρ προαγων ημας υπερφαινοντα ην τοις αστροις τουτοις και ουτως εγνωμεν οτι βασιλευς εγεννηθη τω ισραηλ 108 υπερφαινωντα . . . εγενηθη 108 αστερα πα παμ μμεγεθη 002 105 109 112 208 212 213 304 307 308 309 402 403 406 407 505 507 510 511 512 521 601 605 606 610 614 615 616 617 619 623 626 702 703 705 707 709 803 805 901 902 αστερα παμμεγεθεστατον 113 210 220 611 αστερα εν τη ανατολη 93 αστερα μεγαν εν τη ανατολη 114 αυτου τον αστερα υπερ παντας 202 508 603 622 αυτου τον τε αστερα υπερ παντας 708 αυτου τον αστερα παμμεγεθεστατον 504 τον αστερα αυτου εν τη ανατολη παμμεγεθη 203 - 81 625 αστ[] ανατολη 41 παμμεγεθει 203 213; παμμεγεθην 406; πανμεγεθη 307 610 709; πανμεγεθι 507; πανμεγεθει 112; πανμεγεθοι 614; παμεγεθη 505; μεγα 114; πανμεγεθεστατον 504 αστερα . . . λαμψαντα αστερα λαμψαντα παμμεγεθη 302 τον αστερα λαμποντα παμμεγεθη 404 πανμεγεθη 404



Chapter 21

687

και ελαμψεν 001 003 005 006 102 103 107 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 215 218 305 306 408 409 411 412 501 502 513 514 517 602 607 608 609 612 613 627 701 801 802 και ουτως ελαμψεν 219 509 604 λαμψαντα 002 113 210 220 308 403 406 504 505 510 512 521 601 605 606 610 611 615 617 619 626 703 707 803 805 902 λαμποντα 112 114 202 208 212 213 307 309 402 407 507 508 511 603 614 616 622 702 708 709 λαμποντα εν τη ανατολη 105 υπερλαμψαντα 93 εισλαμψαντα 203 - 81 109 304 623 625 705 901 ε[] 41 ελλαμψεν 102 514 602; λαμψοντα 202; λαμψατα 406; λαμποτα 708; και ε και 006c εν τοις αστροις του ουρανου 001 003 005 006 102 103 107 113 115 116 118 201 203 204 206 207 209 210 213 214 215 219 220 304 305 306 408 409 411 412 502 504 509 512 514 517 521 601 602 604 605 606 607 608 609 611 612 613 615 617 619 626 627 701 703 707 803 805 902 εν τοις αστροις τουτοις 002 105 109 302 309 εν τοις αστροις 610 εν τοις ουρανοις 406 510 τοις αστροις του ουρανου 211 τοις αστροις 507 614 τοις ουρανοις 308 υπερ παντα αστερα 93 υπερ παντας τους αστερας του ουρανου 403 505 υπερ τους αστερας του ουρανου 111 218 501 513 801 802 υπερ παντα τα αστρα του ουρανου 114 εν τη ανατολη ανατειλαντα 623 - 81 112 202 208 212 307 402 404 407 508 603 625 709 [] 41 αυτοις αστροις 504; τ|οις| αστροις 219c; ου ουρανοις 406 εν τοις . . . αυτους και αμβλυνοντα τους αστερας 511 616 622 702 705 708 901 και ημβλυνεν αυτους 001 003 005 102 107 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 218 219 305 306 408 409 412 501 502 509 513 514 517 602 604 607 608 612 613 627 701 801 802

688

The Protevangelium of James

και ημβλυνεν αυτους τοσουτον 103 609 και αμβλυναντα αυτους 93 002 210 220 302 626 και αμβλυναντα τα αστρα 308 406 και αμβλυωσσαντες αυτον ειδομεν 006 215 και αμβλυνοντα αυτους 109 113 304 309 504 507 614 και αμβλυνοντα αυτοις 521 και αμβλυνοντα αυτα 114 203 και αμβλυνοντα τους αστερας 112 202 208 307 402 404 407 508 603 και αμβλυνοντα παντας τους αστερας 623 και καταμβλυνοντα αυτους 611 και αμβλυνοντα 212 και αμβλυνοντα τους αλλους αστερας 703 αμβλυνοντα τους αλλους αστερας 512 601 606 615 617 619 707 803 805 902 αμβλυνοντα τους αστερας 510 και πλανωντα εν τοις αστροις 610 - 81 105 213 403 505 605 625 709 και η[]νεν αυτους 411 []ναντα αυτ[] 41 ημβληνεν 602 627; αμβλυνεν 502; ημβλοινεν 607; αμβ\λ/υνοντα 703c; αυλεινωντα 404; αμηλυνοντα 504; εμβλυνοντα 212; αμβλυνων 521; πληναντα 610; αυτοις 304 305; αυτα 109 203; αστερα 308; αναβλυνοντα αυτα 614; αμβλυωσαντες . . . ιδωμεν 006; αμβυωσαντα . . . ιδωμεν 215 ωστε τους αστερας 001 003 005 006 103 105 107 109 111 115 118 201 204 206 207 209 211 214 215 218 304 306 408 409 411 412 501 502 507 513 517 602 608 609 613 614 627 801 802 ωστε τους αλλους 113 210 220 309 504 521 611 ωστε τουτους 612 τους αστερας 212 ωστε 93 102 116 302 305 308 406 510 514 607 610 626 701 - 81 112 202 203 208 213 307 402 403 404 407 505 508 511 603 605 616 622 625 702 705 708 709 901 [] 41 οστε 409 504; ωσται\ε/ 610c; αστερες 614; ασθερας 408 ωστε . . . φαινεσθαι ωστε μη φαινεσθαι τους αστερας 219 509 604 ωστε μη φαινεσθαι αυτους 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 ωστε μη φαινεσθαι αυτα απο του φωτος αυτου 114 του φαινειν 002 φαινεσται 703; φενεσθαι 623



Chapter 21

689

μη φαινεσθαι 001 003 005 006 102 103 105 107 109 111 113 115 116 118 201 204 206 207 209 210 211 214 218 220 302 304 305 306 308 309 406 408 409 411 412 501 502 504 507 513 514 517 521 602 607 608 609 610 611 613 614 626 627 701 801 802 μη φαινειν 93 215 510 μηδωλως φαινεσθαι 612 - 81 112 202 203 208 212 213 307 402 403 404 407 505 508 511 603 605 616 622 625 702 705 708 709 901 [] 41 φαινεσθε 514 610; φαινεσται 614; φενεσθαι 105 218c 304 406 408 608 611; φενεστε 507; φαινην 510; φαινεν 215; μοι φενεσθαι 607

21:10 MSS και ουτως εγνωμεν 001 003 005 102 107 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 218 219 305 308 406 408 409 412 501 502 509 510 513 514 517 602 604 607 608 612 613 627 701 801 802 και ουτως εγνωμεν ημεις 302 610 και ουτως εγνωμεν ω βασιλευ 103 609 και ημεις ουτως εγνωμεν 109 507 614 και ημεις οντως εγνωκαμεν 93 και ημεις εγνωκαμεν 210 626 702 και ημεις εγνωμεν 112 113 203 208 212 213 220 307 309 402 404 407 504 511 521 605 616 623 705 901 και ημεις γινωσκωμεν 105 και ημεις οιδαμεν 304 και εγνωμεν ημεις 611 και εγνωμεν 002 114 403 411 505 512 601 606 615 619 703 707 709 803 805 902 και εξ αυτου εγνωμεν 202 508 603 622 και εξ αυτης εγνωμεν 708 και γνωντες 004 ουτως εγνωμεν 006 215 - 81 617 625 και ουτως ε[] 41 και ουτως [] εγνωμεν 306 ο\ν/τως 93c; ουτος 510 607 612; ημοις 605; εγνωμεν 112 113 203 208 212 213 220 307 309 402 404 407 504 511 616 623 705 901; γινοσκωμεν 105

690

The Protevangelium of James

οτι βασιλευς εγεννηθη 002 006 105 109 113 203 204 206 207 210 213 215 220 302 304 403 406 504 505 507 521 605 610 611 626 οτι βασιλευς γεγεννηται 309 οτι βασιλευς εγεννηθη μεγας 003 005 102 103 111 115 116 201 211 214 218 306 408 409 412 501 502 513 517 602 608 609 612 613 701 801 802 οτι βασιλευς εγεννηθη και μεγας 607 οτι βασιλευς μεγας εγεννηθη 001 004 107 114 118 209 219 305 411 509 512 514 601 604 606 614 615 617 619 627 703 707 803 805 902 οτι βασιλευς μεγας ετεχθη 623 οτι βασιλευς ετεχθη 93 οτι βασιλευς τικτεται 112 202 208 212 307 402 404 407 508 511 603 616 622 702 705 708 709 901 - 81 625 [] 41 εγενηθη 203 403 411; εγεν\ν/ηθη 504c; εγεννηθοι 614; εγεννηθην 306; τικταιτε 212; τικτετεται 404; κε 607 οτι βασιλευς . . . ισραηλ οτι βασιλευς τω ισραηλ εγεννηθη 308 510 τω ισραηλ 41 93 001 002 003 004 005 102 103 105 107 109 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 212 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 402 406 407 408 409 411 412 501 502 504 507 509 511 513 514 521 604 607 608 609 610 611 613 614 616 627 701 705 709 801 802 901 του ισραηλ 517 612 εν τω ισραηλ 211 213 309 404 512 601 605 606 615 617 619 626 702 703 707 803 805 902 εν ισραηλ 006 τοις ιουδαιοις 623 τω κοσμω 602 - 81 202 403 505 508 603 622 625 708 το 406; ησραηλ 612 και ηλθο ηλθομ μεν 93 001 003 005 006 102 103 105 107 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 213 214 218 219 220 302 305 306 307 308 309 402 403 404 406 407 408 409 411 412 504 505 507 508 510 511 513 514 517 521 602 603 605 607 608 609 611 612 613 614 616 622 623 626 627 701 702 705 708 709 801 802 901 ηλθομεν 004 και δια τουτο ηλθομεν 002 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902



Chapter 21

691

δια τουτο ηλθομεν 512 και αφικομεθα ενταυθα 509 604 - 81 215 304 610 625 και η[] 41 ηλθωμεν 006 102 109 114 116 209 212 213 219 305 306 404 408 409 504 505 507 510 514 517 521 605 608 611 622 626 627 701; ηλθωμαι 614; και ηλθωμεν . . . και ειλθωμεν Dittography 406 προσκυνησαι αυτον 93 002 005 105 109 111 115 201 204 208 210 213 220 302 308 402 403 404 406 412 505 507 508 510 512 601 603 604 605 606 607 608 611 615 616 617 619 622 702 703 705 707 708 709 802 803 901 902 προσκυνησαι αυτω 001 003 004 006 102 103 107 112 113 114 116 118 202 203 206 207 209 211 212 214 218 219 305 306 307 309 407 408 409 411 504 509 511 513 514 517 521 602 609 612 613 614 623 626 627 701 801 ως προσκυνησαι αυτον 805 - 81 215 304 610 625 [] 41 αυτων 505; προσκυνησε 612; προσκυνεισαι 510; προσσκυνησοι 614; προσκυνησε αυτων 607; προσκυνησαι αυτον Dittography 406

21:11 MSS και ειπεν αυτοις 93 001 003 005 006 102 103 107 109 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 212 214 220 304 305 306 307 309 402 403 404 406 407 411 412 504 505 508 511 514 517 521 602 603 607 608 609 611 612 613 614 616 622 627 701 705 708 709 901 και ειπεν αυτω βασιλευς 507 και ειπεν αυτοις ο βασιλευς 105 203 302 308 510 610 και ειπε προς αυτους 108 και ειπεν 002 213 605 626 και ειπων 004 ειπεν δε αυτοις 408 409 ειπε δε αυτοις 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 και λεγει αυτοις 219 509 604 και απελυσεν αυτους ειπων 623 και πεμψας αυτους εις βηθλεεμ ειπεν 625 - 81 215 702 [] ειπεν αυτ[] 41 ειπε 510; αυτης 517 614; αυτοι 504; ηπεν αυτης 505; υπεν αυτης 607; εξελθοντες δε οι μαγοι 805c

692

The Protevangelium of James

και . . . ηρωδης ο δε ηρωδης ειπεν αυτοις 111 218 501 513 801 802 ηρωδης 001 002 003 005 006 102 103 105 107 109 113 114 115 116 201 203 204 207 209 210 211 212 214 219 220 302 306 307 308 404 406 408 409 411 412 505 507 509 512 514 517 521 601 602 606 608 609 612 613 614 615 617 619 627 701 703 707 803 902 ο ηρωδης 004 108 112 118 202 208 305 402 403 407 504 508 511 603 604 607 611 616 622 705 708 709 805 901 ηρωδης που γενναται 304 ηρωδης τοις μαγοις 213 ηρωδης ο βασιλευς 93 206 ηρωδης ο βασιλευς τοις μαγοις 605 ο βασιλευς ηρωδης 309 ο βασιλευς ηρωδης τοις μαγοις 626 - 81 215 510 610 623 625 702 [] 41 ηροδης 005; ιρωδης 212 709 υπαγετε και ζητησατε 93 001 003 005 006 102 107 111 113 115 116 118 201 204 206 207 209 211 213 214 218 306 308 309 406 408 409 411 412 501 502 513 514 517 602 607 608 612 613 626 627 701 801 802 υπαγετε και ζητησατε αυτον 210 219 220 509 604 611 υπαγετε και ζητησατε ακριβως 302 υπαγετε ζητησατε ακριβως 610 υπαγετε ζητησατε 305 510 υπαγετε εκζητησατε 108 507 614 υπαγετε και ερευνησατε 709 υπαγετε 103 112 202 203 208 212 307 402 404 407 504 508 511 521 603 605 609 616 622 705 708 901 αναζητησατε 304 αναζητησατε που γεγεννηται 109 πορευθεντες ζητησατε ασφαλως 615 619 πορευθεντες αναζητησατε ασφαλως 512 601 606 617 703 707 803 805 902 πορευθεντες ζητησατε αυτον που εστιν και προσκυνησατε αυτω 114 πορευθεντες ακριβως εξετασετε περι αυτου 403 πορευθεντες ακριβως εξετασετε περι του παιδιου 505 625 πορευθεντες ακριβως εκζητησατε περι του παιδιου 002 πορευθεντες ζητησατε 623 - 81 215 702 [] 41



Chapter 21

693

υπαγεται 107 202 203 206 212 404 409 504 507 511 513 605 608 610 614 622 627 709; υπαγητε 211; ειπαγεται 607; ζητεισατε 209; αναγητησατε 606; εκζητησαται 108; υπαγεται ζητησαται 305; υπαγεται ζητεισατε 510; υπαγεται . . . ζητησαται 102 116 306 408 611 626; υπαγεται . . . ζητεισαται 213; υπαγεται . . . ζητισατε 406; εξετασεται . . . του παιδιου 403c υπαγετε . . . ευρητε οτι ζητουντες ει ευρετε αυτον υποστρεψαντες 004 απελθατε και εξετασατε περι του παιδιου και ελθοντες 105 ευρητε 004 και εαν ευρητε 93 001 003 005 006 102 107 109 111 112 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 212 214 218 219 220 304 305 306 308 309 404 406 407 411 412 501 507 508 509 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 611 612 613 614 615 616 617 619 622 626 627 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και αν ευρητε 005 409 502 510 και εαν ευρητε αυτον 213 402 και επαν ευρητε 002 103 302 609 610 και επαν ευρητε αυτον 108 επαν δε ευρητε 403 505 625 εαν ευρηται 504 και ευρησετε 408 608 επαν δε ευρησητε ελθοντες 623 και ελθοντες 114 - 81 215 307 702 και εαν ευρ[] 41 \ε/αν 005c; εν 514; ευρηται 002 109 112 202 304 305 306 403 408 505 508 513 517 603 605 610 611 614 622 625 626 708 802 803 805; ευρειτε 209; ευροιτε 108; ευρειται 404 406 511; ευριται 212 709; εβριται 510; ευρετε 93 003 210 309; ευρησηται 608 απαγγειλατε μοι 93 002 006 102 103 105 107 108 109 112 113 116 118 202 207 208 210 212 213 220 302 304 306 307 308 309 402 403 404 406 408 504 505 507 508 510 511 512 514 517 521 601 602 603 605 606 607 608 609 610 611 614 615 616 617 619 622 623 625 626 701 703 705 707 708 709 803 805 901 902 επαγγελλατε μοι 203 αναγγειλατε μοι 001 003 004 005 111 114 115 201 204 206 209 211 214 218 219 305 407 409 411 412 501 502 509 513 604 612 613 627 801 802 - 81 215 702 [] 41 απαγγειλαται 93 212 302 306 511 611; απαγγηλατε 507 607 709; απαγγηλαται 404; απαγγιλατε 605; αναγγειλαται 305 409; αναγκειλατε 627

694

The Protevangelium of James

οπως καγω ελθων 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 213 214 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 504 505 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 οπως καγω ελθω 212 οπως και εγω ελθων 507 οπως καγω 109 ινα ελθων καγω 108 ινα καγω απελθων 404 - 81 215 702 [] ελθων 41 ο 614; ηλθων 610c; ε\λ/θων 93c; οπω . . . ελθον 607 προσκυνησω αυτον 93 002 003 004 005 105 108 109 111 113 114 115 201 202 204 208 210 211 213 218 219 220 302 305 402 403 404 406 411 412 501 505 507 508 509 510 511 512 513 601 602 603 604 605 606 607 608 610 611 612 614 615 616 617 619 622 627 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 προσκυνησω αυτω 001 006 102 103 107 112 116 118 203 206 207 209 212 306 307 308 309 407 408 409 502 514 517 521 609 613 625 626 701 προσκυνησαι αυτον 304 προσκυνησαι αυτω 504 προσκυνησω αυτον τουτο δε ειρηκει θελων ευρειν τον χριστον και θανατωσαι αυτον 623 - 81 215 702 προσκυνησω [] 214 πρ[] 41 προσκηνησω 602 610 611; αυτων 607; του . . . ειρηκη . . . ευρην 623 και εξηλθον οι μαγοι 93 001 002 003 005 006 102 107 109 111 112 113 116 202 206 207 208 209 210 211 212 215 218 220 302 304 306 307 308 309 402 403 404 406 407 501 502 504 505 507 508 510 513 514 517 603 607 608 610 611 612 613 614 616 622 627 701 705 708 709 801 802 901 και ηλθον οι μαγοι 521 και εξηλθον οι μαγοι απο ηρωδου 203 και εξηλθον οι μαγοι παρα του βασιλεως 213 605 626 και εξηλθον οι μαγοι απο προσωπου του βασιλεως 115 118 201 204 214 411 412 602

Chapter 21



695

και εξελθοντες οι μαγοι 305 και εξηλθον απ αυτου οι μαγοι 108 και εξηλθον απο του βασιλεως οι μαγοι 105 εξελθοντων δε των μαγων 408 409 τοτε εξηλθον οι μαγοι 219 509 604 εξηλθον οι μαγοι 511 702 εξελθοντες δε οι μαγοι επορευοντο 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 οι δε εξελθοντες εκ της πολεως 503 οι δε ακουσαντες επορευθησαν 625 οι δε μαγοι πορευομενοι εις βηθλεεμ 623 και ακουσαντες του βασιλεως επορευθησαν 114 απελυσεν αυτους οι δε εξελθοντες 004 - 103 609 [] 41 81 εξηλθων 213 218c 403 404 406 505; εξελθων 627; μαγι 612; μαγον 408; η μαγη 607

21:12 και ιδου11 ειδον αστερας και ιδου ον ειδον αστερα 001 003 005 102 107 109 111 113 115 116 118 201 204 206 209 210 211 214 218 219 220 304 306 308 309 406 412 501 502 509 513 514 602 604 612 613 614 627 701 801 802 και ιδου ον ειδον τον αστερα 504 και ιδου ον ειδον οι μαγοι αστερα 207 517 608 και ιδου ευθεως ον ειδον αστερα 93 και ιδου ειδον αστερα 507 και ιδου ο αστηρ ον ειδον 002 103 105 108 112 114 203 208 212 213 305 307 402 403 411 505 512 521 601 605 606 609 610 611 615 616 617 619 625 626 702 703 705 707 709 803 901 και ιδου αστηρ ον ειδον 302 510 511 805 902 και ιδου αστηρ 404 και ο αστηρ 202 407 508 603 622 708 ιδου ον ειδον αστερα 408 409 ιδου ο αστηρ ον ειδον 503 ον ειδον αστερα 607 ειδον τον αστερα 623 και ιδου ειδον το[] 81 [] 41

11.  ειδου

696

The Protevangelium of James

ιδον 93 001 003 005 109 112 114 218c 219 502 510 607 611 612 613 627 701 902; ηδον 409; ιδων 105 213 307 402 403 406 503 505 507 608; οιδον 305 605; ιιδον 517c; ιδαν 81; ων 408; ιδον των 504; ιδον αστεραν 614 και ιδου . . . ανατολη και ιδου ον ιδον εν τη ανατολη αστερα 006 215 ιδων 215 και ιδου . . . δωρα προηγεν αυτοις ο αστηρ αχρι του σπηλαιου ος και πρωην αυτοις εφανη εν τη ανατολη και ιδοντες αυτον σταθεντα επι την κεφαλην του παιδιου και την μαριαμ την μητερα του παιδος κατα το προφητικον εν δωραις αυτον ετιμησαν 004 εν τη ανατολη 93 001 002 003 005 103 105 107 108 109 111 112 113 114 115 118 201 203 204 206 208 209 210 211 212 213 214 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 406 408 409 411 412 501 502 503 504 507 509 510 511 512 513 521 601 604 605 606 609 610 611 612 613 614 615 616 617 619 625 626 627 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 - 81 102 116 202 207 403 404 407 505 508 514 517 602 603 607 608 622 623 701 708 [] 41 ανατωλη 406 και προηγαν αυτους και προηγεν αυτους 504 511 608 προηγεν αυτους 93 001 003 005 006 102 107 109 111 112 115 116 118 201 203 204 207 208 209 210 211 212 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 404 406 407 408 409 411 412 501 502 503 509 510 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 607 608 610 611 612 613 614 615 616 617 619 625 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 προηγεν αυτοις 108 114 προηγεν αυτων 002 103 507 609 προσηγεν αυτους 113 902 προηγαγεν αυτους 213 προσηγαγεν αυτους 105 505 προηγειτο αυτων 202 508 603 622 708 προαγοντα αυτους την οδον 623 []ηγεν αυ[] 81 [] 41 προειγεν 211 214; πρωειγεν 404; αυτον 507



Chapter 21

697

εως εισηλθαν εως εισηλθον 001 003 005 102 103 107 115 116 118 201 204 206 209 214 306 408 412 502 514 517 602 608 609 612 613 627 701 εως εισηλθεν 006 207 211 εως ηλθον 93 212 404 409 511 607 εως ελθων 113 114 208 210 215 220 302 304 308 309 403 406 407 411 504 507 510 521 611 615 616 619 625 705 901 εως ελθοντες 402 εως ου εισηλθον 105 213 605 626 εως ου εισηλθεν 109 111 218 εως ου ηλθον 108 112 202 203 219 305 307 508 509 603 604 622 702 708 709 εως ου ηλθεν 501 513 801 802 εως ου ελθων 002 512 601 606 614 617 623 703 707 803 805 902 εως αν ελθων 610 και ελθοντες 505 - 503 [] 41 81 ησηλθον 408; ηλθων 404; ελθαν 208; εισηλθων 213 εν τω σπηλαιω 108 203 302 εις το σπηλαιον 001 003 005 006 102 103 105 107 109 112 115 116 118 201 204 206 207 209 211 212 213 214 306 307 402 404 407 408 409 412 502 511 514 517 602 605 607 608 609 612 613 626 627 701 702 709 επι το σπηλαιον 111 218 219 305 501 509 513 604 801 802 επι το σπηλαιον ου ην το παιδιον 202 508 603 622 708 εν τω σπηλαιω ου ην το παιδιον 93 επανω ου ην το παιδιον 505 - 109 114 208 215 304 309 403 411 503 512 601 606 610 614 615 616 617 619 625 703 705 707 803 805 901 902 εν τ[] 81 [] 41 ει το 517; τον 608; σπιλαιω 108; σπιλαιον 211 213; σπιλεον 408; σποιλεον 607; ου ηλ 708; τω παιδιον 505 εν τω σπηλαιω . . . εστη και εστη εν τω σπηλαιω 113 εστη εν τω σπηλαιω 210 220 308 406 504 510 521 611 εστη εις το σπηλαιον 002 507 εστυ 611 εν τω σπηλαιω . . . παιδιου εστη οπου ην το παιδιον και ιδοντες τον αστερα επανω του παιδιου 623

698

The Protevangelium of James

και εστη12 93 001 006 102 103 105 107 108 109 111 112 116 203 207 211 212 213 218 304 305 306 307 501 511 513 514 517 605 607 608 609 626 701 702 709 801 802 εστη 114 208 215 302 309 403 407 411 512 601 606 610 614 615 616 617 619 625 703 705 707 803 805 901 902 και εστη ο αστηρ 003 005 115 118 201 204 206 209 214 219 404 412 502 509 602 604 612 613 627 ο δε αστηρ εστη 408 409 και ελθων εστη 503 και σπευσαντες εισηλθον 505 [] 41 81 εστι 211 304 305 408; εστφ 409; εστει 215 409c; αστηλ 502; ειδον εστη 702c και εστη . . . παιδιου και ιδοντες οι μαγοι τον αστερα εχαρησαν χαραν μεγαλην σφοδρα 202 508 603 622 708 αστεραν 508 622 708 επι την κεφαλην 001 003 005 006 102 105 107 108 111 112 113 115 116 118 201 203 204 206 209 211 212 218 219 302 305 306 307 404 407 408 409 412 501 502 504 509 510 513 514 517 521 604 611 612 613 627 701 702 709 801 802 επι την κεφαλην ο αστηρ 213 επι τη κεφαλη 109 210 220 επι της κεφαλης 002 605 607 626 επανω της κεφαλης 602 επι την θυραν 207 608 επανω 103 114 208 214 304 309 402 403 411 503 511 512 601 606 609 610 615 616 617 619 625 703 705 707 803 805 901 902 - 215 308 406 505 507 614 [] 41 81 καιφαλην 408 611 επι την κεφαλην . . . παιδιου εκει 93 του παιδιου 002 006 108 113 118 203 210 212 220 302 307 404 407 504 510 521 605 611 626 702 709 του σπηλαιου 001 003 005 102 103 107 111 112 115 116 201 204 206 209 211 213 214 218 219 305 306 408 411 412 501 502 509 513 514 517 602 604 607 609 612 613 627 701 801 802

12.  κα\ι/εστη c



Chapter 21

699

του σπηλαιου ου ην το παιδιον 114 207 503 512 601 606 608 615 617 619 625 703 707 803 805 902 αυτου του σπηλαιου 409 εις το σπηλαιον 614 ου ην το παιδιον 109 208 215 304 308 309 402 403 406 511 610 616 705 901 οπου ην το παιδιον 507 του παιδιου και ιδοντες αυτον οι μαγοι εχαρησαν χαραν μεγαλην 105 - 505 616 [] 41 81 παιδου 108 212 605; σπιλαιου 211 213 408; σποιλεου 607; σπηλαιω 614; ους ην 610c; εχαρισαν 105

21:13 και ιδοντες 81 93 002 006 108 114 202 203 302 308 309 411 και ιδοντες προσεκυνησαν 610 ιδοντες δε 109 113 210 215 219 220 304 504 509 521 604 611 625 ιδοντες ουν 510 και ειδον 001 003 005 102 103 107 111 112 115 116 118 201 204 206 207 208 209 211 212 214 218 306 307 402 408 409 412 501 502 508 511 513 514 517 602 603 607 608 609 612 613 616 622 627 701 702 705 708 709 801 802 901 ειδον 623 και εισελθοντες ειδον 407 και εισελθοντες εις το σπηλαιον ειδον 105 και σπευσαντες εισηλθον και ευρον 505 και σπευσαντες ηλθον και ευρον 403 και ευρον 404 - 406 507 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 [] 41 ιδωντες 202; ιδο\ν/τες 610c; ειδοντες 108; ιδον 005 105 116 211 212 218 307 502 514 613 627 701; ιδων 402 508 603 607 608 622 708; οιδον 709; ευρων 403 505; προσεκηνησαν 610; ηλθων . . . ευρων 403 και ειδον . . . μαγοι και ιδου οι μαγοι προσεκυνησαν 305 και ελθοντες οι μαγοι ευρον 614 και εισελθοντες οι μαγοι ευρον 503 εισελθοντες δε οι μαγοι και ιδοντες 605 626 εισελθοντες δε οι μαγοι ενδον του σπηλαιου ειδον 213 εισελθωντες 503; οιδοντες 605; εισελθωντες . . . ενδων . . . σπιλαιου ιδων 213

700

The Protevangelium of James

οι μαγοι 001 003 005 006 102 103 107 111 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 209 210 211 214 218 219 220 302 304 306 308 309 408 409 411 412 501 502 504 509 510 513 514 517 521 602 604 607 608 609 611 625 612 613 626 627 701 801 802 οι μαγοι τον αστερα εχαρησαν χαραν μεγαλην σφοδρα και ελθοντες εις την οικιαν ειδον 625 οι μαγοι εχαρησαν χαραν μαγαλην και εισηλθον εν τω σπηλαιω και ευρον 114 - 93 105 112 202 208 212 215 307 402 403 404 406 407 505 507 508 511 512 601 603 606 610 615 616 617 619 623 702 703 705 707 709 803 805 901 902 [] 41 η μαγη 607 οι μαγοι . . . εστωτα αυτον οι μαγοι 81 108 αυτο οι μαγοι 002 αυτον οι μαγοι εστωτα 109

>13 εστωτα εστωτα αυτον 006 το παιδιον 93 001 003 005 102 103 105 107 111 115 116 118 201 202 203 204 206 207 209 211 213 214 215 218 219 304 305 306 308 309 408 409 411 412 501 502 503 505 508 509 510 513 514 517 602 603 604 605 607 608 609 612 613 614 622 623 625 626 627 701 708 801 802 τον παιδα 302 το παιδιον ιησουν 114 403 αυτον 112 212 307 407 511 702 709 αυτο 208 616 705 901 αυτω 402 404 - 406 507 512 601 606 610 615 617 619 703 707 803 805 902 [] 41 παιδειον 517; τω παιδι 612; τω παιδιω 510 εστωτα . . . μαριας μαριαμ και το παιδιον θεντες τα γονατα προσεκυνησαν αυτω 113 504 την τε μαριαμ και το παιδιον θεντες τα γονατα προσεκυνησαν αυτω 611 την μαριαμ και το παιδιον θεντες τα γονατα προσεκυνησαν αυτον 220 την μαριαμ και το παιδιον θεντες τα γονατα προσεκυνησαν αυτο 210 την μαριαμ και το παιδιον θεντες τα γονατα προσεκυνησαν αυτω 521 τω 504

13.  MSS Haplography - Homoioteleuton



Chapter 21

701

μετα της μητρος αυτου μαριας 81 001 003 005 102 103 107 109 115 116 201 204 206 207 209 211 214 219 308 404 406 408 409 411 412 502 509 510 514 517 602 604 605 607 608 609 612 613 626 701 μετα της αυτου μητρος μαριας 306 μετα μαριας της μητρος αυτου 93 105 114 213 302 407 512 601 606 610 615 619 703 707 803 902 μετα της μαριας της μητρος αυτου 617 805 μετα της μητρος αυτου 006 215 305 και την μητερα αυτου μαριαν 309 μετα της μητρος αυτου μαριας εχαρησαν χαραν μεγαλην 203 μετα της μητρος αυτου μαριας εχαρησαν χαραν μεγαλην και προσεκυνησαν αυτω 627 μετα της μητρος αυτου μαριας και πεσοντες προσεκυνησαν αυτω 118 μετα μαριας της μητρος αυτου και πεσοντες προσεκυνησαν αυτω 625 μετα μαριας της μητρος αυτου και πεσοντες προσεκυνησαν αυτον 403 505 μετα μαριας της μητρος αυτου πεσοντες προσεκυνησαν αυτον 108 μετα μαριας της μητρος αυτου πεσοντες προσεκυνησαν αυτω 304 μετα μαριας της μητρος αυτου και θεντες τα γονατα προσεκυνησαν αυτον 202 508 603 622 708 μετα μαριας της μητρος αυτου και προσεκυνησαν αυτο 208 616 705 901 μετα μαριας της μητρος αυτου και προσεκυνησαν αυτω 402 μετα της μητρος αυτου μαριας προσεκυνησαν αυτο 002 μετα της μητρος αυτου μαριας και προσεκυνησαν αυτω 111 112 212 218 307 501 513 709 801 802 μετα της μητρος αυτου μαριας και προσεκυνησαν αυτον 511 702 μετα της μητρος αυτου και προσεκυνησαν αυτους 614 μετα της μητρος αυτου και προσκυνησαντες 507 μετα μαριας και ριψαντες εαυτους επι την γην προσεκυνησαν αυτον και γονυπετησαντες 623 - 503 [] 41 πεσωντες 108; ρυψαντες 623; ονατα 603; προσεκηνυσαν 802; προσεκινησαν 614; προσκυνησαν 705 901; πεσωντες προσεκυνησεν 505

21:14 εξεβαλλον 406 623 εξεβαλον 81 93 006 213 215 219 302 308 509 510 604 605 626 και εξεβαλλον 113 306 και εξεβαλον 001 102 107 116 207 210 211 220 305 504 512 514 517 521 601 606 607 608 610 611 615 617 619 701 703 707 803 805 902

702

The Protevangelium of James

και εκβαλλοντες 209 402 404 407 408 409 511 602 612 616 627 702 και εκβαλοντες 003 005 103 111 112 115 201 202 203 204 206 208 212 214 218 307 411 412 501 502 508 513 603 609 613 622 705 708 709 801 802 901 και εξενεγκαντες 304 εξενεγκαντες 109 εξηγαγον 309 [] 41 εξευαλλων 406; εξεβαλων 213; εκβαλωντες 209 402 408 627; εκβαλλωντες 409; εκβαλωτες 404 και εξεβαλον . . . αυτων και ανοιξαντες τους θησαυρους αυτων προσηνεγκαν αυτω 002 108 118 403 505 625 και ανοιξαντες τους θησαυρους αυτων [] 614 ανοιξαντες τους θησαυρους αυτων προσηγαγον αυτω 114 ανοιξαντες τους θησαυρους αυτων εξηνεγκαν 507 θυσαυρους . . . προσυνεγκαν 505 και εξεβαλον . . . σμυρναν και προσηνεγκαν αυτω χρυσον και λιβανον και σμυρναν εδωκαν 105 και προσεκυνησαν αυτω φεροντες ο μεν χρυσον ο δε λιβανον ο δε σμυρνα τον μεν χρυσον ως βασιλει τον λιβανον δε ως νεκρουμενον μελλοντα υπερ της του κοσμου ζωης σμυρνα δε ως του ενταφιασμου αυτου και του παθους συμβολαιον ευρον δε αυτον ο μεν νηπιον ο δε νεανης ο δε τελειον και εξελθοντες εθαυμασαν 503 φερωντες . . . μελοντα . . . συμβουλαιον . . . νιπιον . . . νεανις 503 απο της πηρας αυτων 81 93 003 005 109 112 113 115 201 202 204 206 208 209 210 212 214 220 304 307 308 402 404 406 407 408 409 411 412 502 504 508 510 511 521 602 603 605 610 611 612 613 616 622 626 627 702 705 708 901 απο της πηρας εαυτω 006 εκ της πηρας αυτων 001 102 107 116 203 207 211 215 219 309 509 514 517 604 607 608 701 εκ της πηρας αυτων προσηνεγκαν αυτω 103 609 εκ της αυτων πηρας 306 εκ των πηρων αυτων 213 εκ των θησαυρων αυτων 623 απο των θησαυρων αυτων 302 305 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 - 118 625 709 [] 41 614 πιρας 610; πειρας 001 102 202 203 206 211 212 504 508 510 511 514 517 602 603 611 612 613 622 708; σπηρας 006 702; σπειρας 215 404 409; θυσαυρων 617 803; θυσαυρον 623; θυσαυρων 623c; αυτον 408; σπυρας αυτον 607; σπυρας αυτων 607c; εις . . . πειρας 116



Chapter 21

703

απο . . . δωρα δωρα εκ των μαρσιπων αυτων εδωκαν αυτω 111 δωρα εκ των μαρσιπων αυτων δεδωκασι αυτω 218 δωρα εκ των μαρσιπων αυτων δεδωκασιν αυτω 501 513 801 802 μαρσηπιων 111; τ.. . . . μαρσιπ.. . . . δεδωκαν 218c δωρα 93 001 002 003 005 006 102 103 107 108 112 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 211 212 213 214 215 219 302 305 306 307 308 402 403 404 406 407 408 409 411 412 502 505 508 509 510 511 514 517 602 603 604 605 607 608 609 613 616 622 623 625 626 627 701 702 705 708 709 901 τα δωρα αυτων 709 - 81 109 113 203 210 220 304 309 504 507 512 521 601 606 610 611 615 617 619 703 707 803 805 902 [] 41 614 δορα 607 χρυσον και λιβανον και σμυρναν 81 001 002 004 102 103 107 108 111 116 118 207 210 211 218 220 306 309 403 501 505 507 510 512 513 514 517 521 601 606 607 609 611 615 617 619 625 701 703 707 801 802 803 805 902 χρυσιον και λιβανον και σμυρναν 504 χρυσον λιβανον και σμυρναν 113 626 χρυσον λιβανον και σμυρναν προσηνεγκαν αυτω 005 115 201 204 214 411 502 613 χρυσιον λιβανον και σμυρναν προσηνεγκαν αυτω 003 206 209 612 χρυσον και λιβανον και σμυρναν προσηνεγκαν αυτω 109 112 203 208 212 215 305 307 402 407 408 412 511 602 616 627 702 705 709 901 χρυσον και λιβανον και σμυρναν αυτω προσηνεγκαν 304 χρυσον και λιβανον και σμυρναν και προσηνεγκαν αυτω 006 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 χρυσον και λιβανον και σμυρναν και προσεκυνησαν αυτω 93 114 308 χρυσον και λιβανον και σμυρναν και προσεκυνησαν αυτον 406 χρυσον και λιβανον και σμυρναν και προσκυνησαντες αυτον προσηνεγκαν 302 χρυσον και λιβανον και σμυρναν και προσκυνησαντες προσηνεγκαν αυτω 610 χρυσον και λιβανον και σμυρναν και προσκυνησαντες αυτω επι την γην προσηνεγκαν αυτω τα δωρα 219 509 604 χρυσον και λιβανον και σμυρναν και εδωκαν αυτω και προσεκυνησαν αυτον 605 χρυσον και λιβανον και σμυρναν και δωσαντες αυτα τω χριστω 608 χρυσον και λιβανον και σμυρναν δεδωκαν αυτω και προσκυνησαντες αυτον ειπον ανετειλεν πασι τοις εσκοτισμενοις ο της δικαιοσυνης ηλιος ευλογητος κυριος ο θεος του ισραηλ ο καταξιωσας ημας προσκυνησαι σε τον ποιητην πασης της κτησεως 213 εκδορα χρυσιον και λιβανον και σμυρναν προσηνεγκαν αυτω 409

704

The Protevangelium of James

προσηνεγκαν αυτω χρυσον και λιβανον και σμυρναν 202 508 603 622 708 χρυσον λιμβανον και σμ[] προσηνεγκαν αυτω 404 [] 41 614 χρισον 507; χρυσιων 409; λυβανον 517; λιμβανον 504; σμηρναν 406; σμυρνα 004 508 603 622 701 708; σμηρνα 505; σμυρνιν 003; χρυσων . . . λυβανων 408; λιμβανον . . . σμηρναν 610c; χρυσ. και λιβαν. και σμυρν. 218c; προσηνεγγαν 623; προσεκεινησαν 406; προσκηνησαντες . . . αυτον 610; αυτων . . . προσκυνησαν 605; αυτο 509 604; αυτο . . . αυτο 219; προσκυνισαντες . . . ειπων 213

21:15 και χρηματισθεντες 81 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 109 111 112 113 115 116 118 201 202 204 207 208 209 210 211 212 213 214 215 218 220 304 306 307 309 402 404 407 408 409 412 501 502 503 504 507 508 511 512 513 514 517 521 601 602 603 605 606 607 609 611 612 613 615 616 617 619 622 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και χρηματισθεντες κατ οναρ 108 114 203 206 305 625 χρηματισθεντες δε 403 411 505 και ουτως χρηματισθεντες 302 308 406 610 και ουτως χρηματισθεντες κατ οναρ 510 και παραυτικα χρηματισθεντες 608 τοτε χρηματισθεντες 219 509 604 [] 41 614 αι 702; χρηματησθεντες 108 605; χριματισθεντες 006 102 116 305 503 504 507 602 707; χρηματισθενταις 607; χρηματισθεντων 613; [] χρηματισθεντες 81 και χρηματισθεντες . . . αγγελου και ευθεως αγγελος κυριου επιστας κατ οναρ εχρηματισεν αυτους 623 υπο του αγγελου 81 001 003 004 005 006 103 107 111 112 115 118 201 202 203 204 206 207 208 209 211 212 214 215 218 306 307 308 309 402 407 408 409 412 501 502 503 508 513 517 602 603 608 609 610 611 612 613 616 622 627 702 705 708 801 802 901 υπο του αγγελου κατ οναρ 219 509 604 υπο αγγελου 102 109 113 116 210 220 304 403 404 411 504 505 507 511 514 605 607 701 709 υπ αγγελου 105 302 521 626 υπο θειου αγγελου 93 υπο αγιου αγγελου 002 παρα του αγγελου 406 δι αγγελου 213



Chapter 21

705

- 108 114 510 305 625 [] 41 614 ειπο 607 υπο . . . ιουδαιαν κατ οναρ μη ανακαμψαι προς ηρωδην υπο του αγγελου εις την ιουδαιαν 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 κατ οναρ υπο του αγγελου μη ανακαμψαι ηρος ηρωδην εις την ιουδαιαν 902

>14 93 002 003 005 105 109 112 115 118 201 204 206 208 209 212 213 302 304 305 306 307 308 402 404 406 407 408 409 411 412 502 511 612 613 616 627 702 705 709 901 μη εισελθειν εις την ιουδαιαν προς ηρωδην 002 μη εισελθειν εν τη ιουδαια 309 605 626 μη επανελθειν εις την ιουδαιαν 202 508 603 611 622 708 μη επανελθειν εν τη ιουδαια 113 210 220 504 μη επανελθειν προς ιουδαιαν 521 μη εξελθειν δι αυτης της οδου 006 215 μη υποστρεψαι εις την ιουδαιαν 507 μη υποστρεψαι προς ηρωδην 001 004 107 207 211 219 305 306 509 517 602 604 608 μη υποστρεφειν προς ηρωδην 102 116 514 701 μη υποστρεφειν προς τον ηρωδην 607 μη ανακαμψαι προς ιουδαιαν 214 μη ανακαμψαι προς ηρωδην 111 114 218 403 501 503 505 510 513 625 801 802 του μη ανακαμψαι προς ηρωδην 108 ωστε μη ανακαμψαι προς ηρωδην 623 προς την ιουδαιαν μη υποστρεψαι 103 609 - 81 203 610 [] 41 614 εισελθην 307 409; επανεθειν 508; επανελθων 521; υποστρεφην 102 116 514; ησελθειν . . . ιδουμαρουδαιαν 408c; ηρωδιν 510; ηρωδειν 517; μι ηποστρεφην . . . ιρωδην 607 δια αλλης οδου ανεχωρησαν 81 93 001 004 102 105 107 108 111 113 114 116 202 203 207 210 211 213 215 218 219 220 302 305 306 308 403 406 501 503 505 508 509 510 513 517 602 603 604 605 606 607 608 610 617 622 625 626 701 703 707 708 801 802 803 805 902

14.  MSS

706

The Protevangelium of James

δι ετερας οδου ανεχωρησαν 502 511 613 705 901 δι αλλης οδου επορευθησαν 002 109 304 309 504 507 512 521 601 611 615 619 709 δι ετερας οδου επορευθησαν 003 005 103 112 115 118 201 204 206 208 209 212 214 307 402 404 407 408 409 412 609 612 616 627 702 και δι ετερας οδου επορευθησαν 411 αλλα δι αλλης οδου επορευοντο 006 αλλα δι αλλης οδου αναχωρησον 623 [] 41 614 αλης 503 505 611 708; αλη 623; ωδου 403; .δου 902c; ανεχωρισαν 108 406; αλοις . . . ανεχορισαν 607; αλης . . . ανεχωρισαν 305; αλης . . . ενεχωρησαν 514 εις την χωραν
15 93 002 003 005 006 103 105 108 109 111 113 114 115 118 201 202 203 204 206 209 212 213 214 215 218 219 302 304 308 309 403 404 406 407 408 409 411 412 501 502 503 504 505 508 509 510 512 513 521 601 603 604 606 609 611 613 615 617 619 622 626 627 703 707 708 801 802 803 805 902 εις την χωραν αυτων ο και εποιησαν 623 εις την αυτων χωραν 507 εις την εαυτων χωραν 81 εις τας χωρας αυτων 610 εις τον τοπον αυτων 210 220 605 εις την ιδιαν χωραν αυτων 612 εις τα ιδια 001 004 102 107 116 207 211 305 306 514 517 602 607 608 701 εις την χωραν αυτων αναχωρησαντων δε αυτων ιδου αγγελος κυριου φαινεται κατ οναρ τω ιωσηφ λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και φευγε εις αιγυπτον και ισθι εκει εως αν ειπω σοι μελλει γαρ ηρωδης ζητειν το παιδιον του απολεσαι αυτο ο δε ιωσηφ φοβηθεις νυκτος παρελαβεν το παιδιον και την μητερα αυτου και απηλθεν εις αιγυπτον και διηγεν εκει εως της τελευτης ηρωδου και επληρωθη το ρηθεν δια του προφητου λεγοντος εξ αιγυπτου εκαλεσα τον υιον μου 112 εις την χωραν αυτων αναχωρησαντων δε αυτων ιδου αγγελος κυριου φαινεται κατ οναρ τω ιωσηφ λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και φευγε εις αιγυπτον και ισθι εκει εως αν ειπω σοι μελλει γαρ ηρωδης ζητειν το παιδιον του απολεσαι αυτο ο δε ιωσηφ φοβηθεις νυκτος παρελαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και απηλθεν εις αιγυπτον και διηγεν εκει εως της τελευτης ηρωδου και επληρωθη το ρηθεν δια του προφητου λεγοντος εξ αιγυπτου εκαλεσα τον υιον μου 208

15.  MSS



Chapter 21

707

εις την χωραν αυτων αναχωρησαντων αυτων ιδου αγγελος κυριου φαινεται κατ οναρ τω ιωσηφ λεγων αυτου αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και φευγε εις αιγυπτον και ισθι εκει εως αν ειπω σοι μελλει γαρ ηρωδης ζητειν το παιδιον του απολεσαι αυτο ο δε ιωσηφ φοβηθεις νυκτος παρελαβεν το παιδιον και την μητερα αυτου και απηλθεν εις αιγυπτον και διηγεν εκει εως της τελευτης ηρωδου και επληρωθη το ρηθεν δια του προφητου λεγοντος εξ αιγυπτου εκαλεσα τον υιον μου 307 εις την χωραν αυτων αναχωρησαντων δε αυτων ιδου αγγελος κυριου κατ οναρ φαινεται τω ιωσηφ λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και φευγε εις αιγυπτον και ισθι εκει εως αν ειπω σοι μελλει γαρ ο ηρωδης ζητειν το παιδιον του απολεσαι αυτο ο δε ιωσηφ φοβηθεις νυκτος παρελαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και απηλθεν εις αιγυπτον και διηγεν εκει εως της τελευτης ηρωδου και επληρωθη το ρηθεν δια του προφητου λεγοντος εξ αιγυπτου εκαλεσα τον υιον μου 402 εις την χωραν αυτων αναχωρησαντων δε αυτων ιδου αγγελος φαινεται κατ οναρ τω ιωσηφ λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και φευγε εις αιγυπτον και ισθι εκει εως αν ειπω σοι μελλει γαρ ηρωδης ζητειν το παιδιον του απολεσαι αυτο ο δε ιωσηφ φοβηθεις νυκτος παρελαβεν το παιδιον και την μητερα αυτου και απηλθεν εις αιγυπτον και διηγεν εκει εως της τελευτης ηρωδου και επληρωθη το ρηθεν δια του προφητου λεγοντος εξ αιγυπτου εκαλεσα τον υιον μου 511 εις την χωραν αυτων αναχωρησαντων δε αυτων ιδου αγγελος κυριου φαινεται κατ οναρ τω ιωσηφ λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και φευγε εις αιγυπτον και ισθι εκει εως αν ειπω σοι μελλει γαρ ηρωδης ζητειν το παιδιον του απολεσαι αυτο ο δε ιωσηφ φοβηθεις νυκτος παρελαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και απηλθεν εις αιγυπτον και διηγεν εκει εως της τελευτης ηρωδου και επληρωθη το ρηθεν δια του προφητου λεγοντος εξ αιγυπτου εκαλεσα τον υιον μου 616 εις την χωραν αυτων αναχωρησαντων δε αυτων ιδου αγγελος κυριου φαινεται τω ιωσηφ κατ οναρ λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και φευγε εις αιγυπτον και ισθι εκει εως αν ειπω σοι μελλει γαρ ηρωδης ζητειν το παιδιον του απολεσαι αυτο ο δε ιωσηφ φοβηθεις νυκτος παρελαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και απηλθεν εις αιγυπτον και διηγεν εκει εως της τελευτης ηρωδου και επληρωθη το ρηθεν δια του προφητου λεγοντος εξ αιγυπτου εκαλεσα τον υιον μου 702 εις την χωραν αυτων αναχωρησαντων δε αυτων ιδου αγγελος κυριου φαινεται κατ οναρ τω ιωσηφ λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και φευγε εις αιγυπτον και ισθι εκει εως αν ειπω σοι ο δε ιωσηφ φοβηθεις παρελαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και απηλθεν εις αιγυπτον και διηγεν εκει εως της τελευτης ηρωδου και επληρωθη το ρηθεν δια του προφητου λεγοντος εξ αιγυπτου εκαλεσα τον υιον μου 709

708

The Protevangelium of James

εις την χωραν αυτων και ιδου αγγελος κυριου φαινεται κατ οναρ τω ιωσηφ λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και φευγε εις αιγυπτον και ισθι εκει εως αν ειπω σοι μελλει γαρ ηρωδης ζητειν το παιδιον του απολεσαι αυτο ο δε ιωσηφ φοβηθεις νυκτος παρελαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και απηλθεν εις αιγυπτον και διηγεν εκει εως της τελευτης ηρωδου και επληρωθη το ρηθεν δια του προφητου λεγοντος εξ αιγυπτου εκαλεσα τον υιον μου 705 εις την χωραν αυτων και ιδου αγγελος κυριου φαινεται κατ οναρ τω ιωσηφ λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και φευγε εις αιγυπτον και ισθι εκει εως αν ειπω σοι μελλει γαρ ηρωδης ζητειν το παιδιον του απολεσαι αυτο ο δε ιωσηφ φοβηθεις νυκτος παρελαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και απηλθεν εις αιγυπτον και διηγεν εκει εως της τελευτης ηρωδου και επληρωθη το ρηθεν δια του προφητου λεγοντος εξ αιγυπτου εκαλεσα τον υιον μου 901 εις την χωραν αυτων και ιδου αγγελος κυριου φαινεται κατ οναρ τω ιωσηφ λεγων εγερθεις παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και φευγε εις αιγυπτον και ισθι εκει εως αν ειπω σοι μελλει γαρ ηρωδης ζητειν το παιδιον του απολεσαι αυτο ο δε εγερθεις παρελαβε το παιδιον και την μητερα αυτου νυκτος και ανεχωρησεν εις αιγυπτον 625 [] 41 614 χοραν 504; ηδια 305; ιδυα 607; αυτω 616; ησθι 307; το απολεσαι 705 901; εισθει . . . αυτω 511; ειστη . . . αυτω 625; ησθη . . . μελλη . . . απωλεσαι 112; ισθη . . . μελει . . . το απολεσαι αυτω 402; παινεται . . . ζητην 702c; φενεται . . . ωναρ . . . τω παιδιω . . . ιστη . . . αν υπω . . . φοβηθης . . . ιρωδου 709

C ha p t e r 22

[] 42 43 61 62 91 92 94 95 96 101 212 216 217 301 614 621 631 704 - 104 205 303 401 405 506 507 618 628

22:01 τοτε ηρωδης ιδων1 81 108 109 112 208 304 307 402 511 610 616 625 702 705 709 901 τοτε ιδων ηρωδης 403 τοτε ιδων ο ηρωδης 93 302 503 505 τοτε ηρωδης εγνω 309 τοτε εγνω ηρωδης 308 τοτε εγνω ηρωδης ο βασιλευς 203 τοτε εγνω ο ηρωδης 406 510 τοτε γνους ο ηρωδης 105 113 210 213 220 504 521 605 611 τοτε γνους ο ηρωδης ο βασιλευς 626 ιδων δε ηρωδης 001 003 004 005 103 107 114 115 118 201 204 206 207 209 211 215 305 306 408 411 412 502 517 602 608 609 612 613 627 801 ιδων δε ηρωδης ο βασιλευς 219 509 604 ιδων δε ο ηρωδης 102 111 116 214 218 409 501 513 514 607 701 802 γνους δε ηρωδης 902 γνους δε ο ηρωδης 002 202 508 512 601 603 606 615 617 619 622 703 707 708 803 805 και ιδων ηρωδης 006 εγνω δε ηρωδης 404 407 ο δε επιγνους ο ηρωδης 623 ιδων [] 41 [] 106 110 ιρωδης 105 709; ιδον 93 612; ηδων 607; ειδων 112 218c

1.  ειδων

710

The Protevangelium of James

οτι ενεπαιχθη2 81 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 404 406 407 408 409 411 412 501 502 503 504 505 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 [] 41 106 110 ενεπεχθη 93 003 006 102 105 107c 109 112 114 116 208 209 219 302 304 305 402 403 404 407 409 505 508 510 511 514 517 603 611 615 616 619 622 623 626 627 701 708; ενεπεχθει 108 213; ενεπεχθην 004 408 503; ενεμπαιχθη 306; ενεμπεχθη 709; ανεπεγχθην 605; ανεπεχθη 607; ωτι ενεπεωχθη 610c οτι . . . μαγων οτι υπο των μαγων ενεπαιχθη και 203 υπο των μαγων3 81 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 402 403 406 408 409 411 412 501 502 503 504 505 508 511 513 514 517 521 602 603 605 609 610 611 612 613 616 622 623 625 626 627 701 702 705 708 709 801 802 901 υπο των μαγων και 308 309 404 509 510 512 601 604 606 615 617 619 703 707 803 805 902 εις των μαγων 607 υπο των αστρολογων 608 υπο των μαγων και προσκαλεσαμενος τους γραμματεις του λαου επηρωτα αυτους λεγων πως γεγραπται υμιν περι του χριστου που τικτεται και λεγουσιν εν βηθλεεμ της ιουδαιας και απελυσεν αυτους ανακρινας 407 [] 41 106 110 τον 408; ηπο 623c οργισθεις4 81 001 002 003 005 006 102 103 105 107 109 111 115 116 118 201 202 203 204 206 207 209 211 213 214 215 218 219 302 304 305 306 308 309 403 406 411 412 501 502 503 505 508 509 510 512 513 514 517 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 612 613 615 617 619 622 626 627 701 703 707 708 801 802 803 805 902 θυμωθεις 208 402 616 705 901

2.  ενεπεχθη 3.  μαγ� 4.  οργισθις



Chapter 22

711

θυμωθεις λιαν 112 307 511 εθυμωθη λιαν 93 004 108 114 408 409 623 625 702 709 - 113 210 220 404 407 504 521 611 οργισθ[] 41 [] 106 110 οργισθης 304 306 503 505 605 610; οργησθεις 213 403 406; οργησθης 607; οργεισθης 211; ωργισθης 612; εθυμωθει 408; εθυμοθη 108 409; εθυμωθι . . . λειαν 114 επεμψεν αυτου 81 001 003 005 102 103 107 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 218 219 302 305 306 308 412 501 502 509 510 513 514 604 605 607 609 610 612 613 626 627 701 801 802 επεμψεν αυτους 406 επεμψεν 002 109 203 213 304 404 503 505 517 602 608 622 επεμψε 105 202 207 508 512 601 603 606 615 617 619 703 707 708 803 805 902 εξεπεμψεν 006 215 απεστειλε 309 411 αποστειλας 112 208 307 402 511 616 705 901 και επεμψεν 004 και επεμψε 108 και πεμψας 93 114 407 408 409 623 και αποστειλας 625 702 709 - 113 210 220 403 504 521 611 [] 41 106 110 επεμψαι 202; επεψεν 517; αποστηλας 709 τους φονευτας 81 001 002 003 005 006 102 103 107 111 115 116 118 201 202 203 204 206 211 214 218 219 305 306 308 406 408 409 412 501 502 508 510 513 514 603 605 607 609 610 612 613 622 626 701 708 801 802 τους φονευτας αυτου 105 108 215 309 505 τους φονεις 209 509 604 627 φονευτας 109 207 213 304 411 512 517 601 602 606 608 615 617 619 703 707 803 805 902 ανδρας φονευτας 503 τους στρατιωτας αυτου 403 τα στρατευματα 302 τα στρατευματα αυτου 114 - 93 004 112 113 208 210 220 307 402 404 407 504 511 521 611 616 623 625 702 705 709 901 [] 41 106 110 φωνευτας 109 202 211 213 305 406 608 612; φωνεις 209

712

The Protevangelium of James

λεγων αυτοις ανελειν παντα 81 001 302 308 406 610 λεγων αυτοις πορευθεντες ανελειτε παντα 202 508 603 622 708 λεγων ανελειν παντας 203 λεγων αυτοις 109 304 309 510 λεγων ανελειν 105 ειπων αυτοις ανελειν παντα 006 ειπων ανελειν παντα 215 κελευων αυτοις ανελειν παντα 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 κελευσας αυτοις ανελειν 002 και εκελευσεν αναιρεθηναι 403 505 ανελειν παντα 003 005 102 103 107 111 115 116 118 201 204 206 211 214 218 219 305 306 404 411 412 501 502 509 510 513 514 604 607 609 612 613 701 801 802 ανελειν παντας 207 209 608 ανειλεν παντας 93 112 114 307 402 511 517 627 709 ανειλε παντας 208 616 702 705 901 ανειλε παντα 210 220 407 625 αυθις ανειλε παντα 113 521 αυθις ανειλεν παντα 504 611 ανελειτε παντα 309 και ανειλε παντας 108 και ανειλεν παντα 004 602 και ανειλεν απαντας 503 ινα ανελωσι παντα 626 ινα ανελωσιν παντα 213 605 - 411 [] παντα 41 [] 106 110 αυτους 610; ανερεθηναι 505; ανεραιθηναι 403; ανελην 211; αναιλην 607; ανηλεν 611 709; ανιλεν 503; ανηλε 625; ανελετε 309; ανειλαν 604; \και/ ανηλεν 004c; αυτους . . . ανελειται 202; αυτους . . . ανεληται 508 622 708; αυτους . . . ανελητα 603 λεγων . . . κατω απο διετους και κατωτερων παιδια ανελειν 408 τους απο διετους και κατωτερους παιδας ανειλεν 409 εις βηθλεεμ αναιρεθηναι παντα τα βρεφη 623 κατοτερων 408; ανερεθηναι 623 τα βρεφη 81 002 105 109 113 210 213 215 220 302 304 308 309 403 404 406 504 505 510 512 521 601 605 606 611 615 617 619 626 703 707 803 805 902 τα βρεφη βηθλεεμ 610



Chapter 22

713

τα βρεφη τα εν βηθλεεμ 004 102 202 407 508 603 607 622 708 τα εν βηθλεεμ βρεφη 602 τα βρεφη τα εν τη βηθλεεμ 116 514 701 τα βρεφη τα εν τη βηθλεεμ και εν ιερουσαλημ 505 τα βρεφη τα εν βηθλεεμ και εν ιερουσαλημ 403 βρεφη 006 τα παιδια 003 604 τα παιδια εν βηθλεεμ 305 τα παιδια τα εν βηθλεεμ 001 005 103 107 111 115 118 201 204 206 211 214 218 306 412 501 502 509 513 609 613 801 802 τα παιδια τα εν τη βηθλεεμ 219 612 τους παιδας 207 517 608 625 τους παιδας τους εν βηθλεεμ 93 203 209 503 511 627 τους παιδας τους εν τη βηθλεεμ 108 τους εν βηθλεεμ της ιουδαιας 114 τους εν βηθλεεμ παιδας 702 709 τους εν βηθλεεμ παιδας και εν πασι τοις οριοις αυτης 208 402 616 705 901 τους εν βηθλεεμ παιδας και εν πασιν τοις οριοις αυτης 112 307 τους εν βηθλεεμ και πασι τοις οριοις αυτης 625 επι τα βρεφη τα εν βηθλεεμ 411 τ[] 41 [] 106 110 βρεφει 505 510; βρεφοι 404; παιδα 502; βιθλεεμ 001 107 116 202 203 211 218 219 305 503 709; εμβηθλεεμ 201 206; εμβιθλεεμ 112; εμβοιθλεεμ 607; βηθεεεμ . . . ωριοις 625c; αυτοις 402 απο διετιας και κατω απο διετους και κατωτερω 81 93 001 002 003 004 005 103 107 111 118 202 203 206 207 209 211 214 215 218 219 308 309 403 407 411 412 501 502 509 512 513 601 602 604 605 606 608 609 612 613 615 617 619 626 627 703 707 801 802 803 902 απο διετους και κατωτερω αποκτεινατε 302 απο διετους και κατωτερων 102 105 114 116 201 204 305 404 406 505 508 510 517 603 622 625 απο διετους και τα κατωτερων 708 απο διετους και κατωτερων αποκτεινατε 109 304 απο διετους και κατωτερα 108 514 απο διετους και κατωτερου 006 610 623 απο διετους και κατωτερους 306 503 805 απο διετους και κατωτερον 607 απο διετους κατωτερω 115 απο δυο ετων και κατωτερων 701 απο διετους και κατωτερω ων ηκριβωσεν παρα των μαγων 213

714

The Protevangelium of James

απο διετους και κατωτερων κατα τον χρονον ον ηκριβωσε παρα των μαγων 625 απο διετους και κατωτερω κατα τον χρονον του φαινομενου αστερος ον ηκριβωσε παρα των μαγων 113 210 220 απο διετους και κατωτερων κατα τον χρονον του φαινομενου αστερος ον ηκριβωσεν παρα των μαγων 504 απο διετους και κατωτερων κατα τον χρονον ον ηκριβωσε παρα των μαγων του φαινομενου αστερος ον ειπον οι μαγοι 521 απο διετους και κατωτερω κατα τον χρονον ον ηκριμωσεν παρα των μαγων τοτε επληρωθη το ρηθεν υπο ιερεμιου του προφητου φωνη εν ραμα ηκουσθη θρινος και κλαυθμος και οδυρμος πολυς ραχηλ κλαιουσα τα τεκνα αυτης και ουκ ηθελεν παρακληθηναι οτι ουκ εισιν 112 απο διετους και κατωτερω κατα τον χρονον ον ηκριβωσε παρα των μαγων τοτε επληρωθη το ρηθεν υπο ιερεμιου του προφητου φωνη εν ραμα ηκουσθη θρηνος και κλαυθμος και οδυρμος πολυς ραχηλ κλαιουσα τα τεκνα αυτης και ουκ ηθελε παρακληθηναι οτι ουκ εισιν 208 705 901 απο διετους και κατωτερω κατα τον χρονον ον ηκριβωσε παρα των μαγων τοτε επληρωθη το ρηθεν υπο ιερεμιου του προφητου φωνη εν ραμα ηκουσθη θρηνος και κλαυθμος και οδυρμος πολυς ραχηλ κλαιουσα τα τεκνα αυτης και ουκ ηθελησεν παρακληθηναι οτι ουκ εισιν 307 απο διετους και κατωτερω κατα τον χρονον ον ηκριμωσε παρα των μαγων τοτε επληρωθη το ρηθεν υπο ιερεμιου του προφητου φωνη εν ραμα ηκουσθη θρηνος και κλαυθμος και οδυρμος πολυς ραχηλ κλαιουσα τα τεκνα αυτης και ουκ ηθελεν παρακληθηναι οτι ουκ εισιν 402 απο διετους και κατωτερω κατα τον χρονον ον ηκριβωσε παρα των μαγων τοτε επληρωθη το ρηθεν υπο ιερεμιου του προφητου φωνη εν ραμα ηκουσθη θρηνος και κλαυθμος και οδυρμος πολυς ραχηλ κλαιουσα τα τεκνα αυτης και ουκ ηθελε παρακληθηναι οτι ουκ εισι 616 απο διετους και κατωτερω κατα τον χρονον ον ηκριβωσε παρα των μαγων τοτε επληρωθη το ρηθεν υπο ιερεμιου του προφητου φωνη εν ραμα ηκουσθη θρηνος και κλαυθμος και οδυρμος πολυς ραχηλ κλαιουσα τα τεκνα αυτης και ουκ ηθελεν παρακληθηναι οτι ουκ εισι 702 απο διετους και κατωτερους κατα τον χρονον ον ηκριβωσεν παρα των μαγων τοτε επληρωθη το ρηθεν υπο του προφητου λεγοντος φωνη εν ραμα ηκουσθη θρηνος και κλαυθμος και οδυρμος πολυς ραχηλ κλαιουσα τα τεκνα αυτης και ουκ ηθελε παρακληθηναι οτι ουκ εισι 709 απο διετους και κατωτερων παρα των χρονων ον ηκριβωσε παρα των μαγων τοτε επληρωθη το ρηθεν υπο ιερεμιου του προφητου λεγοντος φωνη εν ραμα ηκουσθη θρηνος και κλαυθμος και οδυρμος πολυς ραχηλ κλαιουσα τα τεκνα αυτης και ουκ ηθελεν παρακληθηναι οτι ουκ εισιν 511 απο διετους και κατωτερων κατα τον χρονον του φαινομενου αστερος ον ηκ[] βωσεν παρα των μαγων 611



Chapter 22

715

[]τερω ε[] 41 [] 106 110 διετης 406; κατοτερω 93 112 209 213 309 403 608; κατωτερωι 118; κατοτερων 105 510 517 622; κατοτερον 607; κατω\τε/ρων 708c; κατοτερου 006; κατωτερους 610c; κατοτερους 709; κατωτεραν. 514c; κατερω 612; αποκτειναται 304; ηκρυβωσεν 213; φενομενου 611; ραχιηλ 307; νεκνα 702c; δυετους . . . κατοτερους 503; κλαθμος . . . κλεουσα 511; ηκριβοσεν . . . κλαθμος . . . ραχιηλ . . . κλεουσα 709

22:02 και ακουσασα η μαρια και ακουσασα μαρια 81 003 006 203 302 304 610 612 και ακουσασα μαριαμ 001 005 103 107 108 111 113 115 118 201 204 206 207 209 210 211 214 218 219 220 305 306 309 411 412 501 502 504 509 513 517 521 602 604 608 609 611 613 627 801 802 ακουσασα δε η μαρια 213 510 ακουσασα δε μαριαμ 002 102 105 114 116 202 307 408 409 508 514 603 607 622 626 701 708 ακουσασα δε μαρια 93 109 215 308 406 512 601 605 606 615 617 619 703 707 803 805 902 και ακουσασα τουτο η μαριαμ 004 η δε μαριαμ μαθουσα 503 η δε μαρια 404 ακουσας δε τουτο μαριαμ και ιωσηφ 623 - 112 208 402 407 511 616 625 702 705 709 901 [] η μαρι[] 41 [] 106 110 ακουσας 406 602; μαριας 003; μαρι μαριαμ 513 Dittography και ακουσασα . . . εν φατνη βοων ακουσας δε ιωσηφ διελογιζετο εν εαυτω τι αν ποιησοιεν και ιδου αγγελος κυριου εφανη αυτω λεγων εγερθεις παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και φευγε εις αιγυπτον εγερθεις δε ιωσηφ απο του υπνου εποιησεν ως προσεταξεν αυτω ο αγγελος κυριου 403 ακουσας δε ιωσηφ διελογιζετο καθ εαυτον τι αν ποιηση και ιδου αγγελος κυριου εφανη αυτω λεγων εγερθεις παραλαβε τω παιδιον και την μητερα αυτου και φευγε εις αιγυπτον εγερθεις δε ιωσηφ απο του υπνου εποιησεν ως προσεταξεν αυτω ο αγγελος 505 διελογηζετο . . . εαυτων 403; διελογηζετω . . . ποιησει . . . μητραν . . . εγυπτον εγερθης 505

716

The Protevangelium of James

οτι τα βρεφη ανελειται5 510 οτι τα βρεφη αναιρειται 81 109 307 308 605 οτι τα βρεφη αναιρουνται 002 105 203 213 309 406 508 512 601 603 606 611 615 617 619 622 626 703 707 708 803 805 902 οτι τα βρεφει 202 οτι το βρεφος ζητειται 610 οτι αναιρουνται τα βρεφη 001 003 005 102 103 107 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 218 219 305 306 408 409 411 412 501 502 509 513 517 602 604 607 608 609 612 613 627 701 801 802 οτι αναιρουνται τα βρεφη υπο ηρωδου 108 οτι αναιρειται τα βρεφη 006 215 οτι αναιρει τα βρεφη ο ηρωδης 304 οτι αναιρουνται βρεφη τα παιδια 514 οτι τα βρεφη εξητησεν ανελειν ο ηρωδης 114 οτι τα βρεφη ζητει ο βασιλευς φονευσαι 302 τα βρεφη αναιρεισθαι 113 210 220 504 521 το γεγονος 503 - 93 004 112 208 402 404 407 511 616 623 625 702 705 709 901 [] 41 106 110 ο[]ι 611; βρεφει 218c; βρεφοι 305 306; φρεφη 603 708; ανερειται 81 215 605; αναιρουντε 611; ανερουνται 105 213 406 408 514 607 612 617 622 627; ανερουν\τε/ 802c; αναιρουντα 115; ανερ\αι/ουνται 703c; αναιρουται 803; αναιρησθαι 210; ανηρησθαι 220; βρεφοι ανελλειται 510; βρεφως ζειτοιται 610; αναιρρουνται . . . φρεφη 517c φοβηθεισα ελαβεν 001 002 003 102 107 116 202 209 211 218 219 305 306 406 409 504 510 514 602 608 609 611 701 φοβηθεισα ελαβεν και αυτη 109 φοβηθεισα ελαβε 005 103 105 108 111 115 118 201 204 206 207 214 302 308 309 408 412 501 502 508 509 512 513 517 521 601 603 604 606 607 610 612 613 615 617 619 622 627 703 707 708 801 802 803 805 902 φοβηθεισα και αυτη ελαβεν 215 φοβηθεισα και αυτη ελαβε 006 φοβηθεισα 213 307 404 605 626 και φοβηθεισα 93 ελαβεν 203 ελαβε 304 411 εφοβηθησαν εκει απελθειν και λαβοντες 623

5.  τα \βρεφηα/νελειται c Haplography

Chapter 22



717

ιωσηφ παραλαβων 407 - 004 112 114 208 402 503 511 616 625 702 705 709 901 φοβηθεισα |[]| 81c []θεισα ε[] 41 [] 106 110 φοβηθησα 93 006 108 209 211 213 404 305 306 309 408 409 504 510 517 521 611 612 701; φοβιθησα 607; φοβειθεισα 81; φοβει\θει/σα 610c; φοβηθενσα 513; φοβιθης 605; εφ. εφοβηθησαν 623; εβαλε 627; ελαεβε 708 φοβηθεισα . . . παιδιον το παιδιον λαβουσα 113 210 220 τον παιδα6 001 003 005 006 102 103 105 107 109 111 115 116 118 201 203 204 206 207 209 211 214 215 218 302 305 306 408 409 411 501 502 513 514 517 602 607 609 613 627 701 801 802 τον παιδα αυτης 219 509 604 το παιδιον 202 308 309 406 412 504 508 510 512 521 601 603 606 608 610 611 612 615 617 619 622 703 707 708 803 805 902 το παιδιον ιησουν 108 το παιδιον και επορευθη εις αιγυπτον 304 το παιδιον απηλθον εις αιγυπτον 623 το παιδιον μετα ιωσηφ και απεδημησεν εις αιγυπτον καθως εχρηματισθη αυτοις 002 την μαριαν και το βρεφος απεδρα εις αιγυπτον 407 - 81 93 004 112 114 208 213 307 402 404 503 511 605 616 625 626 702 705 709 901 [] 41 106 110 παιδιων 406; των παιδαν 408; τω παιδι 612; τω πεδα 607 και εσπαργανωσεν αυτον 001 003 005 006 105 107 108 111 115 118 201 204 206 207 209 211 214 215 218 219 302 306 408 409 411 501 502 509 510 513 517 602 604 607 609 612 613 627 701 801 802 και εσπαργανωσε αυτον 102 116 514 και εσπαργανωσεν αυτο 103 308 412 512 601 606 608 610 615 617 619 703 707 803 805 902 και εσπαργανωσεν αυτω 202 406 504 508 521 603 611 622 708 και σπαργανωσασα αυτον 305 εσπαργανωσεν αυτον 81 εσπαργανωσεν αυτο 113 210 220

6.  τον π\ε/αιδα c

718

The Protevangelium of James

εσπαργανωσεν αυτω 404 εσπαργανωσεν το βρεφος 93 εσπαργανωσε το βρεφος 114 εσπαργανωσεν το παιδιον 004 213 605 626 εσπαργανωσε το παιδιον 307 503 και εσπαργανωσεν αυτο και επορευθη εις αιγυπτον 309 - 002 109 112 203 208 304 402 407 511 616 623 625 702 705 709 901 [] αυτο 41 [] 106 110 εσπαργανοσεν 105 213 612; εσπαργανωσαι 503; εσπαργανωνσεν 708; αυτων 408 607; εσπαργανωσαν αυτον 610c και εβαλεν και εβαλεν αυτον 105 και εθηκεν 102 113 116 202 207 210 219 220 408 504 508 509 514 517 521 603 604 607 608 622 701 708 εθηκεν 305 και εθηκεν αυτον 001 003 005 006 103 107 111 115 201 204 206 209 211 214 215 306 409 411 502 609 612 613 627 και εθηκεν αυτο 004 412 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 και ανεθηκεν αυτον 218 501 513 602 801 802 και ανεκλινεν αυτον 108 203 302 610 611 και ανεκλινεν αυτο 114 και ανεκλινεν αυτω 406 και εκρυψεν 307 605 626 και εκρυψεν αυτον 213 και εκρυψεν αυτω 93 503 - 81 002 112 208 304 308 309 402 404 407 510 511 616 623 625 702 705 709 901 κα[] 41 [] 106 110 κε\αι/ 607c; ε εθηκεν 514c; εθυκεν 408 409; ανεκληνεν 610 611; εκριψεν 503; κρυψεν 605; αυτων 409; αυτην 215 εν φατνη7 βοων 81 001 003 005 105 107 111 115 118 201 203 204 209 211 213 214 218 219 306 308 408 409 411 412 501 502 509 510 513 604 612 613 626 627 801 802 εν φατνη των βοων 202 404 508 603 622 708 εν τη φατνη βοων 406

7.  παθνη



Chapter 22

719

εν τη φατνη των βοων 103 109 206 302 305 307 602 605 609 εν τη φατνη 108 114 207 517 608 εν τη φατνη βοων φοβον λαβουσα 004 επι φατνη βοων 006 επι φατνην των βοων 215 εν τη φατνη των αλογων 503 εν φατνη 102 116 514 607 701 εν φατνη βοων διοτι ουκ ην αυτοις τοπος εν τω καταλυματι 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 εν φατνη βοων οτι ουκ ην αυτοις τοπος εν τω καλυματι 902 εν τη φατνη των βοων και ιδου αγγελος κυριου επεστη τω ιωσηφ λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και υπαγε εις αιγυπτον εως αν ελθω προς σε 210 220 εν τη φατνη των βοων και ιδου αγγελος κυριου παρεστη τω ιωσηφ λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και υπαγε εις αιγυπτον εως αν ελθω προς σε 113 611 εν τη φατνη των βοων και ιδου αγγελος κυριου παρεστη τω ιωσηφ λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και υπαγε εις αιγυπτον εως ελθω προς σε 504 εν τη φατνη των βοων και ιδου αγγελος κυριου παρεστη τω ιωσηφ λεγων αυτω αναστας παραλαβε το παιδιον και την μαριαμ την μητερα αυτου και υπαγε εις αιγυπτον εως αν ελθων προς σε 521 εν τη φατνη των βοων και ιδου αγγελος κυριου παρεστη τω ιωσηφ λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και φευγε εις αιγυπτον εως αν ελθω προς σε 610 εν φατνη των βοων και η ονος παριστηκει αυτω και ιδου αγγελος κυριου παριστηκει τω ιωσηφ λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και φευγε εις αιγυπτον εως αν ελθω προς σε 202 εν φατνη των βοων και οιον ως παριστηκει αυτω και ιδου αγγελος κυριου παριστηκει τω ιωσηφ λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και φευγε εις αιγυπτον εως αν ελθω προς σε 508 603 622 708 εν τη φατνη και ιδου αγγελος κυριου κατ οναρ εφανη τω ιωσηφ λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και φευγε εις αιγυπτον μελλει γαρ ηρωδης ζητειν το βρεφος του απολεσαι αυτο εγερθεις δε ο ιωσηφ απο του υπνου παρελαβεν το παιδιον και την μητερα αυτου και απηλθεν εις αιγυπτον οπως πληρωθη το υπο του προφητου ρηθεν εξ αιγυπτου εκαλεσα τον υιον μου 93 - 002 112 208 304 309 402 407 511 616 623 625 702 705 709 901 [] 41 106 110 []ν 81; φατνει 408; φ..τνη 517c; φ[[.]]ατνη 514c; βωων 406; βοωντ̇α̇ 302c; αλλογων 503; ειπαγε 504; εγυπτον . . . προ σε 611; ης ε\αι/γυπτον 610c; παριστικη τω ιωσηφ 202; παρηστηκει 622

720

The Protevangelium of James

22:03 η δε ελισαβεδ η δε ελισαβετ 81 001 002 003 004 005 102 103 105 107 108 109 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 215 218 302 304 305 306 308 309 406 408 409 411 412 501 502 504 510 512 513 514 517 521 601 602 606 607 608 609 610 611 612 613 615 617 619 627 701 703 707 801 802 803 805 902 και η ελισαβετ 626 και ελισαβετ 605 και ελισαβετ η γυνη ζαχαριου του ιερεως 623 ελισαβετ δε 210 220 ελισαβετ 113 ην δε και ελισαβετ 203 ην δε και ελισαβετ φερουσα τον ιωαννην εξαμηνιαιον 503 [] 41 106 110 ι δε 105; ελησαβετ 605 623; ελυσαβετ 408 703; ελισαβτ 617; ει . . . ιλησαβετ 607; []σαβετ 81; ιωανην εξαμηνηαιον 503 η δε . . . ζητειται ακουσασα δε και η ελισαβετ οτι ιωαννης ζητειται 213 ακουσασα δε η ελισαβετ οτι ιωαννης ζητειται 508 603 622 708 ακουσασα δε και ελισαβετ οτι ιωαννης ζητειται 93 202 219 509 604 ακουσασα δε και η ελισαβετ οτι ιωαννης ο υιος αυτης ζητειται 114 ακουσασα δε η ελισαβετ οτι ο υιος αυτης ιωαννης ζητειται 403 505 ιδουσα δε τους φονευτας η ελισαβετ 006 ι ελισαβετ 622c; ιωανης 708; ζητειτε 202; ακουσας . . . ιωανης ζητειτε 505 η δε . . . λαβουσα αυτον λαβουσα δε και η ελισαβετ τον υιον αυτης 112 511 λαβουσα δε η ελισαβετ τον υιον αυτης 402 616 702 705 709 901 λαβουσα δε η ελισα[] τον υιον αυτης 208 λαβουσα δε η ελισαβετ τον παιδα αυτης 404 λαβουσα δε ελισαβετ τον παιδα αυτης 407 625 λαβουσα και ελισαβετ τον υιον αυτης 307 ελησαβετ 709 ακουσασα οτι ιωαννης8 ζητειται9 001 003 004 005 102 103 105 107 108 109 111 113 115 116 118 201 204 206 207 209 210 211 214 218 220 302 304 305 306 308 309 406 408 409 411 412 501 502 504 510 513 514 517 521 602 605 608 609 611 613 627 701 801 ακουσασα οτι ζητειται ιωαννης 802

8.  ιωανης 9.  ζητιτε

Chapter 22



721

ακουσασα οτι ιωαννης ο υιος αυτης ζητειται υπο του ηρωδου του θανατωσαι αυτον 612 623 ακουσασα οτι ο υιος αυτης μελλει ζητεισθαι 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 ακουσασα οτι τα βρεφη αναιρουνται 203 ακουσασα οτι ηρωδης ζητειται 610 ακουσασα υιον ζητειται 607 ακουσασα 626 ιδουσα τους φονευτας 215 και ιδουσα και αυτη τα γενομενα 503 - 002 ακουσασα []ης ζητειται 81 [] ιωαννης ζητειτε 106 [] 41 110 ακουσα 211; ηδουσα 503; ζητειτε 102 116 206 304 514 611 701; ζητηται 408 504; ζητειτειται 309; μελει 803; ιον ζητητε 607; ιωανης . . . υος 612; ιω 610; ιρ|ωδης| 610c λαβομενη αυτον 512 601 λαβουσα αυτον 93 001 003 004 005 102 103 105 106 107 108 109 111 113 115 116 118 201 202 204 206 207 209 210 211 213 214 218 219 220 302 304 305 306 408 409 412 501 502 503 504 508 509 513 514 517 521 602 603 604 606 607 608 609 613 617 622 627 701 703 707 708 801 802 803 805 902 λαβομενη τον ιωαννην 308 406 λαβομενη αυτη τον ιωαννην 510 λαβουσα τον ιωαννην 002 309 605 610 611 λαβουσα τον παιδα 612 623 λαμβανει αυτον 615 619 ελαβεν αυτον 114 403 505 ελαβεν τον ιωαννην 626 και ελαβεν τον ιωαννην 203 - 006 215 411 []μενη [] 41 []ν 81 [] 110 λαβωμενην 406; |λαβουσα τον| \ιω/αννην 610c ανεβη εν τη ορεινη10 102 109 116 309 514 605 607 701

10.  ορινη

722

The Protevangelium of James

ανεβη εις την ορεινην 93 001 002 003 004 005 103 105 106 107 111 113 115 118 201 202 204 206 207 209 210 211 213 214 218 219 220 302 305 306 308 406 408 409 411 412 501 502 503 504 508 509 510 512 513 517 521 601 602 603 606 608 609 610 611 613 615 617 619 622 627 703 707 708 801 802 803 805 902 ανεβη εις το ορος 108 112 208 307 402 404 407 511 616 702 705 709 901 ανεβη εις ορεινην 604 ανηλθεν εν τω ορει 625 και ανεβη εν τη ορεινη 626 και ανεβη εις την ορεινην 203 ανεχωρησεν και ανεβη εις την ορεινην 304 εφυγεν εις την ορεινην 612 623 και εφυγεν εις το ορος 114 403 505 - 006 215 απηλθεν [] 81 [] 41 110 ανεβει 404; ορινη 102 109 116 514 701; ορινην 93 003 105 106 107 203 206 207 209 211 218c 219 409 411 503 605 608 610 611 613 623; ορηνη 626; ορηνην 305 502 612 627; ορινυν 408; τα ορεινην 308; τον ορεινην 805; ανεβει . . . ορινην 213 504; ανευει . . . ορινην 517; ανευη . . . ορινην 510; ανευη . . . ορηνην 406; ανεβοι . . . τοι ορινη 607 και περιεβλεπετο 93 001 002 003 005 102 103 105 106 107 108 109 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 213 214 218 219 304 305 306 308 309 406 411 412 501 502 503 508 509 510 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 615 617 619 622 623 625 626 627 701 703 707 708 801 802 803 805 902 και περιεβλεψατο 113 210 220 504 και περιβλεψαμενη 408 409 και περιεβλεπε 302 και περιεφερετο 202 και περιεβλεπετο δεξια και αριστερα 203 και εζητει 112 208 307 402 404 407 511 616 702 705 709 901 - 004 006 114 215 403 505 []ι περιεβλε[] 41 []εριεβλε[] 81 [] 110 περιεβλεπετω 102 108 116 213 503 514; περιεβεεπετο 625c; περιβλεπετο 613; περιεβεπετο 802; περιεβλεψαντο 504; εζητη 402; εζητε 407

Chapter 22



723

που αυτον11 αποκρυψη 102 116 306 604 514 701 που αυτον αποκρυψει 002 105 106 111 206 207 213 218 219 305 406 501 509 513 517 608 801 802 που αυτον αποκρυψαι 211 602 610 που αυτον αποκρυψοι 607 που αυτον κρυψει 005 103 107 115 118 201 203 204 208 209 210 214 307 309 408 411 412 502 511 612 613 616 626 627 702 705 901 που αυτον κρυψη 003 109 112 402 409 που αυτον κρυψαι 108 404 407 510 605 609 623 625 709 που αυτον κατακρυψη 202 302 622 που αυτον κατακρυψει 93 113 220 504 508 521 603 611 708 που αν αυτον κρυψη 304 το που αυτον αποκρυψη 001 το που αυτον αποκρυψει 308 το που αν εισελθη μετ αυτου 503 τοπον εν ω αποκρυψει αυτον 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 - 004 006 114 215 403 505 [] 41 81 110 αυτο 512 601 615 619; αυτ 605; α\πο/κρυψει 617c; κριψαι 709; κρυψει 304; κατακριψη 302 622; κατακριψει 611 και ουκ ενι και ουκ ην 93 001 003 005 102 103 105 106 107 109 110 111 112 113 115 116 118 201 202 204 206 207 208 210 211 214 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 406 407 411 412 501 502 504 508 509 510 512 513 514 517 521 601 602 603 604 606 607 608 609 610 611 613 615 616 617 619 622 625 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και ουκ ην αυτοις 002 209 511 627 και ουκ ην αυτη 108 και ουκ ειη 404 και ουκ ηυρισκεν 503 και ουχ ηυρισκε 612 623 ουκ ην ιδειν 408 409 ου γαρ ην 213 605 626 - 004 006 114 203 215 403 505 [] 41 81 ειν 209 406 510 511 608 622 709 802; οι 607; ειδειν 409; ειν ηδειν 408

11.  αυτ�

724

The Protevangelium of James

τοπος αποκρυφος 93 005 105 109 113 202 210 213 220 302 304 308 406 411 504 508 510 512 521 601 602 603 605 606 610 611 615 617 619 622 625 626 701 703 707 708 803 805 902 τοπον αποκρυφον 612 623 τοπος αποκρυφης 001 002 003 102 103 107 115 116 118 201 204 206 211 214 502 514 607 613 τοπον αποκρυφης 408 409 τοπος αποκρυβης 106 110 111 207 209 218 219 305 306 412 501 509 513 517 604 608 609 627 801 802 τοπος αποκρυφος δεξασθαι 625 τοπον κρυβης του φυλαξαι αυτην 503 τοπος 108 112 208 307 309 402 404 407 511 616 702 705 709 901 - 004 006 114 203 215 403 505 [] αποκρυφος 81 τοπος [] 41 τοπος 408; αποκριβης 305 604; αποκρυβει\η/ς 609c; τοπ\ος/ αποκριφος 610c

22:04 τοτε στεναξασα 81 002 105 106 108 113 202 203 210 213 219 302 308 309 404 406 504 508 509 510 521 603 604 605 610 611 612 622 623 625 626 708 709 τοτε εστεναξεν 112 307 402 511 τοτε εστεναξε 208 407 616 702 705 901 και στεναξασα 93 001 003 005 102 103 107 110 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 220 305 306 408 409 411 412 502 514 517 602 607 609 613 627 701 802 και στεναζουσα 111 218 501 512 513 601 606 615 617 619 703 707 801 803 805 902 στεναξασα δε 109 304 και αναβλεψασα εις τον ουρανον και κραξασα 608 - 006 215 [] 41 σταναξασα 309; στεναξας 517 602 605 610 625 709; στεναξασας 207; στεναξασασα 627; στεναυξα 409 τοτε στεναξασα . . . δια την δειλιαν και ων ο τοπος καταδηλος και μη δυναμενης ανελθειν εβοησεν ουτως ορος θεου δεξαι μητερα μετα τεκνου 004 στραφεισα δε εις τα οπισω ειδεν τους στρατιωτας καταδιωκοντας αυτην του αποκτειναι τον υιον αυτης και ανεβοησε φωνη μεγαλη και ειπεν ορος θεου δεξαι μητερα μετα τεκνου 114

Chapter 22



725

και εστραφη εις τα οπισω και ειδεν τους στρατιωτας διωκοντας αυτην και ουκ ηδυνατο η ελισαβετ αναβηναι εις το ορος απο του φοβου και ανεβοησεν φωνην μεγαλην και ειπεν ορος θεου δεξαι μητερα μετα τεκνου 403 και ιδου οι ζητουντες αυτην και ιδουσα αυτους εβοησε λεγουσα φωνη μεγαλη ορος θεου δεξαι μητερα μετα τεκνου 503 και απο του φοβου ανεβοησεν φωνην μεγαλην και ειπεν ορος θεου δεξαι μητερα μετα τεκνου 505 μεγαλιν 505; στραφησα . . . ιδεν 114; ιδεν . . . διοκοντας 403; η ζητουντες . . . τεκνον 503 ελισαβεδ λεγει12 ελισαβετ λεγει 81 113 302 504 ελισαβετ λεγει εν φωνη 109 ελισαβετ φωνη μεγαλη λεγει 802 ελισαβετ φωνη μεγαλη εφη 305 ελισαβετ ειπεν 202 210 220 508 603 605 622 708 η ελισαβετ φωνη μεγαλη λεγει 001 003 005 106 107 110 111 115 118 201 204 206 209 214 218 219 408 412 501 502 509 513 517 602 604 613 627 801 η ελισαβετ φωνη μεγαλη ελεγεν 409 η ελισαβετ φωνη μεγαλη ειπεν 006 102 116 207 211 411 514 607 701 η ελισαβετ φωνη μεγαλη και αναστεναξασα ειπεν 608 η ελισαβετ ειπεν 626 η ελισαβετ λεγει 103 105 309 521 609 610 611 η ελισαβετ δια τον φοβον ειπεν 308 406 ειπεν η ελισαβετ φωνη μεγαλη 306 λεγει μεγαλη τη φωνη 304 λεγει 002 213 215 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 ειπε φωνη μεγαλη 108 ειπεν 93 203 404 510 625 709 και ειπεν 112 307 402 407 511 616 702 705 901 μετα κλαυθμου και φωνης μεγαλης λεγει 612 623 []ετ λεγει φω[] 41 και ει[] 208 ελησαβετ 607; φονη 801; λεγη 610c ορος θεου13 93 001 003 005 006 102 103 105 106 107 109 110 112 113 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 213 214 215 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 404 406 407 408 411 412 502 504 508 509 510 511 514 517 521 602 603 604 605 607 608 609 611 612 613 616 622 623 626 627 701 702 703 705 708 709 901 12.  λεγι 13.  ��

726

The Protevangelium of James

ορος του θεου 81 111 203 218 501 512 513 601 606 610 615 617 619 707 801 802 803 805 902 ω ορος θεου 108 ορος ορος 002 625 [] 41 ορους 204 ορος θεου . . . τεκνου δεξαι μητερα μετα τεκνου ορος θεου 409 τεκνον 409 δεξαι14 με μητερα μετα τεκνου δεξαι μητερα μετα τεκνου 81 93 001 002 003 005 006 102 103 105 106 107 110 111 112 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 404 406 407 408 411 412 501 502 504 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 δεξαι μητερα μετα του τεκνου 709 δεξαι μητερα μετα τεκνου αδικως διωκομενους 109 ου δεχει μητερα μετα τεκνου 108 []τερα μετα [] 41 δεξε 607; δεξ.ι 218c; μιτερα 110; μμητερα 708; τεκνον 213 306 406 510 ου γαρ εδυνατο 003 005 103 105 115 118 201 203 204 206 207 214 408 409 412 609 ου γαρ ηδυνατο 81 001 002 006 102 106 107 108 109 110 111 112 113 116 202 208 209 210 211 213 215 218 219 220 302 305 306 307 309 402 404 407 501 502 504 508 509 512 513 514 517 521 601 602 603 604 606 607 608 610 611 612 613 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 ου γαρ ηδυνατο εις το ορος 605 - 93 304 308 403 406 411 510 511 702 709 [] 41 εδεινατο 408 409; ηδυνατοι 306; ηδηνατο 610; ειδυνατο 607 η ελισαβεδ αναβη αναβη//ΜΔ ΜΔ\\ναι15 δια την δειλιαν16 ελισαβετ αναβηναι δια την δειλιαν 81 η ελισαβετ αναβηναι δια τον φοβον 610 η ελισαβετ αναβηναι 110 521 801 14.  δεξε 15.  αναβη/ΜΔ\αναβηναι Dittography 16.  διλιαν



Chapter 22

727

η ελισαβετ αναβηναι το ορος 105 η ελισαβετ αναβηναι εις το ορος 309 η ελισαβετ προσαναβηναι 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 αναβηναι η ελισαβετ απο τον φοβον 302 αναβηναι η ελισαβετ το ορος δια τον φοβον 108 αναβηναι η ελισαβετ 001 003 005 006 102 103 106 107 111 113 115 116 118 201 203 204 206 209 211 214 215 218 219 409 412 501 502 504 509 513 514 602 604 605 607 609 611 613 627 701 802 αναβαινειν η ελισαβετ 408 αναβηναι ελισαβετ 210 220 αναβηναι 208 305 402 404 407 616 705 901 αναβαινειν 112 307 η ελισαβετ κρυψαι αυτο 608 η ελισαβετ 207 517 ελισαβετ 306 ανελθειν η ελισαβετ 109 αναβηναι η ελισαβετ εις το υψος του ορους 625 αναβηναι το ορος η ελισαβετ 626 αναβηναι το ορος 213 ετι αναβαινειν το ορος κυριου 623 ετι αναβαινειν το ορος 612 ετι μεταβαινειν εν τω ορει 202 508 603 622 708 πορευεσθαι 002 - 93 304 308 403 406 411 510 511 702 709 [] ελισαβετ 41 \η/ ελισαβετ 703c; ει ελισαβετ 107; ελισα.ετ 517c; αναβειναι 81 215 404 407; αναβην\αι/ 610c; αναβενειν 408; αναβειν 112 307; νετι μεταβενειν 622c; αναβοινε ι ελησαετ 607

22:05 και παραχρημα 81 001 002 003 004 005 102 103 106 107 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 403 404 406 407 412 501 502 503 504 505 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 606 607 608 609 610 611 613 615 616 617 619 622 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 παραχρημα δε 105 612 623 παραχρημα 605 και παραυτικα 402 και ευθεως 408 409 και 93 006 114 411

728

The Protevangelium of James

[] 41 παραχρυμα 607 611; παραχριμα 105; παραυτηκα 402 εδιχασθη το ορος 81 93 001 002 003 004 005 006 102 103 106 107 108 110 111 113 114 115 116 118 201 204 206 209 210 211 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 309 403 412 501 502 503 504 505 509 513 514 521 602 604 605 607 609 611 613 625 626 627 701 801 802 εδιχασθη το ορος εκεινο 109 308 406 510 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 διχασθεν το ορος 408 409 εσχισθη το ορος 105 112 208 307 402 407 511 610 616 702 705 709 901 εσχισθη το ορος εκεινον 404 το ορος εσχισθη θεληματι θεου 612 623 εδιχασθη η πετρα 411 εδιχασθη η γη 203 207 608 εδιχασθη ο τοπος 202 508 603 622 708 517 [] το ορος 41 εδιχασθι 110; εδειχασθη 626; εδηχασθη 102 403 503; εδηχασθει 213; εδυχασθη 611; εσχισθει 105; εσχησθη 709; αισχησθη 402; εσχιθη 511; εσ.ε.χισθη 404c; εδειχασθη 202; ωρος 607; εκεινω 510; λελιματι 612c; εδυχασθη . . . εκεινω 406 και εδεξατο17 αυτην18 81 001 002 003 005 006 105 107 109 110 111 112 118 201 204 206 207 208 209 211 213 214 215 218 305 306 307 402 403 407 411 412 501 502 505 513 517 602 605 613 616 626 627 705 801 802 901 και εδεξατο αυτους 93 114 203 304 309 612 623 625 και εδεξατο την ελισαβετ 108 και εδεξατο αυτην μετα τεκνου 504 και εδεξατο αυτην μετα του τεκνου 113 210 220 και εδεξατο αυτην μετα του τεκνου αυτης 508 521 603 611 622 708 και εδεξατο αυτην μετα του παιδιου αυτης 106 219 και εδεξατο αυτην μετα του παιδος αυτης 503 509 604 και εδεξατο αυτην μετα του ιδιου παιδος 004 και εδεξατο αυτην αμα του τεκνου 610 και εδεξατο αυτην αμα τω τεκνω 302 και εδεξατο αυτον μετ αυτης 608 εδεξατο αυτην 408 409 και 607

17.  εδεξατντο c 18.  αυτ�

Chapter 22



729

- 102 103 115 116 308 404 406 510 511 512 514 601 606 609 615 617 619 701 702 703 707 709 803 805 902 και εδεξατο αυτην μετα του τεκ[] αυτης 202 [] 41 εδεξατω 505; τεκν. 610c

22:06 και ην το ορος εκεινο διαφαινον19 81 112 208 213 302 307 309 402 407 605 610 616 625 626 705 901 και ην το ορος εκεινο φαινον 002 και ην εν τω ορει εκεινω διαφαινον 203 και ην 304 και το ορος διεφαινεν 001 003 005 110 118 201 204 206 207 209 211 214 306 412 502 517 602 608 613 627 και το ορος εκεινο διεφαινεν 006 και το ορος εκεινο διεφανεν 215 το ορος διαφαινον 411 και ην διαφαινον 109 113 202 210 220 308 406 504 508 510 512 521 601 603 606 611 615 617 619 622 703 707 708 803 805 902 και διεφαινεν 102 106 115 116 219 509 604 514 701 και εφαινεν 607 και εφανεν 103 609 και φαινεται 105 διαφαινεται δε 218 501 513 801 802 διεφαινεν δε 107 305 διεφαινε δε 111 διαφαινοντος 511 702 διαφαινον 404 - 93 004 403 505 709 [] ην δια[] 41 εκεινω 402; εκεινον 215 605; εκειν[] 208; διαφαινων 81 109 202 406 407 504 508 510 512 521 601 603 615 617 619 622 703 705 707 803 805 901 902; διαφενων 611; διαφαιρων 404; διαβαινον 610; διαβαινων 606; διεφενεν 211 305; εφενεν 607; φενεται 105; διαφ.νεται 218c; διαφενοντος 511; ηλ διαφαινων 708; εκεινω διαφαινων 112 307 309 626; εκεινω διαφενων 213; εκεινω διαφερων 625 και ην . . . φως και ην φως μεγα εν τω ορει εκεινω ωστε φαινειν αυτοις 108 και ην συν αυτοις φως μεγα 612 623

19.  διαφενων

730

The Protevangelium of James

διεφαινεν δε φως αυτοις το ορος 408 409 διεφενεν 408 409; το ορει . . . ωσται 108; σην αυτης 612; φοβος\ως/ 623c και ην . . . αυτους και αγγελος κυριου συνεισηλθεν αυτοις εν φωτι μεγαλω και παραμενων διετρεφεν αυτους 114 αγγελος δε κυριου κατελθων λεγει τω ιωσηφ διεγερθεις παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και φευγε εις αιγυπτον οτι ο ηρωδης ζητει του θανατωσαι αυτω και λαβων αυτην και το παιδιον απηει εις αιγυπτον ην δε εκει εως ου ο ηρωδης τεθνηκεν εκεινος μεν γεγονε κληρωνομος της αιωνιου κολασεως 503 ζητη . . . θανατοσαι . . . γεγωνε 503 αυτη φως 81 105 109 113 210 213 220 504 511 521 607 626 702 αυτη το φως 605 αυτοις φως 001 005 006 102 103 106 107 110 111 112 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 211 214 215 218 219 302 305 306 307 308 402 404 406 411 412 501 502 509 510 513 514 517 602 604 608 609 611 613 616 625 627 701 705 801 802 901 αυτοις φως μεγα 202 508 603 622 708 αυτοις 002 309 512 606 615 617 619 703 707 803 805 902 φως μεγα μετ αυτων 304 φως 003 - 93 004 403 505 601 709 αυτο[] φως 407 [] 41 αυτην 113 220 504; αυτης 605 702; αυτους 106 111 218c 219 509; αυτης φος 607 αυτοις . . . αυτων αυτοις αγγελος φως γαρ κυριου ην 610 αγγελος γαρ κυριου20 ην μετ αυτων 81 001 003 005 102 103 105 106 107 109 110 111 112 113 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 213 214 215 218 219 220 302 306 307 308 309 402 404 407 408 409 412 501 502 504 509 510 511 513 514 517 521 602 604 605 607 608 609 611 613 616 626 627 701 702 705 709 801 802 901 αγγελος δε κυριου ην μετ αυτων 93 αγγελος κυριου ην μετ αυτων 406 αγγελος γαρ κυριου ην συν αυτοις 612 623 αγγελος γαρ κυριου ην 304 305 411 αγγελος γαρ ην κυριου 108 αγγελος γαρ ην μετ αυτων 006 625 αγγελος δε κυριου 202 508 603 622 708 20.  ��



Chapter 22

731

αγγελος κυριου 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 και αγγελος κυριου 002 και αγγελος κυριου ην μετ αυτων φως παρεχων αυτοις 004 - 403 505 [] με[] 41 αγγεελος 514; αγγε 802; αυτον 105 504 607; αυτους 93 ο διαφυλασσων αυτους 113 208 210 220 402 407 611 616 705 901 ο φαινων και φυλασσων αυτοις 108 διαφυλασσων αυτους 81 001 003 005 106 107 109 110 111 112 115 118 201 204 206 211 214 218 219 302 306 307 308 404 408 409 411 412 501 502 504 509 510 511 513 521 604 605 610 613 625 626 702 801 διαφυλαττων αυτους 006 102 103 116 209 213 215 305 309 512 514 601 607 609 615 619 627 701 802 και διαφυλαττων αυτους 606 617 703 707 803 805 902 και φυλασσων αυτους 612 623 709 και διεφυλαττεν αυτους 207 517 602 608 φυλασσων αυτους 105 203 304 406 φυλαττων αυτους 93 εφυλασσετο αυτους 202 εφυλασσεν αυτους 508 603 622 708 οδηγων αυτους 002 - 004 403 505 [] 41 διαφυλασσον 211 306 402 404 504; διαφυλασων 611; δεαφυλασσων 308; διαφυλασον 610; διφυλαττων 701; διαφυλατγων 209 213 309; διαφυλαγτων 215; διαφιλατων 607; φυλασων 612 709; φυλατγον 93; εφυλασετο 202; αυτ[] 605

C ha p t e r 23

[] 42 43 61 62 91 92 94 95 96 101 212 216 217 301 614 621 631 704 - 104 205 303 401 405 503 506 507 618 628

23:01 ο δε ηρωδης 81 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 106 107 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 403 404 406 407 411 412 501 502 504 505 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 611 610 612 613 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 ο γουν ηρωδης 408 ο γουν ηρωδης εταραττετο και 409 τοτε ηρωδης 114 [] 41 ιρωδης 105 505 709; ο []ρωδης 511 εζητει τον ιωαννην 81 93 001 002 003 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 115 116 201 203 204 206 207 208 209 210 211 213 214 215 218 220 302 304 305 306 307 308 402 403 404 406 407 408 409 411 412 501 502 504 505 510 511 513 514 517 521 602 605 607 608 609 610 611 613 616 625 626 627 701 702 705 708 801 802 901 εξητει τον ιωαννην 118 309 εζητει τον υιον ζαχαριου τον ιωαννην 709 εζητει τον ιωαννην και ουχ ηυρισκετο 106 202 219 508 509 603 604 622 708 εζητει ακριβως τον ιωαννην και ουχ ευρισκεν αυτον 612 623 ζητων τον ιωαννην 004 ζητησας τον ιωαννην 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 - 114 [] 41 εζητη 105 304 510 511 607 626; εζητι 110 202 211 605; εζητη 612 702c; εζειτει 517c; ζητεισας 703; ιωαννη 406; ευρισκετο 603; ευρησκετο 622; εζητη . . . των 623c; ιωανην . . . ευρισκετο 708; ουκ ευρισκετο 508

Chapter 23



733

και απεστειλεν1 υπηρετας εν τω θυσιαστηριω 93 113 210 220 302 308 309 406 510 521 και απεστειλεν υπηρετας εις το θυσιαστηριον 403 505 και απεστειλεν υπηρετας εις το θυσιαστηριον κυριου 002 και απεστειλεν εν τω θυσιαστηριω υπηρετας 611 και απεστειλεν υπηρετας εν τω ναω 105 και απεστειλεν υπηρετας εν τω ναω κυριου 605 626 και απεστειλεν εις το ιερον 213 και απεστειλεν εις το ιερον κυριου 112 208 402 404 407 511 616 702 705 709 901 και απεστειλε εις το ιερον 625 και απεστειλεν εις το ορος κυριου 307 και απεστειλεν υπηρετας 81 001 003 005 006 102 103 105 107 109 110 111 115 116 118 201 203 204 206 207 209 211 214 215 218 304 305 306 411 412 501 502 504 513 514 517 602 607 608 609 610 613 626 627 701 801 802 και αποστειλας υπηρετας 108 408 409 και απεστειλεν 202 508 603 622 708 απεστειλεν ουν υπηρετας 106 219 509 604 απεστειλεν υπηρετας 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 απεστειλεν 004 απεστειλε 114 και πεμψας 612 623 [] 41 απεστηλεν 302 505 510 709; απεστιλεν 110 202; απεστειλλεν 617; απεστηλε[] 605; []στηλεν 404; υπειρετας 403; υπερετας 514c; υπηρετης 305; οιπυρετας 409; απεστηλεν υπιρετας 607 προς ζαχαριαν λεγων αυτω 81 203 611 προς ζαχαριαν λεγων 93 002 109 113 202 210 220 302 304 308 403 406 504 508 510 521 603 610 622 708 709 προς ζαχαριαν λεγων προς αυτον 105 προς ζαχαριαν 306 προς ζαχαριαν λεγουσα 505 προς τον ζαχαριαν λεγων 213 305 λεγων προς ζαχαριαν 309 605 626 λεγων τον ζαχαριαν 625 προς ζαχαριαν τον πατερα αυτου λεγων 001 003 005 102 103 106 107 110 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 218 219 411 412 501 502 509 513 514 517 602 604 607 608 609 612 613 623 627 701 801 802 προς ζαχαριαν τον πατερα αυτου λεγων αυτω 108 προς ζαχαριαν τον πατερα αυτου ελεγεν αυτω 408 1.  ε\α/πεστειλεν c

734

The Protevangelium of James

προς τον ζαχαριαν τον πατερα αυτου ελεγον ουν αυτω 409 προς ζαχαριαν τον αρχιερεα τον πατερα αυτου 004 προς ζαχαριαν τον ιερεα λεγων 112 208 307 402 404 407 616 702 705 901 προς ζαχαριαν τον ιερεα κυριου λεγων 511 προς τω πατρι αυτου λεγων 215 τω πατρι αυτου λεγων 006 προς ζαχαριαν εν τω ναω κυριου και ειπεν αυτω 114 προς ζαχαριαν οντα εν τω θυσιαστηριω και ειπον αυτω 512 601 606 615 619 703 707 803 805 902 προς ζαχαριαν οντα εν τω θυσιαστηριω και ειπον αυτων 617 [] 41 ζαχαρια 610; ιερεαν 402; [] ιερεαν 404; λεγον 108 504 που απεκρυψας τον υιον σου 93 001 002 003 005 006 102 106 107 109 110 111 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 209 210 214 215 218 219 304 306 308 309 406 408 409 411 412 501 502 504 508 509 510 512 513 514 517 521 601 602 603 605 606 607 608 610 611 613 615 617 619 622 626 627 701 703 707 708 801 802 803 805 που απεκρυψαν τον υιον σου 103 609 που εκρυψας τον υιον σου 81 105 213 220 305 403 505 612 623 902 που εστιν ο υιος σου 108 211 511 που εστιν ο υιος σου ο ιωαννης 709 που εστιν ο υιος σου και ελθοντες οι υπηρεται 625 ο υιος σου που εστιν 112 208 307 402 404 407 616 702 705 901 που απεκρυψας τον ιωαννην 302 απεκρυψας τον υιον σου 604 αποδος μοι τον υιον σου 004 [] 41 απεκριψας 409 607 611 803; εκριψας 305; \σου/ 610c; των υιον 408

23:02 ο δε απεκρινατο 81 93 006 112 202 203 208 215 302 304 307 308 309 402 404 406 407 504 508 510 511 603 611 616 622 625 701 702 705 708 709 901 ο δε απεκριθη 001 003 005 102 103 106 107 108 109 110 111 115 116 118 201 204 206 209 214 218 219 306 403 408 409 411 412 501 502 509 513 514 517 602 604 609 613 627 801 802 ο δε αποκριθεις 207 607 608 ο δε ζαχαριας απεκρινατο 610 και απεκριθη ζαχαριας 113 210 220 αποκριθεις 505

Chapter 23



735

ο δε 002 004 105 213 305 512 521 601 605 606 612 615 617 619 623 626 703 707 803 805 902 - 114 211 [] 41 αποκρηθης 607; |αποκριθεις| 505c; απεκρινατω 406 510; απεκρυνατω 404; απεκρηθε̇ι ̇ 408c λεγων2 αυτοις 81 93 109 302 304 λεγων αυτω 006 λεγων προς αυτον 112 208 307 402 404 616 705 901 λεγων 001 003 005 102 103 106 107 110 111 113 115 116 118 201 202 204 206 209 210 214 218 219 220 306 403 407 408 409 411 412 501 502 508 509 511 513 514 517 602 603 604 607 609 610 613 622 627 701 702 708 709 801 802 αυτοις λεγων 108 203 215 309 504 611 625 αυτω λεγων 308 406 αυτοις 510 ειπεν αυτοις 002 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 και ειπεν αυτοις 211 και ειπεν αυτω 114 λεγει αυτοις 105 λεγει 207 608 ελεγεν 305 ειπεν 505 521 612 623 εφη 004 ειπεν αυτοις ουκ απεκρυψα τον υιον μου 605 626 ειπεν ουκ απεκρυψα τον υιον μου 213 [] 41 |ειπεν| 505c; αυτους 93 625; αυτον 406; απεκρυψαν 605 εγω λειτουργος3 υπαρχω θεου4 93 215 302 308 510 610 εγω λειτουργος υπαρχων θεου 81 εγω λειτουργος υπαρχω του θεου 001 003 005 103 106 107 110 111 112 114 115 118 201 203 204 206 207 208 209 211 214 219 305 306 307 402 404 406 407 408 409 411 412 509 511 512 517 601 602 604 606 609 615 616 617 619 625 627 703 705 707 803 805 901 902 εγω λειτουργος υπαρχω του θεου μου 709 2.  λεγ� 3.  λιτουργος 4.  ��

736

The Protevangelium of James

εγω λειτουργος υπαρχω του κυριου 109 502 613 623 εγω λειτουργος υπαρχω κυριου του θεου 002 102 113 116 210 220 309 514 611 702 εγω λειτουργος υπαρχω κυριου του θεου μου 504 607 701 εγω λειτουργος υπαρχω κυριω τω θεω μου 521 εγω λειτουργος υπαρχω κυριου 105 612 εγω λειτουργος υπαρχω κυριου μου 304 εγω λειτουργος υπαρχω 006 218 501 513 801 802 εγω λειτουργος ειμι κυριου του θεου μου 202 508 603 622 708 εγω λειτουργος ειμι του θεου 108 εγω λειτουργος ων του θεου 004 εγω γαρ λειτουργος υπαρχω θεου 213 605 626 εγω δε λειτουργος υπαρχω του θεου 608 εγω λειτουργος θεου υπαρχω 403 εγω λειτουργος κυριου υπαρχων 505 [] 41 λειτουργ[] . . . υπαρχω\ν/ 81c; λιτουργος 607; λυτουργος 408; λοιτουργος 409; υπαρχω\ν/ 610c; τωυ θεου 805c; τ.. θεου 517c και προσεδρευω 105 113 202 210 213 220 302 304 309 406 407 508 510 512 601 603 606 611 615 617 619 622 625 626 703 707 708 803 805 902 και προσεδρευων 81 112 203 208 307 402 403 404 505 521 610 616 705 901 και προσεδρευω μου 504 προσεδρευω 109 προσεδρευων 605 και προεδρευω 308 511 702 και παρεδρευω 93 001 002 003 006 102 106 107 108 111 116 118 206 207 209 215 218 219 305 306 408 411 501 509 513 514 517 602 604 607 608 612 623 627 701 801 802 και παρεδρευων 005 110 115 201 204 214 409 412 παρεδρευω 004 παρεδρευων 103 609 - 114 211 502 613 [] 41 κα[]ων 81; προσεδρεβω 504 510 625; προσ[]δ[]βων 404; πρωσεδρευων 505; παρεδρευο 607; παρεδρεβω 612; παρεδρεβων 409; |και παρεδρευω| 604c και προσεδρευω . . . αυτου και τω ναω προσεδρευω 709 /ΜΕ ΜΕ\\ τω ναω αυτου τω ναω αυτου 81 93 002 108 109 113 203 210 213 220 308 309 406 510 605 611 612 623 626



Chapter 23

737

τω ναω κυριου 001 003 005 006 102 103 106 107 110 111 115 116 118 201 204 206 207 209 214 215 218 219 305 306 307 403 408 409 411 412 501 505 509 513 514 517 602 604 607 608 609 627 701 801 802 τω ναω του θεου 304 τω ναω μου 202 508 603 622 708 τω ναω 105 112 208 402 407 511 616 702 705 901 του ναου 404 εν τω ναω αυτου 521 εν τω ναω κυριου 004 τω θυσιαστηριω 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 τω θυσιαστηριω αυτου 625 τω νομω και τω ναω κυριου 302 610 - 114 211 502 504 613 [] 41 το ναω 510; ναον 607; ναων 505; τον ναον 610; |τω ναω κυριου| 604c; τω ν[] 81 τι γινωσκω ου γινωσκω 203 208 305 308 402 404 406 505 605 616 705 709 901 ου γινωσκω δε 510 ου γινωσκω ουν 112 307 407 511 ουκ οιδα 001 003 005 110 115 118 201 204 207 209 211 214 306 409 412 502 613 627 ουκ οιδα δε 102 111 116 206 218 501 513 514 607 701 801 802 ου γαρ οιδα 411 και ουκ οιδα 006 107 108 215 408 517 602 608 και ου γινωσκω 93 002 105 113 202 210 220 213 302 309 508 521 603 610 611 622 625 626 702 708 πως γινωσκω 403 ποθεν ουν οιδα 114 ποθεν δυναμαι ειδεναι 612 623 και ποθεν γινωσκω 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 - 504 [] γινω[] 81 [] 41 γινοσκω 105 404 505 605 611 703; γηνωσκω 622c; ειδα 306 409; ιδα 701; ηδα̇ 408c; δυναμε ιδεναι 612; δυναμε ιδενε 623 τι γινωσκω . . . υιος μου που δε εστιν ο υιος μου ου γινωσκω 106 219 509 604 ο δε υιος μου ουκ εστιν συν εμοι 109 304 και τον υιον τον εμον ουκ επισταμαι που εστιν 103 609 τον δε υιον μου που εστιν ουκ οιδα 004

738

The Protevangelium of James

που εστιν ο υιος μου 93 001 002 003 005 006 102 105 107 108 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 214 215 218 220 302 305 306 307 308 309 402 403 406 407 408 409 411 412 501 502 505 508 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 605 606 607 608 610 611 612 613 615 616 617 619 622 625 626 627 701 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 που νυν εστιν ο υιος μου 702 που εστιν 213 - 404 504 [] μο[] 81 [] 41 εστην 110 607; νην 702

23:03 και απηλθωσαν 308 και απηλθον 93 001 003 005 006 102 103 107 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 214 215 218 220 302 304 305 306 307 309 402 403 406 407 411 412 501 502 504 505 508 510 511 513 514 517 521 602 603 605 607 608 609 610 611 613 616 622 626 627 701 702 705 708 709 801 802 901 και απελθοντες 404 και ελθοντες 625 και ηλθον προς ηρωδην 612 623 απηλθον 213 απηλθον ουν 105 106 219 509 604 απελθοντες δε 408 409 και απηγγελθη 108 πορευθεντες δε 512 601 606 615 617 619 703 707 803 902 πορευθεντες 805 [] 41 81 απηλθοσαν 308; απηλθων 213 403 406; απελθων 505; ελθον 612; απελθωντες 404; απελθοντων 409; πωρευθεντες 617; ου 105 και απηλθωσαν . . . απηγγειλαν οι δε υπηρεται πορευθεντες ανηγγειλαν 002 και απηλθωσαν . . . ταυτα και παρα των υπηρετων ακουσας ο ηρωδης την του αρχιερεως απολογιαν 004 ....ερεως 004c

Chapter 23



739

οι υπηρεται αυτου 109 οι υπηρεται 93 001 003 005 006 103 105 106 107 110 111 113 114 115 118 201 202 203 204 206 207 209 210 211 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 308 309 403 406 408 409 411 412 501 502 504 505 508 509 510 512 513 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 613 615 617 619 622 625 626 627 701 703 707 708 801 802 803 805 902 υπηρεται 102 116 514 οι απεσταλμενοι 612 623 - 108 112 208 307 402 404 407 511 616 702 705 709 901 [] 41 81 υπερεται 001 204 213 306 308 502 602 604; υπιρεται 611; υπειρεται 505 510; αποσταλμενοι 612; η υπιρεται 607 και απηγγειλαν5 93 106 109 202 213 302 304 502 605 610 612 613 622 623 626 απηγγειλαν 409 και ανηγγειλαν 001 003 005 006 102 103 105 107 110 111 113 114 115 116 118 201 204 206 207 209 210 211 214 215 218 219 220 305 306 308 309 403 406 411 412 501 504 505 508 509 510 513 514 517 521 602 603 604 607 608 609 611 627 701 708 801 802 ανηγγειλαν 408 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 ανηγγειλον 902 και ειπον 112 203 208 307 402 407 511 616 702 705 709 901 ειπον 404 625 - 108 [] 41 81 απηγγηλαν 202; απηγγηλας 610c; ανηγγηλαν 403 505 607; ανειγγειλαν 513; αναγγειλαν 617; ειπων 404 αυτω 93 006 105 113 203 210 215 220 309 612 623 τω ηρωδη 00l 002 003 005 102 103 106 107 110 111 112 114 115 116 118 201 204 206 207 208 209 211 213 214 218 219 302 305 306 307 402 403 407 408 409 411 412 501 502 505 509 511 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 607 608 609 611 613 615 616 617 619 625 626 627 701 702 703 705 707 709 801 802 803 805 901 902 ηρωδη 404 - 109 202 308 406 504 508 510 603 610 622 708 [] 41 81 5.  απηγγιλαν

740

The Protevangelium of James

το ηρωδη 607; τον ηρωδη 602; τον ηρωδην 702 αυτω . . . ταυτα ταυτα παντα τω ηρωδη 304 ταυτα τω ηρωδη 108 παντα ταυτα 502 611 613 απαντα ταυτα 308 510 παντα 112 208 307 402 404 407 511 512 601 606 615 616 617 619 702 703 705 707 709 803 805 901 902 παντα τα γενομενα 610 ταυτα παντα 001 003 005 006 102 103 105 106 107 109 110 113 115 116 118 201 204 206 207 209 210 211 214 215 219 220 305 306 406 408 409 411 412 504 509 514 517 521 602 604 607 608 609 627 701 παντα τα ρηματα ταυτα 81 93 τα ρηματα ταυτα 625 ταυτα 111 203 218 309 403 501 505 513 612 623 801 802 απαντα 302 παντας τους λογους ζαχαριου 202 παντας τους λογους του ζαχαριου 508 603 622 708 - 002 114 213 605 626 [] 41 ζαχαρια 622c; παντα . . . τω ζαχαριου 603

23:04 και οργισθεις6 ο ηρωδης ειπεν7 ταυτα και οργισθεις ο ηρωδης ειπεν 001 003 005 102 103 107 110 113 115 116 118 201 204 206 207 209 210 211 213 214 220 302 305 308 406 411 412 502 504 514 517 521 602 608 609 610 613 627 701 και οργισθεις ηρωδης ειπεν 306 408 611 και οργισθεις ο ηρωδης σφοδρα λεγων 605 και οργισθεις ο ηρωδης 002 και οργισθεις ο βασιλευς ηρωδης λεγει παντως 625 και οργισθεις ο βασιλευς ηρωδης νομισας 203 και ωργισθη ο ηρωδης ειπεν 510 και ωργισθη ο ηρωδης και ειπεν 409 και ωργισθη ο ηρωδης σφοδρα λεγων 626 οργισθεις δε ο ηρωδης ειπεν 805 οργισθεις δε ο ηρωδης ειπε 512 601 606 615 617 619 703 707 803 902 6.  οργισθη; οργισθεις MSS 7.  ειπ�

Chapter 23



741

οργισθεις δε ο ηρωδης ειπεν προς τους παρεστωτας ταχα 105 και επιπλειον οργισθεις ο ηρωδης εζητει τον ιωαννην και ειπεν ταχα 81 και επιπλειον ο ηρωδης ειπεν ταχα 93 και οργισθεις ο ηρωδης ειπεν ταχα 309 και οργισθεις ειπεν 111 218 501 513 607 801 802 ο δε ταυτα ακουσας και οργισθεις εφη 106 219 509 604 και οτι 112 208 215 304 307 402 511 616 702 705 709 901 - 004 006 108 109 114 202 213 403 407 505 508 603 612 622 623 708 και ο[] 404 [] 41 οργισθης 306 408 504 625; οργησθεις 406; οργησθης 211 605; ωργισθεις 203; οργισθη 409 510 626; ηρω\δης/ 610c; ιρωδης 105; οργησθης ηπεν 607; οργισθει . . . ηπεν 510 ο υιος αυτου 81 93 001 003 005 102 103 105 106 107 110 111 112 113 115 116 118 201 204 206 207 208 209 210 211 214 215 218 219 220 305 304 306 307 308 309 402 404 406 407 408 409 411 412 501 502 504 509 510 511 513 514 517 521 602 604 607 608 609 611 613 616 625 627 701 702 705 709 801 802 901 οτι ο υιος αυτου 006 109 114 302 610 626 μη ο υιος αυτου 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 - 002 004 202 213 403 505 508 603 612 622 623 708 [] 41 ο υιος . . . βασιλευειν οτι μελλει βασιλευειν ο υιος αυτου 203 και οτι μελλει ο υιος αυτου βασιλευειν 108 μελλει8 βασιλευειν 81 93 001 003 005 006 102 103 105 106 107 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 204 206 207 208 209 210 211 214 215 218 219 220 302 304 305 306 307 308 309 402 404 406 407 408 411 412 501 502 504 509 511 512 513 517 521 601 602 604 605 606 607 608 609 610 611 613 615 616 617 619 626 627 701 702 703 705 707 801 802 803 805 901 902 μελλει βασιλευσειν 409 μελλει βασιλευσει 510 625 709 - 002 004 202 213 403 505 508 514 603 612 622 623 708 [] 41 μελλη 304; μελει 402 404 408 609 610 613 709; μελλειν 801; βασιλειν 605; βασιλευι 305; βασι|λευσι| 510c; βασιλευσιν 409; μελλειν βασιλευην 110; μελη βα\σι/λευ\ε/ισν 607c

8.  μελλι

742

The Protevangelium of James

τω ισραηλ9 106 110 207 215 218 219 306 408 501 502 509 513 604 613 625 701 801 802 εν τω ισραηλ 81 93 006 114 203 302 305 308 309 406 510 512 601 606 610 615 617 619 626 703 707 803 805 902 εν ισραηλ 109 του ισραηλ 001 003 005 102 103 107 111 115 116 118 201 204 206 209 211 214 409 411 412 517 602 608 609 627 ισραηλ 514 επι τον ισραηλ 105 τοις υιοις ισραηλ 113 210 504 611 τοις ιουδαιοις 521 των υιων ισραηλ 220 των ισραηλ 607 - 002 004 108 112 202 208 213 304 307 402 403 404 407 505 508 511 603 605 612 616 622 623 702 705 708 709 901 [] 41

23:05 και επεμψεν 81 93 109 112 202 304 307 402 404 406 407 510 511 605 702 709 και επεμψε 208 302 308 508 603 610 616 622 625 705 708 901 και πεμψας 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 και απεστειλεν 001 003 006 102 107 110 113 114 115 116 201 204 209 210 211 215 218 220 305 306 403 504 505 514 517 521 602 607 608 609 611 701 και απεστειλε 005 103 108 111 118 206 207 214 411 412 501 502 513 613 627 801 802 απεστειλεν δε 408 409 απεστειλεν 002 επεμψεν 203 [] 41 επεμ[] 404; απεστιλεν 110; απεστηλεν 211 408 409 505 607 και επεμψεν . . . λεγων αυτω και παλιν επεμψε τους υπηρετας λεγων αυτω 309 και παλιν επεμψεν τους υπηρετας λεγων αυτοις 105 και παλιν επεμψεν τους υπηρετας απειλων αυτω και λεγων 626 και παλιν απεστειλεν τους υπηρετας απειλων και λεγων 213 και παλιν απεστειλεν αυτους προς ζαχαριαν λεγων 612 623 παλιν ουν απεστειλεν προς αυτον λεγων 106 219 παλιν ουν απεστειλε προς αυτον 509 604

9.  ι��

Chapter 23



743

παλιν επεμψεν αυτους εκ δευτερου προς ζαχαριαν υπολαβων οτι ο υιος αυτου θελει βασιλευσει και επι τουτω κρυβει αυτον πορευθεντες ειπατε τω ζαχαρια 004 παλιν τους υπηρετας λεγων αυτω10 παλιν τους υπηρετας απηλθων αυτον και λεγων 605 παλιν υπηρετας εκ δευτερου λεγοντες τον ζαχαρια 511 παλιν υπηρετας εκ δευτερου λεγων αυτω 302 παλιν προς αυτον λεγων 110 409 παλιν ο ηρωδης λεγων ζαχαρια 202 508 603 622 708 παλιν υπηρετας λεγωντων 108 προς αυτον παλιν λεγων 001 003 005 102 103 107 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 305 306 408 411 412 502 514 517 602 607 608 609 613 627 701 προς αυτον λεγων 114 αυτω παλιν λεγων 006 215 τους υπηρετας λεγων αυτω 81 τους υπηρετας αυτου λεγων 93 προς τον ζαχαριαν παλιν λεγων 111 218 501 513 801 802 τους υπηρετας ο ηρωδης παλιν λεγων τω ζαχαρια 112 208 307 402 407 616 705 901 τους υπηρετας παλιν λεγων τω ζαχαρια 404 τους υπηρετας αυτου προς ζαχαριαν ειπεν 512 601 615 619 703 803 805 τους υπηρετας αυτου προς ζαχαριαν ειπε 606 617 707 902 τους υπηρετας αυτου προς ζαχαριαν λεγων 625 τους υπηρετας εκ δευτερου λεγων αυτω 308 406 610 εκ δευτερου λεγων αυτω 510 εκ δευτερου προς ζαχαριαν λεγων 002 εκ δευτερου τους υπηρετας αυτου προς ζαχαριαν λεγων 109 εκ δευτερου τους υπηρετας αυτου λεγων αυτω 113 521 εκ δευτερου τους υπηρετας αυτου παλιν λεγων αυτω 504 εκ δευτερου υπηρετας αυτου λεγων αυτω 210 220 εκ δευτερου ηρωδης τους υπηρετας αυτου λεγων 304 εκ δευτερου τοις υπηρεταις λεγων αυτω 611 εκ τριτου ο ηρωδης προς ζαχαριαν λεγων 403 ο ηρωδης εκ δευτερου προς ζαχαριαν λεγων 505 υπηρετας προς ζαχαριαν τον προφητην λεγων 702 υπηρετας ο ηρωδης λεγων τω ζαχαρια 709 υπηρετας λεγων αυτω 203 []υτον [] 41

10.  αυτ\ω/ο̇υ̇ c

744

The Protevangelium of James

παλην 607; παλι\ν/ 622c; ιρωδης 505; οιπηρετας 108; αυτον 504; του υπηρετας 307; υπειρετας παλλιν 404; αυτων . . . λεγον 408 607; παλην πρ[]ς []τον λεγ[]ν 110 ειπον11 μοι τα αληθη 308 ειπε μοι τα αληθη 81 93 ειπε ταληθη 109 ειπε το αληθες 001 003 004 005 006 102 103 106 107 110 111 114 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 215 218 219 304 305 306 408 411 412 501 502 509 513 514 517 602 607 608 609 612 613 623 627 701 801 802 ειπε δε το αληθες 409 ειπε μοι το αληθες 002 113 203 210 213 220 302 309 406 504 605 610 611 625 626 ειπε μοι 108 ειπε ημιν το αληθες 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 ει περι το αληθες 604 ειπατε τω ζαχαρια ινα ημιν ειπη το αληθες 105 - 112 202 208 307 402 403 404 407 505 508 510 511 521 603 616 622 702 705 708 709 901 []θες 41 μει 626; αληθαις 406; αληθως 602; αληθ .. 617c; τω αληθες 110 409 που εστιν ο υιος12 σου 93 001 002 003 004 005 006 102 103 106 107 109 110 111 113 114 115 116 118 201 204 206 207 209 210 211 213 214 215 218 219 220 304 305 306 309 403 408 409 411 412 501 502 504 505 509 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 607 608 609 611 612 613 615 617 619 623 625 626 627 701 703 707 801 802 803 805 902 που εστιν ο υιος αυτου 105 που απεκρυψας τον υιον σου 203 που εκρυψας τον υιον σου 108 που εστιν ο υιος σου και αποκριθεις λεγει ουκ οιδα ετι δε αποστειλας προς αυτον λεγει ειπον μοι που εστιν ο υιος σου 81 που εστιν ο υιος σου ο δε ειπεν ουκ επισταμαι και απηγγειλαν οι υπηρεται τω βασιλει και το τριτον πεμψας ειπεν αυτω ειπε μοι που εστιν ο υιος σου 302 που εστιν ο υιος σου ο δε ειπεν ουκ επισταμαι και απηγγειλαν τω βασιλει πεμψας τριτον ειπεν αυτω ειπε μοι εστιν ο υιος σου 510

11.  ιειπον c 12.  ϋιος

Chapter 23



745

που εστιν ο υιος σου ο δε ειπεν ουκ επισταμαι που εστιν και απηγγειλαν τω βασιλει και πεμψας τριτον ειπεν αυτω ειπον μοι που εστιν ο υιος σου 308 που εστιν ο υιος σου ο δε ειπεν ουκ επισταμαι που εστιν και απηγγειλαν τω βασιλει και πεμψας τριτον ειπεν αυτω ειπον μοι τα αληθη που εστιν ο υιος σου 406 που εστιν ο υιος σου ο δε ειπεν ουκ επισταμαι και απελθοντες οι υπηρεται απηγγειλαν τω βασιλει και το τριτον πεμψας αυτω ειπε μοι που εστιν ο υιος σου 610 - 112 202 208 307 402 404 407 508 511 603 616 622 702 705 708 709 901 [] 41 εστην 607; αιπισταμε . . . απηγγηλαν 510; απιγγειλαν . . . τω αληθη 406; απηγγηλαν . . . τω τριτον . . . υιο\ς/ 610c

23:06 οιδας 81 93 109 113 210 220 308 309 406 504 οιδας γαρ 002 304 512 601 606 615 617 619 625 703 707 803 805 902 ειδως 001 003 004 005 006 102 106 107 110 111 114 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 215 218 219 305 306 408 409 412 501 502 509 513 514 517 602 604 607 608 610 613 627 701 801 802 ουκ οιδας 108 213 302 411 605 611 626 η ουκ οιδεν 105 η ουκ οιδας 203 510 ειπε ουκ οιδας 403 505 επει οιδας 612 623 η 521 - 103 112 202 208 307 402 404 407 508 511 603 609 616 622 702 705 708 709 901 [] 41 ιδας 213 612; ειδας 403 505; ειδα 625; οιδος 408 409; ειδος 110 114; ιδως 305; επι 623 οτι το αιμα σου13 81 93 001 002 003 004 005 006 102 103 106 107 108 109 110 111 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 209 210 211 213 214 215 218 219 220 302 304 305 306 308 309 403 406 408 409 411 412 501 502 504 505 509 510 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 607 608 609 611 612 613 615 617 619 623 626 627 701 703 707 801 802 803 805 902

13.  \σου/ c

746

The Protevangelium of James

οτι το αιμα αυτου 105 το αιμα σου 112 202 208 307 402 404 407 508 511 603 610 616 622 625 702 705 708 709 901 [] 41 τω αιμα 406 202 404 υπο την χειρα14 μου εστιν 93 001 002 003 004 005 006 102 106 107 109 110 114 115 116 203 204 206 209 211 213 215 218 219 305 306 308 309 403 406 408 409 502 504 505 509 510 512 514 517 521 601 602 604 605 606 607 608 609 610 613 615 617 619 623 625 626 627 701 703 707 803 902 υπο την χειρα μου εστι 103 111 113 118 201 207 210 214 220 411 412 501 513 611 801 802 805 υπο της χειρος μου εστιν 108 υπο τας χειρας μου εστιν 81 304 υπο την κραταιαν χειρα μου εστιν 407 709 υπο την κραταιαν μου χειρα εστιν 105 112 307 402 511 υπο την κραταιαν μου χειρα εστι 208 616 702 705 901 υπο την κρατια χειρα μου εστιν 404 εν τη χειρι μου εστι 302 επι την χειρα μου εστιν 612 υπο την χειρα μου εστιν ειπε που απεκρυψας τον υιον σου ο δε απεκρινατο λεγων εγω λειτουργος ειμι κυριου του θεου μου και προσεδρευω τω ναω μου ειπον σοι και παλιν λεγω σοι που εστιν ο υιος μου ου γινωσκω 202 508 603 622 708 [] 41 οην 709c; χειραν 93 219 305 306 406 510 511 605 611; χη 607; εστην 110; χειραν . . . προσεδρευων 202; χειραν . . . λεγων 708; λεγων . . . \μ/σου 508c; χειραν . . . γηνωσσκω 622; χειραν . . . προσδρευω . . . λεγων 603

23:07 και απηλθωσαν15 οι υπηρεται 93 308 και απηλθαν οι υπηρεται 81 και απηλθον οι υπηρεται 001 003 005 006 102 103 105 107 110 111 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 209 210 214 218 220 302 305 306 309 411 412 501 502 504 510 513 514 517 602 607 608 609 610 611 613 625 627 701 801 802 και απηλθον οι υπηρεται του βασιλεως 211 14.  χειραν 15.  απηλθοσαν



Chapter 23

747

και απηλθον υπηρεται 406 και απελθοντες οι υπηρεται 213 605 626 και ελθοντες οι υπηρεται 408 και ελθοντες οι υπηρεται προς τον ζαχαριαν 409 απηλθον οι υπηρεται 521 604 απηλθον ουν οι υπηρεται 106 219 509 οι δε υπηρεται απηλθον 002 οι δε υπηρεται απελθοντες 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 - 004 108 109 112 202 208 215 304 307 402 403 404 407 505 508 511 603 612 616 622 623 702 705 708 709 901 [] 41 απηλθοσαν 308; απηλθων 406; απηλθωντες 213; ελθονταις 409; η ηπειρεται 607 και ανηγγειλαν αυτω 107 113 209 210 411 504 521 611 627 και ανηγγειλαν τω ιερει 308 και ανηγγειλαν τω ζαχαρια 002 και απηγγειλαν αυτω 81 93 001 003 005 006 103 106 110 111 115 118 201 204 206 207 211 214 218 219 220 306 309 412 501 502 509 513 517 602 604 608 613 801 802 και απηγγειλον αυτω 609 απηγγειλαν αυτω 408 409 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 και απηγγειλαν τω ιερει 406 και απηγγειλαν τω ζαχαρια 102 105 116 203 302 514 625 610 701 απηγγειλαν τω ζαχαρια 605 626 και ειπον αυτω 114 305 και ειπον τω ιερει 510 - 004 108 109 112 202 208 215 304 307 402 403 404 407 505 508 511 603 607 612 616 622 623 702 705 708 709 901 [] 41 ανηγκειλαν 611; απηγγηλαν 605 626; απειγγειλαν 602; απιγγειλαν 406; απηγ[] ειλαν 81; υπον 510; ζαχαριαν 610 και ανηγγειλαν . . . παντα ειπων ταυτα τω ζαχαρια 213 ταυτα 002 105 106 111 114 203 218 219 305 308 309 406 411 501 509 510 513 604 605 626 801 802 παντα 81 113 210 220 504 521 611 ταυτα παντα 003 005 006 102 103 110 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 306 412 502 512 514 517 601 602 606 608 609 613 615 617 619 625 627 701 703 707 803 805 902

748

The Protevangelium of James

παντα ταυτα 001 107 τα του βασιλεως ρηματα 408 409 - 93 004 108 109 112 202 208 215 302 304 307 402 403 404 407 505 508 511 603 607 610 612 616 622 623 702 705 708 709 901 ταυτα [] 41

23:08 και αποκριθεις ειπεν και ειπεν 81 93 και ειπε 302 και ειπεν ζαχαριας 001 005 102 103 105 107 109 110 111 112 114 115 116 204 206 209 211 218 219 305 306 307 309 402 403 404 406 504 505 509 510 511 514 517 521 602 607 608 610 611 701 709 και ειπε ζαχαριας 003 106 113 118 201 207 208 210 214 220 304 308 407 411 412 501 502 513 604 609 613 616 627 702 705 801 802 901 και ειπεν ο ζαχαριας 213 605 626 ειπεν δε ζαχαριας 408 409 και ειπεν αυτοις ζαχαριας 006 601 625 και ειπεν αυτοις ο ζαχαριας 002 512 606 615 617 619 703 707 803 805 και ειπεν αυτοις 203 ειπεν δε αυτοις ζαχαριας 215 ειπεν δε αυτοις ο ζαχαριας 902 και μαθων ο ζαχαριας ειπεν 004 και ακουσας ταυτα ζαχαριας ανταπεκριθη λεγων 108 ο δε εφη 612 623 - 202 508 603 622 708 [] 41 []εν 81; ηπεν 607; \δε/ 902c; ειπε νυν τοις 617 μαρτυς ειμι του θεου16 006 102 109 116 207 215 302 308 404 406 512 514 601 606 607 608 610 615 617 619 701 703 707 803 805 902 μαρτυς ειμι του θεου οτι 517 μαρτυς ειμι του θεου μου 304 μαρτυς ειμι του θεου εγω 203 208 402 616 705 901 μαρτυς ειμι θεου 309 μαρτυς ειμι εγω του θεου 112 213 407 511 709 μαρτυς ειμι θεου ζωντος 93

16.  ��



Chapter 23

749

μαρτυς εγω ειμι του θεου 307 702 μαρτυς εγω θεου ειμι 605 μαρτυς εγω ειμι 626 μαρτυς κυριου του θεου ειμι 105 μαρτυς γινομαι του θεου 611 μαρτυς μου εστιν ο θεος 113 210 220 504 521 μαρτυς εστιν ο θεος μου 510 μαρτυς εστιν ο θεος οτι ου γινωσκω που εστι 219 509 604 μαρτυς ο θεος οτι ου γινωσκω που εστιν 001 003 004 005 107 115 204 206 209 214 306 502 613 627 μαρτυς ο θεος οτι ου γινωσκω που εστι 118 201 412 μαρτυς ο θεος οτι ου γινωσκω που εστιν ο υιος μου 111 218 501 513 801 μαρτυς ο θεος ου γινωσκω που εστιν 110 211 305 μαρτυς μου εστιν ο θεος ου γινωσκω 505 μαρτυς μου εστιν ο θεος οτι ου γινωσκω που εστιν 409 μαρτυς μου ο θεος οτι ου γινωσκω που εστιν 408 μαρτυς μου ο θεος οτι ου γινωσκω που εστιν ο υιος μου 802 μαρτυς μου ειη ο θεος οτι ου γινωσκω που εστιν ο υιος μου 602 μαρτυς μου εστιν ο θεος ω λατρευω ου γινωσκω που εστιν ο υιος μου 403 μαρτυς μου ο θεος οτι ουκ οιδα που εστιν 411 μαρτυς μοι εστιν ο θεος λατρευω 114 μαρτυρει μοι κυριος 612 623 ο θεος μοι μαρτυς αυτος οτι που εστιν ου γινωσκω 103 609 οτι ου γινωσκω που εστιν 625 ειπατε τω ηρωδη 002 - 108 202 508 603 622 708 μαρτυς εστιν ο θεος []ι ο[]ου εστι 106 μαρτυς ειμι του θεου [].. 81 [] 41 μαρτοις 610c; μαρτυρι 612; εγω\ο/ 511c; γινωμαι 611; γινοσκω 409; ...οιδα 411c; εστην 110; ο λατρευω 403; μαρτις ημι 709; μαρτης \η/μ.ι 607c; ει . . . γινοσκω 602 εχε εκχεε 81 112 208 213 302 307 309 402 403 404 407 505 511 517 610 611 616 626 702 705 709 901 εκχεον 93 ει εκχεεις 109 113 210 220 304 504 521 ει δε θελεις εκχεε 625 εκχεεις 102 116 514 607 701 οτι εκχεεις 207 608 και εαν εκχεητε 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805

750

The Protevangelium of James

και εαν χεητε 902 και αν εκχεης 203 συ δε εκχεεις 627 συ δε ει εκχεεις 209 συ ουν εκχεεις 305 συ μεν ουν εκχεεις 001 004 005 107 110 111 115 118 201 204 206 211 214 218 306 408 409 412 501 502 513 602 613 801 802 συ μεν εκχεεις 003 και ει συ μεν εκχεεις 604 και συ μεν εκχεεις 106 219 509 και συ μεν εκχυσεις 103 609 - 105 [] 41 σοι 219; εκχεαι 112 307 403 610 709; εκχαιε 404; εκχεει 207 608 611; εκχεη 517; εκχαι 213; εκχαιεις 109 504; εκχεης 211 304; η εκχεης 521; ε[]χεεις 113; σοι . . . εκχεει[] 106 εχε . . . αιμα οτι το αιμα μου εκχεειν δυναμαι 114 ει και το αιμα μου εκχεεις 002 108 ει γαρ και το αιμα μου εκχεεις 411 εκχεε εμου το αιμα δυνη 605 καν το αιμα μου εκχεης 308 406 και το αιμα μου εξουσιαν εχεις 510 το μεν αιμα μου υπο την χειρα σου εστιν 006 το γαρ αιμα μου εκχεεις 612 623 οτι το μεν αιμα μου υπο την χειρα σου εστιν 215 θελεις δε εκχεε αιμα αθωον 508 θελης δε εκχεε αιμα αθωον 202 603 622 708 δεαρ 623c; εκχεες . . . αθων 202; εκχαι . . . εμα δυνει 605 μου το αιμα 81 93 003 004 005 102 103 106 109 110 111 113 115 116 118 201 203 204 206 209 211 214 218 219 302 304 305 306 309 403 408 409 412 501 502 504 505 509 512 513 514 517 601 602 604 606 607 609 611 613 615 617 619 626 627 701 703 707 801 802 803 805 902 εμου το αιμα 213 το αιμα μου 001 107 112 207 208 210 220 307 402 404 407 511 521 608 610 616 702 705 709 901 το αιμα μου εξουσιαν εχεις 625 - 105 [] 41 μο 607; τω 404; μου [] 81; []υ το α[] 106

Chapter 23



751

το δε πνευμα17 μου 81 93 001 003 004 005 102 103 105 107 110 111 112 114 115 116 118 201 202 204 206 207 211 213 214 215 218 305 306 307 309 403 404 407 409 412 501 502 508 510 511 513 514 517 602 603 605 607 608 609 610 612 613 622 623 625 626 701 702 708 709 801 802 το γαρ πνευμα μου 109 304 το πνευμα μου 002 113 203 209 210 220 308 406 408 411 504 521 606 611 617 627 703 707 803 805 902 το δε πνευμα 006 302 505 το πνευμα 512 601 615 619 αλλ ομως το πνευμα μου 108 - 208 402 616 705 901 []ο γαρ [] 41 τω 108; δαι 607; [] πνευμα 81 το δε . . . δεξηται ο δε θεος δεξεται μου το πνευμα 106 219 509 ο δε θεος δεξηται μου το πνευμα 604 ο δεσ δεσ//ΜΣΤ ΜΣΤ\\ποτης μου δεξηται18 ο δεσποτης δεξηται 109 505 ο δεσποτης δεξεται 93 006 113 202 203 210 215 220 302 304 308 309 403 508 510 521 603 610 622 625 708 ο δεσποτης δεχεται 112 307 404 406 407 511 612 623 709 ο δεσποτης προσδεξεται 411 ο δεσποτης κυριος εισδεξηται 108 ο δεσποτης των ολων δεχεται 702 ο δεσποτης ληψεται 002 105 213 605 626 δεσποτης δεξεται 504 ο θεος δεξηται 102 116 514 517 608 701 ο θεος δεξεται 001 003 004 005 103 107 110 111 115 118 201 204 206 207 209 211 214 218 305 306 409 412 501 502 513 602 609 611 613 627 801 802 ο θεος δεχεται 114 607 ο θεος ληψεται 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 ο θεος 408 - 208 402 616 705 901 [] 41 81 δεσποτοις 610c; δεξητε 514; εισδεξειται 108; λειψεται 105 213; δεσποτες δεξητε 505

17.  ��� 18.  δεξητε

752

The Protevangelium of James

οτι αθωον19 αιμα εκχυνεις20 006 215 625 οτι αθωον αιμα εκχεεις 92 001 003 005 102 103 105 106 107 110 111 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 209 210 211 213 214 218 219 220 302 305 306 307 309 407 411 412 501 502 504 509 511 513 514 517 521 602 604 605 607 608 609 613 626 627 701 801 802 οτι αθωον εκχεεις 208 402 616 705 901 οτι αιμα αθωον εκχυνεις 109 οτι αιμα αθωον εκχεεις 304 308 406 610 611 612 623 702 709 οτι αθωον αιμα μελλεις εκχεειν 004 πλην οτι αιμα εκχειτε αθωον 512 606 617 707 902 πλην οτι αιμα εκχειται αθωον 615 619 πλην οτι αιμα εκχειται 601 πλην οτι αιμα αθωον 703 803 805 πλην οτι αθωον αιμα εκχυνεις 002 πλην γνωθι οτι αιμα αθωον εκχεεις 510 οτι το αιμα αθωον εκκεχηται 505 οτι αιμα αθωον ο δεσποτης δεξεται εκχεεις 403 οτι αθωον πνευμα εξεχεες 404 αθωον γαρ αιμα εκχεεις 408 409 οτι αυτος οιδεν οτι αδικον αιμα εκχυνεται 202 508 603 622 708 - 108 [] 41 81 εκχεης 406 626; εκχεοις 307; εκχαιης 105; εκχαιεις 213 504 605 623; εκχ\ε/εις 623c; εκχεει 207 608 611; εκχεη 517; εκχειεις 602; εκχεις 616; εκχυνης 006 109 625; εκχηνεται 708; εξεχεας 404; αθωω\ο/ν εκχεης 610c; αιμαν . . . εκχεης 403; [] αθωον . . . εκχεει[] 106; γνωθη . . . εκχεοις 510 εις τα21 προθυρα 93 001 003 004 005 102 103 105 106 107 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 213 214 218 219 220 302 305 306 307 308 402 404 406 407 408 409 411 412 501 502 504 509 510 511 513 514 517 521 602 604 605 607 608 609 610 611 612 613 616 623 625 626 627 701 702 705 709 801 802 901 επι τα προθυρα 114 304 παρα τα προθυρα 002 006 215 309 403 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 προθυρα 504

19.  αθο� 20.  εκχυνις 21.  το\α/ c

Chapter 23



753

- 202 508 603 622 708 [] 41 81 ης τα 110; προθηρα 607 612; προθ[] 407; εις []θυρα 106; εκχεεις τα προθυρα 521 του ναου κυριου22 93 001 003 004 005 103 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 118 203 204 206 208 209 210 213 214 218 219 220 302 304 305 306 307 308 402 403 404 406 407 408 409 411 412 501 502 504 505 509 510 513 521 604 605 609 610 611 612 613 616 623 625 626 627 702 705 709 801 802 901 του ναου 201 309 ναου κυριου 608 του ναου και του θυσιαστηριου 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 κυριου 006 102 116 207 211 215 511 514 517 602 607 701 του ναου κυριου ου γαρ γινωσκω που εστιν ο υιος μου 002 του ναου κυριου παρατιθημι το πνευμα μου ευρων δε και τας αλυσεις του αγιου αποστολου πετρου κατεθετο αυτας επι τον βαθμον του κιονος του οπισθιου μερους της στυλης η ουν ευσεβεστατη βασιλισσα δογματα πολλα ποιησασα εις διακονιαν τω οσιωτατω επισκοπω εν ειρηνη εκοιμηθη εν τειλαμενη μνημην τελειν της αναστασεως εν τω ναω του τιμιου σταυρου μηνος αρτεμησιου εις δοξαν του κυ ημων ιησου χριστου και εις τους αιωνας των αιωνων αμην 305 - 202 508 603 622 708 [] 41 81 παρατιθημοι . . . αλλυσσης . . . βασιλεισα . . . ποιυσασα . . . τη λαμενη . . . κυημων 305

23:09 και περι το διαφαυμα 81 93 001 002 003 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 209 210 211 214 215 218 220 302 304 306 308 309 403 404 406 408 409 411 412 501 502 504 505 508 510 512 513 514 517 521 601 602 603 606 607 608 609 610 611 612 613 615 617 619 622 623 625 626 627 701 703 707 708 801 802 803 805 902 και περι το διαφαυμα επι το θυσιαστηριον 112 208 213 307 402 407 511 616 702 705 901 και περι το διαφαυμα του θυσιαστηριου 709 περι δε το διαφαυμα 219 509 604 605 - 305 []αφαυμα 106 [] 41

22.  ��

754

The Protevangelium of James

του διαφαυμα 307; διαφαμα 108 406 409; διαφαυσμα 208 214 219 412 509 604 616; διαφα\υ/σμα 93c; διαφασμα 201 402 505 521 607 612 625 705 709 901; διαυμα 504; διαφιαγμα 218; διαφραγμα 802 902; διασαφυσμα 623 και περι . . . ζαχαριας και ευθυς εφονευθη ο ζαχαριας εν τω ναω περι το διαφαυσμα 004 εφονευθη ζαχαριας23 81 93 002 005 006 102 105 108 109 112 113 115 116 118 201 203 204 208 210 213 214 215 220 302 307 308 309 402 403 404 406 407 408 409 411 412 504 505 510 514 521 602 605 607 610 611 625 626 701 702 705 901 902 εφονευθη ζαχαριας εν τω ναω 106 219 509 604 εφονευθη ζαχαριας εν τω ναω κυριου 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 εφονευθη ο ζαχαριας 709 εφονευθη 616 και εφονευθη ζαχαριας 511 ζαχαριας εφονευθη 001 003 107 110 111 206 207 209 211 218 306 501 502 513 517 608 613 627 801 802 ζαχαριας πεφονευται 114 ο ζαχαριας πεφονευται 103 609 εσφαγη ζαχαριας 304 απεστειλεν ο ηρωδης και εφονευσεν αυτον μεταξυ του ναου και του θυσιαστηριου 202 508 603 622 708 εκελευσεν ο ηρωδης αποκτανθηναι αυτον λεγων οτι ο υιος αυτου μελλει βασιλευειν και δια τουτο ου θελει ειπειν που αυτον εκρυψεν και εφονευθη ζαχαριας ενδον του θυσιαστηριου την νυκτα 612 623 - 305 [] 41 εφονευθει 105 108; εφωνευθη 307 403 404 406 409 505 510; εφωνευθι 110; εφ[] νευθη 113; κυριω 707; ζαχαρ[]ς 106; απεστελεν 622c; γεγων . . . μελει 612c και ουκ ηδεισαν 81 002 006 105 109 112 113 114 202 203 208 210 215 220 302 304 307 308 309 402 403 404 406 407 505 508 521 603 611 612 622 623 705 708 901 και ουκ οιδασιν 610 και ουκ εγνωσαν 93 - 001 003 004 005 102 103 107 108 110 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 219 305 306 408 501 502 504 509 602 604 607 608 609 701 [] 41 106 []κ 407; ειδησαν 81 006 109 114 202 215 309 402 407 505 603 612 622 623 708; ειδισαν 105 112; ηδησαν 203 304 307 521 611; ειδεισαν 208 403 404; ειδαισαν 508; οιδησαν 302; οιδεισαν 406; ηδασιν 610 23.  ζα\χ’/χαριας c

Chapter 23



755

και ουκ . . . ισραηλ και ουδεις εγνω των υιων ισραηλ 213 605 626 οι δε υιοι ισραηλ ουκ εγνωσαν 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 οι δε οι υιοι 512 οι υιοι ισραηλ24 81 002 006 105 109 112 114 118 203 208 210 215 220 302 304 307 309 402 403 404 407 521 611 701 υιοι ισραηλ 93 113 202 308 406 505 508 603 610 622 705 708 901 - 001 003 004 005 102 103 107 108 110 111 115 116 201 204 206 207 209 211 214 219 305 306 408 501 502 504 509 602 604 607 608 609 612 623 [] 41 106 πως εφονευθη25 93 002 112 114 208 307 308 309 402 404 406 407 521 610 611 705 901 πως εφονευθη ζαχαριας 113 203 210 220 που εφονευθη 81 το πως εφονευθη 105 302 ποτε εφονευθη 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 οτι εφονευθη 213 626 οτι εφονευθη ζαχαριας 006 215 605 οτι πεφονευται 109 304 οτι ζαχαριας πεφονευται 202 508 603 622 708 – 001 003 004 005 102 103 107 108 110 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 219 305 306 403 408 501 502 504 505 509 602 604 607 608 609 612 623 701 [] 41 106 εφωνευθη 307 404 406; πεφωνευτε 202; πεφονευτα 603

24.  ι�� 25.  εφωνευεη c

C ha p t e r 24

[] 41 42 43 61 62 91 92 94 95 96 212 216 217 301 614 - 104 303 305 401 405 503 506 507 618 628

24:01 αλλα την ωραν του ασπασμου απηλθασιν οι ιερεις αλλα την ωραν του ασπασμου απηλθαν οι ιερεις 81 αλλα την ωραν του ασπασμου απηλθον οι ιερεις 006 αλλα τη ωρα του ασπασμου απηλθωσαν οι ιερεις 308 510 αλλα τη ωρα του ασπασμου απηλθωσαν υιοι ιερεις 406 αλλα τη ωρα του ασπασμου απηλθον οι ιερεις 002 105 113 114 210 220 302 504 521 610 611 αλλα τη ωρα του ασπασμου ηλθον οι ιερεις 93 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 αλλα τη ωρα του ασπασμου απηλθον 309 403 505 αλλα τη ωρα του ασπασμου ηλθον 112 208 307 402 404 407 511 616 702 705 709 901 αλλα περι την ωραν του ασπασμου απηλθον 202 508 603 622 708 αλλα περι την ωραν της προσευχης απηλθον 625 αλλα τη ωρα του ασπασμου απηντησαν οι ιερεις 213 626 αλλα τη ωρα του ασπασμου απηντησαν ιερεις 605 αλλα απηλθον οι ιερεις εις την ωραν του ασπασμου 209 και απηλθον οι ιερεις εις την ωραν του ασπασμου 001 003 005 102 103 107 111 115 116 118 201 204 206 207 211 214 218 306 411 412 501 502 513 514 517 602 608 609 613 627 701 801 802 και απηλθον ιερεις εις την ωραν του ασπασμου 607 και απηλθον οι ιερεις του ασπασασθαι τον ζαχαριαν 110 και απελθοντες οι ιερεις κατα την ωραν του ασπασμου 004 και απελθοντες οι ιερεις εις την ωραν του ασπασμου 106 219 και απελθοντες οι ιερεις εν τη ωρα του ασπασμου 409 και απελθοντων των ιερεων εν τη ωρα του ασπασμου 408 και ανελθοντων των ιερεων εις την ωραν του ασπασμου 509 604 και τη ωρα του ασπασμου ηλθον οι ιερεις παντες εις τον ναον κυριου 612 623

Chapter 24



757

και κατα την ωραν του ασπασμου απηλθον 203 κατα δε την ωραν του ασπασμου απηλθον οι ιερεις 109 304 την ωραν δε του ασπασμου απηλθον οι ιερεις 215 εν δε τη ωρα του ασπασμου απηλθον οι ιερεις 108 - 205 [] 101 621 631 704 α[]λα 113; απηλθοσαν 308; απηλθων 110 202 403; ηλθων 404; ιεροις 612; ασπαμου 201 514; απελ[]ρεις . . . του [] 106; ι οι ιεροις 409; ιηρις . . . οραν 607; αλα . . . ορα . . . απηλθων 505 και ουκ απηντησεν1 αυτοις 81 93 001 003 005 006 102 103 110 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 208 209 211 214 215 302 304 307 308 309 402 403 404 407 411 412 502 504 505 508 510 511 514 517 521 602 603 608 609 610 613 616 622 625 626 627 701 705 708 901 και ουκ απηντησε αυτοις 207 και ουκ απηντησεν αυτοις ζαχαριας 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 και ουκ απηντησεν αυτοις ο ζαχαριας 002 108 και ουκ απηντησεν αυτους 210 220 306 607 611 702 709 και ουκ απηντησεν 105 και ουκ απηντησεν ο ζαχαριας 213 605 και ουχ υπηντησεν αυτους 406 και ουχ υπηντησεν 107 ουκ απηντησεν αυτοις 004 106 219 408 409 509 604 και αυτος ουκ απηντησεν αυτοις 109 - 205 612 623 [] 101 621 631 704 κε 607; καιι 412; απηντισεν 93 110 409 703; α|πην|τισεν 626c; απειντησεν 404; απηντισε 207; ατηντησεν 206; υπηντησεν 215; ηπαντησεν 105; ειπηντησεν 709; καιτ̇α̇ τ̇ο̇ ε̇ιω ̇ ̇ θ̇ο̇ς ̇ ουκ 81c και ουκ . . . εθος και κατα το εθος ουκ απηντησεν αυτοις 111 218 501 513 801 802 κατα το εθος 93 001 003 004 005 006 102 103 106 107 110 114 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 215 219 306 309 403 407 408 409 411 412 502 509 514 517 602 604 606 607 608 609 610 613 617 625 627 701 703 707 803 805 902 κατα το ηθος 504 κατα το ειωθος 81 002 112 113 202 208 307 308 402 404 406 508 510 511 512 521 601 603 611 615 616 619 622 631 702 705 708 709 901 1.  ηπηντησεν

758

The Protevangelium of James

κατα το ειωθος και ηυλογησεν αυτους 108 - 105 109 205 213 302 304 505 605 612 623 626 [] 101 621 704 ειωθως 202; ιωθως 108 402 510 511 631; ιοθως 112; ιωθος 307 611; ιωθως 404; οθως 406; κα το ειοθως 709 κατα . . . ζαχαριου η ευλογια του ζαχαριου κατα το ειωθος 203 210 220 ειωθως 203 η ευλογια2 του ζαχαριου 81 93 001 004 005 006 102 103 106 107 110 111 112 113 114 115 116 118 201 204 206 207 208 209 211 214 218 219 307 308 402 406 411 412 501 509 511 513 514 517 602 604 607 608 609 611 616 627 701 702 705 709 801 802 901 η ευλογια ζαχαριου 003 302 403 404 407 408 409 502 505 510 610 613 η ευλογια αυτου 306 ην ευλογει ζαχαριας 504 η ευωδια του ζαχαριου 105 η ευχη του ζαχαριου 215 η ευχη ζαχαριου 202 304 508 521 603 622 708 ως ευλογει αυτους 512 601 606 615 617 619 631 703 707 803 805 902 της ευλογιας 625 ο ζαχαριας 626 ζαχαριου η ευλογια 309 - 002 108 109 205 213 605 612 623 [] 101 621 704 ευλογεια 114 408; ευλογηα 502 510 607; αυτοις 631; ζαχαρια 004 304 509 511; ζαχαριωυ 112; ευλογηα . . . ζαχαρια 802

24:02 και εστησαν οι ιερεις 81 93 001 002 003 005 006 102 103 105 107 110 111 113 115 116 118 201 203 204 206 209 210 211 214 218 220 302 304 306 308 309 406 408 409 412 501 502 504 510 513 514 517 521 602 604 607 608 609 610 611 613 627 701 801 802 και ισταντο οι ιερεις 512 601 606 615 617 619 631 703 707 803 805 και εστηκασιν οι ιερεις 202 508 603 622 708 και ειστηκεισαν οι ιερεις 112 208 307 402 404 407 511 616 702 705 709 901 εστησαν δε οι ιερεις 411 ειστηκεισαν δε οι ιερεις 213

2.  τη ευλογια

Chapter 24



759

και ισταντο ιερεις 902 και εστησαν 109 και ειστηκεισαν 605 625 626 και ησαν 612 623 και εστησαν οι ιερεις εις την ωραν του ασπασμου 207 - 004 106 108 114 205 215 219 403 505 509 [] 101 621 704 εστισαν 110; εστη\κα/σιν 708c; ειστηκησαν 407 605 626 702; ειστικεισαν 213; ιστηκεισαν 208 705; ιστηκησαν 511 709 901; ιστικησαν 112; ηστηκησαν 625; ιεροις 408; ερεις 510; ι ειερις 607c προσδοκωντες τον3 ζαχαριαν 81 93 002 109 113 202 203 210 220 302 304 308 406 504 508 510 512 521 601 603 606 610 611 615 617 619 622 625 631 703 707 708 803 805 902 προσδοκωντες αυτον 105 612 623 626 προσδοκωντες 309 προσδοκωντες τον εκδεχομενοι 112 208 402 404 407 προσδοκωντες αυτον τη ωρα του ασπασμου και της προσευχης 213 προσδοκωντες τη ωρα του ασπασμου και της προσευχης 605 εκδεχομενοι τον ζαχαριαν 709 τον ζαχαριαν εκδεχομενοι 307 511 616 702 705 901 - 004 106 107 108 110 111 114 205 215 218 219 403 501 505 509 513 604 801 802 [] 101 621 704 προσδοκωντε\ς/ 626c; προσδοκωντας 81; προσδοκοντες 93 302 304 611 631; προσδωκοντες 213 406; προσδοκωντοες 617c; προσδοκουντες 902; προ\σ/δοκουντα 902c; προσδοκοντε 612 623; ζαχορια 510; χαριαν 707; των ζαχαριαν 504; εκδεχωμενοι 404 ασπασμ[] 605 προσδοκωντες . . . ασπασασθαι αυτον του ασπασασθαι τον ζαχαριαν 001 003 005 102 103 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 306 408 409 411 412 502 514 517 602 607 608 609 613 627 701 του ασπασασθαι τον ζαχαριαν οπως ασπασηται αυτους 006 ασπασασθε 206; ασσπασασθαι 408; εις την οραν . . . ασπασαστε των 607c του4 ασπασασθαι αυτον 81 93 002 109 110 111 113 218 302 308 501 504 510 513 521 611 801 802 του ασπασασθαι αυτους 512 601 606 615 617 619 631 703 707 803 805 902 του ασπασασθαι 105 ασπασασθαι αυτον 210 220 309 406 625

3.  τ� 4.  τους c

760

The Protevangelium of James

του απαντησαι αυτοις 304 οπως ασπασωνται αυτον και αυτος ασπασηται αυτους 114 οπως ασπασηται αυτους 215 τη ωρα του ασπασμου 626 - 004 106 107 108 112 202 205 208 213 219 307 402 403 404 407 505 508 509 511 603 604 605 607 610 616 622 702 705 708 709 901 τ[]σπασασθαι []τ[]σ[] 203 [] 101 612 621 623 704 ασπασονται 114; ασπασειται 215; ασπασαι αυτων 504 εν ευχη5 81 109 215 302 308 510 εν τη ευχη 002 113 210 220 304 309 504 521 611 μετ ευχης 406 και της προσευχης 626 εν ευλογια και ευχη 625 εν ευλογια και χαρα 105 - 93 001 003 004 005 006 102 103 106 107 108 110 111 112 114 115 116 118 201 202 204 205 206 207 208 209 211 213 214 218 219 306 307 402 403 404 407 408 501 502 505 508 509 511 512 513 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 612 615 616 617 619 622 623 631 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 [] την ευχην 203 [] 101 621 704 εχη 611 και δοξασαι6 81 001 002 003 005 102 105 109 110 111 115 116 118 201 204 206 207 211 214 218 306 308 309 406 408 409 411 412 501 502 510 513 514 517 521 602 607 608 611 613 627 701 801 802 και δοξασαι τον θεον 103 302 304 504 609 610 και δοξαση 006 215 του δοξασαι 107 213 εις το δοξασαι 605 626 - 93 004 106 108 112 113 114 202 205 208 209 210 219 220 307 402 403 404 407 505 508 509 511 512 601 603 604 606 612 615 616 617 619 622 623 625 631 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 και [] 203 [] 101 621 704 δοξασε 107 408 607; δοξασει 006 215 5.  ευχ\αις/η c 6.  δοξασαι\ς/ c

Chapter 24



761

τον υψιστον7 θεον8 τον υψιστον 81 001 003 005 006 102 103 105 107 109 110 111 115 116 118 201 204 206 207 211 214 215 218 302 304 306 308 309 406 408 409 411 412 501 502 504 510 513 514 517 602 607 608 609 610 611 613 627 701 801 802 τον θεον τον υψιστον 521 τον θεον 002 αυτους 213 605 626 - 93 004 106 108 112 113 114 202 205 208 209 210 219 220 307 402 403 404 407 505 508 509 511 512 601 603 604 606 612 615 616 617 619 622 623 625 631 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 [] υψι[] 203 [] 101 621 704 αυτων 213c; των υψιστων 408

24:03 χρονισαντος δε αυτου 81 93 002 003 005 006 102 103 106 107 108 109 110 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 215 218 219 304 306 308 403 406 408 409 411 412 501 502 505 509 510 513 514 517 602 604 607 608 609 613 627 701 801 802 χρονιζοντος δε αυτου 001 105 112 113 114 208 210 220 307 309 402 404 407 504 511 512 521 601 606 611 612 615 616 617 619 623 625 631 702 703 705 707 709 803 805 901 902 χρονιζοντος ουν αυτου 202 508 603 622 708 χρονισαντος δε του ζαχαριου 302 χρονισαντος δε ζαχαριου 610 και 213 605 626 - 205 [] 101 203 621 704 χρονησαντος 93 006 102 103 106 108 109 110 116 207 209 211 215 219 306 403 409 502 514 607 608 610 613 627 701; χρονησαντως 406; χρονησαντες 517; χρονιζοντες 309; χρονηζοντος 612 709; αυτον 408 χρονισαντος . . . αγιασμα χρονιζοντων δε των ιερεων και πολλα φοβουμενων εις μονος τω ναω εισηλθεν 004 εφοβηθη//ΜΖ εφοβηθη ΜΖ\\σαν παντες 81 93 108 109 112 113 203 208 210 213 220 302 304 307 402 404 407 511 610 616 625 702 705 709 901 εφοβηθησαν απαντες 002 105 308 309 406 504 510 521 605 611 626 εφοβηθησαν εισελθειν απαντες 106 7.  ψιστον 8.  ��

762

The Protevangelium of James

εφοβηθησαν 001 003 005 102 103 107 110 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 215 306 408 409 411 412 502 514 517 602 607 608 609 612 613 623 627 701 εφοβηθησαν εισελθειν 111 218 219 501 509 513 604 801 802 εφοβηθησαν μεγαλως 006 εφοβουντο εισελθειν 202 508 603 622 708 διελογιζοντο εν εαυτοις λεγοντες τι εστιν το συμβαν αυτω 114 403 διελογιζοντο εν εαυτοις λεγοντες 505 - 205 512 601 606 615 617 619 631 703 707 803 805 902 [] 101 621 704 εφοβηθεισαν 108 215; εφοφηβηθησαν 203; εφοβηθοισαν 510; εφοβιθησαν 605; εφοβυντο 508; λεγωντες 403; διελογηζοντω . . . λεγωντες 505 τολμησας δε 81 93 001 003 005 102 105 107 108 109 110 112 113 114 115 116 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 213 214 215 220 304 306 307 308 402 403 404 406 407 411 412 502 504 505 510 511 514 517 521 602 605 607 608 610 611 613 616 625 626 627 701 702 705 709 901 τολμησας ουν 408 409 631 τολμησας 202 508 512 601 603 606 615 617 619 622 703 707 708 803 805 902 και τολμησας 302 309 αποτολμησας δε 002 τολμησαντος δε 006 - 205 [] 101 621 704 τολμισας 108 110 112 404 αποτολμησας . . . εισηλθεν εις δε εξ αυτων τολμησας εισηλθεν 218 219 513 εις δε εξ αυτων τολμησας εισηλθε 103 106 111 501 509 604 609 801 802 και εις εξ αυτων αποτολμησας εισηλθεν εις το θυσιαστηριον 612 623 τις εξ αυτων εισηλθεν εις το αγιασμα 81 93 109 113 203 304 308 406 504 611 625 τις εξ αυτων εισηλθεν 403 505 τις των ιερεων εισηλθεν εις το αγιασμα 213 626 τις εισηλθεν εις το αγιασμα 112 202 208 307 402 404 407 508 603 616 622 705 708 901 τις εισηλθεν εις το θυσιαστηριον 511 702 709 εις εξ αυτων εισηλθεν εις το αγιασμα 105 108 210 220 309 510 610 εις εξ αυτων εισηλθε προς το αγιασμα 521 εις εξ αυτων εισηλθεν εις το αγιασμα του θυσιαστηριου 512 606 615 617 619 631 703 707 803 805 902

Chapter 24



763

εις εξ αυτων εισηλθεν 001 002 003 005 102 107 110 114 115 116 204 209 215 306 409 502 514 517 602 608 613 701 εις εξ αυτων εισηλθε 118 201 206 207 214 411 412 607 627 εις εξ αυτων απηλθεν εις το αγιασμα 302 εις εξ αυτων απηλθε 211 εξ αυτων εις εισηλθεν εις το αγιασμα του θυσιαστηριου 601 εξ αυτων εις εισηλθεν 408 εις των ιερεων εισηλθεν εις το αγιασμα 605 ενος εξ αυτων εισηλθεν 006 - 205 [] 101 621 704 ης εκς αυτον 607; αυτον 93c 505; ησηλθεν 610c; τον αγιασμα 308 και ειδεν παρα το θυσιαστηριον κυριου9 81 93 002 309 406 504 510 605 610 611 και ειδε παρα το θυσιαστηριον κυριου 108 113 210 220 302 308 και ειδε παρα του θυσιαστηριου κυριου 521 και ειδεν παρα το θυσιαστηριον 112 202 213 307 402 404 407 και ειδε παρα το θυσιαστηριον 208 508 603 616 622 705 708 901 και ειδεν περι το θυσιαστηριον κυριου 109 και ειδεν εν τω θυσιαστηριω 105 και ειδεν επανω του θυσιαστηριου 612 623 και ειδε περι το αγιαστηριον κυριου 304 και ειδεν 511 625 626 631 702 και ειδε 512 601 606 615 617 619 703 707 709 803 805 902 και ιδων 106 219 509 604 - 111 205 218 219 501 513 801 802 [] 101 621 704 ιδε 521 902; ιδεν 81 93 105 109 213 307 402 510 605 611 631; οιδε 304; ηδεν 504; ιδεν . . . τω 202; θυσιαστη[]ον 605; τω θυσιαστηριον 108 404; ιδεν . . . τω θυσιαστηριον 406 και ειδε . . . πεπηγος και ιδου αιμα παρα το θυσιαστηριον κυριου 001 003 005 102 103 107 110 115 116 118 201 204 206 209 211 214 215 408 409 412 502 514 607 609 613 627 701 και ιδου το αιμα παρα το θυσιαστηριον κυριου 602 και ιδου αιμα παρα το θυσιαστηριον 114 και ιδου το αιμα προς το θυσιαστηριον κυριου 207 517 608 και ιδου αιμα επι το θυσιαστηριον κυριου 006 και ιδου αιμα παρα του κυριου του θεου 306 9.  ��

764

The Protevangelium of James

και ειδεν αιμα πεπηγος παρα το θυσιαστηριον 203 και ειδεν αιμα παρα του θυσιαστηριου κυριου 411 και ευρεν το αιμα αυτου παρα το θυσιαστηριον του ναου κυριου πεπηγος ωσει λιθος 403 505 ιδεν 203; θυσιασθηριον 408; πεπιγος 403; τω θυσιαστηριον 114; του θυσιαστηριον 607; το κυριου 306; τω θυσιαστηριον . . . πεπυγος ωση ληθος 505 και ειδε . . . φωνην λεγουσαν και ιδου φωνη λεγων αυτω και το αιμα παρα το θυσιαστηριον κυριου 004 αιμα πεπηγος 81 93 002 105 108 109 202 213 302 304 308 309 406 508 510 511 603 610 611 622 625 626 702 708 709 αιμα πεπηγος ως λιθος 612 623 το αιμα πεπηγος 112 113 208 220 307 402 404 407 504 521 605 616 705 901 το αιμα αυτου πεπηγος 210 το αιμα κειμενον και πεπηγος 512 601 606 615 617 619 631 703 707 803 805 902 - 106 111 205 218 219 501 509 513 604 801 802 [] 101 621 704 \το/ αιμα 220c; εμα 605; πεπηγως 109 112 202 213 302 304 307 407 508 510 511 521 603 612 622 631 702 709; πεπειγως 402; πεποιγως 504; \πε/πηγως 708c; πεπη\γος/ 610c; πεπηγος 611c; πεπηγ[] 81; πηγος 625; τω αιμα πεποιγως 404 και φωνην λεγουσαν 93 113 202 210 220 302 304 308 406 504 508 511 603 611 622 708 και φωνη λεγουσα 001 003 005 006 102 105 107 108 109 110 112 114 115 116 118 201 204 206 207 208 209 211 214 215 306 307 309 404 407 408 409 411 412 502 510 514 517 602 607 608 613 616 627 701 702 705 709 901 και φωνη λεγουσα ανωθεν 402 και φωνη ηλθεν λεγουσα 625 και ηκουσεν φωνην λεγουσαν 203 και ηκουσεν φωνης λεγουσης 605 610 ηκουσε και φωνης λεγουσης 213 ηκουσεν δε και φωνης λεγουσης 626 και ιδου φωνη λεγουσα 002 512 601 606 615 617 619 631 703 707 803 805 902 και ιδου φωνη εκ του ουρανου λεγουσα 521 και φωνη εκ του ναου λεγουσα 403 505 και φωνη αορατως λεγουσα 103 609 και εξελθων ανηγγειλεν 612 και εξελθων ανηγγειλεν αυτοις 623 - 106 111 205 218 219 501 509 513 604 801 802 []νην λε[] 81 [] 101 621 704 φωνη 308; φωνοι 409; λεγουσα 406; λεγουσωι\η/ς 610c; κουσεν 605

Chapter 24



765

24:04 ζαχαριας10 πεφονευται11 93 001 002 003 005 006 102 103 105 107 109 110 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 213 214 215 220 302 304 306 307 308 309 402 403 404 406 407 408 409 411 412 502 504 505 508 510 511 512 514 517 521 601 602 603 605 606 607 608 609 610 611 613 615 616 617 619 621 622 625 626 627 631 701 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 οτι ζαχαριας πεφονευται 004 108 213 612 623 αυτον πεφονευμενον 106 219 509 604 - 111 205 218 501 513 801 802 ζαχ[] 81 [] 101 704 πεφωνευται 102 109 110 116 202 211 406 409 510 511 514 605 623 626 701; πεφονευτε 209 505 607 622 709; πεφωνευτε 307 403; πεφωνευτει 404; παιφαννευται 504 και ουκ εξαλειφθησεται12 το αιμα αυτου 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 110 112 113 114 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 213 214 215 220 302 304 306 307 308 309 402 404 406 407 408 409 411 412 502 504 508 510 511 512 514 517 521 601 602 603 605 606 607 608 609 610 611 612 613 615 616 617 619 621 622 623 625 626 627 631 701 702 703 705 707 708 709 803 805 901 902 και ου μη εξαλειφθησηται το αιμα αυτου 403 505 - 106 111 205 218 219 501 509 513 604 801 802 [] 81 101 704 εξαλειφθεισεται 112 703; εξαληφθησεται 93 102 116 202 206 207 211 213 215 302 304 408 508 511 517 521 603 605 608 610 611 622 623 625 626 631 701 702 708; εξαληφθεισεται 105 209; εξαληφθισεται 110; εξαλιφθησεται 504; αιξαληφθησεται 406; εξαληφησεται 607; εξαληθησεται 505; εξαλοιφθησεται 409; εξαληφθησετε 514; επαληφθησεται 510; α[]μα 113; εξαληφθησεται τω αιμα 114 403; εξαλυφθησετε τω αιμα 404 εως ελθη 81 208 402 407 605 612 616 623 705 709 901 εως ου ελθη 93 002 105 112 114 213 215 307 403 505 512 601 606 615 617 619 621 626 631 703 707 803 805 902

10.  ζαχ’χαριας 11.  εφονευται 12.  εξαλιφθησηται

766

The Protevangelium of James

εως αν ελθη 001 003 004 005 006 102 103 107 108 109 110 113 116 118 201 202 203 204 206 207 209 210 211 214 220 302 304 306 308 309 404 406 408 409 411 412 502 504 508 514 517 602 603 607 608 609 610 611 613 622 625 627 701 702 708 εως αν εξελθη 521 ως αν ελθη 510 - 106 111 115 205 218 219 501 509 511 513 604 801 802 [] 101 704 ελθει 110 213 404 623 701 803; ελθοι 108; ελθης 607; εος ελ\θει/ 605c; [] ελθη 81 εκδικος 607 ο εκδικος 102 116 514 701 ο εκδικος αυτου 81 93 001 002 003 005 006 105 107 109 110 112 113 114 118 201 203 204 206 207 208 209 210 211 213 214 215 220 302 304 306 307 308 309 402 403 404 406 407 408 409 411 412 502 504 505 510 517 521 602 605 608 611 613 616 625 626 627 702 705 709 901 ο εκδικων αυτον 108 610 ο αντιδικος αυτου 103 609 ο εκδικων 512 601 606 612 615 617 619 621 623 631 703 707 803 805 902 ο αποκειται ο εκδικος αυτου 202 508 603 622 708 - 106 111 115 205 218 219 501 509 511 513 604 801 802 ο εκδικος αυτου οπερ και μεχρι της σημερον ορατα[] 004 [] 101 704 εκδηκος 607 709; εκδικον 623; κκδικων 610c; αυτο 108

24:05 και ακουσας των13 λογων τουτων εφοβηθη 308 και ακουσας τους λογους τουτους εφοβηθη 93 και ακουσας τους λογους τουτους ο ιερευς εφοβηθη 605 και ακουσας τον λογον τουτον εφοβηθη 81 105 108 109 112 113 202 203 208 210 220 302 304 307 309 402 404 406 407 504 508 510 521 603 611 616 622 625 702 705 708 901 και ακουσας τον λογον τουτον 610 και ακουσας τον λογον εφοβηθη 411 και ακουσας τον λογον εφοβηθη σφοδρα 001 003 005 006 102 103 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 215 306 412 502 514 517 602 607 608 609 613 627 701 13.  τ�

Chapter 24



767

και ακουσας τον λογον φοβηθεις σφοδρα 107 και ακουσας τον λογον τουτον ο ιερευς εφοβηθη 626 και ακουσας τον λογον τουτον ο ιερευς 213 και ακουσας τον λογον ο αποτολμησας 004 και ακουσας τουτον τον λογον εφοβηθη 511 και ακουσας εφοβηθη 114 408 409 ο δε ακουσας τον λογον τουτον εφοβηθη 002 ο δε ακουσας τον λογον εφοβηθη 512 601 606 615 617 619 621 631 703 707 803 805 ο δε ακουσας του λογου εφοβηθη 902 - 106 111 205 218 219 403 501 505 509 513 604 612 623 709 801 802 και ακουσας τον λογον [] 110 [] 101 704 λογων 504; εφοβηθει 108 215; εφοβηθι 510; εφοβηθην 627 701; εφοβιθη 114; αιφοβηθι 409; τους λογους τους 93 και εξηλθεν 81 93 001 003 005 006 102 109 112 114 115 116 204 206 209 211 215 307 402 404 407 502 511 514 602 608 613 625 701 709 και εξηλθεν εξω 203 και εξηλθε 103 105 118 201 207 208 214 302 304 309 412 517 605 607 609 616 627 702 705 901 και εξελθων 108 306 308 406 408 409 411 512 601 606 611 615 617 619 621 626 631 703 707 803 805 902 και ελθων 002 εξηλθεν 107 213 610 εξηλθεν του ναου 004 και συντρομος γενομενος εξηλθεν 202 508 603 622 708 - 106 111 113 205 210 218 219 220 403 501 504 505 509 510 513 521 604 612 623 801 802 [] 101 110 704 και και 202 Dittography; εξελθον 409 και ενηγγειλεν14 τοις ιερευσιν α ειδεν και ανηγγειλεν τοις ιερευσιν α ειδεν 112 307 και απηγγειλεν τοις ιερευσιν α ειδεν 402 404 και ανηγγειλε τοις ιερευσιν α ειδε 407 και απηγγειλε τοις ιερευσιν α ειδε 208 616 705 και απηγγειλε τοις ιερευσι α ειδε 901

14.  ενηγγιλεν

768

The Protevangelium of James

και ανηγγειλεν τοις ιερευσιν α ειδεν και ηκουσεν 93 109 504 και ανηγγειλεν τοις ιερευσι α ειδεν και ηκουσεν 521 και απηγγειλεν τοις ιερευσιν α ειδεν και ηκουσεν 202 709 και απηγγειλεν τοις ιερευσιν α ειδε και ηκουσε 302 και ανηγγειλε τοις ιερευσιν α ειδε και ηκουσεν 113 210 220 603 και απηγγειλε τοις ιερευσιν α ειδεν και ηκουσεν 105 309 και απηγγειλε τοις ιερευσιν α ειδε και ηκουσεν 304 508 511 622 708 και απηγγειλε τοις ιερευσι α ειδεν και ηκουσεν 406 και απηγγειλε τοις ιερευσι α ειδε και ηκουσε 702 και ανηγγειλεν τοις ιερευσιν και α ειδεν και ηκουσεν 81 και ανηγγειλεν τοις ιερευσιν 003 102 107 116 206 209 211 213 608 701 και απηγγειλεν τοις ιερευσιν 001 και ανηγγειλεν τοις ιερευσι 602 και ανηγγειλε τοις ιερευσιν 005 103 115 118 201 204 207 214 412 502 514 517 609 613 627 και απηγγειλε τοις ιερευσι 607 και ανηγγειλεν τοις ιερευσιν και εδωκεν και ηκουσεν 510 και ανηγγειλε τοις ιερευσιν οτι ζαχαριας πεφονευται 111 218 501 513 801 802 και απηγγειλεν τοις ιερευσιν οτι ζαχαριας πεφονευται 610 και απηγγειλεν πασιν α ειδεν και ηκουσεν 625 και απηγγειλεν α ειδεν και ηκουσεν 203 ανηγγειλεν τοις ιερευσιν α ειδεν και ηκουσεν 631 ανηγγειλεν τοις ιερευσιν α ειδεν και α ηκουσεν 611 ανηγγειλεν τοις ιερευσιν α ειδε και ηκουσε 601 ανηγγειλε τοις ιερευσιν α ειδεν και ηκουσεν 002 ανηγγειλε τοις ιερευσιν α ειδε και ηκουσε 308 512 606 615 617 619 621 703 707 803 805 902 ανηγγειλεν τοις ιερευσιν ο ειδεν και ηκουσεν 626 αναγγελων τοις ιερευσιν ο ειδεν και ηκουσεν 605 ανηγγειλεν τοις ιερευσιν 219 408 409 509 ανηγγειλε τοις ιερευσιν 006 106 114 215 604 απηγγειλε τοις ιερευσιν 306 ανηγγειλε τοις ιερευσι 411 απηγγειλε ταυτα τοις ιερευσιν απερ ιδε και ηκουσε 108 και ειπεν τοις λοιποις ιερεις ουκ εστι του λοιπου ασπασεται ημας 004 - 205 403 505 612 623 [] 101 110 704 ανηγγιλεν 510; ανηγκηλεν 408; αναγγειλαι 006 114 215; απεινγγηλεν 404; απηγγηλε της 607; ιδε 508 603 622 708; οιδε 803; ιδεν 93 105 109 202 611; ω ιδεν 605; ανηλγγειλεν . . . ιδεν 307; απηγγειλαι . . . οιδε 304; απιγγειλε . . . ιδεν 406; απηγγηλεν . . . ιδεν 402; απηγγηλεν . . . οιδεν 709



Chapter 24

769

24:06 και ηκουσαν ως δε ηκουσαν εισηλθον 114 215 ως δε ηκουσαν εισηλθον και αυτοι 106 509 604 ως δε ηκουσαν και αυτοι εισηλθον 219 ως δε ηκουσαν ετολμησαν εισελθειν 001 003 103 107 115 118 201 204 206 209 211 214 306 412 502 609 613 627 ως δε ηκουσαν ετολμησαν και εισηλθον 005 006 207 517 602 ως δε ηκουσαν ετολμησαν και εισελθοντες 102 116 514 607 701 ως δε ηκουσαν παραυτικα ετολμησαν και εισηλθον ενδον του θυσιαστηριου 608 ως ουν ηκουσαν ετολμησαν και αυτοι εισελθειν 408 409 και ακουσαντες τολμησαντες εισηλθον 111 218 501 513 801 802 και ετολμησαν και εισηλθον και αυτοι 510 και ετολμησαν και εισηλθον 93 και ετολμησαν και εισηλθαν 81 109 και ετολμησαν και εισεπηδησαν 309 και ετολμησαν οι ιερεις και εισηλθον 605 626 και τολμησαντες εισηλθον 002 203 304 308 406 610 625 και τολμησαντες εισηλθον εις το θυσιαστηριον του θεου 709 και τολμησαντες εισηλθον εις το αγιον θυσιαστηριον του θεου 702 και τολμησαντες εισηλθον εις το αγιαστηριον του θεου 511 και εισηλθον 112 208 302 402 407 512 601 606 615 616 617 619 621 631 703 705 707 803 805 901 902 και εισηλθεν 404 και ελθοντες 505 και εισελθοντες 105 411 και εισελθοντες εν τω ναω αποτολμησαντες 004 και εισηλθον παντες 307 και εισηλθον απαντες εν τω ναω 108 και εισελθοντες οι ιερεις 213 και εισεπηδησαν παντες 612 623 ηνεωξε δε τας πυλας του ναου κυριου και εισηλθον 113 210 220 ηνεωξε δε τας πυλας του ναου κυριου και εισελθων 521 ηνεωξεν δε τας πυλας του ναου κυριου και εισηλθον 202 508 603 622 708 ηνεωξεν δε τας πυλας του ναου κυριου εισηλθον 611 ηνεωξεν δε τας πυλας του ναου κυριου και εισηλθεν 504 ηνεωξεν δε τας πυλας του ναου κυριου και εισηλθον οι υιοι ισραηλ εν τω ναω κυριω 403 - 205 [] 101 110 704

770

The Protevangelium of James

ανεωξε 113; αυτη 408; τολμησας 610; εισηλθων 219 406; εισηλθο\ω/ν 202c; ησηλθον 203 510; ησηλθεν 504; ελθωντες 505; εισελθωντες 213; ετολμησεν εισελθην 211; οισελθειν 409; ηνεοξεν . . . εισηλθων 403; ετολμισαν . . . ενδων 608; ικουσαν ετολμοισαν . . . ησελθοντες 607 και ειδαν 81 και ειδον 93 001 002 003 005 006 106 107 108 109 113 115 118 201 202 203 204 206 207 210 211 214 215 219 220 302 304 306 307 308 406 408 502 508 509 510 511 512 517 601 602 603 604 605 606 608 610 611 612 613 615 617 619 621 622 623 625 626 627 631 702 703 707 708 709 803 805 902 και ειδον και αυτοι 111 218 501 513 801 802 και ειδεν 404 504 και ιδοντες 409 412 και ιδων 521 και ιδειν 103 609 ειδον 102 105 116 411 514 607 701 ειδον και αυτοι 213 και ηυρον 112 και ευρον 208 402 407 616 705 901 - 114 205 309 403 505 [] 101 110 704 ιδαν 81; ιδο\ω/ν 202c; ιδον 93 102 105 109 116 203 219 304 502 508 510 514 517 603 613 622 627 701 708 902; ιδων 207 213 307 406 605 607 608 610; ιδ[]ν 611; οιδον 803; ιδωντες 409 και ειδαν . . . ωλολυξαν κλαιοντες αμα και φοβω κατεχομενοι ειδον τα φατνωματα ολωλυξοντα του ναου 004 κλαιοντε 004 το γεγονος15 81 93 001 002 003 005 006 102 103 105 106 107 108 109 111 112 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 208 209 210 211 215 219 220 214 218 302 304 306 307 308 402 404 406 407 408 409 411 412 501 502 504 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 606 607 608 609 610 611 612 613 615 616 617 619 621 622 623 625 627 631 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 το αιμα πεπηγος εις τα προθυρα του ναου 626 το αιμα πεπηγος εις τα προθυρα του ναου κυριου 605 - 114 205 213 309 403 505

15.  γεγονως

Chapter 24



771

[] 101 110 704 γεγονως 81 93 106 108 112 206 207 209 211 219 302 304 306 307 402 406 407 409 504 510 511 513 517 521 601 609 613 631 709; γεγωνος 102 116 202 215 404 612 623; γεγο\ω/νως 701c; γεγωνως 109; νεγωνος 514c; εμα 605; πεπηγως 626

>16 τα παθνωματα του ναου ωλολυξαν17 τα τε παθνωματα του ναου ανωρυξαν 512 601 615 619 621 και τα παθνωματα του ναου ωλολυξαν 93 109 113 210 220 304 504 631 και τα παθνωματα του αγιου ωλολυξαν 521 περι τα παθνωματα του ναου και ωλολυξαν 511 ωλολυξαν τα παθνωματα του ναου 215 και τα φατνωματα του ναου ωλολυξαν 302 308 510 610 611 και τα φατνωματα του ναου ηλαλαξεν 203 και τα φατνωματα του ναου ολολυζοντα 111 218 408 και τα φατνωματα του λαου ολολυζοντα 409 και τα φατνωματα του λαου ωλολυξαν 406 και τα φατνωματα του ναου αιματουμενα και ωλολυξαν και αυτοι 81 τα φατνωματα του ναου πεπηγμενου αυτου του αιματος 108 τα τε φατνωματα του ναου ωλολυξαν 002 606 617 703 707 803 805 902 και ωλολυζον τα φατνωματα του ναου 001 116 514 701 και ολολυζοντα τα φατνωματα του ναου 003 102 107 206 207 209 211 306 502 517 602 607 608 613 627 και ωλολυζον τα φατνωματα του ιερου 103 609 και διερρηξαν τα φατνωματα του ναου 006 και ωλολυξαν σφοδρα 106 219 509 604 και ωλολυξαν παντες 404 και ωλολυξαν 112 208 307 402 612 616 623 705 901 και ολολυξαντες 625 και ωλολυξαν οι ιερεις 605 626 ωλολυξαν 407 παρα τας βαθμιδας του ναου και ωλολυξαν 702 παρα τω ναω και ωλολυξαν 709 - 005 115 118 201 204 205 213 214 411 412 [] 101 110 704 φατνωτατα 703; ωλοληξαν 803; ολολυξαν 002 106 109 112 208 215 219 304 307 402 404 406 407 504 510 605 611 612 616 623 626 631 702 705 901; ολωλυξαν 302; ολοληξαν 709; ολολυζων 514; ολολυξον 001 116 609; ολολυξων 701; ολοληζοντα 408; ολολυζωντα 627; ολολυξοντα 102 107 206 502 517

16.  MSS 17.  ολολυξ�

772

The Protevangelium of James

602; ωλολυζοντα 003; ο.ολιζωντα 409c; ολωλυξαντες 625; πεπηγμενον 108; θνωματα . . . ολοληξαν 521; ολωλυζοντα . . . φνωματα 211; ολολυξοντα . . . αφατνωματα 207; ελο\λι/γηζοντα . . . φατνοματα 607c; παθμωματα . . . ολολυξαν 93; φατνοματα . . . ολολυξαν 610; βαθμωματα . . . ολολυξαν 511; φατνοματα . . . αιματομενα . . . ολωλυξαν 81 τα παθνωματα . . . περιεσχισαντο και πας ο λαος ολολυζων και τα φατνωματα του ναου περιεσχισθησαν 105 ειδον αιμα πεπηγος εις τα προθυρα του ναου και ολολυξαντες παντες περιεσχισαντο 501 513 801 802 ειδεν 501; φατνοματα 105 τα παθνωματα . . . γεγενημενον και ευρον το αιμα αυτου λιθον γεγενημενον ωλολυξαν και περιεσχισαντο το δε σωμα αυτου ουχ ευρον εως της ημερας ταυτης 202 508 603 622 708 και ευρισκουσι το αιμα λιθον γεγενημενον και ωλολυξαν και περιεσχισαντο τα ιματια και το πτωμα αυτου ουχ ευρον εως της σημερον ημερας 309 περιεσχησαντο 202 309 508 603 708; γεγεννημενον . . . περιεσχησαντο 622 τα παθνωματα . . . τρεις νυκτας και ευρον τω αιμα αυτου γεγενημενον λιθον το δε σωμα αυτου ουχ ευρον και επενθησαν αυτου ημερας τεσσαρακοντα και τα παθνωματα του ναου ωλολυξαν και περιεσχισαντο τα ιματια εαυτων επ ανωθεν εως κατω 114 και ευρον το αιμα λιθον γεγενημενον το δε σωμα αυτου ουχ ευρον και φοβηθεντες εξηλθον και ανηγγειλαν οτι ζαχαριας πεφονευται και ηκουσαν πασαι αι φυλαι του λαου και εκοψαντο αυτον ημερας τεσσαρακοντα και τα φατνωματα του ναου ωλολυξαν και περιεσχισαντο απο ανωθεν εως κατωθεν 403 ευρον τω αιμα αυτου λιθον γεγενημενον το δε σωμα αυτου ουχ ευρον και φοβηθεντες εξηλθον και ανηγγειλαν οτι ζαχαριας πεφονευται και ηκουσαν πασαι αι φυλαι του λαου και εκοψαντο αυτον ημερας τεσσαρακοντα και τα παθνωματα του ναου ωλολυξαν 505 ολωλυξαν . . . περιεσχησαντο 114; ευρων . . . φωβηθεντες . . . ανηγγηλαν . . . πεφωνευτε . . . ολολυξαν . . . περιεσχησαντο 403; ευρων . . . ανηγγηλαν . . . πεφονευτε . . . εκοψαντω . . . τεσαρακοντα . . . παθνοματα . . . ολοληξαν 505 και αυτοι περιεσχισαντο 93 001 003 004 005 006 103 107 109 111 113 115 118 201 204 206 207 209 210 214 215 218 220 302 308 406 408 409 412 502 504 510 517 521 607 608 610 611 613 627 και αυτοι περιηχησαντο 602 και αυτοι περιεσχισθησαντο 102 116 514 701 και αυτοι περιεσχισθησαν 211 και αυτω περιεσχισαντο 306 609 αυτοι δε περιεσχισαντο 512 601 606 615 617 619 621 631 703 707 803 805 αυτα δε περιεσχισαντο 902

Chapter 24



773

και περιεσχισαντο 81 108 112 203 208 219 307 402 404 407 509 604 612 616 623 705 901 και αυτοι διεσχισαντο τα ιματια αυτων 002 και περιεσχισαντο την εσθητα αυτων 605 και εσχισαντο την εσθητα αυτων 626 και περιεσχισαν οι ιερεις τους χιτωνας αυτων 511 702 709 περιεσχισαντο 625 και ουτοι εθρηνησαν θρηνον μεγαν 304 - 205 213 411 [] 101 110 αυτον 512 601 615 619 621 631; περιεσχησαντο 93 001 004 103 108 109 206 207 209 215 219 307 402 521 608 610 631 705; περιεσχυσαντο 302 406 703; περιεσχησαντο 218c; περιαισχυσαντω 404; περιεσχησθησαντο 102; περιεχυσαντο 901; εσχησαντο 626; εθρινησαν θρινον 304; περιεσχησαν . . . χ[[.]] ητονας 511c; περιεσχησαν . . . τας χειτωνας 709; περιεσχησαντο . . . αισθηταν 605; κε αυτη περιεσχυσαντο 607 επανωθεν εως κατω απο ανωθεν εως κατω 81 93 001 002 003 004 005 102 103 105 106 107 108 111 113 115 116 118 201 203 204 206 207 209 210 211 214 215 218 219 220 302 306 308 406 409 501 502 511 513 514 517 521 601 602 605 606 607 608 609 611 613 615 617 619 621 626 627 631 701 702 703 707 801 802 803 805 902 απο ανωθεν εως κατωθεν 509 510 604 απ ανωθεν εως κατωθεν 109 απ ανωθεν εως κατω 006 412 απο ανω ως κατω 504 610 ανωθεν εως κατω 408 512 - 112 205 208 213 304 307 402 404 407 411 612 616 623 625 705 709 901 [] 101 110 704

24:07 και το πτω πτω/ΜΗ ΜΗ\μα μα18 αυτου ουχ ευρωσαν και το πτωμα αυτου ουχ ευρον 81 003 004 005 006 102 103 107 109 113 115 116 118 201 204 206 207 210 211 214 215 220 408 411 412 502 514 517 521 602 607 608 611 613 701 και το πτωμα αυτου ουχ ευρεθη 93 και το πτωμα ως ουχ ευρον 001 και το πτωμα αυτου 203

18.  πτω/ΜΗ\πτωμα Dittography

774

The Protevangelium of James

και το σωμα αυτου ουχ ευρον 105 209 302 304 404 406 504 510 511 512 601 606 609 615 617 619 621 627 631 702 703 707 709 803 805 902 και το σωμα αυτου ουκ ευρον 610 και το σωμα αυτου ουδεις ευρεν 626 και το μεν σωμα ουχ ευρον 625 και το σωμα ουκ ευρον 409 και το σωμα αυτου 308 το δε σωμα αυτου ουχ ευρον 002 108 το δε σωμα αυτου ουχ ευρεθη 111 218 501 513 801 802 το δε σωμα ουδεις ευρεν 605 ουχ ευρον δε το σωμα αυτου 106 219 509 604 και το πταισμα αυτου ουχ ευρον 306 και ζητησαντες πανταχου ουχ ευρον τω σωμα αυτου 612 623 - 205 208 402 616 705 901 [] 101 110 704 τω πτωμα 102; πτομα 408; ππωμα 514; τω σωμα 510 511 627 709; ευρων 108 504 608 803; ευρον 605; τω σωμα . . . ευρων 406; ζητισαντες . . . ευρων 623 και το σωμα . . . γεγενημενον και ευρον το αιμα λιθον γεγενημενον το δε σωμα αυτου ουχ ευρον 407 και ηυρον το αιμα λιθον γεγενημενον το δε σωμα αυτου ουχ ευρον 112 307 το αιμα πεπηγως εις τα προθυρα του ναου το δε σωμα αυτου ουδεις ευρεν 213 αλλα ευρον το αιμα19 αυτου αλλ ευρον το αιμα αυτου 81 93 001 002 003 004 005 006 102 103 106 107 109 115 116 118 201 204 206 211 214 219 306 406 408 409 412 502 509 511 514 602 604 607 609 610 613 701 αλλ ευρον το αιμα αυτου ευρων ως 517 αλλ ευρον το αιμα αυτου εις τα προθυρα του ναου κυριου 111 218 αλλ ευρον το σωμα αυτου 304 αλλ η ηυρον το αιμα αυτου 510 αλλα το αιμα αυτου ευρον 207 608 αλλα το αιμα αυτου 105 612 709 αλλ το αιμα αυτου 605 αλλα το αιμα αυτου μονον 512 601 606 617 619 621 631 703 707 803 805 902 αλλα το αιμα μονον 615 αλλ ην το αιμα 411 αλλα μονον το αιμα αυτου 626 αλλ η μονον το αιμα αυτου εις τα προθυρα του ναου κυριου 501 513 801 802 αλλα το αυτου 623 το δε αιμα αυτου ευρον 210 220 302 504 521 625 το δε αιμα αυτου 113 611 και ευρον το αιμα αυτου 208 402 404 19.  πτωμα; αιμα MSS

Chapter 24



775

και ευρον το αιμα 616 705 901 ει μη το αιμα αυτου 108 209 627 ει μη το αιμα μονον 702 ει μη μονον το αιμα 211 ηυρον 203 - 205 308 [] 101 110 704 αλ 409 510 607 610; αλα 621; ειμι 108 209 211 627; εμα 605; ευρων 406 504 517 608; αλ ευρων 93 408 λιθον γεγενημενον20 81 93 001 108 109 113 118 208 210 220 302 304 402 404 504 511 517 610 616 702 705 709 901 λιθον γενομενον 308 406 510 611 λιθον γεγονοτα 521 λιθον πεπηγμενον 203 605 γεναμενον λιθος 105 ως λιθον γεγενημενον 003 004 005 006 102 103 106 107 111 115 116 201 204 206 207 209 211 214 215 218 219 408 409 412 514 602 607 608 609 627 701 ως λιθος γεγενημενον 501 513 801 802 ως λιθος γενομενον 411 ωσει λιθον γεγενημενον 002 502 613 ωσει λιθος γεγενημενον 509 604 ως λιθον πεπηγμενον 306 625 626 και αυτο γενομενον ωσει λιθος 512 601 606 615 617 619 621 631 703 707 803 805 και γενομενον ωσει λιθος 902 πεπηγως ωσει λιθος 612 623 - 205 [] 101 110 704 ως λιθον 705c; ωσσει 601; λυθον 510; γεγεννημενον 102 116 206 218 304 409 511 514; γεγεμμημενον 210; γεγεννημενων 607; γεγενημενω 404; γενομενη 308; πεπειγως 623; ληθον γεγεννημενον 106

24:08 και φοβηθεντες εξηλθαν 81 και φοβηθεντες εξηλθον 93 001 003 004 005 006 102 103 105 106 107 109 111 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 209 210 211 214 215 218 219 220 304 306 308 309 406 408 409 412 501 502 504 508 509 510 511 513 514 517 521 602 603 604 607 608 609 611 613 622 627 701 702 708 709 801 802 20.  γεγεννημεν�

776

The Protevangelium of James

και φοβηθεντες 625 και εξελθοντες 411 605 612 623 626 και απελθοντες 512 601 606 615 617 619 621 631 703 707 803 805 902 εξελθοντες δε 002 - 108 112 205 208 213 302 307 402 404 407 610 616 705 901 [] 101 110 704 φοβηθεν\τες/ 304c; φοβηθενταις 409; φωβυθεντες 607; εξηλθων 406; εξηλθονθον 702; εισηλθον 408; εξελθωνταις 623; εξελ\θ/ες 605c και21 απηγγειλαν 105 203 304 406 610 και ανηγγειλαν 81 93 109 308 504 510 521 611 και απηγγειλαν τω λαω 202 215 309 508 511 622 702 708 709 και ανηγγειλαν τω λαω 113 210 220 302 603 απηγγειλαν τω λαω 512 601 606 615 617 619 621 631 703 707 803 805 902 ανηγγειλαν τω λαω 002 και ανηγγειλαν παντι τω λαω 001 003 004 005 006 102 103 107 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 218 306 408 409 412 501 502 513 514 517 602 607 608 609 613 627 701 801 802 απηγγειλαν παντι τω λαω 625 ανηγγειλαν παντι τω λαω 411 612 623 και ανηγγειλαν απαντα τον λαον 108 τοτε ανηγγειλαν παντι τω λαω 106 509 604 219 ειπον 605 626 - 112 205 208 213 307 402 404 407 616 705 901 [] 101 110 704 απιγγειλαν 406; απηγγηλαν 709; ανηγγιλαν 211; ανειγγειλαν 108; ανοιγκηλαν 408; ειπων 605; κε ανηγγηλαν παντη . . . λαο 607 οτι ζαχαριας πεφονευται 81 93 001 002 003 004 005 006 102 103 105 106 107 108 109 111 113 115 116 118 201 202 203 204 206 207 209 210 211 214 215 218 219 220 302 304 306 309 406 408 409 411 412 501 502 504 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 603 604 606 607 609 610 611 612 613 615 617 619 621 622 625 626 627 631 701 702 703 707 708 709 801 802 803 805 902 οτι ο ζαχαριας πεφονευται 608 οτι ζαχαριας οντως πεφονευται 308 ζαχαριας πεφονευται 605 οτι ζαχαριας πεφονευται και ουκ εξαληφθη το αιμα αυτου 602

21.  και και Dittography



Chapter 24

777

- 112 205 208 213 307 402 404 407 616 623 705 901 [] 101 110 704 ζαχαρια 411; ζα[]αριας 81; πεφονευτε 202 510 605 607 617 622; πεφωνευται 102 116 207 211 409 511 626; πεφωνευτε 406 514 610c; παιφωνευται 504; \οτι ζαχαριας πεφονευται/ 604c

24:09 και ηκουσαν22 81 93 001 002 003 005 102 103 105 107 108 109 111 113 115 116 118 201 203 204 206 207 209 210 211 213 214 218 220 302 304 306 308 406 408 409 412 501 502 510 511 512 513 514 517 521 601 602 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 615 617 619 621 623 625 626 627 631 701 702 703 707 709 801 802 803 805 902 και ακουσαντες 004 και ως ηκουσαν 106 219 509 και ηγγισαν 006 205 215 - 112 202 208 307 309 402 404 407 411 504 508 616 622 705 708 901 [] 101 110 704 ηκασαν 607; []ουσαν 81; \και ηκουσαν/ 604c; ηγγησαν 006 πασαι αι φυλαι του λαου 002 004 105 113 203 210 220 308 406 510 511 611 625 702 709 πασαι αι φυλαι του ισραηλ 108 213 512 521 601 605 606 615 617 619 621 626 631 703 707 803 805 902 πασαι αι φυλαι της γης 006 215 πασαι αι φυλαι 93 109 304 612 623 αι φυλαι του λαου 001 003 102 103 106 107 111 116 206 207 209 211 218 219 302 306 408 409 501 502 509 513 514 517 602 604 607 609 610 613 627 701 801 802 αι φυλαι του λαου του ισραηλ 608 αι φυλαι του λαου οτι πεφονευται 005 115 118 201 204 412 αι φυλαι του λαου οτι ζαχαριας πεφονευται 214 - 112 202 208 307 309 402 404 407 411 504 508 603 616 622 705 708 901 πασαι αι γενε[] 81 πασαι αι φυλαι τ[] 205 [] 101 110 704 φυλλαι 108; φηλαι 610; φοιλαι 607; \αι φυλαι του λαου/ 604c

22.  κα\ι/ησαν c Haplography; ηκουσαν MSS

778

The Protevangelium of James

και επενθησαν αυτον23 81 001 002 003 005 102 103 105 107 108 109 111 113 115 116 118 201 204 205 206 207 209 210 211 214 218 220 302 306 308 406 408 409 412 501 502 510 511 512 513 514 517 521 601 602 606 608 609 610 611 613 615 617 619 621 625 627 631 701 702 703 707 709 801 802 803 805 902 και επενθησαν επ αυτον 605 και επενθησαν σφοδρα 607 και επενθησαν 213 626 επενθησαν αυτον 219 επενθησαν 106 509 604 - 006 202 215 304 309 411 504 508 603 612 622 623 708 και επ[] α[]ον 203 [] 101 110 704 επεθυσαν 409; επενθησαν [] 81; [] επενθεισαν 205; αυτων 408; αυτω 517 602 και επενθησαν . . . αυτον και εκοψαντο αυτου και επενθησαν αυτον 93 εκοπτοντο και επενθουν αυτον 004 εκοπτωντο 004 και επενθησαν . . . νυκτας και εποιησαν τρεις ημερας και τρεις νυκτας πενθουντες αυτον 112 404 407 και εποιησαν τρεις ημερας πενθουντες αυτον 208 402 616 705 901 και εποιησαν τρεις ημερας και τρεις νυκτας πενθησαι αυτον 307 π[]θουντες 404 και εκοψαν αυτον 902 και εκοψαντο αυτον 006 213 215 308 406 512 517 601 606 608 612 615 617 619 621 623 626 631 703 707 803 805 και εκοπτοντο αυτον 602 και εκοψαντο 105 106 107 109 111 118 207 209 211 218 219 501 509 513 604 610 627 801 802 και εκοπτοντο 001 003 005 102 103 115 116 201 204 206 214 306 412 502 514 607 609 613 701 και εκοψαν αυτον οι ιερεις και πας ισραηλ 622 και εκοψαντο αυτον οι ιερεις και πας ισραηλ 202 508 603 708 και εκοψαντο αυτον οι ιερεις και πας ο λαος 309 και εκοψαντο κοπετον και θρηνον μεγα 411 και εθρηνησαν 304 και επεσαν επι προσωπον 504

23.  \αυτον/ c

Chapter 24



779

και εποιησαν 112 402 - 002 108 113 205 210 220 302 408 409 510 511 521 605 611 625 702 709 και εκο[]το 203 []αντο [] 81 [] 101 110 704 εκοψαντω 213; εκψειντο 610; κε εκοπτοτον 607 τρεις24 ημερας και τρεις25 νυκτας 93 001 002 003 004 005 006 102 103 106 107 109 111 112 113 115 116 118 201 202 203 204 205 206 207 209 210 211 213 215 218 219 220 302 304 309 406 411 412 501 502 504 508 509 510 511 513 514 517 521 602 603 604 605 607 608 609 610 611 612 622 623 626 627 702 708 709 801 802 τρεις ημερας και τας τρεις νυκτας 308 τρις ημερας και τρις 105 ημερας τρεις και νυκτας τρεις 701 τρεις ημερας 214 306 402 512 601 606 613 615 617 619 621 625 631 703 707 803 805 902 επι τρεις ημερας και νυκτας 409 - 108 408 [] 81 101 110 704 τρις 703c; ημερες 608; ημεραις 513; και τρεις [] 203; τροις νυκτας 607; ημε[] . . . τρης νυκτας 205; τρις . . . τρις 105 702

24:10 μετα δε τας τρεις26 ημερας 001 005 006 102 103 106 109 115 116 201 204 206 207 209 214 215 219 412 502 509 514 517 602 604 607 608 609 627 701 702 709 μετα δε τας τρεις ημερας και νυκτας 409 μετα δε τας τρεις ημερας και τας τρεις νυκτας 406 μετα δε τρεις ημερας 003 107 111 211 218 501 513 801 802 μετα δε τας ημερας εκεινας 002 μετα δε τας τεσσαρακοντα ημερας 114 μετα δε τεσσαρακοντα ημερας 403 μετα δε ημερας τεσσαρακοντα 505 μετα δε το παυσαι αυτους 004 μετα δε το πενθησαι αυτους 625

24.  τρις 25.  τρις 26.  τρις

780

The Protevangelium of James

μετα δε ταυτα 108 113 118 202 210 220 504 508 510 521 603 611 622 708 και μετα ταυτα 302 304 411 και 307 626 επι τρεις ημερας και τρεις νυκτας 408 - 93 105 112 205 208 213 306 308 309 402 404 407 511 512 601 605 606 610 612 613 615 616 617 619 621 623 631 703 705 707 803 805 901 902 [] δε τας τρει[] 203 []ς 81 [] 81 101 110 704 τρις 702 709; τροις 607 εβουλευσαντο οι ιερεις 81 001 002 003 004 005 102 103 106 107 109 111 113 115 116 118 201 202 204 206 207 209 210 211 214 218 219 220 302 304 306 308 406 408 409 411 412 501 502 504 508 509 513 514 517 601 602 603 604 607 608 611 613 622 626 627 701 708 801 802 συνεβουλευσαντο οι ιερεις 702 709 εβουλευσαντο οι αρχιερεις 006 215 εβουλευσαν οι ιερεις 609 εβουλευσαντο δε οι ιερεις 610 εβουλευσαντο ουν ιερεις 605 εβουλευσαντο ιερεις 510 εβουλευσαντο οι υιοι ισραηλ 203 εβουλευσαντο οι υιοι ισραηλ η γουν οι ιερεις 521 και εβουλευσαντο οι ιερεις 93 205 213 512 606 615 617 619 621 631 703 707 803 805 902 και συνεβουλευσαντο οι ιερεις 105 511 και εβουλευσαν οι ιερεις 309 και εβουλευσαντο 112 208 402 404 407 616 705 εβουλευσαντο 108 114 307 403 505 625 και εβουλευσαντο 901 - 612 623 [] 101 110 704 εβουλευσαντω 213 505; ευουλευσαντω 404 406; εβολευσαντο 307; ιευουλευσαντο 403; εβουλευσατο 514 803; εβουλευτο 605; ειερεις 408; ιρεις 511; ο ιερεις 207; ι οιερεις 607; οι αρχιερευς 006 215; και και 901c τινα αναστησουσιν εις τον τοπον του ζαχαριου τινα στησουσιν εις τον τοπον του ζαχαριου 113 220 τινα αναστησουσιν εις τον τοπον ζαχαριου 93 105 308 406 510 τινα στησουσιν εις τον τοπον ζαχαριου 210 508 603 622 708



Chapter 24

781

τινα στησωσιν εις τον τοπον ζαχαριου 611 τινα στησωσι εις τον τοπον ζαχαριου 521 τινα στησουσιν εις τοπον ζαχαριου 504 τινα ινα στησουσιν εις τον τοπον ζαχαριου 202 τινα αναστησωσιν εις τον τοπον αυτου 505 τινα αντιστησονται εις τον τοπον αυτου 112 402 τινα αντιστησωσιν εις τον τοπον αυτου 208 307 404 616 705 901 τινα καταστησουσιν αντι ζαχαριου 203 τινα αναστησουσιν αντ αυτου 006 τινα αναστησωσιν αντ αυτου 215 τινα στησωσιν αντ αυτου 306 411 τινα αντ αυτου στησουσιν εις τον τοπον ζαχαριου 309 τινα αντ αυτου στησουσιν εις τον τοπον αυτου 205 τινα αντ αυτου στησουσιν 001 003 102 107 115 116 204 206 209 408 514 609 701 τινα αντ αυτου στησουσι 005 103 118 201 214 412 τινα αντ αυτου στησωσιν 211 218 219 409 502 517 602 608 τινα αντ αυτου στησωσι 004 106 111 207 501 509 513 604 607 613 801 802 τινα αντ αυτου 627 τινα αντ αυτου αρχιερεα καταστησωσι 108 τινα αναστησουσιν εις τον τοπον ζαχαριου και ποιησαντες κληρον 302 τινα αναστησουσιν εις τον τοπον ζαχαριου και ευθεως εποιησαν κληρον 81 τινα αναστησωσιν εις τον τοπον του ζαχαριου βαλλοντες κληρους 213 626 τινα αναστησωσιν εις τον τοπον ζαχαριου και εβαλον κληρους 002 τινα αναστησουσιν ιερεα εις τον τοπον ζαχαριου και εβαλον σαμουηλ και συμεων κληρους 709 τινα αναστησωσι ιερεα εις τον τοπον του ζαχαριου και εβαλον σαμουηλ και συμεων κληρους 702 τινα αναστησουσιν ιερεα εις τοπον ζαχαριου και εβαλον εις σαμουηλ και εις συμεωνα κληρους 511 τινα στησουσιν εις τον τοπον ζαχαριου και εβαλλον κληρον 625 τινα αναστησουσιν εις τον τοπον αυτου και εβαλε συμεων και οι ιερεις κληρους αυτων 512 601 606 615 617 619 621 703 707 803 902 τινα αντιστησωσιν εις τον τοπον αυτου και ελαβε συμεων και οι ιερεις κληρους αυτων 805 τινα αναστησωσιν εις τον τοπον αυτου και εβαλεν συμεων και οι ιερεις κληρους αυτων 631 τινα αντιστησωσιν εις τον τοπον αυτου και εδωκαν κληρους 407 ινα αναστησωσιν εις τον τοπον ζαχαριου και εβαλον κληρους 610 τινα στησωσιν εις τον τοπον αυτου και εβαλον κληρον 403 ινα αναστησουσιν αντι αυτου ετερον 304

782

The Protevangelium of James

ινα αναστησωσιν αντι αυτον τινα εις τον τοπον του ζαχαριου 109 τινα εις τον τοπον αυτου στησωσιν και εβαλον κληρους 114 - 612 623 τινα αναστησουσιν εις τον τοπον του ζαχαριου βαλλοντες []ρους 605 [] συμεων και οι ιερεις κληρους αυτων 704 [] 101 110 τιναν 408 409; ιναν 202; αναστισουσιν 105; στησουνσαιν 622c; στησοσι 111; τον πον 510; ζαχαρια 213; ζαχαριας 308; ευαλον 511; εβαλαν 403; αυτου ζαχαρια βαλοντες 605; ατου στισωσιν 517; αναστησουν ιερεαν και ανεβη ο κληρος 81 001 003 005 006 102 103 105 106 107 108 109 111 112 113 115 116 118 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 213 214 215 218 219 220 304 306 307 308 309 402 404 406 407 408 409 411 412 501 502 504 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 611 613 615 616 617 619 621 622 626 627 631 701 702 703 704 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 ανεβη ο κληρος 302 και επεσεν ο κληρος 002 004 403 505 610 625 και επεπεσεν ο κληρος 93 και ηλθεν ο κληρος 114 - 612 623 [] 101 110 ανεβει 213 215; ανεβοι 607; ανευη 408 409 508 510 517 611 627; ανευει 404 406; κλειρος 610 επι συμεων 93 001 003 005 102 103 105 106 107 111 115 116 118 201 202 204 205 206 209 211 214 218 219 309 404 408 409 412 501 502 504 508 509 512 513 514 601 603 604 605 606 607 608 609 610 611 613 615 617 619 621 622 625 626 627 631 701 702 704 708 709 801 802 902 επι συμεωνα 81 002 004 109 112 113 114 203 207 208 210 213 215 220 302 304 306 307 308 402 403 406 407 411 505 510 511 517 521 602 616 705 901 επι τον συμεων 805 επι τον συμεωνα 006 108 - 612 623 703 707 803 [] 101 110 σιμεων 627; σημαιων 504; εποι 610c; σημεωνα 403; επει συμεωναν 505; εποι σιμεων 607

Chapter 24



783

24:11 ουτος27 γαρ ην 81 001 003 005 006 101 102 105 107 108 111 113 115 116 201 203 204 206 209 210 211 214 215 218 220 306 308 406 408 409 411 412 501 502 504 511 512 513 514 521 601 605 606 611 613 615 617 619 621 627 631 701 702 703 704 707 709 801 802 803 805 902 ουτος γαρ και ην 109 ουτος γαρ 118 625 αυτος γαρ ην 002 213 304 626 τουτο γαρ ην 93 ουτος δε ην 207 219 509 602 604 608 ουτως δε ην 106 517 ουτος ην 302 610 ουτος 510 607 ουτος δε εστιν 114 403 505 ω ην 004 - 612 623 [] 110 ουτως 102 107 116 403 406 505 514 625; []τος 605 ουτος . . . χρηματισθεις ουτος γαρ ο συμεων χρηματισθεις ην 103 εχρηματισθη δε συμεων 205 ος εχρηματισθη 112 202 208 307 309 402 404 508 603 616 622 705 708 901 χρηματισθεις ην 609 ου εχρηματισθη 407 εχριματισθη 307 622 708 ο χρηματισθεις 001 003 005 006 101 106 107 109 111 113 114 115 201 204 206 207 209 210 211 213 214 215 218 219 220 304 306 308 403 406 408 409 411 412 501 502 504 505 509 513 517 521 602 604 608 613 626 627 709 801 802 ο χρησμα 004 χρηματισθεις 81 002 102 108 116 511 512 514 601 605 606 607 615 617 619 621 625 631 701 703 704 707 803 805 902 χρηματισμενος 105 εχρηματισθη 118 κεχρηματισμενον 93 κεχρηματισμενος 203 302 610 και χρηματισθεις 611 ανηρ χρηματισθεις 510 27.  ουτως

784

The Protevangelium of James

- 612 623 [] 110 χρηματισθης 102 116 211 306 408 514 605 709; χρηματησθεις 213 406; χρηματεισθεις 108; χριματισθεις 006 504 505 511 613; χριματισθης 304; χρυματησθης 607; χρηματιστης 510; χριματισμενος 105; κεχριματισμενος 610 υπο του αγιου πνευματος 81 93 001 002 003 004 005 006 101 102 106 107 108 109 111 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 209 210 211 213 214 215 218 219 220 304 306 308 309 406 408 409 411 412 501 502 504 508 509 510 512 513 514 517 521 601 602 603 604 606 607 613 615 617 619 621 622 626 627 631 701 702 703 704 707 708 709 801 803 805 902 απο του αγιου πνευματος 605 υπο αγιου πνευματος 511 802 υπο του πνευματος του αγιου 103 105 403 505 608 609 610 611 υπο του πνευματος 302 εκ πνευματος αγιου 625 - 112 203 205 208 307 402 404 407 612 616 623 705 901 [] 110 ειπο 607; αγι[] 605 μη ιδειν28 θανατον 81 93 001 003 004 005 101 102 103 106 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 210 211 213 214 215 218 219 220 302 304 306 307 308 309 402 403 404 406 407 408 409 411 412 501 502 504 505 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 606 607 608 609 611 613 615 616 617 619 621 622 626 627 631 701 702 703 704 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 μη ιδειν τον θανατον 006 του μη ιδειν θανατον 002 105 203 205 605 610 625 - 612 623 [] 110 ιδην 502 505; ειδειν 112 306 511 709; ειδιν 605; μι ηδειν 504; μι ηδην 607; ηδειν θανατων 408; το μι ειδεν 205; |μη ιδειν θανατον| 703c εως αν τον //ΜΘ ΜΘ\\ χριστον29 εν σαρκι ιδη30 εως αν ιδη τον χριστον εν σαρκι 81 93 001 003 005 102 103 106 107 109 111 113 114 115 116 201 204 206 207 209 210 211 214 218 219 220 304 306 403 408 411 412 501 502 505 509 513 514 517 604 607 608 609 611 613 627 701 801 802 28.  ειδειν 29.  χ�� 30.  ειδη



Chapter 24

785

εως αν ιδη τον χριστον κυριου εν σαρκι 118 202 404 406 508 510 603 605 622 708 εως αν ιδη χριστον κυριου εν σαρκι 308 εως αν ιδη τον χριστον κυριου εν σαρκι εληλυθοτα 512 601 606 615 617 619 621 631 703 704 707 803 805 902 εως αν ιδη τον χριστον εν σαρκι ελυληθοτα και λαβη απολυσιν 602 εως αν ιδη τον χριστον κυριου εν σαρκι παροντα 511 εως ου ιδη τον χριστον εν σαρκι 105 205 εως αν ιδη τον χριστον κυριου 101 626 εως αν ιδη τον κυριον εν σαρκι 213 εως αν ιδη τον κυριον ημων ιησουν χριστον εν σαρκι 203 εως αν ιδη τον χριστον κυριον 002 εως αν ιδη την δοξαν κυριου 504 521 εαν ιδη τον χριστον εν σαρκι 409 πριν αν ιδη τον χριστον κυριου 108 πριν ιδη τον χριστον εν σαρκι 006 πριν ιδη τον χριστον κυριου 215 πριν ιδειν τον χριστον κυριου 302 625 πριν ιδη τον χριστον εν σαρκι μεθ ου τω πατρι δοξα συν τω αναρχω και παναγιω πνευματι νυν και αει και εις τους αιωνας τελος 610 εως αν ιδη τον χριστον κυριου εν σαρκι αυτω πρεπει δοξα συν τω πατρι και αγιω πνευματι νυν και αει και εις τους αιωνας των αιωνων αμην 406 εως αν ιδη τον χριστον εν σαρκι τελευτησαντος δε του ηρωδου ιδου αγγελος κυριου φαινεται κατ οναρ τω ιωσηφ εν αιγυπτω λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και πορευου εις γην ισραηλ τεθνηκασι γαρ οι ζητουντες το παιδιον ο δε ιωσηφ αναστας και παραλαβων το παιδιον και την μητερα αυτου ηλθεν εις γην ισραηλ ακουσας δε οτι αρχελαος βασιλευει της ιουδαιας αντι ηρωδου του πατρος αυτου εφοβηθη εκει απελθειν χρηματισθεις δε κατ οναρ ανεχωρησεν εις τα μερη της γαλιλαιας και ελθων κατωκησεν εις πολιν λεγομενην ναζαρετ οπως πληρωθη το ρηθεν δια του προφητου οτι ναζωραιος κληθησεται 112 εως αν ιδη τον χριστον κυριου τελευτησαντος δε του ηρωδου ιδου αγγελος κυριου φαινεται κατ οναρ τω ιωσηφ εν αιγυπτω λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και πορευου εις γην ισραηλ τεθνηκασι γαρ οι ζητουντες το παιδιον ο δε ιωσηφ αναστας και παραλαβων το παιδιον και την μητερα αυτου ηλθεν εις γην ισραηλ ακουσας δε οτι αρχελαος βασιλευει αντι ηρωδου του πατρος αυτου εφοβηθη εκει απελθειν χρηματισθεις δε κατ οναρ ανεχωρησεν εις τα μερη της γαλιλαιας και ελθων κατωκησεν εις πολιν λεγομενην ναζαρετ οπως πληρωθη το ρηθεν δια των προφητων οτι ναζωραιος κληθησεται 208 εως αν ιδει τον χριστον εν σαρκι τελευτησαντος δε του ηρωδου ιδου αγγελος κυριου φαινεται κατ οναρ τω ιωσηφ λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και πορευου εις γην ισραηλ τεθνηκασι γαρ οι ζητουντες την ψυχην του παιδιου ο δε ιωσηφ αναστας και παραλαβων το παιδιον και την μητερα αυτου ηλθεν εις γην ισραηλ ακουσας δε οτι αρχελαος βασιλευει της

786

The Protevangelium of James

ιουδαιας αντι ηρωδου του πατρος αυτου εφοβηθη εκει απελθειν χρηματισθεις δε κατ οναρ ανεχωρησεν εις τα μερη της γαλιλαιας και ελθων κατωκησεν εις πολιν λεγομενη ναζαρετ οπως πληρωθη το ρηθεν δια του προφητου οτι ναζωραιος κληθησεται 307 εως αν ιδη τον χριστον κυριον τελευτησαντος δε του ηρωδου ιδου αγγελος κυριου φαινεται κατ οναρ τω ιωσηφ εν αιγυπτω λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και πορευου εις γην ισραηλ τεθνηκασι γαρ οι ζητουντες το παιδιον ο δε ιωσηφ αναστας και παραλαβων το παιδιον και την μητερα αυτου ηλθεν εις γην ισραηλ ακουσας δε οτι αρχελαος βασιλευει αντι ηρωδου του πατρος αυτου εφοβηθη εκει απελθειν χρηματισθεις δε κατ οναρ ανεχωρησεν εις τα μερη της γαλιλαιας και ελθων κατωκησεν εις πολιν λεγομενην ναζαρετ οπως πληρωθη το ρηθεν δια των προφητων οτι ναζωραιος κληθησεται 402 εως αν ιδη τον χριστον κυριου εν σαρκι τελευτησαντος δε του ηρωδου ιδου αγγελος κυριου φαινεται κατ οναρ τω ιωσηφ εν αιγυπτω λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και πορευου εις γην ισραηλ τεθνηκασι γαρ οι ζητουντες το παιδιον ο δε ιωσηφ αναστας και παραλαβων το παιδιον και την μητερα αυτου ηλθεν εις γην ισραηλ ακουσας δε οτι αρχελαος βασιλευει της ιουδαιας αντι ηρωδου του πατρος αυτου εφοβηθη εκει απελθειν χρηματισθεις δε κατ οναρ ανεχωρησεν εις τα μερη της γαλιλαιας και ελθων κατωκησεν εις πολιν λεγομενην ναζαρετ οπως πληρωθη το ρηθεν δια του προφητου οτι ναζωραιος κληθησεται 407 πριν η ιδη τον χριστον εν σαρκι ων δικαιος και πρεσβυτης ουτος εδεξατο τον χριστον εν αγγαλαις αυτου φεροντες αυτον εν τω ναω κατα το ηθισμενον του νομου οι γονεις αυτου και ευλογησεν τον θεον ο κληρωθεις ειναι πρεσβυτερος και αρχιερευς εν τω ναω και ειπεν νυν απολυεις τον δουλον σου δεσποτα κατα το ρημα σου εν ειρηνη οτι ειδον οι οφθαλμοι μου το σωτηριον σου φως εις αποκαλυψιν εθνων και δοξαν λαου σου ισραηλ και περι της σταυρωσεως του χριστου προφητευσας και την λυπην της θεοτοκου ευθυς εκοιμηθη ο δικαιος νυν και εις τους αιωνας αμην 004 εως αν ιδη τον χριστον κυριου εν σαρκι παροντα τελευτησαντος δε του ηρωδου ιδου αγγελος κυριου φαινεται κατ οναρ τω ιωσηφ εν αιγυπτω λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και πορευου εις γην ισραηλ τεθνηκασι γαρ οι ζητουντες το παιδιον ο δε ιωσηφ αναστας και παραλαβων την μητερα και το παιδιον ηλθεν εις γην ισραηλ ακουσας δε οτι αρχελαος βασιλευει της ιουδαιας αντι ηρωδου του πατρος αυτου εφοβηθη εκει απελθειν χρηματισθεις δε κατ οναρ ανεχωρησεν εις τα μερη της γαλιλαιας και ελθων κατωκησεν εις πολιν καλουμενην ναζαρετ οπως πληρωθη το ρηθεν υπο του προφητου οτι ναζωραιος κληθησεται 511 εως αν ιδη τον χριστον κυριου τελευτησαντος δε του ηρωδου ιδου αγγελος κυριου φαινεται κατ οναρ τω ιωσηφ εν αιγυπτω λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και πορευου εις γην ισραηλ τεθνηκασι γαρ οι ζητουντες το παιδιον ο δε ιωσηφ αναστας και παραλαβων το παιδιον και την μητερα



Chapter 24

787

αυτου ηλθεν εις γην ισραηλ ακουσας δε οτι αρχελαος βασιλευει αντι ηρωδου του πατρος αυτου εφοβηθη εκει απελθειν χρηματισθεις δε κατ οναρ ανεχωρησεν εις τα μερη της γαλιλαιας και ελθων κατωκησεν εις πολιν λεγομενην ναζαρετ οπως πληρωθη το ρηθεν υπο των προφητων οτι ναζωραιος κληθησεται 616 εως αν ιδη τον χριστον σαρκοφορουντα τελευτησαντος δε του ηρωδου ιδου αγγελος κυριου φαινεται κατ οναρ τω ιωσηφ εν αιγυπτω λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και πορευου εις γην ισραηλ τεθνηκασι γαρ οι ζητουντες την ψυχην του παιδιου ο δε ιωσηφ αναστας και περιλαβων το παιδιον και την μητερα αυτου ηλθεν εις γην ισραηλ ακουσας δε οτι αρχελαος βασιλευει της ιουδαιας αντι ηρωδου του πατρος αυτου εφοβηθη εκει απελθειν χρηματισθεις δε κατ οναρ ανεχωρησεν εις τα μερη γαλιλαιας και ελθων κατωκησεν εις πολιν καλουμενην ναζαρετ οπως πληρωθη το ρηθεν δια του προφητου οτι ναζωραιος κληθησεται 702 εως αν ιδη τον χριστον κυριου τελευτησαντος δε του ηρωδου ιδου αγγελος κυριου φαινεται κατ οναρ τω ιωσηφ εν αιγυπτω λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και πορευου εις γην ισραηλ τεθνηκασι γαρ οι ζητουντες το παιδιον ο δε ιωσηφ αναστας και παραλαβων το παιδιον και την μητερα αυτου ηλθεν εις γην ισραηλ ακουσας δε οτι αρχελαος βασιλευει αντι ηρωδου του πατρος αυτου εφοβηθη εκει απελθειν χρηματισθεις δε κατ οναρ ανεχωρησεν εις τα μερη γαλιλαιας και ελθων κατωκησεν εις πολιν λεγομενην ναζαρετ οπως πληρωθη το ρηθεν δια των προφητων οτι ναζωραιος κληθησεται 705 εως αν ιδη τον χριστον εν σαρκι ελυληθοτα τελευτησαντος δε του ηρωδου ιδου αγγελος κυριου φαινεται τω ιωσηφ κατ οναρ εν αιγυπτω λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και πορευου εις γην ισραηλ τεθνηκασι δε οι ζητουντες την ψυχην του παιδιου ο δε ιωσηφ αναστας και παραλαβων το παιδιον και την μητερα αυτου ηλθεν εις γην ισραηλ ακουσας δε οτι αρχελαος βασιλευει της ιουδαιας αντι ηρωδου του πατρος αυτου εφοβηθη εισελθειν εκει χρηματισθεις δε κατ οναρ ανεχωρησεν εις τα μερη της γαλιλαιας και ελθων κατωκησεν εις πολιν ναζαρετ οπως πληρωθη το ρηθεν δια του προφητου οτι ναζωραιος κληθησεται 709 εως αν ιδη τον χριστον κυριου τελευτησαντος δε του ηρωδου ιδου αγγελος κυριου φαινεται κατ οναρ τω ιωσηφ εν αιγυπτω λεγων αναστας παραλαβε το παιδιον και την μητερα αυτου και πορευου εις γην ισραηλ τεθνηκασι γαρ οι ζητουντες το παιδιον ο δε ιωσηφ αναστας και παραλαβων το παιδιον και την μητερα αυτου ηλθεν εις γην ισραηλ ακουσας δε οτι αρχελαος βασιλευει αντι ηρωδου του πατρος αυτου εφοβηθη εκει απελθειν χρηματισθεις δε κατ οναρ ανεχωρησεν εις τα μερη γαλιλαιας και ελθων κατωκησεν εις πολιν λεγομενην ναζαρετ οπως πληρωθη το ρηθεν δια των προφητων οτι ναζωραιος κληθησεται 901 εως ιδη τον θεον εν σαρκι εγενετο δε εν τω καιρω εκεινω εν τω πεντε και δεκατω ενιαυτω τιβεριου καισαρος ηγεμονευοντος ποντιου πιλατου της ιουδαιας γης

788

The Protevangelium of James

και τετραρχου κατασταντος της γαλιλαιας ηρωδου και του αδελφου αυτου φιλιππου τετραρχουντος της ιτουραιας και τραχονιτιδος χωρας και λυσανιου της αβηληνης χωρας τετραρχουντος του τοτε καιρου αρχιερεων οντων αννα και καιαφα εξαιφνης ουρανοθεν ηλθε πνευμα θεου επι ιωαννην τον ζαχαριου υιον μετα το αναιρεθηναι υπο ηρωδου ζαχαριαν τον πατερα αυτου και εξηλθεν εν τη ερημω του ιορδανου κηρυσσων βαπτιζεσθαι παντας εις μετανοιαν και αφεσιν αμαρτιων και ελεγε πασι τοις εκπορευομενοις οχλοις του βαπτισθηναι γεννηματα αιχιδνων τις υπεδειξεν υμιν φυγειν απο της μελλουσης οργης οιτινες των προφητων ουκ ηκουσατε ουδε του νομου ιδου ο νομοθετης παρεστι σαρξ γενομενος πασιν επιφωνει και μη δοξητε λεγειν εν εαυτεις πατερα εχομεν τον αβρααμ λεγω γαρ υμιν οτι δυναται ο θεος εκ των λιθων τουτων εγειραι τεκνα τω αβρααμ ηδη γαρ η αξινη προς την ριζαν των δενδρων κειται εαν ουν μη ποιει καρπον καλον εκκοπτεται και εις πυρ βαλλεται και ταυτα λεγοντος του ιωαννου υπελαμβανεν ο λαος αυτον ειναι τον χριστον και απεκρινατο ο ιωαννης λεγων εγω βαπτιζω υμας εν υδατι ερχεται δε ο ισχυροτερος μου ου ουκ ειμι ικανος λυσαι τον ιμαντα των υποδηματων αυτου αυτος υμας βαπτισει εν πνευματι αγιω και πυρι ηλθε δε και ο ιησους και εβαπτισθη υπο ιωαννου και ευθεως ανηλθεν απο του υδατος και ειδεν ο ιωαννης τους ουρανους ανεωγμενος και το πνευμα το αγιον καταβαινων ωσει περιστεραν ο δε ηρωδης ζηλω πονηρω κρατηθεις δια το ελεγχεσθαι αυτον υπο ιωαννου περι ηρωδιαδος της γυναικος φιλιππου του αδελφου αυτου οτι αυτην εγαμησεν ελεγεν γαρ ο ιωαννης τω ηρωδη οτι ουκ εξεστιν σοι εχειν την γυναικα φιλιππου του αδελφου σου ηλεγχε δε αυτον και περι παντων ων εποιησεν πονηρων εργων ο ηρωδης και κατεκλεισεν τον ιωαννην εν τη φυλακη η δε ηρωδιας ενειχεν αυτον και ηθελεν αυτον αποκτειναι και ουκ ηδυνατο ο γαρ ηρωδης εφοβειτο τον ιωαννην ειδως αυτον ανδρα δικαιον και αγιον και συνετηρει αυτον και ακουων αυτου πολλα εποιει καλα και η δε ως αυτου ηκουεν γενομενης δε ημερας ευκαιρου οτε ηρωδης τα γενεσια αυτου επετελει δειπνον εποιησεν πασι τοις μεγιστασιν αυτου και τοις εξαρχουσιν του παλατιου αυτου και εισελθουσης της θυγατρος αυτης της ηρωδιαδος και ορχησαμενης εν τω δειπνω και αρεσασης τω ηρωδη και τοις συνανακειμενοις αυτω ειπεν ο βασιλευς τω κορασιω περιχαρις γενομενος εκ της οινοφλυγιας αιτησον με ο εαν θελης και δωσω σοι εως ημισους της βασιλειας μου και ωμωσεν αυτην εγκριτως η δε περιχαρης γενομενη εξηλθε προς την μητερα αυτης και ειπεν αυτη τι αιτησομαι μητηρ εμη η δε σκεψαμενη ειπεν την κεφαλην ιωαννου του βαπτιστου και εισελθουσα δρομαιως η κορη προς τον βασιλεα ητησατο λεγουσα θελω ινα μοι δωσης ευθεως την κεφαλην ιωαννου του βαπτιστου επι πινακος και περιλυπος εγενετο ο βασιλευς ηρωδης σφοδρα εσκεψατο δε μη παρακουσαι τους ορκους δια τους συνανακειμενους και ινα μη ευρεθη ψευστης κατενωπιον αυτων ουκ ηθελησεν αυτην αθετησαι και ευθεως απεστειλεν σπεκουλατωρα εν τη φυλακη και απεκεφαλησεν αυτον και ηγαγεν την κεφαλην αυτου επι πινακι και εδωκεν αυτην τω κορασιω και το κορασιον χαιρων εδωκεν αυτην τη μητρι αυτης και εβαλεν αυτην η ηρωδιας εν σταμνιω οστρακινω και κατεχωσεν αυτην και ακουσαντες οι μαθηται αυτου



Chapter 24

789

οτι απεκεφαλισθη ο ιωαννης εν τη φυλακη ηλθον και ηραν το σωμα αυτου και εθηκαν αυτο εν μνημιω καινω και εκοψαντο αυτον οι μαθηται αυτου και πας ισραηλ τρεις ημερας και τρεις νυκτας ετελειωθη ο αγιος ιωαννης ο προδρομος και βαπτιστης μαρτυρουμενος πασι μικροις τε και μεγαλοις μετανοειν οτι ηγγικεν η βασιλεια των ουρανων 309 - 612 623 []αν ιδη τον [] εν σαρκι 110 ιδει 006 105 108 209 213 215 403 404 408 517 605 608 622 627 708; ιδ. 218c; ιδι 510; ιδ[] 205; ειδει 504; ναζωραιως 402; παρελαβε 407; λαβην 602; |τε|θνηκασι 511c; ιδει . . . κυριον 508 603; ιδει . . . σην . . . νην . . . |τελος| 610c; εος . . . ηδη . . . σαρκοι 607; εκοιμηθην . . . εχ 004; |εως αν ιδη τον χριστον κυριου εν σαρκι εληλυθοτα| 703c; μερει . . . λεγομενη 307; ειδη . . . τεθνικασιν . . . ηρωδηου . . . ανεχωρισεν . . . ναζοραιος 112; ηδει . . . χαλιλαιας . . . εγαμισεν . . . καλλα . . . δειπν . . . ο απεκεφαλισθη 309; εγυπτω . . . απελθην . . . ανεχωρισεν . . . μερι . . . πολην . . . 702; ειδει . . . τελευθησαντος . . . ιρωδου . . . φενετε . . . ωναρ . . . τω παιδιον . . . τεθνηξαντες . . . η . . . το παιδιω . . . ιρωδου . . . εφοβηθην . . . χριματισθης . . . ωναρ . . . μερι . . . γαλλιλαις . . . ριθεν 709

C ha p t e r 25

[] 41 42 43 61 91 92 94 95 96 212 216 217 301 614 - 004 303 305 405 506 610 628

25:01 εγω δε ιακωβος 62 81 93 001 002 006 101 103 105 106 107 108 111 113 114 203 205 207 210 211 213 215 218 219 220 302 304 306 403 406 411 501 504 505 509 510 512 513 517 521 601 602 604 605 606 607 608 609 611 615 617 619 621 625 631 703 704 707 801 802 803 805 902 εγω δε ιακωβος υιος ιωσηφ 202 508 603 622 708 εγω δε ιακωβος ο υιος ιωσηφ 507 εγω δε ο ιακωβος 102 116 514 701 εγω ουν ιακωβος 112 208 307 407 408 409 511 616 702 705 709 901 εγω ουν ο ιακωβος 402 εγω ιακωβος 005 109 110 115 118 201 204 206 209 214 308 309 404 412 613 627 εγω ιακωβ 502 εγω πληθων 224 εγω δε αδελφοι μου ιακωβος 626 ιακωβος δε ο υιος ιωσηφ 612 623 - 003 104 401 503 618 γω 101; ιακοβος 110 309 408 623; ιακωβο[] 62 ο γραψας 81 001 101 102 107 109 113 116 202 205 207 210 211 213 219 220 304 306 309 403 504 505 508 509 510 514 517 521 602 603 604 605 607 608 611 622 626 701 708 ο συγγραψαμενος 005 103 115 118 201 204 206 209 214 408 409 411 412 502 609 613 625 627 γραψας 203 εγραψα 62 93 002 006 105 108 112 114 208 215 224 302 307 308 402 406 407 507 511 512 601 606 615 616 617 619 621 631 702 703 704 705 707 709 803 805 901 902



Chapter 25

791

εγραψε 612 623 αναγραψαμενος 404 - 003 104 401 503 618 ο συγγρα[] 110 [] 106 γραψα 208; συμγραψαμενος 408 ο γραψας . . . ταυτην ο και την ιστοριαν γραψας ταυτην 111 218 501 513 801 802 την ιστοριαν ταυτην 62 81 93 001 002 005 006 101 102 105 106 107 108 109 112 113 114 115 116 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 213 214 215 219 220 302 304 306 307 308 309 402 403 404 406 407 408 409 411 412 502 504 505 508 509 510 511 512 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 611 612 613 615 616 617 619 621 622 623 625 626 627 631 701 702 703 704 705 707 708 709 803 805 901 902 την ιστοριαν ταυτην ο υιος ιωσηφ 118 την ιστοριαν ταυτην καθως ειδον και ηκουσα μετα αληθειας 507 την θαυμαστην ταυτην ιστοριαν 103 609 ταυτα 224 507 - 003 104 401 503 618 [] 110 ιστωριαν 108 408 607 709; ειστοριαν 105; ιδον 507; [] ιστοριαν 106; την . . . ταυτην 411c εν ιεροσολυμοις 006 114 403 505 512 601 606 615 617 619 621 631 703 704 707 803 805 902 εν ιερουσαλημ 62 81 93 001 002 005 102 103 105 106 107 108 109 112 115 116 201 204 205 206 207 208 209 211 214 215 219 304 306 307 308 402 406 407 408 409 411 412 502 509 510 511 514 517 602 604 607 608 609 613 616 625 627 701 702 705 709 901 εν ηλυσιοις 224 εν ισραηλ 404 - 003 101 104 113 203 210 219 220 302 401 409 503 504 521 611 618 626 [] 110 ιεροσωλημοις 505; ιεροσαλυμοις 902; []σαλημ 106; ειερουσαλημ 105 607; ι ιερουσαλημ 510; εν []μ 62 εν ιερουσαλημ . . . γενομενου θορυβου γενομενου εν ιερουσαλημ 111 118 213 218 309 501 513 θορυβου δε γενομενου εν ιερουσαλημ 202 508 603 612 622 623 708 801 802 θορυβου μεγαλου γενομενου εις ιερουσαλημ 605 626 θορυβου δε γενομενου και ζητησεως πολλης εν τη ιουδαια 507 θορηβου 612; θοριβου . . . πολυς 507

792

The Protevangelium of James

θορυβου1 γεναμενου 101 112 404 611 θορυβου γενομενου 62 81 93 001 005 006 106 113 115 201 204 207 208 209 210 214 215 219 220 304 306 307 308 309 402 407 408 412 502 504 509 511 517 521 602 604 608 613 616 625 627 702 705 901 θορυβου δε γενομενου 102 107 109 116 211 514 607 701 θορυβου ουν γενομενου 206 θορυβου γεγονοτος 103 609 θορυβου πολλου γενομενου 510 θορυβου θορυβος δε γενομενου 406 γενομενου δε θορυβου 512 601 606 615 617 619 621 631 703 704 707 803 805 902 φοβου γενομενου 709 θορυβου γεναμενου οτε απεστειλεν ηρωδης τους στρατιωτας αποκτειναι τα βρεφη εν βηθλεεμ 114 θορυβου γενομενου οτε απεστειλεν ηρωδης στρατιωτας αποκτειναι τα βρεφη εν βηθλεεμ 403 θοριβου γενομενου οτε απεστειλεν ηρωδης και απεκτεινεν τα βρεφη τα εν τη βηθλεεμ 505 θορυβου οντος 205 224 - 002 003 104 105 108 203 302 401 409 411 503 618 [] 110 θοριβου 607; θωρυβου 504; θωρηβου 404; αποκτινε 403; γενομεν[] 106; γενομε[] 62; θοριβου πολου 510; απεστηλεν . . . απεκτινεν 505 οτε ετελευτησεν ηρωδης 81 005 006 101 109 115 204 206 207 209 210 214 215 219 304 308 408 412 509 510 517 602 604 627 οτε ετελευτησεν ηρωδης ο βασιλευς 605 οτι ετελευτησεν ηρωδης ο βασιλευς 626 οτε ετελευτησεν ο ηρωδης 201 406 411 608 625 οτε ετελευτησεν ηρωδης πικρω θανατω 113 504 521 611 οτε ετελευτησεν ο ηρωδης πικρω θανατω 210 220 οτε ηρωδης ετελευτησεν 609 οτι ηρωδης ετελευτησε 103 οτε δε ετελευτησεν ηρωδης 106 302 οτε δε ετελευτησεν ο ηρωδης 213 οτι ετελευτησεν ηρωδης 001 107 111 218 306 501 502 513 613 801 802 ετελευτησεν ηρωδης 102 116 514 607

1.  θυορυβου c



Chapter 25

793

ετελευτησεν ο ηρωδης 701 εως ου ετελευτησεν ηρωδης 93 404 εως ου οτε ετελευτησεν ηρωδης 709 εως οτε ετελευτησεν ηρωδης 112 208 307 511 616 702 705 901 εως οτε ετελευτησεν ο ηρωδης 402 εως οτου ετελευτησεν ηρωδης 407 οτι ετελευτησεν ζαχαριας 211 δια την αθροαν τελευτην του ηρωδου ουρανοθεν γαρ εξαιφνης αγγελος κυριου επαταξεν αυτον και γενομενος σκωληκοβρωτος εξεπνευσε του τοιουτου ουν θορυβου γενομενου φοβηθεις 118 δια την αθροαν τελευτην του ηρωδου ουρανοθεν γαρ εξαιφνης αγγελος κυριου επαταξεν αυτον και πεσων χαμαι σκωληκοβροτος γεγονεν και εξεπνευσεν και του τοιουτου θορυβου γενομενου φοβηθεις 202 508 603 622 708 δια την αθροαν τελευτην του ηρωδου και γαρ ουρανοθεν εξαιφνης αγγελος κυριου επαταξεν αυτον και πεσων χαμαι σκωληκοβρωτος γενομενος εξεψυξεν και του τοιουτου θορυβου αυξανομενου φοβηθεις 309 - 002 003 104 105 108 114 224 401 403 409 503 505 512 612 615 617 618 619 621 623 631 703 704 707 803 805 902 []λευτησεν ο ηρω[] 62 [] 110 ιρωδης 510; αθρωαν 202 508 603 622; αθρωαν . . . ηρωρδου 708; σκωλικοβρωτος 309; το τοιουτου 508 603 708; εξεφνης . . . χαμε . . . σκολικοβροτος 202; εξεφνης . . . σκολικοβροτος . . . και ε και εξεπνευσεν 622 οτε . . . ερημω συνεστειλα εν τοπω ερημω εως ου ηρωδης ετελευτησεν 203 συνεστειλα εγω εμαυτον εν τοπω ερημω εως ου ετελευτησεν ηρωδης 601 512 615 619 621 704 805 902 συνεστειλον εγω εμαυτον εν τοπω ερημω εως ου ετελευτησεν ηρωδης 606 617 631 703 συνεστειλον εγω εμαυτον εν τοπω ερημω εως ου ετελευτησε ηρωδης 803 συνεστειλον εγω εμαυτον εν τοπω ερημω εως ου ετελευτει ηρωδης 707 συνεστειλεν εαυτω εν τοπω ερημω εως της τελευτης ηρωδου 623 612 συνεστειλα τε αυτον εν τη ερημω εως της τελευτης ηρωδου 205 συνεστηλα 203; ετελευτη 707; συνεστηλεν . . . \το/τω 623c; σηνεστειλεν αυτω . . . τελευτοις 612 οτε . . . εν ιερουσαλημ συνεστηλα εμαυτον εως ου και επαυθη ο διωγμος εν τη ερημω τελευτησαν δε του ηρωδου 507 συνεστηλα 507

794

The Protevangelium of James

25:02 συνεστελλον2 006 109 302 304 510 517 602 605 608 626 συνεστελλον γαρ 215 709 υπεστελλον 81 και συνεστελλον 102 116 514 701 συνεστειλον 001 101 107 207 211 218 306 501 513 801 802 και συνεστειλον 607 συνεστειλα 005 103 111 113 115 118 201 202 204 206 208 209 210 213 214 219 220 224 308 309 402 404 406 409 411 412 502 504 508 509 521 603 604 609 611 613 616 622 625 627 705 708 901 συνεστειλα γαρ 93 112 307 407 511 702 υπεστειλα 114 υπεστειλα και εκρυψα 403 505 συνεστην 408 - 002 003 104 105 108 401 503 618 συν[] 106 [] 110 συνεστελων 510 517; συνεστηλα 208 309 404 409 511 611 622; συνεστηλον 802; συνεστιλον 211; συνεστη 408; συνεστελλεν 304 709; συνεστειλεν 607; συνεστηλεν 607 709; συνεστειλαν 504; συνεστηλαν 101; υπεστηλα 403; σ̇ υ̇ν̇ε̇ συνεστηλον 218c εαυτον 93 001 006 107 111 114 215 218 306 308 404 407 504 608 609 εμαυτον 81 005 103 112 113 115 118 201 202 204 206 208 209 210 213 214 220 224 302 307 309 402 403 406 408 409 411 412 501 502 505 508 511 513 521 603 605 613 616 622 625 626 627 702 705 708 709 801 802 901 αυτον 101 102 109 116 211 304 510 514 517 602 701 αυτου 607 αυτην 207 219 509 604 - 002 003 104 105 108 401 503 618 []ην 106 [] 110 εμαυτων 505 εν τη ερημω 93 001 005 006 102 103 106 107 111 112 115 116 118 201 202 204 206 207 208 209 211 214 215 218 219 306 307 309 402 404 407 408 409 412 501 502 508 509 511 513 514 517 602 603 604 607 608 609 613 616 622 627 701 702 705 708 709 801 802 901 2.  συνεστελλ�



Chapter 25

795

εν τοπω ερημω 101 109 113 210 213 220 224 302 304 308 406 504 510 521 605 611 625 626 εν τοπω ερημου 411 τοπω ερημω 81 - 002 003 104 105 108 114 401 403 503 505 618 [] 110 εριμω 607; ερρημω 504 εως παυσηται εως καταπαυσηται 109 εως καταπαυση 81 101 510 εως κατεπαυσεν 93 005 115 118 201 204 206 208 209 214 302 308 402 406 407 408 412 502 504 511 521 613 616 627 702 705 901 εως κατεπαυθη 113 210 220 611 εως κατεπαυσατο 304 εως επαυσατο 626 εως ου κατεπαυσεν 112 307 404 409 411 625 709 εως ου κατεπαυθη 001 006 102 107 111 116 207 211 215 218 219 306 501 509 513 514 517 602 604 608 801 802 εως ου κατεπαυσε τελειως 103 εως ου επαυσατο 213 605 εως αν ου κατεπαυθη 607 εως ου μετεπαυθη 701 και κατεπαυθη 512 601 606 615 617 619 621 631 703 704 707 803 805 902 και επαυθη 203 αχρις κατεπαυθη 114 αχρις κατεπαυσεν 403 αχρις ου κατεπαυσεν 505 και ως κατεστη 612 623 - 002 003 104 105 108 202 205 224 309 401 503 508 603 609 618 622 708 ε[]παυθη 106 [] 110 καταπαυσει 101; καταπαυσι 510; κατεσπαυσεν 93; κατεπαυσει 114; κατεπαυει 215; κατεπαβη 611; εκατεπαυσεν 521; κατ\ε/α|παυσεν| 505c ο θορυβος ιερουσαλημ ο θορυβος εν ιερουσαλημ 81 001 102 106 107 109 111 113 116 203 207 210 211 213 218 219 220 306 308 406 501 509 510 513 514 517 521 602 604 605 607 608 611 625 626 701 801 802 ο θορυβος εν ιεροσολυμοις τοτε λοιπον ημην 512 601 606 615 617 619 621 631 703 704 707 803 805 902 ο θυμος εν ιερουσαλημ 302 ο θορυβος εις ιερουσαλημ 101 504 ο θορυβος εξ ιερουσαλημ 304

796

The Protevangelium of James

ο θορυβος του πολεμου εν ιερουσαλημ 006 215 ο θορυβος και ημην 103 ο θορυβος 93 005 112 114 115 201 204 206 208 209 214 307 402 403 404 407 408 411 412 502 505 511 613 616 627 702 705 709 901 ο πολεμος εν ιερουσαλημ 612 623 ο θορυβος κακεισε τηνδε την βιβλον εγραψαμην ανωθεν και εξ αρχης τοις ρηθεισιν παρακολουθησας 118 ο θορυβος οτε ετελευτησεν ηρωδης συνεστειλα εμαυτον 409 - 002 003 104 105 108 202 205 224 309 401 503 505 508 603 609 618 622 708 [] 110 ο θο 505; θοριβος 93 005 006 101 103 112 114 115 201 204 206 208 209 210 214 304 402 403 404 407 408 502 504 709; θωριβος 510 607; εν ι[] 106; ημιν 631

25:03 δοξασω δε δοξαζω δε 81 001 102 106 107 109 113 116 207 210 211 218 219 220 302 306 501 504 509 510 513 514 604 611 701 801 802 δοξαζω ουν 407 δοξαζω 111 304 631 δοξαζων δε 308 517 521 607 δοξαζων 93 005 006 101 108 112 115 118 201 204 205 206 208 213 214 215 224 307 402 411 412 511 512 601 602 606 615 616 617 619 621 625 626 702 703 704 705 707 803 805 901 902 δοξαζων και υμνων 103 δοξαζοντος 608 δοξαζοντα 209 408 409 502 613 627 δοξαζοντες 404 605 709 εδοξασα 507 δοξα δε 406 και εδοξασα 002 203 χαιρων δε και δοξαζων 505 χαιρω δε και δοξαζω 114 403 - 003 104 105 401 503 609 618 [] 110 δοξαζο 802; δοξα 504; δωξαζων 607; δοξαζον 101 108 402 602; δοξαζωντα 409 δοξασω . . . ταυτην κακεισε την δε την βιβλον συνεγραψαμην ανωθεν και εξ αρχης τοις ρηθεισιν παρακολουθησας δοξαν αναπεμψωμεν τω δεσποτη χριστω τω φιλανθρωπια οικεια ελθοντι και σωσαντι ημας και δοντα τοιαυτας ευεργεσιας ημιν 202 κακεισε την βιβλον συνεγραψαμην ανωθεν και εξ αρχης τοις ρηθεισι παρακολουθησας δοξαν αναπεμψωμεν τω δεσποτη χριστω τω φιλανθρωπια οικεια ελθοντι και σωσαντι ημας και δοντα τοιαυτας ευεργεσιας ημιν 622



Chapter 25

797

κακειθεν την βιβλον συνεγραψαμην ανωθεν και εξ αρχης τοις ρηθεισι παρακολουθησας δοξαν αναπεμψωμεν τω δεσποτη χριστω τω φιλανθρωπια οικεια ελθοντι και σωσαντι ημας και δοντα τοιαυτας ευεργεσιας ημιν 508 603 708 κακεισε τηνδε την βιβλον συνεγραψαμην ανωθεν και εξ αρχης τοις ρηθεισι παρακολουθησας δοξαν αναπεμπων τω δεσποτη θεω τω φιλανθρωπω αμα τω υιω και τω αγιω πνευματι εις τους αιωνας των αιωνων αμην 309 κελευσαντος του κυριου ιησου χριστου διεγραψατο ταυτα 612 623 συνεγραμην 309; ρηθησι 508 603 708; ρηθησι . . . αναπεμπωμεν 622c; ανοθεν . . . παρακολουθεισας . . . οικια . . . 202 τον δεσποτην 81 τον δεσποτην θεον 93 002 112 205 208 307 308 402 510 521 611 616 705 901 τω δεσποτη θεω 406 τον δεσποτην χριστον 006 108 113 210 215 220 302 504 511 625 702 709 τον δεσποτην κυριον 213 626 τον δεσποτην και κυριον 605 τον θεον και δεσποτην ημων 507 τον φιλανθρωπον θεον 407 τον θεον 001 005 101 102 103 106 107 111 114 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 218 219 306 403 408 411 412 501 502 505 509 512 513 514 517 601 602 604 606 607 609 613 615 617 619 621 627 631 701 703 704 707 801 802 803 805 902 τον θεον τον υψιστον 203 τον θεον του ισραηλ 409 τον δεσποτην 109 304 404 την δεσποτνιαν 224 μου δε τον θεον 608 - 003 104 105 401 503 618 [] 110 των 607; δεσποτη[] 81 τον δοντα μοι 81 93 101 109 112 205 208 307 308 404 407 409 504 505 507 511 512 521 601 606 615 616 617 619 621 626 631 702 703 704 705 707 709 803 805 901 902 τον δοντα μοι την δωρεαν 001 005 006 102 106 107 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 218 219 306 412 501 502 509 513 514 517 602 604 607 608 613 627 701 801 802 τον δοντα μοι την συνεσιν 113 210 220 611 τον δοντα μοι συνεσιν 114 403 τον δοντα μοι την χαριν 215 τον δοντα μοι χαριν 108 213 605 τον δοντα μοι χαριν και δωρεαν 411

798

The Protevangelium of James

τον δοντα μοι την χαριν ταυτην 304 τον δοντα μοι υπομονην 302 τω δοντι μοι 406 τον δοντα μου 510 την δουσαν μοι 224 και τον δοντα μοι 203 τον δοντα μοι την δωρεαν ταυτην ωστε δυνηθηναι 408 409 - 003 104 105 401 402 503 618 625 [] 110 δωντα 108 109; δοτα 510; μι 605; το δοντη 406; δον[] μοι 106; δορεαν . . . οστε 409; χαρην 304; συνεστιν 403; των δοντα . . . δωραιαν 607; των δοντα . . . []νιθηναι 408 τον δοντα . . . σοφιαν τον την δωρεαν και σοφιαν δεδωκοτα μοι 103 609 τον δοντα . . . ιστοριαν ταυτην τον αποκαλυψαντα ημιν τα μυστηρια ταυτα 002 την σοφιαν 81 109 308 406 510 την σοφιαν ταυτην 101 την συνεσιν ταυτην 224 521 σοφιαν 93 112 205 208 307 404 407 505 507 511 616 702 705 709 901 σοφιαν ταυτην 203 και την σοφιαν 001 005 006 102 106 107 113 115 116 118 201 204 206 209 210 211 214 215 219 220 306 412 509 514 517 602 604 607 608 611 627 701 και την σοφιαν ταυτην 207 και σοφιαν 114 502 613 τοιαυτην σοφιαν 512 601 606 615 617 619 621 631 703 704 707 803 805 902 - 003 104 105 108 111 213 218 302 304 401 402 403 408 409 411 501 503 504 513 605 618 625 626 801 802 [] 110 σωφιαν 205; σοφοιαν 607; σοφ[] 106; τη[]φιαν 81 του γραψαι την ιστοριαν ταυτην 81 93 001 005 102 106 107 108 109 111 112 113 114 115 116 118 201 204 206 208 209 211 214 218 219 306 307 308 403 404 406 411 412 501 502 505 509 513 514 521 521 602 607 608 611 613 616 627 705 801 802 901 του γραψαι την ιστοριαν τηνδε 304 του γραψαντος την ιστοριαν ταυτην 510 604 του συγγραψαι την ιστοριαν ταυτην 103 609 του γνωρισαι και γραψαι την ιστοριαν ταυτην 210 220 του γραψαι την ιστοριαν 006 του γραψαι αυτην 207 215 517 του γραψαι ταυτα 205 507

Chapter 25



799

γραψαι την ιστοριαν ταυτην 213 302 407 408 409 511 605 626 701 702 709 του γραψαι ταυτα τα μυστηρια 101 του γραψαι υμιν τοις πνευματικοις και αγαπωσι τον θεον 512 601 606 615 617 619 621 631 703 704 707 803 805 902 συνεπιγραψαι 224 504 - 003 104 105 203 401 402 503 618 625 [] 110 γραμψαι 406; γαρψαι 605; συγραψαι 609; γραψαντα 510; ημιν 601 902; ιστωριαν 108; ισθωροιαν 607; ειστοριαν 005; γραψε . . . ιστωριαν 408; του γρα[] ιστορι[] 81

25:04 και εσται η χαρις 006 113 210 220 504 507 521 611 και εσται η χαρις του κυριου 308 406 εσται δε η χαρις 209 627 και εσται χαρα μεγαλη 109 εσται δε η χαρα 108 εστω δε η χαρις 001 005 102 103 107 111 115 116 118 201 204 206 207 211 214 218 306 411 412 501 502 513 517 602 607 608 609 613 625 701 801 802 εστω δε η χαρις και η δωρεα του αγιου πνευματος 106 219 509 604 εστω δε η χαρις του κυριου ημων ιησου χριστου 409 εστω δε η χαρις του αγιου πνευματος 408 εστω η χαρις 514 η χαρις του πατρος και του υιου και του αγιου πνευματος 93 112 208 307 402 407 511 616 702 705 901 η χαρις πατρος και του υιου και του αγιου πνευματος 709 και η χαρις του φιλανθρωπου θεου 404 εις χαραν 224 304 - 002 003 101 104 105 114 202 203 205 213 215 302 309 401 403 505 508 510 512 601 603 605 606 612 615 617 618 619 621 622 623 626 631 703 704 707 708 803 805 902 [] 81 110 εστε 507; εστωσαν δαι η χαριοις 607 και εσται . . . τον κυριον ημεις δε παντες τυχωμεν της του χριστου του υιου του θεου βασιλειας 503 μετα παντων των φοβουμενων3 103 μετα παντων των φοβουμενων και αγαπωντων 108 3.  \των φοβουμενων/ c

800

The Protevangelium of James

μετα των φοβουμενων 001 005 006 102 106 107 111 113 115 116 118 201 204 206 207 209 210 211 214 218 219 220 306 408 409 411 412 501 502 504 507 509 513 514 517 521 602 604 607 608 611 613 625 627 801 802 μετα των φοβουμενων αυτον 701 παντων των φοβουμενων 109 304 609 μετα παντων υμων 93 112 208 308 406 511 616 702 705 901 μετα παντων ημων 307 402 404 709 ειη μετα παντων των χριστιανων 407 - 002 003 101 104 105 114 202 203 205 213 215 224 302 309 401 403 505 508 510 512 601 603 605 606 612 615 617 618 619 621 622 623 626 631 703 704 707 708 803 805 902 [] 81 110 φοβουμενον 521 607; τον φοβουμενον 408 τον κυριον4 521 625 τον κυριον ημων ιησουν χριστον 001 005 102 103 106 107 108 111 115 116 118 201 204 206 207 209 210 211 214 218 219 220 304 306 408 411 412 501 502 507 509 513 514 517 602 604 608 609 611 613 627 701 801 802 τον κυριον ιησουν χριστον 006 109 113 504 ημων ιησουν χριστον 607 τον θεον 409 εν χριστω ιησου τω κυριω ημων 003 τον κυριον ημων ιησουν χριστον τον αληθινον θεον ημων 602 - 93 002 101 104 105 112 114 202 203 205 208 213 215 224 302 307 308 309 401 402 403 404 406 407 505 508 510 511 512 601 603 605 606 612 615 616 617 618 619 621 622 623 626 631 702 703 704 705 707 708 709 803 805 901 902 [] 81 110 ηισουν 607; αλληθηνον 602 αμην 93 112 208 307 308 402 404 406 511 616 702 705 901 ω η δοξα εις τους αιωνας αμην 605 611 ω η δοξα εις τους αιωνας των αιωνων αμην 109 215 ω η δοξα και το κρατος εις τους αιωνας των αιωνων αμην 001 005 006 102 115 116 201 204 206 211 213 214 412 502 504 512 514 601 602 606 607 608 612 613 615 617 619 621 623 625 631 701 703 704 707 803 805 902 ω η δοξα και το κρατος εις τους αιωνας των αιωνων ημων 003 ω η δοξα και το κρατος εις τους αιωνας των αιωνων 411 4.  ��



Chapter 25

801

ω η δοξα και το κρατος νυν και αει και εις τους αιωνας των αιωνων αμην 209 503 521 ω η δοξα και το κρατος νυν και αει και εις τους αιωνας των αιωνων αμην αμην τελος 627 ω η δοξα και το κρατος αμα τω πατρι και το αγιω πνευματι νυν και αει και εις τους αιωνας των αιωνων αμην 507 ω η δοξα και το κρατος συν τω πατρι και τω αγιω πνευματι νυν και αει και εις τους αιωνας των αιωνων αμην 207 ω η δοξα και το κρατος συν τω πατρι και τω αγιω πνευματι νυν και αει και εις τους αιωνας των αιωνων αμην τελος 517 ω η δοξα και το κρατος συν τω αναρχω πατρι και τω παναγιω και αγαθω και ζωοποιω πνευματι νυν και αει και εις τους αιωνας των αιωνων αμην 802 ω η δοξα και το κρατος συν τω αναρχω πατρι και τω παναγιω και ζωοποιω πνευματι νυν και αει και εις τους αιωνας των αιωνων αμην 106 219 509 604 ω η δοξα και το κρατος συν τω αναρχω πατρι και τω αγαθω και ζωοποιω πνευματι νυν και αει και εις τους αιωνας των αιωνων αμην 107 111 218 501 513 801 ω η δοξα και το κρατος συν τω αναρχω αυτου πατρι και τω παναγιω και ζωοποιω πνευματι νυν και αει και εις τους αιωνας των αιωνων αμην 118 ω η δοξα και το κρατος συν τω αναρχω αυτου πατρι και τω παναγιω πνευματι νυν και αει και εις τους αιωνας των αιωνων αμην 409 ω η δοξα και το κρατος συν τω πατρι και τω παναγιω πνευματι νυν και αει και εις τους αιωνας των αιωνων αμην 304 ω η δοξα και το κρατος εις τους ατελευτητους αιωνας των αιωνων αμην 306 ω η δοξα και το κρατος η χαρις και η τιμη εις τους αιωνας των αιωνων αμην 108 η η δοξα και το κρατος και η τιμη εις τους αιωνας των αιωνων αμην 224 ω η δοξα συν τω αναρχω πατρι και ζωοποιω πνευματι νυν και αει και εις τους αιωνας των αιωνων αμην 408 αυτω η δοξα και το κρατος νυν και αει και εις τους αιωνας των αιωνων αμην 202 508 603 622 708 αυτω η δοξα και το κρατος εις τους αιωνας των αιωνων αμην 103 113 609 οτι αυτω εστιν η δοξα και το κρατος εις τους αιωνας των αιωνων αμην 114 οτι αυτω πρεπει δοξα τιμη και προσκυνησις εις τους αιωνας των αιωνων αμην 104 401 οτι αυτω πρεπει πασα δοξα τιμη και προσκυνησις τω πατρι και τω υιω και τω αγιω πνευματι νυν και αει και εις τους αιωνας των αιωνων αμην 403 οτι αυτω πρεπει πασα δοξα τιμη και προσκυνησις τω πατρι και τω υιω και τω αγιω πνευματι νυν και αει και εις τους αιωνας των αιωνων αμην αμην . . . εις τους αιωνας αμην τελος 505 οτι αυτω πρεπει πασα δοξα αμα τω πατρι και τω αγιω πνευματι νυν και αει και τους αιωνας των αιωνων αμην 302 οτι αυτω πρεπει τιμη και κρατος εις τους αιωνας των αιωνων αμην 203 οτι τω χριστω πρεπει δοξα εις τους αιωνας των αιωνων αμην 105

802

The Protevangelium of James

ω πρεπει πασα δοξα και τιμη κρατος και προσκυνησις αινος και μεγαλοπρεπεια εις τους συμπαντας αιωνας των αιωνων αμην 626 οτι πρεπει δοξα κρατος εις τους αιωνας των αιωνων αμην 002 οτι αυτω η δοξα εις τους αιωνας των αιωνων αμην 101 618 αυτω η δοξα εις τους αιωνας των αιωνων αμην 205 210 510 αυτω η δοξα εις τους αιωνας των αιωνων 220 νυν και αει και εις τους αιωνας των αιωνων 407 νυν και αει και εις τους αιωνας των αιωνων αμην αμην 709 - 309 [] 81 110 οτη 505; δο 514; τω κρατος 202; \και/ τιμη 626c; το αναρχω 408; αναρχω αναρχω 802c; νην 708; |τελος| 627c; δωξα . . . τω 607; σην . . . νην 517; αμην |αμην| 709c

APPE NDICE S

APPENDIX 1: ANNA’S LAMENT – PROTJAC 03:02-07 The order of Anna’s six Lamentations presented in the Greek text of ProtJac 03:02-07 on pp. 53–4 above is that found in P.Bodm V. Both the overall number of Lamentations and the order in which they occur diverge significantly among the MSS included in this study. Each of the Laments has been assigned a number from one to six in the sequence they follow in P.Bodm V. Lament and number

ProtJac verse

1 Τίς μοι ἐγέννησεν

ProtJac 03:02

2 πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ

ProtJac 03:03

3 ἄλογα ζῷα

ProtJac 03:04

4 θηρία τῆς γῆς

ProtJac 03:05

5 ὕδατα - κύματα

ProtJac 03:06

6 ἡ γῆ

ProtJac 03:07

MSS containing no extant witness for Anna’s Lament: [] 41 42 43 61 62 91 92 95 96 102 106 107 206 214 216 308 404 409 610 613 621 631 704 - 205 405 504 610 611 The order of the Laments in the MSS is as follows: 1-2-3-4-5-6 P.Bodm V 1-2-3-5-6: 002 006 114 213 305 509 602 605 607 618 805 1-2-3-6: 702 1-2-4-3-5-6: 81 93 001 104 105 111 112 113 116 207 208 210 211 212 215 218 219 220 307 401 402 403 406 407 501 505 512 513 514 517 601 606 608 615 616 617 619 623 701 703 705 707 801 802 803 901 1-2-4-3-6: 511

804 Appendices

1-2-4-5-6: 101 108 202 203 302 304 309 508 510 603 622 625 626 708 1-2-4-5 [] 94 1-2-4-6: 109 209 628 1-2-5-6: 503 507 521 604 1-4-3-6: 709 1-4-5-6: 217 306 902 1-4-6: 627 1-2-6-3-5: 614 1-2-6-4-3-5: 003 005 103 110 115 118 201 204 303 411 412 502 506 609 612 1-2-6-4-5: 408 1-2 301 MS 301 reads with the accepted text through 03:03 then concludes the chapter as follows: οιμοι τινι εμιανεν η ψυχη μου τον κυριον και την ημεραν ταυτην MS 004 reads with the accepted text through verse 2 then summarizes the balance of Anna’s lament as follows: οιμοι τινι ωμοιωθην εγω ουχ ωμοιωθην εγω τοις πετεινοις του ουρανου η τοις θηριοις της γης η τοις αλογοις ζωοις η τοις υδασι τουτοις ουτε την γην οτι παντα γονιμα εισιν ενωπιον σου κυριε και ταυτης επιπολυ θρηνους κυριος

Appendices 805

APPENDIX 2: THE “I, JOSEPH” PASSAGE PROTJAC 18:03-12 Numerous MSS of the ProtJac contain the “I, Joseph” (IJ) passage, designated as ProtJac 18:03-12, which abruptly intrudes into the narrative between the arrival of Joseph’s entourage at the cave of the Nativity in ProtJac 18:01-02 and his encounter with the midwife in ProtJac 19:01 which leads directly to the Nativity scene. The secondary character of the IJ is suggested first by its absence from a number of MSS, most importantly P.Bodm V, and second by the fact that it occurs in both a first- and a third-person version in those MSS in which it does occur. The witnesses in each of these groups are presented below. The IJ interpolation into the ProtJac text has left vestiges of its existence in the verses immediately preceding and following its location in chs 18 and 19 in some of the later MSS in which it is included.1 These vestiges, which are found mostly in the first-person version of the IJ (IJI), have been integrated into the collations of the variant readings of the MSS in the verses of the ProtJac. The text of the IJ passage presented below is constituted from the base texts of the majority readings among the MSS of the ProtJac that have been collated in this volume which contain these verses of the ProtJac. As was the case with the manuscript readings in chs 19–21 that are interspersed between the corresponding texts in P.Bodm V, this text also is presented in its pristine written form, without capitalization, punctuation, or Greek diacritical marks. The individual verses of the IJ text are divided into smaller component parts and separated by middle dots. These components are precisely those that are reproduced in the individual modules of verses 18:03-12 which function as the base texts against which the variant readings of the MSS containing the IJ are collated. Since this version of the IJ constitutes an eclectic text and does not represent any single manuscript, family of MSS, or textual tradition, this text should not be considered to be an authoritative transcription of the IJ passage. Rather, these readings are provided in this form solely to provide a basis upon which the significantly divergent witnesses to this portion of the ProtJac can be understood in relation to each other and within the framework of the IJ passage as a whole. 1.  This phenomenon suggests that the first-person version of the “I, Joseph” passage (IJI) is secondary to the third-person version (IJIII) which itself is treated in this volume as a secondary addition to the ProtJac.

806 Appendices

The variant readings of the MSS containing the IJ passage in both its first- and third-person versions have been merged in these collations to facilitate scholarly investigation of these verses within the context of the entire Greek MS tradition. The third-person readings of the MSS that contain the IJ passage are presented as the base text of the collations below as they flow more naturally with the preceding and succeeding verses which also occur in the third person as is the case as well with most of the text of the ProtJac. The first-person readings in these verses are presented below the third-person readings in each module in the lists of variant readings occurring in each verse of ProtJac 18:03-12. The “I, Joseph” Passage in the Greek MSS of the ProtJac: MSS containing no extant witness for IJ [] 42 43 61 62 92 93 95 96 101 106 203 216 217 301 613 621 631 704 - P.Bodm V 104 210 220 303 401 405 506 618 628 MSS containing the third-person version of IJ (IJIII) 91 94 001 003 004 005 006 103 107 110 111 112 115 118 201 204 206 207 208 209 211 212 214 215 218 219 305 306 307 402 407 408 409 411 412 501 502 503 509 511 513 517 602 604 608 609 610 612 616 623 627 702 705 709 801 802 901 MSS containing the first-person version of IJ (IJI) 41 81 002 102 105 108 109 113 114 116 202 205 213 302 304 308 309 403 404 406 504 505 507 508 510 512 514 521 601 603 605 606 607 611 614 615 617 619 622 625 626 701 703 707 708 803 805 902

I, JOSEPH – PROTJAC 18:03-12 The Greek Text 18 (2) 03 MSS ως δε περιεπατει ιωσηφ· 04 MSS αναβλεψας· εις τον πολον του ουρανου· ειδεν· εστωτα τον πολον· και επεβλεψεν εις τον αερα και εκθαμβος ην 05 MSS και τα πετεινα του ουρανου ηρεμουντα 06 MSS και επεβλεψεν επι την γην και ειδεν· σκαφην κειμενην· και εργατας ανακειμενους· και αι χειρες αυτων εν τη σκαφη 07 MSS και οι μασσομενοι· ουκ εμασσοντο· και οι αιροντες· ουκ ανεφερον 08 MSS και οι προσφεροντες τω στοματι αυτων· ου προσεφερον· αλλα παντων ην τα προσωπα ανω βλεποντα 09 MSS και ιδου προβατα ελαυνομενα ην· και ου προεβαινον αλλ ισταντο 10 MSS και επηρεν ο ποιμην την χειρα· του παταξαι αυτα εν τη ραβδω· και η χειρ αυτου ην ανω 11 MSS και επεβλεψεν· επι τον χειμαρρουν του ποταμου· και ειδεν· τα στοματα των εριφων· επικειμενα και μη πινοντα 12 MSS αλλα παντα υπο θιξει τω δρομω αυτων απηλαυνοντο

Appendices 807

English Translation 18:03 MSS as Joseph was walking· 18:04 MSS looking up· at the {axis} pole of heaven· he saw· the pole standing· and he looked upon the air and it was astounded 18:05 MSS and the birds of heaven were calm 18:06 MSS and he looked upon the earth and saw· a boat lying {at rest}· and workers reclining· and their hands were in the boat 18:07 MSS and those biting· were not being bitten· and those raising up· were not bringing up 18:08 MSS and those bringing forth with their mouth· were not bringing forth· but the faces of all were looking up 18:09 MSS and, behold, sheep were being driven· and were not going forward but were standing 18:10 MSS and the shepherd raised up his hand· to strike them with the staff· and his hand remained up 18:11 MSS and he looked· upon the torrent of the river· and saw· the mouths of the young goats· lying upon it and not drinking 18:12 MSS but at a touch all were driven on their course

THE VARIANT READINGS IN THE GREEK MANUSCRIPTS CHAPTER 18:03-12 [] 42 43 61 62 92 93 95 96 101 106 203 216 217 301 613 621 631 704 - 104 210 220 303 401 405 506 618 628 MSS Collated with I, Joseph Third Person 91 94 001 003 004 005 006 103 107 110 111 112 115 118 201 204 206 207 208 209 211 212 214 215 218 219 305 306 307 402 407 408 409 411 412 501 502 503 509 511 513 517 602 604 608 609 610 612 616 623 627 702 705 709 801 802 901 MSS Collated with I, Joseph First Person 41 81 002 102 105 108 109 113 114 116 202 205 213 302 304 308 309 403 404 406 504 505 507 508 510 512 514 521 601 603 605 606 607 611 614 615 617 619 622 625 626 701 703 707 708 803 805 902

18:03 ως δε περιεπατει ιωσηφ 001 003 005 006 103 107 110 111 115 118 201 204 206 207 209 214 218 219 305 306 411 412 501 502 509 513 517 602 604 608 609 612 627 801 802 ως δε περιεπατει ο ιωσηφ 215 ως ουν περιεπατει ιωσηφ 408 409 ως περιεπατει ιωσηφ 211 ο δε ιωσηφ περιεπατει 212 511 702 709 ο δε ιωσηφ περιεπατει και ου περιεπατει 112 208 402 616 705 901

808 Appendices

ο δε ιωσηφ περιπατει και ου περιεπατει 307 ην δε ιωσηφ περιπατων 407 και ως περιεπατει 623 και περιπατων 607 610 και εξελθων διεπορει καθ εαυτον 503 εγω δε ιωσηφ περιεπατουν 81 102 108 113 116 202 309 403 406 504 505 507 508 510 514 521 603 605 611 614 622 625 626 701 708 εγω δε ιωσηφ ως περιεπατουν 213 εγω δε ιωσηφ περιεπατουν και ου περιεπατουν 002 109 114 205 304 404 εγω δε ιωσηφ περιεπατουν και ουκ ισχυον 302 εγω δε ιωσηφ λεγων περιπατων 512 601 615 619 εγω δε ιωσηφ λεγει περιπατων 606 617 703 707 803 805 εγω δε λεγει ιωσηφ περιπατων 902 εγω ιωσηφ περιεπατουν 105 εγω ιωσηφ περιεπατουν και περιπατων 308 - 004 [] 41 91 94 (λεγει ιωσηφ) 902c; περιεπατη 006c 118 211 212 306 307 511 513 517 602 627; περιεπατι 110; επεριεπατη 408; επεριεπατι 612; επεριπατη 709; διυπορι 503; ουκ επεριεπατει 112 208 402 616; ουκ επεριεπατη 307; ος . . . περιεπατι 408; επεριεπατουν 114 521; επεριπατουν 213; ουκ επεριεπατουν 404; ουκ αιπεριεπατουν 304; περιεπατων . . . ουκ επεριεπατων 205

18:04 αναβλεψας 001 003 005 103 107 110 111 115 118 201 204 206 207 209 211 214 218 305 306 408 409 411 412 501 502 513 517 602 607 608 609 612 627 801 802 αναβλεψας δε 114 205 και αναβλεψας 108 112 202 208 307 402 407 503 504 511 616 702 705 709 901 ανεβλεψεν 006 215 610 ειδεν 623 και ανεβλεψα 81 002 102 105 109 113 116 212 302 308 309 406 507 508 514 521 603 605 611 622 625 626 701 708 ανεβλεψα 213 - 403 505 510 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 [] 41 91 94 ανευλεψα 406 αναβλεψας . . . εκθαμβον ανεβλεψας ειδεν τον αερα εκθαμβον εστωτα και τον πολον 004 αναβλεψας εις τον πολον του ουρανου ειδεν τον αερα εκθαμβον και τον πολον εστωτα 219

Appendices 809

αναβλεψας εις τον τοπον του ουρανου ειδε τον αερα εκθαμβον και τον πολον εστωτα 509 αναβλεψας εις τον τοπον ουρανον ειδε τον αερα εκθαμβον και τον πολον εστωτα 604 και ανεβλεψα εις τον αερα και ειδον αυτον εκθαμβον και ανεβλεψα εις τον πολον του ουρανου και ειδον αυτον εκθαμβον και εστωτα 304 και ανεβλεψα εις το υψος του ουρανου και ειδον τον αερα εκθαμβον και τον πολον του ουρανου εστωτα 404 614 πωλον 304; ιδεν 219; ειδων 404; ιδον . . . εκθαβον 614 εις τον πολον του ουρανου 001 003 006 103 107 108 109 110 206 207 209 211 215 219 305 306 408 502 517 521 602 608 609 612 627 εις τον ουρανον 002 005 105 111 112 113 114 115 118 201 204 205 208 212 213 214 218 302 307 308 309 402 407 409 411 412 501 503 507 511 513 605 607 616 623 625 626 702 705 709 801 802 901 εις τους ουρανους 610 εις το υψος του ουρανου 102 116 202 504 508 514 521 603 611 622 701 708 - 81 403 406 505 510 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 [] πολον τ[] 41 [] 91 94 πωλον 001 109 206 306; πολων 305 612 ειδεν 001 003 005 103 107 110 111 112 115 204 206 207 209 211 212 218 306 307 407 408 409 501 502 503 513 517 602 608 609 612 709 801 802 οιδεν 305 ειδε 118 201 208 214 402 411 412 511 616 627 702 705 901 και ειδεν 006 215 610 και ειδον 81 002 102 105 109 113 116 202 213 302 308 309 504 508 514 521 603 605 611 622 625 626 701 708 ειδον 114 205 607 - 108 403 406 505 510 512 601 606 615 617 619 623 703 707 803 805 902 [] 41 91 94 ιδεν 006 110 112 212 307; ηδεν 408; ιδε 402 627; ιδον 81 105 109 114 116 205 508 514 603 605 622 701 708; ιδων 213 504; οιδον 611 εστωτα τον πολον 001 003 103 107 111 207 209 211 218 306 408 409 501 502 513 517 602 608 609 612 627 801 802 εστωτα πολον 110 εστωτα αυτον 305

810 Appendices

εστωτα 215 τον ουρανον εστωτα 81 τον πολον του ουρανου εστωτα 002 105 112 114 202 205 208 212 213 302 307 308 309 402 407 508 511 603 610 616 622 625 626 705 708 709 901 τον πολον ουρανου εστωτα 605 τον πολον αυτου εστωτα 702 τον πολον εστωτα 102 113 116 206 504 514 521 611 701 πολον εστωτα 607 αυτον εστωτα 006 109 τον πολον του ουρανου ανεωγμενων 503 τον κυκλον του ηλιου στρεφοντα 623 - 005 108 115 118 201 204 214 403 406 411 412 505 510 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 [] 41 91 94 εστοτα 607 611 612; πολων 105; πωλον 001 112 114 206 407 504 521 610 626 702; πολλον 409; παλεον 611; .ρανου 511c; των πωλον 503 και επεβλεψεν εις τον αερα και εκθαμβος ην 112 208 212 402 511 616 705 901 και ανεβλεψεν εις τον αερα και εκθαμβος ην 307 και επεβλεψεν εις τον αερα και οιδε 709 και επεβλεψεν εις τον αερα και εξεστη 702 και εβλεψεν επι τον αερα και ειδεν τον αερα εκθαμβον 610 και επεβλεψα επι τον αερα και εκθαμβος ην 81 και επεβλεψα εις τον αερα και ειδον τον αερα εκθαμβον 302 και ανεβλεψα εις τον αερα και ειδον τον αερα εκθαμβον 109 308 406 και εβλεψα εις τον αερα και ειδον τον αερα εκθαμβον 309 και ανεβλεψα εις τον αερα και ειδον εκθαμβον 625 και επεβλεψα επι τον αερα και ειδον αυτον εκθαμβον 102 116 504 607 611 701 και εβλεψα επι τον αερα και ειδον αυτον εκθαμβον 514 και επεβλεψα εις τον ουρανον και ειδον αυτον εκθαμβον 113 και ανεβλεψα εις τον ουρανον και ειδον τον αερα εκθαμβον 403 505 και ανεβλεψα εις τον ουρανον και ειδον τον αερα εστωτα 510 ανεβλεψα εις τον αερα και ειδον τον αερα εκθαμβον 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 και ειδον τον αερα εκθαμβον 105 και ειδον τον αιθερα εκθαμβον 108 και ειδον αυτον εκθαμβον 521 και τον αερα εκθαμβον 001 003 006 103 107 110 111 114 202 205 206 207 209 211 215 218 305 306 408 409 501 502 508 513 517 602 603 608 609 612 622 627 708 801 802 - 002 005 115 118 201 204 213 214 407 411 412 503 605 623 626

Appendices 811

[] εις τον α[] 41 [] 91 94 επεβλεψεν 607; ιδον 105 109 116 403 514 521 701 902; εκθαβον 615; εκθαυμβον 408; εκβαλβον 617c; ιδων αυτων 504; ειδων . . . εθερα 108; εκθαμβον ην 81; αεραν . . . οιδον 611; ειδων . . . εκθαβον 505; ιδεν . . . εκθαπτον 610; ανευλεψα . . . ειδων . . . εκθαμβων 406

18:05 και τα πετεινα του ουρανου ηρεμουντα 81 001 002 003 102 103 105 107 108 109 110 111 112 114 116 202 205 206 207 208 209 211 212 218 219 304 305 306 307 308 402 406 408 409 501 502 508 509 510 511 512 513 514 517 601 602 603 604 606 607 608 609 610 612 614 615 616 617 619 622 625 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και τα πετεινα του ουρανου ηρεμα 302 και τα πετεινα του ουρανου ηρεμουντα εν τω τικτειν την παρθενον 611 και τα πετεινα του ουρανου ηρεμουντα εν τω τικτειν αυτην 113 403 504 505 521 και τα πετεινα ηρεμουντα του ουρανου 004 και πετεινα του ουρανου θαμβουντα και ηρεμουντα 006 και ιδου τα πετεινα ηρεμουντα το της ποιησεως αυτων 507 και ηρεμουντα 309 τα πετεινα του ουρανου ηρεμουντα 005 115 118 201 204 214 411 412 και ανθρωπους καταβαινοντας επι το σπηλαιον 503 - 213 215 404 407 605 623 626 [] ουρανου ηρεμουντα 91 [] πετεινα [] 41 [] 94 καταβαινωντας 503; πετινα 617 703; πετηνα 110 627c; πεινα 212; ηρεμοντα 114; ιρεμοντα 002; ηρεμουντω 511; ειρεμουντα 409 709; ερεμουντα 108; ερεμων 610c; ηρεμη 302; τικτην 403; πετηνα . . . ηραιμουντα 607; πετινα . . . τικτιν 505; πετινα . . . πιησεως 507; πετινα . . . κρεμουντα . . . τικτην 504

18:06 και επεβλεψεν επι την γην και ειδεν 001 003 005 006 107 110 111 112 115 204 206 209 211 212 215 306 402 407 408 409 511 517 602 608 610 612 627 702 705 709 901 και επεβλεψεν επι την γην και οιδεν 305 και επεβλεψεν επι την γην και ειδε 103 118 201 207 208 214 218 411 412 501 502 513 609 616 801 802

812 Appendices

και εβλεψεν επι την γην και ειδεν 91 και επεβλεψεν εις την γην και ειδε 623 και εβλεψεν εις την γην και ειδεν 307 και επιβλεψας επι την γην ειδεν 503 και βλεψας επι την γην ειδεν 004 επεβλεψεν δε και επι την γην και ειδεν 219 επεβλεψε δε και επι την γην και ειδε 509 604 και επεβλεψα επι την γην και ειδον 81 102 113 116 205 302 308 309 403 404 504 505 510 512 514 601 605 606 611 614 615 617 619 625 626 701 703 707 803 805 902 και ενεβλεψα επι την γην και ειδον 002 και ανεβλεψα επι την γην και ειδον 213 και εβλεψα επι την γην και ειδον 507 και εβλεψα εις την γην και ειδον 109 202 304 και επεβλεψα εις την γην και ειδον 105 406 και εμβλεψας εις την γην και ιδων 108 508 521 603 622 708 και επεβλεψα επι την γην ιδων 607 επεβλεψα επι την γην και ειδον 114 []βλεψα ε[] 41 [] 94 ιδεν 006 110 206 212 219 307 402 511 608; ιδον 81 105 109 114 116 202 205 213 403 504 510 514 603 605 622 701 708 902; ειδων 108 404; οιδον 803; ιδε. 218c; εμβλεψα . . . ιδον 521; εμβεψας . . . ιδον 508; επευλεψα . . . ιδων 406; επεβλεψεν . . . ηδον 607; επει την γην . . . ηδεν 610c σκαφην κει κειμ μενην 81 91 001 002 003 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 115 116 118 201 202 204 205 206 207 208 209 211 212 213 214 215 218 219 302 305 306 307 308 309 402 403 404 406 408 409 411 412 501 502 503 504 505 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 614 615 616 617 619 622 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 σκαφην κειμενην βρωματων πληρη 213 407 605 626 σκαφην εστρωμενην 507 σκαφην 114 623 κειμενην σκαφην 004 τραπεζαν κειμενην 304 [] 41 94 σκαφη 701; κοιμενην 406 607 703; κημενην 504; κυμενην 408; κε[]μενην 81; κε[] 91; πληρης 626; βροματων πληρις 213 407; βρωμοτα πληρις 605 σκαφην . . . ανακειμενους εργατας και σκαφην ανακειμενην 625

Appendices 813

και εργατας ανακει ανακειμ μενους 81 001 002 003 004 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 205 206 207 208 209 211 212 213 214 218 302 304 305 306 307 308 309 402 403 404 406 407 408 409 411 412 501 502 504 505 507 508 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 605 606 607 608 609 610 611 612 614 615 616 617 619 622 626 627 701 702 703 705 707 708 801 802 803 805 901 902 και εργατας κειμενους 709 και εργατας δυο ανακειμενους 215 και εν αυτη εργατας ανακειμενους 219 509 604 και εργατας κεκλησμενους αρισταν 623 και εργα[] 41 [] 91 94 κε 607; ερ\γα/τας 610c; ανακημενους 504; αν[]κειμενους 81; ανακειμενας 406; κοιμενους 709 και εργατας . . . τη σκαφη και υπηρετας ενεργουντας 503 και αι χειρες αυτων εν τη σκαφη 001 003 005 102 103 107 110 111 112 114 115 116 118 201 204 205 206 207 208 209 211 212 213 214 218 302 305 306 307 402 407 408 411 412 501 502 511 513 514 517 602 605 607 608 609 610 612 616 625 626 627 701 702 705 709 801 802 901 και τας χειρας αυτων εν τη σκαφη 004 και ησαν αι χειρες αυτων εν τη σκαφη 002 105 108 109 113 403 404 406 504 505 510 521 614 και ησαν αι χειρες αυτων τη σκαφη 507 και ησαν αι χειρες αυτων εν τη τραπεζη 304 και ησαν αι χειρες αυτων επι την σκαφην 308 και αι χειρες αυτων επι την σκαφην 215 και αι χειρες αυτων επι τη σκαφη 006 και αι χειρες αυτων εν τη σκαφη κειμενη 709 και ησαν αι χειρες αυτων κειμεναι εν τη σκαφη 611 και αι χειρες αυτων εν αυτη 202 508 603 622 708 και αι χειρες αυτων ησαν εν τη σκαφη 309 και αι χειρες αυτων ησαν επι την σκαφην 512 601 606 615 617 619 707 803 805 902 και αι χειρες αυτων ησαν επι την σκαφην κειμενην 703 και εν τη σκαφη αι χειρες αυτων 219 509 604 ουτως 623 και ησαν αι χειρες αυτων αει μεμασσομεναι 81 και αι χειρες αυτων εν τη σκαφη κειμεναι και εργατας ανα ουκ εμασσον 409 [] αυτων 41

814 Appendices

[] 91 94 εισαν 507; ε χειρες 005 408; χειραις 108 112 209 304 407 502 511 605 622 626 627 702; χειραι 116 215 514 610 701; αυτον 510 614; κοιμενην 703; σκαφην 609; σκαφει 521; ε χειραις 205 212; ε χηρες 505; ε χειραι 102; ε χηραι αυτον . . . σκαφι 607; χειραις . . . κοιμενην 709; εισαν . . . χειραις 109 404; εισαν . . . χειραι 105 406; α[]ρες . . . μ[]μεναι 81; εισαν . . . χειραις . . . κειμενην 611; χειραις . . . κειμενας . . . εμμασον 409; επι την σκαφην κοιμενην κ̇ α̇ι ̇ ε̇ργ̇ ̇ α̇τα̇ ̇ ς ̇ α̇ ν̇α̇κ̇ει̇ μ̇ ̇ εν̇ ̇ο̇υ̇ς ̇ κ̇ α̇ι ̇ α̇ ι ̇ χ̇ ει̇ ρ̇ ̇ες̇ ̇ α̇ υ̇τω ̇ ̇ ν̇ η̇ σ̇α̇ν̇ ε̇π̇ι ̇ τ̇η̇ν̇ σ̇ κ̇α̇φ̇η̇ ν̇ 703c

18:07 και οι μασσο ασσομ μενοι 003 005 001 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 205 206 208 207 209 211 212 213 214 218 219 302 304 305 306 307 308 309 402 403 404 406 407 408 411 412 501 502 503 504 505 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 614 615 616 617 619 622 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 και ως μασσομενοι 006 215 και οι μασσοντες 409 και μασσομενους 004 οι δε μασσομενοι 623 και εξ αυτων οι μασσομενοι 507 - 002 κα[] 81 [] 41 91 94 ο[] 605; μασσωμενοι 003 005 103 108 113 118 208 214 215 218 219 501 503 509 512 513 517 604 601 605 606 608 609 612 615 616 617 619 703 707 801 802 803 805; μασσωμενους 004; μασσιομενοι 407; μασομενοι 109 207 302 305 502 504 505 521 622 625 627; μασωμενοι 001 102 107 110 111 112 114 115 116 201 204 206 209 306 307 309 402 403 406 411 412 514 614 701 709; μασουμενοι 105 611 623; μασεομενι 607; μασημνοι 507; μασσονταις 409; η μασομενοι 408 510; η μασωμενοι 610; οι μασωμεναι 404 ουκ εμασσοντο 001 003 005 006 102 103 105 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 118 201 202 204 205 206 207 208 209 211 212 213 214 215 218 219 302 304 305 306 307 308 309 402 403 404 406 407 408 409 411 412 501 502 503 504 505 507 508 509 510 511 512 513 514 517 521 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 614 615 616 617 619 622 623 625 626 627 701 702 703 705 707 708 709 801 802 803 805 901 902 ως μη μασσωντας 004

Appendices 815

- 002 ουκ εμ[] 81 []σωντο 41 [] 91 94 εμασσοντο 113; εμασσωντο 113c; εμασσωντο 005 103 118 208 214 218 501 508 509 512 513 601 603 606 609 615 616 617 619 703 705 707 708 801 802 805 901; εμασσωντω 108 622; εμασωντο 622c; εμασοντο 109 215 302 305 306 403 502 510 605 607 610 709; εμασοντω 114 406 505 507; εμασωντο 001 003 102 107 111 112 115 116 201 202 204 206 219 307 309 402 404 408 411 412 514 612 701; εμασωντω 110; εμασσουντο 504 602 803; εμασουντο 105 207 503 517 608 611 623; εμασουντω 209 627; εμασουν 625; εμμασσοντο 409; ημασοντο 521; ου ουκ εμασοντο 614 και οι αιροντες 001 002 003 005 102 103 105 107 109 110 111 113 115 116 118 201 202 204 206 207 209 213 214 218 219 302 304 305 306 308 309 404 406 408 409 411 412 501 502 504 508 509 510 513 514 517 521 602 603 604 605 607 608 609 610 611 612 614 622 626 627 701 708 801 802 και αιροντας 004 και ως αιροντες 006 215 και οι ορωντες 211 507 και οι αναφεροντες 625 και οι αναφεροντες επι της κεφαλης 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 και οι εργαται 407 - 108 112 114 205 208 212 307 402 403 505 511 616 623 702 705 709 901 []ρ[] 81 [] 41 91 94 αιρωντες 306 406; εροντες 105 213 404 408 409 504 508 510 603 605 610 612 622 708; ερωντες 215; ερουντες 305; κε . . . εροντες 607 και οι αιροντες . . . βλεποντα αλλοι δε τα προσωπα αυτων ανω ειχον ετεροι δε περιπτυσσομενοι ωδε κακεισε 503 ειχων . . . ο δε . . . κακεισαι 503 ουκ ανεφερον 002 006 109 113 202 213 215 302 304 305 308 309 404 406 407 504 507 508 512 521 601 603 605 606 611 614 615 617 619 622 625 626 703 707 708 803 805 902 ουκ ανεφερον ουδεν 001 003 005 102 103 110 111 115 116 118 201 204 206 207 209 214 218 306 411 412 501 502 509 513 514 517 602 604 607 608 609 612 627 701 801 802

816 Appendices

ουκ εφερον ουδεν 211 ουκ αντεφερον ουδεν 107 ανεφερον ουδεν 408 409 ουκ ανεφεροντο 105 ουκ ανηροντο 510 ως μηδεν φεροντας 004 ουκ ανεφερον και οι προσφεροντες ουκ ανεφερον ουδεν 219 - 108 112 114 205 208 212 307 402 403 505 511 610 616 623 702 705 709 901 [] 41 81 91 94 ανεφερων 213 215 404 406; ανηφερον 302; ανεροντο 510

18:08 και οι προσφεροντες τω στοματι αυτων 81 001 003 005 102 103 107 108 110 112 115 116 118 201 204 205 206 207 208 209 211 212 214 306 307 402 408 409 411 412 502 511 514 602 607 608 609 612 616 627 701 702 705 709 901 και οι προσφεροντες το στομα αυτων 109 και οι προσφεροντες εν τω στοματι 309 και οι προσφεροντες εν τω στοματι αυτων 111 202 218 219 302 305 308 501 508 509 510 513 603 604 622 708 801 802 και οι προσφεροντες τω στοματι 304 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 και οι προσφεροντες εις το στομα 002 και οι προσφεροντες εν τω στοματι αυτων 105 406 και οι προσφερομενοι εν τω στοματι αυτων 114 και ο προσφερων εν στοματι αυτου 614 και ως προσφεροντες τω στοματι αυτων 006 και ως προσφεροντες εν τω στοματι αυτων 215 και προσφεροντες τω στοματι αυτων 517 και τους φεροντας τω ιδιω στοματι 004 εις το στομα αυτων 626 - 404 507 623 625 []φεροντ[] 41 [] 91 94 προσφερωντες 406; στοματι 102 116 212 307 408 511 514 608 612 627 709; το στοματι 105 304; προσφερονταις το στοματι 409; κε . . . στω\ο/ματη 607c και οι προσφεροντες . . . προσεφερον εν τω στοματι αυτων ου προσηνεγκαν 610 εις το στομα αυτων ουδε προσηνεγκαν 213 407 605 και οι προσφεροντες ου προσεφερον τω στοματι αυτων 113 504 521 611 και οι προσφεροντες ου προσεφερον εν τω στοματι αυτων 403

Appendices 817

και οι προφεροντες ου προσφερουσιν εν τω στοματι αυτων 505 προσενεγκαν 605; προσεφερων 403; στωματι 611; το στοματι 504; ουκ επροσεφερον 521; προσφερουσην . . . στωματι 505 ου προσεφερον 94 001 002 003 005 006 102 103 107 108 109 110 111 112 114 115 116 118 201 202 204 205 206 207 208 209 211 212 214 215 218 219 304 305 306 307 309 402 406 408 409 411 412 501 502 509 511 512 513 514 517 601 602 604 606 608 609 612 615 616 617 619 627 701 702 703 705 707 709 80l 802 803 805 901 902 ου προεφερον 607 προσεφερον 508 603 622 708 ουκ ανεφερον 302 614 ου προσηνεγκαν 105 308 510 ουδε προσηνεγκαν 626 μηδεν φεροντας 004 ου τω στοματι αυτων προσηνεγκαν 81 - 404 507 623 625 [] 41 91 προσεφερων 108 209 406; προσεφερον 627; προσεφερων 627c; προσεφερον 622; προσεφερων 622c; προσηφερων 114; προσσεφερον 408; προσενεγκαν 105; το στοματι 81 αλλα παντων ην τα προσωπα ανω βλεποντα 001 003 005 102 103 107 110 111 113 115 116 201 204 206 207 209 211 212 214 218 302 305 306 406 408 409 411 501 502 504 509 512 513 514 521 601 602 604 606 608 612 615 617 619 627 701 703 707 801 802 803 805 902 αλλα παντα ην τα προσωπα ανω βλεποντα 81 αλλα παντες ην τα προσωπα ανω βλεποντα 609 αλλα παντων μεν ην τα προσωπα ανω βλεποντα 219 αλλα παντων νυν τα προσωπα ανω βλεποντα 610 αλλα παντων ησαν τα προσωπα ανω βλεποντα 308 510 611 623 αλλα παντων ησαν τα προσωπα ανωθεν βλεποντα 702 αλλα παντων αυτων ην τα προσωπα ανω βλεποντα 002 αλλα παντα ην τα προσωπα αυτων ανω βλεποντα 006 112 208 215 307 402 616 705 901 αλλα παντων τα προσωπα κατω εβλεπον 109 αλλα ην τα προσωπα αυτων ανωθεν βλεποντα 507 614 αλλα ην τα προσωπα αυτων ανω βλεποντα 625 626 αλλ ην τα προσωπα ανω βλεποντα 108 αλλ ην τα προσωπα αυτων ανω βλεποντα 114 205 404 407 αλλ ησαν τα προσωπα αυτων ανω βλεποντα 403

818 Appendices

αλλ ησαν τα προσωπα ανω βλεποντα 505 αλλα τα προσωπα αυτων ανω βλεποντα 105 605 αλλα παντων ην τα προσωπα αναβλεποντα 511 αλλα παντων ην τα προσωπα βλεποντα 412 607 αλλα παντων ην τα προσωπα βλεποντα εις τον ουρανον 202 508 603 622 708 αλλα παντων ην τα προσωπα κατω νευοντα 304 και ην αλλοιωμενα τα προσωπα αυτων 213 τα προσωπα αυτων βλεποντα 309 αλλα μονον τα προσωπα ανω εχοντας 004 αλλα απανω ην τα προσωπα αναβλεποντα 709 αλλα παντων ην τα προβατα ανω βλεποντα 517 αλλα παντων ην τα στοματα ανωθεν βλεποντα 118 αλλα παντων ην [] 94 []τα 41 [] 91 []λα 110; ιν 94; πρωσωπα 614 709; ανα 505 611; βλεπωντα 108 209 215 406; βλεποντες 508 708; βλεψοντες 603; βλεπωντες 608; βλεποντας 504; βλεποντων 521; βλεπων 510 609; νεβοντα 304; αλα παντο . . . το λεποντα 607; προσαπα . . . βλεπων 207

18:09 και ιδου προβατα ελαυνομενα ην 001 003 005 006 102 103 107 110 115 116 118 204 206 209 211 214 306 409 411 412 502 514 607 609 612 627 701 και ιδου προβατα ην ελαυνομενα 004 111 201 215 218 501 513 801 802 και ιδου προβατα ως ελαυνομενα ην 207 517 602 608 και ιδου προβατα ελαυνομενα 305 408 και ιδου προβατα 403 και ειδεν προβατα ελαυνομενα 112 212 307 402 511 και ειδε προβατα ελαυνομενα 208 610 616 702 705 709 901 και ειδε προβατα ελαυνομενα υπο των ποιμενων 623 και αναβλεψας ειδεν 503 και ειδον προβατα ελαυνομενα 002 105 108 114 205 213 302 308 309 406 510 512 601 605 606 615 619 625 626 703 707 803 805 902 και ειδον τα προβατα ελαυνομενα 507 και ειδον προβατα ελαυνομενα επι τον χειμαρρουν 113 202 504 508 603 611 622 708 και ειδον προβατα ελαυνομενα υπο τον χειμαρρουν 521 και ειδον προβατα εστωτα 109 και ειδον προβατα 81 304 505 614 617 και προβατα ελαυνομενα 407 ην δε και προβατα νεμομενα 219 509 604

Appendices 819

- 404 και [] 41 [] 91 94 κε ηδου 607; ιδεν 212 307 402; οιδε προσωπα 709; ελαυνωμενα 110 306 517; ιδεν . . . ελαυνωμενα 112; ειδων 108 614; ιδον 81 105 109 114 202 205 213 304 504 507 508 510 603 622 803 902; οιδον 803; χειμαρον 113; ιδων 406; προβατω 623; ιδον προτα 708; ιδον . . . ελαυν[]μενα 605 και ου προεβαινον αλλ ισταντο 001 005 102 103 107 110 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 218 219 305 306 408 409 411 412 501 509 513 514 517 602 604 607 608 609 612 627 701 801 802 και ου προσεβαινον αλλ ισταντο 003 502 και ου προεβαινον αλλ ειστηκει 006 και ου προεβαινον αλλα εστηκον 215 και τα προβατα ειστηκει 002 625 και τα προβατα εστηκεν 308 610 και τα προβατα εστηκον 302 406 και τα προβατα εστηκαν 507 510 και τα προβατα εστησαν 105 626 και τα προσωπα εστησαν 213 και τα προβατα ειστηκεισαν 108 309 407 512 601 606 615 619 703 707 803 805 902 και τα μεν προβατα ειστηκεισαν 623 και προβατα εστησαν 605 και αυτα εστησαν 503 και ειστηκει τα προβατα μη πινοντα 113 202 508 603 611 622 708 και ειστηκεισαν τα προβατα μη πινοντα 504 και ειστηκεισαν τα προβατα πινοντα 521 και ειστηκεισαν 112 114 205 208 212 307 402 511 616 702 705 709 901 ειστηκεισαν 617 εστηκεν 614 εστωτα 81 304 403 505 και μη περιπατουντα 004 - 109 404 [] εστηκει[] 41 [] 91 94 αλ 408; ησταντο 211; εστικον 406; εστικων 406c; ειστηκησαν 114 205 208 402 407 504 705 709 901; ηστηκεισαν 511; ιστηκησαν 112 212 623; εστηκεσαν 108; ειστηκεισας 606; ιστηκει 508 603 622 625 708; ιστηκη 611; εστοτα 403 505; πεινοντα 202; προαιβαινον . . . εισταντο 110; προεβαινεν . . . ιστηκει 006; προεβενον αλ ισταντω 607

820 Appendices

18:10 και επηρεν ο ποιμην την χειρα 001 003 005 102 107 111 112 114 115 116 118 201 204 206 213 214 218 219 306 307 408 412 509 513 514 517 604 607 701 709 801 802 και ηγειρεν ο ποιμην την χειρα 208 402 616 705 901 και επηρεν ο ποιμην την χειρα αυτου 103 110 207 209 211 212 403 409 411 511 608 609 612 625 627 702 και επηρεν ο ποιμην την χειρα αυτου ανω 406 και ηρεν ο ποιμην την χειρα αυτου 304 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 και απηρεν ο ποιμην την χειρα 602 και απηρεν ο ποιμην την χειρα αυτου εις το υψος 505 και επηρεν την χειρα αυτου ο ποιμην 305 και επηρε την χειρα αυτου ο ποιμην 108 και επηραν οι ποιμενες τας χειρας 202 508 603 622 708 και ο ποιμην επηρε την χειρα αυτου 623 και ο ποιμην επαρας την χειρα αυτου 503 και επηρεν ο ποιμην την ραβδον αυτου 113 504 521 και επηρεν ο ποιμην 006 105 205 215 309 407 502 605 626 και ηρεν ο ποιμην την ραβδον 611 και ηρεν ο ποιμην 81 109 507 614 επηρεν δε ο ποιμην 002 308 510 610 επηρε δε ο ποιμην 302 και ποιμενα βουλομενον 004 [] ο ποιμην την χειρα 94 [] 41 91 επειρεν 006 205 206 211 215 307 403 511 605 609; επιρεν 110; απειρεν 505; εσειρεν 504; επιραν 202; επειραν 603 708; ποιμοιν 409c; πημην 612; πυμην 94; χειραν 213 623 709; ρα χειρα 801c; επειρεν . . . ω ποιμην 610; επειραν . . . ποιμεναις 622; επειραν . . . α̇ υ̇τω ̇ ̇ ν̇ 508c; επιρεν . . . ποιμιν . . . χιραν 607 και επηρεν ο ποιμην . . . (18:11) και μη πινοντα και επεβλεψα εις τον χειμαρρουν του ποταμου και ειδον τους εριφους τα στοματα αυτων επικειμενα και πινοντα και ειστηκεισαν και ηρεν ο ποιμην του παταξαι αυτα και η χειρ αυτου εστη ανω 404 χοιμαρουν . . . ειδων . . . ερηφους . . . εποικειμενα . . . ποινοντα . . . ειστηκησαν . . . παταξε 404 του παταξαι αυτα εν τη ραβδω 001 003 005 102 103 107 110 111 115 116 118 201 204 206 207 211 218 219 306 408 411 412 501 502 509 513 514 517 602 604 607 608 609 701 801 802 του παταξαι αυτα τη ραβδω 305 του παταξαι αυτα 81 94 002 006 105 109 112 114 202 205 208 212 215 302 304 307 402 406 508 511 521 603 610 611 616 622 625 702 705 708 709 901

Appendices 821

του παταξαι τα προβατα εν τη ραβδω 214 του παταξαι τα προβατα 108 213 309 407 605 626 παταξαι αυτα εν τη ραβδω 209 409 612 627 παταξαι αυτα 113 308 504 510 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 τυψαι αυτα 004 εις το υψος παταξαι αυτα 403 του ποιησαι παταγον αυτοις 507 614 και εμαστιζε τα προβατα 623 - 505 [] 41 91 παταξε 94 202 408 605 611; παταξα 213; ραυδω 409 517 627; εμαστηζε 623; παταξε . . . ραβδο 607 του παταξαι . . . του ποταμου του παταξαι αυτα μετα θυμου εμεινεν ακινητος και ο καλαμος αυτου μετεβληθη εις αινον λεγων δοξα εν υψιστοις θεω και τα εξης 503 πατασαι . . . μετεβληθει 503 και η χειρ αυτου ην ανω 001 003 005 102 103 107 110 111 115 116 118 201 204 206 214 218 219 408 412 501 502 509 513 514 604 607 609 612 701 801 802 και η χειρ αυτων ην ανω 409 και ην η χειρ αυτου ανω 006 215 και η χειρ αυτου εστη ανω 81 002 105 108 112 113 114 207 208 212 304 308 309 402 407 411 504 512 517 521 601 602 606 608 614 615 616 617 619 702 703 705 707 709 803 805 901 902 και η χειρ αυτου εστη ανωθεν 507 και η χειρ αυτου εστη εις το υψος 403 και η χειρ αυτου εστη 109 406 και η χειρ εστη ανω 307 και η χειρ αυτου ανω 302 305 306 και αι χειρες αυτου εστησαν ανω 213 605 626 και αι χειρες αυτων εστησαν ανω 202 508 603 622 708 και η χειρ αυτων εστη ανω 511 και η χειρ αυτου ανω εμεινεν 211 και εστη η χειρ αυτου ανω 94 205 209 510 610 611 625 627 και εμεινεν η χειρ αυτου ανω τετταμενη 623 και μη δυναμενον αλλ εχοντα την χειρα ανω 004 - 505 και η [] 41 [] 91 χηρ 607; χειρα 609; χειραις 622; ε χειρες 202; εστι 212 307 504 507 610 617; εμηνεν 211; εχον|τα| 004c; η ανω 005; εστι . . . χιρ 94

822 Appendices

18:11 και επεβλεψεν 001 003 005 006 103 107 110 111 112 115 118 201 204 206 207 208 209 211 212 214 218 305 306 307 402 407 408 409 411 412 501 502 511 513 517 602 607 608 609 610 612 616 623 627 702 705 709 801 802 901 επεβλεψεν δε 219 επεβλεψε δε και 509 604 και ιδων 215 και επεβλεψα 81 102 105 108 113 114 116 205 213 302 304 308 403 504 505 507 512 514 601 605 606 611 615 617 619 625 626 701 703 707 803 805 και επεβλεψα αυτον 614 και ανεβλεψα 002 406 και ενεβλεψα 508 521 603 622 708 και εβλεψα 109 202 309 510 902 και εμβλεψας 94 και 004 [] 41 91 εμβλεψα 508 521 603 622 708; εμβλαψα 708; ανευλεψα 406; επεψα 507 επι τον χειμαρρουν του ποταμου 001 003 005 006 102 103 105 107 108 110 111 113 114 115 116 118 201 202 204 206 207 209 211 213 214 218 219 302 305 306 308 309 406 407 408 409 411 412 501 502 504 507 508 509 513 514 517 602 603 604 605 608 609 610 611 612 614 622 625 626 627 708 701 801 802 επι του χειμαρρου του ποταμου 607 επι τον χειμαρρουν ποταμον 81 112 205 208 212 307 402 511 616 623 702 705 709 901 επι τον χειμαρρουν 002 εις τον χειμαρρουν του ποταμου 004 521 εις τον χειμαρρουν ποταμον 94 109 512 601 606 615 617 619 703 707 803 805 902 εις τον χειμαρρουν 403 505 510 εις τον ποταμον 304 επι τον ποταμον εριφια 215 []ον χει[] 41 [] 91 των 213; χειμαρρον 81 001 002 005 108 111 115 118 201 204 205 211 214 218 219 411 412 501 509 512 513 521 601 604 606 615 617 619 625 627 703 707 801 802 803 805 902; χειμαρουν 109 202 206 305 403 408 502 504 505 511 623 709; χειμαρον 004 107 113 510 626; χοιμαρρουν 409; χιμαρον 507; μαρρουν 517; μαρον 614; χειμαρου 607; χιμαρον ποταμων 94; [] τον χειμαρρον . . . π[]ταμου 501

Appendices 823

και ειδεν 94 001 003 005 006 103 107 110 111 112 115 204 206 208 209 211 212 219 305 306 307 402 407 408 409 503 511 517 602 607 608 610 612 616 623 702 705 901 και ειδε 118 201 207 214 218 411 412 501 502 509 513 604 609 627 709 801 802 και ην 215 και ειδον 81 002 102 105 108 113 114 116 205 213 302 304 308 309 403 505 512 514 521 601 605 606 611 615 617 619 625 626 701 703 707 803 805 902 και ιδων 109 202 406 504 507 508 510 603 614 622 708 - 004 [] 41 91 ιδεν 94 003 006 110 112 206 212 219 307 402 409 503 608 610; οιδεν 305; ιδε 207 609 627; ειδεν 218c; ειδων 108; ιδον 81 102 105 114 116 202 205 213 403 505 514 605 611 701 902; εδων 614; οιδον 803 τα στο στομ ματα των εριφων 001 003 005 102 103 107 110 111 115 116 118 201 204 206 207 209 211 214 218 219 304 305 306 408 409 411 412 501 502 509 513 514 517 602 604 608 609 612 627 701 801 802 τα στοματα απο των εριφων 607 τα στοματα των προβατων ην 202 508 603 622 708 εριφους και τα στοματα αυτων 002 105 213 407 605 625 626 702 εριφους και τα στοματα αυτων ην 112 113 212 307 402 504 511 521 611 616 705 709 901 εριφους και τα στοματα ην 208 εριφους τα μεν στοματα αυτων 623 των εριφων τα στοματα 81 94 109 τους εριφους και τα στοματα αυτων 308 406 503 512 601 606 614 615 617 619 703 707 803 805 902 τους εριφους τα στοματα αυτων 108 309 507 τας εριφους και τα στοματα 510 τους εριφους και ην τα στοματα αυτων 302 610 τα εριφια τα στοματα αυτων 006 τα στοματα αυτων 215 εριφους 205 τα προβατα 403 505 τα στο[] 41 [] 91 ερηφων 109 211 214 517; ερριφων 305 306 409; ερηφον 612c; τον 94; τον εριφον 607; ερηφους 112 208 212 402 510 511; ερυφους 504; ερριφους 407 611 614 626; ερρηφους 702; εριδους 521; τας εριφους 902; αυτον 503; |αυ|των 705c τα στοματα . . . πινοντα

824 Appendices

εριφους πινοντας και τα στοματα αυτων επικειμενα τω υδατι και ουκ επινον 114 επικειμενα των εριφων τα στοματα και μη πινοντα 004 πινοντα . . . επινων 114; εφιφω 004 επικειμενα και μη πινοντα 81 002 102 105 109 112 113 116 208 209 212 213 304 307 308 402 406 407 411 507 510 511 512 514 601 605 606 607 610 611 614 615 616 617 619 626 627 701 702 705 707 709 803 805 901 902 επικειμενα και ου πινοντα 001 005 103 107 111 115 118 201 204 206 207 211 214 218 305 306 408 409 412 501 502 513 517 602 608 609 612 801 802 κειμενα και πινοντα 309 επικειμενα 504 521 ανακειμενα ην 510 ελαυνομενα και πινοντα 302 εστωτα και μη πινοντα 403 επικειμενα τω υδατι 002 512 601 606 615 617 619 707 803 805 902 επικειμενα τω υδατι και μη πινοντα 006 703 επικειμενα τω υδατι και πινοντα 625 επικειμενα εν τω υδατι και μη πινοντα 94 219 509 604 επικειμενα επι το υδωρ μη πινοντα δε 202 508 603 622 708 επικειμενα επι το υδωρ και ου πινοντα 503 επικειμενα επι το υδωρ πινοντα 108 επικειμενα ην 308 επικειμενων και ου πινοντα 003 επι το υδωρ ουκ επινον δε 623 και μη πινοντα 505 πινοντα 205 επικειμενα τω υδατι και ουκ επινον 215 επικειμενα και [] 110 []αι μη πει[] 41 [] 91 επεικειμενα 307; πινωντα 94 003 211 406; πεινοντα 81 102 116 403 514; πεινωντα 108; ποινονται 505; πιοντα 605; πι\ν/οντα 703c; επεικειμενα . . . πεινωντα 610; επικοιμενα . . . μι πινον 607; επινων 215

18:12 αλλα παντα υπο θιξει τω δρο δρομω ω αυτων απηλαυνοντο 001 003 103 107 206 209 211 219 305 306 509 521 604 609 αλλα παντα υπο θιξει τω δρομω αυτω απηλαυνοντο 111 218 αλλα παντα υπο θιξιν τω δρομω αυτων απηλαυνοντο 102 116 215 514 602 607 701

Appendices 825

αλλα παντα υπο θιξιν τω δρομω αυτων απηλαυνετο 006 207 517 608 αλλα παντα υπο θιξει τον δρομον αυτων απηλαυνοντο 627 αλλα παντα υπο θιξιν τω ιδιω δρομω ηλαυνοντο 114 αλλα παντα υπο θιξιν αυτων τω δρομω ηλαυνοντο 205 αλλα παντα τα υπο θιξιν του δρομου αυτου απηλαυνοντο 612 και παντα υπο θιξει τω δρομω αυτων ηλαυνοντο 109 και παντα υπο θιξιν τω δρομω αυτων απηλαυνοντο 302 501 502 801 802 και παντα υπο θιξιν τω δρομω αυτω απηλαυνοντο 513 και παντα υπο θιξιν τω δρομω αυτω διηλαυνετο 504 και παντα υπο θιξιν τον δρομον αυτων διηλαυνετο 113 και παντα υπο θιξιν τω δρομω αυτων διηλαυνοντο 112 212 307 511 702 και παντα υπο θριξιν τω δρομω αυτων διηλαυνοντο 208 402 616 705 901 και παντα υπο θριξιν τω δρομω αυτων ελαυνομενα 105 και παντα δε υπο θιξιν τω δρομω αυτω συνηλαυνον 202 508 622 708 και παντα υπο θιξιν τω δρομω αυτω συνηλαυνον 603 και παντα υπο θιξιν του δρομου ηλαυνοντο 625 και παντα υπο θιξει του δρομου αυτων ησυχαζον 304 και παντα υπο θιξει τρομω αυτων απελαυνοντα 615 και παντα υπο θιξιν τρομω αυτων απελαυνοντα 512 601 606 617 619 703 707 803 805 και παντα υπο θιξεως συνηλαυνετο τω δρομω αυτων 108 και παντα τα υπο θιξιν τω δρομω διηλαυνετο 611 και παντα υπο θιξιν αυτων απηλαυνοντο 403 και παντα εις υποδειξιν του δρομου ηλαυνοντο 404 και παντα υπο δειξιν διηλαυνετο 406 και παντα υπο θιξιν ισταμενα 213 309 605 626 και παντα υπο εκπληξιν οντα 002 και υπο θιξιν παντα τω δρομω απηλαυνοντο 308 και υπο θιξιν παντα δρομον απελαυνοντα 510 και ιδου λοιπον παντα τω δρομω ηλαυνοντο 623 και παντα υπο θριξιν ισταμενα 407 παντα υπο θιξιν τω δρομω αυτων απηλαυνοντο 81 υποδειξιν του δρομου αυτων υπελαβοντο 610 αλλα τωι δρομω αυτων απελαυνομενα παντα τη θιξει αυτου και προς ταυτα παντα θαμβομενου του ιωσηφ 004 ετερα δε ανω βλεποντα και απλως ειπειν και τα ορη και παντα ην ηλλαγμενα και θαμβους πληρουμενα 503 απελαυνοντο 505 - 005 115 118 201 204 214 408 409 411 412 507 614 709 902 και πα[] εκ του δρομου [] εστησαν ενα[] 94 [] δρομου [] 41 [] 91 110

826 Appendices

θηξει 003 107 109 111 206 209 211 218 627; θιζει 219; οξει 509 604; θιξην 608; θιξειν 308 501 504 801 802; θηξιν 202 205 207 212 215 302 508 511 603 622 625 702 708; θηξην 517 605; θηξειν 006 113 606 703 707 803 805; θηξη[] 502; θιξ\ε/ιν 513c; θνηξιν 307; θριξιν 309; δηξιν 406; απειλαυνοντο 403; απελαυνοντας 615; διελαυνοντο 208 616 705 901; διελαυνοντω 402; ελαυνωμενα 105; .λαυνοντο 623c; θηξιν εισταμενα 213; θιξην το 102 116 514; θηξει τον δρομου 304; θιξειν το δρομον 701; θηξειν τροφ τρομω 617c; θειξης συνελαυνετω 108; θηξει . . . απηλαυνωντω 306; θηξει . . . απελαυνοντο 521; θιξειν . . . απελαυνοντας 512 601 619; θηξιν . . . διελαυνοντο 112; θιψιν . . . απελαυνοντα 602; θηξιν . . . δρομων απελαβνωντα 510; θηξειν . . . δρωμω διελαυνετο 611; θηξην . . . δρασμω ελαυνοντω 114; θηξιν . . . δρωμου αυτω 612; εις υπο υποδειξιν του δρομον 404; βλεπωντα . . . ορει . . . εν ειλαγμενα . . . θαυμβους 503; αλα παν υπο θηξην το δρομο αυτων απιλαυνοντω 607

1. Full Dendogram

ILLUSTRATIONS

2. Family 003

3. Families 112 and 512

4. Family 111

5. Family 202

6. Families 111 and 003

S e l e c t B i b l i o g raphy

Abruzzi, William S. “The Birth of Jesus: A Critical Analysis of the Infancy Narratives.” Academia.edu (2015). Available online at: https://www.academia.edu/22928062/ The_Birth_of_Jesus_A_Critical_Analysis_of_the_Infancy_Narratives Aharoni, Yohanan. “Excavations at Ramat Rahel.” The Biblical Archaeologist 24 (1961), 97–118. Amann, Émile. Le Protévangile de Jacques et ses remaniements latins. Documents pour servir a l’etude des origines Chrétiennes: Les Apocryphes du Nouveau Testament, publiés sous la direction de J. Bousquet et E. Amann. Paris: Letouzey et Ané, 1910. Andonia, B. “Kathisma – A Place of Rest on the Way to Bethlehem.” The Jerusalem Post, January 31, 2013. Avner, Rina. “Jerusalem, Mar Elias – the Kathisma Church.” Hadashot ‫ארכיאולוגיות‬: ‫חדשות‬ ‫וסקרים חפירות בישראל‬/Arkheologiyot: Excavations and Surveys in Israel 113 (2001), 89–92. Avner, Rina. “Presbeia Theotokou, Presbeia Mētros: Reconsidering the Origins of the Feast and the Cult of the Theotokos at the Kathisma, on the Road to Bethlehem.” Oesterreichisches Musiklexikon online, 41–8. Verlag der Oesterrichischen Akademie der Wissenschaften, 2015. Available online at: https://austriaca.at/0xc1aa5576_0x003257fd. pdf Avner, Rina. “The Initial Tradition of the Theotokos at the Kathisma: Earliest Celebrations and the Calendar.” In The Cult of the Mother of God in Byzantium: Texts and Images, volume 11, edited by L. Brubaker and M. Cunningham, 9–29. Surrey, England: Ashgate Publishing, 2011. Avner, Rina. “The Kathisma: A Christian and Muslim Pilgrimage Site.” ARAM Periodical 18–19 (2006–2007), 541–57. Bacci, Michelle et al. “Historical and Archaeological Analysis of the Church of the Nativity.” Journal of Cultural Heritage 13 (2012), e5–e26, 2.3. Bagnall, Roger S., and Bruce W. Frier. The Demography of Roman Egypt. Cambridge: Cambridge University Press, 2006. Bauckham, Richard. Jude and the Relatives of Jesus in the Early Church. Edinburgh: T&T Clark, 1990. Bellinzoni, Arthur J. The Sayings of Jesus in the Writings of Justin Martyr. Leiden: E. J. Brill, 1967. Birch, Andreas. Auctarium Codicis Apocryphi N. T. Fabriciani, continens plura inedita, alia ad fidem codd. mss. emendatius expressa. Cogessit, disposuit, edidit Andreas Birch, Fasciculus primus. Copenhagen: Arntzen et Hartier, 1804. Bircher, Martin. Bibliotheca Bodmeriana. La collection des papyrus Bodmer. Munich: K. G. Saur, 2000.



Select Bibliography

831

Bonaccorsi, Giuseppe. Vangeli apocrifi, volume 1. Firenze: Libreria editrice fiorentina, 1948. Bouwsma, William J. Concordia Mundi: The Career and Thought of Guillaume Postel (1510–1581). Harvard Historical Monographs XXXIII. Cambridge, MA: Harvard University Press, 1957. Bovon, François. “Mary Magdalene in the Acts of Philip.” In Which Mary? The Marys of Early Christian Tradition, edited by F. Stanley Jones, 75–89. Leiden: Brill, 2003. Brown, Raymond E. The Birth of the Messiah: A Commentary on the Infancy Narratives in Matthew and Luke. Garden City, NY: Image Books, 1979. Brown, Raymond E. The Gospel According to John. 2 volumes. The Anchor Bible 29, 29A: Garden City, NY: Doubleday, 1966, 1970. Bultmann, Rudolf. The Gospel of John: A Commentary, translated by G. R. Beasley-Murray, R. W. N. Hoare, and J. K. Riches. Philadelphia, PA: Westminster Press, 1971. Carrington, Philip. The Early Christian Church. Cambridge: Cambridge University Press, 1957. Cavallo, Guglielmo. Ricerche sulla maiuscola biblica. Firenze: Le Monnier, 1967. Charlesworth, J. H. “The Jewish Roots of Christology: The Discovery of the Hypostatic Voice.” Scottish Journal of Theology 39 (1986), 19–41. Charlesworth, J. H. The Old Testament Pseudepigrapha. 2 volumes. Cambridge: Cambridge University Press, 1983, 1985. Cohen, Samuel. Heresy, Authority and the Bishops of Rome in the Fifth Century: Leo I (440–461) and Gelasius (492–496). Toronto: University of Toronto, 2014. Cook, John Granger. The Interpretation of the New Testament in Greco-Roman Paganism. Peabody, MA: Hendrickson, 2002. Cotton, H. M. “ Ἡ νέα ἐπαρχεία Ἀραία: The New Province of Arabia in the Papyri from the Judaean Desert.” Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 116 (1997), 204–8. Cullman, Oscar. “The Protevangelium of James.” In Edgar Hennecke, New Testament Apocrypha, volume 1. Edited by W. Schneemelcher, English translation by A. J. B. Higgins. Edited by Robert McLachlan Wilson, 370–88. Philadelphia: Westminster Press, 1963. Dabrowa, Edward. “The Date of the Census of Quirinius and the Chronology of the Governors of the Province of Syria.” Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 178 (2011), 137–42. Daniels, Boyd Lee. “The Greek Manuscript Tradition of the Protevangelium Jacobi.” PhD diss., Duke University, 1956. Davies, W. D., and Dale C. Allison. A Critical and Exegetical Commentary on the Gospel According to Saint Matthew. International Critical Commentary. Edinburgh: T&T Clark, 1988. De las Brozas, Francisco Sánchez. “The Accommodations of Joseph and Mary in Bethlehem: Κατάλυμα in Luke 2.7.” New Testament Studies 56 (2010), 326–8. De Strycker, Émile. De Griekse Handschriften van het Protevangelie van Jacobus. Brussels: Paleis de Academiën, 1968. De Strycker, Émile. “Die griechischen Handschriften des Protevangeliums Iacobi.” In Griechische Kodikologie und Textüberlieferung, herausgegeben von Dieter Harflinger, 577–612. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 1980. De Strycker, Émile. La Forme la plus ancienne du Protévangile de Jacques: Recherches sur le Papyrus Bodmer 5, avec une édition critique du texte grec et une traduction annotée. In Subsidia Hagiographa, no. 33. Bruxelles: Société des Bollandistes, 1961.

832

Select Bibliography

De Strycker, Émile. “Le Protévangile de Jacques: Problémes critiques et exégétiques.” In Studia Evangelica, edited by F. L. Cross, 348–9. Berlin: Akademie Verlag, 1964. Elliott, James Keith. The Apocryphal New Testament. Oxford: Oxford University Press, 1993. Evans, Christopher F. “Tertullian’s References to Sentius Saturninus and the Lukan Census.” Journal of Theological Studies, new series 24 (1973), 24–39. Fabricius, Johann A. Codex Apocryphus Novi Testamenti, Collectus, Castigatus, Testimoniisque, Censuris et Animadversionibus illustratus a Johanne Alberto Fabricio. Hamburgi: Sumtib. Benjam. Schiller, 1702. Fabricius, Johann A. Codex Apocryphus Novi Testamenti, Collectus, Castigatus, Testimoniisque, Censuris et Animadversionibus illustratus a Johanne Alberto Fabricio. Editio secunda. Hamburgi: Sumptu Viduae Benjam. Schilleri et Joh. Christoph. Kidsneri, 1719. Feinstein, Eve Levavi. “The ‘Bitter Waters’ of Numbers 5:11–31.” Vetus Testamentum 62 (2012), 300–6. Fortna, Robert. The Fourth Gospel and Its Predecessor: From Narrative Source to Present Gospel. Philadelphia, PA: Fortress Press for T&T Clark, 1988. Foskett, Mary. “Miriam/Mariam/Maria: Literary Genealogy and the Genesis of Mary in the Protevangelium of James.” In Mariam, the Magdalen and the Mother, edited by Deirdre Good, 63–74. Bloomington, IN: Indiana University Press, 2005. Frede, Michael. “Celsus Philosophus Platonicus.” In Aufstieg und Niedergang der römischen Welt: Geschichte und Kultur Roms im Spiegel der neueren Forschung. Teil II, Band 36. Teilband 7, 5183–5213. Berlin/New York: Walter de Gruyter, 1994. Georges, Tobias. “Justin’s School in Rome – Reflections on Early Christian ‘Schools’.” Zeitschrift für Antikes Christentum 16 (2012), 75–87. Goldstein, Ronnie, and Stroumsa, Guy G. “The Greek and Jewish Origins of Docetism: A New Proposal.” Zeitschrift für Antikes Christentum 10 (2007), 423–41. Grenfell, Bernard P. An Alexandrian Erotic Fragment and Other Greek Papyri Chiefly Ptolemaic. Oxford: Clarendon Press, 1896. Grynaeus, Johann J. Monumenta S. Patrum Orthodoxographa, hoc est Theologiae sacrosanctae ac syncerioris fidei Doctore numero circiter LXXXV, volume 1. Basileae: Ex officina Henricpetrina, 1569. Haenchen, Ernst. A Commentary on the Gospel of John. 2 volumes. Edited by R. W. Funk and Ulrich Busse, translated by R. W. Funk. Philadelphia, PA: Fortress Press, 1980. Haines-Eitzen, Kim. Guardians of Letters: Literacy, Power, and the Transmitters of Early Christian Literature. Oxford: Oxford University Press, 2000. Heard, Richard. “The Apomnemoneumata in Papias, Justin, and Irenaeus.” New Testament Studies 1 (1954–55), 122–9. Hock, Ronald F. The Infancy Gospels of James and Thomas: With Introduction, Notes, and Original Text Featuring the New Scholars Version Translation. Santa Rosa, CA: Polebridge Press, 1995. Hopkins, M. K. “The Age of Roman Girls at Marriage.” Population Studies 18 (1965), 309–27. Horner, Tim. “Jewish Aspects of the Protoevangelium of James.” Journal of Early Christian Studies 12 (2004), 313–35. Ilan, Tal. “ ‘Man Born of Woman . . .’ (Job 14:1): The Phenomenon of Men Bearing Metronymes at the Time of Jesus.” Novum Testamentum 34 (1992), 23–45. Ilan, Tal. “Mary in the Protevangelium of James: A Jewish Woman in the Temple?” Greek, Roman, and Byzantine Studies 53 (2013), 551–78.



Select Bibliography

833

Ilan, Tal. Mine and Yours Are Hers: Retrieving Women’s History from Rabbinic Literature. Volume 41, Arbeiten zur Geschichte des antiken Judentums und des Urchristentums. Leiden: Brill, 1997. Ilan, Tal. “Premarital Cohabitation in Ancient Judea: The Evidence of the Babatha Archive and the Mishnah (Ketubbot 1.4).” Harvard Theological Review 86 (1993), 247–64. Johnson, Luke Timothy. The Gospel of Luke. Collegeville, MI: Liturgical Press, 1991. Johnson, William A. Bookrolls and Scribes in Oxyrhynchus. Toronto: University of Toronto Press, 2004. Jones, Jeremiah. A New and Full Method of Settling the Canonical Authority of the New Testament. To which is subjoined a Vindication of the Former Part of St. Matthew’s Gospel, from Mr. Whiston’s Charge of Dislocations. 3 volumes. Oxford: Clarendon Press, 1798. Jones, Jeremiah. A New and Full Method of settling the canonical authority of the New Testament; herein All the antient Testimonies concerning this Argument are produced; the several Apocryphal Books, which have been thought canonical by any writers, collected, with an English Translation of each of them; together with a particular Proof that none of them were ever admitted into the Canon, and a full Answer to those, who have endeavored to recommend them as such. 2 volumes. London: J. Clark and R. Hett, 1726, 1727. Kennedy, David. “Demography, the Population of Syria and the Census of Q. Aemilius Secundus.” Levant 38 (2006), 109–24. Klijn, A. F. J. “2 (Syriac Apocalypse of) Baruch.” In The Old Testament Pseudepigrapha, volume 1: Apocalyptic Literature and Testaments, edited by James H. Charlesworth, 615–52. New York: Doubleday, 1983. Knibb, Michael A. “Martyrdom and Ascension of Isaiah.” In The Old Testament Pseud­ epigrapha, volume 2: Expansions of the “Old Testament” and Legends, Wisdom and Philosophical Literature, Prayers, Psalms, and Odes, Fragments of Lost Judeo-Hellenistic Works, edited by James H. Charlesworth, 143–76. New York: Doubleday, 1985. Knight, Jonathan. “The Origin and Significance of the Angelomorphic Christology in the Ascension of Isaiah.” Journal of Theological Studies 63 (2012), 66–105. Koester, Helmut. Ancient Christian Gospels: Their History and Development. Philadelphia: Trinity Press International; London: SCM Press, 1992. Koester, Helmut. “The Text of the Synoptic Gospels in the Second Century.” In Gospel Traditions in the Second Century, edited by William L. Petersen, 19–37. Notre Dame, IN: University of Notre Dame Press, 1989. Krivko, Roman. “A Typology of Byzantine Office Menaia of the Ninth–Fourteenth Centuries.” Scrinium 7–8, no. 2 (2011), 1–68. Lewis, Naphtali, Yigael Yadin, and Jonas C. Greenfield. Ḥevrah la-ḥaḳirat Erets-Yiśraʾel vẹ-ʿatikoṭeha (The Documents from the Bar Kokhba Period in the Cave of Letters). In Judean Desert Studies Series 2. Jerusalem: Israel Exploration Society, 1989. Lipschits, Oded, Yuval Gadot, Benjamin Arubas, and Manfred Oeming. “Palace and Village, Paradise and Oblivion: Unraveling the Riddles of Ramat Raḥel.” Near Eastern Archaeology 74, no. 1 (2011), 1–49. Lowe, Malcolm. “ Ἰουδαῖοι of the Apocrypha: A Fresh Approach to the Gospels of James, Pseudo-Thomas, Peter and Nicodemus.” Novum Testamentum 23 (1981), 56–90. Lowe, Malcolm. “Who Were the Ἰουδαῖοι?” Novum Testamentum 18 (1976), 101–30. Lüdemann, Gerd. Virgin Birth? The Real Story of Mary and Her Son. Harrisburg, PA: Trinity Press International, 1998.

834

Select Bibliography

Martin, Victor. Papyrus Bodmer II. Cologny-Genève: Bibliotheca Bodmeriana, 1956. Martin, Victor. Papyrus Bodmer XX: Apologie de Philéas. Cologny-Genève: Bibliothèque Bodmer, 1964. Michel, Charles. Évangiles apocryphes, volume 1: Protévangile de Jacques, Pseudo-Matthieu, Évangile de Thomas. In Textes et Documents pour l’Étude historique du Christianisme, volumes 13 and 18, edited by H. Hemmer and P. Lejay. Paris: Libraire Alphonse Picard et Fils, 1911. Nicolet, Claude. Space, Geography, and Politics in the Early Roman Empire. Ann Arbor: University of Michigan Press, 1991. Nongbri, Brent. “P.Bodmer XX+IX and the Bodmer Composite Codex.” Variant Readings Blog, March 31, 2018. Available online at: https://brentnongbri.com/ 2018/03/31/p-bodmer-xxix-and-the-bodmer-composite-codex/ Nongbri, Brent. “The Bodmer ‘Composite’ Codex: A Diagram.” Variant Readings Blog, March 30, 2018. Available online at: https://brentnongbri.com/2018/03/30/the-bodmercomposite-codex-a-diagram/. Nongbri, Brent. “The Construction of P.Bodmer VIII and the Bodmer ‘Composite’ or ‘Miscellaneous’ Codex.” Novum Testamentum 58 (2016), 394–410. Nongbri, Brent. “The Use and Abuse of p52: Papyrological Pitfalls in the Dating of the Fourth Gospel.” Harvard Theological Review 98 (2005), 23–48. Orsini, Pasquale. Studies on Greek and Coptic Majuscule Scripts and Books. Berlin/Boston: Walter de Gruyter, 2019. Pearson, Brook W. R. “The Lucan Censuses, Revisited.” Catholic Biblical Quarterly 61 (1999), 262–82. Pistelli, Ermenegildo. Papiri Greci e Latini, Pubblicazioni della Società Italiana per la ricerca dei Papiri greci e latini in Egitto, I. Firenze: Tipografia Enrico Ariana, 1912. Porter, Stanley E. “Early Apocryphal Gospels and the New Testament Text.” In The Early Text of the New Testament, edited by Charles E. Hill and Michael J. Kruger, 350–69. Oxford: Oxford University Press, 2012. Porter, Stanley E. “The Reasons for the Lukan Census.” In Paul, Luke and the Greco-Roman World: Essays in Honour of Alexander J. M. Wedderburn, edited by Alf Christopherson, Carsten Claussen, Jörg Frey, and Bruce Longenecker, 165–88. London/New York: Sheffield Academic Press, 2002. Rauschen, Gerhard. Florilegium Patristicum I, Fasciculus Tertius: Monumenta Minora Saeculi Secundi. Editio altera emendata, 57–84. Bonn: Sumptibus Petri Hanstein, 1914. Ray, Walter D. “August 15 and the Development of the Jerusalem Calendar.” PhD diss., University of Notre Dame, 2000. Roberts, Colin H. Greek Literary Hands 350 B.C.–400 A.D. Oxford: Clarendon Press, 1956. Royse, James. Scribal Habits in Early Greek New Testament Papyri. In New Testament Tools, Studies and Documents 36, edited by Bart D. Ehrman and Eldon J. Epps, 544–614. Leiden; Boston: Brill, 2008. Saldarini, Anthony J. Pharisees, Scribes, and Sadducees in Palestinian Society: A Sociological Approach. Wilmington, DE: Michael Glazer, 1988. Schaberg, Jane. “Feminist Interpretations of the Infancy Narrative of Matthew.” In A Feminist Companion to Mariology, edited by Amy-Jill Levine and Maria Mayo Robbins, 15–36. New York: T&T Clark International/Continuum, 2005. Schaberg, Jane. The Illegitimacy of Jesus. San Francisco: Harper & Row, 1987. Schaberg, Jane. “The Infancy of Mary of Nazareth.” In Searching the Scriptures, volume 2: A Feminist Commentary, edited by Elisabeth Schüssler-Fiorenza, 708–27. New York: Crossroad, 1994.



Select Bibliography

835

Schöne, Hermann. “Palimpsetsblätter des Protevangelium Iacobi in Cesena.” In Westfälische Studien; Beiträge zur Geschichte de Wissenschaft, Kunst, und Literatur in Westfalen, Alois Bömer zum 60 Geburtstag gewidmet, edited by H. Degering and W. Menn, 263–76. Leipzig: Verlag Karl W. Hiersemann, 1928. Schottroff, Luis. Lydia’s Impatient Sister: A Feminist Social History of Early Christianity. Louisville, KY: Westminster John Knox Press, 1995. Schürer, Emil. The History of the Jewish People in the Age of Jesus Christ, volume 1, edited and revised by Géza Vermès and Fergus Millar. Edinburgh: T. & T. Clark, 1973. Schwartz, Daniel R. “On Quirinius, John the Baptist, the Benedictus, Melchizedek, Qumran and Ephesus.” Revue de Qumrân 13 (1988), 635–46. Seider, Richard. Paläographie der Griechischen Papyri, Band II. Anton Hiersemann: Stuttgart, 1970. Shoemaker, Stephen J. “A Case of Mistaken Identity? Naming the Gnostic Mary.” In Which Mary? The Marys of Early Christian Tradition, edited by F. Stanley Jones, 5–30. Leiden: Brill, 2003. Shoemaker, Stephen J. Ancient Traditions of the Virgin Mary’s Dormition and Assumption. Oxford: Oxford University Press, 2002. Shoemaker, Stephen J. “Christmas in the Qur’an: The Qur’anic Account of Jesus’ Nativity and Palestinian Local Tradition.” Jerusalem Studies in Arabic and Islam 28 (2003), 11–39. Shoemaker, Stephen J. “Rethinking the ‘Gnostic Mary’: Mary of Nazareth and Mary of Magdala in Early Christian Tradition.” Journal of Early Christian Studies 9 (2001), 555–95. Shoemaker, Stephen J. “The (Re?)Discovery of the Kathisma Church and the Cult of the Virgin in Late Antique Palestine.” Maria: A Journal of Marian Studies 2 (2001), 21–72. Slusser, Michael. “Docetism: A Historical Definition.” The Second Century 1 (1981), 163–72. Smid, H. R. Protevangelium Jacobi: A Commentary, translated by G. E. van Baaren-Pape. Assen: VanGorcum, 1965. Smith II, Carl B., No Longer Jews: The Search for Gnostic Origins. Peabody, MA: Hendrickson Publishers, 2004. Snyder, H. Gregory. “‘Above the Bath of Myrtinus’: Justin Martyr’s ‘School’ in the City of Rome.” Harvard Theological Review 100 (2007), 335–62. Suckow, Carolus A. Protevangelium Jacobi ex cod. MS. Venetiano descripsit prolegomensis, varietate lectionum, notis criticis instructum edidit Carol. Adolph. Suckow. Breslau: apud Grassium, Barthium et Socium, 1840. Taylor, J. E. Christians and the Holy Places: The Myth of Jewish-Christian Origins. Oxford; New York: Clarendon Press, 1993. Terian, Abraham. The Armenian Gospel of the Infancy: With Three Early Versions of the Protevangelium of James. Oxford: Oxford University Press, 2008. Tertullian, Apology, de Spectaculis, translated by Terrot R. Glover, Loeb edition. Cambridge, MA: Harvard University Press, 1977. Testuz, Michel. Papyrus Bodmer V: Nativité de Marie. Cologny-Genève: Bibliotheca Bodmeriana, 1958. Testuz, Michel. Papyrus Bodmer VII–IX: VII: L’Epître de Jude, VIII: Les deux Epîtres de Pierre, IX: Les Psaumes 33 et 34. Cologny-Genève: Bibliotheca Bodmeriana, 1959. Testuz, Michel. Papyrus Bodmer X–XII. Cologny-Genève: Bibliotheca Bodmeriana, 1959.

836

Select Bibliography

Thilo, Ioannis C. Codex Apocryphus Novi Testamenti, e libris editis et manuscriptis, maxime Gallicanis, Germanicis et Italicis, collectus, recensitus notisque et prolegomenis illustratus, opera et studio Ionnis Caroli Thilo. Tomus Primus. Leipzig: Sumptibus Frid. Christ. Guilielmi Vogel, 1832. Tischendorf, Constantinus von. Evangelia Apocrypha, adhibitis plurimus codicibus Graecis et Latinis maximam partem nunc primum consultis atque ineditorum copia insignibus. Leipzig: Avenarius et Mendelssohn, 1853. Tischendorf, Constantinus von. Evangelia Apocrypha, adhibitis plurimus codicibus Graecis et Latinis maximam partem nunc primum consultis atque ineditorum copia insignibus, Editio altera, 1–50. Leipzig: Hermann Mendelssohn, 1876. Turner, Eric. The Typology of the Early Codex. University of Pennsylvania Press, 1977. Tyson, Joseph B. “The Birth Narratives and the Beginning of Luke’s Gospel.” Semeia 52 (1991), 103–20. Ulrich, Jörg. “What Do We Know about Justin’s ‘School’ in Rome?” Zeitschrift für Antikes Christentum 16 (2012), 62–74. Van Aarde, Andries. “Methods and Models in the Quest for the Historical Jesus.” Hervormde Teologiese Studies 58 (2002), 419–39. Van Aarde, Andries. “The Carpenter’s Son (Mt. 13:55): Joseph and Jesus in the Gospel of Matthew and Other Texts.” Neotestamentica 34 (2000), 173–90. Van Aarde, Andries. “The Earliest Jesus Group in Jerusalem.” Verbum et Ecclesia 25 (2004), 711–38. Van der Horst, Pieter W. “Sex, Birth, Purity, and Asceticism in the Protevangelium Jacobi.” In A Feminist Companion to Mariology, edited by Amy-Jill Levine and Maria Mayo Robbins, 56. New York: T&T Clark International/Continuum, 2005. Van Stempvoort, P. A. “The Protevangelium Jacobi, the Sources of Its Theme and Style and Their Bearing on Its Date.” In Studia Evangelica III, edited by Frank L. Cross, 410–26, Texte und Untersuchungen zur Geschichte der altchristlichen Literatur. Berlin: Akademie Verlag, 1964. Vannutelli, Primus. Protevangelium Jacobi Synoptice. Rome: Scuola Tipografica ItaloOrientale, 1940. Von Dobschütz, Ernst, and Samuel Cohen. Heresy, Authority and the Bishops of Rome in the Fifth Century: Leo I (440–461) and Gelasius (492–496). Toronto: University of Toronto, 2014. Von Harnack, Adolph. Geschichte der altchristlichen Literatur bis Eusebius, Teil 2: Die Chronologie der Literatur von Irenäus bis Eusebius, band 2. Leipzig: J. C. Hinrichs, 1904. Vuong, Lily C. Gender and Purity in the Protevangelium of James. Wissenschaftliche Untersuchungen zum Neuen Testament, 2 Reihe 358, edited by Jörg Frey. Tübingen: Mohr Siebeck, 2013. Wasserman, Tommy. “Papyrus 72 and the Bodmer Miscellaneous Codex.” New Testament Studies 51 (2005), 137–54. Wayment, Thomas, and Alexander Ladenheim. “A New Fragment of the Protevangelium Jacobi.” Harvard Theological Review 104 (2011), 381–4. Wayment, Thomas. The Text of the New Testament Apocrypha (100–400 CE). London: Bloomsbury T&T Clark, 2013. Wessely, Carl. “Les plus anciens monuments du Christianisme écrits sur Papyrus. II parte.” In Patrologia Orientalis XVIII 3. Paris: Firmin-Didot, 1924. Yadin, Azzan. “Kol as Hypostatis in the Hebrew Bible.” Journal of Biblical Literature 122 (2003), 601–26.



Select Bibliography

837

Zervos, George T. “1 Makkabees.” In A New English Translation of the Septuagint, edited by Albert Pietersma and Benjamin G. Wright, 478–502. Oxford: Oxford University Press, 2007. Zervos, George T. “An Early Non-Canonical Annunciation Story.” In SBL Seminar Papers 36, 664–91. Atlanta, GA: Scholars Press, 1997. Zervos, George T. “Caught in the Act: Mary and the Adulteress.” Apocrypha 15 (2004), 57–114. Zervos, George T. “Christmas with Salome.” In A Feminist Companion to Mariology, volume 10, edited by Amy-Jill Levine and Maria M. Robbins, 77–98. London/New York: T&T Clark/Continuum, 2005. Zervos, George T. “Dating the Protevangelium of James: The Justin Martyr Connection.” In SBL Seminar Papers 33: 415–34. Atlanta, GA: Scholars Press, 1994. Zervos, George T. “Prolegomena to a Critical Edition of the Genesis Marias (Protevangelium Jacobi): The Greek Manuscripts.” PhD diss., Duke University, 1986. Zervos, George T. “Seeking the Source of the Marian Myth: Have We Found the Missing Link?” In Which Mary? The Marys of Early Christian Tradition, edited by F. Stanley Jones, Society of Biblical Literature Symposium Series 19, 107–20. Atlanta, GA: Society of Biblical Literature, 2002. Zervos, George T. “The Protevangelium of James and the Composition of the Bodmer Miscellaneous Codex: Chronology, Theology, and Liturgy.” In “Non-canonical” Religious Texts in Early Judaism and Early Christianity, edited by Lee M. McDonald and James H. Charlesworth, 177–94, T&T Clark Jewish and Christian Texts Series 14. London/New York: Bloomsbury, 2012.

I n de x of C i tati ons

A page number followed by n. (e.g., 29 n. 18) indicates that the citation appears only in footnote 18 and not in the text of page 29. A page number followed by + n. (e.g., 29 + n. 19) indicates that the citation appears both in the text of page 29 and in footnote 19. 2 indicates citations in Protevangelium Volume 2. ProtJac Text 1–17 15 1:03-04 2 7 n. 19 1:06-08 2 7 n. 20 1:09-11 2 7 n. 19 1:12-13 2 7 n. 20 1:01–8:02 23; 74; 148; 158; 167; 190; 203 n. 140 2:02 27; 29 n. 18 3:02-07 2 7 n. 21 4–9 32 4:01 26 4:03-04 2 7 n. 21 4:05 26 4:06 26 4:13 27; 29 n. 18 5:01 2 7 n. 21 5:01-04 158 5:11 68 6:06-11 159 6:07 62 n. 96 6:08 62 n. 96 6:11 62 n. 96 7:06-12 159 7:12 74 n. 122 8–9 102 8:01 56 8:01-02 55

8:02

24; 26 + n. 9; 35; 56; 72; 73; 159 8:03 23; 24; 25; 55; 56; 72; 148; 200 n. 132; 201 n. 132; 2 3 8:03-04 25; 165 n. 141; 2 3 8:03–9:04 30; 31; 32; 102; 131 n. 6; 196 8:03–9:12 23; 31; 32; 35; 102; 131; 132; 148; 2 2 8:03–12:11 150 8:03b 23 8:04 24; 25; 26; 164; 2 3 8:05 25; 26 8:06 26; 56 8:07 26; 27 + n. 10; 28; 29 + n. 19; 32; 39 n. 45; 76 n. 126; 131; 136

n. 34; 200 n. 132 8:07-08 27 + n. 14; 29; 32 n. 29; 33; 63; 102; 103 n. 197 8:07–9:04 33; 67 8:08 26; 27; 31; 32; 33; 34; 103 8:08–9:01 68 8:09 29; 195 + n. 113; 196 8:09–9:01 30 8:09–9:03 2 8 n. 23 9 27 n. 11; 38; 40 n. 50; 65 n. 107; 76; 2 10 9:01 30 9:01-04 31; 33 + n. 31; 2 10 9:01a 29; 30; 31; 32 9:01b 30 9:02 30; 67 9:02-03 30 9:03 30; 31; 32; 33

9:04

30; 31; 32; 68 9:05 31; 33; 34 + n. 36; 62 n. 98; 63; 102; 103; 164 9:05-12 30; 31; 32; 33; 102 9:06 28; 34; 200 n. 132; 201 n. 132 9:07-09 34 9:10 31; 34 + n. 36; 62 n. 98; 63 9:10-12 132 9:11 34 9:11-12 34 9:12 34; 55; 163; 164 10 39 10-12 23; 34; 55; 74; 132; 189; 190 10:01 23; 24; 25; 36; 148; 159 10:01-05 76 10:01-07 57 10:01–12:11 35; 131 + n. 5; 148; 158 10:02 35; 36 10:02-05 24; 25; 35; 2 8 n. 23 10:02-09 132 10:03 35; 36; 37 + n. 39 10:03-05 36 n. 39; 37 n. 39; 132 n. 9 10:04 35; 36 n. 39; 37; 39; 40 n. 50; 68; 149; 164

Index of Citations 10:05

36; 37 + n. 39 10:05-07 33 n. 33; 149 10:06 37 10:06-07 33 10:07 38; 39; 50 n. 68; 2 10 n. 30 10:07a 37; 38 10:07b 38; 39; 41 n. 50; 68; 132 n. 10; 149 10:07b-08 38 10:08 27 n. 10; 28; 36 n. 38; 38; 39 + n. 45; 123 n. 244; 132; 136 n. 34; 201 n. 132 10:09 38; 39; 41 n. 50; 44; 49; 50 n. 68; 149 10:09–11:05 25; 43 n. 60; 57 11 42; 44; 57; 105 n. 202; 133; 200 n. 132; 201 n. 132 11–12 60 11–13 146 11:01 39; 40; 44; 159 11:01-05 49; 132; 149; 158; 161; 167 11:02 40 + n. 48; 42; 44; 46; 47; 52 n. 70; 164 11:02-03 40 11:03 40; 44

839 11:04

40; 41; 44; 149; 2 10 n. 30 11:05 40; 41; 45; 150; 160 11:06 26; 27; 45 11:06-07 46 11:06-12 28 n. 14; 44; 45; 48; 49; 52; 57; 58; 59; 132; 140; 141; 142 11:06–12:09 43 n. 58 11:07 45; 57; 112; 142; 147 11:07-11 145 11:07a 48 11:07b 47; 48 11:08 45; 47; 48; 57 11:09 26; 27; 45; 47; 48 11:09-10a 141 11:09-11 140 11:09b 48 11:09b-10 57 11:10 45; 48; 2 7 n. 21 11:10b 140 11:10b-11 140; 141 11:11 45; 140; 167 n. 145 11:11a 48 11:11b 49 11:12 45; 58 11:12a 49 11:12b 49 12 54; 58; 59 12:01 45; 50 n. 68; 53; 59; 159 12:01-02 44; 49; 51; 53; 54; 57; 58; 132; 149; 150; 158

840 12:02

45; 51; 52; 53; 59; 150 12:03 50; 142 12:03-04 50; 2 10 n. 30 12:03-07 52; 53 12:03-09a 49; 150 12:03-10 201 n. 132 12:03-11 44; 51 12:03a 49 12:03b 49 12:04 43 n. 60; 49; 50 + n. 68 12:04-06 59 12:05 52 12:05-06 50; 58; 133 n. 16 12:05a 51 n. 70; 52 n. 70 12:05b 51 12:06 50 n. 68; 51; 52 n. 71; 59 12:07 26; 51; 52; 59; 200 n. 132; 201 n. 132 12:08 51; 52; 53; 54; 57; 58 + n. 88; 59 12:09 43 12:09-10 150 12:09-11 43 n. 58; 2 5 n. 13 12:09a 53 12:09b 53; 58 12:09b-10 53; 54; 150 12:09b-11 49 12:10 53; 57; 150; 2 10 n. 30 12:10a 53 12:11 24 n. 3; 54; 150; 166 n. 141; 200 n. 132; 201

Index of Citations n. 132; 2 3 + n. 7; 4 + n. 11 12:13-14 150 13 43; 51; 54; 59; 60; 63; 70; 72; 133; 145; 160; 2 3 n. 7 13–14 65; 150 13–16 35; 60; 132; 133 13–22 16 13:01 34; 55; 158; 163; 164; 166 n. 141; 201 n. 132; 2 5 n. 13 13:01-02 55 13:01-06 65; 142; 145 13:01–16:07 55; 150 13:03-06 55 13:05 145 13:05-08 163 n. 128 13:06 65; 142; 161 n. 114 13:07-09 74 13:07-12 55; 56; 69 13:08 56; 69 13:08-09 69; 70 13:09 26 n. 9; 55; 56; 69; 70; 71 n. 118; 72; 73; 74 13:09-10 70 13:09b 56 13:10 56; 69; 70; 71 + n. 117 and 118; 73 n. 121 13:10-12 56; 57; 58; 59; 60; 71; 133 13:11 43; 57; 70

13:12

43; 57; 63; 69; 70; 71 + n. 117; 73 n. 121; 167 14 28; 60; 62; 63; 64; 65; 105 n. 202; 133; 161 14:01 145 14:01-03 163 14:01-04 87; 134 14:01a 60; 63; 64; 133 14:01b 64 14:01b-04a 60; 64; 133 14:01b-08 63 14:02 64; 145 14:02-04 87 14:02-08 150 14:03 64 14:04 84 n. 156; 87 14:04-08 60; 133 14:04b 60; 61; 64 14:04b-08 60; 64 14:05 26; 27; 61 14:05-08 28 n. 14; 87; 101; 141 + n. 48; 174 14:06 62 + n. 96; 87; 133 14:06a 61 14:06b 61 14:07 167 n. 145 14:07a 61 14:07b 61 14:08 61; 62 + n. 96; 87; 133 14:11 26 n. 9 15 59; 60; 67; 69; 70; 72; 74; 84; 133 15–16 60; 63; 65; 151

15:01 63 15:01-08 65 15:01-12 75 15:03 163 15:06 63; 65; 67; 75 15:09 66; 67; 75; 76 15:09-12 66; 69; 74 15:09-14 66; 69 15:09-17 74 15:10 66; 67; 68; 69; 70; 72; 74 15:10-12 57 + n. 80; 58; 59; 60; 68; 70; 72; 74; 75; 133; 167 15:11 56; 66; 68; 69; 72 + n. 119; 73; 74 + n. 122 15:12 57; 66; 67; 68; 69; 70; 71 + n. 117; 72; 75 15:13 66; 74; 75 15:13-17 74; 75 15:13–16:01 67 15:14 66; 71; 75 15:15 63; 65 n. 108 15:15-16 75 16 174 16:01 67 16:01-07 191 16:03 192 16:04 62 n. 96 16:06 75 + n. 125 16:06-07 75 16:07 75; 76; 77; 85 16:07–18:01 77 17 80; 84; 87 17–18 146

Index of Citations 17–20 35 17–21 77; 173 17:01 77; 78; 80; 82; 84; 85; 86; 87; 88; 133 17:01–18:01 77; 151 17:01–22:02 78 17:01–24:11 77; 131; 151 17:02 87; 200 n. 132; 201 n. 132 17:02-03 28 17:02-04 84; 85; 86; 87; 134 17:03 27 n. 13; 63 17:04 85 17:05 28; 86; 88; 136 n. 34; 200 n. 132; 201 n. 132 17:05-10 85; 89 17:05–18:02 85 17:06 85; 86 17:06-10 85; 86; 87; 90; 134; 143 17:06b-07 90; 91 17:09 76; 77; 85; 86 17:10 91 17:11 76; 77; 85; 86; 88; 166 n. 142; 210; 218 17:11-12 88 17:11–18:01 207 17:11–18:02 85; 86 17:12 210; 218 17:12–18:02 86 18 200 n. 131 18–20 15; 18 n. 79; 150 18–21 92

841 18:01

28; 93; 94; 96; 97; 98; 99; 144; 200 n. 132; 201 n. 132; 210; 218 18:01-02 88; 92; 93; 94; 95; 96; 97; 98 18:01–19:01a 98; 99 18:01–19:07 92; 134 18:01–19:12 134 18:01–20:11 92 18:02 92; 93; 94; 95; 96; 97 + n. 186; 98; 99 + n. 190 18:02–19:07 77; 98; 151 18:03-12 93 + n. 179; 99 n. 190 19 33; 34 19–20 62 n. 97; 110 n. 212; 113; 173 19:01 63; 93; 94; 95; 97 + n. 187 19:01-03 94 n. 182 19:01-06 104 19:01-07 93; 95; 104; 2 26 n. 102 19:01a 93; 95; 96 + n. 185; 98; 99 + n. 190 19:01a-03a 98 19:01b 93; 97; 99 19:01b-03a 96; 99 19:01b-03b 95; 96; 97; 98 n. 189 19:01b-06b 100 19:01b-07 94 n. 183; 100 19:01b-07b 100

842 19:02a 19:02b 19:03a 19:03b

93; 97; 99 93; 97 93; 97 93; 97; 98; 99; 101 19:04 31 n. 25; 93; 94 + n. 183; 95; 97 + n. 188; 100; 104 n. 199; 163 19:04-06 95; 101 19:04a 93; 98; 100; 101 19:04a-05b 100 19:04b 94; 100; 102 19:04b-05a 95; 100 19:05a 94; 102; 103 19:05b 94; 100; 101 19:05b-06b 100 19:05c 94; 95; 102 + n. 194; 103 19:06 61 n. 94; 62 n. 96; 69; 94 n. 183; 95; 97 n. 188; 100; 104 n. 199 19:06-07 93; 94 19:06a 94; 102; 103 19:06b 94; 101 19:07 95 + n. 184; 96 n. 185; 97 n. 187; 100; 104 19:07a 94 19:07b 94 19:07c 94

Index of Citations 19:08

104; 105; 106; 107; 108; 110 + n. 209; 161 19:08-11 106; 166 19:08-12 104; 105; 110; 120; 134; 150; 151; 164 19:08–20:11 77; 104 19:08–22:02 92 19:09 104; 105; 106 + n. 203; 107; 108 n. 206; 134 19:10 105; 106 19:10-11 106; 107; 108; 166 19:10-12 161 19:11 105; 106; 120; 166; 167 19:12 105; 107; 108; 110; 126 n. 251; 134; 151 19:13 104; 107; 108; 110 19:13-14 107; 108; 110 19:13-15 134 19:13–20:02 172 n. 9 19:13–20:04 108 19:13–20:10 164 19:13–20:11 77; 108; 123; 126 n. 251; 134 19:13–22:02 151 19:13–24:11 134 19:14 107; 108 19:15 109; 111; 112; 135; 2 7 n. 21 20:01-09 2 26 n. 102 20:01 109 20:01-03 109

20:02

109; 167 n. 143 20:03 109; 110 20:04 28 n. 14; 108 n. 207; 109; 110 20:04-10 110 20:04b 110; 108, n. 207; 167 20:05 195 n. 110 20:07 26; 27; 28 n. 14; 109; 110 20:07-11 108; 109 20:08 109; 110 20:09 109; 210 20:09b 136 n. 32; 195 20:10 109; 110 20:10-11 28 n. 14; 113; 135 20:11 26; 27; 109; 114 n. 225 21 15; 117 n. 229; 2 9 n. 24 21–22 28; 105 n. 202 21:01 113; 114; 126 + n. 253; 127 n. 254; 195; 196 + n. 114 21:01-02 113 + n. 222; 114; 126; 135 21:01–22:02 77; 101; 114; 123 21:02 114 n. 224; 116; 126; 127 21:02–22:02 77; 114; 135; 194

21:03

114; 136 n. 32; 194; 195 21:03–22:02 114 21:04 114; 115 n. 227; 118; 120 21:05 114 21:06 115 + n. 227; 116; 117 + n. 229; 118; 120 21:06-12 117 n. 229; 2 26 n. 102 21:07-11 115 n. 226; 117 n. 229 21:10 195 21:12 115; 116; 117; 118; 119; 120 21:13 115 + n. 228; 119 n. 234 21:14 115 21:15 26; 27; 115; 200 n. 132; 201 n. 132 21:15–22:01 91 22 2 10 22–24 15; 18; 27 n. 10; 28; 39 n. 45; 138 22:01 115; 121 + n. 239; 122 22:01-04 2 10 22:02 62 n. 96; 115; 122; 123; 124; 125; 126; 135; 145 n. 57; 161 n. 115 22:02-03 126 n. 248

Index of Citations 22:03

123; 124; 125 n. 247; 126 22:03-06 123 22:03–24:11 77; 92 n. 177; 114; 135; 151 22:06 26; 27; 123 23 125; 2 9 n. 24 23–24 123 23:01 124; 125 + n. 247; 126 23:04 136 n. 32 23:09 125 24 125 24:09-10 125 24:10 125 24:10-11 125 24:11 125 25 15; 28; 77; 126; 151 25:01 114; 127 + n. 254 25:01-02 114 n. 225 Citations of Ancient Literature Old Testament Genesis 1 41 n. 53; 47 n. 65 3:9-11 41 n. 53 15:4 41 n. 53 25:23 91 25:19-26 90; 134 35 155 35:9-15 90 n. 171 35:16 90 35:16-20 90 + n. 171; 143 n. 52 35:17 90 35:18 90 35:19 90 35:20 90

843 37 155 38 183 n. 53 42:50 155 Exodus 4 20:26 28:31-35

41 n. 53 85 n. 160 26 n. 8

Leviticus 15:19-31 18:6-18

24 n. 4 85 n. 160

Numbers 5 191 5:11-31 191; 201 n. 132 5:18 191 n. 87 5:19 191 n. 87 5:24 191 n. 87 16 34 n. 35 Deuteronomy 22:13-30 64 n. 105 22:22-24 101 n. 192 Joshua 2 183 n. 53 6 183 n. 53 24:32 155 Judges 9:6-7 155 Ruth 2–3

183 n. 53

2 Samuel 11

183 n. 53

1 Kings 1:28-48 160 n. 111 2:35 160 n. 111 7:23-39 40 n. 47 12 155

Index of Citations

844 2 Kings 16:17 25:13

40 n. 47 40 n. 47

1 Chronicles 5:1-2 155 18:8 40 n. 47 29:21-22 160 n. 111 2 Chronicles 4:6 40 n. 47 Job 14:1

186 n. 62

Psalms 109 215 131:8 215 Isaiah 7:10-16a 215 7:14 172 n. 9 7:22-23 153 Jeremiah 31:15

91; 121

Ezekiel 40:46 43

160 n. 112 42; 160 n. 109 43:5 42 n. 56 43:6 42 43:6a 42 43:6-7 42 43:7 42; 160 43:19 160 n. 112 44:15 160 n. 112 48:11 160 n. 112 Daniel 4:28

41 n. 53

Hosea 11:1 153 Micah 5:2 116

New Testament Matthew 1:2-16 183; 184 1:3 183 n. 53 1:5 183 n. 53 1:6 183 n. 53 1:16 153; 184 1:18 62; 64; 101; 133; 153; 163; 172 n. 9 1:18-21 141 1:18-25 28 n. 17; 60 1:19 60; 61; 64 + n. 104; 163 1:19-21 60; 64; 133 1:19-24 150 n. 74 1:20 28 n. 14; 61; 62; 133; 139 n. 43; 140 + n. 45; 142; 153 1:20-21 139; 141 + n. 48 1:20-24 87 n. 164 1:20-25 163 1:20a 61 1:20b 61 1:21 140; 141 1:21a 48; 61 1:21b 49; 61 1:23 172 n. 9 1:24 60; 61; 62; 64; 133; 141 n. 48; 145 1:24-25 62; 172 n. 9 1:25 62; 133; 153 2 60 n. 93 2:1 114 n. 224; 116; 144 2:1-3 116

2:1-12 2:1-18

28 n. 17 127 n. 254; 135; 194 2:2 115 n. 227; 118; 136 n. 32; 195; 196 2:4 116 2:4-5 115 n. 226 2:4-6 116 2:5 114 n. 224; 116 2:6 116; 157 n. 101; 195 n. 110 2:7 117; 120 2:7-9 117; 122 n. 241 2:8 117 2:8-9 121 n. 239 2:8-9a 116; 117; 118; 120 2:9 115 n. 227 2:9-12 116 2:9a 117 2:9b 117; 118; 119; 120 2:10 115 n. 227; 120 2:11 84 n. 154; 120; 153 2:12 91 2:13 153 2:13-15 121 2:14 84 n. 154; 153 2:15 153 2:16 91; 116; 121 + n. 239 2:17 91 2:17-18 91; 121; 134; 143 n. 53 2:18 91 2:19-22 127 n. 254 2:19-23 121; 123 n. 241



Index of Citations

2:20 153 2:21 84, n. 154; 153 2:23 84 n. 154 3:17 41 n. 53 8:5 196 n. 113 8:20 195 n. 110 9:33 195 n. 110 10:23 195 n. 110 12:14 179 n. 35 13:54-58 179 13:55 29 n. 21; 88 + n. 167; 148; 151 n. 78; 154 n. 91; 163; 185; 201 n. 132 13:57 172 n. 7 13:58 179 n. 33 14:35 196 n. 113 16:18 27 n. 12; 131 n. 8 17:5 41 n. 53 18:17 27 n. 12; 131 n. 8 19 64 23:35 39 n. 45; 200 n. 132 26:14-16 178 n. 26 26:67 178 n. 31 27:30 179 n. 31 27:34 179 n. 31 27:48 179 n. 31 27:62-66 178 27:64 178 n. 27 27:66 178 n. 28 28:11-15 178 28:13 178 n. 29 28:15 178 n. 30 Mark 1:11 1:28 3:6 3:20-21

41 n. 53 196 n. 113 179 n. 35 189 n. 73

3:21 3:31-35 6 6:3

6:3-4 6:4 9:7 14:10-11 14:65 15:19 15:31-35 15:35-36 Luke 1

171; 187 n. 66 171; 187 n. 66; 189 n. 73 182 n. 49 29 n. 21; 77; 88 + n. 167; 112 n. 217; 122; 126; 151; 172 n. 9; 179 n. 32; 185; 186; 187; 201 n. 132 189 n. 73 171; 172; 187 41 n. 53 178 n. 26 178 n. 31 178 n. 31; 179 n. 31 187 n. 66; 189 n. 73 179 n. 31

153 + n. 85; 184 + n. 57 1–2 47 n. 64; 78; 79; 80; 84; 136; 137; 138; 172 n. 8; 183 n. 50; 184 n. 56 1:5-22 39; 132 1:5-25 137; 138 1:8-19 123 n. 244 1:19-20 123 n. 244 1:26-30 139 n. 44 1:26-35 152 1:26-38 48; 49; 132; 184 n. 56

845 1:26-45 44 1:28 40 + n. 48; 46; 47 n. 64 1:30b 48 1:31 47 n. 64; 140; 141; 142 1:31-32 139; 140 1:31a 48 1:31b 48 1:32 140 + n. 46; 141 1:35 47 n. 64; 140 nn. 45, 46; 141 1:35a 48 1:35b 48 1:36 49 n. 67 1:38a 49 1:39-40 49 n. 67 1:39-42 50 1:39-56 49; 132; 184 n. 56 1:42 40; 46; 51 n. 70 1:42-43 52 n. 70 1:43 51 1:43-44 50; 58 n. 86 1:44 51 1:46-55 184 n. 56 1:48 52; 53 1:56 53 1:57-80 137; 138 1:59-64 39; 132 1:64 123 n. 244 1:68-79 184 n. 56 1:80 195 n. 110 2 153; 184 2:1 77 n. 131; 79; 133 2:1-2 79; 80 2:1-5 123 n. 241 2:1-7 78; 184 n. 57; 215 2:2 79; 82 n. 148

846 Luke (cont.) 2:3 84 n. 155 2:4 84 + n. 155; 89; 134; 157 n. 101 2:6 145 2:6-7 84 + n. 155 2:7 83 n. 148; 88 n. 165; 115; 122; 135; 136; 144; 145 n. 57; 172 n. 9; 173 n. 9; 209; 210 n. 167 2:8-20 152; 184 n. 58 2:8-52 184 n. 57 2:22-40 184 n. 58 2:25 195 n. 110 2:25-35 125; 152 2:26 125 + n. 246 2:30 106 2:33-34 156 n. 98 2:34 195 n. 110 2:41-51 153 2:41-52 185 n. 58 3 136; 184 n. 56 3:1 47 n. 64; 78; 138; 153 n. 85 3:2 39 n. 45; 136 3:15 136 3:16 136 n. 33 3:22 41 n. 53 3:23 153 + n. 85; 184 3:23-38 184 4:14 196 n. 113 4:22 153; 185 4:24 172 n. 7 4:25 195 n. 110

Index of Citations 4:27 4:37 5:26 6:11 7:9 7:17 8:3 8:37 9:35 11:51 22:3-6 22:63 23:36

195 n. 110 196 n. 113 106 n. 203 179 n. 35 195 n. 110 196 n. 113 196 n. 113 196 n. 113 41 n. 53 39 n. 45 178 n. 26 178 n. 31 179 n. 31

John 1:1 112 1:1-18 112; 152 n. 84 1:14 112 1:26-27 136 n. 33 1:45 152 n. 84; 182 n. 44 3 113 n. 222 3:1-21 113 n. 222 3:22 113 n. 222 4:3 165 5 179 5:16 179 6:41 157 n. 101 6:42 152 n. 84; 182 n. 44 7:27 157 n. 101 7:41 157 n. 101 7:53–8:11 75 n. 125; 112 n. 218 8 181 8:11 75 8:31 181 n. 43 8:37 182 n. 45 8:40 182 n. 45 8:41 181; 182; 187 8:48 179 n. 31; 182 8:49 182 8:52 182 n. 46 8:59 182 n. 45

9 9:16 12:28 18:22 19:3 19:29-30 20:24-29 20:25 21

179 n. 34 179 n. 34 41 n. 53 178 n. 31 179 n. 31 179 n. 31 112 + nn. 218, 220 111; 135 112 n. 218

Acts 5:17 9:4 9:7 10:13 10:15 15:13-20

159 n. 107 41 n. 53 41 n. 53 41 n. 53 41 n. 53 126 n. 250

Galatians 2:11-13 126 n. 250 3:29–4:7 215 4:4 171 1 John 4:3 165 2 John 7 165 Additional Jewish Literature Ascension of Isaiah 1–5 162 6–11 162 + n. 122 9 167 9:5 167 n. 145 9:13 167 n. 146 10 167 10:7 167 n. 145 11 164; 167 11:2 163; 164 11:2-14 162; 163; 164; 166 11:3 163



Index of Citations

11:4 163 11:7 164; 165 n. 141 11:7-8 166 11:7-9 165; 167 11:7-10 164 11:8 166 11:8-9 166 11:9 164; 167 11:11 164 + n. 133 11:13 165 n. 141 11:13-14 164 11:14 164; 166 2 Baruch 10:19

190 n. 78

Josephus Antiquities of the Jews 17.9.221-23 83 n. 152 17.9.222 83 n. 152 17.9.228-29 83 n. 152 17.9.3 83 n. 153 17.13.355 81 n. 143 18.1.4 159 n. 107; 160 n. 108 18.1.1-2 81 n. 145 18.1.1-6 81 n. 143 The Jewish War 2.8.14 159 n. 107 Odes of Solomon 19:9 110 n. 212 Sibylline Oracles ii 52 65 n. 108 v. 429 65 n. 108 Mishnah Sotah 5.1 192 Ketubbot 1.4

63 n. 102

Tosefta T. Shequalim 2.6 190 n. 79 Babylonian Talmud B. Ketubbot 106a 190 n. 77 Jerusalem Talmud Y. Shequalim 4.3; 48a 190 n. 77 Additional Christian Literature Gospel of Thomas Incipit 112 n. 217 Ignatius Smyrnaeans 2 165 n. 139 5:2 165 Trallians 9–10 9:1

165 n. 139 165

Justin Martyr Dialogue with Trypho 17:1 181 n. 41 69:7 181 78 145; 209 n. 164; 211 n. 172; 214 78:3 145 78:3-5 145 78:4 145 78:5 144; 145 100:4 211 n. 172 100:5 65 n. 109; 141; 142; 145; 161 n. 114 101:3 211 n. 172 102:4 211 n. 172 103:6 211 n. 172 103:8 211 n. 172

847 104:1 211 n. 172 105:1 211 n. 172 105:5 211 n. 172 105:6 211 n. 172 106:1 211 n. 172 106:4 211 n. 172 107:1 211 n. 172 130:1 211 n. 172 108.2 180 1 Apology 33 145 33:4 141 33:4-5 146; 147 33:4-6 146 33:5 139; 140; 141; 142; 211 n. 172 33:6 147 33:8 141 34.2 144 n. 56 66:2 143 66:3 146 n. 61; 211 n. 171 Origen Contra Celsus 1:28 174 n. 12; 175 1:29 176 n. 20 1:30 176 n. 20 1:32 174 n. 12; 175 n. 18; 176 1:33 177 1:39 174 n. 12; 177 1:51 209 n. 165 Tertullian De Spectaculis Loeb 177; 178 n. 25; 179 n. 36

I n de x of A u t hors

Amann, É. 7 + n. 26; 16; 19 n. 86; 129 Avner, R. 205 + nn. 144, 145, 146; 206 + nn. 147, 152; 207 + nn. 155, 156; 208; 213 + nn. 175, 177; 215; 217 n. 191

Elliott, J. K. 174 + n. 13; 191 nn. 87, 88; 198 + n. 121; 200 + nn. 131, 132; 201 n. 132; 202 Evans, C. F. 79 n. 136

Bagnall, R. S. 81 n. 140 Bellinzoni, A. J. 138; 139 + nn. 41, 42 Bibliander, T. 1; 4 + n. 11 Birch, A. 5 + n. 15; 6; 11 n. 47 Bircher, M. 8 n. 34; 2 14 n. 47 Bonaccorsi, G. 7 + n. 29 Bouwsma, W. J. 1 n. 2

Fabricius, J. A. 4 + n. 13; 5; 6 Fortna, R. 112 + nn. 219, 220 Foskett, M. 174; 198; 201; 202 + n. 135 Frier, Bruce W. 81 n. 140 Funk, R. W. 112 n. 218

Cavallo, G. 2 16 Charlesworth, J. H. vii; xiv; 41 n. 52; 120 n. 236; 190 n. 78; 218; 2 11 n. 34; 2 23 n. 88 Cullman, O. 213 + n. 177 Daniels, B. L. vii + n. 3; viii; xiv; 6 n. 21; 7; 8; 9; 10 + n. 44; 12 nn. 52, 55; 2 vii; 2 viii; 2 5 + nn. 14, 16; 2 6; 2 26 + n. 100; 2 27; 2 28 + n. 106; 2 30 + n. 2; 2 31; 2 32; 2 33; 2 34; 2 42 + nn. 5, 6; 2 43 n. 9; 2 45 + n. 10; 2 47 De Santos Otero, A. 7 + n. 30 De Strycker, É. 8 + n. 34; 9 + nn. 35, 36, 38, 39; 10 + n. 44; 11 + nn. 45, 46, 47, 49; 12 + nn. 51, 52; 13 + n. 58; 14; 15 + nn. 61, 62, 65; 17 + n. 77; 18; 19 + n. 85; 20; 87; 92 n. 177; 113; 129 + n. 2; 130; 135 n. 30; 146; 155 n. 96; 163; 168; 182 n. 48; 189; 194 n. 106; 195; 198; 200; 202 nn. 135, 136; 203; 213; 2 7; 2 11 + n. 37; 2 12 + nn. 38, 39; 2 13; 2 14; 2 15 + nn. 52, 53; 2 16; 2 25 n. 100; 2 30 + n. 1; 2 31 + n. 3; 2 35; 2 42 n. 6

Goldstein, R. 161 n. 119; 162 n. 121 Grenfell, B. P. 6 + n. 22; 7; 8 + n. 35; 11 n. 47 Grynaeus, J. J. 4 + n. 12 Haenchen, E. 112 + n. 218 Haines-Eitzen, K. 2 13; 2 14; 2 15 + n. 54; 2 18 + n. 66 Halkin, P. 11 Harnack, A. 15 + nn. 62, 63; 16 + nn. 68, 69; 129 Hock, R. F. 9 n. 39; 113 n. 223; 191 nn. 86, 88; 198; 202 + n. 135; 203 n. 138 Hopkins, M. K. 2 3 n. 9 Horner, T. 191 + n. 88; 192; 193 + nn. 96, 97; 196; 197; 201 n. 132 Ilan, T. 63 n. 102; 186 + n. 63; 190 + n. 77 Johnson, L. T. 82 n. 148 Johnson, W. 2 24 n. 96 Jones, J. 5 Koester, H. 137 + n. 36; 138; 139 + n. 42; 141



Index of Authors

849

Lowe, M. 193 + nn. 99, 101; 194 + nn. 102, 106; 195 + nn. 110, 113; 196; 197 + n. 118 Lüdemann, G. 171 n. 2; 182 + nn. 48, 49; 184 + nn. 55, 56, 58; 186; 189 n. 74; 193

Smid, H. R. 7 n. 31; 9; 37 n. 41; 63 n. 102; 65 n. 108; 92 n. 177; 191 n. 86 Snyder, H. G. 138 n. 38 Stroumsa, G. 161 + n. 119; 162 n. 121 Suckow, C. A. 5 + n. 17

Martin, V. 17 n. 75; 2 11; 2 12 n. 38; 2 15 n. 55; 2 18 n. 65; 2 22 n. 85 Michel, C. 7 + n. 27; 16 + n. 70

Testuz, M. vii; 8 + nn. 32, 34; 16; 17 + n. 75; 92 n. 177; 129 + n. 2; 2 11; 2 12 nn. 38, 39; 2 13; 2 14; 2 15 + nn. 53, 55; 2 16; 2 17 + n. 64; 2 18 + n. 65; 2 19; 2 20 + n. 78; 2 21 + n. 78; 2 22 n. 85; 2 24; 2 25 Thilo, I. C. 5 + n. 16; 6; 11 Tischendorf, C. 5 + n. 18; 6 + nn. 20, 21; 7; 8; 9 + n. 39; 10 + nn. 40, 44; 11 + nn. 45, 49; 12; 13; 92 n. 177; 194 n. 106; 195 n. 113; 201 n. 132; 2 5 + n. 15; 2 6; 2 31 + n. 3; 2 71 Turner, E. 8 n. 34; 2 13; 2 14; 2 15 + n. 54; 2 18

Neander, M. 4 + nn. 9, 10, 11; 6 Nongbri, B. 2 15; 2 18 + nn. 65, 67; 2 19 + nn. 68, 69, 70, 71; 2 22 n. 87; 2 23 n. 91 Nutzman, M. 190; 191 + nn. 85, 86; 192 + n. 89; 193 Orsini, P. 2 16; 2 17 + n. 63; 2 23; 2 24 + nn. 92, 94, 95; 2 25 Pearson, B. W. R. 83; 84 Peeters, P. 16 + nn. 70, 71 Pistelli, E. 6 + n. 23; 16 n. 72 Porter, S. E. 83 n. 149; 199 + n. 130; 203 Postel, G. ix; 1 + n. 2; 4 + n. 10; 5; 6 Rauschen, G. 7 + n. 25 Ray, W. D. 214; 215; 217; 218 + n. 193 Roberts, C. H. 2 15 n. 52 Royse, J. R. 2 20; 2 21 + nn. 78, 83 Schaberg, J. 101 n. 192; 182 + nn. 48, 49; 183 + n. 52; 184 n. 54; 186 n. 65; 187; 188; 189 n. 74; 193 Schöne, H. 7 n. 24; 8 Schürer, E. 80 n. 137; 160 n. 108 Schwartz, D. R. 82 n. 148 Seider, R. 2 24 n. 96 Shoemaker, S. J. 76 n. 126; 207; 208 + nn. 160, 162; 210; 214; 215; 216 + n. 186; 217 + n. 191

Van Aarde, A. 154 + n. 91; 155 + n. 96; 156; 157 + n. 102; 159; 160; 168 Van der Horst, P. W. 198 + n. 122 Vannutelli, P. 7 + n. 28 Von Dobschütz, E. 1 n. 4 Vuong, L. C. 168 n. 149; 175 + nn. 15, 17; 202 + n. 136; 203 n. 138 Wasserman, T. 2 21 + nn. 79, 82; 2 22 + n. 84 Wayment, T. 2 13; 2 14; 2 32 Zervos, G. T. ix; xi; xii; xiii; 2 n. 8; 33 n. 33; 41 nn. 51, 54; 75 n. 125; 103 n. 198; 111 n. 214; 146 n. 59; 162 n. 123; 163 n. 124; 164 n. 134; 165 n. 136; 171 n. 2; 173 n. 11; 183 n. 49; 211 n. 172; 2 5 n. 16; 2 7 n. 18; 2 11 n. 37; 2 45 n. 10; 2 47 n. 13