Hluvuko wa Hina, Tangha 1: Buku Ya Mudyondzisi 9780797442016, 0797442014

Citation preview

HLUVUKO Вики Уа Mudyondzisi

HINA D y

Г _ HLUVUKO МА HINA |

LL

Tangha 1

вики Ya Mudyondzisi ZPH Primary School XiHlengwe Series /

|

Ча

!

i

|

Хапдапі Promotion Association (Chauke E.MardmwidzeO, Mbalati P, Mephulangogaja A.H naSithole E) |

ZON reuses evnum.

© ZPH Publishers (Ру?) Lid P.O Box GD 510 Greendale

Нагаге, Zimbabwe First published

2010

Xangani Promotion Association

Madlome Steyn K.

prag

Vahleri:

Mephulangogaja Abel н,

Phikela Herbert Zumbo-Patrick

Xivumbeko na nakhaviso:

Lovemore Chinyanyu

Mutshila:

Tirivangani Chodeva

Nkhaviso wa khavhara:

Mathew Chikuse,

“ISBN:

е

Origination by: |

Printed by:

|

978 0 7974 42016 | Buckham

Originators

РНО МІХ PRINTERS ,

be reproduced, stored in a reAll rights reserved. No part of this publication may electronic, mechanical, means, тема! system or transmitted in any form or by any ion of the publishers. photocopying, recording or otherwise, without prior permiss

l

Kavanyisa

Е

|

|

Pheji

MA OEO аа wwa Tis, KAINI дрон ин MADE 2 КОМОТ ВОГА зону ЕКИ Porte sper ОНИ ТҮ e ек е МЕЧАР ВИНО НЕ шыр ракы НИВОИ As. WANGSA kanan са naa aa ag NA SN NA SING PEPEN a a НИНА a МЕ о е о ТАК stamp Bart dieat reed Дый [M sor; o REM MM 7, Manana, tatana Nna мапаseen niu C - ME wa Tatang Gesch usar tee rre pd та votre Т ее KA Лер cn sane naa A ыда des ri etri e o a a с. 10. Ku vaviseka ka VONN нн нн LIU К СК вен аена аа аа с ы ул Ж. Жы. о9 eot Ka ыал ы ранили CPP ШІ: МАЛОЮ мыкка ыызы тн wang e ИН о іти НИ Т SWITUYO ПЕРА ИНДИ ИН ЛИН АНИНА И ema ы ынаа аы КОР TO. Се УЗЕО ро Гу ajaa Nan рон aa Ga a р ЛО

té; KUISHA ka: УШЫП оно

danisawang egen ur rpm

1 11 13 14

15 17 19 23 25 27 29 32 34 36 39 41

о ТЫ, 43

17, Nyoka yi luma VONN анна ад, 45 18. .Мопапі па Vulani ма vhaka uiscera 47 ИН: отъ осн: e PAR МАВАРА ВИНА padan ag іона A aga a e ot 49 .20. Mitlangu xikolweni siini, 92 414 ОЦУ Ла Ото us psi min вний аза сва натера — 54 ENTIRE us oae a pa anan nagan НА ИН а асн о 55 Bo. NANE менин —————ÁP кг NA57 ARM s TO D, a wa DROP POM Nada a ИНА gain 60 28... Ки ћејеја xikolwenl нн нн нена 61 26 MINE O МЕН РАН РИСО 64

вро

NG

KU ЗПС

Кт

гоаhr o erac 67

28, “KUNANI ыға ЕЗЕРДЕК ЗР УРА ООН КОР арене ИРУ пане з ыа EN НИ о АЕО НИ a aa gaga nean Aa E E ЗТ, Swihàri па 8м/П'мапуаі нн ыы д2 70 ИКОСРГ өзи» E аулы юрта ыйа ЛАНАДЫ

33. Likaringanita Нпогпрого ssion,

34. 25. |SO

Swiharhi swa le гпайїпї........................ ааа МОВИ ОМА е несы, ншнде нн ШУ от О ТИТ НЕИН РЕ

aga

a,

69 71 78 75 76

78 80 82 84

Manghenelo Buku ya mudyondzisi yosungula ya Xichangana yi endleriwe ku pfuna vadyondzisi hi tindlela to hambanahambana ta ku dyonzisa vana va tangha yo sungula. : Buku leyi yi na tikavanyisa makumenharhutsevu hikwaswo na pfuxeto, (revision). Swidyondzo leswi swi dyondzisiwaka swi kongomela ku

hluvukisa vutshila bya rirhimi типе byi nge : kuyingisa, kuvalavula, kuhlaya na kutsala. Buku ya mudyondzisi yi kongomela nakambe ku vevukisa ku dyondzisa xichangana na ku humesa vana va kotako ku landzelela mahanyele ya tumbuluko, fumo, vutshila na swa vufumi -migangeni ya vona.

Kuyingisa na kuvulavula Ku ringetiwe ngopfu ku lavisisa tindlela leti nga kokako vadyondzi leswaku “уа tsakela ku yingisa na ku vulavula. Buku leyi yi ta nyika tihlokomhaka ta phikizano leti vadyondzi va to endla ka mitlawa ya vona. Vana va dyondzisiwa vutshila bya ku упана kan'we kuri һауа thlelériso leswaku va nga heti karhi.

Kuhlaya na kutsala Tindlela ta mahlayele па matsalele manene ta dyondzisiwa ka tangha leyi yo sungula. N'wana a nga fanelangi ku tshikiwa a suka tangha yo sungula ku fika tangha kombo a nga koti kuhlaya. N'wana u fanele kupfuniwa hi munyondzisi ka tihlupho hikwato ta Ки hlaya enge ku хопа ku a nga tsakeli ku hlaya na ku tsala.

Mudyondzisi u fanele ku dyondzisa vadyondzi mipfumawulo yo hambanahambana ya switwari(vowels) na switatisi (consonants) ма kota ku vumba marhito na swivulwa swa xikombiso (e.g)

ta

|

ја

tatani

пі

leswaku

yena. Mudyondzisi un'wana па un'wana и ni ti ndlela ta

Kutsala itsalelwa (board) Karhi ni karhi mudyondzisi u fanele ku tsala ka khumb tsala. Vana va ма Ка vana va cuvukile. Vana ava tshame kahle loko tibukwini. Vana sungula ku tsala emoyeni vata tsala hasi va nga so tsala . va fanele ku tsala ku suka ka ximatsi ku ya ka xinene vana va work), ial (remed ondzo swidy Ки pfuna vana va зајејако ka a. kuhlay na a kutsal a ecetel va ka nyikiwa makhadi ya ku va tirhisa yi nga ka go Mitlan hlaya. Mudyondzisi u fanele ku nyika vana mitlango yo na. swaye ani buku leyi ya kota kutirhisiwa hi mudyondzisi na swin'w

Hlolisiso(Evaluation) na u kotile Mudyondzisi u fanele ku hlolisisa ku n'wana un'wana na un'wa ku isa hlolis Ku na ku tsandzeka swihi еки heleni ka tivhiki ta tsevu. o. ndzhak endliwa eku mudyondzisi a kota ku pfuna vana va saleke

Mipfumawulo Ku sungiliwa hi switari:

u.

о

і

e

a

ka ka buku ya Switatisi swi landzelaka hi swona swin'wana switirhisiwa tangha yo sungula. у

l

п

t

m

62

1

k

X

h

y

p

r

b

d

j

w

2

C

q

да

py

9

dz

м

nw

dy

t

ts

rh

sw.

mb

ny

pf

tw

hl:

kw

kh

nh

d!

vh

ng.

ph

ch

bv

b`

d-

nd

паї

nw

by

wh

th

n

nj

th

| gh

nq

mh

ndz

xj

ngw

|

wa hasi ka Ku sukela ka kavanyisa ya kombo vana уа ta hlaya swivul xifaniso xi nga bukwini ya vona ..

Swivulwa leswi swifanele swiyelana na xifaniso xi nga ka swona na

switwari swa vhiki. Vana а уа cuvuke па Ки hlaya swivulwa (look and say). Vana ама nyikiwe Кагһі wa ku lava switwari па switatisi уаһа ku swi “ dyondzaku. Kavanyisa 7 valava ma, ta, na, va na la phakathi ka swivulwa. Buku ya mudyondzisi у! пука swotirhisa Ка swidyondzo swohambana hikwaswo na mitlango ya dyondzo ku endlela ku pfuna vadyondzisi va nga па hlupheko na rirhimi ra Xichangana. Mudyondzisi и kuceteliwa leswaku | a tirhisa miehleketo ya yena-vo.

Vuxaka na silabasi Swidyondzo hikwaswo swi suka ka silabhasi ya Xichangana.

Swotirhisa Swilo swo tirhisa ka swidyondzo switsaliwe. Kambe a swi vuli ku mudyondzisi u fanele ku tirhisa swi nga tsaliwa ka buku tsena. Mudyondzisi u fanela ku lava swin'wana swayena.

Swin'wana swotirhisa hileswi 5 E

Mifanikiso ya hombe yin'wana yi kumeka ka tibuku ta vana Makhadi yamarhito na mavito ya vana Swidzandzana swa Ки tsala hi swona , Swirhibyana па tinyungi to hambanahambana Tibuku ti nga havako mindzati (lines) |

Swin'wana swiphato патШапдо 1.

Tsakani Tsakani pfuka. Tsakani Tsakani hlamba Tsakani Tsakani tamba xikolweni

Ngende! Ngende! Simbhi Tsakani Tsakani dyondza, yingisa, tlhariha. «2

Еатра mbómbela famba. __ Murhandzi wa hina hikwerhu Famba mbombela tamba Wena и nga hlawuliki м оч ———-—-—-——————-——— ы U rhwala swivanana na vahombe

Uphinda и rhwala vakhegulu

Hi hina Іама! Hi hina-swiluva A mu vutisi swilo yini? Hi huma kaya. . ` Mu tile na mani? Le tilweni mi tile na mani? Hi Muchini ` Muchini mani? Hi-yena N'wa pfula. Musumi:

Vapfumeleri: Musumi Vapfumeleri:

Khoma hloko

,

Hileyi | Yin'wana ya kona Ku hava

Musumi: ` Vapfumeleri: Мивиті;

Khoma voko Hi leri Rin'wana га kona

Vapfumeleri:

Hi leri

Musumi: Vapfumeleri: Musumi: Vapfumeleri:

Khoma hlana Hi lowu Wun'wana wa kona Кипама

.

Mbhale mbhale! Huwe-e!

Mbhale mbhale! Huwe-e!

Ama cici banga Banga mangongoti Mangongoti lawa Anga thumba xeleni Xeleni wu lahleka Axi, ndova ndovani lexi xi vona marhambo Khodo!

Hivuyile ku ta vona Vulani Vulani

Vulani

Vulani `

- Hi vyyile ku ta vona Vulani " Миіапі Vulani Vulani ме!

7.

-Swa mbuti! swa mbuti! Swani hlamarhisa. Sati malepfu nuna malepfu ` Swani hlamarhisa.

8.

'"

Xikhoma matsolo xivuyile

Xikhoma matsolo xithlelele Xikhoma matsolo xivuyile Xikhoma matsolo xithlelele

9.

| Musumi: Vapfumeleri:

Musumi:

|

Vapfumeleri: · Musumi: Vapfumeleri:

А hiyeni n'wana mhani A he ahiyeni n'wana mhani куат Тіпуіко nwana mhani A he ahiyeni n'wana mhani kirivani Vulani n'wana mhani A he ahiyeni n'wana mhani kirivani

Musumi: Vapfumeleri: : Musumi: Vapfumeleri:

Xibodze-e xibodze. Xa dya mbowa Xibodze Xi dya mbowa

Musumi: | Vapfumeleri: Musumi: Vapfumelert: Musumi:

Tandza li bolile Tandza li bolile

Tandza li bolile. Tandza li bolile

Kokwani mu bolile nghenani phakati

Ximanga xanga. Hun wi-i Lexi ni ngasiya Hun w-i Siku la pfula Hun'wi-i A ni twa mahlo Hun wi-i

Nyamuthla na xi lava

Hun'wi-i

Ni le kuteni Hun wi- i.

ANNE

; i Tipeteni na kambe ka уа hlaka уа опде endla уа Ки isala tipeteni мапа уа іоуа Ка | dyondza. Aku tsala onge hi leswi:

Makhadi emarhito di ya marhito. Vana Mudyondzisi a va na swi khwama swaku vekela makha

һауа swin'wana swa < vafanela ku teka makhadi ки Һауа marhito loko vari e kuendla.

Kuhlaya ku vulavula na ku tsala lawa ya ku olova kuya Mapeletwana a fanele a dyondzisiwa ku sungula'hi ya мапа swilàva eku “ka lawa а nonohaku. Swivulwa swi nga hasi ка buku | vana vaswivona.naku swihlaya.

Мопдопоко yabuku 1(а) па buku 1(b) na yin'wana ya ku vana a) Swifaniso swotala swi la-ka Kavanyisa yin'wana itoya nga va bula hi swona. Swin'wana swifaniso swi komba marh dyondziwa ka vhiki yo karhi. tsevu (6) vana va to b) Kusuka ka kavanyisa yin'we (1) küfika kavanyida ka ximatsi kuya ka ` suka Ки · ма ka va dyondza tipeteni еки va kota:ku tsala : xinene ka va suka hehla va ya hasi.

c) Küsuka ka kavanyisa khombo (7) мапа va ta dyondzisiwa o

X

EE

И а

RS

6

WA

М

у

А

y||

mapeletwana. Kusuka ka ів ‚уа nga па maletere mambirhi onge na, sa, fa, lava, 2а, ba, ka, ta, ji, ga, $a, na, man 'wanyana o fana | na wona.

Mitlango Ka swidyondzo swa ku hlaya mudyondzisi u ta hlangana na mitlango yo hambana yi endlako еки vana va tsakela ku hlaya onge hi leyi:

a) xiphepherhele b) c) d) e)

kunjova ku rhola makadi ya nga khubumetiwa ku vumba swidorhi hi daka kutirhisa mapeletwana kuvumba marhito

Mapeletwana (syllables) Марејећмапа ya nga па maletere manharhu уа ta sungula ku dyondzisiwa ka buku ya mapeletwana lawa ya nga ne Ме taa endlaka eku swi olova ku hlaya.

lwa nha pfa tsa

аа swa nga rha

kha nya tla pya

|

nwa vha kwa hla

|

byi

mba dya pha cha

па man'wanyana o fana na wona

Swiletelo -

-

Мапа vadyondza hi ku tlherisela Каті na karhi а va tlherisele swidyondzo swa vona. Vana vafanele ku tshama kahle eku vata iala kahle i | Мапа ма fanele Ки tshikiwa va tsala hi mavoko lawa ама olovelako. Mudyondzisi и fanele eku cuvukisisa vana vatsalako na kuhlaya : vahunduluxile mabuku. * Alani ka mu tlerhisela switwari onge: а e і. o u ka mapeletwana hikwawo. Мапа a va pfuniwe ku tsala maletere kahle onge

Р

9

У

b

d

^h

EN.

"74

|

n

a ku hlava. Tirhisani mitlango yo hambanahambana еки vana уа tsakel

Mitlango yaku hlaya Tlango 1

Tsalani xifaniso xa voko ka khumbitsalelwa. Tsalani switwari onge swi nga "епепіа. ka titino tavona. Vana a ма hlaye mipfumawulo ya switwari па mapeletwana

Тіапдо 2

Мапа va ecetela ku kola mamengo ah pahaка ма vumba marhito hi mapeletwana ya kona.

` Tlango3

Mb

-

avala erha —— ——— isan ома ші

:

ғ

Мапа а ма hlaye marhito lawa yanga tsaliwa ka mitlawa yavona.

Tlango

4

Vana va rendzeleta vhilu ka va hlaya marhito ya vumbekako.

Тіапдо 5

rhaha xipfalo lomu xi welako kona N'wana и tlanga xiphepherhele ka а ana, a nghena yena luya à huma wa hlaya mapeletwana lawo. Loko un'w aya. loko atsandzekile ku hoxa kumbe kuhl

Tlango 6 Xikombiso mitlawa yo tala. Teka makadi a Tsemani makhadi a nghenelanako ka *tambelanako e ku a humeta rhito.

Tlango 7 а уа lungise xinjovo xi nga na Tsalani makadi mu veka ndzaleni. Vana ku hlaya marhito magnet. Vana va cicana ka vanjova ni

Tlango 8 a. xifaniso xa yindlo. Vekelani Khomanisani maphepha mambirhi ya humet ele eku mu pfula ka fasitela mafíasitele. Khadi la le hehla tsemani fasit mavito ya swona ma hi tsaliwe lin'wana na lin'wana. Vekani swifaniso | a a hlaya vito la kona. phakati. N'wana a à vule xifaniso a tlhel

Тіапдо 9: Вавіза Poto alelwa. Tsala makhadi ya Tsala xifaniso xa poto la hombe ka khumbits mapeletwana mu ma veka xikarhi ka poto.

i na peletwana la kona. Kusuka Loko n'wana a rhola a kota ku hlaya timan nga tsaliwa ma helile. | ka poto. Tsalani man'wani loko lama ya

- Q8» LL

. Swikongomelo Eku vana:

Lod)

||

va yingisa na ku vulavula hehleni ka miti ya vona. va vulavula leswi va swi vonaka ka swifaniso. ма tiviwa hi mudyondzisisi wa vona hi mavito. vatsala moyeni hititiho ndzhati wo lulana. va endla mitlango ya ku hlaya.

Swotirhisa Makhadi уа тауйо ya vana na mudyondzisi.

Mifanikiso yi nga bukwini ya vadyondzi.

Tin'nwembe, swidzandzana, swirhibyana.

Swidori.

-

Swoendla | У

Kuvulavula na ku yingisa:

:

na vana Mudyondzisi а a endle еки vana vatwanana na yena xikan'we

-

hikwavo kilasini.

|

Мапа а ма vulavule leswi уа vonako ka swifanikiso swi nga ka. | | — khadi lin'wana na lin'wana. Vana vaendla tlango ма mavito ya vona. (tlango9). eni. Мапа va vula leswi ма vonako ka yindlo ya kitanga ya le dorob tiviki. SWi nga va leswi Миауопагіві wa va pfuna ku va twisa . Vana vavula leswi va swi vonaka ka xifaniso xa xikolo.

. :©-

Kutsala

-. -

-.

Mudgyondisi u tsala tipeteni vana va cuvukile. Vana va tsala tipeteni moyeni na le hasi. Va va tsala mindzhati yo lulama Ки suka ka ximatsi ku ya ka xinene.

Vana vatlanga "Mbhalembhale-" (Tlango 5). .

Vana va longa maribye kumbe tin'hwembe ka mindzhati va tsaleke | yona ku suka ka ximatsi ku ya ka xinene. - | Мапа va Татра Ка va мопа leswi va nga tsala.

Kuhlaya -

Vana va епаја mitlango ya ku hlaya. N'wana un'wana na un'wana и hlawula khadi | nga па vito la yena. А vule vito la yena ka a kombeta van'wana.

—

ресе

—— ———

=

| KAVANYISA2 | Swikongomelo

Eku vana va: a) vula na kuyingisa mavito ya swifuyo. b) vulavula hi leswi va swivonaka ka swifaniso. . c) tsala moyeni na le hasi mindzhati yo lulama nati peteni. d) vaendla mitlango ya kuhlaya.

Swotirhisa -

swifaniso swasifuyo.

-

Swidzandzana.

-

lidaka na swin'wanyana.

Swoendla Kuvulavula na kuyingisa Мапа va vula mavito yaswifuyo vaswivonako tibukwini ta kuhlaya. .-

Мапа va vula swakudya swaswiharhi vaswi vonaka ka xifaniso. Va vula hi swilo swohambanahambana swi lungisaka SWO hambanahambana. - . Vulavula hi vana va swi fuyo.

Kutsala -

8

Vana ама tsale moyeni;hi ritiho паган wo lulama kusuka ka хітаїві ` 7» kuya ka xinene.

з ("Мапа уаїбаїа tipeteni onge: ЧА

.-

-

ЧР

WA

Мапа vatsala tipeteni ta maletere onge: ММММММ

, Vana va khomanisa hi ritiho xifuyo na leswi xidyako xona. Vana va vumba сем idhi lidaka.

Kuhlaya

Vana: -

Va епаја mitlango ya kuhlaya. VaHlaya өмі nga ka swifanikiso. | Vana уа khomanisa swifambo switambelanako, nyine na n'wana. .

m

V KAVANYISA 3 | Swikongomelo

Eku vana va: а) b) c) d)

|

vula mihlovo (colours) yo sungula.hlawula na ku hlengeleta swilo hi muhlovo. Мамша xin'we xo hambana па swin wana hi muhlovo. Кһотапіѕа swi yelanako Пі muhlovo.

Swotirhisa -

Tikirayoni. Maphepha yo tsalela. қ Makhadi уа mihlovo yo hambanahambana. Swibya swa mihlovo yo һапїрапаһатрапа.

Swoendla

:

Kuvulavula na kuyingisa: -

Мапа va vula mihlovo yo sungula. Мапа va vula mihlovo ya swibya va nga na swena.

-

Мапа va hlawula swofanana swimbirtii ka buku уа vona.

-

Мапа vahlawula swohambana па swi n'wanyana hi muhlovo.

Kutsala

1

—

Vana: -.

Vatsala mindzhati Ка ма landzeta Ки suka ка muhlovo wo sungula ku ya fika ka wa vumbirhi wufananako nawo. Vatsala moyeni ndzhati wu nga gombonyoka Ки suka Ка ximatsi ku ya 1 E ka xinene. Vana va penda swivumbeko (shapes) hi mihlovo va nga nyikwa.

Kuhlaya Vana: Vaendla tlango wo Һауа onge “Миһіоуо muhlovo." —--

Мапа ма cuvuka mifanikiso-ka va уйа leswi ма swi vonaka lomo.

(picture reading)

C3)

|

KAVANYISA 4 |

swikongomelo

Eku vana va: а) vula mitirho ya vatswali такауа: ) vula mitirho ya vana makaya.

c) vaendla swifaniso swa vatirhi vo hambanahambana. ) hlaya mifanikiso.

Swotirhisa

A Swifaniso swa swibya swi tirhisiwako makaya onge xikomu,

-

тиддото, xitulu na swotano. Swibya swi tirniswako makaya. Khumbitsalelwa li nga na tipeteni.

-

Swoendla

Vana va:

|

fs . Vulavula hi leswi swi nga ka mifanikiso. Миа mitirho va yi tsakelaka. Миа swibya swi tirhiswako ka mitirho ya lekaya опде хікоти, tihomu, mbewu, na swotano. Mudyondzisi na vana va bula hehleni Ка mitirho ka vahambanisa ya vafana eka ya vanhwanyana kambe va byeliwa eku vafana na | vanhwanyana va kota Ки tirha kikun ме.

-

Kutsala

Vana: .-

Vatsala tipeteni tihlawuliwako hi mudyondzisi. Vatsala moyeni, hasi ni le maphepheni hi ti kirayoni ku suka ka ximatsi ku ya ka xinene. Vana vatsala tipeteni tinga ka kavanyisa 4 ku зика ka ximatsi kuya ka xinene.

Kuhlaya Vana: | Vaendla mitlango ya ku Һауа onge i xiphepherheie(phada) ya | | mifanekiso. - | Ма hlaya ku вика ka swifaniso swi nga tibukwini ta kuhlaya kavanyisa 4.

E

Swikongomelo

Eku vana va: a) vula vunyingi bya swilo. ) hlawula nomboro yi hambanako na tin'wanyana.

с)

Һауа leswi ма swi vonaka ka xifaniso.

) tsala tipeteni kusuka ka ximatsi kuya ka xinene.

Swotirhisa -

Swifaniso swinga ka tibuku tavana takuhlaya.

- .Makhadi yamavito ya vana. - | Swibya swotirhisa swo hambanahàmbana onge lepula, xigqoko. Swin'wanyana swofana na matluka па swotano. -

Swoendla Kuvulavula na kuyingisa Vana va: - A Vulavula hehleni ka swilo swi nga ka swifaniso. Boxa vunyingi bya swona leswi va swi vonako. Hlawula swo hambana na swin'wanyana ka va bula ka mitlawa yavona. Yimbelela tisimu ta kurhima ka va cina.

Kuhlaya Vana va:

-

Hlaya swi nga ka xifaniso xa ku "пита.

- | Ніауа tinomboro ka swifanikiso swi nga nyikiwa. Ніауа mavito ya vona Ка va pfuniwahiMudyondzisi.

|

Kutsala Vana va: -

Tsala tipeteni kusuka Ка ximatsi ku уа Ка kinene onge:

МОНО OITOITOIÍOITOITOIIOI

Mi=

= 1 = HER ME HE HERME HE p

-

Dirowa swifaniso valavako kusuka ka xin'we Ки fika ka tlhanu.

HI =

NASAN a aaa CR anaa

swikongomelo Eku vana va: га) vula swirho swa mizimba yavona.

b) pimanisa swirho swamuzimba ya vona na swifuyo. c). vula swiharhi swa nhova. d) vula mitirho ya swirho swa muzimba.

Swotirhisa -

Мапа hi vutsumbu. Swifaniso swa swirho ka chati.

hod

- . Makhadi ya mavito ya swirho swa muzimba. -

Makhadi ув ngana marhito ya vulako mitirho ya swirho swa muzimba.

Swoendla

|

д,

Киушауша па Киуіпдіса. Мапа ма: RC

Vula mavito ya swiharhi swa nhova. - | Mula swirho swa muzimba ya vona ni ya swiharhi. Миатійто yaswirho swa muzimba.

Kuhlaya

.

і

^

Vana va:

3 |

-

Hlaya ku suka ka swifaniso swa swirho swa muzimba.

-

Endlaxiphato hi swa swirho swa muzimba.

-

Kutsala

Vana va: -

«

.Tsala tipeteni tibukwini ku suka ka ximatsi ku ya ka хіпепе опде.

Ж

KITE

Dirowa swifaniso swa swirho swamuzimba wa munhu ka ма landzelela | swi vuliwako hi mudyondzisi.

-

М.В. Mudyondzisi wa engetela swin'wanyanavo.

МА XIKAMBELO XA VANA VA МСА SE DYONDZAKU КО HLAYA көк | | KU TSALA MALETERE

Swikongomelo |

Eku vana vakombeta eku: а) `

b) с)

ulo hi va vupfilenyana еки vulavuleni пі ku yingiseni mbulav oxisi. kuhambana ka yona па mipfumawulo va nga hoxisih | e. vaendla leswi valerhisiwek iso hambi swifan ka naka swivo kota ku vulavula уа cuvukile leswi ма | | ки vutisiwa ма Swiendla va nga voni.

hi d) vaswikota Ки hlawula kumbe Ки hambanisa swilo swo hambana | B |

e)

swivumbeko kumbe muhlovo. i ka va kota ku khoma tipenisela ni maphepha na ku tsala tipeten are ecetela leti ма nga nyikiwa опде (алм drawa pattern ої 2 m's that

touching) Ки вика ximatsi ku ya ka xinene.

|

|

Swotirhisa

| 4

"

, -

-

|

|


4a-d) hambi ku * Chati li nga na tipeteni na tinomboro (vona xikambelo swilo swikhomekako (concrete objects). | Tikirayoni talidaka ni maphepha (newsprints).

Xikambelo

vona va ka Mudyondzisi uta hlolisisa leswi a swi langutelako eka vana

va hlamula hi nomo tsena hambiku kombetela hi litiho.

1.

ә

Ku yingisa па Ки ecetela mipfumawulo

ecetela hi | - Mudyondzisi и ta сћауа swichayachayani vana va karhi уа = | un'weun' we.

а) рере

b) bodhlela |

c) belala tihomu d) ngoma ` 2.

Vana va ta endla leswi lerisiweke a) Tshama hasi

b) c) d) (D )

Khoma Cuvuka Khoma Khoma

livati vuxeni/mahumadyambo kumbe vupeladyambo tibuku tinharhu ; penisela опде и lava ku tsala

Mudyondzisi и ta tsala loko nwana a swi kotile kumbe а tsandzekile. 3.

Кимшамша

Ми dyondzisiu komba мапа swifaniso swo hambanahambana Vana va vula a) swilo swimbirhi va vonako eka xifanikso xexo.

b) vanghana va vona vambirhi. с) vana va nga le mitini na ku boxa mavito ya vona. d) leswi va tsakelako ku dya. 4.

Ku hambanisa no hlawula swo fana

Mudyondzisi a teke chati li nga na swifaniso swa swilo tlhanutlhanu kambe. й

Хіп'ме ха swona хі hambane na swin wana. N'wana а hlawula xi nga

hambana na swin мапа.

Xikambelo lexi xa swi kota ku tirhisiwake vana ме ЕСО(В).

KAVANYISA 7 | Мапапа, tatana па мапа Swikongomelo Eku vana va: a) vona, nakutwa nakuhlaya switwari:

a

e

i

о

ци

na

switatisi v, t, n, |, m. b) vona na kuhlaya mapeletwana ya nga na maletere mambirhi onge “ma, le, ti na wo tano. c) hlaya mapeletwana na marhito ya humako lomo onge manana, Vonani na wo tano. d) vula mavito ya vona hi ndlela yi nga tala.

e) kota ku hlamula swivutiso hi swivulwa swinene. Swotirhisa -

-

Makhadi ya nga na mavito ya vana, mapeletwana, ni marhito.

Makhadi ya nga na rheve li fambafambako ka va vumba na kuhlaya marhito.

Swoendla Kuvulavula na kuyingisa

Vana va: -

Vula тамно yavona mun'wana па mun'wana. Mudyondzisi ма ма vutisa опде Пі leswi.

Mudyondzisi: N'wana:

-

|

Vito la wena ni mani хапа? Vito la mina ni Vonani.

Мами tisana ka swipano Ка ма hlamulana swi ngatala. Nghena ka mitlawa ya khumekhume va endla tlango wa ku vula mavito ya vona (Tlango 9).

|

Kuhlaya

Vana va: - | Ніамиіа makhadi ya nga па тауйо уа уопа хікагһі ka makhadi ya

kilasi hikwayo уа nga hlanganisiwa.

- | Ніауа mapeletwana па marhito ndzhako ka mudyondzisi. | - | Ніауа mipfumawulo ya marhito ya nga Ка kavanyisa 7A Ка buku ya mudyondzi. Қы. | Hlaya падтапа уа swivulwa mune yinga nyikwa.

. Kutsala -

Mudyondzisi и tsala tipeteni мапа уа cuvukile. Vana vatsundzuxiwa ku tsala ku suka ximatsini ku ya xineneni. Vana va tsala tipeteni hasi hi swidzandzana. Vana va tsala tipeteni ti bukwini. Vana va tsala ka va vumba marhiti hi mapeletwana. Vana vatsala ka va tatisa ku nga hlama hi switwari ka swivulwa. =

Tihlamulo A.

B.

vana mina/mila

manana fata

mina/mila lova/lolo

lava nuna mova

tolo

vito

fole

tima

luva Tela nomo/noni

fata/mufana tolo/tola vula

C.

i

а

D.

la

па

о mu

mina/mila tuva мане

:

таіите vito/vila fula

Muti wa tatana Gezani Swikongomelo

Еки vana уа: a)

vula hi swa mindyangu ya мопа.

b) vula mavito ya vanhu va tshamako na vona. c) bula hehleni ka maxaka ya vona onge tatani, manana, kokwani Е

d)

хіпипа, kokwani xisati, hahani, mufana, makwavo.

hlaya mapeletwana, switwari, switatisi na marhito yo vevuka na

swivulwa.

|

е) tsala ka vatatisa mapeletwana, marhito na swivulwa hi switatisi. f) hlaya mapeletwana ya vumbiwako hi switatisi s, d, k.

Swotirhisa -

Makhadi ya nga na . % Mavito ya vana Mifanikiso na tibuku ta vadyondzi eivai 8

Swoendla Kuvulavula na kuyingisa Vana va endla tlango wa ku vulavula mavito yavona. (Tlango 9). Vana vadyondziswa ku xeweta vahombe namixo va swi ecetela ka swipano onge: N'wana: Tatana:

Mi pfukile njhani tatana? Мі pfukile и pfuka njhani n'wananga?

Kuhlaya

Vana va: | ; |

-

|

Науа mapeletwana na marhito hikwawo уа kavanyisa 7. Teka makhadi ya nga па mavito ya vona ka va aya ka mitlawa. Ма Һауа ndzima yingaka kavanyisa 7. Ма Һауа ndzima yi nga ka kavanyisa 8.

b -

.Hlaya mipfumawulo sss, ddd, kkk yi ri yoxe na loko yi khomanisiwe na switwari 8A na B Kavanyisa 8.

-

Hlaya swivulwa ka va tatisa.

Kutsala

Vana va : i -' Tsala mapeletwana ni marhito. -

Tsala swivulwa swo vevuka.

--

,

Tsala marhito va nga ya vumba Ка 8D-E.,

Tihlamulo A.

sala kula

-

B. VA

.simu soto

^

doki “duku

бе

susa C.

susa sela

kama/koma

fo

sefo

to

2.

Ni

doki

kula

dava dema doki dulu divida

suka simu

|

s і ЖЕ

D.

1.

ki

E.

vana

sesi

tatana

vona

kama kela doki koma kula

3

sa

manana mufana

ен

1 КАУАМУІ5А9 | | Xikolo xa Vulani .

Swikongomelo Eku vana va:

а) vula vito ra xikolo па hloko ya xikólo. b) vula mavito ya leswi va swivonaka kusuhi na xikolo xa vona.

| hambanisa marhito уа vadyondzisi hi kuyingisa mudyondzisi ka a vulavula hambi va nga mu voni. hambanisa marhito ya vanghana na va n'wana vadyondzi. toloveta ku tsala tipeteni na marhito. vona, va hlaya na ku tsala mapeletwana na marhito ya vumbiwe kahle hi switatisi leswi x, h, y, p na w.

Swotirhisa | Makhadi ya mavito ya vana ni омо hambanahambana. Xifaniso xa xikolo xa Vulani. Tikirayoni ta lidaka. Xikolo xa vana. | Makhadi уа marhito hikwawo ya tikavanyisa 7 na 8.

Swoendla | Kuvulavula na kuyingisa Vana va vula vito ra mudyondzisi wa vona, munghana na hloko ya Xikolo xa vona. | Мапа уа hambanisa marhito ya vanghana na van'wana vadyondzi. Vana va vulavula hi swa xikolo xa vona. Vana va vula swinga ka xifaniso tibukwini ta vona (kavanyisa 9). Vana уаепйа tlango(Tiango 1).. Va ecetela mudyondzisi ka vula mipfumawulo ya switwari na switatisi switshwa swa kavanyisa 9.

|

ГЕ

А7

1

-

Kuhlaya Vana va: Hlaya mipfumawulo, mapeletwana ni marhito va nga dyondza ka tikavanyisa.7 na 8. из9 Ніауа mipfumawulo, mapeletwana па marhito ya а swidyondzo А па В. Ніауа пагітапа С. “Kikolo ха ушай. Ніауа тауйо yavona Ка makhadi. Ніауа ku вика ka swifanikiso swi nga bukwini уа уопа. Тіапда tlango wo Ки hlaya.

Kutsala Vana va:

na tin'wana.

Tsala tipeteni МИМММММИ

Vumba mapeletwana, marhito ya sungulako hi switatisi x, p, h. (Vona 9A na B). Va hlamula swivutiso swa twisiso ka va tatisa xiyimo xi nga xikolweni

xa vona. Dirowa xikolo, swiluva, va tsala mavito ya swona.

Tsala letere likulu ni leritsongo onge

Cc Сс

Cc

. Cc

Cc.

Tihlamulo A.

Vona buku ya —€—

D.

. kolo

xitolo

B. Vulani C. xikolo рореја

ka 9A.

^A

penisela хака

hahani хиха

Swifaniso swa swiluva na xikolo

LIT

|

|

huha/haha рапа/ропа

(KAVANYISA

10 | —- ——

Kuvaviseka Ка Vonani

: Swikongomelo Eku vana va:

LU

rA

а) - yingisana Ки ecetela mipfumawulo уа swichayachayani. b) . vula masiku ya vhiki.. c) tolovela ku Һауа na ku khoma kahle tibuku. d) vona, vahlaya na ku tsala mipfumawulo ya switatisi, mapeletwana |" . matshwa yanga ka kavanyisa leyi. e). vumba, ku hlaya na ku tsala marhito ya humaka ka зіва switatisi па mapeletwana matshwa. '

f)

Науа ndzimana па kuhlamula swivutiso swa kona.

: Swotirhisa -

E

Makhadi ya mavito ya vana, na marhito hikwawo ku sukela ka kavanyisa 7. Chati la masiku ya vhiki. ` Swichayachayani swo hambanahambana: *

Swoendla Kuvulavula na kuyingisa Vana va: -

Yingisa na ku ecetela rniptumawülo ya swichayachayani

swohambanahambana onge: -

|

simbi, bela, bodlhela, swidzandzana.

Миа тачки ya vhiki: Muvhulo, (Musumbunuko), Wavumbirhi, Wavunharhu, Wavumune, Wavutlhanu, Muggivela, Soto. Va vula swilo swi kotako ku va vavisa onge: tilo, ndziló, xikocikari, basikirhi, tidoki, mbyana. Vana va thlamusela eku swa kota ku va vavisisa ku yini? Vayingisa na ku vulavula mipfu mawulo ya switatisi switshwa na mapeletwana уа kona(kavanyisa10).

*

тУУ Kuhlaya Vana va:

Hlaya-mipfumawulo na mapeletwana ni marhito hikwawo ku sukela ka kavanyisa 7. | Ніауа 10.: Hlaya Hlaya Endla

тіріитамиціо, mapeletwana na marhito matshwa ya kavanyisa ы тауйо уа vona пі la mudyonzisi wa vona. swivulwa na xindzimana ха кауапуіѕа 10 (10 C). tlango wa ku hlaya .Mudyondzisi a a hlawule. tlango.

Kutsala Vana va: Tsala xikolo Tsala Tsala

mavito ya vona ni la mudyondzisi wa vona , hloko ya xikolo na 5 xa мопа. | . mapeletwana, marhito па swivulwa swi nyikiweko mapeletwana ni marhito ka va tatisa hi switwari onge

док dela dlu. па swin'wana: Tsala ka va hlamula swivutiso. Tsala marhito va ma vumbeke ku suka ka mapeletwana. Tsala swifaniso swa swilo swi vuliweke va tsala na tihlamuselo ta kona

Р

|

hasi.

Tsala tipeteni le ti landzelaka

O-[-0-1,O |

О

Tihlamulo А. ба

та

|

у. aa

1 O

О

r-O-10

1.0

letere

B.

bara

|

:

beke buku biha C.

1. 3.

| gume.

.

gaha

rito

jele jama

gume guko діка .

rula rona

|

|

јоко

jezi

и

voko bara

|




_

E

22

|:

А 5

:

Marhito emabukwini. Мапа а ма tatise mindzati hi mapeletwana, switwari ni marhito.

Ava hlamule swivutiso swa twisiso.

ча

e |

а khomeke bolwa. Маһа a va dirowe xifaniso xa mufana юуга Мапаа уа tsale tipeteni leti. ашаны

сызынынысас ылы

ERU

Rr

Вт

Вт

Вт

Вт

Rhisa

rhula

555

555

555

Sss

Sss

Susa

suna

?

С.

Чапоо, bolwa, хікоіо,

| |

D.

T; 2. 3. 4.

Tsutsumani Vulani Tsakani

1. 2. 3. 4.

vuswa swiyela swukuia nwa

E..

tlangu wa bolwa

mufana, yimbelela

rhiha

|

sungulo

Тіпдима talembe Swikongomelo Eku vana va: a) hlamusela mikarhi ya lembe na leswi endlekako ka yona.

b) с) 9) .

vula tinhweti talembe. hlaya marhito na ndzima yatwisiso. tsala.

Swoendla Kuvulavula nakuyengisa.

>

Vana vata vula tin'hweti ta lembe ka ма yimbelela lisimu. Vata vula mikarhi ya lembe. Vana va ta hlaya marhito.

А.

vana va ta vumba

marhito man'wana

ni man'wana ya fanelako.

1.

hi

2.

me

3.

la

1.

wotitimela

2.

juzi

3.

pfula

MR

LIAAD да

сине

Teramo.

(C54

й

А

4.

.hlovo

Ó—

M

(EN

С

| KAVANYISA 22 | Khisimusi Swikongomelo Eku vana va: vulavula hi swa swilo swi TA

a)

ka kisimusi

b) vaendla tlango wakisimusi wakutsalwa kaJesu.

i

hlaya mapeletwana, marhito nandzima ya twisiso.

.c)

Swoendla Kuvulavula na kuyengisa Ма vulavula hiswa yin'wani Khisimusi va nga yi rhivaliko. Vana va vulavulahi swa swilo swi tsakisako Ка Khisimusi. Vana va dyondzela tlango wa ku tswaliwa ka Jesu. -

Kuhlaya

| ;

-

Vana va hlaya.mapeletwana namarhito avhiki yi nga hela. Vana va hlaya marhito à kavanyisa 22 va ka va yendla tlango wo

-

Vana va hlaya ndzima уа twisiso.

hlaya.

Kutsala A.

Мапа va tsala maletere kahle

byela

tlokola

mbita

byona

mbuti

yetleta `

|

В.

С.

D. | |

1

kk RR

kk RR

kk вв

Мапа ма tsala pm

A

E KAN

nyama

равне

kk. RR

kk kk ВА RR

^ direzi

kk RR

kk RR

kk RR

kk RR

kk ВА

kk RH

va ka va tatisa hi switwari swi nga siyiwa.

2.

homu

3.a

chukela

парне на зі—( 55 ) =

`

4.

titangu

tsakisa

kk RR

E. Vana ма dirowa xifaniso xa munhu а tsakako hi siku la khisimusi. |

;

|

|

Swotirhisa

| || |

Makhadi уа maletere па marhito. - . Mufanikiso wa Jesu. "a hlaya. ro buku Ка Mifanikiso -

~

-

| ||

|

|

|

||

|

|

|

:

1

|

1

||

ME |

|

||-

|||

алатын KAG

akan

kaa

|| KAVANYISA 23 || | прва РВИ) Ndlala Swikongomelo Vana va fanele ku: а) vulavula hlehleni ka Ки biha Ка ndlala na Ки karingeta hehleni ka ndlala. ) yingisa na ku ecetela mipfumawulo ya marhito ya vhiki. c) hlaya marhito ya vhiki na ndzima ya vhiki. d) hlamula swivutisonyana hehleni ka ndlala. ) kutsala marhito ya mapeletwana va nga ya dyondza. Swotirhisa

Makhadi ya mapeletwana na marhito. -

Swifaniso swa ndleve, ndlopfu, tindluwu.

Swoendla

Kuvulavula na kuyingisa

|

Mudyindzisi и vutisa уапа еки уа eca kuvula swilo swi talako Ки karhata ndyangwini, hambi ки kombeta vana xifaniso xan'wana wa mufana a nga tshama hasi a ondzile a hi na ndyelo wu nga hava chumu. | Митапа и khomile lihlaya ku kombeta еки и twa ndlala. Mudyondzisi a а vutise vana еки ма vula leswi ма hleketako hehleni ka xifaniso Vana va pfuniwa eku va boxa "ndlala". Vana va vula leswi va swi vonaka ka xifaniso. Vana va bula hi ku biha ka ndlala va tshamako va yi vona hambi ka - miganga ya ka vona va bula kilasini. Mudyondzisi a pfuna vana hi swivutiso leswi Ndlala yi endlekile kwihi? A ku ri mutini wa mani? А swi гі na xiyimo xi nga njhani? " ce. GUN + Va tile va ta hanyisiswa hi yini?

|

Kuhlaya Vana vatlhelisela mapeletwana xa xe xi xo xu na тра: mbe mbi тро mbu. Va tlhela ма митра marhito. Vana va dyondzisiwa mapeletwana: пійа паде паї пао паш. Vama vula va hi ma cuvukile ku humesa mipfumawulo ya kona.

Vana va dyondzisiwa marhito Іама : ndlala ndleve riendli ndlopfu ndluwu kuhina swifaniso swa ndleve na ndlopfu na tindluvu hi to xe. Vana vahlayamarhito ya vhiki leli a hi ka makhadi, kilasini ni kamitlawa уа tlhanu Шпапи wa vanhu ka va tirhisa makhadi ya nga na marhito. Vana va pfuxeta ku hlaya marhito ya vhiki ya nga ka makhadi. Mudyondzisi u tsala ndzima "Ndlala a yi kahle" ka khumbitsalelwa. Mudyondzisi wa hlaya ndzima ka a kombetela marhito hi linhi. Vana va hlaya kilasini se va ta hlaya ka mitlawa. Kutsala Mudyondzisi vahlaya swivutiso na vana ka va nyika tihlamulo va ri swin'we. Vana va vekela hambi ku namarheta makhadi ya nga na marhito ku nga hlama. Mudyondzisi vasusa makhadi a tihlamulo vana vatsala ka va hlamula mabukwini ya vona.

Tihlamulo A. C.

D.

E.

ndlala

mbita

ndluvu

1.

bihile

2.

vanhu

3.

рша

4.

kudya.

1. 4

хема ndleve

2. 5.

mbatlo ndluvu

-

-

-

;

xeva/xuva |

| 3.

mberha |

Mudyondzisi ма пука vana switwari а е i o и swi nga ka makhadi na marhito ya nga ka makhadi kambe а hine laha ku nga hlama eku va hlaya ka va tatisa ka mitlawa. Vana va tsala mabukwini un'wana na un'wana.

=

виро мир |)

Е | Мапа ма vumba marhito Ка mitlawa va tlhela ма hlayela van'wani kilasini. Mudyondzisi u nyika vana makhadi ya nga na _ mapeletwana.

Xikombiso:

|

mbu + ti mbuti. .

Vana vatlanga ka va vumba marhito ka mitlawa. . Vana vatsala marhito vamavumbeke ti bukwini tavona to tsalela. Tihlamulo: vana vafanele kuhumesa marhito ya vhiki (vona 23B) ka buku yavona. Vana ауа vadyondzele Ки tsala kahle Ки suka ka ximatsi ku уа ka xinene ka va tsala tipeteni ta maletere. bbb ddd bbb ада bbb ddd

б

А

|

| Pfuxeto 2

Swikongomelo Vana vafanela ku: a) pfuxeta mapeletwana hikwawo lawa ма nga дуопага. b) vumba marhito hi/mapeletwana Пі voxe. с) vahlaya marhito lama nga nyikiwa.

9 е) ђ

peleta marhito.

tatisa hi marhito ya nga nyikiwa. kuhlawula xilo xinga weliko eka tlawa wo karhi.

Swotirhisa

Makhadi ya nga ni marhito.

t

Tihlamulo, “A.

Мапа ауа hlaye mapeletwana lama nga tsaliwa va karhi va humesa mipfumawulo kahle.

B. Vana ауа hlaye marhito va karhi humesa mipfumawulo kahle. С.

Vana ама peletele mavito-ya swilo leswi nga ka swifaniso.

D.

9. fole

E.

12. mavele15. матапа

.F.

|

susaxi nga хохе 16. poto

10.

mati

11.

mkiwa

13.

tiyindlo

14.

mati б

17. vuswa

:18. vito

b.

' "KAVANYISA 25 -

| |

Kutlhelela xikolweni

|

J

Swikongomelo із

- Мапа vafanele Жи:

yingisa na Ки vulavula mapeletwana, marhito swivulwa па уто swinga hehleni ka kuthlelela xikolweni. b) -ku һауа mapeletwana, marhito na swivulwa swa vhk

а)

с)

ku tsala mapeletwana, marhito, swivulwa na swifaniso. з

Swoengetela -

-Vana va tlanga mitlango-ya bolwa na ku kandiyakandiya. Vana va pfuneta Ки swiyela na kucheletela swiluva.

Swotirhisa -

Khumbitsalelwa Makhadi ya mapeletwana Swifaniso

Swoendla · Kuyingisa na kuvulavula .-.

Мапа марша hehleni ka leswi tsakisaka xikolweni.

- |Vana vayingisa nakuvulavula mapeletwana, marhito na swivulwa Кама | ecetela mipfumawulo.

“Kuhlaya Мапа матапеје ки: Науа mapeletwana, marhitona swivulwa. - | Ніауа ndzima ya vhiki. | |

з

Kutsala -

3

Vana ма fanele Ки tsala mapeletwana, marhito na muwa swa vhiki.

АЛ.

Mudyondzisi и pfuna мапа еки va bula hileswi va nga swiendla Ye holideyi.

2. Mudyondzisi u pfuna vana eku va bula hehleni ka leswi swi tsakisaka

xikolweni. Ки fanana na leswi: » -

mitlango vanghana swidyondzo. vadyondzisi

B.

Kuhlaya

-

Mudyondzisi и hlayela мапа mapeletwana na marhito vana ka va ecetela mipfumawulo. Vana va tlhamusela swivuliwako hi marhito уа уа T

»

- . Mudyondzisi и һауа ndzima ya vhiki vana va ecetela.

Kutsala D. Mudyondizisi na vana va ta bula hi tihlamulo ta swivutiso. | -

Vana

va tsala tihlamulo tibukwini ta vona.

A.

Vana va vumba marhito ka mitlawa ka va tirhisa makhadi.

hi-

hlahla, Матра, hlakula, hlawula, hlampfi, hleva, lihlelo, mahlevo, lahlisa, hlola, hlolwa, hlula, "Піапішіа.

рі-

pfala, pfalela, pfelela, pfimba, pfimbeliwa, hlapfi, pfundla, pfula,

pfulela, pfuxa, pfuxela. rh-

rhanga, тата, rhamba, rhelela, rheleta, rhima, rhila, rhola, rhole, rhotela, rhurha, rhurhela,

|rhumbi, плати.

Iwela, lwetana, lwisa.

lw-

Iwana, tsalwa, xivulwa, Iwandle, m

dy-

dyana, dyambu, дінін: dyelo, dyisa, dyilwandle, dyiwa, dyoha, dyondza, dyondzeka, dyondzi,, уна dyohela, dyuhala,dyuhata.

|

B.

!

Vana vadirowa xifaniso xa Vulani a karhi a hlaya buku. Hasi ka xifaniso va tsala eku “Vulani uhlaya buku.” Ndzako ka ku tsala, vana a уа andlale tibuku ta vona eku hikwavo va

rhendzeleka kava vona a nga tsala swo saseka. С.

Vana vavumba marhito a swipano endzaka vata tsala tibukwini tavona. rhamula . . rhi rhiha/rhihisa

— tlha/kisa teka/tekela vula vela

D..

1.vumbirhi 3. lisimu

:

2. Matsena 4. ku dyondza

tlhe

Mitirho Swikongomelo

.

~

Vana vafanele:

а)

b) с) d) e)

ма ta „ма ta vata vata vata

-

|

komba vahlaya marhito ya mapeletwana manharhu. bula hehleni Ка mitirho уа vatsali мамопа. vula swilo swi tirhisiwako ka mitirho. hlamula swivutiso swa twisiso. | tsala marhito.. Е

| Swoendla ; Swovulavula па ku yingisa ` Ku vula mitirho ya vatswali na maxaka. "Ки yingisa mathito ya mudyondzisi wa vona na van'wani va tirhako' xikolweni.

: Vana va hlamusela :өмі tirhisiwaka.ka mitirho yo hambana, dokodela, makhanika.

Vana a va endle Напао wamanani va nga famba na n'wana xibedhlela | ka dokolela va bula va kava aer matshungulele. | ^

| Kuhlaya Valavulani swi voniwako ka mufanikiso ka buku la. Vana vavula mavitó a vatirhi lavaya mukoti/mudyondzisi. ~ Ніауапі na мапа swi nga le ka buku la vona. - . * . Hlayisa vana makhadi anga.tsaliwa marhito ya nga hasi.

dokodela makhanika- `.

.

muongoli muaki

Vana a va dyondze va hlaya: na ne ni по пи -

isa

ise

(бі. tso tsu

Kutsala

-Vana a va tsale mapeletwana vangadyondza ts- . Vana а va isale mavito a mitirho yavatswali. NVitanela vana marhiti va kavatsala. Vana avatatise swi nga ka buku la vona.

В'ама Gezani уа chayela bazi. Makhanika u lungisa ti movha. Dokodela u tirha xibedhlela. Мопапі u ta endla mudyondzisi.

Tipeteni

aka marhito A.

Vana a va tatise marhito swo fanela hi mapeletwana va nga dyondza na. vhu.

tsa : kho .

пди _ nye”

Swo engetela 1. endla tlango nevana. | n'wana u hlambanyisa swa tirho van'wani va boxa

Еа

t

ni mina mani? - e.gnitirha xibedhlela, ni tshungula vavabyi

`

Va ta.Kü———-—— dokodela ya yona. 2. Vana va tsala mifanikiso ya mitirho na mavito

|

B.Hetisa | С dokodela makhanika

mudyondisi muongoli

Swotirhisa ya

Mifanikiso ya mitirho. | Makhadi a marhitio na mavito. oko ка mitirho-—xikomu, swipanela, mabandichi, tich Sw tirhisiwaka К

-

C.

1. bazi 4.. mudyondisi

D.

xikolo

mudyondisi

.

|

muvabyi

|

tihlolo

dokodela n'anga


Leswaku vana va: | | а) “kota ku Һауа mapeletwana hikwawo ya nga dyondziwa. б) hlaya no peleta marhito kahle. ke. c) kota ku hlawula switwari swo {айа hi swona leswi fanele eke -d) vumba marhito hi mipfumawulo ya switatisi leyi. nyikiw ne. lamane o marhit na a etwan mapel e) tatisa swivulwa hi f) boxa тауйо ya swilo leswi fanisiweke. i --) tsala tinomboro. |

а

!

!

Swotirhisa

“4

|

'

Вики ya vadyondzi.

-

|

Makhadi уа kombako mapeletwana na marhito.

-

A.

Vana vahlaye mapeletwana na marhito lama nga nyikiwa. ribye ` tafula Tihlamulo: бики penisela n'wana mana fenhe mbuti qivi xibodze ana hembe bazikhutla nhwany ngwenya

B.

Vana a va boxe mavito ya leswi nga ka swifaniso.

|

Tihlamulo C.

1. таћо' 3. milenge

-

3

9.

|

Vulani wa vuya

à

) |

.

12. В'ама ма је kaya

Rhulani na Tsakani i vana

«35.

G. 14. Kombo 16.

ШЕ

bako

уо випдиіа|

|

210. mufana/nhwanyana .13.

7.

6. muti

СЕ. 8. Vitolan'wana 11.

тамоко nomo

2. 4.

D. 5. хімаіа

E

!

,

"

|

3

khumetlhanu

makumembirhi

paniganan UNI EV.ADR CERT

a

a

ERU TA

——

HM AA aaa па

|

HLUVUKO WA НІМА Вики Ya Mudyondzisi дог

|

Тапоһа 1.

isa tidyondzo ta Вики leyi уі pfuna mudyondzisi kudyondz :

tangha1 hi ku:

yena hi ku komba ~ pfuna mudyondzisi ku endla tirho wa . vuxaka exikarhi ka tidyondzo ni Silabasi siwa laha ku tirhi ku leke nyika switirho leswi swi fane hisa. . kutir ako kot a faneieke leswi mudyondzisi leke ku fane a isi ondz nyika yin'wana mitirho leyi mudy engetela ekatidyondzo ta n'wana. mulo ta swivutiso pfuna nakambe ku пука mudyondzisi tihla leswi nga eka buku ya vadyondzisi. wana na yin'wana nyika mudyondzisi swikongomelo swa yin' kavanyisa.. dzisa ha iona. Ў - pfuna mudyondzisi hi tindlela to dyon

, Arts and Culture. Approved Бу the Ministry of Education, Sport

ISBN: 978 0 7974 4201 6

ЭК тилт А.

М

|

ЕЕШІ

| ||| |||