Kaptan Grant'in Çocukları I-II-III [1-2-3, 3 ed.]

Citation preview

Jules Verne 1828'de Fransa'da doğdu. Denizcilik geleneği olan bir ailenin çocuğuydu ve bu durum onun yazın hayatı­ nı derinden etkiledi. Küçük bir çocukken gemilerde tay­ falık yapro.ak için evden kaçtı ama yakalanıp ailesine teslim edildi. 1847'de hukuk öğrenimi görmesi için Paris'e gönde­ rildi. Ancak Paris'teyken tiyatroya ilgisi derinleşti. 1850'lerin sonlarında ilk oyunu yayımlandı. Babası. hukuk öğrenimini bıraktığını duyduğunda aralarında büyük bir tartışma çıktı ve harcamaları için gönderilen para kesildi. Bu durum jules Verne'i öykülerini satarak para kazanmaya zorladı. Paris'in kütüphanelerinde jeoloji, mühendislik ve ast­ ronomi okunarak geçirilen uzun saatlerden sonra, jules Verne ilk kitabı Balonla Beş Hqfta'yı yayımladı. Bu ro­ ma nı, Dünya'nın Merkezine Seyahat, Dünya'dan Ay'a ve Denizler Altında 20 000 Fersah gibi romanlar izledi. Romanlarının büyük beğeni toplaması jules Verne'i zengin bir adam yaptı. 1876'da büyük bir yat aldı ve Avrupa'nın çevresini yatıyla dolaştı. 1905'te Amiens'te öldü.

Jules Verne Kaptan Grant'in Çocukları l. Cilt Kitabın özgün adı: Les Enfants Du Capitaine Grant 1

hhaki Yayınları - ı04 Jules Veme Kitaplıgı - 7 Redaksiyon: Alev Özgilner Yayın Koordinatörü: Ithahi Sayfa Düzeni ve Baskıya Hazırlık: Ithahi

3. Baskı. Ocak 2012, Istanbul Sertifika No: 13901 Fransızcadan çeviren: Işık Ergüden

© Bu çevirinin yayın hakları lthaki Yayınları'na ainir. Katkılarından dolayı Sevin Okyay'a teşekkür ederiz.

ltlıaki"M Penguen Kitap-Kaset Bas. Yay. Paz. Tic. Ltd. Şti.'nin yan kuruluşudur. Bahariye Cad. Dr. lhsan Ün!Oer Sok. Ersoy Apı. A Blok No: Tel: (0216) 348 36 97

•

16115 Kadıköy- lsıanbul 449 12 83 Faks: (0216) 449 98 34

[email protected] -www.ithaki.coın.ır - www.ilknokta.com Kapak. Iç Baskı: Deniz Ofset Matbaacılık

GOmOşsuyu Cad. Topkapı Ctmer. Odin Iş Merkezi No: 40312 Topkapı-Istanbul Tel:

0212 613 30 06- Faks: 0212 613 51 97

KAPTAN GRANT'İN ÇOCUKLARI -1. Cilt-

Jules Verne Çeviren: Işık Ergüden

Jules Yeme Kitaplıgı'ndan yayımlanan kitaplarımız: 1- Doktor Ox'un Deneyi- Çeviren: Alev Özgüner 2- Madenin Es ra n - Çeviren: Kerem Eksen 3- Dünya'dan Ay'a - Çeviren: Z. Zühre likgelen 4- Karpatlar Şatosu - Çeviren: Işık Ergüden 5- Ay'ın Çevresinde Seyahat

-

Çeviren: Aysen Altınel

6- Dünya'nın Merkezine Seyahat

-

Çeviren: Mehveş Omay

7- Kaptan Grant'in Çocuklan 1. Cilt- Çeviren: Işık Ergüden

jules Verne Kitaplıgı; jules V erne hitaplarını yıllar önce Türkçeye hazardırmış olan A. Ihsan Tohgöz'e' ithaf edilmiştir.

*

A. Ihsan Tohgöz: Türk yazar, yayıncı ve siyaset adamı. ju­

les Verne'in romanlarını Türkçe'ye ilk çeviren kişidir. 1890 yı­ lında Alem Basımevi'ni kurdu ve Edebiyat-ı Cedide ahımının yayın organı olan Servet-i Fünun Dergisi'ni yayımlamaya baş­ ladı. Ikinci Meşrutiyet'ten Birinci Dünya Savaşı sonlarına de­ gin Yüksek Ticaret Mektebi'nde cografya ögretmenligi yaptı. 1919'da Avrupa'ya giderek Heyet-i Temsiliye'nin amaç ve fikir­ lerini batı kamuoyuna duyurmaya çalıştı. Lozan Barış Konfe­ ransı sırasında da Türk Basın Bürosu'nun yöneticiligini yap­ tı. 193l'de Ordu milletvekili olarak girdigi TBMM'de yasama görevini ölümüne degin sürdürdü. Başlıca yapıtları: Altı Haf­ ta Nil'de Seyahat, Avrupa'da Ne Gördüm, Tuna'da Bir Hafta, Tirol Cephesinde Ateş Hattında, Matbuat Hatıralarım.

ÖN SÖZ KAPTAN GRANT'İN PEŞiNDE...

Insanın küçüklüğünü aydınlatan kitaplar vardır. Çok okuyan bir çocuk olsanız bile, ba­ zı kitapların üzerinizde farklı bir etkisi olur. Onların içinde yaşarsınız. Ben de Tom Saw­ yer'a güldüm, Oliver Twist'e acıdım, Küçük Prenses Sara ile duygulanıp Maugli'nin mace­ rasını soluk soluğa izledim ama, çocukluğu­ rnun esas "kahramanlar"ı, üç kitaba bölün­ müştür (yani, Cyrano'yu saymazsak):

Bahçe, Iki Çocuğun Devr-i alemi Grant'in Çocuklan.

ve

Esrarlı Kaptan

Birincisinde esas ilgimi çeken, Esrarlı Bah­ çe'nin kendisiydi. Aslında "esrarlı" değil, "giz­ li"ydi, çocuklar onu bulup biraz sevgi göste­ rince yeniden hayat buluyordu. Devr-i aleme

jules Veme

çıkan iki çocuk ise, başka bir mesele. Jano ile Yanik, on beş yaşına vardığım sırada bile be­ nim idollerim arasında yer alıyordu. Yanik, aynı zamanda bir akrobat olduğu için, biraz daha kıymetlimdi . Bayıla bayıla okuduğum onca Jules Verne kitabı arasında neden en çok

"Kaptan Grant'in Çocuklan

nı sevdiğim ise be­

"

nim için uzun süre bir muamma olarak kaldı. Verne okurlarının bağrına daha muhabbetle bastığı maceralar vardır gerçi. Ama ben; roket misali bir topla atılarak Ay'a giden insanlar, yanardağların içine girip arzın merkezine se­ yahat edenler, denizin altında yirmi bin fersa­ ha dalıp balonla dünyayı dolaşanlar dururken en çok, Kaptan Grant'in iki çocuğu Mary ve Robert'in Patagonya, Avustralya ve Yeni Ze­ landa'da babalarını arama macerasına gönül koymuştum. Çocuklar tek başlarına gitmez ta­ bii (oysa tek başlarına gitseler de hiç fena ol­ mazdı). Lord Edward Glenarvan'ın benzersiz teknesi "Duncan"la çıktıkları bu arayışta; gö­ rev duygusu hayli kuvvetli olan Lord'un ken­ disi, iyilik meleği karısı ·Helena, genç kaptan John Mangles, hiçbir olay karşısında tepki göstermeyen (gerçi kitabın bir yerinde yarım bir tepki gösterir ya!) Binbaşı Mac Nabbs, sa-8-

Kaptan Grant'in Çocuklan-ı

dık lskoç tayfalar ve elbette seyahatin en renk­ li kişisi, Paris Coğrafya Cemiyeti Sekreteri, dalgın bilgin jacques-Eliacin-François-Marie Paganel, ya da kısaca Paganel de onlarla bir­ liktedir. Paganel'in bu uzatmalı seyahatin en ilgi çe­ kici kişisi olduğundan yana hiç kuşku yok. Yeme, İngilizler, daha doğrusu lskoçlar arası­ na hepsinden sevimli bir Fransız karakter ko­ yarak minik bir intikam almış. Küçük yerli ço­ cuğa öğretilen Ingiliz tekelindeki coğrafya ile de bir puan daha kaydetmiş. Paganel'in (gör­ mediğim filminde Maurice Chevalier oynamış -bence hiç benzemiyor) üzeriıncieki etkisinin nedeni ise, şimdi düşünüyorum da, herhalde keşifler ve kaşiflerden kaynaklanıyor. Belki onları da

"Kaptan Grant'in Çocuklan" sayesin­

de bu kadar sevmişimdir. Belki Tim Severin'in teknesi Argo'nun peşine bile (görev bir yana) aslında bu yüzden takılmışımdır. Nostrada­ mus'la birlikte Fransa'nın ve döneminin en büyük iki kahininden biri olan jules Yeme, bu kitapta geleceğe dair kehanetlerde bulun­ maktan çok, geçmişteki keşiflere eğiliyor. Hayret verici bir hafızası olan Paganel, onu 9

-

-

jules Veme

kızdırmaktan özel bir zevk alan Mac Nabbs'le girdiği bir iddia sonucu, SO'yi aşkın kaşifin adını, çoğunun kısa tarihleri, keşifleri ve baş­ larına gelen sair olaylarla birlikte, takır takır sayıyor. Bu sayede de, Mac Nabbs'in onun dürbününe karşı koyduğu karabinayı kazanı­ yor. Ama dalgınlık başa bela . . . Mac Nabbs, Pa­ ganel'in zaafından yararlanarak karabinasını geri almayı başarıyor. Dilimizden düşürmediğimiz bu seyahatin ne için yapıldığından da kısaca söz etmekte fayda var. lskoçların medar-ı iftiharı Lord Gle­ narvan çok süratli, dört dörtlük teknesi Dun­ can'la denizde avdayken bir köpekbalığının karnında bir şişe bulur. Şişenin içinde, suların kısmen erittiği üç parça kağıt, bu kağıtların üstünde de neredeyse yarısı silinmiş yazılar vardır. Üç dilde aynı "imdat ! " metni: !ngilizce , Fransızca ve Almanca. Ü çünün içinde en sağ­ lam kalmışı, Fransızca metindir. Glenarvan ve melek ruhlu eşi Lady Helena, iki yıl önce ge­ misi "Britannia" ile kaybolduktan sonra ken­ disinden haber /alınmayan Kaptan Harry Grant'le yanındaki iki tayfayı bulmaya karar verirler. Bu kararı vermelerinde, kurtarılma -lo-

Kaptan Grant'in Çocuklan- I

umuduyla b u metni yazan Kaptan'ın öksüz ve yetim iki çocuğunun, Mary ile Robert'in de et­ kisi olur. Çocuklar, iki yıldır ses soluk çıkma­ dıgı halde, Okyanus'ta bir lskoç kolonisi kur­ ma umuduyla enginlere açılan babalarından hala umudu kesmemişlerdir. Paganel'in reh­ berliginde çogu önceden keşfedilmiş, ama ge­ ne de esrarını koruyan karaları, denizleri aşar­ lar. Eh, sonunu da söyleyecek halimiz yok herhalde . Eski Grant hayranları zaten bilir. Yazanınıza gelince, jules (Gabriel) Ver­ ne'in o devirde nasıl olup da kazıga oturtul­ madıgmı, hatta sağlam olsun diye yakılmadı­ gmı hep merak etmişimdir. Bunun iki nedeni olabilir, tabii. Birincisi, kendisinin fevkalade halim selim, temkinli, terbiyeli, mazbut bir ai­ le babası olması. !kincisi de düşündüklerinin tehlikeli dahi sayılmayacak kadar saçma bulu­ nuşu. Haset oklarını üstüne çekmeyişini ise, mesleğinin başlangıcında yaptıgı l