Espana Pontifica: Papal Letters to Spain 1198-1303 9780813234373, 0813234379

Peter Linehan (+2020) followed his survey of original papal letters in Portugal, Portugalia pontifica 1198-1417 (2013) w

116 7

English Pages 702 Year 2022

Report DMCA / Copyright

DOWNLOAD PDF FILE

Table of contents :
Contents
Preface
List of Abbreviations
Introduction
Innocent III
Honorius III
Gregory IX
Innocent IV
Alexander IV
Urban IV
Clement IV
Gregory X
Innocent V
John XXI
Nicholas III
Martin IV
Honorius IV
Nicholas IV
Celestine V
Boniface VIII
Appendix I: Index Scriptorum
Appendix II: Proctorial and Other Marks
Appendix III: Additional Notations
Index Bullarum
Index Omnium
Select Bibliography
Recommend Papers

Espana Pontifica: Papal Letters to Spain 1198-1303
 9780813234373, 0813234379

  • 0 0 0
  • Like this paper and download? You can publish your own PDF file online for free in a few minutes! Sign Up
File loading please wait...
Citation preview

España Pontificia

Studies in Medieval and Early Modern Canon Law Kenneth Pennington, General Editor

Editorial Advisory Board Greta Austin, University of Puget Sound Richard Helmholz, University of Chicago Susanne Lepsius, University of Munich Elizabeth Papp Kamali, Harvard University Atria Larson, Saint Louis University Robert Somerville, Columbia University

Studies in Medieval and Early Modern Canon Law VOLUME 19

España Pontificia Papal Letters to Spain 1198–1303 Peter Linehan

The Catholic University of America Press Washington, D.C.

Copyright © 2023 The Catholic University of America Press All rights reserved The paper used in this publication meets the requirements of American National Standards for Information Science—Permanence of Paper for Printed Library Materials, ANSI Z39.48–1992. ∞ Cataloging-in-Publication Data is available from the Library of Congress Hardcover ISBN 9780813234373 eBook ISBN 9780813234380

In gratitude to my teachers, Christopher Cheney and Stephan Kuttner, and to today’s Workers in the Vineyard, the Library Staff of St John’s College Cambridge

Contents

Preface xi List of Abbreviations  xiii

Introduction 1

Innocent V

450

Innocent III

28

John XXI

454

Honorius III

57

Nicholas III

456

Gregory IX

110

Martin IV

463

Innocent IV

182

Honorius IV

474

Alexander IV

309

Nicholas IV

481

Urban IV

390

Celestine V

497

Clement IV

413

Boniface VIII

498

Gregory X

435

Appendix I: Index Scriptorum  533 Appendix II: Proctorial and Other Marks  545 Appendix III: Additional Notations  558 Index Bullarum  573 Index Omnium  603 Select Bibliography  667

vii

Note

Note

When Peter Linehan died on July 9, 2020, he had already consigned the present book, including the Index Omnium prepared by André Vitória, to The Catholic University of America Press. Our involvement has been limited to seeing the work through the press, in particular answering queries from the copyeditor, Paul Higgins (to whom we are grateful for his careful attention to the volume), correcting a few misprints and inconsistencies in the author’s manuscript, and checking the proofs. We have added here an explanation of the method of publication. The documents are published in chronological order. Each pontificate forms a separate section. The entries are in three parts. First, after the running number of the document, the data topographica and the date according to the modern calendar, the pope is named. This is in capitals if it is in Gothic majuscule or litterae elongatae in the original. The pope’s number follows, given in brackets if the leaden bulla is not extant. The address of the document is printed in full, except for the usual salutation (“salutem et apostolicam benedictionem”). With solemn privileges, the salutation is replaced by the words “IN PERPETUUM” (abbreviated as “IN P.P.M.”). In the case of litterae solemnes another phrase replaces the address, “AD PERPETUAM REI MEMORIAM” or “AD FUTURAM REI MEMORIAM.” Next comes the summary of the text, the dating clause (according to the Roman calendar) and the incipit. In the case of privileges, litterae solemnes and letters of grace, the words of the sanctio which define the character of the act are also given (in the genitive, as they appear in the letters). Second, the following section comprises a diplomatic description of the document. After its current location and class-mark, any defects in its condition are noted as well as the presence or absence of the bulla. The chancery marks are recorded, beginning with those on the face, moving from left to right and from top to foot. Those on the fold, or plica, are noted before those underneath it. The tax mark under the plica is often accompanied by the Tironian con-sign (for com-



ix

x  Note putavi or computata). The chancery marks on the dorse are recorded in the same order, from left to right and from top to foot. Annotations deriving from the documents’ recipients are not included. Where the full text of a document, or part of it, is of special interest, this is reproduced in a footnote. In both sections, square brackets indicate material supplied from another source, sometimes as a result of the poor condition of the letter, or extensions of abbreviations. The third and final section gives bibliographical references, which are confined to publications which print or calendar the documents. For those which print the documents, the editor’s name is preceded by “ed.,” while “reg.” indicates that the document has been calendared. Whenever different authentic originals of a letter or certified copies of it (vidimus) are extant, their location, class-mark and diplomatic description are given, certified copies being preceded by lower-case letters in brackets and original letters by lower-case Roman numerals in brackets. Individual entries that do not calendar original papal letters are preceded by the sign C . André Vitória Patrick Zutshi

Preface

Preface

This work has been in gestation since 1966, when its compiler was a doctoral student gathering material from Spanish archives for the thesis subsequently published as The Spanish Church and the Papacy in the Thirteenth Century, and the gathering process has continued periodically ever since. Fifty-three years ago, it was possible to get at the carpetas of documents in the Archivo Histórico Nacional and to get through them at a rate that would be unthinkable in these increasingly rational and increasingly rationed days. This is unfortunate; if only one had at least two lifetimes available, my notes of then would doubtless prove capable of improvement now. No man ever steps in the same river twice however, least of all the river that flows through Madrid. It is not given to mere mortals to luxuriate a second time in the same archival flow. The waters hurry on, making work such as this by definition incapable of completion. The fact remains, though, that by far the largest haul of bulls described here comes from the AHN. Various forays into the provinces in the years since have added to the tally, notably in the chapter library of Toledo cathedral, in the 1960s an impregnable stronghold encased by the whitening bones of earlier prospectors, now transformed into a haven of humanity where the curious are welcome and the staff are admirable. Numerically, Toledo has proved the second richest source for this work. Many other repositories have provided smaller numbers of items. And inevitably it has all taken time. Anyone minded to follow me will doubtless discover more. I am only sorry that when that time comes I will not be able to proffer congratulations. Assembling this material could not have been attempted without the help provided by many friends and colleagues, so, even at the risk of inadvertently omitting someone to whom I am particularly indebted, I hereby salute the many archivists and others who have aided rather than obstructed my progress, in particular Félix Segura Urra (AGN); Esperanza Adrados Villar and Javier Rodríguez Molina (AHN); Fra Carlo Bottero (Archivio Storico della Basilica e



xi

xii  Preface del Sacro Convento di S. Francesco, Assisi); Carmelo Solís Rodríguez (AC Badajoz); Milagros Moratinos Palomero (AM Burgos); Matias Vicario (AC Burgos); Emiliano García, sometime Párroco-Abad de Covarrubias; Juan Carlos Barón and Nieves Susín (AC Huesca); Joana Pastor (AC Mallorca); Enrique Cal Pardo (AC Mondoñedo); Flocel Sabate and Eloisa Ramírez Vaquero (Universidad Pública de Navarra: Nafarroako Unibertsitate Publikos); Miguel Angel Gonzalez (AC Orense); Raquel Alonso Álvarez, Lorenzo Arias, and the late Eloy Benito Ruano (AC Oviedo); the late José Goñi Gaztambide (AC Pamplona); Ana Hueso Pérez (AM Pamplona); Marta Pavón (Rome); David Ascorbe Muruzábal (Roncesvalles); Francisco Bautista (Universidad de Salamanca); Juan Miguel Valero (AC Salamanca and Convento de Santa Clara, Salamanca); José Ángel García de Cortazar and Javier Garcia Turza (S. Millán de la Cogolla); Bonifacio Bartolomé Herrero (AC Segovia); Felipe-Gil Peces Rata (AC Sigüenza); Alfredo Rodríguez González (AC Toledo); Sor Ma. Pilar (Tudela Clarisas); Avelino Bouzón Gallego (AC Tuy); Vicente Pons Alós and Juan Ignacio Pérez Jiménez (AC Valencia); the late (and saintly) Eduard Junyent i Subirà (AC Vic); José Carlos de Lera Maillo (AC Zamora); Arturo Lozano and Juan J. Pina (AD Zaragoza); Jorge Andrés Casabón (AC Zaragoza and Archbishop Pilar Zaragoza), as well as, for a variety of kindnesses, Carlos Ayala, Emma Falque, Julian Gardner, Enrique Jerez Cabrero, Francisco Hernández (for services beyond the call even of ancient friendship), Pablo Ordás, Susana Torres, and Rodrigo Velasco. I am hugely obliged to Santiago Domínguez Sánchez (Universidad de León) both for his helpful advice and selfless assistance on a number of occasions; to André Vitória, to whose scholarly acuity I cannot pay warm enough tribute, for again providing a model index; to Ken Pennington, Michael Reeve, and Martin Bertram for numerous kindnesses; to my College for continuing to support my work in all sorts of ways; and to Magnus Ryan and Patrick Zutshi for the comradeship of many years and for sharing so many anguished evenings with me scrutinising illegible signatures on photographs of faded folds. Cambridge, Michaelmas 2019 Peter Linehan

List of Abbreviations

List of Abbreviations

List of Archives AC

Archivo Catedral or del Cabildo

ACA

Arxiu de la Corona d’Aragó

AD

Arquivo Distrital, Braga (Universidade do Minho)

AHN

Archivo Histórico Nacional, Madrid

AHPAOP

Archivo Historico Provinciae Aragoniae Ordinis Praedicatorum

AM

Arxiu Municipal; Archivo Municipal

AMon.

Archivo monástico

AMun.

Archivo Municipal

BC

Biblioteca del Cabildo

BN

Biblioteca Nacional, Madrid

d.s.n.

unnumbered document

IAN/TT

Instituto dos Arquivos Nacionais / Torre do Tombo, Lisbon

OO. MM.

Ordenes Militares

RV

Registra Vaticana

S.R.E.

Sancta Romana Ecclesia

X

Liber Extra

List of Textual Notes dep.

deperdita: missing

fil.

filo, filum: attachment; can.,; ser.: string; silk

in ang. sup. s./d.

in top corner left/right

in m. m. s.

in mid-margin, top

sub plica; super plicam

beneath/upon fold

Italic lettering signifies an item not inspected at first hand. ///////// indicates illegibility or blank space in document

xiii

xiv  List of Abbreviations ///////// indicates deletion ———— indicates gap in text

C before an entry number indicates that the item calendared is not an original papal letter. Bold type indicates insertion or overwriting over erasure VACANT marks a place from which an item or items originally included has or have been eliminated from consideration

List of Manuscripts AA

Anthologica Annua

AEM

Anuario de Estudios Medievales

AST

Analecta Sacra Tarraconensia

BEC

Bibliothèque de l’École des Chartes

BRAH

Boletín de la Real Academia de la Historia

DzSzB  Documentos de Bonifacio VIII (1295–1303) referentes a España, ed. S. Domínguez Sánchez (León, 2006) DzSzC Documentos de Clemente IV (1265–1268) referentes a España, ed. S. Domínguez Sánchez (León, 1996) DzSzGIX  Documentos de Gregorio IX (1227–1241) referentes a España, ed. S. Domínguez Sánchez (León, 2004) DzSzGX  Documentos de Gregorio X (1272–1276) referentes a España, ed. S. Domínguez Sánchez (León, 1997) DzSzH  Documentos de Honorio IV (1285–1287) referentes a España, ed. S. Domínguez Sánchez (León, 2015) DzSzL  Documentos pontificios referentes a la diócesis de León (siglos XI–XIII), ed. S. Domínguez Sánchez (León, 2003) DzSzM  Documentos de Martin IV (1281–1285) referentes a España, ed. S. Domínguez Sánchez (León, 2010) DzSzNIII Documentos de Nicolás III (1277–1280) referentes a España, ed. S. Domínguez Sánchez (León, 1999) DzSzNIV  Documentos de Nicolás IV (1288–1292) referentes a España, ed. S. Domínguez Sánchez (León, 2009) DzSzP  Documentos pontificios medievales del monasterio de Santa María de Poblet (1132–1499), ed. S. Domínguez Sánchez (León, 2017) DzSzT  La Colección de pergaminos de San Ildefonso de Toro (1227–1589): Un vademecum para la diplomática pontificia, ed. S. Domínguez Sánchez (León, 2019) EHR

English Historical Review

HS

Hispania Sacra

LS

Lusitania Sacra

List of Abbreviations  xv MHE  Memorial Histórico Español que publica la Real Academia de la Historia, I, II (Madrid, 1851) MIöG Mitteilungen des Instituts für österreichische Geschichtsforschung P. Potthast QP A. Quintana Prieto, La documentación pontificia de Inocencio IV 1243–1254), 2 vols. (Rome, 1987) Quellen und Forschungen aus italienischen Archiven und QuF  Bibliotheken Reg. Alex IV  Les Registres d’Alexandre IV, ed. C. Bourel de la Roncière et al., 3 vols. (Paris, 1895–99) Les Registres de Boniface VIII, ed. G. Digard et al., 4 vols. (Paris, Reg. Bon. VIII  1884–1939) Les Registres de Grégoire IX, ed. L. Auvray et al., 4 vols. (Paris, Reg. Greg. IX  1890–1955) Reg. Greg. X

Les Registres de Grégoire X, ed. J. Guiraud (Paris, 1892–1906)

Reg. Hon. IV

Les Registres d’Honorius IV, ed. M. Prou (Paris, 1886–88)

Les Registres d’Innocent IV, ed. E. Berger, 4 vols. (Paris, Reg. Inn. IV  1884–1921) Les Registres de Nicolas IV, ed. E. Langlois, 2 vols. (Paris, Reg. Nich. IV  1887–93) Les Registres d’Urbain IV, ed. J. Guiraud and S. Clémencet, Reg. Urban IV  4 vols. (Paris, 1899–1958) PP Peter Linehan, Portugalia Pontificia: Materials for the History of Portugal and the Papacy 1198–1417, 2 vols. (Lisbon, 2013) RL I. Rodríguez de Lama (ed.), La documentación pontificia de Alejandro IV (1254–1261) (Rome, 1976) RQ

Römische Quartalschrift

RzLU I. Rodríguez de Lama (ed.), Documentación pontificia de Urbano IV (1261–1264) (Rome, 1981) Schedario Baumgarten: descrizione diplomatica di bolle e brevi SB  originali da Innocenzo III a Pio IX, ed. G. Battelli and S. Pagano, 4 vols. (Vatican City, 1965–86)

España Pontificia

Introduction

Introduction

“A disturbingly low proportion of history published in Spain evinces experience of more than the local archives where the author studied for a higher degree,” a student of contemporary Spanish history has recently remarked.1 And much the same is true of such students of its medieval centuries as have confronted the materials published here. If reports of such stray survivals are published at all, they are all too often published locally by the custodians of the documents wholly unaware of the interest of the wider world, and in particular of the expectations expressed by Franco Bartoloni more than sixty years ago in his proposal for a censimento of original papal documents preserved in Europe’s archives, since then fruitfully realized in successive volumes of the Index Actorum Romanorum Pontificum ab Innocentio III ad Martinum V electum. Hardly surprisingly therefore, where publication of such documents has been undertaken in Spain almost nothing has been said of the chancery marks on either front or back of such documents (let alone of anything beneath their folds), which to those working in the wake of Bartoloni is precisely what may make such survivals so particularly interesting. What follows is an extension of the exercise initiated seven years ago with the publication of Portugalia Pontificia,2 though in a number of respects both the scale and the contours of the present operation are different. One is that, despite the sirens tempting continuation into the fourteenth century,3 here I must stop at 1303 rather than 1417. This for two reasons: one that for mere mortals time does matter; the other that, as a result of the failure of Spain’s nineteenthcentury governments to match the thoroughness of their Portuguese cousins in 1. Stradling, “Maoist Revolution and the Spanish Civil War,” 457n46. 2. Portugalia Pontificia: Materials for the History of Portugal and the Papacy 1198–1417. Where relevant to Castile, descriptions of PP items have been repeated here. It is evident that, in the matter of the appointment of judges in letters of justice, national considerations appear to have prevailed over those more in accordance with the peninsula’s provincial divisions. 3. See n. 98 below.

1

2  Introduction transferring the country’s ecclesiastical archives to the national capital, I have had to seek material in many widely dispersed depositories.4 By contrast with all but one of Portugal’s eight thirteenth-century dioceses, most of those in Castilian and Aragonese territory succeeded in either retaining or recovering the bulk of their property—or at least that part of it not lost by being buried in the ground, hidden beneath floorboards, sold abroad, or otherwise appropriated by “even plaine takinge of them away,” as the English antiquarian Arthur Agarde observed in the early 1600s.5 I have left out of account the materials in the Catalan dioceses and the 625 letters of the period which are in the process of analysis by Prof. Tilmann Schmidt, but the documents of the Catalan monasteries now in the Archivo Histórico Nacional and those of the see of Mallorca are included. With rare exceptions it was documents belonging to or concerning the monastic establishments of Catalonia, Castile, Aragon, and Navarre rather than those of Spain’s cathedrals that eventually came to rest in the AHN and the Archivo General de Navarra (Pamplona).6 The remainder remain in situ. It is for this reason among others that the assembling of information from sixty-odd archives has occupied me for considerably longer than the Portuguese part of the exercise did, so far for upward of fifty years, during which time for those to whom documents are of interest there have been various developments in the AHN, among them one particularly to be regretted. I refer to the sense of the absolute need when handling medieval documents always to wear gloves.7 As will be seen, in the case of some locations only one or two items have survived, likening the process to that of collecting mushrooms in the desert or searching for stray needles in a series of fortified haystacks scattered across La Mancha. And at that extreme progress has been further affected by the splendid reluctance of the custodians of some of these survivals to welcome the assistance of modern means of communication. Conversely, it has sometimes proved necessary to attempt to explain that the existence of such recent won4. For information on the Portuguese depositories see PP, i.11, and for an earlier survey of the subject my Spanish Church and the Papacy, chapter 12. Three items listed here, from Alcocer O.S.D. and Zaragoza (nos. 991a, 1475 and 1533), found their way to England. 5. Cited in PP, i.13. 6. In the case of the AHN, some documents seem to have ended up in the wrong place. Calatrava items (nos. 454 and 469) are in the Poblet fonds. Also there, for no apparent reason, is no. 1538. No. 488 is with those of Sisla (O.S.H.); no. 1555 with Uclés; and no. 1825 (i), a Dominican item, with the Oña (O.S.B.) material (though this may be not a misplacement but rather signal contemporary Benedictine observation of Dominican aggrandizement). The reason for the presence of no. 1527, a Huerta privilege, with the Somport material is less clear. 7. “There was no nonsense about wearing gloves.” Thus Christopher de Hamel, Meetings with Remarkable Manuscripts, 147, apropos of various treasures far older than anything considered in these pages. See also ibid., 193, 352 (“having evidently picked up 800 years’ worth of dust clinging to the pages . . . blackened gloves surely themselves become a hazard”), 368, 488, 522 (“those dreadful gloves”), 545 (“those wretched gloves”). The former Parker Librarian of Corpus Christi College Cambridge, de Hamel, is eminently sound on gloves.

Introduction  3 ders as microfilm8 does not altogether dispense from the occasional need to confront the documents themselves and to subject them (and what lies within their folds) to interrogation under ultraviolet light (notwithstanding the well-attested and fatal tendency of such illumination to disintegrate Spanish parchment). In what some might regard as an ideally organized form of modern Christendom, a source of authority (no doubt in the archdiocese of Luxembourg) would issue instructions to conduct an operation such as this and every be-gloved diocesan archivist of Old Europe would respond by return. Present reality is somewhat different, however, and the gaps in and additions to the tally of what is offered here reflect the reality of an organically active subject. Attitudes persist dating from days when uncomfortably often ecclesiastical archivists had their fingers (and their archives) burned. There is, for example, rather little documentary material at Astorga cathedral, not least because members of Napoleon’s passing army thought to make a bonfire of much of it in order to keep themselves warm. Memories of that sort of thing tend to linger. “I have no prejudices,” I was chillingly reassured by one archivist of the old school (unconscious, I think, of how nearly he was quoting W. C. Fields), “I treat all investigadores the same.” Richard Ford’s tales of the archive of Toledo cathedral in the 1840s and of the “hungry or siestose canon” yawning at his elbow, “and repenting of having unlocked the prison-door”9 are regularly re-experienced almost two centuries later—although not, be it stressed, at Toledo itself. By and large, Spanish cathedral archivists after Napoleon were born with an ineradicable (and not entirely unjustifiable) suspicion of any visitor, in particular any foreign visitor, interested in their documents, with even such distinguished Spanish scholars as Fidel Fita being denied access to a “heap of old bulls” at Murcia,10 and Jaime Villanueva having occasion to wonder what use such treasures served for as long as they remained invisible.11 No doubt it was her commitment to the preservation of treasures such as these, and the conviction that the time for disclosure was not yet ripe, that dispensed the contemporary custodian of one such collection from answering my repeated inquiry re8. “Qué es microfilm?,” one of these custodians inquired of me in 1967. 9. A Hand-book for Travellers in Spain, 3:1262. See also the report by Archbishop Rodrigo of Toledo’s would-be biographer and fellow Navarrese, Javier Gorosterratzu, eighty years later of “la tenacidad irreductible del archivero”: Don Rodrigo, 6. 10. “Se me habló de un rimero de bulas viejas que á nadie se dejan ver, especie ridícula é incongruente á la notoria ilustración del Cabildo”: “La catedral de Murcia en 1291,” 272n3. In this connection Fita allowed himself the upbeat observation that for all the “incendios ú otros percances de fortuna, ya por violentas ó descuidadas miras” all was not lost (274). For what remains for present purposes after another civil war, see nos. 1048–49. 11. F. Mateu y Llopis, El Viage Literario del P. Villanueva y las iglesias de Cataluña (Barcelona, 1947). Yet Villanueva could be no less severe on “la injusticia con que muchos historiadores naturales y extrangeros han denigrado á nuestros archivos eclesiásticos, notándoles de pobres y mal cuidados por unos dueños avaros y enemigos de la pública ilustración”: Viage Literario a las iglesias de España 12 (1850): 101.

4  Introduction garding the single papal document in her safekeeping. Slow scholarship, like slow cooking, doubtless has its merits, and the remarkable capacity of certain of the custodians of much of Spain’s medieval documentation for nullifying the advantages of modern technology does much to prevent unwelcome progress. Most of those whose materials are not included here will know well enough why. Some of them may even share the view that the privilege of having custody of such materials may carry with it certain responsibilities. Another once recurrent theme, that of resentment at the perceived belittlement of Spanish affairs by the French editors of the published papal registers,12 is perhaps best passed over without comment, particularly in view of the growing and welcome involvement of some Spanish scholars in such activity. There is, however, a further obstacle to be overcome, one located in the mind of the historian himself, which cannot be ignored. This is the perception of the inevitable unachievability of any undertaking such as this, even when undertaken in ideal conditions, fed by the acknowledgement that work done in one’s archival salad days fifty years ago cannot be repeated and perhaps done even better now. Fifty years ago the search room of the AHN was serviced by two gnarled ­ex-legionaries, dubbed by los investigadores Chaos and Old Night, the Miltonic duo whose principal responsibility it was to smoke cigarettes, preferably the pungent Ideales, in the passage-ways. In spare intervals they would fetch carpetas crammed with documents, each sufficient to keep any normal investigador occupied for a week. Now, alas, all has changed.13 Current arrangements for providing the investigador with a supply of documents, the nourishment he needs for survival, are such as to ensure that none could hope to live long enough to complete a project such as this. Nowadays documents are strictly rationed and served piecemeal, five at a time, with all negotiations concerning pieces of parchment which have survived despite centuries of human neglect in damp cellars, serviced only by rodents, having to be conducted wearing gloves. Inevitably, therefore, for the work involved in checking minor details, fifty-five minutes of every hour is time wasted. Three lifetimes would not suffice to achieve what once was achievable in six months. Si jeunesse savoit . . . If only. Thus in the capital, likewise in the provinces. The virtuous pursuit of reading that faded initial or dorsal inscription has to contend with the impossibility of revisiting the cathedral archive where it is kept, even were that repository open rather more regularly, and of doing so 12. For the hurt pride displayed by the comment of the abbot of Silos, Dom Luciano Serrano, on the treatment allegedly accorded to the pact of Fernando III and his sisters in December 1230 (“según suelen hacer, en general, con todos los documentos referentes a España, quitándoles toda importancia”), see his “El canciller de Fernando III,” 8n13. 13. Another thing—compared with the typographical versatility of nineteenth-century printers in presenting the peculiarities of marginalia, intracalia, and even intraplicalia, of the papal curia, we seem now to be altogether less well provided for.

Introduction  5 before what is left of the evidence has been feasted upon by its resident rodents. And, with the fading of expectation, any lingering Actonian ambition for completeness and perfection has inevitably to be surrendered. For what we have, upward of two thousand survivals, more than half of them in two depositories, the AHN and that of Toledo cathedral, is at best wreckage. Of the peninsula’s primatial churches, only Toledo and Braga have kept much of their papal material. From Tarragona and Compostela, nothing of the sort has survived, from Seville precious little. (In the case of Compostela, the extent of the loss is calculable from the more than two hundred letters of this century, either registered or otherwise copied, of which we have notice,14 while in that of Tarragona, Cartoral AB—the cartulary of Benet de Rocabertí, archbishop from 1251 to 1268—contains the text of upward of seventy bulls, an even larger tally than the number of lawsuits against his chapter pursued by him at Rome.)15 The Castilian royal archive perished in the fourteenth century.16 Consideration of the riches of the Archivo de la Corona de Aragón indicates something of what that signifies (though false currency has still to be guarded against).17 Without these losses that tally of almost 2,200 items might have been quadrupled at least.18 The see of Tarazona was yet another medieval casualty—and a particularly severe one in view of the number of references in other archives to commissions to Tarazona judges. At Ourense just three papal documents for the period between 888 and 1300 have survived;19 at Mondoñedo and Cartagena two each; at Badajoz none.20 In other places, singletons well 14. Sánchez Sánchez, “Regesta pontificia de Compostela,” nos. 283–85. 15. Cf. Blanch, Arxiepiscopologi de Tarragona, 160. 16. Thereby frustrating a full understanding of Alfonso X’s imperial campaign between 1255 and 1273 for which Die Urkunden Alfons von Kastilien (eds. Schwab and Gawlik) has to suffice. Some items from AC Toledo in what follows might be regarded as royal items retained there in connection with the king’s brother, Archbishop Sancho (1251–61). Likewise the largely illegible letter of the Hungarian Cardinal Stephen of Palestrina addressed “Excelso et magnifico principi domino A. dei gratia Castelle et Legionis Regi illustri ac Romanorum regem electo,” dated “Viterbii XV kal. novembris” (probably 1258), seeking royal support for Master Esteban, nephew of the late Castilian Cardinal Gil Torres, and restitution to him of the abbacy of Husillos and associated benefices confiscated after his uncle’s death (for which this was not the obvious repository): AC Toledo, E.7.D.1.4. Cf. Linehan, “Columpna firmissima,” 11; Linehan, “La carrera,” 160, for the Hungarian cardinal’s role as testamentary legatee of Cardinal Gil. Whence also the possible explanation for the presence in AC Toledo of a letter of Urban IV to the king of Aragón (no. 1522): that during Urban’s pontificate the promotion to the see of Toledo of the king’s son Sancho was on the agenda. 17. For example, the Simancas copy of the letter of Gregory X “dilecto filio Petro Hispaniarum regi excellentissimo” granting in fractured Latin the kings and notables of Castile the right to appoint to ecclesiastical benefices “preter sedes episcopales” in lands recovered from the Moors, impossibly dated 1271 May 15 “pontificatus nostri anno secundo”: Enríquez Fernández et al., Colección documental del Archivo Municipal de Orduña, I, no. 1. 18. This figure—for the kingdoms of Castile, León, and Navarre and monastic establishments within the Corona de Aragón—is to be compared with the 751 items for Portugal in the same period (PP). 19. Cf. Vaquero Díaz and Pérez Rodríguez, CD Ourense, i, 13. 20. The earliest papal survival here (AC Badajoz, V.14) is of Clement VI in 1352. Cf. Solís Rodríguez, “Archivo de la catedral de Badajoz.” For the destruction of that archive by the Comuneros in 1520 (“Todo fue pasto del fuego y reducido a cenizas”) see Martínez Ferrando, Archivo de la Corona de Aragón, 12.

6  Introduction protected by their custodians continue to evade arrest. But those which managed to elude the fury of the Comuneros and Napoleon’s army and the sharpeyed prospectors from the Old World and the New who pillaged the peninsular Church’s libraries and archives in the aftermath of desamortización had yet to survive the Spanish Civil War. Among more recent losses, for example, is that of the pergaminos of Sigüenza cathedral which in the years after 1939 were stored in a room with no roof. In the brief period between my first visit to the place in 1966 and the next, less than ten years later, several had disintegrated. These are permanent losses. On the other hand, things do turn up in neglected corners, in the case of Toledo, for example, the remarkable discoveries made by Francisco Hernández,21 or at Astorga the bulls of the Franciscans of Sahagún in a cupboard under the stairs of a private house.22 So what follows must be, at best, una aproximación . . . the description of a process of tidal deposit, akin to philately but with perhaps a higher purpose than mere stamp-collecting23 and occasionally even productive of a limited amount of hard historical currency.24 In ideal conditions, with local access to ultraviolet light and other tools, this collection might have been longer and perhaps better. But at least ample opportunity remains for improvement by my successors (as working in the vicinity of some Richard Ford-like archivists may have caused some of the finer details to have escaped me). For example, in order to read the endorsements of no. 902 both the darkness provided by a broom cupboard and a handheld lamp were necessary. The document itself demanded another limb. But not even medieval historians are blessed with a third hand. Moral, therefore: when in Spain, always take a colleague with you into dark broom cupboards. What follows is both a summary of a campaign conducted over more than fifty years and an indication of further work in progress. Like a tree planted long ago, over time the crooked timber has required both pruning and grafting. Hence both the gaps marked “VACANT” and the insertions (e.g., no. 84a) in the numerical running order.25 Because on closer inspection some items were found to be either defective or misdated, and because even after the construction of a 21. As published in his Las Rentas del Rey (1993). And now, also remarkably, as announced in the Revista Catedral de Toledo 2 (2018): 14, that of “centenares de documentos originales, la mayoría pergaminos manuscritos de gran antigüedad” hidden in wooden pews in the chapter house of the cathedral. However, as I am informed, these date from a later period than ours. 22. Quintana Prieto, “San Francisco de Sahagún.” 23. Cf. the remark of Paul Kehr, as reported by R. E. Lerner, Ernst Kantorowicz, 134: “Some gather plants, others beetles, others butterflies; I gather papal documents even though the papacy for me is a highly unsympathetic institution.” 24. That in no. 1323 regarding papal nuncios to Spain during the 1250s, for example, although lacking mention of Master Bernard of Naples, the dean of Patras (for whom see no. 1092). Cf. Linehan, Spanish Church and the Papacy, 193. 25. The number of these, 28 and 191 respectively, indicates a (temporary) total tally of 2,171 originals.

Introduction  7 working index new material continued to accrue, to have disguised these would have been to misrepresent the inevitably unsystematic nature of the exercise as well as its status as unfinished business. Moreover, the resulting framework, knots and all, can thus be seen for what it is, a living item organically capable of further expansion as further items are lured out of their hiding places and affixed as trophies upon the now existing structure.

❧ Of course, many of the gaps in the evidence under review are of recent creation. Others, however, are presumably attributable to the thirteenth century itself,26 and to the operation of the legal processes that such material was designed to serve. For example, extraordinarily, no original has survived of the sentence of Cardinal Gil Torres in 1250 “cum prelatis et aliis viris discretis Hispaniae apud sedem apostolicam constitutis super hiis deliberatione prehabita” commuting the severe punishments prescribed for clerical concubinage by the legate Cardinal John of Abbeville in 1228–29.27 Likewise of Innocent IV’s scalding rescript of May 1254 concerning mendicant activity at the bedsides of the moribund.28 In both cases those affected by the measures to which they referred had no reason to wish to conserve record of them. By contrast, interested contemporary suppression of the record apart, the muniments of the abbey of Poblet between 1220 and 1230 (nos. 239, 441) and those of the military Order of Santiago between 1224 and 1232 and again in 1250 (nos. 309, 442, 1024) may have been requisitioned for evidential purposes by the proctors of those institutions engaged in arguing current cases at Rome or Anagni, and in the event never have been returned there.29 Likewise the letter of Honorius III to Archbishop Rodrigo of Toledo concerning payment of the income of the Toledo benefice of Hugo, papal subdeacon and canon of St. Peter’s (no. 308). And thereby may well hang a tale, particularly if the name Hugo was a poorly disguised version of Huguicio, the former papal 26. As, for example, those of the Toledo series (of two years between nos. 980 and 1078) and the Olite series (of six years between nos. 1330 and 1566). 27. This text, here retrieved from cartularies in the archives of Gerona, Tortosa, Barcelona, Lérida, Segorbe-Albarracín, and Urgell (Tejada y Ramiro, Coleccción de cánones, VI.49; Synodicon Hispanum, XII.619–21, XIII.175–77, 351–53, 440–42, 486–88), although addressed to all prelates of “Hispania,” is nowhere found in Castile. Cf. Linehan, Spanish Church and the Papacy, chaps. 2–3; and Linehan, “A Papal Legation and Its Aftermath.” 28. “Lecta coram” with its vivid account of the arrival of the brethren—“confluunt religiosi”—fully equipped with the wherewithal for drafting wills, of which, by contrast with the case of Castile’s ecclesiastical neighbours (PP, no. 441; Canellas, Cartularios, no. 1166: a mutilated text derived from a Zaragoza cartulary) and further afield from Narbonne to Konstanz (P. 15355–59; Largiadèr, Zurich, no. 69; Largiadèr, Der Schweiz, I, nos. 503–4), is again nowhere to be found in any Castilian archive. Likewise Castilian exemplars of PP, no. 465, the same pope’s constitution against piratical activity by the religious in parishes. 29. In the latter case the Order complain about retention of their “instrumenta” by the bishop and chapter of Zamora, which was something of a juristic hothouse at this time: Linehan, “The Case of the Impugned Chirograph,” 479.

8  Introduction chaplain who earlier in Honorius’s pontificate had entered into a scheme with the archbishop for the hijacking of papal rents, the discovery of which had cost him his papal chaplaincy and the archbishop his legatine status.30 At León later, after Innocent IV’s letter to Bishop Martín Fernández regarding the indebtedness of his church (no. 1290), the absence of papal evidence as to the prelate’s whereabouts is noticeable. Might that have been on account of his later lengthy sojourn at the papal curia in flight from Alfonso X?31 At Tudela, similarly, although the dean and other dignitaries of the place continued to be pressed into service as judges-delegate, no mark of papal favor was forthcoming after February 1259 (no. 1410), despite ample evidence of activity at the curia by Tudela’s proctor there.32 Indeed, from very soon after the century’s beginning proctors—those operators at “the heart of the administrative church, . . . that heart’s vital tissues”33— provide a substantial part of the story.34 As the pontificate of Innocent III proceeded evidence of proctorial activity (a name, initials, or a symbol) begins to appear on the reverse of papal mandates.35 The earliest of these, Ł, indicating perhaps the bishop of León perhaps something quite different, occurs in May 1206 (no. 42). The marks appearing at their top right-hand corner, first observable in August 1207, were also proctorial, it is suggested, and signified the presence at the issue of the letter and therefore the consent of the party or parties affected by the measures it conveyed: here “ad(est) Gerardus,” representing either/or the monks, Templars, and others of the dioceses of Lleida and Huesca (no. 51).36 To the right or occasionally the left of the fold of mandates or other missives appears the scribe’s name or initials (e.g., “Ric.,” no. 35). Regarding these features, there is of course nothing distinctive about papal letters to Spanish recipients. 30. Linehan, Spanish Church and the Papacy, 9. Cf. Mansilla, Honorio III, no. 326, for Huguicio “quondam capellano nostro” (Sept. 1220; cf. no. 319: “quendam capellanum nostrum”!). 31. Ruiz Asencio, CD León, VIII, no. 2253; Linehan, “Spanish Church Revisited,” 142; Hernández and Linehan, Mozarabic Cardinal, 71. 32. Below, 23–25. 33. Brentano, Two Churches, 27. 34. Which makes it all the more regrettable that in his survey of material of this sort, published as Schedario Baumgarten, Paul Baumgarten generally omits mention of them—but not always: as, for example, in the case of the Dominican Pablo Christiani and the banning of the Talmud (nos. 1674a–b), though this evidence of his presence at Viterbo in 1267 has been missed by students of the matter; cf. Cohen, Friars and Jews, 125–26: “The language of the bull even allows for the possibility that Pablo himself initially approached the pope with an appeal against the Talmud.” For many of his other readings, achieved without modern aids, Baumgarten deserves more credit than he has sometimes received. 35. As for example the three-diamond symbol (fig. 10) found between Jun. 1232 and Aug. 1245 on letters for Toledo (nos. 434, 439, 472, 561), Poblet (no. 469), Tudela (no. 436), and S. Marcos, León (no. 726). 36. See Linehan and Zutshi, “Found in a Corner.” Accordingly, “ad” with no name attached (no. 542) may be of interest.

Introduction  9 As to the role of proctors and their organization,37 the significance of the three-diamond symbol encourages consideration of the question whether it may indicate a syndicate, such as we find later in the century.38 Whether or not, its connection with both Toledo and Tudela will remind us again of that Navarrese on the loose in New Castile, Archbishop Rodrigo Jiménez de Rada, leading us to encounter the proctor Fortunius and to associate him with the sign of the three diamonds. As successor and archiepiscopal proctor to Bartholomeus de Arguedis (who while also acting for the bishops of Ávila and Palencia found himself obliged to seek papal protection against his enemies at home),39 between 1236 and 1247 Fortunius was ceaselessly active at the papal curia, first in Italy and then at Lyons on behalf of Toledo as well as the Navarrese centers of Calahorra and Tudela (no. 686). Probably Navarrese himself, he was one of those brought to Toledo by the Navarrese archbishop and as such was much resented by the local members of the chapter who by the end of 1244 had sent the newcomers packing to Alcalá.40 Fortunius was already representing a divided church in 1239, when negotiating such perennial Toledo issues as that referred to as that church’s “lis immortalis” with the Order of Calatrava (nos. 488, 610); opposing Compostela’s claim to exercise jurisdiction during vacancies in the diocese of Palencia (regarding which, as he noted in an endorsement to a mandate on the matter, so many witnesses had either died or were threatening to [no. 614]); keeping his master well supplied with copies of papal letters from the twelfth-century registers;41 and becoming involved with Tarragona in the Ordinatio Valentina, the long-drawn-out antiquarian controversy for jurisdiction over recently reconquered Valencia (no. 656).42 Of no less contemporary interest to Archbishop Rodrigo was the territorial demarcation in the Visigothic period between the diocese of Baeza and his own because “on account of its lengthy captivity” Baeza in 1235 “lacked legal documentation regarding its diocesan boundaries” (no. 541). Here was grist to D. Rodrigo’s acquisitive mill and a signal to his Roman

37. See Heckel, “Das Aufkommen der ständigen Prokuratoren”; Herde, Beiträge, esp. 80 and 125–48. 38. Below, 12, 15–16. 39. “Cum . . . apud sedem apostolicam pro libertate ecclesie Toletane ac aliarum regni Castelle ecclesiarum necnon et iure ipsarum sollicite ac fideliter laboraris, nos tibi qui forte propter hoc indignationem aliquorum et odium incurristi . . .” (DzSzGrIX, no. 123; nos. 307, 332, 385). 40. Hernández and Linehan, Mozarabic Cardinal, 46–47. 41. No. 625; DzSzGIX, nos. 843–46, 856. For the similar (though inexplicably aborted) initiative on behalf of the extravagantly relaxed community of Montearagón during the abbacies of the Infante Fernando of Aragón and his successor, see no. 657; Durán Gudiol, El Castillo abadía de Montearagón, 105–55; AHN Clero, carp. 645/2. 42. Cf. Castell Maiques, Proceso sobre la ordenación de la Iglesia valentina. On the same day in Jan. 1237 on which he was representing the interests of Toledo and Tudela (nos. 562–63) his name appears on the dorse of a rescript concerning the temporalities of the church of Segorbe (in which of course Toledo had an interest): ACA, Butlles, leg. VI–16 (ed. Schmidt and Sabanés, Bullari de Catalunya, no. 155).

10  Introduction proctor to address the question of suitable (i.e., reliable) witnesses43 or judgesdelegate.44 With seven centuries of peninsular history available for the primate of Spain to deploy for his purposes, a Toledo proctor’s role was of course not limited to taking delivery of completed business. As one Toledo instrument predating Fortunius indicates, it was more hands-on than that. “Vide reg. Hon.,” a letter of April 1231 is annotated: an instruction to check what the letter in the register of Honorius III had said regarding the antiquarian archbishop’s s­ eventh-century claim to the church of Azuqueca (no. 419).45 A week later, the same agent had suspended his activity as research assistant and was engaged in lubricating the archbishop’s relationship with the former legate to the Spanish kingdoms, Cardinal John of Abbeville (no. 422).46 Meanwhile, significantly, the letters addressed to the judges-delegate in the Baeza case (as well as others) came to rest not with the judges themselves but with the endlessly acquisitive archbishop. Had Fortunius still been on the scene in 1263 when the dean (and future archbishop) of Toledo secured funding to spend three years studying theology in the schools we may be sure that the letter granting him leave would not have had to be amended as it was.47 But after Fortunius’s discharge Archbishop Rodrigo’s successors made new arrangements. Unlike his predecessor Bartholomeus, Fortunius appears not to have retired to Spain.48 Remarkably, however, his Italian successor, Johannes Parmensis, did. A papal scribe as well as the proctor of Alfonso X’s mitred brother, Sancho of Castile, Johannes not only acted in both capacities regarding his employer’s affairs in the early 1250s.49 So too, in the same decade did Antonius the scribe and Cistercian proctor on behalf of 43. Hence the archbishop’s name in miniscule on the dorse of no. 566 marking the letter for his attention, and its reissue eleven days later with the abbreviation “test” (presumably signifying the need for amendment to the text in respect of witnesses) on the fold of no. 566 (i). 44. As, for example, he also did for his Tudela clients between 1237 and 1239 in repeatedly securing the services of the same trio of Zaragoza judges: nos. 563, 567, 574, 620. 45. Cf. Linehan, History and the Historians, 340–41. In this connection, see also nos. 531 (a contemporary copy made from the register of Gregory IX) and 1565a where an omission committed in the engrossment of Urban IV’s pontificate is faithfully reproduced in the relevant papal register. 46. Cf. Linehan, Spanish Church and the Papacy, chap. 2. The cardinal legate’s fast-fading gleam across the century is traceable in the evidence of mitigation of his measures other than those against clerical concubinage (nos. 662, 721, 772, 944, 1189), culminating in the specific cancellation in the forlorn addition to the text of Alexander IV’s privilege in 1259 in favor of an infante de Castilla of what the legate was said to have decreed on the subject of pluralism (“illa quam bone memorie J. Sabinensis tunc in Ispanie partibus apostolice sedis legatus contra obtinentes plura ecclesiastica beneficia edidisse dicitur”): no. 1430. 47. No. 1574 (i): “cum . . . theologice facultatis studio desideres immorari”; no. 1574 (ii): “cum . . . theologice facultatis studio sicut asseris desideres immorari.” Cf. Hernández and Linehan, Mozarabic Cardinal, 88–95. In view of its context (the papal deposition of the Master General of the Dominican Order in 1290): cf. Linehan, Ladies of Zamora, 100). Hardly less instructive are the cancillerial instructions on no. 1851. 48. Ex inf. Dr F. J. Hernández. For Bartholomeus as archdeacon of Calatrava, see Linehan, Spanish Church and the Papacy, 282n5; Hernández, Cartularios de Toledo, 615. Cf. the footnote to no. 1078, below. 49. Below, n. 105.

Introduction  11 Bujedo and Rioseco, both houses of that Order in the Burgos diocese,50 while at least until 1267 Johannes also took up occasional residence in Spain as a canon of Toledo,51 buoyed no doubt by the knowledge that such a double life and proliferation of functions, although specifically prohibited by Innocent III,52 was certainly not unknown.53 Meanwhile others were flexing their curial muscles and exploring the possibilities of the place. Among these, perhaps the most notable were those representing the interests of Cistercian houses in the Burgos area, above all those of Alfonso VIII’s mighty foundation of Las Huelgas, on the outskirts of that city. When in July 1234 Las Huelgas had wanted its solemn privilege renewed at Rieti the task was entrusted to the sacrist of Osma, an agent of some consequence (no. 484). A Hospitaller and familiaris of successive popes, over the previous twenty years or more frater Gundisalvus Garsie Hispanus had been regularly entrusted by Rome with fiscal responsibilities and had enjoyed a close relationship with Juan de Soria, bishop of Osma and head of Fernando III’s civil service.54 The intimate of both pontiff and monarch, who better fitted to represent Las Huelgas then? Of additional interest on the same occasion was the identity of the scribe of this privilege, the “P R” whose initials appear on the left of its fold, like the sacrist of Osma another Spaniard at the curia on a mission. But in the case of P R this was not all. For by July 1234 he had also been engaged there as a scribe of the papal chancery for almost three years (no. 429) and in 1233 had penned letters of grace taking the Cistercians of Poblet under papal protection (no. 457), which is of further interest inasmuch as he was himself a member of that Order, identification being provided in the summer of 1235 by no. 524: an engrossment of the privilege “Quia refrigescente,” inhibiting lay patrons from extortion to the detriment of the Cistercian Order, with the initials P R at the left of the fold, identified there by its petitioner’s subscription as “Petrus Rivosicco” (“Petrus Garsie abbas de rivosicco impetravit”), and confirmed on the reverse by the proctorial mark “[P.+] R. +. Cist.” Indeed, the abbot of Rioseco was at Rieti in June 1235 on behalf not only of his own house55 but also of other Cistercian houses in the vicinity of Burgos as 50. The scribe Antonius’s other clients included Benedictine as well as mendicant houses: Barbiche, I, xcvii; Sayers, Papal Government, 45; Schmidt, Baden-Württenberg, nos. 239–86 (1247–49). 51. Hernández and Linehan, Mozarabic Cardinal, 121–23. 52. Tangl, Die päpstlichen Kanzleiordnungen, 54, §2: “Nullus omnino notarius bullator breviator aut scriptor petitiones aliquas promovendas assumat . . .” For another such case, that of Master Johannes of S. Germano, see Stelzer, “Aus der päpstlichen Kanzlei.” 53. Heckel, “Das Aufkommen der ständigen Prokuratoren,” 296; Schwarz, Die Organisation kurialer Schreiberkollegien, 21, 58–67. 54. Linehan, “Juan de Soria,” 378–85; PP, no. 85. See also here nos. 265, 306; Hernández, Cartularios de Toledo, nos. 373–74, 419. 55. Engrossments of privileges for Cistercian Order: nos. 509 (Jun. 2), 511 (Jun. 4), 517 (Jun. 6), 518 (Jun. 8) while awaiting a bespoke privilege for Rioseco; see no. 527 (Jun. 22).

12  Introduction well as of the Premonstratensians of Bujedo de Candepajares,56 and, it would appear, anticipating Johannes Parmensis as scribe for the benefit of other parties further afield.57 Nor was he the only peninsular functionary thus occupied there. He may well have rubbed shoulders with Symeon Justus, representing the Aragonese house of Piedra O.Cist. (nos. 501–2) or with Juorinus, a figure of whom, rare in that world of invisible operators, we even have a sketch of a sort (fig. 18). Juorinus had been on the scene in May 1235, acting for Poblet (nos. 504–8).58 The variants of the cross motif on Cistercian privileges of this period (figs. 13a-b-c) may even indicate some sort of syndicate with Poblet, its reference point and archival stronghold.59 It is not clear how much, if any, of the abbot of Rioseco’s activity was centered on the papal curia, possibly a more welcoming haunt than the general chapter of the Cistercian Order for the likes of the refugee bishops of Mytilene and Chios, purveyors to his house of secondhand (perhaps cut-price) privileges, together with the abbots of the Galician houses of Melón and Meyra (nos. 356–58), though it deserves to be noticed that he was certainly active at those gatherings too, aligning with the monks of Gumiel (for whom he negotiated a privilege in 1235: no. 526) in the matter of Calatrava’s place in the hierarchy of Cistercian houses and making a sufficient nuisance of himself in that connection (“nimis oblocutus est proterve”) to merit punishment in the following year by reduction to a diet of bread and water and exclusion from his abbatial stall.60 By comparison with the Portuguese Cistercians, those members of his Order whose documentary remains are considered here seem to have been involved by the pontiff in the rough and tumble of the courts only rarely, on just twenty occasions in the first half of the century,61 and after 1254 on no more than four.62 56. Privileges for Las Huelgas de Burgos: nos. 521–23 (Jun. 18–19), Bujedo and Gumiel de Izán: nos. 525–26 (Jun. 22). 57. Thus Barbiche, Actes pontificaux, I, 430 (1233–45), Schmidt, Baden-Württenberg, II, 658 (1229– 48); Schwarz, Niedersachsen, 226 (1235–49), and Largiadèr, Papsturkunden Schweiz, I, 353 (1232), recorded as “p. R.” rather than “P R”; Nüske, “Untersuchungen,” no. 246 (also “p. R.” and with the scarcely possible range of 1232–83); Graber, Dresden, 267 (1248–49) as “p R (P R).” The distinction between “P R” and “p. R.” appears to be in the eye of the beholder. In no case listed here have both forms been reported on the same document while in all the siglum appears on the left rather than the right. 58. And in the previous year also, presumably, for the Order of Calatrava: no. 488. 59. Cf. no. 510 (for Palazuelos O.Cist.), the words “pro abbate Populeti Terrachonensis diocesis” on the fold of an engrossment for Rioseco (no. 511), and no. 506a on a Piedra copy of “Quia refrigescente”: “Privilegium cum bulla invenires in Populeto.” This is not the only sign of some sort of arrangement between Poblet and Piedra. Cf. no. 1243a. 60. Canivez, Statuta Capitulorum Generalium Ordinis Cisterciensis, ii, 158–59. Cf. ibid., 123, 145 for Gumiel’s claim in this year “super visitatione et prioratu que dicebat se de iure habere in domo fratrum Calatraviae” against the abbot of Morimond. 61. (Innocent III) nos. 87, (Honorius III) 119, 172, 189, 239, 260, 274, (Gregory IX) 394, 453, 473, 475, 488, 610, 630, (Innocent IV) 658, 783, 982, 1031, 1196. Cf. PP, I, 49. 62. (Alexander IV) nos. 1225, 1396, 1476, (Clement IV) 1661, and the second and fourth of these cases (as well as nos. 783 and 1031) had to do with the community of La Real, Mallorca (which in

Introduction  13 Indeed, while avoiding the fate of the Cistercians of Portuguese Alcobaça in having such tasks thrust upon them, in 1298 those of Poblet were themselves ministered to by members of the Carthusian Order (nos. 1932–33). Regardless of their ambivalent relationship to the legal culture of the age, however, the White Monks were sufficiently children of this world to seek copies of papal privileges whether in the papal court or otherwise, whether to protect them from summonses to litigate away from their cloisters or, as would be remarked in 1257, to defend their endowments from episcopal ambition without incurring the risks associated with transporting their originals around with them (nos. 351–52, 354–55, 1333).63 In Gregory IX’s first year, just nine months sufficed for five of its principal Dominican houses to provide themselves with copies of “Quoniam habundavit” (that pontiff’s requirement that local bishops show the Order due respect: nos. 345–46, 372, 374, 376). During Innocent IV’s pontificate, at least during its first six years, their activity increased,64 no doubt encouraged (and to a degree facilitated) by the concourse at the Lyons general council.65 In the case of the military Order of Santiago, rather than mere facility it was perhaps more a case of the spur to action provided in July 1245 by the papal deposition of Sancho II, the Portuguese monarch whose fall from grace necessitated rapid refreshment by papal confirmation of the numerous title deeds enjoyed by the Portuguese branch of the Order, which in the month of September was duly provided by the grant of a dozen privileges.66 In the first three weeks of that month the Master of the Orview of the ambitions of the archbishop of Tarragona and other mainland ordinaries was the only monastic community capable of being invoked in aid of the bishop and chapter of the place) while the fractious state of the community presided over by the prior of Leire, the first of these and recipient of no. 982, was not such as to favor quiet calm deliberation of any legal matter whatsoever: nos. 668, 1711; Goñi Gaztambide, Hist. de los obispos de Pamplona, I, 574–80, 618–22. 63. Cf. Alfonso X’s provision in 1271 of a parchment copy of a fragile paper privilege of 1258 for the church of Mondoñedo “porque esta carta era en pargamino de panno e se ronpia el obispo de Mondonnedo sobredicho pediome que ge la mandasse fazer en pargamino de cuero”: AC Mondoñedo, pergaminos sueltos, no. 42. See in 1291 Sancho IV’s similar terms for the church of Toledo: Izquierdo Benito, Privilegios reales otorgados a Toledo, no. 42. 64. To take just two examples: “Thesauro” (the constitution restricting visitation of Cistercian houses to abbots and members of the Order) was issued in May 1245 to Sobrado (no. 698); in Sept. 1246 to Poblet (no. 816); in May 1247 to Moreruela and Oya (nos. 895, 900); in June 1248 to Sobrado (no. 956); in Sept. 1248 to Herrera (no. 964) and in Sept. 1249 to La Oliva (no. 999); “Meritis vestre” or “Meritis sacre”* (permitting monks of the Order to be ordained without episcopal examination, except in cases of grave crime or severe physical disability) in May 1245 to Meira (no. 699); in Jan. 1247 to Poblet (no. 861); in May 1247 to Fitero*, Moreruela, and Oya (nos. 891, 896, 901); in June 1248 to Sobrado (no. 957); in Sept. 1248 to Herrera* (no. 968); and in Sept. 1249 to Sandoval (no. 1009). Two observations appear justified: although some elements of the stockpiling of privileges are discernible, except in the case of Poblet all such activity was confined to the summer months, and after September 1249 there was little or none of it at all. 65. In May 1245, five such privileges were acquired, along with three in Mar.–Apr. 1246; eleven in Sept.–Nov.; four in May 1247; fifteen in Jun.–Oct. 1248; and eight in Sept.–Nov. 1249. 66. PP, nos. 344–55.

14  Introduction der thought it prudent to follow suit regarding title deeds granted by the kings of Castile and León and accordingly secured twenty papal privileges, mostly to that effect.67 And now, at least in the case of the Cistercians, some proctorial identities were revealed. In May 1245 Herrera was represented by Josopus (no. 705); a year later Melón by Fr. Egidius (no. 790)68 and Fr. Petrus (no. 792); a year after that Fitero by Fr. Petrus de Alfero, monk of that house (no. 893);69 and in the winter of 1247–48 Rueda by Fr. Guillelmus de Sauzeto (nos. 926–28). In June 1248 the Cistercian cardinal, John of Toledo, was concerned about the welfare of Sobrado (nos. 956–59).70 (The “Cardinalis Albus” would remain as the Order’s main advocate at the curia into the next pontificate and beyond.)71 In October 1248, Antonius followed Petrus Garsie in the service of both Rioseco and Bujedo (nos. 971–74),72 with Frs. Petrus and Stephanus appearing for Nogales in August 1249 (nos. 994–96); and a month later J. Sancti Dei for La Oliva (no. 1004) and the “fratres de bulla” for Sandoval (nos. 1006–7, 1009–10);73 with “Michael cum Deo” in July 1250 (nos. 1042–43)74 and the abbas of Castro (Castrojeriz) between March 1249 and August 1255 (nos. 981 [i, ii], 1139– 40, 1234)75 acting for Las Huelgas and in September Petrus de Assisi (of whom more will be heard) for Palazuelos (no. 1060). For all that the late 1240s quite suddenly witnessed more self-revealing tendencies among some of those concerned with communications of this nature, as for example Herrera’s proctor Gometius in connection with other than Cistercian business,76 the proctors of other Cistercian houses, notably the Galician contingent, continued to exercise restraint in clinging to documentary anonym67. Here, nos. 732×757. 68. One of the “fratres de bulla” (cf. nos. 1006×1010) and proctor for numerous French houses of the Order in 1244–54: Baumgarten, “Zum päpstlichen Urkundenwesen,” 347–48; Barbiche, Les Actes pontificaux, I, 453; Sayers, Original Papal Documents, 551. 69. Cf. nos. 902, 1005. 70. All standard Cistercian privileges, the distinctive ink used for the dating clause on each of which perhaps implying the existence of a supply of such privileges in the keeping of the Cistercian cardinal. The same feature of no. 1089 is probably attributable to the fact that in April 1251 the curia was on the move. Cf. Diekamp, “Zum päpstlichen Urkundenwesen,” 588–89. 71. In 1258–59 as promotor of Circa sacrum (for five houses: nos. 1383, 1390, 1395, 1399, 1460) and Speciali gratia (for Poblet, as “vestri ordinis promotor assiduus”: nos. 1388–89). By 1264 his role had been assumed (or shared) by Guido, cardinal-priest of S. Laurentius in Lucina, formerly abbot of Cîteaux: no. 1596. 72. Three years before Bujedo had been represented at Lyons by Eximinus Sancii O.Cist.: no. 782. 73. The “fratres,” who functioned in the same month (Sept. 1249) for Alcobaça (PP, nos. 384–86: here nos. 1009–10), are absent from the collections of Barbiche, Schmidt, and Schwarz. 74. As well as for the Clarissas of Olite in Oct. 1246 (nos. 822–23). Cf. Mich., proctor of Buenafuente de Sistal (O.Cist.) in Jan. 1245: no. 688. 75. In Jul. 1250 the abbot, Dominicus Petri, was at Lyons, and five years later, by then a papal chaplain, was also acting at the curia for the bishop and chapter of Burgos: nos. 1041, 1235. 76. In Sept. 1248, Gometius secured a clutch of privileges for that house (nos. 964–70). Cf. nos. 902–3 of May 1247 concerning a conflict between the clergy of Cuéllar and the Franciscans of that place, for one or other of whom (it is not clear which) Gometius was acting.

Introduction  15 ity.77 And most prominently anonymous were those of the great house of Poblet. In the first half of the century only once is the identity of Poblet’s men at the papal curia revealed.78 With the pontificate of Alexander IV, however, the mask is cast aside with fr. Anselmus and then a succession of curial heavyweights appearing for the Catalan house, in particular the two Cistercians, Petrus Berengarii, who kept careful accounts especially when it came to large sums and high politics79 (though not only then and evidently for his clients’ information as well as for himself),80 and Petrus de Asisio, proctor general of the Order.81 Between 1250 and 1297, however, the latter’s appearances are markedly irregular: after 1250 there is no further sign of him until 125982 and in the next thirteen years (admittedly including the lengthy vacancy after the death of Clement IV) only one, in 1262 (no. 1528). From the following twenty-five years, during many of which the war of the Sicilian Vespers hampered relations between the papal curia and the kingdom of Aragon, thirteen specimens of his (or his firm’s) handiwork have survived, witnesses to his exertions on behalf of the Cistercian houses of Leyre (nos. 1711–12), Benifassà (no. 1752), Rueda (no. 1754), Escarpe (nos. 1800, 1807) and Montederramo (no. 2007) as well as of Poblet where he was usually coupled with “Phy” (Filippo). No less than the Cistercians, the mendicant Orders were engaged in organized bulk-buying of privileges. As to the Dominicans, Patrick Zutshi has shown that in the earliest days of the Order, in the founder’s lifetime indeed, the ffr. G. of no. 218 is identifiable as William of Monferrato, by his own account Dominic’s “principalis socius.”83 Thereafter, for almost half a century, “Predicatorum” or

77. Thus Meyra: “Ave Cist.” (nos. 699–703), “Meyra Cistercien.” (nos. 851–56); Oseira: “Meyra Cist.” (no. 975); Oya: “Oia Cist.” (no. 729), “Cistercium” (nos. 900–901); Moreruela: “Morerolo” (nos. 894–96), “Cistercium” (no. 1014); La Vega: “De Vega” (nos. 911, 1052). 78. No. 918 revealing Mag. Leonardus de S. Geminiano as Poblet’s proctor in Oct. 1247. In the previous May Leonardus had acted for the nuns of Casbas (no. 784b) and for the prior and convent of Roncesvalles (no. 893). 79. E.g., in securing the see of Segorbe for the province of Tarragona (no. 1453) and that of Toledo for a prince of Aragón (nos. 1652–54). In 1277 he added Pedro III of Aragón to his tally (no. 1761). Twenty years before he had acted for Jaume I: cf. Miquel Rosell, Regesta, no. 181, where the proctorial endorsement is described as “en letra posterior.” 80. E.g., for Poblet, nos. 1443–44 (Jun. 1259) and 1461 (Nov. 1259): “nota. ii sol. et pro qualibet in ista et tribus aliis de Populeto in una quarum fuit tenor insertus et bis R(escriben)da in grossa xiij sol. in R(escribend)a pro qualibet duos sol. in Bulla. ij sol. pro omnibus sed dominus G. b. dedit xij den. de illis”; between 1259 and 1273 for the bishop of Zaragoza, in nos. 1447, 1453, 1486, 1706; and in the autumn of 1266 for both Toledo and Zaragoza, in nos. 1652–1655a. 81. For whom and whose length of activity did the repeated name in the place reserved for proctors on the dorse of papal letters betoken an extremely long-lived individual or a syndicate (of which G. de Asisio in May 1262 [no. 1539 (i)] was another partner), see Herde, Beiträge, 133–34, 136–48; Brentano, Two Churches, 32–38. Can the “P. de Ass.” representing the nuns of Caleruega in Jan. 1238 (no. 595) really have been the same man as the proctor of Apr. 1297 (no. 1912)? 82. When he acts for the houses of Herrera, Meyra, and Monforo (nos. 1395, 1460, 1462) and the Order of Calatrava (nos. 1411, 1416). 83. Likewise, in July 1227, “fr. G(ui)ll(el)m(u)s” (no. 350): Zutshi, “Letters of Honorius III,” 279–81.

16  Introduction “Minorum” is as much information as is provided.84 On the same day in 1245 the Clarissas of Olite and those of Barcelona combined to secure engrossments of the same item and others;85 likewise those of Olite and Burgos, and Olite and Barcelona, two and five years later.86 Seven years thereafter, we find Bonaspes de Assisi engaged in restocking the privilege cupboard of the ladies of Salamanca.87 The needs of the secular churches for access to the curial levers of power at the curia were of an altogether different order, however, above all on account of the need for speedy action in anticipating or forestalling papal provision of canonries and other benefices prior to Clement IV’s decree of 1265, Licet Ecclesiarum, “by which all benefices vacant in curia were reserved ipso iure to the collation of the pope.”88 The canonist Guillelmus Durandus was a witness of the changes he described.89 Before that date the attempt of the bishop of Palencia to prevent a run on the resources of his church is illustrated by his annotation in 1247 “ad exemplar” of Honorius III’s 1223 authorization for him, perhaps in response to demands created by the then-still-thriving studium in his city, to increase the number of canons and beneficiaries in his church (nos. 285, 323). Twenty-four years later that studium had faded, but not the ambitions of those intent on extracting sustenance from the resources of the chapter. Hence the wording of Bishop Rodrigo’s endorsement (unless this was that of the Castilian cardinal Gil Torres). In any event the endorsement of the desired amendment of the measure, “Sanctorum Cosme et Damiani,” both identifies the latter’s involvement and confirms the success of the episcopal initiative at Innocent IV’s curia.90 One does not have to look far for telltale signs of the cardinal’s involve-

84. In 1265 G. de Asisio was acting as proctor for the Dominicans of Palencia: nos. 1614 (iii), 1616 (iii). In 1278 Bonaspes de Asisio for the Clarissas of Salamanca: nos. 1773–75 (as he had done twenty years before) and 1352–55, 1358–62, 1366, 1368. Apart from fr. Dominicus “procurator fratrum predicatorum in Yspania” in 1262 (nos. 1528, 1545), Michael Petri of Soria in 1288 and 1291 (nos. 1839, 1868) and “Angelus Francisci pro Angelo Interampne” in 1299 (no. 1942) the agents of the Dominican Order chose to maintain a low profile, though they were none the less active for that: see Linehan, “A Tale of Two Cities.” 85. No. 770; Fita, “Fundación,” 298, and two others (297, 299). The extent of such cooperation between Clarissan houses is a question deserving investigation by a scholar enjoying access to convents of the Order. The information provided by Ruiz de Larrinaga, “Las Clarissas de S. Catalina de Zaragoza,” lacks reference to chancery particulars. 86. Nos. 912, 912a, and 1068–70 (and footnote). Likewise the convents of Porto and Barcelona in 1257: no. 1322; Fita, “Fundación,” 453. 87. Nos. 1357–63, 1366–68. 88. Whereby the pontiff had reserved to the Roman Church “ecclesias, dignitates, personatus et beneficia” of a deceased holder “quae apud sedem ipsam deinceps vacare contigerit”: Barraclough, “Bernard of Compostella,” 488. 89. “Ante constitutionem Clementis prelati habebant suos procuratores in curia, qui quamcito contingebant vacare aliquod beneficium ad eorum collationem spectans, illud conferebant, et sepe dominum papam in conferendo preveniebant, et sibi illudebant”: Speculum Iudiciale, ed. Göller, “Zur Geschichte des zweiten Lyoner Konzils,” 84–85. 90. No. 285: “Petit episcopus Palentinus quod istam indulgentiam corrigatis sic quod non obstante iuramento possint (sic) ecclesiam suam ordinare prout viderit expedire et removeatur inde sic petentibus

Introduction  17 ment.91 But only up to a point—the point beyond which Cardinal Gil and his colleagues remained on the prowl on behalf of their own deserving young men, men such as Bishop Rodrigo indeed!—was that success assured. For despite evidence suggesting that in the last weeks of his life Pope Innocent was repenting of the excesses of the provisions system over which he had presided, and indeed, perhaps even at Cardinal Gil’s instigation, was seeking by his statute Postquam Regimini to abolish them,92 his pontifical successor and the generality of cardinals—the Hungarian Stephen of Váncsa, for one93—were not of that mind. It is interesting, however, and perhaps even significant, that at least in this corner of Christendom no original engrossment of Etsi Animarum Affectantes (no. 1203) has survived. For thirty years or more until his death in 1254, Cardinal Gil’s household provided both sanctuary and seminary for his countrymen at the curia.94 Thereafter, although the documentary record (and more often than not the back of it) reveals the association of certain cardinals with particular Spanish institutions,95 not until the end of the century was there any figure of like stature to act as host to Castilians there; certainly not Cardinal Ordoño Álvarez, the Leonese bishop of Tusculum from 1278 to 1285.96 Not until 1302, when Boniface VIII promoted the bishop of Burgos, Petrus Hispanus, to be cardinal bishop of Sabina was there another Gil Torres in post (no. 2006c [i]), although as papal referendary there is evidence of his influence at work in the promotion of particular Spanish causes from rather earlier,97 and, shadowing him as the next century began, there had already appeared Johannes Brugundi as proctor of the

facultatibus.” Whether or not these words were the cardinal’s, it must have been he or a member of his familia who returned no. 905 to the bishop. For indications of the previous relationship of bishop and cardinal see Linehan, Spanish Church and the Papacy, 148–49. 91. E.g., no. 435 regarding translation of the see from S. Domingo de la Calzada in 1232 and, fifteen years later, no. 880 concerning the new bishop of Palencia. His influence may also be suspected in the advancement of the future archbishop Juan de Medina: no. 438 (as, in view of the letter’s preservation at Toledo, may be that of Archbishop Rodrigo). 92. Cf. nos. 1168–69, 1201; Linehan, “Columpna firmissima,” 16–20. 93. See above, n. 16. 94. See, for example, no. 1041 for a list of those gathered there, bishops and proctors, in February 1250. 95. Notably, Cardinals Octavian Ubaldini for S. Isidoro, León, in 1259 (nos. 1417, 1440), Johannes Orsini for the Poor Clares of Olite in 1263 (nos. 1570, 1572), and Guido, formerly abbot of Cîteaux, for the Order of Calatrava in the following year (no. 1596). Of these, Orsini (the future Pope Nicholas III) is notable for finding a place as patron of the old curial hand, Gaufridus, in the Carmen Apologeticum’s account of curial activities (below, 25-26): “Ille tamen, qui me promovit et ante tribunal Duxit et adiecit: Flecte poeta genu! Gaietanus erat, qui cardinis instar habendo Crescit et in postis edificatur opus.” Ed. Grauert, Magister Heinrich der Poet, 140–49, lines 745–48. Cf. Kuttner, “Cardinalis,” esp. 145–52. 96. For whom see Linehan and Torres Sevilla, “A Misattributed Tomb.” 97. Nos. 1958, 1965 (as “P. Is”). Cf. Mansilla, “El cardenal ‘Petrus Hispanus.’”

18  Introduction church of Mallorca, later to flourish as the king of Aragón’s ambassador at the papal court and as the pontiff’s juristic encomiast.98 Innocent IV’s pontificate had certainly witnessed mounting business for his chancery, with the Cistercians of Poblet securing as many as fourteen privileges in the autumn of 1246 and the Dominicans of S. Pablo at Burgos even more. By and large, mendicant houses seem to have taken better care of their documents than the Cistercians, though counterexamples to both assertions are not lacking (e.g., Poblet and S. Pablo, OP) and mendicant archivists were more than averagely active in frustrating research into the issue of proctors by overwriting the chancery marks on their dorse that identified them.99 In compensation other information is sometimes provided, by the end of Alexander IV’s pontificate notes of the cost of taxation for example,100 together with (briefly) the use of red ink.101 Almost as soon as these developments were established proctors are heard complaining about their clients’ parsimony.102 Regarding the scribes of the chancery the letters listed here have little to add to the particulars previously assembled, especially by G. F. Nüske for the period post-1254, except insofar as they indicate the length of any individual’s period of service,103 or the combination of a particular scribe with a particular proctor,104 or the rare occasions on which the two functions were subsumed into the same person with the scribe himself performing the proctor’s role.105 Ordinarily, it was the proctor’s responsibility to watch out for scribal drafting slips which, unless corrected at source, could delay the process of business by months or years. In this department limits of incompetence are observable. Whereas some allowance

98. No. 1884 (Jul. 1295). This was well before Madurell Marimón catches sight of him: “Juan Burgunyó,” 272. See also Villanueva, Viage literario, xxi, 299; Cortese, “Ioannes Burgundus de Maioricis oriundus.” 99. This is certainly true of the Olite and Burgos O.P. documentation. Note also the dorse of no. 1250 with the interrogative “est tua vel cuius.” 100. By the nicest of ironies, the earliest instance recorded here seems to be no. 1217 (Sept. 1255) recording the chancery’s charge for a copy of Execrabilis, the very measure designed to rein in peculant petitioners. Cf. Barbiche, no. 751 (Jul. 1254), Sayers, no. 479 (Mar. 1255). 101. Nos. 1346 (i) and 1356 (Oct.-Dec. 1257). Likewise, in the same period, Sayers, nos. 600, 606, 608–9. The usage is not attributable to any particular scribe. In Nov. 1247 a shade of orange had made an appearance (no. 923). 102. “. . . super litteris impeditis in curia romana quia non est satisfactum illi qui fuit procurator”: no. 1250 (Jan. 1256). 103. See Appendix I, and Nüske, “Untersuchungen.” 104. E.g., Hugo V. (scribe) and Virgo Johannes (proctor) in Apr. 1257: nos. 1306–7. 105. Namely Johannes Parmensis in letters concerning Archbishop Sancho of Toledo (Jan. and Aug. 1252, and Aug. 1254): nos. 1099, 1134–35, 1189–90. As the servant of two masters by April 1255 he was in Toledo as a canon of the church, remaining intermittently active there until 1267: Hernández and Linehan, Mozarabic Cardinal, 121–22. Cf. also the coincidence of the scribe Ant. and the proctor Antonius in 1248 (nos. 971–74) and, less speculatively, the case of N. de Fractis (Nicolaus Fabalis de Fratte), scribe between 1289 and 1301 (nos. 1847, 1987b) and proctor in 1300 and 1303 (nos. 1964, 2006b); identified in both capacities in a letter of 1299 to Italian recipients: Aurora, Documenti originali [. . .] in Puglia e Basilicata, no. 63. Cf. Barbiche, “Les ‘scriptores,’” 152–53.

Introduction  19 might be made to the scribe who stumbled over the Latin for Guadalajara, Tarazona, and Calahorra (nos. 1557, 1565a),106 less sympathy perhaps was due to his possibly post-prandial colleague or colleagues responsible for the lapsus calami which rendered “supplicationibus” as “supplicationis” and required the refitting of “sententias” between the Scylla of “sentias” and the Charybdis of “sentententias,” especially in a letter intended as the supplication of the friars to enforce pontifical measures exempting members of the Dominican Order from episcopal sentences of interdict, suspension, and excommunication (no. 1458 [i, ii]). At the interface between petitioners and chancery staff there was ample opportunity for mishap. The system which was capable of preserving an allusion to (if not a quotation from) Peter of Blois107 could also garble the place name of the curia, omit a crucial word from an incipit,108 retain the service of scribes evidently past their best,109 misspell the location of the papal court,110 and in one sample of work by one of the most experienced scribes of his day even garble the name of the pontiff (as well as allowing “pratificatus” to pass muster),111 while disregarding variations in scribal usage in closely related products.112 The use of an abandoned draft to engross a mandate of excommunication (no. 1692) may indicate a sense of need for office economies or collective rustiness after a lengthy interregnum. “Aliquando bonus dormitat Homerus.” So too might “Inter certera” be forgiven on account of infectious weariness ascribable to multiple copying (no. 1839 [ix]). But it might not be forgotten. And as with the case of Guadalajara, it could have consequences. A word may be required regarding knowledge of the collective activity of scribes and of proctors across the thirteenth century. As to the first of these, on some days a demand for multiple copies of a lengthy screed might involve large numbers of chancery scribes, as for example on the occasion of the papal conferral of the kingdom of Sardinia and Corsica upon the king of Aragón in April 1297.113 In the case of the second, evidence begins to accumulate half a century earlier with annotations on the reverse of mandates recording the interaction of the proctors of the principals involved as well as the intervention of other interested parties and sometimes the identity of the cardinal acting as auditor of the matter.114 Further instances provide additional information regarding the exer106. Notable also is the repetition in Reg. Vat. 27 of the gap in the text of no. 1565a. 107. No. 295. 108. No. 1789a. 109. E.g., nos. 1954–55: “Jo. Ro.,” Johannes Romanus, for whose seriously defective work see Linehan, “Two Unsealed Papal Originals,” 246, and Appendix I. Cf. Nüske, “Unteresuchungen,” no. 163. 110. No. 1694: “Dat. anno Veteranam.” 111. No. 1025. For the scribe responsible for this, “l.p.,” see Nüske, no. 175. 112. E.g., nos. 1790b (Sy. Ber.) and 1790d (Leo): de Tutela > Tutelan; Tirasonen > Tyrasonen. 113. No. 1914. Cf. Boase, Boniface VIII, 166. 114. Nos. 745, 893 (Mag. Leonardus as proctor of Roncesvalles), 902 (the Spanish cardinal Guillelmus de Talliante, the Frenchman Odo of Châteauroux, and the Italian Johannes Gaietanus Orsini).

20  Introduction tions of various curial proctors between then and the end of that pontificate115 and beyond,116 as well as an example of the appointment of a communis iudex117 and notes of procedural arrangements and of proctorial expenditure attributable in particular to Petrus Berengarii and Petrus de Asisio,118 both of them seasoned operators with distinguished clients, as was another of that company mentioned here, Nuño Velázquez, magister scolarum of Astorga and agent of the bishop and chapter of León.119 Unusually informative is the reverse of a letter of October 1290 to Bishop Miguel of Oviedo listing the names of the proctors of various individuals to whom cautiones had been issued protecting vulnerable grants of benefice made by that prelate’s predecessor.120 The need for all practitioners, not only proctors, to have their wits about them when scanning papal documents was never more effectively demonstrated than by the papal auditor for, according to the amended note on the back of it, it was him rather than Cardinal Pietro who spotted the potentially fatal misalignment of the initial letter of the ladies of Olite’s papal privilege of protection (no. 758 [i]).121 This was not the only indication thereabouts of such wariness.122 In 1263 the papal corrector was quick to intervene and order the insertion of the customary diaresis before the roll-call of archbishops and others, recipients of letters for the military orders of Santiago and Calatrava.123 By whatever means, in 1244 the ladies of Salamanca’s man at the curia had secured the services of the same official in penning a mandate for their protection,124 while toward the end of the century his successor in title, Johannes Romanucii, was awarded a canonry at Cuenca, doubtless in anticipation of services to be rendered to that church.125 The memorandum “queritur in quo sint socii” 115. Nos. 943, 1077a, 1097, 1143, 1164, 1177, 1179. 116. Nos. 1209 (ii), 1250 (ii), 1411, 1661, 1680, 1725, 1740, 1791, 1931. 117. No. 1528. 118. Nos. 1444, 1447, 1453 (i, ii), 1461, 1486, 1610 (i), 1653, 1706, 1906. As to the latter, cf. Grauert, Magister Heinrich der Poet, 254–59. 119. No. 919 (ii). See also no. 1041. Nuño had learned discretion since his student days at Vercelli when he had been induced into joining the Dominican Order while in his cups: Linehan, Spanish Church and the Papacy, 284–85. Cf. Southern, Western Society and the Church, 293, where the magister scolarum of Astorga’s indiscretion is debited to the “schoolmaster of Asti.” 120. No. 1862. 121. Notably, its replacement (no. 963) was dated exactly three years after the “remitted” item. For Cardinal Pietro Capocci (whose particular association with mendicant ladies may have escaped notice hitherto), see Paravicini Bagliani, Cardinali di curia, 300. 122. In their indult of May 1250, allowing them the sacraments during an interdict possibly it was the breaking of the word “in-terdictum” (no. 1037 [i]) between two lines that occasioned its rewriting (no. 1037 [ii]). 123. Nos. 1554–55: “a[r]ch[iepiscopi]s. cor. a.s.” 124. No. 678: “S. cor.,” Scambius, corrector litterarum apostolicarum. See Schwarz, “Der Corrector Litterarum Apostolicarum,” 126. A different eagle eye was responsible for tidying up a privilege in favor of the Dominican nuns of Caleruega in 1258: no. 1375. 125. Schwarz, 128–29; no. 1842a; Reg. Bon. VIII, 4882 (DzSzB, no. 945) (Oct. 1302); recorded by Fawtier, Registres de Boniface VIII, IV, xxvi, as canon of Conques.

Introduction  21 on another Cuenca item (no. 394) was presumably entered by someone in the papal chancery rather than by one or other of the mandate’s recipients. By contrast, the reason why the work of the novice responsible for “Sisterciensis” and “kalendas” (for “kalendis”) was adjudged unexceptionable was doubtless that no one at Poblet was interested in profiting from the bishop of Morocco’s initiative in pursuit of the matter which he had raised (no. 1273).126 Alongside signs that a watch was being kept on products of the papal chancery,127 elsewhere there were sure signs of an absence of quality control.128 Equally evidently, neither was anyone at the time troubled by the use of secondhand parchment for papal letters (nos. 1692, 1742, 1864), this perhaps in some measure associated with the rising costs of documentation at the papal chancery—by as much as twenty-five percent for standard privileges between 1272 and 1276 (nos. 1704, 1751–53). Indications of the pressure under which chancery clerks were operating are not lacking, especially when the whole of Christendom had to be addressed, as on the collapse of the Latin Kingdom of Jerusalem in 1291 when a hundred copies of Nicholas IV’s mandate on the subject were required without delay.129 Toward the end of our period the scribes’ obiter sometimes suggest something of a sense of urgency: “Be quick about it” and “Get it done by vespers if you can” (no. 1933a). Other symptoms of similar circumstances include the folding of letters with the ink still wet (nos. 963, 976), clerical confusion between Palencia and Plasencia, and in the same case the cramming in of text contrary to all the rules (no. 1018–19). Proctors in particular needed to be on the qui vive. The archbishop of Toledo’s plainly was in March 1217 in causing his master’s authority in the diocese of Segovia to be reinforced, and doing so within a fortnight, far too soon for him meanwhile to have received fresh instructions from home (nos. 135, 137). This was Fortunius’s predecessor, the archdeacon of Talavera, known to us only as “C.” (no. 140), who in the following January was at it again, ­double-checking the security of all the working parts of the archbishop’s latest array of legal instruments. A conscientious operator, he deserves to be known by more than just an initial, akin to Sigüenza’s man “Johannes” who in 1230 would be found checking for watertightness the details of a settlement in that church (nos. 407, 409). It was a proctor of that caliber who ensured that the defective mandate in a particular case found its way into the archive of an interested party. That was 126. Note the intriguing proctorial allonym here: “Sum modo cum filio.” 127. As indicated by comparison of the text of the two engrossments regarding justification for the dean of Toledo’s study leave in 1263: see n. 47 above. 128. E.g., in 1265 and 1283 an impossible date (no. 1612) and variant spellings of a Lleida archdeaconry (nos. 1804–6). 129. “R/ Armannie unam de curia quamcito quia debent fieri cito et citius”: no. 1876 (i); also nos. 1914, 2006b. Cf. Déprez, “Recueil,” 287, concerning another heavy workload; and the constitution of the Dominican Order, “Virtute conspicuos,” represented here by just one exemplar, no. 1895.

22  Introduction Berengarius de Azanuy (no. 1955). At the other end of the proctorial spectrum was Astorica, who was responsible for failing to secure registration of the bishop of Astorga’s probably not trivially inexpensive papal privilege of protection against letters of provision.130 In the final decades of the century, communication between the papacy and the peninsula became more problematic, in particular for Aragón in the aftermath of the Sicilian Vespers and for Castile following the Infante Sancho’s rebellion against Alfonso X and his uncanonical marriage.131 Although in a case such as this, in which the survival of material has depended upon all manner of contingencies, it would be absurd to adopt a statistical approach, it is nonetheless evident that between 1272, two-thirds of the way through our period, and the end of it, the rate of survival is well below half that evident since 1198. The means of communication were narrowing. With the Infante Sancho, excommunicated for marrying his cousin and rebelling against his father, responding by declaring the possession of papal letters in that kingdom a capital offense,132 after 1282 the materials for our investigation shrink to a vanishing point, while in that of Aragón the abbey of Poblet hastened to secure papal confirmation of its privileges for the first time in a generation.133 Small wonder that the autumn of 1283 found the Burgos Dominicans fearful for the safekeeping of the originals of their papal privileges and at pains to secure dispensable copies (no. 1333). Apart from a faint splutter of activity in the following winter (nos. 1805–6), that seems to have been their last communication until 1297 (no. 1903). For proctors therefore these were hungrier years. Whereas in earlier days non-Spaniards had served widely dispersed Spanish interests,134 and at least some Spaniards had tended to concentrate on particular regions,135 as indeed they continued to do,136 the appearance now was rather of the preeminence of the big beasts, the “tres leones magnos” against whom another of the heavyweights, the writer of the letter home to his undeserving clients, the dean and chapter of Navarrese Tudela, complained in a testimony the rarity of which serves rather to enhance the interest of the tidings it conveyed. 130. No. 1046. Astoricen., the proctor who five years earlier had operated tirelessly on behalf of the Master of Santiago (nos. 732×760) was possibly the bishop of Astorga, Pedro Fernández, if not Nuño Velázquez in disguise. 131. Cf. nos. 1841, 1865. 132. “. . . que cualquier que estas cartas trojiese que le matasen con ellas”: Crónica del Rey D. Alfonso Décimo, 65a; Hernández and Linehan, Mozarabic Cardinal, 234–35. 133. No. 1797. Cf. no. 1289 (Dec. 1256). 134. E.g., Jacobus of Fiesole working for both Córdoba and Roncesvalles in the late 1240s: nos. 812, 908, 1028–29, 1051. 135. Slightly later such was the role of Petrus de Deo as proctor of the bishops of Mondoñedo, Astorga, and Ourense as well as Las Huelgas de Burgos: nos. 1081, 1103, 1151, 1186. He has not been detected working for non-Spanish clients whereas his Italian contemporary B(artoloneus Leonis) de Benevento (active 1253 to 1274) certainly did: Schmidt, Baden-Württenberg, II, 692. 136. Martinus Lucensis (of Lugo), for example, between 1296 and 1302, principally for Galician clients (nos. 1893, 1936–37, 1990, 2000) but also for others (nos. 1985, 1992, 1995).

Introduction  23 The little settlement of Azanuy in the diocese of Huesca may have served as something of a seminary for proctors. In 1317 the imposing monastery of Montearagón would be represented in that capacity by Johannes de Azanuy.137 His predecessor, Berengarius, had been active on behalf of an impressive and widespread array of clients, starting in 1276 with the Church of Nuestra Señora del Pilar at Zaragoza (no. 1760) and between then and 1300 proceeding by way of prelates of Zamora, Tarragona, Seville, and Córdoba (nos. 1788, 1852, 1861, 1931, 1986–87)138 to the Poblet portfolio which between December 1272 and May 1298 had been the preserve of Pietro de Assisi acting in fifteen of the seventeen issues concerning Poblet (nos. 1704×1981). On the latter date in another such case we find Berengarius de Azanuy exercising a watching brief on behalf of the church of Tarragona.139 In March 1300, he and Pietro shared Poblet’s burden.140 Meanwhile he had accumulated further clients, including an archdeacon of Oviedo, the bishop of Huesca, and the chapter of Jaca on his own home territory.141 He had a thriving practice, though not all his customers were mitred. We find him acting for a “perpetual portionary” of the Church of Santiago (Madrid) (no. 1864) and in August 1291, with papal Orvieto on the point of meltdown on account of recent reverses in the Holy Land, he appears conscientiously engaged on behalf of the dean and chapter of Tudela in connection with their dispute with the abbot of Bujedo (nos. 1878–79). Berengarius wrote during a papal vacancy but because it is undated we cannot say whether his jeremiad to his Tudela clients was occasioned by the Bujedo case. Be that as it may, whatever the cause, the proctor had had more than enough of his clients. How was he supposed to function and keep the wheels properly oiled? Those in his pay needed paying. “You know full well, gentlemen, how generous I was with you when my lord, the bishop of Tarazona142 engaged me to represent you, recommending your business to me as though it were his own. I acted as a faithful proctor laboring and striving as hard as anyone might to ensure that your letters were issued.” Concerning the £20 salary claimed on Tudela’s account by Egidius Petri de Pertusa (his near neighbour back home)143 he had secured the other’s agreement to the abbot of S. Sernin, Toulouse as arbiter and when Egidius had re137. AHN Clero, carp. 660/1. 138. With reference at no. 1987 to six “pairs of letters” for Córdoba “auscultata per me J.f.” 139. No. 1931: “P. de Asisio imp(etravit) fiat citius Berengario de Açanis pro . . episcopo [sic ] et ecclesia Terraggconen.” Can these last words really have been written by a Spaniard? 140. Nos. 1972–84. By Dec. 1302 the baton had passed to J(ohannes) de Ancona, a proctor with long experience of monastic business (no. 2004); Schmidt, Baden-Württemberg, II, 703. 141. Nos. 1852, 1954–55, 1998. 142. Greater the pity that the Tarazona archive has perished. Of the handiwork of Egidius Petri the present survey has provided only two traces: no. 1766 (and footnote). For his representation of the bishop of Zaragoza before the auditor in 1277, see Herde, “Ein Formelbuch Gerhards von Parma,” 274. 143. Azanuy and Pertusa are both in the diocese of Huesca, situated about twelve miles to the southeast and west of Barbastro respectively.

24  Introduction fused the compromise suggested (which he had been willing to finance) had pleaded their case before the auditor litterarum contradictarum. There Egidius had come off worse, finishing up hoisted with his own petard to the great delight of the abbot and others.144 And, as his clients were doubtless well aware, in view of their indebtedness to him rather than assisting them it had been open to him to “contradict” them and their business. Another of the curialists with whom Berengarius interacted was Master Andreas de Setia, a very big lion who had acted for the military orders of Calatrava and Santiago since 1263 (for the latter a year of constitutional crisis: nos. 1580– 87) and would continue to do so until at least 1300.145 Prior to Master Andreas’s arrival on the scene the Order of Santiago’s proctor had been represented by the sign of the sword, the sign of a conscientious agent, but one whose concern to retain cancelled documentation was not invariably matched by results.146 The deal that Berengarius had done with Andreas on Tudela’s account had left him 243 silver grossi worse off:147 a very substantial sum. “Quid plura?,” he asked: in the circumstances a good question. Which he then proceeded to answer himself: You know perfectly well that you have not sent the salary due to me but only empty promises that as soon as there is a pope148 you will send a mountain of money. . . . This will not do. I cannot pay my creditors with wind, as you have been paying me. This has been going on now for five years. As was once said, Pharaoh’s heart is hardened [Ex 7:13]. And Garsias Eximini de Turrillis now urges me most insistently to oblige him by impetrating for you and assures me that he will press you to send me my money and salary. So I have prepared your petition and he is pleased with it. . . . But your letters provide no detail. Why have you not sent me a copy of your appeal or explained what it is that you are objecting to in the procuration? You write in general144. “. . . Et licet ego reputarem me gravatum volui solvere set predictus E. noluit acceptare. Deinde redimus ad iudicium et alegavi quod ecclesia [scil. Tudela] erat in malo statu propter guerram et quia est in frontaria. Duravit diu set per sententiam auditoris habuit VIII. florinos de auro tantum, quos ego solvi ei de bursa mea, de quo predictus dominus abbas et plures alii fuerunt valde gavisi quia ipse E. noluerat acceptare compromissum”: AC Tudela, caj. 41, leg. 26, no. 19 (ed. Linehan, “Spanish Litigants,” 500–501). Cf. Linehan, Spanish Church and the Papacy, 289–91. In May 1278 he was also acting for the monastery of S. Juan de la Peña: Durán Gudiol, “Documentación pontificia,” no. 117. 145. Nos. 1556×1971: more than thirty sightings including among his clients the Spanish Cardinal Gonzalo Pérez in 1298–99 (nos. 1940×1946) and the Portuguese Order of Avis (for which he impetrated in 1274 as “procurator interimus”: no. 1740). In 1276, he had shared with Berengarius responsibility for N. S. del Pilar, Zaragoza: nos. 1759–60. See also Hilger, Verzeichnis Österreich, 384; Aurora, Documenti originali, 321. 146. As in the case of the ongoing litigation between the Order and the prior of Uclés in 1250 when the mandate secured by him in replacement of a defective item was accepted by him regardless of the spelling mistake it contained in the pontiff’s own name: nos. 1024–25. Since 1253 proctorial services had been provided by Master Hugolinus. 147. “Et istis tribus”—Egidius, Andreas, and Johannes de Trebis—“solvi pro vobis de bursa mea XXX et quatuor florinos de auro.” For the third of these, see nos. 1763 (acting for or against Tudela in 1282), 1795. 148. The letter’s date (“die mercurii proxima post festum Sancti Johannis Baptiste”) would seem to indicate the summer of 1292, before the election of Celestine V.

Introduction  25 ities, even regarding the judges to be appointed. Brevity such as this is bad, especially when it comes to the question of judges and the other side raises some lawful objection as to the place for the hearing (or judges)149 since in such cases many possibilities are needed. If you only knew all that I have had to put up with for you.

“Etenim quanta ego sustinui pro vobis utinam vos sciretis”: the proctor’s lament. Like Petrus Berengarii before him, Berengarius was careful about keeping a note of his expenses. Rightly so, for without ready money all gates at the curia were barred.150 So the proctor’s lament deserves to be placed alongside the many generations of complaint concerning Berengarius and his kind whose names for the most part are written in water. One, whose career took him from Galician poverty via a proctor’s lot at Innocent IV’s curia and, as “Magister Aprilis,” from the offices of archdeacon of Salamanca and of ultramontanorum scolarium rector at the Bologna studium to the Catalan see of Urgell, has had ascribed to him not only a role in but also the very authorship of the Carmen Apologeticum interlocutoribus Gaufrido et Aprile concerning the proctors and their world, first published by Jean Mabillon in 1685: an identification which, if correct, would provide those verses with additional edge.151 The description there of the disgrace of that greater lion still, Petrus de Asisio (“cuius nequiciam publica fama refert”), provides the ingenuous tyro Aprilis, “Hyspana gente profectus,” with his cue for inquiring whether curial proctors might be trusted or were inevitably intent on lining one another’s pockets: Estne fides aliqua procuratoribus illis? Qui se credit eis, non bene tutus erit. Audivi quod dant adversis partibus arma, Et sic occulte munus utrimque petunt . . . Nescio nec credo. Sed talia verba frequenter Audio . . .152

Whether or not the author or subject of the Carmen was indeed the proctor of no. 1125 here, ingenuous he certainly was, repeating as a matter of fact the old saw that, like some of his country’s contemporary cathedral archivists, at least in principle the supreme pontiff of his day was always available to petitioners turning up bright and early straight after High Mass.153 Whether or not Gaufridus was better justified in his promotion of the papal curia as a wholesome refuge154 than the other was in his skepticism and awareness of the need 149. The words “et iudices” are added above the line. 150. Teste Linehan, “The Will of Synibaldus de Labro,” 138–40. 151. Linehan, “La carrera del obispo Abril de Urgel,” esp. 180–85; Maffei, “Un trattato di Bonaccorso degli Elisei,” 86–89. 152. Grauert, Magister Heinrich der Poet, 171–74, lines 143–52. 153. Ibid., lines 899–900: “Quisque mane Patri postquam sacra missa peracta est, Venerit, admittet pervia porta virum . . .” 154. Ibid., lines 89–92:

26  Introduction for recourse to the oilcan to keep matters moving there,155 the material evidence reviewed in these pages remains fruitful for the glimpses that the exercise provides of the many departments of the Western church it serviced, some of them less familiar than others: the demands, for example, of a legal system which in the case of Castile required churchmen from the north and center of the kingdom to travel to its southernmost limits, there to undertake research into the extent of the diocese of pre–711 Córdoba (no. 1035); the heavy cost reported in the same year by the monastery of Eslonza of providing for the number of converts from Judaism (no. 1036); the continuing transfer of ecclesiastical resources to churchmen and their illicit families, as at Palencia regarding the extension of the practice (or the consequences) of concubinage in the four years after 1225 (no. 322; cf. no. 391), and in 1255 the near coincidence, as of effect and cause, of the constitution “Execrabilis,” Alexander IV’s measure designed to limit proliferation of the papal provision of benefices, and on the very next day his authorization of the studium generale of Salamanca, a development itself guaranteed to necessitate such proliferation (nos. 1217, 1219). Likewise Rome’s concession to the peninsular churches of exemption from intervention in their affairs and the subsequent erosion of such largesse by means of exception to such exemptions (no. 1076, etc.) thereby placed the papacy itself “in danger of strangulation in its own classificatory thicket of sanctions and beneficial exceptions,”156 leaving its potential beneficiaries as exposed as ever to the harshness of the elements and, as the abbot of Montearagón had cause to reflect in 1291 (no. 1870), for all the luster of its opportunities a center as much to be avoided as to be hurried to. Collected over the last fifty years or so and covering a period of history less than twice as long as that, the material described here provides insights into Spanish matters great and small, from the king of Aragon’s anticipation of the Second Council of Lyons, for example, to scuffles at the gate of the headquarters of the Order of Santiago.157 Si vieillesse pouvoit, perhaps more might have been attempted and sooner achieved. “Forsan et haec olim meminisse juvabit,” I perhaps murmured in order to support my failing faith after so many hours of “Aurea sunt illic, Aprilis, secula, Roma Urbs sacra, vena boni, mellea dona fluit. Nulli queri poteris postquam perveneris illuc: Omnibus hec Urbs est deliciosa bonis.” 155. Ibid., 365–66, lines 107–8: “Insolitus timeo ne me distemperet aer Et mea Tuscus ibi presbyter ossa tegat . . . Preterea video, quod si non ungitur axis, Tardius inceptum continuatur iter.” 156. PP, I, 64. 157. Nos. 1020, 1707.

Introduction  27 fruitless frustration. I am rather more inclined, however, to suspect that I would have chosen to make mine the words of the dean of Tarazona in 1307–8 on returning from royal duty at the papal curia: “I have passed through fire and flood. Oh, for a place in the shade.”158 For after all those thousands of hours of labor and of waiting to resume it, even the real (or was it imagined?) sound of the returning canon archivist’s footsteps on the floor of the otherwise l­ittle-visited Gothic sacristy may eventually lose its power to entice.

158. “Transivi per ignem et aquam et utinam in refrigerium veniam”: Finke, Acta Aragonensia, I, p. cliii, note 6.

Innocent III (1198–1216)

Innocent III

[Innocent III was crowned on 1198 Feb. 22.] 1  Rome, St. Peter’s, 1198 Apr. 15 Innocentius III “venerabilibus fratribus . . Toletan. archiepiscopo et suffraganeis eius.” Mandate to receive the legate Rainerius “virum probate vite et conversationis honeste,” sent to Spain to regulate the matrimonial situation of King Alfonso IX of León1 and other matters. Dat. Rome ap. S. Petrum, XVII kal. maii, pont. a. I. “Licet magnus”2

AC Toledo, A.6.G.1.8. Bulla cum filo can. A tergo, in med. pagina: Ranerio legato inversus: Tolletan 1. Linehan, History and the Historians, 255–57. 2. “Licet magnus dominus et laudabilis nimis [Ps 47:1], omnipotens et excelsus in celis habitet, et potestas eius extendatur a mari usque ad mare et a flumine usque ad terminos orbis terre [Ps 72:8], immo nullus terminus excludatur, sed ad nutum ipsius omnia disponantur, ad operandam tamen salutem in medio terre se ipsum exinanivit formam servi accipiens in similitudinem hominum factus, et habitu inventus ut homo, ut ad suscipiendam doctrinam evangelicam non potestate sed humilitate potius induceret auditores. Ipse etenim auctor novi et veteris testamenti ut confunderet fortia humilia frequenter elegit [1 Cor 1:27], in veteri sinagoga, in patriarchas et reges de post fetantes [Ps 77:70] assumens, et in nova ecclesia gentium in apostolos eligens piscatores. Qui cum ecclesiam sponsam suam prole multiplici fecundavit, ponens filios eius sicut novellas olivarum in circuitu mense sue [Ps 127:3], Nos quos ipse, licet immeritos, erexit de stercore, et de pulvere suscitavit [cf. Ps 112:7], et Petri voluit solium obtinere, quamvis maioris auctoritatis viros utpote cui tamquam capiti universa membra ecclesie obsequntur, in partem Ispaniarum ad pacem inter principes reformandam et dissolvendas colligationes iniquitatis destinare possemus, dilecto tamen filio nostro fratri Rainerio viro probate vite et conversationis honeste, humili videlicet et quieto et trementi verba domini in quo nobis bene complacuit, exemplo eius qui se humiliavit et elegit humilia huius onus sollicitudinis duximus iniungendum, qui humiles humiliter foveat et puniat fortius contumaces. Ideoque fraternitati vestre per apostolica scripta mandamus quatinus ipsum benigno recipiatis et tractetis affectu, quicquid contra karissimum in Christo filium nostrum Castelle et Legionen. reges illustres si contractum incestus quem nuper inter se contra Deum et sanctiones canonicas contraxerunt retractare noluerint, quicquid etiam contra Sarracenos, et pro pace inter principes reformanda, id etiam quod contra . . illustrem regem Navarre qui treugas quas cum dicto rege Castelle fecerat fregit, et castella fidelitatis occupavit per violentiam vel [overwritten] si cum Sarracenis sicut accepimus coniuravit, quicquid etiam inter eos propter hoc duxerit statuenda recepturi humiliter et inviolabiliter observaturi. Super hiis autem omnibus exhibeatis ei salubre consilium et expediens auxilium impendatis, scientes quod quicquid super hiis statuerit ratum habebimus et sententiam quam in contumaces tulerit faciemus auctore Domino inviolabiliter

28

Innocent III (1198–1216)  29 2–3 VACANT 4  Rome, St. Peter’s, 1198 Apr. 17 Innocentius III “venerabili fratri . . Çemoren. episcopo et dilectis filiis . . abbati Saltus Novalis et . . priori Sancti Marci.” Mandate to bishop of Zamora, abbot of Sandoval, and prior of S. Marcos (León) to execute judgment of Pope Lucius III concerning archdeaconry of Triacastela in favor of church of León and against church of Lugo. Dat. Rome apud S. Petrum, XV kal. maii, pont. a. I. “Cum sicut”

AC León, 1284. Bulla cum filo can. Ed. Fernández Catón, CD León, no. 1737, whence DzSzL, no. 99 5  Rome, St. Peter’s, 1198 May 29 Innocentius III “venerabili fratri . . episcopo Zamoren. et dilectis filiis . . abbati Saltus Novalis et . . priori Sancti Marchi in Legionen. dioc. constitutis.” Mandate to bishop of Zamora, abbot of Sandoval, and prior of S. Marcos (León) to determine disputes between church of León and abbot of Valladolid over church of Villaescila and church of León and abbot of Sambanos over church of Triacastela. Dat. Rome apud S. Petrum, IV kal. jun., pont. a. I. “Significavit”

AC León, 418. Bulla cum filo can. Ed. Fernández Catón, CD León, no. 1738, whence DzSzL, no. 100 6  Rome, St. Peter’s, 1198 Jun. 4 Innocentius III “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . archidiacono Zamoren. et Didaco priori de Morerola.” Mandate to bishop and archdeacon of Zamora and Diego prior of Moreruela to determine dispute between bishop of León and abbot of Sahagún concerning jurisdiction “super ecclesiis de burgo et cauto” of Sahagún after Pope Celestine III had ruled in favor of abbot on the basis of false information. Dat. Rome apud S. Petrum, II non. jun., pont. a. I. “Ex parte Legionis”

AC León, 1289. Bulla cum filo can. Ed. Fernández Catón, CD León, no. 1739, whence DzSzL, no. 101; Hageneder, I, no. 253 (from RV 4) 7  Rome, St. Peter’s, 1198 Jun. 10 Innocentius III “venerabili fratri . . episcopo Calagurritan. et dilectis filiis . . Legeren. et de Oliva abbatibus.” Mandate to bishop of Calahorra and abbots of Leire and La Oliva to determine complaint of prior and canons of Tudela that Templars and Hospitallers at time of general interdict are burying their parishioners and that “monachi S. Crucis” receive them ad divina and usurp obventions and iura ecclesiastica due to them. Dat. Rome apud S. Petrum, IIII id. jun., pont. a. I. “Significarunt nobis”

AGN, Tudela, no. 4. Bulla cum filo can. observari.” This is the letter to which the pontiff referred on the following day in which “dedimus in mandatis ut tam turpem contractum abominabilem in conspectu Domini . . . revocent”: a letter which, Mansilla mistakenly reports (Doc. Inocencio III, no. 138), “no se conserva.”

30  Innocent III (1198–1216) 8  Rome, St. Peter’s, 1198 Jun. 22 INNOCENTIUS III “dilectis filiis . . priori et capitulo Tutelan.” Indult to prior and chapter of Tudela to celebrate behind closed doors at time of general interdict, “exclusis excommunicatis et interdictis non pulsatis campanis submissa voce.” Dat. Rome apud S. Petrum, X kal. jul., pont. a. I. “Facienda est viris” – “concessionis”

AGN, Tudela, no. 5. Bulla cum filo ser. 9  Rieti, 1198 Jul. 27 INNOCENTIUS .  .  . DILECTIS FILIIS PETRO ABBATI PREMONSTRATENSI ET CETERIS ABBATIBUS ET CANONICIS PREMONSTRATENSIS ORDINIS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS IN PERPETUUM. Solemn privilege for Premonstratensian Order. (R) Ego INNOCENTIUS etc. (BV) – Subscribunt 11 cardinales. Octavianus Hostiensis et Velletren. ep.; Petrus Portuen. et S. Rufine ep. || Petrus tit. S. Cecilie presb. card.; Jordanus S. Pudentiane tit. Pastoris presb. card.; Guido S. Marie trans Tiberim tit. Calixti presb. card.; Hugo presb. card. S. Martini tit. Equicii; Soffredus tit. S. Praxedis presb. card. || Gerardus S. Adrani (sic) diac. card.; Gregorius S. Marie in Aquiro diac. card.; Gregorius S. Georgii in Velum Aureum diac. card.; Petrus S. Marie in Via Lata diac. card. Data (sic) Reate per manum Raynaldi domini pape notarii, cancellarii vice agentis, VI kal. aug., indictione prima, anno dominice incarnationis M.C.XC.VIII, pont. vero d. Innocentii pp. III anno primo. “In eminenti apostolice” – “constitutionis”

AHN Clero, carp. 3436/7 (N. S. de Retuerta O.Praem., Valladolid) Ed. Hageneder, I, no. 331; contemporary copy in four columns3 10  Rome, Lateran, 1199 Apr. 12 Innocentius (III) “venerabili fratri . . Cesaraugustan. episcopo.” Mandate to determine complaint of bishop of Huesca that clergy and “presbiteri seculares” of Montearagón spurn his jurisdiction by ignoring his interdict. Dat. Laterani, II id. apr., pont. a. II. “Querelam venerabilis”

AC Huesca, 9–125. Littera clausa. Membrana macula.4 Ed. Durán Gudiol, CD Huesca, no. 551 11  Rome, Lateran, 1199 Apr. 28 INNOCENTIUS . . . MAGISTRO . . ET FRATRIBUS ORDINIS DE CALATRAVA TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS SECUNDUM ORDINEM CISTERCIENSIUM FRATRUM VIVENTIBUS IN P. P. M. Solemn privilege for Order of Calatrava. (R) Ego INNOCENTIUS etc. (BV) – Subscribunt 16 cardinales. Octavianus Hostiensis et Velletren. ep.; Petrus Portuen. et S. Rufine ep.; Johannes Albanensis ep. || Pandulfus Basilice XII apostolorum presb. card.; Petrus tit. S. Cecilie presb. card.; Jordanus S. Pudentiane tit. Pastoris presb. card.; Guido S. Marie trans Tiberim tit. Calixti presb. card.; Hugo presb. card. 3. Damage between cols. 3 and 4 at lines 16–22, 41–52/59. 4. Lines 8–9/12.

Innocent III (1198–1216)  31 S. Martini tit. Equitii; Cinthius tit. S. Laurentii in Lucina presb. card.; Johannes tit. S. Prisce presb. card. || Gratianus SS. Cosme et Damiani diac. card.; Gregorius S. Marie in Aquiro diac. card.; Gregorius S. Georgii in Velum Aureum diac. card.; Gregorius S. Angeli diac. card.; Nicholaus S, Marie in Cosmidyn diac. card.; Centius S. Lucie in Orthea diac. card. Dat. Laterani per manum Rainaldi domini pape notarii, cancellarii vice agentis, IIII kal. maii indictione secunda incarnationis vero dominice anno M.C.XC.VIIII, pont. vero d. INNOCENTII pp. III anno secundo. “Quociens a nobis”

AHN, OO. MM. carp. 102/1 (Melés). Membrana mutilissima SB 40; ed. Hageneder, II, no. 51 (53) (from RV 4); Mansilla, Inn. III, no. 186 12  Rome, Lateran, 1199 May 14 INNOCENTIUS (III) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopis episcopis et dilectis filiis abbatibus, prioribus et ceteris ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.” Apostolic protection for S. María de S. Salvador de Cañas. Dat. Laterani, II id. maii, pont. a. II. “Non absque dolore”

AHN Clero, carp. 1023/22 (Logroño, Cañas). Bulla dep., extat filum ser. 13  Rome, Lateran, 1199 May 14 INNOCENTIUS (III) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopis episcopis et dilectis filiis abbatibus, prioribus et ceteris ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.” Apostolic protection for Aguilar de Campóo (O.Praem). Dat. Laterani, II id. maii, pont. a. II. “Non absque dolore”

AHN Clero, carp. 1650/6 (Aguilar de Campóo O.Praem, Palencia). Bulla dep. 14  Rome, Lateran, 1199 May 20 Innocentius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilecto filio . . cantori Segobien.” Mandate to bishop and precentor of Segovia to press clergy of Arévalo to make payment of catedrático being withheld from bishop of Ávila. Dat. Laterani, XIII kal. jun., pont. a. II. “Ex parte venerabilis”

AHN Clero, carp. 19/8 (Catedral de Ávila). Bulla dep. SB 43 15  Rome, Lateran, 1199 May 28 INNOCENTIUS III “venerabilibus fratribus . . Toletano archiepiscopo et suffraganeis eius.” To archbishop of Toledo and suffragans deploring mutinous conspiracies of parish clergy5 and prohibiting all such associations. Dat. Laterani, V kal. jun., pont. a. II. “Cum omnibus Christi”

AC Toledo, A.6.G.1.10. Bulla dep., extat filum ser. 5. “. . . in tantam sunt prolapsi nequiciam ut vobis obedire contumaciter contradicant novas et detestabiles conspirationes et coniurationes pretextu confratriarum adversum vos ineuntes et sub tali forma malignam simulantes astutiam, fratrias et conventicula sua congregant, vocati venire negligunt, interdicta vestra servare recusant et consueta et debita servitia vobis subtrahere moliuntur.”

32  Innocent III (1198–1216) 16  Rome, Lateran, 1199 Jun. 2 Innocentius III “dilectis filiis . . abbati de Villa Maiori et . . Martino archidiacono Burgen.” Mandate for abbot of Villamayor de Treviño and Martin archdeacon of Burgos to hear and determine complaint of archbishop of Toledo against bishop of Ávila “super quibusdam ecclesiis Toletane dioc. ab eodem episcopo iniuste detentis.” Dat. Laterani, IIII non. jun., pont. a. II. “Causam quam”

AC Toledo, X.2.D.1.2. Bulla cum filo can. 17  Rome, Lateran, 1199 Jul. 12 INNOCENTIUS (III) “dilectis filiis . . abbati et conventui S. Facundi.” Confirmation of patrocinium of abbot and convent of Sahagún over church of S. Bartolomé de Medina del Campo. Dat. Laterani, IIII id. jul., pont. a. II. “Justis petentium” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 908/7 (Sahagún, León) SB 60; ed. DzSzL, no. 106 18  Rome, Lateran, 1199 Nov. [25] INNOCENTIUS (III) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis ac dilectis filiis abbatibus, prioribus et ceteris ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.” Mandate to archbishops etc. to excommunicate those doing violence to S. María de Oseira or its properties. Dat. Laterani, [VIII] kal. dec., pont. a. II. “Non absque dolore”

AHN Clero, carp. 1511/14 (Oseira O.Cist., Orense). Membrana macula. Bulla dep., extat filum ser. Ed. Portela Silva, La colonización cisterciense en Galicia, no. 19 19  Rome, Lateran, 1200 Mar. 6 Innocentius III “venerabili fratri . . Oscen. ep.” Mandate to bishop of Huesca to bless Templars’ chapel and cemetery at Huesca as previously instructed to do (at whose failure to comply with which “vehementer miramur”) and to compel W. de Castelloazolo to repay the eight hundred bizancios owed them. Otherwise, the bishop of Lleida is primed to intervene. Dat. Laterani, II non. mart., pont. a. III. “Sicut dilectorum”

AC Huesca, 6–385. Littera clausa. Bulla cum filo can. A tergo: Oscen. episcopo in [. . .] Milicie Templi Ed. Durán Gudiol, CD Huesca, no. 575 20  Rome, Lateran, 1200 May 25 Innocentius III “venerabili fratri R. Seguntino ep.”

Ed. Minguella, Hist. Sigüenza, I, 508 (misdated). Destroyed in 1937 according to F. G. Peces Rata, letter of July 26, 2015

Innocent III (1198–1216)  33 21  Rome, Lateran, 1201 Mar. 28 Innocentius III “venerabilibus fratribus Oxomen. et Secobien. et dilecto filio G. Lombardi Palentine ecclesie archidiacono.” Mandate to bishops of Osma and Segovia and G(eraldus) Lombardus archdeacon of Palencia to determine complaints of bishop of Burgos concerning presumptuous abbot of Oña O.S.B. Dat. Laterani, V kal. apr., pont. a. IV. “Significavit nobis”

AC Burgos, vol. 31, fol. 22. Bulla cum filo can.6 Ed. Garrido Garrido, no. 355 22  Rome, Lateran, 1201 Mar. 30 Innocentius III “venerabilibus fratribus Oxomen. et Secobien. et dilecto filio G. Lombardo Palentine ecclesie archidiacono.” Mandate to bishops of Osma and Segovia and G(eraldus) Lombardus archdeacon of Palencia requiring abbot and community of Oña to receive bishop of Burgos “processionaliter . . . honore debito” and “sua iura prefato episcopo exhibeant humiliter et conservent.” Dat. Laterani, III kal. apr., pont. a. IV. “Venerabilis frater noster”

AC Burgos, vol. 31, fol. 212. Bulla cum filo can.7 Ed. Garrido Garrido, no. 356 23  Rome, Lateran, 1201 Apr. 3 Innocentius (III) “dilectis filiis . . abbati et monachis Onien.” Admonition and mandate to abbot and monks of Oña to show due obedience to bishop of Burgos; failing which bishops of Osma and Segovia and G. Lombardus archdeacon of Palencia will invoke canonical sanctions. Dat. Laterani, III non. apr., pont. a. IV. “Venerabilis frater noster”

AC Burgos, vol. 31, fol. 19. Bulla dep. Ed. Garrido Garrido, no. 358 24  Rome, Lateran, 1201 Jun. 30 INNOCENTIUS . . . DILECTIS FILIIS GAUFRIDO ABBATI MONASTERII DE PETRA EIUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS IN PERPETUUM. Solemn privilege for Piedra O.Cist. (R) Ego INNOCENTIUS etc (BV) – Subscribunt 15 cardinales: Johannes Alban. ep. || Pandulphus Basilice XII Apostolorum presb. card.; Petrus tit. S. Cecilie presb. card.; Jordanus S. Pudentiane tit. presb. card.; Hugo presb. card. S. Martini tit. Equitii; Soffredus tit. S. Praxedis presb. card.; Cencius presb. card. SS. Johannis Pauli tit. Pamachii; Gregorius tit. S. Vitalis presb. card.; Petrus tit. S. Marcelli presb. card. || Gratianus SS. Cosme et Damiani diac. card.; Gerardus S. Adriani diac. card.; Gregorius S. Marie in Porticu diac. card.; Gregorius S. Georgii ad Velum Aureum diac. card.; Hugo S. Eustachii diac. card.; Mattheus S. Theodori diac. card. 6. Part of fold missing at left. Vertical tear at center affecting line 5/17. 7. Part of fold missing at left.

34  Innocent III (1198–1216) Dat. Laterani, per manum Blasii S.R.E. subdiaconi et notarii II kal. jul., indictione IV, incarnationis dominice anno M.CC.I, pont. vero d. INNOCENCII pp. III anno quarto. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AHN Clero, carp. 3663/17 (N. S. de Piedra O.Cist., Zaragoza). Bulla dep., extat filum ser. 25  Rome, Lateran, 1201 Jul. 1 INNOCENTIUS . . . DILECTIS FILIIS PETRO ABBATI MONASTERII SANCTE MARIE DE POPULETO EIUSDEM FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS. Solemn privilege for Poblet. (R) Ego INNOCENTIUS etc. (BV) – Subscribunt 15 cardinales: Johannes Albanen. ep. || Pandulphus Basilice XII Apostolorum presb. card.; Petrus tit. S. Cecilie presb. card.; Jordanus S. Pudentiane tit. Pastoris presb. card.; Hugo presb. card. S. Martini tit. Equitii; Soffredus tit. S. Praxedis presb. card.; Cencius SS. Johannis et Pauli card., tit. Pamachii; Gregorius tit. S. Vitalis presb. card.; Petrus tit. S. Marcelli presb. card. || Gratianus SS. Cosme et Damiani diac. card.; Gerardus S. Adriani diac. card.; Gregorius S. Marie in Porticu diac. card.; Gregorius S. Georgii ad Velum Aureum diac. card.; Matheus S. Theodori diac. card. Dat. Laterani, per manum Blasii subdiaconi et notarii kal. jul., indictione IIII, incarnationis dominice anno M.CC.I pontificatus vero domini INNOCENTII pp. III anno quarto. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AHN Clero, carp. 2075/18 (Poblet O.Cist.). Bulla dep., extat filum ser. SB 96; ed. DzSzP, no. 26 (a) Undated copy, skillfully done, with “Signum mei Arnaldi Zabeterii notarii publici curie vicarie Montisalbi pro domino rege qui predictum privilegium translatari feci de mandato Simonis Darocha subvicarii.”

AHN Clero carp. 2075/19

26  Rome, Lateran, 1202 Apr. 1 INNOCENTIUS III “venerabili fratri . . episcopo Salamantin.” To bishop of Salamanca, confirming his right to catedraticum. Dat. Laterani, kal. apr., pont. a. V. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AC Salamanca, caj. 23, leg. 1, no. 21. Bulla cum filo ser. Ed. Guadalupe Beraza et al., I, no. 119 27  Rome, Lateran, 1203 Feb. 14 Innocentius (III) “venerabilibus fratribus . . Pampilonen. et . . Calagaurritan. episcopis.” Appoints bishops of Pamplona and Calahorra as protectors of rights of church of Tudela. Dat. Laterani, XVI kal. mart., pont. a. V. “Transmissa nobis”

AC Tudela, caj. 5, let. C, no. 2. Bulla dep., extat filum can. Reg. Fuentes, no. 148

Innocent III (1198–1216)  35 28  Rome, Lateran, 1203 Apr. [-] Innocentius (III) “dilectis filiis R. de Olivan. preposito Jaccen. et P. Montis Aragonie archidiacono Tirasonen.” Mandate for R. de Olivan provost of Jaca and P. of Montearagón archdeacon of Tarazona to determine complaint of bishop of Zaragoza that clergy of Teruel are ignoring his sentence of interdict. Dat. Laterani, [-] kal. maii, pont. a. VI. “Querelam venerabilis.” Text largely faded.

AD Zaragoza, 6a secc. Temas administrativas, 1a ser., documentos de la Mensa Episcopal, caj. I/59. Bulla dep., extat filum can. 29  Rome, Lateran, 1203 Apr. 19 Innocentius (III) “dilectis filiis . . preposito Jaccen. et P. Montis Aragonie archidiacono Tirasonen.” Mandate to R. de Olivan provost of Jaca and P. of Montearagón archdeacon of Tarazona to determine complaint of bishop of Zaragoza that abbot of S. Juan de la Peña (S. Johannis Pinnaten.) has been defrauding him of “cuartas decimarum quas in ecclesiis de Luna et de Taust percipere debet.” Dat. Laterani, XIII kal. maii, pont. a. VI. “Exhibita nobis”

AD Zaragoza, Mensa Episcopal, caj. ep. I/60. Bulla dep., extat filum can. 30  Rome, Lateran, 1203 Apr. 19 Innocentius (III) “dilectis filiis R. de Olivan. preposito Jaccen. et P. Montis Aragonie archidiacono Tirasonen.” Mandate to R. de Olivan provost of Jaca and P. of Montearagón archdeacon of Tarazona to determine complaint of bishop of Zaragoza that bishop of Pamplona is trespassing by demanding “episcopalia iura in ecclesie de Polaque.” Dat. Laterani, XIII kal. maii, pont. a. VI. “Porrecta nobis”

AD Zaragoza, Mensa Episcopal, caj. I/58. Bulla dep., extat filum can. A tergo in media pagina: fig. 3 31  Palestrina, 1203 May 2 Innocentius (III) “dilectis filiis . . preposito Jaccen. Oscen. dioc. et archidiacono Tirasonen.” Mandate to provost of Jaca and archdeacon of Tarazona to determine complaint of bishop of Zaragoza that clerics of his diocese have been defrauding him and his church by “illicitas quasdam pactiones in confratriis suis vel potius coniurationes inire presumunt.” Dat. Preneste, VI non. maii, pont. a. VI. “Querelam venerabilis”

AD Zaragoza, Mensa Episcopal, caj. I/61. Bulla dep. 32  Palestrina, 1203 May 3 Innocentius (III) “dilectis filiis . . priori S. Christine in Oscen. dioc. Constituto et . . priori S. Petri Oscensis et magistro Vitali canonico Ilerdensi.” Mandate to priors of S. Cristina de Somport and S. Pedro el Viejo (Huesca diocese) and Mag. Vidal canon of Lleida to determine conflict between bishop of Huesca and monastery of Montearagón refusing payment of “quartas omnium decimarum ecclesiarum quarumdem quas possidet in episcopatu Oscensi.”

36  Innocent III (1198–1216) Dat. Preneste, V non. maii, pont. a. VI. “Conquerentibus venerabili”

AC Huesca, 6–87. Bulla dep., extat fil. can. Ed. Durán Gudiol, CD Huesca, no. 631 33  Ferentino, 1203 May 9 Innocentius (III) “dilectis filiis . . S. Christine Oscen. dioc. et S. Petri Oscen. prioribus.” Mandate to priors of S. Cristina de Somport and S. Pedro el Viejo (Huesca diocese) to determine conflict between bishops and chapters of Huesca and Zaragoza “cum parrochiani sui ad terminos episcopatus Cesaraugustani cum gregibus suis yeme confugiant propter frigus inmensum, venerabilis frater noster Cesaraugustanus episcopus decimas de fetibus gregum et armentorum parrochianorum ipsorum contra iustitiam et antiquam consuetudinem extorquere presumat.” Dat. Ferentini, VI id. maii, pont. a. VI. “Oblatam nobis”

AC Huesca, 2–224. Bulla dep. Ed. Durán Gudiol, CD Huesca, no. 632 34  Ferentino, 1203 May 27 INNOCENTIUS . . VENERABILI FRATRI GARSIE OSCENSI EPISCOPO EIUSQUE SUCCESSORIBUS CANONICE SUBSTITUENDIS IN PERPETUUM. Solemn privilege for bishops of Huesca. (R) Ego INNOCENTIUS etc. (BV) – Subscribunt 15 cardinales: Octavianus Hostiensis et Velletrensis ep.; Johannes Albanensis ep. || Jordanus S. Pudentiane tit. Pastoris presb. card.; Hugo presb. card. S. Martini tit. Equitii; Johannes tit. S. Prisce presb. card.; Cencius SS. Johannis et Pauli presb. card. tit. Panachii; Gregorius tit. S. Vitalis presb. card.; Benedictus tit. S. Susanne presb. card.; Leo tit. S. Crucis in Jerusalem presb. card. || Gratianus SS. Cosme et Damiani diac. card.; Gerardus S. Adriani diac. card.; Gregorius S. Georgii ad Velum Aureum diac. card.; Hugo S. Eustachii diac. card.; Matheus S. Theodori diac. card.; Johannes S. Marie in Cosmedin diac. card. Dat. Ferentini, per manum Johannis S.R.E. subdiaconi et notarii, VI kal. jun., indictione VI, incarnationis dominice anno M.CC.III, pont. vero d. INNOCENTII pp. III anno sexto. “In eminenti sedis” – “constitutionis”

AC Huesca, 2–27. Bulla dep. Ed. Durán Gudiol, CD Huesca, no. 633; Hageneder, VI. no. 76 (from RV 5) 35  Ferentino, 1203 May 27 INNOCENTIUS . . VENERABILI FRATRI GARSIE OSCENSI EPISCOPO EIUSQUE SUCCESSORIBUS CANONICE SUBSTITUENDIS IN PERPETUUM. Judgment in dispute between bishops of Huesca and Lleida over possession of churches of Barbastro, Bielsa, Gistáin, and Alquézar. (R) Ego INNOCENTIUS etc. (BV) – Subscribunt 15 cardinales: Octavianus Hostiensis et Velletrensis ep.; Johannes Albanensis ep. || Jordanus S. Pudentiane tit. Pastoris presb. card.; Hugo presb. card. S. Martini tit. Equitii; Johannes tit. S. Prisce presb. card.; Cencius SS. Johannis et Pauli presb. card. tit. Panachii; Gregorius tit. S. Vitalis presb. card.; Bene-

Innocent III (1198–1216)  37 dictus tit. S. Susanne presb. card.; Leo tit. S. Crucis in Jerusalem presb. card. || Gratianus SS. Cosme et Damiani diac. card.; Gerardus S. Adriani diac. card.; Gregorius S. Georgii ad Velum Aureum diac. card.; Hugo S. Eustachii diac. card.; Matheus S. Theodori diac. card.; Johannes S. Marie in Cosmedin diac. card. Dat. Ferentini, per manum Johannis S.R.E. subdiaconi et notarii, VI kal. jun., indictione VI, incarnationis dominice anno M.CC.III, pont. vero d. INNOCENTII pp. III anno sexto. “Ne lites amicabili” – “constitutionis”

AC Huesca, 6–241. Bulla dep. Ed. Durán Gudiol, CD Huesca, no. 634; Hageneder, VI. no. 75 (from RV 5) 36  Rome, Lateran, 1204 May 31 Innocentius (III) “dilectis filiis canonicis Montis Aragonum.” To canons of Montearagón concerning dispute with archbishop of Narbonne. Dat. Laterani, II kal. jun., pont. a. VII. “Sicut is qui”

AHN Clero, carp. 632/5 (Montearagón O.S.A., Huesca). Bulla dep. Membrana mutila. Recto, super plicam ad s.: Ric. Ed. Hageneder, VII, no. 78 (from RV 5), dated May 29 37  Rome, Lateran, 1204 Jun. 5 Innocencius (III) “dilectis filiis . . thesaurario et P. dicto episcopo et G. Petri canonicis Legionen.” Mandate to treasurer, P. “dictus Episcopus” and G. Petri, canons of León, to determine dispute over rights to benefice of S. María de Mansella. Dat. Laterani, non. jun., pont. a. VII. “Oblatam nobis”

AC León, 4950–51. Bulla dep., extat filum can. Ed. Fernández Catón, CD León, no. 1781, whence DzSzL, no. 1138 38  Rome, St. Peter’s, 1205 May 5 Innocentius (III) “dilectis filiis universis abbatibus, prioribus et aliis clericis Burgen. ecclesie diocesana lege subiectis.” Mandate for monks and clergy subject to church of Burgos to attend bishop’s annual synod at his cathedral or suffer such consequences as he shall determine. Dat. Rome apud S. Petrum, III non. maii, pont. a. VIII. “Exposita nobis”

AC Burgos, vol. 7/ii, fol. 62. Bulla dep., extat filum can. Recto in m. m. s.: R A tergo in media parte ad s.: fig. 1 in media parte: R script Ed. Garrido Garrido, no. 374; Hageneder, VIII. no. 55 (54) (from RV 7) 39  Rome, St. Peter’s, 1205 Jun. 16 INNOCENTIUS (III) “carissimo in Christo filio Petro illustri regi Aragonen.” Records King Pere of Aragón’s recent coronation at Rome and determines that future coronations of kings will be performed by archbishops of Tarragona at Zaragoza. 8. Both reading “. . . questionem quod M. Giraldi, F. Johannis et alii tam clerici quam laici Legionensis dioc. super iure ac beneficio quod habet in ecclesia S. Marie de Mansella . . .”

38  Innocent III (1198–1216) Dat. Rome apud S. Petrum, XVI kal. jul., pont. a. VIII. “Cum quanta gloria”

AC Huesca, 2–135. Bulla dep. Ed. Durán Gudiol, CD Huesca, no. 657; Hageneder, VIII, no. 93 (92), (from RV 7) 40 VACANT 41  Rome, St. Peter’s, 1206 Feb. 21 INNOCENTIUS (III) “dilectis filiis Burgen. capitulo.” Indulgence to chapter of Burgos enabling next bishop of Burgos to recover goods illicitly abstracted from episcopal mensa by late bishop F[ernando] and denying his creditors repayment of sums advanced by them unless they could be proved to have been used for the welfare of the see. Dat. Rome apud S. Petrum, VIIII kal. mart., pont. a. VIII. “Cum a nobis” – “concessionis”

AC Burgos, vol. 17, fol. 7. Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: and Ed. Garrido Garrido, no. 381 42  Rome, St. Peter’s, 1206 Feb. 21 Innocentius III “dilectis filiis . . decano et capitulo Burgen.” License to dean and chapter of Burgos sede vacante to concede the indulgence that the bishop is accustomed to concede on the Feast of the Assumption of the Virgin. Dat. Rome apud S. Petrum, VIIII kal. mart., pont. a. VIII. “Cum episcopus vester”

AC Burgos, vol. 7/ii, fol. 2. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: and Ed. Garrido Garrido, no. 382 43  Ferentino, 1206 May 16 Innocentius III “venerabili fratri . . episcopo Oveten. et dilectis filiis . . abbati et . . priori S. Ysidori Legionen.” Mandate to bishop of Oviedo and abbot and prior of S. Isidoro, León, to require bishop of Astorga to restore unjustly occupied church of Molina Ferrera to bishop of León. Dat. Ferentini, XVII kal. jun., pont. a. IX. “Exposita nobis”

AC León, 6323. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: al A tergo in m. m. s.: Ł Ed. Fernández Catón, CD León, no. 1787; whence DzSzL, no. 117 44  Ferentino, 1206 May 16 Innocentius III “venerabili fratri . . episcopo Oveten. et dilectis filiis Phil. Salamantin. et G. Fernandi Astoricen. archidiaconis.” Mandate to bishop of Oviedo and archdeacons Felipe of Salamanca and G. Fernández of Astorga to require abbot of Valladolid to restore unjustly occupied churches of Villacid to bishop of León. Dat. Ferentini, XVII kal. jun., pont. a. IX. “Oblata nobis”

AC León 1286. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: al A tergo in m. m. s.: verba obscurata Ed. Fernández Catón, CD León, no. 1789, whence DzSzL, no. 119

Innocent III (1198–1216)  39 45  Ferentino, 1206 May 16 Innocentius III “venerabili fratri . . episcopo Oveten. et dilectis filiis Phil. Salamantin. et G. Fernandi Astoricen. archidiaconis.” Mandate to bishop of Oviedo and archdeacons Felipe of Salamanca and G. Fernández of Astorga to require abbess and nuns of Perales (Palencia diocese) to restore to bishop of León the fourth part of “villa que Paliares [Pajares de los Oteros] dicitur,” unjustly appropriated by them. Dat. Ferentini, XVII kal. jun., pont. a. IX. “Questionem venerabili” (sic)

AC León, 1287. Bulla cum filo can. Ed. Fernández Catón, CD León, no. 1788, whence DzSzL, no. 118 46  Ferentino, 1206 May 29 Innocentius (III) “venerabili fratri . . episcopo Lamescen. (sic) et dilectis filiis . . abbati de Salzeda Lamescen. (sic) dioc. et F. Raimundi canonico Bracharen.” Mandate for bishop of Lamego, abbot of Salzedas, and F. Raimundes canon of Braga to determine dispute over church of Exara between bishop of Lisbon and abbot of Oya after judgment of bishop and dean of Zamora in favor of the latter, and hearing at curia by P. subdeacon and papal chaplain as auditor in presence of R. and P., episcopal and abbatial nuncii respectively. Dat. Ferentini, IIII kal. jun., pont. a. IX. “Constitutis in presencia”

AHN Clero, carp. 1796/17 (Oya O.Cist., Pontevedra). Bulla dep., extat filum can. Membrana mutilissima.9 Recto, super plicam ad d.: J.v. A tergo, in ang. sup. ad s.: op Ed. (conjectural) Costa and Marques, 114; reg. PP, no. 52 47  Ferentino, 1206 Jun. 10 Innocentius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilecto filio . . sacriste Tirasonen.” Mandate to sacrist of Tarazona to determine complaint of P. prior and canons of Montearagón that the bishop of Huesca has pronounced sentences of excommunication and interdict against them contrary to their ancient privileges. Dat. Ferentini, IIII id. jun., pont. a. IX. “Ex parte dilectorum”

AHN Clero, carp. 633/7 (Montearagón O.S.A., Huesca). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: la. A tergo, in ang. sup. s.: .R.a. SB 175 48  Ferentino, 1206 Jun. 20 INNOCENTIUS (III) “dilectis filiis Peregrino priori et canonicis ecclesie Ihesu Nazarenii.” To prior of Peregrino and canons of Montearagón confirming privilege of Pascal II (“Officii nostri”: 1105 Mar. 23). Dat. Ferentini, XII kal. jul., pont. a. IX. “Presentatum est” – “privilegii”

AHN Clero, carp. 633/8 (Montearagón O.S.A., Huesca). Bulla dep. SB 176

9. Lines 1–2, 7–14/15 faded at right margin.

40  Innocent III (1198–1216) 49  Ferentino, 1206 Jul. 22 Innocentius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . archidiacono Ripacurtan. et Magistro Arnaldo canonico Ilerden.” Mandate to bishop of Lleida, archdeacon of Ribagorza, and Master Arnaldo canon of Lleida to determine complaint of bishop of Zaragoza that Hospitallers of his diocese have defrauded him of “quartam decimarum.” Dat. Ferentini, XI kal. aug., pont. a. IX. “Venerabilis frater noster”

AD Zaragoza, Mensa Episcopal, caj. I/66. Bulla dep., extat filum can. Recto super plicam ad s.: la 50  Ferentino, 1206 Aug. 7 Innocentius (III) “venerabili fratri . . episcopo Ilerden. et dilecto filio . . archidiacono Ripacurtan.” Mandate to bishop of Lleida and archdeacon of Ribagorza to determine complaint of bishop of Zaragoza, related in lengthy narrative, that abbot of S. Juan de la Peña has defrauded him of “cuartas decimarum quas in ecclesiis de Luna et de Taust percipere debet.” Dat. Ferentini, VII id. aug., pont. a. IX. “Cum olim”

AD Zaragoza, Mensa Episcopal, caj. I/67. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Ø.O 50a  Perugia, 1206 Nov. 23 Innocentius (III) “dilecto filio . . priori Iaccen. Oscen. dioc.” Mandate to prior of Jaca to determine conflict between prior and clergy of S. María de Alquézar and parishioners over tithes. Dat. Perusii, X kal. dec., pont. a. IX. “Sua nobis prior”

AC Huesca, Alq. B–48 Reg. Duran Gudiol, “Doc. pontificia,” no. 41 51  Rome, Lateran, 1207 May 7

Arch. S. Isidoro de León, 17. “Ex parte ecclesie.” Reg. Mansilla, Doc. Inn. III, no. 364. Absent from M. E. Martín López, Patrimonio cultural de S. Isidoro de León. 52  Viterbo, 1207 Aug. 8 Innocentius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . archidiacono Ripacurtan. et magistro Ar. canonico Ilerden.” Mandate to bishop of Lleida, archdeacon of Ribagorza, and Master Arnaldo canon of Lleida to determine complaint of bishop of Zaragoza that “monachi, Templarii et quidam alii sue et Oscensis diocesum” have failed to institute chaplains in parish churches entrusted to them. Dat. Viterbii, VI id. aug., pont. a. X. “Querelam venerabilis”

AD Zaragoza, Mensa Episcopal, caj. I/70. Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. d.: ad Gerardus super plicam ad d.: m. d[e] a. 53  Viterbo, 1207 Sept. 24 INNOCENTIUS III “dilectis filiis . . decani (sic) et capitulo Legionen.” On receiving information that clerics of church of León are reduced “ad non modicam inopiam” by confer-

Innocent III (1198–1216)  41 ral of benefices of their church upon laymen, issues inhibition to dean and chapter of that church forbidding the practice.10 Dat. Viterbii, VIII kal. oct., pont. a. X. “Cum indignum sit” – “inhibitionis”

AC León, 11797. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: m. de a. Ed. Fernández Catón, CD León, no. 1795, whence DzSzL, no. 122 54  Viterbo, 1207 Sept. 24 Innocentius III “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis G. et F. archidiaconis Astoricen.” Mandate to bishop and archdeacons G. and F. of Astorga to determine dispute between bishop of León and abbot and monks of Valdediós (Oviedo diocese) who have constructed a church within the diocese of León, “a rege primariam lapidem assumentes.” Dat. Viterbii, VIII kal. oct., pont. a. X. “Dilecti filii”

AC León, 11805. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: alex. Ed. Fernández Catón, CD León, no. 1796, whence DzSzL, no. 123 55  Viterbo, 1207 Sept. 24 Innocentius III “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis G. et F. archidiaconis Astoricen.” Mandate to bishop and archdeacons G. and F. of Astorga to determine dispute between bishop of León and canons of S. Isidoro, León, over interference with the water supply of church of León.11 Dat. Viterbii, VIII kal. oct., pont. a. X. “Significantibus”

AC León, 1288. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: k Ed. Fernández Catón, CD León, no. 1797, whence DzSzL, no. 124 56  Viterbo, 1207 Sept. 25 Innocentius III “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis G. et F. archidiaconis Astoricen.” Mandate to bishop and archdeacons G. and F. of Astorga to require bishop of Lugo to restore to bishop of León the churches of Villasant, Villabona de Lamas, and S. Eulalia, and the monastery of Cancelada, all within the archdeaconry of Triacastela and violently retained by him. Dat. Viterbii, VII kal. oct., pont. a. X. “Porrecta nobis”

AC León, 1285. Bulla dep. Ed. Fernández Catón, CD León, no. 1798, whence DzSzL, no. 125 57  Anagni, 1208 May 30 Innocentius (III) “carissimo in Christo filio illustri Regi Navarre.” After hearing of case from John, cardinal-bishop of Sabina, exhorts king of Navarre, Sancho VII, to assist bishop

10. “. . . quia sicut nostris auribus est relatum clerici ecclesie vestre propter hoc ad non modicam inopiam sunt deducti et Legionensis ecclesia debito servitio defraudatur.” 11. “. . . quod canonici S. Isidori Legionensis aquam ab alveo fluminis habundantius quam debeant derivare presumunt, quare Legionensis ecclesia magnum incurisse dicitur detrimentum.”

42  Innocent III (1198–1216) of Pamplona and priors of Roncesvalles and Tudela in persuading Bernardo de Montevedrano to abandon church of Artajona, violently retained by him, and to return to abbey of S. Saturnin, Toulouse, of which he is a canon regular. Dat. Anagnie, III kal. jun., pont. a. XI. “Cum procuratores”

AGN, Sección de Comptos, 4/2.iii, Litt. clausa. Endorsed “Illustri Regi Navarre pro ecclesia S. Saturnini Tolosani | AR”. infra: J Reg. Castro, no. 138; ed. Mansilla, Doc. Inn. III, no. 385 58  Sora, 1208 Sept. 1 Innocentius III “dilecto filio . . magistro militie S. Jacobi.” Responds to question raised by Master of Order of Santiago regarding implications for a member of that Order of his earlier membership of Order of Grandmont (“sed habitum non recipit”). Dat. Sore, kal. sept., pont. a. XI. “Ex parte tua”

AHN, OO. MM. (Uclés), 9.i/2 (Habitos). Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: otto Ed. Bull. Santiago, 54; Hageneder, XI, no. 135 (140) (from RV 7A) 59  Sora, 1208 Nov. 3 INNOCENTIUS (III) “dilecto filio . . magistro militie S. Jacobi.” To Master of Order of Santiago inhibiting members of that Order from bringing former wives with them into residence. Dat. Sore, III non. nov., pont. a. XI. “Circa suscepti regiminis” – “inhibitionis”

AHN, OO.MM. (Uclés), 2.ii/3 (Generales). Bulla cum filo ser. Recto super plicam ad d.: .J G. A tergo in m. sup. versus s.: fig. 1 60  Rome, Lateran, 1208 Nov. 26 INNOCENTIUS (III) “venerabilibus fratribus . . Compostellan. archiepiscopo et dilectis filiis abbatibus, prioribus, decanis, archidiaconis et aliis ecclesiarum prelatis in Compostellana provincia constitutis.” Mandate to archbishop of Compostela and prelates of that province to proceed against persons harming the interests of S. María de Oya (O.Cist.). Dat. Laterani, VI kal. dec., pont. a. XI. “Non absque dolore”

AHN Clero, carp. 1796/18 (Oya O.Cist., Pontevedra). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: J. v. 61  Rome, Lateran, 1209 Feb. 16 Innocentius III “venerabilibus fratribus . . Toletan. archiepiscopo et suffraganeis eius.” Mandate to archbishop of Toledo and suffragans to exhort King Alfonso VIII of Castile to ally with king of Aragón against Saracens or, at least, to desist from obstructing his subjects from doing so. Dat. Laterani, XIIII kal. mart., pont. a. XII. “Exemplo miserabilis”

AC Toledo, A.6.H.1.3a. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: m. d[e] are.

Innocent III (1198–1216)  43 62  Rome, Lateran, 1209 Mar. 13 Innocentius III “venerabilibus fratribus suffraganeis ecclesie Toletane.” In response to approach of dean, magister scolarum, and R., E., and J. canons of Toledo, approves postulation of Bishop Rodrigo of Osma to see of Toledo. Dat. Laterani, III id. mart., pont. a. XII. “Ad sedem apostolicam”

AC Toledo, A.6.H.1.1. Bulla cum filo can. 63  Rome, Lateran, 1209 Apr. 6 Innocentius III “venerabili fratri R. Seguntin. episcopo et dilectis filiis . . priori et capitulo Seguntin.” “Cum a nobis.”

Ed. Minguella, Hist. Sigüenza, I, 517 (misdated 1210). Destroyed in 1937 according to F. G. Peces Rata, letter of Jul. 26, 2015. 64  Rome, Lateran, 1209 Apr. 7 Innocentius III “dilectis filiis . . priori et conventui ecclesie Seguntine.” “Cum a nobis.”

Ed. Minguella, Hist. Sigüenza, I, 517 (misdated 1210). Destroyed in 1937 according to F. G. Peces Rata, letter of Jul. 26, 2015. 65  Rome, Lateran, 1209 Nov. 25 Innocentius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano et F. archidiacono Z12amorren. (sic)” Mandate to bishop, dean, and F. archdeacon of Zamora13 to determine complaint of bishop of Ávila “quod cives Abulen. iura que pertinent ad ecclesiam Abulen. temere usurpantes clerum suum adeo aggravant et molestant per potentiam laicalem quod eum temeritate compellunt coram seculari iudice litigare,” requiring said citizens “ut ab huiusmodi presumptione desistant.” Dat. Laterani, VII kal. dec., pont. a. XII. “Venerabilis frater noster”

AHN Clero, carp. 19/12 (Catedral de Ávila). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: R ad d.: Roff 66  Rome, Lateran, 1210 Jan. 30 Innocentius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano et Gundisalvo Fernandi archidiacono Oveten.” Mandate for bishop, dean, and Gonzalo Fernández, archdeacon of Oviedo, to adjudicate complaint of Master and Order of Santiago that concilium and people of Castrotoraf have robbed them of church of Villalba de Lampreana. Dat. Laterani, III kal. feb., pont. a. XII. “Insinuarunt”

AHN, OO. MM., 377/4. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam versus s.: .f or .s SB 248; ed. DzSzL, no. 131; Casado Quintanilla, no. 214

12. Letter a conflation of C and Z. 13. For Florencio, one of the most accomplished Spanish jurists of his day, see Linehan, “Impugned Chirograph,” 467.

44  Innocent III (1198–1216) 67  Rome, Lateran, 1210 Feb. 14 INNOCENTIUS (III) “dilectis filiis . . priori et conventui Montis Aragonum.” Confirms grant by bishop of Huesca with capitular consent of “quartarum quas in ecclesiis de Loarre, de Boleia, de Ayerp et quibusdam aliis” to prior and convent of Montearagón. Dat. Laterani, XVI kal. mart., pont. a. XII. Solet annuere” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 634/7 (Montearagón O.S.A., Huesca). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: al SB 252 68  Rome, Lateran, 1210 Apr. 11 Innocentius III “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . cantori Zamoren. et . . priori de Morerola Zamoren. dioc.” In accordance with letter to archbishop of Compostela, mandate to bishop and precentor of Zamora and prior of Moreruela to ensure archbishop’s observance of compositio regarding churches at issue between bishops of Salamanca and Ciudad Rodrigo. Dat. Laterani, III id. apr., pont. a. XIII. “Venerabilis frater noster”

AC Salamanca, caj. 23, leg. 1, no. 72. Recto, super plicam ad d.: illeg. Ed. M. L. Guadalupe Beraza et al., no. 127 69  Rome, Lateran, 1210 Apr. 24 Innocentius (III) “venerabilibus fratribus . . Zamoren. et . . Legionen. episcopis.” Appoints bishops of Zamora and León executors of papal judgment in case of bishop of Burgos versus monastery of Oña. Dat. Laterani, VIII kal. maii, pont. a. XIII. “Suscitata super diversis”

AC Burgos, vol. 31, fol. 15. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: al Ed. Garrido Garrido, no. 427 70  Rome, Lateran, 1210 Apr. 24 Innocentius (III) “venerabili fratri . . Zamoren. episcopo et dilectis filiis magistris Mauritio archidiacono Toletan. et Mich[aeli] canonico Segobien.” Remits to the addressees, bishop of Zamora, Master Mauricio archdeacon of Toledo, and Master Miguel canon of Segovia, certain unsettled matters in connection with the Burgos-Oña dispute. Dat. Laterani, VIII kal. maii, pont. a. XIII. “Suscitata super diversis”

(i) AC Burgos, vol. 31, fol. 16. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: al Ed. Garrido Garrido, no. 426 (ii) AHN Clero, 281/13 (Oña O.S.B.). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: al SB 255; ed. Mansilla, Doc. Inn. III, no. 426 (from RV 8) 71  Rome, St. Peter’s, 1210 Apr. 28 Innocentius (III) “venerabili fratri . . episcopo Zamoren. et dilectis filiis Mauricio archidiacono Toletan. et magistro Michaeli canonico Segobien.” Mandate to bishop of Zamora, Mauricio archdeacon of Toledo, and Master Miguel canon of Segovia to effect settlement

Innocent III (1198–1216)  45 of dispute between bishop of Burgos and clergy of S. María de Castrogeriz concerning election of abbot, tercias, and other matters. Dat. Rome apud S. Petrum, IV kal. maii, pont. a. XIII. “Cum in causa”

AC Burgos, vol. 27, fol. 96. Bulla dep.14 Recto, in ang. sup. d.: littera deleta Ed. Garrido Garrido, no. 428 72  Rome, St. Peter’s, 1210 Apr. 30 Innocentius III “venerabili fratri . . Zamoren. episcopo et dilectis filiis magistris Mauritio archidiacono Toletan. et Michaeli canonico Segobien.” Mandate for bishop of Zamora, Mauricio archdeacon of Toledo, and Master Miguel canon of Segovia that Oña proctor meet the expenses of the other side if he fails to substantiate further issues raised by him. Dat. Rome apud S. Petrum, II kal. maii, pont. a. XIII. “Cum super quatuor”

AC Burgos, vol. 31, fol. 20. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: l in ang. sup. ad d.: ad [——] vi super plicam ad d.: al Ed. Garrido Garrido, no. 429 73  Rome, Lateran, 1210 Apr. 3015 Innocentius III “venerabili fratri . . Secobien. episcopo et dilectis filiis . . Palentin. electo et . . archidiacono Septempublicen. Secobien. dioc.” Mandate for bishop of Segovia, bishopelect of Palencia and archdeacon of Sepúlveda (Segovia diocese) to determine complaint of archbishop of Toledo that clergy of Talavera “et quidam alii Toletane dioc.” are withholding payment of procurations, catedrático, minor tithes, oblations, mortuaria, and other dues. Dat. Laterani, II kal. mart., pont. a. XIII. “Venerabilis frater noster”

AC Toledo, Z.3.C.2.13. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: al 74  Rome, Lateran, 1210 May 7 Innocentius (III) “venerabili fratri . . episcopo Zamoren. et dilectis filiis Mauricio archidiacono Tholetan. et magistro M[ichaeli] canonico Segobien.” Mandate for bishop of Zamora, Mauricio archdeacon of Toledo and Master Miguel canon of Segovia to seek evidence of witnesses regarding allegation of Oña proctor that certain parochial rights had been conveyed to monastery by late Bishop Victor of Burgos. Dat. Laterani, non. maii, pont. a. XIII. “Cum L. procurator”

AHN Clero, 281/14 (Oña O.S.B.). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Ric. A tergo, in m. m. s.: R/ SB 257; ed. Mansilla, Doc. Inn. III, no. 431 (from RV 8) 75  Rome, Lateran, 1210 May 7 Innocentius (III) “dilectis filiis fratribus monasterii Onien.” To monks of Oña confirming agreement of that monastery with Bishop Victor of Burgos (d. 1156). 14. Part of fold missing at left. 15. Cf. Mansilla, Doc. Inocencio III, no. 429: letter of same day dated at St. Peter’s.

46  Innocent III (1198–1216) Dat. Laterani, non. maii, pont. a. XIII. “Hiis nos convenit” – “confirmationis”

AHN Clero, 281/15 (Oña O.S.B.). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: Ric. SB 256; ed. Mansilla, Doc. Inn. III, no. 430 (from RV 8) 76  Rome, Lateran, 1210 May 10 INNOCENTIUS (III) “dilectis filiis Onien. capitulo.” Conveys terms of settlement recently reached between bishop of Burgos and monastery of Oña. Dat. Laterani, VI id. maii, pont. a. XIII. “Orta inter vos” – “provisionis et constitutionis”

AHN Clero, 281/16 (Oña O.S.B.). Bulla dep., extat filum can. Fragmentary document in eight pieces; ruinous condition; small letter; plica missing SB 258; ed. Alamo, no. 390 77  Rome, Lateran, 1210 Oct. 26 INNOCENTIUS III “venerabilibus fratribus . . Legionen., Oveten., Zamoren. et Astoricen. episcopis et dilectis filiis abbatibus, prioribus, decanis, archidiaconis et aliis ecclesiarum prelatis in Legionen., Oveten., Zamoren. et Astoricen. diocesibus constitutis.” To bishops of León, Oviedo, Zamora, and Astorga and prelates of their dioceses, granting protection for Saltus Novalis (Villaverde de Sandoval) O.Cist. Dat. Laterani, VII kal. nov., pont. a. XIII. “Non absque dolore”

AHN Clero, carp. 993/22 (Villaverde de Sandoval O.Cist., León). Bulla cum filo ser. 78  Rome, Lateran, 1210 Oct. 26 INNOCENTIUS III “venerabilibus fratribus . . Legionen., Oveten., Zamoren. et Astoricen. episcopis et dilectis filiis abbatibus, prioribus, decanis, archidiaconis et aliis ecclesiarum prelatis in Legionen., Oveten., Zamoren. et Astoricen. diocesibus constitutis.” To bishops of León, Oviedo, Zamora, and Astorga and prelates of their dioceses, specifying measures against those damaging interests of monastery of Villaverde de Sandoval O.Cist. by exacting tithes or laying violent hands on the brethren. Dat. Laterani, VII kal. nov., pont. a. XIII. “Audivimus et audientes”

AHN Clero, carp. 993/23 (Villaverde de Sandoval O.Cist., León). Bulla dep. A tergo in med. R SB 80, misdated to 1200 79  Rome, Lateran, 1210 Dec. 17 INNOCENTIUS . . . DILECTIS FILIIS ABBATI MONASTERII S. PETRI IN GOMER EIUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS. Solemn privilege for Gumiel de Izán O.Cist. (R) Ego INNOCENTIUS etc. (BV) – Subscribunt 17 cardinales: Petrus Portuen. ep.; Johannes Albanen. ep.; Johannes Sabinen. ep.; Nicholaus Tusculanus ep.; Guido Prenestin. ep.; Hugo Hostien. ep. || Cinthius tit. S. Laurentii in Lucina presb. card.; Petrus tit. S. Marcelli presb. card.; Benedictus tit. Pastoris S. Susanne presb. card.; Leo tit. S. Crucis in Jerusalem presb. card.; Petrus S. Pudentiane tit. Pastoris || Gregorius S. Georgii ad Velum Aureum diac. card.; Guido S. Nycolai in Carcere Tulliano diac. card.; Johannes S. Marie in Via Lata diac. card.; Ottavianus SS. Sergii et Bachii diac. card.; Johannes SS. Cosme et Dami-

Innocent III (1198–1216)  47 ani diac. card.; Pelagius S. Lucie ad Septa Solis Dat. Laterani, per manum Johannis S. Marie in Cosmedin diaconi cardinalis S.R.E. vicecancellarii XVI kal. jan., indictione XIIII, incarnationis dominice anno M.CC.X, pont. vero d. INNOCENTII pp. III anno decimotertio. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AHN Clero, 230/10 (Gumiel de Izán O.Cist., Burgos). Bulla dep. SB 262 80  Rome, Lateran, 1211 Feb. 2 Innocentius (III) “dilecto filio . . Palentin. electo.” Mandate to compel canons of Palencia in possession of benefices in that church to receive sacred orders. Dat. Laterani, IIII non. feb., pont. a. XIII. “Constitutus in presentia”

AC Palencia, arm. 2, leg. 1, no. 29. Bulla deperdita Ed. Abajo Martín, 250–51 81  Rome, Lateran, 1211 Mar. 8 Innocentius III “venerabili fratri . . episcopo Seguntin.” “Cum a nobis.”

Ed. Minguella, Hist. Sigüenza, I, 524 (misdated to 1212). Destroyed in 1937 according to F. G. Peces Rata, letter of July 26, 2015. 82  Rome, Lateran, 1211 May 26 Innocentius III “dilectis filiis . . archidiacono et A. sacriste Oscen.” Mandate to archdeacon and sacrist of Huesca to determine complaint of church of Pamplona against M. and his daughter over possession of certain houses. Dat. Laterani, VII kal. jun., pont. a. XIV. “Conquestionem ecclesie”

AC Huesca, Extravagantes. Bulla cum filo ser. Ed. Durán Gudiol, CD Huesca, no. 736 83  Rome, Lateran, 1211 Oct. 8 Innocentius III “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . archidiacono Arevalen. et . . archipresbitero Abulen.” Mandate to bishop of Ávila, archdeacon of Arévalo, and archpriest of Ávila to adjudicate tithe dispute between clergy of Medina del Campo and monasteries of S. Lorenzo, S. Bartolomé, S. Juan de Sardón, and S. Pedro de la Espina (Salamanca diocese). Dat. Laterani, VIII id. oct., pont. a. XIV. “Dilecti filii”

AC Salamanca, caj. 15, leg. 1, no. 49. Bulla cum filo can. Ed. Guadalupe Beraza et al., no. 129 84  Rome, Lateran, 1212 Apr. 24 INNOCENTIUS (III) “Dilectis filiis . . abbati et conventui de Populeto Cistercien. ord.” Confirms possession by abbot and monastery of Poblet of “helemosinas, decimas et redditus” of Menargiis, Agrimontis, Avinaxe, Olmellis, and Vallis Magne.

48  Innocent III (1198–1216) Dat. Laterani, VIII kal. maii, pont. a. XV. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Clero, 2106/1 (Poblet O.Cist.) Bulla dep. Recto, in m. m. s.: p super plicam ad d.: Guills SB 277; ed. DzSzP, no. 28 84a  Rome, Lateran, 1212 May 10 INNOCENTIUS (III) “dilectis filiis . . abbati et monachis Vallis Venarie tam presentibus quam futuris regulariter professis.” Grants apostolic protection to abbot and monastery of Valvanera. Dat. Laterani, VI id. maii, pont. a. XV. “Justis petentium” – “protectionis et constitutionis”

AHN Clero, carp. 1064/3 (Valvanera, Logroño). Bulla dep. Membrana maculata affecting line 6, 11, 16– 18/24 85  Rome, Lateran, 1212 Oct. 10 Innocentius III “dilectis filiis . . de Morerola et . . de Paleas abbatibus Zamoren. dioc. et . . decano Civitaten.” Mandate to abbots of Moreruela and Peleas O.Cist. and dean of Ciudad Rodrigo to determine issue of refusal of laymen of Medina to pay tithes and other dues to bishop and chapter of Salamanca. Dat. Laterani, VI id. oct., pont. a. XIV. “Transmissa nobis”

AC Salamanca, caj. 23, leg. 1, no. 67. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: m de are Ed. Guadalupe Beraza et al., no. 130 86  Rome, Lateran, 1212 Oct. 11 Innocentius III “dilectis filiis . . de Morerola et . . de Paleas abbatibus Zamoren. dioc. et . . decano Civitaten.” Mandate to determine dispute between bishop of Salamanca and “L. presbiter de Pelaicaluo Salamantine dioc.” who although suspended and excommunicated nevertheless continues to celebrate divina. Dat. Laterani, V id. oct., pont. a. XIV. “Venerabili fratre”

AC Salamanca, caj. 23, leg. 1, no. 68. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: And Ed. Guadalupe Beraza et al., no. 131 87  Rome, Lateran, 1213 Apr. 13 Innocentius (III) “dilectis filiis . . abbati, . . priori. et . . cantori de Berola Cistercien. ordinis Teraconen.16 dioc.” Mandate for abbot, prior, and precentor of Veruela O.Cist. to determine tithe dispute between Master of Santiago and bishop of Zaragoza in which King Pere of Aragón has intervened through agency of bishop of Segorbe.17 16. Recte “Tirasonen.” 17. Complaint of Master and brother of Order of Santiago “quod cum v. f. . . Cesaraugustan. episcopus a laicis familiaribus suis qui cum bubis eorundem fratrum laborant contra privilegia eis ab apostolica sede concessa decimas eisdem fratribus debitas extorquere contra iustitiam niteretur tandem de mandato carissimi in Christo filii nostri . . illustris regis Aragon. fuit ab utraque parte in venerabilem fratrem nostrum . . Segobricen. episcopum compromissum. Sed prefatus Cesaraugustanus episcopus subterfugium querens frustratorie vocem ad nos appellationis emisit, quam infra tempus legitimum non est postmodum prosecutus.”

Innocent III (1198–1216)  49 Dat. Laterani, id. apr., pont. a. XVI. “Dilecti filii . . magister”

AHN, OO.MM., Uclés 207/8 (Montalbán). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: illeg. Ed. Ortega y Cotes, Bullarium, 59; Mansilla, Doc. Inn. III, no. 502 88  Rome, Lateran, 1213 Apr. 26 Innocentius (III) “venerabili fratri episcopo et dilectis filiis . . archidiacono et . . thesaurario Oxomen.” Mandate to bishop, archdeacon, and treasurer of Osma to hear petition of archbishop of Toledo regarding members of Hospitaller and other orders of Toledo and Cuenca dioceses, concerning infringements “de locis metropolitico sita iure ab antiquo subiectis cum ea de novo repopuleant iura eidem et ecclesie sue debita.” Dat. Laterani, VI kal. maii, pont. a. XVI. “Exhibita nobis”18

AHN Clero, carp. 3018/15 (Toledo Cath.) Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: otto 89  Rome, Lateran, 1213 May 6 Innocentius (III) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo et episcopis ac dilectis filiis abbatibus et prioribus per Toletanam provinciam constitutis.” Summons to archbishop, bishops, and others of Toledo diocese to the Fourth Lateran Council.19 Dat. Laterani, II non. maii, pont. a. XVI. “Vineam Domini”

AC Toledo, I.5.B.3.2. Bulla dep., extat filum can. 90  Rome, Lateran, 1213 May 21 Innocentius III “dilectis filiis . . de Spina et . . de Ursaria abbatibus Palentine et Auriensis dioc.” Mandate to abbots of Espina and Osera (Palencia and Orense dioceses) to supervise truce between King Afonso II and his sisters and to lift canonical sentences from the kingdom as soon as Afonso observes apostolic instructions. Dat. Laterani, XII kal. jun., pont. a. XVI. “Accepimus ex litteris”

IAN/TT, Most. de Lorvão, mç. 1, no. 10. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d. .J G. in media margine sup. p (very small) Ed. Costa and Marques, 194; (Sousa) Costa, 32–33n77, citing IAN/TT, Gaveta 16, mç. 2, n. 15, fl. 3; reg. PP, no. 83

18. “Quod si non omnes . . tu frater episcope cum eorum altero ea nichilominus exequaris. Tu denique, frater episcope, super te ipso et credito tibi grege taliter vigilare procures extirpando vitia et plantando virtutes ut in novissimo districti examinis die coram tremendo iudice qui reddet unicuique secundum opera sua dignare possis reddere rationem.” The bishop needing to have his memory jogged was the noted canonist, Melendus. 19. Cf. RV apud Pat. Lat. 216, col. 823–25: letter for Tarragona province, dated 1213 Apr. 19 apud Mansilla, Doc. Inn. III, no. 503 (=Tar.): (i) Tol., line 15/24: duo vel tres de suffraganeis (Pat.Lat.; Tar.: unus vel duo); (ii) Tol. 17: pauciores secum adducere (ut Pat. Lat.: cf. Tar.: pauciores adducere secum); (iii) Tol. 19: prepositos vel decanos (ut Pat. Lat.; cf. Tar.: prepositos vel decanum); (iv) Tol. 20: per vos ipsos et alios (Pat. Lat.; Tar.: et per alios); Tol. 21: correptionis aut reformationis (Pat. Lat.; Tar.: correctionis aut reformationis); (v) Tol. omits: circa subventionem necessariam Terre sancte, ubi Deus rex noster ante secula salutem in medio terre dignatus est operari, opem et operam efficaciter impensuri, assistendo fideliter et prudenter hiis, quos deputavimus ad hoc negotium specialiter procurandum; (vi) Tol. 21: excusando ab executione (Pat. Lat.: ab exsecutione; Tar.: ab excusatione).

50  Innocent III (1198–1216) 91  Rome, Lateran, 1213 Jul. 4 INNOCENTIUS (III) “carissimo in Christo filio Petro illustri Regi Aragonum.” To King Pere of Aragón confirming privilege of Urban II (Piacenza, XVII kal. apr. a. d. incarnationis M.XC.V). Dat. Laterani, IIII non. jul., pont. a. XVI. “In privilegio” – “preceptionis”

AHN Clero, carp. 635/4 (Montearagón O.S.A., Huesca). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: M. de Areola 92  Rome, Lateran, 1213 Jul. 5 INNOCENTIUS . . . DILECTIS IN CHRISTO FILIABUS ANGLESIE MONASTERII SANCT MARIE DE BON REPOS EIUSDEM SORORIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS. Solemn bull for monastery of S. María de Bon Repos. (R) Ego INNOCENTIUS etc. (BV) – Subscribunt 13 cardinales: Johannes Sabinensis ep.; Nicholaus Tusculanus ep.; Guido Prenestin. ep.; Benedictus Portuen. et S. Rufine ep.; Pelagius Albanen. ep. || Cinthius tit. S. Laurentii in Lucina presb. card.; Cencius SS. Johannis et Pauli presb. card., tit. Pamachii; Leo tit. S. Crucis in Jherusalem presb. card.; Petrus S. Pudentiane tit. Pastoris presb. card.; Guido S. Nicholai in Carcere Tulliano diac. card.; Octavianus S. Sergii et Bachi diac. card.; Angelus S. Adriani diac. card.; Petrus S. Marie in Aquiro diac. card. Dat. Laterani, per manum Raynaldi acoliti et capellani d. INNOCENTII pape III. III. non. jul. indictione incarnationis dominice anno M.CC.XIII, pont. vero eiusdem anno decimosexto.20 “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AHN Clero, carp. 1989/18 (La Huerta O.Cist.) Bulla cum filo ser. 93  Rome, Lateran, 1213 Dec. 2 Innocentius III “venerabili fratri . . archiepiscopo Tolletan.” To archbishop of Toledo, declining suggestion that archbishop of Braga be required to respond to primacy issue at forthcoming Lateran Council. Dat. Laterani, IIII non. dec., pont. a. XVI. “Venerabilis frater noster”21

AC Toledo, X.8.A.1.3. Litt. clausa. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s. : P

20. Note irregularity of dating clause. 21. “Venerabilis frater noster . . Secobien. episcopus nobis ex tua parte humiliter supplicavit ut venerabilem fratrem nostrum . . archiepiscopum Bracarensem sic instructum super causa primatie venire ad concilium mandaremus quod tibi super ea posset in nostra presentia respondere. Nos autem super hoc attentius meditantes utpote qui ad honorem tuum et statum ex animo aspiramus, id proposito et intentioni tue non vidimus expedire quia cum idem archiepiscopus huiusmodi causam ingrediatur invitus quo amplius ad id cognosceret se artari, hoc studiosius niteretur iudicium declarare ac ea causa se forsan subtraheret a concilio suamque absentiam per proprias occupationes vel regias excusaret. Set nec tua interesse videmus ex qua causa veniat ad ipsum concilium cum super hoc dummodo veniat ex quacumque [hole] dare proposuerimus audientiam contra eum. Alias vero petitiones tuas nobis ab eodem episcopo presentatas benigne recepimus eas quantum cum Deo et honestate potuimus curavimus exaudire. Tu denique, frater archiepiscope, super te ipso et credito tibi grege taliter vigilare procures, extirpando vitia et plantando virtutes ut in novissima districti examinis die coram tremendo iudice qui reddet unicuique secundum opera sua dignam possis reddere rationem.”

Innocent III (1198–1216)  51 94  Rome, Lateran, 1213 Dec. 4 Innocentius III “dilectis filiis . . abbati de Salas Burgen. dioc. et E. archidiacono et . . sacriste Burgen.” In response to questio of archbishop of Toledo, mandate to abbot of Salas (Burgos diocese), E. archdeacon, and sacrist of Burgos to determine whether bishop of Plasencia was subject to his metropolitan jurisdiction.22 Dat. Laterani, II non. dec., pont. a. XVI. “Venerabilis fratris nostri”23

AC Toledo, X.2.E.1.1. Bulla cum filo can. A tergo in m. m. s.: P 95  Rome, Lateran, [1213/14] Dec. 13 Innocentius III “dilectis filiis . .de Valle Bona et . . de Vite abbatibus Palentin. et Zamoren. dioc. et . . decano Secobien. Mandate for abbots of Valbuena (Palencia diocese) and La Vid (Zamora diocese) to convene parties and settle dispute of archbishop of Toledo with Hospitallers of Toledo and Cuenca diocese over tithes, churches, etc. Dat. Laterani, II id. dec., pont. a. [XVI vel XVII]. “Querelam venerabilis”

AHN, Sellos 5/15. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: b.F. 96  Rome, Lateran, 1213 Dec. 20 Innocentius III “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan.” Grants archbishop Rodrigo of Toledo administration of reconquered dioceses until they have their own bishops. Dat. Laterani, XIII kal. jan., pont. a. XVI. “Cum quedam dioceses”24

AC Toledo, A.6.H.1.4. Litt. clausa. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: P in ang. sup. ad d.: R/ A tergo, in med. pagina: Archiepiscopo Toletan. 97  Rome, St. Peter’s, 1214 Mar. 19 Innocentius III “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . thesaurario et J. archidiacono Palentin.” Mandate for bishop, treasurer, and J. archdeacon of Palencia to determine dispute between bishop of León and hospital of S. Sepulcro in that city. Dat. apud S. Petrum, XIIII kal. apr., pont. a. XVII. “Dilectus filius Martinus”

AC León, 8818. Bulla cum filo can. A tergo in m. m. s.: (verba erasa) Ed. Fernández Catón, CD León, VI, no. 1830; DzSzL, no. 142 22. “. . . Quod si non omnes hiis exequendis potueritis interesse duo vestrum ea nichilominus exequantur. Tu denique fili abbas super te ipso et credito tibi grege taliter vigilare procures, extirpando vitia et plantando virtutes ut in novissima districti examinis die coram tremendo iudice qui reddet unicuique secundum opera sua dignam possis reddere rationem.” 23. Cf. Mansilla, Doc. Inocencio III, no. 510: garbled letter of this date to same addressees (but “C. archidiacono”) obtained at behest of bishop of Palencia “super appellationibus et rebus aliis ad eum metropolitano iure pertinentibus” (text derived from Gorosterratzu [D.Rodrigo, 418] and according to Mansilla “deficiente y sin sentido”); and no. 511: letter of 1213 Dec. 12, derived from the same source, “episcopo Placentino (which Mansilla treats as error for ‘Palentino’) et Martino Roderici, Legionensi archidiacono” in response to D. Rodrigo’s complaint “quod . . . Compostelanus archiepiscopus super iure metropolitico in ecclesiis Palentine [lege Placentine] dioc. et rebus aliis iniuriosus existit eidem . . .” 24. “. . . Tu denique frater archiepiscope super te ipso et credito tibi grege taliter vigilare procures, extirpando vitia et plantando virtutes ut in novissima districti examinis die coram tremendo iudice qui reddet unicuique secundum opera sua dignam possis reddere rationem.”

52  Innocent III (1198–1216) 98  Rome, St. Peter’s, 1214 May 2 Innocentius (III) “carissimo in Christo filio . . illustri regi Navarre.” To king of Navarre urging him to make amends for destruction of hospital of S. Miguel de Pamplona, reportedly on his orders. Dat. Rome apud S. Petrum, VI non. maii, pont. a. XVII. “Cum viris religiosis”

AGN, Sección de Comptos. 4/3. Litt. clausa. A tergo: Illustri Regi Navarre; infra: otto Reg. Castro, no. 156; ed. Mansilla, Doc. Inn. III, no. 518 99  Rome, Lateran, 1215 Mar. 12 Innocentius (III) “dilectis filiis R. archidiacono Oxomen., E. vicario Sorien dioc. et magistro Fornarino canonico Palentin.” Mandate to R. archdeacon of Osma, E. vicar of Soria, and Fornarinus canon of Palencia to resolve promptly matters at issue between monastery of Oña and bishop of Burgos. Dat. Laterani, IIII id. mart., pont. a. XVIII. “Cum olim procurator”

(i) AC Burgos, vol. 31, fol. 17. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: P super plicam ad d.: .l.25 (ii) AHN Clero carp. 282/4 (Oña O.S.B.).26 Bulla dep., extat filo can. Recto, in m. m. s.: P super plicam ad d.: a Ed. Mansilla, Doc. Inn. III, no. 522; Garrido Garrido, no. 488 (misdated) SB 318 100  Rome, Lateran, 1215 Mar. 12 Innocentius III “venerabili fratri . . episcopo et dilecto filio . . magistro scolarum Palentin.” Mandate to execute sentence in favor of bishop of Burgos against monastery of Oña previously entrusted to bishops of Zamora and León.27 Dat. Laterani, IIII id. mart., pont. a. XVIII. “Ex parte dilecti”

AC Burgos, vol. 31, fol. 21. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: P super plicam ad d: .p. Ed. Mansilla, Doc. Inn. III, no. 523; Garrido Garrido, no. 489 (misdated) 101  Rome, Lateran, 1215 Mar. 15 Innocentius III “venerabili fratri . . episcopo et dilecto filio . . magistro scolarum Palentin.” Mandate to bishop and magister scolarum of Palencia at behest of bishop of Burgos to enforce judgment of bishops of Zamora and León in Burgos-Oña case. Dat. Laterani, IIII id. mart., pont. a. XVIII. “Ex parte dilecti”

AC Burgos, vol. 31, fol. 21. Bulla cum filo can. Ed. Garrido Garrido, no. 489

25. Substantial part of fold missing at left. 26. Line 12/20: “cum dicta sex testium videlicet” over erasure. 27. Above, no. 69.

Innocent III (1198–1216)  53 102  Rome, Lateran, 1215 May 20 Innocentius III “dilectis filiis R. archidiacono et . . sacriste Toletan. et . . archipresbitero de Fita, Toletan. dioc.” Mandate to archdeacon R, sacrist of Toledo, and archpriest of Hita (Toledo diocese) at behest of abbot and convent of Covarrubias to determine dispute with P. Garsie of Burgos diocese over churches and other property of the monastery. Dat. Laterani, XIII kal. jun., pont. a. XVIII. “Sua nobis”

Arch. Col. Covarrubias, leg. II, no. 2. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Ray Ed. Serrano, Covarrubias, no. XXX 103  Rome, Lateran, 1215 Dec. 23 Innocentius (III) “dilectis filiis . . electo . . priori et . . sacriste Pampilonen.” Mandate to ­bishop-elect, prior, and sacrist of Pamplona to determine complaint of prior, sacrist, and canons of Tudela that monks of S. Cruz of that city admit excommunicates ad divina. Dat. Laterani, X kal. jan., pont. a. XVIII. “Prior . . sacrista et canonici”

AC Tudela, 5.C.4. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: otto Reg. Fuentes, no. 187 104  Rome, Lateran, 1216 Jan. 4 Innocentius III “dilectis filiis . . priori S. Mariae et F. de Mutinen. et G. archidiaconis Cesaraugustan.” Mandate to prior of S. María, F. de Mutina and G. archdeacons of Zaragoza to arbitrate between Templars of Ribaforada and prior and chapter of Tudela over a certain house bequeathed to the latter by G. clericus. Dat. Laterani, II non. jan., pont. a. XVIII. “Prior et conventur”

AC Tudela, 5.C.3. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: otto Reg. Fuentes, no. 188 105  Rome, Lateran, 1216 Jan. 12 Innocentius III “venerabili fratri . . archiepiscopo et dilectis filiis capitulo Bracharen.” To archbishop and chapter of Braga assigning Feast of All Saints (1216 Nov. 1) for hearing of primacy issue. Dat. Laterani, II id. jan., pont. a. XVIII. “Lite inter venerabilem”

AC Toledo, X.8.A.1.4. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: A.G. Ed. Mansilla, Doc. Inn. III, no. 533 (from RV 8A) 106  Rome, Lateran, 1216 Jan. 12 Innocentius III “dilectis filiis . . de Mataplana . et . . de Spina abbatibus . et . . prioribus Palentine dioc.” Mandate to abbots and priors of Mataplana and Spina (Palencia diocese) to present summons regarding primacy issue to archbishop and chapter of Braga. Dat. Laterani, II id. jan., pont. a. XVIII. “Presentium vobis”

AC Toledo, X.8.A.1.5. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: A.G. Ed. Mansilla, Doc. Inn. III, no. 534 (from RV 8A)

54  Innocent III (1198–1216) 107  Rome, Lateran, 1216 Jan. 13 Innocentius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . thesaurario et . . cantori Calagaritan. (sic).” Mandate to determine complaint of prior and convent of Tudela that parishioners of Tudela are withholding tithes due to them. Dat. Laterani, id. jan., pont. a. XVIII. “Prior et conventus”

AC Tudela, 1.C.3. Bulla dep. A tergo in m. m. s.: fig. 3a Reg. Fuentes, 189 108  Rome, Lateran, 1216 Jan. 24 Innocentius (III) “dilectis filiis . . S. Ysidori, S. Claudii et S. Marcelli abbatibus Legionen.” On motion of Master and brothers of Santiago, mandate to warn off bishops of León, Astorga, and Zamora and clerics of those dioceses from demanding “decimas de laboribus” from married members of the Order, which by privilege of Alexander (III) and present pontiff are reserved for furnishing of their churches and, at Master’s discretion, for relief of the poor. Dat. Laterani, VIIII kal. feb., pont. a. XVIII. “Dilecti filii . . magister”28

AHN, OO.MM, 377/7. Bulla dep. Recto, in m. m. s.: P verba abrasa super plicam ad d.: m SB 338; ed. DzSzL, no. 228 109  Rome, Lateran, 1216 Jan. 26 Innocentius (III) “dilectis filiis . . priori Roscidevall. Pampilonen. dioc. et M. et A. archidiaconis Pampilonen.” Mandate to prior of Roncesvalles and archdeacons M. and A. of Pamplona to determine complaint of bishop of Zaragoza that brothers of Calatrava of that diocese are ministering to excommunicated parishioners. Dat. Laterani, VII kal. feb., pont. a. XVIII. “Venerabilis fratris nostri”

AD Zaragoza, Mensa Episcopal, caj. I/78. Bulla dep., extat filum can.29 110  Rome, Lateran, 1216 Feb. 6 Innocentius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano et . . archidiacono Zamoren.” Mandate to bishop, dean, and archdeacon of Zamora to exhort King Alfonso IX of León to restore to Master and Order Santiago certain castles and other property. Dat. Laterani, VIII id. feb., pont. a. XVIII. “Quanto amplius”

AHN, OO. MM. (Uclés), 4.ii/1. Bulla dep. Recto, super plicam versus d.: .G. Ed. Ortega y Cotes, Bullarium, 61; Mansilla, Doc. Inn. III, no. 54230 111  Rome, Lateran, 1216 Feb. 9 INNOCENTIUS (III) . . . DILECTIS FILIIS31 ABBATI MONASTERII S. VICTORIANI EIUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS. 28. Line 4/14: “Zamoren. episcopi et quidam clerici” overwritten. 29. A tergo, in marg. sup. ad d.: “P ecclesia epo Cesaraugustan” (not curial). 30. Omitting after “spoliavit”: “Ipsum litteris nostris rogamus, monemus et exhortamur attente ut pietatis intuitu precumque nostrarum obtentu si quod minus caute actum et contra ipsos sic provide corrigat per se ipsum privilegia eorundem illibata conservans ut ipsi preces apostolicas sibi sentiant profuisse ac nos eis super hoc providere aliter non cogamur.” 31. Name (illegible) entered in darker ink.

Innocent III (1198–1216)  55 Very large privilege confirming another of Pope Clement. (R) Ego INNOCENTIUS etc. (BV) – Subscribunt 16 cardinales: Nicholaus Tusculanus ep.; Hugo Ostien. et Velletren. ep.; Benedictus Portuen. et S. Rufine ep.; Pelagius Albanen. || Cinthius S. Laurentii in Lucina presb. card.; Cencius SS. Johannis et Pauli presb. card., tit. Pamachii; Leo tit. S. Crucis in Jherusalem presb. card.; Petrus S. Pudentiane tit. Pastoris presb. card.; Guido S. Nicholai in Carcere Tulliano diac. card.; Robertus tit. S. Stephani in Celio Monte presb. card.; Stephanus Basilice duodecim Apostolorum presb. card. || Guido tit. S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Gregorius S. Theodori diac. card.; Octavianus S. Sergii et Bachi diac. card.; Johannes SS. Cosme et Damiani card.; Petrus S. Marie in Aquiro diac. card. Dat. Laterani, per manum Thome S.R.E. subdiaconi et notarii Neapolitane electi V id. feb., indictione IIII, incarnationis dominice anno M.CC.XV, pont. vero domini INNOCENTII pp. III anno octavodecimo. “Cum olim” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 769/19 (S. Victorián O.S.B., Huesca). Bulla dep., extat filum ser. Membrana macula SB 342 112  Rome, Lateran, 1216 Mar. 15 Innocentius (III) “dilectis filiis . . abbati S. Pie Calagurritan. dioc. et Cesaraugustan. et . . de Ganart Pampilonen. dioc. archidiaconis.” Mandate to abbot of S. Pía (Calahorra diocese) and archdeacons of Zaragoza and Eguiarte (Pamplona diocese) to act as arbiters between chapter of Tudela and see of Tarazona regarding rights of church of Teruel. Dat. Laterani, id. mart., pont. a. XIX. “Dilecti filii . . prior”

AC Tudela, 28.C.2. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: pReg. Fuentes, no. 190 113  Rome, Lateran, 1216 Mar. 28 INNOCENTIUS III “venerabili fratri Mauritio episcopo et dilectis filiis capitulo Burgen.” Mandate to bishop Mauricio and chapter of Burgos regarding diocesan limits of dioceses of Burgos and Osma “secundum antiquam limitationem diocesum Ispanie,” requiring both parties to observe actual distribution of territories and churches. Dat. Laterani, V kal. apr., pont. a. XIX. “Venerabilis frater noster” – “determinationis”

AC Burgos, vol. 48, fol. 8. Bulla cum filo serico. Recto, in m. m. s.: de predictis in ang. sup. ad d.: litt. deleta Ed. Garrido Garrido, no. 491 114  Rome, Lateran, 1216 Apr. 7 Innocentius III “venerabili fratri . . episcopo Burgen. et dilecto filio . . decano Compostellan.” Mandate to bishop of Burgos and dean of Compostela to hear appeal of King Afonso II32 against sentence of judges of no. 90 on grounds inter alia of just war and “impossibilitas facti” (fine of 150,000 aurei). Dat. Laterani, VII id. apr., pont. a. XIX. “Cum olim carissimus”

32. Roman proctor “L. Mediolanensis.”

56  Innocent III (1198–1216) IAN/TT, Most. de Lorvão, mç. 1, no. 12.33 Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d: .a. in ang. sup. s. [. . .] tor. A tergo, in ang. sup. d. ad (v. small) Ed. Costa and Marques, 214; (Sousa) Costa, 34–36n79; reg. PP, no. 90 115  Perugia, 1216 May 21 Innocentius (III) “venerabilibus fratribus . . Burgen. et Astoricen. episcopis et dilecto filio . . abbati S. Petri de Spina Palentin. dioc.” Mandate to bishops of Burgos and Astorga and abbot of S. Pedro de la Espina (Palencia diocese) to enforce apostolic sentence in dispute of bishop of León and abbot and monastery of Sahagún. Dat. Perusii, XII kal. jun., pont. a. XIX. “Cum venerabiles”

AC León, 1292. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: al Ed. Fernández Catón, CD León, no. 1853, whence DzSzL, no. 153 116  Perugia, 1216 Jun. 11 Innocentius (III) “venerabilibus fratribus . . Concen. . . Seguntin. et . . Oxomen. episcopis. Mandate to bishops of Cuenca, Siguenza and Osma in fulfillment of ruling concerning obligation to pay catedrático in response to question raised by T. and E. clerics of Guadalajara. Dat. Perusii, III id. jun., pont. a. XIX. “Dilectis filiis T.”34

AC Toledo, E.12.P.1.1. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: otto 117  Perugia, 1216 Jul. 4 Innocentius (III) “dilectis filiis . . priori monasterii Ecclesiole Portugalen. dioc., . . decano Elborensi et L. magistroscolarum Aurien.” Mandate to prior of Grijó, dean of Évora, and L. magister scolarum of Ourense35 to gather evidence and determine complaints of bishop of Coimbra and proctor of S. Cruz de Coimbra subsequent to hearing by auditor, cardinal bishop of Albano (Pelayo Gaitán), care being taken not to revisit issues previously settled. Dat. Perusii, IIII non. julii., pont. a. XIX. “Constitutis in presentia”36

IAN/TT, Cabido da Sé de Coimbra, 1a incorporação. Docs eclesiásticos, mç. 2, no. 56. Bulla deperdita. Recto, super plicam ad d. Sca A tergo, in ang. sup. s. m Reg. PP, no. 96; ed. Costa and Marques, 221 [Innocent III died on 1216 Jul. 16.] 33. Text very faint. 34. “Dilectis filiis T. et E. clericis de Gualalfaiara Toletane dioc. in nostra presentia conquerentibus se a venerabili fratre nostro . . archiepiscopo Toletano in procurationum et cathedratici exactione gravari, ipso vero archiepiscopo asserente se procurationes exigere iuxta Lateranensis concilii statuta pro cathedratico autem quia non datur uniformiter in provincia Toletana petere aureum unum a quolibet sacerdote, dimidium vero a diaconibus cathedratici nomine sibi solvi, nos ita moderandum providimus in utroque ut videlicet cum idem archiepiscopus eorum parrochias personaliter visitaverit procuratio exhibeatur eidem secundum statuta concilii memorati ita quod si una ecclesia per se ad procurandum ipsum archiepiscopum non suffecerit due sive plures in exhibitione procurationis huiusmodi socientur, cathedraticum vero solvatur a clericis antedictis secundum quod datur ab aliis clericis dioc. Toletane.” 35. The canonist Laurentius Hispanus: see PP, no. 96. 36. Cf. letter dated Rome, St. Peter’s, 1216 Dec. 20, to same recipients amending this mandate in a sense favorable to monastery of S. Cruz de Coimbra: IAN/TT, Cabido da Sé de Coimbra, 1a incorp., docs. particulares, mç. 20, no. 1; reg. PP, no. 100.

Honorius III (1216–1227)

Honorius III

[Honorius III was crowned on 1216 Jul. 24.] 118  Perugia, 1216 Aug. 12 Honorius (III) “venerabili fratri . . archiepiscopo et dilectis filiis capitulo Bracaren.” Reprimands archbishop and chapter of Braga in the matter of its primacy dispute with Toledo, ratifies the provisions of his predecessor (Innocent III) regarding production of witnesses, and requires archbishop to appear before him either in person or “per (. . .) sufficientem procuratorem,” and chapter “per responsales idoneos,” so that he may proceed with the matter as justice requires. Dat. Perusii, II id. aug., pont. a. I. “Cum inter vos”

IAN/TT, Mitra de Braga, mç. 2, no. 51. Membrana mutila.1 Plica resecata, bulla dep. Reg. PP, no. 97 119  Perugia, 1216 Aug. 12 Honorius III “dilectis filiis abbatibus et prioribus de Mataplana et de Spina Palentin. dioc.” Mandate to abbots and priors of Matallana and Espina (O.Cist., Palencia diocese) to present letters for archbishop of Toledo to archbishop and chapter of Braga. Dat. Perusii, II id. aug., pont. a. I. “Presentium vobis”

AC Toledo, X.8.A.1.7. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: P super plicam ad d.: b.o.(?) Ed. Mansilla, Honorio III, no. 2 (from Gorosterratzu) 120  Rome, Lateran, 1216 Sept. 22 Honorius III “venerabili fratri R. archiepiscopo Toletan.” Apprises archbishop of Toledo of intention to disallow application of archbishop of Braga for extension of period for consideration of primacy issue. Dat. Laterani, X kal. oct., pont. a. I. “Te ac Johanne”

AC Toledo, X.8.A.1.6. Bulla cum filo. can. Recto, in m. m. s.: P et prope R/ Ed. Mansilla, Honorio III, no. 3 (from RV 9) 1. Bottom left-hand corner missing.

57

58  Honorius III (1216–1227) 121  Rome, Lateran, 1216 Oct. 11 Honorius (III) “venerabili fratri . . Hilerden. episcopo.” Mandate to bishop of Lleida to treat monks of Granja de Escarpe well. Dat. Laterani, V id. oct., pont. a. I. “Gratum gerimus”

AHN Clero, carp. 1006/7 (Escarp O.Cist., Lérida). Litt. clausa. Membrana macula et mutila ad ambas margines SB 358; reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio. III,” no. 1 122  Rome, Lateran, 1216 Oct. 23 Honorius (III) “venerabilibus fratribus . . Terraconen. archiepiscopo et . . Ylerden. et . . Cesaraugustan.2 episcopis.” Mandate to archbishop of Tarragona and bishops of Lleida and [Zaragoza or Huesca] to assist monastery of Granja de Escarpe O.Cist. against Templars of Huesca. Dat. Laterani, X kal. nov., pont. a. I. “Dilecti filii . . abbas”

AHN Clero, carp. 1006/8 (Escarp O.Cist., Lérida). Bulla dep. Membrana macula. A tergo, in m. m. s.: Ordorida SB 360; reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio. III,” no. 2 123  Rome, Lateran, 1216 Oct. 24 Honorius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilecto filio A. sacriste Oscen.” Mandate to bishop and A. sacrist of Huesca to determine complaint of abbot of La Granja de Escarpe O.Cist. that “nobilis vir Altardus de Luna et M. quondam monialis de Marcella3 Cistercien. ord. Cesaraugustan. et Pampilonen. diocesum” have appropriated “partem salinarum in Castellario et in Rimul(?).” Dat. Laterani, IX kal. nov., pont. a. I. “Dilectus filius . . abbas”

AHN Clero, carp. 1006/9 (Escarp O.Cist., Lérida). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: m A tergo, in m. m. s.: Ordo Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 3 124  Rome, Lateran, 1216 Oct. 24 Honorius (III) “dilectis filiis Ilerden. et Roden. capitulis.” Mandate to chapters of Lleida and Roda to allow monastery of La Granja de Escarpe O.Cist. to enjoy its tithes in peace. Dat. Laterani, IX kal. nov., pont. a. I. “Dilectus filius . . abbas”

AHN Clero, carp. 1006/10 (Escarp O.Cist., Lérida). Bulla dep. Membrana mutila. A tergo, in m. m. s.: Ordo SB 360; reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 4 125  Rome, Lateran, 1216 Oct. 24 Honorius (III) “venerabili fratri . . episcopo Ilerden.” Mandate to bishop of Lleida to prevent molestation of monastery of La Granja de Escarpe O.Cist. in respect of tithes of possessions predating the Fourth Lateran Council. 2. Or “Oscensi.” 3. Marcilla.

Honorius III (1216–1227)  59 Dat. Laterani, IX kal. nov., pont. a. I. “Cum de religiosorum”

AHN Clero, carp. 1006/11 (Escarp O.Cist., Lérida). Litt. clausa. Membrana macula et mutila ad ambas margines. Recto in m. m. s.: P A tergo, in m. m. s.: Ilerden. episcopo pro abbate | convent. de Ascarp ad s.: Ordo SB 361; reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 5 126  Rome, Lateran, 1216 Oct. 25 HONORIUS (III) “venerabilibus . . archiepiscopo Terraconen. et suffraganeis eius et dilectis filiis abbatibus, prioribus, archidiaconis, decanis et aliis ecclesiarum prelatis in Terraconen. provincia constitutis.” Mandate to archbishop of Tarragona, suffragans, and others of his province to excommunicate invasores of La Granja de Escarpe O.Cist. Dat. Laterani, VIII kal. nov., pont. a. I. “Non absque dolore”

AHN Clero, carp. 1006/12 (Escarp O.Cist., Lérida). Bulla dep. SB 364; reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 6 127  Rome, Lateran, 1216 Nov. 13 Honorius (III) “venerabilibus fratribus . . Compostellan. archiepiscopo . . Legionen. et . . Astoricen. episcopis.” Mandate to archbishop of Compostela and bishops of León and Astorga to ensure that king of Castile observes peace treaty with king of León. Dat. Laterani, id. nov., pont. a. I. “Cum pacem”

AC León, 468. Bulla dep. Recto, in m. m. s.: P versus ang. sup. d.: R/ super plicam ad d.: .b.a. A tergo, in m. m. s.: R/ Ed. Fernández Catón, CD León, no. 1857; DzSzL, no. 154 128  Rome, St. Peter’s, 1216 Dec. 8 HONORIUS (III) “dilectis filiis . . abbati et capitulo canonicorum Sancti Dominici de Calçata Calagurritan. dioc.” Papal protection for abbot and chapter of S. Domingo de la Calzada. Dat. Romae apud S. Petrum, VI id. dec., pont. a. I. “Sacrosanta Romana ecclesia” – “protec­ tionis et confirmationis”

AC S. Domingo de la Calzada, 2/4. Bulla dep., extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: dominus /// Ed. Fita, “Concilio de Lérida,” 379–80; López de Silanes and Sáinz Ripa, no. 10 129  Rome, St. Peter’s, 1216 Dec. 20 Honorius (III) “venerabilibus fratribus . . R. Legionen. et M. Oxomen. episcopis et dilecto filio F. archidiacono Çamoren.”4 Regarding litigation ongoing since Innocent III, lengthy mandate to bishops R[odrigo] of León and M[elendo] of Osma and F[lorencio], archdeacon of Zamora, to determine issue of churches of De Fundo, Alberica et al. “citra Alpes” (i.e., Montes de Toledo) in dispute between archbishop of Toledo and bishop of Ávila. Dat. Rome apud S. Petrum, XIII kal. jan., pont. a. I. “Venerabili fratre’

AC Toledo, I.4.N.1.12. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: p.po¯. A tergo, in m. m. s.: Victoria (curial?) Ed. Mansilla, Honorio III, no. 19 (from RV 9) 4. Mansilla, following RV 9, fol. 29v, has “Oxomensi” for “Çamorensi.”

60  Honorius III (1216–1227) 130  Rome, Lateran, 1217 Feb. 8 HONORIUS (III) “venerabili fratri Roderico archiepiscopo Toletan.” Confirms possession by Archbishop Rodrigo of Toledo of various churches “de Alcaraz . . . que tempore tuo a Sarracenis erepte manibus . . . ad manus tuas devenisse noscuntur.” Dat. Laterani, VI id. feb., pont. a. I. “Cum a nobis” – “concessionis”

AC Toledo, A.3.B.1.3b. Bulla cum filo ser. Recto, in m. m. s.: b ——p super plicam ad d.: otto A tergo, in m. m. s.: misericordia R/ Ed. Mansilla, Honorio III, no. 30 (from RV 9) 131  Rome, Lateran, 1217 Feb. 9 HONORIUS III “venerabili fratri R. archiepiscopo Toletan.” Confirms possession by archbishop Rodrigo of Toledo of various territories. Dat. Laterani, V id. feb., pont. a. I. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AC Toledo, I.12.A.1.5. Bulla cum filo ser. Recto, in m. m. s.: det(ur) or cor in ang. sup. d.: ad p. prope R/. super plicam ad d.: otto A tergo, in m. m. s.: misericordia R/ Ed. Mansilla, Honorio III, no. 31 (from RV 9) 132  Rome, Lateran, 1217 Feb. 20 Honorius (III) “venerabili fratri . . archiepiscopo et dilectis filiis capitulo Bracharen.” Mandate to archbishop and chapter of Braga to appear at papal court before octave of Pentecost next for hearing of primary issue with Toledo. Dat. Laterani, X kal. mart., pont. a. I. “Coram felicis”

AC Toledo, X.8.A.1.8. Bulla dep., extat filum can. Recto, in m. m. s.: P in ang. sup. d.: R/ super plicam ad d.: m Ed. Mansilla, Honorio III, no. 38 (from RV 9) 133  Rome, Lateran, 1217 Feb. (20) HONORIUS (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis capitulo Portugalen. ecclesie.” Confirmation for bishop and chapter of Porto of compositio between them and archbishop and chapter of Compostela “super quibusdam votis” agreed by O. dean and P. and E. archdeacons of Ourense, “iudices a domno papa delegati.”5 Dat. Laterani, (X) kal. mart., pont. a. I. “Cum a nobis” – “confirmationis”

Arq. Dist. Porto, Cabido da Sé do Porto, Livro 1674 (16), K/26/4/5, cx. 135, fol. 33. Membrana macula, plica resecata. Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: (small) R. A tergo, in medio margine sup.: R/ Reg. PP, no. 105 134  Rome, Lateran, 1217 Feb. 25 Honorius III “dilectis filiis . . abbati de Orta . . Almacanen. et . . Molinen. archidiaconis Seguntin. dioc.” Mandate to abbot of S. María de Huerta and archdeacons of Almazán and Molina (Sigüenza diocese) to hear petition of archbishop of Toledo that Dominicus Michaelis, Dominicus Gonsalvi, Dominicus, Johannes Martini, and other clerics of Guadala5. “. . . apud Auriam, era M.CC.X.a VII kal. octobris” (Ourense, 1172 Sept. 25).

Honorius III (1216–1227)  61 jara, excommunicated and suspended for refusing to pay procurations and other episcopal dues,6 continue to celebrate divine office on grounds that they have appealed to S.R.E., despite delay of two years in entering that appeal; and if so, to enforce archbishop’s measures. Dat. Laterani, V kal. mart., pont. a. I. “Lecta nobis”

AC Toledo, O.2.Q.9.8. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: Vincen. 135  Rome, Lateran, 1217 Mar. 12 Honorius III “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan.” Grants archbishop of Toledo administration of diocese of Segovia. Dat. Laterani, IV id. mart., pont. a. I. “Cum ex infirmitate”

AC Toledo, O.3.C.1.54. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: .b.a. A tergo, in m. m. s.: + | Crux prope: R/ Ed. Mansilla (“in eundem fere modum,” viz., to letter to bishop, clergy, and laity of city and diocese of Segovia) from RV 9, no. 43, dated Mar. 11. C  136  1217 Mar. 13 Copy of “Dilectis filiis archidiacono et cantori et sacriste Oxomen.: Dilecti filii . . abbas.” Mandate to archdeacon, precentor, and sacrist of Osma to determine case of Silos against local clergy and laity.

Ed. Férotin, Rec. Silos, no. 88; Vivancos Gómez, Doc. de Silos (954–1254), no. 92.

137  Rome, Lateran, 1217 Mar. 26 Honorius III “dilectis filiis capitulo Segobien. et universis clericis et laicis tam civitatis quam diocesis Segobien.” As no. 135, ordering chapter, clergy, and laity of diocese of Segovia “quatinus eidem archiepiscopo quasi diocesano vestro interim intendatis et obediatis.”7 Dat. Laterani, VII kal. apr., pont. a. I. “Cum ex infirmitate”

AC Toledo, A.6.H.1.11a. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: + | Crux Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 7 138  Rome, Lateran, 1217 Apr. 5 Honorius (III) “dilectis filiis . . abbati S. Leocadie et . . decano Toletan. et . . archidiacono de Talavera Toletan. dioc.” Mandate to abbot of S. Leocadia, dean and archdeacon of Talavera (Toledo diocese) to determine complaint of Master and brothers of Order of Santiago that “concilium Conchense” has deprived them, of “quandam hereditatem et res alias.” Dat. Laterani, non. apr., pont. a. I. “Dilecti filii . . magister”

AHN, OO. MM. (Uclés), 99/17 (Hosp. de Cuenca). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .J.ta. 139  Rome, Lateran, 1217 Apr. 11 HONORIUS (III) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis per Yspaniam constitutis.” Mandate to the prelates of Spain issued at behest of Master and brothers of Order 6. Above, no. 116. 7. An instruction omitted from text of no. 135, which extended only “usque sanitati,” omitting requirement of obedience as stated here.

62  Honorius III (1216–1227) of Santiago to cease procedure whereby brothers are judged “in seculari foro tamquam laicos” and otherwise treated in contempt of privileges granted by Apostolic See. Dat. Laterani, III id. apr., pont. a. I. “Licet ex iniuncto”

(i) AHN, OO. MM. 377/8 (S. Marcos de León). Bulla dep., plica resecata. Recto, super plicam ad d: J.ta. (ii) AHN, OO. MM. (Uclés), 4.i/1. Verba humore deleta. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .J G.

(a) Vidimus of (ii) by “Gundisalvus dei gratia Toletanus sedis electus et Yspaniarum primas et regni Castelle cancellarius,” n.d.8 AHN, OO. MM. (Uclés), 4.i/2

Ed. Mansilla (from Bull. Santiago); Casado Quintanilla, no. 237 140  Rome, Lateran, 1217 Apr. 12 Honorius III “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . sacriste et A. canonico Burgen.” Mandate to bishop, sacrist, and A. canon of Burgos to determine Toledo-Ávila dispute by consulting with arbiters previously appointed and archbishop’s curial proctor, C. archdeacon of Talavera. Dat. Laterani, II id. apr., pont. a. I. “In presentia venerabilis”

AC Toledo, X.2.D.1.4. Bulla cum filo can. Ed. Mansilla, Honorio III, no. 56 141  Rome, Lateran, 1217 May 11 HONORIUS . . . ABBATI PREMONSTRATENSI ET CETERIS ABBATIBUS ET CANONICIS PREMONSTRATENSIS ORDINIS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS. Solemn privilege for Premonstratensian Order. (R) Ego HONORIUS etc. (BV) – Subscribunt 14 cardinales: Nicholaus Tusculanus ep.; Guido Prenestin. ep.; Pelagius Albanen. ep. || Petrus S. Pudentiane presb. card. tit. Pastoris; Robertus tit. S. Stephani in Celio Monte presb. card.; Gregorius tit. S. Anastasie presb. card.; Thomas tit. S. Sabine presb. card. || Guido tit. S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Ottavianus SS. Sergii et Bachii diac. card.; Rainerius tit. S. Marie in Cosmedin diac. card.; Romanus tit. S. Angeli diac. card.; Stephanus tit. S. Marie in Aquiro diac. card.; Egidius SS. Cosme et Damiani diac. card. Dat. Laterani, per manum Ranerii S.R.E. vicecancellarii V id. maii, indictione V, incarnationis dominice anno M.CC.XVII, pont. vero d. HONORII pp. III anno primo. “In eminenti apostolice” – “constitutionis”

AHN Clero, carp. 3018/18 (Catedral de Toledo)9 SB 446 142  Anagni, 1217 Jun. 9 Honorius III “venerabilibus fratribus . . episcopo et dilectis filiis . . decano et . . cantori Zamoren.” Mandate to bishop, dean, and precentor of Zamora to determine dispute between bishops of Ávila and Plasencia over Béjar and other churches. 8. Archbishop Gonzalo Pérez Gudiel and a date sometime between 1280 May and 1284 Jan. Cf. Hernández and Linehan, The Mozarabic Cardinal, 440–47. 9. Crude contemporary copy, lacking initials.

Honorius III (1216–1227)  63 Dat. Anagnie, V id. jun., pont. a. I. “Venerabilis frater noster”

AC Ávila, 8. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: .pe. Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 8; ed. Barrios García, no. 53 143  Anagni, 1217 Jul. 4 HONORIUS III “dilectis filiis capitulo Seguntin.” To chapter of Sigüenza, confirming bishop of Segovia’s gift to it of “villa de Baguilafont” (Aguilafuente). Dat. Anagnie, IIII non. jul., pont. a. I. “Justis petentium” – “confirmationis”

AC Segovia, 3/16. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: .Pe. A tergo, in m. m. s.: Decet Ed. Villar García, no. 106; reg. Herrero, no. 193 144  [Anagni, 1217 Jul. 5] Fragment of letter: bottom five lines and seal of Honorius III on silk, dated “Anagnie, III non. jul., pont. a. I” – “confirmationis”

AC Segovia, sin signatura. Recto, super plicam ad d.: .pe. Reg. Herrero, no. 194 145  Anagni, 1217 Jul. 6 Honorius III “dilectis filiis . . priori . . sacriste et P. Christofori canonico Tutelanis, Tirasonen. dioc.” Mandate for prior, sacrist, and P. Cristóbal canon of Tudela (Tarazona diocese) to absolve G[arcí] iustitiarius of Tudela from excommunication improperly imposed by Bishop G[arcia] of Tarazona. Dat. Anagnie, II non. jul., pont. a. I. “Suam nobis”

AGN. Sección de Comptos, 4/5. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: Ys Reg. Castro, no. 162; ed. (faultily) Mansilla, Honorio III, no. 68 146  Anagni, 1217 Jul. 18 Honorius (III) “venerabili fratri . . archiepiscopo et dilectis filiis . . archidiacono et . . sacriste Terraconen.” Mandate to archbishop, archdeacon, and sacrist of Tarragona inhibiting canons of Pamplona from interfering in election of prior of Roncesvalles. Dat. Anagnie, XV kal. aug., pont. a. I. “Ex parte dilectorum”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata. Dignidad prioral, faj. 1, no. 2. Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: fig. 2 Ed. Ostolaza, no. 43; Mansilla, Honorio III, no. 70 (from RV 9) 147  Ferentino, 1217 Jul. 24 HONORIUS III “dilectis filiis . . priori et fratribus hospitalis Roscidevallis.” Privilege for prior and brothers of Roncesvalles taking house under papal protection “ad exemplar Innocentii (III).” Dat. Ferentini,10 VIIII kal. aug., pont. a. I. “Solet annuere” – “protectionis confirmationis et constitutionis” 10. “Florencia” in Ostolaza!

64  Honorius III (1216–1227) Roncesvalles, Arch. de la Colegiata, Dignidad prioral, faj. 1, no. 8. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: m A tergo, in m. m. s.: fig. 2 Ed. Ostolaza, no. 45; Mansilla, Honorio III, no. 71 148  Ferentino, 1217 Aug. 8 Honorius III “venerabilibus fratribus . . Burgen. et . . Lucen. episcopis et dilecto filio . . decano Compostellan.” Mandate to bishops of Burgos and Lugo and dean of Compostela appointing the second of these to afforce the two executors appointed by Innocent III11 to resolve dispute between king of Portugal and sisters T(eresa) and S(ancha).12 Dat. Ferentini, VI id. aug., pont. a. II. “Cum felicis memorie”

(i) IAN/TT, Mosteiro de Lorvão. docs. eclesiásticos, mç. 1, no. 15. Bulla cum filo can. (ii) IAN/TT, Mosteiro de Lorvão. docs. eclesiásticos, mç. 1, no. 16. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: ał Reg. PP, no. 112 149  Ferentino, 1217 Sept. 5 HONORIUS (III) “dilectis filiis . . electo et conventui monasterii Onien.” To abbot-elect and monastery of Oña, confirming concord between their house and bishop Victor of Burgos “super tertiis decimarum” (an. 1152). Dat. Ferentini, non. sept., pont. a. II. “Hiis nos convenit” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 282/7 (Oña O.S.B.) Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: Jaˉc. SB 460; ed. Alamo, no. 410; cf. Berger, Iberia Pontificia, I, 62, 134–35 150  Ferentino, 1217 Sept. 5 HONORIUS (III) “dilectis filiis . . electo et conventui monasterii Onien.” To abbot-elect and monastery of Oña, transcribing and confirming concord between their house and bishop of Burgos ratified by Innocent III.13 Dat. Ferentini, non. sept., pont. a. II. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 282/8 (Oña O.S.B.) Bulla dep., extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: fig. 3 SB 461; ed. Alamo, no. 411 (a) Vidimus by Cardinals Richard of S. Angelo and Gottfried of S. George ad Velum Aureum, 1273 May 25

AHN Clero, carp. 282/9; cf. Alamo, no. 390

11. Above, no. 114. 12. “. . . ut res cum maiori gravitate procedat (. . .) quatinus ad omnem recidive questiones materiam evellandam, super damnorum articulo prius inquisita plenius veritate, appellatione remota quod iustum fuerit statuentes et servata consuetudine super iure regali eisdem nobilibus, quod idem rex ab eis exigit que aliis nobilibus Yspanie in donationibus regiis observatur, postmodum in executione ipsa quoad alia iuxta precedentium predecessoris nostri litterarum continentiam procedetis.” 13. Above, no. 76.

Honorius III (1216–1227)  65 151  Ferentino, 1217 Sept. 6 Honorius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis F. et P. Bertrandi archidiaconis Cesaraugustan.” Mandate to bishop and F. and P. Bertrandi, archdeacons of Zaragoza, to install bishop of Osma in his episcopal city. Dat. Ferentini, VIII id. sept., pont. a. II. “Venerabilis frater noster”

AC Burgo de Osma, perg. 34. Bulla dep., plica resecata. A tergo, in m. m. s.: Qui af Mansilla, Honorio III, no. 89 (from RV 9) 152  Rome, Lateran, 1217 Nov. 17 Honorius (III) “dilectis filiis . . decano Compostellano, P. Fernandi archidiacono et L. magistroscolarum Aurien.” Mandate to dean of Compostela, P. Fernández archdeacon, and L. magister scolarum of Ourense to determine dispute over jurisdiction etc. between abbotelect of Oña and bishop of Burgos, or otherwise to remit matter to Holy See. Dat. Laterani, XV kal. dec., pont. a. II. “Dilecti filii M.”

AHN Clero, carp. 282/11 (Oña O.S.B.). Bulla dep., extat filum ser. SB 465; ed. Alamo, no. 413 153  Rome, Lateran, 1217 Nov. 17 Honorius (III) “dilectis filiis . . decano Compostellano et P. Fernandi archidiacono et L. magistro scolarum Aurien.” Following death of various witnesses and other delays, mandate to dean of Compostela, P. Fernández archdeacon, and L. magister scolarum of Ourense to proceed in accordance with mandate of Innocent III14 in case between Oña and bishop of Burgos regarding parrochiale ius. Dat. Laterani, XV kal. dec., pont. a. II. “Dilecti filii Michael”

AHN Clero, carp. 282/12 (Oña O.S.B.) Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Johannes SB 466; ed. Alamo, no. 414 154  Rome, Lateran, 1217 Nov. 24 Honorius III “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Toletano et universis episcopis ac omnibus ecclesiarum tam exemptis quam aliis per Toletanam provinciam constitutis.” Mandate to archbishop of Toledo and bishops and other prelates of his province requiring prayers and processions in support of crusade of King Andreas of Hungary. Dat. Laterani, VIII kal. dec., pont. a. II. “Adversus hostes visibiles”

AC Toledo, O.3.C.1.53. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: and P. 5622; ed. Ayala Martínez, “De nuevo sobre la documentación de Honorio III,” 162–64 155  Rome, Lateran, 1217 Dec. 23 Honorius III “venerabili fratri . . archiepiscopo Burdegalen.” To archbishop of Bordeaux, granting archbishop of Toledo safe passage through his province.

14. Above, no. 99; Alamo, no. 403.

66  Honorius III (1216–1227) Dat. Laterani, X kal. jan., pont. a. II. “Etsi eam”

AC Toledo, A.6.H.1.7. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: I’o. A tergo, in m. m. s.: Tol. Ed. Mansilla, Honorio III, no. 105 156  Rome, Lateran, 1218 Jan. 3 Honorius III “venerabili fratri . . episcopo Baionen.” Appoints bishop of Bayonne conservator of no. 155. Dat. Laterani, III non. jan., pont. a. II. “Etsi eam”15

AC Toledo, A.6.H.1.7b. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: b.g. A tergo, in m. m. s.: Tol. Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 11 157  Rome, Lateran, 1218 Jan. 4 Honorius (III) “dilectis filiis . . decano et capitulo Toletan.” To dean and chapter of Toledo, praising archbishop Rodrigo of Toledo for prosecution of primacy issue and announcing suspension of the matter “ad presens.” Dat. Laterani, II non. jan., pont. a. II. “Licet venerabilis”

AC Toledo, A.6.H.1.5. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: R/ super plicam ad d.: caˉ (?). A tergo, in m. m. s.: R/script Tol Ed. Mansilla, Honorio III, no. 118 (from RV 9) 158  Rome, Lateran, 1218 Jan. 4 Honorius (III) “venerabili fratri Roderico archiepiscopo Toletano et dilectis filiis capitulo Toletan.” To archbishop and chapter of Toledo providing copies of primacy privileges “ad instar Gelasii II et Lucii II.” Dat. Laterani, II non. jan., pont. a. II. “Supplicasti nobis”

AC Toledo, X.7.A.3.4a. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Bobo. A tergo, in m. m. s.: R/ script | Toll9 Ed. Mansilla, Honorio III, no. 119 (from RV 9) 159  Rome, Lateran, 1218 Jan. 5 Honorius (III) “venerabili fratri Roderico archiepiscopo Toletano et dilectis filiis capitulo Toletan.” To archbishop and chapter of Toledo providing copies of primacy privileges of Pascal II. Dat. Laterani, non. jan., pont. a. II. “Supplicasti nobis”

AC Toledo, X.7.A.3.4b. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad s.: b.F. A tergo, in m. m. s.: R/script | Toll9 Ed. Mansilla, Honorio III, no. 120 (from RV 9)

15. Overwriting in line 3/10: “non minus proprie virtutis eminentia quam pontificalis dignitas.”

Honorius III (1216–1227)  67 160  Rome, Lateran, 1218 Jan. 7 Honorius (III) “venerabili fratri Roderico archiepiscopo Toletano et dilectis filiis capitulo Toletan.” To archbishop and chapter of Toledo providing copies of primacy privileges of Eugenius III. Dat. Laterani, VII id. jan., pont. a. II. “Supplicasti nobis”

AC Toledo, X.7.A.3.4c. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Jac. A tergo, in m. m. s.: Toll | R/script Ed. Mansilla, Honorio III, no. 122 (from RV 9), omitting “et dilectis filiis capitulo Toletano” 161  Rome, Lateran, 1218 Jan. 8 Honorius (III) “venerabili fratri Roderico archiepiscopo Toletano et dilectis filiis capitulo Toletan.” To archbishop and chapter of Toledo, providing copies of primacy privileges of Urban II. Dat. Laterani, VI id. jan., pont. a. II. “Supplicasti nobis”

AC Toledo, X.7.A.3.4d. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: alex. A tergo, in m. m. s.: R/ script | Toll (i) Contemporary copy of same: AC Toledo, X.7.A.3.4e Ed. Mansilla, Honorio III, no. 123 (from RV 9)

162  Rome, Lateran, 1218 Jan. 15 HONORIUS . . . DILECTIS FILIIS SUIS FRATRIBUS ECCLESIE SANCTE MARIE CASE DEI ROSCIDEVALLIS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS CANONICAM VITAM PROFESSIS IN PERPETUUM. Solemn privilege for Roncesvalles. (R) Ego HONORIUS etc. (BV) – Subscribunt 14 cardinales: Nicholaus Tusculan. ep; Hugo Hostien, et Velletren. ep; Pelagius Albanen. ep; Petrus Sabinen. ep. || Leo tit. S. Crucis in Jherusalem presb. card.; Petrus S. Pudentiane tit. Pastoris presb. card.; Robertus tit. S. Stephani in Celio Monte presb. card.; Stephanus Basilice XII Apostolorum presb. card.; Thomas tit. S. Sabine presb. card. || Guido S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Octavianus SS. Sergii et Bachi diac. card.; Gregorius S. Theodori diac. card.; Rainerius S. Marie in Cosmedin diac. card.; Romanus S. Angeli diac. card. Dat. Laterani, per manum Rainerii S.R.E. vicecancellarii XVIII kal. feb., indictione VI, incarnationis dominice anno M.CC.XVI,16 pont. vero d. HONORII pp. .III. anno secundo. “Quotiens a nobis” – “constitutionis”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata, Dignidad prioral, faj. 1, no. 6 Ed. Ostolaza, no. 49; Mansilla, Honorio III, no. 136 163  Rome, Lateran, 1218 Jan. 19 Honorius III “venerabili fratri R. archiepiscopo Toletano et dilectis filiis capitulo Toletan.” Informs archbishop and chapter of Toledo of postponement of primacy decision.

16. Sic in both Mansilla and Ostolaza with, in former case, “XVIIII kal. feb.”

68  Honorius III (1216–1227) Dat. Laterani, XIIII kal. feb., pont. a. II. “Cum tu frater”

AC Toledo. X.8.A.1.9. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: alex. A tergo, in m. versus s.: R/script in m. m. s.: Toletum in med. pagina .f. Ed. Mansilla, Honorio III, no. 137 (from RV 9) 164  Rome, Lateran, 1218 Jan. 25 HONORIUS . . . VENERABILI FRATRI RODERICO ARCHIEPISCOPO TOLETANO EIUSQUE SUCCESSORIBUS CANONICE SUBSTITUENDIS IN PERPETUUM. Solemn privilege granting primacy “in Yspalensi metropoli ac eius provincia” (R) Ego HONORIUS etc. (BV) – Subscribunt eighteen cardinales: Nicholaus Tusculanus ep.; Hugo Hostien. et Velletren. ep.; Pelagius Albanen. ep.; Petrus Sabinen. ep. || Leo tit. S. Crucis in Jherusalem presb. card.; Petrus S. Pudentiane tit. Pastoris presb. card.; Robertus tit. S. Stephani in Celio Monte presb. card.; Stephanus tit. S. Basilice XII Apostolorum presb. card.; Gregorius tit. S. Anastasie presb. card.; Thomas tit. S. Sabine presb. card. || Guido S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Octavianus SS. Sergii et Bachii diac. card.; Gregorius S. Theodori diac. card.; Rainerius S. Marie in Cosmidin17 diac. card.; Romanus S. Angeli diac. card.; Stephanus S. Adriani diac. card.; Aldebrandinus S. Eustachii diac. card.; Egidius SS. Cosme et Damiani diac. card. Dat. Laterani, per manum Rainerii S.R.E. vicecancellarii VIII kal. feb., indictione III, incarnationis dominice anno M.CC.XVIII, pont. vero d. HONORII pp. III anno secundo. “Apostolice sedis benignitas” – “concessionis et constitutionis”

(i) AC Toledo, X.7.A.3.2a. Bulla cum filo ser. Text ed. Mansilla, Honorio III, no. 140 (from RV 9) (ii) AC Toledo, X.7.A.3.2b. Copy, with other seals attached; those of five or six witnesses (undated and largely illegible) attesting to authenticity, e.g., “Noverint universi quod nos R. dei gratia Conchen. episcopus18 testificamur nos tenuisse, audivisse et legisse de verbo ad verbum quoddam privilegium d. Honorii pp. tercii” 165  Rome, Lateran, 1218 Jan. 25 Honorius (III) “karissimo in Christo filio . . illustri regi Navarre.” Applauds king of Navarre for favor shown to Roncesvalles and urges its continuation. Dat. Laterani, VIII kal. feb., pont. a. II. “Si futuri diem”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata, Dignidad prioral, faj. 1, no. 7. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .b.a. Ed. Ostolaza, no. 50; Mansilla, Honorio III, no. 141 166  Rome, Lateran, 1218 Jan. 27 HONORIUS III “venerabili fratri Roderico archiepiscopo Toletan.” To archbishop of Toledo, confirming possession by church of Toledo of church and place “qui dicitur Zucketa cum circumadiacentibus locis.”19

17. Sic in both (i) and (ii). 18. Rodrigo Juanes, bishop of Cuenca in 1258–61: Hernández and Linehan, Mozarabic Cardinal, 80, 543. 19. Cf. Linehan, History and the Historians, 340.

Honorius III (1216–1227)  69 Dat. Laterani, VI kal. feb., pont. a. II. “Tranquillitati ecclesie” – “unionis et constitutionis.”

In confirmation by Gregory IX (no. 419). Ed. Mansilla, Honorio III, no. 144 (from RV 9) 167  Rome, Lateran, 1218 Jan. 30 Honorius (III) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Terraconen. et eius ac ecclesie Toletane suffraganeis necnon . . Burgen., . . Abulen. . . Placentin. episcopis et dilectis filiis abbatibus, prioribus et aliis ecclesiarum prelatis et fidelibus universis per eorum civitates et dioceses constitutis.” To archbishop of Tarragona, suffragans of Tarragona and Toledo, bishops of Burgos, Ávila, and Plasencia and abbots etc. of these dioceses, placing them and their clergy and faithful under legatine authority of archbishop of Toledo. Dat. Laterani, III kal. feb., pont. a. II. “Quemadmodum in filiis”

AC Toledo, I.4.N.1.20. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: alex. A tergo, in m. m. s.: Toletum R/ Ed. Mansilla, Honorio III, no. 148 (from RV 9) 168  Rome, Lateran, 1218 Jan. 31 Honorius III “karissimis in Christo filiis illustribus regibus et principibus Yspanie universis.” Mandate to kings and princes of Yspania to assign any place recovered by them from the Moors to archbishop of Toledo, who possesses spiritual primacy. Dat. Laterani, II kal. feb., pont. a. II. “Cum venerabilis”

AC Toledo, X.7.A.3.3. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: ał. A tergo, in m. m. s.: col9 (curial?) infra: fig. 4 R/script Ed. Mansilla, Honorio III, no. 153 (from RV 9) 169  Rome, Lateran, 1218 Jan. 31 HONORIUS III “venerabili fratri Roderico archiepiscopo Toletan.” License to archbishop of Toledo to present to benefices vacant “per terram legationis” which should otherwise devolve to Roman Church. Dat. Laterani, II kal. feb., pont. a. II. “Licet concesserimus” – “concessionis”

AC Toledo, A.6.H.1.8a. Bulla cum filo ser. A tergo, in parte sup.: R/script Toletum Ed. Mansilla, Honorio III, no. 151 (from RV 9) 170  Rome, Lateran, 1218 Jan. 31 HONORIUS III “venerabili fratri Roderico archiepiscopo Toletan.” License to archbishop of Toledo to present to benefices vacant in churches of his suffragans unless they have devolved to Roman Church through long vacancy. Dat. Laterani, II kal. feb., pont. a. II. “Quia gratia” – “concessionis”

AC Toledo, A.6.H.1.6a. Bulla cum filo ser. A tergo, in m. m. s.: R/script Ed. Mansilla, Honorio III, no. 154 (from RV 9)

70  Honorius III (1216–1227) 171  Rome, Lateran, 1218 Feb. 13 Honorius (III), recommending members of Dominican Order to all prelates. Dat. Laterani, id. feb., pont. a. II. “Si personas religiosas”

AHN Clero, S. Esteban de Salamanca, n. 1. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: .p. SB 475; apparently not extant 172  Rome, Lateran, 1218 Feb. 24 Honorius III “venerabili fratri . . archiepiscopo Terraconen. et dilectis filiis . . de Verola et . . de Petra abbatibus Tirasonen. dioc.” Mandate to archbishop of Tarragona and abbots of Veruela and Piedra (O.Cist., Tarazona diocese) to restrain and correct outrages committed by rebel canons of Zaragoza. Dat. Laterani, VI kal. mart., pont. a. II. “Venerabili fratre nostro”

AD Zaragoza, Mensa Episcopal, caj. II/84. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: p. c A tergo, in m. m. s.: R/script Ed. Mansilla, Honorio III, no. 161 (faultily from RV 9) 173  Rome, Lateran, 1218 Feb. 24 Honorius III “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan.” License to bishop of Zaragoza to increase number of canons in church of Zaragoza with approval of prior and sanior pars capituli, notwithstanding opposition of six named members of chapter. Dat. Laterani, VI kal. mart., pont. a. II. “Tua nobis”

AC Zaragoza, Arm. de privilegios, letra H, lig. 1, no. 6. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: P. V. A tergo, in m. m. s.: R/ Ed. García and Casabón, no. 8; Mansilla, Honorio III, no. 160 (from RV 9). 174 VACANT 175  Rome, St. Peter’s, 1218 Apr. 30 Honorius (III) “dilectis filiis magistris Nicolao, Johanni Reinaldi et Munio Vele canonicis Oveten.” Mandate to Mag. Nicolás, Juan Reináldez, and Nuño Vele, canons of Oviedo, to determine complaint of Alfonsus Martini, canon of Oviedo, that he has been dispossessed by Guterius Fernandi miles of Oviedo diocese. Dat. Rome apud S. Petrum, II kal. maii, pont. a. II. “Alfonsus Martini Canonicus”

AC Oviedo, A/5/6. Bulla dep. Reg. García Larragueta, 246 176  Rome, St. Peter’s, 1218 Jun. 9 HONORIUS III “dilectis filiis . . abbati et conventui Sanctorum Cosme et Damiani de Caveis Rubeis.” To abbot and chapter of Covarrubias confirming churches subject to their jurisdiction.

Honorius III (1216–1227)  71 Dat. Rome apud S. Petrum, V id. jun., pont. a. II. “Sacrosancta Romana ecclesia” – “protectionis et confirmationis”

Arch. Col. Covarrubias, leg. II, no. 3. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: illeg. Ed. Serrano, Covarrubias, 71–73 177  Rome, Lateran, 1218 Jul. 13 Honorius (III) “dilectis filiis . . decano . . magistro scolarum Çamoren. et . . archidiacono de Tauro Çamoren. dioc.” Mandate to dean, magister scolarum, and archdeacon of Toro (Zamora diocese) to proceed against dean of Coimbra on account of his persecution of D., canon of Coimbra crucesignatus, in accordance with earlier letters to Coimbra judges. Dat. Laterani, III id. jul., pont. a. II. “Cum olim”

AC Zamora, 1/7. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: otto A tergo, infra versus s.: R/script Reg. PP, no. 116a 178  Rome, Lateran, 1219 Jan. 2 Honorius (III) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis ac dilectis filiis aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.” Mandate to all prelates confirming papal privileges to Cistercian Order, and prohibiting exaction of tithes therefrom other than those authorized by the Fourth Lateran Council. Dat. Laterani, IIII non. jan., pont. a. III. “Benefaciens Dominus”

AHN Clero, carp. 3430/8 (Palazuelos O.Cist., Valladolid). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .b.a. SB 513. P. 5957 (this date) 179  Rome, Lateran, 1219 Jan. 2 HONORIUS (III) “dilectis filiis . . abbati Cistercien. et universis coabbatibus ejus et fratribus sub eodem ordine Deo servientibus.” Inhibition to abbot of Cîteaux and Cistercian Order, regarding misinterpretation of the Lateran constitution on tithes20 and forbidding extortion from addressees of tithes of noval lands worked by members of the Order or at their expense. Dat. Laterani, IV non. jan., pont. a. III. “Contingit interdum” – “inhibitionis”

AHN Sellos 100/8: translatatum (sic) by Guillelmus Lupperi “officialis in Berguitano” of Bishop Raimundo of Urgell, 1324 May 1, from transcript done at general chapter, 1226, on order of abbot of Cîteaux. 180  Rome, Lateran, 1219 Feb. 9 Honorius III “venerabili fratri R. archiepiscopo Toletan.” Grant to archbishop of Toledo of half of vicesima in dioceses of Toledo and Segovia “que ad defensionem fidelium et expugnationem maurorum fuerint precipue necessaria.” Dat. Laterani, V id. feb., pont. a. III. “Ad exaudiendum preces”

20. Fourth Lateran Council, c. 55, “Nuper abbates”: X 3.30.34 (Friedberg, II, 568–69).

72  Honorius III (1216–1227) (i) AC Toledo, A.6.H.1 11b. Bulla cum filo can. A tergo, R/script (fig. 5) (ii) AC Toledo, A.6.H.1.10a. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: .Ja. A tergo, R/script prope (fig. 4) Ed. Mansilla, Honorio III, no. 207 (from RV 10) 181  Rome, Lateran, 1219 Mar. 6 Honorius (III) “venerabili fratri . . archiepiscopo et dilectis filiis . . preposito Tarraconen. et . . priori Scale Dei.” On complaint of G. de Angularia of usury, at his expense, by B. Cortit and other laymen of Lleida diocese, mandate to archbishop and provost of Tarragona and prior of Scala Dei to oblige them to restore what has been extorted. Dat. Laterani, II non. mart., pont. a. III. “G. de Angularia milite”

AHN Clero, carp. 2850/2 (Scala Dei Order Cart., Tarragona). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: aston SB 523; reg. Linehan, “Doc. pont. Hon. III,” no. 19 182  Rome, Lateran, 1219 Mar. 13 Honorius III “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletano apostolice sedis legato.” Faculty to archbishop of Toledo, apostolic legate, to commute crusaders’ oaths in Spain. Dat. Laterani, III id. mart., pont. a. III. “Supplicasti nobis”

AC Toledo, A.6.H.1.11d. Bulla cum filo can. Membrana macula. Recto, super plicam ad d.: .Ja. 183  Rome, Lateran, 1219 Mar. 15 Honorius III “universis Christi fidelibus per Yspaniam constitutis.” Plenary indulgence for Christians of Spain fighting Moors or assisting with their goods “iuxta quantitatem subsidii et devotionis affectum.” Dat. Laterani, id. mart., pont. a. III. “Divini altitudo”

AC Toledo, A.6.H.1.11e. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .Ja. A tergo, in m. m. s.: Toletum | R/script Ed. Mansilla, Honorio III, no. 209 (from RV 10) 184  Rome, Lateran, 1219 Mar. 15 Honorius III “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletano apostolice sedis legato.” Repeats no. 182. “Supplicasti nobis”

AC Toledo, A.6.H.1.11c. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: (illeg.) super plicam ad d.: .Ja. Ed. Mansilla, Honorio III, no. 208 (from RV 10) 185  Rome, Lateran, 1219 Mar. 16 Honorius III “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletano apostolice sedis legato.” License valid for three years for archbishop of Toledo, apostolic legate, to receive half of tercias of province, except from churches in a state of ruin. Dat. Laterani, XVII kal. apr., pont. a. III. “Ex parte tua”

Honorius III (1216–1227)  73 AC Toledo, A.6.H.1.31. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: m A tergo, in m. m. s.: Toletum| R/script Ed. Mansilla, Honorio III, no. 210 (from RV 10) 186  Rome, Lateran, 1219 Mar. 18 Honorius III “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletano apostolice sedis legato.” Mandate to archbishop of Toledo, apostolic legate, regarding payment by Jews of tithes and oblations in accordance with decree of Fourth Lateran Council. Dat. Laterani, XV kal. apr., pont. a. III. “Ad audientiam nostram”

AC Toledo, I.7.G.1.3. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: .P. Ed. Mansilla, Honorio III, no. 211 (from RV 10) 187  Rome, Lateran, 1219 Mar. 22 HONORIUS III “venerabili fratri . . episcopo Palentino.” To bishop of Palencia, specifying indulgences available at dedication of cathedral church. Dat. Laterani, XI kal. apr., pont. a. III. “Cum nobili structura”

AC Palencia, arm. 1, leg. 1, no. 3.21 Bulla cum filo ser. A tergo, in m. m. s.: Ranerius Reg. San Martín, no. 3; ed. Mansilla, Honorio III, no. 213 188  Rome, Lateran, 1219 Apr. 12 Honorius (III) “carissimo in Christo filio . . illustri regi Navarre.” At behest of brothers of hospital of Roncesvalles, urges king of Navarre not to be persuaded by false rumors to deny them the privilege of ius patronatus. Dat. Laterani, II id. apr., pont. a. III. “Dilecti filii fratres”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata, Dignidad prioral, faj. 1, no. 5 triplic. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Aston. A tergo, in ang. sup. d. (curial?): Adam Ed. Ostolaza, no. 53;22 Mansilla, Honorio III, no. 220 189  Rome, St. Peter’s, 1219 Apr. 20 Honorius III “dilectis filiis . . abbati de Fitero et . . sancte Crucis et . . de Artassona prioribus, Tirasonen. et Pampilonen. diocesum.” Mandate to abbot of Fitero (O.Cist., Tarazona diocese) and priors of S. Cruz (Tarazona diocese) and Artajona (Pamplona diocese) to determine tithe dispute of church of Cáseda between Pedro Cristóbal subdeacon (plaintiff) and abbot of Leyre. Dat. Rome apud s. Petrum, XII kal. maii, pont. a. III. “Petrus Christofori”

AGN, Sección de Comptos 4/7. Bulla cum filo can. Reg. Castro, no. 165; ed. Mansilla, Honorio III, no. 221 21. Libro Maestro de los Indices . . . de todas las materias y asuntos contenidos en el Archivo de esta santa iglesia cathedral de Palencia. Arreglado por los Señores Don Isidoro Alaiz y Represa . . . Dn. Antonio Moreno y Rojas . . . acompañados de D. Manuel Largo de Paredes . . . (1799). 22. Omitting by haplography the italicized words: “quod penitus fratres diffitentur eorum dignaremur innocentiam excusare. Cum igitur dicti fratres qui de liberalitate.”

74  Honorius III (1216–1227) 190  Rome, St. Peter’s, 1219 Apr. 29 Honorius III “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletano apostolice sedis legato.” Mandate to archbishop of Toledo, apostolic legate, to defend rights of king of Navarre while he is fighting Spanish Moors; said monarch not to offend ruler of Aragon while coming and going. Dat. Rome apud S. Petrum, III kal. maii, pont. a. III. “Cum illustris”

AGN Sección de Comptos, 4/6. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: P Reg. Castro, no. 166; ed. Mansilla, Honorio III, no. 223 C 191  Rieti, 1219 Jul. 15 To the archbishop of Compostela and his suffragans, providing license to hold provincial councils only triennially, because the province of Compostela is “dissimiliter aliis ordinata”: “Intellecto”

AC Santiago de Compostela, Tumbo B, fol. 224v–5r Ed. Mansilla, Honorio. III, no. 231 (from RV 10) 192  Rieti, 1219 Jul. 17 Honorius (III) “dilectis filiis priori . . archidiacono et . . cantori Pampilonen.” Mandate to prior, archdeacon and precentor of Pamplona to proceed against Didacus Eximini, canon of Calahorra, and named clergy of that diocese, on account of acts of sacrilegious temerity. Dat. Reate, XVI kal. aug, pont. a. III. “Querelam dilecti”

AD Tudela, Fajo A.B, no. 5. Bulla dep. Reg. Fuentes, no. 1127; ed. Mansilla, Honorio III, no. 233 193  Rieti, 1219 Aug. 6 Honorius III “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . priori et P. Bertrandi archidiacono Cesaraugustan.” Mandate to bishop, prior, and P. Bertrandi archdeacon of Zaragoza to determine case between bishop of Huesca and abbot of Montearagón concerning episcopal jurisdiction. Dat. Reate, VIII id. aug., pont. a. IV. “Querelam venerabilis”

AC Huesca, 6–362. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: aston Reg. Durán Gudiol, no. 47; ed. Mansilla, Honorio III, no. 237 194  Rieti, 1219 Aug. 6 Honorius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . priori et P. Bertrandi archidiacono Cesaraugustan.” Mandate to bishop, prior, and P. Bertrandi archdeacon of Zaragoza to determine case between bishop of Huesca and monastery of S. Pedro el Viejo concerning episcopal jurisdiction. Dat. Reate, VIII id. aug., pont. a. IV. “Querelam venerabilis”

AC Huesca, 6–351. Bulla dep. Reg. Durán Gudiol, no. 48; ed. Mansilla, Honorio III, no. 238

Honorius III (1216–1227)  75 195  [Rieti, 1219 Aug. 6] Honorius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . priori et P. Bertrandi archidiacono Cesaraugustan.” Mandate to bishop, prior, and P. Bertrandi archdeacon of Zaragoza to determine case between bishop of Huesca and monastery of S. Juan de la Peña concerning episcopal jurisdiction. Dat. Reate, VIII id. aug., pont. a. IV. “Querelam venerabilis”

AC Huesca, 6–360. Bulla dep. Membrana passim mutila23 Reg. Durán Gudiol, no. 49; ed. Mansilla, Honorio III, no. 239 196  Rieti, 1219 Aug. 20 Honorius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . priori S. Marie et P. Bertrandi archidiacono Cesaraugustan.” Mandate to bishop, prior of S. María, and P. Bertrandi archdeacon of Zaragoza to determine case between García Pérez, archdeacon of Huesca, and rector of Murillo, García Jimeno, concerning repayment of sum of money borrowed by him at Bologna. Dat. Reate, XIII kal. sept., pont. a. IV. “Dilectus filius”

AC Huesca, Extravagantes. Bulla dep., extat filum can. A tergo, in med. parte: carta Petri archid Reg. Durán Gudiol, no. 50; Mansilla, Honorio III, no. 240 197  Rieti, 1219 Sept. 5 HONORIUS (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis capitulo Oscen.” Confirms assignment to Huesca of common mensa of churches of Alberuela, Coscullano, Lagunarrota, Nisano, Arascués, Bentué, Rasal, Anzano, and S. Eulalia de la Peña. Dat. Reate, non. sept., pont. a. IV. “Cum a nobis” – “protectionis et confirmationis”

AC Huesca, 2–1055. Bulla dep. A tergo in m. m. s.: Osca Reg. Durán Gudiol, no. 51; ed. Mansilla, Honorio III, no. 244 198  Rieti, 1219 Sept. 5 HONORIUS III “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Tholetano et suffraganeis eius et dilectis filiis abbatibus, prioribus, decanis, archidiaconis, archipresbiteris et aliis ecclesiarum prelatis in Toletana provincia constitutis.” Mandate to archbishop of Toledo and suffragans and prelates of province to respect possessions of Las Huelgas de Burgos. Dat. Reate, non. sept., pont. a. IV. “Non absque dolore”

AMon. Las Huelgas de Burgos, leg. 30, no. 1316. Bulla cum filo ser. Ed. Lizoain Garrido, no. 138 199  Rieti, 1219 Sept. 11 HONORIUS . . . DILECTIS IN CHRISTO FILIABUS . . ABBATISSE MONASTERII SANCTE MARIE REGALIS DE BURGIS EIUSQUE SORORIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS IN PERPETUUM. 23. With bottom lines containing date probably eaten.

76  Honorius III (1216–1227) Solemn privilege of protection for Las Huelgas de Burgos. (R) Ego HONORIUS etc. (BV) – Subscribunt 13 cardinales: Hugo Hostien. et Velletren. ep.; Petrus Sabinen. ep.; Cunradus Portuensis et S. Rufine ep.; fr. Nicolaus Tusculanus ep. || Leo tit. S. Crucis in Jherusalem presb. card.; Guala S. Martini presb. card. tit. Equitii; Stephanus S. Basilice XII Apostolorum card. tit.; Thomas tit. S. Sabine card. pres. || Guido S. Nycolai in Carcere Tulliano diac. card.; Ottavianus SS. Sergii et Bachii diac. card.; Rainerius S. Marie in Cosmedin diac. card.; Aldebrandinus. S. Eustachii diac. card.; Egidius SS. Cosme et Damiani diac. card. Dat. Reate, per manum Rainerii S.R.E. vicecancellarii III id. sept., indictione VII, incarnationis dominice anno M.CC.XVIIII, pont. vero d. HONORII pp. tertii anno quarto. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AMon. Las Huelgas de Burgos, leg. 7, no. 264. Bulla cum filo ser. Ed. Lizoain Garrido, no. 140 200  Viterbo, 1219 Oct. 26 Honorius (III) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Tholetano et suffraganeis eius et dilectis filiis ceteris ecclesiarum prelatis in Toletana provincia constitutis.” Mandate to archbishop of Toledo and suffragans and prelates of province to enforce measures of the Fourth Lateran Council. Dat. Viterbii, VII kal. nov., pont. a. IV. “Expectavimus hactenus”

AC Toledo, I.5.A.1.1. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: z Ed. Mansilla, Honorio III, no. 246 (from BNM, MS. 1311) 201  Viterbo, 1219 Nov. 19 HONORIUS III “dilectis filiis . . abbati Cistercien. et universis coabbatibus eius et fratribus sub eodem ordine Deo servientibus.” Inhibition for Cistercian Order against legatine imposition of excommunication without special leave of Holy See. Dat. Viterbii, XIII kal. dec., pont. a. IV. “Cum ordinis vestris” – “inhibitionis”

AMon. Las Huelgas de Burgos, leg. 7, no. 265. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: .p. po Ed. Lizoain Garrido, no. 141 202  Viterbo, 1219 Nov. 20 HONORIUS III “dilectis filiis . . abbati Cistercien. et universis coabbatibus eius et fratribus sub eodem ordine Deo servientibus.” Concession for monasteries of Cistercian Order condemning the detestable practice of chaplains opposing entrance to the house of faithful without payment by them of mortuarium such as that paid on behalf of deceased parishioners. Dat. Viterbii, XII kal. dec., pont. a. IV. “Constituti iuxta verbum” – “concessionis”

AMon. Las Huelgas de Burgos, leg. 7, no. 264. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: .z A tergo, in m. m. s.: Cist Ed. Lizoain Garrido, no. 142

Honorius III (1216–1227)  77 203  Viterbo, 1219 Nov. 22 Honorius (III) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Tholetan. et suffraganeis eius et dilectis filiis ceteris ecclesiarum prelatis in Toletana provincia constitutis.” To archbishop of Toledo and prelates of his province prohibiting study of civil law at Paris or elsewhere. Dat. Viterbii, X kal. dec., pont. a. IV. “Super speculam”

AC Toledo, A.12.A.1.8. Bulla dep. P. 6165; reg. Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 21 204  Viterbo, 1219 Dec. 2 HONORIUS III “dilectis filiis universis abbatibus et conventibus Cistercien. ordinis.” Exemption of houses of Cistercian Order from payment of pecuniary procurations to papal legates, limiting their entitlement to provision of meals. Dat. Viterbii, IV non. dec., pont. a. IV. “Cum preter pauperem” – “concessionis”

AMon. Las Huelgas de Burgos, leg. 8, no. 301. Bulla cum filo ser. A tergo, in m. m. s.: Cist Ed. Lizoain Garrido, no. 144 205  Viterbo, 1219 Dec. 2 Honorius III “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis et dilectis filiis aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.” Confirms privileges of Cistercian Order. Dat. Viterbii, IIII non. dec., pont. a. IV. “Benefaciens Dominus”

AMon. Las Huelgas de Burgos, leg. 8, no. 297. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: .z A tergo, in m. m. s.: Cist Ed. Lizoain Garrido, no. 143 206  Viterbo, 1219 Dec. 5 Honorius (III) “dilectis filiis de Populeto et de Scarpia abbatibus Terraconen. et Ilerden. diocesum et priori S. Rufi Ilerden.” Mandate to abbots of Poblet (Tarragona diocese) and Escarpe (Lleida diocese) and prior of S. Rufo (Lleida diocese) to investigate claim of B. de Bellovidere canon of Lleida that chapter of that church has deprived him of benefice to which he had been canonically promoted. Dat. Viterbii, non. dec., pont. a. IV. “B. de Bellovidere canonico”

AHN Clero 1006/14 (Escarp O.Cist., Lérida). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Petrus (or Palarus) SB 550 (incl. “B. de Bella”); Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” 23 207  Viterbo, 1219 Dec. 5 Honorius III “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletano apostolice sedis legato et dilectis filiis . . Toletan. et Segobien. decanis.” Mandate to archbishop of Toledo, apostolic legate, and deans of Toledo and Segovia either to determine or to refer to Rome querela of abbot of Silos and bishop of Burgos concerning jurisdiction over various churches. Dat. Viterbii, non. dec., pont. a. IV. “Sua nobis . . abbas”

78  Honorius III (1216–1227) AMon. Silos, Archbishop B.XXVI.i. Bulla cum filo can. Recto, marg. sup. resecata ad d. Ed. Férotin, no. 98; Vivancos Gómez, no. 98 208  Viterbo, 1219 Dec. 9 HONORIUS (III) “dilectis filiis . . Oscensi capitulo.” Confirms assignment of Church of S. María de Salas to common mensa of Huesca cathedral. Dat. Viterbii, V id. dec., pont. a. IV. “Justis petentium” – “confirmationis”

AC Huesca, 2–54. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: Goço Reg. Durán Gudiol, no. 52; ed. Mansilla, Doc. Honorio III, no. 258 209  Rome, St. Peter’s, 1220 Jan. 3 Honorius III “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis magistro V[itali] subdiacono nostro et . . archidiacono Terrantone Ilerden. et . . priori S. Christine Oscen. dioc.” Mandate to bishop of Lleida, Mag. Vitalis papal subdeacon, archdeacon of Terrantona24 (Lleida diocese), and prior of S. Cristina de Somport (Huesca diocese) either to execute the judgment of Cardinal Gregorio of S. Teodoro auditor and Pedro de Calatayud, canon of Tarazona, in favor of bishop of Huesca against bishop of Tortosa concerning churches of Alchezer (Alquézar) et al. or to remit the case to S.R.E. Dat. Rome apud S. Petrum, III non. jan., pont. a. IV. “Constitutis in presentia”

AC Huesca, 6–168. Bulla cum filo can. A tergo versus sin.: R/ Reg. Durán Gudiol, no. 53; ed. Mansilla, Honorio III, no. 266 (from RV 10); Schmidt and Sabanés, Butllari Catalunya, I. no. 88 (from AC Tortosa) 210  Rome, St. Peter’s, 1220 Jan. 4 Honorius III “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis magistro V. subdiacono nostro et archidiacono Terrantone Ilerden. et . . priori S. Christine Oscen. dioc.” Mandate to bishop of Lleida, Mag. V[italis] papal subdeacon, archdeacon of Terrantona25 (Lleida diocese) and prior of S. Cristina de Somport (Huesca diocese) to determine plea of bishop of Huesca against abbot of S. Juan de la Peña concerning church of Matidero. Dat. Rome apud S. Petrum, II non. jan., pont. a. IV. “Venerabilis frater noster”

AC Huesca, 6–159. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: b.(?) Reg. Durán Gudiol, 54; ed. Mansilla, Honorio III, no. 267 211  Viterbo, 1220 Feb. 4 Honorius III “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletano apostolice sedis legato.” To archbishop of Toledo confirming grant of “vicesima legationis” regarding what has been collected by Templars, Hospitallers, etc., other than that collected by Huguccius and Cinthius, the grant to run from the date of these letters. Dat. Viterbii, II non. feb., pont. a. IV. “Attendentes expensas” 24. Not Tarragona, as reported by Mansilla and Schmidt-Sabanés. 25. Not Tarragona, as reported by Mansilla.

Honorius III (1216–1227)  79 (i) AC Toledo, A.6.H.1.10. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: m A tergo, in m. m. s.: Toletan (ii) AC Toledo, A.6.H.1.8d. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: m A tergo, versus med. pag.: Toletan[us] Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 25 212  Viterbo, 1220 Feb. 4 Honorius III “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Tarraconen. et episcopis et dilectis filiis et aliis ecclesiarum prelatis in legatione venerabilis fratris nostri . . archiepiscopi Toletani constitutis.” Mandate to archbishop of Tarragona and bishops and other prelates within the legatio of archbishop of Toledo to assist the latter against the Moors. Dat. Viterbii, II non. feb., pont. a. IV. “Accensus zelo”

(i) AC Toledo, A.6.H.1.8c. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: Toletan[us]. Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 26 (ii) AC Toledo, A.6.H.1.9. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: .S. A tergo, in m. m. s.: Toletan[us] Ed. Mansilla, Honorio III, no. 268 (from Gorosterratzu) 213  Viterbo, 1220 Feb. 5 Honorius III “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletano apostolice sedis legato.” Repeats no. 211. Dat. Viterbii, non. feb., pont. a. IV. “Attendentes expensas”

AC Toledo, A.6.H.1.10c. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: (erasa) super plicam ad d.: m A tergo, in m. m. s.: Toletan[us] 214  Viterbo, 1220 Feb. 5 Honorius (III) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Tarraconen. et episcopis et dilectis filiis et aliis ecclesiarum prelatis in legatione venerabilis fratris nostri . . archiepiscopi Toletani constitutis.” Mandate to archbishop of Tarragona and bishops and other prelates within the legatio of archbishop of Toledo, repeating no. 211. Dat. Viterbii, non. feb., pont. a. IV. “Attendentes expensas”

AC Toledo, A.6.H.1.8c. Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Toletanus Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 26 215  Viterbo, 1220 Feb. 12 Honorius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis magistro V. subdiacono nostro et archidiacono Terrantone Ilerden.26 et . . priori S. Christine Oscen. dioc.” Mandate to bishop of Lleida, Mag. V[italis] papal subdeacon, archdeacon of Terrantona (Lleida diocese), and prior of S. Cristina de Somport (Huesca diocese) to determine plea of bishop of Huesca against clergy of Alquézar who defy his authority. Dat. Viterbii, II id. feb., pont. a. IV. “Querelam venerabilis” 26. Not “archidiacono Ilerdensi,” as reported by Mansilla.

80  Honorius III (1216–1227) AC Huesca, 6–154. Bulla dep., extat fil. can. A tergo, versus sin.: Osca Reg. Durán Gudiol, no. 55; ed. Mansilla, Honorio III, no. 270 216  Viterbo, 1220 Feb. 13 HONORIUS III “dilectis filiis . . preposito et capitulo Iaccen.” Mandate to provost and chapter of Jaca on petition of bishop of Huesca and chapter of Jaca to inhibit grant of archdeaconry of Sodoruel to a secular after death of present holder, Jacinthus, canon of St. Peter’s, Rome, but to unite it to the prepositura of Jaca. Dat. Viterbii, id. feb., pont. a. IV. “Etsi ecclesiarum” – “constitutionis”

AC Huesca, 9–278. Bulla cum filo can. Reg. Durán Gudiol, no. 56; ed. Mansilla, Honorio III, no. 271 217  Viterbo, 1220 Mar. 4 Honorius III “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletano apostolice sedis legato.” Faculty for archbishop of Toledo, apostolic legate, to dispense clerics ordained while excommunicate within area of legation. Dat. Viterbii, IIII non. mart., pont. a. IV. “Cum infra”

AC Toledo, A.6.H.1.11f. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: aston Ed. Mansilla, Honorio III, no. 274 (from AHN, Lib. Privilegiorum eccl. Toletane) 218  Viterbo, 1220 Apr. 13 Honorius (III) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis et dilectis filiis abbatibus et aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.” Mandate to archbishops and others to welcome members of Dominican Order and allow them to preach. Dat. Viterbii, id. apr., pont. a. IV. “Dilecti filii fratres”

AHN Clero, carp. 1724/11 (S. Pablo O.P., Palencia). Bulla dep., extat filum can. A tergo, in m. m. s.: ffr. G. Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 2727 219  Viterbo, 1220 Apr. 24 HONORIUS III “dilectis filiis abbatibus et conventibus Cistercien. ordinis.” Exemption for houses of Cistercian Order from payment of pecuniary procurations to papal legates, limiting their entitlement to provision of meals. Dat. Viterbii, VIII kal. maii, pont. a. IV. “Cum preter pauperem” – “concessionis”

AHN Sellos, carp. 49/12 (ex-Poblet). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: ał Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 30; PP, no. 137; ed. DzSzP, no. 33 220  Viterbo, 1220 Apr. 24 HONORIUS III “dilectis filiis . . abbati Cistercien. et universis coabbatibus eius et fratribus sub eodem ordine deo servientibus.” Inhibition on imposition of sentences of excommu27. Cf. Zutshi, “Letters of Honorius III,” 279–81.

Honorius III (1216–1227)  81 nication or suspension on houses of Cistercian Order without special mandate of Apostolic See. Dat. Viterbii, VIII kal. maii, pont. a. IV. “Cum ordinis vestri” – “inhibitionis”

AHN Sellos, carp. 90/1 (ex-Poblet). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: ał Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 28; ed. DzSzP, no. 32 221  Viterbo, 1220 Apr. 24 HONORIUS III “dilectis filiis . . abbati Cistercien. et universis coabbatibus eius et fratribus sub eodem ordine Deo servientibus.” As no. 179. Dat. Viterbii, VIII kal. maii, pont. a. IV. “Contingit interdum” – “inhibitionis”

AHN Sellos, carp. 90/2 (ex-Poblet). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: ał Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 29; ed. DzSzP, no. 34 (a) Traslado March 1339

AHN Clero, carp. 417/15 (Benifaza O.Cist., Valencia)

222  Viterbo, 1220 Apr. 25 HONORIUS III “dilectis filiis . . abbati Cistercien. et universis coabbatibus eius et fratribus sub eodem ordine Deo servientibus.” As no. 202. Dat. Viterbii, VII kal. maii, pont. a. IV. “Constituti iuxta verbum” – “concessionis”

AHN Sellos, carp. 49/10 (ex-Poblet). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: ał Ed. DzSzP, no. 35 223  Viterbo, 1220 May 4 HONORIUS III “dilecto filio . . abbati et conventui de Popleto (sic) Cistercien. ordinis.” Confirms possession by Poblet of “mansum qui dicitur Raymundi de Mercadal, domos et alia bona que habetis in pratis.” Dat. Viterbii, IIII non. maii, pont. a. IV. “Justis petentium” – “confirmationis”

AHN Sellos, carp. 49/13 (ex-Poblet). Bulla cum filo ser. Recto super plicam versus d.: .G. Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 31; ed. DzSzP, no. 37 224  Viterbo, 1220 May 5 HONORIUS DILECTIS FILIIS ABBATI DE POPULETO EIUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS IN PERPETUUM. Solemn bull of protection for Poblet. (R) Ego HONORIUS etc. (BV) – Subscribunt 13 cardinales: Hugo Hostien. et Velletren. ep.; Petrus Sabinen. ep.; fr. Nicolaus Tusculanus ep. || Leo tit. S. Crucis in Jherusalem presb. card.; Stephanus Basilice XII Apostolorum presb. card.; Thomas tit. S. Sabine presb. card. || Guido S. Nycolai in Carcere Tulliano diac. card.; Octavianus tit. SS. Sergii et Bachii diac. card.; Gregorius S. Theodori diac. card.; Rainerius tit. S. Marie in Cosmidin (sic) diac. card.; Egidius SS. Cosme et Damiani diac. card.; Petrus S. Georgii ad Velum Aureum diac. card.

82  Honorius III (1216–1227) Dat. Viterbii, per manum Willelmi S.R.E. vicecancellarii III non. maii, indictione VII, incarnationis dominice anno M.CC.XX, pont. vero d. HONORII pp. tertii anno quarto. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AHN Sellos, carp. 72/1 (ex-Poblet). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: alex Ed. DzSzP, no. 38 225  Viterbo, 1220 May 8 HONORIUS III “venerabilibus fratribus . . Terraconen. archiepiscopo. et Gerunden. Vicen. Urgellen. . . Barchinonen. . . Dertusen. . . Ylerden. . . Oscen. . . Cesaraugustan. . . Tirasonen. . . Pampilonen. . . et . . Calagurritanen. episcopis suffraganeis eius et dilectis filiis abbatibus, prioribus, archidiaconis, decanis et aliis ecclesiarum prelatis in Terraconen. provincia constitutis.” Mandate to archbishop of Tarragona and suffragans and others of that province providing for excommunication and interdict for those infringing property rights and tithe income of Cistercian Order. Dat. Viterbii, VIII id. maii, pont. a. IV. “Non absque dolore”28

AHN Sellos, carp. 49/11 (ex-Poblet). Bulla cum filo ser. Recto super plicam versus d.: .G. A tergo, in m. m. s.: + Ed. DzSzP, no. 39 (a)–(d) AHN Clero, 2126 (S. María de Poblet O.Cist., Tarragona)/10–13: four undated copies 226  Orvieto, 1220 Jun. 17 Honorius (III) “dilectis filiis . . decano . . magistro scolarum et Christoforo canonico Toletan.” Mandate to dean, magister scolarum, and Cristóbal, canon of Toledo, to determine querela of preceptor and brothers of Order of Santiago de Uclés that men of Alarcón and others of Cuenca diocese have been withholding vota due to them. Dat. Rome apud Urbemveterem, XV kal. jul., pont. a. IV. “Suam ad nos”

AHN, OO. MM. (Uclés), 55/6 (Alarcón). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: .b.m. Ed. Mansilla, Honorio III, no. 291 (from Bull. Santiago) 227  Orvieto, 1220 Jun. 19 Honorius III “venerabili fratri . . archiepiscopo et dilectis filiis . . decano et . . cantori Bracaren.” Mandate to archbishop, dean, and precentor of Braga, at behest of Master and brothers of Order of Santiago, to determine their disputes with abbots of Sobrado and Moreruela and other houses (O.Cist., Compostela and Zamora dioceses)29 “super monasterio S. Vincentii domibus et possessionibus de Castro Toraf ac rebus aliis.” Dat. apud Urbemveterem, XIII kal. jul., pont. a. IV. “Querelam dilectorum filiorum”

AHN, OO. MM. (Uclés), 88/10 (Castro Toraf). Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Sca A tergo, in ang. sup. s.: R/ in media pagina: fig. 14a Reg. PP, no. 120 28. Line 6/18: “se murum defensionis opponat” squeezed in. 29. “. . . quod . . de Superado et . . de Moreirola abbates Cistercien. ordinis et quidam aliis Compostellan. et Çamorren. (sic) diocesum.”

Honorius III (1216–1227)  83 228  Orvieto, 1220 Jun. 19 Honorius III “venerabili fratri . . archiepiscopo et dilectis filiis . . decano et . . cantori Bracaren.” Mandate to archbishop, dean, and precentor of Braga, at behest of Master and brothers of Santiago, to determine complaint that Fernandus Petri and others of Ourense diocese have injured them in respect of villa of S. Maria de Arcos and other matters. Dat. apud Urbemveterem, XIII kal. jul., pont. a. IV. “Dilecti filii . . magister”

AHN, OO. MM. (Uclés), carp. 111/3 (Destriana). Bulla cum filo can. Reg. PP, no. 121 229  Orvieto, 1220 Jun. 19 Honorius III “venerabili fratri . . archiepiscopo et dilectis filiis . . decano et . . cantori Bracaren.” Mandate to archbishop, dean, and precentor of Braga, at behest of Master and brothers of Santiago, to determine their dispute with abbot and convent of Oseira (Ourense diocese). Dat. apud Urbemveterem, XIII kal. jul., pont. a. IV.30 “Querelam dilectorum filiorum”

AHN, OO. MM. (Uclés), 369/14 (Ursaria). Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: m (?) A tergo, in ang. sup. s.: dns (?) in media pagina: fig. 14a Reg. PP. no. 122 230  Orvieto, [1220 Jun. 19] Honorius (III) “dilectis filiis . . abbati et . . priori de Meira Aurien. dioc.” Mandate to abbot and prior of Meira (O.Cist., Ourense diocese) to determine querela of Master and brothers of Order of Santiago concerning detinue of villa of Pinedo (Piñeiro?) by bishop of Ourense. Dat. Rome apud Urbemveterem, XIII kal. [. . .], pont. a. [IV]. “Dilecti filii”

AHN, OO. MM. (Uclés), 65.i/7 (La Barra). Membrana mutila.31 Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: alex 231  Orvieto, 1220 Jun. 26 Honorius (III) “dilectis filiis .M. archidiacono Legionen, . . decano et . . cantori Çamoren.” Mandate to M., archdeacon of León, and the dean and precentor of Zamora to determine querela of Master and brothers of Order of Santiago against prior and brothers of Hospitallers of Castro Toraf concerning church and stronghold there and other matters. Dat. Rome apud Urbemveterem, VI kal. jul., pont. a. IV. “Dilecti filii . . magister”

AHN, OO. MM. (Uclés), carp. 88/11 (Castro Toraf). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: z A tergo, in m. m. s.: fig. 14a Ed. Mansilla, Honorio III, no. 29532 (from Bull. Santiago) 30. Over erasure “abbas et conventus |——| de |——| Ursaria” (line 3). 31. At left side affecting lines 5–6/9 and right side affecting eight lines. 32. Defectively, omitting initial of archdeacon of León; and copying “et eiusdem” as “deiusdem” (line 3).

84  Honorius III (1216–1227) 232  Orvieto, 1220 Jun. 27 Honorius (III) “venerabilibus fratribus . . Zamoren. et . . Legionen. episcopis.” Mandate to bishops of Zamora and León to determine complaint of Order of Santiago that Templars in diocese of Astorga and Zamora have injured them “super quibusdam possessionibus et rebus aliis.” Dat. Rome apud Urbemveterem, V kal. jul., pont. a. IV. “Dilecti filii . . magister”

AHN, OO. MM. (Uclés), 332/2 (Templarios). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: b. R. (fig. 14a) Ed. Mansilla, Honorio III, no. 296 (from Bull. Santiago) 233  Orvieto, 1220 Jul. 1 Honorius (III) “venerabilibus fratribus . . Zamoren. et Legionen. episcopis.” Mandate to bishops of Zamora and León to determine complaint of Master and brothers of Order of Santiago that Master and brothers of Temple have occupied their house at Alcañiz despite appeal to S.R.E. Dat. Rome apud Urbemveterem, kal. jul., pont. a. IV. “Dilecti filii”

AHN, OO. MM. (Uclés), 58/3 (Alcañiz). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: e¯r A tergo, in m. m. s.: fig. 14a 234  Orvieto, 1220 Jul. 1 Honorius (III) “venerabili fratri episcopo . . decano et . . thesaurario Astoricen.” Mandate to bishop, dean, and treasurer of Astorga to determine complaint of Master and brothers of Order of Santiago that Master and brothers of Temple at Plasencia have appropriated certain of their possessions. Dat. Rome apud Urbemveterem, kal. jul., pont. a. IV. “Dilectorum filiorum”

AHN, OO. MM. (Uclés), 332/3 (Templarios). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: b. r. Ed. Mansilla, Honorio III, no. 298 (from Bull. Santiago) 235  Orvieto, 1220 Jul. 13 HONORIUS (III) “dilectis filiis . . abbatibus Premonstratensis ordinis.” Indult to abbots of Premonstratensian Order permitting any bishop to bless and consecrate their property. Dat. Rome apud Urbemveterem, III id. jul., pont. a. IV. “Vestris et ordinis” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 3436/10 (Retuerta O.Praem., Valladolid). Bulla dep, extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: R/script33 Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 32 236  Orvieto, 1220 Jul. 14 Honorius (III) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis per Ispaniam constitutis.” Inhibition against violation of property privileges of Premonstratensian Order. Dat. Rome apud Urbemveterem, II id. jul., pont. a. IV. “Dilecti filii” 33. Rodent damage at top and bottom left.

Honorius III (1216–1227)  85 AHN Clero, carp. 379/20 (La Vid O.Praem., Burgos). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: aston A tergo, in m. m. s.: R/script SB 581; ed. Mansilla, Honorio III, no. 304 (from RV 10) 237  Orvieto, 1220 Jul. 16 Honorius III “universis Christifidelibus presentem paginam inspecturis.” Confirms exemption of Premonstratensian Order from payment of vicesima. Dat. Rome apud Urbemveterem, XVII kal. aug., pont. a. IV. “Felicis memorie Innocentii”

AHN Clero, carp. 3436/9 (Retuerta O.Praem., Valladolid). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: z A tergo, in m.m. s.: R/script Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 33 238  Orvieto, 1220 Jul. 21 Honorius (III) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis34 per Ispaniam constitutis.” Mandate to prelates of Hispania not to molest Premonstratensian Order in its enjoyment of gifts and bequests. Dat. Rome apud Urbemveterem, XII kal. aug., pont. a. IV. “Dilecti filii”

AHN Clero, carp. 379/21 (La Vid O.Praem., Burgos). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: m A tergo, in m. m. s.: Premonstraten. | R/script SB 584; ed. Mansilla, Honorio III, no. 305 (from RV 10) 239  Orvieto, 1220 Sept. 3 HONORIUS (III) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Populeto Cistercien. ordinis Tarraconen. dioc.” To abbot and monastery of Poblet confirming possessions “que habetis in Cubelis” and elsewhere. Dat. Rome apud Urbemveterem, III non. sept., pont. a. V. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 2127/13 (Poblet O.Cist). Membrana mutila. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: ał Ed. DzSzP, no. 43; SB 1048 (ascribed to Gregory IX)35 240  Orvieto, 1220 Sept 4 Honorius III “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano et Martino Petri canonico Palentin.” Mandate to bishop, dean, and Martín Pérez, canon of Palencia, to determine querela of abbot of Covarrubias against abbot of Oña, W. Petri, et al. concerning possessions in Burgos diocese. Dat. Rome apud Urbemveterem, II non. sept., pont. a. V. “Dilectus filius . . abbas”

Arch. Col. Covarrubias, leg. II, no. 4. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: W Ed. Serrano, Covarrubias, 73; Mansilla, Honorio III, no. 318

34. MS: “Epıˉc” (overwritten). 35. And, reconstructed, credited to that pontiff: DzSzP, no. 52.

86  Honorius III (1216–1227) 241  Orvieto, 1220 Sept. 15 Honorius III “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletano.”36 Reiterated mandate to archbishop of Toledo to take charge of diocese of Segovia following refusal to do so, “sicut non sine admiratione didicimus.” Dat. Rome apud Urbemveterem, XVII kal. oct., pont. a. V. “Venerabili fratri”

AC Toledo, X.2.B.2.3. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: m A tergo, in m. m. s.: Toletanus R/ Ed. Mansilla, Honorio III, no. 323 (from RV 11) 242  Orvieto, 1220 Sept. 20 Honorius III “venerabili fratri Mauricio episcopo Burgen.” Absolves Bishop Mauricio of Burgos from charge of abbot of Castrojeriz concerning tercias of various territories, pigs, wine, beasts, and livestock, and possession of certain “res mobiles” including “claves sacriste” and “codex privilegiorum abbatum.” Dat. Rome apud Urbemveterem, XII kal. oct., pont. a. V. “Constitutis olim”37 – “diffinitionis”

AC Burgos, vol. 27, fol. 85. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: ad egidi[us] super plicam ad d.: .p. b. A tergo, in m. m. s.: Lupus prope R/ Ed. Mansilla, Honorio III, no. 325 (from RV 11); Garrido Garrido, no. 525 243  Orvieto, 1220 Sept. 26 HONORIUS III “venerabili fratri . . Burgensi episcopo.” Indult enabling bishop of Burgos to receive absolution from any of his chaplains from sentences of excommunication imposed by enemies in order to retard legal procedures. Dat. Rome apud Urbemveterem, VI kal. oct., pont. a. V. “Ex parte tua” – “concessionis”

AC Burgos, vol. 10, fol. 177. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: aston. A tergo, in m. m. s.: R/ | Lupus Ed. Mansilla, Honorio III, no. 329; Garrido Garrido, no. 526 244  Rome, Lateran, 1220 Oct. 30 Honorius III “dilectis filiis . . abbati et . . priori Vallisoleti et M. Petri canonico Palentino.” To abbot and prior of Valladolid and Martín Pérez canon of Palencia: conservatoria for Covarrubias against Order of Calatrava and others of Burgos, Osma, and Calahorra dioceses. Dat. Laterani, III kal. nov., pont. a. V. “Porrecta nobis”

Arch. Col. Covarrubias, leg. II, no. 5. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: ał. Ed. Serrano, Covarrubias, 7438; Mansilla, Honorio III, no. 330 245  Rome, Lateran, 1220 Nov. 2 Honorius III “karissimo in Christo filio . . illustri regi Castelle.” Recommendation of abbey of Covarrubias to king of Castile. 36. Not “apostolice sedis legato,” as Mansilla. Cf. Mansilla, Honorio III, no. 333, the last reference to D. Rodrigo as legate (1220 Nov. 4). 37. X, 3.9.3: “Ne sede vacante aliquid innovetur” (Friedberg, II, 501). See Mansilla, 240, note a. 38. Who reports endorsements: W and Goter (not visible in August 2008).

Honorius III (1216–1227)  87 Dat. Laterani, IIII non. nov., pont. a. V. “Gratum Deo”

Arch. Col. Covarrubias, leg. II, no. 6. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: ał. Ed. Serrano, Covarrubias, 74–75; Mansilla, Honorio III, no. 332 246  Rome, Lateran, 1220 Nov. 5 HONORIUS (III) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii S. Marie de Lavega Cistercien. ordinis.” Protection for abbot and monastery of S. María de La Vega (O.Cist., Palencia diocese), especially for “possessiones, molendina, montes, prata et ortos de Aguero, de Fonte Salze, de Avasta, de Cervatos de Avasta, de Freciella, de villa Atabul et de Lirones hereditates” granted by founders R. Roderici and wife A. Dat. Laterani, non. nov., pont. a. V. “Cum a nobis” – “protectionis et confirmationis”

AHN Clero, carp. 1745/14 (La Vega O.Cist., Palencia). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: b. F. Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 36 247  Rome, Lateran, 1220 Nov. 25 HONORIUS III “dilectis filiis fratribus Hospitalis de Villa Martini.” Letters of protection for brothers of Hospital of Villamartín (Order of Santiago). Dat. Laterani, VII kal. dec., pont. a V. “Cum a nobis” – “protectionis et confirmationis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 325/14 (Villamartín). Bulla cum filo ser. Ed. Mansilla, Honorio III, no. 335 (from Bull. Santiago) 248  Rome, Lateran, 1220 Nov. 26 Honorius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano et . . cantori Çamore.” Mandate to bishop, dean, and precentor of Zamora to determine complaint of bishop of Astorga against clerics of S. Andrés and S. Nicolás de Benavente (Oviedo diocese) concerning parish of S. Maria de Ruga Nova (Renueva). Dat. Laterani, VI kal. dec., pont. a. V. “Venerabilis frater noster”

AD Astorga, Cámara, carp. 2, no. 38bis. Bull dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: e¯r A tergo, in m. m. s.: Çam(orensis) Reg. Quintana Prieto, no. 50; ed. Cavero Domínguez et al., no. 43 249  Rome, Lateran, 1220 Dec. 18 HONORIUS (III) “dilectis filiis universis Christi fidelibus per Ispaniam constitutis.” Concession to Christian faithful throughout Spain extending to those defending fortresses of brothers of Évora (Avis: Order of Calatrava) indulgences equivalent to those granted for fighting Moors in Spain, “and especially the king of León (Alfonso IX) who has taken the cross.”39 Dat. Laterani, XV kal. jan., pont. a. V. “Cum certas fecerimus” – “concessionis”

39. “. . . et specialiter carissimo in Christo filio nostro . . illustri Legionen. regi qui signum crucis assumpsit.”

88  Honorius III (1216–1227) IAN/TT, S. Bento de Avis, cx. 1, mç. 1, no. 5. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: e¯r Ed. Bull. Calatrava, 57, whence Mansilla, Honorio III, no. 340; reg. PP, no. 124 250  Rome, Lateran, 1220 Dec. 21 Honorius (III) “venerabilibus fratribus . . Palentin. et . . Oxomen. episcopis et dilecto filio . . decano Palentin.” Appoints bishops of Palencia and Osma and dean of Palencia executors of mandate to suffragans and other prelates of Braga province to afford suitable provision for archbishop of Braga, who is suffering “horrible persecution” and exile at hands of King Afonso II.40 Dat. Laterani, XII kal. jan., pont. a. V. “Certantibus pro iustitia”

IAN/TT, Mitra de Braga, mç. 2, no. 57. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: .b. a. A tergo, in media pagina sensu inverso: R/ Reg. PP, no. 126; ed. Mansilla, Honorio III, no. 341 (from RV 11) 251  Rome, Lateran, 1220 Dec. 22 Honorius III “venerabilibus fratribus . . Palentin. . . Astoricen. et . . Tuden. episcopis.” Mandate to bishops of Palencia, Astorga, and Tuy to enforce interdict on kingdom of Portugal. Dat. Laterani, XI kal. jan., pont. a. V. “Quod solite”

AD Braga, cx. Bulas 1, no. 5. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: .P. A tergo, in medio margine sup.: Yspan(us) R Reg. PP, no. 128; Mansilla, Honorio III, no. 34441 252  Rome, Lateran, 1220 Dec. 23 Honorius (III) “venerabilibus fratribus . . Astoricen. et . . Tuden. episcopis et dilecto filio . . decano Tuden.” Mandate to bishops of Astorga and Tuy and dean of Tuy, at behest of archbishop of Braga, to employ ecclesiastical sanctions to constrain King Afonso II to restore privileges and property granted by his father and grandfather. Dat. Laterani, X kal. jan., pont. a. V. “Sua nobis venerabilis”

AD Braga, cx. Bulas 1, no. 6. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad. d.: Vb. Reg. PP, no. 129; Mansilla, Honorio III, no. 349 (from RV 11) 253  Rome, Lateran, 1220 Dec. 23 Honorius (III) “venerabilibus fratribus . . Astoricen., . . Aurien. . . et Tuden. episcopis.” Mandate to bishops of Astorga, Ourense, and Tuy to admonish king of Portugal and, if necessary, compel him to desist from abuse of ecclesiastics. Dat. Laterani, X kal. jan., pont. a. V. “Ad nostram noveritis”

IAN/TT, Mitra de Braga, mç. 2, no. 58. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: aston Reg. PP, no. 130; Mansilla, Honorio III, no. 346 (from RV 11) 40. PP, no. 125. 41. With the letter’s second sentence, “Cum enim scias,” treated as its incipit.

Honorius III (1216–1227)  89 254  Rome, Lateran, 1221 Jan. 23 HONORIUS (III) “universis abbatibus et conventibus Cistercien. ordinis.” Exemption of houses of Cistercian Order from payment of pecuniary procurations to papal legates, limiting their entitlement to provision of meals. Dat. Laterani, X kal. feb., pont. a. V. “Cum preter” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 230/14 (Gumiel de Izán O.Cist., Burgos). Bulla dep., extat filum ser.42 Recto, super plicam ad d.: .b.a. A tergo, in m. m. s.: Calatrava SB 617; reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 39; ed. Mansilla, Honorio III, no. 359 (from Bull. Calatrava, 54; misdated) 255  Rome, Lateran, 1221 Jan. 25 HONORIUS (III) “dilectis filiis . . abbati Cistercien. et universis coabbatibus eius et fratribus sub eodem ordine Deo servientibus.” As no. 179. Dat. Laterani, VIII kal. feb., pont. a. V. “Contingit interdum” – “inhibitionis”

AHN Clero, carp. 230/15 (Gumiel de Izán O.Cist., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .b.a. A tergo, in m. m. s.: Calatrava SB 620; reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 40; ed. Mansilla, Honorio III, no. 362 (from Bull. Calatrava, 52; misdated) 256  Rome, Lateran, 1221 Jan. 25 HONORIUS (III) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis et dilectis filiis aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.” Mandate confirming privileges of Order of Calatrava and ordering that no tithes be exacted from it other than those authorized by the Fourth Lateran Council. Dat. Laterani, VIII kal. feb., pont. a. V. “Benefaciens Dominus”

AHN Clero, carp. 230/16 (Gumiel de Izán O.Cist., Burgos). Bulla dep. . extat filum ser.43 Recto, super plicam ad d.: ał. A tergo, in m. m. s.: Calatrava SB 618; reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 41; ed. Mansilla, Honorio III, no. 363 (from Bull. Calatrava, 53; misdated) 257  Rome, Lateran, 1221 Jan. 25 HONORIUS (III) “dilectis filiis . . abbati Cistercien. et universis coabbatibus eius et fratribus sub eodem ordine Deo servientibus.” As no. 202. Dat. Laterani, VIII kal. feb., pont. a. V. “Constituti iuxta verbum” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 230/17 (Gumiel de Izán O.Cist., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: b. a. A tergo, in m. m. s.: Calatrava SB 619; reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 42; ed. Mansilla, Hon III, no. 361 (from Bull. Calatrava, 52; misdated)

42. Lines 9 and 12/15: words compacted. 43. Words compacted (line 3) and stretched to fill space (line 7/17).

90  Honorius III (1216–1227) 258  Rome, Lateran, 1221 Feb. 1 HONORIUS (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano et . . cantori Zamoren.” Mandate to bishop, dean, and precentor of Zamora to defend abbot and convent of Aguiar (“Toris Aquilaris,” O.Cist.) against those unjustly withholding testamentary benefactions, imposing sentences of excommunication and interdict, and extorting tithes of properties worked by them and owned before the Fourth Lateran Council and tithes of foodstuffs. If laymen, offenders are to be excommunicated; if religious, to be deprived of office and benefice; ville in which the abbey’s possessions or men are harmed are to be interdicted. Dat. Laterani, kal. feb., pont. a. V. “Non absque dolore”

IAN/TT, S. Maria de Aguiar, mç. 7, no. 14. Bulla dep. Reg. PP, no. 140 259  Rome, Lateran, 1221 Feb. 3 HONORIUS (III) “dilecto filio nobili viro Petro Gundisalvi de Maranon crucesignato.” Grant of papal protection to nobleman Pedro Gonzálvez de Marañon, crusader. Dat. Laterani, III non. feb., pont. a. V. “Sacrosancta Romana ecclesia” – “protectionis et constitutionis”

AHN Clero, carp. 174/10 (Bujedo de Candepajares O.Praem., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: Calatrava Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 43 260  Rome, Lateran, 1221 Feb. 13 Honorius (III) “dilectis filiis . . de Fitero et . . de Berola abbatibus et . . priori de Nagera Tirassonen. (sic) et Calagurritan. diocesum.” Mandate to abbots of Fitero and Veruela (O.Cist., Tarazona diocese) and prior of Nájera (Calahorra diocese) to require satisfaction of A. de Luna and others of dioceses of Zaragoza, Tarazona, and Calahorra for invasion of territory of Sancho VIII of Navarre, crucesignatus. Dat. Laterani, id. feb., pont. a. V. “Carissimus in Christo”

AGN, Sección de Comptos 4/8. Bulla dep. Recto, super plicam ad d. z A tergo, in m. m. versus s.: + | .in. Reg. Castro, no. 170; ed. Mansilla, Honorio III, no. 368 261  Rome, Lateran, 1221 Mar. 2 Honorius III “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis Marino archidiacono et thesaurario Burgen.” Mandate to bishop, archdeacon Marino, and treasurer of Burgos to determine complaint of bishop of Palencia that archbishop of Toledo has unlawfully exacted procurations from Palencia diocese and excommunicated and suspended bishop of Palencia while appeal was pending at S.R.E. Dat. Laterani, VI non. mart., pont. a. V. “Querelam venerabilis”

AC Toledo, X.2.A.2.6. Bulla cum filo can. Membrana mutila.44 Recto, super plicam ad d.: .b.a. A tergo, in m. m. s.: Toletano Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 44 44. Two holes at lines 16–21/33.

Honorius III (1216–1227)  91 C  262  Rome, Lateran, 1221 Mar. 14 Unauthorized contemporary copy of “Manifeste incepit” addressed to archbishop of Tarragona and suffragans, mandate seeking assistance for “rex David qui presbiter Johannes vulgariter appellatur, vir catholicus et timens Deum,” reported by Cardinal Pelayo of Albano as having recently arrived in the sultanate of Persia.

AHN Clero carp. 2129/15 (Poblet); ed. Linehan, “Documento español sobre la Quinta Cruzada,” 180–82

C  263  Rome, Lateran, 1221 Apr. 20 Copy of “Venerabilis frater noster”: “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis cantori et P[elagio] Juliani can. Astoricen.” Mandate to determine querela of bishop of Ourense and Petrus Fernandi miles of Castrotoraf regarding possessions at Castrotoraf.

AC Ourense, Obispos, 65 [executor’s copy, 1222 Jun. 24]; reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 45.

264  Rome, Lateran, 1221 May 6 HONORIUS (III) “dilectis filiis fratribus de ordine Predicatorum.” License for members of Dominican Order to celebrate “super altare portatile.” Dat. Laterani, II non. maii, pont. a. V. “Postulastis a nobis”

AHN Clero, carp. 1893/12 (S. Esteban O.P., Salamanca). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: p. po¯ SB 627 (p. paˉ); reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 46 265  Rome, Lateran, 1221 Nov. 24 Honorius (III) “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan.” Mandate to archbishop of Toledo to enforce Lateran legislation concerning Jews in Toledo diocese after fr. Gundisalvus Hospitaller has reported otherwise. Dat. Laterani, VIII kal. dec., pont. a. VI. “Cum in generali”

AHN Clero, carp. 3019/1 (Catedral de Toledo). Bulla dep. Recto, super plicam ad d. b.g. A tergo, in m. m. s.: R Ed. Mansilla, Honorio III, no. 381 (from Gorosterratzu) 266  Rome, Lateran, 1221 Dec. 8 Honorius (III) “venerabilibus fratribus, archiepiscopis et episcopis et dilectis filiis universis aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.” Letters of recommendation to archbishops and other prelates whom present letters may reach to receive members of Order of Preachers charitably, permit them to preach, and provide for their needs, but to denounce as falsarii those begging for money. Dat. Laterani, VI id. dec., pont. a. VI. “Cum qui recipit”

AHN Clero, carp. 1893/13 (S. Esteban O.P., Salamanca).45 Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Goço SB 643 (with date 1221 Aug. 26);46 reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 48

45. Cf. PP, no. 152 (1221 Dec. 8). 46. “Vor archiepiscopis nur ein Punkt. Vor universis überhaupt keine Punkte.”

92  Honorius III (1216–1227) 267  Rome, Lateran, 1221 Dec. 15 HONORIUS (III) “dilectis filiis capitulo Calagurritan.” To chapter of Calahorra, confirming sentence regarding S. María de Nájera. Dat. Laterani, XVIII kal. jan., pont. a. VI. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AC Calahorra, 225. Bulla dep., plica resecata. Recto, in m. m. s.: cor(?) Ed. Mansilla, Honorio III, no. 384 (from Fita, “Concilio de Lérida,” 373–74). Omitted by Rodríguez de Lama, CD medieval de la Rioja, IV. 268  Rome, Lateran, 1221 Dec. 30 HONORIUS (III) “dilectis filiis . . abbati et conventui Sancti Ysidori Legionen.” Forty-day indulgence for visitors to convent of S. Isidoro, León, on Feast of S. Isidore. Dat. Laterani, III kal. jan., pont. a. VI. “Quoniam ut ait”

Arch. S. Isidoro de León, 12. Bulla resecata Ed. Martín López, no. 210 C 269  Anagni, 1222 Mar. 11 Copy of “Significarunt nobis”: “dilectis filiis . . abbati et . . priori S. Dominici de Silos et . . archidiacono Berbecensi, Burgensis dioc.” Mandate at request of abbot and convent of Cluny concerning jurisdiction over church of S. María la Real de Nájera, recently adjudged to bishop-elect of Calahorra and against Cistercians by bishop of Pamplona.

AHN Clero, carp. 1031/11 (Nájera O.S.B., Logroño) [executor’s copy, May 1222] Ed. Mansilla, Honorio. III, no. 395 (from Fita, “Concilio de Lérida,” 375–76)

270  Anagni, 1222 Mar. 20 HONORIUS III “dilectis filiis . . priori et fratribus hospitalis Roscidevall.” Apostolic protection and confirmation of “antiquas et approbatas consuetudines” for prior and brethren of Roncesvalles. Dat. Anagnie, XIII kal. apr., pont. a. VI. “Cum a nobis” – “protectionis et confirmationis”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata, Bulas, faj. 1, no. 9. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: .b.a. A tergo, in m. m. s.: R/script | fig. 2 Roscidevall [script hand] Ed. Ostolaza, no. 63; Mansilla, Honorio III, no. 397 (from RV 11) 271  Anagni, 1222 Mar. 20 Honorius (III) “venerabili fratri . . episcopo Aquen. et dilectis filiis . . de Oliva et . . de Urdais abbatibus Pampilonen. et Baionen. diocesum.” Mandate to bishop of Dax and abbots of Oliva (O.Cist., Pamplona diocese) and Urdaix (Bayonne diocese) to prevent measures of bishop and chapter of Pamplona, with king of Navarre, inimical to hospital of Roncesvalles regarding properties within that city and elsewhere. Dat. Anagnie, XIII kal. apr., pont. a. VI. “Dilecti filii . . prior”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata, Bulas, faj. 1, no. 10. Bulla dep. Membrana mutila. Recto, super plicam ad d.: .b.a. A tergo, in m. m. s.: R/script | (fig. 2) Roscidevall Ed. Ostolaza, no. 64; Mansilla, Honorio III, no. 398 (from RV 11)

Honorius III (1216–1227)  93 272  Anagni, 1222 Mar. 30 Honorius III “venerabili fratri . . Oscen. episcopo.” Mandate to bishop of Huesca to allow brothers of Roncesvalles to establish oratories in their houses within his diocese. Dat. Anagnie, III kal. apr., pont. a. VI. “Dilecti filii . . prior”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata, Privilegios, no. 4. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: (?) bn. A tergo, in m. m. s.: fig. 2 Roscidevall Ed. Ostolaza, no. 65; Mansilla, Honorio III, no. 400 273  Alatri, 1222 May 21 HONORIUS III “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan.” To archbishop of Toledo, confirming donation of villa of Molina by G. Petri nobleman to church of Toledo. Dat. Alatri, XII kal. jun., pont. a. VI. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AC Toledo, V.9.F.1.2. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: otto A tergo, in m. m. versus s.: Ispanus Ed. Mansilla, Honorio III, no. 401 (from Gorosterratzu)47 274  Alatri, 1222 Jun. 16 Honorius III “dilectis filiis . . Ursarien. Cistercien. ordinis et . . Cellenove abbatibus et . . priori Cellenove Aurien. dioc.” Mandate to abbots of Osera (O.Cist.) and Celanova (O.S.B.) and prior of Celanova (Ourense diocese) to deliver text of papal admonition48 to King Afonso II of Portugal and declare excommunicate all who have continued to associate with him, “specialiter magistrum V(incentium) Ulixbonensem49 et J(ulianum) Colimbriensem decanos et P(elagium) cantorem Portugalensem et alios clericos.” Dat. Alatri, XVI kal. jul., pont. a. VI. “Noveritis”

IAN/TT, Mitra de Braga, mç. 2, no. 60. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: .P. Reg. PP, no. 157 275  Rome, Lateran, 1222 Oct. 7 Honorius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano et . . magistro scolarum Palentin.” Mandate to bishop, dean, and magister scolarum of Palencia to determine querela of Master and brothers of Order of Santiago concerning injuries allegedly inflicted by Vincentius, subdiaconus of Segovia diocese. Dat. Laterani, non. oct., pont. a. VII. “Dilectorum filiorum”

AHN, OO. MM. (Uclés), 260/7 (Segovia). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .p.b. Ed. Mansilla, Honorio III, no. 415 (from Bull. Santiago) 276  Rome, Lateran, 1222 Oct. 8 Honorius III “dilectis filiis . . decano . . archidiacono et . . thesaurario Segobien.” Mandate to dean, archdeacon, and treasurer of Segovia to determine querela of Master and brothers of 47. Reading “predicte” for “Petri” and date as XV kal. iun. 48. PP, no. 156. 49. The canonist Vincentius Hispanus.

94  Honorius III (1216–1227) Order of Santiago against bishop of Ávila “et quidam alii ecclesiarum prelati” of Palencia diocese concerning aggravation over church of S. Eufemia and other churches. Dat. Laterani, VIII id. oct., pont. a. VII. “Conquesti sunt”

AHN, OO. MM. (Uclés), 94/12 (Sta Eufemia, Cozuelos). Membrana macula. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Sca Ed. Mansilla, Honorio III, no. 417 (from Bull. Santiago) 277  Rome, Lateran, 1222 Oct. 8 Honorius (III) “venerabili fratri . . episcopo Seguntin. et dilectis filiis . . de Atencia Seguntin. dioc. et . . Seguntin. archidiaconis.” Mandate to bishop of Sigüenza and archdeacons of Atienza and Sigüenza (Sigüenza diocese) to determine querela of Master and brothers of Order of Santiago against Johannes Didaci, miles of Toledo diocese, concerning goods bequeathed to them by his father. Dat. Laterani, VIII id. oct., pont. a. VII. “Querelam dilectorum”

AHN, OO. MM. (Uclés), 326/6 (Toledo). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: aston Ed. Mansilla, Honorio III, no. 416 (from Bull. Santiago) 278  Rome, Lateran, 1223 Feb. 6 Honorius (III) “dilectis filiis . . de Scarpio Cistercien ord. et de . . Stadella abbatibus et . . priori S. Rufi Ylerden. dioc.” Mandate to abbots of Escarpe and Estadilla and prior of S. Rufo (Lleida) to determine conflict over tithes of bishops of Huesca and Zaragoza. Dat. Laterani, VIII id. feb., pont. a. VII. “Venerabilis frater noster”

AC Huesca 2–288. Bulla dep. Membrana macula.50 Reg. Durán Gudiol, no. 57 279  Rome, Lateran, 1223 Feb. 15 HONORIUS (III) “dilectis filiis . . priori et capitulo Jaccen.” To prior and chapter of Jaca, confirming division of rents. Dat. Laterani, XV kal. mart., pont. a. VII. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AC Jaca, doc. 24. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: z. A tergo, in m. m. s.: fig. 2 C 280  Rome, Lateran, 1223 Apr. 7 To bishop of Zaragoza, confirming sentence of Innocent III regarding churches of Luna and Taust: “Cum a nobis.”

AC Zaragoza, Cart. Grande, fol. 36vb; Reg. Linehan, “Doc. pont. Hon. III,” no. 52 C 281  Rome, Lateran, 1223 Apr. 8 To archbishop of Tarragona and suffragans, prohibiting the trading of Christian women with Moors as reported by bishop of Zaragoza: “Si sustineri.”51

AC Zaragoza, Cart. Pequeño, fol. 134v 50. Text worn at lines 1, 4–6/11. 51. “. . . quod quidem nobiles de Ispania, sicut venerabilis frater noster Cesarugustan. episcopus no-

Honorius III (1216–1227)  95 281a  Rome, Lateran, 1218 Apr. 13 HONORIUS (III) “dilectis filiis . . archidiacono et capitulo S. Andree de Armentia.” Grants archdeacon and chapter of S. Andrés de Armentia protection of persons, place, and possessions, “specialiter autem quartam decimarum de villis Victorie, Ehali, Ellorriaga, Illarraze, Annue et aliarum villarum et medietatem de Ivida (?) possessiones et res alias quas venerabilis frater noster . . Calagurritanus episcopus de capituli sui assensu pia vobis et provida liberalitate donavit et alia bona vestra.” Dat. Laterani, id. apr., pont. a. VII. “Cum a nobis” – protectionis et confirmationis”

AC Vitoria. Bulla dep. Ed. Rodríguez de Lama, CD La Rioja, IV no. 45 (misdated 1218) 282  Rome, Lateran, 1223 Apr. 15 Honorius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis A. archidiacono et . . magistro scolarum Aurien.” Mandate to bishop, archdeacon A., and magister scolarum of Ourense to investigate allegations of F. Alviti and other canons of S. Maria de Alcáçova de Santarém regarding conduct of Julião, who represents himself as prior of that house. Dat. Laterani, XVII kal. maii, pont. a. VII. “Ad nostram audientiam”

IAN/TT, Colegiada de S. Maria de Alcaçova de Santarém, mç. 1, no. 16. Membrana mutila. Bulla dep., extat filum can. A tergo, in m m. s.: P—— | in pans(er)e Reg. PP, no. 159 283  Segni, 1223 Jun. 20 Honorius III “venerabili fratri . . episcopo Burgen. et dilectis filiis . . abbati de Salas Burgen. dioc. et . . decano Burgen.” Mandate to bishop of Burgos, abbot of Salas de Bureba, and dean of Burgos in favor of abbot of Covarrubias against abbot of Oña concerning villa of Hontomín. Dat. Signie, XII kal. jul., pont. a. VII. “Querelam dilectorum”

Arch. Col. Covarrubias, leg. II, no. 7. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: G.R. A tergo: Coter (?Goter) Ed. Serrano, Covarrubias, 84; Mansilla, Honorio III, no. 445 284  Segni, 1223 Jun. 20 Honorius III “venerabili fratri . . episcopo Burgen. et dilectis filiis . . abbati de Salas Burgen. dioc. et . . decano Burgen.” Mandate to bishop of Burgos, abbot of Salas de Bureba, and dean of Burgos in favor of abbot of Covarrubias against noblewoman Fromildis, concerning villa of Cabriada. bis exposuit, quasdam sibi subditas nobiles mulieres Sarracenorum dominio sub spetii pignoris ad eis peccunia mutuata supponunt nec eas qui nimis inhoneste non sine nominis Christiani vituperio ab eisdem infidelibus detinentur curant a detentione huiusmodi liberare. Cum autem ex solo tante iniquitatis stupeamur auditu et id pati aliquatenus non velimus, mirantes plurimum quod hoc vos quos movere deberet Christianitatis vestre per apostolica scripta districte precipiendo mandamus quatinus si premissa veritate nituntur apud reges et alios nobiles Ispanie ut extirpare temporali potentia studeant huiusmodi abusum sceleris insistentes, vos predicte iniquitatis auctores ut prefatas mulieres a dominio Sarracenorum eripiant . . .” (Dat. Laterani, VI id. apr., pont. a. VII).

96  Honorius III (1216–1227) Dat. Signie, XII kal. jul., pont. a. VII. “Querelam dilectorum”

Arch. Col. Covarrubias, leg. II, no. 8. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: G.R. A tergo: [. . .] | de Caveisrubeis Ed. Serrano, Covarrubias, 84–85;52 Mansilla, Honorio III, no. 446 285  Segni, 1223 Jun. 25 HONORIUS (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis capitulo Palentinis.” License to bishop and chapter of Palencia to exceed statutory number of canons and beneficiaries. Dat. Signie, VII kal. jul., pont. a. VII. “Ex parte vestra” – “concessionis”

AC Palencia, arm. 2, leg. 1, no. 38 (134). Bulla dep., extat filum can.53 Recto, super plicam ad d.: si et ecclesie vestre ac vobis expedire videritis A tergo, infra ad s.: R/ script. Inferius: petit episcopus Palentinus quod istam indulgentiam corrigatis sic quod non obstante iuramento possint (sic) ecclesiam suam ordinare prout viderit expedire et removeatur inde sic petentibus facultatibus. Ed. Mansilla, Honorio III, no. 448 (from RV 12) 286  Segni, 1223 Jul. 18 Honorius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano et archidiacono de Tauro Çamoren.” Mandate to bishop, dean, and archdeacon of Toro (Zamora diocese) to determine querela of Master and brothers of Order of Santiago with Master and brothers of Calatrava and Master of Alcántara, concerning their “hereditas que Monasterolum dicitur.” Dat. Signie, XV kal. aug., pont. a. VII. “Dilecti filii . . magister”

AHN, OO. MM. (Uclés), carp. 222/6 (Monasteruelo). Membrana macula, bulla resecata. A tergo: fig. 14a Ed. Mansilla, Honorio III, no. 451 (from Bull. Santiago) 287  Segni, 1223 Jul. 18 Honorius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . archidiacono de Cerrato et . . cantori Palentin.” Mandate to bishop, archdeacon of Cerrato, and precentor of Palencia to determine querela of Master and brothers of Order of Santiago “quod homines castri eorum de Toraff Zamoren. dioc. suis domiciliis ad vicinas civitates, castra, villas et alia loca translatis de possessionibus castri eiusdem quas detinent exhibere ipsis debita servitia contradicunt.” Dat. Signie, XV kal. aug., pont. a. VII. “Dilecti filii . . magister”

AHN, OO. MM. (Uclés), 88.ii/12 (Castro Toraf). Membrana macula, bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: .n.s. A tergo: fig. 14a 288  Segni, 1223 Jul. 19 Honorius III “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . archidiacono de Tineo et J. Renaldi canonico Oveten.” Mandate to bishop, archdeacon of Tineo, and J. Renaldo canon of

52. Reporting name Gonter on dorse, no longer visible. 53. String not silk, despite HONORIUS and “concessionis.”

Honorius III (1216–1227)  97 Oviedo to determine querela of Master and brothers of Order of Santiago against bishop of Astorga concerning a mill and other properties. Dat. Signie, XIIII kal. aug., pont. a. VII. “Dilecti filii . . magister”

AHN, OO. MM. (Uclés), 58/20 (Astorga). Bulla cum filo can. Membrana macula, bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Goç. A tergo: fig. 14a Ed. Mansilla, Honorio III, no. 453 (from Bull. Santiago) 289  Segni, 1223 Jul. 19 Honorius (III) “venerabili fratri . . archiepiscopo . . decano54 et . . cantori Compostellan.” Mandate to archbishop, dean, and precentor of Compostela to determine querela of Master and brothers of Order of Santiago against Master and brothers “Callatraven. de regno Legionen.” over monastery of Sabardes (Compostela diocese). Dat. Signie, XIIII kal. aug., pont. a. VII. “Dilecti filii . . magister”

AHN, OO. MM. (Uclés), 316/2 (Sabardos). Bulla dep. Membrana macula cum foraminibus. Recto, super plicam ad d.: .J[tear] A tergo: fig. 14a Ed. Mansilla, Honorio III, no. 455 (from Bull. Santiago) 290  Segni, 1223 Jul. 19 Honorius (III) “venerabili fratri . . episcopo . . et dilectis filiis thesaurario et . . cantori Lucen.” Mandate to bishop, treasurer, and precentor of Lugo to determine querela of Master and brothers of Order of Santiago against abbot of Osera (O.Cist., Ourense diocese) concerning detinue of church of S. Facundus. Dat. Signie, XIIII kal. aug., pont. a. VII. “Magister et fratres”

AHN, OO. MM. (Uclés), 316/3 (San Facundo). Bulla dep. Membrana macula. Recto, super plicam ad d.: b.g.(?) A tergo: fig. 14a Ed. Mansilla, Honorio III, no. 454 (from Bull. Santiago) 291  Segni, 1223 Jul. 19 Honorius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis [filiis . . decano et arcidiacono] de Tauro Zamoren.” Mandate to bishop, dean, and archdeacon of Toro (Zamora) to determine dispute between convent of S. Marcos de León and camerarius of S. Zoilo de Carrión concerning tithes of church of Villamuriel. Dat. Signie, XII[II kal. aug.], pont. a. X. “Intimante . . priore”

AHN, OO. MM. 377/12 (S. Marcos de León). Membrana mutila.55 Ed. Casado Quintanilla, CD S. Marcos de León, no. 273; DzSzL, no. 192 292  Segni, 1223 Jul. 21 Honorius (III) “dilectis filiis . . Sci Vincentii de Monte et . . de Fundo abbatibus Toletan. et Abulen. dioc. et . . cantori Abulen.” Mandate to abbots of S. Vicente de Monte (Toledo di54. Sic: “dilectis filiis” missing. 55. Two large sections cut out.

98  Honorius III (1216–1227) ocese) and Fundo (Ávila diocese) and precentor of Ávila to determine querela of Master and brothers of Order of Santiago and archbishop of Toledo concerning possession of villa of Lapar. Dat. Signie, XII kal. aug., pont. a. VII. “Dilecti filii . . magister”

AHN, OO. MM. (Uclés), 326/7 (Cuenca [Toledo]). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: b.g.| d. card A tergo: fig. 14a Ed. Mansilla, Honorio III, no. 459 (from Bull. Santiago) 293  Segni, 1223 Jul. 21 Honorius (III) “dilectis filiis . . abbati et . . priori de Peleis Zamoren. dioc. et . . decano Zamoren.” Mandate to determine complaint of Master and brothers of Order of Santiago that Templars “in regno Legionensi” have dispossessed them of monastery of S. Fiz do Hermo (Ourense diocese). Dat. Signie, XII kal. aug., pont. a. VII. “Dilecti filii . . magister”

AHN, OO. MM. (Uclés), 332/5 (Templarios). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: B. f. Ed. Mansilla, Honorio III, no. 457 (from Bull. Santiago) 294  Segni, 1223 Jul. 27 Honorius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano et . . archidiacono Zamoren.” Mandate to determine querela of Master and brothers of Order of Santiago against prior and brothers of Hospitallers of kingdom of León, concerning “quasdam domos” and other properties. Dat. Signie, VI kal. aug., pont. a. VIII. “Dilecti filii . . magister”

AHN, OO. MM. (Uclés), 179/4 (Convento de León). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .b.r. A tergo: fig. 14a Ed. Mansilla, Honorio III, no. 459 (from Bull. Santiago) 295  Segni, 1223 Jul. 27 HONORIUS III “carissimis in Christo filiis illustribus viris regibus Yspaniarum.” Prohibition on kings of Spain giving succour to apostates from Order of Santiago “tamquam suspirantes ad relictos Egypti pepones et allia evagari.”56 Dat. Signie, VI kal. aug., pont. a. VIII. “Cum nemo mittens”57

AHN, OO. MM. (Uclés), 9.i/3 (Habitos). Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. d.: ad Johannes (duabus lineolis signatum) super plicam ad d.: p. po A tergo: fig. 14a Ed. Mansilla, Honorio III, no. 473 (from Bull. Santiago); misdated C 296  Segni, 1223 Aug. 2 Copy of “Ex parte venerabilis”: “Venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano et P. Monazino canonico Zamoren.” Mandate to bishop, dean, and P. Monazin canon of 56. Cf. Nm 11:5. 57. Line 6/13 illegible by fold. Note absence of sanctions clause.

Honorius III (1216–1227)  99 Zamora to determine long-standing dispute between Osma and Sigüenza concerning churches of Bordalba, Mazarrones, and Pozuelo.

AC Sigüenza, pont. 13. Ed. Mingüella, Hist. Sigüenza, I, 543, whence Mansilla, Honorio III, no. 460.

297  Segni, 1223 Aug. 6 Honorius (III) “universis Christi fidelibus ad quos littere iste pervenerint.” Grants fortyday indulgence for contribution to building of Burgos cathedral. Dat. Signie, VIII id. aug., pont. a. VIII. “Quoniam ut ait”

AC Burgos, vol. 7, fol. 3. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .P.B. A tergo, in m. m. s.: Maurinus | R/ Ed. Mansilla, Honorio III, no. 461 (from RV 12) 298  Segni, 1223 Aug. 6 HONORIUS (III) “dilectis filiis G. Gundisalvi magistro et fratribus militie B. Jacobi.” To G. González, Master, and brothers of Order of Santiago confirming grant of usufruct of Castro Toraf made to Order by Fernando II of León (1172 Jul. 9). Dat. Signie, VIII id. aug., pont. a. VIII. “Considerato nuper” – “concessionis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 88.i/14 (Castro Toraf).58 Bulla dep., extat filum ser. A tergo, in media pagina: fig. 14a Ed. Mansilla, Honorio III, no. 462 (from ASV arm. I–XVIII, no. 437 and RV 12) 299  Segni, 1223 Aug. 11 Honorius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . archidiacono de Cerrato59 et . . cantori Palentin.” Mandate to bishop, archdeacon of Cerrato, and precentor of Palencia to determine querela of Master and brothers of Order of Santiago that their men of Castro Toraf propose to bequeath their holdings to other orders. Dat. Signie, III id. aug., pont. a. VIII. “. . magister et fratres”

AHN, OO. MM. (Uclés), 88.i/15 (Castro Toraf). Bulla dep., extat filum can. Membrana mutila at lines 7–8/13. Recto, super plicam ad d.: aston. A tergo, in m. m. s.: fig. 14a Ed. Mansilla, Honorio III, no. 464 (from Bull. Santiago) 300  Segni, 1223 Aug. 11 Honorius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano et . . magistro scolarum Astoricen.” Mandate to bishop, dean, and magister scolarum of Astorga to defend interests of Order in Castro Toraf. Dat. Signie, III id. aug., pont. a. VIII. “Sua nobis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 88.i/16 (Castro Toraf). Bulla dep., extat filum can. Membrana mutila at line 3, 7/14. Recto, super plicam ad d.: as[ton] Ed. Mansilla, Honorio III, no. 465 (from Bull. Santiago) 58. Another exemplar, of right-hand side of document only, is at AHN, OO. MM. (Uclés), 88.i/2 (Castro Toraf). 59. MS: Cerreto.

100  Honorius III (1216–1227) 301  Segni, 1223 Aug. 21 Honorius III “venerabili fratri .  . episcopo et dilectis filiis .  . decano et .  . thesaurario Zamoren.” Mandate to bishop, dean, and treasurer of Zamora to determine querela of Master and brothers of Order of Santiago against G. Fernandi, O. Alvari, et al. of Palencia, León, and Zamora dioceses, who have seized possessions of the Order. Dat. Signie, XII kal. sept., pont. a. VIII. “Dilecti filii . . magister”

AHN, OO. MM. (Uclés), 4.ii/2. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: sym Ed. Mansilla, Honorio III, no. 466 (from Bull. Santiago) 302  Segni, 1223 Aug. 21 Honorius III “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano et . . magistro scolarum Astoricen.” Mandate to bishop, dean, and magister scolarum of Astorga to determine querela of Master and brothers of Order of Santiago that clergy and men of Castro Toraf are refusing to abide by the agreement entered into by their predecessors. Dat. Signie, XII kal. sept., pont. a. VIII. “Dilecti filii . . magister”

AHN, OO. MM. (Uclés), carp. 88.i/17 (Castro Toraf). Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: sym A tergo, in m. m. s.: fig. 14a Ed. Mansilla, Honorio III, no. 467 (from Bull. Santiago) 303  Segni, 1223 Aug. 26 Honorius (III) “dilectis filiis . . de Ceya et . . de Campis archidiaconis Legionen. dioc. et . . cantori Legionen.” Mandate to archdeacons of Cea and Campos and precentor of León requiring “concilium castri Dominarum Legionen. dioc.” and other possessions of Order of Santiago to be respected. Dat. Signie, VII kal. sept., pont. a. VIII. “Dilecti filii”

AHN, OO. MM. (Uclés), 102/14 (Castro de León). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: .p.g. Ed. Mansilla, Honorio III, no. 469 (from Bull. Santiago) 304  Segni, 1223 Aug. 26 Honorius (III) “dilectis filiis . . Zamoren. et . . de Touro Zamoren. dioc. archidiaconis et . . cantori Zamoren.” Mandate to archdeacons of Zamora and Toro and precentor of Zamora to determine complaint of Master and brothers of Santiago that abbot and convent of S. Martín de Castañeda (O.Cist., Astorga diocese) have detained corpse of their brother Facundus and his possessions. Dat. Signie, VII kal. sept., pont. a. VIII. “Dilecti filii”

AHN, OO. MM. (Uclés), 65.i/8 (La Barra). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: illeg A tergo, in m. m. s.: fig. 14a Ed. Mansilla, Honorio III, no. 470 (from Bull. Santiago)

Honorius III (1216–1227)  101 305  Segni, 1223 Aug. 27 Honorius (III) “dilectis filiis . . decano, M. archidiacono et . . thesaurario Civitaten.” Mandate to dean, archdeacon M., and treasurer of Ciudad Rodrigo to investigate contention of bishop of Lamego that should they find that, as reported, the process transferred to Braga judges-delegate by mandate of March 121660 has remained stationary since the death of Innocent III, they are to pursue it in accordance with his predecessor’s instructions. Dat. Signie, VI kal. sept., pont. a. VIII. “Significavit nobis venerabilis”

IAN/TT, Sé de Lamego, Breves pontifícios, mç. 1, no. 3. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .P. B. Reg. PP, no. 161 306  Segni, 1223 Aug. 30 Honorius (III) “carissimo in Christo filio . . illustri regi Legionen.” Beseeches and urges King Alfonso IX of León not to allow his earlier letters to fr. Gundisalvus, papal familiaris, concerning restitution of Castro Toraf to be detrimental to interests of Master and brothers of Order of Santiago. Dat. Signie, III kal. sept., pont. a. VIII. “Licet regie serenitati”

AHN, OO. MM. 377/13 (S. Marcos de León). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: .b.a. A tergo, in m. m. s.: fig. 14a SB 699; ed. Casado Quintanilla, no. 284; DzSzL, no. 206 307  Rome, Lateran, 1223 Nov. 20 Honorius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano et . . cantori Çamoren.” Mandate to bishop, dean, and precentor of Zamora to prosecute Béjar case, notwithstanding protest of Plasencia party that Ávila documentation presented61 had not been authorized by Ávila chapter. Dat. Laterani, XII kal. dec., pont. a. VIII. “Venerabilis frater noster”

AC Ávila, 9. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: ad Bartolomeus super plicam ad d.: otto Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 54; ed. Barrios García, no. 57 308  Rome, Lateran, 1224 Mar. 11 Honorius (III) “venerabili fratri . . archiepiscopo et dilectis filiis capitulo Toletano.” Mandate to archbishop and chapter of Toledo to deliver to proctor of “Hug. subdiaconus” Hugo’s Toledo prebend or, if it has been otherwise assigned (“quod non credimus”), another of equal value. “Nos enim obtinente prebendam primo in vestra ecclesia vacaturam donationi apostolice reservamus.” Executive letters to bishop and archdeacon of Osma.62 Dat. Laterani, V id. mart., pont. a. VIII. “Pati nolentes”63

AC Toledo, O.8.G.1.41. Bulla dep., extat filum can. A tergo, in m. m. s.: Roma 60. PP, no. 89. 61. No. 142. 62. Copy of these (“. . . archidiacono Oxomen.”) in AC Toledo, O.9.B.1.33. 63. “Pati nolentes ut dilectus filius Hug. subdiaconus noster basilice pricipis (sic) Apostolorum canonicus . . .”

102  Honorius III (1216–1227) 309  Rome, Lateran, 1224 Apr. 19 Honorius (III) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano et . . archidiacono Asturicen. (sic).” Mandate to bishop, dean, and archdeacon of Astorga to determine querela of Master and brothers of Order of Santiago against named clerics of Zamora diocese concerning spoliation of church of S. Nicolas de Castro Toraf. Dat. Laterani, XIII kal. maii, pont. a. VIII. “Dilecti filii”

AHN, OO. MM. (Uclés), carp. 88.ii/13 (Castro Toraf). Bulla separata, extat filum can. Recto, super plicam ad d.: .n.s. 310  Rome, Lateran, 1224 May 4 HONORIUS (III) “dilectis filiis . . priori et conventui ecclesie Nagerensis Cluniacen. ordinis.” To prior and convent of Nájera (O.S.B.), confirming treaty made by bishop of Burgos. Dat. Laterani, IIII non. maii, pont. a. VIII. “Ea que iudicio” – “confirmationis”

AHN, carp. 1031/18 (Nájera O.S.B., Logroño). Bulla dep., extat filum ser. SB 726; ed. Rodríguez de Lama, CD La Rioja, IV. no. 70 (misdated) C 311  Rome, Lateran, 1224 May 17 Executor’s copy of “Dilectis filiis . . abbati [mon.] S. Isidori, R. Guterii archidiacono et F. Alfonsi canonico Legionen.: Ex parte abbatis.” Mandate to abbot of S. Isidoro, R. Gutiérrez archdeacon, and F. Alfónsez canon of León to determine querela of abbot and convent of Eslonza that Didacus Munionis miles and others of León and Oviedo have stolen land.

AHN Clero, carp. 966/21 (Eslonza O.S.B., León). Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 55 312  Rome, Lateran, 1224 May 27 HONORIUS (III) “dilectis filiis . . decano et capitulo Legionen.” To dean and chapter of León, confirming constitutions of Cardinal Pelayo for León cathedral. Dat. Laterani, VI kal. jun., pont. a. VIII. “Cum dilectis” – “confirmationis”

AC León, doc. pont. 1293 Ed. Fernández Catón, CD León, no. 1920; DzSzL, no. 212 313  Rome, Lateran, 1224 Jun. 25 Honorius III “venerabilibus fratribus . . Aurien. et . . Lamecen. episcopis et dilecto filio . . abbati de Palombario Bracaren. dioc.” Bishop of Coimbra and dean of Guarda (proctor of that church) having accepted at curia evidence of “divisiones clare memorie . . regis Bambe,” mandates to bishops of Ourense and Lamego and abbot of Pombeiro (Braga diocese) that in judging the principal issue they proceed according to “divisions in old books as well as witnesses, tradition, and other evidences.” Dat. Laterani, VII kal. jul., pont. a. VIII. “Cum causam que”

IAN/TT, Cabido da Sé de Coimbra, 1a incorp., docs. eclesiásticos, mç. 2, no. 62. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: ad Alfonsus super plicam ad d.: b.g. A tergo, in medio margine sup.: R/ Reg. PP, no. 164

Honorius III (1216–1227)  103 314  Rome, Lateran, 1224 Jul. 7 Honorius (III) “dilectis filiis . . S. Dominici de Silos et . . de Salis abbatibus et . . priori S. Dominici de Silos Burgen. dioc.” To abbots of Silos, Salas de Bureba, and prior of Silos (Burgos diocese), confirming Toledo-Ávila settlement over disputed churches. Dat. Laterani, non. jul., pont. a. VIII. “Significavit nobis”

AC Toledo, X.2.D.1.3. Bulla dep., extat filum can. Ed. Mansilla, Honorio III, no. 514 (from BNM 13074) 315  Rome, Lateran, 1224 Sept. 13 Honorius III “dilectis filiis M. Alvari archidiacono . . thesaurario et Fernando Alfonsi canonico Legionen.” Mandate to M. Álvarez archdeacon, treasurer, and Fernando Alfónsez canon (all of León) to confer vacant Oviedo canonry on Alfonso “clerico de Oveten. partibus oriundo.” Dat. Laterani, id. sept., pont. a. IX. “Bone memorie Isidoro”

AC León, doc. pont. 44. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: m A tergo, in m. m. s.: + Deo Ed. Fernández Catón, CD León, no. 1921; DzSzL, no. 216 316  Rome, Lateran, 1224 Oct. 15 Honorius (III) “dilectis filiis . . decano, . . cantori et . . thesaurario Visen.” Mandate to dean, precentor, and treasurer of Viseu, at behest of bishop of Coimbra, to implement sentence of bishop of Zamora and colleagues against prior and convent of S. Cruz de Coimbra, regarding churches in region of Leiria and other matters. Dat. Laterani, id. oct., pont. a. VIIII. “Venerabilis frater noster”

IAN/TT, Cabido da Sé de Coimbra, 1a incorp., docs. eclesiásticos, mç. 2, no. 66. Bulla dep., plica resecata Ed. Gomes, “Organização paroquial,” 221; reg. PP, no. 168 317  Rome, Lateran, 1224 Oct. 21 Honorius III “venerabili fratri . . episcopo Abulen.” To bishop of Ávila confirming possession of “terras de Arevalo et de Ulmeto que serne vulgariter appellantur necnon villam que Aldea Nova Episcopi vulgariter nuncupatur et villam Bonellum cum pertinentibus suis.” Dat. Laterani, XII kal. nov., pont. a. IX. “Justis petentium”

AC Ávila, 10. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: pro gio¯ (?) A tergo, in m. m. s.: + | Decan(us) Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 57; ed. Barrios García, no. 59 (misdated) C  318  Rome, Lateran, 1224 Nov. 9 Copy of “Venerabili fratri . . Terraconensi archiepiscopo et suffraganeis eius et dilectis filiis abbatibus, prioribus, decanis, archidiaconis et aliis ecclesiarum prelatis per Terraconen. provinciam constitutis: Cum abbates.” Mandate prohibiting prelates of Tarragona province from exacting tithes on possessions dating from before the Fourth Lateran Council.

104  Honorius III (1216–1227) AHN Sellos 100/8: translatatum (sic) by Guillelmus Lupperi “officialis in Berguitano” of Bishop Raimundus of Urgell, 1324 May 1, from transcript done at general chapter, 1226, on order of abbot of Cîteaux.

C 319  Rome, Lateran, 1224 Nov. 22 Copy of “Dilectis filiis . . cantori, Ysidoro et magistro I. de Tauro archidiaconis Zamoren.: D. Roderici miles.” Mandate to precentor and archdeacons Isidoro and Master I. de Toro (Zamora) to determine querela of Didacus Roderici and his wife against abbot of S. Maria de Arbas (Oviedo diocese), concerning patronage of church of S. Doradia (Oviedo diocese) and other matters.

AC León, doc. pont. 622: executor’s copy. Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 59; ed. Fernández Catón, CD León, no. 1922; DzSzL, no. 218.

C 320  Rome, Lateran, 1224 Nov. 25 Copy of “Cum aliquando cogente”: “dilectis filiis universis abbatibus et fratribus Cistercien. ordinis.” Indult exempting Order from payment of tithes on land acquired before the general chapter and now returned to them by others and cultivated by themselves.

AHN Sellos 100/8: translatatum (sic) by Guillelmus Lupperi “officialis in Berguitano” of bishop of Urgell, 1324 May 1, from transcript done at general chapter, 1226, on order of abbot of Cîteaux.

321  Rome, Lateran, 1225 Jan. 2(?) Honorius (III) “venerabili fratri . . episcopo Oxomen.” Mandate to bishop of Osma to determine querela of bishop-elect of Calahorra that “n.v. R. Didaci de Camberiis” has appropriated episcopal rents. Dat. Laterani, IV (?non.) jan., pont. a. IX. “Gravi nobis”

AC Calahorra, 240. Bulla dep., plica resecata. Verba humore deleta 322  Rome, Lateran, 1225 Feb. 3 Honorius III “dilectis filiis clero dioc. Palentine.” Mandate to clergy of Palencia diocese prohibiting bequest of church goods to concubines, their offspring, and others.64 Dat. Laterani, III non. feb., pont. a. IX. “Cum ex officio”

AC Palencia, arm. 2, leg. 1, no. 42a (138). Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: ad petr(us) super plicam ad d.: b.g. A tergo, in m. m. s.: Palent[inus] ad imum: clero Palent[ino] Ed. Mansilla, Honorio III, no. 536 (from San Martín) 323  Rome, Lateran, 1225 Feb. 6 Honorius III “venerabili fratri . . episcopo Palentino.” Faculty to bishop of Palencia regarding foregoing. 64. “. . . miramur quod sicut audivimus nonnulli clerici tue diocesis bona que ad ecclesias spectare noscuntur, salute ac fama neglectis, concubinis, filiis et personis aliis in morte relinquunt. Cum autem indignum existat ut ecclesia eum quem suscepit extraneum et suis fovit uberibus bonorum suorum sentiat fraudatorem clericis ipsis nostris dedimus litteris in mandatis ut cum nec ipsis nec aliis bonorum ecclesiasticorum dominium sed sola dispensatio concedatur nullus eorum de cetero id presumat . . .”

Honorius III (1216–1227)  105 Dat. Laterani, VIII id. feb., pont. a. IX. “Cum ex officio”

AC Palencia, arm. 2, leg. 1, no. 42b (139).65 Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: ad exemplar a quibus beneficia per(ceperunt) super plicam ad d.: p. po A tergo, in m. m. s.: Palent[inus] | pro episcopo Palentino ad clericos Ed. Mansilla, Honorio III, no. 538 (from San Martín) 324  Rome, Lateran, 1225 Feb. 17 Honorius III “dilectis filiis . . abbati de Salas . . archidiacono de Palentiola et . . cantori Burgen.” Mandate to determine querela of abbot of Lebanza against Petrus Michaelis et al. of Burgos diocese concerning tithes. Dat. Laterani, XIII kal. mart., pont. a. IX. “Dilectus filius . . abbas”

AD Palencia, Abadía de Lebanza, 18 Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 62 325  Rome, Lateran, 1225 Apr. 3 Honorius III “carissimo in Christo filio F. illustri regi Castelle.” Urges king of Castile to cease opposition to installation of bishop B[ernardo] of Segovia. Dat. Laterani, III non. apr., pont. a. IX. “Audivimus et dolemus”

AC Segovia, 4/5. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: ad petr[us].66 A tergo, in m. m. s.: R/ (fig. 7) Reg. Herrero, no. 222; ed. Villar García, no. 117 (misdated); Mansilla, Honorio III, 548 (from RV 13). 326  Rome, Lateran, 1225 Apr. 7 Honorius (III) “dilectis filiis . . S. Prudentii et . . de Ferraria abbatibus et . . priori S. Emiliani Calagurritan. dioc.” Mandate to abbots of S. Prudencio and Herrera and prior of S. Millán de la Cogolla (Calahorra diocese) to determine querela of bishop-elect of Calahorra and bishop of Pamplona over churches of Mendavia, Oyón, S. Vicente, et al. Dat. Laterani, VII id. apr., pont. a. IX. “Dilectus filius”

AC Calahorra, 242. Bulla dep. Reg. Linehan, “Doc. pont. Honorio III,” no. 64 327  Rome, Lateran, 1225 Apr. 1067 HONORIUS III “dilectis filiis . . abbati et conventui Celle Nove.” To abbot and convent of Celanova O.S.B. confirming decision of King Alfonso IX of León not to build castle at Verín “in quodam monte ipsius monasterii.” Dat. Laterani, IV id. apr., pont. a. IX. “Cum a nobis” – “confirmationis”

65. Text amended as draft for AC Palencia, arm. 2, leg. 1, no. 45 (below, no. 391), thus: line 2: “VAteneamur < teneatur; obnoxii < obnoxius”; line 3: “cognoscimus recepisse < CATrecepisse decernentes] non valere. Recto, in m. m. s.: R/ in ang. ad d.: scribal nota. A tergo, in m. m. s.: + Geraldus | +52 Ed. Ruiz Asencio, no. 2001, whence DzSzL, no. 258 472  Rome, Lateran, 1234 Apr. 21 Gregorius IX “venerabili fratri . . episcopo Baecen.” Mandate to bishop of Baeza to desist from injuring archbishop of Toledo “super de Bilches, Bannos et de Tolosa ecclesiis et rebus aliis.” Dat. Laterani, XI kal. maii, pont. a. VII. “Venerabilis frater noster”

AC Toledo, X.2.P.1.2b. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: fig. 10 Ed. Rivera, “Notas,” 51 473  Rome, Lateran, 1234 May 4 Gregorius (IX) “dilectis filiis . . abbati Vallis Ecclesiarum et prioribus Vallis Ecclesiarum et Calatravensis ordinis Cistercien. Toletane dioc.” Mandate to abbot and prior of Valdeiglesias and prior of Calatrava (Toledo diocese) to determine querela of archbishop of Toledo concerning clergy of Vilches and Jódar. Dat. Laterani, IV non. maii, pont. a. VIII. “Querelam venerabilis”

AC Toledo, X.2.P.1.2c. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Ste A tergo, in m. m. s.: domini Tolletani Ed. Rivera, “Notas,” 52 474  Rome, Lateran, 1234 May 6 Gregorius (IX) “venerabilibus fratribus . . Segobien. et . . Salamantin. episcopis et dilecto filio magistro A. electo Legionen.” Mandate to bishops of Segovia and Salamanca and bishop-elect of León to convene archbishops of Toledo and Compostela and their respective chapters within one year of forthcoming Feast of All Saints and within a further four months to provide the Holy See with the materials necessary for settlement of the primacy issue. Dat. Laterani, II non. maii, pont. a. VIII. “Cum super causa”

AC Toledo, X.8.C.1.1. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad s.: .P. A tergo, in m. m. s.: Toletum | R/script Ed. DzSzGIX, no. 350 (from RV 17) 475  Rieti, 1234 Jun. 26 Gregorius (IX) “dilectis filiis . . abbati de Valleecclesiarum et prioribus de Valleecclesiarum53 et de Calatrava ordinis. Cistercien. Toletane dioc.” Mandate to abbot and prior of Valde­ iglesias and prior of Calatrava (Toledo diocese) to determine querela of archbishop of Tole-

52. The words “ecclesie Toletane” as reported by Domínguez Sánchez are not now visible. 53. Cf. address of no. 473.

140  Gregory IX (1227–1241) do that clergy of Vilches and Jódar are celebrating divina although interdicted. Dat. Reate, VI kal. jul., pont. a. VIII. “Significante”

AC Toledo, I.4.N.1.5. Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Toletum 476  Rieti, 1234 Jun. 26 Gregorius (IX) “carissimo in Christo filio . . illustri regi Castelle et Legionis.” To king of ­Castile-León specifying terms on which Castrotoraf is ceded to him. Dat. Reate, VI kal. jul., pont. a. VIII. “Ea que”

AHN, OO. MM. (Uclés), 88.ii/21 (Castro Toraf). Bulla dep, extat filum can. Recto, super plicam ad d.: P. Vit. Ed. DzSzGIX, no. 363 (from Bull. Santiago) 477  Rieti, 1234 Jun. 27 Gregorius (IX) “dilectis filiis . . decano . . cantori et . . magistroscolarum Palentin.” Mandate to dean, precentor, and magister scolarum of Palencia to determine querela of Master and brothers of Order of Santiago that abbots of Carracedo (O.Cist., León diocese) and Castañeda (O.Cist., Astorga diocese) and others of Astorga diocese are retaining certain of the Order’s possessions. Dat. Reate, V kal. jul., pont. a. VIII. “Dilecti filii”

AHN, OO. MM. (Uclés), 65.ii/10 (La Barra).54 Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: bar | Juor super plicam ad d.: deod. Ed. DzSzGIX, no. 369 (from Bull. Santiago) 478  Rieti, 1234 Jul. 3 Gregorius (IX) “venerabili fratri . . episcopo Lucen.” License for bishop of Lugo to absolve clerics from sentences incurred for breaching statutes of Cardinal John of Abbeville. Dat. Reate, V non. jul., pont. a. VIII. “Exhibita nobis”

AC Lugo, est. 21, leg. 3, no. 17. Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: 0 Ed. DzSzGIX, no. 376 479  Rieti, 1234 Jul. 5 Gregorius IX “dilectis filiis . . de Palatiolos et de Sacramenia abbatibus et priori de Sacramenia Palentin. et Secobien. diocesum.” Mandate to abbots of Palazuelos and Sacramenia and prior of Sacramenia to determine querela of bishop of Segovia that “Petrus nepos Palquine” and other laymen of Olmedo, some named, are withholding tithes due from Alcazarén and otherwise injuring him. Dat. Reate, III non. jul., pont. a. VIII. “Venerabili fratre nostro”

AC Segovia, 4/22. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: N Im A tergo, in m. m. s.: Segob Reg. Herrero, no. 264; ed. DzSzGIX, no. 377

54. Words erased in line 7/13: “Ideoque discre /////// per apostolica scripta . . .”

Gregory IX (1227–1241)  141 480  Rieti, 1234 Jul. 19 Gregorius IX “venerabili fratri . . episcopo Conchen. et dilectis filiis . . decano Toletan. et . . archidiacono Opten. Conchen. dioc.” Mandate to bishop of Cuenca, dean of Toledo, and archdeacon of Huete (Cuenca diocese) to investigate financial affairs of Segovia diocese during illness of late Bishop Gerardo and early years of current Bishop Bernardo. Dat. Reate, XIV kal. aug., pont. a. VIII. “Cum bone memorie”

AC Segovia, 4/23. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: ad Petrus super plicam ad d.: .b.a. A tergo, in m. m. s.: SEGO Reg. Herrero, no. 267; ed. DzSzGIX, no. 382 (treating this as “copia poco posterior”) C  481  Rieti, 1234 Jul. 20 Copy of “Venerabilibus fratribus (J.) Calagurritan. et (J.) Oxomen. episcopis et dilecto filio (F.) decano Zamorensi: Cum Beatiensis.” Delimitation of diocese of Baeza with Toledo.

Text in letter of recipients to pontiff, 1243 May 27. AC Toledo, X.2.P.1.6: ed. Rivera, “Notas y documentos,” 53

482  Rieti, 1234 Jul. 24 Gregorius (IX) “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan . .” Mandate, on application of archbishop of Toledo, permitting trade across frontier at Quesada in all goods except arms and horses, wood and metals. Dat. Reate, VIIII kal. aug., pont. a. VIII. “Ex parte tua”

AC Toledo, X.9.E.1.1. Bulla dep., extat filum can. Membrana mutila. Recto, in ang. sup. d.: Joh | Naucl. | ad super plicam ad d.: m A tergo, in m. m. s.: Toletum Ed. (with photo) Rivera Recio, Los arcebispos de Toledo, 52, citing signatura. as X.9.1(b), whence DzSzGIX, no. 385 483  Rieti, 1234 Jul. 27 Gregorius (IX) “dilectis filiis . . decano . . cantori et . . magistroscolarum Zamoren.” Mandate to dean, precentor, and magister scolarum of Zamora to determine querela of Master and brothers of Order of Santiago that bishop of Astorga retains possessions of the Order. Dat. Reate, VI kal. aug., pont. a. VIII. “Ex parte dilectorum”

AHN, OO. MM. (Uclés), 58/22 (Astorga). Bulla dep. Membrana mutila (plica resecata ad d.) Recto, in ang. sup. d.: fern A tergo, in m. m. s.: fig. 16 Ed. DzSzGIX, no. 387 (from Bull. Santiago) 484  Rieti, 1234 Jul. 31 GREGORIUS . . . DILECTIS IN CHRISTO FILIABUS ABBATISSE MONASTERII SANCTE MARIE REGALIS DE BURGIS EIUSQUE SORORIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS. Solemn privilege for Las Huelgas de Burgos. (R) Ego GREGORIUS etc. (BV) – Subscribunt 10 cardinales: Johannes Sabinensis ep.; Jacobus Tusculanus ep. || Thomas tit. S. Sabine presb. card.; Guifredus tit. S. Marci presb. card.; Sinibaldus tit. S. Laurentii in Lucina presb. card. || Rainerius S. Marie in Cosmedin

142  Gregory IX (1227–1241) diac. card.; Egidius SS. Cosme et Damiani diac. card.; Petrus S. Georgii ad Velum Aureum presb. card.; Rainaldus S. Eustachii diac. card.; Otto S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card. Dat. Reate, per manum magistri Bartholomei S.R.E. vicecancellarii, II kal. aug., indictione VII, dominice incarnationis anno M.CC.XXX.IIII, pont. vero d. GREGORII pp. VIIII anno octavo. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AMon. Las Huelgas de Burgos, leg. 8, no. 270. Bulla cum filo ser. Recto super plicam ad. s.: P R. A tergo, in m. m. s.: Sacrista Oxomen. Ed. Lizoain Garrido, II, no. 280, whence DzSzGIX, no. 38855 485  Spoleto, 1234 Sept. 4 Gregorius (IX) “venerabili fratri . . episcopo Burgen et dilectis filiis . . Vervecen. et . . de Trevino archidiaconis Burgen. dioc.” Mandate to bishop and archdeacons of Briviesca and Treviño requiring clergy of Calahorra and S. Domingo de la Calzada who had opposed transfer of see, and nobilis vir Lupus and milites who had abetted them, to provide funds to defray debts incurred on that account by bishop of Calahorra. Dat. Spoleti, II non. sept., pont. a. VIII. “Cum olim”

AC S. Domingo de la Calzada, 2/1. Bulla dep. Ed. López de Silanes and Sáinz Ripa, no. 19, whence DzSzGIX, no. 398 486  Perugia, 1234 Sept. 23 Gregorius (IX) “carissimo in Christo filio . . illustri regi Castelle.56 Admonition (“rogamus”) to king of Castile not to oppose translation of see from Calahorra to La Calzada in league with Diego López de Haro and father. Dat. Perusii, VIIII kal. oct., pont. a. VIII. “Illa te”

AC S. Domingo de la Calzada, 2/5 Bulla dep. Recto super plicam ad d.: ber. A tergo, in m. m. s.: Calagurra R/script Ed. López de Silanes and Sáinz Ripa, no. 20, whence DzSzGIX, no. 401 (with date “VIII kal. oct.”) 487  Perugia, 1234 Oct. 23 Gregorius (IX) “dilectis filiis . . magistro et fratribus et militie S. Jacobi in Ispania.” License to Master and brothers of Order of Santiago to dedicate tercias ecclesiarum to costs of frontier castles for three years, “congrua provisio” being reserved for churches. Dat. Perusii, X kal. nov., pont. a. VIII. “Cum fundata”

(i) AHN, OO. MM. (Uclés), 5.ii/2. Bulla dep.57 Recto, in ang. sup. d.: Sim | St | pe[tunt] super plicam ad d.: bl (ii) AHN, OO. MM. (Uclés), 5.ii/1. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .p.a. Ed. DzSzGIX, no. 406 (from Bull. Santiago) 55. Correcting the former’s Sigilbadus to Sinibaldus. 56. Not “et Legionis”: cf. no. 588. 57. Overwriting in line 5/10.

Gregory IX (1227–1241)  143 488  Perugia, 1234 Nov. 5 Gregorius (IX) “dilectis filiis . . abbati et . . priori Vallis Ecclesiarum Cistercien. ordinis Toletane dioc.” Mandate to abbot and prior of Valdeiglesias (O.Cist., Toledo diocese) to recall to Rome litigation between archbishop of Toledo and Order of Calatrava “ne immortalis existat.” Dat. Perusii, non. nov., pont. a. VIII. “Ex parte venerabilis”

AHN Clero, carp. 2961/158 (Sisla Order Jeron., Toledo). Bulla dep. Recto, in ang. sup. d: Juor A tergo, in m. m. s.: Toletum Ed. DzSzGIX, no. 410 489  Perugia, 1234 Nov. 9 GREGORIUS IX “venerabili fratri . . episcopo Seguntin.” Confirmation to bishop of Sigüenza regarding settlement of Sigüenza-Osma boundary dispute by Cardinal John of Abbe­ ville (“apud Vallemoleti ad concilium: acta sunt hec apud Seguntinam AD 1229, XVI kal. aug.”)59 Dat. Perusii, V id. nov., pont. a. VIII. “Ea que iudicio” – “confirmationis”

AC Sigüenza, pont. 18. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: z A tergo, in ang. sup. d.: R in m. m. s.: R/script Ed. DzSzGIX, no. 412 (from RV 17) 490  Perugia, 1234 Nov. 24 Gregorius IX “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan. .” Complaining of “Romani . . . . . ingrati” subverting libertas ecclesiastica, mandates archbishop of Toledo to assist with “congruum bellatorum seu stipendiorum subsidium.” Dat. Perusii, VIII kal. dec., pont. a. VIII. “Quia filius es”

AC Toledo, O.7.A.4.10. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d. .: et speculum +60 super plicam ad d.: (illeg.) A tergo, in m. m. s.: (illeg.) Ed. DzSzGIX, no. 428 (from RV 17; 1234 Dec. 5) 491  Perugia, 1234 Dec. 1 Gregorius IX “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan . .” License to archbishop of Toledo to dispense those clerics of his familia who, as he had intimated, had traded blows and then, in ignorance of the law, “in susceptis ministrant ordinibus et ascendunt etiam ad maiores,” unless their excess be “gravis et enormis” to the extent of requiring presentation at the Holy See. Dat. Perusii, kal. dec., pont. a. VIII. “Ex parte tua”

AC Toledo, A.6.H.1.13a. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: .m. A tergo, in parte sup.: Toletum | R/ script Ed. DzSzGIX, no. 424 (from RV 17) 58. Dorse: Ex Toledo, Ord. de Calatrava X.4.1.11 59. “XVIII kal. aug.” apud Minguella, I, 32. 60. Referring to erasure at end of line 6: “suam, ecclesiarum omnium speculum.”

144  Gregory IX (1227–1241) 492  Perugia, 1234 Dec. 4 Gregorius (IX) “venerabilibus fratribus episcopis et dilectis filiis aliis ecclesiarum prelatis per Ispaniam constitutis.” Mandate prohibiting prevention of provisioning of Order of Santiago “sicut athlete domini” on frontier. Dat. Perusii, II non. dec., pont. a. VIII. “Pro fidei exaltatione”

AHN, OO. MM. (Uclés), 3.i/1. Bulla dep. Membrana mutila. Recto, in ang. sup. d.: signum erasum super plicam ad d.: p. c Ed. DzSzGIX, no. 425 (from Bull. Santiago) 493  Perugia, 1234 Dec. 8 Gregorius IX “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan.” “Ad [litteras] per nuncios B. archidiaconi et magistri Johannis can. Toletani61 destinatas mittat [responsum] per mag. Bartolomeum de Anagni scriptorem apostolicum ad partes Ispanie pro quibusdam apostolice sedis negotiis destinatum.” Dat. Perusii, VI id. dec., pont. a. VIII. “Gratum gerimus”

AC Toledo, A.6.H.1.30. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: .b.r. Reg. DzSzGIX, no. 431 (from Linehan, Spanish Church and the Papacy, reporting original untraceable) 494  Perugia, 1235 Jan. 11 Gregorius IX “dilecto filio . . preposito Terraconen.” Mandate to proceed with endowment of cathedral of Mallorca by king of Aragón, Infante Pedro lord of Mallorca, et al. Dat. Perusii, III id. jan., pont. a. VIII. “Ad nostram noveris”

AC Mallorca 13444. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: m. A tergo, in m. m. s.: Prepo[s]ito Tarragon. | fig. 17 | R/script Reg. Greg. IX, 2404; reg. Pérez Martínez, no. 2; ed. Villanueva, Viage, xxi. 285–86; DzSzGIX, no. 436 495  Perugia, 1235 Feb. 25 Gregorius IX “venerabili fratri . . episcopo. Calagurritan. et dilectis filiis Palentin. et Çamore decanis.” To bishop of Calahorra and deans of Palencia and Zamora, substituting dean of Palencia for bishop of Osma in Baeza boundary case as the bishop would be called as a Toledo witness by Archbishop Rodrigo. Dat. Perusii, V kal. mart., pont. a. VIII. “Ex parte venerabilis”

AC Toledo, X.2.P.1.4a. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: Toletum Ed. Rivera, “Notas y documentos,” 54 496  Perugia, 1235 Mar. 9 Gregorius IX “dilectis filiis . . archidiacono et . . cantori S. Marie (sic) Pampilonen.” Mandate to archdeacon and precentor of Pamplona, on petition of abbess and nuns of S. Engracia62 Pamplona, granting permission to commute to other use the benefaction of the 61. See Reg. Greg. IX, 2296 (DzSzGIX, no. 423). 62. “Gratie” in line 3 overwritten.

Gregory IX (1227–1241)  145 late Helyas David, their founder, for provision of chaplain, now that those duties are performed by member of Franciscan Order. Dat. Perusii, VII id. mart., pont. a. VIII. “Significantibus dilectis”

Olite, S. Engracia, 1.a.6. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: (obscured). A tergo, in m. m. s.: R/ Reg. Zubizarreta and Otero, no. a6; ed. DzSzGIX, no. 441 497  Perugia, 1235 Mar. 13 GREGORIUS IX “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse ac monialibus inclusis monasterii S. Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” Indulgence that members of community of S. Engracia Pamplona be not required by apostolic letters to leave enclosure unless they contain express reference to this indult. Dat. Perusii, III id. mart., pont. a. VIII. “Celestia querentibus”

Olite, S. Engracia, 1.a.7. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: ber. Reg. Zubizarreta and Otero, no. a7; ed. DzSzGIX, no. 443 498  Perugia, 1235 Mar. 13 Gregorius IX “venerabili fratri . . episcopo Burgen. et dilecto filio . . electo Legionen.” Mandate to bishop of Burgos and elect of León to summon Master and brothers of Order of Santiago in response to complaint of archbishop of Toledo concerning aggravation by Order in dioceses of Toledo and Cuenca against clergy (in connection with the making of wills and possession and purchase of land) and laity (regarding payment of tithes), in contempt of ecclesiastical liberty.63 Dat. Perusii, III id. mart., pont. a. VIII. “Ex parte venerabilis”

AHN, Sellos 90/6 (Catedral de Toledo). Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: Bar | Sim super plicam ad d.: v p(er) A tergo, in m. m. s.: Toletuˉ SB 1154 499  Perugia, 1235 Mar. 15 Gregorius (IX) “venerabili fratri . . episcopo Burgen. et dilecto filio . . electo Legionen.” Mandate to bishop of Burgos and bishop-elect of León regarding complaint of Master and brother of Order of Santiago against archbishop of Toledo alleging his constant frustration of them by summoning them to distant litigation etc., especially concerning castles of Bogas and Colmenares; archbishop and chapter, or their proctors, are summoned to S.R.E. by beginning of next Lent (Feb. 1236). Dat. Perusii, id. mart., pont. a. VIII. “Dilecti filii . . magister”64

63. “. . . cum sint laici construunt auctoritate propria novas ecclesias, altaria erigunt et clericos instituunt et destruunt in eisdem furtive utentes contra prohibitionem venerabilis fratris nostri Sabinensis episcopi tunc apostolice sedis legati et suam in ipsis ecclesiis et quibusdam aliis crismare concesso usibus aliarum et non solum ad eorum ecclesias in propriis villis et oppidis sed in hiis etiam que tenent a regibus, passim recipientes excommunicatos et interdictos, ac illicita matrimonia contrahere presumentes in grave populi scandalum et periculum animarum.” 64. Cf. no. 498; Lomax, “El arzobispo D. Rodrigo,” 337.

146  Gregory IX (1227–1241) (i) AHN, OO. MM. (Uclés), 326/9 (Toledo). Bulla dep, extat filum can. Recto, super plicam ad s.: P R A tergo, in m. m. s.: fig. 13 (ii) AHN, OO. MM. (Uclés), 326/8 (Toledo)65 Ed. DzSzGIX, no. 444 (from Bull. Santiago) 500  Perugia, 1235 May 3 Gregorius (IX) “dilectis filiis nobilibus viris universis baronibus et comitibus per Terraconensem provinciam constitutis.” To noblemen of Tarragona province, specifying measures to be taken against heretics fleeing “ex contiguitate terre Tholosane” to Tarragona. Dat. Perusii, V non. maii, pont. a. IX. “Sic contra viperarum”

AD Zaragoza, Mensa Episcopal, caj. II/113. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Goço 501  Perugia, 1235 May 4 GREGORIUS (IX) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Petra Cistercien. ordinis Tyrasonen. dioc.” To abbot and convent of Piedra (O.Cist., Tarazona diocese) confirming settlement between that house and bishops of Tarazona, Zaragoza, and Segorbe and their clergy “super quibusdam mortuariis.” Dat. Perusii, IIII non. maii, pont. a. IX. “Ea que iudicio” – “confirmationis”

AHN Clero, 3667/8 (Piedra O.Cist., Zaragoza). Bulla dep., extat filum ser. Recto, in ang. sup. d.: Maths | Barths | pe[tunt]66 A tergo, in m. m. s.: Symeon Justus SB 1162 502  Perugia, 1235 May 7 GREGORIUS (IX) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Petra Cistercien. ordinis Tyrasonen. dioc.” To abbot and convent of Piedra (O.Cist., Tarazona diocese) providing pontifical protection “specialiter autem de Villasalice, de Belistar, de C(aie)s, de Saragoçella et de Carenis grangiis cum pertinentiis suis.” Dat. Perusii, non. maii, pont. a. IX. “Cum a nobis” – “protectionis et confirmationis”

AHN Clero, 3667/9 (Piedra O.Cist., Zaragoza). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: p. po¯ A tergo, in m. m. s.: Symeon Justus SB 1164 503  Perugia, 1235 May 24 GREGORIUS (IX) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii Vallis Dei Cistercien. ordinis Oveten. dioc.” To abbot and convent of Valdediós O.Cist. (Oviedo diocese) granting indult of exemption from apostolic mandates “que de Cisterciensi ordine non fecerint mentionem.” Dat. Perusii, IX kal. jun., pont. a. IX. “Cum Cisterciensis ordinis” – “concessionis”

65. Not located in June 2005. 66. Or perhaps Pe[trus].

Gregory IX (1227–1241)  147 AHN Clero, carp. 1609/13 (Valdediós O.Cist., Oviedo). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: m A tergo, in m. m. s.: F (curial?) Ed. DzSzGIX, no. 465 (from Cavero Domínguez, CD Nogales) 504  Perugia, 1235 May 31 GREGORIUS IX “dilectis filiis . . abbati et conventui de Populeto Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” To abbot and convent of Poblet, confirming annual census of twenty morabitinos from king of Aragón and houses in Huesca “ab Enego fratre monasterii vestri.” Dat. Perusii, II kal. jun., pont. a. IX. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Sellos, carp. 5/21 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. . d.: sim (sym?) super plicam ad d.: m A tergo, in m. m. s.: Juorinus | fig. 18 Ed. DzSzGIX, no. 475; DzSzP, no. 58 505  Perugia, 1235 May 31 GREGORIUS (IX) “dilectis filiis . . abbati et conventui de Populeto Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” To abbot and convent of Poblet, confirming possession of specified properties in city of Lleida. Dat. Perusii, II kal. jun., pont. a. IX. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Clero, 2175/2 (Poblet O.Cist.) Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: m A tergo, in m. m. s.: Juorinus | fig. 18 infra: De populeto SB 1168; ed. DzSzGIX, no. 468; DzSzP, no. 57 506  Perugia, 1235 Jun. 2 GREGORIUS IX “dilectis filiis . . abbati Cistercii et universis coabbatibus eius Cistercien. ordinis.” Indult to abbot of Cîteaux and co-abbots of Order inhibiting laymen “occasione iuris patronatus” from extorting foodstuffs, carts, animals, goods for building or fortifying castles or towns or for tournaments or military purposes, or allowing meat to be eaten in their houses or women admitted thereto. Dat. Perusii, IV non. jun., pont. a. IX. “Quia refrigescente” – “inhibitionis”

AHN Sellos, carp. 90/3 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo ser. A tergo, in m. m. s.: fig. 13 Ed. DzSzP, no. 59 (a) “Privilegium cum bulla invenires in Populeto”

AHN Clero, carp. 3667/11 (Piedra O.Cist., Zaragoza), n.d.

507  Perugia, 1235 Jun. 2 GREGORIUS IX “dilectis filiis . . abbati Cistercii et universis coabbatibus eius Cistercien. ordinis.” Indult to abbot of Cîteaux and co-abbots of Order inhibiting judges-delegate from ordering abbots of houses of the Order to excommunicate founders of monasteries or the communia of neighbouring cities, etc., unless with a special mandate of the pontiff or papal legate.

148  Gregory IX (1227–1241) Dat. Perusii, IV non. jun., pont. a. IX. “Quanto studiosius” – “inhibitionis et concessionis”

AHN Sellos, carp. 90/4 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo ser. A tergo, in m. m. s.: fig. 13 Ed. DzSzP, no. 60 508  Perugia, 1235 Jun. 2 GREGORIUS IX “dilectis filiis . . abbati Cistercii et universis coabbatibus eius Cistercien. ordinis.” License to absolve monks and conversi excommunicated for laying violent hands on members of the Order. Dat. Perusii, IIII non. jun., pont. a. IX. “Cum monachos” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 353/6 (Rioseco O.Cist., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: P. +. R. SB 1170; ed. DzSzGIX, no. 472 509  Perugia, 1235 Jun. 2 GREGORIUS (IX) “dilectis filiis . . abbati et conventui de Palatiolis Cistercien. ordinis Palentin. dioc.” Dat. Perusii, IV non. jun., pont. a. IX. “Cum Cisterciensis ordinis” – “concessionis”67

AHN Clero, carp. 3430/10 (Palazuelos O.Cist., Valladolid). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: Jacobus A tergo, in m. m. s.: fig. 13 SB 1169 510  Perugia, 1235 Jun. 3 GREGORIUS (IX) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Petra Cistercien. ordinis Tirasonen. dioc.” To abbot and convent of Piedra (O.Cist., Tarazona diocese) confirming amicable settlement with bishop and chapter of Zaragoza “super mortuariis et rebus aliis.” Dat. Perusii, III non. jun., pont. a. IX. “Justis petentium” – “confirmationis”

AHN Clero, 3667/10 (Piedra O.Cist., Zaragoza). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: B A tergo, in m. m. s.: Juorin(us) | fig. 18 SB 1171 511  Perugia, 1235 Jun. 4 GREGORIUS (IX) “dilectis filiis . . abbati et conventui de Rivosicco Cistercien. ordinis.” Dat. Perusii, II non. jun., pont. a. IX. “Cum Cisterciensis ordinis” – “concessionis”68

AHN Clero, carp. 353/7 (Rioseco O.Cist., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam: pro abbate Populeti Terrachonen. dioc. A tergo, in m. m. s.: P. +. R. Ed. DzSzGIX, no. 477

67. As no. 503. 68. As no. 503. Abrasions in lines 4, 5/11.

Gregory IX (1227–1241)  149 512  Perugia, 1235 Jun. 4 Gregorius (IX) “venerabilibus fratribus . . Terraconen. archiepiscopo et suffraganeis eius et dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis et aliis ecclesiarum prelatis per Terraconen. provinciam constitutis.” Mandate enforcing exemption of Cistercian Order from payment of tithes on goods acquired either before or after the Fourth Lateran Council. Dat. Perusii, II non. jun., pont. a. IX. “Cum abbates”

AHN, carp. 2175/7 (Poblet O.Cist.) Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: .p.a. A tergo, in m. m. s.: fig. 13 SB 1172; ed. DzSzGIX, no. 476; DzSzP, no. 62 513  Perugia, 1235 Jun. 4 GREGORIUS IX “dilectis filiis . . abbati et conventui de Populeto Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” Dat. Perusii, II non. jun., pont. a. IX. “Cum Cisterciensis ordinis” – “concessionis”69

AHN, Sellos 5/20 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: p(er). A tergo, in m. m. s.: fig. 13 Ed. DzSzGIX, no. 474; DzSzP, no. 61 514  Perugia, 1235 Jun. 4 GREGORIUS (IX) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Petra Cistercien. ordinis Tyrasonen. dioc.” To abbot and convent of Piedra (O.Cist., Tarazona diocese), confirming settlement with bishop and chapter of Tarazona “super mortuariis et rebus aliis.” Dat. Perusii, II non. jun., pont. a. IX. “Solet annuere” – “confirmationis”

AHN Clero, 3667/12 (Piedra O.Cist., Zaragoza). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Juorinus | fig. 18 515  Perugia, 1235 Jun. 5 GREGORIUS IX “dilectis filiis . . abbati et conventui de Populeto Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” License to administer sacraments to servants, etc., of monastery when they have no access to their own priests. Dat. Perusii, non. jun., pont. a. IX. “Animarum salutem” – “concessionis”

AHN Sellos, carp. 5/24 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: p(er). A tergo, in m. m. s.: fig. 13 Ed. DzSzGIX, no. 479; DzSzP, no. 63 516  Perugia, 1235 Jun. 6 GREGORIUS IX “dilectis filiis . . abbati Cistercii et universis coabbatibus eius Cistercien. ordinis.” Dat. Perusii, VIII id. jun., pont. a. IX. “Cum monachos” – “concessionis”70

69. As no. 503. 70. As no. 507.

150  Gregory IX (1227–1241) AHN Sellos, carp. 5/26 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: .b.r. A tergo, in m. m. s.: fig. 13 Ed. DzSzGIX, no. 480; DzSzP, no. 64 517  Perugia, 1235 Jun. 6 GREGORIUS (IX) “dilectis filiis . . abbati Cistercii et universis coabbatibus eius Cistercien. ordinis.” Dat. Perusii, VIII id. jun., pont. a. IX. “Quanto studiosius” – “inhibitionis et concessionis”71

AHN Clero, carp. 353/8 (Rioseco O.Cist., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: .b.r. A tergo, in m. m. s.: P. +. R. Ed. DzSzGIX, no. 481 518  Perugia, 1235 Jun. 8 GREGORIUS (IX) “venerabili fratri . . episcopo Burgen. et dilectis filiis . . abbatibus prioribus decanis archidiaconis prepositis et aliis ecclesiarum prelatis per Burgen. dioc. constitutis.” Dat. Perusii, VI id. jun., pont. a . IX. “Cum abbates Cistercienses”72

AHN Clero, carp. 353/9 (Rioseco O.Cist., Burgos). Bulla dep. extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: P R A tergo, in m. m. s.: P. +. R. SB 1173; ed. DzSzGIX, no. 483 519  Perugia, 1235 Jun. 15 Gregorius IX “illustri regi Aragonum.” To king of Aragón urging royal support for Poblet, to which certain “nemora et montani” have been adjudged by archdeacon and sacrist of Lleida, but which men “de Pratis” are refusing to surrender. Dat. Perusii, XVII kal. jul., pont. a. IX. “Exhibita nobis”

AHN Sellos, carp. 90/5 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: P R A tergo, in m. m. s.: fig. 13 Ed. DzSzP, no. 65 520  Perugia, 1235 Jun. 17 Gregorius IX “dilecto filio . . abbati Populeti Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” License for abbot of Poblet to absolve monks and conversi excommunicated for use of violence. Dat. Perusii, XV kal. jul., pont. a. IX. “Ex parte tua”

AHN Sellos, carp. 5/25 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: n f A tergo, in m. m. s.: fig. 13 Ed. DzSzGIX, no. 486; DzSzP, no. 66, noting absence of characteristics of letter of grace.

71. Line 13/15: betorum (for beatorum). As no. 507. 72. As no. 512.

Gregory IX (1227–1241)  151 521  Perugia, 1235 Jun. 18 GREGORIUS (IX) “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse ac conventui Sancte Marie Regalis Cistercien. ordinis Burgen. dioc.” Dat. Perusii, XIIII kal. jul., pont. a. IX. “Cum Cisterciensis ordinis” – “concessionis”73

AMon. Las Huelgas de Burgos, caja 52, exp. 07 (olim leg. 30, no. 1339). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: .J. versus med.: Petrus Garsie abbas de rivo sicco impetravit. A tergo, in m. m. versus s.: Cist /––/ fig. 13b Ed. Lizoain Garrido, II, no. 281, whence DzSzGIX, no. 487 522 VACANT 523  Perugia, 1235 Jun. 19 Gregorius (IX) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis ac dilectis filiis . . abbatibus prioribus decanis archidiaconis prepositis et aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.” Dat. Perusii, XIII kal. jul., pont. a. IX. “Cum abbates”74

AMon. Las Huelgas de Burgos, perg. 678 (olim leg. 30, no. 1311). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: .J. —— Petrus Garsie abbas de rivo sicco impetravit. A tergo, in m. m. s.: fig. 13c Cist. Ed. DzSzGIX, no. 488 (a) Vidimus by bishop Fernandus of Burgos, 1298 Jul. 11 AMon. Las Huelgas de Burgos, leg. 8, no. 303 524  Perugia, 1235 Jun. 19 GREGORIUS (IX) “dilectis filiis . . abbati Cistercii et universis coabbatibus eius Cistercien. ordinis.” Dat. Perusii, XIII kal. jul., pont. a. IX. “Quia refrigescente” – “inhibitionis”75

AHN Clero, carp. 353/10 (Rioseco O.Cist., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s: P R versus s.: Petrus Garsie abbas de rivosicco impetravit. A tergo, in m. m. s.: [P.] R. +. ————— Cist. SB 1175; ed. DzSzGIX, no. 511 525  Perugia, 1235 Jun. 22 GREGORIUS . . . DILECTIS FILIIS . . ABBATI MONASTERII SANCTE MARIE DE BUXETO EIUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS. Solemn privilege for Bujedo O.Praem., Burgos. (R) Ego GREGORIUS etc. (BV) – Subscribunt 9 cardinales: Johannes Sabinensis ep.; Jacobus Tusculanus ep.; Rainaldus Ostiensis et Velletrensis ep. || Thomas tit. S. Sabine presb. card.; Guifredus tit. S. Marci presb. card.; Sinibaudus tit. S. Laurentii in Lucina presb. card. || 73. As no. 503. 74. As no. 512. 75. As no. 506.

152  Gregory IX (1227–1241) Rainerius S. Marie in Cosmedin diac. card.; Petrus S. Georgii ad Velum Aureum presb. card.; Otto S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card. Dat. Perusii, per manum fr. Josephi notarii domini GREGORII pp. VIIII, X kal. jul., indictione VIII, dominice incarnationis anno M.CC.XXX.V, pont. vero eiusdem d. GREGORII anno nono. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AHN Clero, carp. 174/11 (Bujedo O.Praem., Burgos).76 Membrana mutila.77 Bulla dep, extat filum can. A tergo, in m. m. s.: P. +. R. 526  Perugia, 1235 Jun. 22 GREGORIUS . . . DILECTIS FILIIS . . ABBATI MONASTERII SANCTI PETRI DE GOMELLO EIUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS. Solemn privilege for Gumiel de Izán O.Cist., Burgos. (R) Ego GREGORIUS etc. (BV) – Subscribunt 9 cardinales: Johannes Sabinensis ep.; Jacobus Tusculanus ep.; Rainaldus Ostiensis et Velletrensis ep. || Thomas tit. S. Sabine presb. card.; Guifridus tit. S. Marci presb. card.; Sinibaudus tit. S. Laurentii in Lucina presb. card. || Rainerius S. Marie in Cosmedin diac. card.; Petrus S. Georgii ad Velum Aureum presb. card.; Otto S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card. Dat. Perusii, per manum fr. Josephi, Florensis ordinis, notarii domini GREGORII pp. VIIII, X kal. jul., indictione VIII, dominice incarnationis anno M.CC.XXX.V, pont. vero eiusdem d. GREGORII anno nono. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AHN Clero, carp. 231/11 (Gumiel de Izán O.Cist., Burgos). Bulla dep, extat filum ser. Recto, super plicam: Petrus Garsie abbas de rivosicco impetravit hoc privilegium. A tergo, in m. m. s.: P. +. R. SB 1177; ed. DzSzGIX, no. 492 527  Perugia, 1235 Jun. 22 GREGORIUS . . . DILECTIS FILIIS . . ABBATI MONASTERII DE RIVO SICCO EIUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS. Solemn privilege for Rioseco O.Cist., Burgos. (R) Ego GREGORIUS etc. (BV) – Subscribunt 10 cardinales: Johannes Sabinensis ep.; Jacobus Tusculanus ep.; Rainaldus Ostiensis et Velletrensis ep. || Thomas tit. S. Sabine presb. card.; Guifredus tit. S. Marci presb. card.; Sinibaudus tit. S. Laurentii in Lucina presb. card. || Rainerius S. Marie in Cosmedin diac. card.; Petrus S. Georgii ad Velum Aureum presb. card.; Rainaldus S. Eustachii diac. card.; Otto S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card. Dat. Perusii per manum fr. Josephi notarii domini GREGORII pape VIIII, X kal. jul., indictione VIII, dominice incarnationis anno M.CC.XXX.V, pont. vero eiusdem d. GREGORII anno nono. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AHN Clero, carp. 353/11 (Rioseco O.Cist., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, in plica versus s.: Petrus Garsie abbas de rivosecco impetravit hoc privilegium Ed. DzSzGIX, no. 490 76. Summarized (misdated) by Ruiz de Loizaga, El Libro Becerro de S. María de Bujedo de Candepajares, 197–98. The text “reconstructed” from a Cistercian template (DzSzGIX, no. 491) is based on the mistaken assumption that the beneficiary of this Premonstratensian privilege was the Cistercian house at Bujedo. See Backmund, Monasticon Praemonstratense, III, 250–53. 77. Hole at lines 21–34/40 of text.

Gregory IX (1227–1241)  153 528  Perugia, 1235 Jul. 9 GREGORIUS IX “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii S. Marie Regalis Burgen. Cistercien. ordinis.” License for new abbesses of Las Huelgas to be blessed in monastery rather than in the cathedral church Dat. Perusii, VII id. jul., pont. a. IX. “Vestris devotis” – “concessionis”

AMon. Las Huelgas de Burgos, perg. 361 (olim leg. 7, no. 262). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: P. Vit. A tergo, in m. m. s.: (verba erasa) Ed. DzSzGIX, no. 493 C  529 Palencia, ante 1235 Jul. 10 Incomplete transcript of Gregorius IX “Dilectis filiis . . decano, P. Martini archidiacono de Carrione, et magistro F. Rogerii canonico Palentin.: G. pauper clericus” (n.d.), conveyed in letter of addressees to dean and chapter of Braga, received at Braga, “VI id. jul., pont. a. IX.”

AD Braga, Gav. das Propriedades do Cabido, 1, no. 67; reg. PP, no. 275 530  Perugia, 1235 Jul. 23 GREGORIUS IX “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii S. Marie Regalis Burgen. Cistercien. ordinis.” Confirms grant of Hospital del Rey to Las Huelgas by King Alfonso VIII. Dat. Perusii, X kal. aug., pont. a. IX. “Filius summi regis” – “confirmationis”

AMon. Las Huelgas de Burgos, leg. 7, no. 259. Bulla cum filo ser. Recto, in m. m. s.: f super plicam ad d.: P. Vit. A tergo (obscurata) Ed. DzSzGIX, no. 494 531 Perugia, post 1235 Aug. 31 Gregorius (IX) “. . episcopo Salamantin. . . decano et . . magistro scolarum Zamoren.” Mandate to bishop of Salamanca and the dean and magister scolarum of Zamora specifying measures to be taken against King Sancho II of Portugal, should he remain intransigent. Dat. Perusii, II kal. sept., pont. a. IX. ”Licet quantum“

Arq. Dist. Porto, Cabido da Sé do Porto, Livro 1680 (22), K/26/5/1. cx. 143, fol. 278 PP, no. 276 532  Assisi, 1235 Sept. 22 Gregorius (IX) “carissimo in Christo filio . . illustri regi Aragonum.” Urges king of Aragón to facilitate passage of king of Navarre through his kingdom. Dat. Assisii, X kal. oct., pont. a. IX. “Quod carissimus”

AGN Sección de Comptos, 2/24. Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: regi Aragonum Reg. Castro, no. 198; ed. Cadier, “Bulles originales,” 305; DzSzGIX, no. 503

78. Copy made from papal register in papal curia, subscribed “Ita est in Regestro domini G. de verbo ad verbum. Pascalis.” Cf. RV 18, fol. 66v–67v (Reg. Greg. IX, 2753).

154  Gregory IX (1227–1241) 533  Assisi, 1235 Sept. 22 Gregorius IX “dilectis filiis nobilibus viris ducibus comitibus baronibus et universis Christi fidelibus ad quos littere iste pervenerint.” Urges nobles and other Christians to facilitate passage of king of Navarre through their lands. Dat. Assisii, X kal. oct., pont. a. IX. “Quod carissimus”

AGN Sección de Comptos, 2/25. Bulla cum filo can. Recto super plicam ad d.: cal Reg. Castro, no. 199; ed. Cadier, “Bulles originales,” 305; DzSzGIX, no. 504 534  Assisi, 1235 Sept. 25 Gregorius IX “dilectis filiis communitati Massilien.” Urges municipality of Marseilles to facilitate passage of king of Navarre to Holy Land. Dat. Assisii, VII kal. oct., pont. a. IX. “Quod carissimus”

AGN Sección de Comptos, 2/23. Bulla cum filo can. Recto super plicam ad d.: .p.g. Reg. Castro, no. 200; ed. Cadier, “Bulles originales,” 306; DzSzGIX, no. 505 535  Assisi, 1235 Sept. 25 Gregorius (IX) “dilectis filiis nobili viro . . potestati et comuni Januen.” Urges podestà and commune of Genoa to assist king of Navarre and his army should they pass through Genoese territory. Dat. Assisii, VII kal. dec.,79 pont. a. IX. “Quod carissimus”

AGN Sección de Comptos, 2/28. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .p.g. A tergo, in m. m. s.: R/script | cor (?) Reg. Castro, no. 204; ed. Cadier, “Bulles originales,” 306; DzSzGIX, no. 506 536  Assisi, 1235 Sept. 27 Gregorius IX “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis et dilectis filiis abbatibus prioribus et universis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste venerint.” Urges prelates in receipt of these letters to facilitate passage of king of Navarre through their regions. Dat. Assisii, V kal. oct., pont. a. IX. “Quod carissimus”

AGN Sección de Comptos, 2/22. Membrana maculata. Bulla cum filo can. A tergo, in ang. sup. d.: fig. 21 Reg. Castro, no. 201; ed. Cadier, “Bulles originales,” 304; DzSzGIX, no. 509 537  Foligno, 1235 Oct. 10 GREGORIUS IX “carissimo in Christo filio . . illustri regi Navarre, comiti Campanie.” Grants king of Navarre papal protection from sentences of excommunication and interdict while he is on crusade. Dat. Fulginii, VI id. oct., pont. a. IX. “Eis qui”80

79. Recte octobris. In late November 1235 the curia was at Viterbo. 80. At lines 10–11/13, overwriting: “Lingonen. et | Parisien. episcopis diocesanis tuis vel eorum altero de te conquerentibus.”

Gregory IX (1227–1241)  155 AGN Sección de Comptos, 2/21. Bulla cum filo can. A tergo, in ang. sup. s.: fig. 21 in m. m. s.: R/script Reg. Castro, no. 203; ed. Cadier, “Bulles originales,” 302–3; DzSzGIX, no. 510 538  Viterbo, 1235 Nov. 27 Gregorius IX “dilecto filio . . electo Terraconen.” In response to complaint of abbot and monks of Poblet against “homines de Pratis Terraconen. dioc.” who, although excommunicated “pro gravibus iniuriis eis [scil. monachis] super quibusdam ipsorum nemoribus irrogatis,” “maledictionem bibentes ut aquam non solum super hoc satisfacere non curarunt verum etiam damna dampnis addentes irrogare sibi graviora presumunt,” mandate to archbishop-elect of Tarragona to enforce excommunication. Dat. Viterbii, V kal. dec., pont. a. IX. “Conquerentibus dilectis filiis”

AHN Sellos, carp. 5/22 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo can.: ?c(a)l A tergo, in m. m. s.: fig. 16 Ed. DzSzGIX, no. 515; DzSzP, no. 67 539  Viterbo, 1235 Dec. 5 Gregorius (IX) “dilectis filiis . . abbati de Irantio . . Roscidevall. et Tutelle prioribus Pampilonen. dioc.” Mandate to abbot of Iranzu and priors of Roncesvalles and Tudela to dissolve confederations against king of Navarre. Dat. Viterbii, non. dec., pont. a. IX. “Audito nuper”

AGN Sección de Comptos, 2/26. Bulla dep. Recto super plicam ad d.: P(?) A tergo, in ang. sup. d.: fig. 21 in m. m. s.: R Reg. Castro, no. 205; ed. Cadier, “Bulles originales,” 308–9; DzSzGIX, no. 517 540  Viterbo, 1235 Dec. 13 Gregorius (IX) “dilectis filiis . . abbati de Irantio, . . Roscidevall. et Tutelle prioribus Pampilonen. dioc.” Appoints abbot of Iranzu and priors of Roncesvalles and Tudela guardians of king and kingdom of Navarre during absence of King Teobaldo I on crusade. Dat. Viterbii, id. dec., pont. a. IX. “Audito nuper”

AGN Sección de Comptos, 2/27. Bulla cum filo. can. Recto, super plicam ad s.: R.V. Reg. Castro, no. 206; ed. Cadier, “Bulles originales,” 311–12; DzSzGIX, no. 518 541  Viterbo, 1235 Dec. 24 GREGORIUS (IX) “venerabili fratri . . episcopo Baecen.” To bishop of Baeza confirming settlement by bishops of Calahorra and Osma and dean of Zamora of diocesan boundary dispute between Toledo and Baeza (“que sicut dicebatur propter sui captivitatem diutinam non habebat super limitibus sue diocesis legitima documenta”). Dat. Viterbii, IX kal. jan., pont. a. IX. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AC Toledo, X.2.P.1.4b. Bulla cum filo ser. A tergo, in m. m. s.: toletum Ed. Rivera, “Notas y documentos,” 55 (misdated)

156  Gregory IX (1227–1241) 542  Viterbo, 1236 Jan. 3 GREGORIUS (IX) “venerabili fratri . . archiepiscopo et dilectis filiis cap. Tholetan.” Confirms archbishop of Toledo’s creation of twenty new chaplaincies in the cathedral “qui sint chori et quorumdam altarium existentium.” Dat. Viterbii, III non. jan., pont. a. IX. “Hiis que petitio” – “confirmationis”

AC Toledo, E.1.A.1.2. Bulla dep., extat filum ser. Recto, in ang. sup. d.: ad super plicam ad d.: .b. r. A tergo,. in m. m. s.: Toletum R/script Ed. DzSzGIX, no. 524 543  Viterbo, 1236 Jan. 13 GREGORIUS IX “carissimo in Christo filio . . illustri regi Navarre.” Grants papal protection to king of Navarre and family from day of his taking the cross until two years after his return from crusade. Dat. Viterbii, id. jan., pont. a. IX. “Audito nuper”

AGN Sección de Comptos, 2/20. Bulla cum filo can. Recto super pl. ad s.: R.V. Reg. Castro, no. 207; ed. Cadier, “Bulles originales,” 306–7; DzSzGIX, no. 527 544  Viterbo, 1236 Feb. 8 Gregorius IX “dilectis filiis . . decano et . . thesaurario Çamoren. et . . cantori Salamantin.” Mandate to dean and treasurer of Zamora and precentor of Salamanca to hear and determine complaint of prior and chapter of Guimarães that chapter of Braga is making unlawful demands of them concerning quantities of wheat and wine commonly known as “vota,” bequests, and other things. Dat. Viterbii, VI id. feb., pont. a. IX. “Dilecti filii . . prior”

IAN/TT, Colegiada de Guimarães, docs. eclesiásticos, mç. 1, no. 21. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Jo. bn. A tergo, in m. m. s.: Timete Dominum Reg. PP, no. 278; ed. Ramos, “O Mosteiro,” no. 345; DzSzGIX, no. 529 545  Viterbo, 1236 Mar. 10 Gregorius IX “dilecto filio . . sacriste Oscen. ecclesie.” Mandate to sacrist of Huesca to require bishop of Urgell to pay tribute due to Jacinthus, papal subdeacon, canon of St. Peter’s, Rome. Dat. Viterbii, VI id. mart., pont. a. IX. “Dilectus filius”

AC Huesca, Extravagantes. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Goço. A tergo, in med. marg. sup.: Jo Reg. Durán Gudiol, no. 62 546  Viterbo, 1236 Mar. 10 Gregorius IX “dilecto filio . . sacriste Oscen. ecclesie.” Mandate to sacrist of Huesca to require canons of Urgell to pay fruits of a benefice due to Jacinthus, papal subdeacon, canon of St. Peter’s, Rome. Dat. Viterbii, VI id. mart., pont. a. IX. “Licet olim”

Gregory IX (1227–1241)  157 AC Huesca, Extravagantes. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Goço. A tergo, in med. marg. sup.: Jo Reg. Durán Gudiol, no. 63 547  Viterbo, 1236 Mar. 13 Gregorius IX “dilecto filio . . sacriste Oscen. ecclesie.” Mandate to sacrist of Huesca to determine the claim of Berardus, Roman citizen, concerning debts due to him from prior and Bernardo canon of Urgell. Dat. Viterbii, III id. mart., pont. a. IX. “Berardus civis”

AC Huesca, Extravagantes. Bulla cum filo can. A tergo, in med. marg. sup.: Berardus Romanus Reg. Durán Gudiol, no. 64 548  Viterbo, 1236 Mar. 21 Gregorius IX “carissimo in Christo filio . . regi Castelle et Legionis illustri.” Exhortation to king of Castile-León, “cum civitas Palentina in temporalibus sit ecclesie Palentine subiecta,” to restore to bishop of Palencia goods confiscated from heretical palentinos and bishop’s own possessions “in terra de Cea.” Dat. Viterbii, XII kal. apr., pont. a. X. “Antiquorum memorie”

AC Palencia, arm. 2, leg. 1, no. 47 (144). Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: .\. Ed. DzSzGIX, no. 539 549  Viterbo, 1236 May 7 Gregorius IX “venerabilibus fratribus . . Burgen. . . Segobien. et . . Salamantin. episcopis.” Mandate to bishops of Burgos, Segovia, and Salamanca to proceed with settlement of ­Toledo-Compostela primacy issue in accordance with earlier letters,81 appeal to S.R.E. notwithstanding. Dat. Viterbii, non. maii, pont. a. X. “Cum super”

AC Toledo, X.8.C.1.2. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: .P. A tergo, in m. m. s.: fig. 13 | Compostella Ed. DzSzGIX, no. 557 (from RV 18) 550  Terni, 1236 May 23 Gregorius IX “dilectis filiis . . priori et . . maiori archidiacono Cesaraugustan.” Mandate in response to complaint of prior and chapter of Tudela requiring prior and major archdeacon of Zaragoza to prompt monastery of La Oliva O.Cist. and rectors of certain churches of Pamplona and Tarazona dioceses to satisfy church of Tudela in respect of mortuaria payable on account of certain of its parishioners. Dat. Interamne, X kal. jun., pont. a. IX. “Querelam dilectorum”

AC Tudela, 5.C.7. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: Petr(us) super plicam ad d.: Goço A tergo, in m. m. s.: Romeus Reg. Fuentes, no. 239; ed. DzSzGIX, no. 558 81. Above, no. 474.

158  Gregory IX (1227–1241) 551  Terni, 1236 Jun. 17 Gregorius IX “dilectis filiis . . de Yranç et de Yrasç abbatibus et . . priori de Yranç Pampilonen. dioc.” Mandate to abbots of Iranzu and Irache and prior of Irache (Pamplona diocese) to require prior and monastery of Roncesvalles and others of Pamplona diocese to release tithes due to church of Tudela. Dat. Interamne, XV kal. jul., pont. a. X. “Dilecti filii”

AC Tudela, 1.C.15. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: be. F. A tergo, in m. m. s.: Romeus Reg. Fuentes, no. 240 (misdated); ed. DzSzGIX, no. 564 552  Terni, 1236 Jul. 1 GREGORIUS . . . DILECTIS FILIIS . . ABBATI SANCTORUM FACUNDI ET PRIMITIVI EIUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS. Solemn privilege for Sahagún “ad exemplar ALEXANDRI [III] et CELESTINI [III].” (R) Ego GREGORIUS etc. (BV) – Subscribunt 6 cardinales: Johannes Sabinensis ep.; Jacobus Tusculanus ep.; Rainaldus Ostiensis et Velletrensis ep. || Thomas tit. S. Sabine presb. card.; Gaufredus tit. S. Marci presb. card.; Sinebaldus tit. S. Laurentii in Lucina presb. card. Dat. Interamne, per manum magistri Guillelmi, S.R.E. vicecancellarii, kal. jul., indictione VIIII, incarnationis dominice anno M.CC.XXX.VI, pont. vero domni GREGORII pp. VIIII anno decimo. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AHN Clero, carp. 914/8 (Sahagún, León). Membrana maculata. Bulla separata, extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: ?Facundus Ed. DzSzGIX, no. 570 553  Rieti, 1236 Aug. 14 Gregorius IX “dilectis filiis . . abbati de Yransio et . . priori Sancte Marie Tutellen. Pampilonen. dioc.” Continuation of no. 540 for abbot of Iranzu and prior of Tudela. Dat. Reate, XVIIII kal. sept., pont. a. X. “Audito nuper”

AGN Sección de Comptos, 2/29. Bulla cum filo can. Recto super pl. ad s.: R.V. Reg. Castro, no. 208; ed. Cadier, “Bulles originales,” 312–13 (misdated); DzSzGIX, no. 582 554  Rieti, 1236 Aug. 23 GREGORIUS (IX) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii burgi S. Dominici de Silos O.S.B. Burgen. dioc.” Confirms agreement of abbot and convent of Silos with clergy and laity of the place over tithes, etc., achieved with assistance of late bishop (Mauricio) and named archdeacons of Burgos. Dat. Reate, X kal. sept., pont. a. X. “Ea que” – “confirmationis”

AMon. Silos, B.XXXVII.13. Bulla dep.82 Ed. Vivancos Gómez, no. 130 82. DzSzGIX, no. 585: “Buena conservación, salvo alguna palabra ilegible.” In fact, no sign remains of the silk threads noted by Férotin (Recueil, 185) while fold right is torn and sewn into vol. at righthand side, and left edge and top have been trimmed.

Gregory IX (1227–1241)  159 555  Rieti, 1236 Oct. 13 GREGORIUS (IX) “venerabilibus fratribus Cesauragustan. (sic), Tirasonen., Seguntin. et Segobricen. episcopis et dilectis filiis abbatibus . . . prelatis per Cesaraugustan., Tirasonen., Seguntin. et Segobricen. dioceses constitutis ad quos littere iste pervenerint.” Mandate to bishops and prelates of Zaragoza, Tarazona, Sigüenza, and Segorbe to visit severe penalties upon those harassing Piedra. Dat. Reate, III id. oct., pont. a. X. “Non absque dolore”

AHN Clero, 3667/14 (Piedra O.Cist., Zaragoza). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: .n. c. A tergo, in m. m. s.: Guilelmus de Osca Ed. DzSzGIX, no. 59683 556  [Rieti], 1236 Oct. [17] Gregorius (IX) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Terraconen. et suffraganeis [eius] et dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis prepositis archipresbiteris et aliis ecclesiarum prelatis in Terraconen. provincia constitutis.” Mandate to recover possessions abstracted from Fitero O.Cist. Dat. [Reate], XVI? kal. nov., pont. a. [X]. “Non absque dolore”

AHN, carp. 1398/9 (Fitero O.Cist., Navarra). Membrana mutila. A tergo, in m. m. s.: fig. 19 Ed. DzSzGIX, no. 59784 557  Rieti, 1236 Oct. 28 GREGORIUS (IX) “dilectis filiis . . clericis aldearum de Medina Seguntin. dioc.” Mandate to clergy of villages of Medina (Sigüenza diocese) confirming agreement negotiated by bishop of Sigüenza concerning tithes, etc. Dat. Reate, V kal. nov., pont. a. X. “Ea que iudicio” – “confirmationis”

AC Sigüenza, pont. 19. Bulla dep., extat filum ser. Recto, in ang. sup. d.: Pel pe super plicam ad s.: .P. A tergo, in m. m. s.: ?for[tunius] Ed. Minguella, Hist. Sigüenza, I, 553 (misdated) 558  Terni, 1236 Nov. 28 Gregorius IX “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan.” To archbishop of Toledo confirming that recent confirmation of possessions of Order Calatrava “quibus a procuratore tuo in publica audientia extiterat contradictum” was not to prejudice of any matters “super quibus inter te ac alios questio est suborta.”85 Dat. Interamne, IIII kal. dec., pont. a. X. “Cum dilectis filiis” 83. Q. v. on question of sealing. 84. Who assumes this document “desaparecido,” reconstructing its text from other mandates with this incipit. 85. “Cum dilectis filiis . . magistro et fratribus Calatraven. Toletane dioc. super castris, villis, possessionibus, terris, redditibus et aliis bonis suis in communi forma confirmationis litteras duxerimus concedendas, quibus a procuratore tuo in publica audientia extiterat contradictum, Nos, fraternitatis tue supplicationibus inclinati, presentium auctoritate statuimus ut in omnibus terminis et rebus aliis super quibus inter te ac alios questio est suborta, nullum iuri tuo preiudicium generetur.”

160  Gregory IX (1227–1241) AHN Sellos 5/28. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: Ambr | pe super plicam ad d.: R A tergo, in m. m. s.: + | Fortunius | + | R(eg) SB 1208; ed. DzSzGIX, no. 601 559  Terni, 1236 Dec. 4 GREGORIUS . . . DILECTIS FILIIS ABBATI MONASTERII DE PETRA EIUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS. Solemn privilege for Piedra (O.Cist., Zaragoza). (R) Ego GREGORIUS etc. (BV) – Subscribunt 10 cardinales: Johannes Sabinensis ep.; Jacobus Tusculanus ep.; Rainaldus Ostien. et Velletren. ep. || Thomas tit. S. Sabine presb. card.; Guifredus tit. S. Marci presb. card.; Sinibaldus tit. S. Laurentii in Lucina presb. card.; Stephanus S. Marie Transtiberim tit. Calixti presb. card. || Rainerius S. Marie in Cosmidin (sic) diac. card.; Egidius SS. Cosme et Damiani diac. card.; Oto S. Nicholai in Carcere Tulljano diac. card. Dat. Interamne per manum magistri Guillelmi S.R.E. vicecancellarii, II. non. dec., indictione IX, incarnatione dominice anno M.CC.XXXVI, pont. d. nostri GREGORII pp. VIIII a. decimo. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AHN, carp. 3667/16 (Piedra O.Cist., Zaragoza). Bulla dep.86 Recto, in ang. sup. d.: Pe SB 1211; ed. DzSzGIX, no. 60287 560  Terni, 1236 Dec. 15 GREGORIUS IX “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan . .” Declaration at request of archbishop of Toledo interpreting privileges of Alexander III and Lucius III for Order of Santiago by which he claims to have been harmed. Dat. Interamne, XVIII kal. jan., pont. a. X. “Veniens ad apostolicam”

(i) AHN Clero, carp. 3019/13 (Catedral de Toledo). Bulla cum filo. ser. Recto, in ang. sup. s.: R/ tres lineolae in columna super plicam ad s.: .P. A tergo, in m. m. s.: R/script [SB 1216] (ii) AHN, OO. MM. (Uclés), 326/10 (Toledo). Bulla cum filo. ser. Recto, super plicam ad s.: .J. A tergo, in m. m. s.: fig. 13 Ed. DzSzGIX, no. 604 561  Terni, 1236 Dec. 18 Gregorius IX “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan.” License to archbishop of Toledo to confer two prebends, when they are vacated in his church, on two suitable and literate clerics. Dat. Interamne, XV kal. jan., pont. a. X. “Volentes tuam”

AC Toledo, A.6.H.1.17. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: m A tergo, in m. m. s.: fig. 10 Ed. DzSzGIX, no. 605 (from Gorosterratzu)

86. Cf. SB 1211: bull attached with cord and “Schellach”! 87. “. . . recortado por la parte inferior, no pudiendo leerse la mayor parte de los cardenales confirmantes, ni la línea de cancillería. Lógicamente, falta el sello.”

Gregory IX (1227–1241)  161 562  Terni, 1237 Jan. 9 Gregorius IX “dilectis filiis . . S. Spiritus et . . de Fundo abbatibus et archidiacono Ulmeten. Abulen. dioc.” Mandate to abbots of S. Spiritus and Burgohondo and archdeacon of Olmedo, Ávila diocese, to determine querela of archbishop of Toledo with Master of Alcántara concerning churches of Magazella, procurations, tithes, etc. Dat. Interamne, V id. jan., pont. a. X. “Venerabilis frater noster”

AHN Sellos, carp. 5/27. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: deod. A tergo, in m. m. s.: archiepiscopo | + | Fortunius | + Ed. Palacios Martín, CD Alcántara, no. 152 563  Terni, 1237 Jan. 9 Gregorius IX “dilectis filiis . . priori . . archidiacono et . . sacriste Cesaraugustan.” Mandate to prior, archdeacon, and sacrist of Zaragoza to arbitrate tithe dispute of chapter of Tudela and Templars of Ribaforada, which bishop of Tarazona would have failed to do over two years, if the latter continues to be inactive. Dat. Interamne, V id. jan., pont. a. X. “Sua nobis”

AC Tudela, 30.C.4. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: bł. A tergo, in m. m. s.: priori Tutelan. | Fortunius Reg. Fuentes, no. 242; ed. DzSzGIX, no. 613 564  Terni, 1237 Jan. 9 Gregorius IX “dilectis filiis . . priori . . archidiacono et . . sacriste Cesaraugustan.” Alternative procedure for that prescribed in no. 563 if bishop of Tarazona continues dilatory.88 Dat. Interamne, V id. jan., pont. a. X. “Prior et capitulum”

AC Tudela, 30.C.4bis. Bulla cum filo. can. Recto, in ang. sup. d.: JR super plicam ad d.: b+ A tergo, in m. m. s.: Fortunius Reg. Fuentes, no. 243; ed. DzSzGIX, no. 615 565  Terni, 1237 Jan. 16 Gregorius (IX) “dilectis filiis priori . . archidiacono et sacriste Cesaraugustan.” Mandate to prior, archdeacon, and sacrist of Zaragoza to resolve dispute between chapter of Tudela and monastery of La Oliva concerning burial of King Sancho VII of Navarre. Dat. Interamne, XVII kal. feb., pont. a. X. “Dilecti filii . . prior”

AD Tudela, Fajo A.B, no. 6. Bulla dep., plica resecata. A tergo, in m. m. s.: Fortunius Reg. Fuentes, no. 1132; ed. DzSzGIX, no. 616 566  Terni, 1237 Jan. 26 Gregorius IX “dilectis filiis . . de Saltibus Altis et de Corcores abbatibus Secobien. et Conchen. diocesum et . . decano Conchen.” Mandate to abbots of Sotos Albos (Segovia 88. Small, rough item: not “una copia simple” of no. 563, as stated by Fuentes, but specifying an alternative procedure in the event of continuing inaction of bishop of Tarazona.

162  Gregory IX (1227–1241) diocese) and Corcores (Cuenca diocese) and dean of Cuenca to determine complaint of archbishop of Toledo that, lite pendente,89 bishop of Baeza had seized certain castra and villa, “spolians castrum Ubede.” Dat. Interamne, VII kal. feb., pont. a. X. “Venerabili fratri nostro”

AC Toledo, X.2.P.1.3.90 Membrana mutila.91 Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: .b.a. A tergo, in m. m. s.: archiepiscopo92 | + | Fortunius | + 566a  Terni, 1237 Feb. 6 Gregorius IX “dilectis filiis . . de Saltibus Altis et de Corcores abbatibus Secobien. et Conchen. diocesum et . . decano Conchen.” Dat. Interamne, VIII id. feb., pont. a. X. “Venerabili fratri nostro”93

AC Toledo, X.2.P.1.3a. Bulla cum filo can. Recto, super plicam versus d.: test ad d.: m A tergo, in m. m. s.: Fortunius 567  Terni, 1237 Feb. 12 Gregorius (IX) “dilectis filiis . . priori . . archidiacono et . . sacriste Cesaraugustan.” Mandate to prior, archdeacon, and sacrist of Zaragoza to superintend exchange of churches of S. Maria Magdalena and Sorbán between chapters of Tarazona and Tudela. Dat. Interamne, II id. feb., pont. a. X. “Ex parte prioris”

AC Tudela, 29.P.2. Bulla dep., extat filum can. A tergo, in m. m. s.: + | fortunius | + Reg. Fuentes, no. 244; ed. DzSzGIX, no. 643 568  Terni, 1237 Feb. 25 GREGORIUS (IX) “dilectis filiis . . abbati Cistercii et universis coabbatibus eius Cisterciensis ordinis.” Dat. Interamne, V kal. mart., pont. a. V. “Quanto studiosius” – “inhibitionis et concessionis”94

AHN Clero, carp. 1407/6 (Leire O.Cist., Navarra). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: R. V. A tergo, in m. m. s.: Cistercien. Ed. DzSzGIX, no. 644 89. Above, no. 541. 90. Ed. Rivera, “Notas y documentos,” 56 (misdated) as “otro documento, casi completamente idéntico al transcrito [here no. 566 (i)] con alguna lección variante,” not noticing that one of those variants is its date. 91. Line 7/13 torn. 92. Minusculo, doubtless intended to draw archbishop Rodrigo’s attention to the mandate’s deficiencies. 93. Text a revision of that in no. 566: (a) correcting the equivocal “p9sessione” to “possessione”; (b) adding statement that bishop had ignored agreed mediation (“orta est contentio inter ipsos quod de assensu mutuo positum fuerat in sequestro, auctoritate propria occupavit, episcopalia exercendo ibidem in suum preiudicium et gravamen. Ideoque discretioni vestre . . .”); (c) (erroneously) omitting the standard clause regarding witnesses (“Testes . . . perhibere”): an omission indicated by the word “test” on the fold of 566 (i) and presumably occasioning a further engrossment (not extant at AC Toledo). 94. As no. 507.

Gregory IX (1227–1241)  163 569  Rome, Lateran, 1237 Mar. 11 GREGORIUS IX “universis Christi fidelibus per Toletanam provinciam constitutis.” Twentyday indulgence to faithful of Toledo province contributing with alms to building costs of church and cloister of convent of S. María de S. Stephano O.S.A. (Osma diocese). Dat. Laterani, V id. mart., pont. a. XI. “Quoniam ut ait”

Arch. Conv. Caleruega, caj. 7, no. 7. Bulla cum filo ser. Ed. Martínez, 241 (misdated 1237 Jan. 28) 570  Viterbo, 1237 Mar. 28 Gregorius IX “carissimo in Christo filio . . illustri regi Castelle et Legionis.” Urges king of Castile-León to make peace with king of Navarre. Dat. Viterbii, V kal. apr., pont. a. XI. “Quia qui multum”

AGN Sección de Comptos, 2/42. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: be. F Reg. Castro, no. 212; ed. Cadier, “Bulles originales,” 313–14; DzSzGIX, no. 647 571  Viterbo, 1237 Apr. 1 Gregorius (IX) “venerabili fratri . . episcopo Oxomen. cancellario regis Castelle.” Mandate to bishop of Osma, chancellor of king of Castile, to urge Fernando III to make peace with king of Navarre. Dat. Viterbii, kal. apr., pont. a. XI. “Quia qui multum”

AGN Sección de Comptos, 2/40. Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: R.V. Reg. Castro, no. 214; ed. Cadier, “Bulles originales,” 315–16; DzSzGIX, no. 650 572  Viterbo, 1237 Apr. 1 Gregorius IX “carissime in Christo filie . . illustri regine Castelle et Legionis.” Urges queen of Castile to persuade Fernando III to make peace with king of Navarre. Dat. Viterbii, kal. apr., pont. a. XI. “Quia qui multum”

AGN Sección de Comptos, 2/41. Bulla cum filo can. Reg. Castro, no. 215; ed. Cadier, “Bulles originales,” 315; DzSzGIX, no. 651 573  Viterbo, 1237 Apr. 12 Gregorius IX “dilectis filiis Aprili, Petro Iohannis et Geraldo canonicis Legionen.” Mandate to Abril, Pedro Juánez, and Gerardo, canons of León, to determine complaint of Maria Didaci that Dominicus Petri et al. of León diocese have appropriated her possessions “titulo pignoris . . . obligatas licet ex eis perceperint ultra sortem . . . per pennam in Lateranensem concilium contra usuarios editam.” Dat. Viterbii, II id. apr., pont. a. XI. “Maria Didaci”

AC Leon, doc. pont., no. 45. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: Petro Ømar | Legionen Ed. Ruiz Asencio, no. 2014,95 whence DzSzL, no. 281 95. “Pésima conservación de la tinta.”

164  Gregory IX (1227–1241) 574  Viterbo, 1237 Apr. 15 Gregorius IX “dilectis filiis . . priori . . archidiacono et . . sacriste Cesaraugustan.” Mandate to prior, archdeacon, and sacrist of Zaragoza to require Benedictus, vicar of Ribaforada, to acknowledge his obligations to chapter of Tudela. Dat. Viterbii, XVII kal. maii, pont. a. XI. “Dilecto filio . . priore”

AC Tudela, 30.C.5. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: fortunius Reg. Fuentes, no. 246; ed. DzSzGIX, no. 662 575  Viterbo, 1237 May 8 Gregorius IX “dilectis filiis . . preposito . . archidiacono et . . precentori Terraconen.” Mandate at request of abbot and convent of Poblet, to provost, archdeacon, and precentor of Tarragona, to cancel excommunication imposed by conservatores (priors of La Cartuja, Santes Creus, and l’Estany) on men of Prades for damage done to Poblet since authority of those conservatores had now expired. Dat. Viterbii, VIII id. maii, pont. a. XI. “Dilectorum filiorum”

AHN Sellos, carp. 5/23 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: m A tergo, in m. m. s.: fig. 20 Ed. DzSzGIX, no. 664; DzSzP, no. 68 576  Viterbo, 1237 Jun. 13 Gregorius (IX) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . archidiacono de Cisa et . . sacriste Baionen.” Mandate to bishop, archdeacon of Cisa, and sacrist of Bayonne to mediate quarrel between Roncesvalles and bishop of Pamplona over burial of king of Navarre. Dat. Viterbii, id. jun., pont. a. XI. “Ex parte . . prioris”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata. Bulas, faj. 1, no. 5. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .W. Waˉ. A tergo, in m. m. s.: fig. 21 Ed. DzSzGIX, no. 672 577  Viterbo, 1237 Jul. 15 Gregorius (IX) “dilectis filiis . . priori et . . cantori Seguntin. et archidiacono Conchen.” Mandate to prior and precentor of Sigüenza and archdeacon of Cuenca to determine querela of archbishop of Toledo and bishop of Baeza concerning churches of Bilches, Jodár, and Andújar. Dat. Viterbii, id. jul., pont. a. XI. “Querelam venerabilis”

AC Toledo, X.2.P.1.2d. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: deod. A tergo, in m. m. s.: + | Fortunius Ed. Rivera, “Notas y documentos,” 57 578  Viterbo, 1237 Jul. 15 Gregorius IX “venerabilibus fratribus . . Ylerden. et . . Vicen. episcopis et dilecto filio fratri Raimundo ordinis fratrum Predicatorum, capellano et penitenciario nostro.” Mandate to

Gregory IX (1227–1241)  165 bishops of Lleida and Vic and fr. Raymund (of Peñafort) O.P. to lay foundation stone and consecrate Mallorca cathedral “fratres episcopi, adiuncto vobis legitimo collegarum numero, non quidem de Tarraconen. provincia.” Dat. Viterbii, id. jul., pont. a. XI. “Licet secundum”

AC Mallorca, 13445. Bulla cum filo can. Recto super plicam ad s.: .J. A tergo, in m. m. s.: fig. 22 R/script Reg. Pérez Martínez, no. 3; ed. Villanueva, Viage, xxi, 286–87; DzSzGIX, no. 677 C  579  Viterbo, 1237 Jul. 18 Copy (1583) of “Quoniam ut ait”: septennial indulgence of a hundred days for assistance with reconstruction of flooded O.P. convent of Salamanca.

AHN Clero, carp. 1893/16 (S. Esteban O.P., Salamanca)

C  580  Viterbo, 1237 Sept. 27 Copy (13th cent.) of “Quoniam ut ait”: forty-day indulgence for assistance with construction of Córdoba cathedral.

BC Córdoba, Libro de las Tablas, fol. 2v–3r; ed. DzSzGIX, no. 697

C  581  Rome, Lateran, 1237 Oct. 20 Copy (13th cent.) of “Dilectis in Christo filiabus Domenice ac aliis sororibus monasterii de Arnales in Zamora O.S. D.: Devotionis vestre.” Faculty to Domenica and sisters at monastery of Arnales (O.S.D., Zamora) to construct chapel and have bells and cemetery.

AC Zamora, 11/1/2; ed. DzSzGIX, no. 698

C  582  Rome, Lateran, 1237 Oct. 20 Copy (13th cent.) of “Dilectis in Christo filiabus Domenice ac aliis sororibus monasterii de Arnales in Zamora O.S.D.: Auctoritate vobis.” License for Domenica and sisters at monastery of Arnales (O.S.D., Zamora) to elect abbess – “concessionis.”

AC Zamora, 11/1/2; ed. DzSzGIX, no. 699

C  583  Rome, Lateran, 1237 Oct. 22 Copy (13th cent.) of “Dilectis in Christo filiabus Domenice ac aliis sororibus monasterii de Arnales in Zamora O.S. D.: Justis petentium.” Grant of rule to Domenica and sisters at monastery of Arnales (O.S.D., Zamora) – “protectionis et constitutionis.”

AC Zamora, 11/1/2; ed. DzSzGIX, no. 700

C  584  Zamora, 1237 Nov. 17–Dec. 16 Proceedings before dean, precentor, and treasurer of Zamora “super decimis et rebus aliis” between proctors of bishop Pedro Salvadores of Porto and King Sancho II.

Arq. Dist. Porto, Mitra da Sé do Porto, Pergaminhos, Caixa 1687 (29), K/26/5/1, cx. 146, doc. nº 7; ed. PP, II. 25–62

166  Gregory IX (1227–1241) C 585  Rome, Lateran, 1237 Nov. 20 Copy (13th cent.) of “Dilectis in Christo filiabus Domenice ac aliis sororibus monasterii de Arnales in Zamora O.S.D.: Vestris precibus.” Faculty to Domenica and sisters at monastery of Arnales (O.S.D., Zamora) to make purchases.

AC Zamora, 11/1/2; ed. DzSzGIX, no. 701

C 586  Rome, Lateran, 1237 Nov. 20 Copy (13th cent.) of “Quoniam ut ait.” Forty-day indulgence for assisting nuns of S. Francisco de Arnales O.S.D. with “opus monasterii.”

AC Zamora, 11/1/2; ed. DzSzGIX, no. 702

587  Rome, Lateran, 1237 Dec. 8 Gregorius IX “carissimo in Christo filio . . illustri regi Navarre.” Exhorts king of Navarre to promote union of Calahorra and S. Domingo de La Calzada, to protect their goods “apud Tudelam” and prevent molestation by his iustitiarius. Dat. Laterani, VI id. dec., pont. a. XI. “Ad hec Rex regum”

AC Toledo, I.9.G.1.64. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Jo A tergo, in m. m. s.: D 588  Rome, Lateran, 1237 Dec. 8 Gregorius (IX) “carissimo in Christo filio . . illustri regi Castelle et Legionis.” Admonition to king of Castile-León to cease opposition to union of churches of Calahorra and S. Domingo de La Calzada. Dat. Laterani, VI id. dec., pont. a. XI. “Ut veri Salomonis”96

AC S. Domingo de la Calzada, 2/3. Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. d.: 0 A tergo, in m. m. s.: ?D. overwritten Ed. López de Silanes and Sáinz Ripa, 22, whence DzSzGIX, no. 708 C 589  Rome, Lateran, 1237 Dec. 11 Copy (13th cent.) of “Dilecto filio . . ministro fratrum minorum Zamoren.: Cum sicut.” Mandate to depute two friars to superintend building work at Arnales (O.S.D., Zamora).

AC Zamora, 11/1/2; ed. DzSzGIX, no. 711

C 590  Rome, Lateran, 1237 Dec. 11 Copy (13th cent.) of “Dilectis in Christo filiabus . . abbatisse ac sororibus inclusis monasterii de Arnales Çamoren. O.S.D.: Quia spiritus.” License for abbess and sisters at monastery of Arnales (O.S.D., Zamora) to receive postulants – “concessionis.”

AC Zamora. 11/1/2; ed. DzSzGIX, no. 712

591  Rome, Lateran, 1238 Jan. 4 Gregorius IX “carissimo in Christo filio . . illustri regi Castelle.” Commends monastery and nuns of S. María, Salamanca, to king of Castile. 96. Line 4/13: “videaris ad pacem: ad” written in over erasure.

Gregory IX (1227–1241)  167 Dat. Laterani, II non. jan., pont. a. XI. “Ad nostram noveris”

Arch. Conv. S. Clara de Salamanca, 1/1. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s. J A tergo, in m. m. s.: Scs Damian Ed. Vázquez, 380 592  Rome, Lateran, 1238 Jan. 4 Gregorius IX “dilectis filiis concilio Salamantino.” Commends monastery and nuns of S. María, Salamanca, to local concejo. Dat. Laterani, II non. jan., pont. a. XI. “Ad nostram noveris”

Arch. Conv. S. Clara de Salamanca, 1/2. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: l.s. A tergo, in m. m. s.: Scs Damian. Ed. Vázquez, 380 593  Rome, Lateran, 1238 Jan. 4 GREGORIUS IX “universis Christi fidelibus per Compostellan. provinciam constitutis.” Twenty-day indulgence to Christians of Compostela province for assistance to convent of S. María, Salamanca. Dat. Laterani, II non. jan., pont. a. XI. “Ad nostram noveris”

Arch. Conv. S. Clara de Salamanca, 1/3. Bulla cum filo ser. A tergo, in m. m. s.: Scs Damian. Ed. Vázquez, 38197 ; DzSzGIX, no. 721 594  Rome, Lateran, 1238 Jan. 8 Gregorius (IX) “dilectis filiis . . priori . . sacriste et . . thesaurario Cesaraugustan.” Mandate to prior, sacrist, and treasurer of Zaragoza to hear complaint of rector of church of Castejón against rector of church of Aybar (Pamplona diocese) “super decimis, oblatis et rebus aliis.” Dat. Laterani, VI id. jan., pont. a. XI. “Rector ecclesie”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata. Bulas, faj. 1, no. 11. Membrana mutila. Bulla dep. Ed. DzSzGIX, no. 719 595  Rome, Lateran, 1238 Jan. 28 GREGORIUS . . . DILECTIS IN CHRISTO FILIABUS . . PRIORISSE SANCTE MARIE DE SANCTO STEPHANO EIUSQUE SORORIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS. Solemn privilege for nuns of Caleruega. (R) Ego GREGORIUS etc. (BV) – Subscribunt 11 cardinales: Jacobus Tusculanus ep.; Romanus Portuensis et S. Rufine ep.; Rainaldus Ostien. et Velletren. ep.; fr. Jacobus Penestrinus ep. || Thomas tit. S. Sabine presb. card.; Johannes tit. S. Praxedis presb. card.; Guifredus tit. S. Marci presb. card.; Sinibaldus tit. S. Laurentii in Lucina presb. card.; Stephanus

97. Dated “II id. jan” (Jan. 12), whence DzSzGIX.

168  Gregory IX (1227–1241) S. Marie Transtiberim tit. Calixti presb. card. || Rainerius S. Marie in Cosmedin diac. card.; Egidius SS. Cosme et Damiani diac. card. Dat. Laterani per manum magistri Guillelmi S.R.E. vicecancellarii et notarii domini pape, V kal. feb., indictione XI, dominice incarnationis anno M.CC.XXXVIII, pontificatus d. nostri GREGORII pp. VIIII, anno undecimo. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

Arch. Conv. Caleruega, caj. 7, no. 4. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad s: P R A tergo, in m. m. s.: de Gormacio (diff. hand) P. de Ass. Ed. Martínez, 242–44, whence DzSzGIX, no. 724 596  Rome, Lateran, 1238 Feb. 4 Gregorius IX “venerabili fratri . . Salamantin. episcopo.” Mandate to consecrate church of nuns of S. María, Salamanca. Dat. Laterani, II non. feb., pont. a. XI. “Super hiis”

Arch. Conv. S. Clara de Salamanca, 1/4. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: .b.a. A tergo, in m. m. s.: + Salamantin.| (one line del.) infra ad d.: .s. Ed. Vázquez, 381–82; DzSzGIX, no. 72598 597  Rome, Lateran, 1238 Feb. 25 Gregorius (IX) “dilectis filiis magistro Vitali precentori et Petro de Morlanis canonico Ylerden.” Mandate to Master Vidal precentor and Pedro de Morlanis canon of Lleida to determine complaint of bishop of Huesca over refusal of obedience to him by clergy of Montearagón and others. Dat. Laterani, V kal. mart., pont. a. XI. “[Conque]rente dilecto”

AC Huesca, Extravagantes. Membrana mutila. Bulla dep., extat filum can. Ed. DzSzGIX, no. 734; reg. Durán Gudiol, no. 65 598  Rome, Lateran, 1238 Apr. 12 Gregorius (IX) “dilecto filio . . priori provinciali fratrum Ordinis Predicatorum in Ispania.” Mandate to prior provincial O.P. in Spain to take charge of government of convent of S. María de Castro de S. Esteban de Gormaz. Dat. Laterani, II id. apr., pont. a. XII. “Cum nihil”

Arch. Conv. Caleruega, caj. 7, no. 12. Bulla dep. A tergo: (illeg. mark) Ed. Martínez, CD Caleruega, 248–49; DzSzGIX, no. 756 599  Rome, Lateran, 1238 Apr. 20 Gregorius IX “dilectis filiis . . decano D. Roderici archidiacono et . . thesaurario Aurien.” Mandate to dean, archdeacon D. Roderici, and treasurer of Ourense, at behest of archbishop of Braga, to induce King Sancho II to desist from expropriation of decima regalia granted by his father and from other irregularities.

98. Dated Jan. 31.

Gregory IX (1227–1241)  169 Dat. Laterani, XII kal. maii, pont. a. XII. “Si quam graviter”

AD Braga, Gav. das Propriedades e Rendas da Mitra, no, 23. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: P. Ve sub plica ad s.: ; A tergo, in m. m. s.: R/ |+ | Portugalen |+ Reg. PP, 288; ed. Costa, 375–76n483 600  Rome, Lateran, 1238 Apr. 28 Gregorius IX “venerabili fratri . . episcopo Burgen.” Mandate to bishop of Burgos to determine appeal of bishop of Baeza that judges in case of “castrum Ubede” (abbot of Sotos Albos “et . . prior Segontinus cui unus coniudicum commiserat vices suas, tercio interesse negotio non valente”) had ignored sickness of bishop’s proctor at hearing and proceeded unlawfully. Dat. Laterani, IV kal. maii, pont. a. XII. “Ex parte venerabilis”

AC Toledo, X.2.P.1.3c.99 Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: sym A tergo, in m. m. s.: Fortunius Ed. Rivera, “Notas y documentos,” 58–59 (misdated) 601  Rome, Lateran, 1238 May 11 Gregorius (IX) “venerabili fratri .  . episcopo et dilectis filiis Roderico archidiacono et P. Sancii preposito Cesaraugustan.” Mandate to bishop, Rodrigo archdeacon, and P. Sánchez provost of Zaragoza to hear plea between bishop of Huesca and abbot of Montearagón concerning episcopal jurisdiction. Dat. Laterani, V id. maii, pont. a. XII. “Venerabilis frater noster”

AC Huesca, 6–20. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: deod. in med. marg. sup.: magr + Bernardus Reg. Durán Gudiol, no. 66; ed. DzSzGIX, no. 770 602  Anagni, 1238 Aug. 28 Gregorius (IX) “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan.” Mandate to archbishop of Toledo to harken to words of fr. Carsilius “familiaris apostolicus.” Dat. Anagnie, V kal. sept., pont. a. XII. “Devotionem tuam”

AC Toledo, A.6.H.1.14. Bulla dep., extat filum can. Litt. clausa. A tergo, vertically: Archiepo Toletan. Ed. DzSzGIX, no. 781 603  Anagni, 1238 Sept. 21 Gregorius IX “venerabili fratri . . episcopo Pampilonen.” Informs bishop of Pamplona of appointment of archbishop of Toledo as conservator of king of Navarre and family during his crusade. Dat. Anagnie, XI kal. oct., pont. a. XII. “Audito quod”

AC Toledo A.6.H.1.29. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: .P.B.

99. Line 8/15 overwriting: “episcopus quamcito id ad eius pervenit notitiam.”

170  Gregory IX (1227–1241) 604  Anagni, 1238 Sept. 24 Gregorius (IX) “venerabilibus fratribus episcopis et dilectis filiis abbatibus, prioribus et universis ecclesiarum prelatis per regnum Navarre constitutis.” Seeks (“rogamus, monemus et hortamur”) subsidy from Navarrese clergy for crusade of Teobaldo I. Dat. Anagnie, VIII kal. oct., pont. a. XII. “Bonorum auctor”

AGN Papeles sueltos, leg. 167, no. 32. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .P.B. Ed. DzSzGIX, no. 789 605  Anagni, 1238 Oct. 12 Gregorius IX “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan.” To archbishop of Toledo regarding crusade of king of Navarre. Dat. Anagnie, IV id. oct., pont. a. XII. “Audito quod”

AC Toledo, A.6.H.1.36b. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: W. Waˉ. 606  Anagni, 1238 Oct. 12 Gregorius IX “venerabili fratri . . episcopo Baionen.” To bishop of Bayonne: protection for king of Navarre. Dat. Anagnie, IIII id. oct., pont. a. XII. “Audito quod”

AC Toledo, A.6.H.1.28. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: W. Waˉ. 607  Rome, Lateran, 1238 Nov. 5 GREGORIUS (IX) “dilectis filiis . . priori et fratribus domus leprosarum S. Nicholai Legionen. dioc.” Apostolic protection for leprosery of S. Nicolás (León diocese). Dat. Laterani, non. nov., pont. a. XII. “Gratum Deo” – “protectionis”

AHN Clero, carp. 1737/19 (S. Nicolás O.S.A., Palencia). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .b.a. 608  Rome, Lateran, 1238 Nov. 22 Gregorius IX “dilectis filiis populo civitatis et diocesis Legionen.” Mandate to people of city and diocese of León to receive newly elected and confirmed bishop Martín Rodríguez. Dat. Laterani, X kal. dec., pont. a. XII. “In nostra presentia”

AC León, 1294. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: pa100 A tergo, in m. . s.: R/ Legionen. Ed. Ruiz Asencio, no. 2022, whence DzSzL, no. 286 609  Rome, Lateran, 1239 Jan. 9 GREGORIUS IX “dilectis filiis . . capitulo ecclesie B. Vincentii de Valencia.” Takes house of S. Vicente under apostolic protection with annual census of one mark of silver to papal camera payable on Feast of S. Vincent. Dat. Laterani, V id. jan., pont. a. XII. “Cum in loco” – “concessionis”101 100. Signs left. 101. Cf. Reg. Greg. IX, 4706.

Gregory IX (1227–1241)  171 AHN Sellos, carp. 90/7 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Jo. bn. A tergo, in m. m. s.: R | R/ Ed. DzSzGIX, no. 818 (from RV 19) 610  Rome, Lateran, 1239 Jan. 29 Gregorius (IX) “dilectis filiis . . Segobien. et . . Collaren. archidiaconis et . . abbati de Saltubus Albis Cistercien. ordinis Segobien. dioc.” Mandate to archdeacons of Segovia and Cuéllar and abbot of Sotos Albos (O.Cist., Segovia diocese) to accelerate process of tenyear-old Toledo-Calatrava case after delaying tactics of Order before auditor, Cardinal Sinibaldus of S. Laurence in Lucina, “ne lis prefata fieret nostris temporibus immortalis.”102 Questionnaire to be returned within two months. Dat. Laterani, IV kal. feb., pont. a. XII. “Significante venerabili”

AHN Clero, carp. 3019/16 (Catedral de Toledo). Bulla dep. Recto, plica resecata in med. ad s.: .J. A tergo, Fortunius | R/script SB 1271; ed. DzSzGIX, no. 820 611  Rome, Lateran, 1239 Feb. 3 Gregorius (IX) “dilectis filiis . . priori . . archidiacono et . . sacriste Cesaraugustan.” Mandate to prior, archdeacon, and sacrist of Zaragoza to adjudge dispute between bishops of Huesca and Tortosa over church of Alquézar. Dat. Laterani, III non. feb., pont. a. XII. “Exposita nobis”

AC Huesca, 6–345. Bulla dep., extat filum can. Membrana mutila.103 Recto, super plicam ad d.: m A tergo, in m. m. s.: Magr + Bernardus Reg. Durán Gudiol, no. 67; ed. DzSzGIX, no. 821 612  Rome, Lateran, 1239 Feb. 14 Gregorius IX “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan . .” Mandate to archbishop of Toledo to provide “Raullus clericus,” relation of Innocent III, nephew of Cardinal Riccardo Annibaldi of S. Angelo, with benefice in Toledo province. Dat. Laterani, XVI kal. mart., pont. a. XII. “Cum apud nos”

AC Toledo, O.5.C.1.26. Bulla cum filo can. 613  Rome, Lateran, 1239 Feb. 17 Gregorius (IX) “venerabili fratri . . episcopo et dilecto filio . . decano Palentin.” Mandate authorizing bishop and dean of Palencia to license Master and brothers of Order of Santiago to exchange Christian captives in Muslim hands for beasts of burden but not animals of war. Dat. Laterani, XIII kal. mart., pont. a. XII. “Cum celi volucres”

AHN, OO. MM. carp. 2.ii/6. Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: fig. 14 R/script Ed. DzSzGIX, no. 823 (from RV 19) 102. Cf. no. 488. 103. Tears at left (lines 4–5/10) and right (line 5).

172  Gregory IX (1227–1241) 614  Rome, Lateran, 1239 Feb. 23 Gregorius (IX) “venerabilibus fratribus . . Segobien. et Salamantin. episcopis et dilecto filio F. decano Palentin.” Mandate to bishops of Segovia and Salamanca and F. dean of Palencia, at instigation of archbishop of Toledo, to proceed against Compostela’s claim to the exercise of “spirituale ius” during vacancies in the diocese of Palencia, because, of the previous judges (dean of Zamora, archdeacon Martín of León and archdeacon J. of Palencia) to whom it had been committed, the first two were now dead. Dat. Laterani, VII kal. mart., pont. a. XII. “Significante venerabili”

AC Toledo, X.2.E.1.2. Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Fortunius infra Ista causa accelerationem requirit et periculum tocius cause est in mora, quia multi testes mortui sunt et timendum est de morte aliorum.104 Ed. DzSzGIX, no. 825 (from BN MS 13074) 615  Rome, Lateran, 1239 Feb. 26 Gregorius (IX) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis ad quos littere iste pervenerint.” Mandate to dispense members of O.P. from excommunication for offenses other than those requiring dispensation from Roman Church. Dat. Laterani, IV kal. mart., pont. a. XII. “Quia proni”

AHN Clero, carp. 181/2 (S. Pablo O.P., Burgos).105 Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: mayf. SB 1264; cf. DzSzGIX, no. 761 (1238 Apr. 15) 616  Rome, Lateran, 1239 Mar. 28 Gregorius IX “carissimo in Christo filio . . illustri regi Navarre.” Warning and exhortation to king of Navarre to eschew Emperor Frederick II. Dat. Laterani, V kal. apr., pont. a. XIII. “Cum nuper Fredericum”

AHN Sellos, 5/29 (Catedral de Toledo). Bulla cum filo can. Membrana mutila.106 Ed. DzSzGIX, no. 828 617  Rome, Lateran, 1239 Mar. 28 Gregorius (IX) “venerabilibus fratribus . . Tolletan. archiepiscopo et suffraganeis eius.” Mandate to archbishop of Toledo and suffragans to publish sentences against Emperor Frederick II. Dat. Laterani, V kal. apr., pont. a. XIII. “Cum nuper Fredericum”

AC Toledo, O.5.C.1.75. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: .p. a. C 618  1239 Apr. 16 Executors’ copy (1239 Aug. 23) of “Dilectis filiis . . abbati S. Emiliani de Lara . . archidiacono de Trevinno Burgensis dioc. et . . sacriste Burgen.: Dilecti filii . . rector.” Mandate to abbot of S. Millán de Lara, archdeacon of Treviño and sacrist of Burgos to determine quere104. Cf. no. 610. 105. All papal letters in the S. Pablo archive are heavily endorsed with many chancery marks obscured. 106. Affecting lines 4–6/11.

Gregory IX (1227–1241)  173 la of rector and brothers “hospitalis imperatoris Burgensis” against Abohab and other Jews of Burgos, concerning money, houses, etc.

AC Burgos, vol. 5.i, fol. 58; ed. DzSzGIX, no. 831 619  Rome, Lateran, 1239 Apr. 20 Gregorius IX “dilectis filiis . . decano . . archidiacono et Roderico Eximini canonico Calagurritan.” Mandate to dean, archdeacon, and Rodrigo Jiménez canon of Calahorra to oblige the Jew Banus Papielus and other Jews of Tudela “per subtractionem communionis fidelium” to pay tithe on properties they have purchased. Dat. Laterani, XII kal. maii, pont. a. XIII. “Transmissa nobis”

AC Tudela, 1.C.4. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: .J. f. A tergo, in m. m. s.: + | fortunius Reg. Fuentes, no. 256107; ed. DzSzGIX, no. 832 620  Rome, Lateran, 1239 Apr. 22 Gregorius IX “dilectis filiis . . priori . . archidiacono et . . sacriste Cesaraugustan.” Mandate to prior, archdeacon, and sacrist of Zaragoza to determine tithe dispute between chapters of Tudela and Roncesvalles. Dat. Laterani, X kal. maii, pont. a. XIII. “Dilecti filii”

AC Tudela, 1.C.16. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: caluˉ A tergo, in m. m. s.: Cesaragust. Reg. Fuentes, no. 257108; ed. DzSzGIX, no. 836 621  Rome, Lateran, 1239 Apr. 22 Gregorius IX “venerabili fratri . . episcopo Oloren. et dilectis filiis . . J. de Arronis canonico. Toletan. et Willelmo Vitalis officiali venerabilis fratris nostri . . archiepiscopi Tarraconen.” Mandate to bishop of Oléron, Juan de Arróniz canon of Toledo, and Guillermo Vidal, official of archbishop of Tarragona, concerning “ordinatio ecclesie Valentine.” Dat. Laterani, X kal. maii, pont. a. XIII. “Ex parte venerabilis”

AC Toledo, A.6.H.1.39. Bulla cum filo can. Membrana mutila.109 A tergo, in m. m. s.: R/ | Fortunius Ed. DzSzGIX, no. 833 (from RV 19) 622  Rome, Lateran, 1239 Apr. 29 Gregorius IX “dilectis filiis . . priori . . archidiacono et . . sacriste Cesaraugustan.” Mandate to prior, archdeacon, and sacrist of Zaragoza to determine dispute “super decimis, mortuariis et rebus aliis” between Templars of Ribaforada and Hospitallers of Novialas on the one hand and chapter of Tudela on the other. Dat. Laterani, III kal. maii, pont. a. XIII. “Dilecti filii . . prior”

AC Tudela, 30.C.6. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: R.V. A tergo, in m. m. s.: Cesaragustan . . . Reg. Fuentes, no. 258; ed. DzSzGIX, no. 839 107. Misdated Apr. 17. 108. Not 260, as ed. Domínguez Sánchez. 109. Left-hand side disintegrated.

174  Gregory IX (1227–1241) 623  Rome, Lateran, 1239 Apr. 29 Gregorius IX “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Toletan.” et . . episcopo Palentin.” Mandate to archbishop of Toledo and bishop of Palencia to provide bishop for see of Lisbon. Dat. Laterani, III kal. maii, pont. a. XIII. “Ecclesia Ulixbonensis”

AC Toledo, X.2.L.1.1. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: J. A tergo, in m. m. s.: fig. 23 | R/script Ed. DzSzGIX, no. 838 (from RV 19) 624  Rome, Lateran, 1239 May 26 Gregorius IX “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan. et dilectis filiis capitulo Toletan.” To archbishop and chapter of Toledo, confirming Honorius III, “Supplicasti.”110 Dat. Laterani, VII kal. jun., pont. a. XIII. “Supplicasti”

(i) AC Toledo, X.7.A.3.7a. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: Fortunius (ii) AC Toledo, X.7.A.3.7b.111 Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad s.: R.V. A tergo, in m. m. s.: Fortunius R/ Ed. DzSzGIX, no. 843 (from RV 19) 625  Rome, Lateran, 1239 Jun. 1 Gregorius IX “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan. et dilectis filiis capitulo Toletan.” To archbishop and chapter of Toledo, confirming one privilege of Adrian IV, four of Anastasius IV, and two of Alexander III. Dat. Laterani, kal. jun., pont. a. XIII. “Supplicasti”

(i) AC Toledo, X.7.A.3.7c. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad s.: J. A tergo, in m. m. s.: Fortunius R/ (ii) AC Toledo, X.7.A.3.7d. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Jo. bn A tergo, in m. m. s.: Tolletanus Ed. DzSzGIX, no. 846 (from RV 19) 626  Rome, Lateran, 1239 Jun. 6 GREGORIUS (IX) “dilecto filio Dominico presbitero de Garce Pampilonen. dioc.” Confirms the priest Dominic’s benefice in church of Gueze (Pamplona diocese). Dat. Laterani, VIII id. jun., pont. a. XIII. “Justis petentium” – “confirmationis”

AC Toledo, O.5.C.1.21. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: J. po¯. A tergo, in m. m. s.: Fortunius 627  Rome, Lateran, 1239 Jun. 18 Gregorius (IX) “venerabilibus fratribus universis archiepiscopis per regna Aragonum, Portugalie, Castelle ac Legionis constitutis et ceteris ad quos littere iste pervenerint.” Mandate to archbishops of Spanish kingdoms, etc., to require Jews to surrender all books of the Talmud to friars on first Saturday of Lent next [1240 Mar. 3]. Dat. Laterani, XIV kal. jul., pont. a. XIII. “Si vera sunt” 110. Six privileges of Urban II: 1218 Jan. 4. Cf. no. 158. 111. Cf. DzSzGIX, loc. cit., citing AC Toledo, X.7.A.3.7 as “copia simple del siglo XIII.”

Gregory IX (1227–1241)  175 AC Toledo, Clero, carp. 3019/18 (Catedral de Toledo). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: illeg. Ed. DzSzGIX, no. 849112 628  Rome, Lateran, 1239 Jun. 18 Gregorius (IX) “carissimo in Christo filio . . illustri regi Castelle et Legionis.” To king of ­Castile-León: exhortation to enforce no. 627. Dat. Laterani, XIV kal. jul., pont. a. XIII. “Si vera sunt”

AHN Clero, carp. 3019/19 (Catedral de Toledo). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Gual Ed. DzSzGIX, no. 850 629  Palencia, 1239 Jul. 1 Receipt by fr. Carsilius “d. pape familiarem eiusdem mandato ad colligendum census sedi apostolice debitas in regnis Yspanie destinatum”: from Master and Order “Ducles militie S. Jacobi” for three years, three marks of gold “in quibus dictus magister ac fratres pro Castro Trapphe (sic) Romane ecclesie census nomine tenebantur.” And three years of ten morabotini “censuales quos nominatus magister et fratres pro privilegiis sedi apostolice debebant . . .”

AHN, OO. MM. Uclés (Castro Toraf), 88.i/24 630  Anagni, 1239 Jul. 19 Gregorius IX “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano Tirasonen. et . . abbati de Petra Cistercien. ordinis Tirasonen. dioc.” Conservatoria addressed to bishop and dean of Tarazona and abbot of Piedra O.Cist. (Zaragoza diocese) granting archbishop of Toledo apostolic protection while travelling to and remaining at papal curia. Dat. Anagnie, XIIII kal. aug., pont. a. XIII. “Presentium vobis”

AC Toledo, A.6.H.1.16. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: G. ar. A tergo, in m. m. s.: Fortunius Ed. DzSzGIX, no. 859 (from BN. MS 13094)113 631  Anagni, 1239 Jul. 21 Gregorius IX “venerabili fratri . . episcopo Tyrasonen.” Conservatoria, addressed to bishop of Tarazona, for archbishop of Toledo against aggressors concerning his goods and those of his church. Dat. Anagnie, XII kal. aug., pont. a. XIII. “Presumentium ministros”

AC Toledo, I.5.C.1.12. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: Fortunius 632  Anagni, 1239 Jul. 26 Gregorius IX “dilecto filio (sic) . . archidiacono de Tauro, Parenti et I. Petri canonicis Zamoren.” Mandate to archdeacon of Toro, Parens, and I. Petri canons of Zamora to hear

112. The text contains various interlinear Hebrew equivalents for (e.g.) “scriptura” and such terms; perhaps also dorse. 113. Giving signatura as “caja C, leg. 1, núm. 16. Orig. perg. actualmente no localizado.”

176  Gregory IX (1227–1241) and determine complaint of rector of church of Villa Cova that chapter of Braga and others of that city and diocese are unlawfully demanding payments, “qui vota vulgariter nuncupantur,” and are otherwise injuring them. Dat. Anagnie, VII kal. aug., pont. a. XIII. “Conquestus est nobis”

IAN/TT, Colegiada de Guimarães, docs. eclesiásticos, mç. 1, no. 22. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: .I. A tergo, in m. m. s.: Filius dei Reg. PP, no. 297; ed. Ramos, “O Mosteiro,” no. 360; DzSzGIX, no. 860 (misdated) 633  Anagni, 1239 Jul. 31 Gregorius IX “dilectis filiis . . archidiacono de Tauro Zamoren. dioc. . . thesaurario et . . magistro scolarum Zamoren.” Mandate to archdeacon of Toro, treasurer, and magister scolarum of Zamora to hear and determine complaint of prior and chapter of Guimarães that archbishop and chapter of Braga are in breach of the agreement reached between S., sometime archbishop, and D., sometime prior, “super subiectione et aliis iuribus,” negotiated by F(lorencio), sometime archdeacon of Zamora, and F. archdeacon of Astorga. Dat. Anagnie, II kal. aug., pont. a. XIII. “Sua nobis . . prior”

IAN/TT, Colegiada de Guimarães, docs. eclesiásticos, mç. 1, no. 23. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: B Wi (?) A tergo, in m. m. s.: Iustus (. . .) + Reg. PP, no. 298; ed. Ramos, “O Mosteiro,” no. 361; DzSzGIX, no. 861 (misdated) C 633a  Anagni, 1239 Aug. 29 Copy of “Significantibus” concerning report from clergy of city of Córdoba that Jews of that city in league with Muslims were masquerading as Christians. Mandate to bishop of Córdoba to enforce the wearing of distinctive dress.

BNM, MS. 13077, fol. 27v–28v114

634  Anagni, 1239 Sept. 10 Gregorius (IX) “venerabili fratri . . episcopo Corduben.” At request of clergy of cities and dioceses of Córdoba and Baeza, mandate to bishop of Córdoba that Jews of those parts be required to wear distinctive dress. Dat. Anagnie, IIII id. sept., pont. a. XIII. “Significantibus dilectis”

BC Córdoba, caj. P, no. 71. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: his. A tergo, in m. m. s.: fig. 24 Ed. DzSzGIX, no. 862 635  Anagni, 1239 Oct. 8 Gregorius (IX) “venerabilibus fratribus . . Segobien. et . . Salamantin. episcopis et dilecto filio magistro Martino de Talava (sic) archidiacono Burgen.” Mandate to bishops of Segovia and Salamanca and Martin de Talav(er)a, archdeacon of Burgos to address outstanding issues between archbishop of Toledo and Order of Santiago (those not determined by late Cardinal Thomas of Sabina to whom Cardinal Gil Torres has subdelegated) and either settle them or remit them to Rome. 114. Perhaps a garbled version of no. 634.

Gregory IX (1227–1241)  177 Dat. Anagnie, VIII id. oct., pont. a. XIII. “In causis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 306/11 (Toledo). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: .P. B.115 636  Anagni, 1239 Oct. 25 GREGORIUS (IX) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Inhibition on those not members of O.P. from wearing the habit of that Order without license. Dat. Anagnie, VIII kal. nov., pont. a. XIII. “Quia confusio” – “inhibit[ionis et constitutionis]”

AHN Clero, carp. 181/3 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. Verba humore deleta116 SB 1264 (dated 1239); ed. DzSzGIX, no. 870 (from Ripoll, Bullarium) 637  Rome, Lateran, 1239 Nov. 16 GREGORIUS IX “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Exemption for members of O.P. from requirement by papal letters to visit monasteries or otherwise attend to disciplinary matters unless the mandate specify this indulgence. Dat. Laterani, XVI kal. dec., pont. a. XIII. “Inspirationis divine” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 181/4 (S. Pablo O.P., Burgos).117 Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: m 638  Rome, Lateran, 1239 Dec. 3 GREGORIUS IX “dilectis filiis . . priori et conventui S. Marie de Ortis Praemonstraten. ord. Segobien. dioc.” Confirms for prior and convent of Los Huertos (O.Praem., Segovia diocese) right of ownership of churches of S. Salvador and S. Pablo de Villa Nueva. Dat. Laterani, III non. dec., pont. a. XIII. “Justis petentium” – “confirmationis”

AHN 1977/3 (Los Huertos O.Praem., Segovia). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: ben. f. A tergo, in m. m. s.: Segobia SB 1286; P. 10820 639  Rome, Lateran, 1240 Jan. 25 GREGORIUS IX “venerabili fratri . . episcopo Maioricen.” In view of the island’s dangerous situation, indulgence for bishop of Mallorca, exempting him, clergy of city and diocese, and members of his familia from summonses abroad by papal letters unless by specific exception from this indult. Dat. Laterani, VIII kal. feb., pont. a. XIII. “Intellecto quod insula” – “concessionis”

AC Mallorca, 13446. Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. s.: R/ in ang. sup. d.: J super plicam ad s.: J.V. A tergo, in ang. sup. s.: J in m. m. s.: + Maioricarum | R/. script Reg. Pérez Martínez, no. 4; ed. DzSzGIX, no. 899 115. Executors’ copy (1242 Mar. 16) of “venerabilibus fratribus [B.] Segobiensi et [M.] Salamantin. episcopis et dilecto filio [mag. M.] archidiacono de Talavera.” Hearing of Toledo versus Order of Santiago case. Dat. Agnani (sic), VIII id. nov., pont. a. XIII; 1239 Nov. (sic) 6 (AHN Clero, carp. 3020/1): with this date in DzSzGIX, no. 871. 116. Affecting lines 4–10/10. 117. Repeated no. 833.

178  Gregory IX (1227–1241) 640  Rome, Lateran, 1240 Jan. 26 Gregorius IX “venerabili fratri . . episcopo Maioricen.” Mandate to bishop of Mallorca regarding treatment of recidivist Muslims. Dat. Laterani, VII kal. feb., pont. a. XIII. “Insinuantibus dilectis”

AC Mallorca, olim 55/3/10. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: ad d or ad f super plicam ad s.: J.V. A tergo, in m. m. s. + Maioricarum R/ Ed. DzSzGIX, no. 902 (from RV 19) 641  Rome, Lateran, 1240 Apr. 5 Gregorius IX “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan.” To archbishop of Toledo announcing mission of Mag. Philip de Ceccano, papal cleric, “ad partes Hispanie . . . pro necessitatibus apostolice sedis per quem requirit summam 500 marcarum camere apostolice destinandam, et plus . . . post eventus in partibus Lombardiae . . . quod alii archiepiscopi exemplo tue liberalitatis illecti ad subveniendum ecclesie facilius inducantur.” Dat. Laterani, non. apr., pont. a. XIV. “Firmiter credit”

AC Toledo, A.6.H.1.27. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: Archiepiscopo Tolletano Reg. DzSzGIX, no. 915118 (from Linehan, Spanish Church and the Papacy) 642  Rome, Lateran, 1240 (Apr. 24) Gregorius (IX) “venerabili fratri . . archiepiscopo Tarraconen.” Mandate requiring archbishop of Tarragona to honor undertaking given before the conquest of Mallorca to endow the church there. Dat. Laterani, VIII (kal. maii,) pont. a. XIV. “Pervenit ad audientiam”

AC Mallorca, 13447. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: B.C. A tergo, in m. m. s.: fig. 17 Maioricarum Reg. Pérez Martínez, no. 7; ed. Ferrer Flórez, “Mallorca,” 23–24 (misdated to 1241); DzSzGIX, no. 918 643  Rome, Lateran, 1240 May 1 Gregorius (IX) “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et sororibus monasterii S. Gratie Pampilonen. ordinis beati Damiani.” Faculty for abbess and sisters of S. Engracia to lay claim to goods of parents to which they would have enjoyed hereditary entitlement if they had remained in the world, as well as pious donations. Dat Laterani, kal. maii, pont. a. XIV. “Favor religionis”

Olite, 1.a.9 (olim A–10: acc. to DzSzGIX, 920).119 Membrana macula. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: F Reg. Zubizarreta and Otero, no. a9; ed. DzSzGIX, no. 920 644  Rome, Lateran, 1240 May 3 Gregorius IX “dilecto filio . . visitatori monasterii S. Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” License to Visitor of S. Engracia (O.S.D., Pamplona diocese) to dispense nuns from excommunication incurred before or after entry. 118. Listed as “documento no localizado.” 119. Who accounts this a littera gratiosa but lacking characteristic features.

Gregory IX (1227–1241)  179 Dat. Laterani, V non. maii, pont. a. XIV. “Dilectarum in Christo”

Olite, 1.a.10 (olim A–9). Bulla cum filo. can. Recto, super plicam ad d.: (overwritten). A tergo, in m. m. s.: F Reg. Zubizarreta and Otero, no. a10; ed. DzSzGIX, no. 921 645  Rome, Lateran, 1240 May 3 GREGORIUS IX “dilecto filio Elie civi Pampilonen.” Takes Elias, son of founder of convent, and his family under papal protection. Dat. Laterani, V non. maii, pont. a. XIV. “Sacrosancta Romana ecclesia” – “protectionis et constitutionis”

Olite, 1.a.11 (olim A–12). Bulla cum filo ser. Recto, in marg. super versus s.: ad instar120 in medio marg.: cor super plicam ad d.: .n.c. A tergo, in m. m. s.: reddita sit auditori F Reg. Zubizarreta and Otero, no. a11; ed. DzSzGIX, no. 922 C  646  Rome, Lateran, 1240 May 4 Executors’ copy (Oct. 1240) of “Dilectis filiis [F.] abbati S. Petri de Arlanza, et [D.] de Lara et de Palentiola archidiaconis, Burgen. dioc.: Sua nobis.” Mandate to abbot of Arlanza and archdeacons of Lara and Palenzuela (Burgos diocese) to revoke sentences against Master of Calatrava illicitly imposed by arbiters, bishops of Osma and Segovia.

AHN Clero, carp. 3020/3; ed. DzSzGIX, no. 923 (from Bull. Calatrava)121 647  Rome, Lateran, 1240 May 5 Gregorius (IX) “dilectis filiis . . electo et capitulo Zamoren.” Response to bishop-elect and chapter of Zamora in the negative to their request concerning Rodrigo Pérez archdeacon of León, that having promised to be resident in León he be not readmitted to canonry at Zamora. Dat. Laterani, III non. maii, pont. a. XIV. “Ut consultationi vestre”

AC Zamora, 11/II/2. Litt. clausa. A tergo,in m. m. s.: R/script Reg. Lera, 512; ed. DzSzGIX, no. 925 648  Rome, Lateran, 1240 May 5 GREGORIUS IX122 “universis Christi fidelibus per Pampilonen. civitatem et diocesim constitutis.” Forty-day indulgence for faithful of city and diocese of Pamplona visiting altar of S. Anthony at S. Engracia on his feast day. Dat. Laterani, III non. maii, pont. a. XIV. “Quoniam ut ait”

Olite, 1.a.12 (olim A–8). Bulla cum filo ser. A tergo, in m. m. s.: F Reg. Zubizarreta and Otero, Inventario, no. 12; ed. DzSzGIX, no. 924

120. Cf. no. 815. 121. Cf. no. 610. 122. See note to Domínguez Sánchez, loc. cit.

180  Gregory IX (1227–1241) 649  Rome, Lateran, 1240 May 11 Gregorius (IX) “carissime in Christo filie . . illustri regine Navarre.” Urges queen of Navarre to extend protection to convent of S. Engracia, Pamplona. Dat. Laterani, V id. maii, pont. a. XIV. “Libenter tibi”

Olite, 1.a.8 (olim A–11). Bulla dep. Recto super plicam ad d.: ?jac (overwritten). A tergo, in m. m. s.: F Reg. Zubizarreta and Otero, Inventario, no. a8; ed. DzSzGIX, no. 926 C 650  Rome, Lateran, 1240 May 29 Gregorius (IX) “dilectis filiis . . magistro et fratribus de Calatrava, Cistercien. ordinis Toletane dioc.: “Inter alia.” Publica forma (Apr. 1333) of license to Master and brothers of Calatrava to grant plenary remission of sins to those following their flag who, contrite and shriven, die in battle with the Saracens.

PP, nos. 302, 1128: ed. Monumenta Henricina, I, no. 49

651  Grotta Ferrata, 1240 Aug. 24 Gregorius IX “venerabilii fratri . . archiepiscopo Toletan.” Summons to general council at following Easter. Dat. apud Cryptam Ferratam, IX kal. sept., pont. a. XIII. “Eterna providentia”

AC Toledo, A.6.H.1.15. Bulla cum filo can. Ed. DzSzGIX, no. 949 (from RV 20), dated Aug. 9 652  Rome, Lateran, 1240 Oct. 15 Gregorius IX “venerabilii fratri . . archiepiscopo Toletan.” Further mandate summoning archbishop of Toledo to general council. Dat. Laterani, id. oct., pont. a. XIV. “Petri navicula”

AC Toledo, I.5.A.2.5. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: xpi Ed. DzSzGIX, no. 955 (from RV 20) 653  Rome, Lateran, 1240 Nov. 7 Gregorius IX “venerabili fratri . . episcopo Pampilonen.” Mandate to bishop of Pamplona to protect goods of nuns of S. Engracia from current threats when required. Dat. Laterani, VII id. nov., pont. a. XIV. “Ex parte dilectarum”

Olite, 1.a.13. Bulla cum filo can. Recto in marg. sup. versus s.: lecte in ang. sup. d.: Jaˉc super plicam ad d.: Ste A tergo, in m. m. s.: F Reg. Zubizarreta and Otero, Inventario, no. 13; ed. DzSzGIX, no. 970 654  Rome, Lateran, 1241 Apr. 16 Gregorius (IX) “venerabili fratri . . archiepiscopo Tarraconen.” Rebukes archbishop of Tarragona for excommunicating archbishop of Toledo for having his cross borne before him at Valencia, because the other might have received apostolic indulgence to do so. Tarragona ought to have raised matter with S.R.E.

Gregory IX (1227–1241)  181 Dat. Laterani, XVI kal. maii, pont. a. XV. “Venerabili fratre nostro”

(i) AC Toledo X.7.A.3.8. Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. s.: R/ ad d.: fer A tergo, in m. m. s: +| Fortunius | + | R/

Ed. DzSzGIX, no. 989 (ii) AC Toledo, X.8.H.1.1. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: J. pe¯ A tergo, in m. m. s.: + | Fortunius | +

655  Rome, Lateran, 1241 Jun. 9 GREGORIUS IX “dilectis filiis . . rectori et fratribus Hospitalis pauperum S. Vincentii Valentine” Grants S. Vicente, Valencia apostolic protection. Dat. Laterani, V id. jun., pont. a. XV. “Justis petentium” – “protectionis et confirmationis”

AHN Sellos, carp. 5/30 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: b.m. A tergo, in m. m. s.: JACOBS Ed. DzSzGIX, no. 994; DzSzP, no. 69 656  Rome, Lateran, 1241 Jul. 14 Gregorius IX “dilectis filiis magistro Petro de Baiona Tolletan. et Petro Alberti Barchinonen. dioc. et fratri Petro Guarnerii O.P. Burdegalen.” After hearing by Cardinal Sinibaldus, remits dispute over Valencia to Master Petrus de Bayona, canon of Toledo, P. Alberti, canon of Barcelona, and fr. Petrus Guarnerius O.P. of Bordeaux. Dat. Laterani, II id. jul., pont. a. XV. “Nuper in causa”

AC Toledo I.4.N.1.19. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: + | fortunius | + prope R/ Ed. DzSzGIX, no. 998 (from RV 20) [Gregory IX died on 1241 Aug. 22.] 657 Undated GREGORIUS . . DILECTIS FILIIS . . ABBATI ECCLESIE MONTIS ARAGONIE EIUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS. Ad exemplar URBANI (II) et ALEXANDRI (III). Solemn privilege for Montearagón O.S.A. “Pie postulatio.” (R) Ego GREGORIUS etc. (BV) but with Rota lacking “papa VIIII” and thereafter aborted, without either cardinals’ signatures or date. No fold has been made and the document lacks hole for seal.

AHN Clero, carp. 650/23123

123. Attributed at AHN to Gregory X. Dated 1241 by Baumgarten for no stated reason. Its uncompleted state may be attributable to its failure to refer to Montearagón’s privilege from Clement III (1188 Jul. 18) which had listed more churches than the eighty-nine specified in this privilege. For another aborted privilege, of Innocent IV for Veruela, dated 1245 Oct. 9 and lacking cardinals’ signatures, see SB 1624.

Innocent IV (1243–1254)

Innocent IV

[Innocent IV was crowned on 1243 Jun. 28.] 658  Anagni, 1243 Jul. 11 Innocentius IV “dilectis filiis . . electo Zamoren. et . . abbati de Pelleis Cistercien. ordinis Zamoren. dioc.” To bishop-elect of Zamora and abbot of Valparaíso, O.Cist. (Zamora diocese), to investigate complaint of bishop-elect of Coimbra that after King Afonso II of Portugal had deposited with the prior and brothers of the Portuguese Hospitallers a sum of money intended for completion of certain work in the church of Coimbra, King Sancho II forbade its use for that purpose (“quod vis [sic] credere possumus”). If they find it so, mandate to liberate the bequest from the Hospitallers and apply it to the purpose specified. Dat. Anagnie, V id. jul., pont. a. I. “Sua nobis dilectus”

IAN/TT, Cabido da Sé de Coimbra, 2a incorp., docs. eclesiásticos, mç. 42., no. 1733. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: Gui | Cor super plicam ad s.: .J. A tergo, in m. sup. ad s.: .p. Reg. PP, no. 310 659  Anagni, 1243 Sept. 2 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Exemption from terms of apostolic letters which do not mention this indult. Dat. Anagnie, IV non. sept., pont. a. I. “Cum iam per” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 1724/16 (S. Pablo O.P., Palencia). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: xpi P. 11230 (1244 Jan. 21); SB 1326 (where attributed to S. Pablo O.P., Burgos) 660  Anagni, 1243 Sept. 11 Innocentius IV “carissimo in Christo filio . . illustri regi Navarre.” Recommends Mag. Raymundus papal chaplain1 sent to Ispania “pro quibusdam Romane ecclesie negotiis.”

1. Identified (in a collective letter of the Castilian episcopate to Urban IV in 1262–63) as “magister Raimundus qui postea fuit episcopus Beterrensis” (Béziers), that is, Raimundus de Sale (1245–47) or Raimundus de Valhauques (1247–61); Benito Ruano, “La Iglesia Española,” 16.

182

Innocent IV (1243–1254)  183 Dat. Anagnie, III id. sept., pont. a. I. “Cum te”

AGN Sección de Comptos, 4/15. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: .P.B. Reg. Castro, no. 238; ed. QP, 6 661  Anagni, 1243 Oct. 1 Innocentius IV “venerabili fratrri . . episcopo et dilectis filiis . . priori et . . sacriste Pampilonen.” On querela of bishop and chapter of Zaragoza that “Salomon de Cavalaria, Jacob Averribruco, Agac Albala et quidam alii judei Cesaraugustan” are withholding tithes, mandate to prior and sacrist of Pamplona to constrain them “per subtractionem communionis fidelium.” Dat. Anagnie, kal. oct., pont. a.2 I. “Venerabilis frater noster”

AD Zaragoza, Mensa Episcopal, caj. II/140 (olim 2.6.62). Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Sy A tergo, in m. m. s.: Scs Valerius (in rectangle) C  662  1243 Oct. 23 Copy (13th cent.) of “Dilecto filio . . episcopo Burgen.: Fraternitati tue.” License to bishop of Burgos to absolve those suspended and excommunicated by legate, John of Abbeville. Dat. Laterani, X kal. nov., pont. a. I.

AC Burgos, vol. 71, no. 85 663  Rome, Lateran, 1243 Nov. 3 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” License for conventual churches of O.P. to have cemeteries for use of friars and conversi. Dat. Laterani, III non. nov., pont. a. I. “Cum tamquam veri” – “constitutionis et concessionis”

AHN Clero, carp. 1724/17 (S. Pablo O.P., Palencia). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Sy. V. Cf. SB 1336 (1243 Sept. 3) attrib. S. Pablo O.P., Burgos; Barbiche, I, 482 (1244 Mar. 26) 664  Rome, Lateran, 1243 Nov. 3 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Exemption for members of O.P. from acting as executors of apostolic mandates lacking mention of exemption from this indult. Dat. Laterani, III non. nov., pont. a. I. “Quieti vestre providere” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 1724/18 (S. Pablo O.P., Palencia). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Jac. p. SB 1337? 665  Rome, Lateran, 1244 Jan. 11 Innocentius (IV) “dilectis filiis . . decano et capitulo Calagurritan.” Mandate to dean and chapter of Calahorra requiring subvention for needs of Roman Church and Holy Land to be rendered to “Mag. Raimundus capellanus noster a nobis in Ispaniam . . . destinatus.” 2. Deletion before “primo.”

184  Innocent IV (1243–1254) Dat. Laterani, III id. jan., pont. a. I. “Illam de vestre”

AC Calahorra, 278.3 Bulla dep. Recto super plicam ad d.: a.s. A tergo, in m. m. s.: decano et capitulo Calagurr. 666  Rome, Lateran, 1244 Jan. 17 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri episcopo quondam Bosnen., magistro et dilectis filiis fratribus ordinis Predicatorum.” Indulgence regarding authority of future Masters of O.P. after election. Dat. Laterani, XVI kal. feb., pont. a. I. “Inter alia” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 79/16 (S. Domingo O.P., Palma). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: ant. A tergo, in m. m. s.: Predicatorum P. 11226 (this date); SB 1356 667  Rome, Lateran, 1244 Feb. 3 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis magistro et prioribus ac fratribus ordinis Predicatorum.” Exemption of members of O.P. from papal letters requiring them to collect money unless specifying exception to this indulgence. Dat. Laterani, III non. feb., pont. a. I. “Vestra semper” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 79/17 (S. Domingo O.P., Palma). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: J. V. P. 11239 (1244 Feb. 1); SB 1367 C 667a  1244 Feb. 8 Copy (1708). Papal protection for Silos.

Cit. Férotin, 188; Vivancos, no. 136.

668  Rome, Lateran, 1244 Feb. 12 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano et Martino Petri archidiacono Tyrasonen.” On petition of abbot of Leire concerning persistent attempts of members of that community to prevent transfer of that house to Cistercian Order, mandate to bishop, dean, and Martín Pérez archdeacon of Tarazona to proceed in the matter as ordered by Gregory IX.4 Dat. Laterani, II id. feb., pont. a. I. “Sua nobis”

AHN Clero, carp. 1407/9 (Leire O.Cist., Navarra). Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: Ray A tergo, in med. m. m. s.: Eximinus | R/script Reg. Inn. IV. 444 (ed. QP, no. 37); SB 1381 (super plicam ad d. “unleserlich”)

3. Cf. Sayers, no. 269: letter regarding Master Martinus, clerk of the papal chamber, with same incipit and same purpose, to Bury St Edmunds, 1244 Dec. 4. Since 1237 Apr.: Reg. Greg. IX, 3594, 4540 (“monachi vel potius demoniaci”: with reference to audientia litterarum contradictarum and corrections and erasures in RV 19, fol. 51v), 4574, 4931 (DzSzG, nos. 658, 786, 792, 865).

Innocent IV (1243–1254)  185 669  Rome, Lateran, 1244 Mar. 24 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” License to Master and members of O.P. to conduct burials in their churches provided mortuaria are paid to parishes. Dat. Laterani, VIIII kal. apr., pont. a. I. “Cum a nobis” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 1893/18 (S. Esteban O.P., Salamanca) Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: ant SB 1413 670  Rome, Lateran, 1244 Mar. 27 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro, prioribus et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” License for members of O.P. to celebrate in own churches in areas under interdict. Dat. Laterani, VI kal. apr.,5 pont. a. I. “Vobis assidue” – “concessionis”

AHN Clero, 181/5 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: ant 671  Rome, Lateran, 1244 Apr. 20 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . ministro et fratribus ordinis fratrum Minorum.” Mandate not to receive renegade Dominicans on the strength of apostolic letters unless with license provided by ministers of that Order. Dat. Laterani, XII kal. maii, pont. a. I. “Quo vos” – “constitutionis”

(i) AHN Clero 79/19 (S. Domingo O.P., Palma). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: J. V. A tergo, in m. m. s.: Predicatorum; SB 1455 (ii) AHN Clero, 181/6 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: ant Cf. Barbiche, no. 490 (for Master etc. of O.P., 1244 Apr. 21) 672  Rome, Lateran, 1244 Apr. 27 INNOCENTIUS . . . DILECTIS FILIIS . . PRIORI MONASTERII SANCT MARIE DE ORTIS EIUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS IN PERPETUUM. Solemn privilege for Los Huertos (O.Praem.). (R) Ego INNOCENTIUS etc. (BV) – Subscribunt 7 cardinales: Rainaldus Ostiensis et Velletrensis ep.; fr. Jacobus Penestrinus ep.; || Stephanus S. Marie Transtiberim presb. card.; || Rainerius S. Marie in Cosmedin diac. card.; Egidius SS. Cosme et Damiani diac. card.; Otto S. Nicholai in Carcere Tulliano diac. card.; Ricardus S. Angeli diac. card. Dat. Lugduni, per manum fr. Jacobi de ordine Predicatorum S.R.E. vicecancellarii, V kal. maii, indictione II, incarnationis dominice anno M.CC.XL.IIII, pont. vero d. INNOCENTII pp. IIII anno primo. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AHN Clero, carp. 1977/4 (Los Huertos, O.Praem., Segovia). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: G. ar. A tergo, in m. m. s.: Dicbenetus SB 1460; ed. QP, no. 52 5. That is, “aprelis.”

186  Innocent IV (1243–1254) 673  Rome, Lateran, 1244 May 5 Innocentius (IV) “dilectis filiis . . abbati monasterii S. Marie de Aguilar ordinis Praemonstraten. Burgensis (sic) dioc.” Faculty to abbot of S. María de Aguilar de Campóo (O.Praem., Palencia diocese) to absolve canons and conversi excommunicated for laying violent hands. Dat. Laterani, III non. maii, pont. a. I. “Petitio tua”

AHN Clero, carp. 1656/8 (Aguilar de Campóo O.Praem., Palencia). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: n. m. A tergo, in m. m. s.: Dicbenetus + 674  Rome, Lateran, 1244 May 23 Innocentius (IV) “dilectis filiis .  . magistro et fratribus militie Sancti Jacobi de Ucles Conchen. dioc.” Mandate to Master and brothers of Order of Santiago to receive Sancius Garsie lator presentium “cum . . . ad domum vestram a qua exivit sicut asserit anima levitate conversus ad cor cupiat cum humilitate redire.” Dat. Laterani, X kal. jun., pont. a. I. “Cum dilectus filius”

AHN, OO. MM., (Uclés), 9.i/5 (Habitos). Bulla dep., extat filum can. Plica resecata. C 675  Rome, Lateran, 1244, May 25 Copy (at Burgo de Osma; originally at Huerta) of “Dilectis filiis . . abbati et conventui de Horta, Oxomen. dioc.: Justis petentium,” confirming settlement with see of Osma concerning tithes. Dat. Laterani, 8 junii (sic),6 pont. a. I.

Ed. Loperraez Corvalán, Osma, III, 77; P. 11401

676  Rome, Lateran, 1244 May 30 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium pauperum inclusarum monasterii S. Marie Salamantin. ordinis S. Damiani.” License for nuns of S. Clara de Salamanca, O.S.D., to celebrate behind closed doors during interdict. Dat. Laterani, III kal. jun., pont. a. I. “Devotionis vestre” – “concessionis”

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, 1/5. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Jo. bn. A tergo, in m. m. s.: Sorores Salamantin. | Salamantin. Ed. Vázquez, 382 677  Rome, Lateran, 1244 Jun. 1 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . archiepiscopo Compostellano.” Mandate for archbishop of Compostela to intervene in continuing strife between bishop of Porto and Franciscans of that city.7 Dat. Laterani, kal. jun., pont. a. I. “Dolentes accepimus”

6. Presumably meant to be 8 kal. jun. 7. No. 292.

Innocent IV (1243–1254)  187 IAN/TT, Colecção Costa Bastos, no. 13: S. Francisco do Porto, Tumbo 1, no. 76. Plica resecata. A tergo, in m. m. s.: Ga(briel) Ed. PP, no. 319 678  Civita Castellana, 1244 Jun. 15 Innocentius IV “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano et thesaurario Salamantin.” Mandate to bishop, dean, and treasurer of Salamanca to provide protection for nuns of S. Clara de Salamanca against laymen who harm them for having accepted their daughters into community. Dat. apud Civitatem Castellanam, XVII kal. jul., pont. a. I. “Cum sicut”

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, 1/6. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: S. COR.8 Ed. Vázquez, 382–83 679  Civita Castellana, 1244 Jun. 18 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium pauperum inclusarum monasterii S. Marie Salamantin. ordinis S. Damiani.” License for abbess and convent of Poor Clares at Salamanca to receive inheritance of professed members “quod ius commune concedit.” Dat. apud Civitatemcastellanam, XIV kal. jul., pont. a. I. “Etsi super” – “concessionis”

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, 1/7. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: .b. r. A tergo, in m. m. s.: Sorores Salamantin. Ed. Vázquez, 383 680  Civita Castellana, 1244 Jun. 20 Innocentius IV “venerabili fratri . . episcopo Salamantin.” Mandate requiring bishop of Salamanca to continue his favorable treatment of convent of Poor Clares in his city. Dat. apud Civitatemcastellanam, XII kal. jul., pont. a. I. “Honoris temporalis”

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, 1/8.9 Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Sy. v. A tergo, in m. m. s.: Salam Ed. Vázquez, 383–84 681  Civita Castellana, 1244 Jun. 22 Innocentius IV “dilectis filiis consilio (sic) et populo Salamantin.” Injunction to favor of convent of S. Clara de Salamanca. Dat. apud Civitatemcastellanam, X kal. jul., pont. a. I. “Honoris temporalis”

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, 1/9. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Sy. v. A tergo, in m. m. s.: Salam Ed. Vázquez, 384 8. Scambius, corrector litterarum apostolicarum. 9. Overwriting in line 3: “dilectis ita quod in Christo.”

188  Innocent IV (1243–1254) 682  Civita Castellana, 1244 Jun. 22 INNOCENTIUS IV “universis Christi fidelibus per Compostellanam provinciam constitutis.” Twenty-day indulgence for gifts of alms to nuns of S. Clara de Salamanca. Dat. apud Civitatemcastellanam, X kal. jul., pont. a. I. “Quoniam ut ait”

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, 1/10. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Sy. v. A tergo, in m. m. s.: Salam Ed. Vázquez, 384–85 683  Civita Castellana, 1244 Jun. 22 Innocentius IV “carissimo in Christo filio . . illustri regi Castelle et Legionis.” Recommends Poor Clares of Salamanca to king of Castile. Dat. apud Civitatemcastellanam, X kal. jul., pont. a. I. “Apud eternum regem”

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, 1/11. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Sy. v. A tergo, in m. m. s.: Salam Ed. Vázquez, 385 684  Civita Castellana, 1244 Jun. 23 Innocentius (IV) “dilecto filio . . decano Tutellanen. Tyrasonen. dioc.” Mandate to dean of Tudela (Tarazona diocese) to arbitrate dispute between Roncesvalles and bishop of Pamplona over burial of King Sancho VII of Navarre. Dat. apud Civitatem Castellanam, VIIII kal. jul., pont. a. I. “Prior et conventus”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata. Bulas, faj. 1, no. 5 triplic. Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: Leo | Exim A tergo, in m. m. s.: fig. 2 Ed. Ostolaza, no. 121 685  Civita Castellana, 1244 Jun. 24 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Minorum.” Mandate to Master and members of Franciscan Order against receiving renegade Dominicans. Dat. apud Civitatem Castellanam, VIII kal. jul., pont. a. I. “Meminimus vobis” – “declarationis”

(i) AHN Clero, carp. 80/1 (S. Domingo O.P., Palma). Bulla dep., extat filum ser. Membrana mutila. Recto, super plicam ad s.: J. V. (ii) AHN Clero, carp. 181/7 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: ant. (iii) AHN Clero, carp. 1894/1 (S. Esteban O.P., Salamanca). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: ant. A tergo, in m. m. s.: Predicatorum P. 11423; PP, no. 320 686  Lyons [1244x1251] INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri . . episcopo Calagurritan.” Indult to bishop of Calahorra against sentences of papal delegates, etc., which fail to mention this indult.

Innocent IV (1243–1254)  189 Dat. Lugduni, XI kal. a ————. “Etsi libenter” – “concessionis”

AC Calahorra, 276. Bulla dep., extat filum ser., plica resecata. Membrana mutila. A tergo, in m. m. s.: +| Fortunius | + Ed. Rodríguez de Lama, CD La Rioja, no. 148 (much garbled) 687  Lyons, 1244 Jun. 28 INNOCENTIUS IV “universis Christifidelibus presentes litteras inspecturis.” Forty-day indulgence for gifts of alms to nuns of S. Clara de Salamanca. Dat. Lugduni, IIII kal. jul., pont. a. I. “Quoniam ut ait”

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, 1/12. Bulla cum filo can. Recto, super plicam versus d.: Innovetur ista ad d.: Ar. par. A tergo, in m. m. s.: Salam Ed. Vázquez, 385–86 688  Lyons, 1245 Jan. 710 Innocentius (IV) “dilecte in Christo filie nobili mulieri Sancie de Molina Seguntin. dioc.” Protection addressed to noblewoman Sancha de Molina of Sigüenza diocese for monastery of S. María de Molina (O.S.D.) of that diocese. Dat. Lugduni, VII id. jan., pont. a. II.11 “Honoris temporalis”

AHN, Buenafuente de Sistal, O.Cist. (Guadalajara), no. 22. Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: Mic super plicam ad d.: mich. C  689  Lyons, 1245 Jan. 28 Copy of “Cum sicut”: “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan.” After protest of Mag. Vivianus treasurer of Toledo, declaration to archbishop of Toledo that papal consecration of J. elect of Braga is not to prejudice primatial rights of Toledo. Dat. Lugduni, V kal. feb., pont. a. II

BN MS 13042, fol. 43v (from Toledo, cax. 21, no. 5): Reg. Inn. IV, 950, whence QP, no. 95

690  Lyons, 1245 Jan. 31 INNOCENTIUS IV. “DILECTIS IN CHRISTO FILIABUS ABBATISSE MONASTERII S. GRATIE IN STRATA PUBLICA DE ÇANDUA IN TERMINO PAMPILONEN. EIUSQUE SORORIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS.” Solemn privilege of protection for abbess and sisters of S. Engracia (Pamplona diocese). (R) Ego INNOCENTIUS etc. (BV) – Subscribunt 11 cardinales: Oto (sic) Portuen et S. Rufine ep.; Willelmus Sabinen ep. || P. tit. S. Marcelli presb. card.; Willelmus tit. Basilice XII Apostolorum presb. card.; fr. Johannes tit. S. Laurencii in Lucina presb. card.; fr. Hugo tit. S. Sabine presb. card. || Goffridus S. Adriani diac. card.; Octavianus S. Marie in Via Lata diac. card.; Petrus S. Georgii ad Velum Aureum diac. card.; Johannes S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Willelmus S. Eustachii diac. card. 10. On same day, privilege to celebrate during interdict to S. Clara, Barcelona; see Fita, BRAH 27 (1895): 292. 11. Line 4/11: “inclusis monasterii” overwritten.

190  Innocent IV (1243–1254) Dat. Lugduni, per manum mag. Marini S.R.E. vicecancellarii, II kal. feb., indictione III, anno dominice incarnationis anno M.CC.XLV, pont. vero d. INNOCENTII pp. IIII anno secundo. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

Olite, S. Engracia, 2.b.1. Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. s. R/ super pl. ad d.: Ja. T. Reg. Zubizarreta and Otero, no. b1 691  Lyons, 1245 Feb. 5 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . de Trivinno et . . de Valpuesta archidiaconis Burgen.” Mandate to bishop, archdeacons of Treviño and Valpuesta (Burgos diocese) to act in response to petition of J. Dominici, P. Ximeni “et alii canonici Calagurritan. et Calciatensis in Calciatensi residentes . . . super divisione communium proventuum eorundem ac super quibusdam aliis” that those residing in Calahorra were not abiding by the statute of division. Dat. Lugduni, non. feb., pont. a. II. “Sua nobis”

A. S. Domingo de la Calzada, 10/44. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: G. ar. A tergo, in m. m. s.: Calciata. Ed. López de Silanes and Sáinz Ripa, no. 27 692  Lyons, 1245 Feb. 7 INNOCENTIUS IV “Venerabili fratri R. archiepiscopo et dilectis filiis capitulo Toletano ac P. magistro et fratribus militie Sancti Jacobi.” Confirmation to archbishop R. and chapter of Toledo and P., master, and brothers of Order of Santiago of settlement of dispute of archbishop of Toledo and Order of Santiago (dated 1244 Mar. 15). Dat. Lugduni, VII id. feb., pont. a. II. “Longinquitate sepe fit” – “confirmationis”

(i) AHN Sellos, carp. 72/2 (Toledo Cath.) Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Jac. p. A tergo, in m. m. s.: + | Fortunius |+ (ii) AHN. OO. MM. (Uclés), 326/28 (Toledo). Bulla dep., extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: fig. 14a Ed. QP, no. 101, from Bull. Santiago; misdated and much garbled C 693  Lyons, 1245 Feb. 17 Copy of “Dilectis filiis . . decano et . . precentori Burgen.: Dilecti filii” (in convocatoria of dean and precentor of Burgos and depositions; Jun. 1245). Mandate to hear querela of “clerici eccl. S. Sebastiani de Artauli quod abbas et conventus S. Salvatoris Oniensis O.S.B.” that “M. miles et quidam alii clerici et laici Burgen. civitatis et diocesis” have injured them over lands, tithes, etc.

AHN Clero, carp. 285/19 (Oña O.S.B.); ed. Alamo, no. 503

694  Lyons, 1245 Feb. 17 INNOCENTIUS IV “universis Christifidelibus per Compostellanam provinciam constitutis.” Twenty-day indulgence to Christians of Compostela province for visiting convent of S. Clara de Salamanca on feasts of St. Agnes, whose bones are relics there.

Innocent IV (1243–1254)  191 Dat. Lugduni, XIII kal. mart., pont. a. II. “Quoniam ut ait”

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, 1/13. Bulla cum filo ser. Ed. Vázquez, 385–8612 695 VACANT 696  Lyons, 1245 Apr. 5 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri nostro [sic] .  . episcopo et dilectis filiis capitulo Maioricen.” Confirms number of canons at twelve “quem facultatum Maioricensis ecclesie tenuitate pensata observandum unanimiter statuistis prout in litteris inde confectis plenius dicitur contineri sicut est salubriter institutus auctoritate apostolica.” Dat. Lugduni, non. apr., pont. a. II. “Ut determinatus sit” – “confirmationis et constitutionis”

AC Mallorca, 13448. Bulla dep., extat filum ser. Recto, in m. m. s.: cor13 in ang. sup. d.: Ra super plicam ad d.: Sıˉn. A tergo, in m. m. s.: amarum mare | fig. 26 Reg. Pérez Martínez, no. 13 697  Lyons, 1245 Apr. 20 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui pauperum monialium reclusarum de S. Gracia de Pampalona (sic).” Statute allowing abbess and convent of S. Engracia a community of fifty nuns. Dat. Lugduni, XII kal. mart., pont. a. II. “Cum terrenam” – “constitutionis”

Olite, S. Engracia, 2.b.2. Bulla cum filo can.14 Recto, in ang. sup ad s.: R/ versus med.: innovata. super plicam ad d.: Ja. T. A tergo, in m. m. s.: dominus tecum | + Reg. Zubizarreta and Otero, no. b2 (misdated) 698  Lyons, 1245 May 2 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii ejusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Constitution restricting visitation of Cistercian houses to abbots and members of that Order. Dat. Lugduni, VI non. maii, pont. a. II. “Thesauro virtutum” – “constitutionis”

AHN Clero, carp. 541/4 (Sobrado O.Cist., Coruña). Membrana valde mutila. Bull. dep. Recto, plica resecata ad s. A tergo, in m. versus. d.: Ca [rd . . .] P. 11636 (this date) 699  Lyons, 1245 May 4 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis.” Constitution permitting monks of Cistercian Order to be ordained without episcopal examination, except in cases of grave crime or severe physical disability. 12. Item missing in October 2014. 13. Perhaps on account of “in litteris /// inde” (line 5/12). 14. Filum canapis despite INNOCENTIUS.

192  Innocent IV (1243–1254) Dat. Lugduni, IV non. maii, pont. a. II. “Meritis vestre” – “constitutionis”

AHN Clero, carp. 1133/7 (Meira O.Cist., Lugo). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Ave Cist 700  Lyons, 1245 May 4 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis abbatibus, patribus et generali capitulo Cistercien. ordinis.” License to abbots and general chapter of Cistercian Order to deal with vagabond monks and those wishing to leave Order. Dat. Lugduni, IV non. maii, pont. a. II. “Ne tranquillitas” – “concessionis”15

AHN Clero, carp. 1133/8 (Meira O.Cist., Lugo). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Ave Cist 701  Lyons, 1245 May 4 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Confirms possession by Cistercian houses of tithes on new lands (novalia) in parishes in which tithes had previously been assigned. Dat. Lugduni, IV non. maii, pont. a. II. “Justis petentium desideriis” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 1133/9 (Meira O.Cist., Lugo). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Ave Cist 702  Lyons, 1245 May 4 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Inhibition exempting abbots, co-abbots, and convents of Cistercian Order from summonses to synods or public assemblies except pro fide or for issuing canonical sentences against them. Dat. Lugduni, IV non. maii, pont. a. II. “Cum a nobis” – inhibitionis et constitutionis”

AHN Clero, carp. 1133/10 (Meira O.Cist., Lugo). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Ave Cist 703  Lyons, 1245 May 4 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Confirms all privileges of Cistercian Order. Dat. Lugduni, IV non. maii, pont. a. II. “Solet annuere” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 1133/11 (Meira O.Cist., Lugo). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Ave Cist P. 12130 (1246 May 31) 704  Lyons, 1245 May 7 INNOCENTIUS IV “dilectis filiis . . decano et capitulo Salmanticen.” To dean and chapter of Salamanca confirming constitutions of Cardinal Gil Torres for their church (Lyons, 1245 Apr. 22). Dat. Lugduni, non. maii, pont. a. II. “Pastoralis officii” – “confirmationis”

AC Salamanca, caj. 15, leg. 2, no. 51. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: G.S. A tergo, in m. m. s.: Egidius | R/ Ed. Mansilla, Iglesia castellano-leonesa, 321–30 (from RV 21); Guadalupe Beraza et al., I, no. 217 15. Cf. letter with same incipit but different content: Barbiche, 522 (1245 Apr. 25).

Innocent IV (1243–1254)  193 705  Lyons, 1245 May 15 INNOCENTIUS . . . DILECTIS FILIIS ABBATI MONASTERII DE FERRARIA EIUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS IN PERPETUUM. Solemn privilege for Herrera O.Cist., Burgos. (R) Ego INNOCENTIUS etc. (BV) – Subscribunt 7 cardinales: Otto Portuensis et S. Rufine ep.; Willelmus Sabinen. ep. || Willelmus Basilice XII Apostolorum presb. card.; fr. Johannes tit. S. Laurentii in Lucina presb. card. || Octavianus S. Marie in Via Lata diac. card.; Petrus S. Georgii ad Velum Aureum diac. card.; [Willelmus] S. Eustachii diac. card. Dat. Lugduni, per manum magistri Marini S.R.E. vicecancellarii, idibus maii, indictione II, incarnationis dominice anno M.CC.XL.V, pont. vero d. INNOCENTII pp. IIII anno secundo. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AHN Clero (Herrera O.Cist., Burgos), carp. 238/9. Bulla dep, extat filum ser. Membrana mutilissima. A tergo, in m. m. s.: Josopus Ed. (with errors) Ruiz de Loizaga, “Documentos pontificios,” 967–69 705a  Lyons, 1245 May 16 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii ordinis S. Marine Burgen. ordinis S. Damiani.” Faculty to permit king of Castile, queen, queen mother, and daughters with abbess of Las Huelgas and five or six persons to enter Clarissan convent at Burgos “causa devotionis.” Dat. Lugduni, XVII kal. jun., pont. a. II. “Devotionis vestre”

Arch. S. Clara de Burgos Ed. Castro, “Fundación,” 157 705b  Lyons, 1245 May 18 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii ordinis S. Marine Burgen. ordinis S. Damiani.” License permitting founder of monastery, Bernaldus, and wife Scaramunda to visit convent twice a year. Dat. Lugduni, XV kal. jun., pont. a. II. “In personis”

Arch. S. Clara de Burgos Ed. Castro, “Fundación,” 157–58 C  706  Lyons, 1245 Jun. 2 Copy of “Dilectis filiis . . decano . . archidiacono in Tauro et magistroscolarum Zamoren.: Dilecti filii . . prior.” Mandate to dean, archdeacon “in Toro,” and magister scolarum of Zamora to determine complaint of prior and chapter of Guimarães against trespass by Stephanus Johannis canon of Braga and certain other clergy of Braga diocese (unnamed) concerning church of S. Martinho de Vila Nova, a certain annual census and various other matters.

IAN/TT, Colegiada de Guimarães, docs. eclesiásticos, mç. 1, no. 27; reg. PP, nos. 324b, 362a

194  Innocent IV (1243–1254) C 707  Lyons, 1245 Jun. 2 Copy of “Dilectis filiis . . decano . . archidiacono in Tauro et magistroscolarum Zamoren.: Dilecti filii . . prior.” Mandate to dean, archdeacon “in Toro” and magister scolarum of Zamora to determine complaint of prior and chapter of Guimarães against trespass by Petrus Petri, Johannes Egee, and other laymen of Braga diocese concerning church of S. Iacobus de Subradelo (Sobradelo de Goma) and various other matters.

IAN/TT, Colegiada de Guimarães, docs. eclesiásticos, mç. 1, no. 28; reg. PP, nos. 324c, 362b

708  Lyons, 1245 Jun. 13 INNOCENTIUS (IV) “dilecto filio Domenico rectori ecclesie de Castellone Pampilonen. dioc.” On petition of recipient, Dominic rector of church of Castejón (Pamplona diocese), confirms “amicabilis compositio” achieved by Bishop Remigius of Pamplona “inter quondam Garsiam rectorem ecclesie tue de Castellione et quondam Petrum Marques rectorem ecclesie de Aybar Pampilonen. dioc. super ecclesia S. Bartholomei sita in territorio de Castellone quam uterque ad suam ecclesiam pertinere dicebat.” Dat. Lugduni, id. jun., pont. a. II. “Exposita nobis” – “confirmationis”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata. Bulas, faj. 1, no. 58. Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: Ar. par. A tergo, in m. m. s.: + | Castellon. Ostolaza, — 709  Lyons, 1245 Jul. 7 Innocentius IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii S. Marie Salamantin. ordinis S. Damiani.” Imposes “forma vite” composed by Cardinal Ugolino (Gregory IX) upon abbess and convent of Poor Clares, Salamanca. Dat. Lugduni, non. jul., pont. a. III. “Cum omnis vera”

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, 1/14. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: J. R. A tergo, in m. m. s.: Pauperes Salamantine Ed. Vázquez, 386–87 710  Lyons, 1245 Jul. 14 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Populeto.” License to abbot and monastery of Poblet approving statute of general chapter of Cistercian Order permitting establishment of chapels which houses of the Order have “in grangiis et domibus . . . in civitatibus et villis.” Dat. Lugduni, II id. jul., pont. a. III. “Solet annuere” – “concessionis”

AHN Clero, 2204/12 (Poblet O.Cist.) Bulla dep., extat filum ser. Recto in ang. sup. d.: hel A tergo, in m. m. s.: Populetus Ed. DzSzP, no. 72 (a) copy 1311 by “fr. Guillelmus de Ripullo,” monk of Poblet

AHN Clero, 2204/13 (Poblet O.Cist.)

Innocent IV (1243–1254)  195 711  Lyons, 1245 Jul. 17 INNOCENTIUS IV “dilectis filiis . . Generali Ministro et fratribus ordinis Minorum.” Indult dispensing friars Minor from obligation to comply with apostolic letters to visit enclosed nuns. Dat. Lugduni, XVI kal. aug., pont. a. III. “Paci et tranquillitati” – “concessionis”

(i)  Olite, S. Engracia, 2.b.3 (olim B33). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: J A tergo, in m. m. s.: Ga (ii) Olite, S. Engracia, 2.b.3bis (olim B8). Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. d.: small a A tergo, in m. m. s.: Minorum | + | Sca Gratia Reg. Zubizarreta and Otero, no. b3 712  Lyons, 1245 Aug. 5 INNOCENTIUS IV “universis Christifidelibus presentes litteras inspecturis.” Grants fortyday indulgence for contributions toward completion of church of S. Maria de Salamanca O.S.D. Dat. Lugduni, non. aug., pont. a. III. “Quoniam ut ait”

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, 1/15. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: p. in A tergo, in m. m. s.: fig. 6 Ed. Vázquez, 387 713  Lyons, 1245 Aug. 9 INNOCENTIUS IV “dilecto filio Sancio canonico Toletan. nato karissimi in Christo . . filii nostri illustris regis Castelle et Legionis.” Indulgence to Sancho, infante of Castile and canon of Toledo, at behest of Archbishop Rodrigo to hold “plura beneficia et dignitates ecclesiasticas” with or without cure of souls in addition to his canonry. Dat. Lugduni, V id. aug., pont. a. III. “Etsi propter ambitiones” – “dispensationis”

AC Toledo, A.7.C.1.1b. Bulla cum filo ser. A tergo, in m. s. s.: + | Ffortunius16 Ed. QP 151 (from RV 21) 714  Lyons, 1245 Aug. 11 INNOCENTIUS (IV) “dilecte in Christo filie nobili mulieri .M. nate inclite recordationis .S. regis Portugalie quondam regine Castelle.” “Ad exemplar (. . .) Innocentii et felicis recordationis Gregorii paparum predecessorum nostrorum.”17 Confirms will of King Sancho I of Portugal and takes under the protection of St. Peter and his own Queen Mafalda and all her goods at present and in future reasonably possessed. Dat. Lugduni, III id. aug., pont. a. III. “Ex parte nobilitatis” – “protectionis et confirmationis”

IAN/TT, S. Maria de Arouca, gav. 1, mç. 4, no. 15. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: p. c A tergo, in m. m. s. .: Regina .M. Reg. PP, no. 335 16. In hand of scribe? 17. PP, nos. 70, 219.

196  Innocent IV (1243–1254) 715  Lyons, 1245 Aug. 12 Innocentius (IV) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Compostellan. . . Ulixbonen. et . . Egitanen. episcopis.” Appoints archbishop of Compostela and bishops of Lisbon and Guarda conservatores of no. 714. Dat. Lugduni, II id. aug., pont. a. III. “Inducti precibus”

IAN/TT, S. Maria de Arouca, gav. 1, mç. 5, no. 32. Membrana maculata. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: (.) os Reg. PP, no. 336 C 716  Lyons, 1245 Aug. 12 Copy of “Venerabilibus fratribus . . Compostellan. et . . Bracharen. archiepiscopis et eorum suffraganeis et dilectis filiis abbatibus, prioribus, decanis, archidiaconis et aliis ecclesiarum prelatis per Compostellan. et Bracharen. provincias constitutis.: Non absque dolore.” Mandate to archbishops of Compostela and Braga and prelates of their provinces to protect the interests of S. Maria de Arouca.

IAN/TT, S. Maria de Arouca, gav. 1, mç. 5, no. 29. Reg. PP, nos. 337, 363–64

717  Lyons, 1245 Aug. 12 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano et . . thesaurario Çamoren.” “Ad instar pie recordationis Gregorii pape predecessoris nostri,”18 at behest of Queen Teresa, confirms “compositio” between King Sancho II, on the one hand, and her and her sisters S. and B., on the other. Mandate to bishop, dean, and treasurer of Zamora to ensure observance. Dat. Lugduni, II id. aug., pont. a. III. “Cum ex injuncte”

IAN/TT, Mosteiro de Lorvão, docs. eclesiásticos, mç. 1, no. 31. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: a. s. A tergo, in m. m. s.: Regine T. Reg. PP, no. 338 718  Lyons, 1245 Aug. 13 Innocentius IV “dilectis filiis universis fratribus ordinis Minorum per Bracaren. et Compostellan. provincias constitutis.” Mandate ordering friars Minor of provinces of Braga and Compostela to devote themselves “ad promotionem negotii tam pii, utilis et honesti” of the count of Boulogne for which archbishop of Braga and bishop of Coimbra have been deputed as executors. Dat. Lugduni, id. aug., pont. a. III. “Cum ad curam”

AD Braga, Gav. das Religiões e Mosteiros, no. 6. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: line Ed. Costa, 441–42n552; reg. PP, no. 339 719  Lyons, 1245 Aug. 16 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii S. Marie Salamantin. ordinis S. Damiani.” Grants abbess and convent 18. PP, no. 245.

Innocent IV (1243–1254)  197 of Poor Clares at Salamanca license to continue to recite the office according to custom of Roman Church. Dat. Lugduni, XVII kal. sept., pont. a. III. “Humilitatis vestre” – “concessionis”

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, 1/16. Bulla separata, extat filum ser. Recto, super plicam versus s.: L ad d.: .b.m. A tergo, in m. m. s.: Salas Ed. Vázquez, 387–88 720  Lyons, 1245 Aug. 17 INNOCENTIUS IV “dilecto filio . . episcopo Oveten.” Grants bishop of Oviedo exemption from excommunication, suspension, and interdict other than by special measure of Holy See. Dat. Lugduni, XVI kal. sept., pont. a. III. “Apostolice sedis” – “concessionis”

AC Oviedo, plomados 1/4. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: .b. r. A tergo, in m. m. s.: oblit. R/ Reg. García Larragueta, no. 339; ed. QP, no. 155 (from RV 21) 721  Lyons, 1245 Aug. 18 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan.” License to bishop of Zaragoza to dispense clerici concubinarii present and future from sentences of legate John of Abbeville. Dat. Lugduni, XV kal. sept., pont. a. III. “Ex parte”

AD Zaragoza, Mensa Episcopal, caj. II/146. Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Cesaraugustan (in quadrilateral) 722  Lyons, 1245 Aug. 21 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii Sancte Gratie Pampilonen. O.S.D.” Concession allowing use of wine and pottage except on certain named days; silence to be broken in infirmary when necessary; their confessor to deal with related transgressions of rule.19 Dat. Lugduni, XII kal. sept., pont. a. III. “Divine affluentiam” – “concessionis”

Olite, S. Engracia, 2.b.4. Bulla cum filo ser. Recto super plicam ad d.: l.p. A tergo, in m. m. s.: Ordinis Sancti Damiani Reg. Zubizarreta and Otero, no. b4; ed. QP, no. 160 (both misdated) 723  Lyons, 1245 Aug. 22 Innocentius IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii Sancte Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” As “impertinens ac impossi19. “Exhibita siquidem novis vestra petitio continebat quod licet sit in desiderio vestro continuum per afflictionem carnis assiduam mereri premia beatorum tamen ex fragilitate nature adeo spiritus promptitudo retunditur quod absque incursu discriminis vix sufficitis ut in omnibus formule vite vestre rigorem perpeti valeatis. Verum quia pium esse dinoscitur ut ex provisione sedis apostolice a nobis iugum domini cum suavitate feratur universitati vestre presentium auctoritate concedimus quod vino et pulmentis, non obstante mandato abstinentie quod in eadem formula continetur, omni tempore tam sanis quam aliis liceat vobis uti excepta sexta feria qua omnes preter debiles et infirmas semper in pane et aqua ieiunent, non tamen infra octavas Pasche, nisi forte in ipsa feria venerit dies Natalis domini vel aliqua sollempnitatum beate Virginis aut monasterii vestri festivitas principalis. Concedimus . . .” (cf. no. 774).

198  Innocent IV (1243–1254) bile reputetur quod in eodem ordine vestro due regule debeant observari”, requires abbess and convent of S. Engracia (O.S.D., Pamplona) to have regard only to the requirement of the rule of S. Benedict on subject of obedience, self-abnegation, etc. Dat. Lugduni, XI kal. sept., pont. a. III. “Cum vobis”

Olite, S. Engracia, 2.b.6 Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.:. a.s. A tergo, in m. m. s.: Ordinis Sancti Damiani Reg. Zubizarreta and Otero, no. b7 (misdated 1246) 724  Lyons, 1245 Aug. 22 INNOCENTIUS (IV) “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii Sancte Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” Indult to abbess and convent of S. Engracia (O.S.D., Pamplona) for divine office to be conducted there “secundum morem Romane ecclesie.” Dat. Lugduni, XI kal. sept., pont. a. III. “Humilitatis vestre” – “concessionis”

Olite, S. Engracia, 2.b.10. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: a. s A tergo, in m. m. s.: Ordinis Sancti Damiani Reg. Zubizarreta and Otero, no. b6 (misdated) 725  Lyons, 1245 Aug. 23 Innocentius IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii S. Marie Salamantin. ordinis S. Damiani.” Declaration exempting convent of S. Maria (O.S.D., Salamanca) from double rule, subjecting them to Rule of S. Benedict only in respect of poverty, chastity, and obedience. Dat. Lugduni, X kal. sept., pont. a. III. “Cum vobis”

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, 1/17. Membrana mutila. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: G. ar. (?) Ed. Vázquez, 388 726  Lyons, 1245 Aug. 2720 Innocentius (IV) “dilectis filiis . . decano et . . cantori Legionen.” In response to complaint of prior and convent of S. Marcos León against Ferrandus Martini miles, “nobilis mulier Aldonça Gundisalvi et quidam laici” of cities and dioceses of Astorga and León concerning Church of S. Salvator de Rodanella, its tithes, possessions, etc., mandate to dean and precentor of León to assemble parties, etc., “proviso ne in terram dicte nobilis excommunicationis vel interdicti sententiam proferatis nisi a nobis super hoc mandatum receperitis speciale.” Dat. Lugduni, VI kal. sept., pont. a. III. “Dilecti filii . . prior”

AHN, OO. MM. 377/21 (S. Marcos de León). Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. d.: Gu super plicam ad d.: mich. A tergo, in med. pag.: prior (fig. 10) Ed. Casado Quintanilla, no. 399; DzSzL, no. 303 20. SB 2267 gives date as VI kal. nov., pont. a. III.

Innocent IV (1243–1254)  199 727  Lyons, 1245 Aug. 29 Innocentius IV “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis et dilectis filiis aliis ecclesiarum prelatis per Yspaniam constitutis.” On submission of Master of Order of Santiago, mandate to prelates throughout Yspania requiring renegade members of the Order to return or to be publicly denounced as excommunicate. Dat. Lugduni, IIII kal. sept., pont. a. III. “Cum sicut dilectus”

AHN, OO. MM. (Uclés), 9.i/6 (Habitos). Bulla cum filo can. . A tergo, in m. m. s.: Astoricen 728  Lyons, 1245 Aug. 29 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan.” Mandate in enforcement of bishop of Zaragoza’s “iocunda nobis peticio” for confirmation of king of Aragón’s statute whereby converted Jews and Moors may retain property after conversion. Dat. Lugduni, IIII kal. sept., pont. a. III. “Ea que”

AD Zaragoza, Mensa Episcopal, caj. II/147. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: G. ar. 729  Lyons, 1245 Aug. 31 Innocentius (IV) “dilectis filis . . abbati et conventui monasterii de Oya Cistercien. ordinis, Tuden. dioc.” Protection for abbot and convent of Oya (O.Cist., Tuy diocese) against “nonnulli ecclesiarum prelati vestris libertatibus invidentes.” Dat. Lugduni, II kal. sept., pont. a. III. “Exhibita nobis”

AHN Clero, carp. 1800/13 (Oya O.Cist., Pontevedra). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Ste. A tergo, in m. m. s.: Oia Cist 730  Lyons, 1245 Sept. 1 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan.” License to bishop of Zaragoza to dispense thirty clerics of city and diocese of Zaragoza “super defectu natalium.” Dat. Lugduni, kal. sept., pont. a. III. “Ut eo subditis”

AD Zaragoza, Mensa Episcopal, caj. II/148. Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: aff(?) ad. d.: 9 A tergo, in m. m. s.: + Cesaraugustan + 731  Lyons, 1245 Sept. 1 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui S. Marie Salamantin. ordinis S. Damiani.” Confirms exemption of abbess and convent of Poor Clares, Salamanca from episcopal jurisdiction, repeating grant of Bishop Martín (1245 Sept. 9); and setting level of census to Roman Church at one pound of wax per annum. Dat. Lugduni, kal. sept., pont. a. III. “Cum a nobis” – “confirmationis”

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, 1/18. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: Pe super plicam ad d.: J. po¯ A tergo, in m. m. s.: Salamantin R/script Ed. Vázquez, 388–89

200  Innocent IV (1243–1254) 732  Lyons, 1245 Sept. 1 Innocentius (IV) “dilecto filio . . priori provinciali fratrum Predicatorum in Ispania.” Mandate, at behest of Master and brothers of Order of Santiago, to prior provincial of O.P. in Spain to induce faithful to provide the Order with material assistance for defence of frontier. Dat. Lugduni, kal. sept., pont. a. III. “Cum sicut”

AHN, OO. MM. (Uclés), 10.iii/2.21 Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad s.:.universis per Bracharen., Compostellan. Tolletan. et Terraconen. provincias constitutos | Rogo Jac. .i. ad d.: scribatur universis archiepiscopis episcopis et aliis ecclesiarum prelatis per Ispaniam constitutis A tergo, in m. m. s.: Astoricen 733  Lyons, 1245 Sept. 2 Innocentius (IV) “carissimo in Christo filio . . illustri regi Aragonum.” Request (“rogamus, monemus et hortamur”) to king of Aragón to assist Master of Santiago to recover vagrant members of the Order. Dat. Lugduni, IIII non. sept., pont a. III. “Cum sicut”

AHN, OO. MM. (Montalbán), 207/28. Bulla dep., plica resecata. Recto, super plicam ad s.: J. m.; A tergo, in m. m. s.: obscured 734  Lyons, 1245 Sept. 2 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie Sancti Jacobi.” Concession to Master and brothers of Order of Santiago that those wishing to visit the Holy Land “si aspirantes ad frugem melioris vite” may be received into the Order. Dat. Lugduni, IIII non. sept., pont. a. III. “Vestris devotis precibus” – “concessionis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 9.i/7 (Habitos). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: J. m. A tergo, in m. m. s.: R/ | Astoricen Ed. Bull. Santiago, 180 735  Lyons, 1245 Sept. 4 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie Sancti Jacobi.” To Master and brothers of Order of Santiago confirming “compositionem . . . amicabiliter initam” between the Order and archbishop and chapter of Compostela (Santiago, 1234 Apr. 14).22 21. Line 7/14: quatinus fideles./ vaillarum partiumcat iuxta datam tibi. 22. “. . . et ut hec non possint processu temporis in dubium revocari nos supradicti B. Compostellan. archiepiscopi et P. Gonsalvi magistri milicie S. Jacobi sigillorum nostrorum munimine hoc scriptum facimus roborari. Acta sunt hec sub era M.CC.LXVIIII et XVI kal. maii presentibus me B. dei dignatione Compostellan. archiepiscopo . . F. Menendi comendatore de Montaches, Menendo Froile comendatore de Distriane, Xemeno Petri maiordomo magistri, Vincencio Johannis, Petro Stephani capellano magistri, fratre Stephano maiordomi S. Marci, Sanchio iudice, cardinali Dominico, Garsia Veremundi, Martino Pelagii canonicis Compostellan., Martino Martini, Johanne Petri capellani d. archiepiscopi. Petro Reymundi cive Compostellan. maiordomo d. archiepiscopi. Ego Petrus Stephani capellanus dicti magistri.de mandato d. archiepiscopi et eiusdem magistri scripsi. Nos autem universum Compostellan. ecclesie capitulum supradictam convenientiam presente supradicto venerabili patre nostro d. B. Compostellan. archiepiscopo et assensum prebente, sigilli nostri munimine quorumdam de maiori-

Innocent IV (1243–1254)  201 Dat. Lugduni, II non. sept., pont. a. III. “Justis petentium” – “confirmationis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 198/6 (Mesa Maestral de Mérida). Bulla dep., plica resecata. Recto, super plicam ad s.: J. V(er) A tergo, in m. m. s.: R/ | Astoricen 736  Lyons, 1245 Sept. 5 INNOCENTIUS IV “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie Sancti Jacobi.” To Master and brothers of Order of Santiago confirming King Alfonso IX of León’s grant of “castrum et villam de Montanches” (Zamora, 1268 Aug. 1). Dat. Lugduni, non. sept., pont. a. III. “Illius ordinem” – “confirmationis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 211/6 (Montanches). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Sin A tergo, in m. m. s.: R/ | Astoricen Ed. González, Alfonso IX, no. 620 737  Lyons, 1245 Sept. 5 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie Sancti Jacobi.” To Master and brothers of Order of Santiago confirming King Alfonso IX of León’s grant of “medietatem civitatis de Merida cum suis terminis et medietatem fructuum ecclesiarum in eadem civitate et eius terminis positarum” (Burgos, 1269 May 10). Dat. Lugduni, non. sept., pont. a. III. “Illius ordinem” – “confirmationis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 198/7 (Mesa Maestral de Mérida). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: illeg. Ed. González, Fernando III, no. 330 738  Lyons, 1245 Sept. 5 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie Sancti Jacobi.” To Master and brothers of Order of Santiago confirming corroboration by Infante Alfonso of Castile of Fernando III’s grant of Segura and named termini (Murcia, 1281 Jul. 5). Dat. Lugduni, non. sept., pont. a. III. “Illius ordinem” – “confirmationis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 311/12 (Segura). Bulla dep., plica resecata. Recto, super plicam ad d.: m.s. A tergo, in m. m. s.: R/ | Astoricen Ed. Torres Fontes, Fueros y privilegios de Alfonso X el Sabio al reino de Murcia, no. VI 739  Lyons, 1245 Sept. 5 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie Sancti Jacobi.” To Master and brothers of Order of Santiago confirming Fernando III’s grant of “totum meum portaticum quod ricushomo qui tenebat Alarcon recipiebat in Ucles pro me ut illud iure hereditario habeatis et in eternum possideatis” [Salamanca, 1269 Jan. 15]. bus ecclesie nostre subscriptionibus fecimus communiri. Dat. apud S. Jacobum XVIII kal. maii sub era M.CC.LXII, anno ab incarnatione domini M.CC.XXX.IIII. Ego J. Cresconii archidiaconus tenens vices decani, Ego Adam Fernandi archidiaconus, Ego Ebrardus thesaurarius, Ego P. Johannis cardinalis, Ego Dominicus Didaci cardinalis, Ego Michael Didaci cardinalis, Ego Martinus Bernaldi cardinalis, Ego J. Pelagii cardinalis Compostellan.”

202  Innocent IV (1243–1254) Dat. Lugduni, non. sept., pont. a. III. “Illius ordinem” – “confirmationis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 338/14 (Mesa maestral de Uclés). Bulla dep., plica resecata. Recto, super plicam ad d.: Sin A tergo, in m. m. s.: R/ | Astoricen Ed. González, Fernando III, no. 292 740  Lyons, 1245 Sept. 5 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie Sancti Jacobi.” To Master and brothers of Order of Santiago, confirming Fernando III’s grant of Torres (Malagón, 1273 May 1). Dat. Lugduni, non. sept., pont. a. III. “Illius ordinem” – “confirmationis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 311/3 (Segura). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: mich. A tergo, in m. m. s.: Astoricen Ed. González, Fernando III, no. 554 741  Lyons, 1245 Sept. 5 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie Sancti Jacobi.” To Master and brothers of Order of Santiago, confirming privilege of “villam et castellum quod vocatur Furnos23 quod est in frontaria de Segura” (Burgos, 1277 Nov. 25). Dat. Lugduni, non. sept., pont. a. III. “Illius ordinem” – “confirmationis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 311/5 (Segura). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: .P.B. Membrana mutila.24 Ed. González, Fernando III, no. 657 742  Lyons, 1245 Sept. 6 Innocentius IV “venerabili fratri . . episcopo Luce¯n.”25 Mandate in response to querela of bishop of Pamplona summoning king of Navarre to papal curia within two months. Dat. Lugduni, VIII id. sept., pont. a. III. “Venerabilis frater noster”

AM Pamplona. leg. J, d.s.n. Membrana mutila.26 Bulla conservata. A tergo, in m. m. s.: [. . .]nincii | +27 Ed. Cierbide and Ramos, no. 19 743  Lyons, 1245 Sept. 6 Innocentius IV “venerabili fratri . . Segorbicen. et S. Marie de Alvarazin.” Mandate to bishop of Segorbe and Albarracín to assist Order of Santiago against molestors. Dat. Lugduni, VIII id. sept., pont. a. III. “Quia nonnulli”

AHN, OO. MM. (Uclés), 4.i /4. Bulla dep.

23. Hornos. 24. Top margin and left of fold trimmed. 25. Interpreted as “Lucense” (Lugo) by Cierbide and Ramos, 32. 26. Left half missing. 27. Romanucii?

Innocent IV (1243–1254)  203 744  Lyons, 1245 Sept. 6 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan.” License to bishop of Zaragoza to dispense clerics of diocese suspended or excommunicated for non-payment of archiepiscopal, episcopal, and archipresbiteral iura. Dat. Lugduni, VIII id. sept., pont. a. III. “Tua nobis”

AD Zaragoza, Mensa Episcopal, caj. II/149. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad s.: .C. A tergo, in m. m. s.: Cesaraugusta 745  Lyons, 1245 Sept. 6 INNOCENTIUS IV “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Carraceto.” Confirms for abbot and convent of Carracedo judgment in their conflict with Lapedo, O.Cist. (Oviedo diocese) “super obedientia et reverentia” as determined by bishop of Astorga. Dat. Lugduni, VIII id. sept., pont. a. III. “Ea que” – “confirmationis”

AC Oviedo, Plomados 1/5. Bulla cum filo ser. Recto: in angulo sup. ad d.: Mic vel Mat A tergo, in m. m. s.: Impet[ravit]? Egidius infra: Martinus Johannis impetravit28 ad pe[titionem] Martini Pe[tri] pr[ocuratoris] . . ep[iscopi] Oveten[sis] et abbatis Bellimontis Oveten[sis] dioc.” infra: Copia sub s[igillo] inferius: Die martis cit[et]ur] ante aud[ientiam] Reg. García Larragueta, no. 340 746  Lyons, 1245 Sept. 7 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie Sancti Jacobi.” To Master and brothers of Order of Santiago confirming King Alfonso VIII’s grant of “Ucles cum castello et villa” (Arévalo, 1212 Jan. 9). Dat. Lugduni, VII id. sept., pont. a. III. “Illius ordinem” – “confirmationis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 338/3 (Mesa maestral de Uclés). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: S.R. A tergo, in m. m. s.: Astoricen. Ed. González, Alfonso VIII, no. 195 747  Lyons, 1245 Sept. 7 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie Sancti Jacobi.” To Master and brothers of Order of Santiago confirming Fernando III’s grant of Segura (Burgos, 1280 Aug. 12). Dat. Lugduni, VII id. sept., pont. a. III. “Illius ordinem” – “confirmationis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 311/9 (Mesa maestral de Uclés). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: .p. a. A tergo, in m. m. s.: R/ | Astoricen. Ed. González, Fernando III, no. 700 748  Lyons, 1245 Sept. 9 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie Sancti Jacobi.” Confirms, for Master and brothers of Order of Santiago, Fernando III’s grant of “castrum 28. Illegible letter on vertical fold.

204  Innocent IV (1243–1254) S. Pauli et Montelli” (Carrión, 1265 Mar. 15). Dat. Lugduni, V id. sept., pont. a. III. “Illius ordinem” – “confirmationis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 214/10 (Montiel). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: illeg. A tergo, in m. m. s.: R/ | Astoricen. Ed. González, Fernando III, no. 223 749  Lyons, 1245 Sept. 9 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie Sancti Jacobi.” To Master and brothers of Order of Santiago confirming concession of Alfonso IX of León (Coria, 1267 May 16) of “omnes cautos et possessiones de regalengo quas ordo milicie Sancti Jacobi ex donatione regia vel ex donatione cuiuslibet alterius vel alio titulo aut alio modo usque in hodiernum diem acquisivit et nunc possidet in regno Legionensi.” Dat. Lugduni, V id. sept., pont. [a. III]. “Illius ordinem” – “confirmationis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 2.ii.42 (Bulas Generales). Membrana mutila.29 Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Astoricen. Ed. González, Alfonso IX, no. 598 C 750  Lyons, 1245 [Sept. 12] Innocentius (IV) “Venerabili fratri . . episcopo Placentino: Etsi clericorum provisio.” Exemption for bishop of Plasencia from papal provisions.

AC Plasencia, Bulas III. A tergo,: Xpus. Privilegios . . . Plasencia (A. de Morales): RAH 7.5427, fol. 8v (dated 1244) 751  Lyons, 1245 Sept. 13 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie Sancti Jacobi.” To Master and brothers of Order of Santiago confirming Fernando III’s grant of “castrum quod dicitur Alfange” (Burgos, 1281 Sept. 10). Dat. Lugduni, id. sept., pont. a. III. “Illius ordinem” – “confirmationis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 52/6 (Alhange). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: Jo. bn. A tergo, in m. m. s.: Astoricen. Ed. González, Fernando III, no. 715 752  Lyons, 1245 Sept. 13 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan.” Protection for bishop of Zaragoza against papal “delegatus vel delegati, subdelegatus ipsius aut conservator seu etiam executor a sede deputatus.” Dat. Lugduni, id. sept., pont. a. III. “Devotionis tue”

AD Zaragoza, Mensa Episcopal, caj. II/150. Bulla dep. Recto in ang. sup. d.: hel super plicam ad d.: te A tergo, in m. m. s.: Cesaraugustan.

29. Bottom line torn off at right, removing pontifical year.

Innocent IV (1243–1254)  205 C  752a  1245 Sept. 15 Copy by bishop T. of Palencia (Palencia, 1245 Dec. 31), of “ven. fr. Palentino episcopo,” mandate to bishop of Palencia to denounce compositiones or statuta made by earlier Masters of Santiago “simplicitate ducti” in derogation of privileges of the Order. Lugduni, XVII kal. oct., pont. a. III.

AHN, OO. MM. (Uclés), 2.ii/7.

753  Lyons, 1245 Sept. 16 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie Sancti Jacobi.” To Master and brothers of Order of Santiago confirming Fernando III’s grant of “villam que dicitur Fornachos” (Toledo, 1273 Apr. 22). Dat. Lugduni, XVI kal. oct., pont. a. III. “Illius ordinem” – “confirmationis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 150/2 (Hornachos). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: illegible Ed. González, Fernando III, no. 553 754  Lyons, 1245 Sept. 16 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan.” Mandate to bishop of Zaragoza, at behest of preceptor of Montalbán, to correct abuse of process by bishop-elect of Vic.30 Dat. Lugduni, XVI kal. oct., pont. a. III. “Garsias Garsie preceptor”

AHN, OO. MM. (Uclés), 123/2 (Fradiel). Bulla dep., plica resecata. Recto, super plicam ad d.: P. B. A tergo, in m. m. s.: Astoricen 755  Lyons, 1245 Sept. 17 Innocentius (IV) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis ac dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis archipresbiteris prepositis et ceteris ecclesiarum prelatis ac aliis per Ispaniam constitutis.” Mandate to prelates throughout Ispania to protect the Dominican Order from vexation. Dat. Lugduni, XV kal. oct., pont. a. III. “Nimis iniqua”

AHN Clero, carp. 1724/19 (S. Pablo O.P., Palencia).31 Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: m.s. A tergo, in m. m. s.: Predicatorum Ed. QP, no. 208 (from RV 21) 30. “Garsias Garsie preceptor domus Montisalbani ordinis militie Sancti Jacobi in nostra presentia constitutus nobis exposuit conquerendo quod cum quondam . . episcopus Dertusen. contra quendam R. preceptorem domus eiusdem ad bone memorie . . Vicen. episcopum super castro de Hadriel et rebus aliis apostolicas litteras impetrasset idem episcopus reputans dictum R. preceptorem pro sue voluntatis arbitrio contumacem excommunicationis tulit sententiam in eundem, cuius occasione sentencie dilectus filius . . electus Vicen. prefatum G. Garsie non citatum nec monitum excommunicatum facit publice nuntiatum. Quare nobis humiliter supplicavit ut super hoc providere sibi paterna sollicitudine curaremus. Unde eidem electo damus nostris litteris in mandatis ut, si est ita, ab huiusmodi denunciatione desistens in causa ipsa appellatione remota previa ratione procedat iuxta priorum continentiam litterarum.” Mandate to intervene if bishop-elect fails to act as prescribed. 31. SB 1636 (where misdated), noting false address: “. . . et ceteris ecclesiarum prelatis ac aliis per Ispaniam constitutis” Cf. RV 21, fol. 285v: “et aliis ecclesiarum prelatis per Ispaniam constitutis.”

206  Innocent IV (1243–1254) 756  Lyons, 1245 Sept. 17 Innocentius (IV) “venerabilibus fratribus . . Legionen. et . . Astoricen. episcopis.” Mandate to bishops of León and Astorga to protect Dominican Order from vexation. Dat. Lugduni, XV kal. oct., pont. a. III. “Nimis iniqua”32

AHN Clero, carp. 181/8 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., plica partim resecata. Recto, super plicam ad s.: J. G. 757  Lyons, 1245 Sept. 18 Innocentius (IV) “carissimo in Christo filio . . illustri regi Navarre.” Request (“rogamus, monemus et hortamur”) to king of Navarre to assist Master of Santiago to recover vagrant members of the Order.33 Dat. Lugduni, XIIII kal. oct., pont a. III. “Cum sicut”

AHN, OO. MM. (Uclés), 9.i/10 (Habitos). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad s.: J. m. A tergo, in m. m. s.: Astoricen 758  Lyons, 1245 Sept. 18 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii quondam S. Marie nunc S. Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” “Ad instar fel. rec. GREGORII pape” grants abbess and convent of S. Engracia (O.S.D., Pamplona) apostolic protection on annual payment of one pound of wax. Dat. Lugduni, XIIII kal. oct., pont. a. III. “Cum mortue mundo” – “protectionis et constitutionis”

(i) Olite, S. Engracia, 2.b.8bis (olim 19). Bulla cum filo ser. separata. Recto, in m. m. .s ad s.: n in med. margine: non cassentur in ang. d.: illeg. cancelled initials. A tergo, in m. m. s.: Dominus tecum | + | Sancta Gratia infra Remissa per auditorem scilicet dominum P. Capoc . . . 34 inferius five lines illeg. (ii) Olite, S. Engracia, 2.b.8 (olim 31). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: f.n. A tergo, in m. m. s.: Dominus tecum|+|Sancta Gratia | R/eg Reg. Zubizarreta and Otero, no. b8 759  Lyons, 1245 Sept. 19 INNOCENTIUS . . . DILECTIS IN CHRISTO FILIABUS . . ABBATISSE MONASTERII BEATE MARIE SALAMANTINE EIUSQUE SORORIBUS INCLUSIS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS IN PERPETUUM. Solemn privilege for Poor Clares of Salamanca. (R) Ego INNOCENTIUS etc. (BV) – Subscribunt 10 cardinales: Otto Portuensis et S. Rufine ep.; Petrus Albanensis ep.; Willelmus Sabinen. ep. || Petrus tit. S. Marcelli presb. card.; Willelmus Basilice XII Apostolorum presb. card.; fr. Hugo tit. S. Sabine presb. card. || Octavianus S. Marie in Via Lata diac. card.; Petrus S. Georgii ad Velum Aureum diac. card.; Johannes S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Willelmus S. Eustachii diac. card. Dat. Lugduni, per manum magistri Marini S.R.E. vicecancellarii XIII kal. oct., indictione IV, 32. As no. 755. 33. As no. 733. 34. Petrus Capoccius, cardinal-deacon of S. Georgius intervenes perhaps on account of questionable division of dating clause: Lugduni XIIII. | kal.

Innocent IV (1243–1254)  207 incarnationis dominice anno M.CC.XL.V, pont. vero d. INNOCENTII pp. IIII anno tertio. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, 1/19. Bulla cum filo ser. Recto, in m. m. s.: legatus pape super plicam ad d.: J. pe¯ A tergo, in m. m. s.35| R/script Ed. Vázquez, 390–93 760  Lyons, 1245 Sept. 20 Innocentius (IV) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Terraconen. et suffraganeis suis.” Reproves bishops of Tarragona province for treatment of Order of Santiago.36 Dat. Lugduni, XII kal. oct., pont. a. III. “Cum dilectos”

AHN, OO. MM. (Uclés), 331/2 (Tarragona). Membrana mutila. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: p.c. A tergo, in m. m. s.: R/ | Astoricen. 761  Lyons, 1245 Sept. 21 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et prioribus ordinis fratrum Predicatorum.” To Master and priors of Dominican Order: measures against vagabond friars. Dat. Lugduni, XI kal. oct., pont. a. III. “Justis petentium” – “inhibitionis et concessionis”

AHN Clero, carp. 80/8 (S. Domingo O.P., Palma). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: +Predicatorum+ P. 11898 (this date) 762  Lyons, 1245 Sept. 22 Innocentius IV “dilectis filiis . . priori et fratribus ordinis fratrum Predicatorum civitatis et provincie Toletane.” Mandate to prior and brothers of friars Preacher of Toledo province to encourage laity of province to pay tithes, after archbishop has reported false doctrine that instead they can choose to devote them to other pious ends. Dat. Lugduni, X kal. oct., pont. a. III. “Ex parte”

AC Toledo, I.7.G.1.2a. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: be(?) super plicam ad d.: .b. r. A tergo, in m. m. s.: + | Fortunius | + 763  Lyons, 1245 Sept. 25 Innocentius (IV) “dilecto filio . . decano Zamoren.” Mandate to dean of Zamora to protect interests of S. Martín de Castañeda (O.Cist., Astorga diocese). Dat. Lugduni, VII kal. oct., pont. a. II. “Etsi quibuslibet”

AHN Clero, carp. 3566/9 (S. Martín de Castañeda O.Cist., Zamora). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: (?) p. v. A tergo, in m. m. s.: Vitalis Sci Martini 35. Obscured by label. 36. On intelligence received concerning Order of Santiago, “mirabile gerimus et indignum quod, sicut accepimus, quidam vestrum eos irrationabiliter persequentes, quia illorum persone excommunicare non possunt ecclesias in quas ad audiendum divina conveniunt subiciunt interdicto. Preterea, quod mirabilius est, si forte quandoque cum divina celebrantur officia fratres ecclesias parrochiales intraverint, clerici pontificali iussione compulsi, donec exiverint fratres officia intermittunt.” “Ad instar” Pope Lucius, mandate to abstain from such practices, if true, and from withholding holy oils from them (“questione inter aliquem episcoporum et fratres suborta”).

208  Innocent IV (1243–1254) 764  Lyons, 1245 Sept. 26 INNOCENTIUS (IV) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis in quorum diocesibus monasteria prioratus grangie domus et possessiones monasterio Cluniacensi subiecta consistunt.” Renews privilege of Gregory IX restraining ordinaries from excommunicating Cluniacs’ cooks and millers. Dat. Lugduni, VI kal. oct., pont. a. III. “Quanto amplius”

AHN Clero, carp. 1702/19 (S. Zoil de Carrión O.S.B., Palencia). Membrana mutila. Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: a super plicam ad d.: J. e 765  Lyons, 1245 Sept. 26 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui Cluniacen.” To abbot and convent of Cluny “ad instar Gregorii [IX]” granting protection from summonses ultra duas dietas. Dat. Lugduni, VI kal. oct., pont. a. III. “Quo habundantius” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 1702/20 (S. Zoil de Carrión O.S.B., Palencia). Bulla dep. Recto, versus ang. sup. d.: R/ super plicam ad d.: J. e 766  Lyons, 1245 Sept. 26 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri . . episcopo Astoricen.” Grants bishop of Astorga exemption from excommunication, suspension or interdict, other than on express instruction of Holy See. Dat. Lugduni, VI kal. oct., pont. a. III. “Personam tuam” – “concessionis”

AD Astorga, Cámara carp. . 2, no. 51. Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: N. Ed. QP, no. 218 767  Lyons, 1245 Sept. 27 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan.” Indult valid for two years for bishop of Zaragoza to dispense violation involving “effusionem sanguinis seu seminis.” Dat. Lugduni, V kal. oct., pont. a. III. “Cum sicut”

AD Zaragoza, Mensa Episcopal, caj. II/151. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad s.: P R 768  Lyons, 1245 Sept. 30 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, II kal. oct., pont. a. III. “Cum a nobis” – “inhibitionis et concessionis”37

AHN Clero, carp. 3767/5 (Veruela O.Cist., Zaragoza). Bulla dep. SB 1620 769  Lyons, 1245 Sept. 30 INNOCENTIUS (IV) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Terraconen. et suffraganeis eius ac dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis prepositis plebanis archipres37. As no. 702.

Innocent IV (1243–1254)  209 biteris et aliis ecclesiarum prelatis per Terraconen. provinciam constitutis.” Mandate to archbishop of Tarragona, suffragans, and prelates, etc., of Tarragona province to desist from harassment of Benifassà (O.Cist., Valencia diocese). Dat. Lugduni, II kal. oct., pont. a. III. “Non absque dolore”

AHN Clero, carp. 421/1 (S. M. de Benifaza O.Cist., Valencia). Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: be super plicam ad d.: .p.a. 770  Lyons, 1245 Sept. 30 INNOCENTIUS (IV) “dilectis in Christo filiabus . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii S. Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” Notwithstanding rule, permission for nuns to have two sets of clothing according to age and the weather, and license to wear mantellum while working in the kitchen or when habit is in the laundry.38 Dat. Lugduni, II kal. oct., pont. a. III. “Rigor observantie” – “concessionis”

Olite, S. Engracia, 2.b.11 (olim B5). Bulla dep. Recto, super plicam ad d. a s | f. n. A tergo, in m. m. s.: dominus tecum | + | Sancta Gr[acia] Ed. QP, no. 221 Reg. Zubizarreta and Otero, no. b10 (misdated 1246) 771  Lyons, 1245 Sept. 30 INNOCENTIUS (IV) “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii Sancte Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” At request of abbess and convent of S. Engracia (O.S.D., Pamplona), confirms habit of Order “in tunica et mantello, corda et velo.” Dat. Lugduni, II kal. oct., pont. a. III. “Sacram religionem” – “confirmationis constitutionis et inhibitionis”

Olite, S. Engracia, 2.b.11 (olim B7).39 Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d: a s | f. n. A tergo, in m. m. s.: dominus tecum | + | Sancta Gracia Reg. Zubizarreta and Otero, b11 (misdated 1246); ed. QP, no. 220 772  Lyons, 1245 Oct. 4 Innocentius IV “venerabili fratri . . episcopo Legionen.” License to bishop of León to dispense from sentences for concubinage and pluralism prescribed by decrees of John of Abbeville. Dat. Lugduni, IIII non. oct., pont. a. III. “Ex parte tua”

AC León, doc. pont. 1295. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Sym. Ver. A tergo, in m. m. s.: + Guterius Legion[ensis] + Ed. Ruiz Asencio, no. 2069; DzSzL, no. 313

38. “. . . quod in officio refectorii vel coquine aut in lotione pannorum seu laboribus ceteris in quibus tenere pallium decenter et comode non valetis sine mantello servire possitis . . .” 39. Line 3: deposcitis overwritten.

210  Innocent IV (1243–1254) 773  Lyons, 1245 Oct. 14 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii Montis Aragonensis O.S.A. ad Romanam ecclesiam ut dicitur nullo medio pertinentis.” Dispensation for abbot and monastery of Montearagón from mandates in apostolic letters of provision not mentioning this indult. Dat. Lugduni, II id. oct., pont. a. III. “Vestris precibus” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 642/4 (Montearagón O.S.A., Huesca). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: B. a. A tergo, in m. m. s.: Sca Barbara ora pro nobis 774  Lyons, 1245 Oct. 1440 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii Sancte Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” Repeats, with variations, no. 722.41 Dat. Lugduni, II id. oct., pont. a. III. “Divine affluentiam” – “concessionis”

Olite, S. Engracia, 2.b.16.42 Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: f. n Ed. QP, no. 231 775  Lyons, 1245 Oct. 22 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis capitulo ecclesie Valentin.” Indult ad triennium for chapter of Valencia against delegate sentences. Dat. Lugduni, XI kal. nov., pont. a. III. “Vestris devotis precibus”

AC Valencia, 2862. Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: .S. A tergo, in m. m. s.: + | Rex Aragon |+ Reg. Olmos y Canalda, no. 175 (misdated) 776  Lyons, 1245 Oct. 23 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis capitulo Legionen.” Indult for bishop and chapter of León against papal provisions unless by specific exception to this grant. Dat. Lugduni, X kal. nov., pont. a. III. “Vestris devotionis” – “concessionis”

AC León, 5778. Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: pe super plicam ad d.: Sym. Ver. A tergo, in m. m. s.: + Guterius Legion[ensis] + Ed. Ruiz Asencio, no. 2070; DzSzL, no. 314 40. On this day, absolution for S. Clara of Barcelona for laying violent hands: Fita, “Fundación,” 300. 41. “. . . de vobis siquidem humilibus devotis ancillis Christi cum paterne affectu benignitatis audivimus quod licet sit in desiderio vestro continuum per afflictiones carnis assiduas mereri premia beatorum tamen ex fragilitate nature adeo spiritus promptitudo retunditur quod vix absque discriminis incursu sufficitis ut formule vite vestre rigorem in omnibus perperi valeatis. Verum quia pium esse dinoscitur quod ex provisione sedis apostolice a nobis iugum domini cum suavitate feratur universitati vestre auctoritate presentium indulgemus ut non obstante mandato ieiunii et abstinentie quod in eadem formula continetur a Pascha usque ad festum Exaltationis Sancte Crucis comedere bis in die ac vino et pulmentis omni tempore. Ovis vero, lacte et caseo tribus diebus in epdomada preter quam in quadragesima maiori et minori ac in sollempnibus ieiuniis ab ecclesia institutis tempore tam sanis quam aliis liceat vobis uti excepta sexta feria qua omnes preter debiles et infirmas semper in pane et aqua ieiunent nisi alicuius sancti vel monasterii vestri festum precipuum in ipsa occurrerit celebrandum. Concedimus . . .” 42. With this signatura Zubizarreta and Otero, Inventario, 21–22, give “Si velit regalis” (no. 808).

Innocent IV (1243–1254)  211 777  Lyons, 1245 Oct. 25 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan.” Indulgence for archbishop of Toledo against sentences of legate or delegate not specifying this grant. Dat. Lugduni, VIII kal. nov., pont. a. III. “Dignum est” – “concessionis”

AC Toledo, A.6.H.1.2. Bulla dep. Ed. QP, no. 233 (from Gorosterratzu) 778  Lyons, 1245 Oct. 26 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii Sancte Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” License for abbess and convent of S. Engracia (O.S.D., Pamplona) to receive property which would have come to sisters had they remained in the world. Dat. Lugduni, VII kal. nov., pont. a. III. “Devotionis vestre” – “concessionis”43

Olite, S. Engracia, 2.b.13 (olim B3). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: a s | f.n. A tergo, in m. m. s.: d[omi]n[u]s tecum|+|Sancta Gratia Reg. Zubizarreta and Otero, b11 (misdated 1246); ed. QP, no. 235 779  Lyons, 1245 Oct. 26 Innocentius IV “venerabili fratri . . episcopo Tirasonen. et dilecto filio . . decano Tutelan.” Mandate to bishop of Tarazona and dean of Tudela to protect nuns of S. Engracia, O.S.D. (Pamplona diocese), from molestation of property, etc. Dat. Lugduni, VII kal. nov., pont. a. III. “Pium esse”

Olite, S. Engracia, 2.b.14 (olim 9). Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: f.n. A tergo, in m. m. s.: dominus tecum | + | Santa Gracia Reg. Zubizarreta and Otero, Inventario, 21 (misdated 1246); ed. QP, no. 236 780  Lyons, 1245 Nov. 3 Innocentius IV “karissimo in Christo filio . . illustri Regi Aragonum.” Urges king of Aragón to prevent molestation of bishop and church of Mallorca. Dat. Lugduni, III non. nov., pont. a. III. “Preces que iustitiam”

AC Mallorca, 13449. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: ra infra, line 1 marg. ad d.: miniscule a super plicam ad d.: G. d. m. A tergo, in m. m. s.: magnum magna dece¯t | fig. 27 infra: above seal holes: Regi Aragon Reg. Pérez Martínez, no. 14 781  Lyons, 1245 Nov. 8 Innocentius (IV) “dilectis filiis . . decano . . sacriste et . . cantori Palentin.” Mandate to dean, sacrist, and precentor of Palencia to determine complaint of dean and chapter of León that Garsias Roderici nobleman, men of villa of Ardón and laymen of city and diocese of León have deprived them of lands etc. 43. Cf. no. 830.

212  Innocent IV (1243–1254) Dat. Lugduni, VI id. nov., pont. a. III. “Dilecti filii”

AC León, 1291. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: b. r. A tergo,. in ang. sup ad s. R/ versus med: + Guterius Legion[ensis] + Ed. Ruiz Asencio, no. 2071;44 DzSzL, no. 316 782  Lyons, 1245 Nov. 10 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, IV id. nov., pont. a. III. “Cum a nobis” – “inhibitionis et constitutionis”45

AHN Clero, carp. 170/9 (Bujedo O.Cist., Burgos). Bulla dep., plica resecata. A tergo, in m. m. s.: + | Eximinus Sancii Cist. | + 783  Lyons, 1245 Dec. 15 Innocentius IV “dilectis filiis . . abbati et . . priori de Regali Cistercien. ordinis Maioricen. dioc.” Mandate to abbot and prior of La Real (O.Cist., Mallorca diocese) ordering union of churches of Mallorca and Ibiza if no impediment is known. Dat. Lugduni, XVIII kal. jan., pont. a. III. “Venerabilis frater noster”46

AC Mallorca, 13450. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: P R. A tergo, in m. m. s.: [am]arum ma[re] | fig. 28 infra: Evisza Reg. Pérez Martínez, no. 16; ed. Ferrer Flórez, “Mallorca,” 24 784  Lyons, 1245 Dec. 19 INNOCENTIUS (IV) “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii S. Marie Regalis Burgen. Cistercien. ordinis.” At behest of convent and of Infante Alfonso of Castile confirms “reasonable customs” of monastery of Las Huelgas, Burgos,47 and “indulgences, privileges, liberties and immunities” papal, royal, and other. Dat. Lugduni, XIV kal. jan., pont. a. III. “Honestis petitionibus” – “confirmationis”

AMon. Las Huelgas de Burgos, leg. 8, no. 290. Bulla dep, extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: pag. A tergo, in m. m. s.: o o o Ed. Lizoain Garrido, no. 376 (misdated) Palencia, 1245 Dec. 31  no. 752a C 784a  Lyons, [1246] Jan. 19 Certificate of “Mag. Guillelmus Parmensis domini pape capellanus et eiusdem contradictarum auditor.”48

AC Huesca 9–106: Durán Gudiol, nos. 72–73 44. Attributed to Innocent III by García Villada, Catálogo León. 45. As no. 702. 46. Small hole, line 5/11. 47. Text is “consuetudines monasterii vestri rationabiles et antiquas ac in eodem monasterio pacifice hactenus observatas.” 48. Mag. Leonardus de S. Geminiano, proctor of abbess and convent of Casbas, having impetrated

Innocent IV (1243–1254)  213 785  Lyons, 1246 Jan. 31 INNOCENTIUS IV “universis presentes litteras inspecturis.” Seeks alms for Franciscan house at Valladolid. Dat. Lugduni, II kal. feb., pont. a. III. “Quoniam ut ait”

Arch. S. Francisco de Valladolid, carp. 2, no. 1. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad s.: P R. A tergo, in m. m. s.: Minorum Ed. Rojo Alique, 193n145 786  Lyons, [1246] Feb. 13 INNOCENTIUS IV “dilectis filiis . . generali et provincialibus ministris ac custodibus ceterisque fratribus ordinis fratrum Minorum.” Faculty to excommunicate and restrain apostates from Order. Dat. Lugduni, id. feb. [pont. a. III]. “Provisionis nostre” – “concessionis”49

Arch. S. Francisco de Valladolid, carp. 13, nº 6. Bulla cum filo. ser. Recto, super plicam ad d.: Tedi 787  Lyons, 1246 Mar. 5 INNOCENTIUS IV “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, III non. mart., pont. a. III. “Cum a nobis” – “inhibitionis et constitutionis”50

AHN Clero, carp. 3552/15 (Moreruela O.Cist., Zamora). Bulla dep. Membrana mutila.51 788  Lyons, 1246 Mar. 15 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis capitulo Oscen.” Indult exempting bishop and chapter of Huesca from complying with letters of papal provision not specifying this exception. Dat. Lugduni, id. mart., pont. a. III. “Vestris supplicationibus” – “concessions”

AC Huesca 2–723. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: 0 A tergo, in m. m. s.: + . . . barbara +(?) C  789  Lyons, 1246 Mar. 18 Copy (13th cent.) of “Quoniam ut ait”: one year and forty days’ indulgence for visiting Córdoba cathedral on Feast of Assumption of B.V.M.

BC Córdoba, Libro de las Tablas, fol. 2r–v privilege: “Innocentius . . . dilectis in Christo filiabus . . abbatisse monasterii de Casvis eiusque sororibus tam presentibus quam futuris regularem vitam prefessis in perpetuum Religiosam vitam eligentibus . . . Amen. Amen. Amen. Eidem privilegio Sanctius de Bolleya procurator episcopi Oscensis pro ipso in audientia publica contradixit, timens ipsi episcopo per istud privilegium aliquod preiudicium generari. Quod tandem post varias et multiplices disceptationes longo tempore habitas de mandato domini Octaviani Sancte Marie in Via Lata diaconi cardinalis a domino papa auditoris concessi ea conditione absolvit ut prefato episcopo super questionibus motis inter eos per predictum privilegium nullum preiudicium generetur, quod pars altera promisit firmiter coram nobis. In cuius rei testimonium presentes litteras fieri fecimus et proprio sigillo muniri. Dat. Lugduni, XIIII kal. feb., pont. domini Innocentii IIII anno tercio.” 49. Cf. no. 803. 50. As no. 702. 51. Tear between lines 11 and 12/14.

214  Innocent IV (1243–1254) 790  Lyons, 1246 Mar. 18 INNOCENTIUS IV “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, XV kal. apr., pont. a. III. “Cum a nobis” – “inhibitionis et constitutionis”52

AHN Clero, carp. 1444/10 (Melón O.Cist., Ourense). Bulla dep., extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: fr[ater] Egidius SB 1657 C 791  Lyons, 1246 Mar. 21 Copy (13th cent.) of “Superfluo canonicorum.” To bishop of Córdoba: license to establish as many canons in his church as resources permit “de consilio capituli tui vel maioris aut sanioris partis.”

BC Córdoba, Libro de las Tablas, fol. 1r

792  Lyons, 1246 Apr. 2 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, IV non. apr., pont. a. III. “Justis petentium” – “concessionis”53

AHN Clero, carp. 1444/12 (Melón O.Cist., Ourense). Bulla cum filo ser. A tergo, in m. m. s.: fr[ater] Petrus SB 1662 C 792a  Lyons, 1246 Apr. 17 Vidimus of Innocentius IV, “Quoniam ut ait” by bishop Alvaro Gómez of Palencia for convent of S. Clara Burgos (Burgos, 1305 Aug. 9)

Ed. Castro, “Fundación,” 175.

793  Lyons, 1246 Apr. 19 INNOCENTIUS . . . DILECTIS IN CHRISTO FILIABUS . . ABBATISSE MONASTERII SANCTE MARIE REGALIS BURGENSIS EIUSQUE SORORIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS IN PERPETUUM. Solemn privilege for Las Huelgas de Igos Burgos. (R) Ego INNOCENTIUS etc. (BV) – Subscribunt 12 cardinales: Otto Portuensis et S. Rufine ep.; Petrus Albanensis ep.; Willelmus Sabinen. ep. || Petrus tit. S. Marcelli presb. card.; Willelmus Basilice XII Apostolorum presb. card.; fr. Johannes tit. S. Laurentii in Lucina presb. card.; fr. Hugo tit. S. Sabine presb. card. || Egidius SS. Cosme et Damiani diac. card.; Octavianus S. Marie in Via Lata diac. card.; Petrus S. Georgii ad Velum Aureum diac. card.; Johannes S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Willelmus S. Eustachii diac. card. Dat. Lugduni, per manum magistri Marini S.R.E. vicecancellarii. XIII kal. maii, indictione IIII, incarnationis dominice anno M.CC.XL.VI, pont. vero d. INNOCENTII pp. IIII anno tertio. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis” 52. As no. 702. 53. As no. 701.

Innocent IV (1243–1254)  215 AMon. Las Huelgas de Burgos, perg. 370 (olim leg. 7, no. 260). Bulla cum filo ser. Recto, sub plica ad d.: fer. A tergo, in ang. sup. s.: .J. in m. m. s.: + Privilegium Sancte M. Regalis + hoc privilegium impetravit magr Johannes Mathei cantor Burgen. et dni pp cap[e]ll[anu]s Ed. Lizoain Garrido, no. 364 794  Lyons, 1246 Apr. 24 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii S. Marie Regalis Burgen. Cistercien. ordinis.” Confirms faculty granted by Fernando III to appoint “officialem seu baillivum qui Jueç appellatur in domibus civitatis Burgensis ad monasterium vestrum spectantibus.” Dat. Lugduni, VIII kal. maii, pont. a. III. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AMon. Las Huelgas de Burgos, leg. 9, no. 323. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Mich. A tergo, in m. m. s.: Ispania Ed. Lizoain Garrido, no. 366 795  Lyons, 1246 Apr. 24 INNOCENTIUS (IV) “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii S. Marie Regalis Burgen. Cistercien. ordinis.” Confirms grant by Fernando III of “proventus monete [moneda forera] in Arlançon cum suis aldeis, in Estepar, Olmellos, Perros, Barrio, Tordescendino, Poblacion, Palatiolos, Cubiello de Lacesa, Vallaço et Marciella, villis suis spectantes ad ipsum.” Dat. Lugduni, VIII kal. maii, pont. a. III. “Justis petentium” – “confirmationis”

AMon. Las Huelgas de Burgos, leg. 8, no. 305. Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: Ja super plicam ad d.: Conch. A tergo, in m. m. s.: + Ispania + Ed. Lizoain Garrido, no. 367 C 796  Lyons, 1246 Apr. 24 Copy (1264 Jun. 20) of “Universis Christifidelibus per Yspaniam constitutis: Genere conspicuos.” Indulgence for joining crusade planned by Infante Alfonso of Castile.

AC Cuenca, olim 1–4–36 Ed. QP, no. 272 (from RV 21)

797  Lyons, 1246 May 4 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . Cesaraugustano episcopo.” Mandate to bishop of Zaragoza to defend “nobilem mulierem Sanctiam Gometii quondam dominam de Molina viduam” and her property from molestation. Dat. Lugduni, IIII non. maii, pont. a. III. “Cum dilectam”

AHN, Buenafuente de Sistal (O.Cist., Guadalajara), no. 25. Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. d.: Josuper plicam ad d.: illeg. A tergo, in m. m. s.: fig. 30 | Caserta | fig. 29 inferius (inversus): Cesaragustan pro dna Sa[n] cia Gomeçii

216  Innocent IV (1243–1254) 798  Lyons, 1246 May 11 Innocentius IV “dilectis filiis consilio et populo castri Medine de Campo, Salamantin. dioc.” Mandate to concejo and people of Medina del Campo (Salamanca diocese) not to harass abbess and convent of nuns of S. Euphemia de Medina Campi, O.S.D. Dat. Lugduni, V id. maii, pont. a. III. “Sub religionis habitu”

Assisi, Arch. Stor. della Basilica e del Sacro Convento di S. Francesco, Bollario II. 56 (Inv. Nessi, no. 70). Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: illeg. A tergo, in m. m. s.: S. Damiani 799  Lyons, 1246 May 15 INNOCENTIUS (IV) “dilecte in Christo filie nobili mulieri Sanctie Gometii quondam domini de Molina vidue Seguntin. dioc.” Grants apostolic protection to the noblewoman Sancha Gómez, widow of the lord of Molina, for her possessions, “specialiter autem castrum novum et villas tibi a quondam G. viro suo pro parte dotis tue dimissa et alia bona tua sicut ea omnia iuste possides et quiete.” Dat. Lugduni, id. maii, pont. a. III. “Solet annuere” – “protectionis et confirmationis”

AHN, Buenafuente de Sistal (O.Cist., Guadalajara), no. 26. Bulla dep. Membrana mutila.54 Recto, super plicam ad d.: illeg. A tergo, in m. m. s.: fig. 15 | Caserta | fig. 14 800  Lyons, 1246 Jun. 2 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Inhibition on leaving the Dominican Order without apostolic permission or on retention of the Order’s goods. Dat. Lugduni, IV non. jun., pont. a. III. “Cum paupertatem” – “inhibitionis et concessionis”

AHN Clero, carp. 80/9 (S. Domingo O.P., Palma). Bulla dep., extat filun ser. Recto, super plicam ad s.: J.V. A tergo, in m. m. s.: Predicatorum 801  Lyons, 1246 Jun. 2 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Dat. Lugduni, IV non. jun., pont. a. III. “Cum tamquam” – “constitutionis et concessionis”55

AHN Clero, carp. 127/16 (Trinitarios Calzados, Espiritu Sancto, Palma). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Predicatorum 802  Lyons, 1246 Jun. 3 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Leave to celebrate on altare portabile in convents far from cities “pro divinis officiis audiendis.”

54. Erosion at top right. 55. As no. 663, but why in this fonds?

Innocent IV (1243–1254)  217 Dat. Lugduni, III non. jun., pont. a. III. “Postulastis a nobis” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 80/10 (S. Domingo O.P., Palma). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: J.V. in med. plica: petivit removeri conventum de proventigli et loco eius ponatur fratres quia conventum dicamus XII fratrum secundum priorem litteram inferius ad s.: fre¯c (or frat) A tergo, in m. m. s.: Predicatorum 803  Lyons, 1246 Jun. 13 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” License to excommunicate, capture, bind, and imprison on authority. Dat. Lugduni, id. jun., pont. a. III. “Provisionis nostre” – “concessionis et constitutionis”

AHN Clero, carp. 80/11 (S. Domingo O.P., Palma). A tergo, in m. m. s.: Predicatorum 804  Lyons, 1246 Jun. 13 Innocentius (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Dat. Lugduni, id. jun., pont. a. III. “Vobis assidue” – “concessionis”56

AHN Clero, carp. 80/12 (S. Domingo O.P., Palma). Membrana mutila.57 Bulla dep., extat filum can. 805  Lyons, 1246 Jun. 16 Innocentius (IV) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis et dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis archipresbiteris et aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.” Dat. Lugduni, XVI kal. jul., pont. a. III. “Quoniam habundavit”58

AHN Clero, carp. 80/13 (S. Domingo O.P., Palma). Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: la. m. P. 12160; SB 1689 806  Lyons, 1246 Jun. 22 INNOCENTIUS IV “dilectis filiis . . priore et fratribus Predicatoribus Maioricen.” Forty-day indulgence for attendance in Dominican church on Mallorca within octave of Feast of S. Dominic. Dat. Lugduni, X kal. jul., pont. a. III. “Licet is”

AHN Clero, carp. 80/14 (S. Domingo O.P., Palma). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad s.: ant. A tergo, in m. m. s.: Predicatorum 807  Lyons, 1246 Jun. 26 INNOCENTIUS . . . DILECTIS IN CHRISTO FILIABUS . . ABBATISSE MONASTERII MONIALIUM BONIFONTIS EIUSQUE SORORIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS IN PERPETUUM. Solemn privilege for Buenafuente de Sistal O.Cist. (R) Ego INNOCENTIUS etc. (BV) – Subscribunt 12 cardinales: Otto Portuensis et S. Ru56. As no. 670. 57. Holes and gash at lines 6–7/12. 58. As no. 345.

218  Innocent IV (1243–1254) fine ep.; Petrus Albanensis ep.; Willelmus Sabinen. ep. || Petrus tit. S. Marcelli presb. card.; Willelmus Basilice XII Apostolorum presb. card.; fr. Johannes tit. S. Laurentii in Lucina presb. card.; fr. Hugo tit. S. Sabine presb. card. || Egidius SS. Cosme et Damiani diac. card.; Octavianus S. Marie in Via Lata diac. card.; Petrus S. Georgii ad Velum Aureum diac. card.; Johannes S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Willelmus S. Eustachii diac. card. Dat. Lugduni, per manum magistri Marini S.R.E. vicecancellarii, VII kal. jul., indictione IIII, incarnationis dominice anno M.CC.XL.VI, pont. vero d. INNOCENTII pp, IIII anno tertio. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AHN, Buenafuente de Sistal (O.Cist., Guadalajara), no. 28. Bulla dep. Membrana mutila.59 Recto, super plicam ad d.: xpi 808  Lyons, 1246 Jun. 28 Innocentius IV “carissimo in Christo filio . . illustri regi Navarre.” Urges king of Navarre (“rogamus et hortamur”) to favor convent of S. Engracia (O.S.D., Pamplona diocese) and protect it from molestation. Dat. Lugduni, IIII kal. jul., pont. a. IV. “Si velit regalis”

Olite, S. Engracia, 2.b.16 (olim B12). Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Tedi. A tergo, in m. m. s.: Sci Damiani Reg. Zubizarreta and Otero, Inventario, b16; ed. QP, no. 431 (both misdated 1247) 809  Lyons, 1246 Jul. 10 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Çamoren.” Mandate to bishop of Zamora voiding statute of his church requiring capitular unanimity in elections to benefices there as “contrary to canonical sanctions.”60 Dat. Lugduni, VI id. jul., pont. a. IV. “Ad audientiam nostram”

AC Zamora, 11/I/11. Bulla dep., extat filum can. Recto, versus ang. sup. s.: R/ in ang. sup. d.: Gut super plicam ad s.: J.V. A tergo, in m. m. s.: R/ script | Conpostella (sic: both writ large) Reg. Lera, 534; ed. QP, no. 289 (incoherently) from RV 21 C 810  Lyons, 1246 Jul. 12 Vidimus by bishop Pedro of Salamanca (Salamanca, 1297 Mar. 21) of “Dilectis filiis . . generali et provincialibus ministris O.F.M.: Licet olim,” committing to them responsibility for Order S. Damian.

AHN Clero, carp. 1429/7 (Allariz, O.S. Clare, Ourense); P. 12221a

59. Overwriting at lines 4, 7–10, 18, 22–23/30, stain at bottom right. 60. “Ad audientiam nostram noveris pervenisse quod olim tu et capitulum Zamorensis ecclesie statuistis ut nemini, uno ipsius ecclesie contradicente canonico, beneficium conferre possetis, set premisso scrutinio duorum vel trium canonicorum de ipso capitulo, quos ad hoc ipsum capitulum eligeret, beneficia conferrentur quodque per huiusmodi statutum contra xanctiones canonicas editum, secundum quas maioris et sanioris partis universitatis consuevit attendi consensus nonnumquam viros litteratos et providos repelli contingit. Ideoque fraternitati tue per apostolica scripta mandamus quatinus si est ita predictum statutum decernas auctoritate nostra in prefata ecclesia non servandum.” Cf. X 1.6.22 (Friedberg, II, 64–66).

Innocent IV (1243–1254)  219 811  Lyons, 1246 Aug. 18 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii Sance Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” Indult dispensing abbess and convent of S. Engracia (O.S.D., Pamplona diocese) from compulsion to admit any postulant to their convent unless by apostolic mandate. Dat. Lugduni, XV kal. sept., pont. a. IV. “Devotionis vestre” – “concessionis”

Olite, S. Engracia, 2.b.15 (olim B20). Bulla cum filo ser. Recto super plicam ad d.: Tedi. A tergo, in m. m. s.: dominus tecum Reg. Zubizarreta and Otero, b15; ed. QP, no. 298 (both misdated 1247) 812  Lyons, 1246 Sept. 7 Innocentius (IV) “dilectis filiis . . S. Marie Maioris et . . S. Salvatoris ecclesiarum prioribus Cesaraugustan. et . . decano ecclesie Tutelane Tirasonen. dioc.” Mandate, adding dean of Tudela to other two judges (priors of S. María Maior and S. Salvador, Zaragoza), to determine contest between Roncesvalles and S. Cristina de Summoportu (Somport, Huesca diocese) “super burgui Roscidevallis et de Murello ecclesiis, possessionibus, hominibus et rebus aliis.” Dat. Lugduni, VII id. sept., pont. a. IV. “Cum causam”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata, faj. 3, no. 20. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Jac. p(er). A tergo, in m. m. s.: Jacobus Fesulanus Ed. Ostolaza, no. 132 (misdated) 813  Lyons, 1246 Sept. 10 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, IV id. sept., pont. a. IV. “Justis petentium” – “concessionis”61

AHN Clero, carp. 2207/6 (Poblet O.Cist.) Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Populeti Ed. DzSzP, no. 77 813  Lyons, 1246 Sept. 10 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, IV id. sept., pont. a. IV. “Meritis vestre” – “constitutionis”62

AHN Sellos 5/33 (ex Poblet) Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Populeti Ed. DzSzP, no. 75 814  Lyons, 1246 Sept. 10 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” 61. As no. 701. 62. As no. 699.

220  Innocent IV (1243–1254) Dat. Lugduni, IV id. sept., pont. a. IV. “Cum a nobis” – “inhibitionis et constitutionis”63

AHN Clero, carp. 2207/7 (Poblet O.Cist.) Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Populeti Ed. DzSzP, no. 76 Vidimus: (a) by Guillemus de Turrells vicarius Montisalbi pro illustrissimo domino rege (Jacobo), n.d.

AHN Clero, carp. 2207/9 (Poblet O.Cist.)

(b) by mandate of archbishop Eximinus of Tarragona; Tarragona, 1318 Oct. 6

AHN Clero, carp. 3669/1 (Piedra O.Cist.)

(c) by mandate of archbishop Pedro of Zaragoza; 1342 Sept. 6

AHN Clero, carp. 3669/2 (Piedra O.Cist.)

(d) by bishop Juan of Osma, “Tolobr”; 1318 Oct. 24

AHN Clero, carp. 3669/6 (Piedra O.Cist.)

815  Lyons, 1246 Sept. 11 Innocentius IV “dilecto filio Helye David civi Pampilonen.” License for Elias David, citizen of Pamplona, and wife to be buried at S. Engracia, which he had founded, and to worship there in time of interdict. Dat. Lugduni, III id. sept., pont. a. IV. “Sperantes firmiter”

Olite, S. Engracia, 2.b.17 (olim B11). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: lan. p. Reg. Zubizarreta and Otero, b17 (misdated 1247); ed. QP, no. 301 816  Lyons, 1246 Sept. 11 INNOCENTIUS (IV) “dilecto filio . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, III id. sept., pont. a. IV. “Thesauro virtutum” – “constitutionis”64

AHN Clero, carp. 2207/12 (Poblet O.Cist.) Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Sym. ver. A tergo, in m. m. s.: Populeti SB 1714; P. 11636 (1245 Apr. 26); ed. DzSzP, no. 79 817  Lyons, 1246 Sept. 11 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, III id. sept., pont. a. IV. “Solet annuere” – “confirmationis”65

AHN Clero, carp. 2207/14 (Poblet O.Cist.) Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Sym. ver. A tergo, in m. m. s.: Populeti SB 171; ed. DzSzP, no. 80 63. As no. 702. 64. As no. 698. 65. As no. 703.

Innocent IV (1243–1254)  221 818  Lyons, 1246 Sept. 11 INNOCENTIUS IV “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis ac dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis prepositis archipresbyteris officialibus et universis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.” Request, warning, and exhortation to ensure privileges and liberties of Cistercian Order, especially their immunity from summons before public assemblies (“conventus forenses”) and from sentences of excommunication, suspension, and interdict. Dat. Lugduni, III id. sept., pont. a. IV. “Dilecti filii . . abbas”

AHN Clero, carp. 2207/15 (Poblet O.Cist.) Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: mayf. A tergo, in m. m. s.: Populeti Ed. DzSzP, no. 78 Vidimus: (a) by archbishop Bernat of Tarragona “in castro Constantini”; 1281 Jun. 6

AHN Clero, carp. 2207/15 (Poblet O.Cist.)

(b) by “Johannes Sutoris notarius publicus in vicaria Montis Albi pro domino rege”

AHN Clero, Sellos 54/19 (ex-Poblet)

Cf. PP, no. 590 (1259 Dec. 9) 819  Lyons, 1246 Sept. 15 INNOCENTIUS IV “dilectis filiis capitulo Oveten.” At request of chapter of Oviedo, confirms statute of John of Abbeville concerning deanery.66 Dat. Lugduni, XVII kal. oct., pont. a. IV. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AC Oviedo, Plomados 1/7. Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. d.: Pe super plicam ad d.: Adeg. p. A tergo, in m. m. s.: Capitulo Reg. García Larragueta, no. 343 820  Lyons, 1246 Sept. 22 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Inhibition against any presuming to promulgate sentences of excommunication or interdict against familiars, servants, or benefactors of Cistercian Order, their millers, cooks, or those trading with them. Dat. Lugduni, X kal. oct., pont. a. IV. “Cum a nobis” – “inhibitionis”

AHN Clero, carp. 2207/17 (Poblet O.Cist.) Bulla dep. Recto, super plicam ad s.:.N. A tergo, in m. m. s.: Populeti SB 1719; ed. DzSzP, no. 81; cf. Reg. Inn. IV, 1222 (1245 Apr. 28) 821  Lyons, 1246 Oct. 3 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro prioribus ac fratribus ordinis Predicatorum.” Exemption for Burgos Dominicans from payment of tithes on “domos . . . ortos cum virgultis premiorum obtentu” and license to bury Order’s own followers. 66. “. . . quod olim Ovetensis ecclesia decano carente bone memorie . . Sabinensis episcopus tunc in partibus illis apostolice sedis legatus deliberatione provida decanatum de novo instituit in eadem, statuens nichilominus ut decanus qui esset ibidem pro tempore illam haberet quam tunc temporis habebat decanus in Legionensi ecclesia dignitatem.”

222  Innocent IV (1243–1254) Dat. Lugduni, V non. oct., pont. a. IV. “Qui Deum” – “inhibitionis et concessionis”

AHN Clero, carp. 181/9 (S. Pablo O.P., Burgos). Plica resecata. Recto, in ang. sup. ad d.: (minute) a (a) Vidimus, 1298 Oct. 25

AHN Clero, carp. 3524/5 (Benavente O.P., Zamora)

822  Lyons, 1246 Oct. 5 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii monialium Sancte Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” Injunction to abbess and convent of S. Engracia (O.S.D., Pamplona diocese) that conversae leaving the convent without permission of abbess may be recalled on pain of excommunication by the visitor. Dat. Lugduni, III non. oct., pont. a. IV. “Ex parte vestra” – “concessionis”

Olite, S. Engracia, 2.b.18 (olim 30bis). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: G. V. A tergo, in m. m. s.: + | Michael cum deo | R/script Reg. Zubizarreta and Otero, b18 (misdated); ed. QP, no. 310 823  Lyons, 1246 Oct. 6 Innocentius IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii Sance Gracie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” Indult to abbess and convent of S. Engracia (O.S.D., Pamplona) enabling their guardian to dispense from excommunication incurred whether before or after entry into convent. Dat. Lugduni, II non. oct., pont. a. IV. “Sacram religionem”

Olite, S. Engracia, 2.b.12 (olim B18). Bulla cum filo can. Recto super plicam ad.d.: B.C. A tergo, in m. m. s.: + | Michael cum deo Reg. Zubizarreta and Otero, no. b11 (misdated); ed. QP, no. 311 824  Lyons, 1246 Oct. 7 INNOCENTIUS (IV) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis et dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis archipresbiteris et aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.” Mandate at behest of abbot and convent of Poblet reiterating the ruling of Innocent III regarding exemption of Cistercian Order from payment of tithes on properties acquired whether before and after the Fourth Lateran Council. Dat. Lugduni, non. oct., pont. a. IV. “Cum abbates”

AHN Clero, 2208/6 (Poblet O.Cist.) Bulla dep., extat filum ser. Recto in ang. sup. d.: a super plicam ad d.: J. po. A tergo, in m. m. s.: Populeti SB 1726; ed. DzSzP, no. 86 825  Lyons, 1246 Oct. 7 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Populeto.” Dat. Lugduni, non. oct., pont. a. IV. “Quanto studiosius” – “inhibitionis et concessionis”67

67. As no. 507.

Innocent IV (1243–1254)  223 AHN Clero, carp. 2208/9 (Poblet O.Cist.) Bulla dep. Recto, in m. s. versus d.: a super plicam ad d.: J. po. A tergo, in m. m. s.: Populeti SB 1727; ed. DzSzP, no. 87 826  Lyons, 1246 Oct. 7 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” As no. 825, here for “simplicibus claustralibus monachis.” Dat. Lugduni, non. oct., pont. a. IV. “Quanto studiosius” – “inhibitionis et concessionis”

AHN Clero, carp. 2208/10 (Poblet O.Cist.) Bulla dep., extat filum ser. Recto, in ang. sup. ad d.: small a super plicam ad d.: J. po. SB 1727 treating this as duplicate of no. 825 827  Lyons, 1246 Oct. 7 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Populeto Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” License for priests of the convent to provide sacraments etc. for servants of monastery. Dat. Lugduni, non. oct., pont. a. IV. “Animarum salutem” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 2208/11 (Poblet O.Cist.) Bulla dep., extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: Populeti SB 1728; ed. DzSzP, no. 88 828  Lyons, 1246 Oct. 7 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Populeto.” Exemption from payment of “pedagia, rodagia et vinagia” and other customary charges on purchase or sale of wheat, wine, wool, etc., as paid by seculars. Dat. Lugduni, non. oct., pont. a. IV. “Solet annuere” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 2208/12 (Poblet O.Cist.) Bulla dep., extat filum ser. Recto, in ang. sup. ad d.: do super plicam ad d.: v A tergo, in m. m. s.: Populeti SB 1724; ed. DzSzP, no. 89 829  Lyons, 1246 Oct. 7 INNOCENTIUS IV “dilectis filiis . . abbati Cistercii et universis coabbatibus eius Cistercien. ordinis.” License to abbot of Cîteaux and co-abbots of the Order to depute priors to absolve monks and conversi of the Order excommunicated for violent action. Dat. Lugduni, non. oct., pont. a. IV. “Cum monachos” – “concessionis”

AHN Sellos, carp. 5/32 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo ser. A tergo, in m. m. s.: Populeti Ed. DzSzP, no. 84 830  Lyons, 1246 Oct. 7 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Populeto Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” License to monastery of Poblet (O.Cist.) to retain property of new recruits to the Order “exceptis feudalibus.”

224  Innocent IV (1243–1254) Dat. Lugduni, non. oct., pont. a. IV. “Devotionis vestre” – “concessionis”

AHN Sellos, carp. 90/8 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. d.: do super plicam ad. d.: G. V. A tergo, in m. m. s.: Populeti Ed. DzSzP, no. 83 831  Lyons, 1246 Oct. 7 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Populeto Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” Dat. Lugduni, non. oct., pont. a. IV. “Quia refrigescente” – “inhibitionis”68

AHN Sellos, carp. 90/9 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo ser. A tergo, in m. m. s.: Populeti Ed. DzSzP, no. 82 831a  Lyons, 1246 Oct. 7 INNOCENTIUS IV “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Populeto Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” Dat. Lugduni, non. oct., pont. a. IV. “Cum Cisterciensis ordinis” – “concessionis”69

AHN Sellos, carp. 5/32 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo ser. A tergo, in m. m. s.: Populeti Ed. DzSzP, no. 85 832  Lyons, 1246 Oct. 14 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis magistro prioribus ac fratribus ordinis Predicatorum.” Mandate to O.P. to obey ordinaries in all things, “salvis maxime circa institutionem et destructionem priorum vestrorum eiusdem ordinis institutis.” Dat. Lugduni, II id. oct., pont. a. IV. “Ne pro eo” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 181/10 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: ant 833  Lyons, 1246 Oct. 15 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro ac fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Dat. Lugduni, id. oct., pont. a. XIII. “Inspirationis divine” – “concessionis”70

AHN Clero, carp. 181/11 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: ant 834  Lyons, 1246 Oct. 15 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan . .” Indult to bishop of Zaragoza exempting him from summons ultra duas dietas. Dat. Lugduni, id. oct., pont. a. IV. “Personam tuam” – “concessionis”

AD Zaragoza, Mensa Episcopal, caj. II/155. Bulla dep., extat filum ser. Recto, in ang. sup. d.: Jac A tergo, in m. m. s.: Valerius71 68. As no. 506. 69. As no. 503. 70. As no. 637. 71. Valerius: patron saint of Zaragoza.

Innocent IV (1243–1254)  225 835  Lyons, 1246 Oct. 15 Innocentius (IV) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis ad quos littere iste pervenerint.” Dat. Lugduni, id. oct., pont. a. IV. “Quia proni”72

AHN Clero, carp. 181/12 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: ant 836  Lyons, 1246 Oct. 15 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Dat. Lugduni, id. oct., pont. a. IV. “Cum paupertatem” – “inhibitionis et concessionis”73

AHN Clero, carp. 181/13 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: ant (a) Copy by Bishop Martin of Burgos for Huesca, O.P.: n.d.

AHN Sellos, carp. 56/28.

837  Lyons, 1246 Oct. 15 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Dat. Lugduni, id. oct., pont. a. IV. “Cum tamquam” – “constitutionis et concessionis”74

AHN Clero, carp. 181/14 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: ant 838  Lyons, 1246 Oct. 15 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” License for Master General and brothers of Dominican Order to remain in excommunicated territory and to have dealings there. Dat. Lugduni, id. oct., pont. a. IV. “Vobis extremam” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 181/15 (S. Pablo O.P., Burgos) Plica resecata. Recto, super plicam ad s.: ant 839  Lyons, 1246 Oct. 26 Innocentius (IV) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis et dilectis filiis . . abbatibus prioribus decanis archidiaconis archipresbiteris et aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.” Dat. Lugduni, VII kal. nov., pont. a. IV. “Quoniam habundavit iniquitas”75

AHN Clero, carp. 181/16 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: ant 840  Lyons, 1246 Oct. 27 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Inhibition on those not members of the Dominican Order from wearing the habit of that Order without license. Dat. Lugduni, VI kal. nov., pont. a. IV. “Quia confusio” – “inhibitionis et constitutionis”

AHN Clero, carp. 181/18 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: ant 72. As no. 615. 73. As no. 800. 74. As no. 663. 75. As no. 345.

226  Innocent IV (1243–1254) 841  Lyons, 1246 Oct. 27 Innocentius (IV) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis presentes litteras inspecturis.” Mandate enforcing no. 840. Dat. Lugduni, VI kal. nov., pont. a. IV. “Quia confusio”

AHN Clero, carp. 181/17 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: ant 842  Lyons, 1246 Oct. 27 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Dat. Lugduni, VI kal. nov., pont. a. IV. “Cum a nobis” – “concessionis”76

AHN Clero, carp. 1724/20 (S. Pablo O.P., Palencia). Bulla dep, extat filum ser. Recto, in ang. sup. d.: a super plicam ad s.: ant SB 1735 843  Lyons, 1246 Oct. 27 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Dat. Lugduni, VI kal. nov., pont. a. IV. “Postulastis a nobis” – “concessionis”77

AHN Clero, carp. 182/1 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: ant 844  Lyons, 1246 Oct. 28 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro prioribus et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Dat. Lugduni, V kal. nov., pont. a. IV. “Vobis assidue” – “concessionis”78

AHN Clero, 182/2 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep, extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: ant SB 1736 845  Lyons, 1246 Oct. 28 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Privilege granting faculty permitting members of Dominican Order to absolve and dispense friars to whom services of the ordinaries are unavailable, according to the form provided by Apostolic See to archbishops and bishops, and provided the irregularity committed be not of a gravity requiring referral to that see. Dat. Lugduni, V kal. nov., pont. a. IV. “Licet ad hoc” – “concessionis”

AHN Clero, 182/3 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: ant Reg. (for Franciscan Order) Barbiche, 436; PP, no. 306 846  Lyons, 1246 Oct. 28 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Indult giving Master General of Dominican Order power to remove, revoke, or substitute 76. As no. 669. 77. As no. 802. 78. As no. 670.

Innocent IV (1243–1254)  227 members of the Order appointed by the Apostolic See to preach crusade or contend with heresy. Dat. Lugduni, V kal. nov., pont. a. IV. “Odore suavi” – “concessionis”

AHN Clero, 182/4 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: ant Reg. (for Franciscan Order) Barbiche, 561 847  Lyons, 1246 Oct. 28 Innocentius (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Inhibition prohibiting those leaving O.P. without license from making use of papal privileges. Dat. Lugduni, V kal. nov., pont. a. IV. “Cum dilectorum”

AHN Clero, 182/5 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: ant (a) Copy by Bishop Martín of Burgos for Huesca, O.P.: n.d.

AHN Sellos, carp. 56/27

848  Lyons, 1246 Oct. 30 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” License to members of O.P. to celebrate in their churches and oratories at time of general interdict. Dat. Lugduni, III kal. nov., pont. a. IV. “Precibus vestris” – “concessionis”

AHN Clero, 182/6 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: ant 849  Lyons, 1246 Oct. 31 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Indulgence empowering Master General of Dominican Order to absolve canonical sentences binding postulants wishing to join their Order; though if they withdraw from it such sentences are to be reimposed. Dat. Lugduni, II kal. nov., pont. a. IV. “Celestis amor” – “concessionis”

AHN Clero, 182/7 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: ant 850  Lyons, 1246 Nov. 1 INNOCENTIUS (IV) “Universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis.” Grant of forty-day indulgence to those assisting construction of Franciscan church and conventual buildings at Valladolid. Dat. Lugduni, kal. nov., pont. a. IV. “Quoniam ut ait”

Arch. S. Francisco de Valladolid, carp. 2, n° 2. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: P.R.79 A tergo, in marg. versus s.: vallis oleti in m. m. s.: Minorum Ed. Rojo Alique, 193n145 79. Followed by: “Fratribus Vallis oleti frater B. de Tarrega, salutem. Quanto uobis presentem litteram quam uobis non modicum fore utile extimaui, desiderans cum affectu procurare quicquid uestre reuerencie nouerim esse gratum, ut uestrarum orationum suffragia ualeam adipiscere,” indicating Catalan origins of founders of the Valladolid convent, or at least the dependence of those founders on

228  Innocent IV (1243–1254) 851  Lyons, 1246 Nov. 22 INNOCENTIUS (IV) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Bracharen. et suffraganeis suis80 et dilectis filiis abbatibus prioribus archidiaconis archipresbiteris et aliis ecclesiarum prelatis per Bracharen. provinciam constitutis.” Mandate imposing excommunication and interdict on persecutors of convent of Meira O.Cist. Dat. Lugduni, X kal. dec., pont. a. IV. “Non absque dolore”

(i) AHN Clero, carp. 1133/16 (Meira O.Cist., Lugo).81 Bulla dep. (ii) AHN Clero, carp. 1133/17 (Meira O.Cist., Lugo). Bulla dep., extat filum can. A tergo, in m. m. s.: Meyra Cistercien. 852  Lyons, 1246 Nov. 22 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, X kal. dec., pont. a. IV. “Quanto studiosius” – “inhibitionis et concessionis”82

AHN Clero, carp. 1133/18 (Meira O.Cist., Lugo). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Meyra Cistercien. 853  Lyons, 1246 Nov. 22 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, X kal. dec., pont. a. IV. “Quia refrigescente” – “inhibitionis”83

AHN Clero, carp. 1133/19 (Meira O.Cist., Lugo). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Meyra Cistercien. 854  Lyons, 1246 Nov. 22 INNOCENTIUS (IV) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis et dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis archipresbiteris et aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.” Dat. Lugduni, X kal. dec., pont. a. IV. “Cum abates”84

AHN Clero, carp. 1133/20 (Meira O.Cist., Lugo). Membrana mutila. Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Meyra Cistercien. 855  Lyons, 1246 Nov. 23 Innocentius (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui de Meyra Cistercien. ordinis, Lucen. dioc.” Exemption for abbot and convent of Meyra, O.Cist (Lugo diocese) from terms of papal letters “ut ad receptionem seu provisionem alicuius pro pensionibus vel ecclesiasticis beneficiis” other than by specific exception from this indult. Catalans such as fray B. de Tárrega (Lleida diocese) who redirects this letter to them. Further interest attaches to the letter for its connection with the Catalan contingent who accompanied Violante of Aragón, the future wife of Alfonso X, to Castile. 80. Sic. 81. Reads “episcopus servus” with “servorum” erased. 82. As no. 507. 83. As no. 507. 84. As no. 824.

Innocent IV (1243–1254)  229 Dat. Lugduni, IX kal. dec., pont. a. IV. “Utilitatibus vestri” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 1134/1 (Meira O.Cist., Lugo). Bulla dep., extat filum ser. Littera indistincta 856  Lyons, 1246 Nov. 25 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii ejusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, VII kal. dec., pont. a. IV. “Cum a nobis” – “inhibitionis”85

AHN Clero, carp. 1134/2 (Meira O.Cist., Lugo). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: G. de mo¯. A tergo, in m. m. s.: Meyra Cist. 857  Lyons, 1246 Nov. INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, [.] kal. dec., pont. a. IV. “Quanto studiosius” – “inhibitionis et concessionis”86

AHN Clero, carp. 1134/3 (Meira O.Cist., Lugo). Membrana mutila. Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Meyra Cist. C  858  Lyons, 1246 Dec. 4 Copy (13th cent.) of “Dilectis filiis . . decano et capitulo Burgen.: Adiutos morum.” Mandate to dean and chapter of Burgos to give possession of archdeaconry of Palenzuela and Burgos canonry to “Johannes clericus,” brother of Pedro, recently promoted bishop of Salamanca at Lyons.

AC Burgos vol. 71, no. 96. Reg. Mansilla, Cat. Burgos, 661

859  Lyons, 1246 Dec. 9 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan.” In response to archbishop’s complaint that provision of a hundred morabitinos to dean of Compostela “de mandato nostro” has gravely damaged church of Toledo, grants exemption from further provisions. Dat. Lugduni, V id. dec., pont. a. IV. “Decet et expedit” – “concessionis”

AC Toledo, I.3.A.2.32. Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: + | Fortunius | + 860 VACANT 861  Lyons, 1247 Jan. 3 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, III non. jan., pont. a. IV. “Meritis vestre” – “constitutionis”87

AHN Clero, carp. 2209/8 (Poblet O.Cist.) Bulla dep. Recto, in m. m. s. ad d.: a super plicam ad d.: J. R SB 1749; ed. DzSzP, no. 91; cf. Sayers 338 (1248 Aug. 13) 85. As no. 820. 86. As no. 507. 87. As no. 699.

230  Innocent IV (1243–1254) 862  Lyons, 1247 Jan. 3 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, III non. jan., pont. a. IV. “Solet annuere” – “confirmationis”88

AHN Clero, carp. 1007/7 (Escarp O.Cist., Lleida). Littera indistincta. Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: P[——] PP, no. 385 (1249 Sep. 17) 863  Lyons, 1247 Jan. 3 Innocentius (IV) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis et dilectis filiis aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.” Dat. Lugduni, III non. jan., pont. a. IV. “Dilecti filii . . abbas”89

AHN Clero, carp. 1007/9 (Escarp O.Cist., Lleida). Littera indistincta. Bulla dep. 864  Lyons, 1247 Jan. 3 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, III non. jan., pont. a. IV. “Cum a nobis” – “inhibitionis”90

AHN Clero, carp. 1007/8 (Escarp O.Cist., Lleida). Bulla dep., extat filum ser. Plica resecata 865  Lyons, 1247 Jan. 23 INNOCENTIUS (IV) “universis Christifidelibus per Oscen. Cesaraugustan. et Tirasonen. civitates et dioceses constitutis.” Indulgence of twenty days to faithful of Huesca, Zaragoza, and Tarazona diocese for assistance with building bridge “in quoddam flumine monasterii ipsius vicino.” Dat. Lugduni, X kal. feb., pont. a. IV. “Quoniam ut ait”

AHN Clero, carp. 642/12 (Montearagón O.S.A., Huesca). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: vb. p. A tergo, in m. m. s.: Aragonie mons C 866  Lyons, 1247 Jan. 28 Copy (1311 Sept. 27) of “Dilectis filiis Pellagio Petri magistro milicie beati Iacobi eiusdem fratribus clericis et laicis tam presentibus quam futuris canonicam vitam professis in perpetuum: Benedictus Deus.” Solemn privilege for Pelayo Pérez Correa, Master, and Order of Santiago. Dat. Lugduni per manum mag. Marini S.R.E. vicecancellarii V kal. feb., indictione V,91 incarnatione. dominice a. MCCXLVI, pont. vero domni Innocentii pp. IIII a. quarto. – “constitutionis”

IAN/TT, C. E. (Bulas), cx. 3, no. 18; ex-Palmela; reg. PP, nos. 365a, 950. 88. As no. 703. 89. As no. 818. 90. As no. 820. 91. Sic. Cf. AHN, OO. MM. (Uclés), 1/12 (a papal privilege lacking cardinals’ signatures, dated VIII id. nov. ind. . VI: 1247 Nov. 6), summarized Bull. Santiago, 173–74, whence QP, no. 464. Both belong to a string of privileges stretching back to Alexander III, Benedictus Deus, of 1175 (Bull. Santiago, 13–17).

Innocent IV (1243–1254)  231 867  Lyons, 1247 Feb. 6 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii Montis Aragonen. O.S.A., Oscen. dioc.” Grants monastery of Montearagón exemption from harassment by bishops of Pamplona and Huesca as collectors of subsidy for Holy Land. Dat. Lugduni, VIII id. feb., pont. a. IV. “Ex parte vestra” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 642/14 (Montearagón O.S.A., Huesca). Bulla dep., extat filum ser. Recto, in ang. sup. s.: small R/ super plicam ad d.: m A tergo, in m. m. s.: Aragonie montem | R/script SB 1758; ed. QP, no. 351 (from RV 21) 868  Lyons, 1247 Feb. 9 INNOCENTIUS IV “dilectis filiis . . abbati et conventui Onien. O.S.B., Burgen. dioc.” Confirms settlement of abbot and convent of Oña with clergy of “villa de Artable,” Burgos diocese, concerning tithes. Dat. Lugduni, V id. feb., pont. a. IV. “Ea que” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 286/1. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Ja. Nar. A tergo, in m. m. s.: Letamini in domino Ed. Alamo, nos. 242, 508; Iberia Pontificia, I, 141–42 868a  [Lyons], 1247 Feb. 11 Innocentius (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie Sancti Jacobi.” In view of the inability of the emperor of Constantinople to honor contract to finance Order of Santiago before the following August, mandate to Master and brothers to send nuncios to the curia for this purpose. Dat. [Lugduni], III id. feb., pont. a. IV. “Licet nuntios”

AHN, OO. MM. (Uclés), 91/6. Membrana mutilissima.92 Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: illeg. Ed. Bull. Santiago, 170 868b  Lyons, 1247 Mar. 6 Innocentius IV “dilecto filio . . decano Zamoren.” Mandate to determine complaint of Master and brothers of Order of Santiago that prior and brothers of S. Cristóbal (Order S. Sepulcro), Petrus Fernandi miles, and others of cities and dioceses of Salamanca, Zamora, and León have harmed it over houses, fisheries, and other issues. Dat. Lugduni, II non. mart., pont. a. IV. “Dilectus filius magister”

AHN, OO. MM. (Uclés), 102/11 (San Cristobal del Sepulcro). Bulla cum filo can. Membrana valde mutila 869  Lyons, 1247 Mar. 11 INNOCENTIUS IV “dilectis filiis .  . abbati et conventui monasterii Montis Aragonen. O.S.A., Oscen. dioc. ad Romanam ecclesiam nullo medio pertinentis.” Indult for abbot and convent of Montearagón (O.S.A., Huesca diocese) against summons to judicial hearings ultra duas dietas. 92. Holes affecting lines 1–3. 9–12/13.

232  Innocent IV (1243–1254) Dat. Lugduni, V id. mart., pont. a. IV. “Ex parte vestra” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 642/15 (Montearagón O.S.A., Huesca). Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. s.: R/ super plicam ad s.: P R A tergo, in m. m. s.: Aragonie mons R/script SB 1762; ed. QP, no. 361 (from RV 21) 870  Lyons, 1247 Mar. 15 Innocentius (IV) “dilecto filio . . decano Oveten.” On petition of prior and brothers of S. Marcos (León) that Gundisalvus Dominici, miles of León, had claimed ius patronatus over their church of Quintanilla and that bishop of León had taken his part, refusing their offer of “cautionem plenariam de stando iuri et satisfaciendo parti alieno de expensis pro contumacia si qua fuit,” mandate to dean of Oviedo, disallowing whatever had ensued after their appeal, to hear and determine the case. Dat. Lugduni, id. mart., pont. a. IV. “Sua nobis”

AHN, OO. MM. 377/20 (S. Marcos de León). Bulla dep. Ed. DzSzL, no. 322; Casado Quintanilla, no. 407 871  Lyons, 1247 Mar. 15 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie Sancti Jacobi.” Indult for Master and brothers of Order of Santiago against mandate for reception or provision of any petitioner unless by specific exception to this grant. Dat. Lugduni, id. mart., pont. a. IV. “Optentu catholice fidei” – “concessionis”

(i) AHN, OO. MM. (Uclés), 9.i/11 (Habitos). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: p. In A tergo, in m. m. s.: fig. 14 (ii) AHN, OO. MM. (Uclés), 9.i/12 (Habitos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: P A tergo, in m. m. s.: fig. 14 872  Lyons, 1247 Mar. 21 INNOCENTIUS (IV) “dilectis in Christo filiabus . . priorisse et sororibus S. Marie de villa S. Stephani de Gormatio O.S.A. Oxomen. dioc.” Dat. Lugduni, XII kal. apr., pont. a. IV. “Devotionis vestre” – “concessionis”93

Arch. Conv. Caleruega, cax. 7, no. 13. Bulla dep., extat filum ser. Recto, in ang. sup. d.: illeg super plicam ad d.: al p(ar) Ed. Martínez, CD Caleruega, 249 (misdated) 873  Lyons, 1247 Mar. 23 Innocentius (IV) “dilectis aliis . . magistro et universis prioribus provincie ordinis fratrum Predicatorum.” Injunction to Master and priors provincial of O.P. to publish process against Emperor Frederick at Council of Lyons and to grant forty-day indulgence to those preaching on the subject. Dat. Lugduni, X kal. apr., pont. a. IV. “Dei filii”

AHN Clero, carp. 81/1 (S. Domingo O.P., Palma). Bulla resecata. Recto, super plicam ad d.: p(er)a o 93. As no. 830.

Innocent IV (1243–1254)  233 874–77 VACANT 878  Lyons, 1247 Mar. 27 Innocentius IV “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan.” Reassurance to archbishop of Toledo that recent papal consecration of bishop of Osma does not prejudice rights of church of Toledo. Dat. Lugduni, VI kal. apr., pont. a. IV. “Licet venerabili”

AC Toledo, X.2.C.1.7. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Sym. V. A tergo, in m. m. s.: + | +Fortunius+ | + prope R/ Ed. QP, no. 371 (from RV 21) 879  Lyons, 1247 Apr. 1 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . Praemonstraten. et aliis abbatibus et prioribus eorum conventibus Praemonstraten. ordinis.” Concession of exemption for abbot of Prémontré and abbots and priors of Premonstratensian Order from payment to legates or nuncios of Roman church, since abbot has paid subsidy for whole Order “iuxta ipsius possibilitatem.” Dat. Lugduni, kal. apr., pont. a. IV. “Cum pro toto”

AHN Clero, carp. 1656/12 (Aguilar de Campóo O.Praem., Palencia) P. 12467 880  Lyons, 1247 Apr. 4 Innocentius IV “dilectis filiis populo civitatis et diocesis Palentin.” Announces appointment of bishop Rodrigo of Palencia to people of city and diocese. Dat. Lugduni, II non. apr., pont. a. IV. “Debitum officii”

AC Palencia, arm. 3, leg. 8, no. 9 (481). Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: 0 A tergo, in m. m. s.: S[anc]torum Cosme et Damiani94 + Reg. San Martín, no. 481; ed. QP, no. 373 881  Lyons, 1247 Apr. 8 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis milicie Sancti Jacobi.” Faculty to Master and brothers of Order of Santiago to eat meat “annuatim a festo Quattuor Coronatorum usque ad primam dominicam de Adventu cum fueritis in exercitu vel etiam calvacatis illis diebus quibus hactenus usi fuistis.” Dat. Lugduni, VI id. apr., pont. a. IV. “Cum ordinis vestri” – “concessionis”

AHN, OO. MM., (Uclés), 2.ii.8 (Bulas Generales). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: G. V(er). 882  Lyons, 1247 Apr. 8 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis milicie Sancti Jacobi.” Faculty to Master and brothers of Order of Santiago “utendi pictantiis et venantionibus in 94. The cardinalitial title of Gil Torres.

234  Innocent IV (1243–1254) locis in quibus hactenus a tempore felicis memorie Innocentii pape predecessoris nostri usi fuistis et in aliis noviter acquisitis ac etiam dante domino acquirendis.” Dat. Lugduni, VI id. apr., pont. a. IV. “Cum ordinis vestri” – “concessionis”

AHN, OO. MM., (Uclés), 2.ii.9 (Bulas Generales). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: G. V(er). 883  Lyons, 1247 Apr. 9 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii S. Stephani de Ripasili ordinis S. Benedicti. Aurien. dioc.” Confirms liberties, exemptions, and possessions of monastery of Ribas de Sil (O.S.B., Ourense diocese). Dat. Lugduni, V id. apr., pont. a. IV. “Justis petentium” – “confirmationis”

AHN Clero, 1561/15 (San Esteban de Rivas de Sil O.S.B., Ourense). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: (?) pho Ed. Duro Peña, El monasterio de San Esteban de Ribas de Sil, no. 43 884  Lyons, [1247] Apr. 15/1995 Innocentius (IV) “dilectis filiis . . abbati de Irancio et . . archidiacono de Guadalfaiara Pampilonen. et Toletan. dioc., et . . sacriste Oscen. ecclesie.” Mandate to abbot of Iranzu (Pamplona diocese), archdeacon of Guadalajara (Toledo diocese) and sacrist of Osma to attend in person to delimitation of Segorbe diocese. Dat. Lugduni. XIV(?) kal. maii, pont. a. [-]. “Capta dudum”

AC Toledo, X.1.G.2.7. Bulla dep., extat filum can. Membrana mutila. Recto, super plicam ad d.: Adeg. parm. 885  Lyons, 1247 Apr. 17 Innocentius IV “venerabili fratri episcopo Pampilonen.” Confirms the procedings at Lyons between King Teobaldo I of Navarre and bishop Pedro Ximénez of Pamplona before Cardinal Gil Torres (Mar.–Aug. 1246). Dat. Lugduni, XV kal. maii, pont. a. IV. “Ne processus habitus”

AC Pamplona, IV Epi 2. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: J. m sub plica ad s.: T. scripta est. A tergo, in m. m. s.: Pampilonia Reg. Goñi Gaztambide, Cat. Pamplona, no. 553; ed. QP, no. 38796 886  Lyons, 1247 Apr. 22 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii Montis Aragon. ordinis S. Augustini.” Protection for abbot and monastery of Montearagón against provision of dignities, rectories, etc., unless by specific exception to this indult. Dat. Lugduni, X maii, pont. a. IV. “Devotionis vestre” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 642/16 (Montearagón O.S.A., Huesca). Membrana macula. Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: hel

95. 1247 Apr. 16 according to Toledo cathedral fichero. 96. See Goñi Gaztambide, Hist. de los obispos de Pamplona, I, 589–604.

Innocent IV (1243–1254)  235 887  Lyons, 1247 Apr. 22 INNOCENTIUS IV “dilecto filio Fernando abbati Montis Aragonen. Oscen. dioc.” Papal protection for Abbot Fernando of Montearagón. Dat. Lugduni, X kal. maii, pont. a. IV. “Justis petentium” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 642/17 (Montearagón O.S.A. Huesca). Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. d.: Jo 888  Lyons, 1247 Apr. 24 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii S. Victoriani ordinis S.Benedicti, Ilerden. dioc.” Protection for abbot convent of S. Victorián (O.S.B., Lleida diocese) from canonical summonses ultra duas dietas. Dat. Lugduni, VIII kal. maii, pont. a. IV. “Et si ecclesiarum” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 772/2 (S. Victorián O.S.B. Huesca). Bulla dep., extat filum ser. Recto, in ang. sup. d.: bo super plicam ad d.: m A tergo: overwritten SB 1768 889  Lyons, 1247 May 4 INNOCENTIUS IV “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii Montis Aragon. ordinis S, Augustini, Oscen. dioc.” Indult dispensing abbot and convent of Montearagón, O.S.A., from repaying debts not incurred for benefit of their house. Dat. Lugduni, IIII non. maii, pont. a. IV. “Cupientes indempnitati” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 642/18 (Montearagón O.S.A., Huesca). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad s.: N. A tergo, in m. m. s.: Aragon. Mons 890  Lyons, 1247 May 5 Innocentius IV “venerabili fratri episcopo Oloren.” Mandate to bishop of Oloron to enforce interlocutory judgment of Cardinal Gil Torres between king of Navarre and bishop of Pamplona. Dat. Lugduni, III non maii, pont. a. IV. “In causa quam”

AC Pamplona, IV Epi. 6, 1. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: pag. A tergo, in m. m. s.: + Petrus Santii + Reg. Goñi Gaztambide, Cat. Pamplona, no. 554; ed. QP, no. 394 891  Lyons, 1247 May 13 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Constitution permitting monks of Cistercian Order to be ordained without episcopal examination, except in cases of grave crime or severe physical disability. Dat. Lugduni, III id. maii, pont. a. IV. “Meritis sacre” – “constitutionis”97

AHN Clero, carp. 1398/13 (Fitero O.Cist., Navarra). Bulla dep. 97. Cf. no. 699 (“Meritis vestre”).

236  Innocent IV (1243–1254) 892  Lyons, 1247 May 13 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii S. Marie de Fiterio Cistercien. ordinis Tirasonen. dioc.” To abbot and convent of Fitero (O.Cist., Tarazona diocese), forty-day indulgence on day of dedication “tum etiam consideratione ven. fratris nostri . . archiepiscopi Toletani qui propriis sumptibus eam construxisse dicitur.” Dat. Lugduni, III id. maii, pont. a. IV. “Licet is”

AHN Clero, carp. 1398/14 (Fitero O.Cist., Navarra). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: J. G. Ed. QP, no. 402 893  Lyons, 1247 May 14 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Calagurritan.” Mandate to bishop of Calahorra to revoke illicit alienations from Fitero (O.Cist., Tarazona diocese). Dat. Lugduni, II id. maii, pont. a. IV. “Dilectorum filiorum”

AHN Clero, carp. 1398/15 (Fitero O.Cist., Navarra). Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: Ra A tergo, in m. m. s.: F[——] ordinis Cist. infra: frater P[etr]us de Alf[er]o monachus fiterii impetravit |¿P(etru)s gualterii(?) con[tradixit] pro episcopo Tyrasonensi. [X] magister Leonardus im[petr]avit pro priore et conventu | Ro[scidevallis] . . .ª . . . ipsorum 893a  Lyons, 1247 May 14 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustano.” On complaint of Master and brothers of the Order of Calatrava (Toledo diocese) instruction (“rogamus et hortamur”) to bishop of Zaragoza to protect them “contra raptorum predonum et invasorum audaciam.” Dat. Lugduni, II id. maii, pont. a. IV. “Pium ese”

AHN, OO. MM., Calatrava, 443/42. Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: J.V. A tergo in m. m. s: Ep(iscopu)s Cesaraugustan 894  Lyons, 1247 May 14 INNOCENTIUS (IV) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis et dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis prepositis plebanis archipresbiteris et aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenirent.” Dat. Lugduni, II id. maii., pont. a. IV. “Dilecti filii . . abbas”98

AHN Clero, carp. 3552/17 (Moreruela O.Cist., Zamora). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: P. B. A tergo, in m. m. s.: Morerolo (in quadrilateral) 895  Lyons, 1247 May 14 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.”

98. As no. 818.

Innocent IV (1243–1254)  237 Dat. Lugduni, II id. maii, pont. a. IV. “Thesauro virtutum” – “constitutionis”99

AHN Clero, carp. 3552/18 (Moreruela O.Cist., Zamora). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: P. B. A tergo, in m. m. s.: Morerolo (in quadrilateral) 896  Lyons, 1247 May 14 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, II id. maii, pont. a. IV. “Meritis vestre” – “constitutionis”100

AHN Clero, carp. 3552/19 (Moreruela O.Cist., Zamora). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: P. B. A tergo, in m. m. s.: Morerolo (in quadrilateral) 897 VACANT C  898  Lyons, 1247 May 17 Copy (1333 Apr. 7) of “Dilectis filiis magistro et fratribus militiae Calatravensis Cistercien. ordinis: Ad crucifixi gloriam.” Concession to Master and brothers of the Order of Calatrava exempting property of Order from taxation by Roman Church without specific pontifical mandate – “concessionis”

IAN/TT, C. E. (Bulas), cx. 3, doc. 19 (ex-Tomar); reg. PP, nos. 366a, 1130; ed. Bull. Calatrava, 86.

C  899  Lyons, 1247 May 17 “Ut determinatus sit.” To bishop and chapter of Córdoba confirming establishment of chapter at twenty canons “et totidem porcionariorum.”

BC Córdoba, Libro de las Tablas, fol. 3r.

900  Lyons, 1247 May 23 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, X kal. jun., pont. a. IV. “Thesauro virtutum” – “constitutionis”101

AHN Clero, carp. 1800/20 (Oya O.Cist., Pontevedra). Recto, super plicam ad s.: ant. A tergo, in m. m. s.: Cistercium 901  Lyons, 1247 May 23 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, X kal. jun., pont. a. IV. “Meritis vestre” – “constitutionis”102

AHN Clero, carp. 1800/21 (Oya O.Cist., Pontevedra). A tergo, in m. m. s.: Cistercium 99. As no. 698. 100. As no. 699. 101. As no. 698. 102. As no. 699.

238  Innocent IV (1243–1254) 902  Lyons, 1247 May 25 Innocentius IV “dilectis filiis . . archidiacono et . . sacriste Oxomen.” Mandate to archdeacon and sacrist of Osma to determine querela of “capitulum clericorum” of Cuéllar (Segovia diocese) and Franciscan Order. Dat. Lugduni, VIII kal. jun., pont. a. IV. “Sua nobis”

Arch. Parroq. Cuéllar, leg. 10, no. 11q. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: + Gometius + infra: m[andavit] pro duabus dns Jo. Gaietanus | quod negotium istud domino Go . . . Sanctorum Apostolorum103 |. . . . . littere d. . . . . | cognovimus sed partes Ad . .rerunt 104. . . | super ea partes(?) . . . domini pape mandatum idem(?) | de alia littera Primo detente per plures dies propter reverentiam(?) . . . et tandem transcripte per quosdam fratres ad deliberandum(?) | Secundo dixit frater Bondinus quod dominus Jo. Gaietanus auditor mitteret pro litteris sed permisit | . . . die lune mittens dicebat(?) dominus Otto auditor pro duabus quia dicebatur impetratrari auditore sed mansit(?) And more lines illeg. Ed. Ubieto, 34–35 903  Lyons, 1247 May 28 Innocentius IV “dilectis filiis . . archidiacono et . . sacriste Oxomen.” Mandate to archdeacon and sacrist of Osma to determine querela of clerics of S. Esteban, Cuéllar (Segovia diocese) that Guardian and friars of Cuéllar, O.F.M., had buried body of Munio Gometii “miles parrochianus eiusdem ecclesie” despite appeal to S.R.E. Dat. Lugduni, V kal. jun., pont. a. IV. “Dilecti filii Dominicus Gometii”

Arch. Parroq. Cuéllar, leg. 10, no. 11x. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: F(?) super plicam ad d.: .Jo. bn A tergo, in m. m. s.: + Gometius + Ed. Ubieto, 35–36 904  Lyons, 1247 May 29 INNOCENTIUS . . . DILECTIS FILIIS ABBATI MONASTERII S. MARIE DE FITERIO EIUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS. Solemn privilege for Fitero O.Cist. (R) Ego INNOCENTIUS etc. (BV) – Subscribunt 8 cardinales: Odo Portuensis et S. Rufine ep.; Petrus Albanen. ep. || Petrus tit. S. Marcelli presb. card.; Willelmus Basilice XII Apostolorum presb. card.; fr. Johannes tit. S. Laurentii in Lucina presb. card.; fr. Hugo tit. S. Sabine presb. card. || Johannes S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Willelmus S. Eustachii diac. card. Dat. Lugduni, per manum magistri Marini S.R.E. vicecancellarii, IIII kal. jun., indictione V, incarnationis dominice anno M.CC.XL.VII, pont. vero d. INNOCENTII pp, IIII anno quarto. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AHN Clero, carp. 1398/16 (Fitero O.Cist., Navarra). Membrana mutila.105 A tergo, in m. m. s.: monasterium . . . Cistercien. Ordinis

103. Cardinal Guillelmus de Talliante, former abbot of Sahagún. 104. Possibly “partes advenerunt/ adveniant” 105. Diagonal tear affecting top 14/41 lines of text; holes and stains.

Innocent IV (1243–1254)  239 905  Lyons, 1247 Jun. 4 INNOCENTIUS IV “venerabili fratri . . episcopo Palentin.” Concession to bishop of Palencia, inhibiting further provisions at expense of church of Palencia unless the terms of present indult be explicitly excepted. Dat. Lugduni, II non. jun., pont. a. IV. “Cum sicut petitio” – “concessionis”

AC Palencia, arm. 3 leg. 8, no. 10 (482). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: l.p. A tergo, in m. m. s.: Sanctorum Cosme et Damiani Reg. San Martín, Cat. Palencia, no. 482; ed. QP, no. 418 (with erroneous incipit) 906  Lyons, 1247 Jun. 11 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Palentin.” Grant to bishop of Palencia of half of diocesan tercias for one year after expiry of grant to Fernando III, if the needs of churches of city and diocese for repairs, books, and other ornaments are met. Dat. Lugduni, III id. jun., pont. a. IV. “Cum ecclesia Palentina”

AC Palencia, arm. 2, leg. 1, no. 58 (155). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: paˉg A tergo, in m.m. s.: Palencia106 Ed. QP, no. 422 907  Lyons, 1247 Jun. 13 Innocentius (IV) “dilectis filiis . . abbati S. Quirici et . . archidiacono de Trivino Burgen. dioc.” Mandate to abbot of S. Quirce and archdeacon of Treviño (Burgos diocese) to determine querela of bishop of Palencia with Suerius Telli “miles et quidam alii laici Palentine civitatis et diocesis.” Dat. Lugduni, id. jun., pont. a. IV. “Venerabilis frater noster”

AC Palencia, arm. 2, leg. 2, no. 8 (172).107 Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .alex. A tergo, in m. m. s.: Gometius 908  Lyons, 1247 Jul. 3 Innocentius (IV) “dilectis filiis Pelagio et Dominico Velasci fratrum Predicatorum et Paulo fratrum Minorum ordinum fratribus Corduben. dioc.” Mandate transferring from Cardinal Gil Torres to fr. Pelayo and Domingo Velázquez O.P., and fr. Pablo O.F.M., the dispute between bishop and chapter of Córdoba and clergy and laity of city and diocese. Dat. Lugduni, V non. jul., pont. a. V. “Causam que”

BC Córdoba, caj. P, no. 22. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: J(?) A tergo, in m. m. s.: Jacobus Fesulanus 909  Lyons, 1247 Jul. 8 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan.” Mandate to bishop of Zaragoza to relax sentences against those entering Zaragoza chapel of Master and brothers of 106. Script hand? 107. Doubtfully attributed to Innocent VI by San Martín, 53.

240  Innocent IV (1243–1254) Hospital of S. Antony (Vienne diocese) by new door on the public street. Dat. Lugduni, VIII id. jul., pont. a. V. “Benignum et benivolum”108

AD Zaragoza, Mensa Episcopal, caj. II/161. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: Scs Antonius 910 VACANT 911  Lyons, 1247 Jul. 31 INNOCENTIUS . . . DILECTIS IN CHRISTO FILIABUS . . ABBATI MONASTERII DE VEGA EIUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS IN PERPETUUM. Solemn priviIege for La Vega O.Cist. (R) Ego INNOCENTIUS etc. (BV) – Subscribunt 6 cardinales: Otto Portuensis et S. Rufine ep. || Petrus tit. S. Marcelli presb. card.; Willelmus Basilice XII Apostolorum presb. card.; fr. Johannes tit. S. Laurentii in Lucina presb. card.; || Johannes S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Willelmus S. Eustachii diac. card. Dat. Lugduni, per manum magistri Marini S.R.E. vicecancellarii, II kal. aug., indictione V, incarnationis dominice anno M.CC.XL.VII, pont. vero d. INNOCENTII pp. IIII anno quinto. “Religiosam vitam eligentibus” —— “constitutionis”

AHN Clero, carp. 1745/17 (La Vega O.Cist., Palencia). A tergo, in m. m. s.: De Vega Cist. (in rectangle) 912  Lyons, 1247 Aug. 6 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus universis abbatissis et monialibus inclusis ordinis S. Damiani.” Conveys new rule for Order of S. Damian. Dat. Lugduni, VIII id. aug., pont. a. V. “Cum omnis vera” – “concessionis et constitutionis”

Olite, S. Engracia, 2.b.21 (olim B32) Bulla cum filo ser. Reg. Zubizarreta and Otero, no. b21 (misdated 1248); ed. QP, no. 441 912a  Lyons, 1247 Aug. 6 INNOCENTIUS (IV) “dilectis in Christo filiabus universis abbatissis et monialibus inclusis ordinis S. Damiani.” Grants rule of Order of S. Damian. Dat. Lugduni, VIII id. aug., pont. a. V. “Cum omnis vera” – “concessionis et constitutionis”

Arch. S. Clara de Burgos. Bulla dep. Ed. Castro, “Fundación,” 158–72

108. “Sane dilectorum filiorum . . magistri et fratrum Hospitalis S. Antonii Viennen. dioc. insinuatione percepimus quod cum ad capellam ipsorum de Cesaraugusta non nisi per curiam carissimi in Christo filii nostri . . illustri regis Aragonum haberetur ingressus quoddam ostium eis magis ydoneum iuxta stratam publicam sine alicuius preiudicio fecerunt in ipsa. Cum autem tu propter hoc sicut asseritur tuleris in omnes excommunicationis sententiam qui capellam eandem per novum ostium introibunt et ex hoc predictis magistro et fratribus grave preiudicium generetur fraternitatem tuam rogandam duximus et monendam per apostolica scripta mandantes quatinus eandem sententiam pro apostolice sedis nostra reverentia omni postposita difficultate relaxans ad eandem capellam per sepedictum ostium libere haberi permittas ingressum ita quod tibi exinde teneamur ad gratias respondere.”

Innocent IV (1243–1254)  241 C  913  Lyons, 1247 Aug. 21 Executor’s copy (1248 Mar. 4) of “Dilectis filiis . . archidiacono de Carrion et . . de Campis Palentin. dioc.: Exposuit nobis,” of judgment by Johannes Spatha in favor of bishop of Astorga against Castañeda O.Cist.

AD Astorga, Cámera episc. 3/55

914  Lyons, 1247 Aug. 27 INNOCENTIUS IV “universis Christifidelibus presentes litteras inspecturis.” Forty-day indulgence for visitors to Cuenca cathedral on Feast of Assumption of B.V.M. Dat. Lugduni, VI kal. sept., pont. a. V. “Vite perempnis gloria”

AC Cuenca, caj. 5, no. 3. Bulla dep., extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: Laudem Deo Reg. Canorea Huete, Catálogo Cuenca, no. 103 915  Lyons, 1247 Sept. 3 Innocentius IV “dilecto filio . . guardiano monasterii Sancte Gratie Pampilonen. ordinis fratrum Minorum.” License for guardian to absolve nuns of S. Engracia (Pamplona diocese) from excommunication “pro iniectione manuum in se ipsos vel clericos seculares aut religiosas personas ante vel post assumptum religionis habitum.” Dat. Lugduni, III non. sept., pont. a. V. “Inclinati precibus dilectarum”

Olite, S. Engracia, 2.b.20. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: M B A tergo, in m. m. s.: Minorum Reg. Zubizarreta and Otero, no. b20 916  Lyons, 1247 Sept. 16 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri . . episcopo Oscen.” To bishop of Huesca, confirming annexation by archbishop of Tarragona, “pensata tenuitate proventuum episcopalis mense Oscensis ecclesie,” of churches of Gráñén, Sesa, Fañanás, Siresa, Escanilla, Lecina, Abrisén, Ola, S. Felices, Ainsa, Barbastro, Berbegal, and Lagunarrota109 to mensa episcopal of Huesca, “presertim cum sicut asseris tu et prefati predecessores eas triginta annis et amplius possederitis in quiete.” Dat. Lugduni, XVI kal. oct., pont. a. V. “Cum venerabilis” – “confirmationis et suppletionis”

(i) AC Huesca 6–189. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: n. p. A tergo, in m. m. s.: verba erasa (ii) AC Huesca 6–344. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: Jo. bn. A tergo, in m. m. s.: Bene fac domine Reg. Durán Gudiol, no. 75 917  Lyons, 1247 Sept. 20 INNOCENTIUS . . . DILECTIS FILIIS ABBATI MONASTERII DE RIPASILIS EIUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS. 109. “. . . de Gragnen. de Sessa. de Fagnanas. de Sancto Petro de Siresia. de Scanella. de Lezina. de Abrisen. de Olla, de Sancto Felice. de Aynsa. de Barbastro. de Berbegali et de Lacunarupta ecclesias.”

242  Innocent IV (1243–1254) Solemn privilege for San Esteban de Ribas de Sil. (R) Ego INNOCENTIUS etc. (BV) – Subscribunt 7 cardinales: Oto Portuen. et S. Rufine ep. || Petrus tit. S. Marcelli presb. card.; Willelmus tit. Basilice XII Apostolorum presb. card.; fr. Johannes tit. S. Laurentii in Lucina presb. card.; fr. Hugo tit. S. Sabine presb. card. || Johannes S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Willelmus S. Eustachii diac. card. Dat. Lugduni per manum magistri Marini S.R.E. vicecancellarii, XII kal. oct., indictione V, incarnationis dominice anno M.CC.XL.VII, pont. d. INNOCENTII pape IIII anno quinto. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AHN Clero 1561/16 (San Esteban de Rivas de Sil O.S.B., Ourense). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: p. SB 1803 Ed. Duro Peña, El monasterio de San Esteban de Ribas de Sil, no. 44 918  Lyons, 1247 Oct. 5 Innocentius (IV) “dilectis filiis . . priori et archidiacono de Benasch Ilerden. dioc.” Mandate to prior and archdeacon of Benasque (Lleida diocese) to protect Poblet against molestors. Dat. Lugduni, III non. oct., pont. a. V. “Sub religionis habitu”

AHN Clero, carp. 2211/3 (Poblet O.Cist.) Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: Pe or Po super plicam ad d.: Sıˉn A tergo, in m. m. s.: Populeti Cist. infra: Mag. Leonardus de Sancto Geminiano110 impetravit. Mag. J. pro priore et conventu hospitalis Roscidevall. clericis et conversis ipsorum contradixit super questionibus motis Ed. DzSzP, no. 94 919  Lyons, 1247 Oct. 5 Innocentius IV “venerabilibus fratribus . . episcopo et . . abbati secularis eccl. Sancti Jacobi de Penna Alba Astoricen. et Fernando Alfonsi canonico Compostellan.” Mandate to bishop of Astorga, secular abbot of Santiago de Peñalba, and Fernando Alfónsez canon of Compostela to revoke sentence of bishop, dean, and chapter of Ourense against bishop and chapter of León for failing to appear for hearing of case against bishop and chapter of Lugo concerning archdeaconry of “Triacastella, Navia et Valle Carceris” if, as León alleges, they had been summoned to appear “tempore messium feriato contra iustitiam”;111 and if found to be so, to return case to examination of previous judges. Dat. Lugduni, III non. oct., pont. a. V. “Sua nobis”

(i) AC León, no. 1296. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: al p(ar). Ed. Ruiz Asencio, no. 2088; DzSzL, no. 331 (ii) AC Lugo, est. 21, leg. 3, no. 19. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: f super plicam ad d.: al p(ar). A tergo: Munio Velasci magister scolarum Astoricen. can[onicus] et p[ro]c[urator] ep[iscop]i et capituli eccl. Legionen. impetravit. Rodericus Petri portionarius et p[ro]c[urator] ep[iscop]i et cap[itul]i Lucen. ecclesie contra[dixit]. Fiant littere de convenientia q[uo]d dicte iudices debeant avenire ap. Villamf[ra]nca[m] de Vallecarceris”: all deleted diagonally

110. Cf. nos. 784a, 893. 111. Cf. Linehan and Bertram, “The Law’s Delays,” 357.

Innocent IV (1243–1254)  243 920  Lyons, 1247 Oct. 11 Innocentius (IV) “dilecto filio . . magistro ordinis militie Sancti Jacobi.” Mandate to Master of Order of Santiago to readmit Domingo Sebastiánez who had left the Order “animi levitate.” Dat. Lugduni, V id. oct., pont. a. V. “Cum dilectus”

AHN OO. MM. (Uclés) 9.i/14 (Habitos). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: adeg. p[ar](?). A tergo, in m. m. s.: fig. 14b C  921  Lyons, 1247 Oct. 17 Copy (1333 Apr. 7) of “Dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis: Cum a nobis,” constitution inhibiting prelates from promulgating sentences of excommunication and interdict against “familiares, servientes et benefactores ac illos qui moliunt in molendinis vel coquunt in furnis vestris” – “inhibitionis”

IAN/TT, C. E. (Bulas), cx. 3, doc. 17 (ex-Tomar); reg. PP, nos. 367a, 1131; Reg. Inn. IV, 1222 (1245 Apr. 28)

922  Lyons, 1247 Oct. 23 Innocentius IV “dilectis filiis . . priori et conventui Carrionen. Cluniacen. ordinis Palentin. dioc.” Mandate requiring community of S. Zoil de Carrión to render obedience to abbot of Cluny. Dat. Lugduni, X kal. nov., pont. a. V. “Volentes statum”

AHN Clero, carp. 1702/21 (S. Zoil de Carrión O.S.B., Palencia). Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: .p. b. A tergo, in m. m. s.: Cluniacensium 923  Lyons, 1247 Oct. 29 Innocentius IV “dilectis filiis . . priori, archidiacono et sacriste Seguntin.” Mandate to prior, archdeacon, and sacrist of Sigüenza to protect Infante Sancho (of Castile) in possession of archdeaconry of Toledo “cum prestimonio de Zorita que Bertrandus eccl. Toletane archidiaconus habuit” and to which pontiff has provided him, with Cardinal Gil Torres investing P. Johannis “camerarius suus” in his name. Dat. Lugduni, IV kal. nov., pont. a. V. “Apostolice sedis providentia”

AC Toledo, A.7.C.1.1. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: N112 A tergo, in m. m. s.: fig. 32 | didacus 924  Lyons, 1247 Nov. 20 Innocentius (IV) “carissimo in Christo filio illustri regi Aragonum.” Urges king of Aragón to proceed against Rodelinus Loaño, miles of Huesca diocese, who is troubling San Juan de la Peña over “possessiones, silva et alia bona” and has built a castle on their land. Dat. Lugduni, XII kal. dec., pont. a. V. “Propitiationis divine”

AHN Clero, 723/18 (San Juan de la Peña de Botaya, Huesca). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Jo. bn. A tergo, in m. m. s.: deleted 112. In same orange ink as text. Cf. Barbiche, I, 428: N. signing left.

244  Innocent IV (1243–1254) 925  Lyons, 1247 Dec. 16 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Populeto Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” Confirms for abbot and convent of Poblet mediation by archbishop of Tarragona between that house and rectors of Arinaxia, Olmellis, Corrego, Vellosello, Montblanquetto, Valclara, Apiaria, and Zaguardia113 (Tarragona diocese) concerning tithes and primitia. Dat. Lugduni, XVII kal. jan., pont. a. V. “Ea que judicio” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 2211/14 (Poblet O.Cist.) Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .G. al. A tergo, in m. m. s.: Populeti Cist. SB 1743 (misdated to an. IV; likewise DzSzP, no. 90) 926  Lyons, 1247 Dec. 21 INNOCENTIUS (IV) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Terraconen. et suffraganeis eius ac dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis prepositis plebanis archipresbiteris et aliis ecclesiarum prelatis per Terraconen. provinciam constitutis.” Mandate to archbishop of Tarragona and prelates of his province to protect the interests of monastery of Rueda (O.Cist., Zaragoza diocese). Dat. Lugduni, XII kal. jan., pont. a. V. “Non absque dolore”

AHN Clero, carp. 3754/10 (Rueda O.Cist., Zaragoza). Bulla dep., extat filum ser. Recto, in ang. sup. d.: Pe super plicam ad d.: .P. B. A tergo, in m. m. s.: Cistercien. ordinis frat. Guillelmus de Sauzeto Ed. QP, no. 469 927  Lyons, 1247 Dec. 21 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Rota Cistercien. ordinis Cesaraugustan. dioc.” Inhibition on clergy and laity of Tarragona province seeking to make monastery of Rueda (O.Cist., Zaragoza diocese) answerable for debts of faithful electing burial there. Dat. Lugduni, XII kal. jan., pont. a. V. “Ne aliqua indigne” – “inhibitionis”

AHN Clero, carp. 3754/11 (Rueda O.Cist., Zaragoza). Bulla dep., extat filum ser. Recto, in ang. sup. d.:j A tergo, in m. m. s.: Cistercien. ordinis frater Guillelmus de Sauzeto Ed. QP, no. 468 928  Lyons, 1248 Jan. 2 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Rota Cistercien. ordinis Cesaraugustan. dioc.” License to monastery of Rueda (O.Cist., Zaragoza diocese) to retain property of new recruits to Order exceptis feudalibus. Dat. Lugduni, IV non. jan., pont. a. V. “Devotionis vestre” – “concessionis”114

AHN Clero, carp. 3754/12 (Rueda O.Cist., Zaragoza). Bulla dep., extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: Cistercien. ordinis frater Guillelmus de Sauzeto Ed. QP, no. 471 113. Vinaixa, Els Omells/Els Omellons, Corregó, El Vilosell, Montblanquet, Vallclara, Piera, and Guàrdia. 114. As no. 830.

Innocent IV (1243–1254)  245 929  Lyons, 1248 Jan. 9 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Rota Cist. ordinis Cesaraugustan. dioc.” Dat. Lugduni, V id. jan., pont. a. V. “Solet annuere” – “concessionis”115

AHN Clero, carp. 3754/13 (Rueda O.Cist., Zaragoza). Bulla dep. extat filum ser. Recto, in ang. sup. d.: jab super plicam ad d.: Ja. T. A tergo, in m. m. s.: Cistercien. ordinis fra[––] Ed. QP, no. 472 930  Lyons, 1248 Jan. 30 Innocentius IV “carissimo in Christo filio . . regi Navarre illustri.” On complaint of Roman consuls and merchants urges king of Navarre to require the money-changers of the fairs of Champagne to abide by arrangement for taxation of their funds as negotiated by dean of S. Quiriace, Provins (Sens diocese). Dat. Lugduni, III kal. feb., pont. a. V. “Ex parte dilectorum”

AGN 4/16. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: jab super plicam ad d.: math. A tergo, in m. m. s.: Roma | Gregorius Reg. Castro, no. 258; ed. Cadier, “Bulles originales,” 316–18 931  Lyons, 1248 Feb. 3 Innocentius (IV) “dilecto filio . . magistro militie Sancti Jacobi.” Mandate urging settlement of overdue debt of Master of Santiago to Bonifatius “Bonsengnore” (sic), merchant of Siena. Dat. Lugduni, III non. feb., pont. a. V. “Cum tibi dederimus”

AHN, OO. MM. (Uclés), 124/10 (Francia). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Jac. p. A tergo, in m. m. s.: Bonifatius | fig. 22a Ed. Benito Ruano, Banca toscana, 94 932  Lyons, 1248 Feb. 4 Innocentius (IV) “dilecto filio . . magistro militie Sancti Jacobi.” Mandate urging settlement of overdue debt (now defined: “mille anfusinos et ducentas libras turonenses”) of Master of Santiago to “Bonifatius Bonsignore mercator Senensis.” Dat. Lugduni, II non. feb., pont. a. V. “Sua nobis dilectus”

AHN, OO. MM. Uclés 124/9 (Francia). Bulla dep. Membrana mutila.116 Recto, super plicam ad d.: Jac. p. A tergo, in m. m. s.: Bonifatius | fig. 22a Ed. Benito Ruano, Banca toscana, 95 933  Lyons, 1248 Feb. 20 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii Populeti Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” “Hinc est quod nos vestris precibus inclinati redimendi decimas de manibus laicorum in parrochiis alienis rectorum ecclesiarum in quorum parrochiis decime 115. As no. 828. 116. Holes at lines 1, 5–7, 9/9.

246  Innocent IV (1243–1254) ipse consistunt et diocesanorum ipsorum accedente consensu vobis auctoritate presentium concedimus facultatem sufficienti prius a vobis prestita cautione quod ecclesiis ipsis eas restituere teneamini quandocumque vobis ab earum rectoribus fuerit de redemptionis pretio satisfactum . . . . .” Dat. Lugduni, XI kal. mart., pont. a. V. “Non est petitio” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 2212/9 (Poblet O.Cist.) Bulla dep., extat filum ser. Recto, in ang. sup. d.: Pe super plicam ad d.: G. al.117 A tergo, in m. m. s.: Populeti Cist. Ed. DzSzP, no. 95 934  Lyons, 1248 Feb. 22 Innocentius IV “dilectis filiis . . decano et capitulo Toletan.” Announces appointment of Juan de Medina to see of Toledo. Dat. Lugduni, IX kal. mart., pont. a. V. “Viget in eo”

(i) AC Toledo, A.7.A.1.1. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Jac. p. A tergo, in m. m. s.: R/ script. Ed. QP, no. 488 (from RV 21), misdated (ii) in eodem modo “dilectis filiis clero civitatis et diocesis Toletan.” AC Toledo, A.7.A.1.1a. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Jac. p. A tergo, in m. m. s.: R/ script 935  Lyons, 1248 Feb. 22 Innocentius IV “dilectis filiis populo civitatis et diocesis Toletan.” Mandate for city and diocese of Toledo to receive Juan de Medina as archbishop. Dat. Lugduni, VIII kal. mart., pont. a. V. “Viget in eo”

AC Toledo, A.7.A.1.2. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s: littere erase super plicam ad d.: Jo. bn. A tergo, in ang. sup. s.: j. . in m. m. s.: F | f R/ script C 936  Lyons, 1248, Mar. 1 Copy (from S. Clemente, Toledo) of “Dilecto filio magistro Jacobo de Mirbello scriptori nostro: Cum olim.” Commission to Jacobus de Mirbello, papal scriptor, to collect triennial twentieth from Spanish churchmen. Dat. Lugduni, kal. mart., pont. a. V.

BN MS 13094, fol. 122r 937  Lyons, 1248 Mar. 5 INNOCENTIUS IV “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Populeto Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” Confirms recovery by abbot and monastery of Poblet of certain tithes from laymen. Dat. Lugduni, III non. mart., pont. a. V. “Sic Cisterciensis ordinis” – “confirmationis”

AHN Sellos, carp. 90/10 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. d.: Pe super plicam ad d.: Sin A tergo, in m. m. s.: Populeti Cist. Ed. DzSzP, no. 96 117. SB 1836: G.a.

Innocent IV (1243–1254)  247 938  Lyons, 1248 Mar. 14 Innocentius IV “carissimo in Christo filio . . illustri regi Aragon. ac dilectis filiis Templariis, Hospitalariis ac universis participibus regni Maioricarum.” Urges king of Aragón and military Orders engaged in kingdom of Mallorca (“rogamus et obsecramus in domino”) not to allow settlement of Muslims in islands of Mallorca and Ibiza “nullis litteris obstantibus sique forsan super populatione huiusmodi sunt a sede apostolica impetrate.” Dat. Lugduni, II id. mart., pont. a. V. “Sicut salutis”

AC Mallorca, 13451. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: illeg. super plicam ad d.: Tedi. A tergo, in m. m. s.: Arnaldus | + | fig. 24 Reg. Pérez Martínez, no. 18 939  Lyons, 1248 Mar. 20 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri . . episcopo Maioricen.” Confirms bishop of Mallorca’s foundation of two benefices in his cathedral attached to the altars of SS. Tomás and Mateo. Dat. Lugduni, XIII kal. apr., pont. a. V. “Hiis que” – “confirmationis”

AC Mallorca, 13452. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d: Sym A tergo, in m. m. s. : Arnaldus118 | + | fig. 24 | R/script Reg. Pérez Martínez, no. 19 940  Lyons, 1248 Mar. 20 Innocentius (IV) “dilectis filiis . . decano et capitulo Toletan.” Mandate to dean and chapter of Toledo to provide archbishop Juan de Medina or his proctor with account of goods belonging to archiepiscopal mensa. Dat. Lugduni, XIII kal. apr., pont. a. V. “Devotionem vestram”

AC Toledo, A.7.A.1.3. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: P. B. A tergo, in m. m. s.: Toletum | capitulo 941  Lyons, 1248 Mar. 21 Innocentius (IV) “dilectis filiis . . decano et capitulo Toletan.” Repeats no. 934 (i). Dat. Lugduni, XII kal. apr., pont. a. V. “Viget in eo”

AC Toledo, A.7.A.1.4. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Jac. p. A tergo, in m. m. s.: Toletum ad s.: decano et capitulo infra: salute 942  Lyons, 1248 Mar. 29 Innocentius IV “dilectis filiis . . abbati S. Emiliani de Lara et archidiacono de Palentiola Burgen.” Mandate to abbot of S. Millán de Lara and archdeacon of Palenzuela (Burgos diocese) to pronounce sentence of general excommunication against certain nameless sons of iniquity for seizing sum of money from late archbishop (Rodrigo) of Toledo. Dat. Lugduni, IIII kal. apr., pont. a. V. “Quidam iniquitatis”

AC Toledo, O.5.C.1.46. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: ant A tergo, in m. m. s.: f | Toletum 118. Certainly not script hand.

248  Innocent IV (1243–1254) 943  Lyons, 1248 Mar. 29 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Oveten. et dilectis filiis . . abbati S. Facundi et . . priori S. Johannis Burgen.” Mandate, effective for three years, for bishop of Oviedo, abbot of Sahagún, and prior of S. Juan (Burgos) to pursue with ecclesiastical sanctions molestors of goods of church and archbishop of Toledo. Dat. Lugduni, IIII kal. apr., pont. a. V. “Dei ministros”

AC Toledo, I.5.C.1.1. Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. d.: Gut | Ro super plicam ad s.: ant. pro simpl. A tergo, in m. m. s.: f | Toletum infra: magister Pusen. procurator domini archiepiscopi Toletani | versus s.: de bull. Cautio | Magister Ja. pro priore et conventu Roscidevall. clericis et conversis ipsorum contra[dixit]. inferius conservatoribus privilegiorum 944  Lyons, 1248 Mar. 30 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletano.” License for archbishop of Toledo to absolve offenders against statutes of John of Abbeville (concubinarii, pluralists, excommunicated celebrants), the expenses saved by their not travelling to Holy See for absolution to be dedicated to Holy Land. Dat. Lugduni, III kal. apr., pont. a. V. “Inducti devotionis”

AC Toledo, O.8.A.1.23. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: .p. b. A tergo, in ang. sup. s.: .l. in m. m. s.: f | Toletum 945  Lyons, 1248 Mar. 30 Innocentius (IV) “carissimo in Christo filio . . illustri regi Castelle et Legionis et dilecto filio nobili viro Alfonso primogenito suo.” Exhorts King Fernando III and Infante Alfonso of Castile to endow recovered sees. Dat. Lugduni, III kal. apr., pont. a. V. “Virtutum dominus”

AC Toledo, I.6.G.1.12. Bulla dep. Recto, in ang. sup. s.: R/ super plicam ad d.: .alex. A tergo, in m. m. s.: f | Toletum | R/ Ed. QP, no. 500 (from RV 21) 946  Lyons, 1248 Apr. 1 INNOCENTIUS (IV) “venerabilibus archiepiscopis et episcopis per Ispaniam constitutis.” Confirms direct dependence of church of Mallorca on Roman Church forbidding its bishop to obey any other. Dat. Lugduni, kal. apr., pont. a. V. “Etsi ecclesiarum” – “inhibitionis”

AC Mallorca, 13453. Bulla dep. Recto in ang. sup. s.: R/script. super plicam ad d.: Sıˉn. A tergo, in m. m. s.: Arnaldus119 | + | fig. 33 Reg. Pérez Martínez, no. 20; ed. Ferrer Flórez, “Mallorca,” 25 947  Lyons, 1248 Apr. 1 Innocentius IV “venerabili fratri . . episcopo Maiorican. (sic).” Mandate prohibiting bishop of Mallorca from submitting to any prelate other than the Roman pontiff. 119. Certainly not script hand.

Innocent IV (1243–1254)  249 Dat. Lugduni, kal. apr., pont. a. V. “Etsi ecclesiarum” – “inhibitionis”

AC Mallorca, 13454. Bulla dep. Recto super plicam ad d.: Sıˉn A tergo, in m. m. s.: R/script | Arnaldus | + | fig. 33 Reg. Pérez Martínez, no. 21; ed. Ferrer Flórez, “Mallorca,” 25–26 948  Lyons, 1248 Apr. 4 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii S. Felicis de Fenestris ordinis S. Benedicti Tuden. dioc.” Indulgence of protection for community of S. Fins de Friestas O.S.B. (Tuy diocese), and its possessions. Dat. Lugduni, II non. apr., pont. a. V. “Cum a nobis” – “protectionis et confirmationis”

Arq. Univ. de Coimbra, Col. Guimarães, 4a Colecção Especial, gav. 26, no. 1. Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Custodiat te deus Reg. PP, no. 372 949  Lyons, 1248 Apr. 8 Innocentius IV “carissimo in Christo filio . . illustri Regi Aragon.” Urges king of Aragón to protect bishop and chapter of Mallorca. Dat. Lugduni, VI id. apr., pont. a. V. “Per opera pietatis”

AC Mallorca, 13455. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: lıˉn. A tergo, in m. m. s.: + | signum crucis | D[omi]no Regi Reg. Pérez Martínez, no. 29 950  Lyons, 1248 Apr. 14 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri . . episcopo Maioricarum.” Declares church of Majorca and all its parishes and goods immediately subject to S.R.E. Dat. Lugduni, XVIII kal. maii, pont. a. V. “Cum a nobis” – “protectionis”120

AC Mallorca, 13456. Bulla dep. Recto, in ang. sup. . d.: buˉ super plicam ad d.: .b. m. A tergo, in m. m. s.: Bene fac d[omi]ne Reg. Pérez Martínez, no. 30; ed. Villanueva, Viage, xxi, 288–89 951  Lyons, 1248 May 7 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . decano archidiaconis . . cantori magistroscolarum et . . thesaurario Toletan. ecclesie.” “Ad instar Honorii”, license for dean, archdeacons, precentor, and treasurer of Toledo to use mitres whenever archbishop celebrates with pallium. Dat. Lugduni, non. maii, pont. a. V. “Sacrosancta Romana ecclesia” – “concessionis”

AC Toledo, I.9.A.1.8. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: p. at. A tergo, in m. m. s.: G | Toletum | R/ Ed. QP, no. 523 (from RV 21)

120. Small letter; lines 3–6/16 compacted.

250  Innocent IV (1243–1254) 951a  Lyons, 1248 May 15 Innocentius (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus domus militie Sancti Jacobi in Yspania.” Mandate to Master and brothers of Order of Santiago to readmit Petrus Nuni who had left Order “animi levitate.” Dat. Lugduni, id. maii, pont. a. V. “Cum dilectus”

AHN OO. MM. (Uclés), 9.i/15 (Habitos). Bulla cum filo can. Plica partim resecata 952  Lyons, 1248 May 21 INNOCENTIUS IV “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletano et dilectis filiis capitulo Toletano.” Grants archbishop and chapter of Toledo forty-day indulgence for attendance in cathedral on feasts of SS. Ildefonso and Eugenio. Dat. Lugduni, XII kal. jun., pont. a. V. “In sanctorum”

AC Toledo, O.9.A.1.5. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: ph. A tergo, in m. m. s.: G | Toletum 953  Lyons, 1248 Jun. 7 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium monasterii S. Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” Confirms bequest of Roberto of Zaragoza and wife to convent of S. Engracia at Olite for maintenance of a chaplain there. Dat. Lugduni, VII id. jun., pont. a. V. “Cum a nobis” – “confirmationis”

Olite, S. Engracia, 2.b.19 (olim B15). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad s.: J V A tergo, in m. m. s.: S[——] Damiani Ed. QP, no. 527; reg. Zubizarreta and Otero, Inventario, 22 954  Lyons, 1248 Jun. 22 Innocencius (IV) “carissimo in Christo filio . . regi Navarre illustri.” On petition of thirtyfive “cives et mercatores Romani” concerning sums of money owed to them but withheld by money-changers of the fairs of Champagne (“de terra et districtu tuo”), and despite the compositio negotiated by the dean of S. Quiriace121 for repayment by campsores, the latter have failed to comply, so they are now discommuned and dean of Chartres, Bobo de Lupo, is commissioned to act. Dat. Lugduni, X kal. jul., pont. a. V. “Sua nobis”

AGN 4/17. Bulla dep. Recto in ang. sup. d.: jac super plicam ad d.: .m.v. A tergo, in m. m. s.: C Reg. Castro, no. 263; ed. Cadier, “Bulles originales,” 318–21; QP, no. 532 (misdated) 955  Lyons, 1248 Jun. 27 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.”122

121. Above, no. 930. 122. “Lugduni . . . a. V” in darker ink than rest of document.

Innocent IV (1243–1254)  251 Dat. Lugduni, V kal. jul., pont. a. V. “Cum a nobis” – “inhibitionis et constitutionis”123

AHN Clero, carp. 541/13 (Sobrado O.Cist., Coruña). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Card. Cist. 956  Lyons, 1248 Jun. 27 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, V kal. jul., pont. a. V.124 “Thesauro virtutum” – “constitutionis.”125

AHN Clero, carp. 541/14 (Sobrado O.Cist., Coruña). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Card. Cist. 957  Lyons, 1248 Jun. 27 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis.” Dat. Lugduni, V kal. jul., pont. a. V.126 “Meritis vestre” – “constitutionis”127

AHN Clero, carp. 541/15 (Sobrado O.Cist., Coruña). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Card. Cist. 958  Lyons, 1248 Jun. 27 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, V kal. jul., pont. a. V.128 “Justis petentium” – “concessionis”129

AHN Clero, carp. 541/16 (Sobrado O.Cist., Coruña). Bulla dep., extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: Card. Cist. 959  Lyons, 1248 Jun. 27 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, V kal. jul., pont. a. V. “Cum a nobis” – “inhibitionis”130

AHN Clero, carp. 541/17 (Sobrado O.Cist., Coruña). Membrana mutila. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: sin(?) A tergo, in m. m. s.: Card. Cist. 960 VACANT C 961  Lyons, 1248 Jul. 26 Copy of protection for dean and chapter of Cuenca.

Asensio de Morales, Compulsa . . . (1750): BN MS 13071, fol. 55r

123. As no. 702. 124. “Lugduni . . . a. V” in darker ink than rest of document. 125. As no. 698. 126. “Lugduni . . . a. V” in darker ink than rest of document. 127. As no. 699. 128. “V kal . . . a. V” in darker ink than rest of document as far as “Lugduni.” 129. As no. 813. 130. As no. 820.

252  Innocent IV (1243–1254) 962  Lyons, 1248 Sept. 1 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri . . episcopo Çamoren.” Exemption for bishop of Zamora from payment of tercias of his city and diocese to archbishop of Compostela. Dat. Lugduni, kal. sept., pont. a. VI. “Cum sicut” – “concessionis”

AC Zamora, 1/10. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Tedi A tergo, in m. m. s.: + | + Perrotus + | + Reg. Lera, 545 963  Lyons, 1248 Sept. 18 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii quondam Sancte Marie nunc Sancte Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” “Ad instar Gregorii [IX],” takes convent of S. Engracia Pamplona under papal protection with annual census of one pound of wax. Dat. Lugduni, XIIII kal. oct., pont. a. VI. “Cum mortue mundo” – “protectionis et constitutionis”

Olite, S. Engracia, 2.b.9 (olim B27). Bulla cum filo ser.131 Recto in ang. sup. s.: R/ super plicam ad d.: Mich A tergo, in m. m. s.: Inclusarum Sancti Damiani | Pampilonen. infra: R/ script Ed. QP, no. 544; reg. Zubizarreta and Otero, no. b8 964  Lyons, 1248 Sept. 24 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, VIII kal. oct., pont. a. VI. “Thesauro virtutum”132 – “constitutionis”

AHN Clero, carp. 238/10 (Herrera O.Cist., Burgos). Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: a super plicam ad d.: Jac. Sen. A tergo, in m. m. s.: + Gometius Cister + 965  Lyons, 1248 Sept. 24 INNOCENTIUS (IV) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopis et episcopis et dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis prepositis plebanis archipresbiteris et aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenirent.” Dat. Lugduni, VIII kal. oct., pont. a. VI. “Dilecti filii . . abbas”133

AHN Clero, carp. 238/11 (Herrera O.Cist., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Jac. Sen. A tergo, in m. m. s.: Gometius Cisterciensis 966  Lyons, 1248 Sept. 24 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, VIII kal. oct., pont. a. VI. “Cum a nobis” – “inhibitionis et constitutionis”134

131. Folded while ink wet. 132. As no. 698. 133. As no. 894. 134. As no. 702.

Innocent IV (1243–1254)  253 (i) AHN Clero, carp. 238/12 (Herrera O.Cist., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Jac. Sen. A tergo, in m. m. s.: Gometius Cistarciensis (sic)135 (ii) AHN Clero, carp. 1525/6 (Oseira O.Cist., Ourense). Membrana mutila. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: Gometius Cist. 967  Lyons, 1248 Sept. 24 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, VIII kal. oct., pont. a. VI. “Cum a nobis” – inhibitionis et constitutionis”136

AHN Clero, carp. 238/13 (Herrera O.Cist., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Jac. Sen. A tergo, in m. m. s.: + Gometius Cisterciensis + PP, no. 367a 968  Lyons, 1248 Sept. 24 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis.” Dat. Lugduni, VIII kal. oct., pont. a. VI. “Meritis sacre” – “constitutionis”137

AHN Clero, carp. 238/14 (Herrera O.Cist., Burgos). Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: a super plicam ad d.: Jac. Sen. A tergo, in m. m. s.: +Gometius Cisterciensis+ 969  Lyons, 1248 Sept. 24 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, VIII kal. oct., pont. a. VI. “Justis petentium” – “concessionis”138

AHN Clero, carp. 238/15 (Herrera O.Cist., Burgos). Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: a super plicam ad d.: Jac. Sen. A tergo, in m. m. s.: +Gometius Cisterciensis+ 970  Lyons, 1248 Sept. 24 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, VIII kal. oct., pont. a. VI. “Solet annuere” – “confirmationis”139

AHN Clero, carp. 238/16 (Herrera O.Cist., Burgos). Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: a super plicam ad d.: Jac. Sen. A tergo, in m. m. s.: + Gometius Cisterciensis + 971  Lyons, 1248 Oct. 1 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” 135. Cruder hand than text. 136. As no. 856. 137. As no. 699. 138. As no. 701. 139. As no. 703.

254  Innocent IV (1243–1254) Dat. Lugduni, kal. oct., pont. a. VI. “Justis petentium” – “concessionis”140

AHN Clero, carp. 353/15 (Rioseco O.Cist., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: ant. A tergo, in m. m. s.: Antonius 972  Lyons, 1248 Oct. 1 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cisterciensis ordinis.” Dat. Lugduni, kal. oct., pont. a. VI. “Solet annuere” – “confirmationis”141

AHN Clero, carp. 170/10 (Bujedo O.Cist., Burgos). Membrana mutila.142 Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: ant. A tergo, in m. m. s.: Antonius 973  Lyons, 1248 Oct. 7 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cisterciensis ordinis.” Dat. Lugduni, non. oct., pont. a. VI. “Cum a nobis” – “inhibitionis et constitutionis”143

AHN Clero, carp. 170/11 (Bujedo O.Cist., Burgos). Membrana mutila.144 Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: ant. A tergo, in m. m. s.: Antonius 974  Lyons, 1248 Oct. 7 INNOCENTIUS (IV) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopis et episcopis et dilectis filiis abbatibus, prioribus, decanis, archidiaconis, prepositis, plebanis, archipresbiteris et aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenirent.” Dat. Lugduni, non. oct., pont. a. VI. “Dilecti filii . . abbas”145

AHN Clero, carp. 170/12 (Bujedo O.Cist., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: ant. A tergo, in m. m. s.: Antonius 975  [Lyons, 1248 Nov.] INNOCENTIUS IV “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis ac dilectis filiis abbatibus prioribus archidiaconis prepositis archipresbiteris officialibus et universis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.”146 [Dat. Lugduni, kal. dec . . .]. “[Dilecti] filii . . abbas”

AHN Clero, carp. 1525/8 (Oseira O.Cist., Ourense). Membrana mutila. Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. s.: l A tergo, in m. m. s.: Meyra Cist.

140. Overwriting lines 6–7/10: de quibus aliquis hactenus non perce|pit. 141. As no. 703. 142. All fifteen lines of document eroded at right margin. 143. As no. 702. 144. All fifteen lines of instrument eroded at right margin. 145. As no. 894. 146. As no. 818; inserted at line 16/17: “ita quod ipsi concessa eis valeant tranquillitate gaudere ac super hoc.”

Innocent IV (1243–1254)  255 976  Lyons, 1248 Dec. 7 Innocentius IV “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Tarraconen. et . . episcopo Ilerden.” Mandate to archbishop of Tarragona and bishop of Lleida to impose canonical penalties on king of Navarre for failure to comply with sentence of Master Johannes de S. Germano concerning case of bishop of Pamplona. Dat. Lugduni, VII id dec., pont. a. VI. “In causa quam”

AC Pamplona, III Epi. 3. Bulla cum filo can.147 Recto, super plicam ad d.: l. p. A tergo, in m. m. s.: civis laborius148 Reg. Goñi Gaztambide, Cat. AC Pamplona, no. 565; ed. QP, no. 562 C  977  [Lyons, 1249 Jan. 15] Innocentius IV [———]. Informed of his abusive behavior, the pontiff deprives bishop Domingo of Baeza, O.P., of the pension of fifty aurei previously awarded him and orders his seclusion in a house of his Order outside the diocese of Jaén and the return to that church of the books and ornaments retained by him. “De benignitate sedis”.

Toulouse, Bibl. Municipale, MS. 473, fol. 92r, collated with Arles, Bibl. Municipale, MS. 60, fol. 76r (Formulary of Marinus of Eboli); ed. Linehan, “Don Juan de Soria,” 392–93. 978  Lyons, 1249 Feb. 11 Innocentius IV “carissimo in Christo filio . . illustri regi Castelle ac Legionis.” Request (“rogamus et monemus attente”) to king of Castile (Fernando III) to deal with complaint of chapter of Toledo “quod quidam cives Toletani civitatis quibusdam canonicis et servitoribus ecclesie Toletane minas et contumelias irrogarunt.” Dat. Lugduni, III id. feb., pont. a. VI. “Cum sicut”

AC Toledo, O.5.C.1.70. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Sy. Ver. A tergo, in m. m. s.: [Gometi]us Petri Collaren. 979  Lyons, 1249 Feb. 14 Petrus de Collemedio, cardinal-bishop of Albano, records the appointment by Petrus Gaietanus, papal subdeacon and chaplain, of Johannes de Serrone as his proctor for the receipt of the annual pension of two hundred maravedis due to him from every archbishop of Toledo at every Easter until he is provided for by benefices (at their disposal), all in accordance with letters of the late Archbishop Juan (d. Jul. 1248), as also the permission of Petrus Gaietanus to allow his proctor to appoint deputies to act for him.149

AC Toledo, O.3.C.1.85; two parchment appendages, presumably for seals of cardinal and beneficiary

147. Folded while ink wet. 148. Or possibly “cartis laboribus” according to D. José Goñi Gaztambide (letter of 1978 Jun. 24). 149. “Petrus miseratione divina Albanen. episcopus omnibus presentes litteras inspecturis salutem in domino sempiternam. Noverit universitas vestra quod constitutus in presentia nostra Petrus Gaietanus domini pape subdiaconus et capellanus fecit, constituit et ordinavit suum procuratorem Johannem de Serrone clericum suum ad petendam et recipiendam pensionem annuam .CC. marabotinorum in qua tenetur eidem iuxta mandatum apostolicum quilibet archiepiscopus Toletanorum donec sibi fuerit provisum in prestimoniis et beneficiis aut dignitate quod dantem deceat et recipientem et ad

256  Innocent IV (1243–1254) 980  Lyons, 1249 Feb. 18 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan.” Mandate to archbishop of Toledo to remedy difficulty of Sancho (of Castile), archdeacon of Toledo, that provision “in cathedral churches of the province of Toledo” had been frustrated by death of executor, Archbishop Juan de Medina. Dat. Lugduni, XII kal. mart., pont. a. VI. “Cum sicut”

AC Toledo, A.7 C.1.1a. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: J. m. 981  Lyons, 1249 Mar. 31 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano et capitulo Burgen. et successoribus eorum.” Partly in honor of Cardinal Gil Torres,150 grants bishop, dean, and chapter of Burgos and their successors indulgence of year and forty days for visitors to Burgos cathedral on feasts of B.V.M. and others. Dat. Lugduni, II kal. apr., pont. a. VI. “Vite perennis gloria”

(i) AC Burgos, vol. 7.ii, fol. 5. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Jac. p. A tergo, in m. m. s.: abbas de Castro Xorig |R/ (ii) AC Burgos, vol. 7.ii, fol. 6. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Jac. Sen. A tergo, in m. m. s.: abbas de Castro Xorig (iii) AC Burgos, vol. 7.ii, fol. 7. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Ja. p. Ed. QP, no. 577 (from RV 21A) 982  Lyons, 1249 May 3 Innocentius (IV) “dilectis filiis . .priori S. Salvatoris Legeren. Cistercien. ordinis et . . archidiacono Vallis Osselle Pampilonen. dioc.” Mandate to the prior of Leire O.Cist., and archdeacon of Valdonsella (Pamplona diocese) to provide for the needs of Martinus Petri and G[undisalvus] de Oriz, archdeacons of Pamplona, exiled with Bishop Pedro of Pamplona in the cause of “libertas ecclesiastica.” Dat. Lugduni, V non. maii, pont. a. VI. “Ex parte dilectorum”

AC Pamplona, C 37. Bulla dep., extat filum can. Recto in ang. sup. d.: Jac super plicam ad d.: Angelus R Reg. Goñi Gaztambide, Cat. AC Pamplona, no. 569; ed. QP, no. 579 recipiendam ipsam provisionem si ei archiepiscopo duxerit faciendam et ad petendos specialiter dictos marabotinos et recipiendos in quibus tenetur idem archiepiscopus Toletanus in paschate (sic) proximo venturo prout in litteris bone [add: memorie] domini Johannis archiepiscopi Toletani plenius perspeximus contineri et ad agendum, defendendum si necesse fuerit, excipiendum, replicandum, exigendum, transfigendum et appellandum et ad petendum expensas, dampna seu compensationem dampnorum si eidem de pensione prefata in predicto termino non fuerit satisfactum, promittens se ratum et firmum habere quicquid actum fuerit in premissis vel aliquo premissorum, in cuius rei testimonium presentes litteras nostri et ipsius Petri sigillis fecimus communiri. Actum Lugduni sextodecimo kal. martii pontificatus d. Innocentii pape IIII anno sexto. Item dictus Petrus eodem anno, mense et die dedit eidem suo procuratori plenam et liberam potestatem constituendi alium procuratorem seu procuratores quociens sibi videbitur expedire, permittens quicquid per eos factum fuerit seu alterum eorum ratum et firmum habere quo ad omnia que superius sunt expressa. Actum Lugduni in presentia eiusdem domini sub eisdem sigillis sigillatum.” 150. “. . . qui scientia et virtute conspicuus ac solemni fama preclarus, puritate fidei et inconcusse constantie firmitate sub longi decursu temporis Ecclesie Romane multipliciter extulit et extollit honorem.”

Innocent IV (1243–1254)  257 C  983  Lyons, 1249 May 14 Copy (14th cent.) of “Exaltatio fidelium” addressed to bishop-elect of Jaén, confirming translation of diocese from Baeza to Jaén.

Pr. Montijano Chica, “Un códice gótico del siglo XIII,” 45–46

984  Lyons, 1249 May 10 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan.” License to bishop of Zaragoza to absolve clerics and laity of his city and diocese from excommunications incurred for committing arson and supplying Saracens with “res prohibitas”, provided they make satisfaction “iuxta formam generalis concilii.” Dat. Lugduni, VI id. maii, pont. a. VI. “Tue devotionis”

AD Zaragoza, Mensa Episcopal, caj. II/164. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: J.b.” A tergo, in m. m. s.: Scs Valerius (in quadrilateral) 985  Lyons, 1249 May 11 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Ilerden.” Appoints bishop of Lleida conservator of indult for bishop of Zaragoza against interdict by delegate, etc. Dat. Lugduni, V id. maii, pont. a. VI. “Cum venerabili”

AD Zaragoza, Mensa Episcopal, caj. II/165. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: B. A tergo, in m. m. s.: Scs Valerius (without quadrilateral) 986  Lyons, 1249 May 11151 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan.” Indulgence to bishop of Zaragoza and successors “ut de Çufarie, Sancte Marie de Turolio, de Deuslibol, de Albalat, de Exorcas, de Linas, de Cotanda Sancti Martini et de Anempto152 ecclesiis cum pertinentiis earundem quas sicut asseris tu et predecessores tui ad episcopalis mensis usus diutius pacifice tenuistis non possit aliquibus provideri per litteras apostolice sedis vel legatorum eiusdem”, unless mention be made of these letters. Dat. Lugduni, V id. maii, pont. a. VI. “Cum episcopalis mense” – “concessionis”

AC Zaragoza, Arm. de Privilegios, letra I, lig. 5, no. 42. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Jac. Sen. A tergo, in m. m. s.: Scs Valerius (without quadrilateral) Ed. Miguel García and Andrés Casabón, no. 10 987  Lyons, 1249 May 11 INNOCENTIUS IV “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan.” Indulgence exempting bishop of Zaragoza from sentences of suspension or excommunication imposed by delegate or subdelegate of S.R.E. or legate unless mention be made of these letters. Dat. Lugduni, V id. maii, pont. a. VI. “Et tua supplex” – “concessionis”

151. Cf. no. 1447. 152. Zuera, Teruel, Juslibol, Albalate, San Martín del Río, Linares de Mora, Anento, Cutanda, Jorcas.

258  Innocent IV (1243–1254) AC Zaragoza, Arm. de Privilegios, letra I, lig. 5, no. 37. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: B A tergo, in m. m. s.: Scs Valerius (in quadrilateral) Ed. Miguel García and Andrés Casabón, no. 11 988  Lyons, 1249 May 11 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan.” Faculty for bishop of Zaragoza to dispense ten clerics of his city and diocese “super defectu natalium.” Dat. Lugduni, V id. maii, pont. a. VI. “Ut eo subditis”

AD Zaragoza, Mensa Episcopal, caj. II/166. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: B. A tergo, in m. m. s.: Scs Valerius (in quadrilateral) 989  Lyons, 1249 May [—] Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan.” Indult for bishop of Zaragoza regarding rededication of violated cemeteries. Dat. Lugduni, [–] kal. jun., pont. a. VI. “Sacra Petri sedes”

AD Zaragoza, Mensa Episcopal, caj. II/167. Membrana mutila.153 Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: thom. A tergo, in m. m. s.: Scs Valerius (in quadrilateral) 990  Lyons, 1249 Jun. 5 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis capitulo Cesaraugustan.” Grant of forty-day indulgence to bishop and chapter of Zaragoza for visitors to cathedral of Zaragoza on Feast of Blessed Vincent and its octave. Dat. Lugduni, non. jun., pont. a. VI. “Loca sanctorum”

AC Zaragoza, Arm. de Privilegios, Letra I, lig. 4, no. 29. Bulla dep., extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: Scs Valerius (in quadrilateral) Ed. Miguel García and Andrés Casabón, no. 12 991  Lyons, 1249 Jun. 5 Innocentius (IV) “dilecto filio . . magistro militie Sancti Jacobi.” Mandate urging settlement of overdue debt (“mille anfusinos et ducentas libras turonenses”) to “Bonifatius Bonsignore mercator Senensis”; failing which Mag. Johannes Astensis “capellano nostro apud sedem commoranti predictam” is instructed to issue sentence of excommunication upon him. Dat. Lugduni, non. jun., pont. a. VI. “Sua nobis Bonifatius”

AHN, OO. MM. (Uclés), 124/11 (Francia). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: B. f. A tergo, in m. m. s.: Bonifatius | fig. 22a 991a  Lyons, 1249 Jun. 12 INNOCENTIUS (IV) “universis Christifidelibus per Terrachonen. provinciam constitutis.” Indult, valid for five years, of forty days remission, at behest of “episcopus et dilecti filii 153. Left side of document missing.

Innocent IV (1243–1254)  259 consilium et universitas Cesaraugustan.,” for support of construction of “pontem lapideum super fluvium Yberi iuxta muros civitatis Cesaragustan. immediate fluentem.” Dat. Lugduni, II id. jun., pont. a. VI. “Quoniam ut ait”

Bulla dep. Recto super plicam ad d.: Jo. bn154 Location unknown; verso unseen. Photo in Maggs Bros., Catalogue 542 (1930: “The Art of Writing: 2800BC to 1930AD”), p. 87, where attributed to Innocent III. Ed. Canellas, CD Concejo de Zaragoza, I, no. 74, p. 176, misdated 1248 May 31 (II kal. jun., pont. a. VI) 992  Lyons, 1249 Jul. 11 Innocentius IV “venerabili fratri . . episcopo Oloron.” Mandate to bishop of Oloron to lift interdict on kingdom of Navarre if King Teobaldo amends punishment of those against whom he has proceeded. Dat. Lugduni, V id. jul., pont. a. VII. “Super securitate”

AC Pamplona, IV Epi. no. 7. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Sym.Ver. A tergo, in m. m. s.: + P. Sancii + Reg. Goñi Gaztambide, Cat. AC Pamplona, no. 571; ed. QP, no. 587 993  Lyons, 1249 Jul. 14 Innocentius IV “dilecto filio Petro Helie civi Pampilonen.” Mandate to Pedro Elias citizen of Pamplona, brother of founder of S. Engracia (O.S.D., Pamplona diocese), to continue to care for interests of that house which he has assumed. Dat. Lugduni, II id. jul., pont. a. VII. “Cum sicut”

Olite, S. Engracia, 2.b.22. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: frater Vel.155 Ed. QP, no. 588; reg. Zubizarreta and Otero, no. b22 (misdated 1250) 994  Lyons, 1249 Aug. 23 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, X kal. sept., pont. a. VII. “Justis petentium” – “concessionis”156

AHN Clero, carp. 949/2 (Nogales O.Cist., León). Bulla dep, extat filum ser. Recto, in ang. sup. d.: a super plicam ad s.: ant A tergo, in m. m. s.: frater Petrus 995  Lyons, 1249 Aug. 30 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, III kal. sept., pont. a. VII. “Cum a nobis” – “inhibitionis et constitutionis”157

AHN Clero, carp. 949/4 (Nogales O.Cist., León). Membrana macula. Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: frater Petrus 154. Elongated letters: cf. no. 935. 155. Perhaps fr. Velascus O.F.M.: Linehan, Spanish Church and the Papacy, 198–99. 156. As no. 701. 157. As no. 702.

260  Innocent IV (1243–1254) 996  Lyons, 1249 [Aug. 30] INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Nogales Cistercien. ordinis Astoricen. dioc.” Grants forty-day indulgence for visitors to Nogales within octave of consecration of church. Dat. Lugduni, III [kal. sept.?], pont. a. VII. “Cum ad promerenda”

AHN Clero, carp. 949/5 (Nogales O.Cist., León). Membrana mutila.158 Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: a super plicam ad d.: Angl. A tergo, in m. m. s.: Stephanus 997  Lyons, 1249 Sept. 5 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii Olive Cistercien. ordinis, Pampilonen. dioc.” License to monastery of La Oliva (O.Cist., Pamplona diocese) to retain property of new recruits to Order “exceptis feudalibus.” Dat. Lugduni, non. sept., pont. a. VII. “Devotionis vestre” – “concessionis”159

AHN Clero, carp. 1421/6 (La Oliva O.Cist., Navarra). Recto, super plicam ad d.: Sıˉn 998  Lyons, 1249 Sept. 5 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, non. sept., pont. a. VII. “Justis petentium” – “concessionis”160

AGN, La Oliva, leg. 18, no. 313A. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: illeg. 999  Lyons, 1249 Sept. 5 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, non. sept., pont. a. VII. “Thesauro virtutum” – “constitutionis”161

AGN, La Oliva, leg. 18, no. 314. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: Sıˉn 1000  Lyons, 1249 Sept. 5 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, non. sept., pont. a. VII. “Meritis vestre” – “constitutionis”162

AGN, La Oliva, leg. 18, no. 315. Bulla dep., extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: verba erasa 1001  Lyons, 1249 Sept. 5 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Confirms all privileges of Cistercian Order. 158. Hole at right of lines 9–10/11. 159. As no. 830. 160. As no. 701. 161. As no. 698. 162. As no. 699.

Innocent IV (1243–1254)  261 Dat. Lugduni, non. sept., pont. a. VII. “Solet annuere” – “confirmationis”

AGN, La Oliva, leg. 18, no. 322A. Bulla dep. 1002  Lyons, 1249 Sept. 5 INNOCENTIUS (IV) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis et dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis prepositis archipresbiteris officialibus et aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.”163 Dat. Lugduni, non. sept., pont. a. VII. “Dilecti filii . . abbas”

AGN, La Oliva, leg. 18, no. 313B. Bulla dep., extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: verba erasa 1003  Lyons, 1249 Sept. 13 INNOCENTIUS (IV) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Terraconen. et suffraganeis eius et dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis prepositis archipresbiteris et aliis ecclesiarum prelatis per Terraconen. provinciam constitutis.” To archbishop of Tarragona and prelates of province rehearsing measures for use against clerics and laity infringing rights of La Oliva (Pamplona diocese). Dat. Lugduni, id. sept., pont. a. VII. “Non absque dolore”

AGN, La Oliva, leg. 16, no. 249. Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: verba erasa (. . . Cist.)164 1004  Lyons, 1249 Sept. 13 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii Olive Cistercien. ordinis Pampilonen. dioc.” Inhibition preventing clergy of Pamplona, Tarazona, and Zaragoza diocese from seeking to redeem from monastery of La Oliva O.Cist. the debts of those choosing burial there. Dat. Lugduni, id. sept., pont. a. VII. “Ne aliqua indigne” – “inhibitionis”

AHN Clero, carp. 1421/7 (La Oliva O.Cist., Navarra). Recto, super plicam ad d.: Sıˉn. A tergo, in m. m. s.: R/ | J. Sci dei Cist. Ed. QP, no. 592 1005  Lyons, 1249 Sept. 17 Innocentius (IV) “dilecto filio . . cantori eccl. Calagurritan.” Mandate to precentor of Calahorra to determine complaint of monks of Fitero (O.Cist.) that they are vexed by rectors of churches of Andosella, Aldexaçar, and other clergy of city and diocese of Tarazona. Dat. Lugduni, XV kal. oct., pont. a. XII. “Querelam dilectorum”

AHN 1398/17 (Fitero O.Cist., Navarra). A tergo, in m. m. s.: In Vasconia Ed. QP, no. 593

163. As no. 818. 164. Quite possibly as on no. 1004. The La Oliva items in AGN have been more vigorously cleaned up than those at the AHN.

262  Innocent IV (1243–1254) 1006  Lyons, 1249 Sept. 17 INNOCENTIUS IV “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis et dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis archipresbiteris et aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.” Dat. Lugduni, XV kal. oct., pont. a. VII. “Dilecti filii . . abbas.”165

AHN Clero, carp. 994/18 (Villaverde de Sandoval O.Cist., León). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: math(eu)s A tergo, in m. m. s.: fratres de bulla 1007  Lyons, 1249 Sept. 17 INNOCENTIUS IV “dilectis filiis . . abbati Cistercii ejusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, XV kal. oct., pont. a. VII. “Cum a nobis” – “inhibitionis et constitutionis”166

AHN Clero, carp. 994/19 (Villaverde de Sandoval O.Cist., León). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: math(eu)s A tergo, in m. m. s.: fratres de bulla 1008  Lyons, 1249 Sept. 20 INNOCENTIUS . . . DILECTIS FILIIS ABBATI MONASTERII DE OLIVA EIUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS IN PERPETUUM. Solemn Privilege for La Oliva O.Cist. (R) Ego INNOCENTIUS etc. (BV) Subscribunt 8 cardinales: Petrus Albanensis ep.; Willelmus Sabinen. ep. || Petrus tit. S. Marcelli presb. card.; Willelmus Basilice XII Apostolorum presb. card.; fr. Johannes tit. S. Laurentii in Lucina presb. card.; fr. Hugo tit. S. Sabine presb. card. || Johannes S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Willelmus S. Eustachii diac. card. Dat. Lugduni, per manum magistri Marini S.R.E. vicecancellarii, XII kal. oct., indictione VII, incarnationis dominice anno M.CC.XLVIIII, pont. vero d. INNOCENTII pp. IIII anno septimo. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AGN, La Oliva, leg. 16, doc. 322B. Bulla dep., extat filum ser. 1009  Lyons, 1249 Sept. 21 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, XI kal. oct., pont. a. VII. “Meritis vestre” – “constitutionis”167

AHN Clero, carp. 994/20 (Villaverde de Sandoval O.Cist., León). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: mayf. A tergo, in m. m. s.: fratres de bulla 1010  Lyons, 1249 Sept. 22 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, X kal. oct., pont. a. VII. “Solet annuere” – “confirmationis”168 165. As no. 818. 166. As no. 702. 167. As no. 699. 168. As no. 703.

Innocent IV (1243–1254)  263 AHN Clero, carp. 994/21 (Villaverde de Sandoval O.Cist., León). Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: a super plicam ad d.: Jac. p. A tergo, in m. m. s.: fratres de bulla 1011  Lyons, 1249 Nov. 12 Possible forgery. INNOCENTIUS (IV) “dilecto filio P. abbati monasterii Onien. O.S.B. Burgen. dioc.” At request of abbot of Oña and that of Infante Alfonso grants “anuli ac . . . mitre, cirothecarum, sandalium, tunice ac dalmatice usum” to him and his successors. Dat. Lugduni, II id. nov., pont. a. VII. “Mater ecclesia” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 286/5 (Oña O.S.B., Burgos). Bulla dep., extat filum ser.169 Ed. Alamo, no. 513 1012  Lyons, 1249 Nov. 13 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui Onien. O.S.B., Burgen. dioc.” Exemption from terms of apostolic letters requiring provision of benefice unless containing specific exception to this grant. Dat. Lugduni, id. nov., pont. a. VII. “Devotionis vestre” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 286/7 (Oña O.S.B., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, in ang. sup. d.: bar super plicam ad d.: Johannes Parmen. A tergo, in m. m. s.: Ordonius Petri de Barzena + Ed. Alamo, no. 515 (with photo) 1013  Lyons, 1249 Nov. 13 INNOCENTIUS (IV) “dilecto filio . . priori S. Johannis Burgensis.” Appoints prior of S. Juan (Burgos) conservator of previous Oña privilege against letters of provision. Dat. Lugduni, id. nov., pont. a. VII. “Devotionis dilectorum” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 286/6 (Oña O.S.B., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, in ang. sup. d.: Bar super plicam ad d.: Johannes Parmen. A tergo, in m. m. s.: Ordonius Petri de Barzena + Ed. Alamo, no. 514 1014  Lyons, [1249] Nov. 22 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, X kal. dec., pont. a. [VII]. “Cum a nobis” – “inhibitionis et constitutionis”170

AHN Clero, carp. 3553/1 (Moreruela O.Cist., Zamora). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Cistercium 1015  Lyons, 1249 Dec. 13 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii S. Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” Indult to abbess and convent of S. Engracia O.S.D. (Pamplona) for conversi of monastery to receive sacraments during interdict.

169. No endorsements: “falsche Besiegelung”, according to Baumgarten (no. 1925). Script appears unexceptionable. 170. As no. 702.

264  Innocent IV (1243–1254) Dat. Lugduni, id. dec., pont. a. VII. “Devotionis augmentum” – “concessionis”

Olite, S. Engracia, 2.b.23 (olim B17). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad s.: J. V. A tergo, in m. m. s.: Minorum Ed. QP, no. 600; reg. Zubizarreta and Otero, no. b23 (misdated 1250) 1016  Lyons, 1250 Jan. 3 INNOCENTIUS (IV) “dilecto filio . . abbati S. Victoriani O.S.B. Ylerden. dioc. ad Romanam ecclesiam ut dicitur nullo medio pertinentis.” Grants use of mitre to abbot of S. Victorián (O.S.B., Lleida) and his successors. Dat. Lugduni, III non. jan., pont. a. VII. “Exibenda uni viro” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 772/4 (S. Victorián O.S.B., Huesca). Bulla dep. Recto super plicam ad d.: Ja. de Sanctis A tergo, in m. m. s.: overwritten SB 1930; ed. QP, no. 608 1017  Lyons, 1250 Feb. 17 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Legionen.” Mandate to bishop of León to confer prebendal canonry on Nicolas, son of Crescentius Nicolatri de Urbe, notwithstanding restrictive statute concerning capitular numbers. Dat. Lugduni, XIII kal. mart., pont. a. VII. “Exposuit nobis”

AC León, 5779. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .A.G. A tergo, in m. m. s.: N. clericus de Urbe Ed. Linehan, “La iglesia de León,” 34; Ruiz Asencio, no. 2095; DzSzL, no. 342 1018  Lyons, 1250 Feb. 18 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano Burgen. et . . A. Santii archidiacono Palentin.” On complaint of prior and “conventus clericorum” of Uclés (Cuenca diocese) that Master and brothers of convent of Order of Santiago there had harmed them over tithes, possessions, etc., and that judgment of matter by cardinalbishop of Sabina, legate, had been ignored by Master, etc., after legate’s departure, with further excesses of Master, etc., in placing laity above clergy constituting “intollerabilia gravamina” and abandonment of mandate of Gregory IX,171 new mandate now to bishop and dean of Burgos and A. Santii archdeacon of Palencia to fulfill within three months whatever of Pope Gregory’s order had been left incomplete.172 Dat. Lugduni, XII kal. mart., pont. a. VII. “Sua nobis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 8.iii/5. Membrana mutila.173 Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: maths A tergo, in m. m. s.: Mag. Antonius Ed. Bull. Santiago, 176–77 171. “. . . venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano Burgensi ac . . abbati de Palazolo Placentin. (sic) diocesis. Licet predictus episcopus et eius college in negotio ipso procedere aliquandiu incepissent eodem tamen predecessore interim debitum nature solvente iidem in ipsius executione negotii procedere ulterius non curarunt.” 172. “. . . quatinus si dicti episcopus et eius college infra idem tempus mandatum ipsum neglexerint adimplere vos extunc in negotio procedatis eodem iuxta traditam illius formam” (with “et eius college infra idem tempus man” crammed in to end of line 18/20). 173. Cancelled by cuts.

Innocent IV (1243–1254)  265 1019  Lyons, 1250 Feb. [18] Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano Burgen. et . . abbati de Palazolo Palentin. dioc.” Narrative as in no. 1018, continuing that because “iidem [these executors] in ipsius executione negotii procedere ulterius non curarunt” to great prejudice of prior and convent “quamquam ab eis fuerint multotiens requisiti propter quod duxerunt ad nos humiliter recurrendum,” mandate to bishop and dean of Burgos and abbot of Palazuelo (O.Cist., Palencia diocese) to proceed according to letters of Gregory IX, failing which addressees of previous letter are instructed to act. Dat. Lugduni, [XII] kal. mart., pont. a. VII. “Sua nobis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 8.iii/6. Membrana mutila.174 Bulla dep., extat filum can. A tergo, in m. m. s.: Mag. Antonius, fig. 14a 1020  Lyons, 1250 Mar. 1 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Conchen.” Mandate to bishop of Cuenca at behest of prior and convent of Uclés to prevent Master and brothers of Santiago from preventing their use of the city gate at Uclés.175 Dat. Lugduni, kal. mart., pont. a. VII. “Dilecti filii . . prior”

AHN, OO. MM. (Uclés), 339/11. Membrana mutila.176 Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: and super plicam ad d.: vb. per A tergo, in m. m. s.: Mag. Antonius | fig. 14c Ed. Bull. Santiago, 177 1021  Lyons, 1250 Mar. 7 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Benevivere O.S.A., Palentine dioc.” Indulgence of exemption from provision of petitioners to pension or ecclesiastical benefice by apostolic letter against papal provisions, unless by specific exception to this grant. Dat. Lugduni, non. mart., pont. a. VII. “Vestre meritis devotionis” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 1693/11 (Benevivere, O.S.A., Palencia). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: math[eu]s A tergo, in m. m. s.: magnus Ed. QP, no. 611 174. Cancelled by cuts. 175. “Dilecti filii . . prior et conventus clericorum Uclen. ordinis militie Sancti Jacobi sua nobis exposuere querela quod cum in Uclen. opido in quo prioratus eorum existit non nisi per unam portam possit introitus vel eggressus . . magister et fratres milites prioratus eiusdem in eadem porta que debet esse comunis sibi prerogativam malitiose vendicant et pro quibuscumque levibus verbis vel causis que iidem prior et [aliqui] vel ipsorum aliquis habent cum predictis magistro et fratribus vel aliquo eorundem ad predictam portam proprios deputant ianitores qui aliquem ex ipsis clericis aut eorum servientes per eam non permittunt ingredi vel ///////////////// quod interdum inter eos odia et scandala oriuntur et suscitantur etiam iam sopita. Quare dicti prior et co[nventus nobis humiliter] supplicarunt ut providere ipsis super hoc de benignitate sedis apostolice curaremus. Quocirca fraternitati tue per apostolica scripta mandamus quatinus si est ita dictos magistrum et fratres moneas attentius et inducere procures ut in predicta porta nullos deputent ianitores qui prohibeant prefatos priorem et clericos vel servientes ipsorum ingredi seu egredi libere per eandem. Quod si predicti magister et fratres monitis tuis acquiescere forte noluerint in eos quod ab huiusmodi molestatione prescriptorum prioris et clericorum ac servientium ipsorum omnino desistant per censuram ecclesiasticam appellatione remota compellas.” 176. Cancelled by cuts.

266  Innocent IV (1243–1254) 1022  Lyons, 1250 Mar. 9 INNOCENTIUS . . . DILECTIS FILIIS . . ABBATI DE BENEVIVERE EIUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS IN PERPETUAM MEMORIAM. Solemn privilege for Benevivere O.S.A., Palencia. (R) Ego INNOCENTIUS etc. (BV) Subscribunt 8 cardinales: Petrus Albanensis ep.; Willelmus Sabinen. ep. || Petrus tit. S. Marcelli presb. card.; Willelmus Basilice XII Apostolorum presb. card.; fr. Johannes tit. S. Laurentii in Lucina presb. card.; fr. Hugo tit. S. Sabine presb. card. || Johannes S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Willelmus S. Eustachii diac. card. Dat. Lugduni, per manum magistri Marini S.R.E. vicecancellarii, VII id. mart., indictione VIII, incarnationis dominice anno M.CC.L, pont. vero d. INNOCENTII pp. IIII anno septimo. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AHN Clero, carp. 1693/12 (Benevivere O.S.A., Palencia). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Ihus B 1936; ed. QP, no. 612 C 1023  Lyons, 1250 Mar. 11 Copy (13th cent.) of “Venerabilis frater noster.”: mandate to dean and archdeacon of Jaén to determine complaint of bishop and chapter of Córdoba that Mosse de Alcaraz and other named Jews “Cordube commorantes” are withholding from church of Córdoba tithes on possessions acquired from Christians there, and, if so, to proceed “per subtractionem communionis fidelium.”

BC Córdoba, Libro de las Tablas, fol. 3v

1024  Lyons, 1250 Mar. 19 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Conchen.” Mandate to bishop of Cuenca regarding discord between Master and brothers of Santiago and prior of (Uclés), requiring parties to send proctors, sufficiently instructed, and muniments to papal court. Dat. Lugduni, XIIII kal. apr., pont. a. VII. “Ordinem fratrum”

AHN, OO. MM. (Uclés), 2.ii.12 (Bulas Generales). Bulla dep. Membrana mutila.177 Recto, super plicam ad d.: l. p. A tergo, in m. m. s.: fig. 14b 1025  Lyons, 1250 Mar. 19 Inocentius [sic] (IV) “venerabili fratri . . episcopo Conchen.” Mandate to bishop of Cuenca repeating no. 1024. Dat. Lugduni, XIIII kal. apr., pont.178 a. VII. “Ordinem fratrum”

AHN, OO. MM. (Uclés), 2.ii.11 (Bulas Generales). Bulla dep., extat filum can. Membrana mutila.179 Recto, super plicam ad d.: l. p. A tergo, in m. m. s.: fig. 14b 177. Cancelled by cuts. 178. At line 16/16 pratificatus. 179. At lines 11–12/16 and cancelled by cuts.

Innocent IV (1243–1254)  267 1026  Lyons, 1250 Apr. 5 Innocentius (IV) “dilectis filiis Predicatorum et Minorum fratribus ac ceteris religiosis Corduben.” To friars and other religious of Córdoba regarding their querela with bishop and chapter over prohibition of parochial administration of sacraments. Dat. Lugduni, non. apr., pont. a. VII. “Querelam venerabilis”

BC Córdoba, caj. M. no. 120. Membrana mutila. Bulla dep., extat filum can. Text in BC Córdoba, Libro de las Tablas, fol. 3v; reg. QP, no. 621 (from summary in Nieto Cumplido, Corpus Mediævale Cordubense, no. 354) C  1027  Lyons, 1250 Apr. 13 Copy (13th-cent.) of “Contra inhibitionem”: “Venerabili fratri . . episcopo Corduben,” forbidding construction of synagogue “superflue altitudinis” at Córdoba.

BC Córdoba, Libro de las Tablas, fol. 1v

1028  Lyons, 1250 Apr. 13 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Corduben.” Mandate to bishop of Córdoba to enforce Lateran decrees on Jewish dress. Dat. Lugduni, id. apr., pont. a. VII. “Licet in sacro”

BC Córdoba, caj. P. no. 72. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: thom. A tergo, in m. m. s.: Jacobus Fesulanus Text in BC Córdoba, Libro de las Tablas, fol. 1r; reg. QP, no. 622 (from summary in Nieto Cumplido, Corpus Mediævale Cordubense, no. 355) 1029  Lyons, 1250 Apr. 27 Innocentius (IV) “dilectis filiis . . decano et . . sacriste Toletan.” Mandate to dean and sacrist of Toledo to oblige “per subtractionem communionis fidelium” Jews and Moors of Córdoba to pay tithes in areas previously occupied by Christians.180 Dat. Lugduni, V kal. maii, pont. a. VII. “Conquesti sunt”

BC Córdoba, caj. P. no. 80. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Tedi A tergo, in m. m. s.: Jacobus Fesulanus infra super filum: p[ro] iij R/ bis fuit R/ | Corduba Text in BC Córdoba, MS. 125: Libro de las Tablas, fol. 3v; reg. QP, no. 624 (from summary in Nieto Cumplido, Corpus Mediævale Cordubense, no. 359) 1030  Lyons, 1250 Apr. 30 INNOCENTIUS IV “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis clero consulibus iuratis et universitati insule Maioricensis.” Concession at behest (“obtentu”) of king of Aragón ex-

180. “. . . quod nonnulli judei et sarraceni civitatis et diocesis earundem de decimis cathedrali et aliis ecclesiis loci eiusdem debitis pro terris et possessionibus suis de quibus ille sibi a christianis antiquitus solvebantur antequam ad eosdem judeos et sarracenos terre ac possessiones huiusmodi pervenissent sibi satisfacere indebite contradicunt.”

268  Innocent IV (1243–1254) empting recipients from responding to ecclesiastical summonses outside island unless by specific exception to this grant. Dat. Lugduni, II kal. maii, pont. a. VII. “Propter maris pericula” – “concessionis”

AC Mallorca, 13458. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: G.al. A tergo, in m. m. s.: .Arnaldus. | + | fig. 24 | R/script Reg. Pérez Martínez, no. 32 1031  Lyons, 1250 Apr. 30 Innocentius IV “dilectis filiis . . abbati et . . priori de Regali Cistercien. ordinis Maioricen. dioc.” Appoints abbot and prior of La Real (O.Cist.), Mallorca conservators of preceding privilege. Dat. Lugduni, II kal. maii, pont. a. VII. “Propter maris pericula”

AC Mallorca, 13457. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: G.al. A tergo, in m. m. s.: .Arnaldus. | + | fig. 33| R/script Reg. Pérez Martínez, no. 31 1032 VACANT C 1033  Lyons, 1250 May 11 Copy (13th-cent.) of “In sanctorum festivitatibus”: to bishop of Córdoba, granting fortyday indulgence for visiting Córdoba cathedral on Feast of SS. Peter and Paul “cum ut asseris civitas Cordubensis in die beatorum apostolorum Petri et Pauli aggregata fuerit cultui christiano.”

BC Córdoba, Libro de las Tablas, fol. 2v. Reg. QP, no. 628 (from summary in Nieto Cumplido, Corpus Mediævale Cordubense, no. 360).

1034  Lyons, 1250 May 11 Innocentius IV “carissimo in Christo filio . . illustri regi Castelle et Legionis.” Exhorts king of Castile-León (Fernando III) to restrain citizens of Salamanca from molesting their bishop and chapter over exercise of jurisdiction. Dat. Lugduni, V id. maii, pont. a. VII. “Ut per secularem potentiam”

AC Salamanca, caj. 23/22. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Jac. Se¯n. A tergo, in m. m. s.: vi fl. vi fl | Castelle Ed. Guadalupe Beraza et al., no. 234 C 1035  Lyons, 1250 May 21 “Supplicavit nobis.” Mandate to archdeacons of Osma, Valpuesta, and Palenzuela (Burgos) to go to Córdoba and attend to delimitation of diocese “tam per testes et famam quam per libros antiquos et alia amminicula que ad negocium videbuntur facere veritate.”

BC Córdoba, Libro de las Tablas, fol. 1r–v

Innocent IV (1243–1254)  269 1036  Lyons, 1250 May 22 Innocentius (IV) “dilecto filio . . abbati S. Vincentii Oveten.” In view of heavy burden of provision for converts from Judaism,181 indulgence of exemption from obligation to provide pension or ecclesiasatical benefice by apostolic or legatine letter is granted unless by specific exception to this indult. Dat. Lugduni, XI kal. jun., pont. a. VII. “Super provisione plurium”

AHN Clero, carp. 968/3 (Eslonza O.S.B., León). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: laˉ. m. A tergo, in m. m. s.: Sebastianus 1037  Lyons, 1250 May 29 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii S. Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” Grant of indult to abbess and convent of S. Engracia (O.S.D., Pamplona diocese) permitting familiares of members of community to celebrate behind closed doors during general interdict. Dat. Lugduni, IIII kal. jun., pont. a. VII. “Ut eo libentius” – “concessionis”

(i) Olite, S. Engracia, 2.b.24 (olim B23).182 Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: overwritten. A tergo, in m. m. s.: Minorum (ii) Olite, S. Engracia, 2.b.24bis (olim B22). Bulla dep., extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: Minorum Ed. QP, no. 633; reg. Zubizarreta and Otero, nos. b24, b24bis 1038  Lyons, 1250 Jun. 11 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano et capitulo ac clericis et concilio Corduben.” Confirms settlement by Cardinal Gil Torres [Lyons, 1250 May 27] of dispute over rights and obligations of the parties. Dat. Lugduni, III id. jun., pont. a. VII. “Cum a nobis” – “confirmationis”

BC Córdoba, caj. P. no. 34. Membrana mutila. Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Berengarius Ja[car. Ri]. Text in BC Córdoba, Libro de las Tablas, fol. 34r–35v; ed. (in translation) Nieto Cumplido, Corpus Mediævale Cordubense I, 179–83. 1039  Lyons, 1250 Jun. 13 INNOCENTIUS (IV) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Toletano et suffraganeis eius et dilectis filiis abbatibus prioribus archidiaconis archipresbiteris et aliis ecclesiarum prelatis per Toletanam provinciam constitutis.” Mandate to archbishop of Toledo and prelates of province imposing excommunication and interdict on persecutors of convent of Palazuelos (O.Cist., Palencia diocese). Dat. Lugduni, id. jun., pont. a. VII. “Non absque dolore”

AHN Clero, carp. 3430/12 (Palazuelos O.Cist., Valladolid). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: mar A tergo, in m. m. s.: fernandus s[i]d[im9] (not curial) 181. “Super provisione plurium de iudaismo ad fidem catholicam conversorum et subsidio carissimi in Christo filii nostri . . illustris regis Castelle et Legionis contra hostes christiane fidei dimicantis monasterium S. Petri de Aldontia O.S.B. Legionen. dioc. annis singulis prout asseritur non modicum aggravatur . . .” 182. Need for duplicate perhaps occasioned by break at lines 4–5: in/terdictum.

270  Innocent IV (1243–1254) 1040  Lyons, 1250 Jun. 22 Innocentius (IV) “carissimo in Christo filio . . illustri regi Castelle.”183 Exhorts king of Castile to return to bishop and chapter of Salamanca the villa of Almenara, granted by his ancestors to church of Salamanca and confirmed by his father. Dat. Lugduni, X kal. jul., pont. a. VII. “Venerabilis frater noster”

AHN Clero, carp. 1883/8 (Salamanca Cath.) Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Castrenum Ed. Guadalupe Beraza et al., I, 341 1041  Lyons, 1250 Jul. 8 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri . . episcopo Astoricen.” Mandate to bishop of Astorga, confirming settlement by Cardinal Gil Torres [Lyons, 1250 Feb. 19]184 of dispute with monastery of S. Martín de Castañeda (O.Cist., Astorga diocese), reversing finding of Master J. Spatha, papal chaplain, and ruling in monastery’s favor. Dat. Lugduni, VIII id. jul., pont. a. VIII. “Ea que iudicio” – “confirmationis”

AD Astorga, Cámera, carp., 2, no. 60. Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: a Ja super plicam ad d.: lin A tergo, in m. m. s.: Aprilis Roderici185 | R/script186 (elaborate) Ed. (with errors) QP, no. 635; Cavero, etc., no. 73 (misdated and with multiple errors) 1042  Lyons, 1250 Jul. 9 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii S. Marie Regalis Burgen. Cistercien. ordinis.” License for community of Las Huelgas de Burgos O. Cist. to hold solemn procession on Feast of All Saints, “sine iuris preiudicio alieni.” Dat. Lugduni, VII id. jul., pont. a. VII. “Quotiens a nobis” – “concessionis”

AMon. Las Huelgas de Burgos, leg. 7, no. 242. Bulla cum filo ser. A tergo, in m. m. s.: + | Michael cum d[e]o Ed. Lizoain Garrido, no. 402187 1043  Lyons, 1250 Jul. 9 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii S. Marie Regalis Burgensis, Cistercien. ordinis.” License for community of Las Huelgas de Burgos O.Cist., to celebrate feasts of SS. Francis and Anthony with twelve scriptural readings. Dat. Lugduni, VII id. jul., pont. a. VII. “Quotiens a nobis” – “concessionis”

AMon. Las Huelgas de Burgos, leg. 7, no. 243. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad s.: Jo. S. A tergo, in m. m. s.: + | Michael cum deo Ed. Lizoain Garrido, no. 403 183. NB not “Legionis.” 184. Witnessed by Hugo, canon of Astorga (episcopal proctor), Petrus Sancii clericus (Castañeda proctor), Munio bishop of León, Benedictus bishop of Ávila, Petrus bishop of Córdoba, Mag. Bernardus papal chaplain (the canonist Bernardus Compostellanus), Dominicus Petri abbot of Castro Xeriz (Burgos), Martinus Petri precentor of Ávila, Munio Velasci magister scolarum of Astorga, Fernandus Aprilis canon of León, Mag. Pascasius Cornelii canon of Burgos, Michael Didaci archdeacon of Córdoba, and Munio Gundisalvi archdeacon of Alarcón (Cuenca diocese). 185. Canon of Astorga in 1257: Reg. Alex. IV, 2372. 186. Reg. Inn. IV, 4751 (1250 Jul. 15). 187. With date “VI id. iul.”

Innocent IV (1243–1254)  271 1044  Lyons, 1250 Jul. 15 Innocentius (IV) “dilectis filiis . . decano . . thesaurario et . . cantori Legionen.” Mandate to dean, treasurer and precentor of León to enforce judgment in no. 1041. Dat. Lugduni, id. jul., pont. a. VIII. “Cum olim inter”

AD Astorga, Cámera, carp., 3, no. 61. Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. d.: Gut super plicam ad d.: lin A tergo, in m. m. s.: Aprilis Roderici Ed. (with errors) QP, no. 636; Cavero et al., no. 74 (misdated and with errors) 1045  Lyons, 1250 Jul. 23 INNOCENTIUS IV “dilectis filiis capitulo Segobien.” Exemption for chapter of Segovia from sentences of interdict, suspension, or excommunication by delegate, subdelegate, executor, or conservator unless by specific mention of this indulgence. Dat. Lugduni, X kal. aug., pont. a. VIII. “Obtentu venerabilis” – “concessionis”

AC Segovia, 5–4. Bulla cum filo ser. A tergo, in m. m. s.: Pe. Oveten. Ed. Villar-García, no. 145 (with incorrect incipit); reg. Herrero, no. 323. 1046  Lyons, 1250 Jul. 29 INNOCENTIUS IV “venerabili fratri . . episcopo Astoricen.” Indult for bishop of Astorga against papal provision to benefices in his collation unless by specific exception to this grant.188 Dat. Lugduni, III kal. aug., pont. a. VIII. “Personam tuam” – “concessionis”189

AD Astorga, Cámera, carp., 3, no. 62. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Johannes Parm. A tergo, in m. m. s.: Astorica Ed. QP, no. 638; Cavero et al., no. 67 1047  Lyons, 1250 Jul. 31 INNOCENTIUS IV “universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis.” Forty-day indulgence for visitors to Segovia cathedral on the day of consecration. Dat. Lugduni, II kal., pont. a. VIII. “Vite perempnis gloria”190

AC Segovia, caj. 5, no. 5. Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Astorica Ed. Villar García, Doc. Segovia, no. 146; reg. Herrero, no. 324 1048  Lyons, 1250 Aug. 5 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri . . episcopo Cartaginen.” Indult for bishop of Cartagena against papal provision in his church unless by specific exception to this grant.

188. “. . . nisi plena ac expressa de hac indulgentia et persona tua in eis mentio habeatur, etiam si contineatur in ipsis quod nulla indulgentia apostolice sedis obstet, de qua fieri oporteat in nostris litteris mentionem et per quam possit effectus nostre gratie impediri seu etiam retardari.” 189. “confirmationis” (erroneously) apud Cavero, etc. 190. Line 8/12 overwritten: “invitemus de omnipotentis dei misericordia.”

272  Innocent IV (1243–1254) Dat. Lugduni, non. aug., pont. a. VIII. “Meritis tue devotionis” – “concessionis”

AC Murcia, perg. 2. Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Eps Cartagenerum Ed. Torres Fontes, Col. de documentos del reino de Murcia, II. no. 12 1049  Lyons, 1250 Aug. 6 Innocentius (IV) “venerabilibus fratribus . . Astoricen. . . Çamoren. et . . Salamantin. episcopis.” Mandate to bishops of Astorga, Zamora, and Salamanca, after conflict between the metropolitans declaring Cartagena an exempt see. Dat. Lugduni, VIII id. aug., pont. a. VIII. “Novella plantatio”191

AC Murcia, perg. 3. Membrana mutila.192 Bulla dep. Recto, in ang. sup. s.: R/ in m. m. verba deleta in ang. sup. d.: Guus193 super plicam ad d.: G. ar. A tergo, in m. m. s.: + Eps Cartagenen | R/(eg.) Ed. Torres Fontes, Col. de documentos del reino de Murcia, II. no. 14 C 1050  Lyons, 1250 Aug. 8 Mandate “dilectis filiis . . archidiaconis de Carrione et . . de Campis Palentine dioc.: Exposuit nobis . . . episcopus” requiring payment of costs by monastery of S. Martín de Castañeda of forty-four marks sterling in Astorga case.

In executors’ copy (1250 Oct. 18): AD Astorga, Cámera, carp., 2, no. 60; ed. QP, no. 650.

1051  Lyons, 1250 Aug. 20 Innocentius (IV) “dilecto filio . . priori fratrum Predicatorum Pampilonen.” Mandate to prior of Dominicans at Pamplona to absolve prior and brethren of Roncesvalles for celebrating during interdict of kingdom of Navarre for which they had been improperly disciplined contrary to their exemption. Dat. Lugduni, XIII kal. sept., pont. a. VIII. “Sua nobis”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata. Prior y Cabildo, faj. 1, no. 1. Bulla dep., extat filum can. Recto, in med. marg sup. versus s.: /. super plicam ad d.: Johe¯s parm. A tergo, in m. m. s.: Jacobus Fesulan. prope: small R Ed. Ostolaza, no. 137; QP, no. 651 1052  Lyons, 1250 Aug. 23 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii ejusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Lugduni, X kal. sept., pont. a. VIII. “Cum a nobis” – “inhibitionis”194

AHN Clero, carp. 1745/18 (La Vega O.Cist., Palencia). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Jaˉ.aˉ. A tergo, in m. m. s.: Cist. 9

191. Attrib. VIII kal. aug., pont. a. VIII (1250 Jul. 25): Morales, Compulsa de los privilegio . . . de la S. I. de Cartagena, fol. 96v–97r. Cf. QP, nos. 639–43 (destroyed originals, ed. Wadding, Annales Minorum, III). 192. Two holes at lines 3–4/13. 193. Cf. Sayers, 380 (1250 Oct.): Guas. 194. As no. 921.

Innocent IV (1243–1254)  273 1053  Lyons, 1250 Aug. 30 INNOCENTIUS (IV) “dilectis in Christo filiabus . . priorisse ac conventui ecclesie S. Petri de Ripis Pampilonen. O.S.A.” Apostolic protection for S. Pedro de Rivas O.S.A. (Pamplona diocese). Dat. Lugduni, III kal. sept., pont. a. VIII. “Sacrosancta Romana ecclesia” – “protectionis et confirmationis”

AHN Clero, carp. 1422/2 (S. Pedro de Rivas O.S.A., Navarra). Plica resecata. A tergo, in m. m. s.: + | moniales | + Ed. Cierbide and Ramos, no. 2 1054  Lyons, 1250 Sept. 1 Innocentius (IV) “carissimo in Christo filio . . illustri regi Navarre.” Enjoins king of Navarre to provide protection for nuns of S. Pedro de Rivas O.S.A. (Pamplona diocese). Dat. Lugduni, kal. sept., pont. a. VIII. “Ad ea te libenter”

AHN Clero, carp. 1422/3 (S. Pedro de Rivas O.S.A., Navarra). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .P.B. A tergo, in m. m. s.: Navarra (?) Ed. Cierbide and Ramos, no. 3 1055  Lyons, 1250 Sept. 5 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie Sancti Jacobi.” License for Master and brothers of Order of Santiago to engage in loans and purchases from Saracens in castles conquered by them. Dat. Lugduni, non. sept., pont. a. VIII. “Sincere devotionis” – “concessionis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 2.ii.13 (Bulas Generales). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: .S. A tergo, in m. m. s.: Bartholomeus | scrinarius Ed. Bull. Santiago, 180–81 1056  Lyons, 1250 Sept. 5 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie Sancti Jacobi.” License for Master and brothers of Order of Santiago to convert funds donated to Toledo hospital of Order for recovery of Christian hostages to other pious uses. Dat. Lugduni, non. sept., pont. a. VIII. “Illis precibus” – “confirmationis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 328/12 (Hosp. de Toledo). Bulla dep., extat filum ser. Recto, in m. m. s.: two lines of note erased in ang. sup. d.: Gut | Ant super plicam ad s. :.S. A tergo, in m. m. s.: Bartholomeus | scrinarius Ed. Bull. Santiago, 180 1057  Lyons, 1250 Sept. 6 Innocentius (IV) “dilecto filio . . magistro ordinis militie Sancti Jacobi.” At behest of Master of Order of Santiago, concession enabling diocesans to absolve brothers and familiars of Order for trading with and borrowing from Saracens.

274  Innocent IV (1243–1254) Dat. Lugduni, VIII id. sept., pont. a. VIII. “Ex parte tua”

AHN, OO. MM. (Uclés), 2.ii.18 (Bulas Generales). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: xpi A tergo, in m. m. s.: Bartholomeus | scrinarius Ed. Bull. Santiago, 181 C 1058  1250 Sept. 6 Mandate “dilectis filiis . . decano et . . archidiacono Maioricen. et Arie Fernandi canonico Legionen.: Dilecti filii magister,” committing to them complaint of Master and Order of Santiago versus monastery of Aguilar de Campóo concerning possessions.

Executors’ copy with legal argument, era 1290: AHN Clero, carp. 1657/2 (Aguilar de Campóo O.Praem., Palencia)

1059  Lyons, 1250 Sept. 7 Innocentius (IV) “venerabilibus fratribus . archiepiscopis et . . episcopis per Hyspaniam constitutis.” Mandate, on intimation of Master and brothers of Order of Santiago, for archbishops and bishops of Hyspania to induce “right-minded” (“recte pensantes”) faithful to contribute to cost of securing territorial gains of the Order with grant of indulgence “iuxta quantitatem subsidii et devotionis affectum.” Dat. Lugduni, VII id. sept., pont. a. VIII. “Cum sicut ex”

(i) AHN, OO.MM. (Uclés), 10.iii/3 Bulla dep., extat filum can. Recto in m. m. s.: Recipe Anibalde et fiant tres195 .i. super plicam ad d.: a. f. A tergo, in m. m. s.: Bartholomeus scrinarius196 (ii) AHN, OO.MM. (Uclés), 10.iii/4. Bulla dep., extat filum ser. Membrana mutila.197 Recto, in m. m. s.: rec. Anibalde servande et fiant tres. i. in ang. ad d.: illeg. Recto, super plicam ad d.: a.f. (iii) AHN, OO. MM., (Uclés), 10/iii/5. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: l. p. A tergo, in m. m. s.: illeg. (iv) AHN, OO.MM. (Uclés), 10.iii/6. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: .a. s. A tergo, in m. m. s.: Bartholomeus | scrinarius | cr Ed. QP, no. 659 (from Bull. Santiago) 1060  Lyons, 1250 Sept. 9 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Palatiolis Cistercien. ordinis Palentin. dioc.” Mandate to abbot and convent of Palazuelos (O.Cist., Palencia diocese) to inhibit prelates from abusing hospitality of Cistercian Order, “gratiam convertere molientes in debitum.” Dat. Lugduni, V id. sept., pont. a. VIII. “Intimantibus vobis” – “inhibitionis”

AHN Clero, carp. 3430/14 (Palazuelos O.Cist., Valladolid). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Petrus de Ass. 1061  Lyons, 1250 Sept. 16 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie Sancti Jacobi.” Faculty “de novo sine iuris preiudicio alieni” for Master and brothers of Order of Santiago to hold fairs in their territory. 195. Presumably for the three archbishops of Toledo, Compostela, Tarragona. 196. See PP, 401a–2–3. 197. Hole affecting lines 13–14/17.

Innocent IV (1243–1254)  275 Dat. Lugduni, XVI kal. oct., pont. a. VIII. “Personas vestras” – “concessionis”

AHN, OO.MM. (Uclés), 2.ii.15 (Bulas Generales). Bulla dep., extat filum ser. Recto, in ang. sup. s.: R/ super plicam ad d.: a. s. A tergo, in m. m. s.: Bartholomeus | scrinarius |R/script 1062  Lyons, 1250 Sept. 22 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii S. Marie Salamantin. ordinis S. Damiani.” Indult for monastery of S. María (O.S.D., Salamanca) to retain property of new recruits to the Order “exceptis feudalibus.” Dat. Lugduni, X kal. oct., pont. a. VIII. “Devotionis vestre” – “concessionis”198

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, 1/20. Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. d.: bar super plicam versus d.: 2 (?L) ad d.: a. s. A tergo, in m. m. s.: Minorum199 Ed. Vázquez, 393 1063  Lyons, 1250 Sept. 22 INNOCENTIUS IV “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie Sancti Jacobi.” Indulgence to Master and brothers of Order of Santiago “ut si contingat vos super rebus ad forum ecclesiasticum pertinenti[bus] coram secularis (sic) iudice conveniri liceat vobis per exceptionem fori huiusmodi iudicium declinare.” Dat. Lugduni, X kal. oct., pont. a. VIII. “Devotionis vestre” – “concessionis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 3.i.2 (Jurisdicción, etc.) Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: G. Vit. A tergo, in m. m. s.: Bartholomeus scrinarius Ed. QP, no. 662 (from Bull. Santiago) 1064  Lyons, 1250 Sept. 22 Innocentius (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie Sancti Jacobi.” Grants privilege for Order of Santiago always to retain a familiaris “coram nobis” and the pontiff’s successors. Dat. Lugduni, X kal. oct., pont. a. VIII. “Quia vos”

AHN, OO. MM. (Uclés), 2.ii.17 (Bulas Generales). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: l. p. A tergo, in m. m. s.: Bartholomeus scrinarius Ed. QP, no. 664 (from Bull. Santiago) 1065  Lyons, 1250 Sept. 22 INNOCENTIUS IV “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie Sancti Jacobi.” Indulgence “ut de blado vino lana lignis montaticis lapidibus animalibus et aliis que aliquorum pro vestris utilibus emere vel vendere vos contingerit nulli pedagia roagia ///////200 que pro hiis a secularibus exhiguntur solvere teneamini.”

198. Cf. no. 830. 199. On dorse, six lines of text signed Alfonso Royz escribano del rey. 200. Word excised.

276  Innocent IV (1243–1254) Dat. Lugduni, X kal. oct., pont. a. VIII. “Solet annuere” – “concessionis”

AHN, OO.MM. (Uclés), 5.ii.4 (Bulas Generales). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: G. Vit. A tergo, in m. m. s.: Bartholomeus scrinarius 1066  Lyons, 1250 Sept. 22 Innocentius IV “dilecto filio . . decano Toletano.” Mandate to dean of Toledo to dispense Master and brothers of Order of Santiago from sentences imposed by bishop of Cuenca on account of expenses unpaid in dispute with clerics201 now settled “amicabiliter apud sedem apostolicam.” Dat. Lugduni, X kal. oct., pont. a. VIII. “Ex parte dilectorum”

AHN, OO.MM. (Uclés), 98/14 (Cuenca). Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: ber(?) A tergo, in m. m. s.: Bartholomeus | scrinarius 1067  Lyons, 1250 Sept. 24 Innocentius (IV) “dilecto filio . . magistro scolarum Legionen.” Mandate to magister scolarum of León prohibiting the practice reported by Master and brothers of Order of Santiago whereby certain clerics and laymen have them interrogated and subject them, their conversi, and their property to detention and confiscation. Dat. Lugduni, VIII kal. oct., pont. a. VIII. “Ex parte dilectorum”

IAN/TT, C. E. (Bulas), cx. 3, no. 27; ex-Palmela. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: b. f. A tergo, in m. m. s.: Bartholomeus | scrinarius infra ad s.: R/ Reg. PP, no. 402 1068  Lyons, 1250 Sept. 26202 INNOCENTIUS IV “universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis.” Forty-day indulgence for visit and gift of alms to S. María de Salamanca. Dat. Lugduni, VI kal. oct., pont. a. VIII. “Quoniam ut ait”

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, 1/21. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d: m.s. A tergo, in m. m. s.: Minorum Ed. Vázquez, 393–94 1069  Lyons, 1250 Sept. 26 Innocentius (IV) “universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis.” Forty-day indulgence for visitors and alms-givers to convent of S. Engracia (O.S.D., Pamplona). Dat. Lugduni, VI kal. oct., pont. a. VIII. “Quoniam ut ait”

Olite, S. Engracia, 2.b.25. Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Sancti Damiani Ed. QP, no. 670; reg. Zubizarreta and Otero, no. b25 201. Text reads: “pro eo quod ad mandatum suum clericis eiusdem ordinis contra eos et fratres ipsius ordinis causam habentibus expensas necessarias non solverent excommunicationis sententiam auctoritate apostolica promulgavit.” 202. On Sept. 28, a burial privilege was granted to the Clarissan convent at Barcelona: ed. Fita, “Fundación de S. Clara de Barcelona,” 305–6; Schmidt and Sabanés, no. 312.

Innocent IV (1243–1254)  277 1070  Lyons, 1250 Sept. 30 INNOCENTIUS IV “universis presentes litteras inspecturis.” Forty-day indulgence for visiting S. María de Salamanca on anniversaries of its dedication and Feast of S. Agnes. Dat. Lugduni, II kal. oct., pont. a. VIII. “Si populus”

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, 1/22. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam versus d.: S ad d.: .a. s. A tergo, in m. m. s.: illeg. Ed. Vázquez, 394 1071  Lyons, 1250 Oct. 15 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii Sancte Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” License for nuns of S. Engracia (O.S.D., Pamplona) to bury the dead, “salva tamen iustitia illarum ecclesiarum a quibus mortuorum corpora assumuntur.” Dat. Lugduni, id. oct., pont. a. VIII. “Cum a nobis” – “constitucionis”

(i) Olite, S. Engracia, 2.b.26bis (olim B26). Bulla cum filo ser.203 Recto, in m. m. s.: la.m. (ii) Olite, S. Engracia, 2.b.26 (olim B24). Bulla cum filo. ser. A tergo, in m. m. s.: Sancte Gracie Pampilonen. | R/script Ed. QP, no. 677 (from RV 22); reg. Zubizarreta and Otero, no. b26 1072  Lyons, 1250 Oct. 17 Innocentius (IV) “dilectis filiis . . preposito et Bernardo de Bardaxino et Petro de Ilerda canonicis eccl. Oscensis.” Mandate to provost and Bernardus de Bardaxino and Petrus de Ilera canons of Huesca to settle querela between bishop of Pamplona, bishop of Zaragoza, Guillelmus de Podio “miles et quidam alii” of cities of Zaragoza and Tarazona over church of Castellario. Dat. Lugduni, XVI kal. nov., pont. a. VIII. “Sua nobis”

AD Zaragoza, Mensa Episcopal, caj. II/170. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: vb p(er). A tergo, in m. m. s.: + Pampilona 1073  Lyons, 1250 Nov. 4 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Aguilar Praemonstraten. ordinis Burgensis dioc.” Forty-day indulgence to abbot and convent of monastery of Aguilar de Campóo (O.Praem, Burgos diocese) for visitors to church on feast of its dedication. Dat. Lugduni, II non. nov., pont. a. VIII. “Licet is”

AHN Clero, carp. 1656/19 (Aguilar de Campóo O.Praem., Palencia). Bulla dep. Recto, in plicam ad d.: ar. A tergo, in m. m. s.: Mag[iste]r Antonius

203. Possibly some rewriting or crowding of text onto line at end of line 3, whence need for duplicate.

278  Innocent IV (1243–1254) 1074  Lyons, 1250 Nov. 6 INNOCENTIUS (IV) “universis Christifidelibus ad quos littere iste pervenerint.” Dat. Lugduni, VIII id. nov., pont. a. VIII. “Gloriosus Deus”204

AHN Clero, carp. 1656/20 (Aguilar de Campóo O.Praem., Palencia). Bulla dep. Recto, in plicam ad d.: R. C. A tergo, in m. m. s.: Mag[iste]r Antonus (sic) 1075  Lyons, 1250 or 1251 Innocentius (IV) “dilecto filio . . archidiacono de Alcaraç in ecclesia Toletan.” Mandate to archdeacon of Alcaraz (Toledo diocese) against prelates treating voluntary hospitality granted them by Order of Santiago as an obligation. Dat. Lugduni . . .

AHN, OO.MM. (Uclés), 4.ii/6. Bulla dep. Membrana mutila.205 A tergo, in m. m. s.: Bartholomeus | scrinarius 1076  Lyons. 1251 Jan. 31 INNOCENTIUS IV “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis capitulo Oveten.” Indult for bishop and chapter of Oviedo against papal provisions unless by specific exception to this grant.206 Dat. Lugduni, II kal. feb., pont. a. VIII. “Cum sicut” – “concessionis”

AC Oviedo, Plomados 1/8. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: B.C. A tergo,. in m. m. s.: [Ovetensis] episcopus Reg. García Larragueta, no. 350 1077  Lyons, 1251 Feb. 20 Innocentius (IV) “dilecto filio . . decano Colimbrien.” Mandate to dean of Coimbra to deal with molestatores preventing Order of Santiago from buying and selling items free of “pedagia, roagia, minagia” in accordance with papal indulgence. Dat. Lugduni, X kal. mart., pont. a. VIII. “Postulationibus dilectorum”

AHN, OO. MM., 378/23 (S. Marcos de León). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: illeg. A tergo, in m. m. s.: Bartholomeus scrinarius Ed. DzSzL, no. 353; Casado Quintanilla, no. 417 1077a  Lyons, 1251 Feb. 20 Innocentius (IV) “dilecto filio Petro de Yassa canonico Cesaraugustan.” Mandate to Pedro de Yassa, canon of Zaragoza, at behest of cantor of Huesca “quatinus ea que de bonis ad 204. As no. 1073. 205. Bottom triangular section of document missing affecting lines 9–11/11. 206. “. . . vestris supplicationibus inclinati vobis ut per quascumque litteras super quorumcumque provisione impetratas a nobis nisi iam sit earum auctoritate processum seu etiam impetrandas etiam si contineatur in ipsis quod earum impetratoribus quelibet apostolica indulgentia non obsistat vel quantumcumque alias pro eisdem precise scribatur in illis providere alicui vel aliquibus in prefata ecclesia de personibus vel ecclesiasticis beneficiis nullatenus teneamini auctoritate presentium indulgemus nisi littere ipse impetrande plenam et expressam de indulgentia huiusmodi fecerint mentionem.”

Innocent IV (1243–1254)  279 cantoriam suam Oscen. ecclesie spectantibus alienata inveneris illicite vel distracta studeas ad ius et proprietatem ipsius legitime revocare.” Dat. Lugduni, X kal. mart., pont. a. VIII. “Dilecti filii . . cantoris”

AC Huesca, 7–280. Bulla dep., extat filum can. A tergo, in m. m. s.: Jacobus Fesulanus Florentinus infra: Martinus Petri Almalel impetravit. Fiat cautio Jacobo Fesulano Reg. Durán Gudiol, no. 79 1078  Lyons, 1251 Mar. 2 Innocentius (IV) “dilecto filio Sancio procuratori ecclesie Toletan.” To Sancho, procurator of church of Toledo, confirming election of bishop [Pedro II] of Sigüenza, requested for chapter by archdeacons of Segovia and Molina (Sigüenza). Dat. Lugduni, VI non. mart., pont. a. VIII. “Ecclesiarum omnium”

AC Toledo, X.1.F.2.1. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Johannes Parm. A tergo, in m. m. s.: [. . .] electus Seguntinus207 1079  Lyons, 1251 Mar. 4 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Concession to abbot of Cîteaux, his co-abbots and the convents of the Cistercian Order, confirming all liberties and immunxities of the Order. Dat. Lugduni, IV non. mart., pont. a. VIII. “Cum nuper duxerimus” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 1801/4 (Oya O.Cist., Pontevedra). Bulla dep. (a) Vidimus, n.d. by Bishop Vivian of Calahorra

AHN Clero, carp. 1134/12 (Meira O.Cist., Lugo). Incipit undecipherable

P. 14222a (p. 2122); PP, 410a 1080  Lyons, 1251 Mar. 5 Innocentius (IV) “dilecto filio . . S. procuratori ecclesie Toletan.” Mandate to Sancho, procurator of church of Toledo, assigning benefice with or without cure in any church of Toledo province (“vel alia quam duxerit acceptandam, Segobiensi dumtaxat excepta”) to Petrus Petri “clerico Zamorensi scriptori”; at behest of king of Castile (“pro ipso clerico pre suas litteras supplicantis”). Dat. Lugduni, III non. mart., pont. a. VIII. “De singulorum provisione”

AC Toledo, O.1.G.1.33. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad s.: Jo. S. A tergo, in m. m. s.: Castella 1081  Lyons, 1251 Mar. 7 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri . . episcopo Mindonien.” Indult for bishop of Mondoñedo preventing excommunication or interdict by authority of apostolic see without mention of these letters.

207. Fortunius (proctor of archbishop of Toledo) witnesses oath of Petrus “ordinandus” to Sancho of Toledo, n. d.: BNM MS 13023, fol. 89r. This was his swansong.

280  Innocent IV (1243–1254) Dat. Lugduni, non. mart., pont. a. VIII. “Meritis tue devotionis” – “concessionis”

AC Mondoñedo, Bulas 2. Bulla dep., extat filum ser. Recto, in ang. sup. d.: Jo super plicam ad d.: .b.m. A tergo, in m. m. sup versus s.: P. de d[eo] Ed. Cal Pardo, 447 1082  Lyons, 1251 Mar. 11 Innocentius IV “dilectis filiis . . decano et capitulo Toletan.” To dean and chapter of Toledo announcing promotion of Sancho of Castile as procurator of church of Toledo. Dat. Lugduni, V id. mart., pont. a. VIII. “Cum ecclesia Toletana”

(i) AC Toledo, A.7.C.1.2a. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: G. ar. A tergo, in m. m. s.: fig. 34 | R/script. Ed. (imperfectly) QP, no. 708 (from RV 22) (ii) “venerabilibus fratribus suffraganeis eccl. Toletan.” Likewise to suffragans of Toledo. Dat. Lugduni, V id. mart., pont. a. VIII. “Cum ecclesia Toletana”: AC Toledo, A.7.C.1.2b. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: thom. A tergo, in m. m. s.: fig. 34 | R/script (iii) “dilectis filiis populo civitatis et diocesis Toletan.” Likewise to people of city and diocese of Toledo. Dat. Lugduni, V id. mart., pont. a. VIII. “Cum ecclesia Toletana”: AC Toledo, A.7.C.1.2c. Bulla cum filo. can. Recto, super plicam ad d.: G. ar. A tergo, in m. m. s.: R/script | fig. 34 (iv) “dilectis filiis clero civitatis et diocesis Toletan. .” Likewise to clergy of city and diocese of Toledo. Dat. Lugduni, V id. mart., pont. a. VIII. “Cum ecclesia Toletana”: AC Toledo, A.7.C.1. 2. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: G. ar. A tergo, in m. m. s.: R/script | fig. 35 1083  Lyons, 1251 Mar. 11 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . priori et capitulo eccl. Seguntin.” Grant to prior and chapter of Sigüenza of forty-day indulgence for visitors to Sigüenza cathedral on Feasts of B.V.M. and SS. Sacerdos and Liberata. Dat. Lugduni, V id. mart., pont. a. VIII. “Licet is”208

AC Sigüenza, pont. 20. Bulla dep. A tergo, in m. m. s. signum turris | fig. 36 Ed. Minguella, I, 323 (dated V kal. martii); see also no. 1167 1084  Lyons, 1251 Mar. 11 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . priori et capitulo eccl. Seguntin.” To prior and chapter of Sigüenza confirming liberties and immunities granted by kings and exemptions by kings, etc. Dat. Lugduni, V id. mart., pont. a. VIII. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AC Sigüenza, pont. 21. Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: Pe A tergo, in m. m. s. signum turris | fig. 36

208. Li|cet divided at lines 1–2.

Innocent IV (1243–1254)  281 1085  Lyons, 1251 Mar. 17 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii S. Marie Salamantin. ordinis S. Damiani.” License to abbess and convent of Clarissas of Salamanca to assign to that house profits of usury below sum of £100 León in cases in which owner is unknown. Dat. Lugduni, XVI kal. apr., pont. a. VIII. “Compatientes paupertati” – “concessionis et constitutionis”

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, 1/23. Bulla cum filo ser. Ed. Vázquez, 394–95 1086  Lyons, 1251 Mar. 31 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii S. Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” “Ut de novalibus blado, vino, lana, sale et aliis que aliquotiens pro vestris usibus emere vos contigeret,” indult exempting abbess and convent of S. Engracia (O.S.D., Pamplona) from payment of “pedagia, roagia, rotatica, traversa roagia, pascagia, minagia, fortigia et alias exactiones que pro hiis a secularibus exiguntur solvere teneamini.” Dat. Lugduni, II kal. apr., pont. a. VIII. “Solet annuere” – “concessionis”

Olite, S. Engracia, 2.b.27 (olim B28). Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: .a.s. A tergo, in m. m. s.: Minorum Ed. QP, no. 715; reg. Zubizarreta and Otero, no. b27 1087  Lyons, 1251 Apr. 5 Innocentius (IV) “dilecto filio Sancio procuratori eccl. Toletane.” Mandate, at behest of patriarch of Constantinople, to Sancho procurator of church of Toledo assigning benefice in Toledo province to Niger de Carmiano, cleric of Jacobus Bagaroti. Dat. Lugduni, non. apr., pont. a. VIII. “Pium est”

AC Toledo, O.3.C.1.40. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: vb(er) p. A tergo, in m. m. s.: + Niger de Carmiano C  1088  Lyons, 1251 Apr. 24 Copy of confirmation of Cardinal Gil Torres’s reduction of numbers in Cuenca cathedral to twelve half-racioneros and ten full racioneros.

BN MS 13071, fol. 55v

1089  Marseilles, 1251 Apr. 30 Innocentius IV “venerabili fratri . . episcopo Conchen.” Grant to bishop of Cuenca, valid for three years, of “illam partem tertie decimarum ecclesiarum tue civitatis et diocesis fabricis deputate quam videris expedire” to Infante Alfonso of Castile (“tamquam verus atleta et fidus pugil domini Jhesu Christi . . . gravibus debitis oneratus”). Dat. Massilie, II kal. maii, pont. a. VIII.209 “Firma nobis” 209. Dating clause in different ink.

282  Innocent IV (1243–1254) AC Cuenca, caj. 38, no. 3. Bulla cum filo can.210 Reg. Sanz y Díaz, 77; seen in archive in 1967, evaporated by 2009 1090  Milan, 1251 Jul. 11 INNOCENTIUS (IV) “dilecto filio . . electo Hyspalen.” Indulgence for archbishop-elect of Seville of year and forty days for attendance at consecration of cathedral or its octave.211 Dat. Mediolani, V id jul., pont. a. IX. “Si iuxta divine”

AC Sevilla, 11.034 (olim 145/23.7). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: p.c. A tergo, in m. m. s.: Castell. Ed. Ballesteros, Sevilla, 7 1091  Milan, 1251 Aug. 12 INNOCENTIUS IV “dilectis filiis . . abbati et capitulo ecclesie Montis Aragonum O.S.A.” License, at request of king of Aragón, for abbot and chapter of Montearagón to celebrate during interdict. Dat. Mediolani, II id. aug., pont. a. IX. “Solet annuere” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 643/11 (Montearagón O.S.A., Huesca). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: .J. b.” A tergo, in m. m. s.: Regia salus 1092  Brescia, 1251 Sept. 20 Innocentius IV “dilecto filio magistro B. subdiacono et capellano nostro decano Patracen.” Mandate to dean of Patras212 to restore interdict in kingdom of Navarre. Dat. Brixie, XII kal. oct., pont. a. IX. “Cum nuper”

AC Pamplona, IV Epi. 1. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: vb(er) p. A tergo, in m. m. s.: + Ordo papalis + infra: littere altere(?) misse decano Patracen. Goñi Gaztambide, Cat. AC Pamplona, no. 585; ed. QP, no. 726 (reading Patras as Paris) 1093 VACANT 1094  Bologna, 1251 Oct. 17 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” To Master and friars of O.P.: although their privilege of immunity is ensured “ut exempti” they must submit to jurisdiction of others “ratione delicti seu contractus aut rei de qua agitur.” Dat. Bononie, XVI kal. nov., pont. a. IX. “Cum olim duxerimus” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 182/8 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: vb(er) p. (a) Vidimus by archbishop fr. Tello of Braga and bishop Blasius of Segovia, Rome, 1290 Apr. 15

AHN Clero, carp. 182/11

(b) Copy: AC Burgos, vol. 73, fol. 164 (Mansilla, Catálogo, no. 675) 210. No endorsements visible but on dorse inversus: epo concenensis. 211. The words “primo die dedicationis usque ad octo dies sequentes” are squeezed in. 212. Mag. Bernardus archbishop-elect of Naples by 1253 Jan.: QP, no. 835.

Innocent IV (1243–1254)  283 1095  Perugia, 1251 Dec. 13 INNOCENTIUS (IV)” venerabili fratri . . episcopo Valentin.” Indult for bishop and chapter of Valencia against papal provisions unless by specific exception to this grant. Dat. Perusii, id. dec., pont. a. IX. “Cum sicut asseris” – “concessionis”

(i) AC Valencia, 269. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Jac. Ro¯ A tergo, in m. m. s.: Virgo Clemens (ii) AC Valencia, 1321. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad. s.: p[er]a A tergo, in m. m. s.: Virgo Clemens (in script hand?) Reg. Olmos y Canalda, nos. 214–15 1096  Perugia, 1251 Dec. 20 Innocentius IV “venerabili fratri . . episcopo Civitaten.” Mandate to bishop of Ciudad Rodrigo to determine claim of bishop of Coimbra that, despite his entitlement by ancient custom to a third share of the estates of those buried in churches of his city and diocese, abbess and convent of Semide (“Semedi”; O.S.B.) withhold payments in respect of persons buried at their convent, and also injure him concerning tithes and other matters (“sup [sic] decimis et rebus aliis”). Dat. Perusii, XIII kal. jan., pont. a. IX. “Venerabilis frater noster”

IAN/TT, Cabido da Sé de Coimbra, 1a incorp., docs. eclesiásticos, mç. 2, no. 86. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: ro super plicam ad d.: Sıˉn. A tergo, in m. m. s. .: Pons limie Reg. PP, no. 415 1097  Perugia, 1251 Dec. 20 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Zamoren.” Mandate to bishop of Zamora in response to petition of bishop of Coimbra for apostolic solicitude in the matter of “compositio” arrived at in dispute between him and his chapter and Master and brothers of Temple in Portugal over episcopal rights in churches “de Polumbari, de Ega et de Redina,” which he asserts to be enormously damaging to his church. Should he find the complaint justified, the recipient is to restore status quo and determine the matter. Dat. Perusii, XIII kal. jan., pont. a. IX. “Sua nobis venerabilis”

IAN/TT, Cabido da Sé de Coimbra, 1a incorp., docs. eclesiásticos, mç. 2, no. 87. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: cor and two or three symbols abraded in ang. sup. d.: ro A tergo, in m. m. s.: Pons limie in media pagina ad s. (obscured by overwriting): corrigatur et vobis competentes etiam et con (. . .) aliter seu aliis iudi|cibus in regno Portugalie et littera convencionis si (ydon.) fuerit iuncta | cum littera pape Reg. PP, no. 416 1098  Perugia, 1251 Dec. 23 Innocentius IV “dilecto filio . . cantori Seguntin.” Indult, addressed to precentor of Sigüenza and valid for three years, preventing delegate, subdelegate “aut etiam conservator auctoritate litterarum sedis apostolice vel legatorum” from excommunicating or interdicting dean and chapter of Toledo. Dat. Perusii, X kal. jan., pont. a. IX. “Apostolice sedis benignitas”

AC Toledo, V.2.D.1.23. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: A. G. A tergo, in m. m. s.: magister Johannes Parm.

284  Innocent IV (1243–1254) 1099  Perugia, 1252 Jan. 2 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . decano et capitulo Tholetan.” Indult for dean and chapter of Toledo against papal provisions unless by specific exception to this grant. Dat. Perusii, IV non. jan., pont. a. IX. “Paci et tranquillitati” – “concessionis”

AC Toledo, A.6.G.1.9.213 Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Johannes Parm. A tergo, in m. m. s.: Johannes Parm. 1100  Perugia, 1252 Jan. 2 Innocentius IV “dilecto filio . . cantori Seguntin.” Appoints precentor of Sigüenza conservator of no. 1099. Dat. Perusii, IV non. jan., pont. a. IX. “Paci et tranquillitati”

AC Toledo, O.5.C.1.24. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Johannes Parm. A tergo, in m. m. s.: oblit. Ed. Fita BRAH 9 (1886), 34 (from AHN, Liber privilegiorum ecclesie Toletane, fol. 99v) 1101  Perugia, 1252 Jan. 4 Innocentius IV “venerabili fratri . . episcopo Dertusen.” Grants request of abbot and monastery of Benifassà214 (O.Cist., Tortosa diocese) for license to construct oratory in their Tortosa house “ad opus monachorum et conversorum ibidem morantium parrochialium et vicinarum ecclesiarum.” Dat. Perusii, II non. jan., pont. a. IX. “Ex parte dilectorum”

AHN Clero, carp. 422/7 (Benifaza O.Cist.) Bulla cum filo can. Recto in ang. sup. d.: Jo Ed. QP, no. 731215 1102  Perugia, 1252 Jan. 18 Innocentius IV “carissimo in Christo filio . . illustri regi Aragonum.” Urges king of Aragón to restore to church of Valencia tithes surrendered in settlement with late Bishop F(errer) of that church. Dat. Perusii, XV kal. feb., pont. a. IX. “Quia personam tuam”

AC Valencia, 1322. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: Virgo Clemens (script hand?) Reg. Olmos y Canalda, no. 216a 1103  Perugia, 1252 Jan. 18 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii S. Marie Regalis de Olgis, Cistercien. ordinis Burgensis diocesis.”216 Confirms “salubria et honesta” customs of abbess and convent of Las Huelgas de Burgos.

213. Attributed to Innocent III. 214. “. . . monasterii Bonifazan. . . .” 215. Reading “Dertusen.” as “Gerunden.” (Gerona). 216. Word “diocesis” deleted.

Innocent IV (1243–1254)  285 Dat. Perusii, XV kal. feb., pont. a. IX. “Sic regularis observantia” – “confirmationis”

AMon. Las Huelgas de Burgos, perg. 409 (olim leg. 9, no. 318). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Vin. A tergo, in m. m. s.: Petrus de deo Ed. Lizoain Garrido, no. 411 1104  Perugia, 1252 Jan. 18 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Palentin.” Appoints bishop of Palencia conservator of no. 1103.217 Dat. Perusii, XV kal. feb., pont. a. IX. “Sic regularis observantia”

AMon. Las Huelgas de Burgos, caja 25, exp. 03 (olim leg. 21, no. 788). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Vin. A tergo, in m. m. s.: Petrus de Deo Ed. Lizoain Garrido, no. 412 1105  Perugia, 1252 Jan. 18 Innocencius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Oloren.” Mandate to bishop of Oloron to recover property of Montearagón “alienata . . . illicite vel distracta.” Dat. Perusii, XV kal. feb., pont. a. IX. “Dilectorum filiorum”

AHN Clero, carp. 643/14 (Montearagón O.S.A., Huesca). Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: bo super plicam ad s.: Jo. S. A tergo, in med. m. s.: Guillelmus de Sta [——]218 1106  Perugia, 1252 Feb. 13 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . priori, preposito et conventui monasterii Montis Aragon. ad Romanam ecclesiam nullo medio pertinentis O.S.A. Oscen. dioc.” To prior, provost, and convent of Montearagón granting exemption from repayment of debts incurred unless they can be proved to have been incurred for the benefit of that church and its members.219 Dat. Perusii, id. feb., pont. a. IX. “Indempnitati ecclesie” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 643/15 (Montearagón O.S.A., Huesca). Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: Jo super plicam ad d.: Vb. p(er). A tergo, in m. m. s.: Mirabilia 1107  Perugia, 1252 Feb. 13 Innocentius (IV) “universis Christifidelibus presentes litteras inspecturis.” Forty-day indulgence for assistance to Valencia Dominicans in completing their buildings. Dat. Perusii, id. feb., pont. a. IX. “Quoniam ut ait”

AHN Clero, carp. 3255/10 (S. Domingo O.P., Valencia). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: a.s. A tergo, in m. m. s.: Predicatorum 217. “Burgensis diocesis” overwritten, “Burgensis urbis” in text. 218. Possibly Guillermo prior of S. María de Cornellá, apostolic proctor of Montearagón: Durán Gudiol, Montearagón, 145. 219. “. . . nisi legitime probatum fuerit ea in utilitatem ipsius ecclesie ac dictorum membrorum legitime redundasse minime teneamini.”

286  Innocent IV (1243–1254) C 1108  Perugia, 1252 Feb. 23 Vidimus of INNOCENTIUS (IV) “Dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis: Justis petentium – concessionis,”220 by “B[ernardus] Johannini canon. Agathen. causarum camere domini pape generalis auditor . . . et sigillo camere domini pape ad causas fecimus appensione muniri.”

Orvieto, 1282 Nov. 21; verified by Guillelmus Martini de Narbone imperial notary: AHN Sellos, carp. 96/26 (Poblet O.Cist.)

C 1109  Perugia, 1252 Feb. 26 Vidimus of INNOCENTIUS (IV) “Dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis: Cum nuper duxerimus.” Concession that recent constitution regarding response to summons of ordinaries was not to detriment of Cistercian privileges.221

(a) By “Bernardus Johannini can. Agathen. causarum camere domini pape auditor” “quasdam litteras fel. rec. domini Innocentii IV vera bulla et filo serico bullatas . . . et sigillo camere domini pape ad causas fecimus appensione muniri.”

Orvieto, 1282 Aug. 24; AHN Sellos, carp. 96/24 (Poblet O.Cist.)

(b) As (a) Orvieto, 1282 Aug. 26

AHN Sellos, carp. 100/7 (Poblet O.Cist.)

(c) By “Mag. Bernardus Johannini can. Agathen. causarum camere d. pape generalis.”: Orvieto, 1282 Aug. 24

Witnessed Constantius Pallarolus de Frusinone, public notary: AHN Clero, carp. 3670/17 (Piedra O. Cist., Zaragoza)

1110  Perugia, 1252 Mar. 3 Innocentius IV “dilecto filio . . decano Çamoren.” Mandate to dean of Zamora to hear and determine complaint of archbishop of Braga that rectors of churches of S. Maria de Idães, S. Veríssimo de Lagares, S. Salvador de Lousada, S. Miguel de Taíde, and rectors of other churches (“. . . S. Marie de Ydiaco, S. Vereximi de Lagares, S. Salvatoris de Lousada, S. Michaelis de Thaydi et quarundam aliarum ecclesiarum rectores Bracaren. dioc.”) refuse him visitation payments. Dat. Perusii, V non. mart., pont. a. IX. “Venerabilis frater noster”222

AD Braga, Gav. das Propriedades e Rendas da Mitra, no. 28. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: JG super plicam ad d.: baf. m. A tergo, in m. m. s.: + lamecum + Reg. PP, no. 419

220. As no. 792. 221. As no. 1079. Cf. P. 14222a; PP, no. 410a (this date). 222. Another mandate of the same date (AD Braga, Livro das Cadeias, no. 28) directed the dean of Zamora to hear and determine the complaint of archbishop of Braga that abbots of Lomar O.S.B., Santiago de Vila Seca, S. Lourenço de Alvelos and Fornelos, and rectors of other churches were refusing him such payments: ed. Costa, O Bispo D. Pedro, I, 463, who accords it the same signatura (AD Braga, Gav. das Propriedades e Rendas da Mitra, no. 28) as this.

Innocent IV (1243–1254)  287 1111  Perugia, 1252 Mar. 5 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . electo et capitulo Corduben.” Indult for bishop-elect and chapter of Córdoba against papal provisions unless by specific exception to this grant. Dat. Perusii, III non. mart., pont. a. IX. “Desideriis vestris” – “concessionis”

BC Córdoba, caj. L, no. 21. Bulla dep.223 Text in BC Córdoba, Libro de las Tablas, fol. 2r; reg. QP, no. 752 (from Nieto Cumplido, Corpus Mediævale Cordubense, no. 393) 1112  Perugia, 1252 Mar. 5 INNOCENTIUS (IV) “dilecto filio Lupo Corduben. electo.” Indult for Lope, bishop-elect of Córdoba, against imposition of canonical sentences by papal delegate vel sim., unless by special mandate of S.R.E. and specific exception to this grant. Dat. Perusii, III non. mart., pont. a. IX. “Meritis tue” – “concessionis”

BC Córdoba, caj. M, no. 122. Membrana mutila.224 Bulla dep. Text in BC Córdoba, Libro de las Tablas, fol. 1v; reg. QP, no. 748 (from Nieto Cumplido, Corpus Mediævale Cordubense, no. 397) 1113 VACANT 1114  Perugia, 1252 Mar. 5 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Giennensi.” Bishop of Jaén appointed conservator of no. 1113. Dat. Perusii, III non. mart., pont. a. IX. “Desideriis dilectorum”

BC Córdoba, caj. M, no. 121. Bulla dep., extat filum can.225 Text in Libro de las Tablas, fol. 1v–2; reg. QP, no. 750 (from Nieto Cumplido, Corpus Mediævale Cordubense, no. 390) C  1115  Perugia, 1252 Mar. 5 Copy (13th-cent.) of “Licet is”: forty-day indulgence for penitents visiting chapel of S. Blaise in Córdoba cathedral.

BC Córdoba, Libro de las Tablas, fol. 2r

C  1116  Perugia, 1252 Mar. 5 Copy (13th-cent.) of “Dilecti filii”: mandate to bishop of Jaén at request of Lupus, bishopelect of Córdoba to seek to recover “castra, villas et alia bona” illicitly abstracted from episcopal mensa.

BC Córdoba, Libro de las Tablas, fol. 2r

223. Ruinous condition; damaged and eroded passim. Largely illegible. 224. Ruinous condition; largely illegible. 225. Holes at lines 1 and 5/11 and faded.

288  Innocent IV (1243–1254) C 1117  Perugia, 1252 Mar. 5 Copy (13th-cent.) of “Meritis devotionis” granting Lupus, bishop-elect of Córdoba protection against canonical sentences of delegates or subdelegates of S.R.E. unless by express exception to this indult.

BC Córdoba, Libro de las Tablas, fol. 1v

C 1118  Perugia, 1252 Mar. 5 Copy (13th-cent.) of “Meritis devotionis.” Mandate to bishop of Jaén as conservator of no. 1117.

BC Córdoba, Libro de las Tablas, fol. 1v

C 1119  Perugia, 1252 Mar. 5 Copy (13th-cent.) of “Licet is”: forty-day indulgence for penitents visiting Córdoba cathedral on Feasts of Nativity of B.V.M. and SS. Peter and Paul.

BC Córdoba, Libro de las Tablas, fol. 4r

C 1119a  Perugia, 1252 May 3 Copy (14th-cent.) of “Quoniam ut ait”: hundred-day indulgence for financial help with conversion of Córdoba mosque to cathedral.

BC Córdoba, Libro de las Tablas, fols. 4v–5r

1120  Perugia, 1252 May 6 Innocentius IV “dilecto filio S. electo Toletan.” At behest of bishop of Palencia, mandate to archbishop-elect of Toledo to provide adequate benefice in church of Toledo for Ferrinus cleric of Toledo, familiaris of late Archbishop G[utierre] of Toledo. Dat. Perusii, II non. maii, pont. a. IX. “Ab etate tenera”

AC Toledo, I.9.A.1.58. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: J. V. A tergo, in m. m. s.: Petru[s . . .d]eria 1121  Perugia, 1252 May 7 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Giennen.” Mandate confirming settlement of conflict between bishop and chapter on the one hand and on the other “consilium civitatis Corduben. . . . super iuribus, libertatibus et aliis diversis articulis,” previously referred to Cardinal Gil Torres but now resolved by “amicabilis compositio” of the parties. Dat. Perusii, non. maii., pont. a. IX. “Ex parte venerabilis”

BC Córdoba, caj. P, no. 35. Membrana mutila.226 Bulla dep. Recto, in ang. sup. . d.: J R super plicam ad d.: p. g.(?) A tergo, in m. m. s.: Corduba Text in BC Córdoba, Libro de las Tablas, fols. 3v–4r; reg. QP, no. 765 (from Nieto Cumplido, Corpus Mediævale Cordubense, no. 403)

226. Three tears on right margin.

Innocent IV (1243–1254)  289 1122  Perugia, 1252 May 22 INNOCENTIUS IV “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis capitulo Burgen.” Confirms constitutions of Cardinal Gil Torres for bishop and chapter of Burgos [1252 Apr. 13]. Dat. Perusii, XI kal. jun., pont. a. IX. “Apostolici dignitas” – “confirmationis”

(i) AC Burgos, vol. 62.i, fol. 108. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Jac. p. A tergo, in m. m. s.: dns Egidius cardinalis |R/227 (ii) AC Burgos, vol. 62.i, fol. 108; second exemplar lacking chancery marks Reg. Mansilla, Cat. Burgos, no. 678 1123  Perugia, 1252 May 22 Innocentius IV “dilectis filiis . . decano Burgen. . . Vallisposite et . . de Palentiola archidiaconis in ecclesia Burgen.” Charges dean and archdeacons of Valpuesta and Palenzuela (Burgos) with execution of constitutions of that church. Dat. Perusii, XI kal. jun., pont. a. IX. “Apostolici dignitas”

(i) AC Burgos, vol. 62.i, fol. 109. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: erased. A tergo, in m. m. s.: Dns Egidius cardinalis |R/ (ii) AC Burgos, vol. 7.i, fol. 371. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Jac. p. A tergo, in m. m. s.: Dns Egidius cardinalis |R/ (iii) AC Burgos, vol. 10, fol. 400. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Jac. p. A tergo, in m. m. s.: Dns Egidius cardinalis | R/ Reg. Mansilla, Cat. Burgos, no. 679; Reg. Mansilla, Iglesia castellano-leonesa, 369–70 1124  Perugia, 1252 May 27 Innocentius (IV) “dilectis filiis . . cantori et . . sacriste Tutelane ecclesie.” Mandate to determine querela of “universitas clericorum” of Calahorra and Jews concerning tithes. Dat. Perusii, VI kal. jun., pont. a. IX. “Dilecti filii universitas”

AC Calahorra, 310; Plica resecata Ed. Cantera, “La judería de Calahorra,” 75–76 1125  Perugia, 1252 Jun. 17 Innocentius IV “venerabili fratri . . episcopo Secobien.” Mandate to bishop of Segovia to oblige Jews of Segovia to obey Lateran decree by displaying distinctive signs. Dat. Perusii, XV kal. jul., pont. a. IX. “Licet in sacro”

AC Segovia, 5–8. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: pl� s.228 A tergo, in m. m. s.: + Magr Aprilis + | vii flo. Photo in Las Edades del Hombre (1990) no. 383; ed. Villar García, no. 150; reg. Herrero, no. 333

227. Ed. Mansilla, Iglesia castellano-leonesa, 359–69, noting existence of “interesting” differences between registered text of constitutions (Reg. Inn. IV, 5723 dated 1252 May 31) and that in (i) and (ii) and promising a study of the subject which seems not to have eventuated. 228. Or pl= e.

290  Innocent IV (1243–1254) 1126  Perugia, 1252 Jun. 24 INNOCENTIUS IV “dilectis filiis . . abbati et conventui S. Ysidori Legionen. ad Romanam ecclesiam nullo medio sicut dicitur pertinentes (sic) O.S.A.” Forty-day indulgence for penitent and shriven visitors to church of S. Isidoro (“in qua prout asseritis corpus b. Ysidori requiescit”) on his feast-day. Dat. Perusii, VIII kal. jul., pont. a. IX. “Licet is”229

Arch. S. Isidoro de León, 13. Bulla cum filo ser. Not noticed in Martín López 1127  Perugia, 1252 Jul. 5 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus militie Sancti Jacobi.” Confirmation for Master and brothers of Order of Santiago in possession of church of S. Spiritus de Maytin Salpen. (Salpi diocese) as conferred by Cardinal P. of S. Georgius ad Velum Aureum, papal legate in Sicily with text of collation and of investiture of fr. Bartholomeus, preceptor of Order in Italy (Adrie[?], 1251 Jul. 20). Dat. Perusii, III non. jul., pont. a. X. “Religionis vestre” – “confirmationis”

AHN, OO. MM. (Uclés), carp. 208.iii/1–2 (Sicilia). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: .a. s. 1128  Perugia, 1252 Jul. 5 Innocentius IV “venerabili fratri . . episcopo Troian.” Mandate to bishop of Troia to put Master and brothers of Order of Santiago in possession of church of S. Spiritus (no. 1127) on consideration of annual payment of census of one ounce of gold on feast-day of S. James.230 Dat. Perusii, III non. jul., pont. a. X. “Significarunt nobis”

AHN, OO. MM. (Uclés), carp. 208.iii/3 (Sicilia). Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: .P. B. C 1129  Perugia, 1252 Jul. 6 Executors’ copy (1253 Mar. 25) of mandate addressed “dilecto filio . . archidiacono de Aça in eccl. Oxomensi” to determine issues between Silos and “clerici S. Petri eiusdem ville.”

AM Silos, B–XXXVII, ed. Vivancos Gómez, Doc. de Silos, no. 141 1130  Perugia, 1252 Jul. 13 Innocentius IV “venerabilibus fratribus . . Oloren. et . . Ilerden. episcopis.” Mandate to implement sentence of Mag. Johannes of S. Germano in favor of bishop of Pamplona against King Teobaldo I of Navarra regardless of any privilege adduced by the latter. Dat. Perusii, III id. jul., pont. a. X. “Cum in causa”

AC Pamplona, III Epi. 38. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: renovetur ad ep[iscopu]m Calagurritan. ad d.: adeg. p(ar). A tergo, in m. m. s.: +ortus conclusus+ Reg. Goñi Gaztambide, Cat. AC Pamplona, no. 591; ed. QP, no. 985, with wrong year (a. XI) misinterpreted as 1254. 229. Line 5/10: silicet (for “scilicet”). 230. Cf. no. 1212.

Innocent IV (1243–1254)  291 1131  Perugia, 1252 Aug. 2 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri . . episcopo Seguntin.” In view of dire consequences for churches of his diocese, concession to bishop of Sigüenza whereby, for six years after expiration of current grants of tercias to king and infantes of Castile no church shall be so troubled by apostolic letters, albeit that they fail to make full and express mention of this indulgence.231 Dat. Perusii, IV non. aug., pont. a. X. “Sicut tua petitio” – “concessionis”

AC Sigüenza, pont. 22. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .b. m. A tergo, in m. m. s.: + Segobia + infra: Egidius Ed. Minguella, I, 571 C  1132  Perugia, 1252 Aug. 5 Copy (1253 Jul. 3) of mandate addressed “dilecto filio . . archidiacono de Aça in eccl. Oxomensi” to determine claim of monastery of Silos that clergy of S. Pedro de Silos have disregarded earlier agreement brokered by archdeacon of Lara.

AM Silos, B–XXVI: 3, ed. Vivancos Gómez, Doc. de Silos, nos. 142, 154

1133  Perugia, 1252 Aug. 13 INNOCENTIUS IV “dilecto filio S. electo Toletan.” Indult for S[ancho], elect of Toledo, against legatine sentences. Dat. Perusii, id. aug., pont. a. X. “Exigentibus”

AC Toledo, A.7.C.1.3a. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Johannes. A tergo, in m. m. s.: Magister Johannes Parmensis 1134  Perugia, 1252 Aug. 13 INNOCENTIUS IV “dilecto filio S. electo Toletan.” Indult for S[ancho], elect of Toledo, valid for three years, against delegates or conservatores. Dat. Perusii, id. aug., pont. a. X. “Exigentibus” – “concessionis”

AC Toledo, A.7.C.1.3. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad s.: ista est bulla nova ad d.: Johannes Parmensis. A tergo, in m. m. s.: Magister Johannes Parmensis 1135  Perugia, 1252 Aug. 13 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Segobricen.” Appointment of bishop of Segorbe as conservator of no. 1134. 231. “Sicut tua petitio nobis exhibita continebat ecclesie tue civitatis et diocesis pro quod partem decimarum earundem ecclesiarum luminaribus, ornamentis et fabrice deputatam carissimo in Christo filio nostro . . illustri regi Castelle ac Legionis et quibusdam eius filiis ad certum tempus iamdudum duximus concedendam, in luminaribus, ornamentis ecclesiasticis ac etiam reparatione defectum non modicum patiuntur, super quo petiisti predictis ecclesiis per sedem apostolicam provideri. Nos itaque tuis supplicationibus inclinati auctoritate tibi presentium indulgemus ut finito predicto tempore nullus predictarum ecclesiarum prelatus seu clerici partem decimarum huiusmodi alicui usque ad sex annos teneatur [overwritten] exhibere per litteras apostolicas que de indulgentia huiusmodi plenam et expressam non fecerit mentionem . . .”

292  Innocent IV (1243–1254) Dat. Perusii, id. aug., pont. a. X. “Exigentibus”

AC Toledo, A.7.C.1.3a bis. Bulla dep. Membrana mutila.232 Recto, super plicam ad d.: Johannes S. A tergo, in m. m. s.: Magister Johannes Parmensis 1136  Perugia, 1252 Aug. 16 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii S. Dominici de Silis O.S.B. Burgen. dioc.” Forty-day indulgence for fideles Christi visiting tomb of S. Dominic at Silos on his feast day. Dat. Perusii, XVII kal. sept., pont. a. X. “Loca sanctorum”

AM Silos, A–XXV.7. Bulla dep., extat filum ser. Membrana mutila.233 A tergo, in m. m. s.: Yspania Ed. Vivancos Gómez, Doc. de Silos, no. 143 1137  Perugia, 1252 Sept. 2 Innocentius (IV) “venerabilibus fratribus . . Calagurritan. et Tirasonen. episcopis.” Mandate requiring service of bishops of Calahorra and Tarazona as conservatores for S. Engracia (O.S.D., Pamplona). Dat. Perusii, IIII non. sept., pont. a. X. “Inundans malitia”

Olite, S. Engracia, 2.b.28. Bulla dep. Membrana mutila. A tergo, in m. m. s.: Minorum Ed. QP, no. 794; reg. Zubizarreta and Otero, no. b28 (misdated 1253) 1138  Perugia, 1252 Sept. 3 INNOCENTIUS (IV) “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii Sance Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” Indult exempting abbess and convent of S. Engracia (O.S.D., Pamplona) from summons “coram locorum ordinariis,” notwithstanding any statute to the contrary. Dat. Perusii, III non. sept., pont. a. X. “Cum olim duxerimus” – “concessionis”

Olite, S. Engracia, 2.b.29. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Jo. Ro. A tergo, in m. m. s.: Minorum Ed. QP, no. 796; reg. Zubizarreta and Otero (misdated 1253) 1139  Perugia, 1252 Sept. 17 INNOCENTIUS IV “universis Christifidelibus presentes litteras inspecturis.” One-year indulgence for visitors to Las Huelgas de Burgos and praying for souls of its royal founders. Dat. Perusii, XV kal. oct., pont. a. X. “Vite perennis gloria”

AMon. Las Huelgas de Burgos, leg. 7, no. 244. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad s.: J ad d.: a.f. A tergo, in m. m. s.: Abbas de Castro Ed. Lizoain Garrido, no. 439

232. Tear at bottom left affecting lines 10–12/12. 233. Right-hand side trimmed.

Innocent IV (1243–1254)  293 1140  Perugia, 1252 Sept. 17 INNOCENTIUS IV “universis Christifidelibus presentes litteras inspecturis.” Forty-day indulgence for visitors to Las Huelgas de Burgos “in festivitatibus singulis B.V.M.” Dat. Perusii, XV kal. oct., pont. a. X. “Vite perennis gloria”

AMon. Las Huelgas de Burgos, leg. 7, no. 248. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: a.f. A tergo, in m. m. s.: Abbas de Castro Ed. Lizoain Garrido, no. 440 1141  Perugia, 1252 Sept. 25 Innocentius IV “dilectis filiis . . archidiacono de Campis . . magistroscolarum et Sanctio Petri canonico Palentin.” Mandate at behest of bishop and chapter of Salamanca to archdeacon of Campos, magister scolarum, and Sancho Pérez canon of Palencia to induce iudices, etc., there to withdraw statutes injurious to church of Salamanca and causing the bishop, etc., to be summoned before king of Castile, incurring thereby expenses and damages. Dat. Perusii, VII kal. oct., pont. a. X. “Sua nobis”

AC Salamanca, 23/29. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: .P.B. A tergo, in m. m. s.: dominus deus sit benedictus infra: money jottings Ed. Guadalupe Beraza, I, no. 245 1142 VACANT 1143  Perugia, 1252 Oct. 11 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii S. Victoriani Assanien. in Suprarugia provintia O.S.B. ad Romanam ecclesiam prout dicitur nullo medio pertinentis Ilerden. dioc.” To abbot and convent of S. Victorián (O.S.B., Huesca diocese) granting exemption from repayment of debts other than those incurred “in utilitatem ipsius monasterii.” Dat. Perusii, V id. oct., pont. a. X. “Desideriis vestris” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 772/10234 (S. Victorián O.S.B., Huesca). Bulla dep., extat filum ser. Recto, in ang. sup. d.: c | Jo super plicam ad d.: Ja. Nar. A tergo, in m. m. s.: Petrus de Anagnia infra: Berengarius Gerardi inferius: frater Gerardus Simonis procurator [abbatis et conventus?] SB 2101 1144  Perugia, 1252 Oct. 15 Innocentius (IV) “universis Christifidelibus presentes litteras inspecturis.” Grants indulgence of year and forty days for visitors to Seville cathedral “in die anniversarii dicti regis (scil. Fernandi III) annuatim.” Dat. Perusii, id. oct., pont. a. X. “Licet omnipotens”

AC Sevilla, 11.064 (olim 175/26). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad s.: ant A tergo, in m. m. s.: Rex Castelle Ed. Fita, BRAH 9 (1886), 35–36, from Burriel, Memorias Fernando III, 207 234. Recte 772/8?

294  Innocent IV (1243–1254) 1145  Perugia, 1252 Oct. 21 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii S. Victoriani Assanien. in Suprarugia provincia O.S.B. ad Romanam ecclesiam prout dicitur nullo medio pertinentis Ilerden. dioc.” Confirms all privileges papal and royal of S. Victorián O.S.B. (Huesca diocese). Dat. Perusii, XII kal. nov., pont. a. X. “Justis petentium” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 772/9 (S. Victorián O.S.B., Huesca). Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: am super plicam ad d.: J. Sy?. A tergo, in m. m. s.: + | Petrus de Anagnia | + 1146  Perugia, 1252 Nov. 23 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis capitulo Calagurritan.” Confirms statutes of Cardinal Gil Torres for bishop and chapter of Calahorra. Dat. Perusii, IX kal. dec., pont. a. X. “Que de speciali” – “confirmationis”

AC Calahorra, 311. Bulla dep., extat filum can.; plica resecata ad d. Recto, in m. s. versus s.: R/ super plicam ad d.: .J. A tergo, in m. m. s.: illeg. R/script Ed. Mansilla, Iglesia castellano-leonesa, 371–77 (from RV 22), misdated (a) Vidimus (undated) by R. Eximini dean and chapter of Calahorra for Petrus Sarraceni dean of Burgos, conservator of statutes

AC Burgos, vol. 27, fols. 4r–8v, whence Mansilla, Cat. Burgos, no. 682

1147  Perugia, [1253 Jan.] 2 Innocentius IV “dilecto filio . . cantori Seguntin.” Mandate to precentor of Sigüenza at behest of dean and chapter of Toledo, to ensure that Jews purchasing land pay tithes. Dat. Perusii, IV non. [jan.]., pont. a. X.235 “Precibus dilectorum”

AC Toledo, I.7.I.1.2. Membrana mutila. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Johannes Parmen. 1148  Perugia, 1253 Jan. 3 Innocentius (IV) “venerabilibus fratribus . . Oloren. et Ilerden. episcopis.” Mandate to bishops of Oloron and Lleida to enforce sentences against King Teobaldo of Navarre. Dat. Perusii, III non. jan., pont. a. X. “Cum in causa”

AC Pamplona, IV Epi 6. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: adeg. p(ar)m. A tergo, in m. m. s.: + Gladius acutus Reg. Goñi Gaztambide, Cat. AC Pamplona, no. 593; ed. QP, no. 835 1149  Perugia, 1253 Jan. 10 Innocentius IV “venerabili fratri . . archiepiscopo Tholetano” (sic). Mandate to archbishop of Toledo on complaint of bishops of Castile-León to proceed against those of archbishop’s city and diocese who are withholding tithes. Dat. Perusii, IV id. jan., pont. a. X. “Significantibus”

235. 1252 Jan. 2, anno IX, according to Toledo fichero.

Innocent IV (1243–1254)  295 AC Toledo, I.7.I.1.2b. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: archiepiscopus [Compostellanus] | episcopus Çamorensis 1150  Perugia, 1253 Jan. 17 Innocentius IV “dilecto filio . . officiali Trecen.” Mandate to official of Troyes (superceding earlier letter addressed “obedientiario S. Justi Lugdunensis cap. nostro”) that if S. elect of Toledo fails to repay Bonifacius Bonsignoris et socii within stipulated time he is to be excommunicated and after two months suspended and summoned to Rome. Dat. Perusii, XVI kal. feb., pont. a. X. “Sua nobis”

AC Toledo, X.1.F.2.2.236 Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: ant. A tergo, in m. m. s.: Bonifatius 1151  Perugia, 1253 Jan. 21 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri . . episcopo Astoricen.” Indult for bishop of Astorga prohibiting papal provisions to see of Astorga “in quibus tu deputatus non fueris executor.” Dat. Perusii, XII kal. feb., pont. a. X. “Et tua supplex” – “concessionis”

AD Astorga, Cámera, carp 3, n. 64. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Sin. A tergo, in m. m. s.: P. de Deo Ed. QP, no. 842; Cavero et al., no. 75 1152  Perugia, 1253 Feb. [20] INNOCENTIUS (IV) “dilecto filio fratri Pelagio Petri magistro ordinis Militie Sancti Jacobi.” Indulgence to Pelayo Pérez, Master of Order of Santiago, exempting him from summonses by papal letters beyond two days from Cuenca unless such letters declare their exception from this indulgence. Dat. Perusii, [X] kal. mart., pont. a. X. “Meretur tue devotionis” – “concessionis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 3.i/4. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: G. Vercell. A tergo, in m. m. s.: frater Hugolinus, fig. 14 1153  Perugia, 1253 Feb. 20 Innocentius (IV) “dilecto filio . . thesaurario Tolletan.” To treasurer of Toledo, conservator of no. 1152. Dat. Perusii, X kal. mart., pont. a. X. “Meretur tue devotionis” – “concessionis”237

AHN, OO. MM. (Uclés), 3.i/5. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: G. Vercell. A tergo, in m. m. s.: frater Hugolinus, fig. 14a C  1154  Perugia, 1253 Feb. 22 Copy (13th-cent.) of “Licet is”: forty-day indulgence for penitents visiting Córdoba cathedral on any of the four feast days of B.V.M.

BC Córdoba, Libro de las Tablas, fol. 2v 236. Filed with material for see of Sigüenza perhaps because Bishop Pedro (II) of Sigüenza is Sancho’s agent and letter has been recovered by him on settlement. 237. “. . . Quocirca discretioni tue per apostolica scripta mandamus quatinus non permittas dictum Pelagium contra concessionis nostre tenorem super hiis ab aliquibus indebite molestari . . .”

296  Innocent IV (1243–1254) 1155  Perugia, 1253 Feb. 25 Innocentius IV “dilecto filio . . electo Toletan.” Confirmation of grant (here transcribed) of Cardinal Gil Torres in favor of Mag. Guillelmus magister scolarum of Parma, vice-chancellor of the Roman Church. Dat. Perusii, V kal. mart., pont. a. X. “Cum dilectus”

AC Toledo, O.9.B.2.73. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: al. p(ar) Ed. QP, no. 876 (from RV 22) 1156  Perugia, 1253 Mar. 28 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . priori et conventui monasterii S. Marie de Ortis Praemonstraten. ordinis Segobien. dioc.” Apostolic protection “specialiter autem de Villa Nova de Toçara, de Sernadi, grangias terras et possessiones” for Los Huertos (O.Praem., Segovia diocese). Dat. Perusii, V kal. apr., pont. a. X. “Sacrosancta Romana ecclesia” – “protectionis et confirmationis”

AHN Clero, carp. 1977/6 (Los Huertos O.Praem., Segovia). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: G. S. A tergo, in m. m. s.: Mandilo 1157  Perugia, 1253 Apr. 9 Innocentius (IV) “dilecto filio . . abbati de Vite Praemonstraten. ordinis Oxomen. dioc.” Mandate to abbot of La Vid (O.Praem., Burgos diocese) to attend to reformation “in head and members” of monastery of S. Maria de Huerta (Osma diocese). Dat. Perusii, V id. apr., pont. a. X. “Cum dilecti”

AHN Clero, carp. 380/9 (La Vid O.Praem., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: .N. A tergo, in m. m. s.: Soria 1158  Perugia, 1253 Apr. 13 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Benifaçan Cistercien. ordinis Dertusen. dioc.” Indult exempting convent of Benifassà O.Cist. (Tortosa diocese) from responding to summonses affecting their liberties and immunities “coram locorum ordinariis,” notwithstanding apostolic statute to the contrary. Dat. Perusii, id. apr., pont. a. X. “Cum olim” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 422/8 (Benifaza O.Cist., Castellón). Bulla dep. Recto, in m. m. s.: verba deleta in ang. sup. d.: a super plicam ad d.: .a.s. A tergo, in m. m. s.: verba deleta Ed. QP, no. 889 1159  Perugia, 1253 Apr. 28 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . priori et conventui monasterii S. Marie de Ortis Praemonstraten. ordinis Segobien. dioc.” Indult to monastery of Los Huertos (O.Praem., Segovia diocese) to retain property of new recruits to Order, “exceptis feudalibus.”

Innocent IV (1243–1254)  297 Dat. Perusii, V kal. apr., pont. a. X. “Devotionis vestre” – “concessionis”238

AHN Clero, carp. 1977/7 (Los Huertos O.Praem., Segovia). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: G. S. A tergo, in m. m. s.: Mandilo 1160  Assisi, 1253 May 10 Innocentius IV “venerabili fratri . . episcopo Salmantin. License to bishop of Salamanca to absolve clerics of his diocese who have received holy orders or celebrated while excommunicate or suspended. Dat. Assisii, VI id. maii, pont. a. X. “Tua nobis”

AC Salamanca, caj. 23/57. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: .alex. Ed. Beltrán de Heredia, I, 319; Guadalupe Beraza et al., I, no. 248 1161  Assisi, 1253 May 21 Innocentius IV “venerabili fratri . . episcopo Dertusen.” License to bishop of Tortosa at behest of abbot and monastery of Benifassà for their granges of Borriana de Albar and Ballestar to have chapels “cum . . . a matrice ecclesia adeo sint remote.” Dat. Assisii, XII kal. jun., pont. a. X. “Dilecti filii . . abbas”

AHN Clero, carp. 422/9 (Benifaza O.Cist., Castellón). Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: .a.s. A tergo, in m. m. s.: Cesar Augusta SB 2152; ed. QP, no. 895 1162  Assisi, 1253 May 30 INNOCENTIUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii Sancte Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” Exemption for abbess and convent of S. Engracia (O.S.D., Pamplona) from payment of tithes on lands and flocks. Dat. Assisii, III kal. jun., pont. a. XI. “Justis petentium” – “inhibitionis”

Olite, S. Engracia, 2.b.30 (olim H2). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: .a.s. A tergo, in ang. sup. s.: J in m. m. s.: B. de Benevento Ed. QP, no. 899; reg. Zubizarreta and Otero, b30 (misdated 1253) 1163  Assisi, 1253 Jul. 28 Innocentius (IV) “dilecto filio . . decano Çamoren.” Mandate to dean of Zamora to determine complaint of archbishop of Braga that rectors and clergy of fifty-three named churches and others of Braga diocese refuse him payment of catedraticum, synodaticum, annual census, tithes, rents, and other dues. Dat. Assisii, V kal. aug., pont. a. XI. “Sua nobis venerabilis”

AD Braga, Gav. Concílios e Sínodos, no. 4. Bulla dep. Recto, in m. ad s.: innovetur sub eodem iudice super plicam ad d.: An. Or. A tergo, in m. m. s.: Pinellum infra circa foramina ad s.: C. de ista littera fiant due ad diversos iudices Ed. Costa, O Bispo D. Pedro, I, 463–64; reg. PP, no. 428 238. As no. 830.

298  Innocent IV (1243–1254) 1164  Assisi, 1253 Sept. 19 Innocentius (IV) “dilecto filio . . archidiacono de Ripa de Oruego in ecclesia Asturicen.” Mandate to archdeacon of “Ripa de Oruego”239 (Astorga diocese) to act as conservator for archbishop and chapter of Braga against raptores ecclesiarum for five years. Dat. Assisii, XIII kal. oct., pont. a. XI. “Quia nonnulli”

AD Braga, Gav. Privilégios e Honras do Cabido, no. 3. Bulla dep., extat filum can. Recto, in m. m. s.: innovetur ad decanum astoricen.240 in ang. sup.ad d.: R super plicam ad d.: Io Sub. A tergo, in m. m. s.: Benedictus (Deus) infra ad d.: consideranda quod addatur clausula non obstante si alicui concessum est a sede apostolica quod non possit interdici vel excommunicari infra: etiam ?cautiones fiat eis infra ad d.: (not curial) contra ecclesias dioc. Bracaren. super cathedratico deçimis censibus mortuariis procurationibus et rebus aliis. Debent esse due. Fiant quando opportunius (lighter ink) Non fiant quoniam non potuimus habere. Reg. PP, 431 1165  Assisi, 1253 [May–Sept.] “Hoc est translatum bene et fideliter factum241 VI non. jul. anno 1295 sumptum a quodam privilegio papali sigilli plumbeo pendenti sigillato cum filo serico rubeo et croceo cuius tenor talis est:” INNOCENTIUS . . . DILECTIS FILIIS . . PRIORI ET FRATRIBUS HEREMITIS IN ULTRAMONTANIS PARTIBUS CONSTITUTIS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS IN PERPETUAM MEMORIAM. Solemn privilege for S. Agustín O.S.A., Valencia. (R) Ego INNOCENTIUS etc. (BV) Subscribunt 10 cardinales: Rainaldus Ostien. et Velletren. ep.; Jacobus Portuen. et S. Rufine ep.; Stephanus Prenestin. ep. || Stephanus S. Marie Transtiberim tit. Calixti presb. card.; fr. Johannes tit. S. Laurencii in Lucina presb. card. || Riccardus S. Angeli diac. card.; Johannes S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Octovianus (sic) S. Marie in Via Lata diac. card.; Petrus S. Georgii ad Velum Aureum diac. card.; Willelmus S. Eustachii diac. card. Dat. Assisii per manum mag. Guillelmi magistrocolarum [Parmensi]242 dominice anno M.CC.L.III, pont. vero d. INNOCENTII pp. IIII anno decimo. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AHN Clero, carp. 3135/1 (Agustinos Calzados, S. Agustin, Valencia) 1166  Rome, Lateran, 1253 Oct. 21 Innocentius (IV) “venerabili fratri episcopo et dilectis filiis . . priori fratrum Predicatorum Zamoren.” License for bishop and prior of Dominicans of Zamora convent to absolve clergy excommunicated for non-payment of vicesima for Holy Land with details of payment to be submitted to Holy See. Dat. Laterani, XII kal. nov., pont. a. XI. “Petitio tua frater”

239. Recte Orbigo? 240. Perhaps because there was no archdeaconry of “Ripa de Oruego.” 241. And as to the text very skillfully. Authenticated by R. Caperii canon of Lleida “et officialis Valentinus.” Other particulars largely illegible. Another copy at AHN Clero, carp. 3135/2. 242. Tear in document.

Innocent IV (1243–1254)  299 AC Zamora, 11/1/4. Bulla dep. Recto in m. m. versus s.: Reddatur bullata camerario super plicam ad d.: And. S A tergo, in m. m. s.: Helias Zamoren Reg. Lera, 592; ed. QP, no. 924 1167  Rome, Lateran, 1253 Oct. 30 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . priori et capitulo ecclesie Seguntin.” Grant to prior and chapter of Sigüenza of forty-day indulgence for visitors to Sigüenza cathedral on Feasts of SS. Sacerdos and Liberata. Dat. Laterani, III kal. nov., pont. a. XI. “Loca sanctorum”

AC Sigüenza, pont. 23. Bulla dep. Recto, in ang. sup. s.: elongated Y Plica resecata. A tergo, in m. m. s.: + Gaudete iusti + Ed. Minguella, I, 323–24243 1168  Rome, Lateran, 1253 Nov. 3 Innocentius (IV) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis ac dilectis filiis abbatibus prioribus prepositis decanis archidiaconis archipresbiteris et aliis ecclesiarum prelatis earumque capitulis et conventibus seu collegiis tam exemptis quam non exemptis ac patronis, clericis seu laicis presentes litteras inspecturis.” New norms for provision to benefices. Dat. Laterani, III non. nov., pont. a. XI. “Postquam regimini”

AC Palencia, arm. 2, leg. 1, no. 59 (156). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: .Ja. Nar. A tergo, in m. m. s.: Guillelmus de Vinariis (a) Copy: AC Santiago de Compostela, Tumbillo . . . privilegios, concordias, constituciones, no. 12, fols. 112r–113v 1169  Rome, Lateran, 1253 Nov. 3 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis decano et capitulo Segobien. ac prelatis ecclesiarum et patronis clericis seu laicis per Segobien. civitatem et diocesim constitutis.” Text of “Postquam regimini” – “editum a nobis de novo statutum de verbo ad verbum fecimus annotari, cuius tenor talis est”: Innocentius . . . “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis ac dilectis filiis abbatibus prioribus prepositis decanis archidiaconis archipresbiteris et aliis ecclesiarum prelatis, earumque capitulis et conventibus seu collegiis tam exemptis quam non exemptis ac patronis clericis seu laicis presentes litteras inspecturis.” Dat. Laterani, III non. nov., pont. a. XI. “Editum a nobis”

AC Segovia, 5–12.244 Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Ansel(mus) A tergo, in m. m. s.: Petrus Roderici Reg. Herrero, no. 346; ed. Villar García, no. 154 (garbled, misdated, and with numerous errors), whence QP, no. 928

243. See also no. 1083. 244. Line 27/29: “frater episcope ac filii decane” overwriting “decani.”

300  Innocent IV (1243–1254) 1170  Rome, Lateran, 1253 Dec. 19 Innocentius IV “dilecto filio . . archidiacono de Ripa de Oruego in ecclesia Asturicen.” Repeats no. 1164 with two emendations.245 Dat. Laterani, XIIII kal. jan., pont. a. XI. “Quia nonnulli”

IAN/TT, Mitra de Braga, mç. 3, no. 95. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: innovetur ad Matheum archidiaconum Astoricen. de Valdeories in ecclesia Astoricen.246 super plicam ad d.: .b. f. A tergo, in m. m. s.: Grecum in Latino Reg. PP, 432 1171  Rome, Lateran, 1254 Jan. 27 INNOCENTIUS IV “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis capitulo eccl. Salamantin.” Exemption for bishop and chapter of Salamanca from granting prebendal dignities, canonries, etc., on strength of papal letters unless they make exception to this indult. Dat. Laterani, VI kal. feb., pont. a. XI. “Exigentibus” – “concessionis”

AC Salamanca, caj. 23/73. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Jac. p (?) A tergo, in m. m. s.: Martinus Ed. Martín Martín et al., no. 124 (attrib. Innocent III); Guadalupe Beraza et al., I, no. 252 1172  Rome, Lateran, 1254 Jan. 27 Innocentius (IV) “Dilecto filio . . decano Astoricen.” Appointment of dean of Astorga as conservator of no. 1171. Dat. Laterani, VI kal. feb., pont. a. XI. “Exigentibus”

AC Salamanca, caj. 23/69. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Jo. Ro. A tergo, in m. m. s.: Martinus Ed. Martín Martín et al., no. 248; Guadalupe Beraza et al., I, no. 251 1173  Rome, Lateran, 1254 Jan. 29 Innocentius IV “dilecto filio . . electo Toletan.” License for archbishop-elect of Toledo to absolve prelates and clergy both regular and secular who have celebrated while excommunicated for non-payment of subsidy for Roman Church and empire of Constantinople and vicesima, “proviso ut ea que ab ipsis excommunicatis per te vel viros recipies supradictos ad domum militie Templi de Montepesulan. per viros fideles et cautos mittere non postponas et ipsam ibidem facias nomine nostro et ecclesie Romane deponi quantitatem eorum nobis quamcito poteris rescripturus, presentibus post annum minime valituros.” Dat. Laterani, IIII kal. feb., pont. a. XI.ª “Intelleximus”

AC Toledo, I.4.N.1.11a. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Tedi 1174  Rome, Lateran, 1254 Jan. 30 Innocentius (IV) “dilecto filio S. electo Toletan.” License for archbishop-elect of Toledo to dispense disobedient clerics and prelates of province. 245. (i) “. . . nos volentes ipsorum archiepiscopi et capituli” < “. . . nos volentes dictorum archiepiscopi et capituli”; (ii) clause added: “Non obstante si est aliquibus ad eadem sede indultum quod interdici, suspendi vel excommunicari non possint per litteras apostolicas que de indulto huiusmodi plenam et expressam ac de verbo ad verbum non fecerint mentionem.” 246. Valdeorres: an arciprestazgo of the archdeaconry of Bierzo.

Innocent IV (1243–1254)  301 Dat. Laterani, III kal. feb., pont. a. XI. “Exhibito”

AC Toledo, A.7.C.1.4. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: vb. p. A tergo, in m. m. s.: + Jacobus + 1175  Rome, Lateran, 1254 Feb. 15 Innocentius IV “dilecto filio . . priori Seguntin.” On complaint of dean and chapter of Toledo that Felipe, archbishop-elect of Seville, has obtained by apostolic grant, with dean of Palencia as executor, annual provision of seven hundred marks sterling from tercias of kingdom of Castile-León, and that executor has demanded from churches of city and diocese of Toledo seventy-four marks, four sol., five den. sterling, to be collected by the archdeacons,247 mandate to prior of Sigüenza to relieve dean and chapter, etc., of consequential burden. Dat. Laterani, XV kal. mart., pont. a. XI. “Dilectorum filiorum”

AC Toledo, V.2.D.1.15. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: l.p. A tergo, in m. m. s.: Uzeda + 1176  Rome, Lateran, 1254 Feb. 20 Innocentius (IV) “dilectis filiis . . Ulisbonen. . . Çamoren. et . . Lamecen. ecclesiarum cantoribus.” On bishop of Porto’s complaint that archbishop of Braga’s appropriation of church of S. Cruz de Riba-Douro and other monasteries and churches has been referred to Cardinal O(ttobono Fieschi) of S. Adriano as auditor, at his and his chapter’s request and report that archdeacons of Penela (Coimbra diocese), Covilhã (Guarda diocese), and precentor of Coimbra have been commissioned to collect witness evidence regarding allegations and mandate to precentors of Lisbon, Zamora, and Lamego to submit these depositions in written form to Roman Church together with depositions as to principal cause. Dat. Laterani, X kal. mart., pont. a. XI. “In causa”

Arq. Dist. Porto, Cabido da Sé do Porto, Livro 1672(14), K/26/4/5, cx.134, fol. 50. Bulla dep. Recto, in m. m. s.: X super plicam ad d.: .p.a. A tergo, in m. m. s.: Geraldus Portugalen. Reg. PP, no. 436 1177  Assisi, 1254 May 11 Innocentius (IV) “dilecto filio . . decano Çamoren.” On complaint of archbishop of Braga that, contrary to the statute of the general council, noble patrons of churches of his diocese and province kill and maim rectors and dilapidate and consume goods of their churches, mandate to dean of Zamora to proceed according to canon law, notwithstanding offenders’ enjoyment of apostolic protection from interdict, suspension, or excommunication, unless apostolic letters contain full and express mention of present indult. 247. “. . . decanus et capitulum supradicti ex eo metuentes ab eo executore indebite se gravari, quod de predicta provisione ecclesiis civitatis et diocesis Toletani plusquam eos pro rata contingeret imposuit et quia ex predictis tertiis carissimus in Christo filius noster . . rex Castelle absque onere percipit duas partes et de residuo tam pro eodem quam dictis duabus partibus sic deductis decimam partem ex integro recepit a longis retroactis temporibus, fabrica ecclesie Toletane et tantumdem illi qui tertias huiusmodi colligunt et usque ad divisionis tempus conservant et de hiis que remanent sacrista cuiuslibet ecclesie certam percipit portionem et solvitur pensio domus in qua predicte decime conservantur. Sicque nichil vel modico remanente de decimis supradictis nec in toto vel in parte possint vel debeant solvere, impositam eis de provisione huiusmodi portionem pro se ac clericis et laicis supradicte civitatis et diocesis, illis qui vellent appellationem ipsam fecerunt coram predictis electo et executore per procuratorem suum publice innovari nobis humiliter supplicantes ut providere sibi super hoc misericorditer curaremus . . .”

302  Innocent IV (1243–1254) Dat. Assisii, V id. maii, pont. a. XI. “Sua nobis venerabilis”

AD Braga, Gav. 1a das Igrejas, no. 2. Bulla dep. Recto, in m. m. s.: Innovetur sub eodem iudice et addatur si fieri potest quod ipso iure admittant ius patronatus secundum quod videtur dicere concilium Lateranense in ang. sup. d.: Io super plicam ad d.: T.a. A tergo, in m. m. s.: Portus infra: ?Copiarem (cancelled by X) reallm | Lañs contra(dicat) perempt(orie) in script(oria) et(iam) in aud(ientia) Reg. PP, no. 442 C 1178  Anagni, 1254 Jun. 13 Copy (in judicial littera citationis, Tuy, 1254 Oct. 4) of “Dilecto filio . . decano Tuden.: Venerabilis frater noster.” Mandate to dean of Tuy to hear and determine complaint of archbishop of Braga that Rodericus Johannis, sometime cleric of Braga, has deprived him of presentation to church of Canedo (Braga diocese).

AD Braga, Colecção Cronológica, pasta 2, no. 57; reg. PP, no. 443

1179  Anagni, 1254 Jun. 17 Innocentius (IV) “dilectis filiis . . archidiacono de Sabugali in ecclesia Civitaten. et . . Çamoren. ac . . Ulixbonen. cantoribus.” Mandate to archdeacon of Sabugal (Ciudad Rodrigo diocese), precentors of Zamora and Lisbon to take witness statements within six months of receipt in dispute between archbishop of Braga and bishop of Porto for Cardinal O(ttobono Fieschi) of S. Adriano, to whom issue had been referred as auditor (“super articulis quos idem cardinalis cum interrogatoriis partium earundem sub sigillo suo vobis transmittit inclusos”), and to implement whatever agreement the parties might reach. Anagnie, XV kal. jul., pont. a. XI. “In causis”

AD Braga, Gav. dos Arcebispos, no. 23. Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup.ad d.: Io super plicam ad d.: marc. A tergo, in m. m. s.: Iohannes Pinellum in med. pagina, inversa leguntur (not curial ): Commissio re (sic) inter archiepisco(pum) et episcopum Port(ugalen.) quibusdam iniuriis suspensionibus interdicti sententiis et appellationibus | Cassata quia fuit prima et ista cum additione de interdicti violatione et inferius per vos vel per alios. Ista est cassata. infra: Per hanc cartam (. . .) potest constare de processi|bus quod fecit Bracaren. archiepiscopus | contra episcopum Port. | Alia fuit missa cum iudice Civitaten. et ista prius cassata. infra (not curial ) [sic]: Ista est cassata | Ista est cassata248 Reg. PP, no. 444 1180  Anagni, 1254 Jun. 17 Innocentius (IV) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano et . . cantori Civitaten.” It has reached the pontiff’s knowledge that the bishop of Lisbon had claimed jurisdiction over rector and clergy of S. Maria de Alcazova, though they are exempt by privilege of apostolic see, and that priors of S. Jacobus and S. Justa (Coimbra diocese; prior of S. Cruz de Coimbra being legitimately excused) had found accordingly. Then, “simplicitate

248. For the differences between the two letters, cf. no. 1181: the present mandate adds “ac interdicti violatione” and corrects “qua” to “quam” (“Alioquin tam dicta ipsorum testium quam transcriptio instrumento (. . .) ad sedem apostolicam transmittatis).

Innocent IV (1243–1254)  303 ducti,” rector, etc., had sought arbitration of dean of Braga, Petrus Juliani canon of Braga and precentor of Lisbon, who, unlawfully (“per arbitrium (. . .) iniquum in enormem ipsius ecclesie lesionem et apostolice sedis preiudicium et gravamen”) had declared for bishop. If so, mandate to bishop, dean, and precentor of Ciudad Rodrigo to declare that arbitration null. Dat. Anagnie, XV kal. jul., pont. a. XI. “Ad nostram noveritis”

IAN/TT, Colegiada de S. Maria de Alcaçova de Santarém, mç. 15, no. 300. Membrana maculata. A tergo, in m. m. s.: Corvus Reg. PP, no. 445 1181  Anagni, 1254 Jun. 25 Innocentius IV “dilectis filiis .  . archidiacono de Sabugali in ecclesia Civitaten. et .  . Çamoren. ac . . Ulixbonen. cantoribus.” Repeats no. 1179, incorporating changes stipulated.249 Dat. Anagnie, VII kal. jul., pont. a. XI. “In causis”

AD Braga, Gav. dos Arcebispos, no. 86. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: J. G. A tergo, in m. m. s.: Geraldus Portugalen. Reg. PP, no. 448 1182  Anagni, 1254 Jul. 6 Innocentius IV “venerabilibus fratribus . . Seguntin. et . . Oxomen. episcopis.” Mandate to bishops of Sigüenza and Osma cancelling all papal privileges formerly granted to king of Navarre which might prevent proceedings against him. Dat. Anagnie, II non. jul., pont. a. XII. “Oblata nobis”

AC Pamplona, III Epi 42. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. s.: R/ super plicam ad d.: Tedi A tergo, in m. m. s.: + id Burdegalen. + | R/script | xxxi ca – anno xij Reg. Goñi Gaztambide, Cat. AC Pamplona, no. 603; Reg. Inn. IV, 7834 Ed. QP, no. 979 C  1183  Anagni, 1254 Jul. 7 Copy (Oct. 1256) of “Dilecto filio . . priori monasterii S. Martini de Castro, ordinis S. Augustini, Bracharen. dioc.: Conquestus est nobis.” Mandate to hear and determine complaint of Johannes Suerii rector of S. Maria de Castrello in Veiga that Johannes, chaplain of Alfonso X of Castile, and others in Tuy and Ourense dioceses, have deprived him of his church.

AD Braga, Gav. 1a das Igrejas, no. 202; reg. PP, nos. 452, 533

249. But by whom demanded? The Porto proctor? The differences between the two letters: (i) emendation of “que (. . .) super quibusdam suspensionis et interdicti sententiis et appellationibus vertuntur” to “que (. . .) super quibusdam suspensionis et interdicti sententiis ac interdicti violatione et appellationibus vertuntur”; (ii) correction of “qua” to “quam” (“Alioquin tam dicta ipsorum testium quam transcriptio instrumento . . . ad sedem apostolicam transmittatis”).

304  Innocent IV (1243–1254) 1184  Anagni, 1254 Jul. 11 INNOCENTIUS (IV) “universis Christifidelibus presentes litteras inspecturis.” Indulgence of twenty days for visiting tomb of Fernando III in Seville cathedral “qualibet die sabbati.” Dat. Anagnie, V id. jul., pont. a. XII. “Clare memorie Fernandus”

AC Sevilla, 11.064 (olim 175/27). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: Abam A tergo, in m. m. s.: + signum crucis + Ed. Fita, BRAH 9 (1886) 36 from Burriel, Memorias Fernando III, 209 1185  Anagni, 1254 Jul. 16 INNOCENTIUS IV “dilecte in Christo filie Mafalde regine relicte clare memorie .E. illustris Regis Castelle.” Concession protecting Queen Mafalda, relict of King Enrique of Castile, from sentences of excommunication and interdict unless they contain full and express exception from present indulgence. Dat. Anagnie, XVII kal. aug., pont. a. XII. “Exigentibus tue devotionis” – “concessionis”

IAN/TT, S. Maria de Arouca, gav. 1, mç. 4, no. 13. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: pe. vi. A tergo, in m. m. s. : Gradium X in lit(. .) (fig. 29a) Reg. PP, no. 455 1186  Anagni, 1254 Jul. 18 INNOCENTIUS IV “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis decano et personis ecclesie Aurien.” License at their behest for bishop, dean, and persons of church of Ourense to collate to vacant prebends in church “quibus onus sacerdotii est annexum” suitable persons “si que sint in sacerdotio constitute vel velint ad sacerdotium statutis temporibus promoveri,” saving the rights of those with expectatives there.250 Dat. Anagnie, XV kal. aug., pont. a. XII. “Meritis vestre” – “concessionis”

AC Ourense, Cuaderno de Uniones, 49. Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. versus s.: R/ super plicam ad d.: Tedi(?) A tergo, in ang. sup. s.: P. de Deo in med. pagina: R/ xlviii . . . an. XII QP, no. 987 (from RV 23) 1187  Anagni, 1254 Jul. 18 INNOCENTIUS (IV) “dilectis filiis . . priori et capitulo eccl. Cesaraugustan. O.S.A.” Concession to prior and chapter of Zaragoza confirming earlier papal privileges that Zaragoza dignities and benefices be awarded only to regular canons and stating that recent grant by bishop of Zaragoza of archdeaconry of Belchite to Infante Sancho of Aragón is not to be accounted prejudicial to capitular rights in posterum. Dat. Anagnie, XV kal. aug., pont. a. XII “Religionis vestre” – “concessionis”

AC Zaragoza.251 Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Abam. Sen.| La(n).m A tergo, in m. m. s.: Peregrinus | R/ L. cap. anno XII Ed. QP, no. 988 (from RV 23); Canellas, Cartularios, no. 1131 (from Cartulario Grande) 250. “. . . si hii qui in ecclesia ipsa vacaturas expectant [RV 23, fol. 150: spectant] noluerint vel nequierint ad huiusmodi ordines promoveri quibus utique per hoc quo ad aliarum assecutionum prebendarum preiudicium aliquod volumus generari.” 251. Inspected in 1975, subsequently mislaid.

Innocent IV (1243–1254)  305 1188  Anagni, 1254 Aug. 3 INNOCENTIUS IV “dilecto filio S. electo Toletan.” License for Sancho archbishop-elect of Toledo to use mitre before his consecration. Dat. Anagnie, III non. aug., pont. a. XII. “Exigentibus” – “concessionis”

AC Toledo, A.7.C.1.5. Bulla cum filo ser. Recto, in m. s. versus s.: R/ super plicam ad d.: .f. A tergo, in m. m. s.: Johannes Parmensis | R/. lxxxv cap. | electus Toletanus Ed. QP, no. 999 (from RV 23) 1189  Anagni, 1254 Aug. 5 Innocentius (IV) “dilecto filio . . electo Toletan.” License to archbishop-elect of Toledo to dispense clerici concubinarii of city and diocese who have continued to celebrate divina, the statutes of John of Abbeville notwithstanding. Dat. Anagnie, non. aug., pont. a. XII. “Tua nobis”

AC Toledo, O.8.G.1.30. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Johannes Parmensis. A tergo, in m. m. s.: Johannes Parmensis 1190  Anagni, 1254 Aug. 5 Innocentius IV “dilecto filio . . cantori Seguntin.” Mandate to precentor of Sigüenza, on complaint of archbishop-elect, canons, and clergy of Toledo that laymen are withholding tithes payable on “ortis, molendinis, ovibus, lana, lacte, gallinis ac seribus, caseo, apibus et quibusdam aliis minutis.” Dat. Anagnie, non. aug., pont. a. XII. “Ex parte”

AC Toledo, I.7.I.1.2c. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Johannes Parmensis A tergo, in m. m. s.: Johannes Parmensis 1191  Anagni, 1254 Aug. 5 INNOCENTIUS IV “dilecto filio Martino Fernandi electo Legionen.” License to Martín Fernández bishop-elect of León to dispense clergy of his city and diocese from ecclesiastical sentences imposed by earlier bishops, including those who have received benefices and celebrated while under suspension or excommunication. Dat. Anagnie, non. aug., pont. a. XII. “Tua nobis devotio”

AC León, no. 1297. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: .b.m. A tergo, in m. m. s.: [[+ Bu[. . .]+]] Ed. Ruiz Asencio, no. 2129; DzSzL, no. 391 C  1192  Anagni, 1254 Aug. 13 Copy of “Dilectis filiis . . decano et capitulo Compostellan.: Exigentibus vestre,” forbidding preaching by others during processions at Compostela.

AC Santiago de Compostela, Tumbillo . . . privilegios, concordias, constituciones, no. 12, fol. 115r–v; with dean of Tuy as conservator: “Exigentibus meritis,” ibid., fol. 115r

306  Innocent IV (1243–1254) 1193  Anagni, 1254 Aug. 18 Innocentius IV “venerabili fratri . . episcopo Salamantin.” Mandate to bishop of Salamanca to prevent alienation of church property. Dat. Anagnie, XV kal. sept., pont. a. XII. “Nostris est nuper”252

AC Salamanca, caj. 23/28. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: mayf. A tergo, in m. m. s.: Johannes de Pinello253 Ed. Guadalupe Beraza et al., I, no. 256 1194  Anagni, 1254 Aug. 18 Innocentius IV “venerabili fratri . . episcopo Burgen.” As no. 1193, to bishop of Burgos. Dat. Anagnie, XV kal. sept., pont. a. XII. “Nostris est nuper”

AC Burgos, col. 46, fol. 423. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: Johannes de Pinello infra: domino A. Burgen. episcopo dentur Reg. Mansilla, Cat. Burgos, 689; ed. QP, no. 1015 (a) Copy “venerabili fratri . . ep. Astoricen.” Concerning churches of kingdom of León.

AC Santiago de Compostela, Tumbillo . . . privilegios, concordias, constituciones, no. 12, fol. 118r–v

1195  Anagni, 1254 Aug. 27 Innocentius IV “dilectis filiis . . Ulixbonen. . . Zamoren. . . et . . Lamecen. ecclesiarum cantoribus.” As no. 1176, incorporating refinement of provision for questioning of Porto witnesses by Braga party. Dat. Anagni, VI kal. sept., pont. a. XII. “In causa”

AD Braga, Gav. dos Arcebispos, no. 28. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup.ad d.: Io super plicam ad d.: Vb. p(er). A tergo, in m. m. s.: Iohannes de Pinello Reg. PP, no. 460 1196  Anagni, 1254 Aug. 28 Innocentius (IV) “dilecto filio . . abbati de Murerola Cistercien. ordinis Çamoren. dioc.” Appoints abbot of Moreruela O.Cist. (Zamora diocese), conservator of indulgence to bishop and chapter of Zamora exempting them from terms of letters of general provision.254 Dat. Anagnie, V kal. sept., pont. a. XII. “Meritis devotionis”

AC Zamora, 1/1. Bulla separata. Recto, super plicam ad d.: Adeg. P(ar) A tergo, supra foramina: pro ecc. Çamoren. Reg. Lera, 598 252. Cf. PP, no. 585. 253. In hand of text. 254. “. . . ut ad receptionem et provisionem alicuius in dignitatibus personatibus canoniis, prestimoniis, pensionibus vel prebendis per litteras apostolicas speciales seu generales impetratas per quas non sit ius alicui acquisitum vel impetrandis cuiuscumque tenoris existant etiam si contineatur in eis quod illi pro quo scribitur aliqua sedis apostolice indulgentia non obsistat minime teneantur nec ad ea compelli possint nisi totus tenor ipsius indulgentie de verbo ad verbum in dictis impetrandis litteris inseratur.”

Innocent IV (1243–1254)  307 1197  Anagni, 1254 (Aug. 14 to Sept. 1) Innocentius (IV) “illustri regi Castelle.” Declaration addressed to king of Castile issued at behest of king of Portugal rejecting inference drawn “by some” that the pontiff’s earlier letters to the former concerning Portuguese affairs justified claim to Castilian jurisdiction over that kingdom.255 Dat. Anagnie, (—) kal. sept., pont. a. XII. “In favorem quorundam”

IAN/TT, C. E. Bulas, mc 3, no. 13. Membrana maculata. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: I. pad. A tergo, in m. m. s.: (verba erasa) Reg. PP, no. 457; ed. QP, no. 1029 (false incipit: “In favorem quondam”) C  1198  Anagni, 1254 Sept. 1 Copy of “Dilecto filio . . decano Zamoren.: Per nostras litteras.” Mandate, at behest of archbishop of Braga, to ensure that the pontiff’s earlier letters requiring king of Portugal to prevent molestation of ecclesiastical persons and goods256 be not understood to imply jurisdiction over the archbishop, his church, and subjects.

AD Braga, Livro das Cadeias, fol. 35r–v; reg. PP, no. 462

1199  Anagni, 1254 Sept. 9 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri .  . episcopo et dilectis filiis capitulo Maioricen.” Grants bishop and chapter of Mallorca privilege of celebrating divine office clausis ianuis in time of interdict. Dat. Anagnie, V id. sept., pont. a. XII. “Vestris supplicationibus” – “concessionis”

AC Mallorca, 13459. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: And. S Reg. Pérez Martínez, no. 33 1200  Anagni, 1254 Sept. 9 INNOCENTIUS (IV) “universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis.” Forty-day indulgence for faithful supporting Dominican church at Gerona. Dat. Anagnie, V id. sept., pont. a. XII. “Quoniam ut ait”

AHPAOP, perg. 1. Membrana mutila. Bulla dep. Recto, super plicam ad s: J. v. Reg. Boscá Codina and Mandingorra Llavata, no. 2 1201  Naples, 1254 Nov. 19 INNOCENTIUS (IV) “venerabili fratri Apparitio episcopo et dilectis filiis capitulo Burgen.” Indult for bishop Aparicio and chapter of Burgos against papal provision to Burgos benefices unless by specific exception to this indult. Dat. Neapoli, XIII kal. dec., pont. a. XII. “Digne petitiones” – “concessionis”

255. Cf. Reg. Inn. IV, 6247, to king of Portugal in the same sense with particular reference to “terra de Algarbio,” 1253 Jan. 13: ed. QP, no. 841. 256. PP, no. 417 (1251 Dec. 27).

308  Innocent IV (1243–1254) (i) AC Burgos, vol. 45, fol. 413. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: xpi A tergo, in m. m. s.: Henricus (ii) AC Burgos, vol. 45, fol. 414. Bulla dep. Recto, in m. m. s.: 9 p super plicam ad d.: la(n). m. A tergo, in m. m. s.: G. . . . . . Reg. Mansilla, Cat. Burgos, 690; ed. Pereda Llarena, no. 3; QP, no. 1043 1202  Naples, 1254 Nov. 19 Appointment of bishop of Sigüenza as conservator of no. 1201: “Digne petitiones.”

AC Burgos, vol. 71, fol. 101; reg. Mansilla, Cat. Burgos, 691; ed. QP, no. 1044 C 1203  Naples, 1254 Nov. 21 Copy of: “Dilectis filiis universis religiosis cuiuscumque professionis vel ordinis presentes litteras inspecturis: Etsi animarum affectantes.” Constitution restraining religious from receiving alien parishioners at divine service, administering penance and viaticum without permission of parish priest, attending deathbeds in search of mortuary fees and bequests, preaching at same time as parish priest on Sundays and feast days (with the priest left like a lone sparrow in the building: “quasi passer unicus in edificio remanens”) or coinciding with the bishop preaching in his cathedral city.257

AC Santiago de Compostela, Tumbillo . . . privilegios, concordias, constituciones, no. 12, fols. 115v–118r–v

[Innocent IV died on 1254 Dec. 7.] 257. PP, no. 465 (this date); P. 15562.

Alexander IV (1254–1261)

Alexander IV

[Alexander IV was crowned on 1254 Dec. 20] 1204  Naples, 1254 Dec. 22 Alexander IV “dilectis filiis . . electo Toletano et venerabilibus fratribus eius suffraganeis.” Informs archbishop-elect of Toledo and suffragans of his pontifical election. Dat. Neapoli, XI kal. jan., pont. a. I. “Cathedra preeminentie”

AC Toledo, O.12.A.1.13. Bulla cum filo can. Recto, super plicam: electo ————— electo omitte spacium archiepiscopatus et suffraganeis ecclesie eiusdem mutata mutandis | in e. m. Imperatori Constantinopolitani prope: .d. P. 15596 1205  Naples, 1254 Dec. 22 Alexander (IV) “venerabilibus fratribus universis archiepiscopis et episcopis ac dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archipresbiteris et aliis ecclesiarum prelatis decanis archidiaconis archipresbiteris et ceteris personis ecclesiasticis tam secularibus quam regularibus cuiuscumque ordinis vel professionis existentibus.” Revocation of Innocent IV’s constitution “Etsi animarum” (no. 1203). Dat. Neapoli, XI kal. jan, pont. a. I. “Nec insolitum est”

AHPAOP, perg. 3. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: m. p(ar). P. 15602; reg. Boscá Codina and Mandingorra Llavata, no. 4 (a) “Lectum et ascultatum (sic) fuit hac presens et autenticum originale in palatio novo episcopatus Bononiensis AD M.CC.LV. indictione XIII die V. intrantis aprilis”

AC Toledo, X.6.C.1.10

(b) Vidimus by archbishop John of Compostela, n.d.

AHN Sellos, carp. 27/7 (ex-Toledo, O.P.)

1206  Naples, 1255 Jan. 21 ALEXANDER IV “dilectis filiis . . magistro et prioribus ac fratribus ordinis Predicatorum.” Indult concerning absolution of members of the Dominican Order from sentences of excommunication and dispensation from other irregularities. 309

310  Alexander IV (1254–1261) Dat. Neapoli, XII kal. feb., pont. a. I. “Ordinis vestri religiosa” – “concessionis”

AHPAOP, perg. 4 (olim 97). Membrana cum maculis. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: N. Gual. P. 156461; reg. Boscá Codina and Mandingorra Llavata, no. 5 C 1207  Naples, 1255 Jan. 21 Vidimus by archbishop John of Compostela of “Deum in sanctis”: venerabilibus fratribus archiepiscopis,” etc., ordering solemn celebration of Feast of S. Dominic, n.d.

AHN Clero, carp. 3101/3 (S. Pedro Mártir O.P., Toledo). P. 15647; RL, no. 10.

1208  Naples, 1255 Jan. 27 ALEXANDER IV “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan.” To bishop of Zaragoza confirming ownership by mensa episcopalis of churches “de Çuera, de Deuslivol, de Albalato, de Almochol, de Andorra, de Archos, S. Marie de Turolio, S. Martini de Rivo, de Anempto, de Cotanida, de Xorcas, de Linares, de Portu, de Avingalbon et de Val de Robres.”2 Dat. Neapoli, VI kal. feb. pont. a. I. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AD Zaragoza, Mensa ep., caj. II/188. Bulla cum filo can. Recto in ang. sup. s.: R/ ad d.: Jo super plicam ad d.: and. s. A tergo, in ang. sup. s.: Cognosce te ipsum (small) infra R/ cxxix cap. anno primo Ed. Canellas, 83; (partially) RL, no. 11 (from RV 24)3 1209  Naples, 1255 Jan. 28 Alexander IV “dilectis filiis . . preposito eccl. Oscensis, . . priori S. Christine de Summo Portu et Petro Sanctii de Sangossa Veteri canonico eccl. Tutelane Oscen. et Tirasonen. diocesum.” Mandate to provost of Huesca, prior of Somport, and Pedro Sánchez de Sangüesa canon of Tudela to determine querela of bishop of Zaragoza concerning peremptory treatment by abbot of “Iraçizo” (Iranzu) to whom bishop and archdeacon of Oloron had subdelegated hearing of case against bishop of Pamplona over churches of Castellar and episcopal jurisdiction therein. Dat. Neapoli, V kal. feb. pont. a. I. “Sua nobis”

(i) AD Zaragoza, Mensa ep. III/190 (olim 2/1/2). Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: J. V. A tergo, in ang. sup. versus s.: Cognosce te ipsum (ii) AD Zaragoza, Mensa ep. III/190bis. Bulla dep., extat filum can. A tergo, in ang. sup. s.: Cognosce te ipsum infra: Bertrandus de B[io]ra impet[ravit] Petrus Sancii procurator ep. Pampilonen. contra[dixit]. Bertrandus recepit | pro se prepositum eccl[esie] Oscen. et Petrus Sancii pro parte sua Petrum Sancii de Sangossa Veteri | can. Tutelan. Tirasonen. dioc. De tertio videlicet priore S[anc] te Christine de Summo dic. Portu concor|diter convenerunt. Fiant littere conventionales. Ed. (unfortunately) RL, no. 17, from AC Pamplona, 609 (18th-cent. copy)

1. Incipiendo “Ordinis vestri generosa.” 2. Erasure in line 3. 3. Reg. Alex. IV, 142: repeated ibid., 3034, with addition of Church of S. Spiritus de Turolio (1259 Jun. 30).

Alexander IV (1254–1261)  311 1210  Naples, 1255 Jan. 29 Alexander IV “venerabilibus fratribus . . Olorensi et . . Ilerdensi episcopis.” Mandate to bishops of Oloron and Lleida to impose interdict on kingdom of Navarre in accordance with sentence of Innocent IV.4 Dat. Neapoli, IIII kal. feb., pont. a. I. “Lecta nobis”

AC Pamplona, IV Epi 4. Bulla cum filo. can. Recto, in ang. sup. d.: P super plicam ad d.: mayf A tergo, in m. m. s.: Carper[. .]nis + Ed. RL, no. 18 (with photo); reg. Goñi Gaztambide, Cat. AC Pamplona, no. 610 1211  Naples, 1255 Feb. 1 ALEXANDER IV “dilectis filiis . . abbati Cistercien. eiusque coabbatibus et conventibus universis eiusdem ordinis.” License for Cistercian abbots to celebrate divina “in grangiis et locis vestris que adeo distant ab ecclesiis parrochialibus quod ad eas pro audiendis divinis officiis non possitis commode habere recursum,” provided parishioners are absent and “sine iuris preiudicio alieni.” Dat. Neapoli, kal. feb., pont. a. I. “Devotionis vestre” – “concessionis”

AHN Sellos, carp. 5/34 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Ja Nar. A tergo, in m. m. s.: frater Anselmus5 Ed. DzSzP, no. 102 1212  Naples, 1255 Feb. 28 ALEXANDER (IV) “venerabili fratri Arnaldo episcopo Cesaraugustano.” Indulgence valid for five years exempting bishop Arnaldo of Zaragoza from summonses “extra duas dietas” from his diocese. Dat. Neapoli, II kal. mart., pont. a. I. “Ut ex speciali” – “concessionis”

AD Zaragoza, Mensa ep., caj. III/193. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: Ben. p(ar). A tergo, in m. m. s.: Cognosce te ipsum 1213  Naples, 1255 Mar. 1 Alexander (IV) “vadilecto filio. O. Sce Marie in Vialata diacono cardinali ap. sed. legatocat.” Mandate to Cardinal Octavianus Ubaldini (cancelled) to establish Master and brothers of Order of Santiago in corporal possession of church of S. Spiritus de Maytin Salpien. (sic) diocese, as conferred by Cardinal Petrus Capocci of S. Georgius ad Velum Aureum, papal legate in Sicily, on annual payment of census of one ounce of gold on feast day of S. James, and confirmed by Innocent IV.6 Dat. Neapoli, kal. mart., pont. a. I. “Ex parte dilectorum”

AHN, OO. MM. (Uclés), 208.iii/4 (Sicilia). Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. s.: innova etiam in audientia .M. (fig. 26) in med. pag.: ep[iscop]o Albanen. apostolice sedis legato in ang. sup. d.: Jo super plicam ad s.: B. fu.| Petit innovari ad alium executorem Ed. Bull. Santiago, 191–92 4. Above, nos. 1130, 1148. 5. Perhaps in two hands. 6. Cf. no. 1128.

312  Alexander IV (1254–1261) 1214  Naples, 1255 Mar. 1 Alexander (IV) “dilecto filio Magistro Ferrando canonico Palentino.” Mandate to Master Ferran canon of Palencia to prevail upon nobleman Sancius de Maçalo (Burgen. diocese) to release to Order of Santiago properties bequeathed to it by his late wife Maria. Dat. Neapoli, kal. mart., pont. a. I. “Dilecti filii”

AHN, OO. MM. (Uclés), 94/25 (Burgos. S. Eufemia de Cozuelos). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: .B.P. 1215  Naples, 1255 Mar. 4 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie S. Jacobi.” To Master and brothers of Order of Santiago confirming possession of “comendatoriam de Lodio Lucen. dioc. et nonnulla casalia necnon et quedam alia bona vestra cum venerabili fratre nostro . . archiepiscopo et dilectis filiis capitulo Compostellan. pro medietate civitatis Emeriten. et quibusdam possessionibus, redditibus et aliis bonis suis causa rationabili exposcente duxeritis permutenda.” Dat. Neapoli, IIII non. mart., pont. a. I. “Cum a nobis” – “confirmationis”

(i) AHN, OO.MM. (Uclés), 198/11 (Mesa Maestral Mérida). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Vb p. A tergo, in m. m. s.: fig. 14d (ii) AHN, OO.MM. (Uclés), 198/12 (Mesa Maestral Mérida). Bulla dep., extat filum ser. Recto, in ang. sup. d.: pe A tergo, in m. m. s.: fig. 14d C 1216  Naples, 1255 Mar. 10 Copy by García Gil, notary public and jurado del rey in church of León (1291 Mar. 25) of “Dilecto filio electo Legionen.: Ex parte dilectorum” confirming Innocent IV’s grant of tercias on completion of León cathedral notwithstanding that pope’s grants to Fernando III and Infante Felipe, elect of Seville “usque ad certum tempus . . . quam concessionem usque ad nostrum beneplacitum dicimur innovasse ad consumacionem ipsius fabrice propter concessionem huiusmodi sicut inceptum fuerat procedere nequiverunt.”

Ed. Ruiz Asencio, no. 2140; Reg. Alex. IV, 246

1217  Naples, 1255 Apr. 5 Alexander (IV) “universis patriarchis . . . et collegiis eorundem.” Ordinance regarding expectatives. Dat. Neapoli, non. apr.,7 pont. a. I. “Execrabilis”8

AC Zamora, 1/11. Membrana maculata. Bulla dep. Recto super plicam ad d.: .Pe. vi sub plica ad s. taxa: numerus VII A tergo, in m. m. s.: Signum ione ph[illipu]s Reg. Lera, 608

7. Text reads “aprelis.” 8. See Barraclough, “The Constitution ‘Execrabilis’ of Alexander IV.”

Alexander IV (1254–1261)  313 1218 VACANT

Bologna, 1255 Apr. 5  no. 1205a 1219  Naples, 1255 Apr. 6 ALEXANDER (IV) “carissimo in Christo filio . . regi Castelle et Legionis illustri.” Establishment of studium generale at Salamanca. Dat. Neapoli, VIII id. apr., pont. a. I. “Inter ea” – “confirmationis”

Arch. Univ. de Salamanca, C, 4, 1. Bulla dep. Recto, in ang. sup. s.: R/ super plicam ad d.: Ant A tergo, in m. m. s.: Rex Castelle | R/| cap. cclxxxi cap. a. primo9 Ed. Beltrán de Heredia, I, 319–20 1220  Naples, 1255 Apr. 9 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cisterciensis ordinis.” Dat. Neapoli, V id. apr., pont. a. I. “Intimantibus vobis” – “inhibitionis”10

AHN Clero, carp. 1981/15 (La Huerta O.Cist., Soria). Bulla dep., extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: Cusanus? Anselmus11 SB 2321; ed. RL, no. 46. P. 15791 1221  Naples, 1255 Apr. 12 Alexander (IV) “dilecto filio . . electo Tolletano et venerabilibus suffraganeis ecclesie Toletane necnon . . . per Toletanam provinciam constitutis.” To archbishop-elect of Toledo and suffragans of Toledo province seeking aid for Holy Land. Dat. Neapoli, II id. apr., pont. a. I. “Terre Jerosolomitane”

AC Toledo, O.3.C.1.85a. Bulla dep., extat filum can. A tergo, in m. m. s.: Terra Sancta Cf. RL, no. 53 (from RV 24): same text addressed to Alfonso X, dated 1255 Apr. 11 1222  Naples, 1255 Apr. 13 Alexander IV “carissimo in Christo filio nostro . . illustri regi Castelle et Legionis.” Warns king of Castile and his officials against depriving rectors of parish churches of León diocese of tithes. Dat. Neapoli, id. apr., pont. a. I. “Si a rege”12

AC León, 11807. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.:13 Ger. p(ar). A tergo, in m. m. s.: Reges Tarsis + Ed. Ruiz Asencio, no. 2152; DzSzL, no. 424

9. Reg. Alex. IV, 336. 10. As no. 1060. 11. Curial? Cf. frater Anselmus at no. 1211. 12. Line 8/15: “dominio sibi suis” squeezed in. 13. Folded when wet.

314  Alexander IV (1254–1261) 1223  Naples, 1255 Apr. 17 ALEXANDER IV “dilectis filiis . . abbati Cistercien. eiusque coabbatibus et conventibus universis.” Inhibition from payment of procurations to prelates, as only abbots and monks of the Cistercian Order acting as abbatial deputies are licensed to be visitors. Dat. Neapoli, XV kal. maii pont. a. I “Sedes apostolica” – “inhibitionis et constitutionis”

AHN Sellos, carp. 90/11 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo ser. A tergo, in m. m. s.: frater Anselmus | + | Populetum (a) Vidimus by “Guill. de Santhis locum tenens ven. viri d. Arnaldi de Verdula14 can. Montepessulan. officialis Narbonensis, a. nat. 1328/9 non. jan”

AHN Clero, carp. 2206/6 (Poblet O.Cist.)

Ed. RL, no. 57 with sig. AHN, 2230/5 bis; DzSzP, no. 105 P. 15810 (this date) 1224  Naples, 1255 May 1 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercien. eiusque coabbatibus et conventibus universis.” Dat. Neapoli, kal. maii pont. a. I. “Intimantibus vobis” – “inhibitionis”15

AHN Clero, carp. 2230/7 (Poblet O.Cist.) Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: B. P(er)u. A tergo, in m. m. s.: frater Anselmus | + SB 2339; ed. RL, no. 59; DzSzP, no. 106 1225  Naples, 1255 May 10 Alexander IV “venerabili fratri . . episcopo Oscen et dilectis filiis . . archidiacono Tirasonen. et . . priori S. Salvatoris Legeren. Cistercien. ordinis.” Mandate to bishop of Huesca, archdeacon of Tarazona, and prior of Leire (O.Cist.) to adjudge dispute between “communitas burgi S. Saturnini” and “communitas S. Nicolai,” Pamplona concerning “quedam catena”16 on appeal of the former. Dat. Neapoli, VI id. maii pont. a. I. “Ex parte communitatis”

Pamplona, Arch. Municipal, caj. 5, no. 21. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: Jo super plicam ad d.: Jo. Sub. Ed. Irurita Lusarreta, 133–34; Cierbide and Ramos, no. 33 (misdated) 1226  Naples, 1255 May 11 Alexander IV “venerabili fratri . . electo Toletano.”17 To archbishop-elect of Toledo recommending to king of Castile (“germani tui”) Mag. Gregorius papal subdeacon and chaplain, dean of Messina “lator presencium quem inter alios familiares nostros sue probitatis exigentibus meritis in Ispaniam et Provinciam pro nostris et ecclesie Romane negotiis elegimus specialiter destinandum.” 14. Or Sauthis . . . Verdala. 15. As no. 1060. 16. Cf. no. 1326. 17. Cf. “dilecto filio”: no. 1221.

Alexander IV (1254–1261)  315 Dat. Neapoli, V id. maii, pont. a. I. “Fidei sincere”

AC Toledo, A.7.C.2.7. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Vb. p. A tergo, in m. m. s.: electo Tolletano 1227  Naples, 1255 May 18 ALEXANDER IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse ac conventui monialium inclusarum monasterii S. Gratie Pampilonen.” The community of sixty having exceeded the resources of the house, S. Engracia is exempted from payment of tithes. Dat. Neapoli, XV kal. jun., pont. a. I. “Patris imitantes” – “concessionis”18

Olite, S. Engracia, 3.c.1. Membrana mutila. Bulla cum filo. ser. Reg. Zubizarreta and Otero, no. c1 1228 VACANT 1229  Anagni, 1255 Jul. 7 ALEXANDER (IV) “dilecto filio . . electo Çamorensi.” To bishop-elect of Zamora granting indulgence of year and forty days for attendance at his episcopal consecration. Dat. Anagnie, non. jul., pont. a. I. “Tue devotionis”

AC Zamora, 11/I/5. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Bonosts sub plica ad s.: /. A tergo, in m. m. s.: Alexander Reg. Lera, 625 1230  Anagni, 1255 Jul. 8 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis capitulo Yspalensi.” In consideration of Fernando III’s great works and burial at Seville as well as of preces of Alfonso X, indulgence “ut sex persone dignitates vel personatus in eadem ecclesia obtinentes ac successores earum in perpetuum mitris uti libere valeant.” Dat. Anagnie, VIII id. jul., pont. a. I. “Pia et magnifica” – “concessionis”

(i) AC Sevilla, 11.013 (olim 124/25 [i]). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: al. p. A tergo, in m. m. s.: Sca Maria cum filio [“Yspalensi”] (ii) AC Sevilla, 11.013 (olim 124/25 [ii]). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: B. S. V. A tergo, in m. m. s.: Alexander [“Ispalensi”] (iii) AC Sevilla, 11.013 (olim 124/25 [iii]). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: B. S. V. A tergo, in m. m. s.: Alexander [“Ispalensi”] Ed. RL, no. 74 (misdated) 1231  Anagni, 1255 Jul. 15 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus universis Cistercien. ordinis.” License to abbot of Cîteaux and co-abbots of the Cistercian Order to absolve 18. Tears at left affecting lines 7 and 8/10.

316  Alexander IV (1254–1261) members of the Order from sentences of suspension, interdict, or excommunication incurred “in seculo.” Dat. Anagnie, id. jul., pont. a. I. “Celestis amor” – “concessionis”

(i) AHN Clero, carp. 2230/17 (Poblet O.Cist.) Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: fr. Anselmus celestis amor

Ed. DzSzP, no. 108

(ii) AHN Clero, carp. 1981/16 (La Huerta O.Cist., Soria). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Vb. p. A tergo, in m. s. s.: oblit.

Ed. RL, no. 77

(a) Vidimus by fr. Ludovicus O.Cist., “archiep. Appamiensis patriarchus Antiochenus,” n.d.

AHN Clero, carp. 3671/76 (Piedra O.Cist., Zaragoza)

P. 15930; (i) SB 2369 1232  Anagni, 1255 Jul. 15 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis universitati magistrorum, rectorum et scolarium Salamantin.” License for studium of Salamanca to possess its own seal. Dat. Anagnie, id. jul., pont. a. I. “Petitionibus vestris” – “concessionis”

Arch. Univ. de Salamanca, C, 4, 2. Bulla dep. Recto, in marg. sup. versus s.: R/ in ang. sup. d.: Jo super plicam ad d.: ?J. Mai A tergo, in m. m. s.: Garsia de Lagneto | R/ [number illeg.] Ed. Beltrán de Heredia, I, 320 1233  Anagni, 1255 Jul. 15 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus universis Cisterciensis ordinis.” License to abbots of Cistercian Order “de consilio discretorum fratrum vestrorum qui litterati sint et Deum timentes” to absolve members of the Order from excommunication unless the fault be “grave and enormous.” Dat. Anagnie, id. jul., pont. a. I. “Licet ad hoc” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 1981/17 (La Huerta O.Cist., Soria). Bulla dep. Membrana mutila.19 Recto, in m. m. s.: fiant tres super plicam ad s.: f iiij | Jo. bn. iii ad d.: p.c. Ed. RL, no. 76; SB, no. 2367; P. 15930 (this date) 1233a  Anagni, 1255 Jul. 20 ALEXANDER IV “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus universis Cistercien. ordinis.” Faculty for “discreti et litterati” members of the Cistercian Order at all levels to absolve monks and other religious from sentences of excommunication incurred “pro violenta iniectione manuum.” Dat. Anagnie, XIII kal. aug., pont. a. I. “Cum sicut” – “concessionis”

AHN Sellos, carp. 5/35 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo ser. Recto. super plicam ad s.: Jo. S A tergo, in m. m. s.: frater Anselmus | super inectione manuum Ed. DzSzP, no. 110 19. Hole at lines 7–8/15.

Alexander IV (1254–1261)  317 1234  Anagni, 1255 Aug. 3 ALEXANDER IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii S. Marie Regalis in suburbio Burgensi, Cistercien. ordinis.” License for abbess and convent of Las Huelgas de Burgos to hold solemn procession within monastery walls on Feast of All Saints and following day. Dat. Anagnie, III non. aug., pont. a. I. “Ex parte vestra” – “concessionis”

AMon. Las Huelgas de Burgos, olim leg. 8, no. 276. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad s.: Y. ad d.: al p(ar). A tergo, in m. m. s.: + Abbas de Castro d[omi]ni p[a]p[e] capellan. + infra: R/ dlxxiii cap. anno. primo20 Ed. Lizoain Garrido, no. 486 1235  Anagni, 1255 Aug. 10 ALEXANDER (IV) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano et capitulo Burgen.” Confirms and extends indulgences granted to church of Burgos by Innocent IV. Dat. Anagnie, IIII id. aug., pont. a. I. “Cum felicis recordationis”

(i) AC Burgos, vol. 7.ii fol. 8. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Jac. p. A tergo, in m. m. s.: + abbas de Castro Xorig d[omi]ni p[a]p[e] capellan. + (ii) AC Burgos, vol. 7.ii fol. 9. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Jac. p. A tergo, in m. m. s.: + abbas de Castro Xorig + | R/ dlx cap. anno I21 (iii) AC Burgos, vol. 7.ii fol. 10. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Jac. p. A tergo, in m. m. s.: + abbas de Castro Xorig + Ed. Pereda Llarena, no. 22 1236  Anagni, 1255 Sept. 1 Alexander IV “dilecto filio . . abbati monasterii S. Facundi O.S.B. Legionen. dioc.” To abbot of Sahagún O.S.B. (León diocese), conveying dispensation for Master Petrus Johannis, “nunc de Calatrava olim domus de Alchantara,” whereby, notwithstanding mandate contained in other letters (no. 1237), provided parties or their proctors can agree to settle their differences he is dispensed from presenting himself at Apostolic See. Dat. Anagnie, kal. sept., pont. a. I. “Licet tibi”

AHN, OO. MM., Calatrava, 444/48. Bulla dep. Recto, sub plica ad s. taxa: unum punctum cui signum pro dimidio superpositum extat (= I et dim.) super plicam ad d.: .Jo. bn A tergo, in m.m. s.: Comes Campanea Reg. PP, no. 494 1237  Anagni, 1255 Sept. 3 Alexander (IV) “dilecto filio . . abbati monasterii S. Facundi O.S.B. Legionen. dioc.” Mandate to abbot of Sahagún O.S.B. (León diocese), to require Petrus Johannis, formerly Master of Alcántara, now Master of Calatrava, to make amends within fifteen days for violence done when the nuncio Manfredus de Robertis came to Alcántara to take charge of items deposited there by bishop Vicente of Guarda, failing which he is to present himself at Roman Church within three months. 20. Reg. Alex. IV, 718. 21. Reg. Alex. IV, 700.

318  Alexander IV (1254–1261) Dat. Anagnie, III non. sept., pont. a. I. “Turbamur plurimum”

AHN, OO. MM., Calatrava, 444/49. Membrana macula.22 Bulla dep., extat filum can. Recto, sub plica ad s. taxa: quatuor puncta in linea (= IIII) super plicam ad d.: .f. A tergo, in m. m. s.: Comes Campanea Ed. PP, no. *495 1238  Anagni, 1255 Sept. 8 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii S. Facundi O.S.B. Legionen. dioc.” To abbot and convent of Sahagún confirming settlement (dated 1248 Sept. 27) between Sahagún and nuns of S. Pedro de las Dueñas O.S.B. by Jordan archdeacon de Campis and Mag. Fornelinus canon of Palencia subdelegated by Archbishop Rodrigo of Toledo and Tello bishop-elect of Palencia. Dat. Anagnie, VI id. sept., pont. a. I. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 917/15 (Sahagún, León). Bulla dep. Verba humore deleta. Recto, in m. m. s.: X | cor ad d.: Jo super plicam ad d.: Bonus. sub plica ad s. taxa: XVI in columna. A tergo, in m. m. s.: Yspania SB 2399; ed. Fernández Florez, no. 1754 1239  Anagni, 1255 Sept. 17 ALEXANDER EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI DILECTIS FILIIS . . ABBATI S. MARIE TRIANOS EIUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS. Solemn bull for S. Maria de Trianos, León (O.S.A.) (R) Ego ALEXANDER etc. (BV) — Subscribunt 8 cardinales: Odo Tusculanus ep.; Stephanus Prenestinus ep. || fr. Johannes tit. S. Laurencii in Lucina presb. card.; fr. Hugo tit. S. Sabine presb. card. || Riccardus S. Angeli diac. card.; Petrus S. Georgii ad Velum Aureum diac card.; Johannes S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Ottobonus S. Adriano diac. card. Dat. Anagnie, per manum magistri Guillelmi magistriscolarum Parmen. S.R.E. vicecancellarii, XV kal. oct. indictione XIII, incarnationis dominice anno M.CC.LV., pont. d. ALEXANDRI pp. IIII anno primo. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AHN Clero, carp. 983/12 (Trianos, O.S.A. León). Bulla dep. 1240  Anagni, 1255 Sept. 17 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Anagnie, XV kal. oct., pont. a. I. “Licet ad hoc” – “concessionis”23

AHN Clero, carp. 2231/9 (Poblet O.Cist.) Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .f. A tergo, in m. m. s.: + | frater Anselmus | + | prope: licet | populetum SB 2400; ed. RL, no. 103 (with photo); DzSzP, no. 111

22. Repair misaligning lines: tears along folds destroying text at lines 2–3, 14–18/20. 23. As no. 1233.

Alexander IV (1254–1261)  319 1241  Anagni, 1255 Sept. 22 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis universitati magistrorum et scholarum Salamantin.” At behest of king of Castile and that of the addressees grants validity of degrees of Salamanca studium in studia other than Paris and Bologna. Dat. Anagnie, X kal.oct., pont. a. I. “Dignum arbitramur” – “confirmationis”

Arch. Univ. de Salamanca, C, 4, 3. Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: JG super plicam ad d.: and. s. A tergo, in m. m. s.: Garsia de Lagneto | R/ script | dcliiii. cap. anno primo Ed. Beltrán de Heredia, I, 322–23 1242  Anagni, 1255 Oct. 20 ALEXANDER IV “venerabili fratri . . episcopo Legionen.” On supplication of king of CastileLeón grants bishop of León exemption from his church’s debts unless they can be proved to have been legitimately incurred “in utilitatem ipsius ecclesie.” Dat. Anagnie, XIII kal. nov., pont. a. I. “Tuis et carissimi” – “concessionis”

AC León, 1299. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: hug. V. A tergo, in m. m. s.: Rex Castelle Ed. Ruiz Asencio, no. 2167; DzSzL, no. 432 1243  Rome, Lateran, 1255 Nov. 15 ALEXANDER IV “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus universis Cistercien. ordinis.” Grants abbots of the Cistercian Order exemption from summonses by apostolic letters which do not mention this indult. Dat. Laterani, XVII kal. dec., pont. a. I. “Meritis sacre” – “concessionis”

AHN Sellos, carp. 90/12 (Poblet O.Cist). Bulla cum filo ser. A tergo, in m. m. s.: fr f Cist. Ord. Ed. DzSzP, no. 112 (a) Vidimus for Piedra O.Cist. by Archbishop Benet of Tarragona and A., bishop of Valencia, n.d. (“Bullam cum privilegio invenires in Populeto”) with incipit given as “Meritis vestre sacre”

AHN Clero, carp. 3671/19

Cf. PP, no. 399 1244  Rome, Lateran, 1255 Nov. 25 Alexander (IV) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Compostellan. et . . episcopo Portugalen.” Despite pontiff’s revocation of “Etsi animarum affectantes,”24 “nonnulli archiepiscopi et episcopi et alii prelati Yspanie” (certain archbishops, bishops, and other prelates of Yspania), as well as parish priests are obstructing friars in their pastoral ministrations. Mandate to archbishop of Compostela and bishop of Porto to publish sentences against offenders “in locis in quibus expedire videritis.” Dat. VII kal. dec., pont. a. I. “Quedam ab apostolica”

IAN/TT, Colecção Costa Bastos, no. 13: S. Francisco do Porto, Tumbo 1, no. 121. A tergo, in m. m. s.: Minorum Reg. PP, no. 505 24. Above, no. 1203.

320  Alexander IV (1254–1261) 1245  Rome, Lateran, 1255 Dec. 4 ALEXANDER IV “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Tarraconensi eiusque suffraganeis et dilectis filiis aliis ecclesiarum prelatis per Terraconensem provinciam constitutis.” Repeats “Cum abbates Cisterciensis,” mandate to archbishops of Canterbury and York exempting Order from payment of tithes on possessions acquired before the Fourth Lateran Council and novalia whether acquired before or after then.25 Dat. Laterani, II non. dec., pont. a. I. “Felicis recordationis Honorii” – “precepti”

AHN Clero, carp. 2232/1 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad s.: J. V.26 A tergo, in m. m. s.: Franch. | Populetum per provinciam Terrachon. Ed. RL, no. 128; DzSzP, no. 113 (a) Vidimus by Bernard, archbishop of Tarragona: Tarragona, 1280 Oct. 8

AHN Clero, Sellos 59/1 (ex-Poblet)

(b) Vidimus for Piedra O.Cist. by Archbishop Benet of Tarragona and A., bishop of Valencia, n.d. (“Bullam cum privilegio in populeti inveni[r]es”)

AHN Clero, carp. 3672/3 and 4

1246  Rome, Lateran, 1255 Dec. 8 Alexander IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii Sancte Gratie Pampilonen., ordinis S. Damiani.” Certificate of receipt from convent of S. Engracia, O.S.D., Pamplona, of census payment of one pound of wax “usque ad quadraginta annos nobis fatemur esse solutum.” Dat. Laterani, VI id. dec. pont. a. I. “Ne de solutione”

Olite, S. Engracia, 3.c.2. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: J.V. pro do¯ Reg. Zubizarreta and Otero, no. c2 (misdated 1255 Dec. 10) 1247  Rome, Lateran, 1255 Dec. 9 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati et fratribus S. Marie de Benevivere O.S.A., Palentine dioc.” Confirms sale by or gift from Palencia and Husillos of half fruits “quod est super Rivius de Hagenia cum montibus pascuis rivis . . . et quascumque et ubicumque feceritis in Palentino episcopatu . . . bone memorie Raymundus Palentinus episcopus de consensu canonicorum suorum quondam Pascasio abbati et fratribus ecclesie vestre donavit . . . ad instar felicis recordationis Alexandri III pape.” Dat. Laterani, V id. dec., pont. a. I. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 1693/17 (Benevivere, O.S.A., Palencia). Membrana mutila. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: tho¯m A tergo, in m. m. s.: Ave Maristella 1248  Rome, Lateran, 1255 Dec. 11 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus universis Cistercien. ordinis.” At behest of Cardinal John of S. Laurence in Lucina confirms privileges of Hon-

25. Above, no. 318. 26. SB 2421: ji; DzSzP: I.C. (“a la derecha”).

Alexander IV (1254–1261)  321 orius III and Innocent IV for abbots of Cistercian Order invalidating canonical sentences against their monasteries and restricting hospitality to be provided by them for ordinaries and delegates. Dat. Laterani, III id. dec., pont. a. I. “Sacre vestre religionis” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 2232/5 (Poblet O.Cist.) Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: adeg. p(ar).27 A tergo, in m. m. s.: P. de Assi. Populetum | Cist. Ord. infra: contra revocatorias inferius (inversa) frat. P. de Sarreto SB 2433; P 16124 (this date); ed. RL, no. 131 (with incipit “Sacre nostre religionis”); DzSzP, no. 114 (a) Vidimus by official of bishopric of Auch (1316 Oct. 22) of same privilege, addressed “dilectis filiis abbati Cistercii et ceteris coabbatibus et conventibus Cistercien. ordinis”

AMon. Las Huelgas de Burgos, leg. 9, no. 322: ed. Lizoain Garrido, no. 490

1249  Rome, Lateran, 1255 Dec. 11 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Exemption for abbots of Cistercian Order from payment of subsidies imposed by Roman Church or her legates. Dat. Laterani, III id. dec., pont. a. I. “Religionis vestre” – “concessionis et constitutionis”

AHN Clero, carp. 2232/6 (Poblet O.Cist.) Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: Ja. S. A tergo, in m. m. s.: fr. F | Populetum; Religionis SB 2434; P 16123 (this date); ed. RL, no. 132; DzSzP, no. 115 1249a  Rome, Lateran, 1255 Dec. 22 ALEXANDER . . . DILECTIS FILIIS ABBATI MONASTERII DE POPULETO EIUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS IN PERPETUUM. Solemn privilege for Poblet S. Engracia, O.S.D., Pamplona. (R) Ego ALEXANDER etc. (BV) – Subscribunt 8 cardinales: Odo Tusculanus ep.; Stephanus Prenestinus ep. || fr. Johannes tit. S. Laurencii in Lucina presb. card.; fr. Hugo tit. S. Sabine presb. card. || Riccardus S. Angeli diac. card.; Petrus S. Georgii ad Velum Aureum diac. card.; Johannes S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Ottobonus S. Adriani diac. card. Dat. Anagnie, per manum Guillelmi magistriscolarum Parmen. S.R.E. vicecancellarii XI kal. jan., indictione XIIII, incarnationis dominice anno M.CC.L.V, pont. vero d. ALEXANDRI pp. IIII anno II. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AHN Sellos, carp. 72/3 (Poblet O.Cist). Bulla cum filo ser.28 A tergo, in m. m. s.: Populetum Cist. Ed. DzSzP, no. 117 1250  Rome, Lateran, 1256 Jan. 8 Alexander IV “dilectis filiis . . preposito et Petro Eximini de Bagon, canonico ecclesie Oscen.” Mandate, at behest of bishop of Pamplona, to provost of Huesca, and Pedro Ximénez de Bagón, canon of Huesca, to enforce sentence of abbot of Leire against prior of S. Cristina de Somport, O.S.A., Huesca diocese. 27. DzSzP: Adef(onsus) Per. 28. Large ink stain affecting lines 25, 27–36/38.

322  Alexander IV (1254–1261) Dat. Laterani, VI id. jan., pont. a. II. “Sua nobis”

AC Pamplona, III Epi 30. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: Non potuit episcopus Pampilonensis uti predictis litteris pluribus aliis negotiis occupatus. Mandetur ut procedat29 iuxta traditam sibi formam in ang. sup. d.: Jo super plicam ad s.: ٪ per vi annos30 ad d.: .p.g. sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) A tergo, in m. m. s.: est tua vel cuius | + G . . . l + deleted] infra ad s.: mutetur nomen pape et iudicum | Petit judices abbatem et priorem monasterii de Oliva Cistercien. ord. Pampilonen. dioc. inferius (inversus): Impetrentur in consimili forma ad priorem sancti Salvatoris Ley[eren.] Cist[ercien.] ord. Pamp[ilonen.] dioc. | et ad cantorem ecclesie Tutelane Tirasonen. dioc. versus med. paginam: super litteris domini episcopi impeditis in curia romana quia non est | satisfactum illi qui fuit procurator. Unde scriptum quod intus est. Reg. Goñi Gaztambide, Cat. AC Pamplona, no. 618; ed. (faultily) RL, no. 145 1251  Rome, Lateran, 1256 Jan. 12 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie S. Jacobi.” Indulgence for Master and brothers of Order of Santiago exempting them from responding to apostolic letters concerning their privileges unless they contain specific exception to this indult. Dat. Laterani, II id., jan., pont. a. II. “Quieti vestre”

AHN. OO. MM. (Uclés), 2.ii.19 (Bulas Generales). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: B. S. V. A tergo, in m. m. s.: frat[er] Hugo (fig. 14d) 1252  Rome, Lateran, 1256 Mar. 3 “Dilecto filio cantori Salamantin.: Cum dilectus filius.” Mandate to precentor of Salamanca to revoke actions prejudicial to interests of Petrus Petri, precentor of Viseu, taken since he travelled to the Apostolic See to appeal against election of Mattheus as bishop of that church.

IAN/TT, Sé de Viseu, mç. 8, no. 28, fol. 1r: reg. PP, no. *510; ed. PP, II, 223 1253  Rome, Lateran, 1256 Mar. 11 “Dilecto filio cantori Salamantin.: Ecclesia Visensis.” Confirmation (without transcription) of arbitration (“ordinatio,” dated 1256 Jan. 20) of Cardinal Riccardus Annibaldi of S. Angelo (as “compositor amicabilis super causa ista et aliis articulis . . . pro bono pacis”) of appeal of Petrus Petri precentor of Viseu against the election of Mattheus Martini, chaplain of King Afonso III of Portugal to see of Viseu. Mandate, at behest of Petrus Petri, instructing precentor of Salamanca to enforce the ordinance.

IAN/TT, Sé de Viseu, mç. 8, no. 28, fols. 2v–3r, 3v: reg. PP, no. *511; ed. PP, II, 231–32 1254  Rome, Lateran, 1256 Mar. 11 Alexander IV “dilecto filio . . abbati monasterii S. Facundi O.S.B. Legionen. dioc.” The proctors of Master Manfred and Petrus Johannis, Master of Calatrava, having agreed that the latter should deliver “quandam marabuttinorum summam” by the Feast of the As29. “mandatum non procedat” according to Rodríguez de Lama, loc. cit. 30. The text at this point reads: “Set prefatus Prior suffultus laicali potentia ipsum episcopum eandem nancisci possessionem per triennium٪ et amplius non permittit”

Alexander IV (1254–1261)  323 cension (1256 May 25), the abbot of Sahagún is informed that the Master is no longer required to present himself at the Apostolic See. Dat. Laterani, V id. mart, pont. a. II. “Dudum dilecto filio”

AHN, OO. MM., Calatrava, 444/50. Bulla dep., extat filum can. Recto, sub plica ad s. taxa: tria puncta in linea cui signum pro dimidio superpositum extat (= III et dim.) super plicam ad d.: Ger. p(ar). A tergo, in m. m. s.: Mag(iste)r Antoninus | contra dabo Ed. Palacios Martín, no. 275; reg. PP, no. 513 1255  Rome, Lateran, 1256 Mar. 18 Alexander (IV) “dilecte in Christo filie . . abbatisse monasterii Zamoren. ordinis S. Damiani.” Mandate to abbess of Zamora convent, O.S.D., to provide twelve nuns, including a superior, for the foundation proposed by the noblewoman Chamoa (sic), wife of Rodrigo Froilaz (León diocese).31 Dat. Laterani, XV kal. apr.,32 pont. a. II. “Pro hiis”

IAN/TT, O.F.M., Província de Portugal, Convento de S. Clara, Porto, mç. 67, no. 1. Bulla resecata. Recto, super plicam ad d.: Abbam S. | Ç A tergo, in m. m. s.: frat(er) R Reg. PP, no. 515 1256  Rome, Lateran, 1256 Mar. 20 Alexander (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui S. Petri de Gomiel Cistercien. ordinis Oxomen. dioc.” Inhibition to abbot and convent of S. Pedro de Gumiel O.Cist. (Osma diocese) from paying procurations to prelates, only abbots or monks of the Order as their deputies being licensed to act as visitors. Dat. Laterani, XIII kal. apr., pont. a. II. “Sedes apostolica” – “inhibitionis et confirmationis”

AHN Clero, carp. 232/12 (Gumiel de Izán O.Cist., Burgos). Bulla dep. Recto, in m. m. s.: auscultata sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II). A tergo, in m. m. s.: Cist. SB 2485, ed. RL, no. 155; cf. P. 15810 1257  Rome, Lateran, 1256 Mar. 20 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Palatiolos Cistercien. ordinis Palentine dioc.” Inhibition to abbot and convent of Palazuelos O.Cist. (Osma diocese), from paying procurations to prelates, only abbots or monks of the Order as their deputies being licensed to act as visitors. Dat. Laterani, XIII kal. apr., pont. a. II. “Sedes apostolica” – “inhibitionis et confirmationis”

AHN Clero, carp. 3430/15 (Palazuelos O.Cist., Valladolid). Bulla dep. Recto, in m. m. s.: (abrasa) cor33 super plicam ad d.: thom sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II). A tergo, in m. m. s.: Cister X SB 2486; cf. P. 15810 31. “Cum (. . .) nobilis mulier Chamoa uxor nobilis viri Roderici Froile Legionen. diocesis (. . .) quoddam monasterium ad honorem dei et beatorum Francisci et Damiani propriis sumptibus de nostra licentia intendat construere et dotare, prout sua nobis exhibita petitio continebat . . .” 32. “aprelis” 33. Line 4/13: letter deleted “visitationi/ annexe”; 5: word abraded at end of line “exhibeatis eisdem ///|6: districtius”

324  Alexander IV (1254–1261) 1258  Rome, Lateran, 1256 Mar. 21 ”Dilecto filio cantori ecclesie Salamantin.: Dilectus filius Petrus.” Mandate to precentor of Salamanca to hear and determine complaint of Petrus Petri, precentor of Viseu and chaplain of Cardinal Riccardus of S. Angelo, that dean, archdeacon, and chapter of Viseu, canons Honorius, Dominicus Petri, Nunus Fernandi, Laurentius Gundisalvi and Munio Muniz, “and certain other clergy of city and diocese of Viseu” were responsible for loss of property (“super quadam quantitate bladii, pecunie summa et rebus aliis iniuriantur eidem”).

IAN/TT, Sé de Viseu, docs. pontifícios, rolo 4, membrane 1 Reg. PP, no. 516 1259  Rome, Lateran, 1256 Mar. 23 ALEXANDER . . . AD PERPETUAM REI MEMORIAM. Prohibition of sundry abuses concerning nomination to ecclesiastical office and treatment of tithes in kingdom of France. Dat. Laterani, X kal. apr., pont. a. II. “Quia persone religiose” – “constitutionis”

AC León, 6346. Bulla dep., extat filum ser. Ed. Ruiz Asencio, no. 2173; DzSzL, no. 436 1260  Rome, Lateran, 1256 Mar. 26 ALEXANDER . . . AD PERPETUAM REI MEMORIAM. Constitution revoking measures of abbots and other religious “de regno Francie” (of no stated order) inhibiting monks of the order from revealing state of their monasteries to the diocesan, thereby concealing matters in need of reform. Dat. Laterani, VII kal. apr., pont. a. II. “Ad audientiam nostram” – “constitutionis”

AC León 46. Bulla dep., extat filum ser. Ed. Ruiz Asencio, 2174; DzSzL, 43734 1261  Rome, Lateran, 1256 Apr. 1 Alexander (IV) “dilectis filiis . . decano et . . cantori Salamantin.” Mandate to dean and precentor of Salamanca to require bishop and chapter of León to honor amicable settlement with monastery of Benevivere (O.S.A., Palencia diocese) over tithes, confirmed by Rome but now dishonored by the former. Dat. Laterani, kal. apr., pont. a. II. “Ex parte dilectorum”

AHN Clero, carp. 1693/18 (Benevivere, O.S.A., Palencia). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Virtutis proles 1262  Rome, Lateran, 1256 Apr. 19 Alexander (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui de Monzon, Praemonstraten. ordinis Palentine dioc.” Indult for abbot and convent of Monzón (O.Praem., Palencia diocese) on account of extreme poverty exempting monastery from responding to letters of papal provision unless specific mention be made of this.

34. As no. 33.

Alexander IV (1254–1261)  325 Dat. Laterani, XIII kal. maii, pont. a. II. “Vestre meritis devotionis” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 1744/8 (S. Cruz, O.Praem., Palencia). Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: Jo super plicam ad d.: N. Ro. sub plica ad s. taxa: unum punctum cui superpositum extat signum pro dimidio (= I et dim.) A tergo, in m. m. s.: + Rag(usa?) Ed. RL, no. 161 1263  Rome, Lateran, 1256 Apr. 27 Alexander IV “dilectis filiis .  . archidiacono in Sabugali et cantori Civitaten.” Mandate to archdeacon of Sabugal and precentor of Ciudad Rodrigo declaring settlement of ­Coimbra-Guarda diocesan boundary issue35 definitive, despite appeal “ad nos nomine Compostellane ecclesie interiecta,” and ordering implementation. Dat. Laterani, V kal. mart., pont. a. II. “Et si ea”

IAN/TT, Cabido da Sé de Coimbra, 1a incorp., docs. eclesiásticos, mç. 3, no. 108. Membrana mutila. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: a. super plicam ad s.: B. S. V. pro mag(ist)ro Ald(e)g(ario) A tergo, in m. m. s.: .Ioh(ann)es Pinelli Reg. PP, no. 521 1264  Rome, Lateran, 1256 May 5 ALEXANDER IV “dilectis filiis . . magistro et universis fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Indult exempting members of Dominican Order from responding to summons in letters not citing present privilege. Dat. Laterani, III non. maii, pont. a. II. “Cum iam per” – “concessionis”

IAN/TT, Convento de S. Domingos de Porto, mç. 1, no. 4. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Jac. Sen. A tergo, in m. m. s.: Predicatorum (a) Vidimus by archbishop Tello of Braga and bishop Blasius of Segovia (Rome, 1290 Apr. 15)

AHN Clero, carp. 182/10 (S. Pablo O.P., Burgos)

Ed. RL, no. 166; P. 16365 (this date) 1265 [Rome, Lateran], 1256 May 11 Alexander (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Ursaria ordinis Cisterciensis Auriensis dioc.” Indulgence permitting abbot and convent of Oseira (O.Cist., Ourense diocese) to receive and retain certain donations. Dat. [Laterani], V id. maii, pont. a. II. “Devotionis vestre” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 1527/6 (Oseira O.Cist., Ourense). Membrana mutila Ed. RL, no. 167 1266  Rome, Lateran, 1256 May 17 ALEXANDER IV “dilectis filiis . . magistro et universis prioribus ordinis fratrum Predicatorum.”

35. PP, no. 507.

326  Alexander IV (1254–1261) Dat. Laterani, XVI kal. jun., pont. a. II “Licet ad hoc” – “concessionis”36

HPAOP perg. 5 (olim 74). Membrana cum maculis. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d: P. Sabell. Reg. Boscá Codina and Mandingorra Llavata, no. 7 1267  Rome, Lateran, 1256 [May] Alexander (IV) “dilectis filiis . . magistro et prioribus ordinis fratrum Predicatorum.” Concession licensing Master General and priors of Dominican Order to treat as apostates members of the Order who, after receiving from the Apostolic See permission to transfer to another order, fail to do so within two or three months. “In gravem cordi” – “concessionis”37

HPAOP perg. 6 (olim 78). Membrana cum maculis et foraminibus. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Hugo V. Reg. Boscá Codina and Mandingorra Llavata, no. 6 1268  Rome, Lateran, 1256 May 19 Alexander IV “carissimo in Christo filio illustri regi Castelle ac Legionis.” Mandate to king of Castile (Alfonso X) to restore to archbishop Martinho of Braga goods of that church deposited at Palencia by the late archbishop J(oão Viegas de Portocarreiro) and elsewhere in kingdom of Castile by others of his predecessors. Dat. Laterani, XIIII kal. jun., pont. a. II. “Sicut venerabilis frater”

AD Braga, Gav. das Propriedades e Rendas da Mitra, no. 32. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: .l . super plicam ad d.: Ioh(anne)s parm. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea (= II). A tergo, in m. m. s.: Virgo Ioh(ann)es Reg. PP, no. 525; ed. Costa, “Considerações,” 80 1269  Anagni, 1256 Jun. 9 Alexander IV “venerabili fratri . . episcopo Lamecen.” Mandate to bishop of Lamego to ensure that within fifteen days and without recourse to litigation (“de plano et sine iudicii strepitu”) the goods deposited by the late Archbishop João of Braga in various monasteries and churches and elsewhere in dioceses of Toledo, Compostela, and Braga and in city of Compostela are restored to Archbishop Martinho or his agents. Dat. Anagnie, V id. jun., pont. a. II. “Cum nonnulla bona”

AD Braga, Cx. Bulas 1, no. 13. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: S. I. A tergo, in m. m. s.: Virgo Ioh(ann)es38 Reg. PP, no. 526 1270  Anagni, 1256 Jun. 10 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . magistro et prioribus ordinis fratrum Predicatorum.” Faculty to allow ejected members of the Order to transfer elsewhere other than to O.S.A., temple, hospital, or other arms-bearing Order. 36. As no. 1233. 37. Cf. PP, no. 497 (for O.F.M.); ed. Krarup, Bull. Danicum, no. 500. 38. In text hand.

Alexander IV (1254–1261)  327 Dat. Anagnie, IV id. jun., pont. a. II. “Paci et tranquillitati” – “concessionis et inhibitionis”

HPAOP perg. 7 (olim 84). Membrana cum maculis et foraminibus. Bulla dep., extat filum ser. Reg. Boscá Codina and Mandingorra Llavata, no. 9 1271  Anagni, 1256 Jun. 2739 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . priori provinciali fratrum Predicatorum in Ispania.” Mandate to Dominican prior provincial to send missionaries to Saracens of Ispania. Dat. Anagnie, V kal. jul., pont. a. II. “Cum hora undecima” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 3572/3 (S. Ildefonso O.P., Toro). Bulla dep. Recto, in m. m. s.: duplicetur cum adiectionibus de curia.40 super plicam ad s.: non obstantibus aliquibus litteris vel indulgentiis in t episcopo | vel cuicumque alteri sub quacumque forma vel forma est verborum express[ione]| concessis concedatis in ///// concedendis de inde oportet presentibus plenariam fieri mentionem in media plica: diff. hand: #41 necnon altaria nec calices versus d.: // etiam eosque ad sarracenos res prohibitas detulerint ad d.: hugo v.| diff. hand: de detulerint P. 16438 (this letter)42; ed. DzSzT, no. 2 1272  Anagni, 1256 Jul. 18 Alexander (IV) “venerabilibus fratribus universis episcopis et dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis archipresbiteris et aliis ecclesiarum prelatis ac universis clericis cuiuscumque ordinis vel professionis per Hyspaniam constitutis ad quos littere iste pervenerint.” Mandate to prelates throughout Spain forbidding exaction of portion of lay bequests made to O.P. Dat. Anagnie, XV kal. aug., pont. a. II. “De pia et sancta”

AHN Clero, carp. 1894/4 (S. Esteban O.P., Salamanca). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Jac. Mut. A tergo, in m. m. s.: Predicato. P SB 2546; P. 16489 (this date); ed. RL, no. 180 (where erroneously ascribed to Zaragoza) 1273  Anagni, 1256 Jul. 21 Dubious.43 Alexander (IV) “dilecto filio . . abbati Populeti ordinis Sistercien. (sic).” On supplication of bishop of Morocco, dispensation addressed to abbot of Poblet for Petrus de Pulcrovisu and wife Berengaria, married through ignorance within fourth grade of consanguinity. Dat. Anagnie, XII kal. aug., pont. a. II. “Exhibita nobis”

AHN Clero, carp. 2233/16 (Poblet O.Cist.) Bulla dep., extat filum can. A tergo, in m. m. s.: Sa[nct]a M[aria] cum filio SB 2549; ed. RL, no. 181; DzSzP, no. 118 39. On this day, four privileges to S. Clara Barcelona: Fita, BRAH 27 (1895) nos. 41–44: printed in Schmidt and Sabanés, nos. 360–63. 40. SB 2535: “de Orieta”. Baumgarten notes the presence of these adiectiones but does not transcribe them. DzSzT reads “de Orceta”. 41. No corresponding catch marks in text. 42. See Muldoon, Popes, Lawyers, and Infidels, 36–37. 43. Irregular script employing impermissible contractions. Work of a tyro as noted by SB, no. 2549: “Sisterciensis . . . XII kalendas.”

328  Alexander IV (1254–1261) 1274  Anagni, 1256 Jul. 28 Alexander (IV) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis ad quos presentes littere pervenerint.” Mandate to archbishops, etc., requiring those assuming Dominican habit to divest themselves of it if required by the Order. Dat. Anagnie, V kal. aug., pont. a. II “Quia confusio”

HPAOP perg. 8 (olim 92). Membrana resecata cum maculis. Bulla dep., extat filum can. Reg. Boscá Codina and Mandingorra Llavata, no. 10 1275  Anagni, 1256 Jul. 29 ALEXANDER IV “dilectis filiis . . magistro et prioribus ac fratribus ordinis Predicatorum.” Exemption for Dominican Order from mandates to collect money unless specific exception be made to this indult. Dat. Anagnie, IV kal. aug., pont. a. II. “Vestra semper” – “concessionis”

HPAOP perg. 9 (olim 91). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: la(n). m. Reg. Boscá Codina and Mandingorra Llavata, no. 11 1276  Anagni, 1256 Jul. 30 Alexander (IV) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis ad quos littere ipse pervenerint.” Mandate to archbishops, etc., to absolve and dispense members of Dominican Order from certain canonical sentences incurred. Dat. Anagnie, III kal. aug., pont. a. II. “Quia proni”

HPAOP perg. 10 (olim 94). Membrana resecata cum maculis et foraminibus. Bulla dep. Reg. Boscá Codina and Mandingorra Llavata, no. 12 1277  Anagni, 1256 Jul. 30 ALEXANDER IV “dilectis filiis fratribus ordinis Predicatorum.” Inhibition against any friar leaving Dominican Order to benefit from papal privilege to Order. Dat. Anagnie, III kal. aug., pont. a. II. “Cum paupertatem” – “inhibitionis et concessionis”

HPAOP perg. 11 (olim 85). Bulla cum filo ser. Reg. Boscá Codina and Mandingorra Llavata, no. 13 1278  Anagni, 1256 Jul. 30 ALEXANDER IV “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis Predicatorum.” Exemption for members of Dominican Order from obligation to conduct visitation of convents of nuns unless specific exception be made to this indult. Dat. Anagnie, III kal. aug., pont. a. II. “Inspirationis divine” – “concessionis”

HPAOP perg. 12 (olim 90). Bulla dep., extat filum ser. Reg. Boscá Codina and Mandingorra Llavata, no. 14

Alexander IV (1254–1261)  329 1279  Anagni, 1256 Jul. 30 ALEXANDER IV “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Concession permitting members of Dominican Order to celebrate sacraments in areas under interdict. Dat. Anagnie, III kal. aug., pont. a. II. “Urbis assidue” – “concessionis”

HPAOP perg. 13 (olim 93). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: B.C. Reg. Boscá Codina and Mandingorra Llavata, no. 15 1280  Anagni, 1256 Jul. 30 ALEXANDER IV “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Dat. Anagnie, III kal. aug., pont. a. II. “Quia confusio” – “inhibitionis et constitutionis”44

HPAOP perg. 14. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: G m Reg. Boscá Codina and Mandingorra Llavata, no. 16 1281  Anagni, 1256 Jul. 31 ALEXANDER IV “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” License to members of Dominican Order to seize and deliver to imprisonment apostates and other excommunicates from their Order. Dat. Anagnie, II kal. aug., pont. a. II. “Provisionis nostre” – “concessionis”

HPAOP perg. 15 (olim 105). Bulla cum filo ser. Reg. Boscá Codina and Mandingorra Llavata, no. 17 1282  Anagni, 1256 Jul. 31 ALEXANDER IV “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Indult that no apostolic legate or prelates may appropriate goods of members of Dominican Order unless on direction of prior provincial. Dat. Anagnie, II kal. aug., pont. a. II. “Petitionibus vestris” – “concessionis”

HPAOP perg. 16 (olim 89). Bulla cum filo ser. Reg. Boscá Codina and Mandingorra Llavata, no. 18 1283  Anagni, 1256 Jul. 31 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” License regarding redeployment of members of Dominican Order sent to preach crusade or counter heresy. Dat. Anagnie, II kal. aug., pont. a. II. “Odore suavi” – “concessionis”

HPAOP perg. 17 (olim 73). Membrana cum maculis et foraminibus. Bulla dep. Reg. Boscá Codina and Mandingorra Llavata, no. 19

44. As no. 1274.

330  Alexander IV (1254–1261) 1284  Anagni, 1256 Aug. 6 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . magistro et universis fratribus ordinis fratrum Predicatorum.”45 Dat. Anagnie, VIII id. aug., pont. a. II. “Cum iam” – “concessionis”

HPAOP perg. 18 (olim 79). Membrana resecata cum maculis et foraminibus. Bulla dep. Recto super plicam ad d.: thom. | pro xpi Reg. Boscá Codina and Mandingorra Llavata, no. 20 1285  Anagni, 1256 Aug. 11 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Grants license to Master and brothers of Dominican Order to capture, bind, and imprison apostate members of their Order. Dat. Anagnie, III id. aug., pont. a. II. “Devotionis vestre” – “concessionis”

HPAOP perg. 19 (olim 96). Bulla dep., extat filum ser. Reg. Boscá Codina and Mandingorra Llavata, no. 21 1286  Anagni, 1256 Oct. 28 ALEXANDER IV “venerabili fratri . . episcopo Legionen.” “Ad instar Innocentii IV” exempts bishop of León from repayment of debts which cannot be shown “liquido”46 to have been incurred for benefit of his church. Dat. Laterani, V kal. nov., pont. a. II. “Ecclesie Legionensis” – “concessionis”

AC León, 5777. Bulla cum filo ser. Recto, in m. m. s.: dupl[icetu]r super plicam ad d.: Abam. S. A tergo, in m. m. s.: Petranus in media pagina: R/ lxi capitulo anno tercio47 Ed. Ruiz Asencio, no. 2176; DzSzL, no. 445 1287  Anagni, 1256 Oct. 31 ALEXANDER (IV) “universis Christifidelibus presentes litteras inspecturis.” Indulgence of a year and forty days for visitors to Seville cathedral on feasts of SS. Leander and Isidore and their octaves. Dat. Anagnie, II kal. nov., pont. a. II. “Licet is”

AC Sevilla, 11.064 (olim 175/30). Bulla dep. Recto, sub plica ad s.: fig. 37 Ed. Ballesteros, Sevilla, p. lxxxix 1288  Anagni, 1256 Nov. 2 Alexander IV “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis ac dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis et aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenirent.” Mandate to receive benignly brothers of Order of Santiago on their annual visit to their churches and to facilitate annual collection in parishes, etc., for Order. 45. As no. 1264. 46. A stiffening of the terms of no. 1242. 47. Reg. Vat., 25: Reg. Alex. IV, 1637.

Alexander IV (1254–1261)  331 Dat. Anagnie, IIII non. nov., pont. a. II. “Cum dilectis filiis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 10.iii/8. Bulla cum filo can. A tergo, in m.m. s: fr(ater) Ugolin(us) 1289  Rome, Lateran, 1257 Jan. 4 ALEXANDER IV “venerabili fratri . . episcopo Legionen.” “Ad instar Innocentii IV”48 rules that bishop of León is required to answer to debts to Italian creditors only at Holy See. Dat. Laterani, II non. jan., pont. a. II. “Ex parte tua” – “concessionis”

AC León, 6321. Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. s.: R/ in m. m.: Appareat instar [. . .] A tergo, in m. m. s. (overwritten): Sancius Ed. Ruiz Asencio, no. 2177; RL, no. 242 (with photo; misdated); DzSzL, no. 451 1290  Rome, Lateran, 1257 Jan. 5 Alexander IV “dilectis in Christo filiabus abbatisse et conventui monialium inclusarum mon. ordinis S. Marie Burgen., O.S.D.” Faculty to Poor Clares of Burgos to receive for their buildings and other necessities sums of up to a hundred marks of silver accrued “per fraudis comercium.” Dat. [Laterani] non. jan., pont. a. III. “Necessitatibus vestris”

Arch. S. Clara de Burgos. Ed. Castro, “Fundación,” 172 C  1291  Rome, Lateran, 1257 Jan. 18(?) Vidimus by bishop Raimundo of Segovia at behest of Segovia O.P. of “De pia et sancta”49 (n.d.)

AHN Sellos, carp. 56/29 (S. Esteban O.P., Salamanca)

C  1292  Rome, Lateran, 1257 Jan. 18 Informal copy (undated) in orange ink of “De pia et sancta”50

AHN. Cler., carp. 84/1 (S. Domingo O.P., Palma)

C  1293  Rome, Lateran, 1257 Jan. 28 Copy of mandate to bishop of Maguelonne to pressurize bishop-elect of Córdoba to repay money owed to Timosus Acconci “et eius socii cives et mercatores Florentini.” “Sua nobis”.

BC Córdoba, Libro de las Tablas, fol. 4r–v

1294  Rome, Lateran, 1257 Jan. 29 ALEXANDER (IV) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis capitulo Valentin.” Confirms establishment of chapter of Valencia cathedral at fifteen canonries. Dat. Laterani, IIII kal. feb., pont. a. III. “Ecclesiarum utilitati” – “confirmationis et constitutionis”51 48. Not extant. 49. As no. 1272. 50. As no. 1272, mut. mut.: per Cataloniam constitutis.” 51. Overwriting line 4/13: “quindenarium canonicorum.”

332  Alexander IV (1254–1261) AC Valencia, perg. 77. Bulla dep., extat filum ser. Recto, in marg. versus s.: .L. in m. m.: cor super plicam ad d.: G.S. A tergo, in m. m. s.: Melchisedech Reg. Olmos Canalda, no. 282; ed. RL, no. 328 (with photo; misdated) 1295  Rome, Lateran, 1257 Jan. 31 Alexander (IV) “venerabili fratri . . episcopo Palentino.” Mandate to bishop of Palencia to cancel within eight days his excommunication of local Dominicans for burying in their church a “certain citizen of Palencia” despite their appeal to Rome. Dat. Laterani, II kal. feb., pont. a. III. “Laudabilis et fructuose”52

AHN Clero, carp. 1724/21 (S. Pablo O.P., Palencia) Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Jaˉ// A tergo, in m. m. s.: Predicatorum SB, no. 2600; ed. RL, no. 221 1296  Rome, Lateran, 1257 Feb. 13 Alexander (IV) “dilecto filio . . abbati Belli Podii Urgellen. dioc.” Mandate to abbot of Bellpuig de las Avellanes (O.Praem., Urgell diocese) to determine querela of abbot of Poblet that that house is owed tithes by Bernardus de Aguilar, Bartholomeus dictus Narguilers, Guillelmus Benedicti de Oculo Molendinorum, and other laymen of city and diocese of Tarragona. Dat. Laterani, id. feb., pont. a. III. “Conquesti sunt”

AHN Clero, carp. 2235/19 (Poblet O.Cist.) Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. d.: Jac super plicam ad d.: be¯r A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii Cist. SB, no. 2612; ed. RL, no. 232; DzSzP, no. 119 1297  Rome, Lateran, 1257 Feb. 13 ALEXANDER IV “dilectis filiis . . priori et fratribus ordinis Predicatorum Gerunden.” License for Dominicans of Girona to retain goods “de usuris, rapinis et aliis male acquisitis” whose legal owners are untraceable, to limit of £500 value.53 Dat. Laterani, id. feb., pont. a. III. “Necessitatibus vestris” – “concessionis”

HPAOP perg. 20 (olim 95). Membrana cum maculis et foraminibus. Bulla dep., extat filum ser. Recto super plicam ad d.: T.a. Reg. Boscá Codina and Mandingorra Llavata, no. 22 1298  Rome, Lateran, 1257 Feb. 26 Alexander IV . . . Dat. Laterani, IV kal. mart., pont. a. III. “De pia et sancta.”54

HPAOP perg. 21 (olim 72). Membrana resecata cum maculis. Bulla cum filo. can. EV 31, no. 23 52. Line 9/13: prafatam; line 12: benedictionis squeezed in between “exinde” and “divine.” 53. Cf. limits for Dominicans of Salamanca (1257 Jul., 100 marks) and Santarém (1257 Aug., £300 turonenses): below, no. 1332; PP, no. 550. 54. As no. 1272.

Alexander IV (1254–1261)  333 1299  Rome, Lateran, 1257 Mar. 1 ALEXANDER IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii S. Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” Moderation of rules of abstinence for monastery of S. Engracia O.S.D. (Pamplona diocese). Dat. Laterani, kal. mart. pont. a. III. “Quoniam frequenter” – “dispensationis et concessionis”

Olite, S. Engracia, 3.c.3. Bulla cum filo ser. Recto super plicam ad s.: R A tergo in m. m. s.: fr R. Reg. Zubizarreta and Otero, no. c3 1300  Rome, Lateran, 1257 Mar. 8 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Moreruela Cistercien. ord. Zamoren. dioc.” Indult for abbot and monastery of Moreruela (O.Cist., Zamora diocese) against provision on strength of papal mandates unless specific reference be made to this indult. Dat. Laterani, VIII id. mart., pont. a. III. “Paci et tranquillitati” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 3553/16 (Moreruela O.Cist., Zamora). Bulla dep.: Cist. in Spania C  1301  Rome, Lateran, 1257 Mar. 13 Copy of “Venerabili fratri . . episcopo Legionen.: Ad audientiam nostram,” revoking alienations of lands, rents, etc., of Order of the Temple “in tribus regnis Ispanie . . . in enormem lesionem ipsius”

IAN/TT, Cabido da Sé de Coimbra, 1a incorp., docs. eclesiásticos, mç. 3, no. 10955 Reg. PP, no. 538

1302  Rome, Lateran, 1257 Mar. 23 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . magistro et prioribus ac fratribus ordinis Predicatorum.” To Master and members of Dominican Order concerning the restitution of goods dispersed to certain persons and their conversion to pious uses. Dat. Laterani, X kal. apr., pont. a. III. “De meritorum vestrorum – “concessionis”

HPAOP perg. 23. Membrana cum maculis. . Bulla cum filo ser. Bulla dep. EV 31, no. 25; P. 16797 1303  Rome, Lateran, 1257 Mar. 24 ALEXANDER (IV) “universis presentes litteras inspecturis.” Forty-day indulgence for visiting Valencia cathedral on any of the four feasts of B.V.M. and their octaves. Dat. Laterani, VIIII kal. apr., pont. a. III. “Divina sapientia”

AC Valencia, 1326. Bulla dep. Recto, in ang. sup. s.: indulgentia xl dierum in m. m. versus s.: .l. in m. m. s.: cor super plicam ad d.: P. Sabell. sub plica ad s. taxa: duo puncta (= II). A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii Reg. Olmos Canalda, no. 273; ed. RL, no. 293 55. See no. 1308.

334  Alexander IV (1254–1261) 1304  Rome, Lateran, 1257 Mar. 28 Mandate to dean of Toledo to enquire whether clergy of Cuenca should pay luctuosa demanded by their bishop. Dat. Anagnie, V kal. apr., pont. a. III.

BNM MS. 13071, fol. 56r 1305  Rome, Lateran, 1257 Mar. 30 “Non sine multa: venerabilibus fratribus patriarchis . . . ad quos littere iste pervenirent.” Mandate for assistance against detractors of Dominican and Franciscan Orders.56

(a) Vidimus, 1298 Oct. 25

AHN Clero, carp. 3524/6 (S. Domingo O.P., Benavente)

(b) Vidimus, n.d. by bishop J. of Ourense of executive letters to archbishops of Tours and Rouen and bishop of Paris (Barbiche, no. 895: this date)

AHN Clero, carp. 1894/7 (S. Esteban O.P., Salamanca)

(c) Vidimus by bishop P. of Salamanca, n.d.

AHN Clero, carp. 1894/8 (S. Esteban O.P., Salamanca)

1306  Rome, Lateran, 1257 Apr. 14 Alexander (IV) “dilectis filiis . . decano et . . cantori Zamoren.” Mandate to dean and precentor of Zamora revoking papal confirmations “in forma communi” regarding possessions of monastery of Moreruela (O.Cist., Zamora diocese) illicitly acquired by laity and clergy. Dat. Laterani, XVIII kal. maii, pont. a. III. “Ad audientiam nostram”

AHN Clero, carp. 3553/17 (Moreruela O.Cist., Zamora). Bulla dep., extat filum can. Recto, in m. m. s.: l in ang. sup. d.: Jac super plicam ad d.: hugo v. sub plica ad s.: fig. 38. A tergo, in m. m. s.: Virgo Johannes SB 2647 1307  Rome, Lateran, 1257 Apr. 14 Alexander (IV) “dilectis filiis . . decano et . . cantori Zamoren.” Mandate to dean and precentor of Zamora revoking papal confirmations “in forma communi” regarding possessions of monastery of S. María de Nogales (O.Cist., León diocese) illicitly acquired by laity and clergy. Dat. Laterani, XVIII kal. maii, pont. a. III. “Ad audientiam nostram”

AHN Clero, carp. 949/9 (Nogales O.Cist., León). Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. d.: Jac super plicam ad d.: hugo v. sub plica ad s.: fig. 38. A tergo, in m. m. s.: Virgo Johannes SB 2648; ed. RL, no. 257 C 1308  Rome, Lateran, 1257 Apr. 16 Cautio regarding no. 1301 secured from Johannes de Cameçano, papal chaplain and “auditor litterarum contradictarum” by proctor of bishop (Egas) of Coimbra in “audientia publica.” 56. Barbiche, no. 896 (this date).

Alexander IV (1254–1261)  335 IAN/TT, Cabido da Sé de Coimbra, 1a incorp., docs. eclesiásticos, mç. 3, no. 109 Reg. PP, no. 542

1309  Rome, Lateran, 1257 Apr. 17 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis G. abbati et conventui monasterii de Nucariis Cistercien. ordinis Astoricen. dioc.” Concession exempting monastery of Nogales from terms of apostolic letters of provision not mentioning this indult. Dat. Laterani, XV kal. maii, pont. a. III. “Quanto studiosius” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 949/1057 (Nogales O.Cist., León). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Virgo Johannes pro Cistercien. ord. Ed. RL, no. 258 1310  Rome, Lateran, 1257 Apr. 22 Fabrication?58 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati Cisterciensi eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Exemption from summons by apostolic letters “que de Cistercien. ordine non fecerint mentionem.” Dat. Laterani, X kal. maii, pont. a. III. “Cum Cisterciensis ordinis” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 3553/18 (Moreruela O.Cist., Zamora). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: (?) Egidius 1311  Rome, Lateran, 1257 May 8 ALEXANDER IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii S. Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani ad Romanam ecclesiam nullo medio pertinentis.” Exemption of S. Engracia O.S.D. from fiscal demands of legates, etc., unless exception from terms of this indult be specified. Dat. Laterani, VIII id. maii, pont. a. III. “Paupertati vestre” – “concessionis et confirmationis”

Olite, S. Engracia, 3.c.7. Bulla cum filo ser. A tergo, in m. m. s.: Scs Damianus 1312  Rome, Lateran, 1257 May 8 ALEXANDER IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii S. Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani ad Romanam ecclesiam nullo medio pertinentis.” Indult for their chaplain or visitor to absolve nuns of S. Engracia (O.S.D., Pamplona diocese) or their oblates from sentence of excommunication. Dat. Laterani, VIII id. maii, pont. a. III. “Vestre devotionis” – “concessionis”

Olite, S. Engracia, 3.c.4. Bulla dep., extat filum can. A tergo, in m. m. s.: Scs Damianus Reg. Zubizarreta and Otero, no. c4 1313  Rome, Lateran, 1257 May 8 Alexander IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii S. Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani ad Romanam ecclesiam nullo medio 57. Corrected from 949/11. 58. Text faded; lines of writing erased above and below text.

336  Alexander IV (1254–1261) pertinentis.” Repeats no. 1246 certifying payment of census of one pound of wax “usque ad quadraginta annos.” Dat. Laterani, VIII id. maii, pont. a. III. “Ne de solutione”

Olite, S. Engracia, 3.c.6. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: Scs Damianus 1314  Rome, Lateran, 1257 May 8 ALEXANDER IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii S. Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani ad Romanam ecclesiam nullo medio pertinentis.” Indult for time of excommunication or interdict permitting “pueri vestris servitiis deputati negotiorum quoque vestrorum, procuratores et operarii qui in vestris locis eorum operibus personaliter continui institerint huiusmodi sententiis obnoxii nullatenus habeantur ibique possunt audire divina iuxta formam que locis ipsis in eo casu a sede apostolica sunt concessa nisi eisdem causam dederint vel excommunicari specialiter seu interdici contingat eosdem auctoritate vobis presentium indulgemus.” Dat. Laterani, VIII id. maii, pont. a. III. “Ut in vestris” – “concessionis”

Olite, S. Engracia C–16. Bulla cum filo can.59 A tergo, in m. m. s.: Scs Damianus Reg. Zubizarreta and Otero, no. c5 (misdated 1257 May 7) 1315  Viterbo, 1257 May 26 ALEXANDER IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii S. Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani ad Romanam ecclesiam nullo medio pertinentis.” One-year indulgence for visitors to S. Engracia, O.S.D., on Feast of S. Gratia and a hundred-day indulgence on feasts of SS. Anthony Confessor, Clare, Holy Cross, and Agnes. Dat. Viterbii, VII kal. jun., pont. a. III. “Sanctorum meritis”

Olite, S. Engracia, 3.c.8. Bulla cum filo can.60 Recto, super plicam ad s.: J V g[ratis] A tergo, in m. m. s.: Camera d[omi]ni p[a]p[e] 1316  Viterbo, 1257 Jun. 6 Alexander IV “venerabili fratri . archiepiscopo Toletano.” Mandate to archbishop of Toledo to provide four horses for apostolic cursores, Gabriel of Ostia and Constantine. Dat. Viterbii, VIII id. jun., pont. a. III. “Cum ad opus”

AC Toledo, V.2.D.1.20. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: alex. 1317  Viterbo, 1257 Jun. 6 ALEXANDER (IV) “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii S. Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” Confirms privileges etc. granted by predecessors to monastery of S. Engracia O.S.D. (Pamplona diocese). Dat. Viterbii, VIII id. jun., pont. a. III. “Religionis favor” – “confirmationis”

Olite, S. Engracia, 3.c.9. Bulla dep. 59. Apparently, despite indult. 60. Apparently, despite indult.

Alexander IV (1254–1261)  337 1318  Viterbo, 1257 Jun. 7 ALEXANDER (IV) “DILECTIS IN CHRISTO FILIABUS . . ABBATISSE MONASTERII S. GRATIE IN STRATA PUBLICA DE ÇANDUA IN TERMINO PAMPILONEN. EIUSQUE SORORIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS.” Solemn privilege for S. Engracia, O.S.D. (R) Ego ALEXANDER etc. (BV) – Subscribunt 7 cardinales: Odo Tusculanus ep.; Stephanus Prenestinus ep. || fr. Johannes tit. S. Laurentii in Lucina presb. card. || Ottavianus S. Marie in Via Lata diac. card.; Petrus S. Georgii ad Velum Aureum diac. card.; Johannes S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Ottobonus S. Adriani diac. card. Dat. Viterbii, per manum magistri Rolandi S.R.E. vicecancellarii. VII id. jun., indictione XV, incarnationis dominice a. M.CC.LVII., pont. vero d. ALEXANDRI pp. IIII anno tertio. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

Olite, S. Engracia, 3.c.10. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: .Ja. Nar.61 1319  Viterbo, 1257 Jun. 13 Alexander IV “venerabili fratri . . episcopo Palentino.” Mandate to bishop of Palencia to cancel grants to clergy and laity of tithes, land, etc., by predecessors of Archbishop Sancho of Toledo albeit confirmed by Holy See. Dat. Viterbii, id. jun., pont. a. III. “Sicut dilecti”

AC Toledo, A.7.C.2.4. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: Fernandus Ovetensis C  1320  Viterbo, 1257 Jun. 22 Vidimus by Archbishop Tello of Braga and Bishop Blasius of Segovia (Rome, 1290 Apr. 15) of “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum: Cum olim felicis,” confirming privileges and immunities of Order if it be summoned before ordinaries in accordance with constitution of Innocent IV – “concessionis”

AHN Clero, carp. 182/11 (S. Pablo O.P., Burgos); cf. Barbiche, 799 (1255 Jul. 18)

1321  Campo de S. Pedro, 1257 Jun. 24 Bishop Pedro of Salamanca orders the masters, doctors, and scholars “in the school of law” of Salamanca University to avoid contact with the excommunicated D. Mattheus, bishop-elect of Viseu, and his associates.

IAN/TT, Sé de Viseu, mç. 8, no. 28, fol. 5r; ed. PP, no. *544a (II, 264) 1322  Viterbo, 1257 Jun. 26 Alexander (IV) “dilectis filiis . . ministro et fratribus ordinis Minorum Compostellan.” Exhorts and requires Minister and brethren of Compostela Franciscans to provide assistance to “nobilis mulier Chamea (sic) Gometii” and her new foundation. Dat. Viterbii, VI kal. jul., pont. a. III. “Cum sicut intelleximus”

61. A tergo, in med. pagina: removeatur M. de Antistitem(?).

338  Alexander IV (1254–1261) IAN/TT, O.F.M., Província de Portugal, Convento de S. Clara, Porto, mç. 67, no. 5. Bulla dep. Recto, in m. m. s.: fr(ater) Ray. l A tergo, in m. m. s.: frat(er) R. Reg. PP, no. 545 1323  Viterbo, 1257 Jun. 30 Alexander IV “carissimo in Christo filio . . Regi Navarre illustri.” To king of Navarre regarding recovery of monies owed to Roman Church by Catelana, widow of Elias David, burgensis of Pamplona. Dat. Viterbii, II kal. jul., pont. a. III. “Ad audientiam nostram”62

Olite, S. Engracia, 3.c.11. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: J.V. A tergo, in m. m. s.: Scs Damianus 1324  Viterbo, 1257 Jun. 30 Alexander IV “dilecto filio . . priori Roscidevallis Pampilonen. dioc.” Mandate to prior of Roncesvalles to require king of Navarre, in accordance with papal letters to him “in remissionem sibi peccaminum,” to put pressure on Catelana,63 widow and heir of Elias David, burgensis of Pamplona, to render to the addressees the sum of marks sterling and maravedis “in quibus nobis tenetur,” for delivery to the abbess and convent of S. Engracia, Pamplona. Dat. Viterbii, II kal. jul. pont., a. III. “Cum carissimum”

(i) Olite, S. Engracia, 3.c.12. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: dupplicetur cor/64 in plicam ad d.: hugo. V. | pro f(rat)re Theodino (ii) Olite, S. Engracia, 3.c.12bis. Bulla cum filo can. Reg. Zubizarreta and Otero, no. c12 1326  Viterbo, 1257 [Jul.] 30 Alexander IV “dilectis filiis . . archidiacono S. Gemme et Sancio de Marsayn canonico Pampilonen.” Mandate to archdeacon of S. Gema and Sancho de Marsayn canon of Pamplona to 62. Alexander IV “carissimo in Christo filio . . Regi Navarre illustri. Ad audientiam nostram ex relatu fidedignorum pervenit quod quondam fr. Michael de ordine Minorum tunc ecclesie Romane nuntius quondam Elie David burgen. Pampilonen. centum et quinquaginta duas marchas sterlingorum et ducentos et sex alfonsinos auri predicte ecclesie nomine mutuavit. Quo nature debito persolvente dilectus filius Manfredus de Robertis capellanus noster tunc in illis partibus predicte ecclesie nuntius Catelanam uxorem et heredem dicti defuncti monuit ut sibi ecclesie predicte nomine de summis satisfaceret supradictis. Et tandem quia eadem mulier id efficere contumaciter denegavit excommunicationis tulit sententiam exigente iustitia in eandem, quam postmodum dilecti filii magistri Petrus de Piperno et Gregorius capellani nostri in illis partibus successive similes nuncii rationabiliter confirmarunt. Verum cum dicta mulier huiusmodi sentencia vilipensa redire ad mandatum ecclesie non curaverit triennio et amplius iam elapso, ne ipsius contumacia prevaleat equitati, excellenciam regiam monemus, rogamus et hortamur attente in remissionem tibi peccaminum iniungentes quatinus dictam mulierem quod ad mandatum ecclesie revertatur et dilecto filio . . priori Rossidevallis (sic) Pampilonen. dioc. nostro nomine de quantitatibus satisfaciat supradictis, tradita tibi potestate compellas preces nostras impleturus taliter in hac parte quod preter iustorum meritum tibi humane laudis accrescat tit. nosque excellentiam regiam possimus exinde dignis in domino laudibus commendare. Dat. Viterbii, II kal. jul., pont. a. III.” 63. MS: “Catelanam” (the first “a” overwritten). 64. Lines 4–5/10 “in quibus ————— nobis | tenetur” overwritten; 6 “traditat < tradita”; 7–8 “monasterii | de Gratiadei” overwritten.

Alexander IV (1254–1261)  339 hear appeal to S.R.E. of “jurati et communia civitatis et populationis S. Nicolai Pampilonen.” from judgment of sacrist of Huesca, Petrus Marquesii canon of [Pamplona], and Garsias de Palatio, monk of La Oliva (all subdelegates) in case against “communitas et jurati burgi S. Saturnini civitatis eiusdem” regarding “quendam catenam in communi via ipsorum.” Dat. Viterbii, III kal. [aug.] pont. a. III. “Sua nobis”

Pamplona, Arch. Municipal, caj. 7, no. 43. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: J. de Wartin. A tergo, in m. m. s.: [Petrus] Berengarii Ed. Cierbide and Ramos, no. 68 (erroneous summary): “muy deteriorado” C  1327  Viterbo, 1257 Jun. 27 Copy in executor’s letter [Guarda, “e(ra) M.CC.LX.IX (sic)”] of “Dilecto filio archidiacono de Sabugali in ecclesia Civitaten.: Sua nobis universitas.” Mandate to archdeacon of Sabugal (Ciudad Rodrigo diocese) to hear and determine complaint of clergy of Trancoso (“universitas clericorum castri de Troncoso,” Viseu diocese) that “iudices et concilium eiusdem castri” have despoiled them of tithes, lands, possessions, etc., but not to impose ecclesiastical penalties on the community except on receipt of special mandate (“proviso ne in universitatem castri de Troncoso excommunicationis vel interdicti sententiam proferas nisi mandatum a nobis super hoc recep[er]is speciale”).

IAN/TT, Sé de Viseu, mç. 11 (Pontifícios), no. 3. Reg. PP, no. 547

1328  Viterbo, 1257 Jul. 2 ALEXANDER IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii S. Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” License permitting Poor Clares of S. Engracia O.S.D. (Pamplona diocese) to bury faithful on their premises, “salva tamen iustitia illarum ecclesiarum a quibus mortuorum corpora assumantur.” Dat. Viterbii, VI non. jul., pont. a. III. “Cum a nobis” – “constitutionis”

Olite, S. Engracia, 3.c.14. Bulla cum filo ser. A tergo, in m. m. s.: Sanctus Damianus Reg. Zubizarreta and Otero, c14 1329  Viterbo, 1257 Jul. 3 ALEXANDER IV “universis Christifidelibus presentes litteras inspecturis.” Grant of fortyday indulgence for faithful visiting Poor Clares of S. Engracia, Pamplona and making contribution “eis vel ipsarum nuntio.” Dat. Viterbii, V non. jul., pont. a. III. “Quoniam ut ait”65

Olite, S. Engracia, 3.c.15. Bulla cum filo ser. A tergo, in m. m. s.: Sanctus Damianus Reg. Zubizarreta and Otero, no. c15 1330  Viterbo, 1257 Jul. 5 Alexander IV “dilectis filiis . . priori Hospitalis Rossidevallis (sic) Pampilonen. dioc. et . . decano eccl. Tudelan. (sic) Tirasonen. dioc.” Mandate, valid for five years, for prior of Roncesvalles and dean of Tudela to provide protection for nuns of S. Engracia, Pamplona. 65. Mess in line 10/13.

340  Alexander IV (1254–1261) Dat. Viterbii, III non. jul., pont. a. III. “Sub religionis habitu”

Olite, S. Engracia, 3.c.16. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: Sanctus Damianus Reg. Zubizarrta and Otero, no. c16 1331  Viterbo, 1257 Jul. 6 Alexander (IV) “dilecto filio nobili viro Roderico Flores (sic) Legionen. dioc.” Exhortation to nobleman Rodrigo Florez to honor promise to assist “Chamoa Gometii” in establishing her foundation.66 Dat. Viterbii, II non. jul., pont. a. III. “Ex parte dilecte”

IAN/TT, O.F.M., Província de Portugal, Convento de S. Clara, Porto, mç. 67, no. 3. Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: J.V. Reg. PP, no. 548 1332  Viterbo, 1257 Jul. 11 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . priori et fratribus ordinis Predicatorum Salmanticen.” License for prior and community of Salamanca Dominicans to retain goods “de usuris, rapinis et aliis male acquisitis,” to a limit of a hundred marks’ value, whose legal owners are untraceable. Dat. Viterbii, V id. jul., pont. a. III. “Necessitatibus vestris” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 1894/9 (S. Esteban O.P., Salamanca). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: G. ar. A tergo, in m. m. s.: Predicatorum Ed. RL, no. 268 C 1333  Viterbo, 1257 Jul. 20 Vidimus by bishop Fernando of Burgos (1283 Aug. 19)67 of “Nimis iniqua” (as no. 1372).

AHN Clero, carp. 1894/10. P. 16933 (this date) 1334  Viterbo, 1257 Jul. 25 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . priori et fratribus Predicatorum Salmanticen.” Forty-day indulgence for visitors on feasts and octaves of SS. Dominic and Peter Martyr. Dat. Viterbii, VIII kal. aug., pont. a. III. “Cum ad promerenda”

AHN Clero, carp. 1894/11 (S. Esteban O.P., Salamanca). Bulla dep., extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: Predicatorum Ed. RL, no. 270b 1334a  Viterbo, 1257 Jul. 25 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . guardiano et fratribus minoribus ville Sancti Facundi Legionen. dioc.” Confirms and, if need be, supplements, gift made to friars Minor 66. On this occasion no mention of him as her husband. Cf. no. 1255. 67. “. . . cum pluries et in diversis locis uti dicto privilegio inevitabiliter tenerentur, evitandi pericula [causa quod] contingere posset de eodem privilegio si sic portaretur.”

Alexander IV (1254–1261)  341 of Sahagún of site there, at the instigation of Alfonso X, by abbot and convent of that place.68 Dat. Viterbii, VIII kal. aug., pont. a. III. “Meritis sacre” – “confirmations et suppletionis”

AD Astorga, Pergaminos, 15/1. Bulla dep., extat fil. ser. Recto, super plicam ad s.: J. V. Ed. Quintana, “San Francisco de Sahagún,” 131–32 C  1335  Viterbo, 1257 Jul. 25 Copy of “Dilecto filio cantori Civitaten.: Sua nobis dilecti.” Mandate to precentor of Ciudad Rodrigo to ensure compliance of precentor of Salamanca with instructions previously sent to absolve bishop-elect and chapter of Viseu from canonical sentences incurred for failure to observe ordinance regarding their dispute with Petrus Petri, precentor of that church, on account of his refusal to allow their appeal in relation to financial differences between the parties.

IAN/TT, Sé de Viseu, mç. 8, no. 28, fol. 6v–7r; reg. PP, no. *549 (II, 246)

1336  Viterbo, 1257 Jul. 28 Alexander (IV) “dilecto filio . . priori provinciali Predicatorum in Yspania.” Sends prior provincial of Dominicans in Hispania various commissions concerning heretics. Dat. Viterbii, V kal. aug., pont. a. III. “Pre cunctis mentis”

HPAOP perg. 24 (olim 98). Membrana resecata cum maculis. Bulla dep., extat filum can. Recto super plicam ad d.: .d. Reg. Boscá Codina and Mandingorra Llavata, no. 2669 1337  Viterbo, 1257 Jul. 30 Alexander (IV) “dilecto filio . . magistro scolarum Legionen.” Mandate to magister scolarum of León appointing him to act as judge in cases in which Order of Santiago in Spain has been arraigned. Dat. Viterbii, III kal. aug., pont. a. III. “Dignum esse conspirimus”

AHN, OO. MM. 378/24 (S. Marcos de León). Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: Jac in plica ad d.: .a.s. A tergo, in m. m. s.: frat. Hugolinus (fig. 14a) Ed. DzSzL, no. 455; Casado Quintanilla, no. 430 1338  Viterbo, 1257 Aug. 3 ALEXANDER AD FUTURAM REI MEMORIAM. Revocation of privilege exempting prelates from visit ad limina. Dat. Viterbii, III non. aug., pont. a. III. “Importuna multorum instantia” – “revocationis”

AC Burgos, vol. 17, fol. 526. Bulla cum filo ser. Membrana mutila. A tergo, in m. m. s.: Johannes Exemini Ed. Pereda Llarena, no. 35; reg. Mansilla, Doc. Burgos, no. 725; P. 16958 68. “attendentes quod locus quem prius habebatis ibidem conversationi vestre non erat satis accomodus” of “locum in fundo ipsius monasterii situm ad portam S. Petri extra muros ville S. Facundi pro cimiterio, orto et aliis vestris cotidianis usibus oportunum.” 69. Cf. Barbiche, 878 (1256 Nov. 9).

342  Alexander IV (1254–1261) C 1339  Viterbo, 1257 Aug. 7 No address. Copy of “Dilecti filii . . prior”: querela of prior and chapter of secular church “tue diocesis” that addressee (archbishop of Compostela?) had abused papal letters of provision for “clerici et scolares tue civitatis et diocesis.”

AC Santiago de Compostela, Tumbillo . . . privilegios, concordias, constituciones, no. 12, fols. 85v–86r

1340  Viterbo, 1257 Aug. 11 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . magistro et preceptoribus ordinis militie S. Jacobi.” Indulgence exempting Master and preceptors of Order of Santiago from responding to papal summons to legal hearings outside kingdom of Castile. Dat. Viterbii, IIII id. aug., pont. a. III. “Devotionis vestre” – “concessionis”

AHN, OO. MM. Uclés, 3.i.6 (Bulas Generales). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: p. c. A tergo, in m. m. s.: frater Hugolinus ord. fig. 14d 1341  Viterbo, 1257 Sept. 5 Alexander (IV) to king of Navarre urging protection for monastery of Argona (Monthiersen-Argonne O.Cist., Châlons-sur-Marne diocese) which had been entrusted to Anselmus, lord of Possesse. Dat. Viterbii, non. sept., pont. a. III. “Dilecti filii . . abbas”

AGN, caj. 174, no. 33. Bulla dep. Recto super plicam ad d.: P. Sabell | pro Jac. Nar. A tergo, in m. m. s.: monasterii in Arg. pro Cists infra: ad magistrum Navarrum Reg. Castro, no. 318 1342  Viterbo, 1257 Sept. 9 ALEXANDER . . . AD PERPETUAM REI MEMORIAM. Annulment of agreement between bishop of Pamplona (Pedro Ximénez de Gazólaz) and king of Navarre (Teobaldo II) regarding tithes of city of Pamplona. Dat. Viterbii, V id. sept., pont. a. III. “Cum inter venerabilem” – “irritationis et constitutionis”

AC Pamplona, II Epi 37. Bulla cum filo. ser.70 Recto, super plicam ad s.: S A tergo, in m. m. s.: misericordia domini Ed. RL, no. 287a (with photo); reg. Goñi Gaztambide, Cat. AC Pamplona, no. 633 C 1343  Viterbo, 1257 Sept. 9 Copy of “Significarunt nobis dilecti” (to bishop and sacrist of Huesca) annulling concordat of Estella between king of Navarre and bishop of Pamplona.

AM Pamplona, caj. 7, no. 44: ed. Arigita y Lasa, “Coleccion de documentos inéditos para la historia de Navarra,” 194–96; Reg. Alex. IV, 2958

1344  Viterbo, 1257 Sept. 20 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis Predicatorum.” License enabling members of Dominican Order to be ordained by any Catholic bishop without submission to episcopal examination. 70. Line 11/19, “Cum igitur” squeezed in.

Alexander IV (1254–1261)  343 Dat. Viterbii, XII kal. oct., pont. a. III. “Convenit ut sacer” – “concessionis”

(i) AHN Clero, carp. 1725/1 (S. Pablo O.P., Palencia). Bulla dep., extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: fratrum predicatorum [diff. hand: Palentin. de ordinibus].

Ed. RL, no. 288

(ii) AHN Clero, carp. 3101/4 (S. Pedro Mártir O.P., Toledo). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Predicatorum prope: Predicatoribus Yspanie detur.

Ed. RL, no. 316 (misdated)

P. 17009 (this date) 1344a  Viterbo, 1257 Oct. 7 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . guardiano et fratribus ordinis fratrum minorum de villa Sancti Facundi Legionen. dioc.” Letters of grace overruling prohibition issued by abbot of Sahagún O.S.B. against preaching and the hearing of confessions by members of Franciscan Order “in sua iurisdictioine in qua existitis.”71 Dat. Viterbii, non. oct., pont. a. III. “Sanctam religionem” – “concessionis et confirmationis”

AD Astorga, Pergaminos, 15/4. Bulla dep. Recto, in m. m. s: L sub plica ad s. taxa: tres lineolae in linea (= III) | fig. 15a Ed. Quintana, “San Francisco de Sahagún,” 135–36 1345  Viterbo, 1257 Oct. 13 Alexander IV “carissimo in Christo filio . . regi Navarre illustri, Campanie et Brie comiti palatine.” Approves measures of king of Navarre concerning Jews and usury. Dat. Viterbii, III id. oct., pont. a. III. “Ex parte tua”

AGN 4/18. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: .a.s. A tergo. in m. m. s.: G R/ Reg. Castro, no. 319; ed. Cadier, “Bulles originales,” 321–22 1346  Viterbo, 1257 Oct. 15 ALEXANDER (IV) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis capitulo Secobien.” Hundredday indulgence for visit on feast of dedication of Segovia cathedral or of B.V.M. Dat. Viterbii, id. oct., pont. a. III. “Gloriosus Deus”

(i) AC Segovia, 6/13. Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. s.: dup in m. m. s. .l. sub plica ad s. taxa: unum punctum cui signum pro dimidio superpositum extat (=I et dim.)|z72 A tergo, in m. m. s.: pax (ii) AC Segovia, 6/14.73 Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: P. Sabell. A tergo, in m. m. s.: Pax vobis Ed. Villar-García, no. 161 (misdated); reg. Herrero, no. 375 1346a  Viterbo, 1257 Oct. 21 Alexander (IV) “dilecto filio . . abbati monasterii S. Facundi O.S.B. ad Romanam ecclesiam nullo medio pertinentis Legionen. dioc.” Mandate to abbot of Sahagún O.S.B. to facilitate construction of a conduit from a well through monastic territory for benefit of Franciscan community there. 71. Line 6/15: “Quia vero spiritus dei paraclitus [two words excised] replevit charismate.” 72. All in red ink. 73. Line 1/14: fratri . . ep[iscopo] with letter “p” above.

344  Alexander IV (1254–1261) Dat. Vitebii, XII kal. nov., pont. a. III. “Studio pie conversationis”

AD Astorga, Pergaminos, 15/5. Bull dep., extat fil. can. Recto, in m. m. s.: .L. super plicam ad s.: J.V. Ed. Quintana, “San Francisco de Sahagún,” 139–40 1346b  Viterbo, 1257 Oct. 27 Alexander (IV) “dilecto filio . . abbati monasterii S. Facundi O.S.B. ad Romanam ecclesiam nullo medio pertinentis Legionen. dioc.” Mandate to abbot of Sahagún O.S.B. to return to guardian of Franciscans of the place certain possessions taken from them and not to interfere with faithful visiting them or seeking burial there. Dat. Viterbii, VI kal. nov., pont. a. III. “Sincere dilectionis”

AD Astorga, Pergaminos, 15/6. Bull dep. Recto, in m. m. s.: .L. super plicam ad d.: A. G. Ed. Quintana, “San Francisco de Sahagún,” 140, with incipit “Sincere devotionis” 1347  Viterbo, 1257 Nov. 6 Alexander IV “venerabili fratri . . episcopo Pampilonen.” Mandate to bishop of Pamplona to dispense King Teobaldo II of Navarre from oaths to lords of Navarre sworn during his minority. Dat. Viterbii, VIII id. nov., pont. a. III. “Ex parte carissimi”

AGN 4/19. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: G R/ | R/script dclxxxxviii cap. anno tertio Reg. Castro, no. 320; ed. Cadier, “Bulles originales,” 322–24 1347a  Viterbo, 1257 Nov. 10 Alexander (IV) “venerabilibus fratribus . . Astoricen. et . . Legionen. episcopis.” Mandate to bishops of Astorga and León to abrogate sentence of excommunication by abbot of Sahagún against Franciscans of that place,74 notwithstanding any papal or other privileges claimed by him.75 Dat. Viterbii, IIII id. nov., pont. a. III. “Sua nobis dilecti”

AD Astorga, Pergaminos, 15/7. Bulla dep. 1348  Viterbo, 1257 Nov. 22 Alexander (IV) “dilecto filio . . archiepiscopo Toletano.” License for archbishop of Toledo to appoint two clerics to Toledo benefices, collation to which is customarily shared with chapter. Dat. Viterbii, X kal. dec., pont. a. III. “Devotionis tue”

AC Toledo, Z.1.G.1.5. Bulla dep. Membrana mutila (affecting line 5/14). Recto, super plicam ad d.: Adeg. Parm. (minute size). A tergo, in m. m. s.: Rodericus 74. “. . . in eos nulla competenti monitione premissa sine scriptis contra tenorem constitutionis edite in Lugdunensi concilio post appellationem ad nos legitime interiectam excommunicationis sententiam promulgavit et nichilominus postmodum divinis officiis se immiscere presumpsit.” 75. “Non obstante si eidem abbati quod interdici, suspendi vel excommunicari non possit a sede apostolica sit indultum et qualibet alia ipsius sedis indulgentia de qua plenam et expressam oporteat in presentibus fieri mentionem seu per quam earum effectus impediri valeat vel differri.”

Alexander IV (1254–1261)  345 1349  Viterbo, 1257 Nov. 27 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . priori et fratribus Predicatoribus Oscen.” Forty-day indulgence for visitors to Dominican convent at Huesca within octaves of SS. Dominic and Peter Martyr. Dat. Viterbii, V kal. dec., pont.a. III. “Cum ad promerenda”

AHN Clero, carp. 593/18 (N. Sra de Los Angeles O.P., Huesca). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: N A tergo, in m. m. s.: Predicatorum Ed. RL, no. 320 1350  Viterbo, 1257 Nov. 27 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . priori et fratribus Predicatoribus Burgen.” As no. 1349 for Burgos Dominicans. Dat. Viterbii, V kal. dec., pont. a. III. “Cum ad promerenda”76

AHN Clero, carp. 182/12 (S. Pablo de Burgos O.P.) Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: N SB 2738 1351  Viterbo, 1257 Nov. 30 ALEXANDER IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii S. Marie Salamantin. ordinis S. Damiani ad Romanam ecclesiam nullo medio pertinentis.” License exempting Poor Clares of Salamanca from obligation to receive postulants. Dat. Viterbii, II kal. dec., pont. a. III. “Devotionis vestre” – “concessionis”

Arch. Conv. S. Clara Salamanca, 1/24. Bulla cum filo ser. Recto, in m. m. s.: L super plicam ad d.: pom | pro p. c. A tergo, in m. m. s.: Scaˉt (sic) Daˉm Ed. Vázquez, 395 1352  Viterbo, 1257 Dec. 1 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . priori et fratribus Predicatoribus Valentin.” As no. 1349 for Valencia Dominicans. Dat. Viterbii, V kal. dec., pont. a. III. “Cum ad promerenda”

AHN Clero, carp. 3255/11 (S. Domingo de Valencia, O.P.) A tergo, in m. m. s.: Predicatorum 1353  Viterbo, 1257 Dec. 1 Alexander IV “carissimo in Christo filio illustri . . regi Castelle et Legionis.” Request to king of Castile to defend Poor Clares of Salamanca. Dat. Viterbii, kal. dec., pont. a. III. “Evidentia docet”

Arch. Conv. S. Clara Salamanca, II/1. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: cor versus d.: L. super plicam ad s.: .F. R. A tergo, in m. m. s.: B. de Ass. Ord. sancti Damiani Ed. Vázquez, 395–96 76. Unequal inking.

346  Alexander IV (1254–1261) 1354  Viterbo, 1257 Dec. 1 Alexander IV “venerabili fratri . . ep. et dilectis filiis capitulo Salmantin.” Mandate to bishop and chapter of Salamanca to assist Poor Clares of Salamanca. Dat. Viterbii, kal. dec., pont. a. III. “Personas pias”

Arch. Conv. S. Clara Salamanca, II/2. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: L super plicam ad s.: .F. R. A tergo, in m. m. s.: B. de Ass. Ord. sancti Damiani Ed. Vázquez, 396 1355  Viterbo, 1257 Dec. 1 Alexander IV “carissime in Christo filie . . illustri regine Castelle et Legionis.” Grants request of queen of Castile to provide protection for Poor Clares of Salamanca. Dat. Viterbii, kal. dec., pont. a. III. “Personas pias”

Arch. Conv. S. Clara Salamanca, II/3. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: .F. R. A tergo, in m. m. s.: B. de Ass. Ord. sancti Damiani Ed. Vázquez, 397 1356  Viterbo, 1257 Dec. 1 Alexander IV “dilectis filiis consilio et populo Salamantin.” Mandate to concejo and people of Salamanca to assist Poor Clares of Salamanca. Dat. Viterbii, kal. dec., pont. a. III. “Personas pias”

Arch. Conv. S. Clara Salamanca, II/4. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: L super plicam versus s.: Z ad s.: .F. R. sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | comp.77 A tergo, in m. m. s.: B. de Ass. Ord. sancti Damiani Ed. Vázquez, 397 1357  Viterbo, 1257 Dec. 2 ALEXANDER (IV) “universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis.” Grant of a year and forty days’ indulgence for visiting Poor Clares of Salamanca on feast or within octave of dedication. Dat. Viterbii, IIII non. dec., pont. a. III. “Vite perennis gloria”

Arch. Conv. S. Clara Salamanca, II/5. Bulla cum filo ser. Recto, in m. m. s.: L super plicam ad d.: xpi sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | comp. A tergo, in m. m. s.: B. Set de —— Ed. Vázquez, 397–98 1358  Viterbo, 1257 Dec. 2 ALEXANDER IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii S. Marie Salamantin. ordinis S. Damiani ad Romanam ecclesiam nullo medio pertinentis.” Inhibition for Poor Clares of Salamanca against receiving postulants unless with consent of majority of nuns.

77. Red ink.

Alexander IV (1254–1261)  347 Dat. Viterbii, IIII non. dec., pont. a. III. “Inter personas” – “inhibitionis”

Arch. Conv. S. Clara Salamanca, II/6. Bulla cum filo ser. Recto, in m. m. s.: L super plicam versus d.: ?Z ad d.: xpi sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | comp. A tergo, in m. m. s.: B. Sa[n]ct[us] Dami[a]n[us] Ed. Vázquez, 399 1359  Viterbo, 1257 Dec. 2 ALEXANDER IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii S. Marie Salamantin. ordinis S. Damiani ad Romanam ecclesiam nullo medio pertinentis.” License for Poor Clares of Salamanca to reside at other houses of the Order when on necessary journeys. Dat. Viterbii, IIII non. dec., pont. a. III. “Devotionis augmentum” – “concessionis”

Arch. Conv. S. Clara Salamanca, II/7. Bulla cum filo ser. Recto, in m. m. s.: L super plicam ad d.: xpi sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | comp. A tergo, in m. m. s.: B. Sa[n]ct[us] Dami[a]n[us] Ed. Vázquez, 399–400 1360  Viterbo, 1257 Dec. 2 ALEXANDER IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii S. Marie Salamantin. ordinis S. Damiani ad Romanam ecclesiam nullo medio pertinentis.” Faculty for Poor Clares of Salamanca to receive sums up to two hundred ducados as commutation of vows, restitution of usury, etc. Dat. Viterbii, IIII non. dec., pont. a. III. “Vestre meritis” – “concessionis”

Arch. Conv. S. Clara Salamanca, II/8. Bulla cum filo ser. Recto, in m. m. s.: L super plicam ad d.: xpi sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | comp. A tergo, in m. m. s.: B. Sa[n]ct[us] Dami[a]n[us] Ed. Vázquez, 400 1361  Viterbo, 1257 Dec. 2 ALEXANDER IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii S. Marie Salamantin. ordinis S. Damiani ad Romanam ecclesiam nullo medio pertinentis.” License for convent of Poor Clares at Salamanca to receive goods of postulants “exceptis feudalibus.” Dat. Viterbii, IIII non. dec., pont. a. III. “Devotionis vestre” – “concessionis”

Arch. Conv. S. Clara Salamanca, II/9. Bulla dep., extat filum ser. Recto, in m. m. s.: L super plicam ad d.: N. Ro. sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (=II) | comp. A tergo, in m. m. s.: B. de Ass. Ord. Sci Dam. Ed. Vázquez, 401 1362  Viterbo, 1257 Dec. 2 ALEXANDER IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii S. Marie Salamantin. ordinis S. Damiani ad Romanam ecclesiam nullo medio pertinentis.” License for queen of Castile-León to enter clausura of Poor Clares at Salamanca accompanied by five or six “matronas honestas.” Dat. Viterbii, IIII non. dec., pont. a. III. “Devotionis augmentum” – “concessionis”

348  Alexander IV (1254–1261) Arch. Conv. S. Clara Salamanca, II/10. Bulla dep., extat filum ser. Recto, in m. m. s.: L super plicam ad d.: xpi sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | comp. A tergo, in m. m. s.: B. —— Ed. Vázquez, 401 1363  Viterbo, 1257 Dec. 2 Alexander IV “dilecto filio . . decano eccl. Salamantin.” Appoints dean of Salamanca conservator of convent of Poor Clares there “ad quinquennium.” Dat. Viterbii, IIII non. dec., pont. a. III. “Sub religionis habitu”

Arch. Conv. S. Clara Salamanca, II/11. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: alex sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (=II) | comp Ed. Vázquez, 402 C 1364  Viterbo, 1257 Dec. 18 Copy (14th-cent.) of “Venerabili fratri . . episcopo Burgen.: Omnium ecclesiarum sollicitudine,” adjudging postulation of Bishop Mateo of Cuenca to Burgos as uncanonical but appointing him to see nevertheless.

AC Burgos, vol. 71, fol. 106. Reg. Mansilla, Cat. Burgos, no. 728 Ed. RL, no. 323

C 1365  Viterbo, 1257 Dec. 18 Copy (14th-cent.) of “Omnium ecclesiarum sollicitudine” to dean and chapter of Burgos, as no. 1364.

AC Burgos, vol. 71, fol. 107. Reg. Mansilla, Cat. Burgos, no. 729 Ed. RL, no. 324

1366  Viterbo, 1257 Dec. 20 ALEXANDER IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et sororibus monasterii S. Marie Salamantin. ordinis S. Damiani.” Indulgence enabling Poor Clares of Salamanca to enjoy all privileges conceded by Roman Church to Order of Minors. Dat. Viterbii, XIII kal. jan., pont. a. IV. “Devotionis vestre” – “concessionis”

Arch. Conv. S. Clara Salamanca, II/12. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: xpi A tergo, in m. m. s.: B. de Ass. Ordin. Sci Damiani Ed. Vázquez, 402–3 1367  Viterbo, 1257 Dec. 20 ALEXANDER . . . DILECTIS IN CHRISTO FILIABUS . . ABBATISSE MONASTERII BEATE MARIE SALAMANTINE EIUSQUE SORORIBUS INCLUSIS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS IN PERPETUUM. Solemn privilege for Poor Clares of Salamanca. (R) Ego ALEXANDER etc. (BV) – Subscribunt 6 cardinales: Odo Tusculanus ep.; Stephanus Prenestinus ep. || fr. Johannes tit. S. Laurencii in Lucina presb. card.; || Riccardus S.

Alexander IV (1254–1261)  349 Angeli diac. card.; Octavianus S. Marie in Via Lata diac. card.; Petrus S. Georgii ad Velum Aureum diac. card. Dat. Viterbii, per manum magistri Jordani S.R.E. notarii et vicecancellarii, X kal. jan., indictione I, incarnationis dominice anno M.CC.L.VII, pont. vero d. ALEXANDRI pp. IIII anno quarto. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

Arch. Conv. S. Clara Salamanca, II/13. Bulla cum filo ser. Ed. Vázquez, 402–4 1368  Viterbo, 1258 Jan. 3 ALEXANDER IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii S. Marie Salamantin. ordinis S. Damiani ad Romanam ecclesiam nullo medio pertinentis.” Indulgence for visitors to church of Poor Clares at Salamanca on feasts of B.V.M., of anniversary of consecration of church, feasts and octaves of SS. Francis, Anthony, Agnes, Clare, and of saints to whom altars in that church are dedicated. Dat. Viterbii, III non. jan., pont. a. IV. “Sanctorum meritis”

Arch. Conv. S. Clara Salamanca, II/14. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad s.: J. V. A tergo, in m. m. s.: B. de Ass. pro Ordin[e] Sci | Damian[i] Ed. Vázquez, 404 C  1369  1258 Jan. 12 Mandate to dean, magister scolarum, and archdeacon of Cuéllar, Segovia to adjudicate dispute between churches of Sigüenza and Palencia concerning restitution of village of Cinco Yugas which Bishop Pedro had conferred as a benefice.

BN MS 13073, fol. 110v

1370  Viterbo, 1258 Jan. 28 ALEXANDER IV “universis Christi fidelibus per Cesaraugustan., Seguntin. et Conchen. civitates et dioceses constitutis.” To faithful of cities and dioceses of Zaragoza, Sigüenza, and Cuenca, a forty-day indulgence for those contributing to repair of church at Teruel (Zaragoza diocese) granted at request of archpriest and chapter of that church. Dat. Viterbii, V kal. feb., pont. a. IV. “Quoniam ut ait”78

AC Teruel, perg. 10. Bulla cum filo ser. Recto, in m. m. s.: .l. super plicam ad s.: Solacium laborantis ad d.: .Ja. Me. Ed. Laguia, 18 1371  Viterbo, 1258 Feb. 13 ALEXANDER (IV) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis ac dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis prepositis archipresbiteris et aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.” Mandate to archbishops and other prelates to exhort parishioners to contribute to Order of Santiago.79 78. Tear at left margin affecting lines 5–8; gaps at line 8: “predicta ecclesia ————— valeata reparari — et vos.” 79. Tear at lines 6–8/13.

350  Alexander IV (1254–1261) Dat. Viterbii, id. feb., pont. a. IV. “Circa opera”

AHN, OO. MM. (Uclés), 10.3.i/10. Bulla dep. Membrana macula. Recto, in ang. sup. d.: small a super plicam ad d.: illeg. 1372  Viterbo, 1258 Feb. 17 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . magistro, prioribus et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Condemnation of those molesting O.P. and declaration as void of their measures against them. Dat. Viterbii, XIII kal. mart., pont. a. IV. “Nimis iniqua” – “inhibitionis et constitutionis”

AHN Clero, carp. 182/13 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: l.p. P. 17188 (this date) 1373  Viterbo, 1258 Mar. 6 Alexander (IV) “venerabili fratri . . episcoopo Legionen.” Mandate to bishop of León not to appropriate benefices collation to which belongs to abbot and convent of S. Isidoro. Dat. Viterbii, II non. mart., pont. a. IV. “Dilecti filii”

Arch. S. Isidoro de León, 14. Bulla dep. Recto, super plicam ad s. fig. 49 Ed. Martín López, no. 270 C 1374  Salamanca, 1258 Mar. 14 Rodericus, precentor of Salamanca, allows appeal to Apostolic See by Petrus Petri precentor of Viseu (“concessit apostolos”) against relaxation of canonical sentences by precentor of Ciudad Rodrigo.

IAN/TT, Sé de Viseu, mç. 8, no. 28, fols. 7r, 8v Reg. PP, no. 556 (II, 248, 254)

1375  Viterbo, 1258 Mar. 16 ALEXANDER (IV) “dilectis in Christo filiabus . . priorisse et sororibus S. Marie de villa S. Stephani de Gormaç ordinis S. Augustini, Oxomen. dioc.” Grants prioress and sisters of S. Esteban de Gormaz a forty-day indulgence for attendance in their church on feasts and octaves of SS. Dominic and Peter Martyr. Dat. Viterbii, XVII kal. aprilis, pont. a. IV. “Cum ad promerenda”

Arch. Conv. Caleruega, cax. 7, no. 10. Bulla dep. Recto,80 super plicam ad d.: la. p(ar) 1376  Viterbo, 1258 Apr. 2 ALEXANDER (IV) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis ac dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis et aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.” Mandate to archbishops and other prelates to excommunicate parishioners doing violence to Order of Santiago. 80. At line 6/11: festivitatibus* beatorum with (on fold) *beate Marie virginis: an addition incorporated in letter with same incipit dated Viterbo, 1258 Apr. 3: Arch. Conv. Caleruega, cax. 7, no. 9 (ed. Martínez, 249–50).

Alexander IV (1254–1261)  351 Dat. Viterbii, IIII non. apr., pont. a. IV. “Paci et quieti”

AHN, OO. MM. (Uclés), 4.ii/7. Bulla dep. Membrana maculata.81 Recto, super plicam ad d.: math(eu)s A tergo, in m. m. s.: frater Hugolinus 1377  Viterbo, 1258 Apr. 19 Alexander IV “dilectis filiis rectoribus ecclesiarum Calataiuben. Tyrasonen. dioc.” Recommends O.P. to rectors of churches of Calatayud (Tarazona diocese) and requires them to facilitate preaching there. Dat. Viterbii, XIII kal. maii, pont. a. IV. “In generalem Christi”

ASV, Fondo Domenicani, c. 39. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: .l. p. A tergo. in m. m. s.: Predicatorum SB 2785; P. 17245: Ripoll, I, 363, no. 208 1378  Viterbo, 1258 Apr. 27 Alexander (IV) “dilecte in Christo filie . . abbatisse monasterii S. Marie Salamantin. ordinis S. Damiani.” Mandate to abbess of S. María de Salamanca, O.S.D., to provide a contingent of nuns to join the community of one hundred that Chamoa Gometii, wife of Rodericus Florie, is said to have established at Entre-os-Rios (Porto diocese). Dat. Viterbii, V kal. maii, pont. a. IV. “Cum sicut”

IAN/TT, O.F.M., Província de Portugal, Convento de S. Clara, Porto, mç. 67, no. 6. Bulla dep. Recto, super plicam ad. d.: al A tergo, in m. m. s.: frater R. infra (in hand of proctor”s mark): “Beraldus familiaris et scriptor ven. patris d(omi)ni fratris R. recommendat se vestre dominationi quod desiderat | vobis (adesse, over erasure) servitio” Reg. PP, no. 560 1379  Viterbo, 1258 May 6 ALEXANDER . . . DILECTIS IN CHRISTO FILIABUS . . ABBATISSE MONASTERII S. MARIE DE MAIORGA SORORIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAM VITAM PROFESSIS IN PERPETUUM. Solemn privilege for Poor Clares of Mayorga. (R) Ego ALEXANDER etc. (BV) – Subscribunt 8 cardinales: Odo Tusculanus ep.; Stephanus Prenestinus ep. || fr. Johannes tit. S. Laurencii in Lucina presb. card.; fr. Hugo tit. S. Sabine presb. card. || Johannes S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Riccardus S. Angeli diac. card.; Octavianus S. Marie in Via Lata diac. card.; Petrus S. Georgii ad Velum Aureum diac. card. Dat. Viterbii, per manum magistri Jordani S.R.E. notarii et vicecancellarii II non. maii, indictione I incarnationis dominice anno M.CC.L.VIII, pont. vero d. ALEXANDRI pp. IIII anno quarto. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

Arch. Conv. S. Clara Salamanca, II/15. Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. d.: a super plicam ad s.: J.V. A tergo, in m. m. s.: convent. de Maiorga prope Carrion | ord. Sancti Damian. Ed. Vázquez, 404–5 81. With words in left margin, perhaps for insertion.

352  Alexander IV (1254–1261) 1380  Viterbo, 1258 May 6 ALEXANDER IV “venerabili fratri . . episcopo Astoricen.” Mandate to bishop of Astorga to assist Poor Clares of Salamanca in establishing a new foundation at Astorga. Dat. Viterbii, III id. maii. pont. a. IV. “Personas pias”

Arch. Conv. S. Clara Salamanca, II/16. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Ja. Nar. sub plica ad s. taxa: unum punctum cui signum pro dimidio superpositum extat (= I et dim.) | Jo A tergo, in m. m. s.: Sca Clara Astoricen Ed. Vázquez, 405–6 1381  Viterbo, 1258 May 13 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Dat. Viterbii, III id. maii, pont. a. IV. “Devotionis vestre” – “concessionis”82

AHN Clero, carp. 182/14 (S. Pablo de Burgos, O.P.) Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: Gm P. 17269 (this date) 1382  Viterbo, 1258 May 21 Alexander (IV) “venerabili fratri . . episcopo Civitaten.” In response to report of abbess and convent of Entre-os-Rios that they are suffering molestation in their possessions and otherwise, mandate to bishop of Ciudad Rodrigo to act as their conservator for five years.83 Dat. Viterbii, XII kal. jun., pont a. IV. “Sub religionis habitu”

IAN/TT, O.F.M. Província de Portugal, Convento de S. Clara, Porto, mç. 67, no. 7. Bulla dep. Recto, in m. m. s.: cor super plicam ad. d.: Gentil(is) A tergo, in m. m. s.: Salamantica Reg. PP, no. 562 1383  Viterbo, 1258 May 28 ALEXANDER (IV) “dilecto filio . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” At behest of Cardinal Johannes of S. Laurence in Lucina grants houses of Cistercian Order exemption from payment of procurations to visiting prelates. Dat. Viterbii, V kal. jun., pont. a. IV. “Circa sacrum” – “concessionis et constitutionis”

AHN Clero, carp. 1801/2 (Oya O.Cist., Pontevedra). Recto, super plicam ad s.: J.V. P. 17326 (1258 Jun. 29); ed. RL, no. 348 (with photo) 1384  Viterbo, 1258 Jun. 27 Alexander IV “carissime in Christo filie Berengarie nate clare memorie . . regis Castelle et Legionen.” Letter of recommendation to Infanta Berenguela of Castile for Poor Clares of Salamanca. Dat. Viterbii, V kal. jul., pont. a. IV. “Personas pias”

82. As no. 1285. 83. The text “pro divina et nostra reverentia” inserted at line 6.

Alexander IV (1254–1261)  353 Arch. Conv. S. Clara Salamanca, II/17. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Jac. al. A tergo, in m. m. s.: Orraca Sci Damiani Ed. Vázquez, 406 1385  Anagni, 1258 Jun. 28 Alexander IV “venerabili fratri . . ep. Salamantin.” Mandate to bishop of Salamanca to supervise recovery of goods abstracted by unnamed persons from Poor Clares of that city. Dat. Anagnie,84 IIII kal. jul., pont. a. IV. “Sua nobis”

Arch. Conv. S. Clara Salamanca, II/18. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: .L. in ang. sup. d.: an (?) super plicam ad d.: N. de Wartin sub plica ad s. taxa: unum punctum cui signum pro dimidio superpositum extat (= I et dim.) | fig. 50 A tergo, in m. m. s.: fecit Deus o[mn]e bonu[m]85 pro abbatissa mon. sororum | ord. S. Damiani Ed. Vázquez, 407 1386  Viterbo, 1258 Jul. 31 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis abbati Cistercien. eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Viterbii, II kal. aug., pont. a. IV. “Religionis vestre” – “concessionis et constitutionis”86

AHN Clero, carp. 3755/2 (Rueda O.Cist., Zaragoza). Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: a super plicam ad s.: B. V. A tergo, in m. m. s.: P.B.87 Cist | fig. 39 SB 2815 1387  Viterbo, 1258 Sept. 17 Alexander (IV) “dilecto filio . . decano Tolletan.” Mandate to dean of Toledo to absolve on procedural grounds Master and brothers of Santiago from sentences imposed by bishop [Mateo Rinal] of Burgos, subdelegate, regarding repayment of debt to Arengus Abadingi and Co., merchants of Florence. Dat. Viterbii, XV kal. oct., pont. a. IV. “Sua nobis”88

AHN, OO. MM. (Uclés), 10.i/1. Bulla dep., extat filum can. A tergo, in m. m. s.: frater Hugolinus (fig. 14d) 84. Sic. Curia was at Viterbo on this day and until 1258 Oct. 85. Cf. Gn 1:25. 86. As no. 1249. 87. Petrus Berengarii? 88. “Sua nobis . . magister et fratres ordinis milicie S. Jacobi petitione monstrarunt [ordinis ///// milicie (line 1); Jacobi . . . monstrarunt (squeezed in line 2)] quod cum Arengus Abadingi, Ronaldus Uberti et eorum socii cives et mercatores Florentini contra eos ad dilectos filios magistrum Matheum Rubeum Carnotensem et quondam Rofredum de Terracina Atrebaten. canonicos capellanos nostros et . . cancellarium Parisiensem super quadam summa pecunie sub certa forma litteras apostolicas impetrassent magister Albertus Pisanus, S. Adomarii et Petrus S. Stephani in Brolio Mediolanen. ecclesiarum canonici Parisius commorantes quibus predicti iudices commiserant super hoc totaliter vices suas venerabili fratri nostro . . Burgensi tunc Conchensi episcopo per suas litteras iniunxerunt ut magistrum et fratres moneret eosdem quod infra certum tempus de huiusmodi pecunia satisfacerent mercatoribus supradictis, alioquin ipsos peremptorie citare studeret ut infra competentem terminum ab eodem episcopo prefigendum eisdem coram subdelegatis predictis comparere curarent; quod si magister et fratres predicti neutrum premissorum facerent dictus episcopus ipsos in quos subdelegati predicti

354  Alexander IV (1254–1261) 1388  Anagni, 1258 Nov. 13 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii Populeti Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” At behest of Cardinal J. of S. Laurence in Lucina “qui tamquam vestri ordinis promotor assiduus necessitates monasterii vestri nobis reverenter exposuit et super illis nostre provisionis auxilium imploravit” grants abbot and convent of Poblet exemption from payment of tithes on lands, whether cultivated or uncultivated. Dat. Anagnie, id. nov., pont. a. IV. “Speciali gratia” – “concessionis et constitutionis”

AHN Clero, carp. 2240/3 (Poblet O.Cist.). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Benedictus de ferent. A tergo, in m. m. s.: Albus Cardinalis Ed. RL, no. 367; DzSzP, no. 122 1389  Anagni, 1258 Nov. 13 ALEXANDER IV “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii Populeti Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” At behest of Cardinal John of S. Laurence in Lucina, indulgence “ut de terris cultis et incultis ad monasterium ipsum spectantibus quas nunc aliis conceditis vel concedetis imposterum excolendas de quibus tamen adhuc aliquis decimas non percepit nullus a vobis seu cultoribus terrarum ipsarum aut quibuscumque aliis decimas exigere vel extorquere presumat.” Dat. Anagnie, id. nov., pont. a. IV. “Speciali gratia” – “concessionis et constitutionis”

AHN Sellos, carp. 90/13 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: B. p(ar)m.89 A tergo, in m. m. s.: Cardinalis Albus SB 2832; ed. RL, no. 368 1390  Anagni, 1258 Nov. 20 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Viterbii, XII kal. dec., pont. a. IV. “Circa sacrum” – “concessionis et constitutionis”90

AHN Sellos, carp. 90/14 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: A. G. A tergo, in m. m. s.: Bonifortis Cist. propter hoc excommunicationis sententiam promulgabant excommunicatos publice nuntiaret. Porro magister et fratres predicti ex eo sencientes ab eodem episcopo indebite se gravari quod terminum nimis brevem ad comparendum coram subdelegatis predictis apud Parisius infra quem ibidem coram eis nullatenus poterant comparere contra iustitiam assignavit ad sedem apostolicam appellarunt ac dictus episcopus huiusmodi appellatione contempta eos fecit excommunicatos nunciari publice, mandans ipsos tamquam excommunicatos ab omnibus arctius evitari. Quare predicti magister et fratres nobis humiliter supplicarunt ut cum causam huiusmodi dilecto filio magistro Nicholai de Terracina capellano nostro duximus committendam de absolutionis beneficio ad cautelam provideremus eisdem. Cum autem dilectus filius noster P. Sancti Georgii ad Velum Aureum diaconus cardinalis de speciale mandato nostro dictos mercatores ad suam presentiam evocans denuntiaret eisdem quod nostre intentionis existit predictis magistro et fratribus de huiusmodi beneficio providere, discretioni tue per apostolica scripta mandamus quatinus ab eisdem magistro et fratribus sufficienti cautione recepta quod ecclesie mandato parebunt si sententiam ipsam rationabiliter constiterit esse latam ipsos iuxta formam ecclesie auctoritate nostra ad cautelam absolvas a sententia supradicta et dispenses cum eisdem fratribus, clericis super irregularitate si quam contraxerunt sic ligati se divinis officiis immiscendo.” 89. SB conjectures Benedictus de Ferentino. 90. As no. 1383.

Alexander IV (1254–1261)  355 Ed. DzSzP, no. 123 (a) AHN Sellos, carp. 113/1 (Poblet O.Cist.), Traslado anno 1361 (b) AHN Clero, carp. 3767/18 (Veruela O.Cist., Zaragoza), copy 1391  Anagni, 1258 Nov. 29 Alexander IV “carissimo in Christo . . regi Aragonum illustri.” Urges king of Aragón to reverse action taken by him on strength of apostolic letters acquired by subreption by bishop of Albarracín (“falso se nominans Segobricensem episcopum”) transferring possession of the churches of Jérica and Del Toro from bishop and chapter of Valencia to himself. Dat. Anagni, III kal. dec. pont., a. IV. “Est de te”

AC Valencia, 499. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii Reg. Olmos Canalda, no. 293; ed. RL, no. 371 1392  Anagni, 1258 Nov. 29 Alexander IV “dilecto filio . . abbati de Benifaçan. Cistercien. ordinis Dertusen. dioc.” Mandate to abbot of Benifassà (O.Cist.) to intervene regarding the foregoing. Dat. Anagni, III kal. dec. pont., a. IV. “Sua nobis”91

AC Valencia, 496. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: A.s. A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii Reg. Olmos Canalda, no. 292; ed. RL, no. 370 1393  Anagni, 1258 Nov. 29 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus monasterii Calatravensis Cistercien. ordinis Toletane dioc.” Inhibition, at behest of abbot of Cîteaux and Cardinal Johannes of S. Laurentius in Lucina, to prelates from excommunicating brothers of Calatrava, their familiares, etc. Dat. Anagnie, III kal. dec., pont. a. IV. “Devotionis augmentum” – “inhibitionis et constitutionis”

AHN, OO. MM. Calatrava, 444/51. Bulla dep., extat filum ser.92 Ed. Bull. Calatrava, 115 1394  Anagni, 1258 [Nov./Dec.] ALEXANDER IV “universis fidelibus presentes litteras inspecturis.” Grant of one-year indulgence for visitors to Sigüenza cathedral on Feast of Assumption of B.V.M. Dat. Anagnie, VIII [. . .] dec., pont. a. IV. “Gloriosus Deus”

AC Sigüenza, pont. 24. Bulla cum filo ser.93 Recto, in m. m. s.: l super plicam ad d.: An. lo. A tergo, in m. m. s.: Solacium anime

91. Line 3: “iidem Episcopus acArchidiaconus.” 92. No visible marks; dorse overwritten. 93. Central hole affecting all eight lines.

356  Alexander IV (1254–1261) 1395  Anagni, 1259 Jan. 9 ALEXANDER (IV) “dilecto filio . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Anagnie, V id. jan., pont. a. V. “Circa sacrum” – “concessionis et constitutionis”94

AHN Clero, carp. 238/20 (Herrera O.Cist., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: G. ar. A tergo, in m. m. s.: P. de Ass. Cister. SB 2866 1396  Anagni, 1259 Jan. 9 Alexander IV “dilecto filio . . abbati de Regali Cistercien. ordinis Maioricen. dioc.” Mandate to abbot of La Real (O.Cist., Mallorca diocese) revoking grants from church of Mallorca made by bishop and chapter. Dat. Anagnie, V id. jan., pont. a. V. “Ad nostram noveris”

AC Mallorca, 13461. Bulla cum filo can. Recto in ang. sup. d.: an super plicam ad d.: Th. S. sub plica ad s. taxa: una linea cui signum pro dimidio superpositum extat (= I et dim.) | fig. 50. A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii Reg. Pérez Martínez, no. 37 C 1397  Anagni, 1259 Jan 18 Copy (14th-cent.) of “Dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis Predicatorum: Cum olim quidam”: inhibition protecting members of Dominican Order while preaching or hearing confessions, “inhibitionis et constitutionis.”

AC Burgos, vol. 73, fol. 164: Mansilla, Cat. Burgos, no. 731 (misdated); ed. RL, no. 325 (misdated) P. 17452; reg. PP, no. 569 (this date)

1398  Anagni, 1259 Jan. 11 Alexander IV “dilecto filio . . electo Toletano.” License to allow archbishop-elect of Toledo to borrow up to eight hundred marks sterling on surety of goods of church “pro expediendis ecclesie Toletane negotiis.” Dat. Anagnie, III id. jan., pont. a. V. “Cum sicut”

AC Toledo, I.5.C.1.67. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: J. de A. 1399  Anagni, 1259 Jan. 13 ALEXANDER (IV) “dilecto filio . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Anagnie, id. jan., pont. a. V. “Circa sacrum” – “concessionis et constitutionis”95

AGN, La Oliva, leg. 30, no. 448. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: illeg. A tergo, in m. m. s.: Bonifontis Cist.

94. As no. 1383. 95. As no. 1383.

Alexander IV (1254–1261)  357 1400  Anagni, 1259 Jan. 20 Alexander (IV) “venerabili fratri . . episcopo Legionen.” Mandate to bishop of León to revoke measures taken against Dominicans by “quedam . . . capitula necnon et clerici alii ecclesiarum civitatis et diocesis Palentin.” Dat. Anagnie, XIII kal. feb., pont. a. V. “Pertulerunt ad audientiam”

AHN Clero, carp. 1725/2 (S. Pablo O.P., Palencia). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: .A.G. A tergo, in m. m. s.: Predicatorum SB 2869 1401  Anagni, 1259 Jan. 23 Alexander (IV) “dilecto filio . . priori provinciali fratrum Predicatorum Ispanie.” On deposition of noblewoman Exemina Roderici Çamorensis, grants petition for association of her convent at Zamora (“ordinis S. Augustini secundum instituta ordinis fratrum Predicatorum”) to convent of Madrid, ordering that two sisters be sent from Madrid to Zamora. Dat. Anagnie, X kal. feb., pont. a. V. “Cum sicut”

AC Zamora, 1/3a. Bulla dep., extat filum can. A tergo, in m. m. s.: fecit d[eu]s omne bonum infra ad d.: pro domina Eximina Roderici priori (sic) provincia Reg. Lera, 682 (misdated) 1402  Anagni, 1259 Jan. 26 Alexander IV “dilecto filio Sanctio electo Toletano.” Grant to archbishop-elect of Toledo of two parts of the tercias decimarum of the churches of his city, diocese, and province for five years for the defrayment of debts inherited from his predecessors. Dat. Anagnie, VII kal. feb., pont. a. V. “Affectu benevolentie”

(i) AC Toledo, Z.3.D.1.15. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: cor96 A tergo, in m. m. s.: Toletum | +97 (ii) AC Toledo, V.3.A.1.7. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: Toletum | + 1403  Anagni, 1259 Jan. 28 Alexander IV “dilecto filio S. electo Toletano.” License for archbishop-elect of Toledo to appoint to one canonry in each church of province. Dat. Anagnie, V kal. feb., pont. a. V. “Tuam volentes”

(i) AC Toledo, A.7.C.2.2. Bulla cum filo can. A tergo. in m. m. s.: Tholetum | + (ii) AC Toledo, A.7.C.2.2a. Bulla dep. Membrana mutila. A tergo. in m. m. s.: Tholetum | + 1404  Anagni, 1259 Jan. 31 Alexander (IV) “dilecto filio . . decano Salamantino.” Mandate to dean of Salamanca to determine complaint of monastery of Aguilar (O.Praem., Burgos diocese) that clergy of Valbuena de Pisuerga (Burgos diocese) had appropriated their tithes, lands, etc. 96. Words compressed in line 5 (nos tuis supplicationibusinclinatiexigendietpercipiendi duas partes) and 8 (ad exhibitionem predicte tercievel ipsarumpartiumminimeteneanturnec ad id compelli). 97. Extr. Linehan, “Gravamina,” 750.

358  Alexander IV (1254–1261) Dat. Anagnie, II kal. feb., pont. a. V. “Querelam dilectorum”

AHN Clero, carp. 1657/18 (Aguilar de Campoó O.Praem., Palencia). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: B. de Nemauso A tergo, in m. m. s.: + Riparia + Ed. RL, no. 382 1405  Anagni, 1259 Jan. 31 Alexander (IV) “dilecto filio . . decano Segobien.” Mandate to dean of Segovia to determine complaint of monastery of Aguilar (O.Praem., Burgos diocese) that rector of church of Labraña, Thomas de Barriolo miles, and others of cities and dioceses of Burgos, Segovia, and Palencia had appropriated its tithes, lands, etc. Dat. Anagnie, II kal. feb., pont. a. V. “Querelam dilectorum”

AHN Clero, carp. 1657/19 (Aguilar de Campóo O.Praem., Palencia). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: B. de Nemauso A tergo, in m. m. s.: + Riparia + Ed. RL, no. 383 1405a  Anagni, 1259 Jan. 31  no. 1412 1406  Anagni, 1259 Feb. 1 Alexander IV “dilectis filiis . . priori S. Ylarii Parisien. et Blasio nepoti nostro et capellano nostro, canonico Cameracen.” Mandate to prior of S. Hilaire (Paris diocese) and Blasius, papal nephew and canon of Cambrai, to ensure timely repayment by archbishop-elect Sancho of Toledo of debt to Dulcis and Noccius de Burgo et al.,98 failing which to impose interdict and after two months suspension on him and “maiores de capitulo.” Dat. Anagnie, kal. feb., pont. a. V. “Significarunt nobis”

AC Toledo, I.5.C.1.104.99 Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: J. de A. 1407  Anagni, 1259 Feb. 4 Alexander (IV) “venerabili fratri . . episcopo Legionen.” Mandate to bishop of León to refrain from exercising jurisdiction within ambit of that of prior of S. Isidoro de León. Dat. Anagnie, II non. feb., pont. a. V. “Dilecti filii”

Arch. S. Isidoro de León, 18. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: .Ja. Nar. infra plicam ad s.: C quibus punctum et figura pro medio (ϟ) superposita sunt (= 1 et dim.) Ed. Martín López, no. 274 1408  Anagni, 1259 Feb. 5 Alexander IV “venerabili fratri . . episcopo Civitaten.” Mandate to bishop of Ciudad Rodrigo prohibiting construction of ecclesiastical buildings in vicinity of those of Dominicans of Santarém (“infra spatium trecentarum cannarum circa omnes fines loco predicatorum fratrum contiguos et vicinos”). 98. No. 1398. 99. Line 2/22: gap: Florentini —————— quod.

Alexander IV (1254–1261)  359 Dat. Anagnie, non. feb., pont. a. V. “Paci et tranquillitati”

IAN/TT, C. E. (Bulas), cx. 3, no. 47; ex-S. Domingos de Lisboa. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: (verba erasa) super plicam ad d.: An. Or. A tergo, in m. m. s.: Predicatorum Reg. PP, no. 571 1409  Anagni, 1259 Feb. 7 Alexander IV “dilecto filio . . electo Tholetano.” License for archbishop-elect of Toledo to confer benefices on eight clerics in churches of kingdoms of Castile and León. Dat. Anagnie, VII id. feb., pont. a. V. “Cum sicut”

AC Toledo, V.2.D.1.5. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: R. Plac. A tergo, in m. m. s.: + | Toletum 1410  Anagni, 1259 Feb. 9 Alexander (IV) “dilecto filio . . decano Tutelan. Tyrasonen. dioc.” At behest of king of Navarre, grants dean of Tudela use of mitre and ring. Dat. Anagnie, V id. feb., pont. a. V. “Cum in prelatorum”

AD Tudela, fajo A.B, no. 7. Bulla dep. Recto, super plicam ad d: G. ar A tergo, in m. m. s.: Petrus |R/scripsit | lj cap. anno V100 Reg. Fuentes, no. 1139 1411  Anagni, 1259 Feb. 12 Alexander (IV) “dilectis filiis . . decano et . . thesaurario Çamoren.” Mandate, valid for five years, requiring dean and treasurer of Zamora to protect Master and brothers of Calatrava from harm in respect of their properties in Castile, León, and Portugal.101 Dat. Anagnie, II id. feb., pont. a. V. “Sub religionis habitu”

AHN, OO. MM. (Calatrava), carp. 444, no. 53. Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: go. A tergo, in m. m. s.: Petr(u)s de Assisio Cist. prope ad s.: .Petrs de Ass(isio) ad d.: P. de Ass. p(rocurator) im(petravit). (Velascus) Fernandi procurator con(tradixit). Regis Portugalie fiat | cautio de duabus. | In e(odem) m(odo) pro Acçon. proc(uratore) . . electi Tolletani de duabus Bull. Calatrava, —; reg. PP, no. 573 1412  Anagni, 1259 Feb. 13 ALEXANDER IV “dilecto filio Blasio nepoti et capellano nostro.” Confirms nonresident Toledo canonry and annual pension of a hundred gold maravedis granted by Archbishop Sancho of Toledo to Blasius, papal nephew and chaplain.102 100. Reg. Alex. IV, 2820. 101. “. . . super bonis que in regnis Castelle, Legionis ac Portugalie obtinent (. . .) Non obstante constitutione de duabus dietis in concilio generali dummodo ultra tertiam vel quartam aliquid extra suam diocesim auctoritate presentium ad iudicium non trahatur.” 102. “Sancius divina providencia Tholetane sedis electus, Hyspaniarum primas, illustris regis Castelle frater ac cancellarius dilecto suo Blasio domini pape nepoti et capellano canonico Tholetano salutem et sincere dilectionis affectum. Cum olim essemus Parisius ad nostram accesisti presentiam et tibi canoniam que dari consuevit non residentibus in ecclesia Tholetana duximus conferendam. Nunc vero pleniorem tibi gratiam facientes conferimus tibi centum morabotinos aureos nomine pensionis de

360  Alexander IV (1254–1261) Dat. Anagnie, id. feb., pont. a. V. “Dignum est” – “confirmationis precepti et constitu­ tionis”

(i) AC Toledo, O.3.C.1.57. Bulla cum filo ser. A tergo, in m. m. s.: Blasius d[omi]ni p[a]p[e] nepos (ii) AC Toledo, O.9.E.1.15. Transumptum e reg. Date torn away 1413 VACANT 1414  Anagni, 1259 Feb. [. .] ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii S. Marie de Aguilar Praemonstatensis ordinis Burgensis dioc.” Grant of forty-day indulgence for those visiting church of Aguilar de Campóo on Feast of SS. Peter and Paul. Dat. Anagnie, [. .] kal. mart., pont. a. V. “Licet is”

AHN Clero, carp. 1657/20 (Aguilar de Campóo O.Praem., Palencia). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: + Riparia + Ed. RL, no. 406b 1415  Anagni, 1259 Feb. 15 Alexander (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii S. Marie de Aguilar Praemonstatensis ordinis Burgensis dioc.” Confirms settlement by bishop of Burgos of conflict of monastery of Aguilar (O.Praem., Burgos diocese) with “clericos et universitatem ville de Brannossera Burgen. dioc. super decimis, mortuariis, oblationibus,” etc. Dat. Anagnie, XV kal. mart., pont. a. V. “Ea que”

AHN Clero, carp. 1657/21 (Aguilar de Campóo O.Praem., Palencia). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: + Riparia + Ed. RL, no. 406a 1416  Anagni, 1259 Feb. 15 Alexander (IV) “dilectis filiis . . decano, . . cantori et . . thesaurario Salamantin.” Mandate to dean, precentor, and treasurer of Salamanca to determine complaint of Master and brothers of Calatrava that bishop of León is trespassing on their church of Bolaños (León diocese). Dat. Anagnie, XV kal. mart., pont. a. V. “Sua nobis”

AHN, OO. MM., Calatrava, 444/54. Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. d.: Greg super plicam ad d.:p. aly A tergo, in m. m. s.: .P. de Ass. Cister. Ed. Bull. Calatrava, 116 redditibus mense nostre percipiendos annuatim in festo Omnium Sanctorum proximo sequenti donec tibi in eadem ecclesia de uberiori beneficio per nos vel successores nostros provisum sit et illius pacificam possessionem habeas et quietam. Et ut tibi dum vixeris huiusmodi nostre liberalitatis collatio fructuosa permaneat, nos, Tholetanam ecclesiam ac successsores nostros ad collationem et provisionem huiusmodi obligamus, et ne de collatione et obligatione predictis possit in posterum dubitari presentes litteras nostri sigilli munimine roboratas tibi duximus concedendas. Dat. Anagnie, II kal. feb., pont. domini nostri Alexandri pape IIII anno quinto.” Cf. no. 1405a.

Alexander IV (1254–1261)  361 1417  Anagni, 1259 Feb. 25 ALEXANDER IV “dilectis filiis . . abbati et conventui S. Ysidori Legionen. ad Romanam Ecclesiam nullo medio pertinentis ordinis S. Augustini.” Confirms all privileges both papal and secular of monastery of S. Isidoro de León O.S.A. Dat. Anagnie, V kal. mart., pont. a. V. “Solet annuere” – “confirmationis”

Arch. S. Isidoro de León, 16. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: lan. m. A tergo, in marg. sup. versus s.: dns Octavianus pet[it] Ed. Martín López, no. 275 C  1418  Anagni, 1259 Feb. 28 Copy (after 1346 Jun. 1) of “Venerabili fratri episcopo Caurien.: Venerabilis frater noster.” To bishop of Coria requiring payment of “votos de Santiago” by archbishop of Seville and bishop of Badajoz.

AD Braga, Gav. dos Votos, 9 (“Rescripta apostolica super votis et publicis luctionibus”), fol. 1r–v Reg. PP, no. *575

1418a  Anagni, 1259 Feb. 28 Alexander (IV) “venerabili fratri . . episcopo et dilecto filio magistro Johanni Dominici doctori theologie canonico Burgen.” Mandate to bishop and Johannes Dominici doctor of theology and canon of Burgos at behest of Franciscans of Sahagún to require abbot and community of that place O.S.B. to cease within a month measures preventing the faithful from access to the friars and their services, failing which the aggressors are to appear at Holy See within two months. Dat. Anagnie, II kal. mart., pont. a. V. “Exposuerunt nobis”

(i) AD Astorga, Pergaminos, 15/10. Bulla dep. Recto, in ang. sup. versus s.: dup. in m. m. s.: .L. Recto, super plicam ad d.: G. Mutin. (ii) AD Astorga, Pergaminos, 15/9. Bulla dep., extat fil. can. Recto, super plicam ad s. illeg. . Ed. Quintana, “San Francisco de Sahagún,” 142–45 (misdated “anno quarto”) 1419  Anagni, 1259 Mar. 2 Alexander (IV) “dilecto filio electo Toletano.” License to archbishop-elect of Toledo for his cleric Gundisalvus Petri, canon of Toledo, to study civil law for five years whether or not he is promoted to higher office during that period.103 Dat. Anagnie, VI non. mart., pont. a. V. “Dilectus filius”

AC Toledo, A.12.A.1.7. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: m.f. sub plica ad s.: fig. 50 A tergo, in m. m. s.: montalvan

103. “. . . ut per quinquennium iuris civilis studio [gap in text] immorandi, non obstante si medio tempore ipsum aliquem personatum vel dignitatem obtinere contigerit.”

362  Alexander IV (1254–1261) C 1420  Anagni, 1259 Mar. 2 “Dilecto filio electo Toletano: Sicut dilectus.” License for Master Gundisalvus Petri, canon of Toledo, clericus tuus, to retain his canonry and not become foraneus, should he receive dignity elsewhere, the statutes of church of Toledo notwithstanding.

(i) AC Toledo, A.12.A.17a

Executor’s copy: Anagni, 1259 Mar. 7 (ii) AC Toledo, I.12.A.3.96

Vidimus by abbot of S. Geneviève Paris, in presence of Gonzalo Pérez archdeacon of Morocco, Tello archdeacon of Palencia, and Diego García son of García Martínez, protonotary of king of Castile, [Paris?] 1259 Apr. 17 1421  Anagni, 1259 Mar. 8 Alexander IV “venerabili fratri . . episcopo Oxomen.” Mandate to bishop of Osma to provide benefice in that diocese for Michael Petri de Munione papal subdeacon “qui in tua diocesi habitationem elegit . . . non obstantibus statuto de certo canonicorum numero etc.” Dat. Anagnie, VIII id. mart., pont. a. V. “Constitutus in presentia”

AHN, OO. MM. (Uclés), 249/2 (Osma). Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: cor super plicam ad d.: J. Jud. sub plica ad s. taxa: (fig. 29) f. A tergo, in m. m. s.: B. de Benevento 1422  Anagni, 1259 Mar. 15 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii S. Felicis de Fenestris ordinis S. Benedicti Tuden. dioc.” Confirms “amicabilis compositio” between monastery of Fenestres and bishop and chapter of Tuy concerning procurations and patronage of churches of S. Marina de Verdoego, S. Mamede de Friestas, and other churches of Tuy diocese.104 Dat. Anagnie, id. mart., pont. a. V. “Cum a nobis” – “confirmationis”

(i) Arq. Univ. de Coimbra, 4a Colecção Especial (Bulas), gav. 26, no. 3. Bulla dep., extat filum ser. Membrana maculata. Recto, in m. m. s.: cor super plicam ad d.: G. de Sigestro A tergo, in m. m. s.: B. de Benevento (ii) Arq. Univ. de Coimbra, 4a Colecção Especial (Bulas), gav. 26, no. 2. Membrana mutila passim. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: (illeg.) A tergo, in m. m. s.: B. de Benevento Reg. PP, no. 576 1423  Anagni, 1259 Mar. 28 Alexander (IV) “dilecto filio . . magistro ordinis milie (sic) S. Jacobi.”105 Mandate to Master of Order of Santiago to receive back fr. Fernandus “domus tue ad domum ipsam a qua sicut asserit sine causa rationabili est ejectus.” Dat. Anagnie, V kal. apr., pont. a. V. “Cum dilectus” 104. Over erasures: “quod nos in” (line 4); “aliis vestris ecclesiis Tuden. [overwritten in local hand] episcopo procurationes” (line 5); “negebatis [. . .] aliqua predictis ecclesiis” (line 6); “episcopi et capituli” (line 7); “ab utraque parte” (line 8). 105. Followed by cancelled deletion before “salutem . . .”

Alexander IV (1254–1261)  363 AHN, OO. MM. (Uclés), 9.i/17 (Habitos). Bulla cum filo can., plica partim resecata. Recto, super plicam ad d.: a. f. 1424  Anagni, 1259 Apr. 1 Alexander (IV) “venerabili fratri Sanctio archiepiscopo Toletano.” Repeats no. 1402 for Sancho, now consecrated archbishop of Toledo. Dat. Anagnie, kal. apr., pont. a. V. “Affectu benevolentie”

AC Toledo, V.2.D.1.12. Bulla dep., extat filum can. Recto,106 super plicam versus s.: b ad d.: Johannes Parmen. A tergo, in m. m. s.: Toletum 1425  Anagni, 1259 Apr. 1 Alexander (IV) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Compostellano et episcopis suffraganeis Toletane et Compostellane ecclesiarum ac dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis et aliis ecclesiarum prelatis per Compostellanam et Toletanam civitates et dioceses ac provintias constitutis.” Mandate to archbishop of Compostela and prelates of Toledo and Compostela provinces to obey instructions brought by Archbishop Sancho of Toledo. Dat. Anagnie, kal. apr., pont. a. V. “Inter alias sollicitudines”107

AC Toledo, A.7.C.2.3. Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Toletum 1426  Anagni, 1259 Apr. 2 Alexander (IV) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Compostellano et episcopis suffraganeis Toletane et Compostellane ecclesiarum ac dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis et aliis ecclesiarum prelatis per Compostellanam et Toletanam civitates et dioceses ac provintias constitutis.” Mandate as in no. 1425. Dat. Anagnie, IV non. apr., pont. a. V. “Inter alias sollicitudines”108

AC Toledo, A.7.C.2.3a. Bulla dep. Recto, in ang. inf. ad d.: archiepiscopo Compostellano et eius suffraganeis quod credant mihi. A tergo, in m. m. s.: Toletum 1427  Anagni, 1259 Apr. 2 Alexander IV “venerabili fratri Sanctio archiepiscopo Toletano.” Concession to Archbishop Sancho of Toledo, at his request and to meet the costs of completing the “noble structure” (his cathedral) and clearing debts of his predecessors, conveying authority to appoint “in singulis parrochiis ecclesiarum civitatis et diocesis et provincie Toletan. singulos parrochianos decimarios seu solventis decimas ipsius ecclesiis unum videlicet in qualibet parrochia et percipiendi ab eisdem parrochianis usque ad quinquennium decimas debitas eisdem ecclesiis in solutionem debitorum huiusmodi et opus fabrice predicte Toletane ecclesie convertendas,” notwithstanding any privilege, etc., to the contrary. Dat. Anagnie, IIII non. aprelis (sic), pont. a. V. “Inducunt nos”109 106. Irregular alignment at left end of line 3. 107. Line 6/10: “fratre nostro S. Archiepiscopo Toletano”: S written in. 108. Line 6/10: “fratre nostro S. Archiepiscopo Toletano”: S written in. 109. Line 4/12: “sunt fideliumsubsidiaplurimum oportuna.”

364  Alexander IV (1254–1261) (i) AC Toledo, X.3.A.1.2. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Joh[anne]es parm A tergo, in m. m. s.: Toletum (ii) AC Toledo, X.3.A.1.2a. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Joh[anne]es parm A tergo, in m. m. s.: Toletum 1428  Anagni, 1259 Apr. 5 ALEXANDER (IV) “dilecto filio nobili viro Federico germano carissimi in Christo filii nostri . . regis Castelle ac Legionis illustris.” Apostolic protection for Infante Fadrique of Castile. Dat. Anagnie, non. apr., pont. a. V. “Affectu benevolentie” – “protectionis”

AC Toledo, V.2.D.1.10. Bulla dep. Recto, in m. m. s.: ornate R super plicam ad d.: Ja. Me. A tergo, in m. m. s.: Tolletum 1429  Anagni, 1259 Apr. 9 Alexander (IV) “carissimo in Christo filio . . regi Castelle et Legionis illustri.” Recommends Archbishop Sancho of Toledo to king of Castile. Dat. Anagnie, V id. apr., pont. a. V. “Grandis affectus”

AC Toledo, A.7.C.2.6. Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Toletum Ed. MHE, i, no. lxvii (from BNM, Burriel MS. olim DD 42) 1430  Anagni, 1259 Apr. 10 ALEXANDER IV “venerabili fratri S. archiepiscopo Toletano.” License to retain secular abbacies of Santander (Sancti Emetrii) and Santillana (Sancte Illane), Burgos diocese (“proviso quod predicte abbatie debitis non fraudentur obsequiis et in eis animarum cura nullatenus negligatur”), together with archbishopric. Dat. Anagnie, IV id. apr., pont. a. V. “Promerente” – “concessionis”110

AC Toledo, A.7.C.2.5. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad s.:111et illa quam bone memorie J. Sabinensis tunc in Ispanie partibus | apostolice sedis legatus contra obtinentes plura ecclesiastica beneficia edidisse | dicitur ad d.: G. ar. A tergo, in m. m. s.: Toletum 1431  Anagni, 1259 Apr. 30 ALEXANDER . . . DILECTIS FILIIS ABBATI MONASTERII SANCTI EMILIANI DE CUCULLA ET EIUS FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS. Bull of protection for S. Millán de la Cogolla (R) Ego ALEXANDER etc. (BV) – Subscribunt 9 cardinales: Odo Tusculanus ep.; Stephanus Prenestinus ep. || fr. Johannes tit. S. Laurentii in Lucina presb. card. || fr. Hugo tit. S. Sabine presb. card. || Ricardus S. Angeli diac. card.; Octavianus S. Marie in Via Lata diac. card.; Petrus S. Georgii ad Vellum Aureum diac. card.; Johannes S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Ottobonus S. Adriani diac. card. Dat. Anagnie, per manum magistri Jordani S.R.E. notarii et vicecancellarii, II kal. maii, indictione II, incarnationis dominice anno M.CC.L.VIIII, pont. vero d. ALEXANDRI pp. IIII anno quinto. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis” 110. Line 3/11: “ut te quadam prerogativa,” overwritten. 111. Text without reference mark or cor. mark.

Alexander IV (1254–1261)  365 Arch. Mon. S. Millán de la Cogolla, leg. 32, doc. 57 (olim A.12.17). Bulla dep. Recto,112 super plicam ad d.: G. Mutin. Ed. RL, no. 414 (with omissions and lapses) C  1432  1259 May 4 Copy of “Dilecto filio . . decano Palentin.: Sua nobis,” in executor’s sentence (Nov. 1262) by dean of Palencia [Alfonso García] “super mortuariis” and other matters raised by convent of Silos O.S.B. against clergy of church of S. Pedro (Burgos diocese) on allegation of former that dean of Burgos [Master Martín] has failed to debar latter despite their excommunication. Anagni, IIII non. maii, pont. a. V. “Sua nobis”

Ed. Vivancos Gómez, Doc. . . . Silos (1255–1300), no. 209

1433  Anagni, 1259 May 5 ALEXANDER . . . VENERABILI FRATRI . . ARCHIEPISCOPO HISPALENSI EIUSQUE SUCCESSORIBUS CANONICE SUBSTITUENDIS. Solemn privilege for archbishop of Seville and successors.113 (R) Ego ALEXANDER etc. (BV) – Subscribunt 9 cardinales: Odo Tusculanus ep.; Stephanus Prenestinus ep. || fr. Johannes tit. S. Laurencii in Lucina presb. card.; fr. Hugo tit. S. Sabine presb. card. || Riccardus S. Angeli diac. card.; Octavianus S. Marie in Via Lata diac. card.; Petrus S. Georgii ad Velum Aureum diac. card.; Johannes S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Ottobonus S. Adriani diac. card. Dat. Anagnie, per manum magistri Jordani S.R.E. notarii et vicecancellarii III non. maii, indictione II, incarnationis dominice anno M.CC.L.VIIII, pont. vero d. ALEXANDRI pp. IIII anno quinto. “Cum universis” – “constitutionis”

AC Sevilla, 11.013 (olim 124/5). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .f. A tergo, in m. m. s.: Hugolinus Ed. Ballesteros, Sevilla, cvi–cix 1434  Anagni, 1259 May 9 Alexander (IV) “dilecte in ipso (sic) filie . . abbatisse monasterii Çamoren. ordinis S. Damiani.” Mandate to abbess of Poor Clares convent at Zamora to send twelve nuns to monastery of Entre-os-Rios immediately if, as reported, she has not already complied with previous instruction to do so. Dat. Anagnie, VI id. maii, pont. a. V. “Intellecto quod dilecta”

IAN/TT, O.F.M., Província de Portugal, Convento de S. Clara, Porto, mç. 67, no. 14. Bulla dep. Recto, super plicam ad. d.: .f. A tergo, in m. m. s.: Omnipotens deus Reg. PP, no. 577

112. Illegible traces at top center versus left and top-right corner. 113. Inc. usus pallii; “ad hec cimiteria ecclesiarum et ecclesiastica beneficia nullus hereditario iure possideat”; “crucem vexillum dominicum per diocesim et episcopatus tibi subiectos ante te deferendi . . . impertimur . . . pacis inveniant.”

366  Alexander IV (1254–1261) 1435  Anagni, 1259 May 12 Alexander IV “dilecto filio nobili viro Roderico Flores Legionen. dioc.” “Chamoa Gometii” having reported that Rodrigo Flores has not fulfilled his promise to assist in the establishment of her foundation, he is asked, warned, and urged to honor his undertaking. Dat. Anagnie, IIII id. maii, pont. a. V. “Ex parte dilecte”

IAN/TT, O.F.M., Província de Portugal, Convento de S. Clara, Porto, mç. 67, no. 11. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: Omnipotens deus Reg. PP, no. 579 1436  Anagni, 1259 May 14 Alexander (IV) “venerabili fratri . . episcopo Legionen.” Mandate to bishop of León to protect interests of Chamoa Gometii, wife of Rodericus Florie, and property within his city and diocese.114 Dat. Anagnie, II id. maii, pont. a. V. “Sicut dilecta”

IAN/TT, O.F.M., Província de Portugal, Convento de S. Clara, Porto, mç. 67, no. 13. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s: (verba erasa) super plicam ad. d.: B. p(er)u. sub plica ad s. taxa: una linea cui signum pro dimidio superpositum extat (= I et dim.) | fig. 50. A tergo, in m. m. s.: Omnipotens deus Reg. PP, no. 581 1437  [Anagni, 1259 May 15] ALEXANDER (IV) “dilecto filio . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. [Anagnie . . . pont. a. V]. “M[eritis] sacre” – “concessionis”115

AHN Clero, carp. 542/18 (Sobrado O.Cist., Coruña). Membrana mutilissima. A tergo, in m. m. s.: P. de Ass. Cist. 1438  Anagni, 1259 May 18 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Populeto Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” Confirms for abbot and monastery of Poblet gift by late Ermengaud of Urgell of tithes of Menarges (Urgell diocese), enjoyed by his family “in feudo ab antiquo,” late bishop of Urgell concurring. Dat. Anagnie, XV kal. jun. pont. a. V. “Cum a nobis” – “confirmationis”116

AHN Clero, carp. 2241/6 (Poblet O.Cist.) Bulla dep., extat filum ser. Recto, in m. m. versus s.: l in med. verba abrasa in ang. sup. d.: ma sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | f. A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii [diff. hand] Cistercien. SB 2891; ed. RL, no. 417; DzSzP, no. 124 114. Line 1, “Chamoe” intruding into right margin; line 3, “monasterium ad honorem dei [overwritten] et sanctorum,” over erasure. 115. As no. 1243. 116. Line 5/13: “Urgellen. dioc. que sibi [overwritten] et progenitoribus suis concesse fuerunt perpetuo [squeezed in] in feudum.”

Alexander IV (1254–1261)  367 C  1439  Anagni, 1259 May 23 “Dilectis filiis . . priori Darocensi Cesaraugustan. dioc. et magistro Benedicto Ylerden. can.: Conquestus est nobis.” Mandate to prior of Daroca (Zaragoza diocese) and Mag. Benedictus canon of Lleida to determine complaint of Geraldus de Manso, perpetuus vicarius of church of Barbastro, and bishop of Huesca “super quandam pecunie summam.”

AC Huesca, Extravagantes. In littera conventionis of “Stephanus de civitate Ancone litterarum d. pape corrector, Mag. Johannis de Cameçano eiusdem domini capellani et ipsius contradictarum auditoris vicem gerens”; Raymundus de Guilaltrude proctor of G. de Mando; Guillermus de Sera for bishop of Huesca. Reg. Durán Gudiol, no. 80; ed. RL, no. 418

1440  Anagni, 1259 Jun. 13 ALEXANDER (IV) “dilecto filio . . abbati monasterii S. Isidori Legionen. ad Romanam ecclesiam nullo medio pertinentis.” To abbot of S. Isidoro de León and successors confirming use of ring and gloves and grants that of mitre, sandals, and pastoral staff. Dat. Anagnie, id. jun., pont. a. V. “Quia in prelatorum” – “concessionis”

Arch. S. Isidoro de León, 15. Bulla dep. Recto, in ang. sup. s.: R/ super plicam ad d.: illeg. infra plicam ad s. fig. 50. A tergo, in m. m. s. dns Ottavianus petit | R/ |. . . capitulo anno quinto117 Ed. RL, no. 420; Martín López, no. 277 1441  Anagni, 1259 Jun. 17 ALEXANDER . . . VENERABILI FRATRI . . ARCHIEPISCOPO TOLETANO EIUSQUE SUCCESSORIBUS CANONICE SUBSTITUENDIS IN PERPETUUM. Solemn privilege for archbishop of Toledo and successors, assigning Segorbe and seven other sees to that province. (R) Ego ALEXANDER etc. (BV) – Subscribunt 7 cardinales: Odo Tusculanus ep.; Stephanus Prenestinus ep. || fr. Johannes tit. S. Laurencii in Lucina presb. card.; fr. Hugo tit. S. Sabine presb. card. || Riccardus S. Angeli diac. card.; Octavianus S. Marie in Via Lata diac. card.; Johannes S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card. Dat. Anagnie, per manum magistri Jordani S.R.E. notarii et vicecancellarii XV kal. jul., indictione II, incarnationis dominice anno M.CC.L.VIIII, pont. vero d. ALEXANDRI pp. IIII anno quinto. “Cum universis” – “constitutionis”

AC Toledo, A.7.C.2.1. Bulla cum filo ser. P. 17606 (from P. de Marca, Dissertationes tres, 369–72) 1442  Anagni, 1259 Jun. 17 ALEXANDER IV “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Populeto Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” Confirms gift by Berengarius de Perexenz miles of tithes enjoyed by his family “in feudo perpetuo ab antiquo,” late bishop of Urgell concurring. Dat. Anagnie, XV kal. jul., pont. a. V. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Sellos, carp. 49/14 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo ser. Recto, in m. m. versus s.: l in ang. sup. d.: ma 117. RV 25, c. 123 (Reg. Alex. IV, no. 2884).

368  Alexander IV (1254–1261) super plicam ad d.: Ja. Nar. sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | f. A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii Cisterciensis infra: (not curial) de quattuor populetem in una sint expresse scripte SB 2897; ed. RL, no. 422 (citing AHN Clero, carp. 2241/7bis); DzSzP, no. 125 1443  Anagni, 1259 Jun. 17 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Populeto Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” Confirms gift by bishop and chapter of Lleida to monastery of Poblet of quarter of tithes “de Juncosa et de terminis suis.” Dat. Anagnie, XV kal. jul., pont. a. V. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 2241/8 (Poblet O.Cist.) Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Ja. Nar. sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | f. A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii Cisterciensis infra: not. ij sol. pro ij bull vi den. Ed. RL, no. 423; DzSzP, no. 126 1444  Anagni, 1259 Jun. 20 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Populeto Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” Confirms amicable composition of monastery of Poblet and late Bishop Gombaldus of Lleida and chapter “super quibusdam decimis et primitiis quarumdam terrarum vestrarum in diocesi Ilerden.” Dat. Anagnie, XII kal. jul., pont. a. V. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 2241/13 (Poblet O.Cist.) Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: .C. la. A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii Cisterciensis infra: . . . solvit pro ista P. Bg vi sol. et vi den. in grosso referendario et bulla SB 2899; ed. RL, no. 428; DzSzP, no. 127 1445  Anagni, 1259 Jun. 24 Alexander IV “dilectis filiis . . abbati monasterii de Orbaco O.S.B. Suessionen. et decano Tutelane Tyrasonen. dioc.” To abbot of Orbais (O.S.B., Soissons diocese) and dean of Tudela granting protection for king of Navarre. Dat. Anagnie, VIII kal. jul., pont. a. V. “Grandis affectus”

(i) AGN 4/20 (Castro, 328). Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: Petrus (ii) AGN 4/21 duplicate sine bulla Ed. Cadier, “Bulles originales,” 324–26 1446  Anagni, 1259 Jun. 26 Alexander (IV) “venerabili fratri . . episcopo Legionen.” Mandate to bishop of León to annul contracts of annexation of goods of S. Marcos de León. Dat. Anagnie, VI kal. jul., pont. a. V. “Ad audientiam nostram”

AHN, OO. MM. 378/26 (S. Marcos de León). Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. d.: Jo super plicam ad d.: L. de Jul. A tergo, in m. m. s.: obscured SB 2900; ed. DzSzL, no. 485; Casado Quintanilla, 436

Alexander IV (1254–1261)  369 1447  Anagni, 1259 Jun. 30118 ALEXANDER (IV) “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustano.” Confirmation for bishop of Zaragoza and successors of possessions, “ut de Çuera, de de Deuslibol de Albalato, de Almuchol, de Andorra, de Arcos S. Marie et S. Spiritus de Turolio, S. Martini de Rivo de Anempto, de Cotanda de Xorchas, de Linares, de Portu de Avengalbo et de Valderores ecclesias cum pertinentiis suis [over erasure] Cesaraugustan. diocesis ad usus episcopalis mense tenuistis pacifice.” Dat. Anagnie, II kal. jul., pont. a. V. “Cum a nobis” – “concessionis”

AC Zaragoza, Arm. de Privilegios, letra C, lig. 5, no. 34. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: Gentilis A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii infra: R/ cclx cap(itu)lo anno quinto inferius: not. ij sol. et grossa //// iiij den. solvit P. Be(ren)g(ari)i grossam et bullam Ed. Miguel García and Andrés Casabón, no. 14 1448  Anagni, 1259 Jul. 6 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . magistro et universis fratribus Ordinis milicie S. Jacobi.” Confirms recent statute of general chapter of Order of Santiago concerning use of “veneram in signo . . . seu cuchillam.” Dat. Anagnie, II non. jul., pont. a. V. “Hiis que religiosis” – “confirmationis”

(i) AHN, OO. MM. (Uclés), 2.ii.20 (Bulas Generales). Bulla dep., extat filum can. A tergo, in m. m. s.: frater Hugolinus (fig. 14d on angle) (ii) AHN, OO. MM. (Uclés), 2.ii.21 (Bulas Generales). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .a.s. A tergo, in m. m. s.: frater Hugolinus (fig. 14d) | R/ Ed. RL, no. 434 C  1448a  Anagni, 1259 Jul. 27 Transumptum (1264 Jun. 20) of “Carissimo in Christo filio . . regi Castelle ac Legionis: Circa exaltationem,” concerning subsidy for Crusade.

AC Cuenca, olim 1–4–36: ed. Mingüella, I, 601

1449  Anagni, 1259 Jul. 29 ALEXANDER (IV) “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustano.” Inserts text of privilege for archbishop of Toledo119 together with response in audientia publica to objection of Zaragoza proctors regarding description of church of Segorbe as cathedralis and of bishop of Segorbe as suffragan of Toledo,120 and recording that rights of Zaragoza are not prejudiced.

118. Cf. no. 986. 119. Above, no. 1441. 120. “. . . 25/30 Verum procurator tuus asserens quod venerabilis frater noster . . episcopus S. Marie de Albarraçino Segobricensem episcopum se nominans ratione Segobricensis ecclesie [ ] quam |26cathedralem esse dicitur partem tue diocesis id se pertinere proponit [ ] et super hoc in iudicio experitur quodque propter hoc tua intererat et opponeret ex eo quod ipsa Segobricensis ecclesia nominatur in huiusmodi privilegio cathedralis et tamquam suffra|27ganeo eidem archiepiscopi privilegio [ ] eodem pro iure tuo in hac [ ] in audientia publica contradixit.”

370  Alexander IV (1254–1261) Dat. Anagnie, IIII kal. aug., pont. a. V. “Venerabili fratri nostro”

AD Zaragoza, Mensa ep. III/200. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: An. Or. A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii 1450  Anagni, 1259 Jul. 29 ALEXANDER IV “venerabili fratri . . episcopo Valentino” concerning Segorbe-Albarracin and enclosing text of Toledo privilege [no. 1441].121 Dat. Anagnie, IIII kal. aug. pont. a. V.122 “Venerabili fratri nostro” – “concessionis”

AC Valencia, 310. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad s.: Jo. S. A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii infra: epi[scopi] Valentini est et fuit Reg. Olmos Canalda, no. 300; ed. RL, no. 426 1451  Anagni, 1259 Jul. 31 ALEXANDER (IV) “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii de Alcoçer ordinis S. Damiani, Conchen. dioc.” To abbess and convent of Alcocer exempting them from payment of tithes on novalia. Dat. Anagnie, II kal. aug., pont. a. V. “Speciali gratia” – “concessionis et inhibitionis”

AHN Clero 566/2 (Alcocer, O.S.C., Guadalajara). Bulla dep., extat filum ser. Recto, versus ang. sup. s: dupl(icetur) .i. super plicam ad d.: Bernardus parm. A tergo, in m. m. s.: frater R Ed. RL, no. 432 1452  Anagni, 1259 Jul. 31 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis magistro et universis fratribus Ordinis milicie S. Jacobi.” Confirms recent statute of general chapter of Order of Santiago concerning protocol on arms-bearing by male and female members. Dat. Anagnie, II kal. jul., pont. a. V. “Hiis que religiosis” – “confirmationis”

(i) AHN, OO. MM. (Uclés), 2.ii/20 (Bulas Generales). Bulla dep., extat filum can. A tergo, in m. m. s.: frater Hugolinus, fig. 14d (on angle) (ii) AHN, OO. MM. (Uclés), 2.ii/21 (Bulas Generales). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: frater Hugolinus, fig. 14d R/ 1453  Anagni, 1259 Aug. 2 Alexander (IV) “dilectis filiis . . abbati de Irantio . . archidiacono de Guadalfaiara, Pampilonen. dioc. et Tholetan. dioc. et . . sacriste Oscen.” Mandate to abbot of Iranzu (Pamplona 121. Adding: “Sed quia pro iure quod in ecclesia Segobricensis, quam tu non cathedralem et tue diocesis idem vero archiepiscopus cathedralem sueque provincia fore proponitis, asseris te habere, fuit eidem privilegio pro parte tua in audientia publica contradictum, Nos ecclesie tue iura integra permanere volentes presentium auctoritate concedimus ut nullam tibi vel eidem ecclesie tue super huiusmodi iure ad te vel eam in ipsa Segobricensi ecclesia, ut supra dicitur, pertinente per idem privilegium preiudicium generetur.” 122. In similar terms to archbishop of Tarragona on this date, saving position of that church: ed. Marca, Dissertationes tres, 372–73 “ex archivo Ecclesiæ Tarraconensis,” whence AHA Tarragona, Index dels Indices 194 (Dig. Arquebisbal, 16).

Alexander IV (1254–1261)  371 diocese), archdeacon of Guadalajara (Toledo diocese), and sacrist of Huesca to superintend delimitation of Segorbe diocese. Dat. Anagnie, IIII non. aug., pont. a. V. “Sua nobis”

(i) AD Zaragoza, Mensa ep. III/197. Bulla dep., extat filum can. Recto, in m. m. s.: cor.123 A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii | Ces(arag.) infra: nota ij sol. grossa i sol. et dimidium; R[escriben]da ta[n]tu[n]de[m]. bulla xij den. infra ad s.: quod non currat tempus ep[iscop]o Cesaraug[ustano] quod dni concessa fuit super limitatione episcopatus de Albarraçino (ii) AD Zaragoza, Mensa ep. III/197bis. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad s.: S V A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii | Ces(arag.) infra ad s.: in grossa iij sol. in bulla xij den. et nuncio vj den. infra: Littera quod non procedatur in causa limitationis de Albarrazino absente | episcopo [diff. hand et quandiu in curia Ro. fu(er)it] 1454  Anagni, 1259 Aug. 6 ALEXANDER IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii B. Marie Regalis, ordinis S. Benedicti, Burgensis dioc.” At request of Infanta Berenguela, daughter of Fernando III, faculty for abbess and convent of Las Huelgas de Burgos to use garments not authorized by rule of S. Benedict. Dat. Anagnie, VIII id. aug., pont a. V. “Ut tolerabilior vobis” – “concessionis”

AMon. Las Huelgas de Burgos, leg. 21, no. 786. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: de manu d[o]m[in]i Not. | Adeg. Par. A tergo, in m. m. s.: Castella Ed. Lizoain Garrido, no. 509 1454a  Anagni, 1259 Aug. 30 Alexander (IV) “dilectis filiis . . decano et . . cantori Burgen.” Mandate to dean and cantor of Burgos to relax ecclesiastical sentences promulgated by abbot and convent of Sahagún against local Franciscans. Dat. Anagnie, III kal. sept., pont. a. V. “Implacida de actibus”

AD Astorga, Pergaminos, 15/8. Bulla dep., extat fil. can. Recto, in m. m. s.: .L. super plicam ad d.: Ber. f. Ed. Quintana, “San Francisco de Sahagún,” 141–42 (misdated “anno quarto”) 1455  Anagni, 1259 Sept. 17 Alexander (IV) “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletano.” Mandate to archbishop of Toledo to respect annulment of agreement between bishop of Pamplona and king of Navarre, proposed by Cardinal Riccardus of S. Angelo. Dat. Anagnie, XV kal. oct., pont. a. V. “Inter venerabilem”

AC Pamplona, IV Epi 5. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: R. C. A tergo, in m. m. s.: +mundi regina+ infra R/ clxxxiiii cap. a. quinto124 Reg. Goñi Gaztambide, Cat. AC Pamplona, no. 636; ed. RL, no. 441

123. Defective writing in lines 5 and 9/16; left margin exceeded in line 10. 124. Reg. Alex. IV, 2959.

372  Alexander IV (1254–1261) 1456  Anagni, 1259 Sept. 17 Alexander IV “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletano.” On petition of Alfonso X, grants faculty to provide Toledo canonry (“licet . . . id possemus efficere per nos ipsos de apostolice plenitudine potestatis”) on Diego García, son of nobleman García Martínez, knight and royal protonotary in kingdom of Castile. Dat. Anagnie, XV kal. oct., pont. a. V. “Ex parte carissimi”

AC Toledo, I.11.C.3.102. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: l A tergo, in m. m. s.: Magr Rodulfus125 1457  Anagni, 1259 Sept. 17 Alexander (IV) “dilectis filiis . . decano et . . archidiacono Giennen.” In response to submission of Master and brothers of Order of Calatrava (O.Cist., Toledo diocese) mandate, valid for seven years, to dean and archdeacon of Jaén to defend them against aggressors in kingdoms of Castile, León, and Portugal. Dat. Anagnie, XV kal. oct., pont. a. V. “Quia refrigescente”

AHN, OO.MM. Calatrava, 444/55. Bulla dep., extat filum can. Recto, in m. m. s.: .l. A tergo, in m. m. s.: Magr Rodulfus 1458  Anagni, 1259 Oct. 14 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis prioribus et fratribus ordinis Predicatorum per Yspaniam constitutis.” To priors and brethren of O.P. throughout Hispania, nullifying sentences of ordinaries, etc., against that Order in disregard of privileges of Holy See. Dat. Anagnie, II id. oct., pont. a. V. “Meritis vestre religionis” – “constitutionis”

(i) AHN Clero, carp. 1894/13 (S. Esteban O.P., Salamanca).126 Bulla dep., extat filum ser. Recto, in m. m. s.: fiat similis etc. vestris supplicationis (for supplicationibus) inclinati omnes sentias (for sententias)127 (ii) AHN Clero, carp. 1894/12 (S. Esteban O.P., Salamanca).128 Bulla dep., extat filum ser. Recto, in m. m. versus s.: fiat similis pro prioribus et fratribus ordinis fratrum predicatorum per Regna Sicilie et Apulie sub nova data inferius in med.: .a s. A tergo, in m. m. s.: Predicatorum (iii) IAN/TT, C. E. (Bulas), cx. 3, no. 48; ex-S. Domingos de Lisboa. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Iacob(us) de Mevania. A tergo, in m. m. s.: Predicatorum P. 17675, 17679 (this date); ed. RL, no. 444 (a) Vidimus (n.d.) by A. archdeacon, R. cantor, and J. treasurer of Salamanca, “rogati a religioso viro priore Predicatorum Salamantin.” of letter “non viciatum nec in aliqua parte sui abolitam.”

AHN Clero, carp. 1894/13 (S. Esteban O.P., Salamanca)

(b) Vidimus (1260 Apr. 28 or 1264 May 1) by G. de Campo, precentor of Burgos, Mag. P. Pascasii, archdeacon of Treviño, and Mag. P. Sarraceni, archdeacon of Lara.

AHN Clero, carp. 182/15 (S. Pablo O.P., Burgos)

125. Rodulfus de Podiobonizo. 126. “. . . nonnulli Archiepiscopi Episcopi et Prelati ac Rectores . . . et sentententias [sic] quas dicti | Archiepiscopi Episcopi . . .” over erasures. 127. SB 2906 (“2 Schreiberfehler”). 128. Line 3/13: “nonnulli Archiepiscopi Episcopi et prelati” (squeezed in); line 6: “sentententias quas [extra marg.] dicti | Archiepiscopi [squeezed in] episcopi”; line 9 “loca.”

Alexander IV (1254–1261)  373 (c) Vidimus by Petrus Sitberni “iudex Narbonensis n. v. domini Ay. Dei gratia vicecomitis et domini Narbon.” by Guillelmus Salaviani notary of Narbonne, AD 1297 d. Philipo rege Francie regnante [?] kal. aprilis.

AHN Clero, Sellos 96/30

1459  Anagni, 1259 Oct. 28 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . priori et fratribus Roscidevallis ordinis S. Augustini, Pampilonen. dioc.” To prior and brothers of Roncesvalles (Pamplona diocese) concerning restitution to them of ill-acquired sums of money up to a hundred marks of silver. Dat. Anagnie, V kal. nov., pont. a. V. “Necessitatibus vestris” – “concessionis”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata. Bulas, faj. 1, no. 13 Ed. Ostolaza, no. 172 1460  Anagni, 1259 Nov. 5 ALEXANDER (IV) “dilecto filio . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Dat. Anagnie, non. nov., pont. a. V. “Circa sacrum” – “concessionis et constitutionis”129

AHN Clero, carp. 1135/20 (Meira O.Cist., Lugo). Bulla dep. Membrana mutila. A tergo, in m. m. s.: P. de Ass. Cister. 1461  Anagni, 1259 Nov. 14 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Populeto Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” Confirms public instrument providing Poblet with certain tithes given by late Bishop Pedro of Urgell “occasione defunctorum Urgellensis civitatis et diocesis qui apud monasterium vestrum eligerent sepulturam.” Dat. Anagnie, XVIII kal. dec. pont. a. V. “Cum a nobis” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 2242/20 (Poblet O.Cist.) Bulla dep. Recto in ang. sup. d.: Ma. A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii Cist. | De defunctoribus episcopatus Urgellen (?curial) infra: nota. ii sol. et pro qualibet in ista et tribus aliis de Populeto in una quarum fuit tenor insertus et bis R(escriben)da in grossa xiij sol. in R(escribend)a pro qualibet duos sol. in Bulla. ij sol. pro omnibus | sed dominus G. b. dedit xij den. de illis SB 2908; ed. RL, no. 452; DzSzP, no. 128 1462  Anagni, 1259 Nov. 22 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii Montisferi Cistercien. ordinis Compostellane dioc.” Confirms right of monastery of Monfero, inherited from its Benedictine origins, to present chaplains to bishop to serve in certain churches. Dat. Anagnie. X kal. dec., pont. a. [V]. “Cum sicut asseritis” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 501/3 (Monfero O.Cist, Coruña). Membrana mutila. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: G. Mutin. A tergo, in m. m. s.: P. de Ass. Montisferri SB 2911 (with date 1259 Nov. 27); ed. RL, no. 454 129. As no. 1383.

374  Alexander IV (1254–1261) C 1463  Anagni, 1259 Dec. 2 “Venerabili fratri . . archiepiscopo Compostellan.: Dignum est.” To archbishop of Compostela, revoking alienations to the detriment of abbess and convent of S. Maria de Celas (O.Cist., Coimbra diocese).

Reg. PP, no. 586130

C 1464  Anagni, 1259 Dec. 11 Cautio regarding no. 1463 secured from Johannes de Cameçano, papal chaplain, and “auditor litterarum contradictarum” by Petrus Pelagii, proctor of bishop (Egas) of Coimbra.

IAN/TT, Cabido da Sé de Coimbra, 1a incorp., docs. eclesiásticos, mç. 3, no. 113 Ed. PP, no. *595

C 1465  Anagni, 1259 Dec. 13 “Venerabili fratri . . archiepiscopo Compostellan.: Sub religionis habitu.” To archbishop of Compostela, revoking alienations to the detriment of abbess and convent of S. Maria de Celas (O.Cist., Coimbra diocese).

Reg. PP, no. 597131

1466  Anagni, 1259 Dec. 13 Alexander (IV) “venerabili fratri . . episcopo Telesinen.” Mandate to bishop of Telese (Italy) to act as conservator of interests of Roncesvalles (Pamplona diocese), valid for three years. Dat. Anagnie, id. dec., pont. a. V. “Quia mundo posite”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata. Bulas, faj. 1, no. 12. Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: verba deleta RL, no. 448n C 1467  Anagni, 1259 Dec. 18 Cautio regarding no. 1465 secured from Johannes de Cameçano, papal chaplain and “auditor litterarum contradictarum” by Petrus Pelagii, proctor of bishop (Egas) of Coimbra.

IAN/TT, Cabido da Sé de Coimbra, 1a incorp., docs. eclesiásticos, mç. 3, no. 114 Ed. PP, no. *598

1468  Anagni, 1260 Feb. 4 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii S. Stephani de Ripasilis ordinis S. Benedicti. Petition of bishop of Lugo with consent of chapter of Lugo, that if monastery of Ribas de Sil, located in a sterile place,132 receive “proventus S. Jacobi de Cangis et S. Michaelis133 de Roosende ecclesiarum vacancium Lucen. dioc. ad suam colla-

130. See no. 1464. 131. See no. 1467. 132. “. . . considerans monasterium vestrum situm esse in loco sterili cuius natura non patitur ut ibi vinum seu triticum producarint.” 133. Different ink.

Alexander IV (1254–1261)  375 tionem spectancium in quibus ius patronatus habetis in usus proprios conventus eiusdem134 monasterii perpetuo convertere valeatis presbiteris perpetuo servituris in eis de dictis proventibus portione congrua pro sustentatione ipsorum et supportandis earum oneribus reservata prout in patentibus litteris confectis exinde ac sigillis episcopi et capituli predictorum signatis plenius dicitur contineri.” Dat. Anagnie, II non. feb., pont. a. VI. “Solet annuere” – “confirmationis”

AC Ourense, Monacales, núm. 6141. Bulla dep., extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: pulcra litt[er]a, fig. 3 Ed. Duro Peña, no. 48 (misdated) 1469  Anagni, 1260 Feb. 9 ALEXANDER (IV) “universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis.” Forty-day indulgence, valid for ten years, to contributors to cost of bridge over the Ebro. Dat. Anagnie, V id. feb., pont. a. VI. “Quoniam ut ait”

AC Zaragoza, Arm. de Privilegios, Letra I, lig. 4, no. 30. Bulla dep., extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii | Indulgencia pontis Cesaraug. Ed. Miguel García and Andrés Casabón, no. 15 1470  Anagni, 1260 Feb. 26 Alexander (IV) “venerabili fratri . . episcopo Zamoren.” Mandate to bishop of Zamora to protect Order of Santiago from papal letters of excommunication, etc., not mentioning this indult. Dat. Anagnie, V kal. mart., pont. a. VI. “Etsi quibuslibet”

AHN, OO. MM. Uclés, 4/i.5. Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: erasure super plicam ad d.: Maths. sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | fig. 51 (v. small) A tergo, in m. m. s.: verba erasa 1470a  Anagni, 1260 Mar. 1 (copie figurée)135 ALEXANDER . . . DILECTIS FILIIS PRIORI HOSPITALIS SANCTE MARIE DE FRIAS EIUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS IN PERPETUUM. Solemn privilege for Hospital of Frias, O.S.A. (R) Ego ALEXANDER etc. (BV) – Subscribunt 8 cardinales: Odo Tusculanus ep.; Stephanus Prenestinus ep. || fr. Johannes tit. S. Laurencii in Lucina presb. card.; fr. Hugo tit. S. Sabine presb. card. || Riccardus S. Angeli diac. card.; Octavianus S. Marie in Via Lata diac. card.; Johannes S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Ottobonus S. Adriani diac. card. Dat. Anagnie, per manum magistri Jordani S.R.E. vicecancellarii et notarii,136 kal. maii, indictione II, incarnationis dominice anno M.CC.L.VIIII, pont. vero d. ALEXANDRI pp. IIII anno sexto. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AHN Clero, carp. 225/8 (Frias, O.S.A., Burgos) Ed. RL, no. 459, omitting witnesses’ names and date 134. Line 7/13 overwritten. 135. Well-executed on unsquared parchment. 136. Cf. “notarii et vicecancillarii” in authentic privileges.

376  Alexander IV (1254–1261) 1260 Mar. 2  no. 1458b 1471  Anagni, 1260 Mar. 6 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . magistro, prioribus et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Grants Master, etc., of Dominican Order license to disregard sentences of archbishops, etc., at variance with apostolic privileges to the Order. Dat. Anagnie, II non. mart., pont. a. VI. “Meritis religionis” – “constitutionis”

AHN Clero, carp. 182/16 (S. Pablo de Burgos, O.P.) Bulla dep., extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: Predicatorum P. 17802 (this date) 1472  Anagni, 1260 Mar. 28 Alexander (IV) “dilecto filio . . decano ecclesie Toletane.” To dean of Toledo, on petition of clergy of Huete (Cuenca diocese) exempting them from payment of luctuosa (“meliorem equitaturam” on death of one of them) to bishop of Cuenca. Dat. Anagnie, V kal. apr., pont. a. VI. “Ex parte universitatis”

AC Cuenca, caj. 6, no. 4.137 Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. versus s.: fig. 54 super plicam ad d.: .N. Bobonis A tergo in m. m. s.: Ave Maria Reg. Canorea Huete, Catálogo Cuenca, no. 131 1473  Anagni, 1260 Apr. 8 Alexander IV “venerabili fratri . . episcopo Segobien.” License, transferred from late Bishop L(ope) of Morocco at behest of king of Castile, for bishop of Segovia to preach crusade “per Ispaniam et quedam alia.” Dat. Anagnie, VI id. apr., pont. a. VI. “Progenitores carissimi”

AC Segovia, 6/3. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Jo. de Camp.| de mandato d[omi]ni card. A tergo, in m. m. s.: Accursius Reg. Herrero, no. 392; Villar-García, — 1474  Anagni, 1260 Apr. 8 Alexander IV “venerabili fratri . . episcopo Segobien.” License at behest of king of Castile for bishop of Segovia to preach crusade “per totam Ispaniam.” Dat. Anagnie, VI id. apr., pont. a. VI. “Ad instantiam carissimi”

AC Segovia, 6/5. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Sy. Ro. A tergo, in m. m. s.: Accursius Ed. Villar-García, no. 171; reg. Herrero, no. 393 1475  Anagni, 1260 Apr. 9 ALEXANDER (IV) “dilectis in Christo filiabus . abbatisse et conventui monasterii S. Michaelis de Alcoçer ordinis S. Damiani Conchen. dioc.” Exemption of convent of S. Miguel 137. Line 8/11: “aliquibus” overwritten.

Alexander IV (1254–1261)  377 de Alcoçer, O.S.D., from payment of tithes on possessions donated by founder, noblewoman Maior Giuliata. Dat. Anagnie, V id. apr., pont. a. VI. “Solet annuere”

Private property, features recorded by the late Prof. C. R. Cheney. Bulla dep. Recto, sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | fig. 51 1476  Anagni, 1260 Apr. 16 Alexander IV “dilecto filio . . abbati de Berola, Cistercien. ordinis Tyrasonen. dioc.” Mandate to abbot of Veruela O.Cist. (Tarazona diocese), to require prior and convent of S. Maria la Mayor, Zaragoza, and rectors of Cufaria (Zuera), Exea (Ejea de los Caballeros), Alcañiz (Alcanicio), Montalban, Petrola (Pedrola), Castela (Castellar), Caspe (Caspis), Maella, and Osnoz (Hornos) to pay Mag. Bernardus de Solerio, executor of Andreas Octaviani (canon of Basilica of Twelve Apostles, Rome), the fourteen marks of silver p.a. awarded to Andreas by Gregory IX and unpaid for several years. Dat. Anagnie, XVI kal. maii, pont. a. VI. “Sua nobis”

AD Zaragoza, Mensa ep. III/201. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: pe super plicam ad d.: Ge. Ra. A tergo, in m. m. s.: fig. 40138 1476a  Anagni, 1260 Apr. 22 Alexander (IV) “venerabili fratri . . episcopo Zamoren.” Mandate to bishop of Zamora at behest of Eximina Roderici “nobilis mulier” of Zamora reiterating earlier instruction139 to facilitate construction of a monastery on her land “in quo ipsa cum duabus filiabus suis virginibus aliisque mulieribus secundum regulam beati Augustini et institutiones ordinis fratrum Predicatorum,” to lay the foundation stone and to bless its cemetery. Dat. Anagnie, X kal. maii, pont. a. VI. “Ex parte dilecte”

AC Zamora, 1/3b. Bulla dep., extat filum can. Recto in m. m. s.: .L.140 super plicam ad d.: ber A tergo, in m. m. s.: Eximina Reg. Lera, 699 1477  Anagni, 1260 Apr. 24 Alexander IV “venerabili fratri . . episcopo et dilecto filio . . decano Palentin.” Mandate to bishop and dean of Palencia to prevent construction of any religious building within three hundred passus “qui brachiate vulgariter appellantur” of Franciscan house at Valladolid. Dat. Anagnie, VIII kal. maii, pont. n. a. VI. “Paci et quieti”

Arch. S. Francisco de Valladolid, carp. 2, n° 3. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: N A tergo, in m. m. s.: Minorum de Castella Ed. Rojo, 210n204 138. The same figure is found on three letters of 1256 and 1258 calendared by Sayers (nos. 538– 39, 620) in favor of various merchants of Siena. 139. “Et licet nos dudum ad tue supplicationis instantiam tibi nostris dederimus litteris in mandatis ut dessiderium eiusdem nobilis super hoc favore benigno prosequeris ei construendi monasterium in fundo proprio licentiam largireris tu tamen mandatis huiusmodi penitus obauditis id efficere hactenus non curasti.” 140. To the left of which are four or five words excised.

378  Alexander IV (1254–1261) 1478  Anagni, 1260 Apr. 26 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . comendatori et fratribus hospitalis S. Jacobi Conchen. ordinis militie S. Jacobi.” Apostolic protection for possessions of comendador and brethren of hospital of Order of Santiago (Cuenca). Dat. Anagnie, VI kal. maii, pont. a. VI. “Desideriis vestris” – “inhibitionis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 99/29 (Hospital de Cuenca). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: Ja. Nar. sub plica ad s.: (very small) fig. 51 A tergo, in m. m. s.: frater Hugolinus (fig. 14d) 1479  Anagni, 1260 Apr. 27 ALEXANDER (IV) “universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis.” Indulgence for visitors to Burgos cathedral in octave of its dedication. Dat. Anagnie, V kal. maii, pont. a. VI. “Vite perennis gloria”

AC Burgos, vol. 7.ii, fol. 11. Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Mag. Antonius Ed. Pereda Llarena, no. 48; reg. Mansilla, Cat. Burgos, no. 739 1260 Apr. 28  1259 Oct. 14 1480  Anagni, 1260 Apr. 30 Alexander (IV) “venerabili fratri . . episcopo Legionen.” Mandate to bishop of León to denounce sentences of excommunication by Master Gonsalvo, canon of Palencia, against Dominicans of Palencia. Dat. Anagnie, II kal. maii, pont. a. VI. “Petitio dilectorum”

ASV, Fondo Domenicani, c. 55. Bulla dep., ext. filum can. Recto, super plicam in med.: ≈sed≈ipsa≈etiam (referring to error in text) ad d.: Jacobus de Mevania | pro mag. Alexandro. A tergo, in m. m. s.: Predicatorum. SB 2931; P. 17846; Ripoll, I, 392 (no. 267) 1481  Anagni, 1260 May 7 ALEXANDER IV “dilectis filiis . . decano et capitulo Palentin.” Confirms grant of tithes and rents of Val de Olmillos to dean and chapter of Palencia by Bishop F(ernando) of Palencia [dated 1258 Oct. 23]. Dat. Anagnie, non. maii, pont. a. VI. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AC Palencia, 7/10/1 (1369). Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. d.: Jo super plicam ad d.: N. S. Pudent. sub plica ad s. taxa: V. sol.| fig. 51 A tergo, in m. m. s.: magister Antonius Reg. San Martín, no. 1369 1482  Anagni, 1260 May 7 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii S. Facundi ad Romanam ecclesiam nullo medio pertinentis ordinis S. Benedicti Legionen. dioc.” Confirms practice of abbot and convent of Sahagún of presenting secular clergy to serve the churches in which they enjoy “ius patronatus.” Dat. Anagnie, non. maii, pont. a. VI. “Desideriis vestris” – “concessionis”

Alexander IV (1254–1261)  379 AHN Clero, carp. 918/17 (Sahagún O.S.B., León). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Math(eu)s cap. sub plica ad s.: fig. 51 A tergo, in m. m. s.: Jacobus Facundus Ed. RL, no. 476 1483  Anagni, 1260 May 7 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii S. Facundi ad Romanam ecclesiam nullo medio pertinentis ordinis S. Benedicti Legionen. dioc.” Confirms practice of community of Sahagún of counting their priors, obedientiaries, and associated clergy with the abbey rather than with the local clergy for purposes of calculating taxation for procurations of apostolic legates, nuncios, etc. Dat. Anagnie, non. maii, pont. a. VI. “Desideriis vestris” – “concessionis et inhibitionis”

AHN Clero, carp. 918/18 (Sahagún O.S.B., León). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Math(eu)s cap. sub plica ad s. taxa: duo puncta quibus signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) | fig. 51 A tergo, in m. m. s.: Jacobus Facundus SB 2935 (not duplicate of 918/17 as there reported); ed. RL, no. 477 1484  Anagni, 1260 May 7 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii S. Facundi ad Romanam ecclesiam nullo medio pertinentis ordinis S. Benedicti Legionen. dioc.” Confirms practice of abbot and community of Sahagún of paying customary portiones to rectors of their churches. Dat. Anagnie, non. maii, pont. a. VI. “Desideriis vestris” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 918/19 (Sahagún O.S.B., León). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Mat(heu)s cap. sub plica ad s. taxa: duo puncta quibus signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) | fig. 51 A tergo, in m. m. s.: Jacobus Facundus SB 2935 (not duplicate of 918/17 as there reported); ed. RL, no. 478 1485  Anagni, 1260 May 15 ALEXANDER (IV) “universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis.” Hundred-day indulgence for visitors to Zaragoza cathedral on feasts of B.V.M. and SS. Valerius and Vincentius and their octaves. Dat. Anagnie, id. maii, pont. a. VI. “Licet is”

AC Zaragoza, Arm. de privilegios, letra I, lig. 4, no. 32. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Jacobus de Menavia Ed. Miguel García and Andrés Casabón, no. 16 1486  Anagni, 1260 May 15 ALEXANDER (IV) “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan.” On application of bishop of Zaragoza, indulgence “ut tu vel clerus tue civitatis et diocesis ad providendum alicui de pensionibus vel aliqua pecunie quantitate minime teneamini per litteras sedis apostolice impetratas per quas non sit ad provisionem processum vel etiam impetrandas nisi eedem littere impetrande de indulto huiusmodi plenam et expressam fecerint mentionem.”

380  Alexander IV (1254–1261) Dat. Anagnie, id. maii, pont. a. VI. “Devotionis tue” – “concessionis”

AC Zaragoza, Arm. de privilegios, letra A, lig. 1, no. 4. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .B. P. A tergo, in m. m. versus s.: G infra: grossa ii sol. bulla I sol. viii Ed. Miguel García and Andrés Casabón, no. 17 1487  Anagni, 1260 May 15 ALEXANDER (IV) “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan.” Confirms donation by King Alfonso (II) of Aragón to bishop of Zaragoza of churches of Teruel, Cella, and Monreal del Campo in accordance with grant by Urban II to King Pedro (I) of all churches recovered from the Moors. Dat. Anagnie, id. maii, pont. a. VI. “Tua devotio” – “concessionis”

(i)  AC Zaragoza, Arm. de privilegios, letra C, lig. 10, no. 72. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: Rob. Se. A tergo, in m. m. s.: Camerarius Epi Ed. Miguel García and Andrés Casabón, no. 18 (ii) AC Zaragoza, Arm. de privilegios, letra D, lig. 5, no. 37. Bulla dep. Recto, in ang. sup. s.: dupl super plicam ad d.: .d. sub plica ad s. taxa: tria puncta in linea (= III) | Ro A tergo, in m. m. s.: Camerarius Epi infra R/ lxxxi capitulo anno sexto 1488  Anagni, 1260 May 28 Alexander (IV) “dilectis filiis . . Predicatorum et . . S. Petri Veteris prioribus et . . sacriste Oscen.” Mandate to priors of Dominicans and of S. Pedro el Viejo (Huesca diocese) and sacrist of Huesca to determine querela of bishop of Zaragoza regarding comendador of Alcamniçio (Alcañiz), Order of Calatrava, Eximinus Petri de Pilar miles et al. of Zaragoza. Dat. Anagnie, V kal. jun., pont. a. VI. “Conquestus est”

AD Zaragoza, Mensa ep. III/202. A tergo, in m. m. s.: Signum novum 1489  Anagni, 1260 Jun. 5 Alexander (IV) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Tholetan. eiusque suffraganeis.” Mandate to archbishop of Toledo and suffragans regarding the Tartars, emerging “sicut locuste . . . de abissi puteo” and attacking the Holy Land, and calling for subvention “quem admodum venerabiles fratres nostri . . Bethleemitan. episcopus in partibus illis apostolice sedis legatus,141 archiepiscopi, episcopi, religiosorumque domorum, magistri, barones quoque ac communitates terre predicte nobis per suas litteras et nuntios retulerunt” for relief of Holy Land from “instans periculum”: “Aperite igitur quaesumus super eos vestre oculos caritatis.” Dat. Anagnie, non. jun., pont. a. VI. “Deus noster omnium”

IAN/TT, C. E. (Bulas), cx. 3, no. 51; ex-S. Domingos de Lisboa. Membrana maculata. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .a.s. Reg. PP, no. 603

141. Thomas Agri de Lentino, O.P.

Alexander IV (1254–1261)  381 1490  Anagni, 1260 Jun. 10 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis universitati clericorum ville et aldearum de Collire Segobien. dioc.” To clergy of town and region of Cuéllar confirming settlement by Cardinal Gil Torres, auditor appointed by Innocent IV, between them and bishop of Segovia and archdeacon of Cuéllar. Dat. Anagnie, IIII id. jun., pont. a. VI. “Cum a nobis” – “confirmationis”

Cuéllar, Arch. Parroq., leg. 10, no. 11e. Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: pe(?) super plicam ad d.: illeg. sub plica ad s. fig. 41. A tergo, in m. m. s.: B. de Benevento infra: die ven . . . | die jovis . . . 1491  Anagni, 1260 Jun. 11 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Petra Cistercien. ordinis Tyrasonen. dioc.” Confirmation of grant by bishop of Tarazona of collation of church of Flumes “tunc vacantem” to abbot and convent of Piedra (O.Cist., Tarazona diocese) “in usus proprios.” Dat. Anagnie, III id. jun., pont. a. VI. “Devotionis vestre” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 3674/9 (Piedra O.Cist., Zaragoza). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: N. S. Pudenti. A tergo, in m. m. s.: Signum novum p(ro) Cist. 1492  [Anagni, 1260 Jun. 13]142 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de U(r)s(aria) . . . nullo medio . . . Cistercien. ordinis A[urien.] dioc.” Confirms possession of “terciam partem ecclesie S. Salvatoris de S(aludes) dioc. Astorga.” Dat. Anagnie, i[d . . .] “C[um a nobis]” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 1761/7 (Armenteira O.Cist., Pontevedra). Bulla dep. Membrana mutila. Recto, super plicam ad d.: Jo. bn. A tergo, in m. m. s.: Benedicamus domino Cist. Ed. RL, no. 510 (with photo, attrib. Armenteira though clearly Ursaria: Oseira) 1493  Anagnie, 1260 Jun. 18 Alexander (IV) “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan. et dilectis filiis . . sacriste et Magistro Guillelmo de Seran canonico secularis ecclesie de Tutela Tyrasonen. dioc.” Mandate to bishop of Zaragoza, sacrist, and Guillermus de Seran canon of Tudela (Tarazona diocese) to require monastery of Veruela O.Cist. to release body of Infante Alfons of Aragón to the Dominicans of Huesca, of whose church he was “fundator et patronus” and where he had chosen to be buried. Dat. Anagnie, XIV kal., jul., pont. a. VI. “Querelam dilectorum”

AHN Clero, carp. 593/19 (N. Sra de Los Angeles O.P., Huesca). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: R. Plac. A tergo, in m. m. s.: Predicatorum infra: (diff. hand) domino episcopo Cesaraugustan. pro fratribus predicatoribus Oscen. SB 2943; ed. RL, no. 487

142. Date according to Monasterium.

382  Alexander IV (1254–1261) 1494  Anagnie, 1260 Jun. 18 Alexander (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui de Berola Cistercien. ordinis Tyrasonen. dioc.” Mandate requiring compliance with no. 1493. Dat. Anagnie, XIV kal., jul., pont. a. VI. “Querelam dilectorum.”

AHN Clero, carp. 593/20 (N. Sra de Los Angeles O.P., Huesca). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .a a a. A tergo, in m. m. s.: Predicatorum infra: Abbati et conventui monachorum Cistercien. de Berola pro fratribus predicatoribus Oscen. (in same diff. hand as no. 1493) SB 2944; ed. RL, no. 488 1495  Anagni, 1260 Jun. 25 Alexander (IV) “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan.” In order to relieve church of Zaragoza from heavy burden of debts, at behest of bishop of Zaragoza grants him primicia of all ecclesiastical benefices for five years notwithstanding other apostolic letters which do not mention this indulgence. Dat. Anagnie, VII kal. jul., pont. a. VI. “Cum sicut”

AC Zaragoza, Arm. de privilegios, letra A, lig. 1, no. 5. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Jacobus de Mevania A tergo, in m. m. versus s.: Camerarius Epi Ed. Miguel García and Andrés Casabón, no. 19 1495a  Angnie, 1260 Jun. 29 Alexander (IV) “venerabilibus fratribus . . Burgen et . . Palentino episcopis.” Mandate to bishops of Burgos and Palencia to enforce settlement between Sahagún O.S.B. and Franciscans of that place as summarized in public instrument “sub certa pena pecuniaria solvenda nostre camere quotiens contra hoc facere vel venire temptaverit obligando.” Dat. Anagnie, IIII kal. jul., pont. a. VI. “Petitio dilectorum”

AD Astorga, Pergaminos, 15/16. Bulla dep., extat fil. can. Recto, super plicam ad s.: N Ed. Quintana, “San Francisco de Sahagún,” 152–54 (misdated) 1496  Anagni, 1260 Jun. 30 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis doctoribus et scolaribus existentibus in civitate Hyspalen.” Grant, at behest of Alfonso X, for “generale litterarum studium” at Seville to “clerici docentes et studentes in civitate predicta.” Dat. Anagni, II kal. jul., pont. a. VI. “Cum obtentu carissimi” – “concessionis”

AC Sevilla, 10999.4 (olim 110.4). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: J. V. sub plica ad s.: fig. 42. A tergo: illeg.143 Ed. MHE, i. no. lxxviii (dated Jun. 21); cit. Ballesteros, p. cxii 143. “Cum obtentu carissimi in Christo filii nostri Regis Castelle ac Legionis illustris venerabili fratri nostro archiepiscopo et dilectis filiis capitulo et populo civitatis Hyspalensis ut in civitate ipsa generale litterarum studium quod idem Rex, sicut accepimus, in ea ordinare disponit existat per nostras litteras duxerimus concedendum, auctoritate vobis presentibus indulgemus ut clerici docentes et studentes in civitate predicta dum huiusmodi studio institerint in eadem prebendarum et beneficiorum suorum non habentium curam animarum proventus ita percipiant, sicut percipiunt clerici sua-

Alexander IV (1254–1261)  383 1497  Anagni, 1260 Jul. 7 ALEXANDER . . . VENERABILI FRATRI . . EPISCOPO CESARAUGUSTAN. EIUSQUE SUCCESSORIBUS CANONICE SUBSTITUENDIS IN PERPETUUM. Solemn privilege for bishop of Zaragoza and successors. (R) Ego ALEXANDER etc. (BV) – Subscribunt 8 cardinales: Odo Tusculanus ep.; Stephanus Prenestinus ep. || fr. Johannes tit. S. Laurencii in Lucina presb. card.; fr. Hugo tit. S. Sabine presb. card. || Riccardus S. Angeli diac. card.; Octavianus S. Marie in Via Lata diac. card.; Johannes S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Ottobonus S. Adriani diac. card. Dat. Anagnie, per manum magistri Jordani S.R.E. notarii et vicecancellarii, non. jul., indictione II, incarnationis dominice anno M.CC.L.X, pont. vero d. ALEXANDRI pp. IIII anno sexto. “In eminenti apostolice” – “constitutionis”

AC Zaragoza, Arm. de privilegios, letra A, lig. 1, no. 3 (3–1). Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: A Par super plicam ad d.: Matheus A tergo, in m. m. versus s.: Petr. Berengarii Ed. Canellas, Cartularios, no. 1264 (from “Cartulario Grande”) 1498  Anagni, 1260 Jul. 7 ALEXANDER . . . DILECTIS FILIIS . . PRIORI ET CANONICIS CESARAUGUSTAN. TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS IN PERPETUUM. Solemn privilege for prior and canons of Zaragoza and successors. (R) Ego ALEXANDER etc. (BV) – Subscribunt 8 cardinales: Odo Tusculanus ep.; Stephanus Prenestinus ep. || fr. Johannes tit. S. Laurencii in Lucina presb. card.; fr. Hugo tit. S. Sabine presb. card. || Riccardus S. Angeli diac. card.; Octavianus S. Marie in Via Lata diac. card.; Johannes S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Ottobonus S. Adriani diac. card. Dat. Anagnie, per manum magistri Jordani S.R.E. notarii et vicecancellarii, non. jul., indictione II, incarnationis dominice anno M.CC.L.X pont. vero d. ALEXANDRI pp. IIII anno sexto. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AC Zaragoza, Arm. de privilegios, letra A, lig. 1, no. 3 (3–1). Bulla dep., extat filum ser. Recto, in ang. sup. d.: illeg. super plicam ad d.: Ber. F. A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii Ed. Miguel García and Andrés Casabón, no. 21 1498a  Anagni, 1260 Jul. 11 Alexander (IV) “dilectis filiis . . decano et . . cantori Burgen.” Mandate to dean and cantor of Burgos to ensure that the “confratres confratrie beati Francisci” of Sahagún are not prevented by abbot of Sahagún O.S.B. from enjoying free access to the Franciscan house there. Dat. Anagnie, V id. jul., pont. a. VI. “Quia personam”

AD Astorga, Pergaminos, 15/17. Bulla dep. Recto, in marg. sup. versus s.: dupl super plicam versus s.: Rec. Ant. T (duae lineolae supra). G. ar. ad d.: G. ar Ed. Quintana, “San Francisco de Sahagún,” 154–55 rum prebendarum et beneficiorum proventus qui docendo et studendo aliis studiis generalibus immorantur. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre concessionis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit indignationem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit incursurum, presentibus post triennium minime valituris.”

384  Alexander IV (1254–1261) 1498b  Anagni, 1260 Jul. 14 Alexander (IV) “dilectis filiis . . decano et . . cantori Burgen.” Mandate to dean and cantor of Burgos to denounce apostate Franciscan144 and letters obtained by him by subreption from archbishop of Auxerre being used in league with abbot of Sahagún O.S.B. to vexation of Franciscan friars there. Dat. Anagnie, II id. jul., pont. a. VI. “Ex parte dilectorum”

AD Astorga, Pergaminos, 15/18. Bulla dep., extat fil, can. Recto, in marg. sup. versus s.: dupl in med. marg: cor// super plicam versus s.: Rec. Ant. T (duae lineolae supra). G. ar. Ed. Quintana, “San Francisco de Sahagún,” 155–56 (misdated 1260 Jul. 12) 1499  Subiaco, 1260 Aug. 8 Alexander IV “dilecto filio . . abbati monasterii de Alcobatia Cistercien. ordinis Ulixbonen. dioc.” Mandate to abbot of Alcobaça to take charge of see of Lisbon from Jul. 24 (“a VIIII kal. nunc instantis mensis augusti”) after divided election there between magister scolarum and dean, Master P., the archbishop of Compostela as metropolitan finding for the magister scolarum, and the dispute being appealed to the Holy See, the appointment of Cardinal Riccardus of S. Angelo as auditor, and the magister scolarum’s resignation of his rights in the matter.145 Dat. Sublaci, VI id. aug., pont. a. VI. “Olim in Ulixbonensi”

IAN/TT, C. E (Bulas), cx. 3, no. 52; ex-Alcobaça. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: .F. a. A tergo, in m. m. s.: B. de Benevento Ed. Caeiro, Novos elementos sobre Pedro Hispano, 13; reg. PP, no. 604 1500  Subiaco, 1260 Sept. 6 ALEXANDER (IV) “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletano.” Mandate to archbishop of Toledo revoking and varying previous ordinance concerning decimarii.146 144. “. . . quendam apostatam qui ordinem minorum exiverat et quem idem abbas sine licentia ministri et fratrum eiusdem ordinis minorum contra indulta sedis apostolice eidem ordini minorum concessa in monachum ipsius monasterii recipere pro sua voluntate presumpserat.” 145. Over erasure in line 4, “devoluto nos dilectum”; line 5, “ipso processum demum vero idem magistroscolarum.” 146. “Inter alia munera gratiarum quibus olim personam tuam sedes apostolica honorare studuit eligendi tibi in singulis parrochiis ecclesiarum civitatis et diocesis ac provincie Toletane singulos parrochianos decimarios seu solventes decimas ipsis ecclesiis, unum videlicet in qualibet parrochia, et percipiendi ab eisdem parrochianis usque ad quinquennium decimas debitas ipsis ecclesiis liberam tibi concessisse dicimur per nostras litteras facultatem. Nuper autem ex certa causa de fratrum nostrorum /5 consilio inter cetera duximus ordinandum ut suum ubi remaneret quicquid de facta tibi gratia super ipso decimario ante ordinationem hujusmodi percepisti gratia ipsa post eandem ordinationem penitus revocata. Verum cum tertia pars decimarum predictorum decimariorum dicatur esse deputata ecclesiarum fabricis earundem et nos per alias litteras nostras tibi duxerimus concedendum ut tertiam partem omnium decimarum provincie supradicte fabricis deputatam eisdem posses usque ad certum tempus tuis usibus applicare ac huiusmodi concessionis gratia sit tibi per eandem ordinationem cum quadam diminutione temporis reservata, nostre intentionis non extitit nec existit ut super eadem tertia parte decimarum decimariorum ipsorum per /10 ordinationem seu revocacionem huiusmodi aliquod tibi debeat preiudicium generari. Tuis itaque supplicationibus inclinati ut ipsam terciam partem decimarum decimariorum eorundem pro eo tempore quo prefata tertia pars omnium decimarum dicte provincie dictarum ecclesiarum fabricis deputata iuxta formam eiusdem ordinationis reservata tibi esse dinoscitur libere percipere valeas fraternitati tue auctoritate presentium indulgemus . . .” Cf. no. 1402.

Alexander IV (1254–1261)  385 Dat. Sublaci, VIII id. sept., pont. a. VI. “Inter alia munera” – “concessionis”

AC Toledo, V.3.A.1.16. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: F 1501  Subiaco, 1260 Sept. 6 Alexander (IV) “dilecto filio Petro Martini canonico Palentino.” Executive mandate for no. 1500.147 Dat. Sublaci, VIII id. sept., pont. a. VI. “Inter alia munera”

AC Toledo, Z.3.D.1.15a. Bulla dep. Recto, in ang. sup. versus s.: dupl. .i. super plicam ad s.: mayf. p(er) R | Rec. Al. parm. G. ar. ad d.: .A.G. A tergo, in m. m. s.: Caputius Ed. Linehan, “Gravamina,” 750–51 1502  Subiaco, 1260 Sept. 7 ALEXANDER (IV) “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletano.” In compensation for revoked quinquennial grant148 “et nuper ex certa causa de fratrum nostrorum consilio duxerimus ordinandum ut huiusmodi concessionis gratia per triennium dumtaxat debeat perdurare,” mandate to archbishop of Toledo ruling that the triennium commence on Oct. 1. Dat. Sublaci, VII id. sept., pont. a. VI. “Cum sicut” – “constitutionis”

AC Toledo, O.12.A.1.27. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: .F.R. A tergo, in m. m. s.: Caputius 1503  Subiaco, 1260 Sept. 7 Alexander (IV) “dilecto filio Petro Martini canonico Palentin.” Mandate regarding no. 1502. Dat. Sublaci, VII id. sept., pont. a. VI. “Cum sicut”

AC Toledo, V.3.A.1.22. Bulla dep., extat filum can. Recto, in m. m. versus s.: dupl super plicam ad s.: Rec. A. G. G. ar ad d.: A. G. A tergo, in m. m. s.: Caputius 1504  Rome, Lateran, 1260 Nov. 27 Alexander IV “venerabili fratri . . episcopo Agennen.” Mandate appointing bishop of Agen conservator of protection for Order of Santiago in Wasconia, valid for five years. Dat. Laterani, V kal. dec., pont. a. VI. “Quia nonnulli”

AHN, OO. MM. (Uclés), 4.i/6. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Io Anag sub plica ad s.: fig. 42 in med.: scribatur . . ep. Tricastino pro mag[ist]ro et fratribus militie Sci Iacobi in provincia A tergo, in m. m. s.: fig. 14d ad d.: lengthy annotation, largely obscured 1505  Rome, Lateran, 1260 Dec. 13 Alexander (IV) “dilecto filio .  . magistro domus Calatraven.” To Master of Calatrava lamenting advances made by Tartars in Holy Land, Hungary, Poland, etc., and requiring spokesmen to be sent to Holy See before octave of SS. Peter and Paul (1261 Jun.).

147. Text identical mut. mut. except for: suum ubi remaneret < salvum eidem archiepiscopo (line 5/16) ordinationem hujusmodi < huiusmodi ordinationem (line 6); ubi esse dinoscitur libere < sibi esse dinoscitur et libere (line 12). 148. See no. 1500.

386  Alexander IV (1254–1261) Dat. Laterani, id. dec., pont. a. VI. “Clamat in auribus”

AHN, OO. MM., Calatrava, 444/52. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: S.R.149 Ed. Bull. Calatrava, 117–19 C 1506  Rome, Lateran, 1261 Jan. 3 Vidimus by Bishop Domingo of Huesca of “Dilectis filiis . . magistro et fratribus, O.P.: Pium est et consonum.” Exemption from extortion of portion of legacies etc. – “concessionis, inhibitionis et constitutionis” (n.d.)

AHN Clero, carp. 594/1 (N. Sra de Los Angeles O.P., Huesca). P. 18002 (this date) Ed. RL, no. 499

1507  Rome, Lateran, 1261 Jan. 13 ALEXANDER IV “dilectis filiis . . decano et capitulo Çamoren.” Inhibition for dean and chapter of Zamora from construction of any new monastery in territory under jurisdiction of church of Zamora without express authorization of Holy See. Dat. Laterani, id. jan., pont. a. VII. “Paci et quieti” – “inhibitionis et constitutionis”

AC Zamora, 1/4. Bulla cum filo ser. Recto, in m. m. s.: cor150 super plicam ad d.: Ge. Ra. A tergo, in m. m. s.: Barsi pro a + Reg. Lera, 704 1508  Rome, Lateran, 1261 Jan. 18 ALEXANDER (IV) “universis Christifidelibus presentes litteras inspecturis.” Grant of ­hundred-day indulgence for visiting Dominican church at Burgos, on feasts of Virgin Mary, SS. Peter and Paul, John the Baptist, John the Evangelist, Augustine, Dominic, Peter Martyr, Katherine, anniversary of dedication of church and its octave. Dat. Laterani, XV kal. feb., pont. a. VII. “Vite perennis gloria”

AHN Clero, carp. 183/1 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. Ed. RL, no. 500 C 1509  1261 Feb. 1 To bishop and chapter of Cuenca, confirming that no bastard may be granted dignity or canonry in that church.

BNM, MS. 13071, fol. 56v

1510  Rome, Lateran, 1261 Feb. 18 Alexander (IV) “venerabili fratri . . episcopo Segobien.” Mandate to bishop of Segovia to absolve Master of Order of Santiago from sentences incurred for throwing a clerical tabellio from a tower “in villa de Otantia” [Ocaña], which the victim is alleged to have attempted to seize (“si est ita”). 149. Last reported by Barbiche (I, 431) in 1237 Aug. 150. Referring to line 7/10: “nostre inhibitionis et constitutionisinfringere vel ei ausu.”

Alexander IV (1254–1261)  387 Dat. Laterani, XII kal., mart., pont. a. VII. “Petitio . . magistri”

AHN, OO. MM. (Uclés), 243/17 (Ocaña). Bulla dep., plica resecata. Recto, super plicam ad d.: pro fr. Hugo p | A. s. A tergo, in m. m. s.: fr. Ugolinus cum [fig. 28] 1511  Rome, Lateran, 1261 Feb. 18 ALEXANDER (IV) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis cap. Calagurritan.” Indult for bishop and chapter of Calahorra against papal provision where there are already four candidates awaiting preferment. Dat. Laterani, XII kal. mart., pont. a. VII. “Decet et expedit” – “concessionis”

AC Calahorra, 330. Bulla dep., extat filum ser. Ed. RL, no. 501 1512  Rome, Lateran, 1261 Mar. 7 Alexander IV “dilectis filiis . . concilio et populo castri de Tudela. Tirasonen. dioc.” Urges support for construction of Clarissan house at Tudela. Dat. Laterani, non. mart., pont. a. VII. “Personas pias”

Tudela, Clarissas, s. n. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: .l. super plicam ad d.: Nepul R. A tergo, in m. m. s.: P prope Ordinis Sancti Damiani Reg. Fuentes, 1229; ed. RL, no. 502 1513  Rome, Lateran, 1261 Mar. 7 Alexander IV “venerabili fratri . . episcopo Tirasonen.” Urges bishop of Tarazona to support construction of Clarissan house in his diocese and authorizes him to lay the first stone. Dat. Laterani, non. mart., pont. a. VII. “Personas pias”

Tudela, Clarissas, s. n. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: .l. super plicam ad d.: .F. R. A tergo, in m. m. s.: P prope Ordinis Sancti Damiani Reg. Fuentes, 1230; ed. RL, no. 503 1514  Rome, Lateran, 1261 Mar. 7 Alexander IV “carissimo in Christo filio . . illustri regi Navarre.” To king of Navarre seeking site for Clarissas at Tudela. Dat. Laterani, non. mart., pont. a. VII. “Personas pias”

Tudela, Clarissas, s. n. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: .l. super plicam ad d.: Nepul R. A tergo, in m. m. s.: P prope Ordinis Sancti Damiani Reg. Fuentes, 1231; ed. RL, no. 504 C  1515  Rome, Lateran, 1261 Mar. 21 Vidimus by Gerardus, cardinal-priest of XII Apostles, and Jacobus, cardinal-deacon of S. Maria in Via Lata (Rome, 15 Feb. AD 1280) of “Dilectis filiis . . generali et provincialibus ministris ac custodibus guardianis et fratribus universis O.F.M.: Pro reverentia.” License to celebrate with open doors during interdict (including vigil and octave of S. Clara).

AHN Clero, carp. 3826/6 (España: varios); P. 18071 (imperfectly)

388  Alexander IV (1254–1261) C 1516  Rome, Lateran, 1261 Mar. 27 “Dilectis filiis . . priori provinciali et universis fratribus heremitis ordinis S. Augustini per Ispaniam constitutis: Religionis obtentu.” Indult exempting O.S.A. from payment of primicias. “Concessionis”

AHN Clero, 3135/2; in copy by Ant. Stepera, notary public of Barcelona, 1400 Oct. 22

1517  Rome, Lateran, 1261 Mar. 28 ALEXANDER (IV) “dilectis filiis . . magistro, prioribus et fratribus universis ordinis Predicatorum.” To Master General, etc., of Dominican Order, confirming Order’s privileges. Dat. Laterani, V kal. apr., pont. a. VII. “Virtute conspicuos” – “concessionis constitutionis et inhibitionis”

AHN Clero, carp. 183/2 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam: Ja. Anc. (a) Traslado witnessed by A., bishop of Barcelona (Barcelona, 1261 Jun. 21, after death of pope)

AHN Clero, carp. 1894/14 (S. Esteban O.P., Salamanca)

(b) Undated copy with appended inhibitions regarding apostates from Order

AHN 594/3 (Huesca, Dominicos de N. Sra de Los Angeles O.P.)151 Partly ed. RL, no. 505 (repeated, misdated, at no. 462)

P. 18077 (this date) 1518  Rome, Lateran, 1261 Apr. 8 Alexander (IV) “dilectis filiis . . priori et fratribus ordinis Predicatorum Burgen.” License to prior, etc., of Burgos Dominicans to bury noblewoman M. Gonsalvi, wife of Lope prince of Vizcaya, her children and familiars with them, “salva canonica iustitia parrochialis ecclesie.” Dat. Laterani, VI id. apr., pont. a. VII. “Dilecte in Christo”

AHN Clero, carp. 182/17 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: N. Bobonis Ed. RL, no. 463 (wrong date) [Alexander IV died on 25 May 1261.] 1519 n.d. A(lexander IV) “[dilectis filiis . . abbati] et conventui monasterii Montissori Cistercien. ordinis Compostellane dioc.” For S. Fiz de Monfero (O.Cist., Compostela diocese). Content illegible. Anagni . . . . . . . . . . “Cum sicut asseritis.” 151. Appended: “Que in ista carta continentur abstracta sunt de illa carta magna in qua sunt omnia privilegia simul de verbo ad verbum et non potuerunt sigillari quia multa alia privilegia precedunt contra que hic posita sunt de apostatis et multa alia^privilegia^ que non secuntur. Illas duas literas cum sigillo episcopi Burgensis remittatis nobis. Litteram cum sigillo episcopi Cesaraugustani retineatis vobis. Noveritis quod ubicumque [que] in hac carta inveneritis paragrafum ibi incipit privilegium, unde quot paragrafi tot privilegia.”

Alexander IV (1254–1261)  389 AHN Clero, 542/19 (Sobrado O.Cist., Coruña). Bulla dep. Membrana valde mutila. A tergo, in m. m. s.: P. de Ass. Cist. Montisferri 1520 n.d. Alexander (IV) “dilectis filiis . . abbati Cistercii . . .” Content and date illegible. “Cum olim”

AHN Clero, carp. 1136/7 (Meira O.Cist., Lugo). Bulla dep. Membrana valde mutila. A tergo, in m. m. s.: frater Petrus Cist P. 16148? 1521 1254×1261 Alexander (IV) “dilecto filio . . archidiacono Vallis Osselle Pampilonen. dioc.” Mandate to archdeacon of Valdonsella (Pamplona diocese) to determine querela of bishop, dean, and chapter of Calahorra to recover property alienated by their predecessors. “Ad audientiam nostram”

AC Calahorra, 314. Bottom part of parchment resecata. Recto, in ang. sup. d.: Jo. A tergo, m. m. s.: + Christus vincit + | V . . . librarum . . . R/ Although ed. RL, no. 509 as “copia de fines del XIII, mutilada,” it is in fact an authentic original152

152. The vidimus of the privilege for Villanueva de Oscos (O.Cist., Oviedo diocese), AHN, carp. 1623/17 attributed to Alexander IV and September 1259 is surely of Alexander III.

Urban IV (1261–1264)

Urban IV

[Urban IV was crowned on 1261 Sept. 4.] 1522  Viterbo, 1261 Sept. 13 Urbanus IV “carissimo in Christo filio . . illustri regi Aragonum.” Informs king of Aragón of his pontifical election. Dat. Viterbii, id. sept., pont. a. I. “O altitudo divitiarum”

AC Toledo, E.7.C.1.2. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: S. R. A tergo, in med. pagina (inversus): Illustri Regi Aragonum 1523  Viterbo, 1261 Sept. 17 Urbanus IV “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Toletan. et suffraganeis eius ac dilectis filiis abbatibus prioribus prepositis decanis archidiaconis et aliis ecclesiarum prelatis eorumque capitulis et conventibus seu collegiis tam exemptis quam non exemptis per Toletanam provinciam constitutis.” Informs archbishop of Toledo, his suffragans and province of his election. Dat. Viterbii, XV kal. oct., pont. a. I. “Mitis et humilis”

AC Toledo, A.7.C.2.12 (olim A.7.E.1.12). Membrana maculata.1 Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: P. pro Alemanie | venerabili fr. episcopo Trecensi sal[utem] in med. plica: in e. m. archiepiscopo Eboracensi et suffraganeis eius ad d.: archiepiscopo Dublinensi et suffraganeis 1524  Viterbo, 1261 Sept. 22 Urbanus (IV) “dilectis filiis . . ministro et fratribus ordinis Minorum Compostellan.” To minister and brethren of Compostela Franciscans, mandate confirming predecessor’s protection of Chamoa Gometii and her foundation. Dat. Viterbii, X kal. oct., pont. a. I. “Pro devotione sincera”

IAN/TT, O.F.M., Província de Portugal, Convento de S. Clara, Porto, mç. 67, no. 17. Bulla dep. Recto, in m. m. s. .: L super plicam ad d.: ber. A tergo, in m. m. s. .: B. de Benevento Reg. PP, no. 611 1. Lines 1–4/19.

390

Urban IV (1261–1264)  391 1525  Viterbo, 1261 Sept. 22 Urbanus (IV) “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii S. Clare Zamoren. ordinis S. Damiani.” To abbess and convent of S. Clara de Zamora, O.S.D. Although instructed by pontiff’s predecessor to dispatch twelve nuns to convent of Entreos-Rios,2 they have sent only three. Mandate to provide at least three more, who are to remain there. Dat. Viterbii, X kal. oct., pont. a. I. “Ex parte dilectorum”

IAN/TT, OFM, Província de Portugal, Convento de S. Clara, Porto, mç. 67, no. 19. Bulla dep. Recto, in m. m. s.: l super plicam ad d.: ber. sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | B p(er)u. A tergo, in m. m. s. .: B. de Benevento | Ord(inis) S(an)c(t)i Damiani Reg. PP, no. 613 1526  Viterbo, 1261 Nov. 5 Urbanus IV “dilectis filiis . . decano et capitulo ecclesie Salamantin.” Notwithstanding inhibition of Alexander IV on the dean and chapter of Salamanca electing without special license and mandate of pontiff, granted “per falsam suggestionem quorundam quod venerabilis frater noster Salamantinus episcopus adeo erat gravatus senio quo de morte dubitabatur ipsius,” responds to their supplication for permission to elect “cum eam [sedem] per decessum vel cessionem ipsius episcopi vacare contigeret.” Dat. Viterbii, non. nov., pont. a. I. “Petitio vestra”

AC Salamanca, caj. 23/33. Bulla cum filo can. Recto, in ang, sup. s.: R/ in m. m. s.: cor3 super plicam ad s.: J.V. A tergo, in m. m. s.: verba erasa Ed. Guadalupe Beraza et al., I, no. 297 1527  Viterbo, 1262 Jan. 20 URBANUS . . DILECTIS FILIIS ABBATI MONASTERII S. MARIE DE HORTA EIUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS. Solemn bull for monastery of S. Maria de Huerta, Osma (O.Cist.). (R) Ego URBANUS etc. (BV) — Subscribunt 8 cardinales: Odo Tusculanus ep.; Stephanus Prenestinus ep. || fr. Johannes tit. S. Laurencii in Lucina presb. card.; fr. Hugo miseratione divina tit. S. Sabine presb. card. || Riccardus S. Angeli diac. card.; Octavianus S. Marie in Via Lata diac. card.; Johannes S. Nicolai in Carcere Tulliano diac. card.; Ottobonus S. Adriano diac. card. Dat. Viterbii, per manum magistri Jordani S.R.E. notarii et vicecancellarii, XIII kal. feb., indictione II, incarnationis dominice anno M.CC.LXI, pont. d. URBANI pp. IIII anno primo. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AHN Clero, carp. 805/19 (S. Cristina de Summo Portu, O.S.A., Huesca). Bulla dep., extat filum ser. Recto, in ang. sup. d.: bo SB 3008; ed. RzLU, no. 154 2. Above, no. 1255. 3. Presumably referring to “ecclesie vestre que ob id [gap on erasure] venire poterant / obviare” (lines 4–5); “Super quo subver/turi [over erasure: vobis qui per hoc] eratis” (lines 6–7). 4. But with carpeta number reversed and cardinals’ names omitted.

392  Urban IV (1261–1264) 1528  Viterbo, 1262 Jan. 28 Urbanus (IV) “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan. et dilectis filiis . . decano Tyrasonen. ac . . sacriste secularis ecclesie Tutelane Tyrasonen. dioc.” Mandate to bishop of Zaragoza, dean of Tarazona, and sacrist of Tudela for sanctions to implement no. 1493. Dat. Viterbii, V kal. feb., pont. a. I. “Querelam dilectorum”

AHN Clero, carp. 594/4 (Huesca, Dominicos de N. Sra de Los Angeles). Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: bo5 super plicam ad d.: T.a. A tergo, in m. m. s.: fr. Dominicus impet Ispanus de ordine predicatorum procurator eiusdem ordinis in Yspania impetravit episcopum Cesaraugustan(um). Pro parte Cistercien(si) Petri abbatis et conventus de Berola Ord. Cist(erciensis). Petrus de Assisio procurator eorum contradixit et impetravit iudicem decanum Tyra|sonensem. Communis est electus sacrista ecclesie Tutelane. Et isti iudices debent causam audire Cesarauguste de communi assensu utriusque partis infra: Predicatorum SB 3012; ed. RzLU, no. 18 1529  Viterbo, 1262 Jan. 28 Urbanus (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Berola, Cistercien. ordinis Tyrasonen. dioc.” As no. 1528, for abbot and convent of Veruela. Dat. Viterbii, V kal. feb., pont. a. I. “Querelam dilectorum”

AHN Clero, carp. 594/5 (Huesca, Dominicos de N. Sra de Los Angeles). Recto, in m. m. s.: cor in ang. sup. d.: bo super plicam ad d.: T. a. A tergo, in m. m.: Predicatorum SB 3013; ed. RzLU, no. 17 1530  Viterbo, 1262 Feb. 1 URBANUS (IV) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis capitulo Conchen.” Indulgence exempting bishop and chapter of Cuenca from requirement to admit illegitimate persons to dignities or canonries unless by specific direction of apostolic see. Dat. Viterbii, kal. feb., pont. a. 1. “Vestre meritis” – “concessionis”

AC Cuenca, caj. 6, no. 10. Bulla dep., extat filum ser. Membrana mutila. Recto, in m. m. s.: cor// sub plica ad s. taxa: duo puncta (= II) | B f Reg. Canorea Huete, Catálogo Cuenca, no. 137 1531  Viterbo, 1262 Mar. 1 Urbanus IV “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . cantori et . . thesaurario Lucen.” Mandate to bishop, precentor, and treasurer of Lugo, at behest of bishop and chapter of Salamanca, to restore to Gundisalvus Pelagii and other portionaries of Salamanca (­canons-elect by papal provision in expectation of prebends) the portions of which they had been unlawfully deprived by archbishop of Compostela, alleging authority of Lateran statutes, and bestowal upon various clerics of Compostela city and diocese. Dat. Viterbii, kal. mart., pont. a. I. “Venerabilis frater noster”

AC Salamanca, caj., 23, leg. 1, no. 31. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: cor in ang. sup. d.: bo super plicam ad s.: R. C. Ed. Guadalupe Beraza et al., no. 298 5. SB 3013: Ro

Urban IV (1261–1264)  393 1532  Viterbo, 1262 Mar. 5 Urbanus IV “dilecto filio . . abbati de Urdays Praemonstraten. ordinis Baionen. diocesis.” Mandate to protect nuns of S. Pedro de Ripis, O.S.A., who, with concurrence of bishop of Pamplona, have colonised a former Franciscan site near Pamplona. Dat. Viterbii, III non. mart., pont. a. I. “Favoris apostolici”

(i) AHN Clero, carp. 1422/9 (S. Pedro de Rivas O.S.A., Navarra). Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: m. p(ar) sub plica ad s.: R/ f A tergo, in m. m. s.: . . . cante . . . | R/ script cap. lxxviiij6 (ii) AHN Clero, carp. 1422/10. Second exemplar. Membrana mutila. A tergo, in m. m. s.: Cantere Ed. Cierbide and Ramos, nos. 9, 10 1533  Viterbo, 1262 Mar. 27 URBANUS (IV) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Toletan. et suffraganeis eius ac dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis prepositis plebanis et aliis ecclesiarum prelatis per Toletanam provinciam constitutis.” Mandate of protection for nuns of S. Miguel de Alcoçer (O.S.D., Cuenca diocese). Dat. Viterbii, VI kal. aprelis (sic), pont. a. I. “Non absque dolore”

London, British Library, Add. charter 67079. Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: J.V. sub plica ad s. taxa: tria puncta in linea | B f A tergo, in m. m. s.: [Bonas]pes de Assisio Ord. Sancti Damiani 1534  Viterbo, 1262 Mar. 31 Urbanus (IV) “venerabili fratri . . episcopo Civitaten.” Mandate to bishop of Ciudad Rodrigo to act as specified in letters of same date for abbess and convent of Entre-os-Rios.7 Dat. Viterbii, II kal. apr., pont. a. I. “Ex parte dilectarum”

IAN/TT, O.F.M., Província de Portugal, Convento de S. Clara, Porto, mç. 67, no. 20. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: A.s. A tergo, in m. m. s.: S(an)c(t)a Clara de Ass(isio) Reg. PP, no. 619 1535  Viterbo, 1262 Apr. 1 Urbanus IV “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . cantori et . . thesaurario Lucen.” As no. 1531, here in favor of Johannes Guillelmi and other portionaries of Salamanca. Dat. Viterbii, kal. apr., pont. a. I. “Venerabilis frater noster”

AC Salamanca, caj. 23, leg. 1, no. 66. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: cor in ang. sup. d.: bo super plicam ad s.: Th. S. A tergo, in m. m. s.: oblit. Ed. Guadalupe Beraza et al., no. 300 1536  Viterbo, 1262 Apr. 11 URBANUS (IV) “venerabilibus fratribus . . episcopis et dilectis filiis prelatis et clericis necnon baronibus et universo populo regni Aragonum.” At request of the Aragonese commu-

6. Reg. Urb. IV, 81. 7. PP, no. 618.

394  Urban IV (1261–1264) nity, confirms charters of Jaume I (of 1236 Oct. 158 and 1260 Aug. 12) undertaking not to debase moneta jaccensis. Dat. Viterbii, III id. apr., pont a. I. “Justis petentium” – “confirmationis”

AM Lleida, perg. 267. Bulla dep., extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: fratres de Templo Ed. Schmidt and Sabanés, I, no. 416; RzLU, no. 28 (from ACA Reg. 22, f. 105) 1537  Viterbo, 1262 Apr. 26 Urbanus IV “venerabili fratri . . episcopo Seguntin.” To bishop of Sigüenza confirming his entitlement to annual payment of “cathedraticum.” Dat. Viterbii, VI kal. maii, pont. a. I. “Sua nobis fraternitas”

AC Sigüenza, pont. 25. Membrana mutila.9 Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: bo super plicam ad d.: pax p[er] sub plica ad s. taxa: unum punctum (=I) | B f A tergo, in m. m. s.: B. de Benevento 1538  Viterbo, 1262 Apr. 29 Urbanus (IV) “venerabili fratri . . episcopo Ylerden.” At behest of king of Aragón and citizens of Lleida, mandate to bishop of Lleida to allow parish churches in the lower part of that city to be used for baptisms and marriages, since the elevated situation of its cathedral church, used “de antiqua et approbata et actenus pacifica observata consuetudine” for such purposes, causes the citizens grave difficulty. Dat. Viterbii, III kal. maii, pont. a. I. “Significarunt nobis”

AHN Clero, carp. 2249/19 (Poblet O.Cist.) Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: A A tergo, in m. m. s.: monachus | fig. 43 populeto pro littera b.| male SB 3042; ed. RzLU, no. 33; DzSzP, no. 129 1539  Viterbo, 1262 May 11 URBANUS (IV) “dilectis filiis . . abbati Cisterciensis eiusque coabbatibus et conventibus universis.” Exemption of houses of Cistercian Order from payment of tithe and primitias on lands acquired before the general council. Dat. Viterbii, V id. maii, pont. a. I. “Devotionis augmentum” – “concessionis”

(i) AHN Clero, carp. 3554/4 (Moreruela O.Cist., Zamora). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Jac[obus de Menevia?]. A tergo, in m. m. s.: G. de Ass[. . .] SB 3046 (ii) AHN Clero, carp. 171/4 (Bujedo O.Cist., Burgos). Bulla dep. Membrana mutila (iii) AHN, OO. MM, Calatrava, 444/56. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: Jacobus de Menevia P. 18311 (this date); ed. RzLU, nos. 39, 49 (a) Two translata by order of archbishop B(ernat) of Tarragona at request of Poblet, 1276 Oct. 7

AHN Clero, carp. 2249/20, 21 (Poblet O.Cist.)

8. When king had promised to seek papal confirmation, “quam confirmationem hucusque non impetravimus sicut tenebamur propter oblivionem et multas occupationes hinc inde.” 9. At left margin and lines 4–6/9.

Urban IV (1261–1264)  395

Ed. DzSzP, no. 130

(b) Vidimus by “officialis” of episcopal curia Thołe10 “die iovis post festum b. Barthomei apostoli,” AD 1311

AHN Clero, carp. 3755/5 (Rueda O.Cist.)

1540  Viterbo, 1262 May 15 Urbanus IV “venerabili fratri . . episcopo Segobien.” Mandate to bishop of Segovia revoking illicit alienation of goods of Los Huertos O.Praem. Dat. Viterbii, id. maii, pont. a. I. “Ad audientiam nostram”

AHN Clero, carp. 1977/9 (Los Huertos O.Praem., Segovia). Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: Jo super plicam ad d.: Bernardus Parm. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea (=II) | B. fu.11 A tergo, in m. m. s.: Man[er]iaria 1541  Viterbo, 1262 May 15 URBANUS (IV) dilectis filiis . . priori provinciali fratrum Predicatorum in Yspania.” Exemption of crucesignati from being called to justice “extra dioceses in quibus ipsi et eorum bona consistunt.” Dat. Viterbii, id. maii, pont. a. I. “Volentes omnes” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 183/3 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: Jo. de Camp. | pro cur. SB 3051; cf. P. 18318, 18321 C  1542  Viterbo, 1262 May 15 Vidimus (by Bishop Martin of Burgos, n.d.) of “Dilectis filiis . . priori provinciali fratrum predicatorum in Yspania. Clamat instanter.” Call for support for crusade.

AHN Clero, carp. 1894/15 (S. Esteban O.P., Salamanca); cf. P. 18324 (this day)

C  1543  Viterbo, 1262 Jun. 11 Copy (1338) of “Dilectis filiis prioribus, fratribus, heremitis in Hispania constitutis tam presentibus quam futuris regularem vitam professis: Etsi propter.”

AHN Clero, carp. 177/1 (S. Agustín O.S.A., Burgos)

1543a  Viterbo, 1262 Jun. 22 URBANUS (IV) “dilectis filiis . . priori et fratribus dominici Sepulcri Ierosolimitan. O.S.A.” Exemption for prior and brethren of S. Sepulcro O.S.A. from taxation ordered by S.R.E. unless in the case of specific exception to this indulgence.12 10. “Tholedo” (?) on dorse. 11. Li. p: SB 3052. 12. “. . . ut ad exhibitionem procurationum vel cuiuslibet subsidii faciendam archiepiscopis vel episcopis aut quibuscumque ordinariis vel ecclesiarum prelatis seu etiam legatis et nuntiis apostolice sedis minime teneamini nec ad id compelli possitis sine speciali mandato sedis eiusdem faciente plenam et expressam de Sepulchro dominico et indulgentia huiusmodi plenariam mentionem.”

396  Urban IV (1261–1264) Dat. Viterbii, X kal. jul., pont. a. I. “Pro re delectabili” – “concessionis et constitutionis”

AHN Clero, OO. MM., carp. 951/15 (S. Sepulcro). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam in med.: dupl. versus d.: Rescribatis crastina et faciatis nobis similiter. A tergo in m. m. s.: Sepulcrum dni infra versus s.: Abbati monasterii de petra Cist. Ord. Tirasonen. dioc. SB 3084 1543b  Viterbo, 1262 Jun. 22 Urbanus (IV) “dilecto filio . . abbati monasterii de Petra Cistercien. ordinis Tirasonen. dioc.” Appoints abbot of Piedra executor of no. 1543a. Dat. Viterbii, X kal. jul., pont. a. I. “Pro re delectabili”

AHN Clero, carp. 951/16 (S. Sepulcro). Bulla dep., extat fil. can. Recto super plicam ad d.//// C 1544  Viterbo, 1262 Jun. 26 Unauthorized copy of “Dilecto filio magistro Raymundo [can. of Paphos]: Cum te in regnum.” Instructions to nuncio in Castile-León for collection of subsidy for relief of Latin Empire.

AD Braga, Gav. dos Quindénios, 9; ed. Linehan, “Gravamina,” 746–47.

1544a  Viterbo, 1262 Jun. 30 URBANUS (IV) “dilectis filiis . . priori et fratribus dominici Sepulcri Ierosolimitan. O.S.A. per Yspaniam constitutis.” Dat. Viterbii, II kal. jul., pont. a. I. “Etsi quelibet.”

SB 3086 [AHN, S. Sepulcro E 12]. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: scriptor 1545  Viterbo, 1262 Jul. 5 Urbanus (IV) “dilectis filiis . . decano et . . archidiacono de Medina et . . cantori Salamantin.” Mandate to dean, archdeacon of Medina, and precentor of Salamanca to hear and within four months determine the complaint of prior and brothers of Burgos Dominicans that after Mag. Johannes Thome, archdeacon of Valpuesta (Burgos), had taken Dominican habit and been buried there, his corpse was stolen by Petrus de Pennafideli, archdeacon of Lara, and other persone and canons and reburied in cathedral. Dat. Viterbii, III non. jul., pont. a. I “Significarunt nobis”

AHN Clero, carp. 183/4 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. d.: bo super plicam ad d.: pax13 p[er]. A tergo, in m. m. s.: fr. Dominicus procurator fratrum predicatorum | in Yspania impetravit. Gundisalvus Roderici procurator | [de]cani et capituli Burgensis contra[dicit]. Fiant et conveniant de loco et iudicibus [diff. hand: Vit(erbii) ibi cognoscitur de causa] Cit. Linehan, “Tale of Two Cities,” 88 1546  Montefiascone, 1262 Aug. 19 URBANUS IV “dilecto filio Gondesalvo archidiacono Modien. in ecclesia Conchen. canonico Toletan.” At behest of king of Castile, confers on archdeacon of Moya (Cuenca diocese) 13. SB 3089: pia p[er].

Urban IV (1261–1264)  397 deanery of Toledo and appurtenances, vacated by death of Mag. Dominicus Petri, “non obstantibus quod non es in sacris ordinibus constitutus dummodo statutis temporibus ad ordines quos ipsius decanatus cura requirit te facias promoveri et in dicta Toletana ecclesia residentiam facias personalem,” and his other benefices and expectatives. Dat. apud Montemflasconem, XIIII kal. sept., pont. a. I. “Etsi ad promotionem” – “collationis provisionis investiture et constitutionis”

AC Toledo, O.7.D.1.23. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: pax p(er) 1547  Montefiascone, 1262 Aug. 19 Urbanus (IV) “dilectis filiis . . archidiacono Maieriten. et . . magistroscolarum in ecclesia Toletan.” Appoints archdeacon of Madrid and magister scolarum of Toledo executors of no. 1546. Dat. apud Montemflasconem, XIV kal. sept., pont. a. I. “Etsi ad promotionem”

AC Toledo, I.9.B.1.7. Membrana mutila.14 Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: pax p(er) 1548  Montefiascone, 1262 Sept. 8 URBANUS IV “venerabili fratri . . episcopo Seguntin.” At behest of Bishop Andrés of Sigüenza, confirms instrument15 whereby Bishop Fernando of Palencia surrenders to him (at the time bishop-elect) the “villa que vulgariter appellatur Quinqueiuga sita in diocesi Toletana iuxta flumen quod appellatur Thagus,” previously granted to him with life interest while in minor orders by Pedro, sometime bishop of Sigüenza. Dat. apud Montemflasconem, VI id. sept., pont. a. II. “Ex tenore tue” – “confirmationis”

AC Sigüenza, pont. 26. Membrana mutila.16 Bulla cum filo ser. A tergo, in m. m. s.: Alvarus Dominici | Gometii Paesiten | Prenisten Ed. Minguella, Hist. Sigüenza, I, 589–91 1549  Montefiascone, 1262 Sept. 17 URBANUS IV “dilecto filio magistro Gundisalvo decano Toletan.” License for Gundisalvus, dean of Toledo, to retain Cuenca archdeaconry and prebends after taking possession of the deanery. Dat. apud Montemflasconem, XV kal. oct., pont. a. II. “Et si propter” – “concessionis”

AC Toledo, A.7.C.1.3a. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: pro P. de Seb | Anselm. A tergo, in m. m. s.: Sic est hic 1550  Montefiascone, 1262 Sept. 17 Urbanus IV “dilecto filio . . archidiacono Talaveren. in ecclesia Toletan.” Appoints arch­ deacon of Talavera executor of no. 1549.

14. Ruinous state. All of left half illegible; many holes. 15. Viterbo, 1262 Mar. 5, witnessed by D. Melendo, archdeacon of Astorga, Dominicus Martini, archdeacon of Olmedo (Ávila), “Raimundus Bertrandi capellanus episcopi Palentin., Alvarus Gometii Carrellis testis, Gundisalvus Roderici procurator episcopi Burgen.” 16. Holes affecting lines 6–7, 10–13, 16–17/24.

398  Urban IV (1261–1264) Dat. apud Montemflasconem, XV kal. oct., pont. a. II. “Cum dilecto”

AC Toledo, X.1.F.2.2. Bulla cum filo can. 1551  Orvieto, 1263 Jan. 2 Urbanus (IV) “dilectis filiis . . decano, . . cantori et . . archidiacono de Medina17 Salamantin.” To dean, archdeacon of Medina, and precentor of Salamanca, mandate to determine case (no. 1545), prior and brethren of Burgos Dominicans having identified their attackers as “Mag. Petrus Pascasii archid. Tivigno (Treviño, Burgos), Johannes Guterii, Garsias Cardegna et alii canonici et persone.” Dat. apud Urbemveterem, IV non. jan., pont. a. II. “Dilecti filii . . prior”

AHN Clero, carp. 183/5 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. d.: pe. A tergo, in m. m. s.: illeg. SB 3109 1552  Orvieto, 1263 Jan. 17 URBANUS (IV) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis ac dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis et aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.” Repeats no. 1376. Dat. apud Urbemveterem, XVI kal. feb., pont. a. II. “Paci et quieti”

AHN, OO. MM. (Uclés), 4.ii/9. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: B. Mess. sub plica ad s.: D. p(er)u. R/ .B. P(ar)men. facias duas A tergo, in m. m. s.: frater [Hugolinus] fig. 14a 1553  Orvieto, 1263 Jan. 18 Urbanus (IV) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis ac dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis et aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.” Repeats no. 1288. Dat. apud Urbemveterem, XV kal. feb., pont. a. II. “Cum dilectis filiis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 10.iii.1/11. Bulla dep. Plica resecata. Recto, super plicam ad d.: .A.s. 1554  Orvieto, 1263 Jan. 18 Urbanus (IV) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis ac dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis et aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.” “Ad instar Alexandri” castigates “pseudo questores” fraudulently imitating Order of Santiago in collecting alms. Dat. apud Urbemveterem, XV kal. feb., pont. a. II. “Quia nimis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 10.iii.1/12. Bulla dep. Recto, in marg. sup. versus s.: fiant duae (fig. 25) in med. marg.: ad instar | c super plicam ad d.: A.s. sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea quibus signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) math(eu)s cap. A.s. infra: d p(er)u. R/ [diff. ink Alamane duas] pro reco(compensatione) versus d.: J A tergo, in m. m. s.: Contrafal (fig. 14a)

17. Erasure between “Medina” and “Salamantin.”

Urban IV (1261–1264)  399 1555  Orvieto, 1263 Jan. 18 Urbanus (IV) “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis ac dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis et aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint.” “Ad instar Alexandri” castigates those fraudulently imitating the Order of Calatrava in collecting alms. Dat. apud Urbemveterem, XV kal. feb., pont. a. II. “Cum dilectis filiis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 10.iii.1/12bis. Bulla dep. Recto, in marg. sup. ad s.: fiant duae (fig. 25) in med. marg.: ad instar | c super plicam ad d.: .A.s. sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea quibus signum pro dimidio superpositum extat (= I et dim.) math(eu)s cap. A.s. infra: d p(er)u. R/ [diff. ink Alamane18 duas] pro reco(mpensatione) A tergo, in m. m. s.: Contrafal (fig. 14a) 1556  Orvieto, 1263 Jan. 18 Urbanus (IV) “carissimo in Christo . . filio regi Castelle ac Legionis illustri.” At behest of Alfonsus Garciae, Gometius Gundisalvi, Martinus Lupi and Raynerius, brothers of Calatrava, exiled on false information, urges their restoration.18 Dat. apud Urbemveterem, XV kal. feb., pont. a. II. “Salutem tuam”

AHN, OO. MM., Calatrava, 444/57. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: d. p(er)u A tergo, in m. m. s.: +Andreas de Setia+ Ed. Bull. Calatrava, 121 C  1557  Orvieto, 1263 Jan. 18 “Dilectis filiis magistris [Viviano] archidiacono Guadalphararensi (sic) in ecclesia Tholetana et Raymundo Bernardi canonico Tholetano: Dilectus filius nobilis.” Mandate to provide food and clothing for three years from monasteries and churches of Toledo province for nobleman Paulus de Sulmona and family after earlier mandate had been faulted for errors in address.19

Copy in appeal of Bishop Pedro of Cuenca, 1263 Aug. 22 AC Cuenca, olim 8–34–679; ed. Linehan, “Gravamina,” 752–53

1558  Orvieto, 1263 Feb. 9 URBANUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratibus ordinis Predicatorum.” Confirms privileges of Dominican Order. Dat. apud Urbemveterem, V id. feb., pont. a. II. “Cum a nobis” – “confirmationis”

(i) AHN Clero, carp. 183/6 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: Jac. Romanus. A tergo, in m. m. s.: pro conventu Burgensi | fr. Dominicus procurator (ii) AHN Clero, carp. 183/7 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: Jac. Romanus. A tergo, in m. m. s.: pro conventu Burgensi | fr. Dominicus procurator SB 3121 noting one of these; P. 18488 18. “. . . et de regno ipso nihilominus forbanniri; . . . rogamus . . . quatinus dictos fratres facias rebanniri.” 19. “Verum quia in cognomine, fili, tui, archidiacone, erratum fuisse dignoscitur, in eo videlicet quod ubi scribi debuit archidiacono Guadalphaiarensi scriptum extitit archidiacono Valsafaiarensi . . . nominatus Paulus nullum ex huiusmodi gratia commodum reportavit.”

400  Urban IV (1261–1264) C 1559  Orvieto, 1263 Feb. 28 Copy of “Significarunt nobis”: mandate appointing archdeacon of Valpuesta (Petrus Sarracenus) as new judge in case of clergy of S. Pedro, Silos versus abbey of Silos.

Ed. Vivancos Gómez, Doc. Silos (1255–1300), no. 218

1560  Orvieto, 1263 Mar. 1 Urbanus (IV) “dilecto filio . . ministro provinciali ordinis fratrum Minorum in regno Navarre.” At request of king of Navarre, authorizes Minister of friars Minor to continue to provide for nuns of S. Engracia Pamplona. Dat. apud Urbemveterem, kal. mart., pont. a. II. “Cum sicut”

AGN 4/22 (Castro 341). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: [—]varre? Ed. Cadier, “Bulles originales,” 326–28 1561  Orvieto, 1263 Mar. 25 URBANUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii Montissori Cistercien. ordinis Compostellan. dioc.” Confirms privileges of S. Fiz de Monfero (O.Cist., Compostela diocese). Dat. apud Urbemveterem, VIII kal. apr., pont. a. II. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 543/5 (Sobrado O.Cist., Coruña). Membrana mutila. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: J[. . .]le. A tergo, versus s.: Cistercien. in m. m. s.: Sanguineto 1562  Orvieto, 1263 Mar. 28 Urbanus (IV) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis capitulo Mindonien.” Having of necessity granted “Roderico Gometii baroni Galletie . . . defensionem episcopatus Mindoniensis que commenda vulgariter nuncupatur,” now that R. G. is dead various “nobiles et potentes” are seeking unlawfully to appropriate that privilege. Mandate to declare such action “irritum et inane.” Dat. apud Urbemveterem, V kal. apr., pont. a. II. “Loca divina”

AC Mondoñedo, Bulas 3. Bulla dep., extat filum can. Recto, in m. m. versus d.: l super plicam ad d.: a. a. a. A tergo, in m. m. s.: In [domino] confido Ed. Cal Pardo, 447–48 1563  Orvieto, 1263 Apr. 27 Urbanus (IV) “dilectis filiis . . prior et . . de Serrablo et de Valle archidiaconis in ecclesia Oscen.” Mandate to prior and archdeacons of Serrablo and Los Valles (Huesca) to determine complaint of Guillermo de Oz, vicarius perpetuus of Casbas, against abbess of monastery of Casbas. Dat. apud Urbemveterem, V kal. maii, pont. a. II. “Conquestus est nobis”

AC Huesca, Extravagantes. Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: li A tergo, in m. m. s.: Berengarius li. pro G. Durán Gudiol, no. 83

Urban IV (1261–1264)  401 1564  Orvieto, 1263 May 5 Urbanus (IV) “dilecto filio . . archidiacono Toletan.” On complaint of bishop of Cuenca that his (unidentified) precedecessor had illicitly alienated properties of church of Cuenca wholesale and that many of the recipients had secured confirmation from the Roman Church, mandate to cancel these concessions, all such confirmations notwithstanding. Dat. apud Urbemveterem, III non. maii, pont. a. II. “Significavit nobis”

AC Cuenca, caj. 6, no. 12. Bulla dep., plica resecata. Recto, in m. m. s.: cor super plicam ad d.: Bo. P(ar)men. sub plica ad s. taxa: duo puncta (= II) | B f A tergo in m. m. s.: Petrus Berengarii Reg. Canorea Huete, Catálogo Cuenca, no. 139 1565  Orvieto, 1263 May 30 URBANUS IV “dilectis filiis . . priori et conventui S. Martini de Ripa O.S.A. Lucen. dioc.” To prior and convent of S. Martín de Ripa (O.S.A., Lugo diocese) confirming right to appoint canons of church of S. Laurentius de Fium. Dat. apud Urbemveterem, III kal. jun., pont. a. II. “Meritis vestre devotionis” – “concessionis”

AC Lugo, leg. 3, est. 21, no. 21. Bulla cum filo ser. A tergo, in m. m. s.: verba deleta versus ang. d.: . . . deus Recto, in ang, sup. ad s.: duplica super plicam ad d.: Th. S. 1565a  Orvieto, 1263 Jun. 6 URBANUS (IV) “dilectis filiis . . priori et capitulo ecclesie dominici Sepulcri Ierosolimitan. O.S.A.” At behest of prior and chapter of church of Holy Sepulchre O.S.A. grants privilege “ut [priores qui] per vos in Ispaniam ad domos quas ecclesia predicta ibidem obtinet fuerint destinati in de Calataiup, de Fontibus Pressiatis, de Lucronio et de Tauro ecclesiis /////20 Zamoren., Tirosanen. (sic) et Calagiuritan. (sic) diocesum in quibus consuevit per fratres vestri ordinis institutos per diocesanos episcopos deserviri huiusmodi fratres instituere quotiens opus fuerit val[eant] sibique ecclesiarum ipsarum curam committere diocesanis ipsis a quibus iam dicti fratres curam huiusmodi nequaquam teneantur recipere minime requisitis.” Dat. apud Urbemveterem, VIII id. jun., pont. a. II. “Ecclesiam Dominici Sepulcri” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 951/25 (S. Sepulcro). Bulla dep., extat filum ser. Recto, in m. m. s.: fiat consimilis pro ecclesia de Cell[is] Senonen. dioc. M.21 super plicam ad d.: B. Mess. A tergo, in m. m. s.: Adem de ///io | //////////// dnici infra: R/cap. cxxv22 1566  Orvieto, 1263 Jul. 6 Urbanus IV “carissime in Christo filie illustre regine Navarre.” To queen of Navarre commending her affection for convent of S. Engracia, Pamplona. Dat. apud Urbemveterem, II non. jul. pont. a. II. “Cum quadam spiritus”23 20. Word deleted. 21. Apud, Reg. Vat. 27, no. 124. 22. Ibid., no. 125, reproducing the gap between “ecclesiis” and “Zamoren.” 23. The word “solite” overwritten (line 6/9)

402  Urban IV (1261–1264) Olite, S. Engracia, 3.d.1. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Ab S sub plica ad s. taxa: unum punctum cui signum pro dimidio superpositum extat (= I et dim.) | Ja. Anc. | comp. A tergo, in m. m. s.: Credo in deum pro ordine Sci Damiani Reg. Zubizarreta and Otero, no. d1 1567  Orvieto, 1263 Jul. 7 URBANUS (IV) “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii Sancte Gratie Pampilonen. ordinis S. Damiani.” Papal protection for community of S. Engracia, Pamplona and their property. Dat. apud Urbemveterem, non. jul., pont. a. II. “Sacrosancta Romana ecclesia” – “protectionis et confirmationis”

Olite, S. Engracia, 3.d.2. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad s.: J. V. A tergo, in m. m. s.: Credo in deum pro ordine Sci Damiani Reg. Zubizarreta and Otero, no. d2 vila 1568  Orvieto, 1263 Jul. 30 URBANUS (IV) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis capitulo Abulen.” Grant to bishop and chapter of Ávila of exemption from compliance with letters of papal provision unless exception be made of this indulgence. Dat. apud Urbemveterem, III kal. aug., pont. a. II. “Desideriis vestris” – “concessionis”

AC Ávila, d.s.n. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: G. de Vercell. sub plica ad s. taxa: duo puncta (= II) | Ja. Me. | comp. A tergo, in m. m. s.: Ep[iscopu]s Abulen. infra: Guilelmo . .| prior X pro bulla Ed. Barrios García, Documentación de Ávila, no. 89 1263 Aug. 19  1257 Jul. 20 1569  Orvieto, 1263 Aug. 31 Urbanus IV “dilecto filio . . priori Roscidevall. Pampilonen. dioc.” Mandate on request of abbess and convent of S. Engracia to prior of Roncesvalles, valid for five years, because they are often required to appear before judges concerning legacies etc.; “quatinus quociens a dictis abbatissa et monialibus fueris requisitus veritate cognita de plano et sine iudicii strepitu eis restitui facias bona ipsa a detentoribus eorundem.”24 Dat. apud Urbemveterem, II kal. sept., pont. a. II. “Ex parte dilectarum”

Olite, S. Engracia, 3.d.3. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: cor A tergo, in m. m. s.: Sce¯ Clare Reg. Zubizarreta and Otero, no. d3 1570  Orvieto, 1263 Sept. 8 Urbanus IV “dilecto filio . . decano ecclesie Tutellen. Pampilonen. dioc.” Mandate, valid for three years, to dean of Tudela to protect community of S. Engracia, Pamplona against molestors of property, etc. 24. Line 7/10: “quociens a dictis”; “iudicii” overwritten; “eis” in right margin.

Urban IV (1261–1264)  403 Dat. apud Urbemveterem, VI id. sept. pont. a. III. “Sub religionis habitu”

Olite, S. Engracia, 3.d.4. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. s.: d[omi]n[u]s J. Gaietanus ad d.: bo super plicam ad d.: math(eu)s cap. sub plica ad s. taxa: unum punctum cui signum pro dimidio superpositum extat (= I et dim.) | Ja. Anc. | comp. A tergo, in ang. sup. s.: R(?) in m. m. s.: Sce¯ Clare Reg. Zubizarreta and Otero, no. d4 C  1571  Orvieto, 1263 Sept. 9 “Venerabilibus fratribus archiepiscopis etc . . . ad quos littere iste pervenerint” concerning retinue of Mag. Guarinus “capellanus apostolicus, decanus Cathalaun.25 cum septem equitaturis et decem personis familiaribus suis . . . quem quibusdam negociis ecclesie universalis urgentibus destinemus.” “Lectum et auscultatum apud Toletum, presentibus Guarino; Mag. Petro can. eccl. B. Marie Magdalene Virdunen. presbitero, Petro capellano de Ripa, Petro clerico domini episcopi Corduben. et Johanne de Parma layco.”

1265 Feb. 426; AC Toledo, V.12.X.1.1

1572  Orvieto, 1263 Sept. 17 URBANUS (IV) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Terraconen. et eius suffraganeis ac dilectis filiis abbatibus prioribus prepositis archidiaconis decanis archipresbiteris et aliis ecclesiarum prelatis per Terraconen. provinciam constitutis.” Mandate to protect nuns of S. Engracia, Pamplona from malefactors, specifying sanctions against laity and clergy. Dat. apud Urbemveterem, XV kal. oct., pont. a. III. “Non absque dolore”

Olite, S. Engracia, 3.d.5. Bulla cum filo ser. Recto, in m. sup. versus s.: d[omi]n[u]s J. Gaietanus. Recto, super plicam ad d.: Nepul. A tergo, in m. m. s.: Sanctus Damianus Reg. Zubizarreta and Otero, no. d5 1573  Orvieto, 1263 Sept. 29 URBANUS (IV) “dilecto filio . . magistro Gundisalvo capellano nostro decano ecclesie Toletan.” License for Mag. Gonsalvo, dean of Toledo, to receive further benefice in addition to deanery and mansionarius of Toledo, provided he resign archdeaconry of Moya (Cuenca diocese). Dat. apud Urbemveterem, III kal. oct., pont. a. III. “In nostra proposuisti”

(i) AC Toledo, I.9.B.1.8. Bulla dep. Recto, in ang. sup. s.: cor res p super plicam ad d.: N. de Cyniaco A tergo, in m. m. s.: decanus Toletanus (ii) AC Toledo, I.9.B.1.7a. Bulla dep., extat filum ser. A tergo, in m. m. s.: decanus Toletanus 1574  Orvieto, 1263 Sept. 29 URBANUS IV “dilecto filio . . magistro Gundisalvo capellano nostro decano ecclesie Toletan.” License for Master Gonsalvo, dean of Toledo, to enjoy benefices for three years “cum . . . theologice facultatis studio desideres immorari.” 25. Châlons-sur-Marne. See no. 1579. 26. “. . . sub anno domini .M.CC.LX.IIII mense februarii, die IIII, indictione septima, pont., d. Urbani pape IIII anno IIII.” “Indictione septima” indicates 1264 A.D. whereas by February of Urban IV’s fourth year, the pontiff was dead.

404  Urban IV (1261–1264) Dat. apud Urbemveterem, III kal. oct., pont. a. III. “Devotionis augmentum” – “concessionis”

(i) AC Toledo, I.9.B.1.1. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: N. de Cyniaco. A tergo, in m. m. s.: decanus Toletanus (ii) AC Toledo, O.5.D.1.18: “studio desidere sicut asseris immorari.” Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. s.: du super plicam ad d.: m. p(ar). A tergo, in m. m. s.: decanus Toletanus 1575  Orvieto, 1263 Sept. 29 Urbanus IV “dilectis filiis . . de Cerrato in Palentin. et Alarconen. Conchen. ecclesiis archidiaconis.” Appoints archdeacons of Cerrato (Palencia diocese) and Alarcón (Cuenca diocese) executors of no. 1574 (ii) (“theologice facultatis studio desiderat sicut asserit immorari”). Dat. apud Urbemveterem, III kal. oct., pont. a. III. “Devotionis augmentum”

(i) AC Toledo, I.7.I.1.1. Bulla cum filo can. Recto. super plicam ad d.: N. de Cyniaco. A tergo, in m. m. s.: decanus Toletanus (ii) AC Toledo, I.9.B.1.1a. Bulla dep. Recto, in ang. sup. s.: D super plicam ad d.: N. de Cyniaco sub plica ad s. taxa: tres lineolae in linea (=III) | m. p(ar). | comp. A tergo, in m. m. s.: decanus Toletanus C 1576  Orvieto, 1263 Oct. 1 “Venerabili fratri . . episcopo Oscen.: Inter occupationes multiplices.” Delegates to bishop of Huesca collection of hundredth of ecclesiastical income in kingdom of Aragón for five years for relief of Holy Land.

Copy (undated); AC Huesca, Extravagantes; Durán Gudiol, no. 84

1577  Orvieto, 1263 Oct. 1 Urbanus IV “venerabilibus fratribus universis patriarchis archiepiscopis et episcopis ac dilectis filiis electis abbatibus prioribus capitulis conventibus et collegiis S. Benedicti vel cuiuslibet alterius ordinis necnon decanis archidiaconis prepositis archipresbiteris et aliarum ecclesiarum prelatis et rectoribus ac preceptoribus seu administratoribus domorum Hospitalis et Templi ac S. Marie Theutonicorum exemptis et non exemptis.” Mandate to provide hospitality for bishop of Huesca and his company (twelve horsemen, eighteen footmen) on Holy Land business. Dat. apud Urbemveterem, kal. oct., pont. a. III. “Cum negotium”

AC Huesca, 2–261. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: G m A tergo, in m. m. s.: torn Reg. Durán Gudiol, no. 85 1578  Orvieto, 1263 Oct. 15 URBANUS IV “venerabili fratri . . episcopo Oscen.” Mandate to bishop of Huesca enforcing exemption of crusaders from summonses beyond own diocese. Dat. apud Urbemveterm, id. oct., pont. a. III. “Volentes omnes crucesignatos” – “concessionis”

Urban IV (1261–1264)  405 AC Huesca, Extravagantes. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: erased sub plica ad s.: Ja. Anc. | z A tergo, in m. m. s.: pro terra sancta infra ad d.: Natalinus de fruˉ po no¯ Reg. Durán Gudiol, no. 86 C  1579  Orvieto, 1263 Oct. 23 “Venerabilibus fratribus universis archiepiscopis et episcopis et dilectis filiis abbatibus prioribus decanis archidiaconis prepositis et aliis ecclesiarum prelatis rectoribus necnon capitulis collegiis et conventibus ceterisque personis ecclesiasticis exemptis et non exemptis per regna Castelle et Legionis aliasque terras carissimo in Christo filio nostro . . illustri regi Castelle in regem Romanorum electo subiectas constitutis: Olim dum rumor.” Mandate that Master Guarinus (dean of Châlons-sur-Marne, envoy sent to discuss problems of Constantinople) be afforded better reception than Raymond of Paphos.27

AC Cuenca, caj. 6, n. 1428 Ed. Benito Ruano, “La iglesia española,” 15–16; reg. Canorea Huete, Catálogo Cuenca, no. 141

1580  Orvieto, 1264 Jan. 12 URBANUS IV “dilectis filiis . . magistro et fratribus militie S. Jacobi.” Constitutional ruling concerning election of Master of Order of Santiago and his relationship within the general chapter of the Order with the Five and the Thirteen. Dat. apud Urbemveterem, II id. jan., pont. a. III. “Insignis ordinis” – “constitutionis”29

AHN, OO. MM. (Uclés), 8.ii/1 (Elecciones de Treces). Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. s.: triplica tanancona. m. sub plica ad s. taxa: numerus V cui tres lineolae in columna superpositae extant (= VIII). A tergo, in m. m. s.: R/ cap. lxxxv 27. Cf. Linehan, “Gravamina,” 732. 28. RV 28, fol. 86: Reg. Urb. IV, 740. 29. “Insignis ordinis vestri religio sue institutionis auspitia signis et intitulatione designans emeritis militie titulis suos non inmerito professores intitulat et eiusdem insigniis signanter insignit. Vos siquidem salubriter cogitantes militiam esse vitam hominis super terram et cupientes militie celestis exercitus aggregari exercituum domino sub regularis observancie studio militare salubri consilio decrevistis, sub qua experientie militari studentes pervigiles contra malignorum spirituum invigilatis insidias et fortitudinem vestram custodientes ad dominum contra hostes fidei tamquam bellatores fortes accincti in procinctu bellorum ferventer contra ipsorum frequentes desudatis insultus. Nos itaque ut efficacius in tam sancto proficiatis proposito profectibus vestris libenter intendimus, et ne dissidentibus vobis adinvicem ad nocendum vobis hostium pateat tam perfidis hostibus sed in vestrorum unanimitate votorum vestris in unum collectis viribus vos in domo domini habitantes unanimes ipsis virilius resistatis omnem inter vos scandali materiam paterne sollicitudinis studio submovemus. Et ideo cum in privilegio vestri ordinis haberetur ut si aliquis ex tredecim fratribus eiusdem ordinis qui magistro cum opus est in consilio et dispositione domus assistunt et curam habent eundem eligendi magistrum ex hac vita transierit vel pro culpa seu quacumque fuerit occasione mutandus magister cum consilio reliquorum aut maioris partis alium substituat loco eius, Nos intendentes eidem ordini providere ut omnis in vobis quo ad hoc dissensionis tolleretur occasio adiciendum duximus quod idem magister substitutionem huiusmodi faciat cum reliquorum vel maioris partis consilio et consensu. Cum autem tu fili magister quosdam de predictis tredecim amovisse ac illos alios substituisse dicaris, Nos sicut in predictis ordini memorato providimus sic et in hoc tibi providere volentes quia nostre intentionis existit ut huiusmodi adiectio nostra non ad preterita sed solummodo ad futura trahatur decernimus ut in suo remaneant officio illi quos ut prediximus amotis aliis subrogasti. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre constitutionis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem . . .” The text here in italic type varies in no. 1581. That in bold-faced type varies in no. 1583.

406  Urban IV (1261–1264) 1581  Orvieto, 1264 Jan. 12 URBANUS IV “dilectis filiis . . magistro et fratribus militie S. Jacobi.” Variant of preceding item with alternative form of procedure. Dat. apud Urbemveterem, II id. jan., pont. a. III. “Insignis ordinis” – “constitutionis”30

(i) AHN, OO. MM. (Uclés), 8.ii/2 (Elecciones de Treces). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: B. Mess. de man|dato vicecancellarii (ii) AHN, OO. MM. (Uclés), 8.ii/3 (Elecciones de Treces). Bulla dep., extat filum ser. Recto, in ang. sup. d.: R/ R/qui ius. m. super plicam ad d.: B. Mess. de man|dato vicecancellarii A tergo, in m. m. s.: R/ cap. lxxxv Ed. Reg. Urban IV, 482 (from RV 28) C 1582  Orvieto, 1264 Jan. 31 / Feb. 15 “Dilecto filio Gundisalvo Petri priori ecclesie Uclen. ad Romanam ecclesiam nullo medio pertinentis ordinis militie S. Jacobi Conchen. dioc.” concerning the complaint of Gonzalo Pérez that Master of Order of Santiago had deprived him of the priorat of Uclés “quem canonice fueras assecutus et per plures anos possideras pacifice ac quiete.” Against argument of Master’s proctor, pontiff orders restitution. “In nostra et fratrum nostrorum proposuisti presentia” – “provisionis et constitutionis” Contradicted in “audientia publica” by Mag. Gregorius de Piperno, proctor of Master and brothers of Order of Santiago: declaration of Bartholomeus archdeacon of Amiens, “d. pape capellanus et ipsius contradictarum auditor.” Orvieto, XV kal. mart., Urban IV a. III

AHN, OO. MM. (Uclés), 8/ii.8 (Elecciones de Treces)

1583  Orvieto, 1264 Feb. 1 URBANUS IV “dilectis filiis . . magistro et fratribus militie S. Jacobi.” Revised constitutional ruling concerning relationship of Master of Order of Santiago, the Five and the Thirteen, with amended incipit. Dat. apud Urbemveterem, kal. feb., pont. a. III. “Insignis ordinis” – “constitutionis declarationis et assertionis”

(i) AHN, OO. MM. (Uclés), 8.ii/4 (Elecciones de Treces). Bulla dep., extat filum ser. Recto, in ang. sup. s.: duplica .S. super plicam ad d.: Ab S. sub plica in med.: ffo A tergo, in m. m. s.: frater Hugolinus (fig. 14a) (ii) AHN, OO. MM. (Uclés), 8.ii/5 (Elecciones de Treces). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: fig. 27 (anachronistic Mich.) sub plica ad s. taxa: numerus V cui tres lineolae in columna superpositae extant (= VIII). A tergo, in m. m. s.: Magr Jacobus de Podiobonuchis Insignis ordinis vestri religio sue institutionis auspitia signis et intitulatione designans meritis31 militie titulis suos non inmerito professores intitulat et eiusdem insigniis signanter in30. No. 1581 (i) < (ii): “habent eundem eligendi” < “habent eligendi”; “Cum autem . . . dicaris” < “Ceterum cum sicut fertur quinque de predictis tredecim viam fuissent universe carnis ingressi et nonnulli ex octo superstitibus tibi, fili magister, rebelles seu inobedientes existerent tu rebelles seu inobedientes ipsos cum reliquorum consilio ammovisse ac tam ipsis quam memoratis quinque defunctis alios diceris subrogasse”; “amotis aliis subrogasti” < “amotis et defunctis huiusmodi aliis subrogasti.” 31. (i). Cf. no. 1580: “emeritis.”

Urban IV (1261–1264)  407 signit. Vos siquidem salubriter cogitantes militiam esse vitam hominis super terram et cupientes militie celestis exercitui32 aggregari exercituum domino sub regularis observancie studio militare salubri consilio decrevistis. Sub qua experientie militari studentes pervigiles contra malignorum spirituum invigilatis insidias et fortitudinem vestram custodientes ad dominum contra hostes fidei tanquam33 bellatores fortes accinti in procintu34 bellorum ferventer contra ipsorum frequentes insudatis35 insultus. Nos itaque ut efficacius in tam sancto proficiatis proposito profectibus vestris libenter intendimus,36 et ne inter nos vitiorum spine succrescant sed idem ordo flores honoris et honestatis fructus in ubertate producat operose sollicitudinis studium et studiosam operam promptis affectibus adhibemus. Et ideo cum in privilegio vobis ab apostolica sede concesso contineatur expresse quod locus aliquis ordinetur in quo per singulos annos in sollempnitate Omnium Sanctorum generale capitulum teneatur et sit ibi clericorum conventus et prior qui eorum et aliorum clericorum qui de ordine vestro fuerint curam possit habere ac fratrum cum necesse fuerit provideat animabus presentium auctoritate statuimus ut iuxta premissum privilegii tenorem generale capitulum annis singulis celebretur in loco ad hoc per magistrum ipsius ordinis de consilio et consensu tredecim fratrum eiusdem ordinis vel maioris partis eorum qui secundum ipsius privilegii statutum eidem magistro cum opus est in consilio et dispositione domus assistere ac curam competentem habere debent ipsum eligendi magistrum in quolibet capitulo postquam primo convenerit pro anno sequenti decetero deputando. Quod si forsan dictus magister et fratres in expeditione aliqua pro tuitione fidei constituti seu alia rationabili vel evidenti causa forsitan impediti non possint comode in loco huiusmodi convenire locus alius ad id per dictum magistrum cum consilio et consensu simili deputetur. Porro cum magister qui fuerit pro tempore in certis casibus utpote si pernitiosus vel inutilis apparuerit dicatur posse corrigi aut etiam amoveri. Nos magistrum inutilem tunc fore dicimus cum propter mentis alienationem vel sensuum impedimenta irrevocabiliter non valet ut consueverat utilitatem ordinis procurare ac illum magistrum esse pernitiosum asserimus qui castra vel hereditates in dispendium ordinis alienat et plus dilapidat ordini quam acquirit, prout in declaratione felicis recordationis Innocentii pape IIII predecessoris nostri super hoc edita dicitur contineri et etiam si alias inutilis aut pernitiosus existit. Ad hec cum in eodem privilegio sit statutum ut si aliquis ex dictis tredecim ex hac vita transierit vel pro culpa seu quacumque fuerit occasione mutandus magister cum consilio reliquorum aut maioris partis alium substituat loco eius. Nos adiciendo duximus statuendum ut ad substitutionem huiusmodi faciendam memoratus magister procedat deinceps cum eorundem reliquorum aut maioris partis consilio et consensu. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre constitutionis, declarationis et assertionis infringere . . . Si quis autem . . .

Ed. Reg. Urban IV, 502 (from RV 28) C  1584  Orvieto, 1264 Feb. 15 Contradiction in “audientia publica” by Mag. Gregorius de Piperno, proctor of Master and brothers of Order of Santiago of “Insignis ordinis” (no. 1583); declaration of Bartholomeus archdeacon of Amiens, “d. pape capellanus et ipsius contradictarum auditor.”37 32. (i, ii). Cf. no. 1580: “exercitus.” 33. (i). Cf. no. 1580: “tamquam.” 34. (i, ii). Cf. no. 1580: “accincti in procinctu.” 35. (i, ii). Cf. no. 1580: “desudatis.” 36. The words “et ne inter vos”  “et consensu” replacing (no. 1580) “et ne dissentibus”  “aliis subrogasti” 37. “Eisdem litteris magister Gregorius de Piperno procurator magistri et fratrum ordinis eiusdem

408  Urban IV (1261–1264) Dat. apud Urbemveterem, XV kal. mart., Urbani IV a. III.

AHN, OO. MM. (Uclés), 8.iii/8 (Elecciones de Treces)

C 1585  Orvieto, 1264 Feb. 15 Contradiction in “audientia publica” by Mag. Gregorius de Piperno, proctor of Master and brothers of Order of Santiago, of Urbanus . . . “dilecto filio Gundisalvo Petri priori ecclesie Uclen. ad Romanam ecclesiam nullo medio pertinentis ordinis Militie S. Jacobi. In nostra et fratrum” (1264 Jan. 31).38 Declaration of Bartholomeus archdeacon of Amiens “d. pape capellanus et ipsius contradictarum auditor.” Dat. apud Urbemveterem, XV kal. mart., Urban IV a. III.

AHN, OO. MM. (Uclés), 8.ii/6 (Elecciones de Treces)

1586  Orvieto, 1264 Feb. 20 Urbanus IV “carissimo in Christo filio . . Regi Castelle ac Legionis illustri in Romanorum regem electo.” To king of Castile-León, king of the Romans elect, in response to his request for three amendments to Order of Santiago’s capitula privilegiorum, presented by his nuncio and notary, Radulfus de Podiobonizi “in auditorio . . . que sub certa forma ex parte tua per nos petiit declarari.”39 Dat. apud Urbemveterem, X kal. mart., pont. a. III. “Dilectus filius” militie pro ipsis in audientia publica contradixit, ad cuius petitionem litteras ipsas transcribi fecimus et nostro sigillo muniri.” 38. “In nostra et fratrum nostrorum proposuisti presentia constitutus quod dilectus filius . . magister ordinis S. Jacobi te prioratu Uclensis ecclesie ipsius ordinis quem canonice fueras assecutus et per plures annos possideras pacifice et quiete contra iustitiam spoliavit. Quare nobis humiliter supplicasti ut te ad prioratum ipsum restituere de benignitate apostolica curaremus. Licet autem procurator memorati magistri ad impediendam restitutionem huiusmodi aliqua in contrarium pro ipso magistro duxerit proponenda Nos tamen consideratis hinc hinde [sic] propositis de ipsorum fratrum consilio te ad prioratum eundem restituendum fore providimus et te ad eum ipsumque tibi restituimus ac volumus te pacifica dicti prioratus iurium et pertinentiarum eius possessione gaudere. Nulli ergo . . . provisionis et constitutionis . . . Dat. ap. Urbemveterem, II kal. feb. pont. a. III.” 39. “. . . Primum quidem capitulum continebat quos locus aliquis ordinetur in quo per singulos annos in sollepmnitate Omnium Sanctorum generale capitulum teneatur et in quo sit clericorum conventus et prior qui eorum et aliorum clericorum qui de ordine fuerint curam possit habere ac fratrum cum necesse fuerit provideat animabus. Super hoc quidem capitulo petebatur a nobis quod hoc mandaremus per magistrum et fratres ipsius ordinis annis singulis fideliter observari. Circa vero secundum capitulum ubi dicitur quod si magister qui pro tempore fuerit perniciosus aut inutilis apparuerit tredecim fratres ipsius ordinis qui debent ipsi magistro cura domus dispositione assistere cum consilio prioris clericorum et sanioris partis capituli maioris domus corrigendi aut etiam [re]movendi eum habeant potestatem declarari petebatur a nobis quis pernitiosus vel inutilis dici possit. Circa vero tertium capitulum ubi contineri videtur quod si aliquis de predictis tredecim defocerit [sic] magister cum consilio reliquorum alium substituat loco eius petebatur similiter declarari utrum dictus magister sequi ac servare an requirere solum dictorum tredecim consilium teneatur sed non expectare consensum. Et quia sicut prefatus nuncius asserebat memoratus magister occasione discordie nuper inter ipsum et quosdam predicti ordinis fratres exorte fratres ipsos inobedientes reputat /////////////////////////// asserentibus se nec in notam nec in penas inobediencie incidisse humiliter supplicavit per nostre declarationis oraculum super hiis remedium adhiberi, nichilominus laudabilem operam et operosum tue serenitatis studium que ad tranquilitatem et pacem eiusdem ordinis ut asseruit impendisti et que nos in domino comendamus sollicite /// prudenter exponens. Nos autem super premissis cum eisdem fratribus tuis diligenti consideratione prehabita fecimus circa dicta capitula quod eidem ordini secundum Deum proccuravimus expedire prout in litteris apostolicis inde confectis videbis plenius contineri.”

Urban IV (1261–1264)  409 AHN, OO. MM. (Uclés), 8.ii/7 (Elecciones de Treces). Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. s.: duplica .M. super plicam ad d.: Gibt p(ar) sub plica ad s. taxa: numerus V cui duo puncta in columna superposita extant (= VII) | B. fu9 A tergo, in m. m. s.: frater Hugolinus (fig. 14a) 1587  Orvieto, 1264 Feb. 20 Urbanus IV “carissimo in Christo filio . . Regi Castelle ac Legionis illustri in Romanorum regem electo.” Urges king of Castile-León to favor attempts to end internal dissension in Order of Santiago. Dat. apud Urbemveterem, X kal. mart., pont. a. III. “Ad dirimendas lites”

AHN, OO. MM., Uclés, 8.i/2 (Elecciones de Maestres). Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. s.: duplica .M. super plicam ad d.: B. Mess. A tergo, in m. m. s.: frater Hugolinus (fig. 14a) 1588  Orvieto, 1264 Feb. 25 Urbanus IV “venerabili fratri . . archiepiscopo Burdigalen.” Mandate to archbishop of Bordeaux to compel Sancho abbot of Valladolid, son of king of Aragón, to resign treasurership of Pamplona, which office is only tenable by a member of O.S.A., not by a secular clerk. Dat. apud Urbemveterem, VI kal. mart. pont. a. III. “Ad audientiam nostram”

AGN, 4/23 Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: adeg. par. A tergo, in m. m. s.: Ambula cum bonis Reg. Castro, no. 351; cit. Cadier, “Bulles originales” 328, misdated 1589  Orvieto, 1264 Mar. 11 Urbanus (IV) “dilectis filiis . . archidiacono de Trivinno et . . cantori Burgen.” Mandate to archdeacon of Treviño and precentor of Burgos to provide Mag. Gundisalvus, papal chaplain, to a Toledo archdeaconry (other than those of Alcaraz or Calatrava) on resignation of deanery of Toledo and archdeaconry of Moya (Cuenca). Dat. apud Urbemveterem, V id. mart., pont. a. III. “Apostolice benignitatis”

AC Toledo, I.9.A.1.25. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: .b.a. sub plica ad s.: B. fu9 A tergo, in m. m. s.: mons albanus 1590  Orvieto, 1264 Apr. 1 Urbanus (IV) “carissimo in Christo filio . . regi Castelle ac Legionis illustri in Romanorum regem electo.” Recommends Master of Santiago to king of Castile-León. Dat. apud Urbemveterem, kal. apr., pont. a. III. “Dilectus filius . . magister”

AHN. OO. MM., Uclés, 2.ii.22 (Bulas Generales). Bulla dep. Recto, in ang. sup. s.: duplica .M. super plicam ad d.: B. Mess. A tergo, in m. m. s.: fig. 14a 1591  Orvieto, 1264 Apr. 1 Urbanus (IV) “dilecto filio . . magistro ordinis militie S. Jacobi.” Pontifical declaration that his recent letters on subject of specific aspects of privileges of Innocent III and Innocent IV to Order of Santiago do not imply any further innovation regarding them.

410  Urban IV (1261–1264) Dat. apud Urbemveterem, kal. apr., pont. a. III. “Felicis recordationis”40

AHN. OO. MM. Uclés, 8.i/3 (Elecciones de Maestres). Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. s.: duplica .M. super plicam ad d.: B. Mess. A tergo, in m. m. s.: fig. 14a 1592  Orvieto, 1264 Apr. 5 Urbanus (IV) “dilectis filiis universis fratribus militie S. Jacobi.” Mandate to brothers of Order of Santiago to obey and reverence their Master. Dat. apud Urbemveterem, non. apr., pont. a. III. “Mancipati superne”

AHN, OO. MM. Uclés, 2.ii.23 (Bulas Generales). Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. s.: duplica .M. super plicam ad d.: B. Mess. | de mandato vicecancellarii sub plica in med.: [. . .] fecit cum fieri [. . .] A tergo, in m. m. s.: fig. 14a Ed. Bull. Santiago, 206 1593  Orvieto, 1264 Apr. 5 Urbanus (IV) “dilecto filio . . magistro militie S. Jacobi.” To Master of Order of Santiago providing further clarification regarding role of the Thirteen and the Five in affairs of the Order. Dat. apud Urbemveterem, non. apr., pont. a. III. “Cum in privilegio”

AHN, OO. MM. Uclés, 8.i/8 (Elecciones de Maestres). Bulla dep. Membrana mutila.41 Recto, in ang. sup. s.: duplica .M. super plicam ad d.: B. Mess. sub plica in med.: Dimas A tergo, in m. m. s.: fig. 14a Ed. Bull. Santiago, 205 1264 May 1  1259 Oct. 14 1594  Orvieto, 1264 May 25 Urbanus (IV) “dilecto filio . . archidiacono de Cea in ecclesia Legionen.” On complaint of Master and brothers of the Order of Calatrava (Toledo diocese) that contrary to their privilege confirmed by the Holy See regarding their habit and insignia the preceptor and brothers of Las Huelgas (Burgos diocese) have presumed to adopt similar habits and insignia,42 mandate to archdeacon of Cea (León diocese) to assemble parties and resolve issue. 40. “Felicis recordationis Innocentius papa quartus predecessor noster quosdam articulos in privilegio pie memorie Innocentii pape tercii predecessoris nostri contentos ordini tuo concesso ex quibus utique articulis dubitationes alique resultabant, per suas sub certa forma litteras declaravit. Nos quoque circa quosdam ex dictis articulis, videlicet ubi sit mentio de inutili et pernicioso magistro et ubi etiam dicitur quod si aliquis de tredecim fratribus dicti ordinis ex hac vita transierit vel pro culpa seu quacumque fuerit occasione mutandus magister cum consilio reliquorum alium substituat loco eius, aliqua duximus innovanda sicut in litteris nostris inde confectis plenius continetur. Cupientes autem eundem ordinem in gratia persistere solide caritatis et nolentes erga predicta cuiusvis apud aliqua hesitationis scrupulum remanere tenore presentium scire te volumus quod nostre intentionis nequaquam existit ut per huiusmodi litteras nostras prefatis litteris dicti predecessoris quoad alia que continentur in eis et circa que per easdem nostras litteras non est aliquid innovatum aliquatenus in aliquo derogetur.” 41. Damage at left margin affecting words at lines 5, 10–12/13. 42. “. . . liceat similia ferre preceptor tamen et fratres monasterii de Olgas Burgen. diocesis huiusmodi habitum et signa predicte militie prefatis magistro et fratribus contradicentibus et invitis propria temeritate assumere presumpserunt eaque deferant in dictorum magistri ac fratrum preiudicium et ipsius ordinis non modicum detrimentum.”

Urban IV (1261–1264)  411 Dat. apud Urbemveterem, VIII kal. junii, pont. a. III. “Sua nobis dilecti”

Assisi, Arch. Stor. della Basilica e del Sacro Convento di S. Francesco, Bollario VI. 169 (Inv. Nessi, no. 190). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: P. G. 1595  Orvieto, 1264 May 28 URBANUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus domus militie Calatraven. Cistercien. ordinis Toletane dioc.” At behest of Master and brothers of Calatrava and of Cardinal J(ohannes) of Porto forbids reception by other orders of fugitives from the Order of Calatrava until they have restored the property of the Order, including horses, money, and goods. Dat. apud Urbemveterem, V kal. jun., pont. a. III. “Meritis vestre religionis” – “inhibitionis”

AHN, OO. MM., Calatrava, 444/58. Bulla dep. Recto, in ang. sup. s.: R/ in med.: cor versus d.: d[omin]us Portuen. rogavit et sigillavit | C super plicam ad d.: Jo. Sal. sub plica ad s. taxa: quattuor puncta in linea (= IIII) | B. fu9 A tergo, in m. m. s.: fratres sobrii estote Cist. | R/ cap. ccliii Ed. Bull. Calatrava, 121–22 1596  Orvieto, 1264 Jun. 20 URBANUS IV “universis Christi fidelibus per Toletan., Conchen. et Seguntin. civitates et dioceses constitutis.” Forty-day indulgence to faithful of Toledo, Cuenca, and Sigüenza diocese providing monetary assistance to the Order of Calatrava for building of Santa Fe, Toledo, “presentibus post triennium minime valituris quas mitti per questuarios districtius inhibemus.” Dat. apud Urbemveterem, XII kal. jul., pont. a. III. “Quoniam ut ait”

AC Toledo, X.4.B.1.11a. Bulla cum filo ser. Recto, in m. m. s.: Concessum fuit intuitu domini G. card. S. Laurentii sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | B. fu9 A tergo, in m. m. s.: Gaude Ieroso[lima] Cist. 1597  Orvieto, 1264 Jun. 20 Urbanus (IV) “dilecto filio . . archidiacono Toletan.” Mandate to archdeacon of Toledo, valid for three years, to protect interests of Master and brothers of the Order of Calatrava (Toledo diocese) against molestatores. Dat. apud Urbemveterem, XII kal. jul., pont. a. III. “Sub religionis habitu”

AHN, OO. MM., Calatrava, 444/59. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: P. s[ancte] Potent[ie] A tergo, in m. m. s.: Gaude Ieroso[lima] Cist. 1264 Jun. 20  nos. 796, 1448a 1598  Orvieto, 1264 Jun. 27 Urbanus (IV) “venerabili fratri . . episcopo Burgen.” Mandate to bishop of Burgos to determine complaint of bishop of Calahorra that Jews were not paying tithe on land purchased from Christians. Dat. apud Urbemveterem, V kal. jul., pont. a. III. “Venerabilis frater noster”

AC Calahorra, 337. Bulla et plica resecate. A tergo, in m. m. s.: Ambula cum bonis

412  Urban IV (1261–1264) 1599  Orvieto, 1264 Aug. 1 Urbanus IV “dilectis filiis . . decano et capitulo Legionen.” Mandate requiring dean and chapter of León to reach accord with bishop Martín Fernández concerning certain properties awarded to “mensa episcopalis” by Cardinal Pelagius of Albano in constitutions decreed in 1224. Dat. apud Urbemveterem, kal. aug., pont. a. III. “Venerabilis frater noster”

AC León, 6322. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: line A tergo, in m. m. s.: Signum [. . .] est Ed. Linehan, “Iglesia de León,” 64–65; Ruiz Asencio, no. 2253; DzSzL, no. 538 1600  Orvieto, 1264 Aug. 6 Urbanus (IV) “dilecto filio nobili viro Philippo germano carissimi in Christo filii nostri . . Castelle regis in regem Romanorum electi.” Andreas de Celano “miles et familiaris” of Alfonso X, “aule regii ostiarius,” envoy of the royal brother D. Felipe, having reported on latter’s intention to travel to Byzantium to confront the schismatic Greeks,43 the question of granting an ecclesiastical subsidy for this purpose is deputed to the nuncio Sinitius. Dat. apud Urbemveterem, VIII id. aug., pont. a. III. “Dilectum filium”

AC Toledo, E.7.C.2.2. Litt. clausa. Membrana mutila.44 Bulla dep., extat filum can.45 A tergo. in med. pag.: Philippo Germano Carissimi | filii nostri . . Castelle regis in Regno Romanorum electi [Urban IV died on 1264 Oct. 2.] 43. “. . . Verum quia sicut earumdem tenor innuit litterarum, tu progenitorum tuorum digne inherendo vestigiis zelo fidei et devotionis accensus cunctis studiis cultum divini nominis ampliare ac orthodoxe professionem fidei defendere viribus indefessis intendens, negotium Constantinopolitani imperii de mandato regis eiusdem ferendi utique ipsius fidei zelatoris magnanimitate assumpsisti, proponens ad partes Romanie ad expugnandas Grecorum gentes schismaticas que imperium ipsum in Latine gentis obprobrium occuparunt transferre te personaliter cum bellatorum honorabili comitiva . . .” 44. Left and central holes at lines 10–14/18. 45. At right margin.

Clement IV (1265–1268)

Clement IV

[Clement IV was crowned on 1265 Feb. 15.] 1601  Perugia, 1265 Feb. 27 Clemens (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus Calatraven. in Hispania.” Announces pontifical election to Master and brothers of the Order of Calatrava and requests their prayers. Dat. Perusii, III kal. mart., pont. a. I. “Plenus dulcedine”

AHN, OO. MM., Calatrava, 444/63. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: B. p(er)u | de cur. sub plica ad s. taxa: unum punctum Ed. Bull. Calatrava, 125–26 C  1602  Perugia, 1265 Mar. 26 “Venerabili fratri . . archiepiscopo Ispalen.: Non sine misterio.” Executive letters committing preaching of Spanish crusade in the peninsula, Genoa, and Pisa to Archbishop Raimundo of Seville.

(a) Vidimus by bishops Juan of Palencia and Esteban of Calahorra (1276 Mar. 8): IAN/TT, Corporaçães Religiosas, S. Domingos de Santarém, mç. 1, docs. 5–6–6A; reg. PP, no. 644 (b) Copy (1288/1290): AC Toledo, O.4.L.1.10 (“Este quarderno es de los traslados del fecho dela Cruzada”), fols. 5r–7v

1603  Perugia, 1265 Mar. 28 Clemens (IV) “venerabili fratri . . episcopo Legionen.” Mandate to bishop of León confirming bishop of Zamora’s excommunication of “laici de villa de Tauro et eius districtu,” Nunus Johannis, Aprilis Suerii, Garsias Viviani, donnus Pelagius Sutor, Munio Nicolai, Garsias dictus Ornate, Petrus Roderici de Santa Marina, and Rodericus Gundisalvi, if it is found to be justified by damage done to episcopal properties near Venialbo and Villamor de los Escuderos. Dat. Perusii, V kal. apr., pont. a. I. “Venerabilis frater noster”

AC Zamora, 11/I/1a. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: d. p(er)u. sub plica ad s. taxa: unum punctum A tergo, in m. m. s.: de Sanguineto Reg. Lera, 762; ed. DzSzC, no. 7 413

414  Clement IV (1265–1268) 1604  Perugia, 1265 Mar. 28 Clemens (IV) “venerabili fratri . . episcopo Legionen.” Mandate to bishop of León confirming bishop of Zamora’s excommunication of “laici de villa de Tauro et eius districtu,” Johannes filius Lazari, Petrus Johannis, Andres dictus Carazo, Alfonsus filius Petri Beyzo, Garsias Vineradus,1 Garsias dictus Fechor, Dominicus Johannis, and Fernandus Romani, if it is found to be justified by damage done to episcopal properties near Venialbo and Villamor de los Escuderos (as no. 1603). Dat. Perusii, V kal. apr., pont. a. I. “Venerabilis frater noster”

AC Zamora, 11/I/1b. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: cor vel t super plicam ad d.: d. p(er)u. sub plica ad s. taxa: unum punctum A tergo, in m. m. s.: de Sanguineto infra ad s.: . . . duae in bulla VI fl. VIII d(en). Reg. Lera, 761; ed. DzSzC, no. 8 1605  Perugia, 1265 Mar. 28 Clemens (IV) “venerabili fratri . . episcopo Astoricen.” Mandate to bishop of Astorga confirming bishop of Zamora’s excommunication of “laici de villa de Tauro et eius districtu,” Dominicus Mathei, Petrus Privinus, Johannes de Castro, Petrus dictus Lupus, Petrus de Requeyxada, and Salvator et Dominicus Mathei, if it is found to be justified by damage done to episcopal properties near Venialbo and Villamor de los Escuderos (as no. 1603). Dat. Perusii, V kal. apr., pont. a. I. “Venerabilis frater noster”

AC Zamora, 11/I/1c. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: d. p(er)u. sub plica ad s. taxa: unum punctum A tergo, in m. m. s.: de Sanguineto Reg. Lera, 763; ed. DzSzC, no. 9 1606  Perugia, 1265 Mar. 28 Clemens (IV) “venerabili fratri . . episcopo Astoricen.” Mandate to bishop of Astorga confirming bishop of Zamora’s excommunication of “laici de villa de Tauro,” Garsias Pelagii, Garsias Petri, Aprilis dictus Corvus, Alfonsus Roderici, Dominicus Roderici, Fernandus Petri, Martinus Petri, and Parvus Donus Gundisalvus, if it is found to be justified by damage done to episcopal properties near Venialbo and Villamor de los Escuderos (as no. 1603). Dat. Perusii, V kal. apr., pont. a. I. “Venerabilis frater noster”

AC Zamora, 11/I/1d. Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. d.: bo super plicam ad d.: Joh[anne]s Vell. A tergo, in m. m. s.: de Sanguineto Reg. Lera, 766; ed. DzSzC, no. 11 (misdated) 1607  Perugia, 1265 Mar. 28 Clemens IV “dilecto filio Fernando Velasci abbati de Salas in ecclesia Burgen.” License to Fernando Velázquez abbot of Salas (Burgos) to receive higher orders from any bishop in communion with S.R.E. Dat. Perusii, V kal. apr., pont., a. I. “Tuis supplicationibus”

AC Segovia, 6/7. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Jo. Sal. A tergo, in m. m. s.: Crux sancta Ed. Fita, “Bulas originales e inéditas,” 319–20; Villar García, no. 175 1. Overwritten in line 3.

Clement IV (1265–1268)  415 1608  Perugia, 1265 Apr. 13 Clemens (IV) “venerabili fratri . . episcopo Salamanticen.” Mandate to bishop of Salamanca confirming bishop of Zamora’s excommunication of “laici Zamorensis dioc.,” Johannes Bartholomei, Martinus Fernandi, Johannes gener Detzide, Martinus filius Baci, Alfonsus filius Gundisalvi Pelagii, Dominicus Petri, Alfonsus macellarius, and Dominicus Johannis, if it is found to be justified by damage done to episcopal properties near Venialbo and Villamor de los Escuderos (as no. 1603). Dat. Perusii, id. apr., pont. a. I. “Venerabilis frater noster”

AC Zamora, 11/I/1e. Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: bo super plicam ad d.: Joh[anne]s Vell. A tergo, in m. m. s.: de Sanguineto2 Reg. Lera, 765; ed. DzSzC, no. 12 1609  Perugia, 1265 Apr. 16 “Ex parte venerabilis”: faculty to bishop of Jaén to convert ten of the twenty raciones in Córdoba cathderal into twenty half-raciones.

BC Córdoba, Libro de las Tablas, fol. 2v 1610  Perugia, 1265 May 4 CLEMENS IV “universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis.” A hundred-day indulgence for visit to S. Clara de Salamanca on feasts and octaves of Assumption and Nativity of B.V.M. and S. Clare. Dat. Perusii, IIII non. maii, pont. a. I. “Vite perennis gloria”

(i) Convent S. Clara, Salamanca, II/19. Bulla cum filo ser. Recto, in marg. versus s: du[plica] m. in m. m .s.: perpetua | c super plicam versus d.: L ad d.: B. C.3 sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea | Jac. Alex infra: Math(eu)s. cap. A tergo, in m. m. s.: +Tamquam puer + versus d.: Ista littera constitit XII c solid. [. .] denarios (ii) Convent S. Clara, Salamanca, II/20. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: G.4 Saon: sub plica ad s.: unreported. A tergo, in m. m. s.: fecit deus omne bonum Medunta Ed. Vázquez, 407–8 1611  Perugia, 1265 May 9 CLEMENS IV “dilectis filiis . . magistro, prioribus et fratribus universis ordinis fratrum Predicatorum.” Inhibition to Master General, priors, and brethren of O.P. rendering violators of Dominican churches and holy places liable to automatic excommunication capable of absolution only by Roman Church or conservators. Dat. Perusii, VII id. maii, pont. a. I. “In quibusdam locis” – “inhibitionis”

AHN Clero, carp. 183/9 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: m p(ar) sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II)

2. Script distinguishable from that of other letters of same date. 3. “R.S.” according to Domínguez Sánchez. 4. “F.” according to Domínguez Sánchez.

416  Clement IV (1265–1268) SB 3400; P. 19137 (this date); PP, no. 645 (a) Vidimus by bishop Pedro of Zamora, 1296

AHN Clero, carp. 3524/4 (S. Domingo O.P., Benavente)

1612  Perugia, 1265 [Jun. 2] CLEMENS (IV) “dilectis in Christo filiabus . . priorisse et conventui monialium mon. S. Marie Çamoren. ordinis S. Augustini secundum instituta fratrum Predicatorum viventibus.” License for nuns of S. María, Zamora (O.S.A.) to retain possessions donated by postulants, “exceptis feudalibus.” Dat. Perusii, VI non. jun.,5 pont. a. I. “Devotionis vestre” – “concessionis”

AC Zamora, 13/64. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Jo. S. sub plica ad s. taxa: una lineola cui signum pro dimidio superpositum extat (=I et dim.) A tergo, in m. m. s.: Predicatorum Reg. Lera, 767; ed. DzSzC, no. 22 C 1613  Perugia, 1265 Jun. 3 Vidimus of no. 1517 by Gundisalvus Johannis “notarius concilii Compostellani de mandato domini Fernandi Roderici ordinarii judicis Compostellani”; Compostela, 1299 Mar. 3

AHN Clero, carp. 1894/17 (S. Esteban O.P., Salamanca); P. 19175

1614  Perugia, 1265 Jun. 15 CLEMENS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis Predicatorum.” Concession to Dominican Order of constitution against sentences of excommunication, suspension, or interdict imposed by papal legate or delegate, other than legate de latere. Dat. Perusii, XVII kal. jul., pont. a. I. “Exigentibus vestre devotionis” – “concessionis et constitutionis”

(i) AHN Clero, carp. 183/11 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. Recto, in ang. sup. s.: fiant duae N Cy sub plica ad s. taxa: tria puncta in linea (= III) SB 3462 (ii) AHN Clero, carp. 183/10 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. (iii) AHN Clero, carp. 1725/3 (S. Pablo O.P., Palencia). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: G. de Assis. A tergo, in m. m. s.: Predicatorum P. 19209; PP, no. 650 1615  Perugia, 1265 Jun. 15 CLEMENS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis Predicatorum.” Concession permitting Dominican Order to continue to conduct pastoral administration during episcopal and other vacancies. Dat. Perusii, XVII kal. jul., pont. a. I. “Exigentibus vestre devotionis” – “concessionis”

(i) AHN Clero, carp. 183/12 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: al. p(ar.)6 sub plica ad s. taxa: quattuor puncta in linea (= IV) 5. Sic for either “IV non. jun.” or “VI non. jul.” 6. SB 3461 reads “B. p.”

Clement IV (1265–1268)  417 (ii) AHN Clero, carp. 183/13 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla resecata. Recto, super plicam ad d.: G. aly sub plica ad s. taxa: quattuor lineolae in linea quibus signum pro dimidio superpositum extat (= IV et dim.) P. 19210; PP, no. 652 1616 VACANT C  1617  Perugia, 1265 Jun. 16 Copy (14th-cent.) of “Angit cor nostrum”: mandate to archbishop of Seville to secure quinquennial hundredth from churches of Spanish kingdoms (and Portugal?) for Alfonso X against Muslims.

AC Burgos, vol. 73, fol. 157; Mansilla, CD Burgos, 761

1618  Perugia, 1265 Jun. 20 CLEMENS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis Predicatorum.” License to Master General, etc., of Dominican Order for members of Order to preach and hear confessions, granted appropriate permission by the ordinaries. Dat. Perusii, XII kal. jul., pont. a. I. “Quidam temere” – “declarationis et inhibitionis”

AHN Clero, carp. 183/14 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: ber. sub plica ad s. taxa: tres lineolae in linea (= III) SB 3473; P. 19216 C  1619  Perugia, 1265 Jun. 23 Copy (14th-cent.) of “Desiderantes karissimo”: mandate to archbishop of Seville regarding abuses of tercias, etc., by king of Castile

AC Burgos, vol. 73, fol. 157v: Mansilla, CD Burgos, 762

C  1620  Perugia. 1265 Jun. 26 Copies (14th-cent.) of “Non sine misterio”: mandate to archbishop of Seville to preach crusade.

(a) AC Burgos, vol. 46, fol. 589: Mansilla, CD Burgos, 763 (b) AC Toledo, O.4.L.1.10 (archbishop of Seville’s copies 1288/1290), fols. 5r–7v

1621  Perugia, 1265 Jun. 27 CLEMENS IV “dilectis filiis . . magistro et prioribus provincialibus ordinis Predicatorum.” Concession permitting Master General and priors provincial of Dominican Order to dispense friars suspended by canonical sentence “ex quadam (. . .) incautela sine scriptis” who “ex quadam simplicitate plerumque divina officia (. . .) celebrant infra mensem.” Dat. Perusii, V kal. jul., pont. a. I. “Exigentibus vestre devotionis” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 183/15 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: Jo. S.7 sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea quibus signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) 7. SB 3489: “.Ja S.”

418  Clement IV (1265–1268) (a) Vidimus by bishop D. of Salamanca (n.d.): AHN Clero, carp. 1894/18 P. 19235; PP, no. 654 1622  Perugia, 1265 Jun. 27 Clemens IV “carissime in Christo filie . . illustri regine Castelle ac Legionis.” Seeks queen of Castile’s protection for nuns of S. Maria de Salamanca. Dat. Perusii, V kal. jul., pont. a. I. “In letitiam8 tibi”

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, II/21. Bulla cum filo can. Recto, super plicam versus d.: L ad d.: Jac. Zanc.9 sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | Jac. Alex. A tergo, in m. m. s.: D. ordinis Sce Clare Ed. Vázquez, 408 1623  [Rome, Lateran,] 1265 Jul. 1 Forgery.10 Clemens (IV) “dilectis filiis . . abbatibus S. Isidori et S. Marie de Nogales Legionen. et . . thesaurario eccl. Legionen.” Mandate to abbots of S. Isidoro (León) and Nogales and treasurer of León to oblige abbey of Carracedo to render obedience due to bishop of Astorga. Dat. Laterani, kal. jul., pont. a. I. “Ex parte venerabilis”

AD Astorga, Camera episc., carp. 3/72 Reg. Quintana, AA 11, no. 88 1624  Perugia, 1265 Jul. 2 “De tue circumspectionis”: “venerabili fratri . . archiepiscopo Ispalen.,” inserting text of Innocent III, “Ad liberandum.”11

(a) Vidimus by bishops Juan of Palencia and Esteban of Calahorra (1276 Mar. 8): IAN/TT, Corporaçães Religiosas, S. Domingos de Santarém, mç. 1, docs. 5, 6, 6A; reg. PP, no. 655 (b) Copy (1288/1290): AC Toledo, O.4.L.1.10 (“Este quarderno es de los traslados del fecho dela Cruzada”), fols. 8r-10r 1625 VACANT 1626  Perugia, 1265 Aug. 7 CLEMENS IV “Universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis.” Indulgence for S. Maria de Salamanca. Dat. Perusii, VII id aug., pont. a. I. “Vite perempnis gloria”

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, II/22. Bulla cum filo ser. Recto, in m. m. s.: cor super plicam ad d.: Leonardus sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | B.fu9 12 A tergo, in m. m. s.: D. ordinis Sce Clare Ed. Vázquez, 408 8. Long space between “letitiam” and “tibi.” 9. Domínguez Sánchez reads L. Iac. 10. The curia was not at Rome on this date in any of Clement IV’s years. The item is omitted without comment from Cavero Domínguez et al., CD Archivo diocesano de Astorga. 11. IV Lat. c. 71: X 5.6.17. 12. Domínguez Sánchez reads B. V.

Clement IV (1265–1268)  419 C  1627  Perugia, 1265 Aug. 11 “Constitutus in presencia”: mandate to Miguel Díaz, archdeacon of Córdoba, to put Domingo Martínez into possession of chantría of church of Talavera made vacant by promotion of García to see of Plasencia.

BC Córdoba, Libro de las Tablas, fol. 4r

1628  Perugia, 1265 Oct. 11 CLEMENS IV “dilectis filiis . . magistro ac prioribus et universis fratribus ordinis Predicatorum.” Concession to Master General, priors and brethren of Dominican Order granting a hundred-day remission to penitents visiting their churches within octave of dedication or on anniversary of dedication or of feasts of B.V.M., SS. Dominic and Peter Martyr, and other saints to whom major altars are dedicated. Dat. Perusii, V id. oct., pont. a. I. “Loca sanctorum omnium”

(i)  AHN Clero, carp. 183/16 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: An. Or. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea quibus signum pro dimidio infrapositum extat (= II et dim.) SB 3523 (ii) AHN Clero, carp. 3101/5 (S. Pedro Mártir O.P., Toledo). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Adeg. p(ar) A tergo, in m. m. s.: Predicatorum (iii) HPAOP perg. 27. Bulla cum filo ser. Recto super plicam ad s.: B. fus. (a) Vidimus by bishop D. of Salamanca (n.d.): AHN Clero, 1894/19 (S. Esteban O.P., Salamanca) P. 19399; PP, no. 659 1629  Perugia, 1265 Oct. 12 Clemens IV “dilecto filio . . archidiacono de Thauro in ecclesia Çamoren.” Mandate to archdeacon of Toro (Zamora diocese) at behest of dean and chapter of Salamanca to determine tithe dispute with group of layfolk at Cabrellas (Ciudad Rodrigo diocese).13 Dat. Perusii, IIII id. oct., pont. a. I. “Dilecti filii . . decanus”

AC Salamanca, caj. 23, leg. 1, no. 63. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: bo super plicam ad d.: Benedictus de ferentin. A tergo: oblit. Ed. Guadalupe Beraza et al., I, no. 314 1630  Perugia, 1265 Oct. 13 Clemens IV “dilecto filio . . archidiacono de Thauro in ecclesia Çamoren.” Mandate to archdeacon of Toro (Zamora diocese) at behest of dean and chapter of Salamanca to determine tithe dispute with (different) group of complainants of Ciudad Rodrigo diocese.14 Dat. Perusii, III id. oct., pont. a. I. “Dilecti filii . . decanus” 13. “Mattheus et Dominicus Jacobi, Rodericus dictus Morçellus, Benedictus et Dominicus Stephani, Dominicus Paschasii et Michael Dominici de Cabrellas laici et Dominica mulier Civitaten. dioc.” 14. “Dominus Johannis clericus, Justus et Johannes Salvatoris, Dominicus Vincentii, Petrus Dominici, Martinus Pelagii, Lucas Apparicius, Dominicus Johannis et Dominicus Michaelis laici Civitaten. dioc.”

420  Clement IV (1265–1268) AC Salamanca, caj. 23, leg. 1, no. 53. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: bo super plicam ad d.: Benedictus de ferentin. infra plicam ad med. inverse: L LL Ed. Guadalupe Beraza et al., CD Salamanca, I, no. 315 C 1631  Perugia, 1265 Nov. 20 “Quanto studiosius”: exemption for the Order of S. Clare from financial subventions to S.R.E. [P. 19454].

Vidimus by Cardinal Mattheus of S. Lawrence in Damaso (“vera bulla plumbea et filo serico more curie Romane bullatas”), Orvieto 1290 (“Alla Reyna dona Yolante madre del Rey de Castiela e de Leon por el gardian de Zamora”) AHN Clero, carp. 1429/3 (Allariz O.S.C., Ourense)

C 1632  Perugia, 1265 Nov. 20 “Ad consequendam gloriam.”

Vidimus (n.d.) by Bishop Arnald of Zaragoza of vidimus by Bishop Martin of Burgos (1266 Sept. 24) AHN Clero, carp. 594/6 (N. Sra de Los Angeles O.P., Huesca); P. 19455 (this date)

C 1633  Perugia, 1265 Dec. 2 “Venerabili fratri episcopo et dilecto filio archidiacono de Sabugali Civitaten.: Conquesti sunt nobis.” Mandate to bishop of Ciudad Rodrigo and archdeacon of Sabugal in that church to hear and determine complaint of Master and the Order of Alcántara against bishop of Guarda regarding tithes, etc.

(Lost) original, ed. Ortega, Bullarium Alcantara, 111

C 1634  Perugia, 1265 Dec. 2 “Venerabili fratri episcopo et dilecto filio archidiacono de Sabugali Civitaten.: Sua nobis dilecti.” Mandate to bishop of Ciudad Rodrigo and archdeacon of Sabugal in that church to ensure compliance with composition of Master and the Order of Alcántara and bishop of Guarda regarding church of Valhelhas and others.

(Lost) original, ed. Ortega, Bullarium Alcantara, 111–12

1635  Perugia, 1266 Jan. 3 CLEMENS IV “universis Christifidelibus per Toletan. Seguntin. et Conchen. civitates et dioceses constitutis.” Forty-day indulgence to faithful of Toledo, Cuenca, and Sigüenza diocese for visitors to Santa Fe, Toledo. Dat. Perusii, III non. jan., pont. a. I. “Quoniam ut ait”

AC Toledo, V.11.H.1.1. Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. d.: xl super plicam ad d.: Acc. A tergo, in m. m. s.: (capi)tuli Toletan. 1635a  Perugia, 1266 Feb. 5 CLEMENS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii Sancte Gratie Pampilonen. ordinis Sancte Clare ad Romanam ecclesiam nul-

Clement IV (1265–1268)  421 lo medio pertinentis.” Confirms all papal and secular privileges in favor of the convent of S. Engracia O.S.C. (Pamplona diocese). Dat. Perusii, non. feb., pont. a. I. “Cum a nobis” – “confirmationis”

Olite, S. Engracia, caj. 3.e.1. Bulla cum filo ser. Recto, in m. m. s.: cor ad instar super plicam ad d.: Ger. p(ar) 1636  Perugia, 1266 Feb. 12 CLEMENS IV “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis Predicatorum.” Privilege permitting members of Dominican Order to enjoy possession of temporal goods to which they had succeeded before joining the Order. Dat. Perusii, II id. feb., pont. a. I. “Obtentu divini nominis” – “declarationis et constitutionis”

AHN Clero, carp. 1874/2 (S. Domingo O.P., Pontevedra). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: ber A tergo, in m. m. s. : Predicatorum P. 19542; PP, no. 666 1637  Perugia, 1266 Mar. 5 Clemens IV “venerabili fratri . . episcopo Civitaten.” Mandate to bishop of Ciudad Rodrigo to ensure that Stephanus, prior of S. Vicente de Lisboa O.S.A., who claims to have been forced by the malice of certain of his canons to reside outside the diocese of Lisbon, receive his customary rents and income until he is able to reside safely again in his monastery, as the endowment of the prior and that of the canons are separate (“cum . . . bona ipsius prioris a bonis canonicorum eiusdem monasterii sint discreta”). Dat. Perusii, III non. mart., pont. a. II. “Valens ad omnia”

IAN/TT, C. E. (Bulas), cx. 3, no. 84; ex-S. Vicente de Lisboa. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. s.: .duplica. .B. in med. marg.: cor | rata ad d.: bo super plicam ad d.: Iohan(ne)s P(ar)m. sub plica ad s. taxa: B tres lineolae in linea (= III) infra: R/ Iac Czanc. mich. A tergo, in m. m. s.: I. de Benevento Reg. PP, no. 670 1638  Perugia, 1266 Apr. 6 Clemens (IV) “venerabili fratri . . episcopo Burgen.” Mandate to bishop of Burgos to relax within eight days sentences unlawfully imposed on Burgos Dominicans in connection with burial of Maiora Gundisalvi. Executive letters have gone to bishop of León. Dat. Perusii, VIII id. apr., pont. a. II. “Dilecti filii fratres”

AHN Clero, carp. 183/17 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Jac. Mut. sub plica ad s. taxa: numerus V cui duae lineolae in linea superposite extant (= VII). A tergo, in med. pagina: epo Burgen 1639  Perugia, 1266 Apr. 7 CLEMENS (IV) “dilecto filio Fernando electo Segobien.” License to Fernando bishop-elect of Segovia to retain income of former benefices. Dat. Perusii, VII id. apr., pont. a. II. “Meritorum” – “concessionis”

AC Toledo, O.5.C.1.27. Bulla dep., extat filum ser. Recto, in m. m. s.: Indulgent(ia) quod fructus istius anni usque ad finem septembris valeat recipere. R/ Ricardus p. supra: two lines erased “quod proventus . . . tem-

422  Clement IV (1265–1268) pore usque ad finem septembris super plicam ad d.: Leonardus sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea cui signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) | fig. 52. A tergo, in m. m. s.: Mag. Jacobus de Podio bonizo [in hand of text] C 1640  Perugia, 1266 May 5 “Dilectis filiis clericis”; license to create eight raciones in Córdoba cathedral.

Copy: BC Córdoba, Libro de las Tablas, fol. 4v

1641  Perugia, 1266 May 7 Clemens (IV) “dilecto filio . . archidiacono de Valderas in ecclesia Legionen.” Mandate to archdeacon of Valderas (León diocese) to determine complaint of Martinus Johannis rector of S. Maria de Vega that prior Thomasius Petri, Sancius Isidori canon of León, and abbess and convent of Carvajal pay too little from proventus of his church for him to live on. Dat. Perusii, non. maii, pont. a. I.15 “Conquestus est”

AHN Clero, carp. 828/10 (Carvajal O.S.B., León). Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: Bo super plicam ad d.: nycol. cap. A tergo, in m. m. s.: Salve Sancta 1642  Viterbo, 1266 May 28 Clemens (IV) “dilecto filio . . thesaurario Legionen.” Mandate to treasurer of León to determine complaint of prior and monastery of S. Marcos León (Order of Santiago) that Gundisalvus Sancii and Johannes Alvari milites and noblewoman Theresa Alvari (Astorga and León diocese) have damaged them over lands, etc. Dat. Viterbii, V kal. jun., pont. a. II. “Conquesti sunt”

AHN, OO. MM. 378/29 (S. Marcos de León). Bulla dep. Membrana macula. Recto, in ang. sup. d.: bo super plicam ad d.: illeg. A tergo, in m. m. s.: M. de Itavia Ed. DzSzL, no. 545; Casado Quintanilla, no. 446 1643  Viterbo, 1266 May 30 CLEMENS IV “universis Christifidelibus presentes litteras inspecturis.” Forty-day indulgence for visitors to Segovia cathedral on feasts of the Virgin and SS. Peter and Paul. Dat. Viterbii, III kal. jun., pont. a. II. “Vite perennis gloria”

AC Segovia, 6/10. Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. d.: in festivis domine nostre et apostolorum Petri | et Pauli XL super plicam ad s.: J. V. sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II | G m A tergo, in m. m. s.: Antonius Reg. Herrero, no. 411; ed. Villar García, no. 178 (both misdated) C 1644  Viterbo, 1266 Jun. 2 and 8 Mandates to abbot and prior of S. Geneviève, Paris (i) “Cum Castra Gualfredi,” to secure repayment by nineteen (“et alii”) named merchants of Florence of unspecified large sum owed to Cardinal Riccardus of S. Angelo: (ii) “Cum Castra Gualfredi,” to secure repayment to these merchants of sums owed by (unspecified) archbishops, etc. Copies in letter 15. Very rough script.

Clement IV (1265–1268)  423 of executors to abbots, priors, and subpriors of Poblet and Santes Creus regarding debt of three hundred marks sterling owed by bishop of Lleida (Guillermo de Moncada).

AHN Clero 2263/12 (Poblet O.Cist.)

1645  Viterbo, 1266 Jun. 4 Clemens (IV) “venerabili fratri . . episcopo Tirasonen.” Appointment of bishop of Tarazona as protector for three years of prior and brethren of hospital of Roncesvalles against molestatores. Dat. Viterbii, II non. jun., pont. a. II. “Pium esse”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata, Guipúzcoa, faj. 1, no. 50. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: d. sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | G m A tergo, in m. m. s.: J. de Sco Sergio Ed. Ostolaza, no. 201 1646  Viterbo, 1266 Jun. 4 Clemens (IV) “venerabili fratri . . episcopo Barcinonen.” Recommends Master and brothers of S. Maria O.S.A. and urges bishop to welcome them to his city. Dat. Viterbii, II non. jun., pont. a. II. “De favore benivolo”

AC Valencia, 4649. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad s.: petivit? istam litteram renovari16 ad d.: G. Vercell. sub plica ad s.: G m Reg. Olmos Canalda, no. 377 1647  Viterbo, 1266 Jun. [5] Clemens (IV) “venerabili fratri . . episcopo Çamoren.” Grant of license at bishop’s request to absolve clergy of city and diocese of Zamora excommunicated “pro suis excessibus” and continuing to celebrate “sic ligati,” notwithstanding reservation of matter to Holy See; monies equivalent to costs of travelling to Holy See to be secured by bishop and assigned to subsidy for Holy Land. Dat. Viterbii,17 non. jun., pont. a. II. “Tua nobis fraternitas”

AC Zamora, 11/I/7. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: pl. R. sub plica ad s. taxa: duae lineolae (= II) A tergo, in m. m. s.: De Sanguineto infra: Eius ///// Zamoren. Reg. Lera, 777 1648  Viterbo, 1266 Jun. 18 CLEMENS (IV) “dilectis filiis capitulo ecclesie de Ubeta, Giennen. dioc.” Confirms promotion to collegiate status of S. María de Úbeda (“que per unum rectorem consueverat gubernari”) by bishop [Pascual] of Jaén. Dat. Viterbii, XIIII kal. jul., pont. a. II. “Petitio vestra” – “confirmationis”

(i) AM Úbeda, carp. 1, no. 11. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .b. a. sub plica ad s. taxa: duo puncta (= II) | G m. infra: R/ b. a. F. a A tergo, in m. m. s.: Magister Antonius 16. Perhaps on account of line 2/9: “pietatis intuitu religiosis impenso provideatur quod et temporalis . . .” 17. Stain at this point of document (line 13/14), possibly obscuring element of date.

424  Clement IV (1265–1268) (ii) AM Úbeda, carp. 1, no. 12. Membrana mutila.18 Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .b. a. A tergo, in m. m. s.: Magister Antonius Ed. Rodríguez Molina, no. 24 (attrib. Clement VI) 1649  Viterbo, 1266 Jun. 18 CLEMENS (IV) “dilectis filiis capitulo ecclesie de Ubeta, Giennen. dioc.” To chapter of Úbeda (Jaén diocese) doubling their share of tercie decimarum due to that church. Dat. Viterbii, XIIII kal. jul., pont. a. II. “Af[fectu benevolentie]” – “concessionis”

AM Úbeda, carp. 3, no. 10. Membrana mutila.19 Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .b. a. sub plica ad s. taxa: tria puncta (= III) A tergo, in m. m. s.: Magister Antonius Ed. Rodríguez Molina, no. 25 (attrib. Clement VI) C 1650  Viterbo, 1266 Jun. 25 “In causis que”: mandate to prior of Osma and Mag. Bernardo, archdeacon of Saldaña (León), to seek further information in case of chapter of Burgos versus Dominicans concerning will and burial of archdeacon of Valpuesta, hearings before cardinal of S. Maria in Cosmedin having proved inconclusive.

Copy in executorial doc. (1267 Sept. 28): AC Burgos, vol. 40.i, fol. 333: reg. Mansilla, CD Burgos, no. 766

C 1651  Viterbo, 1266 Aug. 21 “Suscepti regiminis”: Constitution AD PERPETUAM REI MEMORIAM forbidding religious with right of patronage to set rent so high as to disable parish clergy from surviving and meeting their obligations.

Traslado by García Gil notario from orig. “con verdadera bulla,” 1295 Apr. 7 AC León, 669; ed. Ruiz Asencio, CD León, VIII, 2264

1652  Viterbo, 1266 Aug. 21 Clemens IV “dilectis filiis capitulo Toletan.” Appointment of Archbishop Sancho II of Toledo. Dat. Viterbii, XII kal. sept., pont. a. II. “Sapientia divina”

(i) AC Toledo, A.7.E.1.1a. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. s.: R/ du[plica] .M. sub plica ad s. taxa: numerus X | G m infra: R/. b. a. F. a. ad d.: .Jo. S. A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii | R/script. cap. cxvij (ii) AC Toledo, A.7.E.1.1. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam in med.: duplicant grossa XXVI sol. et VIII den. bulla III sol. minus II den. sub plica ad s. taxa: numerus X A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii Ed. Fita, “Madrid en el siglo XIII,” no. 86, correcting MHE, i. doc. cvii

18. Tear at lines 10–11/11. 19. Tear at left, lines 2–7/14.

Clement IV (1265–1268)  425 1653  Viterbo, 1266 Aug. 21 Clemens (IV) “dilectis filiis clero civitatis et diocesis Toletan.” Appointment of Archbishop Sancho II of Toledo. Dat. Viterbii, XII kal. sept., pont. a. II. “Sapientia divina”

AC Toledo, A.7.E.1.1b. Bulla dep. Recto, super plicam in med.: duplicant grossa XXVI sol. et VIII den. bulla III sol. de minus II den. ad d.: Jo. de Camp. sub plica ad s. taxa: numerus X A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii (in hand of scribe) 1654  Viterbo, 1266 Aug. 26 Clemens (IV) “dilectis filiis populo civitatis et diocesis Toletan.” Appointment of Archbishop Sancho II of Toledo. Dat. Viterbii, VII kal. sept., pont. a. II. “Sapientia divina”

AC Toledo, A.7.E.1.1c (aliter 1a). Bulla dep. Recto, super plicam in med.: duplicant grossa XXVI20 sol. et VIII den. bulla III sol. de minus II den. ad d.: P G sub plica ad s. taxa: numerus X A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii 1655  Viterbo, 1266 Sept. 3 Clemens IV “dilecto filio S.21 electo Toletan.” Indulgence of “duos annos et duas quadragenas” for attending archbishop’s consecration Mass. Dat. Viterbii, III non. sept., pont. a. II. “Traditis”

AC Toledo, O.12.A.1.8. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: a. a. a. A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii 1655a  Viterbo, 1266 Sept. 13 CLEMENS (IV) “universis Christi fidelibus pres. litteras inspecturis.” Grants indulgence of a hundred days for visitation to Zaragoza cathedral on Feast of S. Salvator and forty days for visitation within eight days thereof. Dat. Viterbii, id. sept., pont. a. II, “Divina sapientia”

AC Zaragoza, Armario de Privilegios, Letra I, lig. 4, no. 31. Bulla dep. Recto in m. m. s.: cor in ang. sup. ad d.: adde. In festo Sci Salvatoris .C. | per octabas XL super plicam ad d.: .A. de It. A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii Ed. Miguel García and Andrés Casabón, no. 2222

20. Vel XXV. 21. “S.” written in. 22. Noting “la elegancia del preámbulo de esta Bula,” as in the following passage: “Divina sapientia rationis sue lege multiplici creature a se condite iura disponens quemadmodum preminens celum sideribus ornat et subiectam terrarum latitudinem uernanti rerum uarietate depingit ita circulares temporum cursus uoluit dierum interiectione celebrium uariari ut fidelium deuotio que in cotidiana iustitie torpescit instantia dum interposita sanctorum sollempnia studet uoto reduci celebrare ipsorum exemplis ad pietatis desideria reuirescat et qui corpore peregrinantur ab illis eternis eorum festiuitatibus et gaudiis impermixtis per sancte conuersationis studium et morum sollicitudine gestiant spiritualiter interesse.”

426  Clement IV (1265–1268) 1656  Viterbo, 1266 Sept. 27 Clemens IV “dilecto filio . . archidiacono de Vivario in eccl. Mindonen.” Mandate to archdeacon of Vivario (Mondoñedo diocese) to investigate complaint that although royal successors of Alfonso IX of León had continued to exercise restraint,23 “nonnulli laici” had now begun rebuilding Verin and that priests were celebrating there. Dat. Viterbii, V kal. oct., pont. a. II. “Significarunt nobis”

AHN Clero, 1432/10 (Celanova O.S.B., Ourense diocese). Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: cor. A. G.24 super plicam ad d.: G.S. | d. sub plica ad s.: G m | tr.(?) comp. A tergo, in m. m. s.: [Sua] carae bonae (?) SB 3580 C 1657  Viterbo, 1266 Oct. 4 “Sua nobis”: mandate to bishop and dean of Salamanca to investigate petitio of bishop of Zamora. Urban IV had commissioned archdeacons of Almazan and Molina (Sigüenza) as executors of provision of Zamora portion to Pascasius Petri, cleric of church of Zamora, with Amator, cantor of Salamanca, and Pelagius Petri, dean of Ávila, as subdelegates. Bishop and chapter of Zamora appealed and awarded vacant portion to Didacus Alvari portionary of Zamora; archdeacon of Molina subdelegated to Gomecius canon of Zamora. Bishop of Zamora forbids award to Pascasius Petri.

Copy in summons of bishop and dean of Salamanca to P. Petri (Salamanca, 1266 Dec. 13) AC Zamora, 11/II/7; ed. DzSzC, no. 95; reg. Lera, 779

1658  Viterbo, 1266 Oct. 12 CLEMENS IV “dilectis filiis . . guardiano et fratribus Vallis Oletani ordinis fratrum Minorum Palentine dioc.” Confirms donation of lands by Queen Violante of Castile to Guardian and friars of Valladolid Franciscans.25 Dat. Viterbii, IIII id. oct. a. II. “Cum a nobis” – “confirmationis”

Arch. S. Francisco de Valladolid, carp. 2/5. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad s.: O. Laud. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea (= II) | G m Ed. Rojo, 224n245 1659  Viterbo, 1266 Oct. 18 Clemens IV “carissimo in Christo filio . . regi Aragonum illustri.” Urges king of Aragón to bring pressure to bear upon “quidam ecclesiarum prelati et nonnulli barones et milites et laici Maioricen. civitatis et diocesis” to pay tithes due to bishop and chapter of Mallorca.

23. Cf. no. 327. 24. “. . . mit anderen verblassten kleinen Notizen”: SB 3580. 25. “Exhibita siquidem nobis vestra petitio continebat, quod carissima in Christo filia nostra . . illustris Regina Castelle et Legionis, pie considerans quod locus in quo olim prope villam Vallis Oleti morabamini vestre nimis erat incongruus honestati ac super hoc clementer vestre necessitati compatiens quendam locum alium iuxta villam eandem vobis et religioni vestre aptum et congruum legitimo emptionis titulo acquirere studuit, eumque tandem vobis ad quem vos iam transtulisse asseritis regia liberalitate donavit, prout in patentibus litteris confectis exinde plenius dicitur contineri, Nos itaque, vestris supplicationibus inclinati, quod ab eadem regina super hoc pie ac provide factum est, ratum et firmum habentes, id auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus.”

Clement IV (1265–1268)  427 Dat. Viterbii, XV kal. nov. pont. a. II. “Ad ea”

AC Mallorca, 13464. Bulla cum filo can. Recto in m. m. s.: line of note abraded. Recto, prope bullam ad d.: b super plicam ad d.: Jac. Jud. A tergo, in ang. sup. s.: p in m. m. s.: + .G. Payani + Reg. Pérez Martínez, no. 41 1660  Viterbo, 1266 Oct. 20 CLEMENS IV “venerabili fratri . . episcopo Maioricen.” Exemption for bishop of Mallorca from molestation regarding his church by papal mandates unless exception from this indult be cited. Dat. Viterbii, XIII kal. nov., pont. a. II. “Ad conservandum”

AC Mallorca, 13465. Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. s.: du[plica] .M. in m. m. s.: cor super plicam versus s.: R/ Bernarde de Senis | fig. 44 sub plica ad s. taxa: tria puncta in linea cui signum pro dimidio superpositum extat (= III et dim.) | G m A tergo, in m. m. s.: + G. Payani + Reg. Pérez Martínez, no. 45; ed. Ferrer Flórez, 26 1661  Viterbo, 1266 Oct. 20 CLEMENS IV “dilecto filio . . abbati de Regali Cistercien. ordinis Maioricen dioc.” Mandate to abbot of La Real (O.Cist., Mallorca diocese) to oblige certain persons to pay tithe income on island of Mallorca to cathedral of Mallorca to which it is due. Dat. Viterbii, XIII kal. nov. pont. a. II. “Ex parte venerabilis”26

AC Mallorca, 13466. Bulla cum filo can. Recto: in ang. sup. s.: .L.z. in m. m. s.: two lines of abraded words ad d.: bo prope bullam ad d: c A tergo, in m. m. s.: Paup[er]tas infra: Andreas de Setia proc. epi et cap[itu] li Maioricen. inpetrat. Fiat cautio Bono Alberto et | magistro Anthonio procurat[oribus] domini . . archiep[iscop]i Terraconen. et capituli Terraconen. et Gisoni proc[uratori] Templariorum in Aragon. | Cathalonia et regno Maioricarum | Giso inferius: die Jo. tr nïn p[er] Reg. Pérez Martínez, no. 43 1662  Viterbo, 1266 Oct. 20 CLEMENS IV “venerabili fratri . . episcopo Maioricen.” To bishop of Mallorca granting immunity from papal sentences unless this indult is specifically excepted. Dat. Viterbii, XIII kal. nov. pont. a. II. “Quieti tue sollicitudinis” – “concessionis”

AC Mallorca, 13467. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: F. a. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea (= II). A tergo, in m. m. s.: + G. Payani + Reg. Pérez Martínez, no. 46 1663  Viterbo, 1266 Oct. 26 Clemens IV “venerabilibus fratribus . . Palentin. et . . Burgen. episcopis.” Mandate ordering bishops of Palencia and Burgos to raise the sentences of excommunication placed on Franciscans of Valladolid by Velasco Domínguez, vicar of abbot of Valladolid (Sancho of Aragón). Dat. Viterbii, VII kal. nov., pont. a. II. “Ex parte dilectorum”27 26. Overwriting in line 7/11: “monitione premissa auctoritate nostra per te.” 27. “Ex parte dilectorum filiorum . . Guardiani et fratrum ville Vallisoletane ordinis fratrum minorum

428  Clement IV (1265–1268) Arch. S. Francisco de Valladolid, carp. 2, n° 6. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. s.: du[plica] G m super plicam ad s.: O. Laud. sub plica ad s. taxa: R/ O. Laud. F. A. A tergo, in m. m. s.: Minorum Ed. Rojo, 225n247 1664  Viterbo, 1266 Nov. 9 Clemens (IV) “venerabili fratri . . archiepiscopo Yspalen.” Mandate to archbishop of Seville to oppose molestation of Master and brothers of Order of Santiago. Dat. Viterbii, V id. nov., pont. a. II. “Et si quibuslibet”

AHN, OO. MM. (Uclés), 4.i/7. Bulla dep. Plica resecata. Recto, in m. m. s.: verba erasa cor in ang. sup. d.: bo sub plica ad s. taxa: duae lineolae (= II) | G m A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia (fig. 14e) 1665  Viterbo, 1266 Nov. 9 Clemens (IV) “venerabili fratri . . episcopo Civitaten.” Mandate to bishop of Ciudad Rodrigo to oppose molestation of Master and brothers of Order of Santiago. Dat. Viterbii, V id. nov., pont. a. II. “Et si quibuslibet”

AHN, OO. MM. (Uclés), 4.i/8. Bulla dep. Recto, in m. s. versus d.: cor in ang. sup. d.: bo super plicam ad d.: Jac. Zan. sub plica ad s. taxa: duo puncta (= II) | G m A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia (fig. 14a) 1666  Viterbo, 1266 Nov. 9 Clemens (IV) “dilecto filio . . archidiacono Ilerden.” Mandate to archdeacon of Lleida to defend interests of Master and Order of Santiago “in Cathalonia.” Dat. Viterbii, V id. nov. pont. a. II. “Et si quibuslibet”28

AHN, OO. MM. (Uclés), 4.i/10. Bulla dep., extat filum can. Recto, in m. s. versus d.: cor ad d.: bo super plicam ad d.: Jac. Zan. sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | G m A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia C 1667  Viterbo, 1266 Dec. 12 Mandate to prior of Osma and Fernando Alfonso canon of Oviedo to determine issue of “Significarunt nobis” (1266 Jun. 25).

Copy in executorial doc. (1267 Sept. 28); AC Burgos, vol. 41.ii, fol. 333; reg. Mansilla, CD Burgos, no. 767

fuit propositum coram nobis quod eis dudum de quodam inepto loco in quo prope villam ipsam tunc temporis morabantur se ad quendam alium sibi congruum iuxta villam eandem transferentibus ac translationis huiusmodi occasione inter eos ex parte una, et . . priorem et capitulum secularis ecclesie predicte ville Palentine diocesis ex altera, gravis materia dissensionis exorta, demum, post appellationem ab eisdem guardiano et fratribus ad Sedem Apostolicam legitime interiectam, procurantibus sacrista et quibusdam aliis canonicis et clericis iamdicte ecclesie, Velascus Dominici vicarius . . prioris eiusdem ecclesie . . abbate ipsius tunc in remotis agente, in guardianum et fratres ipsos ac in benefactores et communicantes eisdem excommunicationis sententiam de mandato dictorum prioris et capituli promulgavit. Verum, cum procuratores partium apud Sedem Apostolicam constituti earum nomine a quibus super hoc speciale mandatum habebant super omnibus questionibus propter hoc inter partes easdem usque in diem illum motis ac super dampnis datis et irrogatis iniuriis seu molestiis hinc inde in certos arbitros de speciali nostra licentia compromiserint, volentes et consentientes expresse ut dicte sententie, sicut de facto late fuerunt per nos de facto similiter relaxarentur, prout in publico instrumento inde confecto plenius dicitur contineri.” 28. Line 9/14: long gap between “censuram” and “ecclesiasticam.”

Clement IV (1265–1268)  429 1668  Viterbo, 1267 Jan. 10 CLEMENS IV “dilecto filio nobili viro Fernando carissimorum filiorum nostrorum . . Castelle ac Legionis et dilecte in Christo filie nobili mulieri Blance Francorum regum illustrium natis.” Dispensation of consanguinity for marriage of Fernando de la Cerda and Blanche of France. Dat. Viterbii, IIII id. jan., pont. a. II. “Attenta sedis apostolice” – “dispensationis”

Paris, Arch. Nat. J435, no. 5. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: .B. Jac. Reg. Barbiche, no. 1414 C  1669  Viterbo, 1267 Jun. 11 “Venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . decano et archidiacono de Sabugali Civitaten.: Pervenit ad audientiam.” Mandate to bishop, dean, and archdeacon of Sabugal (Ciudad Rodrigo diocese) to hear complaint of bishop and chapter of Coimbra that the latest arbitration of their dispute with S. Cruz de Coimbra O.S.A. concerning jurisdiction over churches of Leiria, etc., has proved gravely prejudicial to their interests.29

IAN/TT, Cabido da Sé de Coimbra, 1.a incorp., docs. eclesiásticos, mç.3, no. 125 (littere super convenientia iudicum), ed. PP, no. *688 (II, 277–78)

1670  Viterbo, 1267 Jun. 22 Clemens IV “dilectis filiis . . decano, . . cantori et magistro Roderico canonico Salamantin.” Mandate to dean, precentor, and Master Rodrigo canon of Salamanca to hear and determine complaint of archbishop of Braga that prior and monks of Rates O.S.B. have failed to observe archiepiscopal interdict on city and diocese of Braga. Dat. Viterbii, X kal. jul., pont. a. III. “(Sua) nobis venerabilis”

AD Braga, Gav. das Religiões e Mosteiros, no. 12. Membrana mutila.30 Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: P. Ro sub plica ad s. taxa: tres lineolae in linea (= III) A tergo, in m. m. s.: Virgo Ioh(ann)es Reg. PP, no. 689 C  1671  Viterbo, 1267 Jun. 29 Littere super convenientia iudicum of Bartholomew, archdeacon of Amiens, papal chaplain and “auditor litterarum contradictarum” in relation to no. 1669.

IAN/TT, Cabido da Sé de Coimbra, 1a incorp., docs. eclesiásticos, mç. 3, no. 125. Membrana mutila. Ed. PP, no. *690 (II.278–79)

1672  Viterbo, 1267 Jun. 30 CLEMENS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis Predicatorum.” Indulgence to Master General, etc., of Dominican Order to receive sacraments during time of general interdict. Dat. Viterbii, II kal. jul., pont. a. III. “Meritis vestre religionis” – “concessionis”

(i) AHN Clero, carp. 184/1 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: ber 29. Cf. PP, no. 468. 30. Lines 1–6 at right missing.

430  Clement IV (1265–1268) (ii) AHN Clero, carp. 3101/7 (S. Pedro Mártir O.P., Toledo). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: ber A tergo, in m. m. s.: Predicatorum P. 20060 (this date) 1673  Viterbo 1267 Jul. 5 Clemens (IV) “venerabili fratri .  . archiepiscopo Terraconen.” Mandate to investigate whether Huesca chapter is under Augustinian rule, as García López archdeacon of Los Valles asserts, and, if so, to require canons to conform to it or depart. Dat. Viterbii, III non. jul., pont. a. III. “Olim ad nostram”

AC Huesca, 2–83. Bulla dep., extat filum can. Membrana mutila.31 Recto, super plicam ad d.: L. G. pro Linario A tergo, in m. m. s: erased Ed. Ramón de Huesca, VI.455; DzSzC, no. 138; reg. Durán Gudiol, no. 87 1674  Viterbo, 1267 Jul. 7 AD PERPETUAM REI MEMORIAM. Repeats Innocent III, “In eminenti sedis.”32 Dat. Viterbii, non. jul. pont. a. III. “Tenorem cuiusdam privilegii”

AC Huesca, 6–231. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Jac. Jud. sub plica ad s. taxa: illeg. | d mic. A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia Reg. Durán Gudiol, no. 88 1674a  Viterbo, 1267 Jul. 15 Clemens IV “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Terraconen. et suffraganeis eius.” Mandate to induce barons, nobles, and bailiffs of kingdom of Aragón to require Jews of kingdom to surrender copies of Talmud and other books and to confiscate those found to be blasphemous. Dat. Viterbii, id. jul. pont. a. III. “Dampnabili perfidia”

ASV, Fondo Domenicani, c. 25. Bulla cum filo can. Recto, sub plica ad s. taxa: numerus VI (in columna). A tergo, in m. s. s.: fr. Paulus Xianus SB 3627. Ripoll, I, 488, no. 70; P. 20082 1674b  Viterbo, 1267 Jul. 15 Clemens IV “dilecto filio . . regi Aragonum.” Ut supra, no. 1674a. Dat. Viterbii, id. jul., pont. a. III. “Dampnabili perfidia”

ASV, Fondo Domenicani, c. 136. Bulla cum filo can. Recto, sub plica ad s. taxa: numerus VI (in columna). A tergo, in m. s. s.: fr. Paulus Xianus. SB 3627. Ripoll, I, 487, no. 70; P. 20081

31. Holes at lines 2, 18, and 21/22. 32. Above, no. 34.

Clement IV (1265–1268)  431 1675  Viterbo, 1267 Jul. 25 Solemn bull for Armenteira O.Cist. Dat. [Viterbii], VIII kal. aug., indict. X . . . 1267 . . . Clem. IV a. III. “Religiosam vitam eligentibus”

AHN Clero, carp. 1762/2 (Armenteira O.Cist., Pontevedra). Membrana valde mutila. A tergo, in m. m. s.: Tudertinus SB 3629 1676  Viterbo, 1267 Nov. 19 Clemens (IV) “dilecto filio nobili viro Henrico nato clare memorie F. regis Castelle et Legionis senatori Urbis.” Berates Infante Enrique of Castile for his activities as senator of Rome and sends bishops of Jaén, Coimbra, and Foligno to secure release of Malabranca brothers and others in captivity. Dat. Viterbii, XIII kal. dec., pont. a. III. “Tue nobis originis”

AHN, OO. MM., Calatrava, 444/62. Bulla dep., extat filum can. Membrana passim macula. Ed. (defectively) Bull. Calatrava, 455–56 1677  Viterbo, 1267 Dec. 20 CLEMENS IV “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis Predicatorum.” Indulgence to Master General, etc., of Dominican Order to hear communal Mass once a day during interdict. Dat. Viterbii, XIII kal. jan., pont. a. III. “Meritis vestre religionis” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 184/1 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: d. p(er)u. P. 20193 (this date) 1678  Viterbo, 1267 Dec. 22 CLEMENS (IV) “dilectis filiis . . generali ministro et fratribus ordinis fratrum Minorum.” Mandate not to receive members of O.P. Dat. Viterbii, XI kal. jan., pont. a. III. “Quo vos” – “concessionis et constitutionis”

HPAOP perg. 28 (olim 75). Membrana maculata. Bulla dep., extat filum ser. Recto super plicam ad s.: Angelus Ra.33 C  1679  Viterbo, 1268 Jan. 7 “Dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis Predicatorum: Ordinis vestri,” inhibiting ordinaries from interpreting Order’s apostolic privileges.

Vidimus by archbishop Tello of Braga and Blasius of Segovia (Rome, 1290 Apr. 15) “presentes litteras de verbo ad verbum sumptas de predictis originalibus apostolicis litteris.” AHN Clero, carp. 184/4 (S. Pablo O.P., Burgos); P. 20410

33. Recte Ro.

432  Clement IV (1265–1268) 1680  Viterbo, 1268 Jan. 13 Clemens IV “dilecto filio . . cantori Mindonien.” Mandate to precentor of Mondoñedo to revoke whatever may have been attempted to the prejudice of Gundisalvus Roderici, archdeacon of Nendos (Compostela), since he set out for Apostolic See in connection with his own affairs and those of his church. Dat. Viterbii, id. jan., pont. a. III. “Inclinati precibus dilecti”

IAN/TT, Cabido da Sé de Coimbra, 1a incorp., docs. eclesiásticos, mç. 3, no. 131. Bulla cum filo can. Recto in ang. sup. d.: lv super plicam ad d.: Ge. Ra. sub plica ad s. taxa: unum punctum | Iac. Romanus A tergo, in m. m. s.: fecit deus omne bonum infra: mag(iste)r Martinus de Obidos clericus procur(ator) Gun(di)salvi Roderici archidi(aconi) de Nendis in ecc(lesi)a Compostella(na) | impetra(vi)t. Iohannes de Traiecto procur(ator) Fernandi Oveti ///// qui dicit se procuratorem ecc(lesi)e s(an)cti Martini de Bandogia | Compostellane dioc(esis) contra(dixit). Fiat ei cautio quod dictus Bossu quod dictus F. non conveniat(ur) per presentes nec ad eum | d(i)c(t)e littere aliqu(atenus) se extendant Reg. PP, no. 706 C 1681  Viterbo, 1268 Jan. 16 “Dilectis filiis . . magistro et fratribus domus S. Eulalie Barchinonen. O.S.A. et Mercedis captivorum: Religiosam vitam.” License to build churches.

Vidimus by Bishop Raymund of Valencia (1323 Oct. 15) AHN Clero, carp. 1379/1 (N. S. de la Merced, Madrid)

C 1682  Viterbo, 1268 Jan. 23 “Dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis Predicatorum: Multe sunt vie,” concerning transfer of apostate friars.

Vidimus by Bishop Martín of Astorga (Burgos, 1291 Oct. 12) AHN Clero, carp. 184/3 (S. Pablo O.P., Burgos); P. 20236

1683  Viterbo, 1268 Feb. 28 Clemens IV “dilectis filiis . . priori Predicatorum et . . guardiano Minorum fratrum Pampilonen.” License to prior of Dominicans and Guardian of Franciscans at Pamplona to absolve from sentences of excommunication clerics and laymen of kingdom of Navarre taking the cross. Dat. Viterbii, III kal. mart., pont. a. IV. “Volentes ut commissum”

AGN 4/26. Bulla cum filo can. Recto, in m. sup. versus s.: du[plica] Iii. super plicam ad d.: L G A tergo, in m. m. s.: J. de S[an]c[t]o Sergio Reg. Castro, no. 366; ed. Cadier, 332–33 1684  Viterbo, 1268 Feb. 29 Clemens IV “dilectis filiis . . priori Predicatorum et . . guardiano Minorum fratrum Pampilonen.” Authority to Prior of Dominicans and Guardian of Franciscans at Pamplona to preach the crusade. Dat. Viterbii, II kal. mart., pont. a. IV. “Quiescere videmus”

Clement IV (1265–1268)  433 AGN 5/51. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Aba Sen. A tergo, in m. m. s.: J. de S[an]c[t]o Sergio Reg. Castro, no. 367; ed. Cadier, 328–31 1685  Viterbo, 1268 Mar. 1 Clemens IV “dilectis filiis . . priori hospitalis Roscidevall. ordinis S. Augustini et . . decano ecclesie Tutellan. Tirasonen. et Pampilonen.34 diocesum.” Mandate to prior of Roncesvalles and dean of Tudela to supply king of Navarre and those crusading with him with privileges and immunities authorized by the general council. Dat. Viterbii, kal. mart., pont. a. IV. “Ad muniendum”

(i) AGN, 4/28. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. s.: du[plica] m. | ϟ rata super plicam ad d.: J. G. A tergo, in m. m. s.: J. de S[an]c[t]o Sergio (ii) AGN, 4/27. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: G. Vit. A tergo, in m. m. s.: J. de Sco Sergio Reg. Castro, no. 368; ed. Cadier, 333–34 1686  Viterbo, 1268 Mar. 1 CLEMENS (IV) “carissimo in Christo filio . . regi Navarre illustri.” Concession to king of Navarre that crusaders of his kingdom cannot be summoned “extra diocesim suam . . . per litteras apostolicas in personibus vel realibus actionibus ad judicium.” Dat. Viterbii, kal. mart., pont. a. IV. “Volentes ut crucesignati” – “concessionis”

AGN, 4/25. Bulla dep. Recto, in ang. sup. s.: du[plica] m. | tota super plicam ad d.: J. G. A tergo, in m. m. s.: J. de S[an]c[t]o Sergio Reg. Castro, no. 369; ed. Cadier, 334–35 1687  Viterbo, 1268 Apr. 4 CLEMENS IV “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis capitulo Burgen.” Indult for bishop and chapter of Burgos exempting from terms of papal mandates unless present letter is specifically excepted. Dat. Viterbii, II non. apr., pont. a. III. “Suscepti nos ammonet” – “concessionis”

AC Burgos, vol. 10, fol. 401. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: A. de Sy. A tergo, in m. m. s.: de Villafranca Reg. Mansilla, CD Burgos, no. 780 1688  Viterbo, 1268 Jun. 10 Clemens IV “venerabili fratri . . episcopo Maioricen.” Faculty for bishop of Mallorca to preach anywhere, “diocesanorum locorum ipsorum assensu minime requisito.” Dat. Viterbii, IIII id. jun, pont. a. IV. “Affectantes precipue”

AC Mallorca, 13472. Bulla cum filo can. Recto in m. m. ad s.: rata. super plicam ad d.: Jo. Vit. A tergo, in m. m. s.: eps Maioric. Reg. Pérez Martínez, no. 48; ed. Villanueva, Viage, 292 (misdated) 34. Pampillonen. in 4/27.

434  Clement IV (1265–1268) 1689  Viterbo, 1268 Jun. 10 Clemens (IV) “venerabili fratri Petro episcopo Maioricen.” Faculty for bishop of Mallorca to reconcile churches polluted by blood or semen “per simplicem presbyterum ad hoc idoneum.” Dat. Viterbii, IIII id. jun, pont. a. IV. “Affectantes precipue”

AC Mallorca, 13468. Bulla dep., extat cum filo can. Recto, super plicam ad d.: G. de Sigestro. A tergo, in m. m. s.: eps Maiorice¯n Reg. Pérez Martínez, no. 49; ed. Villanueva, Viage, xxi. 292 (misdated) 1690  Viterbo. 1268 Jun. 13 Clemens (IV) “dilecto filio nobili viro Jacobo nato carissimi in Christo filii nostri . . illustris regis Aragonum.” On petition of bishop and chapter of Mallorca exhorts Prince Jaume of Aragón to release tithes of island to them in their entirety, regardless of agreement between former bishop and King Jaume for a one-to-two sharing subject to agreement of pontiff (“ad quem Maioricen. ecclesia inmediate noscitur pertinere”), to which agreement has never been given. Dat. Viterbii, id. jun. pont. a. IV. “Sua nobis”

(i) AC Mallorca, 13473. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. s.: du[plica]. ij in m. m. cor super plicam versus s.: R/ Jac. Vill. ad d.: Jac. Alexii sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea cui signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) A tergo, in m. m. s.: eps Maiorice¯n (ii) AC Mallorca, 13474. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: J V sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea cui signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) A tergo, in m. m. s.: eps Maiorice¯n Reg. Pérez Martínez, no. 50; ed. Villanueva, Viage, xxi, 293–94 1691  Viterbo, 1268 Aug. 10 CLEMENS IV “dilecto filio nobili viro Fernando carissimorum filiorum nostrorum . . Castelle ac Legionis et dilecte in Christo filie nobili mulieri Blance . . Francorum regum illustrium natis.” Further dispensation for marriage of Fernando de la Cerda and Blanche of France. Dat. Viterbii, IIII id. aug., pont. a. IV. “Regalis prosapia generis” – “dispensationis”

Paris, Arch. Nat. J435, no. 5bis. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Jac. Mut. Reg. Barbiche, Actes pontificaux, no. 1455 [Clement IV died on 1268 Nov. 29.]

Gregory X (1272–1276)

Gregory X

[Gregory X was crowned on 1272 Mar. 27.] 1692  Rome, Lateran, 1272 May 14 Gregorius (X) “dilecto filio . . archidiacono Vallisposite in ecclesia Burgen.” Mandate to archdeacon of Valpuesta (Burgos) to excommunicate those who, while hooded, had seized “a certain public instrument” from Sancius, prior of Burgos Dominicans, unless it be returned within stated time. Dat. Laterani, II id. maii, pont. a. I. “Querelam dilectorum”

AHN Clero, carp. 184/8 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: S. R.1 Ed. DzSzGX, no. 6 1693  Rome, Lateran, 1272 May 23 Gregorius (X) “dilecto filio . . abbati Vallisbone Palentin. dioc.” Mandate to abbot of Valbuena (Palencia diocese) to determine querela of clerici of villa de Coca “quod . . de Septempublicam (Sepúlveda), Pedragem (Pedraza), Fontis Duenne (Fuentidueña), Iscaris (Íscar), Maderueli (Maderuelo) et Freysno (Fresno) ecclesiarum rectores et clerici Segobien. dioc.” have injured them over money and other matters. Dat. Laterani, X kal. jun., pont. a. I. “Conquesti sunt”

Arch. Parroq. Cuéllar, leg. 10, no. 11u. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: d. p(er)u A tergo, in m. m. s.: P. de Traiecto Ed. Ubieto, 68; whence DzSzGX, no. 7 1694  Rome, Lateran, 1272 May 28 Gregorius X “dilecto filio . . abbati monasterii Vallis Bone Palentin. dioc.” Mandate to abbot of Valbuena (Palencia diocese) to determine querela of “universitas clericorum ville de Collara (Cuéllar)” that Dominicus Petri and Deusteaiuta de Cora presbiteri of Segovia diocese are retaining money and other things, the plaintiffs’ common property. 1. Reused parchment: sub plica ad d. inversus: beginning of abandoned letter (“Gregorius episcopus servyus [sic] servorum dei dilecto filio . . abbati”).

435

436  Gregory X (1272–1276) Dat. anno Veteranam,2 V kal. jun., pont. a. I. “Conquesti sunt”

Arch. Parroq. Cuéllar, leg. 10, no. 11v. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: A. de Sy. A tergo, in m. m. s.: P. de Traiecto Ed. Ubieto, 69; whence DzSzGX, no. 14 1695  Rome, Lateran, 1272 May 28 Gregorius X “dilecto filio . . maiori et . . de Lara archidiaconis ac . . sacriste ecclesie Burgen.” Mandate to the senior archdeacon of Lara and sacrist of Burgos to determine complaint of clergy of church of S. Esteban de Cuéllar (Segovia diocese) that bishop of Segovia had intruded Garsias Falconis, deacon, into their church. Dat. Laterani, V kal. jun., pont. a. I. “Sua nobis”

Arch. Parroq. Cuéllar, leg. 10, no. 11k. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: cor super plicam ad d.: Jo. de Camp. sub plica ad s.: P. Romanus A tergo, in m. m. s.: P. de Traiecto Ed. Ubieto, 69–70; whence DzSzGX, no. 15 1696  Orvieto, 1272 Jul. 7 Gregorius (X) “venerabili fratri . . episcopo Oleren.” (sic). On petition of Garsias prior and convent of Roncesvalles O.S.A. concerning election (“canonice et concorditer”) of Garsias (formerly subprior of that church), which election having been challenged by prior and chapter of Pamplona “eiusdem ordinis . . . asserentibus quod supprior et conventus dicti hospitalis priorem sibi de gremio ipsius ecclesie eligere tenebantur” and the bishop of Pamplona “auctoritate ordinaria” having pronounced definitive sentence partim for prior and convent, partim against them, regarding which prior and convent had appealed to S.R.E., mandate to bishop of Oloron either to confirm or not the part of that sentence unfavorable to him. Dat. apud Urbemveterem, non. jul., pont. a. I. “Sua nobis”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata, Bulas, faj. 1, no. 5 dupl. Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. ad s.: dupl. Vic[ecanc.].G. super plicam ad s.: F. R. C ad d.: L G Ed. Ostolaza, no. 231 1697  Orvieto, 1272 Jul. 7 Gregorius (X) “venerabili fratri . . episcopo Baionen.” Repeats narrative of no. 1696. Dat. apud Urbemveterem, non. jul., pont. a. I. “Sua nobis”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata, Bulas, faj. 1, no. 6. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. ad s.: dupl. Vic[ecanc].G. in m. m.: cor//3 in ang. sup. ad d.: bo// super plicam ad s.: F. R. C ad d.: L G Ed. Ostolaza, no. 232 1698  Orvieto, 1272 Jul. 8 Gregorius (X) “dilecto filio . . abbati Vallis Bone Palentin. dioc.” Mandate to abbot of Valbuena (Palencia diocese) to determine complaint of “universitas clericorum de Collara” 2. Sic. 3. Line 8/13: “episcopo Pampilonen. auctoritate ordinaria orta materia” over erasure

Gregory X (1272–1276)  437 (Cuéllar) that chapter of Segovia are detaining “quasdam litteras autenticas,” money and goods of theirs. Dat. apud Urbemveterem, VIII id. jul. a. I. “Sua nobis”

Arch. Parroq. Cuéllar, leg. 10, no. 11r. Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: bo super plicam ad d.: Johannes Parm. A tergo, in m. m. s.: P. de Traiecto Ed. Ubieto, 71; whence DzSzGX, no. 20 1698a  Orvieto, 1272 Jul. 12 Gregorius (X) “dilecto filio . . priori S. Bartholomei Bononien. O.S.B.” Mandate at behest of Dominicus Garsie comendador of Roncesvalles in Italy to cancel any acts prejudicial to his interests done after his undertaking the journey to the Apostolic See on pilgrimage and in the interests of Roncesvalles. Dat. apud Urbemveterem., IIII id. jul., pont. a. I. “Dilecti filii Dominici”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata, Bulas, faj. 1, no. 58. Bulla non fuit appensa, cum foramina desint. Recto, in m. m. versus d.: at[tende] si datur ei de cuius persona nil attemptatur pariter in ang. sup. d.: bo// Ed. Ostolaza, no. 234 1699  Orvieto, 1272 Aug. 18 Gregorius (X) “dilecto filio . . archidiacono de Lara in ecclesia Burgen.” Mandate to archdeacon of Lara (Burgos) to determine querela of rectors and clergy of churches of S. Tomé, S. Esteban, etc., of Cuéllar that archpriests of church of S. Pedro (Cuéllar) are troubling them over money and goods. Dat. apud Urbemveterem, XV kal. sept., pont. a. I. “Conquesti sunt”

Arch. Parroq. Cuéllar, leg. 10, no. 11z. Bulla dep, extat filum can. Recto, super plicam ad d.: R. C. A tergo, in m. m. s.: P. de Traiecto Ed. Ubieto, 71–72; whence DzSzGX, no. 23 1700  Orvieto, 1272 Sept. 11 Gregorius (X) “dilecto filio . . archidiacono Caurien.” Mandate to archdeacon of Coria, valid for three years, to prevent molestation of Master and brothers of Order of Santiago. Dat. apud Urbemveterem, III id. sept., pont. a. I. “Et si quibuslibet”

AHN, OO. MM. (Uclés), 4.i/11. Bulla dep., plica resecata. Recto, sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea quibus signum pro dimidio superpositum extat. A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia Ed. DzSzGX, no. 34 1701  Orvieto, 1272 Sept. 27 GREGORIUS (X) “dilectis filiis . . magistro et fratribus domorum ordinis militie S. Jacobi in Hispania.” Confirms all privileges of popes, kings, etc., to Order of Santiago. Dat. apud Urbemveterem, V kal. oct., pont. a. I. “Solet annuere” – “constitutionis”4

4. Identical letters and proctor (1273 Jan. 13) in Hilger, Verzeichnis . . . Österreich 1198–1304, 472–73.

438  Gregory X (1272–1276) AHN, OO. MM. (Uclés), 5.ii/8. Bulla dep., extat filum ser. Recto, in m. m. s.: cor + R | R/ in ang. sup ad d.: bo super plicam ad d.: Jac. Zanc sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | Demetrius A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia (fig. 14f) 1702  Orvieto, 1272 Oct. 12 Gregorius (X) “dilectis filiis . . cantori Palentin. et . . archidiacono de Molina in ecclesia Seguntin.” In view of episcopal vacancy at Burgos and clamour for benefices there, mandate to precentor of Palencia and archdeacon of Molina (Sigüenza) to give Gonzalo Gutiérrez, racionero of that cathedral, possession of the benefices of Castrillo del Val and Castrillo de Murcia provided he resigns that of La Junquera. Dat. apud Urbemveterem, IIII id. oct., pont. a. I. “Illarum ecclesiarum”

AC Toledo, A.7.G.1.1. Bulla dep. Recto, in ang. sup. s.: dupl. f.v. in med. marg.: d. versus ang. d.: cur super plicam ad d.: .B. P. sub plica ad s. taxa: numerus X cui superposita linea et punctum extant (= XI et dim.). A tergo, in m. m. s.: rector potens Ed. DzSzGX, no. 37 1703  1272 Oct. 31 “Dilectis filiis [M.] de Cea et [A.] de Valderiis archidiaconis ac [F.] thesaurario in eccl. Legionen.: Sua nobis.” Petitio of bishop of Zamora that nuns of S. Maria Zamoren. O.S.A. had denied his jurisdiction and ignored his sentences of excommunication and interdict. Mandate to enforce.

In letter of subdelegation to T. cantor of Ávila, 1279 Oct. 11 AC Zamora, 13/63 (Lera, 840); ed. DzSzGX, no. 44 1704  Orvieto, 1272 Dec. 4 GREGORIUS (X) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii Populeti Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” Confirms all privileges granted to Poblet by popes and kings. Dat. apud Urbemveteren, II non. dec., pont. a. I. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Clero, 2278/14. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: Jac. Alexii sub plica s. taxa: duae lineolae in linea (= II) | J m A tergo, in m. m. s.: P. de Ass.5 Populeti SB 3723, reported mislaid by DzSzP, no. 136 1705  Orvieto, 1273 Jan. 7 Gregorius X “venerabili fratri . . episcopo Maioricen.” Mandate to bishop of Mallorca to proceed against negligent executors of pious bequests. Dat. apud Urbemveterem, VII id. jan. pont. a. I. “Tua nobis”

AC Mallorca, 13477. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: G. Aly sub plica ad s. taxa: duo puncta (= II). A tergo, in m. m. s.: Bernardus de Podio Sicco Reg. Pérez Martínez, no. 55

5. Different hand from script.

Gregory X (1272–1276)  439 1706  Orvieto, 1273 Jan. 13 Gregorius X “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan.” On report that various clerics of city and diocese of Zaragoza are holding churches cum cura in plurality, mandate to bishop of Zaragoza to implement “constitutionem ipsius concilii.” Dat. apud Urbemveterem, id. jan., pont. a. I. “Significasti compescendo”

AD Zaragoza, Mensa ep. III/217. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: G. Vit. sub plica ad s. taxa: J. G. A tergo, in m. m. s.: Petrus Berengarii infra: . . . grossa unum sol. bulla unum sol. 1707  Orvieto, 1273 Mar. 12 Gregorius (X) “carissimo in Christo filio . . Regi Aragonum illustri.” Thanks King (Jaume) of Aragón for letters and message brought by his nepos Pere and for news of his intention to attend the forthcoming council, the location of which had yet to be determined.6 Dat. Urbemveterem, IIII id. mart. pont. a. I. “Litteras quas”

AC Huesca, 9–112. Litt. clausa. A tergo, in ang. sup. ad s.: O. Lauden. | de Curia in media pagina: Illustri regi Aragon. Reg. Durán Gudiol, no. 587 C  1708  [Orvieto, 1273 Apr. 1] Transumptum e reg. “Ad perpetuam rei memoriam. Nephandum scelus” [ed. Reg. Greg. X, 219] and first lines of “Ad certitudinem presentium et memoriam futurorum. Quondam Henrici” concerning murder of Henry of Almain.

AC Toledo, E.7.C.2.1

1709  Orvieto, 1273 Apr. 22 Gregorius X “dilectis filiis . . archidiacono Mense . . cantori et . . officiali Pampilonen.” Mandate to determine complaint of prior and convent of Roncesvalles that abbot and convent of monastery of Urdax (Urdaçii) O.Praem., Bayonne diocese, have deprived them of tithes, money, lands, and possessions. Dat. apud Urbemveterem, X kal. maii, pont. a. II. “Conquesti sunt”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata, Quartos, faj. 1, no. 1. Bulla cum filo can. Recto, in m. m.: cor/ in ang. sup. ad d. bo super plicam ad d.: L. G. A tergo, in m. m. s.: Johannes de Trebis Ed. Ostolaza, no. 247

6. “Litteras quas regia excellentia destinavit et dilectum filium Petrum nepotem tuum qua decuit affectione recepimus et ////serie ////inspecta que dictus Petrus coram nobis oretenus proponere voluit intelleximus diligenter. Hoc itaque de nostra sentias intentione procedere quod circa comodum et honorem nepotis eiusdem tue considerationis obtentu et bonitatis quam opinamur in ipso libenter oportuno tempore secundum dei beneplacitum intendimus. Regalem quamque magnificentiam ex eo specialiter in domino commendamus quod ad concilium per apostolicam sedem indictum te personaliter domino favente venturum tanquam benedictionis filius obtulisti. Ubi vero debeat celebrari una cum fratribus nostris cito sicut fuerit ex alto permissum deliberare curabimus quia de certo loco nondum apostolica providentia diffinuit(?).” The conciliar venue was fixed a month later (DzSzGX, no. 75). 7. Attributed to Gregory IX and the year 1228, and interpreting “nepos” as “sobrino”: nephew.

440  Gregory X (1272–1276) 1709a  Orvieto, 1273 Apr. 22 Gregorius X “venerabili fratri . . episcopo Oloren.” Mandate to determine complaint of prior and convent of Roncesvalles that abbot and convent of monastery of Irache (Yraxen.) O.S.B., dean of Tudela and rector of Cáseda (Pamplona diocese), have deprived them of tithes, money, lands, and possessions. Dat. apud Urbemveterem, X kal. maii, pont. a. II. “Conquesti sunt”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata, Quartos, faj. 1, no. 29. Bulla cum filo can. Recto, in ang. ad d. bo// super plicam ad d.: L. G. A tergo, in m. m. s.: Johannes de Trebis infra: Conquestus Ed. Ostolaza, no. 248 1710  Orvieto, 1273 Apr. 30 Gregorius (X) “dilecto filio . . priori ecclesie Oscen.” Mandate to prior of Huesca cathedral to determine complaint of prior of S. Pedro el Viejo against María, Oria, and Sancha, widows of Pedro Bonanat, Miguel de Aguas, and Pedro de Sier (respectively) concerning certain properties. Dat. apud Urbemveterem, II kal. maii, pont.a. II. “Conquestus est”

AC Huesca, Extravagantes. Bulla dep. Membrana mutila (triangular section top left to bottom right missing). Recto, super plicam ad d.: B. p[er]usin | detur pro cursore. A tergo, in m. m. s.: Guill[elmu]s d[omi]ni p[ape] cursor Reg. Durán Gudiol, 59 (attrib. Gregory IX, an. 1228) 1711  Orvieto, 1273 May 6 Gregorius (X) “venerabilibus fratribus . . Toletan. et Terraconen. archiepiscopis.” Mandate to archbishops of Toledo and Tarragona to proceed against scelerati Benedictine monks of Leire who, ever since the pontificate of Gregory IX, have persisted in excluding Cistercians from S. Salvador de Leire, proceeded by lengthy narrative of events since then. Dat. apud Urbemveterem, II non. maii, pont. a. II. “Sua nobis”

AHN Clero, carp. 1408/1 (Leyre O.Cist., Navarra). Membrana mutila.8 Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: A.G.9 sub plica ad s. taxa: xxxv Ro. A tergo, in m. m. s.: P. de Ass. SB 3776; ed. DzSzGX, no. 80 1712  Orvieto, 1273 May 6 Gregorius (X) “carissimo in Christo filio . . illustri regi Navarre.” Exhortation to king of Navarre to assist in the matter of Leire. Dat. apud Urbemveterem, II non. maii, pont. a. II. “Ille sincerus dilectionis”

AHN Clero, carp. 1408/2 (Leyre O.Cist., Navarra). Bulla dep. Recto, in m. m. sup. ad s.: dupl. Vıˉc in med.: cor d[omi]n[u]s R. card.10 man[davit] ut in al[ia] | suppl. daˉt. et hoc videatur in ista quod est in prima super plicam ad d.: .d. sub plica ad s. taxa: xl J m | F. Atin R/ Paul. Reat. A tergo, in m. m. s.: P. de Ass. SB 3777; ed. DzSzGX, no. 81 8. Holes, stained and illegible at lines 21–22, 35–43/46. 9. Possibly L.G. 10. Presumably Riccardus Annibaldi, cardinal-deacon of S. Angelo (1239–73).

Gregory X (1272–1276)  441 1713  Orvieto, 1273 May 8 Gregorius X “venerabili fratri . . episcopo Oloren.” Mandate at behest of provost of Huesca to restore to prepositura the possessions of which it had been deprived under his predecessors, including those alienations confirmed by letters of the Holy See. Dat. apud Urbemveterem, VIII id. maii, pont. a. II. “Ad audientiam nostram”

AC Huesca, 2–291. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s: cor vel G (duabus lineolis obliquis signatum) super plicam ad d.: D. Cum. A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia Ed. DzSzGX, no. 82; reg. Durán Gudiol, no. 92 1714  Orvieto, 1273 May 23 Gregorius X “dilecto filio magistro Alberto preposito ecclesie Oscen.” Confirms election of Mag. Albertus as provost of Huesca after death of Rollandus, archdeacon of Laurés, who had been intruded into that office, appropriating properties appertaining to it and securing confirmation from Clement IV. Dat. apud Urbemveterem, X kal. jun., pont. a. II. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AC Huesca, 7–177. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: d. P(er)u. A tergo, in m. m. s.: Blasius de Pontia Ed. DzSzGX, no. 92; reg. Durán Gudiol, no. 93 1715  Città della Pieve, 1273 Jun. 6 Gregorius (X) “dilectis filiis . . preposito et capitulo ecclesie Oscen.” License for provost and chapter of Huesca (“quorum procurator existis”) to proceed to election of new bishop after death of bishop-elect García Pérez at Viterbo, “volentes et de consilio et assensu dilecti filii fratris Raymundi de Pennaforti ordinis fratrum Predicatorum in conventu Barchinonensi penitentiarii et capellani nostri vobis assumatis personam ydoneam in pastorem, si secus feceritis irritum decernentes.” Dat. apud Castrum Plebis, VIII id. jun., pont. a. II. “Nuper bone memorie”

AC Huesca 2–926. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Jo p(ar)m Ed. DzSzGX, no. 93; reg. Duran Gudiol, no. 94 1716  Lyons, 1273 Dec. 7 Gregorius (X) “venerabili fratri . . archiepiscopo Tarraconen.” Mandate to reserve to Holy See for later conferral to suitable persons the benefices in churches of Lleida and Valencia of Jacobus bishop-elect of Huesca. Dat. Lugduni, VII id. dec., pont. a. II. “Cupientes ut dignitates”

AC Huesca, Extravagantes. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: F. Atin sub plica ad s. taxa: tria puncta in linea (= III). A tergo, in m. m. s.: Sancta Tecla Ed. DzSzGX, no. 96, from Reg. Greg. X, 259 (original “no localizable”); Durán Gudiol, no. 95 1717  Lyons, 1273 Dec. 15 Gregorius (X) “dilecto filio . . magistro Calatraven. Cistercien. ordinis.” Summons to Master of Calatrava to the Second Council of Lyons to determine subsidy for Holy Land.

442  Gregory X (1272–1276) Dat. Lugduni, XVIII kal. jan., pont. a. II. “Cum ea”

AHN, OO. MM., Calatrava, 445/63bis. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: G. Aly. Ed. DzSzGX, no. 98 1718  Lyons, 1273 Dec. 21 Gregorius (X) “dilectis filiis . . archidiacono de Saldana in ecclesia Legionen.” Mandate to archdeacon of Saldaña (León) in matter of Dominicans and chapter of Burgos, the former alleging that chapter has interdicted them; the chapter that friars had trespassed by their building works. Papal détente had failed because canons had alleged that previous mandate to Mag. Gundisalvus treasurer of León had omitted some reasons for their action; then Master G. had died. Dat. Lugduni, XII kal. jan., pont. a. II. “Sua nobis”

AHN Clero, carp. 184/9 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: R. C. Ed. DzSzGX, no. 99 1719  Lyons, 1274 Feb. 20 Gregorius X “dilecto filio . . decano ecclesie Segobien.” Mandate to dean of Segovia on petitio of bishop of Palencia to determine complaint that abbot and chapter of Valladolid are resisting episcopal visitation and refusing authority. Dat. Lugduni, X kal. mart., pont. a. II. “Sua nobis”

AC Palencia, 3/14/7 (597). Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad s.: B. a. A tergo, in m. m. s.: Monachus Basan (Pasan?) Reg. San Martín, no. 597; ed. DzSzGX, no. 101 1720  Lyons, 1274 Mar. 23 Gregorius (X) “dilecto filio . . abbati monasterii de Aguilar Praemonstraten. ordinis Burgen. dioc.” License to abbot of Aguilar de Campóo (O.Praem.) to absolve canons and clerics excommunicated for laying violent hands. Dat. Lugduni, X kal. apr., pont. a. II. “Exhibita nobis”

AHN Clero, carp. 1659/11 (Aguilar de Campóo O.Praem., Palencia). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Jac. Alexii A tergo, in m. m. s.: B. de Benevento 1721  Lyons, 1274 Apr. 28 Gregorius (X) “dilecto filio . . decano ecclesie Salamantin.” Mandate to dean of Salamanca to determine complaint of abbess and convent of Arouca (O.Cist., Lamego diocese) that in dispute over properties with king of Portugal (Afonso III) their interests have been damaged by conduct of previous judges-delegate and failure of abbess and convent to prosecute appeal to Roman Church in due time. Dat. Lugduni, IIII kal. maii, pont. a. III. “Sua nobis”

IAN/TT, Arouca, gav. 1, mç. 4, no. 22. Membrana mutila.11 Bulla non fuit appensa, cum foramina desint. 11. At right margin; hole at lines 17–18.

Gregory X (1272–1276)  443 Recto, in m. m. s.: at(tende) prope: cor super plicam ad d.: B. parm. A tergo, in m. m. s.: + | + Egidius de pro(——s) + | + Ed. PP, no. *730 (II, 299–300) 1722  Lyons, 1274 May 6 GREGORIUS (X) “dilectis filiis . . abbati et conventui de Oya Cistercien. ordinis [—] dioc.” Confirms all privileges of monastery of Oya (O.Cist.). Dat. Lugduni, II non. maii., pont. a. III. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 1804/10 (Oya O.Cist., Pontevedra). Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: Petrus [Ami]cus 1723  Lyons, 1274 May 15 GREGORIUS X “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Ursaria.” Confirms all privileges of monastery of Osera (O.Cist.). Dat. Lugduni, id. maii, pont. a. III. “Cum a nobis” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 1534/7 (Osera O.Cist., Ourense). Bulla cum filo ser. Membrana mutila.12 Recto, super plicam ad d.: [J] de [Ju] sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | m. p(ar). A tergo, in m. m. s.: Petrus [Ami]cus 1724  1274 May 15 Gregorius (X) “venerabili fratri . . episcopo Oscen.” Repeats privilege of Urban II concerning relationship of churches of Huesca and Jaca and other matters (1098 May 11).13 Dat. Lugduni, id. maii, pont. a. III. “Fraternitatis tue precibus”

(i) AC Huesca, 2–40; Recto, super plicam ad d.: Jac. Mut. sub plica ad s. taxa: XVI (in columna) A tergo, in m. m. s.: Jam Jacobe (ii) AC Huesca, 2–173. Recto, sub plica ad s. taxa: XVI (in columna). Ed. DzSzGX, no. 104 Reg. Durán Gudiol, no. 97 1724a  Lyons, 1274 May 23 Gregorius (X) “dilecto filio . . decano ecclesie Ilerden.” Mandate at behest of bishop of Huesca to proceed against those withholding tithes notwithstanding confirmation by Roman Church “in forma communi.” Dat. Lugduni, X kal. jun., pont. a. III. “Ad audientiam nostram”

AC Huesca, 6–7. Bulla dep., extat filum can.14 Recto, in ang. sup. ad d.: lv super plicam ad. d.: Palmerius A tergo in m. m. s.: [Jam Jaco]be Reg. Durán Gudiol, no. 98

12. Text largely illegible. 13. Durán Gudiol, no. 7. 14. Line 7/12: “remedio providere et discretioni.”

444  Gregory X (1272–1276) 1725  Lyons, 1274 May 28 Gregorius X “dilecto filio . . archidiacono de Sabugali in ecclesia Civitaten.” Mandate to archdeacon of Sabugal (Ciudad Rodrigo diocese) to revoke illicit alienations of properties and possessions of monastery of Arouca by both members of the community and their predecessors, notwithstanding confirmation by Roman Church “in forma communi.” Dat. Lugduni, V kal. jun., pont. a. III. “Ad audientiam nostram”

IAN/TT, Arouca, gav. 1, mç. 5, no. 15. Bulla cum filo ser. Recto, in m. m. s.: cor in ang. sup. d.: bo super plicam ad d.: .Io. p(ar)m. sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | m. p(ar). A tergo, in m. m. s.: Virgo Ioh(ann)es Cist(erciensis) infra: Petrus de assisio impetra(vi)t. Alfonsus Iohannis rector ecclesie S. Marie de Gaudiis Bracharen. dioc. procurator illustris | Regis Portugalensis contra(dixit). Fiat cautio pro dicto rege et officialibus suis in forma consueta Reg. PP, no. 732 1726  Lyons, 1274 Jun. 1 GREGORIUS (X) “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui mon. monialium inclusarum Bitoriensis, O.S.Clare, Calagurritan. dioc.” License for Poor Clares of Vitoria to receive possessions of postulants “exceptis feudalibus.” Dat. Lugduni, kal. jun., pont. a. III. “Devotionis vestre”

Arch. S. Clara de Vitoria. Bulla dep. Ed. Ruiz de Loizaga, “Documentos pontificios,” 970 1727  Lyons, 1274 Jun. 3 GREGORIUS X “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui mon. monialium inclusarum Bitoriensis, O.S.Clare, Calagurritane.” Confirms privileges and indulgences, papal and secular, of Poor Clares of Vitoria. Dat. Lugduni, III non. jun., pont. a. III. “Cum a nobis.”

Arch. S. Clara de Vitoria. Bulla cum filo ser. Ed. Ruiz de Loizaga, “Documentos pontificios,” 970–71 1728  Lyons, 1274 Jun. 5 Gregorius (X) “venerabili fratri . . archiepiscopo Ispalen.” Mandate to archbishop of Seville protect persons of Master and brothers of Avis, the Order of Calatrava, and their goods from molestation. Dat. Lugduni, non. jun., pont. a. III. “Pium esse dinoscitur”

IAN/TT, S. Bento de Avis, cx. 1, mç. 1, no. 15. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Iac. bocl. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea cui signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia Reg. PP, no. 734 C 1729  Lyons, 1274 Jun. 5 “Venerabili fratri . . archiepiscopo Ispalen.: Ad audientiam nostram.” Mandate to archbishop of Seville to revoke illicit alienations of properties and possessions of Master and brothers of

Gregory X (1272–1276)  445 Avis, the Order of Calatrava (Évora diocese) by them and their predecessors, notwithstanding confirmation by Roman Church “in forma communi.”

Execution subdelegated by archbishop to bishop Lorenzo of Badajoz (Seville, 1274 Dec. 8); IAN/TT, S. Bento de Avis, cx.2, mç. 2, no. 120 Reg. PP, nos. 736, 747 1730  Lyons, 1274 Jun. 9 Gregorius (X) “venerabili fratri . . vaarchiepiscopo Tholetan.”cat Mandate to archbishop of Toledo15 to resist molestation of Master and brothers of Order of Santiago. Dat. Lugduni, V id. jun., pont. a. III. “Et si quibuslibet”

AHN, OO. MM. (Uclés), 4.i/13. Bulla dep., extat filum can. Recto, in m. m. s.: ep[iscop]o Caurien | R/ in aud[ientia]. et non cassetur super plicam ad d.: Jac. boclus A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia Ed. DzSzGX, no. 108, from Bull. Santiago 1731  Lyons, 1274 Jul. 21 Gregorius (X) “venerabili fratri . . archiepiscopo Yspalen.” Mandate to archbishop of Seville to revoke alienations by nonnulli of possessions of Order of Santiago. Dat. Lugduni, XII kal. aug., pont. a. III. “Significarunt nobis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 4.ii/10. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Abam. sub. A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia Ed. DzSzGX, no. 120, from Bull. Santiago 1732  Lyons, 1274 Jul. 21 Gregorius (X) “dilecto filio . . archidiacono Obten. in ecclesia Conchen.” Mandate to archdeacon of Huete (Cuenca) to revoke alienations by nonnulli of possessions of Order of Santiago. Dat. Lugduni, XII kal. aug., pont. a. III. “Significarunt nobis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 4.ii/11. Membrana mutila.16 Bulla dep., plica resecata. Recto, in m. m. s. versus d.: cor super plicam ad d.: R. C. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea (= II). A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia ord. Ed. DzSzGX, no. 121, from Bull. Santiago 1733  Lyons, 1274 Jul. 21 Gregorius (X) “dilecto filio Fernando Petri canonico Conchen.” Mandate to Fernando Pérez, canon of Cuenca to revoke alienations by nonnulli of possessions of Order of Santiago. Dat. Lugduni, XII kal. aug., pont. a. III. “Significarunt nobis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 4.ii/12. Bulla dep. Recto, in m. m. s.: archid. Obten. in ecclesia Conchen. versus d.: R/ in aud. et ista non cassentur (sic) super plicam ad d.: Abam sub. sub plica ad s. taxa: R/ R C F. Atin. A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia ord. 15. Marked for cancellation. 16. Tear at line 5/12.

446  Gregory X (1272–1276) 1734  Lyons, 1274 Jul. 23 Gregorius (X) “dilecto filio . . abbati secularis ecclesie Vallis Oleti Palentin. dioc.” Mandate to abbot of Valladolid (Palencia diocese) to revoke grants made from possessions of Order of Santiago and confirmed by S.R.E. Dat. Lugduni, X kal. aug., pont. a. III. “Ad audientiam nostram”

AHN, OO. MM. (Uclés), 2.ii.24 (Bulas Generales). Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: bo sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia Ed. DzSzGX, no. 122, from Bull. Santiago 1735  Lyons, 1274 Jul. 28 Gregorius (X) “dilecto filio Fernando Petri canonico Conchen.” Mandate to Fernando Pérez, canon of Cuenca, to revoke unspecified alienations by nonnulli of possessions of Order of Santiago.17 Dat. Lugduni, V kal. aug., pont. a. III. “Dilectorum filiorum”

AHN, OO. MM. (Uclés), 4.ii/15. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Jac. Boclus Ed. DzSzGX, no. 125, from Bull. Santiago 1736  Lyons, 1274 Jul. 28 Gregorius (X) “venerabili fratri . . vaarchiepiscopo Tholetan.cat” Mandate to archbishop of Toledo18 to determine complaint of Master and brothers of Order of Santiago against noblemen “Philippus et Nunnio Gonsalvi, Lupus Didaci, Fernandus Roderici de Castro, Stephanus Fernandi, Alvarus Didaci, Rodericus Roderici,19 Egidius Gomeri, Nunio Gonsalvi, Johannes Nunis et nonnulli alii laici [-]orum in hac parte complices Calaguritan. et Palentin. et Tholetan dioc.” for appropriation of property and livestock in kingdom of Castile.20 Dat. Lugduni, V kal. aug., pont. a. III. “Conquesti sunt”

AHN, OO. MM. Uclés, 4.ii/13. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: archid. Obten. in eccl. Conchen. | R/ in aud[ientia] et non cassetur super plicam ad d.: Jac. boclus sub plica ad s.: R/ R. C F. Atin. A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia Ed. DzSzGX, no. 123, from Bull. Santiago 1737  Lyons, 1274 Jul. 28 Gregorius (X) “dilecto filio . . archidiacono Obten. in ecclesia Conchen.” Mandate as in no. 1736. Dat. Lugduni, V kal. aug., pont. a. III. “Conquesti sunt”

AHN, OO. MM. (Uclés), 4.ii/14. Bulla dep., plica resecata. Recto, in ang. sup. d.: bo super plicam ad d.: R. C. Ed. DzSzGX, no. 124, from Bull. Santiago

17. More summarily than in no. 1733. 18. Marked for cancellation. 19. “Roderici” overwritten. 20. Line 7/12: “. . .alia bona inventa ibidemsecum nequiter asportantes.”

Gregory X (1272–1276)  447 1737a  Lyons, 1274 Sept. 5 Gregorius (X) “carissimo in Christo filio . . regi Aragonum illustri.” Urges King (Jaume) of Aragón to respect his temporary entrustment of church of Segorbe, disputed between bishops of Valencia and Albarracín, to bishop of Tortosa. Dat. Lugduni, non. sept., pont. a. III. “Exposuit nobis”

AC Valencia, 510. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: n p A tergo, in m. m. s.: Eps Valentin| R/ .L. Ed. DzSzGX, no. 135 1738  Lyons, 1274 Oct. 1 Gregorius (X) “dilectis filiis . . de Limia et de Castilla archidiaconis et Stephano Johannis canonico ecclesie Aurien.” Mandate to archdeacons of Limia and Castela and Esteban Juáñez to settle querela of prior provincial of Dominicans and their fratres in Yspania that, although concejo of Tuy had received them well, the chapter of Tuy had opposed them and bishop of León had failed to act as apostolic protector of their privileges. Dat. Lugduni, kal. oct., pont. a. III. “Sua nobis”

AHN Clero, carp. 1874/3 (S. Domingo O.P., Pontevedra). Bulla dep., extat filum can. Membrana mutila.21 Recto, super plicam ad d.: Leo | pro priore ////// sub plica ad s. taxa: numerus V A tergo, in m. m. s.: Predicatorum 1739  Lyons, 1274 Nov. 5 GREGORIUS (X) “dilectis filiis . . magistro et fratribus domus Calatraven. Cistercien. ordinis” Confirmation of all privileges of the Order of Calatrava. Dat. Lugduni, non. nov., pont. a. III. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN, OO. MM., Calatrava, 445/64. Bulla dep., extat filum ser. Recto, in m. m. s.:22 versus d.: cor in ang. sup. d.: bo super plicam ad d.: Jac. Zanc. sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | Th. A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia Ed. DzSzGX, no. 146 1740  Lyons, 1274 Dec. 1 Gregorius (X) “venerabili fratri . . episcopo Pacen.”23 Mandate to bishop of Badajoz to protect Master and brothers of Avis, the Order of Calatrava, from molestors. Dat. Lugduni, kal. dec., a. III. “Sub religionis habitu”

IAN/TT, S. Bento de Avis, cx. 1, mç. 1, no. 14. Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. d.: bo super plicam ad d.: G. aly. sub plica ad s. taxa: z | duo puncta in linea quibus signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) A tergo, in media pagina: Andreas de Setia proc(urator) interimus impetra(vi)t. Petrus de Traiecto | procurator ep(iscop)i Silven. contra(dixit). Fiat sibi cautio consueta infra (diff. hand): Thomas Sugerii procurator ep(iscop)i Ulixbonen. et officialibus suis (sic) contra(dixit). Fiat sibi cautio consueta p(ro) eodem ep(iscop)o Reg. PP, no. 746 21. Two holes affecting lines 7–8/17. 22. “. . . frater Johannes Mar. . . . impetravit” (not curial). 23. Overwritten “Patcen.”

448  Gregory X (1272–1276) 1741  Lyons, 1274 Dec. 13 GREGORIUS (X) “dilecto filio clerico Arnaldo de Rexaco sacriste secularis ecclesie S. Petri de Cereto Elnen. dioc., clerico venerabilis fratris nostri . . episcopi Valentini.” Provision of Cartagena canonry to Arnaldo de Rexaco on resignation of Céret benefice (Elne diocese). Dat. Lugduni, id. dec., pont. a. III. “Personam tuam” – “collationis provisionis reservationis et constitutionis”

AC Valencia, 478. Bulla dep., extat filum ser. Recto, in m. m. s.: cor super plicam ad d.: d. p(er)u. sub plica ad s.: fig. 45 A tergo, in m. m. s.: Eps. Valentinus Reg. Olmos, no. 489 (misdated); ed. DzSzGX, no. 148 1742  Lyons, 1275 Feb. 11 Gregorius X “dilecto filio . . decano ecclesie S. Quintini Noviomen. dioc.” Mandate to dean of S. Quentin (Noyon diocese) to protect Master and brothers of Order of Santiago from molestors.24 Dat. Lugduni, III id. feb., pont. a. III. “Et si quibuslibet”

AHN, OO. MM. (Uclés), 4.i/12. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Nepul R/ 1743 VACANT 1744  Beaucaire, 1275 Jun. 24 GREGORIUS (X) “venerabili fratri . . archiepiscopo et dilectis filiis capitulo Ispalen.” In response to petitio of archbishop and chapter of Seville, confers statutes “super obsequiis Ispalensis ecclesie a canonicis, portionariis et aliis clericis ipsius ecclesie impendendis necnon vocibus, stallis et locis obtinendis ibidem et super quibus aliis articulis.” Dat. Bellicadri, VIII kal. jul., pont. a. IV. “Quotiens a nobis” – “confirmationis”

AC Sevilla, 11.014 (olim 125/12). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .L. G. A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia 1745  Beaucaire, 1275 Jul. 29 GREGORIUS (X) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis capitulo Conchen.” Confirms statute requiring residence between Michaelmas and Christmas to qualify for receipt of vestiario. Dat. Bellicadri, IV kal. aug., pont. a. IV. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AC Cuenca, caj. 9, no. 2 (olim 5/20/279). Bulla dep., extat filum ser. Recto, in ang. sup. s.: .L. | transumptum Sa super plicam ad d.: Jac. Mut. sub plica ad s.: fig. 45 1746  Vienne, 1275 Sept. 27 Gregorius X “populo civitatis et diocesis Conchen.” Requires people of city and diocese of Cuenca to render obedience to Diego Martínez, bishop-elect and formerly dean. 24. Reused parchment first used, upside down, for same letter but with Noviomon in error for Noviomen. Cf. no. 1692.

Gregory X (1272–1276)  449 Dat. Vienne, V kal. oct., pont. a. IV. “Cum instantia nostra”

AC Burgos, vol. 45, fol. 15. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: M. de Rocca. A tergo, in m. m. s.: ecce quam bonum Ed. Pereda Llarena, no. 129; DzSzGX, no. 209 [Gregory X died on 1276 Jan. 10.]

Innocent V (1276)

Innocent V

[Innocent V was crowned on 1276 Feb. 22.] Valladolid, 1276 Mar. 8  no. 1602a Valladolid, 1276 Mar. 8  no. 1624a 1747–48 VACANT 1749  Rome, Lateran, 1276 Mar. 23 Innocentius (V) “dilecto filio S. titulo Sancte Cecilie presbitero cardinali apostolice sedis legato.” Mandate to Simon Mompitius, cardinal-priest of S. Cecilia,1 to release to Alfonso X all rather than the half of the decima of first year decreed by the Second Council of Lyons in accordance with stipulation of Gregory X of 1275 Oct. 14.2 Dat. Laterani, X kal. apr., pont., a. I. “Attendentes sollicite”

A.S.V., Instr. Misc., 56. Bulla dep. Recto in ang. sup. s.: R/ dup. P. Vic in media marg.: cor sub plica ad s.: Jac. Romanus A tergo, in m. m. s.: de Castro Melan.3 Reg. Milian Boix, no. 15 1. Legate to France since at least 1275 Sept.; in 1277 Mar., Cardinal Simon of Brie was instructed to instruct its king (Philip III) to desist from aggression against Alfonso X: P. 21077, 21229. 2. DzSzGX, no. 214, repeated here verbatim, whereafter: “Quocirca discretioni tue per apostolica scripta mandamus quatinus medietatem omnium que de sepedicta decima ratione predicti primi anni collecta sunt vel etiam colligenda in regnis et terris eisdem, regnis et terris predicti regis Castelle ac Legionis prorsus exceptis, auctoritate nostra tibi facias exhiberi iuxta huiusmodi statuti et deputationis tenorem convertendam in satisfactionem expensarum que ad conservationem dicte terre facte sunt hactenus et fient etiam in futurum, quod autem residuum fuerit alias in predictum subsidium convertendum, contradictores per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo, quantitatem vero premissorum omnium que receperis ac expensarum factarum et faciendarum etiam in futurum studeas nobis fideliter intimare. Non obstante si aliquibus quod excommunicari, suspendi vel interdici non possint a sede apostolica sit indultum seu qualibet ipsius sedis indulgentia generali vel speciali cuiuscumque tenoris existat per quam presentibus non expressam aut totaliter non insertam effectus earum impediri valeat quomodolibet vel differi.” 3. Cf. Barbiche, no. 1569.

450

Innocent V (1276)  451 C  1750  1276 Mar. 28 “Exurgat Deus”: mandate to archbishop of Seville to preach cross in kingdom of Aragón. Dat. Laterani, V kal. apr., pont. a. I.

Copies: (a) AC Toledo, O.4.L.1.10 (“Este quaderno es de los traslados del fecho dela Cruzada”), fols. 1r-4v (dated “V non. apr.; (!) pont. a. I”) (b) Notarial copy: AC Lugo, est. 21, leg. 3, no. 22: of priv. “con verdadera bulla,” n.d. [1289 to 1294] (c) Vidimus by King Sancho IV: AC Sevilla, 11.068 (olim 179, no. 9) (Alcalá de Henares, 1294 Dec. 23); cf. P. 21135 (undated)

1751  Rome, Lateran, 1276 Apr. 2 INNOCENTIUS V “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii Populeti Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” Confirms privileges of Poblet. Dat. Laterani, IV non. apr. pont. a. I. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Sellos, carp. 49/15 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo ser. Recto, in m. m. s.: cor in ang. sup. d.: bo super plicam ad d.: B. Çamore¯n. sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea cum signo pro dimidio (= II et dim.) | P. Rom. A tergo, in m. m. s.: P. de Ass. Ph Ed. DzSzP, no. 139 1752  Rome, Lateran, 1276 Apr. 3 INNOCENTIUS (V) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii Benifasan. Cistercien. ordinis Dertusen. dioc.” Confirms privileges of S. María de Benifassà. Dat. Laterani, III non. apr., pont. a. I. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 425/19 (S. M. de Benifaza O.Cist., Valencia). Bulla dep., extat filum ser. Recto, in m. m. s.: cor in ang. sup. d.: bo super plicam ad d.: B. Çamore¯n. sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea cum signo pro dimidio (= II et dim.) | P. Rom. A tergo, in m. m. s.: P. de Ass. Ph SB 1441 (attrib. Innocent IV) 1753  Rome, Lateran, 1276 Apr. 8 INNOCENTIUS (V) “dilectis filiis . . abbati et conventui de Roda Cistercien. ordinis Cesaraugustan. dioc.” Confirms privileges of Nuestra Señora de Rueda (O.Cist.). Dat. Laterani, VI id. apr., pont. a. I. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 3756/1 (Rueda O.Cist., Zaragoza). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: B. Çamore¯n. sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea cum signo pro dimidio (= II et dim.) | P. Rom. A tergo, in m. m. s.: P. de Ass. Ph SB 3841: “Prächtige Schrift” 1754  Rome, Lateran, 1276 Apr. 11 Innocentius (V) “dilecto filio . . sacriste secularis ecclesie Iaccen. Oscen. dioc.” Mandate to determine querela of N. S. de Rueda O.Cist. that “nonnulli iniquitatis filii quod prorsus ignorant” had deprived them of “redditus, census, decimas.”

452  Innocent V (1276) Dat. Laterani, III id. apr., pont. a. I. “Significarunt nobis”

AHN Clero, carp. 3756/2 (Rueda O.Cist., Zaragoza). Bulla dep., extat filum can. Recto, in m. sup. versus s.: Δ p. Vic super plicam ad d.: B. Çamore¯n. sub plica ad s. taxa: F. Atin. A tergo, in m. m. s.: P. de Ass. Ph SB 3842: “Prächtige Schrift” C 1755  Rome, Lateran, 1276 Apr. 11 “Sarraceni de partibus”: “venerabili fratri . . episcopo Oveten.” License to collect decima.

Copy by bishop of Oviedo (Burgos, 1276 Jul. 11) AC Toledo, I.5.C.1.35

1756  Rome, Lateran, 1276 Apr. 17 Innocentius (V) “dilectis filiis . . priori Predicatorum et . . guardiano Minorum fratrum ordinum Tarraconen.” Mandate to prior of Dominicans and guardian of Franciscans, Tarragona, to examine request of archbishop and chapter of Tarragona and abbot and convent of Poblet for confirmation of exchange of tithes on remote property between the two parties. Dat. Laterani, XV kal. maii, pont. a. I. “Porrecta nobis”

AHN Clero, carp. 2285/7 (Poblet O.Cist.) Bulla dep. Recto, in m. m. versus s.: R/ p. vic4 super plicam ad d.: Paul. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea (= II) infra: R/ P. Ben F. Atin A tergo, in m. m. s.: Jam Jacobe SB 1453 (attrib. Innocent IV); ed. DzSzP, no. 140 (with proctor Ierm. Iacobe.) 1757  Rome, Lateran, 1276 May 7 Innocentius (V) “dilecto filio . . decano Dertusen.” Mandate to dean of Tortosa to proceed against disturbers of the peace of Benifassà. Dat. Laterani, non. maii, pont. a. I. “Sub religionis habitu”

AHN Clero, carp. 426/1 (S. M. de Benifaza O.Cist., Valencia). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: M. de Rocca sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea cui signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) A tergo, in m. m. s.: P. de Ass Ph in inferiori parte ad s.: constitit VII turon. argenteos SB 1464 (attrib. Innocent IV) 1758  Rome, Lateran, 1276 May 17 Innocentius (V) “dilecto filio magistro Petro Sarraceno archidiacono Vallisposite in ecclesia Burgen.” “Nonnulli iniquitatis filii” having stolen building materials of Burgos Dominicans, mandate to archdeacon of Valpuesta to excommunicate offenders if goods not returned. Dat. Laterani, XVI kal. jun., pont., a. I. “Sua nobis”

(i) AHN Clero, carp. 184/11 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. Recto, in ang. sup. s.: Renovetur et in aud. i. in media marg.: cor super plicam ad d.: .F.R. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea (= II) | R/ F. Atin | Nepul A tergo, in m. m. s.: Waldinus within fig. 46, followed by letter d

4. SB 1453: f. vic.

Innocent V (1276)  453 (ii) AHN Clero, carp. 184/10 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. Recto, in m. m. s.: cor5 super plicam ad d.: Ven. Clu. sub plica ad s. taxa: tria puncta et dim. in linea (= III et dim.) | P. Rom. infra: R/ F. Reat. | F. Atin. A tergo, in m. m. s.: Waldinus within fig. 46, followed by letter d SB 3847 [Innocent V died on 1276 Jun. 22.]

5. Lines 7–8/12: “lapides | predictos a se sublatis manifestent” overwritten.

John XXI (1276–1277)

John XXI

[John XXI was crowned on 1276 Sept. 20.] 1759  Viterbo, 1276 Oct. 8 Johannes (XXI) “venerabili fratri . . episcopo Segobricen. . . archidiacono Valentin. et . . sacriste secularis ecclesie Tutelane Tyrasonen. dioc.” Mandate to bishop of Segorbe, archdeacon of Valencia, and sacrist of Tudela to determine dispute between chapter of S. María la Mayor Zaragoza and bishop of Zaragoza concerning filling of vacancies in chapter of former.1 Dat. Viterbii, VIII id. oct. pont. a. I. “Sua nobis”

Zaragoza, Archbishop de la Pilar, 1.8.1.1. Bulla dep. Recto, in m. m. s.: cor 2 in ang. sup. d.: bo super plicam ad d.: a. s. sub plica ad s. taxa: duae lineolae (= II) | Jac. Romanus A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia 1760  Viterbo, 1276 Dec. 1 Johannes XXI “dilecto filio . . priori ecclesie Oscen.” Mandate to prior of Huesca to uphold privileges of S. María la Mayor O.S.A., Zaragoza. Dat. Viterbii, kal. dec. pont. a. I. “Sub religionis habitu”

Zaragoza, Arch. de la Pilar, 1.4.1.5. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: cor in ang. sup. d.: bo super plicam ad d.: F. Atin. sub plica ad s. taxa: duae lineolae (= II) | Jac. Romanus A tergo, in m. m. s.: Berengarius de A. infra: no. II. Ro. gross. II. Ro et di. bu. I. Ro

1. “quod licet collatio personatuum et administrationum in ecclesia ipsa vacantium ad eos tantum pertinere noscatur tamen venerabilis frater noster . . Cesaraugustan. episcopus sacristiam //////ctie tunc vacantem, quamquam iidem prior et capitulum in mora non fuerint sacristiam ipsam infra tempus legitimum persone ydonee conferendi, eisdem priore et capitulo non monitis nec citatis nec se per contumaciam absentantibus, quondam J. de Alfageririo canonico ipsius ecclesie tunc viventi de facto cum de iure nequiverit contra iustitiam pro suo voluntatis libito conferre presumpsit, in eorundem prioris et capituli preiudicium et gravamen.” 2. Line 5/15: “episcopus sacristiam [////]clie tunc vacantem”; 10/15: gap between apostolicam and appellatum with dots under.

454

John XXI (1276–1277)  455 1761  Viterbo, 1277, Feb. 13, 27 Appointment of judges-delegate for hearing of complaint of King Pere of Aragón against Bishop Jaime Sarroca of Huesca for convention at Tudela.3

AC Huesca, 2–136. Endorsed: Fiat similis Petro Berengarii [John XXI died on 1277 May 20.]

3. “Omnibus presentes litteras inspecturis Gerardus magisterscolarum ecclesie Parmensis domini pape capellanus et ipsius litterarum contradictarum auditor salutem in domino. Noveritis quod cum inter Raymundum de Exonengan et mag. Petrum Berengarii clericos procuratores excellentissimi principis d. Petri dei gratia regis Aragonum illustris pro ipso in Romana curia impetrantes ex parte una et Jacobum de Trebis procuratorem venerabilis patris dei gratia episcopi Oscensis pro eo contradicentem ex altera aliquandiu super convenientia loci et judicum foret in nostra presentia litigatum tandem prefati procuratores Raymundus et Petrus pro parte sua venerabilem patrem . . dei gratia episcopum Dertusensem et Jacobus pro parte sua venerabilem patrem . . dei gratia Calagurritan. iudices elegerunt et in venerabilem patrem dei gratia episcopum Pampilonen. tamquam in medium et communem judicem communiter et concorditer convenerunt . . . Conquestus est nobis carissimus in Christo filius noster Petrus rex Aragonum illustris quod venerabilis frater noster Jacobus episcopus Oscensis super quibusdam peccuniarum summis, redditibus et rebus aliis iniuriatur eidem . . . Dat. Viterbii id. februarii pont. nostri anno primo. . . . Dat. Viterbii, III kal. mart. pont. d. Johannis pape XXI anno primo.” Parchment tag; no seal.

Nicholas III (1277–1280)

Nicholas III

[Nicholas III was crowned on 1277 Dec. 26.] C 1762  Rome, St. Peter’s, 1278 Jan. 28 Although king of Castile had agreed to forego one of the six years of decima granted him at the Second Council of Lyons his collector had been pestering chapter and clergy of Cuenca for payment.

BN MS 13076, fol. 60r

1763  Rome, St. Peter’s, 1278 Feb. 20 NICOLAUS (III) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii Iraxen. O.S.B. Pampilonen. dioc.” Confirms privileges and indulgences granted by pontiffs, kings, and princes to monastery of Irache O.S.B. Dat. Rome apud S. Petrum, X kal. martii, pont. a. I. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AGN, leg. 6, no. 80. Bulla dep. Recto, sub plica ad s. taxa: duo puncta (= II) | N. Viviani A tergo, in m. m. s.: Johannes de Trebis C 1764  Rome, St. Peter’s, 1278 Mar. 301 “Venerabili fratri . . episcopo et dilecto filio . . cantori Giennen.: Conquesti sunt.” Mandate to bishop and precentor of Jaén at behest of dean and chapter of Córdoba to determine their conflict with bishop of Córdoba over tithes, etc.

Copy (ca. 1318); BC Córdoba, MS 125, fol. 4v Ed. DzSzNIII, no. 12

1765  Rome, St. Peter’s, 1278 May 1 Nicolaus III “dilecto filio . . cantori Abulen.” Mandate to precentor of Ávila to enforce sentence of bishop of Zamora against “Guterrius Petri, Petrus Roderici, Guterrius Pauli, Lupus

1. Or 1288 and Nicholas IV?

456

Nicholas III (1277–1280)  457 Roderici, Andreas dictus Arbote, Velascus Melendi, Guillelmus Arnaldi, Petrus Gometii ac alii officiales et iudices et communitas civitatis Çamorensis” for subverting ecclesiastica libertas by waging economic warfare on bishop’s tenants. Dat. Rome apud S. Petrum, kal. maii, pont. a. I. “Sua nobis”

AC Zamora, 11/I/13. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Ste. ri sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea quibus signum pro dimidio superpositum extat (=II et dim.) A tergo, in m. m. s.: Compostelle Reg. Lera, 887; ed. DzSzNIII, no. 45 1766  Rome, St. Peter’s, 1278 May 7 Nicolaus (III) “dilectis filiis . . camerario et cantori ecclesie Cesaraugustan. ac Petro de Briva canonico Ilerden.” Mandate to chamberlain and precentor of Zaragoza and Pedro de Briva canon of Lleida to determine querela of monastery of Montearagón against abbess and convent of Marcilla (Pamplona diocese), concerning tithes. Dat. Rome apud S. Petrum, non. maii pont. a. I. “Conquesti sunt”

AHN Clero, carp. 653/18 (Montearagón O.S.A., Huesca). Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: bo Recto, super plicam ad d.: Johannes P(ar)m.2 A tergo, in m. m. s.: Egidius Petri de Pertusa 1767  Rome, St. Peter’s, 1278 May 23 Nicolaus (III) “venerabili fratri . . episcopo Salamantin.” Mandate to bishop of Salamanca to secure restitution to monastery of S. Isidoro de León of goods illicitly alienated. Dat. Rome apud S. Petrum, X kal. jun., pont. a. I. “Dilectorum filiorum”

Arch. S. Isidoro de León, 28. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.:+Ste. ri Ed. Martín López, I, no. 303 1767a  Rome, St. Peter’s, 1278 May 23 NICOLAUS (III) “dilectis filiis rectoribus et clericis ecclesiarum parrochialium civitatis et diocesis Conchen.” On petition of rectors and parish clergy of city and diocese of Cuenca, confirms settlement of accord reached in time of Bishop S. Julian between them and chapter of Cuenca regarding measure of grain to be paid by each parish as contribution toward upkeep of the cathedral. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AC Cuenca, 9/7. Membrana mutilissima. Bulla dep., extat filum ser. Recto, sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea3 (= II) | F. Atin Reg. Canorea Huete, Catálogo Cuenca, no. 205 1768  Rome, St. Peter’s, 1278 May 30 Nicolaus (III) “venerabili fratri . . episcopo Pampilonen.” Mandate to bishop of Pamplona to restore to hospital of Roncesvalles properties seized from it in Gascony. 2. Perhaps suggesting Nicholas III rather than Nicholas IV, as attributed in DzSzNIV, no. 16. 3. Faded and smudged.

458  Nicholas III (1277–1280) Dat. Rome apud S. Petrum, II kal. jun., pont. a. I. “Dilectorum filiorum”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata, Bulas, faj. 1, no. 15. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Nepul R A tergo, in m. m. s.: Johannes de Trebis Ed. Ostolaza, no. 274 C 1769  Viterbo, 1278 Jul. 14 “In hospitio mei abbatis Viterbii,” subdelegation by archdeacon of Carrion and abbot of Cervatos (Burgos diocese), executors of “Intendentes dilecto” (mandate to dean and chapter of Toledo for Martinus Fernandi portionary of Toledo to have Toledo canonry: Viterbo, 1278 Jul. 1) to archdeacon of Calatrava and Mag. Jacobus Pistorien., canon of Toledo. Witnesses: Mag. Dominicus dictus Bonus, Fernandus Telli and D. Michael canons of Burgos, Mag. Dominicus canon of Palencia, Gundisalvus Petri abbas de Tholono.

AC Toledo, O.3.C.1.41

C 1769a  Viterbo, 1278 Jul. 18 Corrected draft of constitution “Fundamenta militantis ecclesie” concerning government of city of Rome.

AC Toledo, A.7.E.1.10 and X.2.C., d.s.n. Ed. Linehan, “A Papal Constitution in the Making,” 582–91

1770  Viterbo, 1278 Aug. 5 NICOLAUS III “dilectis filiis . . magistro et fratribus domus B. Marie de Olivario de Mercede Captivorum, ordinis S. Augustini, Cesaraugustan. dioc.” Papal protection for Mercedarian convent of Olivar [Estercuel, Teruel], Zaragoza diocese. Dat. Viterbii, non. aug., pont. a. I. “Sacrosancta Romana ecclesia” – “protectionis et confirmationis”

AHN Clero carp. 2919/9 (Mercedarios, Zaragoza). Bulla cum filo ser. Recto, in m. m. s.: cor super plicam ad d.: Jac. Mut. sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | Sy Ven. A tergo, in m. m. s.: C. de Sco Geminiano4 1771  Viterbo, 1278 Aug. 18 Nicolaus III “dilecto filio . . . archidiacono Baionen.” Mandate to archdeacon of Bayonne to determine complaint of prior and convent of Roncesvalles that Eximinus de Pitiellas, Garsias de Garicoayn, and Garsias Martini, laymen of Pamplona diocese, have deprived them of tithes, money, lands, and possessions. Dat. Viterbii, XV kal. sept., pont. a. I. “Conquesti sunt”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata, Quartos, faj. 1, no. 30. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Leo. A tergo, in m. m. s.: Johannes de Trebis Ed. Ostolaza, no. 2755

4. Aided by SB 3912, DzSzNIII, no. 61, proposes G. de Sancto Guermano(?). 5. Misdated X kal. (23 August).

Nicholas III (1277–1280)  459 1772  Viterbo, 1278 Sept. 4 Nicolaus III “dilecto filio Fernando Patini archidiacono de Saldagna in ecclesia Legionen.” Mandate to Fernandus Patini, archdeacon of Saldaña (León) to hear and determine complaint of abbess and convent of Arouca (“Aroca”) against Gonsalvus Johannis laicus and his mother, Berengaria (Palencia diocese), concerning certain houses, lands, debts, possessions, and other things. Dat. Viterbii, II non. sept., pont. a. I. “Conqueste sunt nobis”

IAN/TT, Arouca, gav. 1, mç. 5, no. 34. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: bo super plicam ad d.: J. Laur. A tergo, in m. m. s.: N. Waldini within fig. 46 Reg. PP, no. 784 1773  Viterbo, 1278 Sept. 5 Nicolaus III “venerabili fratri . . episcopo Legionen.” Appoints bishop of León conservator of convent of S. Clara de Salamanca O.S.D. for three years. Dat. Viterbii, non. sept., pont. a. I. “Sub religionis habitu”

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, II/24. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Jac. Romanus sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea quibus signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) | Sy Ven. A tergo, in m. m. s.: Bonaspes de Ass. Ed. Vázquez, 409–10, with sig. II/23 1774  Viterbo, 1278 Sept. 5 NICOLAUS III “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii S. Damiani Salamantin. ordinis Sancte Clare.” License to abbess and community of S. Clara de Salamanca O.S.D. to retain donations and bequests of members “feudalibus dumtaxat exceptis.” Dat. Viterbii, non. sept., pont. a. I. “Devotionis vestre” – “concessionis”

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, II/23. Bulla cum filo ser. Recto, in m. m. s.: cor super plicam ad s.: O. Laud. sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea quibus signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) | Sy Ven. A tergo, in m. m. s.: Bonaspes de Ass. Ed. Vázquez, 410, with sig. II/24 1775  Viterbo, 1278 Sept. 5 NICOLAUS III “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii S. Damiani Salamantin. ordinis Sancte Clare.” Confirmation of all privileges and exemptions, papal and royal, of community of S. Clara de Salamanca O.S.D. Dat. Viterbii, non. sept., pont. a. I. “Solet annuere” – “confirmationis”

Arch. Conv. S. Clara, Salamanca, II/25. Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. d.: lv super plicam ad s.: O. Laud. versus d.: z sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea quibus signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) | Sy Ven A tergo, in m. m. s.: Bonaspes de Ass. Ed. Vázquez, 410–11

460  Nicholas III (1277–1280) 1776  Rome, St. Peter’s, 1279 Mar. 7 NICOLAUS (III) “DILECTIS FILIIS . . ABBATI MONASTERII S. MARIE DE FERRARIA EIUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS IN PERPETUUM.” Solemn privilege for S. María de Herrera. (R) Ego NICOLAUS etc. (BV) – Subscribunt 10 cardinales: Ordonius Tusculanus ep.; fr. Bentevenga Albanensis ep.; fr. Robertus Portuensis ep. || Ancherus tit. S. Praxedis presb. card.; Guillelmus tit. S. Marci presb. card. || Iacobus S. Marie in Cosmedin diac, card.; Mattheus S. Marie in Porticu diac. card.; Gottofridus, S. Georgii ad Velum Aureum diac. card.; Jordanus S. Eustachii diac. card.; Iacobus S. Marie in Via Lata diac. card. Dat. Rome apud S. Petrum, per manum magistri Petri de Mediolano, S.R.E. vicecancellarii, non. mart., indictione VII, incarnationis dominice a. M.CC.LXXVIII, pont. vero d. NICOLAI pp. III anno secundo. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AHN Clero (Herrera O.Cist., Burgos), carp. 239/1. Bulla dep., extat filum ser. Membrana mutila.6 SB 3968, recording marks no longer visible7 Ed. DzSzNIII, no. 105, using SB; also Ruiz de Loizaga, AA, 55–56 (971–74) C 1777  Rome, St. Peter’s, 1279 Dec. 5 “Ad audientiam nostram”: mandate to dean of Salamanca to restore to convent of S. Marie Zamoren. properties ceded to clergy and laity, including those for which papal confirmation has been secured. In letter of summons by P. Petri, dean of Salamanca, to Alfonso Garsie de Carvajal, “miles Legionensis dioc.”

Salamanca, 1280 Aug. 30; AC Zamora, 1/6: reg. Lera, 919 Ed. DzSzNIII, no. 144

1778  Rome, St. Peter’s, 1280 Feb. 21 Nicolaus III “dilecto filio . . cantori ecclesie Tutelane Tyrasonen. dioc.” Mandate to determine dispute over tithes, properties, etc., between hospital of Roncesvalles and town (“universitas ville burgui Roscidevallis”). Dat. Rome apud S. Petrum, X kal. mart., pont. a. III. “Conquesti sunt”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata, Abadías, faj. 3, no. 21.8 Bulla dep. Ed. Ostolaza, no. 281 C 1779  Badajoz, 1280 Feb. 28 Letters patent of Archbishop Raimundo of Seville to fr. Gutierrius, O.P., summarizing fiftyone crusading indulgences issued by Clement IV and other pontiffs valid for the faithful of the kingdom of Portugal.

IAN/TT, Corporações Religiosas, S. Domingos de Santarém, mç.1, no. 8: reg. PP, no. 788ª Ed. Linehan, “‘Quedam de quibus dubitans,’” 147–54 6. Lines 29–35/43 damaged. 7. Recto, in m. m. s. versus s.: privilegium commune ord. Cist. O. Laud. [. . .] dat. [. . .] auscultat. in ang. ad d.: bo | pet 8. Line 3/11: universitas —————— ville Burgi.

Nicholas III (1277–1280)  461 C  1780  Lisbon, 1280 Mar. 28 Certification of no. 1779 by Bishop Durão Pais of Évora.

Reg. PP, no. 790a

1781  Rome, St. Peter’s, 1280 Apr. 10 Nicolaus (III) “venerabilibus fratribus archiepiscopis episcopis abbatibus prioribus Cluniacensibus et Cisterciensibus et aliorum ordinum ac decanis prepositis archidiaconis plebanis archipresbiteris et capitulis et aliis ecclesiarum prelatis seu rectoribus exemptis et non exemptis necnon Hospitalis Ierosolomitani et Militie Templi ac S. Marie Theutonicorum magistris, preceptoribus ipsorumque locum tenentibus ad quos littere iste pervenerint.” Mandate to recipients, valid for four months, to provide for Petrus Teobaldiscus de Urbe, papal sergens, lator presencium, sent “pro quibusdam ecclesie Romane negotiis.” Dat. Rome apud S. Petrum, IV. id. apr., pont. a. III. “Cum dilectus”9

AC Toledo, I.7.I.1.3. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: P. de Eug. G[ratis] | pro fam[ulo] pape Ed. DzSzNIII, no. 151 1782  Rome, St. Peter’s, 1280 May 15 Nicolaus (III) “dilectis filiis capitulo ecclesie Toletan.” Announces to chapter of Toledo promotion of Bishop Gonzalo of Burgos as archbishop of Toledo. Dat. Rome apud S. Petrum, id. maii, pont., a. III. “In dispositione ministrorum”

AC Toledo, A.7.G.1.2. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: P. G. sub plica ad s. taxa.: numerus V cui superpositae tres lineae extant (= VIII). A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia Ed. DzSzNIII, no. 154 (from text of RV 39) 1783  Rome, St. Peter’s, 1280 May 15 Nicolaus (III) “carissimo in Christo filio . . regi Castelle et Legionis illustri.” Announces to King Alfonso X promotion of Bishop Gonzalo of Burgos as archbishop of Toledo. Dat. Rome apud S. Petrum, id. maii, pont. a. III. “Divina gratia”

AC Toledo, A.7.G.1.2a. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: P. G. sub plica ad s. taxa.: numerus V cui superpositae tres lineae extant (= VIII). A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia 1784  Soriano, 1280 Jul. 1 Nicolaus (III) “dilecto filio . . sacriste Tutelan. Tyrasonen. dioc.” On petition of clergy of church of S. Miguel of Calatayud, Tarazona diocese (“Thomasius de Almazan, Dominicus dictus Mocho, Petrus de Pestannalba, Dominicus Petri de Almazan, Silvester et Salvator de Camera presbiteri, Johannes de Pestannalba et Michael Petri”) that on being summoned to appear before Lupus Martini, archdeacon of Calatayud, commissioned by bishop of Tarazona “auctoritate ordinaria” to answer charge of clergy of church of Munébrega over tithes, etc., judge had found against them with costs and excommunicated them notwithstanding their appeal to S.R.E.; mandate to sacrist of Tudela to determine case. 9. Note insistence “quod preter necessaria nichil [Petrus Teobaldiscus] petet, et si ab uno huiusmodi necessaria habuerit ab alio nullatenus postulabit.” Also rough curial script at end of letter, reported by Domínguez Sánchez as “copia simple imitativa.”

462  Nicholas III (1277–1280) Dat. Suriani, kal. jul. pont. a. III. “Sua nobis”

AHN Clero, carp. 3679/13 (Piedra O.Cist., Zaragoza). Bulla dep., extat filum can. Recto, in m. m. s.: Renovetur in aud[itorio] super plicam ad d.: M. Romanus sub plica ad s. taxa: quattuor puncta in linea (= IV). A tergo, in m. m. s.: N. de S[an]c[t]o Vittor[e] infra: Recepi .XV. tr expendi pro p[etitio]ne .I.r nota II Ro[mana] grossa I. II Ro. rescribend” .IIII. Roman[a] bulla itra grossa. | Item pro alia littera abbatis de Petra petitio[ni] .I. tr nota .V. Ro. grossa .IIi. Ro. et dimid. rescr” .II. Ro. | et dimid. et iterum rescr.”IIi. Ro. et dimid. SB 3988; ed. DzSzNIII, no. 166, with variant description of endorsement [Nicholas III died on 1280 Aug. 22.] Tarragona, 1280 Oct. 6  no. 1245a C 1785  Clairvaux, 1280 Oct. 10 Vidimus by Theodoricus episcsopus Cervien. [Cervia, Italy] of no. 1249 testified by Guido, bishop of Langres “ad instanciam venerabilis et religiosi viri domini abbatis mon. S. Marie de Superaddo [Sobrado] Cistercien. ord.”

AHN Clero, carp. 544/6 (Sobrado O.Cist., Coruña); P. 16041; ed. RL, no. 116, misdated10

10. Citing “Theobaldus ep. Cerniconen.”

Martin IV (1281–1285)

Martin IV

[Martin IV was crowned on 1281 Mar. 23.] 1786  Orvieto, 1281 Apr. 22 Martinus (IV) “dilecto filio . . [procuratori?] ecclesie Tutelan. Tirasonen. dioc.” Mandate to the procurator(?) of the church of Tudela to determine dispute over tithes, properties, etc., between hospital of Roncesvalles and abbot of Urdax (Urdiras?) and Petrus Johannis rector of “Aynorve” (Aizkorbe?). Dat. apud Urbemveterem, X kal. maii, pont. a. I. “Conquesti sunt”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata, Quartos, faj. 1, no. 2. Membrana maculata. Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: Johannes de Trebis Ed. Ostolaza, no. 285 (misdated) C  1787  Orvieto, 1281 May 7 “Dilecto filio . . archidiacono de Nevia in eccl. Bracharen.: Sua nobis.” Copy in letter of archdeacon of Nevia (Geraldus Laurentii) “venerabilibus viris ac discretis judicibus et communitati Zamoren.” concerning querela of bishop and chapter of Zamora, that, having referred their differences with city of Zamora to Infante Sancho of Castile, they now find that city has reneged on his arbitration (Bragança, 1281 Aug. 28).

AC Zamora, 11/II/10: reg. Lera, 934B Ed. DzSzM, no. 5

1788  Orvieto, 1281 May 7 Martinus (IV) “dilecto filio . . cantori Abulen.” Mandate to precentor of Ávila to hear querela of bishop of Zamora that nobleman Martinus, son of nobleman Aldefonsus Tellii of Palencia diocese, has deprived him of houses and other episcopal property, but not to issue sentence in the case against Martinus in advance of further mandate. Dat. apud Urbemveterem, non maii., pont. a. I. “Conquestus est”

AC Zamora, 11/I/10. Bulla dep. Recto, in m. m. s.: cor in ang. sup. d.: an super plicam ad d.: R[ay]n[al]dus A tergo, in m. m. s.: Berengarius de A. Ed. DzSzM, no. 4 463

464  Martin IV (1281–1285) 1789  Orvieto, 1281 May 15 MARTINUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Populeto Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” To abbot and convent of Poblet confirming all privileges and exemptions, papal and secular. Dat. apud Urbemveterem, id. maii, pont. a. I. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 2294/10 (Poblet O.Cist). Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: an super plicam ad d.: Jac. de Rocc. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea (= II) | H. Pad. A tergo, in m. m. s.: P. de Ass. ph. infra versus s.: R/ Cisem et R. Ricardi SB 3992; ed. DzSzM, no. 7; DzSzP, no. 142 1790  Orvieto, 1281 May 28 Martinus IV “dilecto filio . . priori de Sancto Rufo Ilerden. dioc.” Mandate to prior of S. Rufo (Lleida diocese) revoking illicit alienations from Poblet. Dat. apud Urbemveterem, V kal. jun., pont. a. I. “Ad nostram pervenit”11

AHN Sellos, carp. 90/16. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Sy. Be¯r. sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | H. Pad. A tergo, in m. m. s.: N. de Sco Victore Ed. DzSzM, no. 8; DzSzP, no. 143 “in castro Constantini,” 1281 Jun. 6  no. 818a 1790a  Orvieto, 1281 Jul. 23 MARTINUS IV “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monialium inclusarum monasterii Sancte Gratie Pampilonen. ordinis Sancte Clare.”12 Confirms all papal and secular privileges in favor of convent of S. Engracia O.S.C. (Pamplona diocese). Dat. apud Urbemveterem, X kal. aug., pont. a. I. “Cum a nobis” – “confirmationis”

Olite, S. Engracia, caj. 3.e.1. Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. d.: an super plicam ad d.: M. fulg. 1790b  Orvieto, 1281 Aug. 23 MARTINUS (IV) “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii de Tutela ordinis S. Clare Tirasonen. dioc.” Grants papal protection (“specialiter autem decimas, domos vestras, possessiones et alia bona vestra”) to convent of Poor Clares of Tudela. Dat. apud Urbemveterem, X kal. sept., pont. a. I. “Sacrosancta Romana ecclesia” – “protectionis et confirmationis”13

Tudela, Convento Clarisas, s.n. Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: Sy. Ber A tergo, in m. m. s.: Virgo P Reg. Fuentes, Cat. Tudela, no. 1243

11. “. . . pervenit audientiam” omitted. 12. Cf. 1635a. 13. Lines 5–6/13 illegible.

Martin IV (1281–1285)  465 1790c  Aquila, 1281 Sept. 11 Forgery. Privilege for abbot of Silos.

Ed. Vivancos, Doc. Silos, no. 263 1790d  Orvieto, 1281 Nov. 13 MARTINUS (IV) “dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii Tutelan. ordinis S. Clare Tyrasonen. dioc.” Indulgence for Poor Clares of Tudela to retain “possessiones et alia bona mobilia et immobilia” of professed sisters at convent of Poor Clares, Tudela, “feudalibus dumtaxat exceptis.” Dat. apud Urbemveterem, id. nov., pont. a. I. “Devotionis vestre precibus” – “concessionis”14

Tudela, Convento Clarisas, s.n. Bulla dep. Recto, in m. m. s.: cor in ang. sup. d.: an super plicam ad d.: Leo A tergo, in m. m. s. : Virgo P Bonaspes de Ass Reg. Fuentes, Cat. Tudela, no. 1244 1791  Orvieto, 1281 Nov. 27 Martinus (IV) “dilectis filiis . . decano et . . cantori ecclesie Tuden.” Mandate to dean and precentor of Tuy to hear and determine complaint of abbess and convent of S. Clara of ­Entre-os-Rios O.S.D. that despite judgment in their favor, “auctoritate apostolica,” by archdeacon “de Baroncili” (Baroncelli, Ourense diocese) more than a year earlier, following the failure of Gonsalvus Johannis Dovinal “miles Portugalen. dioc.,” to attend the hearing, they remained denied possession of disputed property. Dat. apud Urbemveterem, VI kal. dec., pont. a. I. “Sua nobis . . abbatissa”

IAN/TT, O.F.M., Província de Portugal, Convento de S. Clara, Porto, mç. 67, no. 28. Bulla dep.15 Recto, in m. m. s.: cor in ang. sup. d.: an super plicam ad d.: M. Roman(us) sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea quibus signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) | F. Atin. A tergo, in m. m. s. (una lineola signatum): Aperiuntur (?) quod est quinque in media pagina: Fiat cautio (pro)16 Martino de Opidos17 | (. . .)-orias dicat contra (line of scrawl above) Reg. PP, no. 793 C  1792  Orvieto, 1282 Jan. 10 “Ad fructus uberes.” Grant to Order of Preachers of faculty to minister to faithful.

(a) Vidimus by Cardinals Latinus of Ostia-Velletri, John of S. Cecilia, Gottofredus of S. George ad Velum Aureum (Orvieto, 1282 Apr. 13)

AHN Clero, carp. 88/5 (S. Domingo O.P., Palma)

(b) Vidimus by Cardinals Latinus of Ostia, Hugo of S. Lawrence in Lucina, Gottfredus of S. George ad Velum Aureum (Orvieto, 1284 May 2)

AHN Clero, carp. 184/12 (S. Pablo O.P., Burgos)

14. Line 4/9 illegible. 15. Overwritten, line 6: “citatus legitime comparere coram”; line 12: “in ————————— possessionem”; line 13: “auctoritate nostra inducatis et defendatis inductas.” 16. “p” changed to “b”. 17. Proctor of king of Portugal.

466  Martin IV (1281–1285) (c) Vidimus by Cardinals Latinus of Ostia, Hugo of S. Lawrence in Lucina, Gottfredus of S. George ad Velum Aureum (Orvieto, 1282 Dec. 28) AHN Clero, carp. 3524/4 (S. Domingo O.P., Benavente)

1793  Orvieto, 1282 Jan. 11 Martinus (IV) “dilectis filiis Magistro Raymundo de Bisulduno archidiacono Taranton. in ecclesia Ylerden. et Raymundo de Vallibus in Ylerden. ac Raymundo Egidii in Vicen. ecclesiis canonicis.” Dat. apud Urbemveterem, III id. jan., pont. a. II. “Conquesti sunt”

AHN (carp. 2297 vel 2298. sig. incert.). Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. d.: an super plicam ad d.: d. p(er)u SB 4016 1794  Orvieto, 1282 Feb. 9 Martinus (IV) “venerabili fratri . . episcopo Olmuten.” Mandate to bishop of Olomouc to revoke restrictions on preaching, etc., imposed on Dominicans and Franciscans by plebanus of church of Vienna. Dat. apud Urbemveterem, V id. feb., pont. a. I. “Exhibita nobis”

AHN Clero, carp. 1895/4 (S. Esteban O.P., Salamanca). Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Sy. Rom. sub plica ad s. taxa: numerus V cui superimpositae tres lineolae in columna extant (= VIII). A tergo, in m. m. s.: Predicatorum SB 4023; P. 21848 (this date) 1795  Orvieto, 1282 Mar. 7 Martinus (IV) “dilecto filio . . priori S. Mariae Cesaraugustan.” Mandate to prior of S. María de Zaragoza to determine dispute between dean and chapter of Tudela (appealing) and prior of Alfaro (Tarazona diocese) concerning titles and other matters. Dat. apud Urbemveterem, non. mart., pont. a. I. “Conquesti sunt”

AC Tudela, 30.C.10. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: M. de Rocca. A tergo, in m. m. s.: Johannes de Treb(is) Reg. Fuentes, 392; ed. DzSzM, no. 26 Orvieto, 1282 Apr. 13  no. 1792a 1796  Orvieto, 1282 Mar. 11 Martinus (IV) “dilecto filio . . preposito ecclesie Cesaraugustan.” Mandate to provost of Zaragoza to determine querela of Piedra O.Cist. that Lupus Martini, archdeacon of Calatayud18 had demanded procurations from their church “de Carenis” contrary to their privilege and suspended them notwithstanding their appeal to S.R.E. Dat. apud Urbemveterem, V id. mart., pont. a. I. “Abbas et conventus” 18. Cf. no. 1784.

Martin IV (1281–1285)  467 AHN Clero, carp. 3679/18 (Piedra O.Cist., Zaragoza). Bulla dep. Recto, in m. m. s.: bullata fuit in ang. sup. d.: an super plicam ad d.: P. benet sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea cui signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) A tergo, in m. m. s.: Jam Jacobe infra: cum maˉ pro iiii 1797  Orvieto, 1282 Jun. 5 MARTINUS (IV) “dilecto filio . . abbati et conventui monasterii de Populeto Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” Confirmation of privileges of Poblet O.Cist. Dat. apud Urbemveterem, non. jun. pont. a. II. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 2298/5 (Poblet O.Cist.) Bulla dep. Recto, in m. m. s.: cor in ang. sup. d.: an super plicam ad d.: L. P(er)gam. sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea (= II) | J. Me. A tergo, in m. m. s.: P. de Ass. Phy[lipus] infra: XX turon. SB 4034; ed. DzSzM, no. 29; DzSzP, no. 144 (with scribe Bene[dictus] Pergam[ensis]) 1798  Orvieto, 1282 Jun. 9 MARTINUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Scarpia Cistercien. ordinis. Ylerden. dioc.” Confirmation of privileges of Escarpe (O.Cist., Lleida). Dat. apud Urbemveterem, V id. jun., pont. a. II. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 1008/11 (Escarp O.Cist., Lérida). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Petrus(?) sub plica ad s. taxa: duo puncta (= II). A tergo, in m. m. s.: P. de Ass p. . . Ed. DzSzM, no. 32 1799  Orvieto, 1282 Jun. 13 MARTINUS IV “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Populeto Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” Confirms donation to Poblet by Berengar de Podioviridi “de Baseyla, de Monte Tornesio, de Pinna Fracta, de Figuerola, de Miramar castra” in dioceses of Tarragona and Urgell. Dat. apud Urbemveterem, id jun., pont. a. II. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Sellos, carp. 90/17 (Poblet O.Cist). Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. d.: an super plicam ad d.: J. Laur. sub plica ad s. taxa: tria puncta in linea (= III) | J. Me. A tergo, in m. m. s.: P. de Ass. Phy[lipus] Ed. DzSzM, no. 33; DzSzP, no. 145 1800  Montefiascone, 1282 Aug. 1 MARTINUS IV “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Populeto Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” Despite their past negligence (“propter negligentiam uti hactenus omisistis”) concedes that privileges may still serve “dummodo eis non sit per prescriptionem vel alias legitime derogatum.” Dat. apud Montemflasconem, kal. aug., pont. a. II. “Licet monasterium” – “concessionis”

AHN Sellos, carp. 90/15 (Poblet O.Cist.). Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. d.: an super plicam ad d.: Galganus sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea (= II) | Jac. Romanus A tergo, in m. m. s.: P. de Ass. Phy[lipus] Ed. DzSzM, no. 37; DzSzP, no. 146

468  Martin IV (1281–1285) Orvieto, 1282 Aug. 24  no. 1109a Orvieto, 1282 Aug. 26  no. 1109b Orvieto, 1282 Nov. 21  no. 1108 1801  Montefiascone, 1282 Oct. 1 MARTINUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Trianos ordinis S. Augustini Legionen. dioc.” Confirms privileges and immunities, papal and others of monastery of S. María de Trianos (O.S.A., León). Dat. apud Montemflasconem, kal. oct., pont. a. II. “Solet annuere” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 984/1 (Trianos O.S.A., León). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: Jac. bocl. sub plica ad s. taxa: Jac. Romanus | duo puncta (= II) A tergo, in m. m. s.: Laur[entius] de Muro | pro so[cio] Ed. DzSzM, no. 43 1802  Orvieto, 1282 Oct. 1 Martinus (IV) “dilecto filio . . cantori ecclesie Tutelan. Tirasonen. dioc.” Mandate to cantor of Tudela to determine complaint of prior and convent of Roncesvalles that rectors of churches of Akerreta, “Urrona,” and Antxoritz have deprived them of tithes, money, lands, and possessions. Dat. apud Montemflasconem, kal. oct., pont. a. II. “Conquesti sunt”

Roncesvalles, Arch. de la Colegiata, Abadías, faj. 3, no. 10. Bulla dep. Recto, in ang. sup. ad d.: an super plicam ad d.: Jac. de Rocc. A tergo, in m. m. s.: Johan. de Trebis pro Ho[. . .] Ed. Ostolaza, no. 286 C 1803  Montefiascone, 1282 Oct. 15 Copy (1283 Feb. 25 to Mar. 1) of mandate commissioning archdeacon of Osma to determine complaint of abbot of Oña concerning appropriation of various named churches in Burgos diocese by Petrus, archpriest of Soba.

AHN Clero, carp. 295/3 (Oña) Ed. DzSzM, no. 46

1804  Montefiascone, 1282 Nov. 5 Martinus (IV) “dilecto filio . . archidiacono de Trastamar in ecclesia Compostellan.” Mandate for archdeacon of Trastámara (Compostela diocese) to recover illicit alienations from episcopal mensa by predecessors of bishop of Lugo and to pursue contradictores. Dat. apud Montemflasconem, non. nov., pont. a. II. “Ad audientiam nostram”

AC Lugo, Bullarium, 3.8.7. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Galganus. A tergo, in m. m. s.: Benedictus Deus infra: Reverendo patri dno A.19 Luccen | epo Ed. DzSzM, no. 48

19. Arias.

Martin IV (1281–1285)  469 1805  Montefiascone, 1282 Dec. 18 Martinus (IV) “dilectis filiis Magistro Raymundo de Bisulduno archidiacono Taranton. et Raymundo de Vallibus in Ylerden. ac Raymundo Egidii in Vicen. ecclesiis canonicis.” Mandate to Mag. Ramón de Besalú, archdeacon of Tarantona, Ramón Vallés, canon of Lleida, and Ramón Gil, canon of Vic, in the case of Poblet versus commendador of Order of the Hospital at Spelunca [Espluga de Francolí] concerning wood, etc., previously heard by officialis of Tarragona, then by Pandulphus de Subura, papal chaplain, as auditor, but inconclusively for lack of particulars, that judges either terminate case within the year or report back. Dat. apud Montemflasconem, XV kal. jan., pont. a. II. “Cum olim”

AHN Clero, carp. 2299/17 (Poblet O.Cist.) Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: F. Atin. sub plica ad s. taxa: numerus V cui tres lineolae in columna superpositae extant (= VIII). A tergo, in m. m. s.: Philippus de Ass Phi SB 4013 (misdated 1281); ed. DzSzM, no. 53; DzSzP, no. 147 Orvieto, 1282 Dec. 28  no. 1792c 1806  Orvieto, 1283 Jan. 11 Martinus (IV) “dilectis filiis Magistro Raymundo de Bisulduno archidiacono Taranton. in ecclesia Ylerden. et Raymundo de Vallibus Ylerden. ac Raymundo Egidii Vicen. canonicis.” Mandate to Mag. Ramón de Besalú, archdeacon of Tarantona, Ramón Vallés, canon of Lleida, and Ramón Gil, canon of Vic, to determine complaint of abbot and convent of Poblet that commendador and brothers of Order of the Hospital at Spelunca [Espluga de Francolí] have destroyed an aqueduct supplying their mills and done them other damage. Dat. apud Urbemveterem, III id. jan., pont. a. II. “Conquesti sunt”

AHN Clero, carp. 2299/18 (Poblet O.Cist.) Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: F. Atin.20 sub plica ad s. taxa: numerus V cui tres lineolae in columna superpositae extant (= VIII). A tergo, in m. m. s.: P. de Ass. Phs infra: mag. Ro de Besuldino Ed. DzSzM, no. 54; DzSzP, no. 148 1807  Orvieto, 1283 Jan. 13 Martinus (IV) “dilecto filio magistro Raymundo de Bisulduno archidiacono Tharentan. in ecclesia Ylerden.” Mandate to Mag. Ramón de Besalú, archdeacon of Tarantona (Lleida diocese), to determine querela of abbot and convent of Escarpe “quod Raymundus dictus Dalas, Petrus de Apiaria, Guillelmus Mironis et Guillelmus Ferrari laici Ylerden., Vicen. et Urgellen. diocesum multa extorserunt et adhuc extorquere nituntur ab eis per usuariam pravitatem,” reminding the offenders of the Lateran decrees on the subject and causing them to desist. Dat. apud Urbemveterem, id. jan., pont. a. II. “Conquesti sunt”

AHN Clero, carp. 1008/12 (Escarp O.Cist., Lleida). Recto, super plicam ad d.: illeg. A tergo, in m. m. s.: P. de Ass P. infra: illeg. note concerning expenditure.

20. Domínguez Sánchez reads “Peren.”

470  Martin IV (1281–1285) 1808  Orvieto, 1283 Feb. 13 MARTINUS (IV) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii Onien. ad Romanam ecclesiam nullo medio pertinentis ordinis S. Benedicti Burgen. dioc.” Confirms all privileges and liberties of monastery of Oña (Burgos diocese). Dat. apud Urbemveterem, id. feb., pont. a. II. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 295/14 (Oña O.S.B., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: G. Aret. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea (= II) | H. Pad. A tergo, in m. m. s.: P. de Traiecto Ed. Alamo, no. 727 (with photo); DzSzM, no. 66 1809  Orvieto, 1283 Feb. 20 Martinus IV “dilectis filiis . . decano, . . maiori et . . de Alba archidiaconis Salamantin.” Mandate to dean, major archdeacon, and archdeacon of Alba (Salamanca) to hear and determine protest of prior and chapter of Guimarães that archbishop of Braga has laid foundation stone of new Franciscan church “in proprio fundo ipsius ecclesie Vimaranen.” Dat. apud Urbemveterem, X kal. mar., pont. a. II. “Sua nobis . . prior”

IAN/TT, Colegiada de Guimarães, docs. eclesiásticos, mç. 2, no. 10. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. . d.: an super plicam ad d.: P. R. A tergo, in m. m. s.: P. de Traiecto in media pagina ad d.: construende21 Reg. PP, no. 802 1810  Toledo, 1283 Mar. 3 Expenses claim of Bishop Bartholomeus of Grosseto, papal nuncio, presented to chapter of Toledo on return from meeting with Alfonso X.22

AC Toledo O.1.K.1.20 1811  Orvieto, 1283 Mar. 23 Martinus IV “dilectis filiis universis ecclesie Maioricen. vassallis.” To vassals of church of Majorca confirming election of Poncio as bishop of Mallorca. 21. Overwriting line 4: “construende.” 22. “Frater Bartholomeus miseratione divina Grossetanus episcopus domini pape nuntius discretis viris domino Johanni Dominici et domino Petro Petri Bonette canonicis Toletanis salutem in domino. Cum per civitatem et diocesimToletanam in redditu nostro ab illustri rege Castelle transitum fecerimus et steterimus in dicta diocesi XII diebus et receperimus a vobis pro nostris necessariis XI dierum quingentos quinquaginta marabotinorum pro XXII libris turonen. quos debemus recipere singulis diebus iuxta tenorem licterarum domini pape, quarum licterarum transcriptum vobis alias dedimus sub sigillo nostro, discretioni vestre presentium tenore committimus ex auctoritate nobis a domino papa concessa et vobis potestatem concedimus ut omnes prelatos et rectores ecclesiarum ac personas ecclesiasticas exemptas et non exemptas Toletane diocesis, exceptis clericis Ville Regalis qui nobis procurationem pro uno die solverunt, ad solvendum et contribuendum dictam peccunie quantitatem cum justis expensis faciendis iuxta facultates ipsarum ecclesiarum proportionaliter per censuram ecclesiasticam compellatis, contradictores et rebelles monitione premissa si infra terminum eis per vos assignandum non satisfecerint excommunicatis et eos excommunicatos publice nuncietis usque ad satisfactionem condignam quorum absolutionem vobis committimus faciendum. Volumus etiam et declarando dicimus ut fratres Oclenses et domus eorum de ordine S. Jacobi vestre diocesis ad contribuendum pro rata tam in presenti procuratione quam in alia in eundo recepta contribuere teneantur cum in licteris domini pape contineantur omnes religiosi exempti et non exempti. In cuius rei testimonium presentes licteras fecimus nostro sigillo munitas. Dat. Toleti, anno domini M.CC.LXXXII die mercurii primo quadragesime.”

Martin IV (1281–1285)  471 Dat. apud Urbem Veterem, X kal. apr., pont. a. III. “Dudum Maioricensis”

AC Mallorca, 13486. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. s.: .L. ad d.: R/ super plicam ad d.: P. Gen. A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia Reg. Pérez Martínez, no. 56; ed. DzSzM, no. 70 1811a  Orvieto, 1283 Jun. 1 Martinus (IV) “venerabili fratri . . episcopo Pampilonen.” Mandate appointing Bishop Miguel Sánchez of Pamplona conservator of interests of Order of the Hospital in Navarre for three years. Dat. apud Urbemveterem, kal. jun., pont. a. III. “Quia mundo posito”

AHN OO. MM., carp. 853 no. 46 (Priorato de Navarra, Orden de S. Juan de Jerusalén). Bulla dep. Recto in m. m. s.: cor // m// sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea, quibus signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) | H. Pad. super plicam ad d.: Galganus Ed. DzSzM, no. 85 1812  Orvieto, 1283 Aug. 9 Martinus IV “venerabili fratri . . archiepiscopo Yspalen. et dilectis filiis . . decano Tutelan. Tirasonen. dioc. et magistro Fernando archidiacono de Nendis in ecclesia Compostellan.” Mandate to archbishop of Seville, dean of Tudela, and Mag. Fernando, archdeacon of Nendos (Compostela diocese), to defend Alfonso X against rebel Infante Sancho with use of spiritual sanctions. Dat. apud Urbemveterem, V id. aug., pont. a. III. “Insurgentis fremitus”23

AC Burgos, vol. 45, fol. 2. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: P. Eug. Ed. Pereda Llarena, no. 180; DzSzM, no. 91 (citing AC Burgos, vol. 5, fol. 2) 1813 VACANT

Burgos, 1283 Aug. 19  no. 1333 1814  Orvieto, 1284 Apr. 24 Appeal and protest of Mag. Benedictus de Pontecurvo, proctor of Alfonso X,24 before Bernardus prior of Foligno, palatii apostolici causarum auditor, against the intrusion of Ferrán Pérez dean of Seville and Palencia into see of Palencia.

AC Toledo, X.2.A.2.525 23. Copies addressed “venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis ac dilectis filiis electis, abbatibus, prioribus et universis et singulis . . .”: AC Toledo, E.7.C.1.7; O.9.E.1.5. 24. He had died at Seville twenty days earlier. 25. “In nomine domini Amen. Anno domini millesimo.CC.LXXX.quarto pontificatus domini Martini pape quarti anno quarto, indictione duodecima, mense aprilis, die vicesima quarta, constitutus in presentia venerabilis viri domini Bernardi prioris Fulginatis domini pape capellani et ipsius palatii causarum auditoris meique notarii et testium subscriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum magister Benedictus de Pontecurvo, procurator serenissimi principis domini Alfonsi, Castelle et Legionis illustris regis et patroni ecclesie Palentine, procuratorio nomine pro eodem rege in scriptis

472  Martin IV (1281–1285) Orvieto, 1284 May 2  no. 1792b 1815  Perugia, 1284 Oct. 23 Martinus (IV) “dilecto filio . . priori de Lierr ordinis S. Augustini Oscen. dioc.” On complaint of Sancius Eximini prior of S. Cristina de Somport that he had been summoned “ad locum non tutum” to answer territorial claims of prior and chapter of secular church of

quandam appellationem interposuit in hunc modum: ‘Coram vobis venerabili viro domino Bernardo priore Fuliginati domini pape capellano et ipsius palatii causarum auditore ego Benedictus de Pontecurvo, procurator serenissimi principis domini Alfonsi, Castelle et Legionis illustris regis, procuratorio nomine, pro eodem rege propono et dico quod cum de consuetudine et de iure sit quod mors prelati in ecclesiis cathedralibus regnorum Castelle et Legionis notificari debeat et consueverit notificari regi eidem, et morte notificata huiusmodi et electio celebrata eidem regi per solempnes nuntios presentari, ut benignum, sicut moris est, prestet assensum in ista possessione vel quasi, dictus dominus A. tempore suo et predecessorum suorum suis temporibus fuerint pacifice et quiete tam in ecclesia Palentina cuius est patronus quam in aliis ecclesiis regnorum suorum, et nunc ecclesia Palentina, per mortem domini Johannis Alfonsi vacante ne in ipsa ecclesia fiat electio nisi prius ipsi regi, prout moris est, mors predicti pastoris fuerit nunciata et notificata et, si qua facta est, non confirmetur, sedem apostolicam in hiis scriptis appello et apostolos peto quod si ad electionem processum fuerit nisi eidem regi ipsa electio fuerit presentata per sollempnes nuntios, ut dictum est, iterum dominum papam appello et apostolos cum omni instantia peto; ceterum quia, ut dicitur, Ferrandus Petri, prefate Palentine ecclesie decanus, procurat ut ipse eligatur ibidem, cum ipse sit et fuerit vicio sodomie in illis partibus publice diffamatus et deprehensus adeo quod nisi pro reverentia ordinis clericalis eum secularis curia combussisset; tenueritque et habuerit in ecclesiis Yspalensi et Palentina decanatus curam animarum habentes insimul cum canonicatibus et prebendis cum prestimoniis que obtinet et obtinuit in dictis ecclesiis et in Toletana, Burgensi, Conchensi et Fussellensi ecclesiis absque dispensatione sedis apostolice; fueritque et sit transgressor canonicorum et divinorum contentor quia decanus existens in dictis ecclesiis per multos annos non curavit se facere promoveri ad ordinem sacerdotii et venationibus ac negociis secularibus deditus adeo quod horas canonicas raro aut nunquam celebrat; fueritque et sit proditor et de genere proditorum, descendens scilicet de genere Belid Ayolfe qui dominum suum dominum Sancium quondam regem Legionis prodiit et interfecit, fueritque et sit conspirator publicus quia etiam ad conspirandum induxit dominum Sancium, dicti regis filium, contra ipsum regem et multos alios de regnis suis; qui etiam est excommunicatus maiori excommunicatione et suspensus auctoritate apostolica pro eo quod dicto domino A. non intendat tamquam regi nec iuribus suis eum uti libere permitterit, immo eidem pro iuribus adversatus est ei et adversatur; qui etiam sic excommunicatus et suspensus in locis et interdictus se divinis immiscens est irregularis effectus; qui est etiam minus sufficientis sciencie ad dignitatem episcopalem obtinendam; et quia status dicti Ferrandi Petri decani pendit ex alio judicio ne eligatur in episcopum ecclesie Palentine apostolicam sedem appello in hiis scriptis et apostolos cum instantia peto. Et si contigeret eum elegi tam ab electione quam a confirmatione ne fiat per archiepiscopum Toletanum loci metropolitanum in hiis scriptis ad dominum papam appello et apostolos instanter peto, et maxime cum dictus dominus rex habeat eum suspectum de proditione regnorum Legionis et Castelle. Et iuro ad hec sancta Dei evangelia corporaliter per me tacta omnia et singula supradicta credere esse vera et per me et dictum dominum meum regem posse probare, protestans quod huiusmodi appellationem dicto Ferrando Petri et Toletano archiepiscopo quam citius potero comode per me vel per alium notificabo.” Qua appellatione per dictum procuratorem lecta et interposita, dictus magister Benedictus procurator, tactis corporaliter sacrosanctis evangeliis, iuravit in animam predicti domini regis et suam premissa omnia et singula in predicta appellatione contenta predictum dominum regem et se credere esse vera et ea ipsos posse probare et ad eam probandam sufficientes probationes habere. Et ego, Johannes Amati de Guarcino Sancte Romane Ecclesie publicus auctoritate notarius interpositioni et lectioni huiusmodi appellationis et presentationi predicti instrumenti et aliis omnibus supradictis interfui, et ad preces et instantiam predicti magistri Benedicti scripsi omnia et publicavi et meo solito signo signavi. Et ad maiorem omnium predictorum cautelam et evidentiam pleniorem predictus dominus prior huic instrumento suum sigillum mandavit apponi.” For this colorful character, see Hernández and Linehan, Mozarabic Cardinal, index s.v. Fernán Pérez.

Martin IV (1281–1285)  473 S. Maria de Penna “Calactaiub” before Egidius de Malonda canon of Calatayud to whom archdeacon of Tarazona had subdelegated, mandate to prior of S. Pedro de Loarre to proceed according to original mandate; if not, to refer to archdeacon of Tarazona, Sancius Eximini to bear expenses. Dat. Perusii, X kal. nov., pont. a. IV. “Sua nobis”

AHN Clero, carp. 807/8 (S. Cristina de Summo Portu O.S.A.) Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: an super plicam ad d.: P. G. sub plica ad s. taxa: duo puncta in linea cui signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) | P. Romanus | duo puncta. A tergo, in m. m. s.: Lectoren[sis] pro A[mico] SB 4091; ed. DzSzM, no. 189 [Martin IV died on 1285 Mar. 28.]

Honorius IV (1285–1287)

Honorius IV

[Honorius IV was crowned on 1285 May 20.] C 1816  Tivoli, 1285 Jul. 9 “Dilectis filiis de Caravalleda et de Roureda ac de Paramo archidiaconis in eccl. Astoricen.: Conquesti sunt.” Mandate, at behest of chapter of León, to archdeacons of Carballeda, Robleda, and Paramo (Astorga diocese) to determine their dispute with bishop of León over tithes and other matters.

Text in sentence (1295 Sept. 30): AC León, no. 2184 Ed. Ruiz Asencio, no. 2460; ed. DzSzH, no. 5

1817  Tivoli, 1285 Aug. 13 Honorius (IV) “dilecto filio . . archidiacono Sorien. in ecclesia Oxomen.” Mandate to archdeacon of Soria (Osma diocese) confirming sentence of Dominicus Michaelis cantor of Osma, subdelegated by Garsias Johannis archdeacon of Osma, for abbot and convent of Oña against Michael et al., clerics of Burgos diocese, “super quibusdam redditibus infurtionibus vulgariter appellatis.” Dat. Tybure, id. aug., pont. a. I. “Significarunt nobis”

AHN Clero, carp. 297/14 (San Salvador de Oña O.S.B.) Bulla dep. Recto, in m. m. s.: dupl in ang. sup. d.: an super plicam ad d.: Jo. Sal. sub plica ad s. taxa: duo puncta (= II) | Jac. Romanus inferius versus med.: f A tergo, in m. m. s.: P. de Traiecto Ed. DzSzH, no. 13 1818  Tivoli, 1285 Aug. 13 Honorius (IV) “dilectis filiis Stephano Dominici et Garsie Petri canonicis ecclesie Zamoren.” Mandate to Esteban Domínguez and García Pérez, canons of Zamora, to determine complaint of Dominicus Pelagii, rector of church of S. Maria de Villalba, that Dominicus Petri priest and brother of Order of Santiago has occupied his church. Dat. Tybure, id. aug., pont. a. I. “Conquestus est”

474

Honorius IV (1285–1287)  475 AHN, OO. MM. 378/30 (S. Marcos de León). Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. d.: an super plicam ad d.: P. Avuo1 A tergo, in m. m. s.: verba deleta SB 4103; ed. Casado Quintanilla, no. 473; DzSzH, no. 12 1819  Tivoli, 1285 Aug. 20 Honorius IV “dilecto filio . . archidiacono Manse2 in ecclesia Pampilonen.” Mandate to archdeacon of Mesa (Pamplona) protecting King Philip of Navarre from molestation in violation of apostolic privilege. Dat. Tibure, XIII kal. sept., pont. a. I. “Cum carissimus”

Paris, Archives Nationales, Fonds Trésor des Chartes des Rois de France, J 940, no. 61. Bulla cum filo can. Recto, in marg. sup. ad s.: .l. super plicam ad d.: Maur. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea, quibus signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) | O. Laud. infra: R/ O. Laud. F. Atin. (transversis lineolis signatum) A tergo, in ang. sup. s.: B in m. m. s.: Rex Navarre Reg. Barbiche, no. 1753; whence DzSzH, no. 14 1820  Tivoli, 1285 Sept. 13 HONORIUS IV “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis Predicatorum.” Privileges for O.P. during time of interdict. Dat. Tibure, id. sept., pont. a. I. “Meritis vestre” – “concessionis”

(i) AHN Clero, carp. 594/20 (N. Sra de Los Angeles O.P., Huesca). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: dominicus sub plica ad s. taxa: numerus V, cui punctum superpositum extat (= VI) (ii) HPAOP perg. 29 (olim 69). Bulla cum filo ser. Membrana resecata cum maculis. Bulla dep. Recto super plicam ad d.: P. Reat. sub plica ad s. taxa: numerus V P. 22287 (this date) (a) Vidimus by Cardinal John of S. Cecilia, papal legate, “apud Vallem Gerardi prope Parisius,” 1286 Jun. 123

AHN Clero, carp. 184/13 (S. Pablo O.P., Burgos)

1821  Tivoli, 1285 Sept. 13 Honorius (IV) “venerabili fratri . . archiepiscopo Tholetan.” Mandate, valid for five years, appointing archbishop of Toledo conservator of Dominican Order against molestors “in provincia Ispanie.” Dat. Tibure, id. sept., pont. a. I. “Habundans malitia”

AHN Clero, carp. 3022/8 (Catedral de Toledo). Bulla dep. Recto, in ang. sup. s.: .L ad d.: an super plicam ad d.: Sy Ven. sub plica ad s. taxa: quattuor lineolae in linea (= IV) | O. Laud. A tergo, in m. m. s.: Predicatorum infra: R/ Jac. fiant sex ad diversas [. . .]as inferius ad s.: R/ Sy Ven. Jac. Ro. inferius ad d. inversus: R/ . . . . . VI . . . | Yspanie Ed. DzSzH, no. 16 1. Vel P. Anno (SB) or P. Anuc (Nüske, no. 230). 2. Recte “archidiacono Mense.” 3. With appearance of papal privilege: super plicam ad d.: hugo pro Paulo.

476  Honorius IV (1285–1287) 1822  Tivoli, 1285 Oct. 1 HONORIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis Predicatorum.” Faculty to Master and brethren of O.P. to modify text of divine office used by them but without prejudice to changes made by Master General Humbert de Romans and approved by three chapters general of the Order. Dat. Tybure, kal. oct., pont. a. I. “Meritis vestre” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 3572/5 (S. Ildefonso O.P., Toro). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: Jac. bocl. sub plica ad s. taxa: numerus V cui punctum superpositum extat (= VI). A tergo, in m. m. s.: Predicatorum prope: Registrata est and erasure SB 4112; P. 22299; ed. DzSzT, no. 4 C 1823  Rome, S. Sabina, 1285 Oct. 14 “Venerabili fratri . . archiepiscopo Toletano. Ad audientiam.” Mandate to secure reversal of illicit alienation of goods of Order of S. John.

Text in letter of subdelegation (Segovia, 1287 Mar. 20): AHN Clero, carp. 3022/10 (Catedral de Toledo)

1824  Rome, S. Sabina, 1285 Nov. 20 HONORIUS IV “dilectis filiis . . magistro, prioribus et fratribus universis ordinis Predicatorum.” Concession and confirmation of constitutions and privileges of O.P. Dat. Rome apud S. Sabinam, XII kal. dec., pont. a. I. “Virtute conspicuos” – “concessionum constitutionum et inhibitionum”

(i) AHN Clero, carp. 1725/4 (S. Pablo O.P., Palencia). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Alb. p(ar). A tergo, in m. m. s.: Predicatorum prope: II kal. decembr. primo anno (curial?) (ii) HPAOP perg. 30 (olim 101). Membrana maculata. Bulla dep., extat filum ser. Recto, sub plica ad s. taxa: L | Jac. bocl. P. 22330; PP, no. 818; ed. DzSzH, no. 23 1825  Rome, S. Sabina, 1285 Nov. 25 HONORIUS IV “dilectis filiis . . magistro, prioribus et fratribus universis ordinis Predicatorum.” Concession to O.P. that if their diocesan bishop refuses to do so, any bishop may lay foundation stone of their churches or provide consecration. Dat. Rome apud S. Sabinam, VII kal. dec., pont. a. I. “Ex parte vestra” – “concessionis”

(i) AHN Clero, carp. 297/17 (Oña O.S.B.). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Jac. Vit. sub plica ad s. taxa: numerus V cui lineola superposita extat (=VI). A tergo, in m. m. s.: Predicatorum (ii) AHN Clero, carp. 3572/6 (S. Ildefonso O.P., Toro). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Sy. Ven. sub plica ad s. taxa: numerus V cui lineola superposita extat (=VI). A tergo, in m. m. s.: Predicatorum

Ed. DzSzT, no. 5

(iii) AHN Clero, carp. 1874/6 (S. Domingo O.P., Pontevedra). Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: Jac. bocl. sub plica ad s. taxa: numerus V cui lineola superposita extat (=VI). A tergo, in m. m. s.: Predicatorum

Honorius IV (1285–1287)  477 (iv) HPAOP perg. 31 (olim 77). Membrana maculata. Bulla cum filo ser. Recto super plicam ad d.: Sy. Ven. sub plica ad s. taxa: numerus V P. 22333; PP, no. 819; ed. DzSzH, no. 25 C  1826  Rome, S. Sabina, 1286 Jan. 18 “Ex parte vestra” (matching privilege to no. 1825, for Franciscan Order).

Vidimus by Bishop Pedro of Salamanca (Salamanca, 129[7] Mar. 21): AHN Clero, carp. 1429/7 (Allariz, O.S. Clare, Ourense) P. 22352; ed. DzSzH, no. 30

1827  Rome, S. Sabina, 1286 Jan. 19 HONORIUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis Predicatorum.” Mandate to Master and members of O.P. nullifying compositions entered into by certain priors with local ordinaries without authority of Order. Dat. Rome apud S. Sabinam, XIV kal. feb., pont. a. I. “Religionis favor” – “constitutionis”

(i) AHN Clero, carp. 1895/10 (S. Esteban O.P., Salamanca). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Sy. Ro. sub plica ad s. taxa: numerus V cui superpositae tres lineolae in columna extant (= VIII) (ii) AHN Clero, carp. 3572/8 (S. Ildefonso O.P., Toro). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Sy. T. sub plica ad s. taxa: numerus V cui superpositae tres lineolae in columna extant (= VIII) SB 4127; ed. DzSzT, no. 7; P. 22353; ed. DzSzH, no. 31 (a) Vidimus by Cardinal John of S. Cecilia, papal legate, “apud Vallem Gerardi prope Parisius,” 1286 Jun. 12

AHN Clero, carp. 184/14 (S. Pablo O.P., Burgos)4

1828  Rome, S. Sabina, 1286 Feb. 5 Honorius (IV) “venerabili fratri . . episcopo Legionen.” Mandate to bishop of León to restore to Master and brothers of Temple castles, etc., detained by Gómez García et al., rebel members of Order. Dat. Rome apud S. Sabinam, pont. a. I. “Sua nobis”

Arch. dép. Marseilles, 56 H 5166. Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. d.: an super plicam ad d.: G. Aly. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea (= II) | M. Rocc. C  1829  Rome, S. Sabina, 1286 Apr. 1 “Venerabili fratri . . archiepiscopo Toletano: Ad audientiam nostram.” Mandate to archbishop of Toledo to restore to Mag. Pascasius, archdeacon of Olmedo (Ávila) prestimonia formerly of Dominicus Martini awarded to him by Gregory X during Ávila vacancy, which P. had then submitted to arbitration of canons Adam Roderici and Dominicus Sebastiani who had assigned the prestimonia “communi mense capituli eiusdem ecclesie, de facto cum de iure non possent.” 4. Again with all the appearance of a papal privilege: super plicam ad d.: P. de Piperno pro Paulo. A tergo, in m. m. s.: fratres fracoinis. DzSzH, no. 77.

478  Honorius IV (1285–1287) In littera citationis of Archbishop Gonzalo of Toledo (Valladolid, 1286 Aug. 30) AC Toledo, I.12.C.1.64; ed. DzSzH, no. 45

1829a  Rome, S. Sabina, 1286 May 1 HONORIUS . . . DILECTIS FILIIS . . ABBATI SANCTI PETRI DE MONTIBUS EIUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS. Papal protection for S. Pedro de Montes O.S.B., Astorga diocese. (R) Ego HONORIUS etc. (BV) – Subscribunt 12 cardinales: fr. Bentevenga Albanen. ep.; fr. Latinus Ostien. et Velletren. ep.; fr. Jeronimnus Penestrin. ep.; Bernardus Portuen. et S. Rufine ep. || Ancherus tit. S. Praxedis presb. card.; Hugo tit. S. Laurentii in Lucina presb. card.; Comes tit. SS. Marcelli et Petri presb. card.; Gaufridus tit. S. Susanne presb. card. || Gottifridus S. Georgii ad Velum Aureum diac. card.; Mattheus S. Marie in Porticu diac. card.; Jordanus S. Eustachii diac. card.; Jacobus S. Marie in Via Lata diac. card. Dat. Rome apud S. Sabinam, per manum magistri Petri de Mediolani S.R.E. vicecancellarii, kal. maii, indictione XIIII, incarnationis dominice anno M.CC.LXXX.VI, pont. vero d. HONORII pp. IIII anno primo. “Religiosam vitam eligentibus” – “constitutionis”

AD Astorga, Camera episcopal, IV–78; ed. Cavero, etc., no. 88 from damaged copy; whence DzSzH, no. 51 Reg. Hon. IV, 919 1830  Rome, S. Sabina, 1286 May 3 Honorius (IV) “dilecto filio . . decano ecclesie Segobien.” Mandate to dean of Segovia to determine complaint of Burgos Dominicans that Fernandus Garsie archdeacon of Burgos had ordered them to surrender building land given them by Mattheus Petri and that on their appeal to Rome he and Martinus Roderici archdeacon of Palenzuela had declared them excommunicate. Dat. Rome apud S. Sabinam, V non. maii, pont., a. I. “Significarunt nobis”

AHN Clero, carp. 297/4 (Oña O.S.B., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: Galgan. sub plica ad s. taxa: numerus V cui tres lineolae in columna superpositae extant (= VIII) Ed. DzSzH, no. 52 1831  Tivoli, 1286 Jul. 30 Honorius (IV) “dilectis filiis . . preceptori maiori et fratribus domus Hospitalis Jerosolomitan. in Yspania.” Mandate to major preceptor and brethren of Hospitallers in Spain to receive Petrus Vincentii miles of Order of Santiago into their house, as approved by Petrus Nuni, Master of Santiago. Dat. Tybure, id. aug., pont. a. II. “Exposuit nobis”

AHN, OO. MM. 378/31 (S. Marcos de León). Bulla dep. Recto, in ang. sup. s. duabus lineolis signatum: concessio legenda legatur quia papa mandat litteras super plicam ad s.: O. Laud. sub plica ad s.: O. Laud. A tergo, in m. m. s.: B[enedictu]s Deus Ed. DzSzH, no. 81

Honorius IV (1285–1287)  479 1832  Tivoli, 1286 Aug. 24 Matteo Rosso Orsini, cardinal-deacon of S. Maria in Porticu, sends Jacobinus de Placentia to Castile to collect the £400 promised him by Archbishop Gonzalo of Toledo.5

AC Toledo V.3.B.1.22 1833  Rome, S. Sabina, 1286 Nov. 7 Honorius IV “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Tholetan. et . . episcopo Burgen.” Mandate to archbishop of Toledo and bishop of Burgos to suspend interdict on rebels against Alfonso X. Dat. Rome apud S. Sabinam, VII id, nov., pont. a. II. “Dudum felicis”

AC Toledo, I.10.I.1.13. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: L. Pergam. Ed. DzSzH, no. 93 Copies: (a) Talavera, 1287 Feb. 4 AC Toledo, O.12.A.1.14 (b) Toledo, 1287 Feb. 20 AC Toledo, O.12.A.1.14 (c) Toledo, 1287 Feb. 27 AC Toledo, I.4.N.1.3 (Archbishop Gonzalo of Toledo to F., archbishop-elect of Seville) (d) Segovia, 1287 Mar. 13 AC Toledo, A.7.G.1.17 (Archbishop Gonzalo of Toledo to bishop of Coria)

C  1834  Rome, S. Sabina, 1286 Nov. 28 “Dilectis filiis . . priori Predicatorum et . . guardiano Minorum fratrum ordinum Toletan.: Dilectus filius.” Narrative of local opposition to conferral of Toledo benefices to Gil Martines, consanguineus of John XXI.

Ed. DzSzH, no. 97 (from RV 43)  no. 1837

1835  Rome, S. Sabina, 1287 Mar. 23 HONORIUS IV “dilectis filiis . . magistro et fratribus domus ordinis militie S. Jacobi in Ispania.” Confirms all liberties and exemptions of Order of Santiago in Spain. Dat. Rome apud S. Sabinam, X kal. apr., pont. a. II. “Solet annuere” – “confirmationis” 5. “Nos Matheus miseratione divina Sancte Marie in Porticu diaconus cardinalis notum facimus universis presentes litteras inspecturis quod nos dilectum domicellum nostrum Jacobinum de Placentia, exhibitorem presentium, constituimus et ordinamus nostrum procuratorem legitimum et certum nuntium ad petendum, exigendum et recipiendum nostro nomine et pro nobis a venerabile in Christo patre domino Gundisalvo Dei gratia archiepiscopo Toletano quadringentas libras turonenses quas nobis per suas patentes litteras sua liberalitate concessit et solvere repromisit set nondum exoluit, dantes eidem procuratori plenam et liberam potestatem quittationem et refutationem faciendi super dictis quadringentis libris cum eas nostro nomine receperit ab eodem, ratum habituri et gratum quod dictus procurator nostro nomine fecerit in predictis. In cuius rei testimonium presentes litteras fecimus sigilli nostri munimine roborari. Dat. Rome, VIIII kal. septembris anno domini millesimo ducentisimo octuagesimo sexto, pont. domini Honorii pape IIII anno secundo.”

480  Honorius IV (1285–1287) AHN, OO. MM. (Uclés), 5.ii/9. Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. d.: an super plicam ad d.: Jac. Anag. sub plica ad s.: franıˉn fr|atıˉn infra R/ Jac. Anag inferius: Alb(er). P(ar). A tergo, in m. m. s.: A. de Setia pro [sic] 1836  Rome, S. Sabina, 1287 Aug. 4 Cardinal Giordano Orsini rebukes Sancho IV and censures D. Martín García, bishop of Astorga for their persecution of his chaplain, Fernán Alfonso, archdeacon of Oviedo, on suspicion of having conspired against the king at the papal court.6

AC Toledo, E.7.D.1.3 [Honorius IV died on 1287 Apr. 3.]

6. Publ. Hernández and Linehan, Mozarabic Cardinal, 457–58.

Nicholas IV (1288–1292)

Nicholas IV

[Nicholas IV was crowned on 1288 Feb. 22.] C  1837  Rome, Lateran, 1288 Mar. 7 Nicolaus (IV) “dilectis filiis . . priori Predicatorum et . . guardiano Minorum fratrum ordinum Toletan.” John XXI having conferred Toledo prebend and archdeaconry of late Raymundus de Peralta (died at curia) on Egidius Martini (“capellanus noster consanguineus,” notwithstanding his benefices at Lisbon, Braga, Bayeux, etc.), Fernandus Roderici when archbishop-elect of Toledo had conferred them on Mag. Gofridus and Rodericus Martini canon of Burgos. Letters of Honorius IV had summoned Mag. Gofridus and Rodericus Martini to curia (ß 1286 Nov. 28). Honorius then died. That summons is now reactivated.

AC Toledo, O.3.C.1.3

Rome, St. Peter’s, 1288 Mar. 30  no. 1764 1838  Rieti, 1288 Jul. 28 NICOLAUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Exempts all Dominican churches from episcopal jurisdiction and subjects them only to S.R.E. Dat. Reate, V kal. aug., pont. a. I. “Dum sollicite” – “exemptionis et constitutionis”

(i) AHN Clero, carp. 184/17 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: Jo. Gall. A tergo, in m. m. s. .: R/ cap. lxxxviiii (?) in med. pagina: Istud privilegium mittitur priori et conventui fratrum Predicatorum Burgensibus per fr. Michaelem Petri | Sorien.1 (a) Vidimus by archbishop Tello of Braga and bishop Blasius of Segovia, Rome, 1290 Apr. 15

AHN Clero, carp. 184/18 (S. Pablo O.P., Burgos)

(b) Vidimus by bishop Blasius of Segovia and bishop Suero of Cádiz, Rome, 1291 Jun. 22

AHN Clero, carp. 185/1 (S. Pablo O.P., Burgos); whence:

(c) Vidimus, n.d.

AHN Clero, carp. 3501/3 (S. Pablo O.P., Valladolid)

1. See Ferotin, Silos, 303.

481

482  Nicholas IV (1288–1292) (ii) AHN Clero, carp. 3524/13 (S. Domingo O.P., Benavente). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Galganus A tergo, in med. pagina: fr. Vincentius frater archiepiscopi Compostellani et dec[anus] Silv[ensis] procuravit (a) Vidimus by Bishop Pedro of Zamora

AHN Clero, carp. 3524/4 (S. Domingo O.P., Benavente)

(iii) AHN Clero, 1895/13 (S. Esteban O.P., Salamanca). Bulla dep. Recto, super plicam s.: Jac. bocl. (iv) AHN Clero, carp. 1874/7 (S. Domingo O.P., Pontevedra). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Angelus Rom. sub plica ad s.: R/ P. Eug. iiij | F. Atin. (v) AHN Clero, carp. 89/11 (S. Domingo O.P., Palma). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: dominicus sub plica ad s. taxa: numerus V, cui tres lineolae in columna superpositae extant (= VIII). A tergo, in m. m. s.: N. Waldini in fig. 46 (vi) AHN Clero, carp. 595/2 (N. Sra de Los Angeles O.P., Huesca). Bulla dep. Recto super plicam ad d.: Jac. de Pis(is) A tergo, in m. m. s.: R/script lxxxvii(i) SB 4223; P. 22758; ed. DzSzNIV, no. 28 1839  Rieti, 1288 Jul. 28 NICOLAUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis fratrum Predicatorum.” Restricts privileges of renegade friars from Dominican Order. Dat. Reate, V kal. aug., pont. a. I. “Inter cetera” – “statuti ordinationis et constitutionis”

(i) AHN Clero, carp. 184/15 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: dominic[us] sub plica ad s. taxa: numerus V cui superpositae, extant tres lineolae (= VIII). A tergo, in med. pagina: Istud privilegium mittitur priori et conventui fratrum Predicatorum Burgen. per fr. Michaelem Petri | Sorien SB 4226 (ii) AHN Clero, carp. 184/16 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. Recto, in med. plica: Predicatorum super plicam ad s.: Jac. bocl. sub plica ad s. taxa: numerus V cui superpositae extant tres lineolae (= VIII). A tergo, in m. m. s.: Predicatorum (iii) AHN Clero, carp. 3524/12 (S. Domingo O.P., Benavente). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: dominicus sub plica ad s. taxa: numerus V cui superpositae extat una lineola (=VI). A tergo, in m. m. s.: R/script lxxxviiij. SB 4225 (iv) AHN Clero, carp. 3572/9 (S. Ildefonso O.P., Toro). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: P. Set. sub plica ad s. taxa: numerus V cui superposita extat una lineola (= VI)

Ed. DzSzT, no. 8

(v) AHN Clero, carp. 3572/10 (S. Ildefonso O.P., Toro). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: P. Gen. sub plica ad s. taxa: numerus V cui superpositae extant tres lineolae (= VIII)

Ed. DzSzT, no. 8

(vi) AHN Clero, carp. 1895/12 (S. Esteban O.P., Salamanca). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: dominicus (vii) AHN Clero, carp. 3501/2 (S. Pablo O.P., Valladolid). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: P. Set. sub plica ad s. taxa: numerus V cui superpositae extant tres lineolae (=VIII)

Nicholas IV (1288–1292)  483 (viii) AHN Clero, carp. 1874/8 (S. Domingo O.P., Pontevedra). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: La. dert.2 (ix) AHN Clero, carp. 595/3 (N. Sra de Los Angeles O.P., Huesca).3 Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Jo. Gall. sub plica ad s. taxa: numerus V, cui tres lineolae in columna superpositae extant (= VIII).4 Ed. DzSzNIV, no. 29; P. 22759 1840  Rieti, 1288 Aug. 5 Nicolaus (IV) “dilecto filio magistro Petro Sarraceno decano ecclesie Burgen.” Mandate to Master Pedro Saraceno, dean of Burgos, at behest of prior of Burgos Dominicans to denounce thieves of their building materials and, if necessary, to proceed to general excommunication. Dat. Reate, non. aug., pont. a. I. “Sua nobis”

AHN Clero, carp. 185/2 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .F.R.5 Ed. DzSzNIV, no. 32 1841  Reati, 1288 Aug. 30 Bentevenga, cardinal-bishop of Albano, papal penitentiary, authorizes Archbishop Gonzalo of Toledo to dispense clergy of his diocese for breaches of interdict during recent civil war in Castile.6

AC Toledo, A.7.G.2.13 2. Nüske, no. 177. 3. MS. “Inter certera” (sic). 4. Fold closed while ink wet. 5. A tergo: note that letter was brought by fr. Michael Petri Soriensis. 6. “Venerabili in Christo patri . . dei gratia archiepiscopo Toletano frater Bentevenga miseratione divina Albanensis episcopus salutem et sinceram in domino caritatem. Exposita per nos sanctissimo patri et domino domino Nicolao pape porrecta nobis ex parte vestra petitio continebat quod cum olim occasione discordie orte in Yspania ratione jurium regalium que clare memorie domino Alfonso regi Castelle et Legionis subtracta fuerant per quosdam ipsius regis filios, fratrem, vassallos et alios in hac parte adherentes eisdem in nonnullos eorum ipsi regi non obedientes jura sua denegantes eidem excommunicationis sentencie late fuissent auctoritate sedis apostolice et eorum terre et loca ecclesiastico supposite interdicto, quamplures Toletane civitatis et diocesis ecclesiarum prelati, rectores, presbiteri et aliorum inferiorum ordinum clerici tam seculares quam religiosi durante huiusmodi interdicto non in contemptum clavium sed aliqui propter metum, aliqui vero comuni errore inducti sub quadam spe venie sicut alii communiter faciebant ibidem in suis ministraverunt ordinibus et se alias divinis ingesserunt officiis sicut prius. Unde cum interdictum illud ad presens auctoritate apostolica sit suspensum et multi admodum excesserint in premissis qui propter loci distantiam, viarum pericula et diversas causas alias sedem apostolicam comode adire nequeunt super hiis dispensationis gratiam petituri supplicari fecistis humiliter tanquam pastor providus de subditorum salute sollicitus ut benignitas apostolica severitati aliquid pie subtrahens ubi multitudo talium est in causa salutari eis remedio super hiis providere misericorditer dignaretur. Nos igitur de pastoralis vestre sollicitudinis experta providentia colligentes quid de futura speremus auctoritate ipsius domini pape cuius penitenciarie curam gerimus et de eius speciali mandato vice vocis oraculo nobis facto paternitati vestre comittimus quatinus si est ita predictis vestre civitatis et diocesis ecclesiarum prelatos, presbiteros, rectores et alios inferiorum ordinum clericos tam seculares quam religiosos quos in premissis inveneritis excessisse ab huiusmodi excessu et suspensione iuxta formam ecclesie absolvatis et injuncta cuilibet eorum super hiis pro culpe modo penitentia salutari et aliis que talibus debent et consueverunt injungi super irregularitate ex premissis predicto modo contracta dispensetis auctoritate et mandato predictis misericorditer cum eisdem prout secundum Deum animarum suarum saluti expedire videritis dummodo aliud canonicum non obsistat. Dat. Reate III kal. septembris pont. domini Nicolai pape IIII anno primo.”

484  Nicholas IV (1288–1292) 1842  Rieti, 1288 Sept. 24 NICOLAUS (IV) “dilecto filio . . magistro ordinis fratrum Predicatorum.” Inhibition at behest of Master General of appointment of members of Dominican Order as diocesan bishops without license of Master General or prior provincial or mandate of S.R.E. Dat. Reate, VIII kal. oct., pont. a. I. “Petitio tua” – “inhibitionis et constitutionis”

AHN Clero, 3572/12 (S. Ildefonso O.P., Toro). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: N. Viviani sub plica ad s. taxa: numerus V cui superposita extat una lineola (= VI). A tergo, in m. m. s.: Predicatorum Ed. DzSzNIV, no. 42; DzSzT, no. 10 1842a  Rome, [no later than 1288]7 Oct. 26 Johannes Romanucii, “domini pape litterarum corrector,” acknowledges and thanks the dean and chapter of Cuenca for his election to a canonry there. “Venerabilibus viris decano et capitulo ecclesie Conchensis Iohannes Romanucii domini pape litterarum corrector canonicus eiusdem ecclesie salutem et promptitudinem obsequendi. Permissu superioris ergo locantes solacio sospitatis fraternitatem [vestram] obnixius deprecamur quatinus nunc sigillatim non vero nunc vero gregatim nos de statu vestre continentie facilletis vestra et ecclesie intimantes agendi quibus parati sumus favorabiliter adesse favorabilius et preesse.” Dat. Rome, VII kal. novembris

AC Cuenca, 750 1843  Rome, St. Peter’s, 1289 Feb. 9 Nicolaus (IV) “venerabili fratri . . episcopo Oveten. collectori decime in Castelle et Legionis regnis deputato.” To bishop of Oviedo, collector of decima tax, specifying extent of that imposition. Dat. Rome apud S. Petrum, V id. feb., pont. an. I. “Significarunt”

AC Cuenca, 10/25. Membrana mutila. Recto, in ang. sup. s. D/ f ad d. R/8 super plicam ad d.: Sy. Ber. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea (=II) | F. Atin. A tergo in m. m. s.: Lucia Virgo Reg. Canorea Huete, Catálogo Cuenca, no. 250 1844  Rome, St. Mary Major, 1289 Feb. 25 NICOLAUS IV “universis Christi fidelibus per Salamantin., Çamoren. et Abulen. civitates et dioceses constitutis.” Indulgence, valid for five years, of a year and forty days for faithful of Salamanca, Zamora, and Ávila diocese providing assistance toward renovation of Salamanca cathedral. Dat. Rome apud S. Mariam Majorem, V kal. mar., pont. a. II. “Quoniam ut ait”

AC Salamanca, 15/2/13. Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. s.: .L. super plicam ad d.: Galganus Ed. Guadalupe Beraza et al., no. 421; DzSzNIV, no. 106

7. Cf. Schwarz, “Der Corrector Litterarum Apostolicarum,” 128. 8. Not registered.

Nicholas IV (1288–1292)  485 1845  Rome, St. Mary Major, 1289 Feb. 25 Nicolaus (IV) “venerabili fratri . . episcopo Conchen.” Mandate to bishop of Cuenca to revoke certain contracts annexing goods of Order of Santiago authorized by former prior and convent of Uclés, including those confirmed by S.R.E. Dat. Rome apud S. Mariam Majorem, V kal. mart., pont. a. II. “Ad audientiam nostram”9

AHN, OO. MM. (Uclés), 4.ii/17. Bulla dep. Recto, in ang. sup. ad d.: C// super plicam ad d.: G de Setia sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea (= II) | F. Atin. A tergo, in m. m. s.: A. de Setia Ed. Bull. Santiago, 234–35; DzSzNIV, no. 109 C  1846  Rome, St. Mary Major, 1289 Dec. 13 “Personam tuam”: concession to bishop [Pedro] of Salamanca of five years’ worth of rents of benefices vacant toward relief of debts inherited from his predecessors.

Traslado by Alfonso Domínguez, notario real, Salamanca, 1290 Oct. 18 AC Salamanca, 23/75 Ed. Guadalupe Beraza et al., no. 427; DzSzNIV, no. 263

1847  Rieti, 1289 Jun. 1 Nicolaus IV “venerabili fratri . . episcopo Oscen.” Delegates to bishop of Huesca dispensation of illegitimacy of García Pérez de Casbas, acolyte of that diocese, “si paterne non est incontinentie imitator.” Dat. Reate, kal. junii, pont. a. II. “Accedens ad presentiam”

AC Huesca, Extravagantes. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: N. de Fractis A tergo, in m. m. s.: G. de Castrobono Reg. Durán Gudiol, no. 123; ed. DzSzNIV, no. 156 1848  Rome, 1290 Feb. to 1291 Feb. Collective indulgence for cathedral of S. Domingio de la Calzada subscribed by inter alios various peninsular prelates.10

AC S. Domingo de la Calzada, 2/26; ed. DzSzL, no. 609 1849  Rome, St. Mary Major, 1290 Jan. 23 NICOLAUS IV “dilecto filio Landulfo nato dilecti filii nobilis viri Frederici de Brachiano de Prefectis canonico ecclesie Toletan.” Confers Toledo canonry and prebend formerly enjoyed by Ferrandus now bishop of León (“apud sedem apostolicam vacantes”), on Landulf, nephew of nobilis vir Petrus de Vico, and invests Mag. Jacobus de Viterbio, canon of Viterbo, “camere nostre clericum” in his name “per nostrum anulum.” Dat. Rome apud S. Mariam Majorem, X kal. feb., pont. a. II. “Attendentes conditiones” – “collationis provisionis investiture et constitutionis”

9. Line 6/15 worn and partly illegible. 10. Garsias of Seville, Tello of Braga, Fernando of León, Blas of Segovia, Fernando of Ávila.

486  Nicholas IV (1288–1292) AC Toledo, O.9.B.3.21. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. s.: De p(ro) .L. in m. m. s.: cor//11 ad ang. d.: J. de Pon. super plicam ad d.: Ny. Siniber. sub plica ad s. taxa: numerus X cui duae lineolae superpositae in columna extant (= XII) | F. Atin. | comp. infra (duabus lineolis signatum) R/ N. Siniber | P. Reat. A tergo, in m. m. s.: Paulus de Viterbio Ed. DzSzNIV, no. 277 1850  Rome, St. Mary Major, 1290 Jan. 23 Nicolaus IV “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . archidiacono Salamantin. ac . . primicerio Scole Cantorum de Urbe.” Appoints bishop and archdeacon of Salamanca and head of the school of choristers of the city of Rome as executors of no. 1849. Dat. Rome apud S. Mariam Majorem, X kal. feb., pont. a. II. “Attendentes conditiones”

(i) AC Toledo, X.9.B.1.28. Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. s.: fig. 7a .p. in m. m. s.: cor//12 ad ang. d.: J. de Pon. Recto, super plicam ad d.: Ny. Siniber. sub plica ad s. taxa: numerus X cui V et tres lineolae superpositae in columna extant (= XVIII) | F. Atin. infra (duabus lineolis signatum) R/ N. Siniber | P. Reat. A tergo, in m. m. s.: Paulus de Viterbio (ii) AC Toledo, O.1.K.1.77. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Ny. Siniber. sub plica ad s. taxa: numerus X cui quattuor lineolae superpositae in columna extant (= XIV) A tergo, in m. m. s.: Paulus de Viterbio

(a) E xecutors’ copy “in hospitio ipsius domini Gundisalvi” [Roderici, archdeacon of Salamanca] in presence of bishop Fernando of León, Rome, 1290 Feb. 11



AC Toledo, O.5.C.1.74

Ed. DzSzNIV, no. 278 Rome, 1290 Apr. 15  nos. 1264, 1320, 1679 1851  Rome, St. Mary Major, 1290 May 5 Nicolaus (IV) “dilectis filiis . . magistro et Generali Capitulo ordinis fratrum Predicatorum apud Ferrariam congregando.” Mandate to the Master and general chapter of O.P. assembled at Ferrara not to tolerate members of the Order who admit excommunicates to divine office or engage in other types of disorder. Dat. Rome apud S. Mariam Majorem, III non. maii, pont. a. III. “Processit ex intime”

11. Lines 6–7/22: “constitutione felicis recordationis Clementis pape predecessoris nostri super ————————— canonicatibus prebendis; 10: investivimus per nostrum anulum pro te ac tuo nomine presentialiter de eisdem. Decernentes”; 11–12: “de ———————————— canonicatibus prebendis . . .”; 14: “de ———————————— prebendis”; 20: “Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre collationis provisionis investiture et constitutionis infringere . . .” (words inserted shown in heavy type). 12. Line 5/21: “ecclesie predicte que; sedem apostolicam tunc vacantes—cum nullus”; 6: “super ———————————— canonicatibus prebendis”; 8: “investivimus per nostrum anulum pro ipso ac eius nomine presencialiter de eisdem.” Decernentes; 9: “de ——————————— canonicatibus prebendis . . . specialiter vel in illis partibus generaliter nostras—”; 10: “aliorum ———— ————— canonicatuum”; 12: “de ———————— prebendis seu beneficiis ecclesiasticis”; 14: “ad verbum in eisdem litteris”; 17: “corporalem possessionem canonicatus et prebende ac iurium” (words overwritten shown in heavy type; those inserted shown in smaller type).

Nicholas IV (1288–1292)  487 AHN Clero, carp. 3572/13 (S. Ildefonso O.P., Toro). Bulla dep., extat filum can. Recto, in marg. sup. versus s.: R/ p[ro] duppl[icatione] et statim de man[dato] d[omi]ni et remittatur m(ihi) Ben. super plicam ad d.: de curia Sy. T. sub plica ad s.: R/ F. R. de cur[ia] pro bona recompens(atione) | P. Reat. P. 23264 (1290 May 6); SB 4303 (1290 May 6); ed. DzSzNIV, no. 339; DzSzT, no. 11 Orvieto, 1290 Jun. 30  no. 1859 1852  Orvieto, 1290 Jul. 1 Nicolaus IV “venerabili fratri Ademaro episcopo Oscen.” Licencia testandi for bishop Ademar of Huesca. Dat. apud Urbemveterem, kal. jul., pont. a. III. “Quia presentis vite”

AC Huesca 6–243. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. s.: .l. in ang. sup. d.: R/ super plicam ad d.: Jo. Pip(er) sub plica in s. taxa: quattuor lineolae in linea (= IV). A tergo, in m. m. s.: Berengarius de A. | R/ Reg. Durán Gudiol, no. 125; ed. DzSzNIV, no. 361 1853  Orvieto, 1290 Jul. 18 Nicolaus IV “venerabili fratri Michaeli episcopo Oveten.” License to bishop Miguel of Oviedo to absolve diocesan clergy from canonical sentences incurred on account of recent civil strife in kingdom of Castile. Dat. apud Urbemveterem, XV kal. aug., pont. a. III. “Exposuisti nobis”

AC Oviedo, Plomados 3/13. Membrana mutila.13 Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. s.: .L. versus d.: At[tende] de hac .M. cor14 super plicam ad d.: Sy. T. sub plica ad s. taxa: IIII | M. Rocc. A tergo, in m. m. s.: G. de Castrobono Reg. García Larragueta, no. 490; ed. DzSzNIV, no. 373 1854  Orvieto, 1290 Jul. 18 Nicolaus IV “venerabili fratri .M. episcopo Oveten.” To bishop M[iguel] of Oviedo granting hundred-days indulgence for faithful attending his first Mass in Oviedo cathedral. Dat. apud Urbemveterem, XV kal. aug., pont. a. III. “Volentes tuam”

AC Oviedo, plomados 3/15. Bulla cum filo can. Membrana mutila.15 Recto, in ang. sup. s.: .L. in med.: lin. s[upe]r? .M. cor. super plicam ad d.: Sy. T. sub plica ad s. taxa: I | M. Rocc.| comp. A tergo, in m. m. s.: G. de Castrobono | b t[er] ij Reg. García Larragueta, no. 500 (misdated); ed. DzSzNIV, no. 374 1855  Orvieto, 1290 Jul. 20 NICOLAUS (IV) “venerabili fratri Michaeli episcopo Oveten.” License valid for five years for Bishop Miguel of Oviedo to use portable altar.

13. Tear affecting lines 4–5/10. 14. Lines 6–7/10 overwritten: “absolvendi hac vice | eos tam religiosos.” No corrector with initial M. listed by Schwarz, “Der Corrector Litterarum Apostolicarum.” See also nos. 1854–55. 15. Plica torn at left.

488  Nicholas IV (1288–1292) Dat. apud Urbemveterem, XIII kal. aug., pont. a. III. “Tuis supplicationibus” – “concessionis”

AC Oviedo, A/10/9. Bulla dep., plica resecata. Recto, in ang. sup. s.: .l. in med. marg.: lin fr[ater] M. cor. super plicam ad s.: N. Reat. sub plica ad s. taxa: duo puncta (= II) | M. Rocc. | comp. A tergo, in m. m. s.: G. de Castrobono vertically: tales XIIII mar. LIII Reg. García Larragueta, no. 491 (misdated); ed. DzSzNIV, no. 375 1856  Orvieto, 1290 Jul. 20 NICOLAUS (IV) “venerabili fratri Michaeli episcopo Oveten.” Indult for Bishop Miguel of Oviedo, valid for five years, against sentences of legate or delegate unless exception to this measure be specified. Dat. apud Urbemveterem, XIII kal. aug., pont. a. III. “Meritis tue” – “concessionis”

AC Oviedo, A/10/10. Bulla dep., plica resecata. Recto, super plicam ad d.: .F. R. | pro socio A tergo, in m. m. s.: G. de Castrobono Reg. García Larragueta, no. 492 (misdated); ed. DzSzNIV, no. 376 1857  Orvieto, 1290 Jul. 23 NICOLAUS IV “venerabili fratri Michaeli episcopo Oveten.” License for three of the clerics of Bishop Miguel of Oviedo to enjoy income from their benefices without residence for three years. Dat. apud Urbemveterem, X kal. aug., pont. a. III. “Magne devotionis” – “concessionis”

AC Oviedo, Plomados, 3/14. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Cosmas sub plica ad s. taxa: numerus V A tergo, in m. m. s.: G. de Castrobono in med. pagina: b t[er] iij Reg. García Larragueta, no. 493; ed. DzSzNIV, no. 384 1858  Orvieto, 1290 Aug. 23 Nicolaus (IV) “carissimo in Christo filio Sanctio regi Castelle illustri.” Urges King Sancho of Castile to show favor to recently promoted Bishop Miguel of Oviedo (formerly secular abbot of S. Quirce [S. Quintiaco] in church of Burgos).16 Dat. apud Urbemveterem, X kal. sept., pont. a. III. “Dum incumbentia”17

AC Oviedo, B/6/3. Bulla dep. Recto, in m. m. s.: recipe P. ? super plicam ad d.: H. Pad sub plica ad s. taxa: numerus X M. Rocc.| comp A tergo, in m. m. s.: Gentilis de Castrobono Reg. García Larragueta, no. 494; ed. DzSzNIV, no. 400 1859  Huete, 1290 Sept. 5 On delegation by Matteo de Acquasparta O.F.M., cardinal-priest of S. Laurentius in Damaso and papal penitentiary, the prior of the Toledo Dominicans, fr. Alfonso de Astudillo O.P., absolves Archbishop Gonzalo of Toledo from whatever penalty he may have in16. “. . . oriundus de patria et apud sedem ipsam [scil. apostolicam] diutius de honesta conversatione probatus.” 17. Similar letter; same incipit, addressed to vassals of church of Oviedo, 1289 Dec. 21: Reg. Nich. IV, 1853 (DzSzNIV, no. 267).

Nicholas IV (1288–1292)  489 curred in opposing the papal provision of a Toledo canonry to Martín Alfonso, bastard son of Alfonso X.18

AC Toledo, A.7.G.1.8a; dorse: Nota absolutionis fratris Alfonsi de Astudiello C  1860  Orvieto, 1290 Sept. 9 “Conquesti sunt”: to prior of S. Juan, Burgos in letter of subdelegation (dated Burgos, 1293 Sep. 4) concerning complaint of monastery of Oña regarding damage done to property rights by Johanna, widow of Infante Luis.19

AHN Clero, carp. 180/1 (Burgos, Benedictinos de San Juan Bautista); ed. DzSzNIV, no. 412

1861  Reati, 1290 Sept. 22 NICOLAUS (IV) “venerabili fratri . . archiepiscopo et dilectis filiis decano et capitulo Ispalen.” To archbishop, dean, and chapter of Seville, indulgence of a year and forty days for visitors to Seville cathedral “causa devotionis” on feasts of Purification, Annunciation, Assumption and Nativity of B.V.M., SS. Leander, and Isidore (“cui dum adhuc viverent sicut accepimus Ispalen. ecclesie regimini prefuerunt”). Dat. Reate, X kal. oct., pont. a. II. “Loca sanctorum”

AC Sevilla, 11.065 (olim 176/3). Bulla dep., extat filum ser. Recto in m. m. s. ad s.: .L. .a. ad d.: R super plicam ad d.: N. Viviani A tergo, in m. m. s.: Berengarius de A.| R/ cap. dxiiij

18. “Noverint universi presentem litteram inspecturi quod ego prior [fratrum] Predicatorum Toletanorum recepi litteram reverendi patris fratris Mathei miseratione divina tituli S. Laurentii in Damaso presbiteri cardinalis et penitentiarii domini pape sub hac forma: Frater Matheus miseratione divina tituli S. Laurentii in Damaso presbiter cardinalis religioso viro . . priori fratrum Predicatorum Toletanorum vel eius locum tenenti in spiritualibus salutem in Domino. Ex parte venerabilis patris . . archiepiscopi Toletani fuit propositum coram nobis quod olim Martino Alfonsi, clare memorie Castelle et Legionis illustris regis filio, de canonicatu, prebenda et prestimoniis cedentis vel decedentis in ecclesia Toletana, de speciali gratia a Sede Apostolica fuit provisum, sibi super hoc certis executoribus deputatis, qui executores ut idem archiepiscopus ab aliquibus referentibus non tamen certitudinarie intellexit quod in contradictores et rebelles excommunicationis, suspensionis seu interdicti sententiis protulerunt. Verum cum ex his dictus archiepiscopus habeat conscientiam scrupulosam et dicti regis filio sit provisum, supplicari fecit humiliter sibi super hoc per sedem istam ad cautelam misericorditer provideri. Nos igitur, ne sibi in hac parte cautele dedit remedium, auctoritate domini pape cuius penitenciarie curam gerimus, circumspectioni tue committimus quatinus a predictis sententiis ad cautelam absolvas archiepiscopum memoratum, injuncta sibi pro culpe modo penitentia salutari et aliis que videris injungenda. Super irregularitate [si] quam sic ligatus [in] suis ordinibus ministrando vel se divinis officiis immiscendo seu pontificalia officia exercendo contradixit, dispenses misericorditer cum eodem, prout secundum Deum anime sue saluti videris expedire. Datum ap. Urbemveterem II kal. jul., pont. domini Nicolay pape IIII anno tertio [1290 Jun. 30]. Harum igitur auctoritate ego prior predictus, audita humili et devota confessione archiepiscopi memorati, eum a vinculo excommunionis, si quam ex hoc facto noscitur incurisse, absolvi, et nichilominus secum super irregularitate, si quam ligatus in suis ministrando ordinibus vel se divinis officiis immiscendo seu pontificalia officia exercendo contraxit, premissa auctoritate dispensavi, injuncta sibi pro me penitentia salutari prout anime sue saluti s[ecundum] m[odum] culpe ipsius iuxta discretionem michi a Deo datam credidi expedire. Et hoc omnibus et singulis notum aut manifestum volo fieri per presentes. In cuius rei testimonium presentes litteras ipsi reverendo patri domino archiepiscopo concessi sigilli mei munimine roboratas. Dat. apud Optam non. septembris anno domini .M.CC. nonagesimo.” 19. Luis, son of Fernando III, d. 1269. Cf. DzSzNIV, no. 405, for letter of Cardinal Matthew of S. Maria in Porticu concerning same matter (1290 Sept. 28).

490  Nicholas IV (1288–1292) 1862  Orvieto, 1290 Oct. 5 Nicolaus (IV) “venerabili fratri . . episcopo Oveten.” License to bishop of Oviedo regarding benefices which, albeit devolved through lapse of time to the Roman Church, had been unlawfully bestowed by bishop’s predecessor, Peregrinus,20 on clerics whose possession of them bishop (Miguel) is now authorized to confirm. Dat. apud Urbemveterem, III non. oct., pont. a. III. “Intimasti nobis”

AC Oviedo, A/10/12. Bulla dep. Recto, in ang. sup. ad s.: .l. in m. m. sup. versus s.: At[tende] in aud[ientia] cor in ang. sup. ad d.: J. de V. super plicam versus s. (littera minuta): iii non. octobr ad d.: Jo. Pip(er) sub plica ad s. taxa: tria puncta (= III | M. Rocc.| (comp.) F. Atin. infra: R/ Jo. Pip inferius ad s.: R/. Jo. Pip.| L. pergam. A tergo, in m. m. s.: Cardarellus thesaurarius infra: C m | Hodie fia(t) (co)p(ia) B. de Reira ostendat mandata | Fiat cautio Berengario de Azanuy clerico procuratori mag. Gaufridi de S. Benito archidiaconi | in ecclesia Ovetensi cum tenore mandati | In eodem modo fiat cautio B de Reira procuratori Roderici Alfonsi canonici Ovetensis cum tenore mandati | In eodem modo fiat cautio eidem B. de Reira procuratori Bartholomei Petri archidiaconi de Vaabia in ecclesia Ovetensi et Petri Stephani cantoris Ovetensis | cum tenore mandati | In eodem modo pro fratre Alfonso Petri electo confirmato monasterii Sancti Vincentii Ovetensis cum tenore mandati | In eodem modo pro magistro Petro de Alos archidiacono de Tinegio in ecclesia Ovetensi cum tenore mandati Reg. García Larragueta, no. 496; ed. DzSzNIV, no. 423 1863  Orvieto, 1290 Oct. 18 NICOLAUS (IV) dilectis in Christo filiabus . . abbatisse et conventui monasterii de Alerico ordinis S. Clare, Aurien. dioc.” Confirmation of all privileges and exemptions of convent of Allariz (Ourense diocese), papal and other. Dat. apud Urbemveterem, XV kal. nov., pont. a. III. “Solet annuere” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 1429/2 (Allariz, S. Clara, Ourense). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Jo. Piper sub plica ad s.: M. de Rocc. A tergo, in m. m. s.: N. de S[an]c[t]o Victor[e] Ed. DzSzNIV, no. 427 1864  Orvieto, 1290 Oct. 15 Nicolaus IV “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan.” Mandate to archbishop of Toledo to proceed against Sancius Martini, archdeacon of Talavera, if, as alleged by Alfonsus Sancii “presbiter perpetuus portionarius eccl. S. Jacobi de Madrit,” he has laid violent hands on him. Dat. apud Urbemveterem, id. oct., pont. a. III. “Conquestus est”

AC Toledo, Z.3.C.2.14. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: M. de Adr. infra plicam: Nicolaus episcopus.21 A tergo, in m. m. s.: Berengarius de A. 1865  Orvieto, 1291 Jan. 23 Nicolaus (IV) “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan.” Mandate to archbishop of Toledo in matter of Ventura Jacobi de Asisio, cleric and proctor of Mag. Andreas de Candulfis (pa20. “P.” inserted (line 2/10); line 8: “conscientiam onerare [overwritten] ————— contradictores.” 21. Erased; parchment reused.

Nicholas IV (1288–1292)  491 pal subdeacon, archdeacon of Medina, Salamanca), robbed and killed in diocese of Palencia while collecting archdeacon’s rents. Earlier letters to king of Castile having proved fruitless, mandate now for archbishop to insist that king provide the archdeacon with proper satisfaction.22 Dat. apud Urbemveterem, X kal. feb., pont. a. III. “Gaudemus in domino”

AC Toledo, O.11.C.1.9. Bulla dep. Recto, in ang. sup. s.: .L. ep[iscopu]s Tuden[sis]23 super plicam ad d.: Sy. Ro. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea (= II) | F.Atin.24 A tergo, in inf. parte: domino Archiepiscopo Toletano 1866  Orvieto, 1291 Mar. 15 NICOLAUS IV “universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis.” Indulgence of a year and forty days for visitors to Segovia cathedral on feasts of B.V.M. and SS. Peter and Paul and their octaves and on anniversary of dedication of the cathedral. Dat. apud Urbemveterem, id. mart., pont. a. IV. “Vite perennis gloria”

AC Segovia, 9/1. Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. s.: .L. ad d.: J. de Pen | R/ super plicam ad d.: M. de Adr. sub plica ad s. taxa: tres lineolae in linea (= III) | Cosmas | comp. A tergo, in m. m. s.: Justus Petri | + prope: R/ cap. lxxxvij25 Reg. Herrero, no. 549; ed. Villar García, no. 221; whence DzSzN, no. 486 1867  Orvieto, 1291 Mar. 23 Nicolaus (IV) “venerabili fratri A. episcopo Oscen.” Grants Bishop Ademar of Huesca collation to those benefices in his city and diocese which had lapsed to the Holy See “per lapsum temporis . . . iuxta Lateranensis statuta concilii.” Dat. apud Urbemveterem, X kal. apr. pont. a. IV. “Tue merita sinceritatis”

AC Huesca, 2–82. Bulla dep., extat filum can. Recto, in m. m. s.: .L. in ang. sup. d.: N super plicam ad d.: Sy. T. sub plica ad s. taxa: numerus V | Cosmas | comp. A tergo, in m. m. s.: Accur[sius] de Lagnan(o) Ed. DzSzNIV, no. 493; reg. Durán Gudiol, no. 127 León, 1291 Mar. 25  no. 1216

22. Also AC Toledo, A.7.G.2.15a: letter of 1291 Jan. 19 from Latinus Malabranca, ­cardinal-bishop of Ostia, addressing Gudiel as “amico carissimo” and explaining “quod cum [Ventura Jacobi] qui diu eiusdem magistri A. fuerat procurator in archidiacono predicto [viz of Medina] cum uno dextrario et uno mulo ac non modica summa peccunie de partibus illis reverteretur ad ipsum, transiens per diocesim Palentinam non solum predictis rebus extitit spoliatus sed etiam, una cum socio quem habebat, crudeliter interemptus. Cum igitur prefatum magistrum A. suis exigentibus meritis sincera benevolentia prosequamur ac propterea moleste feramus tali eum iniuria pregravari, paternitatem vestram affectuose requirimus quatenus nuntio eius ad recuperandum quolibet iusto modo res antedictas seu valorem ipsorum velitis impendere iuxta exigentiam status vestri consilium, auxilium et favorem, tantum super hoc facturi quod prefatus magister A. preces nostras apud vos sibi gaudeat profuisse ac nos proinde vobis regratiari possimus.” 23. Bishop Juan Fernández of Tuy, with Sancho IV at Toledo cathedral for reading of Honorius IV Dudum felicis (no. 1833), 1287 Mar. 20: ACT O.12.A.1.4. 24. Tear at fold left. 25. RV 46, fol. 17v, no. 87/4 (Reg. Nich. IV, 4664).

492  Nicholas IV (1288–1292) 1868  Orvieto, 1291 Apr. 5 Nicolaus IV “dilecto filio magistro Dominico Gualterii canonico Ilerden.” Mandate to Mag. Dominico Gualterii canon of Lleida to determine querela of bishop of Huesca against Petrus Garsie de Noz and Sancius Petri de Lazano concerning tithes, etc. Dat. apud Urbemveterem, non. apr., pont. a. IV. “Conquestus est”

AC Huesca, Extravagantes. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: M. de Adr. A tergo, in m. m. s.: Jam Jacobe Reg. Durán Gudiol, no. 128; ed. DzSzNIV, no. 495 1869  Orvieto, 1291 May 23 Nicolaus (IV) “carissimo in Christo filio Phylippo regi Francie illustri.” Urges king of France (Philip IV) to restore to monastery of Montearagón the monasteries they have “pleno iure in regno Navarre” which he has conferred upon Fortunius de Bergua, “clerico qui se pro Cesaraugustan. gerit episcopo.” Dat. apud Urbemveterem, X kal. jun., pont. a. IV. “Quanto personam”

AHN Clero, carp. 654/16 (Montearagón O.S.A., Huesca). Membrana maculata.26 Bulla dep. Recto, super plicam in med.: f iij ad d.: G. de Setia sub plica ad s. taxa: numerus V. A tergo, in m. m. s.: Gentilis de Castrobono Ed. DzSzNIV, no. 531 1870  Orvieto, 1291 Jun. 20 Certificate by Nicholas, papal chamberlain and notary, attesting that fr. Eximinus, abbot of Montearagón, (O.S.B., Huesca diocese), had been reasonably impeded from performing his triennial pilgrimage to Rome, which was humbly carried out in his stead by Gundisalvus Romei, his specially appointed proctor and envoy.27 Dat. apud Urbemveterem XII kal. jul. pont. d. nostri d. Nicolai pp. quarti anno IV

AHN Clero, carp. 654/19 (Montearagón O.S.A., Huesca). Recto ad fin. ad s.: n. 1871  Orvieto, 1291 Jun. 27 NICOLAUS (IV) “universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis.” Indulgence of a year and forty days for visitors to Dominican church at Burgos on feasts of Annunciation of B.V.M., S. Dominic, and S. Peter Martyr and their octaves. Dat. apud Urbemveterem, V kal. jul., pont. a. IV. “Splendor paterne”

AHN Clero, carp. 185/4 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, sub plica ad s. taxa: tres lineolae in linea (= III) | Cosmas | comp. A tergo, in m. m. s.: R/script cccxi28 Ed. DzSzNIV, no. 557 26. At line 11/14; line 1: “xpo filio” over erasure; line 5: “universis ——— ecclesiis.” 27. “Universis presentes licteras inspecturis, Nicolaus domini pape camerarius et notarius salutem in domino. Noveritis quod religiosus vir frater Eximinus abbas monasterii Montis Aragonum ad Romanam ecclesiam nullo medio pertinentis ordinis S. Benedicti Oscen. dioc. asserens per suas patentes licteras se ex causis rationabilibus inpeditum propter quas apostolorum limina prout tenetur de triennio in triennium non poterat personaliter visitare, nuper illa per discretum virum Gundisalvum Romei procuratorem et nuntium suum ad hoc specialiter constitutum humiliter visitavit. In cuius vistationis testimonium presentes licteras fieri fecimus et nostro sigillo muniri.” The English summary was added by the editors. 28. With note that letter was brought back by Michael Petri Soriensis, O.P., who was also responsible

Nicholas IV (1288–1292)  493 1872  Orvieto, 1291 Jul. 14 NICOLAUS (IV) “dilectis filiis . . magistro et fratribus hospitalis S. Marie de Mercede Captivorum Barchinonen. dioc. ordinis S. Augustini. License to Master and brethren of Mercedarian hospital at Barcelona “ut in vestris domibus sine alieni iuris preiudicio oratoria edificare ac cimiteria ad opus fratrum vestrorum dumtaxat habere possitis.” Dat. apud Urbemveterem, II id. jul., pont. a. IV. “Peticionibus vestris” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 1379/4 (Mercedarios Calzados; Nra Sra de la Merced, Madrid). Bulla dep., extat filum ser.29 Recto, in ang. sup. s.: .L. M. ad d.: R super plicam ad s.: O. Laud. sub plica ad s. taxa: tres lineolae in linea (= III) | M. Rocc. | comp. infra: R/ Jac. Vic.| M. Rocc. A tergo, in m. m. s.: G[entilis] de Castrobono | Fr. de Forolinio infra: R/ cap. cccliiii30 P. 23738; SB 4350; ed. DzSzNIV, no. 579 1873  Orvieto, 1291 Aug. 1 Nicolaus IV “venerabilibus fratribus . . Toletan. archiepiscopo eiusque suffraganeis.” Mandate to archbishop of Toledo and his suffragans to preach crusade planned to sail on S. John’s day, Jun. 1293. Dat. apud Urbemveterem, kal. aug., pont. a. IV. “Terre sancte miserabilem”

AC Toledo, V.3.B.1.27. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: N.G. sub plica ad s. taxa: XX in linea Ed. (for Tarragona, Braga)31 DzSzNIV, nos. 611–12 1874  Orvieto, 1291 Aug. 1 NICOLAUS IV “universis Christi fidelibus ad quos presentes littere pervenerint.” Exhortation to passage to Holy Land in connection with King Edward of England’s proposed undertaking. Dat. apud Urbemveterem, kal. aug., pont. a. IV. “Illuminet super vos”

(i) AC Toledo, O.8.D.2.1. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: N.G. sub plica ad s. taxa: numerus XX cui numerus X superpositus extat (= XXX) infra: R/ Jac. Jud. per Bonum inferius: M. Rocc. A tergo, in m. m. s.: Archiepiscopo Tholetano eiusque suffraganeis (ii) AHN Clero, carp. 185/6 (S. Pablo O.P., Burgos). Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad d.: Jo. de Pon sub plica ad s. taxa: numerus XXX in columna infra: R/ Jo. Pon. inferius M. Rocc. R/ G. de Setia | M. Rocc. Ed. DzSzNIV, no. 610 (iii) AD Braga, Cx. Bulas 1, no. 22. Membrana mutila.32 Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: N. Luce pro JG (monogram: fig. 49). A tergo, in media pagina: Archiep(iscop)o Bracharen. eiusque suffraganeis. Reg. PP, no. 861

for delivering a vidimus by Willelmus, bishop of Brechin, of further papal letters (dared Orvieto, 27 Aug. 1291) “pro quo debet solvere conventus dicto fratri duas duplas”: AHN Clero, carp. 185/5. 29. “Bulla cum filo ser.”: SB 4350. 30. RV 46, fol. 70v, no. 354b (Reg. Nich. IV, 5660). 31. Membrana mutila: holes at lines 12, 22/30 (PP, no. 862) 32. Holes at lines 12, 27/39.

494  Nicholas IV (1288–1292) (a) Transumptum, n.d.: AC Toledo, I.6.G.1.233 (b) Transumptum, n.d.: AC Toledo, I.6.G.1.6 (incomplete)34 Ed. DzSzNIV, no. 610 1875  Orvieto, 1291 Aug. 1 Nicolaus IV “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Toletan. eiusque suffraganeis.” Announces General Passage to Holy Land and specifies indulgences. Dat. apud Urbemveterem, kal. aug., pont. a. IV. “Terre sancte miserabilem”

(i) AC Toledo, V.3.B.1.27. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: N.G. sub plica ad s. taxa: numerus XX (ii) AD Braga, Cx. Bulas 1, no. 23. Recto, sub plica ad s. taxa: numerus XX. Reg. PP, no. 862; ed. DzSzNIV, no. 611 (a) Authenticated copy by Archbishop Gonzalo of Toledo (Alcalá, 1292 Jan. 6)

AC Toledo, I.11.C.3.4835

(b) Transumptum by Archbishop Gonzalo of Toledo, n. p; n. d.

AC Toledo, O.12.A.1.3036

(c) As (ii): AC Toledo, I.6.G.1.1437 Ed. DzSzNIV, no. 611 1876  Orvieto, 1291 Aug. 18 Nicolaus IV “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Tholetan. et eius suffraganeis ac dilectis filiis electis et abbatibus prioribus decanis prepositis archidiaconis et aliis ecclesiarum prelatis capitulis et conventibus universis cuiuscumque ordinis Tholetane provincie.” Mandate to archbishop of Toledo, his suffragans, etc., to hold provincial council to consider recent losses in Holy Land. Dat. apud Urbemveterem, XV kal. sept., pont. a. IV. “Dire amaritudinis”

(i) AC Toledo, I.5.A.1.2. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Nicol p[ar]m | de curia sub plica ad s.: R/ Armannie unam de curia quamcito quia debent fieri c(ito). et citius | in e.m. archiepiscopo Coloniensi et eius suffraganeis etc. ut supra. 33. Headed: “[-]oc est transsumptum de verbo ad verbum quarumdam litterarum sanctissimi patris domini Nicolai pape IIII missarum universis Christi fidelibus super predicatione crucis in subsidium Terre Sancte.” 34. Headed: “[-]oc est transsumptum de verbo ad verbum quarumdam litterarum sanctissimi patris domini Nicolai pape IIII missarum universis Christi fidelibus super predicatione crucis in subsidium Terre Sancte.” 35. Headed: “[-]oc est transsumptum de verbo ad verbum quarumdam litterarum sanctissimi patris domini Nicolai pape IIII missarum archiepiscopo Toletano et eius suffraganeis super predicatione crucis in subsidium Terre Sancte.” 36. Headed: “[-]oc est transsumptum de verbo ad verbum quarumdam litterarum sanctissimi patris domini Nicolai pape IIII missarum archiepiscopo Toletano et eius suffraganeis super predicatione crucis in subsidium Terre Sancte.” 37. Much damaged. After text: “Et nos Gundissalvus dei gratia Toletanus sedis archiepiscopus Hyspaniarum primas ac regni Castelle cancellarius ne de huiusmodi transsumpto dubitari contingat ipsum sigilli nostri fecimus appensione muniri.”

Nicholas IV (1288–1292)  495

Ed. DzSzNIV, no. 631

(ii) AD Braga, Gav. dos Quindénios e Décimas, no. 8. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: ben | cor | supp. in dat. super plicam ad s.: fiat similis pro archiep(iscop)o Ispalen. et eius suffraganeis mutatis mutandis infra: R/ I. Laur. de cur(ia) et fiant iii M. Rocc. ad d.: J. Laur. | de cur(ia) A tergo, in media pagina: Yspania inferius circa foramina, inversa: Archiepiscopo Bracharen. Reg. PP, no. 863; ed. DzSzNIV, no. 630 1877  Orvieto, 1291 Aug. 18 Nicolaus IV “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan.” Mandate to archbishop of Toledo to consult with suffragans over possible union of Templar and Hospitaller orders. Dat. apud Urbemveterem, XV kal. sept., pont. a. IV. “Dura nimis”

AHN Sellos, carp. 72/4.38 Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: ben. | supp. in dat. super plicam ad d.: Nepul. R. A tergo, in m. m. s.: soli archiepiscopo Toletano (supra, largely erased: “. . . mor. unum . . .”) prope: Iste littere conservabuntur pro domino archiepiscopo Ed. DzSzNIV, no. 629 1878  Orvieto, 1291 Aug. 20 Nicolaus IV “dilecto filio . . priori Sancte Cristine de Summo Portu Aspe Oscen. dioc.” Mandate to prior of S. Cristina de Somport de Aspe to determine complaint of dean and chapter of Tudela that on their refusal to attend hearing by dean and chapter of Calahorra of dispute with abbot of Bujedo (Burgos diocese) over houses and other property because the summons was to “locum non tutum,” the abbot had issued sentences of excommunication and interdict against them, despite their appeal to S.R.E. If so, setting aside these sentences, issue is to be proceeded with in accordance with earlier letters. Dat. apud Urbemveterem, XIII kal. sept., pont. a. IV. “Sua nobis”

AC Tudela, 5.C.8. Bulla cum filo can. Recto in m. s. versus s.: illeg. in ang. sup. d.: N// super plicam ad d.: Jo. Camp. sub plica ad s.: taxa: duae lineolae in linea (= II) | P. Reat. A tergo, in m. m. s.: Berengarius de Azanuy Reg. Fuentes, no. 430; ed. DzSzNIV, no. 632 1879  Orvieto, 1291 Sept. 9 Nicolaus IV “dilecto filio . . priori Sancte Cristine de Summo Portu Aspe Oscen. dioc.” Mandate to prior of S. Cristina de Somport de Aspe, on petition of dean and chapter of Tudela that abbot of Bujedo (identified as “L.”) is persevering with his sentences, to convene parties (as in no. 1878) and terminate dispute. Dat. apud Urbemveterem, V id. sept., pont. a. IV. “Sua nobis”

AC Tudela, 5.C.9. Bulla cum filo can. Recto in ang. sup. d.: N// super plicam ad d.: Sy. Ro A tergo, in m. m. s.: Berengarius de A Reg. Fuentes, no. 43139; ed. DzSzNIV, no. 653

38. Cf. SB 4351 (misdated) with reported incipit “Quid nimis.” 39. Where incorrectly described as “copia del documento anterior” (no. 1878).

496  Nicholas IV (1288–1292) 1880  Orvieto, 1291 Sept. 25 Nicolaus IV “venerabili fratri . . archiepiscopo Tholetan.” Mandate requiring conclusions of provincial council to be conveyed to Holy See before next Feast of Purification (1292 Feb. 2) as prescribed in letters sent to them by cursores (“Dire amaritudinis”). Should those cursores be delayed, archbishop is instructed to act “quamcito poteris.” Dat. apud Urbemveterem, VII kal. oct., pont. a. IV. “Inter cetera”

AC Toledo, I.5.A.1.2. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: ben super plicam ad d.: de cur. | P. Reat. sub plica ad s.: in e. m. archiepiscopo Ispalen. | in e. m. archiepiscopo Bracharen Ed. DzSzNIV, no. 662 Burgos, 1291 Oct. 12  no. 1682 C 1880a  Alcalá, 1292 Jan. 6 Copies of nos. 1867 and 1880 sent to Bishop Diego of Cartagena and abbots, etc., of that diocese summoning council at Valladolid on 1292 Apr. 20.

AC Toledo, I.5.A.1.2a; DzSzNIV, nos. 628, 661 from Fita, Actas inéditas

[Nicholas IV died on 1292 Apr. 4.]

Celestine V (1294)

Celestine V

[Celestine V was crowned on 1294 Aug. 29.] 1881  Naples, 1294 Nov. 15 Celestinus (V) “venerabilibus fratribus . . Astoricen. et Tuden. episcopis ac dilecto filio . . cantori ecclesie Geenen. (sic).” Mandate to bishops of Astorga and Tuy and precentor of Jaén revoking, annulling, and invalidating Nicholas IV, “Pastoralis officii debitum.”1 Dat. Neapoli, XVII kal. dec., pont. a. I. “Ex parte dilecti”

(i) AHN, OO. MM. (Uclés), 263, no. 14. Membrana mutila. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad s.: .P. de Caf. A tergo, in m. m. s.: Petrus Stronulis (ii) AHN, OO. MM. (Uclés), 263, no. 15. Membrana mutila et resecata ad s. Bulla dep. Recto, super plicam ad s.: (P.) de Caf. A tergo, in m. m. s.: Petrus Stronulis Ed. Bull. Santiago, 237–38; reg. PP, no. 871 [Celestine V resigned on 1294 Dec. 13.]

1. A privilege permitting comendadores and priors of Order of Santiago in Portugal to elect their own prior provincial (1290 May 15: reg. PP, no. 854): a decree previously confirmed by Celestine (1294 Sept. 17: reg. PP, no. 868).

497

Boniface VIII (1295–1303)

Boniface VIII

[Boniface VIII was crowned on 1295 Jan. 23.] 1882  Rome, Lateran, 1295 Jan. 24 Bonifacius (VIII). Announces his pontifical election. Dat. Laterani, VIIII kal. feb., pont. a. I. “Gloriosus et mirabilis”

(i) to bishop of Burgos: “venerabili fratri . . episcopo Burgen.” AC Burgos, vol. 45, fol. 22. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: N.G. de cur. A tergo, in m. m. s.: episcopo Burgensi Ed. Pereda Llarena, no. 306; DzSzB, no. 3 (ii) to Master of Calatrava: “dilecto filio magistro ordinis Calatraven.” AHN, OO. MM., Calatrava, 445/65. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: .Jo. Pon. de cur. Ed. DzSzB, no. 4 (from Bull. Calatrava) (iii) to Master of Santiago: “dilecto filio magistro ordinis S. Jacobi.”

AHN, OO. MM. (Uclés), 2.ii/25. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad s.: fig. 30 | f ad d.: Jo. Gall.



Ed. DzSzB, no. 6, from López Agurleta, Bullarium, 206

1883  Anagni, 1295 Jul. 2 Bonifacius VIII “nobili viro Frederico nato quondam Petri olim regis Aragonum.” Concerning mission of archbishop of Messina as legate to Sicily. Dat. Anagnie, VI non. jul. pont. a. I. “Ferventibus studiis.”

SB 4474 [Archivio di Castel S. Angelo, Arm. I-XVIII, no. 4465]. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: R/ super plicam ad d.: N. Luce | de cur. A tergo, in m. m. s.: ? N l. Ed. DzSzB, no. 94 n.p., 1295 Jul. 2  no. 1165

498

Boniface VIII (1295–1303)  499 1884  Anagni, 1295 Jul. 18 BONIFACIUS VIII “venerabili fratri . . episcopo Maioricen.” Reaffirms authority of bishop of Mallorca over island of Minorca. Dat. Anagnie, XV kal. aug., pont. a. I. “Cum insula Minoricarum” – “constitutionis et concessionis”

AC Mallorca, 13499. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: P. Reat. A tergo, in m. m. s.: Jo. Brugundi (sic) Reg. Pérez Martínez, no. 57; ed. Villanueva, Viage, xxi.294; DzSzB, no. 114 1885  Anagni, 1295 Jul. 20 BONIFACIUS VIII AD PERPETUAM REI MEMORIAM. Mandate confirming revocation by Celestine V (“Ex parte dilecti”) of Nicholas IV (“Pastoralis officii debitum”)1 and reaffirming peninsular integrity of Order of Santiago.2 Dat. Anagnie, XIII kal. aug., pont. a. I. “Ab antiquis” – “revocationis cassationis annullationis irritationis nuntiationis constitutionis reductionis statuti et precepti”

(i) AHN, OO. MM. (Uclés), 263/ii, no. 24. Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. s.: .L. fiat una alia m(elius). p. Vic(ecanc.) | d in ang.: sup. d.: R/ super plicam ad d.: N. Luce sub plica ad s. taxa: XXXIIII in columna (= XXXIV) (folded when wet) | N. Ver. | comp. infra: R/ G. par | Maur. | .R/ N. Ver.| Maur. (smudged). A tergo, in m. m. s.: Guillelmus de S(an)c(t)o Gineto prope: Littere militie S(an)c(t)i Iacobi (ii) AHN, OO. MM. (Uclés), 263/ii, no. 23. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: .T. p(er). sub plica ad s. taxa: XXXIIII in columna (= XXXIV). A tergo, in m. m. s.: Guillelmus de S(an)c(t)o Gineto (iii) AHN, OO. MM. (Uclés), 263/ii, no. 22. Membrana mutila.3 Bulla dep., extat filum ser. Recto, super plicam ad s.: (verba erasa) ad d.: .N. Ver. sub plica ad s. taxa: XXXIIII in columna (= XXXIV) Ed. DzSzB, no. 115 (from Reg. Bon. VIII, 372); pr. (defectively) López Agurleta, Bullarium, 240–42 1886  Anagni, 1295 Jul. 20 Bonifacius (VIII) “venerabilibus fratribus . . archiepiscopo Toletan. et . . episcopo Salamantin. ac dilecto filio . . decano ecclesie Aurien.” Mandate to archbishop of Toledo, bishop of Salamanca, and dean of Ourense to execute no. 1885. Dat. Anagnie, XIII kal. aug., pont. a. I. “Ab antiquis”

(i) AHN, OO. MM. (Uclés), 263/20. Membrana mutila.4 Bulla dep. Recto, in m. m. versus s.: .L. fiat una alia melius. P. Vic(ecanc.) ad d.: R/ sub plica ad s. taxa: numerus XXXV in columna cui superposita extat una lineola (= XXXVI) | N. Ver. infra plicam ad s.: comp R/ O. Ser. Maur inferius: R/ Jac. G. pro . . . A tergo, in m. m. s.: Guillelmus de S[anc]to Gineto. Littere militie Sci Jacobi (ii) AHN, OO. MM. (Uclés), 263/18. Membrana mutila. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: pro Jac. de Palumb. sub plica ad s. taxa: numerus XXXV in columna cui superposita extat una lineola (= XXXVI)

1. PP, nos. 871, 854. 2. PP, no. 876. 3. Cut in top margin, left. 4. Holes at lines 33–37, 40–41/44; text faded passim.

500  Boniface VIII (1295–1303) (iii) AHN, OO. MM. (Uclés), 263/19. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: O. Ser. sub plica ad s. taxa: numerus XXXV in columna cui superposita extat una lineola (= XXXVI). A tergo, in m. m. s.: Guillelmus de Sco Gineto Reg. PP, no. 877; ed. DzSzB, no. 116 (from RV 47 and López Agurleta, Bullarium) 1887 VACANT 1888  Rome, St. Peter’s, 1295 Oct. 21 Bonifacius VIII “venerabili fratri . . archiepiscopo Tholetano.” Second summons to archbishop of Toledo to attend papal presence to explain part played in intrusion of Munio of Zamora into see of Palencia. Dat. Rome apud S. Petrum, XII kal. nov., pont. a. I. “Licet occasione”

AC Toledo, X.2.A.2.1e. Litt. clausa. Bulla cum filo can. Endorsed: Venerabili fratri Archiepiscopo | Toletano Ed. Benavides, II, 54 (ex BNM, Burriel copy); DzSzB, no. 159 C 1889  Rome, St. Peter’s, 1295 Oct. 21 “Venerabili fratri episcopo Burgen.: Rem gravem.” “Quasdam litteras patentes” concerning Munio of Zamora read by Ordoño Pérez, canon of Burgos, subdelegate of executor, bishop Fernando of Burgos, in presence of, inter alios, Corraduccius de Nuceria and Micheletus de Pampalonia, papal cursores (Burgos, 1295 Dec. 26).

AC Toledo, X.2.A.2.1f5

1890  Rome, St. Peter’s, 1296 Jan. 2 Bonifacius (VIII) “dilecte in Christo filie Constantie, olim regine Aragonum.” Urges Queen Constanza of Aragón to persuade son Fadrique to return to obedience of Roman Church, to abandon Sicily and to marry Catherine, empress of Constantinople. Dat. Rome, ap. S. Petrum, IIII non. jan., pont. a. I. “Nosse te credimus”

SB 4512 [Archivio di Castel S. Angelo, Arm. I–XVIII, no. 2046]. Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: R/ super plicam ad d.: J. de Fractis sub plica ad s. taxa.: numerus XVI in columna | N. Ver. A tergo, in m. m. s.: R/ cap. clxi. Ed. DzSzB, no. 198 1891  Rome, St. Peter’s, 1296 Jan. 2 Bonifacius VIII “nobili viro Johanni de Procida spiritum consilii sanioris.” Instruction to John of Procida to leave Sicily and report to pontiff before following May; also to receive papal emissaries, Bishop Guillem de Moncada of Urgell and preceptor general of Hospitallers “in partibus cismarinis,” Bonifacio de Calamandrana. Dat. Rome, ap. S. Petrum, IIII non. jan., pont. a. I. “Nosse te credimus”

SB 4514 [Archivio di Castel S. Angelo, Arm. I-XVIII, no. 455]. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: R/ sub plica ad s. taxa.: numerus VIII in columna | N. Ver. A tergo, in m. m. s.: R/ cap. clviii. Ed. DzSzB, no. 193 5. See Benavides, 107–8.

Boniface VIII (1295–1303)  501 1892  Rome, St. Peter’s, 1296 Jan. 14/22 Bonifacius (VIII) “dilecto filio . . priori S. Petri Oscensis.” Mandate to prior of S. Pedro de Loarre (Huesca diocese) to denounce concessions of tithes, etc., of Montearagón “alienata . . . illicite vel distracta” to clergy and laity. Dat. Rome apud S. Petrum, [—]6 kal. feb., pont. a. I. “Ad audientiam nostram”

AHN Clero, carp. 655/8 (Montearagón O.S.A., Huesca). Bulla dep., extat fil. can. Recto, in ang. sup. d.: N super plicam ad d.: J. Laur. sub plica ad s. taxa: unum punctum super quo signum pro dimidio extat (= 1 et dim.) A tergo, in m. m. s.: N. Waldini in fig. 47 1893  Rome, St. Peter’s, 1296 Feb. 25 BONIFACIUS . . . AD PERPETUAM REI MEMORIAM. Dat. Rome apud S. Petrum, VI kal. mart., pont. a. II. “Clericis laicos” – “constitutionis, prohibitionis seu precepti”

(i) AHN Clero, carp. 1811/17 (Oya O.Cist., Pontevedra). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: J. de Sco G. A tergo, in m. m. s.: Lucen (ii) AC Segovia, 9/13. Bulla cum filo ser. Recto super plicam ad d.: Sy. T. sub plica ad s. taxa: numerus X, cui duae lineolae superpositae extant (= XII).

Ed. DzSzB, no. 212



(a) Copy, dated “Rome (sic) . . .”



AC Toledo, O.8.A.1.1 (“Clericis laycos”: Constituciones de Bonifacio)

P. 24291 1894  Rome, St. Peter’s, 1296 Apr. 5 Bonifacius (VIII) “dilecto filio Ferrando, electo Oveten.” In view of the poverty of his see, license for bishop-elect of Oviedo to be consecrated by any three or four prelates in communion with S.R.E. Dat. Rome apud S. Petrum, non. apr., pont. a. II. “Nuper Ovetensi”

AC Oviedo, B/6/5. Bulla resecata. Recto, super plicam ad d.: J. de Fractis sub plica ad s. taxa: numerus V super quo una lineola extat (= VI) | N. Ver. Reg. García Larragueta, no. 520; ed. DzSzB, no. 222 1895  Rome, St. Peter’s, 1296 May 19 BONIFACIUS (VIII) “dilectis filiis . . magistro, prioribus et fratribus universis ordinis fratrum Predicatorum.” General confirmation of privileges of Dominican Order. Dat. Rome apud S. Petrum, XIV kal. jun., pont. a. II. “Virtute conspicuos sacri” – “concessionum constitutionum et inhibitionum”

AHN Clero, carp. 91/17 (S. Domingo O.P., Palma). Bulla dep., extat. fil. ser. Recto, super plicam ad d.: dominicus. A tergo, in m. m. s.: Predicatorum SB 4543; ed. DzSzB, no. 226 (from RV 48) 6. Hidden by stain.

502  Boniface VIII (1295–1303) C 1896  Rome, St. Peter’s, 1296 Jun. 2 “Venerabilibus fratribus . . Viterbien. et . . Sutrin. episcopis ac dilecto filio Jacobo de Labro canonico Reatin.: Nobilitas generis”: executors of reservation of Burgos canonry for “Landulphus natus n. v. Frederici de Prefectis de Braciano . . . obtentu dil. fil. Petri de Prefectis de Vico cuius idem L. nepos existit.”

AC Toledo, O.9.B.2.68  no. 1951

C 1897  Rome, St. Peter’s, 1296 Jun. 2 “Dilecto filio Landulpho nato dilecti filii n. v. Frederici de Prefectis de Braciano canonico Burgen.: Nobilitas generis.”

AC Toledo, O.9.B.2.68  no. 1951

C 1898  Anagni, 1296 Jul. 23 “Venerabili fratri episcopo Burgen.: Dudum ad audientiam.” Further summons concerning consecration of Munio of Zamora, suspending archbishop of Toledo from consecration of bishops and conferment of dignities or prebends.

AC Toledo, X.2.A.2.1g; ed. DzSzB, no. 298 (from RV 48)  1296 Oct. 28

C 1899  Anagni, 1296 Aug. 26 “Venerabili fratri Fernando episcopo Oveten.: Sicut ex parte.” Concession for three years of Palencia revenues of new bishop of Oviedo to help clear debts of see.

AC Oviedo, A/11/8; reg. García Larragueta, no. 529; ed. DzSzB, no. 270  1901a

1900  Anagni, 1296 Sept. 30 BONIFACIUS VIII “venerabili fratri . . episcopo Oveten.” For the relief of church of Oviedo (“gravi prematur onere debitorum”) grant for three years of rents of monastery of S. Juan de Corias O.S.B. after two inconclusive abbatial elections there, suitable provision being made for the monastic community. Dat. Anagnie, II kal. oct., pont. a. II. “Sincere devotionis” – “concessionis”

AC Oviedo, Plomados, 3/17. Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. d.: R/ super plicam ad d.: .J. Cotin sub plica ad s. taxa: numerus V A tergo, in m. m. s.: R/ cap. CCCCLXXVI Johannes de | Asturiis Reg. García Larragueta, no. 526; ed. DzSzB, no. 278 1901  Anagni, 1296 Sept. 30 Bonifacius VIII “dilecto filio . . archidiacono de Arevalo in ecclesia Abulen.” Appointment of archdeacon of Arévalo (Ávila) as executor of no. 1900. Dat. Anagnie, II kal. oct., pont. a. II. “Sincere devotionis”

AC Oviedo, Plomados, 3/17. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: N. de Fractis. A tergo, in m. m. s.: Johannes de | Asturiis Reg. García Larragueta, no. 527; ed. DzSzB, no. 279

Boniface VIII (1295–1303)  503 Narbonne, Mar. 1297  no. 1458c Uceda, 1296 Oct. 28  no. 1898 1901a  Palencia, 1296 Nov. 5 Notification to dean and chapter of Palencia of no. 1899.

1902  Rome, St. Peter’s, 1297 Jan. 25 Bonifacius (VIII) “dilecto filio . . abbati monasterii Benifaçani Cistercien. ordinis Dertusen. dioc.” Faculty to abbot of Benifassà (Tortosa diocese) to absolve monks and conversi of his community for laying violent hands, retention of personal property, and disobedience. Dat. Rome apud S. Petrum, VIII kal. feb., pont. a. III. “Exhibita nobis”

AHN Clero, carp. 430/1 (S. M. de Benifaza O.Cist., Valencia). Bulla dep., extat fil. can. Recto, sub plica ad s. taxa: duo puncta (= II) | Jac. Boc. | V turon. A tergo, in m. m. s.: Petrus de Asisio 1903  Rome, St. Peter’s, 1297 Jan. 25 Bonifacius VIII “dilecto filio . . abbati monasterii de Populeto Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” Faculty to abbot of Poblet to absolve monks and conversi of his community for laying violent hands, retention of personal property, and disobedience. Dat. Rome apud S. Petrum, VIII kal. feb., pont. a. III. “Exhibita nobis”

AHN Sellos, carp. 72/5 (Poblet O.Cist.). Bulla cum filo can.7 Recto, sub plica ad s. taxa: Jac. Boc | V turon. A tergo, in m. m. s.: Petrus de Asisio + Ed. DzSzB, no. 312; DzSzP, no. 154 1904  Rome, St. Peter’s, 1297 Jan. 29 BONIFACIUS VIII “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Populeto Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” License for community of Poblet to celebrate behind closed doors during interdict. Dat. Rome apud S. Petrum, IV kal. feb., pont. a. III. “Devotionis vestre” – “concessionis”

AHN Sellos, carp. 90/20 (Poblet O.Cist.). Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: P. Set. sub plica ad s. taxa: Jac. Boc. | [fig. 48] VI turon. (sensu inverso). A tergo, in m. m. s.: Petrus de Asisio Ed. DzSzB, no. 315; DzSzP, no. 155 1905  Rome, St. Peter’s, 1297 Jan. 29 Bonifacius (VIII) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Petra Cistercien. ordinis Tyrasonen. dioc.” License for community of Piedra O.Cist (Tarazona diocese) to celebrate behind closed doors during interdict. Dat. Rome apud S. Petrum, IV kal. feb., pont. a. III. “Devotionis vestre”

AHN Clero, carp. 3683/15 (Piedra O.Cist., Zaragoza). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: P. Set. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea (= II) | Jac. Boc. A tergo, in ang. sup. s.: B in m. m. s.: Petrus de Asisio 7. See remarks at DzSzB, no. 312.

504  Boniface VIII (1295–1303) 1905a  Rome, St. Peter’s, 1297 Feb. 5 Bonifacius (VIII) “venerabili fratri . . episcopo Dertusen.” Mandate to bishop of Tortosa to determine complaint of monastery of Benifassà O.Cist. regarding seizure of tithes, etc., by unknown “iniquitatis filii.” Dat. Rome apud S. Petrum, non. feb., pont. a. III. “Significarunt nobis”

AHN Clero, carp. 430/2 (S. M. de Benifaza O.Cist., Valencia). Bulla dep., extat fil. can. Recto, super plicam ad d.: P. Set. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea (= II) | H. Pad. comp. A tergo, in m. m. s.: Petrus de Asisio 1906  Rome, St. Peter’s, 1297 Feb. 5 Bonifacius VIII “venerabili fratri . . episcopo Tirasonen.” Mandate to bishop of Tarazona to determine complaint of monastery of Piedra O.Cist. regarding seizure of tithes, etc., by unknown “iniquitatis filii.” Dat. Rome apud S. Petrum, non. feb., pont. a. III. “Significarunt nobis”

AHN Clero, carp. 3863/16 (Piedra O.Cist., Zaragoza). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: P. Set. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea (= II) | H. Pad. comp. A tergo, in m. m. s.: Petrus de Asisio infra: solvi pro ista VI turon. grossas (a) AHN Clero, carp. 3863/17: executor’s copy, 1299 Oct. 14 C 1907  Rome, St. Peter’s, 1297 Feb. 7 Copy of “Romana mater ecclesia”: “karissimo in Christo filio Philippo regi Francie illustri”

AC Toledo, O.8.A.1.1 (“Constituciones de Bonifacio”); P. 24468

1908  Rome, St. Peter’s, 1297 Feb. 8 BONIFACIUS VIII “dilectis filiis . . priori et conventui monasterii Sancti Johannis Burgensis per priorem soliti gubernari ordinis S. Benedicti.” Confirms privileges, etc., of monastery of S. Juan, Burgos granted by former popes and secular princes. Dat. Rome apud Sanctum Petrum, VI id. feb., pont. a. III. “Solet annuere”

AMun. Burgos, Arch. Municipal, 3–3–10. Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. d.: verba erasa super plicam ad d.: J. de Sco G. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea (= II) | Jac. Boc. A tergo, in m. m. s.: Martin(us) Lucen. Ed. Peña Pérez, no. 112 C 1909  Rome, St. Peter’s, 1297 Feb. 28 “Venerabilibus fratribus Remensi, Senonensi, Narbonensi et Rothomagensi archiepiscopis ac Bellovacensi, Cathalaunensi, Lingonensi, Aniciensi, Ambianensi, Tornacensi, Morinensi, Silvanectensi, Parisiensi, Atisiodorensi, Trecensi, P. (!), Nivierensi, Abrincensi, Ebroicensi, Sagiensi, Lexoviensi, Constantiensi, Dolensi et Cenomanensi episcopis. Coram illo.”

Copy: AC Toledo, O.8.A.1.1 (“Constituciones de Bonifacio”); P. 24475

Boniface VIII (1295–1303)  505 1910  Rome, St. Peter’s, 1297 Mar. 14 Bonifacius VIII “dilecto filio . . archidiacono Tarraconen.”8 Mandate to archdeacon of Tarragona to determine complaint of abbot and convent of S. Creus against Fernandus Johannis rector of Alcover concerning primicia, etc., who had brought case before officialis of Tarragona in contempt of monastery’s exemption from ordinary jurisdiction. Dat. Rome apud S. Petrum, II id. mart., pont. a. III. “Sua nobis abbas”

AHN Clero, carp. 2820/14 (Santes Creus O.Cist., Tarragona). Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: P. Gazii de Set.9 sub plica ad s. taxa: tres lineolae in linea (= III). A tergo, in m. m. s.: Petrus de Asisio Ed. DzSzB, no. 352 1297 Mar. 21  no. 810 1911  Rome, St. Peter’s, 1297 Apr. 1 Bonifacius VIII “venerabili fratri . . episcopo Ylerden.” Mandate to bishop of Lleida to confirm transfer of hospitale of S. Vicente “in suburbio Valentie” from monastery of S. Victorián O.S.B. (Lleida diocese) to Poblet in recognition of cancellation by Alfons II of Aragón of Jaume I’s gift to Poblet of Apiaria (Barcelona diocese) as being “in medio pravorum hominum positus” and therefore “eidem monasterio nimis inutilis.” Dat. Rome apud S. Petrum, kal. apr., pont. a. III. “Petitio dilectorum”

AHN Sellos, carp. 72/6 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Jo Pon. sub plica ad s.: Jac. Boc. A tergo, in m. m. s.: Petrus de Ass. | p Ed. DzSzB, no. 393; DzSzP, no. 158 (a) A  lmudáfar, 1297 Dec. 3. Confirmation of agreement by bishop Geraldo of Lleida copied on order of Card. Arnald of S. Prisce O.Cist., S.R.E. “vicecancellarius ad requisitionem ven. patris d. Petri abbatis monasterii de Populeto” by Gualterius Raynaldi de Pedemontis, “Actum Vienne in camera dicti domini cardinalis,” 1311 Oct. 21

AHN Clero, carp. 2342/14

1912  Rome, St. Peter’s, 1297 Apr. 1 Bonifacius VIII “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan.” Mandate to bishop of Zaragoza to restore to Poblet, his burial place of choice, body of Infante Pere (son of King Pere III of Aragón) which Franciscans of Zaragoza had appropriated. Dat. Rome apud S. Petrum, kal. apr., pont. a. III. “Sua nobis”

AHN Sellos, carp. 90/18 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Jo. Pon. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea cui signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) | Jac. Boc.10 A tergo, in m. m. s.: .h. h | Petrus de Assisio Ed. DzSzB, no. 386; DzSzP, no. 156

8. Gaufridus de Crudillis: AHN 2820/15. 9. Nüske, no. 241. Cf. SB 4581 reporting (Sin)stor (for Tenetor?). 10. Folded wet.

506  Boniface VIII (1295–1303) 1913  Viterbo, 1297 Jun. 2 “Dilecto filio Landulpho11 nato dil. fil. n. v. Frederici de Prefectis Tolletane et Burgensis ecclesiarum canonico. Ut tua”: grant of leave to retain rents, etc., of Toledo and Burgos benefices “quamdiu apud sedem apostolicam moram trahet aut insistat scolasticis disciplinis ubi studium vigeat generale.”

AC Toledo, I.12.C.1.40; ed. DzSzB, no. 424 1914  Rome, St. Peter’s, 1297 Apr. 4 BONIFACIUS VIII “carissimo in Christo filio Iacobo Sardinie et Corsice regi illustri AD PERPETUAM REI MEMORIAM.” Conferral of kingdoms of Sardinia and Corsica on king of Aragón and his heirs “in perpetuum feudum gratiose.” Dat. Rome, ap. S. Petrum, II non. apr., pont. a. III. “Super reges” – “collationis, concessionis, donationis, investiture, promulgationis et voluntatis”

Archivio di Castel S. Angelo, Arm. I-XVIII, no. 441. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Ascultata (sic?) | P. Set. sub plica ad s. taxa: numerus LXXX in linea | pro P. Re XXX (in columna) pro A. Viviani12 XV (in columna) pro Demetrio XV (in columna) pro Ilerit13 X pro se P. Set. X | H. Pad. A tergo, in m. m. s.: R/ cap. xxxvii. SB 4594; ed. DzSzB, no. 395; Schmidt-Sabanés, I, no. 577 (from ACA exemplar) 1914a  Rome, St. Peter’s, 1297 Apr. 5 BONIFACIUS (VIII) AD FUTURAM REI MEMORIAM. Draft terms of peace proposals for people of Sicily. Dat. Rome apud S. Petrum, non. apr., pont. a. III. “Licet Sicilie”

AC Valencia, 5568. Bulla dep. A tergo, in m. m. s.: overwritten Reg. Olmos and Canalda, no. 837; ed. DzSzB, no. 398 1914b  Rome, Lateran, 1297 Apr. 10 Bonifacius (VIII) “dilecto filio nobili viro Rogerio de Lauria ammirato carissimi in Christo filii nostri Jacobi Aragonum regis illustris.” Mandate to Roger of Lauria specifying terms of service and expenses for two hundred horsemen and three hundred footmen accompanying him for recovery of Sicily and the Holy Land. Dat. Laterani, IIII id. apr., pont. a. III. “Cum domino inspirante”

AC Valencia, 3915. Bulla dep. Reg. Olmos and Canalda, no. 840; ed. DzSzB, no. 415

11. Landulf was at Toledo as capitular proctor for receipt of archbishop Gonzalo”s pallium: BNM 13022, f. 198v. 12. Recte N. Viviani? 13. Recte Silvester? Cf. Fawtier, Registres de Boniface VIII, xxvi; Barbiche, “Les ‘scriptores,’” 166; Schmidt, Baden-Württemberg, no. 767.

Boniface VIII (1295–1303)  507 1915  Viterbo, 1297 Jun. 2 Bonifacius (VIII) “venerabili fratri . . episcopo Sutrin. et dilecto filio archidiacono Calatraven. in ecclesia Tolletan.” Mandate to bishop of Sutri and archdeacon of Calatrava (Toledo) as executors of no. 1913. Dat. Viterbii, IIII non. jun., pont. a. III. “Ut dilecti”

AC Toledo, I.11.C.3.49. Bulla dep. Recto, in ang. sup. s.: R/ in m. m. s.: N. de Vico de mandato domini nostri super plicam ad d.: N. Ver. | pro P. Anag. infirmo sub plica ad s. taxa: numerus X | H. Pad. infra plicam: R/ P. de Reat. | H. . Pad. A tergo, in m. m. s.: dns Fredericus de Prefectis Ed. DzSzB, no. 425 (a) Executor’s copy (Orvieto, 1297 Sept. 3): AC Toledo, I.12.C.1.40

1916  Orvieto, 1297 Jun. 13 BONIFACIUS (VIII) “dilectis filiis . . priori et capitulo secularis ecclesie S. Petri Jaccen. Oscen. dioc.” To prior and chapter of secular church of S. Pedro Jaca (Huesca diocese) confirming liberties and privileges granted by popes and princes. Dat. apud Urbemveterem, id. jun., pont. a. III. “Justis petentium”

AC Jaca, doc. pont. 25. Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: N super plicam ad d.: N. Per sub plica ad s. taxa: tres lineolae in linea (= III) | H. Pad comp. A tergo, in m. m. s.: Lucas de Lupito 1917  Orvieto, 1297 Jun. 30 Bonifacius VIII “venerabili fratri . . episcopo Ilerden.” Mandate to bishop of Lleida to recover property illicitly alienated from episcopal mensa at Huesca. Dat. apud Urbemveterem, II kal. jul., pont. a. III. “Venerabilis fratris”

AC Huesca, Extravagantes. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: N super plicam ad d.: Jo. Ni. A tergo, in m. m. s.: Lucas de Lupito infra: fiat cautio petentibus de bullata Reg. Durán Gudiol, no. 132 1918  Orvieto, 1297 Jul. 8 Collective indulgence of twenty-four prelates, seven of whom (Gonzalo of Toledo, Fernando of Oviedo, Blas of Segovia, Juan of Sigüenza, Ademar of Huesca, Antonio of Ciudad Rodrigo, and Fernando of Évora) are from Spain or Portugal, in support of construction of church of S. Domingo, Caleruega O.P.

Arch. Conv. Caleruega, cax. 7, no. 13; ed. DzSzB, no. 431; Photo Las Edades del Hombre, 146 1919  Orvieto, 1297 Jul. 11 BONIFACIUS VIII “venerabili fratri Gundisalvo archiepiscopo Tholetano.” Restores to Archbishop Gonzalo of Toledo all rights of which he had been deprived for consecrating Munio of Zamora as bishop of Palencia. Dat. apud Urbemveterem, V id. jul., pont. a. III. “Sincere devotionis” – “relaxionis et reductionis”

508  Boniface VIII (1295–1303) (i) AC Toledo, A.7.G.1.3. Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. s.: .L. | Ph. in m. m. s.: fiat in ang. sup. d.: R/ super plicam in med.: due bulle XX tur. pro R/. tur. VIIII pro dupplicatura tur. VIIII. Item II tur. illi qui portavit ad regem ad d.: Sy. Aretinus sub plica ad s. taxa: R/ M. de Adr. H. Pad. A tergo, in m. m. s.: N. de Fractis | R/ cap. ccxliij (ii) AC Toledo, A.7.G.1.3a. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: M. de Adr. sub plica ad s. taxa: numerus X cui duae lineolae superpositae extant (= XII). A tergo, in m. m. s.: N. de Fractis in ima parte: littera relaxationis super suspensione olim facta per papam in domini mei personam Ed. DzSzB, no. 433 1920  Orvieto, 1297 Aug. 11 BONIFACIUS (VIII) “venerabilibus fratribus universis archiepiscopis et episcopis exemptis et non exemptis per Ispaniam constitutis.” Announces canonization of Louis IX of France. Dat. apud Urbemveterem, II id. aug., pont. a. III. “Gloria laus”

Archivo General de Simancas, Patronato Real, leg. 27, doc. 82. Bulla dep. Recto, super plicam versus s.: In e. m. venerabilibus fratribus universis patriarchis archiepiscopis et episcopis exemptis et non exemptis | per Lombardiam et Tusciam constitutis b in med. plica: R/ Sy T. H Pad ad d.: P. Reat. A tergo, in ang. sup. s.: b in m. m. s.: J. Cotin 1921  Orvieto, 1297 Aug. 12 BONIFACIUS (VIII) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii S. Dominici de Silos ordinis S. Benedicti Burgen. dioc.” Confirms all privileges and exemptions of abbey of Silos, papal and other. Dat. apud Urbemveterem, II id. aug., pont. a. III. “Cum a nobis” – “confirmationis”

Arch. Silos A-XXV.11. Bulla dep.,14 extat filum ser. Recto, in ang. sup. d.: N super plicam ad d.: Bonusannus sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea (= II) | M. de Adr. Ed. Vivancos, 1255–1300, no. 328; DzSzB, no. 445 1922  Orvieto, 1297 Aug. 13 Bonifacius (VIII) “dilectis filiis . . ecclesie Oscen. et . . Sancte Christine de Summoportu Aspe ac . . de Monte Aragonum Oscen. dioc. prioribus.” Mandate to priors of Huesca, S. Cristina de Somport, and Montearagón to hear complaint of bishop of Huesca against abbot of Montearagón regarding episcopal jurisdiction. Dat. apud Urbemveterem, id. aug., pont. a. III. “Sua nobis venerabilis”

AC Huesca, 6–216. Bulla dep. Recto, in m. m. s.: cor. in ang. sup. d.: N// super plicam, ad d.: P. Set. infra plicam ad s. taxa: duae lineolae in linea cui signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) A tergo in m. m. s.: Lucas de Lupito Ed. DzSzB, no. 446; reg. Durán Gudiol, no. 133 1923  Orvieto, 1297 Sept. Collective indulgence of sixteen prelates, two of whom (Gonzalo of Toledo and Fernando of Évora) from Spain and Portugal, in support of monastery of Silos. 14. Cf. DzSzB, loc. cit.: “perdura el sello”

Boniface VIII (1295–1303)  509 Recto, in ang. inferiori d.: Micael Petri salamantinus procurator Arch. Silos A-XXV/12 Ed. Vivancos, 1255–1300, no. 329; DzSzB, no. 472 C  1924  Orvieto, 1297 Sept. 3 Executor’s copy of no. 1915. “Fernandus Martini archid. Calatrava . . . apud Urbemveterem in concinta campi S. Egidii ante domus Bernardi Rubi de Urbeveteri in quibus d. Tolletanus archiepiscopus tunc morabatur . . . [presentibus] Roderico Velasci decano Lucensi d. pape capellano, Sancio Martini archid. Talaverensi in ecclesia Toletana, Mag. Alfonso can. Lucensi, Iusto Petri et Petro Michaelis portionariis ecclesie Toletane”; unum sigillum.

1925  Orvieto, 1297 Sept. 11 Bonifacius (VIII) “venerabili fratri . . episcopo Cesaraugustan.” Mandate to bishop of Zaragoza to revoke illicit alienations from goods of bishop of Huesca. Dat. apud Urbemveterem, III id. sept., pont. a. III. “Ad audientiam nostram”

AC Huesca, 2–69. Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. d.: N super plicam ad d.: Bonusannus sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea cui signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) | M. de Adr. A tergo, in m. m. s. Lucas de Lupito Ed. DzSzB, no. 466; reg. Durán Gudiol, no. 134 1926  Orvieto, 1297 Oct. 1 Bonifacius VIII “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan.” Mandate to archbishop of Toledo to consecrate Bishop Juan of Osma, formerly dean of Tarazona. Dat. apud Urbemveterem, kal. oct., pont. a. III. “Nuper Oxomensi”

AC Toledo, X.2.C.2.5. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: P. Ascibilis sub plica ad s. taxa: numerus V cui superposita extat una lineola (= VI) | M. de Adria. A tergo, in m. m. s.: + + prope R/ cap. cccciiiij15 Ed. DzSzB, no. 473 (a) Executor’s copy (Archbishop to Gundisalvus bishop of Cuenca, Orvieto, 1297 Nov. 5)

AC Toledo, X.1.E.1.13

1927  Orvieto, 1297 Oct. 21 Possible forgery. BONIFACIUS VIII “dilictis (sic) in Christo filiabus priorisse et conventui monasterii S. Benedicti de Opta Conchen. dioc.” Subjects nuns of S. Benito de Huete to jurisdiction of abbey of S. Domingo de Silos. Dat. apud Urbemveterem, XII kal. nov., pont. a. III. “Solet annuere” – “confirmationis”

Arch. Silos A-XXXIV/2. Membrana mutila. Bulla appensa. Recto, super plicam ad d.: Micael Petri | Salamanca sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea cui signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) | M. de Adr. Ed. Vivancos, 1255–1300, no. 330; DzSzB, no. 482 15. Recte 404.

510  Boniface VIII (1295–1303) 1927a  Rome, St. Peter’s, 1298 Jan. 3 Bonifacius (VIII) “dilecto filio nobili viro Rogerio de Lauria.” Congratulates Roger of Lauria on preparation for attack on Sicily (“rebelles siculos”) and urges him to encourage king of Aragón in the undertaking. Dat. Rome apud Sanctum Petrum, III non. jan., pont. a. III. “Gaudemus in Domino”

AC Valencia, 1391. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: G. de Sang. | de cur. Reg. Olmos and Canalda, no. 828; ed. DzSzB, no. 504 1928  Rome, St. Peter’s, 1298 Jan. 4 Bonifacius VIII “dilectis filiis . . preposito Pistorien. et . . Tholosan. ac . . Parmen. archidiaconis.” To provost of Pistoia and archdeacons of Toulouse and Parma specifying consequences of failure to repay the 620 marks borrowed at the Roman curia from Philippus Benedicti and Paulo Johannis merchants of Pistoia. Dat. Rome apud S. Petrum, II non. jan., pont. a. III. “Exponente pridem”

AC Toledo, I.9.G.1.11. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: R/ super plicam ad d.: N. Ver. sub plica ad s. taxa: tria puncta in linea (= III) | O. Ser. A tergo, in m. m. s.: Andreas de Roma clericus R/ cap. dxxviiii infra: . . . contra larcivesscovo de Toledo sopra lobligascione che sea a felipo benedicti | . . . Paolo Giovanni di VIc.xx march. Ed. DzSzB, no. 50616 1929  Rome, St. Peter’s, 1298 May 5 Bonifacius VIII “dilecto filio . . priori de Scala Dei Terraconen. dioc.” Mandate to prior of Scala Dei to consider case for confirming appeal of abbot and convent of Poblet against summons to appear before Gaufridus Scutiferi, cleric of Tarragona, locum tenens of officialis of Tarragona, “non ex delegatione apostolica . . . super quibusdam primitiis” claimed by Guillelmus de Torrentibus rector of church of Oculo Molendinorum (Ulldemolins, Tarragona diocese). Dat. Rome apud S. Petrum,17 III non. maii, pont. a. IV. “Sua nobis”

AHN Sellos, carp. 90/19 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: N super plicam ad d.: Jo. Fulg. sub plica ad s. taxa: una lineola cui signum pro dimidio superpositum extat (= I et dim.) A tergo, in m. m. s.: Petrus de Asisio | oıˉ Ed. DzSzB, no. 525;18 DzSzP, no. 159 1930  Rome, St. Peter’s, 1298 May 7 Bonifacius VIII “venerabili fratri . . episcopo Dertusen.” Mandate to bishop of Tortosa to revoke illicit alienations from Poblet. Dat. Rome apud S. Petrum,19 non. maii, pont. a. IV. “Ad audientiam nostram”

16. Treating the cuts on the folds as indicating a letter close and reading Andreas de Roma as Andreas de Setiaè. 17. Curia at Rome “apud S. Mariam” on this day: P. 24675. 18. See also ibid., no. 529. 19. Curia at Rome “apud S. Mariam” on this day: P. 24676.

Boniface VIII (1295–1303)  511 AHN Sellos, carp. 72/8 (Poblet O.Cist.). Bulla cum filo can. Recto, in m. m. versus s.: .L. super plicam ad d.: Jo. Fulg. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea cui signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) | J. Laur. A tergo, in m. m. s.: Petrus de Asisio Ed. DzSzB, 526; DzSzP, no. 160 1931  Rome, St. Peter’s, 1298 May 11 BONIFACIUS VIII “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii Populeti Cistercien. ordinis Terraconen. dioc.” Confirms gift to Poblet by Berengario de Podioviridi of “castra de Pennafracta (Prenafeta), de Miramar, de Figuerola, de Monte Tornesio (Montornès de Segarra) necnon quasdam curias, domos, vineas, agros, redditus, census et possessiones sitas in dioc. Terraconensi.” Dat. Rome, apud S. Petrum, V id. maii, pont. a. IV. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Sellos, carp. 72/7. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Jo. Fulg. sub plica ad s. taxa: quattuor lineolae in linea (= IIII) | J. Laur. A tergo, in m. m. s.: Cambius et Petrus de Asisio prope: P. de Asisio imp(etravit) | fiat citius Berengario de Açanis pro | . . episcopo [sic] et ecclesia Terraggconen. Ed. DzSzB, no. 528; DzSzP, no. 161 1932  Rome, St. Peter’s, 1298 May 15 Bonifacius VIII “dilecto filio . . priori de Scala Dei Terraconen. dioc.” Mandate to prior of Scala Dei (O.Cartus.) to revoke illicit alienations from Poblet. Dat. Rome apud S. Petrum, id. maii, pont. a. IV. “Ad audientiam nostram”20

AHN Sellos, carp. 72/9. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Jo. Fulg. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea cui signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) | J. Laur. A tergo, in m. m. s.: Petrus de Asisio Ed. DzSzB, no. 530; DzSzP, no. 163 1933  Rome, St. Peter’s, 1298 May 15 Bonifacius VIII “dilecto filio . . priori de Porta Celi Valentin. dioc.” Mandate to prior of Porta Coeli (O.Cartus.) to revoke losses from Poblet “que per concessiones huiusmodi alienata inveneris illicite.” Dat. Rome apud S. Petrum, id. maii, pont. a. IV. “Ad audientiam nostram”

AHN Clero, carp. 3224/13 (S. Vicente Roqueta O.Cist., Valencia). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Jo. Fulg. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea cui signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) | J. Laur. A tergo, in m. m. s.: Petrus de Asisio 1933a  Rome, St. Peter’s, 1298 Jul. 25 BONIFACIUS (VIII) “dilecto filio nobili viro Rogerio de Lauria Sicilie et Aragonum regnorum admirato.” “Gratia specialis” to Roger de Lauria and descendants of tithes of castles and lands in kingdom of Valencia up to an annual value of “£300 denariorum Barchinonensium seu centum unciarum auri.”21 20. Slight tear at line 13/15. 21. “. . . ita tamen quod tu et dicti filii tui dicto episcopo [scil. Valentino] eiusque successoribus qui

512  Boniface VIII (1295–1303) Dat. Rome, apud S. Petrum, VIII kal. aug., pont. a. IV. “Movet nos”

AC Valencia, 714. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: pro Phy. pergamen sub plica ad s.: O. Ser. infra: R/ P. Ascibilis ii et ii pro O. Ser P. Eug pro eodem (?) quia vicarius eius est absens | et quod sint facte in vesperis si potestis. A tergo, in m. m. s.: Guillelmus de S. Victore | R/ captlo. cclxvii Reg. Olmos Canalda, no. 868; ed. DzSzB, no. 539 1934  Rieti, 1298 Sept. 23 Bonifacius VIII “dilectis filiis doctoribus et scholaribus universis Salamanticen. commorantibus.” Decree specifying use of Liber Sextus. Dat. Reate, IX kal. oct., pont. a. IV. “Cum nuper”

Arch. Univ. Salamanca, C. 4. 4. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: de curia Ed. DzSzB, no. 541 1298 Oct. 25  nos. 821a, 1305 1935  Rome, 1298 Oct. 31 Collective indulgence for monastery of Ribas del Sil by nine prelates, four of whom (Gonzalo of Toledo, Martin of Braga, Fernando of Oviedo, and Rodrigo of Mondoñedo) are from Spain.

AHN Sellos, 100/4 (Ribas de Sil O.S.B., Ourense) Ed. Duro Peña, no. 61 1936  Rieti, 1298 Nov. [8] BONIFACIUS (VIII) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii Montis Rami Cistercien. ordinis Aurien. dioc.” Confirms gift of patronage of church of S. Eulalia de Squadro to abbot and convent of Montederramo (O.Cist., Ourense diocese) by late King Sancho IV of Castile. Dat. [Reate, VI] id. nov., pont. a. IV. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 1488/14 (Montederramo O.Cist., Ourense). Membrana mutila. A tergo. in m. m. s.: Martinus Lucensis 1937  Rieti, 1298 Nov. 8 BONIFACIUS (VIII) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii Montis Rami Cistercien. ordinis Aurien. dioc.” Confirms gift of “grangiam de Saltu Maliori in Baruncilio (Soutomaior) eiusdem diocesis” by Garsias Fernandi de Maudun, cleric of Ourense diocese, to abbot and convent of Montederramo. Dat. Reate, VI id. nov., pont. a. IV. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Clero, carp. 1488/15 (Montederramo O.Cist., Ourense). A tergo. in m. m. s.: Martinus Lucensis

fuerint pro tempore donec decimas percipietis predictas decem uncias auri anno quolibet solvere teneamini nomine pensionis ac huiusmodi nostra concessio ad nepotes vel ulterioris gradus tui posteros minime extendatur.”

Boniface VIII (1295–1303)  513 1938  Rome, St. Peter’s, [1298 Nov. 8]22 BONIFACIUS (VIII) “dilecto filio . . archidiacono de Baruncilio in ecclesie Aurien.” Confirms possessions of house against aggressors. Dat. [. . . ap. S. Petrum . . . . .] “S[ua nobis]” — . . . . . . .

AHN Clero, carp. 1488/16 (Montederramo O.Cist., Ourense). Membrana mutilissima. Recto, super plicam ad d.: Jo. Fulg. A tergo, in m. m. s.: Petrus de Asisio 1939  Rieti, 1298 Nov. 22 Bonifacius VIII “universis presentes litteras inspecturis.” Communicates content of constitution published “Rome apud Sanctum Petrum, V nonas martii, pontificatus nostri a. quarto,”23 viz., “Super cathedram.” Dat. Reate, X kal. dec., pont. a. IV. “Tenorem cuiusdam constitutionis”

AC Ourense, d.s.n.24 Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Io. de Zanc(ato)25 1940  Rome, Lateran, 1298 Dec. 31 BONIFACIUS VIII “venerabili fratri Gundisalvo episcopo Albanen.” Indulgence to Cardinal Gonzalo (Gudiel) of Albano enabling his familiares to continue to enjoy such benefices as they possessed before entering his service. Dat. Laterani, II kal. jan., pont. a. IV. “Digne agere” – “concessionis”

AC Toledo, I.9.G.1.90. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: Gratis pro persona cardinalis. A tergo, in m. m. s.: Mag. A. de Setia pro domino Albanensi Ed. DzSzB, no. 559 1941  Rome, Lateran, 1298 Dec. 31 Bonifacius (VIII) “venerabili fratri Gundisalvo episcopo Albanen.” Appoints Cardinal Gonzalo executor of no. 1940. Dat. Laterani, II kal. jan., pont. a. IV. “Nuper tibi”

AC Toledo, A.7.G.2.15. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: Gratis pro persona cardinalis. A tergo, in m. m. s.: Mag. A. de Setia pro domino Albanensi Ed. DzSzB, no. 560 1942 VACANT 1943  Rome, Lateran, 1299 Jan. 16 Bonifacius VIII “venerabili fratri Gundisalvo quondam episcopo Conchen. in archiepiscopum Tholetanum electo.” To Bishop Gonzalo Palomeque announcing translation from 22. According to Monasterium, but cannot be. Cf. date of nos. 1936–37. 23. “ . . . qui talis est: Pactum cum rectore parrochialis ecclesie factum a vobis ne aliquos vel certos ipsius ecclesie parrochianos recipiatis ad ecclesiasticam sepulturam omnino servare debetis quamquam sepultura libera sit monasterio vestro ab apostolica sede indulta et illi apud vos elegerint sepelliri cum per dictum pactum indulto huiusmodi derogetur.” 24. Addressed to Franciscans of that city, according to note on dorse. 25. Vázquez Díaz and Pérez Rodríguez, no. 713, read Iohannes de Sancto G.

514  Boniface VIII (1295–1303) Cuenca to Toledo. Dat. Laterani, XVII kal. feb., pont. a. IV. “Angit nos”

(i) AC Toledo, A.7.H.1.2. Bulla cum filo can. Recto, super plicam in med.: auscultata est et computata M. de Adr. ad d.: G. de Setia sub plica ad s. taxa: XII. A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia (ii) AC Toledo, A.7.H.1.2a. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: supp. in dat. super plicam ad d.: Jo. Pip. sub plica ad s. taxa: numerus X cui superpositae extant duae lineolae (= XII) | N. de Fractis | R/ G. Setia | O. Ser. A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia prope: R/ cap. ccccxxxviij

Ed. DzSzB, no. 563 1944  Rome, Lateran, 1299 Jan. 16 Bonifacius VIII “dilectis filiis capitulo ecclesie Toletane.” To chapter of Toledo in eodem modo. Dat. Laterani, XVII kal. feb., pont. a. IV. “Angit nos”

AC Toledo, A.7.H.1.2b. Bulla cum filo can. Recto in m.m. s.: supp. in dat. super plicam ad d.: G. de Setia. sub plica ad s. taxa: numerus X cui superpositae extant duae lineolae (= XII) infra: N. de Fractis inferius: R/ M. Reat. | O. Ser. A tergo, in m. m. s.: R/ Ed. DzSzB, no. 564 1945  Rome, Lateran, 1299 Jan. 16 Bonifacius VIII “dilectis filiis universis vassallis ecclesie Tholetane.” To vassals of church of Toledo in eodem modo. Dat. Laterani, XVII kal. feb., pont. a. IV. “Angit nos”

AC Toledo, A.7.H.1.2c. Recto, super plicam in medio: auscultata et computata | M. de Adr. ad d.: P. Ascibilis sub plica ad s. taxa: numerus XII (a) Copy for vassals of church at Alcalá, 1299 May 5: AC Toledo, A.3.A.1.5

Ed. DzSzB, no. 567 1946  Rome, Lateran, 1299 Jan. 16 Bonifacius VIII “dilectis filiis clero civitatis et diocesis Tholetane.” To clergy of city and diocese of Toledo in eodem modo. Dat. Laterani, XVII kal. feb., pont. a. IV. “Angit nos”

AC Toledo, A.7.H.1.2d. Membrana mutila.26 Recto, super plicam in medio: auscultata et computata M. de Adr. ad d.: P. Set. A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia Ed. DzSzB, no. 565 C 1947  Rome, Lateran, 1299 Jan. 21 “Venerabili fratri Gundisalvo archiepiscopo Toletano. Personam tuam.” License for Archbishop Gonzalo Palomeque of Toledo to visit churches, monasteries, etc., of his city, diocese, and province and to receive procurations via vicars for two years.

AC Toledo, A.7.H.2.2  1300 Feb. 13 26. Lines 1–3/30.

Boniface VIII (1295–1303)  515 C  1948  Rome, Lateran, 1299 Jan. 21 “Dilectis filiis . . priori generali et universis prioribus fratribus ordinis Heremitarum S. Augustini tam presentibus quam futuris. Sacer ordo vester.” Papal protection for Order of Hermits of S. Augustine.

Vidimus by Archbishop Rodrigo of Compostela, Bishop Gonzalo of Burgos, fr. S(imón) of Badajoz (Burgos, 1315 Jul. 31) AHN Clero, carp. 177/2 (S. Agustín O.S.A., Burgos); P. 24767 1949  Rome, Lateran, 1299 Feb. 3 BONIFACIUS VIII “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie S. Jacobi.” Confirms all privileges of Order of Santiago, both pontifical and secular. Dat. Laterani, III non. feb., pont. a. V. “Solet annuere sedes” – “confirmationis”

(i) AHN, OO. MM. (Uclés), carp. 5.ii/10. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: P. Ascibilis sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea (= II). A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia (ii) IAN/TT, C. E. (Bulas), cx. 4, no. 26; ex-Palmela. Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: P. Ascibilis sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea (= II). A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia Ed. DzSzB, no. 573 1950  Rome, Lateran, 1299 Feb. 5 BONIFACIUS VIII. Recto rendered wholly illegible by application of reagent. Dat. Laterani, non. feb., pont. a. V.

AHN, OO. MM. (Uclés), 5.ii/11. A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia 1950a  Rome, Lateran, 1299 Feb. 13 Bonifacius (VIII) “dilectis filiis . . archdiacono et Petro Beteti ac Pontio de Guardia canonicis Terraconen.” On complaint of prior and convent of S. Domingo (Palma), mandate to archdeacon of Tarragona and Petrus Betici and Pontius de Guardia, canons of that church to publish sentence against Berengarius de Cunillis archdeacon, Raymundus Adarro precentor, Petrus de Turricilla, Arnaldus de Turre, and Ferrarius Terrionis canons of Mallorca and various named clerics of Mallorca including Petrus de Gualb who had broken the doors of the Dominican church and drawn blood from head of Petrus de Podio, O.P., and laid violent hands on Jacobus Alemanni, at the time the vicar of the prior. Dat. Laterani, id. feb., pont. a. V. “Sua nobis”27

AHN Clero, carp. 93/2 (S. Domingo O.P., Palma). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: A. Romanucii. A tergo, in m. m. s.: Angelus [Fran]cisci | [pro] Angelo Interampne prope: Guillelmus clxí pro salario C  1951  1299 Feb. 20  nos. 1896–97 Because the chapter of Burgos has conferred next benefice, vacated at death of dean, on Symon de Carrión, Bishop Pietro of Viterbo as executor imposes interdict on them.

27. Identical mandate dated 1298 Nov. 22: P. 24751 (from Ripoll, Bullarium, VII. 419, no. 43).

516  Boniface VIII (1295–1303) 1952  Rome, [1299] Mar. 18 Gonzalo Pérez, cardinal-bishop of Albano, to María de Molina acknowledging the degree of curialitas evidenced by her letters to Petrus Hispanus, papal referendary, regarding the promotion of his nephew, Gonzalo Díaz Palomeque, to the see of Toledo.

AC Toledo, A.7.G.1.1328 1953  Rome, Lateran, 1299 Mar. 23 Bonifacius VIII “dilecto filio Raymundo de Angularia precentori ecclesie Terraconen.” Mandate to Raymundus de Angularia, precentor of Tarragona to protect interests of S. Domingo O.P., Palma. Dat. Laterani, X kal. apr., pont. a. V. “Sub religionis habitu”

AHN Clero, carp. 93/3 (S. Domingo O.P., Palma). Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: P. Reat. A tergo, in m. m. s.: N. Waldini P. 24802 (this date, from Ripoll, VII, 420, no. 45) 1953a  Anagni 1299 Jun. 18 BONIFACIUS (VIII) “dilecto filio Rogerio de Lauria.” Grants prorogation for three years of settlement of debt owed by Roger de Lauria to executors of will of Infante Pere of Aragón. Dat. Anagnie, XIV kal. jul., pont. a. V. “In Sicilie partibus” – “prorogationis inhibitionis et constitutionis”29

AC Valencia, 6084. Bulla dep. Recto, in m. m. s.:suppl.30 sub plica ad s.: Ol. Ser. Reg. Olmos and Canalda, no. 888 1954  Anagni, 1299 Aug. 1 Bonifacius (VIII) “dilecto filio . . archidiacono Ilerden.” Mandate to archdeacon of Lleida to hear and determine appeal of chapter of Jaca against judgment and sentence of Archbishop Rodrigo of Tarragona regarding observance of regular rule in that church. Dat. Anagnie, kal. aug., pont. a. V.” “Significarunt nobis”

(i) AC Jaca, doc. pont. 26bis. Membrana mutila.31 Bulla dep., extat filum can. Recto in ang. sup. d.: N super plicam ad d.: Jo. Ro. infra ad s. taxa: quattuor puncta in linea (= IIII) sub plica ad s.: R/ J. de S(an)c(t)o G | O. Ser. A tergo, in m. m. s. (perg. resecatum): Berengarius de A(zanuy) (ii) AC Jaca, doc. pont. 26. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d.: J. de S(an)c(t)o G. in28. Endorsed “Excellenti et magnifice domine domine Marie Dei gratia regine Castelle et Legionis illustri”; sealed with cardinal’s red seal. Ed. Hernández and Linehan, Mozarabic Cardinal, 470–71. 29. “Cum igitur sicut ex parte tua fuit propositum coram nobis castra tua de Septa, de Trabetel et de Castro Novo fuerint pro certa summa pecunie, ut asseritur, pignorata et terminus solutionis dicte pecunie sit prope sui finis excursum ac propter ea executores vel fideicomissarii testamenti sive ultime voluntatis quondam Petri infantis filii olim Petri dudum regis Aragonie ratione executionis ipsius testamenti ad eorundem castrorum venditionem intendant, asserentes hoc ad eos [ex huiusmodi: inserted] testamento vel fideicomissione spectare.” Text illegible at lines 7, 9, 11/17; at line 8: “solutionis dicte —— pecunie.” 30. Referring to “ex huiusmodi” at line 7. 31. Marg. sup., lines 8–9 ac plicatura ad s. resecate.

Boniface VIII (1295–1303)  517 fra ad s. taxa: quattuor puncta in linea (= IIII) sub plica ad s.: R/ Jo. Çanc. | O. Ser. A tergo, in m. m. s.: Lucas de Lupito | Berengarius de A(zanuy) Ed. Linehan, “Two Unsealed Papal Originals,” 251–53 1955  Rome, Lateran, 1299 Dec. 13 Bonifacius (VIII) “dilecto filio . . archidiacono Ilerden.” Mandate32 to archdeacon of Lleida to hear and determine appeal of chapter of Jaca against judgment and sentence of archbishop Rodrigo of Tarragona regarding observance of regular rule in that church. Dat. Laterani, id. dec., pont. a. V. “Significarunt nobis”

AC Jaca, doc. pont. 27. Bulla non fuit appensa, cum foramina desint. Recto, in m. m. s.: R et prope iustifica melius et apertius in ang. sup. d.: N super plicam ad d.: Jo. de Zan[c] infra ad s. taxa: tres lineolae in linea (= III) | G. Aq(ui) len. A tergo, in m. m. s.: Berengarius de A(zanuy) 1956  Rome, Lateran, 1299 Dec. 26 Bonifacius VIII “venerabili fratri Gundisalvo archiepiscopo Toletan.” Records assignment of pallium to Gonzalo Palomeque, archbishop of Toledo by seven named cardinals. Dat. Laterani, VII kal. jan., pont. a. V. “Cum palleum”

(i) AC Toledo, A.7.H.1.4b. Bulla cum filo can. Recto, super plicam in med.: auscultata et computata est pro me N.G. ad d.: O. Ser. sub plica ad s. taxa: numerus V cui superposita extat una lineola (= VI). A tergo, in m. m. s.: Justus | Petri (in quadrilateral design) (ii) AC Toledo, A.7.H.1.4c. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: P[etrus] Is[panus] in ang. sup. d.: R/ super plicam ad d.: pro Jo Pip(er). infirmo sub plica ad s. taxa: numerus V cui lineola superposita extat (= VI) | M. Rocc. A tergo, in m. m. s.: Justus | Petri prope: R/ cap. ccccxxxi33 Ed. DzSzB, no. 649 1957  Rome, Lateran, 1299 Dec. 30 Bonifacius VIII “dilecto filio . . thesaurario ecclesie Yspalen.” Mandate to treasurer of Seville to hear and determine complaint of Master and brethren of Order of Santiago against “certain sons of iniquity” regarding seizure of their possessions including “instrumenta publica.” Dat. Laterani, III kal. jan., pont. a. V. “Significarunt nobis”

AHN, OO. MM. (Uclés), 4.4.ii/1934 Ed. DzSzB, no. 651 (from López Agurleta, Bullarium) 1958  Rome, Lateran, 1300 Jan. 5 BONIFACIUS VIII “dilectis filiis . . magistro et fratribus ordinis militie S. Jacobi.” To Master and brethren of Order of Santiago confirming possession of hospital at Toledo and forbidding its conversion to uses other than those for which it was established. 32. Heavily emended in margins, presumably in audientia litterarum contradictarum. See Linehan, “Two Unsealed Papal Originals,” 254–55. 33. Lines 5–6/11: “cardinales fecimus ——————————————————— assignari | ut illo ———————————————————— intra ecclesiam tuam.” 34. Cf. identical mandate of this date to bishop of Évora: IAN/TT, C. E. (Bulas), cx. 4, no. 24; ex-Palmela (PP, no. 900).

518  Boniface VIII (1295–1303) Dat. Laterani, non. jan., pont. a. V. “Quanto studiosius” – “inhibitionis et constitutionis”35

AHN, OO. MM. (Uclés), 328/22 (Hosp. de Toledo). Bulla cum filo ser. Recto, in ang. sup. s.: .L. in med.: .P. Is. ad d.: R/ super plicam ad d.: P. Ascibilis sub plica ad s. taxa: numerus V | M. Rocc. comp. A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia | R/ ccccli Ed. DzSzB, no. 653 (from RV 49) 1959  Rome, Lateran, 1300 Jan. 5 Bonifacius VIII “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan.” Mandate to archbishop of Toledo at behest of Master of Santiago to bring to book rebel friars of that Order who have established themselves at the frontier and consorted with the enemy, retaining their castle and encomiendas. Dat. Laterani, non. jan., pont. a. V. “Ad audientiam nostram”

AHN, OO. MM. (Uclés), carp. 4.4.ii/20. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: P. Is | cor | cor ad d.: R/ super plicam ad d.: P. Set. sub plica ad s. taxa: numerus X | M. Rocc. comp. infra plicam: R/ Jac. G | O. Ser A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia| R/ cccclvij Ed. DzSzB, no. 654 (from RV 49) (a) Contemporary traslado by “nos el abad e el cabildo delos clerigos dela villa de Hucles”: AHN, OO. MM. (Uclés), 4.ii/21 1960  Rome, Lateran, 1300 Jan. 5 Bonifacius (VIII) “dilectis filiis . . abbati S. Ysidori Legionen.” To abbot of S. Isidore, León, revoking past confirmation “in forma communi” by Holy See of illicit appropriation of possessions of S. Marcos, León. Dat. Laterani, non. jan., pont. a. V. “Ad audientiam nostram”

AHN, OO. MM. 378/34 (S. Marcos de León).36 Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: P. de Set. sub plica ad s. taxa: tres lineolae quibus signum pro dimidio superpositum extat (= III et dim.) Ed. Casado Quintanilla, no. 487; DzSzB, no. 658 1961  Rome, Lateran, 1300 Jan. 5 Bonifacius (VIII) “venerabili fratri . . episcopo Salamantin.” Mandate to bishop of Salamanca requiring clergy and laity of Salamanca diocese and Ciudad Rodrigo diocese to pay monastery of S. Marcos, León rents and census owed to it. Dat. Laterani, non. jan., pont. a. V. “Ex parte dilectorum”

AHN, OO. MM. 378/35 (S. Marcos de León). Bulla dep., extat filum can. Recto, in m. m. s.: cor vel ad d.: N super plicam ad d.: N. de Set. sub plica ad s. taxa: duae lineolae quibus signum pro dimidio superpositum extat (=II et dim.) A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia Ed. Casado Quintanilla, no. 488; DzSzB, no. 659

35. Line 4/12: “Jacobi —————Toletane eidem (squeezed in) ordini —————— inmediate.” 36. Document repaired and encased in plastic inhibiting closer study.

Boniface VIII (1295–1303)  519 1961a  Rome, Lateran, 1300 Jan. 13 BONIFACIUS (VIII) “dilecto filio nobili viro Rogerio de Lauria, Sicilie et Aragonie regnorum admirato.” Concedes to Roger of Lauria, admiral of Sicily and Aragón, the patronage of all churches without patrons in those kingdoms. Dat. Laterani, id. jan., pont. a. V. “Meruit sincera” – “concessionis et constitutionis”37

AC Valencia, 793. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: P. Set. Reg. Olmos and Canalda, no. 880; ed. DzSzB, no. 662 1961b  Rome, Lateran, 1300 Jan. 13 Bonifacius (VIII) “venerabili fratri . . episcopo Dertusen.” Appoints bishop of Tortosa executor of no. 1961a. Dat. Laterani, id. jan., pont. a. V. “Meruit sincera”38

AC Valencia, 794. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: P. Set. Reg. Olmos and Canalda, no. 881; ed. DzSzB, no. 663 1961c  Rome, Lateran, 1300 Jan. 13 Bonifacius (VIII) “venerabili fratri . . episcopo Valentin.” Mandate to bishop of Valencia to absolve Roger of Lauria and his legitimate sons from any ecclesiastical sentence by which they are bound in order that they may receive the tithe of any property within their domain hitherto enjoyed by the bishop to an annual value of £400 Barcelona (133.333 ounces of pure gold). Dat. Laterani, id. jan., pont. a. V. “Dudum volentes”39

AC Valencia, 8213. Bulla dep. Recto, sub plica ad s. taxa: numerus XVI in columna | M. Rocc. Reg. Olmos and Canalda, no. 879 C  1962  Rome, Lateran, 1300 Jan. 21 “Venerabili fratri Gundisalvo archiepiscopo Toletano.” License, valid for two years, for Archbishop Gonzalo Palomeque to visit churches, monasteries, etc., of city, diocese, and province of Toledo and to receive procurations “per ydoneos vicarios.” Dat. Laterani, XII kal. feb., pont. a. V. “Personam tuam” – “concessionis”

AC Toledo, A.7.H.2.2; ed. DzSzB, no. 670 (from RV 49)

1963  Rome, Lateran, 1300 Jan. 21 BONIFACIUS VIII “venerabili fratri . . episcopo Placentino et dilectis filiis Salamantin. et Capuan. decanis ecclesiarum.” Appoints bishop of Plasencia and deans of Salamanca and Capua executors of no. 1962. Dat. Laterani, XII kal. feb., pont. a. V. “Personam venerabilis” – “concessionis”

37. Line 6/10: “presentare auctoritate /// presentium.” 38. Line 4/12: “precibus inclinati /// ut ad ecclesias.” 39. Damage to lines 1, 17–20/20

520  Boniface VIII (1295–1303) AC Toledo, A.7.H.2.1. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: N. de Set. sub plica ad s. taxa: numerus V cui superpositae extant tres lineolae (= VIII). A tergo, in m. m. s.: N. de Vico Ed. DzSzB, no. 672 1963a  Rome, Lateran, 1300 Jan. 25 Bonifacius (VIII) “venerabili fratri . . episcopo Çamoren.” To bishop of Zamora, revoking past confirmation “in forma communi” by Holy See of illicit appropriation of possessions of S. Marcos, León. Dat. Laterani, non. jan., pont. a. V. “Ad audientiam nostram”

AHN, OO. MM. 378/36 (S. Marcos de León). Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. d.: N super plicam ad d.: J. de Fractis sub plica ad s. taxa: duae lineolae quibus signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia Ed. Casado Quintanilla, no. 489; DzSzB, no. 675 1964  Rome, Lateran, 1300 Jan. 31 Bonifacius VIII “venerabili fratri Gundisalvo archiepiscopo Tholetano.” License to Archbishop Gonzalo of Toledo to confer upon suitable secular clerics three portiones and maior capellania of Toledo cathedral which had devolved to Holy See. Dat. Laterani, II kal. feb., pont. a. VI. “Tua nobis”

AC Toledo, A.7.H.1.5. Bulla cum filo can. Recto, in m. m. s.: P[etrus] Is[panus] in ang. sup. d.: R/ super plicam ad d.: J. Cotin. sub plica ad s. taxa: numerus V | M. Rocc. A tergo, in m. m. s.: N. de Fractis Ed. DzSzB, no. 694 1965  Rome, Lateran, 1300 Jan. 31 Bonifacius VIII “venerabili fratri . . archiepiscopo Tholetano.” Faculty to archbishop of Toledo to revive abandoned secular abbacies of S. Leocadia extra Muros and S. Vicente de La Sierra and their incomes “ita tamen quod eas penes te nequaquam retineas.” Dat. Laterani, II kal. feb., pont. a. VI. “In nostra constitutus”40

AC Toledo, I.11.A.1.2. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. s.: .L. in m. m. s.: P. Is. ad d.: R/ super plicam ad d.: N. de Fractis sub plica ad s. taxa: numerus V cui lineola superposita extat (= VI). A tergo, in m. m. s.: A. . . . infra: R/ cap. lxxvii Ed. DzSzB, no. 695 C 1966  Rome, Lateran, 1300 Feb. 13 Bartholomew dean of Capua (ß no. 1963) subdelegates to archdeacons of Talavera, Madrid, and Alcaraz (Toledo).

AC Toledo, A.7.H.1.2b41 40. Line 2/11 insertion: “Leucadie extra Muros Tholeti.” 41. “Ceterum per hujusmodi processum nostrum nolumus nec intendimus nostris preiudicare collegis quominus ipsi et eorum quilibet servato tamen hoc nostro processu per se vel per alium seu alios possint in huiusmodi negotio procedere sicut eis placuerit et videbitur expedire cum ad nos qui idem negotium inchoavimus iam propter distantiam quia agimur in Romana curia, forte cum expediret ad

Boniface VIII (1295–1303)  521 1967  Rome, Lateran, 1300 Feb. 13 Bonifacius (VIII) “venerabili fratri . . episcopo Gadicen.” Bishop of Cadiz appointed conservator of interests of Order of Santiago for three years. Dat. Laterani, id. feb., pont. a. VI. “Et si quibuslibet”

AHN, OO. MM. (Uclés), carp. 4.4.i/14. Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. s.: .L. ad d. N super plicam ad d.: M. de Adr. sub plica ad s. taxa: tres lineolae in linea | O. Ser. comp. A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia Ed. DzSzB, no. 702 (from López Agurleta, Bullarium) 1968  Rome, Lateran, 1300 Feb. 13 Bonifacius (VIII) “dilecto filio . . archidiacono de Baeza in ecclesia Giennen.” Appoints archdeacon of Baeza (Jaén diocese) conservator of interests of Order of Santiago for three years. Dat. Laterani, id. feb., pont. a. VI. “Et si quibuslibet”

AHN, OO. MM. (Uclés), 4.4.i/15. Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. s.: .L. ad d. N super plicam ad d.: Io. de F. sub plica ad s. taxa: tres lineolae in linea | O. Ser comp. A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia Ed. DzSzB, no. 701 (from López Agurleta, Bullarium) 1969  Rome, Lateran, 1300 Feb. 13 Bonifacius (VIII) “dilecto filio . . magistro scolarum ecclesie Ulixbonen.” Magister scolarum of Lisbon appointed conservator of interests of Order of Santiago for three years. Dat. Laterani, id. feb., pont. a. VI. “Et si quibuslibet”

AHN, OO. MM. (Uclés), 4.4.i/16. Bulla dep., extat filum can. Recto, in ang. sup. s.: .L. ad d. N super plicam ad d.: M. de Adr. sub plica ad s. taxa: tres lineolae in linea | O. Ser comp. A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia Ed. DzSzB, no. 703 (from López Agurleta, Bullarium) 1970  Rome, Lateran, 1300 Feb. 15 Bonifacius (VIII) “venerabili fratri . . archiepiscopo Yspalen.” Archbishop of Seville appointed conservator of interests of Order of Santiago for three years. Dat. Laterani, XV kal. mart., pont. a. VI. “Ad audientiam nostram”

AHN, OO. MM. (Uclés), 4.4.ii/22. Bulla dep. Membrana mutila. Recto, in ang. sup. s.: .L. ad d. N super plicam ad d.: illeg. sub plica ad s. taxa: tres lineolae in linea quibus signum pro dimidio superpositum extat (= III et dim.) | M. Rocc. A tergo, in ang. sup. s.: C in m. m. s.: Andreas de Setia Ed. DzSzB, no. 704 (from López Agurleta, Bullarium) 1971  Rome, Lateran, 1300 Mar. 2 Bonifacius (VIII) “venerabili fratri . . episcopo Corduben.” Bishop of Córdoba appointed conservator of interests of Order of Santiago for three years. nos comode non posset haberi recursus. . . .” Witnessed by “Didacus Fernandi magister scolarum of Cuenca, Martinus Martini canon of Toledo, Johannes Garsie clericus Placentinus in Hispania, Lucas de Asisio domicellus rev. patris d. Mathei S, Marie in Porticu diac. cardinalis.”

522  Boniface VIII (1295–1303) Dat. Laterani, XV kal. mart., pont. a. VI. “Ad audientiam nostram”

AHN, OO. MM. (Uclés), 4.4.ii/23. Bulla dep. Recto, in ang. sup. d.: N super plicam ad d.: Jac. G. sub plica ad s. taxa: duae lineolae quibus signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) | M. Rocc. A tergo, in ang. sup. s.: .b. in m. m. s.: Andreas de Setia 1972  Rome, Lateran, 1300 Mar. 7 Bonifacius (VIII) “dilecto filio . . priori de Porta Celi Valentine dioc.” Mandate to prior of Porta Coeli (Valencia diocese) to revoke illicit alienations from properties of Poblet. Dat. Laterani, non. mart. pont. a. VI. “Ad audientiam nostram”

AHN Clero, carp. 3224/14 (S. Vicente Roqueta O.Cist., Valencia). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: G. Aquilen. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea cui signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) | M. Rocc. A tergo, in m. m. s.: Berengarius 1973  Rome, Lateran, 1300 Mar. 7 Bonifacius VIII “venerabili fratri . . episcopo Urgellen.” Mandate to bishop of Urgell to revoke illicit alienations from properties of Poblet. Dat. Laterani, non. mart., pont. a. VI. “Ad audientiam nostram”

AHN Sellos, carp. 90/21 (Poblet O.Cist.). Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: G. Aquilen. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea cui signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) | M. Rocc. A tergo, in m. m. s.: Berengarius de A. Ed. DzSzB, no. 708; DzSzP, no. 164 1974  Rome, Lateran, 1300 Mar. 7 Bonifacius VIII “venerabili fratri . . episcopo Dertusen.” Mandate to bishop of Tortosa to revoke illicit alienations from properties of Poblet. Dat. Laterani, non. mart., pont. a. VI. “Ad audientiam nostram”

AHN Sellos, carp. 90/23 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: N super plicam ad d.: G. Aquilen. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea cui signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) | M. Rocc. A tergo, in m. m. s.: Berengarius de A. Ed. DzSzB, no. 709; DzSzP, no. 165 1975  Rome, Lateran, 1300 Mar. 7 Bonifacius VIII “venerabili fratri . . episcopo Vicen.” Mandate to bishop of Vic to revoke illicit alienations from properties of Poblet. Dat. Laterani, non. mart., pont. a. VI. “Ad audientiam nostram”

AHN Sellos, carp. 90/26 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: N super plicam ad d.: G. Aquilen. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea cui signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) | M. Rocc. A tergo, in m. m. s.: Berengarius de A. Ed. DzSzB, no. 711; DzSzP, no. 167

Boniface VIII (1295–1303)  523 1976  Rome, Lateran, 1300 Mar. 7 Bonifacius (VIII) “venerabili fratri . . episcopo et dilectis filiis . . archidiacono et sacriste Ilerden.” Mandate to bishop, archdeacon, and sacrist of Lleida confirming sentence of officialis of Tarragona diocese for Poblet against Hospitallers of Espluga de Francolí (Tarragona diocese) for gathering wood from the monastery’s property. Dat. Laterani, non. mart., pont. a. VI. “Sua nobis”

AHN Sellos, carp. 90/25 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: N super plicam ad d.: G. Aquilen. A tergo, in m. m. s.: Berengarius de A. Ed. DzSzB, no. 710; DzSzP, no. 166 1977  Rome, Lateran, 1300 Mar. 10 Bonifacius (VIII) “dilecto filio . . abbati monasterii Rivipollen. Vicen. dioc.” Mandate to abbot of Ripoll (Vic diocese) to determine conflict of Poblet against archbishop and chapter of Tarragona regarding arbitration of property dispute by Pontius de Guardia canon of Tarragona (for Tarragona) and Nicolaus Januarii de Montealbo, “clericus iurisperitus eiusdem diocesis” (for Poblet) to whom archbishop has objected, absenting himself from hearing, refusing to pay fine and occupying monastic property. Dat. Laterani, VI id. mart., pont. a. VI. “Sua nobis”

AHN Clero, carp. 563/17 (S. Maria Ripoll O.S.B., Gerona). Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Jo. de Zanc. A tergo, in m. m. s.: P. de Asisio 1978  Rome, Lateran, 1300 Mar. 10 Bonifacius (VIII) “dilectis filiis . . precentori et . . sacriste ac . . camerario ecclesie Terraconen.” In case of Poblet versus Guillelmus de Torrentibus, rector of church of Oculo Molendinorum (Ulldemolins) first heard “non ex delegatione apostolica” by officialis of Tarragona before whom rector acted “mendaciter”; then referred to prior of Scala Dei42 who subdelegated to Raymundus de Podiolo “decanus ecclesie Montis Albi”; then case reverted to prior from whom rector appealed to S.R.E. “frivole” – “cuius appellationi, quamquam frivole, prefatus prior detulit reverenter.” Because prior’s abdication of jurisdiction was irrevocable, Poblet appeals against him and his intervention. If so, mandate to precentor, sacrist, and chamberlain of Tarragona to proceed in accordance with original letters. Dat. Laterani, id. mart., pont. a. VI.” “Sua nobis”

AHN Sellos, carp. 72/10 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo can. A tergo, in m. m. s.: Petrus de Asisio Ed. DzSzB, no. 716 1979  Rome, Lateran, 1300 Mar. 10 Bonifacius VIII “dilecto filio . . priori de S. Paulo extra Muros Barchinonen.” Mandate to determine case concerning houses and other matters between abbot and convent of Poblet and Guillelmus de Torrentibus, rector of church of Ulldemolins, the former “predicti rectoris potentiam merito perhorrescentes ipsum infra civitatem seu diocesim Terraconen. nequeant convenire secure.” Dat. Laterani, VI id. mart., pont. a. VI. “Conquesti sunt” 42. Above, no. 1929.

524  Boniface VIII (1295–1303) AHN Sellos, carp. 5/36 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: P. Acut. A tergo, in m. m. s.: Berengarius de A | contra G(uillelmu)m de Torrentibus fce injuria[s] prior[i] S. Pauli Barch. Ed. DzSzB, no. 713; DzSzP, no. 168 1980  Rome, Lateran, 1300 Mar. 18 Bonifacius VIII “dilecto filio . . precentori ecclesie Terraconen.” Mandate to precentor of Tarragona to determine complaint of Poblet against “Petrus de Villanova, Bernardus de Oculo Molendinorum, Petrus Ysarni, Petrus Boratii, Petrus Barufeti, Bernardus Stepar, Petrus de Soldevilla et Guillelmus Andree, habitatores ville predicti loci de Oculo Molendinorum, laici dicte dioc.” concerning tithes, etc. Dat. Laterani, XV kal. apr., pont. a. VI. “Conquesti sunt”

AHN Sellos, carp. 5/37 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Jo. Fulg. A tergo, in m. m. s.: P. de Asisio Ed. DzSzB, no. 717; DzSzP, no. 172 1981  Rome, Lateran, 1300 Mar. 18 Bonifacius VIII “dilecto filio . . precentori ecclesie Terraconen.” Mandate to precentor of Tarragona to determine complaint of Poblet against “Bernardus Andree, Berengarius Andree, Marabius et Bosquet de Oculo Molendinorum, Petrus Andree, Andreas et Petrus de Villanova, Ferrarius Gaçol, habitatores ville predicti loci de Oculo Molendinorum, laici dicte dioc.” regarding tithes, etc. Dat. Laterani, XV kal. apr., pont. a. VI. “Conquesti sunt”

AHN Clero, carp. 2355/27 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: N super plicam ad d.: Angelus Rom. A tergo, in m. m. s.: Cambius et P. de Asisio infra: Matheus SB 4680; ed. DzSzP, no. 176 1982  Rome, Lateran, 1300 Mar. 18 Bonifacius VIII “dilecto filio . . precentori ecclesie Terraconen.” Mandate to precentor of Tarragona regarding complaint of Poblet against “Bernardus de Soldevilla, Iacobus Conte, Arnaldus Stephani, Arnaldus Porta, Petrus Stephani, Guillelmus de Belver, Arnaldus Engans et Arnaldus Berengarii habitatores ville predicti loci de Oculo Molendinorum, laici dicte dioc.” regarding tithes, etc. Dat. Laterani, XV kal. apr., pont. a. VI. “Conquesti sunt”

AHN Sellos, carp. 5/38 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Angelus Rom. A tergo, in m. m. s.: Cambius et P. de Asisio infra: Matheus Ed. DzSzB, no. 718; DzSzP, no. 173 1983  Rome, Lateran, 1300 Mar. 18 Bonifacius VIII “dilecto filio . . precentori ecclesie Terraconen.” Mandate to precentor of Tarragona to determine complaint of Poblet against “Petrus de Prades et Petrus Truyl, habitatores ville predicti loci de Oculo Molendinorum, laici dicte dioc.” regarding tithes, etc. Dat. Laterani, XV kal. apr., pont. a. VI. “Conquesti sunt”

Boniface VIII (1295–1303)  525 AHN Sellos, carp. 90/22 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Angelus Rom. A tergo, in m. m. s.: Cambius et P. de Asisio infra: Matheus Ed. DzSzB, no. 719; DzSzP, no. 174 1984  Rome, Lateran, 1300 Mar. 18 Bonifacius VIII “dilecto filio . . precentori ecclesie Terraconen.” Mandate to determine complaint of Poblet against “Petrus Stepar, Bernardus Milyanz, Petrus de Uliana, Petrus Bartholomei, Guillelmus dicti loci de Uliana, Ferrarius de Belveer, Benanat de Valclara et Petrus eiusdem loci de Valclara, habitatores ville predicti loci de Oculo Molendinorum, laici dicte dioc.” regarding tithes, etc. Dat. Laterani, XV kal. apr., pont. a. VI. “Conquesti sunt”

AHN Sellos, carp. 90/24 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo can. Recto, in m.m. s.: cor in aud43 in ang. sup. d.: N super plicam ad d.: Angelus Rom. A tergo, in m. m. s.: P. de Asisio Ed. DzSzB, no. 720; DzSzP, no. 175 C  1985  Rome, Lateran, 1300 Apr. 13 “Dil. fil. Luce S. Mariae in Via Lata diacono cardinal. Digne agere.” Mandate awarding Toledo canonry to Landulfus “concanonicus” of Toledo and Burgos requiring provision of Landulfus’s benefices there within six days of receipt “pro presenti mense aprilis et quousque nostris vacabit obsequiis” in executive letters of Card. Lucas (Rome, 1302 Feb. 19).

AC Toledo, O.5.D.1.62; X.11.C.1.36 (response of Mag. Stephanus Alfonsi, dean: 1302 Sept. 13)

1986  Anagni, 1300 Jun. 12 Bonifacius (VIII) “venerabili fratri . . episcopo Corduben.” To bishop of Córdoba concerning episcopal appointment at Rome after divided election at Córdoba. Dat. Anagnie, II id. jun., pont. a. VI. “Ad regimen universalis”

BC Córdoba, caj. M. no. 47. Bulla dep. Membrana mutila.44 Recto, sub plica ad s. taxa: numerus XVIII in columna. A tergo, in m. m. s.: Berengarius de A. | R/ clvvvvviij Ed. DzSzB, no. 734 (from RV 49)45 1987  Anagni, 1300 Jun. 12 Bonifacius VIII “venerabili fratri . . archiepiscopo Toletan.” Notice of election to see of Córdoba. Dat. Anagnie, II id. jun., pont. a. VI. “Ad regimen universalis”

AC Toledo, X.1.C.2.8. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: R/ super plicam in med.: Auscultata per me J.f. | .VI. p(ar)ia litterarum Corduben. ad d.: P. Gen. sub plica ad s. taxa: XVIII in columna (= XVIII). A tergo, in m. m. s.: Berengarius de A. | R/clxxxviii Ed. DzSzB, no. 739 43. Cf. line 5/10: “Oculo molendinorumdictediocesissuper decimis.” 44. In three pieces. 45. BNM MS. 13035, fols. 180r-181v is identical letter addressed to archbishop of Toledo with, supra plicam, P. Gen.

526  Boniface VIII (1295–1303) C 1987a  Toledo, 1300 Sept. 13 Alfonso Fernández, archdeacon of Alcaraz, subdelegates for dean of Capua  1300 Feb. 8.

AC Toledo, A.7.H.2.2a

1987b  Rome, Lateran, 1301 Feb. 24 BONIFACIUS (VIII) “dilecto filio nobili viro Rogerio de Lauria Sicilie et Aragonie regnorum ammirato.” Grants Roger de Lauria use of “altare portatile.” Dat. Laterani, VI kal. mart., pont. a. VII. “Devotionis tue” – “concessionis”

AC Valencia, 4114. Bulla dep., extat fil. ser. Recto, super plicam ad d.: N. de fractis | de cur. Reg. Olmos and Canalda, no. 919; ed. DzSzB, no. 780 1987c  Rome, Lateran, 1301 Feb. 26 BONIFACIUS (VIII) “dilecto filio nobili viro Rogerio de Lauria Sicilie et Aragonie regnorum ammirato.” Grants Roger de Lauria, admiral of Sicily and Aragón, services of two religious to minister to him. Dat. Laterani, IV kal. mart., pont. a. VII. “Devotionis tue” – “concessionis”

AC Valencia, 3516. Bulla dep., extat fil. ser. Recto super plicam ad d.: de cur. Reg. Olmos and Canalda, no. 920; ed. DzSzB, no. 781 1987d Rome, Lateran, 1301 Feb. 27 BONIFACIUS (VIII) “dilecto filio nobili viro Rogerio de Lauria Sicilie et Aragonie regnorum ammirato.” Grants Roger de Lauria, admiral of Sicily and Aragón, access to Mass in regions of interdict. Dat. Laterani, III kal. mart., pont. a. VII. “Sicut petitio” – “concessionis”46

AC Valencia, 3517. Bulla dep., extat fil. ser. Recto, super plicam ad d.: N. de fractis | de cur. Reg. Olmos and Canalda, no. 921; ed. DzSzB, no. 783 1988  Rome, Lateran, 1301 Mar. 17 Bonifacius (VIII) “dilecto filio . . abbati monasterii S. Ysidori Legionen.” Mandate to abbot of S. Isidoro (León) to determine complaint of prior and convent of Liébana that Fernandus Dominici de Calle “de villa de Potes laicus” had erected “quandam sepulturam ad opus suum et eorum successorum” in church of S. Vincentius “dictus locus de Potes,” León diocese, without their permission or that of the ordinary. Dat. Laterani, XVI kal. apr., pont. a. VII. “Conquesti sunt”

AHN Clero, carp. 1917/5 (S. Toribio de Liébana O.S.B., Santander). Bulla dep. Recto, in m. m. s.: at. in ang. sup. d.: N super plicam ad d.: Jo. Fulg. A tergo, in m. m. s.: Martinus Lucensis SB 4705; ed. DzSzB, no. 792

46. Line 5/10: text inserted: “interdictis exclusis submissa.”

Boniface VIII (1295–1303)  527 1989  Rome, 1301 Mar. 26 Certificate by Robert, card. priest of S. Pudentiana, chamberlain of college of cardinals, to Gonzalo Díaz Palomeque, archbishop of Toledo, regarding payment of servitia communia.47

AC Toledo, A.7.G.1.21a 1990  Rome, Lateran, [1301] Apr. 7 BONIFACIUS (VIII) “dilectis filiis . . abbati et conventui monasterii de Monteseco ordinis Cistercien. Compostellan. dioc.” Indulgence permitting monastery of Monseco to receive and retain certain donations. Dat. Laterani, VII id. apr., pont. a. [VII]. “Devotionis vestre” – “concessionis”

AHN Clero, carp. 545/14 (Sobrado O.Cist., Coruña). Bulla dep. Membrana mutila. Recto, super plicam ad d.: Jo. de Zanc. A tergo, in m. m. s.: Martinus Lucensis 1991  Rome, Lateran, 1301 Apr. 10 Bonifacius (VIII) “dilectis filiis . . Oniensi et S. Petri de Cardenia ac S. Petri de Arlança Burgensis dioc. monasteriorum abbatibus.” To abbots of Oña, Cardeña, and Arlanza confirming judgment of Mag. Huguiccio de Vercellis in favor of chapter of Burgos against Dominicans of that city. Dat. Laterani, IV id. apr., pont. a. VII. “Significarunt nobis”

AC Burgos, vol. 17, fol. 15. Bulla dep., extat filum can. Recto, super plicam ad d: H. de M[urro] sub plica ad s. taxa: numerus X super quo una lineola extat (litt. obducte) (= XI). A tergo, in m. m. s.: Fernandus48 Ed. Pereda Llarena, no. 356; DzSzB, no. 798

47. “Universis presentes litteras inspecturis frater Robertus miseratione divina tituli S. Pudentiane presbiter cardinalis collegii reverendorum patrum /// cardinalium S.R.E. camerarius salutem in domino. Noveritis quod cum venerabilis pater dominus Gundisalvus archiepiscopus Tholetanus sue promotionis tempore apud sedem apostolicam constitutus gratis et liberaliter obtulerit seque sub certis penis obligaverit pro communi servitio domini nostri summi pontificis et collegii cardinalium S.R.E. octo milia florenorum auri et ultra duo consueta servitia pro familiaribus eorundem, que quadringentorum septuaginta florenorum auri et decem et novem solidorum provisinorum capiunt quantitatem, medietatem videlicet ad instantes kalendas aprilis et aliam medietatem ad alias kalendas aprilis proximo tunc sequentes se libere soliturum, fatemur quod idem archiepiscopus per discretum virum magistrum Didacum Ferdinandi canonicum Tholetanum nuntium et procuratorem suum in hac parte: duo milia florenorum auri pro dicto collegio cardinalium et ce[ntu]m decem et septem florenos auri et viginti et unum solidos provisinorum pro familiis eorundem, nobis pro ipsis collegio et familiis recipientibus debito termino solvi facit. De quibus duobus milibus et centum decem et septem florenis auri et viginti et uno solidis provisinorum nobis pro medietate servitii collegii cardinalium et familiis ipsorum solutis eundem archiepiscopum absolvimus et quitamus. Instrumentum quoque confectum super obligatione solutionis huiusmodi peccunie quantitatum nobis ut premittitur pro medietate servitii dictorum collegii et familiarium persolute cassamus et irritamus et nullius esse decernimus quantum ad medietatem ipsam efficacie vel valoris. Ad aliam vero medietatem nobis pro eidem collegio et /// in termino suprascripto solvendam, volumus quod idem instrumentum in suo robore permaneat sicut prius. In cuius rei testimonium has litteras sibi concedimus nostro sigillo munitas. Dat. Rome die vicesima sexta mensis martii anno domini millesimo trecentisimo primo, pontificatus domini nostri Bonifacii pape VIII anno septimo.” 48. The “Fernandus Johannis” monk of Silos in DzSzB, no. 813 (1301 Aug.)?

528  Boniface VIII (1295–1303) 1992  Rome, Lateran, 1301 Apr. 17 Bonifacius (VIII) “venerabili fratri . . archiepiscopo Tholetano.” To archbishop of Toledo confirming election of Bishop Fernando (Sarracín) of Segovia despite protests of certain canons of that church. Dat. Laterani, XV kal. maii, pont. a. VII. “Inter sollicitudines”

AC Toledo, X.2.B.2.5. Bulla cum filo can. . Recto, super plicam ad d.: G. de Setia sub plica ad s. taxa: numerus XX in columna. A tergo, in m. m. s.: Martinus Lucensis Ed. DzSzB, no. 805 (from RV 50) C 1993  Anagni, 1301 Jun. 10 “Ex divina dispositione.” To bishops of Castile-León49 regarding secularization of chapter of Sigüenza.

AC Sigüenza, pont. 79 (copy of 1302 Jan. 18); BNM, MS 13073, fol. 113r

1994  Anagni, 1301 Aug. 8 Bonifacius (VIII) “venerabili fratri . . episcopo Burgen.” Mandate to bishop of Burgos to absolve prior and monastery of Silos from sentences imposed by archdeacon of Palenzuela (Fernandus Matthei) and late Bishop Fernando of Burgos for alleged appropriation of books, etc., from Franciscans at Valparaíso and in respect of penalties incurred for having celebrated, etc., while excommunicate. Dat. Anagnie, VI id. aug., pont. a. VII. “Mansuetudinis apostolice”

Arch. Silos, A.XXV.14. Bulla dep., extat filum can. Membrana mutila, plica resecata. Ed. DzSzB, no. 812 (from RV 50) 1995  Anagni, 1301 Aug. 8 Bonifacius (VIII) “venerabili fratri . . episcopo Burgen.” Mandate to bishop of Burgos to receive resignation of Fernandus Johannis, abbot-elect of Silos, whose elections had not received confirmation by the former bishop or the chapter of Burgos, and to install either him or another in that office. Dat. Anagnie, VI id. aug., pont. a. VII. “Etsi ecclesiasticorum”

Arch. Silos, A.XXV.13. Bulla dep., plica resecata. Recto, in ang. sup. d.: R/. super plicam ad d.: J. de M. A tergo, in m. m. s.: Martinus | Lucensis | R/ (sine num. cap.) Ed. DzSzB, no. 813 (from RV 50) C 1996  Anagni, 1301 Sept. 16 “Cum sicut accepimus,” berating Fernando IV for action of his predecessors in appropriating tercias since grant to Fernando III, making further three-year grant of these and warning of serious consequence of abuse of this settlement.

49. Cf. letter on same matter (identical incipit and date) addressed to bishops of Cuenca and Calahorra: DzSzB, no. 808, from RV 50.

Boniface VIII (1295–1303)  529 Copy in AC Sigüenza, pont. 27 [vidimus of 1302 Jan. 27]50 and AC Calahorra, cód. XXXII, no. 23 Ed. DzSzB, no. 820 (from RV 50), citing further copies

C  1997  Anagni, 1301 Sept. 23 “Ad apostolice dignitatis.” Mandate to bishops of Cuenca and Calahorra to proceed with secularization of chapter of Sigüenza.

BNM, MS. 13073, fol. 113v; ed. DzSzB, no. 829 (from RV 50)

1998  Rome, Lateran, 1302 Jan. 31 BONIFACIUS (VIII) “AD PERPETUAM REI MEMORIAM.” Determination of secular status of church of Huesca, requiring departure of regular canons. Dat. Laterani, II kal. feb., pont. anno VIII. “Solio apostolici culminis” – “declarationis ordinationis et constitutionis”

(i) AC Huesca, 1–60.51 Bulla dep., extat fil. ser. Recto, super plicam ad d.: Jac. Adi. sub plica ad s. taxa: XXX in columna. A tergo, in m. m. s.: Berengarius de A. R/ lxiiii52 (ii) AC Huesca, Extravagantes. Bulla dep., extat fil. ser. Membrana valde mutilata. Recto, in ang. sup. s.: dup. in m. m. s.: L in ang. sup. d.: N super plicam ad d.: Jac. Adi. Ed. DzSzB, no. 874 (from RV 50); reg. Durán Gudiol, no. 137 C  1999  1302 Jun. 8 “Petitio dilectorum.” Confirmation to bishop of Calahorra of compositio between Dominicans and chapter of Burgos.

Copy (Oct. 1304): AHN Clero, carp. 185/12 (S. Pablo O.P., Burgos)

2000  Anagni, 1302 Sept. 15 Bonifacius VIII “venerabili fratri Fernando episcopo et dilectis filiis capitulo Oveten.” Faculty to bishop and chapter of Oviedo to confirm election to canonry and deanery in succession to Gundisalvus, promoted bishop of León, the rights of the Roman Church notwithstanding. Dat. Anagnie, XVII kal. oct., pont. a. VIII. “Ecclesiam vestram”

AC Oviedo, Plomados, 4/20. Bulla cum filo can. Recto, super plicam ad d.: Tenetor sub plica ad s. taxa: XXIIII. A tergo, in m. m. s.: Martinus Lucensis Reg. García Larragueta, no. 556; ed. DzSzB, no. 926 2001  Rome, Lateran, 1302 Nov. 5 Bonifacius VIII “dilecto filio . . thesaurario ecclesie Talaveren. Toletan. dioc.” Mandate to treasurer of church of Talavera (Toledo diocese) to proceeed against those detaining goods of archbishop of Toledo.

50. By Juan González, notary public, on the instruction of Ordoño Pérez, abbot of S. Millán de Lara, vicar general of bishop of Burgos. 51. Original (not lost as asserted by both Durán Gudiol and Domínguez Sánchez). 52. Reg. Bon. VIII, 4514.

530  Boniface VIII (1295–1303) Dat. Laterani, non. nov., pont. a. VIII. “Significavit nobis”

AC Toledo, I.7.I.1.5. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: M super plicam ad d.: Jo. Ni. sub plica ad s. taxa: duae lineolae quibus signum pro dimidio superpositum extat (= II et dim.) | Tenetor A tergo, in m. m. s.: Andreas de Setia Ed. DzSzB, no. 948 2002  Rome, Lateran, 1302 Nov. 30 Bonifacius VIII “venerabili fratri . . episcopo Corduben.” Mandate to bishop of Córdoba confirming judgment of Esteban Pérez, canon of Seville, and awarding of possession of Torre de Guadiamar, Seville, to cathedral of Segovia, dismissing claim of monastery of S. Clemente, Seville. Dat. Laterani, II kal. dec., pont. a. VIII. “Significarunt nobis”

AC Segovia, 9/23. Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. d.: M// super plicam ad d.: N.G. sub plica ad s. taxa: duae lineolae in linea (= II) | Jac. Adi. Ed. DzSzB, no. 951; reg. Herrero, no. 675 2003  Rome, Lateran, 1302 Dec. 7 Bonifacius VIII “dilecto filio . . priori ecclesie Pampilonen.” Mandate to determine episcopal complaint concerning Montearagón’s exercise of “ius patronatus” in Huesca diocese after a complex series of procedural blunders here recorded.53 Dat. Laterani, VII id. dec., pont. a. VIII. “Sua nobis . . abbas”54

AHN Clero, carp. 658/6 (Montearagón O.S.A., Huesca). Bulla cum filo can. Recto, in ang. sup. s.: d. G. in m.m.s.: cor super plicam ad d.: J. Cotin sub plica ad s. taxa: numerus X infra: R/ f R inferius: G. de Setia A tergo, in m. m. s.: Thomas de S. Ermida

53. Complaint of abbot and convent: bishop of Huesca, “minus veraciter asserens” that abbot had appointed various vicarios in churches of his diocese in which abbot enjoyed ius patronatus, to whom matrimonial causes etc. were committed. Case referred by Rome to priors of Huesca, S. Cristina of Somport Aspe and “Pons Aragonum” (Montearagón) both of the Huesca diocese, whereupon the bishop summoned them “auctoritate ordinaria” and abbot, etc., refused compliance and appealed to Rome occasioning apostolic letters to abbot of “Rotha” (Rueda, Zaragoza diocese), prior of Larraga (Pamplona diocese), and sacrist of Huesca, the first of whom subdelegated to fr. Garsias de Buessa monk of Rueda, but only “de facto . . . cum de iure nequieverit cum idem monachus non esset dignitate preditus nec personatum haberet, memoratus sacrista et monachus hoc nullatenus attendentes priore de Saranyena (Sariñena) Oscen. dioc. cui dictus prior de Larraga commiserat in huiusmodi negotio vices suas nolente procedere cum eisdem pronuntiaverunt de facto cum de iure non possent per prefatas litteras abbati, priori de Larraga et sacriste predictos directas contra eundem episcopum procedi non posse nec ipsarum occasione litterarum posse processum dicti episcopi quomodolibet impediri prelibatos abbatem et conventum eidem episcopo in quadam quantitate peccunie expensarum nomine pro eorum voluntatis libito nihilominus condempnando propter quod ex parte dictorum abbatis et conventus ad dictam sedem extitit appellatum. Sed iidem abbas et conventus iusto ut asserunt impedimento detenti non sunt appellationem eandem infra tempus legitimum . . . prosecuti.” 54. Line 5/20: “pro parte dicti episcopi //////////////// in libello”; line 6: “ad respondendum sibi super premissis”; line 17: “legitimum ———————— prosecuti”; line 18: “fuerit deletion appellatione remota decernas faciens quod decreveris [auctoritate nostra ————— over deletion] firmiter observari.”

Boniface VIII (1295–1303)  531 2004  Rome, Lateran, 1302 Dec. 12 BONIFACIUS (VIII) “dilectis filiis . . abbati Cistercii eiusque coabbatibus et conventibus universis Cistercien. ordinis.” Confirmation of all privileges of Cistercian Order. Dat. Laterani, II id. dec., pont. a. VIII. “Cum a nobis” – “confirmationis”

AHN Sellos, carp. 72/11 (Poblet O.Cist.) Bulla cum filo ser. Recto, super plicam ad d.: P. Ascibilis. A tergo, in m. m. s.: J. de Ancona P. 25198 (this date); ed. DzSzB, no. 955; DzSzP, no. 177 C  2004a  Anagni 1303 Jan. 4 ”Venerabili fratri . . episcopo Calagurritan. Petitio dilectorum.” Confirms settlement of dispute between chapter and Dominicans of Burgos. Transumptum by Johannes Gundisalvi “publicus in civitate Burgensi regia auctoritate notarius” (Burgos, 1304 Oct. 15).

AHN Clero, carp. 185/4 and 12 (S. Pablo O.P., Burgos) Cf. Linehan, “Tale of Two Cities,” 105

2005  Rome, Lateran, 1303 Jan. 11 Bonifacius (VIII) “dilecto filio . . decano Tutelan. Tirasonen. dioc.” Mandate to dean of Tudela (Tarazona diocese) to determine appeal of abbot and convent of Leire that, despite exemption, they have been summoned to bishop of Pamplona’s synod “ad locum non tutum.” Dat. Laterani, III id. jan., pont. a. VIII. “Sua nobis”

AHN Clero, carp. 1408/20 (Leire O.Cist., Navarra). Bulla dep., plica resecata.55 Recto, super plicam ad d.: Jo. de Treb. sub plica ad s. taxa: L A tergo, in m. m. s.: P. Theatinus Ed. DzSzB, no. 969 2006  Rome, Lateran, 1303 Jan. 13 Bonifacius (VIII) “dilecto filio . . decano Tutelan. Tirasonen. dioc.” Mandate to dean of Tudela (Tarazona diocese) to determine complaint of abbot and convent of Leire that, although exempt, they have had procurations demanded of them by Sancius Martini canon of Pamplona and Petrus Sancii de Lloma clericus officialis of Bishop Miguel of Pamplona.56 Dat. Laterani, id. jan., pont. a. VIII. “Sua nobis”

AHN Clero, 1408/21 (Leire O.Cist., Navarra). Bulla dep. Recto, in m. m. s.: cor in ang. sup. d.: M super plicam ad d.: O. Ser sub plica ad s. taxa: C. A tergo, in m. m. s.: P. Theatinus Ed. DzSzB, no. 970 2006a  Rome, Lateran, 1303 Apr. 20 Bonifacius (VIII) “carissimo in Christo filio C. regi Sicilie illustri.” Commends Roger of Lauria to the king of Sicily (Charles II of Naples). Dat. Laterani, XII kal. maii, pont. a. IX. “Satis credimus”

AC Valencia, 3920. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: Tenetor Reg. Olmos and Canalda, no. 957; ed. DzSzB, no. 997 55. Affecting last four lines of text. 56. “. . . cum . . . in partibus Argon (sic) predicte diocesis ad prefatum monasterium accessissent.”

532  Boniface VIII (1295–1303) 2006b  Rome, Lateran, 1303 Apr. 20 Bonifacius (VIII) “venerabili fratri . . archiepiscopo Neapolitan.” Entrusts archbishop of Naples with protection of interests of Roger of Lauria while he is fighting the Muslims. Dat. Laterani, XII kal. maii, pont. a. IX. “Pro sincere devotionis”

AC Valencia, 6085. Bulla dep. Recto, super plicam ad d.: A. Med. sub plica ad s. taxa: numerus VIII in columna | G. Aq(ui)len. | comp. infra: R/ P. Reat. I inferius: R/ Sy Ter I inferius: .G. Aq(ui)len. una linea signatum inferius: R/ P. Marg. rogo cito inferius: G. Aql. A tergo in m. m. s.: N. de Fractis | R/ lvi Reg. Olmos and Canalda, no. 953; ed. DzSzB, no. 994 2006c  Rome, Lateran, 1303 Apr. 20 BONIFACIUS (VIII) “dilecto filio nobili viro Rogerio de Lauria regnorum Sicilie et Aragonum amirato.” Confirmation to beneficiary of no. 2006b. Dat. Laterani, XII kal. maii, pont. a. IX. “Pro sincere devotionis” – “protectionis et inhibitionis”

(i) AC Valencia, 6086. Bulla dep. Recto, in ang. sup. s.: .L in m. m. s. domino Sabinen. per N. de Limas in ang. sup. d.: R/ super plicam ad d.: A. Med. sub plica ad s. taxa: numerus V | G. Aq(ui)len. | comp. infra R/ P. Reat. | Tenetor | G. Aq(ui)len. (ii) AC Valencia, 6087. Bulla dep. Recto super plicam ad d.: P. Reat. sub plica ad s. taxa: numerus V Reg. Olmos and Canalda, nos. 953–54; ed. DzSzB, no. 993 2006d Rome, Lateran, 1303 Apr. 20 BONIFACIUS (VIII) “venerabili fratri . . episcopo Valentin.” As 2006b. Dat. Laterani, XII kal. maii, pont. a. IX. “Pro sincere devotionis”

AC Valencia, 8214. Bulla dep. Reg. Olmos and Canalda, no. 956; ed. DzSzB, no. 996 2007  Rome, St. Peter’s [———] Bonifacius (VIII) “dilecto filio . . archidiacono de Baruncil. in ecclesie Aurien.” To archdeacon of Baroncelli (Ourense diocese) confirming possessions of monastery of Montederramo O.Cist. Dat. [. . .ap. S. Petrum . . . . .] “S[ua nobis”]

AHN Clero, carp. 1488/16 (Montederramo O.Cist., Ourense). Membrana mutila. Recto, super plicam ad d.: Jo. Fulg. A tergo, in m. m. s.: Petrus de Asisio 2008  (1302 to 1303) Text illegible. Note on back: commission to dean of Lugo to discover whether “la amputacion? de xxx S. Martino de Cabruy” is of this monastery.

AHN Clero, carp. 545/19 (Sobrado O.Cist., Coruña). Recto, super plicam ad d.: P. Reat. sub plica ad s. taxa: numerus VIII in columna | Jac. Adi. A tergo, in m. m. s.: Johannes Salamantinus [Boniface VIII died on 1303 Oct. 12.]

Appendix I: Index Scriptorum

Appendix I: Index Scriptorum

A 1537 (Apr. 1262) a 99 (ii) (Mar. 1215); 114 (Apr. 1216) a. a. a.1 1494 (Jan. 1260); 1562 (Mar. 1263); 1655 (Sept. 1266) a.f. 1059 (i, ii) (Sept. 1250); 1139–40 (Sept. 1252); 1423 (Mar. 1259) A.G. 105–6 (Jan. 1216); 1017 (Feb. 1250); 1098 (Dec. 1251); 1346b (Oct. 1257); 1390 (Nov. 1258); 1400 (Jan. 1259) see mayf. 1501 (Sept. 1260); 1503 (Sept. 1260); 1711 (May 1273) A. Med. 2006b–c, (i) (Apr. 1303) .A. de It. 1655a (Sept. 1266) A. Romanucii 1950a (Jan. 1299) .a.s.; .A.s. 430 (i) (Nov. 1231); 665 (Jan. 1244); 717 (Aug. 1245); 723–24 (Aug. 1245); 1059 (iv), 1061, 1062, 1070 (Sept. 1250); 1086 (Mar. 1251); 1107 (Feb. 1252); 1127 (Jul. 1252); 1158 (Apr. 1253); 1161 (May 1253); 1162 (May 1253); 1337 (Jul. 1257); 1345 (Oct. 1257); 1392 (Nov. 1258); 1458 (ii) (Oct. 1259); 1448 (Jul. 1259); 1489 (Jun. 1260); pro fr. Hugo p | A. s. 1510 (Feb. 1261); 1534 (Mar. 1262); 1553 (Jan. 1263) see Math[eu]s; 1759 (Oct. 1276); Taxator 1554–55 (Jan. 1263) a s | f.m. 771, 778 (Oct. 1245) A. de Sy. 1687 (Apr. 1268); 1694 (May 1272) Abam. 1184 (Jul. 1254); Abam. Sen. | (n).m 1187 (Jul. 1254); Abbam S. | Ç 1255 (Mar. 1256); 1286 (Oct. 1256); Ab S 1566 (Jul. 1263); 1583 (i) (Feb. 1264); Aba Sen. 1684 (Feb. 1268); Abam sub. 1731, 1733 (Jul. 1274) Acc. 1635 (Jan. 1266) Adeg./adeg. p[ar]. 819 (Sept. 1246); 884 (Apr. 1247); 920? (Oct. 1247); 1130 (Jul. 1252); 1148 (Jan. 1253); 1248 (Dec. 1255); 1348 (Nov. 1257); see B.S.V; 1588 (Feb. 1264); 1628 (ii) (Oct. 1265) *aff(?) 730 (Sept. 1245) al 43–44 (May 1206); 67 (Feb. 1210); 69–70 (i, ii) (Apr. 1210); 72–73 (Apr. 1210) al 1378 (Apr. 1258) == al. p(ar)? ał 115 (May 1216); 148 (Aug. 1217); 168 (Jan. 1218); 219–22 (Apr. 1220); 239 (Sept. 1220); 244 (Oct. 1220); 245 (Oct. 1220); 256 (Jan. 1221); 337 (May 1226); 338 (Dec. 1226); 350 (Jul. 1227) al. p(ar) 872 (Mar. 1247); 919 (i, ii) (Oct. 1247); 1155 (Feb. 1253); 1230 (i) (Jul. 1255); 1234 (Aug. 1255); 1615 (i) (Jun. 1265)

1. Also pens a privilege for the Dominicans of Pisa, 1267 Dec. 20: Déprez, “Recueil de documents pontificaux conservés dans diverses archives d’Italie,” QuF 3 (1900): 286–87.

533

534  Appendix I: Index Scriptorum Alamanus 1554–55 (Jan. 1263); 1876 (i) (Aug. 1291)2 Alb. P(ar) 1824 (i) (Nov. 1285); Distributor 1835 (Mar. 1287) alex. 54 (Sept. 1207); 161 (i, ii) (Jan. 1218); 163 (Jan. 1218); 167 (Jan. 1218); 224 (May 1220); 230 ([Jun. 1220]) .alex. 907 (Jun. 1247); 945 (Mar. 1248); 1160 (May 1253); 1316 (Jun. 1257); 1363 (Dec. 1257); see Jacobus de Mevania An. Or. 1163 (Jul. 1253); 1408 (Feb. 1259); 1449 (Jul. 1259); 1628 (i) (Oct. 1265) *and. *41–42 (Feb. 1206); *86 (Oct. 1212); *154 (Nov. 1217) and(?) 441 (Sept. 1232) And. S 1166 (Oct. 1253); 1199 (Sept. 1254); 1208 (Jan. 1255); 1241 (Sept. 1255) Angelus 982 (May 1249) *Angelus Ro. 1678 (Dec. 1267) Angelus Rom. 1838 (iv) (Jul. 1288); 1981–83 (Mar. 1300) Angl. 996 ([? Aug.] 1249); 1300 (Mar. 1257)3 ann. 1754 (Apr. 1276) Anselmus 1169 (Nov. 1253); pro P. de Seb | Anselm. 1549 (Sept. 1262)4 *ant. 666 (Jan. 1244); 669–70 (Mar. 1244); 671 (ii) (Apr. 1244); 685 (ii–iii) (Jun. 1244); 806 (Jun. 1246); 832–33, 835, 838–49 (Oct. 1246); 900 (May 1247); 942–43 (Mar. 1248); 971–74 (Oct. 1248); 994 (Aug. 1249); 1144 (Oct. 1252); 1150 (Jan. 1253); 1219 (Apr. 1255) Ant. T 1498a–b (Jul. 1260) ar. 1073 (Nov. 1250) Ar. par. 687 (Jun. 1244); 708 (Jun. 1245) aston; Aston 181 (Mar. 1219); 188 (Apr. 1219); 193 (Aug. 1219); 217 (Mar. 1220); 236 (Jul. 1220); 243 (Sept. 1220); 253 (Dec. 1220); 277 (Oct. 1222); 299–300 (Aug. 1223); 409 (Aug. 1230) b 210 (Jan. 1220); 418 (Apr. 1231) B 412 [Feb. 1231]; 506 (Jun. 1235); 558 (Nov. 1236); 985, 987–88 (May 1249) b+ 564 (Jan. 1237) .b.a. 127 (Nov. 1216); 135 (Mar. 1217); 165 (Jan. 1218); 179 (Jan. 1219); 250 (Dec. 1220); 254–55 (Jan. 1221); 257 (Jan. 1221); 261 (Mar. 1221); 270–71 (Mar. 1222); 306 (Aug. 1223); 336 (Oct. 1225); 353 (Dec. 1227); 415 (Apr. 1231); 419 (Apr. 1231); 434 (Jun. 1232); 435 (Jun. 1232); 455 (Mar. 1233); 461–63 (Jul. 1233); 465 (Sept. 1233); 480 (Jul. 1234); 566 (Feb. 1237); 596 (Feb. 1238); 607 (Nov. 1238); 773 (Oct. 1245: B.a.); 1589 (Mar. 1264); 1648 (i, ii), 1649 (Jun. 1266); 1652 (i) (Aug. 1266); 1719 (Feb. 1274: B.a)5 B.C. 642 (Apr. 1240); 823 (Oct. 1246); 1076 (Jan. 1251); 1279 (Jul. 1256); 1610 (May 1265) B. Çamore¯n. 1751–54 (Apr. 1276) *b.F. 95 (Dec. 1213/14); 159 (Jan. 1218); 246 (Nov. 1220); 329 (Aug. 1225) B f Taxator 1522 (Mar. 1262); 1537 (Apr. 1262); 1564 (May 1263) B. f. 293 (Jul. 1223); 991 (Jun. 1249) .b. f. 1067 (Sept. 1250); 1170 (Dec. 1253) B. fu9 Taxator 1540 (May 1262); 1586 (Feb. 1264); 1589 (Mar. 1264); 1595 (May 1264); 1596 (Jun. 1264); 1626 (Aug. 1265); *B. fus. 1628 (iii) (Oct. 1265) b.g. 156 (Jan. 1218); 265 (Nov. 1221); 290 (Jul. 1223); 313 (Jun. 1224); 322 (Feb. 1225) 2. “Armanne unam de curia quamcito quia debent fieri. c(ito). et citius | in e.m. archiepiscopo Coloniensi et eius suffraganeis etc. ut supra.” 3. Text reads: “pro Z. Angl R” 4. Text reads: “pro P. de Seb Anselm” 5. One man or more? Cf. Nüske, Untersuchungen, no. 32.

Appendix I: Index Scriptorum  535 b.g.| d. card 292 (Jul. 1223) .B. Jac. 1668 (Jan. 1267) .b m. 226 (Jan. 1220); 377 (Apr. 1228) .b.m. 431 (Dec. 1231); 450 (Jan. 1233); 655 (Jan. 1241); 719 (Aug. 1245); 950 (Apr. 1248); 1081 (Mar. 1251); 1131 (Aug. 1252); 1191 (Aug. 1254) B. Mess. 1552 (Jan. 1263); 1565a (Jun. 1263); 1581 (Jan. 1264);6 1587 (Feb. 1264); 1590–91 (Apr. 1264); 1592 (Apr. 1264);7 1593 (Apr. 1264) b. o.(?) 119 (Aug. 1216) B. de Nemauso 1404–5 (Jan. 1259) .B.P. 1214 (Mar. 1255); 1486 (May 1260); 1702 (Oct. 1272) B p(ar)m. 1389 (Nov. 1258); 1552 (Jan. 1263); 1721 (Apr. 1274) B. P(er)u. 1224 (May 1255); 1436 (May 1259); 1601 (Feb. 1265)8; Taxator 1525 (Sept. 1261) B. Perusin. 1710 (Apr. 1273) .b.r. 234 (Jul. 1220); 294 (Jul. 1223); 383 (Jul. 1228); 410 (Oct. 1230); 416 (Apr. 1231); 493 (Dec. 1234); 516–17 (Jun. 1235); 542 (Jan. 1236); 680 (Jun. 1244); 679 (Jun. 1244); 720 (Aug. 1245); 762 (Sept. 1245); 781 (Nov. 1245) *B. S. V. 1230 (ii, iii) (Jul. 1255); 1251 (Jan. 1256); 1263 (Apr. 1256)9 B.V. 1386 (Jul. 1258) B Wi (?) 633 (Jul. 1239) baf. m. 1110 (Mar. 1252) be. F. 551 (Jun. 1236); 570 (Mar. 1237) be¯. F. 638 (Dec. 1239) Be. Se. (versus d.) 345 (Jun. 1227) Benedictus de ferent(ino) 1388 (Nov. 1258); 1629 (Oct. 1265) ber. 486 (Sept. 1234); 497 (Mar. 1235); 1066? (Sept. 1250); 1296 (Feb. 1257); 1476a (Apr. 1260); 1524 (Sept. 1261); 1618 (Jun. 1265); 1636 (Feb. 1266) Ben p(ar.) 1215 (Feb. 1255); 1266 (May 1256); 1672 (i, ii) (Jun. 1267) Ber. F. 1454a (Aug. 1259); 1498 (Jul. 1260) Bernarde de Senis | fig. 44 1660 (Oct. 1266) Bernardus parm. 1451 (Jul. 1259); 1540 (May 1262) bl 487 (i) (Oct. 1234) bł 332–33 (Oct. 1225) ?bn 272 (Mar. 1222) Bo. P(ar)men 1564 (May 1263) Bobo. 158 (Jan. 1218) Bonus 1238 (Sept. 1255) Bonusannus 1921 (Aug. 1297); 1925 (Sept. 1297) Bonosts 1229 (Jul. 1255) C. la. 1444 (Jun. 1259) caˉ (?) 157 (Jan. 1218) cal 533 (Sept. 1235); 538? (Nov. 1235) car 368 (Feb. 1228); 374 (Feb. 1228); 393 (Jun. 1229) 9 730 (Sept. 1245); 1201 (ii) (Nov. 1254) Conch. 795 (Apr. 1246) *Cosmas 1857 (Jul. 1289); Taxator 1866 (Mar. 1291); 1868 (Apr. 1291) xpi 652 (Oct. 1240); 807 (Jun. 1246); 1057 (Sept. 1250); 1201 (i) (Nov. 1254); 1357– 60, 1362, 1366 (Dec. 1257) 6. Text reads: “B. Mess. de mandato vicecancellarii” 7. Text reads: “B. Mess. de mandato vicecancellarii” 8. Text reads: “B. p(er)u de cur” 9. Text reads: “B. S. V. pro mag(ist)ro Ald(e)g(ario)”

536  Appendix I: Index Scriptorum .d. 1336 (Jul. 1257); 1487 (ii) (May 1260); 1645 (Jun. 1266); 1712 (May 1273) .d.=Demetrius 1914 (Apr. 1297); Taxator 1701 (Sept. 1272) D. Cum. 1713 (May 1273) d. p(er)u. 1556 (Jan. 1263); 1603–5 (Mar. 1265); 1677 (Dec. 1267); 1693 (May 1272); 1714 (May 1273); 1741 (Dec. 1274); 1793 (Jan. 1282) (Distributor 1552, 1555 (Jan. 1263) Deg. p(er)u 1635a (Feb. 1266) deod. 477 (Jun. 1234); 562 (Jan. 1237); 577 (Jul. 1237); 601 (May 1238) dominicus 1820 (i) (Sept. 1285); 1838 (v) (Jul. 1288); 1839 (i, iii, vi) (Jul. 1288); 1894 (Apr. 1296) e¯r 233 (Jul. 1220); 248 (Nov. 1220); 249 (Dec. 1220); 454 (Mar. 1233); 469 (Mar. 1234) f or .s 66 (Jan. 1210) .f. 1188 (Aug. 1254); 1237, 1240 (Sept. 1255); 1433–34 (May 1259) F 1500 (Sept. 1260) .F.a 1499 (Aug. 1260); 1662 (Oct. 1266); 1652 (i) (Aug. 1266); 1663 (Oct. 1266); Distributor 1648 (Jun. 1266) F. Atin. 1712 (May 1273); 1715 (Dec. 1273); 1758 (i) (May 1276); 1760 (Dec. 1276); 1767a (May 1278); 1805 (Dec. 1282); 1806 (Jan. 1282); 1843, 1845 (Feb. 1289); Distributor 1733, 1736 (Jul. 1274); 1758 (ii) (May 1276); 1796 (May 1282); Taxator 1756 (Apr. 1276); 1767a (May 1278); 1791 (Nov. 1281); 1819 (Aug. 1285); 1835 (Mar. 1287); 1843, 1845 (Feb. 1289); 1849–50 (Jan. 1290); 1862 (Oct. 1290); 1865 (Jan. 1291) f.n. 758 (ii) (Sept. 1245); 774, 778–79 (Oct. 1245) .F. R. 1353–56 (Dec. 1257); 1502 (Sept. 1260); 1696 (Jul. 1272); 1758 (i) (May 1276); 1840 (Aug. 1288); pro socio 1856 (Jul. 1290); 2003 (Dec. 1302); Taxator 1851 (May 1290) f. s ad d.: fig. 27 (anachronistic Mich.) .G. 110 (Feb. 1216); 223, 225 (May 1220); 436 (Jun. 1232) G. al. 925 (Dec. 1247); 933 (Feb. 1248); 1030–31 (Apr. 1250) G. aly. 1615 (ii) (Jun. 1265); 1705 (Jan. 1273); 1717 (Dec. 1273); 1740 (Dec. 1274); 1828 (Feb. 1286) G. Aquilen. 1972–76 (Mar. 1300); Taxator 2006b, c (i) (Apr. 1303) G. ar. 630 (Jul. 1239); 671 (Apr. 1244); 672 (Apr. 1244); 691 (Feb. 1245); 728 (Aug. 1245); 1049 (Aug. 1250); 1082 (Mar. 1251); 1082 (i, iii, iv) (Mar. 1251); 1332 (Jul. 1257); 1410 (Feb. 1259); 1430 (Apr. 1259); 1498a–b (Jul. 1260) G. Aret. 1808 Orvieto (Feb. 1283) G. de Assis. 1614 (iii) (Jun. 1265) G. d. m 780 (Nov. 1245) G. de mo¯. 856 (Nov. 1246)10 G m 1280 (Jul. 1256); 1381 (May 1258); 1577 (Oct. 1263); Taxator 1645–46, 1648 (Jun. 1266); 1652 (i) (Aug. 1266); 1656 (Sept. 1266); 1658, 1660 (Oct. 1266); 1664–66 (Nov. 1266) G. Mutin. 1418a (Feb. 1259); 1431 (Apr. 1259); 1461 (Nov. 1259) G.R. 283–84 (Jun. 1223) G.S. 704 (May 1245); 1156 (Mar. 1253); 1294 (Jan. 1257); 1656 (Sept. 1266)11 G. de Sang. 1927a de cur. (Jan. 1298) G. Saon. 1610 (ii) (May 1265) G. de Setia 1845 (Feb. 1289); 1869 (May 1291); 1943 (i, ii), 1944 (Jan. 1299); 1992 (Apr. 1301); Distributor 2003 (Dec. 1302) 10. G. de Monte? (Nüske, Untersuchungen, no. 84). 11. Text reads: “G.S. | d.”

Appendix I: Index Scriptorum  537 G. de Sigestro 1422 (i) (May 1259); 1689 (Jun. 1268) G.V. 822; 830 (Oct. 1246) G. Ver. 881–82 (Apr. 1247) G. [de] Vercell. 1152–53 (Feb. 1253); 1568 (Jul. 1263); 1646 (Jun. 1266) G. Vit. 1063, 1065 (Sept. 1250); 1685 (ii) (Mar. 1268); 1706 (Jan. 1273) Galganus 1800 (Aug. 1282), 1804 (Nov. 1282); 1811a (Jun. 1283); 1830 (May 1286); 1838 (ii) (Jul. 1288); 1844 (Feb. 1289) Ge. Ra. 1476 (Apr. 1260); 1507 (Nov. 1260); 1680 (Jan. 1268) Gentilis 1382 (May 1258); 1447 (Jun. 1259) Ger. p(ar). 1222 (Apr. 1255); 1254 (Mar. 1256); 1635a (Feb. 1266) Gibt p(ar) 1586 (Feb. 1264) Goço 208 (Dec. 1219); 266 (Dec. 1221); 288 (Jul. 1233); 500 (May 1235); 545–46 (Mar. 1236); 550 (May 1236) Gual 628 (Jun. 1239) Guills 84 (Apr. 1212) h. 210 (Jan. 1220) H. de Murro 1991 (Apr. 1301) H. Pad. 1858 (Aug. 1290); Taxator 1789–90 (May 1281); 1808 (Feb. 1283); 1811a (Jun. 1283); 1905a, 1906 (Feb. 1297); Distributor 1915 (Jun. 1297); 1916 (Jun. 1297); Distributor 1914 (Apr. 1297) and 1919(i) (Jul. 1297) his. 634 (Sept. 1239) hug. V. 1242 (Oct. 1255); hugo V. 1267 ([May] 1256); 1271 (Jun. 1256); 1306–7 (Apr. 1257) Hugo p: see .a.s. 1510; 1324 (Jun. 1257)12 .I./.J. 437 (Jul. 1232); 632 (Jul. 1239); 711 (i) (Jul. 1245); 927 (Dec. 1247); 1146 (Oct. 1252) *.J. 521, 523 (Jun. 1235); 560 (ii) (Dec. 1236); 578 (Jul. 1237); 591 (Jan. 1238); 610 (Jan. 1239); 623 (Apr. 1239); 625 (i) (Jun. 1239); 658 (Jul. 1243) J. de A. 1398 (Jan. 1259); 1407 (Feb. 1259) .J.b. 984 (May 1249); 1091 (Aug. 1251) J. Cotin 1900 (Sept. 1296); 1964 (Jan. 1300); 2003 (Dec. 1302) also as proctor J. de Fractis 1890 (Jan. 1296); 1894 (Apr. 1296); 1963 (Jan. 1300) J.Ç. 433 (Apr. 1232) J. e 764–65 (Sept. 1245) .J. f. 619 (Apr. 1239) .J G. 59 (Nov. 1208); 90 (May 1213); 139 b (Apr. 1217) J. G. 756 (Sept. 1245); 892 (May 1247); 1181 (Jun. 1254); 1685 (i), 1686 (Mar. 1268); 1697 (Jul. 1272); Taxator 1706 (Jan. 1273) J. G. 361 (i) (Jan. 1228); 384 (Jul. 1228); 395 (Aug. 1229); 401 (Mar. 1230); 422 (Apr. 1231); .I. g. 430 (ii) (Nov. 1231) J. Jud. 1421 (Mar. 1259) J. de Ju 1723 (May 1274) J. Laur. 1772 (Sept. 1278); 1799 (Jun. 1282); 1876 (ii) (Aug. 1291);13 1892 (Jan. 1296); Taxator 1930–33 (May. 1298) J. m. 733–34 (Sept. 1245); 757 (Sept. 1245); 885 (Apr. 1247); 980 (Feb. 1249); Taxator 1704 (Dec. 1272); 1712 (May 1273) J. de M. 1995 (Aug. 1301) 12. Text reads: “hugo. V. pro f(rat)re Theodino” 13. Text reads: “J. Laur. de cur(ia)”

538  Appendix I: Index Scriptorum J. Me Taxator 1797, 1799 (Jun. 1282) I’o. 155 (Dec. 1217) I. pad. 1197 (Aug.-Sept. 1254) J. pe¯ 654 (ii) (Apr. 1241) J. pe¯. 628 (Jun. 1239); 731 (Sept. 1245); 824–26 (Oct. 1246) I.R. 709 (Jul. 1245) J.R 861 (Jan. 1247) J. de Sco G. 1893 (Feb. 1296); 1908 (Feb. 1297); 1954 (i) (Aug. 1299) J. Sy(?) 1145 (Oct. 1252) J.ta. 138 (Apr. 1217); 139a (Apr. 1217) J. v. 46 (May 1206); 60 (Nov. 1208) *J.V. 639–40 (Jan. 1240); 667 (Feb. 1244); 671 (i) (Apr. 1244); 685 (i) (Jun. 1244); 800, 802 (Jun. 1246); 809 (Jul. 1246); 893a (May 1247 or 1248); 953 (Jun. 1248); 1015 (Dec. 1249); 1120 (May 1252); 1200 (Sept. 1254); 1209 (i) (Jan. 1255); 1245 (Dec. 1255); J.V. pro do¯ 1246 (Dec. 1255); 1315 (May 1257)14 1323 (Jun. 1257); 1331 (Jul. 1257); 1334a (Jul. 1257); 1346a (Oct. 1257); 1368 (Jan. 1258); 1379 (May 1258); 1383 (May 1258); 1453 (Aug. 1259); 1496 (Jun. 1260); 1526 (Nov. 1261); 1533 (Mar. 1262); 1643 (May 1266); 1690 (ii) (Jun. 1268) *J.Ver 735 (Sept. 1245) J. de Wartin 1326 ([Jul.] 1257) .Ja. 183 (Mar. 1219); 180 (ii) (Feb. 1219); 182, 184 (Mar. 1219) Ja. Anc. 1517 (Mar. 1261); Taxator 1566 (Jul. 1263); 1570 (Sept. 1263); 1578 (Oct. 1263) Jaˉ.cˇ. 1052 (Aug. 1250) Ja. Me. 1370 (Jan. 1258)15; 1428 (Apr. 1259); Taxator 1568 (Jul. 1263) Ja. Nar. 868 (Feb. 1247); 1143 (Oct. 1252); 1168 (Nov. 1253); 1211 (Feb. 1255); 1318 (Jun. 1257); 1407 (Feb. 1259); 1442–43 (Jun. 1259); 1478 (Apr. 1260) Ja. S 1249 (Dec. 1255) Ja. de Sanctis 1016 (Jan. 1250) Ja. T 690 (Jan. 1245); 697 (Apr. 1245); 929 (Jan. 1248) Jac. 149 (Sept. 1217); 152 (Nov. 1217); 160 (Jan. 1218) Jac. .a. 732 (Sept. 1245) Jac. Adi. 1998 (Jan. 1302); Taxator 2002 (Nov. 1302); 2008 (1302 to 1303) Jac. Al. 1384 (Jun. 1258) Jac. Alex. Taxator 1610 (i) (May 1265); 1622 (Jun. 1265) Jac. Alexii 1690 (i) (Jun. 1268); 1704 (Dec. 1272); 1720 (Mar. 1274) Jac. Anag. 1835 (Mar. 1287) Jac. Boc. 1728, 1730 (Jun. 1274); 1735–36 (Jul. 1274); 1800 (Aug. 1282); Jac. bucl. 1822 (Oct. 1285); 1825 (iii) (Nov. 1285); 1838 (iii) (Jul. 1288); 1839 (ii) (Jul. 1288); Taxator 1824 (ii) (Nov. 1285); 1902–5 (Jan. 1297); 1908 (Feb. 1297); 1911–12 (Apr. 1297) Jac. G. 1959 (Jan. 1300); 1971 (Mar. 1300) Jac. Jud. 1659 (Oct. 1266); 1674 (Jul. 1267); 1874 (i) (Aug. 1291)16 Jac. Mut. 1272 (Jul. 1256); 1638 (Apr. 1266); 1691 (Aug. 1268); 1724 (May 1274); 1745 (Jul. 1275); 1770 (Aug. 1278) Jac. Nar.: 1380 (May 1258); see P. Sabell. Jaˉc. p. 664 (Nov. 1243); 692 (i) (Feb. 1245); 812 (Sept. 1246); 931–32 (Feb. 1248); 934 (i, ii) (Feb. 1248); 941 (Mar. 1248); 981 (i, iii) (Mar. 1249); 1010 (Sept. 1249); 1122 (i), 1123 (ii, iii) (May 1252); 1171? (Jan. 1254); 1235 (i–iii) (Aug. 1255) 14. Text reads: “J. V. gratis” 15. Text reads: “ad s. solacium laborantis” 16. Text reads: “per Bonum”

Appendix I: Index Scriptorum  539 Jac. de Palumb. 1886 (ii) (Jul. 1295)17 Jac. de Pıˉs[is] 1838 (vi) (Jul. 1288) Jac. Ro¯ 1095 (i) (Dec. 1251) Jac. de Rocc. 1789 (May 1281); 1802 (Oct. 1282) Jac. Romanus 1558 (i–ii) (Feb. 1263); 1773 (Sept. 1278); Taxator: 1680 (Jan. 1268); 1749 (Mar. 1276); 1759 (Oct. 1276); 1760 (Dec. 1276); 1800 (Aug. 1282); 1817 (Aug. 1285) Jac. Sen. 964–70 (Sept. 1248); 981 (ii) Mar. 1249; 986 (May 1249); 1034 (May 1250); 1264 (May 1256) Jac. Vit. 1825 (i) (Nov. 1285) Jac. Zanc(ato) 1622 (Jun. 1265); 1637 (Mar. 1266); 1665–66 (Nov. 1266); 1701 (Sept. 1272); 1739 (Nov. 1274); 1955 (Dec. 1299); 1977 (Mar. 1300); 1990 (Apr. [1301]) *Jacobus 510 (Jun. 1235)18 Jacob(us) de Mevania 1458 (Oct. 1259); 1480 (Apr. 1260);19 1485 (May 1260); 1495 (Jun. 1260); 1539 (i, iii) (May 1262) I’o (vel B9) 155 (Dec. 1217) Jo. bn 544 (Feb. 1236); 609 (Jan. 1239); 625 (ii) (Jun. 1239); 676 (May 1244); 751 (Sept. 1245); 903 (May 1247); 916 (ii) (Sept. 1247); 924 (Nov. 1247); 935 (Feb. 1248); 991a (Jun. 1249); 1236 (Sept. 1255); 1492 (Jun. 1260) Jo. de Camp. 1473 (Apr. 1260);20 1541 (May 1262);21 1653 (Aug. 1266); 1695 (May 1272); 1878 (Sept. 1291) Jo. de F. 1968 (Feb. 1300) Jo. Fulg. 1929–33 (May 1298); 1980 (Mar. 1300); 1988 (Mar. 1301); 2007 (?) Jo. Gall. 1838 (i) (Jul. 1288); 1839 (ix) (Jul. 1288); 1882 (iii) (Jan. 1295) Jo. Ni. 1917 (Jun. 1297); 2001 (Nov. 1302) Jo. Parm. 1713–15 (May–Jun. 1273) Jo. Piper 1852 (Jul. 1290); 1862–63 (Oct. 1290); 1943 (ii) (Jan. 1299); 1956 (Dec. 1299)22 Jo. (de) Pon. 1874 (ii) (Aug. 1291); 1882 (ii) (Jan. 1295);23 1911–12 (Apr. 1297) Jo. Ro. 1138 (Sept. 1252); 1172 (Jan. 1254); 1954 (Aug. 1299) *Jo. S. 1043 (Jul. 1250); 1080 (Mar. 1251); 1105 (Jan. 1252); 1233a (Jul. 1255); 1450 (Jul. 1259) Jo. S. 1612 (Jun./Jul. 1265); 1621 (Jun. 1265); 1652 (i) (Aug. 1266) Jo. Sal. 1595 (May 1264); 1607 (Mar. 1265); 1817 (Aug. 1285) Io Sub. 1164 (Sept. 1253); 1225 (May 1255) Jo. de Treb[is] 2005 (Jan. 1303) Jo. Vit. 1688 (Jun. 1268) Io. Zanc(ato) 1939 (Nov. 1298); 1954 (ii) (Aug. 1299); 1955 (Dec. 1299) Johannes 150 (Nov. 1217) Johannes 1133 (Aug. 1252) Johannes Parmen.24 1012–13 (Nov. 1249); 1046 (Jul. 1250); 1051 (Aug. 1250); 1078 (Mar. 1251); 1098–1100 (Dec. 1251–Jan. 1252); 1147 (Jan. 1253); 1188–90 (Aug. 1254); 1268 (May 1256); 1424, 1427 (Apr. 1259); 1637 (Mar. 1266); 1698 (Jul. 1272); 1725 (May 1274); 1766 (May? 1278) 17. Text reads: “pro Jac. de Palumb.” 18. Jacobus also signs left on Ab. Montserrat, perg. papal 11 (ed. Schmidt and Sabanés, no. 143). In 1230 he had been signing right: Barbiche, Actes, I. nos. 336, 341. 19. Text reads: “Jacobus de Mevania pro mag. Alexandro” 20. Text reads: “Jo. de Camp.de mandato d[omi]ni card.” 21. Text reads: “Jo. de Camp. | pro curia” 22. Text reads: “pro Jo Pip(er) infirmo” 23. Text reads: “Jo. Pon. de cur.” 24. Probably two persons: see Hernández and Linehan, Mozarabic Cardinal, 123.

540  Appendix I: Index Scriptorum Johannes S. 1135 (Aug. 1252) Joh[anne]s Vell 1606 (Mar. 1265), 1608 (Apr. 1265) k 55 (Sept. 1207) .l. 99 (i) (Mar. 1215) L. G. 1673 (Jul. 1267);25 1683 (Feb. 1268); LG 1696–97 (Jul. 1272); LG 1709–1709a (Apr. 1273); 1744 (Jun. 1275) L. de jul. 1446 (Jun. 1259) l.p. 722 (Aug. 1245); 905 (Jun. 1247); 976 (Dec. 1248); 1024–25 (Mar. 1250); 1059 (iii), 1064 (Sept. 1250); 1175 (Feb. 1254); 1372 (Feb. 1258); 1376 (Apr. 1258) L. P(er)gam 1797 (Jun. 1282); 1833 (Nov. 1286); Distributor 1862 (Oct. 1290) .l.s. 348 (Jul. 1227); 592 (Jan. 1238) la 47 (Jun. 1206); *49 (Jul. 1206) La dert. 1839 (viii) (Jul. 1288) la. m. 805 (Jun. 1246); laˉ. m. 1036 (May 1250); 1071 (Oct. 1250); 1187 (Jul. 1254); 1201 (ii) (Nov. 1254); 1275 (Jul. 1256); 1417 (Feb. 1259) lan. p. 815 (Sept. 1246) la. p(ar) 1375 (Mar. 1258) Leo 1738 (Oct. 1274)26; 1771 (Aug. 1278); 1790c (Nov. 1281) Leonardus 1626 (Aug. 1265); 1639 (Apr. 1266) lıˉn. 949 (Apr. 1248); 1041, 1044 (Jul. 1250); 1599 (Aug. 1264) Linarius: see L. G. m 108 (Jan. 1216); 132 (Feb. 1217); 147 (Jul. 1217); 185 (Mar. 1219); 211 (i, ii) (Feb. 1220); 213 (Feb. 1220); 229? (Jun. 1220); 238 (Jul. 1220); 241 (Sept. 1220); 315 (Sept. 1224); 370 (i, ii) (Feb. 1228); 373 (Feb. 1228); 381 (ii) (Jul. 1228); 387 (Dec. 1228); 394 (Jul. 1229); 396 (Dec. 1229); 397–98 (Jan. 1230); 402 (Apr. 1230); 406– 7 (May 1230); 446 (Dec. 1232); 467 (Feb. 1234); 468 (Feb. 1234); 482 (Jul. 1234); 491 (Dec. 1234); 494 (Jan. 1235); 503 (May 1235); 504–5 (May 1235); 561 (Dec. 1236); 567 (Feb. 1237); 575 (May 1237); 613 (Feb. 1239); 637 (Nov. 1239); 661 (Oct. 1243)27; 867 (Feb. 1247); 888 (Apr. 1247) M B 915 (Sept. 1247) m. d[e] a 52 (Aug. 1207); 53 (Sept. 1207); 61 (Feb. 1209); 85 m d[e] are (Oct. 1212); M. de Areola 91 (Jul. 1213) M. de Adr. 1864 (Oct. 1290); 1866 (Mar. 1291); 1868 (Apr. 1291); 1919 (i, ii) (Jul. 1297); 1967, 1969 (Feb. 1300); Taxator 1921 (Aug. 1297); 1925 (Sept. 1297); 1926– 27 (Oct. 1297) M. de Rocca 1746 (Sept. 1275); 1757 (May 1276); 1795 (Mar. 1282); 1944 (Jan. 1299); Taxator 1828 (Feb. 1286); 1853–55 (Jul. 1290); 1858 (Aug. 1290); 1862–63 (Oct. 1290); 1871 (Jun. 1291); 1956 (ii) (Dec. 1299); 1958–59 (Jan. 1300); 1961c, 1964 (Jan. 1300); 1970–75 (Feb.-Mar. 1300); Distributor 1874 (i, ii) (Aug. 1291) M. Romanus 1784 (Jul. 1280); 1791 (Nov. 1281) m.f. 1419 (Mar. 1259) M. fulg. 1790a (Jul. 1281) m.s. 738 (Sept. 1245); 755 (Sept. 1245); 1068 (Sept. 1250) .m.v. 954 (Jun. 1248) m. p(ar). 1205 (Dec. 1254); 1532 (i) (Mar. 1262); 1574 (ii) (Sept. 1263); 1611 (May 1265); Taxator 1723 (May 1274) mar 425 (Jun. 1231); 1039 (Jun. 1250) marc 1179 (Jun. 1254)

25. Text reads: “L. G. pro Linario” 26. Text reads: “Leo pro priore ////.” 27. Text reads: “or Sy.”

Appendix I: Index Scriptorum  541 math.; math(eu)s 930 (Jan. 1248); 1006 (Sept. 1249); 1018 (Feb. 1250); 1021 (Mar. 1250); 1376 (Apr. 1258); 1470 (Feb. 1260); 1482–84 (May 1260); 1497 (Jul. 1260); 1570 (Sept. 1263); Maths. cap. Taxator 1554–55 (Jan. 1263); 1610 (i) (May 1265) Maur. 1819 (Aug. 1285) mayf. 615 (Feb. 1239); 818 (Sept. 1246); 1009 (Sept. 1249); 1210 (Jan. 1255); 1501 (Sept. 1260)28 mich. 688 (Jan. 1245); 726 (Aug. 1245); 740 (Sept. 1245); 745?, 794 (Apr. 1246); 963 (Sept. 1248); Distributor 1637 (Mar. 1266); 1674 (Jul. 1267) Micael Petri Salamanca 1927 (Oct. 1297) *N. 766 (Sept. 1245); 820 (Sept. 1246); 889 (May 1247); 1157 (Apr. 1253), 1349– 50 (Nov. 1257); 1477 (Apr. 1260); 1495ª (Jun. 1260); 1583 (ii) (Feb. 1264);29 1590 (Apr. 1264) N 923 (Oct. 1247) N. Bobonis 1472 (Mar. 1260); 1518 (Apr. 1261) .n.c. 428 (Jul. 1231); 555 (Oct. 1236); 645 (May 1240) N. de Cyniaco 1573 (i), 1574–75 (Sept. 1263) n f 460 (Jun. 1233); 520 (Jun. 1235) N. de Fractis 1847 (Jun. 1289); 1901 (Sept. 1296); 1919 (i, ii) (Jul. 1297); 1965 (Jan. 1300); 1987b, d de cur. (Feb. 1301) (also proctor); Taxator 1943 (i), 1944 (Jan. 1299) N.G. 1873, 1874 (i), 1875 (i) (Aug. 1291); see N. Luce; 1882 (Jan. 1295);30 2002 (Nov. 1302) N. Gual. 1206 (Jan. 1255) N Im 479 (Jul. 1234) N. de Limas 2006c (i) (Apr. 1303) N. Luce 1874 (iii) (Aug. 1291);31 1883 (Jul. 1295);32 1885 (i) (Jul. 1295) n. m. 673 (May 1244) n. p. 916 (i) (Sept. 1247); 1737a (Sept. 1274) N. Per 1916 (Jun. 1297) N. Ro 1262 (Apr. 1256); 1361 (Dec. 1257) n.s. 287 (Jul. 1223); 309 (Apr. 1224); 372 (Feb. 1228) N. S. Pudent. 1481 (May 1260); 1491 (Jun. 1260) N. de Set[ia] 1961 (Jan. 1300); 1963 (Jan. 1300) .N. Ver. 1885 (ii) (Jul. 1295); 1915 (Jun. 1297);33 1928 (Jan. 1298) N. Viviani 1842 (Sept. 1288); 1861 (Sept. 1290); 1914 (Apr. 1297); Taxator 1763 (Feb. 1278) N. de Wartin 1385 (Jun. 1258) Nicol p[ar]m 1876 (Aug. 1291)34 Nepul R. 1742 (Feb. 1275); 1877 (Aug. 1291); Distributor 1758(i) (May 1276) Ny. Çinib(er)/Siniber 1849–50 (Jan. 1290) nycol cap. 1641 (Mar. 1266) *0 478 (Jul. 1234); 880 (Apr. 1247) *O. Laud. 1658 (Oct. 1266); 1663 (Oct. 1266); 1707 (Mar. 1273: O. Lauden.| de Curia); 1774–75 (Sept. 1278); 1819 (Aug. 1285); 1831 (Jul. 1286); 1872 (Jun. 1291); Taxator 1821 (Sept. 1285) Ø.O 50 (Aug. 1206) 28. Text reads: “mayf. p(er) R | Rec. Al. parm. G. ar.” 29. With anachronistic Mich. on right. 30. Text reads: “N.G. de cur.” 31. Text reads: “pro JG” (fig. 49). 32. Text reads: “N. Luce de cur.” 33. Text reads: “N. Ver. pro P. Anag. infirmo” 34. Text reads: “Nicol p[ar]m de curia”

542  Appendix I: Index Scriptorum O. Ser. 1886 (iii) (Jul. 1295); 1956 (i) (Dec. 1299); 2006 (Jan. 1303); Taxator 1928 (Jan. 1298); 1933a (Jul. 1298); 1953a (Jun. 1299); 1967–69 (Feb. 1300); Distributor 1943 (ii), 1944 (Jan. 1299); 1954 (i, ii) (Aug. 1299); 1959 (Jan. 1300) otto 58 (Sept. 1208); 88 (Apr. 1213); 103 (Dec. 1215); 104 (Jan. 1216); 116 (Jun. 1216); 130–31 (Feb. 1217); 177 (Jul. 1218); 273 (May 1222); 307 (Nov. 1223); 362 (Feb. 1228); 390 (Feb. 1229) .p. 100 (Mar. 1215); 171 (Feb. 1218) p. 917 (Sept. 1247) p- 112 (Mar. 1216) *.P. 186 (Mar. 1219); 251 (Dec. 1220); 274 (Jun. 1222); 328 (Apr. 1225); 474 (May 1234); 549 (May 1236); 557 (Oct. 1236); 560 (i) (Dec. 1236); 608 (Nov. 1238); 871 (ii) (Mar. 1247) .p.a. 400 (Feb. 1230); 487 (ii) (Oct. 1234); 512 (Jun. 1235); 617 (Mar. 1239); 747 (Sept. 1245); 769 (Sept. 1245); 1176 (Feb. 1254) p. ac 399 (Jan. 1230) P. Acut. 1979 (Mar. 1300) p. aly 1416 (Feb. 1259) P. Ascibilis 1926 (Oct. 1297); 1933a (Jul. 1298)35; 1945 (Jan. 1299); 1949 (i, ii) (Feb. 1299); 1958 (Jan. 1300); 2004 (Dec. 1302) p. at. 951 (May 1248) P. Avuo (sed quaere) 1818 (Aug. 1285) .p. b. 242 (Sept. 1220); 275 (Oct. 1222); 381 (i) (Jul. 1228); 922 (Oct. 1247); 944 (Mar. 1248) .P.B. 297 (Aug. 1223); 305 (Aug. 1223); 367 (Feb. 1228); 603–4 (Sept. 1238); 635 (Oct. 1239); 660 (Sept. 1243); 741 (Sept. 1245); 754 (Sept. 1245); 894–96 (May 1247); 926 (Dec. 1247); 940 (Mar. 1248); 1054 (Sept. 1250); 1128 (Jul. 1252); 1141 (Sept. 1252) P. Ben. 1756 (Apr. 1276); P. benet 1796 (May 1282) p.c. 172 (Feb. 1218); 363 (Feb. 1228); 404 (May 1230); 492 (Dec. 1234); 714 (Aug. 1245); 760 (Sept. 1245); 1090 (Jul. 1251); 1233 (Jul. 1255); 1340 Aug. 1257); see tom. *P. de Caf. 1881 (i, ii) (Nov. 1294) P. de Eug. G[ratis] | pro fam. pape 1781 (Apr. 1280); 1812–13 (Aug. 1283); 1933a (Jul. 1298)35; see P. Ascibilis (Jul. 1298) .p.g. 303 (Aug. 1223); 366 (Feb. 1228); 534–35 (Sept. 1235); 1121? (May 1252); 1250 (Jan. 1256) P.G. 1594 (May 1264); 1654 (Aug. 1266); 1783 (May 1280); 1815 (Oct. 1284) P. Gazii de Set. 1910 (Mar. 1297) P. Gen. 1811 (Mar. 1283); 1839 (v) (Jul. 1288); 1987 (Jun. 1300) p. In 712 (Aug. 1245); 871 (i) (Mar. 1247) P. Marg. 2006b (Apr. 1303)36 p. po¯ 129 (Dec. 1216); 201 .p. po (Nov. 1219); 264 (May 1221); 295 p. po (Jul. 1223); 323 (Feb. 1225); 327 (Apr. 1225); 451 (Jan. 1233); 502 (May 1235) *P R 429 (Aug. 1231); 457 (May 1233); 484 (Jul. 1234); 499 (Mar. 1235); 518, 519, 524 (Jun. 1235); 595 (Jan. 1238); 767, 783 (Sept. 1245); 785 (Jan. 1246); 850 (Nov. 1246); 869 (Mar. 1247) P. R. 1808 (Feb. 1283) P. Reat 1820 (Sept. 1285); 1880 (Sept. 1291);37 1884 (Jul. 1295); 1914 (Apr. 1297); 1920 (Aug. 1297); 1953 (Mar. 1299); 2006b, c (i, ii) (Apr. 1303); 2008 (1302–3); Distrib35. Text reads: “P. Ascibilis ii et ii pro P. Eug.pro /// quia vicarius eius est absens | et quod sint facte in O. Ser. vesperis si potestis.” 36. Text reads: “rogo cito” 37. Text reads: “de cur. P. Reat.”

Appendix I: Index Scriptorum  543 utor Paul. Reat. 1712 (May 1273); P. Reat 1849–50 (Jan. 1290); 1851 (May 1290); Taxator 1878 (Aug. 1291) P. Ro. 1670 (Jun. 1267) P. Romanus 1695 (May 1272); Taxator 1751–53 (Apr. 1276); 1758(ii) (May 1276); 1815 (Oct. 1284) P. Sabell. 1266 (May 1256); 1303 (Mar. 1257); P. Sabell | pro Jac. Nar. 1341 (Sept. 1257); 1346 (ii) (Oct. 1257) P. s[ancte] Potent[ie] 1597 (Jun. 1264) P. de Seb.: see Anselmus 1549 (Sept. 1262) P. Set. 1839 (iv, vii) (Jul. 1288); 1904–6 (Jan. 1297); 1914 (Apr. 1297); 1922 (Aug. 1297); 1945 (Jan. 1299); 1959–60, 1961a–b (Jan. 1300) P.V. 172 (Feb. 1218); 763? (Sept. 1245) P. Ve 599 (Apr. 1238) P. Vit. 476 (Jun. 1234); 528, 530 (Jul. 1235) pa 369 (Feb. 1228) pag. 784 (Dec. 1245); 890 (May 1247); 906 (Jun. 1247) Palmerius 1724a (May 1274) Paul. 1756 (Apr. 1276) pax per 1537 (Apr. 1262); 1545 (Jul. 1262); 1546 (i), 1547 (Aug. 1262) .pe. 142 (Apr. 1217); 143–44 (Jul. 1217) pe vi 1185 (Jul. 1254); 1217 (Apr. 1255) p(er) 513 (Jun. 1235) p(er)a o 873 (Mar. 1247); *1095 (ii) (Dec. 1251) Petrus(?) 1798 (Jun. 1282) ph 361 (ii) (Jan. 1228); 952 (May 1248) ?pho 883 (Apr. 1247) Phy. pergamen 1933a (Jul. 1298)38 pł 438 (Jul. 1232); pł s. or pł e. 1125 (Jun. 1252) pl. R. 1647 (Jun. 1266) pom 1352 (Nov. 1257) pro gio¯ (?) 317 (Oct. 1224) r.a. 379 (Jun. 1228) R. C. 1074 (Nov. 1250); 1455 (Sept. 1259); 1531 (Mar. 1262); 1696 (Jul. 1272); 1699 (Aug. 1272); 1718 (Dec. 1273); 1732, 1733, 1736, 1737 (Jul. 1274) R. Plac. 1409 (Feb. 1259); 1493 (Jun. 1260) *R.V. 440 (Jul. 1232); 540 (Dec. 1235); 543 (Jan. 1236); 553 (Aug. 1236); 568 (Feb. 1237); 571 (Apr. 1237); 622 (Apr. 1239); 626 (ii) (May 1239) Ray 102 (May 1215) R[ay]n[al]dus 1788 (May 1281) Ric. 36 (May 1204); 74–75 (May 1210) Ro Taxator 1487 (ii) (May 1260) Rob. Se. 1487 (May 1260) Roff. 65 (Nov. 1209) .S. 212 (Feb. 1220) *.S. 775 (Oct. 1245); 1055–56 (Sept. 1250); 1342 (Sept. 1257) S. I. 1269 (Jun. 1256) S.R. 746 (Sept. 1245); 1505 (Dec. 1260); 1522 (Sep. 1261); 1692 (May 1272) *S.V. 1453 (ii) (Aug. 1259) Sca 117 (Jul. 1216); 227 (Jun. 1220); 276 (Oct. 1222); 339 (Dec. 1226); 341–42 (Jan. 1227) 38. Text reads: “pro Phy. Pergamen.”

544  Appendix I: Index Scriptorum scriptor 1544a (Jun. 1262) Silvester 1914 (Apr. 1297) Sıˉn./Sin 696 (Apr. 1245); 736; 739 (Sept. 1245); 918 (Oct. 1247); 937 (Mar. 1248); 946–47 (Apr. 1248); 959 (Jun. 1248); 997 (Sept. 1249); 1004 (Sept. 1249); 1096–97 (Dec. 1251); 1151 (Jan. 1253) Ste 473 (May 1234); 653 (Nov. 1240); 729 (Aug. 1245) Ste. Ri 1765; 1767 (May 1278) Sy. Aretinus 1919 (i) (Jul. 1297) Sy. Ber. 1789a (May 1281); 1790b (Aug. 1281); 1843 (Feb. 1289) Sy. Ro. 1474 (Apr. 1260); 1827 (i) (Jan. 1286); 1865 (Jan. 1291); 1879 (Aug. 1291) Sy. Rom. 1794 (Feb. 1282) Sy. T. 1827 (ii) (Jan. 1286); 1851 (May 1290);39 1853–54 (Jul. 1290); 1867 (Mar. 1291); 1893 (ii) (Feb. 1296) Sy Ter 2006b (Apr. 1303) Sy. v. 663 (Nov. 1243); 661 (Oct. 1243: Sy); 680–83 (Jun. 1244) Sy. Ven. 1821 (Sept. 1285); 1825 (ii, iv) (Nov. 1285); Taxator 1773–75 (Sept. 1278) sym 301–2 (Aug. 1223); 600 (Apr. 1238); 939 (Mar. 1248) Sym. Ver. 772, 776 (Oct. 1245); 816–17 (Sept. 1246); 978 (Feb. 1249); 992 (Jul. 1249) Sym. V. 878 (Mar. 1247) t 423 (Apr. 1231) T.a. 1177 (May 1254); 1297 (Feb. 1257); 1528–29 (Jan. 1262) T. p(er) 1885 (iii) (Jul. 1295) te 752 (Sept. 1245) Tedi 786 (Feb. 1246); 808 (Jun. 1246); 811 (Aug. 1246); 938 (Mar. 1248); 962 (Sept. 1248); 1029 (April 1250); 1173 (Jan. 1254); 1182 (Jul. 1254); 1186 (?) (Jul. 1254) Tenetor 2000 (Sept. 1302); 2006a (Apr. 1303); 2006c (i) (Apr. 1303); Taxator 2001 (Nov. 1302) Th. Taxator 1739 (Nov. 1274) Th. S. 1396 (Jan. 1259); 1535 (Apr. 1262); 1565 (May 1263) thom. 989 (May 1249); 1028 (Apr. 1250); 1082 (ii) (Mar. 1251); 1247 (Dec. 1255); 1257 (Mar. 1256); 1284 (Aug. 1256)40; 1352 (Nov. 1257)41 v 432 (Jan. 1232); 828 (Oct. 1246) Vb 252 (Dec. 1220) vb. p[er.] 498 (Mar. 1235); 865 (Jan. 1247); 1020 (Mar. 1250); 1072 (Oct. 1250); 1087 (Apr. 1251); 1092 (Sept. 1251); 1094 (Oct. 1251); 1106 (Feb. 1252); 1174 (Jan. 1254); 1215 (i) (Mar. 1255); 1226 (May 1255); 1231 (ii) (Jul. 1255) Ven. Clu. 1758 (ii) (May 1276) ve¯r 365 (Feb. 1228) Vin 1103–4 (Jan. 1252) W 240 (Sept. 1220) W. Waˉ. 563 (Jan. 1237); 576 (Jun. 1237); 605–6 (Oct. 1238) xpi: see thom. .z 200 (Oct. 1219); 202 (Nov./Dec. 1219); 231 (Jun. 1220); 237 (Jul. 1220); 260 (Feb. 1221); 279 (Feb. 1223); 447 (Dec. 1232); 489 (Nov. 1234)

39. Text reads: “de curia Sy. T.” 40. Text reads: “thom. pro xpi.” 41. Text reads: “tom pro p. c.”

Appendix II: Proctorial and Other Marks

Appendix II: Proctorial and Other Marks

29 fig. 3 (Apr. 1203) 42 Ł (May 1206) 46 A tergo, in angulo sup. ad s.: .R.a. (Jun. 1206) 58 fig. 1 (Nov. 1208) 96 Archiepiscopo Toletan. (Dec. 1213) 98 Illustri Regi Navarre (May 1214) 122–25 Ordo (Oct. 1216) 128 dominus //// (Dec. 1216) 130–31 misericordia R/ (Feb. 1217) 134 Vincen. (Feb. 1217); 361 (i) Vincencius (Jan. 1228) 135 | Crux (Mar. 1217); 137 (Mar. 1217) 143 Decet (Jul. 1217) 145 Ys (Jul. 1217) 146–47 fig. 2 (Jul. 1217); Roscidevall 270–72 (Mar. 1222); 365 (Feb. 1228); 684 (Jun. 1244) 150 fig. 3 (Sept. 1217) 151 Qui af 155–61 Tol./Toll. (Dec. 1217–Jan. 1218) 163 Toletum | .f. (Jan. 1218) 167, 169 Toletum (Jan. 1218); 183, 185 (Mar. 1219) 334 (Oct. 1225); 368–70 (Feb. 1228); 370 (i) (Feb. 1228); 377 (Apr. 1228); 381 (ii) (Jul. 1228); 382 (Jul. 1228); 387 (Dec. 1228); 418 (Apr. 1231); 474 (May 1234); 475 (Jun. 1234); 482 (Jul. 1234); 495 (Feb. 1235); 498 (Mar. 1235); 541 (Dec. 1235); 542 (Jan. 1236); 940 Toletum | capitulo (Mar. 1248); 941–42 (Mar. 1248); 943–45 f | Toletum (Mar. 1248); 1402–3 (Tholetum) (Jan. 1259); 1409 (Feb. 1259); 1424–30 (Apr. 1259) 168 fig. 4 (Jan. 1218); 180 (ii) (Feb. 9) 180 (i) fig. 5 (Feb. 1219) 187 Ranerius (Mar. 1219) 188 Adam (Apr. 1219) curial? 190 P (Apr. 1219) 196 carta Petri archid (Aug. 1219) 197 Osca (Sept. 1219); 215 (Feb. 1220); 411 (Dec. 1230) 202 Cist (Nov. 1219); 204–5 (Dec. 1219); 432 (Jan. 1232); 1052 (Aug. 1250) 206 Petrus (Palarus?) (Dec. 1219) 211 (i, ii); 212 (i, ii); 213–14 Toletan (Feb. 1220) 218 frater G (?curial)

545

546  Appendix II: Proctorial and Other Marks 227, 229, 231, 233 fig. 6 (Jun.–Jul.1220); 286–90, 292, 294–95 (Jul. 1223); 298–99, 302, 304, 306 (Aug. 1223) 229 dns (?) (Jun. 1220) 238 Premonstraten. (Jul. 1220) 241 Toletanus (Sept. 1220); 261 (Mar. 1221) 242 Lupus (Sept. 1220) 248 Çam(orensis) (Nov. 1220) 251 Yspan(us) R (Dec. 1220); Ispanus 273 (May 1222) 254–57 Calatrava (Jan. 1221); 259 (Feb. 1221) 260 | .in. (Feb. 1221) 282 P—— | in pans(er)e (Apr. 1223) 283 Coter vel Goter (Jun. 1223) 284 . . .| de Caveisrubeis (Jun. 1223) 297 Maurinus (Aug. 1223) 308 Roma (Mar. 1224) 315 Deo (Sept. 1224) 317 + | Decan(us) (Oct. 1224) 322 Palent[inus] | clero Palent[ino] 323 Palent[inus] | pro episcopo Palentino ad clericos 325 fig. 7 337 Gene (May 1226) 342 viam mandatis (Jan. 1227) 348 Predicatorum (Jul. 1227); 803, 806 (Jun. 1246); 1107 (Feb. 1252); 1264 (May 1256); 1332, 1334 (Jul. 1257); 1344 (i, ii) (Sept. 1257); 1349, 1351 (Nov. 1257); 1376 (Apr. 1258); 1408 (Feb. 1259); 1458 (ii, iii) (Oct. 1259); 1480 (Apr. 1260); 1493–94 (Jun. 1260); 1528–29 (Jan. 1262); 1612 (Jun./Jul. 1265); 1614 (iii) (Jun. 1265); 1628 (ii) (Oct. 1265); 1636 (Feb. 1266); 1672 (ii) (Jun. 1267); 1738 (Oct. 1274); 1794 (Feb. 1282); 1821 (Sept. 1285); 1822 (Oct. 1285); 1824 (i) (Nov. 1285); 1825 (i–iii) (Nov. 1285); 1842 (Sept. 1288); 1895 (May 1296) 349 lucronium (Jul. 1227) 350 frater Gallm (Galterus?: not curial) (Jul. 1227) 371 Toleti (Feb. 1228) 373 Toletum | f. rege castelle |avi tui (Feb. 1228) 379 + | Vi(m)aran (Jun. 1228) 381 (i) Tolletum (Jul. 1228) 384 fig. 8 (Jul. 1228) 385 Bartholomeus (Aug. 1228) 388 + I Paduaˉn (Dec. 1228) 395 respice principia (Aug. 1229) 396 Cesaraug (Dec. 1229); 397 (Jan. 1230); Cesaraugustan 402 (Apr. 1230); Cesar Augusta 1161 (May 1253) 401a Roma Ç (Mar. 1230) 410 fig. 9 (Oct. 1230); 423 (Apr. 1231) 413 Io(. . .(?)gil) (Jan. 1231) 422 + e 425 Bonillus (Jun. 1231) 428 Geraldus (Jul. 1231) 430 (ii) d(omi)n(u)s Egidius (Hugonıˉs) | Rex (Nov. 1231) 431 Auria (Dec. 1231) 433 + | Çamora (Apr. 1232) 434 fig. 10 (Jun. 1232); 436 (Jun. 1232); 439 (Jul. 1232); 469 (Mar. 1234); 472 (Apr. 1234)

Appendix II: Proctorial and Other Marks  547 435 Egidius card. (Jun. 1232); 1122 (i), 1123 (i–iii) dns Egidius cardinalis (May 1252) 437 Iohannes Fernandi (Jul. 1232) 440 fig. 12 (Jul. 1232) 441 fig. 13a (Sept. 1232) 443–47 fig. 14 (Dec. 1232); 613 (Feb. 1239); 799 (May 1246); 871 (Mar. 1247) 444–45 Hug (Dec. 1232) 455 Secob | de Olmedo 460 Tribulis (Jun. 1233) 467 fig. 15 (May. 1234); 799 (May 1246) 471 Geraldus | (Apr. 1234) 473 domini Tolletani (May 1234) 479 Segob (Jul. 1234); 480 SEGO (Jul. 1234) 483 fig. 16 (Jul. 1234) 484 Sacrista Oxomen. (Jul. 1234) 486 Calagurra (Sept. 1234) 494 Prepo[s]ito Tarragon. (Jan. 1235) 494 fig. 17 (Jan. 1235); 642 (Apr. 1240) 497 Johannes (May 1230); 409 (Aug. 1230) 499 fig. 13 (Mar. 1235); 507–8, 510, 512–13, 515–16, 519–20 (Jun. 1235) 501–2 Symeon Justus (May 1235) 503 ?F; 648–49 (May 1240); 653 (Nov. 1240) 504–6; 514 Juorinus | fig. 18 (May–Jun. 1235) 521 fig. 13b (Jun. 1235) 523 fig. 13c (Jun. 1235) 525–27 P. . R. (Jun. 1235) 530 f (Jul. 1235); 643–45: F (May 1240) 532 regi Aragonum (Sept. 1235) 535 cor(?) (Sept. 1235) 538 fig. 16 (Nov. 1235) 544 Timete Dominum (Feb. 1236) 545–46 Jo (Mar. 1236) 547 Berardus Romanus (Mar. 1236) 549 fig. 13 | Compostella (May 1236) 550 Romeus (May 1236); 551 (Jun. 1236) 552 Facundus? (Jul. 1236) 555 Guilelmus de Osca (Oct. 1236) 556 fig. 19 (Oct. 1236) 557 Fortunius? (Oct. 1236); 558 (Nov. 1236); 562 (Jan. 1237);42 563 (Jan. 1237);43 564–65 Fortunius; 566 (i) (Feb. 1237); 566 (ii)44; 567 (Feb. 1237); 574 (Apr. 1237); 577 (Jul. 1237); 600 (Apr. 1238); 610 (Jan. 1239); 614 (Feb. 1239); 619 (Apr. 1239); 623 (Apr. 1239); 624 (i, ii) (May 1239); 625 (i) (Jun. 1239); 626 (Jun. 1239); 630– 31 (Jul. 1239); 654 (i, ii) (Apr. 1241); 656 (Jul. 1241); 686 (1244 to 1251); 692 (i) (Feb. 1245); 713 (Aug. 1245); 762 (Sept. 1245); 859 (Dec. 1246); 878 (Mar. 1247) 561 fig. 10 (May 1237) 573 Petro Ømar | Legionen. 575 fig. 20 (May 1237) 576 fig. 21 (Jun. 1237) 578 fig. 22 (Jul. 1237) 587–88 D (Dec. 1237) 42. Text reads: “archiepiscopo | Fortunius” 43. Text reads: “Priori Tutelan | Fortunius” 44. Text reads: “archiepiscopo | Fortunius”

548  Appendix II: Proctorial and Other Marks 591–93 Scs Damian. (Jan. 1238) 595 de Gormacio P. de Ass. 596 Salamantin. (Feb. 1238) 599 Portugalen (Apr. 1238) 601 magister Bernardus (May 1238); 611 (Feb. 1239) 608 Legionen. (Nov. 1238) 609 R | R/ (Jan. 1239) 620, 622 Cesaraugust. (Apr. 1239) 623 fig. 23 (Apr. 1239) 632 Filius dei (Jul. 1239) 633 Iustus (. . .) 634 fig. 24 (Sept. 1239) 638 Segobia (Dec. 1239) 639–40 Maioricarum (Jan. 1240); 642 (Apr. 1240) 641 Archiepiscopo Tolletano (Apr. 1240) 655 JACOBS (Jun. 1241) 658 .P. 661 Scs Valerius (Oct. 1243) 665 decano et capitulo Calagurr. (Jan. 1244) 666 Predicatorum (Jan. 1244); 685 (iii) (Jun. 1244) 668 Eximinus (Feb. 1244) 672 Dicbenetus (Apr. 1244); 673 (May 1244) 676 Sorores Salamantin. | Salamantin. (May 1244); 679 (Jun. 1244); 731 (Sept. 1245) 677 Ga(briel) (Jun. 1244) 680–82, 687 Salam (Jun. 1244) 691 (Feb. 1245) Calciata 692 (ii) fig. 14a (Feb. 1245); 1019 (Feb. 1250); 1152 (Feb. 1253); 1337 (Jul. 1257); 1552 (Jan. 1263); 1554–55 (Jan. 1263); 1583 (i) (Feb. 1264); 1586–87 (Feb. 1264); 1591– 93 (Apr. 1264); 1665 (Nov. 1266) 696 amarum mare (Apr. 1245); 783 (Dec. 1245) 696 fig. 26 (Apr. 1245); 1212 (Mar. 1255) 697 dominus tecum (Apr. 1245); 811 (Aug. 1246) 698 Ca [rd . . .] (May 1245) 699–703 Ave Cist (May 1245) 704 Egidius (May 1245); 1131 (Aug. 1252) 705 Josopus (May 1245) 708 Castellon (Jun. 1245) 709 Pauperes Salamantine (Jul. 1245) 710 Populet [i] (Jul. 1245); 813–14, 816–18, 820 (Sept. 1246); 824–25, 827, 829–31 (Oct. 1246); 918 (Oct. 1247); 925 (Dec. 1247); 933 (Feb. 1248); 937 (Mar. 1248) 711 (i) Ga (Jul. 1245) 711 (ii) Minorum | Sca Gratia (Jul. 1245); 1037 (May 1250); 1062, 1068 (Sept. 1250); 1086 (Mar. 1251); 1137–38 (Sept. 1252); 1244 (Nov. 1255); 1663 (Oct. 1266) 712 fig. 6 (Aug. 1245) 714 Regina .M. (Aug. 1245) 717 Regine T. (Aug. 1245) 719 Salas (Aug. 1245) 721 Cesaraugustan (Aug. 1245) 722–24 Ordinis Sancti Damiani (Aug. 1245); 798 (May 1246); 808 (Jun. 1246); 953 (Jun. 1248); 1069 (Sept. 1250) 727 Astoricen [bishop? of Astorga, Petrus Fernandi] (Aug. 1245); 732, 734–36, 738–40, 746–49, 751, 754, 757, 760 (Sept. 1245)

Appendix II: Proctorial and Other Marks  549 729 Oia Cist (Aug. 1245) 744, 752 Cesaraugusta (Sept. 1245) 745 Martinus Johannis (Sept. 1245) 745 Martinus Petri proctor of bishop of Oviedo and abbot of Belmonte (O.Cist., Oviedo diocese) (Sept. 1245) 745 Egidius proctor of S. Maria de Carracedo, O.Cist. (Sept. 1245) 758, 770–71 Dominus tecum || Sancta Gratia (Sept. 1245); 778–79 (Oct. 1245) 763 Vitalis Sci Martini (Sept. 1245) 772, 776 Guterius Legion[ensis] (Oct. 1245); 781 (Nov. 1245) 773 Sca Barbara ora pro nobis (Oct. 1245); 788 + . . . barbara + (Mar. 1246) 775 Rex Aragon (Oct. 1245) 780 magnum magna dece¯t | fig. 27 (Nov. 1245) 782 Eximinus Sancii Cist (Nov. 1245) 783 fig. 28 784 o o o (Dec. 1245) 784a Mag. Leonardus de S. Geminiano, proctor of nuns of Casbas (Jan. 1246); 893, of prior and convent of Roncesvalles (May 1247); 918, for Poblet against Roncesvalles (Oct. 1247) 790 fr[ater] Egidius (Mar. 1246) 792 fr[ater] Petrus (Apr. 1246) 793 Johannes Mathei cantor Burgen. et dni pp cap[e]ll[anu]s (Apr. 1246) 794–95 Ispania (Apr. 1246); 1136 Yspania (Aug. 1252); 1238 (Sept. 1255); 1876 (ii) (Aug. 1291) 797 Cesaragustan pro dna Sa[n] cia Gomeçii (May 1246) 797, 799 Caserta (May 1246) 797 fig. 29 (May 1246) 797 fig. 30 (May 1246) 809 Conpostella (Jul. 1246) 812 Jacobus Fesulanus (Sept. 1246); 908 (Jul. 1247); 1028–29 (Apr. 1250); 1051 (Aug. 1250); 1077a (Feb. 1251) 822–23 Michael cum deo (Oct. 1246) 1042–43; Michael cum d[e]o (Jul. 1250) 834 Valerius ns? (Oct. 1246) 850 Minorum (Nov. 1246) 851–57 Meyra Cistercien. (Nov. 1246) 865 Aragonie mons (Jan. 1247); 867 Aragonie montem (Feb. 1247); 869 (Mar. 1247); 889 (May 1247) 868 Letamini in domino (Feb. 1237) 880 S[anc]torum Cosme et Damiani (Apr. 1247); 905 (Jun. 1247) 885 T. scripta est. (Apr. 1247) 890 Petrus Santii (May 1247) 893 Petrus 894–96 Morerolo (in box) (May 1247) 900–901 Cistercium (May 1247) 902–3 Gometius (May 1247); 907 (Jun. 1247); 964–70 Gometius Cister (Sept. 1248); 978 [Gometi]us Petri Collaren. (for chapter of Toledo), Feb. 1249 902 Jo. Gaietanus, cardinal-deacon of S. Nicholas (May 1247); 1572 (Sept. 1263) 902 Guillelmus de Talliante, cardinal-priest of the Twelve Apostles (May 1247) 902 fr. Bondinus (May 1247) 902 Otto de Monteferrato, cardinal-deacon of S. Nicholas in Carcere Tulliano (May 1247) 909 Scs Antonius (Jul. 1247) 911 De Vega Cist. (Jul. 1247)

550  Appendix II: Proctorial and Other Marks 914 Laudem Deo (Aug. 1247) 916 (ii) Bene fac domine (Sept. 1247); 950 (Apr. 1248) 918 Magister Jacobus, proctor of prior and convent of Roncesvalles (Oct. 1247); 943 (Mar. 1248) 919 Munio Velasci magister scolarum of Astorga, canon and proctor of bishop and chapter of León (Oct. 1247); 1041 (Jul. 1250) 919 Rodericus Petri portionary and proctor of bishop and chapter of Lugo (Oct. 1247) 922 Cluniacensium (Oct. 1247) 923 fig. 23 (Oct. 1247) 923 Didacus (Oct. 1247) 926–28 Cistercien. ord. frat. Guillelmus de Sauzeto (Dec. 1247) 930 Roma | Gregorius (Jan. 1248) 931–32 Bonifatius | fig. 22a (Feb. 1248); 991 (Jun. 1249) 938–39 Arnaldus 946–47 (Apr. 1248); 1030–31 (Apr. 1250) 938–39 fig. 24 (Mar. 1248) 946 Magister Pusen. proctor of archbishop of Toledo (Mar. 1248) 946–47 fig. 33 (Apr. 1248); 1031 (Apr. 1250) 918 Magister Jacobus, proctor of prior and convent of Roncesvalles (Mar. 1248); 943 948 Custodiat te deus (Apr. 1248) 949 signum crucis | D[omi]no Regi (Apr. 1248); 1184 (Jul. 1254) 951–52 G | Toletum (May 1248) 954 C (Jun. 1248) 955–59 Card. Cist. (Jun. 1248) 962 Perrotus (Sept. 1248) 971–72 Antonius (Oct. 1248) 976 civis laborius (Dec. 1248) 981 (i, ii) abbas de Castro Xorig (Mar. 1249); 1139–40 (Sept. 1252: abbas de Castro) 984–85; 989 Scs Valerius (in quadrilateral) (May 1249); 986 (May 1249); 990 (Jun. 1249) 992 P. Sancii (Jul. 1249) 993 frater Vel. (Jul. 1249) 994–95 frater Petrus [O.Cist.] (Aug. 1249) 996 Stephanus ([Aug.?] 1249) 1004 J. Sci dei Cist. (Sept. 1249) 1005 In Vasconia (Sept. 1249) 1006–7; 1009–10 fratres de bulla (Sept. 1249) 1012–13 (Nov. 1249) Ordonius Petri de Barzena 1017 N. clericus de Urbe (Feb. 1250) 1018–19 Mag. Antonius (Feb. 1250); 1020 (Mar. 1250); 1073–74 (Nov. 1250); 1479 (Apr. 1260); 1481 (May 1260) 1021 magnus (Mar. 1250) 1022 Ihus (Mar. 1250) 1024 fig. 14c (Mar. 1250) 1025 fig. 14b (Mar. 1250) 1036 Sebastianus (May 1250) 1038 Berengarius Ja[car. Ri] (Jun. 1250) 1039 fernandus s[i]d[im9] (curial?) (Jun. 1250) 1040 Castrenum (Jun. 1250) 1041, 1044 Aprilis Roderici (Jul. 1250) 1041 Hugo, canon of Astorga, episcopal proctor (Jul. 1250) 1041 Petrus Sancii clericus, proctor of Castañeda (O.Cist.) (Jul. 1250); 1209 of bishop of Pamplona (Jan. 1255)

Appendix II: Proctorial and Other Marks  551 1041 Munio bishop of León 1041 Benedictus bishop of Ávila 1041 Petrus bishop of Córdoba 1041 Mag. Bernardus papal chaplain (Bernardus Compostellanus, canonist) 1041 Dominicus Petri abbot of Castro Xeriz (Burgos) 1041 Martinus Petri precentor of Ávila 1041 Fernandus Aprilis canon of León 1041 Mag. Pascasius Cornelii canon of Burgos 1041 Michaelis Didaci archdeacon of Córdoba 1041 Munio Gundisalvi archdeacon of Alarcón (Cuenca diocese) 1042–43 Michael cum d[e]o (Jul. 1250) 1045 Pe. Oveten. (Jul. 1245) 1046–47 Astorica (Jul. 1250) 1048–49 Eps Cartagenerum, Cartagenen (Aug. 1250) 1053 moniales (Aug. 1250) 1054 Navarra(?) (Sept. 1250) 1055–57 Bartholomeus | scrinarius (Sept. 1250); 1059 (i, iv), 1061, 1063–67 (Sept. 1250); 1075; 1077 (Feb. 1251) 1060 Petrus de Ass(isio). (Sept. 1250); P. de Assi. Populetum | Cist. Ord. 1248 (Dec. 1255); 1411 (Feb. 1259); 1416 (Feb. 1259); 1437 [May 1259]; 1460, 1462 (Nov. 1259); 1519 P. de Ass. Cist. Montisferri; 1520 frater Petrus Cist; 1704 P. de Ass. [diff. hand] Populeti (Dec. 1272); 1711–12 (May 1273); see 1725; 1902–6 (Jan. 1297); 1910 (Mar. 1297); 1930–33 (May 1298); 1977–78, 1980 (Mar. 1300); 2007 (?); 1751–54 P. de Ass. Ph (Apr. 1276); 1757 (May 1276); 1789 (May 1281); 1797 P. de Ass. Phy[lipus] (Jun. 1282); 1798–99 (Jun. 1282); 1800 (Aug. 1282); 1805 (Dec. 1282); 1806–7 (Jan. 1283); 1911 (Apr. 1297); 1929 Petrus de Asisio oıˉ (May 1298); 1912 h | Petrus de Assisi (Apr. 1297) 1072 Pampilona (Oct. 1250) 1076 [Ovetensis] episcopus (Jan. 1251) 1077a Martinus Petri Almalel (Feb. 1251) 1078 electus Seguntinus (Mar. 1251) 1080 Castella (Mar. 1251); 1090 (Jul. 1251); 1454 (Aug. 1259) 1081 P[etrus] de d[eo] (Mar. 1251); 1103–4 (Jan. 1252); 1151 (Jan. 1253); 1186 (Jul. 1254) 1082 fig. 34, fig. 35 (Mar. 1251) 1083–84 signum turris | fig. 36 (Mar. 1251) 1087 Niger de Carmiano (Apr. 1251) 1091 Regia salus (Aug. 1251) 1092 Ordo papalis (Sept. 1251) 1095 (i, ii) Virgo Clemens (Dec. 1251); 1102 (Jan. 1252) 1096–97 Pons limie (Dec. 1251) 1098 [magister] Johannes Parm. (Dec. 1251); Johannes Parm. (Jan. 1252); mag. Johannes Parmensis 1133–35 (Aug. 1252); 1188 (Aug. 1254); 1189–90 (Aug. 1254) 1105 Guillelmus de Sta [——] (Jan. 1252)45 1106 Mirabilia (Feb. 1252) 1110 Lamecum (Mar. 1252) 1120 Petru[s////d]eria (May 1252) 1125 Magr Aprilis (Jun. 1252) 1130 ortus conclusus (Jul. 1252) 45. Possibly Guillermo prior of S. María de Cornellá, apostolic proctor of Montearagón: Durán Gudiol, Montearagón, 145.

552  Appendix II: Proctorial and Other Marks 1136 Yspania (Aug. 1136) 1141 dominus deus sit benedictus (Sept. 1252) 1143 Petrus de Anagnia (Oct. 1252); 1145 (Oct. 1252) 1143 Berengarius Gerardi (Oct. 1252) 1143 frater Gerardus Simonis procurator [abbatis et conventus?] 1144 rex Castelle (Oct. 1252); 1219 (Apr. 1255); 1242 (Oct. 1255) 1148 gladius acutus (Jan. 1253) 1149 archiepiscopus [Compostellanus] | episcopus Çamorensis (Jan. 1253) 1150 Bonifatius (Jan. 1253) 1152–53 frater Hugolinus (Feb. 1253); 1288 (Nov. 1256); 1337 (Jul. 1257); 1340 (Aug. 1257); 1376 (Apr. 1258); 1387 (Feb. 1258); 1448 (Jul. 1259); 1478 (Apr. 1260); 1552 (Jan. 1263); 1583 (i) (Feb. 1264); 1586–87 (Feb. 1264); 1433 Hugolinus (May 1259); 1251 frater Hugo (Jan. 1256) 1153 fig. 14d (Feb. 1253); 1215 (i, ii) (Mar. 1255); 1251 (Jan. 1256); 1340 (Aug. 1257); 1387 (Feb. 1258); 1478 (Apr. 1260) 1156 Mandilo (Mar. 1253) 1157 Soria (Apr. 1253) 1162 B. de Benevento (May 1253); 1421–22 (Mar. 1259); 1490 (Jun. 1260); 1499 (Aug. 1260); 1524 (Sept. 1261); 1525 (Sept. 1261)46; 1537 (Apr. 1262); 1720 (Mar. 1274) 1163 Pinellum (Jul. 1253); 1179; Johannes de Pinello (Jun. 1254); 1193–94 (Anagni, Aug. 1254); 1263 (Apr. 1256) 1164 Benedictus (Deus) (Sept. 1253) 1166 Helias Zamoren. (Oct. 1253) 1167 Gaudete iusti (Oct. 1253) 1168 Guillelmus de Vinariis (Nov. 1253) 1169 Petrus Roderici (Nov. 1253) 1170 Grecum in latino (Dec. 1253) 1171–72 Martinus (Jan. 1254) 1174 Jacobus (Jan. 1254) 1175 Uzeda (Feb. 1254) 1176 Geraldus Portugalen. (Feb. 1254); 1181 (Jun. 1254) 1177 Portus (May 1254) 1180 Corvus (Jun. 1254) 1182 Burdegalen. (Jul. 1254) 1185 Gradium X in lit(. .); fig. 29a (Jul. 1254) 1187 Peregrinus (Jul.1254) 1191 Bu[///] (Aug. 1254) 1201 (i) Henricus (Nov. 1254) 1208 Cognosce te ipsum (Jan. 1255); 1209 (i, ii) (Jan. 1255); 1215 (Feb. 1255) 1209 (ii) Bertrandus de B[io]ra proctor of bishop of Zaragoza (Jan. 1255) 1209 (ii) Petrus Sancii proctor of bishop of Pamplona (Jan. 1255) 1209 (ii) Petrus Sancii de Sangossa Veteri canon of Tudela (Jan. 1255) 1210 Carper[. .]nis (Jan. 1255) 1211 frater Anselmus (Feb. 1255); 1220 (Apr. 1255): Cusanus Anselmus; 1223–24 frater Anselmus (Apr.-May 1255); 1231 (i) (Jul. 1255); 1240 (Sept. 1255) 1217 Signum ione ph[illipu]s (Apr. 1255) 1221 Terra sancta (Apr. 1255) 1222 Reges Tarsis (Apr. 1255) 1226 Tolletano (May 1255) 1229 Alexander (Jul. 1255) 46. Text reads: “B. de Benevento | Ord(inis) S(an)c(t)i Damiani”

Appendix II: Proctorial and Other Marks  553 1230 (ii, iii) Alexander [“Ispalensi”] (Jul. 1255); (i) Sca Maria cum filio [“Yspalensi”] (Jul. 1255) 1231a Ludovicus O.Cist., archiep. Appamiensis patriarchus Antiochenus 1232 Garsia de Lagneto (Jul. 1255); 1241 (Sept. 1255) 1233 f iiij | Jo. bn. iii (Jul. 1255) 1234, 1235 (i–iii) Abbas de Castro Xorig d[omi]ni p[a]p[e] capellan. (Aug. 1255) 1236–37 Comes Campanea (Sept. 1255) 1243 fr f Cist. Ord. (Nov. 1255) 1245 Franch. | Populetum per provinciam Terrachon (Dec. 1255) 1247 Ave Maristella (Dec. 1255) 1249 fr. F | Populetum (Dec. 1255) 1250 est tua vel cuius | G . . . l (Jan. 1256) Gabriel? 1254 Mag(iste)r Antoninus | contra dabo (Mar. 1256) 1255 frater R(ay.) (Jun. 1257); 1378 (Apr. 1258); frater R. (Mar. 1256); 1451 (Jul. 1259) 1257 Cister X (Mar. 1256) 1261 Virtutis proles (Apr. 1256) 1262 Rag(usa?) (Apr. 1256) 1268–69 Virgo Johannes (May, Jun. 1256); 1300 (Mar. 1257);47 1306–7, 1309 (Apr. 1257);48 1670 (Jun. 1267); 1725 Virgo Ioh(ann)es Cist(erciensis)49 (May 1274) 1272 Predicato. P (Jul. 1256) 1273 Sa[nct]a M[aria] cum filio (Jul. 1256) 1286 Petranus (Oct. 1256) 1287 fig. 37 (Oct. 1256) 1289 Sancius (Jan. 1257) 1294 Melchisedech (Jan. 1257) 1296 Petrus Berengarii Cist. (Feb. 1257); 1303 (Mar. 1257); 1326 ([Jul.] 1257); 1386 (Jul. 1258); 1391–92 (Nov. 1258); 1396 (Jan. 1259); 1438 (May 1259); 1442–44, 1447 (Jun. 1259); 1449–50 (Jul. 1259); Petrus Berengarii | Ces 1453 (Aug. 1259); 1461 (Nov. 1259); 1469 (Feb. 1260); 1497–98 (Jul. 1260); 1564 (May 1263); 1652 (i, ii), 1653– 55 (Aug. 1266); 1655a (Sept. 1266); 1706 (Jan. 1273); 1761 (Feb. 1277) 1306 fig. 38 (Apr. 1257) 1311–13 S. Damianus (May 1257); 1323, 1325 (Jun. 1257); 1328–30 (Jul. 1257); 1379 (May 1258) 1315 Camera d[omi]ni p[a]p[e] (May 1257) 1318 M. de Antistitem(?) (Jun. 1257) 1319 Fernandus Ovetensis (Jun. 1257) 1338 Johannes Exemini (Aug. 1257) 1341 Magister Navarrus (Sept. 1257) 1342 misericordia domini (Sept. 1257) 1345 G (Oct. 1257); 1347 (Nov. 1257) 1346 pax; pax vobis (Oct. 1257) 1348 Rodericus (Nov. 1257) 1353–62, 1366, 1368 B. de Ass. Ord. sancti Damiani (Dec. 1257) 1370 solatium laborantis Ja. Me. (Jan. 1258) 1373 fig. 47 (Mar. 1258) 1378 Beraldus “familiaris et scriptor fratris R” 1380 Sca Clara Astoricen (May 1258)

47. Text reads: “Virgo Johannes pro Cist. in Spania” 48. Text reads: “Virgo Johannes pro Cistercien. ord.” 49. See infra: “Petrus de assisio impetra(vi)t . . .”

554  Appendix II: Proctorial and Other Marks 1382 Salamantica (May 1258) 1384 Orraca Sci Damiani (Jun. 1258) 1385 fecit Deus o[mn]e bonu[m] (Jun. 1258); 1401 (Jan. 1259); cf. 1610 (ii);50 1680 (Jan. 1268) 1386 P.B.51 Cist (Jul. 1258) 1386 fig. 39 (Jul. 1258) 1387 (Feb. 1258) fig. 14d 1388–89 Albus Cardinalis (Nov. 1258) 1390 Bonifortis Cist. (Nov. 1258); 1399 Bonifontis Cist. (Jan. 1259) 1394 Solacium anime ([Nov./Dec.] 1258) 1404–5 Riparia (Jan. 1259), 1414–15 (Feb. 1259) 1410 Petrus (Feb. 1259), 1445 (Jun. 1259) 1411 Velascus Fernandi proctor (Feb. 1259) 1411 Acço proctor of archbishop-elect of Toledo (Feb. 1259) 1412 (i) Blasius d[omi]ni p[a]p[e] nepos (Feb. 1259) 1417 dns Octavianus pet[ivit] (Feb. 1259) 1440 (Jun. 1259) 1419 montalvan (Mar. 1259) 1434–36 Omnipotens Deus (May 1259) 1455 mundi regina (Sept. 1259) 1456–57 Magr Rodulfus (Sept. 1259) 1468 pulcra litt[er]a (Feb. 1260) 1468 fig. 3 (Feb. 1260) 1472 Ave Maria (Mar. 1260) 1473–74 Accursius (Apr. 1260) 1476 fig. 40 (Apr. 1260) 1476a Eximina (Apr. 1260) 1477 Minorum de Castella (Apr. 1260) 1482–84 Jacobus Facundus (May 1260) 1486 G (May 1260) 1487 (i, ii) Camerarius Epi (May 1260); 1495 (Jun. 1260) 1488 Signum novum (May 1260); Signum novum p(ro) Cist. 1491 (Jun. 1260) 1492 Benedicamus domino Cist. (Jun. 1260) 1496 fig. 42 (Jun. 1260) 1501–3 Caputius (Sept. 1260) 1507 Barsi pro a (Jan. 1261) 1521 Christus vincit (1254 to 1261) 1532 (ii) Cantere (Mar. 1262) 1533 [Bonas]pes de Assisio Ord. Sancti Damiani (Mar. 1262). Cf. B. de Ass. Ord. sancti Damiani 1534 S(an)c(t)a Clara de Ass(isio) (Mar. 1262) 1536 fratres de Templo (Apr. 1262) 1538 monachus | fig. 43 populeto pro littera b. | male (Apr. 1262) 1539 (i) G. de Ass. (May 1262) 1540 Man[er]iaria (May 1262) 1543a, b Sepulcrum d(omi)ni (Jun. 1262) 1545 fr. Dominicus procurator fratrum predicatorum | in Yspania impetravit. Gundisalvus Roderici procurator | [de]cani et capituli Burgensis contra[dicit] (Jul. 1262) 1548 Alvarus Dominici | Gometii Paesiten | Prenisten (Sept. 1262) 1549 Sic est hic (Sept. 1262) 50. See also PP, no. 706 (1268 Jan.). 51. Petrus Berengarii?

Appendix II: Proctorial and Other Marks  555 1554–55 Contrafal (Jan. 1263), Orvieto (Jan. 1263) 1556 Andreas de Setia (Jan. 1263); 1661 (Oct. 1266)52; 1664 (Nov. 1266); 1665– 66 (Nov. 1266); 1674 (Jul. 1267); 1700–1701 (Sept. 1272); 1701 (Sept. 1272); 1713 (May 1273); 1728, 1730 (Jun. 1274); 1731–34, 1736 (Jul. 1274); 1739 (Nov. 1274); 1740 (Dec. 1274); 1744 (Jan. 1275); 1759 (Oct. 1276); 1782–83 (May 1280); 1811 (Mar. 1283); A. de Setia pro (sic) 1835 (Mar. 1287);53 1874 (ii) (Aug. 1291); 1940–41 (Dec. 1298);54 1943 (i, ii) (Jan. 1299); 1945 (Jan. 1299); 1949 (i, ii), 1950 (Feb. 1299); 1958–59 (Jan. 1300); 1961 (Jan. 1300); 1963 (Jan. 1300); 1967–70 (Feb. 1300); 1971 (Mar. 1300); 2001 (Nov. 1302) 1558 (i, ii) pro conventu Burgensi | fr. Dominicus procurator (Feb. 1263) 1561 Sanguineto (Mar. 1263); 1603–6 (Mar. 1265); 1608 (Apr. 1265); 1647 (Jun. 1266) 1562 In domino confido (Mar. 1263) 1563 Berengarius li. pro G. (Apr. 1263) 1565 . . . deus (May 1263) 1565a Adem de ///io | //////////// dnici 1566–67 Credo in deum pro ordine S. Damiani (Jul. 1263) 1568 Ep[iscopu]s Abulen. infra: Guilelmo . . | prior X pro bulla (Jul. 1263) 1569–70 Sce Clare (Aug.-Sept. 1263); 1622 D. ordinis Sce Clare (Jun. 1265); 1626 (Aug. 1265) 1572 Sanctus Damianus (Sept. 1263) 1573–75 decanus Toletanus (Sept. 1263) 1578 pro terra sancta | Natalinus de fruˉ po no¯ (Oct. 1263) 1583 (ii) Magr Jacobus de Podiobonuchis (Feb. 1264); 1639 Mag. Jacobus de Podio bonizo (Apr. 1266) 1588 Ambula cum bonis (Feb. 1264); 1598 (Jun. 1264) 1589 mons albanus (Mar. 1264) 1595 fratres sobrii estote Cist. (May 1264) 1596–97 Gaude Ieroso[lima] Cist. (Jun. 1264) 1599 Signum [. . .] est (Aug. 1264) 1607 Crux sancta (Mar. 1265) 1610 (i) Tamquam puer (May 1265) 1610 (ii) fecit deus omne bonum Medunta (May 1265): cf. 138555 1635 (capi)tuli Toletan. (Jan. 1266) 1637 I. de Benevento (Mar. 1266) 1641 Salve Sancta (Mar. 1266) 1642 M. de Itavia (May 1266) 1643 Antonius (May 1266); 1648 (i, ii), 1649 Magister Antonius (Jun. 1266) 1645 J. de Sco Sergio (Jun. 1266); 1683–84 (Feb. 1268); 1685–86 (Mar. 1268) 1656 [Sua] carae bonae (Sept. 1266) 1659–60, 1662 G. Payani (Oct. 1266) 1661 Andreas de Setia proc[rator] ep[iscop]i et cap[itu]li Maioricen. impetrat (Oct. 1266) 1664 fig. 14e (Nov. 1266) 1674a, b Paulus Christianus, fr. (Jul. 1267) 1675 Tudertinus (Jul. 1267) 1687 de Villafranca (Apr. 1268) 1688–90 ep[iscopu]s Maioricen. (Jun. 1268) 52. “Andreas de Setia procurator episcopi et capituli Maioricensis impetrat . . .” 53. Text reads: “Mag. A. de Setia pro” 54. Text reads: “Mag. A. de Setia pro domino Albanensi” 55. See also PP, II, 692n14.

556  Appendix II: Proctorial and Other Marks 1693–95 P. de Traiecto (May 1272); 1698 (Jul. 1272); 1699 (Aug. 1272); 1740 (Dec. 1274); 1808–9 (Feb. 1283); 1817 (Aug. 1285) 1702 rector potens (Oct. 1272) 1705 Bernardus de Podio Sicco (Jan. 1273) 1710 Guillelmus domini pape cursor (Apr. 1273) 1714 Blasius de Pontia (May 1273) 1716 Sancta Tecla (Dec. 1273) 1719 Monachus Basan/Pasan (Feb. 1274) 1721 Egidius de pro(////s) (Apr. 1274) 1722–23 Petrus [Ami]cus (May 1274) 1724 Jam Jacobe (May 1274); 1756 (Apr. 1276); 1796 (May 1282); 1868 (Apr. 1291) 1737a Eps Valentinus (Sept. 1274); 1741 (Dec. 1274) 1741 fig. 45 (Dec. 1274); 1745 (Jul. 1275) 1746 Ecce quam bonum (Sept. 1275) 1749 de castro Melan (Mar. 1276) 1758 Waldinus within double rectangle surmounted by cross, followed by letter d (May 1276);56 N. Waldini 1772 (Sept. 1278); 1892 (Jan. 1296); 1953 (Mar. 1299) 1760 Berengarius de A(zanuy). (Dec. 1276); 1788 (May 1281); 1852 (Jul. 1290); 1861 (Sept. 1290); 1864 (Oct. 1290); 1878–79 (Aug.–Sept. 1291); 1954 (i, ii) (Aug. 1299); 1955 (Dec. 1299); 1972–76 (Mar. 1300); 1979 (Mar. 1300);57 1986–87 (Jun. 1300) 1761 Jacobus de Trebis (Feb. 1277) 1763 Johannes de Trebis 1709, 1709a (Apr. 1273); 1763 (Feb. 1278); 1768 (May 1278); 1778 (Aug. 1278); 1786 (Apr. 1281); 1795 (Mar. 1282); 1802 (Oct. 1282) 1765 Compostelle (May 1278) 1766 Egidius Petri de Pertusa (May 1278 or 1288) 1770 C. de Sco Geminiano (Aug. 1278) 1773–75 Bonaspes de Ass(isio) (Sept. 1278); 1790c (Nov. 1281) 1784 N. de S[an]c[t]o Vittor[e] (Jul. 1280); 1789a (May 1281); 1863 (Oct. 1290) 1790b, c Virgo P (Nov. 1281) 1791 Aperiunta quod est quinque (Nov. 1281) 1797 P. de Ass. Phy[lipus] (Jun. 1282) 1801 Laur[entius] de Muro | pro so[cio] (Oct. 1282) 1804 Benedictus Deus (Nov. 1282); 1831 (Jul. 1286) 1815 Lectoren[sis] pro a[mico] (Oct. 1284) 1819 Rex Navarre (Aug. 1285) 1838 (ii) fr. Vincentius frater archiepiscopi Compostellani et dec[anus] Silv[ensis] procuravit (Jul. 1288) 1843 Lucia Virgo (Feb. 1289) 1847 G[entilis] de Castrobono (Jun. 1289); 1853–58 (Jul. 1290); 1869 (May 1291); G[entilis] de Castrobono | Fr. de Forolinio 1872 (Jul. 1291) 1849–50 Paulus de Viterbio (Jan. 1290) 1862 Cardarellus thesaurarius (Oct. 1290) 1866 Justus Petri (Mar. 1291); 1956 (i, ii) (Dec. 1299) 1867 Accur[sius] de Lagnan(o) (Mar. 1291) 1870 Gundisalvus Romei (Jun. 1291) 1881 Petrus Stronulis (i, ii) (Nov. 1294) 1882 episcopo Burgensi (Jan. 1295) 1884 Jo. Brugundi (sic) 1884 (Jul. 1295) 56. Waldinus de Bettona: in association with Petrus de Assisi as proctors of chapter of Neumünster (Würzburg), Feb.-May 1265: Grauert, Mag. Heinrich der Poet, 480–85. See also Herde, Beiträge, 136–48. 57. Text reads: “Berengarius de A. contra G[uillelmu]m de Torrentibus fce injuria[s] prior[i] S. Pauli Barch.”

Appendix II: Proctorial and Other Marks  557 1885 (i, iii) Guillelmus de S[anc]to Gineto (Jul. 1295); 1886 (i, iii) (Jul. 1295) 1893 Lucen (Feb. 1296); 1936–37; Martinus Lucensis (Nov. 1298); 1988 (Mar. 1301); 1990 (Apr. [1301]); 1992 (Apr. 1301); 1995 (Aug. 1301); 2000 (Sept. 1302) 1893 (i) Martin(us) Lucen. (Feb. 1296); 1908 (Feb. 1297) 1900–1901 Johannes de Asturiis (Sept. 1296) 1915 dns Fredericus de Prefectis (Jun. 1297) 1916–17 Lucas de Lupito (Jun. 1297); 1922 (Aug. 1297); 1925 (Sept. 1297); 1954 (ii) (Aug. 1299) 1920 Jo. Cotin 1920 (Aug. 1297) 1923 Micael Petri salamantinus procurator (Sept. 1297) 1928 Andreas de Roma clericus (Jan 1298) 1931 Cambius et Petrus de Asisio prope: P. de Asisio imp(etravit) | fiat citius Berengario de Açanis pro | . . episcopo et ecclesia Terrag[g del.]conen. (May 1298); 1981–83, Cambius et P. de Asisio (Mar. 1300) 1933a Guillelmus de S. Victore (Jul. 1298) 1950a Angelus [Fran]cisci | [pro] Angelo Interampne (Jan. 1299) 1963 N. de Vico (Jan. 1300) 1964 N. de Fractis (Jan. 1300); 2006b (Apr. 1303) 1981–83 Matheus (Mar. 1300) 1991 Fernandus (Apr. 1301) 2003 Thomas de S. Ermida (Dec. 1302) 2004 J. de Ancona (Dec. 1302) 2005–6 P. Theatinus (Jan. 1303) 2008 Johannes Salamantinus (1302–3)

Appendix III: Additional Notations

Appendix III: Additional Notations

(i) Top Right Corner 51

ad[est] gerardus

Aug. 1207

113

ad

Apr. 1216

131

ad p.

Feb. 1217

242

ad egidius

Sept. 1220

307

ad bartolomeus

Nov. 1223

313

ad Alfonsus

Jun. 1224

322

ad Petrus

Feb. 1225

325

ad Petrus

Apr. 1225

328

ad Johannes

Apr. 1225

332

ad Bartolomeus

Oct. 1225

370

(i) ad dominicus

Feb. 1228

371

ad dominicus

Feb. 1228

388

ad leonardus

Dec. 1228

389

ad pascasius

Feb. 1229

392

ad Willelmus

Mar. 1229

393

ad Michael

Jun. 1229

419

Adrianus (vel Adegarius)

Apr. 1231

426

Bocius (vel Gocius) and Johannes

Jun. 1231

445

hug

Dec. 1232

450

andr

Jan. 1233

477

bartolomeus and Juorinus

Jun. 1234

482

Johannes and Naucl. ad

Jul. 1234

483

Fernandus

Jul. 1234

487

Sim. and St[ephanus] pe[tunt]

Oct. 1234

558

Appendix III: Additional Notations  559 488

Juorinus

498

Bar[tolomeus] and Sim.

Mar. 1235

501

Matheus and Barths pe[tunt]

May 1235

539

fig. 21

Dec. 1235

550

Petrus

May 1236

557

Pelagius and Petrus

Oct. 1236

558

Ambrosius pet[it]

Nov. 1236

559

Petrus

Dec. 1236

564

JR

Jan. 1237

588

0

Dec. 1237

620

caluˉ

Apr. 1239

639

J

Jan. 1240

640

ad d vel f

Jan. 1240

653

Jac[obus]

Nov. 1240

654

(i) fer[nandus]

Apr. 1241

658

Gui[do] and Cor.

Jul. 1243

668

Ray[mundus]

Feb. 1244

688

Mic[haelis]

Jan. 1245

696

Ra

Apr. 1245

708

Ar. Par.1

Jun. 1245

710

Hel[ias]

Jul. 1245

711

a

Jul. 1245

726

Gu[illelmsu]

Aug. 1245

731

Pe[trus]

Sept. 1245

745

Mic[haelis] vel Mat[theus]

Sept. 1245

752

Hel[ias]

Sept. 1245

762

be (?)

Sept. 1245

769

be

Sept. 1245

780

ra

Nov. 1245

795

Ja[cobus]

Apr. 1246

797

Jo[hannes]

May 1246

809

Gut[erius]

Jul. 1246

819

Pe[trus]

Sept. 1246

824

a

Sept. 1246

1. As scribe, nos. 872–1615 (1247–65).

Nov. 1234

560  Appendix III: Additional Notations 826

a

Sept. 1246

834

Jac[obus]

Oct. 1246

867

m

Feb. 1247

886

Hel[ias]

Apr. 1247

887

Jo[hannes]

Apr. 1247

888

bo

Apr. 1247

918

Pe[trus] vel Po

Oct. 1247

919

f

Oct. 1247

926

Pe[trus]

Dec. 1247

927

j

Dec. 1247

929

jab.

Jan. 1248

930

jab.

Jan. 1248

933

Pe[trus]

Feb. 1248

937

Pe[trus]

Mar. 1248

943

Gut[erius] and Ro

Mar. 1248

950

buˉ

Apr. 1248

954

Jac[obus]

Jun. 1248

964

a

Sept. 1248

968–70

a

Sept. 1248

982

Jac[obus]

May 1249

994, 996

a

Aug. 1249

1010

a

Sept. 1249

1012

bar[tolomeus]

Nov. 1249

1020

And[reas]

Mar. 1250

1041

a Ja

Jul. 1250

1044

Gut[erius]

Jul. 1250

1049

Guus

Aug. 1250

1056

Gut[erius] and Ant[onius]

Sept. 1250

1062

Bar[tolomeus]

Sept. 1250

1081

Jo[hannes]

Mar. 1251

1084

Pe[trus]

Mar. 1251

1096–97

ro

Dec. 1251

1101

Jo[hannes]

Jan. 1252

1105

bo

Jan. 1252

1110

JG

Mar. 1252

Appendix III: Additional Notations  561 1121

JR

May 1252

1143

c | Jo

Oct. 1252

1145

am

Oct. 1252

1164

R

Sept. 1253

1177

Jo[hannes]

May 1254

1179

Jo[hannes]

Jun. 1254

1195

Jo[hannes]

Aug. 1254

1210

P

Jan. 1255

1212

Jo[hannes]

Mar. 1255

1215

Pe[trus]

Mar. 1255

1225

Jo[hannes]

May 1255

1232

Jo[hannes]

Jul. 1255

1241

JG

Sept. 1255

1250

Jo[hannes]

Jan. 1256

1262

Jo[hannes]

Apr. 1256

1263

a

Apr. 1256

1296

Jac[obus]

Feb. 1257

1306–7

Jac[obus]

Apr. 1257

1371

a

Feb. 1258

1385

an (?)

Jun. 1258

1386

a

Jul. 1258

1396

an

Jan. 1259

1411

go

Feb. 1259

1438

ma

May 1259

1442

ma

Jun. 1259

1446

Jo

Jun. 1259

1461

ma

Nov. 1259

1476

pe

Apr. 1260

1481

Jn

May 1260

1490

pe

Jun. 1260

1497

A. Par.

Jul. 1260

1521

Jo.

1254 to 1261

1527–29

bo

Jan. 1262

1531

bo

Mar. 1262

1537

bo

Apr. 1262

562  Appendix III: Additional Notations 1540

Jo

May 1262

1563

li

Apr. 1263

1570

bo

Sept. 1263

1581

R/ R/qui ius. m

Jan. 1264

1629–30

bo

Oct. 1265

1635

xl2

Jan. 1266

1637

bo

Mar. 1266

1643

in festivis domine nostre et apostolorum Petri | et Pauli xl

May 1266

1664–65

bo

Nov. 1266

1680

lv

Jan. 1268

1709

bo

Apr. 1273

1709a

bo

Apr. 1273

1725

bo

May 1274

1734

bo

Jul. 1274

1739

bo

Nov. 1274

1740

bo

Dec. 1274

1751–52

bo

Apr. 1276

1759

bo

Oct. 1276

1760

bo

Dec. 1276

1766

bo

May 1278

1772

bo

Sept. 1278

1775

lv

Sept. 1278

1776

bo | pet

Mar. 1279

1788

an

May 1281

1790a

an

Jul. 1281

1790d

an

Nov. 1281

1791

an

Nov. 1281

1793

an

Jan. 1282

1796

an

May 1282

1797

an

Jun. 1282

1799

an

Jun. 1282

1800

an

Aug. 1282

1809

an

Feb. 1283

2. Number of days of indulgence.

Appendix III: Additional Notations  563 1817

an

Aug. 1285

1818

an

Aug. 1285

1821

an

Sept. 1285

1828

an

Feb. 1286

1835

an

Mar. 1287

1849

J. de Pon.

Jan. 1290

1862

J. de V.

Oct. 1290

1866

J. de Pen.

Mar. 1291

1867

N

Mar. 1291

1878

N

Aug. 1291

1879

N

Sept. 1291

1892

N

Jan. 1296

1916

N

Jun. 1297

1917

N

Jun. 1297

1921

N

Aug. 1297

1922

N

Aug. 1297

1925

N

Sept. 1297

1929

N

May 1298

1954

(i) N

Aug. 1299

1955

N

Dec. 1299

1963a

N

Jan. 1300

1967

N

Feb. 1300

1968

N

Feb. 1300

1969

N

Feb. 1300

1970

N

Feb. 1300

1971

N

Feb. 1300

1974

N

Mar. 1300

1975

N

Mar. 1300

1976

N

Mar. 1300

1981

N

Mar. 1300

1984

N

Mar. 1300

1988

N

Mar. 1301

1995

R/

Aug. 1301

1998 (ii)

N

Jan. 1302

2001

M

Nov. 1302

564  Appendix III: Additional Notations 2002

M

Nov. 1302

2006

M

Jan. 1303

(ii) Top Left Corner

Mid-Margin

46

.R.a.

Jun. 1206

113

[. . .]tor.

Apr. 1216

229

dns (?)

Jun. 1220

793

J.

Apr. 1246

935

j

Feb. 1248

975

l

[Nov. 1248]

1208

cognosce te ipsum

Jan. 1255

1209 (ii)

cognosce te ipsum

Jan. 1255

1212

innova etiam in audientia (fig. 26).

Mar. 1255

1232

R/

Jul. 1255

1294

.L.

Jan. 1257

cor

1498b

dupl

Jul. 1260

cor//

1554

fiant duae (fig. 25)

Jan. 1263

ad instar | c

1555

fiant duae (fig. 25)

Jan. 1263

ad instar | c

1570

d[omi]n[u]s J. Gaietanus

Sept. 1263

1575 (ii)

D

Sept. 1263

1610

du[plica] m.

May 1265

1614 (i)

fiant duae N Cy

Jun. 1265

1616

fiant duae N Cy

Jun. 1265

1635a

Feb. 1266

cor ad instar or | rata

1637

.duplica. .B.

Mar. 1266

1661

L.z.

Oct 1266

1745

.L. | transumptum Sa

Jul. 1275

1758 (i)

Renovetur et in aud. j.

May 1276

1811

.L.

Mar. 1283

1865

3

////////// epo Tudensi

Jan. 1291

1872

L/. M

Jul. 1291

1885 (i)

.L. fiat una alia m(elius). p. Vic. | d

Jul. 1295

4

3. Bishop J. of Tuy, with Sancho IV at Toledo cathedral for reading of Honorius IV Dudum felicis (no. 1833), 1287 Mar. 20: ACT O.12.A.1.4. 4. SB 4350: .l.

Appendix III: Additional Notations  565 1905

B

Jan. 1297

1915

R/

Jun. 1297

N. de Vico de mandato domini nostri

1919 (i)

.L. | Ph.

Jul. 1297

fiat

1922

Aug.1297

cor

1943 (ii)

Jan. 1299

supp. in dat.

1953a

Jun. 1299

suppl.

1956 (ii)

Dec. 1299

P[etrus] Is[panus]

Jan. 1300

P[etrus] Is[panus]

1959

Jan. 1300

P[etrus] Is[panus] | cor | cor

1961

Jan. 1300

cor vel

1958

.L.

1964

Jan. 1300

P[etrus] Is[panus]

1965

.L.

Jan. 1300

P[etrus] Is[panus]

1967

.L.

Feb 1300

1968

.L.

Feb. 1300

1970

.L.

Feb. 1300

1998 (ii)

dup

Jan. 1302

L

2003

d.G

Dec. 1302

cor

Jan. 1303

cor

Apr. 1303

domino Sabinen. per N. de Limas

2006 2006c (i)

.L.

(iii) Taxatores and Distributores 1525

1261 Sept. 22

B p(er)u.

1574 (ii) 1263 Sept. 29

m. p(ar).

1530

1262 Feb. 1

Bf

1575 (ii) 1263 Sept. 29

m. p(ar).

1263 Oct. 15

Ja. Anc.

1533

1262 Mar. 27

Bf

1578

1537

1262 Apr. 26

Bf

1583 (i)

1264 Feb. 1

ffo (in front) S

1554

1263 Jan. 18

math(eu)s cap. A. S. d. p(er)u

1586

1264 Feb. 20

B. fu9 M

1587

1264 Feb. 20

M

1589

1264 Mar. 11

B. fu9

1590

1264 Apr. 1

M

1591

1264 Apr. 1

M

1555

1263 Jan. 18

math(eu)s cap. A. S. d. p(er)u

1564

1263 May 5

Bf

1566

1263 Jul. 6

Ja. Anc.

1570

1263 Sept. 8

Ja. Anc.

1592

5. Text sub plica in med.: “[. . .] fecit cum fieri [. . .].”

5

1264 Apr. 5

M

566  Appendix III: Additional Notations 1593

1264 Apr. 56

M

1695

1272 May 28

P. Romanus

1595

1264 May 28

B. fu

1696

1272 Jul. 7

Vic. G

B. fu

1697

1272 Jul. 7

1596

1264 Jun. 20

Vic. G

1610 (i)

1265 May 4

Jac. Alex. infra Math(eu)s cap.

1701

1272 Sept. 27

Demetrius

1702

1272 Oct. 12

f.v.

1614 (i)

1265 Jun. 15

N Cy

1704

1272 Dec. 4

Jm

1616 (i)

1265 Jun. 15

N Cy

1706

1273 Jan. 13

J. G.

1622

1265 Jun. 27

Jac. Alex.

1712

1273 May 6

1626

1265 Aug. 7

B. fu9

 L J m Vıˉc/ X Paul. Reat

1637

1266 Mar. 5

.B. B/Mich.

1713

1273 May 810

1643

1266 May 30

Gm

1723

1274 May 15

m. p(ar).

1645

1266 Jun. 4

Gm

1725

1274 May 28

m. p(ar).

1646

1266 Jun. 4

Gm

1730

1274 Jul. 21

1648 (i)

1266 Jun. 18

G m F. a

1733

1274 Jul. 2112

F. Atin.

1652 (i)

1266 Aug. 21

G m M/F. a.

1736

13

1274 Jul. 28

F. Atin.

1655a

1266 Sept. 13

1739

1274 Nov. 5

1656

1266 Sept. 27

Gm

1749

1276 Mar. 23

P. Vic

1658

1266 Oct. 12

Gm

1751

1276 Apr. 2

P. Rom.

1660

1266 Oct. 20

Gm

1752

1276 Apr. 3

P. Rom.

1663

1266 Oct. 26

G m/F.A.

1753

1276 Apr. 8

P. Rom.

1664

1266 Nov. 9

Gm

1754

1276 Apr. 11

F. Atin.

1665

1266 Nov. 9

Gm

1756

1276 Apr. 17

1666

1266 Nov. 9

Gm

1758 (i)

1680

1268 Jan. 13

Jac. Romanus

1758 (ii) 1276 May 17

P. Rom. F. Atin.

1683

1268 Feb. 287

1759

1276 Oct. 8

Jac. Romanus

1685 (i)

1268 Mar. 1

M

1760

1276 Dec. 1

Jac. Romanus

1686

1268 Mar. 1

M

1763

1278 Feb. 20

N. Viviani

1688

1268 Jun. 108

1767a

1278 May 23

F. Atin

1770

1278 Aug. 5

Sy Ven

1690 (i)

1268 Jun. 18

9

9 9

11

P. Vic/F.Atin. 14

1276 May 17

Nepul

6. Text sub plica in med.: “fDimas” 7. In top margin, right corner: “duplica Iii” 8. In top margin, left corner: “rata” 9. In top margin: “duplica ij . . . cor.” 10. Text reads: “cor vel G//” 11. In top margin: “ep[iscop]o Caurien | R/ in aud[ientia]. et non cassetur” 12. In top margin: “archid. Obten. in ecclesia Conchen. versus d.: R/ in aud. et ista non cassentur” 13. In top margin: “Archid. Obten. in eccl. Conchen. | R/ in aud[ientia] et non cassetur” 14. In top margin, left corner: “Renovetur et in aud. j.”

Appendix III: Additional Notations  567 1773

1278 Sept. 5

Sy Ven

1849

1290 Jan. 23

F. Atin. P. Reat.

1774

1278 Sept. 5

Sy Ven

1850 (i)

1290 Jan. 23

F. Atin. P. Reat.

1775

1278 Sept. 5

Sy Ven

1851

1290 May 5

P. Reat.18

1789

1281 May 15

H. Pad.

1853

1290 Jul. 18

1789a

1281 May 28

H. Pad.

M. Rocc.19 M. cor.

1791

1281 Nov. 27

F. Atin.

17

1854

1290 Jul. 18

M. Rocc. M. cor.

1855

1290 Jul. 20

M. Rocc. M. cor.

1796

1282 Mar. 11

1797

1282 Jun. 5

J. Me.

1858

1290 Aug. 23

M. Rocc.20

1799

1282 Jun. 13

J. Me.

1862

1290 Oct. 5 |

1800

1282 Aug. 1

Jac. Romanus

M. Rocc.21 F. Atin. L. pergam.

1801

1282 Oct. 1

Jac. Romanus

1863

1290 Oct. 18

M. de Rocc.

1808

1283 Feb. 13

H. Pad.

1865

1291 Jan. 23

F. Atin.22

1811a

1283 Jun. 1

H. Pad.

1866

1291 Mar. 15

Cosmas

1815

1284 Oct. 23

P. Romanus

1867

1291 Mar. 23

Cosmas

1817

1285 Aug. 13

Jac. Romanus

1871

1291 Jun. 27

Cosmas

1819

1285 Aug. 20

O. Laud. F. Atin.

1872

1291 Jul. 14

M. Rocc. M. Rocc.

1821

1285 Sept. 13

O. Laud.

1874 (i)

1291 Aug. 1

M. Rocc.

1824 (ii) 1285 Nov. 20

Jac. bocl.

1828

1286 Feb. 5

M. Rocc.

1831

1286 Jul. 3016

O. Laud.

1835

1287 Mar. 23

Fr. Atin. Alb(er). P(ar).

15

1838 (iv) 1288 Jul. 28

F. Atin.

1843

1289 Feb. 9

F. Atin.

1845

1289 Feb. 25

F. Atin.

M. Rocc.

1874 (ii) 1291 Aug. 1 1876 (i)

23

1291 Aug. 18

M. Rocc.

1876 (ii) 1291 Aug. 1824 M. Rocc. 1878

1291 Aug. 30

P. Reat.

1885 (i)

25

1295 Jul. 20

N. Ver. P. Vic./ Maur.

1886 (i)

1295 Jul. 2026

N. Ver. P. Vic./ Maur. Jac. G. pro . . .

15. In top margin: “bullata fuit” 16. In top margin, left corner: “concessio legenda legatur quia papa mandat litteras” 17. Text reads: “R/ p[ro] duppl[icatione] et statim de man[dato] d[omi]ni et remittatur m(ihi) Ben.” 18. Text reads: “R/ F. R. de cur[ia] pro bona recompens(atione) | P. Reat.” 19. In top margin toward right: “At[tende] de hac .M. cor.” 20. In top margin: “recipe p.(?).” 21. In top margin: “At[tende] in aud[ientia] cor.” 22. In top margin, left corner: “///////// epo Tudensi” 23. Text sub plica ad s. “R/ Armannie unam de curia quamcito quia debent fieri. c(ito). et citius | in e.m. archiepiscopo Coloniensi et eius suffraganeis etc. ut supra” 24. In top margin: “ben | cor | supp. in dat. super plicam ad s.: fiat similis pro archiep(iscop)o Ispalen. et eius suffraganeis mutatis mutandis | R/ I. Laur. de cur(ia) et fiant iii M. Rocc.” 25. In top margin to left: “L. fiat una alia m(elius). p. Vic(ecanc.)” 26. In top margin to left: “L. fiat una alia m(elius). p. Vic(ecanc.)”

568  Appendix III: Additional Notations 1890

1296 Jan. 2

N. Ver.

1891

1296 Jan. 2

N. Ver.

1894

1296 Apr. 5

N. Ver.

1902

1297 Jan. 25

Jac. Boc.

1903

1297 Jan. 25

Jac. Boc.

1904

1297 Jan. 25

Jac. Boc.

1905

1297 Jan. 25

Jac. Boc.

1905a

1297 Feb. 5

H. Pad.

1906

1297 Feb. 5

H. Pad.

1908

1297 Feb. 8

Jac. Boc.

1911

1297 Apr. 1

Jac. Boc.

1912

1297 Apr. 1

Jac. Boc.

1914

1297 Apr. 4

H. Pad.27

1915

1297 Jun. 2

H. Pad.

1916

1297 Jun. 13

H. Pad.

1919 (i)

1297 Jul. 1128

H. Pad.

1921

1297 Aug. 12

M. de Adr.

1925

1297 Sept. 11

M. de Adr.

1926

1297 Oct. 1

M. de Adr.

1927

1297 Oct. 21

M. de Adr.

1928

1298 Jan. 4

O. Ser.

1930

1298 May 7

J. Laur.

1931

1298 May 11

J. Laur.

1932

1298 May 15

J. Laur.

1933

1298 May 15

J. Laur.

1933a

1298 Jul. 25

O. Ser.

1943 (ii) 1299 Jan. 16

 . de Fractis N O. Ser.

1944

1299 Jan. 16

 . de Fractis N O. Ser.

1953a

1299 Jun. 18

Ol. Ser.

1954 (i)

1299 Aug. 1

O. Ser.

1954 (ii) 1299

O. Ser

1955

G. Aq(ui)len

1299 Dec. 13

1956 (ii) 1299 Dec. 26

M. Rocc.

1958

1300 Jan. 5

M. Rocc.

1959

1300 Jan. 5

M. Rocc. O. Ser

1961c

1300 Jan. 13

M. Rocc.

1964

1300 Jan. 21

M. Rocc.

1967

1300 Feb. 13

O. Ser.

1968

1300 Feb. 13

O. Ser.

1969

1300 Feb. 13

O. Ser.

1970

1300 Feb. 15

M. Rocc.

1971

1300 Mar. 2

M. Rocc.

1972

1300 Mar. 7

M. Rocc.

1973

1300 Mar. 7

M. Rocc.

1974

1300 Mar. 2

M. Rocc.

1975

1300 Mar. 2

M. Rocc.

2001

1302 Nov. 5

Tenetor

2002

1302 Nov. 30

Jac. Adi.

2003

1302 Dec. 7

G. de Setia

2006b

1303 Apr. 20

G. Aq(ui)len. G. Aq(ui)len.

2006c (i) 1303 Apr. 20

G. Aq(ui)len. G. Aq(ui)len.

2008

(1302 to 1303) Jac. Adi.

27. Text reads: “LXXX in linea | pro P. Re XXX pro ?N. Viviani XV pro Demetrio XV pro ?Silvester X pro se P. Set. X | H. Pad.” 28. In top margin to right: “due bulle XX tur. pro R/. tur. VIIII pro dupplicatura tur. VIIII. Item II tur. illi qui portavit ad regem”

Appendix III: Additional Notations  569 Table of Figures

1 2 3 3a

4 5 6 7

.cat 7a

8

8a

9

10 12 13 13a

B+

Bot

13b

13c

14

14a

14b

14c

14d

14e

14f 15 15a 16

17 18 19

20

21 22 22a 23

570  Appendix III: Additional Notations

24 25 26

27

28 29 29a 30

32 33 34

35

36 37 38

39

40 41 42

43

N. Waldini

N. Waldini

44 45 46 47

48 49 50 51

52 54

Appendix III: Additional Notations  571

(iv) Location of Figures 1: 38, 59 2: 146–47, 270–72, 279, 365, 392, 684 3: 30, 150, 1468 3a: 107 4: 168, 180 (ii) 5: 180 (i) 6: 712 7: 325 8: 384 8a: 429 9: 410, 423 10: 434, 436, 439, 469, 472, 561, 726 12: 440 13: 499 (i), 506–7, 509, 512–13, 515–16, 519–20, 549, 560 (ii) 13a: 441 13b: 521 13c: 523 14: 443–46, 449–50, 613, 799, 871 (i, ii) 14a: 227, 229, 231–33, 287–90, 292, 294– 95, 298–99, 302, 304, 306, 692 (ii), 1019, 1152–53, 1337, 1552, 1554–55, 1583 (i), 1586–87, 1590–93, 1685 14b: 920, 1024–25 14c: 1020 14d: 1215 (i, ii), 1251, 1340, 1387, 1448 (i, ii), 1452 (i, ii), 1478, 1504 14e: 1664 14f: 1701 15: 467, 799 15a: 1344a 16: 483, 538 17: 494, 642 18: 504–5, 510, 518 19: 556

20: 575 21: 536–37, 539, 576 22: 578 22a: 931–32, 991 23: 623 24: 634, 939, 1030 25: 1584–85 26: 696, 1213 27: 780, 1583 (ii) 28: 783, 1511 29: 797, 1421 29a: 1185 30: 797, 1883 (iii) 32: 923 33: 946–47, 1031 34: 1082 (i–iii) 35: 1082 (iv) 36: 1083–84 37: 1287 38: 1306–7 39: 1386 40: 1476 41: 1490 42: 1496, 1504 43: 1538 44: 1660 45: 1741, 1745 46: 1758 (i, ii), 1772 47: 1892 48: 1904 49: 1373, 1874 (iii) 50: 1385–86, 1436, 1440 51: 1470, 1475, 1478, 1481–84 52: 1639 54: 1472

Index Bullarum

Index Bullarum

.. magister et fratres (1223 Aug. 11) 299 Ab antiquis (Anagni, 1295 Jul. 20) 1885 Ab antiquis (Anagni, 1295 Jul. 20) 1886 Ab etate tenera (Perugia, 1252 May 6) 1120 Abbas et conventus (Orvieto, 1282 Mar. 11) 1796 Accedens ad presentiam (Rieti, 1289 Jun. 1) 1847 Accensus zelo (Viterbo, 1220 Feb. 4) 212 Accepimus ex litteris (Rome, 1213 May 21) 90 Ad apostolice dignitatis (Anagni, 1301 Sept. 23) 1997 Ad audientiam (Rome, 1285 Oct. 14) 1823 Ad audientiam nostram (Rome, 1219 Mar. 18) 186 Ad audientiam nostram (Rome, 1227 Jan. 20) 342 Ad audientiam nostram (Perugia, 1229 Aug. 18) 395 Ad audientiam nostram (Lyons, 1246 Jun. 10) 809 Ad audientiam nostram (Rome, 1256 Mar. 26) 1260 Ad audientiam nostram (Rome, 1257 Mar. 13) 1301 Ad audientiam nostram (Rome, 1257 Apr. 14) 1306 Ad audientiam nostram (Rome, 1257 Apr. 14) 1307 Ad audientiam nostram (Viterbo, 1257 Jun. 30) 1323 Ad audientiam nostram (Viterbo, 1257 Jun. 30) 1325 Ad audientiam nostram (Anagni, 1259 Jun. 26) 1446

Ad audientiam nostram (12541261) 1521 Ad audientiam nostram (Viterbo, 1262 May 15) 1540 Ad audientiam nostram (Orvieto, 1264 Feb. 25) 1588 Ad audientiam nostram (Orvieto, 1273 May 8) 1713 Ad audientiam nostram (Lyons, 1274 May 23) 1724a Ad audientiam nostram (Lyons, 1274 May 28) 1725 Ad audientiam nostram (Lyons, 1274 Jun. 5) 1729 Ad audientiam nostram (Lyons, 1274 Jul. 23) 1734 Ad audientiam nostram (Rome, 1279 Dec. 5) 1777 Ad audientiam nostram (Montefiascone, 1282 Nov. 5) 1804 Ad audientiam nostram (Rome, 1286 Apr. 1) 1829 Ad audientiam nostram (Rome, 1289 Feb. 25) 1845 Ad audientiam nostram (Rome, 1296 Jan. 14/22) 1892 Ad audientiam nostram (Orvieto, 1297 Sept. 11) 1925 Ad audientiam nostram (Rome, 1298 May 7) 1930 Ad audientiam nostram (Rome, 1298 May 15) 1932 Ad audientiam nostram (Rome, 1298 May 15) 1933 Ad audientiam nostram (Rome, 1300 Jan. 5) 1959 Ad audientiam nostram (Rome, 1300 Jan. 5) 1960

573

574  Index Bullarum Ad audientiam nostram (Rome, 1300 Jan. 25) 1963a Ad audientiam nostram (Rome, 1300 Feb. 15) 1970 Ad audientiam nostram (Rome, 1300 Mar. 2) 1971 Ad audientiam nostram (Rome, 1300 Mar. 7) 1972 Ad audientiam nostram (Rome, 1300 Mar. 7) 1973 Ad audientiam nostram (Rome, 1300 Mar. 7) 1974 Ad audientiam nostram (Rome, 1300 Mar. 7) 1975 Ad certitudinem presentium et memoriam futurorum. Quondam Henrici ([Orvieto, 1273 Apr. 1]) 1708 Ad consequendam gloriam (Perugia, 1265 Nov. 20) 1632 Ad conservandum (Viterbo, 1266 Oct. 20) 1660 Ad crucifixi gloriam (Lyons, 1247 May 17) 898 Ad dirimendas lites (Orvieto, 1264 Feb. 20) 1587 Ad ea (Viterbo, 1266 Oct. 18) 1659 Ad ea te libenter (Lyons, 1250 Sept. 1) 1054 Ad exaudiendum preces (Rome, 1219 Feb. 9) 180 Ad fructus uberes (Orvieto, 1282 Jan. 10) 1792 Ad hec Rex regum (Rome, 1237 Dec. 8) 587 Ad instantiam carissimi (Anagni, 1260 Apr. 8) 1474 Ad muniendum (Viterbo, 1268 Mar. 1) 1685 Ad nostram audientiam (Rome, 1223 Apr. 15) 282 Ad nostram noveris (Perugia, 1234 Jan. 11) 494 Ad nostram noveris (Rome, 1238 Jan. 4) 591 Ad nostram noveris (Rome, 1238 Jan. 4) 592 Ad nostram noveris (Rome, 1238 Jan. 4) 593 Ad nostram noveris (Anagni, 1259 Jan. 9) 1396 Ad nostram noveritis (Rome, 1220 Dec. 23) 253

Ad nostram noveritis (Anagni, 1254 Jun. 17) 1180 Ad nostram pervenit (Orvieto, 1281 May 28) 1790 Ad perpetuam rei memoriam. Nephandum scelus ([Orvieto, 1273 Apr. 1]) 1708 Ad regimen universalis (Anagni, 1300 Jun. 12) 1986 Ad regimen universalis (Anagni, 1300 Jun. 12) 1987 Ad sedem apostolicam (Rome, 1209 Mar. 13) 62 Adiutos morum (Lyons, 1246 Dec. 4) 858 Adversus hostes visibiles (Rome, 1217 Nov. 24) 154 Affectantes precipue (Viterbo, 1268 Jun. 10) 1688 Affectantes precipue (Viterbo, 1268 Jun. 10) 1689 Affectu benevolentie (Anagni, 1259 Jan. 26) 1402 Affectu benevolentie (Anagni, 1259 Apr. 1) 1424 Affectu benevolentie (Anagni, 1259 Apr. 5) 1428 Af[fectu benevolentie] (Viterbo, 1266 Jun. 18) 1649 Alfonsus Martinus canonicus (Rome, 1218 Apr. 30) 175 Angit cor nostrum (Perugia, 1265 Jun. 16) 1617 Angit nos (Rome, 1299 Jan. 16) 1943 Angit nos (Rome, 1299 Jan. 16) 1944 Angit nos (Rome, 1299 Jan. 16) 1945 Angit nos (Rome, 1299 Jan. 16) 1946 Animarum salutem (Perugia, 1235 Jun. 5) 515 Animarum salutem (Lyons, 1246 Oct. 7) 827 Annuere consuevit (Rome, 1231 Apr. 5) 416 Antiquorum memorie (Viterbo, 1236 Mar. 21) 548 Apostolice benignitatis (Orvieto, 1264 Mar. 11) 1589 Apostolice sedis (Rome, 1231 May 22) 424 Apostolice sedis (Lyons, 1245 Aug. 17) 720 Apostolice sedis benignitas (Rome, 1218 Jan. 25) 164 Apostolice sedis benignitas (Perugia, 1251 Dec. 23) 1098

Index Bullarum  575 Apostolice sedis providentia (Lyons, 1247 Oct. 29) 923 Apostolici dignitas (Perugia, 1252 May 22) 1122 Apostolici dignitas (Perugia, 1252 May 22) 1123 Apud eternum regem (Civita Castellana, 1244 Jun. 22) 683 Attendentes conditiones (Rome, 1290 Jan. 23) 1849 Attendentes conditiones (Rome, 1290 Jan. 23) 1850 Attendentes expensas (Viterbo, 1220 Feb. 4) 211 Attendentes expensas (Viterbo, 1220 Feb. 5) 213 Attendentes expensas (Viterbo, 1220 Feb. 5) 214 Attendentes sollicite (Rome, 1276 Mar. 23) 1749 Attenta sedis apostolice (Viterbo, 1267 Jan. 10) 1668 Auctoritate vobis (Anagni, 1227 Jul. 10) 348 Auctoritate vobis (Rome, 1237 Oct. 20) 582 Audito nuper (Viterbo, 1235 Dec. 5) 539 Audito nuper (Viterbo, 1235 Dec. 13) 540 Audito nuper (Viterbo, 1236 Jan. 13) 543 Audito nuper (Rieti, 1236 Aug. 14) 553 Audito quod (Anagni, 1238 Sept. 21) 603 Audito quod (Anagni, 1238 Oct. 12) 605 Audito quod (Anagni, 1238 Oct. 12) 606 Audivimus et audientes (Rome, 1210 Oct. 26) 78 Audivimus et dolemus (Rome, 1225 Apr. 3) 325 B. de Bellovidere canonico (Viterbo, 1219 Dec. 5) 206 Benedictus Deus (Lyons, 1247 Jan. 28) 866 Benefaciens Dominus (Rome, 1219 Jan. 2) 179 Benefaciens Dominus (Viterbo, 1219 Dec. 2) 205 Benefaciens Dominus (Rome, 1221 Jan. 25) 256 Benignum et benivolum (Lyons, 1247 Jul. 8) 909 Berardus civis (Viterbo, 1236 Mar. 13) 547 Bone memorie Isidoro (Rome, 1224 Sept. 13) 315

Bonorum auctor (Anagni, 1238 Sept. 24) 604 Bonorum iudicum (Rieti, 1225 Oct. 20) 336 Capta dudum (Lyons, [1247] Apr. 15/19) 884 Carissimus in Christo (Rome, 1221 Feb. 13) 260 Cathedra preeminentie (Naples, 1254 Dec. 22) 1204 Causam quam (Rome, 1199 Jun. 2) 16 Causam que (Lyons, 1247 Jul. 3) 908 Celestia querentibus (Perugia, 1235 Mar. 13) 497 Celestis amor (Lyons, 1246 Oct. 31) 849 Celestis amor (Anagni, 1255 Jul. 15) 1231 Certantibus pro iustitia (Rome, 1220 Dec. 21) 250 Circa exaltationem (Anagni, 1259 Jul. 27) 1448a Circa opera (Viterbo, 1258 Feb. 13) 1371 Circa sacrum (Viterbo, 1258 May 28) 1383 Circa sacrum (Anagni, 1258 Nov. 20) 1390 Circa sacrum (Anagni, 1259 Jan. 9) 1395 Circa sacrum (Anagni, 1259 Jan. 13) 1399 Circa sacrum (Anagni, 1259 Nov. 5) 1460 Circa suscepti regiminis (Sora, 1208 Nov. 3) 59 Clamat in auribus (Rome, 1260 Dec. 13) 1505 Clamat instanter (Viterbo, 1262 May 15) 1542 Clare memorie Fernandus (Anagni, 1254 Jul. 11) 1184 Clericis laicos (Rome, 1296 Feb. 25) 1893 Compatientes paupertati (Lyons, 1251 Mar. 17) 1085 [Conque]rente dilecto (Rome, 1238 Feb. 25) 597 Conquerentibus dilectis (Viterbo, 1235 Nov. 27) 538 Conquerentibus dilectis filiis (Rome, 1231 Jan. 12) 413 Conquerentibus venerabili (Palestrina, 123 May 3) 32 Conqueste sunt (Viterbo, 1278 Sept. 4) 1772 Conquesti sunt (Rome, 1222 Oct. 8) 276 Conquesti sunt (Lyons, 1250 Apr. 27) 1029 Conquesti sunt (Rome, 1257 Feb. 13) 1296

576  Index Bullarum Conquesti sunt (Viterbo, 1266 May 28) 1642 Conquesti sunt (Rome, 1272 May 23) 1693 Conquesti sunt (Rome, 1272 May 28) 1694 Conquesti sunt (Orvieto, 1272 Aug. 18) 1699 Conquesti sunt (Orvieto, 1273 Apr. 22) 1709 Conquesti sunt (Orvieto, 1273 Apr. 22) 1709a Conquesti sunt (Lyons, 1274 Jul. 28) 1736 Conquesti sunt (Lyons, 1274 Jul. 28) 1737 Conquesti sunt (Rome, 1278 Mar. 30) 1764 Conquesti sunt (Rome, 1278 May 7) 1766 Conquesti sunt (Viterbo, 1278 Aug. 18) 1771 Conquesti sunt (Rome, 1280 Feb. 21) 1778 Conquesti sunt (Orvieto, 1281 Apr. 22) 1786 Conquesti sunt (Orvieto, 1282 Jan. 11) 1793 Conquesti sunt (Orvieto, 1282 Mar. 7) 1795 Conquesti sunt (Orvieto, 1282 Oct. 1) 1802 Conquesti sunt (Orvieto, 1283 Jan. 13) 1806 Conquesti sunt (Orvieto, 1283 Jan. 13) 1807 Conquesti sunt (Tivoli, 1285 Jul. 9) 1816 Conquesti sunt (Orvieto, 1290 Sept. 9) 1860 Conquesti sunt (Rome, 1300 Mar. 10) 1979 Conquesti sunt (Rome, 1300 Mar. 18) 1980 Conquesti sunt (Rome, 1300 Mar. 18) 1981 Conquesti sunt (Rome, 1300 Mar. 18) 1982 Conquesti sunt (Rome, 1300 Mar. 18) 1983 Conquesti sunt (Rome, 1300 Mar. 18) 1984 Conquesti sunt (Rome, 1301 Mar. 17) 1988 Conquesti sunt nobis (Perugia, 1228 Jun. 18) 379 Conquesti sunt nobis (Perugia, 1265 Dec. 2) 1633 Conquestus est (Anagni, 1260 May 28) 1488 Conquestus est (Perugia, 1266 May 7) 1641 Conquestus est (Orvieto, 1273 Apr. 30) 1710 Conquestus est (Orvieto, 1281 May 7) 1788 Conquestus est (Tivoli, 1285 Aug. 13) 1818 Conquestus est (Orvieto, 1290 Oct. 15) 1864 Conquestus est (Orvieto, 1291 Apr. 5) 1868

Conquestus est nobis (Anagni, 1239 Jul. 26) 632 Conquestus est nobis (Anagni, 1254 Jul. 7) 1183 Conquestus est nobis (Anagni, 1259 May 23) 1439 Conquestus est nobis (Orvieto, 1263 Apr. 27) 1563 Conquestionem ecclesie (Rome, 1211 May 26) 82 Considerato nuper (Segni, 1223 Aug. 6) 298 Constituti iuxta verbum (Viterbo, 1219 Nov. 20) 202 Constituti iuxta verbum (Viterbo, 1220 Apr. 25) 222 Constituti iuxta verbum (Rome, 1221 Jan. 25) 257 Constitutis in presencia (Ferentino, 1206 May 29) 46 Constitutis in presentia (Perugia, 1216 Jul. 4) 117 Constitutis in presentia (Rome, 1220 Jan. 3) 209 Constitutis olim (Orvieto, 1220 Sept. 20) 242 Constitutus (Rome, 1211 Feb. 2) 80 Constitutus in presentia (Anagni, 1259 Mar. 8) 1421 Constitutus in presentia (Perugia, 1265 Aug. 11) 1627 Contingit interdum (Rome, 1218 Dec. 15) 178 Contingit interdum (Viterbo, 1220 Apr. 24) 221 Contingit interdum (Rome, 1221 Jan. 25) 255 Convenit ut sacer (Viterbo, 1257 Sept. 20) 1344 Contra inhibitionem (Lyons, 1250 Apr. 13) 1027 Coram felicis (Rome, 1217 Feb. 20) 132 Coram illo (Rome, 1297 Feb. 28) 1909 Credite nobis (Rome, 1227 Jan. 14) 340 Cum a nobis (Rome, 1202 Apr. 1) 26 Cum a nobis (Rome, 1206 Feb. 21) 41 Cum a nobis (Rome, 1209 Apr. 6) 63 Cum a nobis (Rome, 1209 Apr. 7) 64 Cum a nobis (Rome, 1211 Mar. 8) 81 Cum a nobis (Rome, 1212 Apr. 24) 84 Cum a nobis (Rome, 1217 Feb. 8) 130 Cum a nobis (Rome, 1217 Feb. 9) 131

Index Bullarum  577 Cum a nobis (Rome, 1217 Feb. [20]) 133 Cum a nobis (Ferentino, 1217 Sept. 5) 150 Cum a nobis (Rome, 1218 Apr. 13) 174 Cum a nobis (Rieti, 1219 Sept. 5) 197 Cum a nobis (Orvieto, 1220 Sept. 3) 239 Cum a nobis (Rome, 1220 Nov. 5) 246 Cum a nobis (Rome, 1220 Nov. 25) 247 Cum a nobis (Rome, 1221 Dec. 15) 267 Cum a nobis (Anagni, 1222 Mar. 20) 270 Cum a nobis (Alatri, 1222 May 21) 273 Cum a nobis (Rome, 1223 Feb. 15) 279 Cum a nobis (Rome, 1223 Apr. 7) 280 Cum a nobis (Rome, 1225 Apr. 10) 327 Cum a nobis (Rome, 1228 Feb. 11) 367 Cum a nobis (Rome, 1228 Apr. 12) 378 Cum a nobis (Perugia, 1229 Feb. 12) 389 Cum a nobis (Rome, 1230 Dec. 23) 411 Cum a nobis (Rieti, 1231 Jun. 23) 426 Cum a nobis (Anagni, 1232 Sept. 22) 441 Cum a nobis (Rome, 1233 May 7) 457 Cum a nobis (Perugia, 1235 May 7) 502 Cum a nobis (Perugia, 1235 May 31) 504 Cum a nobis (Perugia, 1235 May 31) 505 Cum a nobis (Viterbo, 1235 Dec. 24) 541 Cum a nobis (Rome, 1244 Mar. 24) 669 Cum a nobis (Lyons, 1245 May 4) 702 Cum a nobis (Lyons, 1245 Sept. 1) 731 Cum a nobis (Lyons, 1245 Sept. 30) 768 Cum a nobis (Lyons, 1245 Nov. 10) 782 Cum a nobis (Lyons, 1246 Mar. 5) 787 Cum a nobis (Lyons, 1246 Mar. 18) 790 Cum a nobis (Lyons, 1246 Apr. 24) 794 Cum a nobis (Lyons, 1246 Sept. 10) 814 Cum a nobis (Lyons, 1246 Sept. 15) 819 Cum a nobis (Lyons, 1246 Sept. 22) 820 Cum a nobis (Lyons, 1246 Oct. 27) 842 Cum a nobis (Lyons, 1246 Nov. 25) 856 Cum a nobis (Lyons, 1247 Jan. 3) 864 Cum a nobis (Lyons, 1247 Oct. 17) 921 Cum a nobis (Lyons, 1248 Apr. 4) 948 Cum a nobis (Lyons, 1248 Apr. 14) 950 Cum a nobis (Lyons, 1248 Jun. 7) 953 Cum a nobis (Lyons, 1248 Jun. 27) 955 Cum a nobis (Lyons, 1248 Jun. 27) 959 Cum a nobis (Lyons, 1248 Sept. 24) 966 Cum a nobis (Lyons, 1248 Sept. 24) 967 Cum a nobis (Lyons, 1248 Oct. 7) 973 Cum a nobis (Lyons, 1249 Aug. 30) 995 Cum a nobis (Lyons, 1249 Sept. 17) 1007 Cum a nobis (Lyons, [1249] Nov. 22) 1014 Cum a nobis (Lyons, 1250 Jun. 11) 1038 Cum a nobis (Lyons, 1250 Aug. 23) 1052

Cum a nobis (Lyons, 1250 Oct. 15) 1071 Cum a nobis (Lyons, 1251 Mar. 11) 1084 Cum a nobis (Naples, 1255 Jan. 27) 1208 Cum a nobis (Naples, 1255 Mar. 4) 1215 Cum a nobis (Anagni, 1255 Sept. 8) 1238 Cum a nobis (Rome, 1255 Dec. 9) 1247 Cum a nobis (Viterbo, 1257 Jul. 2) 1328 Cum a nobis (Anagni, 1259 Mar. 15) 1422 Cum a nobis (Anagni, 1259 May 18) 1438 Cum a nobis (Anagni, 1259 Jun. 17) 1442 Cum a nobis (Anagni, 1259 Jun. 17) 1443 Cum a nobis (Anagni, 1259 Jun. 20) 1444 Cum a nobis (Anagni, 1259 Jun. 30) 1447 Cum a nobis (Anagni, 1259 Nov. 14) 1461 Cum a nobis (Anagni, 1260 May 7) 1481 Cum a nobis (Anagni, 1260 Jun. 10) 1490 C[um a nobis] [Anagni, 1260 Jun. 13] 1492 Cum a nobis (Orvieto, 1263 Feb. 9) 1558 Cum a nobis (Orvieto, 1263 Mar. 25) 1561 Cum a nobis (Perugia, 1266 Feb. 5) 1635a Cum a nobis (Viterbo, 1266 Oct. 12) 1658 Cum a nobis (Orvieto, 1272 Dec. 4) 1704 Cum a nobis (Orvieto, 1273 May 23) 1714 Cum a nobis (Lyons, 1274 May 6) 1722 Cum a nobis (Lyons, 1274 May 15) 1723 Cum a nobis (Lyons, 1274 Jun. 3) 1727n. Cum a nobis (Lyons, 1274 Nov. 5) 1739 Cum a nobis (Beaucaire, 1275 Jul. 29) 1745 Cum a nobis (Rome, 1276 Apr. 2) 1751 Cum a nobis (Rome, 1276 Apr. 3) 1752 Cum a nobis (Rome, 1276 Apr. 8) 1753 Cum a nobis (Rome, 1278 Feb. 20) 1763 Cum a nobis (Rome, 1278 May 23) 1767a Cum a nobis (Orvieto, 1281 May 15) 1789 Cum a nobis (Orvieto, 1281 Jul. 23) 1790a Cum a nobis (Orvieto, 1282 Jun. 5) 1797 Cum a nobis (Orvieto, 1282 Jun. 9) 1798 Cum a nobis (Orvieto, 1282 Jun. 13) 1799 Cum a nobis (Orvieto, 1283 Feb. 13) 1808 Cum a nobis (Orvieto, 1297 Aug. 12) 1921 Cum a nobis (Rome, 1298 May 11) 1931 Cum a nobis (Rieti, 1298 Nov. [8]) 1936 Cum a nobis (Rieti, 1298 Nov. 8) 1937 Cum a nobis (Rome, 1302 Dec. 12) 2004 Cum abbates (Rome, 1224 Nov. 9) 318 Cum abbates (Perugia, 1235 Jun. 4) 512 Cum abbates (Perugia, 1235 Jun. 19) 523 Cum abbates (Lyons, 1246 Oct. 7) 824 Cum abbates (Lyons, 1246 Nov. 22) 854

578  Index Bullarum Cum abbates Cistercienses (Perugia, 1235 Jun. 8) 518 Cum ad curam (Lyons, 1245 Aug. 13) 718 Cum ad opus (Viterbo, 1257 Jun. 6) 1316 Cum ad promerenda (Lyons, 1249 [Aug. 30]) 996 Cum ad promerenda (Viterbo, 1257 Jul. 25) 1334 Cum ad promerenda (Viterbo, 1257 Nov. 27) 1349 Cum ad promerenda (Viterbo, 1257 Nov. 27) 1350 Cum ad promerenda (Viterbo, 1257 Dec. 1) 1352 Cum ad promerenda (Viterbo, 1258 Mar. 16) 1375 Cum aliquando cogente (Rome, 1224 Nov. 25) 320 Cum ante facies (Rome, 1227 Nov. 25) 351 Cum apertum dicatur (Rieti, 1225 Sept. 26) 330 Cum apud nos (Rome, 1239 Feb. 14) 612 Cum Beatiensis (Rieti, 1234 Jul. 20) 481 Cum bone memorie (Rieti, 1234 Jul. 19) 480 Cum carissimum (Viterbo, 1257 Jun. 30) 1324 Cum carissimus (Tivoli, 1285 Aug. 20) 1819 Cum Castra Gualfredi (Viterbo, 1266 Jun. 2 and 8) 1644 Cum causam (Lyons, 1246 Sept. 7) 812 Cum causam que (Rome, 1224 Jun. 25) 313 Cum celi volucres (Rome, 1239 Feb. 17) 613 Cum certas fecerimus (Rome, 1220 Dec. 18) 249 Cum Cisterciensis (1227 Dec. 9) 355 Cum Cisterciensis ordinis (Perugia, 1235 May 24) 503 Cum Cisterciensis ordinis (Perugia, 1235 Jun. 2) 509 Cum Cisterciensis ordinis (Perugia, 1235 Jun. 4) 511 Cum Cisterciensis ordinis (Perugia, 1235 Jun. 4) 513 Cum Cisterciensis ordinis (Perugia, 1235 Jun. 8) 521 Cum Cisterciensis ordinis (Perugia, 1235 Jun. 18) 522

Cum Cisterciensis ordinis (Lyons, 1246 Oct. 7) 831a Cum Cisterciensis ordinis (Rome, 1257 Apr. 22) 1310 Cum de religiosorum (Rome, 1216 Oct. 24) 125 Cum decime (Rieti, 1225 Oct. 7) 331 Cum dilectam (Lyons, 1246 May 4) 797 Cum dilecte (Perugia, 1230 Feb. 3) 400 Cum dilecti (Perugia, 1253 Apr. 9) 1157 Cum dilectis (Rome, 1224 May 27) 312 Cum dilectis filiis (Terni, 1236 Nov. 28) 558 Cum dilectis filiis (Anagni, 1256 Nov. 2) 1288 Cum dilectis filiis (Orvieto, 1263 Jan. 18) 1553 Cum dilectis filiis (Orvieto, 1263 Jan. 18) 1555 Cum dilecto (Montefiascone, 1262 Sept. 17) 1550 Cum dilectorum (Lyons, 1246 Oct. 28) 847 Cum dilectos (Lyons, 1245 Sept. 20) 760 Cum dilectus (Lyons, 1247 Oct. 11) 920 Cum dilectus (Lyons, 1248 May 15) 951a Cum dilectus (Perugia, 1253 Feb. 25) 1155 Cum dilectus (Anagni, 1259 Mar. 28) 1423 Cum dilectus (Rome, 1280 Apr. 10) 1781 Cum dilectus filius (Rome, 1244 May 23) 674 Cum dilectus filius (Rome, 1256 Mar. 3) 1252 Cum domino inspirante (Rome, 1297 Apr. 10) 1914b Cum durante persecutionis (Rome, 1227 Apr. 19) 344 Cum ea (Rome, 1227 Dec. 9) 354 Cum ea (Rome, 1228 Jan. 11) 358 Cum ea (Rome, 1228 Jan. 11) 360, 493a Cum ea (Lyons, 1273 Dec. 15) 1717 Cum ecclesia Palentina (Lyons, 1247 Jun. 11) 906 Cum ecclesia Toletana (Lyons, 1251 Mar. 11) 1082 Cum episcopalis mense (Lyons, 1249 May 11) 986 Cum episcopus vester (Rome, 1206 Feb. 21) 42 Cum ex infirmitate (Rome, 1217 Mar. 12) 135 Cum ex infirmitate (Rome, 1217 Mar. 26) 137 Cum ex iniuncte (Rieti, 1231 Dec. 15) 431

Index Bullarum  579 Cum ex iniuncte (Spoleto, 1232 Jul. 17) 437 Cum ex injuncte (Lyons, 1245 Aug. 12) 717 Cum ex iniuncto (Rome, 1233 Jul. 8) 463 Cum ex officio (Rome, 1225 Feb. 3) 322 Cum ex officio (Rome, 1225 Feb. 6) 323 Cum ex officio (Perugia, 1229 Mar. 5) 391 Cum felicis memorie (Ferentino, 1217 Aug. 8) 148 Cum felicis recordationis (Anagni, 1255 Aug. 10) 1235 Cum fundata (Perugia, 1234 Oct. 23) 487 Cum hora undecima (Anagni, 1256 Jun. 1256) 1271 Cum iam (Anagni, 1256 Aug. 6) 1284 Cum iam per (Rome, 1256 May 5) 1264 Cum illustris (Rome, 1219 Apr. 29) 190 Cum in causa (Rome, 1210 Apr. 28) 71 Cum in causa (Perugia, 1252 Jul. 13) 1130 Cum in causa (Perugia, 1253 Jan. 3) 1148 Cum in compositione (Rome, 1228 Jan. 28) 361 Cum in generali (Rome, 1221 Nov. 24) 265 Cum in loco (Rome, 1239 Jan. 9) 609 Cum in prelatorum (Anagni, 1259 Feb. 9) 1410 Cum in privilegio (Orvieto, 1264 Apr. 5) 1593 Cum in sacro (Rome, 1233 Jun. 7) 460 Cum indignum sit (Viterbo, 1207 Sept. 24) 53 Cum infra (Viterbo, 1220 Mar. 4) 217 Cum insula Minoricarum (Anagni, 1295 Jul. 18) 1884 Cum inter venerabilem (Viterbo, 1257 Sept. 9) 1342 Cum inter vos (Perugia, 1216 Aug. 12) 118 Cum L. procurator (Rome, 1210 May 7) 74 Cum monachos (Perugia, 1235 Jun. 2) 508 Cum monachos (Perugia, 1235 Jun. 6) 516 Cum monachos (Lyons, 1246 Oct. 7) 829 Cum mortue mundo (Perugia, 1230 Jan. 21) 399 Cum mortue mundo (Lyons, 1245 Sept. 18) 758 Cum mortue mundo (Lyons, 1248 Sept. 18) 963 Cum multa (Rieti, 1232 Jan. 28) 432 Cum necessitas (Rieti, 1225 Aug. 28) 329 Cum negotium (Orvieto, 1263 Oct. 1) 1577

Cum nemo mittens (Segni, 1223 Jul. 27) 295 Cum nihil (Rome, 1238 Apr. 12) 598 Cum nobili structura (Rome, 1219 Mar. 22) 187 Cum nonnulla bona (Anagni, 1256 Jun. 9) 1269 Cum nonnulli (Rieti, 1232 Jul. 30) 439 Cum nuper (Rome, 1239 Mar. 28) 617 Cum nuper (Brescia, 1251 Sept. 20) 1092 Cum nuper (Rieti, 1298 Sept. 23) 1934 Cum nuper duxerimus (Lyons, 1251 Mar. 4) 1079 Cum nuper duxerimus (Perugia, 1252 Feb. 26) 1109 Cum nuper Fredericum (Rome, 1239 Mar. 28) 616 Cum obtentu carissimi (Anagni, 1260 Jun. 30) 1496 Cum olim (Ferentino, 1206 Aug. 7) 50 Cum olim (Rome, 1216 Feb. 9) 111 Cum olim (Rome, 1218 Jul. 13) 177 Cum olim (Perugia, 1228 Jul. 13) 381 Cum olim (Spoleto, 1234 Sept. 4) 485 Cum olim (Lyons, 1248 Mar. 1) 936 Cum olim (Perugia, 1253 Apr. 13) 1158 Cum olim (n.d.) 1520 Cum olim (Montefiascone, 1282 Dec. 18) 1805 Cum olim carissimus (Rome, 1216 Apr. 7) 114 Cum olim duxerimus (Bologna, 1251 Oct. 17) 1094 Cum olim duxerimus (Perugia, 1252 Sept. 3) 1138 Cum olim felicis (Viterbo, 1257 Jun. 22) 1320 Cum olim inter (Lyons, 1250 Jul. 15) 1044 Cum olim procurator (Rome, 1215 Mar. 12) 99 Cum olim quidam (Anagni, 1259 Jan. 9) 1397 Cum omnia membra (Rome, 1231 Apr. 14) 422 Cum omnibus Christi (Rome, 1199 May 28) 15 Cum omnis vera (Lyons, 1245 Jul. 7) 709 Cum omnis vera (Lyons, 1247 Aug. 6) 912 Cum omnis vera (Lyons, 1247 Aug. 6) 912a Cum ordinis vestri (Viterbo, 1220 Apr. 24) 220

580  Index Bullarum Cum ordinis vestri (Lyons, 1247 Apr. 8) 881 Cum ordinis vestri (Lyons, 1247 Apr. 8) 882 Cum ordinis vestris (Viterbo, 1219 Nov. 19) 201 Cum pacem (Rome, 1216 Nov. 13) 127 Cum palleum (Rome, 1299 Dec. 26) 1956 Cum paupertatem (Anagni, 1227 Jul. 30) 350 Cum paupertatem (Lyons, 1246 Jun. 2) 800 Cum paupertatem (Lyons, 1246 Oct. 15) 836 Cum paupertatem (Anagni, 1256 Jul. 30) 1277 Cum pia facta (Rome, 1228 Feb. 16) 373 Cum pia facta (Perugia, 1228 Jul. 28) 383 Cum preter (Rome, 1221 Jan. 23) 254 Cum preter pauperem (Viterbo, 1219 Dec. 2) 204 Cum preter pauperem (Viterbo, 1220 Apr. 24) 219 Cum pro toto (Lyons, 1247 Apr. 1) 879 Cum procuratores (Anagni, 1208 May 30) 57 Cum quadam spiritus (Orvieto, 1263 Jul. 6) 1566 Cum quanta Gloria (Rome, 1205 Jun. 16) 39 Cum quedam dioceses (Rome, 1213 Dec. 20) 96 Cum qui recipit (Rome, 1221 Dec. 7) 266 Cum sicut (Rome, 1198 Apr. 17) 4 Cum sicut (Rome, 1237 Dec. 11) 589 Cum sicut (Civita Castellana, 1244 Jun. 15) 678 Cum sicut (Lyons, 1245 Jan. 28) 689 Cum sicut (Lyons, 1245 Sept. 1) 732 Cum sicut (Lyons, 1245 Sept. 2) 733 Cum sicut (Lyons, 1245 Sept. 18) 757 Cum sicut (Lyons, 1245 Sept. 27) 767 Cum sicut (Lyons, 1248 Sept. 1) 962 Cum sicut (Lyons, 1249 Feb. 11) 978 Cum sicut (Lyons, 1249 Feb. 18) 980 Cum sicut (Lyons, 1249 Jul. 14) 993 Cum sicut (Lyons, 1251 Jan. 31) 1076 Cum sicut (Anagni, 1255 Jul. 20) 1233a Cum sicut (Viterbo, 1258 Apr. 27) 1378 Cum sicut (Anagni, 1259 Jan. 11) 1398 Cum sicut (Anagni, 1259 Jan. 23) 1401 Cum sicut (Anagni, 1259 Feb. 7) 1409 Cum sicut (Anagni, 1260 Jun. 25) 1495

Cum sicut (Subiaco, 1260 Sept. 7) 1502 Cum sicut (Subiaco, 1260 Sept. 7) 1503 Cum sicut (Orvieto, 1263 Mar. 1) 1560 Cum sicut accepimus (Anagni, 1301 Sept. 16) 1996 Cum sicut asseris (Perugia, 1251 Dec. 13) 1095 Cum sicut asseritis (Anagni, 1259 Nov. 22) 1462 Cum sicut asseritis (n.d.) 1519 Cum sicut dilectus (Lyons, 1245 Aug. 29) 727 Cum sicut ex (Lyons, 1250 Sept. 7) 1059 Cum sicut intelleximus (Viterbo, 1257 Jun. 26) 1322 Cum sicut petitio (Lyons, 1247 Jun. 4) 905 Cum sit meritorum (Anagni, 1227 Jul. 1) 347 Cum super (Viterbo, 1236 May 7) 549 Cum super causa (Rome, 1234 May 6) 474 Cum super quatuor (Rome, 1210 Apr. 30) 72 Cum tamquam (Lyons, 1246 Jun. 2) 801 Cum tamquam (Lyons, 1246 Oct. 15) 837 Cum tamquam veri (Rome, 1243 Nov. 3) 663 Cum te (Anagni, 1243 Sept. 11) 660 Cum te in regnum (Viterbo, 1262 Jun. 26) 1544 Cum terrenam (Lyons, 1245 Apr. 20) 697 Cum tibi dederimus (Lyons, 1248 Feb. 3) 931 Cum tu frater (Rome, 1218 Jan. 19) 163 Cum universis (Anagni, 1259 May 5) 1433 Cum universis (Anagni, 1259 Jun. 17) 1441 Cum venerabiles (Perugia, 1216 May 21) 115 Cum venerabili (Lyons, 1249 May 11) 985 Cum venerabilis (Rome, 1218 Jan. 31) 168 Cum venerabilis (Rome, 1231 Apr. 4) 415 Cum venerabilis (Lyons, 1247 Sept. 16) 916 Cum viris religiosis (Rome, 1214 May 2) 98 Cum vobis (Lyons, 1245 Aug. 22) 723 Cum vobis (Lyons, 1245 Aug. 23) 725 Cupientes indempnitati (Lyons, 1247 May 4) 889 Cupientes ut dignitates (Lyons, 1273 Dec. 7) 1716 D. Roderici miles (Rome, 1224 Nov. 22) 319

Index Bullarum  581 Dampnabili perfidia (Viterbo, 1267 Jul. 15) 1674a-b De benignitate sedis ([Lyons, after 1249 Jan. 15]) 977 De favore benivolo (Viterbo, 1266 Jun. 4) 1646 De meritorum vestrorum (Rome, 1257 Mar. 23) 1302 De pia et sancta (Anagni, 1256 Jul. 18) 1272 De pia et sancta (Rome, 1257 Jan. 18?) 1292 De pia et sancta (Rome, 1257 Jan. 18) 1292a De pia et sancta (Rome, 1257 Feb. 26) 1298 De singulorum provisione (Lyons, 1251 Mar. 5) 1080 De subditorum tuorum (Rome, 1227 Apr. 19) 343 De Toleto (Perugia, 1228 Aug. 13) 385 De tue circumspectionis (Perugia, 1265 Jul. 2) 1624 Debitum officii (Lyons, 1247 Apr. 4) 880 Decet catholicos (Rome, 1230 Apr. 15) 402 Decet et expedit (Lyons, 1246 Dec. 9) 859 Decet et expedit (Rome, 1261 Feb. 18) 1511 Dei filii (Lyons, 1247 Mar. 23) 873 Dei ministros (Lyons, 1248 Mar. 29) 943 Desideramus cum te diligamus (Perugia, 1229 Jun. 8) 393 Desiderantes karissimo (Perugia, 1265 Jun. 23) 1619 Desideriis dilectorum (Perugia, 1252 Mar. 5) 1114 Desideriis vestris (Perugia, 1252 Mar. 5) 1111 Desideriis vestris (Perugia, 1252 Oct. 11) 1143 Desideriis vestris (Anagni, 1260 Apr. 26) 1478 Desideriis vestris (Anagni, 1260 May 7) 1482 Desideriis vestris (Anagni, 1260 May 7) 1483 Desideriis vestris (Anagni, 1260 May 7) 1484 Desideriis vestris (Orvieto, 1263 Jul. 30) 1568 Deum in sanctis (Naples, 1255 Jan. 21) 1207

Deus noster omnium (Anagni, 1260 Jun. 5) 1489 Devotionem tuam (Anagni, 1238 Aug. 28) 602 Devotionem vestram (Lyons, 1248 Mar. 20) 940 Devotionis augmentum (Lyons, 1249 Dec. 13) 1015 Devotionis augmentum (Viterbo, 1257 Dec. 2) 1359 Devotionis augmentum (Viterbo, 1257 Dec. 2) 1362 Devotionis augmentum (Anagni, 1258 Nov. 29) 1393 Devotionis augmentum (Viterbo, 1262 May 11) 1539 Devotionis augmentum (Orvieto, 1263 Sept. 29) 1574 Devotionis augmentum (Orvieto, 1263 Sept. 29) 1575 Devotionis dilectorum (Lyons, 1249 Nov. 13) 1013 Devotionis tue (Lyons, 1245 Sept. 13) 752 Devotionis tue (Viterbo, 1257 Nov. 22) 1348 Devotionis tue (Anagni, 1260 May 15) 1486 Devotionis tue (Rome, 1301 Feb. 24) 1987b Devotionis tue (Rome, 1301 Feb. 26) 1987c Devotionis vestre (Rome, 1237 Oct. 20) 581 Devotionis vestre (Rome, 1244 May 30) 676 Devotionis vestre (Lyons, 1245 May 16) 705a Devotionis vestre (Lyons, 1245 Oct. 26) 778 Devotionis vestre (Lyons, 1246 Aug. 18) 811 Devotionis vestre (Lyons, 1246 Oct. 7) 830 Devotionis vestre (Lyons, 1247 Mar. 21) 872 Devotionis vestre (Lyons, 1247 Apr. 22) 886 Devotionis vestre (Lyons, 1248 Jan. 2) 928 Devotionis vestre (Lyons, 1249 Sept. 5) 997 Devotionis vestre (Lyons, 1249 Nov. 13) 1012 Devotionis vestre (Lyons, 1250 Sept. 22) 1062 Devotionis vestre (Lyons, 1250 Sept. 22) 1063

582  Index Bullarum Devotionis vestre (Perugia, 1253 Apr. 28) 1159 Devotionis vestre (Naples, 1255 Feb. 1) 1211 Devotionis vestre ([Rome], 1256 May 11) 1265 Devotionis vestre (Anagni, 1256 Aug. 11) 1285 Devotionis vestre (Viterbo, 1257 Aug. 11) 1340 Devotionis vestre (Viterbo, 1257 Nov. 30) 1351 Devotionis vestre (Viterbo, 1257 Dec. 2) 1361 Devotionis vestre (Viterbo, 1257 Dec. 20) 1366 Devotionis vestre (Viterbo, 1285 May 13) 1381 Devotionis vestre (Anagni, 1260 Jun. 11) 1491 Devotionis vestre (Perugia, 1265 [Jun. 2]) 1612 Devotionis vestre (Lyons, 1274 Jun. 1) 1726 Devotionis vestre (Viterbo, 1278 Sept. 5) 1774 Devotionis vestre (Rome, 1297 Jan. 29) 1904 Devotionis vestre (Rome, 1297 Jan. 29) 1905 Devotionis vestre (Rome, [1301] Apr. 7) 1990 Devotionis vestre precibus (Orvieto, 1281 Nov. 13) 1790d Digne agere (Rome, 1298 Dec. 31) 1940 Digne agere (Rome, 1300 Apr. 13) 1985 Digne petitiones (Naples, 1254 Nov. 19) 1201 Digne petitiones (Naples, 1254 Nov. 19) 1202 Dignum arbitramur (Anagni, 1255 Sept. 22) 1241 Dignum esse conspirimus (Viterbo, 1257 Jul. 30) 1337 Dignum est (Rieti, 1225 Oct. 13) 333 Dignum est (Lyons, 1245 Oct. 25) 777 Dignum est (Anagni, 1259 Feb. 13) 1412 Dignum est (Anagni, 1259 Dec. 2) 1463 Dilectarum in Christo (Rome, 1240 May 3) 644 Dilecte in Christo (Rome, 1261 Apr. 8) 1518

Dilecti filii (Viterbo, 1207 Sept. 24) 54 Dilecti filii (Rome, 1211 Oct. 8) 83 Dilecti filii (Orvieto, [1220 Jun. 19]) 230 Dilecti filii (Orvieto, 1220 Jul. 1) 233 Dilecti filii (Orvieto, 1220 Jul. 14) 236 Dilecti filii (Orvieto, 1220 Jul. 21) 238 Dilecti filii (Segni, 1223 Aug. 26) 303 Dilecti filii (Segni, 1223 Aug. 26) 304 Dilecti filii (Rome, 1224 Apr. 19) 309 Dilecti filii (Rome, 1231 Apr. 4) 416 Dilecti filii (Rome, 1231 Apr. 9) 420 Dilecti filii (Rome, 1231 Apr. 9) 421 Dilecti filii (Spoleto, 1232 Jun. 18) 436 Dilecti filii (Anagni, 1232 Dec. 17) 445 Dilecti filii (Rieti, 1234 Jun. 27) 477 Dilecti filii (Terni, 1236 Jun. 17) 551 Dilecti filii (Rome, 1239 Apr. 22) 620 Dilecti filii (Lyons, 1245 Feb. 17) 693 Dilecti filii (Lyons, 1245 Nov. 8) 781 Dilecti filii (Naples, 1255 Mar. 1) 1214 Dilecti filii (Perugia, 1252 Mar. 5) 1116 Dilecti filii (Viterbo, 1258 Mar. 6) 1373 Dilecti filii (Anagni, 1259 Feb. 4) 1407 Dilecti filii abbas (Rome, 1216 Oct. 23) 122 Dilecti filii .. abbas (--, 1217 Mar. 13) 136 Dilecti filii abbas (Lyons, 1246 Sept. 11) 818 Dilecti filii abbas (Lyons, 1247 Jan. 3) 863 Dilecti filii .. abbas (Lyons, 1247 May 14) 894 Dilecti filii .. abbas (Lyons, 1248 Sept. 24) 965 Dilecti filii .. abbas (Lyons, 1248 Oct. 7) 974 [Dilecti] filii .. abbas ([Lyons, 1248 Nov. --]) 975 Dilecti filii .. abbas (Lyons, 1249 Sept. 5) 1002 Dilecti filii .. abbas (Lyons, 1249 Sept. 17) 1006 Dilecti filii abbas (Assisi, 1253 May 21) 1161 Dilecti filii .. abbas (Viterbo, 1257 Sept. 5) 1341 Dilecti filii .. cantoris (Lyons, 1251 Feb. 20) 1077a Dilecti filii capitulum (Rome, 1231 Apr. 29) 423 Dilecti filii .. decanus (Perugia, 1265 Oct. 12) 1629 Dilecti filii .. decanus (Perugia, 1265 Oct. 13) 1630

Index Bullarum  583 Dilecti filii Dominici (Orvieto, 1272 Jul. 12) 1698a Dilecti filii Dominicus Gometii (Lyons, 1247 May 28) 903 Dilecti filii fratres (Rome, 1219 Apr. 12) 188 Dilecti filii fratres (Viterbo, 1220 Apr. 13) 218 Dilecti filii fratres (Perugia, 1266 Apr. 6) 1638 Dilecti filii G. (Perugia, 1229 Jul. 3) 394 Dilecti filii .. magister (Rome, 1213 Apr. 13) 87 Dilecti filii .. magister (Rome, 1216 Jan. 24) 108 Dilecti filii .. magister (Rome, 1217 Apr. 5) 138 Dilecti filii .. magister (Orvieto, 1220 Jun. 19) 228 Dilecti filii .. magister (Orvieto, 1220 Jun. 26) 231 Dilecti filii .. magister (Orvieto, 1220 Jun. 27) 232 Dilecti filii .. magister (Segni, 1223 Jul. 18) 286 Dilecti filii .. magister (Segni, 1223 Jul. 18) 287 Dilecti filii .. magister (Segni, 1223 Jul. 19) 288 Dilecti filii .. magister (Segni, 1223 Jul. 19) 289 Dilecti filii .. magister (Segni, 1223 Jul. 21) 292 Dilecti filii .. magister (Segni, 1223 Jul. 21) 293 Dilecti filii .. magister (Segni, 1223 Jul. 27) 294 Dilecti filii .. magister (Segni, 1223 Aug. 21) 301 Dilecti filii .. magister (Segni, 1223 Aug. 21) 302 Dilecti filii .. magister (Anagni, 1233 Jan. 13) 449 Dilecti filii magister (Anagni, 1233 Jan. 20) 450 Dilecti filii magister (Anagni, 1233 Jan. 25) 451 Dilecti filii magister (Perugia, 1235 Mar. 15) 499 Dilecti filii magister (Lyons, 1250 Sept. 6) 1058 Dilecti filii Michael (Rome, 1217 Nov. 17) 153

Dilecti filii prior (Rome, 1216 Mar. 15) 112 Dilecti filii prior (Anagni, 1222 Mar. 20) 271 Dilecti filii prior (Anagni, 1222 Mar. 30) 272 Dilecti filii prior (Viterbo, 1236 Feb. 8) 544 Dilecti filii prior (Terni, 1237 Jan. 16) 565 Dilecti filii prior (Rome, 1239 Apr. 29) 622 Dilecti filii . prior (Lyons, 1245 Jun. 2) 706 Dilecti filii . prior (Lyons, 1245 Jun. 2) 707 Dilecti filii .. prior (Lyons, 1245 Aug. 27) 726 Dilecti filii .. prior (Lyons, 1250 Mar. 1) 1020 Dilecti filii prior (Viterbo, 1257 Aug. 7) 1339 Dilecti filii .. prior (Orvieto, 1263 Jan. 2) 1551 Dilecti filii universitas (Perugia, 1252 May 27) 1124 Dilectis filiis clericis (Perugia, 1266 May 5) 1640 Dilectis filiis .. priori (Rome, 1288 Mar. 7) 1837 Dilectis filiis T. (Perugia, 1216 May 21) 116 Dilecto filii (Anagni, 1232 Dec. 16) 443 Dilecto filii (Rome, 1240 Apr. 1) 640a Dilecto filii magister (Anagni, 1232 Dec. 20) 447 Dilecto filii rector (--, 1239 Apr. 16) 618 Dilecto filio priore (Viterbo, 1237 Apr. 15) 574 Dilectorum filiorum (Orvieto, 1220 Jul. 1) 234 Dilectorum filiorum (Rome, 1222 Oct. 7) 275 Dilectorum filiorum (Viterbo, 1237 May 8) 575 Dilectorum filiorum (Lyons, 1247 May 14) 893 Dilectorum filiorum (Perugia, 1252 Jan. 18) 1105 Dilectorum filiorum (Rome, 1254 Feb. 15) 1175 Dilectorum filiorum (Lyons, 1274 Jul. 28) 1735 Dilectorum filiorum (Rome, 1278 May 23) 1767 Dilectorum filiorum (Rome, 1278 May 30) 1768 Dilectum filium (Orvieto, 1264 Aug. 6) 1600

584  Index Bullarum Dilectus filius (Rome, 1214 Mar. 19) 97 Dilectus filius (Rieti, 1219 Aug. 20) 196 Dilectus filius (Orvieto, 1220 Sept. 4) 240 Dilectus filius (Rome, 1225 Apr. 7) 326 Dilectus filius (Viterbo, 1236 Mar. 10) 545 Dilectus filius (Viterbo, 1236 Mar. 10) 546 Dilectus filius (Anagni, 1259 Mar. 2) 1419 Dilectus filius (Orvieto, 1264 Feb. 20) 1586 Dilectus filius (Rome, 1286 Nov. 28) 1834 Dilectus filius abbas (Rome, 1216 Oct. 24) 123 Dilectus filius abbas (Rome, 1216 Oct. 24) 124 Dilectus filius abbas (Rome, 1225 Feb. 17) 324 Dilectus filius .. magister (Orvieto, 1264 Apr. 1) 1590 Dilectus filius nobilis (Orvieto, 1263 Jan. 18) 1557 Dilectus filius Petrus (Rome, 1256 Mar. 21) 1258 Dire amaritudinis (Orvieto, 1291 Aug. 18) 1876 Divina gratia (Rome, 1280 May 15) 1783 Divina sapientia (Rome, 1257 Mar. 24) 1303 Divina sapientia (Viterbo, 1266 Sept. 13) 1655a Divine affluentiam (Lyons, 1245 Aug. 21) 722 Divine affluentiam (Lyons, 1245 Oct. 14) 774 Divini altitudo (Rome, 1219 Mar. 15) 183 Dolentes accepimus (Rome, 1244 Jun. 1) 677 Dudum ad audientiam (Anagni, 1296 Jul. 23) 1898 Dudum dilecto filio (Rome, 1256 Mar. 11) 1254 Dudum felicis (Rome, 1286 Nov. 7) 1833 Dudum Maioricensis (Orvieto, 1283 Mar. 23) 1811 Dudum volentes (Rome, 1300 Jan. 13) 1961c Dum incumbentia (Orvieto, 1290 Aug. 23) 1858 Dum sollicite (Rieti, 1288 Jul. 28) 1838 Dura nimis (Orvieto, 1291 Aug. 18) 1877 Ea que (Rieti, 1234 Jun. 26) 476 Ea que (Rieti, 1236 Aug. 23) 554 Ea que (Lyons, 1245 Aug. 29) 728

Ea que (Lyons, 1245 Sept. 6) 745 Ea que (Lyons, 1247 Feb. 9) 868 Ea que (Anagni, 1259 Feb. 15) 1415 Ea que concordia (Rome, 1230 May 2) 404 Ea que Concordia (Anagni, 1230 Aug. 2) 409 Ea que iudicio (Rome, 1224 May 4) 310 Ea que iudicio (Perugia, 1228 Jul. 28) 384 Ea que iudicio (Rome, 1230 May 21) 407 Ea que iudicio (Perugia, 1234 Nov. 9) 489 Ea que iudicio (Perugia, 1235 May 4) 501 Ea que iudicio (Rieti, 1236 Oct. 28) 557 Ea que judicio (Lyons, 1247 Dec. 16) 925 Ea que iudicio (Lyons, 1250 Jul. 8) 1041 Ecclesia Ulixbonensis (Rome, 1239 Apr. 29) 623 Ecclesia Visensis (Rome, 1256 Mar. 11) 1253 Ecclesiam Dominici Sepulcri (Orvieto, 1263 Jun. 6) 1565a Ecclesiam vestram (Anagni, 1302 Sept. 15) 2000 Ecclesiarum omnium (Lyons, 1251 Mar. 2) 1078 Ecclesiarum utilitati (Rome, 1257 Jan. 29) 1294 Ecclesie Legionensis (Anagni, 1256 Oct. 28) 1286 Editum a nobis (Rome, 1253 Nov. 3) 1169 Eis qui (Foligno, 1235 Oct. 10) 537 Est de te (Anagni, 1258 Nov. 29) 1391 Et si ea (Rome, 1256 Apr. 27) 1263 Et si propter (Montefiascone, 1262 Sept. 17) 1549 Et si quibuslibet (Viterbo, 1266 Nov. 9) 1664 Et si quibuslibet (Viterbo, 1266 Nov. 9) 1665 Et si quibuslibet (Viterbo, 1266 Nov. 9) 1666 Et si quibuslibet (Orvieto, 1272 Sept. 11) 1700 Et si quibuslibet (Lyons, 1274 Jun. 9) 1730 Et si quibuslibet (Lyons, 1275 Feb. 11) 1742 Et si quibuslibet (Rome, 1300 Feb. 13) 1967 Et si quibuslibet (Rome, 1300 Feb. 13) 1968 Et si quibuslibet (Rome, 1300 Feb. 13) 1969 Et tua supplex (Lyons, 1249 May 11) 987

Index Bullarum  585 Et tua supplex (Perugia, 1253 Jan. 21) 1151 Eterna providentia (Grotta Ferrata, 1240 Aug. 24) 651 Etsi ad promotionem (Montefiascone, 1262 Aug. 19) 1546 Etsi ad promotionem (Montefiascone, 1262 Aug. 19) 1547 Etsi animarum affectantes (Naples, 1254 Nov. 21) 1203 Etsi clericorum provisio (Lyons, 1245 [Sept. 12]) 750 Etsi eam (Rome, 1217 Dec. 23) 155 Etsi eam (Rome, 1218 Jan. 3) 156 Etsi ecclesiarum (Viterbo, 1220 Feb. 13) 216 Etsi ecclesiarum (Lyons, 1247 Apr. 24) 888 Etsi ecclesiarum (Lyons, 1248 Apr. 1) 946 Etsi ecclesiarum (Lyons, 1248 Apr. 1) 947 Etsi ecclesiasticorum (Anagni, 1301 Aug. 8) 1995 Etsi libenter (Lyons, 12441251) 686 Etsi propter (Viterbo, 1262 Jun. 11) 1543 Etsi propter ambitiones (Lyons, 1245 Aug. 9) 713 Etsi quelibet (Viterbo, 1262 Jun. 30) 1544a Etsi quibuslibet (Lyons, 1245 Sept. 25) 763 Etsi quibuslibet (Anagni, 1260 Feb. 26) 1470 Etsi super (Civita Castellana, 1244 Jun. 18) 679 Evidentia docet (Viterbo, 1257 Dec. 1) 1353 Ex officii nostri (Rieti, 1231 Jul. 31) 428 Ex parte (Rome, 1228 Feb. 7) 362 Ex parte (Lyons, 1245 Aug. 18) 721 Ex parte (Lyons, 1245 Sept. 22) 762 Ex parte (Anagni, 1254 Aug. 5) 1190 Ex parte abbatis (Rome, 1224 May 17) 311 Ex parte carissimi (Viterbo, 1257 Nov. 6) 1347 Ex parte carissimi (Anagni, 1259 Sept. 17) 1456 Ex parte dilectarum (Rome, 1240 Nov. 7) 653 Ex parte dilectarum (Viterbo, 1262 Mar. 31) 1534 Ex parte dilectarum (Orvieto, 1263 Aug. 31) 1569 Ex parte dilecte (Viterbo, 1257 Jul. 6) 1331 Ex parte dilecte (Anagni, 1259 May 12) 1435 Ex parte dilecte (Anagni, 1260 Apr. 22) 1476a

Ex parte dilecti (Rome, 1215 Mar. 12) 100 Ex parte dilecti (Rome, 1215 Mar. 15) 101 Ex parte dilecti (Naples, 1294 Nov. 15) 1881 Ex parte dilectorum (Ferentino, 1206 Jun. 10) 47 Ex parte dilectorum (Anagni, 1217 Jul. 18) 146 Ex parte dilectorum (Rieti, 1234 Jul. 27) 483 Ex parte dilectorum (Lyons, 1248 Jan. 30) 930 Ex parte dilectorum (Lyons, 1249 May 3) 982 Ex parte dilectorum (Lyons, 1250 Sept. 22) 1066 Ex parte dilectorum (Lyons, 1250 Sept. 24) 1067 Ex parte dilectorum (Perugia, 1252 Jan. 4) 1101 Ex parte dilectorum (Naples, 1255 Mar. 1) 1213 Ex parte dilectorum (Naples, 1255 Mar. 10) 1216 Ex parte dilectorum (Rome, 1256 Apr. 1) 1261 Ex parte dilectorum (Anagni, 1260 Jul. 14) 1498b Ex parte dilectorum (Viterbo, 1261 Sept. 22) 1525 Ex parte dilectorum (Viterbo, 1266 Oct. 26) 1663 Ex parte dilectorum (Rome, 1300 Jan. 5) 1961 Ex parte ecclesie (--, 1207 May 7) 51 Ex parte Legionis (Rome, 1198 Jun. 4) 6 Ex parte nobilitatis (Lyons, 1245 Aug. 11) 714 Ex parte prioris (Terni, 1237 Feb. 12) 567 Ex parte .. prioris (Viterbo, 1237 Jun. 13) 576 Ex parte tua (Sora, 1208 Sept. 1) 58 Ex parte tua (Rome, 1219 Mar. 16) 185 Ex parte tua (Orvieto, 1220 Sept. 26) 243 Ex parte tua (Rieti, 1234 Jul. 24) 482 Ex parte tua (Perugia, 1234 Dec. 1) 491 Ex parte tua (Perugia, 1235 Jun. 17) 520 Ex parte tua (Lyons, 1245 Oct. 4) 772 Ex parte tua (Lyons, 1250 Sept. 6) 1057 Ex parte tua (Rome, 1257 Jan. 4) 1289 Ex parte tua (Viterbo, 1257 Oct. 13) 1345

586  Index Bullarum Ex parte universitatis (Anagni, 1260 Mar. 28) 1472 Ex parte venerabilis (Rome, 1199 May 20) 14 Ex parte venerabilis (Segni, 1223 Aug. 2) 296 Ex parte venerabilis (Rieti, 1225 Oct. 19) 335 Ex parte venerabilis (--, 1228 Feb. 9) 364 Ex parte venerabilis (Perugia, 1234 Nov. 5) 488 Ex parte venerabilis (Perugia, 1235 Feb. 25) 495 Ex parte venerabilis (Perugia, 1235 Mar. 13) 498 Ex parte venerabilis (Rome, 1238 Apr. 28) 600 Ex parte venerabilis (Rome, 1239 Apr. 22) 621 Ex parte venerabilis (Perugia, 1252 May 7) 1121 Ex parte venerabilis (Perugia, 1265 Apr. 16) 1609 Ex parte venerabilis (Rome, 1265 Jul. 1) 1623 Ex parte venerabilis (Viterbo, 1266 Oct. 20) 1661 Ex parte vestra (Segni, 1223 Jun. 25) 285 Ex parte vestra (Rome, 1227 Dec. 9) 356, 494a Ex parte vestra (Rome, 1228 Jan. 11) 360a Ex parte vestra (Rome, 1234 Jan. 27) 466 Ex parte vestra (Lyons, 1246 Oct. 5) 822 Ex parte vestra (Lyons, 1247 Feb. 6) 867 Ex parte vestra (Lyons, 1247 Mar. 11) 869 Ex parte vestra (Anagni, 1255 Aug. 3) 1234 Ex parte vestra (Rome, 1285 Nov. 25) 1825 Ex parte vestra (Rome, 1286 Jan. 18) 1826 Ex tenore tue (Montefiascone, 1262 Sept. 8) 1548 Exaltatio fidelium (Lyons, 1249 May 14) 983 Execrabilis (Naples, 1255 Apr. 5) 1217 Exemplo miserabilis (Rome, 1209 Feb. 16) 61 Exhibita nobis (Rome, 1203 Apr. 19) 29 Exhibita nobis (Rieti, 1234 Jul. 3) 478 Exhibita nobis (Perugia, 1235 Jun. 15) 519 Exhibita nobis (Lyons, 1245 Aug. 31) 729 Exhibita nobis (Anagni, 1256 Jul. 21) 1273 Exhibita nobis (Lyons, 1274 Mar. 23) 1720 Exhibita nobis (Orvieto, 1282 Feb. 9) 1794

Exhibita nobis (Rome, 1297 Jan. 25) 1902 Exhibita nobis (Rome, 1297 Jan. 25) 1903 Exhibito (Rome, 1254 Jan. 30) 1174 Exibenda uni viro (Lyons, 1250 Jan. 3) 1016 Exigentibus (Perugia, 1252 Aug. 13) 1133 Exigentibus (Perugia, 1252 Aug. 13) 1134 Exigentibus (Perugia, 1252 Aug. 13) 1135 Exigentibus (Rome, 1254 Jan. 27) 1171 Exigentibus (Rome, 1254 Jan. 27) 1172 Exigentibus (Anagni, 1254 Aug. 3) 1188 Exigentibus tue devotionis (Anagni, 1254 Jul. 16) 1185 Exigentibus vestre (Anagni, 1254 Aug. 13) 1192 Exigentibus vestre devotionis (Perugia, 1265 Jun. 15) 1614 Exigentibus vestre devotionis (Perugia, 1265 Jun. 15) 1615 Exigentibus vestre devotionis (Perugia, 1265 Jun. 27) 1621 Expectavimus hactenus (Viterbo, 1219 Oct. 26) 200 Exponente pridem (Rome, 1298 Jan. 4) 1928 Exposita nobis (Rome, 1205 May 5) 38 Exposita nobis (Ferentino, 1206 May 16) 43 Exposita nobis (Rome, 1239 Feb. 3) 611 Exposita nobis (Lyons, 1245 Jun. 13) 708 Exposita nobis G. (Anagni, 1230 Oct. 19) 410 Exposuerunt nobis (Anagni, 1259 Feb. 28) 1418a Exposuisti nobis (Orvieto, 1290 Jul. 18) 1853 Exposuit nobis (Lyons, 1247 Aug. 21) 913 Exposuit nobis (Lyons, 1250 Feb. 17) 1017 Exposuit nobis (Lyons, 1274 Sept. 5) 1737a Exposuit nobis (Tivoli, 1286 Jul. 30) 1831 Exposuit nobis .. episcopus (Lyons, 1250 Aug. 8) 1050 Exurgat Deus (--, 1276 Mar. 28) 1750 Facienda est viris (Rome, 1198 Jun. 10) 8 Favor religionis (Rome, 1240 May 1) 643 Favoris apostolici (Viterbo, 1262 Mar. 5) 1532 Felicis memorie Innocentii (Orvieto, 1220 Jul. 16) 237 Felicis recordationis (Orvieto, 1264 Apr. 1) 1591

Index Bullarum  587 Felicis recordationis Honorii (Rome, 1255 Dec. 4) 1245 Ferventibus studiis (Anagni, 1295 Jul. 2) 1883 Fidei sincere (--, 1255 May 11) 1226 Firma nobis (Marseilles, 1251 Apr. 30) 1089 Firmiter credit (Rome, 1240 Apr. 5) 641 Fraternitati tue (--, 1243 Oct. 23) 662 G. pauper clericus (--, ante 1235) 529 Garsias Garsie preceptor (Lyons, 1245 Sept. 16) 754 Gaudemus in domino (Orvieto, 1291 Jan. 23) 1865 Gaudemus in domino (Rome, 1298 Jan. 3) 1927a Geretur ? (incipit illegible) (Rome, 1226 Dec. 23) 338 Gloria laus (Orvieto, 1297 Aug. 11) 1920 Gloriosus Deus (Lyons, 1250 Nov. 6) 1074 Gloriosus Deus (Viterbo, 1257 Oct. 15) 1346 Gloriosus Deus (Anagni, 1258 [Nov./Dec.] --) 1394 Gloriosus et mirabilis (Rome, 1295 Jan. 24) 1882 Grandis affectus (Anagni, 1259 Apr. 9) 1429 Grandis affectus (Anagni, 1259 Jun. 24) 1445 Grata venerabilis (Spoleto, 1232 Jun. 5) 434 Gratum Deo (Rome, 1220 Nov. 2) 245 Gratum Deo (Rome, 1238 Nov. 5) 607 Gratum gerimus (Rome, 1216 Oct. 11) 121 Gratum gerimus (Perugia, 1234 Dec. 8) 493 Habundans militia (Tivoli, 1285 Sept. 13) 1821 Hiis nos convenit (Rome, 1210 May 7) 75 Hiis nos convenit (Ferentino, 1217 Sept. 5) 149 Hiis que (Lyons, 1248 Mar. 20) 939 Hiis que petitio (Viterbo, 1236 Jan. 3) 542 Hiis que religiosis (Anagni, 1259 Jul. 6) 1448 Hiis que religiosis (Anagni, 1259 Jul. 31) 1452 Honestis petitionibus (Lyons, 1245 Dec. 19) 784

Honoris temporalis (Civita Castellana, 1244 Jun. 20) 680 Honoris temporalis (Civita Castellana, 1244 Jun. 22) 681 Humilitatis vestre (Lyons, 1245 Aug. 16) 719 Humilitatis vestre (Lyons, 1245 Aug. 22) 724 Illa te (Perugia, 1234 Sept. 23) 486 Illam de vestre (Rome, 1244 Jan. 11) 665 Illarum ecclesiarum (Orvieto, 1272 Oct. 12) 1702 Ille sincerus dilectionis (Orvieto, 1273 May 6) 1712 Illis precibus (Lyons, 1250 Sept. 5) 1056 Illius ordinem (Lyons, 1245 Sept. 5) 736 Illius ordinem (Lyons, 1245 Sept. 5) 737 Illius ordinem (Lyons, 1245 Sept. 5) 738 Illius ordinem (Lyons, 1245 Sept. 5) 739 Illius ordinem (Lyons, 1245 Sept. 5) 740 Illius ordinem (Lyons, 1245 Sept. 5) 741 Illius ordinem (Lyons, 1245 Sept. 7) 746 Illius ordinem (Lyons, 1245 Sept. 7) 747 Illius ordinem (Lyons, 1245 Sept. 9) 748 Illius ordinem (Lyons, 1245 Sept. 9) 749 Illius ordinem (Lyons, 1245 Sept. 13) 751 Illius ordinem (Lyons, 1245 Sept. 16) 753 Illuminet super vos (Orvieto, 1291 Aug. 1) 1874 Implacida de actibus (Anagni, 1259 Aug. 30) 1454a Importuna multorum instantia (Viterbo, 1257 Aug. 3) 1338 In causa (Rome, 1254 Feb. 20) 1176 In causa (Anagni, 1254 Aug. 27) 1195 In causa quam (Lyons, 1247 May 5) 890 In causa quam (Lyons, 1248 Dec. 7) 976 In causis (Anagni, 1239 Oct. 8) 635 In causis (Anagni, 1254 Jun. 17) 1179 In causis (Anagni, 1254 Jun. 25) 1181 In causis que (Viterbo, 1266 Jun. 25) 1650 In Christi corpore (Rome, 1227 Jan. 16) 341 In dispositione ministrorum (Rome, 1280 May 15) 1782 In eminenti apostolice (Rieti, 1198 Jul. 27) 9 In eminenti apostolice (Rome, 1217 May 11) 141 In eminenti apostolice (Anagni, 1260 Jul. 7) 1497

588  Index Bullarum In eminenti sedis (Ferentino, 1203 May 27) 34 In favorem quorundam (Anagni, 1254 [Aug. 14Sept. 1]) 1197 In generalem Christi (Viterbo, 1258 Apr. 19) 1377 In gravem cordi (Rome, 1256 [May] --) 1267 In hospitio mei abbatis Viterbii (Viterbo, 1278 Jul. 14) 1769 In letitiam tibi (Perugia, 1265 Jun. 27) 1622 In litteris (Rome, 1231 Apr. 8) 419 In nostra (Perugia, 1230 Jan. 2) 397 In nostra constitutus (Rome, 1300 Jan. 31) 1965 In nostra et fratrum nostrorum proposuisti presentia (Orvieto, 1264 Jan. 31/ Feb. 15) 1582 In nostra presentia (Rome, 1238 Nov. 22) 608 In nostra proposuisti (Orvieto, 1263 Sept. 29) 1573 In personis (Lyons, 1245 May 18) 705b In presentia venerabilis (Rome, 1217 Apr. 12) 140 In privilegio (Rome, 1213 Jul. 4) 91 In quibusdam locis (Perugia, 1265 May 9) 1611 In sanctorum (Lyons, 1248 May 21) 952 In sanctorum festivitatibus (Lyons, 1250 May 11) 1033 In Sicilie partibus (Anagni, 1299 Jun. 18) 1953a Inclinati precibus dilectarum (Lyons, 1247 Sept. 3) 915 Inclinati precibus dilecti (Viterbo, 1268 Jan. 13) 1680 Indempnitate ecclesie (Perugia, 1252 Feb. 13) 1106 Inducti devotionis (Lyons, 1248 Mar. 30) 944 Inducti precibus (Lyons, 1245 Aug. 12) 715 Inducunt nos (Anagni, 1259 Apr. 2) 1427 Insignis ordinis (Orvieto, 1264 Jan. 12) 1580 Insignis ordinis (Orvieto, 1264 Jan. 12) 1581 Insignis ordinis (Orvieto, 1264 Feb. 1) 1583 Insinuantibus dilectis (Rome, 1240 Jan. 26) 640 Insinuarunt (Rome, 1210 Jan. 30) 66

Inspirationis divine (Rome, 1239 Nov. 16) 637 Inspirationis divine (Lyons, 1246 Oct. 15) 833 Inspirationis divine (Anagni, 1256 Jul. 30) 1278 Insurgentis fremitus (Orvieto, 1283 Aug. 9) 1812 Intellecto (Rieti, 1219 Jul. 15) 191 Intellecto quod dilecta (Anagni, 1259 May 9) 1434 Intellecto quod insula (Rome, 1230 Jan. 25) 639 Intelleximus (Rome, 1254 Jan. 29) 1173 Inter alia (Rome, 1240 May 29) 650 Inter alia (Rome, 1244 Jan. 17) 666 Inter alia munera (Subiaco, 1260 Sept. 6) 1500 Inter alia munera (Subiaco, 1260 Sept. 6) 1501 Inter alias sollicitudines (Anagni, 1259 Apr. 1) 1425 Inter alias sollicitudines (Anagni, 1259 Apr. 2) 1426 Inter cetera (Rieti, 1288 Jul. 28) 1839 Inter cetera (Orvieto, 1291 Sept. 25) 1880 Inter ea (Naples, 1255 Apr. 6) 1219 Inter occupationes multiplices (Orvieto, 1263 Oct. 1) 1576 Inter personas (Viterbo, 1257 Dec. 2) 1358 Inter sollicitudines (Rome, 1301 Apr. 17) 1992 Inter venerabilem (Anagni, 1259 Sept. 17) 1455 Intimante .. priore (Segni, 1223 Jul. 19) 291 Intimantibus vobis (Lyons, 1250 Sept. 9) 1060 Intimantibus vobis (Naples, 1255 Apr. 9) 1220 Intimantibus vobis (Naples, 1255 May 10) 1225 Intimasti nobis (Orvieto, 1290 Oct. 5) 1862 Inundans malitia (Perugia, 1252 Sept. 2) 1137 Justis petentium (Rome, 1199 Jul. 12) 17 Justis petentium (Rome, 1212 May 10) 84a Justis petentium (Anagni, 1217 Jul. 4) 143 Justis petentium (Viterbo, 1219 Dec. 9) 208 Justis petentium (Viterbo, 1220 May 4) 223 Justis petentium (Rome, 1224 Oct. 20) 317

Index Bullarum  589 Justis petentium (Rome, 1225 Apr. 22) 328 Justis petentium (Rome, 1228 Feb. 10) 365 Justis petentium (Rome, 1230 May 21) 406 Justis petentium (Rieti, 1232 Apr. 16) 433 Justis petentium (Rome, 1233 May 25) 458 Justis petentium (Perugia, 1235 Jun. 2) 510 Justis petentium (Rome, 1237 Oct. 22) 583 Justis petentium (Rome, 1239 Jun. 6) 626 Justis petentium (Rome, 1239 Dec. 3) 638 Justis petentium (Rome, 1241 Jun. 9) 655 Justis petentium (Rome, 1244 May 25) 675 Justis petentium (Lyons, 1245 Sept. 4) 735 Justis petentium (Lyons, 1245 Sept. 21) 761 Justis petentium (Lyons, 1246 Apr. 2) 792 Justis petentium (Lyons, 1246 Apr. 24) 795 Justis petentium (Lyons, 1246 Sept. 10) 813 Justis petentium (Lyons, 1247 Apr. 9) 883 Justis petentium (Lyons, 1247 Apr. 22) 887 Justis petentium (Lyons, 1248 Jun. 27) 958 Justis petentium (Lyons, 1248 Sept. 24) 969 Justis petentium (Lyons, 1248 Oct. 1) 971 Justis petentium (Lyons, 1249 Aug. 23) 994 Justis petentium (Lyons, 1249 Sept. 5) 998 Justis petentium (Perugia, 1252 Feb. 23) 1108 Justis petentium (Perugia, 1252 Oct. 21) 1145 Justis petentium (Assisi, 1253 May 30) 1162 Justis petentium (Viterbo, 1262 Apr. 11) 1536 Justis petentium (Orvieto, 1297 Jun. 13) 1916 Justis petentium desideriis (Lyons, 1245 May 4) 701 Laudabilis et fructuose (Rome, 1257 Jan. 31) 1295 Lecta nobis (Rome, 1217 Feb. 25) 134 Lecta nobis (Naples, 1255 Jan. 29) 1210 Libenter tibi (Rome, 1240 May 11) 649 Licet ad hoc (Lyons, 1246 Oct. 28) 845 Licet ad hoc (Anagni, 1255 Jul. 15) 1233 Licet ad hoc (Anagni, 1255 Sept. 17) 1240 Licet ad hoc (Rome, 1256 May 17) 1266 Licet concesserimus (Rome, 1218 Jan. 31) 169 Licet ex iniuncto (Rome, 1217 Apr. 11) 139 Licet in sacro (Lyons, 1250 Apr. 13) 1028

Licet in sacro (Perugia, 1252 Jun. 17) 1125 Licet is (Lyons, 1246 Jun. 22) 806 Licet is (Lyons, 1247 May 13) 892 Licet is (Lyons, 1250 Nov. 4) 1073 Licet is (Lyons, 1251 Mar. 11) 1083 Licet is (Perugia, 1252 Mar. 5) 1115 Licet is (Perugia, 1252 Mar. 5) 1119 Licet is (Perugia, 1252 Jun. 24) 1126 Licet is (Perugia, 1253 Feb. 22) 1154 Licet is (Anagni, 1256 Oct. 31) 1287 Licet is (Anagni, 1259 Feb. --) 1414 Licet is (Anagni, 1260 May 15) 1485 Licet magnus (Rome, 1198 Apr. 15) 1 Licet monasterium (Montefiascone, 1282 Aug. 1) 1800 Licet nuntios ([Lyons], 1247 Feb. 11) 868a Licet occasione (Rome, 1295 Oct. 21) 1888 Licet olim (Lyons, 1246 Jul. 12) 810 Licet omnipotens (Perugia, 1252 Oct. 15) 1144 Licet quantum (Perugia, after 1235 Aug. 31) 531 Licet regie serenitati (Segni, 1223 Aug. 30) 306 Licet secundum (Viterbo, 1237 Jul. 15) 578 Licet Sicilie (Rome, 1297 Apr. 5) 1914a Licet tibi (Anagni, 1255 Sept. 1) 1236 Licet venerabili (Lyons, 1247 Mar. 27) 878 Licet venerabilis (Rome, 1218 Jan. 4) 157 Lite inter venerabilem (Rome, 1216 Jan. 12) 105 Litteras quas (Orvieto, 1273 Mar. 12) 1707 Loca divina (Orvieto, 1263 Mar. 28) 1562 Loca sanctorum (Lyons, 1249 Jun. 5) 990 Loca sanctorum (Perugia, 1252 Aug. 16) 1136 Loca sanctorum (Lyons, 1253 Oct. 30) 1167 Loca sanctorum (Reati, 1290 Sept. 22) 1861 Loca sanctorum omnium (Perugia, 1265 Oct. 11) 1628 Longinquitate sepe fit (Lyons, 1245 Feb. 7) 692 Magister et fratres (Segni, 1223 Jul. 19) 290 Magister et fratres (Anagni, 1232 Dec. 17) 444 Magne devotionis (Orvieto, 1290 Jul. 23) 1857 Mancipati superne (Orvieto, 1264 Apr. 5) 1592

590  Index Bullarum Manifeste incepit (Rome, 1221 Mar. 14) 262 Mansuetudinis apostolice (Anagni, 1301 Aug. 8) 1994 Maria Didaci (Viterbo, 1237 Apr. 12) 573 Mater ecclesia (Lyons, 1249 Nov. 12) 1011 Meminimus vobis (Civita Castellana, 1244 Jun. 24) 685 Meretur tue devotionis (Perugia, 1253 Feb. [20]) 1152 Meretur tue devotionis (Perugia, 1253 Feb. 20) 1153 Meritis devotionis (Perugia, 1252 Mar. 5) 1117 Meritis devotionis (Perugia, 1252 Mar. 5) 1118 Meritis devotionis (Anagni, 1254 Aug. 28) 1196 Meritis religionis (Anagni, 1260 Mar. 6) 1471 Meritis sacre (Lyons, 1247 May 13) 891 Meritis sacre (Lyons, 1248 Sept. 24) 968 Meritis sacre (Rome, 1255 Nov. 15) 1243 Meritis sacre (Viterbo, 1257 Jul. 25) 1334a M[eritis] sacre [Anagni, 1259 May 15] 1437 Meritis tue (Perugia, 1252 Mar. 5) 1112 Meritis tue (Orvieto, 1290 Jul. 20) 1856 Meritis tue devotionis (Lyons, 1250 Aug. 5) 1048 Meritis tue devotionis (Lyons, 1251 Mar. 7) 1081 Meritis vestre (Lyons, 1245 May 4) 699 Meritis vestre (Lyons, 1246 Sept. 10) 813a Meritis vestre (Lyons 1247 Jan. 3) 861 Meritis vestre (Lyons, 1247 May 14) 896 Meritis vestre (Lyons, 1247 May 23) 901 Meritis vestre (Lyons, 1248 Jun. 27) 957 Meritis vestre (Lyons, 1249 Sept. 5) 1000 Meritis vestre (Lyons, 1249 Sept. 21) 1009 Meritis vestre (Anagni, 1254 Jul. 18) 1186 Meritis vestre (Tivoli, 1285 Sept. 13) 1820 Meritis vestre (Tivoli, 1285 Oct. 1) 1822 Meritis vestre devotionis (Orvieto, 1263 May 30) 1565 Meritis vestre religionis (Anagni, 1259 Oct. 14) 1458 Meritis vestre religionis (Orvieto, 1264 May 28) 1595 Mestre vestre religionis (Viterbo, 1267 Dec. 20) 1677 Meritorum (Perugia, 1266 Apr. 7) 1639

Meruit sincera (Rome, 1300 Jan. 13) 1961a Meruit sincera (Rome, 1300 Jan. 13) 1961b Mitis et humilis (Viterbo, 1261 Sept. 17) 1523 Movet nos (Rome, 1298 Jul. 25) 1933a Multe sunt vie (Viterbo, 1268 Jan. 23) 1682 Ne aliqua indigne (Lyons, 1247 Dec. 21) 927 Ne aliqua indigne (Lyons, 1249 Sept. 13) 1004 Ne de solutione (Rome, 1255 Dec. 8) 1246 Ne de solutione (Rome, 1257 May 8) 1313 Ne lites amicabili (Ferentino, 1203 May 27) 35 Ne pro eo (Rome, 1227 Dec. 3) 353 Ne pro eo (Lyons, 1246 Oct. 14) 832 Ne processus habitus (Lyons, 1247 Apr. 17) 885 Ne tranquillitas (Lyons, 1245 May 4) 700 Nec insolitum est (Naples, 1254 Dec. 22) 1205 Necessitatibus vestris (Rome, 1257 Jan. 5) 1290 Necessitatibus vestris (Rome, 1257 Feb. 13) 1297 Necessitatibus vestris (Viterbo, 1257 Jul. 11) 1332 Necessitatibus vestris (Anagni, 1259 Oct. 28) 1459 Nimis iniqua (Lyons, 1245 Sept. 17) 755 Nimis iniqua (Lyons, 1245 Sept. 17) 756 Nimis iniqua (Viterbo, 1257 Jul. 20) 1333 Nimis iniqua (Viterbo, 1258 Feb. 17) 1372 Nobilitas generis (Rome, 1296 Jun. 2) 1896 Nobilitas generis (Rome, 1296 Jun. 2) 1897 Non absque dolore (Rome, 1199 May 14) 12 Non absque dolore (Rome, 1199 May 14) 13 Non absque dolore (Rome, 1199 Nov. [25]) 18 Non absque dolore (Rome, 1208 Nov. 26) 60 Non absque dolore (Rome, 1210 Oct. 26) 77 Non absque dolore (Rome, 1216 Oct. 25) 126 Non absque dolore (Rieti, 1219 Sept. 5) 198

Index Bullarum  591 Non absque dolore (Viterbo, 1220 May 8) 225 Non absque dolore (Rome, 1221 Feb. 1) 258 Non absque dolore (Anagni, 1233 Sept. 1) 465 Non absque dolore (Rieti, 1236 Oct. 13) 555 Non absque dolore ([Rieti], 1236 Oct. 17) 556 Non absque dolore (Lyons, 1245 Aug. 12) 716 Non absque dolore (Lyons, 1245 Sept. 30) 769 Non absque dolore [presumably 1246 MayJun. 26] 808a Non absque dolore (Lyons, 1246 Nov. 22) 851 Non absque dolore (Lyons, 1247 Dec. 21) 926 Non absque dolore (Lyons, 1249 Sept. 13) 1003 Non absque dolore (Lyons, 1250 Jun. 13) 1039 Non absque dolore (Viterbo, 1262 Mar. 27) 1533 Non absque dolore (Orvieto, 1263 Sept. 17) 1572 Non est petitio (Lyons, 1248 Feb. 20) 933 Non sine misterio (Perugia, 1265 Mar. 26) 1602 Non sine misterio (Perugia, 1265 Jun. 26) 1620 Non sine multa (Rome, 1257 Mar. 30) 1305 Nosse te credimus (Rome, 1296 Jan. 2) 1890 Nosse te credimus (Rome, 1296 Jan. 2) 1891 Nostris est nuper (Anagni, 1254 Aug. 18) 1193 Nostris est nuper (Anagni, 1254 Aug. 18) 1194 Novella plantatio (Lyons, 1249 Aug. 6) 1049 Noveritis (Alatri, 1222 Jun. 16) 274 Nuper bone memorie (Città della Pieve, 1273 Jun. 6) 1715 Nuper in causa (Rome, 1241 Jul. 14) 656 Nuper Ovetensi (Rome, 1296 Apr. 5) 1894 Nuper Oxomensi (Orvieto, 1297 Oct. 1) 1926 Nuper tibi (Rome, 1298 Dec. 31) 1941

O altitude divitiarum (Viterbo, 1261 Sept. 13) 1522 Oblata nobis (Ferentino, 1206 May 16) 44 Oblata nobis (Anagni, 1254 Jul. 6) 1182 Oblatam nobis (Ferentino, 1203 May 9) 33 Oblatam nobis (Rome, 1204 Jun. 5) 37 Obtentu divini nominis (Perugia, 1266 Feb. 12) 1636 Obtentu venerabilis (Lyons, 1250 Jul. 23) 1045 Odore suavi (Lyons, 1246 Oct. 28) 846 Odore suavi (Anagni, 1256 Jul. 31) 1283 Olim ad nostrum (Viterbo, 1267 Jul. 5) 1673 Olim dum rumor (Orvieto, 1263 Oct. 23) 1579 Olim in Ulixbonensi (Subiaco, 1260 Aug. 8) 1499 Omnium ecclesiarum sollicitudine (Viterbo, 1257 Dec. 18) 1364 Omnium ecclesiarum sollicitudine (Viterbo, 1257 Dec. 18) 1365 Optentu catholice fidei (Lyons, 1247 Mar. 15) 871 Ordinem fratrum (Lyons, 1250 Mar. 19) 1024 Ordinem fratrum (Lyons, 1250 Mar. 19) 1025 Ordinis vestri (Viterbo, 1268 Jan. 7) 1679 Ordinis vestri religiosa (Naples, 1255 Jan. 21) 1206 Orta inter vos (Rome, 1210 May 10) 76 Paci et quieti (Viterbo, 1258 Apr. 2) 1376 Paci et quieti (Anagni, 1260 Apr. 24) 1477 Paci et quieti (Rome, 1261 Jan. 13) 1507 Paci et quieti (Orvieto, 1263 Jan. 17) 1552 Paci et tranquillitati (Lyons, 1245 Jul. 17) 711 Paci et tranquillitati (Perugia, 1252 Jan. 2) 1099 Paci et tranquillitati (Perugia, 1252 Jan. 2) 1100 Paci et tranquillitati (Anagni, 1256 Jun. 10) 1270 Paci et tranquillitati (Rome, 1257 Mar. 8) 1300 Paci et tranquillitati (Anagni, 1259 Feb. 5) 1408 Parum est (Perugia, 1229 Feb. 13) 390 Pastoralis officii (Lyons, 1245 May 7) 704 Pati nolentes (Rome, 1224 Mar. 11) 308

592  Index Bullarum Patris imitantes (Naples, 1255 May 18) 1227 Paupertati vestre (Rome, 1257 May 8) 1311 Per nostras litteras (Anagni, 1254 Sept. 1) 1198 Per opera pietatis (Lyons, 1248 Apr. 8) 949 Personam tuam (Lyons, 1245 Sept. 26) 766 Personam tuam (Lyons, 1246 Oct. 15) 834 Personam tuam (Lyons, 1250 Jul. 29) 1046 Personam tuam (Lyons, 1274 Dec. 13) 1741 Personam tuam (Rome, 1289 Dec. 13) 1846 Personam tuam (Rome, 1299 Jan. 21) 1947 Personam tuam (Rome, 1300 Jan. 21) 1962 Personam venerabilis (Rome, 1300 Jan. 21) 1963 Personas pias (Viterbo, 1257 Dec. 1) 1354 Personas pias (Viterbo, 1257 Dec. 1) 1355 Personas pias (Viterbo, 1257 Dec. 1) 1356 Personas pias (Viterbo, 1258 May 6) 1380 Personas pias (Viterbo, 1258 Jun. 27) 1384 Personas pias (Rome, 1261 Mar. 7) 1512 Personas pias (Rome, 1261 Mar. 7) 1513 Personas pias (Rome, 1261 Mar. 7) 1514 Personas vestras (Lyons, 1250 Sept. 16) 1061 Pertulerunt ad audientiam (Anagni, 1259 Jan. 20) 1400 Pervenit ad audientiam (Rome, 1240 Apr. 24) 642 Pervenit ad audientiam (Viterbo, 1267 Jun. 11) 1669 Peticionibus vestris (Orvieto, 1291 Jul. 14) 1872 Petitio dilectorum (Anagni, 1260 Apr. 30) 1480 Petitio dilectorum (Anagni, 1260 Jun. 29) 1495 (a) Petitio dilectorum (Rome, 1297 Apr. 1) 1911 Petitio dilectorum (--, 1302 Jun. 8) 1999 Petitio dilectorum (Anagni, 1303 Jan. 4) 2004a Petitio .. magistri (Rome, 1261 Feb. 18) 1510 Petitio tua (Rome, 1244 May 5) 673 Petitio tua (Rieti, 1288 Sept. 24) 1842 Petitio tua frater (Rome, 1253 Oct. 21) 1166 Petitio vestra (Viterbo, 1261 Nov. 5) 1526 Petitio vestra (Viterbo, 1266 Jun. 18) 1648

Petitionibus vestris (Anagni, 1255 Jul. 15) 1232 Petitionibus vestris (Anagni, 1256 Jul. 31) 1282 Petri navicula (Rome, 1240 Oct. 15) 652 Petrus Christofori (Rome, 1219 Apr. 20) 189 Pia et magnifica (Anagni, 1255 Jul. 8) 1230 Pium esse (Lyons, 1245 Oct. 26) 779 Pium esse (Viterbo, 1266 Jun. 4) 1645 Pium esse dinoscitur (Lyons, 1274 Jun. 5) 1728 Pium est (Lyons, 1251 Apr. 5) 1087 Pium est et consonum (Rome, 1261 Jan. 3) 1506 Plenus dulcedine (Perugia, 1265 Feb. 27) 1601 Porrecta nobis (Rome, 1203 Apr. 19) 30 Porrecta nobis (Viterbo, 1207 Sept. 25) 56 Porrecta nobis (Rome, 1220 Oct. 30) 244 Porrecta nobis (Rome, 1276 Apr. 17) 1756 Postquam regimini (Rome, 1253 Nov. 3) 1168 Postulasti a nobis (Rieti, 1225 Oct. 9) 332 Postulastis a nobis (Rome, 1221 May 6) 264 Postulastis a nobis (Lyons, 1246 Jun. 3) 802 Postulastis a nobis (Lyons, 1246 Oct. 27) 843 Postulationibus dilectorum (Lyons, 1251 Feb. 20) 1077 Pre cunctis mentis (Viterbo, 1257 Jul. 28) 1336 Preces que iustitiam (Lyons, 1245 Nov. 3) 780 Precibus dilectorum (Perugia, [1253 Jan.] 2) 1147 Precibus tuis (Rieti, 1232 Jul. 30) 438 Precibus vestris (Lyons, 1246 Oct. 30) 848 Presentatum est (Ferentino, 1206 Jun. 20) 48 Presentium vobis (Rome, 1216 Jan. 12) 106 Presentium vobis (Perugia, 1216 Aug. 12) 119 Presentium vobis (Anagni, 1239 Jul. 19) 630 Presumentium ministros (Anagni, 1239 Jul. 21) 631 Prior et capitulum (Terni, 1237 Jan. 9) 564 Prior et conventus (Rome, 1216 Jan. 4) 104 Prior et conventus (Rome, 1216 Jan. 13) 107

Index Bullarum  593 Prior et conventus (Civita Castellana, 1244 Jun. 23) 684 Pro devotione sincera (Viterbo, 1261 Sept. 22) 1524 Pro fidei exaltatione (Perugia, 1234 Dec. 4) 492 Pro his (Rome, 1256 Mar. 18) 1255 Pro re delectabili (Viterbo, 1262 Jun. 22) 1543a Pro re delectabili (Viterbo, 1262 Jun. 22) 1543b Pro reverentia (Rome, 1261 Mar. 21) 1515 Pro sincere devotionis (Rome, 1303 Apr. 20) 2006b Pro sincere devotionis (Rome, 1303 Apr. 20) 2006c Pro sincere devotionis (Rome, 1303 Apr. 20) 2006d Processit ex intime (Rome, 1290 May 5) 1851 Progenitores carissimi (Anagni, 1260 Apr. 8) 1473 Promerente (Anagni, 1259 Apr. 10) 1430 Propitiationis divine (Lyons, 1247 Nov. 20) 924 Propter maris pericula (Lyons, 1250 Apr. 30) 1030 Propter maris pericula (Lyons, 1250 Apr. 30) 1031 Provisionis nostre (Lyons, 1246 Feb. 13) 786 Provisionis nostre (Lyons, 1246 Jun. 13) 803 Provisionis nostre (Anagni, 1256 Jul. 31) 1281 Quanto amplius (Rome, 1216 Feb. 6) 110 Quanto amplius (Lyons, 1245 Sept. 26) 764 Quanto carissimum (Rome, 1228 Feb. 14) 370 Quanto karissimum (Rome, 1228 Feb. 14) 371 Quanto personam (Orvieto, 1291 Mar. 23) 1869 Quanto studiosius (Perugia, 1235 Jun. 2) 507 Quanto studiosius (Perugia, 1235 Jun. 6) 517 Quanto studiosius (Terni, 1237 Feb. 25) 568 Quanto studiosius (Lyons, 1246 Oct. 7) 825

Quanto studiosius (Lyons, 1246 Oct. 7) 826 Quanto studiosius (Lyons, 1246 Nov. 22) 852 Quanto studiosius (Lyons, 1246 Nov. --) 857 Quanto studiosius (Rome, 1257 Apr. 17) 1309 Quanto studiosius (Perugia, 1265 Nov. 20) 1631 Quanto studiosius (Rome, 1300 Jan. 5) 1958 Que de speciali (Perugia, 1252 Nov. 23) 1146 Quedam ab apostolica (Rome, 1255 Nov. 25) 1244 Quemadmodum in filiis (Rome, 1218 Jan. 30) 167 Querelam dilecti (Rieti, 1219 Jul. 17) 192 Querelam dilectorum (Rome, 1222 Oct. 8) 277 Querelam dilectorum (Segni, 1223 Jun. 20) 283 Querelam dilectorum (Segni, 1223 Jun. 20) 284 Querelam dilectorum (Terni, 1236 May 23) 550 Querelam dilectorum (Lyons, 1249 Sept. 17) 1005 Querelam dilectorum (Anagni, 1259 Jan. 31) 1404 Querelam dilectorum (Anagni, 1259 Jan. 31) 1405 Querelam dilectorum (Anagni, 1260 Jun. 18) 1493 Querelam dilectorum (Viterbo, 1262 Jan. 28) 1528 Querelam dilectorum (Viterbo, 1262 Jan. 28) 1529 Querelam dilectorum (Rome, 1272 May 14) 1692 Querelam dilectorum filiorum (Orvieto, 1220 Jun. 19) 227 Querelam dilectorum filiorum (Orvieto, 1220 Jun. 19) 229 Querelam dilectorum filiorum (Rieti, 1231 Jun. 22) 425 Querelam venerabilis (Rome, 1199 Apr. 12) 10 Querelam venerabilis (Rome, 1203 Apr. --) 28 Querelam venerabilis (Palestrina, 1203 May 2) 31

594  Index Bullarum Querelam venerabilis (Viterbo, 1207 Aug. 8) 52 Querelam venerabilis (Rome, [1213/14] Dec. 13) 95 Querelam venerabilis (Rieti, 1219 Aug. 6) 193 Querelam venerabilis (Rieti, 1219 Aug. 6) 194 Querelam venerabilis [Rieti, 1219 Aug. 6] 195 Querelam venerabilis (Viterbo, 1220 Feb. 12) 215 Querelam venerabilis (Rome, 1221 Mar. 2) 261 Querelam venerabilis (Rome, 1228 Feb. 9) 363 Querelam venerabilis (Rome, 1228 Feb. 14) 368 Querelam venerabilis (Rome, 1234 Feb. 8) 467 Querelam venerabilis (Rome, 1234 May 4) 473 Querelam venerabilis (Viterbo, 1237 Jul. 15) 577 Querelam venerabilis (Lyons, 1250 Apr. 5) 1026 Questionem venerabili (sic) (Ferentino, 1206 May 16) 45 Qui Deum (Lyons, 1246 Oct. 3) 821 Quia confusio (Anagni, 1239 Oct. 25) 636 Quia confusio (Lyons, 1246 Oct. 27) 840 Quia confusio (Lyons, 1246 Oct. 27) 841 Quia confusio (Anagni, 1256 Jul. 28) 1274 Quia confusio (Anagni, 1256 Jul. 30) 1280 Quia filius es (Perugia, 1234 Nov. 24) 490 Quia gratia (Rome, 1218 Jan. 31) 170 Quia mundo posite (Anagni, 1259 Dec. 13) 1466 Quia mundo posito (Orvieto, 1283 Jun. 1) 1811 (a) Quia nimis (Orvieto, 1263 Jan. 18) 1554 Quia nonnulli (Lyons, 1245 Sept. 6) 743 Quia nonnulli (Assisi, 1253 Sept. 19) 1164 Quia nonnulli (Rome, 1253 Dec. 19) 1170 Quia nonnulli (Rome, 1260 Nov. 27) 1504 Quia personam (Anagni, 1260 Jul. 11) 1498a Quia personam tuam (Perugia, 1252 Jan. 18) 1102 Quia persone religiose (Rome, 1256 Mar. 23) 1259

Quia prelatorum (Anagni, 1259 Jun. 13) 1440 Quia presentis vite (Orvieto, 1290 Jul. 1) 1852 Quia proni (Rome, 1239 Feb. 25) 615 Quia proni (Lyons, 1246 Oct. 15) 835 Quia proni (Anagni, 1256 Jul. 30) 1276 Quia qui multum (Viterbo, 1237 Mar. 28) 570 Quia qui multum (Viterbo, 1237 Apr. 1) 571 Quia qui multum (Viterbo, 1237 Apr. 1) 572 Quia refrigescente (Perugia, 1235 Jun. 2) 506 Quia refrigescente (Perugia, 1235 Jun. 19) 524 Quia refrigescente (Lyons, 1246 Oct. 7) 831 Quia refrigescente (Lyons, 1246 Nov. 22) 853 Quia refrigescente (Anagni, 1259 Sept. 17) 1457 Quia spiritus (Rome, 1237 Dec. 11) 590 Quia vos (Lyons, 1250 Sept. 22) 1064 Quidam iniquitatis (Lyons, 1248 Mar. 29) 942 Quidam temere (Perugia, 1265 Jun. 20) 1618 Quiescere videmus (Viterbo, 1268 Feb. 29) 1684 Quieti tue sollicitudinis (Viterbo, 1266 Oct. 20) 1662 Quieti vestre (Rome, 1256 Jan. 12) 1251 Quieti vestre providere (Rome, 1243 Nov. 3) 664 Quo abundantius (Lyons, 1245 Sept. 6) 765 Quo vos (Rome, 1244 Apr. 20) 671 Quo vos (Viterbo, 1267 Dec. 22) 1678 Quociens a nobis (Rome, 1199 Apr. 28) 11 Quod carissimus (Assisi, 1235 Sept. 22) 532 Quod carissimus (Assisi, 1235 Sept. 22) 533 Quod carissimus (Assisi, 1235 Sept. 25) 534 Quod carissimus (Assisi, 1235 Sept. 25) 535 Quod carissimus (Assisi, 1235 Sept. 27) 536 Quod solite (Rome, 1220 Dec. 22) 251 Quoniam frequenter (Rome, 1257 Mar. 1) 1299 Quoniam habundavit (Lyons, 1246 Jun. 16) 805 Quoniam habundavit iniquitas (Rome, 1227 May 14) 344a

Index Bullarum  595 Quoniam habundavit iniquitas (Anagni, 1227 Jun. 19) 345 Quoniam habundavit iniquitas (Anagni, 1227 Jun. 25) 346 Quoniam habundavit iniquitas (Rome, 1228 Feb. 15) 372 Quoniam habundavit iniquitas (Rome, 1228 Feb. 17) 374 Quoniam habundavit iniquitas (--, 1228 Feb. 18) 375 Quoniam habundavit iniquitas (Rome, 1228 Mar. 14) 376 Quoniam habundavit iniquitas (Lyons, 1246 Oct. 26) 839 Quoniam qui (Anagni, 1227 Jul. 26) 349 Quoniam ut ait (Rome, 1221 Dec. 30) 268 Quoniam ut ait (Segni, 1223 Aug. 6) 297 Quoniam ut ait (Rome, 1234 Apr. 12) 470 Quoniam ut ait (Rome, 1237 Mar. 11) 569 Quoniam ut ait (Viterbo, 1237 Jul. 18) 579 Quoniam ut ait (Viterbo, 1237 Sept. 27) 580 Quoniam ut ait (Rome, 1237 Nov. 20) 586 Quoniam ut ait (Rome, 1240 May 5) 648 Quoniam ut ait (Civita Castellana, 1244 Jun. 22) 682 Quoniam ut ait (Lyons, 1244 Jun. 28) 687 Quoniam ut ait (Lyons, 1245 Feb. 17) 694 Quoniam ut ait (Lyons, 1245 Aug. 5) 712 Quoniam ut ait (Lyons, 1246 Jan. 31) 785 Quoniam ut ait (Lyons, 1246 Mar. 18) 789 Quoniam ut ait (Lyons, 1246 Apr. 17) 792a Quoniam ut ait (Lyons, 1246 Nov. 1) 850 Quoniam ut ait (Lyons, 1247 Jan. 2) 865 Quoniam ut ait (Lyons, 1249 Jun. 12) 991a Quoniam ut ait (Lyons, 1250 Sept. 26) 1068 Quoniam ut ait (Lyons, 1250 Sept. 26) 1069 Quoniam ut ait (Perugia, 1252 Feb. 13) 1107 Quoniam ut ait (Perugia, 1252 May 3) 1119a Quoniam ut ait (Anagni, 1254 Sept. 9) 1200 Quoniam ut ait (Viterbo, 1257 Jul. 3) 1329 Quoniam ut ait (Viterbo, 1258 Jan. 28) 1370 Quoniam ut ait (Anagni, 1260 Feb. 9) 1469 Quoniam ut ait (Orvieto, 1264 Jun. 20) 1596 Quoniam ut ait (Perugia, 1266 Jan. 3) 1635

Quoniam ut ait (Rome, 1289 Feb. 25) 1844 Quotiens a nobis (Rome, 1218 Jan. 15) 162 Quotiens a nobis (Lyons, 1250 Jul. 9) 1042 Quotiens a nobis (Lyons, 1250 Jul. 9) 1043 Quotiens a nobis (Beaucaire, 1275 Jun. 24) 1744 Rector ecclesie (Rome, 1238 Jan. 8) 594 Regalis prosapia generis (Viterbo, 1268 Aug. 10) 1691 Religionis favor (Viterbo, 1257 Jun. 6) 1317 Religionis favor (Rome, 1286 Jan. 19) 1827 Religionis obtentu (Rome, 1261 Mar. 27) 1516 Religionis vestre (Perugia, 1252 Jul. 5) 1127 Religionis vestre (Anagni, 1254 Jul. 18) 1187 Religionis vestre (Rome, 1255 Dec. 11) 1249 Religionis vestre (Viterbo, 1258 Jul. 31) 1386 Religiosam vitam eligentibus (Rome, 1201 Jun. 30) 24 Religiosam vitam eligentibus (Rome, 1201 Jul. 1) 25 Religiosam vitam eligentibus (Rome, 1210 Dec. 17) 79 Religiosam vitam eligentibus (Rome, 1213 Jul. 5) 92 Religiosam vitam eligentibus (Rieti, 1219 Sept. 11) 199 Religiosam vitam eligentibus (Viterbo, 1220 May 5) 224 Religiosam vitam eligentibus (Anagni, 1233 Sept. 1) 464 Religiosam vitam eligentibus (Rome, 1234 Feb. 13) 468 Religiosam vitam eligentibus (Rieti, 1234 Jul. 31) 484 Religiosam vitam eligentibus (Perugia, 1235 Jun. 22) 525 Religiosam vitam eligentibus (Perugia, 1235 Jun. 22) 526 Religiosam vitam eligentibus (Perugia, 1235 Jun. 22) 527 Religiosam vitam eligentibus (Terni, 1236 Jul. 1) 552 Religiosam vitam eligentibus (Terni, 1236 Dec. 4) 559 Religiosam vitam eligentibus (Rome, 1238 Jan. 28) 595

596  Index Bullarum Religiosam vitam eligentibus (Rome, 1244 Apr. 27) 672 Religiosam vitam eligentibus (Lyons, 1245 Jan. 31) 690 Religiosam vitam eligentibus (Lyons, 1245 May 15) 705 Religiosam vitam eligentibus (Lyons, 1245 Sept. 19) 759 Religiosam vitam eligentibus (Lyons, 1246 Apr. 19) 793 Religiosam vitam eligentibus (Lyons, 1246 Jun. 26) 807 Religiosam vitam eligentibus (Lyons, 1247 May 24) 904 Religiosam vitam eligentibus (Lyons, 1247 Jul. 31) 910 Religiosam vitam eligentibus (Lyons, 1247 Sept. 20) 917 Religiosam vitam eligentibus (Lyons, 1249 Sept. 20) 1008 Religiosam vitam eligentibus (Lyons, 1250 Mar. 9) 1022 Religiosam vitam eligentibus (Assisi, 1253 [May-Sept.] --) 1165 Religiosam vitam eligentibus (Anagni, 1255 Sept. 17) 1239 Religiosam vitam eligentibus (Anagni, 1255 Dec. 22) 1249a Religiosam vitam eligentibus (Viterbo, 1257 Jun. 7) 1318 Religiosam vitam eligentibus (Viterbo, 1257 Dec. 20) 1367 Religiosam vitam eligentibus (Viterbo, 1258 May 6) 1379 Religiosam vitam eligentibus (Anagni, 1259 Apr. 30) 1431 Religiosam vitam eligentibus (Anagni, 1260 Mar. 1) 1470a Religiosam vitam eligentibus (Anagni, 1260 Jul. 7) 1498 Religiosam vitam eligentibus (Viterbo, 1262 Jan. 20) 1527 Religiosam vitam eligentibus (Viterbo, 1267 Jul. 21) 1675 Religiosam vitam eligentibus (Rome, 1279 Mar. 7) 1776 Religiosam vitam eligentibus ([Rome, 1286 May 1]) 1829a Rem gravem (Rome, 1295 Oct. 21) 1889 Rigor observantie (Lyons, 1245 Sept. 30) 770

Sacer ordo vester (Rome, 1299 Jan. 21) 1948 Sacra Petri sedes (Lyons, 1249 May --) 989 Sacram religionem (Lyons, 1245 Sept. 30) 771 Sacram religionem (Lyons, 1246 Oct. 6) 823 Sacre vestre religionis (Rome, 1255 Dec. 11) 1248 Sacrosancta Romana ecclesia (Rome, 1216 Dec. 8) 128 Sacrosancta Romana ecclesia (Rome, 1218 Jun. 9) 176 Sacrosancta Romana ecclesia (Rome, 1221 Feb. 3) 259 Sacrosancta Romana ecclesia (Lyons, 1248 May 7) 951 Sacrosancta Romana ecclesia (Lyons, 1250 Aug. 30) 1053 Sacrosancta Romana ecclesia (Perugia, 1253 Mar. 28) 1156 Sacrosancta Romana ecclesia (Orvieto, 1263 Jul. 7) 1567 Sacrosancta Romana ecclesia (Viterbo, 1278 Aug. 6) 1770 Sacrosancta Romana ecclesia (Orvieto, 1281 Aug. 23) 1790b Sacrosancta Romana ecclesie (Rome, 1240 May 3) 645 Salubriter providimus (Perugia, 1228 Nov. 27) 386 Salutem tuam (Orvieto, 1263 Jan. 18) 1556 Sanctam religionem (Viterbo, 1257 Oct. 7) 1344a Sanctorum meritis (Viterbo, 1257 May 26) 1315 Sanctorum meritis (Viterbo, 1258 Jan. 3) 1368 Sapientia divina (Viterbo, 1266 Aug. 21) 1652 Sapientia divina (Viterbo, 1266 Aug. 21) 1653 Sapientia divina (Viterbo, 1266 Aug. 26) 1654 Sarraceni de partibus (Rome, 1276 Apr. 11) 1755 Satis credimus (Rome, 1303 Apr. 20) 2006a Sedes apostolica (Naples, 1255 Apr. 17) 1223 Sedes apostolica (Rome, 1256 Mar. 20) 1256

Index Bullarum  597 Sedes apostolica (Rome, 1256 Mar. 20) 1257 Si a rege (Naples, 1255 Apr. 13) 1222 Si adhuc Amalech (Rome, 1228 Jan. 10) 359 Si adhuc Amalech (Rome, 1227 Nov. 25) 352 Si adhuc Amalech (Rome, 1228 Jan. 11) 357 Si futuri diem (Rome, 1218 Jan. 25) 165 Si iuxta divine (Milan, 1251 Jul. 11) 1090 Si personas religiosas (Rome, 1218 Feb. 13) 171 Si populus (Lyons, 1250 Sept. 30) 1070 Si quam graviter (Rome, 1238 Apr. 20) 599 Si quam horribile (Rome, 1233 May 26) 459 Si sustineri (Rome, 1223 Apr. 8) 281 Si velit regalis (Lyons, 1246 Jun. 28) 808 Si vera sunt (Rome, 1239 Jun. 18) 627 Si vera sunt (Rome, 1239 Jun. 18) 628 Sic Cisterciensis ordinis (Lyons, 1248 Mar. 5) 937 Sic contra viperarum (Perugia, 1235 May 3) 500 Sic regularis observantia (Perugia, 1252 Jan. 18) 1103 Sic regularis observantia (Perugia, 1252 Jan. 18) 1104 Sicut dilecta (Anagni, 1259 May 14) 1436 Sicut dilecti (Viterbo, 1257 Jun. 13) 1319 Sicut dilectorum (Rome, 1200 Mar. 6) 19 Sicut dilectus (Anagni, 1259 Mar. 2) 1420 Sicut ex parte (Anagni, 1296 Aug. 26) 1899 Sicut is qui (Rome, 1204 May 31) 36 Sicut olim (Rome, 1231 Apr. 7) 418 Sicut petitio (Rome, 1301 Feb. 27) 1987d Sicut salutis (Lyons, 1248 Mar. 14) 938 Sicut tua petitio (Perugia, 1252 Aug. 2) 1131 Sicut venerabilis frater (Rome, 1256 May 19) 1268 Significante (Rieti, 1234 Jun. 26) 475 Significante dilecto (Rieti, 1231 Aug. 8) 429 Significante venerabili (Rome, 1239 Jan. 29) 610 Significante venerabili (Rome, 1239 Feb. 23) 614 Significantibus (Viterbo, 1207 Sept. 24) 55 Significantibus (Anagni, 1239 Aug. 29) 633a

Significantibus (Perugia, 1253 Jan. 10) 1149 Significantibus dilectis (Perugia, 1235 Mar. 9) 496 Significantibus dilectis (Anagni, 1239 Sept. 10) 634 Significarunt (Rome, 1289 Feb. 9) 1843 Significarunt nobis (Rome, 1198 Jun. 10) 7 Significarunt nobis (Perugia, 1252 Jul. 5) 1128 Significarunt nobis (Anagni, 1259 Feb. 1) 1406 Significarunt nobis (Viterbo, 1262 Apr. 29) 1538 Significarunt nobis (Viterbo, 1262 Jul. 5) 1545 Significarunt nobis (Orvieto, 1263 Feb. 28) 1559 Significarunt nobis (Viterbo, 1266 Sept. 27) 1656 Significarunt nobis (Lyons, 1274 Jul. 21) 1731 Significarunt nobis (Lyons, 1274 Jul. 21) 1732 Significarunt nobis (Lyons, 1274 Jul. 21) 1733 Significarunt nobis (Rome, 1276 Apr. 11) 1754 Significarunt nobis (Tivoli, 1285 Aug. 13) 1817 Significarunt nobis (Rome, 1286 May 3) 1830 Significarunt nobis (Rome, 1297 Feb. 5) 1905a Significarunt nobis (Rome, 1297 Feb. 5) 1906 Significarunt nobis (Anagni, 1299 Aug. 1) 1954 Significarunt nobis (Rome, 1299 Dec. 13) 1955 Significarunt nobis (Rome, 1299 Dec. 30) 1957 Significarunt nobis (Rome, 1301 Apr. 10) 1991 Significarunt nobis (Rome, 1302 Nov. 30) 2002 Significarunt nobis dilecti (Viterbo, 1257 Sept. 9) 1343 Significasti compescendo (Orvieto, 1273 Jan. 13) 1706 Significavit (Rome, 1198 May 29) 5 Significavit nobis (Rome, 1201 Mar. 28) 21

598  Index Bullarum Significavit nobis (Rome, 1224 Jul. 7) 314 Significavit nobis (Rome, 1228 Feb. 14) 369 Significavit nobis (Rome, 1228 Apr. 7) 377 Significavit nobis (Orvieto, 1263 May 5) 1564 Significavit nobis (Rome, 1302 Nov. 5) 2001 Significavit nobis venerabilis (Segni, 1223 Aug. 27) 305 Sincere devotionis (Lyons, 1250 Sept. 5) 1055 Sincere devotionis (Anagni, 1296 Sept. 30) 1900 Sincere devotionis (Anagni, 1296 Sept. 30) 1901 Sincere devotionis (Orvieto, 1297 Jul. 11) 1919 Sincere dilectionis (Viterbo, 1257 Oct. 27) 1346b Solet annuere (Rome, 1210 Feb. 14) 67 Solet annuere (Ferentino, 1217 Jul. 24) 147 Solet annuere (Perugia, 1228 Dec. 12) 388 Solet annuere (Perugia, 1229 Mar. 11) 392 Solet annuere (Rome, 1233 Jul. 2) 461 Solet annuere (Perugia, 1235 Jun. 4) 514 Solet annuere (Lyons, 1245 May 4) 703 Solet annuere (Lyons, 1245 Jul. 14) 710 Solet annuere (Lyons, 1246 May 15) 799 Solet annuere (Lyons, 1246 Sept. 11) 817 Solet annuere (Lyons, 1246 Oct. 7) 828 Solet annuere (Lyons, 1247 Jan. 3) 862 Solet annuere (Lyons, 1248 Jan. 9) 929 Solet annuere (Lyons, 1248 Sept. 24) 970 Solet annuere (Lyons, 1248 Oct. 1) 972 Solet annuere (Lyons, 1249 Sept. 5) 1001 Solet annuere (Lyons, 1249 Sept. 22) 1010 Solet annuere (Lyons, 1250 Sept. 22) 1065 Solet annuere (Lyons, 1251 Mar. 31) 1086 Solet annuere (Milan, 1251 Aug. 12) 1091 Solet annuere (Anagni, 1259 Feb. 25) 1417 Solet annuere (Anagni, 1260 Feb. 4) 1468 Solet annuere (Anagni, 1260 Apr. 9) 1475 Solet annuere (Orvieto, 1272 Sept. 27) 1701 Solet annuere (Viterbo, 1278 Sept. 5) 1775 Solet annuere (Montefiascone, 1282 Oct. 1) 1801 Solet annuere (Rome, 1287 Mar. 23) 1835 Solet annuere (Orvieto, 1290 Oct. 18) 1863 Solet annuere (Rome, 1297 Feb. 8) 1908 Solet annuere (Orvieto, 1297 Oct. 21) 1927

Solet annuere sedes (Rome, 1299 Feb. 3) 1949 Solio apostolici culminis (Rome, 1302 Jan. 31) 1998 Speciali gratia (Anagni, 1258 Nov. 13) 1388 Speciali gratia (Anagni, 1258 Nov. 13) 1389 Speciali gratia (Anagni, 1259 Jul. 31) 1451 Sperantes firmiter (Lyons, 1246 Sept. 11) 815 Splendor paterne (Orvieto, 1291 Jun. 27) 1871 Studio pie conversationis (Viterbo, 1257 Oct. 21) 1346a Sua nobis (Rome, 1215 May 20) 102 Sua nobis (Segni, 1223 Aug. 11) 300 Sua nobis (Rome, 1230 Mar. 27) 401 Sua nobis (Anagni, 1232 Dec. 15) 442 Sua nobis (Anagni, 1232 Dec. 19) 446 Sua nobis (Terni, 1237 Jan. 9) 563 Sua nobis (Rome, 1240 May 4) 646 Sua nobis (Rome, 1244 Feb. 12) 668 Sua nobis (Lyons, 1245 Feb. 5) 691 Sua nobis (Lyons, 1247 Mar. 15) 870 Sua nobis (Lyons, 1247 May 25) 902 Sua nobis (Lyons, 1247 Oct. 5) 919 Sua nobis (Lyons, 1248 Jun. 22) 954 Sua nobis (Lyons, 1250 Feb. 18) 1018 Sua nobis (Lyons, 1250 Feb. [18]) 1019 Sua nobis (Lyons, 1250 Aug. 20) 1051 Sua nobis (Lyons, 1250 Oct. 17) 1072 Sua nobis (Perugia, 1252 Sept. 25) 1141 Sua nobis (Perugia, 1253 Jan. 17) 1150 Sua nobis (Naples, 1255 Jan. 28) 1209 Sua nobis (Rome, 1256 Jan. 8) 1250 Sua nobis (Rome, 1257 Jan. 28) 1293 Sua nobis (Viterbo, 1257 [Jul.] 30) 1326 Sua nobis (Anagni [recte Viterbo], 1258 Jun. 28) 1385 Sua nobis (Viterbo, 1258 Sept. 17) 1387 Sua nobis (Anagni, 1258 Nov. 29) 1392 Sua nobis (Anagni, 1259 Feb. 15) 1416 Sua nobis (Anagni, 1259 May 4) 1432 Sua nobis (Anagni, 1259 Aug. 2) 1453 Sua nobis (Anagni, 1260 Apr. 16) 1476 Sua nobis (Viterbo, 1266 Oct. 4) 1657 Sua nobis (Viterbo, 1268 Jun. 13) 1690 Sua nobis (Rome, 1272 May 28) 1695 Sua nobis (Orvieto, 1272 Jul. 7) 1696 Sua nobis (Orvieto, 1272 Jul. 7) 1697 Sua nobis (Orvieto, 1272 Jul. 8) 1698 Sua nobis (--, 1272 Oct. 31) 1703 Sua nobis (Orvieto, 1273 May 6) 1711

Index Bullarum  599 Sua nobis (Lyons, 1273 Dec. 21) 1718 Sua nobis (Lyons, 1274 Feb. 20) 1719 Sua nobis (Lyons, 1274 Apr. 28) 1721 Sua nobis (Lyons, 1274 Oct. 1) 1738 Sua nobis (Rome, 1276 May 17) 1758 Sua nobis (Rome, 1276 Oct. 8) 1759 Sua nobis (Rome, 1278 May 1) 1765 Sua nobis (Soriano, 1280 Jul. 1) 1784 Sua nobis (Orvieto, 1281 May 7) 1787 Sua nobis (Perugia, 1284 Oct. 23) 1815 Sua nobis (Rome, 1286 Feb. 5) 1828 Sua nobis (Rieti, 1288 Aug. 5) 1840 Sua nobis (Orvieto, 1291 Aug. 20) 1878 Sua nobis (Orvieto, 1291 Sept. 9) 1879 Sua nobis (Rome, 1297 Apr. 1) 1912 Sua nobis (Rome, 1298 May 5) 1929 S[ua nobis] (Rome, [1298 Nov. 8]) 1938 Sua nobis (Rome, 1299 Feb. 13) 1950a Sua nobis (Rome, 1300 Mar. 7) 1976 Sua nobis (Rome, 1300 Mar. 10) 1977 Sua nobis (Rome, 1300 Mar. 10) 1978 Sua nobis (Rome, 1303 Jan. 11) 2005 Sua nobis (Rome, 1303 Jan. 13) 2006 S[ua nobis] (Rome, --) 2007 Sua nobis .. abbas (Viterbo, 1219 Dec. 5) 207 Sua nobis abbas (Rome, 1297 Mar. 14) 1910 Sua nobis .. abbas (Rome, 1302 Dec. 7) 2003 Sua nobis .. abbatissa (Orvieto, 1281 Nov. 27) 1791 Sua nobis Bonifatius (Lyons, 1249 Jun. 5) 991 Sua nobis dilecti (Viterbo, 1257 Jul. 25) 1335 Sua nobis dilecti (Viterbo, 1257 Nov. 10) 1347a Sua nobis dilecti (Orvieto, 1264 May 25) 1594 Sua nobis dilecti (Perugia, 1265 Dec. 2) 1634 Sua nobis dilectus (Anagni, 1243 Jul. 11) 658 Sua nobis dilectus (Lyons, 1248 Feb. 4) 932 Sua nobis fraternitas (Viterbo, 1262 Apr. 26) 1537 Sua nobis G. (Rome, 1231 Jan. 13) 414 Sua nobis prior (Perugia, 1206 Nov. 23) 50a Sua nobis .. prior (Anagni, 1239 Jul. 31) 633

Sua nobis .. prior (Orvieto, 1283 Feb. 20) 1809 Sua nobis universitas (Viterbo, 1257 Jun. 27) 1327 Sua nobis venerabilis (Rome, 1220 Dec. 23) 252 Sua nobis venerabilis (Perugia, 1251 Dec. 20) 1097 Sua nobis venerabilis (Assisi, 1253 Jul. 28) 1163 Sua nobis venerabilis (Assisi, 1254 May 11) 1177 Sua nobis venerabilis (Viterbo, 1267 Jun. 22) 1670 Sua nobis venerabilis (Orvieto, 1297 Aug. 13) 1922 Suam ad nos (Orvieto, 1220 Jun. 17) 226 Suam nobis (Anagni, 1217 Jul. 6) 145 Sub religionis habitu (Lyons, 1246 May 11) 798 Sub religionis habitu (Lyons, 1247 Oct. 5) 918 Sub religionis habitu (Viterbo, 1257 Jul. 5) 1330 Sub religionis habitu (Viterbo, 1257 Dec. 2) 1363 Sub religionis habitu (Viterbo, 1258 May 21) 1382 Sub religionis habitu (Anagni, 1259 Feb. 12) 1411 Sub religionis habitu (Anagni, 1259 Dec. 13) 1465 Sub religionis habitu (Orvieto, 1263 Sept. 8) 1570 Sub religionis habitu (Orvieto, 1264 Jun. 20) 1597 Sub religionis habitu (Lyons, 1274 Dec. 1) 1740 Sub religionis habitu (Rome, 1276 May 7) 1757 Sub religionis habitu (Viterbo, 1276 Dec. 1) 1760 Sub religionis habitu (Viterbo, 1278 Sept. 5) 1773 Sub religionis habitu (Rome, 1299 Mar. 23) 1953 Super his (Rome, 1238 Feb. 4) 596 Super provisione plurium (Lyons, 1250 May 22) 1037 Super reges (Rome, 1297 Apr. 4) 1914 Super restitutione (Rome, 1226 May 9) 337 Super securitate (Lyons, 1249 Jul. 11) 992

600  Index Bullarum Super speculam (Viterbo, 1219 Nov. 22) 203 Superfluo canonicorum (Lyons, 1246 Mar. 21) 791 Supplicasti (Rome, 1239 May 26) 624 Supplicasti (Rome, 1239 Jun. 1) 625 Supplicasti nobis (Rome, 1218 Jan. 4) 158 Supplicasti nobis (Rome, 1218 Jan. 5) 159 Supplicasti nobis (Rome, 1218 Jan. 7) 160 Supplicasti nobis (Rome, 1218 Jan. 8) 161 Supplicasti nobis (Rome, 1219 Mar. 13) 182 Supplicasti nobis (Rome, 1219 Mar. 15) 184 Supplicavit nobis (Lyons, 1250 May 21) 1035 Suscepti cura (Rome, 1233 Jul. 2) 462 Suscepti nos ammonet (Viterbo, 1268 Apr. 4) 1687 Suscepti regiminis (Viterbo, 1266 Aug. 21) 1651 Suscitata super diversis (Rome, 1210 Apr. 24) 69 Suscitata super diversis (Rome, 1210 Apr. 24) 70 Te ac Johanne (Rome, 1216 Sept. 22) 120 Tenorem cuiusdam constitutionis (Rieti, 1298 Nov. 22) 1939 Tenorem cuiusdam privilegii (Viterbo, 1267 Jul. 7) 1674 Terre Jerosolomitane (Naples, 1255 Apr. 12) 1221 Terre sancte miserabilem (Orvieto, 1291 Aug. 1) 1873 Terre sancte miserabilem (Orvieto, 1291 Aug. 1) 1875 Thesauro virtutum (Lyons, 1245 May 2) 698 Thesauro virtutum (Lyons, 1246 Sept. 11) 816 Thesauro virtutum (Lyons, 1247 May 14) 895 Thesauro virtutum (Lyons, 1247 May 23) 900 Thesauro virtutum (Lyons, 1248 Jun. 27) 956 Thesauro virtutum (Lyons, 1248 Sept. 24) 964 Thesauro virtutum (Lyons, 1249 Sept. 5) 999 Traditis (Viterbo, 1266 Sept. 3) 1655

Tranquillitati ecclesie (Rome, 1218 Jan. 27) 166 Transmissa (Rome, 1203 Feb. 14) 27 Transmissa nobis (Rome, 1212 Oct. 10) 85 Transmissa nobis (Rome, 1239 Apr. 20) 619 Tua devotio (Anagni, 1260 May 15) 1487 Tua nobis (Rome, 1218 Feb. 24) 173 Tua nobis (Lyons, 1245 Sept. 6) 744 Tua nobis (Assisi, 1253 May 10) 1160 Tua nobis (Anagni, 1254 Aug. 5) 1189 Tua nobis (Orvieto, 1273 Jan. 7) 1705 Tua nobis (Rome, 1300 Jan. 31) 1964 Tua nobis devotio (Anagni, 1254 Aug. 5) 1191 Tua nobis fraternitas (Viterbo, 1266 Jun. [5]) 1647 Tuam volentes (Anagni, 1259 Jan. 28) 1403 Tue nobis originis (Viterbo, 1267 Nov. 9) 1676 Tue devotionis (Lyons, 1249 May 10) 984 Tue devotionis (Anagni, 1255 Jul. 7) 1229 Tue merita sinceritatis (Orvieto, 1291 Mar. 23) 1867 Tuis et carissimi (Anagni, 1255 Oct. 20) 1242 Tuis supplicationibus (Perugia, 1265 Mar. 28) 1607 Tuis supplicationibus (Orvieto, 1290 Jul. 20) 1855 Turbamur plurimum (Anagni, 1255 Sept. 3) 1237 Universitatis vestre litteras (Perugia, 1228 Dec. 8) 387 Urbis assidue (Anagni, 1256 Jul. 30) 1279 Ut consultationi vestre (Rome, 1240 May 5) 647 Ut determinatus sit (Lyons, 1245 Apr. 5) 696 Ut determinatus sit (Lyons, 1247 May 17) 899 Ut dilecti (Viterbo, 1297 Jun. 2) 1915 Ut eo libentius (Lyons, 1250 May 29) 1037 Ut eo subditis (Lyons, 1245 Sept. 1) 730 Ut eo subditis (Lyons, 1249 May 11) 988 Ut ex speciali (Naples, 1255 Feb. 28) 1212 Ut in vestris (Rome, 1257 May 8) 1314 Ut per secularem potentiam (Lyons, 1250 May 11) 1034 Ut tolerabilior vobis (Anagni, 1259 Aug. 6) 1454 Ut tua (Viterbo, 1297 Jun. 2) 1913

Index Bullarum  601 Ut veri Salomonis (Rome, 1237 Dec. 8) 588 Utilitatibus vestri (Lyons, 1246 Nov. 23) 855 Valens ad omnia (Perugia, 1266 Mar. 5) 1637 Venerabili fratre (Rome, 1212 Oct. 11) 86 Venerabili fratre (Rome, 1216 Dec. 20) 129 Venerabili fratre (Orvieto, 1220 Sept. 15) 241 Venerabili fratre nostro (Rome, 1218 Feb. 24) 172 Venerabili fratre nostro (Rieti, 1234 Jul. 5) 479 Venerabili fratre nostro (Rome, 1241 Apr. 16) 654 Venerabili fratri nostro (Anagni, 1259 Jul. 29) 1449 Venerabili fratri nostro (Rome, 1233 Mar. 30) 455 Venerabili fratri nostro (Terni, 1237 Jan. 26) 566 Venerabili fratri nostro (Terni, 1237 Feb. 6) 566a Venerabili fratri nostro (Anagni, 1259 Jul. 29) 1450 Venerabili fratri R. Seguntino ep. (Rome, 1200 May 25) 20 Venerabilibus fratribus archiepiscopis etc. . . . ad quos littere iste pervenerint (Orvieto, 1263 Sept. 9) 1571 Venerabilis frater (Rome, 1201 Apr. 3) 23 Venerabilis frater (Rome, 1210 Apr. 11) 68 Venerabilis frater (Rome, 1220 Jan. 4) 210 Venerabilis frater (Rome, 1223 Feb. 6) 278 Venerabilis frater (Spoleto, 1232 Jun. 15) 435 Venerabilis frater (Anagni, 1233 Mar. 3) 453 Venerabilis frater (Rome, 1238 May 11) 601 Venerabilis frater (Lyons, 1245 Sept. 6) 742 Venerabilis frater noster (Rome, 1201 Mar. 30) 22 Venerabilis frater noster (Ferentino, 1206 Jul. 22) 49 Venerabilis frater noster (Rome, 1209 Nov. 25) 65 Venerabilis frater noster (Rome, 1210 Apr. 30) 73 Venerabilis frater noster (Rome, 1213 Dec. 2) 93

Venerabilis frater noster (Rome, 1216 Mar. 28) 113 Venerabilis frater noster (Anagni, 1217 Jun. 9) 142 Venerabilis frater noster (Ferentino, 1217 Sept. 6) 151 Venerabilis frater noster (Rome, 1220 Nov. 26) 248 Venerabilis frater noster (Rome, 1221 Apr. 20) 263 Venerabilis frater noster (Rome, 1223 Nov. 20) 307 Venerabilis frater noster (Rome, 1224 Oct. 15) 316 Venerabilis frater noster (Rieti, 1225 Oct. 14) 334 Venerabilis frater noster (Rome, 1228 Feb. 11) 366 Venerabilis frater noster (Perugia, 1228 Jul. 19) 382 Venerabilis frater noster (Perugia, 1229 Dec. 17) 396 Venerabilis frater noster (Perugia, 1230 Jan. 14) 398 Venerabilis frater noster (Rome, 1230 Jun. 5) 408 Venerabilis frater noster (Rieti, 1231 Nov. 11) 430 Venerabilis frater noster (Rieti, 1232 Jul. 31) 440 Venerabilis frater noster (Rome, 1233 Mar. 23) 454 Venerabilis frater noster (Rome, 1234 Mar. 23) 469 Venerabilis frater noster (Rome, 1234 Apr. 21) 472 Venerabilis frater noster (Terni, 1237 Jan. 9) 562 Venerabilis frater noster (Anagni, 1243 Oct. 1) 661 Venerabilis frater noster (Lyons, 1245 Dec. 15) 783 Venerabilis frater noster (Lyons, 1247 Jun. 13) 907 Venerabilis frater noster (Lyons, 1250 Mar. 11) 1023 Venerabilis frater noster (Lyons, 1250 Jun. 22) 1040 Venerabilis frater noster (Perugia, 1251 Dec. 20) 1096 Venerabilis frater noster (Perugia, 1252 Mar. 3) 1110

602  Index Bullarum Venerabilis frater noster (Anagni, 1254 Jun. 13) 1178 Venerabilis frater noster (Anagni, 1259 Feb. 28) 1418 Venerabilis frater noster (Viterbo, 1262 Mar. 1) 1531 Venerabilis frater noster (Viterbo, 1262 Apr. 1) 1535 Venerabilis frater noster (Orvieto, 1264 Jun. 27) 1598 Venerabilis frater noster (Orvieto, 1264 Aug. 1) 1599 Venerabilis frater noster (Perugia, 1265 Mar. 28) 1603 Venerabilis frater noster (Perugia, 1265 Mar. 28) 1604 Venerabilis frater noster (Perugia, 1265 Mar. 28) 1605 Venerabilis frater noster (Perugia, 1265 Mar. 28) 1606 Venerabilis frater noster (Perugia, 1265 Apr. 13) 1608 Venerabilis fratris (Orvieto, 1297 Jun. 30) 1917 Venerabilis fratris nostri (Rome, 1213 Dec. 4) 94 Venerabilis fratris nostri (Rome, 1216 Jan. 26) 109 Veniens ad apostolicam (Terni, 1236 Dec. 15) 560 Vestra semper (Rome, 1244 Feb. 3) 667 Vestra semper (Anagni, 1256 Jul. 29) 1275 Vestre devotionis (Rome, 1257 May 8) 1312 Vestre meritis (Viterbo, 1257 Dec. 2) 1360 Vestre meritis (Viterbo, 1262 Feb. 1) 1530 Vestre meritis devotionis (Lyons, 1250 Mar. 7) 1021 Vestre meritis devotionis (Rome, 1256 Apr. 19) 1262 Vestris devotionis (Lyons, 1245 Oct. 23) 776 Vestris devotis (Perugia, 1235 Jul. 9) 528 Vestris devotis precibus (Lyons, 1245 Sept. 2) 734 Vestris devotis precibus (Lyons, 1245 Oct. 21) 775 Vestris et ordinis (Orvieto, 1220 Jul. 13) 235 Vestris precibus (Rome, 1237 Nov. 20) 585 Vestris precibus (Lyons, 1245 Oct. 14) 773 Vestris supplicationibus (Lyons, 1246 Mar. 15) 788 Vestris supplicationibus (Anagni, 1254 Sept. 9) 1199

Viget in eo (Lyons, 1248 Feb. 22) 934 Viget in eo (Lyons, 1248 Feb. 23) 935 Viget in eo (Lyons, 1248 Mar. 21) 941 Vineam Domini (Rome, 1213 May 6) 89 Virtute conspicuos (Rome, 1261 Mar. 28) 1517 Virtute conspicuos (Rome, 1285 Nov. 20) 1824 Virtute conspicuos sacri (Rome, 1296 May 19) 1895 Virtutum dominus (Lyons, 1248 Mar. 30) 945 Vite perempnis gloria (Lyons, 1247 Aug. 27) 914 Vite perempnis gloria (Lyons, 1250 Jul. 31) 1047 Vite perempnis gloria (Perugia, 1265 Aug. 7) 1626 Vite perennis gloria (Lyons, 1249 Mar. 41) 981 Vite perennis gloria (Perugia, 1252 Sept. 17) 1139 Vite perennis gloria (Perugia, 1252 Sept. 17) 1140 Vite perennis gloria (Viterbo, 1257 Dec. 2) 1357 Vite perennis gloria (Anagni, 1260 Apr. 27) 1479 Vite perennis gloria (Rome, 1261 Jan. 18) 1508 Vite perennis gloria (Perugia, 1265 May 4) 1610 Vite perennis gloria (Viterbo, 1266 May 30) 1643 Vite perennis gloria (Orvieto, 1291 Mar. 15) 1866 Vobis assidue (Rome, 1244 Mar. 27) 670 Vobis assidue (Lyons, 1246 Jun. 13) 804 Vobis assidue (Lyons, 1246 Oct. 28) 844 Vobis extremam (Lyons, 1246 Oct. 15) 838 Volentes omnes (Viterbo, 1262 May 15) 1541 Volentes omnes crucesignatos (Orvieto, 1263 Oct. 15) 1578 Volentes statum (Lyons, 1247 Oct. 23) 922 Volentes tuam (Terni, 1236 Dec. 18) 561 Volentus tuam (Orvieto, 1290 Jul. 18) 1854 Volentes ut commissum (Viterbo, 1268 Feb. 28) 1683 Volentes ut crucesignati (Viterbo, 1268 Mar. 1) 1686

Index Omnium

Index Omnium

References are in italic to the Introduction and in regular type to the sequentially numbered papal letters calendared in the present book. No attempt has been made to homogenise Petrus, Pedro, Peter, etc. The items under I and J are indexed together indistinctly. The dates shown are those between which individuals appear in the collection (no dates are given, however, in the case of kings, popes and other notable historical figures). Although casual appearances of proctors are indexed here, see also the comprehensive list of proctors in Appendix II. A., archd. of Orense (1223) 282 A., archd. of Pamplona (1216) 109 A., archd. of Salamanca 1458 A., archd. of Valderas (1272) 1703 A., can. of Burgos (1217) 140 A., sacrist of Huesca (1211–1216) 82, 123 A. Bosonis, precentor of Pamplona (1231) 417n A. de Luna (1221) 260 A. Ferrández, can. of León (1231) (possibly the same as Arias Fernandi) 421 A. Santii, archd. of Palencia (1250) 1018 Abohab, Jew of Burgos (1239) 618 Abril, can. of León (1237) 573 Abril, bp of Urgell, archd. of Salamanca and curial proctor (1252?) 25 see also: Carmen apologeticum… (poem) Abrisén, ch. (dioc. Huesca) 916 ‘Ad perpetuam rei memoriam’ (1266, constitution on right of patronage) 1651 Adam Fernandi, archd. of Compostela (1234) 735 Adam Roderici, can. of Ávila (1286) 1829 Ademar, bp of Huesca (1290–1297) 23; 1852, 1867, 1918, 1922, 1925 Adrian IV, Pope 625 Aegidius (Gil Torres), card. deacon Ss. Cosmae et Damiani (1217–1260) 5n, 7, 16– 17; 141, 164, 199, 224, 329n, 361, 424,

427, 468, 484, 559, 595, 635, 672, 793, 807, 880n, 885, 890, 908, 923, 981, 1038, 1041, 1088, 1121–1122, 1146, 1155, 1490 constitutions 704 Afonso I, kg of Portugal 459 Afonso II, kg of Portugal 599, 658 conflict with his sisters Teresa and Sancha 90, 114, 148 sanctions against, excommunication 250, 252–253, 274 Afonso III, kg of Portugal 1197, 1253 count of Boulogne 718 and abp of Braga 1198 and mon. of Arouca 1721 Agac Albala, Jew from Zaragoza (1241) 1243 Agarde, Arthur 2 Agen, bp of (1260) 1504 Agramunt (prov. Lleida) 84 Agüero (Buenavista de Valdavia, prov. Palencia) 246 Aguiar, S. Maria de, mon. (O.Cist., dioc. Ciudad Rodrigo) abt (1221) 258 Aguilafuente (prov. Segovia) 143 Aguilar de Campóo (prov. Palencia) mon. of S. María la Real (O.Praem.) 13

603

604  Index Omnium Aguilar de Campóo (cont.) abt (1244–1274) 673, 1073, 1720 chapter 1073 violence among canons and conversi 673 privileges and indulgences 1073–1074, 1414 and clergy and community of Brañosera 1415 and clergy of Valbuena de Pisuerga 1404 and Ord. Santiago 1058 and rector of Labraña et al. 1405 Ainsa, ch. (dioc. Huesca) 916 Akerreta, ch. (Navarre) rector (1282) 1802 Alange, castle (prov. Badajoz) 751 Alarcón (prov. Cuenca) 739 people of and Ord. Santiago 226 Albalate (del Arzobispo), ch. (dioc. Zaragoza) 986, 1208, 1447 Albertus, provost of Huesca (1273) 1714– 1715 Albertus Pisanus, Magister, can. of Milan residing in Paris (1258) 1387n Alberuela, ch. (dioc. Huesca) 197 Alcalá (dioc. Toledo) 9; 1945 Alcañiz (prov. Teruel) 233 rector (1260) 1476 Ord. Calatrava in comendador (1260) 1488 Alcántara, Ord. master (1223–1265) 286, 562, 1633– 1634  Petrus Johannis and abp of Toledo 562 and bp of Guarda 1633–1634 and Ord. Santiago 286 Alcaraz, ch. (dioc. Toledo) 130 archd.  s.v. Toledo Alcazarén (prov. Valladolid) 455, 479 Alcobaça, S. Maria de, mon. (O.Cist., dioc. Lisbon) 13–14n abt (1260) 1499 Alcocer, S. Miguel de, mon. (O.S.D., dioc. Cuenca) 2n abs (1259) 1451 convent 1451, 1475, 1533 founder  Maior Giuliata Alcover, mon. (dioc. Tarragona) rector  Fernandus Iohannis and mon. of Santes Creus 1910

Aldeanueva del Obispo 317 Aldebrandinus, card. deacon S. Eustachii (1218–1219) 164, 199 Aldefonsus Tellii, nobleman of Palencia dioc. (1281) 1788 Aldexaçar, ch. (dioc. Tarazona) rector (1249) 1005 and mon. of Fitero 1005 Aldonça Gundisalvi, noblewoman (1245) 726 Alexander III, Pope 108, 552, 560, 625, 866n, 1247, 1521n Alexander IV, Pope 10n, 15, 18; 1521n, 1526, 1554–1555 ‘Execrabilis’ 18n, 26; 1217 ‘Virtute conspicuos’ 21n Alfaro, ch. (dioc. Tarazona) prior (1282) 1795 and ch. of Tudela 1795 Alfons II, kg of Aragón 1487, 1911 Alfons of Aragón, infante of Aragón 1493, 1528 Alfonso VIII, kg of Castile 11; 61, 371, 530, 746 Alfonso IX, kg of León 1, 110, 249, 306, 327–328, 393, 736–737, 749, 1040, 1656 Alfonso X (el Sabio), kg of Castile and León 5n, 8, 13n; 1141, 1183, 1197, 1219, 1222, 1226, 1230, 1241–1242, 1268, 1334a, 1353, 1412n, 1428–1429, 1448a, 1456, 1473–1474, 1496, 1556, 1579, 1586–1587, 1590, 1600, 1617, 1619, 1749, 1762, 1783, 1810, 1812, 1833, 1841n, 1859 as infante 738, 784, 850n, 945, 1011, 1089 plans for crusade 796 death at Seville 1814 see also: rebellion (s.v. Sancho IV, kg of Castile) Alfonso de Astudillo (Fr.), prior of Toledo Dominicans (1290) 1859 Alfonso Domínguez, notario real 1846 Alfonso Fernández, archd. of Alcaraz (Toledo) (1300) 1987a Alfonso García, dean of Palencia (1259) 1432 Alfonso Garsie de Carvajal, miles of León dioc. (1279) 1777 Alfonso Ruiz, escribano del rey 1062 Alfonsus, cleric of Oviedo (1224) 315

Index Omnium  605 Alfonsus, Magister, can. of Lugo (1297) 1924 Alfonsus filius Gundisalvi Pelagii, layman of Zamora dioc. (1265) 1608 Alfonsus filius Petri Beyzo, layman of Toro (1265) 1604 Alfonsus Garciae, brother of Ord. Calatrava (1263) 1556 Alfonsus Macellarius, layman of Zamora dioc. (1265) 1608 Alfonsus Martini, can. of Oviedo (1218) 175 Alfonsus Roderici, layman of Toro (1265) 1606 Alfonsus Sancii, cleric of Santiago de Madrid (1290) 1864 Algarve (Portugal) 1197n All Saints Feast 474, 1042, 1234, 1586n Allariz, S. Clara de, mon. (O.S.C., dioc. Orense) 1863 Almazán, ch. (dioc. Sigüenza) archd.  s.v. Sigüenza Almenara de Tormes (prov. Salamanca) 1040 Almochuel, ch. (dioc. Zaragoza) 1208, 1447 Alquézar, S. María de, ch. (prov. Huesca) 35, 209, 611 prior and clergy (1206) 50a parishioners 50a and bp of Huesca 215 Altable, S. Sebastián de, ch. (dioc. Burgos) and clergy and laity of Burgos 693 Altardus de Luna, Navarrese nobleman (1216) 123 Álvaro Gómez, bp of Palencia 470, 792a Alvarus Didaci, nobleman (1274) 1736 Alvarus Gometii Carrellis (1262) 1548n Alvelos, S. Lourenço de, ch. (dioc. Braga) rector (1252) 1110n Amator, precentor of Salamanca (1266) 1657 Amiens, dioc. bp (1297) 1909 archd.  Bartholomeus Anastasius IV, Pope 625 Ancherus, card. pr. S. Praxedis (1279– 1286) 1776, 1829a Andorra, ch. (dioc. Zaragoza) 1208, 1447 Andosilla, ch. (dioc. Tarazona) rector (1249) 1005 and mon. of Fitero 1005

András II, kg of Hungary crusade 154 Andreas de Candulfis, Magister, archd. of Medina (Salamanca) and papal subdeacon (1291) 1865 Andreas de Celano, miles, familiaris and ‘aule regii ostiarius’ of Alfonso X of Castile (1264) 1600 Andreas de Setia, curial proctor (1263– 1302) 24 Andreas de Villanova, layman of Ulldemolins (1300) 1981 Andreas dictus Arbote, citizen of Zamora (1278) 1765 Andreas Octaviani, can. of Basilica of XII Apostles (1260) 1476 Andrés, bp of Sigüenza (1262) 1548 Andrés de Albalat, bp of Valencia (1274) 1245, 1737a, 1741 Andres dictus Carazo, layman of Toro (1265) 1604 Andújar, ch. 577 Anento, ch. (dioc. Zaragoza) 986, 1208, 1447 Angelus, card. deacon S. Adriani (1213) 92 ‘Angelus Francisci pro Angelo Interampne’, curial proctor (1299) 16n Anselmus, lord of Possesse (1257) 1341 Anselmus (Fr.), curial proctor (1253–1262) 15 Ant., curial scribe (1244–1255) 18n Ant. Stepera, notary public of Barcelona 1516 Antonio, bp of Ciudad Rodrigo (1297) 1918 Antonius (O.Cist.), curial proctor (1248) 10–11, 14, 18n Antxoritz, ch. (Navarre) rector (1282) 1802 Añua (prov. Álava) 281a Anzano, ch. (dioc. Huesca) 197 Aparicio, bp of Burgos (1254) 1201–1202 apostasy 295, 786, 1267, 1281, 1285, 1682 see also: heresy Apparicio, Magister, can. of Cuenca (1228) 377 Aprilis dictus Corvus, layman of Toro (1265) 1606 Aprilis Suerii, layman of Toro (1265) 1603 Aragón 2, 5n, 15, 22; 627, 1576, 1617, 1750, 1961a kgs 5n, 18, 26; 61, 190, 402, 440, 494, 504, 519, 532, 728, 733, 780, 814,

606  Index Omnium Aragón (cont.) 909n, 924, 938, 949, 1030, 1091, 1102, 1391, 1522, 1674b  Pere I; Alfons II; Pere II; Jaume I; Pere III; Jaume II prelates and people of 1536, 1674a Archivo de la Corona de Aragón 5 Arascués, ch. (dioc. Huesca) 197 Arbas, S. María de, mon. (dioc. Oviedo) abt (1224) 319 and Didacus Roderici and wife 319 Arcos, ch. (dioc. Zaragoza) 1208, 1447 Arcos, S. María de (prov. Orense) villa at 228 Ardón (prov. León) 781 Arengus Abadingi, merchant of Florence (1258) 1387 Arévalo, ch. (dioc. Ávila) 317 archd. (1211–1296) 83, 1901 clergy 14 Arias Fernandi, can. of León (1250) (possibly the same as A. Ferrández) 1058 Arizpilzueta, ch. 365 Arlanza, S. Pedro de, mon. (O.S.B., dioc. Burgos) abt (1301) 1991  F. Arlanzón (prov. Palencia) 795 Armenteira, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Pontevedra) 1675 Armentia, S. Andrés de, ch. (dioc. Calahorra) chapter 281a archd. (1223) 281a Arnaldo de Peralta, bp of Zaragoza (1255) 1212, 1632 Arnaldus, card. pr. S. Priscae 1911 Arnaldus, Magister, can. of Lleida (1206– 1207) 49, 52 Arnaldus Berengarii, layman of Ulldemolins (1300) 1982 Arnaldus de Turre, can. of Mallorca (1299) 1950a Arnaldus de Verdula/Verdala, can. of Montpellier, officialis of Narbonne (1328/9) 1223 Arnaldus de Rexaco, can. of Cartagena, formerly sacrist of Saint-Pierre de Céret (dioc. Elne) 1741 Arnaldus Engans, layman of Ulldemolins (1300) 1982 Arnaldus Porta, layman of Ulldemolins (1300) 1982

Arnaldus Stephani, layman of Ulldemolins (1300) 1982 Arnaldus Zabeterii, notary public ‘curie vicarie Montisalbi’ 25 Arnales, S. Francisco de, mon. (O.S.D., dioc. Zamora) abs  Dominga convent 581–583, 585–586, 590 building work 589 privileges 581–583, 585–586, 590 Arnau de Gurb, bp of Barcelona (1261– 1266) 1517, 1646 Arouca, S. Maria de, mon. (O.Cist., dioc. Lamego) 716, 1725 abs (1274–1278) 1721, 1772 convent 1721, 1772 and Afonso III of Portugal 1721 Artable (dioc. Burgos), clergy of and mon. of Oña 868 Artajona, ch. (dioc. Pamplona) 57 prior (1219) 189 Ascension, Feast of the 1254 Aspe, prior of (1302)  Somport 2003 Astorga cathedral ch., dioc. 420, 477, 726, 1151, 1642 bp (1206–1265) 22; 43, 54–56, 77–78, 108, 115, 127, 234, 248, 251–253, 288, 300, 302, 309, 416, 420, 483, 745, 756, 766, 913, 919, 1041, 1046, 1049, 1151, 1194, 1347a, 1380, 1605–1606, 1623  Martín García; Pedro Fernández chapter  Hugo; Pelagius Juliani dean (1220–1254) 234, 300, 302, 309, 1172 archd. (1224) 309  D. Melendo; E.; F.; G.; G. Fernández; P. Julián of Carballeda (1285) 1816 of Paramo (1285) 1816 of ‘Ripa de Oruego’ (?) 1164, 1170 of Robleda (1285) 1816 treasurer (1220) 234 precentor (1221) 263 magister scolarum (1223) 300, 302  Nuño Velázquez archpr. (1211) 82 prelates and clergy 77–78

Index Omnium  607 archive 6 destruction of, by Napoleon’s army 3 and clerics of Benavente 248 and mon. of Castañeda 913, 1041, 1044, 1050 and Ord. Santiago 288, 483 Templars and Ord. Santiago 232 laity 726 ‘Astorica’, curial proctor (1250: possibly Pedro Fernández, bp of Astorga, or Nuño Velázquez, magister scolarum of the same) 22 ‘Atabul’  Vega, S. María de la, mon. (s.v. properties) Atienza, ch. (dioc. Sigüenza) archd.  s.v. Sigüenza Auch, officialis of 1248 Auxerre, abp of (1260–1297) 1498b, 1909 ‘Avasta’  Vega, S. María de la, mon. (under: properties) Ávila cathedral ch., dioc. 276, 1844 bp (1199–1263) 9; 14, 16, 65, 83, 129, 142, 167, 276, 317, 426, 454, 469, 1568  Benedictus; Fernando Rodríguez vacancy 1829 chapter 307, 426, 1568  Adam Roderici; Dominicus Sebastiani dean (1233–1234) 454, 469  Pelagius Petri archd. of Arévalo  s.v. Arévalo of Olmedo (1233–1237) 454, 469, 562  Dominicus Martini; Pascasius precentor (1223–1281) 292, 1765, 1788  Martinus Petri; T. archpr. 83 mensa 1829 secular abuse, potestas laicalis 65 and ch. of Plasencia 142, 307 and ch. of Toledo 16, 129, 140, 314, 369 and Ord. Santiago 276 mon. of Sancti Spiritus (O.Praem) abt (1237) 562 Avis, Ord. (Ord. Calatrava, dioc. Évora) 24n master (1274) 1728–1729, 1740

brothers 1728–1729, 1740 defence of Évora 249 and Ord. Calatrava 249 Avranches, bp of (1297) 1909 Aybar, ch. (dioc. Pamplona) rector (1238) 594  Petrus Marques and ch. of Castejón 594, 708 Ayerbe, ch. (prov. Huesca) 67 Aymeri IV, vicomte of Narbonne 1458 Azanuy (dioc. Huesca) 23 see also: Berengarius de Azanuy; Johannes de Azanuy Aznar, Magister, can. of Toledo (1225) 329n Azucaica, ch. (dioc. Toledo) 166 Azuqueca de Henares, ch. (dioc. Toledo) 10; 419 B., archd. of Toledo (1234) 493 see also: Bertrandus, archd. of Toledo B. Cortit, layman of Lleida dioc. (1219) 181 B. de Bellovidere, can. of Lleida (1219) 206 B. de Tárrega (Fr.) (1246) 850a B. Petri, prior provincial of Dominicans in Spain (1231) 429 Badajoz, dioc. bp (1259) 1418  Lorenzo destruction of archive by the Comuneros 5n Baeza/Jaén cathedral ch., dioc. 977 bp (1249–1278) 983, 1114, 1116, 1118, 1121, 1609, 1764  Domingo O.P.; Pascual dean (1250–1259) 1023, 1457 archd. (1250–1300) 1023, 1457, 1968 precentor (1278Í1294) 1764, 1881 clergy 634 translation to Jaén 983 and abp of Toledo 9–10; 453, 472, 481, 495, 541, 566–566a, 577 Jews of, required to wear distinctive dress 634 Baldwin II, Latin Emperor of Constantinople 868a Ballestar, grange of Benifassà mon. 1161 Bamba (prov. Zamora) 329, 433 Banastás, ch. (dioc. Huesca) 411 Baños, ch. 472 Banus Papielus, Jew of Tudela (1239) 619 Barbastro 23n

608  Index Omnium Barbastro (cont.) ch. (dioc. Huesca) 35, 916 perpetual vicar  Geraldus de Manso and ch. of Huesca 1439 Barcelona cathedral ch., dioc. bp (1220–1247) 225  Arnau de Gurb chapter  P. Alberti archive 7n Dominicans penitentiary  Raymond of Penyafort hospital of Nuestra Señora de la Merced (O.deM.) 1681, 1872 mon. of S. Eulalia (O.S.A.) 1681 mon. of S. María (O.S.A.) 1646 mon. of St Clare (O.S.D.) 16; 688n, 1068n, 1271n mon. of S. Pablo del Campo (O.S.B.) prior (1300) 1979 city 1646 Barrio (possibly Barrio de Muñó, prov. Burgos) 795 Bartholomeus, archd. of Amiens, papal chaplain and auditor litterarum contradictarum (1264–1267) 1582, 1584–1585, 1671 Bartholomeus, bp of Grosseto and papal nuncio (1283) 1810 Bartholomeus (Fr.), preceptor of Ord. Santiago in Italy 1127 Bartholomeus, S.R.E. vicecancellarius (1233– 1234) 464, 468, 484 Bartholomeus de Arguedis proctor at papal curia 9–10 archd. of Calatrava 10n Bartholomeus dictus Narguilers, layman of Tarragona (1257) 1296 Batholomew, dean of Capua (1300) 1963, 1966, 1987a Bartholomew of Anagni, papal scriptor and nuncio to Spain (1234) 493 Bartolomeus, portionarius of Toledo (1225) 329n Bartolomeus Leonis de Benevento, curial proctor (1253–1274) 22n Bartoloni, Franco 1 ‘Barzes’, villa 421 Bassella, castrum (dioc. Urgell) Baumgarten, Paul  Schedario Baumgarten

Bayeux, dioc. 1837 Bayonne, dioc. bp (1218–1272) 156, 576, 606, 1697 archd. (1278) 1771 of Cisa (1237) 576 sacrist (1237) 576 Beauvais, bp of (1297) 1909 Béjar, ch. (dioc. Plasencia) 142, 307 Belistar, grange (mon. of Piedra) 502 Bellpuig de les Avellanes (O.Praem., dioc. Urgell) abt (1257) 1296 Benanat de Valclara, layman of Ulldemolins (1300) 1984 Benasch, ch. (dioc. Lleida) prior (1247) 918 archd. (1247) 918 Benavente (prov. of Zamora) chs. of S. Andrés and S. Nicolás clerics 248 and bp of Astorga 248 parish of S. María de Renueva 248 Benedictus/Benito, bp of Ávila (1250) 1041n Benedictus, card. bp Portuensis et S. Rufinae (1213–1216) 92, 111 Benedictus, card. pr. S. Susannae (1203– 1210) 34–35, 79 Benedictus, Magister, can. of Lleida (1259) 1439 Benedictus, vicar of Ribaforada (1237) 574 Benedictus de Pontecurvo, papal chaplain and curial proctor of Alfonso X of Castile (1284) 1814 Benedictus de Turricella, resident of Cuenca dioc. (1229) 394 Benedictus Stephani, layman of Cabrellas (dioc. Ciudad Rodrigo) (1265) 1629n benefices, provision to/collation of 18n, 26; 37, 1168–1169, 1187, 1191, 1196, 1201– 1202, 1373, 1412, 1421, 1433n, 1468, 1486, 1490, 1495–1496n, 1511, 1531, 1573, 1639, 1702, 1716, 1741, 1834, 1837, 1846, 1849, 1859, 1862, 1867, 1951, 1964, 1985 benefices conferred on laymen 53 exemption on account of extreme poverty 1262 bastards and illegitimate persons appointed to canonries and dignities 1509, 1530

Index Omnium  609 dispensation of residence 1857 see also: s.v. Huesca, León Benet de Rocabertí, abp of Tarragona (1259–1267) 5; 1245, 1450n, 1572, 1673 Benevívere, S. María de, mon. (O.S.A., dioc. Palencia) 1021–1022, 1247 abt  Pascasius and ch. of León 1261 Benifassà, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Tortosa) 15; 1757, 1905a abt (1252–1297) 1101, 1161, 1392, 1902 convent 1101, 1161, 1902 privileges 1752 exemption regarding liberties and immunities 1158 and ch. and prelates of Tarragona prov. 769 Bentevenga (Fr.), card. bp Albanensis (1279Í1288) 1776, 1829a, 1841 Berardus, Roman citizen (1236) 547 Berbegal, ch. (dioc. Huesca) 916 Bentué, ch. (dioc. Huesca) 197 Berengaria, laywoman of Palencia dioc. (1278) 1772 Berengaria, queen of Castile and queen consort of León 373, 705a Berengaria, wife of Petrus de Pulcrovisu (1256) 1273 Berengarius Andree, layman of Ulldemolins (1300) 1980–1981 Berengarius de Azanuy, curial proctor (1276–1300) 21–25 Berengarius de Cunillis, archd. of Tarragona (1299) 1950a Berengarius de Perexenz, miles (1259) 1442 Berengarius de Podioviri (1282–1298) 1799, 1931 Berenguela, infanta of Castile, daughter of Fernando III 1384, 1454 Bermudus, layman of Zamora (1232) 447 Bernaldus, founder of Clarissan convent of Burgos (1245) 705b see also: Scaramunda Bernard, abt of Sant Feliu de Guixols (1232) 440 Bernardo, bp of Segovia (1225–1240) 325, 337, 339, 343–344, 455, 474, 479, 480, 635, 646 Bernardo, abp of Tarragona 1245, (1281) 818 Bernardo, can. of Urgell (1236) 547

Bernardo de Montevedrano, can. regular of Saint-Saturnin of Toulouse (1208) 57 Bernardus, card. bp Portuensis et S. Rufinae (1286) 1829a Bernardus, Magister, archd. of Saldaña (León) (1266) 1650 Bernardus, Magister, dean of Patras, later abp. of Naples (1251) 6n; 1092 Bernardus, prior of Foligno, palatii apostolicii causarum auditor (1284) 1814 Bernardus Andree, layman of Ulldemolins (1300) 1981 Bernardus Compostellanus, Magister, canonist and papal chaplain (1250) 1041n Bernardus, abp of Compostela 735 Bernardus de Aguilar, layman of Tarragona (1257) 1296 Bernardus de Bardaxino, can. of Huesca (1250) 1072 Bernardus de Oculo Molendinorum, layman of Ulldemolins (1300) 1980 Bernardus de Soldevilla, layman of Ulldemolins (1300) 1982 Bernardus de Solerio, Magister, executor of Andres Octaviani (1260) 1476 Bernardus Johannini, can. of Agde, papal auditor 1108–1109 Bernardus Milyanz, layman of Ulldemolins (1300) 1984 Bernardus Rubi de Urbeveteri (1297) 1924 Bernardus Stepar, layman of Ulldemolins (1300) 1980 Bernat de Olivella, abp of Tarragona (1273– 1276) 1711, 1716, 1756 vidimus (1276) 1539 Bertrandus, archd. of Toledo (1247) 923 see also: B., archd. of Toledo Bethlehem, dioc. (Palestine) bp  Thomas Agri de Lentino O.P. Bielsa, ch. (prov. Huesca) 35 Blanche of France 1668, 1691 Blasius, bp of Segovia (1290/1291–1297) 1094, 1264, 1320, 1679, 1838, 1848n, 1918 Blasius, papal nephew, can. of Cambrai and Toledo (1259) 1406, 1412 Blasius, S.R.E subdeacon and notary (1201) 24–25 Bobo de Lupo, dean of Chartres (1248) 954 Bogas castle 499 Bolaños, ch. (dioc. León) 1416 Bolea, ch. (prov. Huesca) 67

610  Index Omnium Bologna 196 University 25; 1241 mon. of S. Bartolomeo (O.S.B.) prior (1272) 1698a new episcopal palace 1205 Bonaspes de Assisi, curial proctor (1278– 1281) 16 Boniface VIII, Pope 17; 1882 ‘Clericis laicos’ 1893 ‘Romana mater ecclesia’ 1907 ‘Super cathedram’ 1939 Bonifacio de Calamandrana, general preceptor of Hospitallers in the West (‘in partibus cismarinis’) (1296) 1891n Bonifazio Bonsignori, banker and merchant of Siena (1248–1253) 931–932, 991, 1150 Bonilla 317 Bonrepòs, S. María de, mon. (dioc. Tarragona) 92 Bordalba, ch. 296 Bordeaux cathedral ch., dioc. abp (1217–1264) 155, 1588 province 155 Dominicans friars  Petrus Guarnerius Borriana de Albar, grange of Benifassà mon. 1161 Bosquet de Oculo Molendinorum, layman of Ulldemolins (1300) 1981 Bourges, prov. 471 Braga 529 cathedral ch., dioc. 632, 707, 1163, 1177, 1268–1269, 1670, 1837 abp (1213–1283) 93, 105–106, 118–120, 132, 227–229, 250, 252, 465, 599, 633, 851, 1110, 1163–1164, 1170, 1176–1179, 1198, 1670, 1809  Estêvão Soares da Silva; João Viegas de Portocarreiro; Silvestre Godinho; Martinho; Tello; Martinho Pires de Oliveira chapter 105–106, 118–119, 132, 529, 544, 632–633, 1164, 1170  F. Raimundes; Petrus Juliani; Stephanus Iohannis dean (1220–1254) 227–229, 529, 1180 archd.

of Neiva  Geraldus Laurentii precentor (1220) 227–229 clergy 706  I.; Rodericus Iohannis mensa 428 archive 5 suffragans, province 250, 465, 716, 851, 1177 primacy 93, 105–106, 118, 120, 132 judges-delegate (1223) 305 visitation payments 1110 rapacious patrons 1177 vota 544, 632 and Afonso III of Portugal 1198 and ch. of Porto 1176, 1179, 1181, 1195 and ch. of Vila Cova 632 and collegiate ch. of Guimarães 544, 706, 1809 and mon. of Rates 1670 city of 632, 1670 Franciscans 718 lepers of 425 Branca, infanta of Portugal 431, 717 Brañosera (dioc. Burgos), clergy and community of 1415 Briviesca, archd. of  s.v. Burgos Buenafuente de Sistal, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Sigüenza) 14n abs (1246) 807 convent 807 privileges, protection 807, 808a Bujedo de Candepajares, S. María de, mon. (O.Praem., dioc. Burgos) 11–12, 14n abt (1235) 23; 525  L. convent 525 privileges 525 and ch. of Tudela 23; 1878–1879 Burgohondo Abbey (O.S.A, dioc. Ávila) abt (1237) 562 Burgos cathedral ch., dioc. 11–12; 38, 240, 244, 324, 1405, 1479, 1545, 1803, 1814n, 1913 bp (1201–1301) 14n; 21–23, 41–42, 69, 71, 76, 95, 99– 101, 115, 140, 148, 152–153, 167, 207, 600, 662, 691, 981, 1018–1019, 1122, 1235, 1415, 1517n, 1638, 1650, 1663,

Index Omnium  611 1687, 1833, 1994–1995  Fernando González; Mauricio; Víctor; Aparicio; Mateo; Martín González de Contreras; Gonzalo Pérez Gudiel; Fernando Rodríguez de Covarrubias; Pedro Rodríguez; Gonzalo de Hinojosa vacancy 1702 vicar general  Ordoño Pérez chapter 14n; 41–42, 113, 858, 981, 1122, 1201–1202, 1235, 1365, 1545, 1687, 1718, 1834, 1896, 1951, 1991, 1999, 2004a  A.; D. Michael; Dominicus dictus Bonus; Garsias Cardegna; Fernandus Telli; Fredericus de Prefectis de Brachiano; Gofridus; Gonzalo Gutiérrez; Johannes Dominici; Johannes Guterii; Landulf; Ordoño Pérez; Pascasius Cornelii; Rodericus Martini; Vela dean (1206–1260) 42, 283– 284, 444, 451, 455, 693, 858, 981, 1018–1019, 1123, 1235, 1365, 1454a, 1498a, 1498b  Martín; Petrus Sarracenu; Simón de Carrión archd. (1236) 554  E.; Fernandus Garsie; Marino; Martín; Martín de Talavera senior archd. (1272) 1695 of Briviesca (1222–1234) 269, 485 of Lara (1252–1272) 1132, 1695, 1699  D.; P. Sarraceni; Petrus de Pennafideli of Palenzuela (1225–1252) 324, 858, 942, 1035, 1123  Fernandus Matthei; Martinus Roderici of Treviño (1234–1264) 485, 618, 691, 907, 1589  Petrus Pascasii of Valpuesta (1245–1272) 691, 1035, 1123, 1650, 1692  Johannes Thome; Petrus Sarracenus treasurer (1221) 261 precentor (1225–1264) 324, 693,

1354a, 1498a, 1498b, 1589  G. de de Campo sacrist (1217–1272) 140, 618, 1695 mensa 41 clergy 38693, 1817 vacancy 42 synod 38 constitutions of Card. Gil Torres 1122–1123 construction of cathedral 297 diocesan limits 113 and abt of Silos 207 and ch. of Castrojeriz 71, 242 and Dominicans 1650, 1718, 1991, 1999 and mon. of Oña 21–23, 69–70, 74–76, 99–101, 149–150, 152– 153, 1817 conv. of S. Clara (O.S.D.) 16; 470, 792a, 1290 abs (1245) 705a–705b convent 705a–705b founder  Bernaldus mon. of S. Juan (O.S.B.) prior (1248–1290) 943, 1013, 1860 privileges 1908 Dominicans 18, 22; 821, 1350, 1508, 1518, 1638, 1871 prior (1261Í1288) 1518, 1545, 1551, 1840  Sancius attacked by canons and archd. of Burgos 1545, 1551 buildings plundered by ‘sons of iniquity’ 1758 building materials stolen 1840 and archd. of Burgos 1830 and chapter of Burgos 1650, 1718, 1991, 1999, 2004a Hospital del Emperador rector (1239) 618 brothers 618 and the Jews of Burgos 618 Hospital del Rey 530 preceptor and brothers 1594 conflict with Ord. Calatrava over habits and insignia 1594 see also: Las Huelgas Jews of and the Hospital del Emperador 618

612  Index Omnium Jews of (cont.) city 794 laymen 693 Bury St Edmunds Abbey (O.S.B.) 665n Byzantium  Constantinople C., archd. of Talavera and Abp Rodrigo Jiménez de Rada’s curial proctor (1217) 21; 140 Cabrellas (dioc. Ciudad Rodrigo) 1629 Cabriada, villa 284 Cabruy, S. Martín de (La Coruña) 2008 Cádiz, bp of (1300) 1967  Suero C[aie]s, grange (mon. of Piedra) 502 Calahorra 19 cathedral ch., dioc. 9; 244, 260, 1736 bp (1198–1303) 7, 27, 107, 225, 269, 281a, 321, 326, 340, 349, 485, 686, 893, 1137, 1146, 1511, 1521, 1993n, 1997, 1999, 2004a  Juan Pérez; Vivián; Esteban chapter, 267, 281a, 665, 691, 1146, 1511, 1521, 1878  Didacus Eximini; J. Dominici; Johannes Suerii; P. Ximeni; Rodrigo Jiménez dean (1239–1291) 619, 665, 1521, 1878  R. Eximini archd. (123) 619 treasurer (1216) 107 precentor (1216–1249) 107, 1005 transfer of see to/union with La Calzada 340, 386, 485–486, 587–588, 691 statutes of Card. Gil Torres 1146 sacrilegious acts 192 absentee clerics 349 and bp of Pamplona 326 and Jews of Calahorra 1124, 1598 Jews of 1124 Calatayud (dioc. Tarazona) 1565a, 1815 churches at 1377n ch. of Munébrega 1784 ch. of S. Miguel clergy  Dominicus dictus Mocho; Dominicus Petri de Almazan; Johannes de Pestannalba; Michael Petri, Petrus de Pestannalba; Salvator de Camera; Silvester de Camera; Thomasius de Almazan

Dominicans preaching at 1377n see also: archd. of Calatayud (s.v. Tarazona) Calatrava (dioc. Toledo) Ord. of (O.Cist.) 2n, 12, 15n, 17n, 20, 24; 1488, 1596, 1728–1729, 1740 master (1199–1295) 11, 286, 289, 454, 558n, 646, 650, 898, 1393, 1411, 1416, 1457, 1505, 1594–1595, 1597, 1601, 1717, 1882  Petrus Johannis brothers 286, 289, 454, 558n, 650, 898, 1393, 1411, 1416, 1457, 1594–1595, 1597, 1601  Alfonsus Garciae; Gometius Gundisalvi; Martinus Lupi; Raynerius comendadores 1488 privileges 11, 256, 1739 insignia and habits 1594 alms fraudulently collected by fake brothers 1555 fugitive brothers 1595 and abp of Toledo 454, 488, 558, 610 and abp of Zaragoza 109, 1488 and ch. of León 1416 and mon. of Covarrubias 244 and preceptor and brothers of Hospital del Rey (Burgos) 1594 and Ord. Santiago 286, 289 see also: Avis, Ord. of mon. prior (1234) 473, 475 archd.  s.v. Toledo Caldelas, S. Tomé de, ch. (dioc. Braga) 414 Caleruega mon. (O.S.A./O.P., dioc. Osma) 15n, 20n; 463, 569 prioress (1233–1258) 461–462, 595, 872, 1375 convent 461–462, 595, 598, 872, 1375 privileges, protection 461–462, 595, 1375 ch. of S. Domingo 1918 Cambrai, chapter of  Blasius Camera, archd. of  s.v. Pamplona Campos, archd. of  s.v. León Campos, archd. of  s.v. Palencia Cañas, S. Salvador de (prov. La Rioja) mon. of S. María (O.Cist.) 12

Index Omnium  613 Cancelada, mon. (archd. Triacastela) 56 Canedo, ch. (dioc. Braga) 1178 Cangas, Santiago de, ch. (dioc. Lugo) 1468 canonical sanctions 23, 702, 721, 818, 849, 863–864, 943, 955, 966, 973, 995, 1007, 1014, 1112, 1117–1118, 1133, 1248, 1276, 1335, 1374, 1454a, 1621, 1812, 1853, 1859, 1961c, 1994  interdict and excommunication Canterbury, abp of (1255) 1245 Capua, dean of  Bartholomew Carbajal, S. María de, mon. (O.S.B., dioc. León) abs (1266) 1641 convent 1641 Cardeña, S. Pedro de, mon. (O.Cist., dioc. Burgos) abt (1301) 1991 Carenas (dioc. Zaragoza) ch. and grange of Piedra mon. 502 Carmen Apologeticum interlocutoribus Gaufrido et Aprile (poem) 17n, 25 Carracedo, mon. (O.Cist., dioc. León) abt (1232–1265) 445, 477, 745, 1623 convent 445, 745 and mon. of Lapedo 745 and Ord. Santiago 445, 477 Carrión de los Condes (dioc. Palencia) mon. of S. Zoilo convent 922  Petrus camerarius 291 obedience to abt of Cluny 922 archd.  s.v. Palencia Carsilius (Fr.), familiaris apostolicus, collector of the census in Spain (1238–1239) 602, 629 Cartagena, dioc. 5; 1049, 1880a bp (1250) 1048  Diego chapter  Arnaldus de Rexaco Carthusians, Ord. of 13  Escaladei; Porta Coeli Casbas, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Huesca) 15n abs (1263) 1563 convent 1563 privileges 784b proctor  Leonardo de S. Geminiano vicarius perpetuus  Guillermo de Oz Cáseda, ch. (dioc. Pamplona) rector (1273) 1709a subdeacon  Pedro Cristóbal

Caspe (dioc. Zaragoza), rector of (1260) 1476 Castañeda, S. Martín de, mon. (O.Cist., dioc. Zamora) 763 abt (1223–1234) 304, 445, 477 convent 304, 445 and bp of Astorga 913, 1041, 1044, 1050 and Ord. Santiago 304, 445, 477 Castejón, ch. (dioc. Pamplona) rector (1238) 594  Domenicus; Garsia and ch. of Aybar 594, 708 Castellar (prov. Jaén) salt works 123 ch. 1072, 1209 rector (1260) 1476 Castile, León-Castile 2, 5n, 7n, 9n, 22, 26; 330, 370, 627, 1175, 1197, 1268, 1340, 1409, 1411, 1420, 1456–1457, 1544, 1579, 1617, 1736, 1814n, 1832 kgs (1198–1252) 14; 1n, 127, 245, 325, 342, 1131  Sancho II; Alfonso VIII; Enrique I; Fernando III; Alfonso X; Sancho IV; Fernando IV episcopate 660n, 1149, 1993 civil war 1812, 1833, 1841, 1853 destruction of royal archive 5 Castrello in Veiga, S. Maria de, ch. (dioc. Braga) rector  Iohannes Suerii Castrillo de Murcia, ch. (dioc. Burgos) 1702 Castrillo del Val, ch. (dioc. Burgos) 1702 Castro, S. Martinho de, mon. (O.S.A., dioc. Braga) prior (1254) 1183 Castro Dueñas/Castrodueña (Castrum Dominarum) (dioc. León), concejo of 303 Castrojeriz, S. María de, collegiate ch. (dioc. Burgos) 14 abt (1210–1220) 71, 242  Dominicus Petri ‘codex privilegiorum abbatum’ 242 clergy 71 and ch. of Burgos 71, 242 Castrotorafe (prov. Zamora) 227, 263, 476 consejo and people 66, 287 ch. of S. Nicolás 309 Hospitallers prior (1220) 231

614  Index Omnium Castrotorafe (cont.) brothers 231 and Ord. Santiago 231 mon. of S. Vicente 227 and Ord. Santiago 66, 287, 298–300, 302, 306, 629 Catalonia 2;1292n, 1666 catedrático, cathedraticum (ecclesiastical tax) 14, 26, 73, 116, 1163, 1537 Catelana, wife of Elias David, citizen of Pamplona (1257) 1323–1325 Catherine of Courtenay, Latin Empress of Constantinople 1890n Cea (dioc. León) 548 archd. of  s.v. León Celanova, S. Salvador de, mon. (O.S.B., dioc. Orense) abt (1222–1225) 274, 327–328 convent 327–328 Celas, S. Maria de, mon. (O.Cist., dioc. Coimbra) abs (1259) 1463, 1465 convent 1463, 1465 Celestine III, Pope 6, 552 Celestine V, Pope 24n; 1881n, 1885–1886 Cella, ch. (dioc. Zaragoza) 1487 Cencius, card. pr. Ss Johannis et Pauli (1201–1216) 24–25, 34–35, 92, 111 census (ecclesiastical tax) 504, 609, 629, 706, 731, 963, 1128, 1163, 1213, 1246, 1313, 1754, 1961 Centius, card. deacon S. Luciae in Orthea (1199) 11 Cerrato, archd. of  s.v. Palencia Cervatos, S. Pedro de, collegiate ch. (dioc. Burgos) abt (1278) 1769 ‘Cervatos de Avasta’  Vega, S. María de la, mon. (s.v. properties) Châlons-sur-Marne, dioc. bp (1297) 1909 dean  Guarinus Châlons-sur-Saône, bp of  Durand II Chamoa Gomes, noblewoman of Zamora, wife of Rodrigo Froilaz (1256–1259) 1255, 1322, 1331, 1436, 1524 establishment of mon. of Entre-osRios 1378, 1435 Champagne Fairs, money-changers at 930, 954 Charles II, kg of Naples 2006a Chartres, dean of  Bobo de Lupo

Cinco Yugas, village 1369 Cinthius, can. of St Peter’s (Rome), papal collector in Spain (1220) 211, 213–214 Cinthius, card. pr. S. Laurentii in Lucina (1199–1216) 11, 79, 92, 111 ‘Circa sacrum’ (papal privilege) 14n Cisa, archd. of  s.v. Bayonne Cistercian Ord., Cistercians 11–14, 18; 178–179, 201–202, 204–205, 219–222, 225, 254–255, 257, 269, 320, 507–509, 512, 516–518, 523–524, 568, 668, 698– 703, 768, 782, 787, 790, 792, 813–814, 816–818, 820, 826, 829–830, 852–854, 856–857, 861–862–863, 891, 894–896, 900–901, 921, 928, 955–959, 964–975, 994–995, 997–1002, 1006–1007, 1009–1010, 1014, 1060, 1079, 1108– 1109, 1211, 1220, 1223, 1225, 1231, 1233, 1240, 1243, 1245, 1248–1249, 1256, 1310, 1383, 1386, 1390, 1395, 1399, 1437, 1460, 1539, 1711, 1781, 2004 Cîteaux Abbey abt (1218–1302) 179, 318, 320, 351–352, 354–360a, 494a, 507–509, 516–517, 524, 568, 699, 768, 782, 787, 790, 792, 813–814, 816–817, 820, 826, 829, 852–853, 856–857, 861– 863, 891, 896, 900–901, 921, 955–959, 964, 966–973, 994– 995, 998–1001, 1006–1007, 1052, 1079, 1108–1109, 1211, 1220, 1223, 1225, 1231, 1233, 1240, 1243, 1248–1249, 1310, 1383, 1386, 1390, 1393, 1395, 1399, 1437, 1460, 1520, 1539, 2004  Guido priors and sub-priors (1246) 826, 852, 857 General Chapter 700, 710, 1539 (1226) 179, 318, 320 abuses by laymen 506, 524, 853 violence amongst monks and conversi 508, 516, 829 vagabond monks 700 Ciudad Real (Villa Real), clergy of 1810n Ciudad Rodrigo cathedral ch., dioc. 1630, 1961 bp (1210–1267) 68, 1096, 1180, 1382, 1408, 1534, 1633–1634, 1637, 1665, 1669  Antonio

Index Omnium  615 dean (1212–1267) 85–86, 305, 1180, 1669 archd.  M. of Sabugal (1254–1274) 1179, 1181, 1263, 1327, 1633–1634, 1669, 1725 treasurer (1223) 305 precentor (1254–1258) 1180, 1263, 1335, 1374 and ch. of Salamanca 68 Clement III, Pope 111, 657n Clement IV, Pope 5n, 15; 1714, 1779, 1849n ‘Licet Ecclesiarum’ 16 Cluny Abbey, Cluniacs 1781 abt (1222–1247) 269, 922 convent 269 privileges, protection 764–765 Coca (dioc. Segovia), clergy of 1693 Coimbra cathedral ch., dioc. bp (1216–1267) 117, 313, 316, 658, 718, 1096–1097, 1669, 1676  Egas chapter 1669  D. dean (1218–1251) 177, 1077  Vincentius archd. of Penela (1254) 1176 precentor (1254) 1176 and ch. of Guarda 336, 1263 and mon. of S. Cruz de Coimbra 117, 1669 and mon. of S. Maria de Semide 1096 and Templars 1097 mon. of S. Cruz prior (1224–1254) 316, 1180 convent 316 and ch. of Coimbra 117, 316, 1669 ch. of S. Justa prior (1254) 1180 ch. of Santiago prior (1254) 1180 Colmenares castle 499 Comes, card. pr. Ss. Marcellini et Petri (1286) 1829a Compostela, Santiago de cathedral ch., dioc. 5; 1264, 1269, 1339?, 1531, 1680 abp (1208–1259) 60, 68, 94n, 127, 191, 289, 361, 385, 465,

474, 677, 715–716, 735, 962, 1059n, 1462  Bernardo, Juan Arias; Rodrigo chapter 361, 474, 735, 1192, 1215  Fernando Alfónsez canons  Garsias Veremundi, Martinus Pelagii cardinals  Dominicus Didaci; J. Pelagii; Martinus Bernaldi; Michael Didaci; P. Johannis dean (1216–1254) 112, 148, 152–153, 289, 859, 1192 archd. of Nendos  Fernandus; Gundisalvus Roderici of Trastámara (1282) 1804  J. Cresconii; Adam Fernandi precentor (1223) 289 treasurer  Ebrardus province, suffragans, prelates 60, 191, 465, 593, 682, 694, 716, 1425–1426 provincial councils 191 primacy, metropolitan jurisdiction 94n, 474, 549 scholars (1257) 1339? processions 1192 vota of Santiago 133, 385, 1418 and ch. of Palencia 9 and ch. of Porto 133 and ch. of Toledo 382, 614 and Ord. Santiago 735 see also: primacy, metropolitan jurisdiction Franciscans 718, 1322, 1524 city 1269, 1339?, 1531 iudex ordinarius  Fernandus Roderici notaries  Gundisalvus Johannis Comuneros, Revolt of the (1520–21) 5n–6 concubinage, clerici concubinarii 7, 10n, 26; 322–323, 391, 721, 772, 944, 1189 Conradus, card. bp Portuensis et S. Rufinae (1219) 199 consanguinity 1273 dispensation of 1668 Constance of Sicily, queen of Aragón 1890n Constantine, apostolic cursor (1257) 1316 Constantinople Byzantine Empire 1600 Latin Empire of 1173

616  Index Omnium Constantinople (cont.) Emperor  Baldwin II; Catherine of Courtenay subsidy for relief of 1544, 1579 Patriarch (1251) 1087 Constantinus, apostolic cursor (1257) 1316 Constantius Pallarolus de Frusinone, notary public (1282) 1109 Córcoles, mon. (O.Cist., dioc. Cuenca) abt (1233–1237) 453, 566–566a prior (1233) 453 Córdoba cathedral ch. 22n–23, 26; 789, 1033, 1035, 1119, 1154 bp (1239–1302) 633a–634, 791, 899, 908, 1023, 1027–1029, 1033, 1038, 1111, 1121, 1293, 1571, 1764, 1971, 1986–1987, 2002  Pedro Yáñez; Lope chapter 791, 899, 908, 1023, 1029, 1038, 1111, 1121, 1764 division/creation of raciones 1609, 1640 dean (1278) 1764 archd.  Michael Didaci mensa 1116 construction of, conversion of mosque into 580, 1114, 1119a clergy 634 St Blaise chapel 1115 and concejo of Córdoba 1121 and clergy and laity of Córdoba 908, 1026 and Jews of Córdoba 1023, 1029 and Moors of Córdoba 1029 Dominicans brothers  Domingo Velázquez; Pelayo and ch. of Córdoba 1026 Franciscans 1026 brothers  Pablo and ch. of Córdoba 1026 concejo and ch. of Córdoba 1121 Jews of accused of withholding tithes 1023, 1029, 1598 construction of synagogue forbidden 1027 in league with Muslims 633a required to wear distinctive dress 634

Coria cathedral ch., dioc. bp (1228–1287) 362, 1418, 1833 archd. (1272) 1700 and bp of Salamanca 362 Corias, S. Juan de, mon. (O.S.B., dioc. Oviedo) 1900 Corraduccius de Nuceria, papal cursor (1295) 1889 Corregó (dioc. Tarragona), rector of (1247) 925 Coscullano, ch. (dioc. Huesca) 197 Coutances, bp of (1297) 1909 Covarrubias, S. Cosme y S. Damián de, collegiate ch. (dioc. Burgos) 245, 371, 373, 383 abt (1215–1223) 102, 176, 240, 283– 284 convent 102, 176 and abt of Oña et al. 240, 283 and Fromildis, noblewoman 284 and Ord. Calatrava et al. 244 and P. Garsie et al. 102 Cozuelos, S. Eufemia de, ch. (dioc. Palencia) 276 Cristóbal, can. of Toledo (1220) 226 Cross, Feast of the 774n crusades 154, 182–183, 259–260, 330, 335, 418, 532–537, 539–540, 543, 553, 603– 606, 796, 846, 1283, 1448a, 1473–1474, 1541–1542, 1578, 1602, 1620, 1683– 1686, 1750, 1779–1780, 1873 see also: Jerusalem Cubelles (prov. Barcelona) 239 Cubillo del César (prov. Burgos) 795 Cuéllar (dioc. Segovia) clergy 1490 and clergy and chapter of Segovia dioc. 1694, 1698 S. Esteban de, ch. rector (1272) 1699 archd. (1239–1260) 610, 1369, 1490 clerics 902–903, 1695, 1699 and ch. of Segovia 1695 and Franciscans 14n; 902–903 S. Pedro, ch. archpr. (1272) 1699 S. Tomé, ch. rector (1272) 1699 clergy 1699 Franciscans 14n; 902–903

Index Omnium  617 Cuenca cathedral ch., dioc. 21; 88, 226, 498, 914, 1370, 1596, 1635, 1746, 1767a, 1814n, 1943 bp (1216–1301) 116, 337, 342, 480, 1020, 1024–1025, 1066, 1089, 1304, 1509, 1530, 1745, 1845, 1993n, 1997  J. (Juan or Julián); S. Julián; Mateo; Rodrigo Juanes; Pedro; Diego Martínez; Gonzalo Díaz Palomeque chapter 422, 961, 1509, 1530, 1745, 1762, 1767a, 1842a  Apparicio; Johannes Romanucii; Fernando Pérez; P. reduction of no. of racioneros 1088 bastards and illegitimate persons appointed to canonries and dignities 1509, 1530 receipt of vestiario (stipend) 1745 dean (1231–1248) 422, 566– 566a, 961, 1842a  Diego Martínez archd. (1237) 577 of Alarcón (1263) 1575  Munio Gundisalvi of Huete (1234–1274) 480, 1732, 1737 of Moya  Gundisalvus magister scolarum  Didacus Fernandi fabrica 1089 clergy 1304, 1762  G.; M.; S. alienation of Church property 1564 and ch. of Toledo 377 city 1089, 1596, 1746, 1767a concejo 138 people of  Benedictus de Turricella; Garsias de Villa Alba Hospitallers in 95 Ord. Santiago in 366, 1152, 1478 comendador 1478 currency alfonsinus auri 1323n; anfusinos 932, 991; aureus 114, 333, 977; bizancios 19; denarius 1175; denarius Barchinonensis 1933a; libra Barchinonen-

sis 1961c; ducado 1360; florinus auri 24n, 1989n; mark 641, 1050, 1175, 1323n, 1324, 1332, 1398, 1644, 1928; gold mark 629; silver grossus 24; silver mark 609, 1290n, 1459, 1476; Leonese pound 1085; libra 1297, 1933a; libra turonensis 932, 991, 1297n, 1810n, 1832; maravedi, morabitino 504, 629, 859, 979, 1254, 1324, 1412, 1810n; moneta jaccensis 1536; solidus 1175, 1989n Cutanda, ch. (dioc. Zaragoza) 986, 1208, 1447 D., archd of Lara (1240) 646 D., can. of Coimbra (1218) 177 D., bp of Salamanca (possibly Domingo or Diego) 1621, 1628 D., parishioner of Guimarães (1231) 413 D., prior of Guimarães (1239) 633 D. Melendo, archd. of Astorga (1262) 1548n D. Roderici, archd. of Orense (1238) 599 D. Michael, can. of Burgos (1278) 1769 Daroca (dioc. Zaragoza), prior of (1259) 1439 Dax, bp of (1222) 271 De Hamel, Christopher on glove requirements for handling medieval documents 2n Del Toro, ch. 1391 Derses, Saint Jean de, priory (dioc. Limoges) 471 Destriana, encomienda of  Menendus Froile Deusteaiuta de Cora, clergyman of Segovia dioc. (1272) 1694 Didacus Alvari, portionary of Zamora (1266) 1657 Didacus Eximini, can. of Calahorra (1219) 192 Didacus Fernandi, can. of Toledo (1301) 1989n Didacus Fernandi, magister scolarum of Cuenca (1300) 1966n Didacus Munionis, knight (1224) 311 Didacus Roderici, and mon. of S. María de Arbas 319 Diego, bp of Cartagena (1292) 1880a Diego, prior of Moreruela (1198) 6 Diego García, son of García Martínez, protonotary of kg of Castile (1259) 1420, 1456

618  Index Omnium Diego López III de Haro, lord of Vizcaya (1234) 486 Diego Martínez, bp, and formerly dean, of Cuenca (1275) 1746 Dol, bp of (1297) 1909 Dominga, abs of S. Francisco de Arnales (Zamora) (1237) 581–583, 585, 590 Domingo, bp of Huesca (1261–1263) 1505, 1576–1578 Domingo, clergyman of Gueze (1239) 626 Domingo O.P., bp of Baeza (1228–1249) 381, 453, 472, 541, 566–566a, 577, 600 disciplined for retaining books and ornaments from ch. of Baeza 977 Domingo Martínez, precentor of Talavera (1265) 1627 Domingo Sebastiáñez, knight of Ord. Santiago (1247) 920 Domingo Velázquez O.P. (Córdoba) (1247) 908 Dominica, laywoman of Ciudad Rodrigo dioc. (1265) 1629n Dominicans, Ord. of Preachers 2n, 13, 15– 16n, 19–20; 218, 264, 345–346, 348, 350, 353, 367, 375, 429, 615, 636–637, 659, 663–664, 666–667, 669–670, 685, 755– 756, 761–762, 800–806, 821, 832–833, 835–849, 908, 977, 1107, 1166, 1206, 1264, 1266–1267, 1270–1272, 1274– 1285, 1291–1292, 1295, 1297–1298, 1302, 1305, 1320, 1332, 1334, 1344, 1349–1350, 1352, 1372, 1377n, 1381, 1397, 1400–1401, 1408, 1458, 1471, 1480n, 1488, 1493, 1506, 1508, 1517– 1518, 1528, 1558, 1611, 1614–1615, 1618, 1628, 1636, 1638, 1650, 1672, 1677–1679, 1682–1684, 1692, 1715, 1738, 1756, 1779, 1792, 1794, 1820– 1822, 1824–1825, 1827, 1830, 1834, 1838–1839, 1842, 1859, 1895, 1918, 1950a, 1953, 1991, 1999, 2004a master general (1256–1290) 10n; 1267, 1302, 1471, 1517, 1558, 1611, 1618, 1621, 1628, 1672, 1677, 1679, 1842, 1851  John of Wildeshausen; Humbert de Romans; Munio of Zamora priors provincial 873, 1611, 1621, 1628, 1842 in Spain (1238–1274) 598, 732, 1271, 1336, 1401, 1458, 1541– 1542, 1738  B. Petri

General Chapter 1822, 1851 divine office 1822 female members 1401 obedience to ordinaries 832 jurisdictional submission to others, immunity notwithstanding 1094 responsibility for Ord. St Damian 810 begging for money denounced 266 renegade members, vagabond friars 671, 685, 761, 1839 apostate members 1267, 1281, 1285, 1381, 1682 permission to celebrate on portable altar 802, 843 non-members wearing the habit of 840–841 missionaries 1271 see also: St Dominic, Feast of; St Peter Martyr, Feast of Dominicus, Magister, can. of Palencia (1278) 1769 Dominicus, cleric of Guadalajara (1217) 134 Dominicus, rector of Castejón (1245) 708 Dominicus (Fr.), curial proctor (1262) 16n Dominicus dictus Bonus, can. of Burgos (1278) 1769 Dominicus Didaci, cardinal of Compostela (1234) 735 Dominicus dictus Mocho, cleric of Calatayud (1280) 1784 Dominicus Garsie, comendador of Roncesvalles in Italy (1272) 1698a Dominicus Gonsalvi, cleric of Guadalajara (1217) 134 Dominicus Gualterii, Magister, can. of Lleida (1291) 1868 Dominicus Jacobi, layman of Cabrellas (dioc. Ciudad Rodrigo) (1265) 1629n Dominicus Johannis, cleric of Ciudad Rodrigo dioc. (1265) 1630n Dominicus Johannis, layman of Ciudad Rodrigo dioc. (1265) 1630n Dominicus Johannis, layman of Toro (1265) 1604 Dominicus Johannis, layman of Zamora dioc. (1265) 1608 Dominicus Martini, archd. of Olmedo (Ávila) (1262Í1286) 1548n, 1829 Dominicus Mathei, layman of Toro (1265) 1605 Dominicus Michaelis, cleric of Guadalajara (1217) 134

Index Omnium  619 Dominicus Michaelis, layman of Ciudad Rodrigo dioc. (1265) 1630n Dominicus Michaelis, precentor of Osma (1285) 1817 Dominicus Paschasii, layman of Cabrellas (dioc. Ciudad Rodrigo) (1265) 1629n Dominicus Pelagii, can. of Toledo (1225) 329n Dominicus Pelagii, rector of S. María de Villalba (1285) 1818 Dominicus Petri, abt of Castrojeriz (1249– 1255) 1041n papal chaplain and curial proctor 14 Dominicus Petri, brother of Ord. Santiago (1285) 1818 Dominicus Petri, can. of Viseu (1256) 1258 Dominicus Petri, layman of Zamora dioc. (1265) 1608 Dominicus Petri, Magister, dean of Toledo (1262) 1546 Dominicus Petri, cleric of Segovia dioc. (1272) 1694 Dominicus Petri, resident of León (1237) 537 Dominicus Petri de Almazan, cleric of Calatayud (1280) 1784 Dominicus Roderici, layman of Toro (1265) 1606 Dominicus Sebastiani, can. of Ávila (1286) 1829 Dominicus Stephani, layman of Cabrellas (dioc. Ciudad Rodrigo) (1265) 1629n Dominicus Vincentii, layman of Ciudad Rodrigo dioc. (1265) 1630n Donatus, bp of Cashel (1227–1228) 352, 355, 357, 359 Dueñas, S. Pedro de las, mon. (O.S.B., dioc. León) and mon. of Sahagún 1238 Dulcis de Burgo, merchant of Florence (1259) 1406 Durand II, bp of Châlons-sur-Saône (1227– 1228) 352, 355, 357, 359 Durão Pais, bp of Évora (1280) 1780 E., archd. and sacrist of Burgos (1213) 94 E., archd. of Astorga (1231) 416, 420 E., archd. of Orense (1217) 133 E., can. of Toledo (1209) 62 E., cleric of Guadalajara (1216) 116 E., vicar of Soria (1215) 99

Ebrardus, treasurer of Compostela (1234) 735 Ebro River 991a funding of bridge over 1469 Edward I, kg of England 1874 Ega, ch. (dioc. Coimbra) 1097 Egas, bp of Coimbra (1257–1259) 1308, 1464, 1467 Egidius (Fr.), curial proctor (1246) 14 Egidius de Malonda, can. of Calatayud (1284) 1815 Egidius Gomeri, nobleman (1274) 1736 Egidius Petri de Pertusa, curial proctor (1278 or 1288) 23–24 Eguiarte, archd. of  s.v. Pamplona Ehari (prov. Álava) 281a Ejea de los Caballeros (dioc. Zaragoza) mon. (dioc. Zaragoza) prior (1229) 396 rector of (1260) 1476 El Vilosell (dioc. Tarragona), rector of (1247) 925 Elias, Magister, can. of Zamora (1230) 410 Elias David, citizen of Pamplona, founder of S. María de las Vírgenes/S. Engracia (1235–1257) 496, 645, 815, 993, 1323– 1324 Elorriaga (prov. Álava) 174 Els Omells (Olmellis), ch. (dioc. Tarragona) 84 rector (1247) 925 England 2n kgs of  Edward I Enrique I, kg of Castile 1185 Enrique of Castile (El Senador), infante of Castile and senator of Rome (1267) 1676 Entre-os-Rios, S. Clara de, mon. (O.S.D., dioc. Porto) 1434, 1524–1525 abs (1258–1281) 1382, 1534, 1791 convent 1382, 1534, 1791 establishment by Chamoa Gomes 1378, 1435 and Gonsalvus Iohannis Dovinal 1791 Ermengaud, countess of Urgell (1259) 1438 Escaladei (Scala Dei) Charterhouse (O. Cart., dioc. Tarragona) prior (1219–1300) 181, 575, 1929, 1932, 1978 Escalona (prov. Toledo), concejo of 385 Escanilla, ch. (dioc. Huesca) 916 Escarpe, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Lleida) 15; 124–126

620  Index Omnium Escarpe, S. María de, mon. (cont.) abt (1216–1283) 123, 206, 278, 1807 monks 121, 1807 privileges 1798 and Templars of Huesca 122 Eslonza, S. Pedro de, mon. (O.S.B., dioc. León) 26; 1036n abt (1224) 311 convent 311 and Didacus Munionis et al. 311 Estadilla, mon. (prov. Huesca) abt (1223) 278 Estany, S. María de, mon. (O.S.A., dioc. Tarragona) prior (1237) 575 Esteban, Master, abt of Husillos 5n Esteban, bp of Calahorra (1277) 1602, 1624, 1761n Esteban Domínguez, can. of Zamora (1285) 1818 Esteban Juáñez, can. of Orense (1274) 1738 Esteban Pérez, can. of Seville (1302) 2002 Estella, ch. (dioc. Pamplona) 1343 archd. of  s.v. Pamplona Estépar (prov. Burgos) 795 Estêvão Soares da Silva, abp of Braga (1231) 428 Eugenius III, Pope 160 Évora cathedral ch., dioc. 1729 bp  Durão Pais; Fernando dean (1216) 117 see also: Avis, Ord. Évreux, bp of (1297) 1909 Exara, ch. (dioc. Lisbon) 46 Eximinus, abt of Montearagón (1291) 1870 Eximinus de Pitiellas, layman of Pamplona dioc. (1278) 1771 Eximinus Petri de Pilar, miles of Zaragoza (1260) 1488 Eximinus Sancii (O.Cist.), curial proctor (1245) 14n expectatives  s.v. Alexander IV F., abt of S. Pedro de Arlanza (1240) 646 F., archd. of Astorga (1207–1239) 54–56, 633 F., archd. of Zaragoza (1217) 151 F., dean of Palencia (1239) 614 F., ‘dictus infans’, of Huesca dioc. (1234) 467

F., knight of Oviedo dioc. (1231) 421 F., nobleman (1232) 443 F., treasurer of Léon (1272) 1703 F. Alfonsi, can. of León (1224) 311, 315 F. Alviti, can. of S. Maria da Alcáçova (Santarém) (1223) 282 F. de Mutina, archd. of Zaragoza (1216) 104 F. Iohannis 37n F. Menendi, comendador of Montáchez, Ord. Santiago (1234) 735 F. Raimundes, can. of Braga (1206) 46 F. Rogerii, can. of Palencia (ante 1235) 529 Facundus, knight of Ord. Santiago (1223) 304 Fadrell (Castellón) 754n Fadrique, infante of Castile (1259) 1428 Fañanás, ch. (dioc. Huesca) 916 Felipe, archd. of Salamanca (1206) 44–45 Felipe of Castile, infante of Castile and abp of Seville (1254–1264) 1175, 1216, 1600 Ferlandus Pelagii, former member of Ord. Santiago (1233) 451 Fernán Alfonso, archd. of Oviedo (1287) 1836 Fernando, bp of Évora (1297Í1299) 1918, 1923, 1957n Fernando, abt of Montearagón (1247) 9n; 887, 889 Fernando, bp of Palencia (1260Í1262) 1481, 1495a, 1548 Fernando II, kg of León 298 Fernando III, bp of Oviedo (1296–1298) 1893, 1899–1900, 1918, 1935 Fernando III (el Santo), kg of Castile and León 4n, 11; 338, 370–371, 383, 387, 426, 476, 486, 548, 570–572, 588, 591, 628, 683, 705a, 738–740, 747–748, 751, 753, 794–795, 906, 945, 978, 1034, 1036, 1040, 1080, 1144, 1184, 1216, 1230, 1860n, 1996 Fernando IV, bp of Oviedo (1302) 2000 Fernando IV, kg of Castile and León 1996 Fernando Alfónsez, can. of Santiago de Compostela (1247) 919 Fernando Alfonso, can. of Oviedo (1266) 1667 Fernando de la Cerda, infante of Castile 1668, 1691 Fernando González, bp of Burgos (1206) 41 Fernando Pérez, can. of Cuenca (1274) 1733, 1735

Index Omnium  621 Fernando Rodríguez, bp of Ávila (1290/1291) 1848n Fernando Rodríguez de Covarrubias, abp of Toledo, formerly bp of Burgos (1283Í1301) 1334, 1837, 1882, 1889, 1898, 1994 Fernando Ruiz, bp of León, formerly can. of Toledo (1290/1291) 1848n, 1849 Fernando Sarracín, bp of Segovia (1301) 1992 Fernando Velázquez, abt of Salas de Bureba (1265) 1607 Fernando Velázquez, bp of Segovia (1266– 1272) 1639, 1695 Fernandus, Magister, archd. of Nendos (Compostela) (1283) 1812 Fernandus (Fr.), brother of Ord. Santiago (1259) 1423 Fernandus Aprilis, canon of León (1250) 1041n Fernandus Dominici de Calle, layman of Potes (Cantabria) (1301) 1988 Fernandus Garsie, archd. of Burgos (1286) 1830 Fernandus Johannis, abt-elect of Silos (1301) 1995 Fernandus Iohannis, rector of Alcover (1297) 1910 Fernandus Martini, archd. of Calatrava (Toledo) (1297) 1924 Fernandus Matthei, archd. of Palenzuela (Burgos) (1301) 1994 Fernandus Patini, archd. of Saldaña (León) (1278) 1772 Fernandus Petri, layman of Orense dioc. (1220) 228 Fernandus Petri, layman of Toro (1265) 1606 Fernandus Roderici, iudex ordinarius of Santiago de Compostela (1265) 1613 Fernandus Roderici de Castro, nobleman (1274) 1736 Fernandus Romani, layman of Toro (1265) 1604 Fernandus Telli, can. of Burgos (1278) 1769 Ferran, Magister, can. of Palencia (1255) 1214 Ferrán Pérez, dean of Palencia, dean and abp-el. of Seville (1284–1287) 1814, 1833 accused of treason, sodomy, religious negligence and objectionable secular dealings 1814n

Ferrandus Martini, knight (1245) 726 Ferrara 1851 Ferrarius de Belveer, layman of Ulldemolins (1300) 1984 Ferrarius Gaçol, layman of Ulldemolins (1300) 1981 Ferrarius Terrionis, can. of Mallorca (1299) 1950a Ferrer, bp of Valencia 1102 Ferrinus, cleric of Toledo, familiaris of Abp Gutierre of Toledo (1252) 1120 Figuerola, castrum (dioc. Tarragona) 1799, 1931 Fita i Colomer, Fidel 3 Fitero, mon. of S. María la Real (O.Cist., dioc. Tarazona) 13n–14; 556, 893 abt (1219–1247) 189, 260, 385, 892, 904 convent 892, 904  Petrus de Alfero (Fr.) privileges 904 and rectors of Andosilla, Aldexaçar etc. 1005 Fium, S. Lorenzo de, ch. 1565 Florence, merchants from 1644  Arengus Abadingi; Dulcis de Burgo; Noccius de Burgo; Ronaldus Uberti; Timosus Acconci Florencio, archd. and later dean of Zamora (1209–1239) 65, 129, 384, 481, 483, 633 see also: Zamora, archd. and dean of Flumes, ch.  Llumes Foligno, bp of (1267) 1676 ‘Fonte Salze’  Vega, S. María de la, mon. (s.v. properties) Fora, S. Vicente de, mon. (O.S.A., dioc. Lisbon) prior (1228) 361  Stephanus convent 361, 1637 and bp of Lisbon 361 Ford, Richard 3 Fornarinus/Fornelinus, Magister, can. of Palencia (1215–1255) 99, 1238 Fornelos, S. Vicente de (dioc. Braga), rector of (1252) 1110n Fortunius, curial proctor (1236?–1247) 9–10, 21; 1078n Fortunius de Bergua, cleric of Zargoza, acting as abp (1291) 1869 Four Crowned Martyrs, Feast of the 881 France kgs  Louis IX; Philippe IV

622  Index Omnium France (cont.) state of monasteries in 1260 nomination to ecclesiastical office in 1259 Franciscans, Ord. of Friars Minor 496, 711, 718, 785, 902–903, 908, 1305, 1334a, 1344a, 1346a, 1346b, 1347a, 1366, 1418a, 1454a, 1477, 1495a, 1498a, 1498b, 1515, 1524, 1532, 1678, 1683– 1684, 1756, 1794, 1809, 1826, 1834, 1912, 1939n, 1994 Minister General (1267) 1678 minister in Navarre (1263) 1560 apostates from 786, 1498b Franocera (dioc. Burgos), rector of  Juan, Magister ‘fratres de bulla’, curial proctors (1249) 14 ‘Freciella’  Vega, S. María de la, mon. (s.v. properties) Frederick II, Holy Roman Emperor 616 process against 617, 873 Frederick III, kg of Sicily 1883n, 1890n Fredericus de Prefectis de Brachiano, canon of Burgos and Toledo (1290–1297) 1849, 1896–1897, 1913 Fresno, ch. (dioc. Segovia) 1693 Frias, S. María de, hospital (O.S.A., dioc. Burgos) 1470a Friestas, S. Fins/Félix de, mon. (O.S.B., dioc. Tuy) abt (1259) 1422 convent 1422 protection 948 and ch. of Tuy 1422 Friestas, S. Mamede de, ch. (dioc. Tuy) 1422 Fromildis, noblewoman (1223) 284 Fuentespreadas (dioc. Zamora) 1565a Fuentidueña, ch. (dioc. Segovia) 1693 Fundo, mon. (dioc. Ávila) abt (1223) 292 G., abt of S. María de Nogales (1257) 1309 G., archd of Astorga (1207) 54–56 G., archd. of Zaragoza (1216) 104 G., can./prebendary of Guimarães (1230– 1231) 410, 414 G., can./prebendary of Guimarães (1230) 414 G., clergyman of Cuenca (1229) 394 G. (Fr.), abbot of Melón (1235) 12; 358

G. de Angularia, layman of Lleida dioc. (1219) 181 G. de Asisio, curial proctor (1262–1265) 15n–16n G. de Campo, precentor of Burgos 1458 G. de Oriç, archd. of Camera (1231) 417n G. Fernández, archd. of Astorga (1206) 44–45 G. Fernandi (1223) 301 G. Petri, can. of León (1204) 37 G. Petri, nobleman of Toledo (1222) 273 Gabriel of Ostia, apostolic cursor (1257) 1316 Garcí, iustitiarius of Tudela (1217) 145 Garci Gutiérrez, bp of Seville (1290/1291) 1848n, 1861 García, bp of Huesca (1203) 34–35 García, precentor of Talavera (1265) 1627 García Frontín I, bp of Tarazona (1217) 145 García Gil, notary public (possibly same as next) 1651 García Gil, notary public and jurado del rey in ch. of León (1255) 1216 García González, master of Ord. Santiago (1223) 298–299, 301–302 García Jimeno, rector of Murillo de Gállego (1219) 196 García López, archd. of Los Valles (Huesca) (1267) 1673 García Martínez, nobleman, protonotary of kg of Castile (1259) 1420, 1456 García Pérez, archd. of Zaragoza (1219) 196 García Pérez, bp of Huesca (1273) 1715 García Pérez, can. of Tarazona (1234) 467 García Pérez, can. of Zamora (1285) 1818 García Pérez de Casbas, acolyte of Huesca dioc. (1289) 1847 Garsia, rector of Castejón (1245) 708 Garsias, prior of Roncesvalles (1272–1273) 1696–1697, 1709–1709a Garsias, sub-prior of Roncesvalles (1272) 1696–1697 Garsias Cardegna, can. of Burgos (1263) 1551 Garsias de Buessa (Fr.), monk of Rueda (1302) 2003 Garsias de Garicoayn, layman of Pamplona dioc. (1278) 1771 Garsias de Palatio, monk of La Oliva (1257) 1326 Garsias de Villa Alba, resident of Cuenca dioc. (1229) 394

Index Omnium  623 Garsias dictus Fechor, layman of Toro (1265) 1604 Garsias dictus Ornate, layman of Toro (1265) 1603 Garsias Eximini de Turrilis 24 Garsias Falconis, dean of Segovia (1272) 1695 Garsias Fernandi de Maudun, cleric of Orense (1298) 1937 Garsias Garsie, preceptor of Ord. Santiago in Montalbán (1245) 754n Garsias Gundisalvi (1232) 446 Garsias Johannis, archd. of Osma (1285) 1817 Garsias Martini, layman of Pamplona dioc. (1278) 1771 Garsias Pelagii, layman of Toro (1265) 1606 Garsias Petri, layman of Toro (1265) 1606 Garsias Roderici, nobleman of dioc. León (1245) 781 Garsias Veremundi, can. of Compostela (1234) 735 Garsias Vineradus, layman of Toro (1265) 1604 Garsias Viviani, layman of Toro (1265) 1603 Gascony 403, 1768 see also: Wasconia Gaufridus, abt of Piedra (1201) 23 Gaufridus, card. deacon S. Adriani (1245) 690 Gaufridus, card. deacon S. Georgii ad velum aureum (1279–1286) 1776, 1829a vidimus 150, (1282, 1284) 1792 Gaufridus, card. pr. S. Marci (1231–1238) 427, 468, 484, 525–527, 552, 559, 595 Gaufridus, card. pr. S. Susannae (1286) 1829a Gaufridus de Crudillis, archd. of Tarragona (1297) 1910 Gaufridus Scutiferi, cleric of Tarragona (1298) 1929 Gelasius II, Pope 158 General Councils 651–652, 984, 1685, 1707 IV Lateran (1215) 89, 93, 116n, 125, 178–179, 186, 200, 221, 255–256, 258, 265, 318, 512, 518, 523, 824, 854, 1245, 1531, 1706, 1807, 1867 on Jewish dress 402, 460, 1028, 1125 on usury 573

I Lyons 13–14n; 858, 885, 1347an process against Emperor Frederick II 873 II Lyons 26; 1717, 1749, 1762, 1849n Genoa 1602 podestà and commune 535 Geraldo, bp of Lleida (1297) 1911, 1917 Geraldus de Manso, perpetual vicar of Barbastro (1259) 1439 Geraldus Laurentii, archd. of Neiva (dioc. Braga) (1281) 1787 Geraldus Lombardus, archd. of Palencia (1201) 21–23 Gerardo, bp of Segovia (1234) 480 Gerardo, can. of León (1237) 573 Gerardus, card. deacon S. Adriani (1198– 1203) 9, 24–25, 34–35 Gerardus, card. pr. XII Apostolorum 1515 Gerardus, magister scolarum of Parma, papal chaplain and auditor litterarum contradictarum (1277) 1761n Gerardus, curial proctor (1207) 8 Gil Martines, archd. of Toledo, consanguineus of Pope John XXI (1286–1288) 1834, 1837 Gil Torres, card.  Aegidius Girona, dioc. bp (1232) 440 archive 7n Dominicans 1200, 1297 Gistaín, ch. (prov. Huesca) 35 Gofridus, Magister, can. of Burgos (1288) 1837 Gombaldus, bp of Lleida (1259) 1444 Gomecius, can. of Zamora (1266) 1657 Gometius, curial proctor (1247–1249) 14 Gometius Gundisalvi, brother of Ord. Calatrava (1263) 1556 Gómez García, rebel member of Ord. Temple (1286) 1828 Gondisalvus (Fr.), papal familiaris (1223) 306 Gonsalvus, Magister, can. of Palencia (1260) 1480n Gonsalvus Iohannis, layman of Palencia dioc. (1278) 1772 Gonsalvus Iohannis Dovinal, miles of Porto dioc. (1281) 1791 Gonzalo de Hinojosa, bp of Burgos, formerly of León (1302) 1948, 2000 Gonzalo Díaz Palomeque, abp of Toledo, formerly bp of Cuenca (1297–1302) 1926,

624  Index Omnium Gonzalo Díaz Palomeque, (cont.) 1943–1947, 1952, 1956, 1959, 1962– 1966, 1986n, 1987, 1989, 1992, 2001 Gonzalo Fernández, archd. of Oviedo (1210) 66 Gonzalo Gutiérrez, racionero of Burgos (1272) 1702 Gonzalo Pérez de Lara, lord of Molina (1246) 799 Gonzalo Pérez, archd. of Morocco (1259) 1420 Gonzalo Pérez Gudiel, bp of Burgos, abp of Toledo, chancellor of Castile (1280– 1298) 24n; 139, 1782–1783, 1814n, 1821, 1823, 1829, 1832–1833, 1841, 1859, 1863–1865, 1873, 1875–1877, 1880, 1886, 1888, 1898, 1913n, 1918– 1919, 1923, 1924, 1926, 1935 Gorosterratzu, Javier 3n Gozón castle 446 Grandmontines, Ord. Grandmont 58 Grañén, ch. (dioc. Huesca) 916 Gratianus, card. deacon Ss. Cosmae et Damiani (1199–1203) 11, 24–25, 34–35 Gregorius, card. deacon S. Angeli, papal legate to Spain (1199) 11 Gregorius, card. deacon S. Georgii ad velum aureum (1198–1210) 9, 11, 24–25, 34–35, 79 Gregorius, card. deacon S. Mariae in Aquiro (1198–1199) 9, 11 Gregorius, card. deacon S. Mariae in Porticu (1201) 24–25 Gregorius, card. deacon S. Theodori (1216– 1220), papal auditor 111, 162, 164, 209, 224 Gregorius, card. pr. S. Anastasiae (1217– 1218) 141, 164 Gregorius, card. pr. S. Vitalis (1201–1203) 24–25, 34–35 Gregorius, Magister, papal chaplain and nuncio (1257) 1323n (maybe the same as next) Gregorius, Magister, papal subdeacon and chaplain, dean of Messina (1255) 1226 Gregorius de Piperno, Magister, curial proctor of Ord. of Santiago (1264) 1582, 1584–1585 Gregory IX, Pope (Card. Ugolino) 10n; 417n, 668, 709, 714, 717, 764–765, 1018–1019, 1476, 1711

seeks foreign assistance to quell Roman rebellion (1234) 490 ‘Quoniam habundavit’ 13 Gregory X, Pope 5n; 388n, 402n, 657n, 1749, 1829, 1849n Grijó, S. Salvador de, mon. (O.S.A., dioc. Porto) prior (1216) 117 Grosseto, bp of  Bartholomeus Guadalajara (dioc. Toledo) 19 archd. of  s.v. Toledo clergy  Dominicus; Dominicus Gonsalvi; Dominicus Michaelis; E.; Johannes Martini; T. Guala, card. pr. S. Martini (1219) 199 Gualterius Raynaldi de Pedemontis 1911 Guarda cathedral ch., dioc. bp (1245–1265) 715, 1633–1634 dean (1224) 313 archd. of Covilhã (1254) 1176 and ch. of Coimbra 336, 1263 and Ord. Alcántara 1633–1634 Guarinus, Magister, dean of Châlons-surMarne and papal chaplain (1263) 1571, 1579 Gueze (dioc. Pamplona), clergy of  Domingo Guido, bp of Langres (1280) 1785 Guido, card. bp Praenestinus (1210–1217) 79, 92, 141 Guido, card. deacon S. Nicolai in carcere Tulliano (1210–1220) 79, 92, 111, 141, 162, 164, 199, 224 Guido, card. pr. S. Laurentii in Lucina, quondam abt of Cîteaux (1264) 14n, 17n Guido, card. pr. S. Mariae trans Tiberim (1198–1199) 9, 11 Guijo de Ávilla, villa (prov. Salamanca) 426 Guillelmus, card. bp Sabinen. (1245–1250) 690, 705, 759, 793, 807, 1008, 1022 Guillelmus, card. deacon S. Eustachii (1245–1253) 690, 705, 759, 793, 807, 904, 911, 917, 1008, 1022, 1165 Guillelmus, card. pr. S. Marci (1279) 1776 Guillelmus, Magister, magister scolarum of Parma, S.R.E. vicecancellarius (1236–1256) 552, 559, 595, 1155, 1165, 1239, 1249a Guillelmus Andree, layman of Ulldemolins (1300) 1980 Guillelmus Arnaldi, citizen of Zamora (1278) 1765

Index Omnium  625 Guillelmus Benedicti de Oculo Molendinorum, layman of Tarragona (1257) 1296 Guillelmus de Belver, layman of Ulldemolins (1300) 1982 Guillelmus de Podio, miles (1250) 1072 Guillelmus de Santhis/Sauthis, locum tenens of Arnaldus de Verdula/Verdala 1223 Guillelmus de Sauzeto (Fr.), curial proctor (1247–1248) 14 Guillelmus de Seran, Magister, can. of Tudela (1260) 1493 Guillelmus de Talliante, card. pr. XII Apostolorum, formerly abt of Sahagún (1245– 1250) 19n; 690, 705, 759, 793, 807, 902n, 904, 911, 917, 1008, 1022 Guillelmus de Torrentibus, rector of Ulldemolins (1298–1300) 1929, 1978–1979 Guillelmus de Turrells, vicar of Montblanch (Tarragona) vidimus 814 Guillelmus de Uliana, layman of Ulldemolins (1300) 1984 Guillelmus Durandus, canonist 16 Guillelmus Ferrari, layman (1283) 1807 Guillelmus Lupperi, officialis of bp of Urgell in Berguedà (1324) 179, 318, 320 Guillelmus Martini de Narbone, imperial notary (1282) 1108 Guillelmus Mironis, layman (1283) 1807 Guillelmus Salviani, notary of Narbonne 1458 Guillem de Moncada, bp of Urgell, formerly of Lleida (1266–1300)1644, 1666, 1891, 1973 Guillermos de Oz, vicarius perpetuus of mon. of Casbas (1263) 1563 Guillermo Vidal, officialis of abp of Tarragona (1239) 621 Guillermo de Parma, auditor (1246) 784b Guillermus de Sera, curial proctor of bp of Huesca (1259) 1439 Guimarães collegiate ch. (dioc. Braga) prior (1228–1283) 379, 384, 544, 633, 706–707, 1809  D.; Paio chapter 379, 384, 413, 423, 544, 633, 706–707, 1809  G.; G.; I.; N.; P.; S.; V. parishioners  D.; P.; R. and ch. of Braga 544, 633, 1809 and ch. of Santiago de Guimarães 379, 423

and clergy and laity of Braga 706–707 ch. of Santiago rector (1228–1231) 379, 423 clergy 379, 423 and collegiate ch. of Guimarães 379, 423 chapel of S. Paio 414, 423 Franciscans 1809 Gumiel de Izán, S. Pedro de, mon. (O.Cist., dioc. Burgos) abt (1210–1256) 12; 79, 526, 1256 convent 79, 526, 1256 privileges 79, 526 and abt of Morimond 12n Gundisalvus, archd. of Moya (Cuenca), papal chaplain, canon, mansionarius and later dean of Toledo (1262–1264) 1546, 1549, 1573, 1589 theological studies 1574–1575 Gundisalvus (Gonzalo Pérez), card. bp Albanensis (1298Í1299) 1940–1941, 1952 Gundisalvus, layman of Toro (1265) 1606 Gundisalvus, treasurer of León (1273) 1718 Gundisalvus de Oriz, archd. of Pamplona (1249) 982 Gundisalvus Dominici, knight of León (1247) 870 Gundisalvus Garsie Hispanus (Fr.), Hospitaller knight, sacrist of Osma and curial proctor (1221–1223) 11; 265 Gundisalvus Johannis, notary of the concejo of Santiago de Compostela (1265) 1613 Gundisalvus Pelagii, portionary of Salamanca (1262) 1531 Gundisalvus Petri, abt of ‘Tholono’ (1278) 1769 Gundisalvus Petri, can. of Toledo (1259) 1419–1420 Gundisalvus Petri, prior of Uclés (1264) 1582, 1585 Gundisalvus Roderici, archd. of Nendos (1268) 1680 Gundisalvus Roderici, proctor of bp of Burgos (1262) 1548n Gundisalvus Romei, proctor and envoy of Eximinus, abt of Montearagón (1291) 1870 Gundisalvus Sancii, miles of Astorga/León dioc. (1266) 1642 Guterius Fernandi, knight of Oviedo dioc. (1218) 175

626  Index Omnium Guterrius O.P. (Fr.) (1280) 1779 Guterrius Pauli, citizen of Zamora (1278) 1765 Guterrius Petri, citizen of Zamora (1278) 1765 Gutierre, abp of Toledo (1252) 1120 Henry of Almain, murder of, by Guy and Simon de Montfort 1708 heresy, heretics, schismatics 500, 846, 1283, 1336, 1600 see also: apostasy Hernández, Francisco Javier 6 Herrera, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Burgos) 13n–15n abt (1225–1245) 326, 705 convent 705 privileges 705, 1776 Hita (dioc. Toledo), archpr. of (1215) 102 Holy Cross, Feast of the 1315 Holy Sepulchre Ord. of the (O.S.A.) 1543a, 1544a ch. of prior (1263) 1565a chapter 1565a in Iberia 1565a see also: S. Cristóbal, mon. Honorius, canon of Viseu (1256) 1258 Honorius III, Pope 7–8, 10, 16; 144, 164, 349n, 392, 417n, 419, 424, 624, 951, 1248 ‘Cum abbates Cisterciences’ 1245 Honorius IV, Pope 1837 Hontomín, villa of 283 Hornachos (prov. Badajoz) 753 Hornos (prov. Jaén) village and castle 741 rector of (1260) 1476 Hospitallers, Knights Hospitaller 7, 49, 88, 95, 211, 213–214, 938, 1270, 1577, 1781, 1805–1806, 1823, 1976 prior (1223) 294 general preceptor in the West  Bonifacio de Calamandrana preceptor and houses in Spain (1227– 1286) 347, 1831 brothers  Gundisalvus Garsie Hispanus (Fr.); Petrus Vincentii Portuguese Hospitallers 658 union with Templars envisaged 1877 in Navarre 1811a and Ord. Santiago 231, 294, 449 and Templars 622

Huerta, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Osma) 2n; 1527 abt (1217–1244) 134, 371, 394, 675 prior (1229) 394 convent 675 reformation ‘in head and members’ 1157 and ch. of Osma 675 Huesca 504 cathedral ch., dioc. 8, 23; 396, 865, 1077a, 1724, 1867 bp (1198–1302) 10, 19, 32–33, 47, 67, 122–123, 193–194, 197, 209–210, 215–216, 225, 272, 278, 597, 601, 611, 784b, 788, 867, 916, 1343, 1439, 2003  García; Domingo; García Pérez; Jaime Sarroca; Ademar chapter 33, 66, 197, 788, 1673, 1715  Bernardus de Bardaxino; Pedro Ximénez de Bagón; Petrus de Ilerda; Simón secular status 1998 provost, prior (1250–1302) 1072, 1209, 1250, 1563, 1710, 1713, 1760, 1922, 2003  Albertus archd. (1211) 82  García Pérez of Laurés  Rollandus of Los Valles (1263) 1563  García López of Sariñena (1302) 2003 of Sarao (1229) 396 of Serrablo (1263) 1563 cantor (1251) 1077a sacrist (1229–1302) 396, 411, 545–547, 1326, 1343, 1453, 1488, 2003  A. mensa, privileges, benefices, pensions 34, 197, 208, 788, 916, 1917 clergy  García Pérez de Casbas and bp and chapter of Zaragoza 33, 278 and bp of Lleida 35 and bp of Tortosa 209, 611 and clergy of Alquézar 215 and mon. of Montearagón 10, 32, 47, 66, 193, 597, 601, 867, 2003 and Peña, S. Juan de la 195, 210 and perpetual vicar of Barbastro 1439

Index Omnium  627 and Petrus Garse de Noz and Sancius Petri de Lazano 1868 and S. Pedro el Viejo 194 city 1867 Templars 8; 19, 52, 122 Dominicans 847, 1349, 1493, 1528 prior (1260) 1488 Huete (dioc. Cuenca) archd. of  s.v. Cuenca clergy of 1472  Pascasius mon. of S. Benito 1927 Hugo, can. of Astorga (1250) 1041n Hugo, card. bp Ostiensis et Velletrensis (1210–1220) 79, 111, 162, 164, 199, 224 Hugo, card. pr. S. Laurentii in Lucina (1286) 1792, 1829a Hugo, card. pr. S. Martini (1198–1203) 9, 11, 24–25, 34–35 Hugo, card. pr. S. Sabinae (1245–1262) 690, 759, 793, 807, 904, 917, 1008, 1022, 1239, 1249a, 1379, 1431, 1433, 1441, 1470a, 1497–1498, 1527 Hugo, card. deacon S. Eustachii (1201– 1203) 24, 34–35 Hugo, subdeacon, can. of St Peter’s (Rome) and prebendary of Toledo (1224) 7; 308 Hugo V., curial scribe (1255–1257) 18n Hugolinus, curial proctor (1253–1264) 24n Huguccius, can. of St Peter’s (Rome), papal collector in Spain (1220) 211, 213–214 Huguiccio de Vercellis, Magister (1301) 1991 Humbert de Romans O.P., Dominican master general (1285) 1822 hundredth (ecclesiastical tax) 1576, 1617 Hungary 1505 kgs  András II Husillos (dioc. Palencia) 1247 ch. 1814n abbacy  Esteban, Master J., archd. of Palencia (1214–1239) 97, 614 J., archd. of Valdonsella (1231) 417n J. (Juan or Julián), bp of Cuenca (1230) 407, 409 J., can. of Toledo (1209) 62 I., can./prebendary of Guimarães (1230– 1231) 410, 414 I., cleric of Braga (1231) 414 I., Magister, archd. of Toro (1224) 319 J., treasurer of Salamanca 1458 J. de Alfageririo, can. of Zaragoza (1276) 1759n

J. Cresconii, archd. of Compostela (1234) 735 J. Dominici, can. of Calahorra (1245) 691 J. Pelagii, cardinal of Compostela (1234) 735 I. Petri, can. of Zamora (1239) 632 J. Sancti Dei, curial proctor (1249) 14 Jaca, S. Pedro de, ch. (dioc. Huesca) 1724 prior (1206–1297) 50a, 279, 1916 chapter 23; 216, 279, 1916, 1954– 1955 provost, prepositura 216  R[aimundo] de Oliván archd. of Sodoruel (1220) 216  Jacinthus sacrist (1276) 1754 see also: Huesca, dioc. Jacinthus, papal subdeacon, can. of St Peter’s (Rome) and archd. of Sodoruel (Jaca) (1220–1236) 216, 545–546 Jacob Averribruco, Jew from Zaragoza (1241) 1243 Jacobinus de Placentia, proctor of Card. Matteo Rosso Orsini (1286) 1832 Jacobus, card. bp Portuensis et S. Rufinae (1253) 1165 Jacobus, card. bp Praenestinus (1238– 1244) 595, 672 Jacobus, card. bp Tusculanus (1231–1238) 424, 427, 484, 525–527, 552, 559, 595 Jacobus, card. deacon S. Mariae in Cosmedin (1266–1279) 1650, 1776 Jacobus, card. deacon S. Mariae in Via Lata (1279–1286) 1515, 1776, 1829a Jacobus O.P., S.R.E. vicecancellarius (1244) 672 Jacobus Alemanni, Dominican of Mallorca (1299) 1950a Iacobus Conte, layman of Ulldemolins (1300) 1982 Jacobus de Fiesole, curial proctor (1246– 1251) 22n Jacobus de Labro, can. of Rieti (1296) 1896 Jacobus de Mirbello, papal scriptor, collector of the twentieth in Spain (1248) 936 Jacobus de Trebis, proctor of Jaime Sarroca, bp of Huesca (1277) 1761n Jacobus de Viterbio, Magister, can. of Viterbo, cleric of the papal camera (1290) 1849 Jacobus Pistorien., can. of Toledo (1278) 1769

628  Index Omnium Jaén, dioc.  Baeza Jaime Sarroca, bp of Huesca (1273–1289) 1716, 1724–1724a, 1761, 1847 Jaume I, kg of Aragón 15n; 1536, 1538, 1588, 1659, 1690, 1707, 1737a, 1911 Jaume II, kg of Aragón and Sicily 1914b, 1927a grant of Sardinia and Corsica 19; 1914n Jaume II, kg of Mallorca 1690 Ibiza island 938 ch., union with ch. of Mallorca 783 see also: Mallorca Idães, S. Maria de, ch. (dioc. Braga) rector (1252) 1110 Jean d’Abbeville, abp of Besançon, card. bp Sabinen. and papal legate to the Iberian Peninsula (1228–1254) 7, 10; 386, 401, 422, 424, 427, 429, 468, 484, 489, 498n, 525–527, 552, 559, 721, 772, 1018 statutes 290, 478, 819, 944, 1189 suspensions and excommunications ordered by 662 Jeanne, countess of Ponthieu, queen of Castile 572, 705a Jérica, ch. 1391 Jeronimus, card. bp Praenestinus (1286) 1829a Jerusalem, Holy Land 534, 665, 734, 944, 1166, 1221, 1489, 1505, 1874–1876, 1914b indulgence 418 subsidy 867, 1576–1577, 1717 Latin Kingdom of 21–23 see also: crusades; Holy Sepulchre Jews, Judaism 26; 186, 265, 618, 1023, 1027, 1124, 1147 accused of abusive interest and of withholding of tithes 395, 661, 1023, 1029 allowed to retain property after conversion 728 in league with Muslims, masquerading as Christians 633a provision for converts from Judaism 1036 required to surrender all books of the Talmud 627 required to wear distinctive dress 402, 460, 634, 1027, 1125 and usury 1345 Jimena Rodríguez, noblewoman, found-

er of Las Dueñas conv. in Zamora (1259) 1401, 1476a Jimeno, abp of Tarragona 814 Ilarratza (prov. Álava) 281a Index Actorum Romanorum Pontificum ab Innocentio III ad Martinum V electum  Bartoloni, Franco Inés Pérez, founder of mon. of S. María de la Vega 246 Íñigo, monk of Poblet (1235) 504 Innocent III, Pope 8, 11; 118, 129, 147–148, 150, 153, 280, 305, 392, 404, 612, 714, 824, 854, 882, 1591, 1624, 1674 Innocent IV, Pope 7, 13, 16–18, 25; 1210, 1213, 1235, 1248, 1286, 1289, 1320, 1490, 1583, 1591 ‘Etsi animarum affectantes’ 17; 1203, 1205, 1244 ‘Meritis vestre’/’Meritis sacre’ 13n ‘Postquam regimini’ 17 ‘Thesauro’ 13n interdict and excommunication 19, 22; 7–8, 10, 15n, 18, 28, 47, 86, 90, 109, 126, 134, 145, 201, 217, 220, 225, 243, 251, 258, 261, 274, 343, 348, 397, 401, 447, 459, 462–463, 475, 498n, 507–508, 517, 520, 537, 538, 568, 575, 615, 654, 662, 670, 673, 676, 720, 726–727, 744, 754n, 764, 766, 786, 803–804, 815, 818, 822– 823, 825–826, 835, 838, 844, 848, 851– 852, 856–857, 863, 894, 909n, 921, 942, 944, 959, 965, 967, 974–975, 984–985, 987, 991–992, 1006, 1015, 1037, 1039, 1045, 1051–1052, 1081, 1091–1092, 1098, 1150, 1160, 1177, 1185, 1191, 1199, 1206, 1210, 1231, 1233, 1240, 1279, 1281, 1295, 1312, 1323n, 1327, 1347a, 1376, 1387n 1393, 1470, 1480n, 1552, 1603–1606, 1608, 1611, 1614, 1647, 1663, 1670, 1672, 1677, 1683, 1692, 1703, 1720, 1758, 1784, 1810n, 1814n, 1820, 1830, 1833, 1840–1841, 1851, 1878, 1904–1905, 1951, 1987d, 1994 malicious excommunication 332 João Viegas de Portocarreiro, abp of Braga (1245–1256) 689, 716, 718, 1268–1269 Jódar, ch. and clergy 473, 475, 577 Johannes, abt of Mytilene (Lesbos) (1235) 12; 358, 360a Johannes, bp of Chios (1227–1228) 12; 352, 355, 357, 359, 360a

Index Omnium  629 Johannes, card. bp Albanensis (1198–1210) 11, 24–25, 34–35, 79 Johannes, card. bp Portuensis et S. Rufinae (1264) 1595 Johannes, card. bp Sabinensis (1208–1213) 57, 79, 92 Johannes, card. deacon S. Mariae in Cosmedin, S.R.E. vicecancellarius (1203– 1210) 34–35, 79 Johannes, card. deacon S. Mariae in Via Lata (1210) 79 Johannes (Giovanni Gaetano Orsini), card. deacon S. Nicolai in carcere Tulliano (1245–1262) 17n, 19n; 690, 759, 793, 807, 904, 911, 917, 1008, 1022, 1165, 1239, 1249a, 1318, 1379, 1431, 1433, 1441, 1470a, 1497–1498, 1527 Johannes, card. deacon Ss. Cosmae et Damiani (1210–1216) 79, 111 Johannes, card. pr. S. Caeciliae 1792, 1820, 1827 Iohannes (Fr.) (John of Toledo), card. pr. S. Laurentii in Lucina (1245– 1262) 14; 690, 705, 793, 807, 904, 911, 917, 1008, 1022, 1165, 1239, 1248, 1249a, 1318, 1367, 1379, 1383, 1388– 1389, 1393, 1431, 1433, 1441, 1470a, 1497–1498, 1527 Johannes, card. pr. S. Praxedis (1231–1238) 424, 468, 595 Johannes, card. pr. S. Priscae (1199–1203) 11, 34–35 Iohannes, chaplain of Alfonso X of Castile (1254) 1183 Johannes, cleric, brother of bp of Salamanca (1246) 858 Johannes, curial proctor (1230) 21 Johannes, Magister, can. of Toledo (1234) 493 Iohannes, S.R.E subdeacon and notary (1203) 34–35 Johannes Alvari, miles of Astorga/León dioc. (1266) 1642 Johannes Amati de Guarcino, S.R.E. notary public (1284) 1814n Johannes Bartholomei, layman of Zamora dioc. (1265) 1608 Johannes Brugundi, curial proctor (1295) 17–18 Johannes de Azanuy, curial proctor (1317) 23 Iohannes de Cameçano, papal chaplain,

auditor litterarum contradictarum (1257– 1259) 1308, 1439, 1464, 1467 Johannes de Castro, layman of Toro (1265) 1605 Johannes de Parma, layman (1263) 1571 Johannes de Pestannalba, cleric of Calatayud (1280) 1784 Johannes de S. Germano, Magister (1248– 1252) 976, 1130 Johannes de Serrone, proctor of Petrus Gaietanus (1249) 979 Johannes de Trebis, curial proctor (1273– 1282) 24n Johannes Didaci, knight of Toledo dioc. (1222) 277 Johannes Dominici, can. of Burgos, doctor of theology (1259) 1418a Johannes Dominici, can. of Toledo (1283) 1810 Iohannes Egee, layman of Braga dioc. (1245) 707 Johannes filius Lazari, layman of Toro (1265) 1604 Johannes Garsie, cleric of Plasencia (1300) 1966n Johannes gener de Zide, layman of Zamora dioc. (1265) 1608 Johannes Guillelmi, portionary of Salamanca (1262) 1535 Johannes Gundisalvi, notary public of Burgos 2004a Johannes Guterii, can. of Burgos (1263) 1551 Johannes Martini, cleric of Guadalajara (1217) 134 Johannes Martini, notary of Pamplona (1231) 417n Johannes Nunis, nobleman (1274) 1736 Johannes Parmensis, canon of Toledo and curial proctor (1251–1254) 10–12, 18n Johannes Petri, chaplain of abp of Compostela (1234) 735 Johannes Romanucii, ‘domini pape litterarum corrector’ and can. of Cuenca 20; 1842a Johannes Romanus, curial scribe (1252– 1299) 19n Johannes Salvatoris, layman of Ciudad Rodrigo dioc. (1265) 1630n Johannes Spatha, Master, papal chaplain (1247–1250) 913, 1041

630  Index Omnium Johannes Suerii, can. of Calahorra (1225) 329n Iohannes Suerii, rector of S. Maria de Castrello in Veiga (1254) 1183 Johannes Sutoris, notary public of Montblanch 818 Johannes Thomee, archd. of Valpuesta (Burgos) (1262) 1545 John XXI, Pope 1834 John of Asti, S.R.E. generalis causarum auditor (1249) 991 John of Procida 1891n John of Wildeshausen O.P., Dominican master general, quondam bp of Bosnia (1244–1247) 666, 838, 846, 849, 873 Jorcas, ch. (dioc. Zaragoza) 986, 1208, 1447 Iordanus, archd. of Campos (Palencia) (1255) 1238 Jordanus (Giordano Orsini), card. deacon S. Eustachii (1279–1287) 1776, 1829a, 1836 Jordanus, card. pr. S. Pudentianae (1198– 1203) 9, 11, 24–25, 34–35 Jordanus, Magister, S.R.E. vicecancellarius (1257–1262) 1367, 1379, 1431, 1433, 1441, 1470a, 1497–1498, 1527 Iosephus, papal notary (1235) 525–527 Josopus, curial proctor (1245) 14 Irache, S. María la Real de, mon. (O.Cist., dioc. Pamplona) abt (1236–1273) 551, 1709a convent 1709a privileges 1763 and collegiate ch. of Roncesvalles 1709a Iranzu, S. María la Real de, mon. (O.Cist., dioc. Pamplona) abt (1235–1259) 539–540, 551, 553, 884, 1209, 1453 prior (1236) 551 and bp of Zaragoza 1209 Isabella of France, queen of Navarre 1566 Íscar, ch. (dioc. Segovia) 1693 Italy 9; 1127–1128, 1698a Italian creditors 1289  Arengus Abadingi; Bonifazio Bonsignori; Dulcis de Burgo; Noccius de Burgo; Roman consuls, citizens and merchants (s.v. Rome); Ronaldus Uberti; Timosus Acconci Juan, bp of Sigüenza (1297) 1918

Juan, Magister, rector of Franocera licence to read law (1232) 438 Juan Alfonso, bp of Palencia (1284) 1602, 1624, 1814n Juan Arias, abp of Santiago de Compostela (1254–1262) 1205, 1207, 1215, 1244, 1425–1426, 1463, 1465, 1499, 1531 Juan de Arróniz, can. of Toledo (1239) 621 Juan de Medina, abp of Toledo (1248– 1249) 17n; 934–935, 940–941, 943–944, 952, 979–980 Juan de Soria, bp of Osma, royal chancellor of Castile (1234–1240) 11; 481, 495, 541, 571, 646 Juan Fernández, bp of Tuy (1291) 1865 Juan González, notary public (1301) 1996n Juan Pérez, bp of Calahorra (1234–1235) 481, 495, 541 Juan Pérez, bp of Osma, formerly dean of Tarazona (1297) 1926 vidimus (1318) 814 Juan Reináldez, can. of Oviedo (1218– 1223) 175, 288 Juana Gómez de Manzanedo, wife of Luis, lord of Marchena 1860 Julianus, dean of Coimbra, excommunication of (1222) 274 Julião, alleged prior of S. Maria da Alcáçova (Santarém) (1223) 282 Juncosa (dioc. Lleida) 1443 Juncosa (dioc. Tarragona) 441, 457 Juorinus, curial proctor (1235) 12 ius commune 679 civil law 1419 Liber Sextus 1934 see also: Boniface VIII Juslibol, ch. (dioc. Zaragoza) 986, 1208, 1447 Iustus Petri, portionary of Toledo (1297) 1924 Justus Salvatoris, layman of Ciudad Rodrigo dioc. (1265) 1630n Ivida (?), near Vitoria (prov. Álava) 281a Kehr, Paul Fridolin 6n Konstanz, dioc. 7n L., abt of Bujedo de Candepajares (1291) 1878–1879 L., clergyman of Pericalvo (dioc. Salamanca) (1212) 86 L., prior of Pamplona (1231) 417n

Index Omnium  631 L. Mediolanensis, Afonso II’s curial proctor (1216) 114n L. Will, nobleman (1230) 398 L’Espluga de Francolí Hospitallers in 1805–1806, 1976 La Calzada (dioc. Calahorra) 486, 691 collegiate ch. of Santo Domingo 17n; 587–588, 1848 abt (1216) 128 chapter 128, 435 clergy 485 La Espina, S. Pedro de la, mon. (O.Cist., dioc. Palencia) 83 abt (1213–1216) 90, 106, 115, 119 prior (1216) 106, 119 La Junquera, ch. 1702 La Mancha 2 La Oliva, S. María la Real de, mon. (O.Cist., dioc. Pamplona) 13n–14; 997, 1003–4, 1008 abt (1198–1222) 7, 271 convent  Garsias de Palatio and collegiate ch. of Tudela 436, 550, 565 La Real, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Mallorca) 13n abt (1245–1266) 783, 1031, 1396, 1661 prior (1245–1250) 783, 1031 La Vega, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Zamora) 15n abt (1220–1247) 246, 911 prior  Thomasius Petri rector  Martinus Johannis convent 911 privileges 911 properties formerly belonging to founders Rodrigo Rodríguez Girón and Inés Pérez 246 La Vid, S. María de la, mon. (O.Praem., dioc. Burgos) abt (1213–1253) 95, 1157 Labraña, rector of  Thomas de Barriolo Lagares, S. Veríssimo de, ch. (dioc. Braga) rector (1252) 1110 Lagunarrota, ch. (dioc. Huesca) 197, 916 Lamego (Portugal) cathedral ch., dioc. bp (1206–1225) 46, 305, 313, 336 precentor (1254) 1176, 1195

Landulf, can. of Toledo and Burgos (1290– 1300) 1849, 1896–1897, 1913, 1915, 1985 Langres, bp of (1235–1297) 537, 1269, 1909  Guido Lapar, villa of 292 Lapedo, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Oviedo) and mon. of Carracedo 745 Lara (dioc. Burgos) archd. of  s.v. Burgos mon. of S. Millán (O.S.B.) abt  Ordoño Pérez Las Huelgas, S. María la Real de, mon. (O.Cist., dioc. Burgos) 11–12, 14, 22n; 198 abbess (1234–1259) 484, 521, 528, 530, 705a, 784, 793–794, 1103, 1234, 1454 convent 484, 521, 528, 530, 784, 793– 794, 1103, 1234, 1454 privileges, indults, customs 199, 484, 521, 528, 784, 793–794, 1042– 1043, 1103, 1139–1140, 1234 use of garments not authorised by rule of St Benedict 1454 grant of Hospital del Rey (Burgos) 530 faculty to appoint judge 794 rents from moneda forera 795 Larraga, mon. (dioc. Pamplona) prior (1302) 2003 Lateran Councils  s.g. General Councils Latin Empire  s.v. Constantinople Latinus Malabranca, card. bp Ostiensis et Velletrensis (1286–1291) 1829a, 1865n vidimus (1282, 1284) 1792 Laurentius Gundisalvi, can. of Viseu (1256) 1258 Laurentius Hispanus, canonist, magister scolarum of Orense (1216–1217) 117, 152– 153 Le Mans, bp of (1297) 1909 Le Puy, bp of (1297) 1909 Lebanza Abbey (dioc. Palencia) abt (1225) 324 and Petrus Michaelis et al. 324 Lecina, ch. (dioc. Huesca) 916 legal delays 243, 610 Leiria 316, 1669 Leo, card. pr. S. Crucis in Jerusalem (1203– 1220) 34–35, 79, 92, 111, 162, 164, 199, 224

632  Index Omnium León kingdom of 5n; 294, 449–450, 749, 1175, 1194, 1409, 1411, 1457, 1544, 1579, 1617, 1814n kgs 14; 127  Sancho II; Fernando II; Alfonso IX; Fernando III; Alfonso X; Sancho IV; Fernando IV episcopate 1149, 1993 city 311, 1191, 1436 people of, laity 608, 726, 781 cathedral ch., dioc. 37n, 54, 301, 416, 420, 446, 451, 608, 726, 781, 868b, 1216, 1222, 1436, 1642, 1777, 1988 bp (1206–1250) 8, 20; 43–45, 54–56, 69, 77–78, 97, 100– 101, 108, 115, 127, 232–233, 437, 474, 478, 498–499, 756, 772, 776, 870, 919, 1017  Martín Rodríguez; Munio; Pedro Muñiz; Rodrigo Álvarez; Martín Fernández; Fernando Ruiz chapter 20; 53, 312, 776, 781, 919, 1017, 1261, 1599, 1816  A. Ferrández; Abril; Arias Fernandi; F. Alfonsi; Fernandus Aprilis; G. Petri; Gerardo; M. Pérez; Nicolas; P. ‘dictus Episcopus’; Pedro Juánez; Sancius Isidori dean (1207–1264) 53, 312, 421, 437, 726, 781, 1044, 1599 archd. (1232) 437  M.; M. Álvarez; Martín; Martinus Roderici; R. Guterii; Rodrigo Pérez of Cea (1223–1264) 303, 1594  M. of Campos (1223–1225) 303, 334 of Saldaña (1273) 1718  Bernardus; Fernandus Patini of Valderas (1266) 1641  A. treasurer (1204–1266) 37, 315, 1044, 1623, 1641  Gundisalvus; F. precentor (1223–1250) 303, 726, 1044 magister scolarum (1250–1257) 1067, 1337

prelates and clergy 77–78, 1191 constitutions 312 mensa 1599 benefices conferred on laymen 53 debts, Italian creditors 8; 1290 and archdeacons of Astorga 1816 and Garsias Roderici and men from Ardón and León 781 and mon. of Benevívere 1261 and mon. of Sahagún 6, 115 and mon. of Sambanos 5 and mon. of Valladolid 5, 44 and ch. of Lugo 4, 56, 408, 919 and hospital of S. Sepulcro of León 97 and mon. of Perales 45 and mon. of S. Isidoro of León 55 and mon. of S. Marcos of León 870 and mon. of Valdediós 54 and Ord. Calatrava 1416 mon. of S. Isidoro 17n; 1767 abt (1206–1301) 43, 108, 268, 311, 1126, 1373, 1623, 1960, 1988  Martín use episcopal accoutrements 1440 prior (1206–1259) 43, 1407 convent 54, 268, 464, 1126, 1378 privileges 464–465, 1417 Feast of St Isidore 268 alleged resting place of St Isidore 1126 and ch. of León 55 and mon. of S. Marcos of León 1960 mon. of S. Claudio abt (1216) 108 mon. of S. Marcelo abt (1216) 108 mon. of S. Marcos (Ord. Santiago) 8n; 1446, 1961, 1963a prior (1198–1266) 4–5, 726, 870, 1642 convent 291, 416, 420–421, 726, 870 majordomo  Stephanus (Fr.) and brothers of Santiago et al. 416, 420–421 and bp of León and Gundisalvus Dominici, knight 870

Index Omnium  633 and camerarius of S. Zoilo (Carrión de los Condes) 291 and laymen of dioc. of León and Astorga 726 and mon. of S. Isidoro de León 1960 and noblemen of Astorga and León dioc. 1642 hospital del S. Sepulcro and bp of León 97 Leonardus de S. Geminiano, Magister, curial proctor (1246–1247) 15n, 19n; 785a–784b Leyre/Leire, S. Salvador de, abbey (O.Cist., archdioc. Pamplona) 15 abt (1198–1303) 7, 189, 668, 1250, 2005–2006 convent 2005–2006 prior (1249) 13n; 982 transfer to Cistercian Ord. 668 scelerati monks 1711–1712 and ch. of Pamplona 2005–2006 Liber Sextus  s.v. ius commune libertas ecclesiastica 459, 490, 498, 729, 982, 1765 Liébana, Santo Toribio de, mon. (O.S.B., dioc. Santander) prior (1301) 1988 convent 1988 and Fernandus Dominici de Calle 1988 Limoges, dioc. 471 Linares (de Mora), ch. (dioc. Zaragoza) 986, 1208, 1447 ‘Lirones’  Vega, S. María de la, mon. (under: properties) Lisbon cathedral ch., dioc. 430, 1499, 1637, 1837 bp (1206–1254) 46, 361, 430, 715, 1180  Sueiro chapter 361 dean  Julianus; P. precentor (1254) 1176, 1179– 1181, 1195 magister scolarum (1260–1300) 1499, 1969 clergy  Pelagius vacancies 623 and ch. of S. Maria da Alcáçova de Santarém 1180 and Kg Sancho II 430

and mon. of Oya 46 and mon. of S. Vicente de Fora 361 Lisieux, bp of (1297) 1909 liturgy and divine service, rules regarding 1203, 1205 Lleida/Lérida 505 cathedral ch., dioc. 8; 1444, 1716, 1807 bp (1200–1300) 19, 49–50, 52, 121–122, 125, 209–210, 215, 225, 578, 976, 985, 1130, 1148, 1210, 1443, 1538, 1911, 1976  Gombaldus; Guillermo de Moncada; Geraldo officialis  Valentinus chapter 124, 206, 1443  Arnaldus; B. de Bellovidere; Benedictus; Dominicus Gualterii; Pedro de Morlanis; Petrus de Briva; R. Caperii; Raymundus de Vallibus; Vidal prior (1230) 398 dean (1274) 1724a archd. (1230–1300) 21n; 398, 519, 1954–1955, 1976 of Terrantona (1220) 209– 210, 215  Raymundus de Bisulduno precentor  Vidal, Magister sacrist (1230–1300) 398, 519, 1976 archive 7n and bp of Huesca 35 and mon. of Poblet 1444 laymen of  B. Cortit; G. de Angularia city and citizens 1538 Llumes, ch. (dioc. Tarazona) 1491 Loarre, S. Pedro de, ch. (prov. Huesca) 67 prior (1284–1296) 1815, 1892 Lodio, encomienda of (dioc. Lugo) 1215 Logroño (dioc. Calahorra) 1565a Lomar, S. Pedro de, mon. (O.S.B., dioc. Braga) abt (1252) 1110n Lombardy 641 Lónguida, archd. of  s.v. Pamplona Lope, bp of Córdoba (1252) 1112, 1116– 1117 Lope, bp of Morocco (1260) 1473 Lope, bp of Sigüenza (1230) 405–406

634  Index Omnium Lope, prince of Vizcaya (1261) 1518 Lope Díaz II de Haro, lord of Vizcaya (1234) 485–486 Lorenzo, bp of Badajoz (1274) 1729, 1740 Los Huertos, S. María de, mon. (O.Praem., dioc. Segovia) 1540 prior (1239–1253) 638, 672, 1156 convent 638, 672, 1156 privileges, protection 672, 1156, 1159 Louis IX, kg of France, canonisation of 1920 Lousada, S. Salvador de, ch. (dioc. Braga) rector (1252) 1110 Lucas Apparicius, layman of Ciudad Rodrigo dioc. (1265) 1630n Lucas de Assisio, domicellus of Card. Matteo Rosso Orsini (1300) 1966n Lucas de Flisco, card. deacon S. Mariae in Via Lata 1985 Lucius II, Pope 158 Lucius III, Pope 4, 560, 760n luctuosa (ecclesiastical due) 1304, 1472 Lugo cathedral ch., dioc. bp (1217–1282) 56, 148, 290, 742, 919, 1468, 1531, 1535, 1804 chapter 919, 1468  Alfonsus dean (1230–1302/3) 408, 2008  Rodericus Velasci treasurer (1223–1262) 290, 1531, 1535 precentor (1223–1262) 290, 408, 1531, 1535 mensa 1804 and ch. of León 4, 56, 408, 919 Luis, infante of Castile, lord of Marchena 1860 Luna, ch. of 29, 50, 280 Lupus Didaci, nobleman (1274) 1736 Lupus Martini, archd. of Calatayud (1280– 1282) 1784, 1796 Lupus Roderici, citizen of Zamora (1278) 1765 Lyons 9 ch. of Saint-Just obedientiarius (1253) 1150 see also: General Councils M., archd. of Cea (1272) 1703 M., archd. of Ciudad Rodrigo (1223) 305 M., archd. of Estella (1231) 417n

M., archd. of León (1220) 231 M., archd. of Madrid (1227) 342 M., archd. of Pamplona (1216) 109 M., clergyman of Cuenca (1229) 394 M., knight of Burgos (1245) 693 M., nun of Marcilla (1216) 123 M. Álvarez, archd. of León (1224) 315 M. Giraldi, clergyman/layman from León (1204) 37n M. Gonsalvi, wife of Lope, prince of Vizcaya (1261) 1518 M. Pérez, can. of León (1231) 421 M. Petri, archd. of the Mensa of Pamplona (1231) 417n M. Petri, resident in Oviedo dioc. (1231) 421 Mabillon, Jean 25 Maderuelo, ch. (dioc. Segovia) 1693 Madrid ch. archd. (1262–1300) 1547, 1966  M. and ch. of Toledo 368 ch. of Santiago 23 clergy  Alfonsus Sancii Dominican nuns 1401 Archivo Histórico Nacional xi, 2, 4–5  Simancas Maella, ch. (dioc. Zaragoza), rector of (1260) 1476 Mafalda, infanta of Portugal, queen consort of Castile 714, 1185 Magazella, chs. in 562 Maguelonne, bp of (1257) 1293 Maior, comitissa, relict of F., nobleman (1232) 443 Maior Giuliata, founder of S. Miguel de Alcocer (1260) 1475 Maiora Gundisalvi (1266) 1638 Malabranca, Roman family 1676 Mallorca, kingdom of 938, kgs  Jaime II/Jaume II conquest of 642 city of Mallorca 639, 1659 consuls of Mallorca 1030 lords of the Balearic Islands  Pedro I Hospitallers 938 Templars 938 cathedral ch., dioc. 2, 18; 440, 494, 642, 780, 1660–1661 bp (1232–1266) 440, 640–641, 696, 780, 939, 947, 949–950,

Index Omnium  635 1030, 1199, 1396, 1659–1660, 1662  Pedro de Morella; Poncio chapter 696, 939, 949, 1199, 1396, 1659, 1690  Arnaldus de Turre; Ferrarius Terrionis; Petrus de Turricilla dean (1250) 1058 archd. (1250Í1262) 1058  Berengarius de Cunillis precentor  Raymundus Adarro clergy 639, 1030  Petrus de Gualb foundation and consecration 578 dependence on Roman Church 946–947, 950 altars of Ss. Thomas and Matthew 939 union with ch. of Ibiza 783 reconciliation of churches polluted by blood or semen 1689 conv. of S. Domingo (Palma de Mallorca) 1953 prior (1299) 1950a brothers  Jacobus Alemanni; Petrus de Podio violence against, by Mallorcan clergymen 1950a see also: Ibiza; Minorca island Manfredus de Robertis, papal chaplain and nuncio (1255–1257) 1237, 1254, 1323n Mansilla, S. María de, ch. (dioc. León) 37 Marabius de Oculo Molendinorum, layman of Ulldemolins (1300) 1981 Marcilla de Campos (prov. Palencia) 795 Marcilla, mon. (O.Cist., dioc. Pamplona) abs (1278) 1766 convent 1766  M. and mon. of Montearagón 1766 Margaret of Bourbon, queen of Navarre (1240) 649 Maria, abbess of S. Engracia of Pamplona (1231) 417 Maria, wife of N. Foroille (1231) 416 María, wife of Pedro Bonanat (1273) 1710 Maria, wife of Sancius de Maçalo of Burgos dioc. (1255) 1214 María de Molina, queen consort of Castile and León 1952 Maria Didaci, resident of León (1237) 573 Maria Petri, relict of Garsias Gundisalvi (1232) 446

Marian Feasts 981, 1083, 1140, 1154, 1303, 1346, 1368, 1375n, 1485, 1508, 1628, 1643, 1866 Annunciation 1861, 1871 Assumption 42, 399n, 417n, 789, 914, 1394, 1610, 1861 Nativity 1119, 1610, 1861 Purification 1861, 1880 Marino, archd. of Burgos (1221) 261 Marinus, S.R.E. vicecancellarius (1245–1250) 690, 705, 759, 793, 807, 866, 904, 911, 917, 1008, 1022 Marseilles 534 Martín, abt of S. Isidoro de León (1233) 464 Martín, archd. of Burgos (1199) 16 Martín, archd. of León (1239) 614 Martín, bp of Zamora (1233) 458 Martín, Magister, dean of Burgos (1259) 1432 Martín Alfonso, bastard son of Alfonso X of Castile (1290) 1859 Martín de Talavera, archd. of Burgos (1239) 635 Martín Fernández, bp of León (1254–1286) 8; 1191, 1216, 1242, 1261, 1286, 1289, 1301, 1347a, 1373, 1400, 1407, 1416, 1436, 1446, 1480n, 1599, 1603–1604, 1738, 1773, 1816, 1828 Martín Fernández, bp of Salamanca (1239– 1245) 635, 678, 680, 731 Martín García, bp of Astorga (1287–1294) 16821, 836, 1881 Martín González de Contreras, bp of Burgos (1246–1264) 847, 1495a, 1542, 1598, 1632 Martín López de Pisuerga, abp of Toledo (1230) 407, 409 Martín Pérez, archd. of Tarazona (1244) 668 Martín Pérez, can. of Palencia (1220) 240, 244 Martín Rodríguez, bp of León (1238) 608 Martinho, abp of Braga (1256) 1268–1269 Martinho Pires de Oliveira, abp of Braga (1298) 1935 Martinus, Magister, clerk of the papal chamber (1244) 665n Martinus, nobleman of Palencia dioc. (1281) 1788 Martinus, S.R.E. vicecancellarius (1231) 424, 427

636  Index Omnium Martinus Bernaldi, cardinal of Compostela (1234) 735 Martinus Fernandi, layman of Zamora dioc. (1265) 1608 Martinus Fernandi, portionary of Toledo (1278) 1769 Martinus filius Baci, layman of Zamora dioc. (1265) 1608 Martinus Johannis, rector of S. María de la Vega (1266) 1641 Martinus Lucensis, curial proctor (1296– 1302) 22n Martinus Lupi, brother of Ord. of Calatrava (1263) 1556 Martinus Martini, chaplain of abp of Compostela (1234) 735 Martinus Martini, can. of Toledo (1300) 1966n Martinus Pelagii, can. of Compostela (1234) 735 Martinus Pelagii, layman of Ciudad Rodrigo dioc. (1265) 1630n Martinus Petri, archd. of Pamplona (1249) 982 Martinus Petri, layman of Toro (1265) 1606 Martinus Petri, precentor of Ávila (1250) 1041n Martinus Roderici, archd. of León (1213) 94n Martinus Roderici, archd. of Palenzuela (Burgos) (1286) 1830 Matallana, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Valladolid) abt (1216) 106, 119 prior (1216) 106, 119 Mateo, bp of Burgos, formerly of Cuenca (1257–1259) 1364, 1387, 1418a Mateus Martins, bp of Viseu, chaplain of Afonso III of Portugal (1256–1257) 1252–1253, 1321, 1335 Matheus, card. deacon S. Theodori (1201– 1203) 24–25, 34–35 Matheus Rubeus, Magister, can. of Chartres and papal chaplain (1258) 1387n Matidero, ch. (dioc. Huesca) 210 matrimony, illicit 498n Matteo Rosso Orsini, card. deacon S. Mariae in Porticu (1279–1300) 1776, 1829a, 1832, 1966n Mattheus de Aquasparta, card. pr. S. Laurentii in Damaso (1290) 1631, 1859

Mattheus Jacobi, layman of Cabrellas (dioc. Ciudad Rodrigo) (1265) 1629n Mauricio, bp of Burgos (1216–1236) 113– 114, 242–243, 261, 283–284, 310, 330, 337, 377, 385, 395, 451, 455, 485, 498– 499, 518, 549, 554 Mauricio, Magister, archd. of Toledo (1210) 70–72, 74 Maurienne, bp of (1297) 1909 Mayorga, S. María de, mon. (O.S.D.) 1379 Mazarrones, ch. 296 Mazón, mills of (Pamplona) 417n Medina, villages of (dioc. Sigüenza) clergy 557 Medina del Campo ch. of S. Bartolomé 17 clergy 83 monastery of S. Eufémia (O.S.D., dioc. Salamanca) abs (1246) 798 convent 798 and laity of Medina del Campo 798 concejo 798 laymen, people of 85, 798 and mon. of S. Eufémia de Medina del Campo 798 Meira/Meyra, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Orense) 13n, 15n; 851 abt (1220) 230  P. prior (1220) 230 indults 855 Melendus/Menendus, bp of Osma, decretist (1213–1216) 88, 129 Melendus, heir of Bermudus (1232) 447 Menendus Froile, comendador of Destriana, Ord. Santiago (1234) Melón, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Orense) 14 abt  G. (Fr.) Menàrguens (prov. Lleida) 83, 1438 Mendavia, ch. 326 Mérida 737, 1215 Messina, dioc. abp (1295) 1883n dean  Gregorius, Magister ‘Mich.’, curial proctor (1245–1248) 14n Michael (Fr.) O.F.M., papal nuncio (1257) 1323n ‘Michael cum Deo’, curial proctor (1246– 1250) 14

Index Omnium  637 Michael Didaci, cardinal of Compostela (1234) 735 Michael Didaci, archd. of Córdoba (1250) 1041n Michael Dominici de Cabrellas, layman of Cabrellas (dioc. Ciudad Rodrigo) (1265) 1629n Michael Petri, cleric of Calatayud (1280) 1784 Michael Petri de Munione, papal subdeacon (1259) 1421 Michael Petri of Soria, curial proctor (1288) 16n Michael Didaci/Miguel Díaz, archd. of Córdoba (1250–1265) 1041n, 1627 Micheletus de Pampalonia, papal cursor (1295) 1889 Midalon de Frescona, nobleman (1230) 398 Miguel, bp of Oviedo, formerly abt of S. Quirce (1290) 20; 1853–1854, 1856– 1858, 1862 licence to use portable altar 1855 Miguel, bp of Pamplona (1303) 2006 Miguel, Magister, can. of Segovia (1210) 70–72, 74 Miguel de Aguas (1273) 1710 Miguel Sánchez, bp of Pamplona (1283) 1811a Minorca island 1884 Miramar, castrum (dioc. Tarragona) 1799, 1931 Mixós (prov. Orense) 328 Molina ch. (dioc. Sigüenza) archd.  s.v. Sigüenza mon. of S. María (O.S.D., dioc. Sigüenza) 688 see also: Sancha Gómez de Molina villa of 273 Molinaferrera, ch. (prov. León) 43 Monasteruelo, hereditas 286 Mondoñedo cathedral ch., dioc. 5 bp (1251–1263) 13n, 22n; 1081, 1562  Rodrigo chapter 1562 precentor (1268) 1680 archd. of Vivario (1266) 1656 Monfero, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Santiago de Compostela) 15n; 1462, 1519, 1561

abt (1232) 432 convent 432 Monreal del Campo, ch. (dioc. Zaragoza) 1487 Monsalud, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Sigüenza) abt (1228) 363 Montalbán (prov. Teruel), rector of (1260) 1476 Montánchez, village and castle (prov. Cáceres) 736 encomienda de  F. Menendi Montblanc (dioc. Tarragona) ch. of S. María dean  Raymundus de Podiolo vicaria vicar  Guillelmus de Turrells notary public  Johannes Sutoris Montblanqueto, ch. (dioc. Tarragona) rector (1247) 925 Monte, S. Vicente de, mon. (dioc. Toledo) abt (1223) 292 Montearagón, mon. (O.S.A., dioc. Huesca) 9n, 23; 1105, 1869, 1892 abt (1219–1302) 26; 193, 601, 657, 773, 867, 869, 886, 1091, 1922, 2003  Eximinus; Fernando prior (1206–1297) 67, 1106, 1922  Peregrino provost (1252) 1106 convent 36, 47–48, 67, 657, 773, 867, 869, 886, 889, 1091, 1106, 2003 privileges, indults 48, 657, 773, 869, 886, 889, 1106 construction of bridge in the vicinity of 865 and abp of Narbonne 36 and bp of Pamplona 867 and bp of Zaragoza 467 and bp of Huesca 10, 32, 47, 66, 193, 597, 601, 867, 2003 and mon. of Marella 1766 Montederramo, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Orense) 15; 1938, 2007 abt (1298) 1936–1937 convent 1936–1937 Montemayor, villa of (dioc. Salamanca) 362 Montes, S. Pedro de, mon. (O.S.B., dioc. Astorga) 1829a Montes de Toledo (mountain range) churches in (‘Fundo’, ‘Alberica’ etc.) 129

638  Index Omnium Monthiers-en-Argonne Abbey (O.Cist., dioc. Châlons-sur-Marne) 1341 Montiel, castle (prov. Ciudad Real) 748 Montornès de Segarra, castrum (dioc. Urgell) 1799, 1931 Montpellier, dioc. chapter of  Arnaldus de Verdula/ Verdala Templars 1173 Monzón, mon. (O.Praem., dioc. Palencia) abt (1256) 1262 convent 1262 Moors, Saracens, Muslims 5n; 1n, 61, 130, 168, 180, 183, 190, 212, 249, 330, 381, 387, 434, 439, 633a, 650, 938, 984, 1055, 1057, 1271, 1487, 1617, 1755, 2006b accused of withholding tithes 1029 trading of Christian women with 281 exchange of Christian captives for beasts of burden 613 recidivist Muslims 640 allowed to retain property after conversion 728 see also: crusades Moreruela, mon. (O.Cist., dioc. Zamora) 13n, 15n; 1306 abt (1212–1257) 85–86, 227, 1196, 1300 convent 1300 prior (1210) 68  Diego and Ord. Santiago 227 Morocco dioc. bp (1256) 21; 1273  Lope archd.  Gonzalo Pérez mortuaria (ecclesiastical due), mortuary fees 73, 202, 222, 257, 501, 510, 514, 550, 669, 842, 1203, 1415 Mosse de Alcaraz, Jew of Córdoba (1250) 1023 Munio, bp of León (1250) 1041n Munio Gometii, knight of Cuéllar (1247) 903 Munio Gundisalvi, archd. of Alarcón (dioc. Cuenca) (1250) 1041n Munio Muniz, can. of Viseu (1256) 1258 Munio Nicolai, layman of Toro (1265) 1603 Munio of Zamora, bp of Palencia, sometime Dominican master general (1295–1297) 1888–1889, 1898, 1919 Murcia, ch. and dioc. 3

Murillo (Navarre) 812 Murillo de Gállego, ch. (dioc. Huesca), rector of  García Jimeno N., can./prebendary of Guimarães (1230– 1231) 410, 414 N. Foroille, resident of León dioc. (1231) 416 Nájera, S. María la Real de, mon. (O.Clun., dioc. Calahorra) 267, 269 prior (1221–1224) 260, 310 convent 310 Naples kingdom of kgs  Charles II dioc. abp (1303) 2006b Napoleon Bonaparte 3, 6 Narbonne cathedral ch., dioc. 7n abp (1204–1297) 36, 1909 officialis  Arnaldus de Verdula/ Verdala and canons of Montearagón 36 vicomtes  Aymeri IV judge  Petrus Sitberni notary  Guillelmus Salviani Naria/Navia, ch. 408, 919 Navalperal, ch. 334 Navarre 2, 5n; 540, 553, 992, 1051, 1092, 1560, 1617, 1683, 1686, 1811a, 1869 kg 1n, 98, 165, 188, 190, 271, 460, 576, 1054, 1182, 1210, 1323–1324, 1341, 1343, 1712  Sancho VII; Sancho VIII; Theobald I; Theobald II; Philippe I dissolution of confederations 539 clergy 604 lords 1347 Nevers, bp of (1297) 1909 Nicholas IV, Pope 21 ‘Pastoralis officii debitum’ 1881, 1885– 1886 Nicholaus, card. bp Tusculanus (1210– 1220) 79, 111, 141, 162, 164, 199, 224 Nicholaus, card. deacon S. Mariae in Cosmedin (1199) 11 Nicholaus de Terracina, Magister, papal chaplain (1258) 1387n Nicolás, Magister, can. of Oviedo (1218) 175 Nicolas, son of Crescentius Nicolatri de Urbe, prebendal can.-elect of León (1250) 1017

Index Omnium  639 Nicolaus, papal chamberlain and notary (1291) 1870 Nicolaus Fabalis de Fratte (N. de Fractis), curial scribe and proctor (1289–1301) 18n Nicolaus Januarii de Montealbo, clericus iurisperitus of Tarragona dioc. (1300) 1977 Niger de Carmiano, cleric of Jacobus Bagaroti (1251) 1087 Nisano, ch. (dioc. Huesca) 197 Noccius de Burgo, merchant of Florence (1259) 1406 Nogales, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Astorga) 14; 1307, 1309 abt (1249–1265) 996, 1623 convent 996 consecration of ch. 996 novalia 701, 813, 958, 969, 994, 998, 1086, 1245, 1451 Noviales (prov. Soria) Hospitallers of and Templars of Ribaforada 622 Nunius Gonsalvi, nobleman (1274) 1736 Nunnius Gonsalvi, nobleman (1274) 1736 Nuño, Magister, can. of Orense (1231) 425 Nuño Velázquez (Munio Velasci), magister scolarum of Astorga and curial proctor (1247–1250) 20, 22n; 1041n Nuño Vele, can. of Oviedo (1218) 175 Nunus Fernandi, can. of Viseu (1256) 1258 Nunus Johannis, layman of Toro (1265) 1603 Nüske, Gerd Friedrich 18 O., dean of Orense (1217) 133 O. Alvari (1223) 301 oblationes (ecclesiastical due) 73, 1415 Ocaña (prov. Toledo) clerical tabellio thrown from a tower 1510 Octavianus, card. bp Ostiensis et Velletrensis (1198–1203) 9, 11, 34–35 Octavianus de Ubaldinis, card. deacon S. Mariae in Via Lata (1245–1262) 17n; 690, 705, 759, 784b, 793, 807, 1213, 1318, 1367, 1379, 1431, 1433, 1441, 1470a, 1497–1498, 1527 Octavianus, card. deacon Ss. Sergii et Bacchi (1210–1231) 79, 92, 111, 141, 162, 164, 199, 224, 424, 427 Odo of Châteauroux, card. bp Tusculanus

(1255–1262) 19n; 1239, 1249a, 1318, 1367, 1379, 1431, 1433, 1441, 1470a, 1497–1498, 1527 Ola, ch. (dioc. Huesca) 916 Olite  mon. of S. María de las Vírgenes/S. Engracia (s.v. Pamplona) Olivar, S. María del, mon. (Estercuel, Teruel) (O.deM., dioc. Zaragoza) protection 1770 Olmedo (prov. Valladolid) 317 Olmedo (dioc. Ávila) 317, 455 archd. of  s.v. Ávila laymen of 479  Petrus, ‘nepos Palquine’ Olmillos (possibly Olmillos de Muñó or Olmillos de Sasamón, prov. Burgos) 795 Olomouc, bp of (1282) 1794 Oloron (France), dioc. bp (1239–1273) 621, 890, 992, 1105, 1130, 1148, 1210, 1696, 1713 archd. (1255) 1209 Oña, S. Salvador de, mon. (O.S.B., dioc. Burgos) 2n abt (1201–1301) 21–23, 149–150, 152, 240, 283, 693, 868, 1803, 1817, 1991  P. convent 23, 149–150, 693, 868, 1011– 1013, 1817 proctor (1210) 72, 74 privileges 1808 and abt of Covarrubias 240, 283 and ch. of Burgos 21–23, 69–70, 74– 76, 99–101, 149–150, 152–153, 1817 and clergy of Artable 868 and Juana Gómez de Manzanedo 1860 Orbais Abbey (dioc. Soissons) abt (1259) 1445 Ordoño Pérez, abt of S. Millán de Lara and vicar general of Burgos (1301) 1996n Ordoño Pérez, can. of Burgos (1295) 1889 Ordonius/Ordoño Álvarez, card. bp Tusculanus (1279) 17; 1776 Orense/Ourense cathedral ch., dioc. 5; 228, 1183, 1937 bp (1220–1257) 22n; 230, 253, 263, 282, 313, 336, 425, 919, 1186, 1305 chapter 919, 1186  Esteban Juáñez; Nuño

640  Index Omnium Orense/Ourense (cont.) dean (1231–1295) 425, 599, 919, 1186, 1886  O. archd.  A.; E.; D. Roderici; P.; P. Fernández of Baroncelli (1281–1298) 1791, 1938, 2007 of Castela (1274) 1738 of Limia (1274) 1738 treasurer (1238) 599 magister scolarum (1223) 282  Laurentius Hispanus clergy 1186  Garsias Fernandi de Maudun and Ord. Santiago 230 Franciscans 1939n Oria, wife of Miguel de Aguas (1273) 1710 Oricáin, ch. (Navarre) 365 Orvieto 23 campo di Sant’Egidio 1924 Oseira, S. María la Real de, mon. (O.Cist., dioc. Orense) 15n; 18, 311a, 1492 abt (1213–1256) 90, 229, 274, 290, 1265 convent 229, 1265 privileges 1723 and Ord. Santiago 229, 290 Osma cathedral ch., dioc. 244, 1421 bp (1201–1259) 21–23, 116, 151, 250, 308, 321, 334, 371, 455, 463, 878, 1182, 1421  Melendus; Juan de Soria; Rodrigo Jiménez de Rada; Juan Pérez chapter 1421 prior (1266) 1650, 1667 archd. (1213–1282) 88, 136, 308, 902–903, 1035, 1803  Garsias Johannis; R. of Aza (1252) 1129, 1132 of Soria (1285) 1817 treasurer (1213) 88 precentor (1217) 136  Dominicus Michaelis sacrist (1217–1247) 136, 884, 902–903  Gundisalvus Garsie Hispanus (Fr.) diocesan limits 113 and ch. of Sigüenza 296, 489 and mon. of Huerta 675

Otto card. deacon S. Nicolai in carcere Tulliano (1233–1244) 464, 468, 484, 525–527, 559, 672 card. bp Portuensis et S. Rufinae (1245–1247) 690, 705, 759, 793, 807, 904, 911, 917 Ottobonus Fieschi, card. deacon S. Adriani (1254–1262) 1176, 1179, 1239, 1318, 1431, 1433, 1470a, 1497–1498, 1527 Oviedo 311 cathedral ch., dioc. 421, 445, 1853– 1854, 1858n, 1894, 1899–1900 bp (1206–1289) 43–45, 66, 77– 78, 288, 720, 943, 1076, 1755, 1843  Peregrinus; Miguel; Fernando III; Fernando IV chapter 315, 819, 1076, 2000  Alfonsus Martini; Fernando Alfonso; Juan Reináldez; Nicolás; Nuño Vele dean (1210) 66 Jean d’Abbeville’s statute 819 archd. 23  Fernán Alfonso; Gonzalo Fernández of Tineo (1223) 288 prelates and clergy 77–78  Alfonsus Óvila, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Sigüenza) abt (1228) 363, 369 Oya, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Tuy) 13n, 15n; 60 abt (1206–1245) 46, 729 convent 729 privileges, protection 729, 1722 and bp of Lisbon 46 Oyón, ch. 326 P., abt of Meira (1235) 12; 358 P., abt of Oña (1249) 1011–1012 P., archd. of Orense (1217) 133 P., can./prebendary of Guimarães (1230– 1231) 410, 414 P., episcopal nuncio (1206) 46 P., Magister, canon of Cuenca (1231) 422 P., Magister, dean of Lisbon (1260) 1499 P., parishioner of Guimarães (1231) 413 P., subdeacon and papal chaplain (1206) 46 P. Alberti, can. of Barcelona (1241) 656

Index Omnium  641 P. Bertrandi, archd. of Zaragoza (1217– 1219) 151, 193–196 P. Cristóbal, can. of Tudela (1217) 145 P. Johannis, cardinal of Compostela (1234) 735 P. de Montearagón, archd. of Tarazona (1203) 28–31 P. ‘dictus Episcopus’, can. of León (1204) 37 P. Fernández, archd. of Orense (1217) 152– 153 P. Garsie, knight from Burgos dioc. 102 P. Gonsalvi, Master of Ord. Santiago 735 P. Johannis, Card. Gil Torres’s camerarius (1247) 923 P. Julián, archd. of Astorga (1231) 416, 420 P. Martini, archd. of Carrión (Palencia) (ante 1235) 529 P. Monazino, can. of Zamora (1223) 296 P. Petri, dean of Salamanca (1279) 1777 P. Sánchez, can. of Sigüenza (1228) 368–369 P. Sánchez, provost of Zaragoza (1238) 601 P. Sancii, archd. of Lónguida (1231) 417n P. Sarraceni, Magister, archd. of Lara (dioc. Burgos) 1458 P. Ximeni, can. of Calahorra (1245) 691 P. Ysidori, former member of Ord. Santiago (1233) 451 Pablo O.F.M. (Córdoba) (1247) 908 Pablo Christiani O.P., curial proctor (1267) 8n Paio, prior of Guimarães (1230–1231) 410, 414 Paio Peres Correia/Pelayo Pérez Correa, master of Ord. Santiago (1245–1274) 692, 727, 732–741, 746–749, 751, 753, 757, 866, 868a–868b, 871, 881–882, 920, 931–932, 951a, 991, 1018, 1020, 1024, 1055–1059, 1061, 1063, 1066– 1067, 1127–1128, 1152–1153n, 1213, 1215, 1251, 1340, 1387, 1423, 1448, 1452, 1580–1585, 1590–1593, 1664– 1666, 1700–1701, 1730, 1736 accused of throwing a clerical tabellio from a tower 1510 Pajares de los Oteros (prov. León) 45 Palazuelos (possibly Palazuelos de Muñó or Palazuelos de la Sierra, prov. Burgos) 795 Palazuelos, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Palencia) 14 abt (1234–1256) 479, 510, 1018– 1019, 1039, 1060, 1257

convent 1060, 1257 privileges, indults 510 Palencia 1247 cathedral ch., dioc. 21, 26; 301, 393, 442, 548, 880, 905–906, 1268, 1400, 1405, 1663n, 1736, 1772, 1788, 1814, 1865, 1888, 1899 bp (1210–1274) 9, 17n; 73, 80, 97, 100–101, 187, 240, 250– 251, 261, 275, 285, 287, 299, 323, 332–333, 366, 391, 429, 442, 447, 459, 548, 613, 623, 905–907, 1104, 1120, 1295, 1319, 1400, 1477, 1663, 1719  Raimundo; Tello; Rodrigo; Fernando; Juan Alfonso; Munio of Zamora; Fernando Sarracín; Álvaro Gómez chapter 80, 285, 389, 1247, 1481, 1901a, 1992  Dominicus; F. Rogerii; Ferran; Fornarinus/ Fornelinus; Gonsalvo; Martín Pérez; Petrus Martini; Sancho Pérez pensions 333 dean (1220–1296) 240, 275, 389, 477, 495, 613, 781, 1175, 1477, 1481, 1901a  Alfonso García; F.; Ferrán Pérez archd.  A. Santii; J.; Geraldus Lombardus; Tello of Campos (1247–1252) 913, 1050, 1141  Iordanus of Carrión (1232–1278) 445, 447, 459, 913, 1050, 1769  P. Martini of Cerrato (1223–1263) 287, 299, 443, 445, 447, 459, 1575 treasurer (1214) 97 precentor (1223–1272) 287, 299, 477, 781, 1702 magister scolarum (1215–1252) 100–101, 275, 477, 1141 sacrist (1245) 781 bequest of church goods by clergy to offspring of concubines 322–323, 391 privileges, indults, grants 389, 905–906 dedication of 187

642  Index Omnium Palencia (cont.) vacancies 614 measures against Dominicans 1400 and abt of Valladolid 1719 and ch. of Compostela 9 and ch. of Sigüenza 1369 and laymen of Palencia 907 Dominicans 16n; 429, 1295, 1480n studium 16 city 1400 laymen 907 nobility 331 heretics 548 judges 1141 Pamplona city of 648, 815, 1342 cathedral ch., dioc. 82, 550–551, 648, 1771 bp (1203–1303) 27, 29, 57, 103, 225, 269, 271, 326, 400, 603, 653, 742, 867, 976, 1072, 1130, 1209, 1250, 1696–1697, 1761n, 1768, 2005  Pedro Ramírez; Pedro Ximénez de Gazólaz; Miguel Sánchez; Miguel officialis (1273) 1709 chapter 146, 271, 400, 417n, 1696–1697  Petrus Marquesii; Sancho de Marsayn; Sancius Martini prior (1215–1302) 103, 192, 661, 1696–1697, 2003  L. archd. (1219–1235) 192, 496  A.; Gundisalvus de Oriz; M.; Martinus Petri de la Camera  G. de Oriç de la Mensa (1273–1285) 1709, 1819  M. Petri of Eguiarte (1216) 112 of Estella  M. of Lónguida  P. Sancii of S. Gema (1257) 1326 of Valdonsella (1249– 1254/61) 982, 1521  J. treasurer (1264) 1588 precentor (1219–1273) 192, 496, 1709  A. Bosonis sacrist (1215–1243) 103, 661 clergy 1004  Petrus Sancii de Lloma

synod 2005 altars of St Anthony and St Engracia 648 and bp of Zaragoza 1209 and ch. of Calahorra 192, 326 and hospital of Roncesvalles 271, 576, 684 and kg of Navarre 976, 1130 and mon. of Leyre 2005–2006 and mon. of Montearagón 867 mon. of S. María de las Vírgenes/S. Engracia (O.S.D.) 7n, 14n, 16–18n, 20; 378, 915, 993, 1246, 1313, 1560, 1566 abs (1230–1263) 399, 496–497, 643, 690, 607, 722–725, 758, 770–771, 774, 778, 811, 822– 823, 953, 963, 1015, 1037, 1138, 1162, 1324, 1569  Maria convent 399, 417, 496–497, 643–644, 653, 690, 697, 722– 725, 758, 770–771, 774, 778, 811, 822–823, 953, 963, 1015, 1037, 1138, 1162, 1312, 1324, 1569 chaplain (1235–1248) 496, 953 guardian, visitor 822–823, 915, 1137 conversae, oblates 822, 1015, 1312 servants and labourers 1314 privileges, indults, protection 497, 643–644, 649, 653, 690, 722, 724, 758, 774, 778–779, 808, 810, 823, 963, 1015, 1037, 1069, 1071, 1138, 1162, 1227, 1311–1312, 1314–1315, 1317–1318, 1328–1330, 1567, 1570, 1572, 1635a, 1790a exemption from double rule 723, 725 exemption from secular taxes 1086 rules concerning abstinence 1299 rules concerning food 722, 774 rules concerning dress 770–771 founder  Elias David Dominicans prior (1250–1268) 1051, 1683–1684

Index Omnium  643 Franciscans 1532 guardian (1268) 1683–1684 hospital of S. Miguel destruction 98 S. Nicolás, community of 1326 S. Saturnino, community of 1326 Archivo General de Navarra 2 Pandulfus, card. pr. XII Apostolorum (1199–1201) 11, 24–25 papacy, S.R.E., papal curia 5, 7–26; 134, 139, 152, 169–170, 201, 209, 220, 233, 261, 399, 414, 440, 474, 488, 491, 499, 549, 615, 630, 635, 654, 660, 665, 714, 719–720, 731, 742, 766, 825–826, 835, 845–846, 852, 857, 868a, 879, 898, 903, 938, 944, 946, 950, 981n, 986–987, 1024, 1046n, 1066, 1081, 1098, 1112, 1117, 1150, 1166, 1173, 1176, 1226, 1236–1237, 1249, 1252, 1254, 1261, 1295, 1314, 1319, 1323, 1326, 1347an, 1366, 1374, 1387n, 1418a, 1458, 1486, 1489, 1499–1500, 1505, 1507, 1543a, 1564, 1583, 1607, 1611, 1631, 1647, 1663n, 1680, 1696–1698, 1707n, 1713, 1716, 1721, 1724a, 1725, 1729, 1734, 1761n, 1781, 1784, 1796, 1814n, 1837– 1838, 1842, 1845, 1849, 1859n, 1862, 1867, 1878, 1880, 1890n, 1894, 1913, 1928, 1960, 1963a, 1964, 1966n, 1978, 1986, 1989n, 2000 pope 947  Urban II; Paschal II; Gelasius II; Lucius II; Eugenius III; Anastasius IV; Adrian IV; Alexander III; Lucius III; Clement III; Celestine III; Innocent III; Honorius III; Gregory IX; Innocent IV; Alexander IV; Urban IV; Clement IV; Gregory X; John XXI; Honorius IV; Nicholas IV; Celestine V; Boniface VIII audientia litterarum contradictarum 668n  Bartholomeus; Iohannes de Cameçano college of cardinals 1989 papal camera 609, 641  Jacobus de Viterbio; Nicolaus Rota 657 Roman liturgy 724 vice-chancellor  Guillelmus, Magister clergymen residing or studying theology in 349n proctors working at papal curia 8–26 Lateran Palace 329n

Roman rebellion against the papacy (1234) 490 ad limina visits 1338, 1870 Paphos (Cyprus), dioc. chapter  Raymundus Paredes, ch. (dioc. Sigüenza) 405 Parens, can. of Zamora (1231–1239) 413, 632 Paris 1387n, 1412n, 1820, 1827 University 1241 chancellor (1258) 1387n civil law studies 203 cathedral ch., dioc. bp (1235–1297) 537, 1305, 1909 Sainte-Geneviève Abbey (O.S.B.) abt (1259–1266) 1420, 1644 prior (1266) 1644 ch. of Saint-Hilaire prior (1259) 1406 Parma, dioc. archd. (1298) 1928 magister scolarum  Gerardus; Guillelmus Parraces, S. María de, mon. (dioc. Segovia) abt (1228) 364 and ch. of Toledo 364 Parvus Donus, layman of Toro (1265) 1606 Pascasius, abt of Benevívere (1255) 1247 Pascasius, archd. of Olmedo (Ávila) (1286) 1829 Pascasius, clergyman of Huete (1225) 329n Pascasius Cornelii, Magister, can. of Burgos (1250) 1041n Pascasius Petri, cleric of ch. of Zamora (1266) 1657 Paschal II, Pope 48, 159 Pascual, bp of Jaén (1266–1267) 1648, 1676 Patarenes, chapters against 412 Paulus Johannis, merchant of Pistoia (1298) 1928 Paulus de Sulmona, nobleman (1263) 1557 Pedraza, ch. (dioc. Segovia) 1693 Pedro, bp of Cuenca (1263) 1557, 1564 Pedro, bp of Urgell (1259) 1461 Pedro, bp of Zamora 375, 1611, 1838 Pedro Fechor, bp of Salamanca (1289– 1300) 810, 1826, 1846, 1850, 1886, 1961 Pedro I, infante of Portugal, count of Urgell and lord of the Balearic Islands (1235) 494 Pedro II, bp of Salamanca (1257) 1321

644  Index Omnium Pedro II, bp of Sigüenza (1251–1262) 1078, 1131, 1150n, 1182, 1202, 1369, 1548 Pedro Bonanat (1273) 1710 Pedro Cristóbal, subdeacon of Cáseda 189 Pedro de Calatayud, can. of Tarazona (1220) 209 Pedro de Morella, bp of Mallorca (1268– 1273) 1688–1690, 1705 Pedro de Morlanis, can. of Lleida (1238) 597 Pedro de Sier (1273) 1710 Pedro Elias, citizen of Pamplona (1249) 993 Pedro Fernández, bp of Astorga 22n Pedro Gonzálvez de Marañon, crusader (1221) 259 Pedro Juánez, can. of León (1237) 573 Pedro Lupi, nobleman (1230) 398 Pedro Muñiz (1204), bp of León 36 Pedro Núñez, master of Ord. Santiago (1286) 1831 Pedro Remírez, bp of Pamplona (1231) 417 Pedro Rodríguez/Petrus Hispanus, bp of Burgos, card. bp Sabinensis 17 Pedro Salvadores, bp of Porto (1233–1244) 459, 584, 677 Pedro Sánchez de Sangüesa, can. of Tudela (1255) 1209 Pedro Ximénez de Bagón, can. of Huesca (1256) 1250 Pedro Ximénez de Gazólaz, bp of Pamplona (1247–1262) 885, 890, 982, 1342–1343, 1347, 1455, 1532 Pedro Yáñez, bp of Córdoba (1250) 1041n Pedrola, ch. (dioc. Zaragoza), rector of (1260) 1476 Pelagius/Pelayo Gaitán, card. bp Albanensis (1213–1264) 92, 111, 117, 141, 162, 164, 262, 312, 329n, 361, 1599 Pelagius, card. deacon S. Luciae in Septisolio (1210) 79 Pelagius, clergyman of Lisbon (1225) 329n Pelagius, precentor of Porto (1222), excommunication of 274 Pelagius, cleric of Zamora (1225) 329n Pelagius Juliani, can. of Astorga (1221) 263 Pelagius Petri, dean of Ávila (1266) 1657 Pelagius Sutor (Donnus), layman of Toro (1265) 1603 Pelayo O.P. (Córdoba) (1247) 908 Peña, S. Juan de la, mon. (O.S.B. Cluny, dioc. Huesca) 24n; 924

abt (1203–1210) 29, 50, 210 and bp of Huesca 195, 210 Peña, S. Eulalia de la, ch. (dioc. Huesca) 197 Peña, S. María de la, secular ch. (Calatayud) 1815 Peñalba, Santiago de, ch. (dioc. Astorga) abt (1247) 919 Peñausende (prov. Zamora), mayhem at 447 Perales, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Palencia) abs and convent (1206) 45 and bp of León 45 Pere I, kg of Aragón 1487 Pere II, kg of Aragón 87, 91 coronation at Rome 39 Pere III, kg of Aragón 5n, 15n; 1761, 1883n Pere de Aragón, infante of Aragón 1707, 1912, 1953a Peregrino, prior of Montearagón (1206) 47–48 Peregrinus, bp of Oviedo (1290) 1862 Perros (prov. Burgos) 795 Persia, Sultanate of 262 Pertusa (dioc. Huesca) 23n Peter of Blois, theologian and poet 19 Petrus, abt general of Prémontré (1198) 8 Petrus, abt of Poblet (1201) 25 Petrus, abt of Poblet 1911 Petrus, archpriest of Soba (1282) 1803 Petrus, can. and clergyman of SainteMarie-Madeleine de Verdun (1263) 1571 Petrus, card. bp Albanensis (1249–1250) 1008, 1022 Petrus, card. bp Portuensis et S. Rufinae (1198–1210) 9, 11, 79 Petrus, card. bp Sabinensis (1218–1220) 164, 199, 224 Petrus, card. deacon S. Mariae in Aquiro (1213–1216) 92, 111 Petrus, card. pr. S. Caeciliae (1198–1210) 9, 11, 24–25, 78 Petrus, card. pr. S. Marcelli (1201–1210) 24–25, 79 Petrus, card. pr. S. Pudentianae (1210– 1218) 79, 92, 111, 141, 162, 164 Petrus, card. deacon S. Mariae in Via Lata (1198) 9 Petrus, chaplain of Ripa (1263) 1571 Petrus, cleric of bp of Córdoba (1263) 1571 Petrus, monk of S. Zoilo (Carrión de los Condes) 329n

Index Omnium  645 Petrus, ‘ordinandus’ of Sancho of Castile (1251) 1078n Petrus, ‘nepos Palquine’, layman of Olmedo (1234) 479 Petrus (Fr.), curial proctor (1246) 14 Petrus Andree, layman of Ulldemolins (1300) 1981 Petrus Bartholomei, layman of Ulldemolins (1300) 1984 Petrus Barufeti, layman of Ulldemolins (1300) 1980 Petrus Berengarii, Magister, clergyman, curial proctor (1257–1277) 15, 20, 25; 1761n Petrus Betici, can. of Tarragona (1299) 1950a Petrus Boratii, layman of Ulldemolins (1300) 1980 Petrus Capoccius, card. deacon S. Georgii ad velum aureum, papal legate in Sicily (1245–1259) 20; 690, 705, 759, 793, 807, 1127, 1165, 1213, 1239, 1249a, 1318, 1367, 1379, 1387n, 1431, 1433 Petrus Capuanus, card. deacon S. Georgii ad velum aureum (1220–1235) 224, 468, 484, 525–527 Petrus de Alfero (Fr.), monk of Fitero and curial proctor (1247) 14 Petrus de Apiaria, layman (1283) 1807 Petrus de Asisio/Assisi, proctor general of Cistercian Ord. at papal curia (1250– 1300) 14–15, 20, 23, 25 Petrus de Barro, card. pr. S. Marcelli (1245– 1250) 690, 759, 793, 807, 904, 911, 917, 1008, 1022 Petrus de Bayona, can. of Toledo (1241) 656 Petrus de Briva, can. of Lleida (1278) 1766 Petrus de Collamedio, card. bp Albanensis (1245–1249) 759, 793, 807, 904, 979 Petrus de Deo, curial proctor (1251–1254) 22n Petrus de Gualb, cleric of Mallorca dioc. (1299) 1950a Petrus de Ilerda, can. of Huesca (1250) 1072 Petrus de Mediolano, S.R.E. vicecancellarius (1279–1286) 1776, 1829a Petrus de Pennafideli, archd. of Lara (Burgos) (1262) 1545 Petrus de Pestannalba, cleric of Calatayud (1280) 1784

Petrus de Piperno, Magister, papal chaplain and nuncio (1257) 1323n Petrus de Podio O.P., Dominican of Mallorca (1299) 1950a Petrus de Prades, layman of Ulldemolins (1300) 1983 Petrus de Prefectis de Vico, nobilis vir (1290) 1849 Petrus de Pucrovisu (1256) 1273 Petrus de Requeyxada, layman of Toro (1265) 1605 Petrus de Soldevilla, layman of Ulldemolins (1300) 1980 Petrus de Turricilla, can. of Mallorca (1299) 1950a Petrus de Uliana, layman of Ulldemolins (1300) 1984 Petrus de Valclara, layman of Ulldemolins (1300) 1984 Petrus de Villanova, layman of Ulldemolins (1300) 1980–1981 Petrus de Yassa, can. of Zaragoza (1251) 1077a Petrus dictus Lupus, layman of Toro (1265) 1605 Petrus Dominici, layman of Ciudad Rodrigo dioc. (1265) 1630n Petrus Fernandi, knight (1247) 868b Petrus Fernandi, knight of Castrotorafe (1221) 263 Petrus Garsie, abt of Rioseco (1235) 11–12, 14 Petrus Garsie de Noz (1291) 1868 Petrus Gaietanus, papal subdeacon and Toledo pensioner (1249) 979 Petrus Gometii, citizen of Zamora (1278) 1765 Petrus Guarnerius O.P. (1241) 656 Petrus Hispanus, papal referendary (1299) 1952 Petrus Johannis, layman of Toro (1265) 1604 Petrus Johannis, master of Ord. Calatrava, formerly of Ord. of Alcántara (1255– 1256) 1236–1237, 1254 Petrus Johannis, rector of Aynorve (Aizkorbe?) (1281) 1786 Petrus Juliani, can. of Braga (1254) 1180 Petrus Marques, rector of Aybar (1245) 708 Petrus Marquesii, can. of Pamplona (1257) 1326

646  Index Omnium Petrus Martini, can. of Palencia (1260) 1501, 1503 Petrus Michaelis 324 Petrus Michaelis, heir of Bermudus (1232) 447 Petrus Michaelis, portionary of Toledo (1297) 1924 Petrus Nuni, knight of Ord. Santiago (1248) 951a Petrus Pascasii, Magister, archd. of Treviño (dioc. Burgos) (1263) 1458, 1551 Petrus Pelagii, proctor of Egas, bp of Coimbra (1259) 1464, 1467 Petrus Petri, cleric and scriptor of Zamora (1251) 1080 Petrus Petri, precentor of Viseu (1256– 1258) 1252–1253, 1258, 1335, 1374 Petrus Petri, layman of Braga dioc. (1245) 706 Petrus Petri Bonette, can. of Toledo (1283) 1810 Petrus Privinus, layman of Toro (1265) 1605 Petrus Reymundi, citizen of Compostela, majordomo of Abp Bernardo (1234) 735 Petrus Roderici, citizen of Zamora (1278) 1765 Petrus Roderici de Santa Marina, layman of Toro (1265) 1603 Petrus S. Stephani in Brolio, can. of Milan residing in Paris (1258) 1387n Petrus Sancii, cleric (1250) 1041n Petrus Sancii de Lloma, clericus officialis of bp of Pamplona (1303) 2006 Petrus Sarracenus, Magister, dean of Burgos, formerly archd. of Valpuesta (Burgos) (1263–1288) 1146, 1559, 1758, 1840 Petrus Sitberni, judge of Narbonne 1458 Petrus Stepar, layman of Ulldemolins (1300) 1984 Petrus Stephani, chaplain of Master of Ord. Santiago (1234) 735 Petrus Stephani, layman of Ulldemolins (1300) 1982 Petrus Teobaldiscus de Urbe, papal sergens (1280) 1781 Petrus Truyl, layman of Ulldemolins (1300) 1983 Petrus Vincentii, brothers of Knights Hospitaller, formerly of Ord. Santiago (1286) 1831

Petrus Ysarni, layman of Ulldemolins (1300) 1980 Philip de Ceccano, Magister, papal cleric (1240) 641 Philippe I, kg of Navarre  Philippe IV, kg of France Philippe III, kg of France 1749 Philippe IV, kg of France 1458, 1819, 1869, 1907 Philippus Benedicti, merchant of Pistoia (1298) 1928 Philippus Gonsalvi, nobleman (1274) 1736 ‘Phy.’ (Filippo), curial proctor (1282) 15 Piedra, mon. (O.Cist., dioc. Tarazona) 12; 555, 1796, 1905–1906 abt (1218–1262) 172, 501–502, 510, 514, 559, 630, 1491, 1543b  Gaufridus convent 501–502, 510, 514, 559, 1491 privileges, protection 24, 502, 559, 1245 and chs. of Tarazona, Zaragoza and Segorbe 501, 510, 514 Piera, ch. (dioc. Barcelona) 1911 rector (1247) 925 Pierre de la Jugie, bp of Zaragoza 814 Pietro, bp of Viterbo (1299) 1951 Pinedo 230 Pisa 1602 Pistoia provost of (1298) 1928 merchants  Paulus Johannis; Philippus Benedicti Plasencia cathedral ch., dioc. 21; 94n, 1627 bp (1213–1300) 94, 142, 167, 750, 1963 clergy  Johannes Garsie and ch. of Ávila 142, 307 Templars 234 pluralism, sinecures 10n–11; 713, 772, 944, 1706 Población (possibly Población de Soto, prov. Palencia) 795 Poblet, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Tarragona) 2n, 7–8n, 11–13, 15, 18, 21–23; 506, 1539, 1790, 1799, 1904, 1911, 1930–1933, 1972–1984 abt (1212–1300) 84, 206, 223, 239, 441, 504–505, 513, 515, 519–520, 538, 575, 824–828, 830–831, 925, 933, 937, 1273, 1296, 1388–1389,

Index Omnium  647 1438, 1442–1444, 1461, 1644, 1756, 1789, 1903, 1929, 1979  Petrus; Petrus prior and sub-prior (1246–1266) 825, 1644 convent 84, 223, 239, 441, 504–505, 513, 515, 538, 575, 1245, 824–828, 830–831, 925, 933, 937, 1388– 1389, 1438, 1442–1444, 1461, 1756, 1789, 1903, 1929, 1979  Íñigo clergy (1246) 827 privileges, protection, indults 25, 224, 441, 457, 513, 515, 813a, 828, 830, 831a, 918, 1249a, 1388–1389, 1704, 1751, 1789, 1797, 1800 violent monks and conversi 520, 1903 abuses by laymen 831 past negligence 1800 archive 7 burial of Pedro, infante of Aragón 1912 and bp Gombaldus of Lleida 1444 and ch. of Tarragona 1756, 1977 and ch. and laity of Ulldemolins 1929, 1978–1984 and Hospitallers of L’Espluga de Francolí 1805–1806, 1976 and laymen of Tarragona 1296 Poland 1505 Polaque (?), ch. of 30 Pombal, ch. (dioc. Coimbra) 1097 Pombeiro, S. Maria de, mon. (O.S.B., dioc. Braga) abt (1224–1225) 313, 336 Poncio, bp of Mallorca (1283Í1295) 1811, 1884 Pons Aragonum, prior of (1302)  Montearagón 2003 Pontius de Guardia, can. of Tarragona (1290–1300) 1950a, 1977 Porta Coeli Charterhouse (O.Cart., dioc. Valencia) prior (1298–1300) 1933, 1972 Porto cathedral ch., dioc. 1791 bp (1217–1255) 133, 1176, 1179, 1244  Pedro Salvadores chapter 133 precentor  Pelagius persecution of churches and ecclesiastics by Sancho II 459

and ch. of Braga 1176, 1179, 1181, 1195 and ch. of Compostela 133 and Dominicans of Porto 677 Dominicans and ch. of Porto 677 Poor Clares 16n Portugal 5n, 12–13; 627, 1197, 1411, 1457, 1617, 1779, 1918, 1923 kgs  Afonso I; Sancho I; Afonso II; Sancho II; Afonso III under interdict 251 Portugalia Pontificia 1 Potes, ch. of S. Vicente (dioc. León) 1988 Pozuelo, ch. 296 Pradella, ch. 396 Prades (prov. Tarragona) 519, 538, 575 preaching, constitution restraining 1203, 1205 Premonstratensians, Ord. of Canons Regular of Prémontré abt general (1247) 879  Petrus privileges, protection 9, 141, 235–238, 879 Prenafeta, castrum (dioc. Tarragona) 1799, 1931 Prester John 262 primitia (ecclesiastical due) 440, 925, 1444, 1495, 1516, 1539, 1910, 1929 Provence (France) 1226 Puertomingalvo (Avingalbon) (dioc. Zaragoza) 1208, 1447 Quesada (prov. Jaén) 434 trade across frontier at 482 ‘Quinqueiuga’, villa (dioc. Toledo) 1548 Quintanilla, ch. (dioc. León) 870 R., archd. of Osma (1215) 99 R., archd. of Sigüenza (1227) 342 R., archd. of Toledo (1215) 102 R., bp of Langres (>1232) 360a R., can. of Toledo (1209) 62 R., episcopal nuncio (1206) 46 R., parishioner of Guimarães (1231) 413 R., preceptor of Ord. Santiago in Montalbán (1245) 754n R. Caperii, can. of Lleida (1295) 1165n R. Didaci de Camberiis (1225) 321 R. Eximeni, dean of Calahorra 1146 R. Guterii, archd. of León (1224) 311

648  Index Omnium Radulfus de Podiobonizi, papal nuncio and notary (1264) 1586 Raimundo, abp of Seville, formerly of Segovia (1265–1283) 1291, 1602, 1617, 1619–1620, 1624, 1664, 1728–1729, 1731, 1744, 1750, 1779, 1812 Raimundo, bp of Palencia (1255) 1247 Raimundo, bp of Urgell (1324) 178, 318, 320 R[aimundo] de Oliván, provost of Jaca (1203) 28–31 Raimundus, Magister, papal chaplain and envoy to Iberia, later bishop of Béziers (either Raimundus de Sale or Raimundus de Valhauques) (1243–1244) 660, 665 Raimundus Bertrandi, chaplain to bp of Palencia (1262) 1548n Rainaldus, card. bp Ostiensis et Velletrensis (1235–1253) 525–527, 552, 559, 595, 672, 1165 Rainaldus, card. deacon S. Eustachii (1233– 1235) 464, 468, 484, 527 Rainaldus, S.R.E notary (1198–1199) 9, 11 Ramón, bp of Valencia 1681 Raullus, clergyman, nephew of Card. Riccardus Annibaldi and relation of Innocent III (1239) 612 Rainerius, card. deacon S. Mariae in Cosmedin (1217–1244) 141, 162, 164, 199, 224, 424, 427, 468, 484, 525–527, 559, 595, 672 Rainerius, papal legate to Spain (1198) 1 Rainerius, S.R.E. vicecancellarius (1217– 1219) 141 (Ranerius), 162, 164, 199 Rasal, ch. (dioc. Huesca) 197 Rates, mon. (O.S.B., dioc. Braga) prior (1270) 1670 monks 1670 and ch. of Braga 1670 Raymond of Penyafort O.P., papal chaplain and penitentiary (1237–1273) 578, 1715 Raymundus, Magister, can. of Paphos, papal nuncio in Castile-León (1262–1263) 1544, 1579 Raymundus Adarro, precentor of Mallorca (1299) 1950a Raymundus Bernardi, can. of Toledo (1263) 1557 Raymundus de Angularia, precentor of Tarragona (1299) 1953 Raymundus de Bisulduno (Ramón de Be-

salú), archd. of Terrantona (Lleida) (1282–1283) 1793, 1805–1807 Raymundus de Exonengan, clergyman, proctor of Pere III of Aragón (1277) 1761n Raymundus de Guilaltrude, curial proctor of Geraldus de Manso (1259) 1439 Raymundus de Mercadal (1220) 223 Raymundus de Peralta, archd. of Toledo (1288) 1837 Raymundus de Podiolio, dean of S. María de Montblanc (1300) 1978 Raymundus de Vallibus (Ramón Vallés), can. of Lleida (1282–1283) 1793, 1805– 1806 Raymundus dictus Dalas, layman (1283) 1807 Raymundus Egidii (Ramón Gil), can. of Vic (1282–1283) 1793, 1805–1806 Raynaldus, chaplain of Innocent III (1213) 92 Raynerius, brother of Ord. Calatrava (1263) 1556 Redinha, ch. (dioc. Coimbra) 1097 reform, ecclesiastical 1260 reformation ‘in head and members’ 1157 Reims, abp of (1297) 1909 Riba-Douro, S. Cruz de, ch. 1176 Ribaforada ch. (Navarre) vicar  Benedictus and ch. of Tudela 574 Templars of 563–564 and collegiate ch. of Tudela 622 and Hospitallers of Noviales 622 Ribagorza (prov. Huesca), archd. of (1206– 1207) 49–50, 52 Ribas de Sil, S. Esteban de, mon. (O.S.B., dioc. Orense) abt (1247) 883, 917 convent 883, 917 privileges, indulgences 917, 1935 sterile location 1468 ‘Ric.’, curial scribe (1204–1210) 8 Riccardus Annibaldi, card. deacon S. Angeli in foro piscium (1239–1266) 612, 672, 1165, 1239, 1249a, 1253, 1258, 1367, 1379, 1431, 1433, 1441, 1455, 1470a, 1497–1499, 1527, 1644 vidimus 150

Index Omnium  649 Rieti 11 chapter of  Jacobus de Labro Rimul (?), salt works 123 Rioseco, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Burgos) 11–12 abt (1235) 511, 527  Petrus Garsie convent 527 privileges, indults 510, 527 Ripa, S. Martín de, mon. (O.S.A., dioc. Lugo) prior (1263) 1565 convent 1565 Ripoll, S. María de, mon. (O.S.B., dioc. Vic) abt (1300) 1977 Rivas, S. Pedro de (O.S.A., dioc. Pamplona) 1053–1054, 1532 Rivius de Hagenia (dioc. Palencia) 1247 Robert of Zaragoza (1248) 953 Robertus (Fr.), card. bp Portuensis (1279) 1776 Robertus, card. pr. S. Stephani in Coelio monte (1216–1218) 111, 141, 162, 164 Robertus de Pontiniaco, card. pr. S. Pudentianae and chamberlain of college of cardinals (1301) 1989 Roda, cathedral chapter (prov. Huesca) 124 Rodanella, S. Salvador de, ch. 726 Rodelinus Loaño, knight of Huesca (1247) 924 Rodericus, precentor of Salamanca (1258) 1374, 1458 Rodericus dictus Morçellus, layman of Cabrellas (dioc. Ciudad Rodrigo) (1265) 1629n Rodericus Gometii, baron of Gallaecia (1263) 1562 Rodericus Gundisalvi, layman of Toro (1265) 1603 Rodericus Iohannis, cleric of Braga (1254) 1178 Rodericus Martini, can. of Burgos (1288) 1837 Rodericus Roderici, nobleman (1274) 1736 Rodericus Velasci, dean of Lugo and papal chaplain (1297) 1924 Rodoricus Ferlandi, former member of Ord. Santiago (1233) 451 Rodrigo, archd. of Zaragoza (1238) 601 Rodrigo, bp of Mondoñedo (1298) 1935 Rodrigo, bp of Palencia (1247) 16–17; 880 Rodrigo, bp of Sigüenza (1200–1230) 20, 63, 406–407, 409

Rodrigo, Magister, can. of Salamanca (1267) 1670 Rodrigo Álvarez, bp of León (1216) 129 Rodrigo del Padrón, abp of Santiago de Compostela 1948 Rodrigo Froilaz, nobleman (1256–1259) 1255, 1331, 1378, 1435–1436 Rodrigo Jiménez, can. of Calahorra (1239) 619 Rodrigo Jiménez de Rada, abp of Toledo and chancellor of Castile (1209–1255) 3n, 7–10, 17n, 21; 73, 94–96, 116n, 119– 120, 129–130–131, 134–135, 140, 154– 155, 157–161, 163–164, 166–167–170, 180, 182, 184–186, 190, 198, 200, 203, 207, 211–214, 217, 241, 261, 265, 273, 292, 308, 330, 363–364, 370, 377, 381– 382, 387, 390, 418–419, 422, 424, 434, 439, 453–454, 469, 472–475, 482, 488, 490, 493, 495, 498–499, 558, 560–561, 562, 566–566a, 577, 602–603, 605, 612, 614, 617, 623–625, 630–631, 635, 641, 651–652, 689, 692, 713, 762, 777, 808a, 859, 878, 892, 942, 1238 as bp of Osma 62 absolution from excommunication 334 excommunicated by abp of Tarragona 654 papal legatio 212, 214, 217, 241n protector of Hospitallers in Spain 347 members of familia at loggerheads 491 creation of twenty chaplaincies at Toledo 542 Rodrigo Juanes, bp of Cuenca (1260) 1472 witness to Toledo primacy privilege 164 Rodrigo Pérez, archd. of León (1240) 647 Rodrigo Rodríguez Girón, founder of mon. S. María de la Vega 246 Rodrigo Tello, abp of Tarragona (1299– 1300) 1954–1955, 1977 Rofredus de Terracina, can. of Arras and papal chaplain (1258) 1387n Roger de Lauria, admiral of kg of Aragón and Sicily (1297–1303) 1914b, 1927a, 1933a, 1953a, 1961a–c, 1987c–d, 2006a–d ‘castra de Septa, de Trabetel et de Castro Novo’ 1953an right to use portable altar 1987b Rolandus, S.R.E. vicecancellarius (1257) 1318

650  Index Omnium Rollandus, archd. of Laurés (Huesca) (1273) 1714 Romanus, card. bp Portuensis et S. Rufinae (1238) 595 Romanus, card. deacon S. Angeli (1217– 1234) 141, 162, 164, 427, 464, 468 Rome 39, 1769a senators  Enrique of Castile consuls, citizens and merchants 930, 954 school of choristers 1850 see also: Malabranca; papacy Ronaldus Uberti, merchant of Florence (1258) 1387n Roncesvalles 812 town and people of 1778 collegiate ch. and hospital of S. María (prov. Navarre) 15n, 22n; 165, 1466, 1768, 1778 prior (1208–1282) 57, 109, 146– 147, 270, 365, 392, 539–540, 551, 1051, 1323n, 1324–1325, 1330, 1459, 1569, 1645, 1685, 1771, 1802  Garsias sub-prior  Garsias chapter 147, 188, 270, 272, 365, 392, 620, 1051, 1459, 1645, 1696–1697, 1709–1709a, 1771, 1802 comendadores  Dominicus Garsie privileges, consuetudines 147, 162, 188, 270 and ch. of Pamplona 271, 576, 684 and collegiate ch. of Tudela 551, 620 and mon. of Irache et al. 1709a and mon. of Somport 812 and mon. of Urdax 1709, 1786 Rosende, S. Miguel de, ch. (dioc. Lugo) 1468 Rouen, dioc. abp (1257–1297) 1305, 1909 ‘Rubeam’, villa 449 Rueda, Nuestra Señora de, mon. (O.Cist., dioc. Zaragoza) 14–15; 1754 abt (1234–1302) 468, 927–929, 2003 convent 927, 929 privileges, indults, protection 468, 926–929, 1753

S., canon of Guimarães (1230) 410 S., clergyman of Cuenca (1229) 394 S., sometime abp of Braga (possibly Sancho or Estêvão Soares da Silva) (1239) 633 S. (Fr.) of Badajoz 1948 S. Adomari, can. of Milan residing in Paris (1258) 1387n S. Bartolomé, ch. (Castejón, dioc. Pamplona) 708 S. Bartolomé, mon. (dioc. Salamanca) 83 S. Cristóbal, mon. (Ord. of the Holy Sepulchre) prior (1247) 868b brothers 868b and Ord. of Santiago 868b S. Cruz, ch. (dioc. Tarazona) prior (1219) 189 S. Doradía, ch. (dioc. Oviedo) 319 S. Esteban de Gormaz, S. María de Castro de, mon.  Caleruega, mon. S. Eulalia, ch. (archd. Triacastela) 56 S. Eulalia de Squadro (?) (dioc. Orense) 1936 S. Facundo, ch. (Galicia) 290 S. Felices, ch. (dioc. Huesca) 916 S. Fiz do Hermo, mon. (dioc. Orense) 293 S. Juan de Sardón, mon. (dioc. Salamanca) 83 S. Julián, bp of Cuenca (1278) 1767a S. Leocadia (‘extra muros’), mon. (dioc. Toledo) abt (1217–1228) 138, 364 and ch. of Toledo 364 abandonment and revival 1965 S. Lorenzo, mon. (dioc. Salamanca) 83 S. María de las Vírgenes, mon.  s.v. Pamplona S. Maria del Piave, mon. (O.Cist., dioc. Ceneda, now Vittorio Veneto) 388 S. María Magdalena, ch. 567 S. Martín del Río, ch. (dioc. Zaragoza) 986, 1208, 1447 S. Millán de Cogolla, mon. (O.S.B., dioc. Calahorra) prior (1225) 326 privileges, protection 1431 S. Millán de Lara, mon. (dioc. Burgos) abt (1239–1248) 618, 942 S. Nicolás, leprosery of (dioc. León) 607 S. Pablo, castle (prov. Ciudad Real) 748 S. Pedro el Viejo, mon. (O.S.B., dioc. Huesca)

Index Omnium  651 prior (1203–1273) 32–33, 1488, 1710 and bp of Huesca 194 S. Prudencio de Monte Laturce, mon. (O. Cist., dioc. Calahorra) abt (1225) 326 S. Quirce Abbey (dioc. Burgos) abt (1247) 907  Miguel S. Rufo, collegiate ch. (dioc. Lleida) prior (1219–1281) 206, 278, 1790 S. Salvador, ch. 638 S. Vicente, ch. 326 S. Vicente, Feast of 609  s.v. Zaragoza S. Vicente de Valencia  s.v. Valencia S. Vicente, mon. (O.S.B., dioc. Oviedo) 1036 S. Vicente de la Sierra, mon. (dioc. Toledo) 227 abt (1228) 364 and ch. of Toledo 364 abandonment and revival 1965 S. Victorián, mon. (O.S.B., dioc. Lleida) 1911 abt (1216–1252) 111, 888, 1016, 1143 convent 888, 1143 privileges, protection 111, 888, 1016, 1143, 1145 Sabardes, S. Juan de, mon. (dioc. Santiago de Compostela) 289 Sacerdos and Liberata, Ss., Feast of 1083, 1167 Sacramenia, S. María la Real de, mon. (O.Cist., dioc. Segovia) abt (1234) 479 prior (1234) 479 Sahagún (dioc. León) S. Benito de, mon. (O.S.B. Cluny) abt (1198–1260) 6, 17, 115, 552, 943, 1236–1238, 1254, 1334a, 1344a, 1346a, 1346b, 1347a, 1418a, 1454a, 1482–1484, 1498a, 1498b  Guillelmus de Talliante convent 17, 115, 552, 1238, 1334a, 1418a, 1454a, 1482– 1484 privileges 552, 1482–1484 and ch. of León 6, 115 settlement with S. Francisco de Sahagún 1495a and mon. of Dueñas, S. Pedro de las 1238

S. Francisco de, mon. 6 guardian (1257) 1334a, 1346b brothers 1334a and S. Benito de Sahagún 1334a, 1344a, 1346a, 1346b, 1347a, 1418a, 1454a, 1495a, 1498a, 1498b gate of St Peter 1334an Saint-Quentin, ch. (dioc. Noyon) dean (1275) 1742 Saint-Quiriace de Provins, collegiate ch. (dioc. Sens) dean (1248) 930, 954 Salamanca cathedral ch., dioc. 868b, 1844, 1961 bp (1202–1278) 26, 68, 85–86, 362, 401, 474, 531, 549, 596, 614, 858, 1034, 1040, 1049, 1141, 1160, 1171, 1193–1194, 1305, 1354, 1385, 1526, 1531, 1608, 1657, 1767  Martín Fernández; Pedro II; D.; Pedro Fechor chapter 85, 704, 1034, 1040, 1141, 1171, 1354, 1526, 1531, 1629–1630  Gundisalvus Pelagii; Johannes Guillelmi; Rodrigo dean (1230–1300) 401, 678, 704, 1261, 1363, 1404, 1416, 1526, 1545, 1551, 1629–1630, 1657, 1670, 1721, 1963  P. Petri archd., major archd. (1283–1290) 1809, 1850  A.; Abril; Felipe of Alba (1283) 1809 of Medina (1262–1263) 1545, 1551 Andreas de Candulfis treasurer (1244–1259) 678, 1416  J. precentor (1236–1267) 544, 1252–1253, 1258, 1261, 1335, 1416, 1545, 1551, 1670  Amator; Rodericus alienation of Church property 1193–1194 renovation of cathedral 1844 debts 1242 and bp of Coria 362 and Ciudad Rodrigo 68 and L., clergyman of Pericalvo 86 and laymen of Cabrellas 1629

652  Index Omnium Salamanca (cont.) and laymen of Medina del Campo 85 Dominicans 1297n, 1332, 1334 reconstruction of convent after flood 579 monastery of S. María/S. Clara (O.S.D.) 16, 20; 593, 680, 683, 694, 1351, 1353, 1355–1356, 1358, 1362–1363, 1380, 1384–1385, 1610, 1622, 1773 abs (1244–1278) 676, 679, 709, 719, 73, 1085, 1378, 1774 convent 591–592, 596, 676, 679, 681–682, 687, 709, 719, 731, 1085, 1774 ch. 596, 712 privileges and indults 759, 1062, 1068, 1070, 1357, 1359–1361, 1366–1368, 1626, 1775 conflict with stricken fathers over their professed daughters 678 bones and relics of St Agnes 694 concejo and people of 592, 681, 1034, 1356 University 26; 1934 establishment (1255) 1219 seal 1232 validity of degrees 1241 School of Law 1321 Salas, S. María de, ch. (dioc. Huesca) 208 Salas de Bureba, mon. (dioc. Burgos) abt (1213–1225) 94, 283–284, 314, 324  Fernando Velázquez Salomon de Cavalaria, Jew from Zaragoza (1241) 1243 Salpi, dioc. (prov. Foggia, Italy) ch. of Santo Spirito de Maitin 1127– 1128, 1213 Saludes, S. Salvador de, ch. (dioc. Astorga) 1492 Salvator de Camera, cleric of Calatayud (1280) 1784 Salvator Mathei, layman of Toro (1265) 1605 Salzedas, S. Maria de, mon. (O.Cist., dioc. Lamego) abt (1206) 46 Sambanos, mon. abt (1198) 5 and ch. of León 5

Sancha, infanta of Portugal 90, 114, 148, 431, 717 Sancha, wife of Pedro de Sier (1273) 1710 Sancha Gómez, lady of Molina, wife of Gonzalo Pérez de Lara (1245–1246) 688, 797, 799 Sancho I, kg of Portugal 714 Sancho II, kg of Castile and León 1814n Sancho II, kg of Portugal 430, 531, 584, 599, 658 compositio with aunts 431, 437, 717 persecution of churches and ecclesiastics in Porto dioc. 459 papal deposition 13 Sancho IV, kg of Castile and León 13n; 1836, 1858, 1865, 1936 as infante 1787 rebellion 22; 1812, 1833, 1841n, 1853 uncanonical marriage 22 vidimus (1294) 1750 Sancho VII, king of Navarre 57 burial 565, 684 Sancho VIII, king of Navarre 260 Sancho de Bolea, proctor of bp of Huesca (1246) 784b Sancho de Marsayn, can. of Pamplona (1257) 1326 Sancho of Aragón, infante of Aragón abp of Toledo (1266–1274) 5n, 15n; 1652–1655, 1711, 1730, 1736 archd. of Belchite (Zaragoza) (1254) 1187 abt of Valladolid (1264–1266) 1588, 1663 Sancho of Castile, infante of Castile and royal chancellor abp of Toledo (1252–1260) 5n, 10, 18n; 1133–1135, 1149–1150, 1155, 1173–1174, 1188–1190, 1204, 1221, 1226, 1316, 1319, 1348, 1398, 1402–1403, 1406, 1409, 1412, 1419, 1424–1427, 1429– 1430, 1441, 1449–1450, 1455– 1456, 1489, 1500–1503, 1523 can. of Toledo (1245) 713 archd. of Toledo (1247–1249) 923, 980 procurator of ch. of Toledo (1251) 1078, 1080, 1082, 1087 Sancho Pérez, can. of Palencia (1252) 1141 Sancius, iudex (1234) 735

Index Omnium  653 Sancius, prior of Burgos Dominicans (1272) 1692 Sancius de Maçalo, nobleman of Burgos dioc. (1255) 1214 Sancius Eximini, prior of S. Cristina de Somport (1284) 1815 Sancius Garsie reintegration into Ord. Santiago (1244) 674 Sancius Isidori, can. of León (1266) 1641 Sancius Martini, can. of Pamplona (1303) 2006 Sancius Martini, archd. of Talavera (1290– 1297) 1864, 1924 Sancius Petri (1291) 1868 Sandoval (Saltus Novalis), Villaverde de, mon. (O.Cist., dioc. León) 13n–14; 77–78 abt (1198) 4–5 Sant Feliu de Guixols, mon. (O.S.B., dioc. Gerona) abt  Bernard Sant’Angelo Abbey (Orsara di Puglia) 329 abt (1232) 433 convent 433 Santa Pía, mon. (dioc. Calahorra) abt (1216) 112 Santander, secular abbacy of (dioc. Burgos) 1430 Santarém ch. of S. Maria da Alcáçova (dioc. Lisbon) prior  Julião rector (1254) 1180 chapter 282  F. Alviti and ch. of Lisbon 1180 Dominicans 1297n, 1408 Santes Creus, Real Monasterio de S. María de (O.Cist., dioc. Tarragona) abt (1266–1297) 1644, 1910 prior and sub-prior (1237–1266) 575, 1644 and mon. of Alcover 1910 Santiago, Ord. of 2n, 13, 20, 24, 26; 66, 110, 247, 303, 366, 560, 743, 752a, 760, 784a, 1064, 1075, 1214, 1337, 1371, 1376, 1470, 1478, 1552, 1731–1735, 1810n, 1835, 1845, 1881n, 1885–1886, 1949, 1967–1971 master (1208–1299) 13–14, 22n; 58– 59, 66, 87, 108, 110, 138–139, 227–231, 233–234, 275–276–277, 286–290, 292–294, 304, 306, 309,

442–447, 449–451, 469, 477, 483, 487, 498–499, 613, 629, 674, 752a, 784a, 1742, 1882, 1957–1959  García González; Paio Peres Correia; Pedro Núñez preceptor (1220) 226  Bartholomeus (Fr.); Garsias Garsie; R. brothers 138–139, 226–231, 233–234, 275–277, 286–290, 292–294, 298– 299, 301–302, 304, 306, 309, 442– 447, 449–451, 469, 477, 483, 487, 498–499, 613, 629, 674, 692, 732, 734–741, 746–749, 751, 753, 866, 868a–868b, 871, 881–882, 951a, 1018, 1020, 1024, 1055–1057, 1059, 1061, 1063, 1066–1067, 1127–1128, 1213, 1215, 1251, 1288, 1340, 1387, 1553, 1580– 1581, 1583–1585, 1592, 1664–1666, 1700–1701, 1730, 1736, 1742, 1957–1958  Domingo Sebastiáñez; Dominicus Petri; Facundus; Ferlandus Pelagii; Fernandus; P. Ysidori; Petrus Nuni; Petrus Vincentii; Rodoricus Ferlandi; Sancius Garsie married 108 interrogation of, and detention of property, by clerics and laymen 1067 comendadores, encomiendas 1478, 1881n, 1959 Treces (Thirteen) Council, election procedure 1580–1581, 1583, 1586n, 1591, 1593 general chapter 1586 rules regarding arms-bearing 1448, 1452 internal dissension 1587, 1592  Treces (supra) provisioning of 492 wives of members in residence 59 apostates from 295 renegade, rebel and vagrant members 727, 733, 757, 1959 recovery of Christian captives 1056 exchange for beasts of burden 613 privilege to hold fairs 1061 indulgence to claim exceptio fori before a secular judge 1063 exemption from secular taxes 1065, 1077

654  Index Omnium Santiago, Ord. of (cont.) archive 7 ‘pseudo questores’ fraudulently collecting alms 1554 in Gascony/Wasconia 403, 1504 in Italy 1127–1128 in Portugal 13; 1881n, 1885–1886 and abp of Toledo 292, 469, 498–499, 560, 635 and abt and convent of Oseira 229, 290 and abts of Sobrado, Moreruela etc. 227 and bp and chapter of Zamora 442 and bp of Astorga 288, 483 and bp of Ávila et al. 276 and bp of Orense 230 and bps of León, Astorga and Zamora 108 and Castrotorafe 66, 287, 298–300, 302, 306, 629 and ch. of Santiago de Compostela 735 and ch. of Zaragoza 87 and clergy of Zamora 309 and concejo of Cuenca 138 and comitissa Maior 443 and Johannes Didaci, knight 277 and Maria Petri 446 and mon. of Aguilar de Campóo 1058 and mon. of Carracedo 445, 477 and mon. of S. Cristóbal 868b and mon. of Valbuena 444 and other military orders Alcántara 286; Calatrava 286, 289; Hospitallers 231, 294, 449; Templars 232–234, 293, 450 and people of Alarcón 226 and people of Orense dioc. 228 and Petrus Michaelis and Melendus 447 and prior and ‘conventus clericorum’ of Uclés 24n; 1018–1020, 1024 and S. Marcos of León 416, 420 and S. Martín de Castañeda 304, 445, 477 and stray members of the order 451 and Vincentius, subdeacon of Segovia 275 see also: Villamartín Hospital Santillana, secular abbacy of (dioc. Burgos) 1430

Saragoçella, grange (mon. of Piedra) 502 Sarao (dioc. Huesca), archd. of  s.v. Huesca Sardinia and Corsica, kingdom of 19 kgs  Jaume II Scambius, ‘corrector litterarum apostolicarum’ 20n Scaramunda, wife of Bernaldus, founder of Clarissan convent of Burgos (1245) 705b Schedario Baumgarten 8n Schmidt, Tilmann 2 Séez, bp of (1297) 1909 Segorbe-Albarracín cathedral ch., dioc. 9n, 15n; 1441, 1449–1450, 1738 bp (1213–1276) 87, 501, 555, 743, 1135, 1391, 1449n, 1737a, 1759 prelates 555 delimitation 884, 1453 archive 7n and mon. of Piedra 501 and ch. of Valencia 1737a Segovia cathedral ch., dioc. 21; 135, 137, 180, 241, 337, 339, 1047, 1080, 1346, 1405, 1643, 1693–1694, 1866 bp (1199–1262) 14, 21–23, 73, 93n, 116, 143, 334, 549, 614, 1125, 1169, 1346, 1473–1474, 1490, 1510, 1540  Bernardo; Gerardo; Raimundo; Fernando Velázquez; Blasius chapter 137, 1045, 1169, 1346, 1698  Miguel, Magister dean (1219–1286) 207, 276, 344, 1169, 1369, 1405, 1719, 1830  Garsias Falconis archd. (1222–1251) 276, 610, 1078  Cuéllar, ch.; Sepúlveda, ch. treasurer (1222) 276 precentor (1199) 14 magister scolarum (1358) 1369 subdeacon  Vincentius clergy 341–342 financial affairs 480 and ch. of S. Esteban de Cuéllar 1695 and clergy of Cuéllar 1490, 1698 and men of Olmedo 455 and mon. of S. Clemente (Seville) 2002

Index Omnium  655 Dominicans 1291 laity, people of 137, 341–342, 1169 Jews of 1125 Segura (prov. Jaén) 738, 747 frontaria 741 Selva, S. Cruz de la, mon. (Tudela) and ch. of Tudela 103 Semide, S. Maria de, mon. (O.S.B., dioc. Coimbra) abs (1251) 1096 convent 1096 and bp of Coimbra 1096 Senlis, bp of (1297) 1909 Sens, abp of (1297) 1909 Sepúlveda, ch. (dioc. Segovia) 1693 archd. (1210) 73 ‘Sernadi’ (prov. Madrid) 1156 Serrano, Luciano (Dom), abt of Silos 4n Sesa, ch. (dioc. Huesca) 916 Seville cathedral ch., dioc. 5, 23; 1144, 1287, 1814n, 1861 abp (1251–1300) 1090, 1418, 1433, 1970  Felipe of Castile; Raimundo; Ferrán Pérez; Garci Gutiérrez chapter 1230, 1744, 1861  Esteban Pérez dean (1290) 1861  Ferrán Pérez treasurer (1299) 1957 consecration of cathedral 1090 subject to Toledo primacy 415 Fernando III’s tomb 1184, 1230 generale studium 1496 mon. of S. Clemente (O.Cist.) and ch. of Segovia 2002 Sicily 1127, 1883, 1890n, 1891n, 1914a, 1914b, 1927a, 1961a kgs  Jaume II; Frederick III Sicilian Vespers 15, 22 Sierra, S. María de la, mon.  Sotos Albos Abbey Siete Iglesias, mon. (dioc. Toledo) abt (1233) 453 Sigüenza 489 cathedral ch., dioc. 21; 799, 1083, 1150n, 1167, 1370, 1394, 1596, 1635 bp (1211–1262) 81, 277, 364, 366, 368, 371, 404, 489, 555, 557, 1537  Lope;

Rodrigo; Pedro II; Andrés; Juan chapter 63–64, 143, 404–407, 409, 1078, 1083–1084, 1167  P. Sánchez secularization 1993, 1997 prior (1209–1254) 63–64, 406– 407, 409, 577, 600, 923, 1083– 1084, 1167, 1175 archd. (1222–1247) 277, 923  R. of Almazán (1217–1266) 134, 334, 363–364, 366, 1657 of Atienza (1222) 277 of Molina (1217–1272) 134, 364, 366, 368–369, 407, 409, 1078, 1657, 1702 precentor (1237–1254) 577, 1098, 1100, 1147, 1190 sacrist (1247) 923 prelates 555 archive 6 and ch. of Osma 296, 489 and ch. of Palencia 1369 city 1596 Silos, Santo Domingo de, mon. (O.S.B., dioc. Burgos) 136, 1927, 1994 abt (1219–1281) 207, 269, 314, 554, 1790c  Serrano, Luciano (Dom) 4n; Fernandus Johannis prior (1222–1301) 269, 314, 1994 convent 554 agreement with clergy and laity of Silos 554 privileges, protection 667a, 1921, 1923 tomb of St Dominic 1136 alleged appropriation of Franciscans’ books 1994 and bp of Burgos 207 and clergy of ch. of St Peter 1129, 1132, 1432, 1559 Silvester de Camera, cleric of Calatayud (1280) 1784 Silvestre Godinho, abp of Braga (1231) 428 Simancas, Archivo General de 5n Simón, can. of Huesca (1229) 396 Simon Darocha, sub-vicar 25 Simón de Carrión, dean of Burgos (1299) 1951

656  Index Omnium Simon Mompitius, card. pr. S. Caeciliae (1276) 1749 Sinibaldus, card. pr. S. Laurentii in Lucina (1231–1241) 424, 468, 484, 525–527, 552, 559, 595, 610, 656 Sinitius, papal nuncio (1264) 1600 Siresa, ch. (dioc. Huesca) 916 Sisla, Santa María de, mon. (O.S.H., dioc. Toledo) 2n Sobradelo de Goma, Santiago de, ch. (dioc. Braga) 707 Sobrado, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Santiago de Compostela) 13n–14; 1785, 1990 abt (1220) 227 and Ord. Santiago 227 Soffredus, card. pr. S. Praxedis (1199–1201) 9, 24–25 Somport, S. Cristina de, mon. (dioc. Huesca) 2n prior (1203–1302) 32–33, 209–210, 215, 1209, 1250, 1878–1879, 1922, 2003  Sancius Eximini and collegiate ch. of Roncesvalles 812 Sorbán, ch. 567 Soria, dioc. vicar  E. Sotos Albos (Saltus Albi) Abbey (O.S.B., dioc. Segovia) abt (1237–1239) 566–566a, 600, 610 Soutomaior grange (Baroncelli, dioc. Orense) 1937 Spain, Hispania, Iberia 1–6; 1, 148n, 164, 182–183, 249, 281n, 347, 418, 493, 629, 641, 660, 732, 796, 1226, 1271–1272, 1291–1292, 1298, 1301, 1336, 1401, 1458, 1473–1474, 1516, 1541, 1543, 1544a, 1565a, 1602, 1821, 1831, 1841n, 1918, 1920, 1923, 1935, 1966n monarchs 168, 295, 415 see also: Aragón; Castile; Navarre; Portugal prelates and churchmen 7; 139, 236, 238, 492, 615, 727, 755, 936, 946, 1059, 1244, 1272 diocesan divisions 113 ecclesiastical archives 1–2 and desamortización 6 Civil War (1936–39) 6 see also: primacy (s.v. Braga, Toledo) ‘Speciali gratia’ (papal privilege) 14n

Spoleto Valley, Tuscia Poor Clares 417n St Agnes, Feast of 694, 1070, 1315, 1368 St Anthony Feast of 1043, 1315, 1368 Hospital Brothers of (dioc. Vienne) and bp of Zaragoza 909 St Augustine Ord. of 1270, 1543, 1588 privileges, protection 1516, 1948 Rule 1673 Feast of 1508 St Bartholomew the Apostle, Feast of 1539 St Benedict Ord. of 2n; 1577 Rule of, on poverty, chastity and obedience 723, 725 St Clare Ord. of/Ord. of St Damian/Poor Clares 16n; 810, 1631 new rule 911–912 Feast of 1315, 1368, 1515, 1610 St Dominic, Feast of 806, 1136, 1207, 1334, 1349–1350, 1352, 1375, 1508, 1628, 1871 St Engratia, Feast of 1315 St Francis, Feast 1043, 1368 St James, Feast of 1128, 1213 St Ildefonso and St Eugenio, Feast of  s.v. Toledo St Isidore, Feast of 268, 1287, 1861 St John de Baptist, Feast of 1508 St John the Evangelist, Feast of 1508, 1873 St Katherine 1508 St Leander, Feast of 1287, 1861 St Peter 1n St Peter and St Paul, Feast 1033, 1119, 1414, 1505, 1508, 1643, 1866 St Peter Martyr, Feast of 1334, 1349–1350, 1352, 1375, 1508, 1628, 1871 St Saviour, Feast of 1655a St Valerius, patron st of Zaragoza 834n Feast of 1485 St Vincent, Feast of 990, 1485 Stephanus/Stephen of Váncsa, card. bp Praenestinus (1253–1262) 5n, 17; 1165, 1239, 1249a, 1318, 1367, 1379, 1431, 1433, 1441, 1470a, 1497–1498, 1527 Stephanus card. deacon S. Adriani (1218) 164 card. pr. S. Mariae trans Tiberim

Index Omnium  657 (1231–1253) 424, 427, 464, 468, 559, 595, 672, 1165 Stephanus, card. deacon S. Mariae in Aquiro (1217) 141 Stephanus, card. pr. XII Apostolorum (1216–1220) 111, 162, 164, 199, 224 Stephanus (Fr.), majordomo of S. Marcos of León (1234) 735 Stephanus (Fr.), curial proctor (1249) 14 Stephanus, prior of S. Vicente de Fora (1266) 1637 Stephanus Alfonsi, dean of Toledo 1985 Stephanus de Ancona, papal corrector (1259) 1439 Stephanus Fernandi, nobleman (1274) 1736 Stephanus Iohannis, can. of Braga (1245) 706 Sueiro, bp of Lisbon (1225) 329n Suerius Telli, knight of Palencia (1247) 907 Suero, bp of Cádiz 1838 Sutri, bp of (1296–1297) 1896, 1915 Symeon Justus, curial proctor (1235) 12 synodaticum (ecclesiastical due) 1163 T., cleric of Gudalajara (1216) 116 T., precentor of Ávila (1272) 1703 Tagus River 1548 Taíde, S. Miguel de, ch. (dioc. Braga) rector (1252) 1110 Talavera (prov. Toledo) ch. (dioc. Toledo) dean (1217) 138 archd. (1262–1300) 1550, 1966  C.; Sancius Martini precentor  Domingo Martínez; García treasurer (1302) 2001 clergy 73 concejo 385 Talegones (prov. Soria) 406 Talmud 8n; 1674a–b Tarazona 19 cathedral ch., dioc. 5; 260, 550, 865, 1005 bp (1206–1297) 23; 46, 225, 377, 382, 435, 501, 514, 555, 563– 564, 630–631, 668, 779, 1137, 1491, 1513, 1645, 1784, 1906  García Frontín I chapter 514  García Pérez; Pedro de Calatayud

dean (1228–1262) 27; 377, 382, 435–436, 467, 630, 668, 1528  Juan Pérez archd. (1234–1284) 467, 1815  Martín Pérez; P. de Montearagón of Calatayud  Lupus Martini treasurer (1232) 435 precentor (1232) 436 sacrist (1206–1232) 47, 377, 382, 436 prelates and clergy 555, 1004 judges-delegate 5 and chapter of Tudela 112 and mon. of Piedra 501, 514 Poor Clares 1513 city 1005, 1072 Tarouca, S. João de, mon. (O.Cist., dioc. Lamego) abt (1231) 430 Tarragona cathedral ch., dioc. 23; 1296, 1931, 1979–1983 abp (1205–1267) 13n; 39, 122, 126, 146, 167, 172, 181, 212, 214, 225, 262, 281, 318, 538, 556, 642, 654, 760, 769, 916, 925–926, 976, 1003, 1059n, 1245, 1674a  Bernardo; Benet de Rocabertí; Bernat de Olivella; Rodrigo Tello; Jimeno officialis (1282–1300) 1805, 1910, 1929, 1976, 1978  Guillermo Vidal chapter 1756, 1977  Petrus Betici; Pontius de Guardia provost (1219–1237) 181, 494, 575 archd. (1217–1299) 146, 575, 1950a  Gaufridus de Crudillis precentor (1237–1300) 575, 1978, 1980–1984  Raymundus de Angularia sacrist (1217–1300) 146, 1978 chamberlain (1300) 1978 archive Cartoral AB 5 province, suffragans 15n; 89n, 126, 167, 225, 262, 281, 318, 512, 556, 578, 760, 769, 926, 991a, 1003, 1245, 1572

658  Index Omnium Tarragona (cont.) clergy 927  Gaufridus Scutiferi and mon. of Benifassà 769 and mon. of Poblet 1756, 1977 Ordinatio Valentina 9 Dominicans prior (1276) 1756 Franciscans guardian (1276) 1756 city 1296, 1979 laity 927 noblemen 500 heretics fleeing to 500 Tartars 1489, 1505 Taust/Tauste, ch. of 29, 50, 280 taxes and dues1817 fortigia 1086 minagia 1065, 1077, 1086 pascagia 1086 pedagia 828, 929, 1065, 1077, 1086 portaticum 739 rodagia, rotatica 828, 929, 1065, 1077, 1086 traversa 1086 vinagia 828, 929 see also: catedrático; census; hundredth; luctuosa; mortuaria; oblationes; primitia; synodaticum; tercias; tithes; twentieth; vicesima; Telese (Italy), bp of (1259) 1466 Tello, archd. of Palencia (1259) 1420 Tello (Fr.), abp of Braga (1290/1291) 1094, 1264, 1320, 1679, 1838, 1848n Tello, bp of Palencia (1245–1255) 752a, 784a, 1238 Templars, Knights Templar 8; 7, 19, 52, 122, 211, 213–214, 232–234, 938, 1173, 1270, 1301, 1577, 1781, 1828 rebel members  Gómez García union with Hospitallers envisaged 1877 and bp of Coimbra 1097 and ch. of Tudela 7, 563–564, 622 and Hospitallers 622 and Ord. Santiago 232–234, 293, 450 Teobaldo I, kg of Navarre and count of Champagne 570–572, 587, 616, 660, 742, 757, 885, 890, 930, 954, 976, 992, 1130, 1148 on crusade 532–537, 539–540, 543, 553, 603–606, 808 Teobaldo II, kg of Navarre (1257–1268)

1342, 1345, 1410, 1445, 1455, 1514, 1560, 1685–1686 oaths sworn during minority 1347 tercias, tercias decimarum, tercias ecclesiarum (ecclesiastical tax) 71, 185, 242, 370, 487, 906, 962, 1089, 1131, 1175, 1216, 1402, 1424, 1619, 1649, 1996 Teresa, infanta of Portugal and queen consort of León 90, 114, 148, 431, 437, 717 Teruel, S. María de (dioc. Zaragoza) ch. 112, 986, 1208, 1487 archpriest (1358) 1370 chapter and clergy 27, 1370 ch. of S. Spiritus 1208n, 1447 Teutonic Ord. 1577, 1781 Theobaldus, bp of Cervia (1280) 1785 Theresa Alvari, noblewoman of Astorga/ León dioc. (1266) 1642 Thomas, card. pr. S. Sabinae (1217–1239) 141, 162, 164, 199, 224, 424, 427, 464, 468, 484, 525–527, 552, 559, 595, 635 Thomas, S.R.E. subdeacon and notary of the abp-elect of Naples 111 Thomas Agri de Lentino O.P., bp of Bethlehem (1260) 1489 Thomas de Barriolo, miles, rector of ch. of Labraña (1259) 1405 Thomasius de Almazan, cleric of Calatayud (1280) 1784 Thomasius Petri, prior of S. María de la Vega (1266) 1641 Timosus Acconci, citizen and merchant of Florence (1257) 1293 Tineo (dioc. Oviedo), archd. of  s.v. Oviedo tithes 14; 29, 32–33, 49–50a, 73, 78, 83–85, 87, 95, 107–108, 124–125, 149, 178– 179, 186, 189, 221, 225, 255–256, 258, 278, 281a, 291, 318, 320, 324, 331, 364, 368, 395, 440, 457, 479, 498, 512, 518, 523, 551, 554, 557, 562–564, 584, 594, 599, 619–620, 661, 675, 693, 701, 726, 762, 813, 821, 824, 854, 868, 925, 933, 937, 958, 969, 994, 998, 1023, 1096, 1102, 1124, 1147, 1149, 1162–1163, 1190, 1227, 1245, 1259, 1261, 1296, 1319, 1327, 1342, 1388–1389, 1404– 1405, 1415, 1427, 1438, 1443–1444, 1451, 1461, 1475, 1481, 1500–1503, 1539, 1598, 1629–1630, 1633, 1659– 1660, 1690, 1709–1709a, 1724a, 1749,

Index Omnium  659 1754–1756, 1762, 1764, 1766, 1771, 1778, 1784, 1786, 1790b, 1795, 1802, 1816, 1843, 1868, 1892, 1905a, 1906, 1933a, 1980–1984 Toledo cathedral ch., dioc. 8n–9, 13n, 15n; 16, 73, 88–89, 116n, 166, 180, 273, 277, 371, 373, 383, 385, 498, 542, 560, 631, 650, 859, 878, 934–935, 843, 1078, 1082, 1120, 1149, 1175, 1189, 1269, 1398, 1402, 1412n, 1420, 1427, 1449–1450, 1500n, 1546, 1548, 1596, 1635, 1736, 1810, 1814n, 1834, 1841, 1859n, 1913, 1943, 1947, 1952, 1962 abp (1198–1262) 1, 15–16, 61, 88–89, 93, 951, 980, 1039, 1059n, 1120, 1533 Martín López de Pisuerga; Rodrigo Jiménez de Rada; Juan de Medina; Gutierre; Sancho of Castile; Sancho of Aragón; Gonzalo Pérez Gudiel; Gonzalo Díaz Palomeque chapter 157–161, 163, 308, 474, 499, 624–625, 692, 934, 940– 941, 978, 1082, 1098–1099, 1147, 1175, 1190, 1348, 1403, 1406, 1420, 1456, 1769, 1782, 1810, 1944, 1964  Aznar; Bartolomeus; Blasius; Cristóbal; Didacus Fernandi; Dominicus Pelagii; E.; Fernando Ruiz; Fredericus de Prefectis de Brachiano; Gundisalvus; Gundisalvus Petri; Hugo; J.; Jacobus Pistorien.; Johannes; Johannes Dominici; Johannis Parmensis; Juan de Arróniz; Iustus Petri; Landulf; Martinus Fernandi; Martinus Martini; Petrus de Bayona; Petrus Michaelis; Petrus Petri Bonette; R.; Raymundus Bernardi; Sancho of Castile participation in Christian army 335 dean (1209–1278) 21n; 62, 138, 157, 207, 226, 480, 934, 940– 941, 951, 1029, 1066, 1082, 1098–1099, 1147, 1175, 1304, 1387, 1472, 1769  Domini-

cus Petri; Gundisalvus; Stephanus Alfonsi archd. (1225–1264) 334, 951, 1175, 1564, 1597  B.; Bertrandus; Gil Martines; Mauricio; R.; Raymundus Peralta; Sancho of Castile of Alcaraz (1250–1300) 1075, 1589, 1966  Alfonso Fernández of Calatrava (1264–1297) 1589, 1769, 1915  Bartholomeus de Arguedis; Fernandus Martini of Guadalajara (1247–1259) 884, 1453  Vivián of Talavera: s.v. Talavera treasurer (1248–1253) 951, 1153  Vivián precentor (1248–1252) 951, 1124 magister scolarum (1209–1262) 62, 226, 951, 1547 sacrist (1215–1252) 102, 1029, 1124 clergy 1190, 1348, 1946  Ferrinus clerici concubinarii 1189 pensioners  Petrus Gaietanus privileges 624–625 mensa 940 fabrica 1175n, 1427, 1500n statutes 1420 archive and library (AC Toledo) xi, 3, 5–7 province, suffragans and prelates 1, 15, 61–62, 89, 96, 154, 167, 170, 185, 197, 200, 203, 370, 387, 390, 434, 569, 612, 617, 808a, 980, 1039, 1080, 1082, 1087, 1174, 1204, 1221, 1402–1403, 1425–1427, 1441, 1449, 1489, 1500n, 1523, 1533, 1557, 1873, 1875–1877, 1947, 1962 provincial council 1876, 1880 primacy, metropolitan jurisdiction 93–94, 118, 120, 132, 157–161, 163–164, 415, 424, 474, 549, 689 vassals 1945 mutinous conspiracies 15

660  Index Omnium Toledo (cont.) Feast of Ss. Ildefonso and Eugenio 952 and bp of Baeza 9–10; 453, 472, 481, 495, 541, 566–566a, 577 and ch. of Ávila 16, 129, 140, 314, 369 and ch. of Cuenca 377 and ch. of Santiago de Compostela 382, 614 see also: primacy, metropolitan jurisdiction and clergy of Talavera 73 and ‘fratres Trinitatis’ of Toledo 363 and Madrid 368 and military orders 88, 95 Alcántara 562 Calatrava 9; 454, 488, 558, 610 Santiago 292, 469, 498–499, 560, 635, 692 and mons. of Parraces, S. Vicente and S. Leocadia 364 city 935, 1149, 1175, 1189, 1402, 1427, 1500n, 1571, 1596, 1810, 1841, 1946–1947, 1962 concejo 385 people of, laity 978, 1082, 1190 clergy 1082 Hospitallers in 95 Ord. Santiago in 366 hospital 1056, 1958 Dominicans 762 prior (1286–1288) 1834, 1837  Alfonso de Astudillo Franciscans guardian (1286–1288) 1834, 1837 conv. of Santa Fé (Ord. Calatrava) 1596, 1635 ‘fratres Trinitatis’ and ch. of Toledo 363 Jews in 265 Tolosa, ch. 472 Toulouse Saint-Saturnin/Saint-Sernin Abbey abt 23 chapter  Bernardo de Montevedrano heretics 500 Toro 1565a

ch. (dioc. Zamora) archd.  s.v. Zamora clergy and bp of Zamora 401 Dominicans 344a, 1271, 1822, 1825(ii), 1827(ii), 1839 (iv, v), 1851 laymen 1603–1606 Torre de Guadiamar (Seville) 2002 Torres (prov. Jaén) 740 Torresandino (prov. Burgos) 795 Tortosa, dioc. bp (1220–1300) 209, 225, 611, 754n, 1101, 1161, 1737a, 1761n, 1905a, 1930, 1961b, 1974 dean (1276) 1757 archive 7n and bp of Huesca 209, 611 Toulouse, archd. of (1298) 1928 Tournai, bp of (1297) 1909 Tours, abp of (1257) 1305 Trancoso (dioc. Viseu) clergy 1327 local judges 1327 Trevejo, villa (prov. Cáceres) 449 Treviño, archd. of  s.v. Burgos Triacastela, archd. of 4–5, 55, 408, 919 Trianos, S. María de, mon. (O.S.A., dioc. León) 1239, 1801 Troia (prov. Foggia, Italy), bp of (1252) 1128 Troyes, dioc. bp (1297) 1909 officialis 1150 Tudela 587 (dioc. Tarazona) collegiate ch. of S. María 8n–10n, 22– 24; 27, 1786 prior (1198–1236) 7–8, 57, 103, 107, 145, 539–540, 550, 553 chapter 8, 22–24; 7–8, 103, 107, 550, 563–565, 567, 620, 622, 1795, 1878–1879  Guillelmus de Seran; P. Cristóbal; Pedro Sánchez de Sangüesa dean (1244–1303) 8, 22–24; 684, 779, 812, 1330, 1445, 1570, 1685, 1709a, 1795, 1812, 1878–1879, 2005–2006 use of mitre and ring 1410 sacrist (1215–1280) 103, 145, 1493, 1528, 1759, 1784 precentor (1228–1282) 385, 1778, 1802

Index Omnium  661 and S. Cruz de la Selva 103 and ch. of Tarazona 112 and collegiate ch. of Roncesvalles 551, 620 and La Oliva mon. 436, 550, 565 and ch. of Alfaro 1795 and ch. of Ribaforada 574 and mon. of Bujedo de Candepajares 23; 1878–1879 and Templars and Hospitallers 7, 563–564, 622 monks of S. Cruz 7 Poor Clares 1512, 1514, 1790b, 1790d concejo and people 1512 iustitiarii (1237) 587 Garcí Jews of 619 Tuy cathedral ch., dioc. 1183 bp (1220–1294) 251–253, 1422, 1865, 1881 chapter 1422, 1738 dean (1254–1281) 1178, 1192, 1791 precentor (1281) 1791 and Dominicans 1738 and mon. of Friestas 1422 twentieth (ecclesiastical tax) 936 Úbeda (dioc. Jaén) castle and villa 566–566a, 600 collegiate ch. of S. María chapter 1648–1649 Uclés (dioc. Cuenca) 2n castle and village 746 portaticum (tax) 739 see: Santiago, Ord. of ch. prior 24n; 1845  Gundisalvus Petri convent 1845 and Ord. Santiago 24n; 1018– 1020, 1024 Ulldemolins ch. (dioc. Tarragona) rector  Guillelmus de Torrentibus laity 1980–1983 Urban II, Pope 91, 161, 1487, 1724 Urban IV, Pope 5n, 10n; 660n, 1657 Urdax, mon. (O.Praem., dioc. Bayonne) abt (1222–1281) 271, 1532, 1709, 1786

convent 1709 and collegiate ch. of Roncesvalles 1709, 1786 Urgell cathedral ch., dioc. 1461, 1807 bp (1220–1259) 225, 440, 545, 1438, 1442  Pedro; Abril; Raimundo; Guillem de Moncada chapter 546  Bernardo prior (1236) 547 archive 7n counts  Ermengaud city 1461 Urrona (?), ch. rector (1282) 1802 usury 573, 1085, 1297, 1332, 1345, 1360 V., can./prebendary of Guimarães (1231) 414 Valbuena, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Palencia) abt (1213/14–1272) 95, 444, 1693– 1694, 1698 convent 444 and Ord. Santiago 444 Valbuena de Pisuerga (dioc. Burgos), clergy of 1404 Valdazo (prov. Burgos) 795 Valdediós, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Oviedo) abt (1207–1235) 54, 503 convent 54, 503 privileges, indults 427, 503 and bp of León 54 Valdeiglesias, S. María la Real de, mon. (O.Cist., dioc. Toledo) abt (1234) 473, 475, 488 prior (1234) 473, 475, 488 Valdeolmillos (dioc. Palencia) 1481 Valderrobres, ch. (dioc. Zaragoza) 1208, 1447 Valdonsella, archd.  s.v. Pamplona Valencia 654 kingdom of 1933a cathedral ch., dioc. 621, 1102, 1303, 1716 bp (1251–1303) 1095, 1294, 1391, 1933a, 1961c, 2006d  Ferrer; Andrés de Albalat; Ramón

662  Index Omnium Valencia (cont.) chapter 775, 1095, 1294, 1391 archd. (1276) 1759 dispute over 9; 656 and ch. of Albarracín 1737a ch./hospital of S. Vicente 1911 rector (1241) 655 chapter 609, 655 protection 655 Dominicans 1107, 1352 mon. of S. Agustín (O.S.A.) 1165 Valentinus, officialis of Lleida (1295) 1165n Valhelhas, ch. (dioc. Guarda) 1634 Valladolid 489, 850n, 1663n mon. of abt (1198–1274) 5, 44, 244, 1719, 1734  Sancho of Aragón prior (1220–1266) 244, 1663n chapter 1663n, 1719 and ch. of León 5, 44 and ch. of Palencia 1719 Franciscans 785, 1658, 1663 guardian 1658, 1663n construction of ch. and conventual buildings 850, 1477 council at 1880a Vallclara (dioc. Tarragona), rector of (1247) 925 Vallecarceris, ch. 408, 919 Vallmanya (prov. Lleida) 84 Valparaíso mon. (Peleas de Arriba) (O.Cist., dioc. Zamora) abt (1212–1243) 85–86, 293, 658 prior (1223) 293 Franciscans alleged appropriation of books by mon. of Silos 1994 Valpuesta, archd. of  s.v. Burgos Valvanera, Nuestra Señora de, mon. (O.S.B., dioc. Calahorra) 84a abt (1212) 84a Vaugirard (‘Vallem Girardi’), Paris 1820, 1827 Vela, Magister, can. of Burgos (1228) 377 Velasco Domínguez, vicar of Sancho of Aragón, abt of Valladolid (1266) 1663 Velascus Melendi, citizen of Zamora (1278) 1765 Vellido Dolfos, Leonese nobleman, murdered of Sancho II of León (1284) 1814n

Venialbo (dioc. Zamora) 1603–1606, 1608 Ventura Jacobi de Asisio, cleric and proctor of Andreas de Candulfis (1291), robbed and killed in Palencia dioc. 1865 Vercelli 20n Verdoejo, S. Marina de, ch. (dioc. Tuy) 1422 Verdun, Sainte-Marie-Madeleine, chapter of  Petrus Verín (prov. Orense) 327, 1656 Veruela, S. María de, mon. (O.Cist., dioc. Tarazona) 1493–1494 abt (1213–1261) 87, 172, 260, 1476, 1529 convent 1529 prior (1213) 87 precentor (1213) 87 viaticum 1203 Vic/Vich, dioc. 1807 bp (1237–1300) 578, 754, 1975 chapter  Raymundus Egidii Vicente (Vincentius Hispanus), canonist, bp of Guarda (1255) 1237 vicesima, vicesima legationis (ecclesiastical due) 180, 211, 213–214, 237, 1166, 1173 Víctor, bp of Burgos (1210–1217) 74–75, 149–150 Vidal, Magister, can. and later precentor of Lleida (1203–1238) 32, 597 Vienna, plebanus of (1282) 1793 Vila Cova, ch. of (dioc. Braga) rector (1239) 632 and ch. of Braga 632 Vila Nova, S. Martinho de, ch. (dioc. Braga) 706 Vila Seca, Santiago de, ch. (dioc. Braga) rector (1252) 1110n Vilches, ch. and clergy 472–473, 475, 577 Villabona de Lamas, ch. (archd. Triacastela) 56 Villacid de Campos, ch. (prov. Valladolid) 44 Villaescila, ch. 5 Villalata, S. Julián de, ch. 467 Villalba ch. of S. María de rector  Dominicus Pelagii de la Lampreana, ch. (prov. Zamora) 66 Villamartín Hospital (Ord. Santiago) 247 Villamayor de Treviño, mon. (prov. Burgos) abt (1199) 16

Index Omnium  663 Villamor de los Escuderos (dioc. Zamora) 1603–1606, 1608 Villamuriel, ch. of (dioc. Palencia) 291 Villanueva, Jaime 3 Villanueva, S. Pablo de, ch. 638 Villanueva de Oscos, S. María de, mon. (O. Cist., dioc. Oviedo) 1521n Villanueva de Tozara (prov. Madrid) 1156 Villasalice, grange (mon. of Piedra) 502 Villasant, ch. (archd. Triacastela) 56 Vinaixa (dioc. Tarragona) 84 rector of (1247) 925 Vincentius, dean of Lisbon, excommunicated (1222) 274 Vincentius, subdeacon of Segovia dioc. (1222) 275 Vincentius Hispanus  Vicente, bp of Guarda Vincentius Johannis, Ord. Santiago (1234) 735 Violante de Aragón, queen consort of Castile and León 850n, 1355, 1362, 1622, 1631, 1658 Virgo Johannes, curial proctor (1256–1274) 18n Viseu cathedral ch., dioc. 1258 bp  Mateus Martins dean (1224–1256) 316, 1258 archd. (1256) 1258 chapter 1335  Dominicus Petri; Honorius; Laurentius Gundisalvi; Munio Muniz; Nunus Fernandi treasurer (1224) 316 precentor (1224) 316  Petrus Petri city 1258 Vitalis, Magister, papal subdeacon (1220) 209–210, 215 Viterbo 1715 cathedral ch. bp (1296) 1896  Pietro chapter  Jacobus de Viterbio Vitoria (prov. Álava) 281a Poor Clares 1726n–1727n Vivián, Magister (1245–1264) bp of Calahorra 1079, 1598 archd. of Guadalajara 1557 treasurer of Toledo 689 vota of Santiago 226, 385, 1418

W. de Castelloazolo (1200) 19 W. Petri (1220) 240 Wamba, Division of 313 Wasconia 1504 see also: Gascony Willelmus, S.R.E. vicecancellarius (1220) 224 William of Monferrato, proctor at papal curia (1220–1227) 15 Xemenus Petri, majordomo of Master of Santiago (1234) 735 York, abp of (1255) 1245 Zaguardia (possibly Guàrdia, dioc. Tarragona), rector of (1247) 925 Zai, ch. (Navarre) 365 Zamora cathedral ch., dioc. 23; 301, 382, 447, 868b, 962, 1507, 1647, 1844 bp (1198–1300) 7n; 4–6, 46, 65, 68–72, 74, 77–78, 100–101, 108, 110, 142, 232–233, 248, 258, 286, 291, 294, 296, 301, 307, 316, 329, 362, 401, 428, 431, 433, 442, 640a, 647, 658, 717, 809, 962, 1049, 1097, 1166, 1196, 1229, 1470, 1476a, 1603–1606, 1608, 1647, 1657, 1703, 1765, 1787– 1788, 1963a  Martín; Pedro chapter 7n; 329, 433, 442, 458, 647, 809, 1196, 1507, 1657, 1787  Didacus Alvari; Elias; Esteban Domínguez; García Pérez; Gomecius; I. Petri; P. Monazino; Parens dean (1206–1261) 46, 65, 110, 142, 177, 231, 248, 258, 286, 291, 293–294, 296, 301, 307, 362, 379, 410, 413–414, 423, 430–431, 446, 449–450, 495, 531, 541, 544, 584, 614, 640a, 706–707, 717, 763, 868b, 1110, 1163, 1177, 1198, 1306– 1307, 1411, 1507  Florencio archd. (1198–1233) 6, 110, 294, 304, 446, 449  Florencio of Toro (1218–1265) 177, 286, 291, 304, 414, 423, 450, 632– 633, 640a, 706–707, 1629– 1630  I., Magister

664  Index Omnium Zamora (cont.) treasurer (1223–1259) 301, 379, 410, 413–414, 423, 431, 446, 544, 584, 633, 717, 1411 precentor (1210–1257) 68, 142, 231, 248, 258, 304, 307, 319, 362, 379, 483, 584, 1176, 1179, 1181, 1195, 1306–1307 magister scolarum (1218–1245) 177, 483, 531, 633, 706–707 prelates and clergy 77–78, 309  Pascasius Petri; Pelagius; Petrus Petri and clergy of Toro 401 and Ord. Santiago 309, 442 city 447, 962, 1647 judges and officials 1765, 1787 laymen 1608 Templars and Ord. Santiago 232 Dominicans prior (1253) 1166 Franciscans 589 conv. of S. Clara (O.S.D.) abs (1256–1261) 1255, 1434, 1525 convent 1525 guardian 1631 conv. of S. María de las Dueñas (O.S.A./O.P.) 1401, 1476a, 1612, 1703, 1777 founder  Jimena Rodríguez see also: Arnales, S. Francisco de, mon. Zandua (Pamplona) 417n Zaragoza cathedral ch. of S. Salvador, dioc. 2n, 15n; 260, 396, 865, 1212, 1370, 1447, 1485–1486, 1655a, 1706 bp (1199–1297) 15n, 23n; 10, 28–31, 32, 49–50, 52, 87, 109, 122, 151, 173, 193–196, 225, 278, 280–281, 396–398, 467, 501, 510, 555, 601, 721, 728, 730, 744, 752, 754, 767, 797, 834, 909, 984–990, 991a, 1072, 1187, 1208–1209, 1447, 1449, 1486–1488, 1493, 1495, 1497, 1517, 1528, 1706, 1759, 1912, 1925  Arnaldo de Peralta; Pierre de la Jugie chapter 33, 173, 510, 567, 990, 1187, 1498  J. de Algaferirio;

Petrus de Yassa rebel canons 172 prior, provost (1218–1282) 173, 193–195, 550, 563–565, 567, 574, 594, 611, 620, 622, 812, 1187, 1498, 1796  P. Sánchez archd. (1216–1239) 112, 563– 565, 567, 574, 611, 620, 622  F.; F. de Mutina; G.; P. Bertrandi; Rodrigo major archd. (1236) 550 of Belchite  Sancho of Aragón treasurer (1238) 594 precentor (1278) 1766 sacrist (1237–1239) 563–565, 567, 574, 594, 611, 620, 622 chamberlain (1278) 1766 prelates and clergy 31, 555, 730, 744, 984, 988, 1004  Fortunius de Bergua judges-delegate 10n mensa 1208, 1447 illicit conspiracies 31 violated cemeteries 989 and bp of Pamplona 30, 1209 and bp and chapter of Huesca 33, 278 and clergy of Teruel 28 and Hospital Brothers of St Anthony 909 and Hospitallers of Zaragoza 49 and Master of Santiago 87 and mon. of Ejea 396 and mon. of Iranzu 1209 and mon. of Montearagón et al. 467 and mon. of Piedra 501, 510 and Midalon de Frescona, L. Will, Pedro Lupi et al. 398 and Ord. Calatrava 109, 1488 and Peña, S. Juan de la 29, 50 and S. María la Mayor (Zaragoza) 1759 and Templars of Zaragoza and Huesca 52 chapel of Hospital Brothers of St Anthony 909 collegiate ch. of S. María la Mayor (later S. María del Pilar, O.S.A.) 23–24n

Index Omnium  665 prior (1216–1260) 104, 196, 812, 1476 chapter 1476 sacrist (1276) 1759n privileges 1760 and bp of Zaragoza 1759 Franciscans 1912 city 1072, 1486, 1706 laity 984 concejo 991a coronation of Aragonese kgs 39

Jews of 661 construction of stone bridge over the Ebro River 991a Zuera, ch. (dioc. Zaragoza) 986, 1208, 1447 rector (1260) 1476 Zurita, prestimony of (dioc. Toledo)  Sancho of Castile Zutshi, Patrick 15

Select Bibliography

Textual Sources AGN La Oliva, 998–1003; 1008; 1399 Papeles sueltos, 604 Sección de Comptos, 56; 98; 145; 189–90; 260; 388; 460; 532–37; 539–40; 543; 553; 570–72; 660; 930; 954; 1341; 1345; 1347; 1445 (i, ii); 1560; 1588; 1683–85 (i, ii); 1686; 1763 Tudela, 6–7

AHN Clero secular y regular Aguilar de Campóo, Palencia, 13; 673; 879; 1058; 1073–74; 1404–5; 1414–15; 1720 Alcocer, S. Clara, Guadalajara, 1451; [1475] Allariz, S. Clara, Ourense, 810; 1631; 1826; 1863 Armenteira O.Cist., Pontevedra, 1492; 1675 Baleares, Palma, Trinitarios Calzados, Espiritu Sancto, 801 Benevivere O.S.A., Palencia, 1021–22; 1247; 1261 Benifazá O.Cist., Castellón, 221a; 769; 1101; 1158; 1161; 1752; 1757; 1902; 1905a Buenafuente de Sistal O.Cist., Guadalajara, 688; 797; 799; 807; 808a Bujedo O.Cist., Burgos, 782; 972–74; 1539 (ii) Bujedo de Candepajares, O.Praem., Burgos, 259; 525 Burgos, San Juan Bautista O.S.B., 1860 Cañas, Logroño, 12 Carvajal O.S.B., León, 1638 Castañeda O.Cist., Zamora, 763 Catedral de Ávila, 14; 65; 426 Catedral de Zamora, 329; 433 Celanova O.S.B., Ourense, 327–28; 1656 Escarp O.Cist., Lérida, 121–26; 206; 862–64; 1798; 1807 Eslonza O.S.B., León, 311; 1036 España: varios, 1515 Fitero O.Cist., Navarra, 556; 891–93; 902; 1005 Frias O.S.A., Burgos, 1470a Gumiel de Izán O.Cist., Burgos, 79; 254–57; 526; 1256 Herrera O.Cist., Burgos, 705; 964–66 (i); 967–70; 1395

667

668  Select Bibliography La Huerta O.Cist., 92; 1220; 1231 (ii); 1233 La Oliva O.Cist., Pamplona, 997; 1004 La Peña, S. Juan de Botaya O.S.B., Huesca, 924 La Vega O.Cist., Palencia, 246; 911; 1052 La Vid O.Praem., Burgos, 236; 238; 1157 Leire O.Cist., Navarra, 568; 668; 1711–12; 2005–6 Los Huertos O.Praem., Segovia, 638; 672; 1156; 1159; 1540 Meira O.Cist., Lugo, 699–703; 851 (i, ii); 852–57; 1079a; 1460; 1520 Melón O.Cist., Ourense, 790; 792 Monforo O.Cist., Coruña, 432; 1462 Montearagón O.S.A., Huesca, 36; 47–48; 67; 91; 657; 773; 860; 867; 869; 886–87; 889; 1091; 1105–6; 1867; 1892; 2003 Montederramo O.Cist., Ourense, 1936–38; 2007 Moreruela O.Cist., Zamora, 356; 356b; 894–96; 1014; 1300; 1306; 1310; 1539 (i) M. S. de la Merced, Zaragoza, 1770 N. S. de la Merced, Madrid, 1681; 1871 N. S. de Los Angeles O.P., Huesca, 367; 1349; 1493–94; 1506; 1517b; 1528–29; 1632; 1820 (i); 1838 (vi); 1839 (ix) Nájera O.S.B., Logroño, 269, 310 Nogales O.Cist., León, 994–96; 1307; 1309 Oña O.S.B., 70 (ii); 74–76; 99 (ii); 149–50; 152–53; 693; 868; 1011–13; 1803; 1808; 1817; 1825 (i); 1830 Oseira O.Cist., Orense, 18; 966; 975; 1265; 1383 Oya O.Cist., Pontevedra, 46; 60; 729; 900–901; 1079; 1722; 1738; 1892 (i) Palazuelos O.Cist., Valladolid, 179; 510; 1039; 1060; 1257 Piedra O.Cist., Zaragoza, 24; 501–2; 506; 507a; 514; 555; 559; 814b–d; 1109c; 1231a; 1243a; 1245b; 1491; 1784; 1796; 1905; 1906 Poblet, S. M. de, O.Cist., Tarragona, 25; 84; 219–25; 239; 262; 441; 454; 457; 469; 504–5; 507–8; 512–13; 515–16; 519–20; 538; 575; 609; 655; 710; 813; 814–814a; 816–18b; 820; 824–31; 861; 918; 925; 937; 1108; 1109a–b; 1211; 1223a; 1224; 1231 (i); 1240; 1243; 1245–1245a; 1248–49; 1273; 1289; 1296; 1388–90a; 1438; 1442–44; 1461; 1538; 1539a; 1644 (i, ii); 1704; 1751; 1756; 1789–90; 1797; 1805–6; 1903–4; 1911 (and n.); 1912; 1929–32; 1973–76; 1978–84; 2004 Retuerta O.Praem., Valladolid, 9; 235; 237 Ribas de Sil O.S.B., Ourense, 883; 917; 1935 Rioseco, O.Cist., Burgos, 359–359b; 466; 509; 511; 517–18; 524; 527; 971 Rueda O.Cist., Zaragoza, 468; 926–29; 1386; 1539b; 1753–54 Sahagún, León, 17; 552; 1238; 1482–84 S. Agustín O.S.A., Burgos, 1543; 1948 S. Cristina de Summo Portu, O.S.A., Huesca, 1527; 1815 S. Cruz O.Praem., Palencia, 1262 S. Domingo O.P., Baleares, Palma, 666–67; 671 (i); 685 (i); 761; 800; 802–6; 873; 1292a; 1792a; 1838 (v); 1895; 1942; 1953 S. Domingo O.P., Benavente, 375; 821a; 1305a; 1611a; 1792c; 1838a (ii); 1839 (iii) S. Domingo O.P., Pontevedra, 1636; 1825 (iii); 1838 (iv); 1839 (viii) S. Domingo O.P., Valencia, 1107; 3255 S. Esteban O.P., Salamanca, 171; 264; 266; 346; 353; 579; 669; 685 (iii); 1272; 1292; 1305b–c; 1332–34; 1458 (i, ii, a); 1517a; 1542; 1613; 1621a; 1628a; 1794; 1827 (i); 1838 (iii); 1839 (vi) S. Ildefonso O.P., Toro, 376; 1271; 1822; 1825 (ii); 1827 (ii); 1839 (iv, v); 1842; 1851 S. M. de Ripoll O.S.B., Gerona, 1977 S. Nicolás O.S.A., Palencia, 607

Select Bibliography  669 S. Pablo O.P., Burgos, 372; 615; 636–37; 659; 670; 671 (ii); 685 (ii); 756; 821; 832–33; 835–41; 843–49; 1094; 1264a; 1320; 1350; 1372; 1381; 1458b; 1471; 1508; 1517–18; 1541; 1545; 1551; 1558 (i, ii); 1611; 1614 (i, ii); 1615 (i, ii); 1621; 1628 (i); 1639; 1672 (i); 1677; 1679; 1682; 1692; 1718; 1758 (i, ii); 1792b; 1799–1800; 1820a; 1827 (i); 1838 (i, a–b); 1839 (i, ii); 1840; 1868 (and n.); 1874 (ii); 1999; 2004a S. Pablo O.P., Palencia, 218; 345; 348; 350; 429; 663–64; 755; 842; 1295; 1344 (i); 1400; 1614 (iii); 1618; 1824 (i) S. Pablo O.P., Valladolid, 1838 (i, c); 1839 (vii) S. Pedro de Rivas O.S.A., Navarra, 1053–54; 1532 (i, ii) S. Pedro Martír O.P., Toledo, 374; 1205b; 1207; 1344 (ii); 1628 (ii); 1672 (ii) S. Toribio de Liébana O.S.B., Santander, 1988 S. Vicente Roqueta O.Cist., Valencia, 1933; 1972 S. Victorián O.S.B., Huesca, 111; 888; 1016; 1143; 1145 S. Zoil de Carrión O.S.B., Palencia, 764–65; 922 Sandoval, Villaverde de O.Cist., León, 77–78; 1006; 1009–10 Santes Creus O.Cist., Tarragona, 1910 Scala Dei O.Cart., Tarragona, 181 Sisla, Ord. Jeron., Toledo, 488 Sobrado O.Cist., Coruña, 698; 955–59; 1437; 1519; 1561; 1785; 1990; 2008 Toledo Cath. 88; 141; 265; 347; 370 (ii); 498; 560 (i); 562; 616; 627–28; 692 (i); 1821; 1823 Trianos O.S.A. León, 1239; 1801 Valdediós O.Cist., Oviedo, 427; 503 Valencia, Agustinos Calzados, S. Agustin, 1165; 1516 Valvanera, Logroño, 84a Veruela O.Cist., Zaragoza, 768; 1390b Villanueva de Oscos (O.Cist., Oviedo), 1521n

OO.MM. Calatrava 1236–37; 1254; 1393; 1411; 1416; 1457; 1505; 1539 (iii); 1556; 1595; 1597; 1601; 1676; 1717; 1882 (ii)

S. Marcos de León 66; 108; 139 (i); 291; 306; 416; 420–21; 726; 870; 1077; 1337; 1446; 1642; 1818; 1831; 1960–61; 1963a

S. Sepulcro 1543a–b; 1565a

Uclés [The numbers between parentheses refer to letter entries in the present volume.] 2.ii (Bulas Generales), 3 (no. 59); 6 (no. 613); 7 (no. 752 [a]); 8–9 (nos. 881–82); 11, 12 (nos. 1024–25); 13 (no. 1055); 15 (no. 1061); 17 (no. 1064); 18 (no. 1057); 19 (no. 1251); 20, 21 (no. 1448 [i, ii]); 22 (no. 1590); 23 (no. 1592); 24 (no. 1734); 25 (no. 1882 [iii]); 42 (no. 749) 3.i. (Jurisdiccion, etc.), 1 (no. 492); 2 (no. 1063); 4, 5 (nos. 1152–53); 6 (no. 1340) 4.i, 4 (no. 743); 5 (no. 1470); 6 (no. 1504); 7, 8, 10 (nos. 1664–66); 11 (no. 1700); 12 (no. 1742); 13 (no. 1730); 14–16, 22–23 (nos. 1968–71); 4.ii/1 (no. 110); 2 (no. 301); 6 (no. 1075); 7 (no. 1376); 9 (no. 1552); 10–12 (no. 1731–33); 13–14 (no. 1736–37); 15 (1735); 17 (1845); 19 (1957); 20–21 (nos. 1959, 1959a)

670  Select Bibliography 5.ii (Bulas Generales), 1, 2 (no. 487 [i, ii]); 4 (no. 1065); 8 (no. 1701); 10 (no. 1949 [i]); 11 (no. 1950) 8.i (Elecciones de Maestres), 2 (no. 1587); 3 (no. 1591); 8 (no. 1584); 8.ii (Elecciones de Treces), 1 (no. 1580); 2, 3 (no. 1581); 4, 5 (no. 1583); 6 (no. 1585); 7 (no. 1586); 8 (no. 1582); 8.iii, 5, 6 (nos. 1018–19) 9.i (Habitos), 2 (no. 58); 3 (no. 295); 5 (no. 674); 6 (no. 727); 7 (no. 734); 10 (no. 757); 11, 12 (no. 871 [i, ii]); 14 (no. 920); 15 (no. 951a); 17 (no. 1423) 10.i, 1 (no. 1387); 10.iii, 2 (no. 732); 3–6 (no. 1059); 8 (no. 1288); 10.iii, 1/10 (no. 1371); 11, 12, 12bis (nos. 1553–55) 52 (Zamora), 3 (no. 442); (Alhange), 6 (no. 751) 55 (Alarcón), 6 (no. 226) 58 (Alcañiz), 3, 4 (nos. 233, 450); (Astorga), 20 (no. 288); 22 (no. 483) 65.i (La Barra), 7 (no. 230); 8 (no. 304); 9 (no. 444); 65.ii (La Barra), 10 (no. 477) 69, 1 (no. 445) 88.i (Castro Toraf), 10–11, 14–16, 17, 13, 21, 24 (respectively, nos. 227, 231, 298–300, 302, 309, 476, 629) 88.ii (Castro Toraf), 12 (no. 287) 91, 6 (no. 868a) 94 (Sta Eufemia de Cozuelos), 12 (no. 276); 25 (no. 1214) 98 (Cuenca), 14 (no. 1066) 99 (Hosp. de Cuenca), 17 (no. 138) 102 (Melés), 1 (no. 11); (Castro de León), 14 (no. 303); (San Cristobal del Sepulcro), 11 (no. 868b) 111 (Destriana), 3 (no. 228) 123 (Fradiel), 2 (no. 754) 124 (Francia), 6 (no. 403); 9–11 (nos. 931–32, 991) 150 (Hornachos), 2 (no. 753) 179 (Convento de León), 4 (no. 294); 9 (no. 451) 198 (Mesa Maestral, Mérida), 6–7 (nos. 735, 737); 11–12 (no. 1215 [i, ii]) 207 (Montalbán), 8 (no. 87); 28 (no. 733) 208.iii (Sicilia), 1–4 (nos. 1127–28, 1212) 211 (Montanches), 6 (no. 736) 214 (Montiel), 10 (no. 748) 222 (Monasteruelo), 6 (no. 286) 243 (Ocaña), 17 (no. 1510) 249 (Osma), 2 (no. 1421) 260 (Segovia), 7 (no. 275) 261 (Peña-Usende), 6 (nos. 446–47) 263 14, 15 (no. 1881 [i, ii]); 22–24 (no. 1885 [i, ii, iii]); 18–20 (no. 1886 [i, ii, iii]) 266 (Palencia), 3 (no. 443) 306 (Toledo), 11 (no. 635) 311 (Segura), 3 (no. 740); 5 (no. 741); 12 (no. 738); (Mesa maestral de Uclès), 9 (no. 747) 316 (Sabardos), 2 (no. 289); (San Facundo), 3 (no. 290) 325 (Villamartín), 14 (no. 247) 326 (Toledo), 6 (no. 277); 7 (no. 292); 8–9 (no. 499 [i, ii]); 10 (no. 560 [ii]); 28 (no. 692 [ii]) 328 (Hosp. de Toledo), 12 (no. 1056); 22 (no. 1958) 331 (Tarragona), 2 (no. 760); (Trebejo), 7 (no. 449) 332 (Templarios), 2 (no. 232); 3 (no. 234); 5 (no. 293) 338 (Mesa maestral de Uclés), 3 (no. 746); 14 (no. 739) 339 11 (no. 1020) 369 (Ursaria), 14 (no. 229)

Select Bibliography  671 Sellos Sellos 5, 15 (no. 95); 16 (no. 347); 17 (no. 366); 18 (no. 441); 19 (no. 454); 19bis (no. 469); 20 (no. 513); 21 (no. 504); 22 (no. 538); 23 (no. 575); 24 (no. 515); 25 (no. 520); 26 (no. 516); 27 (no. 562); 28 (no. 558); 29 (no. 616); 30 (no. 655); 32 (no. 829); 34 (no. 1211); 35 (no. 1233 [a]); 36 (no. 1979); 37 (no. 1980); 38 (no. 1982) Sellos 27: 7 (no. 1205b) Sellos 49: 10 (no. 222); 11 (no. 225); 12 (no. 219); 13 (no. 223); 14 (no. 1442); 15 (no. 1751) Sellos 54: 19 (no. 818b) Sellos 56: 27 (no. 847a); 28 (no. 836a); 29 (no. 1292) Sellos 59: 1 (no. 1245a) Sellos 72: 1 (no. 224); 2 (no. 692); 3 (no. 1249a); 4 (no. 1877); 5 (no. 1903); 6 (no. 1911); 7 (no. 1931); 8 (no. 1930); 9 (no. 1932); 10 (no. 1978); 11 (no. 2004) Sellos 90: 1 (no. 220); 2 (no. 221); 3 (no. 506); 4 (no. 507); 5 (no. 519); 6 (no. 498); 7 (no. 609); 8 (no. 830); 9 (no. 831); 10 (no. 937); 11 (no. 1223); 12 (no. 1243); 13 (no. 1389); 14 (no. 1390); 15 (no. 1800); 16 (no. 1790); 17 (no. 1799); 18 (no. 1912); 19 (no. 1929); 20 (no. 1904); 21 (no. 1973); 22 (no. 1983); 23 (no. 1974); 24 (no. 1984); 25 (no. 1976); 26 (no. 1975) Sellos 96: 24 (no. 1109a); 26 (no. 1108); 30 (no. 1458c) Sellos 100: 4 (no. 1935); 7 (no. 1109b); 8 (nos. 179, 318, 320) Sellos 113: 1 (no. 1390a)

Codices Liber Privilegiorum. ecclesie Toletane, no. 364 Cod. 267B (Lugo), no. 408

Other Collections Arles, Bibl. Municipale, 977 Assisi, Arch. Stor. della Basilica e del Sacro Convento di S. Francesco, 798; 1594 AD Astorga, 248; 766; 913; 1042; 1044; 1046; 1050; 1151; 1334a; 1344a; 1346a–b; 1347a; 1418a; 1454a; 1495a; 1498a–b; 1623; 1829a AC Ávila, 142; 307; 317; 330; 1568 Biblioteca Nacional de España A. de Morales, Compulsa de los privilegios, Bullas y otras instrumentos sacados del archivo de la S. I. de Cartagena, 1751, BN MS 13075 Burriel MSS: BN 13022 (no. 1913); 13035 (no. 1986n); 13042 (no. 689); 13071 (nos. 961, 1088, 1304,1509); 13073 (nos. 405, 1369, 1993, 1997); 13076 (no. 1762); 13077 (no. 633a); 13094 (no. 936) AD Braga, 251–52; 425; 428; 430 (i); 529; 599; 718; 1110; 1163–64; 1177–79; 1181; 1183; 1195; 1198; 1268–69; 1418; 1544; 1670; 1874 (iii); 1875 (ii); 1876 (ii) AC Burgo de Osma, 151; 675 AC Burgos, 21–23; 38; 41–42; 69–70 (i); 71–72; 99 (i); 100–101; 113; 243; 297; 395; 618; 662; 858; 981 (i, ii, iii); 1094b; 1122 (i, ii); 1123 (i, ii, iii); 1146a; 1194; 1201 (i, ii); 1202; 1235 (i, iii); 1338; 1364–65; 1397; 1479; 1617; 1620a; 1650; 1667; 1687; 1746; 1812–13; 1882 (i); 1991 AMun. Burgos, 1908 Burgos, S. Clara, 470; 705a-; 792a; 912a; 1291a AC Calahorra, 267; 321; 326; 349; 665; 686; 1124; 1146; 1511; 1521; 1598; 1996 Arch. Conv. Caleruega, 461–63; 569; 595; 598; 872; 1375; 1918 AC Ciudad Rodrigo, 1633–34 Arq. Univ. de Coimbra, 948; 1422 (i, ii)

672  Select Bibliography BC Córdoba, 580; 634; 789; 791; 899; 908; 1023; 1026–29; 1033; 1035; 1038; 1111–19; 1121; 1154; 1293; 1609; 1627; 1641; 1764 Arch. Col. Covarrubias, 102; 176; 240; 244–45; 283–84 Arch. Parroq. Cuéllar, 903–4; 1490; 1693–95; 1698–99 AC Cuenca, 394; 796; 914; 1088–89; 1448a; 1472; 1530; 1557; 1564; 1579; 1745; 1843 AC Huesca, 8; 10; 19; 32–35; 39–40; 193–97; 208–10; 215–16; 278; 411; 545–47; 597; 601; 611; 784b–c; 788; 916 (i, ii); 1439; 1563; 1576–78; 1673–74; 1847; 1852; 1869–70; 1917; 1922; 1998 IAN/TT, C. E. (Bulas), 361 (i, ii); 430 (ii); 865; 898; 921; 1067; 1197; 1408; 1458 (iii); 1489; 1499; 1637; 1949 (ii); 1957n. Most. de Lorvão, 90; 114; 148 (i, ii); 431; 437; 717 Cabido da Sé de Coimbra, 117; 313; 316; 336; 658; 1096–97; 1263; 1301; 1308; 1463–65; 1467; 1669; 1671; 1680 Mitra de Braga, 118; 250; 253; 274; 1170 S. Bento de Avis, 249; 1728–29; 1740 S. Maria de Aguiar, 258 Colegiada de S. Maria de Alcaçova de Santarém, 282; 1180 Sé de Lamego, 305 Colegiada de Guimarães, 379; 384; 410; 413–14; 423; 544; 632–33; 706–7; 1809 Porto, S. Francisco, 677; 1244 S. Maria de Arouca, 714–16; 1185; 1721; 1725; 1772 Sé de Viseu, 1252–53; 1258; 1321; 1327; 1335; 1374 Porto, Convento de S. Clara, 1255; 1322; 1331; 1378; 1382; 1434–36; 1524–25; 1534; 1791 Porto, S. Domingos, 1264 S. Domingos de Santarém, 1602a; 1624a; 1779–80 AC Jaca, 279; 1916; 1954–55 AMon. Las Huelgas de Burgos, 198–99, 201–2; 204–5; 351–351a; 354–354a; 484; 521–23a; 528; 530; 784; 793–95; 1043; 1103–4; 1139–40; 1234; 1248a; 1454 AC León, 4–6; 37; 43–45; 53–56; 97; 115; 127; 312; 315; 319; 471; 573; 608; 772; 776; 781; 919 (i); 1017; 1191; 1216; 1222; 1242; 1259–60; 1286; 1290; 1599; 1651; 1816 Arch. S. Isidoro de León, 51; 268; 464–65; 1126; 1373; 1407; 1417; 1440 AMun. Lleida, Arxiu Municipal de Lleida, 1536 London, British Library, Add. ch. 67079, 1533 AC Lugo, 478; 919 (ii); 1565; 1750b; 1804 AC Mallorca, 440; 494; 578; 639–40; 642; 696; 780; 783; 938–39; 946–47; 949–50; 1030– 31; 1199; 1396; 1659–62; 1688–90 (i, ii); 1705; 1811; 1884 Arch. dép. Marseilles, 1828 AC Mondoñedo, 1081; 1562 AC Murcia, 1048–49 Olite, S. Engracia, 378; 399 (i, ii); 400; 417; 496–97; 643–45; 648–49; 653; 690; 697; 722–24; 759 (i, ii); 770–71; 778–79; 808; 811; 815; 822–23; 912; 915; 953; 963; 993; 1015; 1037 (i, ii); 1069; 1071 (i, ii); 1086; 1137–38; 1162; 1227; 1246; 1299; 1311–15; 1317–18; 1323–25; 1328–30; 1566–67; 1569–70; 1572 AC Ourense, 263; 1186; 1467; 1939 AC Oviedo, 175; 720; 745; 819; 1076; 1853–58; 1862; 1894; 1899–1901; 2000 AC Palencia, 80; 187; 285; 322–23; 331–33; 389; 391; 393; 548; 880; 905–7; 1168; 1481; 1719 Libro Maestro de los Indices . . . de todas las materias y asuntos contenidos en el Archivo de esta santa iglesia cathedral de Palencia. Arreglado por los Señores Don Isidoro Alaiz y Represa . . . Dn. Antonio Moreno y Rojas . . . acompañados de D. Manuel Largo de Paredes . . . 1799

Select Bibliography  673 AD Palencia, 324 AC Pamplona, 885; 890; 976; 982; 992; 1092; 1130; 1148; 1182; 1210; 1250; 1342; 1455 AMun. Pamplona, 742; 1225; 1326; 1343 Paris, Arch. Nat., 1668; 1691; 1819 AC Plasencia, 750 Arq. Dist. Porto, 133; 531; 584; 1176 Rome, Archivio Segreto Vaticano, 1749; Archivio di Castel S. Angelo, 1883; 1890–91; 1914; Fondo Domenicani 1377; 1480; 1674a–b Roncesvalles, Arch. de la Colegiata: 146–47; 162; 165; 188; 270–72; 365; 576; 594; 684; 708; 812; 1051; 1459; 1466; 1645 AC S. Domingo de la Calzada, 128; 340; 386; 435; 485–86; 588; 691; 1848 AMon. S. Millán de la Cogolla, 1431 AC Salamanca, 26; 68; 83; 85–86; 362; 704; 1034; 1040; 1141; 1160; 1171–72; 1193; 1526; 1531; 1535; 1629–30; 1844; 1846 Arch. Univ. de Salamanca, 1219; 1232; 1241; 1934 Salamanca, Arch. conv. S. Clara, 591–93; 596; 676; 678–83; 687; 694; 709; 711 (i, ii); 712; 719; 725; 731; 758; 1062; 1068; 1085; 1351–55; 1357–63; 1366–68; 1379–80; 1384–85; 1610 (i, ii); 1622; 1626; 1773–75 AC Santiago de Compostela, 191; 1168a; 1192; 1194a; 1203; 1339 AC Segovia, 143–44; 325; 337–39; 341–44; 455; 479–80; 1045; 1047; 1125; 1167; 1169; 1346 (i, ii); 1474; 1607; 1643; 1866; 1893 (ii) AC Sevilla, 1090; 1144; 1184; 1230 (i, ii, iii); 1287; 1433; 1496; 1744; 1750c; 1861 San Martin y Castillo, Antonio (and Josef Ramon de León), Indice de el archivo de esta Santa Yglesia [de Sevilla] (Sevilla, 1793) AC Sigüenza, 19; 62–63; 80; 296; 404; 407; 409; 489; 557; 1083–84; 1131; 1394; 1537; 1548; 1996 AMon. Silos, 207; 554; 667a; 1129; 1132; 1136; 1432; 1559; 1921; 1923; 1994–95 Simancas, Archivo General, 1920 AHA Tarragona, 1450n. AC Teruel, 1370 AC Toledo, 1; 15–16; 61–62; 73; 89; 93–94; 96; 105–6; 116; 119–20; 129–32; 134–35; 137; 140; 154–61; 163–64 (i, ii); 167–70; 180 (i, ii); 182–86; 200; 203; 211 (i, ii); 212 (i, ii); 213–14; 217; 241; 261; 273; 308; 314; 334–35; 363; 368–70 (i); 371; 373; 377; 381 (i, ii); 382–83; 385; 387; 390; 415; 418–19; 422; 424; 434; 438–39; 453; 472–75; 481–82; 490–91; 493; 495; 541–42; 549; 558; 561; 566; 566 (i); 577; 587; 600; 602–3; 605–6; 610; 612; 614; 617; 621; 623; 624 (i, ii); 625 (i, ii); 626; 630–31; 641; 646; 651–52; 654 (i, ii); 656; 713; 762; 777; 859; 878; 884; 923; 934 (i, ii); 935; 940–45; 951; 952; 978– 80; 1078; 1080; 1082 (i–iv); 1087; 1098–1100; 1120; 1133–35; 1147; 1149–50; 1155; 1173–75; 1188–90; 1204; 1205a; 1221; 1226; 1316; 1319; 1348; 1398; 1402 (i, ii); 1403 (i, ii); 1406; 1409; 1412 (i, ii); 1419; 1420 (i, ii); 1424–27 (i, ii); 1428–30; 1441; 1456; 1500–1503; 1522–23; 1546–47; 1549–50; 1571; 1573 (i, ii); 1574 (i, ii); 1575 (i, ii); 1589; 1596; 1600; 1620b; 1625; 1635; 1640; 1652 (i, ii)–55; 1702; 1708; 1750a; 1755; 1769, 1769a; 1781–83; 1810; 1812n; 1814; 1829; 1832; 1833a–d; 1834; 1836–37; 1841; 1849; 1850 (i, ii); 1859; 1864–65 (and nn); 1873; 1874 (i, a–b); 1875a–c (i); 1876 (i); 1877; 1880; 1880a; 1888–89; 1893a; 1896–98; 1907; 1909; 1915; 1915a; 1919 (i, ii); 1925; 1926; 1926a; 1928; 1940–41; 1943 (i, ii); 1944; 1945; 1945a; 1946–47; 1952; 1956 (i, ii); 1962–63; 1965–67; 1985; 1987; 1987a; 1989; 1992; 2001 Toulouse, Bibl. Municipale, 977 AC Tudela, 27; 103–4; 107; 112; 192; 436; 550–51; 563–65; 567; 574; 619–20; 622; 1410; 1795; 1878–79 Tudela, Clarissas, 1512–14, 1790b–c AMun Úbeda, 1648 (i, ii); 1649

674  Select Bibliography AC Valencia, 775; 1095 (i, ii); 1102; 1294; 1303; 1391–92; 1450; 1646; 1741; 1933a Valencia, Archivo Historico Provinciae Aragoniae O.P., 1200, 1205–6; 1266–67; 1270; 1274–85; 1297–98; 1302; 1336; 1628 (iii); 1678; 1820 (ii); 1824 (ii); 1825 (iv) AC Vitoria, 174 Valladolid, S. Francisco, 785–86; 850; 1477; 1658; 1663 AC Zamora, 177; 401; 581–83; 585–86; 589–90; 647; 809; 962; 1166; 1196; 1217; 1229; 1401; 1507; 1603–6; 1608; 1612; 1647; 1657; 1703; 1765; 1777; 1787–88 AC Zaragoza, 280–81; 986–87; 990; 1187; 1447; 1469; 1485–87 (i, ii); 1495; 1497–98 AD Zaragoza, 28–31; 49–50; 52; 109; 172–73; 396–98; 402; 412; 467; 500; 661; 721; 728; 730; 744; 752; 767; 834; 909; 984–85; 988–89; 1072; 1208–9 (i, ii); 1213; 1449; 1453 (i, ii); 1476; 1488; 1706 Zaragoza, Arch. de la Pilar, 1759–60

General Sources Abajo Martín, T. Documentación de la catedral de Palencia (1035–1247). Palencia, 1986. Acht, P. “Der Recipe-Vermerk auf den Urkunden Papst Bonifaz VIII.” Zeitschrift für Bayerische Landesgeschiche 18 (1955): 243–55. Acta Pontificum, Exempla scripturarum fasc. III (ed. G. Battelli) Second edition. Vatican City, 1965. Alamo, J. del. Colección diplomática de San Salvador de Oña, 882–1284. 2 vols. Madrid, 1950. Arigita y Lasa, M. “Coleccion de documentos inéditos para la historia de Navarra”: Boletín de la Comisión de Documentos históricos y artísticos de Navarra 3. Pamplona, 1912 (no. 1343). Aurora, Isabella. Documenti originali pontifici in Puglia e Basilicata 1199–1415. Vatican City, 2016. Ayala Martínez, C. de. “De nuevo sobre la documentación de Honorio III y Castilla.” In Medieval Studies in Honour of Peter Linehan, ed. F. J. Hernández, R. Sánchez Ameijeiras, and E. Falque, 153–67. Florence, 2018. Backmund, N. Monasticon Praemonstratense, III. Straubing, 1956. Ballesteros y Beretta, A. Sevilla en el siglo XIII. Madrid, 1913. Barbiche, B. Les Actes pontificaux originaux des Archives Nationales de Paris. 3 vols. Vatican City, 1975–82. ———. “Les ‘scriptores’ de la chancellerie apostolique sous le pontificat de Boniface VIII (1295–1303).” BEC 128 (1970): 115–87. Barraclough, G. Public Notaries and the Papal Curia. London, 1934. ———. “The Constitution ‘Execrabilis’ of Alexander IV.” EHR 49 (1934): 193–218. ———. “Bernard of Compostella.” EHR 49 (1934): 487–94. Barrios García, A. Documentación medieval de la catedral de Ávila. Salamanca, 1981. Baumgarten, P. M. “Zum päpstlichen Urkundenwesen des 13. und 14. Jahrhunderts.” Römische Quartalschrift 40 (1932): 343–60. Beltrán de Heredia, V. Bulario de la Universidad de Salamanca (1219–1549), I. Salamanca, 1966. Benavides, A. Memorias de D. Fernando IV de Castilla. 2 vols. Madrid, 1860. Benito Ruano, E. La banca toscana y la Orden de Santiago durante el siglo XIII. Valladolid, 1961. ———. “La Iglesia española ante la caída del Imperio Latino de Constantinopla.” HS 11 (1958): 5–20. Berger, D. Iberia Pontificia sive Repertorium Privilegiorum Litterarum [. . .] Hispaniae et Portugalliae ecclesiis [. . .] concessorum, I. Gottingen, 2012. Blanch, J. Arxiepiscopologi de la santa església metropolitana i primada de Tarragona, transcripció i prolongació de Joaquim Icart. Tarragona, 1951. Boase, T. S. R. Boniface VIII. London, 1933. Boscá Codina, J. V., and Ma. Luz Mandingorra Llavata. “Acta Romanorum Pontificum in

Select Bibliography  675 Archivo Historico Provinciae Aragoniae Ordinis Praedicatorum asservata (ab anno 1220 usque ad annum 1423 edicta).” Escritos del Vedat 31 (2001): 243–81. Brentano, R. Two Churches: England and Italy in the Thirteenth Century. Princeton, N.J., 1968. Bullarium Ordinis Militiae de Alcantara, olim S. Juliani de Pereiro. Edited by I. J. de Orteba y Cotes. Madrid, 1759. Bullarium Ordinis Militiae de Calatrava. Edited by I. J. de Ortega y Cotes et al. Madrid, 1761. Bullarium equestris ordinis S. Jacobi de Spatha. Edited by A. F. Aguado de Córdoba et al. Madrid, 1719. Cadier, L. “Bulles originales du XIIIe siècle conservées dans les Archives de Navarre.” Mél. d’Archéologie et d’Histoire 7 (1887): 268–338. Caeiro, F. da Gama. Novos elementos sobre Pedro Hispano. Braga, 1966. Cal Pardo, E. Catálogo de los documentos medievales, escritos en pergamino, del Archivo de la catedral de Mondoñedo (871–1492). Lugo, 1990. Canellas López, A., ed. Colección diplomática del Concejo de Zaragoza, I. Zaragoza, 1972. ———. Los Cartularios de S. Salvador de Zaragoza. 4 vols. Zaragoza, 1989. Canivez, J. M. Statuta Capitulorum Generalium Ord. Cisterciensis ab anno 1116 ad annum 1786, ii. Louvain, 1934. Cañizares, B. “Los grandes pleitos de la iglesia de Lugo: la iglesia de Lugo y la iglesia de León.” Boletín de la Comisión de Monumentos de Lugo 2 (1946): 137–52. Canorea, Huete, J., M. Salamanca López, and F. A. Gómez Monedero. Catálogo de la sección institucional de la Catedral de Cuenca, I: Siglos XII–XIV. Madrid, 2008. Casado Quintanilla, B. Colección diplomática del Priorato de S. Marcos de León, de la Orden de Santiago (1125–1300). León, 2007. Castro, J. R. Catálogo del Archivo General de Navarra: Sección de Comptos. Documentos, I (años 842–1331). Pamplona, 1952. Castro, M. de. “Fundación del convento de Santa Clara, de Burgos. Documentos de los siglos XIII al XV.” BRAH 171 (1974): 137–93. Castro Toledo, J. Documentos de la colegiata de Valladolid 1084–1300. Valladolid, n.d. Cavero Domínguez, G., et al. Colección documental del Archivo diocesano de Astorga. León, 2001. ———. Colección documental del monasterio de S. Esteban de Nogales (1149–1498). León, 2001. Cierbide R., and E. Ramos. Documentación medieval del Archivo Municipal de Pamplona (1129– 1356). Fuentes documentales medievales del País Vasco 84. Donostia, 1998. ———. Documentación medieval del monasterio de S. Pedro de Ribas de Pamplona (sig. XIII–XVI). Fuentes documentales medievales del País Vasco 80. Donostia, 1998. Cohen, J. The Friars and the Jews: The Evolution of Medieval Anti-Semitism. Ithaca and London, 1982. Cortese, E. “Ioannes Burgundus de Maioricis oriundus: un trattato giuridico in difesa di Bonifacio VIII.” Studi per Ermanno Graziani, 268–315. Pisa, 1973. Costa, A. de Jesus da. O Bispo D. Pedro e a organização da diocese de Braga. Second edition. Braga, 2000. Costa, A. de Jesus da, and M. A. F. Marques. Bulário português: Inocêncio III (1198–1216). Coimbra, 1989. Costa, A. D. de Sousa. Mestre Silvestre e Mestre Vicente, juristas da contenda entre D. Afonso II e suas irmãs. Braga, 1963. ———. “Considerações à volta da fundação da Universidade Portuguesa no dia 1 de março de 1290.” In Universidade(s). História. Memória. Perspectivas, Actas do Congreso “Historia da Universidade” (no. 7, Centenário de sua fundação), 5 a 9 de Março de 1990, 71–82. Coimbra, 1991. Crónica del Rey D. Alfonso Décimo. Edited by C. Rosell. Biblioteca de Autores Españoles 66. Madrid, 1875. De Hamel, Christopher. Meetings with Remarkable Manuscripts. London, 2016.

676  Select Bibliography Déprez, E. “Recueil de documents pontificaux conservés dans diverses archives d’Italie (XIIIe et XIVe siècles).” QuF 3 (1900): 103–28, 255–307. Diekamp, W. “Zum päpstlichen Urkundenwesen des XI, XII. und der ersten Hälfte des XIII. Jahrhunderts.” MIöG 3 (1882): 565–627. Durán Gudiol, A. Colección diplomática de la Catedral de Huesca, vol. II. Zaragoza, 1969. ———. El Castillo abadía de Montearagón (siglos XII y XIII). Zaragoza, 1984. ———. “La documentación pontificia del Archivo Catedral de Huesca hasta el año 1417.” AA 7 (1959): 339–93. Duro Peña, E. El monasterio de San Esteban de Ribas de Sil. Historia y colección diplomática del monasterio. Orense, 1977. Las Edades del Hombre. Libros y documentos de la Iglesia de Castilla y León. Burgos, 1990. Egger, C. “Die Schreiber der päpstlichen Kanzlei unter Papst Innocenz III. Versuch eines ersten Überblicks.” Archiv für Diplomatik 64 (2018): 113–59. Enríquez Fernández, J., et al. Colección documental del Archivo Municipal de Orduña (1271– 1510), I. Donostia, 1994. Fawtier, R. Les Registres de Boniface VIII, IV. Paris, 1939. Fernández Catón, J. M. Colección documental del Archivo de la catedral de León, VI (1188–1230). León, 1991. Fernández Florez, J. A. Colección diplomática del monasterfio de Sahagún, V. León, 1994. Férotin, M. Recueil des chartes de l’abbaye de Silos. Paris, 1897. Ferrer Flórez, M. “Mallorca y la teocracía pontificia.” AST 23 (1950): 15–30. Finke, H. Acta Aragonensia: quellen zur deutschen, italienischen, französischen, spanischen, zur Kirchen- und Kulturgeschichte aus der diplomatischen Korrespondenz Jaymes II. (1291–1327), I. Berlin, 1908. Fita, F. Actas inéditas de siete concilios españoles celebrados desde el año 1282 hasta el de 1314. Madrid, 1882. ———. “La catedral de Murcia en 1291.” BRAH 3 (1883): 268–75. ———. “Madrid en el siglo XII.” BRAH 8 (1886): 46–80, 141–60, 316–36, 399–424; 9 (1886): 11–97. ———. “Bulas inéditas de Alejandro III y Honorio III.” BRAH 13 (1888): 237–40. ———. “Fundación y primer período del monasterio de S. Clara en Barcelona. Bulas inéditas de Gregorio IX, Inocencio IV y Alejandro IV.” BRAH 27 (1895): 273–314. ———. “El Concilio de Lérida y S. Maria la Real de Najera.” BRAH 26 (1895): 332–83. Ford, Richard. A Hand-book for Travellers in Spain and Readers at Home. 3 vols. Arundel, 1966 (1845). Friedberg, Ư. Corpus iuris canonici. 2 vols. Leipzig, 1879–81. Fuentes, F. Catálogo de los archivos eclesiásticos de Tudela. Tudela, 1944. García, M., and J. Andrés Casabón. “Documentos pontificios originales del Archivo de la Seo de Zaragoza custodiados en el Armario de Privilegios (1118–1318).” Memoria Ecclesiae 37 (2013): 99–143. García Larragueta, S. Catálogo de los pergaminos de la Catedral de Oviedo. Oviedo, 1957. García Villada, Z. Catálogo de los códices y documentos de la Catedral de León. Madrid, 1919. Garrido Garrido, J. M. Documentación de la Catedral de Burgos (1184–1222). Burgos, 1983. Go¯ller, E. “Zur Geschichte des zweiten Konzils und des Liber Sextus.” RQ 20 (1906): 81–87. Gomes, S. A. “Organização paroquial e jurisdição eclesiástica no priorado de Leiria nos séculos XII a XV.” LS, 2 ser., 4 (1992): 163–309. Goñi Gaztambide, J. Catálogo del Archivo Catedral de Pamplona, I. Pamplona, 1965. ———. Historia de los obispos de Pamplona, I. Pamplona, 1979. ———. “Regesta de las bulas de los archivos navarros.” AA 10 (1962): 253–354. Gonzalez, J. Alfonso IX. 2 vols. Madrid, 1944. ———. El reino de Castilla en la época de Alfonso VIII. 3 vols. Madrid, 1960. ———. Reinado y diplomas de Fernando III. 3 vols. Córdoba, 1980–86.

Select Bibliography  677 Gorosterratzu, J. Don Rodrigo Jiménez de Rada, gran estadista, escritor y prelado. Pamplona, 1925. Graber, T. Die Papsturkunden des Hauptstaatsarchivs Dresden, I: 1104–1303. Hanover, 2009. Grauert, H. Magister Heinrich der Poet in Würzburg und die römische Kurie. Abhandlungen der Königlich Bayerischen Akademie der Wissenschaften, Philosophisch-Philologische und historische Klasse 27. München, 1912. Guadalupe Beraza, M. L., J. L. Martín Martín, A. Vaca Lorenzo, and L. M. Villar García. Colección documental del Archivo de la Catedral de Salamanca I (1098–1300). León, 2010. Hageneder, O., and A. Haidacher. Die Register Innocenz III. 12 vols. to date. Rome/Vienna, 1964–. Heckel, R. von. “Das Aufkommen der ständigen Prokuratoren an der päpstlichen Kurie in 13. Jahrhundert.” Studi e Testi 38; Miscellanea F. Ehrle, II (1924): 290–321. Herde, P. Beiträge zum päpstlichen Kanzlei und Urkundenwesen im 13. Jahrhundert. Second edition. Kallmünz, 1967. ———. “Ein Formelbuch Gerhards von Parma mit Urkunden des Auditor litterarum contradictarum aus dem Jahre 1277.” Archiv für Diplomatik 13 (1967): 225–312. Hernández, F. J. Los Cartularios de Toledo. Catálogo documental. Madrid, 1985. ———. Las Rentas del Rey. Sociedad y fisco en el reino castellano del siglo XIII. 2 vols. Madrid, 1993. Hernández, F. J., and P. Linehan. The Mozarabic Cardinal: The Life and Times of Gonzalo Pérez Gudiel. Florence, 2004. Herrero, B. Bartolomé. “Catálogo de los documentos medievales relativos a los obispos de Segovia y a las instituciones eclesiásticas de la ciudad (1107–1398).” AA 50 (2003): 417–767. Hiestand, R. “S. Michele in Orsara. Un capitolo dei rapporti pugliesi-iberici nei secoli XII– XIII.” Archivio Storico Pugliese 44 (1991): 67–79. Hilger, W. Verzeichnis der Originale spätmittelalterlicher Papsturkunden in Österreich 1198–1304. Vienna, 1991. Huesca, Ramón de. Teatro historico de las iglesias del Reyno de Aragón, VI. Pamplona, 1796. Iberia Pontificia, sive, Repertorium privilegiorum et litterarum Romanis pontificibus ante annum MCLXXXXVIII Hispaniae et Portugalliae, ecclesiis monasteriis civitatibus singulis personis concessorum, I, Dioeceses exemptae. Dioecesis Burgensis. Edited by D. Berger. Göttingen, 2012. Irurita Lusarreta, M. El municipio de Pamplona en la edad media. Pamplona, 1959. Izquierdo Benito, R. Privilegios reales otorgados a Toledo durante la Edad Media (1101–1494). Toledo, 1990. Krarup, A. Bullarium Danicum: pavelige Aktstykkerk vedrorende Danmark 1198–1316. Copenhagen, 1932. Kuttner, S. “Cardinalis: the history of a canonical concept.” Traditio 3 (1945): 129–214. Reprinted in Kuttner, The History of Ideas and Doctrines of Canon Law in the Middle Ages. London, 1980. Laguia, C. T. Catálogo de los pergaminos, y documentos insertos en ellos, existentes en el archivo de la S. I. Catedral de Teruel. Teruel, 1953. Largiadèr, A. Die Papsturkunden des Staatsarchivs Zürich von Innozenz III. bis Martin V.: ein Beitrag zum Censimentum Helveticum. Zürich, 1963. ———. Die Papsturkunden der Schweiz von Innozenz III. bis Martin V.: ein Beitrag zum Censimentum Helveticum. 2 vols. Zürich, 1968–70. Las Edades del Hombre. Libros y documentos en la Iglesia de Castilla y León. Burgos, 1990. Lera, Maíllo, J. C. de. Catálogo de los documentos medievales de la catedral de Zamora. Zamora, 1999. Lerner, R. E. Ernst Kantorowicz: A Life. Princeton and Oxford, 2017. Linehan, P. The Spanish Church and the Papacy in the Thirteenth Century. Cambridge, 1971. ———. History and the Historians of Medieval Spain. Oxford, 1993.

678  Select Bibliography ———. Ladies of Zamora. Manchester, 1997. ———, ed. Proceedings of the Seventh International Congress of Medieval Canon Law, Cambridge, 23–27 July 1984. Vatican City, 1988. ———. “Documento español sobre la Quinta Cruzada.” HS 20 (1967): 177–82. ———. “La documentación pontificia de Honorio III.” AA 16 (1968): 385–408. ———. “La carrera del obispo Abril de Urgel: la Iglesia española en el siglo XIII.” AEM 8 (1972): 143–97. ———. “The Gravamina of the Castilian Church in 1262–3.” EHR 85 (1970): 730–54. ———. “La iglesia de León a mediados del siglo XIII.” León y su historia III, 11–76. León, 1975. ———. “Two Unsealed Papal Originals in Spanish Archives.” Archiv. f. Diplomatik 25 (1979): 240–55. ———. “Proctors Representing Spanish Interests at the Papal Court 1216–1303.” AHP 17 (1979): 69–123. ———. “The Spanish Church Revisited: The Episcopal gravamina of 1279.” In Authority and Power: Studies on Medieval Law and Government Presented to Walter Ullmann on His Seventieth Birthday, edited by P. Linehan and B. Tierney, 127–47. Cambridge, 1980. ———. “Spanish Litigants and Their Agents at the Thirteenth-Century Papal Curia.” Proceedings of the Fifth International Congress of Medieval Canon Law, Salamanca 1976, edited by S. Kuttner and K. Pennington, 487–501. Vatican City, 1980. ———. “A Tale of Two Cities: Capitular Burgos and Mendicant Burgos in the Thirteenth Century.” In Church and City 1000–1500: Essays in Honour of Christopher Brooke, edited by D. Abulafia et al., 81–110. Cambridge, 1992. ———. “The Will of Synibaldus de Labro.” Rivista Internazionale di Diritto Comune 7 (1996): 135–47. ———. “A Papal Constitution in the Making: Fundamenta militantis ecclesie.” In Life, Law and Letters: Historical Studies in Honour of Antonio García y García, edited by P. Linehan. Studia Gratiana 29 (1998): 575–91. ———. “‘Quedam de quibus dubitans’: On Preaching the Crusade in Alfonso X’s Castile.” HID 27 (2000): 129–54. ———. “A Papal Legation and Its Aftermath: Cardinal John of Abbeville in Spain and Portugal, 1228–1229.” In A Ennio Cortese. Scritti promossi da Domenico Maffei, edited by I. Birocchi, M. Caravale, E. Conte and U. Petronio, 2:236–56. Rome, 2001. ———. In Juan de Soria (ed.), Fernando III y su tiempo (1201–1252): VIII Congreso de Estudios Medievales, 375–93. León, 2003. ———. “The Case of the Impugned Chirograph and the Juristic Culture of Early ­Thirteenth-Century Zamora.” In Manoscritti, editoria e biblioteche dal Medio Evo all’Età contemporanea. Studi offerti a Domenico Maffei per il suo ottantesimo compleanno, edited by M. Ascheri and G. Colli, 461–513. Rome, 2006. ———. “Columpna firmissima: D. Gil Torres, the Zamoran Cardinal.” In Cross, Crescent and Conversion: Studies on Medieval Spain and Christendom in Memory of Richard Fletcher, edited by P. Linehan and Simon Barton, 241–61. Leiden, 2008. Linehan, P., and M. Torres Sevilla. “A Misattributed Tomb and Its Implications: Cardinal Ordoño Álvarez and His Friends and Relations.” Rivista di Storia della Chiesa in Italia 57 (2003): 53–63. Linehan, P., and Martin Bertram. “The Law’s Delays: Two Chapters in the ThirteenthCentury History of S. Maria de Lorvão, mit Bemerkungen zu der Extravagante Romanus pontifex von Martin Bertram.” In Honos alit artes, Studi per il settantesimo compleanno di Mario Ascheri, La formazione del diritto comune: Giuristi e diritti in Europa (secoli XII–XVIII), edited by Paola Maffei and Gian Maria Varanini, 1:355–78. Florence, 2014. Linehan, P., and P. Zutshi. “Found in a Corner: Proctors in the Papal Chancery in the First Half of the Thirteenth Century.” In Le discret langage du pouvoir. Les mentions de chancellerie du Moyen Âge au XVIIe siècle, edited by Olivier Canteaut, 195–232. Paris, 2019.

Select Bibliography  679 Lizoain Garrido, J. M. Documentación del monasterio de Las Huelgas de Burgos (1116–1230, 1231–62). Burgos, 1985. Lomax, D. W. “El arzobispo D. Rodrigo y la Orden de Santiago.” Hispania 19 (1959): 323–65. Loperráez Corvalán, J. Descripción histórica del obispado de Osma. 3 vols. Madrid, 1788. López Agurleta, J., et al. Bullarium equestris ordinis S. Iacobi de Spatha [. . .]. Madrid, 1719. López de Silanes, C., and E. Sáinz Ripa, eds. Colección diplomática Calceatense Archivo Catedral (Años 1125–1397). Logroño, 1985. Madurell Marimón, J. M. “Juan Burgunyó, embajador de Jaime II.” Analecta Sacra Tarraconensia 15 (1942): 265–89. Maffei, D. “Un trattato di Bonaccorso degli Elisei e i più antichi statuti dello Studio di Bologna nel manoscritto 22 della Robbins Collection.” Bulletin of Medieval Canon Law, n. s. 5 (1975): 73–101. Mansilla, D. Iglesia castellano-leonesa y Curia Romana en los tiempos del Rey San Fernando. Madrid, 1945. ———. La documentación pontificia hasta Inocencio III: 965–1216. Rome, 1955. ———. La documentación pontificia de Honorio III (1216–1227). Rome, 1965. ———. Catálogo documental del Archivo Catedral de Burgos (804–1416). Madrid/Barcelona, 1971. ———. “El cardenal ‘Petrus Hispanus’ obispo de Burgos (1300–1303).” HS 9 (1956): 243–80. Marca, P. de. Dissertationes tres (St. Baluzius [. . .] collegit). Paris, 1669. Marcos Rodríguez, F. Catálogo de los documentos del Archivo catedralicio de Salamanca. Salamanca, 1962. Marimón, J. M. “Juan Burgunyó, embajador de Jaime II.” AST 15 (1942): 265–89. Martín López, M. E. Patrimonio cultural de S. Isidoro de León, I/1. Documentos de los siglos X– XIII. Colección diplomática. León, 1995. Martín Martín, J. L., et al. Documentos de los Archivos catedralicio y diocesano de Salamanca (siglos XII–XIII). Salamanca, 1977. Martínez, E. Colección diplomática del Real Convento de Sto Domingo de Caleruega. Vergara, 1931. Martínez Ferrando, J. E. Archivo de la Corona de Aragón. Guía abreviada. Madrid, 1958. Mateu y Llopis, F. El Viage Literario del P. Villanueva y las iglesias de Cataluña. Barcelona, 1947. Milian Boix, M. “El fondo ‘Instrumenta Miscellanea’ del Archivo Vaticano. Documentos referentes a España (853–1782).” AA 15 (1967): 489–1014. Miquel Rosell, F. J. Regesta de las letras poontificias del Archivo de la Corona de Aragón. Sección Cancillería Real (Pergaminos). Madrid, 1948. Minguella y Arnedo, T. Historia de la diócesis de Sigüenza y de sus obispos, I. Madrid, 1901. Monumenta Henricina I. Comissão Executiva das Comemorações do Quinto Centenário da Morte do Infante D. Henrique, I. Coimbra, 1960. Montijano Chica, J. “Un códice gótico del siglo XIII en el archivo de la catedral de Jaén.” Bol. Inst. Est. Giennenses, X, no. 40 (1964): 37–51. Muldoon, J. Popes, Lawyers and Infidels. Liverpool, 1979. Muñoz Torrado, A. La Iglesia de Sevilla en el siglo XIII. Sevilla, 1914. Nessi, S. Inventario e regesti dell’Archivio del Sacro Convento d’Assisi. Padova, 1991. Nieto Cumplido, M. Corpus Mediævale Cordubense, 1106–1277. 2 vols. Córdoba, 1979–80. Nüske, G. F. “Untersuchungen über das Personal der päpstlichen Kanzlei 1254–1304.” Archiv f. Diplomatik 20 (1974): 39–240; 21 (1975): 249–431. Olmos Canalda, E. Inventario de los pergaminos el Archivo Catedral de Valencia. Valencia, 1961. Ostolaza, M. I. Colección diplomática de Santa María de Roncesvalles (1127–1300). Pamplona, 1978. Palacios Martín, B. Colección diplomática medieval de la Orden de Alcántara (1157?–1494), I. Madrid, 2000. Peña Pérez, F. J. Documentación del monasterio de S. Juan de Burgos (1091–1400). Burgos, 1983.

680  Select Bibliography Pereda Llarena, F. J. Documentación de la Catedral de Burgos (1254–1293). Burgos, 1984. ———. Documentación de la Catedral de Burgos (1294–1316). Burgos, 1984. Pérez Martínez, L. “Regesta de las bulas del Archivo Capitular de Mallorca.” AA 11 (1963): 161–88. Portela Silva, E. La colonización cisterciense en Galicia (1142–1250). Santiago de Compostela, 1981. Quintana Prieto, A. “Registro de documentos pontificios de la diócesis de Astorga (1139– 1413).” AA 11 (1963) 189–226. ———. “San Francisco de Sahagún. Primeros pasos de este convento franciscano.” Archivos Leoneses 36 (1982): 109–58. Ramos, Cláudia M. N. T. da Silva. “O mosteiro e a colegiada de Guimarães (ca. 950–1250).” Master’s diss., Faculdade de Letras do Porto, II. Porto, 1991. Ripoll, T. Bullarium ordinis FF. Predicatorum. 8 vols. Rome, 1729–40. Rivera Recio, J. F. Los arcebispos de Toledo en la Baja Edad Media (s. XII–XV). Toledo, 1969. ———. “Notas y documentos para el episcopologio de la sede de Baeza-Jaén durante los siglos XIII y XIV.” Boletín del Instituto de Estudios Giennenses 20, no. 80 (1974): 9–74. Rodríguez, M. de M. Memorias para la vida de Fernando III. Madrid, 1800. Rodríguez de Lama, I. Colección diplomática medieval de La Rioja, IV. Documentos s. XIII. Logroño, 1989. Rodríguez Molina, J. Colección diplomática del Archivo Municipal de Úbeda, I. Siglo XIII. Granada, 1990. Rojo Alique, F. J. “El convento de S., Francisco de Valladolid en la edad media (h.1220– 1518),” I. Archivo Ibero-Americano 65/250–51 (2005): 135–301. Ruiz Asencio, J. M. Colección documental del Archivo de la catedral de León, VIII: (1230–1269). León, 1993. Ruiz de Larrínaga, J. “Las Clarisas de Santa Catalina de Zaragoza. Su gran antigüedad y riqueza diplomática.” AI–A, 2a epoca, 9 (1949): 351–77. Ruiz de Loizaga, S. El Libro Becerro de S. María de Bujedo de Candepajares (1168–1240). Miranda de Ebro, 2000. ———. “Documentos pontificios referentes al País Vasco (siglos XIII–XV).” AA 55–56 (2008–9): 955–1064. San Martín Payo, J. “Catálogo del Archivo de la Catedral de Palencia.” Publicaciones de la Institución Tello Téllez de Meneses 11 (1954): 141–94; 13 (1955): 129–70; 16 (1956): 253– 320; 17 (1958): 99–142; 21 (1961): 181–236. Sánchez Sánchez, X. M. “Regesta pontificia medieval de la iglesia de Santiago de Compostela (1095–1417).” Compostellanum 61 (2016): 115–331. Sayers, J. E. Papal Government and England during the Pontificate of Honorius III. Cambridge, 1984. ———. Original Papal Documents in England and Wales from the Accession of Pope Innocent III to the Death of Pope Benedict XI (1198–1304). Oxford, 1999. Schmidt, T. Die Originale der Papsturkunden in Baden-Württemberg 1198–1417. 2 vols. Vatican City, 1993. ———. Die Originale der Papsturkunden in Norddeutschland (Bremen, Hamburg, MecklenburgVorpommern, Schleswig-Holstein). Vatican City, 2003. Schmidt, T., and R. Sabanés i Fernández. Butllari de Catalunya: documents pontificis originals conservats als arxius de Catalunya (1198–1417), I. Barcelona, 2016. Schwab, I., and A. Gawlik, eds. Die Urkunden Alfons von Kastilien. M.G.H. Diplomata regum et imperatorum Germaniae, XIX.1. Wiesbaden, 2016. Schwarz, B. Die Organisation kurialer Schreiberkollegien von ihrer Entstehung bis zur Mitte des 15. Jahrhunderts. Tübingen, 1972. ———. Die Originale von Papsturkunden in Niedersachsen 1199–1417. Vatican City, 1988. ———. “Der Corrector Litterarum Apostolicarum. Entwicklung des Korrektorenamtes in

Select Bibliography  681 der päpstlichen Kanzlei von Innocenz III. bis Martin V.” Quellen und Forschungen aus Italienischen Archiven und Bibliotheken 54 (1974): 122–91. Serrano, L. Cartulario del Infantado de Covarrubias. Valladolid, 1907. ———. “El canciller de Fernando III de Castilla.” Hispania, 1, fasc. v (1941): 3–40. Solís Rodríguez, C. “Archivo de la catedral de Badajoz. Colección de pergaminos medievales (I).” Memoria de la Real Academia de Extremadura de las Letras y las Artes 4 (1998): 623–99. Southern, R. W. Western Society and the Church in the Middle Ages. Harmondsworth, 1970. Stelzer, W. “Aus der päpstlichen Kanzlei des 13. Jahrhunderts. Magister Johannes de Sancto Germano, Kurienprokurator und päpstlicher Notar.” Römische Historische Mitteilungen 11 (1969): 210–21. Stradling, R. “Maoist Revolution and the Spanish Civil War.” EHR 122 (2007): 442–57. Synodicon Hispanum, XII, XIII. Edited by A. García y García (†). Madrid, 2014 and 2017. Tangl, M., ed. Die päpstlichen Kanzleiordnungen von 1200–1500. Innsbruck, 1894. Tejada y Ramiro, J. Colección de cánones y de todos los concilios de la Iglesia de España y América, VI. Madrid, 1862. Torres Fontes, J. Colección de documentos para la historia del reino de Murcia, II: Documentos del siglo XIII; III: Fueros y privilegios de Alfonso X el Sabio al reino de Murcia. Murcia, 1969 and 1973. Ubieto Arteta, A. Colección diplomática de Cuéllar. Segovia, 1961. Vázquez, I. “Documentación pontificia medieval en Santa Clara de Salamanca. Un suplemento al Bullarium Franciscanum.” In Studia historico-ecclesiastica. Festgabe für Prof. Luchesius G. Spätling O.F.M., edited by I. Vázquez, 347–418. Rome, 1977. Vázquez Díaz, M. B., and F. J. Pérez Rodríguez. Colección documental del Archivo de la Catedral de Ourense. León, 2010. Velasco Bayón, B. Historia de Cuéllar. Segovia, 1974. Villanueva, J. Viage literario a las Iglesias de España, vol. 21. Madrid, 1851. Villar García, L.-M. Documentación medieval de la Catedral de Segovia (1115–1300). Salamanca, 1990. Vivancos Gómez, M. C. Documentación del monasterio de S. Domingo de Silos (954–1254) and Documentación del monasterio de S. Domingo de Silos (1255–1300). Burgos, n.d. and 1995. Wadding, L. Annales Minorum, III. Rome, 1731. Zubizarreta, C., and M. M. Otero. Inventario del archivo del monasterio de Santa Engracia, Olite. Fuentes para la Historia de Navarra 64. Pamplona, 1993. Zutshi, P. “Letters of Pope Honorius III concerning the Order of Preachers.” In Pope, Church and City: Essays in Honour of Brenda M. Bolton, edited by F. Andrews, C. Egger, and C. M. Rousseau, 269–86. Leiden, 2004.

España Pontificia: Papal Letters to Spain 1198–1303 was designed in Meridien and Mr Eaves Sans and composed by Kachergis Book Design of Pittsboro, North Carolina. It was printed on 60-pound Maple Eggshell Cream and bound by Maple Press of York, Pennsylvania.