Felsefe Nedir? [6 ed.] 9753630883

Citation preview

».

G. DELEUZE - F. GUATTARI

OOO

“Bu kitap çağdaş felsefenin en yararlı kitabı haline gelecektir, çünkü okuru sayaçlarını sıfırlamaya ve düşüncenin durmadan daha çok beslendiği kaos karşısında, kendi ‘zar atımım’ denemeye çağırıyor. Düşünceyi, direniş gücünün en güvenilir göstergesi olan şen ciddiyetiyle kendi sınırlarına doğru götüren, açık, yoğun ve zor; bizatihi açıklığı, çembersi mantığı, sarmal gelişimi yüzünden zor bir kitap.” Raymond Bellour (Magazine Littéraire)

TOA niRKtrr çoı. olmasini Kmw) ¿m io il

ISBN 975-363-088-3

789753 630887

FELSEFE NEDİR?

Gilles Deleuze - Félix Guattari İkilisi, felsefe tarihinde eşine ender rastlanan bir işbirliği gerçekleştirmeden önce, bağımsız birer düşün­ ce adamı olarak da modern zamanlara mühürlerini vurmuşlardı. Gilles Deleuze, Kant, Hume, Spinoza, Bergson ve Nietzsche üzeri­ ne yaptığı araştırmalarının ardından özgün çizgisini buldu. Bu çiz­ giyi Michel Foucault, "gün gelecek, XX. yüzyıl Deleuze'cü bir çağ olarak anılacak" sözleriyle tanımlamıştır. Deleuze, 1970'lerin ilk ya­ rısında, farklı bir ilgi alanından ve kuşaktan gelen Félix Guattari ile karşılaşmıştır. Büyük işbirliğinin ilk ürünü Anti-Oedipe 1974'te ya­ yımlandı ve inanılması güç bir etki yarattı. Bir yandan bağımsız ça­ lışmalarını sürdüren Deleuze ve Guattari, bir yandan da ortak ürünler kaleme alıp Kapitalizm ve Şizofreni projesini genişleterek Kafka, Köksap, Bin Yayla gibi düşünce tarihi açısından büyük önem taşıyan son derece aykırı kitaplar yayımladılar. Guattari'nin erken ölümüyle yarıda kalan bu kolektif serüvenin son meyvesi olan Felsefe Nedir? 1991'de yayımlanmıştı (Türkçesi: YKY, 1993, Çeviren: Turhan İlgaz).

Turhan İlgaz 1945'te Trabzon'da doğdu. Galatasaray Lisesi ve İs­ tanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nü bitirdi. Üniversite yıllarında başladığı gazeteciliği 1988 yılına kadar sür­ dürdü. O yıldan bu yana kitap yayıncılığı ve Fransızcadan çeviriler yapıyor. Başlıca çevirileri: Leonardo da Vinci'den Defterler (Hil, 1986); Octavio Paz'dan Modern insan ve Edebiyat (Remzi, 1993), Michel Serres'den Doğayla Sözleşme (Contrat naturel; YKY, 1994), Der Spiegel Dergisi'nden Profesör Heidegger, 1933 'te Neler Oldu? (YKY, 1995), Alexis de Tocqueville'den Eski Rejim ve Devrim (L'Ancien régime et Révolution; Kesit, 1995), Raymond Aron'dan Özgürlükler Üzerine Deneme (Essai sur les libertés; Kesit, 1995), Marc Ferro'dan Sinema ve Tarih (Le cinéma et l'histoire; Kesit, 1995), Jean-Paul Sartre'dan Sartre Sartre'ı Anlatıyor, Filozofun 70 Yaşındaki Otoportresi (YKY, 1996) , François Jacob'dan Mümkünlerin Oyunu (Le jeu des possibles; Kesit, 1996), Marc Augé'den Yer-olmayanlar (Non-lieux; Kesit, 1997) , Marisol Touraine'den Altüst Olan Dünya, 2 1 . Yüzyılın jeopo­ litiği, (La géopolitique du n e m e siècle; Ümit, 1997), Daniel CohnBendit ve Olivier DuhameTden Euro İçin Küçük Sözlük (Petit dic­ tionnaire pour l'Euro; YKY, 1999), Pierre Bourdieu'den Televizyon Üzerine (Sur la télévision; YKY, 2000), Chantal Thomas'dan Özgür­ lüğünü Taşımak (Comment supporter notre liberté; Om, 2000), Luc Ferry'den Ekolojik Yeni Düzen (Le nouvel ordre écologique; YKY,

2000).

GILLES DELEUZE FÉLIX GUATTARI

FELSEFE NEDİR? ÇEVİREN:

TURHAN İLGAZ

OQO

Yapı Kredi Yayınları - 243 Cogito - 1 Felsefe Nedir? / Gilles Deleuze, Félix Guattari Özgün adı: Qu'est-ce que la Philosophie Çeviren: Turhan İlgaz Kitap Editörü: Selahattin Özpalabıyıklar Düzelti: Sevil Emili Kapak Tasarımı: Nahide Dikel Baskı: Şefik Matbaası 1. Baskı: İstanbul, Ağustos 1993 6. Baskı: İstanbul, Temmuz 2001 ISBN 975-363-088-3 C Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A.Ş., 1992 © Édition de Minuit, 1991 Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A.Ş. Yapı Kredi Kültür Merkezi İstiklal Caddesi No. 285 Beyoğlu 80050 İstanbul Telefon: (0 212) 252 47 00 . Sıradan ya da etkileyici, bu kişilikler ya­ şayabilirdirler veya yaşamış olmak için fazlasıyla canlıdırlar. Tho­ mas Wolfe babasından bir dev çıkartır, Miller de, kentten, kara bir gezegen... Wolfe, eski Catavvha'nın insanlarını ahmakça görüşleri ve tartışma saplantılarından beriye betimleyebilir; aslında yaptığı şey, onların yalnızlıklarının, çöllerinin, ebedi topraklarının ve unu­ tulmuş, farkedilmemiş yaşamlarının gizli anıtını dikmektir. Faulk­ ner da şöyle bağırabilir: hey Yoknapatavvpha’mn insanları... Anıtsal romancının kendisinin de yaşanmıştan "esinlendiği" söylenir ve bu doğrudur; Monsieur de Charlus Montesquiou'ya çok benzer, ama Montesquiou ile Monsieur de Charlus arasında, iyice düşünüldük­ te, havlayan hayvan-köpekle, gökyüzündeki Köpek takımyıldızı arasındaki kadar bir ilişki vardır aşağı yukarı. Dünyanın bir anını nasıl kalıcı kılmalı ya da onu kendisi tara­ fından nasıl var etmeli? Virginia Woolf yazı için olduğu kadar re­ sim ya da müzik için de geçerli bir yanıt veriyor: "Her atomu do­ yum noktasına getirmek", gündelik ve yaşanmış algılarımıza yapı­ şan her şeyi, sıradan romancının gıdasını oluşturan her şeyi "Atık, ölü ve gereksiz olan her şeyi elemek", yalnızca bize bir algılam ve­ ren doygunluğu saklamak, "Saçmayı, olayları, pisliği, ama saydam­ lık içinde işlenmiş olarak, anın içine almak", "Oraya her şeyi koy­ mak ve yine de doyum noktasına getirmek"