Haçlılar Çağı'nda Bizans, Balkan ve Macar Orduları 1100-1568 [1 ed.] 9786053609667

Citation preview

DAVID NICOLLE İllüstratör Pat Nicolle'un oğlu olan David Nicolle 1944'te doğdu. BBC Arapça Servisi 'nde bir süre çalıştıktan sonra Londra i"niversitesi Doğu ve Afrika Çalışmaları bölümünde yüksek lisansını, Edinburgh Üniversitesi'nde ise doktorasını tamamladı, Ürdün'deki Yermük Üniversitesi'nde de bir süre İslam sanatı ve mimarlık tarihi dersleri veren Nicolle halen İngiltere'de yaşamaktadır. Ortaçağ ve İslam dünyasındaki savaşları konu alan çok sayıda kitap ve makale yazmış; Osprey askeri tarih dizileri içinde de birçok çahşması yayınlanmıştır.

ANGUS McBRIDE Dünyanın en saygın tarih illüstratörleri arasındaki Angus McBride geçen otuz yılda 90' dan fazla Osprey cildine katkıda bulunmuştu. Bir Kuzey İskoçya ailesinin oğlu olarak 1931'de dünyaya gelen. fakat çocukken yetim kalan McBride. Canterbury Katedral Korosu Okulu'nda eğitim görmüştü. 1947'den itibaren reklam ajanslarında çalışmaya başlamış ve askerlik görevinden sonra. birkaç yıl yaşayacağı Güney Afrika'ya göç etmişti. Hayatının kalan kısmını İrlanda'da sürdüren McBride 2007' de vefat etti.

©

C�nel Yayın : �863

David Nicolle

İllüstra,syonlar: Angus McBride

HAÇLILARÇAGI'NDA BİZANS, BALKAN VE MACAR ORDULARI 1100-1568

Çeviren: Emir Yener

TÜRKiYE

$

BANKA.Si

Kültür Yayınları

OSPREY ASKERİ TARiH DlZ1SI DAVID NICOLLE ANGUS Mı;SRJDE HAÇLILAR ÇACl'NDA BİZANS, BALKAN VE MACAR ORDULARI 1100-1568 ÖZGÜN ADI HUNGAR Y AND nıE FALL OF EASTERN EUROP.E 1000-1 S68 MEN·AT-ARMS 19S OSPREY PUBLISHING, 1988

COPYIUGHT

© OSPREY PUBUSHINC

LTD 1988

ÇEVIRE!'I EMiR YENER © TÜRKİYE İŞ BA.NKASI KÜLTÜR YAYINLARI, 10[)

Sertifika No: 11213 llDİTÖR

Al.İ BERKTAY GÖRSEL YÖNETMEN

BiROL BAYRAM DÜZELTİ • oiziı,ı

NECAn BALBAY GRAFiK TASARIM UYGULAMA

TIJRKIYE iŞ BANKASI KOLTIJR YAYINLAR! l. BA�IM: EKİM :1.013

1SBN 978-605-360-966-7 BASK!

GOLDEN MEDYA MATBAACILJK VE TiCARET A.Ş. ıoo. YIL MH. MAS·SİT ı. ÇAD. NO: 88 BACCILAR İSTANBUL

(0212) 629 00 24 Sertifika No: 12358 Bu kitabın tüm yayın hakları saklıdır. Tanıtım amacıyla, kaynak göstermek şartıyla yapılacak kısa alıntılar dışında gerek metin, gerek görsel malzeme hiçbir yolla yayınevinden izin alınmadan çoğaltılamaz, yayımlanama:ı: ve dağıtılamaz.

TüRKİYE İŞ BANKASI KÜLTÜR YAYINl.ARI İSTİKLAL CADDESİ, MEŞELİK SOKAK, !'10: U4 BEYOtLU 3443} lsTANBUL

Tel: (0212) 2.52 39 91

Fax: (0212.) 252 39 9S www.iskulrur.com.tr

i Ç i N DE Ki LE R GİRİŞ KRONOLOJİ

BİZANS İMPARATORLUCU Paralı Asker Celbi 'Latin' ve 'İznik İmparatorlukları Paleologoslar'ın Ordusu Bizans'm HüzünlUAlacakaranhğı BALKANUR Bulgarlar Sırplar Arnavutlar Memleketeyn (Eflak ve Bağdan) MACAR KRALLJCJ Gölgelerden Sıyrılış ı3.yüzyıl AnJou Kralları Hunyadi ile Matyas Mohaç ve Sonrası K4YıVAKÇ4. DİZİN

.7

10 ll

· ...... 55

56

RUSYA

. .... . ... ......

......... . .... \ . :1

EGE HAVZASI ykl. 1420 L. Latinler

\,'il:\ Bizanslılar

GÜNEYDOGU AVRUPA VE ANADOLU ykl. 1250

·····

M. H.

GİRİŞ

O

rtaçağ Güneydoğu Avrupa tarihi, Sovyetler Birliği'nin çöküşüne kadar Batı'da faıla çalı­ şılmamıştır. Maalesef, bu bölge sadece Kutsal Topraklar'a müteveccih Haçlıların geçip gittiği bir menııl noktası. ara sıra göçer kavimlerce jşgal edilen bir arazi ve en nihayet Osmanlı Türkleri önünde dar-

madağın olan devletçikler yığını gibi görülmüştür. Buna karşın, bir tarih atlasına şöyle bir bakmak hile, kadim ve dirençli Bizans İmparatorluğu ile Ortaçağ boyunca varlığını sürdürmüş (ve toprakları kimi za man Fransa'dan bile daha genış sınırlara dayanmış) muazzam Macar Krallığı·nı gözler önüne serer. Ne var

l. 2lllil 3 iE'sl 4 Cl

A) Slovak müstahkem oehrt Nltra, 11. yüzyıl (Mencl'den alıntı): 1 - plakoposun sarayı, 2 - iç kale, 3- varoş. B) Batı Avrupa etltlai serg!leyan Magllç müstahkem plskoposluk sarayı, 14. yütyd başı, Bosna (Pr1bakovlç'ten alıntı). C) Hunedoara Kalesı, Erde!: 1 -14. yüzyıldaki durum, 2- Hunyadl Yanoş'un yaptığı eklemeler, 3 -15. yüıyıı aonu ve sonrasındaki dun.ım. D) Argeş Hisarı, Ellalı., 14. yüıyıl. E) Scaun Hisarı, Sucaeva, Bo(Jdan: 1 - Prens Petre ile Aleksandru'nun Bizans üslubuncıakl ıı:ıııesı, 1375-1432; 2 - Büyük Ştefan suru (1. Sa1ha), 3 - Büyük Ştefan surunun, giderek artan barutlu topçu lehdldlnl yansıtan ikinci safhası, 4 -yıkıntı halindeki kısım. Fa) Kule kesili, 15. yüıyıl başı, Resava Müstahkem Manastın, Sırbistan (Nenadovlç'len alınlı). Fb) Bwıns·Erken Oamanıı tarzı y(iksek surlar ve dörtgen kuleler ile bertıitilmlş Resaııa Müstahkem Manastın, Sırbistan (Mllan'dan alıntı).

7

-- HAÇLILAR ÇAGl'NDA BİZANS. BALKAN VE MACAR ORDULAR! 1100-1568-ki, Macar ve Balkan tarihinden daha iyi çalışılmış bu­

diğer oyuncuları arasında Arnavutlar: günümüzdeki

lunan Bizans İmparatorluğu bile aşırı basitleştirilmiş

Romen milletini teşkil eden Eflaklı ve Boğdanlılar ile

basmakalıp düşüncelerin kurbanı olmaktan kurtula

Erdelliler (Transilvanyalılar): Hırvatlar başta gelmek

mamıştır. Selçuklu Türkleri elinde 1071 'de uğranılan felaketli Malazgin bozgunu ile Konstantinopolis' in

üzere, Eski Yugoslavya'yı teşkil eden Sırp harici di­ ger milletler ve Avrasya bozkırlarından kopup gelmiş

1453·ıe Osmanlı Türkleri tarafından fethedilmesi

Ç(:Şitli göçer

arasında geçen yaklaşık dört yüzyıl boyunca, giderek "Hellenleşen ' yeni bir Bizans kendini toparlamış:

tamamlanan bu renkli topluluğun üyeleri, öyle yahut

ama sözde kardeş Hıristiyanlar tarafından Dördüncü

böyle. ıamanı gelince Osmanlı Türkleriyle kozlarını

kavimler mevcuttu. İtalya. ispanya ve

başka Batı Avrupa devletlerinden gelmiş 'Latinler· ile

Haçlı Seferi'nde tam anlamıyla onadan kaldırılmış­

paylaştılar. Bu toplumlar ordularını nasıl teşkil edip

tı 1 . Buna rağmen küllerinin arasından tekrar ayağa

savaşmışlar ve ne